ÌÈÍÈÑÒÅÐÑÒÂÎ ÎÁÐÀÇÎÂÀÍÈß

ÐÎÑÑÈÉÑÊÎÉ ÔÅÄÅÐÀÖÈÈ
ÂÎËÃÎÃÐÀÄÑÊÈÉ ÃÎÑÓÄÀÐÑÒÂÅÍÍÛÉ ÓÍÈÂÅÐÑÈÒÅÒ

Ñ.Ð. ÎÌÅËÜ×ÅÍÊÎ, Ò.Í. ÎÌÅËÜ×ÅÍÊÎ

Ó×ÈÌÑß ÃÎÂÎÐÈÒÜ ÏÎ-ÐÓÑÑÊÈ

Ó÷åáíîå ïîñîáèå ïî ðàçâèòèþ ðå÷è

äëÿ ñòàæåðîâ-èíîñòðàíöåâ

Âîëãîãðàä 1999
ÁÁÊ 81.411.2-96
Î57

Ðåöåíçåíòû: êàíä. ôèëîë. íàóê, äîö. Ë.Â. Ñàëàçíèêîâà,

êàíä. ôèëîë. íàóê, äîö. Ñ.Ï. Êóøíåðóê

Ïå÷àòàåòñÿ ïî ðåøåíèþ
áèáëèîòå÷íî-èçäàòåëüñêîãî ñîâåòà ÂîëÃÓ

Îìåëü÷åíêî Ñ.Ð., Îìåëü÷åíêî Ò.Í.

Î57 Ó÷èìñÿ ãîâîðèòü ïî-ðóññêè: Ó÷åáíîå ïîñîáèå ïî ðàç-
âèòèþ ðå÷è äëÿ ñòàæåðîâ-èíîñòðàíöåâ.— Âîëãîãðàä: Èçä-âî
ÂîëÃÓ, 1999. — 144 ñ.
ISBN 5-85534-265-4

Ïîñîáèå ïî ðàçâèòèþ ðå÷è ïðåäíàçíà÷åíî äëÿ ñòóäåíòîâ-

èíîñòðàíöåâ ïðîäâèíóòîãî óðîâíÿ îáó÷åíèÿ, ïðèåçæàþùèõ â Âîë-
ãîãðàä íà êðàòêîñðî÷íûå êóðñû ðóññêîãî ÿçûêà.
 êíèãó âêëþ÷åíû ñîöèîêóëüòóðíûå òåêñòû, ñîäåðæàùèå
èíôîðìàöèþ î ðàçíûõ ñôåðàõ ïîâñåäíåâíîãî îáùåíèÿ. Ñëîâà è
âûðàæåíèÿ íà ðóññêîì è àíãëèéñêîì ÿçûêàõ, ñîñòàâëÿþùèå ëåê-
ñèêî-ãðàììàòè÷åñêèé ìàòåðèàë òåìû, à òàêæå ñèñòåìà äèàëîãîâ
è óïðàæíåíèé äàíû ñ ó÷åòîì êîììóíèêàòèâíîãî ïðèíöèïà. Äëÿ
êîíòðîëÿ ââåäåííîãî ìàòåðèàëà ïîñëå êàæäîé òåìû ïðåäëîæå-
íû òåñòû.
ISBN 5-85534-265-4

© Ñ.Ð. Îìåëü÷åíêî,
Ò.Í. Îìåëü÷åíêî, 1999
© Èçäàòåëüñòâî Âîëãîãðàäñêîãî
ãîñóäàðñòâåííîãî óíèâåðñèòåòà, 1999

2
 Ñîäåðæàíèå

Ïðåäèñëîâèå.................................................................................4
Òåìà 1. Äàâàé(-òå) ïîçíàêîìèìñÿ.................................................5
Óðîê 1. Ðàññêàæè(-òå) î ñåáå................................................5
Óðîê 2. Ãäå âû ó÷èòåñü?.......................................................10
Óðîê 3. Ðàññêàæè(-òå) î ñâîåé ñåìüå...................................17
Òåìà 2. Ãäå ìû æèâåì?................................................................26
Óðîê 1. Ãîñòèíèöà è îáùåæèòèå..........................................26
Óðîê 2. Äîì è êâàðòèðà.......................................................34
Òåìà 3. Ãîðîä.............................................................................41
Óðîê 1. Ãäå ÷òî íàõîäèòñÿ?....................................................41
Óðîê 2. Äîñòîïðèìå÷àòåëüíîñòè...........................................47
Òåìà 4. Ñðåäñòâà ïåðåäâèæåíèÿ...................................................55
Óðîê 1. Ãîðîäñêîé òðàíñïîðò...............................................55
Óðîê 2. Êàê äîáðàòüñÿ?........................................................61
Òåìà 5. Ìàãàçèí.........................................................................67
Óðîê 1. ×òî ãäå ìîæíî êóïèòü?............................................67
Óðîê 2. Â ïðîäîâîëüñòâåííîì ìàãàçèíå...............................74
Óðîê 3. Â ïðîìòîâàðíîì ìàãàçèíå.......................................81
Òåìà 6. Ïèòàíèå.........................................................................88
Óðîê 1. Çàâòðàê, îáåä, óæèí...............................................88
Óðîê 2. Â ðåñòîðàíå..............................................................95
Òåìà 7. Äîñóã.............................................................................102
Óðîê 1. Ðàññêàæèòå î ñâîèõ óâëå÷åíèÿõ.............................102
Óðîê 2. Ñïîðò.....................................................................108
Óðîê 3. Âàø ëþáèìûé âèä èñêóññòâà?...............................115
Òåìà 8. Ïóòåøåñòâèå.................................................................123
Óðîê 1. Âûáîð ìàðøðóòà....................................................123
Óðîê 2. Õîðîøî åõàòü íà ïîåçäå.........................................129
Óðîê 3. Íà ïîåçäå õîðîøî, à ñàìîëåòîì ëó÷øå...................135
Ñïèñîê ëèòåðàòóðû....................................................................143

3
 ÏÐÅÄÈÑËÎÂÈÅ

Ïðåäëàãàåìîå ïîñîáèå ÿâëÿåòñÿ êíèãîé ïî ðàçâèòèþ ðå÷è â

ñôåðå ïîâñåäíåâíîãî îáùåíèÿ ñ ó÷åòîì êîììóíèêàòèâíîãî ïðèí-
öèïà è ìîæåò áûòü èñïîëüçîâàíî â êóðñîâîé ñèñòåìå äëÿ ó÷à-
ùèõñÿ ïðîäâèíóòîãî óðîâíÿ îáó÷åíèÿ.
Êàæäûé óðîê îòêðûâàåòñÿ ðóáðèêîé “Ýòî âàì ìîæåò ïðèãî-
äèòüñÿ”, ãäå äàåòñÿ ïåðå÷åíü ñëîâ è âûðàæåíèé íà ðóññêîì è
àíãëèéñêîì ÿçûêàõ, ñîñòàâëÿþùèõ ëåêñèêî-ãðàììàòè÷åñêèé ìà-
òåðèàë òåìû. Êðîìå òîãî, îñîáàÿ ðóáðèêà “Îáðàòèòå âíèìàíèå!”
ïîçâîëÿåò êîììåíòèðîâàòü îòäåëüíûå ñëó÷àè ñëîâîóïîòðåáëåíèÿ.
Áûñòðîìó ðàçâèòèþ ðå÷åâûõ íàâûêîâ è óìåíèé ó÷àùèõñÿ ñïî-
ñîáñòâóþò êðàòêèå äèàëîãè, â êîòîðûõ ñîäåðæàòñÿ ñòàíäàðòíûå
òàêòèêè îáùåíèÿ. Òåêñòû îòðàæàþò íàèáîëåå ðàñïðîñòðàíåííûå
ðåàëèçàöèè êîììóíèêàòèâíûõ èíòåíöèé. Âîïðîñû è çàäàíèÿ äà-
þòñÿ â îïðåäåëåííîé ïîñëåäîâàòåëüíîñòè: îò íàáëþäåíèÿ è îñ-
ìûñëåíèÿ ÿçûêîâûõ ôàêòîâ ê èõ óïîòðåáëåíèþ â ðå÷è, à òàêæå
ïîáóæäàþò âåñòè ðàçãîâîð, èñõîäÿ èç ñîáñòâåííîãî îïûòà èíîñò-
ðàíöåâ. Äëÿ êîíòðîëÿ ââåäåííîãî ìàòåðèàëà ïîñëå êàæäîé òåìû
äàþòñÿ òåñòû, â êîòîðûõ ïðîâåðÿåòñÿ óñâîåíèå òåìàòè÷åñêîé ëåê-
ñèêè, âëàäåíèå íåêîòîðûìè ãðàììàòè÷åñêèìè ôîðìàìè, çíàíèå
îòäåëüíûõ ñòðàíîâåä÷åñêèõ ôàêòîâ.

4
 Òåìà 1
ÄÀÂÀÉ(-ÒÅ) ÏÎÇÍÀÊÎÌÈÌÑß/LET’S GET
ACQUAINTED

Óðîê 1: Ðàññêàæè(-òå) î ñåáå/Tell us about yourself

Ýòî âàì ìîæåò ïðèãîäèòüñÿ/Òhese words may be useful for you:
ß — ìû I/we
Òû — âû Óou/you
Îí, îíà, îíî — îíè Íe, she, it
Îáðàùàòüñÿ íà “òû”/”âû”* Òo address smb. with “òû”/
“âû”
Ñòóäåíò, ñòóäåíòêà — ñòóäåíòû Student, students
Óíèâåðñèòåò University
Ñòðàíà, øòàò, ãîðîä Ñountry, state, city
Äàâàéòå ïîçíàêîìèìñÿ Let’s get acquainted
Çäðàâñòâóéòå! How do you do!
Äîáðîå óòðî! Good morning!
Äîáðûé äåíü! Good afternoon!
Äîáðûé âå÷åð! Good evening
Ìåíÿ (åãî, åå, âàñ) çîâóò My (his, her, your) name is...
Ìíå (òåáå, âàì, åìó, åé)... I am(you are, he/she is)...
ãîä(-à), ëåò years old
Èìÿ Name
Ôàìèëèÿ Last name
×èòàåì è ó÷èì äèàëîãè/Read and learn the dialogues by heart:
1. — Äàâàéòå ïîçíàêîìèìñÿ. Ìåíÿ çîâóò Ìàêñèì, à âàñ?
— Ðîáåðò.
— Êàê âàøà ôàìèëèÿ?
— Ìîÿ ôàìèëèÿ Ïîðòýð.
— Êàê âàñ ìîæíî íàçûâàòü (How may I call you)?
— Íàçûâàéòå ìåíÿ ïðîñòî Ðîá (Just call me Rob).
— Áóäåì íà “òû”? *
— Äà, êîíå÷íî.
2. — Áýí, îòêóäà òû ïðèåõàë?
— ß ïðèåõàë èç Ìýíñôèëäà, øòàò Ïåíñèëüâàíèÿ.
— Ñêîëüêî òåáå ëåò?
— Ìíå 20 ëåò.

5
 — ×åì òû çàíèìàåøüñÿ, òû ó÷èøüñÿ èëè ðàáîòàåøü?
— ß ó÷óñü â óíèâåðñèòåòå, íà ôàêóëüòåòå ìåæäóíàðîäíûõ
îòíîøåíèé, à ïî âå÷åðàì (in the evening) ðàáîòàþ.
— Êàêàÿ òâîÿ áóäóùàÿ ïðîôåññèÿ (What is your future
profession)?
— ß áóäó ðàáîòàòü æóðíàëèñòîì.
3. — Áèë, ñêîëüêî âðåìåíè òû ó÷èøü ðóññêèé ÿçûê (How long
have you been learning Russian)?
— ß ó÷ó ðóññêèé ÿçûê òîëüêî ãîä (I’ve been learning Russian
for only a year).
— Êàêèå èíîñòðàííûå ÿçûêè òû çíàåøü (What foreign
languages do you speak)?
— ß çíàþ åùå ôðàíöóçñêèé (I also speak French).
— ×åì òû óâëåêàåøüñÿ (What are your hobbies)?
— ß óâëåêàþñü ñïîðòîì.

*Îáðàòèòå âíèìàíèå!
Äðóçüÿ è áëèçêèå çíàêîìûå îáû÷íî îáðàùàþòñÿ äðóã ê äðó-
ãó íà “òû”. Ôðàçà: «Áóäåì íà “òû”» óêàçûâàåò íà æåëàíèå âàøåãî
ñîáåñåäíèêà óñòàíîâèòü íåôîðìàëüíûå, áîëåå áëèçêèå îòíîøå-
íèÿ ñ âàìè. Ïðè îôèöèàëüíîì, âåæëèâîì îáðàùåíèè ê ñòàðøåìó
èëè íåçíàêîìîìó (ìàëîçíàêîìîìó) ÷åëîâåêó óïîòðåáëÿåòñÿ ìåñ-
òîèìåíèå “âû”. Ïîñëå ìåñòîèìåíèÿ âû (Âû) ïðè îáðàùåíèè ê
îäíîìó ÷åëîâåêó ãëàãîë óïîòðåáëÿåòñÿ â ôîðìå âòîðîãî ëèöà ìíî-
æåñòâåííîãî ÷èñëà:
âû (Âû) ïðèåõàëè... âû (Âû) ó÷èòåñü...
âû (Âû) çàíèìàåòåñü...
Attention!
Friends and good añquaintances usually address each other with
“òû”. Saying: «Áóäåì íà “òû”», the person whom you have just met
implies that he/she wants to get on closer terms with you. In the
context of formal relations or when you address an older or unknown
person you should use “âû” . Even if you address ONE person — the
verb after ÂÛ is used in the 2nd person plural form.

×èòàåì è ïåðåñêàçûâàåì òåêñò/Read and retell the text below:

Íàêîíåö ÿ ïðèåõàë â Âîëãîãðàä. ß ó÷óñü íà êóðñàõ ðóññêîãî
ÿçûêà â Âîëãîãðàäñêîì ãîñóíèâåðñèòåòå (ÂîëÃÓ). Ñåé÷àñ ÿ æèâó

6
â îáùåæèòèè íà 2-é Ïðîäîëüíîé, ä. 28, êîìíàòà 3-10. ß óæå
ïîçíàêîìèëñÿ ñî ñâîèì ñîñåäîì ïî êîìíàòå. Åãî èìÿ Êîñòÿ, à
ôàìèëèÿ Èâàíîâ, îí ó÷èòñÿ íà ôèëîëîãè÷åñêîì ôàêóëüòåòå, ó÷èò
àíãëèéñêèé ÿçûê. Ñíà÷àëà îí îáðàùàëñÿ êî ìíå íà “âû”: “Êàê
âàñ çîâóò? Îòêóäà âû ïðèåõàëè? Ãäå âû ó÷èòåñü? ×åì çàíèìàå-
òåñü? È ò.ä.” À ïîòîì âäðóã ñêàçàë ìíå: «Áóäåì íà “òû”?». ß
ñîãëàñèëñÿ: «Äà, êîíå÷íî».

Âûó÷èòå ñòèõîòâîðåíèå “Âû — ìû — òû”/Learn the verse by

heart:
“Âîò ñ êàêèìè îí ñëîâàìè
ïðèáåæàë îäíàæäû ê ìàìå:
Åñëè ðóêè ìûëè âû,
åñëè ðóêè ìîåì ìû,
eñëè ðóêè ìîåøü òû,
çíà÷èò, ðóêè âû-ìû-òû”.

Ó×ÈÌÑß ÓÏÎÒÐÅÁËßÒÜ ãëàãîëû (learn how to use the verbs)

ÇÂÀÒÜ — ÍÀÇÛÂÀÒÜÑß — ÍÀÇÂÀÒÜ — ÍÀÇÛÂÀÒÜ:
I. Ãëàãîë çâàòü ÿâëÿåòñÿ ïåðåõîäíûì è óïîòðåáëÿåòñÿ ñ îäó-
øåâëåííûìè ñóùåñòâèòåëüíûìè, à ãëàãîë íàçûâàòüñÿ — íåïåðå-
õîäíûé è óïîòðåáëÿåòñÿ ñ íåîäóøåâëåííûìè ñóùåñòâèòåëüíûìè
(Attention: the verb çâàòü is transitive and is used with animate nouns,
and íàçûâàòüñÿ is intransitive and is used with inanimate nouns):
Ìåíÿ çîâóò Ñòèâ. Âîëãîãðàä ðàíüøå íàçûâàëñÿ
Ìîåãî íîâîãî çíàêîìîãî Ñòàëèíãðàäîì, à åùå ðàíüøå —
çîâóò Àíäðåé. Öàðèöûíûì.
Ìîþ ñîáàêó çîâóò Ðýêñ. Íàø ðàéîí íàçûâàåòñÿ Ñîâåòñêèé.
Ýòà ðåêà íàçûâàåòñÿ Âîëãà. Ýòà
óëèöà íàçûâàåòñÿ 2-ÿ Ïðîäîëüíàÿ.
Áëèæàéøèé (the nearest) ìàãàçèí
íàçûâàåòñÿ “Õîïåð”.
II. Ãëàãîë íàçûâàòü-íàçâàòü ÿâëÿåòñÿ ïåðåõîäíûì è èìååò íå-
ñêîëüêî çíà÷åíèé (the verb íàçûâàòü-íàçâàòü is transitive and has
several meanings): 1. “Äàâàòü êîìó-ëèáî èìÿ, ïðîçâèùå, êëè÷êó”(to
give smb. a name, a nickname) — Ðîäèòåëè íàçâàëè ñûíà Àíäðååì.
Äðóçüÿ íàçûâàëè åãî Ñåðûé. 2. “Îáðàùàòüñÿ ê êîìó-ëèáî, óïîò-
ðåáëÿÿ êàêîå-ëèáî èìÿ, ïðîçâèùå, êëè÷êó” (to address smb. with a
name, a nickname) — Åãî çîâóò Êîëåé, íà ðàáîòå åãî íàçûâàþò

7
òîëüêî ïî èìåíè è îò÷åñòâó — Íèêîëàé Ëåîíèäîâè÷. 3. “Îïðåäå-
ëèòü (êàêèì-ëèáî ñëîâîì), îõàðàêòåðèçîâàòü (îòíåñÿ ê ÷èñëó êîãî-
ëèáî)” (to define smb. with some word) — Îí ìîæåò îòâåòèòü íà
ëþáîé âîïðîñ, íåäàðîì åãî íàçûâàþò õîäÿ÷åé ýíöèêëîïåäèåé.

Òðåíèðóåìñÿ:

1. Âñòàâüòå âìåñòî òî÷åê ãëàãîëû çâàòü, íàçûâàòüñÿ/Fill in the

gaps with the verbs çâàòü or íàçûâàòüñÿ.
1. Ñòàðøóþ ñåñòðó ... Ëåíîé, ìëàäøåãî áðàòà ... Ìèøåé. 2. ß
çàáûë, êàê ... ýòà êíèãà. 3. Âû íå çíàåòå, êàê ... ýòà îñòàíîâêà? —
Çíàþ, ýòà îñòàíîâêà ... “Îáóâíàÿ ôàáðèêà”. 4. Îí íå ìîã âñïîì-
íèòü, êàê ... åãî íîâîãî ïðåïîäàâàòåëÿ. 5. Êàê ... ðåêà, íà êîòîðîé
ðàñïîëîæåí ýòîò ãîðîä? 6. Óëèöà, íà êîòîðîé íàõîäèòñÿ òîðãîâûé
öåíòð ... Ðàáî÷å-êðåñòüÿíñêàÿ. 7. ß íå ðàññëûøàë, êàê òåáÿ ... ,
ïîâòîðè, ïîæàëóéñòà.
2. Âñòàâüòå âìåñòî òî÷åê ãëàãîëû çâàòü, íàçûâàòü, íàçûâàòüñÿ.
1. Ðàíüøå Âîëãîãðàä ... Öàðèöûíûì, ïîòîì åãî ïåðåèìåíîâà-
ëè â Ñòàëèíãðàä, òåïåðü åãî ñíîâà õîòÿò ... Öàðèöûí.
2. Ìåíÿ ... Äèìà. 3. Êàê ... ýòà îñòàíîâêà? 4. Âîëãîãðàä ñïðàâåäëèâî
... ãîðîäîì-ãåðîåì. 5. Ýòîò ìàãàçèí ... “Õîïåð”. 6. Ìàëü÷èêà ... Àðòå-
ìîì, äåäóøêà ëàñêîâî ... åãî Àðòþøåé. 7. Îí âñåõ âñåãäà ... òîëüêî
ïî èìåíè è îò÷åñòâó. 8. ... ìåíÿ ïðîñòî Ìàêñ. 9. Ýòè ìåñòà ÷àñòî ...
ðóññêîé Øâåéöàðèåé. 9. Àíòîíèìàìè ... ñëîâà îäíîé ÷àñòè ðå÷è,
èìåþùèå ïðîòèâîïîëîæíîå çíà÷åíèå. 10. Ñòàðøóþ ñåñòðó îí ...
ìàìîé, ïîòîìó ÷òî ïîñëå ñìåðòè ìàòåðè îíà âîñïèòàëà åãî. 11.
Ìåíÿ ... Àëåêñàíäð, ýòî ìîå ïîëíîå èìÿ, íî âû ìîæåòå ... ìåíÿ
ïðîñòî Ñàøà. 12. Åå ... Ëåíà, à äîìà âñå ... åå Àëåíîé. 13. ß õî÷ó ...
äî÷ü òàê æå, êàê ... ìîþ ìàòü.
3. Îòâåòüòå íà âîïðîñû:
1. Êàê âàñ çîâóò? 2. Êàê âàñ ìîæíî íàçûâàòü? 3. Êàê âàñ
íàçûâàþò äîìà? 4. Åñòü ëè ó âàñ ïðîçâèùå èëè êëè÷êà? 5. Êàê
çîâóò âàøó ìàòü, ñåñòðó, âàøåãî îòöà, áðàòà? Êàê âû ê íèì
îáðàùàåòåñü? 6. Êàê íàçûâàåòñÿ ãîðîä, ãäå âû æèâåòå? 7. Êàê
íàçûâàåòñÿ ãîðîä, â êîòîðûé âû ïðèåõàëè? 8. Êàê íàçûâàåòñÿ
ðàéîí, â êîòîðîì íàõîäèòñÿ óíèâåðñèòåò? 9. Êàê íàçûâàåòñÿ óëè-
öà, íà êîòîðîé íàõîäèòñÿ îáùåæèòèå? 10. Êàê íàçûâàåòñÿ îñòà-
íîâêà, ðÿäîì ñ êîòîðîé íàõîäèòñÿ îáùåæèòèå? 11. Êàê íàçûâàåò-

8
ñÿ áëèæàéøèé ìàãàçèí? 12. Êàê íàçûâàåòñÿ ñòèõîòâîðåíèå, êîòî-
ðîå âû âûó÷èëè?

4. Ñîñòàâüòå äèàëîãè, èñõîäÿ èç äàííûõ ñèòóàöèé è óïîòðåáëÿÿ

ãëàãîëû çâàòü, íàçûâàòü, íàçûâàòüñÿ/Compose dialogues for the
situations given below. Use the verbs çâàòü, íàçûâàòü, íàçûâàòüñÿ in
them.
1. Íîâûé ïðåïîäàâàòåëü ïðèøåë â ãðóïïó. Acquaintance with a
new teacher. 2. Âû çíàêîìèòåñü ñî ñâîèì ñîñåäîì (ñî ñâîåé ñîñåä-
êîé) ïî êîìíàòå. You meet your room-mate. 3. Âû çàáëóäèëèñü â
íîâîì ãîðîäå. You have got lost in a new city. 4. Âû ïåðâûé ðàç åäåòå
â âîëãîãðàäñêîì àâòîáóñå. Your first ride on a Volgograd bus. 5. Íà
âå÷åðèíêå âû çíàêîìèòåñü ñ ðóññêîé äåâóøêîé. You meet a Russian
girl at a party.

9
 Óðîê 2: Ãäå âû ó÷èòåñü?/Where do you study?

Ýòî âàì ìîæåò ïðèãîäèòüñÿ:

Verb Compatibility Meaning
Ó÷èòü/ à) ñòèõîòâîðåíèå, “ß ó÷èë, âûó÷èë
âûó÷èòü (÷òî?) ïåñíþ, ðîëü, è òåïåðü ïîìíþ
òåêñò, ïðàâèëî, ñëîâà, (çíàþ)”
ãëàãîëû — “íàèçóñòü”; (I learnt, have learnt
á) ÿçûê, óðîê, and now I know).
äîìàøíåå çàäàíèå.
Ó÷èòü/ à) ãîâîðèòü, ÷èòàòü, “Ìåíÿ ó÷èëè è òåïåðü
íàó÷èòü (êîãî?)+ ïèñàòü; ÿ óìåþ ýòî äåëàòü”
èíô. èëè (÷åìó?) á) ÿçûêó, ÷òåíèþ, (They taught me, and
ïèñüìó. now I know how
to do it).
Ó÷èòüñÿ (ãäå?) a) â øêîëå, â êîëëåäæå, “ß ó÷èëñÿ ãäå-òî è
(êàê?) â óíèâåðñèòåòå, íà êàê-òî” (I was a student
èñòîðè÷åñêîì ôàêóëü- of..., and the way
òåòå, íà âòîðîì êóðñå, I studied was...).
íà êóðñàõ ðóññêîãî
ÿçûêà;
á) õîðîøî — ïëîõî,
îòëè÷íî, ñðåäíå,
îõîòíî, óïîðíî, ñ
óäîâîëüñòâèåì,
ñ èíòåðåñîì.
Ó÷èòüñÿ/ à) ÷èòàòü, ãîâîðèòü, “ß ó÷èëñÿ (ñàì) è òå-
íàó÷èòüñÿ + ïèñàòü, ïëàâàòü, èãðàòü ïåðü óìåþ ýòî
èíô. èëè (÷åìó?) â øàõìàòû, õîäèòü íà äåëàòü” (I learnt it
ëûæàõ, âîäèòü ìàøèíó; myself, and now I
á) ÷òåíèþ, ïëàâàíèþ, khow to do it).
ðèñîâàíèþ, âîæäåíèþ
ìàøèíû...
Èçó÷àòü/ à) ïðèðîäó, îáùåñòâî, “ß èçó÷àë è
èçó÷èòü (÷òî?) æèçíü æèâîòíûõ, òåïåðü çíàþ — èìåþ
êîñìîñ, òâîð÷åñòâî íàó÷íûå çíàíèÿ” ( I
ïèñàòåëÿ... studied smth. and now

10
 ôèëîñîôèþ, ôèëî- I know — I have
ëîãèþ; acquired some scientific
á) èñòîðèþ, knowledge).
áèîëîãèþ, ìàòåìàòèêó...
— “ïðåäìåòû, îñíîâû
íàóê”.
Îáó÷àòü/ à) ãîâîðèòü, ÷èòàòü, “Èõ ýòîìó îáó÷àëè, è
îáó÷èòü (êîãî?)+ ïèñàòü; îíè ýòî ñåé÷àñ
èíô. èëè (÷åìó?) á) ÿçûêó, ÷òåíèþ, çíàþò” (They were
ïèñüìó. taught to it, and now
they know it).

Ïðèìå÷àíèå: êîíñòðóêöèè ñ äàòåëüíûì ïàäåæîì — ó÷èòü ïåíèþ,èãðå íà

ãèòàðå; ó÷èòüñÿ ðèñîâàíèþ, âîæäåíèþ ìàøèíû; îáó÷àòü ìàøèíîïèñè,
÷òåíèþ íà èíîñòðàííîì ÿçûêå — èìåþò êíèæíóþ îêðàñêó è èñïîëüçóþòñÿ
â íàó÷íîì è îôèöèàëüíîì ñòèëÿõ. Note: the constructions with nouns in dative
case — ó÷èòü ïåíèþ, èãðå íà ãèòàðå; — are mostly used in scientific and
official styles.

×èòàåì è ó÷èì äèàëîãè:

1. — Çäðàâñòâóé, Áýí!
— Ïðèâåò, Èðà!
— Êàê äåëà?
— Ñïàñèáî, õîðîøî. À ó òåáÿ?
— Íîðìàëüíî. Òû óæå ó÷èøüñÿ?
— Äà, óæå íà÷àë ó÷èòüñÿ. À òû?
— ß ó÷óñü è äàæå ðàáîòàþ.
— Ñêàæè, à ãäå òû ðàáîòàåøü?
— ß ðàáîòàþ â “Èíòóðèñòå” ïåðåâîä÷èêîì.
2. — Çäðàâñòâóéòå! Äàâàéòå ïîçíàêîìèìñÿ. Ìåíÿ çîâóò Ñåðãåé
Ïåòðîâè÷. À êàê âàñ çîâóò?
— Ìåíÿ çîâóò Áýí.
— Ðàññêàæèòå íåìíîãî î ñåáå.
— ß àìåðèêàíåö, ïðèåõàë èç Ìýíñôèëäà, ìíå 20 ëåò, ó÷óñü
â óíèâåðñèòåòå.  Âîëãîãðàä ïðèåõàë ó÷èòü ðóññêèé ÿçûê.
— Ê âàì ëó÷øå îáðàùàòüñÿ íà “âû” èëè “òû”?
— Ìíå óäîáíåé íà “òû”.
— Ðàä áûë ñ òîáîé ïîçíàêîìèòüñÿ.
— ß òîæå.

11
 3.— Áýí, ðàññêàæè ìíå íåìíîãî î òâîåì ñîñåäå.
— Ñ óäîâîëüñòâèåì, íî ÿ åãî åùå ïëîõî çíàþ. Åãî çîâóò
Êîñòÿ, îí ó÷èòñÿ íà ôèëôàêå, èçó÷àåò àíãëèéñêèé. Åìó 21 ãîä.
— À êàê åãî ôàìèëèÿ?
— Ê ñîæàëåíèþ (unfortunately), ÿ åå íå çàïîìíèë. Ðóññêèå
ôàìèëèè î÷åíü òðóäíûå.
— Íó ÷òî òû, îíè ïî÷òè âñå îêàí÷èâàþòñÿ íà -îâ/-åâ: Ïåò-
ðîâ, Èâàíîâ, Ñèäîðîâ, Àëåêñååâ.
4. — ×åì âû çàíèìàåòåñü íà êóðñàõ?
— Ìû çàíèìàåìñÿ êîððåêöèåé ðå÷è, ðàçãîâîðíîé ïðàêòè-
êîé, ãðàììàòèêîé, ñòðàíîâåäåíèåì.
— À êàêèå ïðåäìåòû âû èçó÷àåòå â óíèâåðñèòåòå?
— Ìû èçó÷àåì ëèíãâèñòèêó, ëèòåðàòóðó, èñòîðèþ, ôèëîñî-
ôèþ è äðóãèå ïðåäìåòû. Íî ãëàâíîå — ìû ó÷èì èíîñòðàííûå
ÿçûêè. Êñòàòè, òû áóäåøü íà âå÷åðå ïîýçèè?
— Äà. ß ó÷ó ñòèõîòâîðåíèå Ïóøêèíà “Çèìíèé âå÷åð”. À òû?
— À ÿ ðåøèë âûó÷èòü ñòèõîòâîðåíèå Ëåðìîíòîâà “Ðîäèíà”.
5. — Ïîñëóøàé (listen), òû õîðîøî èãðàåøü â øàõìàòû! Êòî
íàó÷èë òåáÿ?
— Ìåíÿ íàó÷èë èãðàòü îòåö. Ó íàñ â ñåìüå âñå èãðàþò â
øàõìàòû. Íî çàòî òû îòëè÷íî èãðàåøü íà ãèòàðå. Ãäå òû íàó÷èëñÿ
òàê èãðàòü?
— Ìåíÿ íèêòî íå îáó÷àë, ñàì íàó÷èëñÿ. À òû èãðàåøü íà
êàêîì-íèáóäü ìóçûêàëüíîì èíñòðóìåíòå?
— Íåò. Ðîäèòåëè îáó÷àëè ìåíÿ èãðàòü íà ïèàíèíî, íî ó ìåíÿ
íå áûëî íè ñëóõà, íè æåëàíèÿ (no talent, no wish).
6. — Ó ìåíÿ âîïðîñ. Ìîæíî ñïðîñèòü?
— Êîíå÷íî. Ñïðàøèâàéòå. ×òî âàì íåïîíÿòíî?
— ×òî çíà÷èò “Ó÷åíüå — ñâåò, à íåó÷åíüå — òüìà” (Knowledge
is light and ignorance is night)? Îáúÿñíèòå, ïîæàëóéñòà.
— Ýòî ðóññêàÿ ïîñëîâèöà: åñëè òû ó÷èøüñÿ, òî ìíîãîå çíà-
åøü è ïîíèìàåøü, à åñëè íå õî÷åøü ó÷èòüñÿ, òî ìíîãîå îñòàåòñÿ
äëÿ òåáÿ íåÿñíûì.

12
×èòàåì è ïåðåñêàçûâàåì òåêñò:
Êóðñû ðóññêîãî ÿçûêà
Âî ìíîãèõ ãîðîäàõ Ðîññèè (Ìîñêâå, Ñàíêò-Ïåòåðáóðãå, Ðî-
ñòîâå, Âîëãîãðàäå è äðóãèõ) åæåãîäíî îðãàíèçóþòñÿ êóðñû ðóñ-
ñêîãî ÿçûêà äëÿ èíîñòðàííûõ ñòàæåðîâ. Íà ýòèõ êóðñàõ ó÷àòñÿ
ñòóäåíòû-ôèëîëîãè, íåôèëîëîãè, ïðåïîäàâàòåëè ðóññêîãî ÿçûêà
è âñå, êòî èíòåðåñóåòñÿ ðóññêèì ÿçûêîì. Ñðîêè ðàáîòû êóðñîâ
ðàçíûå: ìåñÿ÷íûå, òðåõìåñÿ÷íûå, ÷åòûðåõìåñÿ÷íûå è äðóãèå.
Ïðåäñòàâèòåëè (representatives) ðàçíûõ ñòðàí Åâðîïû, Àçèè
è Àìåðèêè ïðèåçæàþò â Ðîññèþ, ÷òîáû ëó÷øå íàó÷èòüñÿ ãîâî-
ðèòü ïî-ðóññêè, ïîçíàêîìèòüñÿ ñ æèçíüþ ðîññèÿí, óâèäåòü ñâî-
èìè ãëàçàìè òå ïåðåìåíû, êîòîðûå ïðîèñõîäÿò ñåé÷àñ â Ðîññèè.
Íà êóðñàõ ñòàæåðû èçó÷àþò ãðàììàòèêó, çàíèìàþòñÿ ðàçãî-
âîðíîé ïðàêòèêîé è ïåðåâîäîì, èõ îáó÷àþò ôîíåòèêå, îíè ñëó-
øàþò ëåêöèè ïî ñòðàíîâåäåíèþ è ðóññêîé ëèòåðàòóðå, ó÷àò ñòè-
õè è ïåñíè ðóññêèõ ïîýòîâ è êîìïîçèòîðîâ, çíàêîìÿòñÿ ñ ðóñ-
ñêèì íàðîäíûì òâîð÷åñòâîì. Ñòàæåðû ìîãóò èçó÷àòü ðàçíûå àñ-
ïåêòû (aspects) ÿçûêà.
Ïîñëå çàíÿòèé ñòàæåðàì ïðåäëàãàþò ðàçëè÷íûå ýêñêóðñèè
ïî ìóçåÿì è âûñòàâêàì, â øêîëû è íà ïðîìûøëåííûå ïðåäïðè-
ÿòèÿ (industrial plants). Ñòàæåðû ëþáÿò õîäèòü â òåàòðû è íà êîí-
öåðòû, à òàêæå íà ñïîðòèâíûå ñîðåâíîâàíèÿ. ×àñòî îðãàíèçóþòñÿ
ïîåçäêè ïî ãîðîäàì Ðîññèè. Âñå ýòî ïîìîãàåò ëó÷øåìó èçó÷åíèþ
ðóññêîãî ÿçûêà. Íî ñàìîå ãëàâíîå — ýòî îáùåíèå ñ ðîññèÿíàìè,
êîòîðîå ïîçâîëÿåò íå òîëüêî ïðèìåíÿòü ñâîè çíàíèÿ ðóññêîãî
ÿçûêà íà ïðàêòèêå, íî è ïðèîáðåòàòü (to get) íîâûõ äðóçåé.

Òðåíèðóåìñÿ:
1. Âñòàâüòå ãëàãîë ó÷èòü èëè ó÷èòüñÿ.
1. — Ãäå òû ... ? — ß ... â óíèâåðñèòåòå. — À ãäå ... òâîé äðóã? —
Ìîé äðóã òîæå ... â óíèâåðñèòåòå. 2. Êàê òû ... ? — ß ... õîðîøî,
ïîòîìó ÷òî ÿ ìíîãî çàíèìàþñü: êàæäûé äåíü ÿ ... íîâûå ñëîâà,
äåëàþ óïðàæíåíèÿ, ìíîãî ÷èòàþ è ãîâîðþ ïî-ðóññêè. 3. — Ãäå òû
... ðàíüøå? — Ðàíüøå ÿ ... â øêîëå, ïîòîì â êîëëåäæå. 4. — Ãäå ...
òâîÿ ñòàðøàÿ ñåñòðà? — Ìîÿ ñòàðøàÿ ñåñòðà íå ..., îíà óæå ðàáî-
òàåò. 4. — Òâîÿ ìëàäøàÿ ñåñòðà ... ? — Äà, îíà ... â øêîëå. Êàê îíà
...? — Îíà ... íåïëîõî. — Êîãäà îíà ... óðîêè? — Ïîñëå îáåäà îíà
ãóëÿåò, à ïîòîì íà÷èíàåò ... óðîêè. 5. — ×òî òû ñåé÷àñ ... ? — ß ...

13
íîâûå ñëîâà. — Òû êàæäûé äåíü ... ðóññêèå ñëîâà? — Äà, ÿ ... ñëîâà
êàæäûé äåíü. 6. ×òî âû ... â÷åðà? — Â÷åðà ìû ... äèàëîã. — Âû äîëãî
... ýòîò äèàëîã? — Íåò, äèàëîã áûë íåòðóäíûé, è ìû ... åãî íåäîëãî.
2. Îòâåòüòå íà âîïðîñû.
1. Âû ó÷èòåñü èëè ðàáîòàåòå? 2. Ãäå âû ó÷èòåñü?  êàêîì
óíèâåðñèòåòå? Íà êàêîì ôàêóëüòåòå? 3. Íà êàêîì êóðñå âû ó÷è-
òåñü? 4. ×òî âû äåëàëè ðàíüøå — ó÷èëèñü èëè ðàáîòàëè? 5. Êîãäà
âû ó÷èòå íîâûå ñëîâà? 6. Âû ëþáèòå ó÷èòü ñòèõè? 7. Âû ó÷èòå
ðóññêèå ïåñíè? 8. ×òî âû ó÷èòå ñåé÷àñ? 9. Âàø ñîñåä ó÷èòñÿ èëè
ðàáîòàåò? 10. Êàê îí ó÷èòñÿ? Õîðîøî èëè íå î÷åíü? 11. Âàø íî-
âûé çíàêîìûé ó÷èòñÿ â øêîëå èëè â óíèâåðñèòåòå? 12. Îí ó÷èòñÿ
ñ èíòåðåñîì èëè áåç âñÿêîãî èíòåðåñà?
3. Ïðî÷èòàéòå ïðåäëîæåíèÿ. Âñòàâüòå ãëàãîëû ó÷èòü-âûó÷èòü,
èçó÷àòü-èçó÷èòü, ó÷èòüñÿ-íàó÷èòüñÿ, ó÷èòü-íàó÷èòü, îáó÷àòü-
îáó÷èòü.
1. Ñòóäåíòû-èñòîðèêè äîëæíû ... íàèçóñòü áîëüøîé ôàêòè-
÷åñêèé ìàòåðèàë — äàòû, èìåíà, ãåîãðàôè÷åñêèå íàçâàíèÿ, íà-
çâàíèÿ èñòîðè÷åñêèõ ñîáûòèé. 2. Ñòóäåíòû, áóäóùèå ïåðåâîä÷è-
êè, ... ìíîãî èíîñòðàííûõ ñëîâ, ... òåîðèþ ïåðåâîäà è ... ïåðåâî-
äèòü; íî ëó÷øå, êîãäà îíè ... â òîé ñòðàíå, ÿçûê êîòîðîé ... . 3.
Ýòîò ó÷åíûé âñþ æèçíü ... òâîð÷åñòâî Ëüâà Òîëñòîãî. 4. ßçûêîçíà-
íèå — ýòî íàóêà, êîòîðàÿ ... ñèñòåìó è ñòðóêòóðó ÿçûêà. 5. Ýòîò
ìîëîäîé ÷åëîâåê ... â èíñòèòóòå ôèçêóëüòóðû è ðàáîòàåò â øêîëå.
Îí ... øêîëüíèêîâ áåãàòü, ïðûãàòü, ïëàâàòü, õîäèòü íà ëûæàõ. 6.
Íà êóðñàõ èíôîðìàòèêè è ïðîãðàììèðîâàíèÿ ... ðàáîòàòü íà êîì-
ïüþòåðå. 7. Êàê âû äóìàåòå, àêòåðû ... ñâîè ðîëè íàèçóñòü? 8. Íà
çàñåäàíèè êëóáà “Ðóñè÷è” ìû áóäåì ïåòü ïåñíè íà ñòèõè ðóññêèõ
ïîýòîâ, íàäî õîðîøî ... ñëîâà.
4. Çàìåíèòå äàííûå ïðåäëîæåíèÿ áëèçêèìè ïî ñìûñëó. Èñïîëüçóé-
òå ãëàãîëû ó÷èòü-âûó÷èòü, èçó÷àòü-èçó÷èòü, ó÷èòüñÿ-íàó÷èòüñÿ,
ó÷èòü-íàó÷èòü, îáó÷àòü-îáó÷èòü.  ñëó÷àå íåîáõîäèìîñòè ïåðå-
ñòðîéòå ïðåäëîæåíèÿ.
1. Â÷åðà ÿ íå äåëàë äîìàøíåå çàäàíèå. 2. Òû õîðîøî çíàåøü
íîâûå ñëîâà èç ýòîãî òåêñòà? 3. Âñå ïîìíÿò ñâîè ðîëè? 4. Äîìà îí
íàïèñàë è íåñêîëüêî ðàç ïðî÷èòàë ñâîþ ðå÷ü. 5.  ïðîãðàììå ñòó-
äåíòîâ-ôèëîëîãîâ åñòü òåïåðü è ðèòîðèêà. 6. Â ãóìàíèòàðíîé ãèì-
íàçèè íåò ôèçèêè è ìàòåìàòèêè. 7. ß íå óìåþ êàòàòüñÿ íà êîíü-
êàõ. 8. Ìîÿ ñåñòðà õîðîøî èãðàåò íà ïèàíèíî. 9. Ðåáåíîê íà÷èíàåò

14
õîäèòü, ðîäèòåëè ïîìîãàþò åìó. 10. Áàáóøêà ïîêàçûâàåò âíóêó
áóêâû. Ìàëü÷èê íà÷èíàåò íåìíîãî ÷èòàòü.

Ó×ÈÌÑß ÓÏÎÒÐÅÁËßÒÜ ñëîâà ÒÀÊÆÅ è ÒÎÆÅ!

1. Ñëîâà òàêæå è òîæå ÿâëÿþòñÿ íàðå÷èÿìè, êîãäà èìåþò
çíà÷åíèå ´ðàâíûì îáðàçîì, â ðàâíîé ìåðå´(òàêæå = òîæå):
Ïðèÿòíî (áûëî) ñ âàìè ïîçíàêîìèòüñÿ!
Ñïàñèáî, ìíå òàêæå! (Ìíå òîæå!)
2. Ñëîâà òàêæå è òîæå ÿâëÿþòñÿ ñîþçàìè, êîãäà èìåþò çíà-
÷åíèå ´íå òîëüêî..., íî è...´ (not only ..., but): òàêæå = òîæå:
Àíòîí èçó÷àåò àíãëèéñêèé ÿçûê, Àííà òàêæå (òîæå) çàíè-
ìàåòñÿ èì (íå òîëüêî Àíòîí èçó÷àåò àíãëèéñêèé ÿçûê, íî è Àííà).
Àíòîí õîðîøî ãîâîðèò ïî-àíãëèéñêè, è (à, íî) Àííà òàêæå
(òîæå) — íåïëîõî.
3. Ñîþç òàêæå èìååò çíà÷åíèå ´êðîìå òîãî´(besides), ñîþç
òîæå íå èìååò ýòîãî çíà÷åíèÿ: òàêæå # òîæå:
Àíòîí èçó÷àåò àíãëèéñêèé ÿçûê, îí çàíèìàåòñÿ òàêæå è ôðàí-
öóçñêèì (êðîìå òîãî îí èçó÷àåò ôðàíöóçñêèé).
Àííà èçó÷àåò àíãëèéñêèé ÿçûê, à òàêæå ôðàíöóçñêèé.
Òàê íåëüçÿ ãîâîðèòü: Àíòîí â èíñòèòóòå èçó÷àåò àíãëèéñêèé
ÿçûê, è (à, íî) â ñâîáîäíîå âðåìÿ òîæå çàíèìàåòñÿ ôðàíöóçñêèì.
5. Îòâåòüòå íà âîïðîñû, óïîòðåáèâ ñëîâà òàêæå è òîæå.
1. ß óæå âûó÷èë ñòèõîòâîðåíèå Ïóøêèíà, à âû? 2. ß ïî÷òè
íè÷åãî íå ïîíÿë ïî-ðóññêè, à òû? 3. Òû çíàêîì òîëüêî ñ Èðîé?
4. Ó÷åáíèê ÿ óæå âçÿë, à ñëîâàðü íóæåí? 5. Ïåðâîå óïðàæíåíèå ÿ
óæå íàïèñàë, à âòîðîå íóæíî äåëàòü? 6. ß íàó÷èëñÿ ðàáîòàòü íà
êîìïüþòåðå, à òû? 7.  ïîíåäåëüíèê çàíÿòèÿ çàêîí÷àòñÿ â äâà
÷àñà, à âî âòîðíèê? 8. Âû èçó÷àåòå òîëüêî èñòîðèþ Ðîññèè?
6. Îáðàçóéòå èç äâóõ ïðåäëîæåíèé îäíî, óïîòðåáëÿÿ ñëîâà òàêæå è
òîæå.
Îáðàçåö: ß âåñü äåíü áûë äîìà. Âå÷åðîì ÿ íèêóäà íå óõîäèë. — ß
âåñü äåíü áûë äîìà, âå÷åðîì òîæå íèêóäà íå óõîäèë.
1. ß íå ñìîã â÷åðà âàì ïîçâîíèòü. Ñåãîäíÿ ñ óòðà ìíå íå
óäàëîñü ïîçâîíèòü âàì. 2. Îí ìíå äàâíî íå ïèñàë. ß åìó íå ïèøó. 3.
Íàì î÷åíü ïîíðàâèëñÿ ïðåïîäàâàòåëü ïî ñòðàíîâåäåíèþ. Ïîíðà-
âèëèñü è äðóãèå ïðåïîäàâàòåëè. 4. Âî âðåìÿ ýêñêóðñèè ìû îñìîò-
ðåëè ìóçåé-ïàíîðàìó “Ñòàëèíãðàäñêàÿ áèòâà”. Ïîáûâàëè íà Ìà-

15
ìàåâîì êóðãàíå. 5. Âû äîëæíû ïîãîâîðèòü î ñâîåé ïîåçäêå ñ çàâå-
äóþùèì ìåæäóíàðîäíûì îòäåëîì. Ïîñîâåòóéòåñü ñ ðîäèòåëÿìè. 6.
Ó íàñ áóäåò ýêçàìåí ïî ãðàììàòèêå ðóññêîãî ÿçûêà. Ïî ðàçâèòèþ
ðå÷è äîëæåí áûòü ýêçàìåí.
7. Âûðàçèòå ñâîå íåñîãëàñèå ñ âûñêàçûâàíèåì. Ñîîáùèòå äîïîëíè-
òåëüíûå ñâåäåíèÿ î ôàêòå, ÿâëåíèè. Íà÷èíàéòå ñâîþ ðåïëèêó ñëî-
âîì ïî÷åìó (disagree with the sentences, give additional information
about the fact, start with the word “Ïî÷åìó”).
Îáðàçåö: Ïî-ìîåìó, îí èíòåðåñóåòñÿ òîëüêî èñòîðèåé. — Ïî÷åìó?
Îí èíòåðåñóåòñÿ òàêæå ëèòåðàòóðîé.
1. Âèäèìî, ìû ñìîæåì âñòðåòèòüñÿ òîëüêî îäèí ðàç — â
ïÿòíèöó. 2. Íàâåðíîå, â ýòîì çàëå çàíèìàþòñÿ òîëüêî âîëåéáîëîì.
3. Ïî-ìîåìó, â ìóçåé åäåò òîëüêî íàøà ãðóïïà. 4. Ê ñëåäóþùåìó
çàíÿòèþ íàäî âûó÷èòü òîëüêî äèàëîã. 5. Ìíå êàæåòñÿ, íàì çàäàëè
òîëüêî ïåðåñêàç òåêñòà.

8. Âìåñòî òî÷åê âñòàâüòå ñëîâà òàêæå èëè òîæå:

1. — Ðàä ñ òîáîé ïîçíàêîìèòüñÿ! — ß ... . 2. Â÷åðà ìîè äðóçüÿ
õîäèëè íà äèñêîòåêó, ÿ ... ïîáûâàë òàì. 3. Ñëàâà ëþáèò ïåòü, à ...
÷èòàòü ñòèõè âñëóõ. 4. Âèêà êðàñèâî òàíöóåò, íî ... õîðîøî ïîåò. 5.
Ãåíà ëþáèò ÷èòàòü äåòåêòèâû, è åãî äðóã Ëåíÿ ... ëþáèò èõ. 6. — ß
èäó íà ñòàäèîí. — Ïîäîæäè, ÿ ... . 7. Íåäàëåêî îò îáùåæèòèÿ
íàõîäÿòñÿ ñòàäèîí, òåííèñíûå êîðòû, à ... áàññåéí. 8. Êîñòÿ ïî
âå÷åðàì ïðèõîäèò â ñïîðòçàë, è Ëèçà ... èíîãäà áûâàåò òàì.
9. Ñîñòàâüòå äèàëîãè, èñõîäÿ èç äàííûõ ñèòóàöèé è óïîòðåáëÿÿ
îäíîêîðåííûå ñëîâà ê ãëàãîëó ó÷èòü, íå çàáóäüòå óïîòðåáèòü ñëîâà
òàêæå è òîæå: 1. Âàø íîâûé çíàêîìûé ïðîñèò âàñ ðàññêàçàòü î
âàøåé ó÷åáå â Àìåðèêå. 2. Âû ðàññêàçûâàåòå ñâîåìó ñîñåäó ïî
êîìíàòå î ñâîåé ó÷åáå íà êóðñàõ ðóññêîãî ÿçûêà â ÂîëÃÓ.

16
 Óðîê 3: Ðàññêàæè(-òå) î ñâîåé ñåìüå/Òell us about
your family

Ýòî âàì ìîæåò ïðèãîäèòüñÿ:

1.Òåðìèíû ïðÿìîãî ðîäñòâà (terms determining kinshi p)

ïðàáàáóøêà ïðàäåäóøêà/
ïðàäåä
áàáóøêà äåäóøêà
ìàòü îòåö
ÆÅÍÀ/ñóïðóãà ÌÓÆ/ñóïðóã
ñóïðóãè
äî÷ü/äî÷êà äåòè ñûí
âíó÷êà âíóêè âíóê
ïðàâíó÷êà ïðàâíóêè ïðàâíóê

2. Òåðìèíû ðîäñòâåííûõ ñâÿçåé (terms determining relations)

ÄÎ×Ü è ÑÛÍ ÄÎ×Ü è ÄÎ×Ü ÑÛÍ è ÑÛÍ
ìëàäøàÿ ìëàäøèé
ñðåäíÿÿ ñðåäíèé
ñòàðøàÿ ñòàðøèé
ÄÎ×ÅÐÈ è ÑÛÍÎÂÜß
ÑÅÑÒÐÀ è ÁÐÀÒ ÑÅÑÒÐÛ è ÁÐÀÒÜß
(ðîäíûå, äâîþðîäíûå,
òðîþðîäíûå (second cousins)
ÁËÈÇÍÅÖÛ (twins)
ÒÅÒß — ÄßÄß —
ñåñòðà îòöà èëè ìàòåðè áðàò îòöà èëè ìàòåðè
ÏËÅÌßÍÍÈÊ — ÏËÅÌßÍÍÈÖÀ —
ñûí áðàòà èëè ñåñòðû äî÷ü áðàòà èëè ñåñòðû

3. Òåðìèíû âîçðàñòà (terms determining age)

ÐÎÂÅÑÍÈÊÈ — ÑÂÅÐÑÒÍÈÊÈ — ÏÎÃÎÄÊÈ (ðàçã.)
(peers)
ÃÐÓÄÍÎÉ (baby) — ÌÀËÅÍÜÊÈÉ — ÁÎËÜØÎÉ — ÏÎÄ-
ÐÎÑÒÎÊ — ÂÇÐÎÑËÛÉ — ÌÎËÎÄÎÉ — ÍÅÌÎËÎÄÎÉ —
ÍÅÑÒÀÐÛÉ — ÏÎÆÈËÎÉ — ÏÐÅÑÒÀÐÅËÛÉ — ÑÒÀÐÛÉ
— ÄÐÅÂÍÈÉ.

17
×èòàåì è ó÷èì äèàëîãè:
1. — Ïîñìîòðè íà ýòó ôîòîãðàôèþ (picture). Çäåñü âñÿ íàøà
ñåìüÿ.
— Ðàçðåøè... (Let me...). Ýòî, íàâåðíîå, òâîé îòåö. Âû î÷åíü
ïîõîæè (You look very much alike).
— Äà, ÿ ïîõîæ íà îòöà.
— À ýòî êòî? Òâîÿ ìàòü?
— Äà ÷òî òû (Oh no)! Ïîñìîòðè, îíà ñîâñåì ñòàðàÿ (Look,
she is so old).
— Çíà÷èò (so), áàáóøêà. Îíà áûëà ó÷èòåëüíèöåé?
— Äà, à êàê òû óçíàë?
— Íå çíàþ, êàê îáúÿñíèòü (to explain). Îíà ïîõîæà íà ó÷è-
òåëüíèöó.
2. — Ýòî âñÿ òâîÿ ñåìüÿ?
— Äà. Ñïðàâà — îòåö...
— Ïîäîæäè, ÿ ñàìà óãàäàþ. Ýòî, íàâåðíîå, òâîé áðàò èëè
ïëåìÿííèê. Îí ïîõîæ íà òåáÿ. Âåðíî?
— Ïðàâèëüíî. Ìëàäøèé áðàò. Îí ñåé÷àñ êîí÷àåò øêîëó.
— À ýòî òâîÿ ìàòü?
— Íåò, òåòÿ.
— Î÷åíü êðàñèâàÿ æåíùèíà. Åé ëåò ñîðîê ñ íåáîëüøèì (She
is about forty or something like this)?
— ×òî òû! Äàâíî çà ïÿòüäåñÿò (She is much over fifty).
— À êàê ìîëîäî âûãëÿäèò (And how young she looks)! Îíà
àêòðèñà?
— Ïî÷åìó àêòðèñà? Âðà÷. Ñåé÷àñ óæå íà ïåíñèè (Now she is
retired).
3. — Îòâåòüòå, ïîæàëóéñòà, íà âîïðîñû. ß çàïîëíþ âàøó àíêå-
òó (application form). Òàê, èìÿ è ôàìèëèþ ÿ óæå çíàþ. Çàïèñûâà-
åì. Êîãäà è ãäå âû ðîäèëèñü?
— ß ðîäèëñÿ(-ëàñü) â 1975 ãîäó, â ãîðîäå Êëèâëåíäå, øòàò
Ïåíñèëüâàíèÿ.
— Êàê çîâóò âàøèõ îòöà è ìàòü? ×åì îíè çàíèìàþòñÿ?
— Ìîåãî îòöà çîâóò Ñòèâ Ïîðòåð, îí êîììåðñàíò. Ìîþ ìàòü
çîâóò Ïàòðèöèÿ. Îíà äîìîõîçÿéêà.
— À ãäå è êåì îíà ðàáîòàëà äî çàìóæåñòâà (before marriage)?
— Îíà ðàáîòàëà ñëóæàùåé â áàíêå.
— Åñòü ëè ó âàñ áðàòüÿ è ñåñòðû?

18
 — Ó ìåíÿ åñòü ñåñòðà è áðàò. Ñåñòðó çîâóò Êýò, åé 9 ëåò, îíà
åùå ó÷èòñÿ â øêîëå. Áðàòà çîâóò Ðîáåðò, åìó 22 ãîäà, îí ó÷èòñÿ â
óíèâåðñèòåòå.
4. — Êàêàÿ ó âàñ ñåìüÿ?
— Ó íàñ áîëüøàÿ ñåìüÿ. Ìàòü, îòåö, ÿ, äâå ñåñòðû è òðîå
áðàòüåâ, ïðè÷åì, äâîå èç íèõ — áëèçíåöû. Åùå æèâà ïðàáàáóø-
êà, åé 81 ãîä, íî îíà ðàáîòàåò â ñàäó è íå ïîòåðÿëà èíòåðåñà ê
æèçíè (she’s still leading a very active life). Æèâóò ñ íàìè áàáóøêà è
äåäóøêà, îíè ïåíñèîíåðû, ëþáÿò ïóòåøåñòâîâàòü. Ñåìüÿ íàøà
äðóæíàÿ, âåñåëàÿ è òðóäîëþáèâàÿ (hard-working).
— Êàê îòíîñÿòñÿ ðîäèòåëè ê âàì, ê âàøèì áðàòüÿì è ñåñò-
ðàì? (What are the relations between you and your parents, between
your parents and your siblings?)
— Îíè îòíîñÿòñÿ óâàæèòåëüíî (with respect), äðóæåñêè, ñ
ëþáîâüþ.
— Êàê âû îòíîñèòåñü ê ðîäèòåëÿì (How do you treat your
parents)?
— ß èõ î÷åíü ëþáëþ è óâàæàþ.
— ×òî äàëà âàì ñåìüÿ (What did your family give you)? Ðîäè-
òåëè?
— Îíè âîñïèòàëè (brought me up) ìåíÿ ÷åñòíûì.

×èòàåì è ïåðåñêàçûâàåì òåêñò:

Ñåìüÿ ó Ìàðêîâûõ íåáîëüøàÿ. Èõ âñåãî òðîå. Òàòüÿíå — 25
ëåò. Þðèé íà 2 ãîäà ñòàðøå, åìó 27. Æåíàòû îíè óæå 5 ëåò. Íåäàâ-
íî ó íèõ ðîäèëñÿ ñûí Äìèòðèé.
Êîãäà Þðó ñ Òàíåé ñïðîñèëè, êàêèì îíè õîòÿò âîñïèòàòü
ñûíà, Þðà îòâåòèë ñðàçó: “Ñèëüíûì è ðåøèòåëüíûì (bold)”, à
Òàíÿ íåìíîãî ïîäóìàëà è ñêàçàëà: “Õî÷ó, ÷òîáû ñûí ó íàñ áûë
äîáðûì”. Íàâåðíîå, âñå òàê è áóäåò, êàê õîòÿò Þðà ñ Òàíåé,
ïîòîìó ÷òî ó íèõ õîðîøàÿ, äðóæíàÿ ñåìüÿ (Perhaps, everything
will go the way Yura and Tanya want, because their family is good and
friendly).
Ðîäèòåëè ó Þðû — îáà èíæåíåðû. Îíè íå ñîâåòîâàëè åìó
ðàíî æåíèòüñÿ, õîòåëè, ÷òîáû îí ó÷èëñÿ â óíèâåðñèòåòå. Íî Þðà
âûáðàë ïðîôåññèþ øîôåðà è ñàìîñòîÿòåëüíîñòü (independence).
Þðà ñ Òàíåé æèâóò îòäåëüíî îò ðîäèòåëåé (separate from
their parents). Ñíà÷àëà èì áûëî òðóäíî, íî òåïåðü îíè “ñòîÿò íà
ñîáñòâåííûõ íîãàõ (stand on their own feet)”. À ðîäèòåëè, êîíå÷-

19
íî, êàê ìîãóò, ïîìîãàþò èì è î÷åíü ëþáÿò âíóêà.

