Professional Documents
Culture Documents
Tajdeed O Ehya E Deen PDF
Tajdeed O Ehya E Deen PDF
-
-
-
-
ِ -
ِ -
ِ -
-
-ء
-
ِ -
-
ﻣﻦ ﻳﺠﺪد ﻟﻬﺎ دﻳﻨﻬﺎ -
-
-
-
-
ِ -
ِ -
-
-
-
-
-
2
-
-
-
-
-
-
-
ِ -
-
-
-
-
-
ِ 1۔
ِ 2۔
3۔
4۔
ِ 5۔
3
4
" " ءً ،
ً ۔
۔
ِ ۔
۔ " "
1940ء( ) 1360
۔ ُ
،
ً ً ُ ٓ ۔
، ۔ ٓ " "
۔
1960ء( 5) 1380 13
5
۔
۔
، ،
۔ ٓ ،
۔ ُ
،
ٓ ،
۔
۔
۔
،
،
۔
:
،
۔ ، ۔
۔
۔ ً ،
، ۔
، ٰ ٓ ،
6
،
ٰ ، ٰ ٓ
، ِ
۔
ِ ٓ ٰ ،
۔
، ٓ
، ٓ ،
۔
ٰ ، ۔
، ،
۔
ء ِ
۔ ،
ِ ، ، ۔
۔ ً
۔ ،
، ٓ ِ ،
ِ ۔ ّ
، ٓ ِ ،
ٓ
۔
۔
7
، ، ۔
ٓ
، ۔ ، ، ٓ
ٓ
،
، ، ِ
ٓ ٓ
، ۔
ٓ ُ ۔
۔ ، ، ، ،
ِ ِ
(Machiavelli) ۔ ِ
۔ ٓ ِ ۔ ِ
۔
،
۔ ،
ِ
۔ (Master) ،
، ٓ (Scientific proof)
ٰ ء ،
۔ ،
، ، ، ، ، ، ، ، ، ، ،
8
، ، ِ ، ، ً (Abstract Ideas) ۔ ٓ
، ، ً ۔ ، ،
۔ ، ، ،
(Mythology)
۔
، ، ، ،
، ۔
۔ ِ ، ً
ٓ ِ
۔ ء ،
، ء، ء،
، ء، ، ، ، ،ء
۔
۔
َ
، َ ، ، ، ، ، ، ،
، ِ ۔
ّ ُ ، ، ،
ِ ّ ۔
ِ
ُ ً ،
ُ ِ
، ، ، ُ ،
۔ ء، ، ،
9
، ً
، ، ، ، ، ۔
۔ ، ٓ
۔
ٓ ً ،
ُ ِ ِ ُ
۔
۔ ، ،
۔ ِ ٓ ِ ۔
،
۔
ِ ۔
۔
، ً ،
ِ ُ ۔
ِ ۔ ُ
، ٓ
،
، ِ ۔
۔
ُ ً ،
ِ ،
10
، ۔
،
، ّ ،
۔
، ، ، ،
، ، ،
۔
ِ
:
ِ ُ ۔
۔
۔
۔ ٓ
، ، ،
ء ،
، ،
۔ ُ
۔
، (Anti-Social)
Neo-) ، ، ۔
۔ ، ، ،(Platonism
(Negative) ، (Positive) ٓ ِ
، ، ۔
۔
: ً
11
) (1
۔
۔ ّ ، ٓ
) (2
،ء ۔
ٓ
، ۔
۔
۔ ) (3
۔
۔
ِ
۔
۔ ء
، ۔ ٓ
۔ ٓ " " ٓ
۔ ٓ
ٓ
ٓ ۔
ٓ ۔
۔ ِ ، ِ
ِ ۔ ِ
ٓ ،
۔ ِ
۔ ٓ
12
، ، ، ء
fl 3 ،2 ِ ،1
ء fl ِ ٰ ُ
،fi ، ، fi ، ٓ
ٓ ،
۔
۔ ِ ِ
۔ ، ٓ
، ِ
۔
: ۔ ء
، ، ِ
۔ ، ۔ ُ ،
۔ ُ ۔
، ۔
۔
ً ۔ ، ِ
ِ
ِ ۔
۔ ٓ
ٓ ۔ ٓ ۔ ٓ
1
ٓ " "
2
ِ
3
ً
13
ٓ ٓ
۔
ٓ ۔ ۔ ٓ ،
۔ ،
ُ
۔ ٓ ۔ ) (Responsibility
۔ ٓ ۔ ٓ
، ، ،
ٓ ۔ ٓ
۔ ، ، ٓ ،
ِ ِ ، ، ِ ، ،
۔ ِ
ِ ۔ ِ
، ، ،
۔ ٓ ٓ ،
ٓ ۔
ٓ
، ، ِ ۔
۔
۔ ٓ
ِ ٓ ، ، ۔ ِ
ٓ ٓ ، ِ ُ
