1

དཀར་ཆག
བོད་ཀྱི་བརྡ་དག་བྱིས་པའི་ལམ་མཁན་ཞེས་བྱ་བ་ ༼བ༽.................................................... 157

བཞུགས་སོ།། ................................................ 3 ༼མ༽.................................................... 164

བྱིས་པའི་ལམ་མཁན་གྱི་འགྲེལ་པ།།................... 20 ༼ཙ༽.................................................... 166

བོད་ཀྱི་བརྡ་སྤྲོད་ངག་སྒྲོན་གྱི་རྩ་བ་བཞུགས་སོ།། ..... 65 ༼ཚ༽.................................................... 170

༼ཀ༽ ..................................................... 92 ༼ཛ༽.................................................... 172

༼ཁ༽ ................................................... 101 ༼ཝ༽ ................................................... 174

༼ག༽ ................................................... 105 ༼ཞ༽.................................................... 174

༼ང༽ ....................................................114 ༼ཟ༽.................................................... 176

༼ཅ༽ ....................................................116 ༼ཡ༽ .................................................... 179

༼ཆ༽ ................................................... 121 ༼ར༽.................................................... 180

༼ཇ༽ ................................................... 124 ༼ལ༽.................................................... 181

༼཈༽ ................................................... 126 ༼ཤ༽.................................................... 181

༼ཏ༽ ................................................... 131 ༼ས༽.................................................... 184

༼ཐ༽ ................................................... 138 ༼ཧ༽.................................................... 189

༼ད༽ ................................................... 139 ༼ཨ༽ ................................................... 189

༼ན༽ ................................................... 148 བོད་ཀྱི་བརྡ་ལ་བརྟེན་ནས་གསུང་རབ་ལ་འཇུག་པའི་སྒོ་

༼པ༽ ................................................... 151 ཤེས་བྱ་རབ་གསལ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། .......... 190

༼ཕ༽ ................................................... 155

2
 བོད་ཀྱི་བརྡ་དག་བྱིས་པའི་ལམ་མཁན་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།།

བསྟན་འཛིན་རྣམ་རྒྱལ།(༡༩༣༣-༢༠༠༥)

༄༅། །རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་མཁྱེན་རབ་ཀྱི ། །རང་གཟུགས་རྗེ་བཙུན་མཁྱེན་པའི་

གཏེར། །དྲན་པ་ཁོ་ནས་རྨོངས་པའི་དཔུང༌། །མཐར་བྱེད་འཇམ་དཔལ་དཔའ་བོས་

སྐྱོངས། །ཤེས་བྱའི་མིང་ཚིག་མཐའ་ཡས་པས། །ཀུན་ཀྱང་བརྗོད་པར་མི་ནུས་

མོད། །བྱིས་པའི་བློ་དང་འཚམས་པ་ཡི ། །སྡེབ་སྦྱོར་཈ེར་མཁོ་བཤད་པར་བྱ། །བརྗོད་

དོན་ཀཱ་ལི་སུམ་ཅུ་ལ། །རྐྱང་པ་འཕུལ་དང་མགོ་ཅན་དང༌། །དབྱངས་བཞི་ཡ་ར་ལ་

ཝའི་འདོགས། །རྗེས་འཇུག་ལ་སོགས་རིམ་གྱིས་བསྟན། །

༼ཀ༽ཀ་བ་ཀ་རུ་ཀ་དག་སོགས། །ཀ་རྐྱང་ཡིན་པས་ཤེས་པར་བྱ། །རྒྱལ་བའི་བཀའ་ནི་

བ་བཀའ་ལ། །ངལ་བའི་དཀའ་བ་ད་དཀའ་ཡིན ། །དུས་ཀྱི་སྐ་ཅིག་ས་སྐ་ལ། །ཆུ་ཡི་རྐ་

ནི་ར་རྐ་ཡིན། །ལོ་སྐག་ས་སྐག་ཀག་ཀྱང་རུང༌། །ལམ་སོགས་བཀག་པ་བ་བཀག་

ཡིན། །མདའ་སྣོད་བཀང་བ་བ་བཀང་ལ། །ཐུགས་དམ་བསྐང་བ་བ་སའི་

བསྐང༌། །ལག་པ་བཀན་པ་བ་བཀན་ལ། །ཁ་དཀན་དཀན་གཟར་ད་དཀན་ཡིན ། །མེ་

཈ིར་བསྐམ་པ་བ་སའི་བསྐམ། །འདོད་ལ་བརྐམ་པ་བ་རའི་བརྐམ། །ཁ་ཡི་རྐན་ནི་ར་

རྐན་ཀྱང༌། །བྱེད་རེ་སྐན་ལ་ས་སྐན་ནོ ། །ཁ་དོག་དཀར་བ་ད་དཀར་ལ། །དམིགས་སུ་

བཀར་བ་བ་བཀར་ཏེ ། །གནམ་གྱི་སྐར་མ་ས་སྐར་རོ ། །དཔྱ་སོགས་བཀལ་ནི་བ་བཀལ་

ལ། །དུས་ཀྱི་བསྐལ་པ་བ་སའི་བསྐལ། །ཐང་སོགས་བཀུ་བ་བ་བཀུ་ལ། །བྱུག་པ་བསྐུ་བ་

བ་སའི་བསྐུ། །ངག་སོགས་ལྐུགས་པ་ལ་ལྐུགས་ལ། །རྒྱན་འགྱེད་སྐུགས་ནི་ས་སྐུགས་

ཏེ། །མདུན་དུ་བཀུག་པ་བ་བཀུག་གོ།བསད་པའི་བཀུམ་ནི་བ་བཀུམ་ལ། །རྐང་ལག་

བསྐུམ་པ་བ་སའི་བསྐུམ། །བསྙེན་བཀུར་བཀུར་སྟི་བ་བཀུར་ལ། །དབང་འཕྲིན་བསྐུར་

བྱ་བ་སའི་བསྐུར། །སྐུར་འདེབས་སོགས་ལ་བས་འཕུལ་སྤོངས། །རྐུན་མ་རྐུ་བ་ར་རྐུ་

3
ལ། །སངས་རྒྱས་སྐུ་ནི་ས་སྐུ་ཡིན ། །པར་སོགས་བརྐོ་བྱ་བ་རའི་བརྐོ ། །རྒྱལ་སར་བསྐོ་བ་

བ་སའི་བསྐོ། །མགྱོགས་པའི་སྐྱེན་ནི་ས་སྐྱེན་ལ༑༑འཕྲལ་རྐྱེན་རྒྱུ་རྐྱེན་ར་རྐྱེན་ནོ། །རྐང་

ལག་བརྐྱང་བྱ་བ་རའི་བརྐྱང༌། །དྲིན་གྱིས་བསྐྱང་བ་བ་སའི་བསྐྱང༌། །དབུས་ཀྱི་དཀྱིལ་

ནི་ད་དཀྱིལ་ལ། །ཆུ་སོགས་བསྐྱིལ་བྱ་བ་སའི་བསྐྱིལ ། །བཀའ་བཀྱོན་གནང་བ་བ་

བཀྱོན་ལ། །རྟ་ལ་བསྐྱོན་བྱ་བ་སའི་བསྐྱོན ། །ཞོ་སོགས་དཀྲོགས་པ་ད་དཀྲོགས་ལ། །ཌཱ་

རུ་བསྐྲོགས་ཟིན་བ་སའི་བསྐྲོགས། །མགོ་བོའི་སྐྲ་ནི་ས་སྐྲ་ལ། །བཀྲ་ཤིས་བཀྲ་ནི་བ་

བཀྲ་ཡིན། །སྣལ་མ་དཀྲི་བ་ད་དཀྲི་ལ། །ལམ་དུ་བཀྲི་བ་བ་བཀྲི་ཡིན། །རོལ་མོ་དཀྲོལ་

བ་ད་དཀྲོལ་ལ། །མདུད་པ་བཀྲོལ་བ་བ་བཀྲོལ་ལོ༑༑དྲི་མ་བཀྲུ་བ་བ་བཀྲུ་ལ། །སློང་

མོས་བསྐྲུ་བྱ་བ་སའི་བསྐྲུ། །ནགས་ཀླུང་ཆུ་ཀླུང་ཀ་ཀླུང་དང༌། །ཀློང་གྱུར་ལ་སོགས་ཀ་

སྡེ་བསྡུས། །

༼ཁ༽ལུས་ཀྱི་ཁ་ནི་ཁ་རྐྱང་ལ། །ནམ་མཁའི་མཁའ་ནི་མ་མཁའ་ཡིན ། །བྱ་མཁན་

མཁན་པོ་མ་མཁན་ལ། །སྔོ་ཡི་མཁན་པ་འ་ཡང་རུང༌། །ཁང་པའི་མཁར་ནི་མ་མཁར་

ལ། །རྟེན་པའི་འཁར་བ་འ་འཁར་རོ ། །ལུས་ཀྱི་མཁལ་མ་མ་མཁལ་ལ། །སྐུད་པ་འཁལ་

བ་འ་འཁལ་ཡིན ། །ཁས་ལེན་ཁས་ལ་འཕུལ་མེད་ཅིང༌། །མཁས་པའི་དབང་པོ་མ་

མཁས་སོ། །སྡང་འགྲན་འཁུ་བ་འ་འཁུ་ལ། །ཀོ་ལོང་མཁུ་ལྡོག་མ་མཁུ་འོ ། །སྣུམ་གྱི་

འཁུར་ར་འ་འཁུར་ལ། །མདན་པའི་མཁུར་ཚོས་མ་མཁུར་ཡིན། །བདེ་བར་མཁོས་

ཕབ་མ་མཁོས་ལ། །ཁ་ཐབས་འཁོས་ཀ་འ་འཁོས་སོ ། །ལུས་ལ་འཁྱུད་པ་འ་འཁྱུད་

ལ། །སེར་སྣའི་དཔེ་མཁྱུད་མ་མཁྱུད་ཡིན། །ལག་གི་མཁྲིག་མ་མ་མཁྲིག་ལ། །ཕོ་མོའི་

འཁྲིག་པ་འ་འཁྲིག་གོ།ནད་ཀྱི་མཁྲིས་པ་མ་མཁྲིས་ལ། །཈ེ་བའི་འཁྲིས་སོགས་འ་

འཁྲིས་ཡིན། །ཁ་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་བསྡུས། །

༼ག༽ན་ཚོད་རྒས་པ་ར་རྒས་ལ། །སྨན་གྱི་སྒ་དང་རྟ་ཡི་སྒ། །ས་སྒ་ཡིན་པས་ཤེས་པར་

བྱ། །སྟེང་གི་སྒང་ནི་ས་སྒང་ལ། །གཅིན་སྣོད་ལྒང་པ་ལ་ལྒང་ངོ༌ ། །སྣོད་སོགས་དགང་

4
བྱ་ད་དགང་ལ། །བྱ་བའི་བསྒང་ནི་བ་སའི་བསྒང༌། །ལོགས་སུ་དགར་བ་ད་དགར་

ལ། །ཆོས་སྒར་དམག་སྒར་ས་སྒར་རོ ། །ལ་ཆུ་རྒལ་བ་ར་རྒལ་ལ། །ལུས་ཀྱི་སྒལ་པ་ས་

སྒལ་ཡིན། །རི་དྭགས་དགོ༌བ་ད་དགོ་ལ། །བགོ༌བཤའ་གོས་བགོ་བ་བགོ་སྟེ ། །བཀའ་

སོགས་བསྒོ་བྱ་བ་སའི་བསྒོ། །འཇུག་པའི་སྒོ་ལ་འཕུལ་ཡིག་སྤོངས། །ལུས་ཀྱི་མགོ༌བོ་མ་

མགོ༌ལ། །བྱ་བའི་འགོ་དང་རིམས་ནད་འགོ།འ་འགོ༌ཡིན་པས་ཤེས་པར་བྱ། །ལམ་

ངན་དགག་བྱ་ད་དགག་ལ། །མནའ་བསྒག་པ་ནི་བ་སའི་བསྒག།བཟོ་བོའི་མགར་བ་

མ་མགར་ལ། །སྐབས་འགར་ཞེས་པ་འ་འགར་རོ ། །མགལ་མེ་མགལ་དུམ་མ་མགལ་

ལ། །མི་མཐུན་འགལ་བ་འ་འགལ་ཡིན། །སེམས་ལ་མགུ་བ་མ་མགུ་ལ། །སྐྱེ་དགུ་ར་རྒུ་

གང་ཡང་རུང༌། །དྲུང་དུ་དགུག་བྱ་ད་དགུག་ལ། །ལམ་དུ་བསྒུག་པ་བ་སའི་བསྒུག།སྐེ་

ཡི་མགུལ་ནི་མ་མགུལ་ལ། །གཡོ་བའི་འགུལ་བ་འ་འགུལ་ལོ ། །སྟེང་ནས་བགོམ་པ་བ་

བགོམ་ལ། །ལྷ་སོགས་བསྒོམ་བྱ་བ་སའི་བསྒོམ ། །རྒྱ་སྐྱེད་རྒྱ་མཚོ ་ར་རྒྱ་ལ། །གྲངས་ཀྱི་

བརྒྱ་ནི་བ་རའི་བརྒྱ། །རྒྱུ་འབྲས་རྒྱུ་བ་ར་རྒྱུ་ལ། །གཡོ་སྒྱུ་སྒྱུ་མ་ས་སྒྱུ་འོ། །བར་མེད་

བརྒྱུད་པ་བ་རའི་བརྒྱུད། །རྒྱུད་སྡེ་སོགས་ལ་བས་འཕུལ་སྤོངས། །མྱུར་ཞིང་མགྱོགས་

པ་མ་མགྱོགས་ལ། །གྱེན་ལ་འགྱོགས་པ་འ་འགྱོགས་སོ ། །ཕ་རོལ་དགྲ་བོ་ད་དགྲ་

ལ། །རྣ་བའི་སྒྲ་ནི་ས་སྒྲ་ཡིན། །རྒས་ཤིང་བགྲེས་པ་བ་བགྲེས་ལ༑༑གལ་ཏ་མགོ་བསྒྲེས་

བ་སའི་བསྒྲེས། །ཁ་ཡི་མཆུ་སྒྲོས་ཟེར་སྒྲོས་དང༌། །སྒྲོས་གཙང་སོགས་ལ་བས་འཕུལ་

མེད། །གླ་བ་གླང་པོ་གཏམ་གླན་གླེན། །གླིང་བཞི་གླིང་བུ་ངར་གླུད་གླགས། །གླེགས་

བམ་གློག་འགྱུ་བཅིངས་པ་གློད ། །ག་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་མོ ། །

༼ང༽གྲངས་ཀྱི་ལྔ་ནི་ལ་ལྔ་ལ། །མཇུག་མའི་རྔ་མ་རྔ་ཡབ་དང༌། །བརྡུང་བའི་རྔ་ལ་ར་

རྔ་ཡིན། །ཐུགས་ལ་མངའ་བ་མ་མངའ་ལ། །དུས་ལ་སྔ་བ་ས་སྔ་འོ། །ཕོ་཈་མངགས་པ་

མ་མངགས་ལ། །རིག་འཛིན་སྔགས་པ་ས་སྔགས་དང༌། །བསྟོད་བསྔགས་བསྔགས་པ་

བ་སའི་བསྔགས། །དངངས་སྐྲག་སྔངས་པ་གང་ཡང་རུང༌། །རོ་མངར་བ་ནི་མ་མངར་

5
ལ། །ཚར་དུ་དངར་བ་ད་དངར་རོ ། །སྐྱེ་བའི་མངལ་ནི་མ་མངལ་ལ། །སྡུག་བསྔལ་བ་

ནི་བ་སའི་བསྔལ། །ལིང་པའི་རྔོན་པ་ར་རྔོན་ལ། །འདས་པའི་སྔོན་ནི་ས་སྔོན་

དང༌། །མངོན་སུམ་མངོན་གྱུར་མ་མངོན་ནོ ། །གྲི་ཡི་དངོ་ནི་ད་དངོ་ལ། །ཟ་ཕྲུག་རྔོ་ནི་

ར་རྔོ་ཡིན། །ཁ་དོག་སྔོ་དང་སྔོ་ལོ་འཕྱར། །དགེ་བ་སྔོ་སོགས་ས་སྔོའོ ། །ང་ཡི་འཇུག་པ་

མདོ་ཙམ་མོ། །

༼ཅ༽སུམ་དྲུག་བདུན་བརྒྱད་མཐའ་ལ་ཅུ། །བཞི་ལྔ་དགུ་མཐའི་བཅུ་ལ་བ། །ཐོབ་པ་

རྗེས་འཇུག་ཡོད་མེད་ཁྱད། །ཡིད་ལ་གཅགས་པ་ག་གཅགས་ལ། །ཞབས་ཀྱིས་

བཅགས་པ་བ་བཅགས་སོ ། །ལྕང་ལོ་ཅན་དང་སྐྲའི་ལྕང་ལོ ། །ལྕང་མ་ལ་སོགས་ལ་

ལྕང་ཡིན། །གཅན་གཟན་སྒྲ་གཅན་ལ་གཅན་པ། །ག་ཡིས་འཕུལ་བས་ཤེས་པར་

བྱ། །ཟོལ་ངག་གཅམ་བུ་ག་གཅམ་ལ། །ཆོས་སྐྱོང་ལྕམ་དྲལ་ལ་ལྕམ་ཡིན། །དྲི་ཆུའི་གཅི་

བ་ག་གཅི་ལ། །དུད་འགྲོའི་ལྕི་བ་ལ་ལྕི་འོ། །རྟ་ལ་བཅིབ་བྱ་བ་བཅིབ་ལ། །཈་ལྕིབས་

སྤྱན་ལྕིབས་ལ་ལྕིབས་སོ། །཈ེ་དུའི་གཅུང་པོ་ག་གཅུང་ལ། །ཅུང་ཟད་སོགས་ལ་འཕུལ་

ཡིག་སྤོངས། །བློ་མཐུན་ཡིད་གཅུགས་ག་གཅུགས་ལ། །ནང་དུ་བཅུག་པ་བ་བཅུག་

གོ།གཅོང་ནད་གཅོང་རོང་ག་གཅོང་ལ། །སྲོག་ཆགས་སྦལ་ལྕོང་ལ་ལྕོང་ཡིན ། །ལྕོགས་

དང་མི་ལྕོགས་ལ་ལྕོགས་ལ། །ཅོག་བུ་ཅོག་ཙེ་ཡོད་དགུ་ཅོག།འཕུལ་མགོའི་སྦྱོར་བ་

གཏན་དུ་སྤོངས། །ཅ་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་བསྡུས། །

༼ཆ༽སྐྱབས་སུ་མཆི་བ་མ་མཆི་ལ། །མི་རྟག་འཆི་བ་འ་འཆི་ཡིན ། །ནོར་བུའི་མཆིང་

བུ་མ་མཆིང་ལ༑༑ཞགས་པས་འཆིང་བ་འ་འཆིང་ངོ༌ ། །སོ་རིང་མཆེ་བ་མ་མཆེ་

ལ། །དོན་ལ་ཁས་འཆེ་འ་འཆེ་ཡིན ། །཈ེས་པ་འཆབ་ལ་འས་འཕུལ་ཡོད ། །ཆབ་འོག་

ཆབ་ཤོག་སོགས་ལ་མེད ། །འཛིན་པའི་འཆང་ལ་འས་འཕུལ་ཡོད ། །ཆང་དང་ཆང་བུ་

སོགས་ལ་མེད། །དཔུང་འོག་མཆན་ལ་མས་འཕུལ་ཡོད། །ཆན་པ་འབྲས་ཆན་སོགས་

ལ་མེད། །གར་འཆམ་འཆམ་ལ་འས་འཕུལ་ཡོད ། །ཆམ་ཕོབ་ཆམ་ནད་སོགས་ལ་

6
མེད། །རབ་ཀྱི་མཆོག་ལ་མས་འཕུལ་ཡོད ། །འདོད་ཆུང་ཆོག་ཤེས་སོགས་ལ་

མེད། །དཀོན་མཆོག་མཆོད་ལ་མས་འཕུལ་ཡོད ། །ཐག་ཆོད་ཆོད་ཅིག་སོགས་ལ་

མེད། །རྒྱན་གྱིས་མཆོར་བ་མ་མཆོར་ལ། །ཆུ་སོགས་འཆོར་བ་འ་འཆོར་རོ། །ནོར་བུ་

མཆོང་དང་རྩལ་གྱིས་མཆོང༌། །མ་ཡིས་འཕུལ་བས་ཤེས་པར་བྱ། །ཆ་ཡི་འཇུག་པ་

མདོ་ཙམ་མོ། །

༼ཇ༽ཐུགས་ལ་འཇགས་པ་འ་འཇགས་ལ། །ལྕེ་ཡི་ལྗགས་ནི་ལ་མགོའི་ལྗགས། །གོང་

མ་མཇལ་བ་མ་མཇལ་ལ། །བུན་ཆད་འཇལ་བ་འ་འཇལ་ཡིན ། །ལམ་དུ་འཇུག་པ་འ་

འཇུག་ལ། །བྱ་མཇུག་མཇུག་མ་མ་མཇུག་གོ།ལྕི་བའི་ལྗིད་ནི་ལ ་ལྗིད་ལ། །གཟི་བརྗིད་

ཆེ་བ་བ་རའི་བརྗིད ། །རྗེ་དཔོན་རྗེ་བོ་ར་རྗེ་ལ། །དངོས་པོ་བརྗེ་ནི་བ་རའི་བརྗེ ། །མི་

མཇེད་ཞིང་ནི་མ་མཇེད་ལ། །མི་དྲན་བརྗེད་པ་བ་རའི་བརྗེད ། །ལས་ཀ་འཇོན་པ་འ་

འཇོན་ལ། །ཤིང་གི་ལྗོན་པ་ལ་མགོའི་ལྗོན ། །ཇ་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་བསྡུས། །

༼཈༽ས་བདག་ག཈ན་ནི་ག་ག཈ན་ལ། །རྣ་བར་མ཈ན་པ་མ་མ཈ན་ཏེ ། །འགྲེང་བུའི་

སྦྱོར་བ་གཏན་དུ་སྤོངས། །གཏམ་གྱིས་བསྙད་པ་བ་སའི་བསྙད། །ཐ་སྙད་སོགས་ལ་

བས་འཕུལ་སྤོངས། །སྙན་གྲགས་སྙན་ངག་ས་སྙན་ལ། །སྣང་བརྙན་གློག་བརྙན་བ་

རའི་བརྙན། །རིང་ཐུང་མ཈མ་པ་མ་མ཈མ་ལ། །ཡིན་ནམ་སྙམ་པ་ས་སྙམ་མོ ། །ཆ་

དཔང་ག཈འ་བོ་ལྟག་པའི་ག཈འ། །ག་ག཈འ་ཡིན་པས་ཤེས་པར་བྱ། །གསར་མིན་

རྙིང་པ་ར་རྙིང་ལ། །ཁོག་པའི་སྙིང་ནི་ས་སྙིང་ངོ༌ ། །གཏི་མུག་ག཈ིད་ནི་ག་ག཈ིད་

ལ། །ཚ་བས་སྐམ་རྙིད་ར་རྙིད་ཡིན།སྟོང་཈ིད་གཉུག་མ་ག་གཉུག་ལ། །བྱུག་པ་བསྙུག་

བྱ་བ་སའི་བསྙུག།རེག་བྱ་མ཈ེན་པ་མ་མ཈ེན་ལ། །བཤེས་ག཈ེན་ག཈ེན་པོ་ག་ག཈ེན་

ནོ། །བསྙེན་བཀུར་བསྙེན་པ་བསྙེན་པར་རྫོགས། །བ་སའི་བསྙེན་དུ་ཤེས་པར་བྱ། །ཀོ་

བ་མ཈ེད་པ་མ་མ཈ེད་ལ། །ཞབས་ཏོག་རྙེད་བཀུར་ར་རྙེད་དོ ། །རང་དབང་བརྙེས་པ་

བ་རའི་བརྙེས། །སྔས་ལ་བསྙེས་པ་བ་སའི་བསྙེས ། །སྐུ་མ཈ེལ་བ་ནི་མ་མ཈ེལ་

7
ལ། །བརྗེད་པའི་བསྙེལ་ནི་བ་སའི་བསྙེལ ། །སྲ་མིན་ག཈ོད་ཆུང་ག་ག཈ོད་ལ། །ཁ་ལ་

བསྙོད་པ་བ་སའི་བསྙོད། །཈་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་བསྡུས། །

༼ཏ༽བཞོན་པའི་རྟ་ནི་ར་རྟ་ལ། །གྲུབ་མཐའི་ལྟ་བ་ལ་ལྟ་སྟེ། །སྟ་ཟུར་སྟ་རེ་ས་སྟ་

འོ། །མི་འགྱུར་རྟག་པ་ར་རྟག་ལ། །གྲི་ཡི་ལྟག་པ་ལ་ལྟག་སྟེ། །སྟག་གཟིག་ཤ་སྟག་ས་

སྟག་གོ།བརྟག་ཅིང་དཔྱད་པ་བ་རའི་བརྟག།ལག་ཏུ་གཏད་པ་ག་གཏད་ལ། །གློ་བུར་

བརྟད་པ་བ་རའི་བརྟད། །སྒ་བསྟད་སྣ་བསྟད་བ་སའི་བསྟད། །ཕུགས་ཀྱི་གཏན་ནི་ག་

གཏན་ལ། །མི་འགྱུར་བརྟན་པ་བ་རའི་བརྟན། །ལུང་རྟོགས་བསྟན་པ་བ་སའི་

བསྟན། །གོས་སོགས་བལྟབ་བྱ་ལ་བལྟབ་ལ། །བྱིན་ལེན་བསྟབ་པ་བ་སའི་བསྟབ། །ཁྲག་

གཏར་བ་ནི་ག་གཏར་ལ། །཈མས་སུ་བསྟར་བ་བ་སའི་བསྟར། །གཏི་མུག་གཏི་ནི་ག་

གཏི་ལ། །བསྟི་སྟངས་བསྟི་བ་བ་སའི་བསྟི། །ཕྱི་སའི་རྟུག་པ་ར་རྟུག་ལ། །ནགས་ཚལ་

སྟུག་པོ་ས་སྟུག་གོ།བརྩོན་འགྲུས་བརྟུན་པ་བ་རའི་བརྟུན། །དེ་དང་བསྟུན་པ་བ་སའི་

བསྟུན། །རྟེན་ལ་བརྟེན་པ་བ་རའི་བརྟེན། །བླ་མ་བསྟེན་པ་བ་སའི་བསྟེན ། །མི་ཟད་

གཏེར་ནི་ག་གཏེར་ལ། །གཞན་ལ་སྟེར་བ་ས་སྟེར་རོ། །ཁོངས་སུ་གཏོགས་པ་ག་

གཏོགས་ལ༑༑སྤུ་སོགས་བཏོགས་པ་བ་བཏོགས་ཡིན ། །སྦྱིན་པ་གཏོང་བ་ག་གཏོང་

ལ། །མདའ་ཡི་ལྟོང་ནི་ལ་ལྟོང་སྟེ༑༑སྟོང་཈ིད་སྟོང་ཕྲག་ས་སྟོང་ངོ༌ ། །ཡིད་རྟོན་འཕེར་

བ་ར་རྟོན་ལ། །མིག་ལ་སྟོན་པ་ས་སྟོན་ནོ ། །འབྱུང་གཏོར་གཏོར་མ་ག་གཏོར་

ལ། །བརླག་སྟོར་སོང་བ་ས་སྟོར་རོ ། །ཏ་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་བསྡུས། །

༼ཐ༽ནུས་མཐུའི་མཐུ་ནི་མ་མཐུ་ལ། །ལེན་པའི་འཐུ་ནི་འ་འཐུ་འོ ། །སྲབ་མིན་མཐུག་

པོ་འཐུག་ཀྱང་འགྲིག།ཐུག་པ་མུར་ཐུག་འཕུལ་ཡིག་སྤོངས། །བར་མེད་མཐུད་པར་

མས་འཕུལ་ཡོད། །མར་ཐུད་ཐུད་གདར་སོགས་ལ་མེད། །ཕན་ཚུན་མཐུན་པར་མས་

འཕུལ་ཡོད། །ཐུན་མཚམས་སྨན་ཐུན་སོ གས་ལ་མེད། །རྟ་ཡི་མཐུར་ལ་མས་འཕུལ་

ཡོད། །བཞེས་ཐུར་གྱེན་ཐུར་སོགས་ལ་མེད ། །རྐང་པ་ཞ་འཐེང་འས་འཕུལ་

8
ཡོད། །ཐེངས་གཅིག་སོགས་ལ་མེད་པ་དང༌། །མཐོ་རིས་མཐོ་ལ་མས་འཕུལ་ཡོད ། །ཐོ་

རེངས་ཐོ་ལུམ་སོགས་ལ་མེད ། །མིག་གིས་མཐོང་བ་མས་འཕུལ་ཡོད ། །ཐོང་གཤོལ་

ཐོང་ཁ་སོགས་ལ་མེད། །མང་ཞིང་མཐོས་པ་མས་འཕུལ་ཡོད ། །རྣ་ཐོས་཈ན་ཐོས་

སོགས་ལ་མེད། །ཐ་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་བསྡུས། །

༼ད༽མེ་རོའི་མདག་མ་མ་མདག་ལ། །འདག་འཆལ་ལྕེས་འདག་འ་འདག་གོ།ཐུན་

ལས་ལྡང་བ་ལ་ལྡང་ལ། །ཁྲོ་བས་སྡང་བ་ས་སྡང་ངོ༌ ། །བསླབ་བྱའི་གདམས་པ་ག་

གདམས་ལ། །སྒོ་གསུམ་བསྡམས་པ་བ་སའི་བསྡམས། །འཕེན་པའི་མདའ་དང་ལུང་

པའི་མདའ། །ར་མདའ་སྦྲན་སོགས་མ་མདའ་སྟེ། །མྱ་ངན་འདའ་བ་འ་འདའ་

ཡིན། །བདེན་པ་བདར་བ་བ་བདར་ལ། །གྲི་སོགས་བརྡར་བ་བ་རའི་བརྡར། །སྟན་གྱི་

གདིང་བ་ག་གདིང་ལ། །མཁའ་ལ་ལྡིང་བ་ལ་ལྡིང་ངོ༌ ། །མ་རུངས་གདུག་ནི་ག་གདུག་

ལ། །བསང་གི་བདུག་པ་བ་བདུག་ཡིན། །མདའ་གཞུ་བདུངས་པ་བ་བདུངས་

ལ། །བརྡེག་ཅིང་བརྡུངས་པ་བ་རའི་བརྡུངས། །གྲོས་ཀྱི་མདུན་མ་མ་མདུན་ལ། །ཆོས་

ལ་འདུན་པ་འ་འདུན་ནོ། །ལག་རྡུམ་ཤིང་རྡུམ་ར་རྡུམ་ལ༑༑རྩྭ་ཡི་ལྡུམ་བུ་ལ་ལྡུམ་

ཡིན། །ལྡེ་མིག་ལྡེ་བཙན་ལ་ལྡེ་ལ། །ཡུལ་གྱི་སྡེ་པ་ས་སྡེ་འོ ། །འཇིམ་པའི་ལྡེར་བཟོ་ལ་

ལྡེར་ལ། །གཅན་གཟན་སྡེར་མོ་ས་སྡེར་རོ ། །རྡོ་རྗེ་རྡོ ་བ་ར་རྡོ་ལ། །སྙིགས་ལྔ་བདོ་བ་བ་

བདོ་སྟེ། །སྲོག་དང་བསྡོ་བྱ་བ་སའི་བསྡོ ། །མིག་ལྡོང་མདོངས་པ་གང་ཡང་རུང༌། །དང་

པོའི་གདོད་མ་ག་གདོད་ལ། །གནས་སུ་སྡོད་པ་ས་སྡོད་ཡིན ། །གདོན་མི་ཟ་བར་ག་

གདོན་ལ། །གཏམ་ལན་ལྡོན་པ་ལ་ལྡོན་ནོ༑༑གྲུ་ཡི་གདོས་པ་ག་གདོས་ལ ། །ཤ་རྡོས་ཆེ་

བ་ར་རྡོས་ཡིན། །ད་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་མོ ། །

༼ན༽སྒྲ་འཛིན་རྣ་བ་ར་རྣ་ལ། །སེར་སྣ་སྣ་བོ་གདོང་གི་སྣ། །ས་སྣ་ཡིན་པས་ཤེས་པར་

བྱ། །གནག་ཕྱུགས་མདོག་གནག་ག་གནག་ལ། །ཁྲག་རུལ་རྣག་ནི་ར་རྣག་སྟེ། །སྣག་ཚ་

སྣག་དབོན་ས་སྣག་གོ།ལེགས་སྐྱེས་གནང་བ་ག་གནང་ལ། །མངོན་སུམ་སྣང་བ་ས་

9
སྣང་ངོ༌། །དངོས་པོ་མནངས་ཆེ་མ་མནངས་ལ། །མགྲིན་པ་བརྣངས་ནི་བ་རའི་

བརྣངས། །འོག་ཏུ་མནན་པ་མ་མནན་ལ། །མང་བའི་བསྣན་པ་བ་སའི་བསྣན། །དྲི་མ་

མནམ་པ་མ་མནམ་ལ། །ཕྱག་ཏུ་བསྣམ་བྱ་བ་སའི་བསྣམ། །སྔོན་གྱི་གནའ་བོ་ག་

གནའ་ལ། །མནའ་དང་མནའ་མ་མ་མནའ་ཡིན། །སྡུག་གིས་མནར་བ་མ་མནར་

ལ༑༑མཇུག་མ་བསྣར་བ་བ་སའི་བསྣར། །ག཈ིད་དུ་མནལ་བ་མ་མནལ་ལ།རྣལ་འབྱོར་

རྣལ་ནི་ར་རྣལ་ལོ། །གནུབས་རིགས་གནུབས་ནི་ག་གནུབས་ལ། །སྲོལ་ངན་བསྣུབས་

ཟིན་བ་སའི་བསྣུབས། །མཚོན་རྩེ་རྣོ་བ་ར་རྣོ་ལ། །བསམ་མནོ་གཞིགས་པ་མ་མནོ་

ཡིན། །ཟན་སོགས་བསྣོ་བྱ་བ་སའི་བསྣོ ། །ན་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་བསྡུས། །

༼པ༽པ་སངས་པ་ཏྲ་པ་རྐྱང་ལ། །སྤ་དབྱུག་སྤ་མ་སྤ་བཀོང་བ། །རྒྱན་གྱིས་སྤུད་དང་

སྤུས་ཀ་ལེགས། །མང་དུ་སྤེལ་དང་གནས་སོགས་སྤོས ། །ས་ལ་པ་བཏགས་ཤེས་པར་

བྱ། །སྟག་ལྤགས་སྟག་གི་པགས་པ་ལ། །གཞི་འབྲེལ་ཡོད་ན་པགས་རྐྱང་ངོ༌ ། །བདེན་

དཔང་བྱེད་པ་ད་དཔང་ལ། །཈ོན་མོངས་སྤངས་པ་ས་སྤངས་ཡིན ། །ལག་སོགས་པད་

ཀོར་པ་རྐྱང་པད། །ཕ་སྤད་ཅེས་པ་ས་སྤད་དོ། །ཡི་གེ་པར་མ་པ་རྐྱང་པར། །གོང་དུ་

སྤར་བ་ས་སྤར་རོ། །ལུས་ཀྱི་དཔུང་པ་ད་དཔུང་ལ། །དུ་མ་སྤུངས་པ་ས་སྤུངས་

ཡིན། །སྟོབས་ལྡན་དཔའ་བོ་ཞུམ་མེད་དཔའ། །ད་དཔའ་ཡིན་པས་ཤེས་པར་བྱ༑༑པ་

ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་བསྡུས། །

༼ཕ༽དགྲ་བཅོམ་འཕགས་པ་འས་འཕུལ་ཡོད ། །ཕག་ཏུ་ཕག་པ་སོགས་ལ་མེད ། །ཆག་

པའི་འཕན་ཟིལ་འས་འཕུལ་ཡོད། །གཞན་ཕན་ཕན་ཚུན་སོགས་ལ་མེད། །གོང་དུ་

འཕར་བ་འས་འཕུལ་ཡོད ། །ཕར་ཕྱིན་ཕར་ཕྱོགས་སོགས་ལ་མེད ། །འཕལ་ཀ་འགྲིག་

ལ་འས་འཕུལ་ཡོད། །ཕལ་པ་ཕལ་ཆེར་སོགས་ལ་མེད ། །ངན་པའི་འཕུང་བྱེད་འས་

འཕུལ་ཡོད། །ཕུང་ཀྲོལ་ཕུང་པོ་སོགས་ལ་མེད ། །མཁའ་ལ་འཕུར་མ཈ེད་འས་འཕུལ་

ཡོད། །ཕྱེ་ཕུར་ཕུར་པ་སོགས་ལ་མེད ། །མི་ཚེ་འཕུལ་ཐབས་འས་འཕུལ་ཡོད ། །ཕུལ་

10
ཕྱིན་ཕུལ་བ་སོགས་ལ་མེད། །གནས་སུ་འཕོ་བ་འས་འཕུལ་ཡོད། །ཕོ་཈་ཕོ་བྲང་སོགས་

ལ་མེད། །ནོར་ཞིང་འཕྱུགས་པ་འས་འཕུལ་ཡོད ། །སྒོ་ཕྱུགས་ཕྱུགས་རྫི་སོགས་ལ་

མེད། །རྐང་མེད་འཕྱེ་བོ་འས་འཕུལ་འཕྱེ ། །རྒྱགས་ཕྱེ་ཕྱེ་བ་སོགས་ལ་མེད། །མཁའ་ལ་

འཕྱོ་དང་འཕྱོན་མ་དང༌། །དར་འཕྱོར་སོགས་ལ་འས་འཕུལ་ཡོད ། །ཕ་ཡི་སྡེ་ཚན་

མདོ་ཙམ་བསྡུས། །

༼བ༽བ་དན་བ་བླ་བ་མོ་སོགས། །བ་རྐྱང་ཡིན་པས་ཤེས་པར་བྱ། །མགྲིན་པའི་ལྦ་བ་

ལ་ལྦ་ལ། །ཆུ་ཡི་རྦ་རླབས་ར་རྦ་སྟེ ། །མི་མངོན་སྦ་བ་ས་སྦ་འོ ། །ཁྱི་རྦད་རྦད་དེ་ཁ་རྦད་

ཆེ། །ར་ལ་བ་བཏགས་ཤེས་པར་བྱ༑༑ལག་པའི་སྦར་མོ་སྒྲོན་མེ་སྦར། །སྦུར་མ་ཁ་སྦུབས་

ཕྱོགས་གཅིག་སྦམས། །ས་ལ་བ་བཏགས་ཤེས་པར་བྱ། །སྐྲ་འབལ་བ་ནི་ཆོས་ལ་

འབུངས། །ཐོག་འབུབས་མེ་འབུད་བདེ་འབོལ་ལེ ། །ཆུ་ལུང་འབོགས་དང་བརྒྱལ་

འབོག་སོགས། །འ་ཡིས་འཕུལ་བའི་བ་཈ིད་དོ ། །

༼མ༽རྨ་བྱའི་ལུས་རྨ་ར་རྨ་ལ། །སྨ་འབེབས་སྨ་ར་ས་སྨ་ཡིན ། །གཡུལ་གྱི་དམག་ནི་ད་

དམག་ལ། །མུན་པའི་སྨག་རུམ་ས་སྨག་གོ།ངོ་མཚར་རྨད་བྱུང་ར་རྨད་ལ། །བུ་སྨད་

སྨད་ར་ས་སྨད་ཡིན། །འཚོ་བྱེད་སྨན་པ་ས་སྨན་ལ། །ཞན་ཅིང་དམན་པ་ད་དམན་

ནོ། །ལག་དམར་ཁ་དམར་ད་དམར་ལ ། །ཟོང་མིན་སྨར་རྐྱང་ས་སྨར་ཡིན ། །ཁ་དོག་

སྨུག་ནི་ས་སྨུག་ལ། །བྱིང་རྨུགས་ཁྱིས་རྨུགས་ར་རྨུགས་སོ། །དམུས་ལོང་དམུས་བྱུང་ད་

དམུས་ལ། །ཕྱི་མ་ར་རྨུས་བྱས་ཀྱང་འགྲིག།བཙོག་པའི་དམེ་ནི་ད་དམེ་ལ། །སེར་སྣའི་

སེར་རྨེ་ར་རྨེ་སྟེ ། །ལུས་ཀྱི་སྨེ་བ་ས་སྨེ་ཡིན། །ཞིང་འདེབས་རྨོན་པ་ར་རྨོན་ལ། །སྨོན་

ལམ་གདབ་པ་ས་སྨོན་ནོ། །མ་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་བསྡུས། །

༼ཙ༽དོན ་གྱི་རྩ་བ་ར་རྩ་ལ། །སྔོ་ཡི་རྩྭ་ལ་ཝ་ཟུར་ཡོད ། །གཏར་བྱེད་གཙག་བུ་ག་

གཙག་ལ། །ས་དམར་བཙག་ནི་བ་བཙག་གོ།དྲི་གཙང་གཙང་བ་ག་གཙང་ལ། །ནང་

དུ་བཙང་བྱ་བ་བཙང་ངོ༌། །རྒྱལ་པོའི་བཙད་པོ་བ་བཙད་ལ། །རྩོད་པ་བརྩད་པ་བ་

11
རའི་བརྩད། །ཅོ་འདྲིའི་མཐོ་བཙམ་བ་བཙམ་ལ། །བྱ་བ་བརྩམ་བྱ་བ་རའི་

བརྩམ། །འདུད་ཕྱག་བཙལ་བ་བ་བཙལ་ལ། །སྦྱིན་སོགས་བསྩལ་བ་བ་སའི་

བསྩལ། །མཆེ་བ་གཙིགས་པ་ག་གཙིགས་ལ། །རྩིག་པ་བརྩིགས་པ་བ་རའི་

བརྩིགས། །དབུ་ཡི་གཙུག་ཏོར་གཙུག་གི་ནོར། །ག་ཡིས་འཕུལ་བས་ཤེས་པར་

བྱ། །ལུགས་རྩ་བཙུགས་པ་བ་བཙུགས་སོ ། །གནོད་པས་གཙེ་བ་ག་གཙེ་ལ། །རྩེད་མོ་རྩེ་

བ་ར་རྩེ་སྟེ ། །སྙིང་ནས་བརྩེ་བ་བ་རའི་བརྩེ ། །རྗེ་བོའི་གཙོ་བོ་ག་གཙོ་ལ། །བཙོ་མ་

གསེར་ནི་བ་བཙོ་ཡིན ། །བརྡེག་བཙོག་འབག་བཙོག་བ་བཙོག་ལ། །ཙོག་པུར་འདུག་

སོགས་འཕུལ་ཡིག་སྤོངས། །བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་བ་རའི་བརྩོན ། །ཁྲི་མུན་བཙོན་ར་

བ་བཙོན་ནོ ། །འབད་ཅིང་རྩོལ་སྒྲུབ་ར་རྩོལ་ལ། །བཀའ་སོགས་སྩོལ་བ་ས་སྩོལ་ལོ ། །ཙ་

ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་བསྡུས། །

༼ཚ༽སྐྱོན་གྱི་མཚང་ནི་མ་མཚང་ལ། །མངོན་པར་འཚང་རྒྱ་འ་འཚང་ངོ༌ ། །བར་

མཚམས་མཚམས་ནི་མ་མཚམས་ལ། །བློ་ལ་འཚམས་པ་འ་འཚམས་ཡིན ། །ཡ་མཚན་

ངོ་མཚར་མ་མཚར་ལ། །འཚར་ལོངས་འཚར་ནི་འ་འཚར་རོ ། །མཚལ་ཀ་མཚལ་ལུ་མ་

མཚལ་ལ། །ཕྱག་འཚལ་བ་ནི་འ་འཚལ་ཡིན། །ལྷན་སྐྱེས་མཚེ་མ་མ་མཚེ་ལ། །གནོད་

པས་འཚེ་བ་འ་འཚེ་ཡིན ། །རྟ་སྐད་འོད་འཚེར་འ་འཚེར་ལ། །ལས་ལ་འཚེར་བ་

མཚེར་ཀྱང་སྣང༌། །ཆུ་གཏེར་མཚོ་ནི་མ་མཚོ་ལ། །སྐྱོང་ཞིང་འཚོ་བ་འ་འཚོ་

ཡིན། །མགོ་བོའི་མཚོག་མ་མ་མཚོག་ལ། །བརྡེག་འཚོག་འཚོག་སོགས་འ་འཚོག་གོ།གྲི་

མདུང་མཚོན་ཆ་མ་མཚོན་ལ། །ཚོན་རྩི་སོགས་ལ་མས་འཕུལ་སྤོངས། །བཀའ་བཀྱོན་

དགོངས་འཚོམས་འ་འཚོམས་ལ། །ཁང་པའི་ཚོམས་སོགས་འཕུལ་ཡིག་སྤོངས། །ཚ་ཡི་

འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་མོ ། །

༼ཛ༽མཁས་ཤིང་མཛངས་པ་མ་མཛངས་ལ། །དབུལ་པོ་ལག་འཛངས་འ་འཛངས་

སོ། །བྱ་བ་མཛད་པ་མ་མཛད་ལ། །རྒུད་ཅིང་འཛད་པ་འ་འཛད་དོ ། །མཐུན་པའི་

12
མཛའ་བོ་མ་མཛའ་ལ། །ཆུད་འཛའ་བ་ནི་འ་འཛའ་ཡིན ། །རྒྱགས་ཀྱི་མཛར་བ་མ་

མཛར་ལ། །ཐུར་དུ་འཕྱང་འཛར་འ་འཛར་རོ ། །ཤ་ཡི་མཛེར་པ་འཛེར་ཀྱང་སྣང༌། །གྲེ་

བ་ལྕགས་འཛེར་འ་འཛེར་ཡིན ། །ནོར་བའི་འཛོལ་ནི་འ་འཛོལ་ལ། །མཛོལ་བུ་མཛོད་

སོགས་མ་ཡིས་འཕུལ། །ཛ་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་མོ ། །

༼ཝ༽ཝ་ཁར་ཝ་རྒྱུ་ཝ་ལེར་གསལ། །ཕ་ཝང་པི་ཝཾ་འཛུམ་ཝང་ཝང༌། །ཝ་ལོང་ལ་

སོགས་ཝ་སྡེ་བསྡུས། །

༼ཞ༽རྣམ་གཞག་མ཈མ་གཞག་ག་གཞག་ལ། །ས་ལ་བཞག་ཟིན་བ་བཞག་གོ།འཇའ་

འམ་གཞའ་ཚོན་ག་གཞའ་ལ། །རླན་གྱི་བཞའ་ནི་བ་བཞའ་ཡིན ། །བློ་ཡིས་གཞལ་བྱ་

གས་འཕུལ་ཡོད། །ཞལ་ལྕེ་ཞལ་དཀར་སོགས་ལ་མེད ། །པགས་པའི་གཡང་གཞི་ག་

གཞི་ལ། །ཞི་བདེ་ཞི་བ་སོགས་ལ་མེད ། །བྲན་གཡོག་བཞུན་པ་བ་བཞུན་ལ། །གསེར་

ཞུན་ཞུན་ཐར་སོགས་ལ་མེད ། །ཐུགས་ཀྱི་བཞེད་པ་བ་བཞེད་ལ། །ཞེད་སྣང་སོགས་ལ་

བས་འཕུལ་སྤོངས། །ཕན་པའི་གཞེན་བསྐུལ་ག་གཞེན་ལ། །ཞེན་ཆགས་སོགས་ལ་

འཕུལ་ཡིག་སྤོངས། །འཚོ་ཞིང་གཞེས་པ་ག་གཞེས་ལ། །ཕྱག་བཞེས་བཞེས་སོགས་བ་

བཞེས་སོ། །རྟ་ལ་བཞོན་པ་བ་བཞོན་ལ། །ན་ཕྲའི་གཞོན་ནུ་ག་གཞོན་ཡིན ། །ཞ་ཡི་

འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་མོ ། །

༼ཟ༽རྣོ་ཞིང་གཟང་རིང་ག་གཟང་ལ། །གཤིས་བཟང་བཟང་པོ་བ་བཟང་ངོ༌ ། །ཁྲོ་བོ་

མི་བཟད་བ་བཟད་ལ༑༑འཛད་པའི་ཟད་ལ་བས་འཕུལ་མེད ། །སེམས་ལ་གཟན་དང་

གྲྭ་གོས་གཟན། །གཅན་གཟན་སོགས་ལ་གས་འཕུལ་ཐོབ ། །ནམ་མཁའི་གཟའ་ནི་ག་

གཟའ་ལ། །བཟའ་མི་རྒྱ་བཟའ་བ་བཟའ་ཡིན ། །ནོར་བུའི་གཟི་ནི ་ག་གཟི་ལ། །ཆང་

གིས་བཟི་བ་བ་བཟི་འོ ། །དྲིན་ལན་གཟོ་བ་ག་གཟོ་ལ། །ལས་ཀ་བཟོ་བ་བ་བཟོ་

ཡིན། །དང་པོའི་གཟོད་མ་ག་གཟོད་ལ། །ཁྲོ་མེད་བཟོད་པ་བ་བཟོད་དོ ། །ཟླ་བ་ཟློ་བ་

རྗེས་ཟློས་དང༌། །བཟླ་བྱ་བཟློག་པ་ཚོགས་སོགས་བཟླུམས། །ཟ་ལ་ལ་བཏགས་ཤེས་

13
པར་བྱ། །ཟ་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་བསྡུས། །

༼འ༽འོ་སྐོལ་ཤྭ་འོད་འོབས་སུ་ལྷུང༌། །འོལ་ཚོད་ལ་སོགས་འ་སྡེ་བསྡུས། །

༼ཡ༽ལག་པས་གཡབ་གཡུགས་ག་གཡབ་ལ། །རྔ་ཡབ་རླུང་ཡབ་སྔོན་འཇུག་

མེད། །གཡམ་རྒྱུག་རྡོ་གཡམ་སྐྱི་གཡའ་བ། །གཡར་དམ་ཁ་གཡལ་གཡུར་དུ་ཟ། །ལེ་

ལོའི་རྣམ་གཡེང་ལོག་པར་གཡེམ། །གཡེལ་མེད་གཡོ་སོགས་གས་འཕུལ་ལོ ། །ཡ་ཡི་

འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་བསྡུས། །

༼ར༽རྐང་པའི་བརླ་དང་ཡ་མ་བརླ། །བརླང་སོར་སྤྱོད་པ་ཆུ་ཡིས་བརླན། །གདོན་

གྱིས་བརླམས་པ་མི་འགྱུར་བརླིང༌། །བས་འཕུལ་ར་ལ་ལ་བཏགས་སོ ། །ར་ཡི་འཇུག་པ་

མདོ་ཙམ་མོ། །

༼ལ༽ལྭ་གོས་གྱོན་པ་ལ་ལ་དག།ལདྐའི་ལམ་དུ་ལར་རྒྱ་ལུད། །ལན་གཅིག་ལབ་པ་

ལོས་ཡིན་ཏེ ། །ལུ་མའི་ཆུ་སོགས་ལ་སྡེ་བསྡུས། །

༼ཤ༽རྩོད་པའི་གཤགས་འབྱེད་ག་གཤགས་ལ། །཈ེས་ལྟུང་མཐོལ་བཤགས་བ་

བཤགས་སོ། །བོན་པོའི་གཤང་དཀྲོལ་ག་གཤང་ལ། །མི་གཙང་བཤང་གཅི་བ་བཤང་

ངོ༌། །རིམ་པ་གཤམ་ནི་ག་གཤམ་ལ༑༑གཡུལ་མཆོད་བཤམས་པ་བ་བཤམས་

སོ། །བདེན་པའི་གཤའ་མ་ག་གཤའ་ལ། །ལུག་བཤའ་བགོ་བཤའ་བ་བཤའ་ཡིན ། །རྨོ་

བྱེད་ཐོང་གཤོལ་ག་གཤོལ་ལ། །བྱ་བ་ཕྱི་བཤོལ་བ་བཤོལ་ལོ ། །ཤེ་སྦྱོར་ཤེ་མོང་ཤེ་རྐྱང་

ལ། །གཤེ་གཤེ་གཏོང་བ་ག་གཤེ་ཡིན ། །བརླན་གྱིས་གཤེར་བ་ག་གཤེར་ལ། །ཕན་ཚུན་

གཏམ་བཤེར་བ་བཤེར་རོ། །ཤ་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་བསྡུས། །

༼ས༽གཞན་ལ་གསང་བ་ག་གསང་ལ ། །དྲི་མ་བསང་བྱ་བ་བསང་ངོ༌ ། །འོད་སེམས་

གསལ་བ་ག་གསལ་ལ། །སྐྱོན་རྣམས་བསལ་བ་བ་བསལ་ཡིན ། །དྲིལ་བུ་གསིལ་བ་ག་

གསིལ་ལ། །དུམ་བུར་བསིལ་བ་བ་བསིལ་ལོ ། །ངག་གི་གསུང་ནི་ག་གསུང་ལ། །དྲི་ངད་

བསུང་བ་བ་བསུང་ངོ༌ ། །ཤིང་སོགས་གསེ་བྱ་ག་གསེ་ལ། །རི་དྭགས་བསེ་རུ་བ་བསེ་

14
འོ། །ཀོ་བསེའི་བསེ་ཁྲབ་བ་བསེ་ཡིན ། །གྲངས་ཀྱི་གསུམ་ནི་ག་གསུམ་ལ། །སྣོད་ཁ་

བསུམ་བྱ་བ་བསུམ་མོ ། །ལྟོ་བའི་གསུས་པ་ག་གསུས་ལ། །མགྲོན་པོ་བསུས་པ་བ་བསུས་

ཡིན། །ཁ་གསག་མཁས་ནི་ག་གསག་ལ། །དགེ་བ་བསག་བྱ་བ་བསག་གོ།རྙིང་མིན་

གསར་པ་ག་གསར་ལ། །གྲབས་ཀྱི་ཨང་བསར་བ་བསར་སྣང༌། །ནེ་འུ་གསིང་ནི་ག་

གསིང་ལ། །ཆང་སོགས་བསིང་བྱ་བ་བསིང་ངོ༌ ། །རིན་ཆེན་གསེར་ནི་ག་གསེར་

ལ། །འཇམ་རླུང་བསེར་བུ་བ་བསེར་ཡིན ། །གསོ་སྤྱད་ཀྱིས་གསོ་ག་གསོ་ལ། །ངལ་བ་

བསོ་བ་བ་བསོ་འོ། །སྲོག་ཆགས་གསོད་པ་ག་གསོད་ལ། །དགེ་བའི་བསོད་ནམས་བ་

བསོད་ཡིན། །ཆོས་སྲུང་འོད་སྲུང་སྐུ་སྲུང་དང༌། །ཚུལ་ཁྲིམས་བསྲུང་བྱ་འོ་བསྲུབ་

བྱ། །རིང་བསྲེལ་མ཈མ་བསྲེ་མེར་བསྲོ་བསྲབ། །གྱེན་དུ་བསླང་བྱ་སྐྱོན་གྱིས་

བསླད། །བསླབ་ལྡན་དགེ་སློང་ཆོས་ལ་སློབས། །ས་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་བསྡུས། །

༼ཧ༽དམར་ཧང་ཧང་ནི་མདོག་ཧར་པོ ། །ཧད་ཀྱིས་ལངས་ནས་ཧུར་རེ་ལྟ། །ཧུར་

ཀྱང་ཧྲིབ་ལ་ཧོལ་རྒྱུག་བྱེད ། །ལྷག་པོ་མདུན་ལྷགས་གཡང་དུ་ལྷུང༌། །ལྷད་མེད་ལྷུར་

ལེན་ལམ་དུ་ལྷོངས། །ཧ་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་མོ ། །

༼ཨ༽ཨམ་ཕྲག་ཨེན་ཙམ་ཨི་ཐི་བ། །ཨོ་རྒྱན་ཨོལ་མདུད་ཨཾ་སྭ་སྟི ། །གསལ་བྱེད་ཀ་

ནས་ཨ་བར་དུ། །འཕུལ་དང་མིང་གཞི་བྱེ་བྲག་ཏུ། །བརྟགས་པས་རབ་དབྱེ་དང་པོ་

བསྡུས། །

ཕོ་མོ་མ་ནིང་རང་རང་གི།ར་བཏགས་ཅན་རྣམས་སྒྲ་མཐུན་ལ། །མདངས་བཀྲ་རྣམ་

བཀྲ་པྲ་ཕབ་པ། །མགོ་སྐྱེས་སྐྲ་དང་སྤྲ་ཆལ་སྤྲ། །སྦོས་ནས་སྐྲངས་པ་སྤྲང་པོ་

མང༌། །གནོད་བྱེད་བསྐྲད་དང་ལག་ཏུ་སྤྲད། །དགོངས་དོན་བཀྲལ་དང་ངོའི་དཔྲལ་

བ། །སྣལ་སྐུད་དཀྲིས་དང་ཞོའི་སྤྲིས་མ། །ཇ་ཞོ་དཀྲུགས་དང་རྡུལ་སོགས་སྤྲུགས། །ཁ་

དོག་ཁྲ་བོ་ཕྲ་མེན་ཕྲ། །ཁྲག་ཐིགས་བརྒྱ་ཕྲག་ཕྲག་ལ་གཟར། །ཆགས་ཞེན་འཁྲི་བ་ཉུང་

ངུར་འཕྲི། །ཁྲུ་གང་ཕྲུ་མ་རྫ་མའི་ཕྲུ། །ཁྲག་ཁྲུག་ནད་དང་ཟ་ཕྲུག་བྱེད། །འཁོར་བའི་

15
འཁྲུལ་པ་ཐབས་འཕྲུལ་ཆེ ། །ཞེ་ནས་ཁྲོས་དང་འོད་འཕྲོ་འཕྲོས། །དུར་ཁྲོད་རི་ཁྲོད་སྐུ་

ཁམས་འཕྲོད། །ཁྲོམ་དུ་མེ་སྟག་དམར་ཕྲོམ་ཕྲོམ ། །ནང་ཁྲོལ་ཤ་དང་སོ་སོར་

ཕྲོལ། །ཆོས་གོས་གྲྭ་དང་དྲ་ཕད་འཛི
ྭ ན ། །སྙེ་མའི་གྲ་མ་མི་དྲ་མ། །གྲགས་པ་ཆེ་དང་

ཐལ་དྲགས་པ། །གྲངས་མེད་དྲང་པོའི་ལམ་དུ་དྲངས། །གྲལ་རིམ་དྲལ་པོས་ཁྲིམས་

ལུགས་དྲལ། །སྤྱང་པོའི་གྲུང་དང་རྩ་བའི་དྲུང༌། །ལམ་གྱི་འགྲུལ་དང་རུལ་བའི་

འདྲུལ། །འགྲེ་ལྡོག་བྱེད་སར་འདྲེ་གདོན་མང༌། །གྲོངས་པའི་ཚེ་ན་ཞིང་དུ་

དྲོངས། །ཟས་གྲོན་ཆེ་ཡང་དྲོན་མོར་ཟོས ། །ཐོས་པའི་སྒྲ་དང་འབྲོག་པའི་སྦྲ། །གྲང་

རེག་ཡིན་གྲང་བྲང་འགྲོའི་བྲང༌། །ཟས་ཀྱིས་འགྲངས་དང་རྗེས་སུ་འབྲངས། །སྟ་གོན་

གྲབས་དང་ཐུན་རྡོས་བྲབས། །རྒྱ་གྲམ་གྲམ་ཐང་བྲམ་ཟེའི་རིགས། །ཤ་གྲིའི་དྲི་མ་

཈མས་པའི་བྲི། །བློ་རིག་གྲིམས་དང་ཟས་ཚོང་བྲིམས། །ཡུལ་གྲུའི་གྲུ་དང་བྲུ་བ་

ཚ། །མགྲིན་པའི་གྲེ་བ་འཇལ་བྱེད་བྲེ ། །དཀའ་འགྲེལ་རྩོམ་དང་འབྲེལ་ཆགས་པ། །གྲོ་

ནས་དྲོ་སར་རྐང་བྲོ་སྐྲབ། །གྲོས་ལ་དབང་རྣམས་ཕྱི་ལ་བྲོས། །གྲི་ཡིས་དྲ་བ་སྐར་བྲ་

཈ེ། །རྣམ་གྲངས་དྲུག་དང་ཆུ་བོ་བྲུག།ཚེམས་དྲུབས་བྱ་བྲུན་དོང་དུ་བྲུབས། །དྲེགས་པ་

ཅན་གྱི་ཤ་ཡང་བྲེགས། །གཅན་གཟན་དྲེད་དང་འཇིགས་པའི་བྲེད ། །དྲེ་འུ་རྟ་དྲེལ་བྱ་

བས་བྲེལ། །སྔ་དྲོ་དྲོ་ཞིང་རོ་བྲོ་བ། །བློ་འདྲོག་པ་དང་འབྲོག་དགོན་པ། །དེ་སོགས་ཕོ་

མོ་མ་ནིང་གི།ར་བཏགས་ཅན་གྱི་སྒྲ་མཐུན་རྣམས། །ཉུང་ངུས་རབ་དབྱེ་ག཈ིས་པ་

བསྡུས། །

ཕོ་མོ་འཁྲིག་དང་དུ་སྤྲིན་འཁྲིགས། །བུ་གའི་ཁུང་བུ་འབྱུང་བའི་ཁུངས། །ཁོང་དུ་ཆུད་

དང་ཁོངས་སུ་གཏོགས། །མཐའ་འཁོབ་ཡུལ་དང་ཁྱབ་པའི་འཁོབས། །ཁམ་གང་ཟས་

དང་འདོད་པའི་ཁམས། །ཤིང་ཐོག་ཁམ་བུ་ཡུལ་གྱི་ཁམས། །མཚོན་ཆས་འཁྲུག་དང་

གོ་རིམ་འཁྲུགས། །དཔང་པོའི་ཁ་ཁྱག་ཆུའི་ཁྱགས་རོམ། །སྒོ་ཡི་ཁྱམས་སུ་དོན་མེད་

འཁྱམས། །སྤྱི་སྒྲ་གང་དང་ཁ་བའི་གངས། །སྣོད་གང་བ་དང་གངས་ཅན་

16
མཚོ། །དགོང་ཀའི་དུས་དང་ཐུགས་ཀྱིས་དགོངས། །ལྕགས་སྒྲོག་དང་ནི་སྐད་སྒྲ་

སྒྲོགས། །མངག་གཞུག་པ་དང་ཕོ་཈་མངགས། །གཞན་ལ་ངོམ་དང་རང་཈ིད་

ངོམས། །ལྕག་གིས་བྲབས་དང་ལྕགས་ཆ་མགར། །ཁང་པའི་ལྕོག་དང་བློ་ཡི་

ལྕོགས། །ཤིང་གི་ལྕུག་ཕྲན་ཤ་སྤྱིན་ལྕུགས། །རྡོ་སོགས་ཆག་དང་སྣོད་བཅུད་

ཆགས། །ཆག་ཆག་གདབ་དང་འདོད་ཆགས་སྐྱེ ། །ཆབ་འོག་ཆབ་ཤོག་ཆབས་ཅིག་

འགྲོ། །སྒྲ་འོད་ཆེམ་ཆེམ་ཁ་ཆེམས་འཇོག།རྩྭ་ཡི་འཇག་སྤྱིལ་ཁྲིམས་སོགས་

འཇགས། །འཇིག་པའི་ཆོས་ལ་འཇིགས་ཤིང་སྐྲག།཈མ་ཐག་཈མ་ང་཈མས་དགའ་

མེད། །཈མ་཈ེས་གྱུར་ཀྱང་཈མས་རྟོགས་ཆ། །སྙོམ་ལས་མཁན་ནི་བཏང་སྙོམས་

གནས། །རྟག་ཏུ་བདེ་བ་མིང་རྟགས་བཀོད ། །རྟོག་དཔྱོད་གྱིས་དང་དོན་ཀུན་

རྟོགས། །ཕན་པའི་སྟོང་གྲོགས་རྩ་བ་སྟོངས། །གཏམ་སྨྲ་བ་དང་བཅུད་ཀྱིས་

གཏམས། །ཐབ་ཀ་བ་དང་ཐབས་ལ་མཁས ། །ཐག་ཆོད་ཀྱིས་དང་ཐགས་བཟང་

མཛེས། །ཐིག་ཚད་མཁས་དང་ཐིགས་པ་འཛགས། །མཐའ་ལ་ཐུག་པ་ཐུགས་ལ་

མངའ། །རྒྱང་རིང་མཐོང་དང་རྒྱ་མཐོངས་ཆེ ། །ཐོག་ཏུ་འཁེལ་ན་ཐོགས་རྡུགས་

མེད། །ཐོག་སེར་མི་འབྱུང་སྲུང་བ་ཐོགས། །སྤྲོ་བས་དང་ལེན་རྙོག་མ་དྭངས། །ཡང་

དག་བདེན་པ་དྭགས་པོས་མཐོང༌། །གཟར་ཐག་གདང་བུ་ང་རོའི་གདངས། །མདང་

གི་དུས་སུ་འོད་མདངས་ཆེ། །འདབ་བརྒྱ་པ་དང་རི་ཡི་འདབས། །གདམ་ང་བྱེད་དང་

གདམས་པ་སྩལ། །མ་རུང་གདུག་དང་དབུ་ཡི་གདུགས། །གདེང་ཐོབ་གྱུར་ན་མཚོན་

ཆ་གདེངས། །གོ་སྐབས་དོག་དང་རེ་དོགས་ཆེ། །ཁ་དྲག་དྲག་པོ་ཐལ་དྲགས་པ། །དྲང་

པོའི་མི་ལ་ཟས་སོགས་དྲངས། །གོས་ཀྱི་དྲེག་ནག་ང་རྒྱལ་དྲེགས། །ཁ་དྲོག་ཆེ་དང་

ཁྲེས་པོ་དྲོགས། །ཁ་དོག་ནག་པོ་ནགས་ཀྱི་ཚལ། །སོ་ནམ་གདབ་དང་བསོད་ནམས་

བསགས། །རྣམ་དཔྱོད་རྣམ་ཐར་རྣམས་སུ་གསལ། །ནང་དུ་སླེབས་དང་ནངས་པར་

འགྲོ། །བདེན་པའི་དཔང་པོ་དཔངས་སུ་མཐོ ། །འཕག་འཕག་བྱེད་དང་ས་ཐོབ་

17
འཕགས། །ཕྱག་འཚལ་བ་དང་ཕྱགས་མས་འཕྱགས། །དབང་འབྱོར་ཕྱུག་དང་སྒོ་

ཕྱུགས་འཚོ ། །སྣམ་བུ་ཕྲུག་དང་ཕྱག་དགུ་ཕྲུགས། །བབ་ཅོལ་སྨྲ་དང་སྐས་ནས་

བབས། །བོང་བ་གསེར་གཟིགས་ལུས་བོངས་ཆེ ། །དབུག་པར་བྱ་བ་དབུགས་སྣ་

རིང༌། །ཚེགས་མེད་བདེ་བླག་རྣ་བར་བླགས། །བུ་གའི་དམིག་ཁུང་དོན་ལ་

དམིགས། །ཚེར་མའི་རྩང་དང་འབུ་རྩངས་པ། །གོས་སོགས་རྩབ་ཧྲལ་མི་འགུལ་

རྩབས། །ལུས་ཀྱི་རྩིབ་མ་གདུགས་འཁོར་རྩིབས། །དངོས་པོ་ཚང་དང་ལྷ་ཚངས་

པ། །ཚང་ཚིང་ནགས་དང་ཚངས་ར་ལུས། །བརླང་པོའི་ཚིག་དང་ཚིགས་སུ་བཅད། །མེ་

ཡིས་ཚིག་དང་ས་ཚིགས་འདི། །རྗོད་བྱེད་ཚིག་དང་རུས་པའི་ཚིགས། །ཡི་གེའི་བར་

ཚེག་དཀའ་བའི་ཚེགས། །རྒྱན་གྱི་ཁྲ་ཚོམ་ཁང་པའི་ཚོམས། །ཚོམ་བུ་གྱ་ཚོམ་སྙན་ངག་

ཚོམས། །མཁར་རྫོང་འཛིན་དང་སྐལ་རྫོངས་སྤྲད། །ཞག་བརྒྱ་སོང་དང་ཞགས་པ་

ཐོགས། །གཞུང་ལུགས་གཞུང་དང་ཡིད་གཞུངས་པ། །སྣོད་ཀྱི་མཁར་གཞོང་ལྗོངས་

སམ་གཞོངས། །ཟང་ཟིང་ནོར་དང་རིན་ཆེན་ཟངས། །ཟབ་མོའི་དོན་དང་ཟབས་སུ་

རིང༌། །གཅན་གཟན་གཟིག་དང་སྤྱན་གྱིས་གཟིགས། །ཤ་ཡི་གཟུག་དང་གཟུགས་

བརྙན་གཟུགས། །ཟུང་དུ་འབྲེལ་དང་ལུས་ཟུངས་ཟད། །གཟུང་འཛིན་ག཈ིས་དང་

གཟུངས་སྤོབས་མཐོ། །འགྲོ་འོང་བྱ་དང་མ་འོངས་པ། །རེག་བྱ་ཡང་དང་རྒྱ་ཡངས་

པ། །ཡོང་ཡེ་མི་མངའ་ཡོངས་སུ་དག།རག་གི་སྐུད་པ་རགས་དང་ཕྲ ། །གཏང་རག་

འབུལ་དང་ཆུ་རགས་རྩིག།རང་གཞན་ཡི་རང་ཐོ་རངས་ལངས། །མཆོག་གི་རབ་དང་

ཚེ་རབས་གཏན། །རིག་བྱེད་རིག་འཛིན་འཐད་པའི་རིགས། །དོན་བཞིན་རིག་དང་

རིགས་རྒྱུད་སྤེལ། །རིང་པོར་གནས་ཀྱང་རིངས་པར་ཁུག།རེང་བུ་བཞིན་དུ་ག཈འ་

རེངས་པ། །རིམ་པ་བཞིན་ལ་རིམས་ནད་འགོ།བྱ་བ་རུང་དང་མ་རུངས་བདུད ། །བྱ་

རོག་རོག་པོ་རོགས་སུ་སྦྲན། །དམའ་བའི་རོང་དུ་རོངས་སེ་རོངས། །ལག་བྲིས་བཟང་

དང་བདེན་པ་ལགས། །ཡན་ལག་ཚང་དང་ཞེ་སའི་ལགས། །ལང་ཚོ་ལང་ལིང་ཧད་

18
ཀྱིས་ལངས། །གཡང་དཀར་ལུག་དང་ལུགས་ཀྱི་ཆོས ། །ལོག་པར་གོ་དང་གྱང་གི་

ལོགས། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང་ལོགས་སུ་དགར། །འདར་ཤིག་ཤིག་དང་མི་ཤིགས་པ། །ཤུབ་

བུར་སྨྲ་དང་སྣོད་ཀྱི་ཤུབས། །སང་གི་དུས་དང་཈ོན་མོངས་སངས། །གསང་གྲོས་བྱེད་

དང་སྐད་གསངས་མཐོ། །སོམ་཈ིར་སོམས་ཤིག་ལས་ལ་སོམས། །དགྲ་བཅོམ་ལྷག་

བཅས་མདུན་དུ་ལྷགས། །ལྷག་མའི་ཟས་དང་རླུང་གི་ལྷགས། །དེ་སོགས་མིང་གཞི་

རྗེས་ཡང་ལ། །བརྟགས་ཤིང་སྔ་མ་རྗེས་འཇུག་དང༌། །ཕྱི་མ་ཡང་འཇུག་དང་བཅས་

པ། །བསྟན་པས་རབ་དབྱེ་གསུམ་པ་རྫོགས། །། །

སླར་སྨྲས་པ།གསུང་རབ་དགོངས་འགྲེལ་མ་ལུས་དང༌། །འཇིག་རྟེན་ལུགས་ལའང་

འདི་ཀོ་ནི། །སྙིང་གི་བདུད་རྩིར་ངེས་པས་ན། །བྱིས་པའི་སླད་དུ་གོ༌བདེར་སྦྱར། །གལ་

ཏེ་བློ་ནོར་དམན་པ་ཡིས ། །ནོངས་པ་མཆིས་ན་མཁས་མདུན་འཆགས། །དགེ་བས་

རང་རིགས་གཞོན་ནུ་རྣམས། །མཁས་པའི་མཁས་པར་དབང་བྱེད་སྨོན ། །ཅེས་པ་བོད་

ཀྱི་བརྡ་དག་བྱིས་པའི་ལམ་མཁན་འདི་཈ིད་རང་ལྟོས་གསར་བུ་འགའི་ཆེད་དུ།སྔོན་

བྱོན་མཁས་པ་ཞ་ལུ་ཆོས་བཟང་གི་ཟ་མ་ཏོགསྐྱོགས་སྟོན་གྱི་ལི་ཤིའི་གུར་ཁང༌།དཔལ་

ཁང་པའི་ངག་སྒྲོན།དེའི་འགྲེལ་པ་ཚིག་གསལ་སོགས་ལ་གཞི་བཅོལ་ཏེ།འབྲས་ལྗོངས་

རུམ་བཏེགས་ཆོས་སྒར་དུ།ཤཱཀྱའི་དགེ་བསྙེན་པ་དྲུང་ཡིག་བསྟན་འཛིན་རྣམ་རྒྱལ་

གྱིས་སྦྱར་བའོ། །། །མངྒལཾ། །

19
 བྱིས་པའི་ལམ་མཁན་གྱི་འགྲེལ་པ།།

བོད་ཀྱི་བརྡ་དག་བྱིས་པའི་ལམ་མཁན་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།།【བོད 藏区,藏人

བརྡ 符号,信息 དག་པadj 正确 བྱིས་པ 孩童；凡夫 ལམ་མཁན 向导,引路

者】

༄༅།།རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་མཁྱེན་རབ་ཀྱི།།【རྒྱལ་བ 佛,胜者 ཀུན 一切 མཁྱེན་རབ 智

རང་གཟུགས་རྗེ་བཙུན་མཁྱེན་པའི་གཏེར།།【རང་གཟུགས 自身 རྗེ་བཙུན
慧(敬)】

尊者,至尊 མཁྱེན་པ 智慧 གཏེར 仓库】དྲན་པ་ཁོ་ནས་རྨོངས་པའི་དཔུང༌།།

【དྲན་པv 忆念 ཁོ་ན 唯独,仅 རྨོངས་པ 无明,愚痴 དཔུང 队伍】

མཐར་བྱེད་

འཇམ་དཔལ་དཔའ་བོས་སྐྱོངས།།【མཐར་བྱེད 毁灭 འཇམ་དཔལ་དཔའ་བོ 文殊

勇士 འཇམ་དཔལ 妙吉祥,文殊菩萨 དཔའ་བོ 勇士 སྐྱོངསv 保卫,养育】

ཤེས་བྱའི་མིང་ཚིག་མཐའ་ཡས་པས།།【ཤེས་བྱ 所知 མིང་ཚིག 词和词组 མཐའ་

ཡས་པ 无边,无限】ཀུན་ཀྱང་བརྗོད་པར་མི་ནུས་མོད།།【བརྗོད་པv 讲,说 ནུས་

པ 能够 མོད 虽然,然而】བྱིས་པའི་བློ་དང་འཚམས་པ་ཡི།།【བློ་དང་འཚམས་པ

合意】སྡེབ་སྦྱོར་཈ེར་མཁོ་བཤད་པར་བྱ།།【སྡེབ་སྦྱོར 拼写 ཈ེར་མཁོ 必需 བཤད་

པv 说,讲】བརྗོད་དོན་ཀཱ་ལི་སུམ་ཅུ་ལ།།【 ཀཱ་ལི་སུམ་ཅུ 三十辅音字母】རྐྱང་

པ་འཕུལ་དང་མགོ་ཅན་དང༌།།【རྐྱང་པ 无前加、上下加字的单语基 འཕུལ

前加字 མགོ་ཅན 上加字】དབྱངས་བཞི་ཡ་ར་ལ་ཝའི་འདོགས།།【དབྱངས་བཞི

四个元音 ཡ་ར་ལ་ཝའི་འདོགས 下加字 ཡ་ར་ལ་ཝ】རྗེས་འཇུག་ལ་སོགས་རིམ་

གྱིས་བསྟན།།【རྗེས་འཇུག 后加 ལ་སོགས་པ 等等 རིམ་གྱིས 渐次 བསྟན་པv 讲

解】
20
༼ཀ༽ཀ་བ་ཀ་རུ་ཀ་དག་སོགས།།【ཀ་བ 柱子 ཀ་རུ 白色 ཀ་དག 空性；本来

清 净 】ཀ་རྐྱང་ཡིན་པས་ཤེས་པར་བྱ།།རྒྱལ་བའི་བཀའ་ནི་བ་བཀའ་ལ།།【རྒྱལ་བ

佛,胜者 བཀའ 话语,教诲(敬)】ངལ་བའི་དཀའ་བ་ད་དཀའ་ཡིན།།【ངལ་བ

劳累 དཀའ་བ 劳累；困难】དུས་ཀྱི་སྐ་ཅིག་ས་སྐ་ལ།།【སྐ་ཅིག=སྐད་ཅིག་མ

刹那】ཆུ་ཡི་རྐ་ནི་ར་རྐ་ཡིན།།【ཆུ 水 རྐ 水渠】ལོ་སྐག་ས་སྐག་ཀག་ཀྱང་རུང༌།།

【ལོ་སྐག 年灾 སྐག=ཀག 年灾月难 རུང་བv 可以,合适】ལམ་སོགས་བཀག་

པ་བ་བཀག་ཡིན།།【ལམ་བཀག་པ 拦路 བཀག་པv 制止,阻拦】མདའ་སྣོད་

བཀང་བ་བ་བཀང་ལ།།【མདའ 箭 སྣོད 容器 བཀང་བv 填满；挽弓,拉开弓

的弦】ཐུགས་དམ་བསྐང་བ་བ་སའི་བསྐང༌།།【ཐུགས་དམ་བསྐང་བ 满愿,还愿

ཐུགས་དམ 誓愿 བསྐང་བv 满足,满愿】ལག་པ་བཀན་པ་བ་བཀན་ལ།།【ལག་

པ་བཀན་པ 手掌向上仰 བཀན་པv 仰起,面向上】ཁ་དཀན་དཀན་གཟར་ད་

དཀན་ཡིན【ཁ
།། 口 དཀན 斜坡；
上腭 དཀན་གཟར 陡坡 གཟར་པོadj 陡峭】

མེ་཈ིར་བསྐམ་པ་བ་སའི་བསྐམ།།【མེར་བསྐམ་པ 烘干 ཈ིར་བསྐམ་པ 晒干 མེ 火

཈ི་མ 太阳 བསྐམ་པv 使干燥】འདོད་ལ་བརྐམ་པ་བ་རའི་བརྐམ།།【བརྐམ་

པ།འདོད་པ།ཆགས་པ།ཞེན་པ།སྲེད་པ།v 贪恋】ཁ་ཡི་རྐན་ནི་ར་རྐན་ཀྱང༌།།【རྐན

上腭】བྱེད་རེ་སྐན་ལ་ས་སྐན་ནོ།【
། བྱེད་རེ་སྐན 发誓不做,绝对不做】ཁ་དོག་

དཀར་བ་ད་དཀར་ལ།།【ཁ་དོག 颜色,显色 དཀར་བ 白色】དམིགས་སུ་བཀར་

བ་བ་བཀར་ཏེ།།【དམིགས་བཀར 特别,例外 དམིགསn 旁,侧边,例外 བཀར་

བv 分开,隔离】གནམ་གྱི་སྐར་མ་ས་སྐར་རོ།【གནམ
། 天空 སྐར་མ 星星】དཔྱ་

སོགས་བཀལ་ནི་བ་བཀལ་ལ།།【དཔྱ 赋税,徭役 བཀལ་བv 役使,征派】དུས་ཀྱི་

བསྐལ་པ་བ་སའི་བསྐལ།།【བསྐལ་པ 劫】ཐང་སོགས་བཀུ་བ་བ་བཀུ་ལ།།【ཐང 汤

21
བཀུ་བv 熬煮】བྱུག་པ་བསྐུ་བ་བ་སའི་བསྐུ།།【བྱུག་པn 器物表面的涂料,化

妆涂香 བསྐུ་བv 涂,敷,搽】ངག་སོགས་ལྐུགས་པ་ལ་ལྐུགས་ལ།།【ངག 话语

ལྐུགས་པ 哑巴】རྒྱན་འགྱེད་སྐུགས་ནི་ས་སྐུགས་ཏེ།།【རྒྱནn 赌注 འགྱེད་པv 派

出,发出,散发 སྐུགས་པv 打赌,赌博】མདུན་དུ་བཀུག་པ་བ་བཀུག་གོ【མདུན་

།

དུ་བཀུག་པ 叫到面前 བཀུག་པv 召请,召集】བསད་པའི་བཀུམ་ནི་བ་བཀུམ་

ལ།།【བསད་པ།བཀུམ་པ།v 杀死】རྐང་ལག་བསྐུམ་པ་བ་སའི་བསྐུམ།།【རྐང་ལག

手脚 བསྐུམ་པv 收缩,蜷曲】
བསྙེན་བཀུར་བཀུར་སྟི་བ་བཀུར་ལ།།【བསྙེན་བཀུར

亲近,承事 བཀུར་སྟི 恭敬,侍奉 བསྙེན་པv 亲近,依止 བཀུར་བv 供奉,承

侍】དབང་འཕྲིན་བསྐུར་བྱ་བ་སའི་བསྐུར།།【དབང་བསྐུར་བ 授权,灌顶 འཕྲིན་

བསྐུར་བ 带消息 འཕྲིན།ཕྲིན།音讯,消息 བསྐུར་བv 托人投送；授予,交给

他人】སྐུར་འདེབས་སོགས་ལ་བས་འཕུལ་སྤོངས།།【སྐུར་འདེབས 谤,拨,抹杀

སྤོངསv 抛弃】རྐུན་མ་རྐུ་བ་ར་རྐུ་ལ།།【རྐུན་མ 窃贼,小偷 རྐུ་བv 偷盗】སངས་

རྒྱས་སྐུ་ནི་ས་སྐུ་ཡིན【སངས་རྒྱས
།། 佛陀 སྐུ 身体(敬)】པར་སོགས་བརྐོ་བྱ་བ་རའི་

བརྐོ།【པརn
། 印版 བརྐོ་བv 雕刻】རྒྱལ་སར་བསྐོ་བ་བ་སའི་བསྐོ།【རྒྱལ་སར་བསྐོ
། ་

བ 立为国王 བསྐོ་བv 任命,授予职位】མགྱོགས་པའི་སྐྱེན་ནི་ས་སྐྱེན་ལ༑༑

【མགྱོགས་པོ།སྐྱེན་པ།adj 迅速】འཕྲལ་རྐྱེན་རྒྱུ་རྐྱེན་ར་རྐྱེན་ནོ།།【འཕྲལ་རྐྱེན 临

时的因缘 འཕྲལ 眼前,临时 རྒྱུ་རྐྱེན 因缘 རྒྱུ 因,内因 རྐྱེན 缘】རྐང་ལག་

བརྐྱང་བྱ་བ་རའི་བརྐྱང༌།།【བརྐྱང་བv 伸展,张开】དྲིན་གྱིས་བསྐྱང་བ་བ་སའི་

བསྐྱང༌།།【དྲིན 恩 情 བསྐྱང་བv 养 育 】དབུས་ཀྱི་དཀྱིལ་ནི་ད་དཀྱིལ་ལ།།

【དབུས།དཀྱིལ།中央,中心】ཆུ་སོགས་བསྐྱིལ་བྱ་བ་སའི་བསྐྱིལ།།【བསྐྱིལ་བv 汇

集,积留】བཀའ་བཀྱོན་གནང་བ་བ་བཀྱོན་ལ།།【བཀའ་བཀྱོན 呵责(敬)བཀྱོན་

པv 呵责,申斥(敬)གནང་བv 做,作(敬)】རྟ་ལ་བསྐྱོན་བྱ་བ་སའི་བསྐྱོན།།【རྟ

22
马 བསྐྱོན་པv 使骑】ཞོ་སོགས་དཀྲོགས་པ་ད་དཀྲོགས་ལ།།【ཞོ 酪 དཀྲོགས་པv

在茶筒中冲搅】ཌཱ་རུ་བསྐྲོགས་ཟིན་བ་སའི ་བསྐྲོགས།།【ཌ་རུ།ཌ་མ་རུ།鼗鼓(密

宗法器)བསྐྲོགས་པv 敲(鼓),摇(铃)ཟིན་པ 表示过去时间动作的助词】

མགོ་བོའི་སྐྲ་ནི་ས་སྐྲ་ལ།།【 མགོ་བོ 头,首 སྐྲ 头发】བཀྲ་ཤིས་བཀྲ་ནི་བ་བཀྲ་ཡིན།།

【བཀྲ་ཤིས 吉祥,圆满 བཀྲ་བ 美化,装饰；显露,鲜明显现 ཤིས་པ 吉祥,

佳运,善妙】སྣལ་མ་དཀྲི་བ་ད་དཀྲི་ལ།།【སྣལ་མ 织物经线和纬线 དཀྲི་བv

缠绕,包裹】ལམ་དུ་བཀྲི་བ་བ་བཀྲི་ཡིན།།【ལམ་དུ་བཀྲི་བ 引上路 བཀྲི་བv 引

导】རོལ་མོ་དཀྲོལ་བ་ད་དཀྲོལ་ལ།།【རོལ་མོ 乐器 དཀྲོལ་བv 弹奏】མདུད་པ་

བཀྲོལ་བ་བ་བཀྲོལ་ལོ༑༑【 མདུད་པ 线结,线疙瘩 བཀྲོལ་བv 解开,释放】དྲི་མ་

བཀྲུ་བ་བ་བཀྲུ་ལ།།【དྲི་མ 污垢 བཀྲུ་བv 洗濯】སློང་མོས་བསྐྲུ་བྱ་བ་སའི་བསྐྲུ།།

【སློང་མོ 女乞丐 བསྐྲུ་བ།སློང་བ།v 乞讨】ནགས་ཀླུང་ཆུ་ཀླུང་ཀ་ཀླུང་དང༌།།

【ནགས་ཀླུང 林海 ཆུ་ཀླུང 大河 ཀླུང 川原,平川】ཀློང་གྱུར་ལ་སོགས་ཀ་སྡེ་

བསྡུས།།【ཀློང་གྱུར 精通,通达 ཀློང 范围,界,领域 སྡེ 组,部,群体 བསྡུས་པv

汇集；总括,收束】

༼ཁ༽ལུས་ཀྱི་ཁ་ནི་ཁ་རྐྱང་ལ།།【ལུས 身体 ཁ 口】ནམ་མཁའི་མཁའ་ནི་མ་མཁའ་

ཡིན།།【ནམ་མཁའ།མཁའ།གནམ། 天空,虚空】བྱ་མཁན་མཁན་པོ་མ་མཁན་ལ།།

【མཁན 加于名词、动词后,表作者 མཁན་པོ 堪布,亲教师】སྔོ་ཡི་མཁན་

པ་འ་ཡང་རུང༌།།【སྔོ 草 མཁན་པ།འཁན་པ།野蒿】ཁང་པའི་མཁར་ནི་མ་མཁར་

ལ།།【ཁང་པ 房子 མཁར 城堡,碉楼】རྟེན་པའི་འཁར་བ་འ་འཁར་རོ།།【རྟེན་

པv 支撑,依靠 འཁར་བ 杖,棍】

ལུས་ཀྱི་མཁལ་མ་མ་མཁལ་ལ།།【མཁལ་མ 肾】

སྐུད་པ་འཁལ་བ་འ་འཁལ་ཡིན།།【སྐུད་པ 线,细绳 འཁལ་བv 纺,捻】ཁས་ལེན་

23
ཁས་ལ་འཕུལ་མེད་ཅིང༌།།【ཁས་ལེན 同意,许诺,接受】མཁས་པའི་དབང་པོ ་མ་

མཁས་སོ【མཁས་པ
།། 学者,智者 དབང་པོ 王,主】སྡང་འགྲན་འཁུ་བ་འ་འཁུ་ལ།།

【སྡང་བv 恨,厌恶 འགྲན་པv 较量,竞争 འཁུ་བv 仇恨,损害】ཀོ་ལོང་མཁུ་

ལྡོག་མ་མཁུ་འོ【ཀོ
།། ་ལོང 暴躁易怒,气量狭小 མཁུ་ལྡོག=འཁུ་ལྡོག 仇恨嫉妒,

怨恨,愤怒 མཁུ་བ 相反,颠倒 ལྡོག་པ 反面】སྣུམ་གྱི་འཁུར་ར་འ་འཁུར་ལ།།

【སྣུམ 油,植物油 འཁུར་བ 薄面饼,饼子】མདན་པའི་མཁུར་ཚོས་མ་མཁུར་

ཡིན།།【མདན་པ།ལྡན་པ།面颊 མཁུར་ཚོས 颧 མཁུར་བ 颧 ཚོས 突出部分】བདེ་

བར་མཁོས་ཕབ་མ་མཁོས་ལ།།【བདེ་བ 安乐,愉快 མཁོས་ཕབ 安心,安定心情】

ཁ་ཐབས་འཁོས་ཀ་འ་འཁོས་སོ།།【ཁ་ཐབས 才干,能力 འཁོས་ཀ 力量,才能】

ལུས་ལ་འཁྱུད་པ་འ་འཁྱུད་ལ།།【འཁྱུད་པv 拥抱】སེར་སྣའི་དཔེ་མཁྱུད་མ་མཁྱུད་

ཡིན།།【སེར་སྣ 吝啬,悭吝 དཔེ་མཁྱུད 吝惜秘诀,吝文 མཁྱུད་པv 密藏,私

下保留】ལག་གི ་མཁྲིག་མ་མ་མཁྲིག་ལ།།【མཁྲིག་མ 手腕】ཕོ་མོའི་འཁྲིག་པ་འ་

འཁྲིག་གོ།【འཁྲིག་པ 交媾,不净行】ནད་ཀྱི་མཁྲིས་པ་མ་མཁྲིས་ལ།།【མཁྲིས་པ

热,胆热；胆囊】཈ེ་བའི་འཁྲིས་སོགས་འ་འཁྲིས་ཡིན།།【཈ེ་བ 临近 འཁྲིསn

附近】ཁ་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་བསྡུས།།【མདོ་ཙམ 概括地,简略地 མདོ 要点】

༼ག༽ན་ཚོད་རྒས་པ་ར་རྒས་ལ།།【ན་ཚོད 年龄 རྒས་པ 衰老】སྨན་གྱི ་སྒ་དང་རྟ་

ཡི་སྒ།།【སྨན 药 སྒ 姜；鞍】ས་སྒ་ཡིན་པས་ཤེས་པར་བྱ།།སྟེང་གི་སྒང་ནི་ས་སྒང་

ལ།།【སྟེང་།སྒང་།上面】གཅིན་སྣོད་ལྒང་པ་ལ་ལྒང་ངོ༌།།【གཅིན་པ 尿 ལྒང་པ

膀胱】སྣོད་སོགས་དགང་བྱ་ད་དགང་ལ།།【སྣོད 容器 དགང་བv 填满,装满】

བྱ་བའི་བསྒང་ནི་བ་སའི་བསྒང༌།།【བྱ་བའི་བསྒང 动作正在进行的中间 བསྒང་

བn 中间】ལོགས་སུ་དགར་བ་ད་དགར་ལ།།【ལོགས་སུ་དགར་བ 分隔到一边

24
ལོགས 旁,侧 དགར་བv 隔离,分开】ཆོས་སྒར་དམག་སྒར་ས་སྒར་རོ།【ཆོ
། ས་སྒར

在旷野设帐篷讲佛法处 དམག་སྒར 军营 སྒར 宿营地】ལ་ཆུ་རྒལ་བ་ར་

རྒལ་ལ།།【ལ 山,山坡 རྒལ་བv 翻越,渡过】ལུས་ཀྱི་སྒལ་པ་ས་སྒལ་ཡིན།།【སྒལ་

པ 背脊,脊梁】རི་དྭགས་དགོ༌བ་ད་དགོ་ལ།།【རི་དྭགས 食草野兽 དགོ༌བ 黄

བགོ༌བཤའ་གོས་བགོ་བ་བགོ་སྟེ【བགོ
羊】 །། ༌བཤའ 分割,分配 གོས 衣服 བགོ་བv

穿戴；划分,分配 བཤའ་བv 划分,分配】བཀའ་སོགས་བསྒོ་བྱ་བ་སའི་བསྒོ།།

【བསྒོ་བv 劝诫,教训】འཇུག་པའི་སྒོ་ལ་འཕུལ་ཡིག་སྤོངས།།【འཇུག་པv 进入

སྒོ 门】ལུས་ཀྱི་མགོ༌བོ་མ་མགོ༌ལ།།【 མགོ༌བོ 头】བྱ་བའི་འགོ་དང་རིམས་ནད་འགོ།

【འགོ 起初,开头 རིམས 瘟疫,传染病 འགོ་བv 沾染,感染】འ་འགོ༌ཡིན་

པས་ཤེས་པར་བྱ།།ལམ་ངན་དགག་བྱ་ད་དགག་ལ།།【ལམ་ངན 邪路,歪道 དགག་

པv 制止,阻拦】མནའ་བསྒག་པ་ནི་བ་སའི་བསྒག།【མནའ 誓言 བསྒག་པv

发誓】བཟོ་བོའི་མགར་བ་མ་མགར་ལ།།【བཟོ་བོ 工人,制造者 མགར་བ 铁匠,

金属匠人】སྐབས་འགར་ཞེས་པ་འ་འགར་རོ།།【སྐབས་འགར 偶尔,有时】

མགལ་མེ་མགལ་དུམ་མ་མགལ་ལ།།【མགལ་མེ 余烬,烬火 མགལ་དུམ 柴烬,未

烧完的木材余烬 མགལ་པ 树枝余烬དུམ་བུn 小段,小块】

མི་མཐུན་འགལ་

བ་འ་འགལ་ཡིན།།【འགལ་བ།མི་མཐུན་པ།v 相违,矛盾】སེམས་ལ་མགུ་བ་མ་མགུ་

ལ།།【མགུ་བv 满意,高兴】སྐྱེ་དགུ་ར་རྒུ་གང་ཡང་རུང༌།།【སྐྱེ་དགུ=སྐྱེ་རྒུ 众生

སྐྱེ་བv 产生,出生 རྒུ།དགུadj 众多】དྲུང་དུ་དགུག་བྱ་ད་དགུག་ལ།།【དྲུང་དུ་

དགུག་བ 叫到跟前 དྲུང 身旁,近前,前面(敬)དགུག་པv 召引,调集】ལམ་

དུ་བསྒུག་པ་བ་སའི་བསྒུག།【བསྒུག་པv 等候,等待】སྐེ་ཡི་མགུལ་ནི་མ་མགུལ་ལ།།

【སྐེ 颈,脖子 མགུལ 颈(敬)】གཡོ་བའི་འགུལ་བ་འ་འགུལ་ལོ།།【 གཡོ་བ།འགུལ་

བ།v 摇动】སྟེང་ནས་བགོམ་པ་བ་བགོམ་ལ།།【སྟེང་ནས་བགོམ་པ 从上面跨过

25
བགོམ་པv 跨过】ལྷ་སོགས་བསྒོམ་བྱ་བ་སའི་བསྒོམ།།【ལྷ་བསྒོམ་པ 修本尊 ལྷ 本

尊 བསྒོམ་པv 修行】རྒྱ་སྐྱེད་རྒྱ་མཚོ་ར་རྒྱ་ལ།།【རྒྱ་སྐྱེད 扩大,增大 རྒྱ་མཚོ 大

海】གྲངས་ཀྱི་བརྒྱ་ནི་བ་རའི་བརྒྱ།།【གྲངས་ཀ 数目 བརྒྱ 百】རྒྱུ་འབྲས་རྒྱུ་བ་ར་

རྒྱུ་ལ།།【རྒྱུ་འབྲས 因果 རྒྱུ 因 འབྲས་བུ 果 རྒྱུ་བv 走,游动】གཡོ་སྒྱུ་སྒྱུ་མ་ས་སྒྱུ་

འོ།།【གཡོ་སྒྱུ 狡诈,谄诳 སྒྱུ་མ 幻术 གཡོn 狡诈,伪装 སྒྱུn 诳,矫现有德】

བར་མེད་བརྒྱུད་པ་བ་རའི་བརྒྱུད།།【བར་མེད་བརྒྱུད་པ 无间断传承 བརྒྱུད་པv

经由,传递,传承】རྒྱུད་སྡེ་སོགས་ལ་བས་འཕུལ་སྤོངས།།【རྒྱུད་སྡེ 续部 རྒྱུད 相

续；密乘及密乘经典】མྱུར་ཞིང་མགྱོགས་པ་མ་མགྱོགས་ལ།།【མྱུར་བ།མགྱོགས་

པ།adj 迅速】གྱེན་ལ་འགྱོགས་པ་འ་འགྱོགས་སོ།།【གྱེནn 上坡路 ,向上斜

འགྱོགས་པ 向上举】ཕ་རོལ་དགྲ་བོ་ད་དགྲ་ལ།།【ཕ་རོལ 对方 དགྲ་བོ 敌人】

རྣ་བའི་སྒྲ་ནི་ས་སྒྲ་ཡིན།།【རྣ་བ 耳 སྒྲ 声音】རྒས་ཤིང་བགྲེས་པ་བ་བགྲེས་ལ༑༑

【བགྲེས་པ 年老】གལ་ཏ་མགོ་བསྒྲེས་བ་སའི་བསྒྲེས།།【གལ་ཏ 食品褡裢 མགོ་

བསྒྲེས 同理类推 བསྒྲེས་པv 类推,比类】ཁ་ཡི་མཆུ་སྒྲོས་ཟེར་སྒྲོས་དང༌།།【མཆུ་

སྒྲོས 嘴唇 མཆུ 嘴唇 ཟེར་སྒྲོས 传说,云云 སྒྲོས 嘴唇； སྒྲོས་གཙང་སོགས་

言论】

ལ་བས་འཕུལ་མེད།།【སྒྲོས་པn 质量,优劣程度 གཙང་མadj 干净,清洁】གླ་

བ་གླང་པོ་གཏམ་གླན་གླེན【གླ་བ
།། 麝,香獐 གླང་པོ 大象 གཏམn 话,言论 གླན་

པv 回答,答复 གླེན་པ 愚夫】གླིང་བཞི་གླིང་བུ་ངར་གླུད་གླགས།།【གླིང་བཞི 四

大洲 གླིང 洲渚 གླིང་བུ 笛子；管乐总名 ངར་བླུད་པ 淬火；鼓励 གླུད 替

身品,赎命物 གླགསn 时机,机会】གླེགས་བམ་གློག་འགྱུ་བཅིངས་པ་གློད།།

【གླེགས་བམ 经函,夹在书夹板间的书籍 གླེགས 板,片 གློག་འགྱུ་བ 电光

闪烁 གློག 电 འགྱུ་བv 放射,奔放,转移 བཅིངས་པv 束缚,捆住 གློད་པv 放

松,释放】ག་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་མོ།།

26
༼ང༽གྲངས་ཀྱི་ལྔ་ནི་ལ་ལྔ་ལ།།【ལྔ 五】མཇུག་མའི་རྔ་མ་རྔ་ཡབ་དང༌།།【མཇུག་

མ།རྔ་མ།尾巴 རྔ་ཡབ 拂尘；乌仗那；拂洲】བརྡུང་བའི་རྔ་ལ་ར་རྔ་ཡིན།།

【བརྡུང་བv 打,捶,敲 རྔ 鼓】
ཐུགས་ལ་མངའ་བ་མ་མངའ་ལ།།【ཐུགས་ལ་མངའ་

བ 了解 ཐུགས 心,意(敬)མངའ་བv 有,存在,领有(敬)】དུས་ལ་སྔ་བ་ས་སྔ་

འོ།【
། སྔ་བadj 早】ཕོ་཈་མངགས་པ་མ་མངགས་ལ།།【ཕོ་཈ 使者,信使 མངགས་

པv 派遣】རིག་འཛིན་སྔགས་པ་ས་སྔགས་དང༌།།【 རིག་འཛིན 持明 སྔགས་པ 咒

师,持咒者 སྔགས 咒语,真言】བསྟོད་བསྔགས་བསྔགས་པ་བ་སའི་བསྔགས།།

【བསྟོད་བསྔགས 称赞 བསྟོད་པ།བསྔགས་པ།v 赞颂】

དངངས་སྐྲག་སྔངས་པ་གང་

ཡང་རུང༌།།【དངངས་པ།སྔངས་པ།སྐྲག་པ།v 恐惧,怖畏】རོ་མངར་བ་ནི་མ་མངར་

ལ།།【རོ 味 མངར་བ 甘,甜】ཚར་དུ་དངར་བ་ད་དངར་རོ།།【ཚར་དུ་དངར་བ

排列整齐 ཚར 行列 དངར་བv 排列】སྐྱེ་བའི་མངལ་ནི་མ་མངལ་ལ།།【མངལ

胎脏,子宫】སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་བ་སའི་བསྔལ།།【སྡུག་བསྔལ 痛苦】ལིང་པའི་རྔོན་

པ་ར་རྔོན་ལ།།【 ལིངས་པ།རྔོན་པ།猎人 ལིང 绫】འདས་པའི་སྔོན་ནི་ས་སྔོན་དང༌།།

【འདས་པ 过去 སྔོན 往昔,前面】མངོན་སུམ་མངོན་གྱུར་མ་མངོན་ནོ【མངོ

།། ན་

སུམ 真实；直接,当面 མངོན ་གྱུར 现前,现证 མངོན 清楚,明白；正面,

直接】གྲི་ཡི་དངོ་ནི་ད་དངོ་ལ།།【གྲི 刀 དངོ 刃,刀口】ཟ་ཕྲུག་རྔོ་ནི་ར་རྔོ་ཡིན།།

【ཟ་ཕྲུག 皮肤发痒 རྔོ 癞,癞痢】ཁ་དོག་སྔོ་དང་སྔོ་ལོ་འཕྱར།།【སྔོ 青蓝 སྔོ་ལོ་

འཕྱར 丢面子 སྔོ་ལོ 丢底,失面子】དགེ་བ་སྔོ་སོགས་ས་སྔོའོ།།【དགེ་བ 好事,

善行 སྔོ་བv 回向】ང་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་མོ།།

༼ཅ༽སུམ་དྲུག་བདུན་བརྒྱད་མཐའ་ལ་ཅུ།།【སུམ་ཅུ 三十 དྲུག་ཅུ 六十 བདུན་ཅུ

27
七十 བརྒྱད་ཅུ 八十 ཅུ 十(加在有后加字的数字后面,代替 བཅུ)】བཞི་

ལྔ་དགུ་མཐའི་བཅུ་ལ་བ།།【བཞི་བཅུ 四十 ལྔ་བཅུ 五十 དགུ་བཅུ 九十】ཐོབ་པ་

རྗེས་འཇུག་ཡོད་མེད་ཁྱད།།【ཐོབ་པv 获得,得到 རྗེས་འཇུག 后加字 ཁྱད 差

异,区别】ཡིད་ལ་གཅགས་པ་ག་གཅགས་ལ།།【ཡིད་ལ་གཅགས་པ 记在心中,

放在心上 གཅགས་པv 注意,记在心中】ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་པ་བ་བཅགས་

སོ།།【ཞབས 足(敬)བཅགས་པv 踩踏】ལྕང་ལོ་ཅན་དང་སྐྲའི་ལྕང་ལོ།།【ལྕང་ལོ་

ཅན 杨柳宫 ལྕང་ལོ 柳叶；发辫 ལོ་མ 植物的叶】ལྕང་མ་ལ་སོགས་ལ་ལྕང་

ཡིན།།【ལྕང་མ 杨柳】གཅན་གཟན་སྒྲ་གཅན་ལ་གཅན་པ།།【གཅན་གཟན 有利

爪獠牙的食肉野兽 སྒྲ་གཅན 罗睺(藏历九矅之一)ལ་གཅན་པ 收过山

稅者,山头哨,瞭望哨兵 གཅན་པ 把关人,哨兵】ག་ཡིས་འཕུལ་བས་ཤེས་

པར་བྱ།།ཟོལ་ངག་གཅམ་བུ་ག་གཅམ་ལ།།【ཟོལ 虚伪,谄诳 གཅམ་བུ 假话,阿谀

逢迎的话】ཆོས་སྐྱོང་ལྕམ་དྲལ་ལ་ལྕམ་ཡིན།།【ཆོས་སྐྱོང 护法 ལྕམ་དྲལ 兄弟

姐妹 ལྕམ་མོ 姊妹(敬)དྲལ་པོ 兄长】དྲི་ཆུའི་གཅི་བ་ག་གཅི་ལ།།【དྲི་ཆུ།གཅི་

བ།གཅིན་པ།尿,小便】དུད་འགྲོའི་ལྕི་བ་ལ་ལྕི་འོ།།【དུད་འགྲོ 旁生,俯首行进

的动物总称 ལྕི་བ 牛粪 དུད་པv 俯,垂下】རྟ་ལ་བཅིབ་བྱ་བ་བཅིབ་ལ།།

【བཅིབ་པv 骑,乘(敬)】཈་ལྕིབས་སྤྱན་ལྕིབས་ལ་ལྕིབས་སོ།།【཈་ལྕིབས 蚌；

水绵 སྤྱན་ལྕིབས 眼皮】཈ེ་དུའི་གཅུང་པོ་ག་གཅུང་ལ།།【཈ེ་དུ 亲属 གཅུང་པོ

弟弟,胞弟(同父母所生年长者为 གཅེན,年幼者为 གཅུང)】ཅུང་ཟད་

སོགས་ལ་འཕུལ་ཡིག་སྤོངས།།【ཅུང་ཟད 少量,稍微】བློ་མཐུན་ཡིད་གཅུགས་ག་

གཅུགས་ལ།།【བློ་མཐུན་པ 同心同意 ཡིད་གཅུགས་པ 投契,同心 ,亲近

གཅུགས་པv 和好,亲近】ནང་དུ་བཅུག་པ་བ་བཅུག་གོ། 【བཅུག་པv 放进,装

入】གཅོང་ནད་གཅོང་རོང་ག་གཅོང་ལ།།【གཅོང་ནད 沉疴 གཅོང་རོང 深谷

28
གཅོང 沉疴,难治之病；悬崖,险地 རོང 山谷,峡谷】སྲོག་ཆགས་སྦལ་ལྕོང་

ལ་ལྕོང་ཡིན།།【སྲོག་ཆགས 有情,众生 སྲོག 命,生命 སྦལ་ལྕོང 蝌蚪 སྦལ་པ 蛙,

蛤蟆 ལྕོང་མོ 蝌蚪】ལྕོགས་དང་མི་ལྕོགས་ལ་ལྕོགས་ལ།།【ལྕོགས་པv 能够,能

及】ཅོག་བུ་ཅོག་ཙེ་ཡོད་དགུ་ཅོག【ཅོ
། ག་བུ 单人帐篷 ཅོག་ཙེ 长桌,方桌 ཡོད་

དགུ 所有,一切 ཅོག 用在终结词后,表一切、全部(例如 ཡོད་དོ་ཅོག 所

有,ཡིན་ནོ་ཅོག 凡是)】འཕུལ་མགོའི་སྦྱོར་བ་གཏན་དུ་སྤོངས།།ཅ་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་

ཙམ་བསྡུས།།

༼ཆ༽སྐྱབས་སུ་མཆི་བ་མ་མཆི་ལ།།【སྐྱབས་སུ་མཆི་བ 皈依 སྐྱབས 保护者,掩蔽

处,皈依处 མཆི་བv 去,走,前往】མི་རྟག་འཆི་བ་འ་འཆི་ཡིན།།【མི་རྟག་པ

无常 འཆི་བ 死亡】ནོར་བུའི་མཆིང་བུ་མ་མཆིང་ལ༑༑【ནོར་བུ 珍宝 མཆིང་བུ

假宝石,琉璃首饰；碔砆(一种斑驳体轻的普通宝石)】ཞགས་པས་

འཆིང་བ་འ་འཆིང་ངོ༌།།【ཞགས་པ 罥索,有活结的套索 འཆིང་བv 捆住,拴

系】སོ་རིང་མཆེ་བ་མ་མཆེ་ལ།།【སོ 牙齿 རིང་པོ 长 མཆེ་བ 獠牙,颊间长牙】

དོན་ལ་ཁས་འཆེ་འ་འཆེ་ཡིན།།【ཁས་འཆེ་བ 允诺,承认 འཆེ་བv 承认,应允】

཈ེས་པ་འཆབ་ལ་འས་འཕུལ་ཡོད།།【཈ེས་པ 过错 འཆབ་པv 隐瞒,遮掩】ཆབ་

འོག་ཆབ་ཤོག་སོགས་ལ་མེད།།【ཆབ་འོག 所属,管辖之下 ཆབ་ཤོག 公文；纸

ཆབ 构成敬语的前缀 འོག 下面 ཤོག་བུ 纸】

འཛིན་པའི་འཆང་ལ་འས་འཕུལ་

ཡོད།།【 འཛིན་པ།འཆང་བ།v 掌握,执持】ཆང་དང་ཆང་བུ་སོགས་ལ་མེད།།【ཆང

酒 ཆངས་བུ 一把,一握】དཔུང་འོག་མཆན་ལ་མས་འཕུལ་ཡོད།།【དཔུང་པ 肩

膀 མཆན 腋,胳肢窝】ཆན་པ་འབྲས་ཆན་སོགས་ལ་མེད།།【ཆན་པ 剪刀 འབྲས་

ཆན 大米粥 འབྲས 稻米 ཆན 粥,稀饭】གར་འཆམ་འཆམ་ལ་འས་འཕུལ་ཡོད།།

29
【གར 舞蹈,跳舞 འཆམ 跳神,宗教舞蹈】ཆམ་ཕོབ་ཆམ་ནད་སོགས་ལ་མེད།།

【ཆམ་ལ་ཕོབ 决定 ཆམ 究竟,永久,长远 ཆམ་ནད 感冒 ཆམ་པ 感冒】

རབ་

ཀྱི་མཆོག་ལ་མས་འཕུལ་ཡོད།།【རབ།མཆོག 极优,最上,殊胜】འདོད་ཆུང་ཆོག་

ཤེས་སོགས་ལ་མེད།།【འདོད་ཆུང་ཆོག་ཤེས 少欲知足 ཆོག་པv 足够,满足】

དཀོན་མཆོག་མཆོད་ལ་མས་འཕུལ་ཡོད།།【དཀོན་མཆོག 宝,至宝 དཀོན་པོadj

稀少,不易得到的 མཆོད་པv 供养】ཐག་ཆོད་ཆོད་ཅིག་སོགས་ལ་མེད།།【ཐག་

ཆོད་པ 一定,确定；
断绝 ཐག་པ 绳索 ཆོད་པv 隔开,断绝】
རྒྱན་གྱིས་མཆོར་

བ་མ་མཆོར་ལ།།【རྒྱན 装饰品,庄严 མཆོར་པོadj 华丽,雅致】

ཆུ་སོགས་འཆོར་

བ་འ་འཆོར་རོ།།【ཆུ་འཆོར་བ 洪水泛滥 འཆོར་བv 失,失落,逸走】ནོར་བུ་

མཆོང་དང་རྩལ་གྱིས་མཆོང༌།།【མཆོང 青白玛瑙,红玛瑙 རྩལ 技能,能力

མཆོང་བv 跳跃】མ་ཡིས་འཕུལ་བས་ཤེས་པར་བྱ།།ཆ་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་མོ།།

༼ཇ༽ཐུགས་ལ་འཇགས་པ་འ་འཇགས་ལ།།【ཐུགས་ལ་འཇགས་པ 记在心中,放

在心上 འཇགས་པv 注意,记在心中】

ལྕེ་ཡི་ལྗགས་ནི་ལ་མགོའི་ལྗགས།།【ལྕེ 舌

ལྗགས 舌(敬)】གོང་མ་མཇལ་བ་མ་མཇལ་ལ།།【གོང་མ 皇帝；祖师 མཇལ་

བv 会见,看望(敬)】བུན་ཆད་འཇལ་བ་འ་འཇལ་ཡིན།།【བུན 债 ཆད་པv 短

少,不足 འཇལ་བv 偿付,酬还】ལམ་དུ་འཇུག་པ་འ་འཇུག་ལ།།【འཇུག་པv

进入】བྱ་མཇུག་མཇུག་མ་མ་མཇུག་གོ།【མཇུག་མ 尾巴】ལྕི་བའི་ལྗིད་ནི་ལ་ལྗིད་

ལ།།【ལྕི་བ།ལྗིད་པ།adj 重的,不轻】གཟི་བརྗིད་ཆེ་བ་བ་རའི་བརྗིད།།【གཟི་བརྗིད

光荣,威严,华丽,荣盛 བརྗིད་པོadj 威严,严肃】

རྗེ་དཔོན་རྗེ་བོ་ར་རྗེ་ལ།།【རྗེ་

དཔོན 人主,官长 རྗེ་བོ 尊者,君主,宰官】དངོས་པོ་བརྗེ་ནི་བ་རའི་བརྗེ།།

【དངོས་པོ 物质,器物用具 བརྗེ་བv 交换,互易】མི་མཇེད་ཞིང་ནི་མ་མཇེད་

30
ལ།།【མི་མཇེད་ཞིང 堪忍刹,娑婆世界 མཇེད་པv 难忍,难受】མི་དྲན་བརྗེད་

པ་བ་རའི་བརྗེད།།【དྲན་པv 忆念,记忆不忘 བརྗེད་པv 忘记,忘去】ལས་ཀ་

འཇོན་པ་འ་འཇོན་ལ།།【ལས་ཀ 事情,工作 འཇོན་པོadj 能干,有能力,干练】

ཤིང་གི་ལྗོན་པ་ལ་མགོའི་ལྗོ ན།། 【ཤིང་།ལྗོན་པ།树 木 】ཇ་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་

བསྡུས།།

༼཈༽ས་བདག་ག཈ན་ནི་ག་ག཈ན་ལ།།【ས་བདག 地祇,土地神 ག཈ན 妖厉,

རྣ་བར་མ཈ན་པ་མ་མ཈ན་ཏེ【རྣ་བ
一类凶恶地神】 །། 耳朵 མ཈ན་པv 听闻】

འགྲེང་བུའི་སྦྱོར་བ་གཏན་དུ་སྤོངས།།གཏམ་གྱིས་བསྙད་པ་བ་སའི་བསྙད།། 【གཏམn

言语,话 བསྙད་པv 说,叙述】ཐ་སྙད་སོགས་ལ་བས་འཕུལ་སྤོངས།།【ཐ་སྙད 词,

名言；术语】སྙན་གྲགས་སྙན་ངག་ས་སྙན་ལ།།【སྙན་གྲགས 美名 སྙན་པadj

悦耳,动听 གྲགས་པn 声名 སྙན་ངག 修辞学；诗词,文章】སྣང་བརྙན་གློག་

བརྙན་བ་རའི་བརྙན།།【སྣང་བརྙན 影像,影子 གློག་བརྙན 电影 བརྙན་པོn 替

代品】རིང་ཐུང་མ཈མ་པ་མ་མ཈མ་ལ།།【རིང་ཐུང 长短 མ཈མ་པadj 相同,

平等】ཡིན་ནམ་སྙམ་པ་ས་སྙམ་མོ།།【སྙམ་པv 心想,觉得】ཆ་དཔང་ག཈འ་བོ་

ལྟག་པའི་ག཈འ།།【ཆ་དཔང 证人,中证人 ག཈འ་བོ 中证人 ལྟག་པ 后颈窝,

脑后 ག཈འ་བ 后颈,脖颈】ག་ག཈འ་ཡིན་པས་ཤེས་པར་བྱ།།གསར་མིན་རྙིང་པ་

ར་རྙིང་ལ།།【གསར་པadj 新的 རྙིང་པadj 陈旧】ཁོག་པའི་སྙིང་ནི་ས་སྙིང་ངོ༌།།

【ཁོག་པ 心,心意 སྙིང 心脏;心思】

གཏི་མུག་ག཈ིད་ནི་ག་ག཈ིད་ལ།།【གཏི་མུག

愚痴 ག཈ིད 睡眠】ཚ་བས་སྐམ་རྙིད་ར་རྙིད་ཡིན།【ཚ་བ 热 སྐམ་རྙིད 枯萎,

蔫萎 རྙིད་པv 萎,蔫】སྟོང་཈ིད་གཉུག་མ་ག་གཉུག་ལ།།【 སྟོང་཈ིད 空性 གཉུག་

མ 原始,固有；正常,真实】བྱུག་པ་བསྙུག་བྱ་བ་སའི་བསྙུག།【བྱུག་པ 涂剂,

31
涂料,涂香 བསྙུག་པv 涂抹】རེག་བྱ་མ཈ེན་པ་མ་མ཈ེན་ལ།།【རེག་བྱ 所触

མ཈ེན་པadj 柔软,细腻】བཤེས་ག཈ེན་ག཈ེན་པོ་ག་ག཈ེན་ནོ།【བཤེ
། ས་ག཈ེན 亲

友 བཤེས 亲友,伴侣 ག཈ེན 亲属 ག཈ེན་པོ 压服,对治】བསྙེན་བཀུར་བསྙེན་

པ་བསྙེན་པར་རྫོགས།།【བསྙེན་བཀུར 侍奉,亲近承事 བསྙེན་པv 亲近,依止,

修持 བསྙེན་པར་རྫོགས་པ 近圆戒,比丘戒】
བ་སའི་བསྙེན་དུ་ཤེས་པར་བྱ།།ཀོ་བ་

མ཈ེད་པ་མ་མ཈ེད་ལ།།【ཀོ་བ 皮革 མ཈ེད་པv 搓揉,揉制】ཞབས་ཏོག་རྙེད་

བཀུར་ར་རྙེད་དོ།【
། ཞབས་ཏོག 侍候,承事 རྙེད་བཀུར 利养,恭敬】རང་དབང་

བརྙེས་པ་བ་རའི་བརྙེས【རང་དབང
།། 自由བརྙེས་པv 证得,得到】
སྔས་ལ་བསྙེས་

པ་བ་སའི་བསྙེས།།【སྔས 枕头 བསྙེས་པv 依靠,挨傍】སྐུ་མ཈ེལ་བ་ནི་མ་མ཈ེལ་

ལ།།【སྐུ 身体(敬)མ཈ེལ་བv 疲累,困乏(敬)】བརྗེད་པའི་བསྙེལ་ནི་བ་སའི་

བསྙེལ【བརྗེ
།། ད་པv 遗忘 བསྙེལ་བv 遗忘(敬)】སྲ་མིན་ག཈ོད་ཆུང་ག་ག཈ོད་ལ།།

【སྲ་བadj 坚硬,牢固 ག཈ོད་ཆུང 力弱；无生命力；不结实】ཁ་ལ་བསྙོད་

པ་བ་སའི་བསྙོད།།【བསྙོད་པv 喂,哺,用口或舌哺饲】཈་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་

བསྡུས།།

༼ཏ༽བཞོན་པའི་རྟ་ནི་ར་རྟ་ལ།།【བཞོན་པv 乘,骑 རྟ 马】གྲུབ་མཐའི་ལྟ་བ་ལ་ལྟ་

སྟེ།།【གྲུབ་མཐའ 宗派,悉檀多 ལྟ་བv 看,观看 n 观点,见解】སྟ་ཟུར་སྟ་རེ་

ས་སྟ་འོ།།【སྟ་ཟུར 髋骨 སྟ་རེ 斧】མི་འགྱུར་རྟག་པ་ར་རྟག་ལ།།【མི་འགྱུར་བ 不

变 རྟག་པn 常,常法】གྲི་ཡི་ལྟག་པ་ལ་ལྟག་སྟེ།།【གྲི་ཡི་ལྟག་པ 刀背 ལྟག་པ 后

面,背面】སྟག་གཟིག་ཤ་སྟག་ས་སྟག་གོ།【སྟག 老虎 གཟིག 豹 ཤ་སྟག 全都,

纯属】བརྟག་ཅིང་དཔྱད་པ་བ་རའི་བརྟག།【བརྟག་པv 寻思,粗略思考 དཔྱད་

པv 伺察,慎思】ལག་ཏུ་གཏད་པ་ག་གཏད་ལ།།【ལག་ཏུ་གཏད་པ 交到手里

32
གཏད་པv 交付,委托】གློ་བུར་བརྟད་པ་བ་རའི་བརྟད།།【གློ་བུར 忽然,突然

བརྟད་པ 忽然间】སྒ་བསྟད་སྣ་བསྟད་བ་སའི་བསྟད།།【སྒ་བསྟད 准备马鞍 སྣ་

བསྟད 面向 བསྟད་པv 准备,安放；面向,对着】ཕུགས་ཀྱི་གཏན་ནི་ག་གཏན་

ལ།།【 ཕུགས 最终,长远 གཏན 永久,长远】མི་འགྱུར་བརྟན་པ་བ་རའི་བརྟན།།

【བརྟན་པadj 稳固,恒常不变】ལུང་རྟོགས་བསྟན་པ་བ་སའི་བསྟན།།【ལུང་

རྟོགས 教法和证法 ལུང 经典 རྟོགས་པ 证悟,了解 བསྟན་པ 佛教】གོས་

སོགས་བལྟབ་བྱ་ལ་བལྟབ་ལ།།【བལྟབ་པv 折,叠起来】བྱིན་ལེན་བསྟབ་པ་བ་སའི་

བསྟབ།།【བྱིན་པv 给与,布施 ལེན་པv 拿来,接受 བསྟབ་པv 奉献,给与】ཁྲག་

གཏར་བ་ནི་ག་གཏར་ལ།།【ཁྲག་གཏར 放血 གཏར་བv 刺针出血,放血治病】

཈མས་སུ་བསྟར་བ་བ་སའི་བསྟར།།【཈མས་སུ་བསྟར་བ 实行 བསྟར་བv 做,实行】

གཏི་མུག་གཏི་ནི་ག་གཏི་ལ།།【གཏི་མུག 愚痴】བསྟི་སྟངས་བསྟི་བ་བ་སའི་བསྟི།།

【བསྟི་སྟངས 恭敬 བསྟི་བ 休息】ཕྱི་སའི་རྟུག་པ་ར་རྟུག་ལ།།【ཕྱི་ས།རྟུག་པ།粪

便】ནགས་ཚལ་སྟུག་པོ་ས་སྟུག་གོ།【ནགས་ཚལ 森林 སྟུག་པོ adj 稠密】བརྩོན་

འགྲུས་བརྟུན་པ་བ་རའི་བརྟུན།།【བརྩོན་འགྲུས།བརྟུན་པ།勤 奋 , 精 进 】དེ་དང་

བསྟུན་པ་བ་སའི་བསྟུན།།【བསྟུན་པv 按照,适应,针对】རྟེན་ལ་བརྟེན་པ་བ་རའི་

བརྟེན།།【 རྟེན 所依 བརྟེན་པv 依凭,观待】བླ་མ་བསྟེན་པ་བ་སའི་བསྟེན།།【 བླ་

མ་བསྟེན་པ 依止上师 བསྟེན་པv 亲近,依止】མི་ཟད་གཏེ ར་ནི་ག་གཏེར་ལ།།

【མི་ཟད་གཏེར 无尽藏 གཏེར 仓库,宝藏】གཞན་ལ་སྟེར་བ་ས་སྟེར་རོ།【སྟེ

། ར་

བv 施予,给与,发放】ཁོངས་སུ་གཏོགས་པ་ག་གཏོགས་ལ༑༑【ཁོངས 归属的

方面,范围 གཏོགས་པv 相属,牵涉】སྤུ་སོགས་བཏོགས་པ་བ་བཏོགས་ཡིན།།

【སྤུ 毛 བཏོགས་པv 拔,摘,折】སྦྱིན་པ་གཏོང་བ་ག་གཏོང་ལ།།【སྦྱིན་པ་གཏོང་

བ 发放布施 གཏོང་བv 给与】མདའ་ཡི་ལྟོང་ནི་ལ་ལྟོ ང་སྟེ༑༑【ལྟོང་ཀ 箭筈,

33
箭尾扣弦的缺口】སྟོང་཈ིད་སྟོང་ཕྲག་ས་སྟོང་ངོ༌།།【སྟོང་཈ིད 空性 སྟོང་པ 空,

尽 སྟོང་ཕྲག 成千 སྟོང 千】ཡིད་རྟོན་འཕེར་བ་ར་རྟོན་ལ།།【ཡིད་རྟོན 信任,

相信 རྟོན་པv 信赖,相信,依靠 འཕེར་བv 能够,胜任】

མིག་ལ་སྟོན་པ་ས་སྟོན་

ནོ།【སྟོ
། ན་པv 讲说,宣扬；指示,显现出来让人知道】འབྱུང་གཏོར་གཏོར་

མ་ག་གཏོར་ལ།།【གཏོར་མ 朵玛,食子 གཏོར་བv 抛洒,散布】བརླག་སྟོར་སོང་

བ་ས་སྟོར་རོ།།【བརླག་སྟོར 遗失 བརླག་པ།སྟོར་བ།v 遗失】ཏ་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་

ཙམ་བསྡུས།།

༼ཐ༽ནུས་མཐུའི་མཐུ་ནི་མ་མཐུ་ལ།།【ནུས་པ།མཐུ།力量,威力】ལེན་པའི་འཐུ་ནི་

འ་འཐུ་འོ།།【འཐུ་བv 收集,聚集】སྲབ་མིན་མཐུག་པོ་འཐུག་ཀྱང་འགྲིག།【སྲབ་

མོadj 薄 མཐུག་པོ།འཐུག་པོ།adj 厚；密 འགྲིག་པv 合适】ཐུག་པ་མུར་ཐུག་

འཕུལ་ཡིག་སྤོངས།།【ཐུག་པv 接触,遇到 n 汤面,稀粥 མུར་བv 慢慢咀嚼】

བར་མེད་མཐུད་པར་མས་འཕུལ་ཡོད།།【བར་མེད 无间断 མཐུད་པv 接续】མར་

ཐུད་ཐུད་གདར་སོགས་ལ་མེད【མར
།། 酥油,奶油 ཐུད 酥酪糕 ཐུད་གདར་མ 砖

形酥酪糕 གདར་མ 长方形砖块物】ཕན་ཚུན་མཐུན་པར་མས་འཕུལ་ཡོད།།

【ཕན་ཚུན 彼此,相互 མཐུན་པ 和睦；一致,随顺】ཐུན་མཚམས་སྨན་ཐུན་

སོགས་ལ་མེད།།【ཐུན་མཚམས 时间,分际；座间 (修行各座中休息时

间)སྨན་ཐུན 药剂量 ཐུནn 时间段落； རྟ་ཡི་མཐུར་ལ་མས་འཕུལ་

药物剂量】

ཡོད།།【མཐུར 辔头,马笼头】བཞེས་ཐུར་གྱེན་ཐུར་སོགས་ལ་མེད།།【བཞེས་ཐུར

筷子；匙 བཞེས 加于生活物资名词前,构成敬语 ཐུར་མ 筷子,小棍；

勺子,匙 གྱེན 上坡路 ཐུར 下坡路】རྐང་པ་ཞ་འཐེང་འས་འཕུལ་ཡོད།།【ཞ་

བv 残废 འཐེང་བv 足偏废,跛】ཐེངས་གཅིག་སོགས་ལ་མེད་པ་དང༌།།【ཐེངས་

34
གཅིག 一次 ཐེངས 次,回】མཐོ་རིས་མཐོ་ལ་མས་འཕུལ་ཡོད།།【མཐོ་རིས 上界,

天趣和人趣 མཐོ་བadj 高 རིས 种类,派别】ཐོ་རེངས་ཐོ་ལུམ་སོགས་ལ་མེད།།

【ཐོ་རེངས 黎明,东方发白时 ཐོ་ལུམn 锤 ཐོ་བn 锤】

མིག་གིས་མཐོང་བ་མས་

འཕུལ་ཡོད།།【མཐོང་བv 看见】ཐོང་གཤོལ་ཐོང་ཁ་སོགས་ལ་མེད།།【ཐོང་།གཤོལ།

犁 ཐོང་ག 胸膛】མང་ཞིང་མཐོས་པ་མས་འཕུལ་ཡོད །།【མཐོས་པ 太高,过高】

རྣ་ཐོས་཈ན་ཐོས་སོགས་ལ་མེད【཈ན་ཐོ
།། ས 声闻 ཈ན་པv 听,闻 ཐོས་པv 听到】

ཐ་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་བསྡུས།།

༼ད༽མེ་རོའི་མདག་མ་མ་མདག་ལ།།【མེ་རོ 余烬,余火 མདག་མ 余烬,火炭】

འདག་འཆལ་ལྕེས་འདག་འ་འདག་གོ། 【འདག་ཆལ 肥皂 འདག་པv 洁,净 ཆལ

肥皂,洗涤剂】ཐུན་ལས་ལྡང་བ་ལ་ལྡང་ལ།།【ཐུན་མ 夜 ལྡང་བv 起,立】ཁྲོ་

བས་སྡང་བ་ས་སྡང་ངོ༌།།【ཁྲོ་བ།སྡང་བ།v 发怒,嗔恨】བསླབ་བྱའི་གདམས་པ་ག་

གདམས་ལ།།【བསླབ་བྱ 告诫,教言 གདམས་པv 教导,传授口诀】སྒོ་གསུམ་

བསྡམས་པ་བ་སའི་བསྡམས།།【སྒོ་གསུམ 三门,身语意 བསྡམས་པv 捆绑,束缚】

འཕེན་པའི་མདའ་དང་ལུང་པའི་མདའ།།【འཕེན་པv 投掷,发射 ལུང་པn 山沟,

山谷 མདའn 箭；山沟尾,山溪口】ར་མདའ་སྦྲན་སོགས་མ་མདའ་སྟེ།།【ར་

མདའ 援军,助伴 སྦྲན་པv 呼唤,召请】མྱ་ངན་འདའ་བ་འ་འདའ་ཡིན།།【མྱ་

ངན 愁苦,悲痛 འདའ་བ།འདས་པ།v 超越,逾越 མྱ་ངན་ལས་འདས་པ 寂灭,

涅槃】བདེན་པ་བདར་བ་བ་བདར་ལ།།【བདེན་པ་བདར་བ 祝告,申述真情

བདེན་པ 真实,谛 བདར་བv 说】གྲི་སོགས་བརྡར་བ་བ་རའི་བརྡར།།【བརྡར་བv.

