గ్రామ పంచాయతి సమాచార దర్శిని PDF

9 9
„QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞f ã¨=∂Kå~° ^Œi≈x
ãÖHõÅ#O, ~°∂Ñ¨HõÅÊ#
Z.ZO.P~ü. – Jáê~ü¤ =∞iÜ«Ú „Ñ≤Ü«∞, Z.Ñ≤.
9 9
1
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂Kå~° ^Œi≈x
9 9
~°∂Ñ¨HõÅÊ# =∞iÜ«Ú „áê*ˇ‰õΩì ã¨=∞#fiÜ«∞ Hõ~°Î :

ÔH. "≥OHõ@Hõ$+¨‚, á¶êºHõbì "≥∞O|~ü, Jáê~°∞¤, ~å*ËO„^Œ#QÆ~ü
ãÖHõÅ#O :
"≥·. ~å=∂~å=Ù, J^Œ#Ñ¨Ù Hõq∂+¨#~ü ÑÖKåÜ«∞f~å*ò „QÍq∂} Láêkè âßY (i>ˇÿ~°∞¤)
9
Z. QÆ=„~åA, á¶êºHõbì "≥∞O|~ü, W.\˜.ã≤. ~å*ËO„^Œ#QÆ~ü
9
2
9N ã≤. L=∂=∞¿ÇÏâ◊fi~°~å=Ù, S.Z.Zãπ.,
Z.Ü«∞O.P~ü.–PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò JHÍ_»g∞ PÑ¶π
~°∂~°Öò _≥=ÅÑπ"≥∞O\ò
9
Hõq∂+¨#~ü (QÆ=~°fl"≥∞O\ò PÑ¶π PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò)
~å*ËO„^Œ#QÆ~ü, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£–500 030, Z.Ñ≤.
á¶È<£ : (040) – 24014027, 24015959, 24015337
á¶êºH±û : (040) – 24018656
=ÚO^Œ∞=∂@
„QÍ=∂Å∞ ÉÏQÆ∞ Ñ¨_®e, „QÍg∞} =º=ã¨÷ |Å Ñ¨_®e, ã¨fiÜ«∞O ã¨=∞$kÌ HÍî"åe. 73= ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°}
ã¨∂ÊùiÎ`À ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷Å∞ D ÅH∆Íºxfl ™êkèOKåe. JO^Œ∞HÀãÖ „Ñ¨*Ï„Ñüx^èŒ∞Å∞, „Ñ¨[Å∞ ™ê÷xHõ
ã¨fiÑïáêÅ#Ö’ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞ HÍ"åîe. Ñ „ *¨ Ï ™êfi=∂ºxfl, Ñ
„ *¨ Ï ãÖã¨Å÷ #∞ ~°HO∆˜ K«∞HÀ=Åã≤<å~°∞, ãÖ~°HO∆˜ K«∞HÀ=Åã≤#
"å~°∞ JOu=∞OQÍ „Ñ¨[Å∞, „Ñ¨*Ï„Ñüx^èŒ∞ÖË.
D ÉÏ^èŒº`« <≥~°"Õ~åÅO>Ë „Ñ¨*Ï„Ñüx^èŒ∞Å‰õΩ, „Ñ¨[Å‰õΩ ÑÖKå~Úf ~å*ò =º=ã¨÷ Ñ¨@¡ J=QÍÇ¨Ï# Hõey
=ÙO_»@O J=ã¨~°O J<Õ L^ÕÌâ◊ºO`À ÑÖKå~Úf~å*ò =º=ã¨÷Ö’x „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf, =∞O_»Å Ñï+¨`ü, lÖÏ¡
Ñï+¨`üÅ‰õΩ q_çq_çQÍ ã¨=∂Kå~° =∂~°æ^Œi≈#∞Å#∞ ~°∂á⁄OkOK«_»O [iyOk.
ÑÖKå~Úf ~å*ò =º=ã¨÷#∞ ÑïÑ¨Ù+¨ìO KÕÜ«∞_»O HÀãÖ x~°O`«~°O Hõ$+≤ KÕã¨∞Î#fl „Ñ≤Ü«∞ – PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò
âßY `À Hõeã≤ Z.Ü«∞O.P~ü. PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò „QÍg∞}Ïaè=$kú JHÍ_»g∞ (Jáê~°∞¤) D ãÖHõÅ<åÅ#∞ ~°∂á⁄OkOzOk.
ÑÖKå~Úf ~å*ò =º=ã¨÷#∞ Ñ¨\˜+¨ìO KÕÜ«∞_®xH˜, „Ñ¨[ÅÖ’ J=QÍ¨Ç¨Ï# ÃÑOK«_®xH˜ „Ñ≤Ü«∂ ÖÏO\˜ ã¨fiK«ÛùO^Œ ¿ã"å
ãÖã¨÷Å ã¨Ç¨ÏHÍ~°O`À 'Jáê~°∞¤— WÖÏO\˜ „Ñ¨Ü«∞`åflÅ#∞ Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ ‰õÄ_® H˘#™êyOK«∞`«∞Ok.
D ãÖHõÅ<åÅ ~°∂Ñ¨HõÅÊ<å „áê*ˇ‰õΩì ã¨=∞#fiÜ«∞ Hõ~°Î N ÔH. "≥OHõ@Hõ$+¨‚, á¶êºHõbì "≥∞O|~ü, Jáê~°∞¤
=∞iÜ«Ú ãÖHõÅ# Hõ~°ÎÅ∞ N "≥·. ~å=∂~å=Ù, J_ç+¨#Öò Hõq∂+¨#~ü, ã≤Ñ≤P~üP~üW (i>ˇÿ~ü¤), N Z. QÆ=„~åA, á¶êºHõbì
"≥∞O|~ü, W.\˜.ã≤., ~å*ËO„^Œ#QÆ~ü QÍ~°¡‰õΩ Jaè#O^Œ#Å∞. JÖÏˆQ D ãÖHõÅ<åÅ#∞ ~°∂á⁄OkOK«_»OÖ’ `«QÆ∞
ã¨∂K«#Å#∞, ã¨ÅÇ¨Å#∞ JOkOz# „Ñ≤Ü«∂ ã≤|ƒOk =∞iÜ«Ú W`«~° xÑ¨Ù}∞Å‰õΩ Hõ$`«[˝`«Å∞.
ÑÖKå~Úf ~å*ò =º=ã¨÷Ö’x qq^èŒ ãÖã¨÷Å, „Ñ¨*Ï „Ñüx^èŒ∞Å, JkèHÍ~°∞Å q^èŒ∞Å∞ ÉÏ^èŒº`«Å#∞ D
'ãÖHõÅ#O—Ö’ ã¨=∞„QÆOQÍ á⁄O^Œ∞Ñ¨~°K«_»O [iyOk. „Ñ¨Éèí∞`«fi âßã¨<åÅ∞, L`«Î~°∞fiÅ∞, =∂~°æ^Œ~°≈HÍÅ∞, ãÖ|Okè`«
âßYÅ∞ ~°∂á⁄OkOz# qkè q^è•<åÅ P^è•~°OQÍ 'ãÖHõÅ#O— #∞ ~°∂á⁄OkOK«_»O [iyOk.
ÑÖKå~Úf ~å*ò =º=ã¨÷‰õΩ ãÖ|OkèOz# ã¨=∞„QÆ ã¨=∂Kå~åxfl XHõ KÀ@‰õΩ KÕiÛ ~°∂á⁄OkOK«|_ç#
~¸ 'ãÖHõÅ#O— „Ñ¨*Ï„Ñüx^èŒ∞Å‰õΩ, „Ñ¨[Å‰õΩ K«Hõ¯QÍ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_®Åx, `«^•fi~å ÑÖKå~Úf~å*ò =º=ã¨÷
|ÅÑ¨_®Å#flk =∂ PHÍOHõ∆.. D ãÖHõÅ<åÅÃÑ· g∞ ã¨ÅÇ¨Å#∞, ã¨∂K«#Å#∞ `≥eÜ«∞*Ë¿ãÎ `«^Œ∞Ñï „Ñ¨K«∞~°}Ö’ `«QÆ∞
=∂~°∞ÊÅ∞ KÕÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
Jaè#O^Œ#Å`À.....
9 g∞
(ã≤. L=∂=∞¿ÇÏâ◊fi~°~å=Ù) S.Z.Zãπ.
Hõq∂+¨#~ü.
9
3
9 9
«~° ~°HõH$õ `«[˝`«Å∞[˝`«Å∞
„Ñ¨*ÏãÖã¨Å÷ ∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ Ñ¨xKÕÜ∞« _®xH˜ Jq KÕÜ∂« eû# q^è∞Œ Å∞, ÉÏ^èºŒ `«Å g∞^Œ ã¨Ê+¨`ì « J=ã¨~O° .
ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨÷Å q^èŒ∞Å∞, ÉÏ^èŒº`«Å∞ ÑÖKå~Úf ~å*ò K«@ìO 1994Ö’ á⁄O^Œ∞ Ñ¨~°K«|_ç#q. P
K«@ìO P^è•~°OQÍ J<ÕHõ „Ñ¨Éèí∞`«fi P^ÕâßÅ∞, =∂~°æ^Œ~°≈HÍÅ∞, Jaè=$kú HÍ~°º„Hõ=∂Å J=∞Å∞Ö’ D ãÖã¨÷Å‰õΩ
áê„`« HõeÊã¨∞Î qq^èŒ âßYÅ∞ *Ïs KÕã≤# L`«Î~°∞fiÅ P^è•~°OQÍ D 'ãÖHõÅ<åxfl— ~°∂á⁄OkOK«_»O [iyOk.
áœ~° ã¨=∂[ ãÖã¨Å÷ #∞, „Ñ¨[Å#∞ K≥`· #« ºO KÕÜ∞« _»O ^•fi~å ÑÖKå~Úf ~å*ò =º=ã¨#÷ ∞ ÑïÑ¨Ù+ì̈O
KÕÜ«∞_»O HÀãÖ x~°O`«~°O Hõ$+≤ KÕã¨∞Î#fl '„Ñ≤Ü«∞ – PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò âßY— =∞iÜ«Ú 'Jáê~°∞¤— ãÖÜ«ÚHõÎOQÍ D
ãÖHõÅ<åÅ#∞ `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞_»O [iyOk.
=ÚYºOQÍ D ãÖHõÅ<åÅ ~°∂Ñ¨HõÅÊ#Ö’ Ñ¨ÓiÎ ã¨Ç¨Ü«∞ ã¨Ç¨ÏHÍ~åÅ∞ JOkOz „áÈ`«ûÇ≤ÏOz#
Jáê~°∞¤ Hõg∞+¨#~ü N ã≤. L=∂=∞¿ÇÏâ◊fi~°~å=Ù S.Z.Zãπ, N HÔ . u~°∞Ñ¨`Ü
« ∞« º, S.ZÑ¶.π Zãπ. QÍ~°‰¡ Ωõ Hõ$`«[`˝ Å« ∞.
D ãÖHõÅ<åÅ#∞ `«Ü∂« ~°∞ KÕÜ∞« _»OÖ’ Jxfl q^è•Å∞QÍ ã¨ÇÏ¨ HõiOz# „Ñ≤Ü∞« ãÖã¨÷ HÀ–Pi¤<@
Õ ~üû
N=∞u *ˇ. ÅH˜∆ ‡, N ÔH. Ñ¨=<£‰õΩ=∂~ü, N N~å"£∞QÍ~°¡‰õΩ Hõ$`«[˝`«Å∞.
J^Õ q^èOŒ QÍ D ãÖHõÅ<åÅÃÑ· `«=∞ J=¸Åº"≥∞#ÿ ã¨∂K«#Å#∞ KÕã#≤ „á⁄ÃÑã¶ ~¨ ü ZÖò.Zãπ.Ü«∞<£.
=¸iÎ, N âıëê Kå~°∞ºÅ∞, N ã¨Ü∞« º^£ JÇ¨Ï‡^£, N =∞Ç¨Ï‡^£ `«Hfi˜ nÌ<,£ ã≤.Z.F., ã≤.Ñ≤.P~ü. QÍ~°‰¡ Ωõ Hõ$`«[`˝ Å« ∞.
D ãÖHõÅ<åÅ#∞ ÑïjeOz `«=∞ ã¨∂K«#Å#∞ JO^ŒKÕã≤# Jáê~°∞¤ ã¨Éèí∞ºÅ∞ N ã≤. â◊OHõ~ü Ô~_ç¤
*Ï~ÚO\ò _≥·Ô~Hõì~°∞, N ÔH. g~åÔ~_ç¤ *Ï~ÚO\ò _≥·Ô~Hõì~°∞, N q.Ü«∞ãπ. P~ü. PKåi, _çÑ¨Ùº\© _≥·Ô~Hõì~°∞,
N "≥OHõ>Ëâ◊fi~° ~å=Ù, Hõ#ûÖˇìO\ò QÍ~°¡‰õΩ Hõ$`«[˝`«Å∞.
D ãÖHõÅ<åÅ#∞ ~°∂á⁄OkOK«@OÖ’ JÇ¨ÏŸ~å„`«∞Å∞ „â◊q∞Oz# N ~å=∂~å=Ù, N QÆ=„~åA
QÍ~°¡‰õΩ Hõ$`«[˝`«Å∞.
D ãÖHõÅ#O ~°∂Ñ¨HõÅÊ#Ö’ ã¨Ç¨ÏHõiOz# qq^èŒ âßYÅ JkèHÍ~°∞ÅO^ŒiH˜ ^èŒ#º"å^•Å∞.
`Õk : 01–02–2005
ÔH. "≥OHõ@Hõ$+¨‚
9 „áê*ˇ‰õΩì ã¨=∞#fiÜ«∞ Hõ~°Î 9
4
9 q+¨Ü∞« ã¨∂zHõ 9
„Hõ.ãÖ. ¿Ñl. <≥O.
1. „Ñ¨*Ï™êfi=∞º qˆHO„nHõ~°} – ÑÖKå~Úf~å*ò =º=ã¨÷ 7
2. „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ã¨fi~°∂Ñ¨ ã¨fiÉèÏ"åÅ∞ 20
3. „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ZxflHõÅ∞ – i[ˆ~fi+¨#∞¡ 23
4. „QÍ=∞ã¨Éèí 27
5. „QÍ=∞ã¨Éèí – „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ Ñ¨~°ã¨Ê~° ãÖ|O^èŒO 30
6. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf q^èŒ∞Å∞ – ÉÏ^èŒº`«Å∞ – JkèHÍ~åÅ∞ 31
7. ã¨~°ÊOK«∞ q^èŒ∞Å∞ – JkèHÍ~åÅ∞ 39
8. „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ã¨Éèí∞ºÅ q^èŒ∞Å∞ – ÉÏ^èŒº`«Å∞ 49
9. „QÍ=∞ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈ q^èŒ∞Å∞ – ÉÏ^èŒº`«Å∞ 53
10. ã¨~°ÊOK«∞ – ã¨Éèí∞ºÅ ãÖ|O^è•Å∞ 60
11. ã¨~°ÊOKü – HÍ~°º^Œi≈ ãÖ|O^è•Å∞ 61
12. „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ã¨=∂"ÕâßÅ∞ 63
13. Jqâßfiã¨ f~å‡<åÅ∞ – ~år<å=∂Å∞ 72
14. ã¨~°ÊOKü / ã¨Éèí∞ºÅ#∞ Ñ¨^ŒgK«∞º`«∞Å#∞ KÕÜ«Ú@ 74
15. „QÍ=∞ÑÖKå~Úf Hõq∞\©Å∞ – ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨Ü«∞Hõ ãÖÑ¶¨∂Å∞ 76
16. „QÍ=∞ÑÖKå~Úf Pi÷Hõ =#~°∞Å∞ 87
17. „QÍ=∞ÑÖKå~Úf [=∞Å∞ – Y~°∞ÛÅ xÜ«∞=∂Å∞ 109
18. |_≥˚\ò 111
19. „QÍ=∞ÑÖKå~Úf – Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ«Ú q^è•#O 113
20. „Ñ¨*Ï JOK«<åÅ∞ 115
21. „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÖ’ x~°fiÇ≤ÏOKåeû# ilã¨ì~°∞¡ 118
22. P_ç\ò 119
23. „QÍ=∞ÑÖKå~Úf – Jaè=$kú Ñ¨^äŒHÍÅ∞ 121
9
24. ã¨=∞„QÆ „QÍg∞}Ïaè=$kú – „QÍ=∞ „Ñ¨}ÏoHõ 138 9
5
9
25. „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ∞ – HõOÑ¨Óº\©Hõ~°} 140
9
26. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf – âßOuÉèí„^Œ`«Å∞ 141
27. J#∞|O^èŒO –1 („Ñ¨Hõ@#ÅÃÑ· Ñ¨#∞fl) 144
28. J#∞ÉO^èOŒ – 2 (ÖË J=Ù@‰¡ Ωõ , QÆ$Ç¨Ïx~å‡}ÏÅ#∞ =ã¨∂Å∞ KÕÜ∞« =Åã≤# Ñ¶A
‘ Å∞) 146
29. J#∞ÉO^èŒO – 3 (#=¸<å |_≥˚\ò) 148
30. J#∞ÉO^èOŒ – 4 („QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞f x~°fiÇ≤ÏOKåeû# ilã¨~ì ¡° #=¸<åÅ∞) 152
31. J#∞ÉO^èŒO – 5 (JÑ¨~å^èŒ=ÚÅ‰õΩ [i=∂<åÅ∞) 170
32. J#∞ÉO^èŒO – 6 (ÑÖ.~å. K«@ìO ÃãHõ∆#¡‰õΩ SÑ≤ã≤ ÃãHõ∆#¡‰õΩ ãÖ|O^èŒO) 173
33. J#∞ÉO^èŒO – 7 (Ü«∞ãπ.l.P~ü."≥·.) 177
34. J#∞ÉO^èŒO – 8 (h~°∞, áêiâ◊√^ŒúºO – ÑÖKå~ÚfÅ áê„`«) 180
35. J#∞ÉO^èŒO – 9 ("åÖÏì K«@ìO) 186
36. J#∞ÉO^èŒO – 10 (73= ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°} K«@ìO) 189
37. J#∞|O^èŒO – 11 (yi[# „áêO`åÅÖ’ ÑÖKåÜ«∞f qã¨Î~°} K«@ìO) 198
38. J#∞|O^èŒO – 12 (ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷Å „Ñ¨*Ï„Ñüx^èŒ∞Å‰õΩ tHõ∆}) 201
39. J#∞|O^èŒO –14. ã≤\ ˜[<£ Kèå~°ì~ü 203
40. J#∞ÉO^èŒO – 13. PO.„Ñ¨.Ö’ J=∞Å=Ù`«∞#fl „QÍg∞}Ïaè=$kú Ñ¨^äŒHÍÅ∞ 205
41. J#∞|O^èŒO – 15 l.F.Å∞ 218
9 9
6
9 1. „Ñ¨*Ï™êfi=∞º qˆHO„nHõ~°} – ÑÖKå~Úf~å*ò =º=ã¨÷ 9
LáÈ^•…`«O
„Ñ¨*Ï™êfi=∞º ÑïáêÅ# JO>Ë, JkèHÍ~°OÖ’ „Ñ¨[ÅO^Œ~°∂ áêÅ∞ ÑÖK«∞HÀ=_»"Õ∞. *Ïu
x~å‡}=ÚÖ’ „Ñ¨[ÅO^Œ~°∂ `«=∞ Jaè„áêÜ«∂Å‰õΩ J#∞QÆ∞}OQÍ x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞H˘x ÑïáêÅ#Ö’
ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ LO_Õ r=# q^è•#O. ^Õâ◊OÖ’ „Ñ¨[ÅO^Œ~°∂ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞ HÍ=_»O JO>Ë H˘O`«=∞Ok
„Ñüx^è∞Œ Å#∞ Z#∞flH˘x K«\ÏìÅ∞ KÕã∞¨ H˘x, P K«\ÏìÅ Hõ#∞QÆ∞}OQÍ =º=ã¨Å÷ #∞ U~åÊ@∞ KÕã∞¨ H˘x ÑïáêÅ#
KÕã¨∞HÀ=_»"Õ∞.
JO^Œ∞=Å#<Õ ÑïáêÅ<å ™œÅÉèíºO HÀãÖ, Z‰õΩ¯= ãÖYºÖ’ „Ñ¨[Å∞ áêÖÁæ<ÕO^Œ∞‰õΩ gÅ∞QÍ
=∞# ~å*ÏºOQÆO Hˆ O„^ŒOÖ’ áê~°"¡ ∞≥ O@∞, ~åR ™ê÷~ÚÖ’ âßã¨# ã¨ÉÅíè ∞, lÖÏ¡Å ™ê÷~ÚÖ’ ™ê÷xHõ ÑïáêÅ##∞
U~°Ê~°zOk. =∞# ~å*ÏºOQÆO P^Õâ◊ ã¨∂„`åÅÖ’x 40= PiìHÖõ òÖ’ ™ê÷xHõ ã¨fiÑïáêÅ# Ü≥ÚHõ¯ „áê=ÚYº`«#∞
QÆ∞iOz K≥Ñ¨Ê|_çOk.
™ê÷xHõ ãÖã¨÷Å#∞ |Ö’¿Ñ`«O KÕÜ«∞_®xH˜ |ÅfiO`«~åÜü∞ "≥∞Ç¨Ï`å P^èŒfi~°ºOÖ’ Hõq∞\©x "Õã≤Ok.
P Hõq∞\© ã≤á¶ê~°∞ûÅ P^è•~°=ÚQÍ 1959= ãÖIIÖ’ ÑÖKå~Úf~å*ò =º=ã¨÷#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_»O [iyOk.
=∞#~åRO, =∞iÜ«Ú ~å[™ê÷<£ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@QÍ ÑÖKå~Úf~å*ò =º=ã¨÷#∞ U~åÊ@∞ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~Ú.
JO^Œ∞HÀãÖ 1959ãÖII ÑÖKå~Úf ã¨q∞`«∞Å∞, lÖÏ¡ Ñï+¨`ü K«\ÏìÅ∞ U~åÊ@∞`À =¸_»OK≥Å =º=ã¨÷‰õΩ
NHÍ~°O [iyOk.
JÑ¨Ê\˜ #∞O_ç ™ê÷xHõ ÑïáêÅ# HÀãÖ
„QÍ=∞™ê÷~ÚÖ’ – ÑÖKå~ÚfÅ∞
=∞^èŒº™ê÷~ÚÖ’ – ÑÖKå~Úf ã¨q∞`«∞Å∞
lÖÏ¡™ê÷~ÚÖ’ – lÖÏ¡ Ñï+¨`üÅ∞ U~åÊ@~Ú<å~Ú.
`«~°∞"å`« HÍÅOÖ’ =∞#~åROÖ’ ÑÖKå~ÚfÅ áêÅ#HÀãÖ, PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò ~åR J=`«~°}
=Å#, PO„^èŒ, `≥ÅOQÍ} „áêO`åÅÖ’ J=∞Å=Ù`«∞#fl Ô~O_»∞ K«\ÏìÅ#∞ (=∞„^•ã¨∞ ÑÖKå~ÚfÅ K«@ìO –
1950, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ K«@ìO – 1956)Å#∞ ~°^Œ∞Ì Ñ¨~°z 1964Ö’ PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò „QÍ=∞
ÑÖKå~ÚfÅ K«@ìO U~åÊ@∞ KÕã¨∞‰õΩ<åfl=Ú.
ÑïáêÅ#Ö’ =ã¨∞Î#fl =∂~°∞ÊÅ‰õΩ J#∞QÆ∞}OQÍ Jâ’H± "≥∞Ç¨Ï`å Hõq∞\© 1978 ã≤á¶ê~°∞ûÅ
P^è•~°=ÚQÍ 330 ÑÖKå~Úf ã¨q∞`«∞Å ™ê÷#OÖ’ 1096 =∞O_»Å Ñï+¨`«∞ÎÅ#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞@O,
JO^Œ∞HÀãÖ 1986Ö’ =∞O_»Å, lÖÏ¡ Ñï+¨`ü K«\ÏìÅ#∞ KÕÜ«∞_»O [iyOk. ZxflK«\ÏìÅ∞ KÕã≤<å qq^èŒ
HÍ~°}ÏÅ =Å# ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷Å∞ J#∞‰õΩ#flO`«QÍ „QÍ=∂aè=$kú HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ x~°fiÇ≤ÏOK« ÖËHõ
9
áÈÜ«∂~Ú. PHÍ~°}ÏÖËq∞\’ „HÕ^Œ K«∂^•ÌO. 9
7
9
ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷Å∞ |ÅÇ‘Ï# Ñ¨_»\ÏxH˜ HÍ~°}ÏÅ∞ :
1. Zxfl ãÖã¨¯~°}Å∞ KÕã<≤ å, D ãÖã¨Å÷ ‰õΩ WO`«HÍÅO ~å*ÏºOQÆ „ÑüÑüÎ ÖËHáõ È=@O =Å¡ x~°H¡ Í∆ ºxH˜
9
QÆ∞Ô~·<å~Ú.
2. ^Õâ◊ [<åÉèÏÖ’x J`«ºkèHõ ãÖMÏº‰õΩÖˇ#· Ã+_»∂ºÅ∞ ‰õΩÖÏÅ∞, Ã+_»∂ºÅ∞ `≥QÅÆ ∞, "≥#∞Hõ|_ç# `«~Q° `Æ ∞« Å∞
=∞iÜ«Ú „ã‘ÎÅ‰õΩ D ãÖã¨÷ÅÖ’ ãïÜ≥ÿ∞# „áêux^èŒºO ÖËHõáÈ=@O
3. D ãÖã¨÷Å‰õΩ ã¨„Hõ=∞OQÍ ZxflHõÅ∞ [iÑ≤OK«HõáÈ=@O.
4. D ãÖã¨÷Å∞ KÕÜ«∂eû# q^èŒ∞ÖËq∞\’ ã¨Ê+¨ìOQÍ xˆ~ÌtOK«Hõ áÈ=@O.
5. ÉÏ^èŒº`«efl x~°fiiÎOK«\ÏxH˜ HÍ"åeû# x^èŒ∞efl, JkèHÍ~åefl ~Ú=fiHõáÈ=@O.
6. D ãÖã¨÷Å Ñ¨@¡ „Ñ¨[Å‰õΩ ã¨Ô~·# K≥·`«<åºxfl, ã¨Ê $Ç¨Ï#∞ HõeÊOK«Hõ áÈ=@O.
7. ÃÑ· ™ê÷~ÚÖ’x „Ñ¨*Ï „Ñüx^è∞Œ Å∞, JkèHÍ~°∞Å∞ `«=∞ PkèÑ`¨ åºxH˜ ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨Å÷ Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ
QÆO_ç H˘_»∞`«∞O^Œx ÉèÏqOK«@O.
8. D ãÖã¨÷efl ã¨=∞~°÷=O`«OQÍ #_çÑ≤OKÕO^Œ∞‰õΩ ™ê÷xHõ <åÜ«∞Hõ`åfixH˜ ã¨Ô~·# tHõ∆} ÖËHõáÈ=@O.
~åR™ê÷~ÚÖ’ ZxflK«\ÏìÅ∞ KÕã<≤ å‰õÄ_®, ~å*ÏºOQÆ „ÑüÑüÎ ÖËHáõ È=_»O =Å# ã¨~Ô #· ã¨=∞Ü«∞OÖ’
ZxflHõÅ∞ [~°ÑH¨ áõ È=_»O, ~å„ëêìÅ∞ ™ê÷xHõ ãÖã¨Å÷ #∞, „Ñüx^è∞Œ Å#∞ z#flK«∂Ñ¨Ù K«∂_»@O`À Hˆ O„^Œ „Ñ¨É∞íè `«fiO
ÑÖKå~Úf~å*ò =º=ã¨÷#∞ Jaè=$kú Ñ¨~°z, ^Õâ◊=∞O`å XˆH~°Hõ"≥∞ÿ# =º=ã¨÷ U~åÊ@∞HÀãÖ 1992= ãÖIIÖ’
73= ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°} áê~°¡"≥∞O\ò P"≥∂^ŒO á⁄OkOk. nx„Ñ¨HÍ~°O ~å„ëêìÅ∞, JHõ¯_ç Ñïã≤÷`«∞Å‰õΩ
J#∞‰õÄÅOQÍ z#fl z#fl =∂~°∞ÊÅ`À K«\ÏìÅ∞ KÕâß~Ú. (73= ~å*ÏºOQÆ ã¨~°=} K«@ìO x[ „Ñüx
J#∞|O^èŒO–9 Ö’ K«∂Ñ¨|_çOk.)
qq^èŒ ~å„ëêìÅÖ’ ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨÷Å∞ – "å\˜ f~°∞ `≥#∞flÅ∞
73= ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°} `«~åfi`« Jxfl ~å„+¨ì „Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∂ `«Ñ¨ÊxãïQÍ KÕÜ«∂eû# JOâßÅ#∞ `«=∞
ÑÖKå~Úf ~å*ò K«\ÏìÅÖ’ á⁄O^Œ∞ Ñ¨~°z J=∞Å∞ KÕâß~Ú. J~Ú`Õ ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨÷Å∞ ™ê÷xHõ
ã¨fiÑïáêÅ<å =º=ã¨÷Å∞QÍ ™êkèHÍ~°`« ™êkèOKåÅO>Ë „HÕk JOâßÅÖ’ ã¨fiÜ«∞O x~°‚Ü«∂kèHÍ~°O KåÖÏ
J=ã¨~°O.
u qq^èŒ ™ê÷~ÚÖ’ KÕÑ¨\Ïìeû 'q^èŒ∞Å∞— xi÷+¨ìOQÍ ¿Ñ~˘¯x |kb KÕÜ«∞@O.
u q^èŒ∞Å#∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ x~°fiÇ≤ÏOK«\ÏxH˜ HÍ=Åã≤# 'x^èŒ∞Å#∞— ã¨=∞‰õÄ~°∞Û‰õΩ<Õ "å`å=~°}O
HõÅQÆ*ËÜ«∞@O.
u q^èŒ∞Å x~°fiÇ¨Ï}‰õΩ J=ã¨~°"≥∞ÿ# 'JkèHÍ~° Ü«∞O„`åOQÍxfl— D ãÖã¨÷Å‰õΩ Jnè#O KÕÜ«∞@O.
u ã¨fiÜ«∞O x~°‚Ü«∂efl KÕã¨∞H˘x J=∞Å∞KÕ¿ã '¿ãfiK«Ûù#∞— D ãÖã¨÷Å‰õΩ ~Ú=fi@O.
9 ÃÑ· q+¨Ü«∂ÅÖ’ H˘xfl ~å„+¨ì „Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞ KåÖÏ K˘~°= fã¨∞‰õΩx =ÚO^Œ∞‰õΩ áÈ`«∞<åfl~Ú. H˘xfl
~å„+¨ì „Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞ WOHÍ K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨\Ïìeû LOk.
9
8
9 =∞# ^Õâ◊OÖ’ ÉÏQÍ K˘~°= fã¨∞H˘x ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨÷Å#∞ |Ö’¿Ñ`«O KÕã≤# H˘xfl ~å„ëêìÅ#∞
WÑ¨ÙÊ_»∞ Ñïje^•ÌO.
9
ˆH~°à◊ :
ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨÷Å#∞ |Ö’¿Ñ`«O KÕÜ«∞@OÖ’ D ~å„+¨ìO KåÖÏ =ÚO^Œ∞Ok.
1. ÅaÌ^•~°∞Å ZOÑ≤Hõ „QÍ=∞ ã¨ÉèíÖ’<Õ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. xÜ«∞=∞ x|O^èŒ#Å „Ñ¨HÍ~°O Åaú^•~°∞Å#∞
ZOÑ≤Hõ KÕã≤, K«~°Û ^•fi~å „QÍ=∞ ã¨ÉèíÖ’ ZOÑ≤Hõ KÕã≤# ÅaÌ^•~°∞Å *Ïa`å#∞ =∂ˆ~Û JkèHÍ~°O
Z=iH© ÖË^∞Œ . „Ñ¨*Ï=ã¨~åÅ#∞ „QÍ=∞ ã¨ÉÖíè ’ K«iÛOz `«Ü∂« ~°∞ KÕã#≤ „Ñ¨}ÏoHõ#∞ `«∂Kå `«ÑÊ¨ ‰õΩO_®
J=∞Å∞ KÕ™êÎ~°∞.
2. ~å„+¨ì „Ñ¨}ÏoHÍ |_≥˚\òÖ’ ÑÖKå~Úf ãÖã¨÷Å‰õΩ 35% #∞O_ç 40% x^èŒ∞Å∞ ˆH\Ï~ÚOz "å\˜x
ZÖÏ Y~°∞Û ÃÑ\ÏìÖ’ P ãÖã¨÷Å ã¨fiÜ«∞O x~°‚Ü«∂xˆH =^Œe ÃÑ@ì@O [iyOk.
3. ÑÖKå~Úf ~å*ò „Ñ¨*Ï „Ñüx^èŒ∞Å g∞^Œ=zÛ# JaèÜ≥∂QÍÅÃÑ· ''JO|∞_£û "≥∞<£—— J<Õ ã¨fi`«O„`«
ãÖã¨÷ qKå~°} [iÑ≤ f~°∞Ê xã¨∞ÎOk. D q+¨Ü«∞OÖ’ ~å„+¨ì „Ñ¨Éèí∞`«fi *’HõºO LO_»^Œ∞.
4. ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨Ü«∞Hõ ãÖÑ¶¨∂Åhfl ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨÷Å Jnè#OÖ’ LOz, P Hõq∞\©Å‰õΩ D
ãÖã¨÷Å ^•fi~å<Õ x^èŒ∞Å∞ q_»∞^ŒÅ KÕÜ«∞|_»`å~Ú.
5. =º=™êÜ«∞O, Ñ¨â◊√QÆ}Ïaè=$kú, P~ÀQÆºO, KÕÑ¨Å∞, z#fl `«~°Ç¨ Ñï„â◊=∞Å∞ W`«~° ãÖˆH∆=∞ âßYÅ
JkèHÍ~°∞ÅO^Œih ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷Å‰õΩ |kb KÕã≤ "å\˜ Jnè#OÖ’ LOKå~°∞.
6. „Ñ¨[Å∞ D ãÖã¨÷Å HÍ~åºÅÜ«∞Ñ¨Ù il+¨ì~°∞¡ ÑïjeOK«=K«∞Û#∞, #HõÅ∞#∂ á⁄O^Œ=K«∞Û#∞.
=∞^èŒº„Ñ¨^Õâò :
1. „QÍ=∞ ã¨Éèí‰õΩ ã¨Éèí∞ºÅÖ’ 1/5 =O`«∞ =∞Ok 'HÀ~°OQÍ— x~°‚~ÚOKå~°∞. Ç¨[Ô~·# "åiÖ’ HõhãÖ 1/
3 =∞Ok ^Œo`«, =∞Ç≤Ïà◊ =~åæÅ∞O_®e. 'HÀ~°O— ÖËx „QÍ=∞ ã¨Éèí x~°‚Ü«∂Å‰õΩ qÅ∞= ÖË^Œ∞.
2. „QÍ=∞ ã¨Éèí K«~°ÛÖ’¡ ÉèË^•aè„áêÜ«∂Å∞ =¿ãÎ ~°Ç¨Ïã¨º ÉÏºÖˇ\ò ^•fi~å x~°‚~ÚOKåe.
3. ÅaÌ^•~°∞Å ãÖÑ¶¨∂Åhfl „QÍ=∞ã¨ÉèíÖ’<Õ Z#∞flHÀ|_®e. D ãÖÑ¶¨∂Å∞ ÑÖKå~ÚfÅ Ñ¨~°º"ÕHõ∆}Ö’
Ñ¨xKÕ™êÎ~Ú.
4. „QÍ=∞ ™ê÷~ÚÖ’x áê~î°âßÅ Éèí=<åÅ∞, KÕu ÑÖÑ¨ÙÅ∞, W`«~° „Ñ¨Éèí∞`«fi Pã¨∞Îefl „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ
Ñ¨~°O KÕÜ«∞|_®¤~Ú.
5. HõhãÖ 20 #∞O_ç 25 =∞Ok q^•º~°∞÷Å∞#fl KÀ@ „Ñ¨[Å∞ Z@∞=O\˜ =ÚO^Œã¨∞Î J#∞=∞u ÖË‰õΩO_®
U~åÊ@∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl áê~î°âßÅ‰õΩ „Ñ¨Éèí∞`«fiO `«#=O`«∞ ™êÜ«∞O KÕã¨∞ÎOk.
9
6.
7.
lÖÏ¡ „QÍg∞}Ïaè=$kú ãÖã¨÷Å∞ lÖÏ¡ Ñï+¨`«∞ÎÖ’ qb#O KÕÜ«∞|_ç<å~Ú.
~å„+¨ì Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O KÕ¿ã ã≤á¶ê~°∞ûÅ#∞ `«Ñ¨ÊxãïQÍ P"≥∂kOKåe.
9
9
9Hõ~å‚@Hõ : 9
1. ÑïáêÅ<å ™œÅÉèíºO HÀãÖ „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ#∞ ‰õΩkOKå~°∞.
2. „QÍ=∞ ™ê÷~ÚÖ’ L`«ÊuÎ Hõq∞\©, ™êOÑ¶≤∞Hõ <åºÜ«∞O Hõq∞\©, ™œHõ~åºÅ HõÅÊ# Hõq∞\© J<Õ =¸_»∞
™ê÷~¸ ãÖÑ¶¨∂Å#∞ U~åÊ@∞ KÕâß~°∞.
3. ~å*ÏºOQÆO 11= Ã+_»∂ºÅ∞Ö’ K≥Ñ≤Ê# 29 JOâßÅ#∞ ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨÷Å‰õΩ |kb KÕâß~°∞.
4. „QÍ=∞ ™ê÷~ÚÖ’ [Å xkèx U~åÊ@∞ KÕã≤ „QÍg∞} h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å =∞iÜ«Ú áêiâ◊√^Œúº HÍ~°º„Hõ=∂xfl
„QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ ~Ú=fi@O [iyOk.
5. lÖÏ¡ „QÍg∞}Ïaè=$kú ãÖã¨#÷ ∞ lÖÏ¡ Ñï+¨`∞« ÖÎ ’ Ñ¨ÓiÎQÍ qb#O KÕã,≤ „QÍg∞}Ïaè=$kú JkèHÍ~°∞ÅO^Œih
D ãÖã¨÷Å ÑïkèÖ’xH˜ fã¨∞‰õΩ~å=@O [iyOk.
6. Ô~"≥#∂º âßYÖ’ '[=∂|Ok— x~°fiÇ≤ÏOz#@∞¡ QÍ<Õ ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨÷ÅÖ’ ‰õÄ_® =ã¨∂à◊√§,
ÖˇH¯õ Å∞ W`«~° JOâßÅ g∞^Œ '[=∂|Ok— x~°fiÇ≤ÏOKåe. D HÍ~°º„Hõ=∞OÖ’ „Ñ¨[ÅO^Œ~∂° áêÖÁæ#\ÏxH˜
J=HÍâ◊O HõeÊOK«|_çOk.
Ñ¨tÛ=∞ ÉˇOQÍÖò :
1978 #∞O_ô ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨÷Å‰õΩ x~å@OHõOQÍ ZxflHõÅ∞ [~°∞Ñ¨Ù`«∞#fl UÔH·Hõ ~å„+¨ìO
Ñ¨tÛ=∞ ÉˇOQÍÖò.
1. „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ 'Éèí∂ãÖã¨¯~°}Å J=∞Å∞— ÉÏ^èŒº`«#∞ JÑ¨Ê*ˇÑ≤Ê q[Ü«∞O ™êkèOzOk.
2. „QÍg∞} áêiâ◊√^•úºxfl „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ JÑ¨Ê*ˇÑÊ≤ #∂~°∞ âß`«O q[Ü«∞O ™êkèOzOk. (L^•:
q∞_®flÑ¨Ó~ü „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf)
3. ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨÷ÅÖ’ ZxflÔH·# „Ñ¨*Ï „Ñüx^èŒ∞Å‰õΩ `«~°K«∂ tHõ∆}Ï HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ x~°fiÇ≤Ïã¨∂Î
"åi ™ê=∞~å÷ºxfl ÃÑOKÕ Hõ$+≤ KÕÜ«∞@O [~°∞QÆ∞`«∞#flk.
4. lÖÏ¡ „QÍg∞}Ïaè=$kú ãÖã¨÷Å#∞ lÖÏ¡ Ñï+¨`üÖ’ qb#O KÕÜ«∞@O [iyOk.
=∞Ç¨~å„+¨ì :
1. lÖÏ¡ ™ê÷~ÚÖ’ Jaè=$kú âßYÅ#∞, Ô~"≥#∂º âßYÅ#∞ "Õ~°∞ KÕã≤ Ô~"≥#∂º áêÅ#‰õΩ JkèÑüQÍ
HõÖHˇ ~ìõ ∞° , Jaè=$kú âßYÅ‰õΩ JkèÑu¨ QÍ lÖÏ¡ Ñï+¨`ü =ÚYº HÍ~°º x~°fiÇ¨Ï}ÏkèHÍi ™ê~°^ºŒè O =Ç≤Ï™êÎ~∞° .
W^ŒÌ~°∂ ã¨=∂# Ç¨ÏŸ^• HõÅ S.Z.Zãπ. JkèHÍ~°∞Å∞.
2. =º=™êÜ«∞O, Ñ¨â◊√ãÖ=~°÷‰õ âßY, P~ÀQÆºO, ‰õΩ@∞O| ãÖˆH∆=∞O, q^Œº, z#fl `«~°Ç¨ Ñï„â◊=∞Å∞,
QÆ$Ç¨Ï x~å‡}O, lÖÏ¡ „QÍg∞}Ïaè=$kú ãÖã¨÷ "≥Ú^ŒÅ~Ú# âßYÅhfl lÖÏ¡ Ñï+¨`ü Pnè#OÖ’
9 3.
Ñ¨xKÕ™êÎ~Ú.
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ™ê÷~ÚÖ’ ''„QÍ=∞ Jaè=$kú Hõq∞\©——Å‰õΩ U~åÊ@∞ KÕã≤ qq^èŒ âßYÅ HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞
9
10
9
4.
ã¨=∞#fiÜ«∞ Ñ¨~°∞ã¨∞Î<åfl~°∞. 9
„QÍ=∞ ã¨ÉèíÅÖ’ =∞Ç≤ÏàÏ „áê^è•<åºxfl, „Ñ¨ÉèÏ"åxfl K«∂¿ÑO^Œ∞‰õΩ =ÚO^Œ∞ =∞Ç≤ÏàÏ „QÍ=∞ã¨Éèí, `«~åfi`«
™ê^è•~°} „QÍ=∞ ã¨Éèí x~°fiÇ≤Ï™êÎ~°∞.
5. ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨÷Å ã¨fiÜ«∞O „ÑüÑüÎx HÍáê_»\ÏxH˜ âßã¨# ã¨Éèí∞ºÅ∞, áê~°¡"≥∞O@∞ ã¨Éèí∞ºÅ‰õΩ
D ãÖã¨÷ÅÖ’ Ñ¨^Œqs`åº ã¨Éèí∞ºÅ∞QÍ KÕ~°ÛÖË^Œ∞. D ãÖã¨÷Å ™ê^è•~°} ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ g~°∞ Ç¨[~°∞
HÍ~°∞.
PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò ÑÖKå~Úf~å*ò K«@ìO 1994
D K«@ìOÖ’ "≥Ú`«ÎO 278 qÉèÏQÍÅ∞<åfl~Ú.
D K«@ìO "≥Ú`åÎxfl 8 J^è•ºÜ«∂Å∞QÍ qÉèílOKå~°∞. 278 ÃãHõ∆#∞¡ L<åfl~Ú.
‰ 1 =∞iÜ«Ú 2 ÃãHõ∆#∞¡, K«@ìO QÆ∞iOz q=~°}, Ñïkèx K≥|∞`å~Ú.
‰ 3 #∞O_ç 147, =∞iÜ«Ú 263 ÃãHõ∆#∞¡ „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ =iÎ™ê÷~Ú.
‰ 147 #∞O_ç 199 ÃãHõ∆#∞¡ =∞iÜ«Ú 243, 244 ÃãHõ∆#∞¡ =∞O_»Å Ñï+¨`ü, lÖÏ¡ Ñï+¨`«∞ÎÅ‰õΩ
=iÎ™êÎ~Ú.
‰ 200 #∞O_ç 242–1 ÃãHõ#∆ ∞¡ Ã+_»∂ºÅ∞ UiÜ«∂Ö’x ÑÖKå~ÚfÅ∞, =∞O_»Å, lÖÏ¡ Ñï+¨`Åü ‰õΩ
=iÎ™êÎ~Ú.
‰ 245 #∞O_ç 262, 264 #∞O_ç 278 ÃãHõ∆#¡ =~°‰õΩ ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷ÅxflO\˜H˜ =iÎ™ê÷~Ú.
‰ 268= ÃãHõ#∆ ∞ ~åR „Ñ¨É∞íè `åfixH˜ D K«\ÏìxH˜ ãÖ|OkèOz# q+¨Ü∞« OÖ’ xÜ«∞=∂Å∞ KÕÜ∞« _®xH˜
J=HÍâ◊O HõeÊ™ÈÎOk.
PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò ÑÖKå~Úf ~å*ò K«@ìO 1994 Ö’x „Ñ¨`ÕºHÍOâßÅ∞
u =¸_»OK≥Å Ñ¨^Œúu U~åÊ@∞
1) „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf (Ãã. 4)
2) =∞O_»Å Ñï+¨`«∞Î (Ãã. 148)
3) lÖÏ¡ Ñï+¨`«∞Î (Ãã. 177)
u „QÍ=∞ ã¨Éèí‰õΩ „áê^è•#º`« (Ãã. 6)
u ~å„+¨ì ZxflHõÅ ãÖÑ¶¨∞O U~åÊ@∞ (Ãã. 200)
u ~å„+¨ì Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O U~åÊ@∞ (Ãã. 235)
Ã+_»∂ºÅ∞ ‰õΩÖÏÅ∞, `≥QÆÅ∞ "≥#∞Hõ|_ç# `«~°QÆ`«∞Å∞, „ã‘ÎÅ‰õΩ i[ˆ~fi+¨#∞¡ (Ãã. 9)
9
u
u Ã+_»∂ºÅ∞ „áêO`åÅ ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨Å÷ HÔ · „Ñ¨`ºÕ Hõ x|O^è#Œ Å∞ – (Ãã.242 Z #∞O_ç Ãã.242S)9
11
9
u =∞O_»Å, lÖÏ¡ Ñï+¨`«∞ÎÅÖ’ „áê^ÕtHõ xÜ≥∂[Hõ =~åæÅ U~åÊ@∞ (Ãã. 150 =∞iÜ«Ú Ãã. 178)
(Ü«∞O.Ñ≤.\˜.ã≤. [_£.Ñ≤.\˜.ã≤)
9
u K«@ì „Ñ¨Ü≥∂[#O H˘~°‰õΩ xÜ«∞=∂Å∞ KÕÜ«Ú@‰õΩ JkèHÍ~°=ÚÅ∞ (Ãã. 268)
u ã¨~°ÊOK«∞Å‰õΩ <Õ~°∞QÍ ZxflHõÅ∞.
u `Õn 30.05.1995 `«~°∞"å`« W^ŒÌ~°∞ Ñ≤Å¡Å‰õΩ q∞Oz LO>Ë áÈ\© KÕÜ«∞_®xH˜ ÖË^• Ñ¨^ŒqÖ’
H˘#™êQÆ_®xH˜ J#~°›`«.
u "≥#∞Hõ|_ç# =~åæÅ‰õΩ 34 âß`«O i[ˆ~fi+¨<£.
u LÑ¨ã¨~°ÊOK«∞, =∞O_»Å, lÖÏ¡ Láê^èŒº‰õ∆ΩÅ∞ =∞iÜ«Ú J^èŒº‰õ∆ΩÅÃÑ· ZxflÔH·# `Õn #∞O_ç 2 ãÖIIÅ
=~°‰õΩ JqâßfiãÖ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ>ËìO^Œ∞‰õΩ J=HÍâ◊O ÖËHõáÈ=_»O.
u JO`ÕQÍHõ Ñ¨^gŒ HÍÅO "≥Ú`«OÎ Ö’ XHõ¯™êi =∂„`«"∞Õ Jqâßfiã¨ f~å‡#O „Ñ¨"âÕ Ã◊ Ñ>Ëì q^èOŒ QÍ U~åÊ@∞.
u „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ZxflHõÅ∞ áêsì ~°ÇÏ≤ `«OQÍ#∞ =∞O_»Å, lÖÏ¡ Ñï+¨`∞« ÅÎ ‰õΩ áêsì Ñ¨~O° QÍ#∞ ZxflHõÅ∞
[~°∞Ñ¨Ù@.
ÃÑ· U~åÊ@∞ „Ñ¨HÍ~°O „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf, =∞O_»Å Ñï+¨`ü =∞iÜ«Ú lÖÏ¡ Ñï+¨`ü J<Õ 3 JOK≥Å
q^è•#O „Ñ¨ã¨∞Î`«O J=∞Å∞Ö’H˜ =zÛOk.
=¸_»OK≥Å =∞^èŒº ãÖ|O^èŒO :–
1. Jxfl JOK≥ÅÖ’x „Ñ¨*Ï„Ñüx^èŒ∞Å#∞ <Õ~°∞QÍ Z#∞fl‰õΩO\Ï~°∞.
2. =∞O_»Å, lÖÏ¡ Ñï+¨`ü J^èŒº‰õ∆ΩÅ∞ =∂„`«O Ñ¨~ÀHõ∆OQÍ Z#∞flHÀ|_»`å~°∞.
3. ÑÖKå~Úf ã¨~°ÊOK«∞Å∞, =∞O_»Å Ñï+¨`üÖ’#∞, =∞O_»Å Ñï+¨`ü J^èŒº‰õ∆ΩÅ∞ lÖÏ¡ Ñï+¨`üÖ’#∞
âßâ◊fi`« PÇ¨fi#O Hõeæ LO\Ï~°∞.
4. =∞O_»Å „áê^ÕtHõ ã¨É∞íè ºÅ∞, lÖÏ¡ „áê^ÕtHõ ã¨É∞íè ºÅ∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û.
D ~°HõOQÍ „Ñü JOK≥ÅÖ’#∂, Z#∞fl‰õΩ#fl „Ñ¨*Ï „Ñüx^èŒ∞Å∞, „Ñ¨[Å ã¨=∞ã¨ºÅ#∞ Jxfl
JOK≥ÅÖ’#∞ ÖË=<≥uÎ Ñï+¨¯iOK«‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O HõeÊOK«|_çOk.
~å„+¨ì Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞=Ú
~å*ÏºOQÆ 73= ã¨=~°}Ö’x =ÚYº"≥∞#ÿ JOâ◊=ÚÅÖ’ „Ñü ~å„+Öì Ö’#∞ ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨Å÷ ‰õΩ
Pi÷Hõ ÑïÑ¨Ù+≤ìHõeyOK«∞@‰õΩ Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞=Ú U~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_ç#k. ZxflHõÅ ãÖÑ¶¨∞O ZxflHõÅ∞ [iÑ≤Oz,
U~°Ê~°z# ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨÷Å∞ ZÖÏ =∞#∞QÆ_» ™êyOKåÖ’, `«=∞ q^èŒ∞Å x~°fiÇ¨Ï}Ö’ ÉèÏQÆ"≥∞ÿ#
x^èŒ∞Å#∞ „Ñ¨Éèí∞`«fiO #∞O_ç U"Õ∞~°‰õΩ á⁄O^Œ=K«∞Û<À ~å„+¨ì Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O ã¨∂zã¨∞ÎOk. J#QÍ ÑÖKå~Úf
~å*ò ãÖã¨÷Å#∞ Pi÷HõOQÍ |Ö’¿Ñ`«O KÕÜ«∞_®xH˜ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_ç#k ~å„+¨ì Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O
9 9
1. Pi÷Hõ ãÖÑ¶∞¨ =ÚÖ’ K≥~· ‡° #∞, "≥∞O|~°∞, Ãã„Hõ@s =∞iÜ«Ú xs‚`« ã¨É∞íè ºÅ∞ LO\Ï~°∞. "åi HÍÅÑïq∞u
12
92. 5 ãÖ=`«û~åÅ∞O@∞Ok. „Ñü 5 ãÖ=`«û~åÅH˘Hõ Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∂xfl =∞~°ÖÏ U~åÊ@∞KÕ™êÎ~°∞.
Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O KÕÜ«Ú Ñ¨#∞Å∞ :
9
J) ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨÷Å Pi÷Hõ Ñïã≤÷`«∞Å#∞ J^èŒºÜ«∞#O KÕÜ«Ú@.
P) ~å„+¨ì „Ñ¨Éèí∞`«fiO qkèOK«∞ Ñ¨#∞flÅ∞, ã¨∞OHõ=ÚÅ∞, ~°∞ã¨∞=ÚÅ ^•fi~å =K«∞Û „Ñ¨Éèí∞`«fi „Ñ¨Éèí∞`«fi
xHõ~å^•Ü«∞=Ú#∞ ~å„+¨ì „Ñ¨Éèí∞`«fi=Ú, ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨÷Å =∞^èŒº ÑÖÑ≤}© =∞iÜ«Ú
ˆH\Ï~ÚOÑ¨ÙÅ∞ KÕÜ«Ú q^è•<åxfl ~°∂á⁄OkOz „Ñ¨Éèí∞`åfixH˜ x"ÕkOK«∞@.
W) ~å„+¨ì ãÖz`« xkè #∞O_ç ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨÷Å‰õΩ „QÍO@∞ =∞OEi KÕÜ«Ú@, "å\˜
qxÜ≥∂QÆ=Ú H˘~°‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ=ÚÅ∞ ã¨∂zOK«∞@.
D) ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨Å÷ ã¨fiO`« Pi÷Hõ Ñïã≤u÷ x "≥∞~°∞QÆ∞ Ñ¨~K° ∞« @‰õΩ =∂~°=æ ÚÅ∞ ã¨∂zOK«∞@.
L) ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨÷Å ã¨∞ã≤÷~°`«‰õΩ, Pi÷Hõ ÑïÑ¨Ù+≤ªH˜ ãÖÑ¶¨∞ ÑïjÅ#‰õΩ ÑÖÑ≤# W`«~°
q+¨Ü«∂Å∞ ÑïjeOK«∞@.
~å„+¨ìOÖ’ =Öˇ<Õ ˆHO„^ŒOÖ’ ‰õÄ_® XHõ Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O U~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok. P ãÖÑ¶¨∞O KÕã≤#
ã≤á¶ê~°∞ûÅ#∞ ˆHO„^Œ „Ñ¨Éèí∞`«fiO Ü«∞^è•`«^äŒOQÍ P"≥∂kã¨∂Î =ã¨∞ÎOk. ~å„+¨ìOÖ’#∂ J^Õ ~°HõOQÍ [~°∞QÆ∞@ÔH·
U~°Ê~°z# "≥Ú^Œ\ ˜ ~å„+¨ì Pi÷Hõ ãÖÑ¶∞¨ O KÕã#≤ ã≤áê¶ ~°∞ûÅÖ’ H˘xfl\˜x =∂„`«"∞Õ P"≥∂kOz, H˘xfl ã≤áê¶ ~°∞ûÅ#∞
H˘kÌ =∂~°∞ÊÅ`À „Ñ¨Éèí∞`«fiO P"≥∂kOzOk.
Ô~O_»= Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O ã≤á¶ê~°∞û KÕã≤# 82 ã≤á¶ê~°∞ûÖ’¡ KåÅ =~°‰õΩ J=∞Å∞KÕÜ«∞|_»ÖË^Œ∞. =¸_»=
Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O x"ÕkHõ W=fi=Åã≤ L#flk.
=∞# ~åROÖ’ Pi÷Hõ ãÖÑ¶∞¨ O KÕã#≤ ã≤áê¶ ~°∞ûÅ∞, ÃÑ#· K≥ÑÊ≤ # q^èOŒ QÍ „Ñ¨É∞íè `«fiO P ãÖÑ¶∞¨ ã≤áê¶ ~°∞ûÅ#∞
P=∞Å∞ KÕã≤# f~°∞, Ñïje¿ãÎ, ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷Å‰õΩ Pi÷Hõ ÑïÑ¨Ù+≤ªxHõeyOz Jq ™ê÷xHõOQÍ L#fl
„Ñ¨[Å‰õΩ WOHÍ U"≥∞ÿ<å ¿ã=Å∞ KÕÜ«Ú@‰õΩ ~åR „Ñ¨Éèí∞`«fiO WOHÍ L^•~°OQÍ =º=Ç¨ÏiOK«=Åã≤# J=ã¨~°O
ZO`À LO^Œx `ÕeHõQÍ<Õ J=QÆ`«=∞=Ù`«∞Ok.
~å*ÏºOQÆ „ÑüÑüÎQÆÅ ~åR, Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷Å‰õΩ Pi÷Hõ ÑïÑ¨Ù+≤ì HõeæOz Jq
ã¨=∞~°÷=O`«OQÍ Ñ¨x KÕã≤ „Ñ¨[Å‰õΩ W`ÀkèHõ ¿ã=Å∞ JOkOKÕ UÔH·Hõ ÅHõ∆ ºO`À U~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_ç#k HÍ=Ù#
P ãÖÑ¶∞¨ O ã¨=∞iÊOz# ã≤áê¶ ~°∞ûÅ`À ‰õÄ_ç# x"ÕkHõ#∞, „Ñ¨É∞íè `«fi=Ú âßã¨# ã¨ÉÖíè ’ ‰õÄÅO‰õ+O¨ QÍ K«iÛOz,
™ê^èŒº"≥∞ÿ#O`«Ö’ "å\˜x Ü«∞^è•`«^äŒOQÍ P"≥∂kOz, J=∞Å∞ KÕ¿ãÎ<Õ Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∂xfl U~åÊ@∞ KÕã≤# ÅHõ∆ ºO
<≥~°"Õ~°∞`«∞Ok. ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷Å#∞ |Ö’¿Ñ`«O KÕÜ«∂Åx J<ÕHõ ^ŒâßÉÏÌÅ∞QÍ qq^èŒ „Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞
KÕã≤# „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ ™êÑ¶¨ÅºO J=Ù`å~Ú. J@∞¡ KÕÜ«∞xKÀ 73= ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°}‰õΩ ™ê~°÷Hõ`« KÕ‰õÄi#@∞¡
ÉèÏqOK«ÖË=Ú.
ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨Å÷ ‰õΩ PO„^è„Œ Ñ¨^âÕ ò „Ñ¨É∞íè `«fiO W\©=Å |^ŒÖÏ~ÚOz# JkèHÍ~åÅ∞
9(73= ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°} K«\Ïì#fl#∞ãïOz ) 9
13
9
1. =º=™êÜ«∞O, =º=™êÜ«∞ qã¨Î~°} : (l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O.127, =º=™êÜ«∞O, ã¨Ç¨ÏHÍ~° (ZÑ¶π.ã≤.
–2) âßY, `Õk : 01.05.1999 =∞iÜ«Ú l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O.399 `Õk : 27.9.2002)
9
(Z) ãäû_ôÃÑ· „ã≤ÊOHõ¡~°¡ ã¨~°Ñ¶¨~å, =º=™êÜ«∞ Ñ¨x=Ú@∞¡ ã¨~°Ñ¶¨~å "≥Ú^ŒÖˇ·# "å\˜ÔH· ÅaÌ^•~°∞Å
ZOÑ≤Hõ.
(a) *ÏfÜ«∞ qÑ¨`«∞Î ãÖÉèíqOz#Ñ¨ÙÊ_»∞ [iy# #ëêìxfl JOK«<å "ÕÜ«Ú@.
(ã≤) YsÑ¶π, ~°c HÍ~åºK«~°} „Ñ¨}ÏoHõÅ#∞ ~°∂á⁄OkOK«∞@.
(_ç) =∞O_»Å lÖÏ¡ Ñï+¨`ü ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ =º=™êÜ«∂kèHÍ~°∞Å∞ Ç¨[~°=Ù@.
(W) Ô~·`«∞ tHõ∆}Ï ˆHO„^•ÅÖ’ tHõ∆}‰õΩ =º=™êÜ«∞ ^•~°∞Å#∞ ZOÑ≤Hõ KÕÜ«Ú@ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q.
(ZÑ¶)π =º=™êÜ«∞ âßY KÕÑ@¨ ∞ì Jaè=$kú HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨Å÷ ∞ J=∞Å∞ KÕ™êÎ~Ú.
nxH˜ ãÖ|OkèOz# x^èŒ∞Å∞ ‰õÄ_® D ãÖã¨÷Å‰õΩ q_»∞^ŒÅ KÕÜ«∞|_»`å~Ú.
2. Éèí∂q∞ Jaè=$kú, Éèí∂™ê~° ~°Hõ∆} : (l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O. 508, ÑÖ.~å. `Õn, 22.10.1999)
(Z) J#∞`åÊ^ŒHõ Éèí∂=ÚÅ Ü«∞[=∂#∞Å JÉèíº~°÷#Å#∞ Pi÷Hõ ã¨Ç¨Ü«∞O H˘~°‰õΩ „QÍ=∞
ÑÖKå~ÚfÅ∞ ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕÜ«Ú@.
(a) x~°∞Ñ¨Ü≥∂QÆOQÍ L#fl „Ñ¨Éèí∞`«fi Éèí∂=ÚÅ#∞ W`«~° Éèí∂=ÚÅ#∞ Jaè=$kú Ñ¨~°K«∞ Hõ$+≤Ö’
„QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ∞ áêÖÁæ<åe.
(ã≤) „QÍ=∞=ÚÖ’x „Ñ¨Éèí∞`«fi Éèí∂=ÚÅ#∞ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞H˘x Ñ¨K«Û^Œ#O, Ñïâ◊√„Éèí`« HÍ~°º„Hõ=∞O
„HÕ^Œ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf =#~°∞Å#∞ Jaè=$kú KÕã¨∞H˘#=K«∞Û#∞. (l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O.
265 Ô~"≥#∂º `Õk:30.3.1999)
(_ç) „QÍ=∞=ÚÖ’x „Ñ¨Éèí∞`«fi áÈ~°OÉ’‰õΩ Éèí∂=ÚÅ∞ ^Œ∞~å„Hõ=∞} HÍ‰õΩO_® „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞f
K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ=_»O. (l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O. 266 Ô~"≥#∂º `Õk:30.3.1999)
3. z#fl `«~°Ç¨ h\˜ áê~°∞^ŒÅ, h\˜ x~°fiÇ¨Ï}, h\˜ "åÅ∞ Jaè=$kú :
(Z) z#fl `« ~ ° Ç ¨  K≥ ~ ° ∞ =ÙÅ x~° fi Ç¨ Ï } =∞O_» Å Ñ¨ i +¨ ` « ∞ Î Å ‰õ Ω |kb KÕ Ü « ∞ |_ç O k
(l.F.Ü«∞Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O. 341 áÈ„QÍO –1 ÑÖKå~Úf~å*ò `Õk : 13.8.1996)
(a) "å@~ü Ã+_£ HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ lÖÏ¡ Ñï+¨`üÖ’ ã¨g∞H˜∆OK«=K«∞Û#∞. (l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O.
421 ÑÖKå~Úf~å*ò `Õk : 21.11.2002)
4. Ñ¨â◊√ ãÖ=~°÷#, áê_ç Ñï„â◊=∞, HÀà◊§ Ñï„â◊=∞ : (l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O. 10 Z.ÃÇÏKü `Õk :
27.2.2004)
(Z) lÖÏ¡ ™ê÷~ÚÖ’ LO_Õ Ñ¨â√◊ ãÖ=~°H÷ õ âßMÏkèHÍ~°∞Å∞ lÖÏ¡ Ñï+¨`ü =ÚYº HÍ~°ºx~°fiÇ¨Ï}ÏkèHÍiH˜
9 ÉÏ^èŒº`« =Ç≤ÏOKåe. "åà◊§ PO`«~°OyHõ x"ÕkHõÅ∞ ã≤.W.F. „"å™êÎ~°∞. 9
14
9
5.
(a) lÖÏ¡ =∞O_»Å Ñï+¨`ü ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ P âßY JkèHÍ~°∞Å∞ Ç¨[~°∞ HÍ"åe.
=∞`«ûº Ñï„â◊=∞ : (l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O. 10 Z.ÃÇÏKü `Õk : 27.2.2004)
9
(Z) ãÖ|Okè`« lÖÏ¡ JkèHÍ~åÅ∞ lÖÏ¡ Ñï+¨`ü ã≤.W.F. QÍi¯ ÉÏ^èŒº`« =Ç≤ÏOKåe.
(a) lÖÏ¡, =∞O_»Å Ñï+¨`ü ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ Ç¨[~°∞ HÍ"åe.
(ã≤) KÕ≥Ñ¨Å ÃÑOÑ¨HõOÖ’ „QÍ=∞OÖ’ LO_Õ K≥~°∞=ÙÅÃÑ· „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞ =ÙO\Ï~Ú.
6. ™ê=∂lHõ J_»=ÙÅ ÃÑOÑ¨HõO : (l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O.81, (ZÑ¶πFP~ü –ii)âßY `Õn 30.3.1999
=∞iÜ«Ú l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O.266 Ô~"≥#∂º (ZZãπZãπ–1), `Õk 30.3.1999.)
(Z) x~°∞Ñ¨Ü≥∂QÆ Éèí∂=ÚÅ∞, ÑÖKå~Úf Éèí∂=ÚÅ∞, „QÍ=∞ ™ê=Ú^•Ü«∞Hõ Éèí∂=ÚÅ∞, ~À_»¡
„Ñ¨Hõ¯#, HÍÅ∞= QÆ@¡ÃÑ·, Ô~·ÖËfiÖˇ·#¡ „Ñ¨Hõ¯#QÆÅ Éèí∂=ÚÅÖ’ =º=™êÜ«∞Hõ J_»=ÙÅ ÃÑOÑ¨HõO,
#~°ûsÅ =∞iÜ«Ú áê¡O>Ë+¨#¡ ÃÑOÑ¨HõO WHõ #∞O_ç ÑÖKåÜ«∞f ~å*ò ãÖã¨÷Å∞ x~°fiÇ≤Ï™êÎ~Ú.
(a) =O@ K≥~°∞‰õΩ, Ñ¨â◊√„QÍ™êxH˜ ãÖ|OkèOz# áê¡<£>Ë+¨#¡#∞ <À\˜ÃÑ¶·_»∞ J_»=ÙÅ "≥Å∞Ñ¨Å
WHõ#∞O_ç ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷Å∞ KÕÑ¨_»`å~Ú.
(ã≤) ÃÑ· HÍ~°º„Hõ=∂ÅÃÑ#· |_≥@˚ ∞ Hˆ \Ï~ÚOÑ¨ÙÅ#∞ ZãπlP~ü"·≥ „HÕ^Œ lÖÏ¡ HõÖHˇ ~ìõ ∞° lÖÏ¡ Ñï+¨`‰ü Ωõ
<Õ~°∞QÍ q_»∞^ŒÅ KÕÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
(_ç) ÃÑ· HÍ~°º„Hõ=∂Å‰õΩ J=ã¨~°"≥∞ÿ# ã≤|ƒOkÃÑ· x~°‚Ü«∞O fã¨∞H˘<ÕO`« =~°‰õΩ, lÖÏ¡ Ñï+¨`ü
J@gâßY ã≤|ƒOk ã¨Ç¨Ü«∂xfl fã¨∞HÀ=K«∞Û.
(W) <À\˜ÃÑ¶·_£ J_»=ÙÅ "≥Å∞Ñ¨Å QÆÅ =O@ K≥~°‰õΩ, Ñ¨â◊√„QÍ™êxH˜ ãÖ|OkèOz# Pã¨∞ÎÅ#∞ lÖÏ¡
Ñï+¨`ü, =∞O_»Å Ñï+¨`ü, „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ ™êfinè#O KÕÜ«∞|_»`å~Ú.
7. z#fl `«~°Ç¨ Ñï„â◊=∞Å∞ : (l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O.362 & ( ) . .20.12.2003)
– z#fl `«~°Ç¨ Ñï„â◊=∞Å QÆ∞iOz lÖÏ¡ áêi„âßq∞Hõ ˆHO„^ŒO _çÑ¨Óº\© _≥·Ô~Hõì~ü, lÖÏ¡ Ñï+¨`ü
ã≤.W.F. QÍiH˜ x"ÕkHõ ã¨=∞iÊOK«=Öˇ#∞.
8. MÏn, „QÍ=∞, ‰õΩ\©~° Ñï„â◊=∞Å∞ : (l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O.97, Ñï„â◊=∞Å∞, "å}˜[ºO (>ˇH±û âßY),
`Õk : 31.31999)
(Z) MÏn, „QÍg∞} Ñï„â◊=∞Å É’~°∞¤ Ñ¨^äŒHõO „HÕ^Œ ÅaÌ^•~°∞Å#∞ „QÍ=∞ã¨Éèí ZOÑ≤Hõ KÕÜ«∂e.
(a) Ñ¨^äŒHõO Ü≥ÚHõ¯ ã¨„Hõ=∞ J=∞Å∞#∞ QÆ∞iOz „QÍ=∞ ã¨~°ÊOKü ^èŒ$gHõiOz# `«~°∞"å`«<Õ ãäû_ô
/ =∂i˚<£ ™⁄=Ú‡ q_»∞^ŒÅ KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok.
(ã≤) D É’~°∞¤ Ü≥ÚHõ¯ lÖÏ¡ ™ê÷~Ú Hõq∞\©H˜ lÖÏ¡ Ñï+¨`ü Kè≥·~°‡<£ J^èŒº‰õ∆Ω_»=Ù`å_»∞.
9 (_ç) HÔ .q.S.a. _≥=ÅÑπ"∞≥ O\ò PÑ¶ã‘ ~¨ ∞° ¡ =∞iÜ«Ú Jã≤ÃãOì \ò _≥~Ô· Hõ~ì ü Ç¨ºO_£Å∂=Úû >ˇHû± >ÿ̌Öòû
ã≤.W.F. lÖÏ¡ Ñï+¨`ü‰õΩ x"ÕkHõ ã¨=∞iÊOK«=Öˇ#∞. 9
15
9
9. „`åQÆ∞ h~°∞ : (l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ <≥O.421, Ñ≤.P~ü.P~ü._ç. (
–
)`Õk : 21.11.2002)
Ñ≤._»|∞¡ º.Ü«∞ãπ ã‘¯=Úû =∞iÜ«Ú Ç¨ºO_£ ÑÖÑ¨ÙÅ∞ JxflÜ«Ú „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf Pnè#=ÚÖ’
9
LO_»∞#∞. (D L`«Î~°∞fiÅ∞ ã¨=iOK«|_®¤~Ú)
– P~ü._»|∞¡ º.Ü«∞ãπ. ã‘¯=ÚÅ „Ñ¨}ÏoHõÅ∞ JxflÜ«Ú lÖÏ¡ Ñï+¨`ü ™ê÷~ÚÖ’ [~°∞QÆ∞#∞.
10. WO^èŒ#O, Ñ¨â◊√„QÍãÖ : (l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ<≥O.51, Ñ¨~åº=~°} âßY `Õk : 30–3–1999)
1. „Ñ¨`ÕºHÕK«|_ç# „áêO`«=Ú HÍ‰õΩO_® W`«~° J@g „áêO`«=∞O^Œ∞, QÆ_ç¤ =∞iÜ«Ú =O@
K≥é‰õΩ ÃÑOÑ¨Hõ=Ú =∞iÜ«Ú Ü«∂[=∂#º=Ú.
2. QÆ_ç¤ "≥ÚHõ¯Å∞ =∞iÜ«Ú =O@ K≥é‰õΩ, "≥ÚHõ¯Å#∞ <å@_»=Ú.
11. ~À_»∞¡, HõÅfi~°∞ìÅ∞, =O`≥#Å∞, ÃÑ¶„iÅ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q : (l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O.174, ~°"å}Ï, ~À_»∞¡
Éèí=<åÅ (P~ü–7) âßY `Õ n 21.10.1998 =∞iÜ« Ú l.F.Ü« ∞ O.Ü« ∞ ãπ . <≥ O . 235
`Õk:9.12.2003)
1. ~å„+¨ìOÖ’ QÆÅ 18 ˆ~=ÙÅ#∞ ~À_»∞¡ Éèí=<åÅ âßY Pnè#O #∞O_ç ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷Å‰õΩ
|kb KÕâß~°∞.
2. ~À_»∞¡, Éèí=<åÅ Ñ¨~°º"ÕHõ∆} WO[h~°∞ "åi âßY Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨QÆu QÆ∞iOz lÖÏ¡ Ñï+¨`ü
ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ q=i™êÎ~°∞.
12. ™êO„Ñ¨^•ÜÕ∞`«~° WO^Œ#=#~°∞Å∞ : (l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O. 80 Z#s˚ (P~ü.S.Zãπ) âßY, `Õn
04.09.1990 =∞iÜ«Ú l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O. 112 `Õk : 17.9.2002)
– ™êO„Ñ¨^•ÜÕ∞`«~° =#~°∞Öˇ·# |Ü≥∂QÍºãπ, á⁄QÆ~åx á⁄~ÚºÅ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ "å\˜ „Ñ¨}ÏoHÍ
~°K«# J=∞Å∞, Ñ¨~°º"ÕHõ∆} q^èŒ∞Å#∞ lÖÏ¡ Ñï+¨`üÅ‰õΩ |kb KÕÜ«∞_»O [iyOk.
13. ¿Ñ^ŒiHõ x~°∂‡Å<å HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ : (l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O. 398 Ñ≤.P~ü P~ü._ç. ( )
_çáê~°∞ì"≥∞O@∞ `Õk:11–12–2003 =∞iÜ«Ú l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O.412 `Õk :12.11.2002,
"≥∞"≥∂ 32166/P~ü_çIII `Õk:10.12.2002)
– _ç.P~ü._ç.Z. áêÅHõ =∞O_»eH˜ lÖÏ¡ Ñï+¨`ü K≥·~°‡<£, K≥·~°‡<£QÍ =º=Ç¨Ïi™êÎ~°∞.
– lÖÏ¡ Ñï+¨`ü K≥·~°‡<£ lÖÏ¡ ZOáê¡~Ú"≥∞O\ò [#ˆ~+¨<£ =∞iÜ«Ú áê=sì Z~å_çˆH+¨<£ q∞+¨<£‰õΩ
K≥·~°‡<£QÍ =º=Ç¨Ïi™êÎ~°∞.
– "å@~ü Ã+_£ HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ lÖÏ¡ Ñï+¨`ü ã¨g∞H˜∆OK«∞#∞.
14. q^Œº : (l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O. 120 q^•º âßY `Õk : 31.3.1999)
– „áê^äqŒ ∞Hõ q^Œº =∞O_»Å Ñï+¨`∞« Î Pnè#OÖ’#∞, „áê^èqŒ ∞HÀ#fl`« q^Œº lÖÏ¡ Ñï+¨`∞« Î Pnè#OÖ’
9 L<åfl~Ú. 9
16
9 – ã¨~Ê° OKü J^èºŒ Hõ`∆ #« QÆÅ ÑÖKå~Úf q^•º Hõq∞\©Å∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅÖ’ QÆÅ áê~îâ° ßÅÅ∞
ã¨=∞~°=÷ O`«OQÍ Ñ¨x KÕ¿ã@@∞¡ K«∂_»=Åã≤ =ÙOk. HÍ|\˜ì D q+¨Ü∞« OÖ’ „Ñ¨`ºÕ Hõ L`«~Î ∞° fiÅ∞
9
*Ïs KÕÜ«∞#=ã¨~°O ÖË^Œ∞.
15. ™êOˆHuHõ q^Œº, =$uÎ q^Œº : (l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O.57, & .:11.12.2003)
– _ç„ã≤ì‰õΩì áÈã¨∞ìÅ∞ J~Ú#@∞=O\˜ Öˇ·„|ˆ~Ü«∞<£, á¶ê~å‡ã≤ã¨∞ì II , „_»ã¨û~ü, ExÜ«∞~ü Jã≤ÃãìO\ò

[_£.Ñ≤. Pnè#=ÚÖ’xH˜ `≥KåÛ~°∞.
– lÖÏ¡ Ñï+¨`ü „Ñ¨*Ï „Ñüx^è∞Œ Å∞ S.\˜.S.Å#∞ ãÖ^Œi≈Oz ãÖã¨Å÷ Jaè=$kúH˜ `«Q∞Æ ã¨∂K«#Å∞,
ã¨ÅÇ¨Å∞ W=fi=K«∞Û#∞.
– áê~î°âßÅÖ’x =$uÎ q^•º HÍ~°º„Hõ=∂Å‰õΩ ãÖ|OkèOz# 1998 PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò áê~î°âßÅ
q^•º K«@ìO „HÕ^Œ áê~î°âßÅÅ Hõq∞\©Å‰õΩ JkèHÍ~åÅ#∞ WO`«‰õΩ=ÚO^Õ JÑ¨ÊyOK«_»O
[iyOk.
16. =Ü≥∂[#, JxÜ«∞`« q^Œº : (l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ. <≥O. 120 q^•ºâßY `Õn 31.31999) =∞iÜ«Ú
17. „QÆO^è•ÅÜ«∂Å∞
– „Ñ¨}ÏoHÍ ~°K«#, J=∞Å∞ [~°∞Ñ¨Ù@, =∂x@iOQ∑ H˘~°‰õΩ D „HÕk Ñ¨^äŒHÍÅ#∞ „QÍ=∞
ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ |kb KÕâß~°∞.
– =Ü≥∂[# q^Œº, JxÜ«∞`« q^Œº, „QÆO^è•ÅÜ«∂Å∞.
D JOâßÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz x^è∞Œ Å∞, HÍ~°ºq^è•#O "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "å\˜H˜ ãÖ|OkèOz#
L`«Î~°∞fiÅ∞ „Ñ¨`ÕºHõOQÍ *Ïs KÕÜ«∞|_»`å~Ú.
18. ™êOã¨¯ $uHõ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞, P@Å∞ : (l.F.<≥O. 26 `Õk: 30.3.1999, l.F.<≥O. 161
& ( ) .1.12.2003, l.F.Psì. <≥O.1593 YAT & C (Sports) Dt.1.12.2003.)
– lÖÏ¡ ™êOã¨¯ $uHõ H“xûÖòÖ’x ~°∂.25000/–Å∞ lÖÏ¡ Ñï+¨`ü Pnè#=ÚÖ’ LO_»∞#∞.