14
، ۔4
، ، ٰ ۔ ٓ ُ
ٓ ، ٓ ۔ ِ ِ
ُ ،
ٓ ُ ، ۔ ء
ِ ِ ً
ً ۔ ٓ
ِ ٓ ِ ٓ
۔
ِ ۔ ٓ ء
(Phenomena) ٓ ، (Explanation)
ِ ۔
ِ ۔
Art and ) ۔
۔ (Literature
۔
، ۔
ِ ، ً
fi ۔ ِ
ٓ ،
، ۔
ء ۔
4
ِ
۔ ،
۔
15
۔ ُ
، ِ ، ِ ، ، ٓ ، ِ ، ، ، ۔
، ، ، ، ،
، ، ٰ ، ، ، ، ،
ِ ، ، ، ، ، ، ،
، ، ، )(Public Works
،
، ٓ ۔ ِ
ِ ِ
۔ ٓ ،
ء
۔ ء
ِ
، ،
۔ ِ ،
۔
" "
۔ ، ،
،
ٓ ۔
۔ ،
۔ ِ ۔
، ِ ، ، ٓ
16
۔ ُ ، ِ
،
ُ ،
۔ ُ
َ
)(Compromise ِ ِ َ
۔ ُ ٓ ٓ
۔
۔
ِ ٰ ء
5۔ ِ ِ
ُ
ً ۔
۔ ُ
۔ ء
ِ ٰ ً ۔ ،
۔ ،
۔ ٰ ،
: ء fi
ِ ۔ ) (1
، ،
۔
5
"۔ ٓ "
ً ۔ ،
۔
17
(2 )
۔ ُ
ِ (3 )
ُ
۔
ٓ ۔ 23
ٓ
،
ًء ِ ٓ ۔
۔ ٰ
ُ ،
ٓ ُ ِ ُ ،6
ُ ۔ ۔
ٓ
(Counter Revolution) ِ
(Tyrant Kingdom) ِ ۔ ٓ ۔
۔ ،
ِ
ِ ُ ،
۔ ُ
6
۔
۔ ِ ُ
ٰ ِ ۔
۔
18
ٓ ٓ ۔ " ٓ "
ٓ ، ، ، ٓ ٓ ۔
۔
۔ ُ ِ ٓ
ٓ
، ۔
۔ ِ ٓ
" " ، " " ، " "
۔ ٓ ،
۔
۔ ِ
ُ 7 ٓ ۔
۔ ِ
ُ ء ِ ، ُ ، ،
۔ ُ
، ، ،
،
ُ ٓ ۔
، " " ،
7
۔ ۔ ٓ
۔ ۔ ً ِ
،
،
۔ ،
۔ ء
19
۔ " " ُ ،
ِ ُ ٓ ،
8۔
ُ ِ
۔ " " ، ۔
ٓ
، ِ ُ
۔ ِ ء ،
ء
ء ٓ ۔ ٓ
،
۔ ٓ ِ
؟
، ء ، ِ
، ۔ ٓ
fi
، ،
۔
ِ ٓ ،
ٓ ۔ ً
۔
۔ ِ
8
۔
20
ٓ ۔
، ٓ
۔ ِ
، ، ، ،
،
،
۔ ِ
ء ِ ۔
fi ۔ fi
fi ،
۔ ٰ َ
،
۔
ﺠﺪﱢ ُد َﻟﻬَﺎ ِد ْﻳ َﻨﻬَﺎ
ﻦ ُﻳ َ
َﻣ ْ ِ
ٰ
ان اﷲ ﻳﺒﻌﺔ ِﻟﻬٰﺬﮦ اﻻﻣﺔ ﻋﻠﻲ راس ﮐﻞ ﻣﺎة ﺳﻨﺔ ﻣﻦ ﻳﺠﺪد ﻟﻬﺎ دﻳﻨﻬﺎ
۔
۔
،ﻣﻦ ﻳﺠﺪد ﻟﻬﺎ ٓ ﻋﻠٰﯽ راس ﮐﻞ ﻣﺎ
۔ ً
ٓ
۔ ِ ۔
ِ ،
21
َ ، ۔ َ
۔ ، ،
ء
ِ
۔ ۔ ِ
۔
۔ ٓ ۔
۔ " "
۔ ِ
22
ِ ِ
۔
ُّ
۔ ّ ّ ّ ً
ً ّ ۔
ِ ِ
،
، ،
۔ ّ ۔
،
، ء
ٓ ۔
۔
، ۔ ِ
ّ ، ، ،
ٓ ،
ِ ، ، ،
، ِ ،
ِ ، ،
، ۔
۔
23
، ِ ،
ٓ ، ٓ ، ،
،
۔ ،
۔ ِ ِ
۔
، ٓ ۔
ِ ۔ ،
ُ fi 9۔ ،
۔ ،
ِ
: ِ ِ
، ) (1
، ٓ ۔ ،
۔
ّ ، ) (2
۔
ٓ ، ) (3
۔
،
، )(4
ِ ۔ ِ ِ ء fi ِ ،
9
ٰ ً ،
۔ ٰ ۔
،
۔
24
ِ ، ، ، )(5
۔ ،
، ِ ، fi )(6
ِ ،
ء ،
۔
، ) (7
ُ
ً ِ ، ِ )(8
۔ ِ
، )(9
ِ ، ،
۔ ٓ ، ِ ،
ّ
، ّ ،
۔ ، ،
۔ ،
