ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ 

ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΚΑΙ ΑΕΡΟΝΑΥΠΗΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ 
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΟΥ 
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΥΝΑΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΗΧΑΝΩΝ  
Διευθυντής : Καθηγητής  Γεώργιος Χρυσολούρης 
 
 
 
 
 
 
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 
ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ 
(Computer Numerical Control – CNC) 
 

 
 
  Μούρτζης Δημήτρης  Επίκουρος Καθηγητής   
 
Δημητρακόπουλος Γιώργος  Μηχανολόγος Μηχανικός 
 
 
ΠΑΤΡΑ 2012 
 
ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

Συντομεύσεις 
 
CT:   Chip Thickness, Πάχος αποβλήτου  
F:   Ταχύτητα πρόωσης 
Rpm:  Rotations per Minute, Στροφές / λεπτό 
CS:  Cutting speed, Ταχύτητα κοπής 
D:  Διάμετρος 
W:  Βάθος κοπής 
Τ:  Αριθμός κοπτικών ακμών εργαλείου 
R:  Πάχος αποβλήτου ανά κοπτική ακμή 
f:  Ταχύτητα πρόωσης ανά κοπτική ακμή 
CAM:   Computer Aided Manufacturing 
 
 

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 2

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 
 
Εργαστηριακές Ασκήσεις  Σελίδα
 Εργαστηριακή Άσκηση 1  4

 Λύση άσκησης 1  5

 Εργαστηριακή Άσκηση 2  9

 Λύση άσκησης 2  10

 Εργαστηριακή Άσκηση 3  13

 Λύση άσκησης 3  14

 Εργαστηριακή Άσκηση 4  17

 Λύση άσκησης 4  18

 Εργαστηριακή Άσκηση 5  19

 Λύση άσκησης 5  20

Εισαγωγή στο CAM ‐ Computer Aided Manufacturing  23

Παραδείγματα πολύπλοκων εξαρτημάτων  37

Παράρτημα 1 : G – Codes , M ‐ Codes  38

Παράρτημα 2 : Πίνακες  39
Βιβλιογραφία                           40 
 
 
 

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 3

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ  ΑΣΚΗΣΗ 1 
 
Θεωρήστε  ότι  για  την  κατασκευή  του  εξαρτήματος  του  Σχήματος  1  διατίθεται  ένα 
μπλοκ  αλουμινίου  με  διαστάσεις  70x50x5mm.    Μετά  την  επιλογή  της  κατάλληλης 
εργαλειομηχανής  και  των  κοπτικών  εργαλείων  να  πραγματοποιηθούν  οι  ακόλουθοι 
υπολογισμοί : 
 
1. Να  υπολογιστεί  η  ταχύτητα  περιστροφής  του  κοπτικού  εργαλείου  (rotations 
per  minute  ‐  rpm)  και  η  ταχύτητα  πρόωσης  (F)  για  την  κατασκευή  του 
εξαρτήματος του Σχήματος 1.  
2. Να  υπολογισθεί  το  αποδεκτό  πάχος  απόβλητου  (CT)  για  την  συγκεκριμένη 
κατεργασία.  
3. Να συνταχθεί το τεχνολογικό πρόγραμμα για την κατασκευή του εξαρτήματος 
του σχήματος 1 
 

 
 
Σχήμα 1α : Αξονομετρικό σχέδιο εξαρτήματος 
 

 
Σχήμα 1β : Κατασκευαστικό σχέδιο εξαρτήματος 
Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 4
ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

ΛΥΣΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ 1 
 
ΒΗΜΑ 1 : Επιλογή εργαλειομηχανής 
 
Παρατηρώντας  το  αξονομετρικό  σχέδιο  του  εξαρτήματος  προκύπτει  ότι  για  την 
κατασκευή του θα πρέπει να επιλέξουμε 3‐αξονική CNC φρέζα.  
 
ΒΗΜΑ 2 : Επιλογή κοπτικών εργαλείων 
 
Σύμφωνα με το κατασκευαστικό σχέδιο του εξαρτήματος παρατηρούμε ότι θα πρέπει 
να  γίνει  χρήση  δύο  διαφορετικών  κοπτικών  εργαλείων.    Το  πρώτο  (Τ1)  το  οποίο  θα 
χρησιμοποιηθεί για το αρχικό ξεχόνδρισμα του εξαρτήματος θα είναι φρεζοκοπτικό με 
διάμετρο  Φ10mm  και  4  κοπτικές  ακμές  και  το  δεύτερο  (Τ2)  το  οποίο  θα 
χρησιμοποιηθεί για την διάτρηση  των οπών θα πρέπει να είναι τρυπάνι με διάμετρο 
Φ9.5mm.   
 
ΒΗΜΑ 3 : Υπολογισμός της ταχύτητας κοπής και της ταχύτητας  πρόωσης 
 
Υπολογισμοί  για το κοπτικό εργαλείο Τ1 (φρεζοκοπτικό): 
Από  τα  στοιχεία  του  Πίνακα  2  (Παράρτημα  2)  επιλέγουμε  ταχύτητα  κοπής  (Cutting 
Speed)  CS=200  γιατί  το  εξάρτημα  θα  κατασκευαστεί  από  μπλοκ  αλουμινίου  και 
υπολογίζουμε την ταχύτητα περιστροφής της ατράκτου: 
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: θα πρέπει να γίνει μετατροπή της τιμής D από mm σε inch.  Άρα D=10/25,4 
= 0,39inch 
 
CS x 12 CS x 4
rpm   rpm   rpm  2051,2  
D x  D
 
Για  τον  υπολογισμό  της  πρόωσης  (Feed  Rate)  από  τον  Πίνακα  1  (Παράρτημα  2) 
επιλέγουμε  R=0,004  πάχος  αποβλήτου  ανά  κοπτική  ακμή  σε  (inch)  και  Τ=4  γιατί  έχει 
επιλεγεί φρεζοκοπτικό με 4 κοπτικές ακμές. 
 
F  R x T x rpm  F  32,82inch / min  
 
ΒΗΜΑ 4 : Υπολογισμός του αποδεκτού πάχους απόβλητου CT  
Για τον υπολογισμό του αποδεκτού πάχους αποβλήτου CT θα πρέπει να ορίσουμε μια 
τιμή για το βάθος κοπής (Cutting Depth) W. Έστω λοιπόν W=5mm=0,19inch 
 
W 0,19
CT  x R  CT  x 0,004  CT  0,045mm  0,0027inch  
D 0,39
 
Σύμφωνα  με  τον  Πίνακα  1  (Παράρτημα  2)  παρατηρούμε  ότι  η  τιμή  CT  ΔΕΝ  είναι 
αποδεκτή  και  θα  πρέπει  να  υπολογιστεί  η  ταχύτητα  πρόωσης  ανά  κοπτική  ακμή  (f) 
σύμφωνα με μία επιθυμητή τιμή του πάχους αποβλήτου.  Ορίζουμε λοιπόν CT=0,008 
 