磨砺,锉】སྟན་གྱི་གདིང་བ་ག་གདིང་ལ།།【སྟན 垫子,坐褥 གདིང་བ 敷具(出

35
 མཁའ་ལ་ལྡིང་བ་ལ་ལྡིང་ ངོ༌【ལྡི
家人用以保护坐褥卧具的坐垫之一)】 །། ང་

བv 翱翔,盘旋】མ་རུངས་གདུག་ནི་ག་གདུག་ལ།།【གདུག་པ།མ་རུངས་པ།凶恶,

残暴】བསང་གི་བདུག་པ་བ་བདུག་ཡིན།།【བསང 神香,祭祀火烟 བདུག་པ 薰

烟】མདའ་གཞུ་བདུངས་པ་བ་བདུངས་ལ།།【བདུངས་པv 扳弯,挽】བརྡེག་ཅིང་

བརྡུངས་པ་བ་རའི་བརྡུངས།།【 བརྡེག་པ།བརྡུངས་པ།v 打,捶】གྲོས་ཀྱི་མདུན་མ་མ་

མདུན་ལ།།【གྲོསn 言论,议论 འདུན་མ།མདུན་མ 计策,计划；商讨,会议】

ཆོས་ལ་འདུན་པ་འ་འདུན་ནོ།།【འདུན་པv 希求,喜爱】ལག་རྡུམ་ཤིང་རྡུམ་ར་

རྡུམ་ལ༑༑【རྡུམ་པadj 残断,短缺】རྩྭ་ཡི་ལྡུམ་བུ་ལ་ལྡུམ་ཡིན།།【རྩྭ།ལྡུམ་བུ།草】

ལྡེ་མིག་ལྡེ་བཙན་ལ་ལྡེ་ལ།།【ལྡེ་མིག 钥匙 ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན 赤松德赞】ཡུལ་གྱི་

སྡེ་པ་ས་སྡེ་འོ།།【ཡུལ 地方 སྡེ་པ 部落主 སྡེ 组,部,部落】འཇིམ་པའི་ལྡེར ་བཟོ་

ལ་ལྡེར་ལ།།【འཇིམ་པ 湿泥,泥土 ལྡེར་བཟོ 泥像】གཅན་གཟན་སྡེར་མོ་ས་སྡེར་

རོ།།【སྡེར་མོ 爪】རྡོ་རྗེ་རྡོ་བ་ར་རྡོ་ལ།།【རྡོ་རྗེ 金刚 རྡོ་བ 石头】སྙིགས་ལྔ་བདོ་

བ་བ་བདོ་སྟེ།།【སྙིགས་མ་ལྔ་བདོ་བ 五浊横流 སྙིགས་མ 浊垢,渣滓 བདོ་བv

流行,旺盛】སྲོག་དང་བསྡོ་བྱ་བ་སའི་བསྡོ།།【སྲོག་དང་བསྡོ་བ 拼命 བསྡོ་བv

换取,损弃】མིག་ལྡོང་མདོ ངས་པ་གང་ཡང་རུང༌།།【ལྡོང་བ།མདོངས་པ།盲人】

དང་པོའི་གདོད་མ་ག་གདོད་ལ།།【དང་པོ།གདོད་མ།起初,开始,第一】གནས་སུ་

སྡོད་པ་ས་སྡོད་ཡིན།།【སྡོད་པv 坐,居住,停留】གདོན་མི་ཟ་བར་ག་གདོན་ལ།།

【གདོན་མི་ཟ་བ 无疑,必然】གཏམ་ལན་ལྡོན་པ་ལ་ལྡོན་ནོ༑༑【གཏམ་ལན 回

语,答复 ལྡོན་པv 答,回复】གྲུ་ཡི་གདོས་པ་ག་གདོས་ལ།།【གྲུ།གདོས་པ།船】

ཤ་རྡོས་ཆེ་བ་ར་རྡོས་ཡིན།།【རྡོས 体积】ད་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་མོ།།

༼ན༽སྒྲ་འཛིན་རྣ་བ་ར་རྣ་ལ།།【སྒྲ་འཛིན 持声,耳朵的异名 རྣ་བ 耳】སེར་སྣ་

36
སྣ་བོ་གདོང་གི་སྣ།།【སེར་སྣ 悭吝,吝啬 སྣ་བོ 首领；向导,谋士 གདོང་།སྣ།前

面】ས་སྣ་ཡིན་པས་ཤེས་པར་བྱ།།གནག་ཕྱུགས་མདོག་གནག་ག་གནག་ལ།།【གནག་

ཕྱུགས 黑牛(黄牛之外的牦牛、犏牛总称)ཕྱུགས 反刍家畜 མདོ ག=ཁ་

དོག 颜色 གནག་པ།ནག་པོ། 黑色】ཁྲག་རུལ་རྣག་ནི་ར་རྣག་སྟེ།།【ཁྲག་རུལ།རྣག

脓 ཁྲག 血 རུལ་བv 腐烂,坏烂】སྣག་ཚ་སྣག་དབོན་ས་སྣག་གོ།【སྣག་ཚ 墨水

སྣག་དབོན 父亲姊妹的儿子；自己姊妹的儿子 སྣག 亲属】ལེགས་སྐྱེས་

གནང་བ་ག་གནང་ལ།།【ལེགས་སྐྱེས 礼物 སྐྱེས 礼物,赠品 གནང་བv 赐予,给

予(敬)】མངོན་སུམ་སྣང་བ་ས་སྣང་ངོ༌།།【སྣང་བv 显现；明见】དངོས་པོ་

མནངས་ཆེ་མ་མནངས་ལ།།【མནངས་ཆེ་བ 珍惜,重视】མགྲིན་པ་བརྣངས་ནི་བ་

རའི་བརྣངས།།【མགྲིན་པ 喉,咽喉 བརྣངས་པv 哽咽,梗塞】འོག་ཏུ་མནན་པ་

མ་མནན་ལ།།【མནན་པv 按压,压制】མང་བའི་བསྣན་པ་བ་སའི་བསྣན།།【བསྣན་

པv 增加,增添】དྲི་མ་མནམ་པ་མ་མནམ་ལ།།【དྲི་མ 气味 མནམ་པv 发出(气

味)】ཕྱག་ཏུ་བསྣམ་བྱ་བ་སའི་བསྣམ།།【ཕྱག 手(敬)བསྣམ་པv 拿着,执持(敬)】

སྔོན་གྱི་གནའ་བོ་ག་གནའ་ལ།།【སྔོན་མ 往昔,古代 གནའ་བོ 往昔】མནའ་དང་

མནའ་མ་མ་མནའ་ཡིན【མནའ
།། 誓言 མནའ་མ 妻】
སྡུག་གིས་མནར་བ་མ་མནར་

ལ༑༑【སྡུག་པོ n 伤害 མནར་བv 迫害,逼迫】མཇུག་མ་བསྣར་བ་བ་སའི་བསྣར།།

【མཇུག་མ་བསྣར་བ 拖着尾巴 བསྣར་བv 拉长,拖长】ག཈ིད་དུ་མནལ་བ་མ་

མནལ་ལ།【ག཈ིདn 睡眠 མནལ་བv 熟睡,入睡(敬)】རྣལ་འབྱོར་རྣལ་ནི་ར་རྣལ་

ལོ།།【རྣལ་འབྱོར 瑜伽,相应 རྣལ་མadj 真实,正确 འབྱོར་བv 相应,相合】

གནུབས་རིགས་གནུབས་ནི་ག་གནུབས་ལ།།【གནུབས 努氏,一氏族名 སོ་ཟུར་

གནུབས་གསུམ 索、宿、努三师】སྲོལ་ངན་བསྣུབས་ཟིན་བ་སའི་བསྣུབས།།【སྲོལ་

ངན་བསྣུབས་པ 废除恶习 སྲོལ 习俗,惯例 བསྣུབས་པv 废除,毁除】མཚོན་

37
རྩེ་རྣོ་བ་ར་རྣོ་ལ།།【མཚོན་ཆ 武器 རྩེ 尖,顶 རྣོ་བadj 锋利,锐利】བསམ་མནོ་

གཞིགས་པ་མ་མནོ་ཡིན【བསམ་མནོ
།། 想法,念头 མནོ་བv 思索,考虑 གཞིགས་

པv 考察,分析】ཟན་སོགས་བསྣོ་བྱ་བ་སའི་བསྣོ།【
། ཟན 糌粑团 བསྣོ་བv 揉和,

拌匀】ན་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་བསྡུས།།

༼པ༽པ་སངས་པ་ཏྲ་པ་རྐྱང་ལ།།【པ་སངས 金星；星期五 པ་ཏྲ 菱形孔格花

纹】སྤ་དབྱུག་སྤ་མ་སྤ་བཀོང་བ།།【སྤ་མ 刺柏 དབྱུག་པ 棍,棒 སྤ་བཀོང་བ 慑

服 སྤn 勇气,傲慢 བཀོང་བv 震慑,威胁】རྒྱན་གྱི ས་སྤུད་དང་སྤུས་ཀ་ལེགས།།

【སྤུད་པv 装饰 སྤུས་ཀ 质量,品质】མང་དུ་སྤེལ་དང་གནས་སོགས་སྤོས【སྤེ

།། ལ་

བv 增添,发展 སྤོས་པv 迁移,迁徙】ས་ལ་པ་བཏགས་ཤེས་པར་བྱ།།སྟག་ལྤགས་

སྟག་གི་པགས་པ་ལ།།【པགས་པ།ལྤགས་པ།皮(前有修饰词而中间无第六格

属格,用 ལྤགས,如 སྟག་ལྤགས 虎皮；前无修饰词,或虽有修饰语但又

有第六格,用 པགས,如 པགས་ཞྭ 皮帽,སྟག་གི་པགས 虎皮)】

གཞི་འབྲེལ་ཡོ ད་

ན་པགས་རྐྱང་ངོ༌།།བདེན་དཔང་བྱེད་པ་ད་དཔང་ལ།།【དཔང་བྱེད་པ 作证,充当

证人 བདེན་དཔང 证人】཈ོན་མོངས་སྤངས་པ་ས་སྤངས་ཡིན།།【཈ོན་མོངས 烦

恼 སྤངས་པv 抛除,戒除】ལག་སོགས་པད་ཀོར་པ་རྐྱང་པད།།【པད་ཀོར 转莲

印,双手旋转指掌的手势 པད་མ 莲花 ཀོར 圆圈】

ཕ་སྤད་ཅེས་པ་ས་སྤད་དོ།།

【ཕ་སྤད 父子 སྤད 儿子】

ཡི་གེ་པར་མ་པ་རྐྱང་པར།།【པར་མ 印本,印刷品】

གོང་དུ་སྤར་བ་ས་སྤར་རོ།【གོ
། ང 上面 སྤར་བv 升高,增多】ལུས་ཀྱི་དཔུང་པ་ད་

དཔུང་ལ།།【དཔུང་པ 肩膀】དུ་མ་སྤུངས་པ་ས་སྤུངས་ཡིན།།【དུ་མ 许多,若干

སྤུངས་པv 堆积,积聚】སྟོབས་ལྡན་དཔའ་བོ་ཞུམ་མེད་དཔའ།།【སྟོབསn 力量

དཔའ་བོ 勇士,英雄 ཞུམ་པ 惧怕,畏缩 དཔའ 勇敢,勇武】

ད་དཔའ་ཡིན་པས་

38
ཤེས་པར་བྱ༑༑པ་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་བསྡུས།།

༼ཕ༽དགྲ་བཅོམ་འཕགས་པ་འས་འཕུལ་ཡོད【དགྲ་བཅོ
།། མ་པ 杀贼,阿罗汉 དགྲ་

བོ 敌人 བཅོམ་པv 摧毁 འཕགས་པ 圣者】

ཕག་ཏུ་ཕག་པ་སོགས་ལ་མེད【ཕགn
།།

暗中,背后 ཕག་པ 猪】ཆག་པའི་འཕན་ཟིལ་འས་འཕུལ་ཡོད།།【ཆག་པ 破裂,

破碎 འཕན་ཟེལ 裂痕,缺损 འཕན་པv 破损,损坏】གཞན་ཕན་ཕན་ཚུན་

སོགས་ལ་མེད【གཞན་ཕན
།། 利他 ཕན་པ 利益,裨益ཕན་ཚུན 彼此,互相】གོང་

དུ་འཕར་བ་འས་འཕུལ་ཡོད།།【 འཕར་བv 跳跃,腾 起】ཕར་ཕྱིན་ཕར་ཕྱོགས་

སོགས་ལ་མེད།།【ཕར་ཕྱིན 到彼岸,波罗蜜多 ཕར 彼处,对面 ཕྱིན་པv 行走,

去来 ཕར་ཕྱོགས 对方,彼岸】འཕལ་ཀ་འགྲིག་ལ་འས་འཕུལ་ཡོད།།【འཕལ་ཀ

拼合处,拼缝 འགྲིག་པv 合适,吻合】ཕལ་པ་ཕལ་ཆེར་སོགས་ལ་མེད།།【ཕལ་

པadj 一般,普通 ཕལ་ཆེར 基本上,大部分】ངན་པའི་འཕུང་བྱེད་འས་འཕུལ་

ཡོད།།【འཕུང་བ 祸害,衰亡】ཕུང་ཀྲོལ་ཕུང་པོ་སོགས་ལ་མེད།།【ཕུང་ཀྲོལ 祸

根 ཕུང 祸殃,衰败 ཕུང་པོn 堆,聚,蕴】

མཁའ་ལ་འཕུར་མ཈ེད་འས་འཕུལ་ཡོད།།

搓揉 མ཈ེད་པv 搓揉】
【འཕུར་བv 飞行,翱翔； ཕྱེ་ཕུར་ཕུར་པ་སོགས་ལ་མེད།།

【ཕྱེ་ཕུར 香囊,供奉用的香末小袋 ཕྱེ་མ 粉,细末 ཕུར་མ 香囊 ཕུར་པ 橛,

小桩；金刚橛】མི་ཚེ་འཕུལ་ཐབས་འས་འཕུལ་ཡོད།།【མི་ཚེ 人生 འཕུལ་ཐབས

消磨时光,闲度日子】ཕུལ་ཕྱིན་ཕུལ་བ་སོགས་ལ་མེད།།【ཕུལ་དུ་ཕྱིན་པ 殊胜,

优越 ཕུལ 殊胜,最好 ཕུལ་བv 献,奉上(敬)】གནས་སུ་འཕོ་བ་འས་འཕུལ་

ཡོད།།【འཕོ་བv 迁移,转移】ཕོ་཈་ཕོ་བྲང་སོགས་ལ་མེད།།【ཕོ་཈ 使者,信使

ཕོ་བྲང 宫殿】ནོར་ཞིང་འཕྱུགས་པ་འས་འཕུལ་ཡོད།།【ནོར་བ།འཕྱུགས་པ།v 错

误,错乱】སྒོ་ཕྱུགས་ཕྱུགས་རྫི་སོགས་ལ་མེད།།【སྒོ་ཕྱུགས 家畜 ཕྱུགས་རྫི 放牛

39
人,牧童 ཕྱུགས 反刍家畜 རྫི་བོ 监视者,守护者】རྐང་མེད་འཕྱེ ་བོ་འས་

འཕུལ་འཕྱེ།།【འཕྱེ་བོ 蹒跚而行；跛脚,瘸腿,爬行者 འཕྱེ་བv 走,行动】

རྒྱགས་ཕྱེ་ཕྱེ་བ་སོགས་ལ་མེད།།【རྒྱགས་ཕྱེ 途中干粮 རྒྱགསn 口粮,干粮 ཕྱེ་མ 粉,

细末 ཕྱེ་བv 分开,打开】
མཁའ་ལ་འཕྱོ་དང་འཕྱོན་མ་དང༌།།【འཕྱོ་བ།འཕུར་བ།v

翱翔 འཕྱོན་མ 娼妇,妓女】དར་འཕྱོར་སོགས་ལ་འས་འཕུལ་ཡོད།།【དར 丝,

绸 འཕྱོར་བv 装饰,打扮】ཕ་ཡི་སྡེ་ཚན་མདོ་ཙམ་བསྡུས།།

༼བ༽བ་དན་བ་བླ་བ་མོ་སོགས།།【བ་དན 飞幡,帛幅下垂别有长杆的悬旌；

帆,木船上的风帆 བ་བླ 砒石,石黄,信石 བ་མོ 母黄牛；霜】བ་རྐྱང་ཡིན་

པས་ཤེས་པར་བྱ།།མགྲིན་པའི་ལྦ་བ་ལ་ལྦ་ལ།།【ལྦ་བ 赘疣,项瘿,颈部甲状腺肿

ཆུ་ཡི་རྦ་རླབས་ར་རྦ་སྟེ【རྦ་རླབས
大形成的肉疣】 །། 波涛,浪潮 རྦ 波浪 རླབས

波浪】མི་མངོན་སྦ་བ་ས་སྦ་འོ།།【སྦ་བv 隐藏】ཁྱི་རྦད་རྦད་དེ་ཁ་རྦད་ཆེ།།【ཁྱི་

རྦད་པ 嗾犬,使狗咬人 ཁྱི 狗 རྦད་པv 唆使,差使 རྦད་དེ 彻底,完全 ཁ་རྦད

大话 རྦདn 夸张,夸大 adv 彻底,全体】ར་ལ་བ་བཏགས་ཤེས་པར་བྱ༑༑ལག་

པའི་སྦར་མོ་སྒྲོན་མེ་སྦར།།【སྦར་མོ 爪,手足掌 སྒྲོན་མེ 灯 སྦར་བv 点燃】སྦུར་

མ་ཁ་སྦུབས་ཕྱོགས་གཅིག་སྦམས།།【སྦུར་མ 剩草料,糠秕碎草 ཁ་སྦུབས་པ 器

口向下倒置 སྦུབས་པv 器口向下,覆 སྦམས་པv 聚集,汇合】ས་ལ་བ་

བཏགས་ཤེས་པར་བྱ།།སྐྲ་འབལ་བ་ནི་ཆོས་ལ་འབུངས།།【 འབལ་བv 扯 , 拔 , 挦

འབུངས་པv 勤奋,专心】ཐོག་འབུབས་མེ་འབུད་བདེ་འབོལ་ལེ།།【ཐོག་འབུབས་

པ 盖顶,支架屋顶 འབུབས་པv 支撑,架起 མེ་འབུད་པ 烧火,生火 འབུད་

པv 烧火 འབོལ་ལེ་བ 安闲,悠闲】ཆུ་ལུང་འབོགས་དང་བརྒྱལ་འབོག་སོགས།།

【འབོགས་པv 渡过 བརྒྱལ་བ།འབོག་པv 昏倒】འ་ཡིས་འཕུལ་བའི་བ་཈ིད་དོ།།

40
༼མ༽རྨ་བྱའི་ལུས་རྨ་ར་རྨ་ལ།།【རྨ་བྱ 孔雀 རྨ 疮伤,疤痕】སྨ་འབེབས་སྨ་ར་ས་

སྨ་ཡིན།།【སྨ་འབེབས 贬低,侮辱 སྨ་ར 胡须】གཡུལ་གྱི་དམག་ནི་ད་དམག་ལ།།

【གཡུལ 军事,战争 དམག 军队,兵；军事,战争】མུན་པའི་སྨག་རུམ་ས་སྨག་

གོ【མུན་པn
། 黑暗 སྨག་རུམ 黑暗,极度昏暗 སྨག 黑暗 རུམ 里面,内部】ངོ་

མཚར་རྨད་བྱུང་ར་རྨད་ལ།།【ངོ་མཚར 稀有,奇异 རྨད་བྱུང 稀有,好得出奇

རྨད་པadj 稀有,精美】བུ་སྨད་སྨད་ར་ས་སྨད་ཡིན།།【བུ་སྨད 母女 སྨད་ར 诋

毁,恶言谩骂 སྨད་པv 讥毁】འཚོ་བྱེད་སྨན་པ་ས་སྨན་ལ།།【འཚོ་བྱེད།སྨན་པ།

医生 འཚོ་བv 抚育,生存,长养 སྨན 药】

ཞན་ཅིང་དམན་པ་ད་དམན་ནོ།【ཞན་
།

པadj 差,下劣 དམན་པadj 下劣；低,不高】ལག་དམར་ཁ་དམར་ད་དམར་

ལ།།【ལག་དམར 凶手；屠户 དམར་པོadj 红色 ཁ་དམར 预言；担保,保

证】ཟོང་མིན་སྨར་རྐྱང་ས་སྨར་ཡིན།།【ཟོང 货物,实物 སྨར་རྐྱང 现金,现款】

ཁ་དོག་སྨུག་ནི་ས་སྨུག་ལ།།【སྨུག་པོ 紫色】བྱིང་རྨུགས་ཁྱིས་རྨུགས་ར་རྨུགས་སོ།།

【བྱིང་རྨུགས 昏沉 བྱིང་བv 沉陷,淹没；昏沉 རྨུགས་པ 咬；昏聩,神志模

糊】དམུས་ལོང་དམུས་བྱུང་ད་དམུས་ལ།།【དམུས་ལོང 天生盲 དམུས་བྱུང 灰心,

厌烦 དམུས་པv 厌烦,厌恶】ཕྱི་མ་ར་རྨུས་བྱས་ཀྱང་འགྲིག།【ཕྱི་མ 后面 རྨུས་

པ 厌烦,厌恶】བཙོག་པའི་ དམེ་ནི་ད་དམེ་ལ།།
【བཙོག་པ།དམེ།adj 肮脏,污秽】

སེར་སྣའི་སེར་རྨེ་ར་རྨེ་སྟེ།།【སེར་སྣ།སེར་རྨེ།悭吝,吝啬】ལུས་ཀྱི་སྨེ་བ་ས་སྨེ་ཡིན།།

【སྨེ་བ 痣】ཞིང་འདེབས་རྨོན་པ་ར་རྨོན་ལ།།【ཞིང་འདེབས 种田 རྨོན་པn 耕

སྨོན་ལམ་གདབ་པ་ས་སྨོན་ནོ【སྨོ
作】 །། ན་ལམ་གདབ་པ 发愿 སྨོན་ལམ 愿望 སྨོན་

པ 愿望,希望 གདབ་པv 陈述】མ་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་བསྡུས།།

41
༼ཙ༽དོན་གྱི་རྩ་བ་ར་རྩ་ལ།།【དོན་གྱི་རྩ་བ 要点,原则 རྩ་བ 根；根本】སྔོ་ཡི་

རྩྭ་ལ་ཝ་ཟུར་ཡོད།།【སྔོ།རྩྭ 草 ཝ་ཟུར 下加字 ཝ(写作三角形,故名)ཟུར 角

隅】གཏར་བྱེད་གཙག་བུ་ག་གཙག་ལ།།【གཏར་བv 刺针出血 ,放血治病

གཙག་བུ 放血的针或小刀 གཙག་པv 针刺出血】ས་དམར་བཙག་ནི་བ་

བཙག་གོ།【བཙགn 一种赤色泥土；赭石】དྲི་གཙང་གཙང་བ་ག་གཙང་ལ།།

【དྲི་མ 污垢 གཙང་བ 干净,纯洁】ནང་དུ་བཙང་བྱ་བ་བཙང་ངོ༌།།【བཙང་

བv 塞进,挤入】རྒྱལ་པོའི་བཙད་པོ་བ་བཙད་ལ།།【 བཙད་པོ 国王,尊者】རྩོད་

པ་བརྩད་པ་བ་རའི་བརྩད།།【རྩོད་པ 争论,纠纷 བརྩད་པv 争执,争辩】ཅོ་

འདྲིའི་མཐོ་བཙམ་བ་བཙམ་ལ།།【ཅོ་འདྲི་བ 竞赛,较量 མཐོ་བཙམ་པ 较量,抗

衡 བཙམ་པv 竞争】བྱ་བ་བརྩམ་བྱ་བ་རའི་བརྩམ།།【བརྩམ་པv 编纂；着手,

开始】འདུད་ཕྱག་བཙལ་བ་བ་བཙལ་ལ།།【འདུད་པ 恭敬 ཕྱག་བཙལ་བ 敬礼

བཙལ་བv 做,作】སྦྱིན་སོགས་བསྩལ་བ་བ་སའི་བསྩལ།།【སྦྱིན་པn 布施物,所

施 བསྩལ་བv 赐给,给与(敬)】མཆེ་བ་གཙིགས་པ་ག་གཙིགས་ལ།།【མཆེ་བ་

གཙིགས་པ 露出獠牙 གཙིགས་པv 龇(牙),露出(獠牙)】རྩིག་པ་བརྩིགས་པ་བ་

རའི་བརྩིགས།།【རྩིག་པ 墙,壁 བརྩིགས་པv 修砌,建筑】དབུ་ཡི་གཙུག་ཏོར་

གཙུག་གི་ནོར།།【དབུ 头,顶(敬)གཙུག་ཏོར 肉髻,发髻 གཙུག 头顶】ག་ཡིས་

འཕུལ་བས་ཤེས་པར་བྱ།།ལུགས་རྩ་བཙུགས་པ་བ་བཙུགས་སོ།【ལུགས་བཙུགས་པ
། 创

立制度 རྩ་བ་བཙུགས་པ 树立根基 ལུགསn 制度,规则,风尚 བཙུགས་པv

栽植,树立；开创】གནོད་པས་གཙེ་བ་ག་གཙེ་ལ།།【གནོད་པ 损害 གཙེ་བv

危害,损伤】རྩེད་མོ་རྩེ་བ་ར་རྩེ་སྟེ།།【རྩེད་མོ་རྩེ་བ 玩游戏 རྩེད་མོn 游戏,玩

笑 རྩེ་བv 游戏,玩耍】སྙིང་ནས་བརྩེ་བ་བ་རའི་བརྩེ།།【སྙིང 心,心思 བརྩེ་བ

悲悯】རྗེ་བོའི་གཙོ་བོ་ག་གཙོ་ལ།།【གཙོ་བོ 主尊】བཙོ་མ་གསེར་ནི་བ་བཙོ་ཡིན།།

42
【བཙོ་མ 纯净品 གསེར་བཙོ་མ 纯金】བརྡེག་བཙོག་འབག་བཙོག་བ་བཙོག་ལ།།

【བརྡེག་བཙོག 打,击,鞭笞 བརྡེག་པv 打,捶,鞭打 འབག་པn 污秽,污垢

བཙོག་པv 捶打 adj 肮脏,污秽】ཙོག་པུར་འདུག་སོགས་འཕུལ་ཡིག་སྤོངས།།

【ཙོག་པུ 高耸,直立状；蹲】བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་བ་རའི་བརྩོན།།【བརྩོན་

འགྲུས 勤奋,精进】ཁྲི་མུན་བཙོན་ར་བ་བཙོན་ནོ།།【ཁྲི་མུན།བཙོན་ར།监狱】

འབད་ཅིང་རྩོལ་སྒྲུབ་ར་རྩོལ་ལ།།【རྩོལ་སྒྲུབ 努力,用功 རྩོལ་བ།བརྩོན་པ།འབད་

པ།འགྲུས་པ།v 勤奋,努力】བཀའ་སོགས་སྩོལ་བ་ས་སྩོལ་ལོ།།【བཀའ་སྩོལ་བ 赐

教 སྩོལ་བv 赐予,给与(敬)】ཙ་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་བསྡུས།།

༼ཚ༽སྐྱོན་གྱི་མཚང་ནི་མ་མཚང་ལ།།【སྐྱོནn 过失,缺点 མཚངn 罪恶,过失】

མངོན་པར་འཚང་རྒྱ་འ་འཚང་ངོ༌【མངོ
།། ན་པར 最,极,特别 འཚང་རྒྱ་བ 成佛】

བར་མཚམས་མཚམས་ནི་མ་མཚམས་ལ།།【བར་མཚམས 中间,间隙 མཚམས 界,

分际,间隙】བློ་ལ་འཚམས་པ་འ་འཚམས་ཡིན།།【འཚམས་པv 相当,相称,适

合】ཡ་མཚན་ངོ་མཚར་མ་མཚར་ལ།།【ཡ་མཚན།ངོ་མཚར།稀有,稀奇】འཚར་

ལོང ས་འཚར་ནི་འ་འཚར་རོ【འཚར་ལོ
།། ངས 生长,发育 འཚར་བv 发育,成长】

མཚལ་ཀ་མཚལ་ལུ་མ་མཚལ་ལ།།【མཚལ་ཀ 朱砂,银朱 མཚལ་ལུ 白踵兽】ཕྱག་

འཚལ་བ་ནི་འ་འཚལ་ཡིན།།【ཕྱག་འཚལ་བ 敬礼 འཚལ་བv 做,作】ལྷན་སྐྱེས་

མཚེ་མ་མ་མཚེ་ལ།།【ལྷན་སྐྱེས 俱生 མཚེ་མ 孪生子】གནོད་པས་འཚེ་བ་འ་འཚེ་

ཡིན།།【གནོད་པ།འཚེ་བ།n 伤害,损伤】རྟ་སྐད་འོད་འཚེར་འ་འཚེར་ལ།།【རྟ་སྐད་

འཚེར 马嘶 འོད་འཚེར 光芒照耀 འཚེར་བv 鸣,叫,嘶；照射,放光】ལས་

ལ་འཚེར་བ་མཚེར་ཀྱང་སྣང༌།།【ལས་ལ་འཚེར་བ 厌烦工作 འཚེར་བ།མཚེར་བ།v

厌烦,不欲】ཆུ་གཏེར་མཚོ་ནི་མ་མཚོ་ལ།།【མཚོ 湖】སྐྱོང་ཞིང་འཚོ་བ་འ་འཚོ་

43
ཡིན།།【སྐྱོང་བ།འཚོ་བ།v 抚育,养育,饲养】མགོ་བོའི་མཚོག་མ་མ་མཚོག་ལ།།

【མཚོག་མ 囟门,头顶,额前发际往上四指处】བརྡེག་འཚོག་འཚོག་སོགས་

འ་འཚོག་གོ།【བརྡེག་པv 打,捶 འཚོག་པv 打,捶】གྲི་མདུང་མཚོན་ཆ་མ་མཚོན་

ལ།།【གྲི 刀 མདུང 矛,戟 མཚོན་ཆ 武器,兵器】ཚོན་རྩི་སོགས་ལ་མས་འཕུལ་

སྤོངས།།【ཚོན་རྩི 油漆 ཚོན 颜料 རྩི 汁,液,漆】བཀའ་བཀྱོན་དགོངས་འཚོམས་

འ་འཚོམས་ལ།།【བཀའ་བཀྱོན 面责,呵斥 དགོངས་པ་འཚོམས་པ 发怒,生气】

ཁང་པའི་ཚོམས་སོགས་འཕུལ་ཡིག་སྤོངས།།【ཚོམསn 大厅,客厅】ཚ་ཡི་འཇུག་པ་

མདོ་ཙམ་མོ།།

༼ཛ༽མཁས་ཤིང་མཛངས་པ་མ་མཛངས་ལ།།【མཁས་མཛངས 贤明,胆识皆备

མཁས་པ 熟练；聪明 མཛངས་པ 勇武；贤明；聪明】དབུལ་པོ་ལག་འཛངས་

འ་འཛངས་སོ།།【དབུལ་པོ 穷人 ལག་འཛངས 手头拮据 འཛངས་པv 耗尽,

用完】བྱ་བ་མཛད་པ་མ་མཛད་ལ།།【མཛད་པv 做,作(敬)】རྒུད་ཅིང་འཛད་པ་

འ་འཛད་དོ།།【རྒུད་པv 衰败,破落 འཛད་པv 衰败,耗尽,完尽】མཐུན་པའི་

མཛའ་བོ་མ་མཛའ་ལ།།【མཛའ་བོ 朋友；男友,丈夫 མཛའ་བadj 亲近,友爱】

ཆུད་འཛའ་བ་ནི་འ་འཛའ་ཡིན།།【ཆུད་འཛའ་བ 浪费,虚耗,空耗 འཛའ་བv

耗费,抛费】རྒྱགས་ཀྱི་མཛར་བ་མ་མཛར་ལ།།【མཛར་བ 途中口粮】ཐུར་དུ་

འཕྱང་འཛར་འ་འཛར་རོ།【
། འཕྱང་བv 悬,垂,吊 འཛར་བv 下垂,曳垂】ཤ་ཡི་

མཛེར་པ་འཛེར་ཀྱང་སྣང༌།།【མཛེར་པ།འཛེར་པ།疣,瘊子】གྲེ་བ་ལྕགས་འཛེར་འ་

འཛེར་ཡིན།།【གྲེ་བ 喉 འཛེར་བv 嘶哑,失声 ལྕགས་འཛེར 铁钉 འཛེར་མ 钉

子】ནོར་བའི་འཛོལ་ནི་འ་འཛོལ་ལ།།【ནོར་བv 错误,失当 འཛོལ་བv 错误】

མཛོལ་བུ་མཛོད་སོགས་མ་ཡིས་འཕུལ།།【མཛོལ་བུ 网罟,陷阱 མཛོདn 库,仓库,

44
藏】ཛ་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་མོ།།

༼ཝ༽ཝ་ཁར་ཝ་རྒྱུ་ཝ་ལེར་གསལ།།【ཝ་ཁ 廊檐上的水槽口,滴水槽 ཝ 狐狸

རྒྱུ་བv 走,游动 ཝ་ལེ 清楚,明显】ཕ་ཝང་པི་ཝཾ་འཛུམ་ཝང་ཝང༌།།【ཕ་ཝང 蝙

蝠 པི་ཝཾ 琵琶 འཛུམ་ཝང་ཝང 笑吟吟,笑嘻嘻 འཛུམ་པv 含笑,微笑】ཝ་

ལོང་ལ་སོགས་ཝ་སྡེ་བསྡུས།།【ཝ་ལོང 耳环】

༼ཞ༽རྣམ་གཞག་མ཈མ་གཞག་ག་གཞག་ལ།།【རྣམ་གཞག 安 立 , 设 置 , 论 述

མ཈མ་གཞག 定 ,平等住, 根本定】ས་ལ་བཞག་ཟིན་བ་བཞག་གོ། 【བཞག་

པ།གཞག་པ།v 放置,陈列；树立,建立】འཇའ་འམ་གཞའ་ཚོན་ག་གཞའ་ལ།།

【འཇའ་ཚོན།གཞའ་ཚོན།虹 ,彩虹】རླན་གྱི་བཞའ་ནི་བ་བཞའ་ཡིན།།【རླན་པ

潮湿,湿润 བཞའ 潮湿,湿润】བློ་ཡིས་གཞལ་བྱ་གས་འཕུལ་ཡོད།།【གཞལ་བv

计量,衡量；分析,观察】ཞལ་ལྕེ་ཞལ་དཀར་སོགས་ལ་མེད།།【ཞལ་ལྕེ 法律,

王法 ཞལ་དཀར 瓷碗】པགས་པའི་གཡང་གཞི་ག་གཞི་ལ།།【གཡང་གཞི 皮,全

人皮；全皮坐垫】ཞི་བདེ་ཞི་བ་སོགས་ལ་མེད།།【ཞི་བདེ 太平,和平 ཞི་བ

寂静,平静】བྲན་གཡོག་བཞུན་པ་བ་བཞུན་ལ།།【བྲན 奴隶,仆役 གཡོག 奴仆

གཡོག་བཞུན་པོ 驯服的奴仆,得力的佣人 བཞུན་པོadj 热情积极】གསེར་

ཞུན་ཞུན་ཐར་སོགས་ལ་མེད【གསེ
།། ར་ཞུན་མ 金液 ཞུན་ཐར 锻炼 ཞུན་མ 溶液】

ཐུགས་ཀྱི་བཞེད་པ་བ་བཞེད་ལ།།【བཞེད་པv 承认；愿望,爱好(敬)n 主张,

见解】ཞེད་སྣང་སོགས་ལ་བས་འཕུལ་སྤོངས།།【ཞེད་སྣང 恐怖,威慑 ཞེད་པv

害怕,畏惧】ཕན་པའི་གཞེན་བསྐུལ་ག་གཞེན་ལ།།【གཞེན་བསྐུལ 勉励,鼓励

གཞེན་པv 鼓励,促使提醒】ཞེན་ཆགས་སོགས་ལ་འཕུལ་ཡིག་སྤོངས།།【ཞེན་

45
ཆགས 贪恋 ཞེན་པ 贪恋】འཚོ་ཞིང་གཞེས་པ་ག་གཞེས་ལ།།【འཚོ་ཞིང་གཞེས་པ

健在 གཞེས་པv 活,住留人世间】ཕྱག་བཞེས་བཞེས་སོགས་བ་བཞེས་སོ།【ཕྱག་
།

བཞེས་པ 接受别人的敬礼 བཞེས་པv 享受,使用；拿,采取(敬)】རྟ་ལ་

བཞོན་པ་བ་བཞོན་ལ།།【བཞོན་པv 乘坐,乘骑】ན་ཕྲའི་གཞོན་ནུ་ག་གཞོན ་ཡིན།།

【ན་ཕྲ 年幼 ནn 年龄 ཕྲ་མོadj 细小 གཞོན་ནུ 青年人】

ཞ་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་

ཙམ་མོ།།

༼ཟ༽རྣོ་ཞིང་གཟང་རིང་ག་གཟང་ལ།།【གཟང་རིང 尖而长 གཟངadj 锋利,锐,

尖】གཤིས་བཟང་བཟང་པོ་བ་བཟང་ངོ༌།།【གཤིས་ཀn 本性,品质 བཟང་པོadj

美好,贤善】ཁྲོ་བོ་མི་བཟད་བ་བཟད་ལ༑༑【མི་བཟད་པ 凶猛,忿恨,残暴

བཟད་པadj 温良,驯服,温雅】འཛད་པའི་ཟད་ལ་བས་འཕུལ་མེད།།【ཟད་པv

完,尽】སེམས་ལ་གཟན་དང་གྲྭ་གོས་གཟན།།【གཟན་པv 伤害,妨害 གྲྭ་གོས 僧

衣 གཟན 披单】གཅན་གཟན་སོགས་ལ་གས་འཕུལ་ཐོབ།།【གཅན་གཟན 有利

爪獠牙的肉食猛兽】ནམ་མཁའི་གཟའ་ནི་ག་གཟའ་ལ།།【གཟའ 矅(日月五

星等)】བཟའ་མི་རྒྱ་བཟའ་བ་བཟའ་ཡིན།།【བཟའ་མི 夫妻 རྒྱ་བཟའ 汉公主(多

指文成公主或金城公主)བཟའ 妇女,女人】ནོར་བུའི་གཟི་ནི་ག་གཟི་ལ།།

【གཟི 亚玛瑙,猫睛石】ཆང་གི ས་བཟི་བ་བ་བཟི་འོ།།【ཆང 酒 བཟི་བv 醉】

དྲིན་ལན་གཟོ་བ་ག་གཟོ་ལ།།【དྲིན་ལན 报恩,报答 གཟོ་བv 酬谢,报答】ལས་

ཀ་བཟོ་བ་བ་བཟོ་ཡིན།།【བཟོ་བv 制造,做,作】དང་པོའི་གཟོད་མ་ག་གཟོད་ལ།།

【གཟོད་མn 本来,最初】ཁྲོ་མེད་བཟོད་པ་བ་བཟོད་དོ།【
། བཟོད་པ 忍,忍受】

ཟླ་བ་ཟློ་བ་རྗེས་ཟློས་དང༌།།【ཟླ་བ 月亮 ཟློ་བv 反复念诵 རྗེས་ཟློས 照样念诵,

随声附和】བཟླ་བྱ་བཟློག་པ་ཚོགས་སོགས་བཟླུམས།།【བཟློག་པv 回遮,阻挡,

46
遮拦 ཚོགས་བཟླུམས 积善,积累资粮；汇集 ཚོགསn 善业,资粮 བཟླུམསv

团拢,聚合】ཟ་ལ་ལ་བཏགས་ཤེས་པར་བྱ།།ཟ་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་བསྡུས།།

༼འ༽འོ་སྐོལ་ཤྭ་འོད་འོབས་སུ་ལྷུང༌།།【འོ་སྐོལ 我们 ཤྭ་འོད 洪水 ཤྭ 洪水 འོད་པ

山洪 འོབསn 沟,坑 ལྷུང༌བv 坠落】འོལ་ཚོད་ལ་སོགས་འ་སྡེ་བསྡུས།།【འོལ་ཚོད

粗略估计,臆断设想】

༼ཡ༽ལག་པས་གཡབ་གཡུགས་ག་གཡབ་ལ།།【གཡབ་གཡུགས 挥舞 གཡབ་པv

招手,挥舞 གཡུགས་པv 甩动,摇摆】རྔ་ཡབ་རླུང་ཡབ་སྔོན་འཇུག་མེད།།【རྔ་

ཡབ 乌仗那 རླུང་ཡབ 风扇,扇子】གཡམ་རྒྱུག་རྡོ་གཡམ་སྐྱི་གཡའ་བ།།【 གཡམ་

ལ་རྒྱུག་པ 随声附和；追随 གཡམn 附带,随后 རྒྱུག་པv 跑 རྡོ་གཡམ 天然

石板 གཡམ་པn 天然石片 སྐྱི་གཡའ་བ 毛竖,毛骨悚然 སྐྱི་མོ 皮膜 གཡའ་

བv 颤抖,颤栗】གཡར་དམ་ཁ་གཡལ་གཡུར་དུ་ཟ།།【གཡར་དམ 誓言,承诺

གཡརn 口,脸面(敬)ཁ་གཡལ 打哈欠 གཡལ་བv 打哈欠 གཡུར་ཟ་བ 熟透,

十分成熟】ལེ་ལོའི་རྣམ་གཡེང་ལོག་པར་གཡེམ།།【ལེ་ལོ 懒惰,懈怠 རྣམ་གཡེང

懒散,懈怠 གཡེང་བ 心散逸,懈怠 ལོག་པadj 错误,颠倒,邪妄 གཡེམ་པv

淫乱,苟合】གཡེལ་མེད་གཡོ་སོགས་གས་འཕུལ་ལོ།།【གཡེལ་བ 心散逸；忘

记 གཡོ 狡黠,谄】ཡ་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་བསྡུས།།

༼ར༽རྐང་པའི་བརླ་དང་ཡ་མ་བརླ།།【བརླ 大腿 ཡ་མ་བརླ 空而无实,无意义,

不真实】བརླང་སོར་སྤྱོད་པ་ཆུ་ཡིས་བརླན།།【བརླང་སྤྱོད 粗暴行为 བརླང་པོadj

粗暴,犷戾 བརླན་པv 浸湿,弄湿】གདོན་གྱིས་བརླམས་པ་མི་འགྱུར་བརླིང༌།།

47
【གདོན 魑魅,邪魔 བརླམས་པv 唆使；迷惑 བརླིང༌པོadj 稳定不动摇】

བས་འཕུལ་ར་ལ་ལ་བཏགས་སོ།།ར་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་མོ།།

༼ལ༽ལྭ་གོས་གྱོན་པ་ལ་ལ་དག།【ལྭ་གོས 褐衣,毪子衣服 ལྭ་བ 褐子,生毪子,

未经漂洗搓揉的手工毛织品 ལ་ལ 有些,某些,个别】ལདྐའི་ལམ་དུ་ལར་

རྒྱ་ལུད།།【ལདྐ 楞伽 ལམ 道路 ལར་རྒྱ 一般 ལར 总之；根本 ལུད 肥料 ལུད་

པn 痰 v 溢,器满外流】ལན་གཅིག་ལབ་པ་ལོས་ཡིན་ཏེ།།【ལན་གཅིག 一次

ལན 次,回 ལབ་པv 讲,说 ལོསadv 一定,当然】

ལུ་མའི་ཆུ་སོགས་ལ་སྡེ་བསྡུས།།

【ལུ་མ 沼泽,草地上的水坑】

༼ཤ༽རྩོད་པའི ་གཤགས་འབྱེད་ག་གཤགས་ལ།།【གཤགས་འབྱེད 分 别 , 分 辨

གཤགས་པ།v 劈开,剖开】཈ེས་ལྟུང་མཐོལ་བཤགས་བ་བཤགས་སོ།།【཈ེས་ལྟུང

堕罪 མཐོལ་བཤགས 发露忏悔 བཤགས་པv 忏悔】བོན་པོའི་གཤང་དཀྲོལ་ག་

གཤང་ལ།།【བོན་པོ 苯教 གཤང 单钹(一种苯教乐器)】མི་གཙང་བཤང་གཅི་

བ་བཤང་ངོ༌།།【བཤང་བ 大便,屎 གཅི་བ 尿】རིམ་པ་གཤམ་ནི་ག་གཤམ་ལ༑༑

【རིམ་པ 次序等级 གཤམ 下面,后面】གཡུལ་མཆོད་བཤམས་པ་བ་བཤམས་

སོ【གཡུལ
།། 战场,阵地 མཆོད་པ 供品 བཤམས་པv 准备,布置,陈列】བདེན་

པའི་གཤའ་མ་ག་གཤའ་ལ།།【གཤའ་མadj 正确,真实不虚】ལུག་བཤའ་བགོ་

བཤའ་བ་བཤའ་ཡིན【ལུག
།། 绵羊 བགོ་བཤའ 分配,分割 བཤའ་བv 杀,屠宰；

分配,划分 བགོ་བv 分配,划分】

རྨོ་བྱེད་ཐོང་གཤོལ་ག་གཤོལ་ལ།།【ཐོང་།གཤོལ།

犁 རྨོ་བv 耕,挖地,犁田】བྱ་བ་ཕྱི་བཤོལ་བ་བཤོལ་ལོ།།【ཕྱི་བཤོལ 推迟,往后

移 བཤོལ་བv 推迟,延缓】ཤེ་སྦྱོར་ཤེ་མོང་ཤེ་རྐྱང་ལ།།【ཤེ་སྦྱོར 交媾 ཤེ་མོང 体

48
力,气力 ཤེ 力量,体力,元气】གཤེ་གཤེ་གཏོང་བ་ག་གཤེ་ཡིན།།【གཤེ་གཤེ་

གཏོང་བ 谩骂 གཤེ་བv 骂,詈骂】བརླན་གྱིས་གཤེར་བ་ག་གཤེར་ལ།།【གཤེར་

བadj 潮湿,湿润】ཕན་ཚུན་གཏམ་བཤེར་བ་བཤེར་རོ།།【གཏམ་བཤེར 审核其

言论；口头较量 བཤེར་བv 比较,对照；检查】ཤ་ཡི་འཇུག་པ་མདོ ་ཙམ་

བསྡུས།།

༼ས༽གཞན་ལ་གསང་བ་ག་གསང་ལ།།【གསང་བv 守密,秘藏,秘而不使人知】

དྲི་མ་བསང་བྱ་བ་བསང་ངོ༌།།【བསང་བv 清洗,涤荡】འོད་སེམས་གསལ་བ་ག་

གསལ་ལ།།【གསལ་བ 显明,清楚明白】སྐྱོན་རྣམས་བསལ་བ་བ་བསལ་ཡིན།།

【བསལ་བv 清除,消灭】དྲིལ་བུ་གསིལ་བ་ག་གསིལ་ལ།།【དྲིལ་བུ 铃铛 གསིལ་

བv 摇晃,振动】དུམ་བུར་བསིལ་བ་བ་བསིལ་ལོ།།【དུམ་བུ 碎片,小块 བསིལ་

བv 劈开,分散】ངག་གི་གསུང་ནི་ག་གསུང་ལ།།【གསུང 言语,话(敬)】དྲི་ངད་

བསུང་བ་བ་བསུང་ངོ༌།།【དྲི་མ།ངད།བསུང 气味】ཤིང་སོགས་གསེ་བྱ་ག་གསེ་ལ།།

【གསེ་བv 劈开,砍开】རི་དྭགས་བསེ་རུ་བ་བསེ་འོ།།【རི་དྭགས 食草饮水的

野栖兽类 བསེ་རུ 犀牛】ཀོ་བསེའི་བསེ་ཁྲབ་བ་བསེ་ཡིན།།【ཀོ་བསེ 漆革,油

漆皮革 བསེ་ཁྲབ 油漆皮革铠甲 བསེ 漆革,油漆布 ཁྲབ 铠甲】གྲངས་ཀྱི་

གསུམ་ནི་ག་གསུམ་ལ།།【གསུམ 三】སྣོད་ཁ་བསུམ་བྱ་བ་བསུམ་མོ།།【བསུམ་པv

捆束,收扎】ལྟོ་བའི་གསུས་པ་ག་གསུས་ལ།།【ལྟོ་བ།གསུས་པ།腹,肚子】མགྲོན་

པོ་བསུས་པ་བ་བསུས་ཡིན།།【མགྲོན་པོ 宾客,客人 བསུས་པv 迎接】ཁ་གསག་

མཁས་ནི་ག་གསག་ལ།།【ཁ་གསག 言语动听；谄曲奉承】དགེ་བ་བསག་བྱ་བ་

བསག་གོ།【 བསག་པv 修 集 , 造作 , 积累 】རྙིང་མིན་གསར་པ་ག་གསར་ལ།།

【གསར་པadj 新的】གྲབས་ཀྱི་ཨང་བསར་བ་བསར་སྣང༌།།【གྲབསn 预备,

49
准备 ཨང་གསར 预备,准备 བསར་བv 准备,预备】ནེ་འུ་གསིང་ནི་ག་གསིང་

ལ།།【ནེའུ་གསིང 草坪,青草地 གསིང་མn 青草坪,草地】ཆང་སོགས་བསིང་བྱ་

བ་བསིང་ངོ༌།།【བསིང་བv 滤净,过滤】རིན་ཆེན་གསེར་ནི་ག་གསེར་ལ།།【རིན་

ཆེན 珍宝 གསེར 金子】འཇམ་རླུང་བསེར་བུ་བ་བསེར་ཡིན།།【འཇམ་རླུང་།བསེར་

བུ།微风,和风】གསོ་སྤྱད་ཀྱིས་གསོ་ག་གསོ་ལ།།【གསོ་སྤྱད 医疗器械 གསོ་བv

医治 སྤྱདn 工具,器具】ངལ་བ་བསོ་བ་བ་བསོ་འོ།།【བསོ་བv 休息,解除疲

劳】སྲོག་ཆགས་གསོད་པ་ག་གསོད་ལ།།【སྲོག་ཆགས 有情,众生 གསོད་པv 杀

死】དགེ་བའི་བསོད་ནམས་བ་བསོད་ཡིན།།【བསོད་ནམས 福德】ཆོས་སྲུང་འོད་

སྲུང་སྐུ་སྲུང་དང༌།།【ཆོས་སྲུང 护法 འོད ་སྲུང 饮光,迦叶 སྐུ་སྲུང 警卫,卫士】

ཚུལ་ཁྲིམས་བསྲུང་བྱ་འོ་བསྲུབ་བྱ།།【སྲུང་བ།བསྲུང་བ།v 保卫,守护；遵守 ཚུལ་

ཁྲིམས 戒律 འོ་མ 奶,乳 བསྲུབ་པv 搅,冲打】རིང་བསྲེལ་མ཈མ་བསྲེ་མེར་བསྲོ་

བསྲབ།།【རིང་བསྲེལ 佛骨,舍利 བསྲེལ་བv 增长,加多 བསྲེ་བv 混合,搀杂

བསྲོ་བv 晒干,烤热 བསྲབ་པv 减轻,冲淡,弄薄】གྱེན་དུ་བསླང་བྱ་སྐྱོན་གྱིས་

བསླད།།【བསླང་བv 立起,竖立 བསླད་པv 沾染,搀杂】བསླབ་ལྡན་དགེ་སློང་

ཆོས་ལ་སློབས།།【བསླབ་པv 学习,教授 n 戒,梵行 དགེ་སློང 比丘,净乞食,

乞士 སློང་བv 乞讨,募化 སློབསv 学习,教授】

ས་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་བསྡུས།།

༼ཧ༽དམར་ཧང་ཧང་ནི་མདོག་ཧར་པོ།།【ཧང་ཧང 空空,空洞无物状 ཧར་

པོadj 鲜艳,艳丽】ཧད་ཀྱིས་ལངས་ནས་ཧུར་རེ་ལྟ།།【ཧད་ཀྱིས 突然,忽然

ལངས་པv 站起,立着 ཧུར་རེ་བ 注视,凝视】ཧུར་ཀྱང་ཧྲིབ་ལ་ཧོལ་རྒྱུག་བྱེད།།

【ཧུར་པོadj 勤快,认真,敏捷 ཧྲིབ་ཀྱིས 瞬息,快,一刹那 ཧོལ་རྒྱུག 潦草,

马虎】ལྷག་པོ་མདུན་ལྷགས་གཡང་དུ་ལྷུང༌།།【ལྷག་པོn 剩余部分；增加部

50
分 མདུན་དུ་ལྷགས་པ 到了前面 ལྷགས་པv 达到,到来 གཡང 悬崖,险地

ལྷུང་བv 坠落】ལྷད་མེད་ལྷུར་ལེན་ལམ་དུ་ལྷོངས།།【ལྷད་མེད 无杂质 ལྷད 杂

质 ལྷུར་ལེན 承担,接受 ལྷོངས་པv 进入,到达】ཧ་ཡི་འཇུག་པ་མདོ་ཙམ་མོ།།

༼ཨ༽ཨམ་ཕྲག་ཨེན་ཙམ་ཨི་ཐི་བ།།【ཨམ་ཕྲག 怀包,大襟包,藏式长袍的宽

绰胸襟 ཨེནadj 少量,稍微 ཨི་ཐི་བ 精要,要义】ཨོ་རྒྱན་ཨོལ་མདུད་ཨཾ་སྭ་སྟི།།

【ཨོ་རྒྱན 邬金,乌仗那 ཨོལ་མདུད 喉结 ཨོལ་བ 喉部 མདུད་པ 结,线结 ཨཾ་

སྭ་སྟི 愿 吉 祥 】གསལ་བྱེད་ཀ་ནས་ཨ་བར་དུ།།འཕུལ་དང་མིང་གཞི་བྱེ་བྲག་

ཏུ།།བརྟགས་པས་རབ་དབྱེ་དང་པོ་བསྡུས།།

ཕོ་མོ་མ་ནིང་རང་རང་གི【ཕོ
། 阳性 མོ 阴性 མ་ནིང 中性】
ར་བཏགས་ཅན་རྣམས་

སྒྲ་མཐུན་ལ།།མདངས་བཀྲ་རྣམ་བཀྲ་པྲ་ཕབ་པ།།【མདངས་བཀྲ་བ 光彩灿烂,颜

色鲜艳 མདངསn 光彩,色泽 བཀྲ་བv 鲜明显现 རྣམ་བཀྲ།རྣམ་པར་བཀྲ་བ།

鲜艳,光耀,灿烂 པྲ་ཕབ་པ 圆光占卜,看圆光 པྲ 圆光 ཕབ་པv 确定,落实】

མགོ་སྐྱེས་སྐྲ་དང་སྤྲ་ཆལ་སྤྲ།།【སྐྲ 头发 སྤྲ་ཆལ 不中用,糊涂,不明事理 སྤྲ 猿】

སྦོས་ནས་སྐྲངས་པ་སྤྲང་པོ་མང༌།།【སྦོས་པv 肿胀 སྐྲངས་པv 发肿 སྤྲང་པོ 乞丐】

གནོད་བྱེད་བསྐྲད་དང་ལག་ཏུ་སྤྲད།།【བསྐྲད་པv 驱逐,流放 སྤྲད་པv 交付,给

དགོངས་དོན་བཀྲལ་དང་ངོའི་དཔྲལ་བ།།【བཀྲལ་བv 解释,注释 ངོ 脸དཔྲལ་

与】

བ 额】སྣལ་སྐུད་དཀྲིས་དང་ཞོའི་སྤྲིས་མ།།【སྣལ་མ 织物的经线和纬线 སྐུད་

པ 线 དཀྲིས་པv 缠,绕,包裹 ཞོ 酪 སྤྲིས་མn 凝皮(凝结在小便或奶汁上

的浮皮)】ཇ་ཞོ་དཀྲུགས་དང་རྡུལ་སོགས་སྤྲུགས།།【ཇ་དཀྲུགས་པ 打酥油茶

དཀྲུགས་པv 搅动混合རྡུལ 尘,细末 སྤྲུགས་པv 抖落,抖】

ཁ་དོག་ཁྲ་བོ་ཕྲ་མེན་

51
ཕྲ།།【ཁྲ་བོ 杂色,花色 ཕྲ་མེན 非人,鬼神 ཕྲ 装饰品 ཕྲ་མོadj 细小】ཁྲག་

ཐིགས་བརྒྱ་ཕྲག་ཕྲག་ལ་གཟར།།【ཁྲག་ཐིགས 血滴 ཁྲག 血 ཐིགས་པn 点滴,水

滴 བརྒྱ་ཕྲག 成百 ཕྲག 次,组 ཕྲག་པ 肩膀,肩头 གཟར་བv 披搭,悬挂,垂下】

ཆགས་ཞེན་འཁྲི་བ་ཉུང་ངུར་འཕྲི།།【འཁྲི་བ 贪恋 ཉུང་ངུ 少,不多 འཕྲི་བv 减

少】ཁྲུ་གང་ཕྲུ་མ་རྫ་མའི་ཕྲུ།།【ཁྲུ་གང 一肘长 ཁྲུ 肘长 ཕྲུ་མ 衣胞,胎盘；军

营；王宫,宫殿 རྫ་མ 陶器 ཕྲུ་བ 陶器,瓦器】ཁྲག་ཁྲུག་ནད་དང་ཟ་ཕྲུག་བྱེད།།

【ཁྲག་འཁྲུག 血分失调病 འཁྲུག་པv 错乱,紊乱 ཟ་ཕྲུག=ཟ་འཕྲུག 皮肤发

痒 འཕྲུག་པv 搔,抓 ཟ་བ 痒】འཁོར་བའི་འཁྲུལ་པ་ཐབས་འཕྲུལ་ཆེ།།【འཁོར་བ

轮回 འཁྲུལ་བ 错乱,迷乱 ཐབས་འཕྲུལ 妙计,权术 ཐབསn 办法,方便,谋

略 འཕྲུལ་བv 幻化,变幻】ཞེ་ནས་ཁྲོས་དང་འོད་འཕྲོ་འཕྲོས།།【ཞེ 心思 ཁྲོས་པv

发怒,嗔恨 འོད 光 འཕྲོ་བ།འཕྲོས་པ།v 放射,照射】དུར་ཁྲོད་རི་ཁྲོད་སྐུ་ཁམས་

འཕྲོད།།【 དུར་ཁྲོད 天葬场,尸林 དུར 天葬场,坟地 ཁྲོད 内部,中间 རི་ཁྲོད

山间；山中小庙 སྐུ་ཁམས 身体,贵体 འཕྲོད་པོadj 适合,相宜】ཁྲོམ་དུ་མེ་

སྟག་དམར་ཕྲོམ ་ཕྲོམ【ཁྲོ
།། མ 市场,集市；街道 མེ་སྟག 火花,火星 ཕྲོམ་ཕྲོམ 极

圆状,滴溜圆；灿烂,光明貌】ནང་ཁྲོལ་ཤ་དང་སོ་སོར་ཕྲོལ།།【ནང་ཁྲོལ 内

脏,脏腑 སོ་སོ 各自,分别 ཕྲོལv 分散,分离】ཆོས་གོས་གྲྭ་དང་དྲ་ཕད་འཛི

ྭ ན།།

【ཆོས་གོས 法衣གྲྭ་པ 僧人 དྲ་ཕད 网兜,网袋 དྲ་བ 网 དྲྭ 网 ཕད 口袋འཛིན་

པv 执持】སྙེ་མའི་གྲ་མ་མི་དྲ་མ།།【སྙེ་མ 禾穗,穗子 གྲ་མ 谷物粒端细毛；

兽毛的尖端 དྲ་མadj 精明,能干,高尚】གྲགས་པ་ཆེ་དང་ཐལ་དྲགས་པ།།

【གྲགས་པ 声名,名望 ཐལ་དྲགས་པ 过当,过分 ཐལ་བ 过分,失当 དྲགས་པ

太,过分】གྲངས་མེད་དྲང་པོའི་ལམ་དུ་དྲངས།།【གྲངས་མེད 无数,无量；阿

僧祗 གྲངས་ཀ 数目 དྲང་པོadj 直,不弯 དྲངས་པv 拖,拉；

引导,带领】གྲལ་

52
རིམ་དྲལ་པོས་ཁྲིམས་ལུགས་དྲལ།།【གྲལ་རིམ 座次 གྲལ 行列,列次 དྲལ་པོ 哥

哥 ཁྲིམས་ལུགས 法规,律例 ཁྲིམས 成规,戒律,法律 དྲལ་བv 撕烂,毁坏,

违反】སྤྱང་པོའི་གྲུང་དང་རྩ་བའི་དྲུང༌།།【སྤྱང་པོ།གྲུང་པོ། adj 伶俐,敏捷,聪慧

རྩ་བ།དྲུང༌།根本】ལམ་གྱི་འགྲུལ་དང་རུལ་བའི་འདྲུལ།།【འགྲུལ་པ 行人,旅客

རུལ་བ།འདྲུལ་བ།腐烂,坏烂】འགྲེ་ལྡོག་བྱེད་སར་འདྲེ་གདོན་མང༌།།【འགྲེ་ལྡོག

打滚,翻转 འགྲེ་བv 打滚,翻转 ལྡོག་པv 返,回,还 འདྲེ་གདོན 鬼魔 འདྲེ 鬼,

非人 གདོན 魑魅,邪魔】གྲོངས་པའི་ཚེ་ན་ཞིང་དུ་དྲོངས།།
【གྲོངས་པv 死亡ཞིང

佛土 དྲོངསv 拖,拉；引导,带领】ཟས་གྲོན་ཆེ་ཡང་དྲོན་མོར་ཟོས།།【ཟས་གྲོན

食物费用 ཟས 食物 གྲོན་པn 消费,开支 དྲོན་མོadj 温暖,冷热适中 ཟོསv

吃】ཐོས་པའི་སྒྲ་དང་འབྲོག་པའི་སྦྲ།།【ཐོས་པv 闻,听到 སྒྲ 声音 འབྲོག་པ 牧

民 སྦྲ 牛毛帐篷】གྲང་རེག་ཡིན་གྲང་བྲང་འགྲོའི་བྲང༌།།【གྲང་རེག 冷触 གྲང་བ

寒冷 ཡིན་གྲང 虽然是 བྲང་འགྲོ 胸行,蛇的异名 བྲང 胸膛；

住处,住宅】

ཟས་ཀྱིས་འགྲངས་དང་རྗེས་སུ་འབྲངས།།【འགྲངས་པv 饱足,果腹 འབྲངས་པv

随行,跟随】སྟ་གོན་གྲབས་དང་ཐུན་རྡོས་བྲབས།།【སྟ་གོན 准备,前行,加行

གྲབསn 预备,准备 ཐུནn 真言芥子,真言 བྲབས་པv 抛,洒； རྒྱ་གྲམ་

打,击】

གྲམ་ཐང་བྲམ་ཟེའི་རིགས།།【རྒྱ་གྲམ 十字形,交叉形 གྲམ་ཐང 鹅卵石滩 གྲམ་

པ 鹅卵石,河床 ཐང 平地,平坝 བྲམ་ཟེའི་རིགས 婆罗门种姓 བྲམ་ཟེ 梵志,

婆罗门 རིགས 种族,种姓】ཤ་གྲིའི་དྲི་མ་཈མས་པའི་བྲི།།【ཤ་གྲི 切肉刀 གྲི 刀

དྲི་མ 气味；污垢 ཈མས་པ།བྲི་བ།v 衰败,减弱】བློ་རིག་གྲིམས་དང་ཟས་ཚོང་

བྲིམས།།【བློ་རིག 心思,精力 གྲིམས་པ 聪明,伶俐 ཟས་བྲིམས་པ 行食,依次分

发食品；设席,陈列饮食 ཚོང n 贸易,商务 བྲིམས་པv 分配,散发】ཡུལ་

གྲུའི་གྲུ་དང་བྲུ་བ་ཚ།།【 ཡུལ་གྲུ 境遇,地方 གྲུ 船；角隅 བྲུ་བ་ཚ་བ 饥饿 བྲུ་བ

53
肚子】མགྲིན་པའི་གྲེ་བ་འཇལ་བྱེད་བྲེ།།【གྲེ་བ 喉 འཇལ་བྱེད 计量单位 བྲེ 藏

升 འཇལ་བv 衡量,测定】དཀའ་འགྲེལ་རྩོམ་དང་འབྲེལ་ཆགས་པ།།【དཀའ་

འགྲེལ 释难,注解 འགྲེལ་བv 解释,注释 འབྲེལ་ཆགས་པ 有条理；有联系

འབྲེལ་བ 连接,互相关联 ཆགས་པv 附着；

形成】གྲོ་ནས་དྲོ་སར་རྐང་བྲོ་སྐྲབ།།

【གྲོ 小麦 ནས 青稞 དྲོ་ས 温暖的地方 དྲོ་པོ 温,不凉 རྐང་བྲོ 舞蹈 བྲོ 舞蹈,

跳舞 སྐྲབ་པ 踢踏,拍打】གྲོས་ལ་དབང་རྣམས་ཕྱི་ལ་བྲོས།།【གྲོས 言论,议论

དབང་པོ 根,器官 བྲོས་པv 逃走,逸去】གྲི་ཡིས་དྲ་བ་སྐར་བྲ་཈ེ།།【དྲ་བv 裁

剪,割裂 བྲ་཈ེ 胃宿,二十八宿之一】རྣམ་གྲངས་དྲུག་དང་ཆུ་བོ་བྲུག།【རྣམ་

གྲངས 数目 དྲུག 六 ཆུ་བོ 河流 བྲུག་པv 涨满,盈溢】ཚེམས་དྲུབས་བྱ་བྲུན་དོང་

དུ་བྲུབས།།【ཚེམསv 缝纫,缝补 དྲུབས་པv 缝缀 བྱ་བྲུན 鸟粪 བྱ 鸟 བྲུན 屎,

粪便 དོང 坑洞,孔穴 བྲུབས་པv 埋,掩埋】དྲེགས་པ་ཅན་གྱི་ཤ་ཡང་བྲེགས།།

【དྲེགས་པ 傲慢,骄慢 བྲེགས་པv 裁断,剪 ,割】གཅན་གཟན་དྲེད་དང་

འཇིགས་པའི་བྲེད【དྲེ
།། ད 马熊 འཇིགས་པv 畏惧,恐怖 བྲེད་པv 恐怖,惊惶】

དྲེ་འུ་རྟ་དྲེལ་བྱ་བས་བྲེལ【དྲེ
།། འུ 骡 རྟ 马 དྲེལ 骡 བྲེལ་བ 忙,忙碌】
སྔ་དྲོ་དྲོ་ཞིང་

རོ་བྲོ་བ།།【སྔ་དྲོ 上午 དྲོ་པོadj 温,不凉 རོ 味道 བྲོ་བ 气味；味道】བློ་འདྲོག་

པ་དང་འབྲོག་དགོན་པ།།【བློ་འདྲོག་པ 心惊,惊恐 བློ 心 འདྲོག་པv 惊惧 འབྲོག་

དགོན་པ 荒野(离开城市、
村落的旷野)འབྲོག 荒原,旷野 དགོན་པ 寺院,

闲 寂 处 , 阿 兰 若 】དེ་སོགས་ཕོ་མོ་མ་ནིང་གི།ར་བཏགས་ཅན་གྱི་སྒྲ་མཐུན་

རྣམས།།ཉུང་ངུས་རབ་དབྱེ་ག཈ིས་པ་བསྡུས།།

ཕོ་མོ་འཁྲིག་དང་དུ་སྤྲིན་འཁྲིགས།།【འཁྲིག་པv 交媾,不净行 དུ་བ 火烟 སྤྲིན 云

འཁྲིགས་པv 密布,弥满】བུ་གའི་ཁུང་བུ་འབྱུང་བའི་ཁུངས།།【བུ་ག 孔,穴 ཁུང་

54
བུ 孔穴,小洞 ཁུང 孔,穴 འབྱུང་ཁུངས 来源,源头 འབྱུང་བv 生起,出现

ཁུངས 来源,出处】ཁོང་དུ་ཆུད་དང་ཁོངས་སུ་གཏོགས།།【ཁོང་དུ་ཆུད་པ 彻底

理解,通晓 ཁོང 内部,里面；内心 ཆུད་པv 进入 ཁོངས 种类,范围,归属

的方面 གཏོགས་པv 属于】མཐའ་འཁོབ་ཡུལ་དང་ཁྱབ་པའི་འཁོབས།།【མཐའ་

འཁོབ 边地 མཐའ 边际,界限 འཁོབ 边缘 ཁྱབ་པv 遍满,充盈 འཁོབས་པ 遍

布,充满】ཁམ་གང་ཟས་དང་འདོད་པའི་ཁམས།།【ཁམ་གང 一口 ཁམ 饮食一

口之量 འདོད་པའི་ཁམས 欲界 ཁམས 种类,界,趣】ཤིང་ཐོག་ཁམ་བུ་ཡུལ་གྱི་

ཁམས།།【ཤིང་ཐོག 水果,果实 ཐོག 果实,庄稼 ཁམ་བུ 桃,杏 ཡུལ།ཁམས།境

域,地方】མཚོན་ཆས་འཁྲུག་དང་གོ་རིམ་འཁྲུགས།།【འཁྲུག་པv 争斗,冲突 གོ་

རིམ 次第,次序 འཁྲུགས་པv 错乱,紊乱】དཔང་པོའི་ཁ་ཁྱག་ཆུའི་ཁྱགས་རོ མ།།

【ཁག་ཁྱག 担保,负责 ཁག 责任 ཁྱག་པv 承受,担当 ཁྱགས་རོམ 冰,冰块

ཁྱགས 冷,凉】སྒོ་ཡི་ཁྱམས་སུ་དོན་མེད་འཁྱམས།།【ཁྱམས 走廊,庑 དོན་མེད 无

意义 འཁྱམས་པv 流浪,漂泊】
སྤྱི་སྒྲ་གང་དང་ཁ་བའི་གངས།།【སྤྱི་སྒྲ 代词(གང་

ཅི་ཇི་སུ 四字)གང 谁,什么 ཁ་བ།གངས།雪】སྣོད་གང་བ་དང་གངས་ཅན་མཚོ།།

【གང་བv 盈满,遍满 གངས་ཅན་མཚོ 雪海佛,大日如来,毗卢遮那佛】

དགོང་ཀའི་དུས་དང་ཐུགས་ཀྱིས་དགོངས།།【དགོང་ག 下午,黄昏 དགོངས་པv

思维,考虑,想(敬)】ལྕགས་སྒྲོག་དང་ནི་སྐད་སྒྲ་སྒྲོགས།།【 ལྕགས་སྒྲོག 铁链 སྒྲོག

带子,链子 སྒྲོགསv 宣布,朗诵,发出高声】མངག་གཞུག་པ་དང་ཕོ་཈་

མངགས།།【མངག་གཞུག 使者,仆人 གཞུག་པv 让,使 མངག་པ།མངགས་པ།v

委托,嘱咐；派遣】གཞན་ལ་ངོམ་དང་རང་཈ིད་ངོམས།།【ངོམ་པv 卖弄,夸

耀,炫耀 རང་཈ིད 自己 ངོམས་པv 满足,饱足】

ལྕག་གིས་བྲབས་དང་ལྕགས་ཆ་

མགར།།【ལྕག 鞭,棍,杖 བྲབས་པv 鞭打 ལྕགས་མགར 铁匠 ལྕགས 铁 མགར་

55
བv 打造金属器具 n 铁匠,金属匠人】ཁང་པའི་ལྕོག་དང་བློ་ཡི་ལྕོགས།།

【ལྕོག 屋顶,屋上的翘角或飞檐 ལྕོགས་པv 空闲,闲暇；

能够,能及】ཤིང་

གི་ལྕུག་ཕྲན་ཤ་སྤྱིན་ལྕུགས།།【ལྕུག་ཕྲན 细枝 ལྕུག་མ 柔条,细枝 ཕྲན་བུadj 小

的,稍许 སྤྱིན 胶 ལྕུགསadj 柔软】རྡོ་སོགས་ཆག་དང་སྣོད་བཅུད་ཆགས།།【ཆག་

པv 破碎,破裂 སྣོད་བཅུད 器情世间；能盛的容器和容器里所盛的东

西 སྣོད 容器 བཅུད 依附者,所盛之物；情世间 ཆགས་པv 发生,形成】

ཆག་ཆག་གདབ་དང་འདོད་ཆགས་སྐྱེ།།【ཆག་ཆག་གདབ་པ 洒压尘水 ཆག་ཆག

扫地前洒的压尘水 གདབ་པv 栽植,播撒 འདོད་ཆགས 贪欲,爱染】ཆབ་

འོག་ཆབ་ཤོག་ཆབས་ཅིག་འགྲོ།།【ཆབ་འོག 所属,管辖之下 ཆབ་ཤོག 公文,书

纸 ཆབ 构成敬语的前缀 ཆབས་ཅིག 一起,同时,共同,俱】སྒྲ་འོད་ཆེ མ་

信；

ཆེམ་ཁ་ཆེམས་འཇོག།【ཆེམ་ཆེམ 灿烂,闪烁放光状；铿锵,乐器发声状 ཁ་

ཆེམས 遗嘱,人死时留下的话或字据 ཆེམསn 临别嘱咐 འཇོག་པv 遗留,

保存】རྩྭ་ཡི་འཇག་སྤྱིལ་ཁྲིམས་སོགས་འཇགས།།【འཇག་སྤྱིལ 小屋,草房 འཇག་

མ 茅草 སྤྱིལ་བུ 小屋,草房 ཁྲིམས་འཇགས་པ 法律秩序照旧未变 འཇགས་

པv 保住,稳定不变】འཇིག་པའི་ཆོས་ལ་འཇིགས་ཤིང་སྐྲག།【འཇིག་པའི་ཆོས

生灭法,坏法 འཇིག་པ 坏灭,毁灭 འཇིགས་པ།སྐྲག་པ།v 害怕,畏惧】཈མ་

ཐག་཈མ་ང་཈མས་དགའ་མེད།།【཈མ་ཐག་པ 弱小,贫穷,处境困难 ཈མ་ང་བ

微弱,悲惨 ཈མ 力量,气力 ཈མས་དགའ་བv 欢愉,心情舒畅 ཈མསn 经验,

感受； ཈མ་཈ེས་གྱུར་ཀྱང་཈མས་རྟོགས་ཆ།།【཈མ་཈ེས 祸害；

心意】 衰败 ཈མས་

རྟོགས 领略,证悟】སྙོམ་ལས་མཁན་ནི་བཏང་སྙོམས་གནས།།【སྙོམ་ལས 懈怠 སྙོམ་

པ 疲倦 བཏང་སྙོམས 中立,平等无别；平等舍；舍梵住 སྙོམས་པv 削平,

弄整齐】རྟག་ཏུ་བདེ ་བ་མིང་རྟགས་བཀོད།།【རྟག་ཏུ 经常,常常 རྟག་པ 常法,

56
固定不变 མིང་རྟགས་བཀོད 签名 མིང་རྟགས 名字,名号 རྟགས 符号,标志,

记号 བཀོད་པv 记录,签署】རྟོག་དཔྱོད་གྱིས་དང་དོན་ཀུན་རྟོགས།།【རྟོག་

དཔྱོད 寻伺,思考 རྟོག་པv 寻思,粗略思考 དཔྱོད་པv 伺察,慎思 དོན་

རྟོགས་པ 了解意义 རྟོགས་པv 了解,通达,觉悟,证悟】ཕན་པའི་སྟོང་གྲོགས་

རྩ་བ་སྟོངས།།【སྟོང་གྲོགས།སྟོངས་གྲོགས།སྡོངས་གྲོགས།སྡོང་གྲོགས།伙伴,益友 རྩ་

སྟོངས 根绝,荡然无存 སྟོངས་པv 空,尽】

གཏམ་སྨྲ་བ་དང་བཅུད་ཀྱིས་གཏམས།།

【གཏམn 话,言语 སྨྲ་བv 谈,说 བཅུདn 容器所盛之物 གཏམས་པv 充满,

装满】ཐབ་ཀ་བ་དང་ཐབས་ལ་མཁས།།【ཐབ་ཀ་བ 炊事员,厨师 ཐབ་ཀ 灶,

炉 ཐབས་མཁས 善知方便,办法巧 ཐབསn 办法,谋略,方便】

ཐག་ཆོད་ཀྱིས་

དང་ཐགས་བཟང་མཛེས།།【ཐག་ཆོད་པ 一定,确定；断,绝 ཐག་པ 绳索 ཐགས་

བཟང་བ 优 良织 物 ；行 列整 齐 , 致密 】ཐིག་ཚད་མཁས་དང་ཐིགས་པ་

འཛགས།།【ཐིག་ཚད 尺度,度量 ཐིགn 线条,线纹 ཐིགས་པn 点滴,水滴

འཛགས་པv 已漏】མཐའ་ལ་ཐུག་པ་ཐུགས་ལ་མངའ།།【ཐུག་པv 达到,接触

ཐུགསn 心,意(敬)】རྒྱང་རིང་མཐོང་དང་རྒྱ་མཐོངས་ཆེ།【
། རྒྱང་རིང 远处 རྒྱངn

距离；远距离 མཐོང་བv 看见 རྒྱ་མཐོངས 天窗；屋顶平台或凉亭

མཐོངསn 范围,空间；天窗；景色】ཐོག་ཏུ་འཁེལ་ན་ཐོགས་རྡུགས་མེད།།

【ཐོག་མ 初始,开头 འཁེལ་བv 决断,决定 ཐོགས་པ།རྡུགས་པ།阻碍,滞留】

ཐོག་སེར་མི་འབྱུང་སྲུང་བ་ཐོགས།།【ཐོག 霹雳,暴雷 སེར་བ 冰雹,雹 སྲུང་བn

保护者(特指护身符、预防药)ཐོགས་པv 持,携带,拿】སྤྲོ་བས་དང་ལེན་

རྙོག་མ་དྭངས།།【སྤྲོ་བ 高兴,愉快 དང་ལེན 自愿；接受,容忍 དང་བv 喜悦,

相信 རྙོག་མ 浑浊；渣滓,沉淀 དྭངས་པ 清澈,明净】ཡང་དག་བདེན་པ་

དྭགས་པོས་མཐོང༌།།【ཡང་དག 正确,真实 བདེན་པ 真实,真正 དྭགས་པོ 塔

57
波(松赞干布时划分前后藏为五大翼中夭如一部 )དྭགས་པོ་ལྷ་རྗེ་

བསོད་ནམས་རིན་ཆེན 塔波拉杰„索南仁亲(米拉日巴弟子,开创塔波噶

举派)】གཟར་ཐག་གདང་བུ་ང་རོའི་གདངས།།【གཟར་ཐག 绳扣,悬绳 གདང་

བུ 衣架 ང་རོ 字母发音的音调 གདངས 音调】

མདང་གི་དུས་སུ་འོད་མདངས་

ཆེ།།【མདང 昨夜 འོད་མདངས 光泽,光彩 མདངས 色泽,光泽】འདབ་བརྒྱ་

པ་དང་རི་ཡི་འདབས།།【འདབ་བརྒྱ་པ 百翅,孔雀的异名 འདབ་མ 树叶,花

翅膀 རི་ཡི་འདབས 山边 འདབས 旁侧,近处】

瓣； གདམ་ང་བྱེད་དང་གདམས་

པ་སྩལ།།【གདམ་ང 选择,拣择 གདམ་པv 选择,拣选 གདམས་པ 口诀,窍门,

教诫 སྩལ་བv 赐予,给与(敬)】མ་རུང་གདུག་དང་དབུ་ཡི་གདུགས།།【མ་རུངས་

པ།གདུག་པ།adj 凶狠,残暴 གདུགས 伞,华盖】གདེང་ཐོབ་གྱུར་ན་མཚོན་ཆ་

གདེངས།།【གདེང་ཐོབ་པ 得定解,有把握 གདེང 定解,信念,把握 མཚོན་ཆ

武器,兵器 གདེངས་པv 高举,扬起】གོ་སྐབས་དོག་དང་རེ་དོགས་ཆེ།།【གོ་

སྐབས 时机,机会；
间隙 དོག་པོ adj 狭小,不宽 རེ་དོགས 希望和疑虑 རེ་བ

希望,欲想 དོགས་པ 疑惑,怀疑】ཁ་དྲག་དྲག་པོ་ཐལ་དྲགས་པ།།【ཁ་དྲག་པོ

言论专横 དྲག་པོadj 猛烈,强烈,凶猛 ཐལ་བ 过分,失当 དྲགས་པ 太,过

度】དྲང་པོའི་མི་ལ་ཟས་སོགས་དྲངས།།【དྲང་པོadj 直,不弯；正直 དྲངས་པv

གོས་ཀྱི་དྲེ ག་ནག་ང་རྒྱལ་དྲེགས།།【དྲེག་པ 污垢,垢物 ང་རྒྱལ།དྲེགས་

散发,呈献】

པ།贡高,我慢】ཁ་དྲོག་ཆེ་དང་ཁྲེས་པོ་དྲོགས།།【 ཁ་དྲོག 口福,意外获得好饮

食的运气；口惠,空头利益 དྲོག=གྲོག 口福,横财,突然得到的食物或

意外之财 ཁྲེས་པོ 背包,包袱 དྲོགས་པv 包,裹】

ཁ་དོག་ནག་པོ་ནགས་ཀྱི་ཚལ།།

【ནག་པོ 黑色 ནགས་ཚལ 森林,天然林 ནགས 森林,树林 ཚལ 林园】སོ་

ནམ་གདབ་དང་བསོད་ནམས་བསགས།།【སོ་ནམ 农业,稼穑,庄稼 གདབ་པv

58
栽植,播种,修建 བསོད་ནམས 福德 བསགས་པv 积累 བསོད་པadj 美好,

甘美】རྣམ་དཔྱོད་རྣམ་ཐར་རྣམས་སུ་གསལ།།【རྣམ་དཔྱོད 智慧 རྣམ་ཐར 解脱；

传记,高僧传 རྣམ་པn 种类,差别 ཐར་བv 脱离,解脱 རྣམས 诸,众,些(用

于词末,表多数)】ནང་དུ་སླེབས་དང་ནངས་པར་འགྲོ།།【ནང 内部,里面

སླེབས་པv 到达,抵 ནངས་པn 清晨,早上】བདེན་པའི་དཔང་པོ་དཔངས་སུ་

མཐོ།【དཔང་པོ
། n 证人,中证 དཔངསn 高度,高低 མཐོadj 高】འཕག་འཕག་

བྱེད་དང་ས་ཐོབ་འཕགས།།【འཕག་འཕག 蹦蹦跳跳；爬 འཕག་པv 上升；

爬行 ས་ཐོབ་འཕགས་པ 登地圣者 འཕགས་པ 圣者】

跳跃； ཕྱག་འཚལ་བ་དང་

ཕྱགས་མས་འཕྱགས།།【ཕྱག་འཚལ་བ 敬礼 ཕྱག 礼节,敬礼 ཕྱགས་མ 扫帚,笤

帚 འཕྱགས་པv 扫除,擦拭】དབང་འབྱོར་ཕྱུག་དང་སྒོ་ཕྱུགས་འཚོ།།【དབང་

འབྱོར 富裕 དབང 权,势力,能力 འབྱོར་པ 圆满,兴盛 ཕྱུག་པ 富有 སྒོ་ཕྱུགས

家畜 ཕྱུགས 反刍家畜 འཚོ་བv 饲养】

སྣམ་བུ་ཕྲུག་དང་ཕྱག་དགུ་ཕྲུགས།།【སྣམ་

བུ།ཕྲུག 氆氇,褐子 ཕྱག་དགུ་ཕྲུགས 九叩首礼 ཕྲུགས 组,次】བབ་ཅོལ་སྨྲ་དང་

སྐས་ནས་བབས།།【བབ་ཅོལ 胡乱,随便,言行不加考虑 སྐས་ཀ 梯子,阶梯

བབས་པ 降下,下来】བོང་བ་གསེར་གཟིགས་ལུས་བོངས་ཆེ།།【བོང་བ་གསེར་

གཟིགས 视土为金(被破格提拔时的自谦之词)བོང་བ 土块 ལུས་བོངས

身量,身材 བོངས 身材,身躯】དབུག་པར་བྱ་བ་དབུགས་སྣ་རིང༌།།【དབུག་པv

凿穿,戳穿 དབུགསn 气息,呼吸之气】ཚེགས་མེད་བདེ་བླག་རྣ་བར་བླགས།།

【ཚེགས 劳苦,费力 བདེ་བླག 容易,安适 བླགadj 容易,顺利 བླགས་པv 倾

听,谛听】བུ་གའི་དམིག་ཁུང་དོན་ལ་དམིགས།།【བུ་ག=དམིག=ཁུང 孔穴,窟窿

དོན 外境,外界 དམིགས་པv 缘取,想到,注意】

ཚེར་མའི་རྩང་དང་འབུ་རྩངས་

པ།།
【ཚེར་མ།རྩང་།刺,荆棘 འབུ 虫,昆虫 རྩངས་པ 蜥蜴,壁虎】གོས་སོགས་རྩབ་

59
ཧྲལ་མི་འགུལ་རྩབས།།【རྩབ་ཧྲལ 破烂,残破 རྩབས 垫在桌子下使其不摇

晃的木块】ལུས་ཀྱི་རྩིབ་མ་གདུགས་འཁོར་རྩིབས།།【རྩིབ་མ 肋骨 རྩིབས་མ 辐

条】དངོས་པོ་ཚང་དང་ལྷ་ཚངས་པ།།【དངོས་པོ 物质,物资 ཚང་བ 齐全,足

够 ཚངས་པn 梵天 adj 清净,洁净】

ཚང་ཚིང་ནགས་དང་ཚངས་ར་ལུས།།【ཚང་

ཚིང 茂密,草木厚密交错 ཚང་ར།མཚང་ར།尾脊骨,脊椎下梢】བརླང་པོའི་

ཚིག་དང་ཚིགས་སུ་བཅད།།【བརླང་པོadj 犷戾,粗暴 ཚིག 言语,词句 ཚིགས་

བཅད 偈颂,字数相等的断句文 ཚིགས 节,界,间隙】མེ་ཡིས་ཚིག་དང་ས་

ཚིགས་འདི།【ཚི
། ག་པv 烧灼,烧焦 ས་ཚིགས 驿站】རྗོད་བྱེད་ཚིག་དང་རུས་པའི་

ཚིགས།།
【རྗོད་བྱེད 能诠 རྗོད་པv 说,讲 རུས་པ 骨 རུས་ཚིགས 骨节】
ཡི་གེའི་བར་

ཚེག་དཀའ་བའི་ཚེགས།།【བར་ཚེག 藏文字中间之点 ཚེག 音节点 ཚེགསn

劳苦,费力】རྒྱན་གྱི་ ཁྲ་ཚོམ་ཁང་པའི་ཚོམས།།【ཁྲ་ཚོམ 镶嵌饰品 ཚོམས 大厅,

客厅】ཚོམ་བུ་གྱ་ཚོམ་སྙན་ངག་ཚོམས།།【ཚོམ་བུ 把,束；堆 གྱ་ཚོམ 草率,随

便,欠考虑 སྙན་ངག 诗词,文章 ཚོམས 章,品,文章的一个段落】མཁར་

རྫོང་འཛིན་དང་སྐལ་རྫོངས་སྤྲད།།【མཁར་རྫོང 碉堡 མཁར 城堡,碉楼 རྫོང 堡

垒 སྐལ་རྫོངས 陪奁,嫁妆 སྐལ་བn 份子,应得部分 རྫོངས་པn 礼物,赠品

སྤྲད་པv 交付,给与】ཞག་བརྒྱ་སོང་དང་ཞགས་པ་ཐོ གས།།【ཞག 一昼夜,一

日 ཞགས་པ 罥索 ཐོགས་པv 执持,拿】གཞུང་ལུགས་གཞུང་དང་ཡིད་གཞུངས་

པ།།
【གཞུང་ལུགས 经义,经典著作的要义 གཞུང 典籍,书籍 ཡིད་གཞུངས་པ

聪明 གཞུངས་པadj 聪慧】སྣོད་ཀྱི་མཁར་གཞོང་ལྗོངས་སམ་གཞོངས།།【གཞོང་

པ 盆,盘,槽 ལྗོངས 区域,地方 གཞོངས 地方,地域】ཟང་ཟིང་ནོར་དང་རིན་

ཆེན་ཟངས།།【ཟང་ཟིང 货物,财物 ཟངས 铜,红铜】ཟབ་མོའི་དོན་དང་ཟབས་

སུ་རིང༌།།【ཟབ་མོadj 深；深奥 ཟབསn 深度】གཅན་གཟན་གཟིག་དང་སྤྱན་

60
གྱིས་གཟིགས།།【གཅན་གཟན 食肉猛兽 གཟིག 豹 སྤྱན 眼(敬)གཟིགས་པv 看

见,观看(敬)】ཤ་ཡི་གཟུག་དང་གཟུགས་བརྙན་གཟུགས།།【གཟུག 一腿,已屠

牲畜体腔的四分之一 གཟུགས་བརྙན 影像 གཟུགས 色蕴；身体】ཟུང་དུ་

འབྲེལ་དང་ལུས་ཟུངས་ཟད།།【ཟུང 二,双 འབྲེལ་བv 连结,互相关连 ལུས་ཟུངས

体力,身体元气 ཟུངསn 精力,元气 ཟད་པv 完,尽】གཟུང་འཛིན་ག཈ིས་དང་

གཟུངས་སྤོབས་མཐོ།།【གཟུང་འཛིན 意识和外境,能取和所取 གཟུང་བn 外

境,所取 v 执持,掌握；取,识别 འཛིན་པ 识,能取 གཟུངས་སྤོབས 总持与

辩才 གཟུངས 总持,陀罗尼 སྤོབས་པn 辩才,辩说无碍】འགྲོ་འོང་བྱ་དང་མ་

འོངས་པ།།【འགྲོ་འོང 去来,来往 འགྲོ་བv 行走,去来 འོང་བ།འོངས་པ།v 来,

至 མ་འོངས་པ 未来,将来】རེག་བྱ་ཡང་དང་རྒྱ་ཡངས་པ།།【རེག་བྱ 所触 ཡང་

བadj 轻,不重 རྒྱ 范围 ཡངས་པadj 广大,宽阔】ཡོང་ཡེ་མི་མངའ་ཡོངས་སུ་

དག།【ཡོང་ཡེ 决定,定然；经常；根本上 མངའ་བv 有,存在,领有

(敬)ཡོངས་སུadv 完全,最,极 ཡོངསadj 完全,一切,所有】རག་གི་སྐུད་པ་

རགས་དང་ཕྲ།།【རག 黄铜 སྐུད་པn 线,细绳 རགས་པadj 粗大 ཕྲ་མོadj 细

小】གཏང་རག་འབུལ་དང་ཆུ་རགས་རྩིག།【གཏང་རག 酬谢 འབུལ་བv 献,送

出(敬)ཆུ་རགས 水坝 རགས 堤坝 རྩིག་པv 修砌,建筑】

རང་གཞན་ཡི་རང་ཐོ་

རངས་ལངས།།【རང 自己 གཞན 别人 ཡི་རང་བ 随喜,高兴 ཡི 意 རང་བv

喜悦,满意 ཐོ་རངས 清晨,黎明 ལངས་པv 起,站起；天亮,天明】མཆོག་

གི་རབ་དང་ཚེ་རབས་གཏན།།【རབ།མཆོག 殊胜,最,极 ཚེ་རབས 生生世世

རབས 世,代,辈 གཏན 永久,长远】རིག་བྱེད་རིག་འཛིན་འཐད་པའི་རིགས།།

【རིག་བྱེད 明论,吠陀 རིག་འཛིན 持明 འཐད་པv 合理,适当,对 རིགས་པv

合理,应该,适宜】དོན་བཞིན་རིག་དང་རིགས་རྒྱུད་སྤེལ།།【རིག་པv 看见；

61
知道 རིགས་རྒྱུད 氏族,世系 རིགསn 种姓；类别 སྤེལ་བv 发展,增添】རིང་

པོར་གནས་ཀྱང་རིངས་པར་ཁུག།【རིང་པོadj 长,时间久,距离远 རིངས་པadj

匆忙；迅速 ཁུག་པv 回转,转过来】རེང་བུ་བཞིན་དུ་ག཈འ་རེངས་པ།།【རེང་

བུadj 单独,孤单 རེངས་པv 僵化,僵硬】རིམ་པ་བཞིན་ལ་རིམས་ནད་འགོ།

【རིམ་པ་བཞིན 依次,如其次第 རིམ་པ 次序等级 རིམས་ནད 传染病

རིམས 瘟疫,传染病 འགོ་བv 沾染,感染】བྱ་བ་རུང་དང་མ་རུངས་བདུད།།

【རུང་བv 可以,合适 མ་རུངས་པ 凶狠,残暴 བདུད 魔】

བྱ་རོག་རོག་པོ་རོགས་

སུ་སྦྲན།།【བྱ་རོག 乌鸦 རོག་པོ 黑色 རོགས 助手,帮助 སྦྲན་པv 呼唤,召请】

དམའ་བའི་རོང་དུ་རོངས་སེ་རོངས།།【དམའ་བadj 低,不高 རོང 山谷,峡谷】

ལག་བྲིས་བཟང་དང་བདེན་པ་ལགས།།【ལག་བྲིས 手迹,手笔 ལག་པ 手 བྲིས་པv

写,画 བདེན་པ 真实,真正 ལགས 是,是的】

ཡན་ལག་ཚང་དང་ཞེ་སའི་ལགས།།

【ཡན་ལག 肢体；支分,部分 ཚང་བv 齐全,圆满 ཞེ་ས 敬辞,敬语 ལགས

加于对人的称呼之后构成敬语】ལང་ཚོ་ལང་ལིང་ཧད་ཀྱིས་ལངས།།【 ལང་

ཚོ 年龄 ལང་ལིང 浮摆,飘摇 ཧད་ཀྱིས 突然,忽然 ལངས་པv 站起,立着】

གཡང་དཀར་ལུག་དང་ལུགས་ཀྱི་ཆོས།།【གཡང་དཀར 白财,绵羊的异名 གཡང

福禄,财运 ལུག 绵羊 ལུགསn 规则,风尚 ཆོས 风俗,习惯】

ལོག་པར་གོ་དང་

གྱང་གི་ ལོགས།།【ལོག་པadj 错误,颠倒,邪妄 གོ་བv 了解,领悟 གྱང 墙,土

墙 ལོགསn 方面,旁,侧】ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང་ལོགས་སུ་དགར།།【ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ 颠

倒,错误 ལོགས་སུ་དགར་བ 隔开 དགར་བv 隔离,分开】

འདར་ཤིག་ཤིག་དང་

མི་ཤིགས་པ།།【འདར་ཤིག་ཤིག 摇摇不稳,惊吓发抖状 འདར་བv 打颤,发

抖,战抖 ཤིག་ཤིག 表示某种状态的一个语助词 མི་ཤིགས་པ 不破,不灭,

不散】ཤུབ་བུར་སྨྲ་དང་སྣོད་ཀྱི་ཤུབས།།【 ཤུབ་བུ 低声,小声 ཤུབསn 外套,壳,

62
匣】སང་གི་དུས་དང་཈ོན་མོངས་སངས།།【སང 明天 ཈ོན་མོངས་པ 烦恼 སངས་

པv 清洁,洁净】གསང་གྲོས་བྱེད་དང་སྐད་གསངས་མཐོ།།【གསང་གྲོས 秘密商

议 གསང་བ 秘密 གྲོས 商议,商讨 སྐད་གསང་མཐོ 声音高,大声】སོམ་཈ིར་

སོམས་ཤིག་ལས་ལ་སོམས།།【སོམ་཈ི 疑惑,犹豫 སོམསv 思维,想念】

དགྲ་བཅོམ་

ལྷག་བཅས་མདུན་དུ་ལྷགས།།【དགྲ་བཅོམ་པ 杀贼,应供,阿罗汉 ལྷག་བཅས 有

余 མདུན་དུ་ལྷགས་པ 到了前面 ལྷགས་པv 到达,到来】ལྷག་མའི་ཟས་དང་

རླུང་གི་ལྷགས།།【ལྷག་མ 剩余,多余 རླུང་།ལྷགས་པ།n 风】

དེ་སོགས་མིང་གཞི་རྗེས་

ཡང་ལ།།བརྟགས་ཤིང་སྔ་མ་རྗེས་འཇུག་དང༌།།ཕྱི་མ་ཡང་འཇུག་དང་བཅས་

པ།།བསྟན་པས་རབ་དབྱེ་གསུམ་པ་རྫོགས།།།།

སླར་སྨྲས་པ།【སླར 又,再】གསུང་རབ་དགོངས་འགྲེལ་མ་ལུ ས་དང༌།།འཇིག་རྟེན་

ལུགས་ལའང་འདི་ཀོ་ནི།།【འདི་ཀོ།འདི་ནི།这 个 】སྙིང་གི་བདུད་རྩིར་ངེས་པས་

ན།།བྱིས་པའི་སླད་དུ་གོ༌བདེར་སྦྱར།།གལ་ཏེ་བློ་ནོར་དམན་པ་ཡིས།།ནོངས་པ་མཆིས་

ན་མཁས་མདུན་འཆགས།།【ནོངས་པ 错误,过失 འཆགས་པv 忏悔】དགེ་བས་

རང་རིགས་གཞོན་ནུ་རྣམས།།མཁས་པའི་མཁས་པར་དབང་བྱེད་སྨོན།།ཅེས་པ་བོ ད་

ཀྱི་བརྡ་དག་བྱིས་པའི་ལམ་མཁན་འདི་཈ིད་རང་ལྟོས་གསར་བུ་འགའི་ཆེད་དུ།

【ལྟོས 眷属 གསར་བུ 生手；少年；新戒,后出家的人】སྔོན་བྱོན་མཁས་

པ་ཞ་ལུ་ཆོས་བཟང་གི་ཟ་མ་ཏོག 【སྔོན་བྱོན 先贤,古人 ཞ་ལུ(1444-1529,原

名 ཆོས་སྐྱོང་བཟང་པོ ,1514 年著《正字宝匣》,1529 年再加校订)ཟ་མ་

ཏོ 箧,盒】སྐྱོགས་སྟོན་གྱི་ལི་ཤིའི་གུར་ཁང༌།【 སྐྱོགས་སྟོན་སྨོན་གྲུབ(藏族十五世

纪译师,著有《丁香宝帐》ལི་ཤིའི་གུར་ཁང,书中收录新旧词语一千多

条,皆摘自藏文字形厘定前的部分佛书)ལི་ཤི 丁香】དཔལ་ཁང་པའི་

63
ངག་སྒྲོན།【དཔལ་ཁང་ཆོས་མཛད(十五世纪藏族译师,1538 年著《正字

语 灯 论 》ངག་གི་སྒྲོན་མེ ) 】དེའི་འགྲེལ་པ་ཚིག་གསལ་སོགས་ལ་གཞི་བཅོལ་

ཏེ།འབྲས་ལྗོངས་རུམ་བཏེགས་ཆོས་སྒར་དུ།ཤཱཀྱའི་དགེ་བསྙེན་པ་དྲུང་ཡིག་ བསྟན་

འཛིན་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་སྦྱར་བའོ།།།།མངྒལཾ།།【འབྲས་ལྗོངས 锡金 དགེ་བསྙེན 居士,

近事男 མངྒལཾ 吉祥】

64
 བོད་ཀྱི་བརྡ་སྤྲོད་ངག་སྒྲོན་གྱི་རྩ་བ་བཞུགས་སོ།།

དཔལ་ཁང་ལོ་ཙཱ་བ་ངག་དབང་ཆོས་ཀྱི་རྒྱ་མཚོ།

༄༅། །ཀུན་མཁྱེན་ཤཱཀྱ་ཀརྨ་པ། །ཀ་ར་ཀ་ཏན་ཀ་ཤི་ཀ།ནགས་ཀླུང་ཆུ་ཀླུང་དབའ་

ཀློང་ཀླུ། །ཀ་དག་ཀློང་ཡངས་ཀློང་དུ་གྱུར། །ཀ་ཀུ་བྷ་ཡ་ཀ་དམྤ ། །ཀ་ཤ་ཀུ་ཤ་ཀ་མ་

ལ། །ཀུདྷྡ་ཀུ་མུད་ཀིང་ཤུ་ཀ།ཀ་ར་ཝཱི་ར་ཀེ་ཏ་ཀ།ཤིང་ཀུན་ཨ་ཀྲོང་དར་ཡ་ཀན ། །ཀ་

པེད་ཀུ་བ་ཀིམ་པའི་འབྲས། །ཀཎྜ་ཀ་རི་གཡའ་ཀྱི་མ༑༑ན་རཱི་ཀེ་ལ་ཀ་ཀོ་ལ། །ཀེ་ལ་ཤ་

དང་ཀ་ལིངྐ༌། །ཀཽ་ཤཱམི་ྦཱ དང་ཀོ་ས་ལ། །ཀ་མ་ཏ་དང་ཀོའུ་ཤི་ཀ།ཀཱཏྱ་ཡ་ན་ཀཽ

ཱ ཎྜི་

ནྱ། །ཀེའུ་ཚང་དུ་ཀོ་ཀྲད་དང༌། །ཡུངས་ཀར་ཀ་རུ་ཐོད་ལེ་ཀོར ། །ཀུ་ཤུ་གུར་ཀུམ་ཀ་ཅ་

ཀུན། །བསགས་ཀྱང་འཐབ་ཀྲོལ་ཕུང་ཀྲོལ་རྒྱུ། །ཀྱེ་མ་ཀྱི་ཧུད་ཀྱེ་ཧོ་ཀྭ།ཀྱེ་ཀྱེ་ཀྱོང་ཀྱོང་

ཀོང་ཀོང་དུ། །ཀྲོག་ཀྲོག་ཀྲབ་ཀྲབ་མགོ་ཀྱོག་ཀྱོག།ཀྲོང་ཀྲོང་ཀོག་གིས་ཀེར་ལངས་

ནས། །ཀུ་རེས་དོ་ཀེ ར་ཀོ་སྐོ་འདེགས། །ཀུ་ཅོ་ཀྱལ་ཀ་ཀླན་ཀའི་རྒྱུ། །འོན་ཀྱང་ལན་

ཀན་཈ེན་ཀོར་དུ། །ཀ་ལན་ཏ་ཀ་ཅོ་ཀ་དང༌། །ཀ་ལ་པིངྐའི་ཀྱུར་ཀྱུར་སྐད། །ཀིའུ་ཀུན་

དོང་ཀག་ཀི་ཀང༌། །སྟོད་ཀོར་ཀླད་ཀོར་ཀླད་དོན་དང༌། །ཀེ་ཤ་ཞབས་ཀྱུ་ལྕགས་ཀྱུས་

བཏབ། །ཀར་ཀར་ཟུག་ལངས་བད་ཀན་ཆུའི ། །ཀུ་ཡ་ཀན་འོག་རྩ་ཀྱལ་ཀྱལ། །རུས་

ཀྲང་ཀྲང་ངེ་སྐྱིལ་ཀྲུང་བཅས། །འབྱམས་ཀླས་མཐའ་ཀླས་ཀློག་ཀྱང་ཀླག།སྟོན་ཀ་

དཔྱིད་ཀ་ག཈ིས་ཀའི་དུས། །གླང་ཆེན་ཐལ་ཀར་བེར་ཀས་བརྡུངས། །ཀ་ལཱ་པ་ཡིས་ཀླ་

ཀློ་བཅོམ། །ཀ་བ་ཀ་ཙ་ལིདྷྡས་ཀླུབས། །ཀརྵ་པ་ཎ་ཀེ་ཀེ་རུ། །ཀང་ཀ་འདི་ཀོ་ཀླག་ཅོར་

ཆེ། །ཀེང་རུས་ཀ་ལིའི་ཀླད་པ་ཟ། །ཀུན་ནས་ཀུན་ཏུ་པགས ་ཀབ་ཀོབ། །ཀུ་ཧུའི་མགྲིན་

སོགས་ཀ་རྐྱང་ངོ༌། །དཀར་ཆག་མ་དཀྲུགས་དཀོར་མཛོད་དཀྲོགས། །དཀྱིལ་འཁོར་

དཀྱིལ་དུ་དཀྲོང་བསྐྱེད་དཀའ། །དཀའ་ཐུབ་དཀའ་སྤྱད་དཀོན་ཅོག་དཀོན ། །མདོག་

དཀར་དཀྱེལ་ཆེ་སྤྱན་དཀྱུས་རིང༌། །དཀྱུས་མའི་དཀོར་རྫས་དྲི་མ་དཀུ། །དཀོས་ཐག་

65
ཀུན་དཀྲིས་གོས་ཀྱིས་དཀྲིས། །དཀུ་སྐབས་དཀུ་ཟླུམ་དཀུ་མ་རྙོངས། །སྤྲིན་དཀྲིགས་ཞོ་

དཀྲོགས་རོལ་མོ་དཀྲོལ ། །དཀར་ཡོལ་ཆག་དཀྲུམ་དཀྱུ་སར་དཀྱུས། །དཀའ་འགྲེལ་

དཀྲིགས་ཕྲག་དཀན་གཟར་པོ ། །ཕན་ཚུན་དཀྲུགས་སོགས་ད་འཕུལ་ཀའོ ། །བཀྲ་ཤིས་

བཀྲག་མདངས་ཚོན་བཀྲ་བཀྲམ། །བཀའ་བསྒོས་ཁྲལ་ཁལ་སྲད་བུ་བཀལ། །ཕོ་཈་སྟོན་

མོ་འོད་སྤྲུལ་བཀྱེ། །དགོངས་པ་ཁྲལ་བཀྲལ་དགོངས་བཅིངས་བཀྲོལ ། །དྲི་མ་བཀྲུ་

བཀྲུས་བཀྲེན་ཅིང་བཀྲེས། །བཀར་ནས་བཀྱིགས་ཏེ་སྲོག་བཀུམས་བཀྲོངས། །བཀད་

སར་སྣོད་བཀང་ཐུགས་དམ་བཀང༌། །བསྙེན་བཀུར་བཀུར་སྟིས་གོང་དུ་

བཀུར། །བཀོད་ལེགས་བདེར་བཀོད་ཟུར་བཀོལ་དང༌། །ཤིང་བཀུག་བཀས་ཤིང་

གཡོག་ཏུ་བཀོལ ། །གནང་བཀག་སྨན་བཀུ་བཀུས་ཏེ་བོར། །གོས་བཀབ་གཞུ་བཀང་རྩ་

བ་བཀོག།བཀའ་དྲིན་བཀའ་བཏགས་བཀའ་བློ་བདེ ། །བཀའ་བཀྱོན་བརྒྱད་བཀག་

ཁོན་དུ་བཀོན ། །ལམ་བཀག་སྤ་བཀོང་རྒྱལ་པོས་བཀྲབས། །ལུས་བཀན་ལག་བཀན་

བཀྲོས་ནས་བཀྲི། །མདོ་བཀླགས་མགོ་བཀད་ཐགས་ཀྱི་བཀད། །བཀྱལ་བའི་ངག་

སོགས་བས་འཕུལ་ཀའོ ། །རྐང་ལག་རྐ་ཞིང་རྐན་དང་རྐུབ། །ཆོམ་རྐུན་རྐྱན་དང་ཕྱེ་

རྐྱལ་རྐུ། །རྐོང་པ་ཆིག་རྐྱང་ས་རྐོ་རྐོས ། །གན་རྐྱལ་རྐེད་རྐྱོང་རྐོན་པ་འཛུགས། །རྐ་

མགོའི་རྐྱལ་རྩེད་རི་དྭགས་རྐྱང༌། །རྒྱུ་རྐྱེན་ལ་སོགས་རར་བཏགས་ཀའོ ། །ལྐོག་གྱུར་

ལྐོག་མ་ལྐོག་ཤལ་དང༌། །ངག་ལྐུགས་ལ་སོགས་ལར་བཏགས་ཀའོ ། །སྐ་ཅོག་སྐལ་ལྡན་

སྐར་མ་སྐག།སྐུ་སྐེམ་སྣུམ་སྐུད་སྐུད་པ་སྐྱོལ ། །སྐྱོ་མའི་སྐྱག་པ་སྐྱུང་ཀས་སྐྱུད། །སྐ་

རགས་སྐྱེར་སྐྱ་སྐྱུ་རུ་ར། །སྐྱེས་བུ་སྐྱེམས་ཀྱི་སྐོམ་སྐྱུར་སྐོལ ། །གོས་སྐོན་སྐྱེན་ཡང་སྐྱུར་

བས་སྐྱོ། །སྐེམ་བྱེད་སྐུལ་བྱེད་སྐོར་བ་བྱེད ། །སྐྱུ་རུམ་སྐྱུ་གང་སྐྱུགས་པས་སྐྱེ ངས། །སྐྲན་

དང་སྐྱིགས་བུ་སྐྱ་རྦབ་སྐྲངས། །རི་སྐྱེགས་ཆུ་སྐྱར་སྐྱ་གའི་སྐད། །སྐུན་བུ་སྐམ་པ་སྐྱ་བ་

སྐྱོགས། །དགེ་སྐོས་བྲོ་སྐྲབ་ཌ་རུ་སྐྲོག།སྐུད་པོ་སྐྱོ་ངོགས་སྙན་སྐྱོས་སྐྲག།རྒྱ་སྐྱེགས་སྐྱེད་

ཚལ་སྐྱེར་བའི་སྐས། །སྐེ་དང་ཨོག་སྐོར་ཆུ་སྐྱེགས་སྐྱེས ། །སྐྱི་གཡའི་སྐྱོན་སྐྱོབ་སྐྱབས་

66
འགྲོ་སྐྱོར། །འཚོ་སྐྱོང་རེ་སྐོང་སྐྱིན་གོར་སྐོགས། །སྲབ་སྐྱོགས་སྐྱེས་བཟང་རྒྱལ་གྱི་

སྐུགས། །བྱ་སྐྱིབས་སྐར་ཁུང་སྐོར་ཚེར་སྐྱིད ། །སྐྱེལ་མ་སྐྱེས་ཆེན་སྐྱོས་མ་སྐྲོད། །ཆུ་སྐྱོམ་

ཞོ་སྐྲོག་རྩིས་ཀྱི་སྐྱེག།ཇི་སྐད་འདི་སྐད་ཁ་སྐོང་སྐབས། །ས་སྐྱོང་སྐྱང་ནུལ་སྐམ་རེ་

སྐན། །སྐ་ཅིག་སྐྲ་སྐྱེས་ཤིང་སྐྲུས་པ། །སྦས་སྐུངས་མཐའ་སྐོར་སྐོབས་སུ་ཆུད། །རང་

སྐལ་སྐྱེ་མཆེད་ཐུགས་དམ་སྐོང༌། །བྱ་སྐོན་སྐྱི་དཀར་སྐྱེ་ཚེའི་འབྲུ། །སྐྱོ་མ་སྔ་བཙན་

སྐྱིལ་ཀྲུང་སྐྱོད། །སྐྱ་རེངས་ཞལ་སྐྱིན་སར་བཏགས་ཀའོ ། །འདོད་ལ་བརྐམ་པས་བརྐུ་

བྱ་བརྐུས། །སྲ་བརྐྱང་ལག་བརྐྱང་བརྐོ་བྱ་བརྐོ ས། །བས་འཕུལ་ར་མགོ་ལྡན་པའི་

ཀའོ། །བྱུག་པ་བསྐུ་བསྐུས་ལག་བསྐུམ་བསྐུམས། །འཕྲིན་འགན་དབང་བསྐུར་ཆོས་ལ་

བསྐུལ། །ནོར་བསྐྱི་བསྐྱིས་དང་བསྐྱིན་པ་བསྐྱལ། །གོས་བསྐོན་རྟར་བསྐྱོན་བསྐྱར་ནས་

བསྐྲད། །གཅོམ་བསྐྱུངས་ཟས་བསྐྲུ་བསྐྱེད་ཅིང་བསྐྲུན། །བསྐལ་མེས་མཚོ་བསྐམས་ཆུ་

བསྐྱིལ་བསྐྱམས། །བསྐལ་དོན་བསྐུངས་ཤིང་འཇིགས་བསྐྱབས་བསྐྱངས ། །འཕོ་བསྐྱས་

རྒྱང་བསྐྱུར་བྱ་བ་བསྐྱུངས། །མི་བསྐྱོད་བསྐོར་བ་རྒྱལ་སར་བསྐོས ། །རོ་བསྐ་ཁ་བསྐང་

ཐུགས་དམ་བསྐངས། །སེམས་བསྐྱེད་རྒྱ་བསྐྱེད་བརྗེད་པའི་བསྐྱུད། །བས་འཕུལ་ས་

མགོ་ལྡན་པའི་ཀའོ། །

གོ་ཁྲབ་ཁྲི་ཕྲག་ཁྲག་ཁྲིག་ཁུར། །ཁོང་ཁྲོ་ཁོན་འཛིན་ཁྲོ་བོ་ཁྲོས ། །ཁྲོ་དང་ཁྲོལ་ཚགས་

ཁྲུད་ཁུས་ཁྲུས། །ཁོང་ཁྲག་ཁྲག་ཁྲུག་ཁྲུང་ཁྲུང་ཁྱུ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཁྲིས་འཇགས་ཁྲིམས་

ཀྱི་ཁྲལ། །ཁྲུ་གང་ཁྲུན་རིང་ཁྲམ་ཁ་ཁྲ། །ཁྲོམ་ཁྲོད་ཁྲི་སྟེང་ཁང་ཁྱིམ་ཁྱམས། །བྱ་ཁྲ་

ཁྱིས་ཁྱེར་ཁྱོར་བ་ཁྲེ ། །ཁོ་ར་ཁོར་ཡུག་ཁྲོན་ཆུ་ཁྲེམས། །སིལ་ཁྲོལ་ཁམས་གསུམ་ཁྲམ་

པས་ཁྲེལ། །དུར་ཁྲོད་སྣ་ཁྲིད་ཁྲུམས་སྟོད་སྨད། །ཁྲོ་ག཈ེར་ཁྭ་ཏ་ཁ་རྐྱང་ངོ༌ ། །མཁན་

པོས་ས་མཁར་མཁྲང་མཁྲེགས་མཁྱེན ། །མཁྱུད་སྤྱད་དཔེ་མཁྱུད་ཞུ་མཁན་མཁོ། །མ་

མཁལ་མཁལ་མ་མཁུར་འཛུམ་མཁས། །མཁན་ཁྲོད་མཁོས་ཕབ་སྔ་མཁོ་

བཞིན། །མཁའ་མ཈མ་མཁྲིས་ནད་མེད་པར་མཁྱེན། །ཆུ་མཁྲིས་མཁྲིག་མ་མས་འཕུལ་

67
ཁའོ། །བློ་འཁུམས་ཞེ་འཁོན་འཁང་ཞིང་འཁུ། །འཁྱགས་ནས་མཐའ་འཁོབ་འཁྱར་

ཞིང་འཁྱམས། །རྒས་འཁོགས་འཁོས་ཆུང་རྐང་འཁུམ་འཁྱོག།འཁྱོར་འཁྱོམ་འཁར་

བར་འཁྲིལ་འཁྲིས་འཁྱུད། །འཁྲིག་ཚིག་ངག་འཁྱལ་འཐབ་འཁྲུག་འཁྲུལ། །འཁྲི་བ་

འཁྲུ་འཁྲུད་འཁྲི་ཤིང་འཁྲུངས། །གདུགས་འཁྱིར་བྲོ་འཁྲབ་འཁར་རྔ་འཁྲོལ། །སེམས་

འཁོལ་སེམས་འཁྲུགས་འཁྱུག་པོར་འཁྱུས། །ཁུར་འཁུར་ཁྲལ་འཁྲི་འོད་འཁྱིམས་

འཁྱིལ། །འཁོར་བར་འཁྲེན་པ་འཁྲས་ཤིང་འཁར། །མ་འཁྱིག་མ་འཁྱེར་སྣུམ་འཁུར་

འཁུར། །མ་འཁྱུར་བྲེད་འཁྲིམས་འཁམས་ཤིང་འཁུན། །འཁོར་ལོ་འཁོད་ཀྱང་འཁོར་

བཅས་འཁོབས། །གཡོག་ཏུ་འཁུལ་འཁོལ་སྲད་བུ་འཁལ། །འཁྲ་སར་མ་འཁྱོལ་འཁྲིད་

པར་འཁུམས། །རུས་ཀྱི་འཁོན་སོགས་འས་འཕུལ་ཁའོ ། །

གྲུབ་མཐའ་གྲུབ་ཐོབ་གྲངས་མེད་གྲོལ ། །རལ་གྲི་གྲོ་གས་གྲིལ་ཞེས་གྲག།གྲུལ་བུམ་

གྲང་ནད་གྲུམ་བུས་གྲོངས། །མོན་གྲུ་ནམ་གྲུ་གྲེ་གྲོ་བཞིན ། །ཆོས་གྲྭའི་གྲལ་དུ་རིམ་གྲོ་

གྲབས། །ཡུལ་གྲུ་གྲུ་བཞི་གྲུ་ཁའི་གྲོང༌། །གྲ་མ་སྤུ་གྲི་གྲུ་འཛིན་རི། །མོན་ལུག་གླ་སྒང་

གྲོའི་སྦང་གླུམ། །གྲ་ཕུབ་གྲོ་མ་མོན་སྲན་གྲེའུ། །གྲོད་པ་གྲོན་ཅན་གྲུང་ཞིང་

གྲིམས། །གྲམ་པ་ཆུ་གྲོག་གྲེ་བའི་གྲོགས། །གྲིབ་མར་གྲོས་གླེང་རེ་གྲོན་མེད ། །གླ་རྩི་གླ་

རྔན་གླུད་ལྟར་གླེན། །འཛམ་གླིང་གླེགས་བམ་གླིང་བུའི་གླུ། །ཕོ་གླང་གླང་ཤུ་གློག་པའི་

ནད། །གློ་བའི་གློ་དགོག་ལེབ་མོར་གླེབས། །གླང་ཆེན་གློས་ཕབ་གློད་ནས་གླལ། །གློ་

འབུར་གློ་བུར་གློ་རྡེག་གློག།གླགས་རྙེད་ལན་གླན་ལྷན་པ་གླན། །སྒོ་གླེགས་ཆོས་གོས་

གླེགས་བུའི་གྲྭ། །གླ་གོར་ཞོ་ཤ་མདུན་མ་གླེང༌། །བྱ་གླག་གྲོག་མ་གྲིབ་གྲིབ་

གནོན། །གྲོག་པོར་གྲུ་མོ་ཆག་གྲུམ་གྲུབས། །དངོས་གྲུབ་གྲུ་ཆར་འབེབས་པར་

གྲགས། །ཤ་བའི་གྭ་དོར་ག་རྐྱང་ངོ༌ ། །དགེ་བསྙེན་དགེ་ཚུལ་དགའ་དགྱེས་

དགོད། །དགུང་སྔོན་དགུ་ཚིགས་དགྱེ་ཞིང་དགུ། །཈ིན་དགུང་དགེ་བཤེས་ཡོད་དགུ་

དགུག།དགེ་སྦྱོང་དགེ་སློང་དགེ་འདུན་དགུས། །དགྲ་བཅོམ་དགོངས་དགྲོལ་ཡི་གེར་

68
དགོད། །དགག་སྒྲུབ་སྣོད་དགང་དགོན་པར་དགར། །དགོ་བས་ཕ་བ་དགོ་དགོ་

དགས། །ཁལ་དགལ་ལྷན་པ་དགབ་དང་དགོག།སྐྱེ་དགུས་དགེ་ལེགས་དགེ་སྒྲུབ་

དགོས། །དགོངས་མོ་ཟོང་དགྲམ་མེ་ཏོག་དགྲམ། །དགུན་དུང་ཅན་དུ་དགུན་ཀ་

སྡོད། །དགུང་ལོ་ལ་སོགས་དས་འཕུལ་ཀའོ། །བཀའ་བགྲོ་བགྲོ་གླེང་བགྱི་བགྱིད་

བགྱིས། །གོ་བགོས་བགེགས་ཀྱི ས་བགྲོད་ལམ་བགགས། །དུས་འགྱངས་ཚོད་བགམ་

བགོ་བ་བགོས། །བགྲེས་པོས་མིག་བགྲད་བགྲང་ཕྲེང་བགྲངས། །བགྲུས་པའི་འབྲས་

བགོས་གད་མོ་བགད། །གོམ་པ་བགོམས་ཤིང་རྙོག་མ་བགྲུངས། །བགོ་སྐལ་ལ་སོགས་

བས་འཕུལ་གའོ། །མགོ་མགུར་མགུལ་མགྲིན་མགར་མགོན་མགུ། །མགལ་དུམ་མགལ་

མེ་གཏོར་མགྲོན་མགྱོགས། །ཡ་མགལ་མ་མགལ་མས་འཕུལ་གའོ ། །འགྲོ་འགྲེང་འགྲིམ་

འགྲུལ་འགྱིང་འགྲོས་འགྲན། །འགྲངས་འགེངས་འགག་འགོག་འགགས་འགས་

འགྲིབ། །འགྱངས་འགོར་འགྱེས་འགྲོགས་དགོངས་འགྲེལ་འགྲོལ ། །འགྱེལ་འགྲིལ་

འགྲོངས་འགུམ་འགལ་འགྲས་འགྱོད ། །འགོལ་སར་འགྲམ་འགུལ་ནོར་འགྱེ་

འགྱེད། །འགན་འཁུར་འགོང་པོའི་འགོ་ནད་འགོས ། །འཕེལ་འགྲིབ་འགྱུར་འགྱུས་མི་

འགོང་དང༌། །ལམ་འགྲོན་འགའ་འགུགས་རྩིག་འགྲམ་འགོད ། །བརྩོན་འགྲུས་འགོ་

མའི་ཆུ་འགྲེམས་འགྲུབ། །མགོ་འགེམས་རིགས་འགྲེ་ཚོས་ཀྱི་འགྲིབ ། །འཐབ་མོ་འགྱེད་

སོགས་འས་འཕུལ་གའོ། །རྒོད་པོ་རྒྱ་མཚོར་རྒལ་ཕྱིར་རྒྱུ། །གཏམ་རྒྱུད་ཕྲེང་རྒྱུད་རྒྱུད་

མང་རྒྱན། །བྱ་རྒོད་རྒན་པོ་རྒ་ཤིའི་རྒུད། །ཕས་རྒོལ་རྒྱང་འཕེན་མགོ་ལ་རྒྱོབ ། །རྒོད་

མའི་རྒྱབ་རྒྱས་རྒྱང་རིང་རྒྱུག།རྒྱ་བོ་དམུ་རྒོད་ཕྱག་རྒྱར་རྒྱོ ། །རྒྱ་ཚ་རྒྱམ་ཚ་རྒྱགས་ཕྱེའི་

རྒྱུགས། །རྒྱུ་མཚན་ལོ་རྒྱུས་བྱིང་རྒོད་རྒྱུ། །རྒྱལ་བའི་རྒྱུད་རྒྱལ་རྒྱུ་སྐར་རྒྱལ། །ཤེས་རྒྱུད་

རྒྱས་བཏབ་ང་རྒྱལ་རྒྱགས། །རྒྱ་གྲམ་རྒྱན་པོ་རྒྱན་དང་རྒྱལ། །རྒུན་འབྲུམ་རྒྱ་ཤུག་཈་

རྒྱར་རྒྱུ། །རྒྱུས་པ་རྒྱུ་མ་ལུ་གུ་རྒྱུད། །གྲུ་རྒྱོངས་རྒྱང་ཤིང་སྨིག་རྒྱུའི་རྒྱུན། །རྒྱ་ཡུལ་རྒྱ་ཆེ་

ལྟོ་རྒྱབ་སྐྱིད ། །རྒྱལ་མཚན་རྒྱལ་སོགས་རར་བཏགས་གའོ ། །ལ་ལྒ་ལྒང་པ་གཅིག་པུར་

69
ངེས། །སྒོམ་ཆེན་བློ་སྒམ་སྒྲི ན་པོར་སྒྲུན། །ལྕགས་སྒྲོག་སྒོར་མོར་སྒྲིམ་ཞིང་སྒྲིལ ། །སྒྱིད་

སྐྱུར་སྒྱིད་ལུག་སྒྱེད་བུ་སྒྱེལ ། །སྒྱུ་རྩལ་གཡོ་སྒྱུ་སྒྱུ་མ་སྒྲུང༌། །སྒམ་སྒྲོམ་སྒྲོ་བ་སྒྱེ་སྒྱེ་

འུ། །སྒྱུག་མོས་སྒོ་ང་སྒོག་ཟོས་སྒྲེགས། །སྡིག་སྒྲིབ་ཆུ་སྒྲོལ་ཆོས་སྒྲ་སྒྲོགས། །བྱ་སྒྲོ་བཤད་

སྒྲོས་མཆུ་སྒྲོས་སྒྲིགས། །སྒལ་ཚིགས་སྒུལ་སྐྱོད་སྒ་སྒེའུ་གཤེར ། །སྒྲེན་མོར་སྒོ་དྲུང་སྒེག་

མོ་སྒུག།སྒྱིད་པར་གོས་སྒབ་སྒྲོ་གུས་སྒྲོག།དབང་སྒྱུར་འཁོར་ལོ་སྒྱུར་སྒྱུར་བྱེད ། །ལག་

སྒྲེང་ཟས་སྒོང་བུ་རམ་སྒོར ། །སྒར་དུ་རྟ་སྒས་སྒྲོན་མེ་སྒྲིབ ། །སྲིད་སྒྲུབ་ཀླུ་སྒྲུབ་སྒྲོལ་མ་

སྒྲུབ། །མནའ་སྒོག་སྒྱོ གས་རྡོས་སྒུ་དོ་གཅོག།ད་སྒོས་སྒོས་སུ་རྩིག་པ་སྒྲོན། །སྒུ་སྟེགས་

སྒང་གཤོངས་ཚ་སྒོ་ཅན། །སྒྲོབ་དང་སྒྲོམ་སོགས་སར་བཏགས་གའོ ། །བརྒལ་བརྟག་

བརྒལ་ལན་བརྒྱད་ཅུ་བརྒྱད། །ཕྲེང་བ་བརྒྱ་ཕྲག་བརྒྱུས་པས་བརྒྱན། །ཆུ་བརྒལ་འོ་

བརྒྱལ་དྲན་མེད་བརྒྱལ། །བརྒྱུད་པ་ལམ་བརྒྱགས་སྤྱོ་བའི་བརྒྱད། །ལེ་བརྒན་གད་

བརྒྱངས་སྨྲ་བའི་བརྒྱ། །བརྒྱུགས་ཤིང་བརྒྱུངས་པར་བརྒྱུད་མར་བརྒྱབ། །བས་འཕུལ་

ར་མགོ་ལྡན་པའི་གའོ། །བུ་རམ་བསྒར་ཞིང་བསྒྲངས་ནས་བསྒོངས། །ཆོས་བསྒྱུར་

མདོག་བསྒྱུར་བཀའ་བསྒོ་བསྒོས ། །ཆུ་བསྒྲལ་ཆོས་བསྒྲགས་ཏིང་འཛིན་

བསྒོམས། །མགོ་བསྒྲེས་རིགས་བསྒྲེས་རྒྱལ་མཚན་བསྒྲེངས། །མནའ་བསྒགས་ལམ་

བསྒུགས་སེང་གེ་བསྒྱིངས། །བག་ཆགས་བསྒོ་བསྒོས་ཕྱོགས་གཅིག་བསྒྲིགས། །འོད་

བསྒྲིབས་བློ་བསྒྲིམས་སྲད་བུ་བསྒྲིམས། །བསྒྲུབ་པ་བསྒྲུབ་བྱ་བསྒྲུན་མི་ནུས། །བསྒྲིན་མི་

ཕོད་དང་བྱ་བའི་བསྒང༌། །བསྒྱེལ་ཞིང་སྒྲ་བསྒྲགས་རྩིས་ཀྱིས་བསྒྱུར། །གཞན་གྱིས་མི་

བསྒུལ་ནོར་གྱིས་བསྒང༌། །བ་འཕུལ་ས་མགོ་ལྡན་པའི་གའོ ། །

སྙན་དངགས་ཟིལ་དངར་ཚར་དུ་དངར། །གསེར་དངུལ་དངོམ་ཆེ་དངོས་དངོས་

མེད། །དངོས་གྲུབ་དངོས་གཞི་དངོས་བཤམས་དངོས ། །དངངས་སྐྲག་དངན་འཐེན་

འབབ་ཆུའི་དངོ༌། །གྲི་ཡི་དངོ་སོགས་དས་འཕུལ་ངའོ ། །མངའ་རིས་མངའ་ཞབས་

མངའ་ཐང་མངའ། །མངའ་མཛད་མངའ་བདག་མངག་གཞུག་མངགས། །མངོན་

70
སུམ་མངོན་གྱུར་མངོན་མཚན་མངལ། །མངོན་སྤྱོད་མངའ་བརྙེས་མངན་མི་

བགྲང༌། །ཆོས་མངོན་མངོན་ཤེས་མངར་བའི་རོ ། །ཐུགས་ལ་མངའ་སོགས་མས་འཕུལ་

ངའོ། །རྔོན་པའི་རྔ་ཡབ་རྔ་རྔེའུ་ཆུང༌། །རྔམ་པའི་བཀྲེས་རྔབ་རྔ་མོ་རྔེའུ ། །རྔོམ་བརྗིད་