۔ ِ
ّ
۔
۔ ،
، ، ۔ ِ ۔
، " "
25
ٰ ۔
10۔
ٓ ۔ ٓ
، ِ
۔ ،
۔
" ٓ ٰ ، "
ء
،
" " ٓ " "
ء ،
؟ ٓ ،
ء
۔
، ٓ
۔
10
۔ ، ، ،
: ِ
۔ ۔ ء "
۔ ۔
۔ ۔
۔ ۔
ٓ ۔ ِ
۔ ۔ ٓ
۔ ً
۔ ٓ
" " ٓ ۔ ،
۔ ۔ ٓ
26
۔ ٓ ٓ ۔ ٓ
۔ ء
۔ ّ ِ ،
۔ " "
۔ ۔
۔
۔
۔ ِ
ٓ ٓ ۔
۔ ِ ۔
، ۔
fi " " ۔
۔
،
۔
11۔ ٓ
ٓ ،
، ٰ ۔
، ۔
۔
۔
ٓ ۔ " " ّ ، ،
ِ )(School of thought ۔
11
۔
27
، ، ۔
ٓ ،
،
ٓ " ۔ ِ
، ٓ ،
۔"
،
۔
۔
؟ ِ ٓ
28
29
، ، ،
ٓ 37 ۔
۔ ٓ
ٰ
ُ
۔
ِ
ٓ ، ٓ
۔ ،
ِ ، ٰ ، ،
۔ ُ
ُ
، ۔
۔ ۔
ٓ fi
، ۔
، ۔ ۔
13۔
۔ ِ
ٓ ِ ۔ ٓ
، ، ٓ ، ،
، ِ ،
ِ ۔ ٰ ، ٓ
۔
13
ٓ ،
۔
30
، ، fi
۔ ُ
ٓ
۔ ۔
ُ ،
۔
ِ ۔ ٓ ، ۔
، ،
، ۔ ِ ۔ ٓ
fi ، ،
اﻟﺬﻳﻦ ان ﻣﮑﻨﻬﻢ ﻓﯽ اﻻرض اﻗﺎﻣﻮ اﻟﺼﻠﻮة و اٰﺗﻮ اﻟﺰﮐٰﻮة و ،
اﻣﺮو ﺑﺎﻟﻤﻌﺮوف و ﻧﻬﻮا ﻋﻦ اﻟﻤﻨﮑﺮ۔
ِ
ٓ ۔
۔ ٓ ،
ٓ ۔ ٓ
ٓ ٓ
، ِ ۔
۔
۔
۔ : ِ
"
۔
"۔
31
ِ
۔ ۔
۔ ٓ ،
، ۔ ِ 39
، ، ۔
ٓ
۔
،
۔ ٓ
ٓ ، ،
ِ ، ، ٓ ۔
ِ
۔ ّ ً ِ
۔ ً ٓ
۔ ٓ 14
۔
:
ِ ً
ِ ۔ ٓ
ٓ ِ
14
798) 179 ،ء( 714) 95ء( ۔ ۔ 767) 150ء( 699) 80ء(
۔ 780) 164ء( ۔ 854) 240 ،ء( 767) 150ء( ۔
۔ 855) 241ء(
32
ٓ
۔
، ٓ ، ِ ً ِ ،
۔
70 ۔
، ۔ ُ
،
"۔ هﺬا اﻣﺮا اﺷ ّﺪ ﻋﻠﯽ ﻣﻦ ذاﮎ "
ِ
ٓ ۔
ٰ
ٓ ِ ٓ
ً ۔
َ ، ّ ء
۔ ،
۔ ،
،
۔ ِ
" ء "
ء ء ۔ ٓ ِ
ِ ۔ ٓ
ِ ، ّ ِ
33
، ء ٓ ۔
۔ ء ،
، ،
: ۔
ء ِ ۔ ) (1
ِ
ِ ۔ ِ
، ۔ ِ
۔ ٓ
۔ ٓ
ٓ ،
۔
،
، ،
۔ ِ fi
ّ ِ ، ) (2
، ِ ،
ﻋﻠٰﯽ ﺷﻔﺎ ﺣﻔﺮة ّﻣﻦ اﻟ ّﻨﺎر ۔
) (3
، ۔ ء ،ء ، ۔ ٓ
۔
ً ، )(4
۔ ۔
34
ٓ ۔ ۔ ٓ
ءً ُ ۔ 15
۔ ۔
۔ ----- ---- ۔
۔ " " ،
" "
۔ ۔
ُ ، ، ،
،
، ۔ ٓ ُ
۔ ۔ ۔
۔ ۔
۔ 48 ، 38
،
ٓ ،
ً ۔
ِ
۔
:
ً
ٓ ، ،
ٓ ُ ،
35
ٓ ۔
۔ ِ ِ
ُ ً
۔ ِ
ِ ُ ،
ُ ُ ِ ُ ،
ِ ُ ،
ٓ ۔
۔
، ِ
۔ ۔ ٰ
) (fundamentals ً ،
۔ ء ،
ِ
۔ ء
،
ٓ ،
،
۔ ِ
۔
ِ ۔ ۔ ً ،
، ِ ۔
۔
ً ،
۔ ُ ِ ،
۔ ِ ِ ِ
36
ِ
ِ ۔
۔
ٓ
ِ ۔ ِ
۔ ِ
، ، ،ء ، ء ، ۔ ِ ،
۔ ۔
، ء
۔ ،
ِ ۔ ٓ ُ ِ ً ،
،
" ۔ ء ٓ ِ ٓ
، " ۔"
، ،ء ۔
