‫‪ 1-1‬مقدمه‬

‫اختراع موتورهای درونسوز و پیشرفتهای بعدی در تکنولوژی سـاخت موتور‪ ،‬منجر به اسـتااد ی بسـیار‬
‫وسیع از منابع ناتی و تخلیهی بسیار سریع این منابع گردید است‪ .‬به دلیل اسـتخرا بـیا از ‪ 08‬میلیـو‬
‫بشکه نات در روز‪ ،‬در آیند ی نهچندا دور جها با بحرا کاها و یا حتی اتمام منابع سوختهای فسـیلی‬
‫به ویژ نات مواجه خواهد شد‪ .‬عالو بر این مشکالت‪ ،‬وابستگی کشورهای مصرف کنند به کشورهای تولیـد‬
‫کنند و صادر کنند ی محصوالت ناتی و فرآورد های آ افزایا یافته بهگونـهای کـه امنیـت انـرژی ایـن‬
‫کشورها نامطمئن گردید است (‪ .)Anonymous, 2009b‬مشکل دیگر در ارتباط با اسـتااد از سـوختهـای‬
‫فسیلی‪ ،‬اثرات مخرب آ ها بر روی محیط زیست می باشد‪ .‬شمار زیادی از ذرات معلـ و گازهـای گلخانـهای‬
‫مثل دیاکسید کربن و مونوکسید کربن از طری سوختن سوختهای فسیلی در اتمسار آزاد مـیشـود‪ .‬ایـن‬
‫گازها آلودگی هوا و اثرات گلخانهای که منجر به افزایا گرمایا کر زمین میشود را بـه همـرا دارنـد‪ .‬را‬
‫حل این مشکل استااد از منابع انرژی تجدیدپـییر اسـت کـه بـه سـوختهـای جـایگزین مشـهور هسـتند‬
‫(‪.)Demirbas and Demirbas, 2007‬‬

‫سوختهای جایگزین به موادی اطالق میشود که دارای ویژگیهای مشابه با سوختهای فسـیلی بـود و‬
‫میتوانند به طور مؤثر جایگزین سوخت های فسیلی شوند‪ .‬بیودیزل تولید شد از روغنهای گیاهی و چربی‪-‬‬
‫های حیوانی و اتانول تولید شد از زیست تود گیاهی مثالهـایی از سـوختهـای تجدیـد پـییر مـیباشـند‪.‬‬
‫بیودیزل‪ ،‬اتیل استر یا متیل استری است که به عنوا سوخت در موتورهای دیزل یـا سیسـت هـای حرارتـی‬
‫استااد میشود (‪.)Ghobadian and Rahimi, 2004‬‬

‫طب استراتژیهای بخا انرژی در سال ‪ ،1991‬بیـودیزل خـال( (‪ )B100‬سـوختی جـایگزین در ایالـت‬
‫متحد در نظر گرفته شد‪ .‬احتـراق ‪( ،B100‬بیـودیزل خـال()‪ 0/7 ،‬درصـد دیاکسـیدکربن کمتـری در هـر‬
‫کیلوگرم نسبت به دیزل تولید میکند (‪ .)Peterson and Hustrulid, 1998‬همچنین مونوکسید کربن موجود‬
‫در اتمسار را تا ‪ 53‬درصد‪ ،‬اکسیدهای سولاور را تا هشت درصد و ذرات معل را تا ‪ 51‬درصد کاها میدهد‬
‫(‪ .)Sheehan et al., 1998‬دیاکسید کربن آزاد شد از احتراق این سوختها توسط گیاها جیب میشـود و‬
‫از گیاها برای تولید دوبار بیودیزل مورد استااد قرار میگیرند؛ بنـابراین دیاکسـید کـربن در اتمسـار بـا‬
‫تشکیل یک سیست بسته‪ ،‬بازیافت میشود (فیاضی‪.)1591 ،‬‬

‫بیودیزل خال( میتواند به صورت مستقی در موتورهای دیزلی استاندارد مورد استااد قرار بگیرد‪ .‬مشکل‬
‫استااد از بیودیزل خال(‪ ،‬گرانروی زیاد آ است که باعث تضعیف کار موتور میشود‪ .‬برای حل این مشکل‪،‬‬

‫‪1‬‬
‫بیودیزل با سوخت دیزل ناتی ترکیب میشود‪ .‬به هنگام استااد از مخلوطهای سوخت دیزل و بیودیزل حائز‬
‫اهمیت است که بیودیزل دارای کیایت مشخ( شد توسط استاندارد بینالمللی ‪ ASTM D 6751‬باشد‬
‫(‪.)Anonymous, 2008‬‬

‫‪ 2-1‬بیودیزل‬

‫استااد از بیودیزل ه سابقه با استااد از موتور دیزل است‪ .‬رادولف دیزل‪ 1‬موتور خود را در سـال ‪1091‬‬
‫میالدی اختراع کرد‪ .‬وی اولین بار موتور دیزل را با روغن گیاهی را اندازی کرد و در سال ‪ ،1988‬این موتور را‬
‫با روغن بادامزمینی برای ساعتهای متوالی با موفقیت بـه کـار انـداخت ( ‪ .)Donnell et al., 1999‬بیـودیزل‬
‫سوختی با منشأ بیولوژیکی و یک عنوا کلی است که بـه گسـتر ای از سـوختهـای اکسـیژنه (بـا محتـوای‬
‫اکسیژ بیشتر نسبت به سوخت دیزل) با پایهی استری نسبت داد میشود‪ .‬به عبـارت دیگـر‪ ،‬بیـودیزل بـه‬
‫عنوا استرهای مونوالکیل اسیدهای چرب با زنجیرهای طوالنی تعریف میشود که از روغـنهـای گیـاهی یـا‬
‫چربیهای حیوانی به دست میآید (خاتمیفـر‪Ghobadian and Khatamifar, 2005; Usta, 2005; 1503 ،‬‬

‫‪.)Ghobadian et al., 2006‬‬

‫به طور کلی روغنهای گیاهی فرآوری شد ‪ ،‬غیرسـمی بـود و فاقـد هرگونـه ترکیبـات معطـر و سـولاور‬
‫میباشد‪ .‬بیودیزل دارای ویژگیهای مشابه با سوخت گازوییل میباشد؛ اما در مقایسه بـا سـوخت گازوییـل از‬
‫مزیتهایی برخوردار است که در ذیل به اختصار ذکر شد اند‪:‬‬