རྔམ་འཇིགས་རྔོ་བག་ཅན། །དབུགས་རྔུབ་ཟུག་རྔུས་རྔོད་མཁན་རྔུལ། །རྔོས་ཁྱེར་དྲེའུ་

རྔོག་གླ་རྔན་དང༌། །རྔ་རྔོག་མཐུག་རྔམ་རྔོ་མི་ཐོགས། །རྔན་ཆེན་རྩྭ་རྔ་རྔུ་མ་

དང༌། །རུས་ཀྱི་རྔོག་སོགས་རར་བཏགས་ངའོ ། །ཞལ་སྔ་སྤྱན་སྔ་སྔ་སོར་སྔོན ། །གསང་

སྔགས་སྔགས་པ་མདོག་སྔོན་སྔོ ། །སྔ་དྲོ་སྔས་ལ་སྔུར་བ་ཆེ ། །སྔ་དུས་སྐྱོ་སྔོགས་མོན་

སྲན་སྔེའུ། །སྔ་ཕྱི་སྔུན་དུ་སྔོ་བར་བྱེད ། །མཚང་ནས་སྔོག་སོགས་སར་བཏགས་

ངའོ། །བརྔན་ཡང་བརྔམས་ནས་བཙས་མ་བརྔས། །བུད་མེད་བརྔོད་དང་རྔོན་པས་

བརྔོན། །ཆང་བརྔུབས་བས་འཕུལ་རར་བཏགས་ངའོ ། །སྡུག་བསྔལ་བསྟོད་བསྔགས་

བསྔོ་བས་བསྔོས། །རྣམ་པར་བསྔོས་དང་མཚང་བསྔོག་སོགས། །བས་འཕུལ་ས་མགོ་

ལྡན་པའི་ངའོ ། །

ཅི་སླད་ཅི་ཕྱིར་ལྡན་པའི་ཅན། །བདག་ཅག་སྤྱི་ཅེར་སུམ་ཅུ་དང༌། །དྲུག་ཅུ་བདུན་ཅུ་

བརྒྱད་ཅུ་རྣམས། །ལྷན་ཅིག་ཐབས་ཅིག་སྐད་ཅིག་ཙམ། །ཁྱེད་ཅག་སེམས་ཅན་ཡོད་

དོ་ཅོག།ཅན་ཅེ་ཅབ་ཅོབ་ཆང་ཅོ་རེ ། །ཧ་ཅང་ཅས་ཅུས་བབ་ཅོལ་མང༌། །ཅི་སྟེ་ཅུང་

ཟད་ཕྱིན་ཅི་ལོག།ཅང་ཤེས་ཅིག་ཤོས་ཅི་ནས་ཀྱང༌། །ཅོ་ཏོའི་ཐོར་ཅོག་ཅོད་པན་

དང༌། །རྒྱ་ཅང་བེ་ཅོན་ལྟ་ཅི་སྨོས ། །ཅ་ཅོའི་ཅལ་ཅོལ་མུ་ཅོར་དང༌། །ཅོ་འདྲི་ཅིག་ཅར་

ཅམ་གྱིས་འཇོག།ཅོག་པུར་ཅར་རེ་མིག་ཅེ་རེ ། །ལན་ཅིག་ཅིས་ཀྱང་ཅིར་མི་རྟོག།ཁ་

ཅིག་ཅང་མི་ཤེས་ཀྱང་ཅོང༌། །ཅང་དང་ཅང་ཏེའུ་ཅི་ཡང་བརྡུང༌། །ཅུ་གང་ཅུང་ཞི་

ཅུར་ནིས་ཟ། །ཅེ་སྤྱང་བྲག་ཅས་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཅོག་ཙེར་ཐོ་ཅོས་ཅུང་སེང་ཟ། །ཅི་ག་ལ་

སོགས་ཅ་རྐྱང་ངོ༌། །གྲོས་གཅོམ་གཅོང་ནད་གཅད་བྱ་གཅོད ། །ཁོན་གཅུགས་ཡིད་

གཅུགས་གཅེན་དང་གཅུང༌། །གཅུད་བོར་ལག་གཅུས་གཅུར་ཞིང་གཅུན། །རྣམ་

71
གཅོད་ཡོངས་གཅོད་ཞལ་ལྕེ་གཅོད ། །གཅོང་རོང་གཅོང་སྐད་གཅིན་གཅི་བ། །གཅོད་

བཞིན་གཅེས་མེད་གཅིག ་གིས་གཅིག།གཅམ་བུ་ཁ་གཅང་གཅུགས་མེད་གཅེས། །ཚར་

གཅོད་གཅུ་གལ་ཡིད་ལ་གཅགས། །སྒྲ་གཅན་གཅན་གཟན་ལ་གཅན་པ། །གཅིག་ཏུ་

གཅལ་བཀྲམ་གྲངས་ཀྱི་གཅིག།རོ་གཅིག་རྫས་གཅིག་གཅེར་བུ་གཅོག།གཅིའུའི་སྨན་

སོགས་གས་འཕུལ་ཅའོ། །བཅོམ་ལྡན་དགྲ་བཅོམ་བཅས་པས་བཅགས། །དམ་བཅའ་

ཁྲིམས་བཅའ་བཅིང་བས་བཅིངས། །ཤིང་བཅད་རླན་བཅིར་བཅའ་ཡོས་

བཅེམ། །ཚིགས་བཅད་བཅའ་གཞི་བསྟན་བཅོས་བཅང༌ ། །ལོགས་བཅར་བཅའ་སྒ་

བཟའ་བཅའི་བཅུད། །མིག་བཅར་ཕྱིར་བཅིལ་ཆུ་བཅུར་བཅུག།ནོར་བཅལ་ལག་

བཅངས་ཆགས་བཅག་བཅོལ ། །བཅར་བའི་རྟར་བཅིབས་ཞལ་ལྕེ་བཅད། །ཚར་

བཅད་བློས་བཅལ་བཅས་རང་བཅབས། །རྡོ་བཅག་ཤིང་བཅེར་གྲོས་བཅོམ་

བཅུམ། །བཅུ་དང་བཞི་བཅུ་ལྔ་བཅུ་དང༌། །དགུ་བཅུ་བཅོ་ལྔ་བཅོ་བརྒྱད་

བཅོས། །བཅོས་བུའི་རས་སོགས་བས་འཕུལ་ཅའོ ། །མ཈ེན་ལྕུག་ལྕུག་ཕྲན་ལྕང་མའི་

ལྕག།མགོ་ལྕོགས་ཆེས་ལྕི་བློ་ཡིས་ལྕོགས། །གནམ་ལྕགས་ལྕེ་འབབ་མེ་ལྕེར་ལྕེབ ། །ལྕང་

ལོ་ཅན་གྱི་ལྕགས་རིའི་ལྕོག།཈་ལྕིབས་སྦལ་ལྕོང་ལྕུང་ཀའི་ལྕེ ། །རེའུ་ལྕག་ལྕ་བ་ལྕམ་པ་

ལྕུམ། །ལག་ལྕིབས་ཚ་ལྕིབས་སྒོ་ལྕིབས་དང༌། །སྤྱན་ལྕིབས་ལྕམ་དྲལ་སྐྲའི་ལྕང་ལོ། །ལྕི་

བ་ལྕག་པོད་སྲུས་ལྕག་ལྕིག།ཚིག་འབྲུ་ལྕིབས་སོགས་ལར་བཏགས་ཅའོ ། །

ཆེམ་ཆེམ་ཆལ་ཆིལ་ཆོས་ཆུའི་ཆར། །ཆགས་བྲལ་ཆོག་ཤེས་ཆོ་གའི་ཆེད ། །གོ་ཆ་མཚོན་

ཆའི་ཆ་ལུགས་ཆོས ། །བྱང་ཆུབ་བར་ཆད་ཆམ་ལ་ཕོབ། །རིན་ཆེན་ཆུན་པོ་ཆབས་ཅིག་

ཆུར། །ཆུ་ཞེང་ཆ་མ཈མ་ཆེམ་མེ་བ། །ཆིབས་པ་ཆ་དེ་ཆིབས་ལ་ཆོགས། །སྲོག་ཆགས་

ཆག་ཆག་ཆལ་མར་བརྡལ། །ཆོ་ལོས་ཆེ་གེའི་ཆ་རྐྱེན་ཆད། །ཆད་པས་ཆོད་ལ་ཆུང་མ་

ཆོལ། །ཆང་ཆེམས་ཆེ་ཆུང་ཐུགས་སུ་ཆུད། །མཐར་ཆགས་ཆགས་ཆོགས་ཆིར་གྱིས་

ཆིར། །ཆབ་འོག་ཆོམ་རྐུན་ཆེས་ཆེར་ཆུན། །ཆོམས་ཤི ག་ཆིངས་ཤིག་ཆབ་སྒོ་ཆོག།ཚར་

72
ཆོད་ཐག་ཆོད་ཆབ་འོག་ཆུག།ཆ་ཆོ་མ་ཆོད་ཆ་མེད་ཆས། །ཟན་ཆང་འབྲས་ཆན་ཆབ་

ནས་ཆུས། །ཆ་ལང་མལ་ཆ་ཆེ་ཞེའི་ཆས། །ཆོ་རིགས་ཆུད་ཟོས་ཆམ་པའི་ནད། །ཆབ་

ཤོག་ཁ་ཆེམས་ཆིག་རྐྱང་ཆོང༌། །བག་ཆགས་ཆོ་འཕྲུལ་ཆོ་ངེ་འདོན ། །ཆ་ག་པ་སོགས་

ཆ་རྐྱང་ངོ༌། །མཆོག་ཏུ་སྐྱབས་མཆི་དཀོན་མཆོ ག་མཆོད། །མཆིས་མལ་མཆིལ་ལྷམ་

མཆིག་མཆིག་གུ། །སྐུ་མཆེད་མཆན་གྱི་མཆིས་བྲང་མཆོར ། །མཆི་མ་མཆིལ་མ་མཆེར་

པ་མཆིན། །ཞལ་མཆུར་ཁ་མཆུའི་བཀའ་མཆིད་མཆིས། །སྐྱེ་མཆེད་མཆིང་བུ་རྒྱ་

མཚོའི་མཆིང༌། །རྩྭ་མཆོག་མེ་མཆེད་མཆིལ་པའི་མཆོངས། །གཞུ་མཆོག་སྒྱུ་མའི་

མཆན་བུ་མཆན། །མཆིལ་པ་མཆིམས་སོགས་མས་འཕུལ་ཆའོ། །ཆོས་འཆད་ཁྲིམས་

འཆའ་འཆག་སར་འཆག།ཚུལ་འཆོས་གར་འཆམས་སྲོག་འཆད་འཆི ། །འཆུམས་པའི་

གནས་འཆའ་འཆེལ་པར་འཆུར། །འཆལ་པའི་འཆར་སྒོར་མི་འཆགས་འཆབ། །཈ི་

འཆར་ཆུ་འཆོར་ལས་འཆོལ་འཆུན། །གྲོས་འཆོམས་ཁས་འཆེ་འཆིང་ཞགས་

འཆང༌། །འཆོལ་དང་འཆུས་སོགས་འས་འཕུལ་ཆའོ ། །

ཇི་ལྟ་ཇི་སྙེད་ཇི་བཞིན་གཟི གས། །ཇི་ལྟར་ཇི་སྲིད་ཇི་སྐད་སྨྲ། །ཇོ་ཇོའི་ཇོ་མོ་ཇོ་བོའི་

ཇ། །ཇེ་ཞིག་ཇག་པ་ཇུ་བོ་འཕངས། །ཇ་ཧོང་ཇ་རིལ་ཇེ་མཐོར་སོང༌། །ཇེ་དང་ཇེ་

སོགས་ཇ་རྐྱང་ངོ༌། །མཇལ་འཕྲད་མཇིང་པ་མཇུག་མ་མཇེ ། །མི་མཇེད་ཞིང་སོགས་

མས་འཕུལ་ཇའོ། །འཇག་མ་འཇི་བ་འཇིམ་པ་འཇགས། །འཇིག་རྟེན་འཇིག་པའི་

འཇིགས་པ་འཇོམས། །འཇུས་ནས་ཤ་འཇོག་འཇར་ནས་འཇབས། །འཇའ་ཞིང་

འཇུངས་པའི་སྐྱོན་འཇིལ་འཇེམ ། །འཇུ་བ་ཁྲག་འཇིབ་ཟས་འཇུ་འཇང༌། །འཇུད་

མཐུན་འཇོལ་འཇོལ་འཇོ་སྒེག་འཇོག།འཇོར་བུ་དབྱིབས་འཇོང་འཇུར་ཞིང་

འཇུན། །ལུས་འཇམ་འཇོག་པོ་མཚོ་འཇིང་འཇུག།འཇམ་དབྱངས་སྙན་འཇེབས་

མ཈མ་པར་འཇོག།བློས་འཇལ་ཚད་འཇལ་འདོད་པ་འཇོ། །ཁྲིམས་འཇགས་འཇའ་ས་

འཇའ་མོ་དང༌། །འཇའ་བརྡེག་འཇའ་ཚོན་སྲད་བུའི་འཇུར། །སྲོད་འཇིང་ཤ་

73
འཇུམས་རྩ་འཇིང་ག཈ེན ། །ཐོབ་ཀྱིས་འཇལ་སོགས་འས་འཕུལ་ཇའོ ། །རྗེ་བཙུན་རྗེས་

འཇུག་རྡོ་རྗེའི་རྗེས། །རྗེ་དཔོན་ལྷ་རྗེ་རྗེད་པའི་འོས ། །ས་རྗེན་ཤ་རྗེན་རྗེ་ངར་

རྗུད། །རྗོད་བྱེད་སྙིང་རྗེའི་ལག་རྗེས་དང༌། །ཐུགས་རྗེས་རྗེས་བསྐྱངས་རྗེའུའི་

རིགས། །ཏིལ་གྱི་རྗང་སོགས་རར་བཏགས་ཇའོ། །བརྗེད་ངས་བརྗེད་བྱེད་གཟི་བརྗིད་

བརྗིད། །བརྗེ་བརྗེས་མ་བརྗེད་བརྗོད་བྱ་བརྗོད ། །བས་འཕུལ་ར་མགོ་ལྡན་པའི་

ཇའོ། །ཡུལ་ལྗོངས་ལྗང་བུའི་ལྗན་ལྗིན་ཁྲོད ། །ལྗོན་ཤིང་ལྗིད་ལྕི་སྨན་ལྗོངས་ལྗང༌། །རོ་

འཛིན་ལྗགས་སོགས་ལར་བཏགས་ཇའོ ། །

཈མས་རྟོགས་཈ིང་ཁུ་཈ག་གཅིག་཈བ། །཈་མ་཈ག་མོ་཈ིས་འགྱུར་ཉུང༌། །སྤུ་཈ག་

཈ལ་཈ིལ་཈་ལྟོ་པ། །཈མ་཈ེས་཈ོན་མོངས་཈མ་ངར་཈ེ ། །཈ིང་ཤའི་཈ོད་པ་཈ེས་

འབྱུང་཈ེན། །཈མ་ཆུང་཈མ་ཐག་཈ིན་མཚན་཈ལ། །཈མས་དགའི་཈ིང་དགོས་཈ེ་

བར་཈ོན། །སྤོས་ཉུག་ལག་཈ས་཈ན་ཐོས་཈མས། །ཕོ་཈་཈ི་མའི་཈ེན་ཀོར་དུ། །཈་ཤ་

཈་ག་཈ི་ཤུ་཈ོས ། །཈ིང་ཏོར་ཆུ་཈ོག་཈ེ་རེག་཈ང༌། །཈ེ་གནས་ཉུག་རུམ་཈ན་རྣ་

཈ིད། །཈ག་ཕྲན་཈་རྒྱས་཈་རྐྱང་ངོ༌། །དཔུང་ག཈ེན་བཤེས་ག཈ེན་ག཈ིས་ཀྱི་

ག཈ེན། །ག཈འ་ཤིང་ག཈ེར་པ་ཁྲོ་ག཈ེར་དང༌། །བཀའ་ག཈ན་ག཈ན་ནད་དུད་འགྲོ་

ག཈ན། །ག཈འ་བོ་དོན་ག཈ེ ར་ག཈ན་ག཈གས་ག཈ོས། །ག཈ིད་ཀྱི་ག཈ེན་པོར་ག཈འ་

ལྟག་གཉུལ། །ག཈ི་གཟེར་ག཈ིག་ཏུ་ལུས་ག཈ོང་ཆུང༌། །ག཈འ་རེངས་ག཈ེ་མ་཈ག་

པོར་ག཈ག།གཉུག་མའི་དོན་སོགས་གས་འཕུལ་཈འོ ། །མ཈ན་པ་ཐུགས་མ཈ེས་རྣ་

བས་མ཈ན། །མ཈ེད་མ཈ེས་ཤིང་མ཈ེན་མ཈ན་ཡོད་གནས། །མ཈མ་གཞག་མ཈མ་

མེད་མཚུངས་པའི་མ཈མ། །ར་མ཈ེ་མ཈ེས་གཤིན་མས་འཕུལ་཈འོ ། །འདམ་རྙོག་རྙེད་

བཀུར་གསར་རྙིང་རྙེད། །སོ་རྙིལ་རྙང་མ་རྙོང་དང་རྙི ། །ལྕང་རྙིད་མ་རྙོབ་ཨདྷྡ་

རྙིལ། །རྐང་པ་རྙོང་སོགས་རར་བཏགས་཈འོ ། །གོ་སྙོད་སྙིང་པོ་སྙིད་མོའི་སྙིང༌། །སྤུ་

སྙོལ་ཆང་སྙོལ་སྙེ་ཕུང་སྙིལ། །ཐ་སྙད་ཇི་སྙེད་དེ་སྙེད་སྙམ། །སྙེམས་དང་སྙུན་མེད་སྙན་

74
ཤལ་སྙི། །སྙོམས་འཇུག་བཏང་སྙོམས་སྙོམ་ལས་དང༌། །བསོད་སྙོམས་སྙུགས་སྲིངས་

སྙེག་སར་སྙོགས། །སྙིང་རྗེའི་སྙིམ་པ་སྙོབས་ལ་སྙེས ། །སྙོན་མོངས་སྙད་འདོགས་རྒྱལ་

མཚན་སྙོལ། །གཏམ་སྙན་སྙིགས་དུས་སྐུད་པ་སྙོད། །སྙང་སྙོགས་སེམས་སྙོམས་སར་

བཏགས་཈འོ། །གཟུགས་བརྙན་སྒྲ་བརྙན་གཞན་ལ་བ རྙས། །མངའ་བརྙེས་ཕྱག་

བརྙན་བརྙན་པོའི་བརྙས། །གོས་བརྙིངས་ཁ་བརྙོགས་སྣང་བརྙན་བརྙན། །བས་

འཕུལ་ར་མགོ་ལྡན་པའི་཈འོ ། །དགེ་བསྙེན་བསྙེན་གནས་བསྙེན་རྫོགས་

བསྙེན། །བསྙོན་ཅན་བསྙོན་དོར་བསྙོན་ཏོལ་དང༌། །བསྙེན་སྒྲུབ་བསྙེན་བཀུར་ཕྱེ་མར་

བསྙིལ། །གཏམ་བསྙད་བསྙམས་ནས་ལག་པ་བསྙུལ། །ཕྱིར་བསྙིལ་མལ་བསྙལ་ལྷུང་

བཟེད་བསྙིགས། །ལག་བསྙབས་བསྙུང་གཞིས་བསྙུན་པས་བསྙེངས། །བསྙེལ་མེད་ནས་

བསྙོར་ཡོ་བྱད་བསྙུངས། །བསྙེན་སྲིང་ཟས་བསྙོད་སྐྱུ་གང་བསྙུག།བསྙེམས་པས་རྗེས་

བསྙེགས་ཁྲོ་ག཈ེར་བསྙེར ། །བས་འཕུལ་ས་མགོ་ལྡན་པའི་཈འོ། །

ཏེ་པོར་ཏི་སེར་ཏལ་མར་སོང༌། །ཛཱ་ཏི་ཏང་ཀུན་ཏིག་ཏ་ཏིལ། །ཏུག་ཏུག་ཏོང་ཏོང་

ཏོག་ཏོག་སྒྲ༑༑ཏེལ་པ་ཏོག་རྩེ་དབྱུག་ཏོ་དང༌། །གཙུག་ཏོར་ཐོར་ཏོ་སྤྱི་ཏོར་ཏོག།མུ་

ྦུ
ཏིག་མེ་ཏོག་ཏམ་ལ། །ལོ་ཏོག་རྩི་ཏོག་ཟ་མ་ཏོག།ཏིང་འཛིན་དཀོན་མཆོག་ཏ་ལ་

ལ། །ཏིང་ལོ་ཏལ་ཙམ་ཏིག་ཏིག་མེད ། །ཡོན་ཏན་ཞབས་ཏོག་ནན་ཏན་དང༌། །ནན་

ཏུར་གལ་ཏེ་གོའུ་ཏ་མ། །ཁ་ཏོན་ཞལ་ཏ་ནན་ཏར་བཟང༌། །ཏ་ཟིག་ཏ་མིང་ཏའི་སི་

ཏུ། །ཏི་ཤྲི་ཏ་དབེན་ཏ་ཧུང་དང༌། །ཏཱ་ར་ཎ་དང་ཏེའུ་ཤིང་ཁྲི ། །ཏམ་བུ་ར་དང་ཏིང་

ཏིང་ཤག།཈ོ་ཏི་ཏ་ལ་ཏྲེས་སམ་དང༌། །ཤང་ཤང་ཏེའུ་ཏེ་ཏེ་བརྡུང༌། །འོན་ཏང་ལིང་

ཏོག་ཏ་རྐྱང་ངོ༌། །གཏན་གྱི་བསམ་གཏན་གཏན་ཚིགས་གཏམ། །གཏུན་བུ་ལག་

གཏད་གཏུན་ཤིང་གཏུབས། །བརྡུང་གཏག་གཏོང་དང་གཏང་རག་གཏང༌། །གཏེར་

མཛོད་ཡོངས་གཏམས་གཏོར་ཟན་གཏོར ། །ནོར་གྱི་གཏའ་མ་གཏེང་པ་

གཏའ། །གཏན་པ་མེད་པའི་སྦྱིན་གཏོང་གཏང༌། །གཏུམ་པོའི་ཞབས་གཏུགས་ཟད་

75
པའི་གཏུགས། །ལྷ་ཆེན་གཏོགས་འདོད་གཞན་ལ་གཏོད ། །འབེམ་ལ་གཏོད་དང་

དམིགས་པ་གཏོད ། །གཏི་མུག་གཏོལ་མེད་མཚང་ནས་གཏོལ། །ཁྲག་གཏར་ཆུ་

གཏིགས་སེ་གོལ་གཏོགས། །བཅོལ་བའི་གཏམས་དང་གྲངས་ཀྱི་གཏམས། །སྒོ་གཏན་

གཏིང་ཟབ་མུན་པ་གཏིབས། །གཏུར་བུ་སྤོས་གཏུལ་རི་བོའི་གཏོས། །མགོ་གཏུམས་

མཐའ་གཏུགས་ཁོངས་སུ་གཏོགས། །གཏན་ལ་འབེབས་སོགས་གས་འཕུལ་ཏའོ། །སྒྲོ་

བཏགས་མིང་བཏགས་ཁ་བཏགས་བཏགས། །སྤྱིར་བཏང་བློས་བཏང་སྔགས་བཏུ་

བཏུས། །སྲོལ་བཏོད་གདན་བཏིང་ས་བོན་བཏབ། །བཏང་བཟུང་ཀླུས་བཏེག་གསོལ་

བཏབ་བཏུད། །བཏག་སོ་རྒྱས་བཏབ་བཟའ་བཏུང་བཏུབ། །སྤུ་བཏོགས་རྩ་བཏོན་

བཏགས་ཤིང་བཏུལ། །མགྲིན་པ་བཏེག་སོགས་བས་འཕུལ་ཏའོ ། །མི་རྟག་རྟབ་རྟབ་

དབང་རྟུལ་རྟགས། །མི་རྟོག་ཡིད་རྟོན་རྟོག་ལྡན་རྟོགས། །རྟག་ཏུ་རྟ་ལ་རྟེའུ་སྐྱེས་

རྟིང༌། །རྟོལ་གོག་རྟིང་པ་རྟོད་པས་བཅིངས། །རུ་རྟས་཈མས་རྟས་གནས་སུ་

རྟོལ། །མོང་རྟུལ་རྟུལ་ཕོད་རྟེན་རྟེན་འབྲེལ ། །མཆོད་རྟེན་རྟ་བབས་བྱ་མ་རྟ། །རྟ་ཐུལ་

རྟ་དབྱངས་རྟོག་གེ་པ། །མི་གཙང་རྟུག་སོགས་རར་བཏགས་ཏའོ ། །ལྟོས་འགྲོའི་ལྟག་

པ་དེ་ལྟ་བུ། །ལྟོ་འཕྱེའི་ལྟེ་བར་ལྟད་མོ་ལྟ། །ལྟོ་བ་ལྟོ་ཡིས་ལྟིར་གྱིས་བཀང༌། །བུར་ལྟང་

འགྲང་ལྟོགས་ད་ལྟ་ལྟོས ། །ལྟར་སྣང་ལྟག་ཆོད་ལྟ་ལོག་གི།ལྟུང་བས་ལྟས་ངན་ལྟ་ཅི་

སྨོས། །ལྟེང་རྒྱས་ལྟེང་ཀ་ལྟེམ་གྱིས་གང༌། །རེ་ལྟོས་ལྟ་ཞོག་མདའ་ཡི་ལྟོང༌། །ལྟར་ལྟར་

ལྟེམ་རྐྱང་ལར་བཏགས་ཏའོ། །སྟོན་པའི་བཞུགས་སྟངས་བཀུར་སྟི་སྟོབས། །སྟེས་

དབང་མུ་སྟེགས་བྱད་སྟེམས་ཀྱིས ། །མི་སྟོ་ལྟ་སྟངས་མེ་སྟག་སྟེགས། །སྟ་གོན་སྟོང་

གྲོགས་ཤ་སྟག་བྱེད། །གཞོགས་སྟེགས་སྟངས་སྟབས་སྟ་ཟུར་སྟོན ། །ཤིང་སྟག་སྟུག་ཁྲོད་

སྟོབས་ཅན་སྟག།དགྲ་སྟ་སྟ་རེ་སྟེའུ་སྟོར ། །སྟར་ཞུན་སྟར་གའི་སྟོན་མོ་སྟེར ། །སྟོད་ལ་

སྟན་དང་སྟུ་མ་སྟེན། །སྟོན་དཔྱིད་གང་སྟོང་ཡ་སྟགས་སྟོང༌། །སྟིམ་བྱེད་སོ་སྟོར་སྟོར་

ཁུང་དང༌། །སྟང་ཟིལ་སྟབས་གཅིག་སྟར་བརྒྱུས་སྟེང༌། །སྟོང་པ་སྟོང་཈ིད་སར་

76
བཏགས་ཏའོ། །བརྟག་དཔྱད་གནས་བརྟན་ཀུན་བརྟགས་བརྟགས། །ཡིད་བརྟན་

བརྟད་པ་བརྟུལ་ཞུགས་བརྟན། །སྦུབས་བརྟོལ་བརྟུན་པ་སྤྱི་བརྟོལ་བརྟབས། །ཡོངས་

འདུ་ས་བརྟོལ་བརྟག་པ་བརྟུལ། །བརྟེན་པ་ལ་བརྟེན་ཕུར་བུས་བརྟོད ། །བས་འཕུལ་

ར་མགོ་ལྡན་པའི་ཏའོ། །བལྟོས་ས་བལྟོས་ཆོས་བལྟར་རུང་བལྟས། །བལྟ་བྱ་སྐུ་

བལྟམས་གོས་བལྟབ་སོགས། །བས་འཕུལ་ལ་མགོ་ལྡན་པའི་ཏའོ ། །བསྟི་སྟང་བསྟུད་

པའི་བསྟི་གནས་བསྟར། །ཐུབ་བསྟན་དང་བསྟུན་བསྟོད་འོས་བསྟེན ། །བསྟང་བས་མ་

བཟུང་བསྟན་བཅོས་བསྟན། །ཐག་བསྟུངས་སྣ་བསྟད་འགྲོ་ཆས་བསྟད། །བསྟིང་ཚིག་

བསྟིམ་པས་མི་བསྟོངས་ཀྱང༌། །བསྟིར་མེད་མངོན་བསྟོད་བྱིན་ལེན་བསྟབས། །བས་

འཕུལ་ས་མགོ་ལྡན་པའི་ཏའོ ། །

ཐུན་མོང་ཐུ་བོ་ཐ་གྲུ་ཆེ ། །ཐུ་མི་ཐོར་ཅོག་ཐོར་ཚུགས་དང༌། །ཐ་མ་ཐ་ན་ཐྲིག་ཐྲིག་

སྒྲ། །ཐུར་དང་ཐ་མལ་ཐ་རྐྱང་ངོ༌ ། །མཐོ་ རིས་མཐའ་དག་མཐའ་ཀླས་མཐོང༌། །མཐར་

ཐུག་ནུས་མཐུ་མཐུན་མི་མཐུན། །ལག་མཐིལ་མཐེ་བོང་མཐེ་འུ་ཆུང༌། །མཐོན་ག་

མཐོན་མཐིང་མཐང་གོས་མཐུག།མཐར་གྱིས་རྟ་མཐུར་མཐོ་གང་མཐུད། །མཐོ་

འཚམས་མཐོལ་བཤགས་མཐོ་ཡོར་མཐོ ། །མཐོན་པོའི་རྒྱ་མཐོངས་མཐའ་འཁོབ་

མཐའ། །མཐིང་རིལ་མཐིང་ཁ་མས་འཕུལ་ཐའོ། །འཐབ་མོར་འཐོན་ཡང་གྲོགས་སུ་

འཐམས། །སྤྲིན་འཐིབས་ཆུ་འཐོར་འཐོར་འཐུང་དང༌། །བློ་འཐུམས་མགོ་འཐོམས་དུ་

བ་འཐུལ། །སྲ་འཐས་འཐེམས་ནན་ནན་ཏན་འཐན། །ཆུ་འཐུངས་ཤ་ནས་འཐེན་

ཞིང་འཐོག།སྨོད་ཚིག་འཐིང་སླད་འཐེན་པ་འཐད། །ཟས་ལ་འཐུ་འཐུས་ཕྱེ་མར་

འཐག།ཞ་འཐེང་མལ་གོས་འཐེབ་ཀྱིས་འཐུམ། །དུམ་བུར་འཐུབ་སོགས་འས་འཕུལ་

ཐའོ། །

གཞན་དྲིང་མི་འཇོག་བཀའ་དྲིན་དྲན། །དྲིལ་བུ་དྲི་མཆོག་དྲ་དྲ་ཕྱེད ། །སྔ་དྲོ་ཕྱི་དྲོའི་

དྲི་དྲིས་ལན། །དྲང་དོན་གཡུང་དྲུང་དྲང་སོང་དྲུག།ཁྲིམས་དྲལ་ལྕམ་དྲལ་ཟས་དྲངས་

77
དྲོངས། །དྲང་པོའི་ཤིང་དྲུང་དྲེལ་དྲེའུ་རྔོག།མོན་དྲེ་སྨིན་དྲུག་མ་དྲོས་མཚོ ། །དྲེག་ནད་

དྲེག་པ་དྲི་མ་དང༌། །ཁ་དྲག་དྲག་ཤུལ་ས་ལ་དྲུད། །དྲོད་དང་དྲོ་བ་ཟན་དྲོན་

དྲིལ། །དྲེད་ལྤགས་དྲས་དྲུབས་དྲེས་མས་དྲགས། །དྲེད་པོ་དྲུ་བུའི་དྲ་བར་དྲངས། །དྲིལ་

བསྒྲགས་དྲ་མ་གནས་སུ་དྲོངས། །དྲེགས་པ་དྲུང་ཕྱུང་ཁ་ཡི་དྲོག།ནད་དྲག་དྭ་ཕྲུག་དྭ་

བའི་འབྲུ། །ཐལ་བའི་དྲགས་སོགས་ད་རྐྱ ང་ངོ༌། །གདུགས་མེད་གདོང་པ་གདུགས་

ཀྱིས་གདུངས། །གདོན་ལྟར་གདུག་པའི་གདོལ་པ་གདུལ། །གདམས་ངག་གསལ་

གདབ་གདིང་བ་གདན། །གདུ་བུ་གདང་དང་གདུང་མར་གདགས། །གདུང་རུས་སྐད་

གདངས་སྐས་ཀྱི་གདང༌། །གདུང་བརྒྱུད་གདུང་འཛིན་གསོལ་གདབ་གདོན ། །ག཈ེར་

གདམས་བཅོལ་གདམས་རྙེད་ལ་གདུ། །མིང་གདགས་སྙུན་གདངས་ས་བོན་

གདབ། །ཁ་གདངས་མཚོན་གདེངས་གདོན་མི་ཟ། །ད་གདོད་སོས་གདལ་གདེང་ཐོབ་

གདའ། །གདོས་པ་ཐུད་གདར་སྲང་ལ་གདེག།གདགས་པའི་བསྟན་བཅོས་གདམ་ང་

བྱེད། །གདེངས་ཅན་གདུལ་བྱ་དམ་ལ་གདགས། །ཁྱབ་གདལ་གདོད་ནས་གདགས་

གཞི་བྲལ། །གདངས་ཅན་ཀུན་ར་གས་འཕུལ་དའོ ། །བདག་བདེན་བདུད་བདུན་

མདུན་དུ་བདར། །བདེ་བདོ་ཟས་བདའ་བདུག་སྤོས་བདུག།བདའ་དེད་བདག་པོས་

བདའ་ཞིང་བདས། །བདེ་གཤེགས་བདེ་ལེགས་བདེན་པ་བདར། །གཞུ་བདུངས་

བདོག་པའི་སྐྱེལ་བདར་བདོག།བདེན་ག཈ིས་བདུད་རྩི་ཕྱེ་མར་བདར ། །ཕྱག་བདར་

ཕྱི་བདར་བས་འཕུལ་དའོ ། །མདའ་མདུང་མདེའུ་ལམ་མདོའི་མདོས། །མདུན་

མདོངས་མདོག་མདངས་མདོར་བསྡུས་མདོ ། །མདངས་སང་མདོང་གསོལ་ར་མདའ་

དང༌། །མདུད་པ་ལ་སོགས་མས་འཕུལ་དའོ ། །མྱ་ངན་འདའ་འདས་འདུན་པས་

འདུད། །འདམ་ཁྲོད་འདུར་འདུར་འདོང་ཞིང་འདུག།འདོམ་དུས་རྗེས་འདེད་གསོལ་

འདེབས་འདོན། །ལྷ་འདྲེ་ཤིང་འདྲུད་ཁུང་བུ་འདྲུ། །འདུ་བྱེད་འདུས་བྱས་འདྲེས་མ་

འདྲ། །འདྲུལ་བའི་གཏམ་འདྲི་ཡི་གེ་འདྲི ། །འདྲིད་ཅིང་ཁྲིམས་འདྲལ་སྲོག་འདོར་

78
འདར། །འདེགས་པ་འདི་འདོད་འདུལ་བས་འདུལ། །འདམ་བུའི་འདབ་མར་འདབ་

ཆགས་འདུ། །རི་འདབས་འདོལ་སར་འདག་གུ་འདག།བློ་འདྲོག་ཞབས་འདྲེད་འདྲད་

ཅིང་འདྲུད། །འདྲེན་པས་ཆོས་འདོམས་དགེ་འདུན་འདུས། །འདོ་མེད་འདོམས་སུ་

འདོམ་གང་འདོགས། །འདོད་ཆགས་འདུ་ཤེས་འདུ་འཛིར ་འདྲིས། །འདྲེག་མཁན་

འདེང་ཕྱིར་འདོ་རྟ་འདམ། །འདས་པོའི་འདད་ཀྱིས་འཁོར་འདབ་འདུམས། །མིང་

འདོགས་ཆུ་འདལ་སྐྱོ་མ་འདལ། །འདག་ཆལ་གོ་འདུན་དེ་མ་འདྲོག།དྲི་མ་འདག་

སོགས་འས་འཕུལ་དའོ། །གྲོང་རྡལ་ཐོག་རྡིབ་རྡོ་རྗེའི་རྡུལ། །རྡོ་རྡེའུ་རྡོག་པོ་རྡེག་ཀྱང་

རྡུགས། །རྡུང་འཚོག་ཕེག་རྡོབ་ཆ་ལང་རྡེབ། །གློ་རྡེག་རྡབ་འཆལ་ལུས་རྡོས་ཆེ ། །ལག་

རྡུམ་གློ་རྡོལ་དབུ་བ་རྡོས ། །གྲི་རྡོར་རྡོལ་ཆོས་རར་བཏགས་དའོ ། །མཁའ་ལྡིང་འབྲུག་

ལྡིར་ལྡབ་ལྡིབ་སྐད། །ལྡ་ལྡི་ལྡེ་མིག་ཡོད་པའི་ལྡན། །མགོ་ལྡོག་ལྟོ་ལྡིར་ལྡུར་ལྡུར་

ལྡུགས། །སེང་ལྡེང་ལྡེམ་ལྡེམ་ལྡེར་བཟོའི་ལྡེབས། །ལྡོང་རོས་ངད་ལྡང་ལྡེ ་གུ་

བྱུག།འཇུག་ལྡོག་ལྡོབ་སྐྱེན་ཕྱིར་མི་ལྡོག།སྐོམ་ལྡུད་མེ་ལྡེ་མིང་གི་ལྡེ ། །ལྡུམ་རའི་ལྡུམ་བུ་

ལྡབ་ལྡོབ་དང༌། །བཅོམ་ལྡན་ལྡེམ་དགོངས་དྲིས་ལན་ལྡོན ། །བསྐྱར་ལྡབ་཈ིས་ལྡབ་

ལྷག་མ་ལྡས། །ལྡན་པའི་སོ་ལྡེག་མིག་ཀྱང་ལྡོངས། །ནེའུ་ལྡང་ལྡོམ་བུ་སྟན་ལས་

ལྡང༌། །ལྡང་ཚད་ལ་སོགས་ལར་བཏགས་དའོ། །ཞེ་སྡང་སྡང་མིག་སྡིགས་མཛུབ་

སྡིག།སྡར་མ་བདེ་སྡུག་དགེ་སྡིག་སྡོམ ། །སྡིངས་ཀྱི་སྡོང་པོ་སྡོང་བུའི་སྡེ ། །སྲོག་དང་སྡོ་

ཞིང་སྡེ་ཚན་སྡེབ ། །སྲོག་ཆགས་སྡོམ་སྡིག་སྡེར་མོ་རྣོ། །སྡོམ་པ་བསྲུང་སྡོམ་སྡོད་གནས་

སྡོད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཛེས་སྡུག་ནོར་སོགས་སྡུད། །སྡུམ་པར་མཆོད་སྡོང་སྡུམ་བུས་

བསྐོར། །སྡེར་མའི་ཐུག་སྡོར་ལག་པས་སྡོམ ། །བཀའ་སྡོད་སྡེ་སྣོད་སར་བཏགས་

དའོ། །གྲི་བརྡར་བརྡེག་འཆོས་བརྡུང་བྱ་བརྡུངས། །ཁ་བརྡར་བླ་བརྡོལ་ཆལ་བརྡབ་

བརྡབས། །རྔ་བརྡུང་བྲོ་བརྡུང་གོ་བྱེད་བརྡ། །ཆལ་མར་བརྡལ་ནས་བརྡུལ་ཞིང་

བརྡེག།བས་འཕུལ་ར་མགོ་ལྡན་པའི་དའོ ། །བལྡབས་ནས་བལྡག་པ་བལྡེག་ཅིང་

79
བལྡད། །བས་འཕུལ་ར་མགོ་ལྡན་པའི་དའོ། །བསྡུ་བྱ་བསྡུ་བསྡུས་བསྡུར་ནས་

བསྡད། །཈ེས་བསྡམས་བསྡོམས་ནས་སྲོག་དང་བསྡོས ། །འོག་བསྡོགས་཈ེར་བསྡོགས་

གཞན་ལ་བསྡིགས། །གྲོགས་དང་བསྡོངས་བསྡེབས་སྣ་ཐག་བསྡོགས། །འགལ་བསྡུམ་

བས་འཕུལ་སར་བཏགས་དའོ ། །

ཕན་གནོད་གནས་སྐབས་གནང་བཀག་གནད། །གནོད་སྦྱིན་གནག་ཕྱུགས་གནམ་

ལྟར་གནག།གནས་བརྟན་཈ེར་གནས་གནས་ཁང་གནས། །གནོད་བྱེད་ཟིལ་གནོན་

གནའ་མི་གནུབས། །ཞི་གནས་གནས་འགྱུར་གནས་ལུགས་རྟོགས། །གནངས་གཞེས་

གནམ་རུ་རྐང་པས་གནོན། །ཞེ་གནོང་གནད་གཅོད་གནས་ངན་ལེན ། །གནོད་གནས་

ལ་སོགས་གས་འཕུལ་ནའོ ། །མནལ་གཟིམས་མནའ་མ་འོག་ཏུ་མནན། །མནབ་རྩལ་དྲི་

མནམ་མནར་མེད་མནར། །མནར་སེམས་ཟས་མནོག་མནོག་ཆུང་བ། །མནོལ་རིགས་

མནའ་བསྐྱལ་ན་བཟའ་མནབས། །མནོ་བསམ་མནོས་སོགས་མས་འཕུལ་ནའོ ། །རྣམ་

ཤེས་རྣོན་པོའི་རྣལ་འབྱོར་རྣམས། །རྣམ་རྟོག་རྣམ་གྲངས་རྣམ་པ་མང༌། །རྣ་གཤོག་རྩེ་

རྣོ་རྣལ་མའི་དོན ། །ཁུག་རྣ་རྣག་ཁྲག་ཞིང་རྣང་མ། །ཚིག་ཕྲད་རྣམ་པར་རར་བཏགས་

ྲ
ནའོ། །སྣར་མ་སྣྲོན་སྣབས་སྣག་ཚ་སྣུར། །སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་སྣ་ཡི་སྣབས། །སྣམ་བུའི་
ུ
སྣམ་སྦྱར་སྣལ་མའི་སྣེ། །བར་སྣང་སྣང་གསལ་སྣུམ་དྲི་སྣོམ ། །ལམ་སྣར་སྣ་བོའི་སྣག་

དབོན་སྣང༌། །ལྟར་སྣང་སྣ་མང་སྣྲེལ་ཞི་སྣོད ། །ཡུག་སྣམ་སྣམ་ཕྲན་སྣ་མ་སྣེའུ། །སྣད་

ཡར་སེར་སྣའི་སྣོན་མར་སྣོམས། །རྒྱབ་ཀྱི་སྣམ་ལོགས་སར་བཏགས་ནའོ ། །བརྣབ་

སེམས་ལྟོ་ལ་བརྣན་ཡང་བརྣངས། །བརྣག་དཀའི་བརྣག་པས་མདུན་དུ་བརྣུར། །སྦས་

པའི་བརྣོགས་དང་ངེས་བཟུང་བརྣན། །བས་འཕུལ་ར་མགོ་ལྡན་པའི་ནའོ ། །གནད་

བསྣུན་མཚོན་བསྣུན་ནུ་མ་བསྣུན། །སྲོལ་བསྣུབས་གོང་འོག་བསྣོར་ཞིང་

བསྣོལ། །མཚོན་བསྣམས་དུས་བསྣུར་ཞིབ་མོར་བསྣུར། །མཇུག་བསྣར་དྲི་བསྣམས་ནེམ་

ནེམ་བསྣེམས། །མང་དུ་བསྣན་ནས་འདྲེས་པར་བསྣོས ། །བས་འཕུལ་ས་མགོ་ལྡན་པའི་

80
ནའོ། །

པང་པར་པར་བུ་པི་ཝང་འཛིན ། །གཅིག་པུར་པིར་གྱིས་པ་ཏྲ་བྲིས ། །པུ་ཤུའི་པུ་ཤུད་

པུར་གྱིས་པུར། །པུཎྜ་རཱི་ཀ་པི་པི་ལིང༌། །པ་ཤི་པདྨ་པ་ལ་ཤ། །པུས་བཙུགས་པོག་པོར་

ག་པུར་འཐུལ། །པར་མའི་པོ་ཏི་པཎྜི་ཏ། །ཟེ་པྲོག་པྲོག་ཞུ་འོག་པག་དང༌། །པུར་ཁང་

ྐུ །པགས་པ་
པར་ཏང་པོ་ཉ་ལ། །པུ་ས་ལ་དང་པུ་ཤེལ་རྩེ ། །པ་སངས་པྲ་ཕབ་པྲི་ཡང༌།

ལག་པོད་པོ་ཟོས་ཀྱང༌། །པར་གྱིས་འཕར་སོགས་པ་རྐྱང་ངོ༌ ། །དཔག་ཚད་རྗེས་དཔག་

དཔག་བྱ་དཔོག།རྒྱལ་པོའི་དཔྱ་ཁྲལ་དཔྱང་ཐག་དཔྱངས། །དཔག་མེད་དམག་དཔུང་

དཔུང་བུ་ཆུང༌། །དཔེར་ན་དཔེ་བྱད་དཔེ་ཆ་དཔེན ། །རྣམ་དཔྱོད་རྟོག་དཔྱོད་བརྟག་

དཔྱད་དང༌། །རྗེ་དཔོན་སློབ་དཔོན་སེམས་དཔའ་ཆེ ། །དཔྱིད་དུས་དཔྲལ་བར་དཔྱི་

མགོ་དཔྱོངས། །ཤིང་ང་དཔུང་བཅད་དཔུང་རྒྱན་དང༌། །དར་དཔྱངས་དཔངས་མཐོ་

དཔག་བསམ་ཤིང༌། །དཔའ་བོ་དཔའ་བའི་དཔང་པོས་དཔོད། །གསོ་དཔྱད་དཔྱིས་

ཕྱིན་དཔྱས་མི་འདོགས། །དཔལ་ལྡན་དཔང་ལོ་དས་འཕུལ་པའོ ། །ཕ་སྤད་སྤུན་ཟླ་

སྤང་བྱ་སྤངས། །སྤྲང་པོའི་སྤར་མོའི་སྤ་དབྱུག་སྤྲད། །སྤོས་སྤྲིན་སྤྲོ་སྤྲོས་ལོངས་སྤྱོད་

སྤྱོད། །སྤང་སྤོས་སྤར་སྤོར་སྤེན་སྤྱིལ་སྤྲོ ། །སྤེན་ཏོག་སྤུག་གིས་སྤུད་པས་སྤ། །གནས་

སྤར་བྱ་སྤུར་གཞན་དུ་སྤགས། །མགོ་སྤུ་སྤྲུག་སྤྲུག་ཐགས་ཀྱི་སྤུན། །སྤེའུའི་གཅེས་སྤྲས་

སྤྱད་དངོས་སྤེལ། །སྤ་མ་སྤྲུ་མ་སྤྲ་བ་སྤུངས། །སྤྲ་ཆལ་སྤོད་དང་ཞོ་སྤྲིས་སྤགས། །འཐབ་

མོ་སྤྲད་སྤྲོད་སྤྱོས་ནས་སྤྱུགས། །སྤྱི་སྒོས་སྤེལ་མར་འཕྲིན་སྤྲིང་སྤྲིངས། །མུན་སྤྲུལ་སྤོང་

བ་སྤོངས་སྤྱོད་པ། །ཚུར་སྤྱོན་དཀའ་སྤྱད་ཆོས་སྤྱོད་སྤོར ། །སྤྲོས་བྲལ་སྤྲུལ་པ་གཟའ་

སྤེན་པ། །གོས་སྤོ་ཆུར་སྤྱིངས་སྤྲ་ཚིལ་སྤྱིན ། །ཁེ་སྤོགས་སྤྱང་ཀི་སྤྲ་སྤྲེའུ། །སྤྱང་པོའི་

སྤོབས་པས་དགེ་མི་སྤྱོམ། །སྤྱི་བླུགས་ཁ་སྤུབ་རྒྱན་གྱིས་སྤྲས། །སྤྱི་བོ་རྡུལ་སྤྲུགས་རྡུལ་གྱི་

སྤབས། །སྤྱོད་པ་སྤ་བཀོང་རི་ཡི་སྤོ ། །མིག་གི་སྤྱན་སོགས་སར་བཏགས་པའོ ། །སྟག་

ལྤགས་ལ་སོགས་ལར་བཏགས་པའོ། །

81
ཕང་པར་ཕུན་ཚོགས་ཕུན་ཚུགས་ཤིང༌། །ཕྲུག་གུ་དང་ཕྲད་རྡུལ་ཕྲན་ཕྲ། །བརྒྱ་ཕྲག་

ཕྱང་ཕྲུལ་ཕྱལ་ཕྱང་ངེ༌ ། །ཕྱུག་པོའི་ཕྱིར་དུ་ཕྱོགས་བཅུར་ཕྱིན ། །ཕྱག་དར་ཕྱི་སའི་ཕྱེ་

མ་ཕྱེ། །ཕྱྭ་མཁན་ཕོང ས་པས་ཕྱིང་རུལ་ཕྱར། །ཕྱི་བདར་གྱིས་ཕྱིས་ཕྱགས་མས་

ཕྱགས། །ནམ་ཕྱེད་ཕྱེན་གཏོང་ཕྱི་རྡོ་ཕང༌། །དབང་ཕྱུག་དབུགས་ཕྱུང་སྒོ་ཕྱེ་

ནས། །ཕྱགས་ལྷམ་ཕྲན་ཚེགས་ཕྲེང་བ་ཕྲོགས། །ཕྲ་མེན་ཕྲིན་ལས་ས་ཕྱོད་ཆེ ། །ཕྱུགས་

ཀྱི་ཕྲུ་མ་ཕྱེ་མ་ལེབ ། །ཕྲུ་བའི་ཕྱིར་ཕྱུང་ཕྱག་གིས་ཕྱོར ། །སྨིན་ཕྲག་ཕྱག་འཚལ་཈ིན་

མཚན་ཕྱད། །ཕྲ་མ་ཕྲག་དོག་ཕྲག་པ་ཕྲལ། །ཕྱིན་ཆད་ཡིད་ཕྱུང་སུན་ཅི་ཕྱིན ། །ཕྱིར་

འབྲང་ཕྱིར་ཕྱོགས་ཕྱིན་ཅི་ལོག། །མི་ཕམ་ཚིག་ཕྲད་རྣམ་དབྱེ་ཕྱེད ། །ཕྲུ་མ་ཕྱར་གཡེང་

ཕ་རྐྱང་ངོ༌། །གཞན་ལ་འཕྱ་འཕྱས་འོད་འཕྲོ་འཕྲོས ། །འཕྱི་བ་འཕྱེ་བོ་དུས་འཕྱི་

འཕྱིས། །རྣམ་འཕྲུལ་སྒྱུ་འཕྲུལ་མདའ་འཕེན་འཕངས། །ནམ་འཕང་ཁྲི་འཕང་གོ་

འཕང་འཕྲོག།མཚོ་འཕྱུར་དུང་འཕྱུར་ལམ་འཕྱུག་འཕྱུགས། །སྙིང་འཕྱོའི་འཕྱོན་མས་

ཕྱེ་འཕྱར་འཕངས། །འཕོངས་ཀྱི་འཕག་འཕག་མགོ་ཐུམ་འཕུར། །འཕོང་གིས་གཞན་

འཕམ་འཕལ་ཀ་འགྲིག།འཕྱན་ཞིང་འཕྱོ་ལྡིང་དར་འཕྱར་འཕྲལ། །འཕྲིན་འཕྲོད་འཆི་

འཕྲས་སེམས་ལ་འཕྲེང༌། །འཕྲལ་བ་སྐྲ་འཕྱིངས་ཕྱག་དར་འཕྱག།འཕྱང་དང་འཕྱེ་བ་

འས་འཕུལ་ཕའོ། །

བླ་མའི་བླ་ན་བླ་བྲེ་བྲེས ། །བྱམས་པས་བྱད་བྱུར་བྱབས་པས་བྱེར ། །བྲེ་ཡི་བྱེ་མས་

བྲབས་པས་བྱང༌། །བྲན་གཡོག་བྱེས་བྱོན་བྱུག་པ་བྱིན ། །བྱིས་པས་བྱ་རའི་བྱ་བ་

བྱོས། །བྲམ་ཟེ་བྲག་རིའི་བྱང་དུ་བྱོལ ། །བྱ་བྱིའུ་བྱི་བ་བྱི་ལའི་བྱད། །བྱོལ་སོང་བྲང་

འགྲོའི་བྲང་བྱིལ་བྱིལ ། །བླ་གབ་བླ་གོས་བླུས་ཀྱང་བླ༑༑བླུན་པོ་འདམ་བྱིང་བློ་བློང་

བློང༌། །བྲོ་ནད་ཐབས་བྲལ་བྲོ་བོར་བྲོས ། །བྱན་མོའི་བྱི་བོར་རང་བྱན་ཆུད། །བྱག་

མཁན་བྲོ་གར་བྱེ་བས་བྲེལ ། །སོས་བླད་ཆུ་བླུད་ཟས་བྲིམས་བྲོད ། །བྱ་ནའི་ཡོ་བྱད་བྱུར་

བུར་བླུགས། །ད་བྱིད་རོ་བྲོ་བྲ་བའི་བྲུན། །དོང་བྲུབས་ཆུ་བྲུག་བྲུ་བ་ཚ། །གོས་བྱེར་བཙོ་

82
བླག་གོས་ཀྱིས་བྱིབས། །བླ་ཚེ་བྱང་བུར་བ་བླ་བྱུགས། །ཁས་བླངས་བླ་ཐབས་ས་བླས་

ཁྱེར། །བློ་བྲིད་བླ་དྭགས་ཡི་གེར་བྲིས ། །སྤུ་བྱི་ཆ་བྱད་གཟི་བྱིན་བྲི ། །བྱི་བཞིན་བྲ་཈ེར་

བྲ་ཕྱེ་བྱོ། །བྱུག་རིས་བྱ་བའི་བྱེ་བྲག་ལ། །རྒྱལ་བློན་བློ་མིག་བདེ་བླག་བྱེད ། །བླང་དོར་

བློན་འདེབས་བླ་བོ་ལ། །རབ་བྱུང་སྐྲ་བྲེགས་རྣ་བ་བླགས། །ལྟོ་གོས་བྲེང་བྲེང་བྱ་དགར་

བྱིན། །སྨན་བླ་བྱང་ཆུབ་བླ་ན་མེད། །བྱིན་རླབས་བྱུ་རུ་བ་རྐྱང་ངོ༌། །དབྱེན་དང་དབྱེ་

བྲལ་ཆོས་དབྱིངས་དབྱིབས། །དབྱེར་མེད་དབུ་མ་དབུང་དང་དབུས། །དབྱུ་གུ་དབྱིག་

པ་དབྱུག་པ་དབྱུགས། །རྫིང་དབོལ་ཆུ་དབོ་སྐར་མའི་དབོ། །ཕྱིར་དབྱུང་སུན་དབྱུང་

མཚོན་གྱིས་དབུག།དབུལ་པོས་དབུགས་དབྱུང་ནོར་མི་དབྲོག།ཚོན་དབྱི་དབྱིག་མོ་

དབྱིག་དབྱིག་དབུར། །དབོན་པོས་དབྱངས་དབུལ་སྨ་མི་དབབ། །དབྱིག་ག཈ེན་དབུ་

ལ་གདུགས་ཀྱང་དབུབ། །དབང་བསྐུར་བྱིན་དབབ་གཏན་ལ་དབབ། །ལུང་དབོག་

ཁུར་དབོག་དབེན་སར་དབྲལ། །དབང་ཕྱུག་དབང་ལྡན་དབང་ཐང་དབྱར། །དབང་

པོ་དབྱིག་མང་དཔྲལ་དབྱེས་ཆེ ། །དབའ་རླབས་དབུ་བ་སྐྱོན་གྱིས་དབགས། །དབྲེ་

བཙོག་ཁ་དབྲི་ཞེ་སའི་དབའ། །དབལ་ནི་ཤ་཈མས་རྩེ་དྲོད་ཏོག།ཞ་཈ེའི་དབྱར་

འདབ་དས་འཕུལ་བའོ། །རབ་འབྱམས་འབྱམས་ཀླས་འབྱུང་བཞི་འབྲུག།འབྲལ་མེད་

དང་འབྲེལ་འབྲས་བུ་འབྲུ། །འབྲིང་པོ་འདམ་འབྱིང་འབྲུམ་ནད་འབྱང༌ ། །འབྲོག་གི་

འབྲི་འབྲོང་རུས་ཀྱི་འབྲོམ། །འབྱུང་འགྱུར་ཚེ་འབྱིད་འདྲེད་པའི་འབྱིད ། །སྐྲ་འབལ་

འབེལ་གཏམ་སྒོ་འབྱེ་འབྱེད ། །འབྲས་ཆན་ལྕེས་འབྱོག་ཆང་འབྱོ་འབྱངས། །འབྲོམ་

སྟོན་འབྱོན་དུས་འབྲོས་ཤིང་འབྲང༌། །འབྲུབ་ཁུང་ཁ་འབྱེད་འབྱོལ་ཞིང་

འབྱེར། །མཚང་འབྲུའི་ཚིག་འབྱིན་ཚོན་འབྱུག་འབྱོངས། །ཁ་འབྲི་ཆུ་འབྲུབ་སྦྱར་བའི་

འབྱར། །འབྱུང་པོའི་འབྱོར་བ་འས་འཕུལ་བའོ ། །ཁྱི་རྦད་རྦབ་སྒྲིལ་ཁ་རྦད་ཆེ ། །རྦ་

ཀློང་སྐྱ་རྦབ་སྐྲ་རྦད་རྦོད ། །རྦོད་མ་སྐྱེལ་སོགས་རར་བཏགས་བའོ ། །ལྦུ་བ་ལྦ་བ་ལར་

བཏགས་བའོ། །ནོར་སྦྱིན་གནོད་སྦྱིན་སྦྱིན་བདག་སྦྲོན ། །སྦུན་པ་སྦངས་དང་སྦང་མས་

83
སྦངས། །སྦུག་ཏུ་ནོར་སྦ་སྦས་སྦོས་སྦེད ། །཈ིས་སྦྲག་སྦྲ་འབུབས་སྦྲེལ་ནས་སྦྱར། །སྦྲེས་

ནས་སྦུར་མར་མེ་སྦར་སྦོར། །ཆུས་སྦྲུས་ཟས་སྦྲུས་ཕྱོགས་གཅིག་སྦོམས། །སྦྲུམ་མ་ལྟོ་

སྦོས་སྲོག་ཆགས་སྦྲེ། །ཕྱག་སྦལ་གྲོག་སྦུར་སྦལ་པ་སྦྲུལ། །གྲོགས་སྦྲན་སྦུངས་སྐྱེད་སྦུད་

པའི་སྦུབས། །སྦྱིག་མོར་སྦྱིག་ཅིང་སྦེ་ག་སྦྱོར༌། །སྦྱག་ཚེ་ལུས་སྦྲིད་སྦ་འཁར་སྦོམ ། །ཤ་

སྦྲང་སྦྲང་མ་སྦྲང་དང་སྦྲགས། །སྦེད་བྱེད་གསེར་སྦྲམ་ས་ལེ་སྦྲམ། །སྦྱོར་བ་སྦྱང་བྱ་སྦྱོང་

བྱེད་སྦྱངས། །དགེ་སྦྱོང་གསོ་སྦྱོང་གཙང་སྦྲ་སྦྱོར ། །འདོམས་ཀྱི་སྦ་བ་སར་བཏགས་

བའོ། །

རོ་མྱགས་མྱག་མྱོག་ནགས་མྱུལ་མྱུར། །཈མས་མྱོང་མྱུ་གུའི་རོ་མྱང་མྱོས ། །མྱང་འདས་

མྱང་མྱང་མྱུག་མྱུག་དང༌། །མྱ་ངན་མྱ་ངམ་མ་རྐྱང་ངོ༌ ། །དམག་གི་཈ེས་དམིགས་

དམངས་རིགས་དམན། །དམེ་པོ་དམུས་ལོང་དམིགས་བུ་མེད ། །དམུ་རྒོད་དམུ་ཆུ་

འདྲེ་སྲིན་དམུ། །བློ་དམུན་དམུས་བྱུང་བུ་གའི་དམིག། །གཙང་དམེ་འཛུམ་དམུལ་

དམིགས་པ་གཏོད ། །ལག་དམར་ཁ་དམར་ཁ་དོག་དམར། །཈མས་དམས་དམོད་

བཙུགས་དམོད་པ་འདོར ། །དམྱལ་བ་གནས་དམའ་དམིགས་བསལ་དང༌། །མྱུག་མྱུག་

དམྱུགས་སོགས་དས་འཕུལ་མའོ། །རྨད་བྱུང་རྨུགས་འཛིན་རྨི་ལམ་རྨིས ། །རྨང་ནས་རྨོ་

རྨོས་རྨོན་དོར་དང༌། །རྨོངས་རྨུགས་ཁྱིས་རྨུར་རྨུགས་པའི་རྨ། །རྨེན་པ་རྟ་རྨིག་སྒ་ཡི་

རྨེད། །རྨོངས་བུ་རྨེག་མེད་སུན་པའི་རྨུས། །སེར་རྨེ་བསྲིས་རྨེ་ངོ་མཚར་རྨད། །རྨོ་མོ་

བལ་རྨེལ་དྲིས་བའི་རྨས། །རྨ་བྱ་ཁམས་རྨྱ་བྱ་རྨྱང་བྱེད ། །རྨོག་དང་དབུ་རྨོག་རར་

བཏགས་མའོ། །སྨན་དང་སྨན་པའི་གཏམ་སྨྲ་སྨྲོས ། །སྨིག་རྒྱུ་སྨག་རུམ་ཟོང་མིན་

སྨར། །སྨན་ལྗོངས་སུག་སྨེལ་སྨྱག་ཤད་དང༌། །སྨྱུག་མ་སྨྱི་གུ་སྨྱིག་མ་སྨིན ། །ཚེ་སྨད་སྨ་

ཕབ་སྨད་རས་སྨོད། །མགོ་སྨྱུང་སྨྲང་དང་སྨྲེ་སྔགས་སྨྲས། །བུ་སྨད་མིང་སྨོས་སྨྱན་ཀ་

བྱེད། །ངུར་སྨྲིག་རྣམ་སྨིན་སྨོས་ཅི་དགོས ། །སྨྱུང་གནས་དུས་སྨྱུར་སྨྱོན་པ་སྨྱོ། །སྨོན་

འདྲིན་དྲི་མེད་སྨོན་ལམ་སྨན། །སྨིན་དྲུག་སྨལ་པོ་སྨིན་དྲུག་བུ། །སྨེ་བ་སྨུག་རྩི་ཁ་དོག་

84
སྨུག།སྨ་ར་སྨིན་མ་སྨེ་ཤ་ཅན། །རྩིས་ཀྱི་སྨེ་བ་སར་བཏགས་མའོ ། །

ཙབ་ཙུབ་མི་བྱ་ཙོག་ཙོག་པུ། །ཙན་དན་ཙཱ་ཏ་ཙམ་པ་ཀ།
ུ །ཙ་ཀོ་ར་དང་ཙི་ཏི་མོ། །ནེ་

ཙོ་དེ་ཙམ་དེ་ཙུག་ལགས། །ཙེ་ནེ་ཙེ་རེ་ཙ་རི་བ། །ཙཱ་རུའི་བཟའ་བ་ཙ་ན་ཀ། །ཙུག་

ཙུག་སྒྲ་སོགས་ཙ་རྐྱང་ངོ༌༑༑གཙུག་ཏོར་སྤྱི་གཙུག་གཙང་ཁང་གཙང༌། །མི་གཙིགས་

སྤྱོད་པ་གཙུག་ལག་ཁང༌། །གཙོད་རུས་གཙེས་ཤིང་གཙེར་བས་གཙེས ། །མཆེ་གཙིགས་

གཙུབ་ཤིང་གཙུབ་གཏན་གཙུབས། །གཙོ་བོ་གཙིགས་ཆེ་གཙག་བུས་

གཙགས། །གཙང་ཕྱོགས་གཙང་ཆུ་གས་འཕུལ་ཙའོ ། །བཙན་པོ་བཀའ་བཙན་རྫོང་

བཙན་དང༌། །བཙུན་མོར་བུ་བཙས་གྲུ་བཙས་བཙལ། །བཙུན་པ་མིག་བཙུམས་བཙོན་

རར་བཙུད། །གོས་བཙེམས་བཙག་དང་བཙོད་ཀྱིས་བཙོས ། །བཙན་དུག་ཚགས་ཀྱིས་

བཙགས་ཤིང་བཙིར། །བཙས་ཁྱེར་འབགས་བཙོག་བཙོ་བླག་མཁན། །མཐོ་བཙམས་

རྡེག་བཙོག་བཙོག་པོ་རྡེག།བཙན་རྒོད་བཙན་ཐབས་གསེར་བཙོ་མ། །སྲོལ་བཙུགས་

ཤིང་བཙུགས་སྒོག་བཙོང་བཙོངས། །བཙད་པོ་བཙས་མ་བས་འཕུལ་ཙའོ ། །རྩ་ལག་རྩ་

རྩེ་ཚོན་རྩི་རྩིང༌། །རྩི་མར་རྩི་ཤིང་རྩི་ཐོག་རྩྭ། །འཐབ་རྩོད་རྩེད་མོ་རྩེ་རྩེས་རྩེན ། །ལྔས་

རྩེན་སུམ་རྩེན་རྩིས་རྩིས་མཁན། །རྩིབ་མའི་རྩ་རྒྱུས་རྩིད་པ་རྩུབ། །ཁ་རྩང་རྩེ་རྒོད་

རྩམ་རིན་རྩེག།རྩབས་གཅོད་རྩད་གཅོ ད་ཚེར་མའི་རྩང༌། །སྟོབས་རྩལ་འབད་རྩོལ་

རྩོམ་པ་རྩོམ། །ཞོ་རྩབས་རྩབ་མོ་སེར་རྩའི་གོས། །རྩིག་པ་རྩིག་མཁན་འཁོར་ལོའི་

རྩིབས། །རྩངས་པ་སྲོག་རྩོལ་རར་བཏགས་ཙའོ ། །བཀའ་སྩལ་དངོས་གྲུབ་སྩལ་དང་

སྩོལ། །སྦྱིན་པ་སྩལ་བགྱི་བགྱིད་དུ་སྩལ། །སྩལ་དུ་གསོལ་སོགས་སར་བཏགས་

ཙའོ། །བརྩོན་འགྲུས་སྙིང་བརྩེ་བརྩེ་བ་ཅན། །བརྩད་ཅིང་དྲིས་ནས་བརྩམ་བྱ་

བརྩམས། །ཁང་བརྩེགས་བརྩིགས་ཤིང་བརྩི་བྱ་བརྩིས། །སོ་བརྩེ་ཧ་ཅང་བརྩེངས་པའི་

གོས། །བས་འཕུལ་ར་མགོ་ལྡན་པའི་ཙའོ ། །

ནགས་ཚལ་སྐྱེད་ཚལ་ཚི་གུའི་ཚིགས། །ཚོགས་པའི་སྡེ་ཚན་ལུས་ལང་ཚོ ། །ཚོན་རྩི་ཕྲ་

85
ཚོམ་ཚར་དུ་དངར། །ཐེ་ཚོམ་ཚམ་རྔམས་འཇུ་བྱེད་ཚྭ། །ཁང་པའི་ཚོམས་སོགས་ཚ་

རྐྱང་ངོ༌། །ངོ་མཚར་མཚན་དཔེ་མཚོ་དང་མཚེའུ ། །མཚེ་མ་མཚམས་བཅད་མཚན་

གཞི་དང༌། །མཚན་཈ིད་མཚོན་བྱ་མཚན་མས་མཚན། །ཕྱོགས་མཚམས་སྐྱོན་མཚང་

མཚན་མོ་མཚར། །མཚུར་སྟོན་ཁ་མཚུལ་མཚལ་དང་མཚུངས། །རྒྱལ་མཚན་མཚའ་

མེས་རྟ་མཚའ་ལུ། །མཚར་སྡུག་ཁྱིམ་མཚེས་མཚེ ་དང་མཚན། །མཚམས་མེད་ལ་

མཚེར་དུར་མཚེད་མཚུན། །མཚོན་ཆའི་ཕྱག་མཚན་མཚོག་མར་འཕྱར། །མིང་གི་

མཚན་སོགས་མས་འཕུལ་ཚའོ ། །བློ་འཚབས་ཆུ་འཚག་ནང་དུ་འཚངས། །ཏིལ་འཚིར་

མེས་འཚིག་དུ་བ་འཚུབས། །ཟས་འཚེད་ལུས་འཚོ་འཚོ་བྱེད་འཚེངས། །འཚེ་མེད་

འཚག་བཟང་འཚལ་མ་འཚལ། །ནོར་འཚོལ་ཕྱུགས་འཚོ་འཚོག་ཆས་འཚོ ང༌། །བརྡེག་

འཚོག་ངལ་འཚོ་འོད་འཚེར་ཞིང༌། །བློ་དང་འཚམ་པར་སྐྱིན་པ་འཚབ། །གདུང་

འཚོབ་འཚང་རྒྱ་ལོངས་པའི་འཚར། །ཕྱག་འཚལ་ཤེས་དང་ཆོག་པའི་

འཚལ། །འཛོམས་པའི་འཚག་སོགས་འས་འཕུལ་ཚའོ ། །

ཛ་རག་ཛ་ལང་ཛ་བོ་ཤིང༌། །ཛ་ཡ་ཅན་སོགས་ཛ་རྐྱང་ངོ༌ ། །དཔའ་མཛངས་མཛའ་

བོའི་བང་མཛོད་མཛེས། །གནོད་མཛེས་མཛུབ་མོ་མཛོད་སྤུ་དཀར། །མཛོ་རྟའི་མཛེར་

པ་མཛེ་ནད་དང༌། །མཛོལ་བུ་བསྲུང་བའི་མཛད་པ་མཛོད། །ཡ་རབས་མཛངས་

སོགས་མས་འཕུལ་ཛའོ། །འཛིངས་པས་གོས་འཛར་ལག་པས་འཛིན ། །འཛག་དང་

འཛིར་བའི་སྣོད་འཛེད་འཛེམ ། །འཛུར་ཞིང་སྒོར་འཛུལ་འཛེག་སྐས་

འཛུགས། །བཞིན་འཛུམ་འཛིན་པ་སྣོད་དུ་འཛུད། །འཛམ་གླིང་དུ་འཛོམ་ནོར་

འཛངས་འཛད། །འཛབ་བཟླས་སྐད་འཛེར་ནོར་བའི་འཛོལ ། །འདུ་འཛི་ཆུད་འཛའ་

རྡོ་ཡི་འཛེང༌། །འཁྲུགས་པའི་འཛག་འཛོག་འས་འཕུལ་ཛའོ ། །ཀུན་རྫོབ་རྫུན་གྱི་རྫབ་

རྫུབ་དང༌། །ཕྱུགས་རྫིའི་རྫོངས་སུ་རྫིའུ་བྱིན ། །རྫིང་བུར་རྫུས་སྐྱེས་འདམ་རྫབ་རྫོག།རྫི་

ཕྱོགས་རྫ་མའི་བུ་རྫི་དང༌། །རྫི་མེད་རྫི་མ་ཟིན་པའི་རྫོགས། །མཁར་རྫོང་ནོར་རྫས་རྫུ་

86
འཕྲུལ་དང༌། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་སོགས་རར་བཏགས་ཛའོ ། །གཞན་གྱིས་མི་བརྫི་ཁྲོ་

བོར་བརྫུས། །རལ་པ་གྱེན་བརྫེས་སྲོག་ཆགས་བརྫིས ། །ཟན་བརྫིས་ཡུལ་གཞན་

བརྫངས་པ་སོགས། །བས་འཕུལ་ར་མགོ་ལྡན་པའི་ཛའོ ། །

ཝ་སྐྱེས་ཕ་ཝང་ཆུའི་ཝ་ཁ། །འགིའུ ་ཝང་པི་ཝང་འཛུམ་ཝང་ཝང༌། །ཡིད་ལ་ཝལ་ལེ་

ཝང་ལོང་དང༌། །ཝ་ཏ་ཡུག་སོགས་ཝ་རྐྱང་ངོ༌ ། །

ཞ་བོའི་ཞྭ་མོ་ཞ་རྐྱང་ངོ༌ ། །མ཈མ་གཞག་གཞལ་བྱ་གཞལ་མེད་ཁང༌། །ཀུན་གཞི་རྣམ་

གཞག་ནམ་གཞག་གཏན། །གཞོན་ནུ་གཞུང་བཟང་གཞའ་ཚོན་གཞུ། །གཞོགས་སློང་

བདུད་གཞོམ་སྦོ་གཞོགས་ཀྱང༌། །གནས་གཞི་གཞོང་པ་གཡང་གཞི་གཞན། །མངག་

གཞུག་ཁུ་བ་གཞིབ་ལ་གཞོལ། །གཞའ་གསང་གཞོངས་སུ་ལྕག་གིས་གཞུ། །གཞི་གྲུབ་

གཞུང་ལུགས་བརྟག་གཞིག་གཞུག།གཞོགས་ཀྱི་ནད་གཞི་གཞང་འབྲུམ་

གཞིལ། །གཞར་ཡང་གཞུར་མེད་ཡིད་གཞུངས་གཞོབ ། །གཞིས་ཀ་གླུ་གཞས་འཚོ་ཞིང་

གཞེས། །དྲན་པ་཈ེར་གཞག་བསྒྲིགས་པའི་གཞིབས། །གཞེན་བསྐུལ་ནང་གཞུག་གས་

འཕུལ་ཞའོ། །བཞག་ཟིན་བཞད་གད་བཞད་དཀར་བཞི ། །བཞབས་ནས་སྐྲ་བཞར་

བཞམས་བསྒོ་བྱེད། །གསོལ་བཞིའི་དགོངས་བཞེད་དེ་བཞིན་཈ིད ། །བཞེངས་བཞུགས་

འབྱོན་བཞུད་བཞོན་པ་ཞོན། །བཞོན་མ་བཞོ་བཞོས་བརླན་བཞའ་བཞོགས། །གཡོག་

བཞུན་མར་བཞུ་བཞུར་ནས་བཞེས ། །བཞིན་རས་མེ་བཞི་གྲོ་བྱི་བཞིན། །འདི་བཞིན་

ཁུར་བཞེས་དཔང་ཆེ ་བཞི། །བཞི་མ཈མ་བཞག་སོགས་གས་འཕུལ་ཞའོ། །

ཟྭ་ཚོད་མི་ཟད་གཞན་ལ་ཟློ ། །སྔགས་ཟློས་ཟློས་གར་ཟླ་བ་ཟླུམ། །ཟླ་གམ་ཟླས་དབྱེ་ཟློག་

པ་དང༌། །ཟླ་གྲོགས་ལོ་ཟླ་མྱ་ངན་ཟློ ། །བསྐྱར་བའི་ཟློས་སོགས་ཟ་རྐྱང་ངོ༌ ། །གཅན་

གཟན་གཟིག་གི་གཟུགས་བརྙན་གཟིགས། །གཟའ་སྐར་འོད་གཟེར་གཟི་བརྗིད་

གཟི། །རྔུལ་གཟན་ཕྲག་པར་གཟེད་ཅིང་གཟར། །གཟོང་གི་གཟེབ་ལ་གཟེར་བུ་

གཟུགས། །གཟེགས་མ་གཟེགས་ཟན་གཟིར་བར་གཟས། །ད་གཟོད་དྲིན་གཟོ་ཆུད་མི་

87
གཟོན། །གཟུ་ལུམ་གཟུང་འཛིན་གཟེག་ཆ་ཆུང༌། །ཟུག་གཟེར་ལ་གཟེམ་གཟིམ་མལ་

གཟུད། །གཟེ་མ་ཚེར་མ་གཟང་རིང་གཟན། །གྲུ་གཟིངས་ཤ་གཟུག་ཟས་ཀྱི་

གཟན། །ཕྱིང་གཟར་གཟར་བུ་དགང་བླུགས་གཟར། །གཟེངས་བསྟོད་གཟི་མདངས་

གཟོད་མའི་དུས། །རི་གཟར་གཟུགས་མོ་བྱི་ཐུར་གཟུགས། །གཟར་ཐག་གཟུངས་ཐག་

གཟབས་ཀྱང་གཟགས། །གཟུངས་སྤོབས་གཟུངས་སྔགས་ཐུགས་གཟུ་བོ ། །བསྒོ་བ་རྣར་

གཟོན་གས་འཕུལ་ཟའོ ། །བཟའ་བ་བཟའ་བཟས་བུད་མེད་བཟའ། །བཟའ་མི་བཟི་

ཞིང་མ་བཟླུགས་ཀྱང༌། །ན་བཟའ་བཟང་པོ ་ལག་པས་བཟུང༌། །བཟོ་བོས་ལྷུང་བཟེད་

བཟེད་ཞལ་བཟེད། །བཟེ་ཆུང་མི་བཟད་ལས་ལ་བཟུར། །བཟོད་པ་ཚོགས་བཟླུམས་

སྔགས་བཟླ་བཟླས། །མི་བཟློག་གཡུལ་བཟློག་མྱ་ངན་བཟླ། །གཅིག་ཏུ་བཟླུམས་སོགས་

བས་འཕུལ་ཟའོ། །

འོངས་འོང་འོ་སྐོལ་འོན་པ་འུག་པ་འོན་ཅིག་འོས་པ་འོལ་ཁ་འུད་པོ་ཆེ་འོག་མ་འོན་

ཏང་འོ་མ་འོ བས་འོད་ཟེར་འོ་དོད་སོགས་འ་཈ིད་དོ། །

ཡི་རང་ཡི་ཆད་ཡི་དྭགས་དང༌། །མདའ་ཡབ་རྔ་ཡབ་ཡ་རྐྱང་ངོ༌ ། །གཡོར་མོ་གཡོ་

གཡོས་གཡབ་མོ་གཡབས། །གཡོར་པོ་གཡུང་ཟ་གཡན་པ་དགབ། །གཡང་ས་མི་གཡོ་

གཡུང་དྲུང་གཡང༌། །གཡེལ་མེད་གཡུར་ཟ་ཟས་གཡོ་གཡོས། །གཡང་གཞི་གཡོག་

གཡོགས་གཡེར་མས་གཡིགས། །གཡི་ལྤགས་གཡར་ནས་གཡབ་གཡུག་

གཡོབ། །གཡོན་མ་ལོག་གཡེམ་གཡེང་བས་གཡེངས། །གཡའ་སྒོག་སྐྱི་གཡའ་ལྕགས་

གཡའ་གཡུ། །གཡུང་མོ་གཡོ་སྒྱུ་གཡེར་བག་གཡག།གཡས་གཡོན་གཡུལ་སྤྲོད་གཡུལ་

ལས་གཡོག།མིག་གཡོར་ཁ་གཡལ་གཡར་ངོ་ཚ། །གཡར་ཁྲལ་གཡར་དམ་གཡར་

ཁམས་དང༌། །སྣང་གཡེལ་གཡེར་ཁ་གས་འཕུལ་ཡའོ ། །

ར་ལུག་རྭ་ཅོ་རྡུལ་དུ་རློག།མངོ ན་རློམ་རློམ་སེམས་བྱིན་རླབས་རློབས། །རློན་པ་རླག་

བྱེད་འདོམས་ཀྱི་རླིག།རླབས་ཆེན་དབའ་རླབས་རླངས་པ་རླུང༌། །རླམ་ཁྱེར་ཁྲག་

88
རླངས་རླན་རློན་ཆང༌། །རླག་མོ་རླུགས་པ་ཁུང་བུའི་རླུབས། །དུད་འགྲོའི་རླིད་བུ་བས་

འཕུལ་མེད། །བཅོམ་བརླག་ཚིག་བརླང་བརླག་བྱ་བརླག།བརླ་ཤ་ཆུས་བརླན་ཡ་མ་

བརླ། །བློ་བརླུག་བརྟན་བརླིང་བྱིན་གྱིས་བརླབས། །གདོན་གྱིས་བརླམས་སོགས་བས་

འཕུལ་རླའོ། །

ལྭ་ནི་གོས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཡིན ། །

ཤར་གྱི་ཤིང་ཁར་ཤང་ཤང་ཤི།ཤུལ་དུ་ཤིད་ཟན་ཤེལ་གྱི་ཤུབས ། །ཤེད་བུ་ཤེད་བདག་

ཤེད་ལས་སྐྱེས། །ཤུན་པགས་ཤམ་ཐབས་ཤུར་བུས་བཅིངས། །ཤེས་ལྡན་ཤིན་ཏུ་ཤུབ་

བུ་སྨྲ། །ཤེན་པ་ཤྭ་འོད་ཤ་རྐྱང་ངོ༌༑༑བདེ་གཤེགས་གཤིས་ལུགས་དེ་བཞིན་

གཤེགས། །གཤིན་པོའི་གཤགས་འབྱེད་གཤིན་རྗེ་གཤེད ། །གཤེན་རབས་གཤང་དཀྲོལ་

དབུ་སྐྲ་གཤོར། །གཤིས་ངན་གཡུལ་གཤོམ་གཤུང་དང་གཤེ ། །མོ་གཤམ་གཤའ་མ་

ཡིན་དུ་གཤའ། །གཤོར་གྱིས་ཆུ་གཤོ་ཤིང་གཤོག་གཤགས། །ཐོང་གཤོལ་གཤེག་ཅིང་

འདབ་གཤོག་གཤིབས། །བརླན་གཤེར་བྲེས་གཤོར་འཕྲང་ལ་གཤོར ། །གཤམ་གྱི་སྤང་

གཤོངས་ཞིང་ས་གཤིན ། །གཤོང་བུ་ལ་སོགས་གས་འཕུལ་ཤའོ ། །མཛའ་བཤེས་དགེ་

བཤེས་ལྷ་བཤོས་བཤམས། །སྡིག་བཤགས་ཕྱི་བཤོལ་བཤུལ་ལམ་བཤར། །བཤུམ་

བཤུམས་བཤལ་དྲུད་བཤུད་ནས་བཤགས། །བཤའ་ཚེ་བགོ་བཤའ་རི་དྭགས་

བཤོར། །རྒྱབ་བཤུལ་པགས་བཤུས་བཤན་པས་བཤས། །མེར་བཤུར་ཆུས་བཤལ་བཤང་

གཅི་བཤོ།མཁར་བཤིག་བྲེས་བཤར་འཕྲང་ལ་བཤོར ། །སྦུབས་བཤངས་དཔེ་བཤད་

བས་འཕུལ་ཤའོ། །

སངས་རྒྱས་སོར་མོ་སེན་མོ་སོ། །སིལ་སྙན་སིལ་སིལ་སེ་མོ་དོ། །ཚེ་སྲོག་སྲུང་ཞིང་འོད་

སྲུང་སྲས། །སྲིད་པར་དྲང་སྲོང་སྲོལ་ཚུགས་སྲིད ། །སྲོད་དུས་ས་སྲོས་སྲེ་ནག་

སྲབ། །སྲིན་པོ་ལུས་སྲུལ་ས་སྲུང་བུ། །སྲུབས་ཀྱི་ལམ་སྲང་སྲིད་དུ་སྲིངས། །ཡིད་སྲུབས་

ཀྱིས་སྲེག་སྲིང་མོར་སྲེད ། །སྲུ་མོའི་སྲི་ཞུ་སྲིའུའི་སྲི ། །སྲེ་མོ་སྲེག་པ་སྲིན་བྱ་སྲམ། །སྲིན་

89
བུ་སྲོ་མ་སྲད་བུ་སྲ། །ཇི་སྲིད་དེ་སྲིད་སྲན་མའི་སྲུས། །བསྙེན་སྲིང་སྲེག་བྱེད་སྲེག་

བླུགས་དང༌། །རྒྱལ་སྲིད་མུན་སྲིབས་རྟ་ཡི་སྲབ། །སྲུབ་ཤིང་སྲུབ་ཐག་འཇལ་བྱེད་

སྲང༌། །སློབ་དཔོན་སློབ་མ་སློབ་ག཈ེར་སླ། །སློབ་པ་སློ་མར་སློང་མོ་སློང༌། །སླེ་བ་གྱེན་

སློང་སློག་ཀྱང་སླེབ ། །སླེ་ཏྲེས་སླུ་གུའི་ཆུ་སླ་མོ། །ཀུན་སློང་སླེ་ཡོན་བསད་པའི་སློ། །སླར་