– lÖÏ¡ ™ÈÊ~°∞ì û J^ä•i\˜H˜ lÖÏ¡ Ñï+¨`ü K≥·~°‡<£, K≥·~°‡<£QÍ =º=Ç¨ÏiOK«∞#∞.
– =∞O_»Å ™ÈÊ~°∞ì û J^ä•i\© HÍ~°º„Hõ=∂Åhfl =∞O_»Å Ñï+¨`ü ã¨=∞#fi~ÚOK«∞#∞.–
=∞O_»Å ™ÈÊ~°∞ì û J^ä•i\˜H˜ =∞O_»Å J^èŒº‰õ∆ΩÅ∞, „ÃÑã≤_≥O\òQÍ LO\Ï~°∞.
19. =∂Ô~¯@∞¡, ãÖ`«Å∞ : (l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O.394 & ( . ), . .15.12.2003)
- =∂Ô~¯\ÕQ∑ âßY Ü≥ÚHõ¯ PÑ¶‘ã¨~°∞¡, lÖÏ¡ Ñï+¨`ü ã≤.W.F. QÍiH˜ ÉÏ^èŒº`« =Ç≤ÏOK«=Åã≤
Ü«ÚO@∞Ok..
9
20. P~ÀQÆºO, áêiâ◊√^ŒúºO, P~ÀQÆº ˆHO„^•Å x~°fiÇ¨Ï} : (l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ<≥O.445, P~ÀQÆº, "≥·^Œº
‰õΩ@∞O| ãÖˆH∆=∞ âßY, (ZÑ¶π–1) `Õk: 23–11–2000)
9
17
9 (Z) =∞O_»Å lÖÏ¡ Ñï+¨`«∞ÎÅ∞ *ÏfÜ«∞ P~ÀQÆº HÍ~°º„Hõ=∂Å J=∞Å∞#∞ ã¨g∞H˜∆OKåe.
(a) "≥·^Œº ãÖã¨÷Å x~°fiÇ¨Ï}#∞, Ñïã¨~åÅ Ñïâ◊√„Éèí`«#∞ ã¨g∞H˜∆OKåe.
9
(ã≤) "≥·^Œº, P~ÀQÆº ãÖã¨÷Å x~å‡}Ïxfl, x~°fiÇ¨Ï}#∞ ã¨g∞H˜∆OKåe.
21. ™êOÑ¶‘∞Hõ ãÖˆH∆=∞O, qHõÖÏOQÆ∞Å ãÖˆH∆=∞O : (l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O. 26 =∞Ç≤ÏàÏÉèí∞º^ŒÜ«∞O
(l._»|∞¡ º) `Õk : 17.04.1999 =∞iÜ«Ú l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O.2 =∞Ç≤ÏàÏÉèí∞º^ŒÜ«∞O `Õk :
20.1.2004 =∞iÜ«Ú l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O.25 ™êOÑ¶≤∞Hõ ãÖˆH∆=∞O (F_ç–Z1) âßY, `Õk:
31.3.1999)
(Z) 1995 qHõÖÏOQÆ∞Å K«@ìÑ¨Ù x|O^èŒ#Å J=∞Å∞#∞ Ñ¨~°º"ÕH˜∆OK«_»O.
(a) ~å„+¨ìOÖ’ QÆÅ qHõÖÏOQÆ∞Å ã¨ˆ~fi#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«∞@.
(ã≤) qHõÖÏOQÆ∞Å ÃÑ#¬<£ =∞OE~°∞
(_ç) qHõÖÏOQÆ∞Å x~°∞^èÀºQÆ Éèí$u =∞OE~°∞
(W) qHõÖÏOQÆ∞Å Hõ^ŒeHõÅ‰õΩ J#∞=ÙQÍ =ÙO_Õ ÑïHõ~åÅ#∞ ã¨~°Ñ¶¨~å KÕÜ«∞_»O.
™êOÑ¶≤∞Hõ ãÖˆH∆=∞O :
‰õΩ@∞ìÑ¨x tHõ∆}Ï ˆHO„^•Å∞, QÍÔ~‡O@∞ L`«ÊuÎ ˆHO„^•Å∞, „QÆO^è•ÅÜ«∂Å∞, Hõ=¸ºx\© Ç¨à◊§
x~å‡}O, ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷Å‰õΩ JÑ¨ÊyOK«_»O [iyOk. HÍh ã¨÷ÖÏÅ ZOÑ≤Hõ, =∞OE~°∞,
x^èŒ∞Å‰õΩ ãÖ|OkèOz# JkèHÍ~åÅ∞ „Ñ¨Éèí∞`«fiO =^ŒÌ<Õ L<åfl~Ú.
22. |ÅÇ‘Ï# =~åæÅ ãÖˆH∆=∞O : (l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ<≥O.11, a.ã≤. "≥ÖˇÊù~ü _çáê~°∞ì"≥∞O@∞, `Õk: )
– a.ã≤. ãÖˆH∆=∞ Ç¨ã¨ìà◊§Ö’, Ô~ã≤_≥x¬Ü«∞Öò ã¨∂¯ÖòûÖ’ Ç¨ã¨ìÖò É’~°¤~°∞û ZOÑ≤Hõ lÖÏ¡ Ñï+¨`ü
Pnè#=ÚÖ’ LO_»∞#∞.
23. „Ñ¨*Ï ÑÖÑ≤}© =º=ã¨÷ : (l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ <≥O.77, PÇ¨~°O `Õk : 6–8–98)
lÖÏ¡ Ñï+¨`ü
(Z) lÖÏ¡Ö’x „Ñ¨*Ï ÑÖÑ≤}© =º=ã¨÷ Ñ¨x f~°∞#∞ ã¨~°fi ã¨Éèíº ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ ã¨g∞H˜∆OK«∞@.
(a) lÖÏ¡ PÇ¨~° ã¨ÅÇ¨ Hõq∞\© ã¨Éèí∞º_≥·# lÖÏ¡ Ñï+¨`ü Kè≥·~üÑ¨~°û<£ „Ñ¨*Ï ÑÖÑ≤}© =º=ã¨÷Ö’x
Ö’@∞ áê@¡#∞ lÖÏ¡ HõÖˇHõì~°∞ ^Œ$+≤ìH˜ `≥zÛ "å\˜x ãïk^Œ∞Ì@‰õΩ `«QÆ∞ ã¨∂K«#Å∞ KÕÜ«Ú@.
(ã≤) =∞O_»Å PÇ¨~° Hõq∞\© ã¨Éèí∞ºÖˇ·# lÖÏ¡ Ñï+¨`ü „áê^ÕtHõ xÜ≥∂[Hõ=~°æ ã¨Éèí∞ºÅ∞ „Ñ¨*Ï
ÑÖÑ≤}© =º=ã¨÷Ö’x Ö’@∞ áê@¡#∞ =∞O_»Å PÇ¨~° ã¨ÅÇ¨ Hõq∞\© ^Œ$+≤ìH˜ `≥zÛ, "å\˜x
ãïk^Œ∞Ì@‰õΩ `«QÆ∞ ã¨∂K«#Å∞ KÕÜ«Ú@.
9=∞O_»Å Ñï+¨`ü :
(Z) =∞O_»Å Ñï+¨`ü ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ áœ~°ã¨~°Ñ¶¨~å‰õΩ ãÖ|OkèOz# JOâßÅ∞ ã¨g∞H˜∆OK«∞@.
9
18
9 (a) =∞O_»Å PÇ¨~° ã¨ÅÇ¨ Hõq∞\© ã¨Éèí∞º_≥·# =∞O_»Å Ñï+¨`ü J^èŒº‰õ∆Ω_»∞ =º=ã¨÷Ö’ U"≥·#
Ö’@∞áê@∞¡ LO>Ë "å\˜x Hõq∞\© Kè≥·~°‡<£ ^Œ$+≤ìH˜ `≥zÛ, =º=ã¨÷#∞ "≥∞~°∞QÆ∞ ÑïKÕO^Œ∞‰õΩ
9
ã¨∂K«#Å∞ *ÏsKÕÜ«Ú@.
(ã≤) KÒHõ _çáÈ ™ê÷~Ú PÇ¨~° ã¨ÅÇ¨ Hõq∞\© ã¨Éèí∞ºxQÍ =∞O_»Å Ñï+¨`ü „áê^ÕtHõ xÜ≥∂[Hõ=~°æ
ã¨Éèí∞ºÅ∞ ÑÖÑ≤}© =º=ã¨÷Ö’ U"≥·<å Ö’@∞áê@∞¡ LO>Ë "å\˜x "≥Å¡_çOz, =º=ã¨÷#∞
"≥∞~°∞QÆ∞ÑïKÕO^Œ∞‰õΩ ã¨∂K«#Å∞ KÕÜ«Ú@.
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf :
(Z) KÒHõ _çáÈ PÇ¨~° ã¨ÅÇ¨ Hõq∞\© Kè≥·~°‡<£ J~Ú# ã¨~°ÊOKü, PÜ«∂ Hõq∞\© ã¨=∂"ÕâßÅ#∞
„Ñü<≥Å "≥Ú^Œ\ ˜ `Õn# U~åÊ@∞ KÕã≤, x~°fiÇ≤ÏOK«∞@. U^≥·<å „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÖ’ =¸_»∞
Hõ#fl Z‰õΩ¯= KÒHõ _çáÈÅ∞ L#fl ãÖ^Œ~°ƒù=ÚÖ’, ã¨QÆO KÒHõ _çáÈÅ ã¨=∂"ÕâßÅ#∞ <≥ÅÖ’x
"≥Ú^Œ\ ˜ `Õn#, q∞ye# KÒHõ _çáÈÅ ã¨=∂"ÕâßÅ#∞ <≥ÅÖ’x Ô~O_»= ~ÀA# x~°fiÇ≤ÏOz,
ã¨=∂"ÕâßÅ q=~åÅ#∞ =∞O_»Å Ô~"≥#∂º JkèHÍiH˜ ÑÖÑ≤OKåe.
(a) KÒHõ _çáÈÅ MÏmÅ∞, KÒHõ _çáÈÅ‰õΩ Hˆ \Ï~ÚOz# J`«º=ã¨~° =ã¨∞=Î ÙÅ ^è~Œ Å° ∞, KÒHõ _çáÈÅ‰õΩ
ãÖ|OkèOz# HÍ~°∞¤Å∞, ^èŒ~°Å q=~åÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# "å\˜H˜ ãÖ|OkèOz# <À\˜Ñ¶≤ˆH+¨#¡#∞,
L`«Î~°∞fiÅ#∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf <À\©ãπ É’~°∞¤ÅÃÑ· „Ñ¨^Œi≈OK«∞@.
™ê^è•~°} q+¨Ü«∂Å∞ :
(Z) „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ÑïkèÖ’x „Ñ¨*Ï ÑÖÑ≤}© =º=ã¨÷‰õΩ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf xÑ¶¨∂ ãÖã¨÷QÍ
=º=Ç¨Ïiã¨∞ÎOk.
(a) HõÖˇHõì~°∞¡, qq^èŒ =∞O_»ÖÏÅ‰õΩ J`«º=ã¨~° =ã¨∞Î=ÙÅ∞ ˆH\Ï~Úã¨∂Î *Ïs KÕã≤# L`«Î~°∞fiÅ#∞
lÖÏ¡ Ñï+¨`ü Kè≥·~°‡#¡‰õΩ, =∞O_»Å J^èŒº‰õ∆ΩÅ‰õΩ ÑÖÑ≤OKåe.
(ã≤) =∞O_»Å Ô~"≥#∂º JkèHÍ~°∞Å∞ KÒHõ _çáÈÅ‰õΩ =ã¨∞Î=ÙÅ∞ ˆH\Ï~Úã¨∂Î *Ïs KÕã≤# L`«Î~°∞fiÅ
Ü≥ÚHõ¯ Ô~O_»∞ „Ñ¨`«∞Å#∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨~°ÊOK«∞Å‰õΩ ÑÖÑ≤OKåe.
(_ç) „Ñü _çáÈ‰õΩ J#∞|OkèOz# HÍ~°∞¤Å *Ïa`å#∞ =∞O_»Å Ô~"≥#∂º JkèHÍi ã¨~°ÊOKü‰õΩ
ÑÖÑ≤OKåe.
(W) ^èŒ~°Å q=~åÅ∞, „Ñü HÍ~°∞¤‰õΩ *Ïs KÕÜ«Ú J`«º=ã¨~° =ã¨∞Î=ÙÅ q=~åÅ∞ =∞O_»Å Ô~"≥#∂º
JkèHÍi ã¨~°ÊOKü‰õΩ ÑÖÑ≤OKåe.
(ZÑ¶)π „Ñü _çáÈ‰õΩ J#∞|OkèOz# HÍ~°∞¤Å *Ïa`å q=~åÅ#∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf „Ñ¨Kå~°O
KÕÜ«∂e.
9 9
19
9 2. „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ã¨fi~°∂Ñ¨, ã¨fiÉèÏ"åÅ∞ 9
™ê÷xHõ ÑïáêÅ<å ™œÅÉèíºOHÀãÖ, Hõq∂+¨#~ü ÑÖKå~Úf~å*ò QÍ~°∞ XHõ „áêO`åxfl QÍx,
„Ñ¨ã¨∞Î`«O L#fl XHõ\ ˜ ÖËHõ Ô~O_»∞ „QÍ=∂ÅÖ’x H˘O`« ÉèÏQÍefl QÍx „H˘`«Î „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfQÍ
„Ñ¨Hõ\ ÕK«=K«∞Û. XHõ Ô~"≥#∂º „QÍ=∂xfl QÍx, „QÍ=∞ t"å~°∞#∞QÍx „H˘`«Î „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfQÍ U~åÊ@∞
KÕÜ«∞=K«∞Û.
XHõ ÑÖKå~Úf #∞O_ç H˘O`« ÉèÏQÍxfl q_»n¿ã@Ñ¨C_»∞ QÍh, ÖË^• XHõ ÑÖKå~ÚfÖ’ H˘O`«
ÉèÏQÍxfl Hõe¿Ñ@Ñ¨C_»∞QÍh ãÖ|Okè`« ÑÖKå~ÚfH˜ U"≥∞<ÿ å JÉèºí O`«~åÅ∞O>Ë `≥Å∞Ñ¨ÙHÀ=Åã≤OkQÍ HÀ~°∞`«∂
HõÖˇHõì~°∞ <À\©ã¨∞ W™êÎ~°∞. JÉèíºO`«~åÅ∞ =¿ãÎ JO^Œ∞‰õΩ `«y# q^èŒOQÍ x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. (ÃãHõ∆<£ 3
=∞iÜ«Ú l.F.<≥O. 515, `Õk : 17.8.1994)
ã¨Éèí∞ºÅ ãÖYº
[<åÉèÏ#∞|\˜ì ã¨Éèí∞ºÅ ãÖYº#∞ x~°‚~Ú™êÎ~°∞. 300 =~°‰õΩ [<åÉèÏ QÆÅ „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ
5QÆ∞~°∞ ã¨Éèí∞ºÅ∞, 500Ö’Ñ¨Ù [<åÉèÏ J~Ú`Õ 7 QÆ∞~°∞ ã¨Éèí∞ºÅ∞, 1500 Ö’Ñ¨Ù J~Ú`Õ 9 ã¨Éèí∞ºÅ∞, 3000
Ö’Ñ¨Ù J~Ú`Õ 11 ã¨Éèí∞ºÅ∞, 5000 Ö’Ñ¨Ù J~Ú`Õ 13 ã¨Éèí∞ºÅ∞, 10,000 Ö’Ñ¨Ù J~Ú`Õ 15 =∞Ok
ã¨Éèí∞ºÅ∞, 15,000Ö’Ñ¨Ù J~Ú`Õ 17 ã¨Éèí∞ºÅ∞ =∞iÜ«Ú 25,000Ö’Ñ¨Ù J~Ú`Õ 19–21 =∞^èŒº ã¨Éèí∞ºÅ∞QÍ
x~°‚~Ú™êÎ~°∞. „Ñ¨Éèí∞`«fi "≥∞"≥Ú <≥O. 70563/ZxflHõÅ∞–3/86/3 `Õk 17.11.1986 „Ñ¨HÍ~°O 15,000
=∞Ok #∞O_ç 20,000Ö’Ñ¨Ù [<åÉèÏ QÆÅ ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ 19 =∞Ok ã¨Éèí∞ºÅ∞, 20 #∞O_ç 25 "ÕÅ Ö’Ñ¨Ù
[<åÉèÏ QÆÅ ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ 21 =∞Ok ã¨Éèí∞ºÅ∞ LO_®e.
K«@ì„Ñ¨HÍ~°O Zãπ.ã≤., Zãπ.\˜., a.ã≤. =~åæÅ‰õΩ K≥Ok# "åiH˜ "åi"åi [<åÉèÏ „áêuÑ¨kHõ#
™ê÷<åÅ#∞ ˆH\Ï~Ú™êÎ~°∞. "≥Ú`«ÎO ™ê÷<åÅÖ’ Jxfl =~åæÅ`À HõeÑ≤ 3= =O`«∞ „ã‘ÎÅ‰õΩ ˆH\Ï~Ú™êÎ~°∞. W^Õ
q^èŒOQÍ ã¨~°ÊOK«∞ Ñ¨^Œ=ÙÅ ˆH\Ï~ÚOÑ¨Ù ‰õÄ_® [~°∞QÆ∞`«∞Ok. =∞Ç≤Ïà◊Å∞, Zãπ.ã≤., Zãπ.\˜., a.ã≤. =~åæÅ
"å~°∞ [#~°Öò (FÃÑ<£ HÍº@ys) ™ê÷<åÖ’¡ ‰õÄ_® áÈ\© KÕÜ«∞=K«∞Û.
¢Ñü ¢QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ^•x ÑïáêÅHõ =∞O_»e U~°Ê_»QÍ<Õ ^•x HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ ¢áê~°Oaèã¨∞ÎOk.
J~Ú`Õ J\˜ì ÑïáêÅ##∞ ™êyOK«\ÏxH˜ ^•xH˜ XHõ HÍ~åºÅÜ«∞O LO_®e. ^•xÖ’ ã¨=∂"ÕâßÅ∞
[~°∞Ñ¨ÙH˘#∞@, ^•x#∞O_Õ ÑïáêÅ<å =º=Ç¨~åÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOK«∞@, ~ÀA"ås HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ ™êyOK«∞@
KÕÜ«∂e.
F „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨fiO`« Éèí=#OÖ’ HÍh, „Ñ¨~Ú"Õ@∞ Éèí=#OÖ’ J^≥Ì K≥e¡Oz HÍh, K≥e¡OK«‰õΩO_®
HÍh LO_»=K«∞Û.
™ê^èŒº"≥∞ÿ#O`«=~°‰õΩ HÍ~åºÅÜ«∞=Ú, ¢QÍ=∞=Ú#‰õΩ =∞^èŒº LO_®e.
9
F
F HÍ~åºÅÜ«∞=Ú JO^Œ~°∞ ¢Ñ¨[Å, ã¨Éèí∞ºÅ, ‰õΩÖÏÅ x"åã¨ ¢Ñ¨^ÕâßxH˜ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ LO_®e. 9

20
9
F ¢QÍ=∞ ÑÖKå~Úf HÍ~åºÅÜ«∞O#∞ XHõ ¢Ñ~¨ Ú"Õ@∞ Éè=í #OÖ’ #∞O_ç "Õ~˘Hõ ¢Ñ~¨ Ú"Õ@∞ Éè=í #=ÚÖ’xH˜
=∂~åÛÅO>Ë ¢QÍ=∞ ÑÖKå~Úf f~å‡#O LO_®e.
9
F P f~å‡<åxH˜ 3/4 =O`«∞ ã¨Éèí∞ºÅ P"≥∂^Œ =Ú¢^Œ LO_®e.
F lÖÏ¡ HõÖˇHõì~°∞ J#∞=∞u =∞OE~°∞ LO_®e.
F =ÚYºOQÍ ¢QÍ=∞ ÑÖKå~Úf HÍ~åºÅÜ«∂xfl ã¨~°ÊOK«∞, LÑ¨ ã¨~°ÊOK«∞, ã¨Éèí∞ºÅ∞ ÖË^• "åi
|O^èŒ∞=ÙÅ Éèí=<åÅÖ’xH˜ =∂~°Û~å^Œ∞. =∂~åÛÅO>Ë lÖÏ¡ HõÖˇHõì~°∞ Ñ¨Ù~åfi#∞=∞u LO_®e.
(l."À227, `Õk 13–4–1995)
ã¨fi`«O„`« „ÑüÑüÎ QÆÅ ãÖã¨÷QÍ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf :
„Ñü ãÖã¨÷‰õÄ_® `«# S_≥O\˜\ ©x, QÆ∞~°∞Î#∞ `≥e¿Ñ (Ö’QÀ)#∞ Hõey LO@∞Ok. ÉèÏ~°`« „Ñ¨Éèí∞`«fiO
`«# ~å[=Ú„^ŒQÍ =¸_»∞ ã≤OÇ¨Å∞ QÆÅ =Ú„^Œ#∞, =∞# ~åR „Ñ¨Éèí∞`«fiO Ñ¨Ó~°‚ ‰õΩOÉèÏxfl, JÖÏˆQ qq^èŒ ~åR
„Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞ PÜ«∂ ~å„ëêìÅ „Ñ¨`ÕºHõ`«#∞ `≥e¿Ñ zÇ¨flÅ#∞ ~å[=Ú„^ŒQÍ "å_»`å~°∞. D q^èŒOQÍ ~å[=Ú„^Œ
(HÍ=∞<£ ã‘Öò)#∞ "å_»@O J<Õk P ãÖã¨÷ Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨`ºÕ Hõ`#« ∞, ã¨fi`«O„`« „ÑüÑüxÎ , K«@|ì ^Œ`Ì #« ∞, `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞Ok.
J^Õq^èŒOQÍ „Ñü „QÍ=∞ÑÖKå~Úf `«# „Ñ¨`ÕºHõ`«#∞ „HÕk q^èŒOQÍ Kå@∞‰õΩ@∞Ok.
u Wk K«@ì|^ŒÌ`«QÆÅ ãÖã¨÷ (Ãã. 3)
u Wk Pã¨∞ÎÅ#∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛH˘#QÆÅ^Œ∞, Hõey LO_»QÆÅ^Œ∞, x|O^èŒ#Å "Õ∞~°‰õΩ H˘#QÆÅ^Œ∞, J=∞‡QÆÅ^Œ∞.
(ÃãHõ∆<£ 4(3), 49, 51, 55 =∞iÜ«Ú 59)
u ÑïáêÅ<å ™œÅÉèíºO H˘~°‰õΩ HÍO„\Ï‰õΩìÅ∞ ‰õΩ^Œ∞~°∞ÛHÀ=K«∞Û, HÀ~°∞ìÖ’ ^•"å "ÕÜ«∞=K«∞Û, ^•"å#∞
Z^Œ∞~˘¯#=K«∞Û#∞. (ÃãHõ∆<£ 4(3), l.F.215 `Õk 25.6.2001)
u Éˇ·ÖÏÅ∞ `«Ü«∂~°∞ KÕã¨∞HÀQÆÅ^Œ∞.
u „QÍ=∞„Ñ¨[Å „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ HÀãÖ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf K«@ì ÑïkèÖ’ ã¨^Œ∞^ÕÌâ◊ºO`À fã¨∞H˘<Õ K«~°ºÅ‰õΩ
K«@ìÑ¨~°"≥∞ÿ# ~°Hõ∆} LO@∞Ok. (ÃãHõ∆<£ 257)
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ™ê^è•~°} =Ú„^Œ (''HÍ=∞<£ ã‘Öò——)#∞ qxÜ≥∂yOK«∞@. * *
u D =Ú„^Œ ~åR zÇ¨ÏflO =ÙO_Õ q^èŒOQÍ LO_®e.
u ~åR zÇ¨ÏflOÖ’ ''PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò „Ñ¨Éèí∞`«fiO—— Jx WOw¡+¨µÖ’ L#fl =∂@Å ™ê÷#OÖ’ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf
¿Ñ~°∞#∞ =∞iÜ«Ú ''PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò—— Jx `≥Å∞QÆ∞, Ç≤ÏOnÅÖ’ LO_Õ KÀ@ lÖÏ¡ ¿Ñ~°∞#∞ LOz =∂~°∞Ê
KÕÜ«∂e.
u ™ê^è•~°} =Ú„^ŒÖ’x =∂@Å∞ `≥Å∞QÆ∞ ÉèÏ+¨Ö’ =∂„`«"Õ∞ LO_®e.
9
u „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨~°ÊOz, HÍ~°º x~°fiÇ¨Ï}ÏkèHÍi (HÍ~°º^Œi≈) P =Ú„^Œ‰õΩ ~°Hõ∆‰õΩ_»∞QÍ LO_®e. 9
21
9
u
u
P ™ê^è•~°} =Ú„^Œ‰õΩ PÜ«∞# =ºH˜ÎQÆ`«OQÍ ÉÏ^èŒ∞º_»∞. 9
™ê^è•~°} =Ú„^Œ `«# =^ŒÌ Éèí„^ŒOQÍ LO^Œx HÍ~°º^Œi≈ / ã¨~°ÊOK«∞ „Ñü ãÖ=`«û~°O _çÃãO|~ü 31
<å\˜H˜ XHõ ^èŒ$=Ñ¨„`åxfl lÖÏ¡ HõÖˇHõì~°∞‰õΩ ÑÖáêe.
u ™ê^è•~°} =Ú„^Œ áÈ~Ú<å ÖËHõ HõxÑ≤OK«‰õΩO_® áÈ~Ú<å P q+¨Ü«∂xfl "≥O@<Õ HõÖˇHõì~°∞‰õΩ, „QÍ=∞
ÑÖKå~ÚfH˜ `≥Åáêe.
u ™ê^è•~°} =Ú„^Œ#∞ K«@ìÑ¨~°OQÍ J=ã¨~°"≥∞ÿ# KÀ@ LÑ¨Ü≥∂yOKåe.
u D =Ú„^Œ#∞ ã¨~°ÊOKü ÖË^• HÍ~°º^Œi≈ ã¨=∞Hõ∆OÖ’<Õ "ÕÜ«∂e.
u `«xv JkèHÍ~°∞¡ `«=∞ ÑïjÖ<å ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ J\˜ì =Ú„^Œ ãÖ|Okè`« JkèHÍi ~°Hõ∆}Ö’ L#fl@∞¡
^èŒ$gHõiOKåe.
(l.F. Ü«∞O.Ü«∞ãπ. <≥O. 508 `Õk 6–8–94)
9 9
22
9 3. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ZxflHõÅ∞ – i[ˆ~fi+¨#∞¡ 9
ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷Å ZxflHõefl QÆ`«OÖ’ ~åR „Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOKÕq. PÜ«∂ ~å„ëêìÖ’¡ `«=∞
`«=∞ J#∞‰õÄÅ`«#∞, "≥ã¨∞Å∞ÉÏ@∞#∞ |\˜ì PÜ«∂ ~åR „Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞ D ZxflHõefl x~°fiÇ≤ÏOKÕq. ÑÖKå~Úf
~å*ò ãÖã¨Å÷ ZxflHõÅ∞ ~åR „Ñ¨É∞íè `åfiÅ JaèëêìxH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ [iy#Ñ¨C_»∞, ÑÖKå~ÚfÅ∞ `«=∞ =∞#∞QÆ_»
HÀãÖ P „Ñ¨Éèí∞`åfiÅÃÑ·<Õ P^è•~°Ñ¨_Õq. PO„^èŒ„Ñ¨^ÕâòÖ’ ÑÖKå~Úf Zxfl‰õÅ∞ "≥Ú^Œ\ ˜™êiQÍ 1964Ö’#∞,
Ô~O_»=™êi 1970Ö’#∞, =¸_»=™êi 1981Ö’#∞, <åÅæ=™êi 1988Ö’#∞ [iQÍ~Ú. ^•^•Ñ¨Ù W^Õ
q^è•#O Jxfl ~å„ëêìÖ’¡#∞ H˘#™êyOk. D Ñïã≤÷`«∞Å#∞ ãïk^ŒÌ\ÏxH˜, ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷efl ã¨fi`«O„`«
„ÑüÑüÎQÆÅ ãÖã¨÷Å∞QÍ ~°∂á⁄OkOK«\ÏxH˜, "å\˜H˜ ~å*ÏºOQÆ Éèí„^Œ`«, K«@ì|^Œú`« HõeÊOK«\ÏxH˜ 1992Ö’
~å*ÏºOQÍxH˜ 73= ã¨=~°} KÕã≤ „Ñü 5 ÜÕ∞à◊§‰õΩ D ãÖã¨÷Å‰õΩ ZxflHõÅ∞ `«Ñ¨ÊxãïQÍ [~°áêÅh, P
ZxflHõÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOKÕ „Ñ¨„H˜Ü«∞ ~å*ÏºOQÆ Ç¨ÏŸ^• Hõey# XHõ ã¨fi`«O„`« ãÖã¨÷KÕ [iÑ≤OKåÅx „ÑüáêkOK«@O
[iyOk. (PiìHõÖò 243 ÔH. ÉèÏ~°`« ~å*ÏºOQÆO)
D Ñï}Ï=∂Ås`åº ~åR ZxflHõÅ Hõq∂+¨<£#∞ ~åR „Ñ¨Éèí∞`«fiO U~åÊ@∞ KÕã≤Ok.
~åR ZxflHõÅ Hõq∂+¨<£
PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò ÑÖKå~Úf~å*ò K«@ìO 1994 ÃãHõ∆<£ 200 #∞O_ç 234 =~°‰õΩ ~åR ZxflHõÅ Hõq∂+¨<£
x~å‡}O, x~°fiÇ¨Ï}, q^èŒ∞Å∞, ÉÏ^èŒº`«Å∞ K«iÛO|_®¤~Ú.
~åROÖ’x ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷Å ZxflHõÅ x~°fiÇ¨Ï}ÔH· ~åR ZxflHõÅ Hõq∂+¨<£ LO@∞Ok. D
Hõq∂+¨<£Ö’ Hõq∂+¨#~ü`Àáê@∞ Ãã„ÔH@s, W`«~° ã≤|ƒOk LO\Ï~°∞.
u ~åR ZxflHõÅ Hõq∂+¨#~üQÍ ~åR „Ñ¨Éèí∞`«fi HÍ~°º^Œi≈ Ç¨ÏŸ^•‰õΩ `«‰õΩ¯=HÍx Ñ¨^ŒqÖ’ LO_ç# ÖË^• P
Ç¨ÏŸ^•Ö’ Ñ¨^Œg q~°=∞} KÕã≤# =ºH˜Îx ~åR „Ñ¨Éèí∞`«fi ã≤á¶ê~°∞û "Õ∞~°‰õΩ ~åR QÆ=~°fl~°∞ xÜ«∞q∞™êÎ~°∞.
u ZxflHõÅ Hõq∂+¨#~ü Ñ¨^ŒqÖ’ KÕi# `Õn #∞O_ç 5 ãÖII~åÅ áê@∞ H˘#™êQÆ∞`å~°∞.
u Hõq∂+¨#~ü ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì [_ç˚ Ç¨ÏŸ^• HõeyLO_ç, r`«Éèí`åºÅ∞ ‰õÄ_® J^Õ Ç¨ÏŸ^•‰õΩ `«y#@∞¡QÍ LO\Ï~Ú.
u Hõq∂+¨#~°∞#∞ Ñ¨^Œq #∞O_ç `˘ÅyOKåÅO>Ë ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì [_ç˚x `˘ÅyOK«\ÏxH˜ J#∞ãïOKåeû#
Ñ¨^ŒÌu<Õ áê\ÕKåe.
~åR ZxflHõÅ Hõq∂+¨<£ ÉÏ^èŒº`«Å∞
u ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷Å‰õΩ [iˆQ Jxfl ZxflHõÅ#∞ Ñ¨~°º"ÕH˜∆OK«∞@.
u ZxflHõÅ x~°fiÇ¨Ï} H˘~°‰õΩ F@~°¡ *Ïa`å#∞ `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«Ú@.
u „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf, =∞O_»Å, lÖÏ¡ Ñï+¨`üÅ‰õΩ ZxflHõÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOK«∞@.
9
u ZxflHõÅ x~°fiÇ¨Ï} xq∞`«ÎO `«# JkèHÍ~åÅ#∞ lÖÏ¡ HõÖˇHõì~°¡‰õΩ ÖË^• J=ã¨~°=∞x ÉèÏqOz# U W`«~°
=ºH˜Î L^ÀºyÔH·##∞ _≥eˆQ\ò KÕÜ«Ú@.
9
23
9„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ZxflHõÅ∞ 9
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf J<Õk ÑïáêÅ<å =º=ã¨÷Ö’ Ju z#fl Ü«¸x\ò. Wk ã¨fi`«O„`« „ÑüÑüÎ Hõey#
™ê÷xHõ ã¨fiÑïáêÅ<å ãÖã¨÷. „Ñ¨[Å J=ã¨~åÅ#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=@OÖ’, "åi ã¨=∞ã¨ºÅ#∞ Ñïëê¯iOK«@OÖ’
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf =∂„`«"Õ∞ j„Ñ¶¨∞QÆu# "åi J=ã¨~åÅ#∞, ™œHõ~åºÅ#∞ "åiH˜ HÍ=Åã≤# suÖ’ ã¨ÊOkOz
ã¨HÍÅ=ÚÖ’ f~°ÛQÆÅ^Œ∞. „Ñ¨ã¨∞Î`«O =∞# ~å„+¨ìOÖ’ 21,943 „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ∞ Ñ¨xKÕã¨∞Î<åfl~Ú. „QÍ=∞
ã¨=∞ã¨ºÅ Ñïëê¯~åxH˜, ÑïáêÅ# ™êyOK«\ÏxH˜ K«@ì „Ñ¨HÍ~°O XHõ „Ñ¨*Ï„Ñüx^èŒ∞Å ãÖÑ¶¨∞O LO_®e.
ãÖÑ¶¨∞O <åÜ«∞‰õΩ_»∞QÍ ã¨~°ÊOK«∞ LO_®e. [<åÉèÏ#∞ |\˜ì ÑÖKå~Úf ã¨Éèí∞ºÅ ãÖYº#∞ HõÖˇHõì~ü QÍ~°∞
x~°‚~Ú™êÎ~°∞. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ZxflHõÅÖ’ áêsì QÆ∞~°∞ÎÅ∞O_»=Ù. ZxflÔH·# ã¨~°ÊOK«∞, "å~°∞¤ ã¨Éèí∞ºÅ∞
„QÍ=∂aè=$kú KÕÜ«∞_®xH˜ âßÜ«∞â◊‰õΩÎÖÏ Hõ$+≤ KÕÜ«∂e. ÑÖKåÜ«∞f F@~°¡ *Ïa`å `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞\ÏxH˜
PÜ«∂ JÃãOc¡ xÜ≥∂[Hõ =~°æ F@~°¡ *Ïa`å#∞ „áêkÑüHõQÍ fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. D „Ñ¨„H˜Ü∞« #∞ lÖÏ¡ ÑÖKåÜ«∞f
JkèHÍi QÍ~°∞ Ñ¨ÓiÎ KÕ™êÎ~°∞.
ZxflHõ q^è•#=Ú :
1. „QÍ=∞ ã¨~°ÊOK«∞ – „Ñ¨`«ºHõ∆OQÍ „Ñ¨[ÅKÕ ZxflHõ KÕÜ«∞|_»`å~°∞.
2. "å~°∞¤ ã¨Éèí∞ºÅ∞ – „Ñ¨`«ºHõ∆OQÍ „Ñ¨[ÅKÕ Z#∞flHÀ|_»`å~°∞.
3. LÑ¨ã¨~°ÊOK«∞ – Ñ¨~ÀHõ∆ Ñ¨^Œúu ("å~°∞¤ "≥∞O|~°∞¡ `«=∞Ö’ XHõix Z#∞fl‰õΩO\Ï~°∞)
J~°›`«Å∞ :
1. ÃÑ· Ñ¨^Œ=ÙÅÖ’ áÈ\© KÕ¿ã =ºH˜ÎH˜ ãÖ|Okè`« „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf F@~°¡ *Ïa`åÖ’ `«# ¿Ñ~°∞ #"≥∂^Œ∞
J~Úº LO_®e. (Ãã. 17)
2. áÈ\© KÕ¿ã =ºH˜Î, =Ü«∞ã¨∞û 21 ãÖ. xO_®e (Ãã. 17)
J#~°›`«Å∞ :
1. „Ñ¨Éèí∞`Àfi^Àºy J~ÚLO_»~å^Œ∞ (Ãã. 18)
2. U HÀ~°∞ì KÕ`«#∂ "å~°∞ <Õ~°∞ã¨∞ÎÅ∞QÍ x~åúiOK«|_ç LO_»~å^Œ∞ (Ãã. 19 (1))
3. 30–5–1995 `«~°∞"å`« W^ŒÌiH˜ q∞Oz Ñ≤Å¡Å∞O_»~å^Œ∞. (Ãã. 19 (3))
4. WO_çÜ«∞<£ Ñ‘#Öò HÀ_£ ÃãHõ∆<£ 9 (Z) J^è•ºÜ«∞O „HÕ^Œ ^À+≤QÍ „Ñ¨Hõ\ ÕK«|_ç# =ºH˜Î =∞iÜ«Ú ZxflHõÅ
^•"åÖ’x f~°∞Ê „Ñ¨HÍ~°O Jqhu K«~°ºÅ‰õΩ áêÅÊ_ç#@∞¡ iHÍ~°∞¤ KÕÜ«∞|_ç# =ºH˜Î – áÈ\© KÕÜ«Ú@‰õΩ
J#~°∞›_»∞ (Ãã. 19 (Z))
5. QÆ`« ZxflHõÅ Y~°∞Û ZH“¯O@∞#∞ QÆ_»∞=ÙÖ’Ñ¨Ù ^•YÅ∞ KÕÜ«∞Hõ J#~°›`« "Õ@∞ Ñ¨_ç#"å~°∞ J#~°∞›Å∞.
96. =∞uã≤÷q∞`«O ÖËx"å~°∞, K≥q\˜"å~°∞, =¸QÆ"å~°∞ J#~°∞›Å∞.

7. HÀ~°∞ìKÕ k"åÖÏ^•~°∞QÍ „Ñ¨Hõ\ ÕÑ¨|_ç#"å~°∞ J#~°∞›Å∞.
9
24
9
8. „QÍ=∞ÑÖKåÜ«∞f HÍO„\Ï‰õΩì =º=Ç¨~°=ÚÅÖ’ ãÖ|O^èŒO HõeyÜ«Ú#fl "å~°∞.
11. „QÍ=∞ã¨Éèí#∞ ãÖ=`«û~åxH˜ Ô~O_»∞™ê~°∞¡ [~°Ñ¨x HÍ~°}OQÍ Ñ¨^Œqx HÀÖ’Ê~Ú#"å~°∞.
9
12. P_ç\ò#∞ ãÖIIÖ’QÍ [~°Ñ¨x HÍ~°}OKÕ`« Ñ¨^Œqx HÀÖ’Ê~Ú#"å~°∞.
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ZxflHõÖ’¡ i[ˆ~fi+¨#∞¡
ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨Ö÷ #·ˇ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf, =∞O_»Å Ñï+¨`∞« ,Î lÖÏ¡ Ñï+¨`∞« ÅÎ Ö’ J^èºŒ ‰õΩ∆ Å ã¨É∞íè ºÅ
™ê÷<åÅ‰õΩ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÅ=ÚÅ, Ã+_»∂ºÅ∞¤ `≥QÅÆ , "≥#∞Hõ|_ç# `«~Q° `Æ ∞« Å‰õΩ K≥Ok# "åiH˜ =∞iÜ«Ú =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ
i[ˆ~fi+¨#∞¡ HõeÊOK«|_ç#q. J@∞¡ i[ˆ~fi+¨#∞¡ ˆH\Ï~ÚOK«∞@Ö’ J#∞ãïOK«=Åã≤# ~°∂Å∞û#∞ „Ñ¨Éèí∞`«fi
l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O. 140 ÑÖKå~Úf~å*ò =∞iÜ«Ú ~°∂~°Öò _≥=ÅÑπ"≥∞O@∞ (ZxflHõÅ∞) `Õn 20.4.2001
^•fi~å `≥Å∞Ñ¨|_ç#q.
D „HÕ^Œ `≥eÊ# q^èOŒ QÍ qq^èŒ ™ê÷<åÅ‰õΩ „Ñü ™ê^è•~°} ZxflHõÅ‰õΩ =ÚO^Œ∞ i[ˆ~fi+¨#∞¡ x~°~‚ ÚOz
„QÍ=∞ÑÖKå~ÚfH˜ ãÖ|OkèOz KÕã≤# i[ˆ~fi+¨#¡ q=~åÅ#∞ lÖÏ¡ ÔQl@∞Ö’#∞, =∞O_»ÅÑï+¨`«∞Î, lÖÏ¡
Ñï+¨`«∞ÎÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz KÕã≤# i[ˆ~fi+¨#¡ q=~åÅ#∞ PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò ~åR ÔQl@∞Ö’#∞ <À\˜ÃÑ¶·KÕ™êÎ~°∞.
1. „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ã¨Éèí∞ºÅ ("å~°∞¤ "≥∞O|~°¡) i[ˆ~fi+¨#∞¡ :
Z) „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ã¨Éèí∞ºÅ i[ˆ~fi+¨#¡#∞ `«# ÑïkèÖ’x Jxfl „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ Ô~"≥#∂º
_çq[#Öò JkèHÍi x~°‚~Ú™êÎ~°∞. "≥Ú^Œ@ Ã+_»∂ºÅ∞ `≥QÆÅ‰õΩ, Ã+_»∂ºÅ∞ ‰õΩÅ=ÚÅ‰õΩ K≥Ok# ã¨Éèí∞ºÅ‰õΩ "åi
[<åÉèÏ „áêuÑ¨kHõ# ("≥Ú`«OÎ „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÖ’ "åi"åi [<åÉèÏ‰õΩ ãïÑ¨_∞» #@∞¡) x~°~‚ Ú™êÎ~∞° . Ã+_»∂ºÅ∞
„áêO`åÅÖ’ =∂„`«O Ã+_»∂ºÅ∞ `≥QÅÆ "åiH˜ P „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÖ’x "≥Ú`«OÎ "å~°∞Å¤ Ö’ ã¨QÍxH˜ `«Q‰æÆ Ωõ O_»∞#@∞¡
"åiH˜ ˆH\Ï~Ú™êÎ~°∞.
a) JÖÏˆQ „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÖ’¡ "≥#∞Hõ|_ç# `«~°QÆ`«∞Å"åiH˜ „Ñü „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÖ’#∞
Zxfl"å~°∞¤Å∞ ˆH\Ï~ÚOKåÅ<Õk x~°‚~ÚOK«∞@‰õΩ Ô~"≥#∂º _çq[#Öò JkèHÍi, =∞O_»ÅOÖ’ "åi [<åÉèÏ
^•=∂ëê x+¨ÊuÎ âß`«O „Ñ¨HÍ~°O D„HÕ^Œ á¶ê~°∞‡ÖÏ ##∞ãïOz ˆH\Ï~Ú™êÎ~°∞.
Reservation of B.C.'s
Mandal Proportionate in the State (34%) Mandal B.C.'s
= X
Percentage of B.C.s State Percentage of B.C.'s Percentage
(38.8%)
= 0.876 x Percentage of B.C.'s in the Mandal Parishad.
~åROÖ’ "≥#∞Hõ|_ç# `«~Q° `Æ ∞« Å"åi [<åÉèÏ#∞ 38.8%QÍ, PO„^è„Œ Ñ¨^âÕ ò "≥#∞Hõ|_ç# `«~Q° `Æ ∞« Å"åi
ÃÑ¶·<å#∞û HÍ~˘Êˆ~+¨<£ "å~°∞ 1.3.1991Ö’ ¿ãHõiOz# ÖˇHõ¯Å P^è•~°OQÍ x~°‚~ÚOK«|_çOk.
ã≤) =∞iÜ«Ú „Ñü „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÖ’ Ã+_»∂ºÅ∞¤ `«~°QÆ`«∞Å‰õΩ, Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÅ=ÚÅ‰õΩ,
9
"≥#∞Hõ|_ç# `«~°QÆ`«∞Å‰õΩ =∞iÜ«Ú i[~°∞fiKÕÜ«∞|_»x FÃÑ<£ ˆH@ys "å~°∞¤ÅÖ’, 1/3= =O`«∞ "å~°∞¤Å#∞
=∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ i[~°∞fiKÕ™êÎ~°∞.
9
25
9 ÃÑ· q^èŒOQÍ x~°‚~ÚOz# q=~°=ÚÅ#∞ P~ü._ç.F. QÍ~°∞ ãÖ|Okè`« Ü«∞O.Ñ≤._ç.F.‰õΩ ÑÖÑ≤™êÎ~°∞.
`«^Œ∞Ñï Ü«∞O.Ñ≤._ç.F. QÍ~°∞ PÜ«∂ ˆH@ysÅ‰õΩ (Ü«∞ãπ.\˜., Ü«∞ãπ.ã≤., a.ã≤.Å∞) K≥Ok# "åi [<åÉèÏ#∞
9
"å~°∞¤Å "åiQÍ ÃÇÏK«∞Û ãÖYº #∞O_ç „Hõ=∞OQÍ `«‰õΩ¯= ãÖYºÖ’ LO_»∞#@∞¡ `«Ü«∂~°∞KÕ™êÎ~°∞. "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\ ˜
Z‰õΩ¯= âß`«O Ã+_»∂ºÅ∞¤ `«~°QÆ`«∞Å F@~°∞¡QÆÅ "å~°∞¤Å‰õΩ ˆH\Ï~Ú™êÎ~°∞.
J@∞¡ Ã+_»∂ºÅ∞¤ `«~°QÆ`«∞Å"åiH˜ ˆH\Ï~ÚOz# "å~°∞¤Å#∞ `˘ÅyOz, „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÖ’x W`«~°
"å~°∞Å¤ Ö’ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÅ=ÚÅ "åiH˜ JkèHõ âß`«O F@~°∞¡ QÆÅ "å~°∞Å¤ #∞ (Ã+_»∂ºÅ∞¤ `≥QÅÆ =Öˇ<)Õ Hˆ \Ï~Ú™êÎ~∞° .
_ç) ÃÑ· q^èŒOQÍ Ã+_»∂ºÅ∞¤ `≥QÆÅ"åiH˜, Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÅ=ÚÅ"åiH˜ "åi [<åÉèÏ ^•=∂ëê
âß`«O „Ñ¨HÍ~°O "å~°∞¤Å#∞ ˆH\Ï~ÚOz# Ñ≤^ŒÑ¨, q∞ye# "å~°∞¤ÅÖ’ "≥#∞Hõ|_ç# `«~°QÆ`«∞Å‰õΩ K≥Ok# "åi
[#ÉèÏ ÃÇÏK«∞Ûâß`«O #∞O_ç `«‰õΩ¯= =~°‰õΩ Dissending Order Ö’ J=∞iÛ JO^Œ∞ "≥#∞Hõ|_ç# `«~°QÆ`«∞Å
F@~°∞¡ ÃÇÏK«∞Ûâß`«O QÆÅ "å~°∞Å¤ #∞ "åiH˜ HÔ \Ï~Ú™êÎ~∞° . "≥#∞Hõ|_ç# `«~Q° `Æ ∞« Å F@~°∞Ö¡ xË „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÖ’¡
"åiH˜ ˆH\Ï~ÚOÑ¨Ù KÕÜ«∞~å^Œ∞.
W) =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ "å~°∞¤Å∞ ˆH\Ï~ÚOK«∞#Ñ¨Ù_»∞ Ü«∞O.Ñ≤._ç.F.QÍ~°∞ „Ñü ˆH@ysÖ’#∂ (Ü«∞ãπ.\˜.,
Ü«∞ãπ.ã≤., a.ã≤.) =∞Ç≤ÏàÏ F@~°∞¡ JkèHOõ QÍ L#fl "å~°∞Å¤ <Õ 1/3= =O`«∞ Hˆ \Ï~ÚOKåe. Ã+_»∂ºÅ∞¤ `«~Q° `Æ ∞« Å‰õΩ,
Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÅ=ÚÅ‰õΩ, "≥#∞Hõ|_ç# `«~°QÆ`«∞Å#∞ =∞iÜ«Ú i[~°∞fi KÕÜ«∞|_»x (Open Category) ™ê÷<åÅÖ’
1/3= =O`«∞ ™ê÷<åÅ#∞ =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ P~ü._ç.F. ˆH\Ï~Ú™êÎ~°∞.
ÃÑ·# ¿Ñ~˘¯#fl@∞¡ qq^èŒ ˆH@ysÅ‰õΩ K≥Ok# ã¨Éèí∞ºÅ ™ê÷<åÅ#∞ „QÍ=∞™ê÷~ÚÖ’ "åi"åi [<åÉèÏ
âß`«O#∞|\˜ì "≥Ú^Œ\ ˜ Ã+_»∂ºÅ∞¤ `≥QÆÅ‰õΩ, `«^Œ∞Ñï Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ"åiH˜ ˆH\Ï~ÚOKåe. =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ
‰õÄ_® ÃÇÏK«∞Û [<åÉèÏ „áêuÑ¨kHõ# ˆH\Ï~ÚOKåe. "≥#∞Hõ|_ç# `«~°QÆ`«∞Å ™ê÷<åÅ#∞ "åi JkèHõ âß`«O
F@~°¡#∞ |\˜ì ˆH\Ï~ÚOKåe.
~˘>Ë+¨<£ : "≥Ú^Œ\ ˜ [#~°Å∞ ZxflHõÅÖ’ i[~°∞fiKÕã≤# ™ê÷<åÅ#∞ q∞#Ç¨~ÚOz, `«^Œ∞Ñï ZxflHõÅÖ’ `«~åfi`«
JkèHõ [<åÉèÏ / F@~°∞¡ QÆÅ ™ê÷<åÅ‰õΩ i[~°∞fiKÕÜ«∂e.
2. ã¨~°ÊOK«∞Å i[ˆ~fi+¨<£ :
XHõ =∞O_»Å Ñï+¨`ü UiÜ«∂Ö’ Ã+_»∂ºÅ∞¤ `≥QÆÅ‰õΩ, Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÅ=ÚÅ‰õΩ =∞O_»Å Ñï+¨`«∞ÎÖ’
"åi [<åÉèÏ áÈ~°¬#∞ „Ñ¨HÍ~°O i[~°∞fiKÕÜ«∞=Åã≤# ã¨~°ÊOK«∞Å ™ê÷<åÅ#∞ P~ü._ç.F.QÍ~°∞ x~°‚~Ú™êÎ~°∞.
Ã+_»∂ºÅ∞¤ UiÜ«∂Ö’ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ã¨~°ÊOK«∞Å ™ê÷<åÅ#xflO\˜h Ã+_»∂ºÅ∞¤ `≥QÆÅ "åiˆH ˆH\Ï~ÚOKåe.
"≥#∞Hõ|_ç# `«~°QÆ`«∞Å‰õΩ K≥Ok# "åiH˜ ã¨~°ÊOK«∞ ™ê÷<åÅ#∞ x~°‚~ÚOK«∞@‰õΩ P~ü._ô.F. QÍ~°∞ D „HÕk
á¶ê~°∞‡ÖÏ##∞ãï™êÎ~°∞.
Reservation of B.C.'s
Mandal Proportionate in the State (34%) Mandal B.C.'s
= X
9 Percentage of B.C.s State Percentage of B.C.'s

