Malay K To 12 PDF

MALAY 26.
1 (2013): 96-120
Kaisipang Nasyonalista at Teoryang Dependensiya sa

Edukasyon: Ideolohikal na Kritik ng Programang K to 12
ng Pilipinas / Nationalism and Dependency Theory
in Education: An Ideological Critique of the
Philippine K to 12 Program
David Michael M. San Juan
Pamantasang De La Salle, Pilipinas
dmmsanjuan@gmail.com
Ipinatutupad na ng ikalawang administrasyong Aquino ang programang Kindergarten to 12 Years of

Basic Education (K to 12) na suportado ng World Bank, mga organisasyon ng malalaking negosyante gaya
ng Philippine Business for Education (PBED), Employers’ Confederation of the Philippines (ECOP), at
Philippine Chamber of Commerce and Industry (PCCI). Tinututulan naman ito ng ilang organisasyon ng
mga guro gaya ng Alliance of Concerned Teachers (ACT), at ng ilang mambabatas, mga magulang, at mga
grupong nasyonalista. Bilang ambag sa pambansang diskurso hinggil sa K to 12, layunin ng papel na ito
na suriin ang programang K to 12 sa pamamagitan ng paggamit ng mga kaisipan ng mga nasyonalistang
Pilipino gaya nina Jose Protacio Rizal, Andres Bonifacio, Emilio Jacinto, at Renato Constantino. Bukod sa
katutubong kaisipang nasyonalista, gagamitin din ng papel na ito ang kaugnay na Teoryang Dependensiya
(Teoría de la Dependencia o Dependency Theory) na nagbibigay-diin sa sosyo-ekonomikong gahum (socio-
economic hegemony) ng mga bansang mauunlad at/o industriyalisado (First World) sa mga bansang mahihirap
at/o semi-industriyalisado o agrikultural (Third World). Sa pangkalahatan, tatangkaing sagutin ng papel
na ito ang mga sumusunod na katanungan: 1) Bakit hindi maituturing na nasyonalista ang pangkalahatang
framework at adyenda ng K to 12?; 2) Paano makaaapekto ang K to 12 sa kultura, politika, at ekonomiya ng
bansa?; 3) Ano ang mga posibleng alternatibo sa K to 12, tungo sa pagbuo ng progresibo at nasyonalistang
edukasyong Pilipino?
Mga Susing Salita: Nasyonalismo, Teoryang Dependensiya, Patakarang Pang-edukasyon, K to 12,

Neokolonyalismo
The second Aquino administration has started implementing the Kindergarten to 12 Years of Basic
Education (K to 12) program which is supported by the World Bank, and big business organizations like
Philippine Business for Education (PBED), Employers’ Confederation of the Philippines (ECOP), and
Philippine Chamber of Commerce and Industry (PCCI). Meanwhile, some teachers’ organizations like the
Alliance of Concerned Teachers (ACT), and some legislators, parents, and nationalist groups oppose this
scheme. As a contribution to the national discourse on K to 12, this paper is aimed at analyzing the K to
12 scheme using ideas from nationalists like Jose Protacio Rizal, Andres Bonifacio, Emilio Jacinto, and
Renato Constantino. Aside from local nationalist thought, this paper will also utilize the related Teoría de
la Dependencia or Dependency Theory that emphasizes the socio-economic hegemony of developed and/
or industrialized countries (First World) over poor and/or semi-industrialized or agricultural countries
(Third World). In general, this paper attempts to answer the following questions: 1) Why can’t the over-all
Copyright © 2013 Pamantasang De La Salle, Pilipinas

IDEOLOHIKAL NA KRITIK NG PROGRAMANG K TO 12 D.M.M. SAN JUAN 97
framework and agenda of K to 12 be considered nationalist?; 2) How does K to 12 affect Philippine culture, politics
and economy?; 3) What are the possible alternatives to K to 12, toward establishing progressive and nationalist
Philippine education?
Keywords: Nationalism, Dependency Theory, Educational Policy, K to 12, Neocolonialism
Pagkatapos ng ilang buwan lamang sa Mababang 3.2 ng Konstitusyon ng bansa – na niratipikahan

Kapulungan (House of Representatives) ng ng sambayanang Pilipino noong 1987 – na
Kongreso, pasado na ang House Bill 6643 o “AN ang nasyonalismo ay isa sa mga pangunahing
ACT ENHANCING THE PHILIPPINE BASIC elemento ng edukasyon. Samakatwid, kung
EDUCATION SYSTEM BY STRENGTHENING mapapatunayang hindi nasyonalista ang K
ITS CURRICULUM AND INCREASING to 12, nararapat igiit na hindi rin ito legal at
THE NUMBER OF YEARS FOR BASIC konstitusyonal, at kung gayo’y dapat isantabi at
EDUCATION, APPROPRIATING FUNDS palitan ng isang programang pang-edukasyong
THEREFOR AND FOR OTHER PURPOSES” progresibo at nasyonalista.
sa botong 198 - 8. Noong Enero 21, 2013, ipinasa Bilang ambag sa pambansang diskurso hinggil
naman sa ikatlong pagbasa ang counterpart na sa K to 12, layunin ng papel na ito na suriin ang
panukalang batas sa Senado (Senate Bill 3286 programang K to 12 sa pamamagitan ng paggamit
o Enhanced Basic Education Act of 2012) na ng mga kaisipan ng mga nasyonalistang Pilipino
nagpapataw ng programang Kindergarten to 12 gaya nina Jose Protacio Rizal, Andres Bonifacio,
Years of Basic Education (K to 12). Sa ilalim ng Emilio Jacinto, at Renato Constantino. Bukod
programang ito, compulsory o sapilitan na ang sa katutubong kaisipang nasyonalista, gagamitin
isang taon ng kindergarten, at magiging 12 taon din ng papel na ito ang kaugnay na Teoryang
na ang dating 10 taon lamang na basic education Dependensiya (Teoría de la Dependencia o
cycle sa Pilipinas. Bukod sa Grades 1 to 6 at apat Dependency Theory) na nagbibigay-diin sa sosyo-
na taon ng junior high school (Grades 7 to 10), ekonomikong gahum (socio-economic hegemony)
kailangang dumaan din ang isang estudyante sa ng mga bansang maunlad at/o industriyalisado
Pilipinas sa dalawang taon ng senior high school (First World) sa mga bansang mahirap at/o semi-
o junior college (Grades 11 at 12) bago siya industriyalisado o agrikultural (Third World).
makapag-aral sa antas tersiyarya (unibersidad). Sa Sa pangkalahatan, tatangkaing sagutin ng papel
pangkalahatan, ipinagmamalaki ng mga maka-K na ito ang mga sumusunod na katanungan: 1)
to 12 na ang programang ito’y isang hakbang Bakit hindi maituturing na nasyonalista ang
upang ang sistemang pang-edukasyon ng Pilipinas pangkalahatang framework at adyenda ng K
ay makasunod sa pamantayang global o global to 12?; 2) Paano makaaapekto ang K to 12 sa
standard. Anila, ang Djibouti at Angola na lamang kultura, politika, at ekonomiya ng bansa?; 3)
ang dalawang bansa sa daigdig na may 10 taon Ano ang mga posibleng alternatibo sa K to 12,
ng pag-aaral bago makapasok sa unibersidad ang tungo sa pagbuo ng progresibo at nasyonalistang
estudyante (pre-university education). Gayunman, edukasyong Pilipino?
kung susuriing mabuti ang mga opisyal na
dokumento hinggil sa K to 12, magiging malinaw Batayang Teoretikal: Kaisipang Nasyonalista
na ang programang ito ay may ibang adyenda na at Teoryang Dependensiya sa Ekonomiya,
hindi nasyonalista o hindi makabayan. Malaking Politika at Edukasyon
isyu ang pagiging nasyonalista ng anumang
programang pang-edukasyon sa Pilipinas sapagkat Malaki ang kontribusyon ng pambansang
binibigyang diin sa Artikulo XIV, Seksiyon 2.1 at bayani na si Jose Protacio Rizal sa paglinang
98 MALAY TOMO XXVI BLG. 1
ng kaisipang nasyonalista sa Pilipinas. Sa nito? Paslangin ang inyong pagkatao, ipailalim