ཞིང་སླར་ཡང་སླུ་མེད་སླད། །སླེའུ་སློག་པ་ཕྱི་ནང་སློག།སླ་ངའི་སླད་རོལ་ཕྱོགས་སུ་

སློན། །སླད་མར་སླད་ནས་དུག་རོ་སློང༌། །སྲ་བརྐྱང་བཏིང་སོགས་ས་཈ིད་དོ ། །གསར་

བུ་གསར་ནས་འཁར་གསིལ་གསོར ། །ཁ་གསག་གསོག་གསོབ་གསད་བྱ་

གསོད། །གསང་སྔགས་སྙན་གསན་གསུང་རབ་གསུངས། །གསོང་པོའི་ཚིག་གསོལ་

གསོལ་འདེབས་གསོན། །གསེར་མདོག་ནེ འུ་གསིང་གསེག་མའི་གསེབ། །གསེབ་དང་

གསའ་ཡིས་གསག་གསིར་ཏེ ། །ཤིང་གསོམ་གསོར་གྱིས་གསིལ་ཞིང་གསེས ། །གསས་མོ་

གསོག་འཇོག་གསང་གཏམ་གསོང༌། །གསོ་རས་སྤུ་གསེད་གསེང་གི་གསུར། །གསུས་པ་

གསོ་ཕྱིར་གསོལ་ཡང་གསུད། །སོ་གསོད་ལུས་གསིག་དྲིལ་གསིལ་གསུམ ། །སྐད་གསང་

གསེག་གཤང་གསེག་ཀ་ལི ། །གསོན་པོ་སྙན་གསང་ཆུད་མ་གསོན། །འོད་གསལ་ནང་

གསེས་དྲི་ཆུ་གསིལ། །གསལ་ཤིང་ཆུད་གསན་གས་འཕུལ་སའོ ། །སྔོ་བསངས་འབགས་

བསངས་ཚོགས་བསག་བསགས། །དམིགས་བསལ་སྐྱོན་བསལ་བསམ་བྱ་

བསམས། །བསེ་ཁྲབ་བསོད་ནམས་བསོད་སྙོམས་བསོགས། །ཚེ་བསྲིང་བསམ་བློ་དྲིན་

བསབ་བསབས། །ཡོ་བསྲང་ནོར་བསྲི་རྒྱང་བསྲིང་བསྲིངས། །དྲི་བསུང་གིས་བསུས་

བསེ་རུ་བསད། །བསྲུངས་པ་བསྲུང་བྱ་བསྲེག་བྱ་བསྲེགས། །བཟོད་བསྲན་བསྲོ་ཁང་ཞོ་

བསྲུབས་བསྲེས། །བསོད་པའི་ཟས་བསྲེལ་རིང་བསྲེལ་བསྲིངས། །བྱ་བའི་བསྲལ་དང་

སྒྲིབ་པ་བསྲབས། །བསེལ་བའི་བསོ་སྒྲ་ངལ་བསོས་བུ། །ཁ་བསུམ་རྗེས་བསུབས་བསེར་

བུ་བསིལ། །ལྷ་བསངས་མེ་བསངས་སྐྱོ་བསངས་དང༌། །བློ་བསྲུན་བསམ་བསེའུ་སྦ་བསྲི་

མེད། །བསང་གཏོར་ཞབས་བསིལ་ཞལ་བསིལ་བསྲོ ། །བསླད་བྱ་བསླད་ནས་བསླུ་བྱ་

90
བསླུས། །བསླང་བྱའི་ནོར་བསླངས་ཕྱོགས་སུ་བསླན། །བསླབ་བྱ་བསླབ་པ་གྱེན་དུ་

བསླང༌། །འདོད་པའི་བསོད་཈མས་བས་འཕུལ་སའོ ། །

ཧྲལ་ཧྲལ་ཧྲུལ་ཧྲུལ་མིག་ཧྲིག་ཧྲིག།ཧྭ་ཤང་ཧྭགས་དང་གོ ས་ཀྱི་ཧྭ། །རྩབ་ཧྲལ་ལ་

སོགས་ཧ་཈ིད་དོ ། །

ཨ་ཀ་རུ་དང་ཨ་རུ་ར། །ཨུ་དུམྦ་ར་ཨུཏྤལ ། །ཨོ་རྒྱན་ཨུ་མ་ཨདྷྡ་རྙིལ། །ཤིང་ཐོག་ཨ་མྲ་

ཨེ་ལའི་འདབ། །ཨེ་ནྱ་ཡ་ན་ཨ་཈ིད་དོ ། །། །

91
 ༼ཀ༽
༄༅།།ཀུན་མཁྱེན་ཤཱཀྱ་ཀརྨ་པ།།【ཀུན་མཁྱེན 遍知,一切智 ཤཱཀྱ 释迦,意为能、

敢,古印度族姓 ཀརྨ་པ 作业者 ཀརྨ 业】ཀ་ར་ཀ་ཏན་ཀ་ཤི་ཀ།【ཀ་ར 糖

ཀ་ཏན 一种白棉布 ཀ་ཤི་ཀ 迦尸迦城(印度古地名)】ནགས་ཀླུང་ཆུ་ཀླུང་

དབའ་ཀློང་ཀླུ།།【ནགས་ཀླུང 森林,天然林 ཆུ་ཀླུང 江河,流水 དབའ་ཀློང 波

涛 ཀླུ 龙】
ཀ་དག་ཀློང་ཡངས་ཀློང་དུ་གྱུར།།【ཀ་དག 空性；
本来清净ཀློང་ཡངས

宽广,广阔 ཀློང་དུ་གྱུར་པ 精通,通达】ཀ་ཀུ་བྷ་ཡ་ཀ་དམྤ།།【ཀ་ཀུ་བྷ་ཡ 迦拘

婆耶,一种树 ཀ་དམྤ 一种水鸟；一种树】ཀ་ཤ་ཀུ་ཤ་ཀ་མ་ལ།།【ཀ་ཤ 迦

奢：一种果树；一种草；类似蘑菇的菌 ཀུ་ཤ 吉祥草,孤沙草 ཀ་མ་

ལ 莲花】ཀུདྷྡ་ཀུ་མུད་ཀིང་ཤུ་ཀ།【ཀུདྷྡ 君陀花,一种白花 ཀུ་མུད 拘物头

花,白邬波罗花；睡莲 ཀིང་ཤུ་ཀ 甄叔迦,赤色花树】ཀ་ར་ཝཱི་ར་ཀེ་ཏ་ཀ།

【ཀ་ར་ཝཱི་ར 迦罗毗罗树,一种香夹竹桃,月桂树 ཀེ་ཏ་ཀ 具有净水功

用的树,将其果实捣碎,投于水中,能使水澄清；净水珠,能澄清水的

宝石】ཤིང་ཀུན་ཨ་ཀྲོང་དར་ཡ་ཀན།།【ཤིང་ཀུན 阿魏,一种药 ཨ་ཀྲོང 茵陈

蒿 དར་ཡ་ཀན 独行菜；葶苈】ཀ་པེད་ཀུ་བ་ཀིམ་པའི ་འབྲས།།【ཀ་པེད།ཀ་བེད།

雄葫芦 ཀུ་བ 雌葫芦 ཀིམ་པའི་འབྲས 木鳖果,一种毒树之果】ཀཎྜ་ཀ་རི་

གཡའ་ཀྱི་མ༑༑【ཀཎྜ་ཀ་རི 山龙藤,悬钩子 གཡའ་ཀྱི་མ 一种草药】ན་རཱི་ཀེ་ལ་

ཀ་ཀོ་ལ།།【ན་རཱི་ཀི་ལ 椰子 ཀ་ཀོ་ལ 大乌鸦；一种药,又名“月砂”；一种

毒物】ཀེ་ལ་ཤ་དང་ཀ་ལིངྐ༌།།【ཀེ་ལ་ཤ 雪山 ཀ་ལིངྐ 迦陵迦,印度一国名,

又城名】ཀཽ་ཤཱམི་ྦཱ དང་ཀོ་ས་ལ།།【ཀཽ་ཤཱམིྦཱ 憍赏弥,古中印度一国名 ཀོ་ས་ལ

憍萨罗,古印度一国名,义为“有善”】ཀ་མ་ཏ་དང་ཀོའུ་ཤི་ཀ།【ཀ་མ་ཏ

印度一地名 ཀོའུ་ཤི་ཀ=ཀཽ་ཤི་ཀ 憍尸迦：帝释天；枭；智者】ཀཱཏྱ་ཡ་ན་

ཱ

92
ཀཽཎྜི་ནྱ།།【ཀཱཏྱ་ཡ་ན=ཀ་ཏྱའི
ཱ ་བུ 迦旃延,佛陀声闻弟子中教化边地第一

ཀཽཎྜི་ནྱ 阿若憍陈如】ཀེའུ་ཚང་དུ་ཀོ་ཀྲད་དང༌།།【ཀེའུ་ཚང 岩洞,岩穴 ཀོ་བ

皮革 ཀྲད་པ 旧鞋皮底】ཡུངས་ཀར་ཀ་རུ་ཐོད་ལེ་ཀོར།།【ཡུངས་ཀར 白芥子

ཀ་རུ 白色 ཐོད་ལེ་ཀོར 滑石；学者；器皿之一；石笔；厚密】ཀུ་ཤུ་གུར་

ཀུམ་ཀ་ཅ་ཀུན།།【ཀུ་ཤུ 苹果；柠檬 གུར་ཀུམ 藏红花 ཀ་ཅ 物品,财物 ཀུན

一切,全部】བསགས་ཀྱང་འཐབ་ཀྲོལ་ཕུང་ཀྲོལ་རྒྱུ།།【བསགས་པv 积累,积蓄

འཐབ་ཀྲོལ 争论,斗争 ཕུང་ཀྲོལ 祸根 རྒྱུ 因,原由】ཀྱེ་མ་ཀྱི་ཧུད་ཀྱེ་ཧོ་ཀྭ།【ཀྱེ་

མ 唉 ཀྱི་ཧུད 呜呼,痛苦叹息声 ཀྱེ་ཧོ 好呀,赞美声 ཀྭ 喂】ཀྱེ་ཀྱེ་ཀྱོང་ཀྱོང་

ཀོང་ཀོང་དུ།།【ཀྱེ་ཀྱེ 喂喂,连续招呼声 ཀྱོང་ཀྱོང 凹陷,低洼不平状 ཀོང་

ཀོང 凹陷】ཀྲོག་ཀྲོག་ཀྲབ་ཀྲབ་མགོ་ཀྱོག་ཀྱོག།【ཀྲོག་ཀྲོག 槖橐声,剥啄声；

骄傲自得貌 ཀྲབ་ཀྲབ 不断转动(如 མིག་ཀྲབ་ཀྲབ།一再眨眼 རྐང་ལག་ཀྲབ་

ཀྲབ།手舞足蹈)མགོ 头 ཀྱོག་ཀྱོག 歪曲,不正】ཀྲོང་ཀྲོང་ཀོག་གིས་ཀེར་ལངས་

ནས།།【ཀྲོང་ཀྲོང 正直竖立状 ཀོག་གིས 迅速,突然 ཀེར=ཀེ་རེ 直立状,挺直

状】ཀུ་རེས་དོ་ཀེར་ཀོ་སྐོ་འདེགས།།【ཀུ་རེ 戏谑,嬉戏 དོ་ཀེར 顶髻,发髻 ཀོ་

སྐོ=ཀོས་ཀོ 下颔,下巴 འདེགས་པv 举起,抬高】

ཀུ་ཅོ་ཀྱལ་ཀ་ཀླན་ཀའི་རྒྱུ།།【ཀུ་

ཅོ 喧哗,无意义的嘈杂声 ཀྱལ་ཀ 玩笑,嬉戏 ཀླན་ཀ 过失,责难】

འོན་ཀྱང་

ལན་ཀན་཈ེན་ཀོར་དུ།།【འོན་ཀྱང 但是 ལན་ཀན 栏杆 ཈ེན་ཀོར 附近】ཀ་ལན་

ཀ་ལ་པིངྐའི་ཀྱུར་ཀྱུར་
ཏ་ཀ་ཅོ་ཀ་དང༌།།【ཀ་ལན་ཏ་ཀ 燕子ཅོ་ཀ 云雀,百灵鸟】

སྐད།།【ཀ་ལ་པིངྐ 迦陵频伽,一种鸟 ཀྱུར་ཀྱུར 啁啁,虫鸟低吟声 སྐད 声音】

ཀིའུ་ཀུན་དོང་ཀག་ཀི་ཀང༌།།【ཀིའུ 蒜 ཀུན་དོང 葱 ཀག=སྐག 年灾月难 ཀི་ཀང

一地祗名；罗睺星神之鸦形头】སྟོད་ཀོར་ཀླད་ཀོར་ཀླད་དོན་དང༌།།【སྟོད་

ཀོར 佛像背后圆光 ཀླད་ཀོར 字顶圆符,随音点(如 སཾ 、ༀ 等)ཀླད 前面,

93
顶上,开始处 ཀླད་དོན 前言,引言】ཀེ་ཤ་ཞབས་ཀྱུ་ལྕགས་ཀྱུས་བཏབ།།【 ཀེ་ཤ

毛发,鬃 ཀེ་ཤ་ཅན 重顶符(如 ཨཻ 叫 ཨེ་ཀེ་ཤ་ཅན,ཨཽ 叫 ཨོ་ཀེ་ཤ་ཅན)ཞབས་ཀྱུ

藏文元音 ཨུ 的名字 ལྕགས་ཀྱུ 铁钩 ཀྱུ 表弯曲形状的一个后缀】ཀར་

ཀར་ཟུག་ལངས་བད་ཀན་ཆུའི།【ཀར་གྱི
། ས་ཟུག 刺痛 ཀར 猛烈 ཟུག་ལངས 发痛

ཟུགn 痛,疼痛 བད་ཀན 涎分】ཀུ་ཡ་ཀན་འོག་རྩ་ཀྱལ་ཀྱལ།།【ཀུ་ཡ 尿膜(藏

医验此以辨病症)ཀན་འོག 关脉,中指下的脉 རྩ 脉 ཀྱལ་ཀྱལ 脉搏微弱

跳动状】རུས་ཀྲང་ཀྲང་ངེ་སྐྱིལ་ཀྲུང་བཅས།།【རུས་ཀྲང 骨架,骨骼 ཀྲང་ངེ 端

直,直立状 སྐྱིལ་ཀྲུང 跏趺坐】

འབྱམས་ཀླས་མཐའ་ཀླས་ཀློག་ཀྱང་ཀླག།【འབྱམས་

ཀླས་པ།མཐའ་ཀླས་པ།无边,无限 ཀླས་པadj 无边,广阔 ཀློག་པ།ཀླག་པ།v 读,

诵,念】སྟོན་ཀ་དཔྱིད་ཀ་ག཈ིས་ཀའི་དུས།།【སྟོན་ཀ 秋季 དཔྱིད་ཀ 春季 ག཈ིས་

ཀ 二者,双方 དུས 时间,季节】གླང་ཆེན་ཐལ་ཀར་བེར་ཀས་བརྡུངས།།【གླང་

ཆེན 大象 ཐལ་ཀར 灰白色；大象的异名 བེར་ཀ 棍,棒 བརྡུངས་པv 打,

击,敲】ཀ་ལཱ་པ་ཡིས་ཀླ་ཀློ་བཅོ མ།།【ཀ་ལཱ་པ 汇集,集合若干部分；香巴拉

国一城市名 ཀླ་ཀློ 野蛮人,居住边地、 昧于取舍的人 བཅོམ་

没有开化、

པv 灭除,摧毁】ཀ་བ་ཀ་ཙ་ལིདྷྡས་ཀླུབས།།【ཀ་བ 柱子 ཀ་ཙ་ལིདྷྡ 天衣 ཀླུབསv

着衣,穿戴】ཀརྵ་པ་ཎ་ཀེ་ཀེ་རུ།།【ཀརྵ་པ་ཎ 古印度银币名,一钱银子铸

成的硬币 ཀེ་ཀེ་རུ 猫眼水晶,一种黄绿色宝石,可作药用】ཀང་ཀ་འདི་

ཀོ་ཀླག་ཅོར་ཆེ།།【ཀང་ཀ 苍鹫,头黑背白的一种食尸鸟 འདི་ཀོ=འདི་ནི 这

个 ཀླག་ཅོར་ཆེ 喧闹,嘈杂】ཀེང་རུས་ཀ་ལིའི་ཀླད་པ་ཟ།།【ཀེང་རུས 骷髅,骨

锁 ཀ་ལི 头盖骨 ཀླད་པ 脑 ཟ་བv 吃,进食】ཀུན་ནས་ཀུན་ཏུ་པགས་ཀབ་ཀོབ།།

【ཀུན་ནས 全部,完全 ཀུན་ཏུ 全部,很,极 པགས་པ 皮,表皮 ཀབ་ཀོབ 僵硬

(例如皮子干后坚硬)】ཀུ་ཧུའི་མགྲིན་སོགས་ཀ་རྐྱང་ངོ༌།།【ཀུ་ཧུའི་མགྲིན 杜

94
鹃 ཀུ་ཧུ 杜鹃鸣叫声】དཀར་ཆག་མ་དཀྲུགས་དཀོར་མཛོད་དཀྲོགས།།【དཀར་

ཆག 目录,索引 དཀྲུགས་པv 搅拌,搅动混合 དཀོར 财物,货物；捐给寺

院的财物 མཛོད 仓库 དཀོར་མཛོད་དཀྲོགས་པ 打开库房拿出财物上供

下施】དཀྱིལ་འཁོར་དཀྱིལ་དུ་དཀྲོང་བསྐྱེད་དཀའ།།【དཀྱིལ་འཁོར 圆环,轮；

周期；坛城,曼荼罗 དཀྱིལ 中心,中央 དཀྲོང་བསྐྱེད 顿生,刹那生起(密

乘行者于刹那顷自己顿然现成本尊身形的观想方法)དཀའ་བadj

困难,不容易】དཀའ་ཐུབ་དཀའ་སྤྱད་དཀོན་ཅོག་དཀོན།།【དཀའ་ཐུབ 苦行,

勤奋 དཀའ་སྤྱད 苦行 དཀོན་ཅོག=དཀོན ་མཆོག 至宝 དཀོན་པadj 稀少,珍

མདོག་དཀར་དཀྱེལ་ཆེ་སྤྱན་དཀྱུས་རིང༌།།【མདོག 颜色 དཀར་པོ 白色 དཀྱེལ་

贵】

ཆེ 胸怀宽广 སྤྱན་དཀྱུས་རིང་བ 眼睛细长 དཀྱུས 纵长】དཀྱུས་མའི་དཀོར་

རྫས་དྲི་མ་དཀུ།།
【དཀྱུས་མadj 一般,普通 རྫས 物品 དྲི་མ་དཀུ་བ 臭气 དཀུ་བ

恶臭】དཀོས་ཐག་ཀུན་དཀྲིས་གོས་ཀྱིས་དཀྲིས།།【དཀོས་ཐག 弱小,贫困,处境

困难 ཀུན་དཀྲིས 缠,缚结；
烦恼 དཀྲི ས་པv 缠,绕,包裹】
དཀུ་སྐབས་དཀུ་ཟླུམ་

དཀུ་མ་རྙོངས།།
【དཀུ་སྐབས 软腰,髋上腰下细陷处 དཀུ་ཟླུམ 腰腹圆 དཀུ་མ་

རྙོངས 腹无凹凸 དཀུ 髋骨；小腹】སྤྲིན་དཀྲིགས་ཞོ་དཀྲོགས་རོལ་མོ་དཀྲོལ།།

【སྤྲིན 云 དཀྲིགས་པv 遮蔽,笼罩 ཞོ 酪 དཀྲོགས་པv 搅拌,在茶筒中冲搅

རོལ་མོ་དཀྲོལ་བ 奏乐 དཀྲོལ་བv 弹奏】

དཀར་ཡོལ་ཆག་དཀྲུམ་དཀྱུ་སར་དཀྱུས།།

【དཀར་ཡོལ 瓷器,瓷碗 ཆག་དཀྲུམ 打碎 དཀྲུམ་པv 打碎 དཀྱུ་ས 跑道,跑

马场 དཀྱུ་བ།དཀྱུས་པ།v 赛跑,催马奔驰】དཀའ་འགྲེལ་དཀྲིགས་ཕྲག་དཀན་

གཟར་པོ།།【དཀའ་འགྲེལ 释难,注解 དཀྲིགས 频波罗,一大数名 ཕྲག 次,组

དཀན 斜坡 གཟར་པོadj 陡峭】ཕན་ཚུན་དཀྲུགས་སོགས་ད་འཕུལ་ཀའོ།།【ཕན་

ཚུན 互相 དཀྲུགས་པv 挑拨,引起纠纷】བཀྲ་ཤིས་བཀྲག་མདངས་ཚོན་བཀྲ་

95
བཀྲམ།།【བཀྲ་ཤིས 吉祥 བཀྲག་མདངས 光彩,色泽 ཚོན 颜料 བཀྲ་བv 美化,

装饰；显露,鲜明显现 བཀྲམ་པv 陈列,铺开,散布】བཀའ་བསྒོས་ཁྲལ་ཁལ་

སྲད་བུ་བཀལ།།【བཀའn 指示,命令,教诲(敬)བཀའ་བསྒོས 吩咐,交待 ཁྲལ་

བཀལ་བ 征税,派税 ཁལ་བཀལ་བ 上驮子 སྲད་བུ་བཀལ་བ 纺线 བཀལ་བv

课税,征派；上驮子；纺,捻】ཕོ་཈་སྟོན་མོ་འོད་སྤྲུལ་བཀྱེ།།【ཕོ་཈་བཀྱེ་བ

派遣使者 སྟོན་མོ་བཀྱེ་བ 设宴 འོད་བཀྱེ་བ 放光 སྤྲུལ་པ་བཀྱེ་བ 显现变化身】

དགོངས་པ་ཁྲལ་བཀྲལ་དགོངས་བཅིངས་བཀྲོལ།།【དགོངས་པ་བཀྲལ་བ 解释原

意 ཁྲལ་བཀྲལ་བ 征税 བཀྲལ་བv 解释,注释；征派 དགོངས་པ་བཀྲོལ་བ 解

释原意 བཅིངས་པ་བཀྲོལ་བ 解缚 བཀྲོལ་བv 解开,释放；解释】དྲི་མ་བཀྲུ་

བཀྲུས་བཀྲེན་ཅིང་བཀྲེས།།【དྲི་མ 污垢 བཀྲུ་བ།བཀྲུས་པ།v 洗濯,洗浴 བཀྲེན་པ

贫困；吝啬 བཀྲེས་པv 饥饿】བཀར་ནས་བཀྱིགས་ཏེ་སྲོག་བཀུམས་བཀྲོངས།།

【བཀར་བv 隔离,分开 བཀྱིགས་པv 绑,捆,系 སྲོག 命,生命 བཀུམས་པv 杀

死 བཀྲོངས་པv 杀死(敬)】བཀད་སར་སྣོད་བཀང་ཐུགས་དམ་བཀང༌།།【བཀད་

ས 食堂,厨房 སྣོད 容器 བཀང་བv 装满,填满 ཐུགས་དམ 誓言,誓愿】བསྙེན་

བཀུར་བཀུར་སྟིས་གོང་དུ་བཀུར།།【བསྙེན་བཀུར 承侍,供养 བཀུར་སྟི 恭敬,侍

奉 བཀུར་བv 供奉,尊敬】བཀོད་ལེགས་བདེར་བཀོད་ཟུར་བཀོལ་དང༌།།【བཀོད་

པn 布局,庄严 v 安置 ཟུར་དུ་བཀོལ་བ 分放一旁 བཀོལ་བv 分出】ཤིང་

བཀུག་བཀས་ཤིང་གཡོག་ཏུ་བཀོལ།།【ཤིང 树木 བཀུག་པv 扳,挽 བཀས་པv 劈

开,打碎 གཡོག་ཏུ་བཀོལ་བ 奴役 བཀོལ་བv 役使】གནང་བཀག་སྨན་བཀུ་

བཀུས་ཏེ་བོར།།【གནང་བཀག 开遮 སྨན 药 བཀུ་བ།བཀུས་པ།v 熬煮 བོར་བv

舍弃】གོས་བཀབ་གཞུ་བཀང་རྩ་བ་བཀོག།【གོས 衣服 བཀབ་པv 覆盖,遮蔽

གཞུ་བཀང་བ 挽弓,拉弓 བཀང་བv 挽弓 རྩ་བ་བཀོག་པ 拔根 བཀོག་པv 拔

96
出】བཀའ་དྲིན་བཀའ་བཏགས་བཀའ་བློ་བདེ།།【བཀའ་དྲིན 恩惠 བཀའ་བཏགས

宣布命令 བཀའ་བློ་བདེ་བ 乐于接受批评和劝告】བཀའ་བཀྱོན་བརྒྱད་

བཀག་ཁོན་དུ་བཀོན།།【བཀའ་བཀྱོན 责骂,呵斥 བརྒྱད་བཀག 谴责,呵斥 ཁོན་

དུ་བཀོན 怀恨,记仇 བཀོན་པv 怀恨】ལམ་བཀག་སྤ་བཀོང་རྒྱལ་པོས་བཀྲབས།།

【ལམ་བཀག་པ 拦路 བཀག་པv 制止,阻拦 སྤ་བཀོང 慑服 རྒྱལ་པོ 国王

བཀྲབས་པv 选择,挑选】ལུས་བཀན་ལག་བཀན་བཀྲོས་ནས་བཀྲི།།【ལུས 身体

བཀན་པv 仰起,面朝上 ལག་པ 手 བཀྲོས་པv 选择；教诫,劝告 བཀྲི་བv

引导】མདོ་བཀླགས་མགོ་བཀད་ཐགས་ཀྱི་བཀད།།【མདོ 佛经,契经 བཀླགས་པv

读诵 མགོ་བཀད 头发 ཐགས་ཀྱི་བཀད 织物的纹理】བཀྱལ་བའི་ངག་སོགས་

བས་འཕུལ་ཀའོ།།【བཀྱལ་བ 绮语,无关闲言】རྐང་ལག་རྐ་ཞིང་རྐན་དང་རྐུབ།།

【རྐང་ལག 手脚 རྐང་པ 脚 རྐ་ཞིང 有水渠的土地 རྐ 水渠 རྐན 腭,上腭 རྐུབ

臀部】ཆོམ་རྐུན་རྐྱན་དང་ཕྱེ་རྐྱལ་རྐུ།།【ཆོམ་རྐུན 盗匪 རྐུན་མ 小偷,窃贼 རྐྱན

广口壶 ཕྱེ་རྐྱལ 装面粉的口袋 རྐྱལ་པ 皮口袋 རྐུ་བv 偷盗】རྐོང་པ་ཆིག་

རྐྱང་ས་རྐོ་རྐོས།།【རྐོང་པ 癞皮癣 ཆིག་རྐྱང 单独,独个 རྐོ་བ།རྐོས་པ།v 挖,掘；

雕刻】གན་རྐྱལ་རྐེད་རྐྱོང་རྐོན་པ་འཛུགས།།【གན་རྐྱལ 仰,面朝天 རྐེད་པ།སྐེད་

པ།腰部 རྐྱོང་བv 伸展,张开 རྐོན་པ 网罟,捕野兽的工具 འཛུགས་པv 安放,

设置】རྐ་མགོའི་རྐྱལ་རྩེད་རི་དྭགས་རྐྱང༌།།【རྐ་མགོ 渠口 རྐྱལ་རྩེད 在水中游

泳嬉戏 རྐྱལ་བv 游泳 རི་དྭགས 食草野兽 རྐྱང 野驴】རྒྱུ་རྐྱེན་ལ་སོགས་རར་

བཏགས་ཀའོ།【རྒྱུ་རྐྱེ
། ན 因缘 རྐྱེན 外缘】ལྐོག་གྱུར་ལྐོག་མ་ལྐོག་ཤལ་དང༌།།【ལྐོག་

གྱུར 隐蔽分,不明显的事 ལྐོག n 背地,隐蔽而不显露的地方 ལྐོག་མ 喉

部 ལྐོག་ཤལ 垂胡,牛颈下的垂肉】ངག་ལྐུགས་ལ་སོགས་ལར་བཏགས་ཀའོ།།

【ངག་ལྐུགས་པ 口哑,不能说话 ལྐུགས་པv 哑,不能言语】སྐ་ཅོག་སྐལ་ལྡན་

97
སྐར་མ་སྐག།【སྐ་ཅོག་ཞང་གསུམ 噶、焦、祥氏三师(八世纪藏王赤松德

赞时期三位青年译师 སྐ་བ་དཔལ་བརྩེགས、ཅོག་རོ་ཀླུའི་རྒྱལ་མཚན 和 ཞང་

ཡེ་ཤེས་སྡེ 的合称)སྐ་བ 一氏族名 སྐལ་ལྡན 有缘 སྐལ་བ 缘分,福分 སྐར་མ

星星 སྐག 柳宿(二十八宿之一)】སྐུ་སྐེམ་སྣུམ་སྐུད་སྐུད་པ་སྐྱོལ།།【སྐུ 身体

(敬)སྐེམ་པv 弄干,使干燥 སྣུམ 油 སྐུད་པn 线,细绳 v 涂,搽 སྐྱོལv 遣送,

运输】སྐྱོ་མའི་སྐྱག་པ་སྐྱུང་ཀས་སྐྱུད།།【སྐྱོ་མ 面糊；眼屎；离间语 སྐྱག་པ

粪便 སྐྱུང་ཀ=ལྕུང་ཀ 红嘴乌鸦 སྐྱུད་པv 忘记】སྐ་རགས་སྐྱེར་སྐྱ་སྐྱུ་རུ་ར།།【སྐ་

རགས 腰带 སྐྱེར་ཁ 黄绿色 སྐྱ་བོ 灰白色 སྐྱུ་རུ་ར།ཀྱུ་རུ་ར།庵摩罗果,橄榄子；

山楂】སྐྱེས་བུ་སྐྱེམས་ཀྱི་སྐོམ་སྐྱུར་སྐོལ།།【སྐྱེས་བུ 士夫,人 སྐྱེམས 饮料(敬)སྐོམ་

པ 饮料 སྐྱུར་མོadj 酸的 སྐོལ་བv 熬,煮】

གོས་སྐོན་སྐྱེན་ཡང་སྐྱུར་བས་སྐྱོ【སྐོ
།། ན་

པv 给穿戴上,使穿 སྐྱེན་ཡང་བ 灵活,熟练敏捷 སྐྱེན་པadj 迅速,快 སྐྱུར་

བv 舍弃,戒除；抛,扔 སྐྱོ་བ 悲伤；厌烦,厌离】སྐེམ་བྱེད་སྐུལ་བྱེད་སྐོར་བ་

བྱེད།།【སྐེམ་བྱེད 能干；太阳；火；旱魃 སྐུལ་བv 激发,调动,促使 སྐོར་བv

使旋转,扭转；围绕；巡游】སྐྱུ་རུམ་སྐྱུ་གང་སྐྱུགས་པས་སྐྱེངས།།【སྐྱུ་རུམ 腌

菜,酸菜 སྐྱུ་གང 杯形糌粑；

拇指的一节 སྐྱུགས་པv 呕吐 སྐྱེངས་པv 羞愧,

难为情】སྐྲན་དང་སྐྱིགས་བུ་སྐྱ་རྦབ་སྐྲངས།།【སྐྲན 痞块,肿瘤 སྐྱིགས་བུ 呃逆

སྐྱ་རྦབ 浮肿 སྐྲངས་པv 发肿】རི་སྐྱེགས་ཆུ་སྐྱར་སྐྱ་གའི་སྐད།།【རི་སྐྱེགས 八哥,

鸲鹆 ཆུ་སྐྱར 一类捕鱼水鸟,如鸥、鱼鹞等 སྐྱ་ག 喜鹊 སྐད 声音】སྐུན་བུ་

སྐམ་པ་སྐྱ་བ་སྐྱོགས།།【སྐུན་བུ 小杯,碗盏等小器皿 སྐམ་པ 钳子,夹子 སྐྱ་བ

桨,橹 སྐྱོགས 勺,瓢】དགེ་སྐོས་བྲོ་སྐྲབ་ཌ་རུ་སྐྲོག།【དགེ་སྐོས 纠察师,铁棒喇

嘛 བྲོ 舞蹈 སྐྲབ་པv 踢踏,拍打 ཌ་རུ 鼗鼓 སྐྲོག་པv 敲(鼓),摇(铃)】སྐུད་པོ་

སྐྱོ་ངོགས་སྙན་སྐྱོས་སྐྲག།【སྐུད་པོ 妻兄；妹夫 སྐྱོ་ངོགས 宿怨重提 སྙན་སྐྱོས

98
逆耳,刺耳 སྐྲག་པ 害怕,畏惧】རྒྱ་སྐྱེགས་སྐྱེད་ཚལ་སྐྱེར་པའི་སྐས།།【རྒྱ་སྐྱེགས

紫梗,紫矿 སྐྱེད་ཚལ།སྐྱེད་མོས་ཚལ།花园,人造林园 སྐྱེར་པ 小蘖,黄刺树

སྐས་ཀ 梯子】
སྐེ་དང་ཨོག་སྐོར་ཆུ་སྐྱེགས་སྐྱེས【སྐེ
།། 脖子 ཨོག་སྐོར 喉部 ཆུ་སྐྱེགས

呃逆翻酸,打嗝同时溢出酸水 སྐྱེས་པv 发生,产出】སྐྱི་གཡའི་སྐྱོན་སྐྱོབ་

སྐྱབས་འགྲོ་སྐྱོར【སྐྱི
།། ་གཡའ 毛骨悚然,颤栗 སྐྱོནn 缺点,过失 སྐྱོབ་པv 拯救,

庇护 སྐྱབས་འགྲོ 皈依 སྐྱབསn 靠山,保护者,皈依处 སྐྱོར་བv 重复,反复】

འཚོ་སྐྱོང་རེ་སྐོང་སྐྱིན་གོར་སྐོགས།།【འཚོ་སྐྱོང 抚养 སྐྱོང་བv 养育；守卫；治

理 རེ་སྐོང 满愿 སྐོང་བv 添满,补足；

满愿 སྐྱིན་གོར 水蜥蜴,雪蛙 སྐོགས 外

皮,封皮,树皮】སྲབ་སྐྱོགས་སྐྱེས་བཟང་རྒྱལ་གྱི་སྐུགས།།【སྲབ་སྐྱོགས 辔索,连

在马嚼子两端的绳子 སྲབ 辔头,嚼子 སྐྱེས 礼物,赠品 སྐུགས 赌注】བྱ་

སྐྱིབས་སྐར་ཁུང་སྐོར་ཚེར་སྐྱིད།།【བྱ་སྐྱིབས 崖窠,悬崖下可躲雨处；房檐

སྐྱིབས 隐藏处,安身处 སྐར་ཁུང 窗户 སྐོར་ཚེ 暂时,一时 སྐྱིད་པོadj 舒适,

身心快乐】སྐྱེལ་མ་སྐྱེས་ཆེན་སྐྱོས་མ་སྐྲོད།།【སྐྱེལ་མ 护送者 སྐྱེལ་བv 遣送,

运输 སྐྱེས་ཆེན 上士,大丈夫 སྐྱོས་མ 礼物 སྐྲོད་པv 驱逐,流放】ཆུ་སྐྱོམ་ཞོ་

སྐྲོག་རྩིས་ཀྱི་སྐྱེག།【སྐྱོམ་པv 摇晃,振荡 སྐྲོག་པv 反复冲撞,冲搅 སྐྱེག 重大

的灾难或痛苦】ཇི་སྐད་འདི་སྐད་ཁ་སྐོང་སྐབས།།【ཇི་སྐད 所谓；如云,表

示下文引用原语 འདི་སྐད 如是说,是这样说的 ཁ་སྐོང 补缺,补充 སྐབས

ས་སྐྱོང་སྐྱང་ནུལ་སྐམ་རེ་སྐན།།【ས་སྐྱོང 国王 སྐྱང་ནུལ 糊墙泥 སྐམ་

时候,过程】

པadj 干燥,不湿 རེ་སྐན 决不,决非(如 ཡོད་རེ་སྐན 决没有)】སྐ་ཅིག་སྐྲ་སྐྱེས་

ཤིང་སྐྲུས་པ།།【སྐ་ཅིག=སྐད་ཅིག་མ 刹那 སྐྲ 头发 སྐྲུས་པv 砍,切割】

སྦས་སྐུངས་

མཐའ་སྐོར་སྐོབས་སུ་ཆུད།།【སྐུངསv 隐藏,藏匿 མཐའ་སྐོར 周围；围绕 སྐོབས

坑,陷阱；困境】རང་སྐལ་སྐྱེ་མཆེད་ཐུགས་དམ་སྐོང༌།།【རང་སྐལ 本身应得

99
之份 སྐྱེ་མཆེད 入,处,阿耶怛那】བྱ་སྐོན་སྐྱི་དཀར་སྐྱེ་ཚེའི་འབྲུ།།【བྱ་སྐོན 捕

鸟的网 སྐྱི་དཀར 白皮膜 སྐྱི་མོ 皮膜 སྐྱེ་ཚེ།སྐེ་ཚེ།芥菜 འབྲུ 粮食,谷物】

སྐྱོ་མ་

སྔ་བཙན་སྐྱིལ་ཀྲུང་སྐྱོད【སྐྱོ
།། ་མ་སྔ་བཙན 不许复争的判决,以前的判决 སྐྱོད་

པv 摇撼,使动摇；行走】སྐྱ་རེངས་ཞལ་སྐྱིན་སར་བཏགས་ཀའོ།།【སྐྱ་རེངས

曙光,黎明时呈现的鱼肚色白光 ཞལ་སྐྱིན 代表(敬)】འདོད་ལ་བརྐམ་

པས་བརྐུ་བྱ་བརྐུས།།【འདོད་པ།བརྐམ་པ།v 贪恋 བརྐུ་བ།བརྐུས་པ།v 偷盗】སྲ་

བརྐྱང་ལག་བརྐྱང་བརྐོ་བྱ་བརྐོས【སྲ་བརྐྱང
།། 羯耻那衣,坚实衣,功德衣 བརྐྱང་

བv 伸展,张开 བརྐོ་བ།བརྐོ ས་པ།v 挖,掘；雕刻】བས་འཕུལ་ར་མགོ་ལྡན་པའི་

ཀའོ།།བྱུག་པ་བསྐུ་བསྐུས་ལག་བསྐུམ་བསྐུམས།།【བྱུག་པ 器物表面涂料,化妆涂

香 བསྐུ་བ།བསྐུས་པ།v 涂,搽 བསྐུམ་པ།བསྐུམས་པ།v 收缩,蜷曲】འཕྲིན་འགན་

དབང་བསྐུར་ཆོས་ལ་བསྐུལ།།【འཕྲིན་བསྐུར་བ 带消息 འགན་བསྐུར་བ 下达任

务 དབང་བསྐུར་བ 授权,灌顶 བསྐུར་བv 寄发,托人投送；授予,交给他

人 བསྐུལ་བv 激发,调动,促使】ནོར་བསྐྱི་བསྐྱིས་དང་བསྐྱིན་པ་བསྐྱལ།།【ནོར

财物,物资 བསྐྱི་བ།བསྐྱིས་པ།v 借贷 བསྐྱིན་པv 归还,偿付 n 偿还品 བསྐྱལ་

བv 遣送,运输】གོས་བསྐོན་རྟར་བསྐྱོན་བསྐྱར་ནས་བསྐྲད།།【བསྐོན་པv 给穿

戴上,使穿 བསྐྱོན་པv 使骑,使载上 བསྐྱར་བv 重复,反复 བསྐྲད་པv 驱逐,

流放】གཅོམ་བསྐྱུངས་ཟས་བསྐྲུ་བསྐྱེད་ཅིང་བསྐྲུན།།【 གཅོམ་བསྐྱུངས 低声谈话；

戒除傲气 བསྐྱུངས་པv 抛弃,戒除；减少 ཟས 食物 བསྐྲུ་བv 乞讨,乞求

བསྐྱེད་པv 使之发生；使增大,扩大 བསྐྲུན་པv 制造,兴修,印刷】བསྐལ་

མེས་མཚོ་བསྐམས་ཆུ་བསྐྱིལ་བསྐྱམས།།【བསྐལ་མེ 劫火,劫末毁灭世界的大火

བསྐལ་པ 劫 མཚོ 湖 བསྐམས་པv 弄干,使干燥 བསྐྱིལ་བv 汇集,积留 བསྐྱམས་

པv 振荡,震动】བསྐལ་དོན་བསྐུངས་ཤིང་འཇིགས་བསྐྱབས་བསྐྱངས།།【བསྐལ་

100
དོན 远离事,隐蔽事(由于时间、空间及本性相去久远而不能现见

的事物)བསྐུངས་པv 隐瞒,隐藏 བསྐྱབས་པv 拯救,庇护 བསྐྱངས་པv 养育；

守卫】འཕོ་བསྐྱས་རྒྱང་བསྐྱུར་བྱ་བ་བསྐྱུངས།།【འཕོ་བv 迁移,转移 བསྐྱས་པv

移居,迁徙 རྒྱང 远距离 བསྐྱུར་བv 舍弃；抛,扔 བསྐྱུངས་པv 抛弃；减少,

缩小】མི་བསྐྱོད་བསྐོར་བ་རྒྱལ་སར་བསྐོས།།【མི་བསྐྱོད་པ 不动摇；不动如来

བསྐྱོད་པv 摇撼,使动摇；行走 བསྐོར་བv 旋转,环绕,巡游 རྒྱལ་སར་བསྐོས་

པ 立为国王 བསྐོས་པv 任命,授予职位】རོ་བསྐ་ཁ་བསྐང་ཐུགས་དམ་

བསྐངས།།
【རོ 味道 བསྐ་བ 涩味,如橄榄的味道 ཁ་བསྐང 添满,补充 བསྐང་

བ།བསྐངས་པ།v 添满,补足 ཐུགས་དམ་བསྐངས་པ 满足愿望】

སེམས་བསྐྱེད་རྒྱ་

བསྐྱེད་བརྗེད་པའི་བསྐྱུད།།【སེམས་བསྐྱེད 发心,发菩提心 རྒྱ་བསྐྱེད 扩大,增广

བསྐྱེད་པv 使发生；使增大 བསྐྱུད་པv 忘记】བས་འཕུལ་ས་མགོ་ལྡན་པའི་

ཀའོ།།

༼ཁ༽
གོ་ཁྲབ་ཁྲི་ཕྲག་ཁྲག་ཁྲིག་ཁུར།།【གོ་ཁྲབ 铠甲 གོ་ཆ 武器,铠甲 ཁྲབ 铠甲 ཁྲི་ཕྲག

上万,整万 ཁྲི 万 ཁྲག་ཁྲིག 千亿,那由他 ཁུར་བv 携带,负荷】ཁོང་ཁྲོ་ཁོན་

འཛིན་ཁྲོ་བོ་ཁྲོས།།【ཁོང་ཁྲོ 怒气,嗔恨 ཁོན་འཛིན 怀恨,记仇 ཁོན །འཁོན་པ།

怨恨,不和 ཁྲོ་བོ 忿怒相；

忿怒本尊 ཁྲོ་བ།ཁྲོས་པ།v 忿怒,嗔恨】
ཁྲོ་དང་ཁྲོལ་

ཚགས་ཁྲུད་ཁུས་ཁྲུས།།【ཁྲོ་མ།ཁྲོལ་མ།ཚགས་མ།筛子 ཁྲུད་མn 淘洗；洗濯后的

污水 ཁུ་བ 汁,汤,液 ཁྲུསv 沐浴,洗濯 n 洗濯】ཁོང་ཁྲག་ཁྲག་ཁྲུག་ཁྲུང་ཁྲུང་

ཁྱུ།།
【ཁོང་ཁྲག 体腔内血,腹血 ཁོང 里面,内部 ཁྲག 血 ཁྲག་ཁྲུག=ཁྲག་འཁྲུག

血分失调病(血液循环不正常引起的疾病)ཁྲུང་ཁྲུང 鹤,雁 ཁྱུ 群,同类

相聚之群】ཚུལ་ཁྲིམས་ཁྲིས་འཇགས་ཁྲིམས་ཀྱི་ཁྲལ།།【ཚུལ་ཁྲིམས 戒律 ཁྲིས་

101
འཇགས 订立规矩；缔结条约 ཁྲིམས 法律,戒律,成规 ཁྲལ 赋税,差徭】

ཁྲུ་གང་ཁྲུན་རི ང་ཁྲམ་ཁ་ཁྲ།།【ཁྲུ་གང 一肘长 ཁྲུ 肘长 ཁྲུན 纵长 ཁྲམ་ཁ 表格,

方格花纹 ཁྲམ 格子花,方格花纹 ཁྲ་བོ 斑驳,杂色,花色】ཁྲོམ་ཁྲོད་ཁྲི་སྟེང་

ཁང་ཁྱིམ་ཁྱམས།།【ཁྲོམ 市场,集市,人物汇集之地 ཁྲོད 中间,内部 ཁྲི 座,

榻；支架 ཁང་པ 房屋 ཁྱིམ 家,家宅 ཁྱམས 走廊,庑】བྱ་ཁྲ་ཁྱིས་ཁྱེར་ཁྱོར་བ་

ཁྲེ།།【བྱ་ཁྲ 隼,鹰,鹞 ཁྲ 鹞 ཁྱི 狗,犬 ཁྱེར་བv 携带,拿 ཁྱོར་བ 一掬,一捧之

量 ཁྲེ 糜子(播种后六十日成熟的一种谷物)】ཁོ་ར་ཁོར་ཡུག་ཁྲོན་ཆུ་

ཁྲེམས།།【ཁོ་ར་ཁོར་ཡུག 围墙,城墙；周围 ཁོ་ར 围墙 ཁོར་ཡུག 周围,轮围

ཁྲོན་ཆུ 井水 ཁྲོན་པ 井 ཁྲེམས་པv 浸入,渗入】

སིལ་ཁྲོལ་ཁམས་གསུམ་ཁྲམ་པས་

ཁྲེལ།།【སིལ་ཁྲོལ 奏乐声；乐器 ཁམས་གསུམ 三界 ཁྲམ་པ 欺骗者,狡诈者

ཁྲེལ་བv 羞愧,耻,恐被他人指责讥笑】དུར་ཁྲོད་སྣ་ཁྲིད་ཁྲུམས་སྟོད་སྨད།།

【དུར་ཁྲོད 尸陀林,天葬场,曾抛四具死尸以上的地方 སྣ་ཁྲིད 向导,引

导 ཁྲིད་པv 牵引,引导 ཁྲུམས་སྟོད 室宿(二十八宿之一)ཁྲུམས་སྨད 壁宿

(二十八宿之一)ཁྲུམས 室、壁两宿总名】ཁྲོ་ག཈ེར་ཁྭ་ཏ་ཁ་རྐྱང་ངོ༌།།【ཁྲོ་

ག཈ེར 颦蹙,怒纹 ཁྭ་ཏ 小乌鸦】མཁན་པོས་ས་མཁར་མཁྲང་མཁྲེགས་མཁྱེན།།

【མཁན་པོ 亲教师,堪布 ས་མཁར 土堡,土屋 མཁར 城堡,山寨,碉楼

མཁྲང་པོadj 结实,坚硬 མཁྲེགས་པོ adj 坚硬,坚固 མཁྱེན་པv 知道,了解

(敬)】མཁྱུད་སྤྱད་དཔེ་མཁྱུད་ཞུ་མཁན་མཁོ【མཁྱུད་སྤྱད
།། 秘密窍门 དཔེ་མཁྱུད

吝文,吝惜秘诀,把窍门留一手不肯传人 མཁྱུད་པv 隐藏,秘藏,私下

保留 ཞུ་མཁན 请求者,报告者,讲话人 མཁོ་བ 必须,需要】

མ་མཁལ་མཁལ་

མ་མཁུར་འཛུམ་མཁས།།【མ་མཁལ 下颔,下颏,下巴 མཁལ་མ 肾 མཁུར་འཛུམ

笑颜,面部微笑貌 མཁུར་བ 颊,颐 མཁས་པv 精通,练达 n 学者,智者】

102
མཁན་ཁྲོད་མཁོས་ཕབ་སྔ་མཁོ་བཞིན།།【མཁན་པ 野蒿 མཁོས་ཕབ 安心,安定

心情 སྔ་མཁོ 以前,往昔】མཁའ་མ཈མ་མཁྲིས་ནད་མེད་པར་མཁྱེན།།【མཁའ་

མ཈མ 量等虚空 མཁའ 天空,虚空 མཁྲིས་ནད 胆病,黄胆病 མཁྲིས་པ 胆热

(燥火之气)；胆囊】ཆུ་མཁྲིས་མཁྲིག་མ་མས་འཕུལ་ཁའོ།།【ཆུ་མཁྲིས 马面火,

马面山上的烈火 མཁྲིག་མ 手腕】བློ་འཁུམས་ཞེ་འཁོན་འཁང་ཞིང་འཁུ།།【བློ་

འཁུམས་པ 胆小,怯懦 འཁུམས་པv 蜷缩,畏葸 ཞེ་འཁོན་པ 含恨,记仇 འཁོན་

པv 怨恨,不和 འཁང་བv 埋怨,怨恨 འཁུ་བ 仇恨,损害；吝啬】འཁྱགས་

ནས་མཐའ་འཁོབ་འཁྱར་ཞིང་འཁྱམས།།【འཁྱགས་པv 冷,变冷 n 冰 མཐའ་

འཁོབ 边地,边缘 འཁོབ 边缘 འཁྱར་བv 流浪,漂泊,散失 འཁྱམས་པv 流

浪,漂泊；徘徊,彷徨】རྒས་འཁོགས་འཁོས་ཆུང་རྐང་འཁུམ་འཁྱོག།【རྒས་

འཁོགས 年迈,苍老 འཁོགས་པv 衰老,衰弱 འཁོས་ཀn 力量,才能；财力

རྐང་འཁུམ 因病不能伸直腿足者,蜷腿 འཁུམ་པv 蜷缩,畏葸 འཁྱོག་པv

偏,歪,不直】འཁྱོར་འཁྱོམ་འཁར་བར་འཁྲིལ་འཁྲིས་འཁྱུད།།【འཁྱོར་བv 摇晃,

晃荡,不稳 འཁྱོམ་པv 颠簸,摇动,动荡 འཁར་བn 棍,杖 འཁྲིལ་བv 盘绕,

缠绕；拥抱 འཁྲིས་པv 依附,依近；贪恋,贪著 འཁྱུད་པv 拥抱】འཁྲིག་

ཚིག་ངག་འཁྱལ་འཐབ་འཁྲུག་འཁྲུལ།།【འཁྲིག་ཚིག 秽语,淫欲语 འཁྲིག་པ 交

媾,不净行 ངག་འཁྱལ 绮语,无意义的话 འཁྱལ་པadj 无意义的,不相干

的 འཐབ་འཁྲུག 打仗,战争 འཁྲུག་པv 错乱,紊乱；冲突,争斗 འཁྲུལ་བ 迷

乱,错误】འཁྲི་བ་འཁྲུ་འཁྲུད་འཁྲི ་ཤིང་འཁྲུངས།།【འཁྲི་བv 贪恋,贪著；绕,

缠绕 འཁྲུ་བv 腹泻,痢 འཁྲུད་པv 洗濯,沐浴 འཁྲི་ཤིང 藤 འཁྲུངས་པv 诞生,

降生,发生(敬)】གདུགས་འཁྱིར་བྲོ་འཁྲབ་འཁར་རྔ་འཁྲོལ།།【གདུགས་འཁྱིར་བ།

伞自旋转 འཁྱིར་བv 自动旋转,回旋 བྲོ་འཁྲབ 舞蹈,跳舞 འཁྲབ་པv 跳舞,

103
舞蹈 འཁར་རྔ 锣 འཁར་བn 响铜,青铜 འཁྲོལ་བv 演奏,奏乐】
སེམས་འཁོལ་

སེམས་འཁྲུགས་འཁྱུག་པོར་འཁྱུས།།【སེམས་འཁོལ 心调驯；
分别思维 འཁོལ་བv

煮沸；役使 སེམས་འཁྲུགས་པ 心情烦躁 འཁྲུགས་པv 烦乱,心躁 འཁྱུག་

པོadj 迅速,敏捷；合意,顺眼 འཁྱུས་པv 逃走,逃跑】ཁུར་འཁུར་ཁྲལ་འཁྲི་

འོད་འཁྱིམས་འཁྱིལ།།【ཁུར་པོn 担子,包袱 འཁུར་བv 携带,负荷 ཁྲལ་འཁྲི 差

稅义务 ཁྲལn 赋税,徭役 འཁྲི་བv 牵涉,涉及 འོད་འཁྱིམས་པ 日月起晕,

日月周围出现光环 འཁྱིམས་པv 环绕,围绕 འཁྱིལ་བv 潴聚,汇集,积留】

འཁོར་བར་འཁྲེན་པ་འཁྲས་ཤིང་འཁར།།【འཁོར་བn 轮回 v 回旋,运转,围绕

འཁྲེན་པv 贪恋 འཁྲས་པv 依恋,附着 འཁར་བv 挂住,挂碍】མ་འཁྱིག་མ་

འཁྱེར་སྣུམ་འཁུར་འཁུར།།【འཁྱིག་པv 绑,捆,系 འཁྱེར་བv 拿,携带 སྣུམ་འཁུར

油煎饼 འཁུར་བn 饼子,薄面饼 v 携带,负荷】མ་འཁྱུར་བྲེད་འཁྲིམས་

འཁམས་ཤིང་འཁུན།།【འཁྱུར་བv 卸去,转移,停止 བྲེད་འཁྲིམས་པ 惧怕到极

点 བྲེད་པv 惊恐,恐怖 འཁྲིམས་པ 畏惧,害怕 འཁམས་པv 昏倒,晕厥 འཁུན་

པv 呻吟,叹息】འཁོར་ལོ་འཁོད་ཀྱང་འཁོར་བཅས་འཁོབས།།【འཁོར་ལོn 轮,

圆盘；机器；剑锋轮 འཁོད་པv 住,坐；写明,载明 འཁོར་བཅས 连同

眷属 འཁོརn 眷属,徒众 འཁོབས་པv 遍布,充满】གཡོག་ཏུ་འཁུལ་འཁོལ་

སྲད་བུ་འཁལ།།【གཡོག་ཏུ་འཁུལ 奴役 འཁུལ་བv 制伏,役使,使用奴仆 འཁོལ་

བv 役使,强迫使用 གཡོག་ཏུ་འཁོལ་བ 奴役 སྲད་བུ་འཁལ 纺线 འཁལ་བv

纺,捻】འཁྲ་སར་མ་འཁྱོལ་འཁྲིད་པར་འཁུམས།།【འཁྲ་ས 依靠处 འཁྲ་བv 依

恋,附着 འཁྱོལ་བv 至,达,到 འཁྲིད་པv 牵引 འཁུམས་པv 知道,了解】

རུས་

ཀྱི་འཁོན་སོགས་འས་འཕུལ་ཁའོ།【རུས་པ
། 姓氏,家族 འཁོན 款式(一氏族名,

意为“嫌怨”,萨迦氏族此传出)】

104
 ༼ག༽
གྲུབ་མཐའ་གྲུབ་ཐོབ་གྲངས་མེད་གྲོལ།།【གྲུབ་མཐའ 宗派,悉檀多,不依赖他

人之见解 གྲུབ་ཐོབ 得成就者 གྲངས་མེད་པ 无数；阿僧祗 གྲོལ་བv 散开,

松开；脱离,解脱】རལ་གྲི་གྲོ་གས་གྲིལ་ཞེས་གྲག།【རལ་གྲི 剑 གྲི 刀 གྲོ་ག 桦

树皮 གྲིལ་བv 卷起,包起,卷成一团 གྲག 据说,所谓,云云】གྲུལ་བུམ་གྲང་

ནད་གྲུམ་བུས་གྲོངས།།【གྲུལ་བུམ 瓶腹,瓮形鬼,鸠盘荼 གྲང་ནད 寒病 གྲང་བ

寒冷 གྲུམ་བུ 痛风,风湿性关节炎 གྲོངས་པv 死亡】མོན་གྲུ་ནམ་གྲུ་གྲེ་གྲོ་

བཞིན།།【 མོན་གྲུ 危宿(二十八宿之一)ནམ་གྲུ 奎宿(二十八宿之一)གྲེ 张

宿(二十八宿之一)གྲོ་བཞིན 牛宿(二十八宿之一)】ཆོས་གྲྭའི་གྲལ་དུ་རིམ་

གྲོ་གྲབས།།【ཆོས་གྲྭ 佛学院,经院,寺院 གྲལn 行列,列次 རིམ་གྲོ 恭敬,服侍；

经忏,福寿法事 གྲབས 预备,准备】ཡུལ་གྲུ་གྲུ་བཞི་གྲུ་ཁའི་གྲོང༌།།【ཡུལ་གྲུ 地

区,区域 གྲུ་བཞི 四方形 གྲུ་ཁ 渡口,码头 གྲུ 船；角隅 གྲོང 人户,人家；

村落】གྲ་མ་སྤུ་གྲི་གྲུ་འཛིན་རི།།【གྲ་མ 毛的尖端；谷穗的芒；有刺的树

木 སྤུ་གྲི 利刃,快刀 གྲུ་འཛིན ་རི 持舟山,普陀山(རི་བོ་པོ་ཏ་ལ)】མོན་ལུག་གླ་

སྒང་གྲོའི་སྦང་གླུམ།།【མོན་ལུག་གླ་སྒང 门隅香附子 གྲོ 小麦 སྦང་གླུམ 发酵的

酒糟,未去滓的酒 གླུམ 醪糟】གྲ་ཕུབ་གྲོ་མ་མོན་སྲན་གྲེའུ།།【གྲ་ཕུབ 芒壳,

麦芒和糠皮 ཕུབ་མ 糠秕,壳皮 གྲོ་མ 人参果 མོན་སྲན་གྲེའུ 门隅地区所

产的蚕豆 མོན་པ 门巴族】གྲོད་པ་གྲོན་ཅན་གྲུང་ཞིང་གྲིམས།།【གྲོད་པ 腹,

肚 གྲོན་ཅན 浪费,耗费 གྲོན་པn 消费,开支；耗损,浪费 གྲུང་པོadj 伶俐,

敏捷；生长力旺盛 གྲིམས་པadj 聪明,伶俐；紧张,不松】གྲམ་པ་ཆུ་གྲོག་

གྲེ་བའི་གྲོགས།།【གྲམ་པ 河床,河槽 ཆུ་གྲོག 河上悬崖；冷水；水沫(冷水

中加入少量糌粑搅匀所成饮料,治胆分热病)གྲོག 深沟,高坎 གྲེ་བ 喉

105
咙 གྲོགསn 帮助 གྲོགས་པོn 朋友,伴侣,助手】གྲིབ་མར་གྲོས་གླེང་རེ་གྲོན་མེད།།

【གྲིབ་མ 阴影,影子 གྲོས་གླེང 商谈,谈话 གྲོསn 言论,议论 གླེང་བv 说,议

论 རེ་གྲོན 浪费,虚耗】གླ་རྩི་གླ་རྔན་གླུད་ལྟར་གླེན།།【གླ་རྩི 麝香 གླ་བ 麝,香

獐 གླ་རྔན 工资奖金,工资和赏钱 གླ 工资,工钱 གླུདn 赎命物,赎命的代

替物,替身 གླེན་པn 愚夫,愚人】འཛམ་གླིང་གླེགས་བམ་གླིང་བུའི་གླུ།།【འཛམ་

གླིང 世界；赡部洲,阎浮提 གླིང 洲渚,岛屿 གླེགས་བམ 经函,经卷,夹在

书夹板中的书籍 གླེགསn 板,片 གླིང་བུ 笛子;管乐总名 གླུ 歌,小曲】ཕོ་

གླང་གླང་ཤུ་གློག་པའི་ནད།།【ཕོ་གླང 胃绞痛 ཕོ་བ 胃 གླང་ཤུ 牛皮癣 གླང 黄

牛 གློག་པ 疡,梅毒,串皮病】གློ་བའི་གློ་དགོག་ལེབ་མོར་གླེབས།།【གློ་བ 肺 གློ་

དགོག 咳嗽,为痰所阻 ལེབ་མོ adj 扁平 གླེབསv 压扁,压平,踏下】

གླང་ཆེན་

གློས་ཕབ་གློད་ནས་གླལ།།【གླང་ཆེན 大象 གློ 胁,胸部两旁 གློད་པv 放松,释

放 གླལ་བv 打哈欠,伸懒腰】གློ་འབུར་གློ་བུར་གློ་རྡེག་གློག།【གློ་འབུར 突出

墙外的护墙或房间 གློ་བུར།གློ་རྡེགadj 忽然,突然,始料不及 གློག 电】

གླགས་རྙེད་ལན་གླན་ལྷན་པ་གླན།།【གླགས་རྙེད་པ 获得机会 གླགསn 时机,机

会；计策,办法 ལན་གླན 回答；报答,报复 གླན་པv 补缀,缝补；回答；

报答 ལྷན་པ་གླན་པ 衣服上打补丁 ལྷན་པn 补丁,补缀物】སྒོ་གླེགས་ཆོས་

གོས་གླེགས་བུའི་གྲྭ།།【སྒོ་གླེགས 门扇,门板 ཆོས་གོས 法衣 གོས 衣服 གླེགས་བུ

法衣条幅,为缝制袈裟而割裁色布所成长方形布片 གྲྭ 场所,区域】

གླ་གོར་ཞོ་ཤ་མདུན་མ་གླེང༌།།【གླ་གོར་ཞོ་ཤ 木腰子(药)མདུན་མ།འདུན་མ།n 计

划,计策 གླེང་བv 说,议论】བྱ་གླག་གྲོག་མ་གྲིབ་གྲིབ་གནོན།།【གླག 岩雕,鹫

གྲོག་མ 蚂蚁 གྲིབ 污秽,晦气 གྲིབ་གནོན 梦魇】

གྲོག་པོར་གྲུ་མོ་ཆག་གྲུམ་གྲུབས།།

【གྲོག་པོ 深谷,深沟 གྲུ་མོ 肘 ཆག་པ།གྲུམ་པ།v 破裂,破碎 གྲུབས་ཞེས་སྣང་

106
ཡང་དཔྱད་དོན་གྲུབ་ཡིན་ནས་མེད།】དངོས་གྲུབ་གྲུ་ཆར་འབེབས་པར་གྲགས།།

【དངོས་གྲུབ 成就,悉地 གྲུ་ཆར 雨,能行船的细雨 འབེབས་པv 降下,卸下

གྲགས་པv 遍布,普遍流传 n 名望,称号】ཤ་བའི་གྭ་དོར་ག་རྐྱང་ངོ༌།།【ཤ་

བ 鹿 གྭ་དོར 鹿茸】དགེ་བསྙེན་དགེ་ཚུལ་དགའ་དགྱེས་དགོད།།【དགེ་བསྙེན 优

婆塞,近事男,居士 དགེ་ཚུལ 沙弥,求寂 དགའ་བ 欢喜,爱好 དགྱེས་པ 欢

喜 , 爱 好 ( 敬 )དགོད་པv 发 笑 , 笑 】དགུང་སྔོན་དགུ་ཚིགས་དགྱེ་ཞི ང་དགུ།།

【དགུང་སྔོན 碧空,蓝天 དགུང 天空 དགུ་ཚིགས 天河,银河 དགྱེ་བv 仰望,

欠身昂首 དགུ་བv 俯身,弯曲】཈ིན་དགུང་དགེ་བཤེས་ཡོད་དགུ་དགུག།【཈ིན་

དགུང 中午,日中 དགུང 正中,中央部分 དགེ་བཤེས 格西,善知识 ཡོད་དགུ

所有,一切 དགུ=རྒུadj 众多 དགུག་པv 扳,挽；勾召,调集】དགེ་སྦྱོང་དགེ་

སློང་དགེ་འདུན་དགུས།།【དགེ་སྦྱོང 沙门,修善 དགེ་སློང 比丘,净乞食 དགེ་

འདུན 僧伽,僧众 དགུ 九】དགྲ་བཅོམ་དགོངས་དགྲོལ་ཡི་གེར་དགོད།།【དགྲ་བོ

敌人,仇敌 བཅོམ་པv 灭除,摧毁 དགོངས་པv 思维,想(敬)n 密意；心

(敬)དགྲོལ་བv 解释,注释 ཡི་གེ 字母,文字 དགོད་པv 记录,刊登,签署】

དགག་སྒྲུབ་སྣོད་དགང་དགོན་པར་དགར།།【དགག་སྒྲུབ 破 立 , 否 定 和 肯 定

དགག་པ 遮遣,破除 སྒྲུབ་པ 能立,证成 སྣོད 容器 དགང་བv 填满,装满

དགོན་པ 闲寂处,阿兰若,寺院 དགར་བv 隔离,分开】དགོ་བས་ཕ་བ་དགོ་

དགོ་དགས།།【དགོ་བ 高山羚羊,黄羊 ཕ་བ་དགོ་དགོ 马勃 དགས་པv 劈开,

打碎】ཁལ་དགལ་ལྷན་པ་དགབ་དང་དགོག།【ཁལ་དགལ་བ 上驮子 དགལ་བv

上驮子 ལྷན་པ 补丁 དགབ་པv 覆盖,遮蔽 དགོག་པv 拔出； སྐྱེ་དགུས་

撕下】

དགེ་ལེགས་དགེ་སྒྲུབ་དགོས།།【སྐྱེ་དགུ 众生 དགེ་ལེགས 妙,善,圆满,吉祥 དགེ་

བn 善,好事 adj 美好 དགེ་སྒྲུབ 行善 དགོས་པv 需要,应该】

དགོངས་མོ་ཟོང་

107
དགྲམ་མེ་ཏོག་དགྲམ།།【དགོངས་མོ 下午,午后 ཟོང 商品,货物 དགྲམ་པv 陈

列,铺开,散布 མེ་ཏོག 花朵】དགུན་དུང་ཅན་དུ་དགུན་ཀ་སྡོད།།【དགུན་དུང་

ཅན 干壑,无水荒原 དགུན་ཀ།དགུན་ཁ།冬季 སྡོད་པv 坐,停,住】དགུང་ལོ་ལ་

སོགས་དས་འཕུལ་ཀའོ།།【དགུང་ལོ 年龄(敬)དགུང 时间,年岁(敬)】བཀའ་

བགྲོ་བགྲོ་གླེང་བགྱི་བགྱིད་བགྱིས།།【བཀའ་བགྲོ་བ 商议,讨论 བགྲོ་གླེང 谈论,

研讨 བགྲོ་བ 讨论,商议 བགྱི་བ།བགྱིད་པ།བགྱིས་པ།v 做,作】

གོ་བགོས་བགེགས་

ཀྱིས་བགྲོད་ལམ་བགགས།།【གོ་ཆ 武器,铠甲 བགོས་པv 穿戴,披着 བགེགསn

阻碍,障碍 བགྲོད་ལམ 道路 བགྲོད་པv 走,行 བགགས་པv 制止,阻拦】དུས་

འགྱངས་ཚོད་བགམ་བགོ་བ་བགོས།།【འགྱངས་པv 迟延,耽搁 ཚོད་བགམ་པ 试

探,考验 བགམ་པv 试验,试探 བགོ་བ།བགོས་པ།v 穿戴,披着；

瓜分,划分】

བགྲེས་པོས་མིག་བགྲད་བགྲང་ཕྲེང་བགྲངས།།
【བགྲེས་པོ 老人 མིག 眼睛 བགྲད་པv

张开,睁开 བགྲང་ཕྲེང 数珠,念珠 བགྲང་བ།བགྲངས་པ།v 计算,计数】

བགྲུས་

པའི་འབྲས་བགོས་གད་མོ་བགད།།【བགྲུས་པv 搓,碾,揉脱谷类糠壳 འབྲས 稻,

米 གད་མོn 大笑,嬉笑 བགད་པv 发笑】

གོམ་པ་བགོམས་ཤིང་རྙོག་མ་བགྲུངས།།

【གོམ་པ 脚步,步伐 བགོམས་པv 跨越,迈开一只脚跨过去 རྙོག་མ 渣滓,

沉淀 བགྲུངས་པv 滤净,澄清】བགོ་སྐལ་ལ་སོགས་བས་འཕུལ་གའོ །【
། བགོ་སྐལ

应得之份】མགོ་མགུར་མགུལ་མགྲིན་མགར་མགོན་མགུ།།【མགོ་བོ 头,头部

མགུར་པ 喉,颈 མགུལ་པ 喉,颈 མགྲིན་པ 喉,颈 མགར་བ 铁匠,金属匠人

མགོན་པོ 怙主,保护者 མགུ་བv 满意,高兴】མགལ་དུམ་མགལ་མེ་གཏོར་

མགྲོན་མགྱོགས།།【མགལ་དུམ 柴烬,劈开或半烧的木块 མགལ་མེ 木柴或线

香等一端燃着的火光(མགལ་མེའི་འཁོར་ལོ 旋火轮)གཏོར་མགྲོན 朵玛宾

客,祭祀时供施朵玛的对象 མགྲོན་པོ 旅客,客人 མགྱོགས་པadj 快,迅速】

108
ཡ་མགལ་མ་མགལ་མས་འཕུལ་གའོ【ཡ་མགལ
།། 上牙床 མ་མགལ 下颏骨,颐下】

འགྲོ་འགྲེང་འགྲིམ་འགྲུལ་འགྱིང་འགྲོས་འགྲན།།【འགྲོ་བv 行走,来去 n 众生

འགྲེང་བv 立起,站起 འགྲིམ་པv 漫游,走动 འགྲུལ་བv 行走,来去 འགྱིང་བv

骄傲,自大 འགྲོས 步态,步法 འགྲན་པv 比赛,较量】

འགྲངས་འགེངས་འགག་

འགོག་འགགས་འགས་འགྲིབ།།【འགྲངས་པv 饱,饱足 འགེངས་པv 填满,装满；

挽弓 འགག་པv 阻滞,不通 འགོག་པv 制止,阻拦 འགགས་པv 阻滞,不通

འགས་པv 劈开,打碎འགྲིབ་པv 减少,下降；

蔽,隐没】འགྱངས་འགོར་འགྱེས་

འགྲོགས་དགོངས་འགྲེལ་འགྲོལ།།【འགྱངས་པv 迟延,耽搁 འགོར་བv 耽搁,迟

滞 འགྱེས་པv 分离,离开 འགྲོགས་པv 结友,亲近 དགོངས་འགྲེལ 注释 འགྲེལ་

བv 解释,注释 འགྲོལ་བv 放松,解开】འགྱེལ་འགྲིལ་འགྲོངས་འགུམ་འགལ་

འགྲས་འགྱོད།།【འགྱེལ་བ 跌倒,倒下 འགྲིལ་བv 团拢,卷起；滚下,落下

འགྲོངས་པv 死亡 འགུམ་པv 死亡 འགལ་བv 相违,矛盾 འགྲས་པv 仇恨,

不喜爱 འགྱོད་པv 后恨,悔恨】འགོལ་སར་འགྲམ་འགུལ་ནོར་འགྱེ་འགྱེད།།

【འགོལ་ས 僻静处 འགགོལ་བn 幽静处；

空闲 འགྲམ་པ 面颊,腮 འགུལ་བv

动,摇摆 འགྱེ་བv 发放,散布 འགྱེད་པv 派出,发出,散发】འགན་འཁུར་

འགོང་པོའི་འགོ་ནད་འགོས།།【འགན་འཁུར་བ 负责,担负任务 འགནn 责任,

职责 འགོང་པོ 能使人畜害病的魔鬼 འགོ་ནད 传染病,瘟疫 འགོ་བ།འགོས་

པ།v 沾染,感染】འཕེལ་འགྲིབ་འགྱུར་འགྱུས་མི་འགོང་དང༌།།【འཕེལ་འགྲིབ 增

减 འགྱུར་བv 变为；变化 འགྱུས་པv(电、意念等)闪动,疾驰,颤动 འགོང་

བv 畏惧,害怕,威慑】ལམ་འགྲོན་འགའ་འགུགས་རྩིག་འགྲམ་འགོད།།【འགྲོན་

པོ།མགྲོན་པོ།客人,旅客 འགའ 某些,一些,少数 འགུགས་པv 扳,挽；召引,

调集 རྩིག་འགྲམ 墙边 འགྲམ 附近；边沿 འགོད་པv 记录,刊登,签署；

109
安置,纳入】བརྩོན་འགྲུས་འགོ་མའི་ཆུ་འགྲེམས་འགྲུབ།།【བརྩོན་འགྲུས 勤奋,

精进 འགྲུས་པ 努力,勤奋 འགོ་མ 开始,最初 འགྲེམས་པv 陈列,铺开,散布

འགྲུབ་པv 完成,成功；存在,成立】མགོ་འགེམས་རིགས་འགྲེ་ཚོས་ཀྱི་འགྲིབ།།

【འགེམས་པv 摧毁,击碎 རིགས་འགྲེ 类推 འགྲེ་བv 类推 ཚོས་ཀྱི་འགྲིབ་པ

颜色染坏了,染花了】འཐབ་མོ་འགྱེད་སོགས་འས་འཕུལ་གའོ།།【འཐབ་མོn

斗争,战争 འགྱེད་པv 争执,斗争】རྒོད་པོ་རྒྱ་མཚོར་རྒལ་ཕྱིར་རྒྱུ།།【རྒོད་པོadj

心思敏捷 རྒྱ་མཚོ 大海 རྒལ་བv 渡过,翻越 ཕྱིར 因为,缘故 རྒྱུ་བv 行走,

游走】གཏམ་རྒྱུད་ཕྲེང་རྒྱུད་རྒྱུད་མང་རྒྱན།།【གཏམ་རྒྱུད 传记,故事 ཕྲེང་རྒྱུད

穿念珠的绳子 རྒྱུད་མང 多弦琴,琵琶 རྒྱུད 相续；绳子 རྒྱནn 装饰品,

庄严】བྱ་རྒོད་རྒན་པོ་རྒ་ཤིའི་རྒུད།།【བྱ་རྒོད 鹫,食尸鸟 རྒན་པོ 老年 རྒ་ཤི 老

死 རྒ་བv 变老,衰老 རྒུད་པv 衰败,没落】ཕས་རྒོལ་རྒྱང་འཕེན་མགོ་ལ་རྒྱོབ།།

【ཕས་རྒོལ 对手,敌方；异议,敌论 རྒོལ་བ 攻击,辩驳 རྒྱང་འཕེན་པ 顺世

外道,现世美 རྒྱང 距离；远距离 རྒྱོབv 打击】རྒོད་མའི་རྒྱབ་རྒྱས་རྒྱང་རིང་

རྒྱུག།【རྒོད་མ 骒马,母马 རྒྱབ 背,背后 རྒྱས་པv 增长,发展 རྒྱང་རིང 远处,

长距离 རྒྱུག་པv 快跑】རྒྱ་བོ་དམུ་རྒོད་ཕྱག་རྒྱར་རྒྱོ།།【རྒྱ་བོ 络腮胡子 རྒྱ 络

腮胡 དམུ་རྒོད 野蛮,粗暴 ཕྱག་རྒྱ 印章；手印 རྒྱོ 交媾】རྒྱ་ཚ་རྒྱམ་ཚ་རྒྱགས་

ཕྱེའི་རྒྱུགས།།【 རྒྱ་ཚ 一种盐 རྒྱམ་ཚ 一种盐 རྒྱགས་ཕྱེ 途中干粮 རྒྱགས 口粮,

食品,干粮 རྒྱུགས 应得部分；考试,测验】རྒྱུ་མཚན་ལོ་རྒྱུས་བྱིང་རྒོད་རྒྱུ།།

【རྒྱུ་མཚན 理由,道理 ལོ་རྒྱུས 历史,传记 བྱིང་བ 昏沉 རྒོད་པ 掉举 རྒྱུ 内

因,因】རྒྱལ་བའི་རྒྱུད་རྒྱལ་རྒྱུ་སྐར་རྒྱལ།།【རྒྱལ་བ 胜者,佛 རྒྱུད 族类,世系；

密续 རྒྱལ་པོ 国王 རྒྱུ་སྐར 星宿 རྒྱལ 鬼宿(二十八宿之一)རྒྱལ་སྟོད 井宿】

ཤེས་རྒྱུད་རྒྱས་བཏབ་ང་རྒྱལ་རྒྱགས།།【ཤེས་རྒྱུད 心相续 རྒྱས་བཏབ་པ 盖印,加

110
上标记 རྒྱ 印章,标记 ང་རྒྱལ 我慢,骄傲 རྒྱགས་པ 骄傲,贡高】རྒྱ་གྲམ་རྒྱན་

པོ་རྒྱན་དང་རྒྱལ།།【རྒྱ་གྲམ 十字形,交叉形 རྒྱན་པོ 赌注 རྒྱན།རྒྱལ།སྐུགས།赌

注】རྒུན་འབྲུམ་རྒྱ་ཤུག་཈་རྒྱར་རྒྱུ།།【རྒུན་འབྲུམ 葡萄 རྒྱ་ཤུག 柏树 ཤུག་པ 柏

树 ཈་རྒྱ 鱼网 རྒྱ 网罟】རྒྱུས་པ་རྒྱུ་མ་ལུ་གུ་རྒྱུད།།【རྒྱུས་པ 筋,肌腱 རྒྱུ་མ 小

肠 ལུ་གུ 羊羔 རྒྱུད་པv 贯穿,穿过】གྲུ་རྒྱོངས་རྒྱང་ཤིང་སྨིག་རྒྱུའི་རྒྱུན།།【གྲུ 船

རྒྱོངསv 填满,装满 རྒྱང་ཤིང 绷架 སྨིག་རྒྱུ 阳焰 རྒྱུན 相续,流】རྒྱ་ཡུལ་རྒྱ་ཆེ་

ལྟོ་རྒྱབ་སྐྱིད།།【རྒྱ་ཡུལ 汉地；印度 རྒྱ་ནག 汉地(字面意谓幅员辽阔,衣

着以深色为主)རྒྱ་གར 古印度 རྒྱ་ཆེ་བ 广大,广阔 ལྟོ་རྒྱབ 衣食,饮食和

衣服 སྐྱིད་པོ 舒适,身心快乐】
རྒྱལ་མཚན་རྒྱལ་སོགས་རར་བཏགས་གའོ།【རྒྱལ་
།

མཚན 胜利幢 རྒྱལ་བv 制胜,胜利】ལ་ལྒ་ལྒང་པ་གཅིག་པུར་ངེས།།【ལྒང་པ

膀胱】སྒོམ་ཆེན་བློ་སྒམ་སྒྲིན་པོར་སྒྲུན།།【སྒོམ་ཆེན 禅师,瑜伽师；土拨鼠 སྒོམ་

པ 修行 བློ་སྒམ་པ 思虑深远者,智者 སྒམ་པadj 深沉,心思深远 སྒྲིན་པོadj

精通,熟练,聪明伶俐 སྒྲུན་པv 竞争,比较】ལྕགས་སྒྲོག་སྒོར་མོར་སྒྲིམ་ཞིང་

སྒྲིལ།།【ལྕགས་སྒྲོག 铁链 སྒྲོག 链子,带子 སྒོར་མོadj 圆形的 སྒྲིམ་པv 集中精

力,注意；捻紧,搓紧 སྒྲིལ་བv 卷,缠,绕】སྒྱིད་སྐྱུར་སྒྱིད་ལུག་སྒྱེད་བུ་སྒྱེལ།།

【སྒྱིད་སྐྱུར 腿酸,疲累 སྒྱིད་ལུག 懒散,懈怠 སྒྱེད་བུ 灶石,支锅的石头 སྒྱེལ་

བv 推倒,推翻】སྒྱུ་རྩལ་གཡོ་སྒྱུ་སྒྱུ་མ་སྒྲུང༌།།【སྒྱུ་རྩལ 幻术,艺术；技术,技

巧 གཡོ་སྒྱུ 狡诈,谄诳 སྒྱུ་མn 幻术,魔术 སྒྲུང 故事,传奇,寓言】སྒམ་སྒྲོམ་སྒྲོ་

བ་སྒྱེ་སྒྱེ་འུ།།【སྒམ།སྒྲོམ།箱子 སྒྲོ་བ 皮口袋 སྒྱེ་མོ 大口袋 སྒྱེའུ 小袋】སྒྱུག་མོས་

སྒོ་ང་སྒོག་ཟོས་སྒྲེགས།།【སྒྱུག་མོ 婆婆,夫之生母；岳母,妻之生母 སྒོ་ང 蛋,

卵 སྒོག་པ 蒜 ཟོས་པv 吃 སྒྲེགས་པ 呃逆,打嗝】སྡིག་སྒྲིབ་ཆུ་སྒྲོལ་ཆོས་སྒྲ་སྒྲོགས།།

【སྡིག་སྒྲིབ 罪障 སྒྲོལ་བv 拯救,使解脱 སྒྲ 声音 སྒྲོགསv 宣布,发出高声】

111
བྱ་སྒྲོ་བཤད་སྒྲོས་མཆུ་སྒྲོས་སྒྲིགས།།【བྱ་སྒྲོ 鸟翎 སྒྲོ 羽毛,翎,有茎鸟羽 བཤད་

སྒྲོས 说法,语言惯例 སྒྲོས 谈论,言论；嘴唇 མཆུ 嘴唇 སྒྲིགས་པv 排列,

编排】སྒལ་ཚིགས་སྒུལ་སྐྱོད་སྒ་སྒེའུ་གཤེར།།【སྒལ་ཚིགས 脊椎骨 སྒལ་པ 背脊

སྒུལ་སྐྱོད 摇动,移动 སྒུལ་བv 摇动,震动 སྒ 姜 སྒེའུ་གཤེར 新鲜生姜】སྒྲེན་

མོར་སྒོ་དྲུང་སྒེག་མོ་སྒུག།【སྒྲེན་མོ adj 赤裸,精光 སྒོ་དྲུང 门前 སྒོ 门 སྒེག་མོ 美

女 སྒུག་པv 等侯,等待】སྒྱིད་པར་གོས་སྒབ་སྒྲོ་གུས་སྒྲོག།【སྒྱིད་པ 小腿；膝

弯 སྒབ་པv 遮盖,掩蔽 སྒྲོ་གུ 钮扣,衣扣,细皮带 སྒྲོག་པv 缝纫,拴上】

དབང་སྒྱུར་འཁོར་ལོ་སྒྱུར་སྒྱུར་བྱེད།།【དབང་སྒྱུར 统治,控制 འཁོར་ལོ་སྒྱུར་བ 转

轮王；驾驶,操纵 སྒྱུར་བྱེད 译师；引导者 སྒྱུར་བv 变换,转变；翻译；

增倍】ལག་སྒྲེང་ཟས་སྒོང་བུ་རམ་སྒོར།།【སྒྲེང་བv 竖立,举起 སྒོང་བv 做成

圆团,搓成团 བུ་རམ 蔗糖 སྒོརv 融化后使之凝固,提炼】སྒར་དུ་རྟ་སྒས་

སྒྲོན་མེ་སྒྲིབ【སྒར
།། 宿营地,架设帐篷聚居处 རྟ་སྒ 马鞍 སྒ 鞍 སྒྲོན་མེ 灯 སྒྲིབ་

པv 遮蔽 n 障碍,盖】སྲིད་སྒྲུབ་ཀླུ་སྒྲུབ་སྒྲོལ་མ་སྒྲུབ།།【སྲིད་སྒྲུབ 帝释之子；

有修算学师(与释迦佛同时代的著名数学家)ཀླུ་སྒྲུབ 龙树,龙猛 སྒྲོལ་

མ 度母 སྒྲུབ་པv 办理,完成；置办；证成；修行佛法】མནའ་སྒོག་སྒྱོགས་

རྡོས་སྒུ་དོ་གཅོག།【མནའ་སྒོག་པ 使发誓 སྒོག་པv 发誓,宣誓 སྒྱོགས་རྡོ 礌石,

用投石器抛出的石头 སྒྱོགས 炮,大炮 སྒུ་དོ 石簧,投石带；靶子；胸部

གཅོག་པv 打破,打碎】
ད་སྒོས་སྒོས་སུ་རྩིག་པ་སྒྲོན།།【ད་སྒོས 特别是现在 སྒོས་

སུ 尤其,特别 སྒོས 个别；特殊；私人 རྩིག་པ 墙壁；建筑物 སྒྲོན་པv

铺设,装饰,遮盖,翻修】སྒུ་སྟེགས་སྒང་གཤོངས་ཚ་སྒོ་ཅན།།【སྒུ་སྟེགས 矮凳；

媚态 སྒང་གཤོངས 山岗与低谷 སྒང 高地 གཤོང་།གཤོངས།洼地,深谷 ཚ་སྒོ་

ཅན 盐碱地】
སྒྲོབ་དང་སྒྲོམ་སོགས་སར་བཏགས་གའོ།【སྒྲོ
། བ 傲慢,摆架子 སྒྲོམ

112
架子,结构样式】བརྒལ་བརྟག་བརྒལ་ལན་བརྒྱད་ཅུ་བརྒྱད།།【བརྒལ་བརྟག 反

驳,辩驳 བརྒལ་ལན 答辩 བརྒལ་བv 攻击,辩驳 བརྒྱད་ཅུ 八十 བརྒྱད 八】

ཕྲེང་བ་བརྒྱ་ཕྲག་བརྒྱུས་པས་བརྒྱན།།【ཕྲེང་བ 鬘,串；念珠 བརྒྱ་ཕྲག 成百 བརྒྱ

百 བརྒྱུས་པv 穿过,贯穿 བརྒྱན་པv 装饰,严饰】ཆུ་བརྒལ་འོ་བརྒྱལ་དྲན་མེད་

བརྒྱལ།།
【བརྒལ་བv 渡过,翻越 འོ་བརྒྱལ 辛苦,麻烦(客套语)དྲན་མེད།བརྒྱལ་

བ།昏厥,不省人事】བརྒྱུད་པ་ལམ་བརྒྱགས་སྤྱོ་བའི་བརྒྱད།།【བརྒྱུད་པn 传承,

继承者 v 通过,经由,传递 བརྒྱགས།རྒྱགས།口粮,食品,干粮 སྤྱོ་བv 责骂,

呵斥 བརྒྱད་པ།བརྒྱད་བཀག 谴责,呵斥】ལེ་བརྒན་གད་བརྒྱངས་སྨྲ་བའི་བརྒྱ།།

【ལེ་བརྒན 红绫子；藏红花；红染料 གད་བརྒྱངས།གད་རྒྱངས།大笑声 སྨྲ་

བv 说；话语 བརྒྱ 戏言,开玩笑的话】བརྒྱུགས་ཤིང་བརྒྱུངས་པར་བརྒྱུད་མར་

བརྒྱབ།།【བརྒྱུགས་པv 流走,流动 བརྒྱུངས་པ 脊髓 བརྒྱུད་མ 连续不断地流

传 བརྒྱབ་པ 抛,掷,打】བས་འཕུལ་ར་མགོ་ལྡན་པའི་གའོ།།བུ་རམ་བསྒར་ཞིང་

བསྒྲངས་ནས་བསྒོངས།།【བསྒར་བv 融化后使之凝固,提炼 བསྒྲངས་པv 计

数,使数 བསྒོངས་པv 搓成团】ཆོས་བསྒྱུར་མདོག་བསྒྱུར་བཀའ་བསྒོ་བསྒོས།།

【མདོག་བསྒྱུར་བ 换色 བསྒྱུར་བv 翻译；

变动 བསྒོ་བ།བསྒོས་པ།劝诫,吩咐】

ཆུ་བསྒྲལ་ཆོས་བསྒྲགས་ཏིང་འཛིན་བསྒོམས།།【བསྒྲལ་བv 拯救,使解脱 བསྒྲགས་

པv 宣布,大声说 ཏིང་འཛིན 定,等持 བསྒོམས་པv 修行,反复练熟】མགོ་

བསྒྲེས་རིགས་བསྒྲེས་རྒྱལ་མཚན་བསྒྲེངས།།【མགོ་བསྒྲེས 同 理 , 类 推 རིགས་

བསྒྲེས།རིགས་འགྲེ།类推 བསྒྲེས་པv 类推 བསྒྲེངས་པv 竖立,举起】མནའ་

བསྒགས་ལམ་བསྒུགས་སེང་གེ་བསྒྱིངས།།【བསྒགས་པv 发誓 བསྒུགས་པv 等侯,

等待 སེང་གེ་བསྒྱིངས་པ 狮子奋迅,狮子身体昂然发威 བསྒྱིངས་པv 发威,

奋迅,欠伸】བག་ཆགས་བསྒོ་བསྒོས་ཕྱོགས་གཅིག་བསྒྲིགས།།【བག་ཆགས 习气,

113
习惯 བསྒོ་བ།བསྒོས་པ།v 使沾染ཕྱོགས་གཅིག 一处 བསྒྲིགས་པv 编排,集合】

འོད་བསྒྲིབས་བློ་བསྒྲིམས་སྲད་བུ་བསྒྲིམས།།【བསྒྲིབས་པv 遮蔽 བློ 心 སྲད་བུ 线

བསྒྲིམས་པv 集中精力,注意；捻紧,搓紧】བསྒྲུབ་པ་བསྒྲུབ་བྱ་བསྒྲུན་མི་ནུས།།

【བསྒྲུབ་པv 办理；置办；证成；修行佛法 བསྒྲུབ་བྱ 所立,宗 བསྒྲུན་པv

竞争,较量 ནུས་པ 能够】བསྒྲིན་མི་ཕོད་དང་བྱ་བའི་བསྒང༌།།【བསྒྲིན་པv 比

赛,较量 ཕོད་པ 敢于,勇于 བྱ་བའི་བསྒང 动作正在进行的中间 བསྒང་བn

中间】བསྒྱེལ་ཞིང་སྒྲ་བསྒྲགས་རྩིས་ཀྱིས་བསྒྱུར།།【བསྒྱེལ་བv 推倒 རྩིས 计算,

算术 བསྒྱུར་བv 增倍】གཞན་གྱིས་མི་བསྒུལ་ནོར་གྱིས་བསྒང༌།།【བསྒུལ་བv 摇

动 བསྒང་བv 填满,充满】བ་འཕུལ་ས་མགོ་ལྡན་པའི་གའོ།།

༼ང༽
སྙན་དངགས་ཟིལ་དངར་ཚར་དུ་དངར།།【སྙན་དངགས།སྙན་ངག 修辞学,辞章

དངགས།ངག 语言,辞令 ཟིལ་དངར།ཟིལ་མངར།甘露,蜂蜜,甜汁 དངར་རོ 甜

味 ཚར་དུ་དངར་བ 排列整齐 དངར་བv 排列】གསེར་དངུལ་དངོམ་ཆེ་དངོས་

དངོས་མེད།།【གསེར 金 དངུལ 银 དངོམ་ཆེ 贵重,价值大 དངོས་པོ 有为法,

有实法 དངོས་མེད 无实,无为法】དངོས་གྲུབ་དངོས་གཞི་དངོས་བཤམས་

དངོས།།【དངོས་གྲུབ 成就,悉地 དངོས་གཞི 正行,主体,根本位 དངོས་

བཤམས 已陈设好 དངོས 真实】དངངས་སྐྲག་དངན་འཐེན་འབབ་ཆུའི་དངོ༌།།

【དངངས་སྐྲག 恐惧,怖畏 དངངས་པv 恐怖,畏惧 དངན་འཐེན་པ 借物不

还 འབབ་ཆུ 河流,流水 དངོ་།ངོགས།边沿】གྲི་ཡི་དངོ་སོགས་དས་འཕུལ་ངའོ།།

【དངོ 刃,刀口】མངའ་རིས་མངའ་ཞབས་མངའ་ཐང་མངའ།།【མངའ་རིས 属

民； 阿里地区 མངའ་ཞབས 属民,臣民 མངའ་ཐང 权势,威力 མངའ་

领地；

བv 有 ,领有,存在(敬)】མངའ་མཛད་མངའ་བདག་མངག་གཞུག་མངགས།།

114
【མངའ་མཛད།མངའ་བདག 主宰,所有者 མངག་གཞུག 仆人,使者 མངག་

པ།མངགས་པ།v 派 遣 , 委 托 】མངོན་སུམ་མངོན་གྱུར་མངོན་མཚན་མངལ།།

【མངོན་སུམ 现量,直接,真实 མངོན་གྱུར 现前,现证 མངོན་མཚན 清楚,

明显；债款利息 མངལ 胎脏,子宫】མངོན་སྤྱོད་མངའ་བརྙེས་མངན་མི་

བགྲང༌།།【མངོན་སྤྱོད 诛法,降服法 མངའ་བརྙེས་པ 获得主权,掌握,精通

མངན་བགྲང༌བ 数过,揭发过失 མངན 罪过,过失】ཆོས་མངོན་མངོན་ཤེས་

མངར་བའི་རོ།།【ཆོས་མངོན་པ 对法,阿毗达摩 མངོན་པ 阿毗(ཨབྷི),对观

མངོན་ཤེས 神通 མངར་བ 甜】ཐུགས་ལ་མངའ་སོགས་མས་འཕུལ་ངའོ།།【ཐུགས་

ལ་མངའ་བ 了解】རྔོན་པའི་རྔ་ཡབ་རྔ་རྔེའུ་ཆུང༌།།【རྔོན་པ 猎人 རྔ་ཡབ 拂尘

(畜尾所造用以掸去灰尘的掸子)རྔ 鼓 རྔེའུ 小鼓】

རྔམ་པའི་བཀྲེས་རྔབ་རྔ་

མོ་རྔེའུ།།【རྔམ་པv 贪婪,贪婪 བཀྲེས་པ 饥饿 རྔབ་པv 饥饿；贪婪 རྔ་མོ།རྔ་

མོང་།骆驼 རྔེའུ 小骆驼,骆驼崽】རྔོམ་བརྗིད་རྔམ་འཇིགས་རྔོ་བག་ཅན།།【རྔོམ་

བརྗིད 威严,威武 རྔམ་འཇིགས 忿怒,震怒 རྔམ་པv 恼怒,忿恨 རྔོ་བག་ཅན

发痒 རྔོ 癣】དབུགས་རྔུབ་ཟུག་རྔུས་རྔོད་མཁན་རྔུལ།།【དབུགས་རྔུབ 吸气 རྔུབ་

པv 吸入,喝进 ཟུག་རྔུ 剧痛,疼痛 རྔོད་མཁན 炒者 རྔོད་པv 煎,炒 རྔུལ་བv

出汗 རྔུལ 汗水】རྔོས་ཁྱེར་དྲེའུ་རྔོག་གླ་རྔན་དང༌།།【རྔོས་ཁྱེར 强取,豪夺 དྲེའུ་

རྔོག 穗边毯子 གླ་རྔན 工资和奖金 རྔན་པ 奖品,赏赐品】རྔ་རྔོག་མཐུག་

རྔམ་རྔོ་མི་ཐོགས།།【རྔ་མ 尾巴 རྔོག་མ 鬃,兽颈上毛 མཐུག་རྔམ།མཐུག་རྔམས།

厚度 རྔམས 高度,厚度 རྔོ་མི་ཐོགས་པ 无益,没有益处；不敢,不能】རྔན་

ཆེན་རྩྭ་རྔ་རྔུ་མ་དང༌།།【རྔན་ཆེན 欺辱,轻侮 རྩྭ 草 རྔ་བ 刈割,收获 རྔུ་མ 眼

རུས་ཀྱི་རྔོག་སོགས་རར་བཏགས་ངའོ།【རྔོ
屎】 ། ག 鄂氏(一氏族名,大译师 རྔོག་

བློ་ལྡན་ཤེས་རབ 和 རྔོག་ལེགས་པའི་ཤེས་རབ 都出于该族)】ཞལ་སྔ་སྤྱན་སྔ་སྔ་

115
སོར་སྔོན།།【ཞལ་སྔ།སྤྱན་སྔ།尊前,面前 སྔ་སོ 往昔；前面 སྔ་སོར 以前 སྔོན་མ

以前,往昔】གསང་སྔགས་སྔགས་པ་མདོག་སྔོན་སྔོ།།【གསང་སྔགས 密咒 སྔགས་

པ 咒师,持咒者 སྔགས 咒语,真言 སྔོན་པོ 青蓝色 སྔོ 青蓝色】

སྔ་དྲོ་སྔས་ལ་

སྔུར་བ་ཆེ【སྔ་དྲོ
།། 上午 སྔས 枕头 སྔུར་བ 鼾声】
སྔ་དུས་སྐྱོ་སྔོགས་མོན་སྲན་སྔེའུ།།

【སྔ་དུས 往昔 སྐྱོ་སྔོགས 纠纷,争执 སྔོགསv 搜寻,揭发 མོན་སྲན 门隅地方

所产小豆 སྔེའུ 一种小豆】སྔ་ཕྱི་སྔུན་དུ་སྔོ་བར་བྱེད།།【སྔ་ཕྱི 前后,迟早 སྔུན

前面,前方 སྔོ་བv 回向】མཚང་ནས་སྔོག་སོགས་སར་བཏགས་ངའོ།།【མཚངn

罪恶,过失 སྔོག་པv 揭发】བརྔན་ཡང་བརྔམས་ནས་བཙས་མ་བརྔས།།【བརྔན་

པ 供养 བརྔམས་པ 贪婪,饥饿 བཙས་མ 庄稼 བརྔས་པv 刈割,收获】བུད་

མེད་བརྔོད་དང་རྔོན་པས་བརྔོན།།【བུད་མེད 妇女,女人 བརྔོད་པv 欺骗 རྔོན་པ

猎人 བརྔོན་པv 打猎】ཆང་བརྔུབས་བས་འཕུལ་རར་བཏགས་ངའོ།།【ཆང 酒

བརྔུབས་པv 吸入,喝进】སྡུག་བསྔལ་བསྟོད་བསྔགས་བསྔོ་བས་བསྔོས།།【སྡུག་

བསྔལ 痛苦 བསྟོད་བསྔགས 称赞 བསྔགས་པ 歌颂,赞美 བསྔོ་བ 回向 བསྔོས་པv

རྣམ་པར་བསྔོས་དང་མཚང་བསྔོག་སོགས།།【རྣམ་པར་བསྔོས་པ 青淤 བསྔོས་
回向】

པv 变青 བསྔོག་པv 揭发】བས་འཕུལ་ས་མགོ་ལྡན་པའི་ངའོ།།

༼ཅ༽
ཅི་སླད་ཅི་ཕྱིར་ལྡན་པའི་ཅན།།【ཅི་སླད།ཅི་ཕྱིར།何故ལྡན་པ 具有 ཅན 具有者】

བདག་ཅག་སྤྱི་ཅེར་སུམ་ཅུ་དང༌།།【བདག་ཅག 我们 ཅག 们,表人称代词复数

སྤྱི་ཅེར 秃顶,没头发 སུམ་ཅུ 三十】དྲུག་ཅུ་བདུན་ཅུ་བརྒྱད་ཅུ་རྣམས།།【དྲུག་ཅུ

六十 བདུན་ཅུ 七十 བརྒྱད་ཅུ 八十】

ལྷན་ཅིག་ཐབས་ཅིག་སྐད་ཅིག་ཙམ།།【ལྷན་

ཅིག=ཐབས་ཅིག 一起,俱,同 སྐད་ཅིག་མ 刹那,瞬间】ཁྱེད་ཅག་སེམས་ཅན་

ཡོད་དོ་ཅོག།【ཁྱེད་ཅག 您们 སེམས་ཅན 有情,众生 ཡོད་དོ་ཅོག 所有一切

116
ཅོག 全部,所有】ཅན་ཅེ་ཅབ་ཅོབ་ཆང་ཅོ་རེ།།【ཅན་ཅེ།ཅན་ནེ།ཅ་ནེ།木碗 ཅབ་

ཅོབ།ཅབ་ཅབ།咂咂,嚼食物声 ཅོ་རེ 吸饮声,吃喝声,注水声】ཧ་ཅང་ཅས་

ཅུས་བབ་ཅོལ་མང༌།།【ཧ་ཅང 很,非常 ཅས་ཅུས 弯曲,歪 བབ་ཅོལ 胡乱,言行

不加考虑】ཅི་སྟེ་ཅུང་ཟད་ཕྱིན་ཅི་ལོག།【ཅི་སྟེ 假如；何故 ཅུང་ཟད 少许,

微量 ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ 颠倒,错误】ཅང་ཤེས་ཅིག་ཤོས་ཅི་ནས་ཀྱང༌།།【ཅང་ཤེས

什么都知道 ཅང་།ཅིའང་།任何,什么都 ཅིག་ཤོས 另一方面,另一个 ཅི་

ནས་ཀྱང 无论如何】ཅོ་ཏོའི་ཐོར་ཅོག་ཅོད་པན་དང༌།།【ཅོ་ཏོ 头发 ཅོ 头 ཐོར་

ཅོག 发髻 ཅོད་པན 冠冕,顶上装饰】རྒྱ་ཅང་བེ་ཅོན་ལྟ་ཅི་སྨོས།།【རྒྱ་ཅང 可

作口袋用的空心腰带 བེ་ཅོན 棍,棒 ལྟ་ཅི་སྨོས 何况,不用说】ཅ་ཅོའི་ཅལ་

ཅོལ་མུ་ཅོར་དང༌།།【 ཅ་ཅོ 喧哗,嘈杂 ཅལ་ཅོལ 无稽之淡,胡说 མུ་ཅོར 不相

干的话,绮语】ཅོ་འདྲི་ཅིག་ཅར་ཅམ་གྱིས་འཇོག【ཅོ
། ་འདྲི་བ 较量；损害 ཅིག་

ཅར 一起,同时 ཅམ 缓慢】ཅོག་པུར་ཅར་རེ་མིག་ཅེ་རེ།【ཅོ
། ག་པུ 小帐篷 ཅར་

རེ 连续 མིག་ཅེ་རེ 注视 ཅེ་རེ 凝视貌,注视貌】ལན་ཅིག་ཅིས་ཀྱང་ཅིར་མི་རྟོག།

【ལན་ཅིག 一次 ཅིས་ཀྱང 无论如何 ཅིར་ཡང 任何事,什么都】ཁ་ཅིག་ཅང་

མི་ཤེས་ཀྱང་ཅོང༌།།【ཁ་ཅིག 某些,一些 ཅང 任何,无论什么ཅོང 钟】

ཅང་དང་

ཅང་ཏེའུ་ཅི་ཡང་བརྡུང༌།།【ཅང 单钹(苯教一种乐器)ཅང་ཏེའུ 小手鼓,手

摇鼓 ཅི་ཡང 无论何事,任何也】ཅུ་གང་ཅུང་ཞི་ཅུར་ནིས་ཟ།།【ཅུ་གང 竹黄；

竹的内膜 ཅུང་ཞི།ཅོང་ཞུ།寒水石 ཅུར་ནིས 散剂,药末】ཅེ་སྤྱང་བྲག་ཅས་ཅི་

ཞིག་བྱ།།【ཅེ་སྤྱང 豺狼,豺狗 བྲག་ཅ 回声 ཅི་ཞིག 什么,何】ཅོག་ཙེར་ཐོ་ཅོས་

ཅུང་སེང་ཟ།།【ཅོག་ཙེ 桌子 ཐོ་ཅོ 粗鲁,草率 ཅུང་སེང་།ཅུང་པེང་།饭团】ཅི་ག་

ལ་སོགས་ཅ་རྐྱང་ངོ༌【ཅི
།། ་ག 如何,什么】གྲོས་གཅོམ་གཅོང་ནད་གཅད་བྱ་གཅོད།།

【གྲོས་གཅོམ་པ 发议论 གཅོམ་པv 商定,议定 གཅོང་ནད 沉疴,难治之症

117
གཅོང 沉疴 གཅོད་པv 砍,切；杀；断开】ཁོན་གཅུགས་ཡིད་གཅུགས་གཅེན་

དང་གཅུང༌།།【ཁོན་གཅུགས་པ 不和；
怨仇 ཡིད་གཅུགས་པ 同心,和睦 གཅུགས་

པadj 和睦,亲近 གཅེན 同父母所生之年长者 གཅུང 同父母所生之年

幼者】གཅུད་བོར་ལག་གཅུས་གཅུར་ཞིང་གཅུན།།【གཅུད་བོར 抉择,选择决

定；调伏,驯服 གཅུས་པv 拧,绞,扭紧 གཅུར་བv 使进入；惩治 གཅུན་པv

使驯服,管教】རྣམ་གཅོད་ཡོངས་གཅོད་ཞལ་ལྕེ ་གཅོད།།【རྣམ་གཅོད 否定,

否认 ཡོངས་གཅོད 肯定,确认 ཞལ་ལྕེ་གཅོད་པ 审判,判决(敬)ཞལ་ལྕེ 法律】

གཅོང་རོང་གཅོང་སྐད་གཅིན་གཅི་བ།།【གཅོང་རོང 深谷,峡谷 གཅོང 悬崖,险

地 གཅོང་སྐད 悲号,呻吟声 གཅིན་པ།གཅི་བ།小便,尿】གཅོད་བཞིན་གཅེས་

མེད་གཅིག་གིས་གཅིག།【བཞིན 表动作正在进行 གཅེས་པv 爱惜,珍惜】

གཅམ་བུ་ཁ་གཅང་གཅུགས་མེད་གཅེས།།【གཅམ་བུ 假话,谀词 ཁ་གཅང 言词

动听,悦耳之言 གཅང་པོadj 语言婉转,辞色和蔼 གཅུགས་པadj 和好,

亲近】ཚར་གཅོད་གཅུ་གལ་ཡིད་ལ་གཅགས།།【ཚར་གཅོད 消灭,制伏 གཅུ་གལ

紧要,要点 ཡིད་ལ་གཅགས་པ 铭记,记在心中】སྒྲ་གཅན་གཅན་གཟན་ལ་

གཅན་པ།།【སྒྲ་གཅན 罗睺(藏历九耀之一)གཅན་གཟན 食肉野兽 ལ་གཅན་

པ 关税员,山口收税者；山头守望者】གཅིག་ཏུ་གཅལ་བཀྲམ་གྲངས་ཀྱི་

གཅིག།【གཅལ་དུ་བཀྲམ་པ 均匀铺开,平铺 གཅལ་མadj 平均,匀称 གཅིག

一】རོ་གཅིག་རྫས་གཅིག་གཅེར་བུ་གཅོག།【རོ་གཅིག་པ 同味,一致 རྫས་གཅིག་

པ 实质同一,一体 གཅེར་བུadj 赤裸,裸露 གཅོག་པv 打破,打碎】

གཅིའུའི་

སྨན་སོགས་གས་འཕུལ་ཅའོ།།【གཅིའུ།གཅེའུ།灌肠管(由铜铁等制成,从肛门

灌入药水的漏斗管)】བཅོམ་ལྡན་དགྲ་བཅོམ་བཅས་པས་བཅགས།།【བཅོམ་

ལྡན 有坏,佛 དགྲ་བཅོམ་པ 应供,杀贼,阿罗汉 བཅོམ་པv 灭除,摧毁 བཅས་

118
པ 有,含有；等,表同类列举完毕 བཅགས་པv 踩踏,践履】དམ་བཅའ་

ཁྲིམས་བཅའ་བཅིང་བས་བཅིངས།།【དམ་བཅའ 诺言,誓言 ཁྲིམས་བཅའ 制定

法律,守法 བཅའ་བv 承诺；

创立,制定 བཅིང་བ།བཅིངས་པ།v 束缚,捆住】

ཤིང་བཅད་རླན་བཅིར་བཅའ་ཡོས་བཅེམ།།【བཅད་པv 砍,切 རླན 湿,潮湿

བཅིར་བ།བཅར་བ།v 压榨,挤 བཅའ་ཡོས 炒熟的青稞和小麦 བཅེམ་པv 咀

嚼,咀吮】ཚིགས་བཅད་བཅའ་གཞི་བསྟན་བཅོས་བཅང༌།།【ཚིགས་བཅད 颂,偈

(字数相等的诗歌辞章,每四句称为一颂)བཅའ་གཞི 田地 བསྟན་བཅོས

论典(合于证得解脱之道,具备改过挽救两类功德的著作)བཅང་བv

掌握,执持】ལོགས་བཅར་བཅའ་སྒ་བཟའ་བཅའི་བཅུད།།【ལོགས་བཅར་བ 靠

近,贴近 བཅར་བv 进见,拜见 བཅའ་སྒ 姜 བཟའ་བཅའ 食品,饮食 བཟའ་

བ 食物,啖食 བཅའ་བ 副食品,嚼食 བཅུད 精华；营养,养分】མིག་བཅར་

ཕྱིར་བཅིལ་ཆུ་བཅུར་བཅུག།【བཅར་བv 压榨,捏挤 བཅིལ་བv 排除,除去 བཅུ་

བv 汲,舀 བཅུག་པv 让,使】ནོར་བཅལ་ལག་བཅངས་ཆགས་བཅག་བཅོལ།།

【བཅལ་བv 衡量,测定；偿付,酬还 བཅངས་པv 掌握,执持 ཆགས་བཅག

捶打,揉,踩(水浸氆氇等织品,为令其舒展平滑而反复按压或踩

踏)བཅོལ་བv 嘱咐,委托】བཅར་བའི་རྟར་བཅིབས་ཞལ་ལྕེ་བཅད།། 【བཅར་བ

马厩,马圈 བཅིབས་པv 骑,乘(敬)ཞལ་ལྕེ་བཅད་པ 审判,判决】ཚར་བཅད་

བློས་བཅལ་བཅས་རང་བཅབས།།【ཚར་བཅད 制伏,消灭 བཅལ་བv 观察,理

解 བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ 遮罪,佛制罪 རང་བཞིན་གྱི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ 自性罪

བཅབས་པv 隐瞒,遮掩】རྡོ་བཅག་ཤིང་བཅེར་གྲོས་བཅོམ་བཅུམ།།【བཅག་པv

打破,打碎 བཅེར་བv 塞满,堆积 གྲོས་བཅོམ་པ 发议论(གྲོས་བཅོམ་པ་ནི་

གྲོས་བྱས་པ།བཅམ་ཡང་སྣང་།)བཅམ་པv 议定,商定 བཅུམ་པv 收敛,收缩】

119
བཅུ་དང་བཞི་བཅུ་ལྔ་བཅུ་དང༌།།【བཅུ 十 བཞི་བཅུ 四十 ལྔ་བཅུ 五十】
དགུ་བཅུ་

བཅོ་ལྔ་བཅོ་བརྒྱད་བཅོས【དགུ་བཅུ
།། 九十 བཅོ་ལྔ 十五 བཅོ་བརྒྱད 十八 བཅོས་

པv 修改,造作】བཅོས་བུའི་རས་སོགས་བས་འཕུལ་ཅའོ།།【བཅོས་བུའི་རས 人

造棉布 བཅོས་བུadj 虚假 , 不真 实】མ཈ེན་ལྕུག་ལྕུག་ཕྲན་ལྕང་མའི་ལྕག།

【མ཈ེན་ལྕུག 柔软 ལྕུག་པadj 纤细,不粗壮 ལྕུག་ཕྲན 细枝,嫩枝 ལྕུག་མ 柔

条,细枝 ལྕང་མ 杨柳 ལྕག 鞭,棍,杖】མགོ་ལྕོགས་ཆེས་ལྕི་བློ་ཡིས་ལྕོགས།།【མགོ་

ལྕོགས།མགོ་ལྕོག 花穗,禾穗 ཆེསadv 很,极 ལྕི་བadj 重,不轻 ལྕོགས་པv 闲暇,

空闲；能够,能及】གནམ་ལྕགས་ལྕེ་འབབ་མེ་ལྕེར་ལྕེབ།།【གནམ་ལྕགས།ལྕེ་འབབ།

雷,霹雳 ལྕགས 铁 མེ་ལྕེ 火焰,火舌 ལྕེབ་བv 自尽,自杀】ལྕང་ལོ་ཅན་གྱི་

ལྕགས་རིའི་ལྕོག།【ལྕང་ལོ་ཅན 杨柳宫(金刚手菩萨和多闻天子所居宫

殿)ལྕང་ལོ 柳叶 ལྕགས་རི 围墙,城墙；轮围山 ལྕོག 垛子,突起物,向上叠

起的东西或突起部分 ལྕོག་ཁང 角楼,小亭】཈་ལྕིབས་སྦལ་ལྕོང་ལྕུང་ཀའི་

ལྕེ།【
། ཈་ལྕིབས 蚌；水棉,苔 སྦལ་ལྕོང 蛤蟆和蝌蚪 ལྕོང་མོ 蝌蚪 ལྕུང་ཀ།སྐྱུང་

ཀ།红嘴乌鸦 ལྕེ 舌】རེའུ་ལྕག་ལྕ་བ་ལྕམ་པ་ལྕུམ།།【རེའུ་ལྕག 一种两年生植

物 , 可 作 造 纸 原 料 (ཤོག་རྒྱུའི་སྔོ།ལོ་ག཈ིས་སྐྱེ་བའི་རྩི་ཤིང་ཡིན་ཞིང་།རྩ་བ་ལ་

ཕུག་གི་དབྱིབས་ཅན།)ལྕ་བ 当归 ལྕམ་པ 野冬苋菜；

冬葵 ལྕུམ 大黄(药)】ལག་

ལྕིབས་ཚ་ལྕིབས་སྒོ་ལྕིབས་དང༌།།【ལག་ལྕིབས 手套,套袖 ལྕིབས 衬垫,隔离物

ཚ་ལྕིབས 隔热物 སྒོ་ལྕིབས 门轴,户枢】

སྤྱན་ལྕིབས་ལྕམ་དྲལ་སྐྲའི་ལྕང་ལོ།【སྤྱན་
།

ལྕིབས 眼皮；眼镜 ལྕམ་དྲལ 兄弟姐妹 ལྕམ 姊妹 ལྕང་ལོ 发辫】ལྕི་བ་ལྕག་

པོད་སྲུས་ལྕག་ལྕིག།【ལྕི་བ 牛粪 ལྕག་པོད 用藤或绳编的四棱腰带 སྲུས་

ལྕག=སྲུས་ཅག 未熟的谷穗(སྙེ་མའི་སྲུས)ལྕིག་པv 打,击；计量,衡量(བརྡུང་

བའམ་འཇལ་བ།)】ཚིག་འབྲུ་ལྕིབས་སོགས་ལར་བཏགས་ཅའོ།【
། ཚིག་འབྲུ་ལྕིབས་པ

120
造句；分字点】
༼ཆ༽
ཆེམ་ཆེམ་ཆལ་ཆིལ་ཆོས་ཆུའི་ཆར།།【ཆེམ་ཆེམ 放光状,发声状 ཆལ་ཆིལ 水浪

汹涌声 ཆོས 法,事物,风俗 ཆུ 水 ཆར་པ 雨】

ཆགས་བྲལ་ཆོག་ཤེས་ཆོ་གའི་ཆེད།།

【ཆགས་བྲལ 离贪 ཆགས་པ 贪恋,贪欲 ཆོག་ཤེས 知足 ཆོག་པ 满足,足够 ཆོ་

ག=ཆོག 仪轨,作法 ཆེད 因为,缘由；特地,专门】གོ་ཆ་མཚོན་ཆའི་ཆ་ལུགས་

ཆོས།།【གོ་ཆ 武器；铠甲 མཚོན་ཆ 武器 ཆ་ལུགས 装束,服饰 ཆོསv 修改,

造作】བྱང་ཆུབ་བར་ཆད་ཆམ་ལ་ཕོབ།།【བྱང་ཆུབ 菩提；熟练 ཆུབ་པv 精

通,熟练 བར་ཆད 障碍；中断 ཆམ་ལ་ཕོབ 决定 ཆམ 究竟,彻底】རིན་ཆེན་

ཆུན་པོ་ཆབས་ཅིག་ཆུར།།【རིན་ཆེན 珍宝；
贵重,高价 ཆུན་པོn 捆,把,束 ཆབས་

ཅིག 一起,同时,俱 ཆུརv 使进入；

惩治,调伏 ཆུར་བv 容纳,盛放】
ཆུ་ཞེང་

ཆ་མ཈མ་ཆེམ་མེ་བ།།【ཆུ་ཞེང 横竖,长宽 ཆ་མ཈མ་པ 相等,平均 ཆེམ་མེ་བ

放光状,发声状】ཆིབས་པ་ཆ་དེ་ཆིབས་ལ་ཆོགས།།【ཆིབས་པ 骑乘工具(敬)ཆ

双,对 ཆིབསv 骑,乘(敬)ཆོགསv 轻拍,缓击】སྲོག་ཆགས་ཆག་ཆག་ཆལ་མར་

བརྡལ།།【སྲོག་ཆགས 众生,有情 ཆག་ཆག 扫地前洒的压尘水 ཆལ་མར་

བརྡལ་བ 铺匀,铺平,展开 ཆལ་མadj 均匀,匀称】

ཆོ་ལོས་ཆེ་གེའི་ཆ་རྐྱེན་ཆད།།

【ཆོ་ལོ 骰子；官职；亚大黄叶 ཆེ་གེ་མོ 某人,某某 ཆ་རྐྱེན 条件,顺缘

ཆད་པv 断,绝】ཆད་པས་ཆོད ་ལ་ཆུང་མ་ཆོལ།།【ཆད་པས་ཆོད 处罚 ཆད་པn

处罚,惩治 ཆོདv 办理,处置 ཆུང་མ 妻,主妇 ཆོལv 嘱咐,委托】

ཆང་ཆེམས་

ཆེ་ཆུང་ཐུགས་སུ་ཆུད།།【ཆང་ཆེམས 酒店 ཆང 酒 ཆེ་ཆུང 大小 ཆེ་བadj 大 ཆུང་

བadj 小 ཐུགས་སུ་ཆུད་པ 了解,通达 ཆུད་པv 进入；了解】མཐར་ཆགས་

ཆགས་ཆོགས་ཆིར་གྱིས་ཆིར།།【མཐར་ཆགས 依次,次第 ཆགས་ཆོགས 捶打吧

121
ཆིར་གྱིས་ཆིར 挤压 ཆིརv 压榨,挤】ཆབ་འོག་ཆོམ་རྐུན་ཆེ ས་ཆེར་ཆུན།།【ཆབ་

འོག 管辖之下,所属 ཆོམ་རྐུན 盗贼,强盗和小偷 ཆོམv 抢劫 ཆེས་ཆེརadv

极大,大大地 ཆེས 最,极 ཆུནv 制伏,使驯服】ཆོམས་ཤིག་ཆིངས་ཤིག་ཆབ་སྒོ་

ཆོག【ཆོ
། མསv 摧毁,降服 ཆིངསv 束缚,捆住 ཆབ་སྒོ 门 ཆོག v 打破,打碎】

ཚར་ཆོད་ཐག་ཆོད་ཆབ་འོག་ཆུག།【ཚར་ཆོད 制伏,惩治,消灭 ཐག་ཆོད་པ 决

定,确定；断绝 ཆོད་པv 隔开,断绝 ཆུགv 放入,进入】ཆ་ཆོ་མ་ཆོད་ཆ་མེད་

ཆས།།【ཆ་ཆོ 要点,要义(དོན་རྩ)མ་ཆོད་པ 不知道,不了解(ཧ་མ་གོ་བ།)ཆ་

མེད 不定,没定准；不熟悉 ཆས་པv 走,去】ཟན་ཆང་འབྲས་ཆན་ཆབ་ནས་

ཆུས།།【ཟན་ཆང 发酵糌粑糕(糌粑揉和后拌入酒曲发酵制作的食

品)འབྲས་ཆན 大米粥 ཆན 粥,稀饭 ཆབn 水(敬)ཆུསv 舀】ཆ་ལང་མལ་ཆ་

ཆེ་ཞེའི་ཆས།།【ཆ་ལང 钹 མལ་ཆ 卧具 ཆེ་ཞེ 姐姐 ཆས 服装,装束】ཆོ་རིགས་

ཆུད་ཟོས་ཆམ་པའི་ནད།།【ཆོ་རིགས 门第,父母的家氏血统 ཆུད་ཟོས 空耗,

失坏 ཆམ་པ 伤风,感冒】ཆབ་ཤོག་ཁ་ཆེམས་ཆིག་རྐྱང་ཆོང༌།།【ཆབ་ཤོག 公文,

书信；纸 ཁ་ཆེམས 遗嘱,遗言 ཆེམས 临别嘱咐 ཆིག་རྐྱང 单独,唯一 ཆིག

单一,独自 ཆོང v 执持；记忆】བག་ཆགས་ཆོ་འཕྲུལ་ཆོ་ངེ་འདོན།།【བག་ཆགས

习气,习惯 བག 污垢 ཆོ་འཕྲུལ 神变,幻变 ཆོ་ངེ 哀号,悲哭】

ཆ་ག་པ་སོགས་

ཆ་རྐྱང་ངོ༌།།【ཆ་ག་པ 蚱蜢,蝗虫】མཆོག་ཏུ་སྐྱབས་མཆི་དཀོན་མཆོག་མཆོད།།

【མཆོག 殊胜,最好 སྐྱབས་སུ་མཆི་བ 皈依 མཆི་བv 走,去,前往 དཀོན་མཆོག

至宝,宝(དཀོན་མཆོག་གསུམ 佛法僧三宝)མཆོད་པv 供养；吃喝、穿戴

(敬)】མཆིས་མལ་མཆིལ་ལྷམ་མཆིག་མཆིག་གུ།།【མཆིས་མལ 住地；床,睡处

མཆིལ་ལྷམ 护 毒 鞋 ( 能 保 护 足 部 免 受 毒 蛇 口 液 毒 害 的 一 种 僧

靴)མཆིག 石臼,磨子 མཆིག་གུ 舂杵；磨子；磨子上扇】སྐུ་མཆེད་མཆན་

122
གྱི་མཆིས་བྲང་མཆོར།།【སྐུ་མཆེད 兄弟姊妹(敬)མཆེད 兄弟姊妹 མཆན 腋,

胳肢窝 མཆིས་བྲང 妻 མཆོར་པོadj 美丽,雅致】མཆི་མ་མཆིལ་མ་མཆེར་པ་

མཆིན།།【མཆི་མ 眼泪 མཆིལ་མ 口水,唾液 མཆེར་པ 脾 མཆིན་པ 肝】ཞལ་

མཆུར་ཁ་མཆུའི་བཀའ་མཆིད་མཆིས།།【ཞལ་མཆུ 嘴唇；诤讼(敬)ཁ་མཆུ 嘴唇；

争吵,诉讼 མཆུ 唇 བཀའ་མཆིད 书信；谈话 མཆིད 话,言论 མཆིས་པv 有,

存在；来去】སྐྱེ་མཆེད་མཆིང་བུ་རྒྱ་མཚོའི་མཆིང༌།།【སྐྱེ་མཆེདn 入,处 མཆིང་

བུ 一种斑驳体轻的普通宝石 མཆིང 中央,中心】རྩྭ་མཆོག་མེ་མཆེད་མཆི ལ་

པའི་མཆོངས།།【རྩྭ་མཆོག 吉祥草 མེ་མཆེད་པ 火盛,炽然 མཆེད་པv 蔓延,

增多 མཆིལ་པ 麻雀 མཆོངསv 跳跃】

གཞུ་མཆོག་སྒྱུ་མའི་མཆན་བུ་མཆན།།【གཞུ་

མཆོག 弓的两端 མཆོག་མ 顶,尖端 སྒྱུ་མ་མཁན་གྱི་མཆན་བུ 魔术师的助手

མཆན་བུ 弟子,学徒；助手 མཆན 注文,旁注】མཆིལ་པ་མཆིམས་སོགས་མས་

འཕུལ་ཆའོ།།【མཆིལ་པ 铁钩 མཆིམས 钦氏(一氏族名)】ཆོས་འཆད་ཁྲིམས་

འཆའ་འཆག་སར་འཆག།【འཆད་པv 讲,谈,解说 འཆའ་བv 创立,制定 འཆག་

ས 经行处,安闲散步的地方 འཆག་པv 行走,慢慢溜达】ཚུལ་འཆོས་གར་

འཆམས་སྲོག་འཆད་འཆི།【ཚུལ་འཆོ
། ས 矫诈,装模做样；乍现威仪 འཆོས་པv

修改,做作 གརn 舞蹈 འཆམས་པv 跳舞 འཆད་པv 断,绝 འཆི་བ 死亡】

འཆུམས་པའི་གནས་འཆའ་འཆེལ་པར་འཆུར།།【འཆུམས་པv 喜爱,贪恋 འཆའ་

བv 居住,停留 འཆེལ་པ 贪恋,耽着 འཆུར་བv 穿入,使进入】འཆལ་པའི་

འཆར་སྒོར་མི་འཆགས་འཆབ།།【འཆལ་པ 不可信,无根据 འཆར་སྒོ 心绪,想

法 འཆགས་པv 认罪,忏悔 འཆབ་པv 隐瞒,遮掩】཈ི་འཆར་ཆུ་འཆོར་ལས་

འཆོལ་འཆུན།།【འཆར་བv 出现,升起 ཆུ་འཆོར་བ 洪水泛滥 འཆོར་བv 失落,

逸走 འཆོལ་བv 嘱咐,委托 འཆུན་པv 制伏,驯服】གྲོས་འཆོམས་ཁས་འཆེ་

123
འཆིང་ཞགས་འཆང༌།།【གྲོས་འཆོམས 讨论,商议 ཁས་འཆེ་བ 允诺,承认 འཆེ་

བv 承认,应允 འཆིང་ཞགས 罥索 འཆིང་བv 束缚,捆住 འཆང་བv 掌握,

འཆོལ་དང་འཆུས་སོགས་འས་འཕུལ་ཆའོ【འཆོ
执持】 །། ལ་བv 颠倒,错乱 འཆུས་

པv 闪,挫,扭】

༼ཇ༽
ཇི་ལྟ་ཇི་སྙེད་ཇི་བཞིན་གཟིགས།།【ཇི་ལྟ་བ 如所有,法性,真实规律；如是,

如同 ཇི་སྙེད 若干,多少；所有,一切 ཇི་བཞིན 依照,按照,如实】ཇི་ལྟར་

ཇི་སྲིད་ཇི་སྐད་སྨྲ།།【ཇི་ལྟར 犹如；如何,怎样 ཇི་སྲིད 乃至,直至 ཇི་སྐད 如

云,如是；所谓】ཇོ་ཇོའི་ཇོ་མོ་ཇོ་བོའི་ཇ།།【ཇོ་ཇོ 哥哥,兄长 ཇོ་མོ 尼师；

王后,王妃；明妃 ཇོ་བོ 主尊,尊者 ཇ 茶】ཇེ་ཞིག་ཇག་པ་ཇུ་བོ་འཕངས།།

【ཇེ་ཞིག 暂且,暂时 ཇག་པ 强盗 ཇུ་བོ 石；石杵】ཇ་ཧོང་ཇ་རིལ་ཇེ་མཐོར་

སོང༌།།【ཇ་ཧོང 茶红色,黄红色 ཇ་རིལ 头盖骨；沱茶 ཇེ་མཐོར་སོང 渐高

ཇེadv 逐渐】
ཇེ་དང་ཇེ་སོགས་ཇ་རྐྱང་ངོ༌།།【ཇེ 第一,开始,起初；
声音】མཇལ་

འཕྲད་མཇིང་པ་མཇུག་མ་མཇེ།།【མཇལ་འཕྲད 会见 མཇལ་བv 会见,谒见

མཇིང་པ 脖颈 མཇུག་མ 尾巴；

后者 མཇེ 雄性生殖器】མི་མཇེད་ཞིང་སོགས་

མས་འཕུལ་ཇའོ།།【མི་མཇེད་ཞིང 娑婆世界,堪忍刹 མཇེད་པ 难忍,不能忍

受】འཇག་མ་འཇི་བ་འཇིམ་པ་འཇགས།།【འཇག་མ 茅草 འཇི་བ།འཇིམ་པ།湿

泥 འཇགས་པv 住,停留；保持不变】འཇིག་རྟེན་འཇིག་པའི་འཇིགས་པ་

འཇོམས།།【འཇིག་རྟེན 宇宙,世界 འཇིག་པv 破坏,毁灭；坏灭 འཇིགས་པv

害怕,畏惧 འཇོམས་པv 灭除,摧毁】

འཇུས་ནས་ཤ་འཇོག་འཇར་ནས་འཇབས།།

【འཇུས་པv 握着,执持 འཇོག་པv 劈开,剖开 འཇར་བv 靠近,接近

འཇབས་པv 潜伏,隐匿】འཇའ་ཞིང་འཇུངས་པའི་སྐྱོན་འཇིལ་འཇེམ།།【འཇའ་

124
བv 畏葸,败坏,残废 འཇུངས་པ 悭吝 འཇིལ་བv 摈除,除去 འཇེམ་པadj

熟练,伶俐,】འཇུ་བ་ཁྲག་འཇིབ་ཟས་འཇུ་འཇང༌།།【འཇུ་བ 跳蚤 v 消化 འཇིབ་

པv 吮吸,咂 འཇང་བv 泻,痢】འཇུད་མཐུན་འཇོལ་འཇོལ་འཇོ་སྒེག་འཇོག།

【འཇུད་མཐུན་མ 娼妓 འཇུད་པv 放入,插入 འཇོལ་འཇོལ 拖,垂,衣长拖曳

状 འཇོལ་བv 拖曳,下垂 འཇོ་སྒེག་པ 婀娜,媚丽 འཇོ་བv 使动情 adj 美丽

འཇོག་པv 放下,放置；建立；抛弃】འཇོར་བུ་དབྱིབས་འཇོང་འཇུར་ཞིང་

འཇུན།།【འཇོར་བུ 锄,镢 དབྱིབས 形状 འཇོང་མོ 椭圆,卵圆形 འཇུར་བv 惩

治；纳入 འཇུན་པv 使驯服】ལུས་འཇམ་འཇོག་པོ་མཚོ་འཇིང་འཇུག།【འཇམ་

པadj 细腻,光滑 འཇོག་པོ 安止龙王 འཇིང་།འཇིངས།中央,中心 འཇུག་པv

进入】འཇམ་དབྱངས་སྙན་འཇེབས་མ཈མ་པར་འཇོག།【འཇམ་དབྱངས།འཇམ་

པའི་དབྱངས།妙音,文殊菩萨 སྙན་འཇེབས 悦耳,动听 འཇེབས་པ 悦耳；美

称心 མ཈མ་པར་འཇོག་པ 等持,平等摄持】
丽； བློས་འཇལ་ཚད་འཇལ་འདོད་

པ་འཇོ【འཇལ་བv
།། 观察,分析འཇོ་བv 使满足】
计量,衡量； ཁྲིམས་འཇགས་

འཇའ་ས་འཇའ་མོ་དང༌།།【ཁྲིམས་འཇགས 法律秩序照旧未变 འཇའ་ས 诏

书,敕书(诏书顶端多有彩虹状标记,故名)འཇའ་མོ 传令者(传送政

府 公 文 信 件 的 力 役 差 徭 ) 】འཇའ་བརྡེག་འཇའ་ཚོན་སྲད་བུའི་འཇུར།།

【འཇའ་བརྡེག 支柱,支撑房屋的顶柱 འཇའ་ཚོན 彩虹 འཇའ 彩虹སྲད་བུ

线 འཇུར་མ 线疙瘩】སྲོད་འཇིང་ཤ་འཇུམས་རྩ་འཇིང་ག཈ེན།།【སྲོད་འཇིང 黄

昏后,初夜正中 སྲོད 黄昏 ཤ་འཇུམས་པ 干枯,瘦 རྩ་འཇིང 亲属,亲友】

ཐོབ་

ཀྱིས་འཇལ་སོགས་འས་འཕུལ་ཇའོ།【
། ཐོབ་ཀྱིས་འཇལ་བ 大言求利,方便研求】

རྗེ་བཙུན་རྗེས་འཇུག་རྡོ་རྗེ འི་རྗེས།།【རྗེ་བཙུན 至尊,尊者 རྗེ་བོ 尊者,君主,主

人 རྗེས་འཇུག 追随者；
后加字 རྡོ་རྗེ 石王,金刚 རྗེས 遗迹,痕迹】རྗེ་དཔོན་

125
ལྷ་རྗེ་རྗེད་པའི་འོས།།【རྗེ་དཔོན 人主,官长 ལྷ་རྗེ 医生 རྗེད་པv 恭敬,尊崇】

ས་རྗེན་ཤ་རྗེན་རྗེ་ངར་རྗུད།།【ས་རྗེན་པ 湿地；
裸露的土地,不毛之地 ཤ་རྗེན

裸体 རྗེན་པadj 赤裸,裸露；
生肉； 未煮熟的,生的 རྗེ་ངར 胫骨 རྗུད་པadj

消瘦,枯瘦】རྗོད་བྱེད་སྙི ང་རྗེའི་ལག་རྗེས་དང༌།།【རྗོད་བྱེད 能诠 རྗོད་པv 说,

讲 སྙིང་རྗེ 悲心 ལག་རྗེས 手迹；成绩,功绩】ཐུགས་རྗེས་རྗེས་བསྐྱངས་རྗེའུའི་

རིགས།།【ཐུགས་རྗེ 悲悯,怜悯 རྗེའུ་རིགས 商人阶级,吠舍(印度四种姓之

一)རྗེའུ 小官吏】ཏིལ་གྱི་རྗང་སོགས་རར་བཏགས་ཇའོ།།【ཏིལ་རྗང 装芝麻的

仓库 རྗང 谷仓】བརྗེད་ངས་བརྗེད་བྱེད་གཟི་བརྗིད་བརྗིད།།【བརྗེད་ངས 忘性,

遗忘,忘念 བརྗེད་བྱེད 由忘念引起的神经错乱症；忘念鬼,使人记忆

力衰退的鬼 གཟི་བརྗིད 光荣,威严 བརྗིད་པv 显赫,灿烂】བརྗེ་བརྗེས་མ་

བརྗེད་བརྗོད་བྱ་བརྗོད།།【བརྗེ་བ།བརྗེས་པ།v 互易,交换,变革 བརྗེད་པv 忘记

བརྗོད་བྱ 所诠 བརྗོད་པv 说,讲】བས་འཕུལ་ར་མགོ་ལྡན་པའི་ཇའོ།།ཡུལ་ལྗོངས་

ལྗང་བུའི་ལྗན་ལྗིན་ཁྲོད【ཡུལ་ལྗོ
།། ངས 地区；
景色,风光 ལྗོངས 区域,地方 ལྗང་

བུ 禾苗,芽 ལྗན་ལྗིན 肮脏,污秽】ལྗོན་ཤིང་ལྗིད་ལྕི་སྨན་ལྗོངས་ལྗང༌།།【ལྗོན་ཤིང

树木 ལྗོན་པ 树木 ལྗིད་པ།ལྕི་བ།adj 重,不轻 སྨན་ལྗོངས 产药区；西藏的

别名 ལྗང་གུ 绿色】རོ་འཛིན་ལྗགས་སོགས་ལར་བཏགས་ཇའོ།【
། རོ་འཛིན 持味,

舌的异名 ལྗགས 舌(敬)】

༼཈༽
཈མས་རྟོགས་཈ིང་ཁུ་཈ག་གཅིག་཈བ།།【 ཈མས་རྟོགས 证悟,领略 ཈མསn 经验,

感受 ཈ིང་ཁུ 精华,精粹 ཈ིང 更加,又 ཈ག་གཅིག 一根,一束 ཈ག་མn 一棵,

一根 ཈བ་པv 伸手触摸,抓】཈་མ་཈ག་མོ་཈ིས་འགྱུར་ཉུང༌།།【཈་མ 妇女；

弟子 ཈ག་མོ 祖母；
妇女 ཈ིས་འགྱུར 双倍,二倍 ཉུང་བadj 少,不多】
སྤུ་཈ག་

126
཈ལ་཈ིལ་཈་ལྟོ་པ།།【སྤུ་཈ག 一根毛 ཈ལ་཈ིལ 尘垢,污秽 ཈་ལྟོ་པ 渔人；食

鱼者,鲁伊巴(ལཱ་ཨི
ུ ་པ,古印度一大成就者,终生以鱼为食)】཈མ་཈ེས་
཈ོན་མོངས་཈མ་ངར་཈ེ།།【཈མ་཈ེས 损失,衰败 ཈ོན་མོངས 烦恼 ཈མ་ང་བ 微

弱,悲惨；危险,恐惧 ཈མn 力量,力气 ང་བadj 恐惧,害怕 ཈ེ་བadj 近,

不远】཈ིང་ཤའི་཈ོད་པ་཈ེས་འབྱུང་཈ེན།།【཈ིང་ཤ 自己的肉；亲友的肉；

当天屠宰的肉 ཈ིང 自己 ཈ོད་པ 食物 ཈ེས་འབྱུང 发生过失 ཈ེསn 错误,

过失 ཈ེན་པv 经受(苦害等)】཈མ་ཆུང་཈མ་ཐག་཈ིན་མཚན་཈ལ།།【཈མ་ཆུང

卑微,弱小 ཈མ་ཐག་པ 弱小,处境困难཈ིན་མཚན 日夜,昼夜 ཈ིན་མོ 白昼,

白天 ཈ལ་བv 睡,躺】཈མས་དགའི་཈ིང་དགོས་཈ེ་བར་཈ོན།།【཈མས་དགའ་བ

愉快,心情舒畅 ཈མསn 心意,心情 ཈ིང་དགོས 极需,迫切需要 ཈ེ་བར 非

常,极,深化词意 ཈ོནv 听,闻】སྤོས་ཉུག་ལག་཈ས་཈ན་ཐོས་཈མས།།【སྤོས་ཉུག་

པ 涂香 ཉུག་པv 涂抹,涂敷 ལག་཈ 不予而取(比丘不行授受,自己手取

熟食之罪)཈ན་ཐོས 声闻 ཈ན་པv 听,闻 ཐོས་པv 听到 ཈མས་པv 衰败,损

坏,违犯】ཕོ་཈་཈ི་མའི་཈ེན་ཀོར་དུ།།【ཕོ་཈ 使者,信使 ཈ི་མ 太阳 ཈ེན་ཀོར

附近,近处】཈་ཤ་཈་ག་཈ི་ཤུ་཈ོས།།【཈་ཤ 鱼肉 ཈ 鱼 ཈་ག 秤；藏两(约

0.4 斤)཈ི་ཤུ 二十 ཈ོསv 买】཈ིང་ཏོར་ཆུ་཈ོག་཈ེ་རེག་཈ང༌།།【཈ིང་ཏོར 一定,

确定 ཆུ་཈ོག 浑水,浊水 ཈ོག་པ 浑浊,不清 ཈ེ་རེག 搓洗(一种沐浴动

作)཈ང 年氏,尼洋氏(一氏族名)】཈ེ་གནས་ཉུག་རུམ་཈ན་རྣ་཈ིད།།【཈ེ་

གནས 近住弟子；近侍 ཉུག་རུམ་པ 阉人,去势男子 ཈ན་རྣ 耳闻,使者的

异名 ཈ིད 仅此,本身】཈ག་ཕྲན་཈་རྒྱས་཈་རྐྱང་ངོ༌།།【཈ག་ཕྲན 箭 ཈་རྒྱས 满

月 ཈ 望,时轮历每月十五】དཔུང་ག཈ེན་བཤེས་ག཈ེན་ག཈ིས་ཀྱི་ག཈ེན།།

【དཔུང་ག཈ེན 友军；救星 བཤེས་ག཈ེན 善知识,亲友 ག཈ིས 二 ག཈ེན 亲

127
属,亲戚】ག཈འ་ཤིང་ག཈ེར་པ་ཁྲོ་ག཈ེར་དང༌།།【ག཈འ་ཤིང 牛轭 ག཈འ་བ 后

颈,颈脖 ག཈ེར་པ 管家,管理者 ག཈ེར་བv 管理,经营 ཁྲོ་ག཈ེར 怒纹,颦蹙

ག཈ེར་མn 皱纹】བཀའ་ག཈ན་ག཈ན་ནད་དུད་འགྲོ་ག཈ན།།【བཀའ་ག཈ན་པོ 严

令；严厉 ག཈ན་པོadj 凶暴,严厉 ག཈ན་ནད 瘟疫,传染病 ག཈ན 盘羊；

妖厉(能使人畜遭受瘟疫的一类凶恶地神名)】ག཈འ་བོ་ དོན་ག཈ེར་

ག཈ན་ག཈གས་ག཈ོས【ག཈འ་བོ
།། 证人,中证 དོན་ག཈ེར 追求,希求 ག཈ེར་བv

追求,寻找 ག཈ན 凝氏(一氏族名)ག཈གས 涅氏(一氏族名)ག཈ོས 内氏

(一氏族名)】
ག཈ིད་ཀྱི་ག཈ེན་པོར་ག཈འ་ལྟག་གཉུལ།།【ག཈ིདn 睡眠 ག཈ེན་པོn

对治,压服 ག཈འ་ལྟག 后颈 གཉུལ་བv 巡视,侦察,探求】ག཈ི་གཟེར་ག཈ིག་

ཏུ་ལུས་ག཈ོང་ཆུང༌།།【ག཈ི་གཟེར།཈ི་ཟེར།日光 ག཈ི་མ།཈ི་མ།太阳 ག཈ིག=གཅིག

一 ག཈ོང་ཆུང 弱小】ག཈འ་རེངས་ག཈ེ་མ་཈ག་པོར་ག཈ག།【ག཈འ་རེངས་པ 顽

恶习 ག཈ེ་མ 大肠和直肠间的一段肠子 ཈ག་པོadj 洼陷,洼陷 ག཈ག

固；

山低处,山梁】གཉུག་མའི་དོན་སོགས་གས་འཕུལ་཈འོ།།【གཉུག་མ 真实,本

性；本来,固有】མ཈ན་པ་ཐུགས་མ཈ེས་རྣ་བས་མ཈ན།།【མ཈ན་པn 船夫,

舟子 v 听,闻 ཐུགས་མ཈ེས 心欢喜,高兴 མ཈ེས་པv 喜悦,高兴(敬)】མ཈ེད་

མ཈ེས་ཤིང་མ཈ེན་མ཈ན་ཡོད་གནས།།【མ཈ེད་པ།མ཈ེས་པ།v 搓揉,揉制 མ཈ེན་

པadj 柔软,细腻 མ཈ན་ཡོད 舍卫城(ཤྲབསྟིཿ),有所闻】མ཈མ་གཞག་མ཈མ་

མེད་མཚུངས་པའི་མ཈མ།།【མ཈མ་གཞག 平等住,根本定 མ཈མ་མེད 无等,

无比 མ཈མ་པadj 平等,同样；适中,合适】ར་མ཈ེ་མ཈ེས་གཤིན་མས་འཕུལ་

཈འོ།།【ར་མ཈ེ 黄精 མ཈ེས་གཤིན 温和,慈祥】འདམ་རྙོག་རྙེད་བཀུར་གསར་

རྙིང་རྙེད།།【རྙོག་མ 浑浊,不清 རྙེད་བཀུར 利养恭敬 གསར་རྙིང 新旧 རྙིང་

པadj 旧的,陈旧 རྙེད་པn 财物,物资 v 得到,获得】སོ་རྙིལ་རྙང་མ་རྙོང་དང་

128
རྙི།།【སོ་རྙིལ 牙龈,牙床 རྙིལ 牙龈,齿根肉 རྙང་མ 稀屎,泄泻的大便

རྙོང་།རྙི།网罟,陷阱】ལྕང་རྙིད་མ་རྙོབ་ཨདྷྡ་རྙིལ།།【ལྕང་རྙིད 柳絮 རྙིད་པadj

半干不湿 རྙོབ་པv 攫取,抓拿 ཨདྷྡ་རྙིལ 映青,帝青宝(一种蓝色宝石)】

རྐང་པ་རྙོང་སོགས་རར་བཏགས་཈འོ【རྙོ
།། ང་བv 伸展,张开】
གོ་སྙོད་སྙིང་པོ་སྙིད་

མོའི་སྙིང༌།།【གོ་སྙོད 茴香,藏茴香 སྙིང་པོ 精华；要义,藏 སྙིད་མོ 姑妈；

舅娘 སྙིང 心脏；心】སྤུ་སྙོལ་ཆང་སྙོལ་སྙེ་ཕུང་སྙིལ།།【སྤུ་སྙོལ 息怒 སྙོལ་བv

放倒,压平；发酵 ཆང་སྙོལ 酿酒 སྙེ་མ 禾穗,穗子 ཕུང་པོn 聚,堆 སྙིལ་བv

推倒,摧毁,研磨；驱逐】ཐ་སྙད་ཇི་སྙེད་དེ་སྙེད་སྙམ།།【ཐ་སྙད 术语；词,

名言,世俗 ཇི་སྙེད 一切,尽所有 དེ་སྙེད 就有那样多,尽如其数 སྙེད་པ 大

概有,约有 སྙམ་པv 心想,觉得】སྙེམས་དང་སྙུན་མེད་སྙན་ཤལ་སྙི།【

། སྙེམས་པ

骄傲,傲慢 སྙུན 疾病(敬)སྙན་ཤལ 耳饰； 供在佛像前的哈达 སྙན

耳垂；

耳(敬)སྙི 尼氏(一氏族名)སྙི་བadj 柔软,细腻】སྙོམས་འཇུག་བཏང་སྙོམས་

སྙོམ་ལས་དང༌།།【སྙོམས་འཇུག 定,等至 བཏང་སྙོམས 平等无别；平等舍；

舍梵住 སྙོམས་པv 平整,弄齐 adj 匀称,平等,中庸 སྙོམ་ལས 懈怠,懒惰】

བསོད་སྙོམས་སྙུགས་སྲིངས་སྙེག་སར་སྙོགས།།【བསོད་སྙོ མས 化缘,乞食 སྙུགས་

སྲིངས 延长 སྙུགསn 过程,期间,起止经过 སྙེག་པ།སྙོགས།v 进入,随行,跟着】

སྙིང་རྗེའི་སྙིམ་པ་སྙོབས་ལ་སྙེས།།【སྙིང་རྗེ 悲心 སྙིམ་པ 一掬,一捧 སྙོབསv 抓

取,攀摘 སྙེསv 倚靠,身体挨傍着别的东西】སྙོན་མོངས་སྙད་འདོགས་རྒྱལ་

མཚན་སྙོལ།།【སྙོན་མོངས།཈ོན་མོངས།烦恼 སྙད་འདོགས 诬赖,诬蔑 སྙད་ཀn

缺点,过错 སྙོལ་བv 放倒,压平】གཏམ་སྙན་སྙིགས་དུས་སྐུད་པ་སྙོད།།【གཏམ་

སྙན 好听的话 སྙན་པadj 悦耳,动听 སྙིགས་དུས 浊世 སྙིགས་མ 浊垢,渣滓

སྙོད་པv 搓匀,粗细捻匀】སྙང་སྙོགས་སེམས་སྙོམས་སར་བཏགས་཈འོ།།【སྙང་

129
སྙོགས 懈怠】གཟུགས་བརྙན་སྒྲ་བརྙན་གཞན་ལ་བརྙས།།【གཟུགས་བརྙན 肖像；

影像,影子 སྒྲ་བརྙན 回音 བརྙས་པv 欺侮,蔑视】མངའ་བརྙེས་ཕྱག་བརྙན་

བརྙན་པོའི་བརྙས།།【མངའ་བརྙེས་པ 熟练,精通 བརྙེས་པv 证得,荣获 ཕྱག་

བརྙན 随从,仆人 བརྙན་པོ 代替品；假借物 བརྙས་པv 借进借出】གོས་

བརྙིངས་ཁ་བརྙོགས་སྣང་བརྙན་བརྙན།།【བརྙིངས་པ།རྙིང་པ།adj 旧的 ཁ་བརྙོགས་

པ 吃惯,吃顺了口 བརྙོགས་པv 吃惯,惯坏 སྣང་བརྙན 影像,影子 བརྙན་པv

借 贷 】བས་འཕུལ་ར་མགོ་ལྡན་པའི་཈འོ།།དགེ་བསྙེན་བསྙེན་གནས་བསྙེན་རྫོགས་

བསྙེན【དགེ
།། ་བསྙེན 优婆塞,居士,近事男 བསྙེན་གནས 斋戒,近住戒 བསྙེན་

རྫོགས 近圆,乞士,具足比丘 བསྙེན་པv 亲近,依止,修持】བསྙོན་ཅན་བསྙོན་

དོར་བསྙོན་ཏོལ་དང༌།།【བསྙོན་ཅན 抵赖者 བསྙོན་པv 不承认,抵赖,诬赖

བསྙོན་དོར 抵赖,歪曲 བསྙོན་ཏོལ 歪曲,诬赖】

བསྙེན་སྒྲུབ་བསྙེན་བཀུར་ཕྱེ་མར་

བསྙིལ།།【བསྙེན་སྒྲུབ 近修,念修 བསྙེན་བཀུར 亲近承侍 ཕྱེ་མར་བསྙིལ་བ 磨

粉 བསྙིལ་བv 研磨,粉碎】
གཏམ་བསྙད་བསྙམས་ནས་ལག་པ་བསྙུལ།།
【བསྙད་པv

讲,说 བསྙམས་པv 平治,弄整齐 བསྙུལ་བv 洗濯】

ཕྱིར་བསྙིལ་མལ་བསྙལ་ལྷུང་

བཟེད་བསྙིགས།།【བསྙིལ་བv 驱逐,清除 མལ 卧处,床榻 བསྙལ་བv 使睡下,

使入睡 ལྷུང་བཟེད་བསྙིགས 残钵(比丘聚会时,让戒腊最长者最先选用

最好的钵盂,所余即为残钵)བསྙིགས་པv 剔除,择去,去掉不合用的】

ལག་བསྙབས་བསྙུང་གཞིས་བསྙུན་པས་བསྙེངས།།【བསྙབས་པv 抓取,攀摘 བསྙུང་

གཞི 病情(敬)བསྙུང་བ།བསྙུན་པ།v 生病(敬)བསྙེངས་པ 恐怖,畏惧】བསྙེལ་

མེད་ནས་བསྙོར་ཡོ་བྱད་བསྙུངས།།【བསྙེལ་བv 遗忘(敬)བསྙོར་བv 殴打 བསྙུངས་

པv 减少,缩小】བསྙེན་སྲིང་ཟས་བསྙོད་སྐྱུ་གང་བསྙུག།【བསྙེན་བསྲིང 亲疏,

远近 བསྙོད་པv 喂,哺 སྐྱུ་གང 指头寸,拇指尖端一节长度；擦脸的化

130
妆粉、油脂等 བསྙུག་པv 涂抹；呕吐】བསྙེམས་པས་རྗེས་བསྙེགས་ཁྲོ་ག཈ེར་

བསྙེར།།【བསྙེམས་པv 傲慢 བསྙེགས་པv 追赶,跟随 བསྙེར་བv 攒聚,皱起】

བས་འཕུལ་ས་མགོ་ལྡན་པའི་཈འོ།།

༼ཏ༽
ཏེ་པོར་ཏི་སེར་ཏལ་མར་སོང༌།།【ཏེ་པོར 很,极；善；坚固；正确；优良 ཏི་

སེ 雪山 ཏལ་མ 一直,对直,直捷】ཛཱ་ཏི་ཏང་ཀུན་ཏིག་ཏ་ཏིལ།།【ཛཱ་ཏི 肉蔻

ཏང་ཀུན 当归 ཏིག་ཏ 蒂丁(药)ཏིལ 芝麻】ཏུག་ཏུག་ཏོང་ཏོང་ཏོག་ཏོག་སྒྲ༑༑

【ཏུག་ཏུག 槖橐,不清晰而低沉的声音 ཏོང་ཏོང 叮咚,宏亮清晰的声

音 ཏོག་ཏོག 连着敲门声】ཏེལ་པ་ཏོག་རྩེ་དབྱུག་ཏོ་དང༌།།【ཏེལ་པ 烙印；

烙铁 ཏོག་རྩེ།ཏོག་ཙེ།锄,掘土工具 དབྱུག་ཏོ 棍子】གཙུག་ཏོར་ཐོར་ཏོ་སྤྱི་ཏོར་

ཏོག【
། གཙུག་ཏོར 顶髻 ཐོར་ཏོ 顶髻 སྤྱི་ཏོར 顶髻 ཏོག 顶,尖端；最优胜】

ྦུ
མུ་ཏིག་མེ་ཏོག་ཏམ་ལ།།【མུ་ཏི ྦུ 护齿食子
ག 珍珠 མེ་ཏོག 花朵；月经 ཏམལ

(护摩仪轨结束前,为养护火神牙齿所供食子)】ལོ་ཏོག་རྩི་ཏོག་ཟ་མ་

ཏོག།【ལོ་ཏོག 庄稼,年景 རྩི་ཏོག 谷物,果实；草芽和草籽 ཟ་མ་ཏོག 箧,

盒子】ཏིང་འཛིན་དཀོན་མཆོག་ཏ་ལ་ལ།།【ཏིང་འཛིན 定,等持 འཕགས་པ་

དཀོན་མཆོག་ཏ་ལ་ལའི་གཟུངས《大方广总持宝光明经》ཏ་ལ་ལ 灯】ཏིང་

ལོ་ཏལ་ཙམ་ཏིག་ཏིག་མེད།།【ཏིང་ལོ 糌粑灯盏 ཏལ་ཙམ 少许,小量 ཏིག་ཏིག་

མེད 不一定 ཏིག་ཏིག 确切】ཡོན་ཏན་ཞབས་ཏོག་ནན་ཏན་དང༌།།【ཡོན་ཏན

本领,知识,功德 ཞབས་ཏོག 侍候 ནན་ཏནadj 严肃,认真； ནན་ཏུར་

勤奋】

གལ་ཏེ་གོའུ་ཏ་མ།།【ནན་ཏུར 治罚(于犯罪不乐还净者进行治罚,使居下

位,申斥呵责)གལ་ཏེ 倘若,如果 གོའུཏམ།གཽཏམ།乔达摩,瞿昙氏(古印度

一氏族名 ,意为最胜 ,释迦佛即出于此族 )】ཁ་ཏོན་ཞལ་ཏ་ནན་ཏར་

131
བཟང༌།།【ཁ་ཏོན 日常课诵 ཞལ་ཏ 教诲,教训 ཞལ་ཏ་བ 仆人 ནན་ཏར 认

真,努力；很,极】ཏ་ཟིག་ཏ་མིང་ཏའི་སི་ཏུ།།【ཏ་ཟིག 大食,波斯,今之伊

朗 ཏ་མིང་།ཏཱ་མིང་།大明,明朝 ཏའི་སི་ཏུ 大司徒】

ཏི་ཤྲི་ཏ་དབེན ་ཏ་ཧུང་དང༌།།

【ཏི་ཤྲི 帝师,皇帝之师 ཏ་དབེན།ཏཱ་དབེན།大元,元朝 ཏ་ཧུང 大红,红色】

ཏཱ་ར་ཎ་དང་ཏེའུ་ཤིང་ཁྲི【ཧོ
།། རཎཿ 牌楼,牌坊,宫殿门外下马处 ཏེའུ་ཤིང 小

凳,小椅】ཏམ་བུ་ར་དང་ཏིང་ཏིང་ཤག།【ཏམ་བུ་ར 琵琶 ཏིང 供水杯 ཏིང་

ཤག=ཏིང་ཤགས 碰铃(一种乐器)】཈ོ་ཏི་ཏ་ལ་ཏྲེས་སམ་དང༌།།【཈ོ་ཏི 一种

树 ཏ་ལ 多罗树,蒲葵ཏྲེས་སམ 散剂,药末】

ཤང་ཤང་ཏེའུ་ཏེ་ཏེ་བརྡུང༌།།【ཤང་

ཤང་ཏེའུ 共命鸟,命命鸟,耆婆耆婆迦 ཏེ་ཏེ 鼓】འོན་ཏང་ལིང་ཏོག་ཏ་རྐྱང་

ངོ༌།།【འོན་ཏང་།འོན་ཏེ།但是,然而 ལིང་ཏོག 白翳】གཏན་གྱི་བསམ་གཏན་

གཏན་ཚིགས་གཏམ།།【གཏན 永久,长远；从来,全然 བསམ་གཏན 禅定,

静虑,三摩地 གཏན་ཚིགས 因,能立,理由 གཏམ 话,言论】གཏུན་བུ་ལག་

གཏད་གཏུན་ཤིང་གཏུབས།།【གཏུན་བུ 小臼 གཏུན 杵臼 གཏད་པv 交付,委

托； 专注 གཏུན་ཤིང 杵 གཏུབས་པv 切,砍,宰割】

面向； བརྡུང་གཏག་གཏོང་

དང་གཏང་རག་གཏང༌།།【གཏག་པ 鞭打,捶击 གཏོང་བ།གཏང༌བ།v 给予,发

放 གཏང་རག 酬谢,礼物】གཏེར་མཛོད་ཡོངས་གཏམས་གཏོར་ཟན་གཏོར།།

【གཏེར་མཛོད 仓库,财物宝库 གཏེར 仓库,宝藏 གཏམས་པv 充满,装满

གཏོར་ཟན 食子团 གཏོར་བv 抛洒,散布】ནོར་གྱི་གཏའ་མ་གཏེང་པ་གཏའ།།

【གཏའ་མ།གཏེང་པ།གཏའ།抵 押 品 , 质 物 】གཏན་པ་མེད་པའི་སྦྱིན་གཏོང་

གཏང༌།།【གཏན་པ་མེད་པའི་སྦྱིན་པ 无遮胜施,不分品类而施】གཏུམ་པོའི་

ཞབས་གཏུགས་ཟད་པའི་གཏུགས།།【གཏུམ་པོadj 凶恶,粗暴 ཞབས་ལ་གཏུགས་

པ 顶礼,礼足 གཏུགས་པv 接触,到达；完,尽】ལྷ་ཆེན་གཏོགས་འདོད་གཞན་

132
ལ་གཏོད།།【ལྷ་ཆེན།གཏོགས་འདོད།དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ།大自在天 གཏོད་པv 交