D 0,39
f  x CT  f  x 0,008  f  0,011  
W 0,19

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 5

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

Με  τη  νέα  τιμή  του  πάχους  αποβλήτου  ανά  κοπτική  ακμή  επαναϋπολογίζουμε  την 
τιμή της ταχύτητας πρόωσης: 
 
F  2051,2 x 4 x 0,011  F  90,25inch / min  
 
ΒΗΜΑ 5 : Τρόπος συγκράτησης του εξαρτήματος – Διαδρομή κοπτικού – Πρόγραμμα 
κατεργασίας 
 

 
Σχήμα 1γ : Διαδρομή κοπτικού 
 
Στο Σχήμα 1γ περιγράφεται ο τρόπος με τον οποίο θα δεθεί το μπλοκ αλουμινίου στο 
τραπέζι  της  εργαλειομηχανής  με  τη  βοήθεια  σφικτήρων  συγκράτησης (``clamps``) 
καθώς  και  η  διαδρομή  του  κοπτικού  εργαλείου  κατά  την  διαδικασία  της  διάτρησης 
των οπών (#1 έως #5) 
 

 
Σχήμα 1δ : Διαδρομή κοπτικού 
 
Στο  Σχήμα  1δ  περιγράφεται  η  διαδρομή  του  κοπτικού  κατά  την  κατεργασία  της 
εσωτερικής εσοχής του εξαρτήματος (#7 έως #11)  

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 6

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

 
 
Σχήμα 1ε : Διαδρομή κοπτικού 
 
Στο  Σχήμα  1ε  περιγράφεται  η  διαδρομή  της  τελευταίας  φάσης  κατασκευής  του 
εξαρτήματος. 
 
Τεχνολογικό Πρόγραμμα: 
 
% N34 Y107.226
O1000 N35 Z58.77
N1 G49 G64 G80 G0 G90 G40 N36 Y42.129
(T1 DRILL D 10) N37 Z42.628
N2 T0002 M6 N38 Y74.678
N3 X13.7 Y12.7 S70 M3 N39 Z41.378
N4 G43 Z88.9 H1 N40 Z40.128
N5 G81 G94 X12.7 Y12.7 Z73 R89.9 F1000 N41 Y109.726
N6 Z-2.742 R13.7 N42 Z61.27
N7 Y139.7 N43 Y39.629
N8 Z73.458 R89.9 N44 Z40.128
N9 G80 N45 Y74.678
(T2 END MILL D 9.5) N46 Z38.878
N10 T0003 M6 N47 Z37.628
N11 G0 X0 Y74.678 S70 M3 N48 Y112.226
N12 G43 Z50.128 N49 Z63.77
N13 G1 Y99.726 F1000 N50 Y37.129
N14 Z51.27 N51 Z37.628
N15 Y49.629 N52 Y74.678
N16 Z50.128 N53 Z36.378
N17 Y74.678 N54 Z35.128
N18 Z48.878 N55 Y114.726
N19 Z47.628 N56 Z66.27
N20 Y102.226 N57 Y34.629
N21 Z53.77 N58 Z35.128
N22 Y47.129 N59 Y74.678
N23 Z47.628 N60 Z33.878
N24 Y74.678 N61 Z32.628
N25 Z46.378 N62 Y117.226
N26 Z45.128 N63 Z68.77
N27 Y104.726 N64 Y32.129
N28 Z56.27 N65 Z32.628
N29 Y44.629 N66 Y74.678
N30 Z45.128 N67 Z31.378
N31 Y74.678 N68 Z30.128
N32 Z43.878 N69 Y118.376
N33 Z42.628 N70 Y119.051 Z30.309

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 7

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

N71 Y119.546 Z30.803 N106 Y29.506 Z27.921

N72 Y119.726 Z31.478 N107 Y30.979 Z27.628
N73 Z69.92 N108 Y74.678
N74 Y119.546 Z70.595 N109 Z26.378
N75 Y119.051 Z71.089 N110 Z25.128
N76 Y118.376 Z71.27 N111 Y118.376
N77 Y30.979 N112 Y120.339 Z25.439
N78 Y30.304 Z71.089 N113 Y122.109 Z26.341
N79 Y29.81 Z70.595 N114 Y123.514 Z27.746
N80 Y29.629 Z69.92 N115 Y124.416 Z29.516
N81 Z31.478 N116 Y124.726 Z31.478
N82 Y29.81 Z30.803 N117 Z69.92
N83 Y30.304 Z30.309 N118 Y124.416 Z71.882
N84 Y30.979 Z30.128 N119 Y123.514 Z73.653
N85 Y74.678 N120 Y122.109 Z75.057
N86 Z28.878 N121 Y120.339 Z75.959
N87 Z27.628 N122 Y118.376 Z76.27
N88 Y118.376 N123 Y30.979
N89 Y119.85 Z27.921 N124 Y29.017 Z75.959
N90 Y121.099 Z28.756 N125 Y27.247 Z75.057
N91 Y121.933 Z30.005 N126 Y25.842 Z73.653
N92 Y122.226 Z31.478 N127 Y24.94 Z71.882
N93 Z69.92 N128 Y24.629 Z69.92
N94 Y121.933 Z71.393 N129 Z31.478
N95 Y121.099 Z72.642 N130 Y24.94 Z29.516
N96 Y119.85 Z73.477 N131 Y25.842 Z27.746
N97 Y118.376 Z73.77 N132 Y27.247 Z26.341
N98 Y30.979 N133 Y29.017 Z25.439
N99 Y29.506 Z73.477 N134 Y30.979 Z25.128
N100 Y28.257 Z72.642 N135 Y74.678
N101 Y27.422 Z71.393 N136 M5
N102 Y27.129 Z69.92 N137 M30
N103 Z31.478 N138 M2
N104 Y27.422 Z30.005 N139 M30
N105 Y28.257 Z28.756
%

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 8

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ  ΑΣΚΗΣΗ 2 
 
Θεωρήστε  ότι  για  την  κατασκευή  του  εξαρτήματος  του  Σχήματος  2  διατίθεται  ένα 
μπλοκ αλουμινίου με διαστάσεις 5,0x4,0x0,63inch. Μετά την επιλογή της κατάλληλης 
εργαλειομηχανής  και  των  κοπτικών  εργαλείων  να  πραγματοποιηθούν  οι  ακόλουθοι 
υπολογισμοί : 
 
1. Να  υπολογιστεί  η  ταχύτητα  περιστροφής  του  κοπτικού  εργαλείου  (rotations 
per  minute  ‐  rpm)  και  η  ταχύτητα  πρόωσης  (F)  για  την  κατασκευή  του 
εξαρτήματος του Σχήματος 2.  
2. Να  υπολογισθεί  το  αποδεκτό  πάχος  απόβλητου  (CT)  για  την  συγκεκριμένη 
κατεργασία.  
3. Να συνταχθεί το τεχνολογικό πρόγραμμα για την κατασκευή του εξαρτήματος 
του σχήματος 2. 
 