‫کاهش انتشار دیاکسید کربن‪ :‬دی اکسید کربن گاز گلخانهای بود و عامل موثر در گرمـایا جهـانی‬
‫میباشد‪ .‬سوختن بیودیزل خال(‪ B100‬به هنگام استااد در موتورهای دیاکسید کربن کمتری تولید میکند‬
‫(‪.)Peterson and Hustrulid, 1998‬‬

‫محتوای اکسیژن بیشتر‪ :‬اکسیژ اضافی موجود در سـوخت بیـودیزل‪ ،‬باعـث بـهسـوزی آ مـیشـود‪.‬‬
‫بیودیزل شامل ‪ 18‬تا ‪ 11‬درصد اکسیژ بیشتر در مقایسه با گازوییل میباشـد ( ‪Challen and Baranescu,‬‬

‫‪.)1999‬‬

‫___________________________‬
‫‪1. Rudolf Diesel‬‬
‫‪1‬‬
‫کاهش انتشار مونوکسید کربن‪ :‬مونو اکسید کربن گاز سمی خطرناکی میباشد‪ .‬از طری بستن مجرای‬
‫اکسیژ در انسا ها و حیوانات‪ ،‬سالمتی آ ها را به خطر میاندازد‪ B100 .‬مونواکسید کربن را تـا ‪ 53‬درصـد‬
‫کاها میدهد (‪.)Sheehan et al., 1998‬‬

‫کاهش انتشار ذرات معلق‪ :‬ذرات معل ترکیبی از ترکیبات منظ و نامنظ مثل رسوبات کربن‪ ،‬سوخت‬
‫خام‪ ،‬عناصر روغن چرب کنند ‪ ،‬خاکستر فلز و ‪ ...‬میباشد‪ B100 .‬ذرات معل را تا ‪ 51‬درصد کاها میدهـد‬
‫(‪.)Sheehan et al., 1998‬‬

‫کاهش انتشار اکسید سولفور‪ :‬اکسید سولاور باعث ایجاد ناراحتی در مجرای تناسی میشـود‪ .‬سـوخت‬
‫بیودیزل فاقد سولاور میباشد‪ B100 .‬سولاور را تا هشت درصد کاها میدهد (‪.)Sheehan et al., 1998‬‬

‫نقطه اشتعال باالتر‪ :‬نقطه اشتعال دمایی است که در آ یک سوخت قابـل اشـتعال مـیشـود‪ .‬بیـودیزل‬
‫نقطه اشتعال باالتری (‪ 118‬درجه سلسیوس) نسبت به سوخت گازوییل (‪ 33‬درجـه سلسـیوس) داشـته کـه‬
‫خطر کمتری به هنگام حمل و نقل و نگهداری سوخت دارد (فیاضی‪.)1591 ،‬‬

‫خواص بیودیزل به گازوییل شبیه است‪ .‬در جدول (‪ )1-1‬مقایسهای بین مشخصات سـوختی بیـودیزل بـا‬
‫گازوییل شمار ‪ 1‬انجام شد است‪.‬‬

‫جدول ‪ 1-2‬خصوصیات بیودیزل خالص (‪ )B100‬و سوخت گازوییل شماره ‪.)Anonymous, 2009( 2‬‬

‫بیودیزل (‪)B100‬‬ ‫گازوییل‬ ‫مشخصات سوخت‬

‫‪ASTM D6751‬‬ ‫‪ASTM D975‬‬ ‫استاندارد سوختی‬
‫‪0/4 - 6/4‬‬ ‫‪1/3 - 0/1‬‬ ‫گرانروی دینامیکی(دمای‪ 04‬درجه سلسیوس)‪ ،‬سانتی استوک‬
‫‪4/55‬‬ ‫‪4/55‬‬ ‫‪kg/l‬‬ ‫جرم مخصوص(‪ 15/5‬درجه سلسیوس)‪،‬‬
‫‪88‬‬ ‫‪58‬‬ ‫‪wt %‬‬ ‫کربن‪،‬‬
‫‪11‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪wt %‬‬ ‫هیدروژن‪،‬‬
‫‪11‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪wt %‬‬ ‫اکسیژن‪،‬‬
‫‪4/4410 - 4/4‬‬ ‫حداکثر ‪4/4415‬‬ ‫‪wt %‬‬ ‫سولفور‪،‬‬
‫‪315 - 354‬‬ ‫‪154 - 304‬‬ ‫نقطه جوش‪ ،‬درجه سلسیوس‬
‫‪144 - 184‬‬ ‫‪64 - 54‬‬ ‫نقطه اشتعال‪ ،‬درجه سلسیوس‬
‫‪-3 - 15‬‬ ‫‪-35 - 5‬‬ ‫نقطه ابری شدن‪ ،‬درجه سلسیوس‬
‫‪-5 - 14‬‬ ‫‪-35 - -15‬‬ ‫نقطه ریزش‪ ،‬درجه سلسیوس‬
 ‫‪ 3-1‬روشهای تولید بیودیزل‬

‫تاکنو روشهای مختلای برای کاها گرانروی روغنهای گیاهی و تبدیل آ ها به سوخت بیودیزل ارائـه‬
‫شـد اسـت کـه عبارتنـد از ( ‪Meher et al., 2006; Guan and Kusakabe, 2009; Hajinezhad et al.,‬‬

‫‪:)2015‬‬

‫‪ )1‬رقی سازی‪ 1‬به وسیله هیدروکربنها (ترکیب کرد )‪،‬‬

‫‪ )1‬میکروامولسیو سازی‪،2‬‬
‫‪ )5‬پیرولیز‪( 5‬تجزیه حرارتی یا شکستن مولکولهای بزرگ بوسیله حرارت)‪ ،‬و‬
‫‪ )4‬ترانساستریایکاسیو ‪( 4‬استرسازی)‪.‬‬
‫‪ 1-3-1‬رقیق سازی‬

‫روغنهای گیاهی را میتوا با استااد از روش رقی سازی به عنوا یک سوخت جایگزین به کار گرفـت‪.‬‬
‫سازی یکی از را حلهای ممکن برای رفع مشکل گرانروی زیاد روغـنهـای گیـاهی اسـت ( ‪Ozaktas,‬‬ ‫رقی‬
‫‪ .)2000‬گرانروی روغن گیاهی را میتوا با ترکیب اتانول خال( کاها داد‪ .‬به عنوا مثال‪ ،‬طـی تحقیقـاتی‬
‫ترکیب ‪ 13‬درصد روغن آفتابگردا و ‪ 73‬درصد دیزل به عنوا سوخت استااد شـد‪ .‬گرانـروی ایـن ترکیـب‬
‫‪ 4/00‬سانتی استوك در ‪ 48‬درجه سلسیوس بود در حالیکه بیشینه مقدار گرانروی در اسـتاندارد ‪ASTM‬‬