Îáðàòèòå âíèìàíèå!
ÎÁÀ ìàëü÷èêà, îêíà ÎÁÅ äåâî÷êè, êíèãè
ÎÁÎÈÕ ìàëü÷èêîâ, îêîí ÎÁÅÈÕ äåâî÷åê, êíèã

Ó×ÈÌÑß ÇÀÄÀÂÀÒÜ ÂÎÏÐÎÑÛ Î ÂÎÇÐÀÑÒÅ È ÎÒÂÅ×ÀÒÜ

ÍÀ ÍÈÕ (One may ask such questions concerning age):
À. Ìíå
Åìó 15 ... 20 ëåò
Ñêîëüêî Åé 21, 31 ... ãîä
Îòöó ëåò? 32, 43, 24 ... ãîäà
Ìàòåðè ÍÎ: (ïðèìåðíî, ïðèáëèçèòåëüíî)
ëåò 15—16
Ñòàðøåìó ñûíó ãîäà 32—33
Ìëàäøåé äî÷åðè
Á. .  êàêîì ãîäó âû ðîäèëèñü? ß ðîäèëñÿ â 1975 (òûñÿ÷à
äåâÿòüñîò ñåìüäåñÿò ïÿòîì)
ãîäó.
Âàø ãîä ðîæäåíèÿ? 1975 (ïÿòûé) ãîä.
Êàêîâ âàø âîçðàñò? Ìíå äâàäöàòü òðè ãîäà.
Â. Ñòàðøèé(-àÿ) áðàò, ñåñòðà — îí (îíà) ñòàðøå ìåíÿ íà 1 ãîä
(2,... ãîäà; 5... ëåò)
Ìëàäøèé (-àÿ) áðàò, ñåñòðà — îí (îíà ìëàäøå ìåíÿ íà ...
ìîëîæå ìåíÿ íà ...
Íà âèä (îí, îíà) ñòàðøå, ìëàäøå (He/she looks older, younger);
åìó (åé) ëåò 20.
Îí (îíà) âûãëÿäèò ñòàðåå, ìîëîæå (...); íà 31 ãîä.

Òðåíèðóåìñÿ:
1. Îòâåòüòå íà âîïðîñû, óïîòðåáëÿÿ, ãäå âîçìîæíî, ñëîâà îáà, îáå:
À. 1). Ñêîëüêî âàì ëåò? 2). Ñêîëüêî ëåò âàøèì ðîäèòåëÿì?
Îíè óæå ïîæèëûå, åùå íå ñòàðûå, ñðàâíèòåëüíî ìîëîäûå? Ðàáî-
òàþò èëè óæå íà ïåíñèè? 3). À áàáóøêà ñ äåäóøêîé ó âàñ æèâû?
×åì îíè çàíèìàþòñÿ? 4). Âû æèâåòå ñ ðîäèòåëÿìè èëè îòäåëüíî
îò íèõ? 5). Åñòü ëè ó âàñ áðàòüÿ, ñåñòðû? Ñêîëüêî èì ëåò? ×åì
îíè çàíèìàþòñÿ?

20
 Á. 1). Ñêîëüêî ëåò øêîëüíèêó âûïóñêíîãî êëàññà (a senior
high graduate) â âàøåé ñòðàíå? 2). Ñêîëüêî ëåò áûâàåò ñòóäåíòó,
êîãäà îí îêàí÷èâàåò èíñòèòóò èëè óíèâåðñèòåò? 3). Ñêîëüêî ëåò
èñïîëíÿåòñÿ ðåáåíêó (how old is the child), êîãäà îí íà÷èíàåò
ó÷èòüñÿ â øêîëå? 4). Ñêîëüêî ëåò äåâóøêå, åñëè îíà âûãëÿäèò
ñòàðøå âàñ? À þíîøå, åñëè îí ìîëîæå âàñ?
2. Âñòàâüòå ñëîâà îáà, îáå:
1. Îíè ... ó÷èëèñü â óíèâåðñèòåòå. 2. ... äåâî÷êè âûãëÿäåëè
ñòàðøå ñâîèõ ëåò. 3. Ó ìåíÿ áûëè çàíÿòû ... ðóêè. 4. Ñ ... ñòîðîí
óëèöû íàõîäèëèñü ìàãàçèíû. 5. Ó ... ìàëü÷èêîâ áûëè ñòàðøèå ñåñ-
òðû. 6. ... æåíùèíàì íðàâèëîñü áûâàòü â øêîëå. 7. Ìû ïîäîøëè ê ...
ìóæ÷èíàì.
3. Ñêàæèòå, â êàêîì ãîäó ðîäèëñÿ âàø ïðåïîäàâàòåëü, åñëè åìó
ñåé÷àñ 45 ëåò? Íàçîâèòå ãîä ðîæäåíèÿ âàøåãî çíàêîìîãî, åñëè åìó
ñåé÷àñ 21 ãîä? Êàêîâ âîçðàñò (ãîä ðîæäåíèÿ) âñåõ ÷ëåíîâ âàøåé
ñåìüè?

Îáðàòèòå âíèìàíèå!
Îêîí÷èòü/îêàí÷èâàòü
(÷òî?) øêîëó, ãèìíàçèþ, êîëëåäæ, óíèâåðñèòåò;
ðàáîòó, ïèñüìî, ðàññêàç;
(÷òî äåëàòü?) ó÷èòüñÿ, ãîâîðèòü, ïåòü.
Îêîí÷àíèå
(÷åãî?) øêîëû, ãèìíàçèè, êîëëåäæà,
óíèâåðñèòåòà, ðàáîòû, ïèñüìà, ðàññêàçà.
Ïîñëå îêîí÷àíèÿ øêîëû, óíèâåðñèòåòà, ...
Çàêîí÷èòü/çàêàí÷èâàòü
(÷òî?) ðàáîòó, ïèñüìî, ðàññêàç
(÷òî äåëàòü?) ðàáîòàòü, ïèñàòü, ðàññêàçûâàòü.
4. Âñòàâüòå ïîäõîäÿùèé ãëàãîë:
1. Êîãäà ÿ ... ðàññêàçûâàòü, íàñòóïèëà òèøèíà. 2. Êîãäà ìû ...
çàíèìàòüñÿ, ìû èäåì â îáùåæèòèå. 3. Êîãäà ÿ ... óíèâåðñèòåò, ÿ
áóäó ðàáîòàòü ïåðåâîä÷èêîì. 4. Êîãäà ÿ ... êóðñû ðóññêîãî ÿçûêà, ÿ
ñòàíó ëó÷øå ãîâîðèòü ïî-ðóññêè. 5. Êîãäà ÿ ... äîìàøíåå çàäàíèå, ÿ
ïîéäó â ìàãàçèí.
5. Íàçîâèòå âîçðàñò è óïîòðåáèòå ãëàãîëû îêîí÷èòü, ó÷èòüñÿ,
ðàáîòàòü.

21
Îáðàçåö: Ó ìåíÿ óæå ñîâñåì âçðîñëàÿ ñåñòðà, åé 24 ãîäà, îíà îêîí-
÷èëà ìåäèöèíñêèé èíñòèòóò.
1. Ó ìîåãî äðóãà âçðîñëûé ñûí, ... 2. Áðàò ó ìåíÿ åùå ìàëåíü-
êèé, ìîëîæå ìåíÿ íà øåñòü ëåò, ... 3. Ñûí ó íèõ ñîâñåì ìàëåíü-
êèé, ..., à äî÷ü áîëüøàÿ ... 4. Ó ìîåé ñåñòðû — äâå äî÷åðè, îáå
ñòóäåíòêè, îäíîé ... , äðóãîé ... 5. Áàáóøêà ó íàñ åùå íå ñòàðàÿ, ...
6. Õîòÿ îòåö ó ìåíÿ óæå íå ìîëîäîé, ... 7. Äåäóøêà ó íàñ óæå
ñîâñåì ñòàðûé, ... 8. Ðîäèòåëè ó íèõ ïîæèëûå, ...
9. Ó íèõ äâîå äåòåé, ...
6. Êàê âû ïîíèìàåòå ñëåäóþùåå âûñêàçûâàíèå:
“Ïåðåõîäíûì íàçûâàåòñÿ âîçðàñò, êîãäà ñûí ñòîèò óæå íà
ñîáñòâåííûõ íîãàõ, íî åùå â ïàïèíûõ áîòèíêàõ”? (Teenagehood is
the age when a son stands on his own feet, but in the father’s shoes).
×òî çíà÷èò ïåðåõîäíûé âîçðàñò (lit. “transitional age”)? Ïî÷å-
ìó åãî ÷àñòî íàçûâàþò òðóäíûì âîçðàñòîì? Ïîìíèòå ëè âû ñåáÿ
â ýòîì âîçðàñòå? Áûëè ëè âû “òðóäíûì” ïîäðîñòêîì?

Ó×ÈÌÑß ÓÏÎÒÐÅÁËßÒÜ ãëàãîë ÇÀÍÈÌÀÒÜÑß

ÇÀÍÈÌÀÒÜÑß
÷åì? à) íàóêîé, èñòîðèåé, ëèòåðàòóðîé,
... ðóññêèì ÿçûêîì, ...
á) èçó÷åíèåì, èññëåäîâàíèåì,
îïèñàíèåì (÷åãî?) ...
â) ñïîðòîì, ïëàâàíèåì, ...
ìóçûêîé, ïåíèåì, ...
äîìàøíèìè äåëàìè, ...
êàê? õîðîøî, ïëîõî, ... ìíîãî, ìàëî,
... ðåãóëÿðíî, ... êàæäûé äåíü,
ñ óòðà äî âå÷åðà ..., ñïóñòÿ ðóêàâà, ...
ãäå? à) äîìà, â áèáëèîòåêå, â ëàáîðàòîðèè,
á) â êðóæêå, â ñòóäèè, íà ñòàäèîíå, ...

Òðåíèðóåìñÿ:
1. Âñòàâüòå ïîäõîäÿùèå ñëîâà â ìèêðîäèàëîãàõ:
1.1. — ×òî òû äåëàë â÷åðà?
— Âåñü äåíü çàíèìàëñÿ ... .
1.2. — ×åì âû çàíèìàëèñü â âîñêðåñåíüå?
— Â âîñêðåñåíüå ìû çàíèìàëèñü ... .

22
 1.3. — Êàê ó÷èòñÿ Âàøà ñåñòðà?
— ... , îíà ìíîãî çàíèìàåòñÿ.
1.4. — Êàê ó÷èòñÿ Âàø áðàò? Õîðîøî?
— Íå î÷åíü. Îí ñïîñîáíûé ïàðåíü (talented guy), íî îí ...
çàíèìàåòñÿ.
1.5. — Ãäå òû îáû÷íî çàíèìàåøüñÿ?
— ß ëþáëþ çàíèìàòüñÿ äîìà, íî èíîãäà ïðèõîäèòñÿ çàíè-
ìàòüñÿ ... .
1.6. — Òû õîäèøü â óíèâåðñèòåò êàæäûé äåíü?
— Äà, ÿ çàíèìàþñü ... êàæäûé äåíü, êðîìå ñóááîòû è âîñ-
êðåñåíüÿ.
1.7. — ×åì çàíèìàåòñÿ ýòîò ìîëîäîé ÷åëîâåê?
— Ïî-ìîåìó, îí ... íå çàíèìàåòñÿ. Íå ðàáîòàåò è íå ó÷èòñÿ.
(Ñëîâà äëÿ ñïðàâîê: óíèâåðñèòåò, ðåãóëÿðíî, ðóññêèé ÿçûê,
ñïóñòÿ ðóêàâà, íè÷åì, áèáëèîòåêà, äîìàøíèå äåëà).
2. Îòâåòüòå íà âîïðîñû:
2.1. Âû äàâíî çàíèìàåòåñü ðóññêèì ÿçûêîì? Ïî÷åìó Âû ðå-
øèëè çàíèìàòüñÿ ðóññêèì ÿçûêîì? Êàêèìè åùå ÿçûêàìè âû çà-
íèìàåòåñü? Ñêîëüêî ðàç â íåäåëþ âû çàíèìàåòåñü ðóññêèì ÿçû-
êîì? Âû çàíèìàåòåñü îäèí èëè ñ ïðåïîäàâàòåëåì?
2.2. Âû çàíèìàåòåñü ñïîðòîì? Êàêèì ñïîðòîì Âû çàíèìàå-
òåñü? Èãðàåòå â ôóòáîë? Â òåííèñ? Â áåéñáîë? Çàíèìàåòåñü ëûæà-
ìè? Ïëàâàíèåì? Êîííûì ñïîðòîì? Àâòîìîòîñïîðòîì? Êàêèìè
âèäàìè ñïîðòà çàíèìàþòñÿ ÷ëåíû Âàøåé ñåìüè?
3. Ðàññêàæèòå î ñâîåé ñåìüå, èñïîëüçóÿ àêòèâíóþ ëåêñèêó óðîêà
(Tell about your family using the active vocabulary of the lesson).

ÒÅÑÒ

1. Âûáåðèòå ïîäõîäÿùóþ ðåïëèêó:

1.1. — Âû íå çíàêîìû? Ïîçíàêîìüòåñü, ïîæàëóéñòà, ýòî ìîé äðóã.
Åãî çîâóò Áîðèñ.
— ... 1. Ñïàñèáî, ñ óäîâîëüñòâèåì.
2. Äàâàéòå ïîçíàêîìèìñÿ.
3. Î÷åíü ïðèÿòíî, ðàä
ïîçíàêîìèòüñÿ.
1.2. — Ðàçðåøèòå ïðåäñòàâèòüñÿ, ìåíÿ çîâóò Âàëåðà.
— ... 1. Ìíå òîæå î÷åíü ïðèÿòíî.

23
 2. Ðàä ñ âàìè ïîçíàêîìèòüñÿ.
3. ß òàêæå õî÷ó ñ âàìè
ïîçíàêîìèòüñÿ.
1.3. — Ïîçíàêîìü ìåíÿ, ïîæàëóéñòà, ñ òâîåé ïîäðóãîé.
— ... 1. Î÷åíü ïðèÿòíî
ïîçíàêîìèòüñÿ ñ âàìè.
2. Ìû ñ âàìè ãäå-òî óæå
âñòðå÷àëèñü.
3. Ñ óäîâîëüñòâèåì. Áóäüòå
çíàêîìû. Ýòî Êàòÿ, à ýòî Àíäðåé.
2. Óïîòðåáèòå íóæíûå ãëàãîëû:
Ìîÿ ñòàðøàÿ ñåñòðà ðàáîòàåò ïåðåâîä÷èêîì, ïîòîìó ÷òî îíà
... Èíñòèòóò èíîñòðàííûõ ÿçûêîâ. Åå ... Àëåêñàíäðà, à â ñåìüå ...
Îëåñåé. Îíà æèâåò â ãîðîäå, êîòîðûé ... Âîëæñêèé. Êîãäà îíà ...
ðàáîòó, îíà âñòðå÷àåòñÿ ñ ìîëîäûì ÷åëîâåêîì, êîòîðîãî ìîæíî
óæå ... åå æåíèõîì.
(1. Çâàòü 2. Íàçûâàòü 3. Íàçâàòü 4. Íàçûâàòüñÿ 5. Îêîí÷èòü 6.
Îêàí÷èâàòü 7. Çàêîí÷èòü 8. Çàêàí÷èâàòü).
3. Âûáåðèòå íóæíûé ãëàãîë:
1. ß ïðèåõàë â Âîëãîãðàä ... ðóññêèé ÿçûê. 2. ß ... íà êóðñàõ
ðóññêîãî ÿçûêà. 3. Íà êóðñàõ ðóññêîãî ÿçûêà ìû ... ãðàììàòèêó,
ôîíåòèêó, èñòîðèþ. 4. ß óæå ... íåñêîëüêî ðóññêèõ ïåñåí. 5. ß ...
èãðàòü íà ïèàíèíî. 6. Îòåö ... ìåíÿ èãðàòü â øàõìàòû. 7. Â óíèâåðñè-
òåòå ìû ... òâîð÷åñòâî ðóññêèõ ïèñàòåëåé. 8. Ñíà÷àëà íàñ ... ïèñüìó
è ÷òåíèþ, à ïîòîì ... ãîâîðèòü ïî-ðóññêè.
(1. Ó÷èòü 2. Âûó÷èòü 3. Íàó÷èòü 4. Ó÷èòüñÿ 5. Íàó÷èòüñÿ 6.
Èçó÷àòü 7. Èçó÷èòü 8. Îáó÷àòü).
4. Âñòàâüòå ïîäõîäÿùåå ñëîâî: òàêæå èëè òîæå:
Ñåðãåé èçó÷àåò àíãëèéñêèé ÿçûê, Ëåíà ... èçó÷àåò àíãëèéñ-
êèé ÿçûê. Ñåðãåé èçó÷àåò ... ôðàíöóçñêèé ÿçûê.
Àíòîí è Ïåòð ñòóäåíòû. Èâàí ... ñòóäåíò.
Ïîçäðàâëÿþ Âàñ ñ ïðàçäíèêîì! — Ñïàñèáî, Âàñ ... !
ß Âàñ ... ïîçäðàâëÿþ.
5. Íàçîâèòå ëèöî ïðîòèâîïîëîæíîãî ïîëà:
âíóê — ... äÿäÿ — ...
ñåñòðà — ... ñûí — ...

24
 ñóïðóã — ... ïðàäåä — ...
ïëåìÿííèöà — ... æåíà — ...

6. Âûáåðèòå íóæíóþ êîíñòðóêöèþ â ñëåäóþùèõ ñèòóàöèÿõ:

1. Ó âàñ ñïðàøèâàþò î âîçðàñòå ïîæèëîé æåíùèíû, êîòîðàÿ
æèâåò íåäàëåêî îò âàñ. Âû îòâå÷àåòå ñ íåóâåðåííîñòüþ. — ...
2. Âàì ïîíðàâèëàñü ñòàðøàÿ ñåñòðà âàøåãî äðóãà. Âû ñïðîñè-
ëè, ñêîëüêî åé ëåò. Îí îòâåòèë. — ...
3. Âû íà÷àëè ñïîðèòü ñî ñâîåé ïîäðóãîé î âîçðàñòå ïîäðîñò-
êà, î êîòîðîì òîëüêî ÷òî ïîñìîòðåëè ôèëüì. Âû è îíà ñîìíåâàå-
òåñü. — ...
4. Âû óâåðåíû, ÷òî ýòîìó ÷åëîâåêó âîñåìüäåñÿò ëåò. — ...
5. Âû çàòðóäíÿåòåñü íàçâàòü âîçðàñò äåâî÷êè. — ... .
(Êîíñòðóêöèè: Åìó (åé ) ... ëåò; åìó (åé) ëåò ...; åìó (åé) íà
âèä ëåò ...).
7. Âìåñòî òî÷åê âñòàâüòå ñëîâà îáà, îáå â íóæíîé ôîðìå:
Èâàíîâû è Ïåòðîâû äðóæàò ñåìüÿìè. Â ... ñåìüÿõ äâîå äåòåé.
Ñòàðøèå ñûíîâüÿ — ... ñòóäåíòû. Îíè îòëè÷íî ó÷àòñÿ, ó ... ïîâû-
øåííàÿ ñòèïåíäèÿ. Äî÷åðè òîæå óæå âçðîñëûå, îíè ñâåðñòíèöû,
... ó÷àòñÿ â 10 êëàññå. Ó ... äåâóøåê ìíîãî äðóçåé, íî îíè ïðåäïî-
÷èòàþò ïðîâîäèòü ñâîáîäíîå âðåìÿ ñ ... áðàòüÿìè.

8. Ïîäáåðèòå ïîäõîäÿùåå ñëîâî ê ãëàãîëó çàíèìàòüñÿ:

1. ß ðåøèë ñåðüåçíî çàíèìàòüñÿ ... . 2. ß î÷åíü óñòàë, òàê êàê
çàíèìàëñÿ ... . 3. Ìû çàíèìàåìñÿ ... , êðîìå âîñêðåñåíüÿ. 4. ß ïîëó-
÷èë ïëîõóþ îöåíêó, òàê êàê çàíèìàëñÿ ... . 5. Ìîé äðóã òðîå÷íèê,
òàê êàê îí çàíèìàåòñÿ ... . 6. Ó ìåíÿ íåò ñîáñòâåííîé êîìíàòû,
ïîýòîìó ÿ çàíèìàþñü ... . 7. ß õî÷ó áûòü â õîðîøåé ñïîðòèâíîé
ôîðìå, ïîýòîìó çàíèìàþñü ... . 8. Ïî-ìîåìó, îí ... íå çàíèìàåòñÿ.

25
 Òåìà 2
ÃÄÅ ÌÛ ÆÈÂÅÌ/THE PLACE WE LIVE AT?

Óðîê 1: Ãîñòèíèöà è îáùåæèòèå/Íotel and dormitory

Ýòî âàì ìîæåò ïðèãîäèòüñÿ:

Íîìåð (êîìíàòà) íà îäíîãî — îäíîìåñòíûé(-àÿ) íîìåð (êîìíàòà)
-”— -”— íà äâîèõ — äâóõìåñòíûé(-àÿ) íîìåð (êîìíàòà)
-”— -”— íà òðîèõ — òðåõìåñòíûé(-àÿ) íîìåð (êîìíàòà)

Çàêàçûâàòü/çàêàçàòü íîìåð (îáåä â íîìåð, òàêñè...)

Íà êàêîì ýòàæå? — Íà ÷åòâåðòîì ýòàæå.
 êàêîì íîìåðå? —  414-îì íîìåðå.
 êàêîé êîìíàòå? —  414-îé êîìíàòå.
Ìíå, òåáå, åìó, åé
íóæåí íîìåð, íóæíà êîìíàòà, íóæíî ìåñòî
íàäî, íóæíî, íåîáõîäèìî çàêàçàòü íîìåð,
ðàçëîæèòü âåùè
Íàì, âàì, èì
×àñû èäóò òî÷íî/My watch is right
×àñû ñïåøàò, îòñòàþò/My watch is fast, slow
Íà ìîèõ (÷àñàõ) òðè/It’s three by my watch
Ïðîâåðÿòü, ïðîâåðèòü ÷àñû/to check a watch
Ñòàâèòü, ïîñòàâèòü ÷àñû/to set a watch, a clock
×èòàåì è ó÷èì äèàëîãè:
1. — Çäðàâñòâóéòå. Ó âàñ åñòü ñâîáîäíûå íîìåðà?
— Äà, åñòü. À êàêîé íîìåð âàì íóæåí è íà ñêîëüêî äíåé?
— Ìíå íóæåí íîìåð íà îäíîãî, ñ äóøåì è ñ òåëåôîíîì, íà
ïÿòü ñóòîê.
— Ïîæàëóéñòà, äàéòå âàø ïàñïîðò è çàïîëíèòå àíêåòó.
— Ñïàñèáî. À êàê çàïîëíèòü àíêåòó?
— Îòâåòüòå íà âîïðîñû.
— À ÷òî ïèñàòü â ãðàôå “íîìåð”?
— Âàø íîìåð 327, íà òðåòüåì ýòàæå.
— Íàäåþñü, ýòî íå áëèçêî îò ëèôòà? ß ïëîõî ñïëþ.

26
 — Íåò, â êîíöå êîðèäîðà, îêíà âûõîäÿò íà òèõóþ óëèöó.
— Õîðîøî, ñïàñèáî.
— Âîò âàø ïðîïóñê â ãîñòèíèöó.
2. — Ïîæàëóéñòà, âõîäèòå. Âîò ñòåííîé øêàô. Âàííàÿ è òóàëåò
íàïðàâî.
— Òåëåôîí ãîðîäñêîé?
— Äà, çâîíèòå ÷åðåç äåâÿòêó.
— À êàê ïîçâîíèòü â áþðî îáñëóæèâàíèÿ (service bureau)?
— 6-37. Ñïèñîê òåëåôîíîâ íà ñòîëå. Ìîæåòå çàêàçàòü (to book)
îáåä â íîìåð, çàêàçàòü òàêñè, âûçâàòü äåæóðíóþ (to call the
chambermaid).
— Ñïàñèáî.
— Êîãäà áóäåòå óõîäèòü èç ãîñòèíèöû, íå çàáûâàéòå ñäàâàòü êëþ÷.
3. — Âû çíàåòå, ó ìåíÿ î÷åíü øóìíûå ñîñåäè. Ìíå íóæåí
äðóãîé íîìåð.
— Â êàêîì íîìåðå âû æèâåòå?
— Â 327.
— Îäíîìåñòíûé?
— Äà.
— Ìîãó ïðåäëîæèòü âàì 427. Òîæå îäíîìåñòíûé.
— Ýòî íà ÷åòâåðòîì ýòàæå?
— Äà, îí òàêîé æå, êàê 327.
— Ñîãëàñåí. ×òî íóæíî ñäåëàòü?
— Íè÷åãî. Äàéòå, ïîæàëóéñòà, âàø ïðîïóñê (ID-card). ß èñ-
ïðàâëþ íîìåð.
— À ìîè âåùè?
— Âåùè ïðèäåòñÿ óëîæèòü. Èõ ïåðåíåñóò.

×èòàåì è ïåðåñêàçûâàåì òåêñò:

 íîìåðå
Òàê, òåïåðü çà äåëî. Ðàçëîæó âåùè — è â äóø. Íîìåð ó ìåíÿ
íåïëîõîé. Áîëüøàÿ êðîâàòü, òåëåâèçîð. Äâà îêíà è îáà âûõîäÿò íà
òèõóþ óëèöó. Ñîñåäåé íå ñëûøíî. Òèõî. Åñòü äâà ñòóëà, äâà êðåñ-
ëà, íàñòîëüíàÿ ëàìïà. Âîò è øêàô, ñþäà áóäåì êëàñòü îäåæäó è
áåëüå. Ñíà÷àëà êîñòþì è áðþêè ïîâåøó íà âåøàëêó. Êíèãè ïîëî-
æó â ÿùèê ñòîëà.

27
 Òåïåðü èäó â äóø. Ëîñüîí, ìûëî, çóáíóþ ùåòêó è ïàñòó
êëàäó íà ïîëî÷êó. À ïîëîòåíöå óæå åñòü.
Âîò, êàæåòñÿ è âñå. Ãäå æå ìîè ÷àñû? Èíòåðåñíî, êîòîðûé
÷àñ? Âîò îíè — íà ïîäîêîííèêå... Ïîëîâèíà âòîðîãî! Íå ìîæåò
áûòü! Íàâåðíîå, ìîè ÷àñû ñïåøàò. Íàäî èõ ïðîâåðèòü. ß âêëþ÷àþ
ðàäèî. Ñèãíàëîâ âðåìåíè åùå íå áûëî. Çâó÷èò ìóçûêà. Ýòî, íàâåð-
íîå, ðàäèîñòàíöèÿ “Ìàÿê”. Òàê, ìóçûêà çàêîí÷èëàñü. Äèêòîð ñêà-
çàë, ÷òî ìîñêîâñêîå âðåìÿ òðèíàäöàòü òðèäöàòü. Çíà÷èò, ìîè ÷àñû
íå ñïåøàò, à îòñòàþò íà ïÿòü ìèíóò. Íóæíî èõ ïîñòàâèòü ïðà-
âèëüíî. Íó âîò, âñå â ïîðÿäêå. Ñåé÷àñ îòäîõíó íåìíîãî, à ïîòîì
ïîéäó çíàêîìèòüñÿ ñ ãîðîäîì.

Ó×ÈÌÑß ÓÏÎÒÐÅÁËßÒÜ ÃËÀÃÎËÛ ÏÎÌÅÙÅÍÈß ÎÁÚÅÊ-

ÒÀ (“placement” verbs)
Ïåðåõîäíûå ãëàãîëû ñòàâèòü/ïîñòàâèòü, êëàñòü/ïîëîæèòü,
âåøàòü/ïîâåñèòü ñîîòâåòñòâóþò íåïåðåõîäíûì ãëàãîëàì ìåñòî-
ïîëîæåíèÿ èëè ñîñòîÿíèÿ ñóáúåêòà: ñòîÿòü, ëåæàòü, âèñåòü, íî
îáîçíà÷àþò ïîìåùåíèå îáúåêòà êóäà-ëèáî â îïðåäåëåííîì ïîëî-
æåíèè. Ñð.:
ñòàâèòü/ïîñòàâèòü íà, ïîä, â + Â. ï.
êëàñòü/ïîëîæèòü (÷òî? êóäà) (ñòîë, øêàô)
âåøàòü/ïîâåñèòü íàä, ïîä + Òâ. ï.(-îì, -îì)

ñòîÿòü íà, â + Ïð. ï.

ëåæàòü (ãäå?) (ñòîëå, øêàôó)
âèñåòü íàä, ïîä + Òâ. ï. (-îì, -îì)

Îáðàòèòå âíèìàíèå íà ïðîñòðàíñòâåííûå ïðåäëîãè (“location”

prepositions) Â, ÍÀ, ÍÀÄ, ÏÎÄ!
 óêàçûâàåò íà ìåñòî, íà çàêðûòîå ïðîñòðàíñòâî (â ñòîë, â
øêàô; â ñòîëå, â øêàôó).
ÍÀ óêàçûâàåò íà ïîâåðõíîñòü, îòêðûòîå ïðîñòðàíñòâî (íà
ñòîë, íà øêàô; íà ñòîëå, íà øêàôó).
ÍÀÄ óêàçûâàåò íà ðàñïîëîæåíèå âûøå ÷åãî-íèáóäü (íàä ñòî-
ëîì, íàä øêàôîì).
ÏÎÄ óêàçûâàåò íà ðàñïîëîæåíèå íèæå ÷åãî-íèáóäü (ïîä ñòîë,
ïîä øêàô; ïîä ñòîëîì, ïîä øêàôîì).

28
Òðåíèðóåìñÿ:
1. Âñòàâüòå ïðîïóùåííûå ïðåäëîãè è ãëàãîëû ëåæàòü, ñòîÿòü,
âèñåòü.
1. ... ìîåé êîìíàòå ... øêàô, ñòîë è äâà ñòóëà. 2. ... ñòîëå ...
íàñòîëüíàÿ ëàìïà. 3. ... ïîëêå ... êíèãè è áóìàãè. 4. ... ñòåíå ... êàðòèíà.
5. ... ïîëó ... êîâåð. 6. ... æóðíàëüíîì ñòîëèêå ... òåëåôîí, à òàêæå ...
ãàçåòû è æóðíàëû. 7. ... åå êîìíàòå ... ôîòîãðàôèÿ ìàòåðè. 8. Òåëåâè-
çîð ... ... ãîñòèíîé. 9. Âàøå ïàëüòî ... ... ïðèõîæåé. 10.Ìîè òåòðàäè ...
... ïîðòôåëå. 11. ... êëàññå ... ñòîëû è ñòóëüÿ. 12. Ãäå ... âàø êîñòþì?
Êîñòþì ... ... øêàôó. 13. Øëÿïà ... ... ïîëêå. 14. Êðåñëî ... ... óãëó.
2. Ïðîñïðÿãàéòå (conjugate) ãëàãîëû êëàñòü/ïîëîæèòü, ñòàâèòü/
ïîñòàâèòü, âåøàòü/ïîâåñèòü.
3. Âñòàâüòå ïðîïóùåííûå ãëàãîëû ñòîÿòü, ëåæàòü, âèñåòü, ïîëî-
æèòü, ïîñòàâèòü, ïîâåñèòü.
1. Âàçà ... íà îêíå. 2. Êòî ... âàçó íà îêíî? 3. Ïîðòôåëü ... íà
ñòóëå. 4. ß âîøåë â êîìíàòó è ... ïîðòôåëü íà ñòóë. 5. Äåâóøêà ...
êíèãó íà ñòîë. 6. Ðó÷êà ... íà ñòîëå. 7. Ìîè âåùè ... â ÷åìîäàíå. 8. ß
âñåãäà ... äåíüãè â êàðìàí. 9. Ìàìà ïîìîãëà ìíå ... âåùè â ÷åìîäàí.
10. Êîñòþì ... â øêàôó. 11. Îíà ... ìîé êîñòþì â øêàô. 12. Âû
ìîæåòå ... âàø ïîðòôåëü íà ñòóë. 13. ..., ïîæàëóéñòà, ýòî ïèñüìî íà
ñòîë. 14. ..., ïîæàëóéñòà, ñòóë ó îêíà. 15. ..., ïîæàëóéñòà, ïàëüòî â
øêàô.
4. Âñòàâüòå âìåñòî òî÷åê ñëîâà è âûðàæåíèÿ èç òåêñòà:
à) Âàì íóæíî ïîëîæèòü ... â øêàô; á) ... è ... íàäî ïîâåñèòü
íà âåøàëêó; â) Âñå âåùè íóæíî ... íà ìåñòî; ã) ... êëàäåì íà
ïîëî÷êó; ä) Ñåé÷àñ ... ïðèíÿòü äóø.
5. Íàéäèòå “÷óæîå” ñëîâî:
à) Êðåñëî, òåëåâèçîð, êóðòêà, øêàô;
á) Íîñêè, áðþêè, òðóñû, ïîëîòåíöå;
â) Ðàñêëàäûâàòü, õîòåòü, çàêàçàòü, çàêàçûâàòü;
ã) ×åìîäàí, ÿùèê, ñòóë, çàêàç.
6. Â ñëåäóþùèõ ïðåäëîæåíèÿõ óïîòðåáèòå ñóùåñòâèòåëüíûå â íóæíîé
ôîðìå.
1. Â êîìíàòå ñòîÿò øåñòü (ñòóë) è äâà (êðåñëî). 2. Â êâàðòèðå
÷åòûðå (êîìíàòà). 3. Íà ñòîëå ëåæèò íåñêîëüêî (æóðíàë è ãàçåòà). 4.
ß êóïèë äâå (êíèãà). 5. Â êëàññå äâåíàäöàòü (ñòîë) è äâàäöàòü

29
÷åòûðå (ñòóë). 6.  ñòîëîâîé òðè (îêíî). 7.  íàøåì äîìå âîñåìü
(ýòàæ). 8. Íà ýòîé óëèöå äâàäöàòü (äîì). 9. Â âàøåé êîìíàòå âèñèò
ìíîãî (êàðòèíà). 10. Ó ìåíÿ â ñòîëå ëåæèò ìàëî (êíèãà). 11. Ó íèõ
ìíîãî (äåòè). 12. Ñåãîäíÿ âå÷åðîì ó íàñ áóäåò ìíîãî (ãîñòü). 13. Â
íàøåé ñåìüå òðè (÷åëîâåê).
7. Ïðîâåäèòå ðàçãîâîð ñ àäìèíèñòðàòîðîì ãîñòèíèöû, èñïîëüçóÿ
ñëåäóþùèå êîíñòðóêöèè:
Åñòü ðàçíûå ñâîáîäíûå íîìåðà; íåáîëüøîé íîìåð íà îäíîãî
÷åëîâåêà, ñ äóøåì, áåç òåëåôîíà; íîìåð íà äâîèõ, ñ âàííîé è ñ
òåëåôîíîì. Õî÷ó æèòü îòäåëüíî/âäâîåì ñ ...
8. Ñêàæèòå, ÷òî åñòü â ãîñòèíèöå è íåò â îáùåæèòèè, è íàîáî-
ðîò.
9. Ðàññêàæèòå, ãäå âû ñåé÷àñ æèâåòå, êàê âû óñòðîèëèñü, êàêàÿ ó
âàñ êîìíàòà (íà îäíîãî, íà äâîèõ, íà òðîèõ)? Íà êàêîì îíà ýòà-
æå?
10. ×òî áû âû ñêàçàëè â ñëåäóþùèõ ñèòóàöèÿõ:
1). Âû õîòèòå ïåðåñåëèòüñÿ â äðóãóþ êîìíàòó. Ñêàæèòå, ïî-
÷åìó (íåóäîáíî, ÷òî ... ; øóìíî; íå íðàâèòñÿ, ÷òî ... ; ÿ íå õî÷ó,
÷òîáû ... ; ïåðåñåëèòå ìåíÿ, ïîæàëóéñòà, ...).
2). Âàì ïðåäëàãàþò ïåðåñåëèòüñÿ â äðóãóþ êîìíàòó, íî âû íå
õîòèòå. Ñêàæèòå, ïî÷åìó (ïðèâûê, óäîáíåå, ïðåäïî÷èòàþ, åñëè
ìîæíî, ÿ õîòåë áû îñòàòüñÿ ...).

Ó×ÈÌÑß ÎÏÐÅÄÅËßÒÜ ÂÐÅÌß

1. Êîòîðûé ÷àñ? Cêîëüêî (ñåé÷àñ) âðåìåíè/What time is it?
Ñåé÷àñ ÷àñ; äâà, ... ÷àñà; ïÿòü, ... ÷àñîâ.
(Till 30 minutes past the hour):
Ñåé÷àñ äåñÿòü ìèíóò ïåðâîãî; ÷åòâåðòü (ïÿòíàäöàòü
ìèíóò) ÷åòâåðòîãî; ïîëîâèíà âîñüìîãî.
(After 30 minutes to the next hour):
Ñåé÷àñ áåç ïÿòè (ìèíóò) ÷åòûðå; áåç ÷åòâåðòè (áåç
ïÿòíàäöàòè ìèíóò) ÷åòûðå; áåç äâàäöàòè ïÿòè
(ìèíóò) âîñåìü.

Îáðàòèòå âíèìàíèå!
In some cases, e.g. on the radio, on trains, etc., the time is given

30
in an official, non-conversational way, using the 24-hour clock:
13.05 — òðèíàäöàòü ÷àñîâ ïÿòü ìèíóò; 7.35 — ñåìü ÷àñîâ
òðèäöàòü ïÿòü ìèíóò.
Speaking of the time of films we say:
Äàéòå äâà áèëåòà íà (ñåàíñ) äåâÿòíàäöàòü äåñÿòü.
Ìû èäåì â êèíî íà (ñåàíñ) âîñåìíàäöàòü äâàäöàòü.
Evening performances:
17.30 (ñåìíàäöàòü òðèäöàòü)
19.15 (äåâÿòíàäöàòü ïÿòíàäöàòü)
21.45 (äâàäöàòü îäèí ñîðîê ïÿòü)

2. Êîãäà?  êîòîðîì ÷àñó/At what time?

À. 1. Ïàâåë îáåäàåò â ÷àñ/Pavel has dinner at one.
Îí ïðèõîäèò äîìîé â ÷åòûðå ÷àñà/He comes home at four.
Ìû óæèíàåì â ñåìü ÷àñîâ/We have supper at seven.
2. Ñåãîäíÿ îí ïðèøåë äîìîé ÷åòâåðòü ïÿòîãî/Today he came
home at a quarter past four.
Îíè óæèíàþò â ïîëîâèíå âîñüìîãî/They have supper at half
past seven.
3. Ïàâåë ïîøåë îáåäàòü áåç ïÿòè ÷àñ/Pavel went to dinner at five
to one.
Îí ïðèøåë äîìîé áåç ÷åòâåðòè ÷åòûðå/He came home at a
quarter to four.
Ñåãîäíÿ ìû ñåëè óæèíàòü áåç äâàäöàòè ïÿòè âîñåìü/We sat
down to supper at twenty-five to eight.
Á. Sometimes the time of the day is added:
Ýòî áûëî â òðè ÷àñà íî÷è.
Îí ïðèåõàë â øåñòü ÷àñîâ âå÷åðà.
The period from
5 to 11 is considered as morning (ñ 5 ÷àñîâ óòðà äî 11 ÷àñîâ óòðà),
12—16 — afternoon (ñ 12 ÷àñîâ äíÿ äî 4 ÷àñîâ äíÿ),
17—23 — evening (ñ 5 ÷àñîâ âå÷åðà äî 11 ÷àñîâ âå÷åðà),
24—4 — night (ñ 12 ÷àñîâ íî÷è äî 4 ÷àñîâ íî÷è).
Â. 1. Îêîëî äâóõ ÷àñîâ (gen.)/At about two o’clock.
2. Ïîñëå äâóõ ÷àñîâ (gen.)/After two o’clock.
3. ×åðåç äâà ÷àñà (àññ.)/In two hours (time).
4. Ê äâóì ÷àñàì (dat.)/By two o’clock.
5. Çà äâà ÷àñà (àññ.) äî (+ gen.)/Two hours before.
31
3. Êàê äîëãî? Ñêîëüêî âðåìåíè/How long?
1. Äâà ÷àñà (For) two hours
(Ïîñëå çàíÿòèé îí îòäûõàë äâà ÷àñà).
2. Ñ äâóõ äî òðåõ From two to three (o’clock)
(Ïîñëå çàíÿòèé îí îòäûõàë ñ äâóõ äî òðåõ ÷àñîâ).

Îáðàòèòå âíèìàíèå!
Ïîëîâèíà ìèíóòû, ÷àñà, äíÿ è ò.ï (0,5 ìèíóòû è ò.ï.) — ïîëìè-
íóòû, ïîë÷àñà è ò.ï.
Ïîëîâèíà âòîðîé(-îãî) ìèíóòû, ÷àñà è ò.ï. (1/2 ìèíóòû è ò.ï.)
— ïîëòîðû ìèíóòû, ïîëòîðà ÷àñà,...

Òðåíèðóåìñÿ:
1. Íàïèøèòå öèôðîâîå îáîçíà÷åíèå âðåìåíè/Write in figures.
Äåñÿòü ìèíóò ïÿòîãî, äâàäöàòü ïÿòü ìèíóò ïåðâîãî, ïÿòü
ìèíóò ïåðâîãî, ÷åòâåðòü òðåòüåãî, áåç ÷åòâåðòè òðè, áåç äâàäöàòè
äâà, ïîëîâèíà äåñÿòîãî, áåç äåñÿòè ÷àñ, äâàäöàòü ìèíóò ÷åòâåðòî-
ãî, áåç ïÿòè ïÿòü, ÷åòâåðòü äâåíàäöàòîãî, ïîëîâèíà ïåðâîãî.
2. Íàïèøèòå è ïðî÷èòàéòå âðåìÿ ïî-ðóññêè, èñïîëüçóÿ îôèöèàëü-
íóþ è íåîôèöèàëüíóþ ôîðìû.
1.05; 5.20; 9.10; 11.25; 3.17; 12.10; 12.30; 2.15; 2.45; 4.30;
4.40; 4.45; 9.40; 9.35; 9.50; 8.55; 10.10; 10.15; 10.30; 10.45; 10.55.
3. Îòâåòüòå íà âîïðîñû, èñïîëüçóÿ öèôðû â ñêîáêàõ/Answer the
following questions using the figures given in brackets.
1. Êîãäà âû âñòàåòå? (6.45) 2. Êîãäà âû çàâòðàêàåòå? (7.15) 3.
Êîãäà íà÷èíàþòñÿ çàíÿòèÿ â óíèâåðñèòåòå? (8.30) 4. Êîãäà âû
îáåäàåòå? (12.25) 5. Êîãäà âû ïðèõîäèòå äîìîé? (14.30) 6. Êîãäà
âû ëîæèòåñü ñïàòü? (11.15)
4. Îòâåòüòå íà âîïðîñû, óïîòðåáëÿÿ ñëîâà, äàííûå ñïðàâà, è ïðåä-
ëîã â, ãäå ýòî íåîáõîäèìî/Answer the following questions using the
words given on the right and the preposition  where it is required.
1. Êîãäà âû âñòàåòå?
Ñêîëüêî âðåìåíè âû ñåãîäíÿ ñïàëè? (Ñåìü ÷àñîâ)
2. Êîãäà îáåäàþò ñëóæàùèå? Ñêîëüêî âðåìåíè ïðîäîëæàåòñÿ
îáåäåííûé ïåðåðûâ? (×àñ)
3. Ñêîëüêî ÷àñîâ âû ó÷èëèñü ñåãîäíÿ?
Êîãäà âû ïðèøëè äîìîé? (×åòûðå ÷àñà)

32
4. Êîãäà âû îáû÷íî ïðèõîäèòå èç óíèâåðñèòåòà?
Ñêîëüêî âðåìåíè âû ãîòîâèòåñü ê çàíÿòèÿì? (Äâà ÷àñà)
5. Çàêîí÷èòå ïðåäëîæåíèÿ, èñïîëüçóÿ öèôðû â ñêîáêàõ/Complete the
sentences using the figures given in brackets.
Îáðàçåö: ß ó÷óñü ... (8.30—1) — ß ó÷óñü ñ ïîëîâèíû äåâÿòî-
ãî (óòðà) äî ÷àñó (äíÿ)
Ïðèìå÷àíèå/Note. Åñëè ðå÷ü èäåò îá îòíîñèòåëüíî êîðîòêîì îò-
ðåçêå âðåìåíè, èëè åñëè ïîíÿòíî, êàêàÿ ÷àñòü ñóòîê èìååòñÿ â âèäó,
òî ñëîâî, îáîçíà÷àþùåå ýòî, îïóñêàåòñÿ/When the period of in question
is relatively short or when it is clear which part of the day is meant, the
word denoting it is not mentioned at all. Such cases are marked*.
1. Ìàãàçèí îòêðûò ... (8—7). 2. Ìû îáåäàåì ... (1—2)*. 3. Ëåêöèè
ïðîäîëæàþòñÿ ... (8.30—2). 4. Ìû ñìîòðèì òåëåâèçîð ... (7—9). 5.
Âðà÷ ïðèíèìàåò ... (2—8). 6. ß æäàë âàñ ... (5—6)*. 7. Ñòîëîâàÿ
ðàáîòàåò ... (9—16). 8. Ïîñëå îáåäà, ... , äåòè ñïÿò (2—4)*. 9. Ïîñëå
îòäûõà, ... , îíè ãóëÿþò (4—6)*. 10. Ìåòðî ðàáîòàåò ... (6—1).
6. Óïîòðåáèòå ÷èñëèòåëüíîå â íóæíîé ôîðìå.
1. Ìû îáÿçàòåëüíî ïðèåäåì äî 2 ÷. 2. Îí îïîçäàë íà 0,5 ÷.
3. Îíè ïðèåõàëè ê 3 ÷. 4. Îíè ïðèåõàëè ïîñëå 3 ÷. 5. Îíè ïðèåõàëè
ê 5 ÷. 6. Îíè îïîçäàëè íà 1/2 ÷. 7. Îíè îáÿçàòåëüíî ïðèäóò äî 5 ÷. 8.
Îíè ïðèåõàëè ê 5 ÷. 9. Îíè ïðèåõàëè ïîñëå 10 ÷. 10. Îíè ïðèåõàëè
äî 10 ÷.
7. Âñòàâüòå ïðåäëîãè ÷åðåç èëè ïîñëå.
1. ß ïðèäó ... òðè ÷àñà. 2. Îí çàøåë ê íàì ... ïÿòè. 3. ... ìåñÿö ó
ìåíÿ áóäóò ýêçàìåíû. 4. ... ýêçàìåíîâ ñòóäåíòû îòäûõàþò. 5. ... ëåê-
öèè ìû ïîéäåì îáåäàòü. 6. Ìû ïîéäåì îáåäàòü ... ÷àñ. 7. ß äàì âàì
ýòó êíèãó ... òðè äíÿ. 8. ß ïîçâîíþ âàì ... ïðàçäíèêîâ. 9. ... îáåäà
çàéäè êî ìíå. 10. ß îêîí÷ó óíèâåðñèòåò ... ãîä.
8. Ðàññêàæèòå î ñâîåì äíå, èñïîëüçóÿ êîíñòðóêöèè, îáîçíà÷àþùèå
âðåìÿ.

33
 Óðîê 2: Äîì è êâàðòèðà/house and flat

Ýòî âàì ìîæåò ïðèãîäèòüñÿ:

Ìíîãîêâàðòèðíûé äîì
Îäíîýòàæíûé (äâóõ-..., ïÿòè-...,
ìíîãîýòàæíûé, âûñîòíûé) äîì
×àñòíûé äîì
Îäíîêîìíàòíàÿ (äâóõ-..., ïÿòè-
..., ìíîãîêîìíàòíàÿ) êâàðòèðà
Äîì (êâàðòèðà) ñî âñåìè
óäîáñòâàìè
Îáñòàâëÿòü/îáñòàâèòü äîì
(êâàðòèðó, êîìíàòó,...) ìåáåëüþ
Ñíèìàòü/ñíÿòü êîìíàòó
(êâàðòèðó, äîì)
Cäàâàòü/ñäàòü êîìíàòó
(êâàðòèðó, äîì)
Tenement house
One-storey (two-, five-,
multistorey,high-rise)
building/house
(Private) house
One-roomed (two-..., five-...,
multi-roomed) flat
Comfortable house (flat)
To furnish a house (flat,
room)
To rent a room (flat, house)
To let/to rent out a room
(flat, house)

×èòàåì è ó÷èì äèàëîãè:

1. — Â êàêîì äîìå âû æèâåòå?
— ß æèâó â ìíîãîýòàæíîì äîìå.
— Ñêîëüêî ýòàæåé â âàøåì äîìå?
— Øåñòíàäöàòü.
— À íà êàêîì ýòàæå âàøà êâàðòèðà?
— Íà ñàìîì âåðõíåì.
— Îãî! Íå áîèòåñü âûñîòû (Aren’t you afraid of such an altitude)?
— Íåò. Óæå ïðèâûêëè (we’ve got accustomed to it).
2. — Âû æèâåòå â ÷àñòíîì äîìå?
— Äà. Äåäóøêà îñòàâèë íàì åãî â íàñëåäñòâî (legacy).
— Êàêèå óäîáñòâà åñòü â âàøåì äîìå?
— Äîì ó íàñ ñî âñåìè óäîáñòâàìè, åñòü ýëåêòðè÷åñòâî, ãàç,
âîäîïðîâîä, òåëåôîí.
— À ìóñîðîïðîâîäà ó âàñ, ñëó÷àéíî, íåò?
— Òû ÷òî, øóòèøü (Are you kidding)? Ìóñîðîïðîâîä (rubbish
chute) áûâàåò òîëüêî â ìíîãîýòàæíûõ äîìàõ.
— Èçâèíè, ÿ ïîøóòèë. Íàâåðíî, î÷åíü óäîáíî æèòü â òàêîì
äîìå?
34
 — Äà. Ìíîãî ìåñòà. Ó êàæäîãî ñâîÿ êîìíàòà. Íèêòî íå ìåøàåò
(There’s nobody to disturb you).
3. — Êàêàÿ ó âàñ êâàðòèðà?
— Òðåõêîìíàòíàÿ.
— À ó òåáÿ åñòü ñâîÿ êîìíàòà?
— Åñòü. Îíà ìíå î÷åíü íðàâèòñÿ. ß ñàì åå îáñòàâèë ìåáåëüþ.
— Êàêàÿ æå ìåáåëü ñòîèò â òâîåé êîìíàòå?
— Ìåáåëè íåìíîãî: äèâàí, êðåñëî, ïèñüìåííûé ñòîë, ðÿ-
äîì ñòîèò ñòóë, êíèæíûé øêàô è ïîëêè. Âîò, ïîæàëóé, è âñå. Íà
ïîëó ëåæèò êîâåð. Íî âñå ñòîèò î÷åíü óäîáíî. Êàðòèíû íà ñòåíå,
öâåòû è êðàñèâûå øòîðû íà îêíå äåëàþò êîìíàòó óþòíîé.
4. — ß õî÷ó ñíÿòü êîìíàòó. Æåëàòåëüíî íåäàëåêî îò ìîðÿ. Åñëè
ìîæíî, â òèõîì ðàéîíå.
— À ñêîëüêî âàñ?
— ß îäèí.
— Ìîãó ïðåäëîæèòü êîìíàòó ñ âåðàíäîé íà óëèöå Ñå÷åíîâà,
äîì 7. Ýòî ìèíóò 20 õîäüáû îò ïëÿæà. Åñòü ñàä.
5. — Ñìîòðè, îáúÿâëåíèå! Ñäàåòñÿ êâàðòèðà.
— Òàê... äâóõêîìíàòíàÿ êâàðòèðà, êîìíàòû 18 ìåòðîâ.
— Ïðåêðàñíî, ÷òî æå íàì åùå íàäî? Íàñ âåäü äâîå.
— È òåëåôîí åñòü.
— ß çàïèñûâàþ: 42-17-35.
— Äàâàé ñðàçó æå ïîçâîíèì.

×èòàåì è ïåðåñêàçûâàåì òåêñò:

Ìíîãèå ðîññèÿíå æèâóò â ñåðèéíûõ (standard) ïÿòè-... äåâÿ-
òè-... øåñòíàäöàòèýòàæíûõ äîìàõ. Â òàêèõ äîìàõ, êàê ïðàâèëî,
åñòü îäíîêîìíàòíûå, äâóõêîìíàòíûå, òðåõêîìíàòíûå è èíîãäà
÷åòûðåõêîìíàòíûå êâàðòèðû ñî âñåìè óäîáñòâàìè (ýëåêòðè÷åñòâî,
ãàç, âîäîïðîâîä, ãîðÿ÷àÿ âîäà, ìóñîðîïðîâîä, òåëåôîí). Êîìíà-
òû â êâàðòèðàõ íåáîëüøèå, çà èñêëþ÷åíèåì ãîñòèíîé. Êóõíÿ,
âàííàÿ, òóàëåò è ïðèõîæàÿ (entrance hall) çàíèìàþò íåáîëüøóþ
ïëîùàäü.
Ìåáåëü â ýòèõ äîìàõ îáû÷íî òîæå ñåðèéíàÿ. Êàê ïðàâèëî,
åñòü “ñòåíêà” (ýòî êîìáèíàöèÿ èç êíèæíûõ ïîëîê, íåñêîëüêèõ
øêàôîâ, c ìåñòîì äëÿ òåëåâèçîðà, ìóçûêàëüíîãî öåíòðà). Â ãîñòè-
íîé ñòîÿò òàêæå êðåñëà, äèâàí è æóðíàëüíûé ñòîëèê. Íà ñòåíå
âèñèò êîâåð, íà ïîëó ëåæèò ïàëàñ. Èíòåðåñíóþ äåòàëü îòìå÷àþò

35
(notice) ïñèõîëîãè: ñêîëüêî áû êîìíàò íå áûëî â êâàðòèðå, îä-
íîé âñåãäà áóäåò íå õâàòàòü (one room will always be lacking).
Êóõíè îáû÷íî îáîðóäîâàíû (equiped) ñòàíäàðòíîé ìåáåëüþ:
êóõîííûé ãàðíèòóð (kitchen set of furniture) è òàê íàçûâàåìûé (so
called) “óãîëîê”, ñîñòîÿùèé (consisting of) èç ñòîëà, ñ äâóõ ñòî-
ðîí êîòîðîãî íàõîäèòñÿ äèâàí â âèäå óãëà, à ñ äðóãèõ — íåáîëü-
øèå òàáóðåòêè. Êóõíè ÿâëÿþòñÿ òðàäèöèîííûì ïîâñåäíåâíûì
(everyday) ìåñòîì âñòðå÷è ñåìüè, êîãäà ïîñëå ðàáîòû äîìàøíèå
(family members) ñîáèðàþòñÿ çäåñü ïîåñòü, îáñóäèòü íîâîñòè è
æèòåéñêèå ïðîáëåìû.
ß æèâó â öåíòðå ãîðîäà íà óëèöå Ìèðà, íåäàëåêî îò âîêçàëà.
Äîì ó íàñ ñòàðûé, íî õîðîøèé. Áîëüøèíñòâî ìîèõ çíàêîìûõ
ïðåäïî÷èòàþò (prefer) æèòü â íîâûõ ðàéîíàõ. Ãîâîðÿò, ÷òî â öåí-
òðå ñëèøêîì øóìíî. Íî ÿ ïðèâûê ê ýòîìó, è ìíå ýòî íå ìåøàåò.
Ïî-ìîåìó, æèòü â öåíòðå óäîáíî, ïîòîìó ÷òî âñå ðÿäîì: ìàãàçè-
íû, òåàòðû, êèíî, âûñòàâêè, ìóçåè. Ñïðàâà íàõîäèòñÿ îáëàñòíàÿ
áèáëèîòåêà, ñëåâà òåëåãðàô. Ðàáîòàþ ÿ áëèçêî îò äîìà è õîæó íà
ðàáîòó ïåøêîì. Ýòî î÷åíü ïðèÿòíî. Íàïðîòèâ ìîåãî äîìà åñòü
íåïëîõîé ïàðê îêîëî Âîëãè, ãäå ÿ ïî óòðàì áåãàþ, à ïî âå÷åðàì
ãóëÿþ. Ìîè ðîäèòåëè òîæå æèâóò â öåíòðå, íåäàëåêî îò ìåíÿ. Ýòî
òàêæå óäîáíî, ÿ ó íèõ ÷àñòî áûâàþ.

Ó×ÈÌÑß ÓÏÎÒÐÅÁËßÒÜ ïðîñòðàíñòâåííûå íàðå÷èÿ (“spatial”

adverbs) è ïðåäëîãè (prepositions)!
Ñëîâà íàïðîòèâ, âïåðåäè/ñçàäè, âíóòðè/ñíàðóæè, âîçëå, âîê-
ðóã ÿâëÿþòñÿ íàðå÷èÿìè, êîãäà ñî÷åòàþòñÿ ñ ãëàãîëàìè è îáîçíà-
÷àþò ïðèçíàê äåéñòâèÿ; ïðè ñî÷åòàíèè ýòèõ ñëîâ ñ ñóùåñòâèòåëü-
íûìè ðîäèòåëüíîãî ïàäåæà îíè âûïîëíÿþò ôóíêöèþ ïðåäëîãà.
Íî â îáîèõ ñëó÷àÿõ îíè ïîìîãàþò âûðàçèòü ïðîñòðàíñòâåííûå
îòíîøåíèÿ/the words íàïðîòèâ, âïåðåäè/ñçàäè, âíóòðè/ñíàðóæè,
âîçëå, âîêðóã are adverbs when used with verbs, and describe the
action; when used with nouns in genitive case they are playing the role
of prepositions.But in both cases they serve to express spatial relationships
between objects. Ñðàâíèòå/compare:
Îíè ñèäÿò (ãäå?) íàïðîòèâ. — Íàïðîòèâ (÷åãî? êîãî?) îáùå-
æèòèÿ íàõîäèòñÿ äåíäðàðèé.
Ñîáàêà áåæàëà (ãäå?) âïåðåäè/ñçàäè. — Âïåðåäè/ñçàäè (÷åãî?
êîãî?) ãîñòèíèöû íàõîäèòñÿ âîêçàë (óíèâåðìàã).
Îñìîòðåòü äîì (ãäå?) ñíàðóæè è âíóòðè. — Âíóòðè/ñíàðóæè

36
(÷åãî? êîãî?) ïîìåùåíèÿ áûëî ìíîãî ëþäåé.
Ýòî ìîé äîì, à îí æèâåò (ãäå?) âîçëå. — Âîçëå (÷åãî? êîãî?)
äîìà ðàñòóò äåðåâüÿ.
Îí ïîñìîòðåë (ãäå?) âîêðóã. — Âîêðóã (÷åãî? êîãî?) äîìà ìû
ïîñàäèëè äåðåâüÿ.
Îáðàòèòå âíèìàíèå!
Ñëîâà áëèçêî, äàëåêî/íåäàëåêî, ðÿäîì, ñëåâà/ñïðàâà, íàëåâî/
íàïðàâî — ÿâëÿþòñÿ òîëüêî íàðå÷èÿìè. (ß æèâó áëèçêî îò óíè-
âåðñèòåòà; áèáëèîòåêà íàõîäèòñÿ áëèçêî. Æèòü äàëåêî/íåäàëåêî
îò ãîðîäà; ñèäåòü äàëåêî/íåäàëåêî îò ïðåïîäàâàòåëÿ. Ìàãàçèí íà-
õîäèòñÿ ðÿäîì; ñåñòü ðÿäîì ñî ìíîé. Äîì ñòîèò ñëåâà/ñïðàâà îò
äîðîãè. Íàëåâî/íàïðàâî îò äâåðè ñòîÿë øêàô (äèâàí).
Ñëîâà îêîëî, âäîëü — ÿâëÿþòñÿ òîëüêî ïðåäëîãàìè. (Ïîñàäèòü
öâåòû îêîëî äîìà; ñòîë ñòîèò îêîëî îêíà. Âäîëü ñòåíû ñòîÿò êíèæ-
íûå øêàôû).

Òðåíèðóåìñÿ:
1. Îòâåòüòå íà âîïðîñû:
1. Êòî ñèäèò âïåðåäè âàñ? À ñçàäè? Âîçëå? 2. ×òî íàõîäèòñÿ
ðÿäîì ñ óíèâåðñèòåòîì? 3. ×òî íàõîäèòñÿ ñïðàâà, ñëåâà îò îáùåæè-
òèÿ? 4. ×òî íàõîäèòñÿ íàïðîòèâ âàñ? 5. ×òî íàõîäèòñÿ îêîëî óíè-
âåðñèòåòà? 6. ×òî ñòîèò âäîëü ñòåíû? 7. Êòî ñèäèò âîêðóã ñòîëà?
2. Íàéäèòå â òåêñòå ïðîñòðàíñòâåííûå ïðåäëîãè è íàðå÷èÿ. Ñî-
ñòàâüòå ñ íèìè ïðåäëîæåíèÿ.
3. Îïðåäåëèòå, ÷åì ÿâëÿþòñÿ â ïðåäëîæåíèè âûäåëåííûå ñëîâà:
ïðåäëîãîì èëè íàðå÷èåì?
1. Ìû æèâåì äàëåêî îò öåíòðà. 2. Ñòîèò ëè íàì åõàòü òàê
äàëåêî? 3. Íåäàëåêî îò íàøåãî äîìà ïîñòðîèëè êèíîòåàòð.
4. Ðÿäîì ñ íèì — êíèæíûé ìàãàçèí. 5. Âîçëå ìàãàçèíà ñäåëàëè
ñòîÿíêó òàêñè. 6. Îêîëî êèíîòåàòðà âñåãäà ìíîãî ëþäåé. 7. Ââåðõó
èç îêíà âûãëÿíóë ìîé çíàêîìûé.
4. Îòâåòüòå íà âîïðîñû:
à) Ãäå âû æèâåòå? á) Ñêîëüêî ýòàæåé â âàøåì äîìå?
â) Ñêîëüêî êâàðòèð â âàøåì äîìå? ã) Ñêîëüêî êîìíàò â âàøåé
êâàðòèðå? ä) Êàêàÿ ìåáåëü ñòîèò ó âàñ â ãîñòèíîé?
å) Êàêàÿ ìåáåëü ñòîèò â âàøåé êîìíàòå? æ) Êóäà âûõîäÿò îêíà
âàøåé êîìíàòû? ç) Êàêèå óäîáñòâà åñòü â âàøåì äîìå? è) Ãäå

37
ñòîèò âàø ïèñüìåííûé ñòîë? ê) Ãäå ñòîèò êíèæíûé øêàô? ë)
Êóäà âû ñòàâèòå ñâîè êíèãè? ì) Êóäà âû êëàäåòå êíèãè è æóð-
íàëû?
5. Âñòàâüòå ïðîïóùåííûå ãëàãîëû (æèòü, íàõîäèòüñÿ, âûõîäèòü,
ñîñòîÿòü, ïîëó÷èòü, ïðèãëàñèòü, êóïèòü, ïåðååõàòü):
1. Ðàíüøå íàø äîì ... â öåíòðå ãîðîäà. 2. Ìîè ðîäèòåëè ìíîãî
ëåò ... çäåñü. 3. Òåïåðü îíè ... â äðóãîì ðàéîíå. 4. Êâàðòèðà ... èç
÷åòûðåõ êîìíàò. 5. Îêíî ìîåé êîìíàòû ... íà óëèöó, îêíà ãîñòèíîé
... â ïàðê. 6. Ìû ... íîâóþ ìåáåëü. 7. Íàøè ñîñåäè ... íîâóþ êâàðòèðó.
8. Îíè ... â íîâûé äîì. 9. Äðóçüÿ ... íàñ íà íîâîñåëüå.
6. Ñîãëàñóéòå ïðèëàãàòåëüíûå è ìåñòîèìåíèÿ ñ ñóùåñòâèòåëüíû-
ìè/Coordinate the adjectives and prepositions with the nouns.
à) Îíè æèâóò (íîâûé áîëüøîé äåâÿòèýòàæíûé) äîìå.
á) Êíèãè ñòîÿò (áîëüøîé ñòàðûé êíèæíûé) øêàôó. â) Îáû÷íî
ìû çàâòðàêàåì (íàøà ìàëåíüêàÿ, òåïëàÿ è óþòíàÿ) êóõíå.
ã) Âå÷åðîì îòåö ëþáèò ñèäåòü (ñâîå ñòàðîå ëþáèìîå óäîáíîå)
êðåñëå. ä) Òåëåâèçîð ñòîèò (íàøà ñàìàÿ áîëüøàÿ è ñâåòëàÿ) êîì-
íàòå.
7. Çàäàéòå âîïðîñû ê âûäåëåííûì ñëîâàì.
1. Íàø äîì íàõîäèòñÿ â öåíòðå Âîëãîãðàäà. 2. Íàøà êâàðòèðà
íà øåñòîì ýòàæå. 3. Ïèàíèíî ñòîèò â ãîñòèíîé. 4. Â ìîåé êîìíàòå
ñòîèò ïèñüìåííûé ñòîë, äèâàí, êíèæíûé øêàô è êðåñëî. 5. Â
íàøåì äîìå òðè ýòàæà. 6.  ýòîé êâàðòèðå ÷åòûðå êîìíàòû. 7.
Êíèãè ñòîÿò â êíèæíîì øêàôó. 8. ß ïîñòàâèë âàçó íà ñòîë.

8. Ðàññêàæèòå, êàê îáû÷íî ó âàñ æèâóò ñòóäåíòû — â îáùåæè-

òèè, ñ ðîäèòåëÿìè, ñíèìàþò êîìíàòó. Êàê âû æèâåòå ñàìè?
9. Ðàññêàæèòå, ãäå âû æèâåòå: â öåíòðå, íåäàëåêî/äàëåêî îò öåí-
òðà èëè íà îêðàèíå, ÷òî íàõîäèòñÿ â âàøåì ðàéîíå?
10. Îïèøèòå ñâîé äîì, èñïîëüçóÿ ïðîñòðàíñòâåííûå ïðåäëîãè è
íàðå÷èÿ.

ÒÅÑÒ

1. Âûáåðèòå ïîäõîäÿùóþ ðåïëèêó:

1.1. — Êàêàÿ ó âàñ êîìíàòà â îáùåæèòèè?
— ... 1 . Â êîíöå êîðèäîðà.

38
 2. Íà äâîèõ.
3. Íà ÷åòâåðòîì ýòàæå.
1.2. — Â êàêîì äîìå âû æèâåòå?
— ... 1. Òðåõìåñòíîì.
2. Â öåíòðå.
3. Ìíîãîêâàðòèðíîì.
1.3. — Êàêóþ êâàðòèðó âû õîòèòå ñíÿòü?
— ... 1. Ñåðèéíóþ.
2. Îäíîêîìíàòíóþ.
3. ×àñòíóþ.
2. Âñòàâüòå ïîäõîäÿùèé ãëàãîë:
1. Âàì íóæíî ... âåùè â øêàô. 2. Ìîè âåùè ìîãóò ... â ÷åìîäà-
íå. 3. Êóðòêà äîëæíà ... íà âåøàëêå. 4. Íóæíî ... âàçó íà òóìáî÷êó. 5.
Ëó÷øå ... äåíüãè â êîøåëåê. 6. Íàäî ... øòîðû íà îêíî. 7. Ìåáåëü â
êîìíàòå äîëæíà ... óäîáíî.
(1. Ïîñòàâèòü. 2. Ëåæàòü. 3. Êëàñòü. 4. Ïîëîæèòü. 5. Âèñåòü.
6. Ñòîÿòü. 7. Ïîâåñèòü).

3. Âñòàâüòå ïîäõîäÿùèé ïðåäëîã (çà, â, íà, ïåðåä, ïîä, íàä):

1. Êîìïüþòåð íàõîäèòñÿ ... ìîåé êîìíàòå. 2. Êîòåíîê çàëåç ...
øêàô. 3. Êíèãà óïàëà ... ñòîë. 4. Êðåñëî ñòîèò ... óãëó. 5. Ìîè ëþáè-
ìûå ôîòîãðàôèè âèñÿò ... ñòîëîì. 6. Âàøå ïàëüòî âèñèò ... ïðèõîæåé.
7. ... äèâàíîì ëåæèò êîâåð. 8. Òåëåâèçîð ñòîèò ... ãîñòèíîé. 9. ...
æóðíàëüíûì ñòîëèêîì ðàñïîëîæåíî îêíî. 10. ... åå êîìíàòå î÷åíü
óþòíî.
4. Íàïèøèòå îôèöèàëüíóþ è íåîôèöèàëüíóþ ôîðìû âðåìåíè:
10.30 (óòðà, âå÷åðà) — ...
10.05 (óòðà, âå÷åðà) — ...
9.50 (óòðà, âå÷åðà) — ...
10.15 (óòðà, âå÷åðà) — ...
9.45 (óòðà, âå÷åðà) — ...
5. Óïîòðåáèòå ïîäõîäÿùèå ïðåäëîãè (çà, ÷åðåç, íà, äî, ñ, ïîñëå,
îêîëî) è ôîðìó ÷èñëèòåëüíîãî:
1. Óíèâåðñèòåò ïóñòååò ... 7 ÷.
2. ß îáåäàþ ïðèáëèçèòåëüíî ... 2 ÷.
3. Ñîñåä âåðíóëñÿ ... 1 ÷.
4. Âñå áûëî ãîòîâî óæå ... 2 ÷.
5. ... 0,5 ÷. ... íà÷àëà ñïåêòàêëÿ íà÷èíàþò ïðèõîäèòü çðèòåëè.

39
 6. Ìàãàçèí ðàáîòàåò ... 8 ÷. ... 21 ÷.
7. Ïîåçä îïîçäàë ... 1,2 ÷.
6. Âûáåðèòå ïîäõîäÿùåå íàðå÷èå èëè ïðåäëîã:
1. ... îò íàøåãî äîìà ïîñòðîèëè êèíîòåàòð. 1. Âîçëå 2. Íåäàëåêî
2. ... ìàãàçèíà ñäåëàëè ñòîÿíêó òàêñè. 1. Âîçëå 2. Íåäàëåêî
3. ... ñ óíèâåðñèòåòîì íàõîäèòñÿ
ìàãàçèí “Õîïåð”. 1. Áëèçêî 2.Ðÿäîì
4. ... ñòåíû ñòîÿò êíèæíûå øêàôû. 1. Âäîëü 2. Íàïðîòèâ
5. ... ñòîëà ñòîÿò ñòóëüÿ. 1. Âäîëü 2. Âîêðóã
6. ... äîìà î÷åíü óþòíî. 1. Ñíàðóæè 2. Âíóòðè
7. Ñîãëàñóéòå ïðèëàãàòåëüíûå è ìåñòîèìåíèÿ ñ ñóùåñòâèòåëüíûìè:
1). Îíè æèâóò (íîâ... áîëüø... äåâÿòèýòàæí...) îáùåæèòèè. 2).
Êíèãè ñòîÿò (ñòàð... êíèæí...) øêàôó. 3). Îáû÷íî ìû óæèíàåì
(íàø... ìàëåíüê..., òåïë... è óþòí...) êóõíå. 4). Áàáóøêà ëþáèò ñè-
äåòü (ñâî... ñòàð... ëþáèì... óäîáí...) êðåñëå. 5). Òåëåâèçîð ñòîèò
(íàø... ñàì... áîëüø... è ñâåòë...) êîìíàòå. 6). Åãî ïîñåëèëè
(îäíîìåñòí...) íîìåðå. 7). Ìíå íðàâèòñÿ æèòü íå (ìíîãîêâàðòèðí...
, à ÷àñòí...) äîìå.

40
 Òåìà 3
ÃÎÐÎÄ/CITY

Óðîê 1: Ãäå ÷òî íàõîäèòñÿ/Where things are situated?

Ýòî âàì ìîæåò ïðèãîäèòüñÿ:

Íàõîäèòüñÿ
Ðàñïîëàãàòüñÿ/ðàñïîëîæèòüñÿ
Ðàçìåùàòüñÿ/ðàçìåñòèòüñÿ
Òÿíóòüñÿ/ïðîòÿíóòüñÿ íà ...
êèëîìåòðîâ, âäîëü (÷åãî?)
Ïðîòÿæåííîñòü
Áûòü, ïîáûòü,ïîáûâàòü
(ãäå? íà/â ÷åì)
Äëèíà óëèö(-û), ìàãèñòðàëåé
(-è), ïðîñïåêòîâ (-à)
Äëèííàÿ óëèöà, ìàãèñòðàëü;
äëèííûé ãîðîä
Îñíîâàòü, ñòðîèòü/ïîñòðîèòü
ãîðîä
×èñëåííîñòü íàñåëåíèÿ
Äîñòîïðèìå÷àòåëüíîñòü(-è)
ãîðîäà
Îðèåíòèðîâàòüñÿ, îðèåíòàöèÿ
(â ÷åì, ãäå-ë.)
Ýêñêóðñèÿ ïî ãîðîäó
Cîâåðøèòü/ñîâåðøàòü ýêñêóðñèþ
to be situated
to be located
to be placed
to be extended for ...
kilometers along (smth.)
extent
to be, to visit some place,
to be present smwh.
the length of a street (streets),
of highways, avenues
a long street, highway;
a long (extended) city
to found, to build a city
the number of population
sights of the city
to orient oneself, orientation
excursion, city tour;
to make a tour

Ïðî÷èòàéòå è âûó÷èòå äèàëîãè:

1. — Òû ïåðâûé ðàç â Âîëãîãðàäå?
— Äà. À òû?
— ß óæå áûë çäåñü â ïðîøëîì ãîäó (last year).
— Î÷åíü ñâîåîáðàçíûé (peculiar) ãîðîä. Íå òàê ëè? Òàêîé
äëèííûé è óçêèé (narrow).
— Äà, îí òÿíåòñÿ âäîëü Âîëãè íà 90 êèëîìåòðîâ.

41
 — Ìíå êàæåòñÿ, çäåñü íåëüçÿ çàáëóäèòüñÿ (to get lost), ïîòî-
ìó ÷òî â íåì äâå óëèöû.
— Íó ÷òî òû? Òóò ìíîãî óëèö è ïëîùàäåé. Ïðîñòî ïî÷òè âñå
îíè ïðèìûêàþò (are attached to) ê äâóì ãëàâíûì ãîðîäñêèì ìà-
ãèñòðàëÿì: ê ïðîñïåêòó Ëåíèíà è 2-é Ïðîäîëüíîé.
— Êàêîâà äëèíà ýòèõ ìàãèñòðàëåé?
— Äëèíà ïðîñïåêòà Ëåíèíà ïî÷òè 20 êèëîìåòðîâ, à 2-ÿ Ïðî-
äîëüíàÿ òÿíåòñÿ íà 50 êèëîìåòðîâ.
— À êàêîâà ÷èñëåííîñòü íàñåëåíèÿ â Âîëãîãðàäå?
—  íåì æèâåò áîëåå ìèëëèîíà ÷åëîâåê.
2. — Òû íå çíàåøü, ñëó÷àéíî (by the way), ñêîëüêî ðàéîíîâ â
Âîëãîãðàäå?
— Êàæåòñÿ, âîñåìü. Óíèâåðñèòåò íàõîäèòñÿ â Ñîâåòñêîì ðàé-
îíå, ìû áûâàåì ÷àñòî â Öåíòðàëüíîì, ðÿäîì ñ Ñîâåòñêèì ðàñïî-
ëîæåí Êèðîâñêèé ðàéîí. Ýòî — òðè ðàéîíà.
— ß íåäàâíî (recently) áûë â ãîñòÿõ â Êðàñíîàðìåéñêîì
ðàéîíå. Òàì ìû õîäèëè íà Âîëãî-Äîíñêîé êàíàë.
— Òàê, çíà÷èò (thus), ýòî ÷åòâåðòûé ðàéîí. Åñòü åùå êàêîé-
òî ðàéîí ñ ïîõîæèì (similar) íàçâàíèåì... Âñïîìíèë (I got it)!
Êðàñíîîêòÿáðüñêèé, îí íà÷èíàåòñÿ âîçëå Ìàìàåâà êóðãàíà. Ýòî
ïÿòûé ðàéîí... Ïîìíèøü, êîãäà ìû åõàëè íà ÃÝÑ (power station),
ìû ïðîåçæàëè Òðàêòîðíûé çàâîä? Òàê âîò, ýòî Òðàêòîðîçàâîäñ-
êèé ðàéîí... Êàêîé æå åùå?
— ß ñëûøàë åùå íàçâàíèå Äçåðæèíñêèé, ìîÿ çíàêîìàÿ ãî-
âîðèëà, ÷òî òàì íàõîäèòñÿ àýðîïîðò.
— Àõ, äà. Ïðàâèëüíî. Ýòî âîñüìîé, Äçåðæèíñêèé ðàéîí. ß
îêàçàëñÿ ïðàâ: â Âîëãîãðàäå âîñåìü ðàéîíîâ.
3. — Òû ìíå íå ïîñîâåòóåøü (to advise), êóäà ìîæíî ñõîäèòü â
ñâîáîäíîå âðåìÿ?
— Â Âîëãîãðàäå åñòü íåñêîëüêî òåàòðîâ, íàèáîëåå ïîïóëÿð-
íûå (popular) èç íèõ — äðàìàòè÷åñêèé (ÍÝÒ), òåàòð þíîãî çðè-
òåëÿ (ÒÞÇ), ìóçûêàëüíûé òåàòð.
— Â ìóçûêàëüíîì òåàòðå åñòü îðãàí?
— Íåò. Îðãàí åñòü â êîíöåðòíîì çàëå íà Öåíòðàëüíîé íàáå-
ðåæíîé (Central embankment). Òû áûâàë íà íàáåðåæíîé?
— Äà, ÿ áûë îäíàæäû (once) âî âðåìÿ íàðîäíîãî ãóëÿíèÿ
(folk festival).
— Ïîìíèøü çäàíèå, ïîõîæåå íà áåëûé ïàðîõîä (liner)? Ýòî
ðå÷íîé âîêçàë. Çäåñü åñòü íå òîëüêî êàññû è çàëû äëÿ ïàññàæèðîâ

42
è òóðèñòîâ, íî è êîíöåðòíûé çàë ñ îðãàíîì.
— À òàì ïðîõîäÿò òîëüêî îðãàííûå êîíöåðòû?
— Íåò, ÷òî òû. Òàì ÷àñòî âûñòóïàþò (perform) Âîëãîãðàäñ-
êèé ñèìôîíè÷åñêèé îðêåñòð, ðàçëè÷íûå ìóçûêàíòû è àðòèñòû.
Òàì, êñòàòè, åñòü åùå ðåñòîðàí, êàôå è áàðû.
— Î! ß îáÿçàòåëüíî òóäà ñõîæó. Òàì, íàâåðíîå, ìîæíî íå-
ïëîõî îòäîõíóòü.

×èòàåì è ïåðåñêàçûâàåì òåêñò:

Âîëãîãðàä
 íà÷àëå ÕVI âåêà íà ëåâîì áåðåãó Âîëãè áûë ñòîðîæåâîé
ïîñò (sentry post), êîòîðûé îõðàíÿë þæíûå ãðàíèöû Ðîññèè îò
íàáåãîâ ìîíãîëî-òàòàðñêèõ êî÷åâíèêîâ (the Mongol-Tatar raids).
×àñòü îñòðîâà áûëà ïîêðûòà ïåñêîì, ïîýòîìó òàòàðû íàçûâàëè
åãî Ñàðà÷àí, òî åñòü “æåëòûé îñòðîâ”. À ðóññêèå, âåðîÿòíî, ïðî-
èçíîñèëè ýòî ñëîâî êàê Öàðèöûí. Ëåòîì 1589 ãîäà ê îñòðîâó
ïðèïëûëî íåñêîëüêî ñóäîâ (shi ps) èç äàëåêîé Ìîñêâû...Âñêîðå
íà îñòðîâå âûðîñ íåáîëüøîé ïîñåëîê-êðåïîñòü (a fortress-settlement).
Ïî èìåíè îñòðîâà åãî íàçâàëè Öàðèöûíûì.  íà÷àëå ÕVII âåêà
ïîñåëîê ïåðåíåñëè íà ïðàâûé áåðåã Âîëãè. Åãî çàíîâî ïîñòðîèëè
òàì, ãäå ðå÷êà Öàðèöà âïàäàëà â Âîëãó.
Ñóùåñòâóåò íåñêîëüêî ëåãåíä î ïðîèñõîæäåíèè (origin) ñëîâà
“Öàðèöûí”. Â îäíîé èç íèõ ãîâîðèòñÿ î òîì, êàê æåíà õàíà òàéíî
ïðèíÿëà õðèñòèàíñòâî (adopted Christianity) è ðåøèëà áåæàòü ê
ðóññêèì. Õàí ïîéìàë æåíó è ñáðîñèë åå ñ êðóòîãî áåðåãà â ðå÷êó.
Äðóãàÿ ëåãåíäà ðàññêàçûâàåò î òàòàðñêîé öàðèöå, êîòîðàÿ ëþáèëà
ãóëÿòü ïî áåðåãó ðåêè. Òàê è íàçâàëè ðå÷êó Öàðèöà, à ãîðîä —
Öàðèöûíûì. Íî â èñòîðèþ Ðîññèè ãîðîä âîøåë ñ òðèåäèíûì
èìåíåì (tri ple name): Öàðèöûí — Ñòàëèíãðàä — Âîëãîãðàä. Â
1925 ãîäó Öàðèöûí áûë ïåðåèìåíîâàí â Ñòàëèíãðàä â ÷åñòü Ñòà-
ëèíà. Ïîñëå îñóæäåíèÿ êóëüòà ëè÷íîñòè Ñòàëèíà (after the
denouncement of Stalin’s cult of personality) ãîðîäó áûëî ïðèñâîå-
íî â 1961 ãîäó íàçâàíèå Âîëãîãðàä.
Ñîâðåìåííûé Âîëãîãðàä — áîëüøîé ãîðîä. Åãî ïðîòÿæåí-
íîñòü ñîñòàâëÿåò ïðèìåðíî (about) 90 êèëîìåòðîâ. Îäíîé èç ñà-
ìûõ äëèííûõ ãîðîäñêèõ ìàãèñòðàëåé ÿâëÿåòñÿ ïðîñïåêò Ëåíèíà,
åãî äëèíà ïî÷òè 20 êèëîìåòðîâ. Ýòî ãëàâíûé ïðîñïåêò ãîðîäà, íà
âñåì åãî ïðîòÿæåíèè ðàñïîëîæåíû òåíèñòûå áóëüâàðû, ìíîãî

43
ôîíòàíîâ, öâåòîâ. Íî ñàìîé äëèííîé ìàãèñòðàëüþ ÿâëÿåòñÿ óëè-
öà 2-ÿ Ïðîäîëüíàÿ. Îíà ïðîòÿíóëàñü áîëåå ÷åì íà 50 êèëîìåòðîâ.
Èìåííî íà ýòîé óëèöå íàõîäèòñÿ Âîëãîãðàäñêèé ãîñóäàðñòâåí-
íûé óíèâåðñèòåò.
Âîëãîãðàä ïîõîæ íà áîëüøóþ öåïü (chain), êàæäîå çâåíî
êîòîðîé, âîñåìü ðàéîíîâ (each link of which, eight districts), ñ
îäíîé ñòîðîíû, ïðåäñòàâëÿåò ñîáîé ñàìîñòîÿòåëüíûé ìèíèãîðîä
(is an independent mini-city), à ñ äðóãîé — ÿâëÿåòñÿ ÷àñòüþ (is
part and parcel of) ìåãàïîëèñà. Íàçâàíèÿ âñåõ âîñüìè ðàéîíîâ:
Òðàêòîðîçàâîäñêèé, Êðàñíîîêòÿáðüñêèé, Äçåðæèíñêèé, Öåíòðàëü-
íûé, Âîðîøèëîâñêèé, Ñîâåòñêèé, Êèðîâñêèé, Êðàñíîàðìåéñ-
êèé, à òàêæå ìíîãèõ óëèö è ïëîùàäåé íå èçìåíèëèñü ïîñëå ïåðå-
ñòðîéêè. Ñâÿçàòü “çâåíüÿ” ïîçâîëÿåò ãîðîäñêîé òðàíñïîðò.
Âîëãîãðàä ñ÷èòàåòñÿ êðóïíûì ïðîìûøëåííûì, òîðãîâûì è
êóëüòóðíûì öåíòðîì Íèæíåãî Ïîâîëæüÿ. Çäåñü áîëåå 160 (ñòà
øåñòèäåñÿòè) çàâîäîâ è ôàáðèê. Íàèáîëåå èçâåñòíûìè ÿâëÿþòñÿ
òàêèå çàâîäû, êàê (such plants as...) òðàêòîðíûé, “Êðàñíûé Îê-
òÿáðü”, “Áàððèêàäû”, ñóäîñòðîèòåëüíûé.
 Âîëãîãðàäå åñòü íåñêîëüêî òåàòðîâ, íàèáîëåå ïîïóëÿðíûå
èç íèõ — äðàìàòè÷åñêèé (ÍÝÒ), òåàòð þíîãî çðèòåëÿ (ÒÞÇ),
ìóçûêàëüíûé òåàòð. Âîëãîãðàäöû ëþáÿò ñâîé Öåíòðàëüíûé êîí-
öåðòíûé çàë ñ îðãàíîì è ãîðîäñêîé öèðê. Â êóëüòóðíóþ æèçíü
ãîðîäà âíîñÿò ñâîé âêëàä (to contribute) ôèëàðìîíèÿ, ìóçåè, áèá-
ëèîòåêè, ïëàíåòàðèé ñ óíèêàëüíûì îïòè÷åñêèì îáîðóäîâàíèåì
(unique optical equi pment).
 Âîëãîãðàäå ìíîãî ñòóäåíòîâ. Ãîðîä ñòàë óíèâåðñèòåòñêèì ñ
1980 ãîäà, êîãäà áûë îòêðûò Âîëãîãðàäñêèé ãîñóíèâåðñèòåò. Ñåé-
÷àñ óíèâåðñèòåòîâ â ãîðîäå ïðèáàâèëîñü, òàê êàê ìíîãèå èíñòè-
òóòû ïåðåèìåíîâàëè (to rename) â óíèâåðñèòåòû è àêàäåìèè.
Âîëãîãðàäöû ëþáÿò ñâîé ãîðîä è ãîðäÿòñÿ åãî ñëàâíîé èñòî-
ðèåé (are pround of its glorious history).
1. Îòâåòüòå íà âîïðîñû:
1. Êàêîâà ÷èñëåííîñòü íàñåëåíèÿ Âîëãîãðàäà/Ñêîëüêî æèòå-
ëåé â Âîëãîãðàäå? 2. Êîãäà áûë îñíîâàí ãîðîä? 3.  ÷åñòü êîãî
íàçâàëè ãîðîä? 4. ×òî âû óçíàëè èç èñòîðèè îñíîâàíèÿ ãîðîäà, î
ïðîèñõîæäåíèè åãî íàçâàíèÿ (What did you learn about the history
of the city’s foundation, about the origins of its name)? 5. Ãäå ðàñïî-
ëîæåí Âîëãîãðàä? 6. Êàêîâà åãî ïðîòÿæåííîñòü? 7. Êàêèå ñàìûå
äëèííûå ãîðîäñêèå ìàãèñòðàëè? 8. Ãäå íàõîäèòñÿ Âîëãîãðàäñêèé
ãîñóíèâåðñèòåò? 9. Ñêîëüêî ðàéîíîâ â Âîëãîãðàäå? 10. Â êàêèõ

44
ðàéîíàõ Âîëãîãðàäà âû óæå ïîáûâàëè? 11. Êàêèå óëèöû Âîëãîãðà-
äà âû çíàåòå? 12. Êàêèå ó÷ðåæäåíèÿ êóëüòóðû åñòü â Âîëãîãðàäå?

Ó×ÈÌÑß ÓÏÎÒÐÅÁËßÒÜ ãëàãîëû ìåñòîíàõîæäåíèÿ (Learn how

to use the “location” verbs)
ÍÀÕÎÄÈÒÜÑß=ÐÀÑÏÎËÀÃÀÒÜÑß/ÐÀÑÏÎËÎÆÈÒÜÑß,
ÑÒÎßÒÜ, ÁÛÒÜ — ´çàíèìàòü/çàíÿòü êàêîå-ëèáî ìåñòî, ïðîñòðàí-
ñòâî´: Ãîðîä íàõîäèòñÿ (ðàñïîëàãàåòñÿ/ðàñïîëîæèëñÿ) íà ïðàâîì
áåðåãó Âîëãè. Â öåíòðå ïëîùàäè ñòîèò (áûë) ïàìÿòíèê.
ÐÀÇÌÅÙÀÒÜÑß/ÐÀÇÌÅÑÒÈÒÜÑß = ÐÀÑÏÎËÀÃÀÒÜÑß/
ÐÀÑÏÎËÎÆÈÒÜÑß — ´çàíÿòü ãäå-ëèáî, â ÷åì-ëèáî ìåñòî´: Â
çäàíèè âîêçàëà ðàçìåùàþòñÿ/ðàçìåñòèëèñü (ðàñïîëàãàþòñÿ/ðàñïî-
ëîæèëèñü) êàññû, çàëû îæèäàíèÿ, ïî÷òà, ðåñòîðàí; ïàññàæèðû.
ÂÛÑÈÒÜÑß=ÂÎÇÂÛÑÈÒÜÑß/ÂÎÇÂÛØÀÒÜÑß — ´íàõî-
äèòüñÿ âûøå äðóãèõ ïðåäìåòîâ, âûñîêî ïîäíèìàòüñÿ, âûäåëÿòü-
ñÿ ñâîåé âûñîòîé´: Ñêóëüïòóðà Ðîäèíû-ìàòåðè âûñèòñÿ (âîçâû-
ñèëàñü/âîçâûøàåòñÿ) íàä ãîðîäîì.
ÎÊÐÓÆÀÒÜ/ÎÊÐÓÆÈÒÜ — ´íàõîäèòüñÿ âîêðóã´: Ïëîùàäü
îêðóæàþò/îêðóæèëè íîâûå äîìà.

Òðåíèðóåìñÿ:
1. Íàéäèòå â òåêñòå ãëàãîëû ìåñòîíàõîæäåíèÿ, îáúÿñíèòå èõ çíà-
÷åíèå.
2. Â ñëåäóþùèõ ïðåäëîæåíèÿõ âñòàâüòå ïðîïóùåííûå ãëàãîëû:
1. Ãîðîä ... íà ïðàâîáåðåæüå. — Ãîðîä ... íà âûñîêîì áåðåãó
Âîëãè. 2. Îêîëî îáåëèñêà ... Âå÷íûé îãîíü. — Ïåðåä ïàìÿòíèêîì ...
Âå÷íûé îãîíü. 3.  Äîìå ñâÿçè ñåé÷àñ ... ïî÷òàìò, òåëåãðàô, àãåí-
ñòâî ñîþçïå÷àòè, òåëåôîíû-àâòîìàòû. —  Äîìå ñâÿçè ... ðàçëè÷-
íûå ïðåäïðèÿòèÿ ñâÿçè. 4. Ñíà÷àëà íà îñòðîâå ... ñòîðîæåâîé ïîñò,
à ïîçæå ... ïîñåëîê-êðåïîñòü. 5. Â öåíòðå ãîðîäà ... êàôåäðàëüíûé
ñîáîð. — Â ñêâåðå íà ïëîùàäè Ïàâøèõ áîðöîâ ... îáåëèñê. 6. Ïëî-
ùàäü ... ìíîãîýòàæíûå äîìà. — Âîêðóã ïëîùàäè ... äâå ãîñòèíèöû,
ìåäèöèíñêàÿ àêàäåìèÿ, ÍÝÒ.
3. Ïðî÷èòàéòå ïðåäëîæåíèÿ è ñêàæèòå, ïðàâèëüíî ëè óïîòðåáëåíû
â íèõ âûäåëåííûå ãëàãîëû?
1. Ãîðîä ñòîèò íà âûñîêîì áåðåãó Âîëãè. — Ãîðîä ðàñïîëîæåí
íà âûñîêîì áåðåãó Âîëãè. 2. Îêîëî ïàìÿòíèêà ñòîèò Âå÷íûé îãîíü.
— Ïåðåä ïàìÿòíèêîì ðàñïîëàãàåòñÿ Âå÷íûé îãîíü. 3.  Äîìå ñâÿçè
ñåé÷àñ íàõîäÿòñÿ ïî÷òàìò, òåëåãðàô, àãåíñòâî ñîþçïå÷àòè, òåëå-

45
ôîíû-àâòîìàòû. —  Äîìå ñâÿçè ðàçìåñòèëèñü ðàçëè÷íûå ïðåä-
ïðèÿòèÿ ñâÿçè. 4.  íà÷àëå ÕVI âåêà íà îñòðîâå áûë ñòîðîæåâîé
ïîñò. — Äî ÕVII âåêà íà îñòðîâå íàõîäèëñÿ ïîñåëîê-êðåïîñòü. 5. Â
öåíòðå ãîðîäà íà áîëüøîé ïëîùàäè âûñèëñÿ Êàôåäðàëüíûé ñîáîð.
— Â ñêâåðå íà ïëîùàäè Ïàâøèõ áîðöîâ âîçâûøàåòñÿ îáåëèñê.
6. Ïëîùàäü îêðóæèëè íîâûå ìíîãîýòàæíûå äîìà. — Âîêðóã ïëî-
ùàäè ðàñïîëîæèëèñü íîâûé ýêñïåðèìåíòàëüíûé òåàòð, äâå ãîñòè-
íèöû, óíèâåðìàã.
4. Íàéäèòå íà êàðòå ãîðîäà òå ðåàëèè, î êîòîðûõ ãîâîðèòñÿ â
äèàëîãàõ è òåêñòå.

Îáðàòèòå âíèìàíèå íà ãëàãîëû ÁÛÒÜ, ÁÛÂÀÒÜ, ÏÎÁÛÒÜ, ÏÎ-

ÁÛÂÀÒÜ
ÁÛÒÜ èìååò îäíî èç çíà÷åíèé ´íàõîäèòüñÿ ãäå-íèáóäü; ðàñ-
ïîëàãàòüñÿ´(áûëè/áóäåì íà ýêñêóðñèè; ðàíüøå çäåñü áûëà ìåëü-
íèöà).
ÁÛÂÀÒÜ — ´áûòü, íàõîäèòüñÿ ãäå-í. ÷àñòî, ïîñòîÿííî èëè
èíîãäà´ (áûâàòü â òåàòðå, â ìóçåå,...; ïî âå÷åðàì ÿ áûâàþ äîìà).
ÏÎÁÛÒÜ — ´áûòü, íàõîäèòüñÿ ãäå-í. íåäîëãî´ (ïîáûòü 5
ìèíóò, ìåñÿö...).
ÏÎÁÛÂÀÒÜ — ´ñõîäèòü, ñúåçäèòü êóäà-í., ê êîìó-í.; ïîñå-
òèòü ìíîãèå ìåñòà, ìíîãèõ ëèö´ (ïîáûâàòü â ðîäíîì ãîðîäå, ó
ðîäèòåëåé; ïîáûâàòü âî ìíîãèõ òåàòðàõ).
5. Ðàññêàæèòå, óïîòðåáëÿÿ ãëàãîëû áûòü, áûâàòü, ïîáûòü, ïîáû-
âàòü, î òîì, êàê...
...âû äàâíî õîòåëè ïîñìîòðåòü íà Âîëãîãðàä ñ âûñîòû Ìàìà-
åâà êóðãàíà, íî áûë ñèëüíûé âåòåð, ïîýòîìó âû ïîñèäåëè ìèíóò
äâàäöàòü â êàôå ó ïîäíîæèÿ êóðãàíà, âûïèëè êîôå è óøëè.
...ê âàì ïðèåõàë äðóã, êîòîðûé ïåðâûé ðàç â Âîëãîãðàäå; âû
ïðåäëîæèëè åìó ïîêàçàòü ãîðîä.
...âû ðåøèëè ïðîâåñòè ÷àñòü ñâîèõ êàíèêóë ó ðîäèòåëåé, à
÷àñòü — ñúåçäèòü çà ãðàíèöó.

46
 Óðîê 2: Äîñòîïðèìå÷àòåëüíîñòè/Sights of the city
Ýòî âàì ìîæåò ïðèãîäèòüñÿ:
×òî ýòî?
Êàêàÿ ýòà ïëîùàäü
(óëèöà, íàáåðåæíàÿ)?
Èì.ï. Êàêîé ýòî ðàéîí
(ìóçåé è ò.ä.)?
Êòî àâòîð ýòîãî
ïàìÿòíèêà?
×òî ýòî çà ïàìÿòíèê?
Êàêàÿ ýòî ïëîùàäü
(óëèöà è ò.ä.)?
Ð. ï. Êàêîé ýòî ïðîñïåêò
(ìóçåé è ò.ä.)?
×üå èìÿ íîñèò óëèöà?
 ÷åñòü êîãî íàçâàí(-à )
ðàéîí (óëèöà) (in whose
honour this district was
named)?
Ä. ï. Êîìó ýòîò ïàìÿòíèê?
×òî ìû óâèäèì
(ïîñìîòðèì, ïîñåòèì)?
Â. ï.×òî âû õîòèòå óâèäåòü
(ïîñìîòðåòü, ïîñåòèòü)?
47
Ýòî Öåíòðàëüíàÿ íàáåðåæíàÿ
Ýòî Êðàñíîçíàìåíñêàÿ óëèöà
Ýòî 2-ÿ Ïðîäîëüíàÿ
Ýòî Ñîâåòñêàÿ ïëîùàäü
Ýòî Êèðîâñêèé ðàéîí
Ýòî êðàåâåä÷åñêèé ìóçåé, ...
Àâòîð (ýòîãî ïàìÿòíèêà)
Åâãåíèé Âó÷åòè÷
Ýòî ïàìÿòíèê Ëåíèíà
Ýòî ïëîùàäü ×åêèñòîâ
(óëèöà Òóëàêà, ...)
Ýòî ïðîñïåêò Ëåíèíà
(ìóçåé-ïàíîðàìà
Ñòàëèíãðàäñêîé áèòâû, ...)
Ýòî óëèöà èìåíè ìàðøàëà
×óéêîâà
Ýòîò ðàéîí íàçâàí â ÷åñòü
Äçåðæèíñêîãî
Ýòà óëèöà íàçâàíà
â ÷åñòü êîìñîìîëüöåâ
Ýòîò ïàìÿòíèê
âîèíàì-÷åêèñòàì
Ìû óâèäèì (ïîñìîòðèì,
ïîñåòèì) Ìàìàåâ êóðãàí
 ×òî âû óâèäåëè
(ïîñìîòðåëè, ïîñåòèëè)?
Êóäà ìû åäåì (èäåì, Ìû åäåì (èäåì, íàïðàâëÿåìñÿ)
íàïðàâëÿåìñÿ)? íà Ìàìàåâ êóðãàí

Ñ ÷åì âû íàñ Ñ ìóçååì (ñ ðàñïîëîæåíèåì

ïîçíàêîìèòå? Äâîðöà ñïîðòà, ñ âûñòàâêîé)
Ñ ÷åì âû õîòèòå
ïîçíàêîìèòüñÿ?
Òâ. ï.Êåì ñîçäàí (-à,-î,-û) Ïàìÿòíèê ñîçäàí
ýòîò ïàìÿòíèê? Åâãåíèåì Âó÷åòè÷åì
Êåì îñíîâàí(-à,-î,-û) Ãîðîä îñíîâàí ðóññêèìè
ýòîò ãîðîä?
×åì âû èíòåðåñóåòåñü? Ìû èíòåðåñóåìñÿ âñåì
×òî ÷åì ÿâëÿåòñÿ? Ðå÷íîé âîêçàë ÿâëÿåòñÿ íå òîëüêî
ðå÷íûìè âîðîòàìè ãîðîäà, íî è
êóëüòóðíûì öåíòðîì

Ãäå ÷òî íàõîäèòñÿ? Íà ïëîùàäè (íà íàáåðåæíîé,

â Öåíòðàëüíîì âîêçàëå)
Ïð. ï.Ãäå âû õîòèòå Íà Ìàìàåâîì êóðãàíå (íà
ïîáûâàòü? ñòàäèîíå, â ïëàíåòàðèè)
Ãäå âû óæå Â òåàòðå, íà Âîëãî-Äîíñêîì
ïîáûâàëè/áûëè? êàíàëå, íà Àëëåå Ãåðîåâ
Êîãäà (â êàêîì ãîäó) (Ãîðîä îñíîâàí) â øåñòíàäöàòîì
áûë(-à,-î,-û) îñíîâàí âåêå, â 1589 ãîäó
(-à,-î,-û) (çàíîâî) (ãîðîä ïîñòðîåí) â ïîñëåâîåííûå
ïîñòðîåí ãîðîä? ãîäû
Êîãäà (â êàêîì ãîäó) Ïàìÿòíèê áûë ñîîðóæåí
áûë ñîîðóæåí (âîçäâèãíóò) â 1960 ãîäó
(âîçäâèãíóò) ýòîò
ïàìÿòíèê?

×èòàåì è ó÷èì äèàëîãè:

1. — Âû óæå îñìîòðåëè ãîðîä?
— Ê ñîæàëåíèþ, íåò. Ó íàñ ìàëî ñâîáîäíîãî âðåìåíè. Ìîæ-
íî ñêàçàòü, êîò íàïëàêàë.
48
 — Äà è îðèåíòèðóåìñÿ ìû â Âîëãîãðàäå åùå ïëîõî.
— Òîãäà ÿ âàì ïðåäëàãàþ ñîâåðøèòü ýêñêóðñèþ ïî ãîðîäó.
— Íåóæåëè ìû ïîéäåì ïåøêîì (shall we walk)?
— Íó ÷òî âû! Ýòî áóäåò íå ïåøåõîäíàÿ, à àâòîáóñíàÿ ýêñ-
êóðñèÿ (bus tour).
2. — Çàíèìàéòå, ïîæàëóéñòà, ìåñòà. Àâòîáóñ óæå æäåò. Ìû îò-
ïðàâëÿåìñÿ. Êàêèå ó âàñ âîïðîñû êî ìíå?
— Âîïðîñîâ ìíîæåñòâî, âåäü íàì ìíîãîå íåèçâåñòíî. ×òî ãäå
ñòðîèòñÿ, ÷òî ïëàíèðóåòñÿ? ×òî ãäå ñíîñèòñÿ (is being pulled down)?
×òî ðåñòàâðèðóåòñÿ (is being restored)? È âîîáùå, ÷òî ìû áóäåì
ñåãîäíÿ îñìàòðèâàòü? Ñ ÷åì ïîçíàêîìèìñÿ? ×òî ïîñåòèì?
— Äà âû ìåíÿ ïðÿìî çàñûïàëè âîïðîñàìè (you have showered
me with questions)!
3. — Ãäå ýòî ìû íàõîäèìñÿ?
— Êóäà ýòî ìû ïðèåõàëè? ×òî-òî è íå ïîéìó.
— Íåóæåëè íå óçíàåòå? Ýòî æå Ìàìàåâ êóðãàí. Èäåì íà
âåðøèíó êóðãàíà.
— Êàêîé âèä íà Âîëãîãðàä! È êàê îò÷åòëèâî (distinctly) âñå
âèäíî!
— Äà, âåñü Âîëãîãðàä êàê íà ëàäîíè (is clearly visible)!
4. — Èðèíà Àíàòîëüåâíà, ìû ðåøèëè îñòàòüñÿ â öåíòðå.
— Ëàäíî, òîëüêî íå çàáëóäèòåñü (don’t get lost). Ïîìíèòå,
êàê äîáèðàòüñÿ äî îáùåæèòèÿ?
— Äà, êîíå÷íî. Âîò òîëüêî ñêàæèòå, êàê íàì íàéòè ìóçåé
èçîáðàçèòåëüíûõ èñêóññòâ?
— Âàì ëó÷øå âñåãî äîåõàòü íà ïåðâîì èëè âîñüìîì òðîëëåé-
áóñå äî îñòàíîâêè Ïîðò Ñàèäà.
— À äî ÖÓÌà îòñþäà äàëåêî?
— Ñîâñåì áëèçêî. Ìîæíî ñêàçàòü, ÷òî ðóêîé ïîäàòü. À âîîá-
ùå, åñëè âû õîòèòå óçíàòü, êàê ïðîåõàòü, êàê äîáðàòüñÿ, êàê
ïîïàñòü, ãäå ÷òî íàõîäèòñÿ, — êóïèòå êàðòó ãîðîäà.
— À ãäå åå ìîæíî êóïèòü?
— Â ëþáîì ãàçåòíîì êèîñêå.
— Õîðîøî. Ñïàñèáî çà èíòåðåñíóþ ýêñêóðñèþ.

49
×èòàåì è ïåðåñêàçûâàåì òåêñò:
Äîñòîïðèìå÷àòåëüíîñòè Âîëãîãðàäà
Ãëàâíàÿ äîñòîïðèìå÷àòåëüíîñòü Âîëãîãðàäà — ýòî Âîëãà. Îíà
êðàñèâà â ëþáîå âðåìÿ. Ýòî ñàìàÿ ìíîãîâîäíàÿ (with the highest
water-level) åâðîïåéñêàÿ ðåêà. Âîëãà áåðåò ñâîå íà÷àëî îò ìàëåíü-
êîãî ðîäíèêà (spring) è òå÷åò ïî÷òè ÷åðåç âñþ ñòðàíó ñ ñåâåðà íà
þã. Ëþäåé, æèâóùèõ íà âîëæñêîì áåðåãó, íàçûâàþò âîëæàíàìè,
à æèòåëåé Âîëãîãðàäà — âîëãîãðàäöàìè.
 öåíòðå ãîðîäà íàõîäèòñÿ ïëîùàäü Ïàâøèõ áîðöîâ. Ñ ýòîé
ïëîùàäüþ, êîòîðàÿ äî ðåâîëþöèè íàçûâàëàñü Àëåêñàíäðîâñêîé,
ñâÿçàíî ìíîãî âàæíûõ ñîáûòèé (events) èç èñòîðèè ãîðîäà. Êîã-
äà-òî íà íåé âûñèëñÿ Êàôåäðàëüíûé ñîáîð. Âî âðåìÿ ãðàæäàíñ-
êîé âîéíû (Civil War) çäåñü ðàññòðåëèâàëè ðàáî÷èõ è ïëåííûõ
êðàñíîàðìåéöåâ (a lot of workers and captured Red Army soldiers
were shot). Â ïàìÿòü î ïîãèáøèõ (in the memory of those victimes)
îíà áûëà ïåðåèìåíîâàíà â ïëîùàäü Ïàâøèõ áîðöîâ. Òåïåðü íà íåé
âîçâûøàåòñÿ ãðàíèòíûé îáåëèñê è çàææåí Âå÷íûé îãîíü (Eternal
Fire). Ïëîùàäü èçìåíÿëàñü âìåñòå ñ ãîðîäîì. Åå îêðóæèëè íîâûå
ìíîãîýòàæíûå äîìà, äâå ãîñòèíèöû, äðàìàòè÷åñêèé òåàòð, ìåäè-
öèíñêàÿ àêàäåìèÿ, Äîì ñâÿçè, óíèâåðìàã. Íåäàëåêî îò ïëîùàäè
ðàñïîëàãàåòñÿ Àëëåÿ Ãåðîåâ, ãäå íà ãðàíèòíûõ ïëèòàõ óâåêîâå÷å-
íû (immortalized) èìåíà ëþäåé, îòäàâøèõ ñâîþ æèçíü çà ñâîáî-
äó ñòðàíû.
Òðóäíî ïîâåðèòü, ÷òî ãîðîä â êîíöå âîéíû áûë ïîëíîñòüþ
ðàçðóøåí. Ñåé÷àñ îñòàëîñü ëèøü îäíî çäàíèå, íàïîìèíàþùåå î
òåõ ñòðàøíûõ äíÿõ. Ýòî ðóèíû áûâøåé ìåëüíèöû (mill). Îíè âìå-
ñòå ñ Äîìîì Ïàâëîâà è çäàíèåì ìóçåÿ-ïàíîðàìû Ñòàëèíãðàäñêîé
áèòâû âõîäÿò â åäèíûé àðõèòåêòóðíûé àíñàìáëü (architectural
composition). Ñàìûì ñèìâîëè÷íûì äëÿ Âîëãîãðàäà ÿâëÿåòñÿ íà-
çâàíèå óëèöû Ìèðà: ýòî áûëà ïåðâàÿ óëèöà, âîññòàíîâëåííàÿ
(reconstructed) ïîñëå âîéíû.
Äëÿ âîëãîãðàäöåâ è ìíîãèõ ðîññèÿí Ìàìàåâ êóðãàí — ñâÿ-
ùåííîå ìåñòî (sacred place). Çäåñü ñîîðóæåí âåëè÷åñòâåííûé (grand)
ïàìÿòíèê-àíñàìáëü, â ÷åñòü ãåðîè÷åñêîé çàùèòû (defence) Ñòà-
ëèíãðàäà. Îí âêëþ÷àåò ââîäíóþ (introductory) êîìïîçèöèþ, àë-
ëåþ òîïîëåé, ìîíóìåíò “Ñòîÿòü íàñìåðòü”, ñòåíû-ðóèíû, íàïî-
ìèíàþùèå Ñòàëèíãðàä âîåííûõ ëåò; íà îäíîé èç òåððàñ Ìàìàåâà
êóðãàíà íàõîäèòñÿ ïëîùàäü Ãåðîåâ, â öåíòðå êîòîðîé — îãðîì-

50
íûé âîäÿíîé ïàðòåð (pool), îêðóæåííûé ñêóëüïòóðíûìè êîìïî-
çèöèÿìè; äàëåå ñëåäóåò Çàë Âîèíñêîé Ñëàâû. Âåí÷àåò Ìàìàåâ
êóðãàí ñêóëüïòóðà “Ðîäèíà-ìàòü”, îíà ñîîðóæåíà ïî ïðîåêòó
ñêóëüïòîðà Å. Âó÷åòè÷à. Ñêóëüïòóðà èçãîòîâëåíà èç ìîíîëèòíîãî
æåëåçîáåòîíà (ferrous concrete), åå âûñîòà 52 ìåòðà, îíà íå ïðè-
êðåïëåíà ê ïîñòàìåíòó (is not attached to its base), à ñòîèò áëàãîäà-
ðÿ ñîáñòâåííîìó âåñó (weight) è òî÷íûì èíæåíåðíûì ðàñ÷åòàì
(calculations). Ýòà ñêóëüïòóðà ñòàëà ñèìâîëîì Âîëãîãðàäà.

Òðåíèðóåìñÿ:
1. Èñïîëüçóÿ âîïðîñû èç òàáëèöû íà ñòð. 47—48, óçíàéòå î äîñ-
òîïðèìå÷àòåëüíîñòÿõ, óëèöàõ, ïëîùàäÿõ Âîëãîãðàäà.
2. Íàéäèòå íà òóðèñòñêîé ñõåìå Âîëãîãðàäà ìóçûêàëüíûé òåàòð.
Ñêàæèòå, ÷òî íàõîäèòñÿ â ðàéîíå ìóçûêàëüíîãî òåàòðà (ñïðàâà
îò òåàòðà, ñëåâà îò íåãî, íàïðîòèâ òåàòðà, íåäàëåêî îò òåàòðà,
â äâóõ øàãàõ îò íåãî)?
3. Ïîñìîòðèòå íà êàðòó Âîëãîãðàäà è ñêàæèòå, ïîæàëóéñòà,
íàõîäèòñÿ â öåíòðå ãîðîäà?
÷òî (ðàñïîëîæåíî) â ñêâåðå íà ïëîùàäè Ïàâøèõ áîðöîâ?
ðàçìåùåíî â íà÷àëå (â êîíöå) óëèöû Ìèðà?
íà Öåíòðàëüíîé íàáåðåæíîé?
íà Ñîâåòñêîé óëèöå?
íà ïðîñïåêòå Ëåíèíà?
4. Âûáåðèòå ïðàâèëüíûé îòâåò/Choose the correct answer. Îáðàòè-
òå âíèìàíèå íà èñïîëüçîâàíèå ïðîñòðàíñòâåííûõ ïðåäëîãîâ è íàðå-
÷èé.
Ãäå íàõîäèòñÿ — Â öåíòðå ãîðîäà, â ïàðêå Ïîáåäû.
ìóçûêàëüíûé òåàòð? — Íà óëèöå ìàðøàëà ×óéêîâà.
— Íàïðîòèâ Öåíòðàëüíîé íàáåðåæíîé.
— Îêîëî Àëëåè Ãåðîåâ.
Ãäå íàõîäèòñÿ áèáëèî-
òåêà èì. Ãîðüêîãî? — Íåäàëåêî îò âîêçàëà.
— Ñïðàâà îò ïàìÿòíèêà Õîëüçóíîâó.
— Ñëåâà îò ìóçåÿ-ïàíîðàìû.
— Â äâóõ øàãàõ îò Öåíòðàëüíîãî ðûíêà.

51
Ãäå íàõîäèòñÿ Äâîðåö
ñïîðòà? — Â Êèðîâñêîì ðàéîíå.
— Ðÿäîì ñ Ìàìàåâûì êóðãàíîì.
— Âáëèçè Äîìà Ïàâëîâà.
— Íåäàëåêî îò óíèâåðñèòåòà.
Ãäå íàõîäèòñÿ ïëàíå-
òàðèé? — Ó Âîëãè.
— Ïåðåä âîêçàëîì.
— Ñçàäè êèíîòåàòðà “Ïîáåäà”.
— Ðÿäîì ñ ïåäóíèâåðñèòåòîì.
5. Îòâåòüòå íà âîïðîñû:
1. Ãäå íàõîäèòñÿ ìóçåé-ïàíîðàìà Ñòàëèíãðàäñêîé áèòâû?
2. ×òî íàõîäèòñÿ â ðàéîíå ìóçåÿ-ïàíîðàìû? 3. Ãäå íàõîäèòñÿ ïëàíå-
òàðèé? 4. ×òî ðàñïîëîæåíî ðÿäîì ñ ïëàíåòàðèåì? 5. Ãäå íàõîäèòñÿ
äåòñêî-þíîøåñêèé öåíòð? 6. ×òî íàõîäèòñÿ â ðàéîíå äåòñêî-þíî-
øåñêîãî öåíòðà? 7. Ãäå íàõîäèòñÿ öåíòðàëüíûé ðûíîê? 8. ×òî ðàñ-
ïîëîæåíî íåäàëåêî îò öåíòðàëüíîãî ðûíêà? 9. Ãäå íàõîäèòñÿ ãîñó-
íèâåðñèòåò? 10. ×òî ðàñïîëîæåíî â ðàéîíå óíèâåðñèòåòà?

Îáðàòèòå âíèìàíèå íà óïîòðåáëåíèå ãëàãîëîâ ñîçèäàíèÿ îáúåêòîâ

(the “construction” verbs)!
Îñíîâûâàòü/îñíîâàòü to found
(÷òî?) ãîðîä a city

Ñòðîèòü/ïîñòðîèòü to build

Ñîîðóæàòü/ñîîðóäèòü to construct

(÷òî?) ïàìÿòíèê a monument

Âîçäâèãàòü/âîçäâèãíóòü to erect
6. Èçìåíèòå äàííûå ïðåäëîæåíèÿ, óïîòðåáèâ ãëàãîëû îñíîâàòü,
ïîñòðîèòü, ñîîðóäèòü, âîçäâèãíóòü:
1. Öàðèöûí â ÕVI âåêå ðàñïîëàãàëñÿ íà ëåâîì áåðåãó Âîëãè.
2. Â ÕVII âåêå åãî ïåðåíåñëè (it was removed) íà ïðàâûé áåðåã,
òóäà, ãäå ðå÷êà Öàðèöà âïàäàëà (was falling into) â Âîëãó. 3. Òðóä-
íî ïîâåðèòü (it’s hard to believe), ÷òî ãîðîä â êîíöå âîéíû áûë
ïîëíîñòüþ ðàçðóøåí. 4. Íà ïëîùàäè Ïàâøèõ áîðöîâ ðàñïîëîæåí

52
ãðàíèòíûé îáåëèñê. 5. Âåí÷àåò (crowns) Ìàìàåâ êóðãàí ñêóëüïòó-
ðà “Ðîäèíà-ìàòü”.
7. Ðàññêàæèòå î êàêîé-íèáóäü äîñòîïðèìå÷àòåëüíîñòè Âîëãîãðà-
äà, èñïîëüçóÿ ïðîñòðàíñòâåííûå íàðå÷èÿ, à òàêæå ãëàãîëû ìåñòî-
íàõîæäåíèÿ è ñîçèäàíèÿ.

ÒÅÑÒ
1. Âûáåðèòå ïîäõîäÿùèé ãëàãîë ìåñòîíàõîæäåíèÿ:
1. Ñêóëüïòóðà “Ðîäèíà-ìàòü” ... íàä ãîðîäîì.
1. Ðàñïîëàãàåòñÿ 2. Âûñèòñÿ
2. Ãîñóíèâåðñèòåò ... â ãåîãðàôè÷åñêîì öåíòðå Âîëãîãðàäà.
1. Ðàñïîëàãàåòñÿ 2. Âûñèòñÿ
3. Ìíîãîýòàæíûå çäàíèÿ ... Ïëîùàäü Ïàâøèõ áîðöîâ.
1. Ðàñïîëàãàþòñÿ 2. Îêðóæàþò
4. Ìíîãîýòàæíûå çäàíèÿ ... âîêðóã îáåëèñêà.
1. Ðàñïîëàãàþòñÿ 2. Îêðóæàþò
5. Â çäàíèè âîêçàëà ... êàññû, çàëû îæèäàíèÿ, ðåñòîðàí.
1. Ðàçìåùàþòñÿ 2. Ðàñïîëàãàþòñÿ
6. Íåäàëåêî îò âîêçàëà ... öåíòðàëüíûé òåëåãðàô.
1. Ðàçìåùàåòñÿ 2. Ðàñïîëàãàåòñÿ.
2. Êàêîé ãëàãîë íóæíî óïîòðåáèòü â ñëåäóþùèõ ïðåäëîæåíèÿõ
(áûòü; áûâàòü; ïîáûòü; ïîáûâàòü)?
1. ß ÷àñòî ... â öåíòðå. 2. ß ... íà ðûíêå ïîë÷àñà. 3. ß õîòåë ... â
îäèíî÷åñòâå. 4. Òóðèñòû ... â ñòàðèííîì ðóññêîì ãîðîäå Ñóçäàëå. 5.
Ýòèì ëåòîì ÿ âïåðâûå ... íà Óðàëå. 6. ß ... â Ìîñêâå äâå íåäåëè. 7.
Ìû óæå ... â Óðþïèíñêå è Ìèõàéëîâêå.
3. Âûáåðèòå ïðàâèëüíûé îòâåò:
1. Âîëãîãðàä ðàñïîëàãàåòñÿ íà ... Âîëãè.
1. Ïðàâîì áåðåãó 2. Ëåâîì áåðåãó
2. Ãîñóíèâåðñèòåò íàõîäèòñÿ â ....
1. Êèðîâñêîì ðàéîíå 2. Ñîâåòñêîì ðàéîíå
3. ÍÝÒ íàõîäèòñÿ íà ...
1. Ïëîùàäè Ïàâøèõ áîðöîâ 2. Àëëåå Ãåðîåâ
4. Äâîðåö ñïîðòà ðàñïîëîæåí íåäàëåêî ...
1. Îò âîêçàëà 2. Îò Ìàìàåâà êóðãàíà
5. Ïëàíåòàðèé íàõîäèòñÿ ...
1.  êîíöå óëèöû Ìèðà 2.  íà÷àëå óëèöû Ìèðà

53
6. Ìóçåé-ïàíîðàìà ðàñïîëîæåí ...
1. Â äâóõ øàãàõ 2. Íàïðîòèâ Ìàìàåâà
îò Äîìà Ïàâëîâà êóðãàíà.

4. Óïîòðåáèòå ñëîâà â ñêîáêàõ â íóæíîì ïàäåæå; íå çàáóäüòå î

ïðåäëîãàõ:
1. Ìû óæå áûëè (Âîëãî-Äîíñê... êàíàë...). 2. Â âîñêðåñåíüå ìû
ïîáûâàëè (óíèêàëüí... ïëàíåòàð...). 3. Ìû ïîçíàêîìèëèñü (ìíîã...
äîñòîïðèìå÷àòåëüíîñò... ãîðîä...). 4. Ñêîðî ìû ïîåäåì (êðàåâåä÷åñê
... ìóçå...). 5. Õî÷åòñÿ ïîñìîòðåòü (Âîëæñê... ÃÝÑ). 6. Ýòîò ïàìÿòíèê
(ãåð... — ëåò÷èê... Â.Ñ. Õîëüçóíîâ...). 7. Ýòîò ðàéîí íàçâàí â
÷åñòü (Òðàêòîðí... çàâîä...).
5. Âûáåðèòå ïîäõîäÿùèé ãëàãîë:
1. Ýòîò ïàìÿòíèê ... â ÷åñòü Ñòàëèíãðàäñêîé áèòâû.
1. Ïîñòðîèëè 2. Âîçäâèãëè
2. Ãîðîä ... êàê ñòîðîæåâîé ïîñò.
1. Îñíîâàëè 2. Ñîîðóäèëè
3. Âîëãîãðàä ïî÷òè çàíîâî ... ïîñëå âîéíû.
1. Îñíîâàëè 2. Ïîñòðîèëè
4. Íà Ìàìàåâîì êóðãàíå ... ñêóëüïòóðó “Ðîäèíà-ìàòü”.
1. Âîçäâèãëè 2. Ñîîðóäèëè
5. Â Âîëãîãðàäå óæå ... íåñêîëüêî ïîäçåìíûõ ñòàíöèé ñêîðîñòíîãî
òðàìâàÿ.
1. Ñîîðóäèëè 2. Ïîñòðîèëè.
6. Ïîäáåðèòå ê äàííûì ñëîâîñî÷åòàíèÿì ôðàçåîëîãèçìû:
Ñîâñåì áëèçêî — ...
Âñå âèäíî — ...
Çàäàëè ìíîãî âîïðîñîâ — ...
Î÷åíü ìàëî — ...

54
 Òåìà 4
ÑÐÅÄÑÒÂÀ ÏÅÐÅÄÂÈÆÅÍÈß/MEANS OF
TRANSPORTATION

Óðîê 1: Ãîðîäñêîé òðàíñïîðò/City transport

Ýòî âàì ìîæåò ïðèãîäèòüñÿ:

Ãîðîäñêîé òðàíñïîðò: City transport:
îáùåñòâåííûé, ëè÷íûé; public, private;
ãðóçîâîé cargo
Ëåãêîâîé(-àÿ), ãðóçîâîé(-àÿ) Car, automobile; lorry, truck
àâòîìîáèëü (àâòîìàøèíà)
Ìàðøðóòíîå òàêñè A fixed-route taxi; an express bus
(ìàðøðóòêà)
Ñêîðîñòíîé òðàìâàé High-speed tram
Êóïèòü áèëåò, çàïëàòèòü To buy a ticket; to pay (for) the tri p
çà ïðîåçä, îïëàòèòü ïðîåçä
Ïðîåçäíîé (ëüãîòíûé) Season (privileged) bus, tram,
áèëåò íà àâòîáóñ, trolley ticket
íà òðàìâàé, íà òðîëëåéáóñ
Ïðåäúÿâëÿòü/ïðåäúÿâèòü To present/to show a (season) ticket
(ïðîåçäíîé) áèëåò
×àñ ïèê Rush hour

×èòàåì è ó÷èì äèàëîãè:

1. — Êàê òû óñòðîèëñÿ â îáùåæèòèè?
— Ñïàñèáî, íåïëîõî. Âîò òîëüêî îêíà ìîåé êîìíàòû âûõî-
äÿò íà 2-þ Ïðîäîëüíóþ. Ïîýòîìó î÷åíü øóìíî.
— Ñî÷óâñòâóþ òåáå (I’m sorry to hear that). Ïðîäîëüíàÿ —
ãëàâíàÿ ìàãèñòðàëü ãîðîäà, ïîýòîìó çäåñü åçäèò âåñü ãîðîäñêîé
òðàíñïîðò: è îáùåñòâåííûé, è ëè÷íûé, è ãðóçîâîé.
2. — ß âèäåë â öåíòðå ùèòû (stands) ñ áîëüøîé áóêâîé “Ì”.
×òî îíà îáîçíà÷àåò?
— Ñòàíöèþ ìåòðî.
— À ðàçâå â Âîëãîãðàäå åñòü ìåòðî?
— Íåò. Åñòü ñêîðîñòíîé òðàìâàé, êîòîðûé, êàê ìåòðî, èìå-

55
åò ïîäçåìíûå (underground) ñòàíöèè. Íî áîëüøóþ ÷àñòü ïóòè (most
of its route) îí åçäèò ïî çåìëå, êàê îáû÷íûé (usual) òðàìâàé,
òîëüêî áûñòðåå (faster).
3. — ×òî òàêîå ïðîåçäíîé áèëåò?
— Ýòî áèëåò, êîòîðûé äàåò ïðàâî (it gives you the right)
ïðîåçäà â òå÷åíèå ìåñÿöà íà îäèí èëè íà íåñêîëüêî âèäîâ òðàíñ-
ïîðòà, êðîìå ìàðøðóòîê è ãîðîäñêîãî òàêñè. Åãî âûãîäíî èìåòü
òîìó, êòî ïîëüçóåòñÿ òðàíñïîðòîì åæåäíåâíî, äà åùå ñ ïåðåñàä-
êàìè (It’s worth having for those who use city transport every day
making several changes along the way).
— À ãäå ìîæíî êóïèòü òàêîé áèëåò?
—  êèîñêàõ èëè ó êîíäóêòîðîâ. Ïðè÷åì ñòóäåíòû è øêîëü-
íèêè ïîëüçóþòñÿ ëüãîòíûìè ïðîåçäíûìè (áèëåòàìè).
 òðàíñïîðòå
 ÷àñ ïèê — óòðîì, ÷àñîâ â 8—9, êîãäà ëþäè åäóò íà ðàáîòó,
è âå÷åðîì, ÷àñîâ â 5—6, êîãäà îíè âîçâðàùàþòñÿ (go back) äî-
ìîé, — ãîðîäñêîé òðàíñïîðò îáû÷íî áûâàåò ïåðåïîëíåí
(overcrowded) ïàññàæèðàìè. Åñëè âû îêàçàëèñü â òàêîì àâòîáóñå,
òðàìâàå èëè òðîëëåéáóñå, íå íàäî íåðâíè÷àòü (do not worry). Êîã-
äà ïàññàæèðû òîëïÿòñÿ ó äâåðè èëè â ïðîõîäå (are clustering around
the entrance door or standing on your way), íóæíî ñêàçàòü: “Ìîæ-
íî (ðàçðåøèòå, ïîæàëóéñòà) ïðîéòè?” èëè, èçâèíèâøèñü (excusing
yourself), ïîïðîñèòü: “Âû íå ìîãëè áû ïðîéòè íåìíîãî âïåðåä
èëè íàçàä (forward or backward)/Âû íå ìîãëè áû ÷óòü-÷óòü ïîäâè-
íóòüñÿ (move over)?”. Â àâòîáóñå íåò íåîáõîäèìîñòè (you needn’t)
ïåðåäàâàòü äåíüãè íà áèëåò, åñëè âàñ ñïåöèàëüíî îá ýòîì íå
ïðîñÿò, êîíäóêòîð ñàìà ïîäîéäåò ê âàì. Çà áåñïëàòíûé ïðîåçä
(fine for the absence of the ticket) ïðèäåòñÿ ïëàòèòü øòðàô. Êîíò-
ðîëåðû (ticket collectors) ó íàñ îáû÷íî î÷åíü ñòðîãèå (strict) è,
êîãäà øòðàôóþò “çàéöåâ” (áåçáèëåòíûõ ïàññàæèðîâ/passangers who
have no tickets), ñòàðàþòñÿ ïðèâëå÷ü âíèìàíèå ïóáëèêè, ÷òîáû
äðóãèì íåïîâàäíî áûëî (so that others did not do it again).
 òðàìâàÿõ è òðîëëåéáóñàõ, êàê ïðàâèëî, îáúÿâëÿþò íàçâà-
íèÿ îñòàíîâîê (stops are announced). Åñëè âû íå ðàññëûøàëè (if
you did not quite get the name of the stop), òî ìîæíî ñïðîñèòü ó
êîãî-íèáóäü èç ïàññàæèðîâ: “Âû íå ñëûøàëè (íå çíàåòå), êàêàÿ
ñëåäóþùàÿ îñòàíîâêà?”. Èëè, íàïðèìåð, âû åäåòå ïî íåçíàêîìî-
ìó ìàðøðóòó (route unfamiliar for you) è íå çíàåòå, êîãäà âàì

56
íóæíî âûõîäèòü (to get off), òîãäà òîæå ìîæíî óçíàòü ó êîãî-
íèáóäü, äàëåêî (äîëãî) ëè åùå åõàòü äî íóæíîé (necessary) âàì
îñòàíîâêè, ñêîëüêî åùå åõàòü. Êîãäà âàì íàäî âûéòè, à ïåðåä
âûõîäîì ñòîÿò ëþäè, ê íèì ìîæíî îáðàòèòüñÿ: “Âû âûõîäèòå
(íà ñëåäóþùåé îñòàíîâêå)?”, “Ðàçðåøèòå âûéòè”.

Ó×ÈÌÑß ÓÏÎÒÐÅÁËßÒÜ ÃËÀÃÎËÛ ÄÂÈÆÅÍÈß

Àâòîáóñ åäåò è èäåò
(òðàìâàé è ò.ä.) åçäèò è õîäèò
÷åëîâåê èäåò è õîäèò (ïåøêîì)
åäåò è åçäèò (íà àâòîáóñå,
àâòîáóñîì, â àâòîáóñå)

Îáðàòèòå âíèìàíèå íà âîïðîñèòåëüíûå ñëîâà è ïðåäëîãè!

Êóäà åäåò ýòîò òðîëëåéáóñ? — Îí åäåò â Äçåðæèíñêèé ðàéîí.
Ãäå ìû ñåé÷àñ åäåì? — Ìû åäåì ïî Èñòîðè÷åñêîìó øîññå.
Îòêóäà èäåò ýòîò àâòîáóñ? — Îí èäåò ñ íàáåðåæíîé.
Êàê ìîæíî äîåõàòü äî Ìàìàåâà êóðãàíà? — Ñ ïåðåñàäêîé —
íà àâòîáóñå, è áåç ïåðåñàäêè íà ýëåêòðè÷êå (electric train).

Òðåíèðóåìñÿ:
1. Îòâåòüòå óòâåðäèòåëüíî ïî îáðàçöó: — Íà ïðîñïåêò Ëåíèíà
èäåò àâòîáóñ? — Äà, äî ïðîñïåêòà Ëåíèíà ìîæíî äîåõàòü íà àâòî-
áóñå.
— Íà ïëîùàäü Ëåíèíà èäåò ñêîðîñòíîé òðàìâàé? — ...
— Íà Ìàìàåâ êóðãàí èäåò äâåíàäöàòûé òðîëëåéáóñ? — ...
— Â öåíòð îòñþäà èäóò âòîðîé è òðèäöàòü òðåòèé àâòîáóñ? —
...
— Äî öèðêà èäåò ÷åòâåðòûé òðàìâàé? — ...
— Äî Êðàñíîàðìåéñêîãî ðàéîíà èäåò ýëåêòðè÷êà? — ...
— Íà âîêçàë èäåò ìàðøðóòíîå òàêñè? — ...
2. Âñòàâüòå âìåñòî òî÷åê ãëàãîëû èäòè-õîäèòü, åõàòü-åçäèòü:
1. Ïî 2-é Ïðîäîëüíîé ... ìíîãî ìàøèí è àâòîáóñîâ, à òðàì-
âàè è òðîëëåéáóñû ïîêà ïî íåé ... . 2. Äî Ìàìàåâà êóðãàíà ìîæíî ...
è ïî 2-é Ïðîäîëüíîé, íî ñ ïåðåñàäêîé. 3. Äî Êðàñíîàðìåéñêîãî
ðàéîíà ... ìàðøðóòíîå òàêñè, àâòîáóñ-ýêñïðåññ ¹ 75, íî òóäà
ìîæíî ... è íà ýëåêòðè÷êå. 4. Ê öèðêó ... ÷åòâåðòûé òðàìâàé, à
òðåòèé òðàìâàé ... äî òîðãîâîãî öåíòðà. 5. Îò öèðêà äî Äâîðöà

57
ñïîðòà ... äâåíàäöàòûé òðîëëåéáóñ, à îò âîêçàëà ... òðîëëåéáóñû
íîìåð “îäèí” è “âîñåìü”. 6. Äî âîêçàëà ÿ ïðåäïî÷èòàþ ... íà ýêñï-
ðåññå: îí ... áûñòðî, ÷àñòî è áèëåò íåäîðîãîé. 7.  áëèæàéøèé
ìàãàçèí ëó÷øå ... íà àâòîáóñå, ÷åì ... ïåøêîì, õîòÿ ÿ ëþáëþ ...
ïåøêîì. 8. ß íå äîìîñåä (stay-at-home person), ìíå íðàâèòñÿ ìíî-
ãî ... è ....
3. Âñòàâüòå ïîäõîäÿùèå ðåïëèêè:
à) — Ñêàæèòå, ïîæàëóéñòà, êàêîé àâòîáóñ èäåò äî âîêçàëà?
— ...
á) — Èçâèíèòå, à âû ìíå íå ñêàæåòå, 2-é òðîëëåéáóñ èäåò
äî Öåíòðàëüíîãî ïàðêà êóëüòóðû è îòäûõà?
— ...
— À íà êàêîì òðîëëåéáóñå òóäà ìîæíî äîåõàòü?
— ...
â) — Èçâèíèòå, âû íå ñêàæåòå, êóäà èäåò 10-é òðîëëåéáóñ?
— ...
ã) — Ñêàæèòå, ïîæàëóéñòà, íà 10-ì òðîëëåéáóñå ìîæíî
äîåõàòü äî òîðãîâîãî öåíòðà?
— ...

Îáðàòèòå âíèìàíèå!
Îñòàíîâêà àâòîáóñà, òðàìâàÿ (â òîì ÷èñëå ñêîðîñòíîãî òðàì-
âàÿ íå ïîä çåìëåé), òðîëëåéáóñà.
Ñòàíöèÿ ìåòðî, ñêîðîñòíîãî òðàìâàÿ (ïîä çåìëåé), ýëåêò-
ðè÷êè.
Ñòîÿíêà òàêñè.
4. Çàäàéòå âîïðîñû â ñëåäóþùèõ ñèòóàöèÿõ:
Âàì íàäî åõàòü íà äâåíàäöàòîì òðîëëåéáóñå. — Ãäå çäåñü îñ-
òàíîâêà äâåíàäöàòîãî òðîëëåéáóñà?
Âàì íàäî åõàòü íà ñêîðîñòíîì òðàìâàå. — Ãäå çäåñü...
Âàì íàäî åõàòü íà ñåìüäåñÿò ïÿòîì ýêñïðåññå. — Ãäå çäåñü...
Âàì íàäî åõàòü íà ýëåêòðè÷êå. — Ãäå çäåñü...
Âû õîòèòå åõàòü íà òàêñè. — Ãäå çäåñü...
Äî óíèâåðñèòåòà âû ìîæåòå äîåõàòü íà ìàðøðóòíîì òàêñè. —
Ãäå çäåñü...
5.Îòâåòüòå íà âîïðîñû:

58
 1. Êàêîé òðàíñïîðò õîäèò ïî 2-é Ïðîäîëüíîé? 2. Êàêèå àâòî-
áóñû èäóò â ñòîðîíó öåíòðà? À ÷òî åäåò äî Êðàñíîàðìåéñêîãî
ðàéîíà? 3. Êàêîé âèä òðàíñïîðòà âû ïðåäïî÷èòàåòå? 4.  ìàãàçèí
âû îáû÷íî åçäèòå èëè õîäèòå? 5. Âàì ÷àñòî ïðèõîäèòñÿ åçäèòü íà
àâòîáóñå? (íà òðàìâàå?) 6. Åçäèëè âû óæå íà ñêîðîñòíîì òðàìâàå?
7. Êàê âû äóìàåòå, íà ÷åì ëó÷øå åõàòü: íà ñêîðîñòíîì èëè îáû÷-
íîì òðàìâàå? 8. Ãäå íóæíî ñäåëàòü ïåðåñàäêó, åñëè âû åäåòå âî
Äâîðåö ñïîðòà? 9. À ìîæíî åõàòü òóäà áåç ïåðåñàäêè? 10. Ïîëüçóå-
òåñü âû ïðîåçäíûì áèëåòîì? 11. Âû íå äîìîñåä (íå äîìîñåäêà)?
6. Ãäå îáû÷íî æèòåëè ãîðîäà äîãîâàðèâàþòñÿ âñòðåòèòüñÿ (which
places do the city people usually choose for their meetings)? Äîãîâîðè-
òåñü ñ êåì-íèáóäü âñòðåòèòüñÿ â êàêîì-òî ìåñòå, èñïîëüçóÿ âûðà-
æåíèÿ Äàâàé âñòðåòèìñÿ. Ìîæåò áûòü âñòðåòèìñÿ.

Îáðàòèòå âíèìàíèå!
Âûõîäèòü/âûéòè èç ..., íà ... = ñõîäèòü/ñîéòè (ðàçã.) ñ, íà
ïðîõîäèòü/ïðîéòè (íåìíîãî) âïåðåä.
7. Óïîòðåáèòå ãëàãîëû âûõîäèòü/âûéòè, ñõîäèòü/ñîéòè, ïðîõî-
äèòü/ïðîéòè:
1. Âû ... íà ñëåäóþùåé îñòàíîâêå? 2. Âàì íàäî ... íà ñòàíöèè
“Êîìñîìîëüñêàÿ”. 3. ... íà ñòàíöèè “Ïèîíåðñêàÿ” è ïåðåñÿäüòå íà
àâòîáóñ ¹ 2. 4. Ñêàæèòå, ïîæàëóéñòà, ãäå ìíå ëó÷øå ..., ÷òîáû
ïîïàñòü â Öåíòðàëüíûé ïàðê êóëüòóðû è îòäûõà? 5. Áóäüòå äîá-
ðû, ..., ïîæàëóéñòà, íåìíîãî âïåðåä. 6. Ñåé÷àñ ïëîùàäü Ñîâåòñ-
êàÿ. Âû ... çäåñü? 7. Âû íå âûõîäèòå? Ðàçðåøèòå, ïîæàëóéñòà, ...
8. Óïîòðåáèòå ñëîâà ïðîñòèòå èëè ïîæàëóéñòà.
1. ..., âû íà ñëåäóþùåé îñòàíîâêå íå âûõîäèòå? 2. ..., âû íå
ñêàæåòå, êàê ìíå äîåõàòü äî óëèöû Êèðîâà? 3. Áóäüòå äîáðû, ...,
ïåðåäàéòå áèëåò. 4. Âû ïðîñèëè áèëåò? Âîò, ..., âîçüìèòå.
5. ..., âû íå ñêàæåòå, îñòàíîâêà “Îáóâíàÿ ôàáðèêà” ñêîðî?
6. ..., ÿ íå ðàññëûøàë íàçâàíèå îñòàíîâêè, âû íå ìîãëè áû ïîâòîðèòü.
9. Îòâåòüòå íà âîïðîñû, óïîòðåáëÿÿ ãëàãîëû äâèæåíèÿ è ñëîâà äëÿ
ñïðàâîê.
1. ×òî ó êîíäóêòîðà â ðóêàõ? 2. Êîãî äåðæèò ïîä ðóêó ýòîò
ïàðåíü? 3. ×òî â ãðóçîâèêå? 4. Êòî â àâòîáóñå? 5. Êóäà Âû íàïðàâ-
ëÿåòåñü? 6. Ãäå âû áûâàåòå ïî âîñêðåñåíüÿì? 7. Êàêîé ìàðøðóò ó
ýòîãî ñàìîëåòà?
(Ñëîâà äëÿ ñïðàâîê: èäòè, ëåòàòü, íåñòè, âåñòè,âåçòè, åõàòü,
õîäèòü).

59
 10. Îòâåòüòå îòðèöàòåëüíî ïî îáðàçöó/give negative answers
according to the example: — Êóäà òû íàïðàâëÿåøüñÿ? Â îáùåæèòèå?
— Íåò, ÿ èäó èç îáùåæèòèÿ.
1. Êóäà îí ïóòü äåðæèò? Â óíèâåðñèòåò?
2. Êóäà îíà ñïåøèò? Â ãîñòè?
3. Êóäà îíè íàïðàâëÿþòñÿ? Íà ïî÷òó? Â ìàãàçèí?
4. Êóäà âû ïðîâîæàåòå (see off) ìëàäøåãî áðàòà? Âî Äâîðåö
ñïîðòà?
5. Êóäà ìû íàïðàâëÿåìñÿ? Â ïëàíåòàðèé?
11. Ñîñòàâüòå ïðîäîëæåíèå äèàëîãîâ, âêëþ÷èòå èõ â ñâîé ðàññêàç î
ãîðîäñêîì òðàíñïîðòå.
1. — Èçâèíèòå, âû âûõîäèòå íà ñëåäóþùåé îñòàíîâêå? —
Íåò, íå âûõîæó ... 2. Âû íå ñêàæåòå, ýòîò òðàìâàé èäåò äî Êðàñíî-
çíàìåíñêîé? — Íåò, íå èäåò ... 3. Ïðîñòèòå, êàêàÿ ñëåäóþùàÿ
îñòàíîâêà? — Íå çíàþ, ÿ ñàì ïåðâûé ðàç åäó íà ýòîì àâòîáóñå ...
4. Áóäüòå äîáðû, êàê ïðîéòè ê ïëàíåòàðèþ? — Èäèòå ïî ýòîìó
ïåðåóëêó...

60
 Óðîê 2: Êàê äîáðàòüñÿ/How to get there?

Ýòî âàì ìîæåò ïðèãîäèòüñÿ:

(êóäà?) äî öåíòðà, äî âîêçàëà...
Äîáðàòüñÿ/äîáèðàòüñÿ (íà ÷åì?) íà àâòîáóñå,
íà òðàìâàå, íà òðîëëåéáóñå, ...
(êàê?) ïåøêîì, àâòîáóñîì,
òðàìâàåì, òðîëëåéáóñîì
Ïîïàñòü/ïîïàäàòü (êóäà?) â öåíòð, íà âîêçàë...
ïÿòü ìèíóò õîäüáû a five-minute walk
ïåðåóëîê side-street (dead alley)
îñòàíîâêà bus-stop
ïåðåêðåñòîê cross-road
òåëåôîííàÿ áóäêà telephone-booth

×èòàåì è ó÷èì äèàëîãè

1. — Ñêàæè, ïîæàëóéñòà, — Ëó÷øå (it’s better) äîáèðàòüñÿ
êàê äîáðàòüñÿ äî öèðêà? òðàìâàåì.
— À êàêîé íîìåð òðàìâàÿ? — ×åòâåðòûé. Ñàäèñü íà îñòàíîâêå
“Îáóâíàÿ ôàáðèêà” è äîåçæàé äî
êîíå÷íîé îñòàíîâêè (terminus)
“Äåòñêèé þíîøåñêèé öåíòð”.
— À êàê íàéòè òàì öèðê? — Âûéäåøü èç òðàìâàÿ, ïîâåðíè
íàëåâî (turn left), ïåðåéäè
òðàìâàéíóþ ëèíèþ è ïðîéäè
ïåøêîì ìåòðîâ 100 ê öèðêó.
2. — Êàê ïîïàñòü íà óëèöó — Íà óëèöó Ìèðà? Èäèòå ïðÿìî,
Ìèðà? à ïîòîì ñâåðíèòå çà óãîë (turn
round the corner).
— À ýòî äàëåêî? — Ïÿòü ìèíóò õîäüáû.
— Ìíå íóæåí ïëàíåòàðèé. — Òîãäà ëó÷øå âàì äîåõàòü íà
òðîëëåéáóñå ¹ 12 äî îñòàíîâêè
“Ïîðò Ñàèäà”, ïåðåéäåòå
ïðîñïåêò Ëåíèíà è ïî óëèöå
Ãàãàðèíà âûéäåòå ê ïëàíåòàðèþ.
3. — Ïðîñòèòå, âû íå çíàåòå, — Íåò, îí åäåò â äðóãóþ ñòîðîíó.

61
âòîðîé òðîëëåéáóñ åäåò Âàì íàäî ñåñòü íà ïåðâûé èëè íà
äî ïëîùàäè Ëåíèíà? âîñüìîé òðîëëåéáóñ.
— Ñïàñèáî. À ýòî äàëåêî? — Íå î÷åíü. Îñòàíîâêè 1—2 (îäíà
äâå).
— Áîëüøîå ñïàñèáî. — Ïîæàëóéñòà.
4. — Êàêîé àâòîáóñ èäåò â — Â ñòîðîíó öåíòðà(to the center)
ñòîðîíó öåíòðà? èäåò “äâîéêà”; “òðèäöàòü
òðåòèé”, “äâåíàäöàòûé” è
“øåñòüäåñÿò ïÿòûé” àâòîáóñû,
à òàêæå ýêñïðåññ.
— Îñòàíîâêà äàëåêî îòñþäà? — Ñîâñåì áëèçêî, â äâóõ øàãàõ.
— À ìîæíî äîáðàòüñÿ — Äà, ìîæíî, íî íóæíî ïðîåõàòü
â öåíòð íà òðàìâàå? íà ëþáîì àâòîáóñå äî îñòàíîâêè
“Îáóâíàÿ ôàáðèêà”, à ïîòîì
ïåðåñåñòü (to change) íà òðàìâàé
¹ 4, íî ìîæíî äîéòè ïåøêîì äî
“Îáóâíîé” — ìèíóò äåñÿòü
õîäüáû.

×èòàåì è ó÷èì ñòèõîòâîðåíèå:

— Ñêàæèòå, ïîæàëóéñòà, ãäå îñòàíîâêà,
÷òîáû äîáðàòüñÿ äî óëèöû Ìàëàÿ Ïèðîãîâêà?
— Ïîæàëóéñòà: ïðÿìî ïî óëèöå äîéäåòå äî ïåðåêðåñòêà,
ïîòîì ïîâåðíèòå íàïðàâî, òàì — îñòàíîâêà,
÷òîáû äîåõàòü äî óëèöû Ìàëàÿ Ïèðîãîâêà.
— À âû ìíå íå ñêàæåòå, íå îáúÿñíèòå,
êàê ìíå äîéòè äî êàôå “Íåôåðòèòè”?
— Èçâèíèòå, ÿ òî÷íî íå çíàþ,
íî ìíå êàæåòñÿ, íóæíî åõàòü òðàìâàåì.
— Ïðîñòèòå, âû èùåòå êàôå “Íåôåðòèòè”?
ß îáúÿñíþ âàì: èäèòå íàëåâî ïî ïåðåóëêó,
ñâåðíèòå íàïðàâî — çà òåëåôîííóþ áóäêó;
è òàì âû óâèäèòå òî, ÷òî õîòèòå —
ïåðåä âàìè áóäåò êàôå “Íåôåðòèòè”.

Ó×ÈÌÑß ÓÏÎÒÐÅÁËßÒÜ ÃËÀÃÎËÛ ÄÂÈÆÅÍÈß

Äîáðàòüñÿ /äîáèðàòüñÿ — ýòî ïî÷òè òî æå ñàìîå, ÷òî è èäòè,

62
åõàòü, ëåòåòü, ïëûòü è ò.ä., íî íå óêàçûâàåò íà ñïîñîá ïåðåäâè-
æåíèÿ.

Îáðàòèòå âíèìàíèå!
Åñëè âû õîòèòå ïîïàñòü â öåíòð, âû äîëæíû äîåõàòü äî
îñòàíîâêè “Æåëåçíîäîðîæíûé âîêçàë” = ×òîáû ïîïàñòü â öåíòð,
íàäî äîåõàòü äî æåëåçíîäîðîæíîãî âîêçàëà.

Òðåíèðóåìñÿ:
1. Îòâåòüòå íà âîïðîñû, óïîòðåáèâ âûøåóêàçàííûå êîíñòðóêöèè:
Ñêàæèòå, ïîæàëóéñòà, ...÷òîáû îñìîòðåòü (to look round)
äî êàêîé îñòàíîâêè ìíå Ìàìàåâ êóðãàí?
íàäî äîåõàòü, ÷òîáû ïîïàñòü ...÷òîáû ïîïàñòü â ÒÞÇ?
íà Öåíòðàëüíûé ñòàäèîí? ...÷òîáû ïîéòè â ìóçåé
èçîáðàçèòåëüíûõ èñêóññòâ?
...÷òîáû ïîïàñòü â öèðê?
...÷òîáû ïîïàñòü âî Äâîðåö
ñïîðòà?

Îáðàòèòå âíèìàíèå!
Åõàòü (êàê? êóäà?) ïðÿìî äî...
â ñòîðîíó âîêçàëà
â äðóãóþ ñòîðîíó îò âîêçàëà
ñ ïåðåñàäêîé
(ñ)äåëàòü ïåðåñàäêó
= ïåðåñåñòü/ïåðåñàæèâàòüñÿ íà òðàìâàé
íà òðîëëåéáóñ...
2. Ïðî÷èòàéòå äèàëîã, ïîñìîòðèòå íà ñõåìó äâèæåíèÿ òðàíñïîð-
òà (transport map) ïî ïðîñïåêòó Ëåíèíà è ñêàæèòå, íà êàêîé îñòà-
íîâêå ìîã ïðîèçîéòè ýòîò ðàçãîâîð.
— Ïðîñòèòå, êàê ìîæíî äîáðàòüñÿ äî ñòàäèîíà?
— Íà ïåðâîì, âîñüìîì èëè äâåíàäöàòîì òðîëëåéáóñå.
— Ñïàñèáî. À ýòî äàëåêî?
— Íå î÷åíü. Îñòàíîâêè òðè—÷åòûðå.
— Áîëüøîå ñïàñèáî.
— Íå çà ÷òî.
3. Ðàññêàæèòå, äî êàêîé îñòàíîâêè íàäî äîåõàòü, ÷òîáû ïîïàñòü â

63
òî ìåñòî íà ïðîñïåêòå Ëåíèíà, êîòîðîå èíòåðåñóåò âàøèõ äðóçåé
(âíà÷àëå îïðåäåëèòå, ãäå âû íàõîäèòåñü).
4. Èñïîëüçóÿ êàðòó ãîðîäà, ñêàæèòå, êàê ìîæíî äîáðàòüñÿ äî
îáùåæèòèÿ èç öåíòðà, èç Âîðîøèëîâñêîãî ðàéîíà, èç Äçåðæèíñêî-
ãî ðàéîíà, èç Òðàêòîðîçàâîäñêîãî ðàéîíà, èç Êðàñíîàðìåéñêîãî ðàé-
îíà, èç Êèðîâñêîãî ðàéîíà; îò îñòàíîâêè òðàìâàÿ, îò ñòàíöèè
ýëåêòðè÷êè?
5. Îòâåòüòå íà âîïðîñû:
ïîïàñòü â Âîðîøèëîâñêèé ðàéîí?
Êàê ïðîéòè íà Ðàáî÷å-êðåñòüÿíñêóþ óëèöó?
ïðîåõàòü íà óëèöó Òóëàêà?
íà ïëîùàäü ×åêèñòîâ?
íà Ñîâåòñêóþ ïëîùàäü?
ê ÒÞÇó?
ê òîðãîâîìó öåíòðó?
ê áëèæàéøåé îñòàíîâêå òðàìâàÿ?
6. Íàéäèòå â ñëîâàðå çíà÷åíèÿ ñëîâ áëèçêèé, áëèæàéøèé, áëèæíèé;
ñîñòàâüòå ñ íèìè ïðåäëîæåíèÿ.
7. Ïðîâåäèòå ðàçãîâîð â ñëåäóþùèõ ñèòóàöèÿõ:
à) Âû â íîâîì ðàéîíå, èùåòå íóæíóþ âàì óëèöó è íîìåð
äîìà; âûÿñíÿåòñÿ, ÷òî âû èäåòå íå â òó ñòîðîíó è ÷òî âàì óäîáíåå
ñåñòü íà àâòîáóñ è ïðîåõàòü îäíó îñòàíîâêó (it turns out that you
are walking the wrong way and it’s better to take a bus and to go until
the next stop);
á) Âû èäåòå â ãîñòè ê çíàêîìîìó, ó êîòîðîãî áûëè îäèí
ðàç; âû íå óâåðåíû, ïðàâèëüíî ëè âû çàïîìíèëè äîðîãó, ñîìíå-
âàåòåñü, â êàêóþ ñòîðîíó èäòè äàëüøå (you’are walking to your
friend’s place that you’ve visited only once; you do not quite remember
the right way and are doubtful where to go next).
8. Ñîñòàâüòå íåáîëüøîé ðàññêàç “Êàê ÿ çàáëóäèëñÿ â Âîëãîãðàäå
(How I got lost in Volgograd)”.

64
 ÒÅÑÒ

1. Âûáåðèòå ïîäõîäÿùóþ ðåïëèêó:

1.1. — Ñêàæèòå, êàê äîáðàòüñÿ äî îáùåæèòèÿ?
— ... 1. Ñîâñåì áëèçêî, â äâóõ øàãàõ.
2. Íà àâòîáóñå èëè íà òðàìâàå.
3. Ñ ïåðåñàäêîé.
1.2. — À äàëåêî åõàòü äî êèíîòåàòðà “Àâàíãàðä”?
— ... 1. Âàì íàäî ñåñòü íà “äâîéêó”.
2. Íå î÷åíü. Îñòàíîâêè 3—4.
3. Ìîæíî ïðîåõàòü íà ëþáîì àâòîáóñå.
1.3. — Ñêàæèòå, ïîæàëóéñòà, êàê ìîæíî îïëàòèòü ïðîåçä â ìàðø-
ðóòíîì òàêñè?
— ... 1. Êóïèòü áèëåò ó êîíäóêòîðà.
2. Çàïëàòèòü âîäèòåëþ.
3. Ïðîáèòü òàëîí íà êîìïîñòåðå.
2. Ïîäáåðèòå ïðèëàãàòåëüíûå ê ñëåäóþùèì ñóùåñòâèòåëüíûì: òðàíñ-
ïîðò; àâòîìîáèëü; òðàìâàé; áèëåò.
3. Âñòàâüòå ïðîïóùåííûå ñëîâà:
1. Ïî ïðîñïåêòó Ëåíèíà ... ìíîãî ìàøèí, àâòîáóñîâ è òðîë-
ëåéáóñîâ, à òðàìâàè ïî íåìó ... . 2. Äî Äâîðöà ñïîðòà ìîæíî ... è ïî
2-é Ïðîäîëüíîé, íî ñ ïåðåñàäêîé. 3. Äî Êðàñíîàðìåéñêîãî ðàéîíà
... ìàðøðóòíîå òàêñè, àâòîáóñ-ýêñïðåññ ¹ 75, íî òóäà ìîæíî ... è
íà ýëåêòðè÷êå. 4. Ê öèðêó ... ÷åòâåðòûé òðàìâàé, à òðåòèé òðàìâàé
... äî òîðãîâîãî öåíòðà. 5. Îò öèðêà äî Äâîðöà ñïîðòà ... äâåíàäöà-
òûé òðîëëåéáóñ, à îò âîêçàëà ... òðîëëåéáóñû íîìåð “îäèí” è
“âîñåìü”. 6. Äî âîêçàëà ÿ ïðåäïî÷èòàþ ... íà ýêñïðåññå: îí ... áûñò-
ðî, ÷àñòî è áèëåò íåäîðîãîé. 7.  áëèæàéøèé ìàãàçèí ëó÷øå ... íà
àâòîáóñå, ÷åì ... ïåøêîì, õîòÿ ÿ ëþáëþ ... ïåøêîì. 8. ß íå äîìîñåä
(stay-at-home person), ìíå íðàâèòñÿ ìíîãî ... è ....
4. Êàêèå ñëîâîñî÷åòàíèÿ íåóìåñòíû?
Îñòàíîâêà àâòîáóñà, ìåòðî, òàêñè;
ñòàíöèÿ òðîëëåéáóñà, ýëåêòðè÷êè, ñêîðîñòíîãî òðàìâàÿ;
ñòîÿíêà òðàìâàÿ, òàêñè, ìàðøðóòêè.
5. Êàêîé ïðåäëîã íóæíî óïîòðåáèòü: èç, íà, ñ...?
1. Âàì íóæíî ïåðåñåñòü ... òðîëëåéáóñ ¹ 8. 2. Âûéäèòå ... àâòî-
áóñà è ïåðåéäèòå ... ïðîòèâîïîëîæíóþ ñòîðîíó óëèöû. 3. Ñõîäèòå

65
... ñëåäóþùåé îñòàíîâêå. 4. Ñîéäåòå ... òðàìâàÿ è ñðàçó óâèäèòå
êèíîòåàòð. 5. Âûõîäèòå ... ìàøèíû áûñòðåå!
6. Óïîòðåáèòå ïîäõîäÿùåå íàðå÷èå:
6.1. Äîì, êîòîðûé èùåò ïðîõîæèé, íàõîäèòñÿ ïåðåä íèì. ×òî âû
åìó ñêàæåòå?
1. Ïðîéäèòå íåìíîãî âïåðåä.
2. Ñâåðíèòå çà óãîë.
3. Ïîâåðíèòå íàçàä.
6.2. Ïàññàæèð ñåë íå â òîò àâòîáóñ. ×òî âû åìó ïîñîâåòóåòå?
1. Âàì íóæíî ïåðåñåñòü â äðóãîé àâòîáóñ.
2. Âàì íàäî åõàòü â äðóãóþ ñòîðîíó.
3. Âàì íàäî âûéòè íà ñëåäóþùåé îñòàíîâêå.
6.3. Âàì íàäî âûéòè, à ïåðåä âûõîäîì ñòîÿò ëþäè. Êàê ê íèì âû
îáðàòèòåñü?
1. Ìîæíî ïðîéòè?
2. Âû âûõîäèòå?
3. Ðàçðåøèòå âûéòè.
7. Çàäàéòå âîïðîñû ê âûäåëåííûì ñëîâàì:
1. Òðîëëåéáóñ åäåò ñ íàáåðåæíîé — ...
2. Îíè èäóò ïî ïðîñïåêòó Ëåíèíà — ...
3. Äî Ìàìàåâà êóðãàíà ìîæíî äîáðàòüñÿ ñ ïåðåñàäêîé — íà
àâòîáóñå, à áåç ïåðåñàäêè — íà ýëåêòðè÷êå — ...
4. Íà Ñïàðòàíîâêó ìîæíî äîåõàòü íà ìàðøðóòêå — ...
5. Ýòîò ýêñïðåññ èäåò äî âîêçàëà — ...

66
 Òåìà 5
ÌÀÃÀÇÈÍ/SHOP

Óðîê 1: ×òî ãäå ìîæíî êóïèòü/Where things can be

bought?

Ýòî âàì ìîæåò ïðèãîäèòüñÿ:

Ïðîäóêòîâûé, ïðîäîâîëüñòâåííûé grocery store
ìàãàçèí
Ïðîäóêòû ïèòàíèÿ food
Ïðîìòîâàðíûé ìàãàçèí shop, drug store
Ïðîìûøëåííûå òîâàðû (ïðîìòîâàðû) manufactured goods
Ïðåäìåòû ïåðâîé íåîáõîäèìîñòè indispensable goods
Óíèâåðñàëüíûé ìàãàçèí (óíèâåðñàì) supermarket
Óíèâåðìàã -//-
Ñàìîîáñëóæèâàíèå self-service
Ïîêóïàòåëü (-è) buyer(s)
Ïðîäàâåö (-âöû) sellers(s)
Ïðîäàâàòü/ïðîäàòü to sell
Ïîêóïàòü/êóïèòü to buy
Ïëàòèòü/çàïëàòèòü, óïëàòèòü äåíüãè to pay (money)
çà ÷òî-í. for smth.
Ðàñïëàòèòüñÿ/ðàñïëà÷èâàòüñÿ çà ïîêóïêè to pay out
Îòäåë ìàãàçèíà department
Ïðèëàâîê counter
Âèòðèíà (-û) ìàãàçèíà shop window
Ðûíîê market
×åê, âûáèòü/âûáèâàòü ÷åê recei pt; to make out a recei pt
Êàññà, êàññèð cash-desk; cashier
Ñòîèòü, ñòîèìîñòü to cost; cost
Î÷åðåäü (â îòäåëå, ó êàññû, ó ïðèëàâêà) gueve/line (in the department;
at the cash-desk; at the counter)
Ñòàòü â î÷åðåäü/ to get into a line
Çàíÿòü î÷åðåäü

×èòàåì è ó÷èì äèàëîãè:

1. — Òû íå çíàåøü, ãäå çäåñü áëèæàéøèé ìàãàçèí?
— À òû âèäåë íàçâàíèå “Õîïåð”?
— Äà, êîãäà õîäèë íà ïî÷òó.
67
 — Ýòî ïðîäóêòîâûé èëè, êàê åùå ãîâîðÿò, ïðîäîâîëüñòâåí-
íûé ìàãàçèí.
— Íî ìíå íàäî êóïèòü øàìïóíü, çóáíóþ ïàñòó è ìûëî.
— Òîãäà òåáå íóæåí ïðîìòîâàðíûé ìàãàçèí.
2. — ×òî çíà÷èò “Óíèâåðñàì”?
— Óíèâåðñàëüíûé ìàãàçèí.
— Ýòî òî æå ñàìîå, ÷òî è óíèâåðìàã?
— Íåò. Óíèâåðñàì — ýòî áîëüøîé ïðîäîâîëüñòâåííûé ìàãà-
çèí, ãäå ïîêóïàòåëè ìîãóò ñàìè, áåç ïðîäàâöîâ âûáðàòü ïðîäóê-
òû. Òàì åùå áûâàþò îòäåëû ñîïóòñòâóþùèõ (accompanying goods)
òîâàðîâ: ïîñóäà, ðàçëè÷íûå õîçÿéñòâåííûå âåùè (various kitchen
staff) è ò.ä. Îäíèì ñëîâîì, ýòîò ìàãàçèí íàïîìèíàåò ñóïåðìàðêåò.
— Íî ÿ òàì íå âèäåë ñàìîîáñëóæèâàíèÿ.
— Äà, ñåé÷àñ ñàìîîáñëóæèâàíèå ïî÷òè èñ÷åçëî (disappeared).
Îò òàêèõ ìàãàçèíîâ îñòàëàñü òîëüêî âûâåñêà (only the name).
3. — Ó ìåíÿ êîí÷èëàñü ïàñòà (ink) â àâòîðó÷êå. Ãäå ìîæíî
êóïèòü íîâóþ ðó÷êó?
— Â “Êàíöòîâàðàõ”.
— À ÷òî ýòî òàêîå?
— Ýòî êàíöåëÿðñêèå òîâàðû èëè, ïî-äðóãîìó, ïèñ÷åáóìàæ-
íûé ìàãàçèí (stationery shop).
— Çíà÷èò, òàì ìîæíî êóïèòü è áëîêíîò (note-book)?
— Êîíå÷íî. Òàì åñòü âñå, ÷òî íóæíî äëÿ ïèñüìà.
4. — Òû èäåøü â ìàãàçèí?
— Äà, â áóëî÷íóþ (baker’s). Òåáå ÷òî-íèáóäü íàäî?
— Ó ìåíÿ ê òåáå ïðîñüáà. Êóïè ìíå, ïîæàëóéñòà, áàòîí (a
loaf of bread).
— Îäèí áàòîí è âñå? Áîëüøå íè÷åãî íå íàäî?
— Áîëüøå íè÷åãî. Ñïàñèáî.
— Íå ñòîèò (Don’t mention).
5. — ß ñåãîäíÿ áûë íà ðûíêå. Òàì ñòîëüêî âñåãî, ÷òî ïðîñòî
ãëàçà ðàçáåãàþòñÿ! Íî ñòîèò (costs) âñå ãîðàçäî äîðîæå (more
expensive), ÷åì â ìàãàçèíå.
— Çàòî ìîæíî âûáèðàòü (to choose), ïîýòîìó íå íàäî ñïå-
øèòü ñ ïîêóïêîé. Ìîæíî ïîõîäèòü ïî ðûíêó, ÷òîáû ïðèöåíèòü-
ñÿ è ïîòîðãîâàòüñÿ (to look at the prices and to decide on the suitable
one with a seller).

68
 — À êàê ýòî äåëàåòñÿ?
— Íà ðûíêå îáû÷íî ñïðàøèâàþò: “Ïî÷åì ó âàñ ÿáëîêè,
áàíàíû è ò.ä.?” èëè “Ïîäåøåâëå íå ïðîäàäèòå?”. À ìîæíî óñëû-
øàòü òàê: “Ìîæåò, óñòóïèòå ïîäåøåâëå, ñáðîñèòå öåíó?” (Could
you sell it for a lower price?).
— Íàäî ïîïðîáîâàòü ïîòîðãîâàòüñÿ. Ìíå î÷åíü ïîíðàâèëèñü
ïðèëàâêè, ãäå ïðîäàâàëè ðàçíûå ñîëåíèÿ.
— Î! Ýòî òèïè÷íàÿ ðóññêàÿ åäà: êâàøåíàÿ êàïóñòà, îãóðöû
ñîëåíûå è ìàðèíîâàííûå, áî÷êîâûå ïîìèäîðû. Ðÿäû, ãäå ýòî âñå
ïðîäàåòñÿ, ìîæíî óçíàòü ïî äóøèñòîìó çàïàõó ïðÿíîñòåé (sweet
scent of spices), êîòîðûå äîáàâëÿþò â íèõ.

×èòàåì è ïåðåñêàçûâàåì òåêñò:

×òî ãäå ìîæíî êóïèòü?
Óëèöà íåçíàêîìîãî ãîðîäà — êàê îòêðûòàÿ êíèãà, åå íàäî
óìåòü ÷èòàòü. Íàçâàíèÿ “Ãàñòðîíîì”, “Ìîëîêî”, “Ìÿñî”, “Îâî-
ùè-ôðóêòû”, “Õëåá” èëè “Áóëî÷íàÿ” âàì ïîíÿòíû. Íî âîò çàãà-
äî÷íîå (mysterious) ñëîâî “Ïðîäóêòû”. Íå äóìàéòå, ÷òî â ýòîì
ìàãàçèíå ìîæíî êóïèòü âñå ïðîäóêòû ÷åëîâå÷åñêîãî òðóäà: ðå÷ü
èäåò (the question is) òîëüêî î ïðîäóêòàõ ïèòàíèÿ. Íå ìåíåå çàãà-
äî÷íîå ñëîâî “Ïðîìòîâàðû”, îíî ñîêðàùåííî îáîçíà÷àåò “ïðî-
ìûøëåííûå òîâàðû”. Ðàçóìååòñÿ, è çäåñü ïðîäàþòñÿ íå âñå èçäå-
ëèÿ, âûïóñêàåìûå ïðîìûøëåííîñòüþ, à òîëüêî òå, êîòîðûå â
ïåðâóþ î÷åðåäü íåîáõîäèìû ëþäÿì, ïîýòîìó òàêèå òîâàðû íàçû-
âàþò ïðåäìåòàìè ïåðâîé íåîáõîäèìîñòè.
À âîò åùå îäíî íàçâàíèå “Óíèâåðìàã”. Óíèâåðìàã — ýòî
áîëüøîé, óíèâåðñàëüíûé ïðîìòîâàðíûé ìàãàçèí. Â óíèâåðìàãå
âû ìîæåòå êóïèòü ïðàêòè÷åñêè âñå, êðîìå, ïîæàëóé (probably),
àâòîìîáèëÿ, ïîýòîìó ìíîãèå íàøè èíîñòðàííûå ãîñòè çà êàæäîé
ìåëî÷üþ åäóò â öåíòðàëüíûé óíèâåðìàã, ñîêðàùåííî ÖÓÌ. Ýòî,
êîíå÷íî, ïîòåðÿ âðåìåíè: â áîëüøîì óíèâåðìàãå äàæå ÷åëîâåêó,
îòëè÷íî çíàþùåìó ÿçûê, òðóäíî íàéòè íóæíûé îòäåë. ×òîáû
êóïèòü ìûëî èëè ñòèðàëüíûé ïîðîøîê, ìîæíî, êîíå÷íî, ïî-
åõàòü â ÖÓÌ, à ìîæíî çàéòè â õîçÿéñòâåííûé ìàãàçèí (òàêèå
ìàãàçèíû íàçûâàþò èíîãäà “Òûñÿ÷à ìåëî÷åé” èëè “Âñå äëÿ äîìà”):
òàì è âûáîð áîëüøå, è ëþäåé íàìíîãî ìåíüøå. Çäåñü æå, à òàêæå
â ìàãàçèíàõ ïîä âûâåñêîé “Ãàëàíòåðåÿ” ìîæíî êóïèòü ðàçëè÷íûå
ìåëî÷è òóàëåòà (accesories, sundries).  ìàãàçèíå “Ñâåò” ïðîäàþòñÿ
ýëåêòðîòîâàðû.

69
 Åñëè âû ÷òî-íèáóäü õîòèòå êóïèòü â ïîäàðîê, ìîæíî çàéòè
â ìàãàçèíû “Ïîäàðêè” èëè “Ñóâåíèðû”. Þâåëèðíûå ìàãàçèíû
íîñÿò ðàçíûå íàçâàíèÿ: “Àëìàç”, “Òîïàç”, “Ñàïôèð”. Íî ýòî íå
çíà÷èò, ÷òî â ìàãàçèíå “Ñàïôèð” íå áûâàåò àëìàçîâ: òàêîãî ðàç-
äåëåíèÿ òîðãîâëè çäåñü íåò.
“Íàòàøà”, “Ñâåòëàíà”, “Àéíà” — ýòî ìàãàçèíû äëÿ æåí-
ùèí, à âîò ìàãàçèíû äëÿ ìóæ÷èí íîñÿò ìóæñêèå èìåíà. “Äåòñêèé
ìèð” — ýòî ïîíÿòíî áåç îáúÿñíåíèÿ: â ìàãàçèíàõ ïîä òàêîé âû-
âåñêîé ïðîäàåòñÿ âñå, ÷òî íóæíî äëÿ äåòåé. Äåòÿì íóæíî î÷åíü
ìíîãîå, ïîýòîìó â “Äåòñêîì ìèðå” ìîæíî êóïèòü è èãðóøêè, è
îäåæäó, è îáóâü, è ìåáåëü.
 ìàãàçèíàõ ïîä âûâåñêîé “Êàíöòîâàðû” èëè “Øêîëüíèê”
ìîæíî êóïèòü òåòðàäè, ðó÷êè, áóìàãó è òàê äàëåå. Ó÷åáíèêè òàì
íå ïðîäàþòñÿ, çà ó÷åáíèêàìè íàäî èäòè â êíèæíûé ìàãàçèí.
Âîëãîãðàäöû, êàê è æèòåëè äðóãèõ ãîðîäîâ, óâåðåíû â òîì,
÷òî, êàê áû îíè íå æèëè, îíè âñåãäà ñìîãóò êóïèòü ñâåæèå
ôðóêòû è îâîùè ñî âñåãî ìèðà òîëüêî íà ðûíêå. Êàæäûé ðàéîí â
Âîëãîãðàäå èìååò íåñêîëüêî ðûíêîâ: áîëüøèõ è ìàëåíüêèõ. Êðóï-
íåéøèì èç íèõ ÿâëÿåòñÿ ðûíîê â Öåíòðàëüíîì ðàéîíå, ïîýòîìó
îí è íàçûâàåòñÿ Öåíòðàëüíûì. Ìíîãî÷èñëåííûå ïðèëàâêè çäåñü
ëîìÿòñÿ îò èçîáèëèÿ ÿáëîê, àïåëüñèíîâ, áàíàíîâ, à òàêæå äðóãèõ
ýêçîòè÷åñêèõ ôðóêòîâ, òàêèõ, êàê ìàíãî, êèâè, àíàíàñû. Îäíèì
ñëîâîì, çäåñü ñòîëüêî âñåãî, ÷òî ïðîñòî ãëàçà ðàçáåãàþòñÿ.

Îáðàòèòå âíèìàíèå!
Ïðîäóêòû > ïðîäóêòîâûé(ìàãàçèí),
ïðîäîâîëüñòâèå > ïðîäîâîëüñòâåííûé
(ìàãàçèí),
íî: ãàñòðîíîìè÷åñêèé (ìàãàçèí) > ãàñòðîíîì,
ïðîìòîâàðíûé (ìàãàçèí) > ïðîìòîâàðû
óíèâåðñàëüíûé (ìàãàçèí) > óíèâåðñàì, óíèâåðìàã

Ó×ÈÌÑß ÓÏÎÒÐÅÁËßÒÜ ãëàãîë ÏËÀÒÈÒÜ/ÇÀÏËÀÒÈÒÜ è åãî

ñèíîíèìû:
ÏËÀÒÈÒÜ/ÇÀÏËÀÒÈÒÜ=ÓÏËÀÒÈÒÜ/ÓÏËÀ×ÈÂÀÒÜ —
’îòäàâàòü/îòäàòü äåíüãè çà ÷òî-íèáóäü êîìó-íèáóäü’ (ïëàòèòü çà
ïîêóïêè, çàïëàòèòü çà õëåá, óïëàòèòü êàññèðó).
ÄÎÏËÀÒÈÒÜ/ÄÎÏËÀ×ÈÂÀÒÜ — ’çàïëàòèòü äîïîëíèòåëü-
íî, âíåñòè îñòàþùóþñÿ ÷àñòü ïëàòû’ (äîïëàòèòü ñòî ðóáëåé).

70
 ÏÅÐÅÏËÀÒÈÒÜ/ÏÅÐÅÏËÀ×ÈÂÀÒÜ — ’çàïëàòèòü áîëüøå,
÷åì íóæíî’ (ïåðåïëàòèòü çà ïîêóïêó).
ÎÏËÀÒÈÒÜ/ÎÏËÀ×ÈÂÀÒÜ — 1. ’Âíåñòè ñóììó äåíåã, óêà-
çàííóþ â äåíåæíîì äîêóìåíòå’ (îïëàòèòü ñ÷åò çà òåëåôîí, îïëà-
òèòü ÷åê, âåêñåëü, êâèòàíöèþ). 2. ’Îòäàòü äåíüãè çà âûïîëíåíèå
ðàáîòû, çà óñëóãè’ (îïëàòèòü ðàáîòó, óñëóãè, ïðîåçä, íîìåð â
ãîñòèíèöå, òåëåôîííûé ðàçãîâîð).
ÐÀÑÏËÀÒÈÒÜÑß/ÐÀÑÏËÀ×ÈÂÀÒÜÑß — ’âíåñòè äåíüãè,
ðàññ÷èòàòüñÿ ïîëíîñòüþ, ïîêîí÷èòü ñ äîëãîì’ (ðàñïëàòèòüñÿ çà
áèëåò, ðàñïëàòèòüñÿ ïî ñ÷åòó ïîëíîñòüþ, ðàñïëàòèòüñÿ ñ âîäèòå-
ëåì).

Òðåíèðóåìñÿ:
1. Ïðî÷èòàéòå ïðåäëîæåíèÿ. Âñòàâüòå ïîäõîäÿùèé ãëàãîë.
1. Âû çàïëàòèëè çà ñâîè ïîêóïêè íà äâà ðóáëÿ áîëüøå. —
Âû ... . 2. Âû çàïëàòèëè çà ñâîè ïîêóïêè íà äâà ðóáëÿ ìåíüøå. —
Âû ... . 3. Âû äîëæíû çàïëàòèòü çà ñâîè ïîêóïêè åùå äâà ðóáëÿ —
Âû ... .
2. Äîïèøèòå ïðåäëîæåíèÿ, óïîòðåáëÿÿ äàííûå ñëîâîñî÷åòàíèÿ:
íàäî çàïëàòèòü, íàäî óïëàòèòü, íàäî äîïëàòèòü, íàäî îïëàòèòü,
íàäî ðàñïëàòèòüñÿ.
1. Ýòó ðàáîòó ... . 2. Çà ïðîåçä âîäèòåëþ ... . 3. Ñ øîôåðîì òàêñè
... . 4. Ïî ñ÷åòó ... . 5. Ïîøëèíó ... . 6. Äîëã ... . 7. Íåäîñòàþùèå äåíüãè
... . 8. Ñòîèìîñòü ìàøèíû ... . 9. Ñ ìàñòåðñêîé ... . 10. Äâàäöàòü ðóáëåé
... . 11. Êîíäóêòîðó ... . 12. Øòðàô ... . 13. Çà ôðóêòû ñ ïðîäàâöîì ... .
14. Íîìåð â ãîñòèíèöå ... .
3. Ïðåäñòàâüòå äàííûå ñèòóàöèè â âèäå äèàëîãîâ. Óïîòðåáèòå
ñëîâà è ñëîâîñî÷åòàíèÿ, ñòîÿùèå â ñêîáêàõ.
1. Âû ïðèøëè èç êíèæíîãî ìàãàçèíà ñ íîâîé êíèãîé, ê âàì
çàøåë çíàêîìûé (çàïëàòèòü òðèäöàòü ðóáëåé, äîïëàòèòü). 2. Âû
åäåòå â òðàìâàå, âõîäèò êîíòðîëåð (îïëàòèòü ïðîåçä, çàïëàòèòü
øòðàô, çàïëàòèòü çà áèëåò). 3. Âû ïîáûâàëè íà ðûíêå, ïîòîðãîâà-
ëèñü ñ ïðîäàâöîì (çàïëàòèòü, ðàñïëàòèòüñÿ).
4. Îòâåòüòå íà âîïðîñû:
1. Âû ÷àñòî õîäèòå â ìàãàçèíû? Âàì íðàâèòñÿ õîäèòü ïî ìàãà-
çèíàì? 2. Â êàêèõ ìàãàçèíàõ ìîæíî êóïèòü ïðîäóêòû ïèòàíèÿ? 3.
Êàêèå ïðîäóêòû âàì ïîíðàâèëèñü â âîëãîãðàäñêèõ ìàãàçèíàõ? 4.

71
×òî òàêîå ïðåäìåòû ïåðâîé íåîáõîäèìîñòè? Ãäå èõ ìîæíî êóïèòü?
5. ×åì óíèâåðìàã îòëè÷àåòñÿ îò óíèâåðñàìà? 6. Âû áûâàëè â ìàãàçè-
íå äëÿ æåíùèí è äëÿ ìóæ÷èí? Êàê îíè íàçûâàþòñÿ?
5. Ñ ïîìîùüþ ñëîâàðÿ îïðåäåëèòå çíà÷åíèÿ ñëîâ:
“ãàëàíòåðåÿ”, “ïàðôþìåðèÿ”, “áàêàëåÿ”, “ãàñòðîíîì”,“êó-
ëèíàðèÿ”,“êîíäèòåðñêàÿ”, “êàíöòîâàðû”, “êîììåð÷åñêèé”.
Ñîñòàâüòå ñ ýòèìè ñëîâàìè ïðåäëîæåíèÿ ïî îáðàçöó: “Ôèëà-
òåëèÿ” — ýòî ìàãàçèí, ãäå ïðîäàþò ìàðêè, àëüáîìû, êîíâåðòû.
6. Â êàêèå ìàãàçèíû âû ïîéäåòå, åñëè:
à) âàì íàäî êóïèòü ðàñ÷åñêó, ìûëî è çóáíóþ ïàñòó; á) âàì
íóæíà êàðòà-ñõåìà ãîðîäà; â) âû õîòèòå êóïèòü õëåá è ìîëîêî; ã)
âàì íóæåí îäåêîëîí; ä) âàì íàäî êóïèòü òîðò è ïèðîæíûå; å) âû
õîòèòå áûñòðî ïðèãîòîâèòü óæèí è ïîýòîìó ðåøèëè êóïèòü ïîëó-
ôàáðèêàòû; æ) âàì íàäî êóïèòü áóìàãó è ðó÷êó; ç) ó âàñ êîí÷èë-
ñÿ ñàõàð; è) âàì íåîáõîäèìî ñðàçó êóïèòü è ïðîäóêòû, è âåùè.
7. Îáúÿñíèòå ïîñëîâèöó: “Íà âêóñ è íà öâåò òîâàðèùà íåò”.

Îáðàòèòå âíèìàíèå!
Ìàãàçèí ðàáîòàåò ñ âîñüìè (÷àñîâ) äî äâàäöàòè (÷àñîâ).
Ìàãàçèí îòêðûâàåòñÿ â äåâÿòü è çàêðûâàåòñÿ â äåâÿòíàäöàòü
(÷àñîâ).
Ïåðåðûâ â ìàãàçèíå ñ äâóõ äî òðåõ (÷àñîâ).
Âûõîäíîé (äåíü â ìàãàçèíå) — âîñêðåñåíüå.
Ìàãàçèí ðàáîòàåò áåç âûõîäíûõ.
8. Çàäàéòå âîïðîñû â ñëåäóþùèõ ñèòóàöèÿõ:
1. Âàì íàäî êóïèòü õëåá, âû õîòèòå óçíàòü, êîãäà îòêðûâàåò-
ñÿ õëåáíûé ìàãàçèí. 2. Ïîñëå çàíÿòèé âû õîòèòå çàåõàòü â ìàãàçèí
“Îáúåêòèâ”, íî íå çíàåòå, êîãäà îí çàêðûâàåòñÿ. 3. Âàñ èíòåðåñó-
åò, êîãäà ïåðåðûâ â “Õîïðå”. 4. Âû õîòèòå çíàòü, êàê ðàáîòàåò
ÖÓÌ. 5. Âû íå çíàåòå, êîãäà â ìàãàçèíå âûõîäíîé äåíü. 6. Âû íå
çíàåòå, îòêðûò ëè åùå ìàãàçèí. 7. Âû õîòèòå óçíàòü, çàêðûò ëè
óæå ìàãàçèí “Ïîäàðêè”. 8. Âû íå çíàåòå, â êàêèå ÷àñû ðàáîòàåò
ìîëî÷íûé ìàãàçèí.
9.  êàêèõ ñèòóàöèÿõ ìîæíî óñëûøàòü ôðàçû: “âûáèòü ÷åê”,
“âûïèñàòü ÷åê”, “îïëàòèòü ïîêóïêó”, “êòî ïîñëåäíèé?”, “âû çà êåì?”
10. Èíîñòðàíöû ÷àñòî òåðÿþòñÿ íà ðûíêå, ïîòîìó ÷òî ïëîõî
çíàþò ðîññèéñêèå öåíû è ÷èñëà. Åñòü îäíà ìàòåìàòè÷åñêàÿ çàãàä-
êà, êîòîðàÿ, ìîæåò áûòü, ïîìîæåò Âàì:

72
 “Âûáåðèòå äâà ÷èñëà ìåíüøå äåñÿòè. Òåïåðü óìíîæüòå ïåð-
âîå ÷èñëî íà äâà è ïðèáàâüòå ê ðåçóëüòàòó ïÿòü. Ïîòîì óìíîæüòå
ðåçóëüòàò íà ïÿòü è ïðèáàâüòå äåñÿòü. Ïðèáàâüòå âòîðîå çàäóìàí-
íîå ÷èñëî è ñêàæèòå ðåçóëüòàò. Îò îêîí÷àòåëüíîé ñóììû îòíèìà-
åøü âñåãäà 35 è ïîëó÷àåøü çàäóìàííûå ÷èñëà”.
Êàê âû äóìàåòå, çà÷åì ìîæíî èñïîëüçîâàòü òàêóþ çàäà÷ó?

Îáðàòèòå âíèìàíèå!
Êàê ìîæíî îáðàòèòüñÿ ê ïðîäàâöó â ìàãàçèíå:
Ê ïðîäàâöó ìîæíî îáðàòèòüñÿ: “Äåâóøêà” èëè “Ìîëîäîé
÷åëîâåê”, à ìîæíî óïîòðåáèòü ôðàçû, ïðèâëåêàþùèå âíèìàíèå,
òèïà “Áóäüòå äîáðû, äàéòå ...”, “Ïîæàëóéñòà, ïîêàæèòå ìíå ...”,
“Ìîæíî ïîñìîòðåòü ... ?”, “Ñêàæèòå, ïîæàëóéñòà, ñêîëüêî ñòîèò
... ?”,“Ó âàñ åñòü â ïðîäàæå ...?”.
11. Îáðàòèòåñü ñ ïðîñüáîé ê ïðîäàâöó, åñëè âû õîòèòå êóïèòü
÷àñû, øêàòóëêó, ñòàòóýòêó, êîðîáêó êîíôåò, áóòûëêó ìèíåðàëü-
íîé âîäû, ñûð, òîðò, ïèðîæíîå, àâòîðó÷êó, áëîêíîò, íàáîð îòêðû-
òîê.
12. Ñîñòàâüòå äèàëîãè, èñïîëüçóÿ óêàçàííûå íèæå êîíñòðóêöèè:
Ó âàñ åñòü (â ïðîäàæå) ðþêçàêè (çàìøåâûå ñóìêè, ëåãêèå
ëåòíèå òóôëè...)?
Ñêîëüêî ñòîèò ýòîò êðåì (ýòè ïåð÷àòêè, ýòà êîñûíêà...)?
Ìîæíî ïîñìîòðåòü ýòè ÷àñû (ýòó øêàòóëêó, ýòîò ôîòîàïïà-
ðàò, ýòî êîëüöî...)?
ß áåðó (âîçüìó) ýòè ÷àñû (ýòó øêàòóëêó, ýòîò ôîòîàïïàðàò,
ýòî êîëüöî...).
Äàéòå, ïîæàëóéñòà, äðóãîé ðàçìåð (íîìåð, íà ðàçìåð áîëü-
øå, íà ðàçìåð ìåíüøå...).
Âûïèøèòå, ïîæàëóéñòà, ÷åê.

73
Óðîê 2: Â ïðîäîâîëüñòâåííîì ìàãàçèíå/At a grocery
store
Ýòî âàì ìîæåò ïðèãîäèòüñÿ:
Âåñ
Âçâåñèòü/âçâåøèâàòü (÷òî?)
Êèëîãðàìì (êèëî) àïåëüñèíîâ,
ïîìèäîðîâ, êîëáàñû, ñîñèñîê...
Ïîëêèëîãðàììà (ïîëêèëî) ñûðà,
ìàñëà, ñàõàðà,...
Áàíêà êîíñåðâîâ, ìàéîíåçà,
êîôå, âàðåíèÿ, êîìïîòà,
ïîìèäîðîâ, îãóðöîâ
Áóòûëêà ìîëîêà, ìèíåðàëüíîé
âîäû, ñîêà, âèíà,
ïîäñîëíå÷íîãî ìàñëà
Êîðîáêà êîíôåò, ñïè÷åê,
ñèãàðåò, ñîêà
Ïà÷êà ñàõàðà, ñîëè, êîôå, ÷àÿ,
ïå÷åíèÿ, ñëèâî÷íîãî ìàñëà,
ñèãàðåò
Ïëèòêà øîêîëàäà
Ñâåæèé — íåñâåæèé,
â÷åðàøíèé, ÷åðñòâûé
(õëåá, áàòîí,...)
Áåëûé, ïøåíè÷íûé õëåá —
÷åðíûé, ðæàíîé õëåá
×èòàåì è ó÷èì äèàëîãè
1. — Ñêàæèòå, ïîæàëóéñòà, áóëî÷êè ñâåæèå?
— Â÷åðàøíèå.
— À áàòîíû?
— Ñâåæèå, òîëüêî ÷òî ïðèâåçëè.
74
balance; scales
to weigh
a kilo(gram) of oranges,
tomatoes, sausage,
frankfurters
half a kilo of cheeze,
butter, sugar...
a can of mayonnaise,
coffee, jam, compote,
tomatoes, cucumbers
a bottle of milk, mineral water,
juice, wine, oil
a box of chocolates, matches;
a pack of cigarettes; a carton of
juice
a packet of sugar, salt, coffee,
tea, cookies, butter, cigarettes
a bar of chocolate
fresh, not fresh, yesterday-
made, stale (bread)
white bread, wheat bread —
brown, rye bread
 — Äàéòå ìíå, ïîæàëóéñòà, îäèí áàòîí è åùå ïîëîâèíêó
÷åðíîãî õëåáà.
2. — Ñêîëüêî ñòîèò ýòà êîðîáêà êîíôåò?
— Âîñåìíàäöàòü ðóáëåé.
— Äàéòå ìíå ýòó êîðîáêó êîíôåò è åùå áàíêó êîôå è òîðò.
Ñêîëüêî âñå ýòî ñòîèò?
— Ïÿòüäåñÿò ðóáëåé.
3. — Ó âàñ åñòü Ìîñêîâñêàÿ êîëáàñà?
— Äà, åñòü.
— Âçâåñüòå, ïîæàëóéñòà, òðèñòà ãðàìì êîëáàñû è åùå ïîë-
êèëî ñîñèñîê.
— Ïîæàëóéñòà. Ñ âàñ òðèäöàòü âîñåìü ïÿòüäåñÿò.
4. — Ñêàæèòå, â âàøåì îòäåëå åñòü ñûð?
— Äà, à ÷òî â ìîëî÷íîì (dairy department) íåò?
— Òàì î÷åðåäü (line; queue), ÿ ñïåøó, à ìíå íóæíî íåìíîãî
ñûðà.
— Ñêîëüêî?
— Äâåñòè ãðàìì.
— Êóñêîì èëè íàðåçàòü (do you want the whole piece or shall
I cut it into pieces)?
— Íàðåæüòå, ïîæàëóéñòà.
5. — Ìíå íóæíî äâà äåñÿòêà ÿèö.
— Ïàêåò (plastic bag) åñòü?
— Âîò, ïîæàëóéñòà, ïîëîæèòå. Ñêîëüêî ýòî ñòîèò?
— Øåñòíàäöàòü ðóáëåé.
— Ñïàñèáî.
6. — Êàêèå ñóõèå âèíà (dry wines) ó âàñ åñòü?
— Ïîñìîòðèòå çäåñü: âîò ãðóçèíñêèå âèíà — íåñêîëüêî ìà-
ðîê, âîò ìîëäàâñêèå, à òàì — âûñîêàÿ áóòûëêà — ðóìûíñêîå.
— Äàéòå, ïîæàëóéñòà, áóòûëêó ðóìûíñêîãî ðèñëèíãà è áó-
òûëêó Ãóðäæààíè.

×èòàåì è ïåðåñêàçûâàåì òåêñò:

 ïðîäîâîëüñòâåííîì ìàãàçèíå
Ïî÷òè âñå âîëãîãðàäöû çíàþò öåíòðàëüíûé ãàñòðîíîì (grocery
store) “Ìèíñê”. Ýòî áîëüøîé ïðîäîâîëüñòâåííûé ìàãàçèí, êîòî-
ðûé íàõîäèòñÿ íåäàëåêî îò âîêçàëà. Â íåì ìíîãî ðàçíûõ îòäåëîâ:

75
êîíäèòåðñêèé, ìîëî÷íûé, ìÿñíîé, ðûáíûé, áàêàëåéíûé. Çäåñü
ìîæíî êóïèòü âñå ïðîäóêòû, êðîìå îâîùåé è ôðóêòîâ, êîòîðûå
ïðîäàþòñÿ â ñïåöèàëüíûõ ìàãàçèíàõ “Îâîùè-ôðóêòû”, “Ñåëü-
õîçïðîäóêòû”, èëè íà ðûíêå.
 ýòîì ìàãàçèíå åñòü îòäåë ïîëóôàáðèêàòîâ (frozen food) è
êóëèíàðèè, ãäå ïðîäàþò êîòëåòû, áèôøòåêñû, êóð, ðûáó; òóò
ìîæíî êóïèòü ñàëàòû, ãîòîâûå ïóäèíãè, ïèðîãè.
 ãàñòðîíîìå ðàçìåùàåòñÿ òàêæå è õëåáíûé îòäåë.  íåì âñå-
ãäà ïðîäàþò ñâåæèå õëåáîáóëî÷íûå èçäåëèÿ: ÷åðíûé è áåëûé õëåá,
ëàâàø (ãðóçèíñêèé õëåá), áàòîíû, áóëî÷êè, êàëà÷è è äð.
Òàê êàê â ãàñòðîíîìå íåò ñàìîîáñëóæèâàíèÿ, ïîýòîìó ñíà-
÷àëà íóæíî â îòäåëå âûáðàòü íåîáõîäèìûå ïðîäóêòû, à çàòåì
èäòè â êàññó (cash register) ïëàòèòü äåíüãè.
Ãàñòðîíîì ðàáîòàåò ñ âîñüìè ÷àñîâ óòðà äî âîñüìè âå÷åðà.
Äíåì ñ äâóõ äî òðåõ îí çàêðûò íà îáåäåííûé ïåðåðûâ. Ëó÷øå
õîäèòü â ãàñòðîíîì ñ óòðà, ñðàçó ïîñëå åãî îòêðûòèÿ, êîãäà òàì
ìàëî ïîêóïàòåëåé.
Ñåãîäíÿ âå÷åðîì ó íàñ áóäóò ãîñòè, ïîýòîìó ÿ ïîøåë â
ãàñòðîíîì óòðîì, ÷òîáû çàðàíåå êóïèòü âñå, ÷òî íàäî äëÿ óæèíà.
Ñíà÷àëà ÿ çàøåë â îòäåë “Ìÿñî, ïòèöà”. Çäåñü ÿ êóïèë áîëüøóþ
óòêó.  ìîëî÷íîì îòäåëå ÿ âçÿë ïîëêèëî ìàñëà, òðèñòà ãðàìì ñûðó
è äåñÿòîê ÿèö. Ïîòîì ÿ êóïèë êèëîãðàìì ðûáû, äâå áàíêè ðûá-
íûõ êîíñåðâîâ è ïîëêèëî êîëáàñû. Ïîñëå ýòîãî ÿ íàïðàâèëñÿ â
êîíäèòåðñêèé îòäåë, ãäå êóïèë êîðîáêó êîíôåò, òîðò è ïà÷êó
÷àÿ. Òåïåðü ìíå îñòàëîñü êóïèòü òîëüêî õëåá è îâîùè. Âèíî, ôðóêòû
è ñèãàðåòû äîëæíà êóïèòü ìîÿ ïîäðóãà.

Îáðàòèòå âíèìàíèå!
Ïÿòü êèëîãðàììîâ — ïÿòü êèëîãðàìì (ðàçã.)
Äâåñòè ãðàììîâ — äâåñòè ãðàìì (ðàçã.)
Äåñÿòîê, äâà äåñÿòêà ... ÿèö

Ó×ÈÌÑß ÓÏÎÒÐÅÁËßÒÜ ÊÎËÈ×ÅÑÒÂÅÍÍÛÅ ×ÈÑËÈ-

ÒÅËÜÍÛÅ (cardinal numbers)  ÑÎ×ÅÒÀÍÈÈ Ñ ÑÓÙÅÑÒÂÈ-
ÒÅËÜÍÛÌÈ
Èì. ï.
Îäèí ðóáëü, Äâà, òðè, Ïÿòü è ò.ä. Ñåìüäåñÿò îäèí ðóáëü
îäíà êîïåéêà ÷åòûðå ðóáëåé, (-//- îäíà êîïåéêà)
ðóáëÿ, êîïååê Ñòî ñîðîê äâà ðóáëÿ

76
 êîïåéêè (-//- äâå êîïåéêè)
Äâåñòè äâàäöàòü ïÿòü
ðóáëåé*
(-//- ïÿòü êîïååê)
Ð. ï.
Îäíîãî ðóáëÿ, Äâóõ, òðåõ, Ïÿòè Ñåìèäåñÿòè îäíîãî
îäíîé êîïåéêè ÷åòûðåõ ðóáëåé, ðóáëÿ
ðóáëåé, êîïååê (-//- îäíîé êîïåéêè)
êîïååê Ñòà ñîðîêà äâóõ ðóáëåé
(-//- îäíîé êîïåéêè)
Äâóõñîò äâàäöàòè
ïÿòè ðóáëåé
(-//- êîïååê)
Ä. ï.
Îäíîìó ðóáëþ, Äâóì, òðåì, Ïÿòè Ñåìèäåñÿòè îäíîìó
îäíîé êîïåéêå ÷åòûðåì ðóáëÿì, ðóáëþ
ðóáëÿì, êîïåéêàì (-//- îäíîé êîïåéêå)
êîïåéêàì Ñòà ñîðîêà äâóì ðóáëÿì
(-//- êîïåéêàì)
Äâóìñòàì äâàäöàòè
ïÿòè ðóáëÿì
(-//- êîïåéêàì)
Â. ï.
= Èì. ï. = Èì. ï. = Èì. ï. = Èì. ï.
Òâ. ï.
Îäíèì ðóáëåì, Äâóìÿ, Ïÿòüþ Ñåìüþäåñÿòüþ îäíèì
îäíîé êîïåéêîé òðåìÿ, ðóáëÿìè, ðóáëåì
÷åòûðüìÿ êîïåéêàìè (-//- îäíîé êîïåéêîé)
ðóáëÿìè, Ñòà ñîðîêà äâóìÿ
êîïåéêàìè ðóáëÿìè
(-//- äâóìÿ êîïåéêàìè)
Äâóìÿñòàìè äâàäöà-
òüþ ïÿòüþ ðóáëÿìè
(-//- ïÿòüþ êîïåéêàìè)
Ïð. ï.
Îá îäíîì ðóáëå, Î äâóõ, Î ïÿòè Î ñåìèäåñÿòè îäíîì
îäíîé êîïåéêå òðåõ, ðóáëÿõ, ðóáëå
÷åòûðåõ êîïåéêàõ (-//- îäíîé êîïåéêå)

77
 ðóáëÿõ, Î ñòà ñîðîêà äâóõ
êîïåéêàõ ðóáëÿõ
(-//- êîïåéêàõ)
Î äâóõñòàõ äâàäöàòè
ïÿòè ðóáëÿõ
(-//- êîïåéêàõ)
*Ïàäåæ ñóùåñòâèòåëüíîãî ïîñëå ñîñòàâíûõ ÷èñëèòåëüíûõ îïðåäå-
ëÿåòñÿ ïîñëåäíèì ñëîâîì â ÷èñëèòåëüíîì/Case of nouns used with
compound numerals is determined by the last word in the compound
noun.

Îáðàòèòå âíèìàíèå!
Ïîñëå ñëîâ, îáîçíà÷àþùèõ íåîïðåäåëåííîå ÷èñëî: ìíîãî, íå-
ìíîãî, ìàëî, íåñêîëüêî, áîëüøèíñòâî, ìåíüøèíñòâî, à òàêæå ïîñëå
ñêîëüêî?, ñòîëüêî? ñóùåñòâèòåëüíûå ñòîÿò â ðîäèòåëüíîì ïàäåæå
ìíîæåñòâåííîãî ÷èñëà/After the words that stand for an uncertain
number: many, a little bit, few, some, several, the majority, and also
after the words as much/many as the noun is used in genitive case
plural.

Òðåíèðóåìñÿ:
1. Îòâåòüòå íà ñëåäóþùèå âîïðîñû, óïîòðåáëÿÿ ÷èñëèòåëüíûå, êî-
òîðûå äàíû â ñêîáêàõ.
1. Ñêîëüêî ñòîèò ÷àé? (10 ðóá.) 2. Ñêîëüêî ñòîÿò ýòè êîíôå-
òû? (33 ðóá.) 3. Ñêîëüêî ñòîèò êîðîáêà ñïè÷åê? (1 ðóá.) 4. Ñêîëüêî
ñòîèò òîðò? (36 ðóá. 50 êîï.) 5. Ñêîëüêî ñòîèò ñàõàð? (8 ðóá.)
6. Ñêîëüêî ïëàòèòü çà âñå? (53 ðóá. 65 êîï.) 7. Ñêîëüêî âû çàïëà-
òèëè çà êîôå? (12 ðóá. 70 êîï.) 8. Ñêîëüêî âû çàïëàòèëè çà ôðóê-
òû (22 ðóá. 15 êîï.)
2. Èçìåíèòå ñëåäóþùèå ïðåäëîæåíèÿ, óïîòðåáëÿÿ â íèõ íåîïðåäå-
ëåííûå ÷èñëèòåëüíûå: ìíîãî, íåìíîãî è ò.ï. Îáðàçåö: Íà ýòîé óëèöå
åñòü ðàçíûå ìàãàçèíû. — Íà ýòîé óëèöå ìíîãî ðàçíûõ ìàãàçèíîâ.
1. Íà íàøåé óëèöå åñòü ïðîäîâîëüñòâåííûå ìàãàçèíû. 2. Â
ìàãàçèíå åñòü ðàçíûå îòäåëû. 3. Ïî÷òè âñå ìàãàçèíû îòêðûâàþòñÿ
â âîñåìü óòðà. 4. Â íàøåì ãîðîäå åñòü ðûíêè. 5. Ñåãîäíÿ ìû êóïèëè
íà ðûíêå ðàçíûå ïðîäóêòû. 6. ß ïîêóïàþ íà ðûíêå ïðîäóêòû
ñðàçó íà íåäåëþ. 7. Íå âñå ëþäè ìîãóò ñåé÷àñ êóïèòü ýêçîòè÷åñ-
êèå ôðóêòû íà ðûíêå.

78
 3. Ïîñòàâüòå ñóùåñòâèòåëüíûå, äàííûå ñïðàâà, â íóæíîé ôîðìå:
1. Â÷åðà ÿ êóïèë êèëîãðàìì... ñûð, ñàõàð, ìàñëî, ìÿñî,
ðûáà, êîíôåòû, ÿáëîêè,
ðåäèñêà, îãóðöû,
ïîìèäîðû, àïåëüñèíû
2. Äàéòå, ïîæàëóéñòà, áóòûëêó... âèíî, ìîëîêî, ìàñëî,
ïèâî, ìèíåðàëüíàÿ âîäà
3. Íà âèòðèíå ëåæàò ïà÷êè... ñîëü, ÷àé, êîôå, ñàõàð,
ñèãàðåòû
4. Ïîêàæèòå ìíå, ïîæàëóéñòà,
áàíêó... âàðåíèå, ìàéîíåç, êîôå,
êîíñåðâû, ñàðäèíû
5. Ìíå íóæíî — êîðîáêó êîíôåòû, ñîê, ñïè÷êè

4. Óïîòðåáèòå íóæíûå ñóùåñòâèòåëüíûå:

1. Äàéòå, ïîæàëóéñòà, ... ñàõàðà, ... êîíôåò, ... âàðåíèÿ. 2. Ñõî-
äè â ìàãàçèí è êóïè ... ìàéîíåçà, ... ïîìèäîðîâ è ... ñîëè, à òàêæå
îäíó ... ñèãàðåò è ... ñïè÷åê. 3. Ñåãîäíÿ ÿ êóïèëà ... êîôå, ... âèíà è
... ñàðäèí. 4. Ïîëó÷èòå äåíüãè çà äâå ... ìîëîêà. 5. Âçâåñüòå ìíå,
ïîæàëóéñòà, 300 ... ñûðà è ... êîëáàñû. 6. Äàéòå ìíå ... ÿèö.

5. Óïîòðåáèòå ïîäõîäÿùèå ôîðìû, îòâå÷àÿ íà âîïðîñû:

1. Ãäå âû ïîêóïàåòå ìîëîêî? ìàãàçèí “Ìîëîêî” èëè
ìîëî÷íûé îòäåë
ãàñòðîíîìà
2. Ãäå ÿ ìîãó êóïèòü îâîùè? îâîùíîé ìàãàçèí
3. Ãäå ïðîäàþò ìÿñî? ìÿñíûå îòäåëû ìàãàçèíîâ
4. Ãäå ìîæíî êóïèòü ðûáó? ðûáíûå îòäåëû è
ðûáíûå ìàãàçèíû
5. Ãäå ïðîäàþò ïå÷åíèå,
ïèðîæíîå? êîíäèòåðñêèå ìàãàçèíû
6. Ãäå âû ïîêóïàåòå õëåá? áóëî÷íàÿ
6. Êàêèå îòäåëû åñòü â áëèæàéøåì (in the nearest) ìàãàçèíå, ÷òî â
íèõ ìîæíî êóïèòü?
Îáðàçåö:  íàøåì ìàãàçèíå åñòü ìîëî÷íûé îòäåë, òàì ìîæíî êó-
ïèòü ìîëîêî, êåôèð, ñìåòàíó...
7. Ñ ïîìîùüþ ñëîâàðÿ îïðåäåëèòå çíà÷åíèÿ ñëîâ “ïèðîã”, “ïè-
ðîæêè”, “ïèðîæíîå”, “ïå÷åíèå”, “êàëà÷”, “áàðàíêè”, “áóáëè-
êè”, “áóëêà” (“áóëî÷êà”); ãäå èõ ìîæíî êóïèòü?

79
8. Âñòàâüòå â ïðåäëîæåíèÿ óêàçàííûå íèæå ãëàãîëû:
Â÷åðà ïî äîðîãå äîìîé ÿ ... â ãàñòðîíîì. ß ... âñå îòäåëû è ...
òî, ÷òî ìíå íàäî áûëî. Ñíà÷àëà ÿ ... â îòäåë, ãäå ... ñûð, ìàñëî,
ìîëîêî. Êàêîé ñûð ìíå ...? ß ... ãîëëàíäñêèé. Ïîòîì ÿ ... â îòäåë
“Áàêàëåÿ”, ãäå ... ôàñîâàííûå è óïàêîâàííûå ïðîäóêòû. Òàì ÿ ...
áàíêó êîôå, ïà÷êó ÷àÿ è êîðîáêó êîíôåò. Ïðîäàâåö ñêàçàëà ìíå:
“Äåíüãè íàäî ... â êàññó”. Çà êîôå, ÷àé è êîíôåòû ÿ ... 26 ðóáëåé.
Êîãäà ÿ ... äåíüãè, êàññèð ïåðåñïðîñèëà: “15 ðóáëåé çà êîíôåòû?”.
Ïðîäàâåö ñïðîñèëà ìåíÿ: ” Ñêîëüêî âû ... çà âñå ïðîäóêòû?”.
(Ïîéòè, çàéòè, îáîéòè, âûáðàòü, êóïèòü, âçÿòü, ïðîäàâàòü, ïëà-
òèòü, çàïëàòèòü).
9. Ïðåäñòàâüòå, ÷òî ñåãîäíÿ âå÷åðîì ó âàñ áóäóò ãîñòè, ÷òî è ãäå
âû êóïèòå äëÿ óæèíà?

80
 Óðîê 3: Â ïðîìòîâàðíîì ìàãàçèíå/In a supermarket

Ýòè ñëîâà âàì ìîãóò ïðèãîäèòüñÿ:

Âåùè things/goods
Èçäåëèÿ (êàêèå? ìåòàëëè÷åñêèå, articles (what? — metal,
ïëàñòìàññîâûå... plastic;
èç ÷åãî? èç ìåòàëëà, made of what? — of metal,
èç ïëàñòìàññû...) of plastic)
Îäåæäà clothing
Îáóâü footwear
Ðàçìåð ïèäæàêà, êóðòêè, òóôåëü... size of a suit, jacket, shoes
Ïîìåðèòü to try smth. on
Ïðèìåðÿòü/ïðèìåðèâàòü ïëàòüå, to try a dress, a suit
êîñòþì...

×èòàåì è ó÷èì äèàëîãè:

1. — Ìíå, ïîæàëóéñòà, òåòðàäè. Îáùèå. Äâå øòóêè. Îäèí áëîê-
íîò.
— Êàêîé áëîêíîò?
— Âîò ýòîò, â ñèíåé îáëîæêå (cover). Ïîòîì åùå ïà÷êó áóìàãè.
— Òàê, òåòðàäè, áëîêíîò, áóìàãà. ×òî åùå?
— Ñòåðæíè äëÿ ðó÷êè. Òðè øòóêè.
— Êîðîòêèå, äëèííûå?
— Äëèííûå, ÷åðíûå.
— Âñå?
— Êàæåòñÿ, âñå. Íåò, åùå ëèíåéêó.
— Ñ âàñ 13.20.
— Âîò ÷åòûðíàäöàòü ðóáëåé.
— Âîçüìèòå ñäà÷ó (change), 80 êîïååê.
— Ñïàñèáî.
2. — Áóäüòå äîáðû, ïîêàæèòå ìíå ýòó øêàòóëêó (casket).
— Çà ñîðîê âîñåìü ðóáëåé?
— Äà, õî÷ó ñäåëàòü ïîäàðîê.
— Åñëè â ïîäàðîê, ïîñìîòðèòå âîò ýòó.
— Âû äóìàåòå?
— Î÷åíü êðàñèâàÿ øêàòóëêà. Ïàëåõ. Òàêèå ÷àñòî ïîêóïàþò â
ïîäàðîê. Ñòîèò ïÿòüäåñÿò.

81
 — Íó ÷òî æå, øêàòóëêà ìíå ïîíðàâèëàñü. Ïëàòèòü âàì?
— Íåò, â êàññó.
3. — Ïîêàæèòå ìíå ýòó øàïêó, ïîæàëóéñòà!
— Âîò ýòó?
— Íåò, ïðàâåå.
— Ïîæàëóéñòà, ïðèìåðüòå.
— Êàê âû äóìàåòå, îíà ìíå íå âåëèêà?
— Êàêîé ó âàñ ðàçìåð?
— Ïÿòüäåñÿò øåñòü.
— À ýòà íà ðàçìåð áîëüøå.
— Äà, äåéñòâèòåëüíî, âåëèêà. ×òî âû ìíå ïîñîâåòóåòå?
— Ê âàøåìó ïàëüòî ïîéäåò âîò ýòà. Íàòóðàëüíûé ìåõ (fur),
âàø ðàçìåð. È íåäîðîãî.
— Ðàçðåøèòå ïîñìîòðåòü.
— Ïîæàëóéñòà. Âîò çåðêàëî.
4. — Ïîêàæèòå ìíå ïåð÷àòêè. Ýòî íàòóðàëüíàÿ êîæà?
— Äà, ëàéêà.
— À êàêîé ðàçìåð?
— Ñåìü ñ ïîëîâèíîé.
— Áîëüøåãî ðàçìåðà íåò?
— ×òî âû, ýòî áîëüøèå ïåð÷àòêè, íà øèðîêóþ ðóêó.
— Äåëî â òîì, ÷òî ó ìåíÿ ïàëüöû äëèííûå. Òðóäíî ïîäî-
áðàòü ïåð÷àòêè.
— Ïîêàæèòå ìíå âàøó ðóêó. Ïîñìîòðèòå âîò ýòè ïåð÷àòêè,
ïî-ìîåìó, îíè âàì ïîäîéäóò, òîëüêî îíè áåæåâîãî öâåòà.
— Î, ó ìåíÿ åñòü òàêàÿ ñóìêà, è ïåð÷àòêè êàê ðàç. Ñïàñèáî.
ß èõ áåðó.
— Ïîæàëóéñòà, 163 ðóáëÿ.
5. — Ïîêàæèòå, ïîæàëóéñòà, âîò òå ÷åðíûå òóôëè.
— Âàì êàêîé ðàçìåð?
— Òðèäöàòü âîñüìîé.
— Ïîæàëóéñòà.
— Ñïàñèáî. Ìîæíî ïðèìåðèòü?
— Êîíå÷íî. Ïðîõîäèòå ñþäà.
— Îíè ìíå íåìíîãî òåñíû. Ó âàñ åñòü òðèäöàòü âîñåìü ñ
ïîëîâèíîé?
— Âîò, ïîæàëóéñòà.
— Ýòè, êàæåòñÿ, ìíå êàê ðàç. ß èõ âîçüìó.

82
 6. — Òû îòêóäà?
— Èç ìàãàçèíà “Ïîäàðêè”.
— Êóïèë ÷òî-íèáóäü?
— Êóïèë. Æîñòîâñêèé ïîäíîñ (tray) äëÿ ìàòåðè.
— Æîñòîâñêèé? Ïîêàæè.
— Ïîñìîòðè. ×åðíûé ñ ÿðêèìè öâåòàìè.
— Êðàñèâî. À ÷òî çíà÷èò “æîñòîâñêèé”?
— Æîñòîâî — äåðåâíÿ íåäàëåêî îò Ìîñêâû. Òàì èçäàâíà
äåëàþò òàêèå ïîäíîñû.
— Êðàñèâàÿ âåùü.
— Çíà÷èò, îäîáðÿåøü (approve)? Î÷åíü ðàä.

×èòàåì è ïåðåñêàçûâàåì òåêñò:

 óíèâåðìàãå
Ñåãîäíÿ ÿ âñïîìíèë, ÷òî ñêîðî ïðàçäíèê, îñòàëîñü âñåãî
äâå íåäåëè. Ïîðà ïîäóìàòü î ïîäàðêàõ. Åñëè ÿ õî÷ó êóïèòü âåùè
ïî âêóñó (things that I really want to buy), ñëåäóåò ñäåëàòü ýòî
ñåé÷àñ, çà äâå íåäåëè äî ïðàçäíèêà, ïîòîìó ÷òî ïîòîì ó ìåíÿ
áóäåò ìíîãî äåë. Íóæíî ñåãîäíÿ çàéòè â ìàãàçèí.
Âå÷åðîì ÿ îòïðàâèëñÿ (went) â óíèâåðìàã. Ïðåæäå âñåãî ìíå
íàäî êóïèòü ïîäàðîê ìàìå. Íî ÷òî? Ñóìêó óæå äàðèë, ïåð÷àòêè
òîæå, äóõè íå îäèí ðàç... ×òî æå ìíå êóïèòü åé? Õîòåëîñü áû
ïîäàðèòü ÷òî-íèáóäü îñîáåííîå.
 ãàëàíòåðåéíîì îòäåëå (haberdashery) ÿ óâèäåë ìÿãêèå øåð-
ñòÿíûå øàðôû. Âîò ÷òî ÿ êóïëþ ìàìå. ß âûáðàë áåæåâûé øàðô.
Îäíà ïîêóïêà åñòü! Îòöó ìîæíî êóïèòü â ýòîì æå îòäåëå êîæà-
íûé êîøåëåê. Íèêîëàþ, ìëàäøåìó áðàòó, ÿ ðåøèë ïîäàðèòü ëûæè:
ÿ çíàþ, ÷òî îí ñîáèðàëñÿ êóïèòü ñåáå õîðîøèå ôèíñêèå ëûæè. Çà
ëûæàìè íàäî èäòè â ñïîðòèâíûé ìàãàçèí. Ýòî ÿ ñäåëàþ çàâòðà.
Ñàìîå ñëîæíîå — ýòî ïîäàðîê ìîåé ïîäðóãå. ×òî æå åé êó-
ïèòü? ß îáîøåë îòäåëû ïåðâîãî ýòàæà: “Ïàðôþìåðèÿ”, “Êîæãà-
ëàíòåðåÿ”, “Þâåëèðíûå èçäåëèÿ”, “Ôîòîòîâàðû”, “Ýëåêòðîïðè-
áîðû”, “Ïîñóäà” — è íè÷åãî íå ñìîã âûáðàòü. Ïîòîì ÿ ïîäíÿëñÿ
íà âòîðîé ýòàæ, ãäå ïðîäàþò ïëàòüå, áåëüå, îáóâü, ìåõà, òêàíè.
Òàêèå âåùè ïîêóïàòü áåç Ëåíû ÿ íå ðèñêóþ.
ß ñíîâà ñïóñòèëñÿ âíèç è åùå ðàç, áîëåå âíèìàòåëüíî îñ-
ìîòðåë âèòðèíû. Ìîæåò áûòü, êóïèòü ôîòîàëüáîì? À âäðóã îí
Ëåíå íå ïîíðàâèòñÿ? Èëè êðàñèâûå áóñû, íàïðèìåð, èç ÿíòàðÿ?

83
Ëåíà î÷åíü ëþáèò ÿíòàðü. Íåò, òàêèå ó íåå, êàæåòñÿ, óæå åñòü.
Êàêèå êðàñèâûå æåíñêèå ÷àñû! Íî êàêèå æå èç íèõ âûáðàòü:
èìïîðòíûå èëè íàøè îòå÷åñòâåííûå? ß îáðàòèëñÿ ñ ïðîñüáîé ê
ïðîäàâöó: “Íå ìîãëè áû âû ìíå ïîñîâåòîâàòü, êàêèå ÷àñû ìîæíî
ïîäàðèòü ìîëîäîé äåâóøêå?”. Ïðîäàâùèöà äîñòàëà öåëûé íàáîð
÷àñîâ è ñòàëà îáúÿñíÿòü: “Âîò ýòè ñåé÷àñ â ìîäå, íî îíè íå î÷åíü
ïðî÷íûå, áûñòðî ëîìàþòñÿ, âîò ýòè — òÿæåëîâàòû äëÿ äåâóøêè,
ó ýòèõ öèôåðáëàò íå î÷åíü õîðîøèé, à âîò ýòè, ïîñìîòðèòå,
äîâîëüíî îðèãèíàëüíûå”. ×àñû íà öåïî÷êå, êàê êóëîí! Èíòåðåñ-
íûå. Òàêèå Ëåíå òî÷íî ïîíðàâÿòñÿ. Ðåøåíî — ïîêóïàþ. Äà, íåëåã-
êîå ýòî äåëî èñêàòü ïîäàðêè.

Ó×ÈÌÑß ÓÏÎÒÐÅÁËßÒÜ ÊÐÀÒÊÈÅ ÔÎÐÌÛ ÏÐÈËÀÃÀ-

ÒÅËÜÍÛÕ
Êðàòêèå ôîðìû ïðèëàãàòåëüíûõ ìàë, ìàëà, ìàëî, ìàëû; âå-
ëèê, âåëèêà, âåëèêî, âåëèêè; óçîê, óçêà, óçêî, óçêè; øèðîê, øèðîêà,
øèðîêî, øèðîêè; ñâîáîäåí, ñâîáîäíà, ñâîáîäíî, ñâîáîäíû â ñî÷åòà-
íèè ñ ñóùåñòâèòåëüíûìè, îáîçíà÷àþùèìè îäåæäó èëè îáóâü,
èìåþò çíà÷åíèå ’ñëèøêîì áîëüøîé’ èëè ’ñëèøêîì ìàëåíüêèé’/
Shortened forms of adjectives such as ìàë, ìàëà, ìàëî, ìàëû; âåëèê,
âåëèêà, âåëèêî, âåëèêè; óçîê, óçêà, óçêî, óçêè; øèðîê, øèðîêà, øè-
ðîêî, øèðîêè; ñâîáîäåí, ñâîáîäíà, ñâîáîäíî, ñâîáîäíû when used
with nouns of clothing, mean “too big” or “too small”: Òóôëè ìíå
ìàëû. Êîñòþì âàì âåëèê. Ýòè áðþêè åìó øèðîêè. Ýòî ïàëüòî âàì
íåìíîãî ñâîáîäíî.
Ñðàâíèòå:
ß êóïèë êðàñèâûå óçêèå áðþêè. Ýòè áðþêè ìíå óçêè.
Êàêàÿ øèðîêàÿ þáêà! Áîþñü, ýòà þáêà
áóäåò ìíå øèðîêà â ïîÿñå.

Òðåíèðóåìñÿ:
1. Íàïèøèòå àíòîíèìû â äàííûõ ñî÷åòàíèÿõ. Îáðàçåö: óçêèå áðþ-
êè — øèðîêèå áðþêè.
Òåìíûé êîñòþì, áåëûå òóôëè, ëåãêèé ÷åìîäàí, êðàñèâàÿ
âåùü, äîðîãîå ïëàòüå, òîíêàÿ ðàáîòà, ïîæèëîé ÷åëîâåê, çèìíÿÿ
êóðòêà, ìÿãêàÿ òêàíü.
2. Îáðàçóéòå êðàòêèå ôîðìû ïðèëàãàòåëüíûõ:
Ìàëåíüêàÿ øàïêà — ..., áîëüøèå òóôëè — ..., áîëüøîé êî-

84
ñòþì — ..., øèðîêîå ïëàòüå — ..., ìàëåíüêîå ïàëüòî — ..., øèðî-
êàÿ ðóáàøêà — ..., óçêèå áðþêè — ..., ñâîáîäíûé ïèäæàê — ...

Îáðàòèòå âíèìàíèå íà ïåðåíîñíîå çíà÷åíèå ãëàãîëîâ äâèæåíèÿ!

Âàì èäåò ýòî ïëàòüå. ×òî-íèáóäü âàì ïîäîéäåò? Ýòî íå ïîä-
õîäèò.
3. Âñòàâüòå ïðîïóùåííûå ãëàãîëû:
1. Ó íåå çåëåíûå ãëàçà. Åé ... çåëåíûé öâåò. 2. Åìó ... ýòîò
êîñòþì. 3. Âàì ... ýòà øëÿïà. 4. Ìíå ... ãîëóáîå. 5. Âàì íå ... ýòîò
äæåìïåð. 6. Åìó íå ... ýòîò öâåò.
4. Êàêèå îòäåëû åñòü â óíèâåðìàãå? ×òî â íèõ ïðîäàåòñÿ?
5. Ïîñòàâüòå â íóæíîì ïàäåæå ñëîâà, ñòîÿùèå â ñêîáêàõ.
1.  ìàãàçèíå ÿ êóïèë íåñêîëüêî (êíèãà, òåòðàäü, ðó÷êà,
êàðàíäàø).
2. Â ýòîì ìàãàçèíå âñåãäà áîëüøîé âûáîð (ïàëüòî, ïëàòüå,
êîñòþìû, ïëàùè, áëóçêè, êîôòû, áðþêè, ñâèòåðà).
3. Ìíå íàäî êóïèòü (ñóìêà, ÷åìîäàí, ðþêçàê).
4. ß äîëæåí êóïèòü (ðóáàøêà è ãàëñòóê).

6. Ïîñòàâüòå âîïðîñû ê âûäåëåííûì ñëîâàì.

1. Ýòîò êîñòþì ñòîèò äâåñòè ñåìüäåñÿò ðóáëåé. 2. Äàìñêèå
ïåð÷àòêè ñòîÿò òðèäöàòü ðóáëåé. 3. Ñóìêè, ïîðòôåëè è ÷åìîäàíû
ïðîäàþòñÿ â îòäåëå “Êîæãàëàíòåðåÿ”. 4. Ìíå íðàâèòñÿ ýòà ñóìêà.
5. ß õî÷ó êóïèòü òåìíûå áîòèíêè. 6. Îíà êóïèëà äî÷åðè íîâóþ
èãðóøêó. 7. ß ïîäàðèë ñâîåìó äðóãó àâòîðó÷êó. 8.  ýòîì ìàãàçèíå
âû ìîæåòå êóïèòü ÷àñû.
7. Ñîñòàâüòå ðàññêàç, îçàãëàâëåííûé “Ïîñåùåíèå ìàãàçèíà”, èñ-
ïîëüçóÿ äàííûå âûðàæåíèÿ: ìíå íàäî êóïèòü; ÷òî âûáðàòü; óíèâåð-
ìàã; îòäåë; ñêîëüêî ñòîèò; ó ìåíÿ âñåãî ... ðóáëåé; ïîêàæèòå,
ïîæàëóéñòà; ìíå íðàâèòñÿ (ïîíðàâèëîñü).

ÒÅÑÒ

1. Âûáåðèòå ïîäõîäÿùóþ ðåïëèêó:

1.1. — ×òî çíà÷èò “Óíèâåðñàì”?
— ... 1. Òî æå, ÷òî è óíèâåðìàã.
2. Áîëüøîé ïðîäîâîëüñòâåííûé ìàãàçèí.

85
 3. Ìàãàçèí ñàìîîáñëóæèâàíèÿ.
1.2.— Ñ âàñ 13.20.
— ... 1. Âîò ÷åòûðíàäöàòü ðóáëåé.
2. Âîçüìèòå ñäà÷ó (change), 80 êîïååê.
3. Ñïàñèáî.
1.3.— Ýòè áðþêè âàì âåëèêè.
— ... 1. Ó âàñ åñòü íà ðàçìåð ìåíüøå?
2. Ìîæíî ïðèìåðèòü ñåðûå?
3. Îíè ìíå íå ïîäõîäÿò?
2. Îáðàçóéòå îò ñëåäóþùèõ ñóùåñòâèòåëüíûõ âîçìîæíûå ïðèëàãà-
òåëüíûå; ñ êàêèìè ñóùåñòâèòåëüíûìè ýòè ïðèëàãàòåëüíûå ìîãóò
óïîòðåáëÿòüñÿ?
Ïðîäîâîëüñòâèå — ...
Áàêàëåÿ — ...
Ïàðôþìåðèÿ — ...
Ïðîäóêòû — ...
Ãàñòðîíîì — ...
Ïðîìòîâàðû — ...
Êóëèíàðèÿ — ...
3. Âñòàâüòå ïîäõîäÿùèé ãëàãîë.
1. Âû çàïëàòèëè çà ñâîè ïîêóïêè íà äâà ðóáëÿ áîëüøå.
— Âû ... . 2. Âû çàïëàòèëè çà ñâîè ïîêóïêè íà äâà ðóáëÿ ìåíüøå. —
Âû ... . 3. Âû äîëæíû çàïëàòèòü çà ñâîè ïîêóïêè åùå äâà ðóáëÿ —
Âû ... . 4. Ýòó ðàáîòó îí çàêîí÷èë , ïîýòîìó íàäî ... . 5. Íîìåð â
ãîñòèíèöå ... . 6. Çà ïðîåçä âîäèòåëþ íóæíî ...
(1. Çàïëàòèòü. 2. Îïëàòèòü. 3. Ðàñïëàòèòüñÿ. 4. Íåäîïëà-
òèòü. 5. Ïåðåïëàòèòü. 6. Äîïëàòèòü).
4. Â êàêèå ìàãàçèíû âû ïîéäåòå, åñëè:
à) âàì íåîáõîäèìî ñðàçó êóïèòü è ïðîäóêòû è âåùè —
á) âû õîòèòå êóïèòü õëåá è ìîëîêî —
â) âàì íóæåí øàìïóíü —
ã) âàì íàäî êóïèòü òîðò è ïèðîæíûå —
ä) âû õîòèòå áûñòðî ïðèãîòîâèòü óæèí è ïîýòîìó ðåøèëè
êóïèòü ïîëóôàáðèêàòû —
å) âàì íàäî êóïèòü áóìàãó è ðó÷êó —
æ) âàì íàäî êóïèòü ðàñ÷åñêó, ìûëî è çóáíóþ ïàñòó —.
5. Êàêèå âîïðîñû âû çàäàäèòå, åñëè:
à) âû íå çíàåòå, êàê ðàáîòàåò ìàãàçèí —

86
 á) âû ñîìíåâàåòåñü íàñ÷åò ïåðåðûâà —
â) âû íå óâåðåíû, ðàáîòàåò ëè åùå ìàãàçèí —
ã) âû íå çíàåòå, èìååò ëè ìàãàçèí âûõîäíûå — .
6. Ïîñòàâüòå ñóùåñòâèòåëüíûå, äàííûå â ñêîáêàõ, â íóæíîé ôîðìå:
1. Â÷åðà ÿ êóïèë êèëîãðàìì (ñàõàð..., ìÿñ..., ðûá..., ìîð-
êîâ..., îãóðö..., àïåëüñèí...).
2. Äàéòå, ïîæàëóéñòà, áóòûëêó (ïèâ..., ìèíåðàëüí... âîä...).
3. Íà âèòðèíå ëåæàò ïà÷êè (ñîë..., ÷à..., ñàõàð..., ñèãàðåò...).
4. Ïîêàæèòå ìíå, ïîæàëóéñòà, áàíêó (âàðåíè..., ìàéîíåç...,
êîíñåðâ...).
5. Ìíå — êîðîáêó (êîíôåò..., ñîê..., ñïè÷...). .
7. Îáðàçóéòå êðàòêèå ôîðìû ïðèëàãàòåëüíûõ:
ìàëåíüêèé ïîðòôåëü — ...
áîëüøèå êðîññîâêè — ...
áîëüøàÿ êóðòêà — ...
øèðîêîå ïëàòüå — ...
ìàëåíüêîå ïàëüòî — ...
øèðîêàÿ ðóáàøêà — ...
óçêèå áðþêè — ...
ñâîáîäíûé ïèäæàê — ...

87
 Òåìà 6
ÏÈÒÀÍÈÅ/MEALS

Óðîê 1: Çàâòðàê, îáåä, óæèí/breakfast, dinner, supper

Ýòî âàì ìîæåò ïðèãîäèòüñÿ:

Çàâòðàê — íà çàâòðàê, Breakfast — for breakfast;
çà çàâòðàêîì — çàâòðàêàòü during/at breakfast, to have breakfast
Îáåä — íà îáåä, Dinner — for dinner,
çà îáåäîì — îáåäàòü at dinner, to have dinner
Óæèí — íà óæèí, Supper — for supper,
çà óæèíîì — óæèíàòü at supper, to have supper
Çàêóñêà(-è) — íà çàêóñêó Snack(s)
ïåðâîå(-ûå), âòîðîå(-ûå), the first (second, third) course,
òðåòüå(-üè) áëþäî(-à) — for the 1st, 2nd, 3rd course
íà ïåðâîå, íà âòîðîå,
íà òðåòüå
Ïèùà, åäà Food, meal
Ïèòàòüñÿ to eat
Åñòü/ïîåñòü, to eat
êóøàòü/ïîêóøàòü
Ãîòîâèòü, ïðèãîòîâèòü/ To cook, to prepare a meal, dinner
ïðèãîòàâëèâàòü åäó, îáåä...
Êîðìèòü/íàêîðìèòü, To feed/to get smb. fed
ïîêîðìèòü

×èòàåì è ó÷èì äèàëîãè:

1. — Òû ãäå îáåäàåøü?
— Çäåñü ðÿäîì åñòü ñòîëîâàÿ.
— Êàê òàì êîðìÿò?
— Õîðîøî. Òàì âêóñíî ãîòîâÿò.
— Ïîéäåì ñåãîäíÿ âìåñòå, õîðîøî?
— Ëàäíî. Çàéäè çà ìíîé â ÷àñ — ïîëâòîðîãî.
— Äîãîâîðèëèñü.
2. — Âîçüìè ïîäíîñ (tray) è ïðîõîäè âîò ñþäà. Ñàëàò áóäåøü
áðàòü?

88
 — Áóäó.
— Òîãäà ïîñòàâü åãî íà ïîäíîñ. ×òî áåðåøü íà ïåðâîå?
— Ñóï ÿ íå áóäó åñòü.
— À áîðù?
— Âîçüìó.
— ×òî íà âòîðîå?
— Æàðêîå (roast meat), êîíå÷íî.
— Êîìïîò áóäåøü?
— Íåò, ÿ ïîñëå îáåäà ñõîæó â êàôåòåðèé è âûïüþ êîôå.
— Âñå, áîëüøå íè÷åãî íå áóäåøü? Òîãäà ïðîõîäè ê êàññå è
ïëàòè.
3. — Ó âàñ åñòü òâîðîã (cottage cheese) èëè êàøà íà çàâòðàê?
— Åñòü êàøà.
— À êàêàÿ?
— Ìàííàÿ (cooked semolina), ãðå÷íåâàÿ (boiled buckwheat) ñ
ìîëîêîì è ìàñëîì.
— À êîôå åñòü?
— Äà. Âàì ÷åðíûé èëè ñ ìîëîêîì?
— Äàéòå, ïîæàëóéñòà, ñ ìîëîêîì.
4. — Ñëóøàé, ÷òî áû òàêîå ñúåñòü íà óæèí/What on earth could
I have for supper?
— ×òî, ïðîãîëîäàëñÿ?  õîëîäèëüíèêå åñòü â÷åðàøíèå êîò-
ëåòû è áàíêà çåëåíîãî ãîðîøêà. Ìîæíî ïîäîãðåòü.
— Çäîðîâî. À õëåá åñòü?
— À õëåáà, ê ñîæàëåíèþ, íåò.
— Òîãäà ÿ ñáåãàþ â ìàãàçèí. Çàîäíî (at the same time) ÷òî-
íèáóäü êóïëþ ñëàäêîãî ê ÷àþ. À òû ïîêà ïîäîãðåé êîòëåòû è
ãîðîøåê.
5. — Ìû óñïååì ïîóæèíàòü â ñòîëîâîé (shall we have time for
supper at the canteen)?
— Äóìàþ, ÷òî íåò. Íóæíî ïðèãîòîâèòü ÷òî-íèáóäü ñàìèì.
Ìû âåäü âåðíåìñÿ ñîâñåì ïîçäíî.
— Ìîæíî ñäåëàòü ÿè÷íèöó (scrambled eggs): ýòî 5 ìèíóò.
— Ïðàâèëüíî, à âåò÷èíà ó íàñ îñòàëàñü?
— Îñòàëîñü íåìíîãî.
— Ïðåêðàñíî. Ñäåëàåì òîãäà ÿè÷íèöó ñ âåò÷èíîé. È ÷àé.

89
×èòàåì è ïåðåñêàçûâàåì òåêñò:
Êàê èçâåñòíî, íè îäíî æèâîå ñóùåñòâî íå ìîæåò æèòü áåç
ïèùè. ×åëîâåê äàæå ïðèäóìàë ñïåöèàëüíûå íàçâàíèÿ äëÿ ïðèåìà
åäû â óòðåííèå, äíåâíûå è âå÷åðíèå ÷àñû: çàâòðàê, îáåä, óæèí,
à äëÿ îñîáî òîðæåñòâåííûõ ñëó÷àåâ — çâàíûé îáåä (formal dinner-
party), áàíêåò è ò.ä. Ðîññèÿíå çàâòðàêàþò îáû÷íî óòðîì, ÷àñîâ â
ñåìü — âîñåìü, ïåðåä ðàáîòîé, ïåðåä çàíÿòèÿìè â øêîëå è âóçå.
×àñòî ãîòîâÿò êàøè — ìàííóþ, îâñÿíóþ (porridge), ãðå÷íåâóþ
èëè êàêóþ-íèáóäü äðóãóþ. Òîò, êòî íå ëþáèò êàøè, íà çàâòðàê
åñò áëþäà èç ÿèö — ÿè÷íèöó, îìëåò, âàðåíûå ÿéöà — âêðóòóþ
(hard-boiled egg) èëè âñìÿòêó (lightly-boiled egg). Ïîñëåäíåå âðåìÿ
ñòàëî ìîäíûì óïîòðåáëÿòü ñóõèå çàâòðàêè, íàïðèìåð, êóêóðóç-
íûå õëîïüÿ (corn-flakes) èëè ìþñëè (musli) ñ ìîëîêîì. Ïüþò
÷àé èëè êîôå ñ áóòåðáðîäàìè, èõ äåëàþò ñ ñûðîì èëè ñ êîëáà-
ñîé.
Îáåä áûâàåò â ñåðåäèíå äíÿ, â ÷àñ — äâà ÷àñà. Îáåäàþò
îáû÷íî íà ðàáîòå â ñòîëîâîé. Ñòóäåíòû è øêîëüíèêè åäÿò â ñòó-
äåí÷åñêîé è øêîëüíîé ñòîëîâîé. Îáåä ìîæåò ñîñòîÿòü èç çàêóñîê
— ñàëàòà, õîëîäíîé ðûáû èëè ìÿñà, çàòåì ïåðâîå áëþäî — êà-
êîé-íèáóäü ñóï, áîðù, ìîæåò áûòü, óõà. Íà âòîðîå — ÷òî-íèáóäü
ìÿñíîå èëè ðûáíîå. Êòî-òî ëþáèò æàðåíîå ìÿñî, êîìó-òî áîëüøå
íðàâèòñÿ ðûáà. À íà äåñåðò — êîìïîò èç ôðóêòîâ, ÷àé ñ âàðåíü-
åì, êîôå èëè ñîê.
Çà óæèíîì åäÿò ìåíüøå. Êòî-òî åñò êàøó, ìîæåò áûòü, ìÿñî
èëè îâîùè, à êòî-òî îãðàíè÷èâàåòñÿ ñòàêàíîì êåôèðà (and some
people prefer nothing but a cup of kefir). Íà íî÷ü ìíîãî åñòü âðåäíî.
Íåäàðîì (it’s not for nothing) â Ðîññèè åñòü òàêàÿ ïîñëîâèöà:
“Çàâòðàê ñúåøü ñàì, îáåä ðàçäåëè ñ äðóãîì, óæèí îòäàé âðàãó”.
Ìíîãèå âå÷åðîì ïüþò ÷àé ñ âàðåíüåì èëè ìåäîì.
Òðàäèöèîííûå áëþäà ðóññêîé êóõíè: ïåëüìåíè, ìÿñíûå èëè
ðûáíûå ïèðîãè, áëèíû ñî ñìåòàíîé èëè ñ èêðîé åäÿò ïî âîñêðå-
ñåíèÿì èëè ïî ïðàçäíèêàì.

Ó×ÈÌÑß ÓÏÎÒÐÅÁËßÒÜ ÏÎÂÅËÈÒÅËÜÍÓÞ ÔÎÐÌÓ ÃËÀ-

ÃÎËÎÂ
1. Ïîâåëèòåëüíàÿ ôîðìà ãëàãîëîâ (imperative) âûðàæàåò ïðè-
êàç, ïðîñüáó, ïðèãëàøåíèå, ñîâåò ÷òî-ëèáî ñäåëàòü è îáû÷íî
èñïîëüçóåòñÿ ïðè îáðàùåíèè ê ñîáåñåäíèêó. Äëÿ ýòîãî ê êîðíþ
èíôèíèòèâà ïðèáàâëÿåòñÿ ñóôôèêñ -è èëè -é; âî ìíîæåñòâåííîì
÷èñëå ïðèáàâëÿåòñÿ àôôèêñ -òå:

90
 ñèäå-òü: ñèäè, ñèäèòå; êóø-àòü: êóøàé, êóøàéòå
íåñ-òè: íåñè, íåñèòå; ÷èò-àòü: ÷èòàé, ÷èòàéòå.
2. Ïîâåëèòåëüíàÿ ôîðìà ãëàãîëîâ ìîæåò îáðàçîâûâàòüñÿ íå-
ñòàíäàðòíî — ÷åðåäîâàíèåì ãëàñíûõ è ñîãëàñíûõ â êîðíå (áðàòü
— áåðè, çàêàçàòü — çàêàæè, ïîéòè — ïîéäè, áåæàòü — áåãè,
èñêàòü — èùè), çàìåíîé ñóôôèêñà -îâà è -åâà â èíôèíèòèâå íà
ñóôôèêñ -óé (-þé): äåéñòâîâàòü — äåéñòâóé, íî÷åâàòü — íî÷óé,
ïîïðîáîâàòü — ïîïðîáóé. Åñòü è äðóãèå ñïîñîáû îáðàçîâàíèÿ ïî-
âåëèòåëüíîé ôîðìû: åñòü — åøü — åøüòå, ïèòü — ïåé — ïåéòå,
âçÿòü — âîçüìè — âîçüìèòå, áûòü — áóäü — áóäüòå, ñåñòü — ñÿäü
— ñÿäüòå, ëå÷ü — ëÿã — ëÿãòå, ñòàòü — ñòàíü — ñòàíüòå, çàêðûòü
— çàêðîé — çàêðîéòå.
3. Ãëàãîëû ñ âîçâðàòíîé ÷àñòèöåé -ñÿ ñîõðàíÿþò ýòó ÷àñòèöó
â ïîâåëèòåëüíîì íàêëîíåíèè (ïîñëå ñîãëàñíûõ — -ñÿ, ïîñëå ãëàñ-
íûõ — -ñü): càäèòüñÿ — ñàäèñü, ñàäèòåñü; ïîäíèìàòüñÿ — ïîäíè-
ìàéñÿ, ïîäíèìàéòåñü; äîæäàòüñÿ — äîæäèñü, äîæäèòåñü; áðàòüñÿ
— áåðèñü, áåðèòåñü.

Òðåíèðóåìñÿ:
1. Âûðàçèòå ñâîþ ïðîñüáó.
1. ß íå çíàþ, êàê åñòü àíàíàñ. (Ïîêàçàòü) ìíå. 2. Âîí ñâîáîä-
íûé ñòîëèê. (Çàíÿòü) åãî. 3. Â ñòîëîâîé ìíîãî ëþäåé. (Ñòàòü) â
î÷åðåäü. 4. Ðåñòîðàí íàõîäèòñÿ íà âåðõíåì ýòàæå. (Ïîäíÿòüñÿ) íà
ëèôòå. 5. ß î÷åíü ñïåøó. (Ïðèãîòîâèòü) ÷òî-íèáóäü ïîåñòü. 6. ß
õî÷ó ïèòü (I am thirsty). (Ñäåëàòü) êîêòåéëü. 7. ß íå óìåþ æàðèòü
áëèíû. (Íàó÷èòü) ìåíÿ.
2. Èñïîëüçóÿ ïîâåëèòåëüíûå ôîðìû äàííûõ ãëàãîëîâ, äàéòå ðåöåï-
òû ïðèãîòîâëåíèÿ:
à) ìÿñíîãî áëþäà: îáìûòü, ïîëîæèòü, íàðåçàòü, îïóñòèòü,
ïîäæàðèòü, ïîñîëèòü, îáæàðèòü, òóøèòü, äîáàâèòü;
á) îâîùíûõ áëþä: âûìûòü, î÷èñòèòü, íàðåçàòü, âàðèòü, ñâà-
ðèòü, ïîëîæèòü, çàêðûòü, çàêðûâàòü, çàëèòü, çàëèâàòü, òóøèòü,
ïîòóøèòü.
3. Ïðèäóìàéòå äèàëîãè íà òåìó “Â ãîñòÿõ”, èñïîëüçóÿ ôîðìû ïîâå-
ëèòåëüíîãî íàêëîíåíèÿ äàííûõ ãëàãîëîâ: âõîäèòü/âîéòè, ðàçäåâàòüñÿ/
ðàçäåòüñÿ, ïðèõîäèòü/ïðèéòè, ïðîõîäèòü/ïðîéòè, ñàäèòüñÿ/ñåñòü,
áðàòü/âçÿòü, ïðîáîâàòü/ïîïðîáîâàòü, ïèòü/âûïèòü, ðåçàòü/ðàç-
ðåçàòü, íàëèâàòü/íàëèòü, äàâàòü/äàòü.

91
Îáðàòèòå âíèìàíèå!
Ïðèãëàøåíèå ñîáåñåäíèêó ñîâåðøèòü ñîâìåñòíîå äåéñòâèå
ïîìîãàåò âûðàçèòü ãëàãîë äàâàé(-òå)/verb äàâàé(-òå) helps to express
your wish to do something together with the person you’re talking to
at the moment:
Äàâàé(-òå) åñòü, êóøàòü è äàâàé(-òå) ïîåäèì, ïîêóøàåì.
Åñëè ïðèêàç èëè ðàçðåøåíèå (çàïðåùåíèå) îòíîñÿòñÿ íå ê
ñîáåñåäíèêó, à ê òðåòüåìó ëèöó, òî èñïîëüçóåòñÿ êîíñòðóêöèÿ:
Ïóñòü (ïóñêàé) + 3-å ëèöî íàñòîÿùåãî èëè áóäóùåãî âðåìåíè
ãëàãîëà:/If you order or permit the third person to do something, the
structure: Ïóñòü (ïóñêàé) + 3rd person of a verb in Present or Future
form is to be used.
Ïóñòü (ïóñêàé) ìíå äàäóò âîäû; ïóñòü (ïóñêàé) çàêðîþò îêíî.
Ïóñòü (ïóñêàé) îí áóäåò ðÿäîì ñî ìíîé; ïóñòü (ïóñêàé) îí
ïðèãîòîâèò çàâòðàê.
4. Ïðåäëîæèòå âûïîëíèòü äåéñòâèå âìåñòå:
Îáðàçåö: Íàäî ÷òî-íèáóäü ïðèãîòîâèòü ïîåñòü. — Äàâàé ÷òî-
íèáóäü ïðèãîòîâèì ïîåñòü.
1. Íàäî âñòàòü çàâòðà â 6 ÷àñîâ óòðà, çàâòðà ó íàñ ìíîãî äåë.
— ... 2. Íàäî ñõîäèòü â ìàãàçèí è êóïèòü ÷òî-íèáóäü ê ÷àþ. — ...
3. Íàäî íåìíîãî îòäîõíóòü, ìû î÷åíü óñòàëè. — ... 4. Íàäî ñõîäèòü
â ñòîëîâóþ, ÿ î÷åíü ïðîãîëîäàëñÿ. — ...
5. Âûðàçèòå ñâîå ñîãëàñèå, ðàçðåøåíèå èëè çàïðåùåíèå, èñïîëüçóÿ
÷àñòèöó ïóñòü (ïóñêàé) è äàííûé ìàòåðèàë:
Çàõîäèòü ê êîìó-ëèáî ïîçäíî; íàëèòü ñòàêàí ãàçèðîâàííîé
âîäû, ñåñòü çà âàø ñòîëèê â ñòîëîâîé; âûêëþ÷èòü òåëåâèçîð; íå
øóìåòü; ïîñìîòðåòü íå çàêèïåë ëè ÷àéíèê; íå åñòü ìíîãî íà íî÷ü.
6. Âìåñòî òî÷åê âñòàâüòå îäèí èç ãëàãîëîâ, äàííûõ íèæå, â íóæ-
íîé ôîðìå:
1. Íà ñòîëå ... âàçà ñ ôðóêòàìè. 2. Íà òàðåëêå ... ÿáëîêè.
3. Îôèöèàíò ... íà ñòîë áóòûëêó ñîêà, ... íîæè è âèëêè. 4. Ïîæà-
ëóéñòà, ... ñòàêàí íà ñòîë. 5. Ïîæàëóéñòà, ... ñâîþ ñóìêó íà òîò
ñòîëèê.
(Ñòîÿòü, ëåæàòü, ïîñòàâèòü, ïîëîæèòü).

Îáðàòèòå âíèìàíèå!
Êàêîé ÷àé? — ÷àé ñ ñàõàðîì, ëèìîíîì, ìîëîêîì
êîôå? — êîôå áåç ñàõàðà, ëèìîíà, ìîëîêà

92
 áóòåðáðîä? — ñ ðûáîé, ñûðîì, êîëáàñîé, èêðîé, ìàñëîì
Êàêîé
ïèðîæîê? — ïèðîæîê ñ ìÿñîì, êàïóñòîé, ðèñîì,
ÿáëîêàìè, ñ âàðåíüåì (ïîâèäëîì).
7. Çàêîí÷èòå ïðåäëîæåíèÿ, èñïîëüçóÿ âûäåëåííûå ñóùåñòâèòåëüíûå
ñ ïðåäëîãîì áåç:
1. Îí ëþáèò êîôå ñ ìîëîêîì. — ß âñåãäà ïüþ êîôå ... . 2. Îí
âñåãäà ïüåò êîôå ñ ñàõàðîì. — ß âñåãäà ïüþ êîôå ... . 3. Îí åñò
ïåëüìåíè ñ áóëüîíîì. — ß âñåãäà åì ïåëüìåíè ... . 4. Îí ëþáèò
åñòü ÿè÷íèöó ñ êåò÷óïîì. — ß ëþáëþ ÿè÷íèöó ... . 5. Åìó íðàâÿòñÿ
áóòåðáðîäû ñ ìàñëîì. — Ìíå íðàâÿòñÿ áóòåðáðîäû ...
8. Íàéäèòå ëèøíåå ñëîâî:
à) Ôðóêòû, ÷àé, ñàëàò, ìîðîæåíîå;
á) Ìÿñíîé, ðûáíûé, îâîùíîé, ñâåæèé;
â) Äæåì, êîôå, ñîê, ïèâî;
ã) Âàðèòü, åñòü, æàðèòü, ãîòîâèòü ïèùó.
9. Íà êàêèå âîïðîñû äàþòñÿ ýòè îòâåòû?
à) ... ? — Íåò, ÿ õî÷ó áóòåðáðîä ñ êîëáàñîé.
á) ... ? — Â ìîåé ãîñòèíèöå åñòü ðåñòîðàí.
â) ... ? — ß âîçüìó ñàëàò ïî-ðóññêè è òóøåíîå ìÿñî.
ã) ... ? — Íåò, ñïàñèáî, ÿ óæå ñûò.
ä) ... ? — Çàíÿòèÿ íà÷èíàþòñÿ â äåñÿòü, òàê ÷òî çàâòðàêàþ ÿ
â äåâÿòü ÷àñîâ.
å) ... ? — Ïîòîìó ÷òî â ìåíþ ýòîãî áëþäà íåò.
æ) ...? — Ýòî î÷åíü âêóñíûé ñóï èç ðûáû.
ç) ... ? — Êàæåòñÿ, îí ëþáèò ñîê, êîìïîò è ïèâî.
10. Óïîòðåáèòå ñëîâà â ñêîáêàõ â ïðàâèëüíîé ôîðìå.
à) Âå÷åðîì ÿ îãðàíè÷èâàþñü (ñòàêàí) (ìîëîêî).
á) Óòðîì îí íå ïüåò (êîôå).
â) Êàê ãîâîðÿò â Ðîññèè, (ðàçãîâîðû) ñûò íå áóäåøü.
ã) (Áûòü äîáðûì), ïðèíåñèòå íàì åùå ìîðîæåíîãî.
ä) Ïåðåä (äîðîãà) íàäî õîðîøî ïîåñòü.
å) Äàé (ÿ) ñîëü, ïîæàëóéñòà.
æ) (Óòðî) ÿ îáû÷íî ìíîãî íå åì.
ç) (Ïîïðîáîâàòü) ýòî áëþäî, îíî î÷åíü (âêóñíûé).

93
Îáðàòèòå âíèìàíèå!
Âî âðåìÿ îáåäà ìû ãîâîðèëè î ïîñëåäíèõ íîâîñòÿõ. — Çà
îáåäîì ìû ãîâîðèëè î ïîñëåäíèõ íîâîñòÿõ.
11. Âñòàâüòå âûøåóêàçàííûå êîíñòðóêöèè:
1. ... ìû ñèäåëè ìîë÷à. 2. ... îí íè ñ êåì íå ðàçãîâàðèâàë. 3. ... îí
ðàññêàçûâàë î ñâîèõ äåëàõ. 4. ... îíè ìíîãî øóòèëè.
12. Îòâåòüòå íà âîïðîñû:
1. Ñêîëüêî ðàç â äåíü âû ïèòàåòåñü? 2. Êîãäà âû îáû÷íî
çàâòðàêàåòå, îáåäàåòå, óæèíàåòå? 3. Ëþáèòå ëè âû êàøè? 4. Êàêèå
áëþäà èç ÿèö âû çíàåòå? 5. Ñ ÷åì âû äåëàåòå áóòåðáðîäû? 6. Èç
÷åãî ñîñòîèò âàø îáåä? 7. ×òî âû áîëüøå ëþáèòå: ÷àé èëè êîôå?
8. ×òî âû ïðåäïî÷èòàåòå íà äåñåðò? 9. Ïî÷åìó çà óæèíîì íóæíî
åñòü ìàëî?
13. Ñîñòàâüòå ìåíþ îáåäà, êîòîðûì âû óãîñòèòå äðóçåé, êîãäà
îíè ïðèäóò ê âàì â ãîñòè.
14. Ñ ïîìîùüþ ñëîâàðÿ îïðåäåëèòå ñìûñë ñëåäóþùèõ âûðàæåíèé:
Ñ íèì êàøè íå ñâàðèøü. Ìû ñ íèì ïóä ñîëè ñúåëè. Îí â
ýòîì äåëå ñîáàêó ñúåë. Êàê ñûð â ìàñëå êàòàåòñÿ. Çàâòðàê ñúåøü
ñàì, îáåä ðàçäåëè ñ äðóãîì, óæèí îòäàé âðàãó.
Ïðèäóìàéòå ñèòóàöèè, äëÿ îïèñàíèÿ êîòîðûõ ìîæíî èñ-
ïîëüçîâàòü äàííûå âûðàæåíèÿ.

94
 Óðîê 2: Â ðåñòîðàíå/At a restaurant

Ýòî âàì ìîæåò ïðèãîäèòüñÿ:

Ìåíþ Menu
Îôèöèàíò (-û) Waiter(s)
Ñòîëîâûé (-ûå) ïðèáîð (-û) Cutlery/silverware
Íàïèòêè Drinks
Çàêàçûâàòü/çàêàçàòü íà ïåðâîå, To order for the 1st
íà âòîðîå, íà òðåòüå, íà äåñåðò 2nd, 3rd course, dessert
Òîñò çà âñòðå÷ó, çà äðóæáó A toast to our meeting
to our friendshi p
Ñ÷åò Bill

×èòàåì è ó÷èì äèàëîãè:

1. — Ãäå çäåñü ìîæíî ïîîáåäàòü?
— Íåäàëåêî îòñþäà åñòü õîðîøèé ðåñòîðàí. Òàì ïðåêðàñíî
ãîòîâÿò è âñåãäà áîëüøîé âûáîð áëþä.
— Ìîæåò áûòü, ïîîáåäàåì ñåé÷àñ? ß ÷òî-òî ïðîãîëîäàëñÿ.
— Ñ óäîâîëüñòâèåì.
2. — Çäåñü íå çàíÿòî?
— Íåò, ñâîáîäíî. Âîò ìåíþ. ×òî âû õîòèòå çàêàçàòü?
— ×òî åñòü èç çàêóñîê?
— Ñàëàò ìÿñíîé, ñàëàò ñ êðàáàìè, èêðà, îñåòðèíà...
— Ïîæàëóé, ÿ âîçüìó ñàëàò ñ êðàáàìè.
— À ÿ îñåòðèíó.
— Êàêèå ñóïû åñòü â ìåíþ?
— Îâîùíîé ñóï, ðèñîâûé, áîðù óêðàèíñêèé, ùè, ñóï ôðóê-
òîâûé.
— ß áóäó åñòü áîðù. À âû?
— À ÿ îâîùíîé ñóï.
— ×òî âîçüìåì íà âòîðîå?
— Çäåñü ïðåêðàñíî ãîòîâÿò ðûáíûå áëþäà. ß ïîñîâåòîâàë áû
âàì çàêàçàòü ðûáó ïî-ïîëüñêè.
— Ñïàñèáî. Òàê ÿ è ñäåëàþ.
3. — Ìû ïëîõî çíàåì ðóññêóþ êóõíþ. ×òî âû íàì ìîæåòå
ïðåäëîæèòü?

95
 — Âîçüìèòå ìÿñíîå àññîðòè, çàëèâíóþ ðûáó èëè ñàëàò “Ñòî-
ëè÷íûé”.
— Ïîæàëóé, ðûáó. À òåáå?
— À ÿ âîçüìó ñàëàò è êîòëåòû ïî-êèåâñêè.
— Âèíî áóäåòå çàêàçûâàòü?
— Äà, ïîæàëóéñòà, áóòûëêó ìîëäàâñêîãî âèíà.
— À íà äåñåðò?
— Ìû åùå ïîäóìàåì. Äà, ïîæàëóéñòà, åùå ïà÷êó ñèãàðåò
“ßâà” è ñïè÷êè. Ïîêà âñå.
4. — Î, âû óæå çäåñü! Ïðèÿòíîãî àïïåòèòà!
— Ñïàñèáî. Ñàäèñü. Âîò ñâîáîäíîå ìåñòî. Îôèöèàíò! Áóäüòå
äîáðû, ïðèíåñèòå åùå îäèí ïðèáîð.
— ×òî âû ïîñîâåòóåòå ìíå çàêàçàòü? Ñåãîäíÿ òàê æàðêî. Õî-
òåëîñü áû ñúåñòü ÷åãî-íèáóäü õîëîäíîãî.
— Ìîæåòå âçÿòü õîëîäíûé îâîùíîé ñóï. Ýòî î÷åíü âêóñíî.
— Ïîæàëóéñòà, ïðèíåñèòå áóòûëêó âîäû, îâîùíîé ñóï, êó-
ðèöó ñ ðèñîì è ìîðîæåíîå.

×èòàåì è ïåðåñêàçûâàåì òåêñò:

 ðåñòîðàíå
Ìû âîøëè â çàë ðåñòîðàíà è îñìîòðåëèñü. Âñå ìåñòà áûëè
çàíÿòû, è òîëüêî èç-çà îäíîãî ñòîëèêà â óãëó ïîäíèìàëèñü äâîå.
— Íàì, êàæåòñÿ, ïîâåçëî (we must be lucky today), — ñêàçà-
ëà ìîÿ ïîäðóãà.
— Ýòè ìåñòà ñâîáîäíû? — ñïðîñèëè ìû îôèöèàíòà.
— Äà, ñâîáîäíû, — îòâåòèë îí.
Ìû ñåëè çà ñòîë. Îôèöèàíò ïðèíåñ ìåíþ. Ìû ïðèíÿëèñü
èçó÷àòü äëèííûé ñïèñîê õîëîäíûõ çàêóñîê, ãîðÿ÷èõ áëþä è íà-
ïèòêîâ. Âñêîðå ê íàì ïîäîøåë îôèöèàíò.
— ×òî âû õîòèòå çàêàçàòü?
— ß áû âûïèëà íåìíîãî êàêîé-íèáóäü ìèíåðàëüíîé âîäû.
— “Áîðæîìè” íå æåëàåòå? — ñïðîñèë îôèöèàíò.
— Î! Ýòî îòëè÷íî! È åùå ñàëàò “Âåñåííèé” è ñûð.
— Ãîðÿ÷åå áóäåòå? — ñïðîñèë îôèöèàíò.
— ß áû ñ óäîâîëüñòâèåì ñúåë áèôøòåêñ. À òû? — ñïðîñèë ÿ
ïîäðóãó.
— À ÿ õî÷ó ïîïðîáîâàòü êîòëåòó ïî-êèåâñêè.
— Èòàê, — îáðàòèëñÿ ÿ ê îôèöèàíòó, — ïðèíåñèòå, ïîæà-

96
ëóéñòà, âîäû, äâà âåñåííèõ ñàëàòà, îäèí áèôøòåêñ, îäíó êîòëåòó
ïî-êèåâñêè, ìàñëî è ñûð.
Îôèöèàíò óøåë âûïîëíÿòü çàêàç, à ìû òåì âðåìåíåì îñ-
ìîòðåëèñü. Çàë äîâîëüíî óþòíûé. Íàâåðíîå, ïîòîìó ÷òî çäåñü åñòü
öâåòû, óäà÷íî ïîäîáðàíû ñêàòåðòè è øòîðû íà áîëüøèõ îêíàõ,
õîðîøåå îñâåùåíèå. Â çàëå íå êóðÿò, ïîýòîìó ïàõëî òîëüêî âêóñ-
íîé ïèùåé. Â óãëó çàëà èãðàë íåáîëüøîé îðêåñòð, íåñêîëüêî ïàð
òàíöåâàëè.
×åðåç ìèíóò äåñÿòü îôèöèàíò ïðèíåñ è ïîñòàâèë íà ñòîë
âîäó è õîëîäíûå çàêóñêè. Çà óæèíîì ìû ïîãîâîðèëè, ïîòîì ïî-
òàíöåâàëè. Ïîçæå ìû ïîïðîñèëè ïðèíåñòè íàì åùå ìîðîæåíîå è
êîôå. Ïîñòåïåííî çàë îïóñòåë. Ñîáðàëèñü óõîäèòü è ìû.
— Ïîëó÷èòå ñ íàñ, — îáðàòèëñÿ ÿ ê îôèöèàíòó.
— Âîò ñ÷åò.
— Ïîæàëóéñòà, âîçüìèòå äåíüãè. Äî ñâèäàíèÿ.

Ó×ÈÌÑß ÓÏÎÒÐÅÁËßÒÜ ÌÅÑÒÎÈÌÅÍÈß È ÍÀÐÅ×Èß Ñ

ÍÅÎÏÐÅÄÅËÅÍÍÛÌÈ ×ÀÑÒÈÖÀÌÈ
Ìåñòîèìåíèÿ è íàðå÷èÿ êòî-òî, ÷òî-òî, êàêîé-òî, ãäå-òî,
êàê-òî è ïîäîáíûå îòíîñÿòñÿ ê ëèöàì, ïðåäìåòàì, ïðèçíàêàì,
âðåìåíè, ìåñòó, êîòîðûå íåèçâåñòíû òîìó, êòî ãîâîðèò/Pronouns
and adverbs êòî-òî, ÷òî-òî, êàêîé-òî, ãäå-òî, êàê-òî, etc. denote
things that are unknown for a speaker at the moment:
Êòî-òî ïðèíåñ ýòó êíèãó. — ß íå çíàþ, êòî ïðèíåñ ýòó
êíèãó.
Îí îòäûõàåò ãäå-òî â Åâðîïå. — Îí îòäûõàåò â Åâðîïå, ÿ
íå çíàþ òî÷íî ãäå.
Ìåñòîèìåíèÿ è íàðå÷èÿ êòî-íèáóäü, êòî-ëèáî, ÷òî-íèáóäü,
÷òî-ëèáî, êàêîé-íèáóäü, êàêîé-ëèáî, êàê-íèáóäü, êàê-ëèáî, ãäå-íè-
áóäü, ãäå-ëèáî îòíîñÿòñÿ ê ëèöàì, ïðåäìåòàì è ïðî÷åìó, ÷òî èç-
âåñòíî àâòîðó ðå÷è è åãî ñîáåñåäíèêó, íî äëÿ àâòîðà íå èìååò
çíà÷åíèÿ òî, êàêîé ïðåäìåò èëè ëèöî âûáèðàåòñÿ/Pronouns and
adverbs êòî-íèáóäü, êòî-ëèáî, ÷òî-íèáóäü, ÷òî-ëèáî, êàêîé-íè-
áóäü, êàêîé-ëèáî, êàê-íèáóäü, êàê-ëèáî, ãäå-íèáóäü, ãäå-ëèáî stand
for things that are known for the speaker and for his listener but the
speaker doesn’t care about which things will be chosen:
Ó òåáÿ åñòü íåñêîëüêî ðó÷åê, äàé ìíå êàêóþ-íèáóäü. — Äàé
ìíå ëþáóþ ðó÷êó, êîòîðóþ òû âûáåðåøü.
Äàâàé ãäå-íèáóäü ïîîáåäàåì. — Íå èìååò çíà÷åíèÿ ãäå — â

97
ðåñòîðàíå, â êàôå èëè äîìà.
 âîïðîñèòåëüíûõ ïðåäëîæåíèÿõ ñëîâà âòîðîé ãðóïïû (êòî-
íèáóäü è äðóãèå) èñïîëüçóþòñÿ, êîãäà àâòîð ðå÷è õî÷åò óçíàòü,
áûëî èëè íå áûëî ñîáûòèå/In questions the words of the 2nd group
(êòî-íèáóäü, etc.) are used when the speaker wants to make sure if
this or that event took place:
Êòî-íèáóäü çâîíèë ìíå? — ß íå çíàþ, çâîíèëè ìíå èëè íåò,
è ÿ õî÷ó óçíàòü îá ýòîì.
Êòî-òî çâîíèë ìíå? — ß çíàþ, ÷òî ìíå çâîíèëè, íî íå çíàþ,
êòî ýòî áûë, è õî÷ó óçíàòü îá ýòîì.

Òðåíèðóåìñÿ:
1. Âûáåðèòå íóæíîå ñëîâî è ïîñòàâüòå åãî âìåñòî òî÷åê.
à) ß õî÷ó ñúåñòü ... ìÿñíîå; á) Ìíå êàæåòñÿ, ìû ñ âàìè ...
âñòðå÷àëèñü — ìîæåò áûòü, â ïðîøëîì ãîäó? â)  êèíîòåàòðå
èäåò ... àìåðèêàíñêèé ôèëüì. Ïîñìîòðèì åãî? ã) ... èç âàñ ïîìî-
æåò ìíå ïðèãîòîâèòü ñàëàò? ä) Èðà îáåùàëà ïîçâîíèòü ìíå, íî
íå ïîçâîíèëà — íàâåðíîå, ... ñëó÷èëîñü; å) Ó íåãî íå áûëî ïóòå-
âîäèòåëÿ, íî îí ... ñìîã íàéòè äîðîãó â ãîñòèíèöó â íåçíàêîìîì
ãîðîäå; æ) Âàì íàäî âçÿòü ... èíòåðåñíóþ òåìó è ïîðàáîòàòü íàä
íåé.
Ñëîâà äëÿ âñòàâêè: êàê-òî, ÷òî-òî, êàêîé-òî, êàêîé-íèáóäü,
êòî-íèáóäü, êîãäà-òî.
2. Çàìåíèòå, ãäå ìîæíî, ìåñòîèìåíèÿ ñ ÷àñòèöåé -ëèáî ìåñòî-
èìåíèåì ñ ÷àñòèöåé -íèáóäü. Ñêàæèòå, â êàêèõ ñëó÷àÿõ ìåñòîèìå-
íèå èìååò áîëåå îáùåå çíà÷åíèå (óêàçûâàåò íà îäèí èç ëþáûõ ïðåä-
ìåòîâ, ëèö), à â êàêèõ — áîëåå êîíêðåòíîå (óêàçûâàåò íà îäèí èç
èçâåñòíûõ ïðåäìåòîâ, ëèö è ò.ä.).
1. Åìó êàçàëîñü, ÷òî îí óæå çíàë îñîáåííîñòè (peculiarities)
ðóññêîé êóõíè (russian cuisin) ëó÷øå, ÷åì êòî-ëèáî äðóãîé. 2. Ìíå
ïðèøëîñü íåñêîëüêî ðàç ïîñìîòðåòü ìåíþ, ÷òîáû âûáðàòü ÷òî-
ëèáî ïîäõîäÿùåå. 3. Îí ñêàçàë ìíå, ÷òî ãëàâíîå äåëî â õîðîøåì
âêóñå, à íå â ÷åì-ëèáî äðóãîì. 4. ß òåïåðü íå åì íå òîëüêî êàêèå-
ëèáî ñëàäîñòè, íî è îñòðóþ ïèùó. 5. Îí êàòåãîðè÷åñêè îòðèöàë
(he flatly denied), ÷òî ïðèíèìàë êàêîå-ëèáî ñïèðòíîå. 6. Åñëè ïðè-
íîñèëè êàêèå-ëèáî âêóñíûå âåùè, òî íà÷èíàëñÿ öåëûé ïèð (feast).

98
 3. Çàêîí÷èòå ïðåäëîæåíèÿ, óïîòðåáèâ ñëîâà, äàííûå ñïðàâà, â íóæ-
íîé ôîðìå:
1. Ìîæíî ïîéòè ... êàêîé-íèáóäü ðåñòîðàí
Ìîæíî ïîîáåäàòü ...
2. Âû åùå íå áûëè ... íîâàÿ ñòîëîâàÿ
ß õî÷ó ïîéòè îáåäàòü ...
3. Ìû ìîæåì ïîóæèíàòü ... ýòî ìàëåíüêîå êàôå
Äàâàéòå çàéäåì ...
4. Âñòàâüòå âîïðîñû, íà êîòîðûå îòâå÷àëè áû ñëåäóþùèå ïðåäëî-
æåíèÿ; óïîòðåáèòå, åñëè âîçìîæíî, ìåñòîèìåíèÿ è íàðå÷èÿ ñ íåî-
ïðåäåëåííûìè ÷àñòèöàìè:
1. — ... ?
— Ñåãîäíÿ ìû îáåäàëè â ðåñòîðàíå.
2. — ... ?
— Ýòîò ñòîëèê ñâîáîäåí.
3. — ... ?
— Íà âòîðîå ÿ õî÷ó âçÿòü ôàðøèðîâàíóþ ðûáó.
4. — ... ?
— Ìèíåðàëüíóþ âîäó.
5. Ïåðåâåäèòå íà ðóññêèé ÿçûê.
1. — Would you like to go and have dinner?
— I would. I was just going to go.
— Where shall we go?
— We can go to the ”Cosmos“ cafe. The food is quite good there.
(lit. They cook quite well there.) And it isn’t crowded now.
2. — What shall we take for our first course? Are you going to
order a soup? What are you going to drink: juice or mineral water?
— I would like to have some coffee.
3. — I liked that mineral water very much. What is it called?
“Borzhomi”. It’s Georgian mineral water.
4. — I don’t know what to take for my second course. I’d advise you
to order a cutlet a la Volgograd. They are (lit. this is) very nice.
5. — Will you please bring some salad and cold meat?
6. — Give me the bill, please.
7. — Pass the butter, please. Thank you.
8. — Is this place free?
— Yes, do sit down (please).
9. I usually have my breakfast and supper at home, and have lunch
at work. There is a good canteen at our institute. The food is very good

99
there and there is always a large choice of meat and fish courses.
6. Ðàññêàæèòå, ÷òî âû åäèòå óòðîì è âå÷åðîì, èç ÷åãî ñîñòîèò
âàø îáåä?
7. Ñîñòàâüòå äèàëîãè: à) ìåæäó äðóçüÿìè, èäóùèìè â ðåñòîðàí,
ñèäÿùèìè â ðåñòîðàíå; á) ìåæäó ïîñåòèòåëÿìè ðåñòîðàíà è îôè-
öèàíòîì.

ÒÅÑÒ
1. Äîïîëíèòå äèàëîãè íåäîñòàþùèìè ðåïëèêàìè.
1.1. — Èäè îáåäàòü. Âñå óæå íà ñòîëå.
— ...
— Íà ïåðâîå òâîé ëþáèìûé áîðù.
— ...
— Êîíå÷íî.
1.2. — Ñêîëüêî âðåìåíè?
— ...
— ß ïðîãîëîäàëñÿ.
— ...
— Äàâàé çàéäåì â ñòîëîâóþ. Òàì åñòü êîìïëåêñíûå îáåäû.
Ìîæíî áûñòðî ïîîáåäàòü.
1.3. — ...
— Íà çàêóñêó ÿ õî÷ó èêðó è åùå ñàëàò.
— ...
— Ìèíåðàëüíóþ âîäó.
1.4. — ...
— Ðàññîëüíèê, ïîæàëóéñòà.
— ...
— Êîòëåòó ïî-êèåâñêè.
2. Âûðàçèòå ñâîþ ïðîñüáó.
1. ß íå óìåþ æàðèòü ðûáó. (Íàó÷èòü) ìåíÿ. 2. Ìû î÷åíü
ñïåøèì. (Ïðèãîòîâèòü) ÷òî-íèáóäü ïîåñòü. 3. Â áóôåòå ìíîãî ëþ-
äåé. (Ñòàòü) â î÷åðåäü. 4. Áàð íàõîäèòñÿ íà âåðõíåì ýòàæå. (Ïîä-
íÿòüñÿ) íà ëèôòå. 5. Âîí ñâîáîäíûé ñòîëèê. (Çàíÿòü) åãî. 6. ß õî÷ó
ïèòü (I am thirsty). (Ñäåëàòü) êîêòåéëü. 7. ß íå çíàþ, êàê åñòü
êèâè. (Ïîêàçàòü) ìíå.
3. Ïðåäëîæèòå âûïîëíèòü äåéñòâèå âìåñòå:
1. Íàäî ñõîäèòü â ìàãàçèí è êóïèòü ÷òî-íèáóäü ê ÷àþ. — ...

100
 2. Íàäî íåìíîãî îòäîõíóòü, ìû î÷åíü óñòàëè. — ...
3. Íàäî ñõîäèòü â ñòîëîâóþ, ÿ î÷åíü ïðîãîëîäàëñÿ. — ...
4. Âûðàçèòå ñâîå ñîãëàñèå, ðàçðåøåíèå èëè çàïðåùåíèå, èñïîëüçóÿ
÷àñòèöó ïóñòü (ïóñêàé) è äàííûé ìàòåðèàë:
Íàëèòü ñòàêàí ãàçèðîâàíîé âîäû —
Ñåñòü çà âàø ñòîëèê â ñòîëîâîé —
Âûêëþ÷èòü òåëåâèçîð, íå øóìåòü —
Ïîñìîòðåòü, íå çàêèïåë ëè ÷àéíèê —
Íå åñòü ìíîãî íà íî÷ü —.

5. Âñòàâüòå ïîäõîäÿùèå êîíñòðóêöèè:

1. ... ìû ñèäåëè ìîë÷à. 2. ... îí íè ñ êåì íå ðàçãîâàðèâàë. 3. ... îí
ðàññêàçûâàë î ñâîèõ äåëàõ. 4. ... îíè ìíîãî øóòèëè.
(1. Çà óæèíîì 2. Âî âðåìÿ óæèíà).
6. Ïîäáåðèòå ê äàííûì ñëîâîñî÷åòàíèÿì ïîäõîäÿùèå ôðàçåîëîãèçìû:
Íåâîçìîæíî äîãîâîðèòüñÿ —
Ïðîæèòü äîëãî âìåñòå —
Î÷åíü îïûòíûé —
Æèòü î÷åíü õîðîøî —
(1. Êàê ñûð â ìàñëå êàòàåòñÿ. 2. Îí â ýòîì äåëå ñîáàêó ñúåë. 3.
Ñ íèì êàøè íå ñâàðèøü. 4. Ìû ñ íèì ïóä ñîëè ñúåëè).
7. Âûáåðèòå íóæíîå ñëîâî è ïîñòàâüòå åãî âìåñòî òî÷åê.
1. ß õî÷ó ... âûïèòü; 2. Ìíå êàæåòñÿ, ìû ñ âàìè ... âèäåëèñü? 3.
Ïî òåëåâèçîðó ïîêàçûâàþò ... àìåðèêàíñêèé ôèëüì. 4. ß òåïåðü íå
åì íå òîëüêî ... ñëàäîñòè, íî è îñòðóþ ïèùó. 5. Îí êàòåãîðè÷åñêè
îòðèöàë (he flatly denied), ÷òî ïðèíèìàë ... ñïèðòíîå. 6. ... èç âàñ
ïîìîæåò ìíå ïðèãîòîâèòü ïåëüìåíè? 7. Ñåðãåé îáåùàë ïîçâîíèòü
ìíå, íî íå ïîçâîíèë — íàâåðíîå, ... ñëó÷èëîñü. 8. Ó íåãî íå áûëî
êàðòû, íî îí ... ñìîã íàéòè äîðîãó â ãîñòèíèöó â íåçíàêîìîì
ãîðîäå. 9. Îí ñêàçàë ìíå, ÷òî ãëàâíîå äåëî â õîðîøåì âêóñå, à íå â
... äðóãîì. 10. Åìó êàçàëîñü, ÷òî îí óæå çíàë îñîáåííîñòè
(peculiarities) ðóññêîé êóõíè (Russian cuisin) ëó÷øå, ÷åì ... äðóãîé.
(1. Êàê-òî. 2. ×òî-òî. 3. Êàêîé-òî. 4. ×òî-íèáóäü. 5. Êòî-
íèáóäü. 6. Êîãäà-òî. 7. ×åì-ëèáî. 8. ×òî-ëèáî. 9. Êàêîé-ëèáî. 10.
Êàêèå-ëèáî).

101
 Òåìà 7
ÄÎÑÓÃ/LEISURE

Óðîê 1: Ðàññêàæèòå î ñâîèõ óâëå÷åíèÿõ/Tell us about

your hobbies

Ýòî âàì ìîæåò ïðèãîäèòüñÿ:

Óâëå÷åíèå hobby
Óâëåêàòüñÿ (÷åì?) to have a hobby, to be keen on smth.
Äîñóã, íà äîñóãå leisure, at one’s leisure
Ïðîâîäèòü äîñóã to spend time
Ñâîáîäíîå âðåìÿ spare time
Îòäûõ, îòäûõàòü rest, recreation; to have a rest
Êàíèêóëû vacation
Îòïóñê holiday

×èòàåì è ó÷èì äèàëîãè:

1. — ×åì òû çàíèìàåøüñÿ â ñâîáîäíîå âðåìÿ?
—  ñâîáîäíîå âðåìÿ ÿ ñëóøàþ ìóçûêó, ÷èòàþ, õîæó â
ñïîðòèâíûé çàë, íà äèñêîòåêó. À òû êàê ïðîâîäèøü ñâîé äîñóã?
— Îáû÷íî ÿ áûâàþ ñ äðóçüÿìè èëè äîìà, èëè çà ãîðîäîì,
íà ïðèðîäå. ×àñòî õîäèì â áàð.
2. — Òû ëþáèøü òàíöåâàòü?
— Îáîæàþ. ß íå òîëüêî áûâàþ íà äèñêîòåêàõ, íî çàíèìàþñü
åùå â òàíöåâàëüíîé ñòóäèè.
— À ãäå òàêàÿ ñòóäèÿ íàõîäèòñÿ?
— Â Äîìå êóëüòóðû. ß õîæó òóäà òðè ðàçà â íåäåëþ. Ìû
ó÷èìñÿ òàíöåâàòü ñîâðåìåííûå è ðóññêèå íàðîäíûå òàíöû, à òàê-
æå òàíöû íàðîäîâ ìèðà.
3. — À òû óâëåêàåøüñÿ ÷åì-íèáóäü?
— Ìîè óâëå÷åíèÿ âñå âðåìÿ ìåíÿëèñü: óâëåêàëñÿ òóðèçìîì,
òàíöàìè, ïåë, èãðàë íà ãèòàðå è äàæå ðèñîâàë. Çàíèìàëñÿ òåííè-
ñîì, ôèãóðíûì êàòàíèåì. Âñåãî íå ïåðå÷èñëèøü.
— Çíà÷èò, è ñïîðòîì òû óâëåêàëñÿ?
— Äà, îñîáåííî òóðèçìîì. ß îáîøåë, îáúåçäèë, îáëåòåë âñþ
ñòðàíó. È ñ÷èòàþ, ÷òî ëó÷øå îäèí ðàç óâèäåòü, ÷åì ñòî ðàç óñëû-
øàòü.

102
 4. — À ÿ — áîëåëüùèê. Ðàíüøå ñàì çàíèìàëñÿ ñïîðòîì, à ñåé-
÷àñ òîëüêî áîëåþ çà “Ðîòîð”.
— Íó, íå ñêðîìíè÷àé, ÿ æå çíàþ, ÷òî òû çíàòîê ñïîðòà. Î
ñïîðòå òû, íàâåðíîå, çíàåøü âñå, îñîáåííî î ôóòáîëå.
— Òû ïðåóâåëè÷èâàåøü (don’t exaggerate!).Òî÷íî òàêæå ÿ ìîãó
ñêàçàòü, ÷òî òû âñå çíàåøü î ìàøèíàõ.
— Íå âñå, íî êîå-÷òî. Ìíå íðàâèòñÿ âîçèòüñÿ ñ ìàøèíàìè,
ðåìîíòèðîâàòü èõ, à ñàìîå ãëàâíîå — ãîíÿòü íà íèõ.
— Òû àâòîëþáèòåëü?
— Â íåêîòîðîì ðîäå — äà.
5. — ß ñëûøàë, òû õîäèë íà âûñòàâêó êîëëåêöèîíåðîâ?
— Äà.
— Íó, è êàê?
— Èíòåðåñíîãî áûëî áîëüøå, ÷åì ÿ îæèäàë. Íî ïðî íåêîòî-
ðûå êîëëåêöèè ïðÿìî ìîæíî ñêàçàòü: ÷åì áû äèòÿ íè òåøèëîñü,
ëèøü áû íå ïëàêàëî (anything for a quiet life).
— Íó, íà âêóñ è íà öâåò òîâàðèùà íåò. Êòî ÷òî ëþáèò, òî è
êîëëåêöèîíèðóåò.
×èòàåì è ïåðåñêàçûâàåì òåêñò:
Ñåé÷àñ ìíîãî ãîâîðÿò îá îòäûõå. È âñå ïèøóò, ÷òî îòäûõàòü
íàäî àêòèâíî. ×òî çíà÷èò àêòèâíî? Íàïðèìåð, âðà÷è ñîâåòóþò
ïîñëå ðàáîòû îòäûõàòü ñïîêîéíî, íî íå ñèäåòü íà ìåñòå. Õîðîøî
õîäèòü, ãóëÿòü íà ñâåæåì âîçäóõå. Â âûõîäíûå äíè ïîëåçíî óìå-
ðåííî çàíèìàòüñÿ ñïîðòîì: êàòàòüñÿ íà ëûæàõ, ïëàâàòü, åçäèòü çà
ãîðîä (íà ïðèðîäó). Âî âðåìÿ îòïóñêà ëó÷øå êóäà-íèáóäü ïî-
åõàòü, àêòèâíåå çàíÿòüñÿ ñïîðòîì: èãðàòü â ôóòáîë èëè õîêêåé,
õîäèòü â òóðèñòè÷åñêèå ïîõîäû.
Íî íå âñå òàê äóìàþò. Ìíîãèå ñ÷èòàþò, ÷òî ýòî íåïðàâèëüíî.
Êîãäà ÷åëîâåê óñòàë è ïðèõîäèò ñ ðàáîòû, åìó íóæåí ïîêîé. Íåò
íè÷åãî ïëîõîãî â òîì, ÷òî îí âåñü âå÷åð ÷èòàåò ãàçåòû, êíèãè
èëè ñìîòðèò òåëåâèçîð. Ýòî ïîëåçíî, âî-ïåðâûõ, ïîòîìó, ÷òî ìîæíî
ðàññëàáèòüñÿ, ïîñèäåòü èëè ïîëåæàòü. Âî-âòîðûõ, ïîòîìó ÷òî ìîæíî
óçíàòü ìíîãî íîâîãî. À êîãäà ÷åëîâåê âåñü âå÷åð èãðàåò, õîäèò è
ò.ä., îí óñòàåò — ñîâðåìåííûé æèòåëü ãîðîäà íå ïðèâûê ìíîãî
äâèãàòüñÿ.
Íåêîòîðûå ñ÷èòàþò: êîãäà ÷åëîâåê îòäûõàåò, îí äîëæåí äå-
ëàòü òî, ÷òî åìó íðàâèòñÿ. Êòî-òî ðàçâîäèò öâåòû â ñâîåì äîìå,
êòî-òî óâëåêàåòñÿ ñåðüåçíîé ìóçûêîé, êòî-òî âîçèòñÿ ñ ìàøèíîé

103
â ãàðàæå, êòî-òî ïðåäïî÷èòàåò õîäèòü â òåàòðû, ìóçåè. Åñòü ëþäè,
êîòîðûå ëþáÿò ÷òî-íèáóäü êîëëåêöèîíèðîâàòü, íàïðèìåð, êàð-
òèíû. Áèáëèîôèëû ñîáèðàþò êíèãè. À íåêîòîðûå ëþäè ñîáèðàþò
ïà÷êè èç-ïîä ñèãàðåò, áàíêè èç-ïîä ïèâà, íàïåðñòêè, êðåñòèêè
è ò.ä. Ôèëàòåëèñòû êîëëåêöèîíèðóþò ìàðêè, íóìèçìàòû èíòåðå-
ñóþòñÿ ñòàðèííûìè ìîíåòàìè.
Èçâåñòíî íåìàëî ñëó÷àåâ, ÷òî èìåííî óâëå÷åíèå ñäåëàëî ÷å-
ëîâåêà èçâåñòíûì, ïîìîãëî ïðîÿâèòü åìó ñâîé òàëàíò (to realize
ones’ talant). Íàïðèìåð, àâòîð îäíîãî èç ïåðâûõ òîëêîâûõ ñëîâà-
ðåé ðóññêîãî ÿçûêà Âëàäèìèð Èâàíîâè÷ Äàëü áûë ìîðñêèì îôè-
öåðîì è âðà÷îì. Íî ñ 18-òè ëåò îí íà÷àë ñîáèðàòü ñëîâà è ñîáèðàë
èõ âñþ æèçíü. Ñëîâàðü áûë èçäàí â êîíöå XIX âåêà, íî äî ñèõ
ïîð ñ÷èòàåòñÿ â íàóêå î ÿçûêå öåííîé è èíòåðåñíîé êíèãîé. Èëè,
íàïðèìåð, â èñòîðèè ðóññêîé êóëüòóðû íåìåíåå èçâåñòåí À.Ï.
Áîðîäèí, àâòîð îïåðû “Êíÿçü Èãîðü” è äðóãèõ ìóçûêàëüíûõ
ïðîèçâåäåíèé. Îäíàêî ñàì Áîðîäèí íå ñ÷èòàë ñåáÿ êîìïîçèòî-
ðîì, ìóçûêà áûëà äëÿ íåãî ëèøü îòäûõîì, êàê îí ñàì îá ýòîì
ãîâîðèë. Îñíîâíûì äåëîì ñâîåé æèçíè îí ñ÷èòàë õèìèþ. Îí ìíî-
ãèå ãîäû ðàáîòàë ïðîôåññîðîì õèìèè â Ïåòåðáóðãñêîé ìåäèöèí-
ñêîé àêàäåìèè. Áûë îäíèì èç êðóïíåéøèõ ðóññêèõ õèìèêîâ XIX
âåêà. Íî òåì íå ìåíåå áîëüøèíñòâó ëþäåé ñåé÷àñ Áîðîäèí èçâåñ-
òåí êàê âûäàþùèéñÿ êîìïîçèòîð.

Ó×ÈÌÑß ÓÏÎÒÐÅÁËßÒÜ ãëàãîëû ÈÍÒÅÐÅÑÎÂÀÒÜÑß,

ÓÂËÅÊÀÒÜÑß/ÓÂËÅ×ÜÑß
Ýòî ãëàãîëû — ñèíîíèìû, îíè èìåþò ðàçíûå îòòåíêè â
çíà÷åíèè:
ÈÍÒÅÐÅÑÎÂÀÒÜÑß — ïðîÿâëÿòü âíèìàíèå, èíòåðåñ ê êîìó?
ê ÷åìó? ; ñòðåìèòüñÿ ÷òî-ëèáî óçíàòü î êîì? î ÷åì? (to be interested
in smth.)
ÓÂËÅÊÀÒÜÑß/ÓÂËÅ×ÜÑß — ïðîÿâëÿòü/ïðîÿâèòü ñèëüíûé
èíòåðåñ ê êîìó-, ÷åìó-ëèáî (to be keen on smth.)

Òðåíèðóåìñÿ:
1. Îòâåòüòå íà âîïðîñû ïî ñëåäóþùåìó îáðàçöó:
Îáðàçåö: — Òû ïîéäåøü íà âûñòàâêó æèâîïèñè?
— Äà, ñ óäîâîëüñòâèåì. Õîòÿ ÿ íå ìîãó
ñêàçàòü, ÷òî óâëåêàþñü æèâîïèñüþ,
íî îíà ìåíÿ èíòåðåñóåò.

104
 1.Òû ïîéäåøü íà õîêêåé? 2. Òû ïîéäåøü çàâòðà íà êîíöåðò
äæàçîâîé ìóçûêè? 3. Òû ïîéäåøü íà ôîòîâûñòàâêó? 4. Òû ïîé-
äåøü â âîñêðåñåíüå â òåàòð? 5. Òû ïîéäåøü íà áàëåò? 6. Òû ïîé-
äåøü â ïëàíåòàðèé?
2. Ïðîäîëæèòå äèàëîãè, äàéòå îòðèöàòåëüíûé îòâåò, èñïîëüçóÿ
ãëàãîëû óâëåêàòüñÿ, èíòåðåñîâàòüñÿ.
Îáðàçåö: — Çàâòðà ïî òåëåâèçîðó ôóòáîëüíûé ìàò÷. Òû
áóäåøü ñìîòðåòü?
— Íåò. ß ðàíüøå óâëåêàëñÿ ôóòáîëîì, à
òåïåðü ÿ ê íåìó ðàâíîäóøåí.
1. Ó íàñ ñåãîäíÿ âå÷åð ïîýçèè, òû ïîéäåøü? 2. Ó ìåíÿ åñòü
ëèøíèé áèëåò íà êîíöåðò ðîê-ãðóïïû, õî÷åøü ïîéòè? 3. Òû íå
ïîéäåøü â ñóááîòó íà äèñêîòåêó? 4. Ìîé äðóã äîñòàë âèäåîêàññåòó
ñ íîâûì äåòåêòèâîì, õî÷åøü ïîñìîòðåòü? 5.  ïîñëåäíåì íîìåðå
æóðíàëà íàïå÷àòàíà ôàíòàñòè÷åñêàÿ ïîâåñòü, òû áóäåøü ÷èòàòü? 6.
 òîðãîâîì öåíòðå ïîñòàâèëè íîâûå èãðîâûå àïïàðàòû, äàâàé ïî-
èãðàåì?
3. Ïîâòîðèòå äèàëîã, èçìåíÿÿ âûäåëåííûå ñëîâà.
Îáðàçåö: — ×òî òåáÿ èíòåðåñóåò — êèíî èëè òåàòð?
— È êèíî, è òåàòð, íî òåàòðîì ÿ áîëüøå
èíòåðåñóþñü. (Îïåðà — áàëåò. Äîñòîåâñêèé — ×åõîâ.
Ñèìôîíè÷åñêàÿ ìóçûêà — ýñòðàäíàÿ ìóçûêà. Ïóøêèí — Ëåð-
ìîíòîâ.Æèâîïèñü — àðõèòåêòóðà. Êëàññè÷åñêàÿ ëèòåðàòóðà — ñî-
âðåìåííàÿ ëèòåðàòóðà. Èñòîðèÿ — ñîâðåìåííîñòü. Ñîâðåìåííûé
ÿçûê — åãî èñòîðèÿ).

Îáðàòèòå âíèìàíèå!
1. — ×åì âû çàíèìàåòåñü?
— Ñïîðòîì, ÿ ñïîðòñìåí.
2. — ×åì âû óâëåêàåòåñü?
— Ñïîðòîì, ÿ ñïîðòñìåí-ëþáèòåëü (amateur).
3. — Âû èíòåðåñóåòåñü ñïîðòîì?
— Äà, ÿ èíòåðåñóþñü ñïîðòîì: ÿ ÷àñòî ñìîòðþ ñïîðòèâíûå ñî-
ðåâíîâàíèÿ ïî òåëåâèçîðó, âûïèñûâàþ ñïîðòèâíûå æóðíàëû è ò.ä.
4. Ïåðåäåëàéòå ïðåäëîæåíèÿ, èñïîëüçóÿ ãëàãîëû èíòåðåñîâàòüñÿ
èëè óâëåêàòüñÿ.
1.Âàø äðóã âûñêàçàë ñâîå ìíåíèå î ñäåëàííîé âàìè ðàáîòå.

105
2. Âû ñòðàñòíûé ëþáèòåëü ìóçûêè. 3. Ðàáîòà çàêîí÷åíà, íî âû
íè÷åãî íå çíàåòå î åå ðåçóëüòàòàõ. 4. Íà âûñòàâêå ïîÿâèëèñü íîâûå
êàðòèíû. Îäíó èç êàðòèí âû ðàññìàòðèâàëè î÷åíü äîëãî — òàê
îíà âàì ïîíðàâèëàñü.
5. Êàêîé ãëàãîë âûðàæàåò áîëåå “ñèëüíîå” îòíîøåíèå (Which verb
denotes a stronger feeling)?
...-ñÿ ìîæíî âñåì, íî ïî-íàñòîÿùåìó
...-ñÿ ìîæåò òîëüêî íåðàâíîäóøíûé ÷åëîâåê.
6. Ðàññêàæèòå, êàê âû îáû÷íî ïðîâîäèòå ñâîáîäíîå âðåìÿ, âûõîä-
íûå äíè, êàíèêóëû? Ïðè îòâåòå ìîæåòå âîñïîëüçîâàòüñÿ îáðàçöà-
ìè:
à) ìíîãî
Ó ìåíÿ ìàëî ñâîáîäíîãî âðåìåíè
ïî÷òè íåò
íåò
á) — Êàê âû ïðîâîäèòå
ñâîå ñâîáîäíîå âðåìÿ? — ß çàíèìàþñü ñïîðòîì.
— “— âûõîäíûå äíè? — Âûõîäíûå äíè ÿ
ïðîâîæó íà âîçäóõå.
— “ — ñâîè êàíèêóëû? — Åçæó ê ìîðþ.
7. Çàïîëíèòå àíêåòó “Ìîå ñâîáîäíîå âðåìÿ”:
1.Îáû÷íî â áóäíè ó ìåíÿ áûâàåò ... ÷àñà/îâ ñâîáîäíîãî âðå-
ìåíè. Ïîñëå çàíÿòèé â óíèâåðñèòåòå ÿ ÷àùå âñåãî ïðîâîæó âðåìÿ:
à) äîìà, ñìîòðþ òåëåâèçîð;
á) äîìà, ÷èòàþ;
â) íå äîìà, ãóëÿþ;
ã) íå äîìà, çàíèìàþñü ñïîðòîì;
ä) íå äîìà, õîæó â áàð èëè íà äèñêîòåêó.
2.  âûõîäíûå äíè ó ìåíÿ áûâàåò ... ÷àñà/îâ ñâîáîäíîãî âðå-
ìåíè.  âûõîäíûå äíè ÿ ÷àùå âñåãî ïðîâîæó âðåìÿ:
à) äîìà, ñìîòðþ òåëåâèçîð;
á) äîìà, ÷èòàþ;
â) íå äîìà, çàíèìàþñü ñïîðòîì;
ã) íå äîìà, åçæó çà ãîðîä;
ä) íå äîìà, âñòðå÷àþñü ñ äðóçüÿìè.
3. Â íåäåëþ â ñðåäíåì ÿ ïðîâîæó âðåìÿ
à) ó òåëåâèçîðà ... ÷àñà/îâ;
á) ÷èòàþ ... ÷àñà/îâ;

106
 â) ãóëÿþ (ïðîâîæó âðåìÿ íà âîçäóõå)... ÷àñà/îâ.
4. Ñêîëüêî ðàç â ìåñÿö âû õîäèòå:
à) â êèíî?
á) â òåàòð èëè íà êîíöåðò?
â) â áàð èëè íà äèñêîòåêó?
ã) â áèáëèîòåêó?
ä) â ãîñòè ê äðóçüÿì, çíàêîìûì?
5. Ñêîëüêî êíèã âû ïðî÷èòûâàåòå çà ìåñÿö?
6. Ñêîëüêî ðàç â ìåñÿö âû âñòðå÷àåòåñü ñ äðóçüÿìè?
8. ×òî âû äóìàåòå î òîì, êàê íàäî îòäûõàòü?
Ïðè îòâåòå èñïîëüçóéòå îäíó èç ñëåäóþùèõ ôðàç:
ß ñîãëàñåí ñ ... ß íå ñîãëàñåí ñ ...
ß äóìàþ ... Äóìàþ, îíè íå ñîâñåì ïðàâû ...
ß ñ÷èòàþ ... Ó ìåíÿ äðóãîå ìíåíèå ...
Íà ìîé âçãëÿä ... ß äóìàþ èíà÷å ...
Ïî-ìîåìó ... Äóìàþ, ÷òî îíè íå ñîâñåì ïðàâû

107
 Óðîê 2: Ñïîðò/Sport
Ýòî âàì ìîæåò ïðèãîäèòüñÿ:
Ñòàäèîí stadium
Ñïîðòèâíàÿ field
âîëåéáîëüíàÿ ïëîùàäêà volleyball, basketball field
áàñêåòáîëüíàÿ
Òåííèñíûé êîðò tennis court
Ñïîðòèâíûé,
ãèìíàñòè÷åñêèé çàë gymnasium
Ïëàâàòåëüíûé áàññåéí swimming pool
êàòîê skating-rink
Òóðíèð tournament
÷åìïèîíàò ìèðà, ... world championshi p
ñîðåâíîâàíèÿ (ïî + Äàò.ïàäåæ) competitions
òðåíèðîâêà training; coaching
ìàò÷ match
×åìïèîí, ÷åìïèîíêà champion
ìàñòåð ñïîðòà (ïî + Äàò.ïàäåæ) master of sport(s)
òðåíåð coach
Âûèãðûâàòü/ âûèãðàòü ìàò÷, to win a match,
âñòðå÷ó (ñî ñî ñ÷åòîì...) a game (with a score of...)
Ïðîèãðûâàòü/ïðîèãðàòü to lose
Ïîáåäèòü, îäåðæàòü/ to win, to gain a victory over
îäåðæèâàòü ïîáåäó
Ñûãðàòü âíè÷üþ, ñî ñ÷åòîì to make a draw;
to end the game with a score...
Çàíÿòü(çàâîåâàòü)/çàíèìàòü
(çàâîåâûâàòü) ïåðâîå ìåñòî to gain first place
Áîëåëüùèê, fan
áîëåòü (çà + Âèí. ïàäåæ) to be a fan

×èòàåì è ó÷èì äèàëîãè:

1. — Òû çàíèìàåøüñÿ ñïîðòîì?
— Äà, çàíèìàþñü.
— Êàêèìè âèäàìè?
— Çèìîé ÿ õîæó íà ëûæàõ, ëåòîì êàòàþñü íà âåëîñèïåäå è
êðóãëûé ãîä ïëàâàþ.
— È ó òåáÿ íà âñå õâàòàåò âðåìåíè?

108
 — Íå âñåãäà. Âåäü ÿ ó÷óñü â óíèâåðñèòåòå. Â áàññåéí ÿ õîæó
äâà ðàçà â íåäåëþ, ïî óòðàì. Íà ëûæàõ êàòàþñü òîëüêî ïî âîñêðå-
ñåíüÿì.
— Äàâíî òû çàíèìàåøüñÿ ñïîðòîì?
— Äàâíî, ñ äåòñòâà.
2. — Ïðèâåò! Òû íà ñòàäèîí?
— Äà, ñåãîäíÿ “Ðîòîð” èãðàåò ñî “Ñïàðòàêîì”.
— Òû áûë íà ïðîøëîì ìàò÷å?
— Äà. Òîãäà ñîðåâíîâàíèÿ çàêîí÷èëèñü ïîáåäîé “Ñïàðòàêà”.
— À ÿ äóìàë, ÷òî âûèãðàë “Ðîòîð”.
— Íåò, ÿ ïîìíþ òî÷íî, ñ÷åò áûë 2 : 1.
— Ãîâîðÿò, ñåãîäíÿ èãðàåò ñèëüíûé ñîñòàâ, èãðà äîëæíà
áûòü èíòåðåñíîé.
3. — Çäðàâñòâóé! ×òî äåëàåøü?
— Áîëåþ.
— ×òî ñ òîáîé? ×åì áîëååøü?
— Íå ÷åì, à çà êîãî. Ñìîòðþ ïî òåëåâèçîðó õîêêåé. Íàøè
èãðàþò ñ ôèííàìè.
— Íó è êàê? Êàêîé ñ÷åò?
— Òîëüêî íà÷àëè. Ïîêà íè÷üÿ 0 : 0 (íîëü-íîëü).
— Ñïàñèáî, ÷òî ñêàçàë î ìàò÷å. ß ñåé÷àñ òîæå áóäó ñìîòðåòü.
Âåäü ÿ íå ïðîïóñêàþ íè îäíîãî òóðíèðà.
— À òû, ñëó÷àéíî, íå çíàåøü, êàê ñûãðàëè íàøè ñ ÷åõàìè?
— Èãðà êîí÷èëàñü ñî ñ÷åòîì 5 : 3 â ïîëüçó íàøèõ.
4. — Êîãäà òû ñåãîäíÿ áóäåøü äîìà?
— Ïîçäíî. Ó ìåíÿ òðåíèðîâêà.
— Âå÷íî ýòè òðåíèðîâêè! À êàê æå ýêçàìåíû.
— Îäíî äðóãîìó íå ìåøàåò.
— Êàê ýòî íå ìåøàåò?
— À âîò òàê. Ïîñëå çàíÿòèé ñïîðòîì ÿ ñåáÿ îòëè÷íî ÷óâ-
ñòâóþ. È ýòî ïîìîãàåò ìíå ó÷èòüñÿ. Äà è ïîòîì òðåíåð ó íàñ
ñòðîãèé: íå ðàçðåøàåò ïðîïóñêàòü òðåíèðîâêè, îñîáåííî åñëè ìû
ãîòîâèìñÿ ê ñîðåâíîâàíèÿì. Ëó÷øå ïðèõîäè êî ìíå çàâòðà.

×èòàåì è ïåðåñêàçûâàåì òåêñò:

Âû çàíèìàåòåñü ñïîðòîì?
Çàíèìàþñü ëè ÿ ñïîðòîì? Íåìíîãî çàíèìàþñü. Êàæäîå óòðî

109
ÿ äåëàþ çàðÿäêó, à ïîòîì áåãàþ êèëîìåòðà äâà-òðè ïî íàáåðåæ-
íîé Âîëãè. Ñòàäèîíà ðÿäîì ñ îáùåæèòèåì ïîêà íåò, åñòü ïðîñòî
íåáîëüøàÿ ñïîðòèâíàÿ ïëîùàäêà, ãäå ìîæíî èãðàòü â ôóòáîë èëè
â âîëåéáîë. Çäåñü òàêæå ìîæíî èãðàòü â áàäìèíòîí. Â îáùåæèòèè
íà íåêîòîðûõ ýòàæàõ ñòîÿò ñòîëû äëÿ íàñòîëüíîãî òåííèñà, è ïî
âå÷åðàì â ýòèõ ìåñòàõ î÷åíü îæèâëåííî. Ñàì ÿ íå èãðàþ â íà-
ñòîëüíûé òåííèñ, íî âñå ðàâíî ïðèõîæó òóäà, òàê êàê ëþáëþ
ñìîòðåòü, êàê èãðàþò äðóãèå. Ìíå íðàâèòñÿ áîëüøîé òåííèñ, ó
ìåíÿ åñòü ðàêåòêà, è ïîýòîìó èíîãäà â âûõîäíûå äíè ÿ åçæó íà
Öåíòðàëüíûé ñòàäèîí, ãäå òðåíèðóþñü íà òåííèñíîì êîðòå. Êî-
íå÷íî, ÿ íå ïðîôåññèîíàë è íå èìåþ çâàíèÿ ìàñòåðà ñïîðòà ïî
òåííèñó. Ïðîñòî ÿ ëþáèòåëü, ïðîñòî ÿ óìåþ èãðàòü â òåííèñ. È
ýòîãî äîñòàòî÷íî äëÿ òîãî, ÷òîáû âûñòóïàòü íà ñîðåâíîâàíèÿõ çà
óíèâåðñèòåòñêóþ ñáîðíóþ.
Áîëüøå âñåãî ÿ ëþáëþ ïëàâàòü è, åñëè áû ó ìåíÿ áûëî
âðåìÿ, ÿ ñèñòåìàòè÷åñêè (routinely) õîäèë áû â áàññåéí. Ê ñîæà-
ëåíèþ, âðåìåíè íà ýòî íå õâàòàåò. Ïëàâàþ ÿ â îñíîâíîì ëåòîì,
òàê êàê ðÿäîì Âîëãà, íî êðîìå òîãî êàíèêóëû ñòàðàþñü ïðîâî-
äèòü íà ìîðå.
Çèìîé, â õîðîøóþ ïîãîäó, ÿ õîæó íà ëûæàõ, èíîãäà ïîñëå
çàíÿòèé âå÷åðîì ÿ åçæó âî Äâîðåö ñïîðòà êàòàòüñÿ íà êîíüêàõ.
Çäåñü æå, âî Äâîðöå ñïîðòà, ìíå íðàâèòñÿ íàáëþäàòü, êàê ñîâñåì
ìàëåíüêèå äåòè çàíèìàþòñÿ ôèãóðíûì êàòàíèåì. Èíòåðåñóþò ìåíÿ
è ñîðåâíîâàíèÿ ïî ôèãóðíîìó êàòàíèþ. Íó, à åñëè çäåñü èãðàþò â
õîêêåé, îñîáåííî, åñëè ýòî êàêîé-íèáóäü ÷åìïèîíàò, òî ÿ îòêëà-
äûâàþ (to postpone) âñå äåëà è íà÷èíàþ áîëåòü çà ëþáèìóþ êî-
ìàíäó. Ñàì ÿ ïëîõî èãðàþ â õîêêåé, íî çàòî ñòðàñòíûé áîëåëü-
ùèê. Çèìîé ÿ íå ïðîïóñêàþ íè îäíèõ ñîðåâíîâàíèé ïî õîêêåþ, à
ëåòîì — ïî ôóòáîëó.
Îäíèì ñëîâîì, ñïîðò â ìîåé æèçíè çàíèìàåò áîëüøîå ìåñ-
òî, îí î÷åíü ïîëåçåí äëÿ çäîðîâüÿ, à åñëè òû çäîðîâ, òî ìíîãîå
ìîæåøü ñäåëàòü. Íå äàðîì ãîâîðèòñÿ: “Â çäîðîâîì òåëå — çäîðî-
âûé äóõ”.

Ó×ÈÌÑß ÓÏÎÒÐÅÁËßÒÜ ãëàãîë ÈÃÐÀÒÜ

ÈÃÐÀÒÜ (òîëüêî íåñîâ. âèä) — ’Çàáàâëÿòüñÿ, ðåçâèòüñÿ, ðàç-
âëåêàòüñÿ’: èãðàòü â êóêëû, èãðàòü ñ ðåáåíêîì, ñ êîøêîé, ñ
ñîáàêîé.
ÈÃÐÀÒÜ/ÑÛÃÐÀÒÜ — 1) âî ÷òî-í. — ’Ïðîâîäèòü âðåìÿ â

110
çàíÿòèè, êîòîðîå èìååò îïðåäåëåííûå ïðàâèëà è ñëóæèò äëÿ îò-
äûõà, ÿâëÿåòñÿ âèäîì ñïîðòà’: èãðàòü/ñûãðàòü â âîëëåéáîë, ôóò-
áîë, òåííèñ, ïèíã-ïîíã; 2) íà ÷åì-í. — ’Èñïîëíÿòü ÷òî-ë. íà
ìóçûêàëüíîì èíñòðóìåíòå’: èãðàòü/ñûãðàòü íà ñêðèïêå, íà ïèà-
íèíî.
ÂÛÈÃÐÀÒÜ/ÂÛÈÃÐÛÂÀÒÜ — ’Ïîáåäèòü â èãðå, â áîþ è
ò.ä.’; ïðîòèâîïîëîæíîå ÏÐÎÈÃÐÀÒÜ/ÏÐÎÈÃÐÛÂÀÒÜ: âûèãðàòü
— ïðîèãðàòü ñîðåâíîâàíèÿ, ïåðâåíñòâî ìèðà, ïàðòèþ â øàõìàòû.

Òðåíèðóåìñÿ:
1. Âìåñòî òî÷åê âñòàâüòå ãëàãîëû èãðàòü, ñûãðàòü, ïðîèãðàòü,
âûèãðàòü.
Â÷åðà ÿ áûë íà ñòàäèîíå. ... êîìàíäû “Ðîòîð” è “Ñïàðòàê”.
“Ðîòîð” ... ïëîõî è ... ñî ñ÷åòîì 1 : 3. Ñïàðòàêîâöû îïÿòü ... âñòðå÷ó.
ß äóìàþ, ñåé÷àñ ýòî ëó÷øàÿ íàøà êîìàíäà.  ýòîì ñåçîíå îíà ...
î÷åíü õîðîøî: ñïàðòàêîâöû ... ñåìü âñòðå÷ü, ... îäíó âñòðå÷ó è äâà
ðàçà ... âíè÷üþ.
2. Óêàçàííûå ñëîâà óïîòðåáèòå â íóæíîé ôîðìå ñ ïðåäëîãàìè â, íà:
ðîÿëü, ïèíã-ïîíã, òåííèñ, ãèòàðà, øàõìàòû, ñíåæêè.
1. Äåòè ëþáèëè èãðàòü ... . 2. Âû äàâíî èãðàåòå ... ? 3. Ìîé
ïðèÿòåëü ñûãðàë ... . 4. Âû èãðàåòå ... ? — Íåò, ÿ èãðàþ ... . 5.
Óíèâåðñèòåòñêàÿ êîìàíäà èãðàëà ... .
3. Ñîåäèíèòå ïðåäëîæåíèÿ, çàìåíèâ ìåñòîèìåíèå îíà ñîþçíûì ñëî-
âîì êîòîðûé â íóæíîé ôîðìå, ñ íóæíûì ïðåäëîãîì.
Îíà â ïðîøëîì ãîäó åçäèëà âî Ôðàíöèþ.
 íåé ðàíüøå èãðàë ìîé áðàò.
Ëåîíîâ èãðàåò Â íåé òðåíåðîì áûë ìîé áðàò.
â êîìàíäå Åå ñåé÷àñ òðåíèðóåò Áëèíîâ.
Ñ íåé íåäàâíî èãðàëà íàøà êîìàíäà.
Î íåé ìíîãî ïèñàëè â ãàçåòàõ.
4. Çàäàéòå âîïðîñû, íà êîòîðûå ìîæíî áûëî áû îòâåòèòü ñëåäó-
þùèì îáðàçîì.
1. — ... ?
— Äà, ÿ äàâíî çàíèìàþñü ñïîðòîì.
2. — ... ?
— ß èãðàþ â òåííèñ.
3. — ... ?

111
 — Ìîé äðóã èãðàåò â ôóòáîë.
4. — ... ?
— Îí èãðàåò â íàøåé óíèâåðñèòåòñêîé êîìàíäå.
5. — ... ?
— Äà, ÿ áûë íà â÷åðàøíåì ìàò÷å.
6. — ... ?
— Âûèãðàëà êîìàíäà “Ðîòîð”.
7. — ... ?
— Èãðà êîí÷èëàñü ñî ñ÷åòîì 3 : 1.
5. Îòâåòüòå íà âîïðîñû:
1. Âû çàíèìàåòåñü ñïîðòîì? 2. Êàêèì âèäîì ñïîðòà âû çàíè-
ìàåòåñü? 3. Êòî åùå â âàøåé ñåìüå çàíèìàåòñÿ ñïîðòîì? 4. Âû
óìååòå ïëàâàòü? 5. Êàêèì ñòèëåì âû ïëàâàåòå? (êðîëü/crawl, áðàññ/
breaststroke) 6. Âû óìååòå êàòàòüñÿ íà êîíüêàõ? 7. Êàêèå âèäû
ñïîðòà ïîïóëÿðíû â âàøåé ñòðàíå? 8. Êàêîé âèä ñïîðòà ñàìûé
ïîïóëÿðíûé â âàøåé ñòðàíå? 9. Ãäå ïðîõîäÿò ñîðåâíîâàíèÿ ïî
ôóòáîëó, ïî ïëàâàíèþ, ïî ôèãóðíîìó êàòàíèþ? 10. Ãäå ïðîõîäÿò
òðåíèðîâêè ïî òåííèñó, ïî ãèìíàñòèêå, ïî âîëåéáîëó, ïî áàñ-
êåòáîëó? 11. Âû áîëååòå çà êàêóþ-íèáóäü êîìàíäó?
6. Ñëîâà, ñòîÿùèå ñïðàâà, ïîñòàâüòå â íóæíîé ôîðìå.
Ìîÿ ïîäðóãà âñåãäà áûëà ... õîðîøàÿ ñïîðòñìåíêà
Íåäàâíî îíà ñòàëà ... ÷åìïèîíêà ãîðîäà
ïî ãèìíàñòèêå
Âû çàíèìàåòåñü ... ? ñïîðò
ß çàíèìàþñü ... áåã è òåííèñ
Ðàíüøå ÿ óâëåêàëñÿ ... øàõìàòû è ëûæè
Òåïåðü ÿ óâëåêàþñü ... âåëîñèïåä è ïëàâàíèå
7. Ñëîâà, ñòîÿùèå ñïðàâà, ïîñòàâüòå â íóæíîé ôîðìå ñ íóæíûì
ïðåäëîãîì.
Ìîé äðóã — ìàñòåð ñïîðòà ... áîêñ
Îíà ÷åìïèîí ìèðà ... ñðåäè æåíùèí. òåííèñ
Âàëåðèé Èâàíîâè÷ — íàø òðåíåð ... âîëåéáîë
Ãäå ïðîõîäÿò âàøè òðåíèðîâêè ...? áàñêåòáîë
Çàâòðà âî Äâîðöå ñïîðòà ñîñòîÿòñÿ
ñîðåâíîâàíèÿ ... ôèãóðíîå êàòàíèå
Êòî ñòàë ÷åìïèîíîì ìèðà ...? øàõìàòû
ß áûâàþ íà âñåõ ñîðåâíîâàíèÿõ ... ãèìíàñòèêà, ïëàâàíèå

112
8. Âìåñòî òî÷åê âñòàâüòå ãëàãîëû, äàííûå â ñêîáêàõ, â íóæíîé
ôîðìå.
1. Âû óìååòå ...? Êàêèì ñòèëåì âû ...? ß òîæå ... êðîëåì.
Ñìîòðèòå, êàê êðàñèâî îíè ...! Êòî ... ïåðâûì? Ïî-ìîåìó, ïåð-
âûì ... Êóçíåöîâ. — Âû õîòèòå ... ê òîìó áåðåãó? — Íåò, ÿ áóäó ...
çäåñü. (Ïëûòü — ïëàâàòü).
2. — Âû ... íà ëûæàõ? — Íåò, ÿ íèêîãäà íå ... íà ëûæàõ, íî ÿ
õî÷ó íàó÷èòüñÿ ... íà ëûæàõ. — Âû ÷àñòî ... â áàññåéí? — ß ... â
áàññåéí äâà ðàçà â íåäåëþ. — Êîãäà âû ... â ñëåäóþùèé ðàç? — ß ...
çàâòðà. — Åñëè ó âàñ åñòü âðåìÿ, ... âìåñòå. — Êóäà âû ...? — Ìû ...
íà êàòîê. — À âû òîæå ... íà êàòîê? — Íåò, ÿ ... íà êàòîê â ñóááîòó.
(Õîäèòü — èäòè/ïîéòè).
3. — Êóäà âû ...? — ß ... íà âîêçàë: îïàçäûâàþ íà ïîåçä. —
Êòî ... ïåðâîé? — Ïåðâîé ... Ïàíîâà. Êðàñèâî ..., ïðàâäà? Ñåãîäíÿ
îíà ... ñòî ìåòðîâ, íî îíà ... è íà áîëüøèå äèñòàíöèè. (Áåãàòü —
áåæàòü).
9. Çàìåíèòå ïðÿìóþ ðå÷ü êîñâåííîé/Change the sentences into reported
speech.
1. Òðåíåð ñïðîñèë ìåíÿ:
“Êàêèì ñïîðòîì âû çàíèìàëèñü ðàíüøå?”
“Êîãäà âû íà÷àëè èãðàòü â ôóòáîë?”
“Â êàêîé êîìàíäå âû èãðàëè ðàíüøå?”
2. ß îòâåòèë åìó:
“ß çàíèìàëñÿ áîêñîì”.
“ß íà÷àë èãðàòü â ôóòáîë ñåìü ëåò íàçàä”.
“ß èãðàë â ôóòáîë è â õîêêåé â êîìàíäå
“Çåíèò””.
3. ß ñïðîñèë ìàëü÷èêà:
“Òû ëþáèøü ñïîðò?”
“Òû çàíèìàåøüñÿ ñïîðòîì?”
“Òû êàòàåøüñÿ íà ëûæàõ?”
4. Âðà÷ ñêàçàë Ñåðãåþ:
“Çàíèìàéòåñü ñïîðòîì”.
“Áðîñüòå êóðèòü”.
“Äåëàéòå óòðåííþþ ãèìíàñòèêó”.
10. Ïðî÷èòàéòå è ïåðåñêàæèòå òåêñò.
Îäíàæäû ìîëîäîé ÷åëîâåê ïðèãëàñèë çíàêîìóþ äåâóøêó íà
ôóòáîëüíûé ìàò÷. Òàê êàê äåâóøêà íèêîãäà íå áûëà íà ñîðåâíî-
âàíèÿõ ïî ôóòáîëó, þíîøà ïîäðîáíî îáúÿñíèë åé ïðàâèëà èãðû.

113
 Âî âðåìÿ èãðû äåâóøêà âåëà ñåáÿ, êàê âñå áîëåëüùèêè:
àïëîäèðîâàëà, ïðûãàëà, êðè÷àëà.
Ïîñëå îêîí÷àíèÿ ìàò÷à þíîøà ñïðîñèë äåâóøêó:
— Íó, êàê òåáå ïîíðàâèëàñü èãðà?
— Î÷åíü, — âîñêëèêíóëà äåâóøêà. Âñå áûëî î÷åíü èíòåðåñ-
íî. Òîëüêî ÿ íå ïîíèìàþ îäíîãî: ïî÷åìó âñå èãðîêè áåãàþò çà
îäíèì ìÿ÷îì? Íåóæåëè íåëüçÿ äàòü èì äâàäöàòü äâà ìÿ÷à — êàæ-
äîìó ïî ìÿ÷ó?
11. Ñîñòàâüòå ðàññêàç, èñïîëüçóÿ ñëåäóþùèå ñëîâà è âûðàæåíèÿ:
Çàíèìàòüñÿ ñïîðòîì, äåëàòü óòðåííþþ çàðÿäêó, óâëåêàòüñÿ
ôóòáîëîì (âåëîñèïåäîì), áîëåòü çà êîìàíäó, âûèãðàòü (ïðîèã-
ðàòü) ñî ñ÷åòîì, ôóòáîëüíûé ìàò÷, óìåòü êàòàòüñÿ íà êîíüêàõ,
ñìîòðåòü ñîðåâíîâàíèÿ ïî òåëåâèçîðó.

114
 Óðîê 3: Âàø ëþáèìûé âèä èñêóññòâà/you favourite
type of part?

Ýòî âàì ìîæåò ïðèãîäèòüñÿ:

Òåàòð îïåðû è áàëåòà, Theater; opera/balet house; drama
äðàìû è êîìåäèè, and comedy theatre; musical
ìóçûêàëüíîé êîìåäèè comedy/operetta house;
(îïåðåòòû), êóêîë, puppet-show; variety show/music
ýñòðàäû, þíîãî çðèòåëÿ hall; theatre for the young.
Êîíñåðâàòîðèÿ Conservatory
Ôèëàðìîíèÿ Philarmonic Society
Öèðê circus
Äâîðåö (äîì) êóëüòóðû community centre
Êîíöåðòíûé çàë concert hall
Òåàòðàë (áûòü òåàòðàëîì) theatre lover/theatre goer
áàëåòà, æèâîïèñè, balet, arts,
Ëþáèòåëü äæàçà, ëåãêîé ìóçûêè, jazz, pop music,
íàðîäíîé ìóçûêè folk music admirer

×èòàåì è ó÷èì äèàëîãè:

1. — Ñëóøàé, âåäü çàâòðà ó íàñ ñâîáîäíûé äåíü. Íå ñõîäèòü ëè
íàì êóäà-íèáóäü?
— Äà, íåïëîõî áû íåìíîãî îòäîõíóòü, ðàçâëå÷üñÿ (to have a
good time).
— ß ïðåäëàãàþ ïîñëóøàòü â Öåíòðàëüíîì êîíöåðòíîì çàëå
ñèìôîíè÷åñêèé îðêåñòð ïîä óïðàâëåíèåì À. Ñåðîâà (under conduct
of Serov).
— Òû çíàåøü, ÿ íå ëþáèòåëü ñèìôîíè÷åñêîé ìóçûêè.
— Íî åñëè òû óñëûøèøü, êàê èñïîëíÿåò ýòîò îðêåñòð ìó-
çûêó Ãåîðãèÿ Ñâèðèäîâà ê ïðîèçâåäåíèÿì Ïóøêèíà, òû íå îñòà-
íåøüñÿ ðàâíîäóøíûì (you won’t stay indifferent).
— Íó, äàâàé ïîïðîáóåì ñõîäèòü.
2. — Òû ñëûøàë, ÷òî â Âîëãîãðàäå ãàñòðîëèðóåò (plays on tour)
Âåíãåðñêèé öèðê íà âîäå? Ïîòðÿñàþùåå ïðåäñòàâëåíèå ñ âîäîïà-
äîì (waterfall) è ôîíòàíîì. Êðîìå àêðîáàòîâ è ãèìíàñòîâ òàì
ìíîãî çâåðåé: äðåññèðîâàííûå (performing) ëüâû, ëîøàäè è ïîíè.

115
Âåñü âå÷åð íà àðåíå êëîóíû. Îäíèì ñëîâîì, ñîâåòóþ ñõîäèòü —
âû î÷åíü âåñåëî ïðîâåäåòå âðåìÿ. Öèðê åñòü öèðê!
— Ñ òîáîé íåëüçÿ íå ñîãëàñèòüñÿ. Íî ÿ óçíàâàë íàñ÷åò áèëå-
òîâ (I tried to find out about tickets). Íà ñåãîäíÿ íè÷åãî íåò (no
tickets for today).
— ×òî æ, íà íåò è ñóäà íåò. Ìîæíî ñõîäèòü çàâòðà.
3. — Òû íå çíàåøü ñëó÷àéíî, ÷òî òàêîå ÍÝÒ?
— Ýòî àááðåâèàòóðà íàçâàíèÿ íîâîãî ýêñïåðèìåíòàëüíîãî
òåàòðà.
— È ÷òî æå îíè òàì ýêñïåðèìåíòèðóþò?
— Íîâûé âçãëÿä (approach) íà êëàññè÷åñêóþ äðàìàòóðãèþ
(the drama). Íàïðèìåð, ó íèõ óæå íåñêîëüêî ñåçîíîâ èäåò ñïåê-
òàêëü “Ðîìåî è Äæóëüåòòà”, â êîòîðîì ñîâðåìåííûå äåêîðàöèè è
êîñòþìû, çâó÷èò ìóçûêà ãðóïïû “Àðò ÎÔ ÍÎÉÇ”.

×èòàåì è ïåðåñêàçûâàåì òåêñò:

Êëàññèêà íà ñöåíå ñîâðåìåííîãî òåàòðà
 ðåïåðòóàðå ñîâðåìåííûõ òåàòðîâ êëàññèêà, ðóññêàÿ è çàðó-
áåæíàÿ, âñåãäà çàíèìàëà áîëüøîå ìåñòî. Â ïîñëåäíåå âðåìÿ èíòå-
ðåñ ê êëàññèêå îñîáåííî óâåëè÷èëñÿ. Ìíîãèå íîâûå ïîñòàíîâêè
(plays) êëàññè÷åñêèõ ïðîèçâåäåíèé ïîëüçóþòñÿ áîëüøèì óñïå-
õîì (are of great success) ó çðèòåëåé, îíè èäóò ïî íåñêîëüêî
ñåçîíîâ ïîäðÿä (in succession), î íèõ ìíîãî ãîâîðÿò è ïèøóò, èõ
ïîêàçûâàþò ïî òåëåâèäåíèþ.
Ñðåäè ðóññêèõ äðàìàòóðãîâ-êëàññèêîâ ñåãîäíÿ, ïîæàëóé,
íàèáîëåå ïîïóëÿðíû ÷åòûðå èìåíè — Ãðèáîåäîâ, Ãîãîëü, Îñòðî-
âñêèé è ×åõîâ.  ïîñëåäíèå ãîäû ïîÿâèëèñü íîâûå èíòåðåñíûå
ïîñòàíîâêè èõ ïüåñ, ñòàâÿòñÿ è òàêèå âåùè, êîòîðûå íåêîòîðîå
âðåìÿ áûëè çàáûòû.
Èç çàïàäíûõ äðàìàòóðãîâ-êëàññèêîâ íà ïåðâîì ìåñòå ñòîèò
Øåêñïèð. Áåññìåðòíûå ïüåñû ýòîãî àíãëèéñêîãî äðàìàòóðãà XVIII
âåêà ïðîäîëæàþò íðàâèòüñÿ ñîâðåìåííîìó çðèòåëþ è ïðèâëåêà-
þò ðåæèññåðîâ ðàçíûõ íàïðàâëåíèé (of different styles). Èäóò òàê-
æå ïüåñû Ìîëüåðà, Èáñåíà, Øîó è ìíîãèõ äðóãèõ èçâåñòíûõ
ïèñàòåëåé ïðîøëîãî.
Ïîñòàíîâêè êëàññè÷åñêèõ ïüåñ íåðåäêî âûçûâàþò ãîðÿ÷èå
ñïîðû (heated discussions). Ñîâðåìåííûé çðèòåëü â öåëîì (on the
whole) õîðîøî çíàêîì ñ êëàññè÷åñêîé ëèòåðàòóðîé è åãî èíòåðå-

116
ñóåò, êàê ïîñòàâëåíà â òåàòðå òà èëè èíàÿ âåùü. Îí îõîòíî ñðàâ-
íèâàåò (compare) ðàçíûå ïîñòàíîâêè îäíîãî è òîãî æå ïðîèçâå-
äåíèÿ, îáñóæäàåò, êàêàÿ èç íèõ íàèáîëåå óäà÷íà. Äåëî â òîì, ÷òî
èìåííî êëàññè÷åñêèå âåùè ìíîãèìè ðåæèññåðàìè ñòàâÿòñÿ ñî-
âñåì ïî-íîâîìó, íåòðàäèöèîííî. Òåàòð ñòðåìèòñÿ ïîñòàâèòü ïðî-
áëåìû, êîòîðûå âîëíóþò ñîâðåìåííîãî ÷åëîâåêà, è äëÿ ýòîãî
èùåò íîâûå òåàòðàëüíûå ôîðìû.
Ãäå ãðàíèöû ñâîáîäû òåòðà â ïîñòàíîâêå êëàññè÷åñêîãî ïðî-
èçâåäåíèÿ (How far a theatre can go in its performance of a classical
play)? Îäíè ðåæèññåðû ñ÷èòàþò, ÷òî êëàññèêó íàäî ñòàâèòü âñå-
ãäà òàê, êàê áóäòî ýòî ïðîèçâåäåíèå íàïèñàíî íå â äðóãóþ ýïî-
õó, à òîëüêî â÷åðà. “Òåàòð íå ìóçåé è íå ó÷åáíèê èñòîðèè,—
ãîâîðÿò îíè, — à êëàññèêà ïîòîìó è íàçûâàåòñÿ êëàññèêîé, ÷òî
îíà íå çíàåò âðåìåíè (it doesn’t belong to time)”. Äðóãèå ñ ýòèì íå
ñîãëàñíû, ïîòîìó ÷òî îíè ëþáÿò òðàäèöèîííûé òåàòð. Îíè ñ÷èòà-
þò, ÷òî òåàòð îáÿçàòåëüíî äîëæåí ïåðåäàòü ñòèëü òîé ýïîõè, êîã-
äà ïðîèçâåäåíèå áûëî ñîçäàíî, ïîêàçàòü òî÷íûå èñòîðè÷åñêèå
äåòàëè — äåêîðàöèè, êîñòþìû. Åñëè ýòîãî íå áóäåò, òî Ãîãîëü íå
áóäåò Ãîãîëåì, à Îñòðîâñêèé — Îñòðîâñêèì.

Ó×ÈÌÑß ÓÏÎÒÐÅÁËßÒÜ ãëàãîëû ËÞÁÈÒÜ, ÍÐÀÂÈÒÜÑß/

ÏÎÍÐÀÂÈÒÜÑß (to love, to like):
Ãëàãîëû ëþáèòü è íðàâèòüñÿ ìîãóò îòíîñèòüñÿ íå òîëüêî ê
ëþäÿì, íî è ê âåùàì. Ïðè÷åì ðàçëè÷èå â ýòîì ñëó÷àå íå ñâîäèòñÿ
òîëüêî ê òîìó, ÷òî ëþáèòü îçíà÷àåò áîëåå âûñîêóþ ñòåïåíü ÷óâ-
ñòâà, ÷åì íðàâèòüñÿ. Âàæíî òàêæå è òî, ÷òî ëþáèòü âñåãäà îáî-
çíà÷àåò äëèòåëüíîå ÷óâñòâî è íå ìîæåò îòíîñèòüñÿ ê îáúåêòàì,
êîòîðûå ñóùåñòâóþò íåäîëãî. Íàïðèìåð, íåëüçÿ ëþáèòü “ýòî ÿá-
ëîêî”, “ñåãîäíÿøíèé âå÷åð”. Ó ãëàãîëà íðàâèòüñÿ òàêèõ îãðàíè-
÷åíèé íåò. (The verbs ëþáèòü and íðàâèòüñÿ may correspond as
with animate as with inanimate objects. The difference between them is
not only in the degree of feeling. It’s important to mention that ëþ-
áèòü always stands for a lasting feeling and cannot correspond with
short-lived objects. For example, one cannot ëþáèòü “this apple”,
“tonight party”. The verb íðàâèòüñÿ has no such restrictions).
Ñðàâíèòå:
ß ëþáëþ ñâîþ ñåñòðó, òàêóþ ìóçûêó...
Ìíå íðàâèòñÿ ìîÿ ñåñòðà, òàêàÿ ìóçûêà...
Ãëàãîëû ëþáèòü è íðàâèòüñÿ ìîãóò ñî÷åòàòüñÿ íå òîëüêî ñ

117
ñóùåñòâèòåëüíûìè, íî è ñ ãëàãîëàìè â ôîðìå èíôèíèòèâà: ß
ëþáëþ ãîâîðèòü ïî-ðóññêè/Ìíå íðàâèòñÿ ãîâîðèòü ïî-ðóññêè/Ìíå
ïîíðàâèëîñü ãîâîðèòü ïî-ðóññêè.

Òðåíèðóåìñÿ:
1. Êàê âû ñêàæåòå — “ÿ ëþáëþ” èëè “ìíå íðàâèòñÿ” (åñëè âû
ìîæåòå óïîòðåáèòü îáà âàðèàíòà, ñäåëàéòå ýòî): 1) î ïüåñå
×åõîâà “×àéêà”; 2) î ïîñòàíîâêå ýòîé ïüåñû; 3) î ìóçûêå; 4) î
â÷åðàøíåé òåëåïåðåäà÷å; 5) î çàíÿòèÿõ ïî ãðàììàòèêå; 6) î íà-
øåì ñåãîäíÿøíåì çàíÿòèè.
2. Îòâåòüòå íà âîïðîñû, óïîòðåáèâ ãëàãîë íðàâèòüñÿ â ñî÷åòàíèè
ñ ñóùåñòâèòåëüíûì èëè èíôèíèòèâîì: Îáðàçåö: — Âû ëþáèòå ðîê-
ìóçûêó? — Äà, ìíå íðàâèòñÿ ðîê-ìóçûêà. — Íåò, ìíå íå íðàâèò-
ñÿ ðîê-ìóçûêà; — Âû ëþáèòå ñëóøàòü ðîê-ìóçûêó? — Äà, ìíå
íðàâèòñÿ ñëóøàòü ðîê-ìóçûêó. — Íåò, ìíå íå íðàâèòñÿ ñëóøàòü
ðîê-ìóçûêó.
1. Âû ëþáèòå òàêèå ïüåñû? 2. Âû ëþáèòå ðóññêóþ ìóçûêó? 3.
Âû ëþáèòå ýòîãî ïèñàòåëÿ? 4. Âû ëþáèòå íàðîäíûå ïåñíè? 5. Âû
ëþáèòå ãóëÿòü ïî óëèöàì ãîðîäà? 6. Âû ëþáèòå îòäûõàòü íà ìîðå?
3. Çàêîí÷èòå ïðåäëîæåíèÿ, óïîòðåáèâ ãëàãîëû (ïî)íðàâèòüñÿ è ëþ-
áèòü.
1. Ëåòîì ìû áûëè â Ìîñêâå. Ìîñêâà ... . 2. ß ïðî÷èòàë ðîìàí
Ëüâà Òîëñòîãî. Êíèãà ... . 3. ß î÷åíü ... ìîðå.
4. Ñòóäåíòû ... ñâîåãî ïðîôåññîðà. 5.Ìíîãèå óâëåêàþòñÿ äåòåêòèâà-
ìè, íî ÿ èõ ... . 6. Ïîñëåäíÿÿ ëåêöèÿ íàøåãî ïðîôåññîðà áûëà
î÷åíü èíòåðåñíîé. Âñåì ñòóäåíòàì ... . 7. ß ÷àñòî õîæó â ÍÝÒ,
ïîòîìó ÷òî ... ýòîò òåàòð. 8. Ñåñòðà ïîäàðèëà ìíå ðóáàøêó, íî ... . 9.
Ìíå ... ñìîòðåòü òåëåâèçîð. 10. ß ... îòäîõíóòü ÷àñîê-äðóãîé ïîñëå
ðàáîòû.

Îáðàòèòå âíèìàíèå! ÑËÓØÀÒÜ è ÑËÛØÀÒÜ; ÂÈÄÅÒÜ è

ÑÌÎÒÐÅÒÜ
*Åñëè ðå÷ü èäåò î öåëåíàïðàâëåííîì äåéñòâèè, òî óïîòðåá-
ëÿþòñÿ ãëàãîëû ñëóøàòü è ñìîòðåòü (ß ñèæó è ñëóøàþ ìóçûêó; ß
ñìîòðþ â îêíî); åñëè æå ãîâîðèòñÿ î âîñïðèÿòèè, êîòîðîå ìîæåò
îñóùåñòâëÿòüñÿ è öåëåíàïðàâëåííî, è ñëó÷àéíî, òî óïîòðåáëÿþò-
ñÿ ãëàãîëû ñëûøàòü è âèäåòü (Ìû âèäåëè è ñëûøàëè ýòîãî ïåâöà.
Âû ñëûøàëè ýòó íîâîñòü? Âû âèäåëè ýòó êàðòèíó?)/if we talk

118
about some purposive act we use verbs ñëóøàòü and ñìîòðåòü(ß ñèæó
è ñëóøàþ ìóçûêó; ß ñìîòðþ â îêíî); talking about perception that
may be as purposive as casual, we use verbs ñëûøàòü and âèäåòü(Ìû
âèäåëè è ñëûøàëè ýòîãî ïåâöà. Âû ñëûøàëè ýòó íîâîñòü? Âû
âèäåëè ýòó êàðòèíó?).
** Î ôèëüìå èëè ïüåñå ìîæíî ñêàçàòü è âèäåë, è ñìîòðåë
(ß âèäåë/ñìîòðåë ýòîò ôèëüì/ýòó ïüåñó), íî ìîæíî òîëüêî ñêà-
çàòü “ñìîòðåòü òåëåâèçîð”, åñëè âû èìååòå â âèäó òåëåâèçèîííûå
ïåðåäà÷è/you may use both âèäåòü and ñìîòðåòü when speaking about
a movie or play (ß âèäåë/ñìîòðåë ýòîò ôèëüì/ýòó ïüåñó) but only
ñìîòðåòü should be used when you speak about TV programs (“ñìîò-
ðåòü òåëåâèçîð”).
*** Âû íèêîãäà íå âñòðåòèòå ôîðìó áóäóùåãî âðåìåíè ãëà-
ãîëà âèäåòü â âîïðîñèòåëüíîì ïðåäëîæåíèè â ñî÷åòàíèè ñ íàçâà-
íèÿìè ïüåñ, ñïåêòàêëåé è ïåðåäà÷.  ýòîì ñëó÷àå îáû÷íî óïîòðåá-
ëÿåòñÿ ãëàãîë ñìîòðåòü (×òî âû áóäåòå ñìîòðåòü â òåàòðå? ïî òåëå-
âèçîðó?)/in questions the future form of the verb âèäåòü is never used
with names of plays, TV programs. The verb ñìîòðåòü is used in this
case. (×òî âû áóäåòå ñìîòðåòü â òåàòðå? ïî òåëåâèçîðó?)
4. Âìåñòî òî÷åê âñòàâüòå íóæíûé ãëàãîë.
À. Ñëûøàòü — ñëóøàòü:
1. Â÷åðà ìû ... îïåðó “Åâãåíèé Îíåãèí”. 2. Âû ... íîâîñòü?
3. Êàæäîå óòðî ÿ ... ðàäèî. 4. Íàäî âíèìàòåëüíî ... ïðîôåññîðà. 5.
Íàäî ãîâîðèòü ãðîì÷å — îí ïëîõî ... . 6. ß íè÷åãî íå ... îá ýòîì è
íè÷åãî íå çíàþ.
Á. Âèäåòü/óâèäåòü — ñìîòðåòü/ïîñìîòðåòü:
1. — Âû ... íîâîãî ïðåïîäàâàòåëÿ? — Íåò, ÿ íå ... åãî. 2. ß
óñëûøàë øóì è ... â îêíî, íî íà óëèöå íèêîãî íå áûëî. 3. Îí
íîñèò î÷êè, òàê êàê ñ äåòñòâà ïëîõî ... . 4. Â÷åðà íà ôàêóëüòåòå ÿ ...
çíàêîìîå ëèöî. ß äîëãî ... íà ýòîãî ÷åëîâåêà, íî òàê è íå âñïîì-
íèë, ãäå ÿ åãî ... . 5. Â÷åðà ìû ... íîâûé ôèëüì. 6. Âû óæå ... ýòîò
ôèëüì? 7. ×òî ìû áóäåì ... ñåãîäíÿ?
5. Î êîì ìû ãîâîðèì:
5.1. Çíàåòå ëè âû, êòî òàêîé òåàòðàë? Î êîì ìû ìîæåì ñêà-
çàòü: “Îí íàñòîÿùèé òåàòðàë”?
5.2. Âû çíàåòå, êòî òàêîé ôîòîëþáèòåëü? À êàê ìû íàçûâàåì
÷åëîâåêà, êîòîðûé ñàì ëþáèò ñíèìàòü ôèëüìû?

119
6. “×åëîâåê, êîòîðûé...” ñîáèðàåò ìîíåòû — íóìèçìàò, ñîáèðàåò
ìàðêè — ôèëàòåëèñò, çíàåò âñå î Ïóøêèíå è èçó÷àåò åãî òâîð÷å-
ñòâî — ïóøêèíèñò, çàíèìàåòñÿ ôîëüêëîðîì — ôîëüêëîðèñò, êîë-
ëåêöèîíèðóåò êàðòèíû — êîëëåêöèîíåð, áîëååò (î ñïîðòå) — áî-
ëåëüùèê, ïîåò — ïåâåö, óâëåêàåòñÿ òóðèçìîì — òóðèñò, òåííè-
ñîì — òåííèñèñò, çàíèìàåòñÿ æèâîïèñüþ — õóäîæíèê, òàíöàìè
— òàíöîð, ëå÷èò ëþäåé — âðà÷, âîäèò ìàøèíó — âîäèòåëü, øî-
ôåð; ó÷èò äåòåé — ó÷èòåëü...
Ïðîäîëæèòå ýòîò ðÿä ñëîâ, îáîçíà÷àþùèõ ÷åëîâåêà-äåÿòåëÿ,
è ñêàæèòå, êàêèì ÷èñëîì îãðàíè÷åíî êîëè÷åñòâî ñóôôèêñîâ? Êà-
êîé èç íèõ íàèáîëåå ïîïóëÿðåí? Ìîæåò áûòü, êàêèå-òî èç ýòèõ
ñóôôèêñîâ â èçìåíåííîé ôîðìå ïðèñóòñòâóþò â âàøåì ðîäíîì ÿçû-
êå? (Continue this sequence. How many suffixes you can see here?
Which of them we use more often — which is the most “popular” one ?
Perhaps some of them have international meaning and are used in your
native language?).
7. Ðàññêàæèòå î ñâîèõ óâëå÷åíèÿõ è èíòåðåñàõ, óïîòðåáèâ âûðàæåíèÿ:
Óâëåêàþñü (÷åì?) Îòíîøóñü ðàâíîäóøíî.
Ëþáëþ, íî íå óâëåêàþñü. Ðàâíîäóøåí(-øíà) ê...
Îõîòíî äåëàþ ÷òî-ëèáî. Áåçðàçëè÷åí (-íà) ê...
Óâëåêàòåëüíîå çàíÿòèå. Ñ÷èòàþ áåññìûñëåííûì + èíô.
Èíòåðåñíûì êàæåòñÿ... Íå ïîíèìàþ ëþäåé, êîòîðûå...
Íðàâèòñÿ... Ñîâåðøåííî íå íðàâèòñÿ...

ÒÅÑÒ

1. Âûáåðèòå ïîäõîäÿùóþ ðåïëèêó:

1.1. — Êàê òû ïðîâîäèøü ñâîé äîñóã?
— ... 1. Ìåæäó ïðî÷èì, ëþáëþ èãðàòü â øàõìàòû.
2. Ìåíÿ èíòåðåñóþò òàíöû.
3. Îáû÷íî ÿ õîæó êóäà-íèáóäü.
1.2. — ×åì òû óâëåêàåøüñÿ?
— ... 1. Ïîñåùàþ âûñòàâêè è ìóçåè.
2. Ëþáëþ ïóòåøåñòâîâàòü.
3. Ó÷óñü âîäèòü ìàøèíó.
1.3. — ×åì òû èíòåðåñóåøüñÿ?
— ... 1. ×èòàþ, ãóëÿþ, õîæó íà äèñêîòåêè.
2. Ñïîðòîì.
3. Êîëëåêöèîíèðóþ íàêëåéêè.

120
2. Êàêîé ãëàãîë âû ïðåäïî÷òåòå: óâëåêàòüñÿ èëè èíòåðåñîâàòüñÿ?
1. Ïðåïîäàâàòåëü ... ìîåé ðàáîòîé. 2. Îíà ... ÷òåíèåì êíèãè è íå
çàìåòèëà, êàê ïðîøëî âðåìÿ. 3. ß íå ïðîñòî ... ìóçûêîé, à ... åþ.
4. Îí ... ðåçóëüòàòàìè ýêñïåðòèçû. 5. Îí ... æèâîïèñüþ è ïîýòîìó
çíàåò î íåé ïî÷òè âñå.
3. Âìåñòî òî÷åê âñòàâüòå ãëàãîëû èãðàòü (1), ñûãðàòü (2), ïðîèã-
ðàòü/ïðîèãðûâàòü (3), âûèãðàòü/âûèãðûâàòü (3).
 âîñêðåñåíüå ÿ áûë íà êîíöåðòå. ... ìîÿ ëþáèìàÿ ãðóïïà.
Ìóçûêàíòû ... ñâîè íîâûå êîìïîçèöèè. Íåäàâíî îíè ... êîíêóðñ
íà ìåæäóíàðîäíîì ôåñòèâàëå. ... — íå â èõ ïðàâèëàõ. ß äóìàþ,
ñåé÷àñ ýòî ëó÷øàÿ íàøà ðîê-ãðóïïà. Íà ýòîì êîíöåðòå îíà îïÿòü
... î÷åíü õîðîøî.
4. Óïîòðåáèòå ñóùåñòâèòåëüíûå â íóæíîé ôîðìå, íå çàáûâ î ïðåä-
ëîãàõ â, íà:
1. Ìû ëþáèì èãðàòü ... ñíåæê... . 2. ß êàòàþñü ... êîíüê... ñ
ñàìîãî äåòñòâà. 3. Ìîé ïðèÿòåëü ñûãðàë ... ãèòàð... . 4. Âû ïðîèãðàëè
... øàõìàò... ? — Íåò, ìû ñûãðàëè âíè÷üþ. 5. Óíèâåðñèòåòñêàÿ êî-
ìàíäà âûãðàëà ... ñîðåâíîâàíè... .
5. Ïîñòàâüòå ñóùåñòâèòåëüíûå â íóæíîé ôîðìå:
1. Ìîÿ ñåñòðà íåäàâíî ñòàëà (÷åìïèîíê... ãîðîäà ïî ãèìíàñòè-
êå). 2. ß çàíèìàþñü (áåã... è òåííèñ...). 3. ß óâëåêàþñü (êîíí... ñïîðò...).
4. Ìîé äðóã — ìàñòåð ñïîðòà (... òåííèñ...) 5. Íàø òðåíåð (...
âîëåéáîë...) áûë êîãäà-òî (÷åìïèîí...) ñòðàíû.
6. Êàêîé ãëàãîë (ïëûòü, ïëàâàòü, õîäèòü, èäòè, ïîéòè, áåãàòü,
áåæàòü) íóæíî óïîòðåáèòü â ñëåäóþùèõ ïðåäëîæåíèÿõ?
1. ß ... êðîëåì. 2. Ñìîòðèòå, êàê êðàñèâî îíè ...! 3. ß ... â áàññåéí
äâà ðàçà â íåäåëþ. 4. Ìû ... íà êàòîê. 5. Äàâàéòå âìåñòå ... íà êàòîê.
6. Ñåãîäíÿ îíà ... ñòî ìåòðîâ, íî îíà ... è íà áîëüøèå äèñòàíöèè.
7. Êàê âû ñêàæåòå — “ÿ ëþáëþ” èëè “ìíå íðàâèòñÿ” (åñëè âû
ìîæåòå óïîòðåáèòü îáà âàðèàíòà, ñäåëàéòå ýòî):
1. Î òâîð÷åñòâå À.Ñ. Ïóøêèíà — ...
2. Î ðîìàíå â ñòèõàõ “Åâãåíèé Îíåãèí” — ...
3. Î ìóçûêå Ï.È. ×àéêîâñêîãî — ...
4. Î ïîñòàíîâêå îïåðû ×àéêîâñêîãî “Åâãåíèé Îíåãèí” — ..
5. Î â÷åðàøíåì êîíöåðòå — ...
8. Âìåñòî òî÷åê âñòàâüòå íóæíûé ãëàãîë (ñëûøàòü — ñëóøàòü;
âèäåòü — óâèäåòü — ñìîòðåòü — ïîñìîòðåòü):

121
 1. Â÷åðà ìû ... íîâûé ñïåêòàêëü â ÍÝÒå. 2. Ìû óæå ... ëåêöèþ
íà ýòó òåìó. 3. Âû ... èçâåñòèå î òîì, ÷òî ìû åäåì â Ìîñêâó? 4. Òû
... ñâîåãî ïðèÿòåëÿ, îí òîëüêî ÷òî çàõîäèë ê òåáå? 5. ß âíèìàòåëü-
íî ... íà íåãî: íåóæåëè îí íè÷åãî íå ïîíèìàåò? 6. ß ... ñâîåãî äðóãà
è ïîçâàë åãî.
9. Î êîì ìû ãîâîðèì:
1. ×åëîâåê, êîòîðûé óâëåêàåòñÿ òåàòðîì — ýòî ...
2. Òîò, êòî ñîáèðàåò ìàðêè — ýòî ...
3. Òîò, êòî ÷òî-íèáóäü êîëëåêöèîíèðóåò — ýòî ...
4. Òîò, êòî ÷àñòî õîäèò íà ôóòáîë — ýòî ...
5. Òîò, êòî âîäèò ìàøèíó — ýòî ...

122
 Òåìà 8
ÏÓÒÅØÅÑÒÂÈÅ/TRAVEL

Óðîê 1: Âûáîð ìàðøðóòà/choosing an itinerary

Ýòî âàì ìîæåò ïðèãîäèòüñÿ:

Ìàðøðóò route, itinerary
Âûáèðàòü/âûáðàòü ìàðøðóò to choose an itinerary
Ïîåçäêà (ïî ñòðàíå, çà ãðàíèöó, tri p (round the country,
â Ìîñêâó...) abroad, to Moscow)
Ïóòåøåñòâèå (ïî ñòðàíå, journey, tri p
çà ãðàíèöåé)
Ñîâåðøèòü ïóòåøåñòâèå/ to journey; to travel
ïóòåøåñòâîâàòü
Êðóèç ïî Ñðåäèçåìíîìó ìîðþ, ... cruise round the
Mediterranean sea
Òóð, øîï-òóð ïî Èòàëèè, ... tour, shop tour around Italy
Òóðèñò tourist
Òóðèñòè÷åñêàÿ (-îå) ôèðìà, travel agency
àãåíñòâî, áþðî

×èòàåì è ó÷èì äèàëîãè:

1. — Çäðàâñòâóéòå! Òóðèñòè÷åñêîå àãåíñòâî “Ïðîôèíòóð” ñëó-
øàåò.
— Ñêàæèòå, ïîæàëóéñòà, êàêèå ïîåçäêè âû ìîæåòå ïðåäëî-
æèòü?
— Êðóèçû, øîï-òóðû, ýêñêóðñèîííûå è àâòîáóñíûå òóðû,
àâèàáèëåòû âî âñå ñòðàíû ìèðà. ×òî âàñ êîíêðåòíî èíòåðåñóåò?
— ß õîòåë áû ïîáûâàòü íà ãîðíîëûæíîì êóðîðòå.
— Ó íàñ åñòü ïóòåâêè íà òàêèå êóðîðòû â Ñëîâàêèþ — îò
245 $, Àâñòðèþ — îò 460 $, Ôðàíöèþ îò 690 $.
— Äîðîãîâàòî.
— Âû ìîæåòå ñúåçäèòü íà ðîññèéñêèå êóðîðòû, íàïðèìåð,
íà “Äîìáàé” èëè “Òåáåðäó”, òàì îòëè÷íûå ãîðíîëûæíûå áàçû,
öåíà ïóòåâêè îò 500 ðóáëåé.
— Õîðîøî. Ñïàñèáî çà èíôîðìàöèþ. ß ïîäóìàþ íàä âàøèì
ïðåäëîæåíèåì.

123
 2. — Çäðàâñòâóéòå, ÿ ïðî÷èòàë îáúÿâëåíèå î òîì, ÷òî ó âàñ
åñòü òóðèñòè÷åñêèå ïóòåâêè (tourist vouchers) çà ãðàíèöó.
— Ñîâåðøåííî âåðíî. Êîãäà è â êàêóþ ñòðàíó âû õîòåëè áû
ïîåõàòü?
— ×òî âû ìîæåòå ïðåäëîæèòü íà êîíåö èþíÿ?
— Åñòü ìåñòà íà òåïëîõîäå “Ëåðìîíòîâ” ïî ìàðøðóòó Îäåñ-
ñà — Ñòàìáóë — Ìàðñåëü — Ëîíäîí — Ïåòåðáóðã.
— Ñêîëüêî ñòîèò òàêàÿ ïîåçäêà?
— Îò âîñüìèñîò äîëëàðîâ.
— Ãì... Ýòî áîëüøå, ÷åì ÿ ïðåäïîëàãàë...
— Âèäèòå ëè, â ñòîèìîñòü ïóòåâêè âõîäÿò è ïîåçäêè â
äðóãèå ãîðîäà. Íàïðèìåð, âû ïðîâåäåòå äâà äíÿ â Ïàðèæå.
— Ñïàñèáî, ÿ ïîäóìàþ.
3. — ß ñëûøàë, âû ñîáèðàåòåñü â ïóòåøåñòâèå ïî “Çîëîòîìó
êîëüöó”?
— Äà, ìû òàì íè ðàçó íå áûëè, íî ìíîãî ñëûøàëè î íåì.
— Òàì åñòü ÷òî ïîñìîòðåòü. Âåäü ýòîò ìàðøðóò ïðîõîäèò ïî
äðåâíèì ðóññêèì ãîðîäàì, â êîòîðûõ ñîõðàíèëèñü àðõèòåêòóðíûå
ïàìÿòíèêè è äðåâíÿÿ æèâîïèñü.
— À ñêîëüêî òàêèõ ãîðîäîâ?
— Åñëè ÿ íå îøèáàþñü, — ñåìü: Ðîñòîâ, Çàãîðñê, Ïåðåÿñ-
ëàâëü-Çàëåññêèé, Âëàäèìèð, Ñóçäàëü, ßðîñëàâëü, Êîñòðîìà.
— Íàì ñêàçàëè, ÷òî ìû ìîæåì ïîçíàêîìèòüñÿ ñî ñòàðûìè
ðóññêèìè ïðîìûñëàìè (handicraft).
— Äà, òàì ñïëîøü è ðÿäîì (everywhere) ïðîäàþòñÿ äåðå-
âÿííûå è ãëèíÿíûå èãðóøêè, æîñòîâñêèå ïîäíîñû (trays) è øêà-
òóëêè (caskets) èç Ïàëåõà, óêðàøåíèÿ.
— Îäíèì ñëîâîì, ëó÷øå îäèí ðàç óâèäåòü, ÷åì ñòî ðàç
óñëûøàòü.

×èòàåì è ïåðåñêàçûâàåì òåêñò:

Ïðåáûâàíèå çà ðóáåæîì (travelling abroad) — ýòî âñåãäà èí-
òåðåñíî. ×åì áîëüøå ìû áóäåì åçäèòü ïî ñòðàíå, òåì áîëüøå ìû
óçíàåì î ëþäÿõ, êîòîðûå â íåé æèâóò. Êàæäàÿ ïîåçäêà — ýòî
âñåãäà ìíîæåñòâî ðàçíûõ çàáîò. Íóæíî âûáðàòü ìàðøðóò, ïîäõî-
äÿùèé âèä òðàíñïîðòà, ïîëó÷èòü ñâåäåíèÿ ñïðàâî÷íîãî õàðàêòåðà
(to make enquiries), ïîçàáîòèòüñÿ î òîì, ÷òîáû ïîåçäêà áûëà íå-
äîðîãîé, èíòåðåñíîé è ïðèÿòíîé.

124
 Ðîññèÿ — áîëüøàÿ ñòðàíà, è ïîýòîìó òóðèñòè÷åñêèå àãåí-
ñòâà ìîãóò ïðåäëîæèòü ìíîãî èíòåðåñíûõ ìàðøðóòîâ. ×òî æå âûá-
ðàòü? Àâòîáóñíóþ ýêñêóðñèþ ïî “Çîëîòîìó êîëüöó”, ÷òîáû óâè-
äåòü ñòàðèííûå ðóññêèå ãîðîäà Âëàäèìèð, Ñóçäàëü, Çàãîðñê è
äðóãèå, èçâåñòíûå óíèêàëüíûìè ïàìÿòíèêàìè ðóññêîé êóëüòó-
ðû? Ïóòåøåñòâèå íà ñàìîëåòå èç Ìîñêâû íà Àëòàé, ãäå ìîæíî
ïîáðîäèòü ñ ðþêçàêîì ïî ãîðàì? À ìîæåò áûòü â Ñî÷è? Òàì
ïðåêðàñíûå ÷åðíîìîðñêèå ïëÿæè, ìíîãî ðàçëè÷íûõ ãîñòèíèö,
ðåñòîðàíîâ è áàðîâ, íà ìíîãî÷èñëåííûõ êîíöåðòíûõ ïëîùàäêàõ
óæå ñ ðàííåé âåñíû ïðîâîäÿòñÿ ôåñòèâàëè è êîíöåðòû, åñòü âîç-
ìîæíîñòü çàíÿòüñÿ ñïîðòîì. À ìîæåò îòïðàâèòüñÿ â ïëàâàíèå íà
òåïëîõîäå èç Âîëãîãðàäà â Ìîñêâó, ïðîïëûòü ïî÷òè ïî âñåé Âîë-
ãå, óâèäåòü âîëæñêèå ãîðîäà? Èëè âûáðàòü ïîåçäêó íà ïîåçäå
“Âîëãîãðàä—Ñàíêò-Ïåòåðáóðã”, ÷òîáû ïîáûâàòü â îäíîì èç êðà-
ñèâåéøèõ ãîðîäîâ ìèðà, êîòîðûé èíîãäà íàçûâàþò “Ñåâåðíîé
Âåíåöèåé”, ïîòîìó ÷òî îí ñòîèò íà 105 îñòðîâàõ. Â Ñàíêò-Ïåòåð-
áóðãå ìíîãî ïðåêðàñíûõ äâîðöîâ, íàáåðåæíûõ è ðàçâîäíûõ ìîñ-
òîâ (drawbridges), çäåñü ìîæíî ñõîäèòü â çíàìåíèòûå íà âåñü ìèð
Ýðìèòàæ è Ðóññêèé ìóçåé; îñîáåííî õîðîøî òóò â èþíå, êîãäà
íàñòóïàþò áåëûå íî÷è è ìîæíî ïîáûâàòü íà ïîïóëÿðíîì ôåñòè-
âàëå ðîññèéñêîãî èñêóññòâà “Áåëûå íî÷è”. À åñòü åùå Êèæè, Ïóø-
êèíñêèå ãîðû, êîòîðûå íàõîäÿòñÿ íåäàëåêî îò Ïèòåðà. Îäíèì
ñëîâîì, âûáèðàéòå äëÿ ñåáÿ ëþáîé ìàðøðóò. Ñîâåðøèòå ïîåçä-
êó..., ïîáûâàéòå..., ïîñìîòðèòå..., ïîñåòèòå... . Ñ÷àñòëèâîãî ïóòè!

Ó×ÈÌÑß ÓÏÎÒÐÅÁËßÒÜ ñëîâà ÂÛÁÎÐ, ÂÛÁÈÐÀÒÜ/ÂÛÁ-

ÐÀÒÜ
Âûáèðàòü/âûáðàòü — 1.’Áðàòü/âçÿòü èç íåñêîëüêèõ, ìíîãèõ
ïðåäìåòîâ òî, ÷òî òðåáóåòñÿ, ÷òî íðàâèòñÿ’: âûáèðàòü/âûáðàòü
ìàðøðóò, êíèãó, ... (to choose). 2. ’Ãîëîñîâàíèåì íàçíà÷àòü äëÿ
èñïîëíåíèÿ êàêèõ-ë. îáÿçàííîñòåé; èçáèðàòü’: âûáèðàòü/âûáðàòü
äåëåãàòà íà êîíôåðåíöèþ (to elect).
Âûáîð (òîëüêî åäèíñòâåííîå ÷èñëî) — ’Òî, èç ÷åãî ìîæíî
âûáèðàòü/âûáðàòü’: âûáîð ìàðøðóòà, òîâàðà (a choice — always
singular in Russian).
Âûáîðû (òîëüêî ìíîæåñòâåííîå ÷èñëî) — ’Èçáðàíèå ãîëî-
ñîâàíèåì (äåïóòàòîâ, äîëæíîñòíûõ ëèö è ò.ï.) (election — always
plural in Russian)’.

125
Òðåíèðóåìñÿ:
1. Ïðî÷èòàéòå è çàïîìíèòå äàííûå ñëîâîñî÷åòàíèÿ; ñîñòàâüòå ñ
íèìè ïðåäëîæåíèÿ.
Áîëüøîé, øèðîêèé, áîãàòûé âûáîð; â áîëüøîì âûáîðå, íåò
âûáîðà; ñäåëàòü âûáîð; ïî âûáîðó; çàòðóäíÿòüñÿ â âûáîðå (÷åãî);
âûáîð ïàë íà (êîãî? ÷òî?); áåç âûáîðà; (íå) óäà÷íûé âûáîð.
Ïðîâîäèòü, îðãàíèçîâàòü, íàçíà÷èòü, óñòðàèâàòü âûáîðû;
âûáîðû ñîñòîÿòñÿ; ó÷àñòâîâàòü â âûáîðàõ; âî âðåìÿ, â ìîìåíò
âûáîðîâ, íà âûáîðàõ.
2. Âñòàâüòå âìåñòî òî÷åê ñóùåñòâèòåëüíûå âûáîð, âûáîðû.
1. Ìíå ïðåäëîæèëè íåóäîáíîå ìåñòî â ïîåçäå. ß òîðîïèëñÿ, à
áèëåò áûë ïîñëåäíèì, ó ìåíÿ íå áûëî ..., è ÿ ñîãëàñèëñÿ. 2. ß
óáåæäåí â ïðàâèëüíîñòè ... . 3. Åìó íåò âîñåìíàäöàòè ëåò, ïîýòîìó
îí íå ïðèíèìàåò ó÷àñòèÿ â ... . 4. Ðîäèòåëè õîòåëè ïîìî÷ü ñûíó â ...
ñïåöèàëüíîñòè. 5. ... â Äóìó ñîñòîÿòñÿ íà ñëåäóþùåé íåäåëå. 6. Êàæ-
äûé ñòóäåíò çàíèìàåòñÿ â êàêîì-íèáóäü ñåìèíàðå ïî ... . 7. ... ñïå-
öèàëüíîñòè — âàæíåéøèé øàã â æèçíè ÷åëîâåêà.
3. Ïðî÷èòàéòå ïðåäëîæåíèÿ, îïðåäåëèòå çíà÷åíèå ãëàãîëîâ âûáè-
ðàòü/âûáðàòü. Ñðàâíèòå ýòè ãëàãîëû ñ îäíîêîðåííûìè, ðàçëè÷à-
þòñÿ ëè îíè ïî çíà÷åíèþ?
1. Ïîìîãèòå åé âûáðàòü õîðîøèé ìàðøðóò. 2. Íå ìîãó âûáðàòü
âðåìåíè, ÷òîáû ïðî÷èòàòü âàøó ñòàòüþ. 3. Äëÿ âåäåíèÿ ñîáðàíèÿ
íóæíî âûáðàòü (èçáðàòü) ïðåäñåäàòåëÿ è ñåêðåòàðÿ. 4. Îäèí èç
äåëåãàòîâ ïðåäëîæèë èçáðàòü ïî÷åòíûé ïðåçèäèóì. 5. Ïðîôåññîð
îòîáðàë (âûáðàë) äëÿ ñâîèõ ñòóäåíòîâ íåñêîëüêî òåì. 6. Îí âûá-
ðàë èíòåðåñíóþ òåìó äëÿ äèïëîìíîé ðàáîòû. 7. Ïîäáåðèòå ìíå,
ïîæàëóéñòà, õîðîøóþ êíèãó.

Îáðàòèòå âíèìàíèå!
1. ß õî÷ó ñîâåðøèòü êóäà? + Âèí. ïàä.
ïîåçäêó/ïóòåøåñòâèå (ñ ïðåäëîãàìè íà, â)
ß õî÷ó ïîåõàòü
ß õîòåë áû ïîåõàòü ÷åì? + Òâîð. ïàä.
(áåç ïðåäëîãà)
íà ÷åì? + Ïðåäë. ïàä.
(ñ ïðåäëîãîì íà)

126
ß äàâíî õî÷ó ïîáûâàòü ãäå? + Ïðåäë. ïàä.
(ñ ïðåäëîãàìè íà, â)
Ìíå î÷åíü õî÷åòñÿ ÷òî? + Âèí. ïàä
ïîñìîòðåòü/ïîñåòèòü (áåç ïðåäëîãà)
2. Íà êàêîå âðåìÿ? îñòàíîâèòüñÿ â ãîðîäå
íà äåñÿòü äíåé
äâå íåäåëè
Íà ñêîëüêî äíåé? ïîåõàòü â ïóòåøåñòâèå
íà âñþ (öåëóþ) íåäåëþ
âåñü (öåëûé) ìåñÿö
4. Îòâåòüòå íà âîïðîñû:
— Ëþáèòå ëè âû ïóòåøåñòâîâàòü? Êàêèå ïóòåøåñòâèÿ âû
óæå ñîâåðøèëè?
— Â êàêèõ ñòðàíàõ âû ïîáûâàëè?
— Êàê âû îáû÷íî âûáèðàåòå ìàðøðóò ïóòåøåñòâèÿ?
—  êàêîå âðåìÿ ãîäà âû ïðåäïî÷èòàåòå ïóòåøåñòâîâàòü?
— Âàì íðàâèòñÿ ïóòåøåñòâîâàòü â ãðóïïå èëè îäíîìó? Ïî-
÷åìó?
— Êàê âû ëþáèòå ïóòåøåñòâîâàòü? Åçäèòü ïîåçäîì, åçäèòü
íà ìàøèíå, íà àâòîáóñå, ëåòàòü íà ñàìîëåòå, ïëàâàòü íà òåïëîõîäå?
— Ãäå âû óæå ïîáûâàëè â Ðîññèè? Êóäà âû åùå ïîåäåòå?
Íà êàêîå âðåìÿ? ×òî âû õîòèòå ïîñìîòðåòü?
— ×òî áîëüøå âñåãî âàì çàïîìíèëîñü, ïîíðàâèëîñü, îñòà-
ëîñü ó âàñ â ïàìÿòè?
5. Ñîñòàâüòå äèàëîãè:
Îáðàçåö 1: — Âû áûëè êîãäà-íèáóäü â Êàðåëèè? — Ê ñîæà-
ëåíèþ, íåò. — Ñòîèò ïîáûâàòü, òàì î÷åíü êðàñèâûå ìåñòà.
(Äàëüíèé Âîñòîê, Ñèáèðü, Áàéêàë, Àëòàé, Óðàë, Íèæíåå Ïî-
âîëæüå, Âîëãà, Êðûì, Ñåâåðíûé Êàâêàç).
Îáðàçåö 2: — ß ñëûøàë, âû ñîáèðàåòåñü â Êèñëîâîäñê? —
Äà, ÿ òàì íè ðàçó íå áûë, ÿ äàâíî õî÷ó òàì ïîáûâàòü. — Â Êèñëî-
âîäñêå ìîæíî õîðîøî îòäîõíóòü, òàì çàìå÷àòåëüíûå ìèíåðàëü-
íûå èñòî÷íèêè, êðàñèâàÿ ïðèðîäà, åñòü èíòåðåñíûå ìåñòà. (Ïÿòè-
ãîðñê, Ìîñêâà, Ñàíêò-Ïåòåðáóðã, Ïñêîâ, Îäåññà).
6. Âàø çíàêîìûé âïåðâûå åäåò â Ìîñêâó. Óáåäèòå åãî, ÷òî åìó
ñòîèò âûáðàòü ïîåçä, à íå ñàìîëåò, õîòÿ ýòî è íàìíîãî áûñòðåå.
(Àýðîïîðò äàëåêî îò ãîðîäà, ìîæåò áûòü íåëåòíàÿ ïîãîäà,

127
ïîåçä èäåò îäèí äåíü, ïðîåçæàòü èíòåðåñíûå ìåñòà, ïîëó÷èòü
óäîâîëüñòâèå, íà ïîåçäå åõàòü äåøåâëå, ìîæíî îòäîõíóòü, “òèøå
åäåøü — äàëüøå áóäåøü”).
7. Êàêèå âîïðîñû âû çàäàäèòå â ñëåäóþùèõ ñèòóàöèÿõ:
1. Äî ìåñòà, êóäà âû ñîáèðàåòåñü åõàòü, ìîæíî äîåõàòü èëè
íà àâòîáóñå, èëè íà ýëåêòðè÷êå. Âû õîòèòå ðåøèòü, íà ÷åì âàì
áóäåò óäîáíî åõàòü.
2. Âû îïîçäàëè íà àâòîáóñ, îí óæå óøåë. Âû äîëæíû ðåøèòü,
êàê âàì ïîñòóïèòü — îòëîæèòü ïîåçäêó, æäàòü ñëåäóþùåãî àâòî-
áóñà èëè åõàòü íà äðóãîì âèäå òðàíñïîðòà.
3. Äî ìåñòà, êóäà âû õîòèòå ïîïàñòü, ìîæíî äîåõàòü ïðÿìî,
áåç ïåðåñàäêè; íî åñëè âû ñäåëàåòå ïåðåñàäêó, âû äîåäåòå íàìíî-
ãî áûñòðåå. Âû ýêîíîìèòå âðåìÿ, íî ó âàñ òÿæåëûé ÷åìîäàí,
ïîýòîìó âû íå ðåøàåòåñü åõàòü ñ ïåðåñàäêîé.
8. Âû ïîçíàêîìèëèñü ñ äâóìÿ ìàðøðóòàìè. Îöåíèòå èõ è âûáåðèòå
îäèí èç íèõ, âêëþ÷èâ â ðàññêàç ñëåäóþùèå êîíñòðóêöèè: Ìíå áîëü-
øå ïîäõîäèò... Ìåíÿ íå ñîâñåì óñòðàèâàåò... Ìåíÿ áîëüøå çàèíòå-
ðåñîâàë... Ìåíÿ íå èíòåðåñóåò... ß çà...
9. Ïðåäëîæèòå ñâîé ìàðøðóò ïóòåøåñòâèÿ ïî Ðîññèè, àðãóìåíòè-
ðóéòå ñâîå ìíåíèå.
10. Ïðåäëîæèòå ñîâåðøèòü ïóòåøåñòâèå ïî âàøåé ñòðàíå, èñ-
ïîëüçóÿ ñëåäóþùèå ðå÷åâûå îáðàçöû:
Ëó÷øå îäèí ðàç óâèäåòü, ÷åì ñòî ðàç óñëûøàòü... Òàêîãî âû
íå óâèäèòå íèãäå... Òîëüêî â íàøåé ñòðàíå âû ñìîæåòå... Íèãäå
áîëüøå íåò òàêîãî..., êàê... Åäèíñòâåííûé â ñâîåì ðîäå... Äîáðî
ïîæàëîâàòü!

128
 Óðîê 2: Õîðîøî åõàòü íà ïîåçäå/It’s good to go by
train

Ýòî âàì ìîæåò ïðèãîäèòüñÿ:

Êàññà(-û) æåëåçíîäîðîæíîãî âîêçàëà/booking-office
Ðàñïèñàíèå ïîåçäîâ/train schedule
êóäà? íà êàêîå ÷èñëî?
â Ìîñêâó íà ñåãîäíÿ, íà çàâòðà
äî Ìîñêâû íà ñðåäó, ÷åòâåðã
Áèëåò íà ïîåçä Âîëãîãðàä—Ìîñêâà íà 8-å ìàÿ
íà ðåéñ 311: Âîëãîãðàä— Ìîñêâà

â ìÿãêèé âàãîí íà ôèðìåííûé ïîåçä

Áèëåò â êóïåéíûé âàãîí íà ñêîðûé ïîåçä
â îáùèé âàãîí íà ïàññàæèðñêèé ïîåçä

×èòàåì è ó÷èì äèàëîãè:

1. — Ñêàæèòå, ïîæàëóéñòà, ó âàñ åñòü áèëåòû â Ìîñêâó?
— Äà. Íà êàêîé ïîåçä âû õîòèòå êóïèòü áèëåò?
— Íà ïîåçä ¹ 1. Îí ïðèõîäèò â Ìîñêâó óòðîì â 10.26?
— Äà, íî íà ýòîò ïîåçä óæå íåò áèëåòîâ.
— Î÷åíü æàëü! À ÷òî æå ìíå äåëàòü? Ýòî î÷åíü óäîáíûé
ïîåçä: ëîæèøüñÿ ñïàòü â Âîëãîãðàäå, à óòðîì — óæå â Ìîñêâå.
— Ïîñìîòðèòå ðàñïèñàíèå ïîåçäîâ: 15 (ïÿòíàäöàòûé) òîæå
ìîæíî íàçâàòü íî÷íûì ïîåçäîì: åäåòå âñþ íî÷ü, ïðàâäà, ïðèåäå-
òå äíåì.
— Ñïàñèáî, ÿ ïîäóìàþ.
2. — Ñêàæèòå, à êàê õîäÿò ïîåçäà íà Ìîñêâó?
— Åæåäíåâíî äâà ïîåçäà, îáà ñêîðûå, è ÷åðåç äåíü — 2
ïàññàæèðñêèõ.
— Ïðîñòèòå, à êàêàÿ ðàçíèöà?
— Ñêîðûé èäåò äî Ìîñêâû 18 ÷àñîâ, ïàññàæèðñêèé ïî÷òè
ñóòêè, 22 ÷àñà.
— À êîãäà îòïðàâëÿþòñÿ ñêîðûå?
— Â 14.30 è 18.08.
— Äàéòå ìíå, ïîæàëóéñòà, äâà áèëåòà íà òîò, êîòîðûé óõî-
äèò â 14.30.
— Â êàêîì âàãîíå: êóïåéíîì (compartment carriage), ïëàö-

129
êàðòíîì (carriage with numbered reserved seats)?
— Â êóïåéíîì; äàéòå, ïîæàëóéñòà, îäíî âåðõíåå ìåñòî, à
äðóãîå — íèæíåå.
3. — Äâà ïëàöêàðòíûõ äî Òîáîëüñêà íà ñåãîäíÿ!
— Íà ñåãîäíÿ áèëåòîâ íåò. Õîòèòå íà çàâòðà?
— Íó ÷òî æå äåëàòü, äàâàéòå íà çàâòðà.
— Äî Òîáîëüñêà íåò ïðÿìûõ ïîåçäîâ. Ïåðåñàäêà â Òþìåíè
èëè â Åêàòåðèíáóðãå.
— Ìíå âñå ðàâíî. Ïî âðåìåíè ýòî îäèíàêîâî?
— Íå ñîâñåì. Ëó÷øå äåëàòü ïåðåñàäêó â Òþìåíè. Îòòóäà íà
Òîáîëüñê èäåò áîëüøå ïîåçäîâ.
— Õîðîøî. Ñêîëüêî ñ ìåíÿ?
4. — Áóäüòå äîáðû, òðè áèëåòà â Êèñëîâîäñê.
— Íà çàâòðà åñòü áèëåòû òîëüêî íà ñêîðûé.
— À êàêàÿ ðàçíèöà?
— Ñêîðûé — ýòî ôèðìåííûé ïîåçä, îí êîìôîðòàáåëüíåå è
óäîáíåå ïàññàæèðñêîãî.
— À öåíà?
— Íà 30 % äîðîæå.
— ×òî æå äåëàòü, ïðèäåòñÿ âçÿòü íà ñêîðûé.

×èòàåì è ïåðåñêàçûâàåì òåêñò îò òðåòüåãî ëèöà:

ß êóïèë áèëåò, ïîõîäèë íåìíîãî ïî âîêçàëó, ïîñèäåë â
çàëå îæèäàíèÿ. Íàêîíåö ÿ óñëûøàë ïî ðàäèî: “Íà÷èíàåòñÿ ïîñàä-
êà íà ñêîðûé ïîåçä ¹ 2: Ìîñêâà—Âîëãîãðàä, ÷åòâåðòûé ïóòü,
ïëàòôîðìà ¹ 3, îòïðàâëåíèå â 14.30”.
ß âûøåë íà ïåððîí (platform). Ïîåçä óæå ñòîÿë ó ïëàòôîðìû.
ß íàøåë ñâîé âàãîí. Ó âõîäà â âàãîí íàõîäèëñÿ ïðîâîäíèê
(conductor; guard). ß ñïðîñèë åãî:
— Ýòî ñåäüìîé âàãîí?
— Äà. Âàøè áèëåòû? Òàê, äâàäöàòü òðåòüå ìåñòî. Ïðîõîäèòå!
— Áèëåòû îñòàâèòü âàì?
— Íåò, çàáèðàéòå. ß ïîòîì âîçüìó.
— Ñêàæèòå, â ïîåçäå åñòü ðåñòîðàí?
— Åñòü, ìåæäó âîñüìûì è äåâÿòûì âàãîíîì. Âõîäèòå-âõîäè-
òå, íå ìåøàéòå äðóãèì ïàññàæèðàì.
ß âîøåë â âàãîí, íàøåë ñâîå êóïå. Â êóïå áûëî óþòíî. Íà
îêíå âèñåëè áåëîñíåæíûå çàíàâåñêè, íà âåðõíèõ ïîëêàõ óæå ëå-

130
æàëè ïîñòåëè (bedclothes). Ïî ðàäèî ïåðåäàâàëè ïðèÿòíóþ ìóçûêó.
Íå óñïåë ÿ ïîâåñèòü êóðòêó íà âåøàëêó è ïîëîæèòü ÷åìîäàí â
áàãàæíîå îòäåëåíèå (baggage compartment), êàê âîøëè ìîè ïî-
ïóò÷èêè (fellow-travellers). Ýòî áûëà öåëàÿ ñåìüÿ: ìóæ, æåíà è
äî÷ü. Ìóæ÷èíà ñðàçó îáðàòèëñÿ êî ìíå:
— Âû íå ïîìåíÿåòåñü ñ íàìè ìåñòàìè? Ìîÿ æåíà òîëüêî ÷òî
èç áîëüíèöû. Óñòóïèòå åé, ïîæàëóéñòà, íèæíåå ìåñòî.
— Êîíå÷íî, ïîæàëóéñòà. ß ñàì õîòåë ïðåäëîæèòü. ß äàæå
ëþáëþ åçäèòü íà âåðõíåé ïîëêå.
— Áîëüøîå ñïàñèáî.
Íàêîíåö ìû óñòðîèëèñü, ðàçëîæèëè âåùè. Ìíå ïîçâîëèëè
ïîêà ñèäåòü íà íèæíåé ïîëêå. Ïîåçä îòïðàâèëñÿ òî÷íî ïî ðàñïè-
ñàíèþ. Âñêîðå â êóïå âîøåë ïðîâîäíèê. Îí ñîáðàë áèëåòû. ß è
ìîè ïîïóò÷èêè çàïëàòèëè åìó çà ïîñòåëü. ß ñïðîñèë ó íåãî:
— Ñêàæèòå, à êîãäà áóäåò ÷àé?
— ×åðåç ïîë÷àñà. Âîäà åùå íå çàêèïåëà.
— Ïðèíåñèòå ìíå, ïîæàëóéñòà, îäèí ñòàêàí. Ïðîñòèòå, à
âàãîí-ðåñòîðàí óæå îòêðûò?
— Íåò, ïîêà çàêðûò.
— Çàêðûò? À êîãäà æå îí îòêðîåòñÿ?
— Òîæå ÷åðåç ïîë÷àñà. Òàê ÷àé âàì ïðèíåñòè?
— Ñïàñèáî. Ïðèíåñèòå îáÿçàòåëüíî.
Ìîè ñîñåäè ïî êóïå òàêæå çàêàçàëè ÷àé. ×åðåç ìèíóò äâàä-
öàòü îïÿòü âîøåë ïðîâîäíèê:
— Âû ÷àé ñïðàøèâàëè? Áóäåòå ïèòü?
— Äà, ÷åòûðå ñòàêàíà. Ñïàñèáî, âàì ñðàçó çàïëàòèòü?
— Äà, ñ âàñ ÷åòûðå ðóáëÿ.
Ïîòîì îí îáðàòèëñÿ êî ìíå:
— Âàãîí-ðåñòîðàí óæå îòêðûëñÿ.
— Ñïàñèáî. À âû íå ñêàæåòå, êîãäà áóäåò ïåðâàÿ áîëüøàÿ
ñòàíöèÿ?
—  Ðÿçàíè. ×åðåç òðè ÷àñà.
Ìû âûïèëè ÷àé. Ïîòîì ðàçãîâîðèëèñü (got into conversation)
ñ ïîïóò÷èêàìè. Îêàçàëîñü, ÷òî ìóæ åçäèë â Ìîñêâó çàáèðàòü èç
áîëüíèöû ñâîþ æåíó. Îíè æèâóò â Âîëæñêîì, íåäàëåêî îò Âîë-
ãîãðàäà. ×åðåç òðè ÷àñà â Ðÿçàíè ÿ îòïðàâèë òåëåãðàììó, ïîòîì
ïîøåë â ðåñòîðàí. Ïîêà ÿ îáåäàë, óæå ñòåìíåëî. Êîãäà ÿ âåðíóëñÿ
â êóïå, òî óâèäåë, ÷òî ïîïóò÷èêè îòäûõàþò. ß çàáðàëñÿ íà ñâîþ
âåðõíþþ ïîëêó, ïî÷èòàë ãàçåòû è íå çàìåòèë, êàê çàñíóë. ß
ïðîñïàë äî ñàìîãî Âîëãîãðàäà.

131
Îáðàòèòå âíèìàíèå!
Ýòè ñëîâà óïîòðåáëÿþòñÿ êàê ñèíîíèìû: ñïðàâî÷íîå áþðî —
ñïðàâî÷íîå âîêçàëà (àýðîïîðòà, àýðîôëîòà, òðàíñàãåíòñòâà) — æå-
ëåçíîäîðîæíàÿ ñïðàâî÷íàÿ.

Ó×ÈÌÑß ÓÏÎÒÐÅÁËßÒÜ ãëàãîëû ÅÕÀÒÜ — ÅÇÄÈÒÜ è ïðîèç-

âîäíûå îò íèõ ñëîâà
Ñðàâíèòå:
Åõàòü (’òîëüêî îäèí ðàç’) íà (â) ïîåçäå, ïî äîðîãå, â öåíòð
ãîðîäà; áåç îñòàíîâîê, ...
Åçäèòü (’ìíîãî ðàç, â ðàçíûõ íàïðàâëåíèÿõ, âïåðåä è íàçàä;
áûâàòü’) — “ —
Ïîåõàòü (’íà÷àòü ïîåçäêó’); ñúåçäèòü (’ïîåõàòü êóäà-í. è âåð-
íóòüñÿ’.

Òðåíèðóåìñÿ!
1. Âûáåðèòå ïîäõîäÿùèé ãëàãîë:
1. Ñåðãåé (ïðèåçæàåò, åäåò, ïîäúåçæàåò) â ïîåçäå. 2. Ëåíà è
Ìèøà (åäóò, ïðèåäóò, ïîäúåçæàþò) ê Âîëãîãðàäó. 3. Ìîé çíàêî-
ìûé (åäåò, ïðèåçæàåò, ïîäúåçæàåò) â Âîëãîãðàä ó÷èòüñÿ. 4. Òû
(åäåøü, ïðèåçæàåøü, ïîäúåçæàåøü) çàâòðà? 5. Êîãäà ìû (îòúå-
äåì, óåäåì, ïðèåäåì) èç Âîëãîãðàäà è (åäåì, ïîåäåì, ïðèåäåì)
â Ìîñêâó, ìû ïîéäåì íà Êðàñíóþ ïëîùàäü.
2. Îòâåòüòå íà âîïðîñû, èñïîëüçóÿ ãëàãîëû äâèæåíèÿ.
1. Ëåòîì âû îñòàíåòåñü â ãîðîäå? — Íåò, ... 2. Âàø ñîñåä äîìà?
— Íåò, ... 3. Àâòîáóñ ñòîèò íà îñòàíîâêå? — Íåò, ... 4. Ïîåçä,
íàâåðíîå, óæå íà âîêçàëå? — Äà, ... 5. Òàêñè íå îñòàíîâèëîñü íà
ñòîÿíêå? — Íåò, ...
3. Êàê âû äóìàåòå, ÷òî íóæíî ñäåëàòü, åñëè íåò áèëåòà íà òîò
ïîåçä, êîòîðûé âû âûáðàëè?
4. Êàêîé ãëàãîë íàäî óïîòðåáèòü: åçäèòü èëè ñúåçäèòü?
— Ñ ïðèåçäîì, Ñåðãåé! Ðàä òåáÿ âèäåòü. Êàê òû ... ?
— Ñïàñèáî, ïðåêðàñíî.
— Òû âåäü ... â Ìîñêâó?
— Íåò, ÿ ... â Ïåòåðáóðã. Â Ìîñêâó ÿ óæå ... â ïðîøëîì ãîäó. À
â Ïèòåð ÿ äàâíî õîòåë ... è î÷åíü ðàä, ÷òî ýòî óäàëîñü ñäåëàòü. ß
î÷åíü äîâîëåí ïîåçäêîé.

132
5. Ñêàæèòå, ÷òî ó âàñ òàêèå æå ïëàíû:
Îáðàçåö: ß õî÷ó ïîáûâàòü íà Óðàëå. — ß òîæå õî÷ó ñúåçäèòü
íà Óðàë.
Ìû ñîáèðàåìñÿ ïîáûâàòü íà ×åðíîì ìîðå. — ...
Ó ìåíÿ åñòü âîçìîæíîñòü âåñíîé ïîáûâàòü íà Àëòàå. — ...
Íàøà ñåìüÿ ñîáèðàåòñÿ ëåòîì ïîáûâàòü â Ïñêîâå. — ...
Ìíå õîòåëîñü áû ïîáûâàòü â Ñóçäàëå. — ...
ß íàäåþñü, ÷òî ìíå óäàñòñÿ ïîáûâàòü â Êèñëîâîäñêå. — ...
Ìíå äàâíî õî÷åòñÿ ïîáûâàòü â Ñàíêò-Ïåòåðáóðãå, íî íèêàê
íå óäàåòñÿ ýòî ñäåëàòü. — ... .
6. Ïîñìîòðèòå ðàñïèñàíèå è ñêàæèòå, êîãäà ïðèõîäÿò â Âîëãîã-
ðàä ñëåäóþùèå ïîåçäà. Óïîòðåáèòå îôèöèàëüíóþ ôîðìó âðåìåíè:
Îáðàçåö: Ïîåçä èç Ìîñêâû ïðèõîäèò â äåñÿòü íîëü-íîëü.
Ïóíêò îòïðàâëåíèÿ Ïóíêò íàçíà÷åíèÿ Ïðèáûòèå
Ìîñêâà Âîëãîãðàä 15.35
Òàøêåíò Âîëãîãðàä 4.25
Ñàíêò-Ïåòåðáóðã Âîëãîãðàä 8.25
Ñîôèÿ Âîëãîãðàä 9.33
Êàçàíü Âîëãîãðàä 5.16
7. Óçíàéòå ïî òåëåôîíó, êîãäà ïðèáûâàåò ïîåçä â Âîëãîãðàä èç ...
8. Ïîñòàâüòå âîïðîñû ê âûäåëåííûì ñëîâàì.
1. Íàø ïîåçä îòõîäèò â îäèííàäöàòü ÷àñîâ âå÷åðà. 2. Áèëåò îò
Âîëãîãðàäà äî Ìîñêâû ñòîèò îò ñòà ñåìèäåñÿòè äî òðåõñîò ðóá-
ëåé, â çàâèñèìîñòè îò êëàññà ïîåçäà. 3. Ýòîò ïîåçä ñòîèò â Ðîñòîâå
äâàäöàòü ìèíóò. 4. Ïîçàâòðàêàòü ìîæíî â âàãîíå-ðåñòîðàíå. 5. Ïî-
åçä îòïðàâëÿåòñÿ ÷åðåç ïÿòü ìèíóò. 6. Îò Ìîñêâû äî Ïåòåðáóðãà
ïîåçä èäåò âîñåìü ÷àñîâ. 7. Ìû ïîåäåì áåç ïåðåñàäêè ñêîðûì ïîåç-
äîì. 8. Íàøå êóïå äåñÿòîå.
9.  ñëåäóþùèõ ïðåäëîæåíèÿõ çàìåíèòå ïðÿìóþ ðå÷ü êîñâåííîé:
1. ß ñïðîñèë äåæóðíîãî: “Êîãäà ïðèõîäèò ïîåçä èç Êèåâà?”.
Îí îòâåòèë: “Ïîåçä èç Êèåâà ïðèõîäèò â äåâÿòü ÷àñîâ óòðà”. 2.
Íèíà ñïðîñèëà ìèëèöèîíåðà: “Êàê ïðîéòè íà âîêçàë?”. Ìèëèöè-
îíåð îòâåòèë: “Ïåøêîì èäòè äàëåêî, ëó÷øå ñÿäüòå íà âòîðîé
òðîëëåéáóñ”. 3. Ñîñåä ïî êóïå ñïðîñèë ìåíÿ: “Âû íå õîòèòå ïîéòè
â âàãîí-ðåñòîðàí ïîóæèíàòü?” 4. Â ïèñüìå ìîé äðóã ñïðàøèâàë
ìåíÿ: “Êîãäà òû ïðèåäåøü ê íàì”. ß îòâåòèë åìó: “ß ïðèåäó ê
âàì â êîíöå ìåñÿöà”. 5. Íà ïëàòôîðìå ïðîâîäíèöà ïîïðîñèëà íàñ:
“Ïîêàæèòå âàøè áèëåòû”. 6. Íà âîêçàëå íåçíàêîìåö ñïðîñèë íàñ:
“Ãäå íàõîäèòñÿ ñïðàâî÷íîå áþðî?”. 7. Êàññèð ïåðåñïðîñèëà ìåíÿ:

133
“Íà êàêîå ÷èñëî âû õîòèòå áèëåò?”. ß îòâåòèë åé: “Ìíå íóæåí
áèëåò íà 30 àïðåëÿ è, ïîæàëóéñòà, íà ñêîðûé ïîåçä”.
10. Ïðî÷èòàéòå äèàëîã, ñîñòîÿâøèéñÿ ïî òåëåôîíó. Êàê âû ïîíè-
ìàåòå “ïîåçä äàëüíåãî ñëåäîâàíèÿ” è “ýëåêòðè÷êà”?
— Æåëåçíîäîðîæíàÿ ñïðàâî÷íàÿ ñëóøàåò.
— Áóäüòå äîáðû, ñêàæèòå, ïîæàëóéñòà, êàêèå ïîåçäà èäóò â
Âîëãîãðàä?
— Î÷åíü ìíîãî ïîåçäîâ äàëüíåãî ñëåäîâàíèÿ; ÷åðåç Âîëãîã-
ðàä èäóò ïî÷òè âñå ïîåçäà íà þã. Ýòî óçëîâàÿ ñòàíöèÿ.
— Ìíå, ñîáñòâåííî, íóæåí íå Âîëãîãðàä, à Âîëæñêèé. Âû
ñëó÷àéíî íå çíàåòå, êàê òóäà äîáðàòüñÿ?
— Òàì åñòü ìåñòíàÿ ýëåêòðè÷êà; îò âîêçàëà èäóò ïðèãîðîä-
íûå àâòîáóñû.
— Ñïàñèáî. À êàê ÷àñòî õîäÿò ýëåêòðè÷êè â Âîëæñêèé?
— Ýòî âû ìîæåòå óçíàòü óæå â Âîëãîãðàäå â ñïðàâî÷íîì
áþðî. ß äóìàþ, õîäÿò òàê æå, êàê âåçäå: êàæäûå äâà ÷àñà.
— Ñïàñèáî áîëüøîå.
11. Âñòàâüòå âìåñòî òî÷åê ïîäõîäÿùèå ãëàãîëû äâèæåíèÿ.
 ñóááîòó âå÷åðîì ìû ... èç äîìà, ñåëè â àâòîáóñ è ... íà
âîêçàë. Ìû õîòåëè óñïåòü íà ïîåçä, êîòîðûé ... â 19.05, íî îïîç-
äàëè. Êîãäà ìû ... ê êàññàì, áûëî óæå øåñòü ìèíóò âîñüìîãî è
ïîåçä ... . Ñëåäóþùèé ïîåçä ... ÷åðåç ÷åòûðå ÷àñà. Ïîýòîìó ìû
ðåøèëè ... ýëåêòðè÷êîé. Ìû êóïèëè áèëåòû è ... íà ïåððîí. Ýëåêò-
ðè÷êà óæå ... ê ïëàòôîðìå. Ìû ... â âàãîí, ðàçìåñòèëè ñâîè âåùè è
óñåëèñü ñàìè. Äî ñòàíöèè “Êà÷àëèíî” ýëåêòðè÷êà ... áîëüøå ÷àñà.
Êîãäà ìû ... èç âàãîíà, áûëî åùå ñâåòëî. Ó äåæóðíîãî ïî ñòàíöèè
ìû ñïðîñèëè, êàê ... ê äåðåâíå Ïåòðîâêå. Îí îáúÿñíèë íàì, êàê
òóäà ..., è ìû ... . Ìû ... äîâîëüíî ìíîãî âðåìåíè, ... ïðèìåðíî ïÿòü
êèëîìåòðîâ.  îäèííàäöàòü ÷àñîâ, êîãäà áûëî óæå ñîâñåì òåìíî,
ìû ... â äåðåâíþ.
12. Ñêàæèòå, ÷òî åñòü â ïîåçäå?

134
 Óðîê 3: Íà ïîåçäå õîðîøî, à ñàìîëåòîì ëó÷øå/ By
train is good, but by plane is better

Ýòî âàì ìîæåò ïðèãîäèòüñÿ:

Ðåéñ(-û) íà Ìîñêâó, flight to Moscow, to Volgograd
íà Âîëãîãðàä...
Âûëåò ðåéñà (ñàìîëåòà) departure of a plane
Ðåãèñòðàöèÿ (áèëåòîâ è registration (of tickets and baggage)
áàãàæà) íà ðåéñ 302, ... for flight 302, ...
Ðåãèñòðèðîâàòü/ to register a ticket
çàðåãèñòðèðîâàòü áèëåò
Ñòîéêà ðåãèñòðàöèè registration desk
Ïîñàäêà (ïàññàæèðîâ, boarding; landing
ñàìîëåòà)
Ñîâåðøàòü/ñîâåðøèòü to make a landing
ïîñàäêó
Çàäåðæêà ðåéñà delay of a flight, of a boarding
(ïîñàäêè íà ñàìîëåò)
Çàäåðæèâàòüñÿ/çàäåðæàòüñÿ to delay
Òðàï ladder
Èëëþìèíàòîð porthole, sidelight
Ïîëåò(-û) flight(s)
Áîðòïðîâîäíèê(-íèöà) air steward
Ñòþàðäåññà stewardess
Ïðèçåìëÿòüñÿ/ to land
ïðèçåìëèòüñÿ

×èòàåì è ó÷èì äèàëîãè:

1. — Ñêàæèòå, ïîæàëóéñòà, êîãäà ñåãîäíÿ áëèæàéøèé ñàìîëåò
íà Ñàíêò-Ïåòåðáóðã?
— Â 9.30. Íî áèëåòîâ óæå íåò.
— ×òî æå äåëàòü? Ìíå íàäî ñðî÷íî óëåòåòü â Ïèòåð.
— Ïîïðîáóéòå ÷åðåç Ìîñêâó. Óòðîì åñòü ðåéñû â 8.30 è 10.15.
— Ìíå ëó÷øå íà 8.30.
— Âàø ïàñïîðò!

135
 — Ïîæàëóéñòà.
— Ñòî äåâÿíîñòî äåâÿòü ðóáëåé. Âûëåòàåòå ðåéñîì 302. Ðåãè-
ñòðàöèÿ áèëåòîâ çà ÷àñ äî âûëåòà.
2. — Ñêàæèòå, ïîæàëóéñòà, êîãäà íà÷èíàåòñÿ ïîñàäêà íà ðåéñ
302?
— Ìíå êàæåòñÿ, îáúÿâèëè çàäåðæêó ýòîãî ðåéñà. Ñïðîñèòå â
ñïðàâî÷íîì áþðî (information bureau).
— Èçâèíèòå, âû íå ñêàæåòå, íà ñêîëüêî çàäåðæèâàåòñÿ ðåéñ 302?
— Îí ëåòèò ïî ðàñïèñàíèþ.
— Èçâèíèòå, ó êàêîé ñòîéêè áóäåò ðåãèñòðàöèÿ áèëåòîâ è
áàãàæà íà ýòîò ðåéñ?
— Ðåãèñòðàöèÿ óæå íà÷àëàñü ó ñòîéêè ¹ 2.
— À ãäå âûõîä íà ïîñàäêó?
— Âûõîä ¹ 1.
— Ñïàñèáî.
— Íå îïàçäûâàéòå! Ñ÷àñòëèâîãî ïîëåòà!
3. — Ñêàæèòå, ïîæàëóéñòà, ãäå ìîå ìåñòî?
— Ðàçðåøèòå âàø áèëåò! Ïÿòíàäöàòîå “Â”. Âòîðîé ñàëîí,
íàëåâî.
— À â ïåðâîì ñàëîíå ìåñò íåò?
— Ïîäîæäèòå, ïîêà âñå ïàññàæèðû ñÿäóò. ß ïîñìîòðþ.
— Ñïàñèáî. Ìû ïðèëåòàåì â ÷åòûðíàäöàòü òðèäöàòü?
— Äà.  Áûêîâî. À ñåé÷àñ, ïîæàëóéñòà, ñÿäüòå íà ñâîå ìåñòî.
4. — Ïàññàæèð, ïðîñíèòåñü! Âû áóäåòå îáåäàòü?
— À... îáåäàòü? Äà, áóäó.
— Èç íàïèòêîâ åñòü êîôå, ÷àé, ìèíåðàëüíàÿ âîäà. ×òî âû
æåëàåòå?
— Êîôå, ïîæàëóéñòà. À òî ñïàòü õî÷åòñÿ.
— Ñåé÷àñ ïðèíåñó. Õîòèòå æóðíàëû, ãàçåòû?
— Äà, ïðèíåñèòå, ïîæàëóéñòà.
5. — Ïàññàæèð, âàì ÷òî, ïëîõî?
— Äà, ìåíÿ íåìíîãî óêà÷àëî (I’m slightly airsick).
— ß ñåé÷àñ ïðèíåñó âàì ìèíåðàëüíîé âîäû.
— Áóäüòå äîáðû.
— Âûïåéòå ïîæàëóéñòà.
— Ñïàñèáî.
— Âîò âàì æóðíàëû, ïî÷èòàéòå, îòâëåêèòåñü.
— Ñïàñèáî åùå ðàç, îãðîìíîå!

136
×èòàåì è ïåðåñêàçûâàåì òåêñò:
 ñàìîëåòå
Íàêîíåö ÿ â ñàëîíå ñàìîëåòà. ß çàíÿë ñâîå ìåñòî — 15 “” —
ó èëëþìèíàòîðà. Ðÿäîì â êðåñëî ñåëà êðàñèâàÿ äåâóøêà. Ñêîðî
ìû óñëûøàëè øóì ìîòîðà ñàìîëåòà. Íà òàáëî çàñâåòèëàñü íàäïèñü
“Çàñòåãíóòü ðåìíè. Íå êóðèòü”. Ïî ðàäèî îáúÿâèëè: “Óâàæàåìûå
ïàññàæèðû! Êîìàíäèð è ýêèïàæ ñàìîëåòà “ÒÓ-134” Ñåâåðî-Êàâ-
êàçñêîãî àâèàîòðÿäà, âûïîëíÿþùåãî ðåéñ 312 íà Ìîñêâó, ïðè-
âåòñòâóþò âàñ íà áîðòó íàøåãî ëàéíåðà è æåëàþò âàì ïðèÿòíîãî
ïîëåòà. Ïðîñüáà çàñòåãíóòü ðåìíè, âî âðåìÿ ïîëåòà íå ðàçðåøàåòñÿ
êóðèòü. Âðåìÿ â ïóòè 1 ÷àñ 30 ìèíóò, âûñîòà ïîëåòà 10000 ìåò-
ðîâ, ñêîðîñòü 1000 êì â ÷àñ. Íà áîðòó ñàìîëåòà åñòü ñâåæèå ãàçåòû
è æóðíàëû, áóäóò ïðîäàâàòüñÿ ñóâåíèðû. Òóàëåòíàÿ êîìíàòà íà-
õîäèòñÿ â õâîñòîâîé ÷àñòè ñàìîëåòà (in the rear part). Ïî âñåì
âîïðîñàì âû ìîæåòå îáðàùàòüñÿ ê áîðòïðîâîäíèêó, ïðåäâàðè-
òåëüíî íàæàâ êíîïêó âûçîâà, êîòîðàÿ íàõîäèòñÿ íà âåðõíåé ïà-
íåëè”.
ß çàñòåãíóë ðåìíè è ïîñìîòðåë â èëëþìèíàòîð, íàø ñàìî-
ëåò ïîáåæàë ïî âçëåòíîé ïîëîñå, îòîðâàëñÿ îò çåìëè è ñòàë íàáè-
ðàòü âûñîòó (to get higher). È òóò ÿ ïî÷óâñòâîâàë ñåáÿ ïëîõî:
çàëîæèëî óøè (my ears were stuffed up) è ìåíÿ çàòîøíèëî. Ñîñåä-
êà, ïî-âèäèìîìó, óâèäåëà ìîþ áëåäíîñòü (paleness). Îíà íàæàëà
íà êíîïêó âûçîâà áîðòïðîâîäíèêà. Ïðèøëà ñòþàðäåññà, îíà ïðè-
íåñëà ìíå ãèãèåíè÷åñêèé ïàêåò è âîäû.
×åðåç äåñÿòü ìèíóò ìû óæå ëåòåëè íàä îáëàêàìè. ß ïî÷óâ-
ñòâîâàë ñåáÿ ëó÷øå. Ñòþàðäåññà ïðåäëîæèëà ïàññàæèðàì ïðîõëà-
äèòåëüíûå íàïèòêè (soft drinks): ìèíåðàëüíóþ è ãàçèðîâàííóþ
âîäó. Ìîåé ñîñåäêîé îêàçàëàñü âåñåëàÿ, ðàçãîâîð÷èâàÿ äåâóøêà.
Ìû ïîçíàêîìèëèñü, îêàçàëîñü, ÷òî åå çîâóò Îëüãîé, îíà ïðåä-
ïðèíèìàòåëü (on abusiness tri p) è ëåòèò ïî äåëàì ôèðìû â Ìîñê-
âó. Ìû ðàçãîâîðèëèñü è íå çàìåòèëè, êàê ïðîëåòåëî âðåìÿ.
Ïî ðàäèî îáúÿâèëè, ÷òî ñàìîëåò íà÷àë ïðèçåìëÿòüñÿ, ïî-
ýòîìó íóæíî áûëî ïðèñòåãíóòü ðåìíè. Íàêîíåö ñòþàðäåññà ñêàçà-
ëà, ÷òî íàø ñàìîëåò ñîâåðøèë ïîñàäêó â Ìîñêâå, òåìïåðàòóðà
âîçäóõà + 17 ãðàäóñîâ, ýêèïàæ ñàìîëåòà ïðîùàåòñÿ ñ ïàññàæèðà-
ìè è æåëàåò èì âñåãî äîáðîãî. Îíà òàêæå ïðåäóïðåäèëà, ÷òî òðàí-
çèòíûì ïàññàæèðàì íóæíî çàðåãèñòðèðîâàòü ñâîè áèëåòû â çäà-
íèè àýðîâîêçàëà, âåùè ìîæíî ïîëó÷èòü â áàãàæíîì îòäåëåíèè,

137
èç àýðîïîðòà äî ãîðîäà õîäÿò àâòîáóñû è òàêñè. Âñêîðå ïîäàëè
òðàï è íàñ ïðèãëàñèëè ê âûõîäó.

Îáðàòèòå âíèìàíèå íà ñèíîíèìû!

Ñàìîëåò — ëàéíåð; ñàëîí ñàìîëåòà — áîðò ëàéíåðà, ñàìîëå-
òà; áîðòïðîâîäíèê, áîðòïðîâîäíèöà — ñòþàðäåññà; çàñòåãíóòü —
ïðèñòåãíóòü ðåìíè; ïðèçåìëèòüñÿ — ñîâåðøèòü ïîñàäêó; àýðî-
ïîðò — àýðîâîêçàë.

Ó×ÈÌÑß ÓÏÎÒÐÅÁËßÒÜ ãëàãîëû ËÅÒÅÒÜ/ËÅÒÀÒÜ è ïðîèç-

âîäíûå îò íèõ ñëîâà
Ñðàâíèòå:
Ëåòåòü (îäèí ðàç) â Ìîñêâó, â Ñàíêò-Ïåòåðáóðã, ...
Ëåòàòü (÷àñòî, ìíîãî ðàç; ’áûâàòü’) â Ìîñêâó, â Ñàíêò-
Ïåòåðáóðã, ...
Âûëåòåòü/âûëåòàòü (’íà÷àòü/íà÷èíàòü äâèæåíèå’)
Ïðèëåòåòü/ïðèëåòàòü (’çàêîí÷èòü/çàêàí÷èâàòü äâèæåíèå’)
Ïîëåò(-û), âûëåò, ïðèëåò.

Òðåíèðóåìñÿ:
1. Îòâåòüòå íà âîïðîñû:
1. Âàì ÷àñòî ïðèõîäèòñÿ ëåòàòü íà ñàìîëåòå? 2. Êóäà âû ëåòà-
ëè ïîñëåäíèé ðàç? 3. Êàê âû ñåáÿ ÷óâñòâóåòå â ñàìîëåòå? 4. Ñêîëü-
êî ÷àñîâ äëèòñÿ ïîëåò ñàìîëåòà îò âàøåé ñòðàíû äî Ìîñêâû? 5.
Ãäå ìîæíî óçíàòü ðàñïèñàíèå ñàìîëåòîâ? 6. ×òî íàõîäèòñÿ íà áîð-
òó ñàìîëåòà? 7. Âû îáû÷íî çíàåòå, âî ñêîëüêî âûëåòèò âàø ñàìî-
ëåò è êîãäà îí ïðèëåòèò?
2. Îòãàäàéòå çàãàäêè:
1. Ëåòèò, êàê ñòðåëà, æóææèò, êàê ï÷åëà.
2. ×òî çà ïòèöà ñìåëàÿ ïî íåáó ïðîì÷àëàñü?
Ëèøü äîðîæêà áåëàÿ îò íåå îñòàëàñü?
3. Âñòàâüòå íóæíóþ ôîðìó ãëàãîëîâ ëåòàòü — ëåòåòü, îáðàòèòå
âíèìàíèå íà óïîòðåáëåíèå âðåìåíè:
1. Êîãäà îí ... íà ñàìîëåòå â Ìèíâîäû, îí âñå âðåìÿ ñìîòðåë
âíèç íà ãîðû. 2. Êóäà âû ... ? Â Ìîñêâó èëè Ïåòåðáóðã? 3. Îí
æóðíàëèñò, ïîýòîìó ÷àñòî ... â êîìàíäèðîâêè. 4. Ìåñÿö íàçàä îí
îïÿòü ... â Ìîñêâó. 5. Ñàìîëåò ... íàä àýðîäðîìîì è íå ìîã ïðèçåì-

138
ëèòüñÿ. 6. Îí ñòàë ëåò÷èêîì, ïîòîìó ÷òî î÷åíü ëþáèò... . 7. Èç
Äîìîäåäîâî äî Âíóêîâî ìîæíî áûëî ... íà âåðòîëåòå. Âåðòîëåò ...
÷àñòî. 8. ß ïîçíàêîìèëñÿ ñ íèì â ñàìîëåòå, êîãäà ... îáðàòíî â
Âîëãîãðàä. 9. Â ïðîøëîì ìåñÿöå ÿ ... â Ìîñêâó. 10. Ìû ñìîòðåëè,
êàê âûñîêî â íåáå ... ñàìîëåòû. 11. Òåïëîõîä ïëûë âíèç ïî Âîëãå,
è âñå âðåìÿ íàä íèì ... ÷àéêè.
4. Ïðî÷èòàéòå äèàëîã. Îáðàòèòå âíèìàíèå íà âûäåëåííûå âûðà-
æåíèÿ, îíè âàì ìîãóò ïðèãîäèòüñÿ.
à) — Íàòàøà, çäðàâñòâóé! Êóäà ýòî òû ñ ÷åìîäàíîì?
— ß óåçæàþ íà íåñêîëüêî äíåé â Ïåòåðáóðã.
— Òû ëåòèøü ñàìîëåòîì?
— Íåò, ÿ ïëîõî ïåðåíîøó ñàìîëåò, ïîýòîìó ðåøèëà åõàòü
ïîåçäîì, òåì áîëåå ïåòåðáóðãñêèé ïîåçä î÷åíü óäîáíûé. ×òî òåáå
ïðèâåñòè èç Ïåòåðáóðãà?
— Ñïàñèáî, íè÷åãî íå íàäî. Äàâàé ÿ ïîíåñó òâîé ÷åìîäàí, ÿ
èäó â òó æå ñòîðîíó.
á) Ñêàæèòå, ïî÷åìó Íàòàøà ðåøèëà åõàòü ïîåçäîì? À êàê
âû ïåðåíîñèòå ñàìîëåò?
5. Ïðèâåäèòå ðàçãîâîð â àýðîïîðòó.
Âû ïðîâîæàåòå ñâîþ çíàêîìóþ. Îíà óëåòàåò â Àìåðèêó íà
äâå íåäåëè. Ïîæåëàéòå åé õîðîøî äîëåòåòü, óäà÷íî ïîïóòåøåñòâî-
âàòü. Óçíàéòå, êîãäà îíà âåðíåòñÿ. Ïðåäëîæèòå åå âñòðåòèòü. Äîãî-
âîðèòåñü, êàê îíà âàì ñîîáùèò âðåìÿ ïðèëåòà (ïî ýëåêòðîííîé
ïî÷òå; êàê òîëüêî ïðèëåòèò, íàïèøåò îòêðûòêó; äàñò òåëåãðàì-
ìó).
6. Ïðîâåäèòå ðàçãîâîð â ñëåäóþùåé ñèòóàöèè:
Âû âñòðåòèëè çíàêîìîãî, êîòîðûé ñîáèðàåòñÿ íà êàíèêóëàõ
åõàòü íà þã. Âû ñàìè óæå íå ðàç áûâàëè íà þãå, íî â ýòîì ãîäó
âû ïóòåøåñòâîâàëè íà ñåâåðå. Ýòî áûëî î÷åíü èíòåðåñíî. Âû óâè-
äåëè ñîâñåì íîâûå ìåñòà. Òàì áûëà ïðåêðàñíàÿ ïðèðîäà, êðàñè-
âûå ëåñà è ðåêè. Âñå âðåìÿ áûëà õîðîøàÿ ïîãîäà, òåïëàÿ, íî íå
æàðêàÿ. Âàì óäàëîñü ïîáûâàòü â äâóõ áîëüøèõ ñåâåðíûõ ãîðîäàõ.
Âû ñîâåòóåòå ñâîåìó çíàêîìîìó íå áîÿòüñÿ ñåâåðà è ñúåçäèòü òóäà.
Âû ïðèãëàøàåòå åãî çàéòè ê âàì ïîñìîòðåòü ñíèìêè, êîòîðûå âû
ñäåëàëè âî âðåìÿ ïîåçäêè.
7. Ñêàæèòå, ïîíðàâèëàñü ëè âàøåìó çíàêîìîìó ïîåçäêà, åñëè â
îòâåò íà âîïðîñ “Êàê âû ñúåçäèëè?” âû óñëûøàëè:

139
 — Ñíà÷àëà áûëî î÷åíü èíòåðåñíî, íî ïîä êîíåö óæàñíî óñ-
òàëè.
— Â òàêóþ ïîåçäêó ëó÷øå åõàòü âåñíîé.
— Óñòàë, çàòî ìíîãî óâèäåë.
— Âïå÷àòëåíèé ìàññà!
— Ñ ïîãîäîé íå ïîâåçëî!
— Ðàçâå ñòîëüêî ìåñò ìîæíî îñìîòðåòü çà íåäåëþ!
8. Âûáåðèòå ïîäõîäÿùèé ïî ñìûñëó îòâåò (Ñïàñèáî, õîðîøî, ïîåçäêà
áûëà èíòåðåñíàÿ. Íîðìàëüíî. ß âîîáùå õîðîøî ïåðåíîøó ñàìîëåò):
— Ñ ïðèåçäîì! Ðàä òåáÿ âèäåòü! Êàê ñúåçäèë?
— ...
— À êàê òû äîåõàë?
— ... .
9. Ó ðóññêèõ åñòü ïîñëîâèöû:
Ëåòàåò õîðîøî, à ñåñòü íå óìååò. Âîðîíà çà ìîðå ëåòàëà, à óìà
íå äîñòàëà.
1. Êàê âû ïîíèìàåòå èõ? 2. Ñîñòàâüòå ñ íèìè äèàëîãè.
3. Åñòü ëè ïîäîáíûå ïîñëîâèöû â âàøåì ÿçûêå?
10. Ðàññêàæèòå îá îäíîì èç ñâîèõ ïóòåøåñòâèé, ÷åì îíî âàì
ïîíðàâèëîñü, â êàêèõ ìåñòàõ ïîáûâàëè, ñêîëüêî âðåìåíè ïóòåøå-
ñòâîâàëè, õîòåëè áû åùå ðàç ñîâåðøèòü åãî?

ÒÅÑÒ
1. Âûáåðèòå ïîäõîäÿùóþ ðåïëèêó:
1.1. — Íà ñåãîäíÿ áèëåòîâ óæå íåò.
— ... 1. ×òî æå äåëàòü? Ìíå íóæíî ñðî÷íî óëåòåòü.
2. Cêàæèòå, ïîæàëóéñòà, ãäå
æåëåçíîäîðîæíàÿ êàññà?
3. Ìîæíî äîåõàòü íà ïîåçäå?
1.2. — Ó íàñ åñòü ïðåêðàñíûé ìàðøðóò ïî Çîëîòîìó Êîëüöó.
— ... 1. Ìåíÿ îí íå ñîâñåì óñòðàèâàåò.
2. Ìåíÿ îí î÷åíü èíòåðåñóåò.
3. ß çà!
1.3. — Ìîëîäîé ÷åëîâåê, ó âàñ áèëåò íà äðóãîé ïîåçä.
— ... 1. Âû îøèáàåòåñü!
2. Ýòî êàêîå-òî íåäîðàçóìåíèå.
3. Ïîñìîòðèòå ïîëó÷øå.

140
2. Âñòàâüòå âìåñòî òî÷åê ñóùåñòâèòåëüíûå âûáîð (1), âûáîðû (2).
1. Ó ìåíÿ íå áûëî ..., ïîýòîìó ÿ ñîãëàñèëñÿ. 2. Ñêîðî ñîñòîÿò-
ñÿ ... â Äóìó. 3. ... ñïåöèàëüíîñòè — âàæíåéøèé øàã â æèçíè
÷åëîâåêà. 4. Ìíå íèêòî íå ïîìîãàë â ... ñïåöèàëüíîñòè. 5. ß íå
ñîìíåâàþñü â ïðàâèëüíîñòè ... . 6. Êàæäûé ñòóäåíò çàíèìàåòñÿ â
êàêîì-íèáóäü ñåìèíàðå ïî ... . 7. Åìó íåò âîñåìíàäöàòè ëåò, ïîýòî-
ìó îí íå ïðèíèìàåò ó÷àñòèÿ â ... .
3. Êàêèå âîïðîñû âû çàäàäèòå â ñëåäóþùèõ ñèòóàöèÿõ:
1. Äî ìåñòà, êóäà âû ñîáèðàåòåñü åõàòü, ìîæíî äîåõàòü èëè
íà àâòîáóñå, èëè íà ýëåêòðè÷êå. Âû õîòèòå ðåøèòü, íà ÷åì âàì
áóäåò óäîáíî åõàòü. — ...
2. Âû îïîçäàëè íà àâòîáóñ, îí óæå óøåë. Âû äîëæíû ðåøèòü,
êàê âàì ïîñòóïèòü — îòëîæèòü ïîåçäêó, æäàòü ñëåäóþùåãî àâòî-
áóñà èëè åõàòü íà äðóãîì âèäå òðàíñïîðòà. — ...
3. Äî ìåñòà, êóäà âû õîòèòå ïîïàñòü, ìîæíî äîåõàòü ïðÿìî,
áåç ïåðåñàäêè; íî åñëè âû ñäåëàåòå ïåðåñàäêó, âû äîåäåòå íàìíî-
ãî áûñòðåå. Âû ýêîíîìèòå âðåìÿ, íî âåäü ó âàñ òÿæåëûé ÷åìîäàí,
ïîýòîìó âû íå ðåøàåòåñü åõàòü ñ ïåðåñàäêîé. — ...
4. Âûáåðèòå ïîäõîäÿùèé ãëàãîë:
1. Ñåðãåé (ïðèåçæàåò, åäåò, ïîäúåçæàåò) â ïîåçäå. 2. Ëåíà è
Ìèøà (åäóò, ïðèåäóò, ïîäúåçæàþò) ê Âîëãîãðàäó. 3. Ìîé çíàêî-
ìûé (åäåò, ïðèåçæàåò, ïîäúåçæàåò) â Âîëãîãðàä ó÷èòüñÿ. 4. Òû
(åäåøü, ïðèåçæàåøü, ïîäúåçæàåøü) çàâòðà? 5. Êîãäà ìû (îòúå-
äåì, óåäåì, ïðèåäåì) èç Âîëãîãðàäà è (åäåì, ïîåäåì, ïðèåäåì)
â Ìîñêâó, ìû ïîéäåì íà Êðàñíóþ ïëîùàäü.
5. Âñòàâüòå âìåñòî òî÷åê ïîäõîäÿùèå ãëàãîëû äâèæåíèÿ.
 ñóááîòó âå÷åðîì ìû ... èç äîìà, ñåëè â àâòîáóñ è ... íà
âîêçàë. Ìû õîòåëè óñïåòü íà ïîåçä, êîòîðûé ... â 19.05, íî îïîç-
äàëè. Êîãäà ìû ... ê êàññàì, áûëî óæå øåñòü ìèíóò âîñüìîãî è
ïîåçä ... . Ñëåäóþùèé ïîåçä ... ÷åðåç ÷åòûðå ÷àñà. Ïîýòîìó ìû
ðåøèëè ... ýëåêòðè÷êîé. Ìû êóïèëè áèëåòû è ... íà ïåððîí. Ýëåêò-
ðè÷êà óæå ... ê ïëàòôîðìå. Ìû ... â âàãîí, ðàçìåñòèëè ñâîè âåùè è
óñåëèñü ñàìè. Äî ñòàíöèè “Êà÷àëèíî” ýëåêòðè÷êà ... áîëüøå ÷àñà.
Êîãäà ìû ... èç âàãîíà, áûëî åùå ñâåòëî. Ó äåæóðíîãî ïî ñòàíöèè
ìû ñïðîñèëè, êàê ... ê äåðåâíå Ïåòðîâêå. Îí îáúÿñíèë íàì, êàê
òóäà ..., è ìû ... . Ìû ... äîâîëüíî ìíîãî âðåìåíè, ... ïðèìåðíî ïÿòü
êèëîìåòðîâ.  îäèííàäöàòü ÷àñîâ, êîãäà áûëî óæå ñîâñåì òåìíî,
ìû ... â äåðåâíþ.

141
6.Âñòàâüòå íóæíóþ ôîðìó ãëàãîëîâ ëåòàòü (1) — ëåòåòü (2).
1. Êîãäà îí ... íà ñàìîëåòå â Âîëãîãðàä, îí âñå âðåìÿ ñìîòðåë
â èëëþìèíàòîð . 2. Êóäà âû ... ? Â Îäåññó èëè Ìèíâîäû? 3. Íàä
Âîëãîé ... ÷àéêè. 4. Ìåñÿö íàçàä îí ... â Ìîñêâó. 5. Ñàìîëåò ... íàä
àýðîïîðòîì è íå ìîã ïðèçåìëèòüñÿ. 6. Îí ñòàë ëåò÷èêîì, ïîòîìó
÷òî î÷åíü ëþáèò... . 7. Èç Äîìîäåäîâî äî Âíóêîâî ìîæíî áûëî ...
íà âåðòîëåòå. Âåðòîëåò ... ÷àñòî. 8. ß ïîçíàêîìèëñÿ ñ íèì â ñàìîëå-
òå, êîãäà ... îáðàòíî â Âîëãîãðàä. 9. Íà ïðîøëîé íåäåëå ÿ ... â
Ìîñêâó. 10. Ìû ñìîòðåëè, êàê âûñîêî â íåáå ... ñàìîëåòû. 11. Îí
ïðåäïî÷èòàåò ... ñàìîëåòîì.

142
 ÑÏÈÑÎÊ ËÈÒÅÐÀÒÓÐÛ
1. Àëåêñååâ Â.À. Áóäüòå êàê äîìà: Êíèãà äëÿ ÷òåíèÿ ñ êîì-
ìåíòàðèåì. Ì., 1985.
2. Àìèàíòîâà Ý.È. è äð. Ñáîðíèê óïðàæíåíèé ïî ëåêñèêå
ðóññêîãî ÿçûêà: Ó÷åáíîå ïîñîáèå. Ì., 1989.
3. Àííóøêèí Â.È. è äð. Çíàêîìèòüñÿ ëåãêî, ðàññòàâàòüñÿ òðóäíî.
Ì., 1991.
4. Àðóòþíîâ À.Ð. è äð. Èãðîâûå çàäàíèÿ íà óðîêàõ ðóññêîãî
ÿçûêà. Ì., 1987.
5. Äîí÷åíêî Ã.Â., Áîðèñîâà Å.Ã. Ó÷åáíèê ðóññêîãî ÿçûêà äëÿ
èíîñòðàííûõ ñòóäåíòîâ-ôèëîëîãîâ 3 êóðñà âêëþ÷åííîãî òèïà îáó-
÷åíèÿ. Ãðàììàòèêà. Ì., 1990.
6. Êîñòîìàðîâ Â.Ã. è äð. Ðóññêèé ÿçûê äëÿ èíîñòðàííûõ ñòó-
äåíòîâ. Ì., 1987.
7. Îìåëü÷åíêî Ñ.Ð. Ðóññêîå ïîâñåäíåâíîå îáùåíèå: Ó÷åá.-
ìåòîä. ïîñîáèå ïî ðàçâèòèþ ðå÷è äëÿ ñòàæåðîâ-èíîñòðàíöåâ. ×. 1.
Âîëãîãðàä, 1997.
8. Ðàññóäîâà Î.Ï., Ñòåïàíîâà Ë.Â. Èíòåíñèâíûé êóðñ ðóñ-
ñêîãî ÿçûêà: Êíèãà äëÿ ó÷àùåãîñÿ. “Òåìï-2”. Ì., 1986.
9. Ñáîðíèê óïðàæíåíèé ïî ãðàììàòèêå äëÿ èíîñòðàííûõ ñòó-
äåíòîâ-ôèëîëîãîâ (ïåðâûé è âòîðîé ãîäû îáó÷åíèÿ) / Îòâ. ðåä.
Â.È. Êîäóõîâ, Ì.À. Øàõìàòîâà. Ì., 1985.
10. Ñëàâêèí Â.Â. Ðóññêèé ÿçûê äëÿ âñåõ: Ó÷åá. ïîñîáèå äëÿ
èçó÷àþùèõ ðóññêèé ÿçûê êàê âòîðîé. Ì., 1995.
11. Ñëîâî î ãîðîäå-ãåðîå Âîëãîãðàäå / Ñîñò. Ñ.Ï. Ëîïóøàíñ-
êàÿ, Ì. Ïèñêîâà, Â.È. Ñóïðóí. Âîëãîãðàä; Îëîìîóö, 1988.
12. Ñòåïàíîâà Å.Ì., ×åáîòàðåâà Ï.Ã. Èíòåíñèâíûé êóðñ ðóñ-
ñêîãî ÿçûêà: Êíèãà äëÿ ó÷àùåãîñÿ. “Òåìï-1”. Ì., 1985.
13. “Òåìï-3”. Èíòåíñèâíûé êóðñ ðóññêîãî ÿçûêà: Êíèãà äëÿ
ó÷àùåãîñÿ / Ã.Í. Àâåðüÿíîâà, Í.Ï. Êîëîÿðöåâà è äð. Ì., 1983.
14. Õàâðîíèíà Ñ.À. Ãîâîðèòå ïî-ðóññêè (äëÿ ãîâîðÿùèõ íà
àíãëèéñêîì ÿçûêå). Ì., 1992.
15. Õàâðîíèíà Ñ.À. ×èòàåì è ãîâîðèì ïî-ðóññêè: Ïîñîáèå
äëÿ èçó÷àþùèõ ðóññêèé ÿçûê êàê èíîñòðàííûé. Ì., 1993.

143
 Ó÷åáíîå èçäàíèå

Îìåëü÷åíêî Ñâåòëàíà Ðîìàíîâíà

Îìåëü÷åíêî Òàòüÿíà Íèêîëàåâíà

Ó×ÈÌÑß ÃÎÂÎÐÈÒÜ ÏÎ-ÐÓÑÑÊÈ

Ó÷åáíîå ïîñîáèå ïî ðàçâèòèþ ðå÷è

äëÿ ñòàæåðîâ-èíîñòðàíöåâ

Ãëàâíûé ðåäàêòîð À.Â. Øåñòàêîâà

Ðåäàêòîð Ñ.À. Àñòàõîâà
Òåõíè÷åñêèé ðåäàêòîð Í.Ã. Ðîìàíîâà
Õóäîæíèê Í.Í. Çàõàðîâà

ËÐ ¹ 020406 îò 12.02.97

Ïîäïèñàíî â ïå÷àòü 30.09.99. Ôîðìàò 60õ84/16.

Áóìàãà òèïîãðàôñêàÿ ¹ 1. Ãàðíèòóðà Òàéìñ. Óñë. ïå÷. ë. 8,3.
Ó÷.-èçä. ë. 9,0. Òèðàæ 100 ýêç. Çàêàç . «Ñ» 42.

Èçäàòåëüñòâî Âîëãîãðàäñêîãî ãîñóäàðñòâåííîãî óíèâåðñèòåòà.

400062, Âîëãîãðàä, óë. 2-ÿ Ïðîäîëüíàÿ, 30.