" ۔ ،
، ِ ُ ٓ
، ٓ ، ، ، ء
ِ ۔
، ،
ِ ِ ً ۔ ،
:
، ّ "
۔"
37
، ء ٓ
: ۔
ً ٓ ۔ "
۔"
ٰ ۔ ،
۔ ۔
۔ ،
۔
۔
،16 ۔
ّ ۔
۔
ِ
ٓ ِ ِ ٓ
۔
17۔ ٓ
، ، ۔
۔
16
ء
(182 145 )
17
1327) 728ء( 1262) 661ء(
38
، ٓ
ء ء ٓ ۔ ٓ
19۔ ِ 18۔
۔ ۔
ء ،
۔ َ
ُ ، ء ، ، ۔ ُ
َ
َ ،
۔
اﻣﺎ اﻟﺘﻔﺴﻴﺮ ﻓﻤﺴّﻠﻢ ، ٓ
ﮐﻞ ﺣﺪﻳﺚ ﻻ ﻳﻌﺮﻓہ اﺑﻦ ﺗﻴﻤﻴﺔ ۔ ، اﻟﻴہ:
( ۔ ﻓﻠﻴﺲ ﺑﺤﺪﻳﺚ )
، ، ۔ ِ
ٰ ۔
18
ِ ِ ٰ ء ء
ء ۔ ِ ؟
،
، ، ۔
۔ ، ِ ، ۔
۔ ، ٓ
fi ۔
ٓ ِ
۔ ء ۔ " ِ "
ِ ۔
، ِ ، ِ ، ،
۔ ، ٓ ،
( ) fi۔ 19
۔ ،
۔ ٰ
39
۔
، ِ
۔ ٓ
۔ ٓ
:
) (1
۔
۔
۔ ٓ
، ) (2
۔ ُ
) common ۔
۔ ٓ ، ء (sense
ََ
، ۔
ُ
۔
۔
وﻟﻘﺪ ﻧﺼﺮ اﻟﺴﻨﺔ اﻟﻤﺤﻀﺔ و ِ
اﻟﻄﺮﻳﻘﺔ اﻟﺴﻠﻔﻴﺔ و اﺣﺘﺞ ﻟﻬﺎ ﺑﺒﺮاهﻴﻦ و ﻣﻘﺪﻣﺎت وا اﻣﻮر ﻟﻢ ﻳﺴﺒﻖ اﻟﻴﻬﺎ
،
۔
ِ ٓ ِ ) (3
ٓ ٓ ِ ۔ ِ
ِ ِ ِ ِ ۔
40
ِ ۔
۔
۔ ٓ
)(4
، ٓ fi ۔
،
ٓ ۔ ۔
،
، ۔ ،
، ِء
، ۔ ٓ ُ fi
۔ ٓ ٓ ۔
۔ ِ ٓ
۔ ٓ ِ ،
۔
۔
ٓ ۔ ٓ
۔ ﮐﺎﻧﻤﺎ ﻳﺴﺎﻗﻮن اﻟﯽ ُ
۔ ُ اﻟﻤﻮت
ِ
۔ ٓ
، ُ
ِ ِ ۔ ُ
، ۔ ۔
41
، ، ء ِ
ِ ُ ۔ ِ ،
۔
۔ ِ
۔ ٓ ِ ، ، ، ، ۔
۔ ٓ ، ، ً ،
ٓ ً ٓ ۔ ۔ ِ
۔
ء ۔
۔
، ، ۔ ۔ ،
ء ۔ ِ
۔
۔ ء
،
۔
۔
۔
ِ ِ ء
ِ " " ۔
( ) ۔
ٰ ، ،
۔ ِ
۔ ، ِ " "
42
" " ، " ِ "
۔ " " " " ۔
۔ ۔
۔
۔ ء
" " " "
۔
۔ ٓ
ء
،
ٓ ، ٓ ۔
ِ ِ " " " ۔ ِ
، ِ ۔ ٰ"
۔ ۔
۔ ، ، ، ،
۔ ٓ ٓ ۔ َ َ
۔ ، " ٓ " ۔ ٓ
۔
۔ ۔
۔
۔ ء ٓ
" " ،
ٓ ۔ ٓ ِ
ٓ ،
43
۔ ،
۔ ۔ ، ً
۔ π ۔
۔ ۔
۔ ۔ ِ 14 16
۔ ۔
۔ ُ ۔ ٓ
۔ ۔
۔
، ۔ ِ
۔
ِ ۔
۔
ٓ ۔
،
۔ ،
" ۔ " ِ ُ
۔ ، ، ۔
" " ء
۔ ، ۔
) ،(Stoicism ، ۔ ِ
ِ ، ٓ
۔ ِ ، ۔
44
، ً ِ ، ِ ُ ، 20
۔ ۔ ّ
۔
۔
۔
، َ
۔
۔
ِ
:
۔ ۔ ٓ ۔ "
۔
۔" ٓ
ء ۔
ِ ِ ۔
۔ ء
ُ ُ
ٓ ، ، ۔
ٓ ، ، ۔
۔ ، ،
" ِ ۔ "
۔
ِ ۔ ِ ۔
20
1624) 1034ء( 1563) 975ء( –
45
ً ۔
۔ ِ ِ
۔
ٓ ُ fi ۔
۔ ،
ِ
ِ
۔
۔ ِ ّ
46
ٓ ُ ُ ۔ 21
۔ ٓ ، َ ،
ٓ ۔ ،
، ٓ ٓ
، ،
، ، ِ ِ ، ، ، ِ
، ،
۔ ، ،
ُ ِ
ِ ِ ، ،
ِ ِ ٓ
۔
۔ ٓ
۔
، ،
ِ
ٓ ۔
ِ ٓ ۔
22۔ ً
