Kolubarska bitka

Jedno francusko viđenje

1. Kontekst
Kolubarska bitka se odvijala u teškom strateškom kontekstu za Francusku. Zapravo, nakon što je
uspela da se suprotstavi nemačkoj ofanzivi na reci Marni (septembar 1914), Francuska je sa Velikom
Britanijom i Belgijom započela „trku na moru“ (oktobar-novembar 1914) kako se naziva manevar
sukobljenih strana, saveznički sa jedne strane i nemački sa druge, kako bi pokušali da se međusobno
zaobiđu do Severnog mora.

2. Francuska podrška Srbiji tokom Kolubarske bitke

Francuska se znači fokusirala na severo-istočni front koji je za nju od vitalnog značaja. Ali,
istovremeno, ona pozitivno odgovara na apele za podršku Srbiji.

I to, Francuska šalje misiju „D“ ili misiju „Picot“ koja nosi ime poručnika bojnog broda koji njom
komanduje. U pitanju je jedna baterija koju čine stotinak pripadnika vojske i tri mornarička topa od
143 mm, koji stižu 5. novembra 1914. u Rakovicu, blizu Beograda. Ova će baterija učestvovati u
odbrani Beograda protiv upada austrougarskih brodova i na taj način, indirektno, u Kolubarskoj bici.

Tim povodom, evo jednog odlomka iz članka „Francuska pomoć Srbiji“ koji je napisao Rober Voše
(Robert Vaucher) za časopis „Ilustracije“ od 29. maja 1915 :

U vreme kada je izdata naredba o povlačenju iz Beograda (to je bilo 1. decembra), poručnik bojnog
broda Piko (Picot) je naredio svojim ljudima da zaspu projektilima brežuljke koji okružuju Zemun, a
gde su se Austrijanci utvrdili. Sa dva topa uspeli su da ih tokom 48 sati zadrže na drugoj obali Save.

Kada je poslednja municija ispaljena, vojnici-poslužioci su po pravilu spremili projektile i rezerve

municije za Niš. Takođe su poneti uređaji za ciljanje, zatvarači i konzole ova dva topa koje je nažalost
trebalo ostaviti. Na taj način su dva topa ostala neupotrebljiva za Austrijance, a uzdali su se u sreću
da nađu ispravne topove u slučaju brze ofanzive.

Malo je zapravo falilo da 15. decembra ili trinaest dana nakon povlačenja iz Beograda naši artiljerci
nađu svoje naoružanje u stanju u kojem je ostavljeno. Jedna patrola prethodnica srpske konjice
zarobila je austrijske oficire inženjerce koji su bili zaduženi da ga unište. Upravo su izvršili svoj
zadatak. Da je patrola stigla sat ranije, francuski topovi su mogli da napadnu Austrougare koji su
prelazili Dunav bežeći u Mađarsku.

Misija D ostaće u Srbiji do zime 1915, kada se peške spustila u Manastir (Bitolj). Ukupno, baterija je
potopila tri austrijska „monitora“ na Dunavu i utihnula baterije u Zemunu.

Pored toga, Francuska će preko Grčke isporučiti artiljerijsku municiju koja će stići na odredište kako bi
snabdela srpsku artiljeriju i koja će joj omogućiti da osnaži ponovnu ofanzivu tokom bitke.
I na kraju francuski novinari u Srbiji snažno doprinose da se u Francuskoj stvori slika srpskog naroda
koji herojski pruža otpor austrougarskim pritiscima. Citirali smo Robera Vošea iz Ilustracija: Mogli
bismo takođe navesti Enrija Barbija (Henry Barby), dopisnika Žurnala, koji će prikazati epski portret
kralja Petra Prvog kako drži govor vojnicima na frontu, hrabri ih i snaži pre nego što sam zapuca sa
vojnicima na prvoj liniji fronta.

3. Prestiž Srbije u Francuskoj

Pobeda u Kolubarskoj bici donosi Srbima veliki prestiž. Francuska priznaje živost i jačinu nacionalnog
osećanja srpskog naroda, divi se izdržljivosti srpskog vojnika i njegovoj privrženosti rodnoj zemlji.

Kolubarska bitka izaziva u Francuskoj još veće oduševljenje jer podseća na prvu bitku na Marni koja je
vođena u septembru 1914. Zapravo, ove dve bitke imaju upadljive sličnosti. U oba slučaja,
- obe zemlje, kako Francuska tako i Srbija, rizikuju potpuni poraz;
- iscrpljene i demoralisane trupe koje su se povlačile tokom nekoliko dana pronalaze snagu i
hrabrost da uspostave odbrambene linije, to jest da ponovo krenu u napad;
- one, kako jedna tako i druga, znače poraz manevara Centralnih sila (nemačkog Plana Šlifen za
francuski front, austrougarskog za srpski front) i dovode u pitanje mogućnost brze pobede
neprijatelja;
- snažno jačaju nacionalno jedinstvo i solidarnost.

Zaključak
Pobeda na Kolubari omogućava da se stabilizuje front u Srbiji koji sprečava Austrougarsku da uputi
sve svoje snage na ruski front. U tom kontekstu, Francuska će nastaviti da daje podršku Srbiji
uspostavljajući na srpskoj teritoriji od marta 1915:
- jednu izviđačku eskadrilu (MF99) koju čine 6 aviona Moris Farman MF11 koja će takođe
voditi zahvaljujući hrabrosti pilota i genijalnosti mehaničara lovačke akcije i akcije
bombardovanja;
- francusku medicinsku misiju koju čine 100 lekara aktivnih oficira i oficira iz rezervnog sastava
pozvanih da se bore protiv epidemije tifusa.

I jedna i druga misija će ostati do zime 1915; njihovo osoblje će pratiti srpske trupe prilikom
povlačenja, u jezivim uslovima, kroz planine severa Albanije.

Na političkom nivou, Kolubarska bitka i prestiž koji je ona donela srpskom narodu navešće Francusku
da razmotri na pozitivan način ambicije Srbije za teritorijalnom ekspanzijom nakon rata i na kraju da
prihvati konkretizaciju jugoslovenskog projekta.