付,委托；面向,对着；专注】འབེམ་ལ་གཏོད་དང་དམིགས་པ་གཏོད།།【འབེམ་

ལ་གཏོད་པ 对着靶子 དམིགས་པ་གཏོད་པ 专注所缘境】གཏི་མུག་གཏོལ་

མེད་མཚང་ནས་གཏོལ།།【གཏི་མུག 愚痴 གཏོལ་མེད 不熟悉,不确定,没办法

གཏོལ 熟悉,把握,定见,主意 མཚང་གཏོལ་བ 揭发过失 གཏོལ་བv 揭发,

指出】ཁྲག་གཏར་ཆུ་གཏིགས་སེ་གོལ་གཏོགས།།【ཁྲག་གཏར 放血 གཏར་བv

刺针放血治病 གཏིགས་པv 滴落,滴进 སེ་གོལ་གཏོགས་པ 弹指 གཏོགས་པv

弹,咂】བཅོལ་བའི་གཏམས་དང་གྲངས་ཀྱི་གཏམས།།【གཏམས་པv 委托,交付

གཏམས 矜羯罗(一数位名)】
སྒོ་གཏན་གཏིང་ཟབ་མུན་པ་གཏིབས།།【སྒོ་གཏན

门闩 གཏན་པ 门闩 གཏིང་ཟབ 深 གཏིངn 底,深度 གཏིབས་པv 遮蔽,笼罩】

གཏུར་བུ་སྤོས་གཏུལ་རི་བོའི་གཏོས།།【གཏུར་བུ 网袋,僧侣的衣袋 སྤོས་གཏུལ་

བ 焚香 གཏུལ་བv 点燃烟火 གཏོསn 体积,体量】མགོ་གཏུམས་མཐའ་

གཏུགས་ཁོངས་སུ་གཏོགས།།【གཏུམས་པv 裹缠,蒙盖 མཐའ་གཏུགས་པ 到底,

究竟 ཁོངས་སུ་གཏོགས་པ 包括在其中,属于 གཏོགས་པv 相属,属于】

གཏན་ལ་འབེབས་སོགས་གས་འཕུལ་ཏའོ།【
། གཏན་ལ་འབེབས་པ 决定,抉择】སྒྲོ་

བཏགས་མིང་བཏགས་ཁ་བཏགས་བཏགས།།【སྒྲོ་བཏགས 捏造,以无为有,增益

མིང་བཏགས་པ 立名,取名 ཁ་བཏགས 哈达 ཁ་བཏགས་པ 已杀,杀尽 བཏགས་

པv 系,栓,安上,设施,假立】སྤྱིར་བཏང་བློས་བཏང་སྔགས་བཏུ་བཏུས།།【སྤྱིར་

བཏང 一般,通常 བློས་བཏང་བ 已从内心舍弃 བཏང་བv 舍弃,抛弃 སྔགས་

བཏུས་པ 集咒,集多种咒 བཏུ་བ།བཏུས་པ།v 采集,收集】སྲོལ་བཏོད་གདན་

བཏིང་ས་བོན་བཏབ།།【སྲོལ་བཏོད་པ 已立规矩,已开创 བཏོད་པv 创造,首

创 གདན་བཏིང་བ 敷座,铺设座位 བཏིང་བv 铺设,展开 ས་བོན་བཏབ་པ 撒

133
播种子 བཏབ་པv 栽植,撒播】བཏང་བཟུང་ཀླུས་བཏེག་གསོལ་བཏབ་བཏུད།།

【བཏང་བཟུང 目真邻陀山,古印度摩竭陀附近一山名；目支邻陀,

一龙王名 བཏེག་པv 举起,抬高 གསོལ་བ་བཏབ་པ 启请 བཏབ་པv 陈述

བཏུད་པv 恭敬,敬礼】བཏག་སོ་རྒྱས་བཏབ་བཟའ་བཏུང་བཏུབ།།【བཏག་སོ

杼,筘齿 བཏག 筘,用以梳开经线的织具 བཏགས་མ 筘 རྒྱས་བཏབ་པ 盖

印,加上标记 བཏབ་པv 施,加,作 བཟའ་བཏུང 饮食 བཏུང་བv 喝,饮 n 饮

料 བཏུབ་པ 可,适合,容有】སྤུ་བཏོགས་རྩ་བཏོན་བཏགས་ཤིང་བཏུལ།།【སྤུ་

བཏོགས་པ 拔毛 བཏོགས་པv 拔,挦,摘 བཏོན་པv 拔掉,取出 བཏགས་པv 编

织；磨细 བཏུལ་བv 调伏,制伏】མགྲིན་པ་བཏེག་སོགས་བས་འཕུལ་ཏའོ།།

【མགྲིན་པ་བཏེག་པ 高声大叫；伸长颈脖】མི་རྟག་རྟབ་རྟབ་དབང་རྟུལ་

རྟགས།།
【མི་རྟག་པ 无常 རྟག་པ 常法,常 རྟབ་རྟབ 仓猝,急急忙忙,快速 རྟབ་

པ 慌张,仓促 དབང་རྟུལ 钝根 རྟུལ་བadj 钝,不利,迟缓 རྟགས 符号,标志；

因,理由；印章；性别；生殖器】མི་རྟོག་ཡིད་རྟོན་རྟོག་ལྡན་རྟོགས།།【རྟོག་

པv 寻思,粗略思维 རྟོན་པv 信赖,依靠 རྟོག་ལྡན་པ 有寻思者 རྟོགས་པv

证悟,了解,通达】རྟག་ཏུ་རྟ་ལ་རྟེའུ་སྐྱེས་རྟིང༌།།【རྟག་ཏུ 经常,常常 རྟ 马 རྟེའུ

驹,小马 རྟིང་མn 后者,后来】རྟོལ་གོག་རྟིང་པ་རྟོད་པས་བཅིངས།།【རྟོལ་གོག

犏犊(母犏牛和公牦牛交配生的小牛)རྟོལ 犏牦杂交牛 རྟིང་པ 踵,脚

后跟 རྟོད་པv 栓牧(在草场上将牲畜钉桩系住,放长绳子放牧)】རུ་

རྟས་཈མས་རྟས་གནས་སུ་རྟོལ།།【རུ་རྟ 木香(药)཈མས་རྟས་པ 肥壮 རྟས་པv

发育,增盛 རྟོལ་བv 到达】མོང་རྟུལ་རྟུལ་ཕོད་རྟེན་རྟེན་འབྲེལ།།【མོང་རྟུལ 愚

人 རྟུལ་ཕོད 勇敢 རྟེན 基础,所依 རྟེན་འབྲེལ 缘起 རྟེན་པv 依靠,凭借】

མཆོད་རྟེན་རྟ་བབས་བྱ་མ་རྟ།།【མཆོད་རྟེན 佛塔 རྟ་བབས 牌坊,宫殿门外下

134
马处 བྱ་མ་རྟ 使者,送信人】རྟ་ཐུལ་རྟ་དབྱངས་རྟོག་གེ་པ།།【རྟ་ཐུལ 马胜比

丘,阿说示 རྟ་དབྱངས 马鸣菩萨 རྟོག་གེ་པ 推理者,寻思者】མི་གཙང་རྟུག་

སོགས་རར་བཏགས་ཏའོ།【མི
། ་གཙང་བ།རྟུག་པ།大便】ལྟོས་འགྲོའི་ལྟག་པ་དེ་ལྟ་བུ།།

【ལྟོས་འགྲོ 腹行(蛇的异名)ལྟག་པ 后颈窝 དེ་ལྟ་བུ 似彼,如是 ལྟ་བུ 如,

似】ལྟོ་འཕྱེའི་ལྟེ་བར་ལྟད་མོ་ལྟ།།【ལྟོ་འཕྱེ 腹行(如龙蛇等)ལྟེ་བ 肚脐；中

心,中央 ལྟད་མོ 歌舞、风物等供观赏的热闹景象 ལྟ་བv 看 n 观点,

见解】ལྟོ་བ་ལྟོ་ཡིས་ལྟིར་གྱིས་བཀང༌།།【ལྟོ་བ 腹,肚；食物 ལྟིར་གྱིས་བཀང 满

满的】བུར་ལྟང་འགྲང་ལྟོགས་ད་ལྟ་ལྟོས།།【བུར 蔗糖 ལྟང 用生革裹成便于

驮运的货物包 འགྲང་ལྟོགས 饥饱 ལྟོགས་པv 饥饿 ད་ལྟ 现在 ལྟོསv 看】

ལྟར་

སྣང་ལྟག་ཆོད་ལྟ་ལོག་གི【ལྟར་སྣང་བ
། 近似,非真实 ལྟར 相似,如同 ལྟག་ཆོད

似能破,答非所问、不正确的答辩 ལྟ་ལོག 邪见】ལྟུང་བས་ལྟས་ངན་ལྟ་ཅི་

སྨོས།།【ལྟུང་བv 堕,落,掉下 ལྟས་ངན 凶兆 ལྟས 征兆 ལྟ་ཅི་སྨོས 何须说,不

用说】ལྟེང་རྒྱས་ལྟེང་ཀ་ལྟེམ་གྱིས ་གང༌།།【ལྟེང་རྒྱས་འོད་སྲུང 优楼频螺迦叶

(释迦佛弟子迦叶三兄弟中之长兄)ལྟེང་ཀ 汇积雨水的洼地 ལྟེམ་གྱིས་

གང༌བ 满满的】རེ་ལྟོས་ལྟ་ཞོག་མདའ་ཡི་ལྟོང༌།།【རེ་ལྟོས 指望,盼望 ལྟ་ཞོག

不用说,遑论 ལྟོང༌ཀ 筈,箭尾扣弦的缺口】

ལྟར་ལྟར་ལྟེམ་རྐྱང་ལར་བཏགས་

ཏའོ།།【ལྟར་ལྟར་པོ 椭圆形；血肉块片,闭尸位(པེས)ི ,胎中婴儿发育第

三周的形状 ལྟེམ་རྐྱང 时高时低,变化不定】སྟོན་པའི་བཞུགས་སྟངས་བཀུར་

སྟི་སྟོབས།།【སྟོན་པv 讲说；
指示,显现让人知道 n 开派导师,祖师བཞུགས་

སྟངས 坐姿 སྟངས་ཀ 姿势,方式 བཀུར་སྟི 恭敬,侍奉 སྟི་བv 休憩,休养

སྟོབསv 奉送,给与】སྟེས་དབང་མུ་སྟེགས་བྱད་སྟེམས་ཀྱིས།།【སྟེས་དབང 幸运,

侥幸 སྟེས།སྟབས་ཀ།形势,机遇 མུ་སྟེགས 外道 བྱད་སྟེམས 诅咒,厌胜 སྟེམས

135
咒力,恶咒的影响】མི་སྟོ་ལྟ་སྟངས་མེ་སྟག་སྟེགས།།【མི་སྟོ 无关,无妨 སྟོ་བ 有

缺点,有妨碍 ལྟ་སྟངས 看法 མེ་སྟག 火花,火星；火虎年 སྟེགས 台阶,台

座,架,垫脚】སྟ་གོན་སྟོང་གྲོགས་ཤ་སྟག་བྱེད།།【 སྟ་གོན 准备,加行,前行 སྟོང་

གྲོགས།སྟོངས་གྲོགས།སྡོང་གྲོགས།སྡོངས་གྲོགས།益友 ཤ་སྟག 纯属,全,都】གཞོགས་

སྟེགས་སྟངས་སྟབས་སྟ་ཟུར་སྟོན།།【གཞོགས་སྟེགས 媚态 སྟངས་སྟབས 态度,姿

势 སྟབས་ཀ 态度,方式 སྟ་ཟུར 后臀,髋骨】ཤིང་སྟག་སྟུག་ཁྲོད་སྟོབས་ཅན་སྟག།

【ཤིང་སྟག་པ 桦树 སྟག་པ 桦树(树皮花纹似虎皮,故名)སྟུག་པོadj 密,

稠密 སྟོབསn 力量,能力 སྟག 虎】དགྲ་སྟ་སྟ་རེ་སྟེའུ་སྟོར།།【དགྲ་སྟ 战斧 སྟ་རེ

斧 སྟེའུ 小斧 སྟོར་བv 遗失,迷失】སྟར་ཞུན་སྟར་གའི་སྟོན་མོ་སྟེར།།【སྟར་ཞུན

慈梨膏,醋柳果膏 སྟར་བུ 醋柳,沙棘 སྟར་ག 核桃 སྟོན་མོ 宴会,筵宴 སྟེར་

བv 给与,交付】སྟོད་ལ་སྟན་དང་སྟུ་མ་སྟེན།།【 སྟོད 上部 སྟན 坐垫,坐具 སྟུ

女阴,阴户 སྟེན་པv 亲近,依止】སྟོན་དཔྱིད་གང་སྟོང་ཡ་སྟགས་སྟོང༌།།【སྟོན་

ཀ 秋季 དཔྱིད་ཀ 春季 གང་སྟོང 增减,盈虚 ཡ་སྟགས 苯教禳灾送祟用品

སྟོང 千】སྟིམ་བྱེད་སོ་སྟོར་སྟོར་ཁུང་དང༌།།【སྟིམ་པv 吸入,融合,渗透 སོ་སྟོ 龅

牙,牙齿向外突出 སྟོར་ཁུང 倒污水的洞；排泄孔】སྟང་ཟིལ་སྟབས་གཅིག་

སྟར་བརྒྱུས་སྟེང༌།།【སྟང་ཟིལ 密陀僧(一种氧化铅矿石)སྟབས་གཅིག=སྟབས་

ཅིག 俱,一同 སྟར་བརྒྱུས་པ 贯穿,如将珠子穿起 སྟར་བv 穿成一串 སྟེང 上

面,顶部】སྟོང་པ་སྟོང་཈ིད་སར་བཏགས་ཏའོ།།【སྟོང་པv 空,尽 adj 空,容器

里无任何 东西 སྟོང་཈ིད 空性】བརྟག་དཔྱད་གནས་བརྟན་ཀུན་བརྟགས་

བརྟགས།།【བརྟག་དཔྱད 观察,研究 གནས་བརྟན 上座,长老 ཀུན་བརྟགས།ཀུན་

ཏུ་བརྟགས་པའི་མཚན་཈ིད།遍计所执性 བརྟག་པ།བརྟགས་པ།v 寻思】ཡིད་

བརྟན་བརྟད་པ་བརྟུལ་ཞུགས་བརྟན།།【ཡིད་བརྟན 信任,可靠 བརྟན་པv 信赖,

136
依靠 n 依靠处 བརྟད་པ 忽然间,倏忽 བརྟུལ་ཞུགས 禁行,止旧行新；禁

戒 བརྟུལ་བv 调伏 བརྟན་པོadj 稳固,不变】སྦུབས་བརྟོལ་བརྟུན་པ་སྤྱི་བརྟོལ་

བརྟབས།།【 སྦུབས་བརྟོལ་བ 挖空,打通竹节等；破壳 བརྟོལ་བv 穿孔,戳穿

བརྟུན་པ 勤奋,精进 སྤྱི་བརྟོལ 厚颜无耻,脸皮厚 བརྟབས་པv 恐惧,畏惧】

ཡོངས་འདུ་ས་བརྟོལ་བརྟག་པ་བརྟུལ།།【ཡོངས་འདུ་ས་བརྟོལ་ལྗོན་ཤིང 大香树,

毕集穿地之树,三十三天善见城东北隅诸天会聚之如意树 བརྟག་པ

佛经的章、品、段、节、偈颂】བརྟེན་པ་ལ་བརྟེན་ཕུར་བུས་བརྟོད།།【བརྟེན་

པn 能依者 v 依靠,依附 ཕུར་བུ 小橛,小桩 བརྟོད་པv 栓牧,系缚】བས་

འཕུལ་ར་མགོ་ལྡན་པའི་ཏའོ།།བལྟོས་ས་བལྟོས་ཆོས་བལྟར་རུང་བལྟས།། 【བལྟོས་ས

观待处 བལྟོས་ཆོས 观待法 བལྟོས་པv 观待,相互依存 བལྟར་རུང 可看,美

色,妙色 བལྟ་བ།བལྟས་པ།v 看】བལྟ་བྱ་སྐུ་བལྟམས་གོས་བལྟབ་སོགས།།【བལྟ་བྱ

所看 སྐུ་བལྟམས 降生,诞生 བལྟམས་པv 降生；充满 བལྟབ་པv 折叠】བས་

འཕུལ་ལ་མགོ་ལྡན་པའི་ཏའོ།།བསྟི་སྟང་བསྟུད་པའི་བསྟི་གནས་བསྟར།། 【བསྟི་སྟང

恭敬,供养 བསྟུད་པv 使接续 བསྟི་གནས 长住之地；休息处；重要的

地方 བསྟི་བv 休憩,休养 བསྟརv 扫净,扫除；做,实行】ཐུབ་བསྟན་དང་

བསྟུན་བསྟོད་འོས་བསྟེན།།【ཐུབ་བསྟན 佛教,能仁之教 བསྟན་པ 佛教；教义

བསྟུན་པv 按照,适应,顺应 བསྟོད་འོས 值得称颂 བསྟོད་པv 歌颂,赞扬

བསྟེན་པv 亲近,依止】བསྟང་བས་མ་བཟུང་བསྟན་བཅོས་བསྟན།།【བསྟང་བn

益友；好处 v 使受益 བསྟན་བཅོས 论典 བསྟན་པv 讲说；指示,显现让

人知道】ཐག་བསྟུངས་སྣ་བསྟད་འགྲོ་ཆས་བསྟད།།【ཐག་བསྟུངས་པ 使绳子减

缩短时间和距离 བསྟུངས་པv 缩短,减短 སྣ་བསྟད་པ 面向,对着 འགྲོ་

短；

ཆས 行李 བསྟད་པv 准备,预先安排；面向,对着】བསྟིང་ཚིག་བསྟིམ་པས་

137
མི་བསྟོངས་ཀྱང༌།།【བསྟིང་ཚིག 粗恶语,讥诮话 བསྟིང་བv 呵斥；讥诮 བསྟིམ་

པv 吸入,融合,渗透 མི་བསྟོངས་པ 无益 བསྟོངས་པ 助伴,益友】བསྟིར་མེད་

མངོན་བསྟོད་བྱིན་ལེན་བསྟབས།།【བསྟིར་མེད 无间断； 无休息 བསྟིར་

无损害；

བ 损害；间隔 མངོན་བསྟོད 当面正式赞扬 བྱིན་ལེན 接受施与的东西

བསྟབས་པv 给与,奉送】བས་འཕུལ་ས་མགོ་ལྡན་པའི་ཏའོ།།

༼ཐ༽
ཐུན་མོང་ཐུ་བོ་ཐ་གྲུ་ཆེ།།【ཐུན་མོང 共同,通常 ཐུ་བོ 主尊,首领；年长者；

长兄 ཐ་གྲུ 地方；面积】ཐུ་མི་ཐོར་ཅོག་ཐོར་ཚུགས་དང༌།།【ཐུ་མི 土弥(一

氏族名,སམྦྷོ་ཉ 即出于此族)ཐོར་ཅོག=ཐོར་ཚུགས 顶髻,发髻】ཐ་མ་ཐ་ན་

ཐྲིག་ཐྲིག་སྒྲ།།【ཐ་མ 最后,末尾,下劣 ཐ་ན 乃至,最低限度 ཐྲིག་ཐྲིག 体体

(一种声音,如履声等)】ཐུར་དང་ཐ་མལ་ཐ་རྐྱང་ངོ༌།།【ཐུར 下坡 ཐ་མལ་བ

普通,平常】མཐོ་རིས་མཐའ་དག་མཐའ་ཀླས་མཐོང༌།།【མཐོ་རིས 上界,天趣

和人趣 མཐའ་དག 一切,所有 མཐའ་ཀླས་པ 无边,无限 མཐོང་བv 看见】

མཐར་ཐུག་ནུས་མཐུ་མཐུན་མི་མཐུན།།【མཐར་ཐུག 到底,究竟 ཐུག་པv 接触,

遇到 ནུས་མཐུ 力量 མཐུ 力量,威势；恶咒 མཐུན་པv 和好,和睦 adj 等

同,一致】ལག་མཐིལ་མཐེ་བོང་མཐེ་འུ་ཆུང༌།།【ལག་མཐིལ 手掌,手心 མཐིལ

中央,底部 མཐེ་བོང 拇指 མཐེའུ་ཆུང 小指】

མཐོན་ག་མཐོན་མཐིང་མཐང་གོས་

མཐུག།【མཐོན་ག=མཐོན་ཀ=མཐིང་ག 深蓝 མཐང་གོས 下衣,僧裙 མཐང་ག

下部 མཐུག་པོadj 厚,密】མཐར་གྱིས་རྟ་མཐུར་མཐོ་གང་མཐུད།།【མཐར་གྱིས

渐次,次第 མཐུར 马笼头,辔头 མཐོ་གང 一卡(拇指尖至中指尖伸开的

长度,相当于十二指宽)མཐུད་པv 接续】མཐོ་འཚམས་མཐོལ་བཤགས་མཐོ་

ཡོར་མཐོ།【
། མཐོ་འཚམས་པ 较量；损恼 མཐོལ་བཤགས 发露忏悔 མཐོལ་བv

138
发露,坦白 མཐོ་ཡོར 垒作人形的石垛མཐོ་བadj 高】
མཐོན་པོའི་རྒྱ་མཐོངས་

མཐའ་འཁོབ་མཐའ།།【མཐོན་པོadj 高 རྒྱ་མཐོངས 天窗；屋顶平台或凉亭

མཐོངས 范围,空间；天窗；景色 མཐའ་འཁོབ 边地 མཐའ 边际,界限】

མཐིང་རིལ་མཐིང་ཁ་མས་འཕུལ་ཐའོ།།【མཐིང་རིལ 野鸭,鸥 མཐིང་ཁ 深蓝】

འཐབ་མོར་འཐོན་ཡང་གྲོགས་སུ་འཐམས།།【འཐབ་མོ 斗争,口角 འཐོན་པv 出

发生,出产 འཐམས་པv 拥抱；

发,动身； སྤྲིན་འཐིབས་ཆུ་འཐོར་འཐོར་
紧握】

འཐུང་དང༌།།【འཐིབས་པv 笼罩,遮掩 ཆུ་འཐོར 洒水 འཐོར་བv 抛洒；散

失 འཐོར་འཐུང 向空中弹洒以敬神的水；沐浴水,漱口水 འཐུང་བv

喝,饮】བློ་འཐུམས་མགོ་འཐོམས་དུ་བ་འཐུལ།།【བློ་འཐུམས 神志不清 འཐུམས་

པv 包裹,裹缠 འཐོམས་པv 迷乱,困惑 དུ་བ་འཐུལ་བ 冒烟 འཐུལ་བv 冒出,

喷出】སྲ་འཐས་འཐེམས་ནན་ནན་ཏན་འཐན།།【སྲ་འཐས 坚硬,牢固 འཐས་

པadj 坚硬,牢固 འཐེམས་ནན 殷勤；

踏实 ནན་ཏན 勤奋,郑重 འཐན་པོ 稳

当,坚定,郑重】ཆུ་འཐུངས་ཤ་ནས་འཐེན་ཞིང་འཐོག【འཐུངསv
། 喝,饮 འཐེན་

པv 扯,拉,牵引 འཐོག་པv 拔,摘】

སྨོད་ཚིག་འཐིང་སླད་འཐེན་པ་འཐད།།【སྨོད་

ཚིག 诽谤语 འཐིང་སླད 诽谤 འཐེན་པv 吸入；

拖长 འཐད་པv 合理,适当】

ཟས་ལ་འཐུ་འཐུས་ཕྱེ་མར་འཐག།【འཐུས་པ།འཐུ་བ།v 拼凑,聚集 ཕྱེ་མར་འཐག་

པ 磨成细粉 འཐག་པv 磨细,研碎；摧毁；编织】ཞ་འཐེང་མལ་གོས་འཐེབ་

ཀྱིས་འཐུམ།།【ཞ་འཐེང 蹒跚,脚跛而摇摆不稳 འཐེང་བv 足偏废,跛 མལ་

གོས 衣服和卧具 འཐེབ་པadj 剩余,多余 འཐུམ་པv 包裹,裹缠】དུམ་བུར་

འཐུབ་སོགས་འས་འཕུལ་ཐའོ།།【འཐུབ་པv 切,砍,宰割】

༼ད༽
གཞན་དྲིང་མི་འཇོག་བཀའ་དྲིན་དྲན།།【གཞན་དྲིང་མི་འཇོག 不随他人而转,

139
不依赖他人 དྲིང་འཇོག་པ 依赖,凭借 བཀའ་དྲིན 深恩,大恩 དྲིནn 恩德,

恩惠 དྲན་པv 忆念】དྲིལ་བུ་དྲི་མཆོག་དྲ་དྲ་ཕྱེད།།【དྲིལ་བུ 铃 དྲི་མཆོག 妙香

དྲི་མ 气味 དྲ་བ 璎珞 དྲ་ཕྱེད 半璎珞】སྔ་དྲོ་ཕྱི་དྲོའི་དྲི་དྲིས་ལན།།【སྔ་དྲོ 上

午,午前 ཕྱི་དྲོ 下午,午后 དྲི་བv 问,询问 n 问题 དྲིས་ལན 回答,答案 དྲིས་

པv 问,询问】དྲང་དོན་གཡུང་དྲུང་དྲང་སྲོང་དྲུག།【དྲང་དོན 不了义 དྲང་བv

引导 གཡུང་དྲུང 坚固,永恒不变 གཡུང་དྲུང་པ 苯教徒 དྲང་སྲོང 仙人(身

语意不谄诳、公正持身的修行者)དྲུག 六】ཁྲིམས་དྲལ་ལྕམ་དྲལ་ཟས་

དྲངས་དྲོངས།།【ཁྲིམས་དྲལ 违犯法纪 དྲལ་བv 撕碎,违犯 ལྕམ་དྲལ 兄弟姐

妹 དྲལ་པོ 兄长 དྲངས་པ།དྲོངས།v 散发,呈献】དྲང་པོའི་ཤིང་དྲུང་དྲེལ་དྲེའུ་

རྔོག།【དྲང་པོadj 直,不弯 དྲུངn 根；跟前,近旁 དྲེལ།དྲེའུ།骡 དྲེའུ་རྔོག 骡

鬃；穗边毯子(边沿有穗如骡鬃的毛织毯子)】མོན་དྲེ་སྨི ན་དྲུག་མ་དྲོས་

མཚོ།།【མོན་དྲེ།མོན་གྲེ།虚宿(二十八宿之一)སྨིན་དྲུག 昴宿(二十八宿之

一)མ་དྲོས་མཚོ།མཚོ་མ་དྲོས་པ།阿耨达 池 (ཨནབཏསྟ),无热池 ,无 热恼池

དྲོས་པv 热,温】དྲེག་ནད་དྲེག་པ་དྲི་མ་དང༌།།【དྲེག་ནད 痛风,关节炎 དྲེག་པ

污垢,积秽 དྲི་མ 污垢】ཁ་དྲག་དྲག་ཤུལ་ས་ལ་དྲུད།།【ཁ་དྲག་པོ 言论专横,

倔强 དྲག་ཤུལ 凶猛,粗暴 དྲག་པོadj 凶猛,猛烈 དྲུད་པv 拖曳】

དྲོད་དང་དྲོ་

བ་ཟན་དྲོན་དྲིལ།།【དྲོདn 温度,热力；程度 དྲོ་བv 热,温 adj 温,微热 ཟན་

དྲོན 揉好的热糌粑团 དྲོན་པོ adj 温热,温暖 དྲིལ་བv 搓拢,捏成一团】

དྲེད་ལྤགས་དྲས་དྲུབས་དྲེས་མས་དྲགས།།【དྲེད་ལྤགས 马熊皮 དྲེད 马熊,罴 དྲས་

པv 裁剪,割裂 དྲུབས་པv 缝缀,绣 དྲེས་མ 马兰草 དྲགས་པv 捆,束缚】

དྲེད་

པོ་དྲུ་བུའི་དྲ་བར་དྲངས།།【དྲེད་པོ 奸诈,油滑；佛教油子 དྲུ་བུ 线球 དྲ་བ 网

དྲངས་པv 拖,拉】དྲིལ་བསྒྲགས་དྲ་མ་གནས་སུ་དྲོངས།།【དྲིལ་བསྒྲགས་པ 宣布,

140
宣布规章 དྲ་མadj 能干,精明,高尚,优良 དྲོངསv 引导,带领】དྲེགས་པ་

དྲུང་ཕྱུང་ཁ་ཡི་དྲོག།【དྲེགས་པ 傲慢 དྲུང་ཕྱུང་བ 拔除,拔根 དྲོག=གྲོག 口福,

横财(突然得到的食物或意外之财)】ནད་དྲག་དྭ་ཕྲུག་དྭ་བའི་འབྲུ།།【དྲག་

པv 病愈,病好 དྭ་ཕྲུག 孤儿 དྭ་བ 天南星,南星(药)】ཐལ་བའི་དྲགས་སོགས་

ད་རྐྱང་ངོ༌།།【ཐལ་བv 过分,失当 དྲགས་པ 太,过度】གདུགས་མེད་གདོང་པ་

གདུགས་ཀྱིས་གདུངས།།【གདུགས 伞,华盖；太阳；白天 གདོང་པ 脸,面部

གདུངས་པv 烦闷,苦恼,燥热】
གདོན་ལྟར་གདུག་པའི་གདོལ་པ་གདུལ།།【གདོན

鬼魅,害人的非人鬼物 གདུག་པadj 凶狠,残暴 གདོལ་པ 旃陀罗(ཙཎྜལ),

古印度最下等种姓 གདུལ་བv 调伏】གདམས་ངག་གསལ་གདབ་གདིང་བ་

གདན།།【གདམས་ངག 口诀,教言 གདམས་པv 教导,传授口诀 གསལ་གདབ

回忆 གདིང་བ 敷具(出家人用以保护坐褥卧具的坐垫之一)གདན 坐

褥,衬垫；座,坐位】གདུ་བུ་གདང་དང་གདུང་མར་གདགས།།【གདུ་བུ།གདུབ།

钏镯,环形饰件 གདང 晾衣绳 གདུང་མ 屋梁 གདགས་པv 系,拴,安上,施

设】གདུང་རུས་སྐད་གདངས་སྐས་ཀྱི་གདང༌།།【གདུང་རུས 尸骨；种族,血统

གདུང 骨(敬)；族,氏族 སྐད་གདངས 音调,语调 གདངས 音调 གདང་བུ 梯

级】གདུང་བརྒྱུད་གདུང་འཛིན་གསོལ་གདབ་གདོན།།【གདུང་རྒྱུད 世族,后裔

གདུང་འཛིན 承继血统；后裔 གསོལ་གདབ 将祈祷 གདབ་པv 陈述 གདོན་

པv 拔出,取出；念诵】ག཈ེར་གདམས་བཅོལ་གདམས་རྙེད་ལ་གདུ།།【ག཈ེར་

གདམས 托管,嘱咐 བཅོལ་གདམས 委托,嘱托 རྙེད་པ 财物 གདུ་བv 贪恋,

贪 爱 】མིང་གདགས་སྙུན་གདངས་ས་བོན་གདབ།།【མིང་གདགས 取 名 སྙུན་

གདངས 病愈 གདངས་པv 病愈 གདབ་པv 栽植,播撒】ཁ་གདངས་མཚོན་

གདེངས་གདོན་མི་ཟ།།
【ཁ་གདངས་པ 张口 གདངས་པv 张开,打开 གདེངས་པv

141
高举,扬起 གདོན་མི་ཟ་བ 无疑,必然】
ད་གདོད་སོས་གདལ་གདེང་ཐོབ་གདའ།།

【ད་གདོད 随后,后来；
从头起,这才 སོས་གདལ།སོས་དལ།悠闲；
懒散 སོས་

པv 恢复,复原 དལ་བ 悠闲,闲暇 གདེང་ཐོབ་པ 得定解,有把握 གདེང 定

见,把握 གདའ 是,在,有】གདོས་པ་ཐུད་གདར་སྲང་ལ་གདེག【

། གདོས་པ 船；

桨；船上风帆 ཐུད་གདར་མ 砖形酥酪糕 གདར་མ 长方形块状物 སྲང

称,天平 གདེག་པv 过称,称重量】གདགས་པའི་བསྟན་བཅོས་གདམ་ང་བྱེད།།

【གདགས་པའི་བསྟན་བཅོས 《 施 设 论 》 (对 法 七 论 之一 , 目 犍 连 子

著)གདམ་ང 选择,挑选 གདམ་པv 选择,拣选】

གདེངས་ཅན་གདུལ་བྱ་དམ་ལ་

གདགས།།【གདེངས་ཅན 龙；蛇 གདེངས་ཀ 蛇冠,龙王头上的蛇头状肉瘤；

昂首 གདུལ་བྱ 所化,所教化者 དམ་ལ་གདགས 降伏(运用法力制伏鬼神,

使受约束)】ཁྱབ་གདལ་གདོད་ནས་གདགས་གཞི་བྲལ།།【ཁྱབ་གདལ 普及,广

泛流传 གདལ་བv 遍布 གདོད་མn 开始,最初,原始 གདགས་གཞི 命名处,

施设处 བྲལ་བv 没有】གདངས་ཅན་ཀུན་ར་གས་འཕུལ་དའོ།།【གདངས་ཅན་

ཀུན་ར།往昔印度一个名叫 གདངས་ཅན 的长者供养给佛陀的林园

(སྔར་རྒྱ་གར་གྱི་ཁྱིམ་བདག་གདངས་ཅན་ཞེས་པ་ནི་སྟོན་པ་ཐུབ་པའི་དབང་པོའི་

སྦྱིན་བདག་ཡིན་ལ་དེས་ཕུལ་བའི་ཀུན་དགའ་ར་བ།)ཀུན་ར།ཀུན་དགའ་ར་བ།林园,

花园】བདག་བདེན་བདུད་བདུན་མདུན་དུ་བདར།།【བདག 我 བདེན་པ 谛,真

实,真正 བདུད 魔 བདུན 七 མདུན་དུ་བདར་བ 列于前行 བདར་བv 排列,

安置】བདེ་བདོ་ཟས་བདའ་བདུག་སྤོས་བདུག།【བདེ་བ 安乐,愉快,舒适 བདོ་

བv 增加,广布,流行 བདའ་བadj 美味,适口 བདུག་སྤོས 熏香 བདུག་པv

熏,熏烟】བདའ་དེད་བདག་པོས་བདའ་ཞིང་བདས།།【བདས་པ།བདའ་བ།དེད།v

驱逐；驱使,催逼；追溯 བདག་པོ 所有者,主人】བདེ་གཤེགས་བདེ་ལེག ས་

142
བདེན་པ་བདར།།【བདེ་གཤེགས 善逝 བདེ་ལེགས 吉祥,祥瑞,福祉 བདེན་པ་

བདར་བ 祝告,申述真情 བདེན་པ 真实,谛 བདར་བv 说】གཞུ་བདུངས་

བདོག་པའི་སྐྱེལ་བདར་བདོག།【གཞུ་བདུངས་པ 挽弓 བདུངས་པv 扳弯,挽

བདོག་པv 有,存在 n 财物 སྐྱེལ་བདར 运费 བདརn 资,费用】བདེན་ག཈ིས་

བདུད་རྩི་ཕྱེ་མར་བདར།།【二谛,世俗谛与胜义谛 བདུད་རྩི 甘露,不死药 ཕྱེ་

མར་བདར་བ 研成粉末 བདར་བv 研磨,磨细】ཕྱག་བདར་ཕྱི་བདར་བས་

འཕུལ་དའོ།།【ཕྱག་བདར 扫除,擦拭 ཕྱི་བདར 擦拭,打扫 བདར་བv 擦拭】

མདའ་མདུང་མདེའུ་ལམ་མདོའི་མདོས།།【མདའ 箭,矢；山沟尾,山谷最低处

མདུང 矛,戟 མདེའུ 子弹,镞,箭头 ལམ་མདོ 岔路口 མདོས 灵器,供施代替

品(用彩线绕成或用糌粑捏成的日用品、牲畜、房屋等模拟物)】

མདུན་མདོངས་མདོག་མདངས་མདོར་བསྡུས་མདོ།།【མདུན 前 面 , 近 前 方

མདོངས 翎眼,鸟羽上的圆形环点；兽额点,牲畜额上毛色不同的圆

点 མདོག 颜色 མདངས 色泽,光泽 མདོར་བསྡུས 略摄,简括 མདོ 要点,关

键；汇合处,交叉地方；经藏,佛经；显宗】མདངས་སང་མདོང་གསོལ་ར་

མདའ་དང༌།།【མདངས།མདང་།昨晚 སང 明天མདོང་གསོལ 当面奉承 ར་མདའ

帮助,援军,助伴】མདུད་པ་ལ་སོགས་མས་འཕུལ་དའོ།།【མདུད་པv 打结 n

线结】མྱ་ངན་འདའ་འདས་འདུན་པས་འདུད།།【མྱ་ངན་འདའ 涅槃 འདའ་

བ།འདས་པ།v 超过,越出,逾越；死 འདུན་པ 欲望,愿望,希求 འདུད་པv

恭敬,敬礼】འདམ་ཁྲོད་འདུར་འདུར་འདོང་ཞིང་འདུག།【འདམ་པn 泥泞,

湿泥 འདུར་འདུར 蹿蹿跳跳地跑 འདུར་བv 且跳且跑 འདོང་བv 行,走,

去 འདུག་པv 居住,坐下,有,在】འདོམ་དུས་རྗེས་འདེད་གསོལ་འདེབས་འདོན།།

【འདོམ་པv 聚集 རྗེས་འདེད 尾随,追赶 འདེད་པv 随行,追赶 གསོལ་

143
འདེབས 祈祷 འདེབས་པv 陈述,启发 འདོན་པv 使出,发出】ལྷ་འདྲེ་ཤིང་

འདྲུད་ཁུང་བུ་འདྲུ།།【ལྷ་འདྲེ 神鬼(利济人者为神,加害人者为鬼)འདྲེ 鬼,

非人 འདྲུད་པv 拖拽 ཁུང་བུ 小洞 འདྲུ་བv 挖,掘】

འདུ་བྱེད་འདུས་བྱས་འདྲེས་

མ་འདྲ།།【འདུ་བྱེད 行,行蕴 འདུས་པ།འདུ་བ།v 会合,聚集,自然结合 འདུས་

བྱས 有为法 འདྲེས་མn 间杂,轮番更替；混合物 འདྲ་བadj 相似,如像 v

剪裁】འདྲུལ་བའི་གཏམ་འདྲི་ཡི་གེ་འདྲི།།【འདྲུལ་བ 腐烂 གཏམ་འདྲི 问话,

查问 འདྲི་བv 问,询问； འདྲིད་ཅིང་ཁྲིམས་འདྲལ་སྲོག་འདོར་འདར།།

书写,画】

【འདྲིད་པv 欺骗,哄骗 འདྲལ་བv 撕碎,违犯 འདོར་བv 舍弃,抛出,戒除

འདར་བv 打颤,发抖】འདེགས་པ་འདི་འདོད་འདུལ་བས་འདུལ།།【འདེགས་པv

举起,抬高,向上撑 འདི 这 འདོད་པv 贪恋,爱好；承认 འདུལ་བn 律经,

毗奈耶 v 调伏,教化】འདམ་བུའི་འདབ་མར་འདབ་ཆགས་འདུ།།【འདམ་བུ

茅草,芦苇 འདབ་མ 花瓣,树叶；翼,翅膀 འདབ་ཆགས 禽,鸟】རི་འདབས་

འདོལ་སར་འདག་གུ་འདག།【འདབས 旁边,近处 འདོལ་ས 良田,疏松肥沃

的土壤 འདོལ་བadj 疏松,松软 འདག་གུ=ལྡག་གུ 浆糊,稀粥 འདག་པn 稀

泥,湿泥】བློ་འདྲོག་ཞབས་འདྲེད་འདྲད་ཅིང་འདྲུད།།【འདྲོག་པv 惊动,惊跑,

惊惧 འདྲེད་པv 滑倒,溜 འདྲད་པv 抓,扒】འདྲེན་པས་ཆོས་འདོམས་དགེ་

འདུན་འདུས།།【འདྲེན་པn 导师,引导者 v 拖拉；引导,带领 འདོམས་པv

教导 ,传 授口诀 དགེ་འདུན 僧伽 ,僧】འདོ་མེད་འདོམས་སུ་འདོམ་གང ་

འདོགས།།【འདོ་མེད 糊涂,不明事理和利害 འདོམས 私处,生殖器所在处

འདོམ་པn 庹,寻,平伸两臂的长度 འདོགས་པv 系,栓,安上,设施】འདོད་

ཆགས་འདུ་ཤེས་འདུ་འཛིར་འདྲིས།།【འདོད་ཆགས 贪爱,贪欲 འདུ་ཤེསn 想；

观念,情意 འདུ་འཛི 散漫,放逸；

嘈杂,混乱 འདྲིས་པv 娴熟,熟悉】
འདྲེག་

144
མཁན་འདེང་ཕྱིར་འདོ་རྟ་འདམ།།【འདྲེག་པv 截断,剪,割 འདེང་བv 去,到,

前进 འདོ་བ 马 འདམ་པv 选择,挑选】འདས་པོའི ་འདད་ཀྱིས་འཁོར་འདབ་

འདུམས།།【འདས་པོ 死者 འདད་པ 为死者操心的人 འཁོར་འདབ 亲眷

འདུམས་པv 和解,调和】མིང་འདོགས་ཆུ་འདལ་སྐྱོ་མ་འདལ།།【མིང་འདོགས་པ

命名,取名 མིང་འདོགས 绰号,假名 ཆུ་འདལ་བ 缓慢的流水 སྐྱོ་མ 面糊,

浆糊 འདལ་བv 浸渍,浸开 adj 缓慢】འདག་ཆལ་གོ་འདུན་དེ་མ་འདྲོག།

【འདག་ཆལ 肥皂,除垢剂 གོ་འདུན 洗濯剂；

各式各样 དེ་མ་འདྲོག 立即,

随即】དྲི་མ་འདག་སོགས་འས་འཕུལ་དའོ།【
། འདག་པv 涤除,洁,净】གྲོང་རྡལ་

ཐོག་རྡིབ་རྡོ་རྗེའི་རྡུལ།།【གྲོང་རྡལ 市镇,都邑 རྡལ་བv 铺开,摆开 ཐོག 屋顶

རྡིབ་པv 坍塌,塌陷,凹陷 རྡོ་རྗེའི་རྡུལ 雷,霹雳 རྡོ་རྗེ 石王,金刚；金刚杵

རྡུལ 尘,细末】རྡོ་རྡེའུ་རྡོག་པོ་རྡེག་ཀྱང་རྡུགས།།【རྡོ 石头 རྡེའུ 小石子；计

数所用筹码；结石病 རྡོག་པོ 一块,一个 རྡེག་པv 打,捶,鞭打 རྡུགས་པv

穷尽,阻碍,滞留】རྡུང་འཚོག་ཕེག་རྡོབ་ཆ་ལང་རྡེབ།།【རྡུང་འཚོག 打,责打

རྡུང་བv 打,捶,敲；跳舞 ཕེག་རྡོབ 小钹 ཆ་ལང 钹 རྡེབ་པv 拍打,敲击】གློ་

རྡེག་རྡབ་འཆལ་ལུས་རྡོས་ཆེ།།【གློ་རྡེག 忽然,突然 རྡབ་འཆལ་བ 跌倒,摔倒

ལུས་རྡོས 身材,体格 རྡོསn 体积】ལག་རྡུམ་གློ་རྡོལ་དབུ་བ་རྡོས།།【ལག་རྡུམ

断手,残废手 རྡུམ་པadj 残断,短缺 གློ་རྡོལ་བ 肺裂,肺上有孔 རྡོལ་བv 破

漏,穿漏,冒出 དབུ་བ 水泡 རྡོས་པv 浮上,冒起】གྲི་རྡོར་རྡོལ་ཆོས་རར་

བཏགས་དའོ【རྡོ
།། རv 磨砺,锉 རྡོལ་ཆོས 动作粗鲁】
མཁའ་ལྡིང་འབྲུག་ལྡིར་ལྡབ་

ལྡིབ་སྐད།།【མཁའ་ལྡིང 鹏,金翅鸟 ལྡིང་བv 翱翔,盘旋 འབྲུག 雷 ལྡིར་བv 巨

响,雷鸣 ལྡབ་ལྡིབ 讷讷,口齿不清】ལྡ་ལྡི་ལྡེ་མིག་ཡོད་པའི་ལྡན།།【ལྡ་ལྡི 悬

彩,悬于天花板的缨繸 ལྡེ་མིག 钥匙 ལྡན་པ 有,存在】མགོ་ལྡོག་ལྟོ་ལྡིར་ལྡུར་

145
ལྡུར་ལྡུགས།།【མགོ་ལྡོག་པ 首尾颠倒；错乱,颠倒 ལྡོག་པn 反面,对立面 ལྟོ་

ལྡིར་བ 腹部隆起 ལྡིར་བv 胀大,鼓起,突出 ལྡུར་ལྡུར 烂烂的,极松软的,

烂熟溃散状 ལྡུགས་པv 注入,灌入,装进】སེང་ལྡེང་ལྡེམ་ལྡེམ་ལྡེར་བཟོའི་

ལྡེབས།།【སེང་ལྡེང 朅地洛迦木(ཁདིར),紫檀,担木,铁力木 ལྡེམ་ལྡེམ 抖动

状；柔软的 ལྡེར་བཟོ 泥像,塑像 ལྡེབསn 侧面,旁边】ལྡོང་རོས་ངད་ལྡང་ལྡེ་

གུ་བྱུག།【ལྡོང་རོས 雄黄 ངད་ལྡང་བ 放香气,香味扑鼻 ལྡང་བv 冒出 ལྡེ་གུ

糊羹,浆糊 བྱུག་པv 涂抹】འཇུག་ལྡོག་ལྡོབ་སྐྱེན་ཕྱིར་མི་ལྡོག།【འཇུག་ལྡོག 往

返,进退；取舍 ལྡོག་པv 返回,还；离开,舍去 ལྡོབ་སྐྱེན 领会快,容易了

解 ལྡོབ་པv 理会,领悟 ཕྱིར་མི་ལྡོག 不复还,不退转】སྐོམ་ལྡུད་མེ་ལྡེ་མིང་གི་

ལྡེ【སྐོ
།། མ་ལྡུད་པ 喂饮料 ལྡུད་པv 喂乳,给水喝,使饮 མེ་ལྡེ་བ 烤火取暖 ལྡེ་

བv 烤热,晒暖 ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན 赤松德赞】ལྡུམ་རའི་ལྡུམ་བུ་ལྡབ་ལྡོབ་དང༌།།

【ལྡུམ་ར 花园,菜园 ལྡུམ་བུ 草本植物；灰灰菜 ལྡབ་ལྡོབ 柔软；蔫,半

干半湿】བཅོམ་ལྡན་ལྡེམ་དགོངས་དྲིས་ལན་ལྡོན།།【བཅོམ་ལྡན 有坏,佛的别

号 བཅོམ་ལྡན་འདས 出有坏,薄伽梵 ལྡེམ་དགོངས 密意,隐含义 ལྡེམ་པོadj

曲折,隐约不显露 དྲིས་ལན་ལྡོན་པ 答复质问 ལྡོན་པv 答复】བསྐྱར་ལྡབ་

཈ིས་ལྡབ་ལྷག་མ་ལྡས།།【བསྐྱར་ལྡབ 重复 ཈ིས་ལྡབ 双倍 ལྡབ་པv 重叠,重复 n

倍数 ལྷག་མn 剩余,多余 ལྡས་པ 剩下,留下】ལྡན་པའི་སོ་ལྡེག་མིག་ཀྱང་

ལྡོངས།།
【ལྡན་པ 面颊 ལྡེག་པv 啃,咬；
动摇 ལྡོངས་པ།མདོངས་པ།瞎子,盲人】

ནེའུ་ལྡང་ལྡོམ་བུ་སྟན་ལས་ལྡང༌།།【ནེའུ་ལྡང 同庚,同岁 ལྡང་བv 相同；

起立；

足够 ལྡོམ་བུ 乞讨,化缘】ལྡང་ཚད་ལ་སོགས་ལར་བཏགས་དའོ།།【ལྡང་ཚད

足量,够量】ཞེ་སྡང་སྡང་མིག་སྡིགས་མཛུབ་སྡིག【ཞེ
། ་སྡང 嗔恨,愤怒 སྡང་མིག

怒目 སྡང་བv 嗔恨,怒 སྡིགས་མཛུབ 期克印 སྡིགས་པ 恐吓,威胁 སྡིག་པv

146
恐吓,威胁；骂】སྡར་མ་བདེ་སྡུག་དགེ་སྡིག་སྡོམ།།【སྡར་མ 胆小者,懦夫 བདེ་

སྡུག 苦乐 སྡུག་བསྔལ 痛苦 སྡུག་པ 忧愁 དགེ་སྡིག 善恶 སྡིག་པn 罪恶,罪过

སྡོམ་པv 捆,缚；断除,禁止；加在一起】སྡིངས་ཀྱི་སྡོང་པོ་སྡོང་བུའི་སྡེ།།

【སྡིངས 高台；洼地；中心,中央 སྡོང་པོ 茎,干 སྡོང་བུ 灯芯；细枝干 སྡེ

群体,组,部】སྲོག་དང་སྡོ་ཞིང་སྡེ་ཚན་སྡེབ།།【སྲོག་དང་སྡོ་བ 拼命 སྡོ་བv 换

取,损弃,冒险,拼命 སྡེ་ཚན 部类,集团；

单元,章节 སྡེབ་པv 结伴,联合；

汇聚,组合】སྲོག་ཆགས་སྡོམ་སྡིག་སྡེར་མོ་རྣོ།།【སྲོག་ཆགས 众生,有情；昆虫

སྡོམ 蜘蛛 སྡིག་པ།སྡིག་པ་རྭ་ཙ།蝎子 སྡེར་མོ 爪 རྣོ་བadj 锐利,锋利】སྡོམ་པ་

བསྲུང་སྡོམ་སྡོད་གནས་སྡོད།།【 སྡོམ་པ 律仪 སྡོད་གནས 住址,居处 སྡོད་པv 坐,

居住,停留】སྡེབ་སྦྱོར་མཛེས་སྡུག་ནོར་སོགས་སྡུད།།【སྡེབ་སྦྱོར 结合,拼合；

拼写,藏文字母拼合法则；声律学 མཛེས་སྡུག 美丽,可爱 སྡུག་པadj 美

丽,可爱 སྡུད་པv 集聚,汇集】སྡུམ་པར་མཆོད་སྡོང་སྡུམ་བུས་བསྐོར།།【སྡུམ་པ

家宅,房屋 མཆོད་སྡོང 供炷,灯芯;灵塔 སྡུམ་བུ 小屋】སྡེར་མའི་ཐུག་སྡོར་

ལག་པས་སྡོམ།།【སྡེར་མ 高脚盘子 ཐུག་སྡོར 粥中佐料(搀和在汤面或粥

中的肉油菜蔬等)སྡོར 佐肴品(搀和在肴馔、茶、汤面及粥中的食

物)སྡོམ་པv 执,持,握】བཀའ་སྡོད་སྡེ་སྣོད་སར་བཏགས་དའོ།།【བཀའ་སྡོད 护

法神 སྡེ་སྣོད 箧,藏(包括经藏、律藏、论藏)】གྲི་བརྡར་བརྡེག་འཆོས་བརྡུང་

བྱ་བརྡུངས།།【བརྡར་བv 磨砺,锉 བརྡེག་འཆོས་པ 倒下,坠下 བརྡུང་བ།བརྡུངས་

པ།v 打,击,敲；跳舞】ཁ་བརྡར་བླ་བརྡོལ་ཆལ་བརྡབ་བརྡབས།།【ཁ་བརྡར་བ 多

话,多言 བླ་བརྡོལ 胡言,胡诌 ཆལ་མadj 均匀,匀称 བརྡབ་པ།བརྡབས་པ།v

拍打,敲击,磕碰】རྔ་བརྡུང་བྲོ་བརྡུང་གོ་བྱེད་བརྡ།།【རྔ་བརྡུང 敲鼓 བྲོ་བརྡུང

跳舞 བརྡ 符号,记号,姿势；
信,消息】ཆལ་མར་བརྡལ་ནས་བརྡུལ་ཞིང་བརྡེག།

147
【ཆལ་མར་བརྡལ་བ 铺平,展开 བརྡལ་བv 铺开,摆开 བརྡུལ་བ 挥舞,摇动；

研磨,研细 བརྡེག་པv 打,捶,鞭打】བས་འཕུལ་ར་མགོ་ལྡན་པའི་དའོ།།བལྡབས་

ནས་བལྡག་པ་བལྡེག་ཅིང་བལྡད།།【བལྡབས་པv 重复 བལྡག་པv 舔 བལྡེག་པv

啃,咬 བལྡད་པv 细嚼】བས་འཕུལ་ར་མགོ་ལྡན་པའི་དའོ།།བསྡུ་བྱ་བསྡུ་བསྡུས་

བསྡུར་ནས་བསྡད།།【བསྡུ་བ།བསྡུས་པ།v 集聚,汇集 བསྡུར་བ 比较,较量 བསྡད་

པv 坐,居住,停留】཈ེས་བསྡམས་བསྡོམས་ནས་སྲོག་དང་བསྡོས།།【཈ེས་བསྡམས་

པ 防护罪恶,破除罪恶 བསྡམས་པv 断除,禁闭 བསྡོམས་པv 加在一起

སྲོག་དང་བསྡོས་པ 拼命 བསྡོས་པv 换取,损弃】འོག་བསྡོགས་཈ེར་བསྡོགས་

གཞན་ལ་བསྡིགས།།【འོག་བསྡོགས 暗地准备 ཈ེར་བསྡོགས 预备,准备；未至

定 བསྡོགས་པv 准备,预备 བསྡིགས་པv 威胁,恐吓】གྲོགས་དང་བསྡོངས་

བསྡེབས་སྣ་ཐག་བསྡོགས།།【བསྡོངས་པv 同行,结伴 བསྡེབས་པv 结伴；组合

སྣ་ཐག 牛鼻绳 བསྡོགས་པv 卷拢,盘绕】

འགལ་བསྡུམ་བས་འཕུལ་སར་བཏགས་

དའོ།།【བསྡུམ་པv 调和,和解】

༼ན༽
ཕན་གནོད་གནས་སྐབས་གནང་བཀག་གནད།།【ཕན་གནོད 损益,利害 གནོད་པ

损害 གནས་སྐབས 期间；暂时 གནས 场所,处所 གནང་བཀག 开遮 གནང་

བ 开许,准许 གནད 要点,关键】གནོད་སྦྱིན་གནག་ཕྱུགས་གནམ་ལྟར་གནག།

【གནོད་སྦྱིན 药叉,夜叉 གནག་ཕྱུགས 黑牛(黄牛以外的牦牛、犏牛的

总称)གནམ 天空,太空 གནག་པadj 黑色；恶毒】གནས་བརྟན་཈ེར་གནས་

གནས་ཁང་གནས།།【གནས་བརྟན 上座,长老 ཈ེར་གནས 弟子；

在近处 གནས་

ཁང 住房 གནས་པ 住,有,存在】གནོད་བྱེད་ཟིལ་གནོན་གནའ་མི་གནུབས།།

【གནོད་བྱེད 作损害者 ཟིལ་གནོན 压倒,制伏,胜伏 གནའ་མི 古人 གནའ་

148
བོ 古代,往昔 གནུབས 努氏(一氏族名)】
ཞི་གནས་གནས་འགྱུར་གནས་ལུགས་

རྟོགས།།【 ཞི་གནས 奢摩他(ཤམཐ),三摩地,寂止 གནས་འགྱུར་བ 转依,转化

གནས་ལུགས 实质,本性；状况 ,情形】གནངས་གཞེས་གནམ་རུ་རྐང་པས་

གནོན།།【གནངས་གཞེས 后天和大后天 གནངས 后天 གནམ་རུ 弓 གནོན་པv

按压,压下,压制】ཞེ་གནོང་གནད་གཅོད་གནས་ངན་ལེན།།【ཞེ་གནོང་བ 内

疚,后悔 གནོང་བv 懊悔,羞愧 གནད་གཅོད་པ 解支节,断末摩(身体经络

根节,在病死时被气息分解,或横死时被兵器等割裂)གནད 末摩

(མརྨ),命根,要害 གནས་ངན་ལེན 取恶趣,投生恶趣；粗重,身语意不堪

能；烦恼习气】གནོད་གནས་ལ་སོགས་གས་འཕུལ་ནའོ།【གནོ
། ད་གནས(ཛམྦྷལཿ)

药叉；一类财神】མནལ་གཟི མས་མནའ་མ་འོག་ཏུ་མནན།།【མནལ་གཟིམས་པ

入睡 མནལ 睡眠(敬)མནའ་མ 妻子；儿媳 མནན་པv 按压,压下,压制】

མནབ་རྩལ་དྲི་མནམ་མནར་མེད་མནར།།【མནབ་རྩལ 食物 དྲི་མནམ་པ 放出气

味；嗅气味 མནམ་པv 发出气味；嗅 མནར་མེད 阿鼻地狱(ཨབཱིཙ)ི ,无

间地狱 མནར་བv 迫害,逼迫,损恼】མནར་སེམས་ཟས་མནོག་མནོག་ཆུང་བ།།

【མནར་སེམས 损害心 མནོག་པadj 甘美,丰盛 མནོག་ཆུང་བ 利少 མནོགn

利益,好处】མནོ ལ་རིགས་མནའ་བསྐྱལ་ན་བཟའ་མནབས།།【མནོལ་རིགས 贱

污秽 མནོལ 晦气,污秽 མནའ 誓言 མནབས་པv 穿戴】མནོ་བསམ་མནོས་

种；

སོགས་མས་འཕུལ་ནའོ【མནོ
།། ་བསམ 思维,考虑 མནོ་བv 思维,考虑 མནོས་པv

接受,领教,取】རྣམ་ཤེས་རྣོན་པོའི་རྣལ་འབྱོར་རྣམས།།【རྣམ་ཤེས།རྣམ་པར་ཤེས་

པ།识 རྣོན་པོadj 尖锐,锋利；聪明 རྣལ་འབྱོར 瑜伽(ཡོགཿ),相应 རྣམས 诸,

众】རྣམ་རྟོག་རྣམ་གྲངས་རྣམ་པ་མང༌།།【རྣམ་རྟོག 思量,寻思 རྣམ་གྲངས 品

类,差别,异名,异门 རྣམ་པn 种类,差别；方式,行相,形式；形状,容

149
貌】རྣ་གཤོག་རྩེ་རྣོ་རྣལ་མའི་དོན།།【 རྣ་གཤོག 耳轮 རྣ་བ 耳朵 རྣོ་བadj 锋利,

聪颖 རྣལ་མadj 真实,正确,实际】
锐利； ཁུག་རྣ་རྣག་ཁྲག་ཞིང་རྣང་མ།།【ཁུག་

རྣ 雾气；雾(八种支分色之一)རྣག་ཁྲག 脓血 རྣག 脓 རྣང་མ 田埂；畦】

ཚིག་ཕྲད་རྣམ་པར་རར་བཏགས་ནའོ།།【ཚིག་ཕྲད 连接词 རྣམ་པར 充满,完全,

ྲ
极】སྣར་མ་སྣྲོན་སྣབས་སྣག་ཚ་སྣུར།།【སྣར་མ 毕宿(二十八宿之一)སྣྲོན 心
ུ
ྲ
宿(二十八宿之一)སྣབས 尾宿(二十八宿之一)སྣག་ཚ 墨水；外甥 སྣུར་
ུ
བv 磨细,研碎】སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་སྣ་ཡི་སྣབས།།【སྣང་བv 显现,放光；觉知

n 光明；现象；感觉 སྣ་ཚོགས 各种,种种 སྣ 鼻 སྣབས 鼻涕】སྣམ་བུའི་སྣམ་

སྦྱར་སྣལ་མའི་སྣེ།།【སྣམ་བུ 氆氇,毪子 སྣམ་སྦྱར 重复衣,祖衣(三袈裟之

一)སྣལ་མ 织物经纬线 སྣེ་མn 端,头】

བར་སྣང་སྣང་གསལ་སྣུམ་དྲི་སྣོམ【བར་
།།

སྣང 天空,虚空 སྣང་གསལ 灯 སྣུམ 油 དྲི་མ་སྣོམ་པ 闻气味 སྣོམ་པv 嗅,闻；

执持,拿】ལམ་སྣར་སྣ་བོའི་སྣག་དབོན་སྣང༌།།【ལམ་སྣ 出发点,起点 ལམ་སྣ་པ

引路人 སྣ 前头,端,旁边 སྣ་བོ 首领 སྣག་དབོན 父亲姊妹的儿子；自己

姊妹的儿子 སྣག 亲属 དབོན་པོ 侄,甥】ལྟར་སྣང་སྣ་མང་སྣྲེལ་ཞི་སྣོད།།【ལྟར་

སྣང་བ 现似,近似,非真实 སྣ་མང 多种 སྣ་ཁn 品类,种类 སྣྲེལ་ཞི 凌乱,次

第错乱；横斜；旁边 སྣོད 容器】ཡུག་སྣམ་སྣམ་ཕྲན་སྣ་མ་སྣེའུ།།【ཡུག་སྣམ

整匹毪子；赭石 སྣམ་ཕྲན 小幅(组成袈裟的条或幅)སྣམ་པn 条,幅(衣

服的腰宽,织物的口面)སྣ་མ 肉豆蔻 སྣེའུ 灰灰菜；端角】སྣད་ཡར་སེར་

སྣའི་སྣོན་མར་སྣོམས།།【སྣད་ཡར 受伤；出错 སྣད་པv 使受伤 སེར་སྣ 悭吝,

吝啬 སྣོན་མ 增加部分,增添物 སྣོན་པv 增加,添加 སྣོམསv 执持,拿】

རྒྱབ་

ཀྱི་སྣམ་ལོགས་སར་བཏགས་ནའོ།།【སྣམ་ལོགས 侧面,背面】བརྣབ་སེམས་ལྟོ་ལ་

བརྣན་ཡང་བརྣངས།།【བརྣབ་སེམས 贪心 བརྣབ་པv 贪爱,贪婪 བརྣན་པv 注

150
重,着重 བརྣངས་པv 哽咽,喉咙梗塞】བརྣག་དཀའི་བརྣག་པས་མདུན་དུ་

བརྣུར།།【བརྣག་དཀའ 难忍 བརྣག་པv 忍受,忍耐；记忆,怀念 བརྣུར་བv

拉,扯,牵引】སྦས་པའི་བརྣོགས་དང་ངེས་བཟུང་བརྣན།།【སྦས་པv 隐藏,遮盖

བརྣོགས་པv 隐匿,匿藏 བརྣན་པv 特指,认定】བས་འཕུལ་ར་མགོ་ལྡན་པའི་

ནའོ།།གནད་བསྣུན་མཚོན་བསྣུན་ནུ་མ་བསྣུན།།【བསྣུན་པv 打,刺入；喂乳 ནུ་མ

乳房,奶头】སྲོལ་བསྣུབས་གོང་འོག་བསྣོར་ཞིང་བསྣོལ།།【བསྣུབས་པv 使沉没,

废弃 བསྣོར་བv 搅乱,弄乱 བསྣོལ་བv 交叉,交错】མཚོན་བསྣམས་དུས་བསྣུར་

ཞིབ་མོར་བསྣུར།།【བསྣམས་པv 执持,拿 བསྣུར་བv 曳引,推动；提前；磨

细,研碎】མཇུག་བསྣར་དྲི་བསྣམས་ནེམ་ནེམ་བསྣེམས།།【བསྣར་བv 拉长,拖长

བསྣམས་པv 嗅 ནེམ་ནེམ 轻缓颤动貌 བསྣེམས་པv 使微动,轻压】མང་དུ་

བསྣན་ནས་འདྲེས་པར་བསྣོས【བསྣན་པv
།། 增加,添加 བསྣོས་པv 揉和,拌匀】

བས་འཕུལ་ས་མགོ་ལྡན་པའི་ནའོ།།

༼པ༽
པང་པར་པར་བུ་པི་ཝང་འཛིན།།【པང་པn 怀抱,怀中,衣兜 པར་བུ 小容器,

小盒 པི་ཝང 琵琶】
གཅིག་པུར་པིར་གྱིས་པ་ཏྲ་བྲི ས【གཅི
།། ག་པུ 唯一,单独 པིར

笔,毛笔 པ་ཏྲ 菱形孔格花纹】པུ་ཤུའི་པུ་ཤུད་པུར་གྱིས་པུར།།【པུ་ཤུ 栏杆,

楼上矮围墙 པུ་ཤུད།པུ་པུ་ཁུ་ཤུད།戴胜鸟 པུར་གྱིས་འཕུར་བ 倏尔飞去 པུར་

བv 飞翔】པུཎྜ་རཱི་ཀ་པི་པི་ལིང༌།།【པུཎྜ་རཱི་ཀ 白莲花 པུཎྜ 灰白色 པི་པི་ལིང

荜拨】པ་ཤི་པདྨ་པ་ལ་ཤ།།【པ་ཤི།པཀྵི། 把式(蒙语,意为老师、师傅,西藏

喇嘛到汉地传教后所得名号)པདྨ 莲花 པ་ལཱ་ཤ 甄叔迦树,紫梗树】

པུས་བཙུགས་པོག་པོར་ག་པུར་འཐུལ།།【པུས་མོ་བཙུགས་པ 跪下,膝着地 པུས་མོ

膝盖 པོག་པོར 香炉 པོག 香 པོར་པ།ཕོར་པ།碗 ག་པུར།ག་བུར།冰片,龙脑】

པར་

151
མའི་པོ་ཏི་པཎྜི་ཏ།།【པར་མ 印刷品,印本 པོ་ཏི 卷帙,书函 པཎྜི་ཏ 班智达,

精通五明的佛学家】ཟེ་པྲོག་པྲོག་ཞུ་འོག་པག་དང༌།།【ཟེ་པྲོག 锁簧；鸡冠

པྲོག་ཞུ 头饰；冕,冠 པྲོགn 尖,顶,上端 འོག་པག 腰带垂穗】པུར་ཁང་པར་

ཏང་པོ་ཉ་ལ།།【པུར་ཁང 殓尸亭,安放尸体的地方 པུར 尸体 པར་ཏང 緌

边坐褥(边如马鬃、铺于坐垫上面的长褥或方褥)པོ་ཉ་ལ།པོ་ཏ་ལ།布

达拉,持舟山】པུ་ས་ལ་དང་པུ་ཤེལ་རྩེ།།【པུ་ས་ལ 芫荽 པུ་ཤེལ་རྩེ 射干,樟脑

ྐུ
草 པུ་ཤེལ་ཙེ 有瓜石斛；射干草】པ་སངས་པྲ་ཕབ་པྲི་ཡང༌།།【པ་སངས 金

星期五 པྲ་ཕབ་པ 看圆光,圆光占卜 པྲ 圆光 པྲི་ཡངྐུ 唐古特青兰(药)】

星；

པགས་པ་ལག་པོད་པོ་ཟོས་ཀྱང༌།།【པགས་པ 皮,表皮 ལག་པོད 变工,换工 པོ་

ཟོས་ཀྱང 无论如何；不管耽搁多久 པོ་ཟོས་པ 耽搁得久】པར་གྱིས་འཕར་

སོགས་པ་རྐྱང་ངོ༌【པར་གྱི
།། ས་འཕར 突然飞腾】དཔག་ཚད་རྗེས་དཔག་དཔག་བྱ་

དཔོག།【དཔག་ཚད 由旬 རྗེས་དཔག 比量 དཔག་པ།དཔོག་པ།v 推测,衡量】

རྒྱལ་པོའི་དཔྱ་ཁྲལ་དཔྱང་ཐག་དཔྱངས།།【དཔྱ།ཁྲལ།赋税,徭役 དཔྱང་ཐག 吊索；

秋千 དཔྱང་བ།དཔྱངས་པ།v 悬挂】དཔག་མེད་དམག་དཔུང་དཔུ ང་བུ་ཆུང༌།།

【དཔག་མེད 无量 དམག་དཔུང 军队 དཔུང་བུ་ཆུང 步兵 དཔུང 军队,队伍】

དཔེར་ན་དཔེ་བྱད་དཔེ་ཆ་དཔེན【དཔེ
།། ར་ན 例如 དཔེ 例,喻；
范例,标准 དཔེ་

བྱད 随好 དཔེ་ཆ 书籍 དཔེན་པ 必需；爱惜,合意】རྣམ་དཔྱོད་རྟོག་དཔྱོད་

བརྟག་དཔྱད་དང༌།།【རྣམ་དཔྱོད 智慧 རྟོག་དཔྱོད 寻伺,寻思和伺察 བརྟག་

དཔྱད 观察,研究 དཔྱོད་པ།དཔྱད་པ།v 伺察,明辨】

རྗེ་དཔོན་སློབ་དཔོན་སེ མས་

དཔའ་ཆེ།།【རྗེ་དཔོན 人主,官长 སློབ་དཔོན 师长；轨范师,阿阇黎 དཔོན་

པོn 官,主人；
师长,老师 སེམས་དཔའ 勇敢；
勇识,菩萨】དཔྱིད་དུས་དཔྲལ་

བར་དཔྱི་མགོ་དཔྱོངས།།【དཔྱིད་དུས 春季 དཔྱིད་ཀ 春季 དཔྲལ་བ 额 དཔྱི་མགོ

152
髋骨,胯骨 དཔྱི 髋骨,胯,后臀 དཔྱོངསv 悬挂】ཤིང་ང་དཔུང་བཅད་དཔུང་

རྒྱན་དང༌།།【ཤིང་ང་དཔུང་བཅད 覆乳坎肩 དཔུང་རྒྱན 臂饰,臂环 དཔུང 肩

དར་དཔྱངས་དཔངས་མཐོ་དཔག་བསམ་ཤིང༌།།【དར་དཔྱངས 飘带 དཔངསn
膀】

高 度 དཔག་བསམ་ཤིང 如 意 树 】དཔའ་བོ་དཔའ་བའི་དཔང་པོས་དཔོད།།

【དཔའ་བོ 英雄,勇士 དཔའ་བn 勇气,勇敢 དཔང་པོ 证人,中证 དཔོད་པv

口述令人笔录】གསོ་དཔྱད་དཔྱིས་ཕྱིན་དཔྱས་མི་འདོགས།།【གསོ་དཔྱད 医疗

手术 དཔྱད 外治法 དཔྱིས་ཕྱིན་པ 彻底,到究竟 དཔྱིས 边际,末尾 དཔྱས་

འདོགས 责怪,归咎于人 དཔྱས་པv 讥毁,指责】དཔལ་ལྡན་དཔང་ལོ་དས་

འཕུལ་པའོ།།【དཔལ་ལྡན 具德 དཔལ 盛德 དཔང་བློ་གྲོས་བརྟན་པ 坚慧译师

ལོ་ཙཱ་བ 译师】ཕ་སྤད་སྤུན་ཟླ་སྤང་བྱ་སྤངས།།【ཕ་སྤད 父子 སྤད 儿子 སྤུན་ཟླ

兄弟,同辈亲戚 སྤུན 弟兄,同辈亲戚 སྤང་བྱ 所治,所断 སྤང་བ།སྤངས་པ།v

抛弃,戒除】སྤྲང་པོའི་སྤར་མོའི་སྤ་དབྱུག་སྤྲད།།【སྤྲང་པོ 乞丐 སྤར་མོ།སྦར་མོ།

爪,手足掌；一握,一把 སྤ་མ 刺柏 དབྱུག་པ 棍,棒 སྤྲད་པv 给予,交付】

སྤོས་སྤྲིན་སྤྲོ་སྤྲོས་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱོད།།【སྤོས 香 སྤྲིན 云,云彩 སྤྲོས་པ།སྤྲོ་བ།v 放射,

散射,外驰 ལོངས་སྤྱོད 财富,物资；受用,享用 སྤྱོད་པv 享受,受用】སྤང་

སྤོས་སྤར་སྤོར་སྤེན་སྤྱིལ་སྤྲོ།།【སྤང་སྤོས 甘松,甘松香 སྤར་བ།སྤོར་བ།v 点燃,烧

སྤེན་མ 柽柳,鞭麻 སྤྱིལ་པོ 茅屋,草舍 སྤྲོ་བv 高兴,愉快】སྤེན་ཏོག་སྤུག་གིས་

སྤུད་པས་སྤ།།【སྤེན་ཏོག 柽柳枝垒成的神垒；妇女头上的一种金银饰

品 སྤུག 冰珠石,寒宝石 སྤུད་པv 装饰,打扮 སྤ་བadj 美丽,雅致 v 装饰】

གནས་སྤར་བྱ་སྤུར་གཞན་དུ་སྤགས།།【གནས་སྤར 提升 སྤར་བv 升高,提起 སྤུར་

བv 使飞 སྤགས་པv 迁徙,迁移】མགོ་སྤུ་སྤྲུག་སྤྲུག་ཐགས་ཀྱི་སྤུན།།【མགོ་སྤུ 头

发 སྤུ 毛 སྤྲུག་སྤྲུག 抖动,反复摇晃 སྤྲུག་པv 抖,抖落 སྤུན 织物的纬线】

153
སྤེའུའི་གཅེས་སྤྲས་སྤྱད་དངོས་སྤེལ【སྤེ
།། འུ 小屋； 茎,干 གཅེས་
城角上的碉楼；

སྤྲས 珍惜,爱护 སྤྱད་དངོས 用具,物品 སྤྱད 工具,器具 སྤེལ་བv 发展,增添,

散布；混合】སྤ་མ་སྤྲུ་མ་སྤྲ་བ་སྤུངས།།【སྤ་མ 刺柏 སྤྲུ་མ 蕲艾、羌活、独

活等药的总名 སྤྲ་བ 火绒,艾绒 སྤུངས་པv 堆砌,积聚】

སྤྲ་ཆལ་སྤོད་དང་ཞོ་

སྤྲིས་སྤགས།།【སྤྲ་འཆལ 食盐；不中用,糊涂,不明事理 སྤོད 佐料,调味品

ཞོ་སྤྲིས 酪皮 སྤྲིས་མ 凝皮 ,浮膜(凝结在小便或奶汁表面上的浮

皮)སྤགས 揉和了的糌粑 སྤགས་མ 佐餐菜肴,下糌粑的菜肴】འཐབ་མོ་

སྤྲད་སྤྲོད་སྤྱོས་ནས་སྤྱུགས།།【འཐབ་མོ་སྤྲད་པ 交战 སྤྲད་པ།སྤྲོད་པ།v 值遇,会合

སྤྱོས་པv 责骂,指责,恐吓 སྤྱུགས་པv 放逐,流放】

སྤྱི་སྒོས་སྤེལ་མར་འཕྲིན་སྤྲིང་

སྤྲིངས།།【སྤྱི་སྒོས 总别,一般和个别 སྤྱི 共同,总共,一般 སྤེལ་མ 轮番替换,

更迭间杂 སྤྲིང་བ།སྤྲིངས་པ།v 寄出,传递】མུན་སྤྲུལ་སྤོང་བ་སྤོངས་སྤྱོད་པ།།

【མུན་སྤྲུལ 无知；瞎说 སྤོང་བ་པ 断行者,乞化 སྤོང་བ།སྤོངས་པ།v 抛弃,

戒除 སྤྱོད་པ་བ 弥曼差声论师(མཱིམདྷྡཀཿ),古印度一宗教派系】ཚུར་སྤྱོན་

དཀའ་སྤྱད་ཆོས་སྤྱོད་སྤོར།།【ཚུར་སྤྱོན 到这边来 སྤྱོན་པv 来到 དཀའ་སྤྱད 难

行,苦行 ཆོས་སྤྱོད 法行 སྤོར་བv 升高,增多】སྤྲོས་བྲལ་སྤྲུལ་པ་གཟའ་སྤེན་པ།།

【སྤྲོས་བྲལ 离戏,远离戏论 སྤྲོས་པn 戏论སྤྲུལ་པn 幻象,变化སྤེན་པ 土星；

星期六】གོས་སྤོ་ཆུར་སྤྱིངས་སྤྲ་ཚིལ་སྤྱིན།།【སྤོ་བv 改换,迁徙 སྤྱིངས་པv 使

沉没,淹 སྤྲ་ཚིལ 蜂蜡,黄蜡 སྤྱིན 胶】ཁེ་སྤོགས་སྤྱང་ཀི་སྤྲ་སྤྲེའུ།།【ཁེ།སྤོགས།利

润 སྤྱང་ཀི 狼 སྤྲ 猿 སྤྲེའུ 猴子】སྤྱང་པོའི་སྤོབས་པས་དགེ་མི་སྤྱོམ།།【སྤྱང་པོadj

聪明,伶俐 སྤོབས་པn 辩才；胆量；定准,把握 སྤྱོམ་པv 夸耀,自吹】སྤྱི་

བླུགས་ཁ་སྤུབ་རྒྱན་གྱིས་སྤྲས།།【 སྤྱི་བླུགས 军持,军荼利,净水小瓶(比丘常用

器物之一)སྤུབ་པv 覆,器口向下 སྤྲས་པv 装扮,修饰】

སྤྱི་བོ་རྡུལ་སྤྲུགས་རྡུལ་

154
གྱི་སྤབས།།【སྤྱི་བོ 头顶 སྤྲུགས་པv 抖,抖落 སྤབསn 积垢】སྤྱོད་པ་སྤ་བཀོང་རི་

ཡི་སྤོ།།【སྤྱོད་པn 行为 v 做,进行,修习 སྤ་བཀོང 慑服,使气馁 སྤོn 顶,尖

端】མིག་གི་སྤྱན་སོགས་སར་བཏགས་པའོ།།【སྤྱན 眼(敬)སྤྱན་པ 监视者；管

家】སྟག་ལྤགས་ལ་སོགས་ལར་བཏགས་པའོ།།【ལྤགསn 皮,表皮】

༼ཕ༽
ཕང་པར་ཕུན་ཚོགས་ཕུན་ཚུགས་ཤིང༌།།【 ཕང་པ།པང་པ། 怀 抱 , 怀 中 ཕུན་

ཚོགས།ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ།圆满 ཕུན་ཚུགས་པ 奠基 ཕུན 分,半指宽；基础,

根本】ཕྲུག་གུ་དང་ཕྲད་རྡུལ་ཕྲན་ཕྲ།།【ཕྲུག=ཕྲུ་གུ 幼童,幼崽 ཕྲད་པv 值遇,

接触,会晤 རྡུལ་ཕྲན 微尘 ཕྲན་བུadj 小的 ཕྲ་མོadj 细小】

བརྒྱ་ཕྲག་ཕྱང་ཕྲུལ་

ཕྱལ་ཕྱང་ངེ༌།།【བརྒྱ་ཕྲག 成百 ཕྲག 次,组 ཕྱང་བ།འཕྱང་བ།v 悬,垂 ཕྲུལ་པv

垂下,悬垂 ཕྱལ 肚,腹(敬)ཕྱང་ངེ་བ 悬垂摇摆状】ཕྱུག་པོའི་ཕྱིར་དུ་ཕྱོགས་

བཅུར་ཕྱིན【ཕྱུག་པོ
།། 富人,多财的人 ཕྱིར 因由,缘故 ཕྱོགས་བཅུ 十方 ཕྱོགས

方向 ཕྱིན་པv 行走,去来】ཕྱག་དར་ཕྱི་སའི་ཕྱེ་མ་ཕྱེ།།【ཕྱག་དར 垃圾；旗

帜 ཕྱི་ས 粪便 ཕྱེ་མ 粉末】ཕྱྭ་མཁན་ཕོངས་པས་ཕྱིང་རུལ་ཕྱར།།【ཕྱྭ་མཁན 卜

卦者 ཕྱྭ 卦象；福气,运气 ཕོངས་པv 匮乏,短缺 n 贫穷；穷人 ཕྱིང་བ 毡

རུལ་བv 腐烂,朽败 ཕྱར་བv 举起】ཕྱི་བདར་གྱིས་ཕྱིས་ཕྱགས་མས་ཕྱགས།།【 ཕྱི་

བདར 擦拭,打扫 ཕྱི་བ 擦拭 ཕྱིས་པv 擦拭 ཕྱགས་མ 扫帚 ཕྱགས་པv 扫除,

拂拭】ནམ་ཕྱེད་ཕྱེན་གཏོང་ཕྱི་རྡོ་ཕང༌།།【ནམ་ཕྱེད 夜半 ཕྱེད་ཀ 一半 ཕྱེན 屁

ཕྱི་རྡོ 解便后用以代替手纸的石头；反身向后抛掷的石头 ཕང་

བ།འཕེན་པ།v 投掷,扔】དབང་ཕྱུག་དབུགས་ཕྱུང་སྒོ་ཕྱེ་ནས།།【དབང་ཕྱུག 自在,

有权势；大自在天 དབུགས་ཕྱུང 安慰；呼气 ཕྱུང་བv 排出,发出,拔,

抽,吐 ཕྱེ་བv 分开,打开】ཕྱགས་ལྷམ་ཕྲན་ཚེགས་ཕྲེང་བ་ཕྲོགས།།【ཕྱགས 鞋

155
(敬)ཕྲན་ཚེགས 烦杂,琐碎 འདུལ་བ་ལུང་ཕྲན་ཚེགས《律杂事》,全名《根

本说一切有部毗奈耶杂事》ཕྲེང་བ 鬘,串,队列；念珠 ཕྲོགས་པ 强取,

抢劫】ཕྲ་མེན་ཕྲིན་ལས་ས་ཕྱོད་ཆེ།།【ཕྲ་མེན 非人,鬼神 ཕྲིན་ལས 事业,功业

ས་ཕྱོད།ས་ཆོད།进度,势头】ཕྱུགས་ཀྱི་ཕྲུ་མ་ཕྱེ་མ་ལེབ།།【ཕྱུགས 反刍家畜 ཕྲུ་མ

衣胞,胎盘 ཕྱེ་མ་ལེབ 蝴蝶,飞蛾】ཕྲུ་བའི་ཕྱིར་ཕྱུང་ཕྱག་གིས་ཕྱོར།།【ཕྲུ་བ 陶

器,瓦罐 ཕྱིར 往后,往外 ཕྱག 手(敬)ཕྱོརv 悬挂,举起】

སྨིན་ཕྲག་ཕྱག་འཚལ་

཈ིན་མཚན་ཕྱད།།【སྨིན་ཕྲག 两眉中间ཕྲག 中间,空隙 ཕྱག་འཚལ་བ 顶礼 ཕྱག

敬礼,礼节 ཈ིན་མཚན་ཕྱད་པ 昼夜不断 ཕྱད་པ 常常,继续不断】

ཕྲ་མ་ཕྲག་

དོག་ཕྲག་པ་ཕྲལ།།【ཕྲ་མ 离间语,谗言 ཕྲག་དོག 嫉妒 ཕྲག་པ 肩膀 ཕྲལ་བv

拆散,分开】ཕྱིན་ཆད་ཡིད་ཕྱུང་སུན་ཅི་ཕྱིན།།【ཕྱིན་ཆད 今后,从今以后 ཡིད་

ཕྱུང་བ 厌恶,使人心生反感 སུན་ཅི་ཕྱིན (རང་གིས་རང་ལ་སུན་འབྱིན་པའམ་

སྐྱོན་བཏོན་པ་དང་།གཞན་ལ་སུན་ཅི་ནུས་འབྱིན་པའམ་སྐྱོན་ཅི་ནུས་བཏོན་པ།) 】

ཕྱིར་འབྲང་ཕྱིར་ཕྱོགས་ཕྱིན་ཅི་ལོག།།【ཕྱིར་འབྲང་བ 尾随,后面跟着走 ཕྱིར 往

后,往外 ཕྱོགས་པv 朝向,对着；进入 ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ 颠倒,错误】མི་ཕམ་

ཚིག་ཕྲད་རྣམ་དབྱེ་ཕྱེད།།【མི་ཕམ་མགོན་པོ 弥勒菩萨 ཕམ་པv 失败 ཚིག་ཕྲད

连接词 ཕྲད་པv 值遇,接触 རྣམ་དབྱེ 判位词,格,啭声；差别 ཕྱེད་པv 分

辨,显出差别】ཕྲུ་མ་ཕྱར་གཡེང་ཕ་རྐྱང་ངོ༌།།【ཕྲུ་མ 军营；宫殿 ཕྱར་གཡེང

心思散乱】གཞན་ལ་འཕྱ་འཕྱས་འོ ད་འཕྲོ་འཕྲོས།།【འཕྱ་བ།འཕྱས་པ།v 讥毁,

指责,詈骂 འཕྲོ་བ།འཕྲོས་པ།v 放射,喷出,发出,照射】འཕྱི་བ་འཕྱེ་བོ་དུས་

འཕྱི་འཕྱིས།།【འཕྱི་བ 旱獭,土拨鼠,雪猪子 འཕྱེ་བོ 蹒跚而行；爬行者,

跛腿 འཕྱི་བ།འཕྱིས་པ།v 晚,迟】རྣམ་འཕྲུལ་སྒྱུ་འཕྲུལ་མདའ་འཕེན་འཕངས།།

【རྣམ་འཕྲུལ 变化,幻变 སྒྱུ་འཕྲུལ 幻化 འཕྲུལ་བv 幻化,变幻 འཕེན་

156
པ།འཕངས་པ།v 投掷,发射】ནམ་འཕང་ཁྲི ་འཕང་གོ་འཕང་འཕྲོག།【ནམ་འཕང

虚空高度 ཁྲི་འཕང 座位高度；高座 གོ་འཕང 果位,地位 འཕངn 高度

འཕྲོག་པv 强 取 , 抢 劫 , 掠 夺 】མཚོ་འཕྱུར་དུང་འཕྱུར་ལམ་འཕྱུག་འཕྱུགས།།

【འཕྱུར་བv 冒起,喷出,涨溢 དུང་འཕྱུར།དུང་ཕྱུར།亿 འཕྱུག་པ།འཕྱུགས་པ།v

错误,错乱】སྙིང་འཕྱོའི་འཕྱོན་མས་ཕྱེ་འཕྱར་འཕངས།།【སྙིང་འཕྱོ 感情冲动,

心不平静 འཕྱོ་བv 心不安定འཕྱོན་མ娼妇,妓女 འཕྱར་བv 簸扬】

འཕོངས་

ཀྱི་འཕག་འཕག་མགོ་ཐུམ་འཕུར།།【འཕོངས 臀部 འཕག་འཕག 蹦蹦跳跳 འཕག་

པv 上升；跳跃 ཐུམ་པོ 小包裹 འཕུར་བv 搔,抚摸,搓揉；飞行】འཕོང་

གིས་གཞན་འཕམ་འཕལ་ཀ་འགྲིག【འཕོ
། ང 箭法,射箭的技巧 འཕམ་པv 失败

འཕལ་ཀ 图画,花纹；拼合处,拼缝 འགྲིག་པv 合适,吻合】འཕྱན་ཞིང་འཕྱོ་

ལྡིང་དར་འཕྱར་འཕྲལ།།【འཕྱན་པv 漂泊,流浪 འཕྱོ་ལྡིང 翱翔,盘旋 འཕྱོ་བv

浮动,翱翔 དར་འཕྱར་བ 扬旗 འཕྱར་བv 悬挂,举起 འཕྲལ 迅速,立刻；

眼前,临时】འཕྲིན་འཕྲོད་འཆི་འཕྲས་སེམས་ལ་འཕྲེང༌།།【འཕྲིན།ཕྲིན།口信,消

息 འཕྲོད་པv 收到,到手 འཆི་འཕྲས་རྒྱག་པ 垂死挣扎,死时痛苦难忍而手

脚抽搐 འཕྲེང་བv 怀念,思念】འཕྲལ་བ་སྐྲ་འཕྱིངས་ཕྱག་དར་འཕྱག།【འཕྲལ་

བ།དཔྲལ་བ།额 སྐྲ་འཕྱིངས 头发乱蓬蓬地粘结成毡片 འཕྱིངས་པv 毛发粘

合在一起 ཕྱག་དར 渣滓,垃圾 འཕྱག་པv 擦拭,扫除】འཕྱང་དང་འཕྱེ་བ་

འས་འཕུལ་ཕའོ།།【འཕྱང་བv 悬,垂着,吊着 འཕྱེ་བv 行走】

༼བ༽
བླ་མའི་བླ་ན་བླ་བྲེ་བྲེས【བླ་མ
།། 喇嘛,上师 བླn 上,优,高 བླ་བྲེ 宝盖,华盖 བྲེས་

པv 挂,悬挂】བྱམས་པས་བྱད་བྱུར་བྱབས་པས་བྱེར【བྱམས་པv
།། 慈爱 n 情人；

慈氏,弥勒菩萨 བྱད་ཀn 诅咒,厌胜 བྱུརn 恶运,灾难,祸殃 བྱབས་པv 扫

157
除,擦拭,消除,禳灾 བྱེར་བv 逃走,分散；遍布】བྲེ་ཡི་བྱེ་མས་བྲབས་པས་

བྱང༌།།
【བྲེ 升(量谷物的量具)བྱེ་མ 沙 བྲབས་པv 抛洒,鞭打 བྱང་བv 清净,

除净；熟练,精通】བྲན་གཡོག་བྱེས་བྱོན་བྱུག་པ་བྱིན།།【 བྲན།གཡོག 奴仆 བྱེས་

པn 外乡的寄居处,他乡 བྱོན་པv 来,抵达 བྱུག་པ 器物表面的涂料,化

妆涂香 བྱིན་པv 给予,赐予,布施】བྱིས་པས་བྱ་རའི་བྱ་བ་བྱོས།།【བྱིས་པ 孩

凡夫 བྱ་ར 侦查,守望 བྱ་བn 工作,事情 v 做,作 བྱོསv 做,作；

童； 倾倒】

བྲམ་ཟེ་བྲག་རིའི་བྱང་དུ་བྱོལ།།【བྲམ་ཟེ 婆罗门,梵志 བྲག་རི 石山 བྲག 岩石

བྱང 北方 བྱོལ་བv 让开,躲避】བྱ་བྱིའུ་བྱི་བ་བྱི་ལའི་བྱད།།【བྱ 鸟 བྱིའུ 小鸟,

雀 བྱི་བ 鼠 བྱི་ལ 猫 བྱདn 脸,面容； 形式,姿态】བྱོལ་སོང་བྲང་འགྲོའི་

器具；

བྲང་བྱིལ་བྱིལ།།【བྱོལ་སོང 走兽,旁生 བྲང་འགྲོ 蛇 བྲང 胸膛 བྱིལ་བྱིལ 抚摸,

顺抹,向一方缓缓抹拭状】བླ་གབ་བླ་གོས་བླུས་ཀྱང་བླ༑༑【བླ་གབ 屋顶,顶

上的掩盖物 བླ་གོས 上衣,七衣 བླུས་པv 赎回,赎买 བླadv 甘愿,宁可】

བླུན་པོ་འདམ་བྱིང་བློ་བློང་བློང༌།།【བླུན་པོ 愚人 བྱིང་བv 沉入,沉陷 བློ 心识

བློང་བློང 昏沉；惊慌,紧张 བློང་བv 昏沉,神志不清】བྲོ་ནད་ཐབས་བྲལ་བྲོ་

བོར་བྲོས།།【བྲོ 疾病；誓言 ཐབས་བྲལ 没办法 བྲལ་བv 分离；没有 བྲོ་བོར་

བ 发誓 བྲོས་པv 逃走】བྱན་མོའི་བྱི་བོར་རང་བྱན་ཆུད།།【བྱན་མོ 女厨师 བྱི་བོ

奸夫,淫人妻女者 རང་བྱན་ཆུད་པ 了解,通达,熟练】བྱག་མཁན་བྲོ་གར་བྱེ་

བས་བྲེལ།།【བྱག་མཁན 弓箭手；舞蹈者 བྲོ་གར 舞蹈,歌舞,戏剧演奏 བྲོn

舞蹈 བྱེ་བn 千万,俱胝 v 开,分开 བྲེལ་བ 忙碌,不空闲】སོས་བླད་ཆུ་བླུད་

ཟས་བྲིམས་བྲོད【བླད་པv
།། 吮舐,咀嚼,啃 བླུད་པv 给与饮料,喂水 བྲིམས་པv

散发,分配,献上 བྲོད་པadj 快乐 v 玩耍】བྱ་ནའི་ཡོ་བྱད་བྱུར་བུར་བླུགས།།

【བྱ་ན 蔬菜食品 ཡོ་བྱད 资具,器物,用具 བྱུར་བུadj 满满的,充满 བླུགས་

158
པv 注入,放进】ད་བྱིད་རོ་བྲོ་བྲ་བའི་བྲུན།།【ད་བྱིད 蛤蚧,水蜥蜴,大云虎

རོ་བྲོ་བ 味美,有味道 བྲོ་བv 生起,感受；欲,想要 n 气味；味道 བྲ་བ

无尾地鼠 བྲུན 粪,屎】དོང་བྲུབས་ཆུ་བྲུག་བྲུ་བ་ཚ།།【དོང་དུ་བྲུབས་པ 埋入坑

中 བྲུབས་པv 埋,掩盖 བྲུག་པv 涨满,盈溢 བྲུ་བ་ཚ་བ 肚饿 བྲུ་བ 肚子】

གོས་

བྱེར་བཙོ་བླག་གོས་ཀྱིས་བྱིབས།།【བྱེར་བ 低劣,差 ,不好(དམན་པའམ་ཞན་པ་

དང་ངན་པ)བཙོ་བླག 染料 བྱིབས་པv 覆盖,遮蔽】བླ་ཚེ་བྱང་བུར་བ་བླ་བྱུགས།།

【བླ་ཚེ 寿命 བླ 魂 ཚེ་སྲོག་བླ་གསུམ 寿命魂 བྱང་བུn 牌子,板片,标签 བ་བླ

石黄,信石,砒石 བྱུགས་པv 涂抹】ཁས་བླངས་བླ་ཐབས་ས་བླས་ཁྱེར།།【ཁས་

བླངས 答应,承认,保证 བླངས་པv 拿来,接受 བླ་ཐབས 忽然 ས་བླ 空间,天

上】བློ་བྲིད་བླ་དྭགས་ཡི་གེར་བྲིས།།【བློ་བྲིད 诱骗 བྲིད་པv 欺骗,哄骗 བླ་དྭགས

别名,异名；命名 བྲིས་པv 写,画,记录】སྤུ་བྱི་ཆ་བྱད་གཟི་བྱིན་བྲི།།【བྱི་བv

毛发等脱落,剥落 ཆ་བྱད 装束,服饰 གཟི་བྱིན 光荣,威严 བྲི་བv 减退,

减少】བྱི་བཞིན་བྲ་཈ེར་བྲ་ཕྱེ་བྱོ།།【བྱི་བཞིན 女宿(二十八宿之一)བྲ་཈ེར

胃宿(二十八宿之一)བྲ་བོ 荞麦 ཕྱེ་མ 面,粉,细末 བྱོ་བv 倾倒,注入,转

移】བྱུག་རིས་བྱ་བའི་བྱེ་བྲག་ལ།།【བྱུག་རིས 序列,次序 བྱ་བ 所谓；事情 བྱེ་

བྲག 差别,分支,分别】རྒྱལ་བློན་བློ་མིག་བདེ་བླག་བྱེད།།【རྒྱལ་བློན 君臣 བློན་

པོ 大臣 བློ་མིག 慧眼བདེ་བླག 容易,顺利 བྱེད་པv 做,作,从事】

བླང་དོར་བློན་

འདེབས་བླ་བོ་ལ།།【བླང་དོར 取舍 བླང་བv 拿来,接受 བློན་འདེབས 从旁商

议,建议 བློནn 商议 བླ་བོ n 言谈,话语】

རབ་བྱུང་སྐྲ་བྲེགས་རྣ་བ་བླགས།།【རབ་

བྱུང 出家人；胜生,胜生周(藏历六十年周期之名)རབ་ཏུ་བྱུང་བ 出家

人；出家 བྱུང་བv 获得,出现,生起 བྲེགས་པv 截断,裁剪,剃 བླགས་པv

倾听,谛听】ལྟོ་གོས་བྲེང་བྲེང་བྱ་དགར་བྱིན།།【བྲེང་བྲེང 低劣,简陋,普通 བྱ་

159
དགའn 奖赏,物质奖励】སྨན་བླ་བྱང་ཆུབ་བླ་ན་མེད།།【སྨན་བླ 药师佛 བྱང་

ཆུབ 菩提,觉；熟悉,通达 བླ་ན་མེད་པ 阿耨多罗(ཨནུཏྟརཿ),无上】བྱིན་

རླབས་བྱུ་རུ་བ་རྐྱང་ངོ༌།།【བྱིན་རླབས 加持 བྱིནn

加持力,灵验 བྱུ་རུ།བྱི་རུ།珊瑚】དབྱེན་དང་དབྱེ་བྲལ་ཆོས་དབྱིངས་དབྱིབས།།

【དབྱེན་པ 挑拨,离间 དབྱེ་བྲལ 无差别 དབྱེ་བn 差别,类别 ཆོས་དབྱིངས 法

界 དབྱིངས 界,范围；本性 དབྱིབས 形状】དབྱེར་མེད་དབུ་མ་དབུང་དང་

དབུས།།【དབྱེར་མེད 无差别 དབུ་མ།དབུང་།དབུས།中间,中央 དབུ་མ 中观；

中脉】དབྱུ་གུ་དབྱིག་པ་དབྱུག་པ་དབྱུགས།།【དབྱུ་གུ 小棍 དབྱིག་པ།དབྱུག་པ།

棍,棒 དབྱུག་པ།དབྱུགས་པ།v 抛掷,挥舞,打击；抛弃,丢开】རྫིང་དབོལ་ཆུ་

དབོ་སྐར་མའི་དབོ【དབོ
།། ལ་བv 泼出,泼水 དབོ་བv 泼出,倒出 དབོ 翼宿(二

十八宿之一)】ཕྱིར་དབྱུང་སུན་དབྱུང་མཚོན་གྱིས་དབུག།【དབྱུང་བv 拔,使

出,发出 སུན་དབྱུང 破斥 དབུག་པv 凿穿,戳穿】དབུལ་པོས་དབུགས་དབྱུང་

ནོར་མི་དབྲོག【དབུལ་པོ
། 穷人 དབུགས་དབྱུང 呼气,吐气 དབུགས 气息,呼吸

之气 དབྲོག་པv 强取,掠夺】ཚོན་དབྱི་དབྱིག་མོ་དབྱིག་དབྱིག་དབུར།།【དབྱི་བv

抹掉,擦去 དབྱིག་མོn 颜料粉末 adj 细腻,柔滑 དབྱིག་དབྱིག 研磨颜料、

墨汁等所发声音 དབུར་བv 磨细；磨光,磨平】དབོན་པོས་དབྱངས་དབུལ་

སྨ་མི་དབབ།།【དབོན་པོ 孙子；侄,甥；贵族与活佛之侄、孙 དབྱངས 曲

调,音韵 དབུལ་བv 缺乏；呈上,献上 སྨ་དབབ 贬低,侮辱】དབྱིག་ག཈ེན་

དབུ་ལ་གདུགས་ཀྱང་དབུབ།།【དབྱིག་ག཈ེན 世亲,天亲(六庄严之一)དབུ 头,

顶 ( 敬 )དབུབ་པv 支 撑 , 架 起 】དབང་བསྐུར་བྱིན་དབབ་གཏན་ལ་དབབ།།

【དབང་བསྐུར 灌顶,授权 དབང་ཆ 权力,权势 གཏན་ལ་དབབ 决定,规定

དབབ་པv 降下,卸下,放倒；确定】ལུང་དབོག་ཁུར་དབོག་དབེན་སར་དབྲལ།།

160
【ལུང 佛经,教言 དབོག་པv 给与,传授 དབེན་ས 僻静处 དབེན་པn 幽静

处,空闲处 དབྲལ་བv 分开,分离； དབང་ཕྱུག་དབང་ལྡན་དབང་

撕烂,扯破】

ཐང་དབྱར།།【དབང་ཕྱུག 自在,有权势；大自在天 དབང་ལྡན 有权势；

东北隅 དབང་ཐང 权势,权力 དབྱར་ཁ 夏季】དབང་པོ་དབྱིག་མང་དཔྲལ་

དབྱེས་ཆེ།།【དབང་པོ 根,器官 དབྱིག 珍宝,矿产珠宝类总名 དབྱེས 间隔,

面积】དབའ་རླབས་དབུ་བ་སྐྱོན་གྱིས་དབགས།།【དབའ་རླབས 波浪 དབའ 波

涛 དབུ་བ 水泡 དབགས་པv 沾染,染上缺点、颜色、污垢等】དབྲེ་བཙོག་

ཁ་དབྲི་ཞེ་སའི་དབའ།།【དབྲེ་བཙོག 污秽,肮脏 དབྲེ་བadj 污秽,坏 དབྲི་བv

减少,缩减 དབའ 是的】དབལ་ནི་ཤ་཈མས་རྩེ་དྲོད་ཏོག【དབལn

། 顶,尖端；

体态 ཤ་཈མས 体态,形态】ཞ་཈ེའི་དབྱར་འདབ་དས་འཕུལ་བའོ།།
火力,热力；

【ཞ་཈ེ 铅,锡 དབྱར་འདབ 放置钵盂等的底座】རབ་འབྱམས་འབྱམས་ཀླས་

འབྱུང་བཞི་འབྲུག།【རབ་འབྱམས 广大无边；一大数名 རབ་འབྱམས་པ 西

藏寺院中的一种学位 འབྱམས་ཀླས་པ 无边,无限 འབྱམས་པadj 众多,无

边 འབྱུང་བ་བཞི 四大种(地水火风)འབྱུང་བn 大,大种 v 获得,出现,生

起 འབྲུག 雷；
龙】འབྲལ་མེད་དང་འབྲེལ་འབྲས་བུ་འབྲུ།།【འབྲལ་བv 分离 འབྲེལ་

བv 关连,连结 འབྲས་བུ 果,果实,果报 འབྲུ 谷物,粮食；粒,颗】འབྲིང་པོ་

འདམ་འབྱིང་འབྲུམ་ནད་འབྱང༌།།【འབྲིང་པོadj 中等,居中者 འབྱིང་བv 沉入,

沉陷 འབྲུམ་པ 天花病 འབྱང་བv 清净,净除；精通,练达；腹泻】འབྲོག་

གི་འབྲི་འབྲོང་རུས་ཀྱི་འབྲོམ།།【འབྲོག 荒原,旷野 འབྲོག་པ 牧民 འབྲི 母牦牛

འབྲོང 野牛,野牦牛 འབྲོམ 种氏(一氏族名)】འབྱུང་འགྱུར་ཚེ་འབྱིད་འདྲེད་

པའི་འབྱིད【འབྱུང་འགྱུར
།། 未来,将来 ཚེ་འབྱིད་པ 度日,度过人生 འབྱིད་པv

擦去；滑倒；度日】སྐྲ་འབལ་འབེལ་གཏམ་སྒོ་འབྱེ་འབྱེད།།【འབལ་བv 拔,

161
扯 འབེལ་གཏམ 漫谈；
良言 འབེལ་པོadj 多,充足 སྒོ་འབྱེ་བ 门开着 འབྱེ་བv

开,启,散 སྒོ་འབྱེད་པ 打开门 འབྱེད་པv 揭开,分开】འབྲས་ཆན་ལྕེས་འབྱོག་

ཆང་འབྱོ་འབྱངས།།【འབྲས་ཆན 米饭 འབྲས 稻,米 འབྱོག་པv 舐,舔 འབྱོ་བv

倾倒,注入,从一器到另一器 འབྱངས་པv 精通,熟习；腹泻】འབྲོམ་སྟོན་

འབྱོན་དུས་འབྲོས་ཤིང་འབྲང༌།།【འབྲོམ་སྟོན་པ 仲 敦 巴 ( 即 འབྲོམ་རྒྱལ་བའི་

འབྱུང་གནས,噶当派开山祖师)འབྱོན་པv 来,抵达 འབྲོས་པv 逃走 འབྲང་

བv 跟随】འབྲུབ་ཁུང་ཁ་འབྱེད་འབྱོལ་ཞིང་འབྱེར།།【འབྲུབ་པv 埋,掩盖 ཁ་

འབྱེད་པv 打开,分开 འབྱོལ་བv 让开,躲避 འབྱེར་བv 逃走,分散】མཚང་

འབྲུའི་ཚིག་འབྱིན་ཚོན་འབྱུག་འབྱོངས།།【མཚང་འབྲུ་བ 揭发过失 འབྲུ་བv 凿,

挖；揭发 འབྱིན་པv 拔,使出,发出 འབྱུག་པv 涂抹 འབྱོངས་པv 精通,熟

习】ཁ་འབྲི་ཆུ་འབྲུབ་སྦྱར་བའི་འབྱར།།【འབྲི་བv 减退,减少 འབྲུབ་པv 涌,

冒出,涨溢 འབྱར་བv 粘合,粘贴,集聚】འབྱུང་པོའི་འབྱོར་བ་འས་འཕུལ་

བའོ།།【འབྱུང་པོ 部多(བྷཱུཏཿ)：有情,众生；魔鬼 འབྱོར་བv 到达,收到；

相应】ཁྱི་རྦད་རྦབ་སྒྲིལ་ཁ་རྦད་ཆེ།།【རྦད་པv 嗾使,差使 རྦབ་སྒྲིལ་བ 放礌石

རྦབn 陡坡；礌石,从悬崖等处滚下的巨石 རྦདn 夸张,夸大】རྦ་ཀློང་སྐྱ་

རྦབ་སྐྲ་རྦད་རྦོད།།【རྦ་ཀློང 波涛 རྦ 波浪 སྐྱ་རྦབ 浮肿 རྦད་རྦོད 蓬松,毛发乱

成一团】རྦོད་མ་སྐྱེལ་སོགས་རར་བཏགས་བའོ།།【རྦོད་མ་སྐྱེལ་བ 放咒,诵恶咒

害人 རྦོད་མ 恶咒】ལྦུ་བ་ལྦ་བ་ལར་བཏགས་བའོ།།【ལྦུ་བ 水泡,泡沫 ལྦ་བ 赘

疣,项瘿(颈部甲状腺肿大形成的肉疣)】ནོར་སྦྱིན་གནོད་སྦྱིན་སྦྱིན་བདག་

སྦྲོན།།【སྦྱིན་པv 给予,布施,赐予 གནོད་སྦྱིན 药叉,夜叉 སྦྱིན་བདག 施主,

檀越；主人 སྦྲོན་པv 呼唤,招引,召请】སྦུན་པ་སྦངས་དང་སྦང་མས་སྦངས།།

【སྦུན་པ 谷壳,糠秕 སྦངས 马粪 སྦང་མ 酒糟,渣滓 སྦངས་པv 浸泡】སྦུག་

162
ཏུ་ནོར་སྦ་སྦས་སྦོས་སྦེད།།【 སྦུགn 管,孔穴；里面,内部 སྦུག་མadj 最里面 སྦ་

བ།སྦས་པ།སྦོས།སྦེད་པ།v 隐藏,掩盖】཈ིས་སྦྲག་སྦྲ་འབུབས་སྦྲེལ་ནས་སྦྱར།།【཈ིས་

སྦྲག 二合,双联 སྦྲག་པv 合并,结合 སྦྲ་འབུབས 撑帐篷 སྦྲ 牛毛帐篷；粗

毛布,粗牛毛织品 འབུབས་པv 支撑,架起 སྦྲེལ་བv 连接,结合 སྦྱར་བv 连

接,组合】སྦྲེས་ནས་སྦུར་མར་མེ་སྦར་སྦོར།།【སྦྲེས་པv 冻馁,饥寒 སྦུར་མ 乱草,

剩草料,糠秕碎草 སྦར་བ།སྦོ ར་བ།v 点燃】ཆུས་སྦྲུས་ཟས་སྦྲུས་ཕྱོགས་གཅིག་

སྦོམས།།【སྦྲུས་པv 拌和,揉和 སྦོམསv 聚集；捆束；混杂】སྦྲུམ་མ་ལྟོ་སྦོས་

སྲོག་ཆགས་སྦྲེ།།【སྦྲུམ་མ 孕妇；荡妇 སྦོས་པv 膨胀,肿胀 སྦྲེ།དབྲེ།沙狐】ཕྱག་

སྦལ་གྲོག་སྦུར་སྦལ་པ་སྦྲུལ།།【ཕྱག་སྦལ 监狱,地牢 སྦལ 坑,地洞 གྲོག་སྦུར 蝼蚁,

蚂蚁 སྦུར་པ 有甲壳的虫类 སྦལ་པ 蛙,蛤蟆 སྦྲུལ 蛇】གྲོགས་སྦྲན་སྦུངས་སྐྱེད་

སྦུད་པའི་སྦུབས།།【སྦྲན་པv 呼唤,召请 སྦུངས་སྐྱེད 努力,发奋 སྦུངས་པv 奋

勉,勤奋 སྦུད་པ 皮火筒,生火时所用鼓风皮囊 སྦུབསn 孔,穴,管,筒,中

空】སྦྱིག་མོར་སྦྱིག་ཅིང་སྦེ་ག་སྦྱོར༌།།【སྦྱིག་མོadj 赤身裸体 སྦྱིག་པv 滑倒,摔

倒 སྦེ་ག 角力,摔跤 སྦྱོར་བv 连接,组合】སྦྱག་ཚེ་ལུས་སྦྲིད་སྦ་འཁར་སྦོམ།།

【སྦྱག་པ 枯瘦,瘦削 སྦྲིད་པv 麻木；

打喷嚏 སྦ་འཁར 藤子手杖 སྦ 藤 སྦོམ་

པོadj 粗大】ཤ་སྦྲང་སྦྲང་མ་སྦྲང་དང་སྦྲགས།།【ཤ་སྦྲང 苍蝇,牛虻 སྦྲང་མ 蜜

蜂 སྦྲང་བུ 双翅类和膜翅类昆虫总名,包括蝇、蜂、蚊等 སྦྲགས་པv 合

并,结合】སྦེད་བྱེད་གསེར་སྦྲམ་ས་ལེ་སྦྲམ།།【 སྦེད་བྱེད 石头；娼妓 གསེར་སྦྲམ

金块 སྦྲམ་བུ 长方块状物 ས་ལེ་སྦྲམ(金、铜)纯净,无杂质】སྦྱོར་བ་སྦྱང་བྱ་

སྦྱོང་བྱེད་སྦྱངས།།【སྦྱོར་བ 方法,方便,准备,加行；道理,正确理由；交

媾；修行 སྦྱང་བ།སྦྱོང་བ།སྦྱངས་པ།v 效法,学习；净治,清洁】དགེ་སྦྱོང་གསོ་

སྦྱོང་གཙང་སྦྲ་སྦྱོར【དགེ
།། ་སྦྱོང 室罗摩拏(ཤྲམཎཿ),沙门,修善 གསོ་སྦྱོང 布萨,

163
说戒,长净 གཙང་སྦྲ 洁净,卫生】འདོམས་ཀྱི་སྦ་བ་སར་བཏགས་བའོ།།【སྦ་བ

私处,生殖器】

༼མ༽

རོ་མྱགས་མྱག་མྱོག་ནགས་མྱུལ་མྱུར།།【རོ་མྱགས 腐尸,尸烂如泥 མྱགས་པv 腐

朽,溃烂 མྱག་མྱོག 肮脏；不清醒 མྱུལ་བv 寻找；漂泊 མྱུར་བ 迅速】

཈མས་

མྱོང་མྱུ་གུའི་རོ་མྱང་མྱོས།།【཈མས་མྱོང 经验,体会 མྱོང་བ།མྱང་བ།v 感受；尝

མྱུ་གུ 芽,幼苗 མྱོས་པv 醉；沉醉】མྱང་འདས་མྱང་མྱང་མྱུག་མྱུག་དང༌།།【མྱང་

འདས།མྱ་ངན་ལས་འདས་པ།涅槃 མྱང་མྱང 细长；弯曲；坐的姿势 མྱུག་མྱུག

མྱ་ངན་མྱ་ངམ་མ་རྐྱང་ངོ༌【མྱ་ངན
闪动,摇动探头探脑】 །། 愁苦,忧伤 མྱ་ངམ་

ཐང 荒漠,旷野】
དམག་གི་཈ེས་དམིགས་དམངས་རིགས་དམན།།【དམག 军队；

军事,战争 ཈ེས་དམིགས 过失,弊端 དམངས་རིགས 杂役,戍陀罗(古印度

四种姓之一)དམངས 平民；众人 དམན་པadj 低；下劣 v 缺少】དམེ་

པོ་དམུས་ལོང་དམིགས་བུ་མེད།།【དམེ་བོ།རྨེ་བོ།同姓相杀的男子 དམུས་ལོང 天

生的盲人 དམིགས་བུ 导盲者,引导盲人者】དམུ་རྒོད་དམུ་ཆུ་འདྲེ་སྲིན་དམུ།།

【དམུ་རྒོད 野蛮,粗暴；暴躁,急躁 དམུ་ཆུ 水肿 དམུ 粗暴,凶狠；水肿

鬼】བློ་དམུན་དམུས་བྱུང་བུ་གའི་དམིག།།【དམུན་པ 愚人,愚痴 དམུས་བྱུང 灰

心,厌烦 བུ་ག 孔,穴,窟窿 དམིག 孔,穴】གཙང་དམེ་འཛུམ་དམུལ་དམིགས་པ་

གཏོད།།【གཙང་དམེ།གཙང་རྨེ། 净秽 དམེ 污秽,肮脏 འཛུམ་དམུལ 微笑状,含

笑状 དམུལ་བv 微笑,含笑 དམིགས་པv 缘取,想着；

看见 n 对境,所缘；

旁侧】ལག་དམར་ཁ་དམར་ཁ་དོག་དམར།།【ལག་དམར 屠户；凶手 ཁ་དམར

预言,指点吉凶；保证,担保 དམར་པོ 红色】཈མས་དམས་དམོ ད་བཙུགས་

དམོད་པ་འདོར【཈མས་དམས་པ
།། 衰退 དམས་པ 衰退,衰败 དམོད་པ་བཙུགས་

164
པ།དམོད་པ་འདོར་བ།厌胜,诅咒别人愿其遭殃 དམོད་པv 詈骂,咒骂 n 恶

愿,恶咒】དམྱལ་བ་གནས་དམའ་དམིགས་བསལ་དང༌།།【དམྱལ་བ 地狱 དམའ་

བadj 低,矮 དམིགས་བསལ 特殊,例外】མྱུག་མྱུག་དམྱུགས་སོགས་དས་འཕུལ་

མའོ།།【དམྱུགས་པv 寻找；放入；取出】རྨད་བྱུང་རྨུགས་འཛིན་རྨི་ལམ་རྨིས།།

【རྨད་བྱུང།རྨད་དུ་བྱུང་བ།稀有,好得出奇 རྨུགས་འཛིན 财神 རྨི་ལམ 梦 རྨི་

བ།རྨིས་པ།v 做梦】
རྨང་ནས་རྨོ་རྨོས་རྨོན་དོར་དང༌།།【རྨང 根基,基础 རྨོ་བ།རྨོས་

པ།v 耕种,挖地 རྨོན་དོར 并联起来犁地的一对耕牛 རྨོན་པn 耕作 དོརn

双,对,偶】རྨོངས་རྨུགས་ཁྱིས་རྨུར་རྨུགས་པའི་རྨ།།【རྨོངས་པ 迷惑,愚痴 རྨུགས་

པadj 昏聩,心不明了 v 咬 རྨུར་བv 咬 རྨn 疮,伤；过失】རྨེན་པ་རྟ་རྨིག་

སྒ་ཡི་རྨེད【རྨེ
།། ན་པ 肉胰子,脂肪肿疣 རྟ་རྨིག 马蹄 རྨིག་པ 蹄子 རྨེད 后鞧,

缚鞍带】རྨོངས་བུ་རྨེག་མེད་སུན་པའི་རྨུས།།【རྨོངས་བུ 愚人；阴毛 རྨེག་མེད

全无,根本没有 རྨེག n 根本,究竟 སུན་པv 厌烦,憎恶 རྨུས་པ 厌烦,憎恶】

སེར་རྨེ་བསྲིས་རྨེ་ངོ་མཚར་རྨད།།【སེར་རྨེ 悭吝,吝啬 བསྲིས་རྨེ 吝啬；

节约 རྨད་

པadj 稀有,优良】རྨོ་མོ་བལ་རྨེལ་དྲིས་བའི་རྨས།།【རྨོ་མོ 老妪；祖母,外祖

母 རྨེལ་བv 梳毛,纺纱 རྨས་པv 询问】རྨ་བྱ་ཁམས་རྨྱ་བྱ་རྨྱང་བྱེད།།【རྨ་བྱ 孔

雀 ཁམས་རྨྱ་བ 疲劳 རྨྱ་བ 昏聩,衰败 བྱ་རྨྱང་བ 欠伸,伸懒腰 རྨྱང་བv 伸张,

舒展】རྨོག་དང་དབུ་རྨོག་རར་བཏགས་མའོ།【རྨོ
། ག 盔 དབུ་རྨོག 头盔】སྨན་དང་

སྨན་པའི་གཏམ་སྨྲ་སྨྲོས།།【སྨན 药 སྨན་པ 医生 སྨྲ་བ།སྨྲོས།v 说,讲】སྨིག་རྒྱུ་སྨག་

རུམ་ཟོང་མིན་སྨར།།【སྨིག་རྒྱུ 阳焰 སྨག་རུམ 黑暗 སྨགn 黑暗 རུམn 里面,内

部 ཟོང 商品,实物 སྨར 现金,现款】

སྨན་ལྗོངས་སུག་སྨེལ་སྨྱག་ཤད་དང༌།།【སྨན་

ལྗོངས 产药区；西藏 སུག་སྨེལ 小豆蔻,藏蔻,谷子蔻 སྨྱག་ཤད།སྨག་ཤད།

九肝子,满天星,臭李子】སྨྱུག་མ་སྨྱི་གུ་སྨྱིག་མ་སྨིན།།【སྨྱུག་མ 竹子 སྨྱི་གུ=སྨྱུ་

165
གུ 竹笔,笔；细竹 སྨྱིག་མ 竹子 སྨིན་པv 成熟】ཚེ་སྨད་སྨ་ཕབ་སྨད་རས་སྨོད།།

【ཚེ་སྨད 下半生 སྨདn 下 སྨ་ཕབ 贬低,诬蔑 སྨadj 低,低下 སྨད་ར 诋毁,

恶言谩骂 སྨད་པ།སྨོད་པ།v 斥责,辱骂；放下,降低】མགོ་སྨྱུང་སྨྲང་དང་སྨྲེ་

སྔགས་སྨྲས།།
【སྨྱུང་བadj 尖圆,长圆形 སྨྲང་བv 说 སྨྲེ་སྔགས 哀号,叫苦声 སྨྲེ་

བ 呻吟声；痛苦 སྨྲས་པv 说,讲】བུ་སྨད་མིང་སྨོས་སྨྱན་ཀ་བྱེད།།【བུ་སྨད 母

女 སྨོས་པv 讲,说 སྨྱན་ཀ་བྱེད་པ 作媒,联姻；嫁娶 སྨྱན་ཀ 姻亲】ངུར་སྨྲིག་

རྣམ་སྨིན་སྨོས་ཅི་དགོས།།【ངུར་སྨྲིག 红黄色；袈裟 སྨྲིག 红黄色衣服 རྣམ་

སྨིན།རྣམ་པར་སྨིན་པ།熟透；异熟,果报 སྨོས་ཅི་དགོས 何须说,何况,不仅】

སྨྱུང་གནས་དུས་སྨྱུར་སྨྱོན་པ་སྨྱོ།【སྨྱུང་གནས
། 斋戒,禁食 སྨྱུང་བv 绝食；斋戒；

减少 སྨྱུར་བv 加快 སྨྱོན་པ 疯子,狂乱者 སྨྱོ་བv 精神错乱,疯癫】སྨོན་

འདྲིན་དྲི་མེད་སྨོན་ལམ་སྨན།།【སྨོན་འདྲིན 老朋友,熟人 དྲི་མེད 污垢,洁净；

正确 འདྲི་སྨེད།དྲི་རྨེད།询问 རྨེད་པ།སྨེད་པ།v 询问 སྨོན་ལམ 愿望 སྨོན་པv 愿

望 སྨན་པv 利益,助益】སྨིན་དྲུག་སྨལ་པོ་སྨིན་དྲུག་བུ།།【 སྨིན་དྲུག 昴宿(二十

八宿之一)སྨལ་པོ 觜宿(二十八宿之一)སྨིན་དྲུག་བུ 一星宿名；六面童

子(大自在天之子)】སྨེ་བ་སྨུག་རྩི་ཁ་དོག་སྨུག།【སྨེ་བ 痣 སྨུག་རྩི 紫草 སྨུག་པོ

紫色】སྨ་ར་སྨིན་མ་སྨེ་ཤ་ཅན།།【སྨ་ར 胡须 སྨིན་མ 眉毛 སྨེ་ཤ་ཅན 有痣者；

印度种姓制度中认为不可接触的贱民】རྩིས་ཀྱི་སྨེ་བ་སར་བཏགས་མའོ།།

【སྨེ་བ 宫,五行算中九宫的宫】

༼ཙ༽
ཙབ་ཙུབ་མི་བྱ་ཙོག་ཙོག་པུ།།【ཙབ་ཙུབ 匆忙,慌张,草率 ཙོག་ཙོག་པུ 端端高

耸,直挺挺,蹲坐状】ཙན་དན་ཙཱ་ཏ་ཙམ་པ་ཀ།།【ཙན་དན
ུ 旃檀,檀香 ཙཱ་ཏ
ུ
芒果树,阿摩罗树 ཙམ་པ་ཀ 印度一城市名或地名；
赡波花,金色花；

