Popravni Zavšni ispit iz predmeta Elementarna Matematika

Grupa A
1 1
ab + ba 1 1 1 (a 3b)(a + b) 1
1. Pojednostaviti izraz 1 1
+ 1 1
: . (5 bodova)
ab ba 1 + ba 1 ba (3a + b)(a b) 1 3

rješenje: Dp : a 6= 0, b 6= 0, a 6= b
! a 3b 4b
a b
b + a 1 1 1 a+b a2 + b2 a a a+b a2 2ab + b2 a b
a b
+ : = + : = :
b a 1 + ab 1 ab 3a+b
a b 3 a2 b2 a+b a b 4b
a b
(a b) (a + b) a + b
2
(a b) a+b
= = 1:
(a b) (a + b) a b
2
x2 + x 3 x2 + x + 2
2. Riješiti nejednaµcinu 0 . (5 bodova)
x4 3x2 + 1
rješenje: Rastavimo brojnik i nazivnik na faktore
2
x2 + x x2 + x 2 x2 + x + 2 (x + 2) (x 1) x2 + x 1 (x + 2) (x 1)
0, , 0, 0;
(x4 2x + 1) x2
2 (x2 + x 1) (x2 x 1) x2 x 1
p h p
1 5
uz uslov x2 + x 1 6= 0 tj. x 6= 2 . Sada na osnovu tabele dobijamo rješenje x 2 2; 1 2 5 [
h p n p o
1; 1+2 5 r 1
2
5
.

3 1
3. Riješiti jednaµcinu x 2(log x+1) + 4 = 10 u skupu R. (10 bodova)

rješenje: Dp : x > 0 ^ log x + 1 6= 0 , x 6= 10 1 . Logaritmirajući obje strane te uvodeći smjenu log x = t

dobijamo
3 1
+ log x = 1 , t2 + 3t 4 = 0 , t1 = 4; t2 = 1
2(log x + 1) 4
4
odnosno, x1 = 10 2 Dp, x2 = 10 2 Dp.

4. Odrediti realan parametar k tako da nule funkcije f (x) = x2 6kx + 9k 2 2k + 2 budu veće od 3. (10 bodova)
b
rješenje: Skicirati parabolu, a zatim zakljuµciti da mora vrijediti D = b2 4ac = 8k 8 0, xT = 2a = 3k > 3
i f (3) = 9k 2 20k + 11 > 0. Rješenje ovog sistema je k > 11 9 .

5. Za koje vrijednosti parametra k jednaµcina cos2 x + 2 (k 2) sin x = k + 1 ima realna rješenja? (10 bodova)

rješenje: Jednaµcina se moµze transformisati u kvadratnu jednaµcinu po sin x tj.

sin2 x 2 (k 2) sin x + k = 0.
2
Da bi ona imala realna rješenja
p potrebno je da vrijedi D 0 , k 5k + 4 0 , k 2 ( 1; 1] [ [4; +1).
Dalje, zbog sin x = k 2 k 2 5k + 4 to još mora vrijediti
p p
k 2 k 2 5k + 4 1 _ k 2 + k 2 5k + 4 1:
p p p
(a) k 2 k2 5k + 4 1, k2 5k + 4 k 1^ k2 5k + 4 k 3 , konaµcno R1 : k 2 [5; +1)[
Rjesenje: k2[4;+1)[f1g Rjesenje: k2( 1;1][[5;+1)
f1g.
p p p
(b) k 2+ k2 5k + 4 1, k2 5k + 4 3 k^ k2 5k + 4 1 k , konaµcno R2 : k 2 ( 1; 1].
Rjesenje: k2( 1;1] Rjesenje: k2( 1;1][[4;+1)

1
 Najzad, R = R1 [ R2 : k 2 ( 1; 1] [ [5; +1) :

1 + tg 4
6. Dokazati da vrijedi (sin 2 cos 2 tg ) = tg 4 (10 bodova)
1 tg 4 +

rješenje: Neka je takvo da je izraz na lijevoj strani de…nisan.

1 tg
cos2 sin2 1+ 1+tg cos2 + sin2 tg 1
sin 2 cos 1+tg = sin
cos 1 1 tg
cos tg (tg + 1)
tg 1 tg tg 4
= = = tg :
tg + 1 1 + tg tg 4 4
p p
7. Riješiti jednaµcinu 8 sin2 x + 3 3 sin x cos x + 5 3 cos2 x = 5. (5 bodova)

rješenje:
p p
8 sin2 x + 3
3 sin x cos x + 5 3 cos2 x = 5 cos2 x + sin2 x
p p
3 sin2 x + 3 3 sin x cos x 3 cos2 x = 0
p p
3tg 2 x + 3 3 tgx 3 = 0;
p
3
tj. tgx = 1 , x = 4 + k _ tgx = 3 ,x= 6 + k , k 2 Z.
2
8. Riješiti nejednaµcinu 4c2 sin (x + ) sin (x + ) (a + b) + 2ab gdje su a; b katete, c hipotenuza, ; oštri uglovi
pravouglog trougla. (5 bodova)
a b b a
rješenje: Vrijedi a2 + b2 = c2 , sin = c, cos = c, sin = c, cos = c. Primjenjujući adicione formule
dobijamo