21
1763) 1176ء( 1703) 1114ء( –
22
101ﻓﻠﻮ ﻓﺮض اﻧﻴﮑﻮن هٰﺬا اﻟﺮﺟﻞ ﻓﯽ زﻣﺎن واﺗﻀﺖ اﻻﺳﺒﺎب ان ﻳﮑﻮن اﺻﻼح اﻟﻨﺎس ﺑﺎﻗﺎم
اﻟﺤﺮوب و ﻧﻔﺚ ﻓﯽ ﻗﻠﺒہ اﺻﻼﺣﻬﻢ ﻟﻘﺎم هٰﺬا اﻟﺮﺟﻞ ﺑﺎﻣﺮ اﻟﺤﺮب اﺗﻢ ﻗﻴﺎم و ﮐﺎن اﻣﺎ ﻣﺎ ﻓﯽ اﻟﺤﺮب ﻻ ﻳﻘﺎس ﺑﺎﻟﺮﺗﺴﻢ
واﻻﺳﻔﻨﺪ ﻳﺎر ﺑﻞ اﻟﺮﺳﺘﻢ واﻻﺳﻔﻨﺪﻳﺎر و ﻏﻴﺮهﻤﺎ ﻃﻔﻴﻠﻴﻮن ﻣﺴﺘﻌﺪون ﻣﻨہ ﻣﻘﺘﺪون ﺑہ
47
ِ ۔
ٓ ۔ ِ
،
۔ ،
، ۔
۔ ۔
، ۔ ِ
۔ fi
۔
۔ ، ِ
۔
، 23158 122
ٓ
ُ ۔
۔ ، ، ، ٓ
۔
ٓ ،
ِ ِ ُ ۔ ِ
۔
۔
،
23
۔ 1286
48
۔
: ۔
۔۔۔۔۔ ِ ِ "
۔ ِ ،
، ِ ٰ ،
24۔"
:
۔ ٰ "
ٓ ٰ ٰ ٰ
25۔" ِ
:
۔ "
ٓ ، ۔
26۔"
ٰ ، ٰ ، ، ، ،
۔
:
، ٓ ( ) ِ "
( ) ، ِ
،
24
124 123
25
130 ٓ
26
157
49
، ِ ۔
ٓ ، ِ 27۔
ِ ۔ ِ ،
28۔ ۔
: ٰ
۔ ۔ "
ُ ۔ ۔
29۔"
۔
: ۔
: ( ) "
۔ ۔ )(1
۔
، )(2
۔
۔
ِ ۔ ،
۔
ِ ء ۔ ء
۔
27
157
28
157
ٰ 11 29
50
۔ ِ )(3
،
۔
۔
،
۔
۔"
، "
؟
ُ ُ ؟ ،
ِ ۔ ِ ، ٓ
، ِ ،
، ، ۔ ِ
۔۔۔۔۔۔ ،
! ٓ ء
، ٓ ِ ،
، ء ۔۔۔۔
؟
۔
! "
، ،
۔۔۔۔۔ ۔
! ،
ِ ۔ ۔
51
۔ ،
۔۔۔۔
ٓ ؟ ء
، ۔ π ۔
۔ ِ
۔ ُ ۔
، ، ، ،
ٓ ۔۔۔۔۔
ِ ، ، ٓ
۔ ۔
، ، ،
ِ ، ،
۔
۔۔۔۔۔۔ ٓ
۔ ِ
۔ fl
۔ ۔
fi ٓ
۔۔۔۔۔ ،
ٓ !
۔ ،
۔۔۔۔
ء ۔ ً ٓ !
۔ ۔
؟
52
؟ ِ
۔
۔ ۔ ُ
، ۔ ً
ِ ۔ ،
، ۔
، fl ۔
، fl ۔ ٰ
ٰ ،
۔
۔ ۔
30۔" fi
:
"
۔ ٓ
؟ ٓ ُ ؟ ٰ
ُ ً
31۔"
،
: ۔
ٰ 219 ،214 30
ٰ 45 31
53
۔ " ٓ "
ٰ ، ٓ ۔
۔ ؟"
۔ ٓ "
۔ ٰ ء ّ ء
ِ
۔
( ﻟﻦ ﺗﻤﺴﻨﺎ اﻟﻨﺎر اﻻ اﻳﺎﻣﺎ ﻣﻌﺪود )
۔ ٓ
۔ ، ً
32 ۔ ً ء
ِ ء ِ ،33
34۔"
۔
،
، ُ
۔ ۔
ٓ ِ
ِ
۔
32
ء ۔
33
ٰ 135-134 34
54
ُ ِ
۔
ٓ ۔
ِ ۔
۔ ٓ ِ
،
۔ ،
۔ ، ، ٓ
۔
۔
ِ
۔ ٓ ۔ ٰ
:
"
۔
۔ ، ، ۔ ء ،
ء ۔
۔
۔ ۔
،
،
، ِ ٓ ۔
55
35 ،
36۔" ء ۔
واﻋﻠﻢ ان ۔
ٓ اﻟﺘﺨﺮﻳﺞ ﻋﻠٰﯽ ﮐﻼم اﻟﻔﻘﻬﺎء
ِ ۔
ﻓﺼﻞ و ﻣﻤﺎ ﻳﻨﺎﺳﺐ هٰﺬا ۔ ِ ِ ِ
اﻟﻤﻘﺎم اﻟﺘﻨﺒﻴہ ﻋﻠٰﯽ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺿﻠﺖ ﻓﯽ ﺑﻮادﻳﻬﺎ اﻻﻓﻬﺎم
۔
ِ ِ
۔ ِ ِ
،
ّٰ
،
:
ِ ۔ "
ٓ ۔ ٓ ِ ،
ٓ fi ٓ ، ِ ٓ