166
木兰花】ཙ་ཀོ་ར་དང་ཙི་ཏི་མོ།【
། ཙ་ཀོ་ར 鹧鸪,白松鸡 ཙི་ཏི་མོ 一种鸟】ནེ་

ཙོ་དེ་ཙམ་དེ་ཙུག་ལགས།།【ནེ་ཙོ 鹦鹉 དེ་ཙམ 那么多,如许 དེ་ཙུག་ལགས 如

是；那是为什么 ཙུག 如何,怎样】ཙེ་ནེ་ཙེ་རེ་ཙ་རི་བ།།【ཙེ་ནེ 稳坐,端坐

ཙེ་རེ 聒噪,杂声刺耳 ཙ་རི 杂日山】ཙཱ་རུའི་བཟའ་བ་ཙ་ན་ཀ།།【ཙཱ་རུའི་བཟའ་

བ 素供,供神的食物 ཙཱ་རུ 美丽,好看 ཙ་ན་ཀ 鸡豆,山绿豆】ཙུག་ཙུག་སྒྲ་

སོགས་ཙ་རྐྱང་ངོ༌༑༑【ཙུག་ཙུག 进食时上颚所发唼唼声】གཙུག་ཏོར་སྤྱི་

གཙུག་གཙང་ཁང་གཙང༌།།【གཙུག་ཏོར 顶髻 སྤྱི་གཙུག 头顶 གཙུག 头顶,顶端

གཙང་ཁང 后殿(寺庙中背靠大殿后面的内殿)གཙང་བadj 纯洁,干净】

མི་གཙིགས་སྤྱོད་པ་གཙུག་ལག་ཁང༌།།【མི་གཙིགས་སྤྱོད་པ 不合理的行为 གཙུག་

ལག་ཁང 寺庙,经堂 གཙུག་ལག 经典,佛经】གཙོད་རུས་གཙེས་ཤིང་གཙེར་

བས་གཙེས།།【གཙོད 羚羊 རུ 兽角 གཙེས་པv 损害,侵扰 གཙེར་བ 损害,做

མཆེ་གཙིགས་གཙུབ་ཤིང་གཙུབ་གཏན་གཙུབས།།
不合理的事】 【མཆེ་བ་གཙིགས་

པ 露出獠牙 གཙིགས་པv 切齿,露出獠牙 གཙུབ་ཤིང 燧木(生火时在燧

垫上来回摩擦的木片 )གཙུབ་གཏན 燧砧(生火时所用垫木 )གཙུབ་

པ།གཙུབས་པ།v 摩擦】གཙོ་བོ་གཙིགས་ཆེ་གཙག་བུས་གཙགས།།【གཙོ་བོ 首主

尊,首脑；重点；数论派所谓的的胜性,冥谛 གཙིགས་ཆེ 重视,看重

གཙིགསn 分量,轻重,看待事物的分际 གཙག་བུ 刺针,放血的针或小刀

གཙག་པ།གཙགས་པ།v 针 刺 出 血 】གཙང་ཕྱོགས་གཙང་ཆུ་གས་འཕུལ་ཙའོ།།

【གཙང 后藏 གཙང་པོ 江河,大河 གཙང་མadj 干净,纯洁 གཙང་ཆུ 雅鲁

藏布江；河水；净水】བཙན་པོ་བཀའ་བཙན་རྫོང་བཙན་དང༌།།【བཙན་པོn

赞普,国王 adj 坚固,严厉 བཀའ་བཙན 专横的命令 རྫོང་བཙན 坚固的

碉堡】བཙུན་མོར་བུ་བཙས་གྲུ་བཙས་བཙལ།།【བཙུན་མོ 王后 བཙས་པv 出生,

167
生育 གྲུ་བཙས 船资,船费 བཙས 工资 བཙལ་བv 寻找,追求】
བཙུན་པ་མིག་

བཙུམས་བཙོན་རར་བཙུད།།【བཙུན་པ 尊者,大德,对持戒出家人的尊称

བཙུམས་པv 闭合(口、
眼)བཙོན་ར 监狱 བཙོན 监狱 བཙུད་པv 纳入,放入】

གོས་བཙེམས་བཙག་དང་བཙོད་ཀྱིས་བཙོས།།【བཙེམས་པv 缝纫,缝缀 བཙག 一

种赤色泥土；赭石 བཙོད 茜草 བཙོས་པv 染色；煮,炖；冶炼】བཙན་

དུག་ཚགས་ཀྱིས་བཙགས་ཤིང་བཙིར།།【བཙན་དུག 乌头,乌毒,黑附子 ཚགསn

筛,滤子 བཙགས་པ 过滤,筛 བཙིར་བv 压榨,挤出】བཙས་ཁྱེར་འབགས་

བཙོག་བཙོ་བླག་མཁན།།【བཙས་ཁྱེར་བ 生锈 བཙའn 锈 འབགས་པv 染污

བཙོག་པ 粪便 བཙོ་བླག་མཁན 染色工人 བཙོ་བླག 染料 བཙོ་བv 染色】

མཐོ་

བཙམས་རྡེག་བཙོག་བཙོག་པོ་རྡེག།【མཐོ་བཙམས་པ 较量；损害 བཙམས་པv

竞争,轻侮 བཙོག་པv 捶打 བཙོག་པོn 石头 adj 倔强,硬；恶心,肮脏】

བཙན་རྒོད་བཙན་ཐབས་གསེར་བཙོ་མ།།【བཙན 妖怪 བཙན་ཐབས 粗暴强制

的办法；忽然 གསེར་བཙོ་མ 纯金 བཙོ་མ 纯净品,炼净的物品】སྲོལ་

བཙུགས་ཤིང་བཙུགས་སྒོག་བཙོང་བཙོངས།།【བཙུགས་པv 栽植,竖立；开创,

成立 སྒོག་པ 蒜 བཙོང་།ཙོང་།葱 བཙོངས་པv 卖,出售】

བཙད་པོ་བཙས་མ་བས་

འཕུལ་ཙའོ།【བཙད་པོ
། 国王 བཙས་མ 禾稼,已熟待割的庄稼】རྩ་ལག་རྩ་རྩེ་

ཚོན་རྩི་རྩིང༌།།【རྩ་ལག 亲属 རྩ 脉；
近处,面前 རྩ་བ 根 རྩེ་མོ 尖端,顶点 ཚོན་

རྩི 油漆 རྩི 汁,液,漆 རྩིང་པོadj 粗糙；粗鲁】རྩི་མར་རྩི་ཤིང་རྩི་ཐོག་རྩྭ།།【རྩི་

མར 肥酥油(夏秋季节牧草种子成熟,牛羊食后产乳所制酥油,品质

最佳)རྩི་ཤིང 植物,草木；
果树 རྩི་ཐོག 草籽 རྩྭ 草】འཐབ་རྩོད་རྩེད་མོ་རྩེ་རྩེས་

རྩེན།།【འཐབ་རྩོད 战争,争斗 རྩོད་པv 争辩,争执 རྩེད་མོn 游戏,玩笑 རྩེ་

བ།རྩེས།v 游戏,玩耍 རྩེན་པv 游戏,娱乐】

ལྔས་རྩེན་སུམ་རྩེན་རྩིས་རྩིས་མཁན།།

168
【ལྔས་རྩེན 五乐佛土,北方金刚手菩萨刹土名 སུམ་རྩེན 三游戏场所,

三十三天 རྩིསn 计算,算学 v 计数 རྩིས་མཁན 会计,计算员；历算家,

数术士】རྩིབ་མའི་རྩ་རྒྱུས་རྩིད་པ་རྩུབ།།【རྩིབ་མ 肋骨 རྩ་རྒྱུས 筋脉 རྩིད་པ 牦

牛等肋下腹部长的粗硬长毛 རྩུབ་པོadj 粗糙】ཁ་རྩང་རྩེ་རྒོད་རྩམ་རིན་

རྩེག།【ཁ་རྩང 昨天 རྩེ་རྒོད 嬉笑,开玩笑；奴仆 རྩམ་པ 糌粑 རིན་པ 价值,

价格 རྩེག་པv 增加；堆砌,重叠】རྩབས་གཅོད་རྩད་གཅོད་ཚེར་མའི་རྩང༌།།

【རྩབས 垫在桌子下使其不摇晃的木块(གཅོད་པའམ་ཅོག་ཙེ་སོགས་མི་

འགུལ་བར་བྱེད་པའི་ཤིང་ལྟ་བུ་ཡིན་སྙམ།)རྩད་གཅོད 追究,寻求 རྩདn 根 རྩང

刺；木扦子(编插于供施鬼神食子周围的黄蘖木细条)】སྟོབས་རྩལ་

འབད་རྩོལ་རྩོམ་པ་རྩོམ【སྟོ
།། བས་རྩལ 体力,精力 རྩལ 力量,能力 འབད་རྩོལ 勤

奋 རྩོལ་བv 努力,勤劳 རྩོམ་པn 著作,作品 v 著述,编纂；着手,开始】

ཞོ་རྩབས་རྩབ་མོ་སེར་རྩའི་གོས【ཞོ
།། ་རྩབས 酿酪酵母 རྩབས 酒曲,酵母 རྩབ་མོ

黄酒,酸酒(《毗奈耶经》所说比丘可以饮用煮熟米粟发酵、不加

酒曲所得酸汁)སེར་རྩའི་གོས 神树所生衣】རྩིག་པ་རྩིག་མཁན་འཁོར་ལོའི་

རྩིབས།།【རྩིག་པn 墙壁 v 修砌,建筑 རྩིབས་མn 辐条,器物内部撑架】

རྩངས་པ་སྲོག་རྩོལ་རར་བཏགས་ཙའོ【རྩངས་པ
།། 蜥蜴,壁虎 སྲོག་རྩོལ 风(རླུང་སྟེ་

ཐ་དད་དུ་ཕྲལ་བ་ཡང་སྣང་།) 】བཀའ་སྩལ་དངོས་གྲུབ་སྩལ་དང་སྩོལ།།【སྩལ་

བ།སྩོལ་བ།v 赐予,给与；使作,让作】སྦྱིན་པ་སྩལ་བགྱི་བགྱིད་དུ་སྩལ།།སྩལ་དུ་

གསོལ་སོགས་སར་བཏགས་ཙའོ།【སྩལ་དུ་གསོ
། ལ 请赐予】བརྩོན་འགྲུས་སྙིང་བརྩེ་

བརྩེ་བ་ཅན།།【 བརྩོན་འགྲུས 勤奋,精进 བརྩོན་པ 勤勉 སྙིང་བརྩེ 悲悯心 བརྩེ་

བ 爱怜,悲悯；悲心】བརྩད་ཅིང་དྲིས་ནས་བརྩམ་བྱ་བརྩམས།།【བརྩད་པv

争辩,争执 བརྩམ་པ།བརྩམས་པ།v 著述,编纂；着手,开始】ཁང་བརྩེགས་

169
བརྩིགས་ཤིང་བརྩི་བྱ་བརྩིས【བརྩེ
།། གས་པv 堆砌,重叠 བརྩིགས་པv 修砌,建筑

བརྩི་བ།བརྩིས་པ།v 计数,计算】སོ་བརྩེ་ཧ་ཅང་བརྩེངས་པའི་གོས།།【སོ་བརྩེ་བ

牙碜 བརྩེ་བv 牙碜 བརྩེངས་པv 撩衣,挽袖】

བས་འཕུལ་ར་མགོ་ལྡན་པའི་ཙའོ།།

༼ཚ༽
ནགས་ཚལ་སྐྱེད་ཚལ་ཚི་གུའི་ཚིགས།།【ནགས་ཚལ 森林,天然林 སྐྱེད་ཚལ།སྐྱེད་

མོས་ཚལ།人造林园 ཚལ 林园 ཚི་གུ 果核 ཚིགས 节,界,间隙】ཚོགས་པའི་སྡེ་

ཚན་ལུས་ལང་ཚོ།།【ཚོགས་པn 堆,聚；团体,部众 v 会合,聚会 སྡེ་ཚན 类

别,部分；单元,章节,组 ཚན 组,类,族 ལང་ཚོ 年龄；少壮,青年】ཚོན་

རྩི་ཕྲ་ཚོམ་ཚར་དུ་དངར།།【ཚོན་རྩི 颜料,油漆 ཚོན 颜料 ཕྲ་ཚོམ 饰件簇,宝

石团 ཕྲ 装饰品 ཚོམ་བུ 小堆；

束,把 ཚར་དུ་དངར་བ 排列整齐 ཚར 行列,

排列】ཐེ་ཚོམ་ཚམ་རྔམས་འཇུ་བྱེད་ཚྭ།།【ཐེ་ཚོམ 犹豫 ཚམ་རྔམས 威猛,使人

畏惧 ཚྭ 盐(复合词中,此字作第二音节时,ཝ་ཟུར 可省去,作 ཚ,如 བོད་

ཚ 藏盐)】ཁང་པའི་ཚོམས་སོགས་ཚ་རྐྱང་ངོ༌།།【ཚོམས 大厅,客厅；章,品,

文章的一个段落】ངོ་མཚར་མཚན་དཔེ་མཚོ་དང་མཚེའུ།།【ངོ་མཚར 稀有,

稀奇 མཚན་དཔེ 相好 མཚོ 湖 མཚེའུ 池沼,小湖】

མཚེ་མ་མཚམས་བཅད་མཚན་

གཞི་དང༌།།【མཚེ་མ 孪生子 མཚམས 界,分际,间隙 མཚན་གཞི 事相】མཚན་

཈ིད་མཚོན་བྱ་མཚན་མས་མཚན།།【མཚན་཈ིད 性相,法相 མཚོན་བྱ 名相 མཚོན་

པv 表明,标示 མཚན་མ 相,状,记号,标志,生殖器 མཚན་པv 标志,表示；

装 饰 】ཕྱོགས་མཚམས་སྐྱོན་མཚང་མཚན་མོ་མཚར།།【ཕྱོགས་མཚམས 方 隅

མཚམས 隅,角落 སྐྱོན་མཚང 缺点,过失 མཚངn 罪恶,过失 མཚན་མོ 夜晚

མཚར་བ 神奇,美丽,鲜明】མཚུར་སྟོན་ཁ་མཚུལ་མཚལ་དང་མཚུངས།།【མཚུར་

སྟོན་དབང་ངེ 玛尔巴译师一著名弟子名 མཚུར 一氏族名 མཚུལ་པ 兽类

170
的口鼻 མཚལ 银朱,朱砂 མཚུངས་པadj 等同,相似】
རྒྱལ་མཚན་མཚའ་མེས་

རྟ་མཚའ་ལུ།།【རྒྱལ་མཚན 宝幢,胜利幢 མཚའ་མེས 豺 རྟ་མཚའ་ལུ 赤身白蹄

马 མཚའ་ལུ 白踵兽；红色雄鸡】མཚར་སྡུག་ཁྱིམ་མཚེས་མཚེ་དང་མཚན།།

【མཚར་སྡུག 艳丽,华美 ཁྱིམ་མཚེས 邻家,邻居 མཚེས 比邻,相邻 མཚེ།མཚེ་

ལྡུམ།麻黄(药)མཚན 一种草药】མཚམས་མེད་ལ་མཚེར་དུར་མཚེད་མཚུན།།

【མཚམས་མེད 无间,没有间隙中断 མཚམས་མེད་ལྔ 五无间罪 མཚེར་

བ།འཚེར་བ།v 厌烦,憎恶 དུར་མཚེད 尸林,葬场 མཚེད་པ 尸林,坟墓；埋

葬 མཚུན 祖先；
苯教所说各人祖先的魂魄】མཚོན་ཆའི་ཕྱག་མཚན་མཚོག་

མར་འཕྱར།།【མཚོན་ཆ 武器,兵器 ཕྱག་མཚན 法器(如铃杵等)མཚོག་མ 囟

门,头顶】མིང་གི་མཚན་སོགས་མས་འཕུལ་ཚའོ།།【མཚན 名号,名字(敬)】བློ་

འཚབས་ཆུ་འཚག་ནང་དུ་འཚངས།།【འཚབས་པv 急忙,匆忙 འཚག་པv 过滤,

滤清 འཚངས་པv 挤入,钻入】ཏིལ་འཚིར་མེས་འཚིག་དུ་བ་འཚུབས།།【འཚིར་

བv 压榨,挤压 འཚིག་པv 焚焦,烧灼 འཚུབས་པv 弥漫,掩蔽】ཟས་འཚེད་

ལུས་འཚོ་འཚོ་བྱེད་འཚེངས།།【འཚེད་པv 煮,炖,烹饪 འཚོ་བv 活,生存 འཚོ་

བྱེད 医生 འཚེངས་པv 满足,如意；得胜】འཚེ་མེད་འཚག་བཟང་འཚལ་མ་

འཚལ།།【འཚེ་བ 损害,伤害 འཚག་བཟང 健壮,结实 འཚག་པ།མཚག་པ།adj

丰满,肥胖,结实 འཚལ་མ 食物 འཚལ་བv 吃】ནོར་འཚོལ་ཕྱུགས་འཚོ་འཚོག་

ཆས་འཚོང༌།།【འཚོལ་བv 寻找,追求 འཚོ་བv 抚育,饲养 འཚོག་ཆས 生活资

具 འཚོང་བv 卖,出售】བརྡེག་འཚོག་ངལ་འཚོ་འོད་འཚེར་ཞིང༌།།【འཚོག་པv

捶打 ངལ་འཚོ་བ 休息,医治疲劳 འཚོ་བv 医治 འཚེར་བv 发光,照耀】བློ་

དང་འཚམ་པར་སྐྱིན་པ་འཚབ།།【བློ་དང་འཚམ་པ 合意 འཚམ་པv 相称,适合

སྐྱིན་པn 借贷,偿还物 འཚབ་པv 付还,偿付】གདུང་འཚོབ་འཚང་རྒྱ་ལོངས་

171
པའི་འཚར།།【གདུང་འཚོབ 继承血统 འཚང་རྒྱ་བ 成佛 འཚར་བv 成长,增

大】ཕྱག་འཚལ་ཤེས་དང་ཆོག་པའི་འཚལ།།【ཕྱག་འཚལ་བ 敬礼,顶礼 འཚལ་

བv 做,作；容许,可以；知道】འཛོམས་པའི་འཚག་སོགས་འས་འཕུལ་ཚའོ།།

【འཛོམས་པv 齐全,具备；聚集,会合 འཚག་པv 聚会,集合,具备】

༼ཛ༽
ཛ་རག་ཛ་ལང་ཛ་བོ་ཤིང༌།།【ཛ་རག 小陶器,小陶瓶 ཛ་ལང 鲁莽,粗暴 ཛ་བོ་

ཤིང 苏木】ཛ་ཡ་ཅན་སོགས་ཛ་རྐྱང་ངོ༌།།【ཛ་ཡ 胜利】དཔའ་མཛངས་མཛའ་

བོའི་བང་མཛོད་མཛེས【དཔའ་མཛངས
།། 英勇,英明 མཛངས་པadj 英武,勇健

མཛའ་བོ 朋友；丈夫,男友 མཛའ་བadj 亲近,和睦,友爱 བང་མཛོད 仓库

བང་བ 仓库 མཛོདn 藏,仓库 མཛེས་པadj 美丽,好看】གནོད་མཛེས་མཛུབ་

མོ་མཛོད་སྤུ་དཀར།།【གནོད་མཛེས 妙害,明王之一(逊婆明王)མཛུབ་མོ 食

指；指,趾 མཛོད་སྤུ 眉间白毫】མཛོ་རྟའི་མཛེར་པ་མཛེ་ནད་དང༌།།【 མཛོ 犏

牛 མཛེར་པ 瘊子,赘疣 མཛེ 麻风病】མཛོལ་བུ་བསྲུང་བའི་མཛད་པ་མཛོད།།

【མཛོལ་བུ 陷阱,网罟；私生子,娼妓之子 མཛད་པn 行为,事业 མཛད་

པ།མཛོད།v 做 ( 敬 ) 】ཡ་རབས་མཛངས་སོགས་མས་འཕུལ་ཛའོ།།【 ཡ་

རབས།མཛངས་པ།adj 高尚,上流】འཛིངས་པས་གོས་འཛར་ལག་པས་འཛིན།།

【འཛིངས་པv 冲突,斗殴；纷乱,错杂 འཛར་བv 下垂,悬垂,伸长 འཛིན་

པv 执持,握】འཛག་དང་འཛིར་བའི་སྣོད་འཛེད་འཛེམ།།【འཛག་པv 滴漏,

浸漏 འཛིར་བv 挤出,浸出 འཛེད་པv 牵正袋口,张开,捧,端 འཛེམ་པv 禁

忌,防范；羞惭,害羞】འཛུར་ཞིང་སྒོར་འཛུལ་འཛེག་སྐས་འཛུགས།།【འཛུར་བv

躲开,逃避 འཛུལ་བv 进入,钻入 འཛེག་སྐས 梯子 འཛེག་པv 爬,攀登

འཛུགས་པv 栽植,竖立；安放】བཞིན་འཛུམ་འཛིན་པ་སྣོད་དུ་འཛུད།།【བཞིན་

172
འཛུམ 含笑 འཛུམ་པv 含笑,微笑 འཛིན་པn 白花草乌；佛手参,铁脚板

འཛུད་པv 纳 入 , 放 入 】འཛམ་གླིང་དུ་འཛོམ་ནོར་འཛངས་འཛད།།【འཛམ་

གླིང་།འཛམ་བུ་གླིང་།赡部洲 འཛོམ་པv 齐全,具备；聚集,会合 འཛངས་

པ།འཛད་པ།v 尽,完】འཛབ་བཟླས་སྐད་འཛེར་ནོར་བའི་འཛོལ།།【འཛབ་བཟླས 念

咒 འཛབ 念诵 འཛེར་བv 失声,嘶哑；

说,云云 འཛོལ་བv 错误,不相当】

འདུ་འཛི་ཆུད་འཛའ་རྡོ་ཡི་འཛེང༌།།【འདུ་འཛི 混乱,嘈杂；散乱,放逸 ཆུད་

འཛའ་བ 浪费,虚耗 འཛའ་བv 耗费,抛费 འཛེང 花岗石】འཁྲུགས་པའི་

འཛག་འཛོག་འས་འཕུལ་ཛའོ【འཁྲུགས་པv
།། 错乱,紊乱 འཛག་འཛོག=འཛག་གེ་

འཛོག་གེ 错乱,混淆】ཀུན་རྫོབ་རྫུན་གྱི་རྫབ་རྫུབ་དང༌།།【ཀུན་རྫོབ 世俗,假有

རྫོབ་པv 遮蔽,覆盖 adj 假的,伪的 རྫུནadj 假的,不真实 རྫབ་རྫུབ 虚伪,

虚假】ཕྱུགས་རྫིའི་རྫོངས་སུ་རྫིའུ་བྱིན།།【ཕྱུགས་རྫི 放牛人,牧童 རྫི་བོ 监视者,

守护者 རྫོངས་པn 礼物,赠品 རྫིའུ 牧童；

小坛,小罐(=རྫེའུ)】རྫིང་བུར་རྫུས་

སྐྱེས་འདམ་རྫབ་རྫོག【རྫི
། ང་བུ 池子,池沼 རྫུས་སྐྱེས 化生 རྫུསv 变化,伪装 རྫབ་

རྫོབ 肮脏,污秽】རྫི་ཕྱོགས་རྫ་མའི་བུ་རྫི་དང༌།།【རྫི་ཕྱོགས 风向 རྫི 风 རྫ་མ 瓦

罐,陶器 བུ་རྫི 保育员,照看儿童的人】རྫི་མེད་རྫི་མ་ཟིན་པའི་རྫོགས།།【རྫི 灵

敏度,感受力 རྫི་མ 睫毛 རྫོགས་པv 完毕,结束】མཁར་རྫོང་ནོར་རྫས་རྫུ་

འཕྲུལ་དང༌།།【མཁར་རྫོང 碉堡,石堡 རྫོང 堡垒,山寨 ནོར་རྫས 财物 རྫས 物

品,实物 རྫུ་འཕྲུལ 神变,神通 རྫུ་བv 变化,伪装】རྫོགས་སངས་རྒྱས་སོགས་

རར་བཏགས་ཛའོ།།【རྫོགས་པv 圆满,完备】གཞན་གྱིས་མི་བརྫི་ཁྲོ་བོར་བརྫུས།།

【གཞན་གྱིས་མི་བརྫི 他人不能为害 བརྫི་བv 践踏；损害 བརྫུས་པv 变化,

伪装】རལ་པ་གྱེན་བརྫེས་སྲོག་ཆགས་བརྫིས།།【རལ་པ 发辫,长发 བརྫེས་པv

撩,卷,扎起 བརྫིས་པv 踩,践踏】ཟན་བརྫིས་ཡུལ་གཞན་བརྫངས་པ་སོགས།།

173
【བརྫིས་པv 揉合,拌揉 བརྫངས་པv 派遣,差遣】
བས་འཕུལ་ར་མགོ་ལྡན་པའི་

ཛའོ།།

༼ཝ༽

ཝ་སྐྱེས་ཕ་ཝང་ཆུའི་ཝ་ཁ།།【ཝ་སྐྱེས 狐狸 ཕ་ཝང 蝙蝠 ཝ་ཁ 滴水槽,廊檐上

的水槽口】འགིའུ་ཝང་པི་ཝང་འཛུམ་ཝང་ཝང༌།།【འགིའུ་ཝང་།གི་ཝང་།内脏

结石(如牛黄、象黄、马宝、狗宝等)པི་ཝང 琵琶 འཛུམ་ཝང་ཝང 笑吟

吟,笑嘻嘻】ཡིད་ལ་ཝལ་ལེ་ཝང་ལོང་དང༌།།【ཝལ་ལེ།ཝ་ལེ། 清楚,明显 ཝང་

ལོང 一种耳饰】ཝ་ཏ་ཡུག་སོགས་ཝ་རྐྱང་ངོ༌།།【ཝ་ཏ 一种白布；唐古特

马尿泡 ཡུག 匹,整匹】

༼ཞ༽
ཞ་བོའི་ཞྭ་མོ་ཞ་རྐྱང་ངོ༌།།【ཞ་བོ 残废者 ཞ་བv 残废 ཞྭ་མོ 帽】མ཈མ་གཞག་

གཞལ་བྱ་གཞལ་མེད་ཁང༌།།【མ཈མ་པར་གཞག་པ 平等住,根本定 གཞག་པv

放置,放下；树立,建立 གཞལ་བྱ 所量 གཞལ་མེད་ཁང 无量宫 གཞལ་བv

计 量 , 衡 量 】ཀུན་གཞི་རྣམ་གཞག་ནམ་གཞག་གཏན།།【ཀུན་གཞི 阿 赖 耶

(ཨཱལཱཡ),收摄处,储藏处,一切的所依 གཞི་མ 根基,根本 རྣམ་གཞག 安立,

建立；论述 ནམ་གཞག་གཏན 永久,恒常(དུས་གཏན་ནམ་རྒྱུན་པའི་དོན།)】

གཞོན་ནུ་གཞུང་བཟང་གཞའ་ཚོན་གཞུ།།【གཞོན་ནུ 青年,少年 གཞོན་པadj 年

轻的；新的,幼的 གཞུང་བཟང 正直,善良 གཞུངn 性格,性情 གཞའ་ཚོན

彩虹 གཞུ 弓】གཞོགས་སློང་བདུད་གཞོམ་སྦོ་གཞོགས་ཀྱང༌།།【གཞོགས་སློང 作

赞欲得 གཞོགས 侧面,旁边,近处 གཞོམ་པv 灭除,摧毁 སྦོ་གཞོགས 两胁 སྦོ

胸脯,腹的上部】གནས་གཞི་གཞོང་པ་གཡང་གཞི་གཞན།།【གཞི 地点,处所

གཞོང་པ 桶,盘,盆 གཡང་གཞི 整张皮 གཞན 他人,别人,其他】

མངག་གཞུག་

174
ཁུ་བ་གཞིབ་ལ་གཞོལ【མངག་གཞུག
།། 使者,仆人 གཞིབ་པv 吸吮,咂 གཞོལ་བv

进入；下来 ,落下】གཞའ་གསང་གཞོངས་སུ་ལྕག་གིས་གཞུ།།【གཞའ་གསང

坚固,不变 གཞོངས 地区,区域 གཞུ་བv 抛掷,打,击】གཞི་གྲུབ་གཞུང་

事业；

ལུགས་བརྟག་གཞིག་གཞུག།【གཞི་གྲུབ 成实 གཞུང་ལུགས 学说,理论,经义

གཞུང 典籍,书籍 བརྟག་གཞིག 分析,详察 གཞིག་པv 观察,分析 གཞུག་པv

让,使】གཞོགས་ཀྱི་ནད་གཞི་གཞང་འབྲུམ་གཞིལ།།【གཞོགསn 半边身子 ནད་

གཞི 病势,病情 གཞང་འབྲུམ 痔疮 གཞང 肛门 གཞིལ་བv 排除,除去】

གཞར་

ཡང་གཞུར་མེད་ཡིད་གཞུངས་གཞོབ།།【གཞར་ཡང 任何时,永远；又,复 གཞུར་

མེད 不可摧,不能毁坏 ཡིད་གཞུངས 聪明,精通,正直 གཞུངས་པadj 聪慧,

高明,精巧 གཞོབ་པv 烧焦,火燎】

གཞིས་ཀ་གླུ་གཞས་འཚོ་ཞིང་གཞེས【གཞི
།། ས་

ཀ 庄园,田庄 གླུ།གཞས།歌 འཚོ་ཞིང་གཞེས་པ 健在 གཞེས་པ 活,住留人世间】

དྲན་པ་཈ེར་གཞག་བསྒྲིགས་པའི་གཞིབས།།【དྲན་པ་཈ེར་བཞག 念 住 , 念 处

གཞིབས་པv 排列,布置】གཞེན་བསྐུལ་ནང་གཞུག་གས་འཕུལ་ཞའོ།།【གཞེན་

བསྐུལ 鼓励,劝勉,提醒 གཞེན་པv 鼓励,促使,提醒 གཞུག་པv 放入,插入,

装入】བཞག་ཟིན་བཞད་གད་བཞད་དཀར་བཞི།།【བཞག་པv 放下,放置,安

置 བཞད་གད 笑 བཞད་པv 笑(敬)བཞད་དཀར 白鹤 བཞད 天鹅(印度特

产非鹤非鸿的一种水鸟)བཞི 四】བཞབས་ནས་སྐྲ་བཞར་བཞམས་བསྒོ་བྱེད།།

【བཞབས་པv 潜伏,隐匿 སྐྲ་བཞར 理发 བཞར་བv 剃,剪,铲 བཞམས་བསྒོ 婉

言劝告；促使 བཞམས་པོadj 温和,委婉】གསོལ་བཞིའི་དགོངས་བཞེད་དེ་

བཞིན་཈ིད།།【གསོལ་བཞི།གསོལ་བ་དང་བཞིའི་ལས།白四羯磨(于授受近圆戒

等,先一表白,后举三次羯磨)དགོངས་བཞེད 愿望,希望 བཞེད་པv 想,欲

(敬)དེ་བཞིན་཈ིད 本性,空性,离戏论法界 བཞིན 如同】བཞེངས་བཞུགས་

175
འབྱོན་བཞུད་བཞོན་པ་ཞོན།།【བཞེངས་པv 站 立 , 起 立 ； 竖 立 , 修 建

(敬)བཞུགས་པv 坐,居住,存在(敬)འབྱོན་བཞུད 来去 བཞུད་པv 去、来

(敬)བཞོན་པn 骑乘用的交通工具 བཞོན་པ།ཞོན་པ།v 骑,乘】

བཞོན་མ་བཞོ་

བཞོས་བརླན་བཞའ་བཞོགས།།【བཞོན་མ 有奶的牛羊 བཞོ་བ།བཞོས་པ།v 挤出,

挤奶 བཞའ 潮湿,湿润 བཞོགས་པv 劈开,剖开】གཡོག་བཞུན་མར་བཞུ་

བཞུར་ནས་བཞེས།།【གཡོག་བཞུན་པོ 驯服的奴仆,得力的佣人 བཞུན་པོadj

做事勤恳,热情积极 བཞུ་བv 熔化,熬炼 བཞུར་བv 分清浊,过滤(如 འོ་

མ་བཞུར་བ།提酥,从搅好的发酵乳汁中提取酥油)བཞེས་པv 使用,吃,

喝；拿,取；思考(敬)】བཞིན་རས་མེ་བཞི་གྲོ་བྱི་བཞིན།།【བཞིན་རས 面容

བཞིན 面部 མེ་བཞི 轸宿(二十八宿之一)གྲོ་བཞིན 牛宿(二十八宿之

一)བྱི་བཞིན 女宿(二十八宿之一)】འདི་བཞིན་ཁུར་བཞེས་དཔང་ཆེ་བཞི།།

【འདི་བཞིན 如此 ཁུར་བཞེས་པ 保证,担负,负责 ཆེ་བཞི 中证,证人】བཞི་

མ཈མ་བཞག་སོགས་གས་འཕུལ་ཞའོ།།【བཞི་མ཈མ 粪便 བཞག 回旋纹,盘陀

纹 བཞག་སྒོར 盘肠】

༼ཟ༽
ཟྭ་ཚོད་མི་ཟད་གཞན་ལ་ཟློ།།【ཟྭ་ཚོད 荨麻 ཟྭ་པོ 荨麻 མི་ཟད 不尽,无穷 ཟད་

པv 完,尽 ཟློ་བv 说,讲】སྔགས་ཟློས་ཟློས་གར་ཟླ་བ་ཟླུམ།།【ཟློས་པv 反复念诵

ཟློས་གར 歌舞,戏剧 ཟླ་བ 月亮 ཟླུམ་པོadj 圆形,球形】ཟླ་གམ་ཟླས་དབྱེ་ཟློག་

པ་དང༌།།【ཟླ་གམ 半圆形,半月形；半月形大氅 ཟླས་དབྱེ་བའི་བསྡུ་བ 留

末省文(略去前面诸词间的判位词,只留最末一个判位词的省略法,

例如 ཈ི་མ་ཟླ་བ་ནོར་བུའི་འོད )ཟློག་པv 使回转,阻拦,回遮】ཟླ་གྲོགས་ལོ་ཟླ་མྱ་

ངན་ཟློ།།【ཟླ་གྲོགས 朋友,弟兄 ཟླ་བོ 朋友,助伴 ལོ་ཟླ 年月 ཟློ་བv 使脱离,

176
救度】བསྐྱར་བའི་ཟློས་སོགས་ཟ་རྐྱང་ངོ༌།།【ཟློས་པv 重复】གཅན་གཟན་གཟིག་

གི་གཟུགས་བརྙན་གཟིགས།།【གཅན་གཟན 食肉野兽གཟིག 豹 གཟུགས་བརྙན 肖

像；影像,影子 གཟིགས་པv 看,看见；理解；购买(敬)】གཟའ་སྐར་འོད་

གཟེར་གཟི་བརྗིད་གཟི【གཟའ
།། 矅(日月五星)རྒྱུ་སྐར 星宿 འོད་གཟེར།འོད་ཟེར།

光,光线 གཟི་བརྗིད 光荣,威严,华丽,荣盛 གཟི 亚玛瑙,猫眼石；威力,

光辉】རྔུལ་གཟན་ཕྲག་པར་གཟེད་ཅིང་གཟར།།【རྔུལ་གཟན 掩腋衣(十三资

具之一)གཟན 披单 གཟེད་པv 承受,用手或容器接物 གཟར་བv 披搭,

悬垂】གཟོང་གི་གཟེབ་ལ་གཟེར་བུ་གཟུགས།།【གཟོང 錾子,凿子 གཟེབ 帐幕；

篓,笼 གཟེར་བུ 小钉 གཟེར 钉子 གཟུགས་པv 刺,戳；栽植,安放,】གཟེགས་

མ་གཟེགས་ཟན་གཟིར་བར་གཟས།།【གཟེགས་མ།ཟེགས་མ།n 微粒,细屑 གཟེགས་

ཟན་པ 食米斋仙人(拾他人所遗米屑为食而修道者,胜论外道创始

人)གཟིར་བv 逼迫,苦恼,折磨 གཟས་པv 指向,准备,开始】ད་གཟོད་དྲིན་

གཟོ་ ཆུད་མི་གཟོན།།【ད་གཟོད 这才,现在才；尔后,然后 དྲིན་གཟོ་བ 报恩

གཟོ་བv 酬谢,报答 ཆུད་གཟོན་པ 浪费,虚耗 གཟོན་པv 浪费,虚耗】གཟུ་

ལུམ་གཟུང་འཛིན་གཟེག་ཆ་ཆུང༌།།【གཟུ་ལུམ 杜撰,捏造 གཟུང་འཛིན 意识和

外境,能取和所取 གཟུང་བ 外境,所取 འཛིན་པ 识,能取 གཟུང་བv 执持,

掌握；取,识别 གཟེག་ཆ 忍耐力,经久的程度】ཟུག་གཟེར་ལ་གཟེམ་གཟིམ་

མལ་གཟུད།།【ཟུག་གཟེར 疼痛 ཟུགn 痛 ཟུག་པv 刺入,扎入 གཟེར་བv 穿入,

钉；感觉痛苦 གཟེམ་པv 禁忌,防范 གཟིམ་མལ 卧具,被褥(敬)གཟིམ་པv

睡,卧,寝(敬)གཟུད་པv 纳入,放入】གཟེ་མ་ཚེར་མ་གཟང་རིང་གཟན།།【གཟེ་

མ 刺蒺藜 ཚེར་མ 刺,荆棘 གཟང་རིང 尖而长 གཟངadj 尖,锐利 གཟན་པv

伤害,妨害；浪费,虚耗 n 饲料,草料】གྲུ་གཟིངས་ཤ་གཟུག་ཟས་ཀྱི་གཟན།།

177
【གྲུ་གཟིངས 大船 གཟིངས 船；
筏子 ཤ་གཟུག 一腿牲畜肉 གཟུག 一腿(已

屠牲畜体腔的四分之一)གཟན 食物,揉和了的糌粑团等】ཕྱིང་གཟར་

གཟར་བུ་དགང་བླུགས་གཟར།།【ཕྱིང་གཟར 毡垫,马鞍的垫褥 གཟར 鞯,鞍垫

གཟར་བུ 勺,瓢 དགང་གཟར 火供时滤油用的方形漏勺 བླུགས་གཟར 火供

时 舀 油 浇 油 用 的 圆 勺 】གཟེངས་བསྟོད་གཟི་མདངས་གཟོད་མའི་དུས།།

【གཟེངས་བསྟོད 颂扬,称赞 གཟེངསn 高度 གཟེངས་པv 高举,使高起,立

起 གཟི་མདངས 风采,神采；光辉 གཟོད་མ 最初,开始】རི་གཟར་གཟུགས་

མོ་བྱི་ཐུར་གཟུགས།།【རི་གཟར 山坡,陡坡 གཟར་པོadj 险峻,陡峭 གཟུགས་

མོ།སྒང་གཟུགས།ཟེ་མོ།གཟེ་མོ།刺猬 བྱི་ཐུར 刺猬；

刺猬身上的刺 གཟུགསn 色,

色蕴；身体,形态】གཟར་ཐག་གཟུངས་ཐག་གཟབས་ཀྱང་གཟགས།།【གཟར་

ཐག 绳扣(挂物的环状绳索)གཟུངས་ཐག 系在金刚杵上的五彩线绳；

系绳金刚杵 གཟབས་པv 小心,谨慎 གཟགས་པv 漏,滴】གཟུངས་སྤོབས་

གཟུངས་སྔགས་ཐུགས་གཟུ་བོ།།【གཟུངས་སྤོབས 总持与辩才 གཟུངས་སྔགས 陀

罗尼咒,总持咒 གཟུངས 总持,陀罗尼 གཟུ་བོadj 正直,公平】བསྒོ་བ་རྣར་

གཟོན་གས་འཕུལ་ཟའོ།།【བསྒོ་བ་རྣར་གཟོན་པ 不听教训 གཟོན་པv 不听,不

བཟའ་བ་བཟའ་བཟས་བུད་མེད་བཟའ།།【བཟའ་བ 食物 བཟའ་བ།བཟས་
愿听受】

པ།v 吃,进食 བཟའ 妇女】བཟའ་མི་བཟི་ཞིང་མ་བཟླུགས་ཀྱང༌།།【བཟའ་མི 夫

妻 བཟི་བv 醉；沉迷 བཟླུགས་པv 注入,倒进去；询问,请求】ན་བཟའ་

བཟང་པོ་ལག་པས་བཟུང༌།།【ན་བཟའ 衣服(敬)བཟང་པོadj 贤善,美好 བཟུང་

བv 执持,掌握】བཟོ་བོས་ལྷུང་བཟེད་བཟེད་ཞལ་བཟེད།།【བཟོ་བོ 工人,制造

者 ལྷུང་བཟེད 钵盂 བཟེད་ཞལ 承接器(如痰盂等)བཟེད་པv 牵正袋口,

端着,盛接】བཟེ་ཆུང་མི་བཟད་ལས་ལ་བཟུར།།【བཟེ་ཆུང 脆弱,忍耐力小 མི་

178
བཟད་པ 凶猛,残暴 བཟུར་བv 躲开,逃避】བཟོད་པ་ཚོགས་བཟླུམས་སྔགས་

བཟླ་བཟླས།།【བཟོད་པ 忍受,忍耐 ཚོགས་བཟླུམས 积累资粮；汇集,聚集

ཚོགས 资粮,善业 བཟླ་བ།བཟླས་པ།v 反复念诵】

མི་བཟློག་གཡུལ་བཟློག་མྱ་ངན་

བཟླ།།【བཟློག་པv 使回转,阻拦,回遮 གཡུལ་བཟློག 击退 མྱ་ངན་བཟླ་བ 将脱

离忧苦 བཟླ་བv 使脱离,救度】གཅིག་ཏུ་བཟླུམས་སོགས་བས་འཕུལ་ཟའོ།།

【བཟླུམས་པv 聚合,集拢】

༼ཡ༽
ཡི་རང་ཡི་ཆད་ཡི་དྭགས་དང༌།།【ཡི་རང་བ 随喜,高兴 ཡི 意 རང་བv 喜悦 ཡི་

ཆད་པ 灰心,失望 ཡི་དྭགས 饿鬼】མདའ་ཡབ་རྔ་ཡབ་ཡ་རྐྱང་ངོ༌།།【མདའ་

ཡབ།མདའ་གཡབ།屋顶短墙,楼上矮围墙 རྔ་ཡབ 拂尘；拂洲；乌仗那】

གཡོར་མོ་གཡོ་གཡོས་གཡབ་མོ་གཡབས།།【གཡོར་མོ 船帆 གཡོ་བ།གཡོས་པ།v 摇

动,摇撼 གཡབ་མོ 信号工具(如手或旗帜等)གཡབ་པ།གཡབས་པ།v 招手,

挥舞】གཡོར་པོ་གཡུང་ཟ་གཡན་པ་དགབ།།【གཡོར་པོ 西藏山南一地区名

གཡུང་ཟ 驯熟；驯化过的野兽 གཡུང་བadj 稳重,驯顺,不惊诧 གཡན་པ

皮癣,疥疮 གཡན་པ་དགབ་པ 覆疮衣,护疮疥衣(十三资具之一)】གཡང་

ས་མི་གཡོ་གཡུང་དྲུང་གཡང༌།།【གཡང་ས 险处,悬崖边 གཡང 险地,悬崖；

福禄,财运 གཡུང་དྲུང 坚固,永恒不变】གཡེལ་མེད་གཡུར་ཟ་ཟས་གཡོ་

གཡོས【གཡེ
།། ལ་བv 心散乱,不专心 གཡུར་ཟ་བ 果实熟透 གཡོ་བ།གཡོས་པ།v

烹,煮,揉和】གཡང་གཞི་གཡོག་གཡོགས་གཡེར་མས་གཡིགས།།【གཡང་གཞི 整

张皮 གཡོག་པ།གཡོགས་པ།v 给人穿上,包裹 གཡེར་མ 花椒 གཡིགས་པv 噎,

打呃】གཡི་ལྤགས་གཡར་ནས་གཡབ་གཡུག་གཡོ བ།།【གཡི 猞猁,土豹 གཡར་

བv 借进,借出 གཡབ་གཡུག 挥舞,招手 གཡབ་པ།གཡོབ་པ།v 挥舞,招手

179
གཡུག་པ།v 甩动,摇摆】གཡོན་མ་ལོག་གཡེམ་གཡེང་བས་གཡེངས།།【གཡོན་མ

诡诈的妇女；娼妓；美妇 གཡོན་པོadj 不直,歪曲 ལོག་གཡེམ 淫乱,苟

合 གཡེམ་པv 淫乱,苟合 གཡེང་བ།གཡེངས་པ།v 心散乱,掉举】

གཡའ་སྒོག་སྐྱི་

གཡའ་ལྕགས་གཡའ་གཡུ།།【གཡའ་སྒོག 狎胳肢,搔痒使笑；石葱,石蒜 སྐྱི་

གཡའ་བ 毛骨悚然 གཡའ་བv 发痒；战栗,颤抖 ལྕགས་གཡའ 铁垢,铁器

上所积油腻污垢 གཡའ 污垢,积秽；石山 གཡུ 璁玉,绿松石】གཡུང་མོ་

གཡོ་སྒྱུ་གཡེར་བག་གཡག།【གཡུང་མོ 古印度屠家女；卜羯娑(古印度低

劣种姓,吃牛、鸡、蝎、虫、蛙、蝌蚪等之种姓)གཡོ་སྒྱུ 狡诈,谄诳

གཡོ 狡猾,伪装 གཡེར་བག 浮夸,轻率；大笑；宽敞明亮处 གཡག 公牦

གཡས་གཡོན་གཡུལ་སྤྲོད་གཡུལ་ལས་གཡོག【གཡས་པ
牛】 ། 右 གཡོན་པ 左 གཡུལ་

སྤྲོད 交战,打仗 གཡུལ་ལས 战事；打场,庄稼脱粒 གཡུལn 战争,军事；

打场,粮食脱粒 གཡོག n 照看；助理；侍从；奴仆】མིག་གཡོར་ཁ་གཡལ་

གཡར་ངོ་ཚ།།【མིག་གཡོར 障眼(如阳焰等)གཡོར་བv 遮蔽,掩盖 ཁ་གཡལ

打哈欠 གཡལ་བv 打哈欠 གཡར 口,脸(敬)】གཡར་ཁྲལ་གཡར་དམ་གཡར་

ཁམས་དང༌།།【གཡར་ཁྲལ 差事,情面难却勉强应承之事 གཡར་དམ 誓言,

承诺 གཡར་ཁམས 身体,贵体】སྣང་གཡེལ་གཡེར་ཁ་གས་འཕུལ་ཡའོ།།【སྣང་

གཡེལ 窗户；
僻静地 གཡེར་ཁ 小铃(形如开口花椒,挂在犬马等颈上)】

༼ར༽
ར་ལུག་རྭ་ཅོ་རྡུལ་དུ་རློག【ར
། 山羊 ལུག 绵羊 རྭ།རྭ་ཅོ།角,兽角 རློག་པv 破坏,

粉碎,毁灭】མངོན་རློམ་རློམ་སེམས་བྱིན་རླབས་རློབས།།【མངོན་རློམ་པ 浮夸,

骄傲自满 རློམ་པv 自满,骄慢；

自以为是 རློམ་སེམས 骄傲自满情绪 བྱིན་

རླབས 加持 རླབསn 能力,威力 རློབསv 赐予,转变】

རློན་པ་རླག་བྱེད་འདོམས་

180
ཀྱི་རླིག【རློ
། ན་པ 潮湿,湿润 རླག་བྱེད 破坏,摧毁,毁坏 རླག་པv 抛弃,丢掉；

糟蹋,浪费 རླིག་པ 外肾(睾丸和肾囊)】རླབས་ཆེན་དབའ་རླབས་རླངས་པ་

རླུང༌།།【རླབས་ཆེན 伟大 དབའ་རླབས 波浪 རླབས 波浪 རླངས་པ 水气,蒸汽

རླུང 风】རླམ་ཁྱེར་ཁྲག་རླངས་རླན་རློན་ཆང༌།།【རླམ་ཁྱེར 贪取 ཁྲག་རླངས 血的

热气 རླན་རློན 液体,流质；湿淋淋 རླན་པ།རློན་པ།adj 湿润,潮湿】རླག་མོ་

རླུགས་པ་ཁུང་བུའི་རླུབས།།【རླག་མོ 稀屎 རླུགས་པv 腹泻 རླུབས 孔穴,坑；洼

地】དུད་འགྲོའི་རླིད་བུ་བས་འཕུལ་མེད།།【རླིད་བུ 囫囵皮袋(从口部整剥的

兽皮,常以盛液体或作鼓风皮火筒)】བཅོམ་བརླག་ཚིག་བརླང་བརླག་བྱ་

བརླག།【བཅོམ་བརླག 磨吐罗(མཐུར)ཱ ,古印度一城市名 ཚིག་བརླང་པོ 恶言,

粗语 བརླང་པོadj 粗暴,粗鲁 བརླག་པv 破坏,粉碎,毁灭】བརླ་ཤ་ཆུས་

བརླན་ཡ་མ་བརླ།།【བརླ 大腿 བརླན་པv 浸湿,弄湿 ཡ་མ་བརླ 不真实,无意

义】བློ་བརླུག་བརྟན་བརླིང་བྱི ན་གྱིས་བརླབས།།【བློ་བརླུག 朋友；同心,信任

བརླུག་པv 相信,信任 བརྟན་བརླིང 平稳,稳重 བརླིང་པོ adj 深沉；稳固,

稳定 བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ 加持 བརླབས་པv 赐予,转变】གདོན་གྱིས་བརླམས་

སོགས་བས་འཕུལ་རླའོ།།【བརླམས་པv 迷惑；唆使】

༼ལ༽
ལྭ་ནི་གོས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཡིན།།【ལྭ 生毪子,未经漂洗搓揉的手工毛织品；衣

服,褐衣】

༼ཤ༽
ཤར་གྱི་ཤིང་ཁར་ཤང་ཤང་ཤི།【ཤར 东方 ཤར་བv 出现,升起 ཤིང 树木；木

材 ཤང་ཤང 共命鸟,命命鸟 ཤི་བv 死亡】ཤུལ་དུ་ཤིད་ཟན་ཤེལ་གྱི་ཤུབས།།

【ཤུལ 痕迹,印迹；时期 ཤིད་ཟན 丧筵,供食,祭品 ཤིད 超度,为救度死

181
者所作佛事 ཤེལ 透明晶石,玻璃 ཤུབས 鞘,壳,封套】ཤེད་བུ་ཤེད་བདག་

ཤེད་ལས་སྐྱེས།།【ཤེད་བུ 人(主要指初劫的人)ཤེད་བདག 人；人主,君王

ཤེད་ལས་སྐྱེས 人 ཤེད 力量,体力；

膘；心,意】ཤུན་པགས་ཤམ་ཐབས་ཤུར་བུས་

བཅིངས།།【ཤུན་པ 表 皮 , 外 壳 ཤམ་ཐབས 裙 ( 比 丘 十 三 资 具 之

一)ཤམ།གཤམ།下部,下面 ཤུར་བུ 腰带】

ཤེས་ལྡན་ཤིན་ཏུ་ཤུབ་བུ་སྨྲ།།【ཤེས་ལྡན

人,有情 ཤེས་པv 知道,理解 n 心识,神志ཤིན་ཏུ 极,非常 ཤུབ་

有智慧者；

བུ 低声,小声】ཤེན་པ་ཤྭ་འོད་ཤ་རྐྱང་ངོ༌༑༑【ཤེན་པ།ཤན་པ།བཤན་པ།གཤན་པ།

屠夫 ཤྭ་འོད 洪水,山洪 ཤྭ 洪水】བདེ་གཤེགས་གཤིས་ལུགས་དེ་བཞིན་

གཤེགས།།【བདེ་གཤེགས།བདེ་བར་གཤེགས་པ།修伽陀(སུགཏཿ),善逝 གཤེགས་

པv 行走,来去；死,逝 གཤིས་ལུགས 风俗,情况 གཤིས་ཀ 本性,性质 དེ་

བཞིན་གཤེགས་པ 多陀阿伽陀(ཏཐཱགཏཿ),如来】གཤིན་པོའི་གཤགས་འབྱེད་

གཤིན་རྗེ་གཤེད།།【 གཤིན་པོn 死者 གཤགས་འབྱེད 分别,分辨 གཤིན་རྗེ 死主,

阎罗 གཤེད 冤家,仇敌】གཤེན་རབས་གཤང་དཀྲོལ་དབུ་སྐྲ་གཤོར།།【གཤེན་

རབས།གཤེན་རབ།兴饶祖师( 苯教的祖 师 )གཤང 单钹(苯教 一种乐

器)དབུ་སྐྲ་གཤོར་བ 头发粗硬 གཤོར་བadj 粗糙,不光滑】

གཤིས་ངན་གཡུལ་

གཤོམ་གཤུང་དང་གཤེ།【གཤི
། ས་ངན 性格恶劣 གཡུལ་གཤོམ 布阵,摆开战场

གཤོམ་པv 准备,布置,陈列 གཤུང་བv 辱骂,背地诋毁 གཤེ་བv 詈骂】མོ་

གཤམ་གཤའ་མ་ཡིན་དུ་གཤའ།།【མོ་གཤམ 石女,不能生育的女人 གཤའ་

མadj 纯正,正确,真实不虚 ཡིན་དུ་གཤའ་བ 想必是,大概是 གཤའ 想必,

必当如此】གཤོར་གྱིས་ཆུ་གཤོ་ཤིང་གཤོག་གཤགས།།【གཤོར 角质勺,瓢；水

渠 གཤོ་བv 泼出,倾倒 གཤོག་པ།གཤགས་པ།v 劈开,剖开】ཐོང་གཤོལ་གཤེག་

ཅིང་འདབ་གཤོག་གཤིབས།།【ཐོང་།གཤོལ།犁 གཤེག་པv 劈开,剖开 འདབ་མ 翅

182
膀 གཤོག་པ 翅,鳍 གཤིབས་པv 靠紧,挨近；结伴】བརླན་གཤེར་བྲེས་གཤོར་

འཕྲང་ལ་གཤོར།།【གཤེར་བadj 潮湿,湿润 གཤོར་བv 计量,衡量 འཕྲང 狭

道 གཤོརv 依次前进,鱼贯而行】གཤམ་གྱི་སྤང་གཤོངས་ཞིང་ས་གཤིན།།

【གཤམ 下面,下部 སྤང་གཤོངས 青草地；低洼草地 གཤོ ངས 地方,区域

ཞིང་ས་གཤིན་པོ 熟田,熟土 གཤིན་པོadj 温良,柔顺,熟化】གཤོང་བུ་ལ་

སོགས་གས་འཕུལ་ཤའོ།།【གཤོང་བུ 小坑,洼地】མཛའ་བཤེས་དགེ་བཤེས་ལྷ་

བཤོས་བཤམས།།【མཛའ་བཤེས 密友 དགེ་བཤེས 格西,善知识 བཤེས་པn 良

师益友 adj 亲密,友善 ལྷ་བཤོས 供神的食物 བཤོས 食物,食品

(敬)བཤམས་པv 陈列,布置,摆设】སྡིག་བཤགས་ཕྱི་བཤོལ་བཤུལ་ལམ་བཤར།།

【སྡིག་པ་བཤགས་པ 忏罪 བཤགས་པv 发露己过,忏悔 ཕྱི་བཤོལ 推迟 བཤོལ་

བv 推迟,延缓 བཤུལ་ལམ 道路 བཤུལ 道路 བཤར་བv 依次前进,鱼贯而

行】བཤུམ་བཤུམས་བཤལ་དྲུད་བཤུད་ནས་བཤགས།།【བཤུམ་པ།བཤུམས་པ།v 哭

泣(敬)བཤལ་བv 拖,拉 བཤུད་པv 打磨,摩擦；擦伤,磨破 བཤགས་པv 劈

开,剖开】བཤའ་ཚེ་བགོ་བཤའ་རི་དྭགས་བཤོར།།【བཤའ་ཚེ 锡,铅 བགོ་བཤའ

分配,分割 བཤའ་བv 分配 བཤོར་བv 追捕,猎杀】རྒྱབ་བཤུལ་པགས་བཤུས་

བཤན་པས་བཤས།།【 རྒྱབ་བཤུལ 背脊 བཤུལ 背脊 བཤུས་པv 剥去,剥皮；抄

写 བཤན་པ 屠夫 བཤས་པv 杀,屠宰】མེར་བཤུར་ཆུས་བཤལ་བཤང་གཅི་བཤོ།

【བཤུར་བv 燎毛,用火燎去织品上浮毛 བཤལ་བv 涮洗,冲刷；腹泻

བཤང་གཅི 屎尿 བཤང་བ 大便 བཤོ་བv 泼出,倾倒】

མཁར་བཤིག་བྲེས་བཤར་

འཕྲང་ལ་བཤོར།།【བཤིག་པv 破坏,毁灭 བཤར་བv 计量,衡量 བཤོར་བv 列

队 前 进 , 鱼 贯 而 行 】སྦུབས་བཤངས་དཔེ་བཤད་བས་འཕུལ་ཤའོ།།【སྦུབས་

བཤངས 扩展内层 བཤངས་པv 挖深,疏浚,疏通 དཔེ་བཤད 引喻,举例

183
བཤད་པv 讲,谈,解说】

༼ས༽
སངས་རྒྱས་སོར་མོ་སེན་མོ་སོ།།【སངས་རྒྱས 佛陀(བུདྡྷཿ),觉者,二障清净二智

圆满 སོར་མོ 手指,足趾；一指宽,七粒青稞并列的宽度 སེན་མོ 指甲,

趾甲 སོ 牙齿】སིལ་སྙན་སིལ་སིལ་སེ་མོ་དོ།།【སིལ་སྙན 铙钹 སིལ་སིལ 锵锵,

铃声,击铙声 སེ་མོ་དོ 环形项链,双垂璎珞】

ཚེ་སྲོག་སྲུང་ཞིང་འོད་སྲུང་སྲས།།

【ཚེ་སྲོག 寿命 སྲོག 命,生命 སྲུང་བv 保卫,守护,拯救 འོད་སྲུང 迦叶,饮

光 སྲས 儿子(敬)】སྲིད་པར་དྲང་སྲོང་སྲོལ་ཚུགས་སྲིད།།【སྲིད་པn 有,轮回 v

可能,有,存在 དྲང་སྲོང 仙人(身语意不谄诳、

公正持身的修行者)སྲོང་

བv 矫正,弄直 སྲོལ 习俗,惯例 ཚུགསv 栽植,竖立；开创,成立】སྲོད་དུས་

ས་སྲོས་སྲེ་ནག་སྲབ།།【སྲོད 黄昏,初夜 ས་སྲོས 黄昏,天黑 སྲོས་པv 日暮,天

黑 སྲེ་ནག 煤炱,锅烟 སྲབadj 薄 སྲབ་པv 弄薄,削弱,冲淡】སྲིན་པོ་ལུས་སྲུལ་

ས་སྲུང་བུ།།【སྲིན་པོ 恶鬼,罗刹 ལུས་སྲུལ་པོ 臭身鬼(一种饿鬼)སྲུལ་བv 使

腐烂 ས་སྲུང་བུ 帝释天所乘之象】སྲུབས་ཀྱི་ལམ་སྲང་སྲིད་དུ་སྲིངས།།【སྲུབས

间隙,缝隙 ལམ་སྲང 街巷,路径 སྲང 小巷 སྲིད 长度,纵长 སྲིངསv 伸长,

延长】ཡིད་སྲུབས་ཀྱིས་སྲེག་སྲིང་མོར་སྲེད།།【ཡིད་སྲུབས 魔；欲天 སྲེག་པv

焚烧,烧毁 སྲིང་མོ 妹妹 སྲེད་པv 贪著,爱染】སྲུ་མོའི་སྲི་ཞུ་སྲིའུའི་སྲི།【

། སྲུ་མོ

姨母 སྲི་ཞུ 恭敬,侍奉 སྲིའུ 小孩 སྲི 魔鬼】

སྲེ་མོ་སྲེག་པ་སྲིན་བྱ་སྲམ།།【སྲེ་མོ།སྲེ་

མོང་།黄鼠狼,鼬 སྲེག་པ 沙鸥,鹧鸪 སྲིན་བྱ 枭,猫头鹰 སྲམ 水獭,岩獭】

སྲིན་

བུ་སྲོ་མ་སྲད་བུ་སྲ།།【སྲིན་བུ 小虫,昆虫 སྲོ་མ 虱子卵,虮子；单位量名,七

日光尘为一虮 སྲད་བུ 线,细绳 སྲ་བadj 扎实,坚固,坚硬】ཇི་སྲིད་དེ་སྲིད་

སྲན་མའི ་སྲུས།།【ཇི་སྲིད 乃至,直至 དེ་སྲིད 如是之久,尔所时 སྲན་མ 豆,

184
豆类 སྲུས 青谷穗,将成熟尚未干浆的谷粒】བསྙེན་སྲིང་སྲེག་བྱེད་སྲེག་

བླུགས་དང༌།།【བསྙེན་བསྲིང 亲疏,远近；使接近与令久远 སྲིང་བv 伸长,

延长 སྲེག་བྱེད 火 སྲེག་བླུགས 护摩,火供】

རྒྱལ་སྲིད་མུན་སྲིབས་རྟ་ཡི་སྲབ།།【རྒྱལ་

སྲིད 国政,国务 སྲིད 政治,集体事务 མུན་སྲིབས།མུན་སྲིབ།夜晚 སྲིབ།སྲིབས།n

黑暗,阴蔽面 སྲིབ་པv 遮蔽,使黑暗 སྲབ 辔头,嚼子】སྲུབ་ཤིང་སྲུབ་ཐག་

འཇལ་བྱེད་སྲང༌།།【སྲུབ་ཤིང 搅乳棍,捣棍 སྲུབ་པv 搅拌,冲打 སྲུབ་ཐག 搅

乳棍上所系绳索 སྲང 秤,天平；两(重量单位)】སློབ་དཔོན་སློབ་མ་སློབ་

ག཈ེར་སླ།།【སློབ་དཔོན 师长,规范师,阿阇黎 སློབ་མ 学生,弟子 སློབ་ག཈ེར

求学 སླ་བadj 稀薄,不稠；容易】སློབ་པ་སློ་མར་སློང་མོ་སློང༌།།【སློབ་པv

学习,教授 n 教言；有学 སློ་མ 竹盒,篾盒 སློང་མོ 周济品,捐赠物；女

乞丐 སློང་བv 乞讨,索要】སླེ་བ་གྱེན་སློང་སློག་ཀྱང་སླེབ།།【སླེ་བ 肢体残废

者；斜眼,眼睛不正 སློང་བv 升起,竖立,扶起 སློག་པv 使回转,颠倒,

翻转,垦荒 སླེབ་པv 到达】སླེ་ཏྲེས་སླུ་གུའི་ཆུ་སླ་མོ།།【སླེ་ཏྲེས 苦参 སླུ་གུ 瓦罐

(盛酒、茶、乳酪的小陶器)སླ་མོadj 稀薄,不稠】ཀུན་སློང་སླེ་ཡོན་བསད་

པའི་སློ【ཀུན་སློ
།། ང 动机,等起 སླེ་ཡོན 狡诈,心不正直 སློ 反刍胃中余草】

སླར་ཞིང་སླར་ཡང་སླུ་མེད་སླད།།【སླར་ཞིང 又,再 སླར་ཡང 又,复,再 སླར 后面,

往后；再,又 སླུ་བv 引诱,欺骗 སླདn 因为,缘故】སླེའུ་སློག་པ་ཕྱི་ནང་སློག།

【སླེའུ 垫毯(牛毛或山羊毛所织粗厚毪子 ,常做粮食晒垫及床

毯)སློག་པ 皮衣,皮袄】སླ་ངའི་སླད་རོལ་ཕྱོགས་སུ་སློན།།【སླ་ང 锅 སླད་རོལ 外

面；往后 སློན་པv 合并】སླད་མར་སླད་ནས་དུག་རོ་སློང༌།།【སླད་མn 后者；

后来 དུག་རོ་སློང་བ 旧毒重发】སྲ་བརྐྱང་བཏིང་སོགས་ས་཈ིད་དོ།།【སྲ་བརྐྱང

羯 耻 那 衣 , 坚 实 衣 , 功 德 衣 】གསར་བུ་གསར་ནས་འཁར་གསིལ་གསོར།།

185
【གསར་བུ 新戒,后出家的人 གསར་པadj 新,初始,刚出现的 འཁར་

གསིལ 锡杖,禅杖,吃弃罗 གསོར་བv 转动,挥舞】ཁ་གསག་གསོག་གསོབ་

གསད་བྱ་གསོད།།【ཁ་གསག 嘴乖,言词动听；谄曲奉承 གསོག་པོadj 空虚,

虚妄 གསོབ་པadj 空虚,脆弱不实 གསད་པ།གསོད་པ།v 杀死】གསང་སྔགས་

སྙན་གསན་གསུང་རབ་གསུངས།།【གསང་སྔགས 密咒 གསང་བn 秘密 v 守密,

秘藏 སྙན་གསན 陈述,口头报告 གསན་པv 听,闻(敬)གསུང་རབ 经典,佛

经 གསུངn 话语(敬)གསུང་བ།གསུངས་པ།v 讲述,宣说(敬)】གསོང་པོའི་ཚིག་

གསོལ་གསོལ་འདེབས་གསོན།།【 གསོང་པོadj 正直,诚实 གསོལ་བv 报告,呈献

གསོལ་འདེབས 祈祷,祈请 གསོནv 听,闻(敬)】གསེར་མདོག་ནེའུ་གསིང་གསེག ་

མའི་གསེབ།།【གསེར 黄金,金子 ནེའུ་གསིང 青草地 གསིང་མ 草地,草坪

གསེག་མ 碎石,瓦砾 གསེབ 中间,里面】གསེབ་དང་གསའ་ཡིས་གསག་གསིར་

ཏེ【གསེ
།། བ 种马,种驴 གསའ 雪豹,草豹 གསག 不察觉,隐秘；
迅速 གསིར་

བadj 直捷,迅速无阻 n 嘶嘶声】ཤིང་གསོམ་གསོར་གྱིས་གསིལ་ཞིང་གསེས།།

【གསོམ 松树 གསོརn 钻子,螺旋钻具 གསིལ་བv 劈开,打碎 གསེས་པv 分

开,劈破】གསས་མོ་གསོག་འཇོག་གསང་གཏམ་གསོང༌།།【གསས་མོ 苯教女神

གསོག་འཇོག 积蓄,累积 གསོག་པv 积累 གསང་གཏམ 秘密语,心腹话

གསོང་བv 保密,隐藏】གསོ་རས་སྤུ་གསེད་གསེང་གི་གསུར།།【གསོ་རས 麻布 སྤུ་

གསེད 梳毛 གསེད་པv 爬梳,分开 གསེང 间隙,缝隙 གསུར 焦烟(布施给中

有众生的混有乳、酪、酥三素和血、肉、脂三荤的糌粑火烟)】གསུས་

པ་གསོ་ཕྱིར་གསོལ་ཡང་གསུད།།【གསུས་པ 腹,肚 གསོ་བv 喂养,养育 གསོལ་བv

享受,使用 གསུད་པv 打饱嗝,呃气】སོ་གསོད་ལུས་གསིག་དྲིལ་གསིལ་གསུམ།།

【སོ་གསོད་པ 安乐,悠闲舒适 གསིག་པv 耸动,抖动 གསིལ་བv 摇晃,振动

186
གསུམ 三】
སྐད་གསང་གསེག་གཤང་གསེག་ཀ་ལི【སྐད་གསང
།། 声音,音调 གསང་

པོadj 高亢,爽直 གསེག་གཤང 锡杖 གསེག་ཀ་ལི 书箧,书箱】གསོན་པོ་སྙན་

གསང་ཆུད་མ་གསོན།།【གསོན་པོadj 活的 སྙན་གསང་པོ 耳聪,听觉敏锐 ཆུད་

གསོན་པ 浪费,空耗 གསོན་པv 糟蹋,浪费】འོད་གསལ་ནང་གསེས་དྲི་ ཆུ་

གསིལ།།【འོད་གསལ 光音天 གསལ་བadj 清楚,明白 ནང་གསེས 内容条目,

内部区分 གསེསn 区分,组成部分 དྲི་ཆུ་གསིལ་བ 解小便 གསིལ་བv 撒尿】

གསལ་ཤིང་ཆུད་གསན་གས་འཕུལ་སའོ།།【གསལ་ཤིང 丳戈,贯穿人肛门到顶

门的利戈 ཆུད་གསན་པ 浪费,空耗 གསན་པv 糟蹋,浪费】སྔོ་བསངས་

འབགས་བསངས་ཚོགས་བསག་བསགས།།【སྔོ་བསངས 蔚蓝 འབགས་བསངས 已

除去垢污 བསངས་པv 使干净,清洗 བསག་པ།བསགས་པ།v 修集,积累】

དམིགས་བསལ་སྐྱོན་བསལ་བསམ་བྱ་བསམས།།【དམིགས་བསལ 特殊,例外 བསལ་

བv 除去,使洁净；挑出,提开 བསམ་པ།བསམས་པ།v 思维,想】བསེ་ཁྲབ་

བསོད་ནམས་བསོད་སྙོམས་བསོགས།།【བསེ་ཁྲབ 油漆皮革铠甲 བསེ 漆革,油

漆布 བསོད་ནམས 福报,福德 བསོད་སྙོམས 化缘,乞食；布施品,斋僧物

品 བསོགས་པv 集聚,积累】ཚེ་བསྲིང་བསམ་བློ་དྲིན་བསབ་བསབས།།【ཚེ་བསྲིང་

བ 延年益寿 བསམ་བློ 思想,想法 བསབ་པ།བསབས་པ།v 酬还,报答；

补足】

ཡོ་བསྲང་ནོར་བསྲི་རྒྱང་བསྲིང་བསྲིངས།།【ཡོ་བསྲང 改正,矫正 བསྲང་བv 矫正,

弄直 བསྲི་བv 节约,吝啬 བསྲིང་བ།བསྲིངས་པ།v 伸长,延长】དྲི་བསུང་གིས་

བསུས་བསེ་རུ་བསད།།【དྲི་བསུང 气味；芳香 བསུང 气味；香气 བསུས་པv

迎接,欢迎 བསེ་རུ 犀牛 བསད་པv 杀死】བསྲུངས་པ་བསྲུང་བྱ་བསྲེག་བྱ་

བསྲེགས།།【བསྲུངས་པ།བསྲུང་བ།v 保卫,守卫 བསྲེག་པ།བསྲེགས་པ།v 焚,烧】

བཟོད་བསྲན་བསྲོ་ཁང་ཞོ་བསྲུབས་བསྲེས།།【བཟོད་བསྲན 忍受,忍耐 བསྲན་པv

187
忍耐,忍受 བསྲོ་ཁང 暖阁(专为比丘进行沐浴、推拿、擦拭、坐卧、

取暖的地方)བསྲུབས་པv 搅拌,冲打 བསྲེས་པv 混合,搀杂】བསོད་པའི་

ཟས་བསྲེལ་རིང་བསྲེལ་བསྲིངས།།【བསོད་པadj 美好,甘美 བསྲེལ་བv 掌握,占

有；增长,加多 རིང་བསྲེལ 佛骨,舍利 བསྲིངས་པv 送出,寄发】བྱ་བའི་

བསྲལ་དང་སྒྲིབ་པ་བསྲབས།།【བསྲལ 事情,工作 བསྲབས་པv 减轻,弄薄,冲淡】

བསེལ་བའི་བསོ་སྒྲ་ངལ་བསོས་བུ།།【བསེལ་བ 护送者,保护者 བསོ་སྒྲ 嗦声,叽

叽嗦嗦 བསོ 嗦(祭祀时大声吆喝,希求福报增长声,原为苯教专用语,

现各派已普遍使用)ངལ་བསོས་བུ 休息者,多闻子的异名】
ཁ་བསུམ་རྗེས་

བསུབས་བསེར་བུ་བསིལ།།【བསུམ་པv 捆束,收扎 བསུབས་པv 擦去,涂抹

བསེར་བུ 风；微风,凉风 བསིལ་བadj 凉快,冷】ལྷ་བསངས་མེ་བསངས་སྐྱོ་

བསངས་དང༌།།【ལྷ་བསངས 熏烟驱秽；祭祀柴烟 མེ་བསངས 祭祀所焚柴

烟 སྐྱོ་བསངས 消遣,消除烦闷】བློ་བསྲུན་བསམ་བསེའུ་སྦ་བསྲི་མེད།།【བློ་བསྲུན་

པ 心地善良,性情温和 བསྲུན་པadj 驯顺,温顺 བསམ་བསེའུ 生殖腺(精

囊或卵巢)སྦ་བསྲི 因吝啬而藏匿减省 བསྲི་བv 节约,吝啬】བསང་གཏོར་

ཞབས་བསིལ་ཞལ་བསིལ་བསྲོ།【
། བསང་གཏོར 神香食子,祭祀所用火烟和食

子 བསང 神香,祭祀火烟 ཞབས་བསིལ 洗脚；洗脚水 ཞལ་བསིལ 洗脸水,

漱口水(敬)བསིལ་བv 洗濯,沐浴 བསྲོ་བv 烤热,晒干,取暖】བསླད་བྱ་

བསླད་ནས་བསླུ་བྱ་བསླུས།།【བསླད་པv 沾染,搀杂 བསླུ་བ།བསླུས་པ།v 引诱,欺

骗】བསླང་བྱའི་ནོར་བསླངས་ཕྱོགས་སུ་བསླན།།【བསླང་བ།བསླངས་པ།v 乞求,

索要 བསླན་པv 合并】བསླབ་བྱ་བསླབ་པ་གྱེན་དུ་བསླང༌།།【བསླབ་བྱ 学问,

知识；告诫,教言；学处,戒律 བསླབ་པv 学习,教授 བསླང་བv 升起,

竖立】འདོད་པའི་བསོད་཈མས་བས་འཕུལ་སའོ།【བསོ
། ད་཈མས་པ 纵情行乐】

188
 ༼ཧ༽
ཧྲལ་ཧྲལ་ཧྲུལ་ཧྲུལ་མིག་ཧྲིག་ཧྲིག【ཧྲལ་ཧྲལ
། 粗糙；破烂,褴褛 ཧྲུལ་ཧྲུལ 腐烂；

破烂 ཧྲུལ་པོadj 破烂,褴褛；
腐烂,腐败 ཧྲིག་ཧྲིག 睁视,直视,定睛观看】

ཧྭ་ཤང་ཧྭགས་དང་གོས་ཀྱི་ཧྭ།།【ཧྭ་ཤང 和尚 ཧྭགས 精糖,砂糖,蔗糖 ཧྭ 衣服

的吊边及领口】རྩབ་ཧྲལ་ལ་སོགས་ཧ་཈ིད་དོ།།【རྩབ་ཧྲལ 破烂；行为恶

劣；烂污,对破戒僧道的贬称】
༼ཨ༽
ཨ་ཀ་རུ་དང་ཨ་རུ་ར།།【ཨ་ཀ་རུ།ཨ་ག་རུ།沉香 ཨ་རུ་ར 诃子,藏青果】ཨུ་དུམྦ་

ར་ཨུཏྤལ【ཨུ་དུམྦ
།། ་ར 优昙钵罗,优昙花,昙花 ཨུཏྤལ 青莲花】ཨོ་རྒྱན་ཨུ་མ་

ཨདྷྡ་རྙིལ།།【ཨོ་རྒྱན 邬金,乌仗那 ཨུ་མ 大自在天之妻 ཨདྷྡ་རྙིལ 帝青宝,

映青】ཤིང་ཐོག་ཨ་མྲ་ཨེ་ལའི་འདབ།།【ཨ་མྲ 芒果 ཨེ་ལ 香叶树,翳罗树 ཨེ་

ལའི་འདབ 翳罗树之叶；翳罗叶龙王】ཨེ་ནྱ་ཡ་ན་ཨ་཈ིད་དོ།།།།【ཨེ་ནྱ་ཡ་

ན 鹿,鹿王】

189
 བོད་ཀྱི་བརྡ་ལ་བརྟེན་ནས་གསུང་རབ་ལ་འཇུག་པའི་སྒོ་

ཤེས་བྱ་རབ་གསལ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།།

དཔའ་རིས་འཇིགས་མེད་དམ་ཆོས།(དུས་རབས་༡༨)

༄༅། །ན་མོ་གུ་རུ། ཀུན་གཟིགས་བརྩེ་ཆེན་ཐབས་མཁས་པས། །མིང་བརྡ་ཐ་སྙད་སྣ་

ཚོགས་ཀྱིས། །ཆོས་དང་ཆོས་མིན་རྣམ་ཕྱེ ་སྟེ། །འདོམས་མཛད་འགྲོ་བའི་བླ་མར་

འདུད། །བོད་ཀྱི་བརྡ་ལ་བརྟེན་ནས་ནི། །ཤེས་བྱའི་རྣམ་དབྱེ་རྟོགས་པའི་ཐབས། །ཀཱ་

ལི་སུམ་ཅུ་རྐྱང་པ་དང༌། །ག་ང་ད་ན་བ་མ་འ། །ར་ལ་ས་ཡི་རྗེས་འཇུག་ཅན། །ག་ད་

བ་མ་འ་ཡི་ནི། །སྔོན་འཇུག་ཅན་དང་ར་ལ་སའི། །མགོ་ཅན་ཡ་ར་ལ་ཝ་ཡི། །འདོགས་

ཅན་རྣམས་ལ་ཨི་ཨུ་ཨེ ། །ཨོ་བཅས་དབྱངས་ཡིག་བཞི་པོ་རྣམས། །ཇི་ལྟར་ཐོབ་པའི་

གོ་རིམ་བཞིན། །མ་འཁྲུགས་གསལ་བར་འདིར་བཤད་བྱ། །

༼ཀ༽
ཀ་བ་ཀ་ར་ཀ་ལིང་དང༌། །ཀ་ཅ་ཞེས་པ་དངོས་སྤྱད་དང༌། །ནོར་སྤྱིའི་མིང་ངོ་ཀུ་རེ་

ནི། །ཀྱལ་ཀའོ་ཀུ་ཡ་ཀུ་ཅོ་དང༌། །ཀུ་བ་དང་ནི་མདོག་ཀ་རུ། །ད་ཀོ་ད་ནིའོ་ཀོ་ཅི་

སྟེ། །འདི་ཀོ་འདི་ནིའོ་ཀོ་ལོང་དང༌། །ཀོ་ལྤགས་ཀོ་ཀྲད་དར་ཡ་ཀན། །བད་ཀན་ཁང་

པའི་ལན་ཀན་དང༌། །གླང་ཆེན་ཐལ་ཀར་ཡུངས་ཀར་ཟ། །ཀེག་གིས་ལངས་དང་ཀོག་

ནས་འགྲོ། །ཀོག་ཙེ་རྒྱའམ་རྙི་དང་རྙོང༌། །ཀེང་རུས་དང་ནི་མིག་ཀོང་མོ། །མར་མེ་

འབུལ་བའི་ཀོང་བུ་དང༌། །ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་སྨན་ཤིང་ཀུན། །ཀུན་རྫོབ་ཀུན་སློང་

མང་ཚི ག་ཀུན། །ཀུན་ནས་ཀུན་ཏུ་ཀུན་ལ་བརྩེ། །ཀུན་དཀྲིས་཈ོན་མོངས་ཀུན་དོང་

ཙོང༌། །ཀུན་རྨོངས་཈ེར་ག཈ིས་ཀུན་འགྲོ་ལྔ། །ཀུན་཈ོན་ཀུན་ནས་཈ོན་མོངས་པ། །ཀེ་

འུ་རི་སྒོག་དོ་ཀེར་ནི། །ཐོར་ཅོག་ཡིན་ནོ་མཛུབ་མོ་ཀེར། །སྟོད་ཀོར་འོད་ཀོར་ཀླད་

190
ཀོར་དང༌། །པད་ཀོར་རྣ་ཀོར་གདུབ་ཀོར་དང༌། ། ཀོས་ཐག་ཅེ ས་པ་཈མ་ཐག་

པའོ། །ཀོས་ཀོ་ལ་ནི་ཀོ་སྐོ་ཡང༌། །ཟེར་རོ་དེ་དག་ཀ་རྐྱང་སྡེའོ། །

དཀུ་ནི་ལུས་ཀྱི་སྟ་ཟུར་ཏེ། །དཀུ་ཟླུམ་པ་དང་དཀུ་མ་རྙོངས། །དཀུ་སྐབས་ཕྱིན་

དང་དྲི་དཀུ་ནི༑ ༑དྲི་མི་ཞིམ་དང་དྲི་ཚ་བའོ། །དཀུ་མ཈ེས་པ་ཡིས་མཆི་མ་དཀུ། །དཀུ་

སྟེ་ཞེས་པ་ལྷག་སྟེའོ། །དཀན་གཟར་དཀའ་ཐུབ་དཀའ་བའི་གནས། །དཀའ་འགྲེལ་

དཀའ་ཚེགས་དཀའ་བ་སྤྱད། །དཀར་པོ་དཀར་ཆག་ཐོ་ཡིག་གོ །དཀོན་མོད་དཀོན་

མཆོག་ཤིན་ཏུ་དཀོན། །དཀོར་ནི་ནོར་གྱི་སྤྱི་མིང་ངོ༌། །དཀོས་ཐག་ཅེས་པ་཈མ་ཐག་

གོ །དེ་དག་དས་འཕུལ་ཀ་སྡེའོ། །

བཀུ་བ་ཁུ་བ་གདོན་ཕྱིར་གདུ། །བརྒྱད་པའམ་བརྒྱད་བཀག་སྤྱོ་བའམ། །འཐབ་

པའམ་སྨོད ་པ་ལ་ཡང་ངོ༌། །ལམ་བཀག་གནང་བཀག་གཞུ་བཀང་བ། །སྣོད་ནི་ཆུས་

བཀང་ཟས་ཀྱིས་བཀང༌། །བཀད་ས་ཟས་ཀྱི་གཡོས་ཁང་ཟེར། །ད་ཡི་མཐའ་ཅན་

ཐགས་ཀྱི་བཀད། །བཀད་ས་ཞེས་པ་འདུན་ཁང་ངམ།། འདུག་སའམ་འཚོགས་ས་ཞེས་

པ་འོ། །ལུས་བཀན་པ་དང་ལག་པ་བཀན། །གོས་བཀབ་བཀའ་བབས་བཀའ་སྩལ་

པ། །བཀའ་གདམས་བཀའ་འགྲོས་བཀའ་དྲི ན་བསྐྱངས། །བཀའ་མཆིད་བཀའ་དྲིན་

བཀའ་བསྒོ་བ། །བཀའ་བློ་མི་བདེ་ཞེས་པ་ནི། །སྐྱོན་ཆགས་འབྲས་མེད་སྨྲ་

བའོ། །དམིགས་ཀྱིས་བཀར་དང་ལོགས་སུ་བཀར། །བཀར་བཏགས་པ་ནི་ཁྲིམས་

བསྒྲགས་པ། །ཁྲལ་བཀལ་ཁལ་བཀལ་སྐུད་པ་བཀལ། །ཤིང་བཀས་གཞུ་བཀུག་བྲོས་པ་

བཀུག །ཤུན་པ་བཀོག་དང་སྤ་བཀོང་བ། །བཀོད་པ་བཟང་དང་བདེ་ལ་བཀོད། །གྱེན་

དུ་འཕྱུར་བའི་བཀོད་མའི་ཆུ། །བཀོན་པ་ཁྲོ་བའོ་བསད་པའི་བཀུམ། །མང་པོས་

བཀུར་དང་བཀུར་སྟི་བྱེད། །བསྙེན་བཀུར་བྱེད་དང་ལོགས་སུ་བཀོལ། །ཟུར་དུ་བཀོལ་

དང་བྲན་དུ་བཀོལ། །སྣོད་སྤྱད་བཀོལ་དང་བཀོལ་བདེ་བ། །བཀུས་ཏེ་བོར་བའི་སྨན་

ཞེས་པ། །གདུས་ཏེ་ཁུ་བ་བཏོན་པའི་སྨན། །དེ་དག་བས་འཕུལ་ཀ་སྡེ་འོ། །

191
 རྐ་ནི་ཆུ་ལམ་རྫས་བརྐུ་བ། །ས་རྐོ་བགྲོད་བྱེད་རྐང་པ་དང༌། །རྐང་དམར་ཟ་

ཞིང་རྐན་སྒྲ་སྒྲོགས། ། འདོད་ལ་བརྐམ་པ་འདོད་ཞེན་དང༌། །བརྐམ་ཆགས་འདོད་

ཆགས་ལུས་ཀྱི་རྐེད། །རྐུན་པོ་ཆོམ་རྐུན་རྐོན་པ་འཛུགས། །རྐུབ་ནི་ལུས་ཀྱི་ཆ་ཤས་

དང༌། །ནོར་བརྐུས་པ་དང་ས་བརྐོས་པ། །ར་མགོ་ཅན་གྱི་ཀ་སྡེ་འོ། །

རང་རྐྱ་ཐུབ་དང་ཆིག་རྐྱ་ཐུབ། །རྐང་བརྐྱངས་ལག་བརྐྱངས་རི་དྭགས་

རྐྱང༌། །སྲབ་རྐྱང་ཆིག་རྐྱང་སྣོད་སྤྱད་རྐྱན། །གན་རྐྱལ་མི་འགྱེལ་རྐྱལ་བ་ཡིས། །ཆུ་ལ་

཈་ལྟར་རྐྱལ་བར་བྱེད། །རྐང་རྐྱོང་ལག་རྐྱོང་རྐེད་པ་རྐྱོང༌། །རྒྱུ་ཡི་རྐྱེན་དང་མཐུན་

པའི་རྐྱེན། །བསྙུན་གྱི་རྐྱེན་སྨན་རྐྱེན་རྩིའང་ཟེར། །ར་མགོ་ཡ་བཏགས་ཀ་སྡེའོ། །

ལྐུགས་པ་མི་སྨྲ་ལྐོག་མ་འགུལ། །ཕྱུགས་ཀྱི་ལྐོག་ཤལ་ལྐོག་གྱུར་ཆོས། །ལྐོག་ཏུ་

འདུག་སོགས་ལ་མགོ་དང༌། །ལྡན་པའི་ཀ་ཡི་སྡེ་ཚན་ནོ། །

སྐད་ཅིག་མ་དང་སྐ་རགས་དང༌། །སྐ་བ་གར་བའམ་རོའི་ཁྱད་པར། །རྒྱུ་སྐར་

སྐག་དང་ཐུགས་དམ་བསྐང༌། །མ་ཚང་ཁ་བསྐངས་རེ་བ་བསྐངས། །ལྷ་ཡི་སྐད་དང་ཀླུ་

ཡི་སྐད། །འདི་སྐད་ཇི་སྐད་དེ་སྐད་སྨྲ༑ ༑ཡིན་རེ་སྐན་ནི་མནའ་དོར་བའོ། །དུས་

སྐབས་གནས་སྐབས་ཚེ་སྐབས་དང༌། །སྐབས་འདིར་སྐབས་ཕྱེ་སྐམ་སར་ཐོ ན། །འཛིན་

སྤྱད་སྐམ་པ་སྐར་མ་དང༌། །སྐར་ཁུང་སྐལ་ལྡན་ཟས་སྐལ་དང༌། །བསྐལ་པ་དང་ནི་

བསྐལ་ཆེན་དུས། །བསྐལ་དོན་བར་དུ་ཆོད་པ་འམ། །རྒྱང་རིང་བ་འོ་ཐེམ་སྐས་

དང༌། །སྐུ་གཟུགས་ལ་ནི་བྱུག་པ་བསྐུ། །སྐེ་ནི་ལུས་ཀྱི་མགྲིན་པ་འོ། །དཔོན་དུ་བསྐོ་

དང་ལས་ལ་བསྐོ། །སྐུགས་སུ་བཙུགས་པ་རྒྱལ་བཙུགས་པ། །སྐོག་པ་ཤུན་པའོ་སྦས་

པའི་བསྐུངས། །གབ་པའི་བསྐུངས་དང་ཐུགས་དམ་སྐོང༌། ། རེ་བ་སྐོང་དང་ཁ་སྐོང་

བ། །སྐུད་པ་དམག་སྐུད་སྣུམ་སྐུད་པ། །སྐེད་པ་སྐེད་ཆིངས་སྐེད་ལ་གཟེར། །སྐུན་བུ་

ཞེས་པ་གཞོང་བུའམ། །སྐུན་བུ་ཀོང་བུའི་མེ་ཏོག་གི །སྐོན་བུ་ཐོགས་ཏེ་གོས་བསྐོན་

པ། །བྱ་སྐོན་ཞེས་པ་བྱ་རྒྱའི་མིང༌། །སྐོབས་སུ་ཆུད་པ་ཞེས་པ་ནི། །བྱ་དཀའ་བ་འོ་ཡན་

192
ལག་བསྐུམས། །རིད་པའི་སྐེམ་དང་སྐེམ་བྱེད་དང༌། །སྐོམ་པས་གདུངས་དང་སྐུར་

འདེབས་དང༌། །འཕྲིན་བསྐུར་དབང་བསྐུར་སྐོར་བ་བྱེད།། མཐའ་བསྐོར་སྐུལ་བྱེད་

བསྐུལ་མ་འདེབས། །ཐུགས་དམ་བསྐུལ་བས་ཆོས་འཁོར་བསྐོར། །ཆུ་བསྐོལ་སྣུམ་

བསྐུས་བྱུག་པ་བསྐུས། །དཔོན་དུ་བསྐོས་དང་དགེ་བསྐོས་སོགས། །ས་མགོ་ཅན་གྱི་ཀ་

སྡེའོ། །

སྐྱ་རེངས་སྐྱ་བ་རུ་སྐྱ་དང༌། །སྐྱ་རྦབ་སྐྱ་རྒྱལ་བྱ་སྐྱ་ཀ །སྐྱི་བུང་སྐྱི་བུན་སྐྱི་གཡའ་

བ། །སྐྱི་དཀར་ནོར་བསྐྱི་སྐྱུ་རུ་ར། །སྐྱུ་རུམ་ཚོད་མའོ་སྐྱུ་གང་དང༌། །འཐེབ་ཀྱུ་སྐྱེ་བ་སྐྱེ་

མཆེད་དང༌། །སྐྱེ་ཚེ་འབྲུ་ཡིན་ཡིད་སྐྱོ་བ། །ཡིད་སུན་པ་ཞེས་བྱ་བར་བཤད། །སྐྱོ་ཤས་

སྐྱོ་ངལ་སྐྱོ་ངས་དང༌། །སྐྱོ་སྔོགས་འཁྲུག་ལོང་སྐྱོ་སངས་དང༌། །སྐྱོ་མ་ཕྲ་མའམ་ཕྱེ་བ་

དང༌། །བཏུང་བའི་སྐྱོ་མ་སྐྱང་ནུལ་ནི། །ཞལ་བའོ་བུ་བསྐྱངས་དྲིན་གྱིས་

བསྐྱངས། །བསྐྱང་དུ་མེད་པ་དཔག་ཏུ་མེད། །སྐྱབས་གནས་སྐྱབས་འགྲོ་ཆོས་ལ་

བསྐྱབས། །ལྷུང་བཟེད་མི་བསྐྱམས་ཡང་ཡང་བསྐྱར། །ཆུ་སྐྱར་བྱ་ཡིན་གནས་སུ་

བསྐྱལ། །འཕོ་སྐྱས་བྱེད་དང་སྐྱས་འདེགས་པ། །འཕོས་པའི་བསྐྱས་དང་སྐྱིགས་བུ་

དང༌། །སྐྱུགས་བྲོ་བ་དང་ཆུ་སྐྱེགས་དང༌། །རྩིས་ཀྱི་སྐྱེག་དང་རྒྱ་སྐྱེགས་དང༌། །རི་

སྐྱེགས་བྱ་ཡིན་ལྕགས་ཀྱི་སྐྱོགས། །སྲབ་སྐྱོགས་དང་ནི་བྱ་སྐྱུང་ཀ །ཁེངས་པ་བསྐྱུངས་

དང་བྱ་བ་བསྐྱུངས། །བཅོམ་བསྐྱུངས་ཁ་རོག་འདུག་པའམ། །འཇིགས་ནས་དམའ་

བར་སྨྲ་བ་འོ། །ཁ་སྐྱེངས་ཕྱུགས་སྐྱོངས་འཚོ་སྐྱོང་ངོ༌། །འཁོར་སྐྱོང་ཆོས་སྐྱོང་བདེ་སྐྱིད་

པ། །བསྐྱུད་པ་བརྗེད་པའོ་སྐྱེད་མོས་ཚལ། །བཅོས་མའི་ཚལ་ཏེ་སྐྱེད་ཤིང་ངོ༌། །བསྐྱེད་

བྱ་སྐྱེད་ཆེ་སེམས་བསྐྱེད་པ། །སྐྱེད་བྱེད་རྒྱ་བསྐྱེད་མི་བསྐྱོད་པ། །སྐྱིན་པ་ཞལ་སྐྱིན་ཞལ་

ཚབ་བོ། །སྐྱིན་གོར་གངས་སྦལ་ལམ་རྩངས་པ།། མགྱོགས་པའི་སྐྱེན་དང་འཕོང་སྐྱེན་

པ། །཈ེས་པའི་སྐྱོན་མེད་རྟ་ལ་བསྐྱོན། །བྲག་སྐྱིབས་བྱ་སྐྱིབས་སྐྱོབ་པ་བཞུགས། །སྐྱོབས་

ཤིག་ཞལ་སྐྱེམས་གསེར་སྐྱེམས་དང༌། །ཆུ་སོགས་སྐྱོམས་ཤིག་སྣོད་མི་བསྐྱོམ། །རོ་

193
བསྐྱུར་བ་དང་བྱ་བ་བསྐྱུར། །གཡང་དུ་བསྐྱུར་དང་སྐྱེར་བ་ཤིང༌། །འདབ་པའི་སྐྱོར་

དང་ཆུ་སྐྱོར་བ། །འཁྱིལ་བའི་བསྐྱིལ་དང་སྐྱེལ་མ་དང༌། །སྐྱོལ་ཅིག་བསྐྱིས་པའི་ནོར་

འདི་དག །རྒྱུ་ལས་སྐྱེས་དང་སྐྱེས་པ་ཕོ། །སྐྱེས་འདི་ཕུལ་ལ་སྐྱོས་མ་ལོངས། །སྙན་སྐྱོས་

ས་མགོ་ཡ་བཏགས་ཀའོ། །

སྐྲ་ནི་མགོ་ལ་སྐྱེས་པ་སྟེ། །སྐྲ་ཤད་ཀྱིས་ནི་སྐྲ་བཤད་བྱ། །སྐྲི་ཞིག་ཅེས་པ་ནི་ཐོང་

ཞིག །བསྐྲུ་བ་གཞན་ལ་ཐབས་ཀྱིས་འབྲད། །ཟས་ལ་བསྐྲུ་དང་འཇིགས་སྐྲག་

དང༌། །སྐྲངས་པའི་ནད་དང་གཞན་དུ་བསྐྲད། །སྐྲན་ནི་ནད་ཡིན་སྐྲོད་པར་

བྱེད། །བསྐྱེད་པའི་བསྐྲུན་དང་ཟས་ལ་བསྐྲུས། །ས་མགོ་ར་བཏགས་ཀ་སྡེ་འོ། །

གཡའ་ཀྱི་མ་དང་ཞབས་ཀྱུ་དང༌། །ཀྱི་ཧུད་ཀྱོ་བ་ལྕགས་ཀྱུ་འོ། །ཀྱེ་མ་ཀྱེ་ཧོ་འོན་

ཀྱང་དང༌། །ཀྱལ་ཀ་བྱེད་ཅིང་ཀྱལ་བ་སྨྲ། །ཀྱག་ཀྱོག་ཤིང་སོགས་ཡ་བཏགས་ཀའོ། །

དཀྱུ་སར་རྟ་དཀྱུས་དཀྱོགས་བཤད་དང༌། །དབུས་ཀྱི་དཀྱི ལ་དང་དཀྱིལ་འཁོར་

དང༌། །དཀྱེལ་ཆེ་བ་ནི་ཁོངས་ཡངས་པ། །དཀྱུས་རིང་དཀྱུས་མ་དས་འཕུལ་བའི། །ཡ་

བཏགས་ཀ་ཡི་སྡེ་པ་འོ། །

འོད་ཟེར་བཀྱེ་དང་ཕོ་཈་བཀྱེ། །སྟོན་མོ་བཀྱེ་དང་གཡུལ་བཀྱེ་བ། །ཚོན་བཀྱེ་བ་

དང་སྤྲུལ་པ་བཀྱེ། །བཅིངས་པའི་བཀྱིགས་དང་ཕྱིར་བཀྱེད་པ། །བཀའ་བཀྱོན་བས་

འཕུལ་ཡ་བཏགས་ཀའོ། །

རུས་ཀྲང་ལྷམ་ཀྲད་ཀྲིག་ཀྲིག་ཞབས། །ཀྲོག་ཀྲོག་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་བཅས་པ། །འཐབ་

ཀྲོལ་ཕུང་ཀྲོལ་གནོད་རྒྱུའོ། །ར་བཏགས་ཀ་ཡི་སྡེ་ཚན་རྫོགས། །

ལམ་དུ་དཀྲི་དང་ཆས་ཀྱིས་དཀྲི། །སྐུད་པས་དཀྲི་བ་གཏམས་དཀྲིགས་

གྲངས། །སྤྲིན་དཀྲིགས་ཆུ་དཀྲུགས་གཡུལ་བཤམས་དཀྲུགས། །གོང་འོག་དཀྲུགས་པ་

གོ་རིམ་དཀྲུགས། །ཞོ་དཀྲོགས་པ་ཡིས་རྟ་དཀྲོགས་སོ། །ལྷ་ནི་དཀྲོང་བསྐྱེད་རོལ་མོ་

དཀྲོལ། །སྐུད་པས་དཀྲིས་དང་དཀྲིས་མའི་རས། །དས་འཕུལ་ར་བཏགས་ཀ་སྡེའོ། །

194
 བཀྲ་ཤིས་བཀྲ་བ་བཀྲ་བཟང་བ། །བཀྲི་བ་ཁྲིད་པའམ་ཁ་དྲངས་པ། །ལ་ལར་

འགུགས་པ་ལ་ཡང་བཤད། །སྣོད་བཀྲུ་བཀྲག་རྩི་བཀྲག་མདངས་བཟང༌། །རྒྱལ་པོས་

བཀྲབས་པ་རྒྱལ་པོ་ཡིས། །མང་པོའི་ནང་ནས་འདམས་པ་འོ། །གཅལ་དུ་བཀྲམ་དང་

ཚོང་ཟོང་བཀྲམ། །ཚིག་བཀྲལ་དོན་བཀྲལ་དགོངས་པ་བཀྲལ། །བཀྲེས་རྔབས་ནད་

ཡིན་བསད་པའི་བཀྲོང༌། །དབུལ་བའི་བཀྲེན་དང་བཅིངས་པ་བཀྲོལ། །ཚིག་བཀྲོལ་

དོན་བཀྲོལ་དགོངས་པ་བཀྲོལ། །མདུད་པ་བཀྲོལ་བ་ལག་པ་བཀྲུས། །སྣོད་བཀྲུས་པ་

དང་དྲི་མ་བཀྲུས། །ལྟོགས་པའི་བཀྲེས་དང་བཀྲོས་པ་ནི། །འདམས་པའི་དོན་ནོ་བས་

འཕུལ་བའི། །ར་བཏགས་ཀ་ཡི་སྡེ་པའོ། །

ཀླ་ཀློ་ཀླུ་ག཈ན་མདོ་སྡེ་བཀླགས། །ཀླག་ཅོར་ཅ་ཅོའོ་ཀླད་རྒྱ་དང༌། །ཀླད་ནི་གོང་

ངམ་སྟེང་ལ་ཟེར། །ཀླད་པ་ཀླད་དོན་ཀླན་ཀ་དང༌། །ཀླབ་པ་ཞེས་པ་ནི་ལྭ་

བ། །འབྱམས་ཀླས་མཐའ་ཀླས་ཀློག་པ་བ།། ཆུ་ཀླུང་རྦ་ཀླུང་གངྒཱའི་ཀླུང༌། །ནགས་ཀླུང་

ཀློང་ཡངས་མཁའ་ཀློང་དང༌། །ཀློང་དུ་གྱུར་ནི་དབང་དུ་གྱུར། །ཀླུབས་པ་ཕུབས་

པའམ་གྱོན་པ་སྟེ། །གོས་ཀྱིས་ཀླུབས་སོགས་ལ་བཏགས་ཀའོ། །

ཀྭ་ཡེ་ཞེས་པ་འབོད་པ་སྟེ། །ཝ་བཏགས་ཀ་ནི་དེར་ངེས་སོ། །

༼ཁ༽
སྨྲ་སྒོ་ཁ་དང་ཁ་བ་ཅན། །ཁ་དོག་དཀར་དང་རོ་ཁ་བ། །ཁ་བད་ཁ་ཆེམས་ཁ་མཆུ་

དང༌། །ཁ་གསག་ཁ་ཉུང་ཁ་དྲག་པ། །ཁ་ཕོ་གཞན་གྱི་ཁ་ཟེར་དང༌། །ཁ་དུམ་ཁ་འཆམ་

པའོ་ཁ་མཐུན་པ། །ས་བོན་བཏབ་པ་ཁ་འབུས་པར། །ཁྱེ་འུ་ཁ་ཐོན་ཞེས་ཀྱང་བྱ། །཈ི་

མ་འཆར་ཁ་འགྲོ་ཁ་མ། །སྐྱེ་ཁ་མ་ནི་སྐྱེ་ལ་ཁད། །ཁ་ན་མ་ཐོ་བྱད་ཁད་དང༌། །ཕུར་ཁ་

མཚོན་ཁ་ཆུ་ཁ་དང༌། །ཁ་རྗེ་ཁ་ཚར་ཁ་འཕངས་པ། །ཁ་ཅིག་མི་སྨྲ་ཁ་རོག་འདུག །ཁ་

ཚོན་གཅད་དཀའ་ཁ་འཛིན་བྱེད། །ཁ་ལོ་པ་ཡིས་ཁ་ལོ་བསྒྱུར། །ཚོས་ཀྱིས་ཁ་བསྒྱུར་

ཁ་སྦུབས་པ། །ཁུ་དབོན་ཁུ་ཚན་ཁུ་ཚུར་དང༌། །ཁུ་བྱུག་ཁུ་འཕང་ཁུ་བ་བཏུང༌། །ཁུ་

195
འཕྲིག་ཁེའུ་སུས་ཁེ་ཚོལ་གྱིས། །ཁེ་཈ེན་འདམ་དང་ཁོ་བོ་ཅག །ཁོ་རང་ཁོ་ན་ཁོ་ཐག་

ཆོད། །ཁོ་ལག་ཅེས་པ་ཞེང་ངམ་སྦོམ། །ཁག་བཞག་པ་དང་ཁག་ཁུར་བ། །ཁག་ཐེག་པ་

དང་ཁང་པ་དང༌། །ཁད་ནི་དལ་བུའོ་འགྲོ་ལ་ཁད། །ཁབ་ལེན་རྡོ་ཡིས་ལྕགས་ཁབ་

ལེན། །རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ནི་རྒྱལ་པོའི་ཁྱིམ། །ཁབ་རལ་ཁམས་གསུམ་ཁམས་བཅོ་

བརྒྱད། །ཁམས་བདེ་ཁམས་སྙོམས་ཁམས་འཚོ་བ། །ཁམས་ནི་རིགས་དང་རྒྱུ་དང་

དབྱིངས། །ཁམ་ས་ཁམ་ཕོར་ཁམ་གྱིས་བཅད། །རྦད་ཁམ་སྙིང་ཁམ་མདོག་ཁམ་

པ། །ཁལ་བཀལ་ཁས་འཆེས་ཁས་ལེན་པའོ། །ཁས་ཞན་ཁས་བླངས་ཁུག་རྟ་

དང༌། །བར་གྱི་ཁུག་པ་བཀུག་སྟེ་ཁུག །དགག་བྱ་ཁེགས་དང་ལུས་ཀྱི་ཁོག །ཁོག་

འབུབ་ཁུངས་མེད་ཁུངས་བཙུན་པ། །ཁུང་བུ་འབྱུང་ཁུངས་ཁེངས་པ་བསྐྱུངས། །ཆུས་

ཁེངས་ཁོང་ཆུད་ཁོང་ཁྲོ་དང༌། །ཁོངས་སུ་གཏོགས་དང་ཁོངས་ཡངས་པ༑ ༑བཅུད་

ཀྱིས་ཁོངས་ཤིག་ཁོང་ན་གནས། །ཁུད་པ་སྐྱེས་སམ་ཁུད་པ་རྫོངས། །ས་གཞི་ཁོད་

སྙོམས་འཁོན་འཛིན་མེད། །ཁེབས་པའི་གོས་ཁོབས་ཁོམ་པ་ནི། །དལ་བའོ་མི་ཁོམ་མི་

དལ་བ། །འཁུར་བ་པོ་ཡིས་ཁུར་བོ་ཁུར། །ཁོར་ཟུག་ཅེས་པ་ནི་ཁོར་ཡུག །ཁོ་ར་ཁོར་

ཡུག་ཁོལ་བོ་དང༌། །ཁོལ་མོ་ཆུ་ཚན་ཁོལ་ཕྱིར་རྒྱུ། །ཁོལ་མའམ་བ་ལང་མིག་ཅེས་

པ། །སྐར་ཁུང་དཀར་གསལ་མུན་དཀར་ཟེར། །ཁོལ་བུ་ཁོལ་ཕྱུང་ཤིང་ཁོས་ཤིག །ཅེས་

པ་ཁ་ཡིག་རྐྱང་པའི་སྡེའོ། །

མཁོ་བའི་ཡོ་བྱད་཈ེ་བར་མཁོ། །སྔ་མཁོ་བཞིན་ནི་སྔར་བཞིན་ནོ། །མཁན་པོ་

ཀློག་མཁན་རོལ་མོ་མཁན། །མཁའ་འགྲོ་ནམ་མཁའ་མཁར་རྫོང་དང༌། །མཁལ་མ་ཞོ་

ཤ་མཁལ་མ་དང༌། །མཁས་པ་མཁུར་ཚོས་མཁོས་སུ་ཕབས། །ཞེས་སོགས་མས་འཕུལ་

ཁ་སྡེ་འོ། །

འཁུ་བ་སྡང་བའོ་གཞན་ལ་འཁང༌། །འཁམས་པ་བརྒྱལ་བའོ་འཁར་བ་

བརྟེན། །འཁར་གསིལ་འཁར་རྔ་སྐུད་པ་འཁལ། །རྒས་ཤིང་འཁོགས་པ་འདིར་འཁོད་

196
ཅིག །ན་འཁུན་ཤ་འཁོན་ཡུལ་མཐའ་འཁོབ། །འཁོབ་པ་ངན་པའི་དོན་དུའང་

བཤད། །བྱ་བ་འཁོབ་པ་ཁྱབ་པའི་དོན། །བློ་ཁུམ་པ་དང་ཡན་ལག་ཁུམ། །འཁུམས་པ་

ཐོས་པའམ་གོ་བ་དང༌། །ཤེས་པ་ཞེས་པའི་ཞེ་ས་འོ། །བག་མི་ཁུམ་དང་འཁུར་བ་

བཟའ། །ཁུར་བོ་འཁུར་དང་འཁོར་བ་དང༌། །འཁོར་བ་པ་དག་འཁོར་ལོ་

བཞིན། །འཁོར་བར་འཁོར་བ་ཟོ་ཆུན་བཞིན། །ཀླད་ལ་མ་འཁོར་འཁོར་གཡོག་

དག །ཡིད་འཁུལ་སྐུད་འཁེལ་བྲན་དུ་འཁོལ། །འཁོས་ཀ་ཆུང་སོགས་འས་འཕུལ་

ཁའོ། །

ཁྱི་ཡི་ཁྱི་གུ་དུད་འགྲོའི་ཁྱུ། །ཁྱུ་མཆོག་ལ་ཞོན་ཁྱེ་འུ་དང༌། །ཁྱེ་འུ་སུས་དང་ཁྱེ་

འུ་བསུས། །ཤོ་ཁྱེ་ཁྱོ་བོ་ཁྱོ་ག་འོ། །ཁྱོ་ཤུག་ག཈ིས་ནི་བཟའ་ཚོ་ག཈ིས། །ཁྱད་གསོད་

བརྙས་ཐབས་བྱེད་པ་སྟེ། །ཁྱད་པར་ཅན་དང་ཁྱད་ཆོས་དང༌། །ཁྱད་མེད་ཁྱད་

འཕགས་ཁྱད་ཞུགས་པ། །ཁྱབ་བྱ་ཁྱབ་བྱེད་ཁྱབ་འཇུག་ཁྱབ།། ཁང་པའི་ཁྱམས་དང་

མནན་པ་ཁྱོག །ཁྱོགས་ཀྱིས་འགྲོ་དང་བྱ་ཁྱུང་དང༌། །སྔོ་དམར་ཚོན་གྱི་དྲུ་གུ་

ཁྱོངས། །ཟོ་ཆུན་ཁྱུད་མོ་ཁྱུད་འཁོར་ལོ། །ཁྱེད་ཅག་ཕྱིར་ཁྱེད་ཟས་ཁྱེད་དམ། །ཁྱོད་

དང་ཁྱོ ན་ཡངས་རྒྱ་ཁྱོན་ཆེ། །ཁྱིམ་པ་ཁྱིམ་ཐབས་ཁྱིམ་དུ་བསྡད། །ཁྱེམ་བུའམ་ཁེམ་བུ་

ཁ་གཟར་རོ། །ཁྱུར་མིད་མ་བལྡད་མིད་པའོ། །གཞན་དུ་ཁྱེར་དང་ཁྱོར་བ་གང༌། །ཡ་

བཏགས་ཁ་ཡི་སྡེ་པ་འོ། །

མཁྱིད་གང་སོར་ཚད་ལྔ་ལ་ཟེར། །མཁྱུད་སྤྱད་མན་ངག་ཕྲན་བུ་འགའ། །སྦས་

ཏེ་འཆད་པའོ་དཔེ་མཁྱུད་ནི། །ཆོས་སྟོན་འོས་པ་ལ་སྦ་བ། །མཁྱེན་པ་མཁྱེན་རབ་

ཀུན་མཁྱེན་སོགས། །མས་འཕུལ་ཡ་བཏགས་ཁ་སྡེ་འོ། །

འཁྱགས་ནས་འཁྱམས་ཏེ་ས་མཐར་འཁྱར། །གོམ་སྟབས་འཁྱལ་དང་ངག་འཁྱལ་

ནི། །འབྲེལ་མེད་སྨྲ་བའོ་བཅིངས་པའི་འཁྱིགས། །གློག་འཁྱུག་ཆུ་ནས་཈་འཁྱུག་

པ། །འཁྱོག་པོའི་ཤིང་དང་གནས་སུ་འཁྱོངས། །བློ་ཡིས་འཁྱུད་དང་མགུལ་བར་

197
འཁྱུད། །཈ི་མ་འཁྱིམས་དང་གདུགས་འཁྱིར་བ། །བསྐྱུར་བའི་འཁྱུར་དང་གཞན་དུ་

འཁྱེར། །གོམ་ཚུགས་འཁྱོར་དང་ཆུ་འཁྱོར་བ། །ཆུ་འཁྱིལ་བྱ་བ་མཐར་འཁྱོལ་བ། །བྲོས་

པའི་འཁྱུས་པ་འས་འཕུལ་ཞིང༌། །ཡ་བཏགས་ཁ་ཡི་སྡེ་ཚན་ནོ། །

ཁྲ་ཁྲོ་ཅན་ནི་སྤྲོ་ཐུང་པ། །བྱ་ཁྲ་ཁྲ་བོ་ཁྲི་ཕྲག་གྲངས། །ཁྲི་འཕངས་མཐོ་དང་

སེངྒེའི་ཁྲི། །ཁྲི་མུན་ཁྲི་གདུགས་ལག་པའི་ཁྲུ། །ཁྲུ་ཏ་ཤིང་དང་འབྲུ་ཡི་ཁྲེ། །ཁྲོ་ག཈ེར་

ཁྲོ་ཆུ་ཁོང་ཁྲོ་དང༌། །ཁྲོ་བོ་ཁྲོ་ལྕགས་ཤ་ཁྲག་དང༌། །གོ་ཁྲབ་ཁྲམ་པ་གཡོ་ཁྲམ་

དང༌། །ཁྲམ་ཁ་ཁྲམ་བམ་ཁྲམ་ཤིང་ཐོགས། །ཁྲལ་བཀྲལ་བ་དང་ཁྲལ་གཞལ་བ། །ཁྲལ་

འཇལ་དཔྱ་ཁྲལ་ཁྲག་ཁྲིག་གྲངས། །འདབ་ཆགས་ཁྲུང་ཁྲུང་རྗེས་སུ་ཁྲིད། །ལོང་ཁྲིད་

མཛུབ་ཁྲིད་དམར་ཁྲིད་དང༌། །ཁྲུད་ཤིང་ཁྲུད་མ་ཁྲུད་ཁུ་དང༌། །རི་ཁྲོད་དུར་ཁྲོད་

ནགས་ཁྲོད་དང༌།། ཁྲུན་རིང་ཁྲོན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས། །ཆུ་ཁྲེམ་ཁྲོམ་ནས་ཁྲེལ་ཡོད་

བྱོས། །ཁྲོལ་ཚགས་དགོངས་ཁྲོལ་བཅིངས་པ་ཁྲོལ། །ཁྲིས་འཇག་ཁྲུས་བྱས་ཁྲོས་པ་

མེད། །ཞེས་སོགས་ར་བཏགས་ཁ་ཡི་སྡེའོ། །

མཁྲང་འཁྱུར་མཁྲིག་མ་ས་མཁྲེགས་པ། །མཁྲིས་པ་མས་འཕུལ་ར་བཏགས་

ཁའོ། །

བརྟེན་པའི་འཁྲ་ས་ཚིག་ལ་འཁྲི། །འཁྲི་ཤིང་དང་ནི་ཁྲལ་སོགས་འཁྲི། །བཀྲུ་

བའི་འཁྲུ་དང་འཁྲུ་སྦྱོང་དང༌། །བྲོ་འཁྲབ་གར་འཁྲབ་འཁྲིག་ཚིག་སྨྲ། །འཁྲིག་པ་

བསྟེན་དང་རྫོང་ལ་འཁྲས། །སྤྲིན་འཁྲིགས་གཡུལ་འཁྲུགས་ཁོང་བ་འཁྲོག །འཁྲུངས་

པ་ཞེས་པ་བལྟམས་པ་དང༌། །མྱུ་གུ་འཁྲུངས་དང་གནས་སུ་འཁྲིད། །གོས་ཀྱི་དྲི་མ་

འཁྲུད་ཕྱིར་འཁྲུ། །ཁྲུན་ནི་འཕང་ངམ་སྲིད་ཀྱི་དོན། །ཁྲུན་རིང་མཆུར་རིང་ངམ་

དཀྱུས་རིང༌། །ཁྱིམ་ལ་འཁྲེན་དང་མིག་མི་འཁྲེབ། །བྲེད་པའི་འཁྲིམས་དང་འཁྲིལ ་

བག་ཆགས། །ལུས་ལ་འཁྲིལ་བ་འཁྱུད་པའི་འཁྲིལ། །སྲིད་པའི་འཁྲུལ་འཁོར་ནོར་བའི་

འཁྲུལ། །རྣམ་རྟོག་འཁྲུལ་དང་རོལ་མོ་འཁྲོལ། །འཁྲིས་སུ་སྡོད་པ་འས་འཕུལ་བའི། །ར་

198
བཏགས་ཁ་ཡི་སྡེ་པ་འོ། །

འདབ་ཆགས་ཁྭ་ཏ་ཝ་བཏགས་ཁའོ། །

༼ག༽

ག་ན་གནས་དང་ག་ཤལ་ཅན། །ག་ཞ་བཞད་གད་ཀྱི་སྒྲ་འོ། །ག་ལ་བ་དེར་ག་ལ་

ཡོང༌། །ག་ཤེད་སོང་དང་ག་གེ་མོ། །ག་ག་ཚིལ་བྱེད་ག་ཆད་དུ། །ག་འུ་གུ་ཡངས་གུ་

དོག་པ། །གྱུར་ཅིག་གུ་ཡི་གུ་སྨོན་ཚིག །གོ་རེ་ལོང་ནི་གང་བྱེད་པ། །གོ་འམ་གོ་གྱོན་གོ་

ཆ་གྱོན། །གོ་འདུན་སྣ་ཚོགས་སམ་གང་མོས། །གོ་ལོག་གོ་ཡུ་བྱ་གོ་བོ། །གོ་རིམ་གོ་ར་

བཙོན་རའོ། །ཟེར་ཀྱང་དུད་འགྲོ་གོ་ར་རུ། །འཇུག་ཀྱང་བཙོན་རར་མི་འཇུག་

ཕྱིར། །གོ་ར་ལིང་བས་གོ་བཏང་ནས། །བསད་བྱ་བསྐོར་བ་ཡིན་ནམ་སྙམ། །གང་ཞིག་

གང་ཡིན་གང་ན་ཡོད། །གང་བུ་ཆུས་གང་བྲེ་གང་དང༌། །གངས་རི་གང་དག་གང་སུ་

དག །གང་དུ་འགྲོ་དང་གང་ལ་སོང༌། །གད་མོ་ཆེ་དང་གད་རྒྱངས་སྒྲོགས། །གཡང་

སའི་གད་པ་གད་བདར་བྱེད། །གན་རྐྱལ་ལ་གནས་གན་ན་གནས། །རྒྱལ་པོའི་གན་

མཛོད་སྦས་པའི་གབ། །཈ེ་འཁོར་གམ་དང་བ་གམ་དང༌། །གམ་ཡོ་ཞེས་པ་཈ེ་འཁོར་

རོ། །གསེར་གྱི་གར་བུ་གླུ་གར་མཁན། །རྒྱ་གར་བྲོ་པས་བྲོ་གར་རྩེ། །གལ་གྱིས་ཞེས་པ་

ནན་གྱིས་སམ། །རྒྱལ་གྱིས་ཞེས་པའོ་གལ་ལ་ཐུག །གལ་སྲིད་གལ་ཏེ་གལ་ཆེ་བ། །ཤིང་

ནི་གས་ཤིང་རྩེ་མོ་གུག །གེགས་མེད་ནམ་གུང་཈ི་མའི་གུང༌། །འཁོར་གྱི་གུང་སོགས་

དབུས་སམ་དཀྱིལ། །བསྟན་བཅོས་གུང་བསྒྲིགས་གུང་མོ་ག཈ིས། །གསེར་གྱི་གོང་བུ་

གོང་དུ་བཞག །གུད་ན་མེད་ནི་ལོགས་ན་མེད། །སྟག་གི་གོད་མ་ཟས་མ་གོད། །གུམ་པ་

ཤི་བའོ་གོམ་པ་འདེགས། །བློ་གོམས་གུར་ཁང་གུར་བུ་ནི། །གྲུ་བཞི་པ་འོ་གོར་མོར་

འཁོད། །གོར་བུ་ཞེས་པའང་གྲུ་བཞིའོ། །གོར་མ་ཆག་ནི་ཐེ་ཚོམ་མེད། །མངལ་གྱི་

གནས་སྐབས་གོར་གོར་པོ། །གོར་མ་རྡོ་ཡིན་ཤིང་གེལ་བ། །གེལ་བ་ཡལ་ག་ལ་ཡང་

ཟེར། །མི་ཐུང་གེལ་པ་ལམ་གོལ་འགྲོ། ། གོལ་ས་ཤེས་ཤིང་གུས་པ་སྐྱེ། །གོས་བཟང་དྲི་

199
མས་མ་གོས་པ། །ཞེས་སོགས་ག་ཡིག་རྐྱང་པའི་སྡེའོ། །

གནམ་གྱི་དགུ་ཚིགས་གྲངས་ཀྱི་དགུ། །དབྱིབས་དགུ་སྐྱེ་དགུ་འདོད་དགུ་

དང༌། །ཡོད་དགུ་ཆེ་དགུ་སྣ་དགུ་དང༌། །ཡིད་ཀྱི་དགུ་ལའང་མི་དགེ་མེད། །དགེ་བ་

དགེ་འདུན་དགེ་བར་འགྱུར། །དགེ་བསྙེན་དང་ནི་དགེ་བསྙེན་མ། །དགེ་ཚུལ་དང་ནི་

དགེ་ཚུལ་མ། །དགེ་སློབ་མ་དང་དགེ་སློང་མ། །དགེ་སློང་དགེ་སྦྱོང་དགེ་བའི་

བཤེས། །ཕ་བ་དགོ་དགོ་དགོ་བས་དགས། །དགག་བྱ་སྣོད་དགང་དགབ་པར་

བྱ། །དགའ་འདུན་སྐྱེ་བོ་ཕོ་མོ་རྣམས། །དགའ་སྤྲོའི་ཕྱིར་དུ་ཚོགས་པའོ། །དགའ་ལྡན་

དགའ་བདེ་ཡིད་དགའ་བ། །ཁལ་དགལ་བ་དང་ལོགས་སུ་དགར། །ཚལ་བར་དགས་

དང་མདུན་དུ་དགུག །དགུང་ནི་གནམ་དང་མཚན་མོའི་མིང༌། །དགུང་ཟླ་དགུང་ལོ་

དགུང་མོ་དང༌། །དགུང་སྔོན་དགོངས་འགྲེལ་གང་ལ་དགོངས། །དགོང་བ་ཞེས་པ་

སྨད་པའི་དོན། །བདེ་ལ་འགོད་ཕྱིར་ཆོས་ལ་དགོད། །ལམ་ལ་དགོད་དང་ཆོས་ལ་

དགོད། །རྒྱན་དགོད་དགུན་དུས་དགོན་དུང་ནི། །ཆུ་མེད་པ་འམ་ཚྭ་སྒོ་ཅན། །བ་ཚྭ་

ཅན་ནོ་དགོན་པ་ནི། །དབེན་པའི་གནས་སོ་དགུམ་པ་ནི། །གསོད་པའོ་དགེས་པ་

དགྱེས་པ་འོ ། །དགོས་པ་ཆེ་སོགས་དས་འཕུལ་གའོ། །

བགོ་བཤའ་རྫས་བགོ་གོ་ཆ་བགོ །གོས་བགོ་བ་དང་གད་མོ་བགད། །སད་པའི་

བགམ་ནི་ཚོད་བགམ་སྟེ། །ཚོད་བརྟགས་པའོ་གེགས་བྱེད་བགེགས། །བགོད་རྫས་

བགོས་དང་གོ་ཆ་བགོས། །བས་འཕུལ་བ་ཡི་ག་སྡེ༌འོ། །

དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་མགོ་བོ་བཏུད། །མགར་བ་ཡ་མགལ་མ་མགལ་དང༌། །མགོན་

པོའི་མགུར་གྱི་བུམ་པ་ལ། །མགུར་ཆུས་བརྒྱན་ཅིང་མགུར་དབྱངས་སྒྲོགས། །གངས་

རིའི་མགུལ་དུ་མགུལ་བ་བསལ། །མས་འཕུལ་ག་ཡི་སྡེ་པ་འོ། །

ཐོག་མའི་མགོ་དང་འགོ་བའི་ལྷ། །འགོ་ན་ཞེས་པ་ནི་ཐོག་མ། །འགོ་བའི་ནད་

དང་སྐྱེ་འགག་དང༌། །འགངས་ཆེ་འགན་ཁུར་ལུས་ཀྱི་ འགབ། །ཕྱེ་མ་འགམ་པ་འགའ་

200
ཞིག་དང༌། །འགར་ཡང་འགལ་ཚབས་མི་མཐུན་འགལ། །འགལ་དུམ་འགལ་མེ་ཚལ་

བར་འགས། །མདུན་དུ་འགུགས་དང་ལམ་འགོག་པ། །འགོག་པ་འགོག་སྙོམས་འགོག་

བདེན་དང༌། །འགེངས་བྱེད་སྤྲིན་གྱིས་ནམ་མཁའ་འགེངས། །སེམས་མི་འགོང་བ་མི་

ཞུམ་པའམ། །མི་སྐྲག་པ་འོ་འགེད་པ་ནི། །བགོ་བའམ་འགྱེད་པར་བྱེད་པ་འོ། །བདེ་ལ་

དགོད་དང་ལམ་ལ་དགོད། །འདུ་འགོད་ཅེས་པ་འགྲོ་འོང་ངོ༌། །གོས་འགེབས་པ་དང་

འཆི་བའི་འགུམ། །འགེམས་པ་འཇོམས་པའོ་མགོ་ལ་འགོམ། །ལམ་འགོར་གཡོ་འགུལ་

ཁལ་འགེལ་བ། །ཡུལ་དུས་འགོལ་བར་ནད་འགོས་མེད། །འ་ཡིས་འཕུལ་བའི་ག་སྡེ་

འོ། །

སྐྱེས་བུ་རྒ་བ་ན་ཚོད་རྒན། །རྒན་རབས་དང་ནི་ལེ་བརྒན་རྩི། །བརྒལ་བརྟག་

བརྒལ་ལན་ཆུ་ལ་རྒལ། །ན་ཚོད་རྒས་དང་ལུས་རྒུད་པ། །དུད་འགྲོ་རྒོད་མ་དམུ་རྒོད་

དང༌། །གྲུང་བའི་རྒོད་དང་བྱ་རྒོད་དང༌། །རྒོད་བག་ཅན་དང་སེམས་གཡེང་རྒོད། །ཕོ་

རྒོད་པོ་དང་བློ་རྒོད་པོ། །རྒུན་འབྲུམ་རྒོལ་པ་ཕས་རྒོལ་ནི། །ར་ཡིག་ཐོད་དུ་བཅིངས་

པའི་གའོ། །

ཕྱག་རྒྱ་དང་ནི་འདེབས་བྱེད་རྒྱ། །རྒྱ་མཐོངས་རྒྱ་གྲམ་རྒྱ་ཤུགས་དང༌། །སྲོག་

སྐྱོབ་རི་རྒྱ་ཀླུང་རྒྱ་སྡོམ། །རྒྱ་ཅང་སྐུད་པ་མང་པོ་ཡིས། །བཏགས་པའི་སྐ་རགས་དབུས་

ཁོང་སྟོང༌། །ཆགས་རྒྱ་བུ་ལོན་འདའ་བ་ཡི། །དཔང་རྒྱ་སྟེ་ཡི་གེ་བཅུག་པའོ། །རྒྱ་གར་

རྒྱ་ནག་མི་རྒྱ་བོ། །རྒྱ་ཆེ་རྒྱ་ཁྱོ ན་གྲངས་ཀྱི་བརྒྱ། །བརྒྱ་ལའམ་བརྒྱ་ལམ་ན་ཞེས་པ། །རེ་

འགའ་འམ་སྲིད་ཙམ་ན་ཞེས་པའོ། །བརྒྱ་བྱིན་མཆོད་སྦྱིན་བརྒྱ་པ་དང༌། །སྐྱེད་བྱེད་

རྒྱུ་དང་རྒྱུ་མཚན་དང༌། །ཀུན་ཏུ་རྒྱུ་དག་རྒྱུ་འགྲུལ་བྱེད། །ནང་ཁྲོལ་རྒྱུ་མ་སྨིག་རྒྱུ་

དང༌། །ན་རོ་ཅན་གྱི་རྒྱ་ནི་རྒྱོ། །ལུས་རྒྱགས་རྒྱགས་ཕྱེ་ལམ་རྒྱགས་དང༌། །རྒྱང་

བསྲིངས་པ་དང་གྲུ་མོ་བརྒྱངས། །རྒྱང་རིང་རྒྱང་གྲགས་གད་རྒྱངས་དང༌། །རྒྱང་

འཕེན་པ་དང་གྲངས་ཀྱི་བརྒྱད། ། བརྒྱད་བཀག་ཁ་སྨྲས་སམ་བཀའ་བཀྱོན། །བརྒྱད་

201
བཀག་སྤྱོ་བ་ལ་ཡང་བཤད། །རྒྱན་པོ་འགྱེད་དང་རྒྱན་གྱིས་བརྒྱན། །ལུས་ཀྱི་རྒྱབ་དང་

རྒྱམ་ཚྭ་དང༌། །ཕམ་རྒྱལ་མེད་དང་རྒྱུ་སྐར་རྒྱལ། །འོ་བརྒྱལ་དང་ནི་དྲན་མེད་

བརྒྱལ། །རྒྱལ་བ་རྒྱལ་མཚན་རྒྱལ་ཚབ་དང༌། །རྒྱལ་པོ་རྒྱལ་སྲིད་རྒྱལ་བསྐུགས་

པ། །རྒྱས་བཏབ་པ་དང་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས། །ཕན་ཚུན་རྒྱུགས་དང་ཟས་ཀྱི་རྒྱུགས། །ལུས་

ཀྱི་རྒྱུད་པ་གྲུ་རྒྱོངས་པ།། རྒྱུད་མང་སྐྱེས་བུའི་ཤེས་རྒྱུད་དང༌། །རང་རྒྱུད་གཏམ་རྒྱུད་

ཕྲེང་རྒྱུད་མཁན། །བླ་མ་བརྒྱུད་པ་བརྒྱུད་མར་འབྱུང༌། །བརྒྱུད་དེ་འོང་དང་རྒྱུན་དུ་

ཞུགས། །ཆུ་ཡི་རྒྱུན་དང་དུས་ཀྱི་རྒྱུན། །རྒྱུན་ལུགས་ཞེས་པ་རྒྱུ་འགྲུལ་ལོ། །རྡེག་པའི་

རྒྱོབ་དང་ལོ་རྒྱུས་དང༌། །ལམ་རྒྱུས་ཆ་རྒྱུས་རྒྱུས་ཡོད་པ། །རུས་པ་འབྲེལ་བྱེད་རྒྱུས་པ་

དང༌། །བསྟར་ལ་བརྒྱུས་དང་འཕྲེང་བ་བརྒྱུས། །ར་མགོ་ཡ་བཏགས་ག་ཡིག་གོ །

ཆུ་འཛིན་ལྒང་བ་ལ་ལྒ་འོ། །

རྟ་སྒ་བཅའ་སྒ་སྒུ་སྟེགས་བཙུགས། །སྒུ་དོ་མ་བཅག་སྒེའུ་གཤེར་ནི། །སྒ་རློན་

ཡིན་ནོ་སྒོ་ཁང་དུ༑ ༑སྒོ་པ་སྒོ་བསྲུང་སྒོ་གླེགས་བསྡམས། །སྒོ་དྲུང་སྒོ་ང་བག་ཆགས་

བསྒོ། །བསྒོ་བ་རྣར་གཟོན་ཞེས་བྱ་བ༑ ༑བསྒོ་བ་དང་དུ་མི་ལེན་པའོ། །བཀའ་བསྒོ་

མནའ་བསྒགས་རི་ཡི་སྒང༌། །མཚན་གྱི་སྒང་དང་གྲང་བའི་སྒང༌། །བྱ་བའི་སྒང་ནི་བྱ་

བ་ཡི། །དངོས་གཞིའམ་བྱ་བའི་དུས་ལ་བརྗོད། །ལུས་ཀྱི་སྒབ་ནི་ལུས་ཀྱི་སྨད། །སྒམ་པ་

ཟབ་པའོ་ཤིང་གི་སྒམ། །སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་བློ་སྒམ་པོ། །བུ་རམ་བསྒར་དང་དམག་

སྒར་དང༌། །ལུས་ཀྱི་སྒལ་བ་སྒལ་ཚིགས་དང༌། །སྒུག་སྡོད་ལམ་བསྒུགས་སྒེག་པའི་

཈མས། །སྒོག་པ་མནའ་སྒོགས་སྒོང་སྐྱེས་བྱ། །ཟས་སྒོད་པ་དང་བག་ཆགས་

བསྒོད། །སྒོམ་དང་བསྒོམ་བྱ་ཏིང་འཛིན་བསྒོམས། །ལུས་སྒུར་བ་དང་སྒེར་དུ་

བསྡད། །བུ་རམ་སྒོར་དང་དབྱིབས་སྒོར་མོ། །སྒུལ་བསྐྱོད་སྒོས་སུ་བག་ཆགས་

བསྒོས། །སྒོས་ཀྱི་དཔོན་དང་བཀའ་བསྒོས་པ། །ས་མགོ་ཅན་གྱི་ག་ཡིག་གོ །

སྒྱུ་འཕྲུལ་སྒྱུ་མ་གཡོ་སྒྱུ་དང༌། །སྒྲུ་རྩལ་སྒྱེ་འུ་སྒྱེ་མོ་སྒྱེ། །དུས་བསྒྱངས་སྒྱུག་མོ་

202
སྒྱོགས་རྡོ་དང༌། ། བསྒྱིངས་དང་སྒྱིད་ལུག་སྒྱིད་སྐྱུར་དང༌། །རྐང་པའི་སྒྱིད་པ་ཐབ་

སྒྱེད་བུ། །གཞན་དུ་བསྒྱུར་དང་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར། །ཁ་དོག་བསྒྱུར་དང་ཁ་ལོ་

བསྒྱུར། །བསྔོ་བ་སྨོན་ལམ་གྱིས་ཁ་བསྒྱུར། །བློ་བསྒྱུར་ཆུ་ཡི་འོལ་ཁ་བསྒྱུར། །གན་རྐྱལ་

ུ
བསྒྱེལ་དང་ཤིང་བསྒྱེལ་བ། །ས་མགོ་ཡ་བཏགས་ག་ཡིག་གོ །

མ཈ན་བྱའི་སྒྲ་དང་སྒྲ་གཅན་དང༌། །རིགས་པ་མགོ་བསྒྲེས་རིགས་བསྒྲེ་བ། །སྒྲོ་

འདོགས་བྱ་སྒྲོ་སྒྲོ་གུ་དང༌། །གཏམ་བསྒྲགས་ཆོས་བསྒྲགས་བསྒྲངས་ནས་ནི། །གྲངས་

སུ་བཅུག་པའོ་ཆུ་ལས་བསྒྲལ། །ཕྱོགས་གཅིག་བསྒྲིགས་དང་བསྒྲིགས་ལེགས་པ། །ཟོས་

པའི་སྒྲེགས་པ་ཆིལ་ཆིལ་སྒྲོག །ཆོས་སྒྲོག་སྒྲོག་རུས་འཆིང་བྱེད་སྒྲོག །སྔོན་རབས་སྒྲུང་

དང་རྒྱལ་མཚན་སྒྲེངས། །གཤོག་པ་བསྒྲེངས་ཏེ་བསྒྲོད་པར་བྱས། །མཁས་པའི་སྒྲིན་པོ་

སྒྲིན་མི་ཕོད། །འགྲན་པའི་བསྒྲུན་དང་སྒྲེན་མོ་ནི༑ ༑གཅེར་བུའོ་སྣང་བྱེད་སྒྲོན་མེ་

དང༌། །སྒྲིབ་པས་མ་བསྒྲིབས་བྱ་བ་བསྒྲུབས། །སྲིད་སྒྲུབ་ཀླུ་སྒྲུབ་སྒྲུབ་ཐབས་

དང༌། །སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱིས་ནི་བསྒྲུབ་བྱ་བསྒྲུབས། །སྒྲོབ་ཆེ་བ་དང་རིག་པ་སྒྲིམས། །རུས་

པའི་སྒྲོམ་དང་ཤིང་སྒྲོམ ་དང༌། །སྒྲོམ་བུ་དང་ནི་སྲད་བུ་སྒྲིམས། །སྐུད་པ་སྒྲིལ་དང་ཆུ་

ལས་སྒྲོལ། །སྒྲོལ་མ་སྒྲོལ་མཛད་ལ་ལས་སྒྲོལ། །མཆུ་སྒྲོས་བཤད་སྒྲོས་ཟེར་སྒྲོས་ནི། །ས་

མགོ་ར་བཏགས་ག་ཡིག་གོ །

གྱ་ནོམ་སྣང་བ་ཞེས་པ་ཡི། །གྱ་ནོམ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། །ལེགས་པ་ཞེས་པའི་

དོན་ཡང་ཡིན། །གྱ་ཐོ་ཞེས་པ་རྣ་རྒྱན་དང༌། །གྱ་ཚོམ་ཞེས་པ་མ་བརྟགས་པའོ། །གྱུ་བ་

ཞེས་པ་ནི་བཀུར་བ། །གྱ་གྱུ་ཞེས་པ་མི་དྲང་བའོ། །གྱི་ན་དང་ནི་གྱིན་འདའ་ནི། །དོན་

མེད་པ་འམ་དམན་པ་དང༌། །རང་བཞིན་ངན་པའོ་གྱོ་མོ་ནི། །སོ་བཏང་བ་ཡི་སོ་ཕག་

གོ །གྱང་རིམ་མཐོ་དང་སྟོབས་ཆེན་གྱད། །ཡ་གྱལ་གྱོང་པོ་ཕྱིར་གྱེད་པ། །གྱོད་མེད་

གྱེན་འགྲོ་གོས་གྱོན་གྱུར། །གྱིམ་ཤིང་རོལ་མོའོ་གྱེར་དབྱངས་དང༌། །རྐང་པ་གྱོལ་པོ་

འདི་གྱིས་ཤིག །སོ་སོར་གྱེས་དང་གྱོས་པོ་ནི། །ཡ་བཏགས་ག་ཡི་སྡེ་པ་འོ། །

203
 ཚོན་དགྱེ་འོད་དགྱེ་ཕོ་཈་དགྱེ། །ལྟག་དགྱེ་ཕྱིར་དགྱེད་དགའ་བའི་

དགྱེས། །དས་འཕུལ་ཡ་བཏགས་ག་ཡིག་གོ །

བྱ་བའི་བགྱི་བ་ཅི་བགྱི་བ། །དུས་བགྱངས་པ་དང་བྱེད་པའི་བགྱིད། །བགྱིས་པ་

བས་འཕུལ་ཡ་བཏགས་གའོ། །

མྱུར་བའི་མགྱོགས་པ་མས་འཕུལ་ཞིང༌། །ཡ་བཏགས་པ་ཡི་ག་ཡིག་གོ །

གློག་འགྱུ་རྟོག་པ་འོག་འགྱུ་དང༌། །སེམས་ཀྱི་འགྱུ་བ་འོད་འགྱེ་བ། །ནོར་འགྱེ་

དུས་འགྱངས་འགྱིངས་བག་ཅན། །འགྱེད་པ་གཏོང་བའོ་ཕོ་཈་འགྱེ ད། །ཚོན་འགྱེད་

འོད་འགྱེད་ནོར་འགྱེད་པ། །གོས་འགྱེད་ཟས་འགྱེད་གཡུལ་འགྱེད་ནི། །འཐབ་པའོ་

ཤགས་འགྱེད་རྩོད་པ་སྟེ། །འགྱོད་པ་རྣམ་འགྱུར་འགྱུར་བྱེད་ཆུ། །འགྱུར་བ་གྲེ་འགྱུར་

འགྱེལ་བ་དང༌། །འགྱུས་པ་སོ་སོར་འགྱེས་པ་སོགས། །འས་འཕུལ་ཡ་བཏགས་ག་ཡིག་

གོ །

གྲྭ་ས་གྲྭ་པ་ཆོས་གྲྭ་དང༌། །ནས་སོགས་སྙེ་མའི་རྩེ་མོ་ཡི། །གྲ་མ་དང་ནི་ཤིང་གྲ་

མ། །བཞི་གྲྭ་གྲ་བཞི་སྤུ་གྲ་ལེགས། །རལ་གྲི་སྤུ་གྲི་ཆུ་གྲི་དང༌། །གྲི་གུག་གིས་ནི་གྲི་ཤ་

གཏུབས། །གྲུ་བཙས་པ་ནི་གྲུ་ཚུགས་པ། །གྲུ་གཟིངས་གྲུ་ཆར་གྲུ་མོ་བརྐྱངས། །རྒྱུ་

སྐར་མོན་གྲུ་ནམ་གྲུ་དང༌། །ཡུལ་གྲུ་དང་ནི་གྲུ་གསུམ་དབྱིབས། །གྲེ་བ་བདེ་དང་རྒྱུ་

སྐར་གྲེ། །གྲོ་ག་སྟག་པའི་ཤིང་ཤུན་ཟེར། །གྲོ་མ་རིམ་གྲོ་འབྲུ་ཡི་གྲོ། །གྲོ་བཞིན་སྙན་

གྲགས་ཡོངས་སུ་གྲགས། །དེ་ལྟར་གྲག་ཅེས་སྒྲ་གྲགས་པ། །གྲངས་མང་གྲང་རེག་ཡིན་

གྲང་ན༑ ༑ཡུན་རིང་སྡོད་གྲབས་བསླུ་བའི་ཆོས། །རྒྱ་གྲམ་དང་ནི་ཆུའི་གྲམ་པ། །གྲལ་

དུ་བསྒྲིགས་དང་འབྲུ་མ་གྲུག །གྲོག་པོ་ཕུག་རྡུགས་གྲོག་ཕུག་དང༌། །ངམ་གྲོག་ཅེས་པ་

གཅོང་རོང་སྟེ། །གྲོག་པོ་སལ་སུལ་ལ་ཡང་ཟེར། །སྲོག་ཆགས་གྲོག་མ་གྲོགས་པོ་

དང༌། །རིག་པ་གྲུང་པོ་གྲོང་དང་ནི། །གྲོང་དང་གྲོང་ཁྱེར་གྲོང་རྡལ་དང༌། །མ་གྲོངས་

པ་དང་གྲོངས་ཕན་ཆད། །ནང་ཁྲོལ་གྲོད་པ་ཟས་ལ་སོགས། །མ་གྲོན་པ་ནི་མ་གོད ་

204
པའོ། །གྲིབ་དང་གྲིབ་མ་མི་གཙང་གྲིབ། །གྲུབ་མཐའ་གྲུབ་ཐོབ་དངོས་གྲུབ་ཐོབ། །གཞི་

གྲུབ་ཤ་གྲིམས་ཤིན་ཏུ་གྲིམས། །སྐུད་པ་གྲིམས་དང་རིག་པ་གྲིམས། །སྲོག་ཆགས་གྲུམ་

པ་ནད་གྲུམ་བུ། །ཆག་གྲུམ་གྲུལ་བུམ་མདུད་པ་གྲོལ། །ནད་ལས་གྲོལ་དང་འདུན་མའི་

གྲོས། །གྲོས་འདེབས་ར་བཏགས་ག་ཡིག་གོ །

དགྲ་སྟ་མཚོན་ཆའོ་མཛའ་མིན་དགྲ། །དགྲ་བཅོམ་ཆུ་དགྲམ་མེ་ཏོག་

དགྲམ། །ཟོང་དགྲམ་མདུད་དགྲོལ་དགོངས་པ་དགྲོལ། །བཅིངས་པ་དགྲོལ་སོགས་

དས་འཕུལ་བའི། །ར་བཏགས་ག་ཡི་སྡེ་ཚན་ནོ། །

བགྲོ་བ་གླེང་བའམ་གྲོས་བྱེད་པ། །བགྲོ་གླེང་དང་ནི་བགྲོ་བ་མཛད། །བགྲང་

འཕྲེང་བགྲང་བྱ་ཡོངས་བགྲང་དང༌། །མིག་བགྲད་པ་དང་རྙོག་པ་བགྲུངས། །མ་

བགྲོད་བགྲོད་བྱ་བགྲོད་བྱེད་དང༌། །ལམ་དུ་བགྲོད་དང་བགྲུས་པའི་འབྲས། །རྒན་

པའི་བགྲེས་པ་གཏམ་བགྲོས་པ། །བས་འཕུལ་ར་བཏགས་ག་ཡིག་གོ །

མགྲོན་པོ་མགྲིན་པ་མགྲོན་དུ་ག཈ེར། །མས་འཕུལ་ར་བཏགས་ག་ཡི་སྡེའོ། །

རིགས་འགྲེ་འགྲེ་ལྡོག་ལམ་དུ་འགྲོ། །འགྲོ་བ་གར་འགྲོ་ལས་ཀྱིས་འགྲོ། །ཟས་

ཀྱིས་ལྟོ་འགྲངས་འགྲན་ཟླ་དང༌། །ཆུ་འགྲམ་སེངྒེའི་འགྲམ་པ་དང༌། །ཞེ་འགྲས་པ་ནི་

མི་མཐུན་འགྲས། །འཕལ་ཀ་འགྲིག་ནི་རི་མོ་འགྲིག །སྦྱར་བའི་འགྲིག་དང་ཁྲིམས་ཀྱི་

འགྲིག །འགྲོགས་བཤེས་འདུག་འགྲེང་འཆི་བའི་འགྲོངས། །འགྲོང་ནི་ཕོ་མཚན་ནམ་

རྨའི་སྒོ། །རྐང་པ་འགྲེ ད་དང་འགྲོན་པོ་དང༌། །འཕེལ་འགྲིབ་འགྲུབ་འགྱུར་འགྲེམས་

པ་ནི། །འགྱེད་པའོ་བྱ་བྲལ་རྒྱལ་ཁམས་འགྲིམ། །ཟོངས་སུ་མ་འགྲིམ་འགྲུལ་བ་

འགའ། །དགོངས་པ་འགྲེལ་དང་དགོངས་པ་འགྲོལ། །བཅིངས་པ་འགྲོལ་དང་མདུད་

པ་འགྲོལ། །བརྩོན་འགྲུས་དང་ནི་ངང་པའི་འགྲོས། །འ་ཡིས་འཕུལ་བའི་ར་བཏགས་

གའོ། །

རི་དྭགས་གླ་བ་གླ་རྩི་དང༌། །གླ་མི་གླ་རྔན་སྨན་གླ་སྒང༌། །གླ་གོར་ཞོ་ཤ་གླུ་ལེན་

205
པ། །གླེ་འདམས་ནང་ཁྲོལ་གློ་བ་དང༌། །གློ་འབུར་དང་ནི་གཞོགས་ཀྱི་གློ། །གློ་རྡེག་

དང་ནི་གློ་བ་དགའ། །གླགས་བལྟ་གླགས་ཚོལ་འདབ་ཆགས་གླག །གླགས་རྙེད་གླང་

ཤུ་ལན་གླན་པ། །དམུ་རྒོད་རྟ་ཡི་ཁ་གླན་དཀའ། །གླམ་པ་སྣམ་བུ་འཐུག་པོ་འོ། །གླལ་

བ་གཡལ་བའམ་ཁ་གདངས་སམ། །རྣམ་པར་བསྒྱིངས་པའོ་གླེགས་བམ་དང༌། །གློག་

འཁྱུག་པ་དང་གློག་པའི་ནད། །རི་གླིང་འབུད་པའི་གླིང་བུ་དང༌། །གླེང་མོ་གཏམ་

གླེང་བགྲོ་གླེང་དང༌། །གཏམ་གྱི་གླེང་གཞི་སྲོག་གི་གླུད། །ཤེས་པ་གློད་དང་བཅིངས་

པ་གློད། །གླེན་པ་ལན་གློན་ལེབ་མོར་གླེབས། །གླེབས་པ་ཞེས་པ་ནི་མནན་པ། །སྦང་

གླུམ་ལ་བཏགས་ག་ཡིག་གོ །

གྭ་དོར་ཤ་བའི་རྭ་གསར་སྐྱེས། །གྭ་པ་གདོང་པ་དཀར་བའི་ཕྱུགས། །ཝ་

བཏགས་ག་ནི་དེར་ངེས་སོ། །

༼ང༽
ང་དང་ངའོ་ང་ཡི་འོ། །ང་རོ་མ་ཆེ་ང་རྒྱལ་ཅན། །རྟག་ཏུ་ངུ་ཡི་ངོ་མཚར་གཏམ། །ངོ་

དགའ་ངོ་ཤེས་ངོ་མ་ཆོག །ངོ་མཚར་ཆེ་དང་ངོ་སོ་ཆེ། །ངོ་ཚ་མེད་དང་ངོ་ཚ་ཤེས། །ངོ་

བོ་ངོ་བསྲུང་ངོ་ཆེན་དང༌། །ངག་སྒྲོས་ངང་རིང་བྱ་ངང་པ། །པདྨའི་ངང་ཚུལ་ངང་

ཚུལ་བཟང༌། །སྤོས་ངད་ལྡང་དང་དྲི་ངད་ལྡང༌། །ངན་ངོན་འབྱོར་བས་མི་ཆོག་

པས། །ངན་པ་ངན་སོང་ངམ་གནག་འགྲོ། །ངམ་ངམ་ཤུགས་ཀྱིས་ངར་འཛིན་

སྐྱེས། །ངར་མེ་ངར་བཏགས་རྗེན་བཏགས་སོ། །ངར་སྣབས་ངལ་དུབ་ངལ་གསོ་བ། །ཆུ་

ཡི་ངོགས་ནི་ཆུ་ཡི་འགྲམ། །ངུད་མོ་མི་བྱེད་ངེད་རང་དག །བཏུང་བས་ངོམས་དང་

དཔའ་རྩལ་ངོམས། །བྱང་གི་འབྲོང་ངུར་བྱ་ངུར་བ། །ལྷོ་ཡི་སྟག་ངར་གཞན་གྱི་

ངོར། །བྱིས་པ་ངུས་དང་ཚད་མས་ངེས། །ངོས་འཛིན་དགོས་པ་དེ་ངོས་ཟིན། །རི་ཡི་

ངོས་སོགས་ང་རྐྱང་ངོ༌། །

གྲི་ཡི་དངོ་ནི་གྲི་ཡི་སོ། །ཆུ་ཡི་དངོ་ནི་ཆུ་ཡི་ངོགས། །དངགས་ནི་ངག་གོ་མི་

206
དངངས་པ། །དངན་འཐེན་རྫས་ཁྱེར་ཕྱིར་མི་སྤྲོད། །དངོམ་ཆེ་བ་དང་ཚར་དུ་

དངར། །དངར་ནི་གྲལ་ལམ་ཕྲེང་བའོ། །རོ་དངར་བ་ནི་མངར་བའི་དོན། །ཟིལ་དངར་

བདུད་རྩིའོ་རིན་ཆེན་དངུལ། །དངུལ་ཆུ་དངོས་པོ་དངོ ས་གྲུབ་དང༌། །དངོས་དང་

དངོས་བཤམས་དངོས་གཞི་དང༌། །དངོས་མེད་ལ་སོགས་དས་འཕུལ་ངའོ། །

མངགས་གཞུག་བྲན་ནམ་ཕོ་཈་འོ། །ལན་མང་མངགས་ཀྱང་མངན་མི་

བགྲང༌། །མངའ་བདག་ཁྱོད་ནི་མངའ་ཐང་རྒྱས། །མངའ་རིས་རྒྱ་ཆེ་མངའ་འབངས་

དར། །མངའ་ཞབས་ཀུན་ལ་མངའ་བརྙེས་པ༑ ༑མངའ་མཛད་པ་དང་ཐུགས་ལ་

མངའ། །མངལ་སྐྱེས་མངར་གསུམ་མངོན་སུམ་མཐོང༌། །མངོན་མཚན་ཆེ་དང་མངོན་

དུ་གྱུར། །མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཆོས་མངོན་པ། །མངོན་ཤེས་མངོན་སྤྱོད་མངོན་དུ་

མཛད། །མས་འཕུལ་ང་ཡི་སྡེ་ཚན་ནོ། །

རྔ་ཆེན་བརྡུང་ཞིང་རྔ་ཡབ་གཡོབ། །རྔ་མོ་རྔ་མ་རྩྭ་རྔ་བ། །རྔུ་མ་ཟུག་རྔུ་རྔེའུ་

ཆུང་བརྡུངས། །རྔེའུ་རྔ་མོའི་ཕྲུ་གུའི་མིང༌། །རྔོ་མི་ཐོགས་དང་ཕྱུགས་ནད་རྔོ། །རྔན་

ཆན་མི་བྱ་གླ་རྔན་བྱིན། །བརྔན་པ་མཆོད་པའོ་རྔབས་རྭ་ནི། །འཇིབ་རྭ་ཡིན་ཏེ་

བཀྲེས་རྔབ་ནད། །ནོར་ལ་རྔམ་པ་ཧམ་པའི་རྔམ། །བརྗིད་རྔམ་འཐུག་རྔམས་བཙས་

མ་བརྔ། །དྲེའུ་རྔོག་དང་ནི་རྟའི་རྔོག་མ། །བུད་མེད་ཀྱིས་རྔོད་གཅན་གཟན་

རྔོད། །རྔོད་པ་འདྲིད་པ་འམ་གཙེ་བ། །ནས་སོགས་འབྲུ་རྔོད་རྔོན་པ་དང༌། །དབུགས་

རྔུབས་པ་དང་ཧུབ་ཀྱིས་བརྔུབས།། རྔོམ་བག་ཅན་དང་རྔུལ་གཟན་དང༌། །ལུས་ཀྱི་

རྔུལ་ཆུ་འབྲུ་བརྔོས་པ། །ར་མགོ་ལྡན་པའི་ང་ཡིག་གོ །

ལྔ་པའི་ལམ་དང་གྲངས་ཀྱི་ལྔ། །ལ་མགོ་ཅན་གྱི་ང་ཡིག་གོ །

སྔ་མ་སྔ་ཕྱི་སྔ་དྲོའི་དུས། །སྔ་སོར་རིམ་པ་སྔ་མ་དང༌། །སྔ་དུས་སྔ་མོ་སྤྱན་སྔ་

པ། །ཞལ་སྔ་ནས་དེ་སྐུ་མདོག་སྔོ། །བསྔོ་བྱ་འགྲོ་བའི་དོན་དུ་བསྔོ། །མོན་སྲན་སྔེའུ་

གསང་སྔགས་དང༌། །རིག་སྔགས་གཟུངས་སྔགས་བསྔགས་པ་བརྗོད། །སྔགས་པ་མི་

207
སྔང་སྔན་ཆད་དང༌། །སྔར་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ལམ་ཆའི་སྔས། །དུས་སྔས་པ་དང་སྐྱོ་

སྔོགས་ནི། །འཁྲུག་ལོང་སྐྱེད་པའམ་འཁྲུག་ལོང་གི །རྒྱུ་འོ་ཞེས་ཀྱང་ལ་ལར་

འབྱུང༌། །མཚང་ནས་བསྔོགས་དང་སྔུན་བསུས་ནི། །མདུན་ནས་བསུས་པའོ་སྔོན་གྱི་

དུས། །སྔོན་དུ་འགྲོ་དང་མདོག་སྔོན་པོ། །ག཈ིད་ཀྱི་སྔུར་བ་དགེ་བ་བསྔོས། །རྣམ་པར་

བསྔོས་པའི་འདུ་ཤེས་སོགས། །ས་མགོ་ཅན་གྱི་ང་ཡིག་གོ །

༼ཅ༽
ཅ་ཅོ་ཅི་ཕྱིར་དོན་ཅི་ཞིག །ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང་ཕྱིན་ཁ་ལོག །ཅི་ག་ཅི་ཡང་ལྟ་ཅི་

ཞིག །ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་ཅི་སྟེ་མེད། །ཅི་རིགས་ཅི་སླད་ཅི་ནས་ཀྱང༌། །ཅི་བགྱི་གཡོག་

པོའམ་བྲན་ལའང་ཟེར། །ཅི་འཚལ་ལ་སོགས་འདྲི་ཚིག་ཅི། །ཅི་ཆ་ཞེས་པ་ཆ་ཅི་

ཡོད། །སུམ་ཅུ་དྲུག་ཅུ་བདུན་ཅུ་གྲངས། །ཅེ་སྤྱང་ཡོད་ཅེ་ མིག་ཅེ་རེ། །བྱི་འུ་ཅོ་ག་ཐོ་

ཅོ་ཆེ། །ཅོ་ཏོ་ནས་བཟུང་ཅོ་འདྲི་ནི། །མཐོ་འཚམ་པའོ་ཅག་ཅག་སྒྲ། །ཁྱེད་ཅག་བདག་

ཅག་འུ་བུ་ཅག །གླང་པོ་ཅང་ཤེས་རྟ་ཅང་ཤེས། །ཧ་ཅང་ཐལ་དང་ཅང་མི་

གསུངས། །ཅང་ལ་གྲོང་ཚིག་གཤང་ཞེས་ཟེར། །རྒྱ་ཅང་སྐ་རགས་ཕ་གུ་ཅན། །ཅང་

ཏེའུ་ཅན་ནི་ལྡན་པའི་ཅན། །ཅན་ནེ་གྲོང་ཚིག་ཅ་ནེ་ཟེར། །སེམས་ཅན་མགོ་ཅན་

ཡན་ལག་ཅན། །ཅབ་ཅོབ་མ་མང་ཅམ་གྱིས་བཞག །དེ་ག཈ིས་གཅིག་ཅར་ཅལ་ཅོལ་

སྨྲ། །ཤིང་གི་ཅས་ཅུས་གྱུར་ཅིག་གི །ཅིག་ནི་སྨོན་པའོ་ལྷན་ཅིག་དང༌། ། ཐབས་ཅིག་

སྐད་ཅིག་ཐང་གཅིག་དང༌། །མཐའ་དག་པ་ཡི་དོན་གྱི་ཅོག །ཡོད་དོ་ཅོག་དང་ཡིན་

ནོ་ཅོག།། སྐྱེས་སོ་ཅོག་དང་འགྱུར་རོ་ ཅོག །ཐོར་ཅོག་ཅན་གྱི་ཅོག་བུ་པ། །ཅོག་ཙེའི་

ཁར་བཞག་གཏོར་མ་ཅོག ། རྟག་ཅིང་བཤད་ཅིང་འདི་ཟབ་ཅིང༌། །ཅུང་ཟད་ཅེས་པ་

ཉུང་བའི་དོན། །ཟས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཅུང་པེང་དང༌། ། རོལ་མོ་ཅོང་དང་ཅོད་པན་

དང༌། །བེ་ཅོན་ཅིབས་པ་ཅིར་ཡང་བརྫུ། །ཅུར་ནིས་ཞེས་པ་ཕྱེ་མའི་སྨན། །སྤྱི་ཅེར་སྤྱི་

ཐེར་སྐྲ་བྱི་ བ། །རྟག་ཅེས་བསད་ཅེས་རྒྱབ་ཅེས་པ། །ཅིས་ཀྱང་དགོས་སོགས་ཅ་རྐྱང་

208
ངོ༌། །

གཅི་བ་དང་ནི་གཅི་འུའི་སྨན། །གཅུ་བར་མི་བྱ་ཡིད་ལ་གཅགས། །གཅད་བྱའི་

ཤིང་དང་ལ་གཅན་པ། །གཅན་གཟན་སྒྲ་གཅན་གཅམ་བུ་ནི། །བཅོས་པའམ་ཡང་ན་

ངོ་བསྟོད་དོ། །གཅལ་དུ་བཀྲམ་དང་གམ་དུ་གཅར། །གཅིག་དང་དུ་མ་རོ་གཅིག་

དང༌། །རྫས་གཅིག་པ་དང་ངོ་བོ་གཅིག །གཅིག་ཆར་ལ་ནི་གཅིག་ཅར་ཟེར། །མཛའ་

གཅུགས་ཡིད་གཅུགས་འཁོན་གཅུགས་མེད། །ངག་མི་གཅོག་དང་ཤིང་མི་

གཅོག །གཅུང་ནི་ནུ་བོའོ་གཅོང་ནད་མེད། །གཅོང་རོང་གཅུད་བོར་ཤིང་གཅོད་

པ། །ཡོངས་གཅོད་ཚར་གཅོད་ཞལ་ལྕེ་གཅོད། །ཐག་གཅོད་གཅིན་ནི་དྲི་ཆུ་འོ། །རྩད་

ནས་གཅུན་དང་གཅེན་ཞེས་པ། །ཕུ་བོ་ཞེས་པའོ་ཕུག་ཏུ་གཅུར། །གཅེར་བུ་མིག་

གཅེར་གཅི་བ་གཅིས། །ལག་པ་གཅུས་ཏེ་གཅེས་ནོར་འཕྲོག ། གཅེས་འཛིན་དབང་

གིས་ཤིན་ཏུ་གཅེས། །དེ་དག་ག་ཡིས་འཕུལ་བའི་ཅའོ། །

གཟར་བུས་ཆུ་བཅུ་བཅུ་ཐམ་པ། །བཅོ་ལྔ་བཅོ་བརྒྱད་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས། །རྡོ་

བཅག་ཤིང་བཅག་ལག་ཏུ་བཅངས། །ནོར་བཅངས་པ་དང་རྩ་བ་བཅད། །ཚར་བཅད་

ཤིང་བཅད་ཞལ་ལྕེ་བཅད།། བཅབས་པ་སྦས་པའོ་཈ེས་པ་བཅབས། །བཅའ་ཁྲིམས་

དམ་བཅའ་གནས་བཅའ་བ། །བཅའ་གཞི་བཅའ་སྒ་བཟའ་བཅའ་དང༌། །མིག་བཅར་

ཁྲལ་བཅལ་ནོར་བཅལ་བ། །བཅས་འགལ་ཁྲིམས་བཅས་དམ་བཅས་པ། །འཁོར་དང་

བཅས་པ་གནས་བཅས་པ། །ནང་དུ་བཅུག་སྟེ་འཆིང་བས་བཅིངས། ། བཅུད་ཟ་རྩི་

བཅུད་བཅུད་ལེན་བྱེད། །བཅིབས་པ་ཞོན་པའོ་བློ་མི་བཅུམ། །ནང་དུ་བཅུམ་དང་སོ་

ཡིས་བཅེམ། །བཅོམ་ལྡན་འཕགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ། །རྩྭ་ཤིང་བཅེར་བ་སྤུངས་པའི་

དོན། །མེ་བཅིལ་ཕྱིར་བཅིལ་དྲི་མ་བཅིལ། །གཞན་ལ་ནོར་བཅོལ་ལས་ཀྱང་བཅོལ། །ཆུ་

བཅུས་བཅོས་མ་ནད་བཅོས་པ། ། བསྟན་བཅོས་འགྱུར་བཅོས་རས་བཅོས་བུ། །བ་

ཡིས་མདུན་ནས་འཕུལ་བའི་ཅའོ། །

209
 ལྕ་བ་སྔོ་ཡིན་ལྕི་ཡང་དང༌། །དུད་འགྲོའི་ལྕི་བ་ཁ་ནང་ལྕེ། །ལྕེ་འབབ་གནམ་

ལྕགས་འབབ་པའོ། །ཞལ་ལྕེ་མེ་ལྕེ་སྔོ་རེ་ལྕག །ལྕགས་ཀྱི་ལྕགས་རི་གནམ་ལྕགས་

ཐོག །ལྕགས་ཕོད་ཅེས་པའི་སྐ་རགས་ནི། །ལྷས་མ་གྲུ་བཞིའོ་སྐུལ་བའི་ལྕག །ལྕང་ལོ་

ཅན་དང་སྐྲ་ལྕང་ལོ། །ལྕང་མ་ཤིང་ཡིན་ལྕམ་དྲལ་དང༌། །ལྕམ་མོ་ལྕམ་པ་ལྕག་ལྕིག་

དང༌། །བློ་ཡིས་ལྕིགས་དང་ལྕུག་ཕྲན་དང༌། །རི་ཡི་ལྕོག་ནི་རི་ཡི་རྩེ། །མེ་ཏོག་མང་པོ་

མགོ་ལྕོག་ལྡེམ། །ལུས་ཀྱིས་ལྕོགས་དང་སེམས་ཀྱིས་ལྕོགས། །ལྕུང་ཀ་བྱ་ཡིན་སྦལ་ལྕོང་

དང༌། །ལྕིད་ཆེ་ལག་ལྕིབས་ཚ་ལྕིབས་དང༌། །སྒོ་ལྕིབས་སྤྱན་ལྕིབས་཈་ལྕིབས་

དང༌། །ཚིག་འབྲུ་ལྕིབས་དང་འཆི་ཕྱིར་ལྕེབས། །ལྕུམ་ནི་ལ་མགོ་ལྡན་པའི་ཅའོ། །

༼ཆ༽
ཆ་ཤས་ཆ་ལུགས་ཆ་ཆེ་ཆུང༌། །ཆ་ལང་བརྡབ་དང་གོ་ཆ་གྱོན། །ཆ་ཆོ་ཐུགས་ལ་མི་

མངའ་ཟེར།། ཆ་མེད་རྒྱུས་མེད་པའོ་མཚོན་ཆ་ཐོགས། །མལ་ཆ་ཆ་བྱད་ཆ་ག་བ། །ཆ་

གཅིག་ཆ་རྐྱེན་ཆ་ལག་ཚང༌། ། འགྲོ་བར་ཆ་དང་ཡ་ཆ་བ། །གྲང་དམྱལ་ལུས་ཀྱི་ཆུ་

བུར་དང༌། །ཆུ་ཡི་ཆུ་བུར་ཆུ་ཚན་དང༌། །ཆུ་བོ་ཆུ་ཕྲན་ཆུ་མིག་དང༌། །ཆུ་ཟླ་ཆུ་ཤིང་ཆུ་

ཡི་རླབས། །ཆུ་ལོན་ཞེས་པ་ཆུ་ཡི་རགས། །ཆུ་ཞེང་གབ་དང་བྱ་ཆུ་སྐྱར། །ཆུ་གང་སྙིང་

སྟོབས་ཆུ་ཚོད་དུས། །ཆུ་སྐྱེས་ཀྱི་ནི་ཆུ་བ་དང༌། །ཆུ་བུན་ཚོས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གོ །ཆེ་བཞི་

དབང་པོའམ་བདེན་དཔང་ངོ༌། །ཆེ་ཞེ་ཨ་ཆེ་འམ་སྲིང་མོ། །ལ་ལར་བཟའ་ཟླའམ་

གཟའ་ཟླ་ཟེར།། ཆེ་གེ་མོ་དང་ཆེ་ལོང་ཞིག །ཆོ་ག་ཞེས་པ་ཐབས་ཡིན་ལ། །ཆོ་རིགས་

རུས་ཡིན་ཆོ་འབྲང་ནི། །ཞང་པོའོ་ཆོ་འཕྲུལ་ཆོ་ལོ་ནི། །རྒྱན་པོ་ཡིན་ཏེ་ཆོ་ལོ་རྩེ། །ཆོ་

ངེ་འདེབས་དང་རྡོ་ཆག་པ། །ཆག་གང་སོར་ཚད་བཞི་ལ་ ཟེར། །དཀར་ཆག་མཐར་

ཆགས་མ་ཆགས་པ། །འདོད་ཆགས་སྲོག་ཆགས་བག་ཆགས་དང༌། །ཆགས་བཅོམ་

ཆགས་སྡང་ཆག་ཆག་བཏབ། །ཆག་སྒོ་སྡོམ་དང་གེགས་ཆག་སྡོམ། །ཆང་བུ་ཟན་ཆང་

ཆང་བ་གང༌། །མྱོས་འགྱུར་ཆང་འཐུང་ཆད་པས་བཅད། །བཅད་ནས་ཆད་དང་ཁ་

210
ཆད་བྱས།། གཅིག་ལས་ག཈ིས་ཆད་ལྷ་ལས་ཆད། །ཆན་པ་ཁྱེ་བོའི་གྲི་གུག་སྟེ། །འདྲེག་

སྤྱད་ཆན་པའོ་འབྲས་ཆན་དང༌། །ཆབ་ནི་ཆུ་ཡི་ཞེ་སའོ། །ཆུ་ཡི་ཆབ་རོམ་ཆབ་སྒོ་

པ། །ཆབས་ཅིག་པ་ནི་ལྷན་ཅིག་པ། །ཆབ་སྲིད་བརྟན་ཅིང་ཆབ་འོག་གི །ཆབ་འབངས་

རྣམས་ལ་ཆབ་ཤོག་བཀྲམ། །ཆམ་པ་ནད་ཡིན་ཆམ་ལ་ཕབ། ། ཆམ་དུ་ཞེས་པ་གཏན་

དུའོ། །ཆར་ཕབས་ཆར་བབས་ག཈ིས་ཆར་གྱིས། །འདག་ཆལ་བྱུག་དང་ཆལ་ཆིལ་

གཡོ། །བཟའ་བའི་ཆས་དང་ལམ་དུ་ཆས། །དཔའ་བོའི་ཆས་ཞུགས་ཕོ་ཆས་སྤྲད། །ཆིང་

རྐྱང་གོ་གྱོན་ཟས་ཁར་ཆུག །བྱེད་དུ་ཆུག་དང་སྡོད་དུ་ཆུག །ཡིན་དུ་ཆུག་དང་ཡོད་དུ་

ཆུག །ནོར་གྱིས་མ་ཆོག་ཆོག་ཤེས་བསྟེན། །ཤིང་ཆོག་ཆིངས་ཤིང་བར་ཆིངས་གྱིས། །སྤྱི་

ཆིངས་ཞེས་པ་སྡོམ་གྱི་ཆིངས། ། ཆུང་ངུ་ཆུང་མ་ཡིད་ལ་ ཆོངས། །ཆུད་མི་ཟ་དང་ཁོང་

དུ་ཆུད། །ཆུད་མ་གསོན་དང་ཆུད་མ་ཟོས། །སོར་ཆུད་ཁར་ཆུད་ནང་དུ་ཆུད། །ཆེད་དུ་

བརྗོད་དང་དགོས་ཆེད་དང༌། །ཆེད་འགའ་རེས་འགའོ་དོགས་པ་ཆོད། །ཐག་ཆོད་

ཚར་ཆོད་ས་ཆོད་ཆེ། །སྐུད་པའི་ཆུན་པོ་ཆུན་འཕྱང་པ། །ཆེན་པོ་སྦྲ་ཡི་ཆོན་ཐག་

དང༌། །བཅིབས་པའི་ཆིབས་པ་ལ་ཆིབས་པ། །ཆུབ་པ་རྟོགས་པའོ་ཀུན་ཆུབ་པ། །བྱང་

ཆུབ་བར་དུ་཈ོན་མོངས་ཆུམས། །ཆེམ་ཆེམ་གཡོ་དང་ཁ་ཆེམས་དང༌། །ཆེམས་པ་ཞེས་

པ་འཕྲིན་ལ་བརྗོད། །ཆུར་བའི་དྭངས་མ་ཆུར་ཁུའོ། །ཆོམ་རྐུན་ཆོམས་ཤིག་ཆོལ་བུར་

ཐོངས། །ཆོལ་ཟངས་ཞེས་པ་མཆིལ་སྣོད་དང༌། ། རྐང་ཁྲུས་སྣོད་དོ་ཆུ་ཆུས་ཤིག །ཡིད་

ཆེས་གྱིས་ལ་ཆོས་ལ་སློ བས། །ཞེས་པ་ཆ་ཡིག་རྐྱང་པའོ། །

དུར་གྱི་མཆད་པ་ཡི་གེའི་མཆན། །སྒྱུ་མའི་མཆན་བུ་ཡི་གེའི་མཆན། །མཆི་བ་

འགྲོ་བ་ཞེས་པ་སྟེ༑ ༑སྐྱབས་སུ་མཆི་ཞེས་མཆི་མ་དཀུ། །འདི་ན་མཆི་དང་འགྲོ་བའི་

མཆི། །འཛུགས་པའི་མཆུ་དང་མཆེ་བ་རྣོ། །འབྲུ་འཐག་མཆིག་ནི་ཡས་གཏུན་

དང༌། །མཆིག་གུ་མས་གཏུན་ནོ་གཞུ་མཆོག །མགོ་ཡི་མཆོག་མ་མཆོག་ཏུ་གྱུར། །རྩྭ་ཡི་

མཆོག་མ་རྩེ་མོའམ་ཕུད། །རྒྱ་མཚོའི་མཆིང་ནི་རྒྱ་མཚོའི་དཀྱིལ། །ནོར་བུ་མཆིང་བུ་

211
རྩལ་གྱིས་མཆོངས། །མཆོང་དམར་དང་བཅས་བཀའ་མཆིད་སྩལ། །མཆིད་འདི་

གསོལ་ཅིག་སྐུ་མཆེད་དག །མེ་མཆེད་སྐྱེ་མཆེད་དེ་ལས་མཆེད། །མཆོད་སྡོང་མཆོད་

པ་བཀུར་སྟིའི་མཆོ ད། །ལྷ་མཆོད་པ་དང་མཆོད་ཕྱིར་ཐོགས། །ནང་ཁྲོལ་མཆིན་པ་

མཆེར་པ་དང༌། །མཆིན་དྲི་དང་ནི་རྒྱན་གྱི་མཆོར། །མཆིལ་མ་འགོག་ཕྱིར་མཆིལ་ལྷམ་

གྱོན། །མཆིལ་བ་ལྕགས་ཀྱུའོ་བྱེའུ་མཆིལ་བ། །མཆིས་བྲང་ཆུང་མའོ་འདིར་མཆིས་

པ། །ཡོད་པའི་མཆིས་དང་མ་མཆིས་ནི། །མེད་པའོ་དེ་དག་མས་འཕུལ་ཆའོ། །

འཆི་མེད་བུ་མོ་འཆི་བས་འགྱོད། །ཆུ་ནི་འཆུ་ཞེས་ཁས་འཆེ་སྟེ། །འཆག་ས་དག་

ཏུ་འགྲོ་འཆག་བྱེད། །སྐལ་བ་འཆགས་དང་཈ེས་པ་འཆགས། །རལ་གྲིའི་འཆང་གཟུང་

ལག་ཏུ་འཆང༌། །ཆོས་འཆད་པ་དང་རྒྱུན་མི་འཆད། །སྲོག་འཆད་པ་དང་བཅད་པའི་

འཆད། །འཆབ་པ་གསང་བའམ་སྤེད་པ་འོ། ། གར་འཆམ་གནས་འཆའ་བཅའ་བ་

འཆའ། །཈མས་འཆར་སེམས་ཀྱི་འཆར་སྒོ་དང༌། །཈ི་ཟླའི་འོད་འཆར་གཟུགས་བརྙན་

འཆར། །འཆལ་བར་སྨྲ་བ་གཏད་མེད་འཆལ། །ཁྲིམས་འཆལ་ཚར་གཅོད་དོན་མི་

འཆུག །འཆེག་པ་ཞེས་པ་འཇིག་པའོ། །འཆིང་བ་བློས་འཆུན་སྟོབས་ཀྱིས་

འཆུན། །འཆོབས་ཤིག་གསོངས་ཤིག་ཅེས་པའོ། །བློ་ཡིས་མ་འཆུབ་བཅུམ་ནས་

འཆུམས། །འདོད་ལ་ཞེན་པའི་འཆུམས་པ་དང༌། །གྲོས་འཆོམ་གནས་སུ་འཆུར་བ་

དང༌། །བཟུང་བ་མི་འཆོར་ཞེན་པའི་འཆེལ། །འཆེལ་བ་འཆད་པ་ལ་ཡང་བཤད། །ཁྲོ་

བོ་འཆོལ་བ་འཕྲིན་ལས་འཆོལ། །གོ་རིམ་འཆོལ་དང་ཡི་ག་འཆུས། །ཡོ་བའི་འཆུས་

དང་ཚུལ་འཆོས་དང༌། །ཁས་འཆེས་པ་ནི་ཁས་ལེན་པའོ། །འཆོས་སྐྱོབ་ཡོན་ཏན་འས་

འཕུལ་ཆའོ། །

༼ཇ༽
ཇ་ཧོང་ཞེས་པ་དམར་སེར ་རམ། བཙོད་མདོག་ཀྱང་ངོ་རྒྱ་ཇ་དང༌། །ཐོད་པ་ཇ་རིལ་

བྱ་རིལ་ཡང་ཟེར། །ཇི་ག་ཞེས་པ་བརྟག་པའི་ཚིག །ཅི་མི་སྙམ་དང་ཇི་སྐད་སྨྲ། །ཇི་

212
སྲིད་ཅིག་ཏུ་ཇི་ལྟར་གྲུབ། །ཅི་འོས་ཞེས་པ་ནི་འཚམ་པ། །ཇེ་ནི་དང་པོ་ཞེས་པ་

འམ། །ཇེ་ནི་རེ་ཞིག་ཇེ་ནི་དབྱངས། ། ཇོ་ཇོ་ཇོ་བོ་ཇོ་མོ་དང༌། །ཇག་པ་ཆོམ་པོ་འོ་ ཇེང་

ཞེས་པ། །དབྱངས་སམ་རྒྱུད་མང་ལ་ཡང་བཤད། ། མཆན་ཇུས་རྒྱས་སོགས་ཇ་རྐྱང་

ངོ༌། །

ཕྲད་པའི་མཇལ་བ་མཇལ་ཕྲད་དང༌། །མས་འཕུལ་མཇེ་ནི་སྐྱེས་པའི་

རྟགས། །དུད་འགྲོའི་མཇུག་མ་མཇིང་པ་དང༌། །མི་མཇེད་ཞིང་སོགས་མས་འཕུལ་

ཇའོ། །

འཇི་བ་འཇིམ་པ་ལ་བརྗོད་ཅིང༌། །སྲིན་བུ་འཇུ་བ་ཁ་ཟས་འཇུ། །འདོད་འཇོ་བ་

ནི་ནམ་འདོད་འཇོ། །འཇོ་སྒེག་འཇག་མ་ཁྲིམས་འཇགས་པ། །ཡིད་ལ་འཇགས་དང་

འཇགས་གདན་འདིང༌། །མ་ཚོར་འཇབ་དང་རེག་བྱ་འཇམ། །འཇམ་མ཈ེན་གསུང་

སྙན་འཇམ་པའི་དབྱངས། །ཡན་ལག་མི་འཇའ་འཇའ་བརྡེགས་པ། །འཇའ་ས་ཐོབ་

དང་འཇའ་ཚོན་ཤར། །འཇར་ནས་ཁྲལ་འཇལ་ཆད་པ་འཇལ། ། བློས་འཇལ་ཚད་

འཇལ་ཐོབ་ཀྱིས་འཇལ། །ཡན་ལག་ཞ་བའི་འཇས་པ་དང༌། །འཇིག་རྟེན་སྐྱེ་འཇིག་

སྐྲག་པའི་འཇིགས། །མལ་འཇུག་རྗེས་འཇུག་ཆོས་ལ་འཇུག །ཤིང་སོགས་གཞོགས་

པའི་འཇོག་པ་དང༌།། འཇོག་པོ་གནས་འཇོག་གང་དུ་འཇོག །རྩ་འཇིང་ག཈ེན་ཡིན་

རྒྱ་མཚོའི་འཇིངས། །འཇུངས་པ་ཞེན་ཆགས་ཆེ་བ་སྟེ། །སེར་སྣའི་འཇུངས་དང་

དབྱིབས་འཇོང་བ། །འཇུད་མཐུན་འདོད་འགྲོ་གཟུགས་འཚོ་མའོ། །འཇུད་པ་འཇུག་

པའོ་མ་འཇུན་དང༌། །འཇེན་པ་ལེན་པའམ་བཅགས་པ་དང༌། །དངོས་པོ་ཡིད་ལ་

འཐད་པ་དང༌། །རྣ་བར་འཐད་པ་ལྟ་བུ་འོ། །ཟངས་རིགས་འཇོན་དམར་ཁུ་བ་

འཇིབ། །འཇེབས་པ་ལེགས་པའམ་སྙན་པ་དང༌། །ཡིད་དུ་འོང་བའོ་འཇིམ་པ་

བསྣོས། །འཇེམ་པ་འཇོམས་བྱེད་དགྲ་འཇོམ ས་པ༑ ༑སྲད་བུའི་འཇུར་བ་འཇུར་

འགག་དང༌། །འཇོར་ཐོགས་འཇོར་བུ་ཏོག་ཙེའོ། །ཞི་འགྱུར་འཇིལ་དང་བཅིལ་བའི་

213
འཇིལ། །བྱེ་འུ་འཇོལ་མོ་སྤུ་འཇོལ་འཇོལ། །ལག་པ་འཇུས་ཏེ་འོ་མ་འཇོས། །འས་

འཕུལ་ཇ་ཡི་སྡེ་པ་འོ། །

རྗེ་བོ་ལྷ་རྗེ་ཡབ་གཅིག་རྗེ། །རྗེ་བཙུན་རྗེ་དཔོན་དང་རྡོ་རྗེ། །རྗེ་རིགས་རྗེ་ངར་

དང་གཤིན་རྗེ༑ ༑རྗེ་ས་ཞེ་སའོ་སྙིང་རྗེ་དང༌། །ཏིལ་རྗང་ཏིལ་གྱི་བང་བ་འོ། །གཟི་

བརྗིད་དང་ནི་རྔམ་བརྗིད་ཆེ། ། ཤིན་ཏུ་བརྗིད་དང་རྒུད་པའི་རྗུད། །དྲན་པ་མི་

གསལ་བརྗེད་ངས་དང༌། །རྗེད་པར་བྱ་དང་རིམ་གྲོར་བྱ༑ ༑བཙུན་པར་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་

ནི། །བཀུར་སྟི་དང་ནི་མཆོད་པའི་དོན། །བརྗེད་བྱེད་དང་ནི་མི་བརྗེད་གཟུངས། །རྗོད་

བྱེད་ཀྱིས་ནི་བརྗོད་མི་ལང༌། །བརྗོད་བྱ་བརྗོད་དང་ཤ་རྗེན་ཟ། །རྗེན་པ་གཅེར་བུ་

འམ་རྐྱང་པ། །རྗེན་ཚོས་རྗེས་འཇུག་ལག་རྗེས་དང༌། །རྗེས་འབྲེལ་རྗེས་འབྲང་རྗེས་

མཐུན་དང༌། །རྗེས་སུ་བཟུང་དང་རྗེས་སུ་བསྐྱངས། །བདག་གཞན་མ཈མ་བརྗེས་ནོར་

བརྗེས་པ། །གླང་པོའི་རྗེས་སོགས་ར་མགོ་དང༌། །ལྡན་པའི་ཇ་ཡི་སྡེ་པ་འོ། །

ལྗགས་མ཈ེན་ཞིང་གི་ལྗང་བུ་དང༌། །ཁ་དོག་ལྗང་གུ་ལྗིད་ལྕི་བ། །མི་གཙང་

ལྗན་ལྗིན་ཡུལ་ལྗོངས་དང༌། །སྨན་ལྗོངས་ལྗོན་ཤིང་ལོ་འདབ་རྒྱས། །ལྗོན་པ་རྟ་མགོ་

ལ་མགོ་དང༌། །ལྡན་པའི་ཇ་ཡི་སྡེ་པ་འོ། །

༼཈༽
཈་རྒྱས་཈་གང་ཆུ་ཡི་཈། །཈་མ་཈་ཕྱིས་཈ི་མ་ཤར། །཈ི་ཚེ་བ་ནི་ཕྱོགས་རེ་བའོ། །཈ི་ཤུ་

཈ི་ཟེར་཈ེ་རེག་ཁྲུས། །཈ེ་ཞོ་མེད་པ་ལེགས་པ་འམ། །སྐྱོན་མེད་པ་འམ་བཀྲ་ཤིས་

པའོ། །཈ེ་བར་འཁོར་དང་཈ེ་འཁོར་དང༌། །཈ེ་དུ་཈ེ་ཚན་ཐག་཈ེ་བ། །཈ེའུ་ཆུང་཈ེ་

གནས་཈ེའུ་འདོན། །཈ོ་ཚོང་བྱེད་དོ་གདོང་཈ག་པ༑ ༑཈ག་ཕྲན་མདའ་ཡིན་཈ག་

གཅིག་པུ། །སྤུ་ཡི་཈ག་མ་རྩྭ་཈ག་གཅིག །཈ན་ཐོས་ཆོས་཈ན་རྣ་བས་཈ན། །཈ན་རྣ་པ་

ནི་ལྐོག་ཏུ་཈ན། །཈མས་ལེན་཈མས་སད་཈མས་སུ་མྱོང༌། །཈མས་འོག་ཏུ་ཆུད་཈མས་

སུ་བླངས། །཈མས་སུ་བསྟར་དང་཈མས་དགའ་བ། །མ་཈མས་པ་དང་཈མས་མཚར་

214
བ། །཈མས་རྟོགས་ཅན་ལ་཈མས་འཆར་བ། །཈མས་རྒྱུས་ཅན་ལ་཈མས་཈ེས་

མེད། །཈མ་ཆུང་཈མ་ཐག་཈མ་ང་བ། །མལ་དུ་཈ལ་དང་ཉུག་རུམ་ནི། །འབྲས་བུ་

བཏོན་པའོ་བཙུན་མོའི་འཁོར། །སྤོས་ཉུག་པ་ནི་སྤོས་བྱུགས་པའོ། །ཆུ་཈ོག་པ་དང་

ཤེས་པ་཈ོག །཈ིང་ཤ་ཞེས་པ་རང་གི་ཤ། །཈ིང་དགོས་཈ིང་ཁུ་཈ིང་མཚམས་

སྦྱར། །཈ིང་ཏོར་ངེས་པར་ཞེས་པ་འོ། །ཉུང་མ་ཉུང་ངུ་ཉུང་ཟད་ཅིག །ཉུང་ཤོས་

བདག་཈ིད་ཆེན་པོ་཈ིད། །དེ་཈ིད ་འདི་཈ིད་ངོ་བོ་཈ིད། །཈ེད་པར་མི་བྱེད་཈ོད་པ་

ཟས། །཈ིན་མཚན་཈ིན་སྲིབ་཈ིན་མོ་དང༌། །཈ེན་ཆེ་཈ེན་སྐོར་཈ོན་མོངས་

ཆོམས། །཈ོན་ཅིག་཈ེར་བསྡོགས་ནི་སྟ་གོན། །཈ེར་཈ེར་སྒྲ་འབྱིན་བྲག་རི་཈ིལ། །སྟོང་

གསུམ་མི་ཉུལ་཈ལ་཈ིལ་མེད། །཈ོལ་ཅིག་཈ིས་འགྱུར་཈ིས་རི་བ། །཈ིས་ན་ཡང་ནའམ་

ག཈ིས་སུ་ནའོ། །཈ེས་པ་མེད་དེ་གསེར་གྱིས་཈ོས། །཈་ཡིག་རྐྱང་པའི་སྡེ་པ་འོ། །

ག཈ི་ག་ག཈ི་ཟེར་཈ི་ཟེར་རོ། །ནང་ཁྲོལ་ག཈ེ་མ་཈ག་བོར་ག཈གས། །བཀའ་

ག཈ན་པ་ནི་བཙན་པའི་ག཈ན། །ནད་ཀྱི་ག཈ན་དང་དུད་འགྲོ་ག཈ན། །གླང་སོགས་

ག཈འ་བའི་ག཈འ་ཤིང་དང༌། །ག཈འ་བོ་དབང་པོའོ་ག཈འ་ལྟག་དང༌། །ག཈ིག་ཏུ་

གཅིག་ཏུའོ་གཉུག་མར་གནས། །གཉུག་མ་གཤིས་སམ་གནས་ལུགས་སོགས། །ག཈ིད་

ལོག་པ་དང་ལུས་ག཈ོང་ཆུང༌། །ག཈ེན་པོ་བཤེས་ག཈ེན་དང་དཔུང་ག཈ེན། ། ག཈ེན་

བཤེས་ཞེས་པ་཈ེ་དུའི་ག཈ེན། །ག཈ོམ་ཆུང་བཅོལ་ག཈ེར་རྫས་ཀྱི་ག཈ེར། །ཁྲོ་ག཈ེར་

བཞིན་གྱི་ག཈ེར་མ་དང༌། །ག཈ེར་དུ་གཏད་དང་མགྲོན་དུ་ག཈ེར། །ག཈ེར་བ་ཤར་

ག཈ེར་དོན་དུ་ག཈ེར། །བཟང་ངན་གཉུལ་དང་ག཈འ་ལྟག་གཉུལ། །ག཈ིས་སུ་མེད་

དང་གྲངས་ཀྱི་ག཈ིས། །གས་འཕུལ་཈་ཡི་སྡེ་པ་འོ།།

ཆུ་ལས་སྒྲོལ་བའི་མ཈ན་པ་དང༌། །རྣ་བས་མ཈ན་བྱ་མ཈ན་ཡོད་

གནས། །མ཈མ་མེད་སྟོན་པ་མ཈མ་པར་བཞག །མ཈མ་པ་཈ིད་ནི་མཚུངས་པའི་

མ཈མ། །ཀོ་མ཈ེད་འཇམ་མ཈ེན་མ཈ེལ་བ་ནི༑ ༑ངལ་བའི་དོན་ནོ་མ཈ེས་གཤིན་

215
དང༌། །ཀོ་ལྤགས་མ཈ེས་དང་དགྱེས་པའི་མ཈ེས། །མ་ཡིས་འཕུལ་བའི་཈་ཡིག་གོ །

བྱ་དང་རི་དྭགས་འཛིན་པའི་རྙི། །བརྙང་བ་འཁྲུ་བའོ་སྣང་བརྙན་

དང༌། །བརྙན་པོ་གཡར་པོའོ་བརྙས་པའང་དེ། །ཕྱག་བརྙན་འཁོར་གཡོག་བརྙན་པའི་

གོས། །གཡར་བའི་གོས་སོ་བརྙན་པ་ནི། །གཡར་པོའོ་གཟུགས་བརྙན་སྒྲ་བརྙན་

ནི། །བྲག་ཅའོ་སྐྲ་བརྙན་སྐྲ་ཡི་ཚབ། །སྙོབ་བྱེད་ལག་པས་བརྙབ་བྱ་བརྙབས། །བརྙས་

པ་གཡས་པ་སྟེ་཈ོས་པའོ། །དམན་ལ་བརྙས་པའི་བརྙས་ཐབས་སྤོངས། །ཟས་ཀྱིས་

ཁ་བརྙོགས་ཆུ་རྙོག་པ། །གོས་རྙིང་རི་དྭགས་འཛིན་པའི་རྙོང༌། །རྙོང་བ་ཞེས་པ་ནི་

རྐྱང་པ། །རྙོང་ངམ་བྱུག་པའམ་སྐྱང་ནུལ་ནི། །ཞལ་བའམ་ཞལ་ཞལ་ཡང་དེ ་

཈ིད། །དཀུ་སྐབས་མ་རྙོང་མ་རྙིད་པ། །སོ་རྙིལ་དང་ནི་ལག་པས་རྙོབས། །བདུད་རྩི་

བརྙེས་པའི་གོ་འཕང་བརྙེས། །མངའ་བརྙེས་ར་མགོ་ལྡན་པའི་཈འོ། །

རེག་བྱ་སྙི་དང་སྙེ་མ་ནི། །འབྲུ་ཡི་དོག་པའོ་སྙོབ་བྱེད་དང༌། །རྒྱུ་མཚན་བསྙད་

པ་བཤད་པ་འོ། ། ཐ་སྙད་འདོགས་དང་སྙད་འདོགས་པ། །གཏམ་བསྙད་སྒྲ་སྙན་

གཏམ་སྙན་དང༌། །སྙན་གྱི་སྙན་ཤལ་ཕན་ཚུན་བསྙམས། །འདི་སྙམ་དུ་སེམས་དེ་ཇི་

སྙམ། །བདུད་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་ཐང་དུ་བསྙལ། །ལག་པ་བསྙལ་བ་བཀྲུས་པའི་དོན། །ལ་

ལར་ལག་པ་བསྙུལ་བའང་ཟེར། །སྤུ་བསྙལ་཈ེས་པ་བཤགས་པ་འམ། །ཞེ་སྡང་ཞི་བའོ་

མལ་དུ་བསྙལ། །ཞོ་བསྙལ་པ་དང་ཆང་བསྙལ་པ། །དུས་ཀྱི་སྙིགས་མ་བཏུང་བའི་

སྙིགས། །ལྷུང་བཟེད་བསྙིག་དང་སྐྱུ་གང་བསྙུགས། །སྙུགས་སུ་ཡུན་དུའོ་བསྙུགས་

བསྲིང་ནི། །ཡུན་བསྲིང་བའོ་རྗེས་སུ་བསྙེགས། །གང་དུ་སྙེག་པ་དེར་སྙོགས་ཤིག །ཁོང་

པའི་སྙིང་དང་སྙིང་རྗེ་དང༌། །སྙིང་཈ེ་བ་དང་འགྲོ་སྙིང་འདོད། །སྙིང་པོ་སྙིང་ལས་

ཆུང་ངུར་གནས། །འབིགས་བྱེད་སྙུང་དང་ནད་ཀྱི་སྙུང༌། །བསྙུངས་པ་ཉུང་ངུར་བྱས་

པ་འོ། །བསྙེངས་པ་འཇིགས་པའོ་ག཈ེན་སྙིད་མོ། །ཇི་སྙེད་དེ་སྙེད་བྱེ་མ་སྙེད། །ཟས་

སྙོད་གོས་སྙོད་སྐུད་པ་སྙོད། །སྙུན་ནི་ནད་ཡིན་བསྙུན་པ་ནི། །ན་བའི་མིང་ངོ་བསྙེན་

216
བཀུར་དང༌། བསྙེན་པ་བསྟེན་པའོ་བསྙེན་བསྲིང་ནི། །཈ེ་རིང་ངོ་མ་རེག་པ་ཙམ་

དུ། །དྲུང་དུ་བསྙེན་པ་ནི་཈ེ་བ། །བསྙེན་གནས་དགེ་བསྙེན་བསྙེན་རྫོགས་དང༌། །ལྷ་ནི་

བསྙེན་ཕྱིར་བསྙེན་པ་བྱས། །སྙོན་པ་སྙོན་ཅན་སྙོན་འདིང་བ། །སྙོན་དོར་ལ་ལར་སྙོན་

ཏོལ་ཟེར། །སྙིམ་པ་ལག་པའི་ཁྱོར་བ་འོ། །སྙེམས་དང་སྙེམས་པ་ང་རྒྱལ་མིང༌། །འགྲོ་ལ་

སེམས་སྙོམས་བཏང་སྙོམས་དང༌། །བསོད་སྙོམས་པ་དང་སྙོམས་འཇུག་པ། །སྙོམས་

ལས་པ་དང་ཁྲོ་ག཈ེར་བསྙེར། །བསྙིལ་བ་དོར་བའམ་ཕྱིར་བསྐྲད་པ། །བྲག་རི་བསྙིལ་

དང་ཆར་དུ་བསྙིལ། །བསྙེལ་བ་བརྗེད་པའོ་སྤུ་སྙོལ་ནི། །ཁྲོ་བ་བསྐྱུངས་དང་ཞེ་སྡང་

ཞི། །རྒྱགས་པ་མེད་དང་བཟོད་པ་འོ། །ཞོ་ཆང་བུ་སྙོལ་སྔས་ལ་སྙེས། །བསྙོས་པ་སར་

བཏགས་཈་ཡིག་གོ །

ཉྭ་ནི་རྐང་ལག་ཉྭ་བཞི་སྟེ། ཝ་བཏགས་཈་ནི་དེར་ངེས་སོ། །

༼ཏ༽
ཞལ་ཏ་དཀོན་མཆོག་ཏ་ལ་ལ། །ཏ་ཧུང་ཏ་དབེན་རྒྱ་ནག་སྐད། །ཏེའུ་ཤིང་ཁྲི་དང་

ཤང་ཤང་ཏེའུ།། རྟག་ཏུ་རབ་ཏུ་མཆོག་ཏུ་གྱུར། །རྒྱབ་ཏུ་ཤིན་ཏུ་ཕ་རོལ་ཏུ། །བརྟགས་

ཏེ་བསྟན་ཏེ་ལེགས་བསྟར་ཏེ། ། ཏེའུ་ལོ་ནི་ཆུ་བྱིའང་ཟེར། །ཏེ་པོར་ལེགས་པར་ཞེས་

པ་འམ། །ཏེ་པོར་ཤིན་ཏུའམ་རབ་ཏུ་དང༌། །དམ་པ་དང་ནི་སྲ་བ་དང༌། །དྲག་པ་

ཚབས་ཆེ་བ་ལའང་འཇུག །གལ་ཏེ་དབྱུག་ཏོ་ཐོར་ཏོ་དང༌། །སྩལ་ཏོ་གྱུར་ཏོ་དེར་

ཕྱིན་ཏོ། །ཏང་ཀུན་འོན་ཏང་འོན་ཀྱང་ངོ༌། །ཡོན་ཏན་ནན་ཏན་ནན་ཏར་དང༌།

ཏལ་བ་ཏལ་ཅམ་ཏལ་མ་དང༌། །ཏིག་ཏིག་མུ་ཏིག་སྒྲ་ཏིག་ཏིག །སྔོ་ཡི་ཏིག་ཏ་ཏུག་

ཆོམ་སྒྲ། །རྫ་རྔ་སོགས་ཀྱི་སྒྲའི་ཏུག་རིད། །ལོ་ཏོག་ཏོག་ཙེ་ཏོག་ཏོག་སྒྲ། །ཞབས་ཏོག་

རྩི་ཏོག་ཟ་མ་ཏོག །ཏོག་དང་མེ་ཏོག་ནོར་བུའི་ཏོག ། ཏིང་འཛིན་ཏིང་ཕོར་ཏིང་ལོ་

དང༌། །ཏིང་ཏིང་ཤག་གི་སྒྲ་ཏིང་ཏིང༌། །ཏོང་ཁུན་ཞེས་པ་རྒྱ་ནག་སྐད། །ཁ་ཏོན་སྤྱི་

ཏོར་ནི་གཙུག་ཏོར། །ཏིལ་དང་གཤིན་རྗེ་ཏེལ་བ་སོགས། །ཏ་ཡིག་རྐྱང་པའི་སྡེ་ཚན་

217
ནོ། །

གཏི་བ་སྨྲ་བ་ཞེས་པའོ། །གཏི་མུག་གཏི་ཐུག་བརྡུང་གཏག་བྱས། །གཏང་བྱ་མ་

གཏང་གཏང་རག་གྱིས། །ལག་ཏུ་གཏད་དང་གཞན་ལ་གཏད། །ཡོངས་སུ་གཏད་

དང་བསམ་གཏན་དང༌། །གཏན་ཚིགས་གཏན་འབེབས་གཏན་ལ་ཕབས། །གཏན་པ་

མེད་པའི་མཆོད་སྦྱིན་དང༌། །གཏན་དུ་ཞེས་པ་དུས་ཡིན་ལ། །གཏན་གྱི་འདུན་མ་སྒོ་

གཏན་ནི། །སྒོ་གླེགས་གཏམ་གླེང་གཏམ་གྱི་གཞི། །གདམས་པའི་གཏམ་དང་གཏམས་

དཀྲིགས་གྲངས། །གཏམས་པ་ཁེངས་པའམ་གང་བ་དང༌། །བཤད་པ་དང་ནི་བསྟན་

པ་དང༌། །བཅོལ་བ་དང་ནི་བལྟམས་པ་དང༌། །སྐྱེས་པ་དང་ནི་འཁྲུངས་པའོ། །གཏའ་

ནི་ནོར་གྱི་གཏའ་མ་འོ། །གཏའ་གམ་ནར་སོན་བོང་ཚོད་ཞན། །ཁྲག་གཏར་ཆུ་

གཏིགས་ཟད་པའི་གཏུགས། ། ཞབས་ལ་གཏུགས་དང་སེ་གོལ་གཏོགས། །ལྷ་ཆེན་

གཏོགས་འདོད་ཁོངས་སུ་གཏོགས། །གཏིང་ཕྱིན་པ་ནི་དཔྱིས་ཕྱིན་པ། །གཏིང་ཟབ་པ་

དང་ཟབ་ཀྱི་གཏིང༌། །སྦྱིན་པ་གཏོང་བ་ལག་ཏུ་གཏོད། །འབེན་ལ་གཏོད་དང་

དམིགས་པ་གཏོད། །གཏུན་བུར་རྡུང་བྱེད་གཏུན་ཤིང་དང༌། །གཏིབ་ཆད་པ་ནི་རྡིབ་

ཆད་པའོ། །ན་བུན་གཏིབས་དང་དུམ་བུར་གཏུབས། །མགོ་གཏུམ་ཁྲོ་གཏུམ་གཏུམ་

པོ་དང༌། །གཏུར་བུ་ཆོས་གོས་འཇུག་པའི་སྣོད། །ས་འོག་གཏེར་དང་གཏེར་ཟན་

གཏོར། །གཏོར་མ་གཏོར་ཞིང་སྤོས་གཏུལ་བ། །གཏོལ་མེད་པ་ནི་ཆ་མེད་

པའམ། །ཐབས་མེད་པའམ་རྒྱུས་མེད་པའོ། །མཚང་ནས་བརྟོལ་དང་གཏོས་ཆེ་བ། །རི་

བོའི་གཏོས་མ཈མ་གས་འཕུལ་ཏའོ། །

སྔགས་བཏུ་མིང་བཏགས་ཐ་སྙད་བཏགས། །ཐགས་མཁན་གོས་བཏགས་ཐག་

པས་བཏགས། ། བཏགས་ཡོད་ཀུན་བཏགས་སྒྲོ་བཏགས་པ། །ཕྱེ་མར་བཏགས་དང་

ཞིབ་མོར་བཏགས། །མང་པོ་བསད་པའི་ཁ་བཏགས་པ། །བཏང་སྙོམས་བཏང་བཟུང་

སྤྱིར་བཏང་དང༌། །བྱ་བཏང་པ་དེས་བློས་བཏང་བ།། ལ་ལར་བཏང་བ་མགོན་ལའང་

218
བཤད། །ཕོ་཈་བཏང་བས་བྱ་ཞིག་བཏང༌། །ཞིང་ལ་ཆུ་བཏང་དུས་བཏབ་པ། །ས་བོན་

བཏབ་དང་སྨོན་ལམ་བཏབ། །གསོལ་བཏབ་རྒྱས་བཏབ་ཕུར་བུས་བཏབ། །ལག་པ་

བཏེགས་དང་བྱེས་སུ་བཏེགས། །མགྲིན་པ་བཏེགས་ཏེ་ཁ་སྤུ་བཏོག །གདན་བཏིང་བ་

དང་སྲ་བརྐྱངས་བཏིང༌། །བཏུངས་པ་ཞེས་པ་ནི་བསད་པ། །བཟའ་བཏུང་ལུས་

བཏུད་སྲོལ་བཏོད་པ། །རྩད་ནས་བཏོན་དང་ཁ་ཏོན་བཏོན། །ཡུལ་ནས་བཏོན་པ་

སྡོད་མི་བཏུབ། །རུང་བའི་བཏུབ་དང་དར་གྱིས་བཏུམ། ། བདུད་བཏུལ་སྨན་བཏུལ་

གདུལ་བྱ་བཏུལ། །སྨན་བཏུས་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་སོགས། །བ་ཡིས་འཕུལ་བའི་ཏ་

ཡིག་གོ །

རྟ་དང་རྟ་བབས་རུ་རྟ་དང༌། །བྱ་མ་རྟ་ནི་ཕོ་཈་བ། །རྟེ་འུ་རྟག་པ་མི་རྟག་

པ། །བརྟག་བྱ་བརྟགས་དང་བརྟགས་པ་ནི། །གུས་པའམ་སྒྲིན་པ་ཞེས་པ་འོ། །རྟགས་

སུ་བཀོད་པ་ལེགས་པར་བརྟགས། །བརྟད་པ་གློ་བུར་བའོ་མི་འགྱུར་བརྟན། །ཡིད་

བརྟན་གནས་བརྟན་བརྟན་མཁས་ལྡན། །རྟབ་པ་རིངས་པ་སྟེ་བྲེལ་བ། །མ་རྟབ་པ་ནི་

མི་རིངས་པ། །རྟབ་རྟབ་པོར་གྱུར་བྲེད་པའི་རྟབ། །བརྟ་བ་རྒྱས་པར་བྱ་བ་དང༌།།

བརྟས་པ་རྒྱས་པ་ཞེས་པ་འོ། །ལུས་སེམས་བརྟས་དང་མི་གཙང་རྟུག །རྟོག་གེ་རྟོག་

དཔྱོད་རྣམ་རྟོག་དང༌། །གཞལ་བའི་རྟོགས་དང་ཐོབ་པའི་རྟོགས། །རྟོག་དཔྱོད་རྟོག་

ལྡན་མི་རྟོག་པ། །ལས་ཚོགས་ལ་ཡང་རྟོག་པ་ཟེར། །ཐུབ་པའི་ཞབས་ཀྱི་རྟིང་པ་

ཡངས། །རྟེའུ་སྐྱེས་རྟིང་སྐྱེས་འཕྱིས་པ་འོ། །རྟིང་མ་ཞེས་པ་རྗེས་མའོ། །ཐག་པས་

བརྟོད་དང་བརྩོན་པའི་བརྟུན། །བརྟུན་ངས་པ་ནི་གཟུ་ལུམ་དང༌། །རང་བཟོའམ་

གཞན་ལ་གནོད་པ་དང༌། །འདོད་པ་ཆེ་བ་ལྟ་བུ་འོ། །མཆོད་རྟེན་རྟེན་འབྲེལ་རྟེན་

བརྟེན་པ། ། རྟོན་པ་འདོད་པའམ་ཡིད་ཆེས་པ། །རྗེས་སུ་འབྲངས་པ་ཞེས་པ་འོ། །རྟུལ་

ཕོད་སྙིང་སྟོབས་ཆེ་བ་དང༌།། བརྟུལ་ཞུགས་ཆ་ལུགས་འཆང ་བ་འོ། །བརྟུལ་ནི་འཇམ་

པ་ལ་ཡང་བརྗོད། །མོངས་རྟུལ་བླུན་པོའོ་དབང་པོ་རྟུལ། །སྤྱི་རྟོལ་བསྐྱེད་དེ་རྨ་སྨིན་

219
བརྟོལ། །རྟོལ་གོག་རང་གི་གནས་སུ་བརྟོལ། །སྦུབས་བརྟོལ་ཚིག་བརྟོལ་དབུ་བ་

བརྟོལ། །ཡོངས་འདུ་ས་བརྟོལ་ཤིང་ཞེས་པ། །ར་མགོ་ཅན་གྱི་ཏ་སྡེ་འོ། །

གྲུབ་མཐའི་ལྟ་བ་མིག་གིས་བལྟ། །ལྟ་བ་འཇིག་ལྟ་མཐར་ལྟ་དང༌། །ལྟ་ལོག་ལྟ་

མིན་རྟག་ལྟ་དང༌། །ཆད་ལྟ་ལྟ་ཞོག་ལྟ་ཅི་སྨོས། །ད་ལྟ་བ་དང་བལྟ་བར་བྱ། །དེ་ལྟ་བུ་

དང་འདི་ལྟ་སྟེ། །ལྟ་བར་བྱེད་པའི་མིག་གིས་བལྟས། །ལྟོ་འཕྱེ་ལུས་ཀྱི་ག཈འ་ལྟག་

དང༌། །ལྟག་སྒྲེ་ཞེས་པ་ནི་ལྟག་ཐེར། །ལྟག་འོག་སྔ་ཕྱི་འམ་གོང་འོག །ལྟག་ཆོད་སྨྲ་

ཞིང་བུར་ལྟང་ཟ། །ལྟད་མོ་གོས་ལྟབས་སྐུ་བལྟམས་པ། །ལྟར་སྣང་མངལ་གྱི་ལྟར་ལྟར་

པོ། །ལྟས་ནི་སྔ་ལྟས་བཟང་ངན་ག཈ིས། །འགྲངས་ལྟོགས་ལྟུང་བས་ངན་འགྲོར་

ལྟུང༌། །ལྟེང་རྒྱས་འོད་སྲུང་ལྟེང་ག་དང༌། །མདའ་ལྟོང་གོས་ལྟེབ་ལྟེམས་ཀྱིས་

གང༌། །ལྟོས་འགྲོ་ལྟོས་ས་ལྟོས་འཇོག་དང༌། །ལྟོས་ཆོས་རེ་ལྟོས་མིག་གིས་ལྟོས། །ལ་

མགོ་ལྡན་པའི་ཏ་ཡིག་གོ །

སྟ་གོན་སྟ་རེ་དང་དགྲ་སྟ། །སྟ་ཟུར་དཔྱི་མགོའོ་བསྟི་སྟངས་དང༌། །བསྟི་བ་ངལ་

བསོ་བའོ་བསྟི་གནས་ནི། །ངལ་བསོའི་གནས་སོ་བཀུར་སྟི་དང༌། །མོ་རྟགས་སྟུ་དང་

མཚོན་སྟེ་འུ། །ཤ་སྟག་མེ་སྟག་ཤིང་སྟག་པ། །ཡ་སྟགས་གྲོང་ཚིག་ཡས་སྟགས་

ཟེར། །གཅན་གཟན་སྟག་དང་རྡོ་སྟང་ཟིལ། །བསྟང་པ་མགོན་ནམ་བསྟང་པ་

གྲོགས། །དཔའ་བོའི་སྟངས་སྟབས་བྱིན་ལེན་བསྟབས། །འཇིགས་སྟངས་ལྟ་སྟངས་བློའི་

འཛིན་སྟངས། །སྒ་བསྟད་སྣ་བསྟད་འགྲོ་ཆས་བསྟད། །ཆོས་བསྟན་བསྟན་པ་ལ་གཞུག་

ཕྱིར། །བསྟན་བཅོས་བཟུང་དང་བསྟན་པ་བཟུང༌། །འདིང་བའི་སྟན་དང་མལ་སྟན་

དང༌། །སྟབས་བདེ་རྐང་པའི་སྟངས་སྟབས་དང༌། །བསྟབས་པ་ཞེས་པ་བྱིན་པ་

འམ། །བྲིམ་པ་ཞེས་པའོ་ཞལ་དུ་བསྟབས། །སྟངས་གཅིག་ཁྱུ་མཆོག་སྟབས་གཤེགས་

དང༌། །ཕྲེང་བའི་སྟར་དང་཈མས་སུ་བསྟར། །བསྟར་བ་ལེགས་པའམ་བྱི་དོར་

དང༌། །གཟབ་པ་དང་ནི་སྤྲས་པ་དང༌། །སེམས་ལ་སྒོམ་དང་ཡོད་པ་འོ། །སྟར་བུ་སྟར་

220
ག་ལག་ཏུ་བསྟར། །སྟུག་པོ་བཀོད་པ་འཐུག་པའི་སྟུག །གཞོགས་སྟེགས་འཕྱར་གཡེང་

སྟེ་སྟེགས་བུ། །མུ་སྟེགས་འཕྱ་བའི་བསྟིང་ཚིག་དང༌། །བསྟིང་ཚིག་སུན་འབྱིན་པ་ཡི་

ཚིག །ཐུང་དུ་བསྟུང་དང་སྟེང་གི་ཕྱོགས། །ཁོང་སྟོང་དང་ནི་ཟད་པའི་སྟོང༌། །སྟོངས་

ནི་ཕན་པའམ་སྟོངས་ནི་གྲོགས། །སྟོང་ཕྲག་གྲངས་ཡིན་སྟོང་པ་཈ིད། །ཡང་ཡང་

བསྟུད་དང་བསྟུད་མར་འབྱུང༌། །ངོ་བསྟོད་ཟོལ་བསྟོད་བསྟོད་པའི་ཚིག །བློ་དང་

བསྟུན་ཏེ་བྱ་བ་བསྟུན། །གཞུང་དང་བསྟུན་ཏེ་མཁས་པ་བསྟེན། །བསྟེན་པ་བཀུར་

བའམ་བསྙེན་པའོ། །སྟོན་པ་ཆོས་སྟོན་སྟོན་ཀའི་དུས། །སྟོན་མོ་འགྱེད་དང་བྱིན་ལེན་

སྟོབ། །རྩལ་གྱི་སྟོབས་དང་ཞལ་དུ་སྟོབ། །སྟོབ་པ་འབྲིམ་པའམ་སྟེར་བ་དང༌། །སྟོབ་པ་

མགྲོན་དུ་ག཈ེར་བར་བཤད། །དངོས་སྟོབས་དངོས་པོ་སྟོབས་ཞུགས་དང༌། །ས་ལ་

བསྟིམ་ཞིག་བྱད་སྟེམས་དག བསྟིར་མེད་མནར་མེད་ངལ་བསོ་མེད། །ཕོངས་ལ་ནོར་

སྟེར་བོར་བའི་སྟོར། །སོ་སྟོར་བ་ནི་སོ་ཟིང་བ། །མི་གཙང་འབབ་པའི་སྟོར་ཁུང་

དང༌། །སྟེས་དབང་སྟབས་ལེགས་སམ་སྟབས་ཤུགས། །མ་སྟེས་པ་ནི་མ་ལེགས་སོ། །ས་

མགོ་ཅན་གྱི་ཏ་ཡི་སྡེའོ། །

༼ཐ༽
ཐ་ཚིག་ཅེས་པ་ཚིག་གི་དོན། །ཐ་སྙད་ཐ་ག་ཐ་ག་པ། །ཐ་བ་རེངས་པའོ་ཐ་རྒོད་

བཏུལ། །ཐ་ཆད་པ་ནི་ངན་པ་དང༌། །ཐ་རམས་ཞེས་པ་གཏམས་པའོ། །ཐ་རམ་ངན་

པའོ་ཐ་ཤལ་པ། །ཐ་མ་ཐ་ན་ཐ་བའི་སེམས། །ཐ་ཆུང་ཐ་དད་ཐ་མི་དད། །ཐ་མལ་ཐག་

རིང་ཐགས་འཐག་པ། །བསམ་པ་ཐག་པས་ཐག་པ་བསྔོགས། །ཐག་རན་བཏགས་པའོ་

ཐག་བཅད་པ། །ཐང་ཕྲོམ་ཐང་ཤིང་ཐང་ཆུ་ཟགས། །ཐང་གི་དཀྱིལ་དུ་ཐང་མར་

བརྡལ། །ཐང་ག་བྲིས་པས་ཐང་ཆད་དེ། །ཐང་གཅིག་ཤ་ཐང་ཐང་དུ་འབད། །ཐད་ཀ་

ཐན་ལྟས་ཐན་པ་དང༌། །ཐན་ཀོར་཈ེས་ཀོར་རམ་཈ེ་འཁོར། །ཐབས་ལ་མཁས་དང་

ཐབས་ཅིག་ཏུ། །མེ་ཡི་ཐབ་དང་ཐམ་ག་དང༌། །ཐམས་ཅད་དང་ནི་བརྒྱ་ཐམ་

221
པ། །ཐར་པ་ཐོབ་པ་འཕྲང་ལས་ཐར། །ཐལ་བར་གྱིས་ཤིག་ཐལ་མར་ཕུག །ཧ་ཅང་

ཐལ་བའི་ཐལ་འགྱུར་འཕེན། །ཐལ་ལྕག་ཐལ་སྦྱར་ཐལ་མོ་རྡེབ། །བལ་གྱི་ཐི་གུ་བྱ་ཐི་

བ། །གོས་ཀྱི་ཐུ་བ་བུ་ཐུ་བོ། །སྒོ་ཁྱི་ཐུ་མོ་འདྲེ་ཐེ་འུ་རང༌། །ཐེའུ་ཚེ་ཐེ་ཚོམ་ཐོ་ཡོར་

དང༌། །མཚན་མཐའི ་ཐོ་རེངས་ཐོ་བཙུན་དང༌། །ཐོ་བཙུན་ཐོ་བ་ཐོ་ལུམ་དང༌། །ཐིག་

བཏབ་པ་དང་ཚོད་ཐིག་པ། །ཐིག་ལེ་ཆུ་ཐིགས་ཐུག་དཀར་ནག །ཕོག་ཐུག་ཐུག་རེག་

ལུག་ཐུག་རེ། །ཐུགས་ཀ་ཐུགས་རྗེ་ཐེག་པ་ཆེ། །ཐེག་ཚད་ཁུར་ནས་གཞན་དུ་

ཐེགས། །ཐོགས་པ་མེད་པ་གནམ་ལྕགས་ཐོག །ཐོག་མ་མེད་དང་ཁང་པའི་ཐོག།། ཐིང་

རིལ་རིང་ཐུང་གནས་སུ་ཐེངས། །བཟུང་བ་ཐོང་ཞིག་ཚེ་བློས་ཐོངས། །ཐོང་གཤོལ་ཤ་

ཁྲག་ཐེད་ལ་བོར། །ཐོད་ལེ་ཀོར་དང་མགོའི་ཐོད་པ། །ཐུན་མོང་ཐུན་ཚོད་ཐུན་གྱིས་

བྲབ། །ལམ་དུ་ཐོན་དང་ཁ་ཏོན་ཐོན། །མུན་པའི་ཐིབས་པོ་ནགས་ཐིབས་པོ། །ཐིབས་

ནི་རྡིབས་ཏེ་གཏིབས་ཀྱང་ཟེར། །ཐིབས་ནོན་རྡིབས་ཀྱིས་ནོན་པ་འོ། །ཐུབ་པ་དཀའ་

ཐུབ་ཐུབ་ཚོད་དང༌། །ཟ་ཐེབས་གཅིག་དང་འགྲོ་ཐེབས་ག཈ིས། །ས་བོན་ཐེབས་དང་

སྨོན་ལམ་ཐེབས། །ཐོབ་བྱ་ཐོབ་དང་མ་ཐོབ་དང༌། །ཐོབ་ཀྱིས་འཇལ་བ་ཞེས་པ་

ནི། །ཐབས་ཀྱིས་གཞན་ནོར་འགུགས་པ་འོ། །ཆུ་ལ་ཐིམ་དང་ཐུམ་ཕྲས་དང༌། །ཐུམ་པོ་

ཁུར་ནས་ཐེམ་པ་རྒལ། །ཐེམ་བུ་ཐེམ་སྐས་སྐལ་བ་ཐེམ། །ཐུར་མ་གྱེན་ཐུར་ཐེར་ཟུག་

དང༌། །ཐེར་འབུམ་ཐོར་ཏོ་རྩེ་མོ་འོ། །ཐོར་ཅོག་ཐོར་ཚུགས་ཐོར་བུ་བ། །ལུས་མེད་

ཐུལ་དེ་ཐེལ་གྱིས་འབབ། ། ཐོལ་བྱུང་ཐོས་སོ་མ཈ན་བྱ་རྣམས། །ཐོས་པའི་ཆོས་ལ་

ཐོས་བསམ་གྱིས། །རྐྱང་པ་ཡི་ནི་ཐ་སྡེ་འོ། །

ནུས་མཐུ་མཐུ་སྟོབས་མཐུ་བོ་ཆེ། །མཐེ་བོང་མཐེ་བོ་མཐེ་འུ་ཆུང༌། །མཐོ་འཚམ་

མི་བྱེད་མཐོ་རིས་འགྲོ། །ཚད་ཀྱིས་མཐོ་དང་དཔངས་མཐོ་བ། །སྨད་ཀྱི་མཐང་དང་

མཐང་གོས་དང༌། །མཐའ་དག་ཅེས་པ་མང་ཚིག་གོ །མཐའ་འཁོབ་ཡོད་མཐའ་མེད་

མཐའ་དང༌། །མཐའ་མེད་པ་དང་མཐའ་ཡས་པ།། མཐའ་གྲུ་ཐ་གྲུ་ག཈ིས་རྒྱ་

222
ཁྱོན། །མཐར་གྱིས་ཞེས་པ་རིམ་གྱིས་སོ། །མཐར་འཛིན་མཐར་བྱེད་མཐར་ཕྱིན་

པ། །མཐར་ཆགས་མཐར་ཐུག་མུར་ཐུག་པའོ། །མཐིང་ག་མཐོན་མཐིང་མཁའ་ཡི་

མཐོངས། །མིག་གིས་མཐོང་དང་རྒྱ་མཐོངས་དང༌། །བྲང་གི་མཐོང་ག་ཆད་པ་

འཐུད། །མཐུན་དང་མི་མཐུན་གཞི་མཐུན་དང༌། །བློ་མཐུན་མཐོན་ཀ་མཐོན་པོའི་

རྩེ། །རྟ་ཡི་མཐུར་མདའ་ལག་པའི་མཐིལ། །ལྷམ་གྱི་མཐིལ་དང་ལུང་པའི་

མཐིལ། །཈མས་ལེན་མཐིལ་དུ་མཐོལ ་བཤགས་མཛད། །མཐོལ་བཤགས་མཐོལ་བ་

འགྱོད་པ་དང༌། ། མཐོལ་བ་སྨྲ་བའམ་མི་སྦེད་པའོ། །མ་ཡིས་འཕུལ་བའི་ཐ་སྡེ་འོ། །

མེ་ཏོག་འཐུ་དང་གྲོས་ལ་འཐུ། །ཐགས་འཐག་འབྲུ་འཐག་ཕྱེ་མར་འཐག །འཐད་མི་

འཐད་དང་འོས་པའི་འཐད། །ནན་ཏན་འཐན་པ་མི་འཐན་པོ། །འཁྲུག་པའི་འཐབ་

པ་འཐབ་མོ་སྟེ། །འཐམས་པ་ཞེས་པ་བྱམས་པའོ། །གྲོགས་སུ་འཐམས་དང་མཁྲེགས་

པའི་འཐས། །ཆུ་འཐིག་རྔམས་འཐུག་ཤ་ལ་འཐོག སྨོད་ཚིག་འཐིང་སླད་འཐོར་

འཐུང་ཁྲུས། །སྐོམ་འཐུང་རྐང་པ་འཐེང་པོ་དེ། །ཐག་པས་འཐེན་དང་ནང་ནས་

འཐོན། །ཆར་སྤྲིན་འཐིབས་དང་ན་བུན་འཐིབས། །ཟས་འཐེབ་གོས་འཐེབ་འཐོབ་

པར་རེ། །བློ་འཐུམ་རས་ཀྱིས་ཐུམ་མི་ཐུམ། །བྲེང་འཐོམ་དང་ནི་ནན་ཆགས་

འཐེམས། །ཆུ་འཐོར་བ་དང་དུ་བ་འཐུལ། །ཟས་ལ་འཐུས་དང་གྲོས་ལ་འཐུས། །འས་

འཕུལ་ཐ་ཡི་སྡེ་ཚན་རྫོགས། །

༼ད༽
ད་ནི་ཕལ་ཆེར་དུས་ལ་འཇུག །དུ་མ་ཡོད་དང་གྲངས་དུ་ཡོད། །སྤོས་ཀྱི་དུ་བ་དེ་ན་

འཐུལ། །དེ་ནས་དེ་རིང་དེ་ཅི་ཞིག །དེ་ལ་དེ་བཞིན་དེ་ཇི་སྙམ། །དེ་དག་དེ་ལྟ་དེ་བས་

ན། །དེ་ཁོ་ན་཈ིད་དེ་བཞིན་཈ིད། །དེ་཈ིད་དེ་ཡང་དེ་ཙམ་མོ། །དེ་འུ་བསད་དང་དེ་

འུ་ཤི །དོ་མོད་དོ་ཤལ་དོ་མི་བསྡོ། །དོ་གལ་དོ་ར་སྤར་བ་དོ། །སྒྲིབ་པ་དག་དང་བཀྲུས་

པས་དག །དག་ཚང་འདི་དག་ལྷ་མི་དག །གང་དག་ཡོངས་དག་དག་པའི་

223
ཞིང༌། །དང་པོ་ཐོས་པ་དང་དུ་ལེན། །སྡོད་དང་཈ོན་དང་ཆོས་གྱིས་དང༌། །དང་ག་

བདེ་ཞིང་དང་བ་འདྲེན། །དང་ར་བླ་གབ་མེད་པ་ཡི། །ར་བའོ་དྭངས་བསིལ་དད་པ་

སྐྱེ། །དན་རྟགས་ཚེ་སྔོན་གར་སྐྱེས་པའི། །མཚན་མ་ཚེ་འདིར་གསལ་བའོ། །སྐྱེས་བུ་

དམ་པ་དམ་ཚིག་ལྡན། །དམ་཈མས་དམ་སྲི་དམ་དུ་བཅིངས། །དམ་རྒྱ་ཞེས་པ་ཁྲིམས་

ཡིན་ལ། །དར་བ་འཐུང་ཞིང་དར་སྐུད་འཁེལ། །འཕེལ་བའི་དར་དང་ཆུ་ཡི་

དར། །སོས་དལ་དུས་སུ་དལ་ཁ་བཟློག །དལ་འབྱོར་རྟེན་ཐོབ་དིག་པ་མིན། །དུགས་

ཁང་བསྲོ་ཁང་ངམ་ཁྲུས་ཁང༌། །དུག་བཅོམ་སྐུད་པའི་དོག་པ་དང༌། །ཐེ་ཚོམ་མ་ཆོད་

དོགས་པ་ཆེ། ། ཡངས་པ་མིན་པའི་གནས་དོག་པ། །ཕྲག་དོག་མི་བྱ་དེང་སང་

དུས། །འབུད་པའི་དུང་དང་དུང་དུང་བློ། ། གཞན་དུ་དེངས་ཤིག་དོང་ཀ་ཟོ། །ས་ལ་

ཐུར་དུ་བརྐོས་པའི་དོང༌། །དེར་དོང་བ་ནི་དེར་སོང་བའོ། །སྤོས་ཀྱི་དུད་པ་མགོ་བོ་

དུད། །དུད་འགྲོ་བྲོས་པ་བདས་པའི་དེད། །དེད་དཔོན་དང་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དོད། །དོན་

མཐུན་ཚོང་པའོ་འགྲོན་པོའང་དེ། །གདམས་པའི་དོན་པོ་དོན་གྱི་གནད། །དོན་དམ་

བདེན་པ་དོན་དམ་པ༑ ༑དོན་མེད་དོན་ལོག་དོ ན་དང་ལྡན། །དོན་བཅས་བློ་ཡི་ཡུལ་

གྱི་དོན། །བརྗོད་བྱའི་དོན་དང་རང་དོན་དང༌། །གཞན་དོན་བསྒྲུབས་པས་མ་དུབ་

པ། །འགལ་དུམ་གཏུབས་པའི་དུམ་བུ་དང༌། །སྡེ་ཚན་དུམ་བུ་གཅན་གཟན་

དོམ། །རྨོན་དོར་དུར་ཁྲོད་རྩྭ་དུར་བ། །དོར་བ་མེད་དང་གཞན་དུ་དོར། །དོར་བྱེད་

རྒྱལ་སོགས་རྒྱལ་ཐབས་གཡོ། །དོར་མ་སྨད་གོས་སྦུབས་ཅན་ནོ། །དབང་པོ་དུལ་དང་

རྟ་དུལ་བ། །དོལ་ནི་རྔོན་པའི་ཡོ་བྱད་དོ། །འདས་པའི་དུས་དང་མ་འོངས་དུས། །ད་

ལྟའི་དུས་དང་དུས་བཏབ་པ། །དུས་ཀུན་དགེ་བ་དེས་པ་ནི། །ཡི་དམ་བརྟན་པ་ཞེས་

པ་འོ། །རྒྱུ་མཚན་དེས་ན་ད་རྐྱང་ངོ༌། །

རྙེད་པ་ལ་གདུ་ཟས་ལ་གདུ། །རྒྱན་གྱི་གདུ་བུ་ཁུ་བ་གདུ། །གདགས་པའི་བསྟན་

བཅོས་མིང་གདགས་པ། །དམ་ལ་གདགས་དང་གདུང་མར་གདགས། །གདགས་པའི་

224
གཞི་ལ་ཐ་སྙད་གདགས། ། གདངས་ཅན་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན། །གདངས་སྙན་སྐད་

གདངས་བསྙུང་བ་གདངས། །གདང་བུ་སྐས་གདང་གོས་འགེལ་དང༌། །ཁ་གདངས་

སྤར་མོ་གདངས་པ་དང༌། །གདན་བཏིང་བ་དང་གདན་དྲངས་པ།། གསལ་གདབ་

གསོལ་གདབ་སྨོན་ལམ་གདབ། །ཐིག་གདབ་པ་དང་ཕུར་བུས་གདབ། །ས་བོན་གདབ་

དང་གདམ་ང་བྱེད། །བཀའ་གདམས་པ་རྣམས་གདམས་ངག་སྟོན། །ག཈ེར་གདམས་

བཅོལ་གདམས་ཞེ་སའི་གདའ། །མཚོན་ཆ་རྡར་བར་བྱེད་པའི་བརྡར། །ཐུང་གདར་

སོས་གདལ་ཁྱབ་གདལ་ཆེ། །གདུགས་ནི་཈ི་མའམ་཈ིན་པར་རོ། །ཚད་སྐྱོབ་གདུགས་

ནི་འབུབས་པའི་གདུགས། །གདུག་པ་ཅན་དང་སྲང་ལ་གདེག གྱེན་དུ་གདེག་དང་

གཏིང་བ་སྟན། །ཟས་སྐོམ་གྱིས་གདུངས་ནོར་གྱིས་གདུངས། །གདུགས་ཀྱིས་གདུངས་

ནི་཈ི་མས་གདུངས། །གདུང་རྒྱུད་བརྩེ་གདུང་ཁང་པའི་གདུང༌། །སྐུ་གདུང་གདེང་

ཐོབ་གདེངས་ཀ་ཅན། །མཚོན་གདེང་གདོང་ནི་བྱད་ཀྱི་གདོང༌། །གདོད་མའི་དུས་

དང་གདོད་མ་ནས། །གདོད་ནས་མ་གྲུབ་ད་གདོད་འབྱུང༌། །གདོན་མི་ཟ་བར་གདོན་

རྣམས་གཞོམ། །ཁ་ཏོན་གདོན་དང་གནས་ནས་གདོན། །གདུབ་ཀོར་ལག་གདུབ་དང་

སོར་གདུབ། །གདུལ་བར་དཀའ་བའི་གདུལ་བྱ་བཏུལ། །རིགས་ངན་གདོལ་བ་ཁུ་བ་

གདུས། །གདོས་པ་འཛིན་པ་གདོས་བུ་འདོགས། །གས་འཕུལ་ད་ཡི་སྡེ་ཚན་ནོ། །

ལུས་སེམས་བདེ་བ་སིམ་པའི་བདེ། །བདེ་བླག་཈ིད་དུ་བདེ་བར་

གཤེགས། །སྙིགས་མ་སྔ་བདོ་དར་བའི་བདོ། །བདོ་བ་ཡོད་པ་ལ་ཡང་བརྗོད། །བདག་

མེད་བདག་པོ་བདག་ཏུ་འཛིན། །བདག་ཅག་བདག་཈ིད་བདག་པོའི་རྐྱེན། །ཞིམ་

པའི་བདའ་དང་འདེད་པའི་བདའ། །ལས་ལན་བདའ་བས་བདའ་འདེད་བྱེད། །རལ་

གྲི་བདར་དང་བདེན་པ་བདར། །ཕྱི་བདར་བྱེད་ཅིང་ཐང་མར་བདལ། །ཁྱབ་གདལ་

ཆེ་དང་བདས་ནས་བཟུང༌། །བདུག་སྤོས་བདུག་དང་ཡོད་པའི་བདོག །གཞུ་བདུངས་

པ་ཡིས་བདུད་བཏུལ་བས། །བདུད་རྩི་བརྙེས་ཏེ་བདུན་བདུན་ནས། །བདེན་གསུང་

225
བདེན་ག཈ིས་བདེན་བཞི་གསུངས། །བས་འཕུལ་ད་ཡི་སྡེ་ཚན་རྫོགས། །

མདོ་སྡེ་དང་ནི་སྡོམ་གྱི་མདོ། །སུམ་མདོ་བཞི་མདོ་ལུང་པའི་མདོ། །མདག་མ་མེ་

མདག་དང་སོལ་མདག །མདང་སང་ཞེས་པ་དུས་ཡིན་ལ། །བཀྲག་མདང་བཟང་དང་

ལུང་པའི་མདའ། །ར་མདའ་ཡིས་ནི་འཕེན་པའི་མདའ། །མདེའུ་རྣོ་དང་ཁ་དོག་

མདོག །མདུང་དོར་རྒྱན་འགྱེད་པ་ཡི་དོན། །སྣུན་པའི་མདུང་དང་རྨ་བྱའི་

མདོངས། །དྲང་གཏམ་མདོངས་གསོལ་དཔྲལ་བའི་མདོངས། །མདོངས་གསོལ་ངོ་

དགའི་གཏམ་ལའང་ཟེར། །མདུད་པ་བཅད་ནས་མདུན་དུ་སླེབས། །མདུན་བདར་

མདུན་ནས་བསྟོད་པ་འམ། ། མདུན་དུ་བགྱིས་པའོ་མདོར་བསྡུས་དང༌། །མདོས་

སོགས་མས་འཕུལ་ད་སྡེ་འོ། །

འདི་དང་འདི་སོགས་཈ེ་བའི་ཚིག །འདུ་འཕྲོད་ཅེས་པ་ཚོགས་པའོ། །འདུ་ཤེས་

འདུ་བྱེད་འདུ་འཛི་དང༌། །འདུ་མི་བྱེད་དང་ལྡེ་གུ་བྱུགས། །འདོ་མེད་འདོ་རྟ་འདོ་

ལིའི་ཁྱོགས། །འདག་ཆལ་བྱུགས་ཤིང་འདག་གུ་འདག །དྲི་མ་འདག་དང་སྒྲིབ་པ་

འདག །མ་འདང་གྲངས་སམ་ཚད་མ་ལོང༌། །འདད་ནི་གཤིན་པོའི་དགེ་བསྒྲུབ་

པ། །འདབ་ཆགས་རི་འདབས་ལོ་འདབ་རྒྱས། །འདབ་གཤོག་འདབ་མ་འཁོར་འདབ་

རྒྱས། །འདམ་བུ་འདམ་སྐྱེས་འདམ་དུ་སྐྱེས། །འདམ་རྫབ་དང་མཚུངས་འཁོར་བའི་

འདམ། །འདམ་ག་མ་འཆུག་འདའ་ཁའི་དུས། །འདའ་བྱ་འདའ་བྱེད་མྱ་ངན་

འདའ། །གཡོ་འགུལ་འདར་དང་སྐྱོ་མ་འདལ། །མྱ་ངན་འདས་དང་འདས་པའི་

དུས། །གམ་ན་འདུག་དང་གྱེན་དུ་འདེགས། ། མང་པོ་གསོད་པའི་ཁ་འདོགས་པ། །མི་

ལ་མིང་འདོགས་ཐ་སྙད་འདོགས། །ཐག་པས་མི་འདོགས་སྒྲོ་མི་འདོགས། །གདན་

འདིང་གཞན་དུ་མི་འདེང་བ། འདོང་བ་འགྲོ་བའོ་ཕྱག་འཚལ་འདུད། །རྗེས་འདེད་

འདོད་པ་འདོད་ཡོན་དང༌། །སེམས་བྱུང་འདུན་པ་དགེ་འདུན་དང༌། །གཏན་གྱི་

འདུན་མ་མདུན་མའང་ཟེར། །འདུན་ས་ཞེས་པ་ནི་ཚོགས་ས། །མདུན་ན་འདོན་གྱིས་

226
ཁ་ཏོན་འདོན། ཡུལ་ནས་འདོན་དང་ས་བོན་འདེབས། །གསོལ་བ་འདེབས་དང་ཕུར་

བུས་འདེབས། །འཐབ་མོ་འདུམ་ཡང་ཁ་མ་འདུམ།། ཕྱོགས་གཅིག་འཛོམས་པའི་

འདོམ་པ་དང༌། །འདྲེན་པ་ཆོས་འདོམས་གཞུ་འདོམ་དང༌། །བཅས་པ་ནང་འདོམ་

གསང་གནས་འདོམས། །རྟ་མཆོག་འདུར་བའི་བང་འདུར་འདུར། །སྲོག་འདོར་བ་ནི་

བོར་བའི་འདོར། །འདུལ་བ་འདུས་བྱས་འདུས་མ་བྱས། །ཚོགས་ཤིང་འདུས་པ་འས་

འཕུལ་དའོ། །

གོ་བྱེད་བརྡ་དང་རྡོ་རྡེ་འུ། །རྟས་བརྡབས་བརྡབ་འཆལ་ཆལ་བརྡབ་

བརྡབས། །ཆ་ལང་བརྡབས་ཤིང་མཚོན་ཆ་བརྡར། །ཁ་བརྡར་གྲོང་རྡལ་ཆལ་མར་

བརྡལ། །ཐོགས་རྡུག་མེད་ཅིང་ཐབས་མི་རྡུགས།། རྡེག་བྱེད་ཀྱིས་ནི་བརྡེག་བྱར་

བརྡེགས། །བརྡེག་འཆོས་པ་ནི་བརྡབ་འགྱེལ་བའོ། །རྡོག་པོ་གཅིག་ལ་རྡོག་པས་

བརྫིས། །བརྡུང་འཚོ ག་མི་བྱེད་རྔ་རྡུང་ཞིང༌། །བྲོ་རྡུང་ཟངས་རྡུང་ལྕགས་ཀྱང་

རྡུང། །ཐོག་རྡིབ་པ་དང་ལག་པ་རྡེབ། །མཇུག་རྡུམ་རྐང་རྡུམ་ལག་རྡུམ་དང༌། །རྡུལ་

དང་རྡུལ་ཕྲན་རྡུལ་ཕྲ་རབ། ། རྡེལ་བཀྲམ་ཞབས་རྡོལ་བ་ཡི་སྣོད། །བླ་རྡོལ་བབ་ཅོལ་

སྨྲ་བ་འོ། །ཆུ་མིག་རྡོལ་དང་རྡོལ་ཆོས་དང༌། ། གྲི་རྡོར་དབུ་བ་རྡོས ་པ་དང༌། ལུས་རྡོས་

ཆེ་བ་རར་བཏགས་དའོ། །

མཆོད་རྫས་ལྡ་ལྡི་ལྡེ་གུ་དང༌། །མིང་གི་ལྡེ་དང་ལྡེ་མིག་དང༌། །རེ་ལྡེ་མེ་ལྡེ་཈ི་མ་

ལྡེ། །བལྡག་བྱ་ལྕེས་བལྡག་དྲི་ངད་ལྡང༌། །ནེའུ་ལྡང་ན་ཟླའམ་ན་མ཈མ་པ། །཈ལ་ལས་

ལྡང་དང་འཁོབ་པའི་ལྡང༌། ། བསྟན་བཅོས་ཀྱི་ནི་ལྡང་ཚད་དང༌། །ལྡད་བྱེད་སོ་ཡིས་

མུར་བའི་བལྡད། །ཡོད་པའི་ལྡན་དང་སེམས་ལྡན་དང༌། །བཅོམ་ལྡན་གདོང་གི་ལྡན་

པ་དང༌། །སྐྱར་ལྡབ་ལྡམ་པོ་རླན་གྱིས་ལྡར། །ཆུ་ལྡུག་ལྡེག་ལྡེག་རབ་ཏུ་ལྡེག །སོ་ལྡེག་

དང་ནི་མགོ་ལྡོག་ཙམ། །གོ་ལྡོག་འཇུག་ལྡོག་ཕྱིར་མི་ལྡོག །ལྡོག་པ་ལ་ནི་རང་ལྡོག་

དང༌། ། དོན་ལྡོག་དང་ནི་གཞི་ལྡོག་གོ །མཁའ་ལྡི ང་སེང་ལྡེང་ལྡོང་རོས་དང༌། །མིག་

227
ལྡོང་བ་དང་བཏུང་བ་ལྡུད།། དྲི་བའི་ཚིག་གི་ལན་ལྡོན་པ། །སྐད་ཀྱི་ལྡབ་ལྡིབ་ལོགས་

ཀྱི་ལྡེབས། །སྨྲ་བ་ལྡོབ་སྐྱེན་སྔོ་ལྡུམ་བུ། །ལྡུམ་ར་དང་ནི་དྲང་མིན་ལྡེམ། །ལྡེམ་དགོངས་

ལྡེམ་སྐུ་འཁྱོག་ལྡེམ་ལྡེམ། །ལྡོམ་བུ་ལྟོ་ལྡིར་སྒྲ་ལྡིར་ལྡིར། །ལྡེར་བཟོ་ལྷག་མ་མི་ལྡུས་

པ། །ལ་མགོ་ཅན་གྱི་ད་སྡེ་འོ། །

བསྡུ་བྱ་བསྡུ་དང་བསྡུ་སྐྱོགས་དང༌། །སྡེ་སྣོད་སྡེ་ཚན་མང་པོའི་སྡེ། །སྲོག་ལ་མི་

སྡོ་དོ་མི་སྡོ། །ཞེ་སྡང་སྡང་སེམས་སྡང་མིག་བལྟ། །གནས་སུ་བསྡད་དེ་཈ེས་པ་

བསྡམས། །ལག་པས་བསྡམས་དང་ཐག་པས་བསྡམས། །སྐྱེ་བོ་སྡར་མ་བྲེད་པའི་

སྡར། །སྲོག་ཆགས་སྡིག་པ་དགེ་སྡིག་དང༌། །སྡིག་མཛུབ་སྡིགས་མཛུབ་གཞན་ལ་

བསྡིགས། །སྡིག་ཏོ་ཅན་དང་སྡིག་ལྟ་ཅན། །ཞེས་པ་ལྟ་ངན་ལ་གནས་པའོ། །སྡུག་

བསྔལ་བ་དང་མཛེས་པའི་སྡུག །གྲབས་ཀྱི་བསྡོགས་དང་཈ེར་བསྡོགས་དང༌། །གནས་

ཀྱི་སྡིངས་དང་ཤིང་སྡོང་པོ། །སྡོང་བུ་མཆོད་སྡོང་གྲོགས་དང་བསྡོངས། །གོས་ཀྱི་སྡུད་

དང་མདོ་སྡུད་པ། །དབང་སྡུད་ནོར་སྡུད་གནས་སུ་སྡོད། །ཆར་སྡོད་བྱེ་འུ་སྒུག་སྡོད་

དང༌། །སྡེབ་སྦྱོར་གདོང་བསྡེབས་ཕྱོགས་གཅིག་བསྡེབས།། ཕན་ཚུན་བསྡེབས་དང་

གྲོགས་དང་བསྡེབས། །ཁྱིམ་བདག་སྡུམ་བྱེད་འགལ་བ་བསྡུམས། །སྡུམ་པ་ལག་པ་

སྡུམ་པ་ཁྱིམ། །ཆོས་ཀྱི་སྡོམ་བཞི་གཅིག་ཏུ་བསྡོམས། །ཁས་བླངས་སྡོམ་པ་སྲུང་སྡོམ་

དང༌། །སྲོག་ཆགས་སྡོམ་དང་ཐག་པས་སྡོམས། །གྲོས་བསྡུར་གོ་བསྡུར་཈མས་རྟོགས་

བསྡུར། །སྣོད་སྤྱད་སྡེར་མ་སྡེར་མོ་རྣོ། །ཐུག་པའི་སྡོར་དང་གཅིག་ཏུ་བསྡུས། །མདོར་

བསྡུས་རྒྱས་མིན་བསྡུས་པ་དང༌། །སྲོག་དང་བསྡོས་སོགས་སར་བཏགས་དའོ། །

ཡ་རབས་དྲ་མ་དྲ་བ་དང༌། །དྲ་ཕྱེད་དྲ་ཕད་གོས་དྲ་བའི། །དྲ་གྲི་མི་གཙང་དྲི་

མ་དང༌། །དྲི་ལ་དྲི་ཞིམ་དྲི་མི་ཞིམ། །དྲི་ང་བ་དང་དྲི་བཅོས་དང༌། །དྲི་མ་མེད་པ་དྲི་

རྨེད་མཁས། །དྲི་བ་ཞུ་དང་དྲི་ཟ་དང༌། །སྐུད་པའི་དྲུ་བུ་མོན་དྲེ་དང༌། །དྲེའུ་དྲེའུ་རྔོག་

མོན་སྲན་དྲེའུ། །སྔ་དྲོ་ཕྱི་དྲོ་཈ི་མ་དྲོ། །དྲོ་ལ་བབས་པའི་དུས་དྲོ་ཟ། །དྲག་པོ་ནད་དྲག་

228
ཐལ་བས་དྲག །ཁ་དྲག་པ་དང་དྲག་ཤུལ་ཆེ། །མ་དྲངས་པ་ནི་མ་དུལ་བ། །ངན་འགྲོ་

ལས་དྲངས་ཐར་པར་དྲངས། །དྲང་སྲོང་དྲང་པོར་བཞུགས་པ་ལ། །བསོད་པ་དྲང་བ་

དྲང་དོན་གསུངས། །དྲན་པ་཈ེར་བཞག་འདས་དུས་དྲན། །ལྕམ་དྲལ་གོས་དྲལ་ཁྲིམས་

དྲལ་བ།། དྲལ་བ་བཅོས་པའམ་ཞིག་པ་འོ། །དྲལ་བོ་ཞེས་པ་མིང་བོ་འོ། །དྲས་པའི་གོས་

གྱོན་སྨིན་དྲུག་བུ། །཈ིན་མཚན་དུས་དྲུག་གྲངས་ཀྱི་དྲུག །རྒྱགས་པའི་དྲེགས་དང་

ནོར་གྱིས་དྲེགས། །དྲེག་ནད་རྫ་དྲེག་ཁ་ནང་དྲེག །གཞན་དྲིང་མི་འཇོག་ཤིང་དྲུང་

གནས། །དྲུང་བ་ཞེས་པ་ནི་རྩ་བ། །དྲུང་ཕྱུངས་རྩད་ནས་ཕྱུངས་པ་འོ། །གཡུང་དྲུང་

བརྙེས་པའི་ཞབས་དྲུང་དུ། །ཟས་དྲོངས་ཐར་པའི་ལམ་དུ་དྲོངས། །ས་ལ་དྲུད་པའི་

དྲེད་ལྤགས་དང༌། །དྲེད་པོ་མི་དྲེད་཈ི་མའི་དྲོད། །དྲོད་ཐོབ་དྲོད་ཉུལ་སྦྱོར་ལམ་

དྲོད། །བཀའ་དྲིན་དྲན་ནས་དྲིན་ལན་འཇལ། །ཆུ་དྲོན་བཏུང་ཞིང་ཟན་དྲོན་ཟ། །གོས་

དྲུབས་པ་ནི་གོས་བཙེམས་པའོ། །དྲིལ་བསྒྲགས་པ་དང་དྲིལ་བུ་཈ོས། །དར་གྱིས་དྲིལ་

ཏེ་དྲེལ་ལ་བཀལ། །གཏམ་དྲིས་དྲིས་ལན་བ་དྲུས་མ། ། དྲེས་མ་རྩྭ་ཡིན་཈ི་མས་

དྲོས། །ར་བཏགས་ད་ཡི་སྡེ་པ་འོ། །

མཚོན་གྱིས་གོས་འདྲ་མཚུངས་པའི་འདྲ། །ཡི་གེར་འབྲི་དང་གླེང་མོ་

འདྲི། །གཏམ་འདྲི་བ་དང་མཚང་འདྲུ་བ། །ཁུང་བུ་འདྲུ་བ་འདྲེ་ཡང་ཤེས། །སོ་ཡིས་

འདྲད་ཅིང་གོས་འདྲལ་བ། །ཁྲིམས་འདྲལ་འདྲེག་མཁན་རྟ་འདྲོགས་པ། །དྲངས་ནས་

མ་འདྲོངས་བསླུ་བའི་འདྲིད། །ཤིང་འདྲུད་ཞབས་འདྲེད་སྨོན་འདྲིན་འབོད། །འདྲེད་

འདྲིལ་ག་འགྲེད་བྱེད་པའང་ཡོད། །འཇིག་རྟེན་འདྲེན་པ་འདྲེན་མ་ནི། །སྣ་ཚོགས་

འདྲེས་མ་འམ་ཁྲ་བོ། །གོས་འདྲུབ་པ་ནི་གོས་འཚེམ་པ། །དྲང་སྲོང་འདྲོ བ་སྐྱོང་གོང་

བུར་འདྲིལ། །རྦབ་ཏུ་འདྲིལ་དང་རུལ་འགྱུར་འདྲུལ། །གོམས་འདྲིས་འདྲེས་མ་ཕྱོགས་

གཅིག་འདྲེས།། འས་འཕུལ་ར་བཏགས་ད་སྡེ་འོ། །

ཡི་དྭགས་རི་དྭགས་ཚིག་བླ་དྭགས། །དྭངས་བསིལ་ཆུ་འཐུང་ནམ་མཁའ་

229
དྭངས། །དྭ་ཕྲུག་མ་དང་གཏན་བྲལ་བའི། །བྱིས་པའི་མིང་ཡིན་ཝ་བཏགས་པའི། །ད་

ཡི་ངེས་པ་དེས་རྫོགས་སོ། །

༼ན༽

ན་མ཈མ་ན་ཚོད་ཕྲ་བ་དག །ན་བུན་འཐིབས་པས་ན་བཟའ་གྱོན། །ན་སོ་རྒས་པ་ན་

བས་གཟིར།། ད་ནི་ཁྱོད་ནི་ནུ་མ་ནུ། །ནེའུ་སིང་ནེ་འུ་ལེ་ནེ་ཙོ་དང༌། །ནེ་འུ་ཟླ་ནི་ནལ་

ཟླ་སྟེ། །ན་ཚོད་དམ་ལོ་ཚོད་མ཈མ་པའོ། །ཁ་དོག་ནག་དང་ནགས་ཚལ་དང༌། །སྐར་

མ་ནག་པ་སང་ནངས་པར། །ནང་གསེས་དང་ནི ་ཕྱི་ནང་དང༌། །ན་ནིང་ནང་རོལ་

ནང་ཁྲོལ་དང༌། །ནང་བྱན་གཡོག་ཡིན་ནད་མེད་པ། །ནན་ཏུར་ཆད་ལས་ནན་ཁུག་

ནི། །མཐུ་ཡིས་རྐུ་བའོ་ནན་ཏན་དང༌། །ནན་གྱིས་སྐར་མ་ནབ་སོ་བལྟ། །ནམ་ཞར་

ཞེས་པ་ནམ་ཡང་ངོ༌། །ནམ་ནངས་ནམ་མཁའ་ནམ་འཕང་བཅད། །ནམ་གུང་ནམ་

ཞིག་ནམ་གྱི་ཚེ། །ནམ་དུའང་ནར་མའི་ཟས་ཀྱིས་འཚོ། །ནར་ནར་དབྱིབས་དང་ནལ་

བུ་དང༌། །འཕྲུག་སྤྱད་ནལ་ཟེ་ནས་འབྲུ་དང༌། །དེ་ནས་སླད་ནས་ཐོག་མ་ནས། །དྲི་མ་

ནག་ནོག་ཕྱུགས་ཀྱི་ནོག །མ་ནིང་ནོངས་པ་ནི་཈ེས་པ། ། ཕྱིར་ནུད་ཕྱིར་ནུར་ཞེས་པ་

འོ། །གདམས་པ་ནོད་དང་སྡོམ་པ་ནོད། །ནོད་པ་ཐོབ་པའམ་ལེན་པ་འོ། །ནུབ་མོ་ནུབ་

ཕྱོགས་཈ི་མ་ནུབ། །ནེམ་ནུར་ཞེས་པ་ཡིད་ག཈ིས་སོ། །མནན་ན་ནེམ་དང་ནོམ་ཉུག་

བྱེད། །ནུར་ནུར་པོ་དང་དཀོན་ནོར་དང༌། །མ་ནོར་ལམ་སྟོར་ནོར་བ་མེད། །ཡིད་

བཞིན་ནོར་བུ་མནོལ་བ་མེད། །མི་ནུས་ནུས་པ་ནུས་མཐུ་ཆེ། །སྨན་གྱི་ནུས་པ་ན་རྐྱང་

ངོ༌། །

གནག་རྫི་ཡིས་ནི་གནག་ཕྱུགས་སྐྱོང༌། །མདོག་ནག་གནང་བཀག་གནངས་ཀྱི་

཈ིན། །ཆོས་ཀྱི་གནད་ཤེས་གནད་གཅོད་མེད། །གནད་དུ་བསྣུན་དང་གནན་པ་

དང༌། །གནའ་བོ་ཞེས་པ་སྔོན་ཡིན་ལ༑ ༑གནའ་ཡི་དུས་ནི་སྔོན་གྱི་དུས། །གནམ་པོ་

དྲང་པོའོ་མཁའ་ཡི་གནམ། །ཁྲེལ་བའི་གནམ་པོ་ཞེས་པའང་ཡོད། །གནམ་རུ་གཞུ་

230
ཡིན་གནའ་ཞེས་པ། །ཐོག་མའམ་སྔོན་ཡིན་གནས་སྐབས་དུས། །སྟོན་པའི་཈ེ་གནས་

གནས་ཁང་གནས། །གནས་བརྟན་གནས་ལ་གནས་པ་བརྟེན། །གནས་མལ་ལ་ཞེན་

གནས་ངན་ལེན། །གནས་འགྱུར་ཞི་གནས་གནས་ལུགས་རྟོགས། །གནོང་བ་ངོ་གནོང་

ཞེ་གནོང་བ། །གནོང་མི་བཀུར་བ་ཞེས་པ་ནི། །཈ེས་པ་ཁས་མི་ལེན་པ་འོ། །གནོད་པ་

གནོད་སྦྱིན་གནོད་གནས་དང༌། །གྲིབ་གནོན་ཟིལ་གནོན་རྐང་པས་གནོན། །གས་

འཕུལ་ན་ཡི་སྡེ་ཚན་ནོ། །

མནོ་བསམ་དང་ནི་བསམ་མནོ་གཏོང༌། །བརྣག་དཀའ་བ་ནི་བསྲན་དཀའ་

བའོ། །བརྣག་པ་བཟོད་པའམ་བསྲན་པའི་དོན། །འོག་ཏུ་མནན་དང་མནབ་རྩལ་

ནི། །ཁ་ཟས་མནབ་པ་གྱོན་པ་འོ། །དྲི་མནམ་མནའ་མ་མནའ་བསྐྱལ་བ། །མནར་མེད་

པ་རྣམས་ལས་ཀྱིས་མནར། །དེས་ན་གཞན་ལ་མནར་སེམས་སྤོངས། །མནལ་གཟིམས་

མནལ་ལམ་ཟས་མནོག་ཟ། །མནོག་ཆུང་བ་ནི་ཁེ་ཆུང་བའོ། །གྲིབ་ཀྱིས་མནོལ་བ་མན་

ངག་མནོས། །མནོས་པ་བསམས་པ་ལ་ཡང་བཤད། །མས་འཕུལ་ན་ཡི་སྡེ་ཚན་རྫོགས། །

ཁུག་རྣ་ལ་ལར་ཁུག་སྣའང་ཟེར། །ལྷོ་འུར་མ་དང་ན་བུན་ཡང་ཟེར། །རྣ་བ་རྣ་

གཤོག་རྩེ་མོ་རྣོ། །རྣ་སྒྲང་ཞེས་པ་ནི་མདེའུ། །བརྣགས་པ་ཡིད་ལ་བསམས་པའི་

དོན། །བརྣག་དཀའ་བཟོད་པར་དཀའ་བ་འོ། ། རུལ་བའི་རྣག་དང་ཞིང་རྣང་

མ། །ཟས་ཀྱིས་བརྣངས་དང་ཟས་ལ་བརྣན། །གཞན་ནོར་ཐོབ་འདོད་བརྣབ་སེམས་

དང༌། །ཚིག་ཕྲད་རྣམ་པར་རྣམ་གྲངས་དང༌། །རྣམ་འགྱུར་རྣམ་གཞག་རྣམ་པར་

དག །རྣམ་བྱང་རྣམ་པར་བྱང་ཆུབ་པའོ། །རྣམ་པ་ཤེས་རྣམ་དོན་རྣམ་དང༌། །གཟུང་

རྣམ་འཛིན་པའི་རྣམ་པ་དང༌། །རྣམ་ཤེས་རྣམ་རྟོག་མང་པོའི་རྣམས། །རྣམ་ཕྱིངས་ཕྱི་

སའི་ཁང་པ་འོ། །རྣལ་དུ་ཕབ་པ་གཞན་གྱིས་ནི། །འཚེ་མེད་རང་དབང་གནས་

པའོ། །རྣལ་མ་དོན་དེ་དངོས་ཡིན་པའོ། །རྣལ་འབྱོར་པ་དང་སྦས་པའི་བརྣོགས།།

མདུན་དུ་བརྣུ་བ་འཐེན་པ་དང༌། །ལ་ལར་མདུན་དུ་བརྣུར་བའང་ཟེར། །སོ་རྣིལ་

231
དང་ནི་ངེས་བཟུང་བརྣན། །བརྣན་པར་ནན་ཏན་ཞེས་ཀྱང་འབྱུང༌། །ར་མགོ་ཅན་གྱི་

ན་སྡེ་འོ། །

དྲི་འཛིན་སྣ་དང་སྣ་ཚོགས་དང༌། །སེར་སྣ་མེ་ཏོག་སྣ་མ་དང༌། །ལམ་སྣ་སྣ་མང་

བྱ་བས་གཡེངས།། སྣ་བོ་གཙོ་བོའོ་སྔོ་སྣེ་འུ། །སྣེ་ཟུར་སྣེ་མོ་ཐག་པའི་སྣེ། །སྣག་ཚ་སྣག་

གི་ག཈ེན་མཚམས་འཆའ། །སྣག་དབོན་རུས་ཀྱི་ཚ་བོ་ཟེར། །སྣང་ཤས་འདི་སྣང་སྣང་

བ་དང༌། །མཐོང་སྣང་དང་ནི་བར་སྣང་དང༌། །སྣང་གསལ་ལྟར་སྣང་ཡོད་པའི་

སྣང༌། །མཚོན་གྱིས་མ་བསྣད་ཡང་ཡང་བསྣན། །མི་གཙང་སྣབས་ནི་སྣམ་བུས་

ཕྱིས། །སྣམ་སྦྱར་སྣ་ཡིས་དྲི་མ་བསྣམས། །ཕྱག་ན་བསྣམས་པ་ཐོགས་པ་འོ། །སྣམ་

ལོགས་ཟུར་རམ་རྒྱབ་ལ་ཟེར། །རྒྱུ་སྐར་སྣར་མ་མཇུག་མ ་བསྣར། །གོས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡི་སྣལ་

མ་དང༌། །སྡེ་སྣོད་མང་པོ་སྣོད་དུ་བཅུག །ཚེ་ལ་བསྣོན་པའམ་སྣོན་མ་མེད། །སྲོལ་ངན་

བསྣུབས་དང་མཚོ་བསྣུབས་དང༌། །གནད་བསྣུན་མཚོན་བསྣུན་ནུ་མ་བསྣུན། །སྣུམ་གྱི་

དྲི་བྲོ་ནེམ་ནེམ་བསྣེམས། །དྲི་ལ་སྣོམས་དང་ཕྱག་མཚན་སྣོམས། །སྣག་ཚ་བསྣུར་བ་

ཞིབ་མོར་བསྣུར། །དུས་བསྣུར་བ་དང་གོང་འོག་བསྣོར། །ཐུ་བ་བསྣོལ་དང་ལག་པ་

བསྣོལ། །འདྲེས་པར་བསྣོས་དང་སྣྲོན་དང་བསྣུབས། །སྣྲེལ་ཞི་ལོགས་སམ་འཕྲེད་དམ་

འཆོལ།། གོ་རིམ་བཞིན་དུ་མི་གནས་པའོ། །ས་མགོ་ཅན་གྱི་ན་སྡེ་རྫོགས། །

༼པ༽
པ་ཝ་སངས་དང་པི་ཝང་དང༌། །པི་པི་ལིང་དང་གཅིག་པུ་བ། །ཅོག་བུ་པ་དང་པུ་

ཤེལ་རྩེ། །ཁང་པའི་པུ་ཤུ་བྱ་པུ་ཤུད། །པོ་ཟོས་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བ་ནི། །ཇི་ལྟར་ཐོགས་ཀྱང་

ཞེས་པའོ། །པོ་ཏོ་བ་ཡིས་པོ་ཏི་བསྣམས། །འོག་པག་སྐ་རགས་ཀྱི་རྒྱན་ནོ། །བང་སོ་དུར་

གནས་བོན་གྱི་བརྡ། །པང་བ་ལ་ལར་ཕང་པ་ཟེར། །པར་བུ་སྣོད་ཡིན་པར་བུར་

ཐོགས། །པོག་ནི་སྤོས་དང་པོག་ཕོར་ནི། །སྤོས་ཕོར་ཡིན་ནོ་ལག་པོད་དང༌། །པིར་

ཐོགས་པུར་རྒྱལ་ག་བུར་འཐུལ། །བེར་ཀ་དབྱུག་པའོ་པུས་མཁྱུད་ནི། །སྒོམ་ཐག་པུས་

232
མོ་ས་ལ་བཙུགས། །པ་ཡིག་རྐྱང་པའི་སྡེ་ཚན་ནོ། །

དཔེ་ཆ་དཔེ་བྱད་དཔེ་མེད་དཔེ། །དཔག་ཚད་རྗེས་དཔག་དཔག་ཏུ་མེད། །རྗེས་

སུ་དཔག་བྱ་དཔག་བསམ་ཤིང༌། །དཔག་ཚད་ཙམ་དུ་མཁའ་ལ་དཔག །ཆེ་བཞིའི་

དཔང་པོ་དཔངས་མཐོ་བ། །དཔའ་བོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། །དཔལ་བེའུ་

དཔལ་ལྡན་རྗེས་སུ་དཔོག །ལུས་ཀྱི་དཔུང་པ་དཔུང་རྒྱན་དང༌། །ཤིང་ང་དཔུང་ནི་

དགེ་སློང་མའོ། །དཔུང་བུ་ཆུང་ནི་དམག་གི་དཔུང༌། །དཔོང་ས་ཞེས་པ་མི་མང་

པོ། །ཚོགས་སའམ་འདུ་སའོ་ཡི་གེ་དཔོད། །དཔེན་པ་ཞེས་པ་མཁོ་བའམ། །ཕང་པའམ་

ཡིད་དུ་འོང་བ་འོ། །སློབ་དཔོན་རྗེས་དཔོན་དེད་དཔོན་དང༌། །དཔེར་ན་ཞེས་པ་

དས་འཕུལ་པའོ། །

ལྤགས་བྱེའུ་ལ་ལར་ཕ་ཝང་ཟེར། །སྟག་ལྤགས་གཟིག་ལྤགས་གླང་ལྤགས་

སོགས། །ལ་མགོ་ཅན་གྱི་པ་ཡིག་གོ །

སྤ་བ་མཛེས་པའམ་བྱིན་ཆགས་པ། །སྤ་ལོ་ཞེས་པ་སྤོབས་པའོ། །སྤ་དབྱུག་

ཐོགས་ཏེ་སྤ་བཀོང་པ༑ ༑ལུས་ཀྱི་སྤུ་དང་བ་སྤུ་དང༌། །མཁར་གྱི་སྤེའུ་སྤེ་ཞོལ་

དང༌། །ལ་ལར་མཁར་ལ་སྤེའུ་ཟེར། །རི་ཡི་སྤོ་དང་མཐོ་བའི་སྤོ། །གནས་ནས་སྤོ་དང་

གོས་སོགས་སྤོ། །འབྲས་ཆན་ཚོད་མ་སྤགས་ཟ་བ། །བསྲེས་ཏེ་ཟ་བའི་དོན་ཡིན་

ནོ། །གནས་ནས་སྤགས་པའི་སྤོང་བ་པ། །སྤང་རི་སྤང་གཤོང་སྤང་སྤོས ་དང༌། །སྤང་

རྒྱན་ཚལ་དུ་སྤང་བྱ་སྤངས། །ཕ་སྤད་ཕ་བུ་ག཈ིས་ཀྱི་མིང༌། །རྣ་སྤབ་དང་ནི་རྡུལ་གྱི་

སྤབས། །སྤམ་མཐོ་སྤར་མོ་གོ་འཕང་སྤར། །ཁེ་སྤོགས་མོད་཈ོ་དཀོན་འཚོང་ངོ༌། །རིན་

ཆེན་སྤུག་སོགས་ཕུང་པོར་སྤུངས། །རྒྱན་གྱིས་སྤུད་དང་ཟས་ཀྱི་སྤོད། །གནས་ནས་

སྤེད་པ་ཞེས་པ་ནི། །གནས་ནས་ཕྱུངས་པ་ཞེས་པའོ། །ཐགས་ཀྱི་སྤུན་དང་ག཈ེན་གྱི་

སྤུན། །སྤུན་པ་ཞེས་པ་ནི་བསྲེས་པ། །རྩི་ཤིང་སྤེན་མ་གཟའ་སྤེན་པ། །རྒྱན་གྱི་སྤེན་ཏོག་

སྣོད་ཁ་སྤུབ། །སྤོབས་པ་ཆེ་དང་བྱ་སྤུར་བ། །གཞན་དུ་སྤོར་དང་སྤེལ་མ་དང༌། །རབ་

233
བྱུང་ཆོས་སྤེལ་གཞན་ནོར་སྤེལ། །བདུག་པའི་སྤོས་དང་འདུག་ས་སྤོས། །ས་མགོ་ཅན་

གྱི་པ་སྡེ་འོ། །

ལུས་ཀྱི་སྤྱི་བོ་དུ་མའི་སྤྱི། །རྫས་སྤྱི་སྒྲ་སྤྱི་དོན་སྤྱི་དང༌། །སྤྱི་བུངས་ཞེས་པ་མང་

པོའི་རྫས། ། གཅིག་ཏུ་སྤུངས་པ་ལ་བརྗོད་དོ། །སྤྱི་རྟོལ་ཆེ་ནི་དཔྲལ་ཀོ་འཐུག །སྤྱི་ཅེར་

སྤྱི་ཐེར་སྐྲ་མེད་པ། །སྤྱི་བླུགས་དང་ནི་གཤེ་བའི་སྤྱོ། །སྤྱོ་བ་དང་ནི་བརྒྱད་པ་

ནི། །འཐབ་པའམ་སྨད་པ་ལ་ཡང་ཟེར། །སྤྱང་པོའི་མི་དང་ཅེ་སྤྱང་དང༌། །དངོས་སྤྱད་

ལོངས་སྤྱད་དཀའ་བ་སྤྱད། །སྤྱན་སྔ་སྤྱན་འདྲེན་མིག་གི་སྤྱན།། སྤྱན་པ་བྱ་ར་པའི་ཞེ་

ས། །སྤྱུགས་པ་ཞེས་པ་བསྐྲད་པ་འོ། །ཆུ་ལ་སྤྱིངས་དང་ལོངས་སྤྱོད་ལ། །སྤྱོད་ཅིང་

སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་སྤྱད། །ཆོས་སྤྱོད་དང་ནི ་འབྱར་བྱེད་སྤྱིན། །སྤྱོན་པ་ཚུར་ཤོག་

འབོད་པའི་བརྡ། །སྤྱོམས་པ་ངོམས་པའམ་བདག་བསྟོད་པ། །རྩྭ་སྤྱིལ་ལོ་མའི་སྤྱིལ་པོ་

དང༌། །སྤྱོས་པ་གཤེ་བའམ་བསྡིགས་པའོ། །ཡ་བཏགས་སྤ་ཡི་སྡེ་ཚན་རྫོགས། །

དུད་འགྲོ་སྤྲ་ནི་སྤྲ་བ་བཏུ། །སྤྲ་འཆལ་སྤྲ་ཚིལ་སྤྲེའུ་དང༌། །སྤྲོ་ཐུང་དགའ་སྤྲོ་

སེམས་སྤྲོ་སླ། །ནོར་མེད་སྤྲང་པོ་འཐབ་མོ་སྤྲད། །ལག་ཏུ་ནོར་སྤྲད་རྒྱན་གྱིས་

སྤྲས། །གཅེས་སྤྲས་དགོས་པའི་གོས་སྤྲུགས་ཤིང༌། །རྡུལ་སྤྲུགས་ད་དུང་རལ་བ་

སྤྲུགས། །འཕྲིན་ཡིག་སྤྲིངས་པ་ལག་ཏུ་སྤྲོད། །སྤྲིང་ཡིག་བརྒྱུད་ནས་བསྐུར་བ་

འོ། །མཁའ་ལ་སྤྲིན་འཁྲིགས་སྤྲུལ་པ་འགྱེད། །སྤྲིབས་པ་ལྟོགས་པའོ་མུན་སྤྲུལ་

དང༌། །ཞོ་ཡི་སྤྲིས་མ་མང་དུ་སྤྲོས། །ར་བཏགས་སྤ་ཡི་སྡེ་ཚན་རྫོགས། །

དཔྱ་བ་འཕྱ་བའོ་དཔྱ་ཁྲལ་ནི། །ལུས་ཀྱི་དཔྱི་དང་དཔྱང་ཐག་དཔྱངས། །བརྟག་

དཔྱད་གསོ་དཔྱད་དཔྱས་མི་འདོགས། །དཔྱིད་དུས་རྟོག་དཔྱོད་རྣམ་དཔྱོད་

རྒྱས། །དཔྱིས་ཕྱིན་དས་འཕུལ་ཡ་བཏགས་པའོ། །

པྲ་ཕབས་པ་དང་པྲི་ཡང་ཀུ། །ཟེ་པྲོག་པྲོག་ཞུ་ར་བཏགས་པའོ། །

ད་ཡིས་འཕུལ་བའི་ར་བཏགས་པ། །དཔྲལ་བ་ཞེས་པ་ཁོ་ནར་ངེས། །

234
 ༼ཕ༽
ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ཕ་མཐའ་ཡས། །ཕ་རྒན་ཕ་རི་ཕ་གི་ན། །ཕ་བི་ན་ནི་ཕ་རོལ་ནའོ། །རྡོ་

རྗེ་ཕ་ལམ་རྡོ་ཕ་བོང༌། །཈ེ་དུ་ཕ་ཚན་ཕུ་བོ་ཡིས། །ཕུ་དུང་ངམ་ཕུ་ཐུང་ཕུ་རུང་

གྱོན། །ཕུ་ནུ་ཕུ་ནུ་མོ་རུས་གཅིག །཈ེ་དུའོ་ལུང་པའི་ཕུ་ཐག་ཆོད། །ཁ་ཡི་ཕུ་ཡིས་ཕུ་

བཏབ་པ། །ཐང་དུ་ཆུ་ཕོ་སྐྱེས་པ་ཕོ། །ཕོ་བྲང་ཕོ་རུས་ཕོ་བ་དང༌། །ཕོ་ལོང་སྐུད་པའི་དྲུ་

བུ་འམ། །དྲུ་གུའམ་ཕོ་཈་ཕོ་཈་མོ། །རི་ཡི་ཕག་ཏུ་དུད་འགྲོ་ཕག །ཕང་པར་ཕང་འགྲོ་

ཡིད་ལ་ཕངས། །ཕད་བུ་སྒྱེའུའོ་དྲ་ཕད་དང༌། །ཕན་བཏགས་ཕན་ཚུན་ཕན་ཡོན་

དང༌། །པྲ་ཕབས་པ་དང་ཆང་གི་ཕབས། །རི་བྲག་པ་ཕབས་ཆམ་ལ་ཕབས། །ཕམ་ཕབ་

གསོལ་ལྷག་སྟེ་གསོལ་རས། །ཕར་ལ་སོང་དང་ཕར་འགྲམ་དུ། །ཕལ་བ་ཕལ་ཆེར་ཕལ་

ལ་ཆགས། །ཕས་ཀྱི་མདའ་ཡིས་འབེན་མ་ཕིགས། ། བྲག་གི་ཕུག་ཏུ་ཕུག་རོན་

འཁུན། །དམིགས་ཕུག་ཤིང་ལ་མིག་ཕུག་པ། །འཕྲལ་ཕུགས་ཕེག་རྡོབ་མདའ་ཡིས་

ཕོགས། །ཁལ་ཕོག་ཁུར་པོ་ཐང་དུ་ཕོགས། །ཕུང་པོ་ལྔ་དང་ཕང་ཕུང་གཡོ། །ཕུང་ཀྲོལ་

ཞེས་པ་དོན་མེད་པ། །ནོར་གྱིས་མ་ཕོངས་ཟས་ཀྱི་ཕུད། །ལུས་ཀྱི་གོས་ཕུད་ཐ་རྒོད་

ཕེད། །ཕོ་ཀ་ཕོད་བཙུགས་ཕོད་པ་ཆེ༑ ༑ཕུན་སུམ་ཚོགས་དང་ཕུན་ཚར་དང༌། །ཕན་

ཕུན་ཕོན་པོ་ནི་ཚོགས་པ། །རྒྱ་ཕིབས་ཕུབས་ཏེ་ཕུབས་རལ་ཐོགས། །ཕུབ་མ་མང་བ་

དེར་མ་ཕེབས། །ཡིད་ཕེབས་པ་ནི་བག་ཕེབས་པ། །ཕེབས་པར་སྨྲ་ནི་གཏམ་འདྲེས་

པའོ། །ཆར་པ་ཕོབས་དང་རྟའི་ཕུམ་ཕུམ། །ཕུར་པ་འདེབས་དང་ཕུར་བུ་འདེབས། །ཕྱེ་

མ་ཕུར་མ་ཕོར་གང་ཕུལ། །འབྲུ་གཞལ་ཕུལ་དང་རྒྱབ་ནས་ཕུལ། །ཕོལ་མིག་ལ་ནི་

འཁོར་ལོའང་ཟེར། །ཕུས་བཏབ་པ་སོགས་ཕ་རྐྱང་ངོ༌ ། །

འཕགས་པ་དགྲ་བཅོམ་མཁའ་ལ་འཕགས། །མུ་སྟེགས་བྱེད་རྣམས་འཕོངས་

འཕག་འཕག །ནམ་འཕང་བཅད་དང་གོ་འཕང་མཐོ། །ཁྲི་འཕང་མཐོ་དང་དབུ་

འཕང་མཐོ། །འཕང་ལོ་མདའ་འཕང་སྐུད་འཁེལ་འཕང༌། །འཕན་དར་འཛད་ལ་

235
འཕན་མེད་པ། །རི་ནས་མི་འཕབ་རང་མི་འཕམ། །གཅན་གཟན་འཕར་པ་གྱེན་དུ་

འཕར། །འཕལ་ཀ་འགྲིག་དང་འཕུད་བྱེད་མེད། །འཕོང་སློབ་དབུལ་འཕོངས་ལུས་ཀྱི་

འཕོངས། །འཕེན་བྱེད་མདའ་འཕེན་འཕེན་པ་བཏང༌། །གདུགས་འཕུབ་བྱ་འཕུར་

རླུང་གིས་འཕུལ། ། ཆོས་འཕེལ་ནོར་འཕེལ་ལྷ་ལས་འཕོས། །འས་འཕུལ་ཕ་ཡི་སྡེ་ཚན་

རྫོགས། །

ཕྱ་ལེ་བ་ནི་མ཈མ་པའོ། །ཕྱྭ་མཁན་ཕྱི་མ་ཕྱི་མའི་ཚེ། །མི་གཙང་ཕྱི་ས་ཕྱི་རོལ་

དོར། །ཕྱི་ནང་ཕྱི་ཕྱིར་ཕྱི་བཞིན་འབྲང༌། །ཕྱི་བི་ཞེས་པ་ནི་ཕྱི་རོལ། །ཙདྷྡན་ཕྱེ་མ་གོ་

སྐབས་ཕྱེ། །སོ་སོར་ཕྱེ་དང་རབ་ཕྱེ་དང༌། །཈ི་མ་ཕྱེའི་དུས་཈ིན་ཕྱེད་དུས། །ཕྱེ་མ་རེད་

ནི་ཕྱི་དྲོའི་སྒང༌། །སྒོ་ཕྱེ་རྒྱགས་ཕྱེ་ཕྱེ་མར་འཐག །ཁ་ཕྱེ་བ་དང་ཕྱེ་མ་ལེབ། །ཕྱག་ནི་

ལག་པའི་ཞེ་ས་དང༌། །རང་གི་ཕྱག་བདར་ཕྱགས་མས་ཕྱགས། །ཕྱག་བདར་བྱས་ཏེ་

ཕྱག་འཚལ་དུས། །ཕྱག་ལྷམ་ཕྱག་དར་ཁྲོད་དུ་བཞག །ཕྱག་ཚང་ཕྱག་བདེ་འམ་ལག་

བདེ། །ཕྱག་བརྙན་ཞེས་པ་འཁོར་གཡོག་གོ །ཕྱང་ངེ་བ་ནི་འཇོལ་ལེ་བའོ། །ཕྱང་སྤྲུལ་

རྒྱན་ནམ་སྤུང་བ་ཟེར། །རྒྱན་གྱི་ཕྱང་ཕྲུལ་ཕྱམ་ལ་འཕངས། །ཕྱར་བ་བཏིང་སྟེ་བ་དན་

ཕྱར། །ཆུ་ཕྱར་བ་ནི་གཟར་བུས་ཕྱར། །ཕྱལ་ནི་ལྟོ་བའམ་གྲོད་པ་ཡི། །ཞེ་སའི་ཚིག་ཡིན་

ཕྱལ་ཕྱང་ངེ༌། །དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་ཕྱུགས་བདག་དང༌། །ཆོས་ནོར་གྱིས་ཕྱུག་བློ་ཁ་

ཕྱོགས། །ཕྱོགས་ལྷུང་ཕྱོགས་རིས་ཕྱོགས་འཛིན་མེད། །ཕྱོགས་བཅུ་རས་ཡུག་གི་ཕྱོགས་

གཅིག །ཕྱོགས་མཐུན་ཕྱིང་བ་ཡིད་ཕྱུངས་པ། །དབུགས་ཕྱུང་སུན་ཕྱུང་ཤུགས་ནས་

ཕྱུང༌། །ཕྱིད་ནི་དར་ཡོལ་བ་དང་ནི། །རྒན་པོའོ་ལྟོ་ཕྱིད་མི་ཚེ་ཕྱིད། །ཁ་བས་མིག་ཕྱིད་

རྐང་ལག་ཕྱིད། །སོ་སོར་ཕྱེད་དང་དབྱེར་མི་ཕྱེད། །ནམ་ཕྱེད་རང་གི་གནས་སུ་

ཕྱིན། །སུན་ཅི་ཕྱིན་དང་ཕྱིན་ཅི་ལོག །དེར་ཕྱིན་ཕྱིན་ཆད་ཕྱེན་མི་གཏོང༌། །ཕྱིར་ཕྱུང་

ཕྱིར་ཕྱོགས་དེ་ཡི་ཕྱི ར། །ཅི་ཕྱིེར་དུ་བ་ཕྱུར་ཕྱུར་བྱེད། །དུང་ཕྱུར་གྲངས་ཡིན་ཕྱུར་བུར་

སྤུངས། །བ་དན་ཕྱོར་དང་རུ་མཚོན་ཕྱོར། །དུས་ཕྱིས་རྡུལ་ཕྱིས་དྲི་མ་ཕྱིས། །ཕྱིས་

236
གནོན་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའོ། །ཡ་བཏགས་ཕ་ཡི་སྡེ་ཚན་རྫོགས། །

གཞན་ལ་སྨོད་པའི་འཕྱ་བ་དང༌། །སྲོག་ཆགས་འཕྱི་བ་དུས་འཕྱི་བ། །ལྟོ་འཕྱེ་

རྐང་མེད་འཕྱེ་བོ་དང༌། །ཕྱག་དར་པ་ཡིས་ཕྱགས་མས་འཕྱག །ཐུར་དུ་འཕྱར་དང་

འཕྱང་མོ་ཉུག །འཕྱན་པ་འཁྱམས་པའམ་ཡན་པ་འོ། །བ་དན་འཕྱར་དང་མཚོན་ཆ་

འཕྱར། །འཕྱར་གཡེང་ཞེས་པ་རྣམ་གཡེང་དང༌། །རང་཈ིད་འདོད་པའི་ཆོས་གཞན་

ལ། །ངོམ་ཞིང་སྒེག་པའི་དོན་ཀྱང་ཡིན། །འཕྱར་ཀ་འཕྱས་གདགས་སྨོད་པའི་

འཕྱས། །སྙིང་འཕྱོ་འཕྱོ་བ་ལྡིང་བ་འོ། །སྐྲ་འཕྱིངས་ལྟོ་འཕྱིད་མི་ཚེ་འཕྱིད། །འཕྱོན་མ་

མཚོ་འཕྱུར་སྒེག་འཕྱོར་དང༌། །དུས་འཕྱིས་འས་འཕུལ་ཡ་བཏགས་ཕའོ། །

ཕྲ་ཞིབ་ཕྲ་ཚོགས་ཕྲ་བཀོད་པ། །ཕྲ་མ་ཕྲ་མེན་རྟས་ཕྲ་བརྒྱབ། །ཕྲ་མོ་ཁ་ཕྲུ་ཕྲུ་བ་

རློགས། །ཕྲུ་མ་མངལ་གྱི་ཕྲུ་གུའི་གོས། །ཕྲུ་མ་ཞེས་པ་ཕོ་བྲང་དང༌། ཕྲུ་མ་བཏབ་ནི་

སྒར་བཏབ་པའོ། །འབྲས་འཚོད་པ་ཡི་སྣོད་ཕྲུ་བ། །ལུས་ཀྱི་ཕྲག་པ་གྲངས་བརྒྱ་ཕྲག རྭ་

ཕྲག་ཕྲག་དོག་ཚིག་ཕྲད་དང༌། །ཕན་ཚུན་ཕྲད་དང་མ་ཕྲད་པ། །ཕྲན་བུ་ཆོས་གོས་ཀྱི་

སྣམ་ཕྲན། །ཕྲན་ཚེགས་ཁ་ཕྲལ་སོ་སོར་ཕྲལ། །རི་དྭགས་ཕྲུག་གུ་སྣམ་ཕྲུག་དང༌། །཈ིན་

ཞག་ཕྲུགས་གཅིག་ཕྲེ ང་བ་དང༌། །སོ་སོར་ཕྲོལ་ཞིག་ཕྱེ་ཞིག་པའོ། །ར་བཏགས་ཕ་ཡི་

སྡེ་ཚན་ནོ། །

ལྡེམ་འཕྲུ་འོད་འཕྲོ་སྔ་མའི་འཕྲོ། །ལམ་འཕྲང་དོག་སར་གྲོགས་དང་འཕྲད། །གློ་

བུར་འཕྲལ་དང་སོ་སོར་འཕྲལ། །འཆི་འཕྲས་འཕྲིག་ཚུད་ལུས་ལ་འཕྲུག །ཟ་འཕྲུག་

ནད་ལ་འཕྲུག་སྤྱད་འཆང༌། །ནོར་འཕྲོག་འཕྲེང་བ་སེམས་ལ་འཕྲེ ངས། །ལག་ཏུ་

འཕྲོད་དོ་སྤྲིང་པའི་འཕྲིན། །འཕྲིན་ལས་རྣམ་འཕྲུལ་མིག་འཕྲུལ་དང༌། །རྫུ་འཕྲུལ་སྒྱུ་

འཕྲུལ་འོད་དཀར་འཕྲོ། །འས་འཕུལ་ར་བཏགས་ཕ་སྡེའོ་རྫོགས། །

༼བ༽
བ་གམ་མཐོན་པོར་བ་མོ་ཆགས། །བ་ལང་བ་མེན་བ་ཚྭ་ཟ། །བུ་དང་བུ་མོ་བུ་རམ་

237
ཟ། །བུ་ལོན་བུ་ག་བུ་ཡུག་འཚུབས། །བེ་ཅོན་ཐོགས་ཏེ་བེ འུ་བདས། །བག་ཆགས་བག་

ཙམ་བག་ལ་ཞ། །བག་མ་བག་ཕབས་བག་ཟན་ཟ། །བག་ཡངས་བག་ཚ་བག་ལ་

཈ལ། །བག་ཡོད་བག་མེད་བག་འཁུམས་པ། །བགས་ཀྱིས་ཞེས་པ་རིམ་གྱིས་སོ། །བགས་

ཀྱིས་གཞོལ་ཏེ་བག་ཟོན་གྱིས། །བག་ཚོས་ཞེས་པ་འཁུར་བའོ། ། མགྱོགས་པའི་བང་

དང་བང་རིམ་དང༌། །བང་མཛོད་ཆུ་ཡི་རླན་གྱིས་བངས། །ཁང་པའི་ཁ་བད་ནད་

བད་ཀན། །བབ་ཅོལ་འཕྲལ་མའམ་མ་བསམ་པར། །སྨྲ་བའོ་ཆར་བབས་དུས་ལ་

བབས། །རྣམ་པ་བམ་པ་བམ་པོ་དང༌། །བར་སྣང་བར་དོ་བར་མ་དོ། །བྱང་ཆུབ་བར་

དུ་བར་ཆད་མེད། །བར་ཏང་སྟན་ཁྲ་སྟེ་གྲུམ་ཙེ། །ལ་ལར་དྲེའུ་རྔོག་ཅེས་ཀྱང་

ཟེར། །ཤིང་བལ་སྲིན་བལ་ལུག་གི་བལ། །དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་བས་ན། །བས་པ་ཟད་པ་