b a a b
4c2 sin x + cos x sin x + cos x a2 + b2 + 4ab
c c c c
4 (b sin x + a cos x) (a sin x + b cos x) c2 + 4ab
2
4 ab sin x + a2 + b2 sin x cos x + ab cos2 x c2 + 4ab
4ab + 2c2 sin 2x c2 + 4ab
1
sin 2x :
2
Jasno, rješenje posljednje nejednaµcine je x 2 12 + 2k ; 512 + 2k , k 2 Z.

2
 Popravni Zavšni ispit iz predmeta Elementarna Matematika
Grupa B
(" 1
# )
1 + x2 y 2 x2 + y 2 1 1 x
1. Pojednostaviti izraz 1+ 1 2y 2
+ x2 y 2 (x y) : (5 bodova)
2 2
1 (x + y ) (x 2 2
y ) 1 + x 1+x+y

rješenje: Dp : (x; y) 6= (0; 0), y 6= 0, x 6= y

82 2 2
3 9
< 1 + xx2 +yy2 y 2
x 2
y 2=
x x2 y2 x
41 + 5 + = 1+ +x+y
: x2 y 2 2
y +x 2 x y ; 1+x+y y2 y 2 + x2 1+x+y
1 2 2
x +y
x
= (1 + x + y) = x.
1+x+y

x 2a x a+b
2. Naći rješenja jednaµcine + = 1 za a; b 2 R. (5 bodova)
a+b a b x
2
rješenje: Jasno, a 6= b ^ x 6= 0. U tom sluµcaju jednaµcinu moµzemo napisati u obliku 2bx2 (a + b) x +
2
(a + b) (a b) = 0. Ako je b = 0 dobijamo linearnu jednaµcinu µcije je rješenje x = a. Ako je b 6= 0 tada
2 2
je diskriminanta zadane kvadratne jednaµcine data sa D = (a + b) (a 3b) . Za a = 3b jednaµcina ima
2 2
dvostruko rješenje x = 4b. Ukoliko je a 6= 3b tada je D > 0 i rješenja su realna i razliµcita x1 = a 2bb i
x1 = a + b:

3. Odrediti de…niciono podruµcje funkcije y = log3x2 22x+24 (jx 3j 2 j1 xj + 2x 3) : (10 bodova)

p
11 2 13
rješenje: 3x2 22x + 24 > 0 , R1 : x 2 1; 43 [ (6; +1) i 3x2 22x + 24 6= 1 tj. x 6= 3 . Dalje,
jx 3j 2 j1 xj + 2x 3 > 0 , , R2 : x 2 23 ; 2 [ (4; +1). Konaµcno,
n p o 2 4 n p o
11 2 13 11 2 13
R = R 1 \ R2 r 3 = ; [ (6; +1) r 3 :
3 3

4. Ako su a; b; c mjerni brojevi stranica trougla, onda su korijeni jednaµcine b2 x2 + b2 + c2 a2 x + c2 = 0 konju-

govano kompleksni brojevi. Dokazati. (10 bodova)
2
rješenje: D = b2 + c2 a2 4b2 c2 = = (b + c a) (b + c + a) (b c a) (b c + a). Kako su a; b; c
mjerni brojevi stranica trougla to je b + c > a, b < c + a i b + a > c tj. b + c a > 0, b c a < 0
i b c + a > 0, odnosno D < 0. Dakle, korijeni zadane kvadratne jednaµcine su konjugovano kompleksni
brojevi.

5. Za koje vrijednosti parametra k jednaµcina sin2 x + 2k cos x = k + 3 ima realna rješenja? (10 bodova)

rješenje: Jednaµcina se moµze transformisati u kvadratnu jednaµcinu po cos x tj.

cos2 x 2k cos x + k + 2 = 0.
2
Da bi ona imala realna rješ
p enja potrebno je da vrijedi D 0 , k k 2 0 , k 2 ( 1; 1] [ [2; +1).
Dalje, zbog cos x = k k 2 k 2 to još mora vrijediti
p p
k k2 k 2 1 _ k + k2 k 2 1:
p p p
(a) k k2 k 2 1, k2 k 2 k+1 ^ k2 k 2 k 1 , konaµcno R1 : k 2 [3; +1) [
Rjesenje: k2[2;+1)[f 1g Rjesenje: k2( 1; 1][[3;+1)
f 1g.