 
 
Σχήμα 2α :  Αξονομετρικό σχέδιο εξαρτήματος 
 

 
 
Σχήμα 2β : Κατασκευαστικό σχέδιο εξαρτήματος 
Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 9
ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

ΛΥΣΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ 2 
 
ΒΗΜΑ 1 : Επιλογή εργαλειομηχανής 
 
Παρατηρώντας  το  αξονομετρικό  σχέδιο  του  εξαρτήματος  προκύπτει  ότι  για  την 
κατασκευή του θα πρέπει να επιλέξουμε 3‐αξονική CNC φρέζα.  
 
ΒΗΜΑ 2 : Επιλογή κοπτικών εργαλείων 
 
Σύμφωνα με το κατασκευαστικό σχέδιο του εξαρτήματος παρατηρούμε ότι θα πρέπει 
να  γίνει  χρήση  δύο  διαφορετικών  κοπτικών  εργαλείων.  Το  πρώτο  (Τ1)  το  οποίο  θα 
χρησιμοποιηθεί  για  το  αρχικό  ξεχόνδρισμα  του  εξαρτήματος    θα  πρέπει  να  είναι 
φρεζοκοπτικό με διάμετρο Φ0,5inch με 2 κοπτικές ακμές και το δεύτερο (Τ2) το οποίο 
θα  χρησιμοποιηθεί  για  την  διάτρηση  των  οπών  θα  πρέπει  να  είναι  τρυπάνι  με 
διάμετρο Φ5/16inch. 
 
ΒΗΜΑ 3 : Υπολογισμός της ταχύτητας κοπής και της ταχύτητας  πρόωσης. 
 
Υπολογισμοί  για το κοπτικό εργαλείο Τ1: 
Από τα στοιχεία του Πίνακα 2 (Παράρτημα 2) επιλέγουμε CS=200 γιατί το εξάρτημα θα 
κατασκευαστεί  από  μπλοκ  αλουμινίου  και  υπολογίζουμε  την  ταχύτητα  περιστροφής 
της ατράκτου: 
 
CS x 12 CS x 4
rpm   rpm   rpm  1600  
D x  D
 
Για  τον  υπολογισμό  της  πρόωσης  (Feed  rate)  από  τον  πίνακα  1  επιλέγουμε  R=0,004 
πάχος  αποβλήτου  ανά  κοπτική  ακμή  σε  (inch)  και  Τ=2  γιατί  έχουμε  επιλέξει 
φρεζοκοπτικό με 2 κοπτικές ακμές. 
 
F  R x T x rpm  F  12,8inch / min  
 
ΒΗΜΑ 4 : Υπολογισμός του αποδεκτού πάχους απόβλητου CT  
 
Για τον υπολογισμό του αποδεκτού πάχους αποβλήτου CT θα πρέπει να ορίσουμε μια 
τιμή για το βάθος κοπής (Cutting Depth) W. Έστω W=1inch: 
 
W 1
CT  x R  CT  x 0,004  CT  0,045mm  0,0056inch  
D 0,5
 
Σύμφωνα με τον Πίνακα 1 παρατηρούμε ότι η τιμή CT =0,0056inch είναι αποδεκτή.  
 
 
 
 
 

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 10

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

ΒΗΜΑ 5: Τρόπος συγκράτησης του εξαρτήματος – Διαδρομή κοπτικού – Τεχνολογικό 
πρόγραμμα 
 

 
Σχήμα 2γ : Διαδρομή κοπτικού 
 
 

 
Σχήμα 2δ : Διαδρομή κοπτικού 
 
Τεχνολογικό Πρόγραμμα: 
 
% N104 X1.635
06016 N105 Y1.76
(L-BRACKET) N106 X4.26
N001 N107 Y-.26
(TOOL NO. 1) N108 X-.26
(0.500 DIA. END MILL) (BEGIN FINISH MILL PASS)
(ROUGH/FINISH PART PERIPHERY) N109 X-.25 Y-.25
N100 G00 G90 G70 N110 Y3.25
N101 X.26 Y.26 S1200 M03 N111 X1.625
N102 M00 N112 Y1.75
(LOWER AND CLAMP SPINDLE) N113 X4.25
(BEGIN ROUGH MILL PASS - LEAVE N114 Y-.25
.01STK/SIDE) N115 X-.25
N103 G01 Y3.26 F7.2 N116 M00

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 11

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

(UNCLAMP AND RAISE SPINDLE) N206 M00

(AT CYCLE START RETURNS TO TOOL N003
CHANGE) (TOOL NO. 3)
N117 G00 X-10. Y0. (3/16 STUB DRILL
N118 M00 (DRILL .188 DIA. HOLES)
N002 N300 G00 G90 G70
(TOOL NO. 2) N301G00 X3.563 Y.375 S2000 M03
(5/16 STUB DRILL) N302 M00
(DRILL THE .312 DIA. HOLES) (DRILL HOLE)
N200 G00 G90 G70 N303 Y1.125
N201 X.688 Y1.25 S1500 M03 N304 M00
N202 M00 (DRILL HOLE)
(DRILL HOLE) N305 G00 X-10. Y.0
N203 Y2.5 N306 M30
N204 M00 %
(DRILL HOLE)
N205 X-10. Y.0
 
 
 
 

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 12

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ  ΑΣΚΗΣΗ 3 
 
Θεωρήστε  ότι  για  την  κατασκευή  του  εξαρτήματος  του  Σχήματος  3  διατίθεται  ένα 
μπλοκ  αλουμινίου  με  διαστάσεις  5.0x3.0x0.5inch.  Μετά  την  επιλογή  της  κατάλληλης 
εργαλειομηχανής  και  των  κοπτικών  εργαλείων  να  πραγματοποιηθούν  οι  ακόλουθοι 
υπολογισμοί : 
 
1. Να  υπολογιστεί  η  ταχύτητα  περιστροφής  του  κοπτικού  εργαλείου  (rotations 
per  minute  ‐  rpm)  και  η  ταχύτητα  πρόωσης  (F)  για  την  κατασκευή  του 
εξαρτήματος του Σχήματος 3.  
2. Να  υπολογισθεί  το  αποδεκτό  πάχος  απόβλητου  (CT)  για  την  συγκεκριμένη 
κατεργασία.  
3. Να συνταχθεί το τεχνολογικό πρόγραμμα για την κατασκευή του εξαρτήματος 
του σχήματος 3. 
 
 

 
 
Σχήμα 3α : Αξονομετρικό σχέδιο εξαρτήματος 

 
Σχήμα 3β : Κατασκευαστικό σχέδιο εξαρτήματος 
 

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 13

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

ΛΥΣΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ 3 
 
 
ΒΗΜΑ 1 : Επιλογή εργαλειομηχανής 
 
Παρατηρώντας  το  αξονομετρικό  σχέδιο  του  εξαρτήματος  προκύπτει  ότι  για  την 
κατασκευή του θα πρέπει να επιλέξουμε 3‐αξονική CNC φρέζα.  
 