pamamagitan ng kanyang mga nobelang Noli Me ang inyong kaisipan sa utak ng iba, at sa halip
Tangere at El Filibusterismo ay isiniwalat niya na palayain ang inyong mga sarili, tunay ngang
ang pang-aabuso ng kolonyalismong Espanyol sa kayo’y nagpapaalipin!...tinatangka ninyong
mga mamamayan ng Pilipinas, at ang laksa-laksa wasakin ang inyong pagkamamamayan!” Palitan
pang kanser ng lipunang Pilipino. Bukod dito, lamang ng “English” ang “Kastila” sa quotation
ipinahayag din niya ang ilang kaisipan hinggil at lalong magiging makabuluhan ang sinabi ni
sa paglinang ng edukasyon at kulturang tunay na Simoun kay Basilio.
Pilipino. Nagbigay rin ng paalaala si Simoun kung
Sa Kabanata 15 ng El Filibusterismo, nilinaw paano masisimulan ang muling pagtatanim ng
ni Rizal ang kanyang paninindigan hinggil sa nasyonalismo sa puso ng taong-bayan, lalo na
tunay na kabuluhan ng edukasyon at buhay. Sa sa mga kabataan: “…habang pinangangalagaan
nasabing kabanata ay nagtagisang-isip si Senyor ng sambayanan ang kanilang wika, pinananatili
Pasta (isang kareristang abogado na walang rin nila ang tanda ng kanilang kalayaan...” Paano
pakialam sa kapakanan ng bayan sapagkat may nga ba tayo lalaya sa ekonomikong hegemonya
maganda naman siyang buhay), at si Isagani ng mga dayuhan kung ang mismong dila natin
(ang lider ng mga kabataang naghahangad ng ay nakatanikala? Idinagdag pa ni Simoun ang
mga reporma). Pinayuhan ni Senyor Pasta si ugnayan ng paglinang ng unique national identity
Isagani na maging makasarili at “…huwag na at pagpapaunlad ng bansa: “…Ibukod ninyo ang
huwag tatangkaing pagandahin o pasamain ang inyong sarili sa pamamagitan ng paglalantad
kalagayan ng iyong kapwa…huwag pansinin ng inyong sariling pagkatao, subuking itayo
ang anumang may kaugnayan sa pangkalahatang ang pundasyon ng inang bayang Pilipinas!
sitwasyon ng bansa…” Sinasalamin ng tugon ni Pinagkakaitan ba nila kayo ng pag-asa? Mainam!
Isagani ang paninindigan ng mga nasyonalistang Huwag kayong umasa sa kanila, umasa kayo sa
mamamayan na naniniwalang walang sinuman inyong mga sarili...paunlarin ang inyong sariling
ang nabubuhay para sa sarili lamang: “Kung ako’y wika, palawakin ito, pangalagaan ang sariling
may puting buhok na gaya ng sa inyo, ginoo, at paraan ng pag-iisip ng mga mamamayan…
kapag binalikan ko ang aking nakaraan at nakitang mangarap kayong maging isang bansa!...mag-
nagtrabaho lamang ako para sa aking sarili… isip nang malaya…at malaon, kakamtin n’yo ang
bawat puting buhok ko’y magiging tinik, na sa inyong kalayaan!”
halip na ikarangal ay ikahihiya ko!” Sa Kabanata 20 naman ng Noli Me Tangere,
Sa Kabanata 7 ng nasabing nobela, sina isang kabataang karakter ang nagpahayag ng
Basilio at Simoun naman ang nagtagisang-isip. kaisipan ni Rizal hinggil sa makabuluhang
Iginigiit ni Basilio (ang anak ni Sisa na ngayo’y entertainment na maituturing na bahagi ng
isa nang estudyante ng medisina) at ng kanyang nasyonalistang edukasyon. Sa halip na mga
mga kapwa kabataang estudyante na kailangang karaniwang Westernisadong moro-moro ay
matuto ng wikang Espanyol ang mga Indio upang katutubong kuwento – tulad ng dulang tungkol
maging kapantay sila ng mga mamamayang kay Maria Makiling – ang nais niyang itanghal.
Kastila. Malinaw ang paninindigang makabayan Para kay Rizal, ang entertainment ay dapat
ni Simoun nang ipahayag niya na “Kailanma’y sumalamin sa katutubong kultura: “Hindi ba
di magiging pangkalahatang wika ng bansa ang sanlibong beses na mas mainam na itanghal ang
Kastila, hindi ito gagamitin ng mga mamamayan, larawan ng ating mga gawi at tradisyon, upang
sapagkat ang kamalayang nasa kanilang isip maunawaan at maituwid natin ang ating mga
at ang damdamin sa kanilang mga puso’y di bisyo at depekto, at upang papurihan ang ating
maipapahayag sa wikang iyon…Anong gagawin mga birtud?”
n’yo sa Kastila, kayong iilan na gumagamit
Sa kabuuan, sa pananaw ni Rizal, sa halip pag-akit sa mga dayuhang mamumuhunan,

na pamantayang global, katutubong kultura at nanawagan si Bonifacio sa sanaysay/editoryal
kapakanan ng sambayanang Pilipino ang matatag na “Ang Dapat Mabatid ng Mga Tagalog” na “...
na pundasyon ng edukasyon. Ang pananaw ni tayo’y umasa sa ating sarili at huwag hintayin sa
Rizal ay sinasalamin din ng perspektiba ng mga iba ang ating kabuhayan. Itinuturo ng katwiran
rebolusyonaryong gaya nina Emilio Jacinto at ang tayo’y magkaisang-loob, magkaisang-
Andres Bonifacio na kapwa naging mga pinuno isip at -akala at nang tayo’y magkalakas na
ng Katipunan. Sa “Kartilya ng Katipunan” na maihanap ng lunas ang naghaharing kasamaan
isinulat ni Emilio Jacinto, binibigyang-diin na sa ating Bayan.” Bago pa kondenahin ni Renato
“Ang kamahalan ng tao’y wala sa pagkahari, Constantino ang “misedukasyon ng mga Pilipino,”
wala sa tangos ng ilong at puti ng mukha, wala nilinaw na ni Bonifacio ang nararapat gawin
sa pagkaparing kahalili ng Diyos, wala sa mataas upang masolusyunan ang misedukasyon ng
na kalagayan sa balat ng lupa: wagas at tunay mga mamamayang utak-alipin: “...panahon
na mahal na tao, kahit laking-gubat at walang nang dapat nating ipakilala na tayo’y may
nababatid kundi ang sariling wika, yaong may sariling pagdaramdam, may puri, may hiya at
magandang asal, may isang pangungusap, may pagdadamayan. Ngayon, panahon nang dapat
dangal at puri, yaong di nagpapaapi’t di nakikiapi; simulan ang pagsisiwalat ng mga mahal at
yaong marunong magd amd am at marunong dakilang aral na magwawasak sa masinsing
lumingap sa bayang tinubuan.” Idinagdag pa ni tabing na bumubulag sa ating kaisipan; panahon
Jacinto na sa “Paglaganap ng mga aral na ito, na ngayong dapat makilala ng mga Tagalog ang
ay maningning na sisikat ang araw ng mahal pinagbuhatan ng kanilang mga kahirapan.” Ang
na kalayaan dito sa kaaba-abang sangkapuluan “pinagbuhatan” o pinagmulan ng kahirapan
at sabugan ng matamis niyang liwanag ang ng mga Tagalog (sa sanaysay ni Bonifacio’y
nangagkaisang magkakalahi’t magkakapatid, ng tumutukoy ito sa lahat ng mga mamamayan ng
ligayang walang katapusan, ang mga ginugol na Pilipinas) ay walang iba kundi ang kolonyalismo
buhay, pagod, at mga tiniis na kahirapa’y labis na sa panahong ito’y nagbagong-anyo sa porma
nang matutumbasan.” Sa simpleng pananalita, ng neokolonyalismo sa politika, ekonomiya at
para kay Jacinto, ang tunay na dangal ng isang kultura (lalo na sa edukasyon).
mamamayan ay masusukat sa kanyang paglingap Hindi kataka-taka na noong ika-19 ng Oktubre,
o pagmamalasakit sa kanyang bayang tinubuan. ilang buwan pa lamang pagkatapos ng deklarasyon
Tiyak na ang “paglaganap ng mga aral na ito” ng kalayaan sa Kawit, Cavite, naglabas ng isang
ay makakamtan lamang sa pamamagitan ng dekreto ang rebolusyonaryong pamahalaang
nasyonalistang edukasyon na magpapahalaga pinamumunuan ni Emilio Aguinaldo na nagtatatag
sa mga sakripisyo ng mga nakipaglaban para sa ng Universidad Literaria de Filipinas (kauna-
kalayaan ng bayan. unahang unibersidad na itinayo ng mga Pilipino).
Sa tulang “Pag-ibig sa Tinubuang Lupa” ni Pagtupad ito sa layunin ng Katipunan – batay
Andres Bonifacio, malinaw rin kung ano ang sa pahayag ni Bonifacio – na “...simulan ang
dapat bigyang-diin ng sistemang pang-edukasyon: pagsisiwalat ng mga mahal at dakilang aral na
“Walang mahalagang hindi inihandog/ng may magwawasak sa masinsing tabing na bumubulag
pusong mahal sa Bayang nagkupkop,/dugo, sa ating kaisipan.” Batid ng mga rebolusyonaryo
yaman, dunong, katiisa’t pagod,/buhay ma’y na ang kalayaan ng bansa ay mapangangalagaan
abuting magkalagot-lagot.” Para kay Bonifacio, lamang nang ganap kung bibigyang-prioridad
lahat ng mahalaga sa buhay – kasama na ang ang pagbuo ng edukasyong tunay na para sa at
karunungan, ang edukasyon – ay dapat ialay maka-Pilipino, kaiba sa edukasyong iniaalok ng
sa bayan. Sa halip na dependensiya o pagiging mga unibersidad na itinatag at pinatatakbo noon
palaasa sa mga dayuhan sa pamamagitan ng ng mga prayleng Kastila.
Pahapyaw na binalikan ng papel na ito ang ng nasyonalistang edukasyon at tinuligsa ang

mga kaisipang nasyonalista ng mga kinikilalang mga nagsasabi na pamantayang global lamang
bayaning Pilipino upang bigyang-diin ang mga ang mahalaga: “Ang edukasyon ay di lamang
prinsipyong dapat balikan at ipatupad ng mga pagsagap ng impormasyon kundi paghubog ng
Pilipino sa kasalukuyan. Walang saysay ang taong epektibo at may silbi sa kanyang sariling
opisyal na pagkilala sa mga bayaning ito kung ang lipunan. Kung gayon, hindi maaaring ihiwalay
kanilang mga kaisipan ay isasantabi lamang upang sa lipunan ng isang bansa sa isang partikular na
ipagpilitan ang isang makadayuhang sistemang panahon ang edukasyon nito. Isang kahangalan
pang-edukasyon na di nagsasaalang-alang sa na isiping ang mga layuning pang-edukasyon
ganap na kaunlaran ng mga mamamayan ng bansa. ay dapat magkakatulad saanman, at kung gayon,
Lagpas pa kay Dr. Jose Rizal at iba pang ang kinakailangan sa paghubog ng edukadong
nasyonalista sa huling bahagi ng 1800s, sa hanay Amerikano ay siya ring kailangan sa paghubog ng
ng mga kontemporaryong Pilipinong nasyonalista, edukadong Pilipino. Totoo lamang ito kung ang
pinakapopular ang mga akda ni Propesor Renato dalawang lipuna’y pareho ng antas sa politika,
Constantino, isang aktibista, mananaliksik, kultura at ekonomiya, at kung sila’y may pareho
historyador, at diplomat na biktima ng Batas ring layuning politikal, kultural, at ekonomiko…”
Militar ng diktadurang Marcos. Ipina-house arrest (8)
siya ng diktadura dahil sa kanyang mga radikal na Samakatwid, sa pananaw ni Constantino at
artikulong mapanuri at makabayan sa larangan ng ng iba pang nasyonalista, walang saysay ang
ekonomiya, politika at edukasyon. Staple reading anumang programang pang-edukasyon kung
na sa mga klase ng kasaysayan at pedagohiya ang hindi nito isinasaalang-alang ang kaunlaran
pamplet na “The Miseducation of the Filipinos” ng mga mamamayan ng bansa. Sa mas tahas
ni Constantino. Sa simula pa lamang ng nasabing na pananalita: walang saysay ang edukasyong
pamplet ay malinaw na ang kahalagahan ng hindi nasyonalista, kahit pa ito’y sumunod sa
nasyonalistang edukasyon na magdudulot ng “pamantayang global.” Sa kabuuan, binigyang-
kalayaang politikal at ekonomiko sa isang bansang diin ni Constantino na hangga’t kontrolado
dating kolonya: “Ang edukasyon ay mahalagang ng mga dayuhan at ng mga Pilipinong elite na
sandata ng sambayanang nagsisikhay makamtan kanilang kasabwat, ang ekonomiya, politika
ang kalayaan sa ekonomiya at politika, at muling at kultura (kasama na ang edukasyon) ng
pagsibol sa larangan ng kultura” (1). Balido o Pilipinas, mananatiling mahirap at walang pag-
makabuluhan pa rin ang pagsusuri ni Constantino unlad ang mayorya ng sambayanang Pilipino.
sa sitwasyon ng edukasyon sa Pilipinas hinggil Sa pangkalahatan, maituturing na kapanalig
sa kawalan ng programang pang-edukasyon na ng mga naniniwala sa bisa at katotohanan ng
naglalayong palayain ang bansa sa aspektong Teoryang Dependensiya si Constantino. Sa mga
politikal at ekonomiko, at hinggil sa patuloy nakaraang dekada, naging popular ang teoryang
na pag-iral ng kaisipang kolonyal/kolonisado ito sa Latin America at iba pang kontinenteng
ng mga Pilipino mula noon hanggang ngayon, bahagi ng Third World. Sa pananaw ng mga
bunsod ng hegemonya ng Ingles bilang wikang naniniwala rito, pinagsasamantalahan ng mga
panturong ipinataw ng mga Amerikano. Ayon kay bansang industriyalisado ang mga bansang
Constantino, ang imposisyon ng Ingles ang simula mahirap sa pamamagitan ng neokolonyalismo sa
ng misedukasyon ng mga Pilipino (3-4). Kung ekonomiya.
tutuusin, alingawngaw ito ng pahayag ni Simoun Sa isang talumpati noong Marso 25, 1964 (“On
sa Kabanata 7 ng El Filibusterismo. Development”) sa sesyong plenaryo ng United
Pagkatapos punahin ang neokolonyal na Nations Conference on Trade and Development
sistemang pang-edukasyon, ipinaliwanag ni (UNCTAD), ipinahayag ni Dr. Ernesto “Che”
Constantino ang gampanin ng mga nagsusulong Guevara (isang physician, ekonomista at popular
na lider ng mga gerilya na katuwang ni Fidel Processing Outsourcing (BPO) na “nagnanakaw”

Castro sa pagpapatalsik sa diktadura ni Fulgencio ng mga trabaho sa mga Norte Amerikano at
Batista), ang buod ng kritisismo ng Teoryang Europeo para “ibigay” sa ilang Asyanong bansa na
Dependensiya sa pandaigdigang status quo: tumatanggap ng mas mababang lebel ng suweldo
“Ang pagpasok ng kapital mula sa mauunlad na kaysa sa mauunlad na bansa, ayon sa mga kritiko
bansa’y rekisito sa paglalatag ng dependensiyang nito. Kasama ang Information Technology-BPO
ekonomiko. Ang pagpasok na ito’y may iba- sa 10 “priority development areas” ng gobyerno
ibang porma: mga utang na may mabibigat sa ilalim ng Philippine Development Plan (PDP)
na kondisyon; puhunang naglalagay sa isang 2011-2016. Ayon naman sa ulat ni Francis Earl
bansa sa kamay ng mga mamumuhunan; halos A. Cueto para sa Manila Times, naungusan na
pangkalahatang subordinasyong teknolohikal ng ng Pilipinas ang India bilang nangungunang
palaasang bansa sa maunlad na bansa; kontrol bansang nagbibigay ng serbisyong BPO. Kompara
ng malalaking monopolyong internasyonal sa 300,000 call center agents ng India ay may
sa kalakalang panlabas; at sa ilang malalang 350,000 ang Pilipinas noong 2011, at batay sa
kaso, paggamit ng dahas bilang sandatang projection ng gobyerno, aabot na sa 1,000,000
ekonomiko na sumusuhay sa iba pang porma ng ang call center agents sa bansa sa 2016.
pagsasamantala.” Higit na magiging malinaw Samantala, madaling mapatunayan na ang
ang kabuluhan ng Teoryang Dependensiya sa Pilipinas ay isa rin sa “prodyuser ng hilaw na
pagsusuri ng mga programang pang-edukasyon materyales” na nananatiling mahirap at hindi
kung sisipatin ang binanggit ni Che Guevara na industriyalisado dahil sa imposisyon ng mga
“iba pang porma ng pagsasamantala.” lider na kasabwat ng mga dambuhalang dayuhang
Nagbigay ng pahiwatig si Vincent Ferraro kapitalista. Mula sa administrasyong Marcos
hinggil sa iba pang porma ng pagsasamantala sa hanggang sa ikalawang administrasyong Aquino,
kabanatang pinamagatang “Dependency Theory: pag-akit sa mga dayuhang mamumuhunan o
An Introduction,” (sa aklat na The Development foreign investors ang bukambibig ng gobyerno ng
Economics Reader, ed. Giorgio Secondi) na Pilipinas. Dapat tandaan na ang isa sa mga tunay
masisipat sa isang webpage ng Mount Holyoke na dahilan ng deklarasyon ng Batas Militar noong
College: “Ang distinksiyon sa pagitan ng 1972 ay ang pagpapabilis ng diktadurang Marcos
mabagal na pag-unlad at kawalan ng pag-unlad ay sa implementasyon ng mga makadayuhang
naglalagay sa mahihirap na bansa ng daigdig sa polisiya sa ekonomiya at pagsangga sa mga
napakakakaibang kontekstong historikal…Sila’y nasyonalistang adkokasiya ng ilang miyembro ng
mahihirap sapagkat sila’y sapilitang isinama sa Constitutional Convention noong 1972 (Lichauco
sistemang ekonomikong Europeo bilang mga 200-204; Pimentel 73-74). Bagama’t may mga
prodyuser lamang ng hilaw na materyales o para makabayang probisyon sa Konstitusyon ng 1987
maging suplayer ng murang lakas-paggawa, at na inaprubahan sa ilalim ng unang administrasyong
sila’y pinagkaitan ng oportunidad na ibenta ang Aquino, hindi rin binaligtad ni Pangulong Cory
kanilang mga pinagkukunang-yaman sa paraang ang mga makadayuhang polisiya ng diktadurang
kokompitensiya sa mauunlad na bansa.” Ang Marcos. Halimbawa, pinanatili niya at di ibinasura
Pilipinas ay isa sa mga pangunahing “suplayer ang automatic debt appropriation na ipinataw
ng murang lakas-paggawa” sa kasalukuyan. ng diktadurang Marcos at pangunahing ugat ng
Sa datos ng Philippine Overseas Employment kakapusan sa badyet para sa mga serbisyong
Agency (POEA), humigit-kumulang sa 3,500 panlipunan gaya ng edukasyon at kalusugan.
Pilipino ang nangingibang-bayan araw-araw Samantala, notorious naman ang administrasyong
para maging Overseas Filipino Workers (OFWs). Ramos, Estrada at Macapagal-Arroyo dahil sa
Ipinagmamalaki rin ng gobyerno na ang Pilipinas pagtatangka nilang alisin ang mga makabayang
ay isa sa mga pangunahing sentro ng Business probisyong ekonomiko sa Konstitusyon ng 1987
gaya ng pagbabawal sa 100% pagmamay-ari ng na inihanda ng Presidential Communications

mga dayuhan sa mga industriya sa Pilipinas at Development and Strategic Planning Office
pagbabawal sa pagmamay-ari sa lupa ng mga (PCDSPO) at nalathala sa online Official Gazette
dayuhan sa bansa sa pamamagitan ng samu’t ng Republika ng Pilipinas, at ang 73-pahinang
saring kampanyang Charter Change o Cha- “K TO 12 Toolkit: Reference Guide for Teacher
Cha (Transparency International-Philippines at Educators, School Administrators, and Teachers
Center for People Empowerment in Governance/ (2012)” na inilabas ng Southeast Asian Ministers
CenPEG, circa 2005). Isinusulong din nina of Education Organization Regional Center
House Speaker Feliciano “Sonny” Belmonte at for Educational Innovation and Technology
dating Senate President Juan “Johnny” Ponce (SEAMEO-INNOTECH) na may imprimatur ng
Enrile – na pawang kaalyado sa ideolohiya Department of Education sapagkat naglalaman ng
ng ikalawang administrasyong Aquino – ang introductory message ng Kalihim ng Kagawaran
ganitong uri ng Cha-Cha. Kapansin-pansin na ng Edukasyon, si Br. Armin Luistro, FSC.
ang Philippine Development Plan (PDP) 2011- Nilinaw sa “Discussion Paper” ng DepEd ang
2016 ng ikalawang administrasyong Aquino ay isa sa mga pangunahing dahilan ng pagpapatupad
makadayuhan din ayon sa isang kritik ng Ibon ng K to 12 (sa kanila ang emphasis): “Ang ikli
Databank. ng edukasyong primarya ay isang disbentahe para
Sa kabuuan, ginagamit na palusot ng mga sa milyon-milyong overseas Filipino workers
kontemporaryong administrasyon ang pag-akit sa (OFWs), lalo na yaong mga propesyonal at
dayuhang puhunan upang pigilan ang paglaganap mga nagnanais mag-aral sa ibang bansa. Hindi
ng nasyonalistang kaisipan na nagbibigay-diin sa awtomatikong kinikilalang propesyonal sa
pagsandig sa sarili sa aspektong ekonomiko (ang ibang bansa ang mga nagtapos sa Pilipinas…
pag-asa/pagsandig sa sarili na gaya ng binanggit ni Sa ilalim ng Washington Accord, 12-taong
Simoun sa ika-7 kabanata ng “El Filibusterismo”) edukasyong primarya ang kailangan para sa
na makakamit sa pamamagitan ng pambansa/ rekognisyon ng mga inhinyero. Sa ilalim naman
makabansang industriyalisasyon kaakibat ng ng Bologna Accord, 12 taon din ng edukasyong
tunay na reporma sa lupa at modernisasyon ng primarya ang kailangan para sa pagpasok sa
agrikultura. Bunsod nito, nananatiling prodyuser- unibersidad at para makapagtrabaho bilang
suplayer-eksporter lamang ng hilaw na materyales propesyonal sa mga bansang Europeo” (4).
at tao (OFWs) ang bansang Pilipinas. Sa primer sa Official Gazette ng republika,
tatlo ang ibinigay na sagot sa tanong na “Why
K to 12: Tanikalang Diyamante at Habang are we implementing 12 years of Basic Education
buhay na Dependensiya and not 11 years?”: pagsunod sa Bologna Process
at Washington Accord, at pagkopya sa sistema
Kung sisipatin ang tunay na adyenda ng K ng mga bansang gaya ng Singapore na may
to 12 sa Pilipinas, madaling mapapatunayan 12-14 taong edukasyong pre-university (7).
na palalawakin at palalalain lamang nito ang Alingawngaw lamang din ng “Discussion Paper”
dependensiya ng bansa sa mauunlad na bansa, sa ng DepEd at primer sa Official Gazette ang “K
pamamagitan ng pagpapanatili sa labor export to 12 Toolkit” ng SEAMEO-INNOTECH na
policy ng gobyerno. nagpahayag na ang K to 12 ay may benepisyo
Punong-puno ng rebelasyon ang “Discussion “para sa rehiyonal at internasyonal na rekognisyon
Paper on the Enhanced K+12 Basic Education at kakayahang makipagkompitensiya” gaya
Program” na inilabas ng Department of Education diumano ng pagbuti ng“…performance sa mga
(DepEd) noong Oktubre 5, 2010, gayundin ang pandaigdigang akademikong pagsusulit…” at “…
12-pahinang primer na pinamagatang “The K to pandaigdigang rekognisyon ng mga Pilipinong
12 Basic Education Program” (October 30, 2012) propesyonal” (6).
Sa deliberasyon ng Kongreso hinggil sa K to 12 para sa mga dayuhang negosyo sa pamamagitan

noong Oktubre 17, 2012, kitang-kita rin ang tunay ng implicit encouragement sa mga estudyante
na adyenda ng K to 12: gawing mga trabahador ng na huwag nang magkolehiyo. Sa primer ng
mauunlad na bansa ang mga kabataang Pilipino sa Official Gazette ay ganito ang binabanggit na
halip na hubugin at sanayin sila para maglingkod pamimiliang landas ng estudyante pagkatapos
sa sariling bayan. Sa kuwestyon ni Kabataan ng senior high school (sa mananaliksik ang
Partylist Rep. Raymond Palatino hinggil sa mga emphasis): “...pagpapatuloy ng edukasyon,
kurso o career pathways na maaaring piliin ng pagtatrabaho, pagnenegosyo” (5). Mas direkta
mga estudyante sa senior high school/junior ang pagbibigay-diin ng “K to 12 Toolkit” ng
college (Grades 11 at 12), narito ang tugon ni SEAMEO-INNOTECH sa mantra na huwag
Rep. Rosenda Ann Ocampo ng ika-6 na Distrito nang magkolehiyo ang mahihirap at sa halip ay
ng Maynila: “…ang pagtukoy sa mga kurso sa magtrabaho na kaagad:“Mas abot-kaya na ng
ilalim ng programang K to 12 ay idinidikta ng mga pamilya ang edukasyon dahil mas matipid
pangangailangan, at ng mga job market…ang ang karagdagang dalawang taon sa hayskul kaysa
mga bansang industriyalisado at mas mayayaman sa mas mahabang panahon ng pagkokolehiyo o
ay may paparaming bilang ng matatanda na pagpasok sa unibersidad” (5). Sa “briefer” naman
nangangailangan ng pag-aalaga, at ito ang dahilan na inihanda ng DepEd (Nobyembre 2, 2010) at
kaya tayo may caregiving courses.” nakapost sa online Official Gazette ng Republika,
Nang linawin ni Rep. Palatino ang layunin ng kasama ang sumusunod sa 8 dahilan ng imposisyon
K to 12, prangka o deretsahan ang tugon ni Rep. ng K to 12: “bigyan” ang mahihirap na pamilya
Ocampo na lalong naglantad sa tunay na adyenda ng “employable child” sa mas maikling panahon.
ng K to 12, ang gawing isang malaking pabrika Tinatangka ng DepEd na ipakete o i-package
ng OFWs ang Pilipinas: “isa sa mga pangunahing ang K to 12 bilang isang programang “minus 2
layunin ng K to 12 ang mapagtapos ang ating mga instead of plus 2” na diumano’y “win scenario”
estudyante nang may mga kasanayang magagamit para sa mga pamilyang walang kakayahang
sa trabaho. Kung dahil dito’y magtrabaho sila magpaaral sa kolehiyo. Sa pananaw ng gobyerno,
sa ibang bansa, sino tayo para sabihing ang 2 taon na lamang ng senior high school sa halip
pangarap na makapagtrabaho sa ibang bansa ay na apat na taon ng kolehiyo ang kailangang
hindi pangarap ng maraming pamilya sa ating gastusan sa ilalim ng K to 12 para magkaroon
bansa ngayon?” Sa interpelasyon naman ni Rep. ang mahihirap ng anak na maeempleo na kaagad.
Thelma Z. Almario ng ika-2 Distrito ng Davao Ayon naman kay Nicki Tenazas, isang konsultant
Oriental kay Rep. Ocampo, kinompirma ni Rep. ng Asian Development Bank (ADB): “Kung may
Ocampo na pagsunod sa pamantayang global mapanghahawakan nang diploma sa hayskul ang
ang isa sa mga pangunahing layunin ng K to 12. mga estudyante sa edad na 18, may iba na silang
Sa pangkalahatan, malinaw na hindi gagawing mapamimilian bukod sa pagkokolehiyo...” Pinuri
makabayang mala-Rizal o mala-Bonifacio, rin ng World Bank Philippines Quarterly Update
mala-Jacinto at mala-Constantino ng K to 12 (March 2012) ang ganitong layunin ng K to 12:
ang mga estudyante. Sa halip, sa ilalim ng K to “...pagbibigay-kasanayan sa mga nagtapos ng
12 ay agaran silang hinihikayat, sa aktuwal ay hayskul na makapagtrabaho kahit walang college
minomolde, hinuhulma, minamanupaktura sila degree.”
para maging trabahador sa ibang bansa sa halip na Sa pangkalahatan, trahedya ang idudulot
maging katuwang sa pagpapalakas ng mga lokal ng kaisipang anti-edukasyong tersiyarya na
na industriya tungo sa pambansang kaunlaran. isinusulong ng mga maka-K to 12. Kataka-taka
Lagpas pa sa pagpapanatili sa labor export na tila hindi pinapahalagahan ng mga maka-K to
policy, layunin din ng K to 12 na “pabilisin” 12 ang edukasyong tersiyarya, gayong kapansin-
ang “pagmamanupaktura” ng mga trabahador pansin na maraming maunlad na bansa ang may
mataas na porsiyento ng enrolment sa antas malinaw na kung bakit ipinagtutulakan ng mga

tersiyarya, samantalang mababa ang sa mahihirap maka-K to 12 na huwag nang magkolehiyo ang
na bansa, gaya ng ipinakikita sa graph (Fig. 1). mahihirap: upang sila’y mabaon sa karukhaan at
Siguradong pananatilihin din ng K to 12 ang di na makabangon pa sa kumunoy ng kawalang-
kawalan ng akses ng mahihirap sa antas tersiyarya, asenso habang nananatili ang di makatwirang
na malubha na bago pa man nito pahabain ang “tatsulok ng lipunan” na pinangingibabawan ng
bilang ng taon ng pag-aaral sa antas sekundarya. mga masalapi sa nakalipas na mga dekada (Fig. 3).
Ipinakikita ng datos sa ibaba ang porsiyento ng Dapat bigyang-diin na ang mauunlad na
populasyon sa bawat antas sosyo-ekonomiko na bansa ay karaniwang may mataas na bilang
nakatapos ng kolehiyo (Fig. 2). Dahil pinahaba ng mga mamamayang nakatapos ng kolehiyo
pa ng K to 12 ang bilang ng taon ng pag-aaral kaya nasusustine nila ang paglago ng kanilang
na kailangan bago makapagkolehiyo ang isang ekonomiya (Fig. 4).
mag-aaral, inaasahang lalong liliit ang bilang Ang graph sa Fig. 5 ay mula sa online Public
ng mahihirap na makatatapos ng kolehiyo at Data Explorer ng United Nations Development
magiging habang buhay na lamang na “alipin” Program (UNDP) 2013. Ang Human Development
ng mga dayuhang korporasyon – walang socio- Index (HDI) ay holistikong sukatan ng kaunlaran.
economic mobility, walang asenso, walang Ang 1 ay perpektong score na nangangagulugan
professional development – ang mayorya ng mga ng ganap na kaunlaran; ang 0 naman ang
mamamayang Pilipino na walang kakayahang pinakamababa na nangangahulugang walang
magbayad para makatapos ng kolehiyo. Ngayon, kaunlaran.
Fig. 1. Tertiary Enrollment and Per capita GDP, 2008.
Source: Edstats Database as cited by World Bank, “Putting Higher Education to Work: Skills and Research
for Growth in East Asia,” World Bank East Asia and Pacific Regional Report, 2012, web, 31 Hulyo 2013.
Fig. 2. Education Attainment ng mga Fig. 3. Income Share ng Bottom 50% at

Pilipino (2006). Upper 50% sa Pilipinas.
Source: Chris Sakellariou, “Access to and Equity of Source: Tomas Africa, “Family Income Distribution
Higher Education in East Asia,” World Bank, 2010, in the Philippines, 1985-2009: Essentially the Same,”
web, 31 Hulyo 2013. 2011, web, 31 Hulyo 2013.
Fig. 4. Education Attainment ng Pilipinas

at Iba Pang Bansa.
Fig. 5. Human Development Index Score
Sources: Chris Sakellariou, “Access to and Equity of
Higher Education in East Asia,” World Bank, 2010, ng Pilipinas at Iba Pang Bansa.
web, 31 Hulyo 2013.
Organisation for Economic Co-operation and Source: United Nations Public Data Explorer Online,
Development (OECD), “Education at a Glance 2012: 2013.
OECD indicators,” 2012, web, 31 Hulyo 2013.
Sa mga nakalipas na school year, dumarami to 12 gayundin ang karamihan sa mga opisyal
na ang nagkokolehiyo sa Pilipinas ngunit hindi na lektura, pagsasanay, seminar, at worksyap
pa rin ito maipapantay sa mga nagkokolehiyo hinggil sa K to 12 ay nasa wikang Ingles! Sa
at nakakatapos ng kolehiyo sa ibang bansa. Sa simula pa lamang ay halatang etsa-puwera,
implementasyon ng K to 12, sigurado na ang alienated, marginalized na kaagad ang mayorya
pagliit ng bilang ng mga magkokolehiyo – bunsod ng mga Pilipino na hindi marunong gumamit
ng mantrang anti-edukasyong tersiyarya ng K to ng Ingles sa intelektuwal na diskurso. Sino nga
12 sa Pilipinas – at tiyak na liliit din ang bilang ba ang “kausap” ng gobyerno habang nililikha
ng magtatapos ng kolehiyo sa Pilipinas lalo pa ang K to 12? Ipinagmalaki ng AusAid (aid
at wala namang binabanggit sa K to 12 hinggil agency ng Australia) sa “Philippines Annual
sa pagdaragdag ng subsidy sa mga state colleges Program Performance Report 2011” na inilabas
and universities (SUCs) upang mabawasan ang noong Hulyo 2012 na sila’y “…epektibo at
matrikula sa mga paaralang iyon na karaniwang maimpluwensiyang partner sa repormang pang-
pinupuntahan ng mahihirap na mag-aaral. Sa edukasyon sa antas primarya, at mahalagang
pagliit ng bilang ng magkokolehiyo, liliit din source ng evidence-based advice hinggil sa mga
ang bilang ng mga mamamayang Pilipino na aspektong teknikal sa pagpapatupad ng bagong
may kakayahang maging administrador sapagkat patakarang K to 12.” Noong 2013, ipinalabas din
ang pagiging administrador ay nangangailangan sa ilang sinehan gaya sa Glorietta (sa Lungsod
ng mas mataas na antas ng edukasyon. Habang ng Makati) ang isang patalastas na maka-K to
lumolobo ang populasyon ng Pilipinas, lalong 12 na pinondohan ng AusAid. Samantala, ayon
kinakailangan ng mas maraming administrador sa kritik ng Alliance of Concerned Teachers
sa iba’t ibang larangan kaya sa pangkalahatan (ACT) na inilabas noong Hulyo 2012, ang
ay negatibo ang impact sa Pilipinas ng papaliit pitong magkakaugnay na “temang gagabay” sa
na bilang ng magkokolehiyo at makakatatapos kurikulum ng Araling Panlipunan ay “tuwirang
dito. Dapat ding tandaan na ang mga highly- hango sa mga temang binuo ng National Council
skilled na propesyonal na mahalaga ang ambag for Social Studies ng Estados Unidos.” Mula rin sa
sa pagpapaunlad ng bansa ay pawang nagtapos United States ang pangunahing mga sangguniang
ng kolehiyo. Samakatwid, ang mas kakaunting aklat ng pangkalahatang kurikulum ng K to 12,
nagtapos ng kolehiyo ay nangangahulugan din ayon pa sa kritik ng ACT.
ng mas kakaunting highly-skilled na propesyonal Sa antas elementarya, agarang ipinatupad ang
para sa isang bansa. Sa datos mismo ng National Mother-Tongue Based Multilingual Education
Statistical Coordination Board (NSCB) na inilabas (MTB-MLE) na naglalayong ipagamit ang ilang
noong April 2012, hindi sapat ang antas ng paglaki unang wika mula Grade 1 hanggang Grade 3 bilang
ng mga nagtapos ng kolehiyo sa bansa. Ayon sa pangunahing wikang panturo. Problematiko ang
NSCB, ang bilang ng mga ito na nasa edad 24-34 hilaw at huwad na MLE-MTB na ito. Una, Bahasa
ay hindi gaanong lumaki mula 1.9% noong 2000- Sug, Bikol, Cebuano, Chabacano, Hiligaynon,
2001 tungong 2.0% noong 2009-2010. Iloko, Kapampangan, Maguindanaoan, Meranao,
Pangasinense, Tagalog, at Waray lamang ang
Tanikala sa Diwa, Tanikala sa Dila: MTB– saklaw ng programa (bagama’t diumano’y may
MLE at Iba Pang Usaping Pangwika at dalawa pang wikang idaragdag sa taong ito, at
Pangkurikulum dadagdagan pa raw sa mga susunod pa). Paano
na ang mahigit 90 pang wika sa Pilipinas?
Bukod sa mantrang anti-edukasyong tersiyarya Pangalawa, bakit kailangang gamitin pang wikang
ng K to 12 sa Pilipinas, tanikala sa diwa at panturo ang mga unang wika kung mahusay
dila ng mga mamamayan – pagpapatuloy ng na rin namang mag-Filipino ang mayorya ng
“misedukasyon” ng mga Pilipino – ang ilang mga bata at kabataan na lantad na lantad na rito
aspekto ng programang ito. Kapansin-pansin na dahil sa media. Sa katunayan, may sapat nang
LAHAT ng opisyal na dokumento hinggil sa K ebidensiyang anekdotal na Filipino na ang default
language ng maraming bata sa ibang rehiyon Panlima, walang sapat na plano ang gobyerno
dahil sa pagsulong na rin ng pagtuturo ng Filipino para sa mga dumayo lamang sa mga rehiyon.
bilang asignatura at paggamit nito bilang wikang Halimbawa, ano ang mangyayari sa isang Tagalog
panturo sa ilang asignatura. Matatag na ang na napadpad sa Davao? Pipilitin ba siyang mag-
Filipino na siyang wikang pambansa kahit sa mga Cebuano kasabay ng mga kaklase niya o bibigyan
rehiyon kaya nararapat lamang na ipagpatuloy na siya ng bukod na gurong Tagalog? Paano kung
ang paggamit nito sa antas primarya at lagpas pa. isa o dalawa lamang sila at hindi praktikal ang
Pang-apat, problematiko rin ang sitwasyon ng mga pag-hire sa bukod na guro para sa kanila? Sa
nasa paaralang eksklusibo lalo na yaong mga nasa pangkalahatan, tiyak na may disenfranchisement
pambansang rehiyong kabisera: maaari nilang o pagkaetsa-puwera pa ring mangyayari dahil sa
igiit na Ingles ang unang wika nila. Ang pag-iral MTB-MLE, at pahihinain nito ang paggamit ng
ng ganitong language gap sa pagitan ng masa at Filipino – na sa ngayo’y malakas pa/na – sa antas
ng elite (na tinalakay na ni Constantino) ay tila elementarya (Fig. 6), hayskul (Fig. 7), at maging
pananatilihin at kukunsintihin pa ng MTB-MLE. sa kolehiyo.
Fig. 6. Medium of Instruction at the Elementary Level.
Source: Southeast Asian Ministers of Education Organization Regional Center for Educational Innovation
and Technology (SEAMEO-INNOTECH), “K TO 12 TOOLKIT: Reference Guide for Teacher Educators,
School Administrators, and Teachers (2012).” web, 31 Hulyo 2013.
Fig. 7. Comparison of the Learning Areas and Time Allotment of the 2002 BEC
and the K to 12 Curriculum.
Source: Southeast Asian Ministers of Education Organization Regional Center for Educational Innovation
and Technology (SEAMEO-INNOTECH), “K TO 12 TOOLKIT: Reference Guide for Teacher Educators,
School Administrators, and Teachers (2012),” web, 31 Hulyo 2013.
Samantala, mas malala ang de-Filipinisasyon ng bukod na asignaturang Filipino, bukod pa sa

sa antas tersiarya sa ilalim ng iskemang K to 12. Purposive Communication na maaaring palitan
Wala nang Filipino sa bagong General Education nga ng Malayuning Komunikasyon (asignaturang
Curriculum (GEC) sa unibersidad sa ilalim ng K Filipino) ngunit tiyak namang daraan sa butas ng
to 12. Diumano’y ililipat sa senior high school/ karayom sapagkat tiyak na maggigiit din ang mga
junior college ang mayorya ng mga asignatura sa guro ng Ingles (na mas marami) na Purposive
kasalukuyang GEC. Communication ang ituro sa antas tersiyarya.
Pansinin ang nilalaman ng Revised General Mas malala, sa ilalim ng K to 12 isang Filipino
Education Curriculum (RGEC) para sa unibersidad subject (Retorika) lang ang required sa senior high
(Fig. 8). Puro Ingles ang asignatura at Ingles din school/junior college gaya ng binabanggit sa “K
ang pangunahing wikang panturo, at wala na TO 12 TOOLKIT: Reference Guide for Teacher
talagang Filipinong natira sa proposed RGEC. Educators, School Administrators, and Teachers
Bunsod ng “pag-iingay” ng mga guro sa (2012)” na inilabas ng SEAMEO-INNOTECH.
Filipino hinggil sa pagbura sa Filipino bilang Madagdagan man ng Filipino subject sa malaon
asignatura sa antas tersiyarya, napilitan ang ang kurikulum na ito, masasabing lamáng pa rin
Comission on Higher Education (CHED) na ang Ingles dahil ito pa rin ang de-facto primary
payagan ang pagtuturo ng mga asignatura sa medium of instruction sa senior high school gaya
bagong GEC sa Ingles o sa Filipino, alinsunod ng ipinahihiwatig ng talahanayan sa ibaba (Fig.
sa CHED Memorandum Order (CMO) No. 9). Pansinin din na ang Philippine Literature ay
20, Series of 2013 na may petsang Hunyo 28. maaaring Philippine Literature in English sa halip
Problematiko na kaagad ang sistematikong na Panitikan ng Pilipinas.
pagbura sa Filipino bilang asignatura sa antas Sa pangkalahatan, maka-Ingles ang K to
tersiyarya sa kabila ng pakonsuwelo de bobong 12 dahil hindi nito binura kundi sa halip ay
pagtataguyod ng CHED sa Filipino bilang lalong pinatibay pa ang hegemonya ng Ingles
wikang panturo. Una, kung magdudulot ng sa kurikulum bilang pangunahing wikang
pagbuwag sa mga departamento ng Filipino sa panturo lalo na sa mga mas matataas na antas
maraming kolehiyo at unibersidad ang K to 12, ng edukasyon, sa kabila ng katotohanan na ang
sino na ang mangunguna sa pagsasanay ng mga Filipino ay hinog nang gamiting panturo sa lahat
guro sa ibang asignatura na gustong gumamit ng antas gaya ng pinatutunayan ng matataas na
ng Filipino bilang wikang panturo? Sino ang score sa National Achievement Test ng mga mag-
makakatuwang ng mga gurong ito sa paglikha at/o aaral (Fig. 10 at 11), at sa lumalaking bilang ng
pagsasalin ng mga teksto at iba pang materyal na mga nagsasabi na Tagalog ang kanilang unang
panturo? Dapat na igiit pa rin ang pagkakaroon wika (Fig. 12).
Fig. 8. Mga Asignatura sa Revised General Education Curriculum.
Source: Tonisito M. C. Umali, “The K to 12 Basic Education Program: Transition Management,”

Catholic Educational Association of the Philippines, 29 Agosto 2012, web, 31 Hulyo 2013.
Learning Areas Grade 11 Grade 12

Languages* English: Oral Communication English or Filipino for
Filipino: Retorika Specific Purposes
Literature* Philippine Literature (1st sem)
World Literature (2nd sem)
Mathematics* Math for Specific Purposes I Math for Specific Purposes II
Science* Life Sciences Physical Sciences
Contempoary Issues* Local Issues Global Issues
Social Sciences* Philosophy
Career Pathways (Track- Entrepreneurship, Tech-Voc, Entrepreneurship, Tech-Voc,
dependent) Academic* (e.g., Engineering, Academic* (e.g., Engineering,
Sciences, Journalism), Arts/ Sciences, Journalism), Arts/
Sports, others Sports, others
Others National Service Training
Program
Fig. 9. Mga Asignatura sa Senior High School.
Source: Southeast Asian Ministers of Education Organization Regional Center for Educational Innovation and
Technology (SEAMEO-INNOTECH), “K TO 12 TOOLKIT: Reference Guide for Teacher Educators, School
Administrators, and Teachers (2012),” web, 31 Hulyo 2013.
School Year English Filipino

2009-2010 61.84 62.595
2010-2011 57.755 63.03
2011-2012 55.825 57.79
Fig. 10. Performance sa National Achievement Test (NAT) ng mga Estudyante sa Grade 3.
Source: National Education Testing and Research Center (NETRC) Online, 2013.
*All private schools were included

**Sampling private schools only
National Data
1. The achievement rate of Grade 6 eaminees in the NAT approximates a status quo performance for the past three years.
2. Over the years, they performed best in Filipino in contrast with the remaining subjects: Math, Science, Hekasi and English.
3. In the recent NAT, the examinees showed marked increase in Science; while slightly improved performance in English.
Fig. 11. Performance sa National Achievement Test (NAT) ng mga Estudyante sa Grade 6.
Source: National Education Testing and Research Center (NETRC) Online, 2013.
Household population 1990 1995 2000

By ethnicity/mother tongue 60,559,116 68,431,123 76,332,470
Tagalog 16,911,871 20,043,476 21,485,927
Cebuano 14,713,220 14,486,869 10,030,667
Ilocano 5,923,511 6,370,938 6,920,760
Bisaya/Binisaya 139,198 --- 5,778,435
Hiligaynon/Ilongo 5,656,103 6,234,075 5,773,135
Bikol/Bicol 3,519,236 3,893,731 4,583,034
Waray 2,437,688 2,607,226 2,567,558
Other foreign languages/dialects 4,184 61,588 19,964
Other local languages/dialects 10,862,641 13,227,736 18,526,533
Not reported 391,464 1,505,485 646,457
Fig. 12. Wikang Sinasalita sa mga Tahanan sa Pilipinas.
Source: National Statistics Office, “Philippines in Figures 2012,” web, 31 Hulyo 2013.
Sa ilalim ng K to 12, wala na ring probisyon mula sa primer na nasa online Official Gazette
para sa Political Science subject. Sa lumang GEC, ng republika (Fig. 13):
ang pag-aaral ng Philippine Government and Masyadong optimistiko ang prediksiyon ng
Constitution ay isang requirement (ang totoo, nasa DepEd na wala nang shortage sa katapusan ng
probisyon ito ng Konstitusyon). Ano ang ibubunga 2013 dahil ayon sa isang kritik na inilabas ng
ng edukasyong walang probisyon sa politikal na Alliance of Concerned Teachers (ACT) noong
kamulatan ng mga mag-aaral? Mga mamamayang Hulyo 2012, “132,483 ang kakulangan sa teachers,
sunod-sunuran sa agos at mga mamamayang 97,685 ang tinatayang kakulangan sa classrooms,
indibidwalista na ang tanging pangarap ay at 153,709 ang kakulangan sa mga sanitation
makapag-abroad. Nagkatotoo na ang hula ni facilities” noong Akademikong Taon 2012-2013,”
Simoun tungkol sa isang bansang walang sariling at “...naglaan ang rehimeng Aquino ng P239
katangian, isang bayan ng mga alipin, at ni hindi bilyon para sa DepEd, katumbas ng P7/araw para
naman masumpungan ang pangarap na bansa sa isang estudyante. Sapat lamang ito para tugunan
nina Rizal, Jacinto, Bonifacio at Constantino – ang 27% ng pangangailangan para sa bagong mga
isang bansang malaya at may sariling pag-iisip, klasrum, 20% ng kakulangan para sa mga bagong
isang bansa ng mga mamamayang aktibong upuan at 12% para sa mga bagong guro. Wala pa
nakikilahok sa pagpapaunlad ng kanilang bayan, rito ang mahigit P100 bilyon na kinakailangan
isang bansang ang mga mamamaya’y nabubuhay para sa dagdag na gastos para sa programang K
sa pagpapatupad ng kaisipang “Bayan Muna, to 12.” Idinagdag pa ng ACT na “Mula sa bagong
Bago Sarili.” labas na National Budget Memorandum 113 ng
Department of Budget and Management (DBM),
K to 12 Bilang Daan ng Kapahamakan: ang budget ceiling ng DepED para sa taong
Tungo sa Kumunoy ng Utang 2013 ay P259.25B pero ang pangangailangan ng
DepED para sa taong 2013 ay P321.91B. Isang
Isa sa mga naging dahilan ng pagtutol ng ilang malaking tanong kung saan kukunin ng gobyerno
mambabatas sa implementasyon ng K to 12 ay ni PNoy ang P78.95 B na kakulangan sa pondo ng
ang kawalan ng sapat na pondo ng gobyerno DepEd.” Pagkatapos ng deliberasyon sa Kongreso
para rito. Ayon kay Rep. Almario, mula 2013 at Senado, inaprubahan ang badyet ng DepEd para
hanggang 2017 ay kailangan ng mga sumusunod sa 2013 na nagkakahalaga lamang ng P293.32
para sa implementasyon ng layuning Education billion. Mismong ang World Bank sa Philippine
For All (EFA) pa lamang na ni hindi pa nga Quarterly Update4 (Hulyo 2012) ang nagsabing
naisasakatuparan ng Pilipinas: sa 2013 – P334 laging napakababa ng badyet sa edukasyon ng
billion; sa 2014 – P344 billion; sa 2015 – P360 Pilipinas, at ni hindi ito halos tumataas sa kabila
billion; sa 2016 – P409 billion; at sa 2017 – P434 ng paglaki ng populasyon na nagdudulot ng
billion. Para kay Rep. Almario, dapat munang pagdami ng mga estudyante.
isakatuparan ang EFA (dapat ay nakaenrol lahat ng Malinaw kung gayon na malaking-malaki ang
batang nasa edad na para mag-aral sa elementarya peligro na hindi matutugunan ng pamahalaan ang
at sekundarya) bago magdagdag ng 2 pang taon kinakailangang badyet para sa implementasyon
sa dating 10-taong Basic Education Cycle. Bukod ng K to 12. Katunayan, narito ang plano ng
dito, ayon kay Senator Antonio “Sonny” Trillanes DepEd kung paano mapopondohan ang K
IV, kailangan ng “P150 bilyon para sa 152,569 to 12 ayon sa pahina 11 ng primer na nasa
bagong silid-aralan, 103,599 guro, 95.6 milyong Official Gazette ng Republika: “…utang mula
aklat, at 13.2 milyong silya” para sa K to 12. Ano sa gobyerno at mga pribadong bangko…” Hindi
na nga ba ang kalagayan ng mga kakulangan kataka-taka na sinusuportahan ng World Bank
sa pasilidad at guro sa antas elementarya at ang K to 12. Sa “Country Assistance Strategy
sekundarya? Makabuluhang sipatin ang datos (CAS) Progress Report” ng World Bank Group
na may petsang Abril 20, 2011, nangako ang ng implementasyon” nito ay magmumula na
World Bank na ipagpapatuloy nito ang “suporta sa pambansang badyet sa pamamagitan ng
at ayudang teknikal” sa implementasyon ng K taunang General Appropriations Act. Dahil ang
to 12 “katuwang ang AusAID at iba pa...Ang kakulangan sa pambansang badyet ay karaniwang
operasyong umiiral at panghinaharap ng Bangko pinupunan ng utang, tiyak na lalo lamang ibabaon
ay iniaakma…sa mga hamong dulot ng malaking ng K to 12 sa utang ang Pilipinas. Pansinin
pagpapasya sa patakaran na baguhin ang basic na ang utang ng Pilipinas sa pagtatapos ng
education cycle.” Samakatwid, handa ang World rehimeng Macapagal-Arroyo at sa pagsisimula
Bank na pondohan ang programang K to 12 sa ng ikalawang administrasyong Aquino ay nasa
kabila ng katotohanan na ayaw nitong magpautang apat na trilyong piso lamang. Noong Setyembre
para sa alinmang proyektong industriyalisasyon 2012, umabot na ito sa P5.213 trilyon at posibleng
ng Pilipinas gaya ng petroleum refineries, gold lalo pa itong lumobo dahil sa K to 12 at iba pang
mines, steel mills, atbp. mga programang nangangailangan ng malaking
Ayon sa Seksiyon 13 ng K to 12 Bill o House pondo. Katunayan, sa pagtataya mismo ni Finance
Bill 6643, ang panimulang badyet para sa K to Secretary Cesar Purisima noong Agosto 2012,
12 ay kukunin sa kasalukuyang pondo ng DepEd maaaring umabot sa P5.8 trilyon ang utang ng
ngunit ang “halagang kailangan sa pagpapatuloy Pilipinas ngayong 2013.
RESOURCE 2010 2010-MID 2012 2012 2013

SHORTAGE ACCOMPLISH- ALLOCATION PROPOSED
MENTS (to address ACTION/
shortages) STATUS
Classrooms 66,800 23,646 31,610 17,939
programmed for
2013
Teacher Items 148,827 29,261 16,000 61,500
programmed for
2013 (less 45k)
LGU funded
Water and 135,847 29,243 25,667 90,461
Sanitation programmed for
2013
Textbooks 60 MILLION 52.7 MILLION 7.3 MILLION 31 Million
additional
learning materials
Seats 2.5 MILLION 1.3 MILLION 1.5 MILLION 907,524 new seats
Fig. 13. Mga Kakulangan sa Publikong Paaralan sa Pilipinas.
Source: Presidential Communications Development and Strategic Planning Office (PCDSPO), “The K to 12
BASIC EDUCATION PROGRAM,” Official Gazette ng Republika ng Pilipinas, 30 Oktubre 2012, web, 31 Hulyo
2013.
Mga Alternatibo sa K to 12 edukasyon. Pansinin na ni hindi pa umabot ang

Pilipinas sa minimum na pamantayan sa kahit
Ngayong malinaw nang ang K to 12 ay hindi aling taon! Makikita sa Fig. 14 ang datos mula
isang nasyonalistang programang pang-edukasyon sa Public Data Explorer sa website ng United
na nagsasaalang-alang sa pangangailangan ng Nations Development Programme (UNDP) na
bansa at ng mga mamamayan, iminumungkahi ang naghahambing sa badyet sa edukasyon (bilang
agad na pagpapahinto ng implementasyon ng K to porsiyento ng GDP) ng Pilipinas at ng mga
12 maliban sa implementasyon ng kindergarten bansang mas maunlad dito (batay sa pamantayan
at ng mga reporma sa kurikulum sa Grades 7 to ng Human Development Index ng United Nations
10. Maaari ring ipagpatuloy ang mga reporma sa noong 2013).
Grades 1 to 6 ngunit dapat pansamantalang itigil Makikita naman sa Fig. 15 ang datos na
muna ang MTB-MLE at sa halip ay ibalik ang naghahambing sa badyet sa edukasyon (bilang
Filipinisadong kurikulum sa antas elementarya. porsiyento ng GDP) ng Pilipinas at ng mga
Sa pangkalahatan, iminumungkahi ang bansang mas mahirap kaysa rito (batay sa
pagpapabuti ng kasalukuyang 11-year Basic pamantayan ng Human Development Index ng
Education cycle (Kindergarten, Grades 1 to 6 United Nations noong 2013).
at Grades 7 to 10) at karagdagang investment Samakatwid, ang karagdagang pondong dapat
para sa mga state colleges and universities sana’y ilalaan sa K to 12 ay higit na magiging
(SUCs), at sa buong sektor ng edukasyon. Ang kapaki-pakinabang kung gagamitin muna sa
paglalaan ng sapat na pondo para sa edukasyon pagpapabuti ng 11-year Basic Education cycle.
ang unang hakbang sa pagpapabuti ng 11-year Saka na lamang pag-usapan ang pagdaragdag
Basic Education cycle. Sa kasalukuyan, “kulelat” ng taon kapag maayos na ang programa mula
ang Pilipinas sa paglalaan ng porsiyento ng Kindergarten hanggang Grade 10, sa pamamagitan
Gross Domestic Product (GDP) sa edukasyon. ng pagdaraos ng pambansang konsultasyon
Sa pamantayan ng United Nations (UN), 6% ang hinggil sa edukasyon na titiyak na ang tinig ng
minimum na porsiyento ng GDP na dapat ilaan sa bayan na ang masusunod at di ang dikta ng mga
dayuhan at ng malalaking negosyante.
Fig. 14. Public Expenditure sa Edukasyon ng Pilipinas at ng mga Bansang Mas Maunlad.
Source: United Nations Public Data Explorer Online, 2013.

Fig. 15. Public Expenditure sa Edukasyon ng Pilipinas at ng mga Bansang Mas Mahirap.
Source: United Nations Public Data Explorer Online, 2013.
Fig. 16. Research and Development Spending in Tertiary Education as a Share of GDP,
latest available year.
Source: World Bank, “Putting Higher Education to Work: Skills and Research for Growth in East Asia,”
World Bank East Asia and Pacific Regional Report, 2012, web, 31 Hulyo 2013.
Fig. 17. Public Expenditure per Tertiary Pupil as a Share of GDP per capita, 1998-2009.
Mahalaga rin ang karagdagang puhunan sa Terada): “Tertiary education is to a large extent
antas tersiyarya, lalo na sa larangan ng research a prerequisite for highly-paid occupations.”
and development (R&D). Kulelat din ang Pilipinas Samakatwid, benepisyal at positibo sa bansa ang
sa R&D at badyet sa antas tersiyarya kaya naman pagdami ng mga nagtapos ng kolehiyo na tila
mahina rin ito sa inobasyon at modernisasyon ng mahahadlangan o mapababagal ng K to 12.
teknolohiya sa edukasyon at iba pang larangan Katunayan, mas malaki ang average na kita ng
(Fig. 16-19). mga nagtapos ng kolehiyo kaysa sa mga nagtapos
Mahalaga ang karagdagang badyet sa antas ng hayskul (Fig. 21).
tersiyarya upang mas maraming makapagtapos Samakatwid, sa halip na hikayating huwag
sa antas na ito. Napatunayan na sa pananaliksik nang magkolehiyo ang mga Pilipino sa ilalim
na mas malaki ang “balik” o rate of return of ng K to 12, dapat dagdagan ang investment
investment sa pag-aaral sa kolehiyo at lagpas pa sa antas tersiyarya upang mas dumami ang
rito (Fig. 20). makapagkolehiyo. Ito ang isa sa susi sa pag-unlad
Ayon naman sa World Bank East Asia ng kabuhayan ng mga mamamayan ng bansa. Ang
and Pacific Region Poverty Reduction and bansang may mataas na antas ng edukasyon ay
Economic Management Department Report na tiyak na may mataas na antas din ng kaunlaran na
pinamagatang “Education and Wage Differentials maitatala. Kaugnay nito, dapat ding tugunan ang
in the Philippines” (Xubei Luo at Takanobu palala nang palalang enrollment rate, bukod pa sa
drop out rates na nananatiling mataas (Fig. 22).
Fig. 18. Public Tertiary Education Expenditure as a Share of Total Public Education Expenditure,
2006-2007.
Fig. 19. Trends in Higher Education R&D, 1996-2007.
Returns to Additional Year of Schooling (%)

Level of Education 1988 1991 1994 1997 2001 2004 2006
Whole economy
Some elementary 2.3 1.3 -1.6 0.8 2.9 2.4 2.6
Elementary completed 6.9 6.6 6.8 7.3 8.0 7.6 5.8
Some high school 4.6 5.0 3.3 4.7 4.3 3.0 3.6
High school graduate 5.4 8.9 9.1 8.8 8.4 9.1 10.3
Some college 12.6 9.4 9.2 11.0 11.8 11.2 12.3
Degree/postgraduate 16.0 16.7 15.7 18.0 18.2 17.6 17.9
Fig. 20. Rates of Return By Level of Education and Sector, 1988-2006.
Source: Emanuela di Gropello, Hong Tan and Prateek Tandon, “Skills for the Labor Market in the Philippines,”
World Bank, 2010.
Fig. 21. Antas ng Edukasyon at Average na Kita ( y=PhP, x=edad).
Source: World Bank, “Investing in Inclusive Growth Amid Global Uncertainty,” Hulyo 2012.
Fig. 22. Bumababang Lebel ng Enrolment sa Pilipinas.
Source: World Bank, “Investing in Inclusive Growth Amid Global Uncertainty,” Hulyo 2012.
Reoryentasyon ng Edukasyon at Ekonomiya di para ieksport sa ibang bansa, kundi para sa

ikauunlad ng mga mamamayan. Nasa Pilipinas
Walang saysay ang anumang dagdag- ang lahat ng requirement sa resources – natural at
pondo sa edukasyon kung hindi isasailalim sa human resources upang maging isa itong maunlad
reoryentasyon ang sistemang pang-edukasyon at makapangyarihang bansa. Naghihintay lamang
at pang-ekonomiya ng bansa. Bago-baguhin ito ng mga Pilipinong handang magsikap na
man ang mga asignatura, dapat bigyang-diin ang gamitin ang mga ito para sa kapakanan ng bansa
pagkikintal o inkulkasyon ng nasyonalismo sa at di ng mga dayuhan lamang. Sa ganitong diwa,
isip at puso ng mga Pilipino upang ang ating mga malinaw na magkarugtong at di mapaghihiwalay
mamamayan ay maging mga mamamayang gaya ang reoryentasyon ng sistemang pang-edukasyon
ng pinangarap nina Rizal, Bonifacio, Jacinto at at ng sistemang ekonomiko ng bansa. Ang
Constantino: mga mamamayang naglilingkod sa nasyonalistang sistemang pang-edukasyon ang
ikauunlad ng sariling bayan. Samakatwid, dapat huhubog ng mga mamamayang mag-aambag sa
ibasura ang labor export policy at ang pagtrato sa pag-unlad ng bansa. Kailangan namang baguhin
mga paaralan sa Pilipinas bilang tagamanupaktura ang sistemang ekonomiko upang makalikha ito
lamang ng mga trabahador at propesyonal na ng sapat na trabaho para sa mga Pilipino, nang
pang-eksport. sa gayo’y hindi na maging pangangailangan
Kaakibat nito, dapat palawakin ang mga at sa halip ay isang opsiyon na lamang ang
oportunidad sa trabaho sa bansa sa pamamagitan pangingibang-bayan.
ng pagpapatupad ng komprehensibong planong
ekonomiko na nakatuon sa pagsandig sa sarili. SANGGUNIAN
Maisasakatuparan ito sa pamamagitan ng
pambansang industriyalisasyon, reporma sa lupa Alliance of Concerned Teachers. “Kritik at
at modernisasyon ng agrikultura. Samakatwid, Panawagan ng Alliance of Concerned Teachers
dapat gamitin ng bansa ang sariling resources (ACT) laban sa K to 12 ni PNoy.” Scribd.
31 Hulyo 2013. http://nonlinearhistorynut. paper prepared for World Bank 2011, World
files.wordpress.com/2010/02/miseducation- Bank, Washington, DC., 2010. Web. 31
of-a-filipino.pdf. Hulyo 2013.http://siteresources.worldbank.
Cueto, Francis Earl. “Philippines overtakes India org/INTEASTASIAPACIFIC/Resources/
as top BPO provider.” Manila Times Online. AccesstoandEqui
21 Enero 2012. Web. 31 Hulyo 2013. http:// tyofHigherEducationinEastAsia.pdf.
www.manilatimes.net/index.php/business/top- Presidential Communications Development and
business-news/15473-philippines-overtakes- Strategic Planning Office (PCDSPO). “The
india-as-top-bpo-provider. K to 12 BASIC EDUCATION PROGRAM.”
Department of Education. “Discussion Paper Official Gazette ng Republika ng Pilipinas.
on The Enhanced K+12 Basic Education 30 Oktubre 2012. Web. 31 Hulyo 2013. http://
Program.” DepEd Online. 05 Oktubre 2010. pcdspo.gov.ph/downloads/2012/11/K-to-12-
Web. 31 Hulyo 2013.http://www.deped.gov. october-30.pdf.
ph/cpanel/uploads/issuanceImg/K12new.pdf. Pimentel, Jr. Aquilino Q. Martial Law in the
Ferraro, Vincent. “Dependency Theory: An Philippines: My Story. Mandaluyong City:
Introduction,” sa The Development Economics Cacho Publishing House., 2006. p. 39-42, 73-
Reader, ed. Giorgio Secondi. New York: 74. Nakalimbag.
Routledge, 2008. p.58-64. Web. 31 Hulyo Philippine House of Representatives.
2013. https://www.mtholyoke.edu/acad/intrel/ “Congressional Record Volume 1, Number
depend.htm. 24.” 17 October 2012. Web. 31 Hulyo 2013.
Guevara, Che. “On Development.” Che Guevara http://www.congress.gov.ph/download/congre
Internet Archive. 1999. (Binigkas noong Marso c/15th/3rd/15C_3RS-24-101712.pdf.
25, 1964). Web. 31 Hulyo 2013. http://www. Philippine Overseas Employment Administration
marxists.org/archive/guevara/1964/03/25.htm. (POEA). “POEA restores validation of OFW
Ibon Foundation. “The Philippine Development exit clearance at NAIA terminals.” 09 Pebrero
Plan (PDP) 2011-2016: Social Contract With 2011. Web. 31 Hulyo 2013. http://www.poea.
Whom?” Ibon Foundation Online. 21 Hunyo gov.ph/news/2011/PR_Jan2011_LAC%20
2011. Web. 31 Hulyo 2013. http://www.ibon. validation.pdf.
org/includes/resources/IBON_pdp2011-2016. Rizal, Jose. El Filibusterismo. Charles Derbyshire
pdf (trans.). Manila: Philippine Education
Lichauco, Alejandro. Nationalist Economics. Company, 1912. Nakalimbag.
Quezon City: Institute for Rural --- . Noli Me Tangere. Leon Ma. Guerrero
Industrialization, Inc., 1988. p. 200-204. (trans.). London: Longman Group Ltd., 1961.
Nakalimbag. Nakalimbag.
National Statistics Office. “Philippines in Shalom, Stephen Rosskamm. The United States
Figures 2012.” Web. 31 Hulyo 2013. http:// and the Philippines: A Study of Neocolonialism.
www.nsor12.ph/pdf_files/References/ Quezon City: New Day Publishers, 1986.
Philippines%20in%20Figures/2012%20 Nakalimbag.
PHILS%20IN%20FIGURES.pdf. Southeast Asian Ministers of Education
Organisation for Economic Co-operation and Organization Regional Center for Educational
Development (OECD). “Education at a Glance Innovation and Technology (SEAMEO-
2012: OECD indicators.” 2012. Web. 31 Hulyo INNOTECH). “K TO 12 TOOLKIT:
2013.http://www.oecd.org/edu/EAG%20 Reference Guide for Teacher Educators,
2012_e-book_EN_200912.pdf. School Administrators, and Teachers (2012).”
Sakellariou, Chris. “Access to and Equity of Web. 31 Hulyo 2013. http://pcdspo.gov.ph/
Higher Education in East Asia.” Background downloads/2012/11/K-to-12-october-30.pdf.
Tan, Kimberly Jane. “Enrile calls for changes in World Bank. “From Stability to Prosperity
economic provisions of PHL Constitution.” for All (PHILIPPINES QUARTERLY
GMA News Online. 23 Hulyo 2012. Web. 31 UPDATE).” March 2012. Web. 31 Hulyo
Hulyo 2013. http://www.gmanetwork.com/ 2013.http://siteresources.worldbank.
news/story/266383/news/nation/enrile-calls- org/INTPHILIPPINES/Resources/
for-changes-in-economic-provisions-of-phl- PQUMarch2012FINAL032012.pdf
constitution. --- . “Putting Higher Education to Work: Skills
Tenazas, Nicki. “The Economics of K+12.” 29 and Research for Growth in East Asia
Oktubre 2010. Web. 31 Hulyo 2013. http:// (World Bank East Asia and Pacific Regional
school-principal.blogspot.com/2010/10/ Report).” 2012. Web. 31 Hulyo 2013.http://
economics-of-k12-by-nicki-tenazas.html. siteresources.7211-1318449387306/EAP_
Transparency International-Philippines at Center higher_education_fullreport.pdf.
for People Empowerment in Governance/ --- . “Country Assistance Strategy (CAS)
CenPEG. “A Glimpse on the Philippine Progress Report for the Republic of the
Constitution and Moves to Change It.” Philippines.” 2011. Web. 31 Hulyo 2013.
CenPEG Online. Circa 2005. Web. 31 Hulyo http://www-wds.worldbank.org/external/
2013. http://www.cenpeg.org/PIPE/pipe_ default/WDSContentServer/WDSP/IB/2011/0
aglimpse.htm. 4/27/000333037_20110427042114/Rendered/
Umali, Tonisito M. C. Esq. “The K to 12 Basic PDF/612740CASP0P111e0only1910BOX358
Education Program: Transition Management.” 344B.pdf
Catholic Educational Association of the --- . Skills for the Labor Market in the Philippines.
Philippines. 29 August 2012. Web. 31 2010. Nakalimbag.
Hulyo 2013. http://ceap.org.ph/upload/ --- . “Education and Wage Differentials in the
download/20129/1881921971_1.pdf. Philippines.” 2009. Web. 31 Hulyo 2013.
http://elibrary.worldbank.org/docserver/
download/5120.pdf?expires=1375927005&i
d=id&accname=guest&checksum=0B88F1E
C5F3648613E7CF9DED6C8E1D2.

Malay K To 12 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Malay K To 12 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MALAY 26.

Kaisipang Nasyonalista at Teoryang Dependensiya sa

Ipinatutupad na ng ikalawang administrasyong Aquino ang programang Kindergarten to 12 Years of

Mga Susing Salita: Nasyonalismo, Teoryang Dependensiya, Patakarang Pang-edukasyon, K to 12,

Copyright © 2013 Pamantasang De La Salle, Pilipinas

Keywords: Nationalism, Dependency Theory, Educational Policy, K to 12, Neocolonialism

Pagkatapos ng ilang buwan lamang sa Mababang 3.2 ng Konstitusyon ng bansa – na niratipikahan

ng kaisipang nasyonalista sa Pilipinas. Sa nito? Paslangin ang inyong pagkatao, ipailalim

Sa kabuuan, sa pananaw ni Rizal, sa halip pag-akit sa mga dayuhang mamumuhunan,

Pahapyaw na binalikan ng papel na ito ang ng nasyonalistang edukasyon at tinuligsa ang

na lider ng mga gerilya na katuwang ni Fidel Processing Outsourcing (BPO) na “nagnanakaw”

gaya ng pagbabawal sa 100% pagmamay-ari ng na inihanda ng Presidential Communications

Sa deliberasyon ng Kongreso hinggil sa K to 12 para sa mga dayuhang negosyo sa pamamagitan

mataas na porsiyento ng enrolment sa antas malinaw na kung bakit ipinagtutulakan ng mga

Fig. 1. Tertiary Enrollment and Per capita GDP, 2008.

Fig. 2. Education Attainment ng mga Fig. 3. Income Share ng Bottom 50% at

Fig. 4. Education Attainment ng Pilipinas

Fig. 6. Medium of Instruction at the Elementary Level.

Samantala, mas malala ang de-Filipinisasyon ng bukod na asignaturang Filipino, bukod pa sa

Fig. 8. Mga Asignatura sa Revised General Education Curriculum.

Source: Tonisito M. C. Umali, “The K to 12 Basic Education Program: Transition Management,”

Learning Areas Grade 11 Grade 12

Fig. 9. Mga Asignatura sa Senior High School.

School Year English Filipino

*All private schools were included

Household population 1990 1995 2000

Fig. 12. Wikang Sinasalita sa mga Tahanan sa Pilipinas.

RESOURCE 2010 2010-MID 2012 2012 2013

Fig. 13. Mga Kakulangan sa Publikong Paaralan sa Pilipinas.

Mga Alternatibo sa K to 12 edukasyon. Pansinin na ni hindi pa umabot ang

Source: United Nations Public Data Explorer Online, 2013.

Source: United Nations Public Data Explorer Online, 2013.

Fig. 19. Trends in Higher Education R&D, 1996-2007.

Returns to Additional Year of Schooling (%)

Fig. 20. Rates of Return By Level of Education and Sector, 1988-2006.

Fig. 21. Antas ng Edukasyon at Average na Kita ( y=PhP, x=edad).

Fig. 22. Bumababang Lebel ng Enrolment sa Pilipinas.

Reoryentasyon ng Edukasyon at Ekonomiya di para ieksport sa ibang bansa, kundi para sa

You might also like