ِ ً ، ٓ ، ٓ ،
37۔"
،
ّٰ
، ِ ، ، ، ، ۔
۔
35
۔ 60 60 ً ً
۔
ٰ 212-211 36
ٰ
ْ 11 37
56
ٓ ۔
۔ ،
۔
، ،
۔ ۔
ِ
۔
۔ ۔
۔
ّ
، ، " "
۔ fi
۔
،
،
۔ ٓ ً ۔
ٓ ِ
38۔ ً ،
"
38
، ، ،
۔ ۔ ۔
۔ ِ
57
"۔
۔
۔
(Social Philosophy)
ِ ، ، ِ ، ِ ٓ ، ِ ،
، ِ ِ ،(Taxation)
۔
، ، ِ
، ۔
۔ ٓ
ِ َ ِ ٓ
۔
ُ ِ
ِ
ً ،
ّ ۔
،
ِ ،
۔
۔ ، ٓ fi
ُ ۔ ، ِ
، ِ
fi ِ
۔ ۔
58
39
۔
، ، ِ ،
ً ٓ ۔ ۔
۔ ٓ
، ً ،
، ٓ
، ۔
۔ ، ٓ
ِ ، ً ً
: ۔
، ، ) (1
۔
ِ ، ) (2
ِ ۔ ، ،
fi ٓ ِ
ِ ِ ۔
، fi ٓ
، ، ۔ ِ
۔ fi
۔ ء ِ
39
1779) 1193ء( ۔ 1831) 1246ء( 1783) 1201ء(
ً 1810 ۔ ۔ 1831) 1246ء(
۔
59
ِ ِ
۔ ،
۔
، ، ، ،
ٓ ، ۔ ۔
، ،
۔ ، ۔
۔
، ) (3
، ٰ ، ، ، ۔
، ، ِ ،
۔ ِ ، ،
( )
۔
40 ٓ ، ٓ ،
۔
ِ
ً ّ ٓ
۔
ِ ٓ ِ
،
40
، ۔ ِ
ً ۔ ۔
۔ ِ ِ ۔
60
ُ
ء ۔
۔ ، ء
۔ ِ
۔
، ٓ
،
، ٓ
ٰ
، fi ۔ ٓ
ء ۔
،
۔ ٓ
ء
fi ۔
" " ، ۔
۔
۔ ۔
۔ ۔
۔
61
ِ ۔
۔ ِ
ٓ ،
۔ ِ
،
ء
ٓ
ٓ ۔
" ،
، ۔ ، "
، ، ِ
، ۔
ِ ٓ ۔
۔ ،
۔ ،
۔ ً ۔
41۔
،
،
۔ ِ ۔
41
ء
! ۔
62
ِ
!
، ، ، ،
۔ ،
،
، ،
۔
، ٓ
ً ۔ ِ
،
ٓ ۔
ٓ ۔
۔ ،
۔ ۔
۔ ٓ
،
، ۔ ٓ
42۔
42
، ٓ
۔
63
ٓ
ٓ ؟
، ء ۔ ٓ
ِ ٓ ،
۔ ۔
۔ fi
، ،
، ٰ ِ
، ۔
(Schleiermacher) ،(Comte) ، ،(Nitsche) ،
۔ ِ ،
،(La-Voiziss) ، (Volta) (Galvani)
،(Haller) ،(Linne) ، ، (Davy) ،(Priestley)
(Wolff) (Bichat)
،(Quisney) ۔
۔ ٓ ،(Turgot)
،(La-Mattrie) ،(Dens Diderot) ، ، ،
،(Thomas Poune) (Robinet) ،(Buffon) ،(Cabanis)
، ، ، ، ، ،(William Goodwin)
(Barood Holbash) (Lessing) ،(Wincklmann)
، ، ، ،
، ۔
ِ ،
64
۔
، ِ ، ِ ، ، ۔
۔ ِ ۔
۔ ،
۔ ٓ ِ ۔
ِ ۔
۔
۔ ۔ ِ ۔ ٓ
۔
۔
ِ ،
۔
ٓ
، ۔
۔
۔
ٓ ،
ِ ، ، ، ۔
ٓ ،
۔ ِ ۔
ِ
۔ ً ٓ
65
ٓ
، ،
ِ ، ٓ
، ً ۔
ِ ء
، ، ، ٓ
، ، ۔
۔ ّ
، ،
ٓ
ٓ ِ
ِ ۔
۔
66
ِ
ِ ِ ِ
۔ ،
67
۔ ً ً
۔ ٓ
۔
ِ
:
" " ِ " "
۔ ِ ِ
: ِ
ِ )( ، ٓ ٓ ) (1
، ) ( ) (
؟ ء
؟ ِ ِ ؟