ΒΗΜΑ 2 : Επιλογή κοπτικών εργαλείων 
 
Σύμφωνα με το κατασκευαστικό σχέδιο του εξαρτήματος παρατηρούμε ότι θα πρέπει 
να  γίνει  χρήση  δύο  διαφορετικών  κοπτικών  εργαλείων.  Το  πρώτο  (Τ1)  το  οποίο  θα 
χρησιμοποιηθεί  για  το  αρχικό  ξεχόνδρισμα  του  εξαρτήματος    θα  πρέπει  να  είναι 
φρεζοκοπτικό με διάμετρο Φ10mm με 2 κοπτικές ακμές και το δεύτερο (Τ2) το οποίο 
θα  χρησιμοποιηθεί  για  την  διάτρηση  των  οπών  θα  πρέπει  να  είναι  τρυπάνι  με 
διάμετρο Φ3mm 
 
ΒΗΜΑ 3 : Υπολογισμός της ταχύτητας κοπής και της ταχύτητας  πρόωσης. 
 
Υπολογισμοί  για το κοπτικό εργαλείο Τ1: 
 
Από τα στοιχεία του Πίνακα 2 (Παράρτημα 2) επιλέγουμε CS=200 γιατί το εξάρτημα θα 
κατασκευαστεί  από  μπλοκ  αλουμινίου  και  υπολογίζουμε  την  ταχύτητα  περιστροφής 
της ατράκτου: 
 
CS x 12 CS x 4
rpm   rpm   rpm  2051  
D x  D
 
Για  τον  υπολογισμό  της  πρόωσης  (Feed  Rate)  από  τον  πίνακα  1  επιλέγουμε  R=0,004 
πάχος  αποβλήτου  ανά  κοπτική  ακμή  σε  (inch)  και  Τ=2  γιατί  έχουμε  επιλέξει 
φρεζοκοπτικό με 2 κοπτικές ακμές. 
 
F  R x T x rpm  F  24,61inch / min  
 
ΒΗΜΑ 4 : Υπολογισμός του αποδεκτού πάχους απόβλητου CT  
 
Για τον υπολογισμό του αποδεκτού πάχους αποβλήτου CT θα πρέπει να ορίσουμε μια 
τιμή για το βάθος κοπής (Cutting Depth) W. Έστω W=1inch 
 
W 1
CT  x R  CT  x 0,004  CT  0,0063inch  
D 0,3937
 
Σύμφωνα με τον Πίνακα 1 παρατηρούμε ότι η τιμή CT =0,0063inch είναι αποδεκτή.  
 
 
 
 

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 14

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

 
ΒΗΜΑ 5 : Τρόπος συγκράτησης του εξαρτήματος – Διαδρομή κοπτικού – 
Τεχνολογικό πρόγραμμα 
 

 
Σχήμα 3γ :Διαδρομή κοπτικού 
 
 

 
 
 
Σχήμα 3δ :Διαδρομή κοπτικού 
 
 
 
 
 
Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 15
ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

 
ΒΗΜΑ 5 : Τεχνολογικό πρόγραμμα 
 
Τεχνολογικό Πρόγραμμα 
 
 
% N32 T0004 M6
O1000 N33 G0 Y101.6 S70 M3
N1 G49 G64 G17 G80 G0 G90 G40 G99 N34 G43 Z-2.5
( T1 DRILL D 3 ) N35 G1 Y0 F1000
N2 T0002 M6 N36 Y-1.182 Z-2.203
N3 X13.7 Y76.2 S70 M3 N37 Y-1.712 Z-1.822
N4 G43 Z41.275 H1 N38 Y-2.206 Z-1.176
N5 G81 G94 X12.7 Y76.2 Z27.709 R42.275 N39 Y-2.5 Z0
F1000. N40 Z50.8
N6 Y60.325 Z11.834 R26.4 N41 Y-2.203 Z51.982
N7 Y76.2 Z-4.041 R10.525 N42 Y-1.822 Z52.512
N8 Y92.075 Z11.834 R26.4 N43 Y-1.176 Z53.006
N9 G80 N44 Y0 Z53.3
(T2 END MILL D 10) N45 Y101.6
N10 T0003 M6 N46 Y102.782 Z53.003
N11 G0 X0 Y35.8 S70 M3 N47 Y103.312 Z52.622
N12 G43 Z25.4 N48 Y103.806 Z51.976
N13 G1 Z26.275 F1000 N49 Y104.1 Z50.8
N14 Y21.35 N50 Z33.338
N15 Z24.525 N51 Y103.803 Z32.156
N16 Y35.8 N52 Y103.422 Z31.626
N17 Z25.4 N53 Y102.776 Z31.132
N18 Y38.3 N54 Y101.6 Z30.838
N19 Y40.8 N55 Y100.925
N20 Z31.275 N56 Z20.026
N21 Y16.35 N57 Y101.6 Z19.963
N22 Z19.525 N58 Y102.782 Z19.665
N23 Y40.8 N59 Y103.312 Z19.285
N24 Z25.4 N60 Y103.806 Z18.639
N25 Y43.3 N61 Y104.1 Z17.463
N26 Y45.8 N62 Z0
N27 Z36.275 N63 M5
N28 Y11.35 N64 M30
N29 Z14.525 N65 M2
N30 Y45.8 N66 M30
N31 Z25.4 % 
(T2 END MILL D 10)
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
 

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 16

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ  ΑΣΚΗΣΗ 4 
 
Θεωρήστε  ότι  για  την  κατασκευή  του  εξαρτήματος  του  Σχήματος  4  διατίθεται  ένα 
μπλοκ  αλουμινίου  με  διαστάσεις  70x50x6mm.  Μετά  την  επιλογή  της  κατάλληλης 
εργαλειομηχανής  και  των  κοπτικών  εργαλείων  να  πραγματοποιηθούν  οι  ακόλουθοι 
υπολογισμοί : 
 
1. Να  υπολογιστεί  η  ταχύτητα  περιστροφής  του  κοπτικού  εργαλείου  (rotations 
per  minute  ‐  rpm)  και  η  ταχύτητα  πρόωσης  (F)  για  την  κατασκευή  του 
εξαρτήματος του Σχήματος 4.  
2. Να  υπολογισθεί  το  αποδεκτό  πάχος  απόβλητου  (CT)  για  την  συγκεκριμένη 
κατεργασία.  
3. Να συνταχθεί το τεχνολογικό πρόγραμμα για την κατασκευή του εξαρτήματος 
του σχήματος 4. 
 

 
 
Σχήμα 4α : Αξονομετρικό σχέδιο εξαρτήματος 
 

 
 
Σχήμα 4β :Κατασκευαστικό σχέδιο εξαρτήματος 
 
 
 
Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 17
ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

ΛΥΣΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ 4 
 
ΒΗΜΑ 1 : Επιλογή εργαλειομηχανής 
…………………………………………….. 
 
ΒΗΜΑ 2 : Επιλογή κοπτικών εργαλείων 
…………………………………………….. 
 
ΒΗΜΑ 3 : Υπολογισμός της ταχύτητας κοπής και της ταχύτητας  πρόωσης. 
……………………………………………… 
 
ΒΗΜΑ 4 : Υπολογισμός του αποδεκτού πάχους απόβλητου CT  
…………………………………………….. 
 