‫‪ ،D6751‬چهار سانتی استوك در دمای ‪ 50‬درجه سلسیوس میباشد‪ .‬این ترکیب برای استااد طوالنی مـدت‬
‫در موتورهای با تزری مستقی مناسب نمیباشـد (‪ .)Tippayawong et al., 2002; Demirbas, 2006‬نتـای‬
‫بدست آمد از این روش متااوت بود و مشکالت مربوط به موتور که با استااد از روغن گیاهی خال( بوجود‬
‫میآمد‪ ،‬در این روش نیز مشاهد میشود‪ .‬مدل مربوط به ذر پاشی (اتمیزاسیو ) روغن گیاهی نشا داد کـه‬
‫مخلوط سوخت دیزل شمار ‪ 1‬و روغن گیاهی بایستی حاوی صار درصد تا ‪ 54‬درصد روغن گیاهی باشـد تـا‬
‫ذر پاشی مناسب صورت گیرد (‪.)Knothe et al., 1997‬‬

‫___________________________‬
‫‪1. Dilution‬‬
‫‪2. Microemulsion‬‬
‫‪3. Pyrolysis‬‬
‫‪4. Transestrification‬‬
‫‪4‬‬
 ‫‪ 2-3-1‬میكروامولسیون‬

‫میکروامولسیو ها‪ ،‬محلولهای همسا گرد‪ ،1‬شااف یا نی شااف و پایدار ترمودینامیکی است که از ترکیب‬
‫روغن‪ ،‬آب‪ ،‬حالل و مولکولهای کوچک آمایفیلیک که اغلب کمک حالل گاته میشود؛ تشکیل شد اسـت‬
‫(‪.)Srivastava and Prasad, 2000; Fukuda et al., 2001‬‬

‫میکروامولسیو ها به عنوا محلولهای کلوییدی شااف و پایدار ترمودینامیکی که انداز ی ذرات معل در‬
‫آ کمتر از یک چهارم طول مو نور مرئی باشد‪ ،‬تعریف میشوند‪ .‬استااد از میکروامولسـیو بـا اسـتااد از‬
‫حاللهای متانول‪ ،‬اتانول و‪-1‬بوتانول برای حل مشکل گرانروی باالی روغنهای گیـاهی نیـز مـورد تحقیـ و‬
‫بررسی قرارگرفته است (‪.)Fukuda et al., 2001‬‬

‫عملکرد میکروامولسیو یونی یاغیریونی درآزمایا های کوتا مدت دارای نتای مشابهی باسـوخت دیـزل‬
‫بود و پاشا خوب سوخت وتبخیر بهترآ باعث بهبود احتراق شد و در آزمایا های بلند مـدت نیـز هـی‬
‫نقصا قابل مالحظه و معنی داری در عملکرد بوجود نیامد؛ ولی به هرحال چسـبندگی سـوز هـای انژکتـور‪،‬‬
‫رسوب کربن‪ ،‬احتراق ناق( سوخت و افزایا گرانروی روغنهای روانکاری قابل مالحظه بودنـد ( ‪Ma et al.,‬‬

‫‪.)1999‬‬

‫‪ 3-3-1‬پیرولیز (تجزیه حرارتي)‬

‫پیرولیز به ماهوم تغییر شیمیایی است که به کمک انرژی حرارتی به همرا تزری هوا یـا نیتـروژ انجـام‬
‫گرفته و موادی از قبیل آلکا ‪ ،‬آلکن‪ ،‬آلکادین‪ ،‬آروماتیک و اسید کربوکسیلیک تولید مـیشـود ( ‪Fukuda et‬‬

‫‪ .)al., 2001‬پیرولیز چربیها بیا از صد سال است که مورد بررسی قرار گرفته است‪ ،‬به ویژ در منـاطقی از‬
‫جها که فاقد ذخایر ناتی اسـت (‪ .)Ma and Hanna, 1999‬پیرولیـز (تجزیـه حرارتـی) تـریگلیسـریدهای‬
‫مختلف به منظور تهیه سوخت در طی جنگهای اول و دوم جهانی در کشورهای مختلف انجام مـیشـد‪ .‬بـه‬
‫عنوا مثال‪ ،‬در چین از تجزیه حرارتی روغن جال‪ ، 2‬هیـدروکربن تهیـه کـرد و از آ بـه عنـوا مـواد خـام‬
‫گازوییل و سوختهای دیزلی در سیست تجزیهای‪ ،‬شبیه به فرآیند نات (ستو تقطیر) اسـتااد مـیکردنـد‬
‫(‪.)Lima et al., 2004‬‬

‫___________________________‬
‫‪1. Isotropic‬‬
‫‪1. Tung oil‬‬
‫اصلیترین اجزای روغنهای گیاهی‪ ،‬آلکا ها و آلکنهـا هسـتند کـه در حـدود ‪ 68‬درصـد وز محصـول‬
‫خروجی را تشکیل میدهند‪ .‬اسیدهای کربوکسیلیک نیز ‪ 9/6‬تا ‪ 16/1‬درصد محصول مـیباشـد‪ .‬بـاور بـراین‬
‫است که با پیشرفت واکنا‪ ،‬فعالیت مواد باقیماند کمتر شد و ساختار شیمیایی پایداری را شکل میدهند و‬
‫در نتیجه انرژی فعال سازی بیشتری برای تجزیه روغن گیاهی باقیماند الزم است (‪.)Demirbas, 2002‬‬

‫تغییرات متااوتی در ساختار انواع مختلف روغنهای گیاهی تحـت بازسـاخت حرارتـی‪ ،‬ایجـاد مـیگـردد‪.‬‬
‫مراحل تهیه ی شیمیایی این روش‪ ،‬شبیه به مراحل تهیه سوختهای دیزل حاصل از نات اسـت و بـا خـرو‬
‫اکسیژ در حین فرآیند حرارتی‪ ،‬مزایای زیست محیطی استااد از روغـنهـای اکسـیژ دار از بـین مـیرود‬
‫(‪.)Fukuda et al., 2001‬‬