འམ་མཐའ་དག །དེར་བས་པ་ནི་དེར་ཟད་དོ། །བས་མཐའ་གྲོང་གི་ཟད་མཐའ་

འོ། །བུག་པ་སྣོད་ཀྱི་བུག་རྡོལ་དང༌། །ལམ་ལ་བོགས་འབྱིན་བརྒྱལ་ནས་

བོགས། །ནགས་ཀྱི་བུང་བ་བོང་ཚོད་རྫོགས། །བོང་བུ་རྟ་ཡི་ཁྱུ་ནས་བུད། །བུད་མེད་

བོད་ཡུལ་འབོད་པའི་སྒྲ། །བུན་བསྐྱེད་སྣང་བ་བན་བུན་སྐྱེས། །བོན་པ་བཟླས་པ་འམ་

བྱུང་བ། །ཁ་བུབས་བུབས་ཁ་རི་ལས་བོབས། །བུམ་པ་བེམ་པོ་཈ིད་དུ་གྲུབ། །བུམ་བུ་

ཞེས་པ་བུམ་ཆུང་ངོ༌། །བེམ་ཏོལ་གུང་ལྟག་མཐེབ་སྦྱར་བརྒྱབ། །ཟ་བེར་གྱོན་ནས་བོར་

སྟོར་འཚོལ། །ཤིང་ཐོག་བིལ་བ་འགྲོས་བུལ་བ། །བུལ་བ་འགོར་བའམ་ཉུལ་བའང་

ཟེར། །ཕྱག་གི་བོལ་དང་ཞབས་ཀྱི་བོལ། །བུས་པ་བྱིས་པའོ་མེ་བུས་པ། །དུང་དཀར་

བུས་ཤིང་མིང་ནས་བོས། །བ་ཡིག་རྐྱང་པའི་སྡེ་ཚན་ནོ།།

མཐའ་བྲལ་དབུ་མ་ཆུའི་དབུ་བ། །དབུ་ནི་མགོ་ཡི་ཞེ་སའི་ཚིག །དབུ་རྨོག་ཅེས་

པ་ནི་དབུ་འཕང༌། །སྐར་མ་དབོ་དང་ཆུ་སོགས་དབོ། །སྐྱོན་གྱི་བག་ནི་སྐྱོན་གྱི་

ཞད། །དབང་ལྡན་ལྷ་དབང་དབང་པོ་ལྔ། །ཀླུ་དབང་མི་ཡི་དབང་པོ ་དང༌། །དབང་

ཐང་ཆེ་ནི་དཔལ་ཆེ་བའམ། །སྐལ་བ་ཆེ་བའམ་སྐལ་བ་བཟང༌། །གཅན་གཟན་སྡེར་

238
མོས་ས་ལ་དབད། །དབབ་པ་འབེབས་པ་འམ་བཞག་པ། །ཡེ་ཤེས་པ་དབབ་གཏན་ལ་

དབབ། །སྨྲ་མི་དབབ་དང་བྱིན་དབབ་པ། །ཞེ་སའི་དབའ་དང་ཆུའི་དབའ་

རླབས། །དབར་ནི་བར་གྱི་བརྡ་རྙིང་ངོ༌། །དབལ་ནི་ཤ་཈མས་རྒྱས་པ་དང༌། །ཕུར་བུའི་

རྩེ་སོགས་མཚོན་གྱི་དབལ། ། དབལ་ནི་མེ་དྲོད་དབལ་ནི་ཏོག །བུག་པ་དབུག་དང་ཁ་

ནང་དབུགས། །ལུང་དབོག་ཁུར་དབོག་ནོར་སྐལ་དབོག།།དབུང་ནི་དབུས་ཏེ་དཀྱིལ་

གྱི་མིང༌། །གྲོང་གིས་དབེན་པས་དབེན་པའི་གནས། །དབོན་པོ་གདུགས་དབུབ་རྫིང་

དབོལ་བ། །བསོད་སྙོམས་དབུལ་དང་བཀྲེན་པའི་དབུལ། །ཡུལ་གྱི་དབུས་སོགས་དས་

འཕུལ་བའོ། །

འབུ་སྲིན་ཁ་ནས་ཆུ་མི་འབོ། །བཙོགས་པའི་འབགས་དང་འདྲ་བའི་

འབག །འཁོར་འབངས་འབད་རྩོལ་ཆར་པ་འབབ། །རི་ནས་མི་འབབ་འབའ་ཞིག་

གིས། །འབའ་སྒྲ་སྒྲོག་ཅིང་འབའ་ཆ་ཟ། །མེ་འབར་དཔལ་འབར་གཞན་ལ་འབར། །སྐྲ་

འབལ་འབིགས་བྱེད་མཚོན་གྱིས་འབིགས། །སྨྱོ་ཞིང་འབོག་པ་བརྒྱལ་བ་འོ། །ལུང་

འབོག་པ་དང་སྡོམ་པ་འབོག །ཆོས་ལ་འབུངས་ཤིང་ཆོས་དུང་འབུད། །མེ་འབུད་

འབོད་འགྲོགས་མིང་ནས་འབོད། །འབེན་བཞག་ཁྱིམ་འབུབས་གདུགས་འབུབས་

པ། །ཆར་པ་འབེབས་དང་ཆམ་ལ་འབེབས། །ལྷམ་འབོབ་དང་ནི་གྲངས་ཀྱི་

འབུམ། །འབེམ་ལས་མི་གཡོ་འབུར་འབུར་པོ།། འབོར་པ་འདོར་བའོ་འབུལ་བ་

བཞེས། །འབེལ་པའི་གཏམ་ནི་བཀའ་མཆིད་དང༌། །ཡང་དག་པ་ཡི་གཏམ་ལ་

བརྗོད། །འབོལ་སྟན་ལ་འདུག་བློ་བདེ་འབོལ། །མེ་ཏོག་ཁ་འབུས་འས་འཕུལ་བའོ། །

ཁ་རྦད་ཆེ་ཞིང་ཁྱི་རྦད་པས། །རྦད་འདྲེ་སྐྱ་རྦབ་རྦབ་ཏུ་སྒྲིལ། །རྦོད་གཏོང་རྦོད་

མ་ཆུ་ལ་སྐྱེལ། །ར་མགོ་ཅན་གྱི་བ་སྡེ་འོ། །

ལྦ་བ་དང་ནི་ཆུའི་ལྦུ་བ། །ལྦོ་ནི་ལུས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཏེ། །ལ་མགོ་ཅན་གྱི་བ་ཡིག་གོ །

སྦ་མཁར་གསང་བའི་སྦ་བ་དང༌། །སྦེ་ག་སྦྱོང་དང་འདྲེས་པའི་སྦགས། །ཆང་གི་

239
སྦང་མ་ཆུ་ལ་སྦང༌། །རྟ་སྦང་མེ་སྦར་སྦར་མོ་བསྡམས། །སྦལ་དུ་བཅུག་ནི་དོང་ངུ་

བཅུག །སྦལ་བ་གཏེར་སྦས་ཁང་པའི་སྦུགས། །སྦུངས་ཆེ་བ་ནི་བོང་ཆེ་བ། །སྟོབས་ཀྱི་

སྦུངས་དང་ཆུ་ལ་སྦེངས། །མེ་ཆས་སྦུད་པ་མཛོད་དུ་སྦེད། །སྦུན་པ་ཞེས་པ་ཕུབ་མ་

སྟེ། །ཤུན་པའི་སྦུན་པའོ་ཁུང་བུའི་སྦུབས། །ཕྲ་བ་ལས་ལྡོག་སྦོམ་པོ་དང༌། །སྲོག་ཆགས་

གྲོག་སྦུར་མེ་སྦོར་བ། །གཏེར་དུ་སྦོས་དང་གསུས་པ་སྦོས། །ས་མགོ་ཅན་གྱི་བ་སྡེའོ། །

སྦྱག་ཚེ་སྦྱང་བྱ་སྦྱངས་པ་དང༌། །ལེགས་པར་སྦྱར་དང་སྦྱིག་མོར་སྦྱིག །སྦྱོང་

བྱེད་གསོ་སྦྱོང་དང་དགེ་སྦྱོང༌། །སྦྱིན་བདག་གནོད་སྦྱིན་འཚོ་བ་སྦྱོར། །སྦྱོར་མི་བཟོད་

ནི་འགྲོ་མི་ནུས། །བྱ་བའི་སྦྱོར་བ་མཚམས་སྦྱོར་བ། །ས་མགོ་ཡ་བཏགས་བ་ཡི་སྡེའོ། །

འབུབ་པའི་སྦྲ་དང་སྲོག་ཆགས་སྦྲེ། །཈ིས་སྦྲགས་སུམ་སྦྲགས་སྦྲགས་ཏེ་

བསྒྲུབ། །སྦྲང་མ་སྦྲང་བུ་དང་ཤ་སྦྲང༌། །གཙང་སྦྲ་བྱས་ཏེ་སྦྲང་རྩི་ཟ། །གྲོགས་སུ་སྦྲན་

ལ་གསེར་སྦྲམ་བྱིན། །ས་ལེ་སྦྲམ་ནི་སྦྲོགས་མར་བཞག །ཆུ་སྦྲེངས་པ་དང་གཡལ་བའི་

སྦྲིད། །ར་མདའ་སྦྲོན་ཅིག་སྦྲེབས་པ་ནི། །སྐེམ་པའོ་སྦྲུམ་མ་སྲོག་ཆགས་སྦྲུལ། །ཐག་

པས་སྦྲེལ་དང་ཟན་སྦྲུས་པ། །ཆུས་སྦྲུས་པ་དང་གྲང་བས་སྦྲེས། །ས་མགོ་ར་བཏགས་བ་

ཡི་སྡེའོ། །

བྱ་མ་རྟ་ནི་཈ན་རྣ་བའམ། །བང་ཆེན་པའོ་བྱ་བཞིན་རྒྱུ། །བྱ་དགའ་རྔན་པའོ་བྱ་ར་

བ། །བྱ་བཏང་བ་དེས་བྱ་ཞིག་བཏང༌། །བྱ་མོ་ལབ་ནི་མཆོད་རྫས་དང༌། །བྱ་ན་ཚོད་

མའོ་བྱ་བ་ནི། །མཛད་པ་དང་ནི་དགོས་པ་དང༌། །འཕྲིན་ལས་ལ་ཡང་འཇུག་པར་

གསུངས། །བྱི་ལ་བྱི་བ་སྤུ་བྱི་བ། །བྱི་བོ་བྱེད་པ་བྱི་བཞིན་དང༌། །བྱི་དོར་བྱུ་རུ་བྱེ་བྲག་

ཕྱེད། །བྱེ་བ་གྲངས་ཡིན་བྱེ་མ་རྡུལ། །སྣོད་ནས་ཆུ་བྱོ་བྱག་མཁན་དང༌། །ཤིང་གི་བྱང་

བུར་མིང་བྱང་བྲིས། །བྱང་ཕྱོགས་བྱང་ཁོག་ནད་བྱང་བ། །གོམས་པའི་བྱང་བ་བྱང་

ཆུབ་པ། །སྒྲིབ་པ་བྱང་བའི་བྱད་བཞིན་གསལ། །བྱད་མ་ཡོ་བྱད་ཆ་བྱད་བརྟུལ། །བྱན་

མོ་གཡོས་ལ་ནང་བྱན་ཆུད། །ལག་པས་བྱབས་དང་བྱམས་པས་བཏུང༌། །བྱ་བ་བྱས་

240
ཤིང་བྱས་པ་གཟོ། །བྱུག་པ་བྱུགས་དང་བྱུག་རིས་གྲལ། ། བྱིང་རྒོད་དང་ནི་འདམ་དུ་

བྱིང༌། །རྩ་བའི་བྱིངས་དང་རྒྱུ་ལས་བྱུང༌། །སྔོན་བྱུང་ད་བྱིད་སྦུ་བྱིད་པ། །བྱེད་པ་གཟི་

བྱིན་བྱིན་རླབས་དང༌། །བྱིན་ལེན་རྐང་པས་བྱིན་པ་དང༌། །བྱོན་པ་སླེབས་ཟིན་པ་ཡི་

དོན། །བྱོན་ཏམ་ཡོ་བྱད་གོས་ཀྱིས་བྱིབས། །བྱུར་ནི་མྱ་ངན་ལ་བརྗོད་དོ། །སྣོད་རྣམས་

བཅུད་ཀྱིས་བྱུར་བུར་བཀང༌། ། བྱེར་བ་འཐོར་བའམ་བྲོས་པ་འོ། །བྱུལ་བ་མྱུལ་བའི་

དོན་དུ་བཤད། །བྱོལ་སོང་མི་ལ་བྱོལ་ཏེ་འགྲོ། །བྱིས་པ་གཞོན་ནུ་བྱེས་སུ་སོང༌། །བྱ་བ་

བྱོས་ཤིག་གྱིས་ཤིག་པའོ། །ཡ་བཏགས་བ་ཡི་སྡེ་ཚན་རྫོགས། །

རི་མོ་དབྱི་བ་བསུབ་པའི་དོན། །ཕྱུགས་ཀྱི་སྦུ་དབྱི་དབྱུ་གུ་ནི། །ཆུ་ཚོད་དམ་ཤིང་

བུ་ལ་ཡང་ཟེར། །དབྱེ་བ་ངོ་བོ་རྣམ་གྲངས་དབྱེ། །དབྱེ་ནི་ཚོང་ཁང་དབྱེ་ནི་ཐང༌། །ཁུ་

བྱུག་དབྱངས་སྙན་དབྱར་གྱི་དུས། །དབྱར་འདབ་སྣོད་ཀྱི་སྟེགས་བུའི་མིང༌། །རིན་

ཆེན་དབྱིག་དང་དབྱིག་གི་ག཈ེན། །དབྱིག་པ་དབྱུག་པ་བེར་ཀའི་མིང༌། །མཚོན་

དབྱུགས་མཁའ་དབྱིངས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས། །དབུགས་དབྱུང་སུན་དབྱུང་ཕྱིར་དབྱུང་

བ། །འབྱེད་པའི་དབྱེན་དང་བཞིན་གྱི་དབྱིབས། །དབྱེར་མེད་དབྲལ་བའི་དབྱེ་ཆེ་

བ༑ ༑དས་འཕུལ་ཡ་བཏགས་བ་ཡི་སྡེའོ། །

སྤུ་འབྱི་སྒོ་འབྱེ་ཆུ་མི་འབྱོ། །ལྟོ་བ་འཁྲུ་བའི་འབྱང་བ་དང༌། །སྒྲིབ་པ་འབྱང་

འགྱུར་ནད་འབྱང་འགྱུར། །རབ་འབྱམས་འབྱམས་ཀླས་སྦྱར་བའི་འབྱར། །ཚོན་

འབྱུག་ལྕེས་འབྱོག་འདམ་དུ་འབྱིང༌། །འབྱུང་བ་མ་འོངས་འབྱུང་འགྱུར་

དང༌། །འབྱུང་བ་བཞི་ལ་འབྱུང་པོ་བརྟེན། །བློ་འབྱོངས་པ་དང་འགྲེད་པའི་

འབྱིད། །མི་ཚེ་འབྱིད་དང་སྒོ་འབྱེད་པ། །སུན་འབྱིན་པ་ཡི་ཚིག་མི་འབྱིན། ། དྲུང་

འབྱིན་རྩད་ནས་འདོན་པ་འོ། །མཚོན་ཆ་མི་འབྱིན་འབྱོན་བཞུད་དང༌། །འབྲོས་པའི་

འབྱེར་དང་འབྱོར་བ་ཆེ། །དགོས་པའི་ལས་ལ་འབྱོལ་མི་བྱེད། །འབྱེས་པ་མཛེས་

པའམ་མཚམས་བྱེད་པ། ། འས་འཕུལ་ཡ་བཏགས་བ་སྡེ་རྫོགས། །

241
 འབྲུ་ཡི་བྱེ་བྲག་བྲ་བོ་དག །ཟ་བར་མ་བྲ་བྲ་བས་ཟོས། །ཆུ་བྲི་རྒྱ་མཚོ་བྲི་གང་

མེད། །བྲུ་བ་ལྟོགས་པའམ་བཀྲེས་པ་དང། །བྲུ་བ་ཚ་བ་ལྟོགས་པའི་མིང༌། །ས་ལ་དོང་

བྲུ་འབྲུ་བཤར་བྲེ། །བྲེ་མོའི་གཏམ་དང་བྲོ་ནད་དང༌། །བྲོ་འཚལ་བ་ནི་ནད་པ་འོ། །བྲོ་

བོར་བ་ནི་མནའ་བསྐྱལ་བ། །བྲོ་བརྡུངས་ཟས་ཀྱི་རོ་ཡི་བྲོ། །བྲག་རི་ལས་ནི་བྲག་ཅ་

འབྱུང༌། །ལུས་ཀྱི་བྲང་དང་བྲང་འགྲོ་དང༌། །སྡེར་མོས་ས་བྲད་བྲན་གཡོག་དག །ཞིང་

ལ་ཆུས་བྲན་བྱེ་མས་བྲབས། །བྲམ་ཟེ་སྐྱོན་བྲལ་ཆུ་བྲུགས་པ། །སྐྲ་བྲེགས་རི་དྭགས་བྲེང་

བྲེང་རྒྱུག །བློ་བྲིད་པ་ནི་བསླུ་བ་འོ། །འཇིགས་པའི་བྲེད་དང་དགའ་བའི་བྲོད། །ཕྱི་མ་

ཆོས་བྲིན་ཟོང་མི་བྲིན། །བྱི་བྲུན་ས་ཡི་དོང་དུ་བྲུབས། །བྲིམས་པ་བྱིན་པའམ་བསྟབས་

པའོ། །བསོད་སྙོམས་བྲིམས་དང་ཤིང་ལོ་བྲུལ། །བྲེལ་བ་མེད་པར་ཡི་གེར་བྲིས། །དོང་

བྲུས་མཚང་བྲུས་རྒྱང་རིང་བྲོས། །གླང་ཆེན་བྲེས་དང་རྟ་ཡི་བྲེས། །བླ་རེ་བྲེས་དང་ཡོལ་

བ་བྲེས། །ར་བཏགས་བ་ཡི་སྡེ་ཚན་ནོ། །

དབྲི་བསྣན་མི་བྱ་དབྲ་བཙོག་པ། །རྨིག་པ་ཁ་དབྲག་དབྲག་ནི་བར། །དབྲལ་དཀའ་

དབྲོག་པ་འཕྲོག་པ་འོ། །དས་འཕུལ་ར་བཏགས་ཡི་གེ་བའོ། །

ཡི་གེ་འབྲི་དང་དུད་འགྲོ་འབྲི། །ཆུ་སོགས་འབྲི་བ་འགྲིབ་བའི་འབྲི། །ཚིག་ལ་

འབྲུ་བསྣན་ཡིག་འབྲུ་འོ། །ལོ་ཏོག་འབྲུ་སྣ་ཁུར་ནས་འབྲོ། །རྗེས་འབྲང་མང་པོ་རྗེས་

སུ་འབྲངས། །སྡེར་མོས་འབྲད་ལ་བྱེ་མས་འབྲབ། །བྲལ་བ་འབྲལ་དང་རྒྱུའི་འབྲས་

བུ། །ནད་ཀྱི་འབྲས་དང་འབྲུ་ཡི་འབྲས། །འབྲུག་སྒྲ་གྲགས་དང་སྐྲ་འབྲེག་པ། །གྲོང་

ལས་ཐག་རིང་འབྲོག་གི་གནས། །མཆོག་དམན་སོགས་ཀྱི་བར་མའི་འབྲིང༌། །ཀོ་ཐག་

འབྲེང་བས་འབྲོང་གཡག་འཆིང༌། །འབྲོངས་པ་཈ེ་བར་བསྟེན་པའི་མིང༌། །བསླུ་བའི་

འབྲིད་དང་འབྲུབ་ཁུང་དང༌། །འབྲིམ་པ་སྟོབ་པ་འམ་སྟེར་བ། །ཁ་ཟས་འབྲིམ་དང་རྨ་

འབྲུམ་བུ། །ཤིང་ལོ་འབྲུལ་ཞིང་སླར་མི་འབྲེལ། །འབྲོས་པ་བཞིན་དུ་རླུང་གིས་

བདས། །འས་འཕུལ་ར་བཏགས་བ་ཡི་སྡེའོ། །

242
 བླ་མ་བླ་མེད་བླ་ན་མེད། །གོང་ན་མེད་ཅེས་བྱ་བ་འོ། །བླ་མཐང་སྟོང་ངམ་ཕྱི་

དང་ནང༌། །ཡིན་ཀྱང་བླ་ལ་ཡོད་ཀྱང་བླ། །བླ་ནི་རུང་ངམ་བཟོད་དམ་ཆོག །དཀོར་གྱི་

བླ་དང་ནོར་གྱི་བླ། །གླང་པོ་ཆེ་ཡི་བླ་ཞེས་སོགས། །དེ་ཡི་ལས་ལ་བསྒོས་པ་འོ། །བླ་

ཐབས་ས་བླ་ཚོན་པ་བླ། །བླ་ཚེ་བླ་གབ་ནི་སྟེང་གཡོགས། ། བླ་འོག་ཅེས་པ་སྟེང་འོག་

གོ །བླ་བ་བླ་རྡོལ་ཚིག་བླ་དྭགས། །བླ་བོ་སྲོག་བླུ་བློ་བྲིད་པ། །བློ་དང་བློ་གྲོས་བློ་རིག་

གསལ། །རྣ་བ་བླགས་ནི་རྣ་བ་གཏོད། །བཙོ་བླག་མཁན་གྱིས་བདེ་བླག་ཏུ། །བླང་དོར་

བླང་བྱ་ལག་ཏུ་བླངས། །ལྷུར་བླངས་པ་དང་཈མས་སུ་བླངས། །སོས་བླད་ལན་བླན་སྤྱི་

བླུགས་སུ། །ཆུ་བླུགས་གསེར་དངུལ་གར་བླུགས་ནི། །ལུགས་སུ་བླུགས་པའོ་རྣ་བ་

བློགས། །བལ་གོས་ཕྱིང་བ་འཕྱིངས་ཕྱིར་བླིངས། ། རིག་པ་མི་གསལ་བློང་བློང་པོ། །ཡི་

མུག་པ་ཡི་དོན་ཡང་ཡིན། །བླུད་མ་སྐོམ་བླུད་བླུན་པོ་དང༌། །བློན་འདེབས་པ་ནི་ཆོས་

སྟོན་ནམ། །ཟུར་ནས་གྲོས་འདེབས་པ་ཞེས་བྱ། །བློན་པོ་སྲོག་བླུས་བླུས་མ་བྱིན། །ལ་

བཏགས་བ་ཡི་སྡེ་པ་རྫོགས། །

༼མ༽
མ་ལུས་འགྲོ་འདི་མ་རིག་པས། །མ་འཁྲུལ་མ་བསྐྱེད་པ་དེ་གང༌། །མ་ཡིས་བསྐྱེད་དང་

མ་མས་གསོས། །མ་མོ་འཛིན་པ་མ་མོ་ནི། །ཕྱི་མོའོ་སྲིད་པའི་མ་མོ་དང༌། །མ་མཐའ་མ་

རུངས་མ་ཧེ་ཞོན། །མ་སྐྱེས་མ་འོངས་མ་གི་ན། །མ་ནངས་པ་ནི་མ་ལངས་པའོ། །མ་ལ་

ཞེས་པ་ཀྱེ་མ་འམ། །ཀྱི་ཧུད་མ་ནིང་མི་འུ་ཐུང༌། །མི་ཡིས་མི་མ་ཡིན་མི་མཐོང༌། །མི་

ངས་ཞེས་པ་རིམས་ནད་དམ། །མི་ནད་དང་ནི་མུ་གེ་འོ། །མི་འམ་ཅི་དང་མུ་མཐའ་

མེད། །མུ་མེན་མུ་ཏིག་འཕྲོ་ཡི་མུ། །མུ་རན་མུ་ཟི་མུ་སྟེགས་པ། །མུ་ཏོ་བ་ནི་དམུ་ལྟོ་

བ། །མུ་ཅོར་ཁ་ཟེར་རམ་ཁ་དྲག །མུ་ཁྱུད་མེ་ཡི་མེ་ལྕེ་གཡོ། །མེ་ལོང་ནང་དུ་མེ་ཏོག་

ཤར། །མོ་དང་མོ་གཤམ་མོ་མ་དང༌། །ལྷ་མོ་མི་མོ་གྲངས་མང་བ། །མད་ནི་བདེན་ལ་ཞེ་

ས་འོ། །མན་ངག་མན་ཤེལ་དེ་མན་ཆད། །འབྲུ་མར་རྩི་མར་མར་མེ་དང༌། །མར་གྱི་

243
ངན་སོང་མལ་ཆ་དང༌། །མས་ཀྱི་ས་ལ་ལྟ་བའི་མིག །ཕོལ་མིག་ཆུ་མུག་ནད་མུག་

མེད། །འབྲི་མོག་ཚོས་བསྒྱུར་འོད་མོག་མོག །མིང་བཏགས་མིང་སྲིང་མིང་པོ་

དང༌། །མོང་དུ་ཆུད་ནི་ཁོང་དུ་ཆུད། །མོང་རྟུལ་ཞེས་པ་ནི་བླུན་པོ། །཈ོན་མོངས་ཀྱིས་

ནི་འགྲོ་཈ོན་མོངས། །ཐུན་མོང་དང་ནི་ཐུན་མོང་མིན། །མགུལ་བའི་མིད་པར་ཟས་

མིད་པ། །གཏན་ནས་མེད་དང་རེས་འགའ་མེད། །སྐར་མ་མོན་གྲེ་མོན་གྲུ་དང༌། །མང་

པའི་མོད་དང་ཡིན་མོད་དང༌། །དེ་ལྟ་མོད་དང་དེའི་མོད་ནི། །དེ་མ་ཐག་ཅེས་བྱ་བ་

འོ། །མོད་མི་དམའ་ནི་དཔང་མཐོ་དང༌། །ཕྲ་མོ་མ་ཡིན་པ་ཡི་དོན།། ཡིན་པ་བཀག་

པའི་མིན་པ་དང༌། །མུན་སྲོས་པ་དང་མུན་པ་འཐིབས། །མུར་ཐུག་པ་ནི་མཐར་ཐུག་

པ༑ ༑མེ་མ་མུར་ནི་མེ་ཡི་དོང༌། །ཁ་ཡིས་མུར་དང་མེར་མེར་པོ། །མེལ་ཚེ་པ་ནི་ཚོར་

གསང་པ། །མོལ་མཆིད་མོལ་བ་གཏམ་མམ་གྲོས། །མེས་པོ་ཆོས་ལ་མོས་པ་ཆེ། །ཞེས་པ་

མ་ཡིག་རྐྱང་པའི་སྡེའོ། །

འདྲེ་སྲིན་དམུ་དང་ནད་དམུ་ཆུ། །མི་སྲུན་དམུ་རྒོད་དམེ་བོ་ནི། །རང་དང་རུས་

གཅིག་གསོད་པ་པོ། །དམག་མི་མག་པ་དམངས་རིགས་དང༌། །མཆོག་མིན་དམན་

དང་མཐོ་མིན་དམའ། ། ཁ་དོག་དམར་དང་གཅེས་པའི་དམར། །཈མས་དམས་

དམིགས་པ་཈ེས་དམིགས་དང༌། །ལོང་ཁྲིད་དམིགས་བུ་བུ་གའི་དམིག །ཁྱིས་དམུག་

དམོད་བཙུགས་དམོད་པ་འདོར། །བླུན་པའི་དམུན་དང་འཛུམ་དམུལ་བ། །དམུས་

ཕྱུང་ཚི་ཆད་དམ་ཡི་ཆད། །དམུས་ལོང་ཞེས་པ་དས་འཕུལ་མའོ། །

རྨ་བྱ་དང་ནི་ལུས་ཀྱི་རྨ། །རྨི་ལམ་རྨིས་དང་བསྲིས་རྨེ་བ། །རྨེ་བ་ཞེས་པ་ནི་སྨྲ་

བ། །སེར་རྨེ་ཞེས་པ་ནི་སེར་སྣ། །ས་རྨོ་བ་དང་ག཈ེན་རྨོ་མོ། །རྨག་ཆད་སྙན་གྱི་གོང་

རྒྱན་དང༌། །ཡང་དག་པ་དང་ཕལ་བོ་ཆེའོ། །རྨང་གཞི་རྩིག་རྨང་འགྲམ་གྱི་

རྨང༌། །རྨང་ལམ་རྨི་ལམ་ཞེས་པ་འོ། །ངོ་མཚར་རྨད་དང་རྨད་དུ་བྱུང༌། །རྡོ་དབྱུག་

མཚོན་གྱིས་རྨས་པ་དང༌། །ལ་ལར་སྨས་པ་ཞེས་ཀྱང་གསུངས། །཈མས་པར་བྱས་པའི་

244
དོན་དུ་བཤད། །དྲིས་པའི་རྨས་པ་སྨྲས་པའོ། །རྟ་རྨིག་སྲོག་ཆགས་རྨིག་པ་

དང༌། །གནོད་སྦྱིན་རྨུགས་འཛིན་རྨུགས་པར་བྱེད། །བྱིང་རྨུགས་དང་ནི་གནོད་པའི་

རྨུགས། །རྨིག་མེད་ཅེས་པ་གཏན་མེད་དོ། ། རྨོག་གྱོན་རྨོངས་པ་སྒ་ཡི་རྨེད། །རྨེད་པ་

ཞེས་པ་གསོལ་བའོ། །དྲི་རྨེད་དང་ནི་རྨོ་རྨོ་བ། །རྨུན་པོ་ཞེས་པ་ནི་བླུན་པོ། །ཤ་ཡི་རྨེན་

དང་རྨེན་བུ་དང༌། །རྨོན་པ་རྨོན་དོར་ཁྱིས་རྨུར་བ། །བལ་རྨེལ་སྨེལ་བའོ་རྨི་ལམ་

རྨིས། །སུན་པའི་རྨུས་དང་རྨོ་རྨོས་པ། །ར་མགོ་ཅན་གྱི་མ་ཡིག་གོ །

རྨྱ་བ་གདུང་བའམ་཈མས་པ་དང༌། །རྨྱེ་བ་ཞན་པའོ་བྱ་རྨྱངས་ནི། །ར་མགོ་ཡ་

བཏགས་མ་ཡིག་གོ །

སྨ་ཕབས་གདོང་གི་ སྨ་ར་དང༌། །གཙང་སྨེ་མེད་པ་སྨེ་ཤ་ཅན། །ལུས་ཀྱི་སྨེ་བ་

མུན་པའི་སྨག།།སྨང་འཚེར་སྣ་སྤུ་འཐོག་བྱེད་དོ། །བསྟོད་པའི་འོས་གྱུར་མ་སྨད་

པ། །མ་བུ་ག཈ིས་ལའང་མ་སྨད་ཟེར། །སྨད་ར་བྱས་པས་གདོང་སྨད་པ། །ཡུལ་གྱི་སྨད་

དང་ལུས་ཀྱི་སྨད། །སྨན་བཏགས་པ་ནི་ཕན་བཏགས་པ། །ཕན་པའི་སྨན་དང་གསོ་

བའི་སྨན། །སྨན་པ་སྨན་ལྗོངས་དག་ཏུ་རྒྱུ། །ཟོང་མིན་སྨར་དང་སྨལ་བོ་ནི། །སྐར་མའོ་

ཆུར་འཁྲུལ་སྨིག་རྒྱུ་དང༌། །སྨུག་པ་འཐིབས་དང་ཁ་དོག་སྨུག ། སྨུག་རྩི་དང་ནི་འཕྱ་

བའི་སྨོད། །རྣམ་སྨིན་རྨ་སྨིན་ན་ཚོད་སྨིན། །གདོང་གི་སྨིན་མ་འབྲས་བུ་སྨིན།། སྐར་མ་

སྨིན་དྲུག་སྨིན་དྲུག་བུ། །སྨོན་འདྲིན་གྲོགས་ཡིན་སྨོས་འདྲིན་ཡང༌། །གང་ལ་སྨོན་དང་

སྨོན་ལམ་བཏབ། །སུག་སྨེལ་མིང་སྨོས་སྨོས་ཅི་དགོས། །ས་མགོ་ཅན་གྱི་མ་ཡི་སྡེའོ། །

སྨྱི་གུ་སྨྱོ་བྱེད་སྨྱག་ཤད་དང༌། །སྨྱར་བ་ཞེས་པ་བརྐྱང་པའོ། །སྨྱན་བྱེད་པ་ནི་

འཕྲིན་བྱེད་པ། །སྨྱན་ཀ་བྱེད་དང་སྨྱིག་མ་དང༌། །སྨྱུགས་ནས་ཞེས་པ་བཅུག་ནས་

སོ། །སྨྱུག་མ་ཤིང་ཡིན་མགོ་སྨྱུང་བ། །ཟས་བཅད་པ་ཡི་སྨྱུང་གནས་དང༌། །སྨྱོན་པ་སྨྱུར་

ཏེ་ནི་མྱུར་དུ། །སྨྱོས་པ་ས་མགོ་ཡ་བཏགས་མའོ། །

གཏམ་སྨྲ་བ་དང་གདམས་སྨྲ་བ། །སྨྲེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ། །སྨྲེ་བ་ངན་པར་

245
སྨྲེ་བ་སྟེ། །སྨེ་སྔགས་ཞེས་པ་འང་དེ་཈ིད། །ཁ་དོག་ངུར་སྨྲིག་དགོས་ཞེས ་སྨྲོས། །བྲམ་ཟེ་

ཡི་ནི་སྨྲེང་འདོན་པ། །སྨྲེང་ཚིག་གསང་ཚིག་དང་སྨྲ་ཙམ། །སྨྲེང་བ་ཞེས་པ་ནི་སྨྲ་

བ། །ས་མགོ་ར་བཏགས་མ་ཡི་སྡེའོ། །

སྡུག་བསྔལ་མྱ་ངན་རྩྭ་ཆུ་ཤིང༌། །མེད་པ་ཡི་ནི་མྱ་ངམ་ཐང༌། །ཆུ་མེད་མྱ་ངམ་

ཐང་ཡང་ཟེར། །རྩི་ཤིང་གསར་སྐྱེའི་མྱུ་གུ་དང༌། །རུལ་མྱག་དང་ནི་རོ་མྱག་

འདམ། །མྱང་འདས་རོ་མྱང་བདེ་བ་མྱོང༌། །཈མས་མྱོང་མྱུར་འགྲོ་ནགས་མྱུལ་

བ། །མྱོས་འགྱུར་ཡ་བཏགས་མ་ཡི་སྡེ།

༼ཙ༽
ཙུབ་ཙུབ་དེ་ཙམ་དེ་ཙུག་དང༌། །ཙུག་ཙུག་སྒྲ་དང་ཙོག་ཙོག་བུ། །ཙ་ཡིག་རྐྱང་པའི་

སྡེ་ཚན་ནོ། །

གཞན་གྱིས་མ་གཙེ་གཙོ་བོ་དང༌། །ཁྲག་འདོན་པ་ཡི་གཙགས་བུས་

གཙགས། །གཙང་སྦྲ་ལ་དགའ་གཙང་རིས་པ། །གཙང་ཁང་གཙང་མ་ཆུ་གཙང་

དང༌། །མཆེ་བ་གཙིགས་དང་གཙིགས་ཆེ་བ། ། མི་རིགས་པ་ཡི་མི་གཙིགས་པ། །སྤྱི་

གཙིགས་ཆེ་དང་སྤྱི་གཙུག་དང༌། །གཙུག་ཏོར་གཙུག་ལག་ཅེས་པ་ནི། །སྡེ་སྣོད་ཅེས་

པའོ་གཙུག་ལག་ཁང༌། །གཙོད་རུ་གཙུབས་ཤིང་གཙུབས་སྟན་དང༌། །མི་རིགས་

གཙེར་བ་རྔོན་པས་གཙེས། །ག་ཡིས་འཕུལ་བའི་ཙ་ཡིག་གོ །

བཙོ་བླག་མཁན་ནི་ཚོས་མཁན་ནོ། །གསེར་སྦྱངས་བཙོ་མ་བཙོ་མའི་

གསེར། །དམར་བའི་བཙག་དང་ཚགས་ཀྱིས་བཙགས། །བཙད་པོ་བཙན་པོ་བཀའ་

བཙན་པ། །ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་ཁྲི་ལྡེ་བཙན། །བཙན་དུག་མཐོ་བཙམས་འདྲེ་ཡི་

བཙན། །ལྕགས་ཀྱི་བཙའ་དང་སྤྱན་རས་ཀྱིས། །བཙའ་བ་འཚོ་བར་བྱེད་པའི ་དོན། །ཕྲུ་

གུ་བཙའ་དང་མེ་བཙའ་དང༌། །བོར་སྟོར་བཙལ་དང་ཕྱག་བཙལ་བ།། ཕྲུ་གུ་བཙས་

དང་བཙས་མ་རྔ༌། །ཀོ་བཙས་གྲུ་བཙས་ལ་བཙས་དང༌། །ཤིང་བཙུགས་སྲོལ་བཙུགས་

246
རྒྱལ་མཚན་བཙུགས། །ངན་པའི་བཙོག་དང་རྡེག་བཙོག་དང༌། །འབགས་པའི་བཙོག་

དང་བཙོག་ཆུ་དང༌། །སྒོག་བཙོང་དག་ནི་ཟོང་དུ་བཙོངས། །ཚོས་ཀྱི་བཙོད་དང་ནང་

དུ་བཙུད། །བཙུན་པ་བཙུན་མ་བཙུན་མོ་དང༌། །བཙོན་ར་ཁྲི་མུན་ནམ་ཁྲི་

མོན། །བཙོན་དུ་བཟུང་བ་མིག་བཙུམ་པ། །གོས་བཙེམ་པ་དང་འཚིར་བའི་

བཙིར། །ཚོས་ཀྱིས་བཙོས་པ་བས་འཕུལ་ཙའོ། །

སྔོ་ཡི་རྩྭ་དང་ལུས་ཀྱི་རྩ། །ལྗོན་པའི་རྩ་བ་རྩ་ལག་ནི། །ག཈ེན་གྱི་མིང་ངོ་ཚོན་རྩི་

དང༌། །རྩི་ཤིང་རྩི་ཏོག་རྩེ་མོ་དང༌། །བརྩེ་ཆེན་སྙིང་བརྩེ་བརྩེ་བ་ཅན། །རྩེ་དགོད་ལྷ་

འབངས་ལ་ཡང་བརྗོད། ། སྲོག་ཆགས་རྩངས་པ་ཚེར་མའི་རྩང༌། །རྩངས་ནན་བཏུང་

བ་ཞིག་གི་མིང༌། །གྲོང་ཚིག་ཁ་སང་ཁ་རྩང་ལའོ། །རྩད་ནས་གཅོད་དང་ཕན་ཚུན་

བརྩད། །བརྩན་པོའི་མཁར་དུ་རྩབ་ཧྲལ་བྱས། །བཏུང་བའི་རྩབ་མོ་ཞོ་རྩབ་

དང༌། །རྩམ་པ་ཟ་ཞིང་བྱ་བ་བརྩམས། །རྩད་གཅོད་སྒྱུ་རྩལ་སྟོབས་རྩལ་དང༌། །མཆོང་

དུ་བརྩལ་དང་བརྩལ་མ་ཐག །བརྩས་མ་རྩིག་མཁན་རྩིག་པ་བརྩིགས། །བཏུང་བའི་

རྩིག་མ་རིན་ལ་རྩེག །བརྩེགས་མ་གཅིག་སྟེང་གཅིག་བརྩེགས་པ། །འབགས་པའི་རྩོག་

དང་སྤྱོད་པ་རྩིང༌། །རྩིང་ཞིབ་ཧ་ཅང་རྩིངས་པའི་གོས། །སྤུ་ཡི་རྩིད་པ་རྩེད་མོ་རྩེ། །སོ་

རྩེད་ལུས་རྩེད་འཐབ་རྩོད་དང༌། །རྩེན་པ་རྩེ་བ་འམ་རོལ་པ། །སུམ་རྩེན་དང་ནི་ལྔས་

རྩེན་བརྩེན། །བརྩོན་པ་མི་འདོར་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད། །རུས་པའི་རྩིབ་མ་འཁོར་ལོའི་

རྩིབས། །རེག་བྱ་རྩུབ་དང་བྱ་བ་རྩོམ། །བརྩམ་བྱ་རྩོམས་ཤིག་རྩོལ་བ་བསྐྱེད།། རྩོལ་

བྱུང་འབད་རྩོ ལ་སྲོག་རྩོལ་དང༌། །ལེགས་པར་བརྩིས་དང་རྩིས་མཁན་གྱིས། །རྩིས་

བྱེད་རྩིས་ཆེ་བརྩི་བྱ་བརྩིས། །བརྩེས་པ་ར་མགོ་ལྡན་པའི་ཙའོ། །

བཀའ་སྩོལ་མཆོག་སྩོལ་དམ་པ་སྩོལ། །དངོས་གྲུབ་སྩོལ་ཅིག་སྩལ་ཏུ་

གསོལ། །བཀའ་སྩལ་བ་དང་སྩལ་བར་བགྱི། །དངོས་གྲུབ་སྩལ་བ་ས་མགོ་དང༌། ལྡན་

པའི་ཙ་ཡི་སྡེ་ཚན་ནོ། །

247
 ༼ཚ༽
མེ་ཡི་ཚ་ཚ་རེག་བྱ་ཚ། །ཚྭ་སྒོ་ཅན་ནི་བ་ཚྭ་ཅན། །ཚ་བོ་ཚི་གུ་ཚི་གུའི་རྩི། །བལ་གྱི་ཚི་

དང་ཚུ་རི་དང༌། །དུས་ཀྱི་ཚེ་དང་སྐྱེས་བུའི་ཚེ། །ལང་ཚོ་ལྡན་པའི་ལྷས་སྦྱིན་ཚོ། །སྡེ་

ཚན་ཚོ་དང་ཆུ་ཚགས་དང༌། ། ལུས་ཚགས་བཟང་ཞིང་སོ་ཚགས་དམ། །ཚགས་སུ་

ཚུད་དང་ཚག་སྒྲ་དང༌། །སྟན་དང་སྔས་ཀྱི་ནང་ཚང་དང༌། །ཚང་མང་མེ་ཁང་ནགས་

ཚང་ཚིང༌། །གྲངས་ཚང་བ་དང་བྱ་ཡི་ཚང༌། །ཚངས་པ་བ་དང་ཚངས་སྐུད་

ཐོགས། །ཚངས་པ་མྱང་འདས་ཚངས་སྤྱོད་དང༌། །མི་ཚངས་སྤྱོད་དང་འགྱོད་ཚངས་

དང༌། །ཚད་ཀྱིས་གཞལ་དང་ཚད་མ་དང༌། །ཚད་འཛིན་ཆ་ཚད་ཚན་པ་གཅིག །ཚན་

པོ་ཆེ་ཡི་སྟོབས་དང་ལྡན། །ཕ་ཚན་཈ེ་ཚན་སྡེ་ཚན་དང༌། །ཆུ་ཚན་ཁོལ་མ་དངོས་མིན་

ཚབ། །ཕན་པ་ཚབས་ཆེ་གནོད་ཚབས་ཆུང༌།། རྒྱལ་ཚབ་འཇིགས་སྟངས་ཚམ་རྔམ་

དང༌། །ཚམ་ཚོམ་མེད་དང་ཟད་པའི་ཚར། །ཚར་བཅད་ཚར་གཅོད་ཚར་ཆོད་

ཅིག །རས་ཀྱི་ཁ་ཚར་ཚར་དུ་བསྒྲིགས། །ཚར་ཕྱིན་པ་ནི་མཐར་ཕྱིན་ཏོ། །སྐྱེད་མོས་

ཚལ་དང་ནགས་ཚལ་དང༌། །པདྨོའི་ཚལ་དང་ཚལ་བར་བཀས། །ཚིག་གུ་འབྲས་བུ་

འམ་སྙིང་པོ། །མིང་གཞན་ཐོག་གུ་ཞེས་ཀྱང་བྱ། །ཚིག་སྨྲ་ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་

སྡེ། །ལུས་ཀྱི་ཚིགས་དང་དུས་ཀྱི་ཚིགས།། སྨྱུག་མའི་ཚིགས་སོགས་མཚམས་ཀྱི་

ཚིགས། །མེ་ཡིས་བསྲེགས་པ་མེ་ཡིས་ཚིག །ཚུགས་ཐུབ་མི་ཡི་ཤ་ཚུགས་ཅན། །སྤྲ་བའི་

ཚུག་བཞག་གཞི་ཚུགས་ཤིག །དཀའ་ཚེགས་ཚོགས་བདག་སྣ་ཚོ གས་དང༌། ། མང་པོ་

ཚོགས་པས་ཚོགས་བསགས་པ། །ཚོང་པ་཈ོ་ཚོང་ནང་དུ་ཚུད། །ཚོད་འཛིན་ཚོད་

བགམ་ཚོད་བརྟགས་པ། །དུས་ཚོད་སྔོ་ཚོད་དེ་ཚུན་ཆད། །ལྷས་སྦྱིན་ཚོན་པོ་ཚོན་གྱིས་

བཀྲ། །ཁ་ཚོན་བཅད་དང་ཚུབ་མ་རླུང༌། །ཟས་ཀྱིས་མ་ཚིམ་ནོར་གྱིས་ཚིམ། །ཚེམས་

ཕྲེང་དཀར་དང་ཚེམ་བུ་པ། །འབྲུ་ཡི་ཚོམ་བུ་ཁང་པའི་ཚོམས། །ཕྲ་ཚོམ་ཐེ་ཚོམ་ཚིར་

ཅིག་ནི། །འཚིར་བར་བསྐུལ་བའོ་ཚུར་མཐོང་དང༌། །ཚུར་ཤོག་ཚེར་མ་ཚེར་གཟུང་

248
ནི། །འཇབ་རྩེའོ་མ཈ན་བྱ་རྣ་བས་ཚོར། །སེམས་བྱུང་ཚོར་བ་ཚིལ་བུ་དང༌། །ཚུལ་

འཆོས་མ་ཡིན་ཚུལ་ཁྲིམས་ལྡན། །པདྨའི་ངང་ཚུལ་ཚུལ་བཞིན་དང༌། །ཚུལ་མིན་རྙེད་

པས་རྙེད་པ་ཚོལ། །སོ་ཚིས་ཞལ་ཚུས་ཡར་ངོའི་ཚེས། །ཟླ་བ་ཚེས་དང་རྗེན་པ་

ཚོས། །རྐྱང་པ་ཡི་ནི་ཚ་སྡེའོ། །

ལྷན་ཅིག་ག཈ིས་སྐྱེས་མཚེ་མ་དང༌། །མཚེ་འུའི་འགྲམ་གྱི་སྔོ་སྨན་མཚེ། །རྒྱ་མཚོ་

ཆེན་པོ་ཆུ་ཡི་མཚོ། །མཚག་བཟང་བ་ནི་཈མས་རྒྱས་པའམ། །ཡན་ལག་཈ིང་ལག་རྒྱས་

པ་འོ། །སྐྱོན་གྱི་མཚང་བརྗོད་མཚང་འདྲུ་བ། །རྟགས་ཀྱི་མཚན་མ་མིང་གི་མཚན། །མོ་

མཚན་གྱི་ནད་མཚན་པར་བརྡོལ།། ཡ་མཚན་མཚན་མོ་མཚན་མས་མཚན། །མཚན་

཈ིད་མཚན་གཞི་ཕྱག་མཚན་དང༌། །མཚན་དཔེ་རྒྱལ་མཚན་དུས་མཚམས་

དང༌། །མཚམས་བཅད་ཕྱོགས་མཚམས་བར་མཚམས་དང༌། །མཚལ་ལུ་རྟ་ནི་རྟིང་

དཀར་རོ། །མཚའ་ནི་གཅན་གཟན་དྲེད་མོ་འོ། །ངོ་མཚར་཈མས་མཚར་མཚར་སྡུག་

པ། ། ཚོན ་རྩི་མཚལ་དང་མགོའི་མཚོག་མ། །འདྲ་བའི་མཚུངས་དང་དུར་མཚོད་

དང༌། །མཚུན་ནི་ལྷ་འམ་ཕ་མེས་སོ། །མཚོན་ཆ་མཚོན་བྱ་དེས་མཚོན་པ། །འབྲོག་གི་

རུ་པ་སྡོད་པའི་མཚེར། །ཁ་ཡི་མཚུལ་པ་ཁྱིམ་མཚེས་ནི། །མས་འཕུལ་ཚ་ཡི་སྡེ་ཚན་

ནོ། །

གནོད་པའི་འཚེ་བ་མེད་པ་དང༌། །གཞན་ལ་མི་འཚེ་཈ེར་འཚེ་མེད། །ཇི་སྲིད་

འཚོའི་བར་འཚོ་བ་བདེ། །ཕྱུགས་མ་འཚོ་བ་ཟས་ཀྱིས་འཚོ། །འཚོ་བྱེད་ནད་འཚོ་སྲོག་

འཚོའི་སྨན། །འཛོམས་པའི་འཚག་དང་ལུས་སྟོབས་འཚག །ཆུ་འཚག་འཚང་རྒྱ་ནང་

དུ་འཚངས། །བློ་འཚབ་པ་དང་སྐྱིན་པ་འཚབ། །གང་ལ་གང་འཚམ་བློ་དང་

འཚམ། །དུས་མཚམས་དང་ནི་ལོངས་པའི་འཚར། །འཚལ་ནི་ཤེས་པའམ་ཆོག་པ་

དང༌། །འདོད་པ་ལ་ཡང་ཤེས་པར་བྱ། །འཚལ་མ་ཟས་སམ་འཚལ་མ་ལྟོ། །འཚལ་མ་

འཚལ་ནི་ཟས་ཟ་བ། །མེས་འཚིག་བརྡེག་འཚོག་འཚོག་ཆས་འཚོང༌། །རྒྱལ་བའི་

249
འཚེངས་དང་ཟས་འཚེང་བ། །རྗེན་པ་འཚོད་དང་དུ་བ་འཚུབས། །ཚུབ་མ་འཚུབས་

དང་ཆུ་ཡིས་འཚུབས། །གདུང་འཚོབ་རྨ་འཚོབ་འགྲོ་འཕྲོར་ཚོམ། །ཏིལ་མར་འཚིར་

སོགས་བཙིར་བའི་འཚིར། །གསལ་ཞིང་འཚེར་བ་འོད་འཚེར་བ། །ཞེ་འཚེར་ནོར་

འཚོལ་མིག་གིས་འཚོས། །འས་འཕུལ་ཚ་ཡི་སྡེ་ཚན་རྫོགས། །

༼ཛ༽
གནོད་མཛེ་མཛེ་ནད་དུད་འགྲོ་མཛོ། །ཡ་རབས་མཛངས་དང་མཁས་པའི་

མཛངས། །དཔའ་མཛངས་པ་དང་བྱ་བ་མཛད། །མཛའ་སྡེ་ཞེས་པ་གྲོགས་པོའི་

སྡེ། །མཐུན་པའི་མཛའ་བོ་མཛོད་སྤུ་དང༌། །ནོར་གྱི་མཛོད་དང་ལས་མཛོད་

ཅིག །མཛུབ་གང་སོར་ཚད་བརྒྱད་ལ་གསུངས། །འགའ་ཞིག་སོར་ཚད་དྲུག་ལའང་

ཟེར། །མཛུབ་མོ་མཛེར་བ་མཛོལ་བུ་བསྲུང༌། །གཟུགས་མཛེས་དབྱིབས་མཛེས་ཡིད་

འོང་མཛེས། །མས་འཕུལ་ཛ་ཡི་སྡེ་པ་འོ། །

འདུ་འཛི་འཁྲུགས་པའི་འཛག་འཛོག་དང༌། །ཆུ་འཛག་ནོར་འཛངས་རྡོ་ཡི་

འཛང༌། །འཛན་ཕོ་བགྲོད་བྱེ ད་དེ་སྐྱེས་པ། །འཛན་མོ་བགྲོད་བྱ་སྟེ་བུད་མེད། །འཛན་

དཀའ་ཞེས་པ་ནི་སྦྱོར་དཀའ། ། ཟད་པའི་འཛད་དང་བཟླས་པའི་འཛབ། །འཛམ་

གླིང་ཆུད་འཛའ་འཕྱང་པའི་འཛར། །སྲོག་སོགས་འཛུགས་དང་གྱེན་དུ་

འཛེགས། །ཕན་ཚུན་འཛིངས་དང་སྣོད་དུ་འཛུད། །སྣོད་དུ་འཛེད་དང་ལག་པས་

འཛིན། །མིག་མི་འཛུམ་དང་བཞིན་གྱི་འཛུམ། །བསགས་པའི་འཛོམ་དང་ཚོགས་པའི་

འཛོམ།། ཟག་པའི་འཛིར་དང་གཟུར་བའི་འཛུར། །འཛེར་ཏོ་སྨྲ་བ་འམ་ཟེར་

བ། །ལོགས་སྐྱེས་འཛེར་བ་སྐད་འཛེར་པ། །འོག་ཏུ་འཛུལ་དང་ནོར་བའི་

འཛོལ། །འཛོལ་ལམ་འཛོལ་བུས་སྲོག་ཆགས་འཛིན། །མ་འཛོལ་བ་སོགས་འས་འཕུལ་

ཛའོ། །

རྫ་རི་དང་ནི་སྣོད་ཀྱི་རྫ། །རྫི་མ་གཞན་གྱིས་མི་བརྫི་བ། །རྫི་ནི་རླུང་སྟེ་རྫི་ཕྱོགས་

250
དང༌། །ཕྱུགས་རྫི་ལ་ནི་རྫིའུ་ཚོས་བྱིན། །རྫུ་འཕྲུལ་རྫུ་བག་གཞན་དུ་བརྫངས། །ནོར་

གྱིས་བརྫངས་དང་འདམ་རྫབ་དང༌། །རྫབ་རྫུབ་རྫས་དང་ནོར་རྫས་དང༌། །ཡོན་ཏན་

རྫོགས་དང་དཀྱིལ་འཁོར་རྫོགས། །བྱ་བ་ཟིན་པའི་རྫོགས་པ་དང༌། །ཆུ་ཡི་རྫིང་དང་

རྫིང་བུ་དང༌། །མཁར་རྫོང་བྲག་རྫོང་འབུལ་བའི་རྫོངས། །བདེན་རྫུན་དང་ནི་ཟོག་གི་

རྫུབ། །རྫོབ་པ་སྒྲིབ་པ་སྟེ་ཀུན་རྫོབ། །ཟན་བརྫིས་ཐོག་བརྫིས་རྡོག་པས་བརྫིས། །

བརྫུས་ཏེ་སྐྱེས་དང་མི་རུ་བརྫུས། །གོས་བརྫུས་རལ་བ་གྱེན་དུ་བརྫེས། །ར་མགོ་ལྡན་

པའི་ཛ་སྡེའོ། །

༼ཝ༽
ཝ་ཁའི་ཆུ་ནི་ཝ་སྐྱེས་འཐུང༌། །ཕ་ཝང་ལོང་བུ་རྡོའི་བྱེ་བྲག །སྙན་གྱི་ཝང་ལོང་པི་

ཝང་དང༌། ། ཝལ་ལེར་འཆར་པ་ཝ་ཡི་སྡེའོ། །

༼ཞ༽
ཞ་཈ེ་དཀར་པོ་རོ་཈ེ་དང༌། །ཞ་཈ེ་ནག་པོ་ཚོན་མོ་སྟེང༌། །ཞ་སྒྲེ་ཞེས་པ་ནི་རྣ་

མེད། །ཡན་ལག་཈མས་པའི་ཞ་བོ་དང༌། །ཁྲོ་བ་ཞི་དང་དགོས་པ་ཞུ། །མར་སོགས་ཞུ་

བ་དྲོད་ཀྱིས་ཞུ། །ཞེ་ས་ཞེ་སྡང་ཞེ་འགྲས་པ། །ཞེ་ན་ཞོ་ཤས་འཚོ་བ་ལས། །ཞོ་འཐུང་

཈ིན་ཞག་ཞགས་པ་ཐོགས། །ཁྲག་ཞག་ཞང་པོ་ཞད་མེད་པ། །ཞང་བློན་དྲག་ཞན་བློ་

ཞན་པ། །ཞབས་ཕྱིར་འབྲངས་ཏེ་ཞབས་ཏོག་ཕུལ། །སྣོད་ཀྱི་ཞབས་དང་ཞམ་འབྲིང་

དང༌། །ཞམ་རིང་རྔུལ་བའི་ཞམ་ཆུ་འབབ། །མིག་ཞར་བ་དང་ཞར་བྱུང་དང༌། །ཞལ་

གདང་ཞལ་རས་ཞལ་ཏ་དང༌། །ཞལ་ཚུས་ཞེས་པ་ཞལ་ཟས་སོ། །ཞལ་པ་ཡིས་ནི་ཞལ་

ཞལ་བྱས། །བུམ་པ་ཞིག་པ་དེ་ཅི་ཞིག །ལམ་ཞུགས་རྒྱུན་ཞུགས་ཞུགས་ནི་མེ། །འདིར་

ཞོག་ལྟ་ཞོག་ཡིད་ལ་ཞོག །ཞོགས་རྒྱུགས་རྡབ་གཤོགས་སམ་འདབ་ཞོགས། །རི་དྭགས་

ཞོགས་པ་བྲོས་པའི་ཞོགས། །ནམ་ལངས་ཞོགས་ཀ་ཞིང་ས་ལ། །ཞིང་པ་ཞིང་འདེབས་

ཚོགས་ཀྱི་ཞིང༌། །ཆུ་ཞེང་གབ་དང་རས་ཀྱི་ཞེང༌། །འཇིགས་པའི་ཞེད་དང་ཆར་ཆེན་

251
ཞོད། །ཞུན་མར་གསེར་ཞུན་བློ་ཞེན་པ། །རྟ་ཞོན་བློ་ཞིབ་ཞིབ་མོར་བཏགས། །དྲི་ཞིམ་

རོ་ཞིམ་སེམས་ཞུམ་པ། །བཅོམ་པའི་ཞོམ་དང་དེའི་ཞོར་ལ། །ཞོལ་ཕོ་ཞོལ་མོ་རི་ཞོལ་

རྒྱུ། །དགོས་དོན་ཞུས་སོགས་ཞ་རྐྱང་ངོ༌། །

གཞི ་བོ་ཞེས་པ་ནི་གཞི་མ། །གཞི་ནས་གོ་བགོ་གཞི་ནས་བསླབ། །གནས་གཞི་

ཀུན་གཞི་ནད་གཞི་དང༌། །གདགས་གཞི་གཞི་གྲུབ་གཞི་བདག་དང༌། །གཞུ་བདུངས་

པགས་པའི་གཡང་གཞི་དང༌།། རྡེག་པར་བྱེད་པའི་ལྕག་གིས་གཞུ། །དྲན་པ་཈ེར་

གཞག་མ཈མ་གཞག་དང༌། །རྣམ་གཞག་དང་ནི་ནམ་གཞག་གཏན། །ལུས་ཀྱི་ཆ་ཤས་

ཀྱི་ནི་གཞང༌། །གཞང་འབྲུམ་ནད་ཡིན་རང་ལས་གཞན། །གཞའ་ཚོན་ཞེས་པ་ནི་

འཇའ་ཚོན། །གཞའ་གསང་གཡུང་དྲུང་ངམ་འཕྲིན་ལས། །གཞའ་བའམ་བཞའ་བ་

ཞེས་པ་ནི། །ཡིབས་པའམ་སྦས་པའོ་གཞར་ཡང་ནི། །སླར་ཡང་ངམ་ནམ་ཡང་ཞེས་

པའོ། །གཞལ་བྱ་གཞལ་བྱེད་གཞལ་མེད་ཁང༌། །གཞལ་ཡས་ཁང་དང་གླུ་གཞས་

དང༌། །འཇིག་པའི་གཞིག་དང་བསམ་གཞིག་དང༌། །བརྟག་གཞིག་དང་ནི་ནང་དུ་

གཞུག །མངག་གཞུག་གཡོག་པོའོ་ལམ་དུ་གཞུག།། གཞོགས་སྟེགས་ཟུར་མིག་གམ་

སྒེག་ཆོས། །ཟུར་གྱིས་གོ་བའི་གཞོགས་སྨོས་དང༌། །གཞོགས་སློང་གཞོགས་འཕྱས་གྲིས་

ཤིང་གཞོག །སྤོ་གཞོགས་ལུས་ཀྱི་གཞོགས་གཡས་གཡོན། །གཞུང་བཟང་ཡིད་གཞུང་

གཞུང་ལུགས་དང༌། །གཞོང་པ་སྣོད་ཡིན་གཞོངས་ནི ་ལྗོངས། །གཞོངས་སྤྱོད་པ་ནི་

ལྗོངས་རྒྱུ་བ༑ ༑གཞེན་འདེབས་དང་ནི་གཞེན་བསྐུལ་ནི། །དྲན་བསྐུལ་གཞོན་ནུ་ན་

ཚོད་གཞོན། །ཁུ་བ་གཞིབ་པ་འཇིབ་པ་འོ། །བསྒྲིགས་པའི་གཞིབ་དང་ཚིག་པའི་

གཞོབ། །བདུད་སྡེ་གཞོམ་དང་གཞིར་བཞག་པ༑ ༑གཞུར་མེད་པ་དང་གཞོམ་མེད་

པ། །མེ་གཞིལ་བ་བཞིན་཈ོན་མོངས་གཞིལ། །གཞོལ་བ་ཞེས་པ་འབབ་པའི་དོན། །ཆོས་

ལ་གཞོལ་དང་ལམ་ལ་གཞོལ། །གཞེས་པ་སྡོད་པ་འམ་བཞུགས་པ། །འཚོ་ཞིང་གཞེས་

པ་གཞུགས་པའི་གཞེས། །དུས་ཀྱི་གནངས་གཞེས་གས་འཕུལ་ཞའོ། །

252
 རྒྱུ་སྐར་མེ་བཞི་གྲངས་ཀྱི་བཞི། །དཔང་པོ་ཆེ་བཞི་མར་བཞུ་བ། །འོ་མ་བཞོ་དང་

གནས་སུ་བཞག །ནང་ཁྲོལ་བཞག་དང་བཞད་མོ་བཞད། །སྲོག་ཆགས་བཞད་དང་

བཞབས་ནས་འགྲོ། །བཞམས་བསྒོ་དྲན་བསྐུལ་ཞེས་བཤད་ཀྱང༌། །འཇམ་པོའི་ཚིག་

གིས་བཞམས་པ་དང༌། །གསོལ་བཞིའི་ལས་ཀྱིས་བསྒོ་བར་གསུངས། །རླན་པའི་བཞའ་

དང་སྐྲ་བཞར་བ། །འདི་རུ་བཞུགས་དང་ཤིང་གཞོགས་པ། ། སྟན་ལས་བཞེངས་དང་

རྟེན་བཞེངས་པ། །འབྱོན་བཞུད་དགོངས་བཞེད་དེ་བཞིན་཈ིད། །བྱད་བཞིན་ཇི་

བཞིན་འདི་བཞིན་ནོ། །རྒྱུ་སྐར་བྱི་བཞིན་གྲོ་བཞིན་དང༌། །ནོར་བཞུན་གཡོག་བཞུན་

བཞོན་པ་དང༌། །བཞུས་མར་ཟ་དང་ལྕག་གིས་གཞུས། །འགྲོ་དོན་ཁུར་བཞེས་ཞལ་

གྱིས་བཞེས། །བཞེས་ཤིག་འོ་མ་བཞོས་པ་འདི། །ཞ་ཡིག་བ་ཡིས་འཕུལ་བའི་སྡེའོ། །

ཞྭ་ནི་མགོ་ལ་གྱོན་པའི་ཞྭ། །ཝ་བཏགས་ཞ་ནི་དེར་ངེས་སོ། །

༼ཟ༽
ཟ་མ་མོ་ཡིས་ཟ་འོག་གྱོན། །ཟ་བྱེད་ཟ་བ་པོ་ཡིས་ཟ། སྣང་བ་ཟ་ཟི་ཟེ་པྲོག་

གྱོན། །པདྨའི་ཟེ་བ་ཟེའུ་འབྲུ་དང༌། །བྱ་དང་ཕག་གི་ཟེ་བ་དང༌། །ཟོ་མདོག་བདེ་དང་

ཟོ་བཟང་པ། །ཟོ་ཞིག་ཟོ་ཆུན་ཁྲག་ཟགས་པ། །཈ོན་མོངས་ཟག་པ་ཟངས་མདོག་

དམར། །ཟང་ཟིང་ཟས་སམ་གཙོ་བོར་ཤ། །ཟང་ཆེན་ཆུས་བཀང་ཟད་མ་ཟད། །ཟན་ཟ་

ཟབ་མོ་གཏིང་ཟབ་པ། །ཆུ་ཡི་ཟམ་པ་འབྲུ་ཟར་མ། །དཀར་ཟལ་ཕྱུགས་ཀྱི་ཁ་ཟས་

རྩྭ། །ཚེར་མ་ཟུག་པའི་ཟུག་རྔུ་བསལ། །ནོར་སྐྱོང་ཟུག་རྒྱག་ཆུའི་ཟེགས་མ།། ཟོག་པོ་

ཟུང་ནི་ཆ་སྟེ་ག཈ིས། །ཟུངས་ཤིག་ལུས་ཟུངས་རྭ་ཟེང་ངེ༌། །ཚོང་ཟོང་བཀྲམ་དང་

བཟུང་བའི་ཟིན། །ཟིན་བྱ་ཟིན་བྱེད་རྩི ས་ཟིན་པ། །གྲུབ་པའི་ཟིན་དང་རྫོགས་པའི་

ཟིན། །དྲན་པས་ཟིན་དང་དོགས་ཟོན་བྱེད། །ཟོབ་ཅན་ཆར་ཟིམ་མིག་ཟིམ་མེ། །མཚན་

མོ་མིག་ཟུམ་པདྨ་ཟུམ། །ལྷུན་པོའི་ཟོམ་དང་ཟུར་བཞི་པ། །ཟུར་ཕུད་ཟུར་ཆག་ཟུར་དུ་

བཀོལ། །ཟུར་བ་དེ་ལ་ཟུར་ཟ་བ། །ཟུར་མིག་ཟུར་འདེབས་གྲ་ཟུར་དང༌། །གཟུར་ཅིག་

253
མཚོན་གྱི་ཟུར་ཁ་ལ། །ཟེར་སྒྲོས་཈ི་ཟེར་འོད་ཟེར་འཕྲོ། །ཟོར་ཡངས་ཟོར་ཁ་གཏོར་

ཟོར་དང༌། །གཡོ་ཟོལ་ཟོལ་འཇོག་ཟོལ་བ་ནི། །གཡོ་སྒྱུས་ཐ་སྙད་བྱེད་པ་པོ། །ཟས་ཟོས་

ཟོས་བདེ་ཟ་རྐྱང་ངོ༌། །

གཟི་འོད་འཕྲོ་བ་རིན་ཆེན་གཟི། །གཟི་མདངས་གཟི་བྱིན་གཟི་བརྗིད་ཆེ། །མ་

བརྟགས་པ་ཡི་གཟུ་ལུམ་དང༌། །གཟུ་ལུམ་བབ་ཅོལ་སྨྲ་ལའང་ཟེར། །གཟུ་བོ་དྲང་

པོའམ་ཕྱོགས་ལྷུང་མེད། །གཟེ་མ་བཟོ་བོ་ལག་གཟོ་བ། །བྱས་པ་གཟོ་དང་དྲིན་དུ་

གཟོ། །ཆུ་གཟགས་ཚེར་མ་གཟེངས་རིང་བ། །བྱི་བས་འབྲུ་གཟད་ཟས་ལ་

གཟན། །གཅན་གཟན་གཟན་སྟན་གཟན་ཆེ་བ། །གཟབ་ནས་གཟའ་མི་གཟའ་སྐར་

བལྟ། །ཕྱིང་གཟར་སྲིན་གཟར་སྟན་གྱི་གཟར། །བླ་གོས་ཕྲག་པ་གཅིག་ཏུ་

གཟར། །གཟར་ཐག་དཔྱངས་ཐག་རི་ངོས་གཟར། །གཟར་བུ་དགང་གཟར་དང་

བླུགས་གཟར། །གཟས་པ་རྡེག་པར་རྩོམ་པ་འོ། །གཅན་གཟན་སྟག་གཟིག་སྤྱན་གྱིས་

གཟིགས། །ཤ་གཟུག་གཟུགས་ཅན་གཟུགས་བརྙན་དང༌། །གཟུགས་དང་གཟུགས་རུང་

རྒྱལ་མཚན་གཟུགས། །བྱི་དུར་གཟུགས་མོ་གཟེག་ཆ་ཆུང༌། །བློ་གཟེག་བློ་རྣོའམ་བློ ་

ཞིབ་པ༑ ༑གཟེགས་མ་རྡོལ་དང་཈ག་མ་འོ། །གཟེགས་ཟན་གྲུ་གཟིངས་ལ་ཞུགས་

པ། །གོས་ལ་གཟུང་བཏབ་གཟུངས་ཐག་དང༌། །གཟུངས་སྔགས་གཟུང་འཛིན་གཟུང་

སྤོབས་དང༌། །གཟེངས་བསྟོད་སྤུ་གཟེངས་རྐོ་བའི་གཟོང༌། །ཆོས་ལ་གཟུད་དང་ཕྲག་

པར་གཟེད། །གཟོད་མ་ཞེས་པ་དང་པོ་སྟེ། །གཟོད་མ་ནས་དང་གཟོད་མའི་

དུས། །གཟེན་ཚོལ་བྱ་རྒོད་གཟེན་ལ་འབབ། །དྲིས་ལན་མི་མཐུན་གཞན་བརྗོད་

པའམ།། བསྒོ་བའི་བསླབ་བྱ་མི་཈ན་པའི། །བསྒོ་བ་རྣར་གཟོན་རྣལ་གཟོན་

ཡང༌། །བྱས་པ་ཆུད་གཟོན་གཟེབ་ནི་གུར། །གཟིམས་མལ་མནལ་གཟིམས་འཛེམ་པའི་

གཟེན། །ནད་ཀྱིས་གཟེར་དོགས་གཞན་དུ་གཟུད། ། འོད་གཟེར་ཟུག་གཟེར་ཤིང་

སོགས་གཟེར། །གཟེར་བུ་བཏབ་དང་བཀུར་གཟོས་ཆེ། །གས་འཕུལ་ཟ་ཡི་སྡེ་པ་

254
རྫོགས། །

མྱོས་པའི་བཟི་དང་བཟོ་བོ་མཁས། །གོས་བཟོ་པ་ལ་བཟང་མཁན་ཟེར། །བཟོད་

སྲན་ཆུང་བའི་བཟེ་རེ་ཅན། །བཟང་པོ་གཏུམ་པའི་མི་བཟད་པ། །མི་བཟད་པ་ནི་དྲག་

པོ་འམ། །དྲག་ཤུལ་དང་ནི་མི་སྡུག་པའོ། །རྒྱ་མོ་བཟའ་དང་བལ་མོ་བཟའ། །བཟའ་བ་

ན་བཟའ་ལག་པས་བཟུང༌། །བཟེད་ཞལ་ལྷུང་བཟེད་ཁ་བཟེད་པ། །བཟོད་པ་བསྒོམ་

དང་ལས་ལ་བཟུར། །གོས་བཟོས་བས་འཕུལ་ཟ་ཡི་སྡེའོ། །

ཟླ་གྲོགས་འགྲན་ཟླ་ཟླ་བོ་དང༌། །མཁའ་ཡི་ཟླ་བར་གནམ་ཟླ་དང༌། །དུས་ཀྱི་ཟླ་བར་ས་

ཟླ་ཟེར། །ཟླ་གམ་སྔགས་བཟླ་མྱ་ངན་བཟླ། །གཞན་ལ་ཟློ་དང་མྱ་ངན་ཟློ། །སྔགས་

བཟླས་པ་དང་ཟླས་དབྱེ་བ། །བཟླུགས་པ་ཞུས་པའམ་དྲིས་པ་དང༌། །ལ་ལར་སྤྲན་པ་

ལ་ཡང་གསུངས། །ཟློག་པ་གཡུང་ངོ་ཟློག་མི་ཟློག །བཟླུམས་པ་ཞེས་པ་བསྡུས་པ་

འོ། །ཟླུམ་པོ་ཚོགས་བཟླུམས་གཅིག་ཏུ་བཟླུམས། ། ཟློས་གར་སྔགས་ཟློས་བསྐྱར་བའི་

ཟློས། །ལ་བཏགས་ཟ་ཡི་སྡེ་ཚན་ནོ། །

ཟྭ་ནི་སྔོ་ཚོད་ཚེར་མ་ཅན། །ཝ་བཏགས་ཟ་ནི་དེར་ངེས་སོ། །

༼འ༽
འུ་བུ་ཅག་དང་འུ་ཅག་དང༌། །འུ་ཤ་འབྲས་བཙོས་པའི་ཁུ་བ། །འུ་སུ་ཞེས་པ་ཟར་

མའི་མིང༌།། འོ་ཟི་སྐྱ་རེངས་ཐ་མའི་མིང༌། །འོ་ན་འོ་ཅག་འོ་མ་འཐུང༌། །འོ་བརྒྱལ་བ་

དེ་འོ་དོད་འབོད། །འོ་ནི་ཞེས་པ་འདི་ནིའོ། །སྲིན་བྱ་འུག་པ་ས་ཡི་འོག །མ་འོངས་

འུད་ཆེ་འོད་ཆེ་བ། །འོད་པ་དང་ནི་ཤྭ་འོད་ནི། །རི་ཡི་གནས་ཆར་ཆུ་དྲག་པོ། །འོན་

ཅིག་བྱིན་ཅིག་ཅེས་པའི་དོན། །རྣ་བ་འོན་པ་འོན་ཏང་ནི། །འོན་ཀྱང་འུབས་ནི་

འདུས་པའི་དོན། །འོབས་ཀྱིས་བསྐོར་བར་འོམ་བུ་སྐྱེས། །འུར་རྡོ་འུར་སྒྲ་རི་ཡི་

འོར། །འོར་བ་བོར་བ་ལ་ཡང་བརྗོད། །འོལ་ཚོད་འོལ་སྤྱི་བྱ་འོལ་བ། །འོས་པ་འཚམས་

པའོ་བབ་འོས་བཞིན། །འ་ཡིག་ལས་བརྩམས་དེ་ཙམ་མོ། །

255
 ༼ཡ༽
ཡ་གི་ཡ་རབས་ཡ་མཚན་ཆེ། །ཡ་གཅིག་ཡ་གྱལ་ཡ་མ་ཟུང༌། །ཡ་མ་བརླ་ཞེས་བྱ་བ་

ནི། །སྙིང་པོ་མེད་པའམ་མི་བདེན་པའོ། །ཡ་ཐོག་རིང་མོ་ཡ་ལད་ནི། །གོ་ཆ་སྤྱི་དང་

རྨོག་ལ་འཇུག །ཡ་ག་བརྗོད་པ་ངན་པར་ཟེར། །ཡ་གད་རྐང་རྟེན་ནམ་འཛེག་

སྐས། །ཡ་ང་བ་དང་ཡ་ཡ་བོ། །ཡི་ཆད་དང་ནི་ཡི་མུག་པ། །ཡི་དམ་ཡི་གེ་ཡི་རང་

བ། །ཡི་གར་མི་འོང་ཡི་ག་འཆུས། །ཡུ་བུ་ཅག་ཅེས་བྱ་བ་ནི། །རང་རེ་འམ་བདག་ཅེས་

བྱ་བའོ། །རལ་གྲིའི་ཡུ་བ་གཡག་ཡུ་བོ། །རི་དྭགས་ཡུ་མོ་ཡེ་ཤེས་དང༌། །ཡེ་འབྱམས་

ཞེས་པ་སྟོང་཈ིད་དོ། །ཡེ་ནས་ཡོ་བ་ཡ་ཡོ་དང༌། །ཡོ་བྱད་ཡོ་ལང་ལྕི་ཡང་དང༌། །རྒྱ་

ཆེའི་ཡངས་དང་ཡང་དག་པ། །སྐྱར་པའི་ཡང་ཡང་ཡན་གར་བ། །ཡན་ཆད་ཡན་

ལག་ཡན་པར་བཏང༌། །སྣང་བ་རྒྱ་ཡན་སེམས་རྒྱ་ཡན། །ཡབ་གཅིག་མདའ་ཡབ་རྔ་

ཡབ་དང༌། །ནད་ཡམས་ཚིག་གི་བཤད་ཡམ་དང༌། ། ཕོ་ལོང་ཡར་གྱི་གནམ་ལ་

ཡར། །ཡལ་ག་དྲོད་ཡལ་འོད་དུ་ཡལ། །ཡས་བཏགས་ལ་ལར་ཡས་སྟགས་ཟེར། །ཡིག་

འབྲུ་ཡིག་མཁན་རས་ཡུག་དང༌། །ཁྱོ་བོ་ཤི་བའི་མོ་ཡུག་ས། །ཡོང་ཡེ་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་

འམ།། ངེས་པར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །ཐམས་ཅད་དུ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན། །འཇིག་

རྟེན་ཡོངས་ལ་ཡོངས་སུ་གྲགས། །ཡོངས་སུ་དག་པ་ཡིད་གཞུངས་པ། །ཡིད་ཆེས་པ་ལ་

ཡིད་བརྟན་རུང༌། །ཡིད་ག཈ིས་ཐེ་ཚོམ་ཡིད་སྲུབ་བདུད། །ཡིད་དག་རོ་ཡིན་ཡིད་རྣམ་

ཤེས། །ཡུད་ཙམ་ཡོད་པ་འདི་ཡིན་པ། །ཡོན་ཏན་ལྡན་པའི་ཡོན་གནས་ལ། །ཡོན་

བདག་ཡུན་རིང་ཡོན་ཕུལ་བའི། །ཡོན་སྦྱངས་འཕྲལ་དང་ཡུན་དུ་ཕན། ། ཕན་ཡོན་ཆེ་

བ་ཡོན་གྱིས་བླུས། །ཡོན་པོའི་བློ་ཅན་ཕག་ཏུ་ཡིབས། །ཤ་སོགས་རུལ་ཞིང་བསུངས་

པའི་ཡིབ། །རྒྱལ་ཡུམ་གསུངས་ཚེ་ས་ཡོམ་ཡོམ། །ག཈ིད་ལ་ཡུར་དང་ཡུར་བའི་ ཆུ། །ཐོ་

ཡོར་མིག་ཡོར་བློ་ཡི་ཡུལ། ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་ཡུལ་ཕྱོགས་དང༌། །ཡུལ་ཆོས་ཞེས་པ་

ཡུལ་ལུགས་སོ། །ཡུལ་ངན་ཁ་ཆར་རླུང་སྤྲིན་གྱིས། །཈ིན་གང་བསྒྲིབས་པའོ་ན་ཚོད་

256
ཡོལ། །གུང་ཡོལ་དྲོ་ཡོལ་འདས་པའི་དོན། །རས་ཀྱི་ཡོལ་བ་ཡོལ་གོ་སྣོད། །ཡུས་ཏེ་

བདེན་ཏེའོ་ཡུས་ཆེ་བ། །ཡོས་བུ་ཡོས་ཟ་ཡོས་རྐྱང་ངོ༌། །

དུད་འགྲོ་གཡི་དང་དྲུག་དམར་གཡུ། །བསྒུལ་བསྐྱོད་གཡོ་དང་ཟས་གཡོ་

བ། །གཡོ་སྒྱུ་ངན་གཡོ་དུད་འགྲོ་གཡག །གཡང་སར་ལྷུང་ནི་཈མས་཈ེས་པའོ། །གཡང་

ནི་དཔལ་ཏེ་གཡན་པ་ནད། །གཡབ་མོ་གཡབ་དང་གཡམ་ནི་ཞར། །གཡམ་ལ་རྒྱུགས་

དང་རྡོ་གཡམ་པ། །སྐྱི་གཡའ་ལྕགས་གཡའ་གཡའ་རི་གཡའ། །གཡའ་སྒོག་མི་ བྱེད་

གཡར་བོའི་གོས། །གཡར་ནི་ཁ་འམ་གདོང་ངམ་མདུན། །གཡར་འདྲེན་སྤྱན་འདྲེན་

གཡར་ལེན་ནི། །ཁས་ལེན་གཡར་དམ་ནི་དམ་བཅའ། །གཡར་ཁྲལ་ཁ་ཁྲལ་ལམ་ངོ་

ཁྲལ། །གཡར་ལམ་མདུན་ཏེ་གཡར་ཚ་ནི། །ངོ་ཚའོ་གཡར་ཁམས་སྐུ་ཁམས་

སོ། །གཡར་ངོ་གདོང་ངམ་བཅོལ་བའི་ངོ༌། །ཁ་གཡལ་གཡས་ཕྱོགས་གཡིག་དང་

གཡུག །བྲན་གཡོག་མང་པོ་གོས་ཀྱིས་གཡོགས། །རིགས་ངན་གཡུང་བོ་གཡུང་མོ་

དང༌། །གཡུང་བ་ཞེས་པ་ནི་ཞན་པ། །གཡུང་དྲུང་གཡེང་བ་རྣམ་གཡེང་བ། །གཡེན་སྤྱོ་

ཅོ་འདྲིའམ་སྡང་བར་བྱེད། །གཡོན་གྱི་ཕྱོགས་དང་གཡོན་མ་དང༌། ། གཡེམ་ནི་འདོད་

པ་བསྟེན་པ་དང༌། །གཡེམ་པ་འདོད་པའོ་ལོག་གཡེམ་དང༌། །གཡུར་དང་ཡུར་ནི་

ག཈ིད་ཡིན་ལ། །གཡུར་དུ་དུད་དང་གཡུར་དུ་ཟ། །གཡེར་བོ་མཁས་པའམ་གྲིམས་

པའོ། །གཡེར་མ་དྲིལ་ཆུང་གཡེར་ཁ་དང༌། །གཡེར་བག་ཅན་ནི་སྣང་གཡེལ་

ཅན། །གཡོར་མོ་དང་ནི་རླུང་གཡོར་ནི།། གྲུ་ཡི་ཤིང་དར་གདོས་པའང་ཟེར། །གཡུལ་

སྤྲད་འབྲུ་ཡི་ལས་ཀྱི་གཡུལ། །མི་བརྩོན་གཡེལ་དང་ས་གཡོས་པ། །གཡོས་སུ་བྱས་པའི་

ཟས་སོགས་ནི། །གས་འཕུལ་ཡ་ཡི་སྡེ་ཚན་ནོ། །

༼ར༽
དུད་འགྲོ་ར་སྐྱེས་ར་བས་བསྐོར། །ར་རི་དྲི་མའོ་མྱོས་པ་དང༌། །ག཈ིད་དང་བཟི་བའི་

ར་རོ་བ།། ར་གན་རི་ལུ་རི་མོ་འབྲི། །ཕྱིན་ཆད་བྱེད་རི་ཞེ་མནའ་འོ། །རི་ཁྲོད་ལ་གནས་

257
རི་ཁྲོད་པ། །རི་རབ་རི་རྒྱལ་རི་བོ་དང༌། །རི་དེ་འུ་ལ་རི་བོང་རྒྱུ། །འདི་རུ་ལྷ་རུ་མི་རུ་

གྱུར། །གཡག་རུ་རུ་མཚོན་རུ་ང་བ། །ས་བོན་རུ་མ་རུ་འཛིངས་པ། །རེ་མིག་རེ་རེ་རེ་

ཁས་བཅད། །རེ་ལྟར་ཐོགས་ན་ཞེས་པ་ནི། །ཇི་ལྟར་འགོར་ན་ཞེས་པ་འོ། །རེ་བ་ཆེ་

དང་རེ་ལྡེ་གྱོན། །རེ་ཞིག་གོ་རིམ་སྟོན་པ་འོ། །རོ་ལངས་དང་ནི་ཤི་བའི་རོ། ། རོ་སྟོད་

རོ་སྨད་ཟས་ཀྱི་རོ། །སྐ་རགས་ཕྲ་རགས་རག་ལས་པ། །རངས་པ་དགའ་བའོ་ཡི་རང་

བཞིན། ། རངས་པ་རིལ་པོའི་དོན་དུའང་བཤད། །ཟླ་བ་཈་ཚེ་ཟླ་རེངས་བཞིན། །རང་

བཞིན་རང་མཚན་རང་ངོས་ནས། །རང་དང་རང་རིག་རང་དགའ་བ། །རང་཈མས་

ཞེས་པ་ནི་རང་བཞིན། །མུ་རན་དང་ནི་རན་པར་སྨྲ། །ཆུ་ཡི་རབ་དང་མཆོག་གི་

རབ། །མི་རབས་སྐྱེས་རབས་རབ་རིབ་མེད། །རབ་འབྱམས་རམ་འདེགས་ཚོན་གྱི་

རམ། །རམ་ཕྱིས་ཡིག་མཁན་གྱི་ཡོ་བྱད། །རལ་གྲི་ཐོགས་པས་རལ་ཁ་སྤྲད། ། མགོ་སྐྱེས་

རལ་བ་བྲག་རལ་བ། །ཞལ་རས་དང་ནི་བཞིན་རས་ནི། །ཞལ་དང་བཞིན་གྱི་དཀྱིལ་

འཁོར་རོ༑ ༑སྤྱན་རས་མིག་རས་ཀྱིས་བཙའ་བ། །རས་སོགས་དྲས་པའི་དྲ་རས་

ནི། །རས་མ་ཡིན་ནོ་རས་སུ་བོར། །རས་ཡུག་རིག་སྔགས་རིག་པ་འཛིན། །མིག་གིས་

རིག་དང་འཐད་པའི་རིགས། །རྒྱལ་རིགས་རང་བཞིན་གནས་རིགས་དང༌། །རིག་བྱེད་

པ་ཡིས་རིག་བྱེད་སློབ། །སེམས་བྱུང་རེག་པ་རེག་བྱ་དང༌།། རེགས་པ་བྲེགས་པའོ་མགོ་

རེག་བཞིན། །གཡག་རོག་བྱ་རོག་རོགས་རམ་དང༌། །ཡུན་རིང་དབྱིབས་རིང་བྲེལ་

བའི་རིངས། །རིང་བསྲེལ་རུང་དང་མི ་རུང་དང༌། །རུང་ཁུས་ཟ་བ་གཏུམ་པའི་

དོན། །མི་རེང་གྲོགས་མེད་གཅིག་པུ་བ། །རེངས་བུ་འབྲེལ་མེད་དམ་རྐྱང་པ། །རིད་

པའམ་སྦེག་པ་དངོས་ངན་དང༌། ། ཤ་ཆུང་བ་དང་སྐེམ་པ་འོ། །རེད་པ་གྲུབ་པ་རོད་

པ་གོས། །རིན་ཆེན་རིན་ཐང་རིན་གྱིས་བླུས། །རིན་སྟེར་བ་ཡི་རིན་པ་མེད། །ཕུག་རོན་

རིབ་མ་མུན་རུབ་དུས། །བཟའ་བཏུང་ལ་རུབ་ལག་རུབ་པ། །རིམ་གྲོ་དང་ནི་རིམ་གྲོ་

བ། །རིམ་པ་གོ་རིམ་ནད་རིམས་མེད། །མ་ཡི་རུམ་དང་མུན་པའི་རུམ། །སྤྲིན་རུམ་ཞེས་

258
པ་སྤྲིན་གྱི་ཕག །རིལ་བུ་རིལ་བོ་རིལ་བ་དང༌། །རིལ་མིད་མ་བལྡད་ཟས་མིད་པ། །རིལ་

ནི་ཐམས་ཅད་དམ་ཡོངས་རྫོགས། །རུལ་པ་རོལ་མོ་ཟས་ལ་རོལ། །རྣམ་རོལ་རོལ ་རྨེད་

རོལ་དུ་ཁྲིད། །ཕྱོགས་རིས་རུས་གོང་རུས་སྦལ་དང༌། །རེས་འཇོག་རེས་དང་ད་རེས་

ནི། །ར་ཡིག་ལས་བརྩམས་སྡེ་ཚན་ནོ། །

༼ལ༽
ལ་གོར་མགྱོགས་པ་འམ་སྐྱེན་པ། །ལ་མོ་ཡང་བ་འམ་མྱུར་བ། །ལ་གཅན་པ་ནི་ལའི་

ཚུགས་པ། ། ལ་ལ་ལ་ཡི་ཕར་རྒྱབ་སོང༌། །ལ་ཕུག་ཟ་ཞིང་ལ་འུར་འགྲོ། །ལི་ཁྲི་ལི་ཤི་སྐྲ་

ལི་བ། །ལི་ལས་གྲུབ་པའི་ལི་མ་དང༌། །གློ་ལུ་ཆུ་ཡི་ལུ་མ་ནི། །གཤོངས་ཀྱི་ནང་སྐྱེའི་ཆུ་

ཡིན་ཟེར། །ལུ་གུ་དང་ནི་ལུ་གུ་རྒྱུད། །བ་ལུ་དང་ནི་སུ་ལུ་ཤིང༌། །ལེ་ལོ་ལེ་ཚེ་ཚིག་ལེ་

འུ། །ལེ་འུ་མངལ་གྱི་ཁྱེ་འུར་ཡང༌། །ལོ་མ་ལོ་ཏོག་དུས་ཀྱི་ལོ། །ལོ་ཐང་ཁྲལ་ཏེ་ལོ་ཇུས་

ལེགས། །ལག་གི་བླ་ནི་ལས་དེ ་དང༌། །དེ་ལ་བསྐོས་པ་ལ་བརྗོད་དོ། །རང་གི་ཟ་ཆེད་མ་

ཡིན་པར། །ཟས་ལ་རེག་པ་ལག་཈་དང༌། །བྱིན་ལེན་མེད་པར་ཟ་བར་ཡང༌། །ལག་

པོད་ལག་ཚབ་ཅེས་པའོ། །ལག་ནས་ལག་གཏོད་ལག་ཡིག་དང༌། །ལག་གཞུག་ལས་

བྱེད་དམ་གཡོག་པོ། །རྙོབ་བྱེད་ལག་པས་ལག་ཆ་ཐོགས། །མི་རྟག་མ་ལགས་རྟག་པ་

ལགས། །ལང་ཚོ་ནམ་ལངས་཈ལ་བ་ལངས། །ལང་ལོང་ལད་ཟློས་ལད་མོ་བྱེད། །ལན་

ཀན་པུ་ཤུའོ་ལན་ལ་རེ། །མཁར་ལན་ལས་ལན་ལན་གྲངས་གཞན། །ལན་གཅིག་ལན་

མང་ལན་ཆགས་པ། །ལས་ཀྱིས་མ་ལན་཈ོན་མོངས་ལན། །སྐྲ་ཡི་ལན་བུ་ཚིག་གི་ལན། །

བྱ་མོ་ལབ་ནི་མཆོད་རྫས་དང༌། །བྱིས་པ་གཞོན་ནུར་ལབ་རྡོལ་བ། །ལམ་དང་ལམ་

གོལ་ལར་ནི་སྤྱིར།། ལས་སུ་རུང་བ་ལས་ལ་བཀོལ། །ལས་དང་ཡིན་ལུགས་དུད་འགྲོ་

ལུག །ལེགས་སོ་བདེ་ལེགས་ཤིན་ཏུ་ལེགས། །སྡིག་ལས་ལོག་སྟེ་ལོགས་སུ་

བསྡད། །ལོགས་ཀྱི་ནང་ན་སྟོན་ལོགས་མཆོག །ལིང་ཏོག་ལིང་ཚེ་ལིང་ལིང་གཡོ། །ལུང་

ཐང་བཀའ་ལུང་རི་ལུང་དང༌། །ལུང་ཐག་རྣ་ལུང་སྣོད་ཀྱི་ལུང༌། །ལུང་དུ་བསྟན་དང་

259
ལུང་མ་བསྟན། །ལུང་བོང་དང་ནི་བན་གླང་ནི། །བ་ལང་ངོ་རྐང་པའི་ལོང་བུ་དང༌། །

ལང་ལོང་འདུ་འཛིས་ལོང་མེད་བྱེད། །ནང་ཁྲོལ་ལོང་ག་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། །མིག་བྲལ་

ལོང་བ་ལོང་གཏམ་སྨྲ། །སྲིད་པའི་ཡན་ལག་ལེན་པ་དང༌། །ལག་ལེན་བྱིན་ལེན་

བླངས་པས་ལོན། །ལན་ལོན་ལོ་ལོན་ཡུན་རིང་ལོན། །སྣོད་ནས་ཆུ་ལུད་མི་གཙང་

ལུད། །ལོད་པ་ཞེས་པ་ཞན་པ་དང༌། །ལོད་པ་དམན་པའམ་རྩིས་ཆུང་བ། །གླེབས་པའི་

ལེབ་མོ་ལེ་བརྒན་རྩི། །བསླབས་པས་ལོབས་དང་སྨན་གྱི་ལུམ། །ལུས་ཅན་དང་ནི་སྐྱེས་

བུའི་ལུས། །རྗེས་སུ་ལུས་དང་མ་ལུས་པ། །ལ་ཡིག་རྐྱང་པའི་སྡེ་ཚན་ནོ། །

ལུས་ཀྱི་བརླ་དང་སྟོར་བརླག་དང༌། །བཅོམ་བརླག་ཡུལ་དུ་བརླག་བྱ་

བརླགས། །བརླང་པོ་ཞེས་པ་རྩུབ་མོ་འོ། །ཚིག་བརླང་ཚིག་རྩུབ་བརླང་སྤྱོད་ནི། །རྩུབ་

སྤྱོད་ཡིན་ནོ་ཆུའི་རླངས་པ། །རླན་གཤེར་བྱིན་རླབས་བྱིན་གྱིས་བརླབས། །རླབས་པོ་ཆེ་

དང་ཆུའི་རྦ་རླབས། །གདོན་གྱིས་བརླམས་པ་བསྐྱོད་པ་འོ། །བརླམས་ཁྱེར་ཧམ་པས་

ཁྱེར་བ་ཟེར། །འདོམས་ཀྱི་རླིག་པ་སྒྲོ་བའང་ཟེར། །ཟས་མ་ཞུ་བ་ཕྱིར་རླུགས་པ། །ས་

རློགས་པ་དང་རྡུལ་དུ་རློགས། །བརྟན་པའི་བརླིང་དང་དུལ་བའི་བརླིང༌། །འབྱུང་བ་

རླུང་དང་རླིད་བུ་ནི། །རྐྱལ་བའོ་རློན་པ་ཁུང་བུའི་རླུབས། །རླིབས་པ་ཞེས་པ་རྒྱ་ཆེ་

བ། །བྱིན་གྱིས་རློབས་དང་རློམ་སེམས་དང༌། །མངོན་རློམ་ར་མགོ་ཅན་གྱི་ལའོ། །

གྱོན་པའི་ལྭ་བ་ཝ་བཏགས་ལའོ། །

༼ཤ༽
མི་ཡི་ཤ་ཚུགས་ཤ་དག་ནི། །ཤ་སྟག་ཤ་ཐང་ཐང་དུ་འབད། །ཤ་ཚ་ཤ་བ་ཤ་མི་

ཟ། །སྤང་ལ་སྐྱེས་པའི་ཤ་མོ་དང༌། །ཤ་མ་མངལ་གྱི་ཕྲུ་གུའི་གོས། །ཤ་འོན་ཞུགས་དང་

ཤར་ག཈ེར་བ། །སྲོག་ཆད་ཤི་བ་ཤུ་བ་ནད། །སྟོབས་ཀྱི་ཤེ་མོང་ཤེ་འུ་ནི། །ཤ་བའི་ཕྲུ་

གུའོ་ཤོ་རྡེལ་དང༌། །ཤོ་མིག་གྲངས་འདམ་ཤོ་འཕངས་པ། །ཤོ་གམ་ཡུལ་གྱི་ཚུགས་པ་

འོ། །ཤགས་འདེབས་ཤགས་འགྱེད་ཤགས་འབྱེད་པ། །ཤངས་དང་ཤངས་ལེན་ཤང་

260
ཤང་ཏེའུ། །ཤང་ལང་མཚོན་ཆའོ་ཤད་སྦྱངས་བྱེད། །རྫས་ཤན་ལྟུང་ཤན་རྗེས་ཞུགས་

དང༌། །རྒྱུན་འབྲེལ་བ་དང་ཤུགས་ཞེས་བྱ། །ཤན་འབྱེད་པ་ཡིས་ཤན་ཕྱེ་བ། །ཤན་སྦྱར་

སྐད་སྨྲ་ཤམ་ཐབས་འཕྱང༌། །ཤར་གྱི་ཕྱོགས་ནས་གཟའ་སྐར་ཤར། །ཤལ་གྱིས་རོལ་

བསུབས་ཤལ་དཀར་དམར། །ཤལ་བ་ཤས་ཆེ་ཉུང་ཤས་ཤིག །སྲིན་བུ་ཤིག་དང་ཤིང་

ཤུག་པ། །ཤུགས་རིང་འབྱིན་དང་སྟོབས་ཀྱི་ཤུགས། །ཚུར་ཤོག་ཤོག་བུ་ཤིང་རྟ་

དང༌། །ཤིང་དང་ཤིང་བལ་སྣོད་དུ་ཤོང༌། །ཤིད་ཟན་རོ་ཟན་ནམ་གཤིན་ཟས། །ཤིད་

ནི་གཤིན་པོའི་དགེ་བསྒྲུབས་པ། །ཤེད་བུ་ཤེད་བདག་ཤེ ད་ལས་སྐྱེས། །ལུས་ཀྱི་ཤེད་

དང་གཏམ་ཤོད་ཅིག །རི་ཡི་ཤོད་དང་ཁང་པའི་ཤོད། །ཤིན་ཏེ་མ་ནི་སྙིགས་མ་

འམ། །ཆུད་ཟ་བ་དང་཈མས་ཆུང་བའོ། །ཤིན་སྦྱངས་དང་ནི་ཤིན་ཏུ་མང༌། །ཤུན་

ལྤགས་ཤིང་ཤུན་ཤུབ་བུར་སྨྲ། །རལ་གྲིའི་ཤུབས་ཐོགས་ཤོབ་དང་ནི། །ཤོབ་པེ་རྫུན་

ཡིན་ཤོམ་ར་བྱེད། །ཤེར་ཤིང་ཐོགས་ཏེ་ཤེར ་ཕྱིན་སྒྲོགས། །ཤུར་བུ་ཞེས་པའི་སྐ་རགས་

ནི། །བཏགས་མ་སྲབ་མོ་ཞེང་ཆེ་བ། །སྐ་རགས་ཤུར་བུ་ཕྲེ་འུ་ནི། །སྐུད་པ་ཁྲ་བོས་

བཏགས་པ་ལ། །མདོ་མདོར་བུ་གུ་ལྔ་འམ་དྲུག །ཤོར་བ་གཞོན་ནུ་བཟུང་བ་

ཤོར། །ཤུལ་ནི་ལམ་ཡིན་རིན་ཆེན་ཤེལ། །ཞག་གི་ཤོལ་དང་ཟླའི་ཤོལ། །ཆུ་ཡིས་ཤོལ་

ཅིག་དྲི་མ་རྣམས། །ཤིས་པ་བརྗོད་པས་བཀྲ་ཤིས་པ། །ཤེས་རབ་ཤེས་ལྡན་མང་ཤོས་

དང༌། །གཅིག་ཤོས་ཤ་ཡིག་རྐྱང་པའི་སྡེའོ། །

གཤེ་བ་ཁ་འཐབ་ཆུ་བྱོ་བ། །ཤགས་འགྱེད་པ་དང་ཤིང་གཤགས་པ། །རོལ་མོ་

གཤང་དང་བཤང་ལམ་དང༌། །འགབ་ཀྱི་གཤམ་དང་མོ་གཤམ་དང༌། །ཆོས་ལུགས་

གཤའ་མ་ཡིན་དུ་གཤའ།། འདིར་གཤེགས་བདེར་གཤེགས་སོང་བའི་གཤེག ས། །ཤིང་

གཤོག་བྱ་ཡི་འདབ་གཤོག་དང༌། ། གཤུང་བ་དངོས་ཀྱི་སྐྱོན་བརྗོད་པའམ། །ལྐོག་ཏུ་

ཤུབ་བུས་སྨད་པ་འོ། །དམའ་བའི་གཤོང་དང་སྤང་གཤོང་དང༌། །གཤེད་དང་གཤེད་

མ་གཤིན་རྗེ་དང༌། །གཤིན་པོ་ཞེས་པ་ཤི་བའི་གཤིན། །མ཈ེས་གཤིན་གཤིབས་ཏེ་

261
གཡུལ་གཤོམ་པ། །གཤོལ་གྱིས་ཆུ་གཤོ་ཡུར་བའི་གཤོ །རི་དྭགས་གཤོར་དང་཈་

གཤོར་བ། །བྲེ་ཡིས་འབྲུ་གཤོར་འཕྲང་ལ་གཤོར། །ཐོང་གཤོལ་གཤོལ་མདའ་གཤིས་

ལུགས་སོགས།། ཤ་ཡིག་ག་ཡིས་འཕུལ་བའི་སྡེའོ། །

ཤུན་པ་བཤུ་དང་ཡོ་ནས་བཤོ །སྡིག་པ་བཤགས་དང་བཤད་དང་འདོར། །ཆོས་

བཤད་པ་ཡིས་བཤན་པ་བཏུལ། །བཀོད་པ་བཤམས་ཏེ་བགོ་བཤའ་བྱས། །བྲེ་ལ་

བཤར་དང་འཕྲང་ལ་བཤར།། རི་དྭགས་བཤར་དང་བཤལ་དྲུད་བྱས། །ཆུ་ཡིས་བཤལ་

དང་བསད་བྱ་བཤས། །བཤས་ར་མཁར་བཤིག་བཤག་པ་ནི། །བསླང་བ་ཞེས་པའོ་

བཤུམ་དང་བཤུམས། །མར་བཤུར་བ་དང་བཤེར་མལ་བྱེད། །བཤོར་བ་རྩུབ་པའམ་

གཟེངས་པ་འོ། །རྒྱབ་ཀྱི་བཤུལ་དང་བཤུལ་ནི་ལམ། །བཤོལ་འདེབས་པ་ཡིས་ཕྱི་

བཤོལ་བྱེད། །ཤུན་པ་བཤུས་དང་ཀོ་ལྤགས་བཤུས། །བཤེས་ག཈ེན་ག཈ེན་བཤེས་དགེ་

བའི་བཤེས། །གཡོས་པའི་བཤོས་དང་ལྷ་བཤོས་སོགས། །བས་འཕུལ་ཤ་ཡི་སྡེ་པ་འོ། །

༼ས༽
ས་དང་ས་གཞི་ས་འཛིན་དང༌། །ས་བདག་ས་རི་ས་ག་དང༌། །ས་སྦྲེ་བོ་ནི་ས་རྗེན་

པ། །ས་བོན་སུ་ཞིག་གང་སུ་དག །སེ་བ་སེ་གོལ་སེ་མོ་དོ། །སེ་རལ་ཁ་དང་ལྡད་བྱེད་

སོ། །སེ་འུ་གསར་སྐྱེས་སོ་ཆུང་ངོ༌༑ ༑འབྲུ་ཡི་སོ་བ་སོ་ནམ་བྱེད། །སོ་བས་མཐོ་ས་ནས་

སོ་བྱེད། །སོ་ཕག་སོ་བཏང་སོ་ཚིས་བྱེད། །སྐྲ་བཤད་པ་ཡི་སོ་མང་དང༌། །སོ་བསོད་སོ་

སོ་ངོ་སོ་མཐོ། །སོ་ན་གནས་དང་སག་ཐག་དང༌། །སག་རྩ་སྐྱེལ་ནི་སྤུངས་བསྐྱེད་

པའམ། །དམ་བཅའ་བརྟན་པ་ལ་ཡང་བརྗོད། །སང་གི་དུས་དང་ག཈ིད་སངས་

པ༑ ༑སངས་རྒྱས་དང་ནི་རང་སངས་རྒྱས། །སད་བསྲུང་཈མས་སད་ག཈ིད་ལས་

སད། །སུག་པ་ལག་པའོ་སོག་ལེ་དང༌། །ལུས་ཀྱི་སོག་པ་རྩའི་སོག་མ། །སྡུད་ཚིག་

སོགས་དང་ཤིང་སེང་ལྡེང༌། །སེངྒེ་དེར་སོང་མ་སོད་པ། །སུན་ཅི་ཕྱིན་ཅེས་བྱ་བ་

ནི། །རང་གིས་རང་཈ིད་སུན་འབྱིན་པའོ། །སུན་འབྱིན་ཞེ་སུན་སེ ན་མོ་

262
འདེབས། །མཐར་སོན་དེར་སོན་ཕ་རོལ་སོན། །ཚོར་བ་སིམ་པ་སུམ་ཅུ་སོགས། །སེམས་

དང་སེམས་བྱུང་སེམས་པ་དང༌། །སེམས་ཅན་སེམས་དཔའ་ཇི་སྙམ་སེམས། །སོམ་཈ི་

སོམ་གཞིག་ལས་ལ་སོམས། །སེར་པོ་སེར་སྣ་སེར་བས་བཅོམ། །བྲག་གི་སེར་ག་སེར་བ་

བབས། །སོར་མོ་སོར་ཆུད་སོར་བཞག་པ། །སིལ་སྙན་འཁར་གསིལ་སྒྲ་སིལ་སིལ། །མེ་

ཏོག་སིལ་མ་སིལ་བུ་དང༌། །རི་ཡི་སུལ་དང་གོས་ཀྱི་སུལ། །སེལ་འཇུག་ནད་སེལ་སྐྱོན་

སེལ་བ། །སེལ་བ་དགག་པའོ་འཕྲང་སོལ་ཅིག །སོལ་བ་ནད་སོས་སོས་ཀའི་དུས། །ངལ་

སོས་སོས་དལ་སོས་བདེ་བ། །ས་ཡིག་རྐྱང་པའི་སྡེ་ཚན་ནོ། །

གསོ་སྦྱོང་ངལ་གསོ་གསོ་མའི་རས། །གསོ་བ་རིག་པ་གསོ་དཔྱད་མཁན། །ནད་

གསོ་སེམས་གསོ་བུ་གསོ་བ། །ཁ་གསག་གསང་ཚིག་གསང་གནས་གསང༌། །གསང་

བདག་གསང་བ་པ་ཡི་རྗེ། །གསང་བྱ་གསང་སྔགས་སྐད་གསང་མཐོ། །གསད་བྱ་ཆུད་

གསན་སྙན་གསན་ཕབས། །སྲོག་ཆགས་གསའ་དང་གསར་བུ་པ། །གསལ་ཤིང་གསལ་

བྱེད་འོད་གསལ་བ། །ལུས་གསིགས་པ་དང་རལ་བ་གསིགས། །རྡོ་ཡི་གསེག་མ་གསེག་

ཁར་བཅད། །གསེག་ཤིང་ཞེས་པ་འཁར་གསིལ་ལོ། །གསོག་མི་མངའ་ཞིང་སྡིག་མི་

གསོག །གསོག་འཇོག་མི་མཛད་ནེའུ་གསིང་བཞུགས། །སྙན་པའི་གསུང་གིས་གསུང་

རབ་གསུངས། ། གསོང་ལྡོང་ཞེས་པ་ཁོང་སྟོང་སྟེ། །གསོང་བོར་སྨྲ་བ་སྔར་སྨྲ་

བའམ། །དྲང་པོར་སྨྲ་བའོ་སྦ་བྱ་གསོང༌། ། གསུད་པ་སྒྲེགས་པའོ་སྤུ་བསེད་པ། །སྲོག་

ཆགས་མི་གསོད་སོ་གསོད་པ། །གསོན་ཅིག་གསོན་པོ་ཆུད་མ་གསན། །རྟ་གསེབ་ཞིང་

གི་གསེབ་ཏུ་སོང༌། །སྐུ་གསོབ་གྲངས་གསུམ་ཤིང་གསོམ་པ། །གསུར་ཆེན་དུད་པ་རིན་

ཆེན་གསེར། །རྡོ་རྗེ་གསོར་ཞིང་དྲིལ་བུ་གསིལ། །གསིལ་བྱེད་འཁར་གསིལ་དུམ་བུར་

གསིལ། ། ཟས་གསོལ་གོས་གསོལ་ཞུ་བ་གསོལ། །ཞལ་དུ་གསོལ ་ཅེས་གསོལ་ཁ་

པས། །གསོལ་བ་བཏབ་པ་སྙན་དུ་གསོལ། །ནང་གསེས་གསུས་འཕྱང་བུ་གསོས་

པ། །གསོས་འདེབས་གས་འཕུལ་ས་ཡི་སྡེའོ། །

263
 མདུན་ནས་བསུ་དང་ཀོ་བསེ་དང༌། །རི་དྭགས་བསེ་རུ་བསེ་ཁྲབ་དང༌། །བསེ་ཁ་

སྒོའམ་ལྡང་སྐོ་སྐ། །སེངྒེ་རྐང་པ་བརྒྱད་པ་འམ། །རི་དྭགས་ཤ་ར་བྷ་ཡི་མིང༌། །ཚོགས་

བསགས་པ་དང་བསག་བྱ་དང༌། །བསག་འགྱུར་དྲི་མས་སྤགས་པ་བསང༌། །བསང་

དང་བསང་གཏོར་མདོག་སྔོ་བསངས། །ལྷ་བསངས་མེ་བསངས་སྐྱོ་བསངས་

དང༌། །བསད་བྱ་བསད་དང་ཆུས་མེ་བསད། །བསབ་པར་བྱ་བའི་དྲིན་ལན་

བསབས། །ལུས་ཀྱི་ནང་ཁྲོལ་བསམ་བསེའུ། །བསམ་པ་བསམ་གཏན་བསམ་བྱ་

བསམས།། སྐྱོན་བསལ་དམིགས་བསལ་བཀག་པ་བསལ། །ནོར་བསོགས་བསུང་ཞིམ་དྲི་

བསུང་ལྡང༌། །བལ་བསེད་པ་དང་འདྲེ་བསེན་མོ། །བསོད་ནམས་བསག་ཕྱིར་བསོད་

སྙོམས་ཕུལ། །ཟས་བསོད་པ་ནི་ཟས་བཟང་པོ། །བསོད་཈མས་ཞེས་པ་འདོད་པ་

ལ། །ལྷག་པར་སྤྱོད་པའི་མིང་ཡིན་ནོ། །རྗེས་བསུབ་མཚོ་བསུབ་ཁ་བསུམ་པ། །བསེར་

བུ་རྒྱུ་ཞིང་བསེར་མ་ལངས། །བསིལ་བ་ཞལ་བསིལ་དང་ཞབས་བསིལ། །བསིལ་ཟེར་

བསིལ་ཁང་བསིལ་གྲིབ་དང༌། །བསེལ་བ་འཇིགས་སྐྱོབས་སྐྱེལ་མའོ། །མདུན་ནས་

བསུལ་དང་ངལ་བསོས་པོ། །བ་ཡིས་འཕུལ་བའི་ས་སྡེའོ། །

སྲ་ཞིང་འཐས་པ་སྲ་རྩི་ནི། །ས་ལའི་ཤིང་གི་དྲང་ཆུའོ། །སྲ་མཁྲེགས་སྲ་བརྐྱང་

སྲི་ཞུ་དང༌། །སྲི་ཅན་གྱི་ནི་སྲིའུ་གསོ། །སྦ་བསྲི་མེད་དང་ནོར་བསྲི་བ། །སྲུ་མོ་སྲེ་ལོང་

སྲེ་མོ་དང༌། །སྲོ་མ་བསྲེ་དང་མེ་ལ་བསྲོ། །བསྲོ་ཁང་ཁྲུས་དང་སྐུ་མ཈ེ་དང༌། །དྲིལ་ཕྱིས་

མེ་སྟན་རྣམས་ཀྱི་མིང༌། །སྲོ་གང་དང་ནི་སྲ་སྒོང་ཡང༌། །སྲང་བར་ལམ་སྲང་འཁྱོག་པོ་

བསྲང༌། །གཞུང་བསྲངས་སྲང་དང་སྲང་མདའ་དང༌། །སྲན་མ་བཟོད་བསྲན་སྲད་བུ་

དང༌། །བསྲང་པར་བྱ་ནི་བསྐམ་པར་བྱ། །བསྲབས་པའི་ས་དང་སྲབ་མོའི་གོས། །རྟ་ཡི་

སྲབ་དང་དུད་འགྲོ་སྲམ། །བྱ་བའི་བསྲལ་དང་བློ་བསྲལ་ཅན། །སྲས་དང་སྲས་མོ་བྱ་

སྲེག་པ། །སྲེག་བྱེད་མེ་ཡིས་བསྲེག་བྱ་བསྲེགས། །ཚེ་སྲོག་ཡུན་བསྲིང་སྲིང་མོ་

དང༌། །རྒྱང་བསྲིངས་པ་དང་བསྐུར་བའི་བསྲིངས། །འོད་སྲུང་དང་ནི་བསྲུང་བྱ་

264
བསྲུངས། །གཞུང་སྲོངས་པ་དང་ཡོ་བ་སྲོངས། །སྲོང་བཙན་དྲང་སྲོང་འཆི་སྲིད་

དང༌། །བར་སྲིད་སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་དང༌། །སྲིད་དུ་རིང་དང་ཡོད་པའི་སྲིད། །སྲེད་སྡོང་

ལ་ལར་སྲེད་མདོངས་ཟེར། །འདོད་སྲེད་སྲོད་དུས་སྲོད་འཇིང་ནག །སྲིན་པོ་སྲིན་བྱ་

སྲིན་བུ་ཟ། །དུལ་བ་མ་ཡིན་མི་བསྲུན་དང༌། །བློ་བསྲུན་པ་དང་ལུང་པའི་སྲིབ། །སྲིབས་

པ་ཞེས་པ་བསྒྲིབས་པ་འམ། །གྲིབ་རི་དང་ནི་མཚན་མོ་འོ། །གོས་ཀྱི་སྲུབ་དང་བྲག་གི་

སྲུབ། །ཡིད་སྲུབ་སྲུབ་ཤིང་སྲུབ་ཐག་དང༌། །འོ་མ་བསྲུབས་དང་ཞོ་བསྲུབས་པ། །སྲིལ་

ནི་སྲོག་ཆགས་མུག་པ་འོ། །སྲུལ་བོ་དང་ནི་ལུས་སྲུལ་བོ། །ནོར་བསྲེལ་བ་ནི་འཆང་

བའི་བསྲེལ། །རིང་བསྲེལ་ལམ་སྲོལ་ཟས་ནོར་བསྲིས། །གང་སྲུས་མང་པོ་གཅིག་ཏུ་

བསྲེས། །ས་སྲོས་མུན་སྲོས་ཆུ་བསྲོས་པ། །ས་ཡིག་ར་བཏགས་པ་ཡི་སྡེའོ། །

དཀའ་སླ་བྱེད་སླ་ཤེས་པ་སླ། །གར་སླ་ཆུ་ལྟར་གཤེར་བའི་སླ། །སླ་ང་དཀའ་སླ་

ཤེས་སླ་བ། །སླུ་གུ་མི་སླུ་སླེ་འུ་དང༌། །སླེ་བ་ཡན་ལག་སྐྱོན་ཅན་ནོ། །སླེ་འདམས་མཚན་

མ་ཆད་པ་འོ། །སླེ་ཡོན་གྱ་གྱུའི་སེམས་ལྡན་པ། །དུད་འགྲོ་ཡི་ནི་ཁོག་པའི་སློ། །སླག་པ་

ཞེས་པ་པགས་པའི་གོས། །འགྱེལ་བ་བསླང་དང་གྱེན་དུ་བསླང༌། །ཟས་བསླངས་སྐྱོན་

གྱིས་མ་བསླད་པ། །ཅི་ཡི་སླད་དང་དེ་ཡི་སླད། །སླད་མ་ཕྱི་མའོ་སླད་ནས་ནི། །ཕྱི་ནས་

ཞེས་པའོ་སླད་རོལ་ནི། །ཕྱི་རོལ་སླད་བཞིན་ཕྱི་བཞིན་ནོ། །བསླུགས་པ་ཞེས་པ་སྦྱིན་པ་

འོ། །ཅི་སླད་ཕྱོགས་བསླད་འགྲོན་པོ་དང༌། །སླན་པ་བསྡུས་པའམ་ཕྱོགས་སུ་

གཏོགས། །སླན་ཆད་བསླབ་པར་བྱ་ལ་བསླབ། །སླར་ཞིང་སླར་ཡང་སླར་སྐྱེས་པ། །སླས་

ནི་བཙུན་མོའི་འཁོར་ཡིན་ནོ། ། གྱོན་པའི་སློག་པ་ཕྱི་ནང་སློག །སྟོང་པར་མ་སློགས་

ས་སློག་པ། །སློང་མོ་སློང་པ་ཡི་ཀུན་སློང༌། །ག཈ིད་སློང་བ་དང་དུག་རོ་སློང༌། །མི་སློན་

པ་ནི་མི་ཟློག་པའོ། །སློབ་དཔོན་སློབ་མ་ཡོན་ཏན་སློབ། །ལམ་ལ་སློབ་དང་སློབ་མི་

སློབ། །རྫུན་པས་བསླུས་ཤིང་བདེན་པ་ཡིས། །མ་བསླུས་ལ་ཐོག་འདུག་པའི་སའོ། །

༼ཧ༽

265
ཧ་ཤང་ཧ་བཏབ་ཧ་ཅང་ཐལ། །ཧ་ཧ་ཧི་ཧི་སོགས་གད་མོ། །ཧྭགས་ནི་བུ་རམ་གྱི་

དྭངས་མའི། །ཤ་ཁ་ར་སྟེ་གལ་གའང་ཟེར། །གོས་ཀྱི་ཧྭ་དང་དམར་ཧང་ཧང༌། །ཧབ་

ཤང་མཚེའུ་དབང་ལག་གོ །ཧད་ནས་ཧམ་པས་ཧུབ་ཀྱིས་འདྲེན། །ཧོམ་ཁུང་དང་ནི་

མིག་ཧུར་རེ། །ཧོར་ཁོངས་བསབ་དང་ཧོར་བ་ནི། །ཧ་ཡིག་རྐྱང་པའི་སྡེ་ཚན་ནོ། །

ལྷ་དང་ལྷ་དབང་ལྷ་མ་ཡིན། །ལྷ་བཙུན་པུས་མོའི་ལྷ་ང་དང༌། །ལྷ་འབངས་

རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་གཡོག །མི་སྐྱའོ་དེང་དུས་ལྷ་སྡེར་གྲགས། །རུས་པའི་ལྷ་བ་ལྐོག་མ་

ཡི། །ལྷ་གོར་ཤ་ཡི་ལྷུ་དུམ་དང༌། །ལྷོ་ཕྱོགས་ལྷགས་པའི་ལྷག་མ་ཡིས། །གྲང་བའི་

ལྷགས་པ་འདིར་ལྷགས་པ། །ལྷང་ཚེར་ལྷང་ངེ་སྐད་ལྷང་ལྷང༌། །ལྷད་མེད་ལྷན་ནེ་

ལྷན་ཅིག་དང༌། །ལྷན་པ་ལྷབ་ལྷབ་མཆིལ་ལྷམ་དང༌། །ལྷམ་མེ་པ་དང་སྐྲ་ལྷས་

མ༑ ༑ཕྱུགས་ལྷས་ལྷུག་པ་ལྷུག་ལྷུག་སྩོལ། །ལྷུག་པའི་སྡེ་ཚན་འདི་ལྷོགས་ཤིག །ལྷོག་པ་

ནད་ཡིན་རྟ་ལས་ལྷུང༌། །འབབ་ཆུ་འགའ་ཡི་སྒྲ་ལྷུང་ལྷུང༌། །ཕྱོགས་ལྷུང་མེད་ཅིང་

ལྷུང་བཟེད་ཐོགས། །ལྷོད་ལྷོད་སྨྲ་ཞིང་ལྷོད་ཀྱིས་གློད། །ལྷུན་པོ་ལྷུན་ཆགས་ལྷུན་སྟུག་

པ། །ལྷུན་གྲུབ་ལྷེན་སྣ་བད་ཀན་ལྷེན། །ལྷབ་ལྷུབ་གོས་གྱོན་ལྷུམས་སུ་ཞུགས། །ལྷུར་

ལེན་ལྷུར་བླངས་ལ་སོགས་པ། །ལ་ཡི་ཞྭ་གྱོན་ཧ་ཡིག་གོ །

ཧྲལ་པོ་དག་གིས་རྩབ་ཧྲལ་བྱེད། །ཧྲལ་ཧྲུལ་དང་ནི་མིག་ཧྲིག་ཧྲིག ཧྲིལ་པོ་ཧྲིལ་

གྱིས་དྲིལ་བ་སོགས། །ར་ཡིག་གདན་ལ་འདུག་པའི་ཧའོ། །

༼ཨ༽
ངོ་མཚར་ཨ་ལ་ལ་མེད་ཅིང༌། །ཨ་ཕའི་ཁ་ཕོར་གཙང་ཞེན་དང༌། །ཨ་མའི་གཅོད་པ་

ངོ་ཤེས་འདིར། །཈ེས་ཚོགས་ཅི་མཆིས་ཨ་འུ་ཙི། །མི་སྙམ་འཆགས་སོ་ཨ་ཙ་མ། །ཨ་

ཅང་ཆེ་བ་བཤད་མེད་ཀྱང༌། །འཆི་བདག་ཞགས་པའི་ཨ་ལོང་དང༌། །མ་ཕྲད་གོང་

བགྱིས་ཨ་རེ་དགའ། །སྐྱོང་མཁན་ཨ་ཁུ་ཨ་ནེ་དང༌། །ཨ་ཆེ་ཨ་ཇོ་མ་མཆིས་ལ། །བླུན་

པོའི་ཨུ་ཚུགས་མཐར་སྐྱེལ་དང༌། །སྟེས་དབང་གིས་གྲུབ་ཨེ་མ་ཧོ། །བདག་བསྟོད་

266
གྲགས་སྟོང་ཨེ་ཚོར་དང༌། །རྙེད་བཀུར་ཨེ་ཡོང་རེ་བ་ཡིས། །མགོ་བསྐོར་ཨེ་ཤེས་མ་

བལྟས་པར། །ཚུལ་འདིར་ཨེ་གོ་བསམས་ནས་འབད། །ཨག་ཚོམ་བྲེགས་པའི་བཙུན་

གཟུགས་ཤིག།། མཁས་པའི་ཨང་ལ་འཚངས་མིན་ཡང༌། །ཨན་སྟོང་ན་བར་གྱུར་གྱི་

བར། །ཨར་པའི་མཆོད་གནས་མ་བྱས་པར། །རང་སེམས་ཨར་ལ་གཏད་གཏད་

ནས། །ཨིག་བུ་འབྱིན་པ་ཇི་བཞིན་དུ། །མེ་ཏོག་ཨུག་ཆོས་འཆར་པའི་དུས། །སྡུག་སྒུར་

ཨོག་མ་བྲང་སྤྲད་ནས། །བསེར་མས་ཨིད་སྒྲ་ཐོན་གྱི་བར། །ཚུལ་འདིར་ཨེན་ཙམ་བྲིས་

པ་འདི། །རང་སེམས་ཨུར་ཆག་མ་བྱས་ཤིང༌། །ཨོལ་མདུད་མེད་པས་གང་དྲན་སྨྲས། །

ཨ་ཡིག་ལས་བརྩམས་གང་མཁོ་རྣམས། །རང་བཞིན་དྲང་པོར་བརྗོད་དེ་བྲིས། །

བཤེས་ག཈ེན་རིན་ཆེན་དོན་གྲུབ་ཀྱིས། །གསུངས་པའི་གཅེས་བསྡུས་འདི་ལྟ་

སྟེ། །གོ་ངོ་དོ་ནོ་བོ་མོ་འོ། །རོ་ལོ་སོ་ཏོ་རྫོགས་ཚིག་སྟེ། །སླར་བསྡུ་ཟླ་སྡུད་ཅེས་ཀྱང་

བྱ། །རྗེས་འཇུག་རང་འདྲའི་རྗེས་སུ་སྦྱོར། །སུ་རུ་ཏུ་དུ་ན་ལ་ར། །ལ་དོན་རྣམ་པ་

བདུན་ཡིན་ཏེ། །ག཈ིས་པ་བཞི་པ་བདུན་པ་དང༌། །བདེན་པ་དུས་དང་ལྔ་ལ་

འཇུག །ས་སུ་ག་བ་ད་དྲག་ཏུ། །ང་ད་ན་མ་ར་ལ་དུ། །རྗེས་འཇུག་མེད་དང་འ་ཡི་

མཐར། །ར་དང་རུ་ག཈ིས་ཅི་རིགས་སྦྱོར། །ཀྱི་གྱི་གི་འི་ཡི་ལྔ་པོ། །རྣམ་དབྱེ་དྲུག་པ་

འབྲེལ་བའི་སྒྲ། ། ད་བ་ས་ཀྱི་ག་ང་གི །ན་མ་ར་ལའི་རྗེས་སུ་གྱི། །རྗེས་འཇུག་མེད་དང་

འ་ཡི་མཐར། །འི་དང་ཡི་ག཈ིས་ཅི་རིགས་སྦྱོར། །ཀྱི་སོགས་ས་སྦྱར་བྱེད་པའི་སྒྲ། །ཐོབ་

ཐང་གོང་བཞིན་ཤེས་པར་བྱ། །ཀྱང་འང་ཡང་གསུམ་སྡུད་པ་སྟེ། །མཐུན་དང་མི་

མཐུན་རྒྱན་ག཈ིས་སྟོན། །ག་ད་བ་ས་ད་དྲག་མཐར། །ཀྱང་ཐོབ་ང་ན་མ་ར་

ལའི། །མཐའ་རུ་ཡང་ནི་སྦྱོར་བ་སྟེ། །རྗེས་འཇུག་མེད་དང་འ་ཡི་མཐར། །འང་དང་

ཡང་ག཈ིས་ཅི་རིགས་སྦྱོར། །སྟེ་ཏེ་དེ་གསུམ་ལྷག་བཅས་སྒྲ། །ག་ད་བ་མ་འ་རྣམས་

དང༌། །རྗེས་འཇུག་མེད་མཐར་ས་སྟེ་འཐོབ། །ད་མཐར་དེ་དང་ད་དྲག་དང༌། །ས་ན་

267
ར་ལ་ཏེ་རྐྱང་སྦྱོར། །གམ་ངམ་དམ་ནམ་བམ་མམ་འམ ། ། རམ་ལམ་སམ་ཏམ་འབྱེད་

སྡུད་སྒྲ། །རང་སྒྲ་ད་དྲག་དབང་དུ་སྦྱོར། །ནས་ལས་ག཈ིས་ནི་འབྱུང་ཁུངས་

དང༌། །དགར་དང་སྡུད་པའི་སྒྲ་ཡིན་ནོ། །ཀྱེ་ཀྭ་ག཈ིས་ནི་འབོད་པའི་སྒྲ། །ཕལ་ཆེར་

མིང་གི་ཐོག་མར་སྦྱོར། །ནི་སྒྲ་དགར་དང་བརྣན་པ་འོ། །གང་སུ་ཅི་ཇི་སྤྱི་ཁྱབ་

སྒྲ། །དཔེ་དང་གཞན་ལ་ཇི་སྦྱོར་ཞི ང༌། །དོན་ལ་ཅི་དང་གང་ཟག་ལ། །སུ་ཐོབ་གང་ནི་

ཀུན་ལ་སྦྱོར། །པ་བ་ཅན་ནི་བདག་པོའི་སྒྲ། །ག་ད་ན་བ་མ་ས་དང༌། །ད་དྲག་ཅན་

མཐར་པ་འཐོབ་ཅིང༌། །ང་འ་ར་ལ་བཞི་པོ་དང༌། །རྗེས་འཇུག་མེད་མཐར་བ་སྦྱོར་

རོ༑ ༑མ་མི་མིན་མེད་དགག་པའི་སྒྲ། །མ་མི་ག཈ིས་ནི་སྔོན་ལ་སྦྱོར། །མིན་མེད་ག཈ིས་

ནི་རྗེས་སུ་སྦྱོར།། ཅིང་སོགས་ཚིག་ཕྲད་ཐོབ་ཚུལ་ནི། །ག་ད་བ་དང་ད་དྲག་

མཐར། །ཅིང་ཅེས་ཅེ་ན་ཅེ་འོ་ཅིག །ང་འ་ན་མ་ར་ལ་དང༌། །མཐའ་རྟེན་མེད་པའི་

མཐའ་རུ་ནི། །ཞིང་ཞེས་ཞེ་ན་ཞེའོ་ཞིག །ས་མཐར་ཤིང་ཤེས་ཤེ་ན་དང༌། །ཤེའོ་ཤིག་

ཅེས་སྦྱར་བར་བྱ་འོ། །འོ་འུ་འམ་གསུམ་སྦྱོར་བའི་ཚེ། །རྐང་པ་མ་ཚང་ཚེག་དབར་

བྱ༑ ༑ཚང་ན་ཚེག་དབར་ཐོབ་པ་མིན། །ཕལ་ཆེར་ལྷུག་མཐར་བར་ཚེག་སྦྱོར། །ཚིགས་

བཅད་རྐང་པའི་ཐོག་མཐའ་རུ། །ཤད་རེ་ཀུན་ལ་ཐོབ་པ་ཡིན། །ལྷུག་པའི་རྫོགས་

མཚམས་རྫོགས་ཚིག་མཐར། །གཤིབས་པའི་཈ིས་ཤད་ངེས་པར་འཐོབ། །ལྷུག་པའི་

རྣམ་གྲངས་སོ་སོ་དང༌། །དོན་ཚན་ཕལ་མཐར་ཆིག་ཤད་རེ།། འབོད་པའི་སྐབས་སུ་

ཚེག་ཤད་རེ། །ལེ་མཚམས་ཆེན་མོ་རྫོགས་པའི་མཐར། །཈ིས་ཤད་བལྡབས་པའི་བཞི་

ཤད་བྱ། །ཕྱི་རྐང་ཅན་གྱི་ཡི་གེ་རྣམས། །མཐར་བྱུང་རྐང་པར་ཤད་རེ་བརྩི། །ང་མཐར་

ཤད་གོང་ཚེག་ཐོབ་བོ།། །།ཀུན་མཁྱེན་ཆེན་པོ་འཇམ་དབྱངས་བཞད་པའི་རྡོ་རྗེ་

དཀོན་མཆོག་འཇིགས་མེད་དབང་པོའི་ཞབས་རྡུལ་སྤྱི་བོར་བསྟེན་པ་དྷརྨ འི་མིང་

ཅན་གྱིས་བྲིས། །དགེ་ལེགས་འཕེལ།།

268