Rešetkasti nosa i

9. dio

1
• Rešetkasti nosa i su važne inženjerske
konstrukcije.

• Prema obliku razlikujemo:

a) ravninske rešetkaste konstrukcije
b) prostorne rešetkaste konstrukcije

2
• Rešetkasti nosa i sastavljeni su od
štapova koji tvore geometrijski
nepromjenjiv oblike:
– trokut - ravninska rešetka
– tetraedar - prostorna rešetka

3
• Stati ki: - odre ene rešetke
- ene rešetke

• Stati ki odre ena:

• Labilna

• Stati ki neodre ena:

4
Stati ka odre ena rešetka

n – broj vorova
s – broj štapova
s = 2⋅n −3

5
 Veza izme u broja vorova i štapova

• n – broj vorova n = 10
• s – broj štapova s = 17 s = 2⋅n −3

6
7
Stati ki odre ene rešetke iznutra i izvana

Nestabilna rešetka - mehanizam

8
Mehanizam - labilna “rešetka”

s < 2⋅n −3

9
Stati ki neodre ena rešetka
(iznutra)

s > 2⋅n −3
10
• Pretpostavke kod prora una rešetkastih
nosa a:

1. Štapovi rešetke su u vorovima zglobno

spojeni.
2. Aktivne sile (optere enje) djeluju u samo
vorovima rešetke.

vor se ozna ava kruži em °

11
• Posljedica ovih pretpostavki prora una je
da se prijenos aktivne sile na oslonce
ostvaruje vla nim (+) odnosno tla nim (-)
silama.

12
 Odre ivanje sila u štapovima rešetke:
a) analiti ki:
– a1) za sve štapove rešetke: Metoda vorova
– a2) presjek rešetke kroz tri štapa: Ritterova metoda

b) grafi ki:
– b1) za sve štapove rešetke: Maxwell-Creamonin plan
(Poligoni sila)
– b2) presjek rešetke kroz tri štapa: Culmannova metoda

13
 Primjer:
F1= 5 kN a=2m b=3m h=2m
F2= 10 kN
F3= 20 kN

14
 Reakcije – analiti ki
Nekanonske jednadžbe ravnoteža:

1. MA =0
2. MB = 0
3. Fy = 0
+ dopunski uvjet:
Os projekcija ne smije
biti okomita na spojnicu AB

15
1. MA =0 − FB ⋅ 2 + F3 ⋅ 3 + F2 ⋅ 5 = 0 FB = 55,0 kN
2. MB = 0 − FAx ⋅ 2 + F1 ⋅ 2 + F2 ⋅ 5 + F3 ⋅ 3 = 0 FAx = 60,0 kN
3. Fy = 0 FAy − F3 − F2 = 0 FAy = 30,0 kN

FA = FAx2 + FAy2 = 60 2 + 30 2 = 67,1 kN

16
 a1) Metoda vorova
vorne sile: Si 1. Fx = 0
2. Fy = 0

17
1. vor E:

1. Fy = 0
2. Fx = 0
ad.1. - F2 - S 2 ⋅ sin 45° = 0
ad.2. - F1 + S1 + S 2 ⋅ cos 45° = 0
S1 = 15,00 kN
S 2 = - 14,14 kN 18
2. vor C:

1. Fx = 0
2. Fy = 0
S3 = −20,00 kN ad.1. - S1 + S4 = 0
S 4 = 15,00 kN ad.2. - F3 − S3 = 0

19
3. vor D:

1. Fy = 0
2. Fx = 0
S5 = 54,08 kN
S6 = −55,00 kN

S 2 ⋅ cos 45° + S3 + S5 ⋅ sin 33,7° = 0

S5 = 54 ,08 kN − S 2 ⋅ sin 45° + S5 ⋅ cos 33,7° + S6 = 0

S 6 = − 55,00 kN
20
4. vor A:

1. Fy = 0
2. Fx = 0
ad.1. FAy − S5 ⋅ sin 33,7° − S 7 = 0
S7 = 0
Kontrola: ad. 2. Fx = 0
- S4 - S5 ⋅ cos 33,7° + FAx = 0
0 =0 21
5. vor B:

Kontrola:

1. Fx = 0
2. Fy = 0

22
 a2) Ritterova metoda
• Odre ivanje sila u presje enim štapovima:
S2, S3 i S4

• Presjek samo kroz tri štapa

1. M R1 = 0
2. M R2 = 0
3. M R3 = 0 23
S2=? S3=? S4=?

24
 S
Sila S3

1. ME = 0
S 3 ⋅ 2 + F3 ⋅ 2 = 0
F3 ⋅ 2 20 ⋅ 2
S3 = − =−
2 2
S 3 = −20 ,0 kN (tlak) 25
Sila S4
2. MD = 0
- S 4 ⋅ 2 + F1 ⋅ 2 + F2 ⋅ 2 = 0
F1 ⋅ 2 + F2 ⋅ 2 5 ⋅ 2 + 10 ⋅ 2
S4 = =
2 2
S 4 = 15,0 kN (vlak)

26
Sila S2 3. MC = 0
S2 ⋅ r2 + F2 ⋅ 2 = 0
F2 ⋅ 2 10 ⋅ 2
S2 = − =−
r2 2
S2 = −14,1 kN (tlak)
r2r2

d 2 2
r2 = = = 2
2 2

27
 Grafi ko odre ivanje sila u
štapovima
b1) Poligoni sila – Maxwell-Creamonon plan
sila
1. vor E: S 1 = ?
S2 = ?

Ravnoteža sila : S1 vlak (iz vora)

S 2 tlak (u vor)
F1 + F2 + S 1 + S 2 = 0
28
2. vor C:
S3 = ?
S4 = ?
S3 tlak (u vor)
S 4 vlak (iz vora)

Ravnoteža sila :
F3 + S1 + S3 + S4 = 0

29
3. vor D:
S5 = ?
S6 = ?
S5 vlak (iz vora)
S 6 tlak (u vor)

Ravnoteža sila :
S 3 + S 2 + S 5 + S6 = 0

30
4. vor A:

S7 = 0
5. vor B: Kontrola

Ravnoteža sila :
Ravnoteža sila :
FB + + S6 + S7 = 0
S5 + S4 + FA + S7 = 0 31
 b2) Culmannova metoda
• Odre ivanje sila u presje enim štapovima:
S4, S5 i S6 = ???

32
Re zul tan ta vanjskih sila :
F1 + F2 + F3 = FR

Ravnoteža sila :
FR + S 4 + L = 0
Culmannov pravac : L = S 5 + S6 33
Re zul tan ta vanjskih sila :
F1 + F2 + F3 = FR

Ravnoteža sila :
FR + S 4 + L = 0
Culmannov pravac :
L = S5 + S 6

34
Program

35
Redoslijed sila u verižnom poligonu:

• Tipovi 1 i 3
H + V1 + V2 + V3

• Tipovi 2 i 4
V1 + V2 + V3 + H

36
Zadatak:

37
Reakcije

Zaklju na linija
verižnog poligona (s)
Prvom zrakom (1) verižnog poligona kroz to ku A
Sjecište zadnje zrake (2) verižnog poligona s pravcem reakcije RB

Mjerilo:
Grafi ko rješenje
1cm :: 10kN
Verižni poligon (v.p.)

38
RAV = 10,64 kN
RB = 95,36 kN
RAH = 99,00 kN RA = 99,57 kN 39
• Metoda vorova:
Rješenje:
vor 10 N4 = 99,00 kN (vlak)
N13 = 0,00 kN

vor 9 N17 = 68,96 kN (vlak)

N8 = - 56,11 kN (tlak)

vor 7 N7 = - 56,11 kN (tlak)

N12 = - 95,36 kN (tlak)

40
41
 10

7
9

N 4 vlak (iz vora) N12 tlak (u vor)

N17 vlak (iz vora) N 7 tlak (u vor)
N 8 tlak (u vor) 42
Rezultanta sila : V3 + H + RB = FD
FD = 11,5 ⋅ 10 = 115 kN
u sjecištu (3) i ( s ) zrake

43
Culmannov pravac :
K = N7 + N 16
44
Ravnoteža sila :
FD + K + N 3 = 0
K = N7 + N 16

45
• Ritterova metoda Presjek D-D
Rješenja: N 3 = 77 ,50 kN vlak (iz vora)
N 7 = −56 ,00 kN tlak (u vor)
N16 = 95,28 kN vlak (iz vora)

46