‫‪ 4-3-1‬ترانساستریفیكاسیون‬

‫ترانساستریایکاسیو که به آ الکلیزیز ه گاته میشود‪ ،‬فرآیند تغییر استرها میباشد‪ .‬به عبارت دقی ‪-‬‬
‫تر‪ ،‬تریگلیسیریدهایی مثل روغنهای گیاهی میتوانند زنجیرهای طوالنی آلکیل استرها که بیودیزل نامیـد‬
‫میشوند را با ترانساستریایکاسیو تشکیل دهند‪ .‬واکنا بین یک تریگلیسیرید (موجود در روغن گیـاهی)‬
‫و آلکیل الکل‪ ،‬آلکیل استرها و گلیسرول را تولید میکند‪ .‬نمونههای این تریگلیسیریدها میتوانند روغنهای‬
‫گیاهی‪ ،‬بافت های چربی یا پیه به دست آمد از حیوانات باشند‪ .‬آلکیل الکلهایی که عموماً مورد استااد قرار‬
‫مــیگیرنــد‪ ،‬متــانول و اتــانول هســتند (فیاضــی‪ .)1591 ،‬شــکل(‪ )1-1‬بــه شــرئ جزئیــات واکــنا تــرانس‪-‬‬
‫استریایکاسیو بین یک روغن گیاهی مثل روغن سویا‪ ،‬روغن ذرت و متانول میپردازد‪.‬‬

‫شكل ‪ 1-2‬واکنش ترانساستریفیكاسیون (‪.)Gerpen, 2004‬‬

‫‪6‬‬
‫گرو های ‪ R‬اسیدهای چرب دارای ‪ 16‬تا ‪ 11‬کربن هستند و در این زنجیر ممکن اسـت تعـدادی پیونـد‬
‫یگانه یا دوگانه نیز وجود داشته باشد‪ .‬پن نوع زنجیر معمول در روغنها به صورت زیر میباشد ( ‪Demirbas,‬‬

‫‪:)2003‬‬

‫واکناهای استریایکاسیو برای اولین بار در سال ‪ 1031‬مورد بحـث و بررسـی قـرار گرفتنـد ( ‪Duffy,‬‬

‫‪ .)1853‬این واکنا ها اغلب در صنعت به منظور تولید صابو با کیایت مورد استااد قرار میگرفتند‪ .‬تا سال‬
‫‪ 1908‬تولید متیل استرهای روغن گیاهی‪ ،‬برای استااد در موتورهای دیزل صنعتی نشد بود‪.‬‬

‫‪ 1-4-3-2‬مكانیسم واکنش ترانساستریفیكاسیون‬

‫شکل (‪ )1-1‬مکانیس یک واکنا ترانساستریایکاسیو با کاتالیزور قلیایی را نشا میدهد‪ .‬این واکـنا‬
‫در سه مرحله انجام میشود‪ .‬تریگلیسرید در مرحله اول به دیگلیسیرید‪ ،‬در مرحله دوم به مونوگلیسیرید و‬
‫در مرحله سوم به گلیسرول تبدیل میشود‪ .‬تمامی مراحل این واکنا برگشت پییر هستند؛ بنـابراین مقـدار‬
‫الکل اضافی برای تشدید واکنا در یک مسیر پیا روند به کار میرود‪ .‬محصـوالت نهـایی واکـنا‪ ،‬متیـل‬
‫استر اسیدهای چرب (بیودیزل) و گلیسرول هستند که دو الیه ترکیب نشدنی مجزا را تشکیل میدهنـد کـه‬
‫بیودیزل در الیه باالیی و گلیسرول در الیه پایینی قرار میگیرند (‪ .)Freedman et al., 1986‬در شکل (‪)5-1‬‬
‫نمودار روندنمای واکنا ترانساستریایکاسیو به شکل خالصه نشا داد شد است‪.‬‬

‫شكل ‪ 2-2‬مكانیسم مرحله به مرحله واکنش ترانساستریفیكاسیون(‪.)Freedman et al., 1986‬‬

 ‫شكل ‪ 3-2‬نمودار روند نمای واکنش ترانساستریفیكاسیون (‪.)Leung et al., 2010‬‬

‫‪ 2-4-3-2‬شرایط الزم برای واکنش ترانساستریفیكاسیون‬

‫به منظور انجام واکنا ترانساستریایکاسیو روغنها به شکل مطلوب‪ ،‬سه عامل الزم است‪:‬‬

‫دمای باال‪ :‬این واکنا در دمایی بین ‪ 38-78‬درجه سلسیوس روی میدهد‪ .‬این واکـنا در دمـای اتـاق‬
‫قابل انجام میباشد؛ اما مدت زما انجام واکنا به صورت کامل‪ ،‬طوالنی است‪.‬‬

‫کاتالیزور‪ :‬برای تسریع انجام واکنا کاتالیزور الزم است‪ .‬انواع مختلای از کاتالیزورها مورد مطالعـه قـرار‬
‫گرفتهاند‪ .‬کاتالیزورهای رای برای واکنا‪ ،‬کاتالیزورهای همگن قـوی مثـل هیدروکسـیدها و آلکوکسـیدهای‬
‫فلزات قلیایی‪ ،‬اکسیدهای فلـزی و کاتالیزورهـای اسـیدی مثـل ‪ HCL‬و ‪ H2SO4‬مـیباشـند‪ .‬آلکوکسـیدها و‬
‫هیدروکسیدهای فلزات قلیایی کاتالیزورهای مؤثرتری نسبت بـه کاتالیزورهـای اسـیدی هسـتند و در دمـای‬
‫کمتری عمل میکنند‪.‬‬
‫‪0‬‬
‫همزني مكانیكي‪ :‬چو روغن و متیل الکل دارای جرم حجمیهای متااوتی هستند‪ ،‬به علت ویژگی ثقلی‬
‫دو الیه متااوت و مجزا از ه تشکیل میدهند‪ .‬به همین علت برای تسهیل واکنا باید به طور مداوم ه زنی‬
‫مکانیکی انجام شود‪.‬‬

‫‪3-4-3-2‬عوامل مؤثر بر واکنش ترانساستریفیكاسیون‬

‫با در نظر گرفتن اینکه ملزومات واکنا فراه شد اند‪ ،‬بهینه سازی فرآیند تحت تأثیر عواملی بـه شـرئ‬
‫ذیل میباشد‪:‬‬

‫الف) نسبت مولي روغن گیاهي به الكل‪ :‬متـانول بـه خـاطر قیمـت کـ و واکـنا پـییری بـاالی آ‬
‫رای ترین الکل برای واکنا ترانساستریایکاسیو میباشد (‪ .)Freedman et al., 1986‬نسبت استوکیومتری‬
‫روغن به الکل مورد نیاز برای ترانساستریایکاسیو ‪ 1:5‬میباشد‪ ،‬هر چند که نسبت مولی روغن گیـاهی بـه‬
‫الکل بستگی به نوع کاتالیزور مورد استااد برای واکنا دارد‪ .‬به عنوا مثال نسبت مـولی ‪ 1:6‬بـرای روغـن‬
‫سویا به متانول در واکنا ترانساستریایکاسیو با کاتالیزور قلیایی بهینه میباشد‪ ،‬چو مقدار الکـل اضـافی‬
‫برای پیا برد واکنا مورد نیاز است (‪ .)Freedman et al., 1986‬این متانول اضافی در انتهای واکـنا در‬
‫هر دو فاز بیودیزل و گلیسیرین موجود میباشد که با حرارت داد مخلوط تا ‪ 64‬درجه سلسـیوس مـیتـوا‬
‫متانول اضافی را بازیافت نمود (خـاتمیفـر‪ .)1503 ،‬وجـود متـانول در مخلـوط‪ ،‬باعـث تـأخیر در جداسـازی‬
‫بیودیزل و گلیسیرین خواهد شد‪ .‬بنابراین‪ ،‬متانول قبل از جداسازی گلیسـیرین‪ ،‬از ترکیـب خـار شـد و در‬
‫نتیجه با افزایا گرانروی‪ ،‬عمل جداسازی را تسریع میبخشد (‪ .)Gerpen et al., 2004‬برای واکنا تـرانس‪-‬‬
‫استریایکاسیو با کاتالیزور اسـیدی نسـبت ‪ 1:58‬روغـن گیـاهی بـه الکـل مـورد اسـتااد قـرار مـیگیـرد‬
‫(‪.)Freedman et al., 1984‬‬

‫ب) رطوبت‪ :‬وجود آب تشکیل صابو را در طی واکنا سرعت بخشـید و کـارایی کاتـالیزور را کـاها‬
‫میدهد‪ .‬حضور آب در واکنا ترانساستریایکاسیو با کاتالیزور اسیدی درصد تولید بیودیزل را در مقایسه با‬
‫کاتالیزور بازی به مقدار بیشتری کاها می دهد‪ .‬برای مثال در یک مخلوط واکـنا روغـن سـویا‪ ،‬متـانول و‬
‫اسید سولاوریک با وجود پن درصد محتوای آب؛ درصد تبدیل بیودیزل را از ‪ 93‬درصد به ‪ 98‬درصد کـاها‬
‫داد است (‪.)Canakci and Van Gerpen, 1999‬‬

‫ج) اسیدهای چرب آزاد‪ :‬برای واکنا ترانساستریایکاسیو با کاتالیزور قلیایی‪ ،‬اسید چرب آزاد روغـن‬
‫گیاهی‪ ،‬باید تا حد ممکن ک باشد‪ .‬وجود هر اسید چربی در روغن گیاهی‪ ،‬کاتالیزور قلیایی (مثل ‪ )NaOH‬را‬
‫مصرف کرد و سرعت واکنا را ک می کند‪ .‬اسیدیته گلیسیریدها برای یک واکنا ترانساستریایکاسیو با‬
‫کاتالیزور ‪ NaOH‬باید کمتر از یک باشد )‪ .(Wright et al., 1944‬اسیدیته به مقداری از هیدروکسید پتاسـی‬
‫(‪ )KOH‬بر حسب میلیگرم گاته میشود که برای خنثی کرد اسیدهای چرب موجود در یـک گـرم روغـن‬
‫گیاهی الزم است (خاتمی فر‪.)1503 ،‬‬

‫د) کاتالیزور‪ :‬واکناهای ترانساستریایکاسیو می توانند بدو حضور کاتالیزورها انجام شوند‪ ،‬هر چنـد‬
‫که در این صورت واکنا نیازمند دما و فشار باال و مدت زما طوالنی مـیباشـد (‪.)Diasakou et al., 1998‬‬
‫در این صورت اگر تمامی این ملزومات مهیا شود هزینه انجام واکنا به نسبت زیـاد خواهـد بـود‪ .‬ایـن روش‬
‫استرهایی با درجه خلوص باال و گلیسرولهای بدو صابو تولید میکند؛ اما به دلیل مقرو به صرفه نبود‬
‫آ ‪ ،‬به عنوا روشی برای تولید صنعتی بیودیزل به کار نمیرود (فیاضـی‪ .)1591 ،‬سـه نـوع کاتـالیزور بـرای‬
‫تولید بیودیزل به کار میروند‪ :‬کاتالیزورهای قلیایی‪ ،‬کاتالیزورهای اسیدی و آنزی ها‪.‬‬

‫‪ -1‬کاتالیزورهای قلیایي(بازی)‪ :‬کاتالیزورهای قلیایی رای ترین نوع کاتالیزور مـورد اسـتااد بـرای تولیـد‬
‫بیودیزل میباشند‪ .‬مزیت این نوع کاتالیزور این است که تحت شرایط مناسب واکنا با استااد از آ میتوا‬
‫در مدت زما کوتاهی‪ ،‬مقدار زیادی استر به دست آورد (‪ .)Canakci and Van Gerpen, 1999‬الزم به ذکـر‬
‫است که کاتالیزورهای قلیایی نسبت به اسیدهای چرب آزاد در روغنهای گیاهی حساس میباشند؛ بنـابراین‬
‫روغنهای گیاهی که کمتر اسیدی باشند مقدار زیادی استر در طـی واکـنا تـرانساستریایکاسـیو تولیـد‬
‫میکنند‪ .‬هرچند که اسید زدایی روغن گیاهی قبل از ترانساستریایکاسیو این مشکل را تا حدودی بر طرف‬
‫میسازد‪ .‬مثالهایی از کاتالیزورهای قلیایی عبارتند از‪ :‬هیدروکسید سدی ‪ ،‬هیدروکسید پتاسی ‪ ،‬فلزات قلیایی‬
‫(مانند سدی )‪ ،‬کربنات فلز قلیایی (مانند کربنات سدی و کربنات پتاسی ) (فیاضی‪.)1591 ،‬‬

‫‪ -2‬کاتالیزورهای اسیدی‪ :‬ترانساستریایکاسیو با کاتالیزور اسیدی نیازمند دمای نسبتاً زیاد (‪188‬درجه‬
‫سلسیوس)‪ ،‬فشار تقریباً ‪ 3‬بار و مقدار زیادی الکل میباشـد و در مقایسـه بـا کاتالیزورهـای قلیـایی‪ ،‬سـرعت‬
‫کمتری دارند‪ .‬تنها مزیت این نوع کاتالیزور این است که میتواند استرسازی روی اسـیدهای چـرب آزاد را در‬
‫روغنهای گیاهی انجام دهد؛ بنابراین برای ترانساستریایکاسیو مواد اولیه با محتوای زیاد اسید چـرب آزاد‬
‫مثل پسماند روغن خوراکی مورد استااد قرار میگیرد (‪.)Mittelbach and Remschmidt, 2004‬‬

‫‪18‬‬
‫‪ -3‬آنزیمها‪ :‬آنزی ها یا لیپازهای گرفته شد از میکروارگانیس ها نیز مـیتواننـد بـه عنـوا کاتـالیزور در‬
‫واکنا ترانساستریایکاسیو مورد استااد قرار بگیرند (‪ .)Mittelbach, 1990‬مزیت این بیوکاتالیزورهـا بـه‬
‫ترتیب زیر است‪:‬‬

‫‪ )1‬تبدیل بیودیزل در شرایط معمولی از لحاظ دما‪ ،‬فشار و ‪،pH‬‬

‫‪ )1‬هی پسماند کاتالیزوری یا صابو در محصول نهایی باقی نمیماند‪ ،‬و‬
‫‪ )5‬گلیسرول با کیایت باال تولید میشود‪.‬‬
‫این کاتالیزورها به طور مؤثری می توانند فرآیند استری شد اسیدهای چرب آزاد را انجام دهنـد و بـدین‬
‫ترتیب میتوانند برای ترانساستریایکاسیو روغنها یا چربیهای دارای اسیدهای چرب آزاد مـورد اسـتااد‬
‫قرار بگیرند‪ .‬معایب این کاتالیزورها شامل‪:‬‬

‫‪ )1‬زما طوالنی برای واکنا و غلظت باالی کاتالیزور الزم است‪،‬‬

‫‪ )1‬این کاتالیزورها گرا بود و برای استااد تجاری مقرو به صرفه نیستند‪ ،‬و‬
‫‪ )5‬زدود آنزی ها از محصول نهایی (یعنی بیودیزل و گلیسیرین) پس از اتمام واکنا‪ ،‬دشوار‬
‫است‪.‬‬
‫‪ 4-1‬مواد اولیه برای تولید بیودیزل‬

‫مواد اولیه مختلف برای تولید بیودیزل عبارتند از (‪:)Leung et al., 2010; Shay, 1993‬‬

‫‪ ‬روغنهای گیاهی مثل روغن سویا‪ ،‬روغن آفتابگردا ‪ ،‬روغن ذرت‪ ،‬نخل روغنی‪ ،‬روغن بادام زمینی‪،‬‬
‫روغن کلزا‪ ،‬روغن پنبه دانه‪ ،‬روغن نارگیل‪ ،‬روغن زیتو ‪ ،‬روغن جاتروفا‪،‬‬
‫‪ ‬روغن پسماند خوراکی‪،‬‬
‫‪ ‬چربیهای حیوانی و روغن ماهی‪ :‬اینها محصوالت مشترك صنایع گوشت و شیالت بود و با قیمت‬
‫به نسبت پایینی در دسترس میباشند مانند پیه گوشت گاو‪ ،‬خوك و روغن ماهی‪ ،‬و‬
‫‪ ‬روغن استخرا شد از جلبک‪ ،‬باکتری و قارچ‪.‬‬
‫تعدادی از گیاها مورد استااد که میتوا از آ ها روغن استخرا کرد‪ ،‬در جدول (‪ )1-1‬آورد شد انـد‪.‬‬
‫البته ممکن است همهی این روغنها برای تولید سوخت مناسب نباشند؛ به ویژ آ هایی که دارای حلقههای‬
‫اشباع نشد ای در زنجیر ی اسیدهای چرب خود می باشند‪ .‬به عنـوا مثـال‪ ،‬تخـ بـزرك یـا بـیر کتـا ‪ 1‬و‬

‫___________________________‬
‫‪1. Linseed‬‬
‫شاهدانه‪ 1‬دارای روغنی بامقدار قابل توجهی لینولنیک اسید هستند‪ .‬این نوع روغنها‪ ،‬در زنجیر اسید چـرب‬
‫خود سه پیوند دوگانه دارند (‪.)Anonymous, 2003‬‬

‫جدول ‪2-‬عملكرد و ویژگي گیاهان روغني(‪.)Anonymous, 2003‬‬

‫نقطهی ذوب‬ ‫تولید محصول‬

‫عدد یدی‬ ‫نقطهی ذوب (‪) C‬‬ ‫گیاه روغنی‬ ‫ردیف‬
‫متیل استر(‪) C‬‬ ‫(کیلوگرم روغن در هکتار)‬

‫‪114‬‬ ‫‪-5‬‬ ‫‪105‬‬ ‫(بالل(‬ ‫ذرت‬ ‫‪1‬‬

‫‪153‬‬ ‫جو‬ ‫‪1‬‬
‫‪156‬‬ ‫گالشرفی (اذریون)‬ ‫‪3‬‬
‫‪165‬‬ ‫‪345‬‬ ‫شاهدانه‬ ‫‪0‬‬
‫‪-1‬‬ ‫‪134‬‬ ‫‪-16‬‬ ‫‪385‬‬ ‫سویا‬ ‫‪5‬‬
‫‪185‬‬ ‫‪-10‬‬ ‫‪041‬‬ ‫بزرک‬ ‫‪6‬‬
‫‪004‬‬ ‫فرفیون (گآلتشی)‬ ‫‪8‬‬
‫‪004‬‬ ‫دانه کدوتنبل‬ ‫‪5‬‬
‫‪054‬‬ ‫گشنیز‬ ‫‪4‬‬
‫‪051‬‬ ‫دانه خردل‬ ‫‪14‬‬
‫‪044‬‬ ‫کاملیا‬ ‫‪11‬‬
‫‪114‬‬ ‫‪555‬‬ ‫کنجد‬ ‫‪11‬‬
‫‪-6‬‬ ‫‪144‬‬ ‫‪655‬‬ ‫گلرنگ‬ ‫‪13‬‬
‫‪-0‬‬ ‫‪115‬‬ ‫‪-18‬‬ ‫‪544‬‬ ‫آفتابگردان‬ ‫‪10‬‬
‫‪43‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪544‬‬ ‫بادام زمینی‬ ‫‪15‬‬
‫‪-4‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪-14‬‬ ‫‪1444‬‬ ‫کلزا‬ ‫‪16‬‬
‫‪51‬‬ ‫‪-6‬‬ ‫‪1414‬‬ ‫زیتون‬ ‫‪18‬‬
‫‪55‬‬ ‫‪-15‬‬ ‫‪1155‬‬ ‫کرچک‬ ‫‪15‬‬
‫‪55‬‬ ‫‪1515‬‬ ‫جاجوبا‬ ‫‪14‬‬
‫‪1544‬‬ ‫جاتروفا‬ ‫‪14‬‬

‫‪55‬‬ ‫‪1118‬‬ ‫اوکادو‬ ‫‪11‬‬

‫‪14‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪1164‬‬ ‫نارگیل‬ ‫‪11‬‬

‫‪54‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪5444‬‬ ‫نخل روغنی‬ ‫‪13‬‬

‫___________________________‬
‫‪1. Hemp‬‬
‫‪11‬‬
 ‫‪ 1-4-1‬روغنهای گیاهي‬

‫فرمول شیمیایی روغنهای گیاهی در شکل (‪ )4-1‬نشا داد شد است‪ .‬این ماد تریگلیسیرید نامیــد‬
‫میشود‪ .‬هر چه کیایـت روغن کمتر باشد‪ ،‬میزا اسیدهای چرب آزاد (‪ )FFA1‬آ بیشتر میباشد‪ .‬اسیدهای‬
‫چرب دارای فرمول ‪ RCOOH‬میباشند‪ .‬اگر زنجیر ی کربنی دارای پیوند دوگانـه باشـد بـه آ اسـید چـرب‬
‫غیراشباع گاته میشود؛ ولی اگر پیوند دوگانه نداشته باشد اسید چرب اشباع نامید میشود‪ .‬اسیدهای چرب‬
‫غیر اشباع در اثر حرارت پلیمری شد و تولید صمغ مینمایند (زنوزی‪.)1506 ،‬‬

‫شكل ‪ 4-2‬تری گلیسیرید (زنوزی‪.)1331 ،‬‬

‫هنگام استااد از روغنهای گیاهی به عنوا سوخت‪ ،‬گرانروی باالی سوخت در موتورهای احتراق تراکمی‬
‫اصلیترین مشکل میباشد‪ .‬گرانروی روغن گیاهی در حدود ‪ 18-18‬برابر بیا از سوخت دیزل میباشد‪.‬‬

‫معایب روغنهای گیاهی که به عنوا سوخت دیزل استااد میشود عبارتند از‪ :‬گرانروی باال‪ ،‬فراریت ک و‬
‫واکنا پییری زنجیرهای هیدروکربن غیراشباع‪ .‬منظور از هیدروکربن های غیر اشباع‪ ،‬وجود پیوندهای دوگانه‬
‫یا سهگانه بین ات های مختلف مولکول میباشد (‪ .)Demirbas, 2006; Balat, 2007‬روغنهای گیـاهی دارای‬
‫مزایایی نیز میباشند‪ .‬اول از همه اینکه در سرتاسر دنیا در دسترس میباشند‪ .‬دوم این که تجدیدپییر بود و‬
‫میتوا گیاها مربوط به دانههای روغنی را هر سال کشت نمود‪ .‬سوم این که نسبت به محیط زیست سبزتر‬
‫(پاكتر) بود و دارای گوگرد اندکی میباشند (‪.)Wang et al., 2006‬‬

‫‪ 2-4-1‬روغنهای گیاهي به عنوان سوخت در موتور دیزل‬

‫استااد از روغنهای گیاهی به طور مستقی در موتور دیزل‪ ،‬با توجه به گرانروی زیـاد روغـن و بـه علـت‬
‫اتمیز نشد مناسب‪ ،‬باعث به وجود آمد مشکالتی از قبیل کاها کیایت اشتعال و احتراق ناق( سـوخت‬
‫میشود‪ .‬از طرف دیگر‪ ،‬با تشکیل الیهای از سوخت محترق نشد روی دیوار سیلندر بازد سیست روانکـاری‬

‫___________________________‬
‫‪1. Free Fatty Acids‬‬
 ‫کاها مییابد‪ .‬کوبشی که در بارهای ک موتور و دماهای پایین به وجود میآید‪ ،‬ناشی از ک بود عدد ستا‬
‫روغنهای گیاهی است (‪.)Nwafor et al., 2000‬‬

‫از طرف دیگر به دلیل مسدود شد انژکتور و همچنین نیاز به پمپ انژکتور با فشار زیاد‪ ،‬موتورهای روغن‬
‫گیاهیسوز نمیتوانند دارای سیست پاشا مستقی باشند (زنوزی و قبادیا ‪ .)1506 ،‬بنابراین‪ ،‬از روغنهـای‬
‫گیاهی نمیتوا به طور مستقی ‪ ،‬بدو اصـالئ روغـن و یـا سیسـت سـوخترسـانی بـه عنـوا سـوخت در‬
‫موتورهای دیزل استااد نمود‪ .‬برای جایگزین کرد روغن گیاهی به عنوا سوخت در موتورهای دیـزل بایـد‬
‫برخی از خواص آ را اصالئ کرد‪ .‬روغن گیاهی را میتوا با سوخت دیزل مخلوط کرد تا گرانروی آ اندکی‬
‫کاها یابد؛ ولی با افزایا نسبت روغن به سوخت دیزل‪ ،‬مصرف سوخت ویژ افزایا مییابد‪ .‬گرفتگی پمـپ‬
‫انژکتور‪ ،‬انژکتورها‪ ،‬مجاری سوخترسانی و تشکیل رسوبات کربن در نوك انژکتورها که باعث کاها کیایـت‬
‫اشتعال میشود را نیز باید به این مشکالت اضافه کرد (‪.)He and Bao, 2003‬‬

‫نکتهی دیگری که باید درمورد نسبت مخلوط روغن و سـوخت دیـزل مـورد توجـه قـرار گیـرد‪ ،‬پایـداری‬
‫مخلوط در دمای مخلوط در دمای محیط است‪ .‬به عنوا مثـال‪ ،‬در مخلـوط روغـن کلـزا بـا سـوخت دیـزل‪،‬‬
‫هنگامی که نسبت روغن کلزا به ‪ 48‬درصد یا بیشتر میرسد‪ ،‬در یک تا دو هاته مخلوط دو فاز مـیشـود‪ .‬بـا‬
‫افزایا نسبت به ‪ 38‬درصد‪ ،‬این پدید در هاتهی اول ظاهر میگردد (‪.)He and Bao, 2003‬‬

‫از مطالب میکور این نتیجه حاصل میگردد که در استااد از روغنهای گیاهی به عنوا سوخت چـه بـه‬
‫طور خال( و چه به صورت مخلوط با سوخت دیزل‪ ،‬مشکالتی وجود دارد؛ لیا فـرآوری ایـن روغـنهـا بـرای‬
‫تطاب خواص آ ها با سوخت دیزل الزامی است‪ .‬پـس از فـرآوری و مطـاب روشهـایی کـه در قسـمتهـای‬
‫پیشین به آ ها اشار شد‪ ،‬روغن خام تبدیل به بیودیزل میشود که پایداری و ارزش حرارتی بیشتری دارد و‬
‫مصرف سوخت ویژ موتور با استااد از آ ک تر است (خاتمیفر‪.)1503 ،‬‬

‫‪ 5-1‬ویژگيهای سوخت بیودیزل‬

‫محدود قابل قبول برای ویژگیهای مختلف سوخت بیودیزل به همرا روش آزمو آ ها در استانداردهای‬
‫بینالمللی ‪ASTM D6751‬و ‪EN 14214‬بیا شد اند و در جدول (‪ )5-1‬ذکر گردید اند‪ .‬در اینجـا برخـی از‬
‫ویژگیهای مه سوخت بیودیزل معرفی میشوند‪.‬‬

‫‪14‬‬
 ‫‪ 1-5-1‬چگالي سوخت‬

‫به نسبت وز واحد حج نمونه در دمای ‪ 13‬درجه سلسیوس به وز واحد حجـ آب خـال( در دمـای‬
‫مورد نظر اطالق میشود (‪.)Song, 2000‬‬

‫‪ 2-5-1‬گرانروی سینماتیكي‬

‫میزا مقاومت سیال در برابر جریا میباشد که براساس زما عبورحج معینی از مـایع در دمـای ثابـت‬
‫(‪ )48ºC‬از میا لوله مویین دستگا سنجا گرانروی تعیین میشود (‪.)Schobert, 2013‬‬

‫‪ 3-5-1‬عددستان‬

‫قابلیت اشتعال خود بخودی سوخت با عدد ستا بیا میشود که در واقع نوعی سنجا مهلـت اشـتعال‬
‫است‪ .‬عدد ستا به ترکیبات شیمیایی و روش پاالیا سوخت بستگی دارد‪ .‬برای تعیین این شاخ(‪ ،‬سوخت‬
‫مورد نظر باسوخت مرجع مطاب استاندارد ‪ ASTM D 613‬مقایسه میشود‪ .‬در عمل‪ ،‬عدد ستا سـوخت در‬
‫یک موتور استاندارد که دارای نسبت تراک متغیر است انداز گیری میشود‪ .‬البته در مواردی که امکا تعیین‬
‫عدد ستا سوخت با این روشن نباشد از استاندارد ‪ ASTM D 976‬برای محاسبه عدد ستا استااد میشود‬
‫(قبادیا و رحیمی‪.)1500 ،‬‬

‫‪ 4-5-1‬نقطه اشتعال‬

‫نقطه اشتعال سوخت کمترین دمایی است که در آ سوخت به انداز کافی به بخار تبدیل میشـود و بـا‬
‫هوا یک مخلوط قابل اشتعال ایجاد میکند به طوریکه با نزدیک شد شـعله آتـا بـه آ اشـتعال در یـک‬
‫لحظه مشاهد شد و سپس خاتمه مییابد (‪.)Song, 2000‬‬

‫‪ 5-5-1‬نقطه ابری شدن‬

‫با سرد شد هوا کریستالهای کوچکی درو سوخت تشکیل میشودکه انـداز آ هـا از چنـد میکـرو‬
‫فراتر نمیرود و با چش انسا قابل مشاهد نیست‪ .‬دمایی که درآ این کریستالها قابل مشاهد میشوند را‬
‫نقطه ابری شد مینامند (‪.)Song, 2000‬‬

‫‪ 1-5-1‬نقطه ریزش‬

‫کمترین دمایی که سوخت هنوز سیال است را نقطـه ریـزش مـینامندکـه بـرای سـوختهـا در منـاط‬
‫سردسیر بسیار حائز اهمیت است (قبادیا و رحیمی‪.)1500 ،‬‬
 ‫‪ 7-5-1‬میزان خاکسترسوخت‬

‫خاکستر و مواد ریز سایند به جاماند پس از احتراق منجر بـه گرفتگـی سـوز انژکتـور‪ ،‬سـایا پمـپ‬
‫انژکتور و ایجاد رسوب در موتور میشوند‪ .‬باقیماند خاکستر میتواند به دلیل وجود عناصر فلزی‪،‬گرد و خاك‬
‫و مواد جامد ریز در سوخت باشد (قبادیا و رحیمی‪.)1500 ،‬‬

‫جدول ‪ 3-2‬برخي از ویژگيهای مهم بیودیزل به همراه شمارهی استاندارد و حدود مجاز (‪.)Leung andLeung, 2010‬‬

‫محدوده مجاز‬ ‫استاندارد آزمایش‬

‫واحد‬ ‫ویژگی‬
‫‪ASTM D6751‬‬ ‫‪EN 14214‬‬ ‫‪ASTM D6751‬‬ ‫‪EN 14214‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪D2500‬‬ ‫‪EN ISO 23015‬‬ ‫‪°C‬‬ ‫نقطه ابری شدن‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪D97A‬‬ ‫‪EN ISO 3016‬‬ ‫‪°C‬‬ ‫نقطه ریزش‬
‫‪1/4 - 6‬‬ ‫‪3/5 - 5‬‬ ‫‪D445‬‬ ‫‪EN ISO 3104‬‬ ‫‪mm2/s‬‬ ‫ویسکوزیته در ‪04°C‬‬
‫حداقل ‪134‬‬ ‫حداقل ‪114‬‬ ‫‪D93‬‬ ‫‪EN ISO 3679‬‬ ‫‪°C‬‬ ‫نقطه اشتعال‬
‫‪-‬‬ ‫‪564 - 444‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪EN ISO 3675/12185‬‬ ‫‪Kg/m3‬‬ ‫چگالی در ‪15°C‬‬
‫حداقل ‪08‬‬ ‫حداقل ‪51‬‬ ‫‪D613‬‬ ‫‪EN ISO 5165‬‬ ‫‪-‬‬ ‫عدد ستان‬
‫حداکثر ‪4/41‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪D-874‬‬ ‫‪ISO 3987‬‬ ‫‪wt. %‬‬ ‫خاکستر سولفاته‬

‫‪16‬‬