؟ ِ
ٓ )(2
ء
۔
( ِ ِ ) ِ ۔
ٓ ٰ ۔
68
ٓ ِ ۔
: ِ ِ ۔ ٓ ِ
، ِ ِ ( )
۔ ِ ِ ؟ ٓ
ً ) (
؟ ، ِ
؟
؟ ) (
۔ ٓ )(
؟
ء ، ء ٓ )( 3
۔
،
ٓ ۔ ٰ ٓ ٓ ٓ
ٓ
۔ ، ٰ ۔
۔
ِ ) ً
؟ ٓ ِ (
؟
:
ٓ
۔ ٓ
69
، ۔
۔ ۔
۔ ِ
۔
ِ ٰ
۔
ِ ۔ ٓ
۔ ،
۔ ۔
ٰ
۔ ٓ
۔ َ
۔
۔
ِ ،
fi ۔
۔
۔ ۔ ٓ
۔ ِ ،
ٓ ۔
ّ ٓ ۔ ۔
۔ ،
،
ٰ ،
70
۔
۔
۔ fi
ِ ۔ ،
۔
ِ ٓ
ِ ِ ۔
ِ ، ،
۔ ِ
،
ٓ ۔ ۔ ِ
۔ ء ء ء
۔
1951ء( ، ٓ ، )
:
، ِ ٓ ٓ
:
"
ٰ
۔"
۔ ٓ
۔ ٰ ٰ
ٰ 125۔ ِ ٰ ۔
71
ٓ ٓ ٓ ٰ ؟
:
ٰ "
۔"
: ٓ
۔" fi "
ٰ ء ۔ ٓ ٓ
ٓ : 6 ؟
ِ ۔ "
۔" ٰ ِ ٓ
ِ ؟ ٓ ء ٓ
؟
ِ ِ
۔ ُ ۔
۔
ٰ ِ
۔ ٰ ۔
ِ ّ ، ِ ِ ِ ّ
۔
:
۔ ٓ ٓ
۔ ، ّ
۔
ِ ٰ
۔ ۔ ٓ ، ،
72
۔ ۔
ٓ
۔
ٰ ۔
ِ ۔
۔ ٓ ۔ ء
ً ، ، ،ء
ء ۔ ء ،
ّ ، ،
۔ ِ ۔ ٓ
ء ِ
۔
ء
)
۔ ( ِ
fi ۔
۔
ً ۔ ٓ
: ٓ ٓ
ﻚ
ﺴُﻠ ُل َﻓِﺈﻧﱠہ َﻳ ْ
ﻦ ا ْر َﺗﻀَﯽ ﻣِﻦ ﱠرﺳُﻮ ٍ ﻻ َﻣ ِ ﺣﺪًا ﴿﴾ ِإ َ ﻏ ْﻴﺒِہ َأ َ
ﻋﻠَﯽ َ ﻼ ُﻳﻈْﮩ ُﺮ َ ﺐ َﻓ َ
ﻋَﺎِﻟ ُﻢ ا ْﻟ َﻐ ْﻴ ِ
ط ِﺑﻤَﺎ
ت َرﺑﱢﮩ ْﻢ َوَأﺣَﺎ َ
ﻻ ِ
ﺻﺪًا ﴿﴾ ِﻟ َﻴ ْﻌَﻠ َﻢ أَن َﻗ ْﺪ َأ ْﺑَﻠﻐُﻮا ِرﺳَﺎ َﺧ ْﻠﻔِہ َر َ ﻦ َﻦ َﻳ َﺪﻳْہ َو ِﻣ ْ
ﻣِﻦ َﺑ ْﻴ ِ
ﻋ َﺪدًا ﴿﴾
ﻲ ٍء َ ﺷ ْ ﺣﺼَﯽ ُآﻞﱠ َ َﻟ َﺪﻳْﮩ ْﻢ َوَأ ْ
ٓ ٓ
۔ ٓ
73
۔ ،
ِ
، ِ ۔
۔
ٓ ِ ِ ٓ ،
ِ ۔ ٓ
،
ِ ۔
، ۔
ٓ ۔
ٰ ٰ
۔ ّ ء
ﺣﺪﻳﺚ ﻣﻦ ﻳﺠﺪد ﻟﻬﺎ دﻳﻨﻬﺎ
، ٓ
۔ ٓ
؟ ، ،
ِ ِ
۔ ِ
ٓ
۔
ّ ٰ ،
۔
۔
۔ ِ
74
۔ ِ ِ
، ۔ ٓ
ِ ۔
ٓ ۔ ٓ
۔ ٰ ٰ
، ۔
، ٓ ۔
ِ ۔
ء ۔
، ،
۔
۔ ء ،
ِ
:
۔ ٓ
ٰ
ٓ ِ ٓ
ّ ّ ِ ۔
، ۔ ٓ
ِ ۔
75
۔ ٓ ِ ٓ
ٓ ِ
۔ " " ۔ fi
:
ٓ
ٓ ۔ ٓ
۔
۔ ، )(1
،
۔
، ، ۔ ً
، ، ۔
،
،وﻣﺎ اﻣﺮو اﻻ ﻟﻴﻌﺒﺪو اﷲ ﻣﺨﻠﺼﻴﻦ ﻟہ اﻟﺪﻳﻦ ﺣﻨﻔﺎء۔
۔
ٓ
۔ ،
،
fi
۔
۔ ِ
۔
، ِ ،
ٓ ۔
76
،
، ٓ
۔
ٓ ِ ۔
ﻟﺘﮑﻮﻧﻮ اﺷﻬﺪاء ﻋﻠﯽ اﻟﻨﺎس
ٓ
۔ ۔
ِ
۔ ٓ
، ء
ِ ، ٓ
۔
۔ ِ )( 2
۔ ،
۔
؟ ٓ
۔ ۔
۔ ِ
۔
ً ۔
۔ ً
ٓ ۔ ِ
۔
77
؟ ٓ
ً
ٓ ،
ً ؟
۔ ۔
۔ ، ،
ِ
۔ ، ۔
۔
ٰ ً ۔
۔ ۔
،
ِ
۔ ِ
ٓ
ِ
۔
،
۔ ٓ ٰ ۔
52ء( 71۔ ٓ ۔ )
78
:
ٓ ٓ ٓ
؟ ۔
:
، ٓ " "
۔
ِ 1941ء
: " " ِ ۔
ٓ ٓ "ٓ
fi ۔
۔
۔"
51ء( ، ٓ ، )
ِ ّ
: ۔
ٓ "
، ۔ ،
؟
ِ fi
ٰ ِ
۔
ٓ ۔
۔ ِ ۔
۔ ِ ( )
79
۔ ِ
ٓ ۔ ِ ِ
ٓ ۔ ٰ ،
۔
" ٓ "
۔ ّ ۔
،
ٓ ۔
۔ ٓ
ٓ
؟
42ء( 41ء ٓ ۔ )
ٓ ِ
ِ
۔ ٰ 45ء 46ء ۔
ٓ : 46ء
ِ ِ "
۔ ء
۔"
ٓ
ِ ٓ ٓ ٓ
ٓ
80
، ، ٓ ۔ ٓ
؟ ء
ء " "
ٓ
:
، ٓ "
ٰ ۔
، ۔
۔"
ٓ ٓ
؟
51ء( ، 70 ، ٓ ۔ )
ِ
:
ٓ ِ
، ٓ
؟ ۔ ٓ ِ
:
ِ ِ
۔ ء
۔
۔ ٓ
ِ ِ
۔ ِ ِ ً
81
ٓ
۔
ٓ
ِ ٓ
۔ ٓ ۔ ٓ
:
، ، " " ِ ِ
ِ ۔
ِ ِ ۔
۔ ۔
۔ ً ، " " ً
؟
:
۔ " "
۔ " "
" ۔ " ِ ،
۔ ٓ
ِ ٓ
۔ ِ
۔ " " " "
۔ ِ ء
ِ ء ۔ ِ
۔
82
۔ ٓ ٓ ٰ ۔
ٰ ۔ ً ً
۔ ً ٓ ان ﻋﻠﻴﻨﺎ ﻟﻠﻬﺪﯼٰ۔ ٰ
۔ ِ ّ
۔ ِ ٓ
ٰ
ُ ٓ
، ٰ
،
، ۔
۔
ٓ ، ٓ
ٓ ،
ٓ ۔ ٓ
ٓ ، ِ ٓ
۔
45ء( ٓ ، 64 ، ٓ ، )
:
ٓ ،
ٓ ،
، ِ ۔
83
، ٓ
۔ ٓ
ٓ 33 31
۔
،
: ۔ ً ٓ
"ﺣﺪﺛﻨﺎ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ اﻟﻤﺜﻨﯽٰ۔۔۔ ﻋﻦ ام ﺳﻠﻢ زوق اﻟﻨﺒﯽ ﺻﻠﯽ اﷲ ﻋﻠﻴہ وﺳﻠﻢ ﻗﺎل ﻳﮑﻮن
اﺧﺘﻼف ﻋﻨﺪ ﻣﻮت ﺧﻠﻴﻔﺔ ﻓﻴﺨﺮج رﺟﻞ ﻣﻦ اهﻞ اﻟﻤﺪﻳﻨﺔ هﺎرﺑًﺎ اﻟﯽٰ ﻣﮑﺔ ﻓﻴﺎﺗﻴہ ﻧﺎس ﻣﻦ
(" اهﻞ ﻣﮑﺔ ﻓﻴﺨﺮ ﺟﻮ ﻧہ وهﻮ ﮐﺎرﻩ ﻓﻴﺒﺎ ﻳﻌﻮﻧہ ﺑﻴﻦ اﻟﺮﮐﻦ و اﻟﻤﻘﺎم۔۔ )
،
:
ﻋﻦ ﺛﻮﺑﺎن ﻗﺎل اذا راﻳﺘﻢ اﻟﺮاﻳﺎت اﻟﺴﻮد ﻗﺪ ﺟﺎءت ﻣﻦ ﻗﺒﻞ ﺧﺮاﺳﺎن ﻓﺎﺗﻮهﺎ ﻓﺎن ﻓﻴﻬﺎ
ﺧﻠﻴﻔﺔ اﷲ اﻟﻤﻬﺪﯼ
ٓ
ً : ۔
وﺟﺐ ﻋﻠﯽٰ ﮐﻞ ﻣﻮﻣﻦ ﻧﺼﺮﮦ اوﻗﺎل اﺟﺎﺑﺘہ
:
ﻗﺎل ﻓﻴﺠﺊ اﻟﻴہ اﻟﺮﺟﻞ ﻓﻴﻘﻮل ﻳﺎ ﻣﻬﺪﯼ ! اﻋﻄﻨﯽ! اﻋﻄﻨﯽ! ﻗﺎل ﻓﻴﺤﺜﯽ ﻟہ ﻓﯽ ﺛﻮﺑہ ﻣﺎ
اﺳﺘﻄﺎع ان ﻳﺤﻤﻠہ
۔۔ ! ٓ )( 2
ٓ ۔ ۔
۔ ً ِ
ٓ ، )( 3
۔ ٰ
( ") ِ " )(4
،
84
ٓ ٓ ِ ۔
؟ ٓ "هٰﺬا ﺧﻠﻴﻔﺔ اﷲ اﻟﻤﻬﺪﯼ ﻓﺎﺳﺘﻤﻌﻮ اﻟہ و اﻃﻴﻌﻮا"
:
ِ )(1
fi ۔
،
،
۔
،
۔
" " ۔ ٓ
۔ ۔
۔
، ۔
ِ ٓ ۔ ِ
۔ ٓ
۔ ِ ، ،
، )( 2
۔ ،
، ،
ٓ
۔ ۔
ٓ ، ً ، ç
85
،
ِ ۔
۔
" ٰ " ) ( 3
ٓ
"اﺟﺘﻨﺒﻮاﮐﺜﻴﺮًا ٰ ،
ِ ِ ﻣﻦ اﻟﻈﻦ ان ﺑﻌﺾ اﻟﻈﻦ اﺛﻢ"
، ِ
ء ،
۔
۔ ً ، " ِ " )(4
ٓ ٓ fi
"هٰﺬا ﺧﻠﻴﻒ اﷲ اﻟﻤﻬﺪﯼ ﻓﺎﺳﺘﻤﻌﻮاﻟہ واﻃﻴﻌﻮا"
۔ ٓ ۔
ٓ ۔ ٓ ٓ
ٓ ، ٓ ِ ٓ ،
ٓ ۔ ٓ ٓ
ٓ
ٰ ، ٓ
ٓ ٓ
ٰ ۔ ِ ،
" ٓ
۔" ،
86
46ء( ، 65 ٓ ، )
87