(38.8%)
= 0.876 x Mandal B.C.'s Percentage.
Percentage
9
26
9 4. „QÍ=∞ ã¨Éèí 9
„QÍ=∞ ã¨ÉèíÅ∞ ÉèÏ~°`« ã¨=∂*ÏxH˜ H˘`«Î ÉèÏ=<Õg∞ HÍ^Œ∞. Ju „áêp# HÍÅO #∞O_ç ã¨Éèí, ã¨=∞u
¿Ñi@ „QÍ=∞OÖ’x „Ñ¨[ÅO`å XHõ KÀ@ ã¨=∂"Õâ◊"≥∞ÿ ã¨=∞ã¨ºÅ#∞ K«iÛOK«∞‰õΩx Ñï+¨¯iOK«∞‰õΩ<Õ"å~°∞.
Ñ¨~°ã¨Ê~°O ã¨Ç¨ÏHõiOK«∞‰õΩ<Õ"å~°∞. 73= ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°} `«~åfi`« „QÍ=∞ ã¨Éèí‰õΩ J`«ºkèHõ „áê^è•#º`«
WK«∞Û@ÜÕ∞QÍHõ K«@ìÉ^Œú HõeÊOK«|_çOk. 1994 PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò ÑÖKå~Úf ~å*ò K«@ìO ÃãHõ∆<£ 6 „Ñ¨HÍ~°O
„QÍ=∞ ã¨Éèí U~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_çOk. „QÍ=∞ ã¨Éèí‰õΩ Ñ¨Ó~°fi "≥·Éèí"åxfl, „QÍ=∞ÑïáêÅ#Ö’ „áê^è•#º`«#∞ `≥zÛOk.
J#QÍ nxx qkèQÍ x~°fiÇ≤ÏOK«∞@‰õΩ K«@ìÉèí„^Œ`« HõeÊOK«|_çOk.
„QÍ=∞ã¨Éèí JO>Ë Uq∞\˜ ?
K«@ì „Ñ¨HÍ~°O Z#∞flH˘#|_ç# „QÍ=∞ÑÖKåÜ«∞f Hõq∞\˜, „QÍ=∂aè=$kú H˘~°‰õΩ KÕÑ¨\ ˜ì# Ñ¨#∞Å∞,
"å\˜ÃÑ·# Y~°∞ÛÅ∞ =∞iÜ«Ú Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ „QÍ=∂aè=$kú H˘~°‰õΩ KÕÑ¨\ ˜ì# Ñ¨#∞Å∞, "å\˜ÔH·# Y~°∞ÛÅ∞ =∞iÜ«Ú
Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ KÕÑ¨@ìÉ’=Ù Ñ¨#∞ÅÜ≥ÚHõ¯ Ñ¨^äŒHÍÅ∞ "å\˜H˜ JQÆ∞ JOK«<å Y~°∞ÛÅ∞. P^•Ü«∞, =ºÜ«∂Å∞
"≥Ú^ŒÅQÆ∞#q „Ñ¨[Å ^Œ$+≤ìH˜ fã¨∞H˘x =K«∞Û@‰õΩ U~åÊ@∞ KÕã≤# ã¨=∂"Õâ◊=Ú#∞ „QÍ=∞ã¨Éèí JO\Ï~°∞.
„QÍ=∞ã¨Éèí#∞ Z=~°∞ U~åÊ@∞ KÕ™êÎ~°∞? Z=~°∞ áêÖÁæO\Ï~°∞?
u „QÍ=∞ ã¨Éèí#∞ ã¨~°ÊOK«∞ P^Õâ◊O ÖË^• ã¨∂K«# "Õ∞~°‰õΩ HÍ~°º^Œi≈ U~åÊ@∞ KÕ™êÎ_»∞.
u K«@ì „Ñ¨HÍ~°O „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ÑïkèÖ’x F@~°O¡ ^Œ~∂° „QÍ=∞ ã¨Éíè ã¨É∞íè ºÖË. ã¨É∞íè ºÅO^Œ~∞° „QÍ=∞ã¨ÉÖíè ’
áêÖÁæO\Ï~°∞.
u „QÍ=∞ ã¨Éèí‰õΩ ã¨~°ÊOK«∞, J`«_»∞ ÖËxKÀ LÑ¨ã¨~°ÊOK«∞ J^èŒºHõ∆`« =Ç≤Ï™êÎ_»∞ (Ãã. 6(5))
u „QÍ=∞ ã¨Éèí‰õΩ HÀ~°O Un ÖË^Œ∞.
u „Ñ¨f ãÖ=`«û~°O U„Ñ≤Å∞ 14 =∞iÜ«Ú JHÀì|~°∞ 3 <å_»∞ „QÍ=∞ ã¨Éèí U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e.
u HõhãÖ 50 =∞Ok ÖË^• 10% „QÍ=∞ ã¨Éèí ã¨Éèí∞ºÅ∞ HÀi`Õ ã¨~°ÊOK«∞ „QÍ=∞ ã¨Éèí U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e.
u „QÍ=∞ ã¨Éèí ã¨Éèí∞ºÅ∞ HÀi`Õ J^èŒº‰õ∆Ω_»∞ "å~Ú^• "ÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
u „QÍ=∞ ã¨Éèí‰õΩ Ç¨[Ô~·# ã¨Éèí∞ºÅ∞ Ç¨[~°∞ il+¨ì~üÖ’ ãÖ`«HÍÅ∞, "Õe=Ú„^ŒÅ∞ "ÕÜ«∂e.
u ã¨Éèí HÍ~°º„Hõ=∂efl „QÍ=∞ =ÚYº ÉèÏ+¨Ö’<Õ x~°fiÇ≤ÏOKåe.
u JO^Œ~°∂ Hõeã≤ Ti ã¨=∞ã¨ºefl K«iÛOKåe.
u ã¨Éèí∞ºÅ „Ñ¨â◊flÅ‰õΩ, ãÖ^ÕÇ¨Å‰õΩ J^èŒº‰õ∆Ω_»∞ ["å|∞Å∞, q=~°}Å∞ ~Ú"åfie.
u ã¨Éèí HÍ~°ºHõÖÏáêÅ q∞x@∞û, ãÖ|Okè`« il+¨ì~üÖ’ J^èŒº‰õ∆Ω_»∞ „"åÜ«∂e.
9
u
u
ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ =zÛ# ã¨∂K«#Å#∞ `«~°∞"å`« [iˆQ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ qâ◊^ŒÑ¨~°Kåe.
K«~°ÛhÜ«∂OâßÅÃÑ· KÕ`«∞Å∞ K«∂Ñ¨@O ^•fi~å "≥∞*Ïi\©`À f~å‡<åÅ∞ P"≥∂kOKåe. 9
27
9
u z=iQÍ J^èŒº‰õ∆Ω_»∞ f~å‡<åÅ Ñ¨Ùã¨ÎHõOÖ’ f~å‡<åefl „"åã≤ ãÖ`«HõO KÕÜ«∂e.
PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò ÑÖKå~Úf ~å*ò K«@ìO ÃãHõ∆<£ 6 =∞iÜ«Ú l.F. <≥O. 162, `Õk : 4–4–97,
9
l.F. <≥O. 367 `Õk : 28.8.98 „Ñ¨HÍ~°O =∞O_»Å ™ê÷~Ú JkèHÍ~°∞Å∞ „QÍ=∞ ã¨ÉèíÅ‰õΩ Ç¨[~°∞
HÍ"åeû =ÙOk.
u _çq[#Öò ÑÖKå~Úf JkèHÍi `«# ÑïkèÖ’QÆÅ =∞O_»Å Ñï+¨`ü Jaè=$kú JkèHÍi =∞iÜ«Ú =∞O_»Å
Ô~"≥#∂º JkèHÍi`À ãÖ„Ñ¨kOz _çq[<£ ÑïkèÖ’x „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ∞ U~åÊ@∞ KÕ¿ã Jxfl „QÍ=∞
ã¨ÉèíÅ‰õΩ Ç¨[~°ÜÕ∞º JkèHÍ~°∞Å#∞ ˆH\Ï~ÚOKÕ U~åÊ@∞¡ KÕÜ«∂e.
u „Ñü ãÖ=`«û~°O U„Ñ≤Å∞ 14, JHÀì|~ü 3# x~°fiÇ≤ÏOKÕ „QÍ=∞ ã¨ÉèíÅ‰õΩ U„Ñ≤Å∞7, ÃãÃÑìO|~ü 25 Ö’QÍ
U~åÊ@∞¡ Ñ¨ÓiÎ KÕÜ«∂e.
u ^ŒO_À~å "Õ~ÚOK«∞@ ^•fi~å, =ÚYº"≥∞ÿ# „Ñ¨^Õâ◊=ÚÅÖ’ <À\©ã¨∞ JO\ÕK«∞@ ^•fi~å „QÍ=∞ã¨Éèí
ã¨=∂"Õâ◊O QÆ∞iOz „Ñ¨[Å‰õΩ `≥eÜ«∞*ËÜ«∂e.
„QÍ=∞ ã¨Éèí x~°fiÇ≤ÏOKÕ „Hõ=∞O :
u „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf P=~°}Ö’ ÖË^• JO^ŒiH© J#∞=ÙQÍ LO_Õ ã¨÷ÅOÖ’ „QÍ=∞ ã¨Éèí x~°fiÇ≤ÏOKåe.
u XHõ"Õà◊ XHõ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ÑïkèÖ’ Z‰õΩ¯= Ç¨a>Ë+¨<£û (x"åã¨„áêO`åÅ∞), ‰õΩ„QÍ=∂Å∞ /
¿Ñ@Å∞, LO>Ë P „QÍ=∂ÅÖ’ ~˘>Ë+¨<£ Ñ¨^ŒúuÖ’ ã¨ÉèíÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOK«=K«∞Û.
u „QÍ=∞ ã¨Éèí#∞ ã¨∂~Àº^ŒÜ«∞O – ã¨∂~°ºã¨Î=∞Ü«∞O =∞^èŒºÖ’ ZÑ¨ÙÊ_≥·<å (Ñ¨QÆÅ∞) x~°fiÇ≤ÏOKåe.
u „QÍ=∞ ã¨Éèí [~°Ñ¨É’ÜÕ∞ `Õk, ã¨=∞Ü«∞O, ã¨÷ÅO `«Ñ¨Êx ãïQÍ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∂ <À\©ã¨∞ `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∂e.
u ã¨=∂"ÕâßÅH˜ =ÚO^Œ∞ Ô~O_»∞ ~ÀAÅ∞ QÆ_»∞=Ù`À „Ñ¨[Å‰õΩ <À\©ã¨∞ ^•fi~å ã¨=∂Kå~°O `≥Åáêe.
u „QÍ=∞OÖ’ Kå\ÕÑ¨Ù "Õ~ÚOK«@O ^•fi~å.
u „QÍ=∞OÖ’ =¸_»∞ =ÚYº ‰õÄ_»Å¡Ö’ JO\ÕK«@O ^•fi~å#∂.
u „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf HÍ~åºÅÜ«∞O <À\©ã¨∞ É’~°∞¤ ÃÑ· JO\ÕK«@O ^•fi~å „Ñ¨[Å‰õΩ `≥eÜ«∞*ËÜ«∂e.
„QÍ=∞ ã¨ÉèíÖ’ K«~°ÛhÜ«∂OâßÅ∞ :
u QÆ`« 6 <≥ÅÅ ÑïáêÅ<å HÍ~°ºHõÖÏáêÅÃÑ· ã¨g∞Hõ∆.
u P_ç\ò iáÈ~°∞ì.
u |HÍ~Ú ^•~°¡ q=~åÅ∞.
u „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf |_≥˚\ò P"≥∂^ŒO.
u QÆ`« ãÖ=`«û~°O ÑïáêÅ<å x"ÕkHõ.
u „QÍ=∞ =º=™êÜ«∞ L`«ÊuÎ „Ñ¨}ÏoHõÅ∞.
u ã¨fiK«ÛùO^Œ ^ŒàÏÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOz# Ñ¨#∞Å∞.
9
u
u
„QÍ=∞OÖ’ Ñ¨xHõeÊOK«^ŒQÆ∞ „âßq∞‰õΩÅ *Ïa`å.
„QÍ=∞ÑÖKå~Úf Éèí∂=ÚÅ ^•fi~å =KÕÛ P^•Ü«∞O, "å\˜ qxÜ≥∂QÆ q=~åÅ∞.
9
28
9
u
u
ã¨Ç¨ÏHÍ~° ãÖÑ¶¨∂Å Ñ¨x.
Pã¨∞ÎÅ |kb q=~åÅ∞.
9
u P"≥∂kOK«|_ç# JOK«<å |_≥˚\òÅ∞
u "åi¬Hõ „áÈ„QÍOÖ’ KÕ~°Ûx H˘`«Î Ñ¨#∞Å∞.
u Ñ¨^äŒHÍÅ „Ñüáê^Œ#Å∞.
u Ñ¨^äŒHÍÅ q=~°} – Åaú^•~°¡ ZOÑ≤Hõ.
u „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ÑïkèÖ’x áÈ~°OÉ’‰õΩÅ *Ïa`å
u H˘`«Î Ñ¨#∞flÅ qkèOÑ¨Ù ÖË^• J=∞Å∞Ö’ L#fl Ñ¨#∞flÅ ÃÑOÑ¨Ù „Ñüáê^Œ#Å∞
u J^èŒº‰õ∆Ωx J#∞=∞u`À W`«~° JOâßÅ∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ÑïjÅ#‰õΩ
„QÍ=∞ ã¨Éèí x~°fiÇ¨Ï}‰õΩ <À\©ã¨∞ xq∞`«ÎO XHõ É∫O_»∞ il+¨ì~°∞, Ç¨[Ô~·# ã¨Éèí∞ºÅ ãÖ`«HÍÅ
HÀãÖ =∞~˘Hõ É∫O_»∞ il+¨ì~°∞ =∞iÜ«Ú f~å‡<åÅ∞ „"å¿ãO^Œ∞‰õΩ XHõ É∫O_»∞ ilã¨ì~°∞#∞ "≥Ú`«ÎO (3)
il+¨ì~°¡#∞ HÍ~°º^Œi≈ x~°fiÇ≤ÏOKåe.
ã¨=∂"ÕâO◊ Ü≥ÚHõ¯ ã¨=∂Kå~°O J_®fi#∞ûQÍ <À\©ã∞¨ ~Ú=fi@"Õ∞ HÍ‰õΩO_®, Ç¨[Ô~#· ã¨É∞íè ºÅ‰õΩ
Z*ˇO_® HÍÑ‘Å#∞ g∞\ÕQ∑ „áê~°OÉèÏxH˜ =ÚO^Œ∞ ÑÖKåe. ™ê^èŒº"≥∞ÿ#O`« Z‰õΩ¯==∞Ok „QÍ=∞ã¨Éèí‰õΩ
Ç¨[~°ÜÕ∞ºÖÏ „Ñ¨Kå~°O [~°QÍe.
„QÍ=∞ ã¨Éèí „áê^è•#º`« :
u „QÍ=∞ã¨Éèí „Ñ¨*Ï™êfiq∞Hõ ÑïáêÅ#Ö’ „Ñ¨[Å ÉèÏQÆ™êfi=∂ºxfl „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_®xH˜ L^ÕÌtOK«|_çOk
Hõ#∞Hõ „QÍ=∞ã¨ÉèíÖ’ ã¨Éèí∞ºÅO^Œ~°∂ áêÖÁæx „QÍ=∞ Jaè=$kú QÆ∂iÛ K«iÛOKåe.
u „QÍ=∞ã¨É#íè ∞ ÑïáêÅ#Ö’ áê~°^~Œ ≈° Hõ`‰« Ωõ =∂~°∞¿Ñ~°∞QÍ K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. QÆ`« „QÍ=∞ã¨ÉÖíè ’ KÕã#≤ f~å‡<åÅ
„Ñ¨HÍ~°O „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞fHõq∞\© QÆ`« P~°∞<≥ÅÅ HÍÅOÖ’ KÕã≤# Ñ¨#∞Å∞, HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ ã¨g∞H˜∆OKÕ
"ÕkHè Qõ Í „QÍ=∞ã¨Éíè =º=Ç¨Ïiã¨∞OÎ k. „QÍ=∞ã¨Éíè =ÚO^Œ∞Oz# áêÅ<å =º=Ç¨Ï~åÅ x"ÕkHõ#∞ ã¨É∞íè ºÅO`å
(„Ñ¨[ÅO`å) ã¨g∞H˜∆OKÕ J=HÍâ◊O LO@∞Ok. Ö’áêÅ∞ U"≥·<å LO>Ë ãïKÕÜ«∞\ÏxH˜, =º=Ç¨~°â‹·eÖ’
U"≥·<å Ö’@∞ áê@∞¡ [iy`Õ "å\˜x k^Œ∞Ì‰õΩ<Õq^èŒOQÍ ÑÖKå~ÚfH˜ ã¨ÅÇ¨e=fi\ÏxH˜ D "ÕkHõ
LÑ¨Ü≥∂QÆ Ñ¨_»∞`«∞Ok.
u „QÍ=∞ÑÖKåÜ«∞f „QÍ=∞ã¨Éèí‰õΩ ["å|∞^•sQÍ LO@∞Ok. Jaè=$kú Ñ¨#∞Å ÃÑ· K«~°Û [~°Ñ¨_»O ^•fi~å
J=ã¨~åÅ „áê^è•#º`«Å#∞, ™ê^è•º™ê^è•ºÅ#∞ x~°‚~Ú™êÎ~°∞. Hõ#∞Hõ „QÍ=∞ã¨ÉèíÖ’ áêÖÁæ#_»O áœ~°∞Öˇ·#
ã¨Éèí∞ºÅO^Œi ÉÏ^èŒº`«.
u „QÍ=∞ ã¨Éèí KÕã≤# ã¨∂K«#Å∞, f~å‡<åÅΩ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf Ñ¨#∞ÅÖ’ „ÑüaOaOKåe. JÑ¨ÙÊ_Õ
x["≥∞ÿ# „Ñ¨*Ï™êfi=∂ºxfl J=∞Å∞ KÕã≤#@∞¡ J=Ù`«∞Ok.
ÑÖKå~Úf ~å*ò K«@ìO „Ñ¨HÍ~°O ãÖ=`«û~åxH˜ Ô~O_»∞ ™ê~°∞¡ „QÍ=∞ ã¨ÉèíÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOKåe. ÖËHõáÈ`Õ
9
u
ã¨~°ÊOKü `«# Ñ¨^Œqx HÀÖ’Ê`å_»∞. uiy U_®k áê@∞ ZxflHõ‰õΩ J#~°∞›_»=Ù `å_»∞ (Ãã. 20 (Z))
(ÑÖKå~Úf ~å*ò K«@ì ã¨=~°} 2001)
9
29
9 5. „QÍ=∞ ã¨Éèí – „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf Ñ¨~°ã¨Ê~° ãÖ|O^èŒO 9
1. „QÍ=∞ ã¨Éèí ã¨∂zOKÕ ã¨∂K«#Å#∞ f~å‡<åÅ#∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf `«QÆ∞ su# ã¨ÊOkOz J=∞Å∞
KÕÜ«∂e.
2. „QÍ=∞ ã¨Éèí‰õΩ =∞iÜ«Ú „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ J^èŒºHõ∆`« =Ç≤ÏOKÕk ã¨~°ÊOz HÍ|\˜ì „QÍ=∞
ÑÖKå~Úf ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ KÕ¿ã x~°‚Ü«∂Å‰õΩ =∞iÜ«Ú „QÍ=∞ ã¨ÉèíÖ’ KÕ¿ã x~°‚Ü«∂Å‰õΩ ã¨=∞#fiÜ«∞O
LO_ÕÖÏ K«∂_®e.
3. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf |_≥˚\ò JOK«<åÅ∞, P_ç\ò JÉèíºO`«~åÅ∞, "å\˜H˜ ~ÚKÕÛ ["å|∞Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#q
„QÍ=∞ ã¨ÉèíÖ’ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ\˜ì „QÍ=∞ ã¨Éèí P"≥∂^ŒO á⁄O^•eû LO@∞Ok. `«^•fi~å „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf
„QÍ=∞ ã¨Éèí‰õΩ ["å|∞^•sQÍ LO@∞Ok.
4. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf‰õΩ#fl „Ñ¨ã∞¨ `Î « Pi÷Hõ =#~°∞Å∞, ™êÅ∞ãï J=ã¨~=° ∞ÜÕ∞º x^è∞Œ Å‰õΩ =∞^èºŒ JO`«~åÜ«∞O
LO>Ë, ^•xfl JkèQÆq∞OK«\ÏxH˜ U q^èŒ"≥∞ÿ# K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨\ÏìÖ’, H˘`«Î Ñ¨#∞flÅ∞ "ÕÜ«∞\ÏxH©, „Ñ¨ã¨∞Î`«O
L#fl Ñ¨#∞flÅ∞ ÃÑOK«\ÏxH© „QÍ=∞ ã¨Éèí P"≥∂^ŒO J#∞=∞u `«Ñ¨Êxãï.
5. „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÖ’ <≥Å"ås Y~°∞ÛÅ∞, P^•Ü«∞O, W`«~° ^≥·#Ok# ã¨=∞ã¨ºÅÃÑ· fã¨∞‰õΩ#fl K«~°ºefl
K«iÛ¿ã,Î „QÍ=∞ ã¨ÉÖíè ’, QÆ`« P~°∞<≥ÅÅ∞QÍ KÕã#≤ Y~°∞ÛÅ∞, P^•Ü«∞O =∞iÜ«Ú „QÍ=∂aè=$kúHÔ · fã¨∞‰õΩ#fl
K«~°ºefl ã¨∂÷ÅOQÍ ÑïjeOK«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
6. „QÍ=∞OÖ’ Hõhã¨ "Õ`«<åÅ∞ J=∞Å=Ù`«∞#fln ÖËxn, „QÍ=∞OÖ’ "≥\ ˜ìKåH˜s, ÉÏÅHÍi‡Hõ =º=ã¨÷ `«k`«~°
JOâßÅÃÑ· `«QÆ∞ sux K«iÛOK«\ÏxH˜ Ñïëê¯~° =∂~åæÅ∞ "≥^ŒHõ\ÏxH˜ „QÍ=∞ ã¨Éèí qã¨Î $`« "ÕkHõ
J=Ù`«∞Ok. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf „QÍ=∞ ã¨Éèí x~°‚Ü«∂efl J=∞Å∞ [i¿Ñ q^èŒOQÍ ãÖ|Okè`« „Ñ¨Éèí∞`«fi
âßYÅ`À ãÖ„Ñ¨kOÑ¨ÙÅ∞ KÕÑ¨@ì\ÏxH˜ gÅ=Ù`«∞Ok.
7. „QÍ=∞ã¨Éèí ã¨Éèí∞ºÅÖ’ ^•^•Ñ¨Ù ã¨QÆO =~°‰õΩ =∞Ç≤Ïà◊Å∞ LO\Ï~°∞ HÍ|\˜ì =∞Ç≤ÏàÏ t+¨µ ãÖˆH∆=∂xH˜
ãÖ|OkèOz# Jxfl q+¨Ü«∂Å∞ „QÍ=∞ã¨ÉèíÖ’ K«iÛOK«_»O ã¨∞ÅÉèíO Hõ#∞Hõ nxH˘~°ÔH· =∞Ç≤Ïà◊ÅO^Œ~°∞
„QÍ=∞ ã¨ÉèíÖ’ Ñ¨ÓiÎ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO =Ç≤ÏOz áêÖÁæ<åe.
8. W\©=e HÍÅOÖ’ "≥Å∞QÆ∞Ö’H˜ =zÛ# ÉÏ}Ï=∞u =O\˜ =¸_è»#=∞‡HÍÅ∞, JO@~åx`«#O, ÉÏÅº
q"åÇ¨Å =O\˜ ^Œ∞~åKå~åefl ~°∂Ñ¨Ù =∂Ñ¨\ÏxH˜ „QÍ=∞ ã¨ÉèíÖ’ f~å‡<åÅ∞ KÕ¿ãÎ, P f~å‡<åÅ
J=∞Å∞‰õΩ Hõiî# K«~°ºefl „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf KÕÑ¨@ìQÆÅ^Œ∞.
9. =~°Hõ@flO, tâ◊√ Ç¨Ï`«ºÅ∞ W`«~° ^Œ∞~åKå~åÅÃÑ· „QÍ=∞ ã¨ÉèíÖ’ K«iÛOz ™ê=∂lHõ =∂~°∞ÊÔH· `«QÆ∞
q^èŒOQÍ x~°‚Ü«∂Å∞ KÕã≤ „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ ã≤á¶ê~°ã¨∞Å∞ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
10. Z~Ú_£û =O\˜ "åº^èŒ∞Å‰õΩ Z=Ô~·<å QÆ∞Ô~·`Õ "åix =∂#gÜ«∞ ^Œ$+≤ì`À K«∂K«∞@‰õΩ `«y# „Ñ¨Kå~°O
KÕÜ«∞=K«∞Û#∞. (l.F.<≥O. 228 `Õk: 21.5.2002 „Ñ¨*Ï~ÀQÆº âßY)
11. Z~Ú_£û "åºkè „QÆã∞¨ ÅÎ ‰õΩ ã¨ÅÇ¨Å∞, ãÖ„Ñ¨kOÑ¨ÙÅÔH· JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ L#fl ãÖã¨Å÷ q=~åÅ#∞ „QÍ=∞ã¨ÉÖíè ’
`≥Å∞Ñ¨=K«∞Û#∞. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf `«QÆ∞ K«~°ºÅ∞ fã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ ã≤á¶ê~°ã¨∞Å∞ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞. (l.F.
9 <≥O. 174 `Õk: 22.5.2002 „Ñ¨*Ï~ÀQÆº âßY)
12. „QÍ=∞ã¨Éèí U~åÊ@∞‰õΩ ã¨~°ÊOz, „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"ÕâßÅ U~åÊ@∞‰õΩ HÍ~°º^Œi≈ ÉÏ^èŒ∞ºÅ∞. 9
30
9 6. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf q^èŒ∞Å∞ – ÉÏ^èŒº`«Å∞ – JkèHÍ~åÅ∞ 9
ˆHO¢^Œ ~å¢+¨ì áêÅ<å qÉèÏQÍÅ =∂kiQÍ<Õ ¢QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ‰õÄ_® XHõ áêÅ# ãÖã¨ú. ˆHO¢^ŒOÖ’
áê~°¡"≥∞O@∞, ~å¢+¨ìOÖ’âßã¨# ã¨Éèí =∂kiQÍ ¢QÍ=∞ÑÖKå~Úf Hõq∞\© „QÍ=∂aè=$kúH˜ ãÖ|OkèOz XHõ
q^è•# x~å‚Ü«∞Hõ áê¢`« áÈ+≤ã¨∞ÎOk. ¢QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"ÕâßÅÖ’, ¢QÍ=∂aè=$kúH˜ U U ã¨=∞ã¨ºÅ∞
J=~À^è•Å∞QÍ L<åfl~Ú, "å\˜x `˘ÅyOK«\ÏxH˜ U q^èŒ"≥∞ÿ# K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨\Ïìe J<Õ JOâßefl ÑïjeOz,
ã¨g∞H˜∆Oz, =#~°∞Å ÅÉèíº`«#∞ J#∞ãïOz ã¨=∞ã¨ºÅ Ñïëê¯~åxH˜ x~°‚Ü«∂Å∞ KÕ™êÎ~°∞. ¢QÍ=∞O Ü≥ÚHõ¯
ã¨=∞¢QÆ Jaè=$kÌ ¢QÍ=∞ ÑÖKå~Úf Ü≥ÚHõ¯ ÉÏ^èŒº`«.
ÃãHõ∆<£ 45 ¢Ñ¨HÍ~°O ¢QÍ=∞ÑÖKå~Úf `«Ñ¨ÊxãïQÍ x~°fiÇ≤ÏOKåeû# ÉÏ^èŒº`«Å∞:
F ¢QÍ=∞ ÑÖKå~Úf JkèHÍ~°=∞O^Œ∞#fl Jxfl Éèí=<åÅ∞, ~À_»∞¡, =O`≥#Å∞, HÍÅfiÅ∞, Hõ@ìÅ∞, ^•~°∞Å∞,
"≥Ú^ŒÅQÆ∞ "å\˜ x~å‡}O, =∞~°=∞‡`«∞Î, x~°fiÇ¨Ï}Å#∞ KÕÜ«∞@O ¢QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ ¢Ñ¨^è•# Hõ~°Î=ºO.
F J^Õ q^èŒOQÍ ¢QÍ=∞OÖ’ L#fl Ñä¡H± ~À_»∞¡, |*Ï~°∞¡, |Ç≤Ï~°OQÆ ã¨úÖÏÅÖ’ náêÅ#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e.
F =Ú~°∞QÆ∞h~°∞, =~°¬Ñ¨Ùh~°∞ áÈ=\ÏxH˜ HÍÅ=Å#∞ `«qfiOz `«QÆ∞ q^èŒOQÍ x~°fiÇ≤ÏOKåe.
F ¢QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÖ’ L#fl |*Ï~°¡Ö’#∞, g^èŒ∞ÅÖ’#∞ K≥`«Î‰õΩÑ¨ÊÅ∞, Ñ≤zÛ"≥ÚHõ¯Å∞, á⁄^ŒÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#
"å\˜x `˘ÅyOz, Ñïâ◊√¢ÉèíOQÍ LOKåe.
u "å_»∞HõÖ’ ÖËx ÉÏ=ÙÅ∞, JÑïâ◊√¢ÉèíOQÍ L#fl ‰õΩO@Å#∞, =∞_»∞QÆ∞Å#∞ Ñ¨Ó_çÊOz áêiâ◊√^•úºxfl
HõeÊOKåe,Ñä¡H± =∞~°∞QÆ∞^˘_»¡#∞ â◊√¢ÉèíÑ¨~°K«∞@‰õΩ U~åÊ@∞¡ KÕÜ«∂e.
u ã¨‡âß# "å\˜HõÅ#∞ U~åÊ@∞ KÕã≤ "å\˜x x~°fiÇ≤ÏOKåe.
u Z=~°∂ Ñ¨\ ˜ìOK«∞HÀx [O`«∞ Hõàı|~åÅ#∞ ãÖã¨¯iOKåe.
u JO@∞ "åº^èŒ∞Å∞, =∞ÖËiÜ«∂ =O\˜ W`«~° "åº^èŒ∞Å∞ ~å‰õΩO_® x"å~°} K«~°ºÅÔH· =ÚO^Œã¨∞Î U~åÊ@∞¡
KÕÜ«∂e. =zÛ# "åº^èŒ∞Å‰õΩ zH˜`«û KÕ~ÚOK«@OÖ’ ¢QÍ=∞ ÑÖKå~Úf =ÚO^Œ∞O_®e.
u Z~°∞=ÙÅ∞, =#~°∞Å ãÖ~°Hõ∆}, HõOáÈã¨∞ì `«Ü«∂s, Z~°∞=ÙÅ q¢HõÜ«∞O =O\˜ Ñ¨#∞Å∞ [iÑ≤OK«@OÖ’
¢â◊^Œú K«∂áêe.
u [## =∞~°}ÏÅ#∞ ilã¨ì~°∞ KÕÜ«∞@O, „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf Hõ~°Î"åºÅÖ’ XHõ\ ˜. [## =∞~°}ÏÅ∞
ilã¨ì~°∞ KÕ~ÚOK«∞HÀ=@OÖ’x K«@ì Ñ¨~°"≥∞ÿ# ÉÏ^èŒº`«Å#∞ QÆ∞iÎOK«@OÃÑ· ¢Ñ¨[efl K≥·`«#º=O`«∞efl
KÕÜ«∂e.
u |O^≥Å ^˘_»#¡ ∞ x~°fiÇ≤ÏOK«@O ^•fi~å „QÍ=∞ã¨∞ÅÎ KÕÅ∞, ÑÖ@á⁄ÖÏÅ#∞ Ñ¨â√◊ =ÙÅ ÉÏi#∞O_ç ~°HO∆˜ Kåe.
u ÉÏ=ÙÅ∞ K≥~∞° =ÙÅ `«=fiHõO, =∞~°=∞‡`«∞ÅÎ ∞ KÕ~ÚOK«@O ^•fi~å ¢Ñ[¨ Å‰õΩ, |@ìÅ∞ L`«H\õ ÏxH˜, ™êfl<åÅ∞
9 KÕÜ«∞\ÏxH˜ h\˜x JO^Õ@∞¡ K«∂_®e. 9
31
9
u
u
¢QÍ=∞ ¢Ñ¨[Å‰õΩ ~°H˜∆`« =∞Ozh\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å#∞ HõeÊOK«@O Jxfl\˜HõO>Ë ¢Ñ¨^è•#"≥∞ÿ# qkè.
¢QÍ=∞ ™êú~ÚÖ’ =#~°∞Å ¢Ñ¨}ÏoHõ#∞ ~°∂á⁄OkOK«∞HÀ"åe.
9
u „QÍ=∞OÖ’ [iˆQ q"åÇ¨Å#∞ il„¿ãì+¨<£ KÕÜ«Ú@. ((1). l.F.<≥O. 184, Ñ≤\ ˜Ü«∞ãπ–4, `Õk
30.5.2001, (2). l.F. <≥O. 4 `Õk:7.1.2002)
u <åºÜ«∞ ãÖ|O^èŒ Ñ¨#∞ÅÔH· <åºÜ«∞"åkx xÜ«∞q∞OK«∞HÀ=K«∞Û. (l.F. 189 `Õk : 6–6–2000)
™ê^è•~°} q^èŒ∞ÅÖ’ =ÚYº"≥∞ÿ#q (l.F.<≥O. 138 `Õk : 18.4.2004)
1. „`åQÆ∞h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å
2. áêiâ◊√^èŒº ¿ã=Å∞
3. Öˇ·\ ÕQ∑
4. JO@∞"åº^èŒ∞Å x"å~°}
1. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf – „`åQÆ∞h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å :
r =∞x+≤H˜ „`åQÆ∞ h~°∞ r"å^è•~°=Ú. HÍ|\˜ì U ÑïáêÅHõ ãÖã¨÷ J~Ú<å „Ñ¨[Å‰õΩ „`åQÆ∞h~°∞x
JOkOKåeû# J=ã¨~°O ZO`≥·<å LOk.
r „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf Ü≥ÚHõ¯ =ÚYº Hõ~°Î"åºÅÖ’ ~°H˜∆`« „`åQÆ∞ h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å Ju „Ñ¨^è•#"≥∞ÿ#k. „Ñü
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf „`åQÆ∞h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å Ñ¨^äŒHÍxfl J=∞Å∞ KÕÜ«∂e.
r WO^Œ∞HÀãÖ „QÍ=∞OÖ’ ZO`« [<åÉèÏ LOk, ZO`« "≥∂`å^Œ∞Ö’ h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å J=ã¨~°=∞=Ù`«∞Ok
"≥Ú^ŒÖ#·ˇ JOâßÅ#∞ ÑïQÆ}#Ö’xH˜ fã¨∞‰õΩx =∞O_»Å, lÖÏ¡ Ñï+¨`∞« Î JkèHÍ~°∞Å‰õΩ „Ñü áê^Œ#Å∞
ÑÖÑ≤OKåe.
r lÖÏ¡ Ñï+¨`«∞Î ™ê÷~ÚÖ’ „QÍg∞} h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å Ñ¨^äŒHõO J<Õk „Ñ¨^è•#"≥∞ÿ#k HÍ|\˜ì lÖÏ¡ Ñï+¨`«∞Î
x^èŒ∞Å`À QÍx =∞O_»Å Ñï+¨`ü x^èŒ∞Å`À QÍh D Ñ¨^äŒHÍefl „áê~°OaèOKÕ q^èŒOQÍ Hõ$+≤ KÕÜ«∂e.
r „QÍ=∞OÖ’ Ñ≤Å¡Å∞, ÃÑ^ŒÌÅ∞, =∞Ç≤Ïà◊Å P~ÀQÆºO KåÖÏ =~°‰õΩ ~°H˜∆`« =∞Oz h\˜ ÃÑ·<Õ P^è•~°Ñ¨_ç
LO@∞Ok. =ÚYºOQÍ =∞# ^Õâ◊OÖ’ QÍh, ~å„+¨ìOÖ’ QÍh z#fl Ñ≤Å¡Å‰õΩ =KÕÛ "åº^èŒ∞ÅÖ’ KåÖÏ
=~°‰Ωõ „`åQÆ∞ h~°∞ HõÅ∞+≤Ò« HÍ=@O =Å¡<Õ =ã¨∞<Î åfl~Ú. „`åQÆ∞h\˜ HÍÅ∞+¨ºO =Å¡ =KÕÛ _»Ü∞Õ iÜ«∂,
QÍº„™ÈìZO„>ˇÿ\ ˜ãπ (l.W) ÖÏO\˜ "åº^èŒ∞Åhfl Ñ≤Å¡Å =∞~°}ÏÅ‰õΩ ^•i fã¨∞Î<åfl~Ú.
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf „HÕ^ŒK≥Ñ≤Ê# q^èŒOQÍ z#fl z#fl *Ï„QÆ`«ÎÅ∞ fã¨∞HÀ=@O ^•fi~å „QÍ=∞ „Ñ¨[Å‰õΩ
Ñïâ◊√„Éèí"≥∞ÿ# h\˜x ã¨~°Ñ¶¨~å KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
‰ „Ñü~ÀA h\˜Ö’ xs‚`« "≥∂`å^Œ∞Ö’ c¡zOQ∑ áœ_»~°∞ HõÅáêe.
9
‰
‰
„QÍ=∞OÖ’ ÃÑÑ· Ù¨ Öˇ#· ∞ bˆHrÅ∞ ZHõ¯_≥H¯õ _»∞<åflÜ≥∂ ~ÀE `«xv KÕã≤ `«H}
∆õ =∞~°=∞‡`«∞ÅÎ ∞ KÕ~ÚOKåe.
=ÚiH˜ h~°∞ #ÖÏ¡Å‰õΩ ^ŒQÆæ~°Ö’ LOK«‰õΩO_® JO^Œ~°∞ ‰õΩ@∞O| Ü«∞[=∂#∞Å‰õΩ K≥áêÊe.
9
32
9
‰ „QÍ=∞OÖ’x =ºH˜ÎQÆ`« #ÖÏ¡ Ü«∞[=∂#∞Å∞ #ÖÏ¡ „Ñ¨Hõ¯# h\˜ á¶È¡ HÀãÖ QÆ∞O`«Å∞ `«=Ùfi`å~°∞. P
Ñ¨^Œúux x"åiOKåe.
9
‰ KåÖÏ =∞Ok #ÖÏ¡Å‰õΩ P<£–PÑ¶π (\ÏºÑπ) ayOK«Hõ, ~°|ƒ~°∞ ÃÑ·Ñ¨Ù ayOz LOK«∞`å~°∞. PÃÑ·Ñ¨Ù#∞
<ÕÅÃÑ·<Õ =ÙOK«@O =Å¡ P ÃÑ·Ñ¨ÙÖ’xH˜ "≥àı§ =ÚiH˜ h~°∞ „Ñ¨^è•# ÃÑ·Ñ¨ÙÖˇ·<£Ö’xH˜ KÕi h~°∞ HõÅ∞+≤`«O
J=Ù`«∞Ok. Hõ#∞Hõ JO^Œ~°∂ P<£–PÑ¶π U~åÊ@∞ KÕã¨∞HÀ"åeûOkQÍ P^ÕtOKåe.
‰ „`åQÆ∞ h~°∞ ãïQÍæ JOkOK«ÖËHõ áÈ=\ÏxH˜ =ÚYºHÍ~°}O x^èŒ∞Å H˘~°`«, =ÚO^Œã¨∞Î *Ï„QÆ`«ÎÅ∞
fã¨∞HÀHõáÈ=@O. HÍ|\˜ì „`åQÆ∞h~°∞ ã¨~°Ñ¶¨~å x~°O`«~åÜ«∞OQÍ ™êQÍÅO>Ë HÍ=Åã≤# x^èŒ∞Å∞
=ÚO^Œ∞QÍ<Õ JOK«<å "Õã¨∞HÀ"åe.
‰ <≥Å"åi x~°fiÇ¨Ï} HõÜÕ∞º Y~°∞Û#∞ |\˜ì, „Ñ¨[Å #∞O_ç, XH˘¯Hõ¯ WO\˜ #∞O_ç ZO`« ~°∞ã¨∞=Ú
=ã¨∂Å∞ KÕÜ«∂Ö’ x~°‚~ÚOK«∞HÀ"åe.
‰ Y~°∞ÛÅ∞ JOK«<å "Õ¿ã@Ñ¨ÙÊ_»∞ c¡zOQ∑ áœ_»~ü‰õΩ JÜÕ∞º Y~°∞Û, \ÏºO‰õΩ#∞ â◊√„Éèí Ñ¨~°K«\ÏxH˜ JÜÕ∞º
Y~°∞Û, h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å ã≤|ƒOk r`åÅHõÜÕ∞º Y~°∞Û, ÃÑ·Ñ¨ÙÖˇ·#∞ =∞~°=∞‡`«∞ÎÅ∞, "≥∂\Ï~°∞ =∞~°=∞‡`«∞ÎÅ
HõÜÕ∞º Y~°∞Û#∞ ÑïQÆ}Ö’xH˜ fã¨∞HÀ"åe.
‰ ãÖ=`«û~åxH˜ JÜÕ∞º Y~°∞Û#∞ |\˜ì „ÃÑ·"Õ@∞ ÑÖÑ¨ÙÅ‰õΩ H˘O`« _çáêl@∞ì#∞ ‰õÄ_® x~°‚~ÚOKåe.
‰ „`åQÆ∞h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å‰õΩ JÜÕ∞º Y~°∞Û Ü«¸[~ü Kås˚Å ~°∂ÑÖÖ’ qxÜ≥∂QÆ^•~°∞Å #∞O_ç =ã¨∂Å∞
KÕÜ«∞=K«∞Û.
‰ h\˜ ã¨~Ñ° ~¨¶ å Ñ¨^HŒä =õ Ú „áê~°OÉèÏxH˜ =ÚO^Õ „`åQÆ∞h\˜ ã¨~Ñ° ~¨¶ å QÆ∞iOz 'ÉˇÖ· ÏÅ∞— `«Ü∂« ~°∞ KÕã∞¨ H˘x
lÖÏ¡ HõÖˇHõì~°∞ P"≥∂^ŒO á⁄O^•e. HõÖˇHõì~°∞ P"≥∂^ŒO á⁄Ok# <≥Å ~ÀAÅ `«~åfi`« Ñ¨^äŒHõO
J=∞Å∞Ö’xH˜ =ã¨∞OÎ k. ÉˇÖ· ÏÅ J=∞Å∞ QÆ∞iOz l.F. 434, `Õk: 15–7–1994Ö’ q=iOK«|_çOk.
‰ `«Ü«∂~°∞ KÕ¿ã Éˇ·ÖÏÅ∞ ÑÖKå~Úf ~å*ò K«\ÏìxH˜ QÍh, W`«~° K«\ÏìÅ‰õΩ QÍh, „Ñ¨Éèí∞`«fi J^ÕâßÅ‰õΩ
QÍh q~°∞^ŒúOQÍ LO_»‰õÄ_»^Œ∞.
2. áêiâ◊√^Œúº=Ú :
Ñïã¨~åÅ∞ JÑïâ◊√„ÉèíOQÍ LO>Ë Jk „Ñ¨[Å P~ÀQÍºxfl Ç¨ÏiOz "Õã¨∞ÎOk. WO\˜Ö’Ñ¨Å QÆ$Ç¨Ï
Ü«∞[=∂#∞Å∞ â◊√„ÉèíO KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍx WO\˜ |Ü«∞@, Ñä¡H± ~À_»∞¤ H˜~°∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ, „QÍ=∞O K«∞@∞ì „Ñ¨Hõ¯Å
Jâ◊√„Éèí`« `åO_»q¿ãÎ Jk „Ñ¨[Å P~ÀQÆºOÃÑ· „Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ¨Ù`«∞Ok.
u =ÚiH˜ h~°∞, xÅfi =ÙO_Õ h~°∞ ^À=∞Å‰õΩ, DQÆÅ‰õΩ „H˜q∞ H©@HÍ^Œ∞Å‰õΩ x"åã¨Ü≥∂QÆº"≥∞ÿ LO\Ï~Ú.
P ^À=∞Å∞, DQÆÅ∞, „H˜q∞ H©@HÍ^Œ∞Å∞ JHõ¯_ç #∞O_ç WO_»¡Ö’xH˜, „Ñ¨[Å g∞^ŒH˜ "åºÑ≤Oz, ^•_ç
KÕ™êÎ~Ú. HÍ|\˜ì „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf =ÚiH˜ h~°∞, =~°¬Ñ¨Ù h~°∞, xÅfi LO_Õ h\˜x Ti |Ü«∞@‰õΩ
áê~°^ÀÖËO^Œ∞‰õΩ =Ú~°∞QÆ∞ HÍÅfiÅ x~å‡}O KÕÑ@¨ @ì O, xÅfi h\˜Ö’ Ñ¶<≤ å~ÚÅ∞, áê_≥#· WO[<å~ÚÅ∞,
9 H˜~Àã≤<£ ÖÏO\˜ P~ÚÅ∞û "Õã≤ `«QÅÆ Éˇ@@ì O "≥Ú^ŒÖ#·ˇ Ñ¨#∞Å∞ KÕÑ\¨ ì˜ =ÚiH˜ h\˜Ö’ „H˜q∞H©@HÍ^Œ∞Å∞
KÕ~°‰õΩO_® K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨\Ïìe. 9
33
9
u g^èŒ∞ÅÖ’ =ÚiH˜ h~°∞ =keÃÑ>Ëì "åiÃÑ· K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ=K«∞Û#∞.
(Ãã. 93, =∞iÜ«Ú l.F.68, ÑÖKå~Úf~å*ò âßY `Õk :29–2–2000)
9
u JÖÏˆQ, =∞#∞+¨µºÅ =∞Å =¸„`å^Œ∞Å∞, Ñ¨â◊√=ÙÅ =∞Å =¸„`å^Œ∞Å∞ ‰õÄ_® „Ñ¨[Å J<å~ÀQÍºxH˜
^•if™êÎ~Ú. JO^Œ∞ˆH „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf "å\˜ â◊√„ÉèíO KÕ¿ã ÉÏ^èŒº`«#∞ ã‘fiHõiOz KÕ~ÚOKåe.
(Ãã.84, Z.Ñ≤.Ñ≤.P~ü.Ü«∂H±ì 94).
u â◊= ãÖ™ê¯~°O ãïQÍ ÖËx KÀ@ â◊= ^ŒÇ¨Ï<åÅ∞ ãïQÍ KÕÜ«∞xKÀ Jq „Ñ¨[Å J<å~ÀQÍºxH˜ ^•i
f™êÎ~Ú.
„QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ∞ ã¨‡âß# "å\˜HõÅ U~åÊ@∞ ÉÏ^èŒº`«#∞ ã‘fiHõiOz „Ñ¨[Å‰õΩ ^ŒÇ¨Ï#,
Y## "å\˜HõÅ U~åÊ@∞ÔH· ã¨÷Å¿ãHõ~°} "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q KÕÜ«∂e. P "å\˜HõÅ‰õΩ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’<Õ
h\˜ ™œHõ~°ºO U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e.
(Ãã.85 #∞O_ç 91 ÑÖKå~Úf ~å*ò K«@ìO 1994)
u "≥∞^Œ_»∞ "åÑ¨Ù "åºkè ÖÏO\˜ „Ñ¨=∂^ŒHõ~°"≥∞ÿ# [|∞ƒÅ∞ ÑÖ^Œ∞Å =Å¡ =™êÎ~Ú. „QÍ=∞OÖ’ qK«ÛÅ
q_çQÍ uiˆQ ‰õΩHõ¯Å∞ Hõ~°=@O =Å¡ „Ñ¨=∂^ŒHõ~°"≥∞ÿ# [|∞ƒÅ∞ ~å=K«∞Û#∞. JO^Œ∞=Å¡ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf
ÖˇÃ· ã#∞ûÖËx J#kèHÍ~° ÑÖ^Œ∞Å∞, ‰õΩHõ¯Å#∞, „QÍ=∞OÖ’ qK«ÛÅ q_çQÍ uiˆQ ÑÖ^Œ∞Å#∞, ‰õΩHõ¯Å#∞ x~°∂‡eOz
„Ñ¨[Å#∞ HÍáê_®e.
JO^Œ∞HÀãÖ „Ñü Pi÷Hõ ãÖ=`«û~°O „áê~°OÉèíOÖ’ ‰õΩHõ¯Å#∞, ÑÖ^Œ∞Å#∞ ÃÑOK«∞HÀ^ŒÅz# "å~°∞
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf #∞O_ç Öˇ·Ãã#∞û á⁄O^Œ=Åã≤#kQÍ ^ŒO_À~å Kå\ÕÑ¨Ù ^•fi~å „Ñ¨[Å‰õΩ `≥eÜ«∞Ñ¨~°z,
J\ì̃ Ñä¡H± <À\©ã¨∞ ~ÚzÛ# `«^Œ∞Ñï xs‚`« QÆ_»∞=Ù `«~åfi`« Öˇ·Ãã#∞û ÖËx ÑÖ^Œ∞Å#∞, ‰õΩHõ¯Å#∞ x|O^èŒ#Å#∞
J#∞ãïOz <åâ◊#=Ú KÕÜ«∞=K«∞Û#∞. (Ãã. 92 =∞iÜ«Ú l.F. 345 ÑÖKå~Úf 3 `Õk : 14.8.1996)
3. gkè náêÅ∞ :
=∂#= <åQÆiHõ`å „Ñ¨=∂}ÏÅÖ’ "≥Å∞`«∞~°∞ (q^Œ∞º`ü) ™œHõ~º° O XHõ\ .˜ „QÍ=∂Å∞ pHõ\ Ö˜ ’ =∞QÆ∞`æ ∂«
LO>Ë Ñ¨@ì}ÏÅ∞ q^Œ∞º`ü HÍO`«∞ÅÖ’ "≥ey áÈ=@O [~°∞QÆ∞`ÀOk. nxH˜ HÍ~°}O „QÍ=∂Å∞ Pi÷HõOQÍ
|ÅÇ‘Ï#OQÍ LO_»@"Õ∞. „QÍ=∂Å‰õΩ "≥Å∞`«∞~°∞ ™œHõ~°ºO ÖËHõáÈ`Õ, J_»qH© TiH© `Õ_® ÖË#>Ë¡. =∞#
„QÍ=∂Ö’¡ ~À_»∞¡ J^•fi#OQÍ LO\Ï~Ú. |∞~°^Œ`À#∂, QÀ`«∞Å`À#∂ xO_ç, ~åà◊√§, =Úà◊√§, HõOHõ~°
LO\Ï~Ú. =~å¬HÍÅO J~Ú`Õ ^•iÖ’ #_çKÕ "åiH˜ ZO`À Hõ+ì̈OQÍ LO@∞Ok. J@∞=O\˜ Ñïã≤÷uÖ’ gkè
Öˇ·@¡ U~åÊ@∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf „Ñ¨^è•# Hõ~°Î=ºO.
WO^Œ∞HÀãÖ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf „HÕk K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨\Ïìe.
‰ ™ê^èŒº"≥∞ÿ#O`«Ö’ Jxfl g^èŒ∞Å‰õΩ "≥Å∞`«∞~°∞ ™œHõ~°ºO U~åÊ@∞ KÕÜ«∞@O.
‰ „QÍ=∞OÖ’ Zxfl g^èŒ∞Å∞<åfl~Ú,
Zxfl „Ñ¨^è•# ‰õÄ_»Å∞Å∞<åfl~Ú, (‰õÄ_»e)
9
‰
‰ XHÀ¯ gkèH˜ Zxfl ã¨úOÉèÏÅ∞ (áÈÅ∞û) J=ã¨~°=∞=Ù`å~Ú 9
34
9 "≥Ú^ŒÖˇ·# q=~åÅ#∞ ¿ãHõiOz, XHõ"Õà◊ x^èŒ∞Å H˘~°`« LO_ç#@¡~Ú`Õ lÖÏ¡, =∞O_»Å ˆHO„^•Å‰õΩ,
~åÜ«∞@O ^•fi~å `«QÆ∞ sux „QÍO@∞ á⁄O^Õ q^èŒOQÍ Hõ$+≤ KÕÜ«∂e.
9
‰ ~å„+¨ì „Ñ¨Éèí∞`«fi ˆH\Ï~ÚOÑ¨ÙÅ∞, „QÍO@¡ ^•fi~å ÃÑ· Ñ¨#∞Å∞ Ñ¨ÓiÎ KÕ~ÚOKåe.
‰ „Ñ¨^è•# ~°Ç¨Ï^•i P~ü JO_£ a ÑïkèÖ’xH˜ =¿ãÎ P âßY "åi ^•fi~å ˆH\Ï~ÚOÑ¨ÙÅ∞ á⁄O^Œ\ÏxH˜
Hõ$+≤ KÕÜ«∂e.
‰ XHõ „Ñ¨`ÕºHõ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ÑïkèÖ’ U^≥·<å „Ñ¨^è•# Ñ¨Ù}º ˆH∆„`«O LO>Ë, áêiâ◊√^ŒºO, Öˇ·\ ÕQ∑
"≥Ú^ŒÖˇ·# ™œHõ~åºÅ HõÅÊ# P Ñ¨Ù}ºˆH∆„`åÅ ÉÏ^èŒº`« fã¨∞‰õΩ<Õ q^èŒOQÍ K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨@ì=K«∞Û#∞.
‰ „Ñ¨Éèí∞`«fi "≥∞"≥∂ <≥O. 3167 ÑÖKå~Úf ~å*ò 4/75 `Õk :5/8/78 „Ñ¨HÍ~°O ^Œo`« "å_»ÅÖ’ gkè
náêÅ U~åÊ@∞ÔH· `«Q∞Æ „Ñü áê^Œ#Å∞ ~°∂á⁄OkOz, f~å‡<åÅ∞ P"≥∂kOz „Ñ¨É∞íè `åfixH˜, ãÖ|Okè`«
q^Œ∞º`ü ãÖã¨÷‰õΩ ÑÖáêe.
4. JO@∞"åº^èŒ∞Å x"å~°} :
„QÍ=∂ÅÖ’ „Ñ¨[Å∞ x~°O`«~°O =º=™êÜ«∞O =O\˜ ^≥·#Ok# K«~°ºÅÖ’ =Úxy áÈ~Ú LO\Ï~°∞.
ã¨Ç¨Ï[OQÍ x~°Hõ∆~åã¨º`«, ¿Ñ^ŒiHõO "åi "≥O>Ë LO\Ï~Ú. ã‘[#ÖòQÍ =KÕÛ "åº^èŒ∞Å∞, JO@∞ "åº^èŒ∞Å
QÆ∂iÛ J=QÍÇ¨Ï# LO_»Hõ, =ÚO^Œ∞ *Ï„QÆ`«Î K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀÖËHõ Z‰õΩ¯= =∞Ok „Ñ¨[Å∞ J<å~ÀQÆºO áêÅ∞
J=Ù`«∞O\Ï~°∞.
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf „Ñ¨[Å#∞ JO@∞"åº^èŒ∞Å #∞O_ç HÍáê_Õ ÉÏ^èŒº`«#∞ ã‘fiHõiOz „Ñ¨f ã‘[<£Ö’#∂
JO@∞ "åº^èŒ∞Å∞ „Ñ¨|ÖË ãÖ^Œ~åƒùÅ#∞ =ÚO^Õ Ñ¨ã≤QÆ\ ˜ì P "åº^èŒ∞Å∞ ~å‰õΩO_®#∞, XHõ "Õà◊ P "åº^èŒ∞Å∞ =¿ãÎ
„Ñ¨|Å‰õΩO_®#∞ `«QÆ∞ K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ"åe.
1. =~å¬HÍÅO „áê~°OÉèíOÖ’ =ÚiH˜ h~°∞ WO\˜ K«∞@∞ì „Ñ¨Hõ¯Å LOK«‰õΩO_® fã¨∞HÀ"åeû# *Ï„QÆ`«ÎÅ
QÆ∂iÛ „Ñ¨Kå~°O KÕÜ«∂e.
2. „QÍ=∞OÖ’ h~°∞ xÅfi LO_»‰õΩO_®, =~°¬Ñ¨Ù h~°∞ áÈ=\ÏxH˜ `«QÆ∞ U~åÊ@∞¡ KÕÜ«∂e.
3. =Ú~°∞QÆ∞ HÍÅfiÅ x~å‡}O, x~°fiÇ¨Ï}, â◊√„ÉèíÑ¨~°K«@O "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q KÕÑ¨\Ïìe.
4. h~°∞ xÅfi LO_Õ „Ñ¨^ÕâßÖ’¡ Ñ¶≤<å~ÚÅ∞, c¡zOQ∑ áœ_»~ü K«Å¡@O, áê_≥·# WO[<£ P~ÚÅ∞, H˜~Àã≤<£
K«Å¡@O, K«∞@∞ì `«=Ù_»∞ [e¡ H˜~Àã≤<£`À HÍÅÛ@O KÕÜ«∂e.
5. ^À=∞Å x"å~°}‰õΩ „QÍ=∞OÖ’ _ç._ç.\˜., ^À=∞Å x"å~°} =∞O^Œ∞Å∞ [eOKåe.
6. h\˜x "Õ_ç KÕã≤ K«ÖÏ¡iÛ `åQÍeûOkQÍ „Ñ¨Kå~°O KÕÜ«∂e.
7. =∞Ozh\˜ ÉÏ=ÙÅ∞, \ÏºO‰õΩÅÖ’ c¡zOQ∑ áœ_»~ü "ÕÜ«∞@O, HÀ¡i<Õ+¨<£ KÕÜ«∞@O =O\˜ K«~°ºÅ∞
KÕÑ¨\Ïìe.
8. ÃÑ·Ñ¨ÙÖˇ·#¡ =∞~°=∞‡`«∞ÎÅ∞ KÕ~ÚOK«@O, bˆHrÅ∞ Ñ¨ÓiOK«@OÃÑ· ^Œ$+≤ì ˆHO„nHõiOKåe.
9. #ÖÏ¡Å∞#flKÀ@ QÆ∞O`«Å∞O>Ë Ñ¨Ó_çÊOK«@O, =ÚiH˜ h~°∞ xÅfi ÖË‰õΩO_® KÕ~ÚOK«@O KÕÜ«∂e.
10. „áê^äŒq∞Hõ P~ÀQÆº ˆHO„^•xfl ãÖ„Ñ¨kOz `«QÆ∞ P~ÀQÆº ã¨ÅÇ¨eK«∞Û#@∞¡ K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ=@O.
9 J~Ú`Õ ÃÑ· Ñ¨#∞Å‰õΩ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ™ê^è•~°} x^èŒ∞Å #∞OKÕ Y~°∞Û KÕÜ«∂e. ãÖÑ¨Ó~°‚ „QÍg∞}
~À*ò QÍ~ü Ü≥∂[#, Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O x^èŒ∞efl "≥zÛOK«‰õÄ_»^Œ∞.
9
35
9„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf SzÛùHõ q^èŒ∞Å∞ – ÉÏ^èŒº`«Å∞ (Ãã. 46 ÑÖKå~Úf ~å*ò K«@ìO 1994)
„Ñü „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf `«# =#~°∞Å ÅÉèíº`«#∞ |\˜ì PiÌHõ Ñïã≤ú`«∞Å∞ J#∞‰õÄeOz#Ñ¨Ù_»∞ D
9
„HÕk Ñ¨#∞Å∞ Hõ~°Î"åºÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOKåe.
u „Ñ¨Ü«∂}©‰õΩÅ‰õΩ ^èŒ~°‡âßÅÅ∞, ã¨á¶ê~ÚÅ∞, q„âßOu QÆ$Ç¨Å∞ xi‡OKåe – x~°fiÇ≤ÏOKåe.
u ~À_»¡ „Ñ¨Hõ¯#, |Ç≤Ï~°OQÆ ã¨÷ÖÏÅÖ’#∞ K≥@¡#∞, `ÀÑ¨ÙÅ#∞ <å@∞@ – Ñï~°H˜∆OK«∞@.
u „áê^äŒq∞Hõ, kQÆ∞= ™ê÷~ÚÅÖ’ q^Œº, Ze"≥∞O@s q^Œº, ™êOÑ¶≤∞Hõ, P~ÀQÆº, q^Œº, ‰õΩ\©~° Ñï„â◊=∞Å∞,
"å}˜*ÏºÅ#∞ ÃÑOá⁄OkOK«∞@.
u "≥·^ŒºâßÅÅ#∞ ™ê÷Ñ≤OK«∞@ – „QÍg∞} "≥·^Œ∞ºÅ‰õΩ ãäû_ôÅ∞ K≥e¡OK«∞@.
u "≥·~üÖˇãπ iã‘qOQ∑ Ãã@∞¡, P@ã¨÷ÖÏÅ∞, "åºÜ«∂=∞âßÅÅ∞, Hõ¡|∞ƒÅ∞, q<À^ŒO, âßs~°Hõ Ñ¨Ù+≤ìÔH·
ˆHO„^•Å™ê÷Ñ¨#, "å\˜ x~°fiÇ¨Ï}.
u „QÆO^è•ÅÜ«∞=Ú, Ñ¨~î°# =∞Ok~åÅ ™ê÷Ñ¨# – x~°fiÇ¨Ï}
u qHõÖÏOQÆ∞Å∞, J<å^èŒÅ∞, Jã¨fiã¨∞÷Å‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞ HõÅÊ#.
u "Õ∞Å∞~°HõÑ¨Ù q`«Î<åÅ∞, =º=™êÜ«∞Ñ¨x=Ú@∞¡, ™Èì~°∞Å ™ê÷Ñ¨#, x~°fiÇ¨Ï}
u <å~°∞=∞à◊√§ ™ê÷Ñ≤OK«∞@.
u "Õ∞e~°HõO q`«Î<åÅ∞, „H˜q∞ ãÖÇ¨~°HÍÅ∞, `≥QÆ∞à◊§ =∞O^Œ∞Å#∞ L`«ÊuÎ KÕã≤ "å\˜x ÑÖÑ≤}© KÕÜ«Ú@.
u Ñ¨â◊√ „Ñ¨^Œ~°≈#, =º=™êÜ«∞ „Ñ¨^Œ~°≈#Å#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«∞@.
u L`«ÊuÎx ÃÑOKÕ xq∞`«ÎO „Ñ¨^Œ~°≈# áê¡O@¡#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞@O, "Õ∞e~°HõÑ¨Ù =º=™êÜ«∞ Ñ¨^Œú`«∞Å#∞
„Ñ¨Kå~°O KÕÜ«∞@O.
u Éèí∂=ÚÅ ã¨Ç¨ÏHÍ~° x~°fiÇ¨Ï}#∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOz, L=∞‡_ç ã¨Ç¨ÏHÍ~° =º=™êÜ«∂xfl x~°fiÇ≤ÏOK«_»O.
u ˆHO„^Œ„Ñ¨Éèí∞`«fiO KÕÑ¨>Ëì „QÍg∞} QÆ$Ç¨Ï x~å‡} „áê*ˇ‰õΩì Ñ¨^äŒHÍÅÖ’ ¿Ñ~˘¯#fl@∞¡ W@∞HõÅ∞, ÃÑO‰õΩÅ∞,
=∞_»`« |O^Œ∞Å∞, `«Å∞Ñ¨ÙÅ∞, H˜\ ˜H©Å∞, "å™êÅ∞, W`«~° Hõ@ì_»Ñ¨Ù =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«Ú@ÔH·
ã¨Ç¨ÏHÍ~° ãÖÑ¶¨∂Å U~åÊ@∞ KÕÜ«Ú@, ÃÑOá⁄OkOK«∞@.
u y_»¤OQÆ∞Å∞, ^è•#ºÑ¨Ù H˘@¡#∞ xi‡OK«∞@, x~°fiÇ≤ÏOK«∞@.
u Ñ¨â◊√=ÙÅ H˘\ÏìÅ x~å‡}O – x~°fiÇ¨Ï}.
u „QÍ=∞ x"Õâ◊# ã¨÷ÖÏÅ qã¨Î~°}.
u PÉ’`«∞Å H˘#∞QÀÅ∞, áÈ+¨}`À ã¨Ç¨ Ñ¨â◊√ ã¨=∞$kúH˜, Ñ¨â◊√"≥·^Œº ã¨Ç¨Ü«∞=Ú#‰õΩ U~åÊ@∞.
u ãÖ`«Å∞, *Ï`«~°Å∞, L`«û"åÅ xÜ«∞O„`«}
9u „QÍ=∞OÖ’ ™ê=∂lHÍaè=$kúÔH· ã¨fiK«ÛùO^Œ ¿ã=Å U~åÊ@∞ 9
36
9
u
u
„Ñ¨ã¨∂u, tâ◊√ ãÖˆH∆=∞ ˆHO„^•Å ™ê÷Ñ¨# =∞iÜ«Ú x~°fiÇ¨Ï}.
Ñ¨Ç¨~å =∞iÜ«Ú ~°Hõ∆} U~åÊ@∞
9
u Hõ~°∞=Ù, ÖËHõ W`«~° qÑ¨`«∞ÎÅ ã¨=∞Ü«∞=Ú# ã¨Ç¨Ü«∞=Ú H˘~°‰õΩ U~åÊ@∞
u qK«ÛÅ q_çQÍ uiˆQ T~°‰õΩHõ¯Å x~°∂‡Å#
u x~°∞^ÀºQÆ∞Å‰õΩ ãÖ|OkèOz# QÆ}ÏOHÍÅ `«Ü«∂s
u Ñä¡H± =∂Ô~¯@¡ ™ê÷Ñ¨#, x~°fiÇ¨Ï}
u Ñä¡H± Ñ¨â◊√=^èŒ QÆ$Ç¨Å, HõÉËàÏÅ ™ê÷Ñ¨#, x~°fiÇ¨Ï}
u Hõ=∞`åÅ UH©Hõ~°}, Éèí∂™ê~° Ñï~°Hõ∆}`À áê@∞ Éèí∂ ãÖã¨¯~°} K«~°ºÅ J=∞Å∞
u „Ñ¨[Ö’¡ ™ê=∞~°ã¨º ÉèÏ"åxfl, ãÖÑ¶‘∞ ÉèÏ"åxfl <≥ÅH˘eÊ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«\ÏxÔH· Jã¨Ê $â◊º`å x~°∂‡Å##∞
„Ñ¨Kå~°O KÕÜ«∂e.
™ê=∂lHõ Éèí„^Œ`« – Jã¨Ê $â◊º`å x~°∂‡Å#‰õΩ „HÕk K«~°ºÅ#∞ KÕÑ¨@ì=K«∞Û#∞
=∂#=Ù_»∞ ãÖÑ¶¨∞rq. Pk=∞ HÍÅO #∞O_ç =∂#=Ùx Jaè=$kú ãÖÑ¶¨∞O ^•fi~å<Õ [iyOk. XHõi
J=ã¨~åÅ∞ W`«~°∞Å ^•fi~å W`«~°∞Å J=ã¨~åÅ‰õΩ `å#∞ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»@O ^•fi~å =ºH˜Î, ãÖÑ¶¨∞O Ñ¨~°ã¨Ê~°O
Z^Œ∞QÆ∞`«∂ =KåÛ~°∞. D Ñ¨~°ã¨Ê~° ã¨Ç¨ÏHÍ~° q^è•#O HÀã¨"Õ∞ P<å_»∞ Ñ¨x qÉèí[# [iyOk. J~Ú`Õ P Ñ¨x
qÉèí[#, „â◊=∞ qÉèí[# „Hõ"Õ∞}Ï ‰õΩÅ qÉèí[#QÍ ~°∂áêO`«~°O K≥Ok, ãÖÑ¶¨∞O ‰õΩÖÏÅ∞QÍ peáÈ~ÚOk.
„QÍ=∞O ‰õΩÖÏÅ`À xi‡`«"∞≥ ,ÿ =∞#∞+¨µºÅ =∞^èºŒ =Ú#∞Ñ¨\ ˜ „¿Ñ=∂aè=∂<åÅ∞, Ñ¨~ã° Ê¨ ~å^è•~°ÑÓ¨ i`« "å`å=~°}O
Hõ#∞=∞~°∞QÔ · áÈ~ÚOk. ãÖÑ¶∞¨ OÖ’x H˘O^Œ~∞° =∞#∞+¨µºefl JO@~åx"åiQÍ, K«∂_»~åx"åiQÍ, Jã¨Ê $â◊√ºÅ∞QÍ
ÑïQÆ}ÕK«@O „áê~°OÉèí"≥∞ÿOk. Wk P^èŒ∞xHõ ã¨=∂[OÖ’ QÆ~°›hÜ«∞"≥∞ÿ# Ñï}Ï=∞O. JO^Œ∞ˆH ÉèÏ~°`«
~å*ÏºOQÆOÖ’x PiìHõÖò 17 Jã¨Ê $â◊º`«#∞ x¿+kèOzOk. PiìHõÖò 14,15,16 =∂#=ÙÅÖ’ ã¨=∂#`«fiO,
ã¨=∂# Ç¨ÏŸ^•, ã¨=∂# J=HÍâßÅ QÆ∂iÛ „Ñ¨Éè’kã¨∞Î<åfl~Ú.
JÖÏˆQ ãÖÑ¶∞¨ OÖ’ qq^èŒ HÍ~°}ÏÅ s`åº U~°Ê_ç# ™êOÑ¶∞≤ Hõ, Pi÷Hõ Jã¨=∂#`«Å#∞ x~°∂‡eOKÕO^Œ∞‰õΩ
ÑÖKå~Úf ã¨~°ÊOK«∞, ã¨Éèí∞ºÅ∞ ™ê=∂lHõ HÍ~°ºHõ~°ÎÖÏ¡QÆ Ñ¨xKÕã≤ „QÍ=∞OÖ’x „Ñ¨[ÅO^ŒiÖ’ SHõº`«‰õΩ,
ã¨=∞„QÆ`«‰õΩ áê@∞Ñ¨_®e. WO^Œ∞HÀãÖ „HÕkq^èŒ"≥∞ÿ# K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨@ì=K«∞Û.
‰ „QÍ=∞OÖ’ Jã¨Ê $â◊√ºÅ QÆ$Ç¨Å∞ „Ñ¨^è•# „QÍ=∂xH˜ ^Œ∂~°OQÍ LO>Ë, „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨Éèí∞ºÅ∞
W`«~° „QÍ=∞ ÃÑ^ŒÌÅ`À Hõeã≤ Jã¨Ê $â◊√ºÅ "å_»efl ãÖ^Œi≈OKåe.
‰ Jã¨Ê $â◊√ºÅ "å_»Ö’¡ ã¨Ç¨ÏÑÖH˜Î Éè’[<åÅ∞ U~åÊ@∞¡ KÕÜ«∂e.
‰ Jã¨Ê $â◊√ºÅ`À ^Õ"åÅÜ«∂Å „Ñ¨"Õâ◊O KÕÜ«∂e.
Jã¨Ê $â◊º ‰õΩÖÏÅ JÖ"å@∞¡, PKå~åÅ∞ U"≥·<å J<åQÆiHõ"≥∞ÿ#q LO>Ë "å\˜x =∂#∞HÀ"åeûOkQÍ
9
‰
„Ñ¨Éè’kOKåe. 9
37
9
‰
‰
„QÍ=∞OÖ’ =∂`«Oy, =∂`«Hõ¯ ÖÏO\˜ =$`«∞ÎÅ∞ KÕã¨∞Î#fl ‰õΩÖÏÅ "åix =∂xÊOKåe.
„QÍ=∞OÖ’x "Õˆ~fi~°∞ JO@~åx ‰õΩÖÏÅÖ’ J<≥·Hõº`« LO>Ë "åiÖ’ ‰õÄ_® SHõº`« fã¨∞H˘KÕÛO^Œ∞‰õΩ
9
„Ñ¨Ü«∞uflOKåe.
‰ J„QÆ=~å‚Å "åi ÉÏqÖ’ h~°∞ fã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ J#∞=∞ux"åfieûOkQÍ J„QÆ=~å‚Å "åix XÑ≤ÊOKåe.
‰ Jã¨Ê $â◊º`«#∞ áê\ÕKÕ "åiÃÑ· Jã¨Ê $â◊º`å x"å~°} / J`åºKå~åÅ x~À^èŒHõ K«@ìO „Ñ¨HÍ~°O ˆHã¨∞Å∞
ÃÑ\ì̃OKåe.
‰ JO@~åx`«#Ñ¨Ù ˆHã¨∞Å∞ JkèHõOQÍ LO>Ë J„QÆ=~å‚Å∞, Ã+_»∂ºÅ∞ ‰õΩÖÏÅ∞ W`«~°∞Å`À HõeÑ≤ âßOu
ãÖÑ¶¨∂efl U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e.
‰ ‰õΩÖÏO`«~° q"åÇ¨efl „áÈ`«ûÇ≤ÏOKåe.
‰ „QÍ=∞OÖ’ Hõhã¨ "Õ`«<åÅ J=∞Å∞ÔH· f~å‡<åÅ∞ KÕã≤ Hõiî#OQÍ J=∞Å∞ [~°∞áêe.
‰ "≥\ ì˜ KåH˜s HÍi‡‰õΩÅ∞ „Ñ¨^•è #OQÍ Jã¨Ê $â◊º ‰õΩÖÏÅ #∞O_Õ LO\Ï~°∞ HÍ|\˜ì PÜ«∂ ‰õΩÖÏÅ q"≥∂K«#‰õΩ
‰ Jã¨Ê $â◊√ºÅ‰õΩ x"åã¨ ã¨÷ÖÏÅ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e.
‰ Jqhu x~°∂‡Å#ÔH· Hõ$+≤ KÕÜ«∂e.
‰ P~ÀQÍºxfl Ç¨ÏiOKÕ =∞`«∞Î áêhÜ«∂Å∞ ÖËHõ B+¨^è•Å qxÜ≥∂QÍxfl x¿+kèOK«∞@ ÖË^• q∞`«Ñ¨~°Kåe.
‰ E^Œ=ÚÅ#∞, `«QÆ=ÙÅ #∞ `«yæOK«∞@ÔH· Hõ$+≤ KÕÜ«∂e.
‰ „QÍ=∞OÖ’x „Ñ¨[Å Éèí„^Œ`«, P~ÀQÆºO, <≥·uHõ Éè∫uHõ ãÖˆH∆=∞OÔH· K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ"åe
‰ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf `«=∞‰õΩ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ L#fl x^èŒ∞Å#∞ |\˜ì PÜ«∂ HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ x~°fiÇ≤ÏOKåe.
Wq SzÛHõ q^èŒ∞ÖË J~Ú#Ñ¨Ê\˜H©, g\˜x Ñ¨ÓiÎQÍ qã¨‡iOK«\ÏxH˜ QÍh, JÅHõ∆ ºO KÕÜ«∞\ÏxH˜ QÍh
gÅ∞ÖË^Œ∞. ã¨=∂[OÖ’x „Ñ¨[Å ™êOÑ¶≤∞Hõ, Pi÷HÍaè=$kú "≥#∞HõÉÏ@∞ s`åº g\˜ J=∞Å∞ J=ã¨~°O
KåÖÏ =ÙOk.
ÃÑ·# q=iOz#@∞¡QÍ, „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf q^èŒ∞Å∞ KåÖÏ qã¨Î $`«OQÍ LO_ç#Ñ¨Ê\˜H© l.F. 138
`Õk:18–4–2004 „Ñ¨HÍ~°O U „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf J~Ú<å `«# x^è∞Œ Å#∞ =ÚYºOQÍ ™ê^è•~°} q^è∞Œ ÅHÀãÖ
Y~°∞Û ÃÑ\Ïìe.
=∞~À~°HõOQÍ K≥áêÊÅO>Ë, ™ê^è•~°} q^èŒ∞Å#∞ qã¨‡iOz, q∞QÆ`å q^èŒ∞Å HÀãÖ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf
`«# x^èŒ∞Å#∞ Y~°∞Û KÕÜ«∞~å^Œ∞.
9 9
38
9 7. ã¨~°ÊOK«∞ q^èŒ∞Å∞ – JkèHÍ~åÅ∞ 9
„Ñü „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ÑïáêÅ# HÍ~åºHõÖÏáêÅ#∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ x~°fiÇ≤ÏOKÕxq∞`«OÎ XHõ <åÜ«∞‰õΩ_çfl
Z#∞fl‰õΩO\Ï~°∞ J`«_Õ ã¨~°ÊOK«∞. PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò ÑÖKå~Úf ~å*ò K«@ìO 1994 „Ñ¨HÍ~°O ã¨~°ÊOK«∞x „QÍ=∞
„Ñ¨[Å∞ „Ñ¨`«ºHõ∆ ZxflHõ ^•fi~å Z#∞fl‰õΩO\Ï~°∞. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ÑïáêÅ# x~°fiÇ≤ÏOK«\ÏxH©, „QÍ=∞ „Ñ¨[Å
™œHõ~åºÅ#∞ Ñ¨~°º"ÕH˜∆OK«\ÏxH© ã¨~°ÊOK«∞‰õΩ D „HÕk JkèHÍ~åÅ∞ L<åfl~Ú.
Z) K«@ìÑ¨~°"≥∞ÿ# JkèHÍ~åÅ∞
P „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ `ÕnÅ∞ x~°~‚ ÚOK«∞@‰õΩ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ J^èºŒ Hõ`∆ «
=Ç≤ÏOK«∞@, x~°fiÇ≤ÏOK«∞@. (Ãã. 37)
P „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf f~å‡<åÅ J=∞Å∞ÔH· HÍ~°º^Œi≈ÃÑ· ÑïáêÅ<å Ñ¨~°Œ"≥∞ÿ# xÜ«∞O„`«}ÏkèHÍ~°=Ú
(Ãã.25ã≤)
P „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf iHÍ~°∞¤ÅxflO\˜h ÑïjeOK«∞@. (Ãã.25a)
P LÑ¨ ã¨~°ÊOK«∞ Ñ¨^ŒqH˜ MÏm U~°Ê_ç`Õ, U~°Ê_ç# <≥Å ~ÀAÅÖ’Ñ¨Ù ZxflHõ‰õΩ U~åÊ@∞¡ KÕÜ«Ú@
(Ãã.25 Z)
P K«@ìO ^•fi~å QÍh ÖË^• K«@ìO H˘~°ÔH· P"≥∂kOz# ~°∂Å∞û ^•fi~å QÍh DÜ«∞|_ç# JkèHÍ~åÅ#∞
qxÜ≥∂yOz, ã¨~°ÊOK«∞ `«#‰õΩ JÑ¨ÊyOz# Jxfl Ñ¨#∞Å∞ <≥~°"Õ~°∞Û@. (Ãã. 25 (_ç))
P ÃãHõ∆<£ 16 #∞O_ç 20 Ö’ K≥Ñ¨Ê|_ç# x|O^èŒ#Å"Õ∞~° Z=Ô~·<å ã¨Éèí∞ºÅ∞ J#~°›`«‰õΩ QÆ∞Ô~·`Õ lÖÏ¡
ÑÖKå~Úf JkèHÍiH˜ `≥Å∞Ñ¨Ù@ (Ãã. 25 (ZÑ¶π))
P „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf P"≥∂kOz# f~å‡<åÅ "Õ∞~°ˆH =º=Ç¨ÏiOK«∞@. (Ãã.25 (l))
P „QÍ=∞ ã¨Éèí‰õΩ J^èŒºHõ∆`« =Ç≤ÏOK«∞@ (Ãã. 6(5) =∞iÜ«Ú l.F. 162 `Õk: 4–4–97)
P HÍ~°º^Œi≈ ÖËxKÀ@ J`«x ÉÏ^èŒº`«Å∞ x~°fiÇ≤ÏOK«∞@ (Ãã.32)
P J`«º=ã¨~° Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’, „Ñ¨*Ï~ÀQÆº=Ú, Éèí„^Œ`« s`åº K«@ì ÑïkèÖ’ ã¨fiÜ«∞O x~°‚Ü«∂kèHÍ~°=Ú
(Ãã.33). `«∞á¶ê#∞, =~°^ŒÅ∞, Éèí∂HõOáêÅ∞ =O\˜ „Ñ¨Hõ$u "≥·Ñ¨s`åºÅ∞, JO@∞"åº^èŒ∞Å∞, „`åQÆ∞ h\˜
H˘~°`« ÖÏO\˜ J`«º=ã¨~° Ñïã≤÷`«∞Å∞, Jyfl „Ñ¨=∂^ŒO ÖË^• Hõ@ì_®Å∞, x~å‡}ÏÅ∞ ‰õÄe áÈ=@O
ÖÏO\˜ qÑ¨`¯« ~° Ñïã≤u÷ , J`«º=ã¨~° Ñïã≤u÷ U~°Ê_ç#Ñ¨ÙÊ_»∞, XH˘¯Hõ¯™êi „QÍ=∞ ÑÖKå~Úfx ã¨=∂"Õâ◊
Ñïz, P"≥∂^ŒO fã¨∞‰õΩ<Õ ã¨=∞Ü«∞O ÖËHõ áÈ=K«∞Û#∞. J\˜ì Ñïã≤÷uÖ’ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf P"≥∂^ŒO
ÖË‰õΩO_®<Õ ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈`À ãÖ„Ñ¨kOz ã¨~°ÊOz J`«º=ã¨~° Ñïã≤÷uÖ’ „Ñ¨*ÏˆH∆=∞O ^Œ$ëêì º
U^≥·<å Ñ¨xx KÕÜ«Ú@‰õΩ P^ÕtOK«=K«∞Û#∞.
9 J~Ú`Õ U Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ P Ñ¨xx KÕÑ¨@ì=Åã≤ =zÛO^À `«^Œ∞Ñï [~°QÆÉ’=Ù ã¨=∂"Õâ◊OÖ’
„QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ `≥eÜ«∞*ËÜ«∂e. XHõ "Õà◊ P Ñ¨xx P"≥∂kOKÕ JkèHÍ~°O „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf
9
39
9
P
Hõq∞\©H˜ LO>Ë J\˜ì q+¨Ü«∂xfl P „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf Hõq∞\©H˜ `≥eÜ«∞*ËÜ«∂e.
„QÍ=∞OÖ’ [iˆQ Jxfl „Ñ¨Éèí∞`«fi HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ „áÈ\’HÍÖò „Ñ¨HÍ~°O áêÖÁæ<åe. (l.F.209 `Õk :
9
4–2–1999).
P ã¨~°ÊOK«∞, LÑ¨ã¨~°ÊOK«∞ =∞iÜ«Ú ã¨Éèí∞º_»∞ Ñä¡H± ¿ã=‰õΩ_»∞ (ÃãHõ∆<£ 258 =∞iÜ«Ú S.Ñ≤.ã≤. Ãã.21).
HÍ|\˜ì P Ç¨ÏŸ^•Ö’ KÕã≤# Ñ¨#∞Å‰õΩ, ÖËHõ ¿ã=Å‰õΩ „ÑüÑ¶¨ÖÏxfl PtOK«~å^Œ∞ (Ãã. 29)
a) ÑïáêÅ<åkèHÍ~åÅ∞
P „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf x~°fiÇ≤ÏOKÕ "≥Ú`«ÎO iHÍ~°∞¤Å#∞ ÑïjeOKÕ JkèHÍ~°O (Ãã. 25 a)
P „"å`« Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ HÍh, =∞ødHõOQÍ HÍh P^ÕâßÅ∞ *Ïs KÕã≤ U „QÍ=∂aè=$kú JkèHÍi #∞O_ç
J~Ú<å ã¨=∂Kå~åxfl `≥Ñ≤ÊOK«∞ HÀ=K«∞Û#∞, q=~°} HÀ~°=K«∞Û#∞. (Ãã. 25 W)
P „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf f~å‡<åxfl J=∞Å∞ Ñ¨~K° Õ xq∞`«OÎ HÍ~°º^Œi≈ ÃÑ· ÑïáêÅ<å xÜ«∞O„`«} (Ãã.25ã≤)
P ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ ã¨Éèí∞ºÅ∞ J_çˆQ „Ñ¨â◊flÅ‰õΩ ã¨=∂^è•#=Ú, ãÖ^ÕÇ¨Ï x=$uÎ KÕÜ«Ú@ ÖËHõ u~°ã¨¯iOK«∞@.
(Ãã.28)
P ã¨=∂"ÕâßxH˜ J^èŒºHõ∆`« =Ç≤ÏOK«@O, f~å‡<åÅ#∞ J#∞=∞uOK«@O, u~°ã¨¯iOK«@O, q∞x@∞û
„"åÜ«∞@O, q∞x@∞û |∞‰õΩ¯Ö’ ãÖ`«HõO KÕÜ«∞@O. (Ãã. 37, HÍ¡A 8,11 =∞iÜ«Ú l.F. 162
`Õk:4–4–1997)
P „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf *Ïs KÕÜÚ« K≥‰Ωõ ¯ÅÃÑ· ãÖ`«HOõ KÕ¿ã JkèHÍ~°O (l.F. <≥O.30 `Õk: 20.1.1995)
P ZxflÔH#· "≥O@<Õ ZxflHõÅ JkèHÍi KÕ`« „Ñ¨=∂} ã‘fiHÍ~°O KÕÜ∞« x/ÖËx ã¨É∞íè ºÅ KÕ`« „Ñ¨=∂} ã‘fiHÍ~°O
KÕ~ÚOK«@O.
P *Ï~ÚO@∞ Hõq∞\©Å U~åÊ@∞Ö’ H©ÅHõ áê„`« : (Ãã. 42,175 l.F. 435, 15–7–1994)
˛ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf/=∞O_»Å Ñï+¨`«∞Î ÖË^• lÖÏ¡ Ñï+¨`«∞Î x^èŒ∞Å`À Ô~O_»∞ „QÍ=∂Å =∞^èŒº
ÖË^• ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨Ö÷ ’x U^Õx ãÖã¨`÷ À q"å^•Å Ñïëê¯~åxH˜ *Ï~ÚO@∞ Ü«∂Hõ<∆ £
Hõq∞\©Å#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞@OÖ’ ã¨~°ÊOK«∞ H©ÅHõ áê„`« =Ç≤Ï™êÎ~°∞.
˛ Ô~O_»∞ „QÍ=∂Å∞ ÖË^• „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf =∞O_»Å Ñï+¨`«∞Î KÕÑ¨>Ëì Jaè=$kú HÍ~°º„Hõ=∂Å
J=∞Å∞ÔH· *Ï~ÚO@∞ Ü«∂Hõ∆<£ Hõq∞\©Å∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞@OÖ’ H©ÅHõáê„`« =Ç≤ÏOK«=K«∞Û#∞.
˛ Ô~O_»∞ „QÍ=∂Å∞ HõÅã≤ L=∞‡_ç Ü«∂[=∂#ºO`À U~åÊ@∞ KÕã≤# ãÖã¨÷ ÖË^• Ñï„â◊=∞
^•fi~å =KÕÛ „ÑüÑ¶¨ÖÏxfl Ô~O_»∞ „QÍ=∂Å Jaè=$kúH˜ ˆH\Ï~ÚOK«=K«∞Û#∞.
P `«xd JkèHÍ~°∞Å iáÈ~°∞¤Å‰õΩ ["å|∞Å∞ „"å¿ãÖÏ ™ê#∞‰õÄÅ K«~°ºÅ#∞ KÕÑ¨@∞ì@.
9
P „QÍ=∞O =^Œe "≥à√◊ §#Ñ¨Ù_»∞ JkèHÍ~åÅ#∞, iHÍ~°∞Å¤ #∞ `«xd JkèHÍ~°∞Å ÑïjÅ<å~°O÷ LÑ¨ã~¨ Ê° OK«∞‰õΩ
JÑ¨ÊyOK«∞@ ("≥∞"≥∂ <≥O. 3070/Ñ≤\ ˜Ü«∞ãπ/1/68–3 `Õk : 16–9–1968) 9
40
9
P
P
ãÖÑ¨Ó~°‚ „QÍ=∞ ã¨fi~À*òQÍ~ü Ü≥∂[#, W`«~° Ñ¨^äŒHÍÅ J=∞Å∞ Ñ¨~°º"ÕHõ∆}
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã≤|ƒOk Ñ¨x f~°∞ – ™ê=∞~°ÌºOÃÑ· iáÈ~°∞ìÅ∞ „"åÜ«∞@O (l.F. Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O.
9
52, (Ñ≤\ ˜Ü«∞ãπ–2) 4–2–99)
P ÑÖKåÜ«∞f ã≤|ƒOkH˜ JHõã‡≤ Hõ ÃãÅ=Ù =∞OE~°∞KÕ¿ã JkèHÍ~°O. ("≥∞"≥∂ <≥O. 76360/ =∞O_»Öòû–2
/ Z3 `Õk 26.07.2003)
P lÖÏ¡ ÑÖKå~Úf JkèHÍi ^•fi~å á¶È\’ QÆ∞iÎOÑ¨Ù HÍ~°∞¤Å∞ á⁄O^Œ∞@. (l.F. 486 `Õk:
17–3–1999)
P `«# JkèHÍ~åÅ#∞ LÑ¨ã¨~°ÊOK«∞‰õΩ QÍh, ã¨Éèí∞ºxH˜QÍx `å`å¯eHõOQÍ JÑ¨ÊyOK˘K«∞Û.
ã¨~°ÊOzJkèHÍ~åÅ `å`å¯eHõ JÑ¨ÊyO`« (_≥eˆQ+¨<£)
ã¨~°ÊOK«∞ `«# JkèHÍ~åÅ#∞ H˘xflO\˜x LÑ¨ã¨~°ÊOK«∞‰õΩ JÑ¨ÊyOK«∞ HÀ=K«∞Û#∞. LÑ¨ã¨~°ÊOK«∞ ÖËx
KÀ@ Ñ¨^Œq MÏmQÍ LO>Ë Z=Ô~·<å ã¨Éèí∞ºxH˜ _≥eˆQ\ò KÕÜ«∞=K«∞Û#∞. `«# `«~°Ñ¨Ù# P Ñ¨x Ñ¨ÓiÎ KÕÜ«Ú@‰õΩ
ÖË^• `«# `«~°Ñ¨Ù# L`«Î~°„Ñ¨`«∞º`«Î~åÅ∞ [~°∞Ñ¨Ù@‰õΩ, ã¨~°ÊOK«∞ J\˜ì =ºH˜Îx xÜ«∞q∞OK«=K«∞Û#∞. ÑÖKå~Úf
~å*ò K«@ìO ÃãHõ∆<£ 26 (5) „Ñ¨HÍ~°O ã¨~°ÊOKü‰õΩ ÃÑ· JkèHÍ~°O ãÖ„Hõq∞OzOk.
h JkèHÍ~åÅ JÑ¨ÊyO`« (_≥eˆQ+¨<£) qkèOK«|_»¤ +¨~°`«∞Å‰õΩ, x|O^èŒ#Å‰õΩ, xÜ«∞O„`«}‰õΩ, _çq[<£‰õΩ
Ö’|_ç LO@∞Ok.
h _≥eˆQ+¨<£ ~å`« Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ LO_®e, ã¨Ê+¨ìOQÍ LO_®e. UÜÕ∞ JkèHÍ~åÅ∞ ZO`« "Õ∞~°‰õΩ, ZO`«
HÍÅO =~°‰õΩ x~°fiÇ≤ÏOKåe "≥Ú^ŒÖˇ·# JOâßÅ∞ qÑ¨ÙÅOQÍ ~åÜ«∂e.
h _≥eˆQ\ò KÕã≤# JkèHÍ~åÅ#∞, q^èŒ∞Å#∞ "≥O@<Õ „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜, _çq[#Öò ÑÖKå~ÚfH˜
JkèHÍiH˜ `≥eÜ«∞*ËÜ«∂eû LO@∞Ok.
h l.F. 290 `Õk : 1–7–1998 „Ñ¨HÍ~°O, _≥eˆQ\ò KÕã≤# q^èŒ∞Å x~°fiÇ¨Ï}‰õΩ ãÖ|OkèOz#
ã¨∂K«#Å#∞ ‰õÄ_® _≥eˆQ+¨<£ P~°¤~°∞Ö’ W=fi=K«∞Û#∞.
h U"≥<· å „Ñ¨`ºÕ Hõ JkèHÍ~åÅ∞ _≥eQˆ \ò KÕÜ∞« ~å^Œx ÑÖKå~Úf ã¨Ê+Öì QÍ xˆ~tú Oz`Õ, J\˜ì JkèHÍ~åÅ#∞
LÑ¨ ã¨~°ÊOK«∞‰õΩ _≥eˆQ\ò KÕÜ«∞~å^Œ∞. (l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ <≥O. 892 `Õk: 16–8–1965)
ã≤) Jaè=$kú HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ :
1. „Ñ¨Éèí∞`«fi Ñ¨^äŒHÍÅ‰õΩ Åaú^•~°∞Å#∞ ZOÑ≤Hõ KÕÜ«Ú@Ö’ H©ÅHõáê„`«
˛ qq^èŒ „Ñ¨Éèí∞`«fi Ñ¨^äŒHÍÅ‰õΩ Åaú^•~°∞Å‰õΩ „QÍ=∞ ã¨Éèí ^•fi~å ZOÑ≤Hõ KÕ™êÎ~°∞.
˛ „QÍ=∞ ã¨Éèí‰õΩ ã¨~°ÊOK«∞ J^èŒºHõ∆`« =Ç≤Ï™êÎ_»∞ (Ãã.6(5) =∞iÜ«Ú (l.F. <≥O.162 `Õk :
4–4–1997)
9 ˛ „QÍ=∞ ã¨ÉèíÖ’ ZOÑ≤Hõ KÕã≤# Åaú ^•~°∞Å eã¨∞ì#∞ ã¨~°ÊOK«∞ ãÖ`«HõO`À ÃÑ· JkèHÍ~°∞Å‰õΩ 9
ÑÖÑ¨Ù`å~°∞.
41
92. _ç.P~ü._ç.Z. W`«~° ÅaÌ ^•~°∞Å ^Œ~°MÏã¨∞ÎÅÃÑ· ãÖ`«HõO KÕ¿ã JkèHÍ~°O (l.F. 540
`Õk:24–3–1999)
9
3. ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨Ü«∞Hõ ãÖÑ¶¨∂Å ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ „Ñ¨`ÕºHõ PÇ¨fix`«∞_»∞ (l.F. <≥O. 427 `Õk:
9–3–1999)
4. PÇ¨~° Hõq∞\© Kè≥·~°‡<£ Ç¨ÏŸ^•Ö’
˛ ˆ~+¨<£ HÍ~°∞¤Å∞, ^èŒ~°Å q=~åÅ#∞ Ü«∞O.P~ü.F. ^•fi~å á⁄O^•e.
˛ „Ñü<≥ÖÏ XHõ\’ `Õn# „QÍ=∞ Hõq∞\©x ã¨=∂"Õâßxfl x~°fiÇ≤ÏOKåe.
˛ =¸_»∞ HõO>Ë Z‰õΩ¯= KÒHõ^èŒ~°Å ^Œ∞HÍ}ÏÅ∞O>Ë ã¨QÆO "å\˜H˜ 1# q∞QÆ`å ã¨QÍxH˜ Ô~O_À
`ås‰õΩ# ã¨=∂"Õâ◊O x~°fiÇ≤ÏOKåe.
˛ KÒHõ^èŒ~°Å ^Œ∞HÍ}ÏÅ MÏmÅ „Ñ¨Hõ@# KÕÜ«∂e.
˛ x`åº=ã¨~° =ã¨∞Î=ÙÅ L`«Î~°∞fiÅ∞ „Ñ¨Hõ\ ÕKåe.
˛ #H˜b HÍ~°∞¤Å q=~åÅ∞, ã¨=∂"Õâ◊ ã¨g∞H∆Í q=~åÅ∞ Ü«∞O.P~ü.F. ‰õΩ ÑÖáêe.
(l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O. 77 áœ~° ã¨~°Ñ¶¨~å âßY (ã≤.Ü«∞ãπ. –1) `Õk: 6–8–1998)
5. „QÍ=∞ q^•º Hõq∞\© Kè≥·~°‡<£ Ç¨ÏŸ^•Ö’ :
˛ „áê^äŒq∞Hõ áê~î°âßÅ Jaè=$kúH˜ K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨@∞ì@
˛ Ñ≤Å¡Å Ç¨[~°∞, LfÎ~°‚`« âß`åxfl ÃÑOKÕO^Œ∞‰õΩ K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨@ì@O.
˛ Láê^è•ºÜ«ÚÅ∞ qkè x~°fiÇ¨Ï} Ñ¨@¡ J„Ñ¨=∞`«ÎOQÍ LO_Õ@@∞¡ K«∂_»@O.
˛ áê~î°âßÅ‰õΩ „`åQÆ∞ h~°∞ ™œHõ~°ºO U~åÊ@∞ JÜÕ∞ºÖÏ K«∂_»@O.
˛ áê~î°âßÅ K«∞@∞ì „Ñ¨Hõ¯Å áêiâ◊√^•úºxfl áê\ÕKÕÖÏ K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ=@O.
(l.F. 120, q^•º âßY `Õk : 31–3–1999)
6. MÏn, „QÍg∞} Ñï„â◊=∞Å É’~°∞¤ Ñ¨^äŒHõO Ü≥ÚHõ¯ ã¨„Hõ=∞ J=∞Å∞Ö’...
˛ ~å„+¨ìOÖ’ MÏn Ñï„â◊=∞Å Jaè=$kúH˜, „Ñ¨}ÏoHõÅ ~°∂Ñ¨HõÅÊ#, HÍ~°º„Hõ=∂Å J=∞Å∞,
=∂Ô~¯\ÕQ∑ ™œHõ~åºÅ HõÅÊ#, ™êOˆHuHõ ã¨Ç¨Ü«∞ qã¨Î~°}, „QÍ=∂ÅÖ’x KÕu=$`«∞ÎÅ∞, Ñ¨x
"å~°Å∞ Ñ¨@ª} „áêO`åÅ‰õΩ =Åã¨"≥à◊§‰õΩO_® x~ÀkèOKÕ K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨@ì_»O.
˛ „QÍg∞} Ñï„â◊=∞Å‰õΩ Pi÷Hõ ™êÜ«∞O JOkOK«@O, "åix ^•i„^Œº ˆ~Y‰õΩ ÃÑ·H˜ `≥KÕÛO^Œ∞‰õΩ
qq^èŒ Ñ¨^äŒHÍÅ J=∞Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#q MÏnè Ñï„â◊=∞Å É’~°∞¤ ÅH∆ÍºÅ∞. D Ñ¨#∞Å ™êÑ¶¨ÖÏºxH˜
É’~°∞,¤ ã¨~°ÊOK«∞ ã¨Ç¨ÏHÍ~åxfl „Ñ¨"Õ∞Ü«∂xfl HõeÊOzOk.
9 ˛ MÏs Ñï„â◊=∞Å É’~°∞¤ Ñ¨^äŒHõO ˆHO„^Œ Åaú^•~°∞Å#∞ „QÍ=∞ ã¨Éèí ZOÑ≤Hõ KÕÜ«∂e. 9
42
9 ˛ Ñ¨^äŒHõO H˘~°ÔH· ZOÑ≤Hõ HÍ|_ç# Åaú^•~°∞Å‰õΩ =∂i˚<£ =∞h q_»∞^ŒÅ HÍ"åÅO>Ë ã¨~°ÊOK«∞
^èŒ$gHõiOKåe. (l.F. 97, "å}˜[º âßY Ñ¨#∞flÅ∞–1 `Õk : 31–3–1999)
9
7. ™êOÑ¶≤∞Hõ ãÖˆH∆=∞ ¿ã=Å‰õΩ ãÖ|OkèOz :
™êOÑ¶≤∞Hõ ãÖˆH∆=∞ âßMÖ’ ‰õΩ@∞ì tHõ∆} – ^Œ∞ã¨∞ÎÅ `«Ü«∂s tHõ∆} ˆHO„^•Å‰õΩ JÉèíº~°∞÷Å#∞ ZOÑ≤Hõ
KÕ¿ã Hõq∞\©Ö’ ã¨Éèí∞º_»∞ . (l.F. 116 ™êOÑ¶≤∞Hõ ãÖˆH∆=∞ âßY `Õk : 9–12–1999)
8. „QÍ=∞ ™ê÷~Ú h~°∞, áêiâ◊√^Œúº Hõq∞\© K≥·~üÑ¨~°û<£ Ç¨ÏŸ^•Ö’
˛ „QÍ=∞ ™ê÷~Ú h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å „Ñ¨}ÏoHõÅ U~åÊ@∞Ö’ H©ÅHõ áê„`«
˛ qq^èŒ x"åã¨ ã¨÷ÖÏÅ Hõq∞\©Å∞ ~°∂á⁄OkOz# =∞Ozh~°∞, áêiâ◊√^Œúº Ñ¨^äŒHÍÅ‰õΩ Pi÷Hõ
ã¨Ç¨ÏHÍ~°O HÀ~°∞`«∂ lÖÏ¡ ™ê÷~Ú h~°∞, áêiâ◊√^Œúº Hõq∞\©H˜ ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕÜ«∞@O "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q
(l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ. <≥O. 88 `Õk : 15–3–2001)
9. âßOu Éèí„^Œ`«Å x~°fiÇ¨Ï}Ö’ :
˛ „QÍ=∞ Ñ¨Kå~Úf ÑïkèÖ’ Ñ¨Å∞ q"å^•Å∞ „QÍ=∞ „Ñ¨[Å =∞^èŒº LO\Ï~Ú. XHõ „QÍ=∞
ÃÑ^ŒÌQÍ , „Ñ¨^èŒ=∞ áœ~°∞_çQÍ J\˜ì "åi ã¨=∞ã¨ºÅ#∞ qx x+¨ÊHõ∆áê`«OQÍ W~°∞ Ñ¨H∆ÍÅ‰õΩ `«QÆ∞
sux <åºÜ«∞O K≥Ü«∞º@O HÀãÖ „Ñ¨Ü«∞uflOKåe.
˛ JO`ÕHÍHõ „Ñü <≥ÖÏ `«# =^ŒÌ‰õΩ / HÍ~åºÅÜ«∂xH˜ =KÕÛ áÈbã¨∞ HÍx¿ãì|∞Å∞`À „QÍ=∞OÖ’
âßOu Éè„í ^Œ`Å« Ñïã≤u÷ QÆ∞iOz K«iÛOKåe. (Ãã. 139 ÑÖKå~Úf~å*ò K«@Oì 94 =∞iÜ«Ú
áÈbã¨∞ =∂#∞º=Öò <≥O.662)
˛ áÈbã¨∞ "å~°∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf HÀi`Õ `«QÆ∞ sux ã¨Ç¨ÏHõiOKåeû LO@∞Ok ( Ãã. 139)
˛ „QÍ=∞OÖ’xH˜ H˘`«Î =º‰õΩÎÅ∞ U=Ô~·<å „Ñ¨"ÕtOzOn, "åHõ|∞ KÕã≤, qKåiOKåe.
˛ „QÍ=∞OÖ’ „Ñ¨Ç¨~å/QÆã‘Î U~åÊ@∞¡ [~°∞QÆ∞`«∞#fln, ÖËxn, qKåiOz `«QÆ∞ U~åÊ@∞¡ KÕÜ«∂e.
10. „Ñ¨™ê~° ™ê^èŒ<åÅ∞ / ~°"å}Ï U~åÊ@∞¡ q+¨Ü«∞OÖ’...
˛ „QÍ=∞O #∞O_ç =∞O_»Å, lÖÏ¡ ˆHO„^•Å‰õΩ >ˇeá¶È#∞, ~°"å}Ï ™œHõ~åºÅ#∞ HõeÊOK«_®xH˜
ãÖ|Okè`« âßYÅ JkèHÍ~°∞Å`À ã¨fiÜ«∞OQÍ ÖË^• L`«Î~°„Ñ¨`«∞º`«Î~åÅ ^•fi~å ãÖ„Ñ¨kOÑ¨ÙÅ∞
[iÑ≤, ã¨=∞ã¨ºÅ#∞ q=iOz `«QÆ∞ q^èŒOQÍ Ñïëê¯~åxH˜ `À_»Ê_»=K«∞Û#∞.
˛ „áêOfÜ«∞ ÖË^• =∞O_»Å ™ê÷~ÚÖ’ ~À_»∞¤ ~°"å}Ï ãÖã¨÷ JkèHÍ~°∞Å∞, W`«~° ã¨~°ÊOK«∞Å∞,
„Ñ¨*Ï „Ñüx^èŒ∞Å∞, JkèHÍ~°∞Å`À [i¿Ñ ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ `«=∞ "å}˜x qxÑ≤OK«=K«∞Û#∞.
`«^•fi~å ã¨=∞ã¨ºÅ f„=`«#∞ ãÖ|Okè`« âßY JkèHÍ~°∞Å ^Œ$+≤ìH˜ `Õ=K«∞Û#∞.
˛ _çq[#Öò ™ê÷~Ú >ˇeá¶È<£ âßY JkèHÍ~°∞Å∞ „Ñ¨*Ï „Ñüx^èŒ∞Å`À [i¿Ñ ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ
9 ã¨~°ÊOK«∞Å∞ PÇ¨fix`«∞Å∞QÍ Ç¨[Ô~· `«=∞ „áêO`«OÖ’x Hõ=¸ºxˆH+¨#¡ ã¨=∞ã¨ºÅ „áê^è•#º`«
q=iOK«=K«∞Û#∞.
9
43
911. Éèí∂™ê~° Ñï~°Hõ∆}‰õΩ ãÖ|OkèOz ..... 9
Éè∂í ™ê~° Ñï~°H}∆õ ‰õΩ ãÖ|OkèOz KÕÑ\¨ Ïìeû# K«~º° Å QÆ∂iÛ =º=™êÜ«∞, ~Ô "≥#∂º JkèHÍ~°∞Å#∞
ã¨=∞#fiÜ«∞Ñ¨~°z Ô~·`«∞Å‰õΩ `«QÆ∞ sux ã¨=∂Kå~°O, ã¨ÅÇ¨ JO^Õ q^èŒOQÍ U~åÊ@∞¡ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
˛ Éè∂í QÆ~ƒ° ù [ÖÏÅ h\˜ =∞@ìO J_»∞QÆO\˜ áÈ‰õΩO_® `«Q∞Æ *Ï„QÆ`ÅÎ« ∞ fã¨∞HÀ=@OÖ’ ÑÖKå~Úf
`«QÆ∞ K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ=_»OÖ’ ã¨~°ÊOK«∞ H©ÅHõ áê„`« =Ç≤ÏOK«=K«∞Û#∞.
˛ „Ñ¨É∞íè `«fi =∞iÜ«Ú „Ñ¨~Ú"Õ@∞ É’~°∞ ÉÏ=ÙÅ eãπì `«Ü∂« ~°∞ KÕ~ÚOK«@O, `«^•fi~å „QÍ=∞=ÚÖ’
=∞Oz h\˜ Z^ŒÌ_çx `≥Å∞ã¨∞H˘x `«^Œ∞Ñï K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨@ì=K«∞Û#∞.
˛ H˘`«Î É’~°∞ ÉÏ=ÙÅ∞ "ÕÜ«∂Å#∞‰õΩ<Õ "å~°∞ ^èŒ~°MÏã¨∞Î KÕã¨∞‰õΩ<Õ q^èŒOQÍ K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ=@O.
( 2002) (ZÑ≤ "åÖÏì K«@ìO – 2002)
12. <åºÜ«∞™ê÷<åÅ‰õΩ ¿ã=Å∞ JOkOK«∞@Ö’.....
˛ HÀ~°∞ì q"å^•Å ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ã¨~°ÊOK«∞ ™êHõ∆ ºO H©ÅHõOQÍ HÀ~°∞ì ÑïQÆ}#Ö’xH˜
fã¨∞‰õΩO@∞Ok. H˘xfl ™ê÷xHõ q"å^•Å#∞ HÀ~°∞ì J#∞=∞u`À „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf Ñï+¨¯iã¨∞OÎ k.
(Ãã. 137 =∞iÜ«Ú l.F. 32, `Õk : 30.1.1997, ÃãHõ∆<£ 200 ã≤.P~ü.Ñ≤.ã≤.)
13 „QÍ=∞Ñ¨ O KåÜ« ∞ f Éˇ · Ö Ï#∞ `« Ü « ∂ ~° ∞ KÕ Ü « Ú @Ö’.... (=∞Ozh\˜ ã¨ ~ ° Ñ ¶ ¨ ~ å
"≥Ú^ŒÅQÆ∞"å\˜q)
˛ „`åQÆ∞ h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å Ñ¨^äŒHõ=Ú J=∞Å∞ÔH· „ÃÑ·"Õ@∞ #ÖÏ¡Å Ü«∞[=∂#∞Å #∞O_ç ZO`« #ÖÏ¡
~°∞ã¨∞=Ú =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∂e, ZO`« q~åà◊O ã‘fiHõiOKåÅ<Õ q+¨Ü«∞"≥∞ÿ Éˇ·ÖÏ#∞ `«Ü«∂~°∞
KÕÜ«∞@OÖ’ ã¨~°ÊOK«∞ `«y# q^èŒOQÍ Ãã„Hõ@sH˜ ã¨∂K«#Å∞, ã¨ÅÇ¨Å∞ ~Ú"åfie.
˛ h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å ZO`« J=ã¨~°O LOk.
˛ h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å Ñ¨^äŒHõO x~°fiÇ¨Ï}ÔH· Ñ≤._»|∞¡ º.Ü«∞ãπ. ã≤|ƒOk "Õ`«<åÅ`À HõeÑ≤ ZO`« "≥Ú`«ÎO
Y~°∞Û J=Ù`«∞#flk?
˛ ZO`« q~åà◊O =∞iÜ«Ú <≥Å"ås ~°∞ã¨∞=Ú ZO`« =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∂e, ã¨HÍÅOÖ’ K≥e¡OK«Hõ
áÈ`Õ JÑ¨~å^èŒ ~°∞ã¨∞=Ú ZO`« =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∂e "≥Ú^ŒÖˇ·# JOâßÅ`À Éˇ·ÖÏãπ `«Ü«∂~°∞
KÕ¿ã q^èŒOQÍ ã¨~°ÊOK«∞ ã¨∂zOKåe.
14. „Ñ¨*Ï ~ÀQÍºxfl HÍáê_»@OÖ’... (Ãã. 45 „Ñ¨HÍ~°O)
˛ Ñä¡H± ~À_»∞¡, |Ç≤Ï~°OQÆ ã¨÷ÖÏÅÖ’ gkè náêÅ U~åÊ@∞
˛ =~°¬Ñ¨Ù h~°∞, =ÚiH˜ h~°∞ xÅfiLO_»‰õΩO_® áÈ=\ÏxH˜ U~åÊ@∞ KÕÜ«Ú@.
˛ ÑäH¡ ± „Ñ¨^âÕ ßÅÖ’ K≥`Î« K≥^•~åÅ∞, =ÚiH˜ h\˜x =kÖË "åiH˜ ÃÑ<åbìÅ∞ qkèOÑ¨ KÕÜ∞« =K«∞Û.
9 (Ãã. 98 l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ <≥O. 555, `Õk : 3–12–1999, l.F.Ü«∞OÜ«∞ãπ.<≥O. 68
`Õk: 29–2–2000)
9
44
9 ˛ „QÍ=∞OÖ’x Ç¨ÏŸ@à◊√§ Ñïâ◊√„Éèí`«#∞ áê\˜ã¨∞Î#fln ÖËxn `«xvÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOKåe. Ãã. 132
=∞iÜ«Ú l.F. 305, `Õk : 17.7.1998
9
˛ á¶êºq∞b áê¡xOQÆ∞ PÑ¨ˆ~+¨#¡ „áê^è•#º`«, `«^•fi~å z#fl ‰õΩ@∞OÉÏÅ „áê=ÚYº`«
q=iOK«QÆÅQÍe.
˛ z#fl ‰õΩ@∞OÉÏÅ =Å¡, [<åÉèÏ `«‰õΩ¯= LO@∞Ok. z#fl ã¨=∂*ÏÅ∞ P~ÀQÆº =O`«OQÍ
LO\Ï~Ú. z#fl ã¨=∂*ÏxH˜ h~°∞, áêiâ◊√^Œºú O =O\˜ ¿ã=ÅOkOK«@O „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜
ã¨∞Å∞=Ù. HÍ|\˜ì ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} „áê=ÚYº`«#∞ „Ñ¨Kå~°O KÕÜ«∞@OÖ’ ã¨~°ÊOKü
=ÚO^Œ∞O_®e.
˛ Ju™ê~°, =∞ÖËiÜ«∂=O\˜ Ju "åºÑ¨Hõ "åº^èŒ∞Å QÆ∞iOz, "åºkè ÅHõ∆}ÏÅ∞, fã¨∞H˘#=Åã≤#
*Ï„QÆ`«ÎÅ QÆ∞iOz =ÚO^Œ∞QÍ<Õ \ÏO\ÏO KÕ~ÚOK«@O ^•fi~å „Ñ¨[Å#∞ K≥·`«#º Ñ¨~åÛe.
15. qq^èŒ Jaè=$kú Ñ¨^äŒHÍÅÔH· Jã¨Öˇ·# Åaú^•~°∞Å#∞ ZOÑ≤Hõ KÕÜ«∞@OÖ’...
˛ „QÍ=∞OÖ’ a.Ñ≤.ZÖò. (^•i„^Œº ~ˆ Y‰õΩ kQÆ∞=Ü«Ú#fl ‰õΩ@∞OÉÏÅ) Ñ¨\ Hì̃ #õ ∞ ~°∂á⁄OkOKåe.
˛ ‰õΩÖÏÅ "åsQÍ a.Ñ≤.ZÖò eã¨∞ì ã≤^ŒúOQÍ LO_®e. „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÖ’ XHõ il+¨ì~°∞Ö’
#"≥∂^Œ∞ KÕã≤Ü«ÚO_®e.
˛ =Ü«∞ã¨∞û, q^•º~°›`«Å∞ =ÔQ·~å q=~åÅ∞
˛ ˆHO„^Œ, ~å„+¨ì „Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞ J=∞Å∞ KÕ¿ã ã‘¯OÅ q=~åÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# ã¨=∂Kå~°O Hõey#
ã¨~Ê° OK«∞ „QÍg∞} ÉÏºO‰õΩÅ x~°fiÇ¨Ï}Ö’#∂, ~°∞}ÏÅ =∞OE~°∞ Ö’#∞ „Ñ¨[Å‰õΩ, ÉÏºOHõ~‰¡° Ωõ
ãÖ^è•#Hõ~°ÎQÍ LO_»QÆÅ_»∞.
16. „áÈ\’HÍÖò x|O^èŒ#Å „Ñ¨HÍ~°O „QÍ=∞OÖ’ „Ñ¨Éèí∞`«fi HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ Ç¨[~°∞.
17. „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞f P^•Ü«∞ =#~°∞Å#∞ ã¨g∞HõiOK«@OÖ’...
˛ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf P^•Ü«∂xfl Jaè=$kú KÕÜ«∞\ÏxH˜ HÍ~°º^Œi≈H˜ ã¨∂K«#Å∞ ~Ú=fi@O.
˛ K≥@¡, Ñ¶¨Å™êÜ«∂xfl "ÕÅO "ÕÜ«∞@O.
˛ áÈ~°OÉ’‰õΩ Éèí∂=ÚÖ’¡ K≥@¡ÃÑOÑ¨HõO. nxH˜QÍ#∞ Ô~"≥#∂º _çáê~°∞ì"≥∞O@∞ #∞O_ç Éèí∂q∞
¿ãHõiOK«∞ HÀ"åe.
18. Hõhã¨ "Õ`«<åÅ J=∞Å∞Ö’....
˛ „QÍ=∞OÖ’ Hõhã¨ "Õ`«<åÅ J=∞Å∞ KÕÜ«∂eûOkQÍ f~å‡#O KÕ~ÚO@O, Ñ¨~°º"ÕH˜∆OK«@O,
ã¨g∞H˜∆OK«@O.
919. JO@~åx`«#O x~°∂‡Å#, =¸_è» qâßfi™êÅ#∞ áê~°„^ÀÅ@OÖ’.....

9
45
9 ˛ 9
ã¨~Ê° OK«∞ „Ñ¨*Ï„Ñüxkè =∂„`«"∞Õ HÍ^Œ∞, ™ê=∂lHõ HÍ~°ºHõ~.Î° ãÖÑ¶∞¨ OÖ’x ÉÏ}Ï=∞u, KÕ`|« _ç
ÖÏO\˜ =¸_è»#=∞‡HÍefl áê~°„^Àe „Ñ¨[efl K≥·`«#ºÑ¨~°Kåe. |ã≤qx, =∂`«Oy =O\˜
J<åKå~åefl =∂xÊOK«\ÏxH˜ Hõ$+≤KÕÜ«∂e.
˛ „QÍ=∞OÖ’ JO@~åx`«<åxfl x~°∂‡eOKåeûOkQÍ „Ñ¨[Å#∞ K≥·`«#ºÑ¨~°K«=K«∞Û#∞.
20. ãïÜ≥ÿ∞# `«∂xHõÅ H˘Å`«Å J=∞Å∞Ö’....
˛ „QÍ=∞OÖ’x "åºáê~° ãÖã¨÷ÅÖ’ `«∂xHõÅ∞ H˘Å`«Å#∞ ÑïjeOK«=K«∞Û#∞. (Ãã. 133,
=∞iÜ«Ú S.Ñ≤.ã≤. áê~üì 13.)
˛ "åºáê~°ã¨∞ÎÅO^Œi`À ã¨=∂"Õâ◊O U~åÊ@∞ KÕã≤ `«QÆ∞ *Ï„QÆ`«ÎÅ∞ fã¨∞HÀ"åeûOkQÍ
P^ÕtOK«=K«∞Û#∞.
21. =º=™êÜ«∞ Jaè=$kúH˜ ãÖ|OkèOz# Ñ¨#∞ÅÖ’....
˛ =º=™êÜ«∂xH˜ ãÖ|OkèOz# – Éè∂í =ÚÅ q=~åÅ∞, „QÍ=∞OÖ’ P~°∞`«_ç ÑÖ@Å∞, "å}˜[º
ÑÖ@Å∞ =i, W`«~° ÑÖ@Å∞ ÑÖ_Õ Éèí∂=ÚÅ q=~åÅ∞ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ LOK«∞HÀ"åe.
˛ U Éè∂í q∞Ö’ =i ÑÖ_»∞`«∞Ok. <å~°∞=∞_çH˜ J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ q`«<Î åÅ∞ / =_»∞¡ ZO`« "≥∂`å^Œ∞Ö’
J=ã¨~°O "≥Ú^ŒÅQÆ∞ q=~åÅ∞ LOK«∞HÀ"åe.
˛ U Éèí∂q∞Ö’ „ÑüÎ, K≥é‰õΩ, q∞iÛ, á⁄QÍ‰õΩ =∞iÜ«Ú JÑ¨~åÅ∞ ÑÖ_Õ Éèí∂=ÚÅ q=~åÅ∞,
JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ LOK«∞HÀ"åe.
ÑÖ@Å‰õΩ J=ã¨~°"≥∞ÿ# q`«Î<åÅ∞, Z~°∞=ÙÅ∞, W`«~° ÑÖ@Å‰õΩ J=ã¨~°"≥∞ÿ# q`«Î<åÅ∞,
Z~°∞=ÙÅ∞, W`«~° Ñ¨Ù~°∞QÆ∞ =∞O^Œ∞Å∞ „QÍ=∞ J=ã¨~åÅ‰õΩ ZO`« HÍ"åÖ’ JOK«<å"Õã≤ =º=™êÜ«∂kèHÍiH˜
`≥eÜ«∞*ËÜ«∂e. ™ê÷xHõ =º=™êÜ«∞ Z~°∞=ÙÅ ëêÑ¨Ù ÃÑ¶iìÖˇ·[~ü/ _ôÅ~ü‰õΩ =ÚO^Õ ã¨=∂Kå~°O
JOkOK«@O ^•fi~å Ô~·`«∞Å‰õΩ „Ñ¨Ü≥∂[#O KÕ‰õÄ~åÛe. (=º=™êÜ«∞ âßY l.F. 127 `Õk :
1–5–99 =∞iÜ«Ú l.F. 399 `Õk : 27–9–2002)
22. q^èŒ∞º`ü âßY Ñ¨xf~°∞Ö’ ã¨Ç¨ÏHÍ~°O..
˛ „QÍ=∞OÖ’ Zxfl =º=™êÜ«∞ ÑÖÑ¨ÙÃã@∞¡ L#fln, ^•xH˜ ZO`« "≥Ú`«Î=ÚÖ’ q^Œ∞º`«∞Î
J=ã¨~°=Ú#fln JOK«<å "Õ~ÚOz q^Œ∞º`ü âßY JkèHÍ~°∞Å∞, Ô~·`«∞Å`À ã¨=∂"Õâ◊O U~åÊ@∞
KÕÜ«∂e.
Ô~·`«∞ ãÖÑ¶¨∂Å J=ã¨~åefl `≥Å∞Ñ¨ÙK«∂ KÕã≤ Ô~·`«∞ÅO^Œi "≥∂\Ï~°¡‰õÄ q^Œ∞º`ü JO^ÕÖÏ
„Ñüáê^Œ#Å∞ ÑÖáêe.
23. Ô~·`«∞Å P`«‡Ç¨Ï`«ºÅ x"å~°}Ö’...
9 ˛ W\©=Å ~å„+¨ì „Ñ¨Éèí∞`«fiO Ô~·`«∞Å P`«‡Ç¨Ï`«ºÅ x"å~°}‰õΩ ÃÇÏÖòÊÖˇ·<£ „áê~°OaèOzOk. WO^Œ∞9
46
9 xq∞`«ÎO XHõ Hõq∞\©x xÜ«∞q∞OzOk. P~ü._ç.F. _çÜ«∞ãπ.Ñ≤., ™ê÷xHõ Z"Õ∞‡ÖËº`À áê@∞
ã¨~°ÊOK«∞ ‰õÄ_® P Hõq∞\©Ö’ ã¨Éèí∞º_»∞.
9
ã¨~°ÊOK«∞ ™ê÷x‰õΩ_»∞ HÍ|\˜ì, Z=Ô~·<å Ô~·`«∞Å∞ P`«‡ Ç¨Ï`«ºÅ‰õΩ áêÅÊ_ç`Õ, "åi q=~åÅ∞
ZOÔH· fis KÕÜ«∞@O ã¨∞Å∞=Ù J=Ù`«∞Ok. K«xáÈ~Ú# =ºH˜Î ‰õΩ@∞O| q=~åÅ∞, J`«x Pi÷Hõ Ñïã≤÷u
"≥Ú^ŒÖˇ·# JOâßÅ#∞ „Ñ¨Éèí∞`«fiO ÑïjeOKÕ@Ñ¨ÙÊ_»∞ ã¨~°ÊOK«∞ Ü≥ÚHõ¯ iáÈ~°∞ì#∞, Jaè„áêÜ«∂Å#∞
ÑïQÆ}Ö’xH˜ fã¨∞‰õΩO@∞Ok.
24. Ü«∞ãπ.\˜., Ü«∞ãπ.ã≤. =~åæÅ „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ#∞ HÍáê_»@OÖ’...
˛ J#∞ã¨∂z`« =~åæÅ∞ ÖË^• Ü«∞ãπ.\˜., Ü«∞ãπ.ã≤. =~åæÅ „Ñ¨Ü≥∂[<å~°÷O „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf
x^èŒ∞ÅÖ’ 15%Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ "åiH˜ =∞iÜ«Ú 3% Ã+_»∂ºÅ∞¤ `≥QÆÅ"åi ãÖˆH∆=∞O
H˘~°‰õΩ ˆH\Ï~ÚOK«=K«∞Û#∞.
(l.F. 468, Ñ≤.P~ü. (ÑÖKå~Úf 3) `Õk 29–4–1978)
25. K«@ìÑ¨~°"≥∞ÿ# ~°Hõ∆}Å∞ á⁄O^Œ∞@Ö’....
˛ ã¨~°ÊOK«∞ Ñä¡H± ¿ã=‰õΩ_»∞ (Ãã–258 ÑÖKå~Úf ~å*ò K«@ìO 94, ÃãHõ∆<£: 21, S.Ñ≤.ã≤.)
HÍ|\˜ì PÜ«∞# WKÕÛ ã¨=∂Kå~åxfl HÍh Ñ¶~≤ åº^Œ∞#∞ HÍh HÀ~°∞ì Ü«∞^ä•`«ÔŒè QÍ ã‘fiHõiOK«=K«∞Û#∞.
(ÃãHõ∆<£ 200 ã≤.P~ü.Ñ≤.ã≤.)
26. <≥Åãï Q“~°= "Õ`«#O á⁄O^Œ∞@Ö’....
˛ "Õ∞[~ü „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨~°ÊOK«∞ <≥Å‰õΩ ~°∂.1000/– K˘Ñ¨ÙÊ# =∞iÜ«Ú "≥∞ÿ#~°∞ „QÍ=∞
ÑÖKå~Úf ã¨~°ÊOK«∞ <≥Å‰õΩ ~°∂.600/– K˘Ñ¨ÙÊ# Q“~°= "Õ`«#O á⁄O^Œ∞@‰õΩ P~°∞›Å∞.
J~Ú`Õ JO^Œ∞Ö’ 50% „Ñ¨Éèí∞`«fiO, 50% „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ∞ ÉèíiOKåe. „QÍ=∞
ÑÖKå~Úf ™ê^è•~°} x^èŒ∞Å#∞O_Õ P ™⁄=Ú‡#∞ K≥e¡OKåeû LO@∞Ok. (l.F. 154, `Õk
: 31–3–1999)
27. ã¨~°ÊOK«∞, ã¨Éèí∞ºÅ‰õΩ \˜.U, _ç.UÅ∞
ÑïáêÅ#Ö’ Jxfl =~åæÅ „Ñ¨[Å ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO ÃÑOK«@O HÀãÖ ÑÖKå~Úf ~å*ò K«@ìO, |ÅÇ‘Ï#
=~åæÅ *Ï`«∞Å∞, ‰õΩÖÏÅ∞ =∞iÜ«Ú =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ i[ˆ~fi+¨<£ HõeÊOzOk. `«^•fi~å ZO^Œ~À Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ∞,
Ã+_»∂ºÅ∞¤ *Ï`«∞Å∞, W`«~° "≥#∞Hõ|_ç# `«~°QÆ`«∞Å "å~°∞ ã¨~°ÊOK«∞, "å~°∞¤ "≥∞O|~°∞ Ñ¨^Œ=ÙÅÖ’xH˜ =KåÛ~°∞.
J~Ú`Õ Ñ¨^Œ=ÙÅÖ’xH˜ ~åHõ=ÚO^Œ∞ "åiÖ’ KåÖÏ =∞Ok k#ãï "Õ`«# ‰õÄbÅ∞ QÍ#∂, =º=™êÜ«∞
‰õÄbÅ∞ QÍ<À LO_ç<å~°∞. "å~°∞ ÑïáêÅ<å HÍ~°ºHõÖÏáêÅ#∞ x~°fiÇ≤ÏOKÕ ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ lÖÏ¡ ˆHO„^•Å‰õΩ
"≥àÏ§eû =zÛ#Ñ¨ÙÊ_»∞ Pi÷Hõ ÉèÏ~°O`À W|ƒO^Œ∞Å∞ Ñ¨_∞» `«∞#fl@∞¡ QÆ∞iÎOz# „Ñ¨É∞íè `«fiO, ã¨~Ê° OK«∞, LÑ¨ã~¨ Ê° OK«∞
9
=∞iÜ«Ú "å~°∞¤ ã¨Éèí∞ºÅ‰õΩ, "å~°∞ „QÍ=∞O q_çz JkèHÍiHõ Ñ¨~°º@#Å∞ [iÑ≤# HÍÖÏxH˜ \˜.Z., _ç.Z.Å∞
á⁄O^Õ q^èŒOQÍ L`«Î~°∞fiÅ∞ *Ïs KÕã≤Ok.
9
47
9 9
l.F. <≥O. 141, `Õk 18–4–2000 „Ñ¨HÍ~°O ã¨~°ÊOK«∞, LÑ¨ã¨~°ÊOK«∞, ã¨Éèí∞ºÅ Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨Ü«∂}
Éèí`«ºO „HÕk q^èŒOQÍ K≥e¡OKåe.
v =∞O_»ÅOÖ’x „Ñ¨Ü«∂}ÏÅ‰õΩ Uq^èŒ"≥∞ÿ# Éèí`«ºO ÖË^Œ∞.
v =∞O_»Å ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ Ç¨[Ô~·#O^Œ∞‰õΩ ã¨~°ÊOzH˜ ãÖ|Okè`« xÜ«∞=∂Å#∞ J#∞ãïOz =∞O_»Å
Ñï+¨`«∞Î xkè #∞O_ç ã≤\ ˜ìOQÆ∞ Ñ¶‘A á⁄O^Œ=K«∞Û#∞.
v „Ñ¨Éèí∞`«fi "åÇ¨Ï#O qxÜ≥∂yOK«‰õΩO_® =∞O_»ÅO |Ü«∞@ „Ñ¨Ü«∂}Õz#Ñ¨ÙÊ_»∞
Z) Ô~·Å∞ – Ô~O_»= `«~°QÆu Kås˚Å∞
a) |ã¨∞û – |ã¨∞û Kåi˚
ã≤) ã¨∂¯@~°∞ – H˜Ö’ g∞@~°∞‰õΩ ~°∂II 0.55 HÍh, W\˜ìk ~ÀA‰õΩ ~°∂.55/– q∞OK«‰õÄ_»^Œ∞.
_ç) HÍ~°∞ – H˜Ö’g∞@~°∞‰õΩ ~°∂. 2/– W\˜ìk ~ÀA‰õΩ ~°∂.100/– q∞OK«~å^Œ∞.
v k#ãï Éèí`«º=Ú, „Ñ¨Ü«∂}Õz# „Ñü~ÀA‰õΩ ~°∂. 30/–
v =∞O_»Å=Ú |Ü«∞@ „Ñ¨Ü«∂}ÏÅ‰õΩ =ÚO^Œ∞QÍ ÑÖKå~Úf qã¨Î~°}ÏkèHÍi J#∞=∞u á⁄O^•e.
v lÖÏ¡ |Ü«∞@ „Ñ¨Ü«∂}ÏÅ‰õΩ HõÖˇHõì~°∞ (ÑÖ.q.) J#∞=∞u á⁄O^•e.
v ~å„+¨ì=Ú#‰õΩ |Ü«∞@ „Ñ¨Ü«∂}=ÚÅ‰õΩ ÑÖ.~å. Hõg∞+¨#~ü J#∞=∞u á⁄O^•e.
v „Ñ¨Ü«∂}Õz# 3 <≥ÅÅÖ’Ñ¨Ù D Éèí`åºxfl á⁄O^•e.
v \˜.Z. aÅ∞¡Å∞ ÑÖKå~Úf qã¨Î~°}ÏkèHÍi ^èŒ$gHõiOz ãÖ`«HõO KÕã≤# `«~åfi`«<Õ K≥e¡OKåe.
9 9
48
9 8. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf "å~°∞¤ ã¨Éèí∞ºÅ q^èŒ∞Å∞ – ÉÏ^èŒº`«Å∞ 9
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨Éèí∞ºÅ∞ ("å~°∞¤ "≥∞O|~°∞¡) :
„QÍ=∞ ÑïáêÅ<å =º=ã¨÷#∞ |Ö’¿Ñ`«O KÕÜ«∞\ÏxH©, ÑÖKå~Úf ~å*ò =º=ã¨÷Ö’ =∂~°∞ÊÅ∞ KÕã≤,
~å*ÏºOQÆ „Ñü ÑüÎx HõeÊOK«\ÏxH˜ 73 = ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°} [iyOk. D ã¨=~°}#∞ ã¨∂ÊiÎQÍ fã¨∞‰õΩx
PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò ÑÖKå~Úf ~å*ò K«@ìO 1994#∞ `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞@O [iyOk. D K«@ìO ÃãHõ∆<£ 28Ö’ „QÍ=∞
ÑÖKå~Úf ã¨Éèí∞ºÅ ÉÏ^èŒº`«Å∞, q^èŒ∞Å∞ `≥eÜ«∞*ËÜ«∞@O [iyOk.
JO^Œ∞Hõ#∞QÆ∞}OQÍ<Õ „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÖ’#∂, qq^èŒ HÍ~åºK«~°}, Jaè=$kú Hõq∞\©Ö’#∂,
"å~°∞¤Ö’#∂ ÑÖKå~Úf ã¨Éèí∞ºÅ∞ `«=∞ ÉÏ^èŒº`«Å∞ x~°fiiÎOKåeû LOk.
+ „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÖ’ "å~°∞¤"≥∞O|~°∞ áê„`«
E "å~°∞¤ "≥∞O|~°∞¡ JO^Œ~°∂ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"ÕâßxH˜ `«Ñ¨ÊHõ Ç¨[~°∞ HÍ"åe. `«=∞ "å~°∞¤ ˆH
QÍHõ "≥Ú`«OÎ „QÍ=∂xH˜ ãÖ|OkèOz# x~°Ü ‚ ∂« Å∞ fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍ|\˜ì "å~°∞ Ç¨[Ô~· `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.
E Z*ˇO_® <À\©ã¨∞ =¸_»∞ ~ÀAÅ =ÚO^Õ „"å`« Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ JO^Œ∞`«∞Ok. HÍ|\˜ì, JO^Œ∞Ö’x
JOâßefl ‰õ∆Ω}‚OQÍ K«kq ã¨=∞„QÆ ã¨=∂Kå~°O`À Ç¨[~°∞ HÍ"åe.
E ÑÖKå~Úf ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ XHõ\ ˜ Ô~O_»∞ ~ÀAÅ =ÚO^Œ∞ "å~°∞¤Ö’x „Ñ¨[Å#∞ ã¨=∂"Õâ◊ Ñ¨~°z
Z*ˇO_®Ö’ `«# "å~°∞¤ ã¨=∞ã¨ºÅ∞ / JOâßÅ QÆ∂iÛ ÖË^• "å~°∞¤Ö’ „Ñ¨`ÕºHõOQÍ „Ñ¨™êÎqOKåeû#q
LO>Ë "å\˜ QÆ∞iOz "åi Jaè„áêÜ«∂Å∞ `≥Å∞ã¨∞ HÀ"åe.
E ã¨=∞„QÆ"∞≥ #ÿ ã¨=∂Kå~°O`À Ç¨[Ô~#· Ñ¨ÙÊ_Õ ã¨~Ô #· x~°Ü
‚ ∂« Å∞ KÕÜ∞« QÆÅ~°∞. ã¨=∂"ÕâO◊ Ö’ ‰õÄ~°∞Û#flÑ¨ÙÊ_»∞
"≥Ú`«ÎO „QÍ=∂xH˜ „áêux^èŒºO =Ç≤Ïã¨∂Î K«~°ÛÅ∞, x~°‚Ü«∂ÅÖ’ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO =Ç≤ÏOKåe.
E ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ U^≥·<å H˘`«Î JOâßxfl „ÑüáêkOKåÅ#∞‰õΩO>Ë ã¨Éèí∞ºÅ P"≥∂^ŒO`À KÕ~°Û=K«∞Û,
K«iÛOK«=K«∞Û, x~°‚Ü«∂Å∞ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
E „Ñü ã¨É∞íè º_»∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf HÍ~åºÖÜ«∂xfl ãÖ^Œi≈OK«=K«∞Û. HÍ~°º^Œi≈x ãÖ„Ñ¨kOz J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ
ã¨=∂Kå~åxfl „"å`« Ñ¨Ó~°fiHõ <À\©ã¨∞ ^•fi~å á⁄O^Œ=K«∞Û#∞.
E „Ñü ã¨Éèí∞º_»∞ ÑÖKå~Úf ã≤|ƒOk, <åÜ«∞‰õΩÅ∞, „Ñ¨[Å‰õΩ =∞^èŒº ãÖ^è•#Hõ~°ÎQÍ =º=Ç¨ÏiOKåe.
E ÑÖKå~Úf ã≤|ƒOk Ñ¨xf~°∞ „QÍ=∞ „Ñ¨[Å „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ‰õΩ ~Ú|ƒOk Hõ~°OQÍ =ÙO>Ë, ã¨~°ÊOK«∞,
HÍ~°º^Œi≈ ^Œ$+≤Hì ˜ fã¨∞‰õΩ áÈ"åe. =∂~°∞Ê ~å‰õΩO>Ë ã¨=∂"ÕâO◊ Ö’ K«iÛOz `«Q∞Æ x~°Ü ‚ ∞« O fã¨∞‰õΩ<ÕÖÏ
K˘~°= fã¨∞HÀ"åe.
E ÑÖKå~Úf Pã¨∞ÎÅ‰õΩ #+¨ìO HõÅ∞QÆ∞`«∞<åfl, =$^è• J=Ù`«∞#fl@∞¡ QÆ=∞xOz<å ã¨~°ÊOK«∞, HÍ~°º^Œi≈
9 ^Œ$+≤ìH˜ fã¨∞‰õΩáÈ"åe. 9
49
9
E „QÍ=∞ ÑïáêÅ#‰õΩ ãÖ|OkèOz# JOâßÅÃÑ· ã¨~°ÊOzx ãÖ„Ñ¨kOK«=K«∞Û, ã¨∂K«#Å∞, ã¨ÅÇ¨Å∞
JOk=fi=K«∞Û, ãÖ^ÕÇ¨Å∞ f~°∞ÛHÀ=K«∞Û.
9
E ÑÖKå~Úf KÕÑ¨\ ˜ì# Jaè=$kú HÍ~°º„Hõ=∂Å J=∞Å∞#∞ Ñ¨~°º"ÕH˜∆OK«=K«∞Û#∞. Ñ¨#∞Å <å}º`«,
ã¨`«fi~° Ñ¨ÓiÎH˜ ã¨∂K«#Å∞, ã¨ÅÇ¨Å∞, W=fi@OÖ’ K˘~°= K«∂Ñ¨=K«∞Û.
E „Ñ¨`ÕºHõ JOâßÅ#∞ „Ñ¨™êÎqOK«^Œe¿ãÎ, „QÍ=∞ J=ã¨~åÅ#∞ ^Œ$+≤ìÖ’ LOK«∞‰õΩx „Ñ¨`ÕºHõ ã¨=∂"ÕâßÅ
HÀãÖ _ç=∂O_»∞ KÕÜ«∞=K«∞Û.
E „Ñ¨ã¨∞Î`«O L#fl LÑ¨ã¨~°ÊOK«∞ „Ñ¨=~°Î# ãïQÍ ÖË^Œx ÉèÏqOz<å, „QÍ=∞ „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ‰õΩ ÉèíOQÆHõ~°OQÍ
L#fl@∞¡ ÉèÏqOz<å LÑ¨ ã¨~°ÊOK«∞ =∂~°∞Ê#∞ HÀ~°∞`«∂ x|O^èŒ#Å "Õ∞~°‰õΩ Jqâßfiã¨ f~å‡#O
„Ñ¨"Õâ◊ÃÑ@ì=K«∞Û. J~Ú`Õ ZxflHõÅ `«~°∞"å`« 2 ãÖII `«^Œ∞Ñï =∂„`«"Õ∞ Jk ™ê^èŒºO.
E ÑÖKå~Úf ã¨Éèí∞ºxQÍ, ÑÖKå~ÚfÖ’#∞, ã¨=∂"ÕâßÅÖ’#∂ x~å‡}Ï`«‡HõOQÍ =º=Ç¨ÏiOz ã¨=∞„QÆ
„QÍ=∂aè=$kúH˜ ÉÏ@Å∞ "ÕÜ«∞=K«∞Û.
E „QÍ=∂aè=$kúHÔ · ã¨ÇÏ¨ HõiOK«\ÏxH˜, „Ñ¨[Å ÉèÏQÆ™êfi=∂ºxfl ÃÑOK«@O HÀãÖ „Ñ¨É∞íè `«fiO J<ÕHõ HÍ~åºK«~}°
Hõq∞\©Å∞, qq^èŒ Jaè=$kú Hõq∞\©Å∞ U~åÊ@∞ KÕã≤Ok. PÜ«∂ Hõq∞\©ÅÖ’ ã¨Ô~·# =º‰õΩÎÅ∞ ™ê÷#O
á⁄O^Õ@@∞¡QÍ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ ã¨Éèí∞ºÅ∞ x~°‚~ÚOK«=K«∞Û.
E „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ H©ÅHõ"≥∞ÿ#k |_≥˚\ò ã¨=∂"Õâ◊O. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf P^•Ü«∞
=ºÜ«∂Å#∞ =∞kOÑ¨Ù KÕã≤, L#fl =#~°∞Å`À UU Jaè=$kú HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ KÕÑ¨@ì=K«∞Û#∞ J<Õ H©ÅHõ
x~°‚Ü«∂Å∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. P x~°‚Ü«∂Å∞ „QÍ=∂aè=$kúx „Ñ¨ÉèÏq`«O
KÕ™êÎ~Ú. JO>Ë x~°‚Ü«∞O KÕ¿ã „Ñ¨*Ï „Ñüx^èŒ∞Å∞QÍ "å~°∞¤ "≥∞O|~°∞¡ H©ÅHõ áê„`« =Ç≤ÏOKåeû
=ÙO@∞Ok.
E ãÖ=`«û~åxH˜ Ô~O_»∞ ™ê~°∞¡ [i¿Ñ „QÍ=∞ ã¨ÉèíÅÖ’ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ\˜ì „Ñ¨[Å ã¨ÅÇ¨Å∞, ã¨∂K«#Å#∞,
P"≥∂^•xfl á⁄O^•eû# JOâßÅ#∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ ã¨=∞„QÆOQÍ K«iÛOz „Ñ¨"Õâ◊
ÃÑ\Ïìe. x~å‡}Ï`«‡Hõ „Ñüáê^Œ#Å∞ „Ñ¨"Õâ◊ ÃÑ@ì@OÖ’ "å~°∞¤ "≥∞O|~°¡ÃÑ· QÆ∞~°∞`«~°"≥∞ÿ# ÉÏ^èŒº`«
LOk.
E U^≥·<å XHõ „Ñ¨`ÕºHõ ãÖ^Œ~åƒùÖ’¡ J^èŒºHõ∆`« =Ç≤ÏOKÕ =ºHÎ̃ ã¨~°ÊOK«∞ `«##∞ ã¨=∂"Õâ◊O #∞O_ç |Ü«∞@‰õΩ
ÑÖÑ≤`Õ J\˜ì ã¨Éèí∞º_»∞ J^èŒº‰õ∆Ωx L`«Î~°∞=Ù#∞ ã¨"åÅ∞ KÕÜ«∞=K«∞Û. ã¨~°ÊOz P ã¨"åÅ∞#∞ ã¨ÉèíÖ’
LOz`Õ ã¨=∂"Õâ◊ x~°‚Ü«∞"Õ∞ `«∞k x~°‚Ü«∞O J=Ù`«∞Ok.
+ qq^èŒ Hõq∞\©ÅÖ’ "å~°∞¤"≥∞O|~°∞ áê„`«
E „QÍ=∂aè=$kúHÔ · U~åÊ@∞ KÕÜ∞« |_»¤ qq^èŒ Ñ¨^HŒä ÍÅ J=∞Å∞ÔH· HÍ~åºK«~}° Hõq∞\©Å∞, Jaè=$kú Hõq∞\©Å∞,
9 ãÖ~°Hõ∆} Hõq∞\©Å#∞ U~åÊ@∞ KÕâß~°∞. (Ãã. 40, l.F. <≥O. 289 `Õk : 1.8.97)
D Hõq∞\©Å U~åÊ@∞Ö’#∂, Hõq∞\© ã¨Éèí∞ºÅ∞ QÍ#∂, ÑÖKå~Úf ã¨Éèí∞ºÅ∞ H©ÅHõ áê„`« =Ç≤ÏOKåe.
9
50
9
E
E
„QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜, Hõq∞\©H˜, „Ñ¨[Å‰õΩ =∞^èŒº ã¨=∞#fiÜ«∞ ™ê^èŒ# HÀãÖ Hõ$+≤ KÕÜ«∂e.
Jxfl HÍ~åºK«~°} Hõq∞\©Å‰õΩ ã¨~°ÊOKü J^èŒº‰õ∆Ω_»∞QÍ =ÙO\Ï_»∞, ã¨~°ÊOKü‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ_»∞QÍ PÜ«∂
9
HÍ~åºK«~°} Hõq∞\©Ö’x "å~°∞¤ "≥∞O|~°∞¡ K˘~°=`À Ñ¨xKÕã≤ JO^Œ~°∂ XˆH ÅHõ∆ ºO`À Ñ¨xKÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ
„áÈ`«ûÇ≤ÏOKåe.
E Hõq∞\©Ö’ âßâ◊fi`« / „Ñ¨`ºÕ Hõ PÇ¨fix`«∞xQÍ L#fl ãÖ^Œ~ƒ° Où Ö’ Hõq∞\©Å Ñ¨xf~°∞ "≥∞~°∞QÆ∞ ÑïKÕO^Œ∞‰õΩ
ÑÖKå~Úf ã¨Éèí∞ºÅ∞ K˘~°= fã¨∞HÀ"åe. (l.F. 15, _»|∞¡ º._ç., ã≤._»|∞¡ º, _ç (S.ã≤._ç.Ü«∞ãπ.)
`Õk : 16–4–01)
E Hõq∞\©Å∞ `«=∞ qÉèÏQÍxH˜ ãÖ|OkèOz# „Ñ¨*Ï ÉèÏQÆ™êfi=∞º „Ñ¨}ÏoHõÅ∞ ~°∂á⁄OkOKåÅO>Ë „Ñ¨[Å`À
q„ã¨Î $`«OQÍ K«iÛOKåe. "å~°∞¤ "≥∞O|~°∞¡ `«=∞ `«=∞ "å~°∞¤Å "åsQÍ ã¨=∂"ÕâßÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOz, `«=∞
„áêO`åÅ‰õΩ J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ Jaè=$kú HÍ~°º„Hõ=∂Å‰õΩ PÜ«∂ Hõq∞\©Å ^•fi~å „ÑüáêkOK«\ÏxH˜ K˘~°=
fã¨∞HÀ"åe.
+ „Ñ¨[Å#∞ Hõeã≤#Ñ¨Ù_»∞ "å~°∞¤"≥∞O|~°∞ áê„`«
E "å~°∞¤ "≥∞O|~°∞ P "å~°∞¤ „Ñ¨[Å‰õΩ „ÑüxkèQÍ ÑÖKå~ÚfH˜ „áêux^èŒºO =Ç≤Ï™êÎ_»∞. JO>Ë P "å~°∞¤
„Ñ¨[Å <åÜ«∞‰õΩ_»∞. <åÜ«∞‰õΩ_»∞ „Ñ¨[Å J=ã¨~åÅ‰õΩ, JcèëêìÅ‰õΩ, Pâ◊Å‰õΩ J#∞QÆ∞}OQÍ Ñ¨xKÕÜ∂« eû
=ÙO@∞Ok. „Ñü"å~°∞¤Ö’ „Ñ¨[Å ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO „áÈ`«ûÇ≤ÏOKåe.
E „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÖ’#∂, qq^èŒ HÍ~åºK«~°} Hõq∞\©ÅÖ’#∞, UU Jaè=$kú Ñ¨^äŒHÍÅ∞ =KåÛ~Ú?
ZÖÏO\˜ "å~°∞ Åaú^•~°∞Å=Ù`å~°∞ =O\˜ Ñ¨ÓiÎ ã¨=∂Kå~åxfl ZÑ¨Ê\˜HõÑ¨ÙÊ_»∞ `«# "å~°∞¤ „Ñ¨[Å‰õΩ
JOkOKåe.
E qq^èŒ ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ `å#∞ KÕÜ«∞=Åã≤# x~°‚Ü«∂efl „Ñ¨*Ïaè„áêÜ«∞O "Õ∞~°ˆH KÕÜ«∂e HÍ|\˜ì J`«_»∞
ã¨Ô~·# ã¨=∂Kå~°O ~Ú"åfie, „Ñ¨*Ïaè„áêÜ«∞O fã¨∞HÀ"åe.
E HÍ~åºK«~°} Hõq∞\©Å∞ KÕ¿ã Jaè=$kú „Ñ¨}ÏoHõÅÖ’#∂, „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf, „QÍ=∞ ã¨Éèí KÕ¿ã Jaè=$kú
„Ñüáê^Œ#ÅÖ’#∂ „Ñ¨[Å∞ áêÖÁæx ã¨Ô~·# x~°‚Ü«∂Å∞ KÕÜ«∂ÅO>Ë „Ñ¨[Å‰õΩ `«QÆ∞ ã¨=∂Kå~°O,
J=QÍÇ¨Ï# HõeÊOKåe. Jk "å~°∞¤ "≥∞O|~°¡ ÉÏ^èŒº`«.
E "å~°∞¤ "≥∞O|~°∞ `«# "å~°∞¤ „Ñ¨[Å, `«# „QÍ=∞ „Ñ¨[Å r=# „Ñ¨=∂}ÏÅ∞ ÃÑ~°QÆ\ÏxH˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ#
PÖ’K«#Å∞ KÕÜ«∂e. „Ñ¨[Å =∞^èŒºK«~°Û [~°áêe. „Ñ¨[Å`À Hõeã≤ PÖ’zOKåe.
E „Ñ¨[Å#∞ HõkeOK«@O ^•fi~å ã¨=∞„QÆ Jaè=$kúH˜ ÉÏ@Å∞ "ÕÜ«∂e. W@∞=O\˜ "å~°∞¤ "≥∞O|ˆ~¡
„Ñ¨*Ïaè=∂#O`À ÃÑ^ŒÌ <åÜ«∞‰õΩÅ∞QÍ Z^Œ∞QÆ∞`å~°∞.
+ "å~°∞¤"≥∞O|~°¡ =ºH˜ÎQÆ`« Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞ : (ÃãHõ∆<£ 28 „Ñ¨HÍ~°O)
9
E U ã¨Éèí∞º_≥·<å „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf Ñ¨xÜ«∞O^Œ∞ [iˆQ J„â◊^Œú QÆ∞iOz QÍh, „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf Pã≤Î
=$^è• JQÆ∞K«∞O_»∞@ QÆ∞iOz QÍh HÍ~°º^Œi≈ ÖË^• ã¨~°ÊOK«∞ ^Œ$+≤ìH˜ fã¨∞‰õΩx ~å=K«∞Û#∞.
9
51
9
E KÕÜ«∞É’=Ù f~å‡#=ÚÅ#∞ „Ñü ã¨Éèí∞º_»∞ x|O^èŒ#Å‰õΩ Ö’|_ç „Ñ¨"Õâ◊ ÃÑ@∞ì@‰õΩ JkèHÍ~°=Ú Hõey
Ü«ÚO_»∞#∞. ÑïáêÅ#‰õΩ ãÖ|OkèOz# JOâßÅÃÑ· ã¨~°ÊOzx „Ñ¨tflOK«=K«∞Û#∞.
9
E `å=Ú =ÚO^Œ∞QÍ ÑÖÑ≤# „Ñ¨â◊flÅ#∞ Z*ˇO_®Ö’ KÕ~åÛÅx HÀ~°=K«∞Û#∞. ã¨Éèí∞ºÅ∞ „ÑüáêkOK«QÍ
ã¨~°ÊOKü P"≥∂kOz# f~å‡#O Z*ˇO_®Ö’ #"≥∂^Œ∞ J~ÚOn ÖËxn „Ñ¨tflOK«=K«∞Û#∞. (l.F.
1323, `Õk :23–12–1964) HÍ~°ºx~°fiÇ¨Ï}ÏkèHÍiH˜ =ÚO^Œ∞QÍ <À\©ã¨∞ ~ÚzÛ HÍ~åºÅÜ«∞
"Õà◊ÅÖ’ „Ñü ã¨Éèí∞º_»∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf iHÍ~°∞¤Å#∞ ÑïjeOK«=K«∞Û.
„"å`« Ñ¨Ó~°fiHõ"≥∞ÿ# HÍ~°}Ïxfl K«∂Ñ≤, HÍ~°º^Œi≈ J\˜ì JkèHÍ~åxfl x~ÀkèOz`Õ, J\˜ì ã¨Éèí∞º_»∞
ÑÖKå~Úf qã¨Î~°}ÏkèHÍi (Ñ≤.P~ü P~ü._ç.) H˜ JÑ‘ÊÅ∞ KÕã¨∞H˘#=K«∞Û#∞. P JkèHÍi f~°∞Ê
`«∞k f~°∞Ê HÍQÆÅ^Œ∞.
9 9
52
9 9. ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈ q^èŒ∞Å∞–ÉÏ^èŒº`«Å∞ 9
„QÍ=∂ÖË ^ÕâßxH˜ Ñ¨@∞ì H˘=∞‡Å∞. „QÍg∞}Ïaè=$kúH˜ ãÖ|OkèOz# U „Ñ¨É∞íè `«fi HÍ~°º„Hõ=∞O J~Ú<å
„QÍ=∞OÖ’x „Ñ¨[Å HÀã¨"Õ∞ ~°∂á⁄OkOK«|_»∞`«∞Ok. J~Ú`Õ „QÍ=∂aè=$kúÔH· ~°∂á⁄OkOz# =ÓºÇ¨Å∞,
Ñ¨^äŒHÍÅ∞ „Ñ¨[Å ^ŒQÆæ~°‰õΩ KÕˆ~O^Œ∞‰õΩ, „QÍg∞} ™ê÷~ÚÖ’ Jxfl „Ñ¨Éèí∞`«fi Ñ¨^äŒHÍÅ J=∞Å∞ Ñ¨~°º"ÕH˜∆OK«∞@‰õΩ
„Ñ¨[Å ã¨=∞ã¨ºÅ‰õΩ `«Hõ∆}"Õ∞ ã¨ÊOkOKÕO^Œ∞‰õΩ, „QÍ=∞OÖ’ „Ñ¨Éèí∞`«fi „Ñüxkè LO_»@O J=ã¨~°O.
„QÍ=∞ÑÖKåÜ«∞f JkèÑüQÍ, „Ñ¨[Å‰õΩ ÉÏ^èŒ∞ºxQÍ ã¨~°ÊOK«∞ LO_ç<å, „Ñ¨Éèí∞`«fi Ñ¨^äŒHÍÅ∞, L`«Î~°∞fiÅ∞, W`«~°
ãÖ|Okè`« ã¨=∂Kå~°O JO^ŒHõ „Ñ¨[Å∞, „Ñ¨*Ï „Ñüx^èŒ∞Å∞ W|ƒO^Œ∞Å∞ Ñ¨_Õ"å~°∞. „QÍ=∞™ê÷~ÚÖ’ Jxfl
„Ñ¨Éèí∞`«fi âßYÅ#∞ ã¨=∞#fiÜ«∞ Ñïz, ã¨=∞„QÆ ã¨=∂Kå~°O ¿ãHõiOz, „Ñ¨*Ï„Ñüx^èŒ∞Å‰õΩ JO^Œ*ËÜ«∞\ÏxH˜,
„Ñ¨[Å‰õΩ, „Ñ¨Éèí∞`åfixH˜ "å~°kèQÍ XHõ „Ñ¨Éèí∞`«fi L^Àºy LO_®eû# J=ã¨~åxfl QÆ∞iÎOz# ~åR „Ñ¨Éèí∞`«fiO,
qq^èŒ ~å„ëêìÅÖ’ „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞fÅ ÑïáêÅ<å q^è•<åefl ÑïQÆ}Ö’xH˜ fã¨∞‰õΩx „Ñü „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞fH˜
XHõ HÍ~°º^Œi≈ áÈã¨∞ì#∞ ã¨$+≤ìOz `Õk 1.1.2002 #∞O_ç J=∞Å∞Ö’H˜ `≥zÛOk. (l.F.<≥O. 369 ÑÖKåÜ«∞f
~å*ò =∞iÜ«Ú „QÆg∞}Ïaè=$kú âßY (=∞O_»Öò–2) `Õk 9.12.2001)
ÑÖKåÜ«∞f HÍ~°º^Œi≈ q^èŒ∞Å∞ – ÉÏ^èŒº`«Å∞ :
‰ ÃãHõ∆#∞ 31 „Ñ¨HÍ~°=Ú ã¨~°ÊOKü Ü≥ÚHõ¯ P^Õâ◊=Ú`À QÍx ÖË^• J`«_ç ã¨∂K«#`À QÍx HÍ~°º^Œi≈,
„QÍ=∞ÑÖKå~Úf ã¨=∂"Õâ=◊ ÚÅ#∞ Ç¨[~°∞ Ñ¨~K° ∞« K«∞O_»=Öˇ#∞. <≥ÅH˘Hõ ã¨=∂"Õâ=◊ Ú [~°∞QÆ∞#@∞¡
K«∂_»=Öˇ#∞. QÆ`« ã¨=∂"Õâ◊=Ú [iy# <å\˜ #∞O_ç `˘O|k ~ÀAÅ QÆ_»∞=ÙÖ’ ã¨=∂"Õâ◊=Ú
U~åÊ@∞ KÕÜ«Ú@‰õΩ ã¨~°ÊOz P"≥∂^Œ=Ú `≥eÜ«∞*ËÜ«∞xKÀ HÍ~°º^Œi≈ `«#O`«@`å#∞ g∞\ÕQÆ∞
Ç¨[~°∞ Ñ¨~°K«=K«∞Û#∞.
‰ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf g∞\ÕQÆ∞Å‰õΩ ™ê^è•~°}=ÚQÆ HÍ~°º^Œi≈ Ç¨[Ô~· K«~°ÛÅÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û#∞ HÍx,
JO^Œ∞Ö’ F@∞ KÕÜ«Ú@‰õΩ, f~å‡#=Ú „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ@∞ì@‰õΩ JkèHÍ~°=Ú ÖË^Œ∞.
‰ ÃãHõ∆#∞ 32 „Ñ¨HÍ~°=Ú „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf, "å\˜ Hõq∞\©Å f~å‡<åÅ∞ J=∞Å∞ Ñ¨~°∞Û@ HÍ~°º^Œi≈
ÉÏ^èŒº`«. XHõ"Õà◊ HÍ~°º^Œi≈ ^Œ$+≤ìÖ’, U^≥·<å f~å‡#O K«\ÏìxH˜ =ºuˆ~HõOQÆ L<åfl, ÖË^•
ÑÖKå~Úf~å*ò K«@ì Ñïkèx ^•\˜ L<åfl ÖË^• „Ñ¨*Ï Éèí„^Œ`«‰õΩ, rq`åxH˜, P~ÀQÍºxH˜ „Ñ¨=∂^ŒO
HõeæOKÕ q^èŒOQÍ L<åfl J\˜ì q+¨Ü«∂xfl Hõg∞+¨#~°∞‰õΩ `«QÆ∞ P^ÕâßÅ HÀãÖ ÖË^• f~å‡#O ~°^Œ∞Ì
HÀãÖ x"ÕkHõ ÑÖÑ≤OKåe. (ÃãHõ∆#∞ 246)
‰ ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈ „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfH˜ K≥Ok# JO^Œ~°∞ JkèHÍ~°∞Å∞, ã≤|ƒOkÃÑ· xÜ«∞O„`«}
Hõey LO\Ï_»∞.
ÃãHõ∆#∞ 268 (2) (15) =∞iÜ«Ú l.F. 72, `Õn 29.2.2000 „Ñ¨HÍ~°=Ú Ñ¨#∞flÅ∞, Öˇ·Ãã#∞ûÅ∞
9
‰
=∞iÜ«Ú J#∞=∞`«∞Å q+¨Ü«∞OÖ’ ãÖ|OkèOz# =º‰õΩÎÅ #∞O_ç U^≥·<å ã¨=∂Kå~°O ~å|>Ëì 9
53
9 JkèHÍ~°=Ú LOk. J=ã¨~°"≥∞ÿ#Ñ¨C_»∞ ã≤qÖò „á⁄ã‘[~ü HÀ_£, 1908Ö’ ã¨∂zOz# q^èŒOQÍ
™ê‰õ∆ΩÅ#∞ Ç¨[~°∞ Ñ¨~°z, Ñ¨sH˜∆OKÕ JkèHÍ~°O ‰õÄ_® LOk. ãïÜ≥ÿ∞# HÍ~°}O ÖË‰õΩO_® Z=Ô~·#
9
ÃãHõ∆#∞¡ Ju„Hõq∞¿ãÎ ~°∂. 100 =~°‰õΩ [i=∂<å qkèO=K«∞Û. ã¨=∞#∞¡ JO^Œ∞‰õΩ#fl `«~°∞"å`«
U^≥·<å HÍ~°}OKÕ`« Ç¨[~°∞ HÍÖËHõáÈ`Õ HõhãÖ Ô~O_»∞ ÖËHõ =¸_»∞ ~ÀAÅ =ÚO^Œ∞QÍ HÍ~°º^Œi≈H˜
JkèHÍiH˜ `≥eÜ«∞*ËÜ«∂e.
‰ x^èŒ∞Å∞ ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆ"≥∞ÿ`Õ ã¨~°ÊOK«∞`À áê@∞ HÍ~°ºx~°fiÇ¨Ï}ÏkèHÍi (HÍ~°º^Œi≈) ‰õÄ_® ÉÏ^èŒ∞º_»∞
J=Ù`å_»∞. (l.F. 53, `Õk : 4.2.1999).
ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈ L^ÀºQÆ q^èŒ∞Å∞ :
l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O. 4 ÑÖ.QÍ. âßY(=∞O_»Å) âßY `Õk : 07.01.2002 ^•fi~å ÑÖKå~Úf
HÍ~°º^Œ~°∞≈Å Hõ~°Î"åºÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# xÜ«∞=∂Å∞ *Ïs KÕÜ«∞|_®¤~Ú.
ÃÑ· P^ÕâßÅ „Ñ¨HÍ~°O ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ÑïkèÖ’<Õ x=ã≤OKåe.
„QÍ=∞ÑÖKå~Úf Pnè#OÖ’ Ñ¨xKÕÜ«∂e. HÍ~°º^Œi≈ WOHÍ D„HÕk q^èŒ∞Å#∞, ÉÏ^èŒº`«Å#∞ x~°fiiÎOKåe.
1. „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ÑïáêÅ<å q^èŒ∞Å∞ :
˛ „QÍ=∞ ã¨~°ÊOKü P^ÕâßÅ "Õ∞~°‰õΩ ÑÖKå~Úfx ã¨=∂"Õâ◊ Ñ¨~°Kåe.
˛ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ã¨=∂"ÕâßÅ∞, W`«~° Hõq∞\© ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ `«Ñ¨ÊxãïQÍ Ç¨[~°∞ HÍ"åe.
˛ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf =∞iÜ«Ú Hõq∞\©Å f~å‡<åÅ#∞ J=∞Å∞ Ñ¨~°Kåe.
˛ „Ñ¨Éèí∞`«fi =∞iÜ«Ú ÑÖKå~Úf Pã¨∞ÎÅ‰õΩ, Éèí∂=ÚÅ‰õΩ ~°Hõ∆} HõeÊOKåe, „QÍ=∞ Kå=_çÅ#∞
x~°fiÇ≤ÏOKåe.
˛ „Ñ¨Éèí∞`«fi Éèí∂=ÚÅ#∞, Éèí=<åÅ#∞, W`«~° Pã¨∞÷Å#∞ J<åº„HÍO`«O [iy#Ñ¨C_»∞ ÖË^•
W`«~°∞Å∞ ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆO KÕã≤#Ñ¨C_»∞ ÃÑ· JkèHÍ~°∞Å‰õΩ `≥eÜ«∞*ËÜ«∂e.
˛ „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ# ilã¨ì~°∞¡ x~°fiÇ≤ÏOKåe. =∞iÜ«Ú ÑÖKå~Úf Ñ¨#∞flÅ#∞
ã¨„Hõ=∞OQÍ #∂\˜H˜ #∂~°∞áêà◊√§ =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∂e.
2. ™ê^è•~°} ÑïáêÅ<å Ñ¨~°"≥∞ÿ# q^èŒ∞Å∞ :
˛ „Ñ¨É∞íè `«fiO `«~Ñ° Ù¨ # Ñ¨#∞flÅ∞ =ã¨∂Å∞ KÕÜ∂« e =∞iÜ«Ú „QÍ=∞ iHÍ~°∞Å¤ ∞, JH“O@∞¡ ã¨„Hõ=∞OQÍ
ã¨HÍÅOÖ’ x~°fiÇ≤ÏOKåe.
˛ 100% ÑÖ@Å J[=∂~Ú+‘, ã¨ˆ~fi ~åà◊¡ `«xv KÕÜ«∂e.
˛ q"åÇ¨Ï ^èŒ$gHõ~°} Ñ¨„`«O, x"åãÖ, Pã≤÷ qÅ∞=, Éèí∂q∞ Ç¨Ï‰õΩ¯ ãïìÑ¶≤ˆH\ò (Ñ¨Ç¨}©) *Ïs
9 ˛
KÕÜ«∂e.
‰õΩÅ ^è$Œ gHõ~} 9
° , P^•Ü«∞O, ™êÖˇfihû ãïÑì Hˆ≤¶ @∞¡ WK«∞Û@Ö’ „áê^äqŒ ∞Hõ iáÈ~°∞ì ã¨=∞iÊOKåe.
54
9 ˛ U^≥·<å ãïìÑ¶≤ˆH@∞ì‰õΩ ãÖ|OkèOz# ã¨=∂Kå~°O JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ ÖËHõáÈ`Õ <å<£ J"≥·Öae\©
ãïìÑ¶≤ˆH@∞ W"åfie.
9
˛ „QÍ=∞OÖ’ áêiâ◊√^è•ºxfl x~°fiÇ≤ÏOKåe. ~ÀA g^èŒ∞Å∞ `«xv KÕã≤ Hõ#∞Q˘#fl Ö’Ñ¨=ÚÅ#∞
ã≤|ƒOkKÕ ãïKÕÜ«∂e.
˛ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf `«# Hõ~°Î"åºÅ#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«∞@Ö’ Ñ¨ÓiÎ ã¨Ç¨ÏHÍ~°=∞OkOKåe.
˛ Jyfl „Ñ¨=∂^•Å∞, =~°^ŒÅ∞, `«∞á¶ê#∞Å∞ W`«~° „Ñ¨=∂^•ÅÖ’ =ÚO^Œ∞ *Ï„QÆ`«Î K«~°ºÅ∞
=∞iÜ«Ú ã¨Ç¨Ü«∞Hõ K«~°ºÅ∞ fã¨∞H˘#∞@Ö’ „Ñ¨Éèí∞`åfixH˜ ã¨Ç¨ÏHõiOKåe.
˛ Z.Ñ≤. „\Ï<£ûHÀ „QÍ=∞™ê÷~ÚÖ’ x~°fiÇ≤ÏOK«∞ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ‰õΩ ã¨Ç¨ÏHõiOKåe.
˛ JnèHõ$`« „Ñ¨Hõ@# ^•fi~å Hõhã¨ "Õ`«# K«@ìO 1948 „Ñ¨HÍ~°O „QÍ=∞ÑÖKå~Úf Ãã„ÔH@s
W<£ÃãÊHõì~°∞ Ç¨ÏŸ^•Ö’ Hõhã¨ "Õ`«<åÅ J=∞Å∞‰õΩ K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ"åe.
˛ [## =∞~°}ÏÅ il+¨ì~°¡#∞ ãÖ|Okè`« K«@ìO „Ñ¨HÍ~°O x~°fiÇ≤ÏOKåe. nxÔH· Ô~O_»∞ il+¨ì~°∞¡
"≥∞_çHõÖò _çáê~°∞ì"≥∞O@∞ #∞O_ç á⁄Ok, <≥Å"ås x"ÕkHõÅ∞ _ç.Ü«∞O.ÃÇÏKü.F.‰õΩ ÑÖáêe.
˛ ãÖ|Okè`« K«@ìO „Ñ¨HÍ~°O q"åÇ¨Å‰õΩ ãÖ|OkèOz# q^èŒ∞Å#∞ x~°fiÇ≤ÏOz, q"åÇ¨Å#∞
i[+¨ì~°∞Ö’ #"≥∂^Œ∞ KÕ™êÎ~°∞. ÉÏÅº q"åÇ¨Å∞ [~°∞QÆ‰õΩO_® K«∂_®e. J@∞¡ [iy#KÀ
áÈbã¨∞ iáÈ~°∞ì W"åfie.
˛ ÅaÌ^•~°∞Å#∞ QÆ∞iÎOK«@OÖ’#∂, |∞∞}ÏÅ ÑÖÑ≤}© =∞iÜ«Ú =ã¨∂à◊§Ö’#∂ „QÍ=∞ ã¨Éèí‰õΩ
ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_®e.
D„HÕk q^èŒ∞Å#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«∞@Ö’ ãÖ|Okè`« âßYÅ‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_®e
Z) Ô~"≥#∂º iHõ=s K«@ìO „Ñ¨HÍ~°O ÉÏH©^•~°∞Å Pã≤÷ ãÖ|O^èŒ"≥∞ÿ# q=~åÅ#∞
fã¨∞HÀ=_»OÖ’ JkèHÍ~°∞Å‰õΩ ã¨Ç¨ÏHõiOKåe.
a) <åºÜ«∞ ãÖ|O^èŒ"≥∞ÿ# <À\©ã¨∞Å∞, ã¨=∞#∞¡ *Ïs KÕÜ«∞_»OÖ’ ã¨Ç¨ÏHõiOKåe.
ã≤) „Ñ¨[Å‰õΩ qq^èŒ ãÖÑ¶¨∞@#Å#∞ \Ï"£∞ \Ï"£∞ (^ŒO_À~å) =∞iÜ«Ú W`«~° „Ñ¨Hõ@#
Ñ¨^Œú`«∞Å ^•fi~å `≥eÜ«∞*ËÜ«∞_®xH˜ ã¨Ç¨ÏHõiOKåe.
_ç) |∞∞}ÏÅ#∞ =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∞_»OÖ’ ã¨Ç¨ÏHõiOKåe.
W) =ºH˜ÎQÆ`« Pã¨∞÷Å‰õΩ ÔH¡~Ú"£∞ ^•~°∞Å∞ ÖË#Ñ¨C_»∞ ÑÖK«=∂<å#∞ x~°fiÇ≤ÏOKåe.
ZÑ¶)π „Ñ¨Éèí∞`«fiO KÕ`« [Ñ¨ÙÎ KÕÜ«∞|_ç# Pã¨∞÷Å#∞ ãÖ~°H˜∆OKåe.
l) ZxflHõÅ q^èŒ∞Å#∞ x~°fiÇ≤ÏOKåe.
93. áÈbã¨∞ q^èŒ∞Å∞ :

˛
9
Ç¨Ï`«ºÅ∞, P`«‡Ç¨Ï`«ºÅ∞, Jã¨Ç¨Ï[ =∞~°}ÏÅ∞, âßOuH˜ ÉèíOQÆO HõeyOKÕ W`«~° ãÖÑ¶¨∞@#Å∞
55
9 ˛
áÈbã¨∞ "åiH˜ `≥eÜ«∞*ËÜ«∂e.
J#∞=∂<åã¨Ê^Œ"≥∞ÿ# „H˘`«Î "åi QÆ∞iOz áÈbã¨∞Å‰õΩ `≥eÜ«∞*ËÜ«∂e.
9
˛ q=∂<åÅ‰õΩ U^≥·<å „Ñ¨=∂^ŒO ãÖÉèíqOz#Ñ¨C_»∞ ^ŒQÆæ~° L#fl áÈbã¨∞ ¿ãì+¨<£‰õΩ
`≥eÜ«∞*ËÜ∂« e. (âßOu Éè„í ^Œ`Å« #∞ HÍáê_»@OÖ’ HÍ~°º^Œi≈ q^è∞Œ Å‰õΩ ãÖ|OkèOz# =∞ixfl
q=~åÅ∞ „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞f âßOuÉèí„^Œ`«Å∞ J#fl KåÑ¨ì~üÖ’ K«∂_»O_ç)
4. ã¨=∂[ ãÖˆH∆=∞O =∞iÜ«Ú Jaè=$kú :
˛ =$^•ÌÑ¨º Ñ≤OKè«#∞Å ÑÖÑ≤}©H˜ ã¨Ç¨ÏÜ«∞Ñ¨_®e.
˛ JO@∞"åº^èŒ∞Å∞ ãÖÉèíqOz#Ñ¨C_»∞ ãÖ|OkèOz# "åiH˜ `≥eÜ«∞*ËÜ«∂e. „QÍ=∞
áêiâ◊√^ŒúºOÃÑ· „Ñ¨`ÕºHõ „â◊^Œú =Ç≤ÏOKåe.
˛ Jaè=$kú HÍ~°º„Hõ=∂Å QÆ∞iOz q=~åÅ#∞ `≥eÜ«∞*ËÜ«∂e.
˛ ^•i„^Œº ˆ~Y‰õΩ kQÆ=#∞#fl "åi =Ú™ê~Ú^• *Ïa`å#∞, `«‰õΩ¯= P^•Ü«∞O L#fl "åi
¿Ñ~°¡`À =ÚO^Œ∞QÍ „áê~°OaèOz `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∂e, il+¨ì~°∞ x~°fiÇ≤ÏOKåe.
˛ „QÍ=∞ J=ã¨~åÅ#∞ QÆ∞iÎOz, „QÍ=∞ „Ñ¨}ÏoHõ#∞ `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞_»OÖ’ ã¨Ç¨ÏHõiOKåe.
˛ =∞Ç≤Ïà◊Å#∞ ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨ Ü«∞Hõ É$O^•Å∞QÍ U~°Ê_»_®xfl „áÈ`«ûÇ≤ÏOz, á⁄^Œ∞Ñ¨Ù#∞ JÅ"å@∞
KÕã≤, „QÆ∂Ñ¨Ù x~°fiÇ¨Ï}Ö’ "≥∞à◊‰õΩ=Å#∞ `«~°K«∂ tHõ∆}Ï HÍ~°º„Hõ=∂Å ^•fi~å <ÕiÊOKåe.
"åi â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅ#∞ ÃÑOá⁄OkOK«_»OÖ’ Ñ¨ÓiÎ ã¨Ç¨ÏHÍ~°=∞OkOKåe.
˛ =∞O_»Å Ñï+¨`«∞Î J^èŒº‰õ∆ΩÅ∞, =∞O_»Å Ñï+¨`«∞Î Jaè=$kú JkèHÍi =∞iÜ«Ú W`«~° lÖÏ¡
JkèHÍ~°∞Å∞ x~°fiÇ≤ÏOKÕ <≥Å"åi ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ Ç¨[~°∞ HÍ"åe.
˛ ÃÑ· JkèHÍ~°∞Å Hõ~°Î=º x~°fiÇ¨Ï}Ö’ ã¨Ç¨ÏHõiOKåe.
˛ |ÅÇ‘Ï# =~åæÅ QÆ$Ç¨Ï x~å‡} HÍ~°º„Hõ=∞ J=∞Å∞Ö’ =∞iÜ«Ú ãÖ|Okè`« Ñ¨„`åÅ#∞ `«Ü∂« ~°∞
KÕÜ«∞_»OÖ’ ã¨Ç¨ÏHõiOKåe.
˛ Ñ≤Å¡ÅÃÑ·#, „ã‘ÎÅÃÑ·# U^≥·<å ^Œ∞~åQÆ`«O [iy#Ñ¨C_»∞ 24 QÆO@ÅÖ’Ñ¨Ù ãÖ|Okè`«
JkèHÍ~°∞Å‰õΩ `≥eÜ«∞*ËÜ«∂e.
˛ =∞ÖËiÜ«∂, "≥∞^Œ_»∞"åºkè =∞iÜ«Ú hà◊§ q~ÀK«<åÅ∞ ÖÏO\˜ JO@∞ "åº^èŒ∞Å∞
ãÖÉèíqOz#Ñ¨C_»∞ ^ŒQÆæ~°Ö’ L#fl „áê^äŒq∞Hõ P~ÀQÆº ˆHO„^•xH˜ `≥eÜ«∞Ñ¨~°Kåe.
˛ =∞ÖËiÜ«∂ x~°∂‡Å# H©@Hõ <åâ◊#∞Å∞ Ñ≤KüHÍi KÕÜ«Ú@#∞ Ñ¨~°º"ÕH˜∆OKåe.
˛ qq^èŒ Ñ¨^äŒHÍÅ J=∞Å∞Ö’ S.ã≤._ç.Ü«∞ãπ. ã≤|ƒOkH˜ `À_»Ê_®e.
9 ˛ qq^èŒ „áêO`åÅÖ’ <å\˜# "≥ÚHõ¯Å q=~åÅ#∞ ¿ãHõiOK«_»O, "å\˜x ~°H˜∆OK«_®xH˜

ãÖ|OkèOz# "åix „áÈ`«ûÇ≤ÏOKåe, =∞iÜ«Ú „|uH˜# "≥ÚHõ¯Å q=~åÅ#∞ ¿ãHõiOKåe. 9
56
9 ˛ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ∞, `≥QÆÅÃÑ· [iy# ^Œ∞~åQÆ`åÅ q=~åÅ#∞ ãÖ|Okè`« ÃÑ· JkèHÍ~°∞Å‰õΩ
`≥eÜ«∞Ñ¨~°Kåe.
9
˛ S.\˜._ç.U. [~°∞Ñ¨Ù ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ Ç¨[Ô~·, "åiH˜ ã¨∂Hõ∆ ‡ „Ñ¨}ÏoHõÅ `«Ü«∂~°∞Ö’
ã¨Ç¨ÏHõiOKåe.
˛ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ∞, `≥QÆÅ "åiH˜ ^Õ"åÅÜ«∂ÅÖ’ „Ñ¨"Õâßxfl HõÅ∞QÆ*ËÜ«∞_»O, Ç¨ÏŸ@à◊§Ö’
~Ô O_»∞ QÍ¡ã∞¨ Å Ñ¨ûúŒ x `˘ÅyOK«_O» , „`åQÆ∞h~°∞ ÅÉèºí =∞ÜÕ∞º „Ñ¨^âÕ ßÅ‰õΩ JO^ŒiH˜ ã¨=∂#OQÍ
„Ñ¨"Õâ◊O HõeÊOK«_»O ^•fi~å JO@~åx`«<åxfl ~°∂Ñ¨Ù=∂áêe.
˛ Ñ≤Å¡Å#∞ |_çÖ’ KÕiÊOKÕ HÍ~°º„Hõ=∞OÖ’ q^•ºâßY‰õΩ ã¨Ç¨ÏHõiOKåe.
˛ ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈ =º=™êÜ«∂xH˜ ãÖ|OkèOz D „HÕk "å\˜x x~°fiÇ≤ÏOKåe.
Z) ÑÖ@Å cè=∂ Ñ¨^äŒHõO xq∞`«ÎO ÑÖ@Å qã¨Î $ux, J[=∂~Ú+‘, ÖˇHõ¯Å`À
ãïáÈÅÛ_®xH˜ ã¨Ç¨ÏHõiOKåe.
a) =º=™êÜ«∞ âßY J=∞Å∞ KÕÜ«Ú HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ =∞iÜ«Ú qã¨Î~°} HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’
ã¨Ç¨ÏHõiOKåe.
ã≤) ãÖÜ«ÚHõÎ ÑÖ@Å J*=∂~Ú+‘ x~°fiÇ≤ÏOKåe.
_ç) =º=™êÜ«∞ QÆ}ÏOHÍÅ#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«_»OÖ’ ã¨Ç¨ÏHõiOKåe.
W) ã¨=∂Kå~° É’~°∞¤Å∞ LOK«_»OÖ’ ã¨Ç¨ÏHõiOKåe.
ZÑ¶)π ÉÏ¡H± =∂Ô~¯\òÖ’ q`«Î# q„HõÜ«∂Å∞, Z~°∞=ÙÅ∞ =∞iÜ«Ú Ñ¨Ù~°∞QÆ∞ =∞O^Œ∞Å J=∞‡HõO
[~°∞QÆ∞`«∞O>Ë P ã¨=∂Kå~åxfl ãÖ|Okè`« JkèHÍ~°∞Å‰õΩ `≥eÜ«∞*ËÜ«∂e.
l) ã¨ÇÏ¨ HÍ~° ~°OQÆOÖ’ L#fl =∞iÜ«Ú ÖËx KÕ<`Õ « HÍi‡‰õΩÅ ‰õΩ@∞OÉÏÅ Pi÷Hõ ã≤u÷ QÆ`∞« Å
ã¨=∂Kå~° x~°fiÇ¨Ï}Ö’ ã¨Ç¨ÏHõiOKåe.
ÃÇÏKü) KÕ<`Õ « HÍi‡‰õΩÅ‰õΩ _çÃÑO_≥hû ãïÑì HÔ≤¶ \ò *Ïs KÕÜ∞« =Åã≤ =zÛ#Ñ¨C_»∞ ã¨ÇÏ¨ HõiOKåe.
5. ã¨=∞#fiÜ«∞ Hõ~°ÎQÍ q^èŒ∞Å∞ :
˛ qq^èŒ ãÖã¨÷Å =∞^èŒº ã¨=∞#fiÜ«∞O HõeyOK«_»O.
˛ ~år"£ Ñ¨ÖÉ¡ˇ Ï@, WOk~°„Ñ¨É,íè h~°∞–g∞~°∞, "å@~üÃ+_£ =O\˜ Ñ¨^HŒä ÍÅ J=∞Å∞Ö’ ÅaÌ^•~°∞Å
*Ïa`å `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞_»O, Ñ¨^äŒHÍÅ J=∞Å∞Ö’ „Ñ¨[Å ÉèÏQÆ™êfi=∂ºxfl „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_»O.
˛ Láê^è•ºÜ«ÚÅ∞ =∞iÜ«Ú W`«~° JkèHÍ~°∞Å =∞^èŒº ã¨=∞#fiÜ«∂xfl U~°Ê~°K«_»O.
˛ ™ê=∂lHõ Ñ¨#∞Å x~°fiÇ¨Ï} H˘~°‰õΩ „Ñ¨[Å`À ã¨=∂"ÕâßÅ∞, K«~°ÛÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOK«_»O.
9 ˛ „QÍ=∞™ê÷~ÚÖ’ qq^èŒ âßYÅ∞ L^ÀºQÆ∞Å‰õΩ ã¨=∞#fiÜ«∞O HõeÊOK«_»O.

9
57
9 ˛ 9
Ñ¨K«Û^Œ#O – Ñïâ◊√„ÉèíO, "≥ÚHõ¯Å∞ <å>Ë HÍ~°º„Hõ=∞O ã¨=∞~°÷=O`«OQÍ J=∞Å∞ [~°QÆ_®xH˜
„Ñ¨[Å#∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_»O.
„Ñ¨Éèí∞`«fiO, lÖÏ¡ Ü«∞O„`åOQÆO ã¨=∞Ü«∂#∞™ê~°O JÑ¨ÊyOKÕ W`«~° Hõ~°Î"åºÅ#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«_»O.
HõÖˇHõì~°∞ =∞iÜ«Ú Hõg∞+¨#~°∞ J`«º=ã¨~° JkèHÍ~åÅ∞
lÖÏ¡ HõÖˇHõì~°∞ J`«º=ã¨~° JkèHÍ~°O :
ÃãHõ∆<£ 262 =∞iÜ«Ú l.F. 142 `Õk : 18.4.2000Ö’ q=iOz#@∞¡ J`«º=ã¨~° Ñïã≤÷uÖ’
„Ñ¨*Ï „Ñ¨Ü≥∂[#=Ú ^Œ$ëêì º U^≥·<å Ñ¨xx „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf xkè #∞O_ç KÕÜ«Ú@‰õΩ P^ÕtOK«=K«∞Û#∞. W\˜ì
K«~°º fã¨∞H˘<Õ=ÚO^Œ∞ „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfH˜ 15 ~ÀAÅ QÆ_»∞=Ù`À <À\©ã¨∞ W"åfie. ^•xÃÑ· „QÍ=∞ÑÖKå~Úf
f~å‡#O ~°∂ÑÖÖ’ ã¨=∂^è•#O W"åfie. J`«º=ã¨~° Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ HõÖˇHõì~°∞ `«# JkèHÍ~åxfl qxÜ≥∂y¿ãÎ,
"≥O@<Õ J\˜ì q+¨Ü«∂xfl ÑÖKå~Úf ~å*ò Hõg∞+¨#~ü‰õΩ `≥eÜ«∞*ËÜ«∂e. Hõg∞+¨#~°∞‰õΩ ÑÖÑ≤# x"ÕkHõ
„Ñüx „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂Kå~°O xq∞`«ÎO ÑÖáêe.
ÑÖKå~Úf ~å*ò Hõg∞+¨#~°∞ J`«º=ã¨~° JkèHÍ~°=Ú :
ÃãHõ∆#∞ 262 „Ñ¨HÍ~°O „Ñ¨*Ï ãÖˆH∆=∞O ^Œ$ëêì º J`«º=ã¨~° Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf xkè
#∞O_ç U^≥·<å Ñ¨xx KÕÜ«Ú@‰õΩ P^ÕtO=K«∞Û#∞. P Ñ¨x KÕÜ«∞_®xH˜ JÜÕ∞º Y~°∞Û#∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf xkè
#∞O_ç K≥e¡OKåÅx ã¨~°ÊOzx / Ãã„ÔH@sx P^ÕtOK«=K«∞Û#∞. l.F.603, `Õn 19.8.1995 „Ñ¨HÍ~°O
J`«º=ã¨~° JkèHÍ~åxfl qxÜ≥∂yOK«∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞ J\˜ì q+¨Ü∂« xfl 15 ~ÀAÅÖ’ „Ñ¨É∞íè `åfixH˜ `≥eÜ«∞*ËÜ∂« e.
„Ñ¨Éèí∞`åfixH˜ Hõg∞+¨#~°∞ ÑÖÑ≤# x"ÕkHõ „Ñüx „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfH˜, lÖÏ¡ HõÖˇHõì~°∞‰õΩ ã¨=∂Kå~° xq∞`«ÎO
ÑÖáêe.
9 9
58
9 10. ã¨~°ÊOKü – "å~°∞¤ "≥∞O|~°¡ =∞^èŒº Ñ¨~°ã¨Ê~° ãÖ|O^è•Å∞ 9
K«@ì„Ñ¨HÍ~°O ã¨~°ÊOK«∞, "å~°∞¤ ã¨Éèí∞ºÅ∞ „Ñ¨[ÅKÕ`« <Õ~°∞QÍ Z#∞flHÀ|_»`å~°∞. LÑ¨ã¨~°ÊOK«∞#∞ =∂„`«O
ã¨Éèí∞ºÅ∞ `«=∞Ö’ XHõix Z#∞fl‰õΩO\Ï~°∞. „Ñ¨[ÅKÕ`« <Õ~°∞QÍ Z#∞flHÀ|_ç# ã¨~°ÊOK«∞, ã¨Éèí∞ºÅ∞ `å=Ú
„Ñ¨[Å‰õΩ <Õ~∞° QÍ ["å|∞^•iQÍ ÉèÏq™êÎ~∞° . „QÍ=∞ „Ñ¨[ÅO^ŒiKÕ`« Z#∞flHÀ|_»¤ `å#∞ ã¨fi`«O„`«OQÍ =º=Ç¨ÏiOz
x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞HÀ"åÅx ã¨~°ÊOK«∞, „Ñ¨[ÅO^ŒiH© `å=Ú ÉÏ^èŒº`« =Ç≤Ïã¨∞Î#flO^Œ∞# `«=∞ =∂>Ë ã¨~°ÊOK«∞
q<åÅx ã¨Éèí∞ºÅ∞ ÉèÏqOK«@O KÕ`« ã¨Éèí∞ºÅ‰õΩ, ã¨~°ÊOK«∞‰õΩ =∞^èŒº ã¨Ç¨ÏHÍ~°O, ™ê=∞~°ã¨ºO ^≥|ƒu<Õ Ñïã≤÷u
U~°Ê_»∞`«∞#flk.
ÑÖKå~Úf P"≥∂^ŒO ÖË‰õΩO_® ã¨~°ÊOK«∞ U q^èŒ"≥∞ÿ# Y~°∞ÛÅ∞ KÕÜ«∞_®xH˜ gÖË¡^Œ∞ Hõ#∞Hõ ã¨~°ÊOK«∞Å∞
ã¨fiÜ«∞OQÍ x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞HÀÖËx Ñïã≤÷u L`«Ê#Ê=∞ø`«∞#flk. U^≥·<å XHõ q+¨Ü«∞OÃÑ· f~å‡#O HÍ"åÅO>Ë
"≥∞*Ïi\© ã¨Éèí∞ºÅ P"≥∂^ŒO, =∞^Œú`«∞ Jx"å~°º=∞ø`«∞#flk. JÖÏO\˜ ãÖ^Œ~åƒùÖ’¡ ã¨Éèí∞ºÅ∞ `«=∞ =∂>Ë
<≥QÍæÅx Ñ¨@∞ìÑ¨_ç`Õ f~å‡<åÅ∞ gyáÈ~Ú ÑïáêÅ# ã¨÷OaèOzáÈ`«∞Ok. `«=∞‰õΩ áêÅ<å =º=Ç¨~åÅ∞
`≥eÜ«∞x=fi_»O ÖË^Œx, ã¨=∂"Õâ◊Ñ¨Ù Z*ˇO_® ã¨HÍÅOÖ’ JOkOK«@O ÖË^Œx WÖÏ ~°Hõ~°HÍÅ HÍ~°}ÏÅ∞ K«∂Ñ≤
ã¨Éèí∞ºÅ∞ ã¨~°ÊOK«∞‰õΩ ã¨Ç¨ÏHõiOK«HõáÈ`Õ ã¨~°ÊOK«∞, ã¨Éèí∞ºÅ =∞^èŒº qÉèË^•Å∞ `«Öˇ`«∞Î`å~Ú. ÑïáêÅ#
Jã¨Î=ºã¨÷=∞~Úº „QÍ=∂aè=$kú ‰õΩO@∞|_»∞`«∞Ok.
ã¨~°ÊOK«∞, ã¨Éèí∞ºÅ∞ W^ŒÌ~°∂ „Ñ¨[ÅKÕ`« Z#∞flHÀ|_ç#"åˆ~. „Ñ¨*ÏãÖˆH∆=∞OHÀãÖ PÖ’zã¨∞Î#fl"åˆ~.
„QÍ=∂aè=$kúHÀãÖ Ñï`«Ñ≤ã¨∞Î#fl"åˆ~. JO^Œi ^èÕºÜ«∞O XHõ>Ë J~Ú#C_»∞, "å~°∞ `«=∞ `«=∞ Jaè„áêÜ«∂efl
H˘O`« ã¨_»eOK«∞H˘x, qÉèË^•efl `«yæOK«∞H˘x Z^Œ∞\˜ "åix =∞xflã¨∂Î, "åi PÖ’K«#Å`À UH©Éèíqã¨∂Î,
„QÍ=∂aè=$kúHÀãÖ Hõ$+≤K¿Õ ãO^Œ∞‰õΩ „Ñ¨Ü∞« uflOKåe. JO^Œ∞‰õΩ „HÕkq^èOŒ QÍ „Ñ¨Ü∞« uflOz ã¨Ñb¨¶ Hõ$`«O HÍ=K«∞Û.
a „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ UU q^è•Å∞QÍ P^•Ü«∞O ã¨=∞‰õÄ~°Û=KÀÛ ã¨~Ê° OK«∞, ã¨É∞íè ºÅ∞ Hõeã≤ K«iÛOK«=K«∞Û.
L^• : Ñ¶¨Å™êÜ«∂xflKÕÛ K≥@∞¡, `À@Å ÃÑOÑ¨HõO, =∂Ô~¯\ò x~°fiÇ¨Ï}, ëêÑ≤OQ∑ HÍOÃÑ¡‰õΩûÅ x~å‡}O
"≥Ú^ŒÅQÆ∞#q.
a „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ |HÍ~ÚÅ∞#fl „QÍ=∞ã¨∞ÅÎ ‰õΩ #K«Û*ˇÑÊ≤ Ñ¨#∞flÅ∞ K≥eO¡ KÕÖÏ XÑ≤ÊOK«∞@Ö’ =ã¨∂Å∞‰õΩ
ã¨Ç¨ÏHõiOK«∞@‰õΩ ã¨Éèí∞ºÅ∞ – ã¨~°ÊOK«∞ Hõeã≤ Ñ¨xKÕÜ«∞=K«∞Û#∞. HÍ~°º^Œi≈H˜ ã¨∂K«#e=fi=K«∞Û#∞.
a „QÍ=∞OÖ’ UU "å~°∞¤Ö’¡ U q^èŒ"≥∞ÿ# ã¨=∞ã¨ºÅ∞#flg, "å\˜ Ñïëê¯~åxH˜ U q^èŒ"≥∞ÿ# K«~°ºÅ∞
J=ã¨~°=∞ÜÕ∞ºn – ã¨~°ÊOK«∞‰õΩ `≥eÜ«∞*ËÜ«∞=K«∞Û#∞.
a „QÍ=∞O Ü≥ÚHõ¯ ã¨=∞„QÆ Jaè=$kúH˜ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf U q^èŒOQÍ Ñ¨xKÕÜ«∂Ö’ `≥ÅÑ¨@O ^•fi~å
ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈ ^•fi~å `≥Å∞ã¨∞‰õΩx ã¨~°ÊOK«∞ =∞iÜ«Ú ã¨Éèí∞ºÅ∞ `«QÆ∞ K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨@ì=K«∞Û#∞.
a „QÍ=∞OÖ’ „`åQÆ∞h~°∞ ã¨=∞ã¨º ~å‰õΩO_® „QÍ=∞ã¨∞ÅÎ O^Œ~∂° h\˜ "å_»HÍxfl ZÖÏ á⁄^Œ∞Ñ¨Ù KÕã∞¨ HÀ"åÖ’
„Ñ¨[Å‰õΩ `≥ÅÑ¨@O ^•fi~å ã¨Éèí∞ºÅ∞ „QÍ=∞OÖ’ h\˜ =$^è•x JiHõ\ ì̃, „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf P^•Ü«∂xfl
„Hõ=∞ |núHõiOK«∞@Ö’ ã¨~°ÊOK«∞, Ãã„Hõ@sH˜ ™êÜ«∞Ñ¨_»=K«∞Û#∞.
a Ñïã¨~åÅ#∞ Ñïâ◊√„ÉèíOQÍ LOKÕ xq∞`«Î=Ú „QÍ=∞ „Ñ¨[Å#∞ K≥·`«#ºÑ¨~°K«∞@Ö’ ã¨~°ÊOK«∞‰õΩ ã¨Éèí∞ºÅ∞
ã¨ÅÇ¨e=fi=K«∞Û#∞. K«@Ñì ~¨ O° QÍ KÕÑ>¨ ìË JkèHÍ~åÅ#∞ qxÜ≥∂yOK«∞@Ö’ ã¨É∞íè ºÅ∞ ã¨ÇÏ¨ HõiOK«=K«∞Û#∞.
9
a 9
ã¨É∞íè ºÅ =∞<ÀÉèÏ"åÅ#∞ QÆ∞iÎOz ã¨~Ê° OK«∞, Ãã„Hõ@sÅ∞ Jaè=$kú HÍ~°º„Hõ=∂Å‰õΩ ~°∂Ñ¨HÅõ Ê# KÕÜ∂« eû
=ÙOk.
59
9
a „Ñ¨*Ï~ÀQÆº=Ú, ™œHõ~°ºO s`åº „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ QÆÅ JkèHÍ~åÖ’¡ XHõ>ˇÿ# – g^èŒ∞Å‰õΩ ¿Ñ~°∞¡
ÃÑ@ì@OÖ’ ã¨É∞íè ºÅO^Œ~∂° „Ñ¨*Ïaè„áêÜ«∂xfl ÑïQÆ}Ö’xH˜ fã¨∞‰õΩx ã¨~Ê° OK«∞, Ãã„Hõ@sÅ∞ f~å‡<åÅ∞
9
KÕ¿ã q^èŒOQÍ „áÈ`«ûÇ≤ÏOKåe. (Ãã. 126, l.F. 74, `Õk : 29.2.2000)
a „QÍ=∞OÖ’ ZO^Œ~°∞ |_ç D_»∞ Ñ≤Å¡Å∞ Ñ¨#∞Å‰õΩ áÈ`«∞#fln, ã¨~°ÊOK«∞, HÍ~°º^Œi≈H˜ `≥ÅÑ¨@O ^•fi~å
|_ç D_»∞ Ñ≤Å¡ÅO^Œih `«Ñ¨ÊxãïQÍ ã¨∂¯Å∞‰õΩ ÑÖ¿Ñ U~åÊ@∞¡ K≥Ü«∞º@OÖ’ ™êÜ«∞Ñ¨_»=K«∞Û#∞.
a „QÍ=∞OÖ’, „Ñ¨`ÕºHÕz `«# "å~°∞¤Ö’ ZO^Œ~°∞ |_çH˜ áÈ‰õΩO_®, "≥\ ˜ì KåH˜s KÕã¨∞Î<åfl~À q=~åÅ∞
ã¨~°ÊOK«∞‰õΩ `≥ÅÑ¨@O ^•fi~å "≥\ ˜ì KåH˜s x~°∂‡Å#ÔH· Hõ$+≤ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
a =∂`«Oy, Éèíqã¨, |ã≤qx `«k`«~° PKå~åÅ∞, =$`«∞ÎÅ∞ Z=Ô~·<å „QÍ=∞ã¨∞ÎÅ∞ PK«iã¨∞Î<åfl ÖË^•
|Å=O`å# P PKå~åxfl „áÈ`«ûÇ≤ÏOKÕ L^ŒO`åÅ∞ U~°Ê_ç<å, PÜ«∂ ãÖ^Œ~åƒùÖ’¡ "å~°∞¤ ã¨Éèí∞ºÅ∞
ã¨~°ÊOK«∞ QÍiH˜ `≥eÜ«∞*Ëã≤ P ^Œ∞~åKå~åefl ~°∂Ñ¨Ù =∂Ñ¨=K«∞Û#∞.
a =¸_è» #=∞‡HÍÅ∞, JO@~åx `«#O =O\˜ ^Œ∞~åKå~åÅ∞ x~°∂‡eOK«@OÖ’ ã¨Éèí∞ºÅ∞, ã¨~°ÊOK«∞
SHõºOQÍ Ñ¨x KÕã≤ „QÍ=∂xfl Jaè=$kú Ñ¨^äŒO "≥·Ñ¨ÙQÍ Ñ¨Ü«∞xOÑ¨*ËÜ«∞@OÖ’ Hõ$+≤ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
a Hõhã¨"Õ`«<åÅ K«@ìO J=∞Å∞ÔH· „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf f~å‡<åÅ∞ KÕ~ÚOK«@OÖ’ ã¨Éèí∞ºÅ∞, ã¨~°ÊOK«∞#∞
„áÈ`«ûÇ≤ÏOK«@O ^•fi~å „Ñ¨[Å ‰õÄeˆ~@¡ J=∞Å∞‰õΩ Hõ$+≤ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
a „QÍ=∞OÖ’ =~°Hõ@fl "ÕkèOÑ¨ÙÅ∞ `«k`«~° ã¨=∞ã¨ºÅ∞ `«ÖˇuÎ#Ñ¨Ù_»∞ ã¨Éèí∞ºÅ∞ ã¨~°ÊOK«∞ ^Œ$+≤ìH˜ fã¨∞‰õΩ
=zÛ P ‰õΩ@∞O| ã¨=∞ã¨º#∞ Ñïëê¯~°O KÕÜ«Ú@‰õΩ Hõ$+≤ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
a ã¨Éèí∞º_»∞, „QÍ=∞OÖ’x "å~°∞¤ „Ñ¨[Å‰õΩ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ . `«# "å~°∞¤ „Ñ¨[Å ã¨=∞ã¨ºÅ#∞ `«#qQÍ
ÉèÏqOz `«# ÑïkèÖ’ "å\˜ Ñïëê¯~åÅÔH· Hõ$+≤ KÕÜ«∂e. ÖË^• ã¨=∞ã¨ºefl ã¨~°ÊOK«∞ ^Œ$+≤ìH˜ `Õ=@O
^•fi~å, "å\˜ Ñïëê¯~åxH˜ Hõ$+≤ KÕÜ«∂e.
a „QÍ=∞OÖ’ =º=™êÜ«∞ Éèí∂=ÚÅ∞ Zxfl Z‰õ~åÅ∞<åfl~Ú, U Jâ◊fiâ◊H˜Î QÆÅ "≥∂\Ï~°∞¡ Zxfl L<åfl~Ú
"≥Ú^ŒÖˇ·# q=~åÅ∞ ã¨~°ÊOK«∞‰õΩ JOkOK«@O ^•fi~å „QÍ=∞OÖ’x Ô~·`«∞Å‰õΩ ZO`« q^Œ∞º`«∞Î HÍ"åÖ’,
JkèHÍ~°∞Å#∞ ZO`« q^Œ∞º`ü HÍ"åÅx _ç=∂O_£ KÕÜ«∂Å<Õ q+¨Ü«∞OÃÑ· ã¨~°ÊOK«∞‰õΩ J=QÍÇ¨Ï#
HõeÊOK«=K«∞Û#∞.
a f~å‡<åÅ∞ P"≥∂kOKÕ@Ñ¨C_»∞ J=ã¨~åÅ „áêuÑ¨kHõ#, J`«º=ã¨~°OQÍ U q+¨Ü«∂ÅÃÑ· f~å‡<åÅ∞
KÕÜ«∂Ö’ K«iÛOK«∞HÀ=_»O ^•fi~å SHõº`«#∞ ™êkèOK«=K«∞Û.
a HÍ~åºK«~°} Hõq∞\©Ö’¡ Z=~°∞ U Hõq∞\©Ö’¡ ã¨Éèí∞ºÅ∞QÍ LO>Ë P Hõq∞\© Ñ¨xf~°∞ "≥∞~°∞QÍæ LO@∞O^À
ã¨∂zOK«@O ^•fi~å ã¨Éèí∞ºÅ∞, ã¨~°ÊOK«∞‰õΩ ã¨Ç¨ÏHõiOK«=K«∞Û.
a Jaè=$kú Ñ¨#∞Å∞, W`«~° „Ñ¨*’Ñ¨Ü≥∂QÆHõ~°"≥∞ÿ# Ñ¨#∞Å∞ KÕÑ¨>Ëì@Ñ¨C_»∞ ÅaÌ^•~°∞Å ZxflHõ x*Ï~ÚfQÍ
[iˆQO^Œ∞‰õΩ ã¨Éèí∞ºÅ∞ ã¨Ç¨ÏHõiOz Jã¨Öˇ·# ÅaÌ^•~°∞Å‰õΩ "Õ∞Å∞ KÕ‰õÄ~°Û=K«∞Û.
a ã¨~°ÊOK«∞, ã¨Éèí∞ºÅ Ñ¨~°ã¨Ê~° ã¨Ç¨ÏHÍ~°OÖ’<Õ "≥Ú`«ÎO ã¨=∞ã¨ºÅ Ñïëê¯~°O Wq∞_ç LOk. „QÍ=∂xfl
Jaè=$kú Ñ¨^äŒOÖ’ #_»áêÅO>Ë, „Ñ¨[Å r=# „Ñ¨=∂}ÏÅ∞ "≥∞~°∞QÆ∞ Ñ¨_®ÅO>Ë ÑÖKå~Úf „Ñ¨[Å
9 Hõ+¨ì ã¨∞MÏÅÖ’ áêÅ∞ ÑÖK«∞‰õΩO@∂, ã¨=∞ã¨ºÅ Ñïëê¯~°OÖ’ =ÚO^Œ∞ LO_®e. JO^Œ∞‰õΩ ã¨Éèí∞ºÅ∞,
ã¨~°ÊOK«∞ ‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºÖÏ¡ Ñ¨x KÕã¨∂Î „QÍ=∂aè=$kúH˜ Hõ$+≤ KÕÜ«∂e. 9
60
9 11. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨~°ÊOz – HÍ~°º^Œi≈ Ñ¨~°ã¨Ê~° ãÖ|O^èŒO 9
„QÍq∂}Ïaè=$kúH˜ ãÖHõeÊOz# Ñ¨^HŒä ÍÅ#∞, HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ „QÍ=∞™ê÷~ÚÖ’<Õ ~°∂á⁄OkOz, „QÍq∂}
„áêO`åÅÖ’ <≥ÖH˘x L#fl ¿Ñ^ŒiHÍxfl Ñ¨ÓiÎQÍ x~°∂‡eOK«\ÏxH˜, Jxfl ~°OQÍÅÖ’ „QÍ=∂Å#∞ Jaè=$kú
KÕÜ«∞_®xH˜, ™ê÷xHõ ã¨fiÑïáêÅ<å ãÖã¨÷Öˇ·# ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ 73= ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°} ^•fi~å ~å*ÏºOQÆOÖ’
™ê÷#O W=fi_»O [iyOk.
D ÖHõ∆ º ™ê^èŒ#‰õΩ ÑÖKå~Úf ãÖã¨÷Å „Ñ¨*Ï „Ñüx^èŒ∞Å∞, L^ÀºQÆ∞Å∞ `«=∞ Ñï*Ï˝<åxfl, ™ê=∞~å÷ºxfl
=$kú KÕã¨∞H˘x „Ñ¨*Ï=ã¨~åÅ#∞ fˆ~Û q^èŒOQÍ ~°∂á⁄O^•e. J~Ú`Õ J<ÕHõ HÍ~°}ÏÅ =Å¡ ÑÖKå~ÚfÅÖ’
ã¨Éèí∞ºÅ‰õΩ, HÍ~°º^Œi≈ =∞iÜ«Ú W`«~° L^ÀºQÆ∞Å =∞^èŒº ã¨Ô~·# J=QÍÇ¨Ï# ÖËHõ ã¨=∞#fiÜ«∞O H˘~°=_»∞`«∞Ok.
ã¨=∞#fiÜ«∞O H˘~°=_»\ÏxH˜ L^ÀºQÆ∞Å∞ K≥¿ÑÊ HÍ~°}ÏÅ∞ :
b aÅ∞¡Å∞ K≥e¡OÑ¨Ù =∞iÜ«Ú W`«~° Pi÷Hõ q+¨Ü«∂ÅÖ’ x|O^èŒ#Å‰õΩ q~°∞^ŒúOQÍ Ñ¨x KÕÜ«∞=∞x
XuÎ_ç KÕÜ«∞_»O, =∞iÜ«Ú `«y# =∞OE~°∞ ÖË‰õΩO_® KÕã≤# Ñ¨#∞Å‰õΩ aÅ∞¡Å∞ ÔH·¡"£∞ K≥Ü«∞º=∞x
_ç=∂O_£ K≥Ü«∞º_»O.
b ™êOˆHuHõ ã¨ÅÇ¨Å#∞ ÑïQÆ}Ö’xH˜ fã¨∞HÀ‰õΩO_® =uÎ_ç `≥zÛ, ÑÖKå~Úf ã¨Éèí∞ºÅ∞ "åiH˜
W+¨ì"≥∞ÿ# KÀ@ É’~°∞¡ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q "Õ~ÚOK«_»O.
b „Ñ¨É∞íè `«fi Ñ¨^HŒä ÍÅ ÅaÌ^•~°∞Å ZOÑ≤HÖõ ’ ^•i„^èºŒ ~ˆ Y‰õΩ kQÆ∞=# L#fl "åiH˜ „áê^è•#º`« W=fi‰õΩO_®
ã¨~°ÊOz =∞iÜ«Ú "åi J#∞K«~°∞Å‰õΩ WÑ≤ÊOK«_»O.
b ã¨~Ê° OzH˜ ~å[H©Ü∞« OQÍ =ºuˆ~Hõ =~åæxH˜ „Ñ¨É∞íè `«fi Ñ¨^HŒä ÍÅ∞ ^ŒH¯õ ‰õΩO_® KÕÜ∞« _»O, PÜ«∂ "å~°∞Å¤ Ö’/
„áêO`åÅÖ’ J=ã¨~°"≥∞ÿ# ã¨^Œ∞áêÜ«∂Å U~åÊ@∞Ö’ q=Hõ∆`« K«∂Ñ¨_»=Ú.
b =∞ødHõOQÍ P^ÕâßÅ∞ *Ïs KÕã∂¨ Î "å\˜ J=∞Å∞‰õΩ JkèHÍ~°∞ÅÃÑ· =uÎ_ç fã¨∞‰õΩ~å=_»O, x|O^è#Œ Å∞
áê\ÕKÕ JkèHÍ~°∞Å#∞ |kbÅ ^•fi~å ÉˇkiOK«_»O. H˘xfl ãÖ^Œ~åƒÅÖ’ JkèHÍ~°∞ÅÃÑ· KÕ~Ú
KÕã¨∞HÀ=_»O, Éè∫uHõ ^•_»∞Å‰õΩ áêÅÊ_»@O.
ã¨~°ÊOKü =∞iÜ«Ú ã¨Éèí∞ºÅ∞ K≥¿ÑÊ HÍ~°}ÏÅ∞ :
b x|O^èŒ#Å J=∞Å∞Ö’ JO^Œi Z_»Å ã¨=∞ÉèÏ=O ÖËHõáÈ=_»O, =uÎ_ç `≥zÛ#"åiH˜ J#∞‰õÄÅOQÍ
KÕÜ«∞_»O.
b Jaè=$kú HÍ~°º„Hõ=∂Å QÆ∞iOz ã¨Ô~·# ã¨=∂Kå~°O W=fiHõáÈ=_»O.
b "åã¨Î= Ñïã≤÷`«∞Å#∞ QÆ∞iÎOK«‰õΩO_® x|O^èŒ#Å#∞ „QÆ∞_ç¤QÍ J=∞Å∞ KÕÜ«∞_»O.
b „Ñ¨f q+¨Ü«∞OÖ’#∞ JqhuH˜ áêÅÊ_»@O.
9
b ~å[H©Ü«∞ „Ñ¨`«º~°∞÷Å#∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_»O ^•fi~å ã¨~°ÊOK«∞‰õΩ W|ƒO^Œ∞Å#∞ HõÅ∞QÆKÕÜ«∞_»O. 9
61
9
b
b
„Ñ¨[Å ã¨=∞ã¨ºÅ Ñ¨@¡ ãïÜ≥ÿ∞# ^Œ$HõÊ^èŒO ÖËHõáÈ=_»O.
ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈QÍ ÑÖKå~Úf x~°fiÇ¨Ï}Ö’ ã¨Ç¨ Ü«∞HÍiQÍ HÍ‰õΩO_® JkèHÍ~åxfl K≥ÖÏ~ÚOKÕ
9
^Œ$HõÊ^èŒOÖ’ LO_»@O.
U ã¨=∞ã¨º q+¨Ü«∞OÖ’<≥·<å ^•xx QÆ∞iOz q=~°OQÍ ÑïjeOz x~°‚Ü«∞O fã¨∞HÀQÆeæOk, „Ñ¨*Ï
„Ñüx^èŒ∞ÖË##fl q+¨Ü«∂xfl L^ÀºQÆ∞Å∞ „QÆÇ≤ÏOKåe.
J@∞=O\˜ ã¨=∞ã¨ºÅ q+¨Ü«∞OÖ’ „Ñ¨*Ï „Ñüx^èŒ∞Å`À ã¨Ç¨ÏHõiOz, "å~°∞ fã¨∞HÀ^ŒÅz#
Pi÷HõÑ¨~°"≥∞ÿ#, ™êOÑ¶≤∞Hõ Ñ¨~°"≥∞ÿ#, áêÅ<å Ñ¨~°"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂ÅÖ’ x~°‚Ü«∂Å#∞, J=∞Å∞Ö’ L#fl P^ÕâßÅ∞,
ã¨∂K«#Å∞, Ñ¨^`úŒ ∞« Å#∞ `«y# q^èOŒ QÍ fã¨∞HÀ=_®xH˜ J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ ã¨Ç¨ Ü«∂xfl L^ÀºQÆ∞Å∞ "åiH˜ JOkOKåe.
U q+¨Ü«∞OÖ’<≥·<å <åºÜ«∂xfl HõeÊOK«_®xH˜ QÍx, J<åºÜ«∂xfl x"åiOK«_®xH˜ QÍx „Ñ¨*Ï
„Ñüxkè ãÖ|Okè`« q+¨Ü«∂xfl QÆ∞iOz ÃÑ· JkèHÍ~°∞Å ^Œ$+≤ìH˜ fã¨∞‰õΩ"≥à◊§=K«∞Û.
JO`ÕQÍx xÜ«∞=∞|^ŒOú QÍ ÖËx Ñ¨#∞Å#∞ J_»∞Ã¤ Ñ@∞ìH˘x `«ÑC¨ _»∞ Ñ¨#∞Å∞ KÕ¿ã@@∞ì JkèHÍ~°∞Å#∞
„áÈ`«ûÇ≤ÏOK«‰õÄ_»^Œ∞. (ÉÏ¡H±"≥∞~ÚÖò KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞)
x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞H˘<Õ@Ñ¨C_»∞ HÍ~°ºq^è•<åxfl áê\˜¿ãÎ Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ W|ƒO^Œ∞Å∞ LO_»=Ù. „Ñ¨*Ï
„Ñüx^èŒ∞Å∞, JkèHÍ~°∞Å∞ PkèHÍºxH˜ áÈ‰õΩO_® ã¨=∞ã¨ºÅ Ñ¨@¡ ã¨Ô~·# ^èŒ$HõÊ^ŒO U~°Ê~°∞K«∞H˘x "å\˜ Ñïëê¯~°
=∂~åæxfl J<Õfi+≤OKåe. ÑïáêÅ#Ö’ =∂#= qÅ∞=Å‰õΩ „áê^è•#º`« x"åfie. áêÅ<å =º=Ç¨~°„Hõ=∞OÖ’
<åºÜ«∞O, ^èŒ~°‡O, z`«Îâ◊√kú J=ã¨~°O.
„Ñ¨*Ï „Ñüx^èŒ∞Å∞, „Ñ¨Éèí∞`Àfi^ÀºQÆ∞Å∞ W~°∞=Ù~°∂ „Ñ¨*Ï ¿ã=‰õΩ JOH˜`«"≥∞ÿ# "åˆ~. "å~°∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O
Q“~°qOK«∞H˘x, ã¨q∞+≤ìQÍ Ñ¨xKÕÜ«∂eû LOk.
9 9
62
9 12. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"ÕâßÅ∞ 9
(ÃãHõ∆<£ 41 (1), 42 =∞iÜ«Ú l.F. <≥O. 227, `Õk : 13.4.1995)
¢QÍ=∞OÖ’x L=∞‡_ç ã¨=∞ã¨ºÅ Ñïëê¯~° "ÕkHõ ¢QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"Õâ◊O. ¢QÍ=∞ ÑÖKå~Úf
ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ fã¨∞‰õΩ<Õ x~°‚Ü«∂Å∞ ¢QÍ=∞O Ü≥ÚHõ¯ "≥Ú`«ÎO Jaè=$kÌx ¢Ñ¨[ÅO^Œi rq`åÖ’¡ ã¨=∞¢QÆ=∂~°∞Êx
¢ÑüaOa™êÎ~Ú. ¢QÍ=∞OÖ’ ~À_»∞¡, áêiâ◊√^èŒºO =∞Ozh\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å gkè náêÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# ™œHõ~åºÅ
HõÅÊ#, Jaè=$kú Ñ¨#∞Å QÆ∂iÛ D ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. f~å‡<åÅ∞ P"≥∂k™êÎ~°∞.
J~Ú`Õ ã¨=∂"ÕâßÅ∞ ¢Hõ=∞O `«Ñ¨Ê‰õΩO_® [~°QÆ@O ÖË^Œ<Õ q=∞~°≈ LOk. ¢QÍ=∞OÖ’x =º‰õΩÎÅ∞
x`«ºO HõÅ∞ã¨∞‰õΩ#fl@∞¡QÍ<Õ, ã¨Éèí∞ºÅO`å <≥ÅÖ’ HõhãÖ XHõ~ÀA ‰õÄ~°∞Ûx K«iÛOK«∞HÀ=@O ^•fi~å,
¢QÍ=∞ã¨=∞ã¨ºÅ ¢Ñ¨™êÎ=#Å ^•fi~å ã¨=∞ã¨ºÅ‰õΩ Ñïëê¯~°O Hõ#∞HÀ¯QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.
ã¨=∂"ÕâßÖ’¡ áêÖÁæ<Õ ã¨Éèí∞ºÅ∞
1. „QÍ=∞ÑÖKå~Úf "å~°∞¤ ã¨Éèí∞ºÅ∞.
2. Ü«∞O.Ñ≤.\˜.ã≤. ã¨Éèí∞ºÅ∞.
3. =∞O_»Å Ñï+¨`ü HÀ–PÑ¨¬<£ ã¨Éèí∞ºÅ∞.
4. ãÖ^Œ~åƒù#∞™ê~°OQÍ W`«~° ã¨fiK«ÛùO^Œ ãÖã¨÷Å, ÅaÌ^•~°∞Å Hõq∞\©Å ã¨Éèí∞ºÅ∞ áêÖÁæO\Ï~°∞. J~Ú`Õ
Jaè=$kú Ñ¨#∞Å‰õΩ ãÖ|OkèOz "å~°∞¤ ã¨Éèí∞ºÅ‰õΩ =∂„`«"Õ∞ F@∞ Ç¨Ï‰õΩ¯ LO@∞Ok.
ã¨=∂"Õâßefl Z=~°∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e?
N K«@ì ¢Ñ¨HÍ~°O ¢Ñü<≥ÖÏ qkèQÍ XHõ ã¨=∂"Õâ◊O [~°QÍe. J=ã¨~åxfl |\˜ì XHõ <≥ÅHõ<åfl `«‰õΩ¯=
~ÀAÅ =º=kèÖ’ ‰õÄ_® ã¨=∂"Õâ◊O U~åÊ@∞ K≥Ü«∞º=K«∞Û#∞.
N D ã¨=∂"Õâßxfl ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈ ã¨~°ÊOz J#∞=∞u ÖË^• P^Õâ◊O "Õ∞~°‰õΩ `Õnx
x~°‚~ÚOÑ¨*Ëã¨∞H˘x U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e. (ÃãHõ∆<£ 31)
N ã¨=∂"ÕâßxH˜ ã¨=∂"ÕâßxH˜ =∞^èŒº 90 ~ÀAÅ =º=kè ^•>Ë Ñïã≤úu L`«Ê#flO J~Ú`Õ ã¨~°ÊOz
J#∞=∞u ÖË‰õΩ<åfl HÍ~°º^Œi≈ ã¨=∂"Õâ◊O U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e. ÖËHõáÈ`Õ PÜ«∞# ¢Hõ=∞tHõ∆}Ï K«~°º‰õΩ
QÆ∞i HÍQÆÅ_»∞. Hõ_Ñ» \¨ ˜ ã¨=∂"ÕâÑ◊ Ù¨ `Õn #∞O_ç `˘O|k k#=ÚÅ HÍÅ=ÚÖ’Ñ¨Å „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞f
ã¨=∂"Õâ◊=Ú x~°fiÇ≤ÏOK«∞@‰õΩ ã¨~°ÊOK«∞ QÍ~°∞ `Õnx x~°‚~ÚOK«x Ü≥∞_»Å HÍ~°º^Œi≈ ã¨=∂"Õâ◊O
ã¨fi`«O„`«OQÍ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞HõáÈ`Õ ãÖ|Okè`« xÜ«∞=∞=Ú „HÕ^Œ PÜ«∞# „Hõ=∞tHõ∆}‰õΩ K«~°ºÅ∞
fã¨∞H˘#|_»∞@‰õΩ áê„`«∞_»QÆ∞#∞.
ã¨=∂"ÕâßÅ∞ <åÅ∞QÆ∞ ~°HÍÅ∞.
9 *
*
™ê^è•~°} ã¨=∂"ÕâßÅ∞
J`«º=ã¨~° ã¨=∂"ÕâßÅ∞
9
63
9 *
*
¢Ñ¨`ÕºHõ ã¨=∂"ÕâßÅ∞
JÉèíº~°ú# ã¨=∂"ÕâßÅ∞ (i[ifi+¨<£ q∂\ÕQ∑)
9
™ê^è•~°} ã¨=∂"ÕâßÅ∞
D K«@ì ¢Ñ¨HÍ~°O ã¨~°ÊOz ¢Ñü<≥ÅHõhãÖ 1 ™ê^è•~°} ã¨=∂"Õâ◊O [~°áêe.
D J=ã¨~åxfl |\˜ì XˆH <≥ÅÖ’ Zxfl ã¨=∂"ÕâßÅ<≥·<å U~åÊ@∞ KÕã¨∞HÀ=K«∞Û.
D ™ê^è•~°} ã¨=∂"ÕâßxH˜ 3 Ñ¨ÓiÎ k#=ÚÅ =º=kè`À – J#QÍ Z*ˇO_® WKÕÛ ~ÀA , ã¨=∂"Õâ◊
~ÀA q∞#Ç¨~ÚOz, *ˇO_® <À\©ã¨∞ ã¨Éèí∞ºÅ‰õΩ JO^Œ*ËÜ«∂e.
D ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ QÆ`« ã¨=∂"Õâ◊=Ú f~å‡<åÅ∞, QÆ`« =∂ã¨Ñ¨Ù P^•Ü«∞– =ºÜ«∂Å∞, ¢H˘`«Î
¢Ñüáê^Œ#Å∞ =∞iÜ«Ú J^èŒº‰õ∆Ωx J#∞=∞u`À W`«~°¢`å JOâßÅ∞ LO_»=K«∞Û#∞.
D ã¨ = ∂"Õ â ßÅ‰õ Ω ã¨ É è í ∞ ºÅ∞ =ÚO^Œ ∞ <À\© ã ¨ ∞ `À ¢Ñ¨ â ◊ fl Å∞ Ñ¨ O Ñ¨ = K« ∞ Û#∞. f~å‡<åÅ∞
¢ÑüáêkOK«=K«∞Û#∞.
J`«º=ã¨~° ã¨=∂"ÕâßÅ∞
J`«º=ã¨~° ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ Ju `«‰õΩ¯= =º=kè`À Z*ˇO_® ã¨Éèí∞ºÅ‰õΩ JO^Œ*ËÜ«∞|_»∞`«∞Ok.
U^≥·<å ¢Ñ¨Hõ$u"≥·Ñ¨s`åºÅ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ fã¨∞HÀ=eû# `«Hõ∆} K«~°ºÅQÆ∞iOz QÍh, ¢Ñ¨Éèí∞`«fiL`«Î~°∞fiÅ
"Õ∞~°‰Ωõ J`«º=ã¨~O° QÍ ÑÖáêeû# f~å‡<åÅ HÀãÖ QÍh D J`«º=ã¨~° ã¨=∂"ÕâßÅ∞ U~åÊ@∞ KÕÜ∞« |_»`å~Ú.
¢Ñ¨`ÕºHõ ã¨=∂"ÕâßÅ∞ :
U^≥·<å XHõ ¢Ñ¨`ÕºHõ q+¨Ü«∞OÃÑ· x~°‚Ü«∞O fã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ D ã¨=∂"Õâ◊O U~åÊ@∞ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
D ã¨=∂"Õâ◊=Ú#‰õΩ xs‚`« k#=ÚÅ =º=kè`À Z*ˇO_®`À ã¨Éèí∞ºÅ‰õΩ <À\©ã¨∞ JO^Œ*Ëã≤ ã¨=∂"Õâ◊, U~åÊ@∞
KÕÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ :–
D |_≥˚\ò JOK«<åÅ P"≥∂^ŒO H˘~°‰õΩ
D LÑ¨ã¨~°ÊOz ZxflHõ/Jqâßfiã¨ f~å‡#O
D WO\˜Ñ¨#∞flÃÑ· ¢Ñ¨`ÕºHõ Ñ¨#∞fl qkèOÑ¨Ù
D HÀÖÏQÍ~°=Ú – HÍ\Ï~°∞ã¨∞=Ú Ñ¨#∞fl qkèOK«∞@
D =¸_»∞ <≥ÅÅÖ’Ñ¨Ù U^Õx f~å‡#O ~°^Œ∞Ì ÖË^• =∂~°∞Ê KÕÜ«Ú@‰õΩ
JÉèíº~°ú# ã¨=∂"Õâ◊=Ú
¢QÍ=∞OÖ’ U^≥<· å ¢Ñ`¨ ºÕ Hõ ã¨=∞ã¨º Ñ¨@¡ ¢Ñ™¨ êÎ=# KÕÜ∞« ^Œez#Ñ¨ÙÊ_»∞, K«iÛOK«êŒ z#Ñ¨ÙÊ_»∞ JÑ¨ÙÊ_»∞#fl
"≥Ú`«ÎO ã¨Éèí∞ºÅÖ’
9 D 1/3 ã¨Éèí∞ºÅ∞ ¢"å`«Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ ã¨=∂"Õâ◊=Ú U~åÊ@∞ KÕÜ«∞=∞x ã¨Éèí∞ºÅ∞ HÀ~°=K«∞Û#∞. 9
64
9 D
D
ã¨=∂"Õâ◊=Ú ZÑ¨Ê\˜Ö’QÍ, ZO^Œ∞xq∞`«Î=Ú U~åÊ@∞ KÕÜ«∞=Öˇ<À ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥Åáêe.
10 k#=ÚÅ∞ =ÚO^Œ∞QÍ ã¨~°ÊOK«∞‰õΩ <À\©ã¨∞ JO^Œ*ËÜ«∂e.
9
D <À\©ã¨∞ JOk# 5 k<åÅÖ’ ã¨~°ÊOK«∞ ã¨=∂"Õâ◊=Ú U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e.
D "≥Ú`«ÎO ã¨Éèí∞ºÅÖ’ 1/3=O`«∞ ã¨Éèí∞ºÅ∞ Ç¨[Ô~·`Õ<Õ „á⁄ã‘_çOQ∑û x~°fiÇ≤ÏOKåe.
D ã¨=∂"Õâ◊=Ú xs‚`« ã¨=∞Ü«∂xH˜ Hõhã¨ ãÖYº LO_®e.
D xs‚`« ã¨=∞Ü«∞O `«~åfi`« J~°QÆO@ Ö’Ñ¨Å HÀ~°O ÖË‰õΩ#flKÀ Ç¨[Ô~·# ã¨Éèí∞ºÅ∞ xsH˜∆OK«∞@‰õΩ
JOwHõiOK«∞@ ÖË^• "å~Ú^• x~°‚Ü«∞O fã¨∞HÀ=K«∞Û#∞.
D ã¨=∂"Õâ◊O =∞^èŒºÖ’ HÀ~°O ÖËHõáÈ`Õ ã¨=∂"Õâ◊O "å~Ú^• "ÕÜ«∂e.
D JÉèíº~°÷# 5 ~ÀAÖ’¡QÍ ã¨~°ÊOK«∞ ã¨=∂"Õâ◊O U~åÊ@∞ KÕÜ«∞áÈ`Õ JÉèíºi÷Oz# ã¨Éèí∞ºÖË,
ÑÖKå~ÚfÖ’x W`«~° ã¨É∞íè ºÅ‰õΩ Z*ˇO_® JO^Œ*ãË ≤ 3 ~ÀAÅ =º=kèÖ’ xÜ«∞=∂Å „Ñ¨HÍ~°O
`å"Õ∞ ã¨ÇÏ¨ HÍ~åxfl x~°fiÇ≤ÏOK«=K«∞Û#∞. ã¨=∂"ÕâO◊ „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÖ’x U~åÊ@∞ KÕÜ∂« e.
N ã¨=∂"Õâ◊O ZÑ¨ÙÊ_»∞ ZHõ¯_» [~°∞QÆ∞`«∞Ok JO^Œ∞Ö’ UU JOâßÅ∞ K«iÛOK« |_»`å~Ú J<Õ q=~åÅ∞
`≥e¿Ñ (Z*ˇO_®) <À\©ã∞¨ ã¨É∞íè ºÅO^ŒiH© =ÚO^Œ∞QÍ JO^Œ*Ü Ë ∂« e. J#QÍ Z*ˇO_® <À\©ã∞¨ JO^Œ*¿Ë ã
~ÀA, ã¨=∂"Õâ◊O [iˆQ ~ÀA‰õΩ =∞^èŒº 3 ~ÀAÅ QÆ_»∞=Ù LO_®e.
N UHõ¢w=OQÍ P"≥∂^ŒO á⁄O^Œx q+¨Ü«∂Ö’¡ ^•xH˜ J#∞‰õÄÅOQÍ, ¢Ñü‰õÄÅOQÍ F@∞ "Õã≤# ã¨Éèí∞ºÅ
¿Ñ~°∞¡ f~å‡#O Ñ¨Ùã¨ÎHõOÖ’ #"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∂e.
N Ç¨[Ô~·# ã¨Éèí∞ºÅO`å Ç¨[~°∞ il+¨ì~üÖ’ ãÖ`«HÍÅ∞ KÕÜ«∂e.
N ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ ã¨~°ÊOz J^èŒºHõ∆`« =Ç≤ÏOKåe. PÜ«∞# ÖËx ã¨=∞Ü«∞OÖ’ LÑ¨ã¨~°ÊOK«∞, LÑ¨ ã¨~°ÊOK«∞
‰õÄ_® ÖËx ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ Ç¨[Ô~#· ã¨É∞íè ºÅÖ’ XHõ ã¨É∞íè ºxfl J^èºŒ Hõ`∆ « =Ç≤ÏOK«=Åã≤OkQÍ q∞ye#"å~°∞
HÀ~°=K«∞Û#∞. (ÃãHõ∆<£ 37)
N ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ ¢QÍ=∞ã¨∞ÅÎ ∞ Z=Ô~<· å Ç¨[~°∞ HÍ=K«∞Û#∞. [~°∞QÆ∞`«∞#fl ¢á⁄ã‘[~°∞#∞ ÑïjeOK«=K«∞Û#∞.
HÍh K«~°ÛÖ’ áêÖÁæ#~å^Œ∞. U^≥·<å ¢Ñ¨`ÕºHõ ¢Ñ¨™êÎ=#, ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ Ç¨[Ô~·# ¢Ñ¨[ÅO^Œih ÖË^• XHõ
=ºH˜Îx ã¨=∂"Õâ◊O #∞O_ç |Ü«∞@‰õΩ "≥à◊§=Åã≤OkQÍ J^èŒº‰õ∆Ω_»∞ HÀ~°=K«∞Û#∞.
Z*ˇO_® „"å¿ã q^è•#O
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf QÆ`« ã¨=∂"Õâ◊Ñ¨Ù `Õn #∞O_ç „Ñ¨ã¨∞Î`«O [~°∞QÆ∞`«∞#fl ã¨=∂"Õâ◊Ñ¨Ù `Õn =~°‰õΩ
[iy# ÑïáêÅ<å Ñ¨~°"≥∞ÿ# HÍ~°ºHõÖÏáêÅxflO\˜ÃÑ·# ã¨=∞„QÆ"≥∞ÿ# K«~°Û [iˆQq^èŒOQÍ „HÕk #=¸<åÖ’
Z*ˇO_® `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∂e.
QÆ`« ã¨=∂"Õâ◊Ñ¨Ù f~å‡<åÅ#∞ K«kq qxÑ≤OK«∞@, ^èŒ$=Ñ¨~°K«∞@.
9
N
N QÆ`« ã¨=∂"Õâ◊O #∞O_ç WÑ¨Ê\˜=~°‰õΩ =ã¨∂à◊√§, Y~°∞ÛÅ q=~åÅ∞. 9

65
9
N
N
QÆ`« ã¨=∂"Õâ◊O #∞O_ç WÑ¨Ê\˜=~°‰õΩ h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å Ñ¨xf~°∞ÃÑ· ã¨g∞Hõ∆.
QÆ`« ã¨=∂"Õâ◊O #∞O_ç WÑ¨Ê\˜=~°‰õΩ áêiâ◊√^Œúº Ñ¨xf~°∞ÃÑ· ã¨g∞Hõ∆.
9
N QÆ`« ã¨=∂"Õâ◊O #∞O_ç WÑ¨Ê\˜=~°‰õΩ gkè náêÅ ™œHõ~åºÅÃÑ· ã¨g∞Hõ∆.
N U^≥·<å Jaè=$kú Ñ¨#∞Å∞ / J#∞=∞`«∞Å q+¨Ü«∞OÖ’ f~å‡xOK«∞@.
N J^èŒº‰õ∆Ωx J#∞=∞u`À W`«~° q+¨Ü«∂Å∞.
Z*ˇO_® *Ïs KÕ¿ã Ñ¨^Œúu
U ã¨=∂"Õâ◊O J~Ú<å XHõ\ ˜ ÖË^• H˘xfl q+¨Ü«∂Å∞, ã¨=∞ã¨ºÅÃÑ· K«iÛOK«\ÏxH˜ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e.
UU q+¨Ü«∂ÅÃÑ· K«~°Û [~°QÆÉ’`ÀO^À, ÖË^• UU JOâßÅÃÑ· g∞\ÕQÆ∞Ö’ K«iÛOK«É’`å~À x~°‚Ü«∂Å∞
KÕÜ«∞É’`å~À `≥eÜ«∞*Ë¿ã <À\©ã¨∞#∞ Z*ˇO_® <À\©ã¨∞ JO\Ï~°∞.
D Z*ˇO_® <À\©ã¨∞ ã¨=∂"Õâ◊=Ú Ü≥ÚHõ¯ L^Õúâßºxfl `≥eÜ«∞*Ë¿ãkQÍ LO_®e.
D U ~°HõO ã¨=∂"Õâ◊O J~Ú`Õ P ~°Hõ"≥∞ÿ# HÍÅÑïq∞ux áê\ÕKåe. ™ê^è•~°} ã¨=∂"Õâ◊O
J~Ú`Õ Z*ˇO_® *Ïs KÕ¿ã `ÕnH˜, ã¨=∂"Õâ◊Ñ¨Ù `ÕnH˜ =∞^èŒº (3) ~ÀAÅ =º=kè LO_®e
D ™ê^è•~°} =∞iÜ«Ú JÉèºí ~°#÷ ã¨=∂"Õâ=◊ Ú YzÛ`«OQÍ Ñ¨xk<åÅÖ’<Õ [~°áêe. ã¨∂~Àº^ŒÜ∞« O
`«~åfi`«, ã¨∂~åºã¨Î=∞Ü«∞OÖ’¿Ñ Ñ¨ÓiÎ HÍ"åe. J`«º=ã¨~°, ¢Ñ¨`ÕºHõ ã¨=∂"ÕâßÅ#∞
q∞#Ç¨~ÚOK«=K«∞Û#∞.
D „Ñü ã¨=∂"Õâ◊Ñ¨Ù Z*ˇO_® JO^Œ~°∞ ã¨Éèí∞ºÅ‰õΩ JO^Œ*ËÜ«∂e. =∞iÜ«Ú J\˜ì <À\©ã¨∞Å∞
=Ú\˜ì#@∞¡ ilã¨ì~°∞Ö’ ãÖ`«HÍÅ∞ á⁄O^•e.
D <À\©ã∞¨ *ÏsKÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ã¨É∞íè º_»∞ WO\˜Ö’ QÍh, „QÍ=∞OÖ’ QÍh ÖË#@¡~Ú`Õ ‰õΩ@∞O|
ÃÑ^ŒÌÅ‰õΩ Z=iÔH·<å JO^Œ*Ëã≤, P=ºH˜Î ãÖ`«HõO fã¨∞HÀ"åe.
D ã¨Éèí∞ºÅ∞ `å`å¯eHõOQÍ ¢QÍ=∞O q_çz "≥o§# Z_»Å "åi J¢_»ã¨∞ `≥Å∞ã¨∞H˘x J\˜ì J¢_»ã¨∞‰õΩ
ilã¨ì~°∞ áÈã¨∞ì ^•fi~å ã¨^Œ~°∞ <À\©ã¨∞ ÑÖáêe.
D ã¨Éèí∞ºx J¢_»ã¨∞ `≥bHõáÈ~Ú<å, WO\˜Ö’x ‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºÅ∞ <À\©ã¨∞ fã¨∞HÀ=\ÏxH˜
x~åHõiOz<å ã¨^Œ~°∞ <À\©ã¨∞ „Ñüx ã¨Éèí∞ºx WO\˜ `«Å∞Ñ¨Ù‰õΩ JO\Õz W^ŒÌ~°∞ ÃÑ^ŒÌÅ
™êHõ∆ º=Ú#∞ PÑ¶‘ã¨∞ ilã¨ì~üÖ’ á⁄O^•e.
D K«~Û° hÜ«∂OâßÅ∞ Z‰õΩ¯=QÍ LO>Ë, ã¨=∞Ü«∞O KåÅ‰õΩO>Ë ã¨=∂"Õâßxfl "å~Ú^• "ÕÜ∞« =K«∞Û#∞.
JÖÏ "å~Ú^• Ñ¨_ç# ã¨=∂"ÕâßxH˜ uiy <À\©ã¨∞ J=ã¨~°O ÖË^Œ∞ HÍh H˘`«Î JOâßÅ∞
K«iÛOK«~å^Œ∞. J~Ú`Õ Ç¨[~°∞ HÍx ã¨Éèí∞ºÅ‰õΩ =∂„`«=Ú J\˜ì ã¨=∂"Õâ◊=Ú U `ÕnH˜
"å~Ú^•Ñ¨_ç#n, Zxfl QÆO@Å‰õΩ, ZHõ¯_» ã¨=∂"Õâ◊=∞QÆ∞#n `≥eÜ«∞*ËÜ«∂e.
9 D Z*ˇO_® <À\©ã¨∞ÃÑ· HÍ~°º^Œi≈ =∂¢`«"Õ∞ ãÖ`«HõO KÕÜ«∂e. 9
66
9 D
D
ã¨=∂"ÕâßxH˜ ã¨Éèí∞ºÅO^Œsfl PÇ¨fixOKåe.
=∞O_»Å Ñï+¨`«∞Î „áê^ÕtHõ ã¨Éèí∞º_»∞ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ âßâ◊fi`« PÇ¨fix`«∞_»∞,
9
HÍh W`«xH˜ F@∞ "Õ¿ã JkèHÍ~°O ÖË^Œ∞.
D „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ÑïkèÖ’x D ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨Ü«∞Hõ ãÖÑ¶¨∂ÅÖ’ XHõix HÀ – PÃÑì_£
ã¨Éèí∞ºxQÍ fã¨∞HÀ=K«∞Û. HÍh "åiH˜ F@∞ Ç¨Ï‰õΩ¯ ÖË^Œ∞.
D „QÍ=∞ ˆ~+¨<£ ëêÑ¨Ù _ôÅ~°∞#∞ ã¨=∂"ÕâßxH˜ Ñ≤ez, ã¨~°Ñ¶¨~å Ñ¨xf~°∞#∞ ã¨g∞H˜∆OK«=K«∞Û#∞.
( l.F. <≥O. 430, `Õk : 22–10–1998)
J^èŒºHõ∆`« :
D „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"Õâßxfl ã¨~°ÊOK«∞ „Ñü<≥ÖÏ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e. ÖË^• PÜ«∞#
P^Õâ◊O/ J#∞=∞u "Õ∞~°‰õΩ HÍ~°º^Œi≈ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e. P ã¨=∂"ÕâßxH˜ ã¨~°ÊOK«∞ J^èŒºHõ∆`«
=Ç≤ÏOKåe.
D J~Ú`Õ U HÍ~°}O KÕ`« J~Ú<åã¨~°ÊOK«∞ ã¨=∂"ÕâßxH˜ ~åÖËHõáÈ~Ú<å, Jã¨fiãú̈`«‰õΩ QÆ∞Ô~·<å,
PÜ«∞# ™êú#OÖ’ LÑ¨ã¨~°ÊOK«∞ J^èŒºHõ∆`« =Ç≤ÏOz ã¨=∂"Õâßxfl x~°fiÇ≤Ï™êÎ_»∞.
D LÑ¨ã¨~°ÊOK«∞ ‰õÄ_® Ç¨[~°∞ HÍÖËx Ñ¨Hõ∆OÖ’ ã¨Éèí∞ºÅÖ’ XHõix, J#∞Éèí=O L#fl"åix
`å`å¯eHõOQÍ Z#∞fl‰õΩx ã¨=∂"Õâßxfl H˘#™êyOK«=K«∞Û#∞.(ÃãHõ∆<£ 37, ÑÖKå~Úf~å*ò
K«@ìO 1994)
HÀ~°O :
D U^≥·<å ã¨=∂"Õâ◊O `«# HÍ~°ºHõÖÏáêÅ#∞ „áê~°OaèOKåÅO>Ë `«y#O`« =∞Ok ã¨Éèí∞ºÅ∞
Ç¨[~°∞ HÍ"åe. JO>Ë ã¨=∂"Õâ◊O [~°QÆ\ÏxH˜ HÍ"åeû# Hõhã¨ ã¨Éèí∞ºÅ ãÖYº LO_®e.
nx<Õ HÀ~°O JO\Ï~°∞.
D ÑÖKå~ÚfÖ’ P<å\˜H˜ QÆÅ ã¨Éèí∞ºÅÖ’ 3= =O`«∞ ã¨Éèí∞ºÅ∞ Ç¨[~°∞HÍx^Õ ã¨=∂"Õâ◊O
„áê~°OaèOK«‰õÄ_»^Œ∞. L^•: XHõ ÑÖKå~ÚfÖ’ ã¨Éèí∞ºÅ ãÖYº 15 J~Ú`Õ P<å\˜H˜ W^ŒÌ~°∞
ã¨Éèí∞ºÅ ™ê÷<åÅ∞ qq^èŒ HÍ~°}ÏÅ =Å¡ MÏmQÍ L<åflÜ«∞#∞‰õΩO>Ë, P<å\˜ ã¨Éèí∞ºÅ ãÖYº13.
D Hõ#∞Hõ D 13Ö’ 3= =O`«∞ ã¨Éèí∞ºÅ∞ Ç¨[~°∞HÍ"åe.
D ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz#O`«=~°‰õΩ âı+Ö =¿ãÎ ^•xfl XHõ\ ˜QÍ ÑïQÆ}ÕKåÅx
xÜ«∞=∂ÅÖ’ ZHõ¯_® ÖË^Œ∞ HÍ|\˜ì 13Ö’ 3= =O`«∞ 4.
D HÍ|\ì̃ 4QÆ∞~°∞ ã¨Éèí∞ºÅ∞ Ç¨[Ô~·`Õ HÀ~°O Ñ¨ÓiÎ J~Ú#>Ë¡, Hõ#∞Hõ ã¨=∂"Õâ◊O „áê~°OaèOK˘K«∞Û.
9 D
D
HÀ~°O ÖË#Ñ¨C_»∞ ã¨=∂"Õâ◊O „áê~°OaèOKÕ xs‚`« ã¨=∞Ü«∞O #∞O_ç J~°QÆO@ "Õz LO_»=K«∞Û.
Ç¨[Ô~·# ã¨Éèí∞ºÅ∞ HÀi`Õ J~°QÆO@ÃÑ·# ‰õÄ_® "Õz=ÙO_»=K«∞Û. ÖË#>ˇÿ¡`Õ "å~Ú^• "ÕÜ«∂e. 9
67
9f~å‡<åÅ∞ ¢"å¿ã Ñ¨^Œúu : 9
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ KÕ¿ã x~°‚Ü«∂xfl f~å‡<åÅ∞ JO\Ï~°∞. D f~å‡<åÅ P^è•~°OQÍ<Õ
ÖË^• f~å‡<åÅ∞ J=∞Å∞ [~°Ñ¨\Ï<Õfl „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ÑïáêÅ#QÍ ÉèÏqOK«=K«∞Û#∞. HÍ|\˜ì ¢QÍ=∞
ÑÖKå~Úf ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ KÕ¿ã x~°‚Ü«∂Å‰õΩ ÖË^• f~å‡<åÅ‰õΩ J`«ºO`« „áê^è•#º`« LOk.
D Z*ˇO_®Ö’ „ÑüáêkOz# „Hõ=∞OÖ’<Õ „á⁄ã‘_çOQÆ∞û#∞ „áê~°OaèOKåe.
D "≥Ú^Œ\ ˜ JOâ◊O QÆ`« ã¨=∂"ÕâÑ◊ Ù¨ f~å‡<åÅ#∞ K«kq qxÑ≤Oz ^è$Œ gHõiOKåe. P f~å‡<åÅÃÑ·
U "Õ∞~°‰õΩ K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨\ ˜ì#n q=~°} ~Ú"åfie.
D QÆ`« =∂ãÖÖ’ [iy# ÖË^• QÆ`« ã¨=∂"Õâ◊O #∞O_ç WÑ¨Ê\˜ =~°‰õΩ [iy# HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞,
P^•Ü«∞=ºÜ«∂Å`À ã¨Ç¨ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ\Ïìe.
D ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ\˜ì# U JOâ◊=ÚÔH·##∞ "≥∞*Ïi\© F@¡#∞ |\˜ì P"≥∂kOz#>Ëì
ÉèÏqOK«=Öˇ#∞.
D ã¨Éèí∞ºÅÖ’ aè<åflaè„áêÜ«∂Å∞#fl Ü≥∞_»Å "≥∞*Ïi\© ã¨Éèí∞ºÅ Jaè„áêÜ«∂Å##∞ãïOz
f~å‡xOKåe. J#∞‰õÄÅ∞~°∞, =ºuˆ~‰õΩÅ∞, `«@ã¨∞úÅ∞ L#flKÀ "åi ¿Ñ~°∞¡ f~å‡#O „HÕ^Œ
#"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∞=Öˇ#∞.
D J"≥∂kOz# f~å‡#OÖ’ 3<≥ÅÅÖ’Ñ¨Å =∂~°∞Ê ÖËHõ ~°^Œ∞Ì KÕÜ«∞~å^Œ∞. JÖÏ KÕÜ«∂eû =¿ãÎ
„Ñ¨`ÕºHõ ã¨=∂"Õâ◊=Ú U~åÊ@∞KÕã≤ JO^Œ∞Ö’ HõhãÖ ã¨QÆO=∞Ok ã¨Éèí∞ºÅ∞ |ÅÑ¨~°z`Õ<Õ `«Ñ¨Ê
=∂~°∞Ê ÖËHõ ~°^Œ∞Ì KÕÜ«∞~å^Œ∞.
D K«@ì q~°∞^Œú"≥∞ÿ# f~å‡<åÅ∞ KÕ¿ãÎ HÍ~°º^Œi≈ ã¨Éèí∞ºÅ#∞ ÔQ·_£ KÕÜ«∂e. `«# i=∂~°∞¯Å#∞
*’_çOz ÃÑ· JkèHÍ~°∞Å‰õΩ ÑÖáêe. J\˜ì K«@ì q~°∞^Œúf~å‡<åÅ#∞ ~°^Œ∞Ì KÕ¿ã JkèHÍ~°O
„Ñ¨Éèí∞`åfix‰õΩOk. (Ãã.246)
D U XHõ¯ JOâ◊=ÚÃÑ·<å J#∞‰õÄÅ/=ºuˆ~Hõ F@∞¡ ã¨=∂#OQÍ =zÛ#KÀ ã¨~°ÊOK«∞ `«#‰õΩ QÆÅ
Ô~O_»= F@∞ (HÍã≤ìOQ∑ F@∞)#∞ qxÜ≥∂yOz f~å‡#=Ú QÍqOK«=Öˇ#∞.
HÍã≤ìOQ∑ F@∞
D ã¨=∂"ÕâO◊ Ö’ K«~Û° ‰õΩ =KÕÛ JOâßÅ∞ "≥∞*Ïi\© ã¨É∞íè ºÅ Jaè¢áêÜ«∂xfl |\˜ì x~°~‚ ÚOK«|_®e.
D F@∞¡ ã¨=∂#OQÍ =zÛ#Ñ¨ÙÊ_»∞ J^èºŒ Hõ™∆ êú#OÖ’ ‰õÄ~°∞Û#fl =ºHÎ̃ ~Ô O_À F@∞#∞ "ÕÜ∞« =K«∞Û#∞.
D L^•Ç¨Ï~°}H˜ "≥Ú`«ÎO ã¨Éèí∞ºÅ∞ 12 =∞Ok HÍQÍ Ç¨[Ô~·# "å~°∞ ã¨~°ÊOz`À HõeÑ≤ 10.
D XHõ ã¨ = ∞ã¨ º q+¨ Ü « ∞ OÖ’ F\˜ O Q∑ [iy`Õ 5 =∞Ok =ºuˆ ~ Hõ O QÍ#∂ 4 =∞Ok
J#∞‰õÄÅOQÍ#∂ F@∞ "Õâß~°#∞HÀO_ç.
9 D ã¨~°ÊOz ‰õÄ_® J#∞‰õÄÅOQÍ "≥Ü«∞º^Œe¿ãÎ J`«xF@∞`À HõeÑ≤ 5 J=Ù`å~Ú. 9
68
9 D WÑ¨ÙÊ_»∞ ã¨~Ê° Oz `«# ~Ô O_À F@∞ ‰õÄ_® "ÕÜ∞« @O ^•fi~å J#∞‰õÄÅ f~°∞Ê#∞ á⁄O^Œ=K«∞Û#∞.
=ºuˆ~Hõ F@∞¡ – 5
9
J#∞‰õÄÅ F@∞¡ – 4
ã¨~°ÊOz J#∞‰õÄÅOQÍ "Õ¿ãÎ 4{1 – 5
ã¨~°ÊOz `«# Ô~O_À F@∞#∞ ‰õÄ_® "Õ¿ãÎ 5{1 – 6
nx<Õ J^èŒº‰õ∆Ωx HÍã≤ìOQ∑ F@∞ ÖË^• q^è•# x~å‚Ü«∞Hõ F@∞ JO\Ï~°∞.
ã¨Éèí∞ºÅ Ç¨[~°∞ :
D ZxflÔH·# ÑÖKå~Úf ã¨Éèí∞ºÅ∞ ÑÖKå~Úf "≥Ú^Œ\ ˜ ã¨=∂"Õâ◊Ñ¨Ù `Õn #∞O_ç (5) J~Ú^Œ∞
ãÖ=`«û~åÅ áê@∞ Ñ¨^ŒqÖ’ LO\Ï~°∞. (ÃãHõ∆<£ 13)
D `«=∞ "å~°∞¤, „QÍ=∞O "≥Ú`åÎxH˜ ãÖ|OkèOz# x~°‚Ü«∂Å∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"ÕâßÅÖ’
fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍ|\˜ì "å~°∞¤ ã¨Éèí∞ºÅ∞ „Hõ=∞O `«Ñ¨Ê‰õΩO_® Ç¨[~°∞ J~Ú#@¡~Ú`Õ
„Ñ¨*Ïã¨=∞ã¨ºÅÃÑ· K«iÛOK«\ÏxH˜ J=HÍâ◊O LO@∞Ok.
D ã¨=∞„QÆ ã¨=∂Kå~°O`À "≥o§#Ñ¨ÙÊ_Õ ã¨Ô~·# x~°‚Ü«∂Å∞ KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. Z*ˇO_®Ö’xH˜
H˘`«Î JOâßxfl „ÑüáêkOKåÅ#∞‰õΩO>Ë ã¨Éèí∞ºÅO^Œi P"≥∂^ŒO`À KÕ~°Û=K«∞Û, K«iÛOK«=K«∞Û,
x~°‚Ü«∂Å∞ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.(ÃãHõ∆<£ 28 (2))
D „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ =ÚYº"≥∞ÿ#k |_≥˚\ò ã¨=∂"Õâ◊O. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf
P^•Ü«∞ =ºÜ«∂Å#∞ =∞kOÑ¨Ù KÕã≤, =zÛ# P^•Ü«∞O`À, L#fl =#~°∞Å`À UU Jaè=$kú
HÍ~°º„Hõ=∂Å‰õΩ KÕÑ@ ¨ =ì K«∞Û J<Õ H©ÅHõ x~°Ü
‚ ∂« Å∞ ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. J#QÍ D
ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ fã¨∞H˘<Õ x~°Ü ‚ ∂« Å∞ „QÍ=∂aè=$kúx „Ñ¨ÉÏè q`«O KÕ™êÎ~Ú. JO>Ë x~°Ü ‚ ∞« OKÕ¿ã
„Ñ¨*Ï„Ñüx^èŒ∞Å∞QÍ "å~°∞¤ "≥∞O|~°∞¡ H©ÅHõ áê„`« =Ç≤ÏOKåÅO>Ë "å~°∞ `«Ñ¨ÊHõ ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ
Ç¨[~°∞ HÍ"åeû LO@∞Ok.
D qq^èŒ ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ `å#∞ KÕÜ∞« =Åã≤# x~°Ü ‚ ∂« Åxfl „Ñ¨[Å ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO "Õ∞~°Hˆ [~°Ñ=¨ Åã≤
LO@∞Ok HÍ=Ù# ã¨Ô~·# ã¨=∂Kå~°O „Ñ¨[Å‰õΩ ~ÚzÛ, "åi ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO ã¨=∂"Õâ◊OÖ’
„ÑüaOaOKåe HÍ|\˜ì `«Ñ¨Ê‰õΩO_® ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ Ç¨[~°∞ HÍ"åeû LO@∞Ok.
D PO„^è„Œ Ñ¨^âÕ ò ÑÖKå~Úf ~å*ò K«@Oì ÃãHõ<∆ £ 20 (a) „Ñ¨HÍ~°O Z=Ô~<· å ã¨É∞íè º_»∞ `«# Ñ¨^gŒ HÍÅO
„áê~°OÉèí"≥∞ÿ# `Õn #∞O_ç ÖË^• `å#∞ Ç¨[Ô~·# Hõ_»Ñ¨\ ˜ ã¨=∂"Õâ◊Ñ¨Ù `Õn #∞O_ç =~°ã¨QÍ 90
k#=ÚÅÖ’ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ Ç¨[~°∞ HÍHõáÈ~Ú<å ÖË^• =~°∞ã¨QÍ (3)
™ê^è•~°} ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ Ç¨[~°∞ HÍHõáÈ~Ú<å ã¨Éèí∞ºxQÍ `«# J~°›`«#∞ HÀÖ’Ê`å~°∞.
9 D =∞Ç≤ÏàÏ ã¨É∞íè º~åe q+¨Ü∞« OÖ’ <≥ÅÅ∞ xO_ç#O^Œ∞# Hõe#æ âßs~°Hõ Jâ◊H`Îõ =« Å¡ XHõ ã¨É∞íè º~åÅ∞
ed`« Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ `å#∞ U `Õn #∞O_ç Ç¨[~°∞ HÍÖË^À `≥Å∞Ñ¨Ù`«∂ ã¨~Ê° OK«∞ ÖË^• HÍ~°º^Œi≈H˜
9
69
9 `≥eÜ«∞*Ëã≤# Z_»Å ã¨=∂"Õâ◊=Ú#‰õΩ Ç¨[~°∞HÍx J\˜ì HÍÅ=Ú#∞ ÖˇH˜¯OK«∞@Ö’
q∞#Ç¨~ÚOK«=Öˇ#∞.
9
D ÃãHõ∆<£ 20 (a) „Ñ¨HÍ~°O Z=Ô~·<å ã¨Éèí∞º_»∞, ã¨Éèí∞º~åÅ∞ J#~°›`« á⁄Ok`Õ ã¨~°ÊOK«∞ ÖË^•
HÍ~°º^Œi≈ D q+¨Ü«∞O "≥O@<Õ lÖÏ¡ ÑÖKå~Úf JkèHÍiH˜ ã¨=∂Kå~°O ÑÖáêe. lÖÏ¡
ÑÖKå~Úf JkèHÍi #∞O_ç <À\©ã¨∞ =Ú\˜ì# 30 ~ÀAÅÖ’ J#~°›`« á⁄Ok# ã¨Éèí∞º_»∞/
ã¨É∞íè º~åÅ∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ ^è~Œ M° Ïã¨∞Î KÕã∞¨ ‰õΩ#flKÀ uiy ã¨Éºíè `«fi=Ú á⁄O^Œ∞#∞. J~Ú`Õ
Ô~O_À™êi ~Ú^Õ HÍ~°}OKÕ`« J#~°›`« á⁄Ok#@¡~Ú`Õ "åix uiy ã¨Éèí∞ºÅ∞/ã¨Éèí∞º~åeQÍ
fã¨∞‰õΩ<Õ q+¨Ü«∞=Ú „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf x~°‚Ü«∞OÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç LO@∞Ok. (Ãã. 21).
ã¨=∂"ÕâßxH˜ HÍ=Åã≤# ilã¨ì~°∞¡ :
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ „HÕk ilã¨ì~°∞¡ x~°fiÇ≤ÏOKåe. (J#∞|O^èŒO–4)
D Z*ˇO_® ilã¨ì~°∞
D ã¨Éèí∞ºÅ Ç¨[~°∞ ilã¨ì~°∞
D f~å‡#=ÚÅ ilã¨ì~°∞
Z*ˇO_® il+¨ì~°∞ :
D il+¨ì~°∞ ^•fi~å Z*ˇO_® <À\©ã¨∞#∞ ÑÖÑ≤OKåe. Z*ˇO_® <À\©ã¨∞#∞ ã¨Éèí∞ºÅ‰õΩ JO^Œ*Ëã≤ ã¨Éèí∞ºÅ
ãÖ`«HÍÅ∞ JO^Œ∞Ö’ fã¨∞HÀ"åe.
Ç¨[~°∞ il+¨ì~°∞ :
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ KÕ¿ã x~°Ü ‚ ∂« Å∞ „QÍ=∂aè=$kúH˜ ^ÀÇ¨Ï^ŒO KÕÜ∂« ÅO>Ë ã¨É∞íè ºÅO^Œ~∂°
Ç¨Ï[~°Ü∞Õ º q^èOŒ QÍ ã¨~Ê° OK«∞, HÍ~°º^Œi≈ „áÈ`«ûÇ≤ÏOKåe. ã¨É∞íè ºÅ Ç¨[~°∞#∞ #"≥∂^Œ∞ KÕã∞¨ HÀ"åe. WO^Œ∞HÀãÖ
„HÕk K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨\Ïìe.
D „Ñ¨Éèí∞`«fiO xˆ~ÌtOz# #=¸<åÖ’<Õ Ç¨[~°∞ il+¨ì~°∞ LO_®e.
D ã¨=∂"Õâ◊O xs‚`« ã¨=∞Ü«∞=Ú#‰õΩ „áê~°OaèOK«∞@‰õΩ =ÚO^Õ Ç¨[Ô~·# ã¨Éèí∞ºÅ ãÖ`«Hõ=Ú
fã¨∞H˘x, "å~°∞ =zÛ# ã¨=∞Ü«∞=Ú, ã¨=∂"Õâ◊=Ú#∞O_ç "å~°∞ "≥_»e# ã¨=∞Ü«∞=Ú #"≥∂^Œ∞
KÕÜ«∂e.
D ã¨=∂"Õâ◊=Ú =ÚyOz# "≥O@<Õ J^èŒºHõ∆`« =Ç≤ÏOz# =ºH˜Î, ÔQ·~°∞ Ç¨[Ô~·# ã¨Éèí∞ºÅ ¿Ñ~°¡‰õΩ
Z^Œ∞~°∞QÍ ÔQ·~°∞ Ç¨[~°∞ Jx #"≥∂^Œ∞ KÕã≤, `«#`À Hõeã≤ ZO^Œ~°∞ Ç¨[Ô~·#n ãïìÃÑ¶· KÕÜ«∂e.
D ã¨Éèí∞ºÅ∞ Z=Ô~·<å x~°Hõ∆~åã¨∞ºÅ∞O>Ë, "åi "Õe=Ú„^ŒÅ ÔH^Œ∞~°∞QÍ "åi ¿Ñ~°∞ „"åã≤# `«~åfi`«
Z_»=∞ KÕu ÉÁ@# „"Õe xâßx Jx q=~°OQÍ „"åÜ«∂e.
9 D ã¨Éèí∞ºÅ Ç¨[~°∞ il+¨ì~°∞Ö’ "≥Ú^Œ\ ˜ ¿ÑrÖ’ QÍh PYi ¿ÑrÖ’QÍh Ç¨[~°∞ JÉò„™êì‰õΩì#∞ 9
70
9f~å‡<åÅ ilã¨ì~°∞ :
ã¨Éèí∞ºÅ J#~°›`«Å‰õΩ ZÑ¨Ê\˜HõÑ¨ÙÊ_»∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜ x~°fiÇ≤ÏOK«=Öˇ#∞. 9
„Ñü™ê^è•~°} ã¨=∂"Õâ◊=Ú D ¢HÕk JOâßÅ‰õΩ „áê^è•#º`« ~Ú=fi=Öˇ#∞.
D QÆ`« ã¨=∂"Õâ◊Ñ¨Ù f~å‡<åÅ#∞ K«kq qxÑ≤Oz ^èŒ$gHõiOK«∞@.
D QÆ`«<≥Å P^•Ü«∞=ºÜ«∂Å (Ñ¨^Œ∞ÌÅ#∞) P"≥∂^Œ=Ú
D f~å‡<åÅ#∞ "å_»∞HõÉèÏ+¨Ö’<Õ „"åÜ«∂e.
D f~å‡<åÅ#∞ q_çHÍy`åÅÃÑ· ~åÜ«∞~å^Œ∞. f~å‡#O ilã¨ì~ü Ö’<Õ ~åÜ«∂e. D ilã¨ì~üÖ’
ã¨=∂"Õâ◊O "≥Ú`«ÎO HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ ~åÜ«∂e.
D Z=Ô~·<å ã¨Éèí∞º_»∞ J^èŒº‰õ∆Ωx J#∞=∞u`À f~å‡<åefl „ÑüáêkOK«=K«∞Û#∞.
=ÚyOÑ¨Ù :
ã¨=∂"Õâßxfl =ÚyOKÕ=ÚO^Œ∞ J^èŒºHõ∆`« =Ç≤ÏOKÕ =ºH˜Î Ç¨[~°∞ il+¨ì~°∞Ö’ `«#`Àáê@∞ ZO^Œ~°∞
Ç¨[Ô~·#n „"åã≤, ^èŒ$gHõiOz ãÖ`«HõO KÕÜ«∂e. JÖÏˆQ ã¨=∂"Õâ◊O =∞^èŒºÖ’ Z=Ô~·<å ã¨Éèí∞º_»∞ "≥o§áÈ`Õ
J\˜ì q+¨Ü∂« xfl #"≥∂^Œ∞ KÕÜ∂« e. U^Õx JOâ◊OÃÑ· K«~Û° [iy#Ñ¨C_»∞, F\ÕQ∑ [iy#Ñ¨C_»∞ J#∞‰õÄÅOQÍ,
=ºuˆ~HõOQÍ F@∞ KÕã≤# ã¨Éèí∞ºÅ∞ ¿Ñ~°∞¡ #"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∂e.
ã¨=∂"Õâ◊Ñ¨Ù „á⁄ã‘_çOQÆ∞û ÖËHõ iHÍ~°∞¤Å #Hõà◊§#∞ á⁄O^Õ q^è•#O :
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf iHÍ~°∞¤Å #∞O_ç ã¨=∂Kå~°O HÍ=eû# "å~°∞ xs‚`« ~°∞ã¨∞=Ú K≥e¡Oz, xs‚`«
#=¸<åÖ’ ^èŒ~°MÏã¨∞Î ÑÖÑ≤ #Hõà◊§#∞ á⁄O^Œ=K«∞Û.
9 9
71
9 13. Jqâßfiã¨ f~å‡<åÅ∞ – ~år<å=∂Å∞ 9
ÑÖKå~Úf~å*ò =º=ã¨÷Ö’, P ãÖã¨÷ÅÖ’ PÜ«∂ Ñ¨^Œ=ÙÅ‰õΩ Z#∞flHÀ|_ç# =º‰õΩÎÅ#∞ PÜ«∂ Ñ¨^Œ=ÙÅ
#∞O_ç `˘ÅyOKåÅO>Ë Jqâßfiã¨ „Ñ¨H@õ # xq∞`«OÎ "≥∂+¨#∞ ^•YÅ∞ KÕÜ∞« ^Œez#@∞¡ ã¨QOÆ =∞Ok ãÖ`«HÍÅ`À
xs‚`« á¶ê~°OÖ’ <À\©ã¨∞ ~Ú"åfie. =¸_çO@ Ô~O_»∞ =O`«∞Å "≥∞*Ïi\©`À P f~å‡#O <≥yæ`Õ P =ºH˜Îx
Hõg∞+¨#~ü ÖË^• „Ñ¨Éèí∞`«fiO <À\˜Ñ¶≤ˆH+¨#∞ ^•fi~å P Ñ¨^Œq #∞O_ç `˘ÅyOK«∞`å~°∞.
LÑ¨ã¨~°ÊOK«∞ÃÑ· Jqâßfiã¨ f~å‡#O
LÑ¨ ã¨~°ÊOK«∞ÃÑ· JqâßfiãÖ „Ñ¨Hõ\ ÕKÕ Ñ¨^Œúux Ããó 245 ÑÖKå~Úf ~å*ò K«@ìO 1994 =∞iÜ«Ú
l.F. 200, `Õk : 28–4–1998 Ö’ K≥Ñ¨Ê|_çOk.
1. Ñ¨^Œq ã‘fiHõiOz# Ô~O_»∞ ãÖ=`«û~åÅÖ’Ñ¨Ù Jqâßfiã¨ „Ñ¨Hõ@# xq∞`«ÎO „Ñüáê^Œ# ("≥∂+¨#∞)
^•YÅ∞ KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞.
2. U =ºH˜Î ÃÑ·# J~Ú<å JqâßfiãÖ H˘~°‰õΩ "≥∂+¨#∞ XHõ¯™êˆ~ KÕÜ«∂e. JO`«Hõ#fl Z‰õΩ¯= ™ê~°∞¡
KÕÜ«∞~å^Œ∞.
3. xs‚`« á¶ê~°O – 1 Ö’ Ô~"≥#∂º _çql#Öò JkèHÍiH˜ ã¨QÆO =∞Ok ã¨Éèí∞ºÅ∞ ãÖ`«HÍÅ∞ KÕã≤ <À\©ã¨∞
~Ú"åfie.
4. <À\©ã¨∞ JOk# 30 ~ÀAÅÖ’ Ô~"≥#∂º _çql#Öò JkèHÍi ã¨=∂"Õâ◊O U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e.
5. Jqâßfiã¨ f~å‡#O HÀãÖ ~Ô "≥#∂º _çql#Öò JkèHÍi „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf „Ñ¨`ºÕ Hõ ã¨=∂"ÕâO◊ U~åÊ@∞
KÕÜ«∂e.
6. ã¨Éèí∞ºÅ‰õΩ 15 ~ÀAÅ =ÚO^Œ∞ <À\©ã¨∞ ÑÖáêe.
7. Ç¨[~°∞ J~Ú# ã¨Éèí∞ºÅ∞ 2/3 =O`«∞ HÀ~°O LO_®e.
8. 2/3 =O`«∞ "≥∞*Ïi\©`À f~å‡#O P"≥∂kOz`Õ LÑ¨ã¨~°ÊOz Ñ¨^Œq #∞O_ç `˘ÅyOÑ¨|_»`å_»∞..
~år<å=∂Å∞
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf Hõq∞\©Ö’ ã¨~°ÊOK«∞, ã¨Éèí∞ºÅ∞ „Ñ¨`«ºHõ∆ ZxflHõÅ ^•fi~å ZxflHõHÍ|_»`å~°∞. HÍ|\˜ì
"å~°∞ ~år<å=∂ KÕÜ«∞ ^Œez`Õ KÕÜ«∞=K«∞Û. HÍh "åiÃÑ· JqâßfiãÖ LO_»^Œ∞.
~år<å=∂ Ñ¨^Œúu : ã¨~°ÊOK«∞
1. ã¨~°ÊOK«∞ „"å`« Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ „"åã≤ „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ <À\©ã¨∞ ~ÚzÛ ~år<å=∂ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
2. ~år<å=∂ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ ã¨=∞iÊOz# `Õn #∞O_ç J=∞Å∞Ö’xH˜ =ã¨∞ÎOk.
9
3. U^≥·<å Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"Õâ◊=Ú [~°QÆx Ñ¨¨Hõ∆OÖ’ lÖÏ¡ ÑÖKå~Úf JkèHÍiH˜
ã¨fiÜ«∞OQÍ JO^Œ*ËÜ«∂e.
9
72
9
4. ã¨^Œ~°∞ ~år<å=∂#∞ P"≥∂kOz#@∞¡ _ç.Ñ≤.F. „Ñ¨Hõ\ Õz# `Õn #∞O_ç J=∞Å∞Ö’H˜ =K«∞Û#∞.
(Ãã. 23 =∞iÜ«Ú l.F. 217 `Õk : 31–3–1995)
9
5. ~år<å=∂ KÕã≤# ã¨~°ÊOK«∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ HÍ‰õΩO_® ÖËY#∞ =∂„`«"Õ∞ ÑÖÑ≤`Õ lÖÏ¡ ÑÖKå~Úf JkèHÍi
J\˜ì q+¨Ü«∂xfl ^èŒ$=Ñ¨~°K«∞‰õΩ#fl `«~åfi`Õ P"≥∂kOKåeû LO@∞Ok. (l.F. <≥O. 217)
ã¨Éèí∞ºÅ∞ =∞iÜ«Ú LÑ¨ã¨~°ÊOK«∞ :
1. LÑ¨ ã¨~Ê° OK«∞QÍh, ã¨É∞íè º_»∞ QÍh „"å`« Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ ãÖ|Okè`« =∞O_»Å Ñï+¨`ü Jaè=$kú JkèHÍiH˜,
<À\©ã¨∞ WzÛ ~år<å=∂ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
2. ãÖ|Okè`« =ºH˜Î ã¨fiÜ«∞OQÍ ~Ú=fi‰õΩO_® ˆH=ÅO ~år<å=∂ ÖËY#∞ =∂„`«"Õ∞ ÑÖÑ≤`Õ, =∞O_»Å
Ñï+¨`ü JkèHÍi J\˜ì q+¨Ü«∂xfl ^èŒ$gHõiOK«∞‰õΩ#fl `«~åfi`Õ P"≥∂kOKåeû LO@∞Ok. (Ãã. 23,
=∞iÜ«Ú l.F. 217 `Õk : 31–3–95)
9 9
73
9 14. ã¨~°ÊOK«∞ / ã¨Éèí∞ºÅ#∞ Ñ¨^ŒgK«∞º`«∞Å#∞ KÕÜ«∞@O 9
ã¨~°ÊOK«∞ ÖË^• LÑ¨ã¨~°ÊOK«∞ `«# Ñ¨^Œ=ÙÅ#∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ x~°fiÇ≤ÏOK«QÆÅQÆ_»O, JkèHÍ~åÅ#∞
ã¨kfixÜ≥∂QÆÑ~¨ K° ∞« HÀ=@O ^•fi~å „Ñ¨[Å‰õΩ ^ŒQ~æÆ ° HÍ"åe. JÖÏ HÍx ãÖ^Œ~åƒùÖ’¡ "å~°∞ „Hõ=∞ tHõ}∆ Ï K«~º° ‰õΩ
QÆ∞i J=Ù`å~°∞. H˘xfl ãÖ^Œ~åƒùÖ’¡ Ñ¨^Œ=ÙÅ#∞ HÀÖ’Ê"åeû =ã¨∞ÎOk. (ÃãHõ∆<£ 249)
1. lÖÏ¡ HõÖˇHõì~°∞ ^Œ$+≤ìÖ’ ã¨^Œ∞~°∞ ã¨~°ÊOK«∞ K«@ìÑ¨~°"≥∞ÿ# ÑïáêÅ# ™êÑ¶‘QÍ ™êˆQ xq∞`«ÎO „Ñ¨Éèí∞`«fiO
~ÚzÛ# L`«Î~°∞fiÅ‰õΩ |∞kÌ Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ J=∞Å∞ [~°Ñ¨HõáÈ~Ú<å ÖË^•
2. J=∞Å∞*ËÜ«Ú x~åHõiOz<å ÖË^•
3. ~Ú=fi|_ç# JkèHÍ~åefl ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆÑ¨~°z<å ÖË^• `«# Ñ¨^Œqx, ^•x ™ê÷~Úx HÕK«Ñïz<å ÖË^•
4. `«# qkè x~°fiÇ¨Ï}Ö’ ^Œ∞â◊Û~°ºÅ‰õΩ áêÅÊ_ç<å ÖË^•
5. KÕÜ«∞=Åã≤# Ñ¨#∞Å#∞ J^Õ Ñ¨xQÍ "å~Ú^• "Õã¨∞ÎO_ç<å, J`«_çH˜ ãÖ*Ï~Ú+‘ ~ÚK«∞Û@‰õΩ J=HÍâ◊O
~Ú=fi =K«∞Û#∞. J`«_»∞ ãÖ*Ï~Ú+‘ ~Ú=fiHõáÈ~Ú<å, ~ÚzÛ# ãÖ*Ï~Ú+‘ ãÖ`«$Ñ≤ÎHõ~°OQÍ
ÖËHõáÈ~Ú<å J`«xx Ñ¨^Œq #∞O_ç `˘ÅyOK«=K«∞Û#∞.
6. D q^èŒOQÍ `˘eyOK«|_ç# =ºH˜Î, `˘ÅyOÑ¨|_ç# `Õn #∞O_ç uiy J^Õ Ñ¨^ŒqH˜ Ô~O_»∞ ãÖ=`«û~åÅ
=~°‰õΩ ZxflHõ JQÆ∞@‰õΩ J#~°∞›_»∞
ã¨Éèí∞ºÅ ã¨ÃãÊ#¬#∞¡/~°^Œ∞Ì (l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O. 693 `Õk : 28–10–1995
7. U^Õx „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨Éèí∞º_»∞ K«@ì „Ñ¨HÍ~°O `å#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«=Åã≤# Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ«∞#@¡~Ú`Õ,
ÖË^• U^≥·<å K≥_»∞ „Ñ¨=~°Î#‰õΩ áêÅÊ_ç`Õ J\˜ì ã¨Éèí∞ºxfl HõÖˇHõì~°∞ ãÖ*Ï~Ú+‘ HÀi, WzÛ# ãÖ*Ï~Ú+‘
ãÖ`«$Ñ≤ÎHõ~°OQÍ ÖËHõáÈ~Ú<å, ÖË^• Jã¨Å∞ ãÖ*Ï~Ú+‘ ~Ú=fiHõ áÈ~Ú<å Ñ¨^Œq #∞O_ç
`˘ÅyOK«=K«∞Û#∞.
8. ÃÑ· q^èŒOQÍ `˘ÅyOK«|_ç# ã¨Éèí∞º_»∞ `˘ÅyOÑ¨|_ç# `Õn #∞O_ç Ô~O_»∞ ãÖ=`«û~åÅ =~°‰õΩ ZxflHõ
JQÆ∞@‰õΩ J#~°∞›_»∞.
9. ÃÑ· HÍ~°}ÏÅ KÕ`« `˘ÅyOÑ¨|_ç# ã¨Éèí∞ºx MÏm ™ê÷<åxfl x~°‚~ÚOÑ¨|_ç# „Ñ¨HÍ~°O QÆ_»∞=ÙÖ’ ÉèísÎ
KÕÜ«∞|_»∞#∞. (ÃãHõ∆<£ 249(5)).
10. U^≥·<å ã¨~°ÊOz ÖË^• LÑ¨ã¨~°ÊOz ÖË^• ã¨Éèí∞ºÅ∞ „Ñ¨Éèí∞`«fi L`«Î~°∞fiÅ#∞ MÏ`«~°∞ KÕÜ«∞HõáÈ~Ú##∂,
J=∞Å∞ KÕÜ«∞ x~åHõiOz##∂, ÖË^• ^ŒYÅ∞ Ñ¨~°z# JkèHÍ~°=Ú#∞ ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆÑ¨~°z##∂ J\˜ì
"åix lÖÏ¡ HõÖˇHõì~°∞ ãÖ*Ï~Ú+‘ HÀi, `«QÆ∞ su# ãÖ*Ï~Ú+‘ ~åxÜ≥∞_»Å 3 <≥ÅÅ áê@∞ ã¨^Œ~°∞
ã¨Éèí∞ºxfl ã¨ÃãÊO_»∞ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
9
11. J~Ú`Õ D ã¨ÃãÊO_»∞ QÆ_»∞=Ù 3 <≥ÅÅ∞ ^•@‰õΩO_® =∞iÜ«Ú "≥Ú`«ÎO ã¨ÃãÊ#¬#∞ QÆ_»∞=Ù 6 <≥ÅÅ∞
q∞OK«‰õΩO_® „Ñ¨Éèí∞`«fiO L`«Î~°∞fibÜ«∞=K«∞Û#∞. 9
74
9
12. ã¨ÃãÊ#¬#∞ HÍÅOÖ’ ã¨ÃãÊO_»∞ HÍ|_ç# =ºH˜Î `«# Ñ¨^ŒqH˜ ãÖ|OkèOz# JkèHÍ~°=ÚÅ#∞
qxÜ≥∂yOK«‰õÄ_»^Œ∞.
9
13. J~Ú`Õ Jqâßfiã¨ f~å‡#OÃÑ· [iˆQ g∞\ÕQÆ∞‰õΩ =∂„`«O Ç¨[~°∞ HÍ=K«∞Û#∞. F@∞ Ç¨Ï‰õΩ¯ HõeÜ æ Ú« O_»∞#∞.
14. ã¨ÃãÊ#¬<£‰õΩ QÆ∞Ô~·# =ºH˜Î P~°¤~°∞ `Õn #∞O_ç 30 ~ÀAÅÖ’Ñ¨Å „Ñ¨Éèí∞`åfixH˜ JÑ‘ÊÅ∞ KÕã¨∞HÀ=K«∞Û#∞.
15. ÃÑ· JÑ‘ÊÅ∞ÃÑ· „Ñ¨É∞íè `«fi=Ú `«^∞Œ Ñï L`«~Î ∞° fiÅ∞ ~ÚzÛ ã¨ÃãÊ#¬#∞ `å`å¯eHõOQÍ ~°^∞Œ Ì KÕÜÚ« @/xÅ∞Ñ¨Ù^ŒÅ
KÕÜ«Ú@ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úfx ã¨ÃãÊO_£ KÕÜ«Ú@ / ~°^Œ∞Ì Ñ¨~°K«∞@
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ÑÖKå~Úf ~å*ò K«@ìO 1994 ÃãHõ∆<£ 250Ö’ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf, =∞O_»Å
Ñï+¨`ü =∞iÜ«Ú lÖÏ¡ Ñï+¨`«∞ÎÅ#∞ ~°^Œ∞Ì KÕÜ«Ú@‰õΩ „Ñ¨Éèí∞`åfixH˜ JkèHÍ~åÅ∞ K«iÛOK«|_®¤~Ú.
1. U ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’<≥·<å „Ñ¨Éèí∞`«fiO XHõ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf `«# qkè x~°fiÇ¨Ï}Ö’ ÑïáêÅ<å ™ê=∞~å÷ºxfl
HÀÖ’Ê~Ú#@∞¡ ÉèÏqOz<å
2. ÖË^• ^•x JkèHÍ~åÅ#∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ qxÜ≥∂yOK«∞HÀÖËHõ áÈ~Ú<å
3. ÖË^• K«@ìO ^•fi~å ãÖ„Hõq∞Oz# JkèHÍ~åÅ‰õΩ q∞Oz =º=Ç¨ÏiOz<å
4. ÖË^• JkèHÍ~° ^Œ∞ifixÜ≥∂QÍxH˜ áêÅÊ_ç#@∞¡ `Àz<å
5. P Jã¨=∞~°`÷ x« ã¨=iOK«∞HÀ"åeûOkQÍ<À, ÖËHõ W`«~° J=Hõ`=« Hõ K«~º° Å #∞O_ç `«=∞#∞ HÍáê_»∞HÀ=∞<À
HÀ~°∞K«∂ P^ÕâßeK«∞ÛK«∞, "åi #∞O_ç ãïÜ≥ÿ∞# ãÖ*Ï~Ú+‘ HÀ~°=K«∞Û#∞. JO`«@ `«# K«~°ºÅ#∞
ãïk^Œ∞ÌHÀx Ñ¨Hõ∆=Ú# x~°‚~ÚOK«|_ç# `Õn #∞O_ç P „QÍ=∞ ÑÖKå~Úfx „Ñ¨Éèí∞`«fi=Ú ~°^Œ∞Ì
KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
6. J@∞¡ ~°^Œ∞Ì KÕÜ«∞|_ç# ãÖã¨÷#∞ "≥O@<ÕQÍh, ~°^Œ∞Ì KÕÜ«∞|_ç# 6 <≥ÅÖ’Ñ¨Ù QÍh uiy
=º=ã‘÷HõiOÑ¨=K«∞Û#∞.
7. ~°^Œ∞Ì KÕÜ«∞|_ç# HÍÅOÖ’ ãÖã¨÷ Ü≥ÚHõ¯ Jxfl JkèHÍ~åÅ#∞ QÍh, H˘xfl JkèHÍ~åÅ#∞ QÍx XHõ
„Ñ¨`ÕºHõ JkèHÍiH˜ ÖË^• ãÖã¨÷‰õΩ ^ŒYÅ∞ Ñ¨~°K«=K«∞Û#∞.
8. JOkOz# ¿ã=Å‰õΩ QÍ#∂ P „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf #∞O_Õ P „Ñ¨`ÕºHõ JkèHÍiH˜ "Õ`«#=Ú K≥e¡OK«=Åã≤
LO@∞Ok.
9. ã¨^~Œ ∞° „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ~°^∞Œ Ì x~°Ü ‚ ∞« O HÍ|_ç#Ñ¨Ê\˜ #∞O_ô "å\˜H˜ ãÖ|OkèOz# JO^Œ~∞° "≥∞O|~°∞,¡
ã¨~°ÊOz, LÑ¨ã¨~°ÊOz `«Hõ∆}"Õ∞ `«=∞ Ñ¨^Œ=ÙÅ#Ω MÏm KÕã≤#@∞¡QÍ ÉèÏqOK«|_»∞#∞. ÃÑ· q^èŒOQÍ
U~°Ê_»¤ MÏmÅ#∞ `å`å¯eHõ MÏmÅ∞QÍ ÉèÏqOz ~°^Œ∞Ì HÍ|_ç# 6 <≥ÅÖ’#∞ uiy ZxflHõÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOz
ÉèísÎ KÕÜ«∞|_»∞#∞.
9
10. J~Ú`Õ ~°^Œ∞ÌHÍ|_ç# „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf Ñ¨^ŒgHÍÅ=Ú 6 <≥ÅÅHõO>Ë `«‰õΩ¯=QÍ LO>Ë `å`å¯eHõ
ZxflHõÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOK«~å^Œ∞. 9
75
9 15. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf Hõq∞\©Å∞ – ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨Ü«∞Hõ ãÖÑ¶¨∂Å∞ 9
ÑïáêÅ#Ö’ áê~°^Œ~°≈Hõ`«#∞, ["å|∞^•s `«<åxfl ÃÑOá⁄OkOK«\ÏxH˜, „QÍ=∂aè=$kúÖ’ „Ñ¨[Å#∞
ÉèÏQÆ ™êfi=ÚºÅ#∞ KÕÜ«∞\ÏxH˜, „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf Åaú^•~°∞Å Hõq∞\©Å#∞ Z#∞flHÀ"åÅx ÑÖKå~Úf ~å*ò
K«@ìO ÃãHõ∆<£ 40 „Ñ¨HÍ~°O K≥Ñ¨Ê|_çOk.
™ê÷xHõ ãÖã¨÷Å∞ |Ö’¿Ñ`«O KÕ¿ã kâ◊Ö’, PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò ÑÖKåÜ«∞f~å*ò K«@ìO 1994Ö’x 40=
ÃãHõ∆<£ „HÕ^Œ „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞fÅÖ’ HÍ~åºK«~°} Hõq∞\©Å#∞, „QÍ=∞ [#‡Éèí∂q∞ Jaè=$kú ã¨=∂Yº#∞
(l.*ˇ.Z.Zãπ.) U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_®xH˜, Wk=~°Ö’ =Ù#fl l.F. 304, `Õk: 5.10.2001, l.F. 25, `Õk:
21.1.2002, l.F. 107, `Õk: 26.3.2002, l.F. 248, `Õk: 29.6.2002, l.F. 209, `Õk :
26.6.2002 Å#∞ ~°^Œ∞ÌÑ¨~°z l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ. 17, `Õk: 4.6.2003 ^•fi~å D „HÕk 5 H˘`«Î Hõq∞\©Å#∞
U~°Ê~°∞ã¨∂Î P^ÕâßÅ∞ *Ïs KÕã≤Ok.
1. ã¨Ç¨Ï[ =#~°∞Å x~°fiÇ¨Ï} HÍ~åºK«~°} Hõq∞\© (=º=™êÜ«∞O, `À@Å∞, áê_ç, KÕÑ¨Å∞, h\˜ ãÖ~°Hõ∆}
~°OQÍÅ∞ D Hõq∞\© ÑïkèÖ’ LO\Ï~Ú.)
2. =∂#= =#~°∞Å Jaè=$kú HÍ~åºK«~°} Hõq∞\© (q^Œº, P~ÀQÆºO, =∞Ç≤ÏàÏ tâ◊√ ãÖˆH∆=∞O =O\˜
ãÖ|Okè`« JOâßÅ∞ D Hõq∞\© ÑïkèÖ’ LO\Ï~Ú.)
3. Láêkè HõÅÊ#, ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨Ü«∞Hõ ãÖÑ¶¨∂Å HÍ~åºK«~°} Hõq∞\˜.
4. Pi÷Hõ, „Ñ¨}ÏoHõ HÍ~åºK«~°} Hõq∞\˜.
5. Ñ¨#∞Å∞, =∞øeHõ =ã¨`«∞Å HÍ~åºK«~°} Hõq∞\˜.
HÍ~åºK«~°} Hõq∞\©Å∞ Z=i`À U~°Ê_®e?
ã¨~°ÊOK«∞ K≥·~°‡<£QÍ, ã¨~°ÊOK«∞ ÖËx ã¨=∞Ü«∞OÖ’ LÑ¨ ã¨~°ÊOK«∞ K≥·~°‡<£QÍ, HÍ~°º^Œi≈, Ü«∞O.Ñ≤.\˜.ã≤.
ã¨Éèí∞º_»∞ =∞iÜ«Ú P „QÍ=∞OÖ’x ã¨fiK«ÛùO^èŒ ¿ã"å ãÖã¨÷Å ã¨Éèí∞ºÅ∞ Hõey, "≥Ú`«ÎO HõhãÖ U_»∞QÆ∞~°∞,
J`«ºkèHõOQÍ 21 =∞Ok ã¨Éèí∞ºÅ`À Hõq∞\© U~°Ê_®e. ã¨~°ÊOK«∞ `«Ñ¨Ê q∞QÆ`å ã¨Éèí∞ºÅ∞ Z=fi~°∞ XHõ\ ˜ HõO>ˇ
Z‰õΩ¯= Hõq∞\©ÅÖ’ ã¨Éèí∞ºÅ∞ HÍ~å^Œ∞. gÖˇ·#O`«=~°‰õΩ "å~°∞¤"≥∞O|~°¡O^Œ~°∂ Jxfl Hõq∞\©Ö’¡ ã¨=∂#OQÍ
LO_®e. „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞f f~å‡#O "Õ∞~°‰õΩ HÍ~°º^Œi≈ D xÜ«∂=∞HÍÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# L`«Î~°∞fiÅ∞ *Ïs
KÕ™êÎ~°∞.
‰ „Ñü Hõq∞\©Ö’H˜ HÀ–PÑπì KÕÜ«∞|_ç# "å~°∞¤ "≥∞O|~°¡Ö’ HõhãÖ XHõ~°∞ Zãπ.ã≤./Zãπ.\˜./
a.ã≤./=∞Ç≤Ïà◊Å =~åæÅ #∞O_ç =ÙO_®e.
‰ ã¨~Ê° OKü `«ÑÊ¨ , U "å~°∞¤ "≥∞O|~°∂ UHõ HÍÅOÖ’ XHõ\ ˜ HõO>Ë Z‰õΩ¯= HÍ~åºK«~}
° Hõq∞\©ÅÖ’
9 ‰
ã¨Éèí∞ºÅ∞QÍ =ÙO_»~å^Œ∞.
XHõ „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞f XˆH ZO.Ñ≤.\˜.ã≤. L#flÑ¨C_»∞ P ZO.Ñ≤.\˜.ã≤. „QÍ=∞OÖ’x S^Œ∞
9
76
9 ‰
HÍ~åºK«~°} Hõq∞\©ÅÖ’#∞ HÀ–PÃÑì_£ ã¨Éèí∞ºxQÍ =ÙO\Ï~°∞.
XHõiHõO>ˇ Z‰õΩ¯= =∞Ok ZO.Ñ≤.\˜.ã≤.Å∞ =Ù#fl „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÖ’, U ZO.Ñ≤.\˜.ã≤.
9
U HÍ~åºK«~°} Hõq∞\©Ö’ =ÙO\Ï~°#flk P „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞f ã¨=∂"Õâ◊O x~°‚~Úã¨∞ÎOk.
J~Ú`Õ U XHõ¯ ZO.Ñ≤.\˜.ã≤. ‰õÄ_® ~Ô O_»∞ HõO>ˇ Z‰õΩ¯= HÍ~åºK«~} ° Hõq∞\©ÅÖ’ HÀ–PÃÑ_ì £
ã¨Éèí∞ºxQÍ =ÙO_»~å^Œ∞.
‰ XHõ\ ˜HõO>ˇ Z‰õΩ¯= „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ XˆH ZO.Ñ≤.\˜.ã≤. „áêu x^èŒºO =Ç≤Ïã¨∞Î#flÑ¨C_»∞,
„QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞fÅxflO\˜Ö’x, Jxfl HÍ~åºK«~}° Hõq∞\©ÅÖ’#∞ P ZO.Ñ≤.\˜.ã≤. HÀ–PÃÑ_ì £
ã¨Éèí∞ºxQÍ =ÙO\Ï~°∞.
‰ „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞f ÑïkèÖ’ K«∞~°∞‰õΩQÍ =Ù#fl =∞Ç≤ÏàÏ ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨Ü«∞Hõ |$O^•Å #∞O_ç
W^ŒÌ~°∞ <åÜ«∞‰õΩ~åà◊√¡, HÀ–JÃÑ¤_£ ã¨Éèí∞ºÅ∞QÍ LO\Ï~°∞.
‰ „Ñü HÍ~åºK«~}° Hõq∞\©H˜ ^•xH˜ ãÖ|OkèOz# JOâ◊OÖ’, xÑ¨Ù}∞Å~Ú# W^Œ~Ì ∞° =º‰õΩÅÎ #∞
ã¨Éèí∞ºÅ∞QÍ xÜ«∞q∞OK«∞HÀ=K«∞Û. ã¨~°ÊOKüÅ∞, ZO.Ñ≤.\˜.ã≤.Å "å~°∞¤ "≥∞O|~°¡ ‰õΩ@∞O|
ã¨Éèí∞ºÅ#∞ xÑ¨Ù}∞Å∞QÍ xÜ«∞q∞OK«~å^Œ∞.
‰ „QÍ=∞™ê÷ ~ ÚÖ’ L^ÀºQÆ O KÕ ¿ ã JOQÆ < £ "å_ç HÍ~° º Hõ ~ ° Î Å ∞, P~ÀQÆ º HÍ~° º Hõ ~ ° Î Å ∞
(Ü«∞O.Ñ≤.ÃÇÏKü.U.– ZÑ¶π/ZO.) =º=™êÜ«∞ qã¨Î~°}ÏkèHÍ~°∞Å∞ (Ü«∞O.Ñ≤.W.F.Å∞) ™ê÷xHõ
áê~î°âßÅ „Ñ¨^è•<Àáê^è•ºÜ«ÚÅ∞ =O\˜ „Ñ¨Éèí∞`«fi L^ÀºQÆ∞Å#∞, PÜ«∂ Hõq∞\©ÅÖ’ "åi
J=ã¨~åxfl |\˜ì „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞f x~°‚Ü«∞O "Õ∞~°‰õΩ HÍ~åºK«~°} Hõq∞\©ÅÖ’ ã¨Éèí∞ºÅ∞QÍ
HÀ–PÑπì KÕã¨∞HÀ=K«∞Û.
‰ „Ñ¨ã¨∞Î`«=Ú#fl =# ãÖ~°Hõ∆} ã¨q∞u / áê~î°âßÅ q^•ºHõq∞\˜ / `«Å∞¡Å Hõq∞\© / „QÍ=∞
ã¨=∂Yº / "å@~ü Ã+_£ Hõq∞\˜ / h\˜ qxÜ≥∂QÆ^•~°∞Å ãÖÑ¶∞¨ O "≥Ú^ŒÅ~Ú# "å\˜ J^èºŒ ‰õΩ∆ Å∞
PÜ«∂ ãÖ|Okè`« JOâßÅ HÍ~åºK«~°} Hõq∞\©ÅÖ’ `«Ñ¨ÊHõ ã¨Éèí∞ºÅ=Ù`å~°∞. XHõ"Õà◊ ÃÑ·
Hõq∞\©ÅÖ’ U^Œ~Ú<å Hõq∞\© Ü≥ÚHõ¯ Ñïkè XHõ\ ˜ HõO>ˇ Z‰õΩ¯= „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞fÅ‰õΩ
qã¨ÎiOz=Ù#flÑ¨Ù_»∞ P Hõq∞\˜ K≥·~°‡<£ P Ô~O_»∞ „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞fÅÖ’x ãÖ|Okè`«
HÍ~åºK«~°} Hõq∞\©ÅÖ’#∞ ã¨Éèí∞ºÅ=Ù`å~°∞. ÖË^• `«# Hõq∞\©H˜ ãÖ|OkèOz# Ü«∂[=∂#º
Hõq∞\© / HÍ~°ºx~°fiÇ¨Ï} Hõq∞\©ÅÖ’x ã¨Éèí∞º_çx Z=i#~Ú<å `«# `«~°Ñ¨Ù# XHõ HÍ~åºK«~°}
Hõq∞\©Ö’ „áêux^èŒºO =Ç≤ÏOK«_®xH˜ xÜ«∞q∞OK«=K«∞Û#∞.
‰ ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈ „Ñü HÍ~åºK«~} ° Hõq∞\©Ö’#∞ "≥∞O|~°∞ Hõhfi#~°∞QÍ =ÙO\Ï~°∞. PÜ«∂
Hõq∞\©Å ã¨=∂"ÕâßÅ q=~åÅ#∞ #"≥∂^Œ∞ KÕ™êÎ~°∞.
HÍ~åºK«~°} Hõq∞\©ÅÖ’H˜ HÀ–PÑπì KÕã¨∞HÀ=Åã≤# ã¨Éèí∞ºÅ xÜ«∂=∞HõO „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞f
9 ‰
ã¨=∂"Õâ◊Ñ¨Ù f~å‡#O "Õ∞~°‰õΩ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. 9
77
9 ‰ HÍ~åºK«~°} Hõq∞\©Å∞ KÕã≤# f~å‡<åÅ#∞ `«Ñ¨ÊHõ „QÍ=∞ã¨Éèí P"≥∂^ŒO á⁄O^•e. PÜ«∂
Hõq∞\©Å∞ KÕã#≤ f~å‡<åÅ#∞ P"≥∂kOK«_O» , ã¨=iOK«_O» , u~°ã¯¨ iOK«_O» , uiy ~åÜ«∞_»O
9
=O\˜ JkèHÍ~åÅ∞ „QÍ=∞ã¨Éèí‰õΩ<åfl~Ú.
HÍ~åºK«~°} Hõq∞\©Å‰õΩ ˆH\Ï~ÚOz# JOâßÅ∞
1. ã¨Ç¨Ï[ =#~°∞Å x~°fiÇ¨Ï} HÍ~åºK«~°} Hõq∞\˜ :
(=º=™êÜ«∞O, `À@Å ÃÑOÑ¨HOõ , áê_ç, KÕÑÅ¨ ∞, h\˜ ãÖ~°H} ∆õ =O\˜ JOâßÅ∞ WO^Œ∞Ö’ =ÙO\Ï~Ú.)
‰ Éèí∂ LÑï`«Å, Éèí∂QÆ~°ƒù *ÖÏ ãÖ~°Hõ∆}‰õΩ K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ=_»O. LÑ¨Ü≥∂QÆHõ~°"≥∞ÿ# h~°∞
=º~°÷OQÍ áÈ‰õΩO_®, á⁄i¡áÈ‰õΩO_®, PiHõ@ì_»O, *Ï„QÆ`«ÎÅ∞ fã¨∞HÀ=_»O.
‰ h\˜ Ñ¨^äŒHÍÅ#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«_»O, =∞Ozh\˜ Ñ¨^äŒHÍÅ∞ h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å, „QÍ=∞ã¨∞÷Å∞
LÑ¨Ü≥∂yOK«∞H˘<ÕO^Œ∞‰õΩ gÅ∞QÍ Ñïâ◊√„ÉèíOQÍ LOK«@O.
‰ K≥~°∞=ÙÅÖ’ Ñ¨Ó_çHõ f~ÚOK«_»O.
‰ J=HÍâ◊O, J=ã¨~åÅ‰õΩ J#∞QÆ∞}OQÍ K≥H± _®ºOÅ∞, WO‰õΩ_»∞ QÆ∞O@Å =O\˜q xi‡Oz
h\˜ ãÖ~°Hõ∆} K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨@ì_»O.
‰ Éèí∂QÆ~°ƒù [Ö =#~°∞Å∞ JO`«iOz áÈ‰õΩO_®, Éèí∂QÆ~°ƒù [Å âßY "åi ã¨ÅÇ¨ fã¨∞H˘x
É’~°∞¡ `˘eKÕ „Ñ¨„H˜Ü«∞#∞ QÆ=∞xOK«_»O.
‰ „`åQÆ∞h\˜ xÅ∞= ÉèÏO_»=Ú ZÑ¨Ê\˜HõÑ¨C_»∞ â◊√„ÉèíOQÍ =ÙO_Õ@∞¡ K«∂_»@O.
‰ ™ê÷xHõ h\˜ =#~°∞Å ãÖ~°H}∆õ H˘~°‰Ωõ , Éè∂í q∞ HÀ`«#∞ x"åiOK«_®xH˜ ™ê=∂lHõ Éè∂í =ÚÅÖ’
ÃÑ^ŒÌ Z`«∞Î# P^•Ü«∂xflKÕÛ "≥ÚHõ¯Å#∞ <å\ÕK«_»O ÃÑOK«_»O.
‰ ã¨Ç¨Ï[ =#~°∞Å#∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ "å_»∞‰õΩ<Õ@∞¡ K«∂_»@O. Wã¨∞Hõ h\˜x Éèí∂q∞Ö’H˜ WOˆH@@∞¡
KÕã¨∞ÎOk. Éèí∂q∞Ö’ `Õ=∞#∞ Z‰õΩ¯= HÍÅO xÅ∞Ñ¨Ù`«∞Ok. JÖÏO\˜ Wã¨∞Hõ#∞ qK«Hõ∆}Ï
~°ÇÏ≤ `«OQÍ "å_»∞HÀ=@O, Éè∂í QÆ~ƒ° ù [Å =#~°∞Å‰õΩ #+Öì . D JOâ◊OÃÑ· J=QÍÇ¨Ï# HõeOæ K«_O» .
‰ K≥~°∞=ÙÃÑ· `«@∞ì, Éèí∂=ÚÅ P„Hõ=∞} JiHõ@ì_»O.
‰ „QÍ=∞OÖ’x K≥@∞ì KÕ=∞Å#∞ HÍáê_»@O.
‰ „Ñ¨Hõ$u ã¨=∞`«∞Åº`«#∞ HÍáê_»@O. [O`«∞=ÙÅ Ñ¨@¡ „¿Ñ=∞#∞ ÃÑOK«_»O.
‰ =# ãÖ~°Hõ∆} ã¨q∞`«∞Å U~åÊ@∞, P@gâßY "åi ã¨Ç¨ÏHÍ~°O`À i[~üfi J_»=ÙÅ#∞
ãÖ~°H˜∆OK«_»O.
‰ ™ê=∂lHõ Éèí∂=ÚÅÖ’ Ñ¨zÛHõ |Ü«∞à◊§#∞ HÍáê_»_»O, Jaè=$kú KÕÜ«∞_»O.
‰ HÍÅ∞+¨º ~°ÇÏ≤ `« Ñï„â◊=∞Å#∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_O» . #^Œ∞Å∞, K≥~∞° =ÙÅ∞, HÍÅ∞=Å∞, QÍe =O\˜q
9 ‰
~°™êÜ«∞<åÅ ^•fi~å HõÅ∞+≤`«O HÍ‰õΩO_® JiHõ@ì_»O.
"≥ÚHõ¯Å ÃÑOÑ¨Hõ ˆHO„^ŒO (#~°ûs) <≥Å H˘ÅÊ_»O, x~°fiÇ≤ÏOK«_»O, "Õ∞Å∞ ~°Hõ"≥∞ÿ# =∞iÜ«Ú
9
78
9 ‰
Jaè=$kú Ñ¨~°K«|_ç# q`«Î<åÅ#∞ xÅ∞=KÕÜ«∞_»O.
Z~°∞=Ù‰õΩ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_Õ =#~°∞Å#∞ ãÖ~°H˜∆OK«_»O, HõOáÈã¨∞ì Z~°∞=ÙÅ∞ `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞_»O.
9
‰ P^èŒ∞xHõ =º=™êÜ«∞ Ñ¨^Œú`«∞Å#∞ „Ñ¨Kå~°O KÕÜ«∞_»O, YsÑ¶π, ~°c ÑÖ@Å‰õΩ ãÖ|OkèOz
HÍ~åºK«~°} „Ñ¨}ÏoHõÅ∞ `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞_»O.
2. =∂#= =#~°∞Å Jaè=$kú HÍ~åºK«~°} Hõq∞\© :
‰ K«^Œ∞=Ù =Å¡ LÑ¨Ü≥∂QÍÅ#∞ „Ñ¨Kå~°O KÕÜ«∞_»O, JHõ∆~° ˆHO„^•Å#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_»O,
x~°fiÇ≤ÏOK«_»O.
‰ 5–14 ãÖ=`«û~åÅ =∞^èŒº Ñ≤Å¡ÅO^Œ~°∞ |_çÖ’ #"≥∂^ŒÜÕ∞º@∞¡ K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ=_»O.
‰ ~ÀQÆ x~À^èŒHõ \©HÍÅ∞, =ºH˜ÎQÆ`« Ñïâ◊√„Éèí`«, Ñïã¨~åÅ Ñïâ◊√„Éèí`« =O\˜ "å\˜x áê\Õz
„Ñ¨[Å#∞ K≥·`«#º=O`«∞Å#∞ KÕÜ«∞_»O ^•fi~å ~ÀQÍÅ∞ ~å‰õΩO_® P~ÀQÆºO HÍáê_»∞HÀ"åÅx
„Ñ¨Kå~°O KÕÜ«∞_»O.
‰ Pã¨∞Ñ¨„u – „Ñ¨ã¨=O, Ñ≤Å¡Å P~ÀQÆº ãÖ~°Hõ∆}, z#fl ‰õΩ@∞O| Ñ¨^Œú`«∞Å∞ =O\˜ ‰õΩ@∞O|
ãÖˆH∆=∞ „áêuÑ¨kHõ ãÖ^ÕâßÅ#∞ „Ñ¨Kå~°O KÕÜ«∞_»O.
‰ „QÍ=∞™ê÷~ÚÖ’ q<À^Œ HÍ~°º„Hõ=∂Å U~åÊ@∞ KÕÜ∞« _»O. *Ï#Ñ¨^Œ HõàÅ◊ #∞ ã¨r=OQÍ LOK«@O.
‰ Ü«Ú=[#, ã¨ÇÏ¨ HÍ~° ãÖÑ¶∞¨ Ñ¨^`úŒ ∞« Å#∞ ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨ Ü«∞Hõ HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_O» .
‰ „QÆO^ä•ÅÜ«∞ / Ñ¨~î°<åÅÜ«∞ x~°fiÇ¨Ï}.
‰ „QÍ=∞OÖ’ KÕÑ¨\ ˜ì# ãÖˆH∆=∞, Jaè=$kú HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ =∞Ç≤Ïà◊Å∞, "≥#∞Hõ|_ç# `«~°QÆ`«∞Å
"åi`À ã¨Ç¨ JkèHõ ãÖMÏº‰õΩÅ∞QÍ „Ñ¨[Å∞ áêÖÁæ<Õ@∞¡ KÕÜ«∞_»O.
‰ „Ñ¨[Å#∞ =∞`«∞Î =∞O^Œ∞Å‰õΩ, „`åQÆ∞_»∞‰õΩ ÉÏxã¨Å∞HÍ‰õΩO_® x"åiOK«_»O.
‰ =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ#fl „áê^äŒq∞Hõ Ç¨Ï‰õΩ¯Å QÆ∞iOz# <åºÜ«∞ / K«@ì Ñï*Ï˝<åxfl HõeæOK«_»O.
‰ "≥·^Œº P~ÀQÆº ta~åÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOK«_»O.
‰ J=QÍÇ¨Ï<å HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ x~°fiÇ≤ÏOz, „Ñ¨*Ï „Ñüx^èŒ∞Å∞, =∞Ç≤Ïà◊Å ™ê=∞~å÷ºÅ#∞ Jaè=$kú
Ñ¨~°K«@O.
‰ „QÍ=∂ÅÖ’ "≥\ ˜ì KåH˜i, ÉÏÅHÍi‡‰õΩÅ∞, *’yx, ^Õ=^•ã≤ Ñ¨^Œú`«∞Å=O\˜ =¸_è®Kå~åÅ#∞
x~°∂‡eOK«_®xH˜ Hõ$+≤ KÕÜ«∞_»O.
‰ rq`«OÖ’ Jxfl q+¨Ü«∂ÅÖ’#∞ ã¨fiÜ«∞O ^Œ$HõÊ^è•xfl ÃÑOá⁄OkOK«_»O.
3. LáêkèHõÅÊ#, ã¨fiÜ«∞O Láêkè ã¨Ç¨Ü«∞ |$O^•Å HÍ~åºK«~°} Hõq∞\˜ :
‰ x~°∞^ÀºQÆ∞Å∞, "åi L^ÀºQÆ J=ã¨~åÅ#∞ ¿ãHõiOz ã¨=∞#fiÜ«∞ Ñ¨~°K«_»O, ã¨Ç¨ÏHõiOK«_»O.
9 ‰
‰
„QÍ=∞OÖ’x ‰õÄbÅ *Ïa`å#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«_»O.
"Õ`«#O`À ‰õÄ_ç# Láêkè JO^Œ∞ÉÏ@∞ / ã¨fiÜ«∞O Láêkè HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ / Ñ¨^äŒHÍÅ∞, z#fl 9
79
9 "åºáê~åÅ QÆ∞iÎOÑ¨Ù / Ü«Ú=`« KÕÑ¨@ì^Œy# ã¨fiÜ«∞O Láêkè J=HÍâßÅ QÆ∞iOz „Ñ¨[Å‰õΩ
J=QÍÇ¨Ï# HõeyOK«_»O.
9
‰ Ü«Ú=‰õΩÅÖ’ =∂Ô~¯\ò <≥·Ñ¨Ù}ÏºÅ∞, z#fl z#fl "åºáê~° ™ê=∞~å÷ºÅ∞ ÃÑOKÕ q^èŒOQÍ tHõ∆}Ï
HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ x~°fiÇ≤ÏOK«_»O.
‰ „QÍg∞} =$`«∞ÅÎ "å~°∞ P^è∞Œ xHõ"∞≥ #ÿ Ñ¨x=Ú@¡#∞ LÑ¨Ü∂≥ yOK«_®xfl „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_O» , U~åÊ@∞
KÕÜ«∞_»O.
‰ „QÍ=∞OÖ’ ‰õÄbÅ‰õΩ Hõhã¨ "Õ`«#O J=∞Å∞ [~°Ñ¨_»O.
‰ „QÍg∞} KÕu =$`«∞ÎÅ∞, ‰õΩ\©~° Ñï„â◊=∞Å#∞, „QÍg∞} =$`«∞ÎÅ#∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_»O. "åi
L`«Ê`«∞ÎÅ‰õΩ ÖÏÉèí™ê\˜ ^èŒ~°Å∞ =KÕÛ@∞¡ =∂Ô~¯\ò ã¨^Œ∞áêÜ«∞O HõeÊOK«_»O.
4. Pi÷Hõ „Ñ¨}Ïo HÍ~åºK«~°} Hõq∞\˜ :
‰ Ñ¨#∞fl qkèOK« `«y#, Ñ¨#∞flÖËx =#~°∞Å#∞ =∞kOÑ¨Ù KÕã≤ Ñ¨#∞fl qkèOK«_»O, =ã¨∂Å∞
KÕÜ«∞_»O.
‰ „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞f q[<£ _®‰õΩº"≥∞O\ò (Éèíq+¨º`ü „Ñ¨}ÏoHõ) `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞_»O, ™ê÷xHõ
=#~°∞Å ã¨g∞Hõ~°}, "å\˜x „Ñ¨Éèí∞`«fi „QÍO@∞Å`À J#∞ãÖ^è•# Ñ¨~°K«∞HÀ=_»O, qq^èŒ
„Ñ¨É∞íè `«fi Ñ¨^HŒä ÍÅ ^•fi~å JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ =Ù#fl x^è∞Œ Å#∞ JOK«<å "Õã∞¨ HÀ=_»O, ãÖ=`«û~åxH˜,
S^Œ∞ ãÖ=`«û~åÅ H˘~°‰õΩ „QÍ=∞ Jaè=$kú „Ñ¨}ÏoHõÅ∞ ~°∂á⁄OkOK«_»O.
‰ „QÍ=∂xH˜ ˆH\Ï~ÚOz# Jxfl P^•Ü«∂Å∞ (Ô~"≥#∂ºÅ∞), „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ ~å=Åã≤#
„QÍO\ò W<£ Z~Ú_£Å∞ ã¨HÍÅOÖ’ ã¨~°∞ÌÉÏ@∞ KÕ~ÚOK«∞HÀ=_»O.
‰ „Ñ¨[Å∞ ^èŒ#, =ã¨∞Î „â◊=∞ ~°∂Ñ¨ q~åàÏÅ ^•fi~å Jaè=$kú HÍ~°º„Hõ=∞OÖ’ áêÖÁæ<Õ@@∞¡QÍ
„áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_»O.
‰ „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞fH˜ ãÖ|OkèOz# <≥Ö"ås / "åi¬Hõ ÖˇHõ¯Å∞, |_≥˚\òÖ’ `«Ü«∂~°∞ KÕã≤
„QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜, „QÍ=∞ ã¨Éèí‰õΩ, L#fl`« JkèHÍ~°∞Å‰õΩ ã¨HÍÅOÖ’ ã¨=∞iÊOK«_»O.
‰ ÖˇHõ¯Å∞, ilã¨ì~°∞¡ x~°O`«~°O ã¨„Hõ=∞OQÍ x~°fiÇ≤ÏOKÕ@∞¡ K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ=_»O.
‰ P_ç\ò‰õΩ J=ã¨~°"≥∞ÿ# iHÍ~°∞¤Å#∞ JOkOK«_»O, P_ç\ò ã¨HÍÅOÖ’ Ñ¨ÓiÎ KÕ~ÚOK«∞HÀ=_»O.
‰ P_ç\ò iáÈ~°∞¤ g∞^Œ "≥O@<Õ ã¨ÊOkOz, `«∞k ["å|∞Å#∞ "≥O@<Õ P_ç\ò "åiH˜ ÑÖÑ≤
P_ç\ò JÉèíºO`«~åÅ#∞ `˘ÅyOK«∞HÀ=_»O.
‰ qq^èŒ HÍ~°º„Hõ=∂Å‰õΩ x^èŒ∞Å∞ ˆH\Ï~ÚOK«_»O, P"≥∂^ŒO HÀãÖ „QÍ=∞ ã¨Éèí =ÚO^Œ∞OK«_»O.
‰ „QÍ=∞OÖ’ J=∞Å=Ù`«∞#fl qq^èŒ Ñ¨^äŒHÍÅ#∞, Ñ¨#∞Å#∞ *Ï„QÆ`«ÎQÍ Ñ¨~°º"ÕH˜∆OK«_»O,
=¸ÖÏºOHõ# KÕÜ«∞_»O.
95. Ñ¨#∞Å∞, =∞øeHõ =ã¨`«∞Å HÍ~åºK«~°} Hõq∞\© : 9
80
9 ‰ „QÍ=∞OÖ’ =Ù#fl Éè∫uHõ =ã¨`«∞Å∞, „Ñ¨Hõ$u =#~°∞Å∞, Pi÷Hõ â◊H˜Î ãÖ|OkèOz# „QÍ=∞
ã¨=∂Kå~°O ¿ãHõiOK«_»O.
9
‰ ÑÖKå~Úf Éèí=#O, P~ÀQÆº ˆHO„^ŒO, Hõ=¸ºx\© Ç¨Å∞, =∂Ô~¯\ò HÍOÃÑ¡H±û, eOH± ~À_»∞¡,
K≥H± _®ºOÅ∞, h\˜ Ñ¨^äŒHÍÅ∞, =O\˜ J=ã¨~åÅ *Ïa`å `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞_»O, „QÍ=∞ã¨ÉèíÖ’
„áê^è•#º`«Å∞ x~°‚~ÚOz J=ã¨~°"≥∞ÿ# ÃÑ@∞ì|_ç JOK«<åÅ∞ `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞_»O, ™ê÷xHõ
=#~°∞Å#∞ ã¨g∞HõiOK«_»O, "å\˜x „Ñ¨ã¨∞Î`«O „QÍ=∂xH˜ =Ù#fl „QÍO@∞Å`À J#∞ ãÖ^è•#
Ñ¨~°K«∞HÀ=_»O, "≥Ú`«ÎO P^•Ü«∂Å#∞ JOK«<å "Õã¨∞HÀ=_»O.
‰ ™ê÷xHõ Jaè=$kúH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ „Ñ¨[Å J=ã¨~åÅ#∞ QÆ∞iÎOK«_»OÖ’#∞, „áê^è•#º`«Å#∞
x~°‚~ÚOK«∞HÀ=_»OÖ’#∞ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_»@O. =∞O_»Å, lÖÏ¡™ê÷~ÚÖ’x ™êOˆHuHõ xÑ¨Ù}∞Å
ã¨Ç¨ÏHÍ~°O`À J=HÍâ◊O =Ù#fl Ñ¨^äŒHÍÅ#∞ `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞_»O.
‰ ™œHõ~åºÅ / =ã¨`«∞Å Jaè=$kú H˘~°‰õΩ, „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞f |_≥˚\ò#∞ ^Œ$+≤ìÖ’ =ÙOK«∞H˘x
"åi¬Hõ „Ñ¨}ÏoHõÅ∞ ~°∂á⁄OkOK«_»O.
‰ „QÍ=∞™ê÷~ÚÖ’ J=∞ÅÜÕ∞º qq^èŒ âßYÅ „Ñ¨}ÏoHõÅ∞ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞, Ñ¨^äŒHÍÅ =∞^èŒº
ã¨=∞#fiÜ«∞Ü«∂xfl ™êkèOz, Pi÷Hõ ÉèÏ~åxfl `«yOæ K«∞H˘x, PtOz# Ñ¶e¨ `åÅ#∞ ™êkèOK«_®xH˜
K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ=_»O.
‰ „QÍ=∞ Jaè=$kú HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ ™ê÷xHõ ã¨fiK«ÛùO^Œ ãÖã¨÷Å#∞, q^ÕâßÅÖ’ x=ã≤ã¨∞Î#fl
„QÍ=∞ã¨∞÷Å#∞, W`«~° „@ã¨∞ìÅ#∞ áêÖÁæ<Õ@∞¡ KÕÜ«∞_»O. ÑÖKå~Úf HÍ~°º„Hõ=∂Å‰õΩ "åi
ã¨Ç¨ÏHÍ~°O HÀ~°_»O.
~åR „Ñ¨Éèí∞`«fi=Ú „Ñ¨`«ºHõ∆ K«\ÏìÅ ^•fi~å U~åÊ@∞ KÕã≤# Hõq∞\©Å∞ :
~åR „Ñ¨Éèí∞`«fi=Ú „Ñ¨`ÕºHõ K«\ÏìÅ ^•fi~å ÃÑ·# `≥eÜ«∞*Ëã≤# "å\˜Ö’ H˘xfl Hõ~°Î"åºÅ x~°fiÇ¨Ï} H˘~°‰õΩ
H˘xfl Hõq∞\©Å#∞ WO`«‰õΩ =ÚO^Õ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_»O [iyOk.
1) ã¨Ç¨Ï[ ãÖÑ¨^Œ x~°fiÇ¨Ï} Hõq∞\©Å∞
Z) "å@~üÃ+_£ Hõq∞\©Å∞
a) =# ãÖ~°Hõ∆} Hõq∞\©Å∞
ã≤) h\˜ ãÖ~°Hõ∆} =∞iÜ«Ú qxÜ≥∂QÆ Hõq∞\©Å∞
_ç) ™êQÆ∞h\˜ qxÜ≥∂QÆ^•~°∞Å ãÖÑ¶¨∂Å∞
2) =∂#= =#~°∞Å Jaè=$kú Hõq∞\©Å∞
Z) q^•ºHõq∞\©Å∞
a) `«Å∞¡Å Hõq∞\©Å∞
9 ã≤) h~°∞, áêiâ◊√^ŒúºO Hõq∞\©Å∞
_ç) ‰õΩ@∞O| ãÖˆH∆=∞ Hõq∞\©Å∞
9
81
9
3) Láêkè HõÅÊ<å Hõq∞\©Å∞
Z) Ü«Ú=â◊H˜Î ãÖÑ¶¨∂Å∞ (~år"£ Ü«Ú=â◊H˜Î)
9
a) ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨Ü«∞Hõ ãÖÑ¶¨∂Å∞.
4) W`«~° Hõq∞\©Å∞
Z) Ô~·`«∞q∞„`«
1. "å@~üÃ+_£ Hõq∞\©Å∞
qxÜ≥∂QÆ^•~°¡ |$O^•Å #∞O_ç 4 ÖËHõ 5 =∞Ok ã¨Éèí∞ºÅ∞, ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨Ü«∞Hõ ãÖÑ¶¨∂Å #∞O_ç 3
ÖË^• 4 =∞Ok ã¨Éèí∞ºÅ∞, "å@~üÃ+_£ Jaè=$kú \©=Ú #∞O_ç XHõ~°∞, „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf #∞O_ç 2 ã¨Éèí∞ºÅ`À
"å@~üÃ+_£ Hõq∞\© U~°Ê_»∞`«∞Ok. D Hõq∞\©ÅÖ’ „ã‘ÎÅ‰õΩ, Ã+.‰õΩ./Ã+.`≥. "åiH˜ ã¨Éèíº`«fi=Ú `«Ñ¨ÊxãïQÍ
LO_®e.
Éèí∂q∞HÀ`« JiHõ\ ˜ì =~°¬Ñ¨Ù h\˜x "åQÆ∞Ö’¡xH˜, =OHõÖ’¡xH˜ áÈ~Ú =$^è• HÍ‰õΩO_® Éèí∂q∞Ö’xH˜
WOˆH@@∞¡ KÕÜ∞« _»O, h\˜x Ñï~°HO∆˜ KÕ HÍ~°º„Hõ=∂Öˇ#· K≥H± _®º=ÚÅ x~å‡}O, K≥~∞° =ÙÅ∞, ‰õΩO@Å x~å‡}O,
‰õΩO@Å∞ Ö’`«∞ KÕÜ«∞_»O, HõO^ŒHÍÅ∞ xi‡OK«_»O, h\˜ HÍÅ∞=Å∞ Ö’`«∞ KÕÜ«∞_»O, =∞~°=∞‡`«∞ÎÅ∞ KÕÜ«∞_»O
=O\˜ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ x~°fiÇ≤Ï™êÎ~Ú.
2. =# ãÖ~°Hõ∆} Hõq∞\©Å∞ :
J@g Ñïã¨~° x"åã¨ „áêO`åÅÖ’ =# ãÖ~°H}∆õ ã¨q∞`«∞Å∞ U~åÊ@∞ KÕâß~°∞. P x"åã¨ „áêO`åÅÖ’x
„Ñü ‰õΩ@∞O|=Ú #∞O_ç XHõ „ã‘Î =∞iÜ«Ú XHõ Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ ã¨Éèí∞ºÅ∞QÍ LO\Ï~°∞. Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\˜.
‰õΩ@∞OÉÏÅ‰õΩ ã¨Éèíº`«fiO LO@∞Ok.
D Hõq∞\©Å∞ K≥@∞¡ <å@_»O, Jyfl „Ñ¨=∂^•Å∞ x"åiOK«_»O, J_»=ÙÅ P„Hõ=∞} JiHõ@ì_»O,
J_»=ÙÅ Jaè=$kú, ~°Hõ∆} ^èÕºÜ«∞OQÍ Ñ¨xKÕ™êÎ~Ú. D Hõq∞\©Å‰õΩ J@g Ñ¶¨Å™êÜ«∞O ÃÑ·# H˘xfl +¨~°`«∞Å`À
‰õÄ_ç# Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞ LO\Ï~Ú.
3. h~°∞, áêiâ◊√^Œúº Hõq∞\©Å∞ :
Ç¨a>Ë+¨<£ ™ê÷~Ú h~°∞, áêiâ◊√^Œúº Hõq∞\©Å J^èŒº‰õ∆ΩÅ`À Hõeã≤ ÑÖKå~Úf ™ê÷~Ú h~°∞, áêiâ◊√^Œúº
Hõq∞\© U~°Ê_»∞`«∞Ok. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨~°ÊOKü Hõq∞\© K≥·~ü Ñ¨~°û<£QÍ LO\Ï_»∞. =∞Ç≤ÏàÏ "≥∞O|~°∞
XHõix _çÑÓ¨ º\© Kè~·≥ ü Ñ¨~û° <£QÍ xÜ«∞q∞OK«∞‰õΩO\Ï~°∞. ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈ "≥∞O|~°∞ Hõhfi#~üQÍ LO\Ï~°∞.
Ç¨a>Ë+¨<£ Hõq∞\©Å =∞^èŒº ã¨=∞#fiÜ«∞O ™êkèOK«@O, áêiâ◊√^Œúº, Ñïâ◊√„Éèí`«Å ÃÑOÑ¨Ù^ŒÅ, h\˜
Kås˚Å =ã¨∂Å∞, Ñ¨^äŒHõ x~å‡}OÖ’ 10% „Ñ¨[Å "å\Ï HÍHõ J^Œ#Ñ¨Ù "≥Ú`åÎxfl ã¨=∞‰õÄ~°Û@O =O\˜ Ñ¨#∞Å∞
D Hõq∞\©Å∞ KÕ™êÎ~Ú. WOHÍ „HÕk JkèHÍ~åÅ∞ W=fi|_®¤~Ú.
1. =Ú~°∞QÆ∞ HÍÅfiÅ x~å‡}O, =Ú~°∞QÆ∞ h\˜x ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ |Ü«∞@‰õΩ ÑÖÑ¨Ù@ (Ãã. 45 –(1) (3)
9 =∞iÜ«Ú l.F. 88, `Õk 15–3–2001) 9
82
9
2.
3.
g^èŒ∞Å∞ â◊√„Éèí Ñ¨~°K«@O, „QÍ=∞ áêiâ◊√^ŒúºO HÀãÖ Jaè=$kú Ñ¨#∞Å∞ KÕÑ¨@ì_»O (Ãã. 52–(1)(4))
=∞~°∞QÆ∞ ^˘_»∞¡ xi‡Oz, "å\˜x â◊√„ÉèíÑïKÕO^Œ∞‰õΩ U~åÊ@∞¡ KÕÜ«∞@O (Ãã.45 – (1) (5))
9
4. „Ñ¨~Ú"Õ@∞ =∞~°∞QÆ∞ ^˘_»¡#∞ â◊√„ÉèíO KÕ~ÚOK«@O (Ãã.84)
h\˜ ãÖ~°Hõ∆} ã¨~°Ñ¶¨~å Hõq∞\© Ñ¨#∞Å∞
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ™ê÷~ÚÖ’ h\˜ ãÖ~°Hõ∆} =∞iÜ«Ú qxÜ≥∂QÆ Hõq∞\©Å∞ U~°Ê_®¤~Ú. „QÍ=∞
ã¨~°ÊOK«∞ J^èŒº‰õ∆Ω_»∞ QÍ#∂, HõÖˇHõì~üQÍ~°∞ <åq∞<Õ\ò KÕã≤# ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨Ü«∞Hõ |$O^ŒO ã¨Éèí∞º_»∞, Jxfl
ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨Ü«∞Hõ |$O^•Å <åÜ«∞‰õΩÅ∞, ã¨Éèí∞ºÅ∞, „QÍ=∞ ™ê÷~Ú JkèHÍ~°∞Å∞ ã¨Éèí∞ºÅ∞QÍ#∂, ÑÖKå~Úf
HÍ~°º^Œi≈ Hõhfi#~°∞ QÍ#∂ Hõq∞\© U~°Ê_»∞`«∞Ok. „Ñ¨[ÅÖ’ [Å ãÖ~°Hõ∆} ÃÑ·# J=QÍÇ¨Ï# HõeÊOz h\˜
=#~°∞Å∞ ãÖ~°Hõ∆} KÕã≤, JaèÖ+¨hÜ«∞ ™ê÷~ÚÖ’ h\˜x qxÜ≥∂yOKÕÖÏ K«∂_»@O D Hõq∞\© ÉÏ^èŒº`«.
~ÚO^Œ∞ÔH· „HÕk JkèHÍ~åÅ∞ ~Ú=fi|_®¤~Ú. (l.F. 88 `Õk : 15.3.2001)
1. =∞Oz h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å U~åÊ@∞¡ KÕÜ«∞@O .
2. =∞Ozh\˜ ÉÏ=ÙÅ `«=fiHõO, x~°fiÇ¨Ï}, =∞~°=∞‡`«∞ÎÅ∞
3. =∞Ozh\˜ ã¨~°Ñ¶¨~åÔH· J=ã¨~°=∞QÆ∞ ™⁄=Ú‡ |_≥˚\òÖ’ ˆH\Ï~ÚOz K«∂Ñ¨@O. (Ãã. 45 (1) (8)
4. h\˜ =#~°∞ÅÃÑ· PkèÑ¨`«º=Ú Hõey LO_»@O, x~°fiÇ¨Ï} KÕÑ¨@ì@O (Ãã. 80)
4. ™êQÆ∞h\˜ qxÜ≥∂QÆ^•~°∞Å ãÖÑ¶¨∂Å∞ :
Wq Ô~·`«∞Å∞ =∞iÜ«Ú Jxfl~°HÍÅ h\˜ qxÜ≥∂QÆ^•~°∞Å∞ Hõeã≤ ÉèÏQÆ™êfi=∞º Ñ¨^ŒúuÖ’ ™êQÆ∞h\˜
x~°fiÇ¨Ï} x~°fiÇ≤ÏOK«∞@‰õΩ U~°Ê_ç# ãÖÑ¶¨∂Å∞. D ãÖÑ¶¨∞=ÚÖ’ Ô~·`«∞ÅO^Œ~°∂ ã¨Éèí∞ºÖË. Ô~·`«∞Å∞ `«=∞
„Ñüx^èŒ∞Å#∞, XHõ J^èŒº‰õ∆Ω}∞x Z#∞fl‰õΩO\Ï~°∞. g~°O^Œ~°∂ HõÅã≤ "Õ∞<ÕlOQ∑ Hõq∞\©QÍ U~°Ê_»∞`å~°∞. D
Hõq∞\© ~ÀA"ås ™êQÆ∞h\˜ HÍ~°º„Hõ=∂Å‰õΩ ÉÏ^èŒº`« =Ç≤Ïã¨∞ÎOk.
™êQÆ∞h\˜=#~°∞Å∞ ã¨=∞~°=÷ O`«OQÍ Ñ¨xKÕÜÚ« @‰õΩ =∞~°=∞‡`«∞ÅÎ ∞, Ñ¨Ù#~°∞^Œ~ú }
° , ™êQÆ∞h\˜ ã¨~Ñ° ~¨¶ åÖ’
`«Å Z`«∞Î`«∞#fl ã¨=∞ã¨ºÅ#∞, qÉèË^•Å#∞ Ñï+¨¯iOK«∞@, PÜ«∞Hõ@∞ì „áêO`«=ÚÖ’ Ñ¨~åº=~°} Ñï~°Hõ∆},
=Ú~°∞QÆ∞h\˜ HÍÅ∞=Å∞ x~°fiÇ≤ÏOK«∞@. "≥Ú^ŒÖˇ·#q D ãÖÑ¶¨∂Å q^èŒ∞Å∞QÍ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
5. q^•ºHõq∞\©Å∞ :
ÑÖKå~Úf q^•ºHõq∞\©, ÑÖKå~Úf ÑïkèÖ’ Jxfl áê~î°âßÅ Hõq∞\© „Ñüx^èŒ∞Å ã¨Éèí∞ºÅKÕ
U~°Ê_»∞`«∞Ok.
ÑÖKå~Úf q^•ºHõq∞\©Ö’ „Ñü áê~î°âßÅ q^•ºHõq∞\© #∞O_ç W^ŒÌ~°∞ ã¨Éèí∞ºÅ∞O\Ï~°∞. W^ŒÌiÖ’
XHõ~°∞ `«Ñ¨ÊxãïQÍ áê~î°âßÅ Hõq∞\© K≥·~°‡<£ J~Ú LO_®e. Ô~O_»= ã¨Éèí∞ºÅ∞ `«Ñ¨Êx ãïQÍ =∞Ç≤ÏàÏ
ã¨Éèí∞º~åÖˇ· LO_®e =∞iÜ«Ú `«e¡^ŒO„_»∞Å Hõq∞\©KÕ <åq∞<Õ\ò KÕÜ«∞|_ç LO_®e. ÑÖKå~Úf „áêO`«=ÚÖ’
LO_ç q^•º~°OQÆ=ÚÖ’ Ñ¨xKÕ¿ã „Ñ¨Éèí∞`Õfi`«~° ãÖã¨÷Å∞, ^•`«Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# "åi #∞O_ç "≥Ú`«ÎO Hõq∞\©
9 9
83
9
ã¨Éèí∞ºÅÖ’ =¸_À =O`«∞‰õΩ q∞OK«‰õΩO_® HÀ–PÑπì KÕã¨∞HÀ"åe. Ü«∂Éèˇ·"ÕÅ ~°∂áêÜ«∞Å‰õΩ `«‰õΩ¯= ÖË‰õΩO_®
^•#O KÕã≤# ^•`«Å∞ rq`«HÍÅO ã¨Éèí∞ºÅ∞ J=Ù`å~°∞. Hõhfi#~üQÍ P „QÍ=∞OÖ’x L#fl`« áê~î°âßÅ
9
„Ñ¨^è•<Àáê^è•ºÜ«Ú_»∞ LO\Ï~°∞.
q^•º~°∞÷Å `«e¡^ŒO„_»∞ÅO^Œ~°∞ `«=∞ Ñ≤Å¡Å#∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ |_çH˜ ÑÖ¿Ñ q^èŒOQÍ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_»=Ú,
q^•ºâßY =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ ã¨∂„`åÅHõ#∞QÆ∞}OQÍ áê~îâ° ßÅ HÍºÅO_»~∞° #∞ x~åúiOK«_=» Ú, áê~îâ° ßÅ‰õΩ J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ
=∞øoHõ ã¨^Œ∞áêÜ«∂Å∞ Jaè=$kú Ñ¨~°K«_»=Ú, q^•º „Ñ¨=∂}ÏÅ Jaè=$kúH˜ q^•º~°∞÷Å `«e¡`«O„_»∞Å`À#∞,
Láê^è•ºÜ«ÚÅ`À#∞ `«~°∞K«∞QÍ ã¨=∂"ÕâßÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOK«_»=Ú, Ñ≤Å¡ÅO^Œ~°∂ |_çÖ’ K«k"Õ@@∞¡ K«~°ºÅ∞
fã¨∞HÀ=_»=Ú, D Hõq∞\© KÕÜ«∞=Åã≤# Ñ¨#∞Å∞.
l.F. 25, `Õk : 21.1.2002 „Ñ¨HÍ~°=Ú áê~î°âßÅ q^•º K«@ìO „HÕ^Œ U~°Ê~°K«|_ç# D
q^•ºHõq∞\©Å#∞ ÑÖ.~å.K«@ìO „HÕ^Œ U~°Ê_ç# HÍ~åºK«~°} Hõq∞\©QÍ „Ñ¨Éèí∞`«fiO „Ñ¨Hõ\ ÕzOk.
6. `«Å∞¡Å Hõq∞\©Å∞ :
S.ã≤._ç.Ü«∞ãπ. HÍ~°º„Hõ=∂Å x~°fiÇ¨Ï}Ö’ „Ñ¨[Å ÉèÏQÆ™êfi=∂ºxfl ÃÑOá⁄OkOK«_®xH˜ `«Å∞¡Å Hõq∞\©Å#∞
U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_»O [iy#k. ÃãÅHõ∆<£ Hõq∞\© `«Å∞¡Å Hõq∞\©Å#∞ U~åÊ@∞ KÕã¨∞ÎOk. ÃãÅHõ∆<£ Hõq∞\© ã¨Éèí∞ºÅ∞
D „HÕk q^èŒOQÍ LO\Ï~°∞.
Z) ÑÖKå~ÚfH˜ Z#∞flHÀ=_ç# =∞Ç≤ÏàÏ „Ñüxkè.
a) ™ê÷xHõ ã¨fiK«ÛùO^Œ ãÖã¨÷ „Ñüxkè.
ã≤) _®fi„HÍ „QÆ∂Ñ¨Ù, á⁄^Œ∞Ñ¨Ù ãÖÑ¶¨∞O =∞iÜ«Ú Ü«∞<£.l.F. ãÖÑ¶¨∂Å #∞O_ç „Ñüx^èŒ∞Å∞.
_ç) ã¨~°ÊOKü ÖË^• LÑ¨ ã¨~°ÊOKü „Ñ¨`ÕºHõ PÇ¨fix`«∞Å∞QÍ LO\Ï~°∞.
W) S.ã≤._ç.Ü«∞ãπ. ã¨∂Ñ¨~ü"≥·[~ü Hõhfi#~üQÍ LO\Ï~°∞.
ÃÑ· `≥eÑ≤# ÃãÅHõ<∆ £ Hõq∞\© `«Å∞¡Å Hõq∞\©x U~åÊ@∞ KÕã∞¨ OÎ k. =¸_»∞ ãÖ=`«û~°=ÚÖÖ’Ñ¨Ù =Ü«∞ã¨∞û#fl
Ñ≤ÅÅ¡ ∞ QÆÅ =∞iÜ«Ú Pã¨HQÎ˜ ÅÆ P~°∞=∞Ok `«Å∞¡Å`À `«Å∞¡Å Hõq∞\© U~°Ê_»∞`«∞Ok. giÖ’ XHõix J^èºŒ ‰õΩ∆ Å∞QÍ,
WOH˘Hõix Ãã„Hõ@sQÍ ZOÑ≤Hõ*Ë™êÎ~°∞.
`«Å∞¡Å Hõq∞\© q^èŒ∞Å∞ :
1) *Ï~ÚO\ò JH“O\ò x~°fiÇ≤ÏOK«_»=Ú.
2) JOQÆ<£"å_ô Éèí=<åÅ x~å‡}Ïxfl Ñ¨~°º"ÕH˜∆OK«_»=Ú.
3) JOQÆ<£"å_ô ã¨„Hõ=∞ x~°fiÇ¨Ï}‰õΩ `À_»Ê_»O ÖÏO\˜ =ÚYº"≥∞ÿ# HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ x~°fiÇ≤Ï™êÎ~°∞.
7. „Ñ¨*Ï~ÀQÆº ãÖ~°Hõ∆} Hõq∞\© :
W^ŒÌ~°∞ "å~°∞¤ ã¨Éèí∞ºÅ`À, ã¨~°ÊOK«∞ J^èŒºHõ∆`«# „QÍ=∞ Z.Z<£.ZO. "≥∞O|~°∞ Hõhfi#~üQÍ D Hõq∞\©
U~°Ê_»∞`«∞Ok. D Hõq∞\©Å∞ „HÕk q^èŒ∞Å∞ x~°fiiÎ™êÎ~Ú.
9 9
84
9
1.
2.
‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} „Ñ¨Kå~°O.
Ñ≤Å¡Å‰õΩ qq^èŒ "åº^èŒ∞Å x~À^èŒHõ \©HÍÅ∞ "Õ¿ãÖÏ K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ=@O (Ãã.45 (1) (7)
9
3. J`«º=ã¨~° Ñïã≤÷uÖ’ "≥·^Œº ã¨^Œ∞áêÜ«∂Å∞ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ LOK«@=Ú.
4. "≥·^Œº P~ÀQÆº q+¨Ü«∂ÅÖ’ "≥·^Œº ã≤|ƒOkH˜, „Ñ¨[Å‰õΩ =∞^èŒº ã¨=∞#fiÜ«∞O HõeæOK«∞@ =O\˜ Ñ¨#∞Å∞
KÕÜ«∞@O.
5. l.F. <≥O. 289 ^•fi~å „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf Ãã„Hõ@s "≥∞O|~ü Hõhfi#~üQÍ U~°Ê_Õ Hõq∞\© „HÕk
HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ ™êyã¨∞ÎOk.
Z) ^ŒÇ¨Ï# ãÖ™ê¯~åÅ∞ U~åÊ@∞¡ KÕÜ«∞@O, ã¨‡âß# "å\˜HõÅ#∞ U~åÊ@∞ KÕã≤, x~°fiÇ≤ÏOK«@O.
a) JO@∞ "åº^èŒ∞Å x~À^èŒHõ, x"å~°} K«~«ºÅ∞ KÕÑ¨@ì_»O.
ã≤) [## =∞~°}ÏÅ il„¿ãì+¨<£ x~°fiÇ≤ÏOK«_»O
_ç) ãÖ`«Å∞ L`«û"åÅÃÑ· xÜ«∞O„`«}
W) „Ñ¨ã¨∂u, tâ◊√ ˆHO„^•Å U~åÊ@∞, x~°fiÇ¨Ï}
ZÑ¶)π Ü«∞[=∂#∞Å∞ ÖËx T~°‰õΩHõ¯Å#∞ q^èŒfiOãÖ KÕÜ«∞@O
l) ™ê~°fi[xHõ Ñ¨â◊√=^èŒâßÅÅ U~åÊ@∞, x~°fiÇ¨Ï}
ÃÇÏKü) =∞`«∞Î áêhÜ«∂Å∞ ÖË^• B+¨^è•Å x¿+^èŒO, ÖË^• q∞`«OQÍ ¿ãqOK«∞#@∞¡ KÕÜ«∞@O
S) ™ê~°fi[xHõ _çÃãÊ#ûsÅ x~°fiÇ¨Ï}
*ˇ) Ñä¡H± \ÏºO‰õΩÅ U~åÊ@∞
HÔ ) ãÖ`«Å∞, Ü«∂„`å ã¨úÖÏÅÃÑ· J^Œ∞Ñ¨Ù
Ü«∞Öò) ã¨‡âß#, ^ŒÇ¨Ï#"å\˜HõÅ il„¿ãì+¨<£
Ü«∞"£∞) ã¨‡âß# "å\˜HõÅ‰õΩ Öˇ·Ãã#∞û =∞OE~°∞
8. Ü«Ú=â◊H˜Î ãÖÑ¶¨∂Å∞ :
Wq ã¨q∞+≤ì „Ñ¨Ü≥∂[#=ÚÅ H˘~°‰õΩ ã¨fiK«ÛùO^ŒOQÍ, „QÆ∂Ñ¨ÙQÍ U~°Ê_ç# Ü«Ú=f, Ü«Ú=‰õΩÅ
ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú. ãÖ|Okè`« „QÍ=∞ „áêO`« Ü«Ú=[#∞Å∞ 5 QÆ∞~°∞ #∞O_ç 10 =∞Ok =~°‰õΩ HõÅã≤ XHõ
ãÖÑ¶¨∞O („QÆ∂Ñ¨Ù)QÍ U~°Ê_»_»O. z#fl "åºáê~åÅ∞ ÖË^• z#fl z#fl Ñï„â◊=∞Å∞ „Ñ¨Éèí∞`«fi Pi÷Hõ ã¨Ç¨Ü«∞=Ú`À
U~åÊ@∞ KÕã¨∞H˘x ã¨fiÜ«∞O Láêkè HõeÊOK«∞HÀ=@O "≥Ú^ŒÖˇ·#q D ãÖÑ¶¨∂Å =ÚYº L^ÕÌâ◊ºO.
9. ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨Ü«∞Hõ ãÖÑ¶¨∂Å∞ :
xã¨ûÇ¨Ü«∞OQÍ ¿Ñ^ŒiHõOÖ’ =∞QÆ∞æ`«∞#fl „QÍg∞} =∞Ç≤Ïà◊Å∞ 10 #∞O_ç 15 =∞Ok Hõeã≤ „QÆ∂Ñ¨ÙQÍ
‰õÄ_ç ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨Ü«∞Hõ ãÖÑ¶¨∂Å∞QÍ U~°Ê_ç<å~Ú.
9 á⁄^Œ∞Ñ¨Ù KÕ~ÚOK«_»=Ú, Pi÷Hõ =#~°∞Å∞ ÃÑOK«∞H˘#_»=Ú ÉÏºO‰õΩÅ #∞O_ç / _ç.P~ü._ç.U. / W`«~°

ãÖã¨÷Å #∞O_ç ãÖÑ¶¨∞ Ñ¨~°OQÍ Pi÷Hõ ã¨Ç¨Ü«∂xfl á⁄O^Œ_»=Ú, ‰õΩ@∞O| Hõhã¨ J=ã¨~åÅ‰õΩ `«‰õΩ¯= =_ô¤`À9
85
9
ãÖÑ¶¨∞=Ú #∞O_ç JÑ¨CÅ∞ WzÛ "å~Ú^•ÅÃÑ· =ã¨∂Å∞ KÕã¨∂Î ã¨Éèí∞ºÅ Pi÷Hõ Jaè=$kúH˜ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»@=Ú,
=¸_è» #=∞‡HÍÅ∞, ™êOÑ¶∞≤ Hõ ^Œ∞~åKå~åÅ#∞ ZkiOz, q=ÚH˜Î á⁄O^Œ_=» Ú, Ñ≤ÅÅ¡ ãÖ~°H}
9
∆õ , q^Œº, P~ÀQÆºO,
‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«}, Ñïã¨~åÅ â◊√„Éèí`«, K≥@∞¡ ÃÑOÑ¨Hõ=Ú, KÕu =$`«∞ÎÅ#∞ Jaè=$kú KÕã¨∞HÀ=_»=Ú =O\˜q
ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨Ü«∞Hõ ãÖÑ¶¨∂Å q^èŒ∞Å∞.
ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨Ü«∞Hõ ãÖÑ¶¨∂Å∞ – „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf :
=ÚO^Œ∞QÍ K≥Ñ¨ÙÊ‰õΩ#fl@∞¡ „QÍ=∞ „Ñ¨[Å ã¨=∞„QÆ Jaè=$kú „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ^èÕºÜ«∞O HÍ|\˜ì,
„Ñ¨[ÅO^Œ~°∂ `«=∞‰õΩ `å"Õ∞ ã¨fiÜ«∞O ã¨=∞$kú K≥O^Œ_®xH˜ J_»∞QÆ∞ "Õ¿ã kâ◊QÍ „Ñ¨[efl K≥·`«#º Ñ¨~°K«\ÏxH˜
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf Hõ$+≤ KÕÜ«∂e.
1. „QÍ=∞ ã¨~°ÊOK«∞ ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨Ü«∞Hõ ãÖÑ¶¨∂Å‰õΩ âßâ◊fi`« PÇ¨fix`«∞_»∞ (l.F. <≥O. 427 `Õk:
9–3–99) HÍ|\˜ì J\˜ì ãÖÑ¶¨∂Å Jaè=$kúH˜ KÕÑ¨>Ëì K«~°ºÅ∞ „QÍ=∞ ã¨=∞„QÍaè=$kúH˜ ^ÀÇ¨Ï^ŒÑ¨_Õ
q^èŒOQÍ „áÈ`«ûÇ≤ÏOKåe.
2. „QÍ=∂aè=$kúH˜ ^ÀÇ¨Ï^ŒÑ¨_Õ JOâßÅÃÑ· ã¨∂K«#Å∞ KÕÜ«∞@O ^•fi~å |Ö’¿Ñ`«O KÕÜ«∞_»O „QÍ=∞
ÑÖKå~Úf ã¨Éèí∞ºÅ ÉÏ^èŒº`« (Ãã. 28 (1).
3. „QÍ=∞ ™ê÷~ÚÖ’ qq^èŒ ãÖÑ¶∂¨ Å∞, „Ñ¨É∞íè `«fi – „Ñ¨É∞íè `Õfi`«~° ãÖã¨Å÷ =∞^èºŒ ã¨=∞#fiÜ«∞ Hõ~QÎ° Í, ÑÖKå~Úf
HÍ~°º^Œi≈ ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨ Ü«∞Hõ ãÖÑ¶∂¨ Å x~å‡}Ïxfl „áÈ`«ûÇ≤ÏOKåe, =∞Ç≤Ïà◊ÅÖ’ á⁄^Œ∞Ñ¨Ù#∞ JÅ"å@∞
KÕÜ«∂e. `«~°∞K«∂ tHõ∆}Ï HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ x~°fiÇ≤ÏOK«@O ^•fi~å „QÆ∂Ñ¨Ù x~°fiÇ¨Ï}Ö’ "≥∞à◊‰õΩ=Å#∞
<ÕiÊOKåe.(l.F. <≥O. 4 `Õk : 7–1–2002)
4. ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨Ü«∞Hõ ãÖÑ¶¨∂Å „ÔH_ç\ò ˆ~\ÕQ∑ xˆ~ÌtOz# xÜ«∞=∂ÅHõ#∞QÆ∞}OQÍ KÕã≤On ÖËxn
`«xv KÕã≤, ã¨=~°}Å∞ KÕÜ«∂e. (l.F. 960, Ñ≤.P~ü. P~ü._ç. –3 `Õk : 6.6.2002)
5. ã¨fiÜ«∞Oã¨Ç¨Ü«∞Hõ ãÖÑ¶¨∂Å∞ `«Ü«∂~°∞ KÕã≤# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ q„Hõ~ÚOK«∞@‰õΩ =∂Ô~¯\ò ™œHõ~°ºO
HõeyOK«∞@‰õΩ ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈ K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ"åe.
ÑÖKå~ÚfH˜, ÑÖKå~Úf HÍ~åºK«~°} Hõq∞\©Å‰õΩ, „Ñ¨Éèí∞`«fi=Ú „Ñ¨`ÕºHõ K«\ÏìÅ ^•fi~å U~åÊ@∞
KÕã≤# qq^èŒ Hõq∞\©Å‰õΩ =∞^èŒº ã¨=∞#fiÜ«∞O ÖË^Œ∞. =∞iÜ«Ú qq^èŒ Jaè=$kú Ñ¨^äŒHÍÅ#∞ J=∞Å∞ KÕã¨∞Î#fl
ãÖã¨÷Å∞ / „Ñ¨Éèí∞`«fi âßYÅ∞, HÍ~åºK«~°} Hõq∞\©Å =∞^èŒº ‰õÄ_® Hõhã¨ J=QÍÇ¨Ï#, ã¨=∞#fiÜ«∞O ÖË‰õΩO_®
áÈ~ÚOk. D ã¨=∞#fiÜ«∂xfl ™êkèOK«_®xH˜ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf HÍ~åºK«~°} Hõq∞\©Å#∞ H˘`«ÎQÍ U~åÊ@∞
KÕÜ«∞_»O [iyOk. D ã¨=∞#fiÜ«∂xfl ™êkèOz, „QÍ=∞ÑÖKå~Úf Hõq∞\©Å∞, W`«~° ãÖÑ¶¨∂Å∞ SHõºOQÍ
Ñ¨xKÕã≤ „QÍ=∂aè=$kúH˜ Hõ$+≤ KÕÜ«∂e. D |$Ç¨Ï`«Î~°"≥∞ÿ# HÍ~åºxfl ™êkèOK«@OÖ’ ã¨~°ÊOK«∞, LÑ¨ ã¨~°ÊOK«∞,
"å~°∞¤ ã¨É∞íè ºÅ∞, Ü«∞O.Ñ≤.\˜.ã≤. ã¨É∞íè ºÅ∞ „Ñ¨*Ï„Ñüx^è∞Œ Å∞QÍ<Õ HÍHõ ™ê=∂lHõ HÍ~°ºHõ~ÅÎ° ∞QÍ ^Œ$_è» ãÖHõÅÊO`À
Ñ¨xKÕã≤#Ñ¨C_Õ PtOz# ÅH∆Íºefl KÕ~°∞HÀQÆÅ~°∞.
9 9
86
9 16. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf Pi÷Hõ =#~°∞Å∞ 9
ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷Å Pi÷Hõ Ñïã≤÷ux ã¨g∞H˜∆Oz „Ñ¨Éèí∞`«fiO, Ñ¨#∞flÅ∞ qkèOz =ã¨∂Å∞ KÕ¿ã
JkèHÍ~åxfl ˆH=ÅO „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ =∂„`«"Õ∞ Ñïq∞`«O KÕâß~°∞.
PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò ÑÖKå~Úf~å*ò K«@ìO „QÍ=∞™ê÷~ÚÖ’#∂, =∞O_»Å Ñï+¨`ü, lÖÏ¡ Ñï+¨`üÅ
™ê÷~ÚÖ’#∂, „Ñ¨[Å‰õΩ Jaè=$kú Hõ$+≤Ö’ áêÅ∞ÑÖK«∞‰õΩ<Õ J=HÍâßxfl HõeÊã¨∞#Î flk. ÑÖKå~ÚfÅÖ’ „QÍ=∞ã¨∞ÅÎ ‰õΩ
JOkOKÕ áêÅ# ^Õâ◊™ê÷~ÚÖ’ „Ñ¨*Ï™êfi=∂ºxH˜ Ñ¨\ ˜+¨ì"≥∞ÿ# Ñ¨Ù<åk HÍQÆÅ^Œ∞.
ÑÖKå~ÚfÅ ^•fi~å ™ê=∂lHõ K≥·`«#ºO HõeÊOz, Pi÷Hõ „Ñ¨QÆuH˜ ÉÏ@ "ÕÜ«∂Å<Õ ÅH∆Íºxfl
KÕ~°∞HÀ=\ÏxH˜, 73= ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°} ^•fi~å 11= Ã+_»∂ºÅ∞Ö’ á⁄O^Œ∞Ñ¨~°z#q^èŒOQÍ ÑÖKå~ÚfÅ∞
x~°fiiÎOK«=Åã≤# 29 ~°HÍÅ Hõ~"Î° åºÅ∞ ^ÀÇ¨Ï^ŒO KÕ™êÎ~Ú. D K«@Oì ^•fi~å ÑÖKå~ÚfÅ∞ Ñ¨#∞flÅ∞ qkèOz,
"å\˜x `«Ñ¨ÊxãïQÍ =ã¨∂Å∞ KÕã≤, Pi÷Hõ =#~°∞Å∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞Û‰õΩ<Õ JkèHÍ~°O „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ
W=fi|_çOk. „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÅ P^•Ü«∂xfl „HÕk 4 q^è•Å∞QÍ =sæHõiOK«=K«∞Û#∞.
„QÍ=∞ÑÖKå~Úf P^•Ü«∞=Ú :
„QÍ=∞ÑÖKå~ÚfH˜ HÍ=Åã≤# P^•Ü«∂xfl ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ=\ÏxH˜ K«@ìOÖ’ `«y#xfl
J=HÍâßÅ∞<åfl~Ú. K«@Ñì ~¨ O° QÍ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf qkèOKÕ Ñ¨#∞flÅ∞, Ñ¶A
‘ Å∞ HÍ‰õΩO_® ~åR, Hˆ O„^Œ „Ñ¨É∞íè `åfiÅ∞
‰õÄ_® qq^èŒ x^èŒ∞Å∞ q_»∞^ŒÅ KÕ™êÎ~Ú. „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ ãÖ|OkèOz# P^•Ü«∞ =#~°∞Å#∞ „Ñ¨Hõ¯
¿ÑrÖ’ K«∂_»=K«∞Û#∞. (Ñ¨\ ˜ìHõÖ’ W=fi|_çOk)
9 9
87
9
9 „QÍ=∞ÑÖKå~Úf P^•Ü«∞ =#~°∞Å∞
™⁄O`« P^•Ü«∞O ~åR „Ñ¨Éèí∞`«fi ˆH\Ï~ÚOÑ¨ÙÅ∞ „QÍO@∞Å∞ _˘<Õ+#¨ ∞¡–_çáêl@∞¡
`«Ñ¨ÊxãïQÍ qkèOKÕ Ñ¨#∞flÅ∞ SzÛHõOQÍ qkèOKÕ Ñ¨#∞flÅ∞ Ñ¶A

‘ Å∞, ~°∞ã¨∞=ÚÅ∞ P^•Ü«∂xKÕÛ Pã¨∞Å÷ ∞ ~åR „ÑÉ¨ ∞íè `«fiO Hˆ O„^Œ „ÑÉ¨ ∞íè `«fiO
1. WO\˜Ñ¨#∞fl 1. "åÇ¨Ï#Ñ¨Ù Ñ¨#∞fl 1. ÖˇÃ· ã#∞û Ñ¶A

‘ Å∞ 1. ãÖ`«Å "ÕÅ=Ú 1. ™êìOÑ¨Ù _»∂º\©ÃÑ· 1. ~°∂II4Å `«Åãï „QÍO@∞ 1. ˆHO„^Œ Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O 1. h\˜ ÑÖÑ¨ÙÅÃÑ· _çáêl@∞¡
2. Öˇ·„|s Ñ¨#∞fl 2. „Ñ¨`ÕºHõ Ñ¨x xq∞`«ÎO 2. P„Hõ=∞}Å ~°∞ã¨∞=ÚÅ∞ 2. ÃãH· Ö˜ ò ™êìO_»∞ "ÕÅ=Ú ã¨∞OHõO „QÍO@∞¡ 2. Ñ¨#∞Å‰õΩ HÍO„\ÏHõ~ì ∞° ¡
2. ã≤|ƒOk r`åÅ „QÍO@∞¡
3. „_≥·<Õr Ñ¨#∞flÅ∞ =ºÜ«∞™êÜ«∞ Éèí∂q∞ÃÑ· Ñ¨#∞fl 3. ÖË J=Ù\ò Ñ¶‘A 2. q<À^ŒÑÙ¨ Ñ¨#∞fl 2. Ü«∞ãπ.l.P~ü."≥.· „QÍO@∞¡ K≥eO¡ KÕ W.Ü«∞O._ç.
3. HõÉàË Ï "ÕÅ=Ú 3. =$uÎ Ñ¨#∞fl
4. Öˇ·\ ÕQÆ∞ Ñ¨#∞flÅ∞ 3. MÏm ã¨÷ÖÏÅÃÑ· Ñ¨#∞fl 4. ae¤OQ∑ Ñï‡+¨<£ Ñ¶‘A 4. ÑÖ_»`¡ À@Å "ÕÅ=Ú 3."≥∞l¿ãiì Ü«∞Öò ~°∞ã¨∞=Ú 4. ~åR Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O 3. „Ñ¨[Å q~åàÏÅ∞
5. h\˜ Ñ¨#∞fl 5. |O^≥Å ^˘_ç¤ Ñ¶A ‘ „QÍO@∞¡

5. HõOáÈã¨∞ì "ÕÅ=Ú 4. ã‘#~ˆ r Ñ¶A ‘
88
6. HÀÖÏQÍ~°O/ 6. ÖˇÃ· ã#∞û ÖËx ÑÖ^Œ∞Å∞ 6.KÕÑÅ¨ K≥~∞° =ÙÅ "ÕÅ=Ú 5. q∞#~°Öò Ããã¨∞û 5. L`«=Î ∞ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf
HÍ\ÏQÍ~°O Ñ¨#∞fl „QÍO@∞
/‰õΩHõ¯ÅÃÑ· ~°∞ã¨∞=Ú 7. bA Pã¨∞ÎÅ #∞O_ç
7. „Ñ¨Hõ@#ÃÑ· Ñ¨#∞fl 7. h\˜ÑÖÑ¨ÙÅÃÑ· Ñ¶‘A P^•Ü«∞O
‘ 8. ÃÑ¶„sÅ "ÕÅ=Ú
8. Hˆ |∞Öò \˜.q.ÃÑ· Ñ¶A
9. "å~°O@∞/[Ñ¨ÙÎ Ñ‘A 9. ÑÖ_»QÅÆ ∞, L`«û"åÅ∞
#∞O_ç P^•Ü«∞O
10. JÑ¨~å^èŒ ~°∞ã¨∞=Ú
10. Wã¨∞Hõ "ÕÅ=Ú
11. ~°ÇÏ¨ ^•i ~°∞ã¨∞=Ú
12. ^è$Œ =Ñ¨„`«∞Å *Ïs Ñ¶A

‘
13. W`«~=° ÚÅ∞
9
9
9
I
Z.
„QÍ=∞ÑÖKå~Úf ã¨fiO`« P^•Ü«∞O
„QÍ=∞ÑÖKå~Úf qkèOK«^ŒQÆ∞ Ñ¨#∞flÅ∞ :
9
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf `«# ÑïkèÖ’x x"åã¨ QÆ$Ç¨Å‰õΩ ~°H`∆˜ « =∞Ozh\˜ ã¨~Ñ° ~¨¶ å, áêiâ◊√^Œºú x~°fiÇ¨Ï},
~À_»∞¡, „_≥~Ú#¡ x~å‡}O, gkèÖˇ·@¡ U~åÊ@∞¡, x~°fiÇ¨Ï} "≥Ú^ŒÖˇ·# „áê^äŒq∞Hõ =∞øeHõ ¿ã=Å#∞ JOkã¨∞ÎOk.
* [## =∞~°}ÏÅ∞, q"åÇ¨Å il„¿ãì+¨#∞, Pã≤÷ qÅ∞= ^Œ$gHõ~°}, x"åã¨ ^Œ$gHõ~°} Ñ¨„`åÅ
*Ïs =O\˜ K«@ì Ñ¨~°"≥∞ÿ# q^èŒ∞Å#∞ x~°fiÇ≤Ïã¨∞ÎOk.
* ÑÖKå~Úf~å*ò K«@Oì 1994 ÃãHõ<∆ £ 45, 46 =∞iÜ«Ú W`«~° ãÖ|Okè`« ÃãHõ#∆ Ö¡ ’ P^ÕtOz#
„Ñ¨*’Ñ¨Ü≥∂QÆHõ~°"≥∞ÿ# q^èŒ∞Å#∞ Hõ~°Î"åºÅ#∞ x~°fiiÎã¨∞ÎOk.
ÃÑ· ¿ã=Å∞, x~°fiiÎOz#O^Œ∞‰õΩ QÍ#∂, ¿ã=Å H˘#™êyOÑ¨Ù‰õΩ QÍ#∞ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf „Ñ¨[Å
#∞O_ç Ñ¨#∞flÅ∞ =ã¨∂Å∞ KÕã¨∞ÎOk. P Ñ¨#∞flÅ∞ Ô~O_»∞ q^è•Å∞QÍ LO\Ï~Ú. 1. `«Ñ¨ÊxãïQÍ qkèOKÕ
Ñ¨#∞flÅ∞, 2. SzÛHõOQÍ qkèOKÕ Ñ¨#∞flÅ∞
`«Ñ¨ÊxãïQÍ qkèOKÕ Ñ¨#∞flÅ∞ „HÕkq^èŒOQÍ LO\Ï~Ú.
1. WO\˜Ñ¨#∞fl, 2. Öˇ·„|s Ãã#∞û, 3. H˘ÖÏQÍ~°=Ú / HÍ\Ï~°∞ã¨∞=Ú, 4. „Ñ¨Hõ@#ÖÃÑ· Ñ¨#∞flÅ∞,
5. „Ñ¨`ÕºHõ Ñ¨#∞flÅ∞, 6. ˆH|∞Öò \©qÃÑ· Ñ¶‘A.
ÃÑ· Ñ¨#∞flÅ QÆ∞iOz „HÕ^Œ W=fi|_çOk.
1. WO\˜ Ñ¨#∞fl :
WO\˜Ñ¨#∞fl qkèOz =ã¨∂Å∞ KÕÜ«Ú q^è•#=Ú ÃãHõ∆#∞ 61,62 =∞iÜ«Ú l.F. 288 `Õn
20.1.1965Ö’ q=iOK«|_ç#k.
1. WO\˜ Ñ¨#∞fl#∞ WO\˜ =¸Å^èŒ#=Ú qÅ∞= ÖË^• ™êÅ∞ãï J^≥Ì |\˜ì qkèOÑ¨|_»∞#∞.
2. XHõ ãÖ=`«û~åxH˜ ˆ~@∞¡ D„HÕk q^èŒ=ÚQÍ LO_»∞#∞.
J`«ºÅÊ=Ú J`«ºkèHõ=Ú
1. =¸Å^èŒ#=Ú 1/8 1%
2. ™êÅ∞™êi J^≥Ì 2% 20%
WO\˜ Ñ¨#∞fl qkèOK«∞ Ñ¨^Œúu :
Z) WO\˜ Ñ¨#∞fl =¸Å^èŒ#Ñ¨Ù qÅ∞=ÃÑ· qkèOK«=K«∞Û#∞. ~°∂II 100 =¸Å^èŒ#Ñ¨Ù qÅ∞= ÃÑ·.
1. Hõx+¨ì ˆ~@∞ ~°∂II 0–12.
2. QÆi+¨ì ˆ~@∞ ~°∂II 1–00
a) ™êO=`«ûiHõ J^≥Ì qÅ∞=ÃÑ· qkèOK«=K«∞Û#∞ (Ô~O@Öò "åÅ∂º) ~°∂II100/–Å J^≥Ì qÅ∞=ÃÑ·
1. Hõx+¨ì ˆ~@∞ ~°∂II 2–00Å∞ K˘Ñ¨C#.
9 2. QÆi+¨ì ˆ~@∞ ~°∂II 20–00Å∞ K˘Ñ¨C#.
3. WO_»¡ K«∞@∂ì H˘Å`«ÅÃÑ· qkèOK«=K«∞Û#∞.
9
89
9 WO\˜ qÅ∞=#∞ =¸Å^è#Œ O qÅ∞=ÃÑ· x~°~‚ ÚOK«∞@‰õΩ JÑ¨Ê\˜ =∂Ô~¯\ò ~ˆ @∞, W`«~° JOâ◊=ÚÅ#∞
^Œ$+≤ì Ü«∞O^Œ∞OK«∞H˘x qq^èŒ ~°Hõ=ÚÖˇ·# WO_»¡‰õΩ =¸Åº=Ú#∞ Hõ@∞ì ˆ~@∞#∞ WO[h~°¡`À ãÖ„Ñ¨kOz
9
J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ Ñ¨C_»ÖÏ¡ HõÖHˇ ~ìõ ∞° L`«~Î ∞° fiÅ ^•fi~å ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ `≥eÜ«∞*ËÃã^Œ~∞° . P q^è=Œ ÚQÍ x~°~‚ ÚOK«|_ç#
ˆ~@¡#∞ „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÅ∞ áê\ÕK«=Öˇ#∞. „Ñ¨ã¨∞Î`«O J=∞Å∞Ö’ L#fl L`«Î~°∞fiÅ „Ñ¨HÍ~°O WO\˜ Ñ¨#∞fl#∞
2000–2001 ãÖ=`«û~°O Ñ¨#∞fl „áêuÑ¨kHõQÍ „Ñü ãÖ=`«û~°O 5% ÃÑOKåe. (l.F.98, `Õk 14.3.2002)
WO\˜ Ñ¨#∞fl q∞#Ç¨~ÚOÑ¨Ù á⁄O^Õ Éèí=#=ÚÅ∞ :
1. „áê~°÷<åÅÜ«∂Å∞, ^Õ"åÅÜ«∞=ÚÅ∞.
2. ã¨„`«=ÚÅ∞ – J^≥Ì =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∞xq, ÖËHõ =ã¨∂Å∞ KÕã≤# J^≥Ì ^èŒ~°‡ HÍ~°º=ÚÅ‰õΩ
qxÜ≥∂yOK«∞#q.
3. áê~î°âßÅ Éèí=#=ÚÅ∞, Ç¨ã¨ìÅ∞ Éèí=#=ÚÅ∞, „QÆO^è•ÅÜ«∞ Éèí=#=ÚÅ∞, ^èŒ~°‡ HÍ~°º=ÚÅ‰õΩ
qxÜ≥∂yOK«∞ Éèí=#=ÚÅ∞.
4. Kåi„`å`«‡Hõ Éèí=#=ÚÅ∞.
5. ^èŒ~å‡ ã¨∞Ñ¨„`«∞Å Éèí=#=ÚÅ∞.
6. Ô~·ÖËfi Pã¨∞Ñ¨„`«∞Å Éèí=#=ÚÅ∞.
7. „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfH˜ K≥Ok# Éèí=#=ÚÅ∞.
8. F_»Å H˘~°‰õΩ Hõ@ì|_ç# Öˇ·@∞ Ç¨Ï∫ã¨∞Å∞.
9. HÍºÑ≤@Öò qÅ∞= ~°∂II 500/–Å∞ ^•@x Éèí=#=ÚÅ∞.
10. "åi¬Hõ J^≥Ì qÅ∞= ~°∂II 25/–Å∞ q∞OK«x Éèí=#=ÚÅ∞.
11. HÀà◊¡ á¶ê~°=ÚÅ Ã+_»∞¡. ("≥∞"≥∂ <≥O. 10870/ÑÖKå~ÚfÅ∞/ã≤–3/Z1/90–20 `Õk
14.9.1994)
12. Ü«∞<£.l.F. Ç¨ÏŸ"£∞û. ("≥∞"≥∂ <≥O. 71113 ÑÖ.–3/94–1 `Õk 18.11.1994)
WO\˜ Ñ¨#∞fl qkèOÑ¨Ù #∞O_ç q∞#Ç¨~ÚOK«|_»x Éèí=#=ÚÅ∞ :
1. ã¨∂¯Å∞ ÖËHõ HÍÖËrÅ‰õΩ J#∞|O^èŒOQÍ ã≤|ƒOk x"åã¨=ÚÅ‰õΩ xi‡Oz# QÆ$Ç¨Ï=ÚÅ∞.
(Ç¨ã¨ìà◊√§ `«Ñ¨Ê)
2. _çÃãÊ#ûsÅ‰õΩ, „QÆO^è•ÅÜ«∞=ÚÅ‰õΩ J#∞|O^èŒOQÍ xi‡OzÜ«Ú#fl x"åã¨ QÆ$Ç¨Ï=ÚÅ∞.
3. áêÅ ã¨~°Ñ¶¨~å ˆHO„^Œ=ÚÅ Éèí=#=ÚÅ∞.
4. =∞O_»Å „Ñ¨*ÏÑï+¨`«∞Î =∞iÜ«Ú lÖÏ¡ „Ñ¨*ÏÑï+¨`«∞Î Éèí=#=ÚÅ∞.
5. ˆHO„^Œ „Ñ¨Éèí∞`«fi=Ú#‰õΩ K≥Ok# Éèí=#=ÚÅ∞.
6. ^Õ"åÅÜ«∞=ÚÅ J~°Û‰õΩÅ x"åãÖ xq∞`«Î=Ú xi‡Oz# Éèí=#=ÚÅ∞.
XHõ™êi qkèOz# Ñ¨#∞fl#∞ „Ñü ãÖII 5% K˘Ñ¨C# ã¨„Hõ=∞OQÍ ÃÑOK«∞`«∂ LO_®e.
9 (l.F. 98, `Õk 14.3.2002)
ÑÖKå~Úf~å*ò K«@ì=Ú ÃãHõ∆#∞ 71 „Ñ¨HÍ~°=Ú „QÍ=∞ÑÖKå~Úf WO_»¡ÃÑ· H˘xfl „Ñ¨`ÕºHõ
9
90
9 Ñ¨#∞flÅ∞ qkèOK«=K«∞Û#∞. l.F. 252 `Õn 2.7.1997 „Ñ¨HÍ~°O, D „Ñ¨`ÕºHõ Ñ¨#∞flÅ#∞ 9
WO\˜ Ñ¨#∞flÃÑ#· ã¨~Kü åi˚QÍ qkèOK«=K«∞Û#∞. W\©=Å „Ñ¨É∞íè `«fiO D Ñ¨ûúŒ ™ê÷#OÖ’ „H˘`«QÎ Í
qxÜ≥∂QÆ^•~°∞Å #∞O_ç Ü«¸[~ü Kås˚Å∞ =ã¨∂Å∞ KÕ¿ã Ñ¨^Œúu „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ\˜ìOk.
2. Öˇ·„|s Ããã¨∞û :
„Ñ¨[ÅÖ’ Ñ¨~î°<åã¨H˜Îx ÃÑOK«\ÏxH˜ ™êÇ≤Ï`«ºaèÖÏ+¨#∞ ÃÑOá⁄OkOK«\ÏxH˜, ã¨=∂[OÖ’ L#fl`«
qÅ∞=Å∞ ÃÑOá⁄OkOK«\ÏxH˜, ~åRO „QÆO^ä•ÅÜ«∞ ãÖã¨÷ U~°Ê_çOk. U „QÍ=∞ÑÖKå~Úf J~Ú<å
„QÍO^ä•ÅÜ«∂xfl U~åÊ@∞ KÕÜ«∞\ÏxH˜ `«y# =ãü HõeÊOK«QÆÅ=∞x lÖÏ¡ „QÆO^ä•ÅÜ«∞ ãÖã¨÷‰õΩ ~å¿ãÎ, P
„QÍ=∞OÖ’ âßMÏ „QÆO^ä•ÅÜ«∂xfl U~åÊ@∞ KÕ™êÎ~°∞. P q^èŒOQÍ „QÆO^ä•ÅÜ«∞ âßY#∞ ÑïÑ¨Ù+¨ìO KÕÜ«∞\ÏxH˜
QÍ#∂, „Ñü „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf, =Úxûáêe\©, HÍ~˘Êˆ~+¨#∞¡ WO\˜Ñ¨#∞flÖ’ 8 âß`«O K˘Ñ¨C# „Ñ¨[Å#∞O_ç
=ã¨∂Å∞ KÕã≤ „QÆO^ä•ÅÜ«∞ ãÖã¨÷‰õΩ K≥e¡OKåe.
3. qxÜ≥∂QÆ (Ü«¸[~ü) Kås˚Å∞ :
qxÜ≥∂QÆ (Ü«¸[~ü) Kås˚Å∞ qkèOKÕ q^è•#O l.F. 97 `Õn 14.3.2002Ö’ q=iOK«|_çOk.
(J) gkè náêÅ∞, „_≥·<Õl =º=ã¨÷, „`åQÆ∞ h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å x~°fiÇ¨Ï} xq∞`«ÎO Ü«¸[~ü Kås˚Å∞
=ã¨∂Å∞ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞. g\˜ x~°fiÇ¨Ï}‰õΩ JÜÕ∞º Y~°∞Û#∞ D¿ã=Å‰õΩ qxÜ≥∂yOK«∞H˘<Õ
WO_»¡#∞O_ç =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∂e.
(P) Ü«¸[~ü Kås˚Å qkèOÑ¨Ù#∞ „Ñ¨`ÕºHõ „QÍ=∞ ã¨Éèí f~å‡#O ^•fi~å P"≥∂kOKåe. `«~°∞"å`«
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨QÍxH˜ `«‰õΩ¯= HÍ‰õΩO_® "≥∞*Ïi\©`À P"≥∂kOKåe. Ü«¸[~ü Kås˚Å∞
ZO^Œ∞ xq∞`«ÎO, ZO`« ˆ~@∞Ö’, ZO`« HÍÖÏxH˜ qkèã¨∞Î<åfl~À f~å‡#OÖ’ `≥eÜ«∞*ËÜ«∂e.
(W) =ã¨∂Å∞ HÍ|_ç# Ü«¸[~ü Kås˚Å#∞, xˆ~ÌtOz# HÍ~°º„Hõ=∂xˆH Y~°∞Û KÕÜ«∂e. W`«~°
HÍ~°º„Hõ=∂Å‰õΩ qxÜ≥∂yOK«‰õÄ_»^Œ∞.
(D) Ü«¸[~ü Kås˚Å =ã¨∂Å∞, Y~°∞Û‰õΩ ãÖ|OkèOz „Ñ¨`ÕºHõ ilã¨ì~°∞¡ x~°fiÇ≤ÏOKåe.
(L) Ü«¸[~ü Kås˚Å =ã¨∂Å∞‰õΩ „Ñ¨`ÕºHõ _ç=∂O_»∞ <À\©ã¨∞ W"åfie.
4. H˘ÖÏQÍ~°O – HÍ\Ï ~°∞ã¨∞O Ñ¨#∞fl :
H˘ÖÏQÍ~°O/HÍ\Ï~°∞ã¨∞O J#QÍ „QÍ=∞=ÚÖ’ ÑÖ_ç# ÑÖ@Å L`«ÊuÎx P „QÍ=∞=ÚÖ’ H˘ezQÍx,
`«∂Hõ=Ú "Õã≤QÍx q„Hõ~ÚOÑ¨|_ç#Ñ¨C_»∞ ^•xÃÑ· „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf Ñ¨#∞fl qkèOK«∞@.
1. HÀÖÏQÍ~°O – HÍ\Ï~°∞ã¨∞O =ã¨∂Å∞ KÕÜ«Ú@‰õΩ =ÚO^Œ∞ D q+¨Ü«∞=Ú „QÍ=∞ã¨Éèí =∞iÜ«Ú
ÑÖKå~Úf ã¨=∂"Õâ◊=ÚÖ’ f~å‡xOK«∞H˘#=Öˇ#∞.
2. „QÍ=∞=ÚÖ’ J~Ú# L`«ÊuÎx J"Õ∞‡"åi #∞O_ç =∂„`«"Õ∞ =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∞=Öˇ#∞.
3. „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÖ’ XHõ ilã¨ì~°∞ x~°fiÇ≤ÏOz ^•xÖ’ J"Õ∞‡"å~°∞, "å~°∞ J=∞‡HõO KÕã≤#
9 L`«Ê`«∞ÎÅ ¿Ñ~°∞¡, "å\˜ Ü≥ÚHõ¯ |~°∞=Ù, ÖËHõ H˘Å`«, ÖËHõ ãÖYº =∞iÜ«Ú =ã¨∂Å∞ KÕã≤# 9
91
9 ~°∞ã¨∞=Ú q=iOK«=Öˇ#∞.
4. ãÖ=`«û~°OÖ’ =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∞=Åã≤# "≥Ú`«ÎO ~°∞ã¨∞=Ú (_ç=∂O_£) q=iOK«=Öˇ#∞.
9
5. Ñ¨#∞fl K≥e¡OK«‰õΩO_» ZQÆQ˘@∞ì@‰õΩ „Ñ¨Ü«∞uflOz# "åiH˜ ~°∂II 50/–Å‰õΩ `«QÆæ‰õΩO_® ÃÑ<åeì
qkèOK«=K«∞Û.
6. HõOÃÑh ÖËHõ =ºH˜Î ãïÜ≥∞ÿ # q=~°=ÚÅ∞ K«∂Ñ¨xKÀ ã¨~Ê° OKü / HÍ~°ºx~°fiÇ¨Ï}ÏkèHÍi (HÍ~°º^Œi≈)
qKå~°} [iÑ≤ ZO`« Ñ¨#∞fl / ~°∞ã¨∞=Ú qkèOK«=Öˇ<À x~åúiOK«=K«∞Û#∞.
7. qkèOÑ¨Ù‰õΩ QÆ∞Ô~·#"å~°∞ Ô~O_»= JÑ‘ÊÅ∞ KÕã¨∞H˘#=K«∞Û#∞.
8. qkèOK«|_ç# Ñ¨#∞fl K≥e¡OK«xKÀ =∞iÜ«Ú P~°¤~°∞ =Ú\˜ì# 30 k#=ÚÅ HÍÅÑïq∞uÖ’
JÑ‘ÊÅ∞ KÕÜ«∞xKÀ JÑ‘ÊÅ∞ qKå~°}‰õΩ ã‘fiHõiOK«|_»^Œ∞.
„Ñ¨Éèí∞`«fi L`«Î~°∞fiÅ∞ l.F.<≥.295 ÑÖKå~Úf~å*ò âßY `Õn 4.4.1979 ^•fi~å „QÍ=∞=ÚÖ’x
L`«Ê`«∞ÎÅÃÑ· xˆ~ÌtOz# ˆ~@¡ „Ñ¨HÍ~°O H˘Å`«Å∞ – `«∂xHõÅÃÑ· ~°∞ã¨∞=ÚÅ∞ =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∞=Öˇ#∞
ˆ~@∞¡ Ã+_»∂ºÅ∞
„Hõ=∞ ãÖYº L`«Ê`«∞ÎÅ q=~°=ÚÅ∞ |~°∞=Ù ˆ~@∞
H˘Å`« / ãÖYº
1 2 3 4
1. Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù XHõ (1) H˜fiO@Öò 0–50
2. ÉˇÅ¡O XHõ (1) H˜fiO@Öò 0–50
3. zO`«ÑÖ_»∞ XHõ (1) H˜fiO@Öò 0–30
4. q∞~°Ñ¨HÍÜ«∞Å∞ XHõ (1) H˜fiO@Öò 1–00
5. Le¡QÆ_»¤Å∞ XHõ (1) H˜fiO@Öò 0–20
6. r_çÑ¨Ñ¨C 10 H˜Ö’ „QÍ=ÚÅ∞ 0–25
7. <≥~Úº 10 H˜Ö’ „QÍ=ÚÅ∞ 0–25
8. J~°\ ˜ P‰õΩÅ∞ 100 P‰õΩÅ∞ 0–05
9. ÑÖ_»∞¡ (Jxfl ~°Hõ=ÚÅ∞) 100 XH˜¯O\˜H˜ 0–10
10. „QÆ∞_»∞¡ 100 XH˜¯O\˜H˜ 0–10
11. W@∞HõÅ∞ – ÃÑO‰õΩÅ∞ 100 XH˜¯O@H˜ 1–00
9 =∞iÜ«Ú QÍ¡ã¨∞ c_»∞û
9
92
9
5. „Ñ¨Hõ@#ÅÃÑ· Ñ¨#∞fl :
ÃãHõ∆#∞ 63, =∞iÜ«Ú l.F. 326 `Õn 3.9.1998Ö’ q=iOz#@∞¡ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf
9
„Ñ¨Hõ@#ÅÃÑ· Ñ¨#∞fl qkèOK«=K«∞Û#∞. „Ñ¨Hõ@#ÅÃÑ· qkèOKåeû# Ñ¨#∞fl, „Ñ¨Hõ@#Å `åÅ∂‰õΩ q=~åÅ∞ „Ñ¨`ÕºHõ
il+¨ì~°∞Ö’ #"≥∂^Œ∞KÕã≤ „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞f f~å‡#O KÕÜ«∂e. „QÍ=∞ã¨ÉèíÖ’ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ\Ïìe. =∞iÜ«Ú J\˜ì
„Ñ¨Hõ@#Å q=~°=ÚÅ‰õΩ lÖÏ¡ Ñï+¨`ü #∞O_ç P"≥∂^•xfl á⁄O^•e. (J#∞|O^èŒO 1Ö’ ˆ~@¡ q=~åÅ∞
K«∂Ñ¨|_ç<å~Ú.)
a. „QÍ=∞ÑÖKå~Úf SzÛùHõOQÍ qkèOKÕ Ñ¨#∞flÅ∞
„QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ∞ `«# J=ã¨~`° Å« #∞, J#∞‰õÄÅ`«Å#∞ J#∞ãïOz „QÍ=∞ ã¨Éíè J#∞=∞u
"Õ∞~°‰õΩ qkèOKÕ Ñ¨#∞flÅ#∞ SzÛùHõ Ñ¨#∞flÅ∞ JO\Ï~°∞. L^•: =º=™êÜ«∞Éèí∂=ÚÅÃÑ· Ñ¨#∞flÅ∞. g\˜ q=~°}
„HÕ^Œ W=fi|_çOk.
1) =º=™êÜ«∞ Éèí∂=ÚÅÃÑ· Ñ¨#∞fl :
ÃãHõ∆#∞ 60(3) =∞iÜ«Ú l.F. 64 `Õn : 5.2.1996Ö’ q=iOz#@∞¡ XHõ xiÌ+¨ª Ñ¨xH˘~°‰õΩ
„QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÖ’x =º=™êÜ«∞ Éèí∂=ÚÅÃÑ· Ñ¨#∞fl qkèOK«=K«∞Û#∞.
xiÌ+¨ª HÍ~°º=Ú J#QÍ :
u h\˜ áê~°∞^ŒÅ HÍÅfiÅ∞ – K≥~°∞=ÙÅ =∞~°=∞‡`«∞ÎÅ∞.
u K≥~°∞=ÙÅ x~å‡}=Ú ÖËHõ "å\˜ x~°fiÇ¨Ï}.
u „QÍ=∞=ÚÖ’ QÍºã¨∞ =Å# – q^Œ∞ºK«ÛùH˜Î ^•fi~å nÑ¨=ÚÅ∞ "≥eyOK«∞@.
u ÉÏ@ ÖËHõ =O`≥# ÖËHõ z#fl =O`≥# xi‡OK«∞@.
u ™êOã¨¯ $uHõ, q^•º q+¨Ü∞« Hõ ÖËHõ "≥^· ºŒ ãÖ|O^è"Œ ∞≥ #ÿ HÍ~°º=ÚÅ‰õΩ L^ÕtÌ Oz# Éè=í #=ÚÅ#∞
xi‡OK«∞@.
u Ñ¨â◊√=ÙÅ #∞O_ç, ^˘OQÆ`«#=ÚÅ #∞O_ç ÑÖ@Å ~°Hõ∆}.
u =º=™êÜ«∞Éèí∂q∞ÃÑ· Ñ¨#∞fl lÖÏ¡ HõÖˇHõì~°∞ QÍi P"≥∂^Œ=Ú á⁄Ok qkèOK«=Öˇ#∞.
2≤) MÏm ã¨÷ÖÏÅÃÑ· Ñ¨#∞fl :
Éè=í <åÅ KÕ`« P„Hõq∞OK«|_ç# ÖËHõ Éè=í <åÅ „Ñ¨H¯õ <Õ P„Hõq∞OK«∞H˘#|_ç# Éè∂í =ÚÅÃÑ· ãÖ=`«û~°ÑÙ¨
Éèí∂q∞ qÅ∞=Ö’ ~°∂áê~ÚH˜ Ô~O_»∞ ÃÑ·ã¨Å K˘Ñ¨C# Éèí∂q∞tã¨∞Î qkOK«=K«∞Û#∞. (ÃãHõ∆<£ 60, ã¨~°∞¯ ºÅ~ü
<≥O. 1296, `Õk : 11.6.1974)
„Ñ¨`ÕºHõ Ñ¨#∞flÅ∞ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞@ :
ÃãHõ∆#∞ 75 „Ñ¨HÍ~°=Ú, l.F. 156 `Õk : 3.5.2000Ö’ q=iOz#@∞¡ D „HÕ^Œ ã¨∂zOz#
„Ñ¨`ºÕ Hõ Ñ¨#∞flÅ =ã¨∂à◊√§ lÖÏ¡ HõÖHˇ ~ìõ ∞° J#∞=∞u ÖËx^Õ `å`å¯eHõOQÍ ‰õÄ_® "Õ~˘Hõ Ñ¨xH˜ LÑ¨Ü∂≥ yOK«‰Äõ _»^∞Œ .
9
U L^ÕÌâ◊º=Ú`À P Ñ¨#∞flÅ∞ =ã¨∂Å∞ KÕâß~À, PÑ¨xˆH LÑ¨Ü≥∂yOKåe. U^≥·<å =∂~°∞Ê J=ã¨~°"≥∞ÿ`Õ lÖÏ¡
HõÖˇHõì~°∞ J#∞=∞u á⁄O^•e.
9
93
9ã≤. Ñ¶‘AÅ∞, ~°∞ã¨∞=ÚÅ∞ 9
1) Öˇ·Ãã#∞û Ñ¶‘AÅ∞ :
1. PO„^è„Œ Ñ¨^âÕ ò ÑÖKå~Úf ~å*ò K«@=ì Ú. 1994Ö’x ÃãHõ<∆ £ 119 „Ñ¨HÍ~°=Ú „QÍ=∞ Ç¨Ï^Œ∞ÅÌ Ö’
QÆÅ U „Ñ¨^Õâ◊=Ú<≥·<å l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ. 6 ÑÖ.~å. âßY `Õk : 10.1.1996Ö’ K«∂Ñ¨|_ç# =$`«∞ÎÅ‰õΩ,
"åºáê~åÅ‰õΩ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf #∞O_ç Öˇ·Ãã#∞û á⁄O^ŒxKÀ Z=~°∞#∂ LÑ¨Ü≥∂yOK«~å^Œx <À\˜Ñ¶≤ˆH+¨<£
„Ñ¨Hõ\ ÕKåe.
2. J\˜ì <À\˜ÑHˆ≤¶ +¨<£ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf PÑ¶ã‘ ∞¨ É’~°∞¤ #O^Œ∞ =∞iÜ«Ú „QÍ=∞=ÚÖ’x =ÚYº"≥∞#ÿ
3 „Ñ¨^Õâ◊=ÚÅÖ’ „Ñ¨Hõ\ ÕKåe.
3. <À\˜Ñ¶≤ˆH+¨<£Ö’ Öˇ·Ãã#∞ûÅ∞ ~°∞ã¨∞=ÚÅ∞ `«~°QÆ`«∞Å∞QÍ qÉèílOz x~åúiOK«=Öˇ#∞.
4. <À\˜Ñ¶≤ˆH+¨<£ „Ñ¨Hõ\ ÕK«|_ç# 60 k#=ÚÅ `«~°∞"å`« J=∞Å∞Ö’H˜ =K«∞Û#∞.
5. HõÅ∞¡, ™ê~å ^Œ∞HÍ}=ÚÅ∞ ‰õÄ_® „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf #∞O_ç Öˇ·Ãã#∞û á⁄O^ŒxKÀ
#_»∞Ñ¨hÜ«∞~å^Œ∞.
ÃãHõ<∆ £ 120 „Ñ¨HÍ~°O Pqi â◊HÎ˜ ÖËHõ W`«~° â◊HxÎ˜ qxÜ≥∂yOK«∞@‰õΩ L^ÕtÌ OK«|_ç# Hõ~å‡QÍ~°=ÚÅ∞
ÖËHõ Ñ¨x ã¨÷Å=ÚÅ#∞ xi‡OK«∞@, ™ê÷Ñ≤OK«∞@ ÖËHõ U~åÊ@∞ KÕÜ«Ú@‰õΩ D kQÆ∞= L^ŒÇ¨ÏiOz# Öˇ·Ãã#∞û
Ñ¶‘AÅ ˆ~@∞¡ 3 ãÖ=`«û~°=ÚÅ‰õΩ XHõ™êi K≥e¡OKåÅx „Ñ¨Éèí∞`«fi=Ú "å~°∞ `«# L`«Î~°∞fiÅ∞ l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.
<≥O. 16 ÑÖKå~Úu~å*ò âßY, `Õk 10.1.1996 ^•fi~å xˆ~ÌtOKå~°∞.
„Hõ.ãÖYº Ü«∞O„`«â◊H˜Î ~°∞ã¨∞=Ú

1. QÆ$Ç¨ÏŸÑ¨Ü≥∂QÆ=Ú#‰õΩ Ç¨~°∞ûÑ¨=~°∞`À xq∞`«Î=Ú ÖË‰õΩO_® 25/–
2. ã≤x=∂ käÜÕ∞@~°¡`À ã¨Ç¨ Jxfl ã¨÷ÖÏÅÖ’ Ô~H˜ìÃÑ¶·Ü«∞~°∞¡,
„\Ï<£ûá¶ê~°‡~°∞¡, ã¨∂÷Ñ¨=ÚÅ∞, ÔH.q.Z. ÔHáêã≤\ ©`À xq∞`«ÎO ÖË‰õΩO_® 100/–
3. (1) Jâ◊fiâ◊H˜ÎH˜ q∞OK«x W`«~° ™ê÷Ñ¨#Å∞ 100/–
4. (1) Jâ◊fiâ◊H˜ÎH˜ q∞Oz (5) Jâ◊fiâ◊H˜ÎH˜ q∞OK«x ™ê÷Ñ¨#Å∞ 200/–
5. (5) Jâ◊fiâ◊H˜ÎH˜ q∞Oz (10) Jâ◊fiâ◊H˜ÎH˜ q∞OK«x ™ê÷Ñ¨#Å∞ 500/–
6. (10) Jâ◊fiâ◊H˜ÎH˜ q∞Oz (25) Jâ◊fiâ◊H˜ÎH˜ q∞OK«x ™ê÷Ñ¨#Å∞ 2,000/–
99. (100) Jâ◊fiâ◊H˜ÎH˜ q∞Oz# ™ê÷Ñ¨#Å∞ 7,000/– 9
94
9
u K«@ì=ÚÖ’x ÃãHõ∆<£ 120 J#∞ãïOz Pqi â◊H˜Î, h\˜ ÖËHõ W`«~° Ü«∞O„`« ãÖ|O^èŒ=∞~Ú# â◊H˜Î
ÖËHõ q^Œ∞º`ü â◊H˜Î qxÜ≥∂yOK«|_»∞@‰õΩ L^ÕÌtOz# á¶êºHõìsQÍx Hõ~å‡QÍ~°=Ú QÍx Ñ¨x ã¨÷Å=Ú#∞
9
QÍx xi‡OK«∞@HõL ÖËHõ Ü«∞O„`«=ÚÅ∞ ™ê÷Ñ≤OK«∞@‰õΩ L^ÕÌtOK«∞"å~°∞ =ÚO^Œ∞ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf
Ñï‡+¨<£ xq∞`«ÎO ~å`« Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ ^Œ~°MÏã¨∞Î JO^Œ*ËÜ«∞=Öˇ#∞.
u ^Œ~M° Ïã¨∞`Î À áê@∞ áê¡#∞ Ñ¨„`«=ÚÅ∞ (5) [`«Ñ~¨ ∞° K«∞K«∞ ÃãHõ<∆ £ 120(2) =∞iÜ«Ú (4)Ö’ xˆ~tÌ Oz#
q=~°=ÚÅ∞ JO^Œ*ËÜ«∞=Öˇ#∞.
u „Ñü Öˇ·Ãã#∞û „"å`« Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ =∂„`«"Õ∞ *Ïs KÕÜ«∂e.
u „Ñü Öˇ·Ãã#∞û ÃÑ·# HÍ~°ºx~åfiÇ¨Ï} JkèHÍi (ÑÖKå~Úf Ãã„ÔH@s) ãÖ`«HõO KÕÜ«∂e.
u *Ïs KÕã≤# „Ñü Öˇ·Ãã#∞û#∞ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf <À\©ã¨∞ É’~°∞¤ÃÑ· LOKåe. (l.F. 730, `Õk
22.10.1998)
Öˇ·Ãã#∞û Ñ¶‘A =ã¨∂Å∞ :
1. Öˇ·Ãã#∞û Ñ¶‘AÅ q+¨Ü«∞=ÚÖ’ _ç=∂O_»∞ il+¨ì~°∞ x~°fiÇ≤ÏOz, _ç=∂O_»∞ ãïìÃÑ¶· KÕÜ«∞=Öˇ#∞.
2. Öˇ·Ãã#∞û á⁄O^Œ‰õΩO_® ÖËHõ Ñ¨Ù#~°∞^ŒúiOK«‰õΩO_® =$uÎ"åºáê~°=Ú KÕã¨∞H˘#∞ "åiH˜ _ç=∂O_»∞
<À\©ã¨∞Å∞ *Ïs KÕÜ«∞=Öˇ#∞.
3. JÑ¨Ê\˜H˜ ‰õÄ_® Öˇ·Ãã#∞û á⁄O^Œx ÖËHõ Ñ¨Ù#~°∞^ŒÌiOK«∞H˘#xKÀ ÑÖK«<å=∂ KÕã≤ HÀ~°∞ìÖ’ ˆHã¨∞
#"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∞=Öˇ#∞.
4. Pi÷Hõ ãÖ=`«û~°=Ú =Úyã≤# `«~°∞"å`« Öˇ·Ãã#∞û Ñ¶‘A =ã¨∂Å∞‰õΩ HÍÅ ^À+¨=Ú Ñ¨@∞ì#∞.
2) P„Hõ=∞}ÅÃÑ· Ñ¶‘A :
„QÍ=∂ÅÖ’ qq^èŒ ãÖ^Œ~åƒùÖ’¡ `å\˜, H˘|ƒiP‰õΩÅ`À, "≥^Œ∞~°∞ KåÑ¨Å`À `å`å¯eHõ x~å‡}ÏÅ∞
KÕ™êÎ~°∞. H˘xfl ãÖ^Œ~åƒùÖ’¡ =Ú~°∞QÆ∞ HÍÅ∞=, ~À_»∞¤ „Ñ¨Hõ¯Å KÕ¿ã `å`å¯eHõ x~å‡}ÏÅHÀãÖ ÑÖKå~Úf
ã¨÷ÖÏxfl P„Hõq∞Oz#O^Œ∞Å‰õΩQÍ#∞ x|O^èŒ#Å‰õΩ Ö’|_ç ÑÖKå~Úf J#∞=∞uOK«=K«∞Û#∞. J~Ú`Õ J\˜ì
P„Hõ=∞}Å‰õΩ xs‚`« ~°∞ã¨∞=Ú K≥e¡OKåe (ÃãHõ∆<£ 99, l.F.<≥O. 88, `Õk : 13.3.2000)
3) QÆ$Ç¨Ï x~å‡}=ÚÅ‰õΩ J#∞=∞u – ÖË J=Ù\ò =∞OEi :
[<åÉèÏ ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ =Å¡, W`«~° HÍ~°}ÏÅ=Å¡, „QÍ=∂Å [<å"å™êÅ∞ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú.
QÆ$Ç¨Ïx~å‡}ÏÅ∞, Éèí=<åÅ∞ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. [<å"å™êÅ∞ „Hõ=∞|^ŒúOQÍ ÃÑ~°QÆ#@¡~Ú`Õ, QÆ$Ç¨Ïx~å‡}ÏÅ∞
xÜ«∞=∞|^ŒúOQÍ [~°QÆ#@¡~Ú`Õ „áê^äŒq∞Hõ ™œHõ~åºÖˇ·# ~°H˜∆`« h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å ÃÑ·Ñ¨ÙÖˇ·#∞¡, gkèÖˇ·@∞¡, „_≥~Ú#¡
x~å‡}xfl ã¨„Hõ=∞OQÍ KÕÑ@¨ Öì ^Ë ∞Œ . WO^Œ∞=Å¡ „Ñ¨[Å‰õΩ W|ƒO^Œ∞Å∞ Z^Œ∞~°=Ù`å~Ú. JO^Œ∞Hˆ ÑÖKå~Úf~å*ò
K«@ìO – 1994 ÃãHõ∆<£ 121, ÖË J=Ù@∞¡, QÆ$Ç¨Ïx~å‡}ÏÅ‰õΩ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf J#∞=∞u `«Ñ¨Êxãï KÕã¨∂Î
9
P^ÕtOzOk. =∞iÜ«Ú P ÃãHõ∆<£#∞ J#∞ãÖkèOK«∞`«∂ L`«Î~°∞fiÅ∞ *Ïs KÕÜ«∞|_ç<å~Ú. 9
95
9ÖË J=Ù\ò JO>Ë Uq∞\˜? 9
xs‚`« áê¡@∞ÅÖ’ g^èŒ∞Å#∞ U~åÊ@∞KÕã≤, ~À_»¡#∞ Öˇ=Öò KÕã≤, h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å, „_≥·<Õl, gkè náêÅ∞,
™ê=∂lHõ J=ã¨~åÅÔH· MÏm ã¨÷ÖÏÅ∞, "≥ÚHõ¯Å∞ <å@∞@ "≥Ú^ŒÖˇ·# W`«~° ™œHõ~åºÅ U~åÊ@¡ ™œÅÉèíºO HÀãÖ
ã¨÷ÖÏÅ#∞, Éèí∂=ÚÅ#∞ Éèí=# x~å‡}ÏÅÔH· áê¡@∞¡QÍ qÉèílOK«∞@<Õ ÖË J=Ù\ò JO\Ï~°∞.
ÖË J=Ù\ò / QÆ$Ç¨Ï x~å‡}ÏÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# xÜ«∞=∂Å#∞ „Ñ¨Éèí∞`«fiO l.F. 67, `Õk
26.2.2002Ö’ *Ïs KÕã≤Ok. nxÖ’x H˘xfl =ÚYº xÜ«∞=∂Å∞ „HÕ^Œ q=iOK«|_®¤~Ú.
ÖË J=Ù\ò xÜ«∞=∂Å∞ :
1. QÆ$Ç¨Ï x~å‡}ÏÅ xq∞`«ÎO J"Õ∞‡ Éèí∂q∞x ÖË J=Ù@∞ KÕã≤# `«~°∞"å`«<Õ J=∂‡e.
2. Z=Ô~·<å =ºH˜ÎQÍx, ãÖã¨÷ QÍx ÖË J=Ù@∞ KÕÜ«∂ÅO>Ë, ÖË J=Ù\ò áê¡#∞, Ãã·@∞ áê¡#∞,
Éèí∂q∞ Ü«∂[=∂#º Ñ¨„`åÅ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ "å\˜`À HÍ~°ºx~°fiÇ¨Ï} JkèHÍi (ÑÖKå~Úf
Ãã„Hõ@s)H˜ ^Œ~°MÏã¨∞Î KÕã¨∞HÀ"åe.
3. „Ñ¨*Ï x"å™êxH˜ ãÖ|OkèOz# ÖË J=Ù@¡Ö’ ~À_»¡ "≥_»Å∞Ê HõhãÖ 10 g∞@~°¡ LO_®e.
"åºáê~° =º=Ç¨~åÅ‰õΩ K≥Ok# ÖË J=Ù@¡Ö’ ~À_»¡ "≥_»Å∞Ê HõhãÖ 12 g∞@~°∞¡ LO_®e.
4. „Ñü ÖË J=Ù@∞Ö’ HõhãÖ 10% ã¨÷ÅO „Ñ¨*Ï „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ‰õΩ ˆH\Ï~ÚOKåe. J#QÍ „QÍ=∞
ÑÖKå~ÚfH˜ =kÖËÜ«∂e. nxx áê~°∞¯Å∞, áê~î°âßÅÅ∞, Hõ=¸ºx\© Éèí=<åÅ∞ W`«~°
™ê=∂lHõ „Ñ¨Ü≥∂[#Hõ~°"≥∞ÿ# U~åÊ@¡‰õΩ „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞f LÑ¨Ü≥∂yã¨∞ÎOk.
5. ÑÖKå~Úf Ãã„Hõ@s Ñ¨~°º"ÕHõ∆}Ö’ ÖË J=Ù@∞ KÕÜ«∞|_Õ Éèí∂q∞Ö’ „_»~Ú#¡ x~å‡}O, K≥@∞¡
<å@_»O, MÏm ã¨÷ÖÏÅ K«∞@∂ì HõOK≥ x~å‡}O ÖÏO\˜ Ñ¨#∞Å∞ Éèí∂q∞ Ü«∞[=∂x KÕÑ¨\Ïìe.
6. ^Œ~°MÏã¨∞Î KÕã¨∞H˘#fl 90 ~ÀAÅ Ö’Ñ¨Ù HÍ~°ºx~°fiÇ¨Ï} JkèHÍi (ÑÖKå~Úf Ãã„Hõ@s) ÖË
J=Ù@¡ÃÑ· x~°‚Ü«∞O fã¨∞H˘x, J#∞=∞uOK«_»O QÍx, xÜ«∞=∂Å‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ LO>Ë
u~°ã¨¯iOK«_»O QÍx ÖË^• =∂~°∞ÊÅ∞ KÕã≤ J#∞=∞uOK«_»O QÍx KÕÜ«∂e. ÖËxKÀ 90
~ÀAÅ QÆ_»∞=Ù `«~°∞"å`« x~°‚Ü«∞O `≥eÜ«∞*ËÜ«∞HõáÈ`Õ ÖË J=Ù@∞ J#∞=∞u á⁄Ok#@∞¡QÍ<Õ
ÉèÏqOK«|_»∞`«∞Ok. (Deemed to be approved)
7. J#∞=∞u á⁄Ok# ÖË J=Ù@∞ HÍÅ Ñïq∞u 2 ãÖ=`«û~åÅ∞. `«~°∞"å`« 10% Ñ¶‘A#∞
K≥e¡Oz HÍÅ Ñïq∞u á⁄_çyOK«∞HÀ=K«∞Û.
8. ÖË J=Ù@¡‰õΩ J#∞=∞uxKÕÛ =ÚO^Œ∞QÍ \∫<£ áê¡xOQÆ∞ _çáê~°∞ì"≥∞O@∞#∞ ãÖ„Ñ¨kOKåe.
9. ÖË J=Ù@¡ÃÑ· Jaè=$kú Kås˚Å∞ x~°‚~ÚOKÕ JkèHÍ~°O HõÖˇHõì~°∞‰õΩ QÍx „Ñ¨Éèí∞`åfixH˜ QÍx
LOk.
9 10. J#∞=∞u ÖËx J„Hõ=∞ ÖË J=Ù@∞¡ lÖÏ¡ HõÖˇHõì~üKÕ P"≥∂^ŒO á⁄O^•e. 9
96
94) Éèí=# x~å‡} xÜ«∞=∂Å∞ :
1.
9
Éèí=<åxfl xi‡OKÕ =ÚO^Œ∞ Ü«∞[=∂x Ãã·@∞ áê¡#∞, Éèí=#O áê¡#∞, Ü«∂[=∂#º Ñ¨„`åÅ`À
^èŒ~°MÏã¨∞Î KÕã¨∞HÀ"åe. Éèí=#O áê¡#∞Ö’ QÆ=∞xOK«=Åã≤#q.
* =ºH˜Î P~ÀQÍºxH˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ# QÍe "≥Å∞`«∞~°∞ =KÕÛ q^èŒOQÍ x~å‡}O LO_®e.
* WO_»¡Ö’ "å_Õ hà◊√§ =ÚiH˜ HÍÅfi Ö’xH˜ „Ñ¨"ÕtOKÕ U~åÊ@∞¡ LO_®e.
* WO\˜ x~å‡}ÏxH˜ "å_Õ W#∞=Ú =∞iÜ«Ú W`«~° "≥∞\©iÜ«∞Öò q=~åÅ∞ á⁄O^Œ∞Ñ¨~°Kåe.
2. QÆ$Ç¨Ï x~å‡}ÏxH˜ ã¨|OkèOz# ã¨÷ÅO J#∞=∞u á⁄Ok# ÖË J=Ù@∞Ö’ LO_®e.
3. QÆ$Ç¨Ï x~å‡}ÏÅÃÑ· x~å‡}Ñ¨Ù Ñ¶‘A, =∞iÜ«Ú HõÖˇHõì~°∞KÕ x~°‚~ÚOK«|_ç# Jaè=$kú Kås˚Å∞
=ã¨∂Å∞ KÕÜ«∞=K«∞Û.
4. =ºH˜ÎQÆ`« QÆ$Ç¨Ï x~å‡}ÏÅÃÑ· x~°‚Ü«∞O 15 ~ÀAÖ’¡ `≥eÜ«∞*ËÜ«∂e. q∞ye# "å\˜ÃÑ· 30
~ÀAÖ’¡ `≥eÜ«∞*ËÜ«∂e. D QÆ_»∞=ÙÖ’QÍ x~°‚Ü«∞O `≥eÜ«∞*ËÜ«∞HõáÈ`Õ J#∞=∞u
á⁄Ok#@∞¡QÍ ÉèÏqOK«=K«∞Û. K«@ìÑ¨~°OQÍ K≥e¡OKåeû# ~°∞ã¨∞=Ú#∞ P^ÕtOz#Ñ¨C_»∞
K≥e¡OK«QÆÅ#x „"å`«Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ `≥eÑ≤, ^Œ~°MÏã¨∞Î^•~°∞_»∞ Ñ¨x „áê~°OaèOK«∞HÀ=K«∞Û#∞.
5. QÆ$Ç¨Ï x~å‡} J#∞=∞u L`«~Î ∞° fiÅÃÑ· HÍ~°º x~°fiÇ¨Ï} JkèHÍi (ÑÖKå~Úf Ãã„Hõ@s) ãÖ`«HOõ
KÕÜ«∂e.
6. ÖË J=Ù@∞ / Éèí=# x~å‡}ÏÅ‰õΩ xÜ«∞=∂Å∞ „Ñ¨[Å‰õΩ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ =ÙOKåe. Wq
qã¨Î $`«"≥∞ÿ#q, =ÚYº"≥∞ÿ#q Hõ#∞Hõ Ñ¨ÓiÎ l.F.<≥O. 67 ÑÖKåÜ«∞f~å*ò `Õk 26.02.
2002#∞ ‰õ∆Ω}‚OQÍ K«^Œ=_»O KåÖÏ =∞Ozk.
(J#∞|O^èŒO–2Ö’ Ñ¶‘AÅ q=~åÅ Ñ¨\ ˜ìHõ W=fi|_çOk)
5) |O^≥Å ^˘_ç¤ Ñ¶‘A :
„QÍ=∞OÖ’x Ñ¨â◊√=ÙÅ∞ Ü«∞[=∂#∞Å Pnè#OÖ’ LO_®e. ÖË‰õΩO>Ë Jq qK«ÛÅq_çQÍ u~°∞QÆ∞`«∂
W`«~°∞Å á⁄ÖÏÅÖ’ ÑÖ@#∞ ux, ÃÑ·~°∞#∞ „`˘H˜¯ áê_»∞ KÕ™êÎ~Ú. W@∞=O\˜ ãÖ^Œ~åƒùÖ’¡ „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfKÕ
x~°fiÇ≤ÏOK«|_Õ |O^≥Å ^˘_ç¤Ö’ D Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞ x~°ƒùOkOK«@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. `«Ñ≤ÊáÈ~Ú W`«~° „QÍ=∂Å
#∞O_ç „QÍ=∞OÖ’ „Ñ¨"ÕtOz# Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞‰õÄ_® |O^≥Å^˘_ç¤Ö’<Õ LOK«∞`å~°∞. W@∞=O\˜ ãÖ^Œ~åƒùÖ’¡
ãÖ|Okè`« Ñ¨â◊√Ü«∞[=∂#∞Å∞ „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfH˜ xs‚`« ~°∞ã¨∞=Ú K≥e¡Oz `«=∞ Ñ¨â◊√=Ùefl |O^≥Å ^˘_ç¤
#∞O_ç q_çÑO≤ K«∞‰õΩO\Ï~°∞. D ~°H=õ ∞~Ú# W|ƒO^Œ∞ÖË HÍHõ, „Ñ¨*Ï~ÀQÆºO, áêiâ◊√^Œºú O s`åº „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÖË
ã¨fiÜ«∞OQÍ Ñ¨â◊√=ÙÅ Ã+_»¡#∞ xi‡Oz, x~°fiÇ≤ÏOz, „QÍ=∞ã¨∞÷Å Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞ P Ã+_»¡Ö’<Õ xs‚`« ~°∞ã¨∞=Ú
K≥e¡Oz LOKÕ@@∞¡ K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ"åe. (ÃãHõ∆<£ 46( ) =∞iÜ«Ú l.F.<≥O. 29, `Õk : 28.1.97)
9 9
97
96) ÑÖ^Œ∞Å∞, ‰õΩHõ¯Å‰õΩ Öˇ·Ãã#∞ûÅ∞ : 9
„Ñ¨f ãÖ=`«û~°O ÑÖ^Œ∞Å∞, ‰õΩHõ¯Å ÃÑOÑ¨HõO^•~°∞¡ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf #∞O_ç "å\˜ ÃÑOÑ¨HõO
xq∞`«OÎ ÖˇÃ· ã#∞ûÅ∞ á⁄O^•e. JÖÏ ÖˇÃ· ã#∞û á⁄O^Œx ‰õΩHõ¯Å#∞, ÑÖ^Œ∞Å#∞ x~°ƒOkèOz ÑÖkH˜ 1 ~°∂áê~Ú
=∞iÜ«Ú ‰õΩHõ¯‰õΩ 5 ~°∂áêÜ«∞Å K˘Ñ¨C# [i=∂<å qkèOK«=K«∞Û#∞. xs‚`« QÆ_»∞=ÙÖ’Ñ¨Å [i=∂<å K≥e¡Oz
ã¨^Œ~°∞ [O`«∞=ÙÅ#∞ Ü«∞[=∂#∞Å∞ fã¨∞‰õΩ áÈ#@¡~Ú`Õ J\˜ì ÑÖ^Œ∞Å∞ ÖËHõ ‰õΩHõ¯Å#∞ x|O^èŒ#Å‰õΩ Ö’|_ç
<åâ◊#O KÕÜ«∂e. (ÃãHõ∆<£ 92, =∞iÜ«Ú l.F.<≥O. 345, `Õk : 14.8.1995)
7) h\˜ ÑÖÑ¨ÙÅÃÑ· Ñ¶‘A :
„QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOKÕ ~°H˜∆`« h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å Ñ¨^äŒHõO ^•fi~å QÆ$Ç¨Å‰õΩ ‰õΩàÏ~Ú/#ÖÏ¡
Hõ<≥Hõ∆<£ fã¨∞‰õΩ#fl Ü«∞[=∂#∞Å #∞O_ç x|O^èŒ#Å"Õ∞~°‰õΩ <≥Å<≥ÖÏ =ã¨∂Å∞ KÕ™êÎ~°∞. „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜
WO\˜ Ñ¨#∞fl `«~åfi`« =ã¨∂ÅÜÕ∞º „Ñ¨^è•# P^•Ü«∞=#~°∞QÍ D Ñ¶‘A#∞ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
8) ˆH|∞Öò \˜.q.ÃÑ· Ñ¶‘A :
l.F. (Ô~"≥#∂º âßY) 708, `Õk 18.10.2000 „Ñ¨HÍ~°=Ú „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ∞ ˆH|∞Öò \˜.q.
PÑ¨ˆ~@~°¡ ÃÑ· Ñ¶‘A =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∞=K«∞Û. "≥∞"≥∂ <≥. 41265 / ÑÖKå~ÚfÅ∞–S / Z–1 / 2000 „Ñ¨HÍ~°=Ú
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf HÍ~°ºx~°fiÇ¨Ï} JkèHÍ~°∞Å∞ (ÑÖKå~Úf Ãã„Hõ@s) q<À^ŒÑ¨Ù Ñ¨#∞fl JkèHÍ~°∞Å∞QÍ
„Ñ¨Hõ\ ÕK«_»"≥∞ÿ#k.
9) "å~°O@∞ / [Ñ¨ÙÎ Ñ¶‘A :
„QÍ=∞ÑÖKå~ÚfH˜ ÉÏH©Ñ¨_ç# =º‰õΩÎÅ‰õΩ ã¨^Œ~°∞ |HÍ~ÚÅ q=~åÅ#∞ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∂ HÍ~°º^Œi≈
<À\©ã¨∞ *Ïs KÕÜ«∂e. <À\©ã¨∞ =Ú\˜ì# 15 ~ÀAÅÖ’QÍ ÉÏH© Ñ¨_ç# =ºH˜Î |HÍ~ÚÅ∞ K≥e¡OKåe. XHõ"Õà◊
K≥e¡OK«HõáÈ`Õ *Ïs KÕÜ«∞|_ç# |HÍ~ÚÅ∞ ZO^Œ∞‰õΩ K≥e¡OK«ÖËHõáÈ`«∞#fln ÖË^• ZO^Œ∞‰õΩ K≥e¡OK«=Åã≤#
J=ã¨~°=Ú ÖË^Œx ÉèÏqã¨∞Î<åfl_À P Ü«∞[=∂x „"å`« Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ, HÍ~°º^Œi≈H˜ `≥eÜ«∞*ËÜ«∂e. J\˜ì
["å|∞ K«@sì `«º ã¨=∞O[ãÖQÍ ÖËx Ü≥∞_»Å HÍ~°º^Œi≈ "å~°O@∞ *ÏsKÕã,≤ J\˜ì Ü«∞[=∂x K«~åã≤x÷ [Ñ¨ÙKÎ ãÕ ,≤
|HÍ~ÚÅ∞ =∞iÜ«Ú "å~°O@∞ *Ïs, [Ñ¨ÙÎÅ x~åfiÇ¨Ï}Ï Kås˚Å`À ã¨Ç¨ ~å|@∞ìHÀ=K«∞Û#∞. (l.F.<≥O. 133,
`Õk : 22.3.1996)
10) JÑ¨~å^èŒ ~°∞ã¨∞=ÚÅ∞ :
K«@ìOÖ’x ÃãHõ∆<£ 82 #∞O_ç 144 =~°‰õΩ „Ñ¨*Ï ãÖˆH∆=∞=Ú, P~ÀQÆº=Ú, Éèí„^Œ`« q+¨Ü«∞"≥∞ÿ „QÍ=∞
ÑÖKå~Úf KÕÑ¨@ì^ŒQÆ∞ K«~°ºÅ∞, JkèHÍ~åÅ∞ q=iOK«É_®¤~Ú. J\˜ì JkèHÍ~åÅ#∞ qxÜ≥∂yOK«∞@‰õΩ
P@OHÍÅ∞ U~°Ê_ç# ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ PÜ«∂ xÜ«∞=∂Å„HÕ^Œ [i=∂<åÅ∞, JÑ¨~å^èŒ~°∞ã¨∞=ÚÅ∞ qkèOKÕ
JkèHÍ~°O ÑÖKå~ÚfH˜ LOk. (J#∞|O^èŒO 5Ö’ J\˜ì q=~åÅ∞ K≥Ñ¨Ê|_®¤~Ú.)
9 9
98
911) ~°Ç¨Ï^•i ~°∞ã¨∞=Ú : 9
„QÍ=∂ÅÖ’ =º=™êÜ«∞"Õ∞ „Ñ¨^•è # =$uÎ. =º=™êÜ«∞ Ñ¨#∞Å xq∞`«OÎ =∞iÜ«Ú áê_ç, áêÅ xq∞`«OÎ
„QÍ=∞ã¨∞ÎÅ∞ Z^Œ∞ÌÅ∞, ^Œ∞#fláÈ`«∞Å∞, ˆQ^ŒÅ∞, "Õ∞‰õÅ∞, Q˘„Ô~Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞ J=∞‡@O HÍh, H˘#@O
HÍh KÕã¨∞ÎO\Ï~°∞. =∞iÜ«Ú „QÍ=∂ÅÖ’ WÑ¨Ê\˜H© áê_çÑ¨â◊√=ÙÅ#∞ ^ŒQÆæi |O^èŒ∞=ÙÅ‰õΩ, ~°HõÎ ãÖ|Onè‰õΩÅ‰õΩ
|Ç¨ï=∞uQÍ W=fi@O P#"å~Úf. W@∞=O\˜ ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ W`«~° „QÍ=∂Å‰õΩ ~°"å}Ï KÕã¨∞Î#fl Ñ¨â◊√=ÙÅ‰õΩ
x|O^èŒ#Å „Ñ¨HÍ~°O ~°Ç¨Ï^•i ~°∞ã¨∞=Ú#∞ K≥e¡Oz, „QÍ=∞ÑÖKå~Úf #∞O_ç ~°j^Œ∞ á⁄O^•e. ~°Ç¨Ï^•i
J#∞=∞uÑ¨„`«O ÖËx Ñ¨â√◊ =ÙÅ#∞ W`«~° „QÍ=∂Å‰õΩ ~°"å}Ï K≥Ü∞« º~å^Œ∞, =∞iÜ«Ú W`«~° „QÍ=∂Å Ñ¨â√◊ =ÙÅ#∞
„QÍ=∞OÖ’H˜ J#∞=∞uOK«~å^Œ∞.
Ñä¡H± =∂Ô~¯@¡Ö’ J=∞‡HÍxH˜ `≥zÛ# [O`«∞=ÙÅÃÑ· Ñ¶‘A :
ÃãHõ∆#∞ 104(2) „Ñ¨HÍ~°=Ú =∞iÜ«Ú l.F. 668, `Õk 16.10.1995Ö’ q=iOz#@∞¡ Ñä¡H±
=∂Ô~¯@¡Ö’ J=∞‡HÍxH˜ `≥zÛ# [O`«∞=ÙÅÃÑ· D„HÕk q^èŒOQÍ Ñ¶‘AÅ∞ =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
1) QÆ∞é]=Ú, Z^Œ∞Ì, ^Œ∞#fláÈ`«∞, P=Ù =∞iÜ«Ú ˆQ^≥ ~°∂II 5/–
2) Q˘„Ô~, "Õ∞Hõ, ÑÖk =∞iÜ«Ú W`«~° ÃÑOÑ¨Ù_»∞ [O`«∞=ÙÅ∞ ~°∂II 2/–
D [O`«∞=ÙÅ‰õΩ h_», h~°∞ ÖÏO\˜ ™œHõ~åºÅ∞ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf `«# Y~°∞ÛÖ’ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e.
_»|∞ƒ K≥e¡OÑ¨ÙÃÑ· [O`«∞=ÙÅ‰õΩ "Õ∞`« ‰õÄ_® U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e. Ñ¨â◊√"≥·^Œº ™œHõ~°ºO HõeÊOKåe.
12) ^èŒ$=Ñ¨„`åÅÃÑ· ~°∞ã¨∞=ÚÅ∞ :
„QÍ=∞ÑÖKå~Úf #∞O_ç „QÍ=∞ã¨∞ÅÎ ∞ qq^èŒ ~°HÍÖˇ#· ¿ã=Å#∞ á⁄O^Œ∞`å~°∞. Pã≤Î qÅ∞=, x"åã¨=Ú,
q"åÇ¨Ï=Ú, [## =∞~°}ÏÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# ^èŒ$gHõ~°} Ñ¨„`åÅ∞ á⁄O^Œ∞`å~°∞. D ^èŒ$=Ñ¨„`åÅ *Ïs xq∞`«ÎO
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf f~å‡#O ^•fi~å x~°‚~ÚOz# Ñ¶‘A#∞ =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
13) W`«~°=ÚÅ∞ :
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ÑïkèÖ’ Z=~°∂ Ü«∞[=∂#∞Å∞QÍ HÔ ~¡ Ú"£∞ K≥Ü∞« ºx Pã¨∞ÅÎ ∞ „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfH˜
K≥O^Œ∞`å~Ú. (ÃãHõ∆#∞¡ 54 =∞iÜ«Ú 55).
_ç. P^•Ü«∂xflKÕÛ Pã¨∞ÎÅ∞
1) „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅÖ’ "ÕÅ=ÚÅ∞ :
D kQÆ∞= q=iOz# JOâ◊=ÚÅ#∞ "ÕÅ=Ú "ÕÜ«Ú@ ^•fi~å H“Å∞‰õΩ ~Ú=fi=Öˇ#∞. [=∂
Y~°∞ÛÅ q+¨Ü«∞=ÚÖ’ „Ñ¨Éèí∞`«fi=Ú "å~°∞ `«=∞ l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O.496 ÑÖKå~Úf ~å*ò âßY `Õk:
11.6.1966 =∞iÜ«Ú l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ. `Õk: 21.4.1981 ^•fi~å xÜ«∞=∂=o *Ïs KÕã≤<å~°∞.
9 1. 1. =∂Ô~¯@∞¡, 2. Ñ¨â◊√=ÙÅ ãÖ`«Å∞, 3. |O_»∞¡ xÅ∞K«∞ „Ñ¨^Õâ◊=ÚÅ∞, 4. HõÉËàÏÅ∞, 5.

9
K≥~°∞=ÙÅÖ’ KÕÑ¨Å∞ Ñ¨@∞ì‰õΩ<Õ Ç¨Ï‰õΩ¯, 6. ˆ~=ÙÅ∞, 7. HõOáÈã¨∞ì "≥Ú. ÃÑ· JOâ◊=ÚÅ∞ H“Å∞‰õΩ
99
9 ~ÚK«∞Û@‰õΩ "ÕÅ=Ú "ÕÜ«∞^ŒÅz#KÀ D kQÆ∞= x|O^èŒ#Å∞ áê\ÕK«=Öˇ#∞.
2. HÍ~°ºx~°fiÇ¨Ï}ÏkèHÍi (HÍ~°º^Œi≈) ã¨~°ÊOKü Ñ¶‘A =ã¨∂Å∞ KÕÜ«Ú q+¨Ü«∂xfl x~åúiOK«∞K«∞
9
H“Å∞‰õΩ W=fi^ŒÅz# ãÖ^Œ~ƒ° =ù ÚÖ’ „Ñ≤eq∞#i <À\©ã∞¨ Ö’ UU x|O^è#Œ Å‰õΩ Ö’|_ç "ÕÅ=Ú
"ÕÜ«∞|_»∞<À q=iOK«=Öˇ#∞.
3. „Ñ≤e=∞#s <À\©ã¨∞Ö’ q=iOz# xÜ«∞=∞x|O^èŒ#Å∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf P"≥∂^Œ=Ú
á⁄O^Œ=Öˇ#∞. J\˜ì xÜ«∞=∞ x|O^èŒ#Å∞ QÆ`« ãÖ=`«û~°"Õ∞ P"≥∂kOz JO^Œ∞Ö’ =∂~°∞ÊÅ∞
KÕ~°∞ÊÅ∞ ÖËxKÀ =∞~°Å P"≥∂kOK«#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. „Ñ≤eq∞#s <À\©ã¨∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úu
P"≥∂kOz ã¨^Œ~°∞ <À\©ã¨∞#∞ „Ñ¨Hõ\ ÕK«∞ q^è•#=Ú#∞ x~°‚~ÚOK« =Öˇ#∞.
4. H“Å∞ =∞OE~°∞ KÕÜ«Ú@‰õΩ „Ñ≤eq∞#s <À\©ã¨∞Ö’ KÕ~°Û=Åã≤# xÜ«∞=∞ x|O^èŒ#Å∞.
J) xˆ~ÌtOz# ~°∞ã¨∞=Ú#∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅÖ’ _çáêl@∞ì KÕÜ«∞x^Õ "ÕÅO áê@Ö’
áêÖÁæ#~å^Œ∞.
P) QÆ`« ãÖ=`«û~°O H“Å∞ |HÍ~Ú =Ù#fl#∂ "ÕÅO áê@Ö’ áêÖÁæ#~å^Œ∞.
W) H“Å∞ ãÖ=`«û~°=Ú#‰õΩ q∞Oz W=fi~å^Œ∞.
D) "ÕÅ=ÚÖ’ PYi áê@ MÏÜ«∞Ñ¨~K° |« _ç# `Õn #∞O_ç "å~°=Ú k#=ÚÅÖ’QÍ H“Å∞ "≥Ú`«OÎ Ö’
"ÕÅ=Ú „áê~°OÉè=í ÚÖ’ K≥eO¡ z# _çáêl@∞ì / ^è~Œ å=`«∞ HõÅ∞Ñ¨ÙH˘x 1/4 =O`«∞ K≥eO¡ K«=Öˇ#∞.
W\˜ì "≥Ú`«OÎ ãÖ=`«û~åO`«ÑÙ¨ =¸_»∞ <≥Å"åi "å~Ú^•Å „HÕ^Œ ã¨~∞° ÉÌ Ï@∞ KÕã∞¨ H˘#=Öˇ#∞.
L) q∞QÆ`å H“Å∞ "≥Ú`«ÎO 9 H˜ã‘ÎÅÖ’/"å~Ú^•ÅÖ’ 1= U„Ñ≤Öò`À P~°OÉèí"≥∞ÿ _çâ◊O|~°∞ 1
<å\˜H˜ 9 <≥ÅÅ H“Å∞ <å=∂Ö’ xˆ~ÌtOz# „Ñ¨HÍ~°O K≥e¡OK«=Öˇ#∞.
T) "ÕÅ=Ú Ü≥ÚHõ¯ PYi áê@#∞ ÑÖKå~Úf qã¨Î~°}ÏkèHÍi P"≥∂kOK«=Öˇ#∞. `«~°∞"å`«
[~°∞Ñ¨|_»∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úu ã¨=∂"Õâ◊=ÚÖ’ ‰õÄ_® P"≥∂^Œ=Ú á⁄O^Œ=Öˇ#∞.
|∞∞) "ÕÅO áê@#∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úu P"≥∂kOz# 15 k#=ÚÅÖ’QÍ H“Å∞ ^Œ™êÎ"A Õ „"å~ÚOz
il+¨ì~°∞ KÕ~ÚOK«=Öˇ#∞.
|∞∂) "ÕÅ=Ú "ÕÜ«Ú@‰õΩ =ÚO^Œ∞ HÍ~°ºx~°fiÇ¨Ï} JkèHÍi / ã¨~°ÊOKü P H“Å∞ Ü≥ÚHõ¯ QÆ`« 3
ãÖ=`«û~°=ÚÅ P^•Ü«∞=Ú =∞iÜ«Ú WOˆH"≥∞ÿ# ã¨=∂Kå~°=Ú L#flKÀ JO^Œ*ËÜ«ÚK«∂
Hõhã¨ ^èŒ~°ÃÑ· x~°‚Ü«∞=Ú, _çq[#Öò ÑÖKå~Úu PÑ¶‘ã¨~°∞‰õΩ „"åã≤ á⁄O^Œ=Öˇ#∞.
Z) "ÕÅ=Ú "ÕÜ«Ú ã¨÷Å=Ú `Õk ã¨=∞Ü«∞=Ú x~°‚~ÚOz ãÖ|Okè`« ÑÖKå~Úf qã¨Î~°}ÏkèHÍi
QÍiH˜ `≥Å∞Ñ¨=Öˇ#∞. ã¨^~Œ ∞° "ÕÅ=ÚÖ’ "å~°∞ Ç¨[Ô~#· KÀ JHõ¯_çHHõ ¯õ _Õ áê@^•~°∞Å ã¨=∞Hõ=∆ ÚÖ’
Z‰õΩ¯=áê@ XÑ¨CH˘#=K«∞Û#∞. "å~°∞ ~åx Ñ¨‰õ∆=ÚÖ’ HÍ~°ºx~°fiÇ¨Ï}ÏkèHÍi / ã¨~°ÊOKü
9 QÍ~°∞ "åi P"≥∂^Œ=Ú#‰õΩ ÑÖÑ¨=Öˇ#∞.
(l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ. 244 Ñ≤.P~ü. `Õk: 7.5.74)
9
100
9 U) "ÕÅ=ÚÅ∞ Ñ¨ÓiÎ J~Ú ÑÖKå~Úu qã¨Î~°}ÏkèHÍi XÑ¨CH˘x# "ÕÅ=ÚÅ∞ ~åÉ’=Ù „QÍ=∞
ÑÖKå~Úu ã¨=∂"Õâ◊=ÚÖ’ P"≥∂^Œ=Ú#‰õΩ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ@ì=Öˇ#∞.
9
S) ˆ~=ÙÅ "ÕÅ=Ú "ÕÜ«Ú q+¨Ü«∞=ÚÖ’ QÍx, ÖËHõ K≥~°∞=ÙÅÖ’ KÕÑ¨Å∞ Ñ¨@∞ì‰õΩ<Õ Ç¨Ï‰õΩ¯ "ÕÅ=Ú
"ÕÜ«Ú q+¨Ü«∞=ÚÖ’QÍx P „QÍ=∞ ÑÖKå~Úu UiÜ«∂Ö’ ã¨Ç¨ÏHÍ~° ãÖÑ¶¨∞=ÚÅ∞ L#flKÀ
_çq[#Öò ÑÖKå~Úu PÑ¶ã‘ ~¨ ∞° #∞O_ç Hõhã¨ ^è~Œ ° x~°Ü
‚ ∞« O á⁄Ok# "≥O@<Õ J\˜ì "≥Ú`«=Î Ú#‰õΩ
"å~°∞ fã¨∞H˘<≥^~Œ å? ÖË^•? J<≥_ç q+¨Ü∞« =Ú „"å`« Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ `≥eÑ≤ ["å|∞ á⁄O^Œ=Öˇ#∞.
"å~°∞ fã¨∞H˘#∞@‰õΩ JOwHÍ~°=Ú `≥eÑ≤#KÀ "åiH˜ WzÛ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úu ã¨=∂"Õâ=◊ ÚÖ’
P"≥∂^Œ=Ú á⁄O^Œ=Öˇ#∞.
X) ÃÑ·# q=iOz# „Ñ¨HÍ~°=Ú ã¨Ç¨ÏHÍ~° ãÖÑ¶¨∞=Ú `«=∞ JOwHÍ~°=Ú xˆ~ÌtOz# QÆ_»∞=Ù
Ö’Ñ¨Å `≥Å∞Ñ¨xKÀ _çq[#Öò ÑÖKå~Úu PÑ¶‘ã¨~°∞ xˆ~ÌtOz# Hõhã¨ ^èŒ~°‰õΩ Ö’|_ç "ÕÅ=Ú
"ÕÜ«∞=Öˇ#∞.
F) "ÕÅ=ÚÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# ÃÑ¶·Öòû x~°fiÇ≤ÏOK«=Öˇ#∞. =∞iÜ«Ú "ÕÅ=ÚÅ ilã¨ì~°∞ J=∞Å∞
KÕã≤ =ã¨∂à◊√¡ K≥H± KÕÜ«∞=Öˇ#∞.
2) bA Pã¨∞ÎÅ #∞O_ç P^•Ü«∞O :
„QÍ=∞ÑÖKå~Úf ÑïkèÖ’x ã¨÷ÖÏÅ#∞ „Ñ¨~Ú"Õ@∞ =º‰õΩÎÅ‰õΩ "åºáê~° xq∞`«Î=Ú bA‰õΩ W=fi@O
^•fi~å P^•Ü«∞=Ú á⁄O^Œ=K«∞Û#∞. =ÚYºOQÍ [#∞Å∞ kˆQ ã¨÷ÖÏÅ∞, |O_»¡ ™êìO_»∞Å#∞ U~åÊ@∞ KÕã≤ "å\˜
qxÜ≥∂QÍxH˜ Ñ¶‘A =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞. J~Ú`Õ J\˜ì Ñ¶‘A#∞ =ã¨∂Å∞ KÕ¿ã Ñ¨xx U =ºH˜ÎH˜ J~Ú<å
bA‰õΩ W=fi=K«∞Û#∞. (l.F.<≥O. 67, `Õk : 7.2.96)
3) „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ÑïkèÖ’x =∂Ô~¯@¡ #∞O_ç =KÕÛ P^•Ü«∂xfl ÑÖKÕ q^è•#=Ú :
1. „QÍ=∞ÑÖKå~Úf =∂Ô~¯@¡ #∞O_ç =K«∞Û "≥Ú`«OÎ P^•Ü«∞O P „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfˆH K≥O^Œ∞#∞.
2. =∞O_»Å Ñï+¨`«∞Î =∂Ô~¯@¡ #∞O_ç 65% P^•Ü«∞O „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfH˜ K≥O^Œ∞#∞.
3. lÖÏ¡ Ñï+¨`«∞Î =∂Ô~¯@¡ #∞O_ç =K«∞Û P^•Ü«∞OÖ’ 37.5% P^•Ü«∞O, „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfH˜
K≥O^Œ∞#∞.
(ÃãHõ∆<£ 112, l.F.<≥O. 628, `Õk : 23.9.1995)
4) ÑÖ_»∞QÆÅ∞, L`«û"åÅ #∞O_ç P^•Ü«∞O :
ÃãHõ∆# 114 =∞iÜ«Ú l.F. 127, `Õk : 14.3.1996Ö’ ã¨∂zOz#@∞¡ L`«û"åÅ∞ =∞iÜ«Ú
ÑÖ_»QÆÅÃÑ· =KÕÛ P^•Ü«∞O
„QÍ=∞ÑÖKå~Úf x~°fiÇ≤Ï¿ãÎ "≥Ú`«ÎO „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfˆH K≥O^Œ∞`«∞Ok.
9
*
* =∞O_»Å Ñï+¨`ü x~°fiÇ≤Ï¿ãÎ ã¨QÆÉèÏQÆO =ã¨∞ÎOk. 9

101
95)
* lÖÏ¡ Ñï+¨`ü x~°fiÇ≤Ï¿ãÎ 37.5 âß`«O =ã¨∞ÎOk.
Wã¨∞Hõ "ÕÅ=Ú :
9
„QÍ=∞ÑÖKå~Úf ÑïkèÖ’x Yx[=ÚÅ∞, ~åà◊√¡, Wã¨∞Hõ "≥Ú^ŒÖˇ·# ã¨Ç¨Ï[ =#~°∞Åhfl „QÍ=∞
ÑÖKå~ÚfˆH K≥O^Œ∞`å~Ú. W\˜ì Wã¨∞Hõ#∞ qq^èŒ J=ã¨~åÅs`åº =ÚYºOQÍ x~å‡}ÏÅHÀãÖ `«~°eOKÕ
„Hõ=∞OÖ’ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf J#∞=∞u =∞OE~°∞ `«Ñ¨Êxãï. Wã¨∞Hõ#∞ `«~°eOKÕ "å~°∞ "ÕÅOáê@Ö’ J\˜ì
bA#∞ á⁄O^•eû LO@∞Ok. lÖÏ¡ Ñï+¨`ü K≥·~üÑ¨~°û<£ K≥·~°‡<£QÍ LO>Ë lÖÏ¡™ê÷~Ú Hõq∞\©, lÖÏ¡ ÑÖKå~Úf
JkèHÍi P^èŒfi~°ºOÖ’ "ÕÅOáê@Å#∞ x~°fiÇ≤ÏOz Wã¨∞Hõ#∞ `«~°eOKÕ Ç¨Ï‰õΩ¯#∞ J`«ºkèHõ "≥Ú`«ÎO áê@ áê_ç#
=ºH˜ÎH˜ W™êÎ~°∞. (l.F.<≥O. 1, "å}˜[º âßY (Ü«∞O.1), `Õk : 1.1.2001
Ñ¨#∞flÅ =ã¨∂Å∞ q^è•#=Ú :
WO_»¡ Ñ¨#∞fl =ã¨∂Å∞
1. „Ñü ãÖ=`«û~°=Ú WO_»¡ Ñ¨#∞fl _ç=∂O_£ ãïìÃÑ¶· KÕã≤ |HÍ~Ú^•~°∞Å‰õΩ _ç=∂O_£ <À\©ã¨∞Å∞
/ aÅ∞¡ Ñ¨„`«=ÚÅ∞ 15 ~ÀAÅ QÆ_»∞=Ù`À *Ïs KÕÜ«∞=Öˇ#∞.
2. _ç=∂O_£ <À\©ã¨∞ (aÅ∞¡ Ñ¨„`«=Ú)Ö’ WO\˜ <≥O|~°∞, Ñ¨#∞fl K≥e¡OK«=Åã≤# HÍÅ=Ú,
K≥e¡OK«xKÀ Ñ¨~°º=™ê#=Ú q=iOK«=Öˇ#∞.
3. ã¨HÍÅOÖ’ K≥eO¡ K«x |HÍ~Ú^•~°∞ Pã≤xÎ [Ñ¨ÙÎ KÕÜ∞« =Öˇ#∞. K«~åã≤÷ =∂„`«"∞Õ [Ñ¨ÙÎ KÕÜ∞« =Öˇ#∞.
4. [Ñ¨ÙÎ KÕÜ∞« |_ç# =ã¨∞=Î ÙÅ qÅ∞= D kQÆ∞=# q=iOz# JOâ◊=ÚÅ‰õΩ ãïÑ¨_» =ÙO_»=Öˇ#∞.
1. Ñ¨#∞fl"≥Ú`«ÎO, 2. "å~°O@∞ Ñ¶‘A, 3. [Ñ¨ÙÎ KÕÜ«Ú@‰õΩ J~Ú# Y~°∞Û, 4. W`«~° Y~°∞ÛÅ∞
U"≥·<å J~Ú#KÀ.
5. =º=™êÜ«∞^•~°∞xH˜ r=<å^è•~°"≥∞ÿ# Z^Œ∞ÌÅ∞, J~°HõÅ∞, J~°Hõ ™ê=∂#∞Å∞, q`«Î#=ÚÅ∞
"≥Ú^ŒÅQÆ∞"å\˜x [Ñ¨ÙÎ KÕÜ«∞~å^Œ∞. (ã≤qÖò „á⁄ã≤[~ü HÀ_£ 1908 ÃãHõ∆<£ 60).
6. WO\˜ Ü«∞[=∂x 15 ~ÀAÅÖ’QÍ Ñ¨#∞fl K≥e¡OK«xKÀ 12 <≥ÅÅ `«~åfi`« P ~ÚO\˜Ö’
J^≥Ì‰õΩ#fl "åi #∞O_ç =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞. "å~°∞ ‰õÄ_® ã¨HÍÅ=ÚÖ’ K≥e¡OK«xKÀ
WO\˜ Ñ¨#∞fl ~å|@∞ì@‰õΩ [Ñ¨ÙÎ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
7. |HÍ~Ú^•~°∞ Ü≥ÚHõ¯ [Ñ¨ÙÎ KÕÜ«Ú@‰õΩ ÖËHõ `«y#O`« =~°‰õΩ [Ñ¨ÙÎ KÕÜ«Ú@‰õΩ ™ê^èŒº=ÚHÍx
Z_»Å ÉHÍ~Ú^•~°∞#∞ HÀ~°∞ì ^•fi~å „áêã≤‰õÄº+¨<£ KÕã≤ =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
8. |HÍ~ÚÅ∞ 3 ãÖ=`«û~°=∞Å∞ ^•\‰õΩO_® =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∞=Öˇ#∞. ÖËxKÀ HÍÅ ^À+¨=Ú
Ñ¨@∞ì#∞ (ÃãHõ∆<£ 135 ÑÖKå~Úf~å*ò K«@ìO) „Ñü Pi÷Hõ ãÖ=`«û~°=Ú „áê~°OÉèíO #∞O_ç
30 ~ÀAÅ∞ QÆ_çz# `«~åfi`« P ãÖ=`«û~°Ñ¨Ù Ñ¨#∞fl ÉÏH©QÍ ÑïQÆ}ÕK«|_»∞#∞.
9. WO_»¡ Ñ¨#∞fl q+¨Ü«∞=ÚÖ’ Pi÷Hõ ãÖ=`«û~°=Ú =Úyã≤# "≥O@<Õ P ãÖ=`«û~°=ÚÖ’ Ñ¨#∞fl
9 K≥e¡OK«x |HÍ~Ú^•~°∞ *Ïa`å J#QÍ PiÜ«∞~ü _ç=∂O_£ il+¨ì~°∞ x~°fiÇ≤ÏOK«=Öˇ#∞. 9
102
9
II. ~å„+¨ì „Ñ¨Éèí∞`«fi ˆH\Ï~ÚOÑ¨ÙÅ∞ 9
1) ™êìOÑ¨Ù _»∂º\©ÃÑ· ã¨∞OHõO :
„QÍ=∞ÑÖKå~Úf ÑïkèÖ’ [iˆQ Pã¨∞ÎÅ „HõÜ«∞ q„HõÜ«∂ÅÃÑ· =ã¨∂Å∞ KÕ¿ã ™êìOÑ¨Ù _»∂º\©ÃÑ· 5
âß`«O ã¨~üKå~ü˚ qkèOK«|_»∞`«∞Ok.nxÖ’ 3 :1 :1 x+¨ÊuÎÖ’ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf, =∞O_»Å,lÖÏ¡ Ñï+¨`üÅ‰õΩ
ˆ „Ñü =¸_»∞ <≥ÅÅHÀ™êi ˆH\Ï~Ú™êÎ~°∞.
2) q<À^ŒÑ¨Ù Ñ¨#∞fl :
„QÍ=∞ÑÖKå~Úf ÑïkèÖ’ ã≤x=∂Ç¨Å∞ ÖË^• U^Õx âßâ◊fi`« q<À^Œ „Ñ¨^Œ~°≈#âßÅ LO_ç#@¡~Ú`Õ,
P „Ñ¨^~Œ ≈° # Ü«∞[=∂#∞Å #∞O_ç =ã¨∂Å∞ KÕ¿ã q<À^ŒÑÙ¨ Ñ¨#∞fl#∞ "å}˜[º âßY =∞O_»Å, „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ
60:40 x+¨ÊuÎÖ’ [=∞KÕã¨∞ÎOk.
3) "≥∞lã‘ìiÜ«∞Öò ~°∞ã¨∞=ÚÅ∞ :
„QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÅ ÑïkèÖ’ U"≥<· å „Ñ¨*Ï~ÀQÍºxH˜ ÉèOí QÆO HõeyOKÕ Hˆ ã¨∞Ö’¡ HÀ~°∞^ì •fi~å JÑ¨~å^èŒ
~°∞ã¨∞=Ú qkèOK«|_ç# ãÖ^Œ~åƒùÖ’¡ "å~°∞ K≥e¡Oz# ~°∞ã¨∞=ÚÖ’ 12% ãÖ|Okè`« „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfH˜
K≥e¡OKÕÖÏ HÀ~°∞ì"å~°∞ K«~°ºÅ∞ fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. (PÇ¨~°HõbÎ x~À^èŒHõ K«@ìO – 1954)
4) ã‘#ˆ~l Ñ‘A :
„QÍ=∞ÑÖKå~Úf ÑïkèÖ’x Wã¨∞Hõ, =∞\˜ì "≥Ú^ŒÖˇ·# "å\˜ ~°"å}Ï xq∞`«ÎO ~°"å}Ï ^•~°∞Å∞,
K≥e¡OKÕ ™⁄=Ú‡Ö’ 37.5, 37.5 =∞iÜ«Ú 25 K˘Ñ¨ÙÊ# „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf, =∞O_»Å Ñï+¨`ü =∞iÜ«Ú lÖÏ¡
Ñï+¨`üÅ‰õΩ ˆH\Ï~Ú™êÎ~°∞.
5) q∞#~°Öò Ããã¨∞û :
~åROÖ’x qq^èŒ „áêO`åÖ’¡ qq^èŒ ~°HÍÖˇ·# Yx*ÏÅ∞ ÅÉèíº=∞=Ù`«∞<åfl~Ú. "≥∞ÿHÍ, ÉÏÔHû@∞,
ã¨∞#flÑ¨Ù~åà◊√§ `«k`«~° „`«=fiHÍÅ∞ [i¿Ñ"å~°∞ „Ñ¨Éèí∞`åfixH˜ K≥e¡OKÕ ~°∞ã¨∞=ÚÖ’ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf "å\Ï
ˆH\Ï~ÚOK«|_»∞`«∞Ok.
III. „QÍO@∞Å ^•fi~å =KÕÛ P^•Ü«∞O
Wq Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞ : 1. ~åR „Ñ¨Éèí∞`«fi „QÍO@∞Å∞, 2. ˆHO„^Œ„Ñ¨Éèí∞`«fi „QÍO@∞Å∞.
Z) ~åR „Ñ¨Éèí∞`«fi „QÍO@∞Å∞ :
1) ~°∂II 4/– `«Åãï „QÍO@∞ :
9 ~åR „Ñ¨Éèí∞`«fiO ™êb<å =ã¨∂Å∞ KÕ¿ã qq^èŒ P^•Ü«∞O Ñ¨^Œ∞ÌÅ #∞O_ç „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ PÜ«∂
„QÍ=∞ [<åÉèÏ#∞|\˜ì XH˘¯Hõ¯iH˜ ~°∂I 4/–Å K˘Ñ¨C# ˆH\Ï~Úã¨∞ÎOk. 9
103
92) ã≤|ƒOk "Õ`«# „QÍO@∞¡ : 9
„QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÖ’ Ñ¨xKÕ¿ã Ñ¨ÓiÎHÍÅÑ¨Ù ¿ã¯Å∞ L^ÀºQÆ∞Å‰õΩ ~åR „Ñ¨Éèí∞`«fiO r`åÅ#∞ „Ñü 3
<≥ÅÅHÀ™êi q_»∞^ŒÅ KÕã¨∞ÎOk. ÑÖKå~Úf ã¨~°ÊOK«∞Å Q“~°= "Õ`«#O ‰õÄ_® „Ñ¨Éèí∞`«fiO ã¨QÆO q_»∞^ŒÅ
KÕã¨∞ÎOk.
3) =$uÎ Ñ¨#∞fl :
Z) „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ÑïkèÖ’x KåHõe, =∞OQÆe "≥Ú^ŒÖˇ·#"åi =$uÎ Ñ¨#∞flÅ#∞ ~åR „Ñ¨Éèí∞`«fiO
LÑ¨ãÖÇ¨ÏiOK«@O =Å¡, „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ P K«~°º=Å¡ HõeˆQ Pi÷Hõ #ëêìxfl ~åR „Ñ¨Éèí∞`«fiO q_»∞^ŒÅ
KÕã¨∞ÎOk.
a) ~åR „Ñ¨Éèí∞`«fiO =ã¨∂Å∞ KÕã¨∞Î#fl "åºáê~° Ñ¨#∞flÖ’ „QÍq∂} „áêO`åÖ’¡x =ã¨∂à◊¡Ö’ ^•^•Ñ¨Ù
90 âß`åxfl „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ "åi [<åÉèÏ „áêuÑ¨kHõ# ˆH\Ï~Ú™êÎ~°∞.
4) ~åR Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O „QÍO@∞¡ :
~åR „Ñ¨Éèí∞`«fiO 73= ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°} ã¨∂ÊiÎ`À K«@ìOÖ’ U~°Ê~°z# q^èŒOQÍ, ~åR Pi÷Hõ
ãÖÑ¶¨∞O ã¨∂zOz# q^èŒOQÍ "åi [<åÉèÏ#∞ |\˜ì ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷Å‰õΩ x^èŒ∞Å∞ q_»∞^ŒÅ KÕã¨∞ÎOk.
„Ñ¨ã¨∞Î`«O 3= Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O #_»∞ã¨∞Î#flk.
5) L`«Î=∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ J"å~°∞¤Å∞
„QÍg∞} „áêO`åÅ∞ Jaè=$kú K≥O^•ÅO>Ë „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨„Hõ=∞OQÍ Ñ¨xKÕÜ«∂e. ã¨„Hõ=∞OQÍ
Ñ¨xKÕÜ«∞@OÖ’ =ÚO^Œ∞#fl ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ „áÈ`åûÇ¨ÏHÍÅ∞O_®e.
„QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ =∞^èºŒ áÈ\© `«`åfixfl ÃÑOz, "å\˜ Ñ¨x f~°∞#∞ "≥∞~°∞QÆ∞ ÑïKÕO^Œ∞‰õΩ, Jaè=$kúx
"Õy~° ÑïKÕO^Œ∞‰õΩ L`«=Î ∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ J"å~°∞Å¤ #∞ ~ÚKÕÛ Ñ¨ûúŒ x ~å„+¨ì „Ñ¨É∞íè `«fi=Ú „Ñ¨"âÕ Ã◊ Ñ\Õì k.
D J"å~°∞‰¤ Ωõ ZOÑ≤Hõ KÕÜ∞« \ÏxH˜ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf x~°fiiÎOK«=Åã≤# qq^èŒ ~°HÍÅ HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’
"å\˜ Ñ¨xf~°∞#∞ ÑïQÆ}Ö’xH˜ fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.
1. Ñ¨#∞flÅ =ã¨∂à◊√§, (#∂~°∞ âß`«O)
2. „`åQÆ∞h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å
3. áêiâ◊√^èŒúº x~°fiÇ¨Ï}
4. „Ñ¨*Ï~ÀQÆº HÍ~°º„Hõ=∂Å∞, JO@∞"åº^èŒ∞Å x"å~°}
5. gkè náêÅ U~åÊ@∞, ~À_»∞¡, „_≥·#¡ x~å‡}O
6. áê~î°âßÅÖ’ Ç¨[~°∞ âß`«O, ÉÏÅ HÍi‡Hõ =º=ã¨÷ x~°∂‡Å#.
7. tâ◊√, =∞Ç≤ÏàÏ ãÖˆH∆=∞O, JHõ∆~åã¨º`«
98. ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} PÑ¨ˆ~+¨#∞¡
9. ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨Ü«∞Hõ ãÖÑ¶¨∂Å∞, h\˜ qxÜ≥∂QÆ^•~°∞Å ãÖÑ¶¨∂Å Ñ¨xf~°∞.
9
104
9
10. Ñ¨K«Û^Œ#O / Ñïâ◊√„Éèí`«.
"≥Ú^ŒÖ#·ˇ JOâßefl ÑïQÆ}Ö’xH˜ fã¨∞H˘x =∂~°∞¯Å âß`åxfl =∞kOÑ¨Ù KÕã≤ L`«=Î ∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úfx
9
ZxflHõ KÕ™êÎ~°∞.
L`«Î=∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ZOÑ≤Hõ KÕÜ«∞@O HÀãÖ:
=∞O_»Å ™ê÷~ÚÖ’ – =∞O_»Å Ñï+¨`ü Jaè=$kú JkèHÍi
lÖÏ¡ ™ê÷~ÚÖ’ – lÖÏ¡ Ñï+¨`ü =ÚYº HÍ~°ºx~°fiÇ¨Ï}ÏkèHÍi
~å„+¨ì ™ê÷~ÚÖ’ – ÑÖKå~Úf ~å*ò Hõg∞+¨#~ü
"≥Ú^ŒÅQÆ∞ "åi J^èŒºHõ∆`«# XHõ Hõq∞\©x ~å„+¨ì „Ñ¨Éèí∞`«fiO xÜ«∞q∞OzOk. D Hõq∞\©Å∞ „Ñü
ãÖ=`«û~°O PÜ«∂ ™ê÷~ÚÅÖ’ J#QÍ =∞O_»Å lÖÏ¡ ~åR ™ê÷~Ú L`«Î=∞ „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÅ#∞ ã¨∂zHõÅ
P^è•~°OQÍ „ˆQ_çOQÆ∞Å∞ WzÛ „Ñü ãÖ=`«û~°O =∂iÛ <≥ÖÏHõ~°∞Ö’QÍ lÖÏ¡ Ñï+¨`«∞Î‰õΩ Ñ¶Ö_»∞ q_»∞^ŒÅHÀãÖ
ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕ™êÎ~°∞. J\˜ì |Ç¨ï=∞ux =KÕÛ [#=i 26 iÑä¡H± k<À`«û= "Õ_»∞HõÅÖ’ =ÚYº Jukä KÕ`«QÍx,
lÖÏ¡ HõÖHˇ ~ìõ ü QÍiKÕ`« QÍx ã¨~Ê° OKü QÍiH˜ JO^Œ*Ü
Ë ∞« |_»∞`«∞Ok. P |Ç¨ï=∞`«∞Å∞ „HÕkq^èOŒ QÍ LO\Ï~Ú.
#QÆ^Œ∞ „áÈ`åûÇ¨ÏHõ |Ç¨ï=∞`«∞Å∞
~å„+¨ì ™ê÷~Ú L`«Î=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ – ~°∂. 10,000/–
lÖÏ¡ ™ê÷~Ú L`Î«=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ – ~°∂. 5,000/–
=∞O_»Å ™ê÷~Ú L`«Î=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ – ~°∂. 2,000/–
(l.F. 155, `Õk : 31–3–1999)
a.ˆˆHO„^Œ „Ñ¨Éèí∞`«fi „QÍO@∞¡
1) ˆHO„^Œ Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O „QÍO@∞¡ :
ˆHO„^Œ„Ñ¨Éèí∞`«fiO U~åÊ@∞ KÕ¿ã ˆHO„^Œ Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÅ [<åÉèÏ#∞ |\˜ì "åiH˜
„Ñü U\Ï x^èŒ∞Å#∞ ˆH\Ï~Úã¨∞ÎOk. „Ñ¨ã¨∞Î`«O Ñ¨^ŒH˘O_»= Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O x^èŒ∞Å`À ÑÖKå~ÚfÅ∞ Jaè=$kú
HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ [~°∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~Ú.
2) Ü«∞ãπlP~ü"≥· „QÍO@∞¡ :
„QÍq∂} „áêO`åÖ’¡ Ñ¨xÖËHõ ^•i„^Œº ˆ~Y‰õΩ J_»∞QÆ∞# =∞yæáÈ=∞#fl „Ñ¨[Å‰õΩ "Õ`«# HõÅÊ#,
PÇ¨~° Éèí„^Œ`« =ÚYº L^ÕÌâßºÅ∞QÍ#∞, „QÍg∞} „áêO`åÅÖ’ ™êOÑ¶‘∞Hõ, Pi÷Hõ qÅ∞=Å HõÅÊ#, J`«º=ã¨~°
=∞øoHõ ã¨^Œ∞áêÜ«∂Å =$kúx ^èÕºÜ«∞OQÍ D Ñ¨^äŒHÍxfl „áê~°OaèOKå~°∞. D Ñ¨^äŒHÍxH˜ Ô~O_»∞ ^Œâ◊Å∞QÍ _»|∞ƒ
=∞iÜ«Ú aÜ«∂ºxfl Åaú ^•~°∞Å‰õΩ JO^Œ*Ë™êÎ~°∞. D Ñ¨^äŒHÍxH˜ x^èŒ∞efl 75% ˆHO„^ŒO, 25 âß`«O ~å„+¨ì
„Ñ¨Éèí∞`«fiO Éèíi™êÎ~Ú.
9 . _˘<Õ+¨#∞¡, _çáêl@∞¡ 9
105
91) h\˜ ÑÖÑ¨ÙÖÃÑ· _çáêl@∞¡ : 9
~°H˜∆`« h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å ã‘¯OÃÑ· „Ñ¨~Ú"Õ@∞ #ÖÏ¡ (ÑÖÑ¨ÙÅ∞) fã¨∞‰õΩ<Õ =º‰õΩÎÅ∞ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf
x~°‚Ü«∞O "Õ∞~°‰õΩ _çáêl@∞ KÕÜ«∂eû LO@∞Ok.
2) W.Ü«∞O._ç. :
Jaè=$kú Ñ¨#∞ÅÔH· >ˇO_»~°∞ ^•YÅ∞ KÕã≤# HÍO„\ÏHõì~°∞ xs‚`« âß`åxfl W.Ü«∞O._ç.QÍ K≥e¡OKåeû
LO@∞Ok.
3) H˜~å~Ú Ããã¨∞û
ëêÑ≤OQÆ∞ HÍOÃÑ¡‰õΩû =O\˜ Éèí=<åÅ#∞ H˜~å~ÚH˜/J^≥Ì‰õΩ fã¨∞‰õΩ#fl "å~°∞ Ãã‰õÄºi\© _çáêl@∞¡
K≥e¡OKåeû LO@∞Ok. D _çáêl@∞¡ _»|∞ƒ ~°∂ÑÖÖ’ LO_®ÖÏ ÖËHõ "Õˆ~ ~°∂ÑÖÖ’ LO_®ÖÏ J#flk
ÑÖKå~Úf x~°‚~Úã¨∞ÎOk.
4) „Ñ¨[Å q~åàÏÅ∞
„QÍ=∞ÑÖKå~Úf ÑïkèÖ’x „Ñ¨[Å∞ qq^èŒ Jaè=$kú Ñ¨#∞Å‰õΩ q~åàÏÅ∞ K≥eO¡ =K«∞Û#∞. q^ÕâßÅÖ’x
„QÍ=∞ã¨∞÷Å∞ `«=∞ ã¨fiO`« T~°∞ÃÑ· =∞‰õΩ¯=`À „QÍ=∞ Jaè=$kúÔH· ÑÖKå~ÚfH˜ q~åàÏÅ∞ ÑÖÑ¨=K«∞Û#∞.
W=hfl KÕi „QÍ=∞ÑÖKå~Úf P^•Ü«∞OQÍ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
ÑÖKå~ÚfÅ∞ – Pi÷Hõ =#~°∞Å ã¨g∞Hõ~°}
„QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÅ∞ =ÚO^Œ∞QÍ „QÍ=∂aè=$kúH˜ =ÚYº HÍ~°‰õΩÅ∞ „QÍ=∞ã¨∞÷ÖË Jx QÆ∞iÎOKåe.
"åi "åi „QÍ=∂Å‰õΩ HÍ=Åã≤# Pi÷Hõ =#~°∞Å∞ ™ê^èŒº"≥∞ÿ#O`« =~°‰õΩ "åˆ~ ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛH˘<åe. ˆHO„^Œ, ~åR
Pi÷Hõ Hõg∞+¨#¡ ã≤á¶ê~°ã¨∞ "Õ∞~°‰õΩ ÅÉèíº=∞ÜÕ∞º =#~°∞Å∞ Ñïq∞`«OQÍ<Õ =ÙO\Ï~Ú. HÍ|\˜ì Z=~À =™êÎ~°x,
U^À KÕ™êÎ~°x Z^Œ∞~°∞ K«∂_»‰õΩO_® "åi „QÍ=∂Å‰õΩ HÍ=Åã≤# Pi÷Hõ =#~°∞Å∞ D„HÕk Ñ¨^Œú`«∞Å ^•fi~å
"åˆ~ ¿ãHõiOK«∞HÀ"åe.
Z) ÑÖKå~ÚfÅ∞ qkèOKåeû# Ñ¨#∞flÅ∞ Ñ¨ÓiÎQÍ qkèOK«_»O.
a) qkèOz# Ñ¨#∞flÅ#∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ, ã¨HÍÅOÖ’ Ñ¨ÓiÎQÍ =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∞_»O.
ã≤) qq^èŒ Ñ¨^äŒHÍÅ‰õΩ ˆH\Ï~ÚOz# _»|∞ƒ ã¨kfixÜ≥∂QÆO JÜÕ∞º@@∞¡ K«∂_»_»O.
_ç) Jxfl ~°OQÍÅÖ’ ^Œ∞ÉÏ~åxfl x"åiOK«∞K«∂ Jaè=$kúx ™êkèOK«@O.
W) HõëêìÅ∞, `åºQÍÅ∞, ã¨fiÜ«∞OHõ$+≤, ã¨=∂[Hõ$+≤ ã¨=∂#`«fiO`À JO^Œ~°∂ HõÅã≤ Ñ¨xKÕã¨∞H˘#_»O g∞^Œ<Õ
„QÍ=∂aè=$kú P^è•~°Ñ¨_»∞`«∞O^Œx QÆ∞iÎOz Ñ¨xKÕÜ«∞_»O.
„QÍ=∞ÑÖKå~Úf xkè : (ÃãHõ∆#∞ 74)
9 „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfH˜ =K«∞Û qq^èŒ P^•Ü«∂Å#∞ XHõ xkèQÍ U~°Ê~°K«=Öˇ#∞. ^•xx „QÍ=∞ 9
106
9 ÑÖKå~Úf Ñ¶Ö_»∞ ÖË^• xkè Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. P ™⁄=Ú‡#∞ ÑÖ.~å. K«@ì=ÚÖ’ K≥Ñ¨Ê|_ç#
JOâ◊=ÚÅ „Ñ¨HÍ~°=ÚQÍx W`«~° K«\ÏìÅ „Ñ¨HÍ~°=ÚQÍx, qxÜ≥∂yOK«=Öˇ#∞. J~Ú`ÕÕ U^≥<· å
9
xi÷+ì¨ HÍ~°º„Hõ=∞=Ú#‰õΩ „Ñ¨É∞íè `«fi P^ÕâßÅ‰õΩ Ö’|_ç „QÍ=∞ ÑÖKå~Úu „Ñ¨`ºÕ Hõ=ÚQÍ qkèOz
=ã¨∂Å∞ KÕã≤# ™⁄=Ú‡#∞ „Ñ¨`ÕºHõ xkè (ÃãÊ+¨Öò Ñ¶Ö_£)QÍ LOK«=Öˇ#∞. J\˜ì xkèH˜ ~å|_ç
Y~°∞ÛÅ ZH“O@∞ "Õ~°∞QÍ „"åÜ«∞=Öˇ#∞.
„QÍ=∞ÑÖKå~Úf xkèH˜ [=∞ Hõ@ì=Åã≤# P^•Ü«∞O :

1. WO_»¡ Ñ¨#∞fl =∞iÜ«Ú ÑÖ.~å. K«@ìO „Ñ¨HÍ~°O qkèOÑ¨|_ç# W`«~° Ñ¨#∞flÅ∞, Ããã¨∞ûÅ∞, Ñ¶‘A
^•fi~å =zÛ# P^•Ü«∞O.
2. ÑÖ.~å. K«@ìO 60= ÃãHõ∆#∞ (4) ã¨Éò ÃãHõ∆#∞ „Ñ¨HÍ~°O =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∞|_ç# _»∂º\© ^•fi~å
=zÛ# P^•Ü«∞O (QÆ#∞Å „`«=fiHõO ^•fi~å QÆ=~°fl"≥∞O@∞‰õΩ ÅaèOKÕ P^•Ü«∞O _»∂º\©).
3. ÑÖ.~å. K«@ìO 69= ÃãHõ∆#∞ „Ñ¨HÍ~°=Ú ã≤÷~åã≤Î |kbÅÃÑ· _»∂º\© ~°∂Ñ¨=ÚÖ’ „QÍ=∞
ÑÖKå~ÚfH˜ W=fi|_ç# P^•Ü«∞O.
4. PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò PO„^èŒ UiÜ«∂ lÖÏ¡ É’~°∞¤Å K«@ìO 1920 ãÖ=`«û~°Ñ¨Ù K«@ì=ÚÖ’x 78=
ÃãHõ∆#∞ =∞iÜ«Ú 92= ÃãHõ∆#∞Ö’x JOâ◊=ÚÅ „Ñ¨HÍ~°O ÑÖKå~ÚfH˜ ˆH\Ï~ÚOK«|_ç#
™⁄=Ú‡#∞† J^Õ `≥ÅOQÍ}Ï UiÜ«∂ J~Ú`Õ 1955 lÖÏ¡ É’~°∞¤Å K«@ìOÖ’x 135= ÃãHõ∆#∞
„Ñ¨HÍ~°O =ã¨∂Å∞ KÕÜ∞« |_ç JO^Œe 136= ÃãHõ#∆ ∞ „Ñ¨HÍ~°O ÑÖKå~ÚfH˜ Hˆ \Ï~ÚOK«|_ç#
Ããã¨∞û.
5. PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò (PO„^èŒ UiÜ«∂) "å}˜[º ÑÖ@Å =∂Ô~¯@¡ K«@ìO 1933Ö’x JOâ◊=ÚÅ
„Ñ¨HÍ~°O U^Õx =∂Ô~¯@∞ Hõq∞\©KÕ „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ W=fi|_ç# ™⁄=Ú‡† ÖË^• J@∞=O\˜^Õ
J~Ú# ÜÕ∞ ~Ú`«~° K«@ì „Ñ¨HÍ~°O „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ W=fi|_ç# ™⁄=Ú‡ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úu
xkèˆH [=∞Hõ@ì|_»∞#∞.
6. 1939 ãÖ=`«û~°ÑÙ¨ PO„^è„Œ Ñ¨^âÕ ò (PO„^èŒ UiÜ«∂) „Ñ¨*Ï~ÀQÆº K«@Oì Ö’x JOâ◊=ÚÅ „Ñ¨HÍ~°O
„QÍ=∞OÖ’ qkèOK«|_ç# Ñ¨#∞flÅ∞, \’Öòû ÖË^• J@∞=O\˜"Õ J~Ú# W`«~° K«\ÏìÅ „Ñ¨HÍ~°O
=ã¨∂Å∞ HÍ|_ç# P^•Ü«∞O „QÍ=∞ ÑÖKå~Úu xkè MÏ`å‰õΩ [=∞Hõ@ì=Öˇ#∞.
7. PO„^è„Œ Ñ¨^âÕ ò q<À^Œ Ñ¨#∞fl K«@=ì Ú 1939, 13= ÃãHõ#∆ ∞#∞ J#∞ãïOz „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚuH˜
QÆ=~°fl"≥∞O@∞ #∞O_ç =zÛ# ™⁄=Ú‡ ‰õÄ_® „QÍ=∞ ÑÖKå~Úu Ñ¶Ö_»∞Ö’xˆH KÕ~°∞#∞.
8. ÑÖKå~Úf~å*ò K«@ìO 112 ÃãHõ∆#∞ „Ñ¨HÍ~°O =∞O_»Å „Ñ¨*Ï Ñï+¨`«∞Î „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜
9 W=fi=Åã≤# "å\Ï.
9. ÑÖKå~Úf~å*ò K«@ìO 57 ÃãHõ∆#∞Ö’ K≥Ñ¨Ê|_ç# „Ñ¨HÍ~°O ÃÑ¶„sÅ ^•fi~å *Ï~ÚO@∞ Hõq∞\©
9
107
9 10.
=ã¨∂Å∞ KÕã≤# ™⁄=Ú‡Ö’ ˆH\Ï~ÚOK«|_ç# ™⁄=Ú‡.
„QÍ=∞ Éèí∂=ÚÅ∞ ~À_»∞¡, Ñä¡H± ã¨÷Å=ÚÅ∞ JxflÜ«ÚQÍx H˘O`« ÉèÏQÆ=ÚQÍx `å`å¯eHõ=ÚQÆ
9
™êfinè#=Ú á⁄Ok#O^Œ∞‰õΩ K≥e¡OK«|_»∞ Ñ¶‘A ‰õÄ_® „QÍ=∞ÑÖKå~Úu Ñ¶Ö_»∞Ö’ KÕ~°∞#∞.
11. ÑÖKå~Úf~å*ò K«@=ì ÚÖ’x JOâ◊=ÚÅ „Ñ¨HÍ~°=Ú ÖË^• ^•x „Ñ¨HÍ~°O KÕÜ∞« |_»∞ ~°∂Å∞û#∞
J#∞ãïOz QÍx „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚuKÕ qkèOÑ¨|_»∞ Ñ¶‘A#∞fl.
12. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úu Pnè#=ÚÖ’#∞#fl ^èŒ~å‡^•Ü«∞, „@ã¨∞ìÅ #∞O_ç =K«∞Û P^•Ü«∞=Ú ‰õÄ_®
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úu Ñ¶Ö_»∞Ö’ KÕ~°∞#∞.
13. D K«@ìO J=∞Å∞Ö’xH˜ =zÛ# `«~°∞"å`« QÆ=~°fl"≥∞O@∞KÕ fã¨∞HÀ|_ç# <ÒYi D<å=ÚÅ
xHõ~°Ãããπ"≥∞O@∞ ^•fi~å =zÛ# P^•Ü«∞=Ú „QÍ=∞ ÑÖKå~Úu Ñ¶Ö_»∞Ö’<Õ KÕ~°∞#∞.
14. „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ ^•YÅ∞ Ñ¨~°Û|_ç# „QÍ=∞ =∞`«ûº Ñï„â◊=∞ ^•fi~å#∞ L_£û =∞iÜ«Ú
s_£û ^•fi~å#∞ =K≥Û_ç P^•Ü«∞=Ú ‰õÄ_® „QÍ=∞ ÑÖKå~Úu Ñ¶Ö_»∞Ö’<Õ [=∞Hõ@ì=Öˇ#∞.
15. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úu "Õ∞<Õ*ò"≥∞O@∞Ö’ L#fl ÃÑ¶„sÅ ^•fi~å =zÛ# P^•Ü«∞=Ú ‰õÄ_® „QÍ=∞
ÑÖKå~Úu Ñ¶Ö_»∞Ö’<Õ KÕ~°∞#∞.
16. ÔH¡~Ú=Ú KÕÜ«∞x _çáêl@∞ì ™⁄=Ú‡Å∞, á¶È~üÑ¶‘\ò KÕÜ«∞|_ç# ™⁄=Ú‡Å∞ „QÍ=∞ÑÖKå~Úu
Ñ¶Ö_»∞ „HÕ^ŒˆH KÕ~°∞#∞.
17. QÆ=~°fl"≥∞O@∞KÕ QÆ#∞Å „`«=fiHõO "åi =^ŒÌ #∞O_ç „Ñü ãÖ=`«û~°O =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∞|_»∞
ã‘#ˆ~l Ñ¶‘A ‰õÄ_® „QÍ=∞ ÑÖKå~Úu Ñ¶Ö_»∞ „HÕ^ŒˆH KÕ~°∞#∞.
9 9
108
9 17. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf [=∞Å∞ – Y~°∞ÛÅ∞ – xÜ«∞=∂Å∞ 9
(ÃãHõ∆<£ 268 (1)(2), HÍ¡A (27) =∞iÜ«Ú W`«~° l.FÅ∞)
„QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ =KÕÛ P^•Ü«∞=#~°∞Å∞ [=∂ – Y~°∞ÛÅ q+¨Ü∞« OÖ’ „HÕk ã¨∂K«#Å∞ áê\ÕKåe.
[=∞Å∞ :
2 Ñ¨#∞flÅ∞, Ñ¶‘AÅ∞, bA "≥Ú`«Î=ÚÅ∞ =ã¨∂Å∞ KÕã≤#Ñ¨ÙÊ_»∞ "å\˜H˜ ãÖ|OkèOz# _ç=∂O_£ il+¨ì~°∞Ö’
~°j^Œ∞ #O|~°∞, =ã¨∂Öˇ·# `Õn =ã¨∂Öˇ·# "≥Ú`«Î=Ú, q=iOKåe. WOHÍ U"≥·<å |HÍ~Ú q∞ye
LO>Ë Jk ‰õÄ_® „"åÜ«∂e.
2 =ã¨∂Å∞ "≥Ú`åÎxfl HÍº+π |∞‰õΩ¯Ö’ #"≥∂^Œ∞ KÕã≤, „>ˇ[s MÏ`å‰õΩ K«ÖÏ#∞ ^•fi~å [=∞ KÕÜ«∂e.
2 =ã¨∂Å∞ KÕã≤# "≥Ú`åÎxH˜ K≥e¡Oz# =º‰õΩÎÅ‰õΩ #QÆ^Œ∞ ~°j^Œ∞ ~Ú"åfie. J\˜ì ~°j^Œ∞ÃÑ· ZO`« #QÆ^Œ∞
=Ú\˜ì#k, ZO^Œ∞ xq∞`«Î=Ú =Ú\˜ì#k, U ãÖ=`«û~°=Ú#‰õΩ ãÖ|OkèOz#^À q=iOK«∞K«∂
ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈ ÖË^• "åi JkèHÍ~°=Ú á⁄Ok# =ºH˜Î ãÖ`«HõO KÕÜ«∂e.
2 XHõi HõO>Ë Z‰õΩ¯= =∞Ok =ã¨∂Å∞ ã≤|ƒOk L#flKÀ@ W~°∞™êÅ∞ <å=∂Ö’ Z=i =ã¨∂Å∞ "å~°∞
#"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∂e.
2 ~°j^Œ∞ |∞‰õΩ¯Å∞ ã¨~°ÊOK«∞ =^ŒÌ LO_»‰õÄ_»^Œ∞ HÍ~°º^Œi≈ Pnè#OÖ’ LO_®e. =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∞|_ç#
"≥Ú`«ÎO „>ˇ[sÖ’ „Hõ=∞O`«Ñ¨ÊHõ [=∞ J=Ù`«∞#fln ÖËxn Ñ¨~°º"ÕH˜∆OKåe.(x|O^èŒ# 12 l.F. 227,
`Õk: 13.4.95)
Y~°∞ÛÅ∞ : (ÃãHõ∆<£75 Y~°∞ÛÅ xÜ«∞=∂Å#∞ xˆ~ÌtOzOk)
r |_≥˚\ò ˆH\Ï~ÚOÑ¨ÙÖËx^Õ Y~°∞ÛÅ∞ KÕÜ«∞~å^Œ∞.
r =ã¨∂Öˇ·# „^Œ=º=Ú#∞ <Õ~°∞QÍ Y~°∞Û KÕÜ«∞~å^Œ∞.
r „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf #∞O_ô KÕ¿ã ¢Ñü Y~°∞Û‰õΩ ¢QÍ=∞ ÑÖKå~Úf P"≥∂^ŒO á⁄O^•e.
r K≥e¡OÑ¨ÙÅ∞ K≥‰õΩ¯Å ^•fi~å KÕÜ«∂e.
r aÅ∞¡Å∞ P"≥∂kOz# "Õ∞~°ˆH K≥e¡OÑ¨ÙÅ∞ [~°áêe.
r „Ñü K≥e¡OÑ¨Ù#∞ ZO^Œ∞ xq∞`«Î=Ú Z=iH˜, ZÑ¨ÙÊ_»∞, ZÖÏ K≥e¡OKå~À #QÆ^Œ∞ Ñ¨Ùã¨ÎHõO (HÍº+π |∞H±)Ö’
#"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∂e.
r =ã¨∞Î=ÙÅ∞, ™ê=∂„y U"≥∞ÿ<å Ys^Œ∞ KÕÜ«Ú#Ñ¨ÙÊ_»∞ Jq=Ú\˜ì#@∞¡QÍ ™êì‰õΩ ilã¨ì~À¡ ZO„\© KÕÜ«∂e.
HÍ~°º^Œi≈ ^èŒ$gHõiOz ™êì‰õΩ ilã¨ì~üÖ’ ãÖ`«HõO KÕÜ«∂e.
r ™êì‰õΩ ZO„\© KÕÜ«∞|_ç# =ã¨∞Î=ÙÅ∞, ™ê=∂„y "å_»HÍxH˜ fã¨∞‰õΩ#flÑ¨ÙÊ_»∞ fã¨∞‰õΩ#fl =ºH˜Î ¿Ñ~°∞,
Ñ¨^Œq, ZO^Œ∞ xq∞`«ÎO =ã¨∞Î=ÙÅ∞ fã¨∞‰õΩO@∞#fln ™êì‰õΩ ilãì̈~üÖ’ #"≥∂^Œ∞ KÕã≤ ã¨^Œ~°∞ =ºHÎ̃ ãÖ`«HõO
9 fã¨∞HÀ"åe. 9
109
9
r
r
zÅ¡~° Y~°∞ÛÅ K≥e¡OÑ¨ÙÅÔH· fã¨∞‰õΩ#fl "≥Ú`åÎÅ#∞ Ñï‡<≥O@∞ J_®fi#∞û ilã¨ì~üÖ’ #"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∂e.
aÅ∞û KÕÜ«Ú@‰õΩ „Ñ≤O>ˇ_£ á¶ê~åÅ<Õ "å_®e.
9
r „^Œ"åºÑ¨ÇÏ¨ ~°}=Ú, #+¨=ì Ú "≥Ú^ŒÅQÆ∞ #q ãÖÉèqí Oz#KÀ ãÖ|Okè`« ÑïjÅ<åkèHÍ~°∞Å‰õΩ, P_ç@~°∞‰õΩ
iáÈ~°∞ì KÕÜ«∂e.
r iHÍ~°∞¤Åhfl ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈ Jnè#OÖ’LO_®e.
r „Ñü<≥Å 1= `Õn# QÆ`=« ∂ã¨ÑÙ¨ Y~°∞ÛÅ∞, "Õ`<« åÅ`À HõeÑ≤ZO`« "≥Ú`«OÎ Ö’Y~°∞Û J=Ù`«∞#fln Ñ¨^∞Œ ÅÌ `À
ã¨Ç¨ „"åã≤ ZO`« "≥Ú`åÎxH˜ K≥‰õΩ¯ „"åÜ«∞É’ÜÕ∞n `≥Å∞Ñ¨Ù`«∂ HÍ~°º^Œi≈ ã¨~°ÊOK«∞‰õΩ <À@∞ „"åÜ«∂e.
r ã¨~°ÊOK«∞QÍ~°∞ P <À@∞#∞ P"≥∂kOK«∞`«∂ K≥‰õΩ¯ „"åÜ«∞=Åã≤OkQÍ P^ÕtOz# g∞^Œ@ K≥‰õΩ¯ „"åã≤
ã¨~°ÊOK«∞ QÍi ãÖ`«HÍxH˜ ÑÖáêe.
r <≥Å =∞^èŒºÖ’ U"≥·<å W`«~° Y~°∞ÛÅ K≥e¡OÑ¨ÙÅÔH·<å, ÃÑ· Ñ¨^Œúu<Õ áê\ÕKåe.
[=∂ Y~°∞ÛÅ xÜ«∞=∂=o l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O.496 ÑÖKå~Úf ~å*ò `Õk : 11–6–1966,
l.F. Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O. 244 ÑÖKå~Úf ~å*ò `Õn 7–5–1974 =∞iÜ«Ú "≥∞"≥∂ <≥O. 1730/Ñ≤\ ˜Ü«∞ãπ.3/
980 `Õk : 24–4–1964.
9 9
110
9 18. „QÍ=∞ÑÖKåÜ«∞f |_≥˚\ò =∞iÜ«Ú "åi¬Hõ ÑïáêÅ<å x"ÕkHõ 9
„Ñü ‰õΩ@∞O|O `«#H˘KÕÛ P^•Ü«∂xfl ^Œ$+≤ìÖ’ LOK«∞‰õΩx U J=ã¨~åxH˜ ZO`« Y~°∞Û KÕÜ«∂Åx
=ÚO^Œã¨∞Î „Ñ¨}ÏoHõ#∞ ~°∂á⁄OkOK«∞‰õΩO@∞Ok. J^Õ q^èŒOQÍ „Ñü „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ‰õÄ_® ~åÉ’ÜÕ∞
ãÖ=`«û~åxH˜ UU Ñ¨^Œ∞ÌÅ ^•fi~å ZO`« P^•Ü«∞O ~åÉ’`ÀOn, UU =ÚYº"≥∞ÿ# J=ã¨~åÅ∞/Ñ¨#∞ÅÃÑ· ZO`«
Y~°∞Û KÕÜ«∂b Jx JOK«<å "Õã¨∞HÀ"åe. „Ñü „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞f `«# ™êO=`«ûiHõ |_≥˚@∞ì#∞ „HÕk
q^èŒOQÍ ~°∂á⁄OkOK«∞HÀ"åe. (ÃãHõ∆<£ 77)
+ „Ñü ãÖ=`«û~°=Ú# #=O|~ü 15# QÍh JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞QÍh ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈, ~åÉ’ÜÕ∞
Pi÷Hõ ãÖ=`«û~åxH˜ ãÖ|OkèOz# |_≥˚\ò#∞ `«Ü«∂~°∞ KÕã≤ P"≥∂^ŒO HÀãÖ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf
=ÚO^Œ∞OKåe.
+ `«# =ÚO^Œ∞Oz# `Õn #∞O_ç <≥Å ~ÀAÖ’¡QÍ J=ã¨~°=∞QÆ∞ =∂~°∞ÊÅ`À „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf |_≥˚\ò#∞
P"≥∂kOKåe.
+ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf P"≥∂kOz# |_≥\˚ ò#∞ HÍ~°º^Œi≈ _çâO◊ |~ü 25Ö’QÍ _çql#Öò ÑÖKå~Úf JkèHÍiH˜
„Hõ=∞ =∂~°æO ^•fi~å ÑÖáêe.
+ J=ã¨~=° ∞x ÉèÏqOz# ã¨ÅÇ¨Å`À _çql#Öò ÑÖKå~Úf JkèHÍi <≥Å ~ÀAÖ’¡QÍ „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜
„uÑ≤Ê ÑÖáêe.
+ <≥Å ~ÀAÖ’¡QÍ WO^Œ∞HÀã¨"∞≥ ÿ „Ñ¨`ºÕ HõOQÍ U~åÊ@∞ KÕã#≤ ã¨=∂"ÕâO◊ Ö’ ã¨^~Œ ∞° ã¨∂K«#Å#∞, =∂~°∞ÊÅ#∞
ÑïjeOz, J\˜ì =∂~°∞ÊÅ`À HÍh, Z\˜ì =∂~°∞ÊÅ∞ ÖË‰õΩO_®HÍh „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf P |_≥˚\ò#∞
P"≥∂kOz =∞OE~°∞ KÕÜ«∂e.
+ ãÖ=`«û~°=Ú =∞^èŒºÖ’ |_≥˚\òÖ’ K«∂Ñ≤# Ñ¨^Œ∞ÌÅ#∞ =∂~åÛeû# J=ã¨~°O =¿ãÎ ã¨Ñ≤¡"≥∞O@s |_≥˚\ò#∞
`«Ü«∂~°∞ KÕã≤ ÃÑ· „Hõ=∂xfl áê\Õz =∞OE~°∞ KÕã≤ P"≥∂kOKåe.
+ |_≥˚\òÖ’ K«∂ã≤# =i¯OQ∑ ÉÏºÖˇ#∞û P ãÖ=`«û~åxH˜ K«∂Ñ≤# P^•Ü«∞=ÚÖ’ 5%#‰õΩ `«QÆæ~å^Œ∞.
+ |_≥˚\ò #Hõà◊§#∞ ã¨Éèí∞ºÅO^ŒiH© ÑÖKåe.
+ |_≥˚\òÖ’ ÖËx Y~°∞ÛÅ#Ω „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf P"≥∂kOK« ~å^Œ∞.
+ |_≥\˚ òÖ’ K«∂Ñ≤# "≥Ú`åÎÅ#∞ Y~°∞Û KÕÜÚ« @‰õΩ J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ Jxfl ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ ÃÑ· JkèHÍ~°∞Å J#∞=∞u
á⁄O^•e.
+ =∞OE~°∞ KÕÜ«∞|_ç# |_≥˚\ò #Hõà◊¡#∞ P_ç\ò JkèHÍiH˜ ÑÖáêe.
+ |_≥˚\òÖ’ K«∂¿Ñ Y~°∞ÛÅ∞, "≥Ú`åÎÅ∞ xÜ«∞=∂ÅÖ’ x|OkèOz# Ñïq∞uH˜ q∞OK«~å^Œ∞.
+ ÃÑ· |_≥˚\ò#∞ „QÍ=∞ ã¨ÉèíÖ’ ‰õÄ_® „Ñ¨"Õâ◊ ÃÑ\Ïìe.
+ |_≥˚@∞Ö’ x~°fiÇ¨Ï}Ï q∞QÆ∞Å∞ (=i¯OQ∑ ÉÏºÖˇ<£û) JOK«<å ~å|_»∞ÅHõ<åfl 5% `«‰õΩ¯= HÍ‰õΩO_®
K«∂ã¨∞HÀ"åe.
9 9
111
9 „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf P^•Ü«∂xfl „HÕk q^èŒOQÍ Y~°∞Û KÕÜ«∂e.
1. ã≤|ƒOk r`« Éèí`åºÅ∞ 30% 2. áêiâ◊√^ŒúºO 15%
9
3. gkè náêÅ∞ 15% 4. h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å 15%
5. ~À_»∞¡ =∞iÜ«Ú „_≥·#∞¡ 20% 6. W`«~° JOâßÅ∞ 5%
"≥Ú`«ÎO 100%
(ÃãHõ∆<£ – 77, =∞iÜ«Ú l.F.69, `Õk: 9–2–2000)
~°∂II 50,000–00 P^•Ü«∞=Ú ^•\˜# ÑÖKå~ÚfÅÖ’ Ã+_»∂ºÅ∞ ‰õΩÖÏÅ‰õΩ, Ã+_»∂ºÅ∞ `≥QÆÅÔH·
15% =∞iÜ«Ú 3% K˘Ñ¨C# KÕ~ÚOKåe. (l.F.<≥O. 468 Ñ≤.P~ü. ÑÖ.–2, `Õk : 28.4.78)
(#=¸<å |_≥˚@∞ì J#∞|O^èŒO–2Ö’ K«∂Ñ¨|_çOk)
„QÍ=∞ÑÖKå~Úf "åi¬Hõ ÑïáêÅ<å x"ÕkHõ
„Ñü „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ãÖ=`«û~åO`«=Ú# "åi¬Hõ ÑïáêÅ<å x"ÕkHõ#∞ ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈
`«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∂e. D x"ÕkHõ xs‚`« #=¸<åÖ’ 2 ÉèÏQÍÅ∞QÍ LO@∞Ok.
ÉèÏQÆO – 1
ÑÖKå~Úf x~å‡}Ñ¨Ù `Õn, ãÖ=`«û~°=Ú, L`«~Î ∞° fi <≥O. "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q=~åÅ`À áê@∞ „Ñ¨ã∞¨ `Î O« Ñ¨xKÕã∞¨ #Î fl
ã¨~°ÊOK«∞, LÑ¨ã¨~°ÊOK«∞ W`«~° ã¨Éèí∞ºÅ q=~åÅ∞ ˆH@QÆsÅ "åiQÍ =∞iÜ«Ú =∞Ç≤Ïà◊Å ã¨Éèí∞ºÅ ãÖYº
¿Ñ~˘¯<åe. =∞iÜ«Ú „HÕk q=~åÅ∞ `≥Åáêe.
+ HÍ~°ºx~°fiÇ¨Ï}ÏkèHÍi (HÍ~°º^Œi≈)`À áê@∞ ¿ã¯Å∞ "Õ`«#O`À ‰õÄ_ç# Ñï‡<≥O@∞ L^ÀºQÆ∞Å q=~åÅ∞
+ h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å, áêiâ◊√^ŒúºO, q^èŒ∞º`ü ã¨~°Ñ¶¨~å "≥Ú^ŒÖˇ·# Ñ¨^äŒHÍÅÖ’ Ñ¨xKÕã¨∞Î#fl ã≤|ƒOk q=~åÅ∞.
+ ~À_»∞¡, „_≥~Ú#∞¡ "≥Ú^ŒÖˇ·# ™œHõ~åºÅ q=~åÅ∞.
+ =∞Ozh\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å J=∞Å∞ f~°∞, ã≤÷uQÆ`«∞Å∞.
+ q^Œ∞º`ü ™œHõ~°ºO HõeÊOK«|_ç# "å~°∞¤Å∞, U ÜÕ∞ ~°Hõ"≥∞ÿ# Öˇ·@∞¡ ZHõ¯_≥Hõ¯_» U~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_çOk
"≥Ú^ŒÖˇ·# q=~åÅ∞.
+ „QÍ=∞OÖ’ J=∞Å∞KÕã¨∞Î#fl W`«~° Jaè=$kú Ñ¨^äŒHÍÅ∞, ™œHõ~åºÅ∞. L^•: áê~°∞¯Å∞, Hõ=¸ºx\© Ç¨Å∞¡
=ÔQ·~åÅ∞.
ÉèÏQÆO – 2
ÃÑ·# ¿Ñ~˘¯#fl qq^èŒ Ñ¨^äŒHÍÅ∞, ¿ã=Å J=∞Å∞ÔH· x^èŒ∞Å ¿ãHõ~°}, Y~°∞ÛÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# JH“O@¡ q=~åÅ∞
Ñ¨^Œ∞ÌÅ "åsQÍ W"åfie.
+ ÃÑ· x"ÕkHõ#∞ ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈ „Ñü ãÖ=`«û~°O "Õ∞ <≥Å XHõ@= `ÕnÖ’QÍ `«Ü∂« ~°∞KÕã≤ ÑÖKå~Úf
ÑïjÅ#‰õΩ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ\Ïìe.
+ ÑÖKå~Úf ÑïjÅ# J#O`«~°O P"≥∂^ŒÑ¨Ù f~å‡#O`À "Õ∞ <≥Å 10= `ÕnÖ’QÍ lÖÏ¡ ÑÖKå~Úf
JkèHÍiH˜ <Õ~°∞QÍ ÑÖáêe. (ÃãHõ∆<£ 253(4))
+ lÖÏ¡ ÑÖKå~Úf JkèHÍi ÃÑ· x"ÕkHõÅ#∞ Hõ<åûe_Õ@∞ KÕã≤ ÑÖKå~Úf~å*ò Hõq∂+¨#~ü‰Ωõ ÑÖÑ≤™êÎ~∞° .
9
+ Hõq∂+¨#~ü „Ñ¨Éèí∞`åfixH˜ ã¨=∞iÊ™êÎ~°∞.
(ÃãHõ∆<£ 43 =∞iÜ«Ú l.F.<≥O. 27, `Õk 10.1.1998)
9
112
9 19. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úu Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ«Ú q^è•#=Ú 9
ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷Ö’¡ Ñ¨#∞Å‰õΩ x^èŒ∞Å∞ 2 ~°HÍÅ∞QÍ =™êÎ~Ú. 1. ™ê^è•~°} x^èŒ∞Å∞ ([#~°Öò
Ñ¶Ö_£), 2. qq^èŒ Ñ¨^äŒHÍÅ ^•fi~å (Ü«∞ãπ.l.P~ü."≥·., Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞ x^èŒ∞Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#q). Ñ¨^äŒHÍÅ ^•fi~å
KÕÑ¨>Ëì Ñ¨#∞Å#∞ PÜ«∂ Ñ¨^äŒHÍÅ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ ã¨∂„`åÅ „Ñ¨HÍ~°O KÕÜ«∂eûLO@∞Ok. ™ê^è•~°} x^èŒ∞Å
q+¨Ü«∞OÖ’ „HÕk q^è•<åxfl áê\ÕKåe.
b KÕÑ¨\Ïìeû# Ñ¨#∞Å#∞ J=ã¨~åÅ „áêuÑ¨kHõ# „QÍ=∞ã¨ÉèíÖ’ QÆ∞iÎOKåe.
b „QÍ=∞ã¨ÉèíÖ’ ã¨∂zOz# Ñ¨#∞Å#∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ ã¨q∂H˜∆Oz x^èŒ∞Å ÅÉèíº`«#∞ |\˜ì,
Ñ¨#∞Å „áê^è•<åºÅ#∞ x~°‚~ÚOKåe.
b „Ñ¨Hõ\ ˜`« ÑÖKå~ÚfÖ’¡ J~Ú`Õ 5"ÕÅ ~°∂áêÜ«∞Å∞, J„Ñ¨Hõ\ ˜`« ÑÖKå~ÚfÅÖ’ J~Ú`Õ 2"ÕÅ
~°∂áêÜ«∞Å Ö’Ñ¨Ù JOK«<å qÅ∞=QÆÅ Ñ¨#∞Å#∞ >ˇO_»~°∞¡ Ñ≤Å∞=‰õΩO_® Z=Ô~·<å =ºH˜ÎKÕ`«
KÕ~ÚOK«=K«∞Û.
b J~Ú`Õ JO^Œ∞‰õΩ ÑÖKå~Úf f~å‡xOKåeû LO@∞Ok. JO`«‰Ωõ q∞Oz# JOK«<å qÅ∞=QÆÅ Ñ¨#∞Å
q+¨Ü«∞OÖ’ 3 Ñ¨^Œú`«∞Å#∞ J=ÅOaèOKåe.
1. ÑÖKå~Úf~å*ò WO[hiOQ∑ âßY‰õΩ Ñ¨#∞Å∞ JÑ¨ÊyOK«@O.
2. _çáê~°∞ì"≥∞O@ÖòQÍ KÕ~ÚOK«@O. (D Ñ¨^Œúu# Ñ¨#∞Å∞ KÕ~ÚOKåÅx ÑÖKå~Úf f~å‡#O KÕ¿ãÎ
P Ñ¨#∞Å J[=∂~Ú+‘H˜ Ñ¨~º° "ÕH}∆õ Hõq∞\©x xÜ«∞q∞OKåe. Ñ¨#∞ÅÔH· x^è∞Œ efl J_®fi#∞û fã¨∞HÀ"åÅO>Ë
HõÖˇHõì~ü J#∞=∞u LO_®e.)
3. "å~åÎ Ñ¨„uHõÅÖ’ >ˇO_»~°∞ <À\©ã¨∞ „Ñ¨Hõ\ Õz, =zÛ# >ˇO_»~°¡Ö’ `«‰õΩ¯= ˆ~@¡`À >ˇO_»~°∞ ^•YÅ∞
KÕã≤# "åi`À<Õ Ñ¨#∞Å∞ KÕ~ÚOK«@O.
>ˇO_»~°∞ <À\©ã¨∞ "Õ¿ã q^è•#O
b Ñ¨x JOK«<å qÅ∞= 20"ÕÅ ~°∂áêÜ«∞Å∞ ^•\˜`Õ lÖÏ¡Ö’ J`«ºkèHõ „Ñ¨Kå~°O QÆÅ 1 ÖË^• JO`«Hõ#fl
k#Ñ¨„uHõÖ’¡ >ˇO_»~°∞ <À\©ã¨∞ „Ñ¨K«∞iOKåe.
b JO`«Hõ#fl `«‰õΩ¯= JOK«<å qÅ∞=QÆÅ Ñ¨#∞Å q+¨Ü«∞OÖ’ >ˇO_»~°∞ <À\©ã¨∞#∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf
HÍ~åºÅÜ«∞O <À\©ã¨∞ É’~°∞¤ g∞^Œ, „QÍ=∞OÖ’x W`«~° =ÚYº „áêO`åÖ’¡#∞ „Ñ¨K«∞iOKåe.
b ã‘Å∞"Õã≤# >ˇO_»~°∞ Hõ=~°∞¡, xs‚`« _çáêl@∞, HÍ~åºÅÜ«∞OÖ’ x~°‚~ÚOz# `Õn, ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ^•YÅ∞
KÕÜ«∂e.
b xs‚`« ã¨=∞Ü«∂xH˜ >ˇO_»~°∞^•~°¡ ã¨=∞Hõ∆OÖ’ HÍ~°º^Œi≈ >ˇO_»~°∞¡ `≥iz `«‰õΩ¯= ˆ~@¡‰õΩ ^•YÖˇ·#
9
b
>ˇO_»~°∞ ^•~°∞‰õΩ Ñ¨#∞Å∞ JÑ¨ÊyOKåe.
`«‰õΩ¯= ˆ~@∞‰õΩ ^•YÖˇ·# >ˇO_»~°¡#∞ u~°ã¨¯iOz# ãÖ^Œ~åƒùÖ’¡ ã¨=Úz`«"≥∞ÿ# HÍ~°}ÏÅ#∞ HÍ~°º^Œi≈ 9
#"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∂e.
113
9
b HÍO„\ÏHõì~°∞ ÖË^• ÑÖKå~ÚfKÕ <åq∞<Õ\ò KÕÜ«∞|_ç# =º‰õΩÎÅ∞ Ñ¨x „áê~°OaèOK«\ÏxH˜ =ÚO^Õ Ñ¨x
L`«Î~°∞fiÅ∞ W"åfie.
9
b P L`«Î~°∞fiÅÖ’ Ñ¨x ZÑ¨C_»∞ „áê~°OaèOKåeûOk, ZÑ¨Ê\˜H˜ Ñ¨ÓiÎ KÕÜ«∂eûOk "≥Ú^ŒÖˇ·# q=~åÅ∞
LO_®e. P q^èŒOQÍ XÑ¨ÊO^Œ Ñ¨„`«O ÑÖKå~ÚfH˜ „"åã≤ W"åfie.
b Ñ¨#∞Å∞ [iˆQ ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ WO[hiOQÆ∞ ã≤|ƒOk Ñ¨~°º"ÕHõ∆}, H˘Å`«Å #"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∂e.
b Ñ¨#∞Å‰õΩ ãÖ|OkèOz#O`«=~°‰Ωõ Zã≤"ì ∞Õ @∞¡, ÑïáêÅ<å =∞OE~°∞ L`«~Î ∞° fiÅ∞, ™êOˆHuHõ =∞OE~°∞,
H˘Å`«Å #"≥∂^Œ∞, K≥H± "≥∞[~ü"≥∞O@∞ Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#q KåÖÏ =ÚYº"≥∞ÿ#q.
JOK«<åÅ‰õΩ ÑïáêÅ#, ™êOˆHuHõ J#∞=∞`«∞Å∞ UÜÕ∞ "≥Ú`«=Î ÚÅ‰õΩ Z=~°∞ =∞OEi W=fi=K«∞Û#∞,
"≥∞[~°∞"≥∞O@∞ – K≥H± "≥∞[~ü"≥∞O@∞ KÕÜ«Ú JkèHÍ~°∞Å q=~°=ÚÅ∞ D kQÆ∞= Ñ¨\ ˜ìHõÖ’ `≥Å∞Ñ¨|_ç#k.
(l.F. 387, `Õk : 17.9.1998, l.F. 91, `Õk : 4.3.1999 =∞iÜ«Ú l.F. 94, `Õk : 8.3.1999)
Ñ¨xqÅ∞=
„Hõ. Ñ¨x JOK«<å ÑïáêÅ<å ™êOˆHuHõ "≥∞[~ü"≥∞O\ò K≥H±
ãÖ. qÅ∞= `«Ü«∂~°∞ =∞OEi =∞OEiWK«∞Û KÕÜ«Ú "≥∞[~ü"≥∞O\ò
KÕÜ«ÚJkèHÍi WK«∞ÛJkèHÍi JkèHÍi JkèHÍi KÕÜ«ÚJkèHÍi
1. 2,000/– Jã≤ÃãìO@∞ „QÍ=∞ Jã≤ÃãìO@∞ Jã≤ÃãìO@∞ _çÑ¨Óº\˜
=~°‰õΩ WO[h~°∞/ ÑÖKå~Úf WO[h~°∞/ WO[h~°∞/ Zyì‰õÄº\©"£
Jã≤ÃãìO\ò Jã≤ÃãìO\ò Jã≤ÃãìO\ò WO[h~ü
Zy˚‰õÄº\©"£ Zy˚‰õÄº\˜"£ Zy˚‰õÄº\˜"£
WO[h~°∞ WO[h~°∞ WO[h~°∞
2. 2001/– —— „QÍ=∞ 3 ãÖ.Å —— ——
#∞O_ç ÑÖKå~Úf ã¨sfiã¨∞ Hõeæ#
5,000/– Z.W.W.
=~°‰õΩ /l.„Ñ¨.Ñ¨/Z.W.W.
3. 5001/– —— „QÍ=∞ _ç.W.W. —— _ç.W.W.
#∞O_ç ÑÖKå~Úf
40,000/–
4. 40,000/– —— „QÍ=∞ _ç.W.W. —— _ç.W.W.
#∞O_ç ÑÖKå~Úu
50,000/–
5. 50,000/–#∞O_ç —— „QÍ=∞ÑÖKå~Úu _ç.W.W. _ç.W.W.
9 1,00,000/–
=~°‰õΩ 9
114
9
6. 1,00,000/–
2,00,000/– =II
—— „QÍ=∞ÑÖKå~Úu _ç.W.W. W.W. 9
7. 2,00,001/– —— _çq[#Öò W.W. —— W.W.
3,00,000/– =II ÑÖ. JkèHÍi (10,00,000 =~°‰Ωõ )
8. 3,00,001/– —— HõÖˇHõì~°∞ Ü«∞ãπ.W. —— W.W.
=∞iÜ«ÚÃÑ#· (50,00,000=~°‰Ωõ )
ã≤.W.
(50,00,000 Hõ#fl ÃÑ#· )
QÆ=∞xHõ : XHõ ÅHõ∆ÃÑ·# qÅ∞=QÆÅ Ñ¨#∞Å‰õΩ W.W. XHõ™êi K≥H±"≥∞[~ü KÕÜ«∞=Öˇ#∞.
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf, ÑÖKå~Úf Ñ¨#∞Å∞ HÍO„\Ï‰õΩì ^•fi~° >ˇO_»~°∞ Ñ¨^ŒÌuÖ’ KÕÜ«∂e. ZxflHõ
KÕÜ«∞|_ç# HÍO„\ÏHõì~°∞ XÑ¨ÊO^ŒO KÕÜ«∂e. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf Ñ¨#∞Å∞ KÕ¿ã q^è•#O, >ˇO_»~°∞¡ x~°fiÇ≤ÏOKÕ
Ñ¨^Œúu l.F. 964, `Õk 9.9.1965Ö’ q=iOK«|_ç#k. _çq[#Öò ÑÖKå~Úf JkèHÍiKÕ =∞OE~°∞
KÕÜ«∞|_ç# |_≥˚@∞ì#∞ q∞Oz Z\˜ì Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’#∞ ÑïáêÅ<å =∞OE~°∞ W=fi~å^Œ∞ (l.F.69 `Õk:
9.2.2000). Ô~O_»∞ ÅHõ∆Å ~°∂áêÜ«∞Å =~°‰õΩ >ˇO_»~°∞¡ Ñ≤ez, P"≥∂kOKÕ JkèHÍ~°O _çÑ¨Óº\© Zy˚‰õÄº\©"£
WO[h~°¡‰õΩ LOk. (l.F.95 `Õk: 3.3.1999)
„QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅÖ’ =ã¨∞Î=ÙÅ∞, ™ê=∂„y H˘#∞QÀÅ∞
„QÍ=∞ÑÖKå~Úf ^≥#· Ok# HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ ÉèÏQÆOQÍ ~°H`∆˜ « =∞Ozh\˜ ã¨~Ñ° ~¨¶ å Ñ¨^HŒä õ x~°fiÇ¨Ï}‰õΩ
"≥∞\©iÜ«∞Öò, c¡zOQ∑ áœ_»~ü, áêiâ◊√^ŒúºO "≥∞~°∞QÆ∞Ñ¨~°∞K«∞@‰õΩ Ñ¶≤<å~ÚÖò, áê~°Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# ™ê=∞„y, Öˇ·\ O˜ Q∑
™œHõ~º° O HÀãÖ gkèÖ@
·ˇ ¡ ™ê=∂„y, =∞iÜ«Ú HÍ~åºÅÜ«∞ x~°fiÇ¨Ï}‰õΩ ¿ã+ì #¨ s "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q H˘#∞QÀÅ∞ KÕã∞¨ OÎ k.
W@∞=O\˜ ãÖ^Œ~åƒùÖ’¡ ‰õÄ_® >ˇO_»~°∞¡ Ñ≤Å∞"åe. =ã¨∞Î=ÙÅ qÅ∞= 5"ÕÅ ~°∂áêÜ«∞Å∞ q∞OK«HõáÈ`Õ <Õ~°∞QÍ
H˘#∞QÀÅ∞ KÕÜ«∞=K«∞Û. 5"ÕÅ ~°∂áêÜ«∞Å∞ q∞Oz`Õ k#Ñ¨„uHõÖ’¡ „Ñ¨K«∞iOKåe. HÍ=Åã≤# =ã¨∞Î=ÙÅ ^èŒ~°
q_çq_çQÍ#∞, Jxfl =ã¨∞=Î ÙÅ JOK«<å "≥Ú`«OÎ ^è~Œ #° ∞ `≥eÑ≤ Ju `«‰Ωõ ¯=‰õΩ ^•YÖˇ#· >ˇO_»~#¡° ∞ P"≥∂kOK«=K«∞Û.
H˘xfl „Ñ¨`ÕºHõ ãÖ^Œ~åƒùÖ’¡ HõÖˇHõì~ü P"≥∂^ŒO`À ÑÖKå~ÚfÅ∞ <Õ~°∞QÍ H˘#∞QÀÅ∞ KÕÜ«∞=K«∞Û.
9 9
115
9 20. „Ñ¨*Ï JOK«<åÅ∞ 9
„Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞ QÍx, ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨÷Å∞ QÍx, `«=∞ ÑïkèÖ’ KÕÜ«Ú#\˜ì U Ñ¨x J~Ú##∂
„Ñ¨[Å‰õΩ <åÅ∞QÆ∞ HÍÖÏÅ áê@∞ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_Õ q^èŒOQÍ, Ñ¨\ ˜+¨ìOQÍ LO_®Å<Õ L^ÕÌâ◊ºO`À<Õ KÕÑ¨_»`å~°∞.
J\˜ì Ñ¨#∞Å∞ WO[hiOQ∑ Ñï*Ï˝#O QÆÅ „Ñ¨Éèí∞`Àfi^ÀºQÆ∞Å Ñ¨~°º"ÕHõ∆}Ö’, HÍO„\ÏHõì~°¡ ^•fi~å<Õ KÕ~Ú™êÎ~°∞.
Ñ¨~°º"ÕHõ∆} Ö’ÑÖ=Å¡#∂, =∞iÜ«Ú HÍO„\ÏHõì~°¡ JkèHõ ÖÏÉèí¿ÑHõ∆ =Å¡#∂ H˘xfl ™ê~°∞¡ KÕã≤# Ñ¨#∞ÅÖ’ <å}º`«
Ö’Ñ≤Oz H˘kÌ HÍÖÏxˆH x~°∞Ñ¨Ü≥∂QÆO J=Ù`å~Ú. J\˜ì Ñ¨#∞ÅÖ’ „Ñ¨[Å „Ñ¨"Õ∞Ü«∞O LO_»^Œ∞ QÆ#∞Hõ ,
"å~°∞#∞ P Ñ¨#∞Å#∞ <åã≤~°HõOQÍ#∂, <å}º`å „Ñ¨=∂}ÏÅ∞ ÖË‰õΩO_®#∞ Ñ¨ÓiÎKÕ™êÎ~°∞.
„QÍ=∞ÑÖKå~Úf Ñ¨#∞Å#∞ =∞iO`« `«‰õΩ¯= Y~°∞ÛÖ’ <å}º`«Ö’, „Ñ¨[Å∞ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ
KÕã¨∞H˘=_®xH˜ „Ñ¨Éèí∞`«fiO „H˘`«ÎQÍ „Ñ¨*Ï JOK«<åÅ∞ (People's estimate) q^è•<åxfl „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ\˜ì#k. ^•xH˜
ãÖ|OkèOz# xÜ«∞=∂Å∞ l.F. 375, `Õk: 15.12.2001Ö’ q=iOK«|_ç#q. „Ñ¨*Ï JOK«<åÅ∞ J#QÍ
™ê÷xHõOQÍ ÅÉèíº=∞QÆ∞ ‰õÄbÅ∞, Wã¨∞Hõ, ~å~Ú, HõOHõ~°, W@∞Hõ, ã≤"≥∞O@∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q Ö’HõÖò ˆ~@¡ "Õ∞~°‰õΩ
ÉËiA "Õã≤ XHõ Ñ¨xH˜ ZO`«"Õ∞~°‰õΩ x~å‡} ™ê=∂„y J=ã¨~°"≥∂ x~°‚~ÚOz J\˜ì Ñ¨xÜ≥ÚHõ¯ JOK«<å
=ºÜ«∞=Ú „Ñ¨[Å ã¨=∞Hõ∆=ÚÖ’ J#QÍ „QÍ=∞ ã¨Éèí#∞ U~åÊ@∞ KÕã≤ `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∂e. ™êOˆHuHõ JkèHÍ~°∞Å
„Ñ¨"∞Õ Ü«∞O gÖˇ#· O`« `«yOæ K«∞@, „Ñ¨[Å ã¨=∞HõO∆ Ö’, JqhuH˜ `å=ÙÖËx, <å}º"≥∞#ÿ Ñ¨#∞Å∞ KÕÑ\¨ ì˜ „QÍ=∂aè=$kú
KÕÜ«Ú@, '„Ñ¨*Ï JOK«<åÅ∞— HÍ~°º„Hõ=∞=Ú Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨^è•<À^ÕÌâ◊º=Ú. =∞iÜ«Ú Ñ¨#∞Å Ñ¨~°º"ÕHõ∆}ÔH· xÑ¶¨∂
Hõ q ∞\˜ U~åÊ@∞ KÕ Ü « ∂ e. ã¨ O |Okè ` « iHÍ~° ∞ ¤ # ∞ x~° fi Ç≤ Ï OKåe. <å<£ <À\˜ Ã Ñ¶ · _ £ „QÍ.Ñ¨ O .Å∞
~°∂II 1,00,000/–Ö’Ñ¨Ù, <À\˜ÃÑ¶·_£ „QÍ.ÑÖ.Å∞ ~°∂II 2,00,000/–Ö’Ñ¨Ù JOK«<å =ºÜ«∞=Ú Hõey# Jxfl
Ñ¨#∞Å‰õΩ ÑïáêÅ<å"≥∂^Œ=Ú =∞OE~°∞ WK«∞Û JkèHÍ~°=Ú HõeæÜ«Ú#flq. „QÍ=∞ÑÖKå~Úf Ñ¨#∞Å∞ „Ñ¨*Ï
JOK«<åÅ ^•fi~å KÕã¨∞HÀ=_»O L`«Î=∞O. l.F.<≥O. 279 P~ü._»|∂¡ º.Ü«∞ãπ. `Õn 28.9.2004 „Ñ¨HÍ~°O
~°∂II 30 "ÕÅ Ö’Ñ¨Ù qÅ∞= QÆÅ Ñ¨#∞Åhfl „Ñ¨*Ï JOK«<åÅ ^•fi~å<Õ KÕÑ¨\Ïìe.
J=QÍÇ¨Ï<å ã¨^Œã¨∞ûÅ∞ :
u Ñ¨#∞Å#∞ „QÍ=∞ ã¨ÉèíÖ’ QÆ∞iÎ™êÎ~°∞. Ñ¨#∞Å∞ U „Ñ¨^Õâ◊OÖ’ KÕÑ¨_»`å~À, P „Ñ¨^Õâ◊OÖ’ x"åã¨=ÚO_Õ
"å~°O^Œ~°∂ „QÍ=∞ ã¨Éèí‰õΩ Ç¨[~°QÆ∞#@∞¡ K«∂™êÎ~°∞.
u „áê^è•#º`«##∞ãïOz =ÚO^Œ∞QÍ Ñ¨xKÕÑ¨>Ëì „Ñ¨^Õâ◊=ÚÖ’x „Ñ¨[Å`À J=QÍÇ¨Ï<å ã¨^Œã¨∞ûÅ∞
x~°fiÇ≤Ï™êÎ~°∞. ã¨^Œã¨∞û‰õΩ „Ñ¨*Ï „Ñüx^èŒ∞Å∞, WO[h~°∞¡ Ü«∞O.Ñ≤._ç.F. "≥Ú^ŒÅQÆ∞ "å~°∞ Ç¨[~°∞
HÍ"åe.
u P Ñ¨xH˜ HÍ=Åã≤# "≥∞\©iÜ«∞Öò, ‰õÄbÖˇO^Œ~∞° J=ã¨~=° ∞=Ù`å~°∞, ™ê÷xHõOQÍ ‰õÄb ~ˆ >ˇÖ¡ Ï =Ù<åfl~Ú,
"≥∞\©iÜ«∞Öòû U ˆ~@∞‰õΩ ZHõ¯_» Åaè™êÎ~Ú "≥Ú^ŒÖˇ·#q ã¨^Œã¨∞ûÖ’ „Ñ¨[Å`À K«~°Û[~°∞Ñ¨Ù`å~°∞.
9
u P "≥∞\©iÜ«∞Öò ˆ~@¡#∞ ZÃãû™êû~ü ˆ~@¡`À áÈeÛ „Ñ¨*Ï JOK«<åÅ#∞ ã¨~°à◊"≥∞ÿ# ÉèÏ+¨Ö’ WO[h~°∞
`«Ü«∂~°∞ KÕ™êÎ~°∞. 9
116
9
u J@∞¡ `«Ü«∂~°∞ KÕã≤# „Ñ¨*Ï JOK«<åÅ „Ñ¨`«∞Å#∞ Ç¨[Ô~·# "åiH˜ ÑÖz JOK«<åÅÖ’x Jxfl
q+¨Ü«∂Å#∞ "åiH˜ J~°÷=∞ÜÕ∞º@@∞¡ q=i™êÎ~°∞.
9
Ñ¨#∞Å Hõq∞\©H˜ Ñ¨x Ñ¨~°º"ÕHõ∆} / qlÖˇ#∞û Hõq∞\© U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e:
u J=ã¨~°"≥∞ÿ`Õ >ˇO_»~°∞¡ Ñ≤ez HÍO„\ÏHõì~°¡ ^•fi~å ÖË^• âßMÏ Ñ¨~°OQÍ Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ«∂e.
u HÍO„\ÏHõ~ì ¡° ^•fi~å KÕ~Ú¿ã,Î "å_Õ "≥∞\©iÜ«∞Öò <å}º"≥∞#ÿ ^Õ<å, HÍ=Åã≤# Ñï=∂}OÖ’ "å_»∞`«∞<åfl~å
J<Õ ^•xH˜ qlÖˇ#∞û Hõq∞\© ÉÏ^èŒº`« =Ç≤Ïã¨∞ÎOk.
u Zãπ.Zãπ.P~ü. ˆ~@¡#∞ ™ê÷xHõ ˆ~@¡`À ãï K«∂ã≤ `«‰õΩ¯= ˆ~@¡‰õΩ Ñ¨x Ñ¨Ó~°ÎÜÕ∞º@@∞¡ qlÖˇ#∞û Hõq∞\©
âßMÏ Ñ¨~°OQÍ Ñ¨xKÕÜ«Ú "åiH˜ ã¨Ç¨ÏHõiã¨∞ÎOk.
u Ñ¨xx ÅaÌ^•~°∞ÖË KÕÑ¨_ç`Õ qlÖˇ#∞û Hõq∞\© Ñ¨xx Ñ¨~°º"ÕH˜∆ã¨∞ÎOk.
=∞^èŒºO`«~° J=QÍÇ¨Ï# ã¨^Œã¨∞û :
u Ñ¨x =∞^èŒºÖ’ #∂~°∞ âß`«O "≥∞\©iÜ«∞Öò `≥KåÛ~å? ÖË^•, JÑ¨Ê\˜ =~°‰õΩ [iy# Ñ¨x Ñïã≤÷u
(<å}º`«) ZÖÏ =Ù#fln `≥Å∞ã¨∞HÀ_®xH˜ =∞^èŒºO`«~° J=QÍÇ¨Ï# ã¨^Œã¨∞û x~°fiÇ≤ÏOKåe.
JOu=∞ J=QÍÇ¨Ï# ã¨^Œã¨∞û :
u Ñ¨x Ñ¨ÓiÎ J~Ú# `«~åfi`«, JOu=∞ J=QÍÇ¨Ï# ã¨^Œã¨∞û x~°fiÇ≤ÏOKåe. Ñ¨#∞Å Hõq∞\© `«Ü«∂~°∞
KÕã≤# iHÍ~°∞¤Å∞ ÑïjeOK«_»O, WO[h~°∞¡ `«Ü«∂~°∞ KÕã≤# =~°∞¯ iHÍ~°∞¤ P"≥∂kOK«_»O HÀãÖ
JOu=∞ J=QÍÇ¨Ï<å ã¨^Œã¨∞û [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
W`«~° JOâ◊=ÚÅ∞ :
u Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ«Ú „Ñ¨^Õâ◊OÖ’ PÜ«∂ Ñ¨#∞Å‰õΩ ãÖ|OkèOz# q=~åÅ`À É’~°∞¤Å∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e.
u qlÖˇ#∞û Hõq∞\© U~åÊ@∞ KÕÜ«∞x^Õ, U P"åãÖÖ’#∂ Ñ¨x „áê~°OaèOK«~å^Œ∞.
u Ñ¨x Ñ¨ÓiÎ J~Ú# `«~åfi`«, ã‘eOQ∑ áÈQÍ q∞ye# ™⁄=Ú‡`À J^Œ#Ñ¨Ù Ñ¨xx KÕã¨∞HÀ=K«∞Û#∞.
u "≥∞[~ü"≥∞O@∞¡, K≥H± "≥∞[~°∞"≥∞O@∞¡ WO[h~°∞¡ x~°fiÇ≤Ï™êÎ~°∞.
u „Ñ¨[Å ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO`À, "åi Ü≥ÚHõ¯ JOK«<åÅ ˆ~@¡Ö’#∂, <å}º"≥∞ÿ# "≥∞\©iÜ«∞Öò `À#∂ KÕ™êÎ~°∞
QÆ#∞Hõ, Ñ¨xÖ’ HÍO„\ÏHõì~°¡ ÖÏÉèÏÅ∞ ÖËHõ áÈ=Ù@, L#fl#∂ <å=∞ =∂„`«"Õ∞ J~Ú#O^Œ∞# Ñ¨x `«‰õΩ¯=
Y~°∞Û`À<Õ Ñ¨ÓiÎ J=Ù`«∞Ok, <å}º`« ‰õÄ_® ÉÏQÆ∞O@∞Ok.
u P Ñ¨xx "åi ÉèÏQÆ ™êfi=∞ºO`À, JHõ¯_ç "åi`À<Õ KÕ~ÚOz#O^Œ∞# P Ñ¨xx "å~°∞ `«=∞ ã¨fiO`«k
J<Õ ÉèÏ=#`À *Ï„QÆ`«ÎQÍ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. Z‰õΩ¯= HÍÅO =∞xflHõQÍ LO@∞Ok.
9 9
117
9 21. „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÖ’ x~°fiÇ≤ÏOKåeû# il+¨ì~°∞¡ 9
„Ñü ãÖã¨÷, HÍ~åºÅÜ«∂xH© H˘xfl L^ÕÌâßºÅ∞, Pâ◊Ü«∂Å∞ LO\Ï~Ú. KÕÑ¨>Ëì HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ Ñ¨^äŒHÍÅ∞
LO\Ï~Ú. P HÍ~°ºHõÖÏáêÅ#∞ iHÍ~°∞¤Å ~°∂ÑÖÖ’ #"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∞@O =Å¡ P ãÖã¨÷ n~°… HÍeHõOQÍ U
Ñ¨#∞Å∞ KÕÑ¨@ì É’`«∞#fln, ã¨fiÅÊ HÍÅOÖ’ U Ñ¨#∞Å∞ KÕã≤On, KÕÑ¨@ì É’`«∞#fln `≥Å∞ã¨∞ÎOk.
JÖÏˆQ KÕÜ«∂eû# Ñ¨#∞Å∞ Zxfl L<åfl~Ú? U"Õ∞q∞ L<åfl~Ú? KÕã¨∞Î#fl Ñ¨#∞Å∞ ZO^•HÍ =KåÛ~Ú?
J<Õ ã¨=∂Kå~°O ‰õÄ_® `≥Å∞ã¨∞ÎOk.
JÖÏˆQ „Ñü „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ‰õÄ_® `«# L^ÕÌâßºÅ∞, Pâ◊Ü«∂Å∞ <≥~°"Õ~°Û\ÏxH˜, Ñ¨^äŒHÍÅ∞ ~°zOKÕ
L^ÕÌâ◊ºO`À
v „QÍ=∞ ã¨ÉèíÅ∞ [~°∞Ñ¨Ù`«∞Ok, „Ñ¨*Ïaè„áêÜ«∂xfl ã‘fiHõiã¨∞ÎOk.
v „QÍ=∞ ã¨Éèí x~°‚Ü«∂xfl J=∞Å∞ [i¿Ñ kâ◊QÍ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"ÕâßÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOz f~å‡<åÅ∞
KÕã¨∞ÎOk.
v Ñ¨#∞Å∞ , ¿ã=Å x~°fiÇ¨Ï}ÔH· =#~°∞Å ã¨g∞Hõ~°} HÀãÖ Ñ¨#∞flÅ∞ =ã¨∂Å∞ KÕã¨∞ÎOk.
v KÕÑ¨\ ˜ì# Ñ¨#∞Å#∞ H˘Å`«Å Ñ¨Ùã¨ÎHõO (Ü«∞O.|∞‰õΩ¯)Ö’ #"≥∂^Œ∞ KÕ~ÚOz, K≥e¡OÑ¨ÙÅ∞ KÕã¨∞ÎOk.
v ã≤|ƒOkH˜ r`« Éèí`åºÅ∞ ~Úã¨∞ÎOk.
v Pi÷Hõ HÍ~°ºHõÖÏáêÅÔH· ZH“¯O@∞û ilã¨ì~°∞¡ x~°fiÇ≤Ïã¨∞ÎOk.
v WOHÍ qq^èŒ ãÖHˆ =∆ ∞, Jaè=$kú HÍ~°ºHõÖÏáêÅ x~°fiÇ¨Ï}x #"≥∂^Œ∞ KÕÜ∞« \ÏxH˜, ~åÉ’ÜÕ∞ „Ñüx^è∞Œ Å‰õΩ
=∂~°æ^Œi≈QÍ LO_»\ÏxH© HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ il+¨ì~°¡Ö’ „"åã≤ Éèí„^ŒÑ¨~°∞ã¨∞ÎOk.
„QÍ=∞ÑÖKåÜ«∞f x~°fiÇ≤ÏKåeû# il+¨ì~°¡#∞ „HÕkq^èŒOQÍ qÉèílOK«=K«∞Û#∞.
I. ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# il+¨ì~°∞¡
II. Ñ¨#∞flÅ∞ W`«~° Pi÷Hõ q+¨Ü«∂Å‰õΩ ãÖ|OkèOz# il+¨ì~°∞¡
III. ™ê^è•~°} ÑïáêÅ#‰õΩ ãÖ|OkèOz# il+¨ì~°∞¡.
IV. ~ÀA"ås x~°fiÇ¨Ï}‰õΩ ãÖ|OkèOz# il+¨ì~°∞¡ – á¶ê~°=ÚÅ∞.
„Ñü ÑÖKå~Úf `«Ñ¨Êx ãïQÍ „HÕk il+¨ì~°¡#∞ x~°fiÇ≤ÏOKåe.
1. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"Õâ◊Ñ¨Ù Z*ˇO_® <À\©ã¨∞ il+¨ì~°∞.
2. ã¨Éèí∞ºÅ Ç¨[~°∞ il+¨ì~°∞
3. q∞x@∞û – f~å‡<åÅ il+¨ì~°∞.
4. „QÍ=∞ ã¨Éèí Z*ˇO_® <À\©ã¨∞ il+¨ì~°∞
5. „QÍ=∞ ã¨Éèí ã¨Éèí∞ºÅ Ç¨[~°∞ il+¨ì~°∞
9
6.
7.
„QÍ=∞ ã¨Éèí f~å‡<åÅ∞ – q∞x@∞û
#QÆ^Œ∞ Ñ¨Ùã¨ÎHõ=Ú (HÍº+π |∞‰õΩ¯) 9
118
9
8.
9.
WO\˜ Ñ¨#∞fl _ç=∂O_£ il+¨ì~°∞
<≥Å"ås #ÖÏ¡ ~°∞ã¨∞=Ú _ç=∂O_£ il+¨ì~°∞
9
10. "åºáê~° Öˇ·Ãã#∞û il+¨ì~°∞
11. QÆ$Ç¨Ï x~å‡}ÏÅ J#∞=∞`«∞Å il+¨ì~°∞
12. P^•Ü«∞=Ú =K«∞Û Pã¨∞ÎÅ il+¨ì~°∞
13. K≥e¡OÑ¨ÙÅÔH· aÅ∞¡Å∞ áêãπ KÕã≤# il+¨ì~°∞
14. zÅ¡~° áê@Å il+¨ì~°∞
15. zÅ¡~° aÅ∞¡Å il+¨ì~°∞
16. ^èŒ~å‡^•Ü«∂Å, ^èŒ~°‡x^èŒ∞Å il+¨ì~°∞.
17. z\Ïì
18. JH˜fi >ˇ#∞û il+¨ì~°∞
19. q∞ã≤ÖËxÜ«∞ãπ il+¨ì~°∞
20. P_ç\ò il+¨ì~°∞
21. _ç.ã≤.a. il+¨ì~°∞
22. ™êìH± il+¨ì~°∞
23. @∂Öòû JO_£ áê¡O\òû il+¨ì~°∞
24. =∞h "åÅ∞º il+¨ì~ü
25. #ÖÏ¡ _˘<Õ+¨<£ il+¨ì~°∞
26. q^Œ∞ºnÌáêÅ ™êìH± il+¨ì~°∞
27. [## =∞~°} q=~°=ÚÅ∞ `≥Å∞Ñ¨Ù il+¨ì~°∞¡.
28. q"åÇ¨Ï=ÚÅ il„¿ãì+¨<£ il+¨ì~°∞.
ÃÑ· il+¨ì~°¡`À áê@∞QÍ, „Ñü <≥ÖÏ ÃÑ· JkèHÍ~°∞Å‰õΩ iáÈ~°∞ìÅ∞ ÑÖÑ¨Ù@‰õΩQÍ#∞, _ç=∂O_£, HõÖˇHõ¬<£,
=ã¨∂Å∞ Ñ¨\ ˜ìHõÅ∞, aÅ∞¡ HõÖˇHõì~°∞¡ ~ÀA "ås =ã¨∂Å∞ÔH· W~ü™êÖò<å=∂ il+¨ì~°∞, x~å‡}ÏÅ J#∞=∞`«∞Å
q+¨Ü«∞OÖ’ „Ñ¨Hõ@#, P*Ï˝Ñ¨„`«O "≥Ú^ŒÖˇ·# „á⁄á¶ê~å‡Å∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÖ’ ã≤^ŒúOQÍ LO_®e.
l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ<≥O. 227, `Õk : `Õk : 3–04–95, l.F.<≥O. 162 `Õk : 4–4–97, l.F. <≥O.
30 `Õk Ç¨Ï 20.1.1995 =∞iÜ«Ú 1964 K«@ìO „HÕ^Œ l.F. <≥O. 496 `Õk : 11–6–1966 Ö’ *Ïs
KÕã≤# xÜ«∞=∂Å∞
(ÃÑ· "å\˜Ö’ H˘xfl il+¨ì~°∞¡, „á⁄á¶ê~å‡Å#∞ J#∞|O^èŒO – 3Ö’ q=iOK«@O [iyOk.)
9 9
119
9 22. P_ç\ò – P_ç\ò JÉèíºO`«~åÅ‰õΩ ["å|∞Å∞ –ã¨~ü Kèåi˚ 9
„Ñü „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf xs‚`« #=¸<åÖ’ „Ñü<≥Å =∞iÜ«Ú Ü«∂=`«∞Î ãÖ=`«û~åxH˜ „áê~°OÉèí xÅfi
=∞iÜ«Ú JOu=∞ xÅfiÅ#∞ HõÅ∞Ñ¨Ù‰õΩx ™êO=`«ûiHõ [=∂ Y~°∞ÛÅ Ñ¨^Œ∞ÌÅ#∞ x~°fiÇ≤ÏOKåe.
Pi÷Hõ ãÖ=`«û~åxH˜ ~å|_ç „HÕ^Œ ÅaèOz# "≥Ú`«OÎ P^•Ü«∞O, KÕÑ>¨ ìË Y~°∞ÛÅ`À ‰õÄ_ç# ¿ã@ì ∞"≥∞O@∞
(x"ÕkHõ) =∞iÜ«Ú qq^èŒ il+¨ì~°∞¡, FK«~°∞¡, aÅ∞¡Å∞, Ü«∞O. |∞‰õΩ¯Å∞, <≥Å"ås _ç.ã≤.a. (_ç=∂O_£, HõÖˇHõ∆<£,
ÉÏºÖˇ#∞û) Ñ¨\ ˜ìHõ "≥Ú^ŒÖˇ·#q Ñ¨^Œ∞ÌÅ "åsQÍ ã≤^Œú Ñ¨~°z LOKåe.
Pi÷Hõ ãÖ=`«û~°O =Úyã≤# "≥O@<Õ, HõhãÖ =¸_»= HÍfi~°ì~üÖ’QÍ P_ç@∞ JÜÕ∞º@@∞¡ K«∂_»@O
ã¨~°ÊOK«∞ ÉÏ^èŒº`«. D q^èŒOQÍ KÕÜ«∞HõáÈ`Õ ÃãHõ∆<£ 20 (a) „Ñ¨HÍ~°O ã¨~°ÊOK«∞ `«# Ñ¨^Œqx HÀÖ’ÊÜÕ∞
„Ñ¨=∂^ŒO LOk. ÃãHõ∆<£ 266 (1) =∞iÜ«Ú l.F.<≥O. 703, `Õk : 5–11–1994 „Ñ¨HÍ~°O ¿ãì\ò P_ç\ò
âßY _≥·Ô~Hõì~ü#∞ ~å„+¨ìOÖ’ Jxfl „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ P_ç@~°∞QÍ „Ñ¨Éèí∞`«fiO xÜ«∞q∞OzOk. l.F.<≥O.
190, `Õk:23–5–1997 „Ñ¨HÍ~°O „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ÖˇHõ¯Å∞ P_ç\ò âßY "å~°∞ KÕ™êÎ~°∞.
HÍh KåÖÏ „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅÖ’ KåÖÏ HÍÅOQÍ P_ç\ò [~°QÆÖË^Œ∞. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf P_ç\ò
`«fi~°QÍ Ñ¨ÓiÎ HÍ"åÅ<Õ L^ÕÌâ◊ºO`À „Ñ¨Éèí∞`«fiO ÑÖKå~Úf ~å*ò K«\Ïìxfl (Ãã. 266) ã¨=iOzOk.
D ã¨=~°} „Ñ¨HÍ~°O _≥·Ô~Hõì~ü, ¿ãì\ò P_ç\ò"å~°∞ ~°∂á⁄OkOz# *Ïa`åÖ’x „ÃÑ·"Õ@∞ Kå~°ì~°∞¤
JH“¯O>ˇO@¡#∞ ‰õÄ_® „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ÖˇHõ¯Å#∞ P_ç\ò KÕÜ«∞\ÏxH˜ xÜ«∞q∞OK«∞HÀ=K«∞Û#∞.
1. P_ç@~°∞ `å#∞ Hõ#∞Q˘#fl Ö’áêÅ#∞, `«Ñ≤Ê^•Å#∞, ã¨=iOK«∞H˘x ["å|∞Å∞ ~åÜ«∞=∞xHÀ~°∞`«∂
HÍ~°º^Œi≈/ ã¨~°ÊOK«∞ QÍiH˜ iáÈ~°∞ìÅ∞ ÑÖÑ¨Ù`å~°∞.
2. K«@ì q~°∞^Œú"≥∞ÿ# Y~°∞ÛÅ‰õΩ, JO^Œ∞‰õΩ ÉÏ^èŒ∞ºÅ~Ú# "åi #∞Oz ~å|@∞ì@‰õΩ ã¨~åÛùi˚ KÕÜ«Ú^Œ∞~°∞.
3. ã¨~ü Kèås˚ ãïìÑ¶≤ˆH@∞ HÀ~°∞ì _ç„H˜`À ã¨=∂#=Ú.
4. xˆ~ÌtOz# QÆ_»∞=ÙÖ’Ñ¨Å P_ç\ò iáÈ~°∞ìÖ’x JÉèíºO`«~åÅ‰õΩ ["å|∞Å∞ `«Ü«∂~°∞ KÕã≤ „QÍ=∞
ÑÖKå~Úf P"≥∂^ŒO á⁄O^•e. P"≥∂^Œ=Ú á⁄O^Œx ["å|∞Å‰õΩ ã¨~üKåi˚ KÕ¿ã J=HÍâ◊O LOk.
5. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf P"≥∂^ŒO á⁄Ok# ["å|∞Å#∞ „Hõ=∞ =∂~°æO ^•fi~å ¿ãì\ò P_ç\ò âßY "åiH˜
ÑÖáêe.
6. ã¨~ü Kèåi˚ á⁄Ok`Õ, á⁄Ok# 90 ~ÀAÖ’¡QÍ JÑ‘ÊÅ∞ KÕã¨∞HÀ"åe.
˛ ã¨~ü Kèåi˚ "≥Ú`«ÎO ~°∂.5000/– =~°‰õΩ q∞OzxKÀ lÖÏ¡ ÑÖKå~Úf JkèHÍiH˜
˛ ~°∂.5000/– #∞O_ç ~°∂.25,000/– J~Ú#KÀ HõÖˇHõì~ü‰õΩ
˛ ~°∂.25000/– q∞Oz#KÀ Hõg∞+¨#~ü ÑÖKå~Úf ~å*ò QÍ~°¡‰õΩ JÑ‘ÊÅ∞ KÕã¨∞HÀ"åe.
7. P_ç\ò J<Õk „Ñü ÑÖKå~Úf `«Ñ¨ÊxãïQÍ KÕ~ÚOKåeû# K«@ìÑ¨~°"≥∞ÿ# „Ñ¨„H˜Ü«∞. P_ç\ò [~°Ñ¨x
ã¨~°ÊOK«∞ ÖË^• J`«x JkèHÍ~åÅ#∞ K≥ÖÏ~ÚOKÕ LÑ¨ã¨~°ÊOKü Ñ¨^ŒgK«∞º`«∞_»∞ J=Ù`å~°∞. (ÃãHõ∆<£ 20(a))
9 9
120
9 23. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf – Jaè=$kú Ñ¨^äŒHÍÅ∞ 9
1. =º=™êÜ«∂aè=$kú
„QÍg∞} „Ñ¨[Å∞ =º=™êÜ«∞O g∞^Œ „Ñ¨`«ºHõ∆OQÍ HÍx, Ñ¨~ÀHõ∆O QÍx P^è•~°Ñ¨_»`å~°∞. „QÍ=∞ Pi÷Hõ
Ñïã≤÷u =º=™êÜ«∂aè=$kú ÃÑ· P^è•~°Ñ¨_çÜ«ÚO@∞Ok. WO`« „áê^è•#º`« L#fl =º=™êÜ«∞ ~°OQÍxH˜ „QÍ=∞
ÑÖKåÜ«∞fH˜ Jq<åÉèÏ= ãÖ|O^èOŒ LOk. D „áê^è•#º`«#∞ ^Œ$+≤Öì ’ #∞OK«∞H˘x ÑÖKå~Úf ~å*ò K«@Oì Ö’
„QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞f =º=™êÜ«∂aè=$kú KÕÜ«∞=Åã≤# Ñ¨#∞Å#∞ xˆ~ÌtOzOk. D Ñ¨#∞Å#∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ
x~°fiiÎOK«_®xH˜ ã¨Ç¨Ï[ =#~°∞Å x~°fiÇ¨Ï} HÍ~åºK«~°} Hõq∞\©x „QÍ=∞ÑÖKåÜ«∞f U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e. D
Hõq∞\˜ x~°fiÇ≤ÏOK«=Åã≤# Ñ¨#∞Å∞ qq^èŒ ÃãHõ∆#¡ „Ñ¨HÍ~°O LO\Ï~Ú.
45(i)(ix) ã¨Ç¨Ï[ =#~°∞Å Ñï~°Hõ∆}, HõOáÈã¨∞ì Z~°∞=Ù `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞_»O, Z~°∞=ÙÅ q„HõÜ«∞O
46 (ii) `À@Å∞, K≥@¡#∞ <å@_»O, "å\˜x Ñï~°H˜∆OK«@O.
46(ix) <å~°∞=∞à◊√§, Jaè=$kú Ñ¨~z° # q`«<Î åÅ y_»O¤ QÆ∞Å#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ∞« _»O, "å\˜x x~°fiÇ≤ÏOK«_O» .
46(x) "Õ∞Öˇ·# =º=™êÜ«∞ Ñ¨^Œú`«∞Å#∞ „Ñ¨Kå~°O KÕÜ«∞_»O.
46(xi) Éèí∂=ÚÅ ã¨Ç¨ÏHÍ~° Ü«∂[=∂<åºxfl „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_»O.
46(xii) y_»¤OQÆ∞Å∞, ^è•<åºQÍ~åÅ#∞ ™ê÷Ñ≤Oz "å\˜x x~°fiÇ≤ÏOK«_»O.
46(xiii) Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞ Jaè=$kú KÕÜ«∞_»O.
46(xxvi) Éèí∂ ãÖã¨¯~°}Å K«~°ºÅ#∞ J=∞Å∞ Ñ¨~°Û_»O.
48 „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞fÖÖ’ J_»=ÙÅ Ü«∂[=∂#ºO.
58 áÈ~°OÉ’‰õΩ Éèí∂=ÚÅ#∞ „Hõ=∞|núHõiOK«_»O.
=º=™êÜ«∞OÖ’ HÍ~åºK«~°} Hõq∞\©Å∞ KÕÜ«∞^Œy# Ñ¨#∞Å∞ :
gÖˇ·#O`« `«‰õΩ¯= Y~°∞Û`À Z‰õΩ¯= kQÆ∞|_»∞Å∞ á⁄Ok`Õ<Õ =º=™êÜ«∞O ÖÏÉèí™ê\˜QÍ LO@∞Ok.
nxÔH· HÍ~åºK«~°} Hõq∞\© D „HÕ^Œ ã¨∂Ozz# q+¨Ü«∂Å#∞ KÕÑ¨@ì=K«∞Û.
1. kQÆ∞|_»∞Å∞ ÃÑOK«_»O :
kQÆ∞|_»∞Å∞ ÃÑOK«_®xH˜ KÕÑ¨@ì^ŒQÆ∞ K«~°ºÅ∞ :
* „QÍ=∞ "ås ÑÖ@ ™êQÆ∞ Ñïã≤÷`«∞Å##∞ãïOz HÍ~åºK«~°} Ñ¨^äŒHÍÅ∞ `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞_»O.
* ÃÑ^ŒÌ Z`«∞Î# Ñ¨zÛ~˘@ì Z~°∞=ÙÅ "å_»HõO „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_»=Ú.
* =∞\˜ì #=¸<åÅ Ñ¨sHõ∆Å ^•fi~å J=ã¨~åÅ##∞ãïOz Z~°∞=ÙÅ "å_»HõO.
* q`«Î# â◊√kú `«Ñ¨Ê‰õΩO_® KÕÑ¨@ì_»O.
9
*
*
ã¨=∞Ü«∂#∞‰õÄÅOQÍ ã¨ã¨º~°Hõ∆} K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨@ì_»O.
ÑÖKå~Úf `«~°Ñ¨Ù# JO^ŒiH© =∞Oz ~°HõO q`«Î<åÅ∞ JOkOK«_»O. 9
121
9=º=™êÜ«∞ Y~°∞ÛÅ∞ `«yæK«_»O :
*
9
=º=™êÜ«∞ Ñïâ’^èŒ<å ˆHO„^•Å #∞O_ç ã¨=∂Kå~°=Ú á⁄Ok „H˜q∞ H©@HÍ^Œ∞Å QÆ∞iOz =ÚO^Œ∞QÍ<Õ
`≥Å∞ã¨∞HÀ=_»=Ú Jq ~å‰õΩO_® `«y# K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ=_»=Ú.
* J=ã¨~°"≥∞ÿ# ã¨=∞„QÆ~°Hõ∆} áê\ÕK«_»OÖ’ Ô~·`«∞Å‰õΩ J=QÍÇ¨Ï# HõeÊOK«_»=Ú.
* q∞„â◊=∞ ÑÖ@Å ™êQÆ∞ ÃÑOz ÃÇÏHÍì~°∞ kQÆ∞|_»∞Å∞ JkèHõO KÕÜ«∞_»O.
* ÑÖ@Å =∂iÊ_ç „áÈ`«ûÇ≤ÏOz p_»Ñ‘_»Å#∞ JiHõ\ ˜ì kQÆ∞|_»∞Å∞ ÃÑOK«_»O.
* h\˜ qxÜ≥∂QÆO „Hõ=∞|^ŒúO KÕÜ«∞_»O.
qã¨Î~°} HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ :
* ã¨q∞+≤ì HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_®xH˜ Ô~·`«∞ q∞„`« ãÖÑ¶¨∂Å#∞ „QÍ=∞ „QÍ=∂# U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_»O.
* =º=™êÜ«∞ ãÖ|O^èŒ q+¨Ü«∂Å ã¨=∂Kå~°O JO^ŒiH˜ `≥e¿ãÖÏ „"åÜ«∞_»O.
* ÔH.Ü«Ú. ÉÏºO_»∞, ã≤.ÉÏºO_»∞Å ^•fi~å =KÕÛ Ô~·`«∞Å tHõ∆} HÍ~°º„Hõ=∂Å‰õΩ „Ñ¨Kå~°O HõeÊOK«_»O.
* ÑÖ@Å „Ñ¨^Œ~°≈<å ˆH∆„`åÅ∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«Ú@Ö’ `«y# K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨@ì_»O.
* h\˜áê~°∞^ŒÅ Ñ¨^Œú`«∞Å „Ñ¨^Œ~°≈# ˆH∆„`åÅ#∞ U~åÊ@∞ KÕ~ÚOK«_»=Ú.
=ÚO^Œã¨∞Î K«~°ºÅ∞ :
* á¶œO_Õ+¨<£ q`«Î<åÅ∞, z~°∞ ãÖK«∞Å ^•fi~å q`«Î<åÅ∞ ã¨~°Ñ¶¨~å KÕã≤ „QÍ=∞™ê÷~ÚÖ’ q`«Î# ˆH∆„`åÅ∞
ÃÑ^ŒÌ Z`«∞Î# U~åÊ@∞ KÕã≤ Ô~·`«∞Å‰õΩ HÍ=Åã≤# <å}º"≥∞ÿ# q`«Î<åÅ∞, `«‰õΩ¯= ^èŒ~°ˆH „QÍ=∞™ê÷~ÚÖ’
JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’xH˜ `Õ=_»O.
* q`«Î<åÅ∞ ÑÖ_çOKÕ ãÖã¨÷Å`À / HõOÃÑhÅ`À XÑ¨ÊO^•Å∞ U~°Ê~°∞K«∞H˘x <å}º"≥∞ÿ# q`«Î<åÅ∞,
Z~°∞=ÙÅ∞, „H˜q∞ãÖÇ¨~°Hõ =∞O^Œ∞Å∞ ã¨~°Ñ¶¨~å KÕÜ«∞_®xH˜ K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ=_»O.
* ã¨ã¨º~°Hõ∆} =∞O^Œ∞Å∞, Z~°∞=ÙÅ∞ "å_»_®xH˜ =ÚO^Õ Ñ¨sHõ∆Å‰õΩ ÑÖÑ≤OKÕ (KåÅ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ) K«~°ºÅ∞
fã≤H˘x <å}º`« ÑïjÅ# J#O`«~°=Ú "å_»∞@. WO^Œ∞ q+¨Ü«∞OÖ’ =º=™êÜ«∞ âßY`À
ã¨=∞#fiÜ«∞O`À Ñ¨xKÕÜ«∞_»O.
JkèHõ kQÆ∞|_»∞Å‰õΩ ˆHO„^Œ, ~åR „Ñ¨Éèí∞`åfiÅ ^•fi~å J=∞Å∞ KÕÜ«∞|_»∞`«∞#fl Ñ¨^äŒHÍÅ∞ :
* aO^Œ∞ ¿ã^Œº=Ú, „ã≤ÊOHõ~°¡ ã¨~°Ñ¶¨~å.
* *ÏfÜ«∞ #∂<≥ yO[Å L`«ÊuÎ Ñ¨^äŒHõ=Ú.
* „QÍg∞} q`«Î<À`«ÊuÎ Ñ¨^äŒHõ=Ú.
„Ñ¨^Œ~°≈# ˆH∆„`åÅ U~åÊ@∞ Ñ¨^äŒHõ=Ú.
9 *
* =º=™êÜ«∞ Ü«∂O„fHõ~°} Ñ¨^äŒ‰õ=Ú. 9

122
9
*
*
Éèí∂™ê~åxfl Ñ¨sH˜∆OK«_»=Ú.
ã¨=∞„QÆã¨ã¨º~°Hõ∆} Ü«∂[=∂#º Ñ¨^äŒHõ=Ú.
9
* Ô~·`«∞ ˆH∆„`« áê~î°âßÅÅ x~°fiÇ¨Ï}.
* h\˜ Ñï"åÇ¨Ï „áêO`åÅ Jaè=$kú.
* tHõ∆}Ï HÍ~°º„Hõ=∂Å∞.
* q`«Î#=ÚÅ∞, Z~°∞=ÙÅ∞ =∞iÜ«Ú „H˜q∞ãÖÇ¨~°Hõ =∞O^Œ∞Å <å}º`« xÜ«∞O„`«}.
* *ÏfÜ«∞ #∂<≥ yO[Å Ñ¨^äŒHõ=Ú.
ÑÖ@Å‰õΩ |∞∞}ÏÅ ÑÖÑ≤}© :
* ÑÖ@Å‰õΩ HÍ=Åã≤# |∞∞}ÏÅ#∞ "å}˜[º ÉÏºO‰õΩÅ∞, ã¨Ç¨ÏHÍ~° ÉÏºO‰õΩÅ ^•fi~å ÃÑ^ŒÌ Z`«∞Î#
ÑÖÑ≤}©H˜ ÉÏºO‰õΩ JkèHÍ~°∞Å`À, =º=™êÜ«∞ âßY ã≤|ƒOk`À, |∞∞}ÏÅ∞ J=ã¨~°=Ú#fl Ô~·`«∞Å`À
ã¨=∞#fiÜ«∞O HõeÊOz, HÍ=Åã≤# |∞∞} ™œHõ~°ºO U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_»O.
* ÑÖ@Å cè=∂ ã¨^Œ∞áêÜ«∞O Ô~·`«∞Å#∞ HõeÊOK«\ÏxH˜ `«y# K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ=_»O.
L`åÊ^Œ# ÃÑOK«∞@‰õΩ qq^èŒ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ :
* aO^Œ∞ ¿ã^ŒºO, „ã≤ÊOHõ¡~°¡ "å_»HõO ^•fi~å h\˜x á⁄^Œ∞Ñ¨Ù KÕÜ«Ú@‰õΩ Ô~·`«∞Å#∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_»O.
* "Õ~°∞ Ñ¨~°∞QÆ∞ x"å~°}.
* lã¨û"£∞ ã¨~°Ñ¶¨~å.
* „H˘`«Î ~°HÍÅ q`«Î<åÅ ã¨~°Ñ¶¨~å.
* HõÅ∞Ñ¨Ù x"å~°}‰õΩ =∞O^Œ∞Å ã¨~°Ñ¶¨~å.
* ãÖHõ~° =i ™êQÆ∞#∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_»O.
* Éèí∂™ê~åxfl ÃÑOá⁄OkOK«_»=Ú.
* ã¨ã¨º~°Hõ∆} ÑïHõ~åÅ ã¨~°Ñ¶¨~å‰õΩ K«~°ºÅ∞.
* P^èŒ∞xHõ =º=™êÜ«∞ Ñ¨x=Ú@∞¡ "å_»HõO.
* ã¨=∞„QÆ ã¨ã¨º~°Hõ∆}.
* ÑÖ_»`¡ À@Å∞, Ñ¨ÓÅ`À@Å∞, ‰õÄ~°QÍÜ«∞Å∞, ^Œ∞OÑ¨ÑO¨ @Å∞, Ñ¨Ù@∞ìQ˘_»∞QÆ∞Å∞, Ñ¨@∞ìÑi¨ „â◊=∞, ã¨∞QÆO^èŒ
„^Œ"åºÅ ÃÑOÑ¨HõO „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_»O.
* =∂Ô~¯\ò q=~åÅ∞ JOkOK«_»OÖ’ K«~°ºÅ∞.
* ZQÆ∞=∞`«∞Å QÆ∞iOz q=iOz „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_»O.
* Ã+.‰õΩ. / Ã+.`≥. / z#fl, ã¨#flHÍ~°∞ Ô~·`«∞Å‰õΩ, =∞Ç≤ÏàÏ =º=™êÜ«∞ ^•~°∞Å‰õΩ J=∞Å∞Ö’ L#fl ãäû_ô
9
*
™œHõ~åºÅ#∞ `≥eÜ«∞Ñïz P ™œHõ~åºÅ∞ JO^ÕÖÏ K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ=_»O.
Ô~·`«∞ |$O^•Å‰õΩ tHõ∆} WÑ≤ÊO_»O.
9
123
92. q^Œº: 9
=ºH˜Î qHÍ™êxH˜, ã¨=∂[ „Ñ¨QÆuH˜, „Ñ¨*Ï™êfi=∞º K≥·`«<åºxH˜ q^Œº HÍ"åe. q^•º=O`«∞Å∞#fl
‰õΩ@∞O|OÖ’ P~ÀQÆºOÑ¨@¡ *Ï„QÆ`ÅÎ« ∞, z#fl ‰õΩ@∞OÉÏÅ Ñ¨@¡ *Ï„QÆ`ÅÎ« ∞ fã¨∞HÀQÆÅQÆ∞`å~°∞. P~ÀQÆº=O`«∞Öˇ#· ,
q*Ï˝#=O`«∞Öˇ·# ‰õΩ@∞OÉÏÖË P^Œ~°≈=O`«"≥∞ÿ# „QÍ=∂Å∞ QÍ#∂ P^Œ~°≈ Ñ¨Ói`« „QÍ=∂ÖË K≥·`«#º=O`«"≥∞ÿ#
ã¨=∂*Ïxfl xi‡OK«QÆÅ∞QÆ∞`å~Ú. Jaè=$kú HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ áêÅ∞ ÑÖK«∞‰õΩO@∂ P^Œ~°≈=O`«"≥∞ÿ#,
ã¨=∞~°÷=O`«"≥∞ÿ# áêÅ‰õΩefl JOkOK« QÆÅ∞QÆ∞`å~Ú. Jk ™ê÷xHõ, ~å„+¨ì, ^Õâ◊ áêÅ#Ö’ QÆ∞}Ï`«‡Hõ"≥∞ÿ#
=∂~°∞ÊÅ∞ `ÕQÆÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò q^•º K«@ìO 1998 ÃÑ· Pâ◊Ü«∂Å ™ê^èŒ#‰õΩ QÍ#∂ áê~î°âßÅÅ, q^•º =º=ã¨÷#∞
"≥∞~°∞QÆ∞ Ñ¨~°K«\ÏxÔH· U~°Ê_çOk. áê~î°âßÅ ™ê÷~Ú q^•º ã¨~°fi`À=ÚMÏaè=$kúÔH· „HÕk Hõq∞\©Å#∞ U~åÊ@∞
KÕÜ∂« eûOkQÍ ÃÑ· K«@Oì xˆ~tÌ OzOk. (q^•ºHõq∞\©Å#∞ H˘#™êyOKÕ q+¨Ü∞« OÃÑ· „Ñ¨É∞íè `«fiO #∂`«# q^è•<åxfl
J#∞ãïOKÕ J=HÍâ◊O LOk)
1. ¿ÑÔ~O@∞, \©K«~ü J™Èã≤ÜÕ∞+¨<£
2. áê~î°âßÅ Hõq∞\©.
3. ÑÖKå~Úf q^•º Hõq∞\©
4. =∞O_»Å q^•º Hõq∞\©
5. Ñ¨Ù~°áêÅHõ ÖË^• HÍ~ÀÊˆ~+¨<£ q^•º Hõq∞\©
6. lÖÏ¡ q^•º Hõq∞\©
ÃÑ· Hõq∞\©Å`À áê@∞QÍ lÖÏ¡ ™ê÷~ÚÖ’ lÖÏ¡ q^•º É’~°∞¤ ~å„+ì̈ ™ê÷~ÚÖ’ ~å„+ì̈ áê~îâ° ßÅ q^Œº ã¨ÅÇ¨
É’~°∞¤ LO\Ï~Ú.
áê~îâ° ßÅ JO>Ë, „áê^äqŒ ∞Hõ q^•º Hˆ O„^•Å∞, ÉÏÖÏfi_ô, JOQÆ<"£ å_ô, W.ã≤.W. Hˆ O„^•Å∞, „áê^äqŒ ∞HÀ#fl`«
áê~î°âßÅÅ∞ L#fl`« áê~î°âßÅÅ∞, JxÜ«∞`« q^•º ˆHO„^•Å∞, =Ü≥∂[# q^•º, JHõ∆~åã¨º`å ˆHO„^•Å∞,
JHõ∆~åã¨º`å J#O`«~° ˆHO„^•Å∞, x~°O`«~° q^•º ˆHO„^•Å∞ =∞iÜ«Ú ÉÏÅ HÍi‡Hõ áê~î°âßÅÅ∞.
ÃÑ· HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ ÑÖKå~Úf áê„`« :
PO.„Ñ¨. ÑÖKå~Úf ~å*ò K«@ìO Ãã. 46 (3) =∞iÜ«Ú J#∞|O^èŒ=Ú 1(17)
ÑÖKå~Úf ~å*ò K«@ìO ÃãHõ∆<£ 46 ã¨Éò ÃãHõ∆<£ (3) =∞iÜ«Ú J#∞|O^èŒO 1 Ö’x (17) Å „Ñ¨HÍ~°O
„áê^äŒq∞Hõ q^•ºaè=$kúH˜ Hõ$+≤ KÕÜ«∞@O „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ÉÏ^èŒº`«. WO^Œ∞HÀãÖ „HÕk K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨\Ïìe.
u „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ÑïkèÖ’ |_çD_»∞ Ñ≤Å¡Å∞ ZO^Œ~°∞ L#fln QÆ}ÏOHÍÅ∞ `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∂e.
u „áê^äqŒ ∞Hõ áê~îâ° ßÅÅ∞, L#fl`« áê~îâ° ßÅÅ∞ xi‡OK«\ÏxH˜ ÑÖKå~Úf #∞O_ç ã¨Ö÷ Ïxfl Hˆ \Ï~ÚOKåe.
u áê~î°âßÅÅÔH· ˆH\Ï~ÚOz# ã¨÷ÅO q=~åefl f~å‡<åÅ`À [`« KÕã≤ q^•º âßY ¿Ñi@ (il„¿ãì+¨<£
9u
KÕ~ÚOz) JÑ¨ÊyOKåe.
áê~î°âßÅ x~å‡}O Ñ¨ÓiÎ J~Ú# `«~åfi`« áê~î°âßÅ ã¨„Hõ=∞OQÍ x~°fiÇ≤ÏOK«|_»\ÏxH˜ ÑÖKå~Úf 9
124
9
u
ã¨Ç¨ÏHÍ~°O „áÈ`åûÇ¨ÏO LO_®e.
áê~î°âßÅ Ñïã¨~åÅÖ’ áêiâ◊√^•úºxfl áê\ÕKÕ q^èŒOQÍ K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ"åe.
9
u áê~î°âßÅ‰õΩ =∞Ozh\˜ ã¨^Œ∞áêÜ«∞O HõeÊOKåe.
u Ç¨[~°∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ [iˆQ q^èŒOQÍ ¿ÑÔ~O@∞, \©K«~ü Hõq∞\© ^•fi~å „Ñ¨Ü«∞uflOKåe.
u Láê^è•ºÜ«ÚÅ ãÖYº ãïÑ¨_Õ q^èŒOQÍ L#fln ÖËxn q^•º Hõq∞\© ^•fi~å „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ ™êyOKåe.
u áê~î°âßÅ‰õΩ, Láê^è•ºÜ«ÚÅ∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ q^èŒ∞Å‰õΩ Ç¨[~°ÜÕ∞ºÅ K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ"åe.
ÑÖKå~Úf q^•º Hõq∞\© :
ÑÖKå~Úf q^•º Hõq∞\© K≥~· ‡° <£QÍ ã¨~Ê° OK«∞, "≥∞O|~ü Hõhfi#~üQÍ L#fl`« áê~îâ° ßÅ „Ñ¨^•è <Àáê^è•ºÜ«Ú_»∞
LO\Ï~°∞. L#fl`« áê~î°âßÅ ÖËx KÀ@ „áê^äŒq∞HÀ#fl`« áê~î°âßÅ „Ñ¨^è•<Àáê^è•ºÜ«Ú_»∞ ÖË^• „áê^äŒq∞Hõ
áê~î°âßÅ „Ñ¨^è•<Àáê^è•ºÜ«Ú_»∞ "≥∞O|~ü Hõhfi#~üQÍ =º=Ç¨Ïi™êÎ_»∞. ÑÖKå~Úf q^•º Hõq∞\©Ö’ „Ñü
áê~î°âßÅ #∞O_ç W^ŒÌ~°∞ ã¨Éèí∞ºÅ∞ LO\Ï~°∞. "åiÖ’ XHõ~°∞ áê~î°âßÅ Hõq∞\© Kè≥·~°‡<£, Ô~O_À "å~°∞ =∞Ç≤ÏàÏ
ã¨Éèí∞ºÅ∞. Ü«∂Éèˇ· "ÕÅ ~°∂áêÜ«∞Å‰õΩ `«‰õΩ¯= QÍ‰õΩO_® ^•#O WzÛ# "åix rq`« HÍÅÑ¨Ù ã¨Éèí∞ºÅ∞QÍ#∂,
áê~î°âßÅ „áêO`«OÖ’ Ñ¨xKÕ¿ã „Ñ¨Éèí∞`Õfi`«~° ãÖã¨÷Å∞, ^•`«Å #∞O_ç "≥Ú`«ÎO ã¨Éèí∞ºÅÖ’ =¸_À=O`«∞
q∞OK«‰õΩO_®#∂ <åq∞<Õ\ò KÕã¨∞HÀ"åe.
Hõq∞\© ã¨=∂"ÕâßÅ∞ :
1. „Ñü <≥ÖÏ D ÑÖKå~Úf q^•º Hõq∞\© ã¨=∂"Õâ◊O HÍ"åe.
2. "≥∞O|~ü Hõhfi#~ü ã¨=∂"Õâßxfl U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e.
3. `«e¡^ŒO„_»∞Å∞, ã¨Éèí∞ºÅ∞ "≥Ú`«ÎO 3=O`«∞Å∞ ã¨Éèí∞ºÅ∞ Ç¨[~°~Ú`Õ<Õ HÀ~°O Ñ¨ÓiÎ J~Ú#@∞¡
ÑïQÆ}ÕKåe.
ÑÖKå~Úf q^•º Hõq∞\© ÉÏ^èŒº`«Å∞ :
1. áê~î°âßÅ‰õΩ Ñ≤Å¡efl ÑÖÑ¨‰õΩO_® HÍi‡‰õΩÅ∞QÍ =∂ˆ~Û `«e¡^ŒO„_»∞efl K≥·`«#ºÑ¨~°K«@O, q^•º~°∞÷Å
Ç¨[~°∞ ÃÑOK«@O „Ñ¨^è•# ÉÏ^èŒº`«.
2. q^•º âßY, lÖÏ¡ É’~°∞¤ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ ã¨∂„`åÅ P^è•~°OQÍ áê~î°âßÅ HÍºÖˇO_»~°∞, ã¨=∞Ü«∂Å#∞
x~å÷iOKåe.
3. `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ Ñ≤Å¡efl ã¨„Hõ=∞OQÍ |_çH˜ ÑÖ¿Ñ q^èŒOQÍ „áÈ`åûÇ≤ÏOKåe.
4. áê~î°âßÅ Hõ=ã¨~°"≥∞ÿ# =∞øeHõ ã¨^Œ∞áêÜ«∂efl HõeÊOKåe.
5. q^•º „Ñ¨=∂}ÏÅ "≥∞~°∞QÆ∞ ÑïKÕO^Œ∞‰õΩ \©K«~üû, ¿ÑÔ~O@∞û`À ã¨g∞H∆Í ã¨=∂"ÕâßÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOKåe.
6. D Hõq∞\© U~åÊ>ˇÿ# "≥O@<Õ 1982 q^•º K«@ìO =∞iÜ«Ú J#∞|O^èŒ xÜ«∞=∂Å „Ñ¨HÍ~°O 14
ãÖ=`«û~åÅÖ’Ñ¨Ù Ñ≤Å¡Å‰õΩ x~°ƒùO^èŒ q^•º Ñ¨^äŒHÍxfl ~°∂á⁄OkOKåe.
ÑÖKå~Úf q^•º xkè :
9
1. „Ñü ÑÖKå~Úf q^•º Hõq∞\© ÑÖKå~Úf q^•º xkèx U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e. 9
125
9
2. PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò q^•º K«@ìO 1982 „Ñ¨HÍ~°O =ã¨∂ÅÜÕ∞º Ñ¨#∞flÅ∞, ˆHO„^Œ, ~å„+¨ì „QÍO@∞Å∞, q~åàÏÅ∞
Jhfl D xkèˆH [=∞ J=Ù`å~Ú.
9
3. q^•º Hõq∞\© K≥·~°‡<£ (ã¨~°ÊOKü) =∞iÜ«Ú "≥∞O|~ü Hõhfi#~üÅ L=∞‡_ç MÏ`å#∞ áÈ™êìÑ¶‘ã¨∞ ÖË^• U^≥·<å
*ÏfÜ«∞ ÉÏºO‰õΩÖ’ `≥~°"åe.
4. D xkè #∞O_ç ÑÖKå~Úf ÑïkèÖ’x W`«~° áê~î°âßÅÅ q^•º Hõq∞\©Å‰õΩ P"≥∂kOz# |_≥˚\òÅ
P^è•~°OQÍ x^èