KABANATA 8

NAILATHALA ANG
NOLI ME
TANGERE (1887)
 Ang matinding taglamig ng 1886- taong
di malilimutan ni Rizal dahil sa:
1. Siya ay gutom, maysakit at naghihirap
sa malayong lungsod.
2. Nagdulot din ito ng matinding
kasiyahan pagkaraang dumanas ng
hirap dahil lumabas na sa limbagan
ang Noli
( Marso1887)
IDEYA NG PAGSULAT NG
ISANG NOBELA TUNGKOL SA
PILIPINAS
 “Uncle Tom’s
Cabin” ni
Harriet
Beecher
Stowe.
 Enero 2, 1884 (madrid)- pagtitipon sa
tahanan ng mga paterno sa Madrid.
- Pagpapanukala ni Rizal ng ideya sa
pagsulat ng nobela.
 MGA SUMANG-AYON SA IDEYA:
1. Pedro
2. Maximo
3. Antonio Paterno
4. Graciano Lopez Jaena
5. Evaristo Aguirre
6. Eduardo de Lete
7. Julio Lorente
8. Melecio Figueroa
9. Valentin Ventura
ANG PAGSULAT NG NOLI
 Sinimulan ni Rizal ang pagsulat ng
nobela sa Madrid noong pagtatapos
ng 1884, at natapos niya ang kalahati
nito.
 1885(Paris)- pagkaraang
makapagtapos ng kanyang pag-aaral
sa Unibersidad Central de Madrid,
ipinagpatuloy niya ang pagsulat ng
nobela. Natapos niya ang huling
sangkapat ng nobela sa Alemanya.
Isinulat niya ang huling kabanata ng
Noli sa Wilhelmsfield noong Abril-
 Berlin-Pebrero 1886(taglaming)-
ginawa ni rizal ang huling rebisyon ng
manuskrito ng Noli.
 Fernando Canon- kaibigan at dating
kaklase ni Rizal.
 SI VIOLA TAGAPAGLIGTAS NG NOLI
 Dr. Maximo Viola- kaibigan ni
Rizal na nagmula sa
mayamang pamilya sa San
Miguel Bulacan.
 1887- pagdating sa Berlin ni
Viola.
 1886- masayang pasko sa
Berlin
 Elias at Salome- inalis sa
nobela.
 Pebrero 21, 1887- natapos
ang NOLI.
 Berliner Buchdruckie-Action-
Gesselschaft (imprenta) na
PINAGBINTANGANG
ESPIYANG PRANSES SI
RIZAL
 Habang nasa limbagan ang Noli,
isang kakaibang insidente ang
naranasan ni Rizal.
 Binisita ng Hepe ng Pulis ng Berlin sa
kanyang bahay na inuupahan at
hininging makita ang kanyang
pasaporte.
 Humingi ng tulong sa Embahador na
Espanyol, ang Konde ng Benomar, na
nangakong titingnan ang kasong ito.
 NATAPOS ANG
PAGPAPALIMBAG NG NOLI
 Marso 21, 1887- lumabas sa imprenta
ang ang Noli, ipapadala ang unang
sipi sa malapit niyang kaibigan
kasama sina:
 Blumentritt
 Dr. Antonio Ma. Regidor
 Graciano Lopez-Jaena
 Mariano Ponce
 Felix R. Hidalgo
 Marso 29,1887- binigay ni Rizal ang
Galley Proof ng Noli at
komplementaryong sipi kay Viola
bilang tanda ng pasasalamat. Sa
komplimentaryong sipi sinulat niya “
Sa mahal kong kaibigang Maximo
Viola, ang unang nakabasa at
nakakapagpahalaga sa aking isinulat”
- Jose Rizal.
ANG PAMAGAT NG NOBELA
 Ang pamagat ng Noli Me Tangere ay
isang pariralang Latin na ang sabihin
ay “ Huwag mo akong salingin”. Hidi
ito orihinal na ideya ni Rizal at sinabi
niyang nakuha nakuha niya ito sa
bibliya.
