KOORDINATNI SISTEM

 Za definisanje statičke geometrije alata služi tehnološki koordinatni sistem

(def. uglova pri izradi, oštrenju i kontroli alata)
 Za definisanje kinematske geometrije služi kinematski koordinatni sistem
(def. uglova pri procesu rezanja)

 Koordinatni početak se postavlja u proizvoljnoj tački na glavnom sječivu a

sam sistem definiše sljedeće tri ravni:
1. Pr – osnovna ravan
2. Pf – uslovna ravan kretanja
3. Pp – preostala ravan

 Za definisanje statičke geometrije reznog klina alata u okviru postavljenog

tehnološkog koordinatnog sistema za proizvoljnu tačku na glavnoj oštrici
postavljaju se i definišu sljedeće tri ravnine:
1. Ps – ravnina rezanja
2. Pn – ravnina koja je okomita na sječivo
3. Po – normalna ravnina
 Rezni dio alata je dio alata koji učestvuje u procesu rezanja i stvaranja
strugotine.
 Osnovne definicije vezane za površine i oštrice noža:

1. Grudna površina je površina lomljenja strugotine. Ako je grudna površina

sastavljena od više zakošenih površina onda se te površine označavaju kao
1., 2., 3. itd.

2. Leđna površina Aα okrenuta je prema obrađenoj površini predmeta.

3. Sječivo je linija koja obrazuje presjek grudne i leđne površine. Razlikujemo

glavno i pomoćno sječivo koji su spojeni preko vrha alata.

4. Osnovna ravan Pr je ravan koja prolazi kroz posmatranu tačku sječiva,

paralelna je ili normalna na neku ravan ili osu alata.

5. Uslovna ravan kretanja Pf je ravan koja proalzi kroz posmatranu tačku

sječenja, normalna je na osnovnu ravan i paralelna je ili normalna nekoj
ravni ili osi alata.

6. Preostala ravnina Pp je ravnina normalna na osnovnu i uslovnu ravninu

kretanja.

7. Ravnina rezanja Ps je ravnina koja tangira sječivo u posmatranoj tački

glavnog sječiva i normalna je na osnovnu ravninu.

8. Ravnina normalna na sječivo Pn je ravnina normalna na tangentu u

posmatranoj proizvoljnoj tački na glavnom sječivu.

9. Normalna ravan Po je ravnina normalna na osnovnu ravan Pr i na ravninu

rezanja Ps za posmatranu tačku sječiva (normalna je na projekciju sječiva u
osnovnoj ravnini).

10.Napadni ugao κr je ugao između ravnine rezanja Ps i uslovne ravnine

kretanja Pf mjeren u osnovnoj ravnini.
11. Dopunski napadni ugao ψr je ugao između ravnine rezanja Ps i preostale
ravnine Pp mjeren u osnovnoj ravnini.

12. Ugao nagiba oštrice λs je ugao između sječiva I osnovne ravnine mjeren u
ravnini rezanja Ps.

13. Grudni ugao yn je ugao između grudne površine i osnovne ravnine mjeren
u ravnini normalnoj na sječivo Pn.

14. Ugao klina βn je ugao između grudne i leđne površine mjeren u ravnini
normalnoj na sječivo Pn.

15. Leđni ugao αn je ugao između leđne površine i ravnine rezanja mjeren u
ravnini normalnoj na sječivo Pn.

16. Ugao rezanja δn je ugao između grudne površine i ravnine rezanja mjeren
u ravnini normalnoj na sječivo.

17. Ugao vrha noža εr je ugao između ravnine rezanja (glavne oštrice) i
pomoćne oštrice mjeren u projekciji noža u osnovnoj ravnini.

18. Pomoćni napadni ugao κ1r je ugao između projekcije pomoćne oštrice i
uslovne ravnine kretanja mjeren u osnovnoj ravnini.