3
 p p p
(b) k + k2 k 2 1, k2 k 2 1 k^ k2 k 2 1 k , konaµcno R2 : k 2 ( 1; 1].
Rjesenje: k2( 1; 1] Rjesenje: k2( 1; 1][[2;+1)

Najzad, R = R1 [ R2 : k 2 ( 1; 1] [ [3; +1) :

6. Ako su ; ; uglovi trougla, onda je cos + cos + cos = 1 + 4 sin 2 sin 2 sin 2 . Dokazati. . (10 bodova)

+ + 1 cos
rješenje: Vrijedi, sin 2 = sin 2 = sin 2 2 = cos 2 i sin2 2 = 2 tj. 1 cos = 2 sin2 2 . Sada
je
+
cos + cos + cos = cos + cos (1 cos ) + 1 = 2 cos cos 2 sin2 +1
2 2 2
+ +
= 2 cos cos 2 cos2 +1=
2 2 2
+ +
= 1 + 2 cos cos cos = 1 + 4 sin sin sin :
2 2 2 2 2 2
p p
7. Riješiti jednaµcinu 3 + 2 (sin x + cos x) 2 sin x cos x = 3 2 + 1. (5 bodova)
2 p p
rješenje: Uvedimo smjenu sin x + cos x = t, tada je sin x cos x = t 2 1 i t 2 2; 2 (što?). Zadanu jednaµcinu
2
p p p
transformišemo u kvadratnu jednaµcinu t 3 + 2 t + 3 2 = 0 µcija su rješenja t1 = 3 i t2 = 2. Dakle,
p
mora biti sin x + cos x = 2 , sin x + 4 = 1 tj. x = 4 + 2k , k 2 Z:

sin4 + cos4 1
8. Izraµcunati vrijednost izraza : (5 bodova)
sin6 + cos6 1
rješenje: Dp : 6= k i 6= 2 +k .

sin4 + cos4 1 sin4 + 2 sin2 cos2 + cos4 1 2 sin2 cos2

=
sin6 + cos6 1 sin2
3
+ (cos2 )
3
1
2
sin2 + cos2 1 2 sin2 cos2
= 2 4 2
sin + cos2 sin sin cos2 + cos4 1
2
2 sin cos 2
2 sin2 cos2 2
= 4 2 2 = =
sin + 2 sin cos2 + cos4 1 3 sin cos2 3 sin2 cos2 3

4
 Popravni Zavšni ispit iz predmeta Elementarna Matematika
Grupa C
1 1
ab + (a + b) (a b) a b a+b a2 + b2 a b
1. Pojednostaviti izraz 1 : +1 : + : (5 bodova)
ba 1 + (a b) (a + b) a+b b a 2ab b a

(x + 1) (x + 2) (x + 3) (x + 4) 24
2. Riješiti nejednaµcinu 2 2 0 . (5 bodova)
(x2 + 3x + 4) 4 (x + 3)
3. Riješiti nejednaµcinu log 16 (jxj 4) log 16 (10 jx 1j) (10 bodova)

4. Ako funkcija f (x) = x2 2 (k 1) x + k + 5 sijeµce x osu, dokazati da samo jedna presjeµcna taµcka moµze biti u
intervalu ( 2; 3). (10 bodova)
5. Za koje vrijednosti parametra k jednaµcina cos2 x + 2 (k 3) sin x = k ima realna rješenja? (10 bodova)
1 + sin 2 p
6. Dokazati da vrijedi = 2 cos 4 . (10 bodova)
sin + cos
p p
7. Riješiti jednaµcinu 10 sin2 x + 6 3 sin x cos x + 7 2 3 cos2 x = 7. (5 bodova)

8. Ako su i uglovi trougla i uz to još vrijedi sin ( ) = sin2 sin2 , onda je taj trougao pravougli ili
jednakokraki. Dokazati. (5 bodova)

Popravni Zavšni ispit iz predmeta Elementarna Matematika

Grupa D
( ! " #)
1
1 b (a + b) 2 a ab a2 + ab + b2
1. Pojednostaviti izraz 1 1 : b 1 a . (5 bodova)
1 a (a + b) 1 a (a b) b a b a

x2 + ax 2
2. Odrediti realan parametar a tako da 8x 2 R vrijedi nejednakost 3< < 2. (5 bodova)
x2 x + 1
3x 2
2 x
3. Riješiti jednaµcinu 8 =2+ 3 u skupu R. (10 bodova)
3x 2x
4. Data je familija parabola y = (k + 1) x2 2 (k 1) x + k 5, k 2 R r f 1g. Dokazati da sve parabole prolaze
kroz jednu zajedniµcku taµcku i da ta taµcka nije tjeme neke od ovih parabola. (10 bodova)
5. Za koje vrijednosti parametra k jednaµcina sin2 x + 2 (k 1) cos x = k + 2 ima realna rješenja? (10 bodova)
6. Ako su ; ; uglovi trougla, onda je sin + sin + sin = 4 cos 2 cos 2 cos 2 . Dokazati. (10 bodova)
p p
7. Riješiti jednaµcinu 5 + 2 (sin x + cos x) 2 sin x cos x = 5 2 + 1. (5 bodova)

8. Izraµcunati vrijednost izraza 2 sin6 + cos6 3 sin4 + cos4 + 1. (5 bodova)