ΒΗΜΑ 5 : Τεχνολογικό πρόγραμμα    
…………………………………………….. 
 

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 18

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ  ΑΣΚΗΣΗ 5 
 
Θεωρήστε  ότι  για  την  κατασκευή  του  εξαρτήματος  του  Σχήματος  5  διατίθεται  ένα 
μπλοκ αλουμινίου με διαστάσεις 5.0x4.0x0.25inch. Μετά την επιλογή της κατάλληλης 
εργαλειομηχανής  και  των  κοπτικών  εργαλείων  να  πραγματοποιηθούν  οι  ακόλουθοι 
υπολογισμοί : 
 
1. Να  υπολογιστεί  η  ταχύτητα  περιστροφής  του  κοπτικού  εργαλείου  (rotations 
per  minute  ‐  rpm)  και  η  ταχύτητα  πρόωσης  (F)  για  την  κατασκευή  του 
εξαρτήματος του Σχήματος 5.  
2. Να  υπολογισθεί  το  αποδεκτό  πάχος  απόβλητου  (CT)  για  την  συγκεκριμένη 
κατεργασία.  
3. Να συνταχθεί το τεχνολογικό πρόγραμμα για την κατασκευή του εξαρτήματος 
του σχήματος 5. 
 

 
 
Σχήμα 5α : Αξονομετρικό σχέδιο εξαρτήματος 

 
 Σχήμα 5α : Κατασκευαστικό σχέδιο εξαρτήματος 
 
 

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 19

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

ΛΥΣΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ 5 
 
ΒΗΜΑ 1 : Επιλογή εργαλειομηχανής 
 
Παρατηρώντας  το  αξονομετρικό  σχέδιο  του  εξαρτήματος  προκύπτει  ότι  για  την 
κατασκευή του θα πρέπει να επιλέξουμε 3‐αξονική CNC φρέζα.  
 
ΒΗΜΑ 2 : Επιλογή κοπτικών εργαλείων 
 
Σύμφωνα με το κατασκευαστικό σχέδιο του εξαρτήματος παρατηρούμε ότι θα πρέπει 
να  γίνει  χρήση  δύο  διαφορετικών  κοπτικών  εργαλείων.  Το  πρώτο  (Τ1)  το  οποίο  θα 
χρησιμοποιηθεί  για  το  αρχικό  ξεχόνδρισμα  του  εξαρτήματος    θα  πρέπει  να  είναι 
φρεζοκοπτικό με διάμετρο Φ1inch με 2 κοπτικές ακμές και το δεύτερο (Τ2) το οποίο 
θα  χρησιμοποιηθεί  για  φινίρισμα  θα  πρέπει  να  είναι  φρεζοκοπτικό  με  διάμετρο 
Φ0,6inch. 
 
ΒΗΜΑ 3 : Υπολογισμός της ταχύτητας κοπής και της ταχύτητας  πρόωσης. 
 
Υπολογισμοί  για το κοπτικό εργαλείο Τ1: 
Από τα στοιχεία του Πίνακα 2 (Παράρτημα 2) επιλέγουμε CS=200 γιατί το εξάρτημα θα 
κατασκευαστεί  από  μπλοκ  αλουμινίου  και  υπολογίζουμε  την  ταχύτητα  περιστροφής 
της ατράκτου: 
 
CS x 12 CS x 4
rpm   rpm   rpm  800  
D x  D
 
Για  τον  υπολογισμό  της  πρόωσης  (Feed  rate)  από  τον  πίνακα  1  επιλέγουμε  R=0,004 
πάχος  αποβλήτου  ανά  κοπτική  ακμή  σε  (inch)  και  Τ=2  γιατί  έχουμε  επιλέξει 
φρεζοκοπτικό με 2 κοπτικές ακμές. 
 
F  R x T x rpm  F  6,4inch / min  
 
ΒΗΜΑ 4 : Υπολογισμός του αποδεκτού πάχους απόβλητου CT  
 
Για τον υπολογισμό του αποδεκτού πάχους αποβλήτου CT θα πρέπει να ορίσουμε μια 
τιμή για το βάθος κοπής (Cutting Depth) W. Έστω W=0,25inch. 
 
W 0,25
CT  x R  CT  x 0,004  CT  0,002inch  
D 1
 
Σύμφωνα με τον Πίνακα 1 παρατηρούμε ότι η τιμή CT =0,002inch ΔΕΝ είναι αποδεκτή  
και  θα  πρέπει  να  υπολογίσουμε  την  ταχύτητα  πρόωσης  ανά  κοπτικής  ακμής  (f) 
σύμφωνα με μία επιθυμητή τιμή του πάχους αποβλήτου. Ορίζουμε λοιπόν CT=0,008 
 
D 1
f  x CT  f  x 0,008  f  0,016  
W 0,25
 

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 20

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

Με τη νέα τιμή του πάχους αποβλήτου ανά κοπτική ακμή επαναϋπολογίζουμε την 
τιμή της ταχύτητας πρόωσης: 
 
F  800 x 2 x 0,016  F  25,6inch / min  
 
 
ΒΗΜΑ 5: Τεχνολογικό πρόγραμμα 
 
Τεχνολογικό Πρόγραμμα 
 
% N45 Z54.65
O1000 N46 Y37.75
N1 G49 G64 G17 G80 G0 G90 G40 G99 N47 Z54.3
(T1 End Mill D 3) N48 Y37.4563 Z52.4459
N2 T0002 M6 N49 Y36.6041 Z50.7733
N3 Y48.325 S70 M3 N50 Y35.2767 Z49.4459
N4 G43 Z47.25 H1 N51 Y33.6041 Z48.5937
N5 G1 G94 Z48.65 F1000. N52 Y31.75 Z48.3
N6 Y42.3367 N53 Y29.8125
N7 Y41.4607 Z47.25 N54 Z43.1875
N8 Y48.325 N55 Y30.0721 Z42.2188
N9 Y49.075 N56 Y30.7813 Z41.5096
N10 Y49.825 N57 Y31.75 Z41.25
N11 Z50.15 N58 Y54.325
N12 Y41.3951 N59 Z47.25
N13 Y39.9217 Z47.7066 N60 Y55.075
N14 Y37.8449 Z45.75 N61 Y55.825
N15 Y49.825 N62 Z56.15
N16 Z47.25 N63 Y36.25
N17 Y50.575 N64 Z54.3
N18 Y51.325 N65 Y35.9075 Z52.5779
N19 Z51.65 N66 Y34.932 Z51.118
N20 Y40.351 N67 Y33.4721 Z50.1425
N21 Y39.2421 Z49.3132 N68 Y31.75 Z49.8
N22 Y37.5144 Z47.3883 N69 Y28.3125
N23 Y35.3105 Z46.0342 N70 Z43.1875
N24 Y32.8125 Z45.3629 N71 Y28.5742 Z41.872
N25 Z44.25 N72 Y29.3193 Z40.7568
N26 Y51.325 N73 Y30.4345 Z40.0117
N27 Z47.25 N74 Y31.75 Z39.75
N28 Y52.075 N75 Y55.825
N29 Y52.825 N76 Z47.25
N30 Z53.15 N77 Y56.575
N31 Y39.1613 N78 Y57.325
N32 Y38.5442 Z51.1237 N79 Z57.65
N33 Y37.3852 Z49.3508 N80 Y34.75
N34 Y35.7767 Z47.9726 N81 Z54.3
N35 Y33.847 Z47.0991 N82 Y34.5216 Z53.152
N36 Y31.75 Z46.8 N83 Y33.8713 Z52.1787
N37 Y31.3125 N84 Y32.8981 Z51.5284
N38 Z43.1875 N85 Y31.75 Z51.3
N39 Y31.4406 Z42.8781 N86 Y27.3141
N40 Y31.75 Z42.75 N87 Y27.1325 Z51.1096
N41 Y52.825 N88 Y26.8125 Z50.7984
N42 Z47.25 N89 Z43.1875
N43 Y53.575 N90 Y27.1883 Z41.298
N44 Y54.325 N91 Y28.2587 Z39.6962

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 21

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

N92 Y29.8605 Z38.6258 N108 Y25.6276 Z41.1982

N93 Y31.75 Z38.25 N109 Y26.542 Z39.4036
N94 Y57.325 N110 Y27.9661 Z37.9795
N95 Z47.25 N111 Y29.7607 Z37.0651
N96 Y58.075 N112 Y31.75 Z36.75
N97 Y58.825 N113 Y58.4249
N98 Z59.15 N114 Y58.7078 Z36.8672
N99 Y33.25 N115 Y58.825 Z37.1501
N100 Z54.3 N116 Z47.25
N101 Y33.049 Z53.55 N117 Y59.575
N102 Y32.5 Z53.001 N118 Y60.325
N103 Y31.75 Z52.8 N119 Z59.4408
N104 Y26.5591 N120 Y59.9708 Z60.2958
N105 Y26.0755 Z52.1739 N121 Y59.1158 Z60.65
N106 Y25.3125 Z51.5534 N122 Y33.0152
N107 Z43.1875
N123 Y32.1206 Z60.2794 N146 Y-1.2971 Z67.7533
N124 Y31.75 Z59.3848 N147 Y-.9404 Z68.1686
N125 Z54.3 N148 Y0 Z68.5
N126 Y25.4495 N149 Y82.55
N127 Y25.3451 Z53.7248 N150 Y83.4605 Z68.1921
N128 Y25.0196 Z53.2393 N151 Y83.9971 Z67.3947
N129 Y24.8732 Z53.0929 N152 Y93.5221 Z32.4722
N130 Y24.3877 Z52.7674 N153 Y93.575 Z32.0775
N131 Y23.8125 Z52.663 N154 Y93.2411 Z28.6878
N132 Z43.1875 N155 Y92.2524 Z25.4283
N133 Y24.201 Z40.7347 N156 Y90.6468 Z22.4244
N134 Y25.3284 Z38.522 N157 Y88.486 Z19.7915
N135 Y27.0845 Z36.7659 N158 Y85.853 Z17.6307
N136 Y29.2972 Z35.6385 N159 Y82.8491 Z16.025
N137 Y31.75 Z35.25 N160 Y79.5897 Z15.0363
N138 Y58.4249 N161 Y76.2 Z14.7025
N139 Y59.3749 Z35.5046 N162 Y60.325
N140 Y60.0704 Z36.2001 N163 Y59.9685 Z14.7454
N141 Y60.325 Z37.1501 N164 Y59.2644 Z15.1417
N142 Z47.25 N165 Y47.0038 Z27.4
N143 Y-1.5 Z41.9542 N166 Y20.2228
N144 Z43.1875 N167 Y19.4093 Z27.6398
N145 Z67. N168 Y-.8135 Z40.694
N169 M5
N170 M30
N171 M2
N172 M30

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 22

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ CAM ‐ Computer Aided Manufacturing 
 
Τα τελευταία χρόνια η εξέλιξη των σχεδιαστικών προγραμμάτων καθιστά την σχεδίαση 
πολύπλοκων  μηχανολογικών  εξαρτημάτων  σχετικά  απλή  διαδικασία,  σε  αντίθεση  με 
την  δημιουργία  των  αντίστοιχων  κατασκευαστικών  σχεδίων  η  οποία    γίνεται  αρκετά 
δύσκολη  υπόθεση.  Η  κατασκευή  αυτών  των  εξαρτημάτων  απαιτεί  την  χρήση  ενός 
Computer‐Aided  Manufacturing  (CAM  )  προγράμματος  με  την  βοήθεια  του  οποίου 
μπορούμε  να  έχουμε  το  τεχνολογικό  πρόγραμμα  για  οποιοδήποτε  μηχανολογικό 
εξάρτημα  έχουμε  σχεδιάσει  στο  αντίστοιχο  CAD  πρόγραμμα  χωρίς  να  είναι 
απαραίτητη η ύπαρξη του κατασκευαστικού σχεδίου.  Ένα από τα καλύτερα CAD‐CAM 
προγράμματα είναι το  CATIA, που υλοποιείται από την εταιρεία λογισμικού Dassault 
Systemes. 
 
Στην  συνέχεια  ακολουθούν  εισαγωγικές  οδηγίες  για  τον  τρόπο  με  τον  οποίο  από  τη 
λειτουργία  CAM  του  CATIA  δημιουργούμε  το  Τεχνολογικό  πρόγραμμα  για  την 
κατασκευή εξαρτήματος σε ένα CNC Milling Machine.  
 
 
ΒΗΜΑ 1:  Βασικές ρυθμίσεις προγράμματος  
Στην αρχική οθόνη του CATIA επιλέγουμε : 
 
Από το Start  Machining  Prismatic Machining 
 
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Θα πρέπει να έχει ήδη σχεδιαστεί το κομμάτι(design part) και το 
πρόπλασμα (stock) και να έχουν συναρμολογηθεί (Assembly Design). 
 

 
 
 
 
 

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 23

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

 
Αρχική οθόνη του Prismatic Machining Workbench 
 

 
 
Machine operation menu  
Επεξήγηση των βασικότερων εργαλείων: 
 

 
 
 
 
 
 
 
 

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 24

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

 
ΒΗΜΑ 2:  Βασικές ρυθμίσεις προγράμματος  
Στην αρχική οθόνη του προγράμματος επιλέγουμε: 
 
Tο Tools  Options 
 

 
 
Στο μενού που εμφανίζεται, επιλέγουμε από το Tree την ενότητα Machining 
 

 
Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 25
ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

 
ΒΗΜΑ 3:  Βασικές ρυθμίσεις προγράμματος  
Οι επιλογές που μας ενδιαφέρουν είναι οι: 
 
Post Processor and Controller Emulation folder και το Tool output point 
 
Οι κατάλληλες επιλογές είναι: IMS και Tool Tip  
Αφού γίνουν οι βασικές αυτές ρυθμίσεις, πατάμε OK  
 

 
 
ΒΗΜΑ 4:  Βασικές ρυθμίσεις προγράμματος  
Σειρά  έχει  η  επιλογή  της  κατάλληλης  μηχανής,  η  τοποθέτηση  του  συστήματος 
συντεταγμένων και ο καθορισμός του ρόλου κάθε κομματιού.  
Αρχικά  επιλέγουμε  το  part  operation  από  το  tree  και  με  διπλό  κλικ  εμφανίζεται  το 
αντίστοιχο menu 
 
    

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 26

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

       
  

    
 
 
 
ΒΗΜΑ 5:  Βασικές ρυθμίσεις προγράμματος  

Κάνουμε  click  στο  εικονίδιο  machine    Επιλέγουμε  το  3axis  machine  (default 
επιλογή)  και στο tab tooling το Mill and drill Starter Set 
 
 

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 27

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

    
 
ΒΗΜΑ 6:  Βασικές ρυθμίσεις προγράμματος  
Στο tab Numerical Control επιλέγουμε: 
• Controller Emulation: Fanuc5x 
• Post Processor: fanuc0.lib 
• Post Processor Table: IMSPPCC_Mill.pptable  
• NC data type: ISO  
 

 
 
ΒΗΜΑ 7:  Βασικές ρυθμίσεις προγράμματος  

Επιλέγουμε το Reference Machining Axis System:   
 
Στο  παράθυρο  που  εμφανίζεται,  απεικονίζεται  το  σύστημα  συντεταγμένων  της 
διεργασίας.  Με  επιλογή  του  κεντρικού  σημείου,  ορίζουμε  πάνω  στο  σχέδιο  μας  το 

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 28

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

κέντρο συντεταγμένων και με επιλογή των αξόνων Χ και Ζ εμφανίζεται το ειδικό μενού 
για να καθορίσουμε τις κατευθύνσεις των αξόνων αυτών, ανάλογα με την περίσταση. 
 

 
 
Το τελικό αποτέλεσμα είναι να έχουμε ορίσει πλήρως το σύστημα συντεταγμένων. 
 

          
 
 
ΒΗΜΑ 8:  Βασικές ρυθμίσεις προγράμματος  
 

Επιλέγουμε το Design Part    
Με την επιλογή αυτή καθορίζουμε ποιό είναι το σχέδιο του εξαρτήματος που θέλουμε 
να κατασκευάσουμε. 
 
 

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 29

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

 
 

Επιλέγουμε το Stock:   
Με  την  επιλογή  αυτή  καθορίζουμε  το  πρόπλασμα  πάνω  στο  οποίο  θα 
πραγματοποιηθεί η κατεργασία: 

 
 
ΒΗΜΑ 8:  Βασικές ρυθμίσεις προγράμματος  
Η  τελική  μορφή  του  μενού  Part  Operation  θα  πρέπει  να  είναι  παρόμοια  με  την 
ακόλουθη εικόνα. Πατάμε το ΟΚ και βγαίνουμε από το μενού. 

 
Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 30
ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

 
ΒΗΜΑ 9:  Προγραμματισμός Κομματιού 
Επιλέγουμε  το  Manufacturing  Program,  από  το  tree  και  ξεκινάμε  να  προσθέτουμε 
διεργασίες 

 
 
Στην συνέχεια, επιλέγοντας το Pocketing εμφανίζεται το αντίστοιχο MENU  
Επιλέγουμε τα τμήματα που φαίνονται στα βέλη και τα αντίστοιχα τους στο κομμάτι. 

 
 
ΒΗΜΑ 10:  Προγραμματισμός Κομματιού 
Επιλέγουμε το tab tooling, πατάμε more, ορίζουμε διάμετρο εργαλείου 5mm και 
επιστρέφουμε πίσω στο δεύτερο tab. 
 

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 31

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

 
 
Τελική μορφή μενού Pocketing  

 
Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 32
ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

ΒΗΜΑ 11:  Προγραμματισμός Κομματιού 
Επιλέγουμε κίνηση από σημείο σε σημείο  και εμφανίζεται το αντίστοιχο MENU. 
Επιλέγουμε την εισαγωγή νέου σημείου και επιλεγούμε την περίμετρο του κύκλου. 
Πατάμε διπλό click σε ένα κενό σημείο της οθόνης και επιστρέφουμε στο MENU. 
Επιλέγουμε replay, μετά OK και ΟΚ ξανά για να κλείσει το MENU.  

 
 
ΒΗΜΑ 11:  Προγραμματισμός Κομματιού 
Ακολουθούμε  παρόμοια  διαδικασία  με  το  προηγούμενο  pocket  και  κάνουμε  τις 
επιλογές  όπως δείχνουν τα βέλη. 
 

 
Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 33
ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

ΒΗΜΑ 11:  Προγραμματισμός Κομματιού 
Τελική μορφή του προγράμματος κοπής 
 

 
 
ΒΗΜΑ 11:  Βασικές ρυθμίσεις προγράμματος ‐ Εξαγωγή NC κώδικα 
Στο Τree της διαδικασίας, επιλέγουμε το manufacturing program και με δεξί click, από 
το  MENU  που  εμφανίζεται  επιλέγουμε  Manufacturing  Program.1  object  και  από  το 
MENU Generate NC Code Interactively 
 

 
 
 

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 34

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

ΒΗΜΑ 11:  Βασικές ρυθμίσεις προγράμματος ‐ Εξαγωγή NC κώδικα 
Επιλέγουμε  NC  code  και  με  click  στο  browse,  ορίζουμε  τον  φάκελο  που  θα 
αποθηκευτούν τα αρχεία του g‐code 
 

 
 
Με  click  στο  Execute,  ξεκινά  η  δημιουργία  του  κώδικα  και  μας  ζητείται  να  δώσουμε 
έναν αριθμό σαν όνομα για το πρόγραμμα.  
 

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 35

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 36

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ  ΑΣΚΗΣΗ 6 
 
Παραδείγματα πολύπλοκων μηχανολογικών εξαρτημάτων για την κατασκευή των 
οποίων είναι απαραίτητη η χρήση CAM προγράμματος.  
 

 
 
Σχήμα 6α  Σχήμα 6β 
 
   
ΛΥΣΗ   
 
Ακολουθεί  ένα  μέρος  του  Τεχνολογικού  προγράμματος  που  απαιτείται  για  την 
κατασκευή  του  εξαρτήματος    Σχήμα  6α.  Το  σύνολο  των  γραμμών  του  τεχνολογικού 
προγράμματος είναι 8.630. 
 
 
%  N6 G1 X105.2372 Y‐ N8623 X197. Y‐100. Z‐
O1  99.6338  19.9948 
N1 G49 G64 G17 G21  N7 X107.7311 Y‐ N8624 X196.9895 Y‐
G80 G0 G90 G40 G99  99.4594  101.4302 Z‐20. 
(IMSPPCC_MILL  N8 G3 X107.75 Y‐100. I‐ N8625 G2 X196.9895 Y‐
PPTABLE 06‐13‐2003)  7.7311 J‐.5406  101.4302 I‐96.9895 
(T1 End Mill D 10)  N9 G1 X107.7311 Y‐ J1.4302 
N2 T0001 M6  99.4594  N8626 G1 Z2. F40. 
N3 X102.7433 Y‐ N10 X110.225 Y‐99.285  N8627 M5 
99.8082 S70 M3  N11…  N8628 M30 
N4 G43 Z‐.2 H1  .  N8629 M2 
N5 G3 G94 X102.75 Y‐ .  N8630 M30 
100. I‐2.7433 J‐.1918  .  % 
F200.  N8622 X196.6785 Y‐
92.1095 Z‐19.9663 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 37

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 
 
Κώδικες προγραμματισμού (G ‐ Codes) για κατεργασίες φρεζαρίσματος.  
 
G00: Rapid traverse positioning  G44: Tool length compensation 
G01: Linear interpolation (feed rate  negative direction.  
movement)  G45: Tool offset increase.  
G02: Circular interpolation clockwise  G46: Tool offset decrease. 
G03: Circular interpolation  G47: Tool offset double increase. 
counterclockwise.   G48: Tool offset double decrease.  
G04: Dwell.   G49: Tool length compensation cancels.  
G10: Tool length offset value.   G50: Scaling off.  
G17: Specifies X/Y plane.  G51: Scaling on.  
G18: Specifies X/Z plane.   G73: Peck drilling cycle.  
G19: Specifies Y/Z plane.   G74: Counter tapping cycle.  
G20: inch data input (on some  G76: Fine boring cycle.  
systems).  G80: Canned cycle cancel.  
G21: Metric data input (on some  G81: Drilling cycle.  
systems).  G82: Counter boring cycle.  
G22: Safety zone programming.   G83: Peck drilling cycle.  
G23: Cross through safety zone.   G84: Tapping cycle.  
G27: Reference point returns check.   G85: Boring cycle (feed return to 
G28: Return to reference point.   reference level).  
G29: Return from reference point.   G86: Boring cycle (rapid return to 
G30: Return to second reference point.   reference level).  
G40: Cutter diameter compensation  G87: Back boring cycle.  
cancel.   G88: Boring cycle (manual return).  
G41: Cutter diameter compensation  G89: Boring cycle (dwell before feed 
left.  return).  
 G42: Cutter diameter compensation  G90: Specifies absolute positioning.  
right.  G91: Specifies incremental positioning.  
G43: Tool length compensation positive  G92: Program absolute zero point.  
direction.   G98: Return to initial level.  
G99: Return to reference (R) level.   
 
Κώδικες προγραμματισμού (Μ ‐ Codes) για κατεργασίες φρεζαρίσματος.  
 
M00: Program stop   M20: Tailstock back (EMCO Lathe)  
M01: Optional stop using stop button   M21: Tailstock forward (EMCO Lathe)  
M02: End of program   M25: Open chuck (EMCO Lathe)  
M03: Spindle on CW   M25: Set output #1 off (Prolight Mill)  
M04: Spindle on CCW   M26: Close chuck (EMCO Lathe)  
M05: Spindle off   M26: Set output #1 on (Prolight Mill)  
M06: Tool change   M30: End of tape (rewind)  
M07:  Flood with coolant   M35: Set output #2 off (Prolight Mill)  
M08:  Mist with coolant   M36: Set output #2 on (Prolight Mill)  
M09:  Coolant off   M71: Puff blowing on (EMCO Lathe)  

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 38

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 
 
D x  x rpm W D
CS    FR x T x rpm   CT  x R  f  x CT
12 D W
       
CS: Περιφερειακή  F: ταχύτητα πρόωσης  CT: πάχος  f:ταχύτητα 
ταχύτητα κοπής  (ipm)  αποβλήτου  πρόωσης ανά 
(sfm)  R: 0,004 πάχος  (0,004 ‐ 0,008inch)  κοπτική ακμή 
D:διάμετρος  αποβλήτου ανά κοπτική  W:βάθος κοπής  CT: η επιθυμητή 
κοπτικού  ακμή (inch)  (inch)  τιμή του πάχους 
εργαλείου (inch)      αποβλήτου 
T: αριθμός 
κοπτικών ακμών 
εργαλείου 
 
Πίνακας 1. Εξισώσεις 
 
Cutting speeds for MILLING 
MATERIAL   CUTTING SPEED – CS (sfm) 
Tool steel   40 
Cast iron   50 
Mild steel   80 
Brass, soft bronze   160 
Aluminum, magnesium   200 
Πίνακας 2. Ταχύτητες Κοπής για Φρεζάρισμα 
 
 
 

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 39

 ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΜΗΧΑΝΩΝ    COMPUTER NUMERICAL CONTROL (CNC) 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 
 
1. Πετρόπουλου  Π.Γ.,  «Μηχανουργική  Τεχνολογία  –  ΙΙ.  Τεχνολογία  κατεργασιών  κοπής 
των μετάλλων», 1998, Εκδόσεις Ζήτη 
nd
2. Chryssolouris  G.,  «Manufacturing  Systems:  Theory  and  Practice»,  2   Edition,  2006, 
Springer‐Verlag 
nd
3. Kalpakjian  S.,  «Manufacturing  Engineering  and  Technology»,    2   Edition,  1992, 
Addison‐Wesley Publishing company 
4. Γ.  Χρυσολούρης,  «Συστήματα  Παραγωγής  Θεωρία  και  Πράξη»  Μέρος  Ι  και  ΙΙ, 
Εκπαιδευτικές Σημειώσεις, Πανεπιστήμιο Πατρών, 2001,  
th
5. Seams  W.,  “Computer  Numerical  Control,  Concepts  &  Programming”,  4   Edition, 
Delmar, 2002 
6. Mattson M., “CNC Programming, Principles and Applications”, Delmar, 2002 
7. Moriwaki  T.,  “Multi‐Functional  Machine  Tool”,  CIRP  Annals  Manufacturing  Technology, 
Vol. 57/2, 2008, pp. 736‐749 
8. Δ. Μούρτζης, “Αριθμητικός Έλεγχος Εργαλειομηχανών” Εκπαιδευτικές Σημειώσεις,
Πανεπιστήμιο Πατρών, 2011 (3η Έκδοση) 
9. Γ. Χρυσολούρης, Δ. Μούρτζης, και άλλοι, “Εργαστήρια Μηχανουργικής Τεχνολογίας Ι
και ΙI”», Εκπαιδευτικές Σημειώσεις για το εργαστήριο του αντιστοίχου μαθήματος,
Πανεπιστήμιο Πατρών, 2008 (4η Έκδοση) 
10. Γ. Χρυσολούρης, Δ. Μούρτζης, Κ. Τσίρμπας, Σ. Καραγιάννης, “Ορθογωνική Κοπή”,
Εκπαιδευτικές Σημειώσεις, Πανεπιστήμιο Πατρών, 2000 
 
 

Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού 40