DEDIKASYON NG AWTOR
 Inihahandog ni Rizal ang nobela sa
bayang Pilipinas ---- “Sa aking Amang
Bayan”
 MGA TAUHAN SA NOLI ME
TANGERE
 Crisostomo Ibarra
Binatang nag-aral
sa Europa;
nangarap na
makapagpatayo ng
paaralan upang
matiyak ang
magandang
kinabukasan ng
mga kabataan ng
San Diego.
 Elias -
Piloto at
magsasakang
tumulong kay
Ibarra para
makilala ang
kanyang bayan
at ang mga
suliranin nito.
 Kapitan
Tiyago
Mangangala
kal na tiga-
Binondo;
ama-
amahan ni
Maria Clara.
 Padre Damaso
Isang kurang
Pransiskano na
napalipat ng
ibang parokya
matapos
maglingkod ng
matagal na
panahon sa
San Diego.
 Padre Salvi
Kurang pumalit
kay Padre
Damaso,
nagkaroon ng
lihim na
pagtatangi kay
Maria Clara.
 Maria Clara
Mayuming
kasintahan ni
Crisostomo;
mutya ng San
Diego na
inihimatong
anak ng
kanyang ina na
si Doña Pia Alba
kay Padre
Damaso
 Pilosopo Tasyo
Maalam na
matandang
tagapayo ng
marurunong na
mamamayan ng
San Diego.
 Sisa
Isang
masintahing
ina na ang
tanging
kasalanan ay
ang
pagkakaroon
ng asawang
pabaya at
malupit.
 Basilio at
Crispin
Magkapatid
na anak ni
Sisa;
sakristan at
tagatugtog
ng kampana
sa
simbahan
ng San
Diego.
 Alperes
Matalik na kaagaw ng kura sa
kapangyarihan sa San Diego

•Donya
Consolacion
Napangasawa ng
alperes; dating
labandera na may
malaswang bibig at
pag-uugali.
 Donya
Victorina
Babaing
nagpapangga
p na
mestisang
Kastila kung
kaya abut-
abot ang
kolorete sa
mukha at
maling
 Don Tiburcio de Espadaña
Isang pilay at bungal na Kastilang
napadpad sa Pilipinas sa paghahanap
ng magandang kapalaran;
napangasawa ni Donya Victorina.
 Linares
Malayong pamangkin ni Don Tiburcio
at pinsan ng inaanak ni Padre
Damaso na napili niya para
mapangasawa ni Maria Clara.
 Don Filipo
Tinyente mayor na mahilig magbasa na
Latin; ama ni Sinang
Señor Nol Juan
Namahala ng mga gawain sa
pagpapatayo ng paaralan.
Lucas
Taong madilaw na gumawa ng kalong
ginamit sa di-natuloy na pagpatay kay
Ibarra.
 Tarsilo at Bruno
Magkapatid na ang ama ay napatay sa
palo ng mga Kastila.
Tiya Isabel
Hipag ni Kapitan Tiago na tumulong sa
pagpapalaki kay Maria Clara.
Donya Pia
Masimbahing ina ni Maria Clara na
namatay matapos na kaagad na siya'y
maisilang.
 Iday, Sinang, Victoria,at Andeng
Mga kaibigan ni Maria Clara sa San
Diego
Kapitan-Heneral
Pinakamakapangyarihan sa Pilipinas;
lumakad na maalisan ng pagka-
ekskomunyon si Ibarra.
Don Rafael Ibarra
Ama ni Crisostomo; nakainggitan nang
labis ni Padre Damaso dahilan sa yaman
kung kaya nataguriang erehe.
 Don Saturnino
Nuno ni Crisostomo; naging dahilan ng
kasawian ng nuno ni Elias.
Mang Pablo
Pinuno ng mga tulisan na ibig tulungan
ni Elias.
Kapitan Basilio
Ilan sa mga kapitan ng bayan sa San
Diego Kapitan Tinong at Kapitan Valentin
 Tinyente Guevarra
Isang matapat na tinyente ng mga
guwardiya sibil na nagsalaysay kay
Ibarra ng tungkol sa kasawiang sinapit
ng kanyang ama.
Kapitana Maria
Tanging babaing makabayan na
pumapanig sa pagtatanggol ni Ibarra sa
alaala ng ama.
Padre Sibyla
Paring Agustino na lihim na
sumusubaybay sa mga kilos ni Ibarra.
 Albino- dating seminarista na
nakasama sa piknik sa lawa.
BUOD NG NOLI
 May 63 kabanata at epilogo ang Noli Me
Tangere.
 Nagsimula ito sa salu-salong handog ni
Kapitan Tiago (Santiago Delos Reyes)
kay Crisostomosa Ibarra sa kanyang
bahay sa kalye Anloague ( ngayon Kalye
Juan Luna) noong huling araw ng
Oktubre. Si Ibarra ay nag-iisang anak ni
Don Rafael Ibarra, kaibigan ni kapitan
Tiyago at kasintahan ni Maria Clara,
anak ni Kapitan Tiyago. Kararating
palang ni Ibarra mula sa pitong taon na
pag-aaral sa Europa.
 Kabilang sa mga panauhin ni
Kapitan Tiyago ay sina:
1. Padre Damaso
2. Padre Sybilla
3. Senor Guevarra
4. Don Tiburcio de Espadana
 Pagkaraan ng hapunan
nagpaalam si Ibarra kay Kapitan
Tiyago at nagbalik sa kanyang
otel.
 Kinaumagahan ay dinalaw ni Ibarra si
Maria Clara ang kasintahan niya mula
pagkabata.
 Pagkaraan ng suyuan sa Asotea
umuwi si Ibarra sa San Diego para
dalawin ang puntod ng Ama. Todos los
Santos noon.
 Interesanteng tao na nakilala ni Ibarra
sa kanilang Bayan:
1. Pilosopo Tasio “ Tasiong Baliw”
2. Don Filipo Lino
3. Don Melchor
4. Don Basilio at Don Valentin
 Trahedya sa nobela ( kwento ni Sisa)
 Sina Kapitan Tiago, Maria Clara, at Tiya Isabel
(pinsan ni Kapitan Tiago na nag-alaga kay Maria
Clara pagkaraan ng mamatay ang ina)
 Nagbigay ng Piknik sa may lawa si Ibarra at
kanyang mga kaibigan:
Mga kaibigan ni Maria Clara:
1. Ang masayahing si Sinang
2. Ang supladang si Victoria
3. Ang magandang si Iday
4. Ang maaalalahaning si Neneng
5. Albino
6. Elias
7. Kapitan Tika
8. Albino
 Binisita ni Ibarra si Tandang Tasiong para
hingin ang payo nito tungkol sa
ipapatayong paaralan.
 Abala ang San Diego sa paghahanda para
sa pista ng patron ng bayang San Diego de
Alcala, Nobyembre 11.
 Isang malungkot na pangyayari ang
naganap pagkatapos ng masaganang
hapunan ni Ibarra.Ang hambog na si Padre
Damaso ay ininsulto ang alaala ng ama ni
Ibarra sa harap ng maraming panauhin.
Hindi napigilan ni Ibarra ang kanyang sarili,
sinagpang niya si Padre Damaso, at
sinuntok niya ito. Nang mabuwal ang prayle
ay inabot ni Ibarra ang isang Kutsilyo at
 Dahil sa ginawa ni Ibarra, nasira ang
kasunduang pakasal nila ni Maria Clara.
Naging ex-comunicado si Ibarra.
 Naging katuw-tuwang pangyayari sa
nobela ang pag-aaway ng dalawang
eskadalosang senyora– sina Donya
Consolacion at Donya Victorina.
 Ang kuwento ni Elias ay tulad ng kay
Sisa, malungkot at puno ng trahedya.
Isinalaysay niya ito kay Ibarra.
Animnapung taon na ang nakakaraan.
 Ang nobela ay may epilogo na nagsasalaysay ng mga
nangyari sa buhay ng ibang tauha. Si Maria Clara, dahil sa
pagiging tapat sa alaala ni Ibarra, ang lalaking tunay
niyang minamahal ay pumasok sa Kumbento ng Santa
Clara. Nilisan ni Padre Salvi ang San Diego at naging
kapelyan ng Kumbento. Nalipat sa malayong lalawigan si
Padre Damaso ngunit kinaumagahan ay natagpuan siyang
patay na sa kanyang silid. Si Kapitan Tiago, na dati’y
mahusay sa pagtanggap ng mga panauhin at mapagbigay
na patron ng simbahan, ay nalulon sa apyan at
napabayaan na nang husto ang kanyang kalusugan. Si
Donya Victorina na patuloy pa rin ang sa pagtrato ng di-
mahusay kay Don Tiburcio ay nagsasalamin na dahil
nanlalabo ang mga mata. Si Linares, na nabiigo sa pag-
ibig ni Maria Clara, ay namatay sa sakit na disenterya at
inilibing sa simenteryo ng Paco. Ang alperes na
nagtagumpay sa pananalakbay sa kuta, ay itinaas ang
ranggo sa pagiging komandante. Nagbalik sa siya sa
Espanya, iniwan ang kanyang kalaguyong si Donya
Consolacion.
 BATAY SA KATOTOHANAN
ANG NOLI.
 Kaiba sa literaturang kathambuhay,
ang Noli Me Tangere ay isang totoong
Kuwento ng mga kalagayan sa
Pilipinas noong mga huling dekada ng
kolonyalismong Espanyol, at ang mga
sitwasyon dito ay totoong naganap. “
totoo ang mga isinulat ko sa nobela”,
sabi ni Rizal. “ mapaptunayan ko iyan”
 Ang mga tauhan:
1. Ibarra at Elias – si Rizal mismo.
2. Maria Clara_ si Leonor Rivera, na bagaman
sa totoong buhay ay hindi naging matapat
kay Rizal at nagpakasal sa isang Ingles.
3. Pilosopong Tasio- ang nakakatandang
kapatid ni Rizal na si Paciano.
4. Padre Salvi- ayon sa mga Rizalista, ay si
Padre Piernavieja ang kinamumuhiang
prayleng Agustino ng Cavite na napatay ng
mga rebolusyonaryo noong panahon ng
Himagsikan.
5. Kapitan Tiago- si Kapitan Hilario Sunico ng
San Nicolas.
6. Donya Victorina- ay si Donya Agustina
Medel.
7. Basilio at Crispin- ay ang magkapatid
na Crisostomo ng Hagonoy.
8. Padre Damaso- ay tipikal na
dominanteng prayle –
arogante,imoral, at laban na laban sa
mga Pilipino --- noong panahon ni
Rizal.
 ANG NAWAWALANG
KABANATA NG NOLI
 Sa orihinal na manuskrito ng Noli Me
Tangere, may kabanatang
pinamagatang
“ ELIAS AT SALOME” na kasunod ng
kabanat XXIV – “ Sa Kakahuyan”. Ang
partikular na kabanata ay tungkol kina
Elias at Salome na inalis ni Rizal kaya
hidi naging bahagi ng nailathalang
nobela.
PINURI NG MGA KAIBIGAN NI
RIZAL ANG NOLI.
 Ferdinand Blumentritt ( isang
banyaga)
 Dr. Antonia Ma. Regidor- makabayang
Pilipino at abogadong ipinatapon dahil
sa pagkakasangkotnsa pag-alsa ng
Cavite noong 1872.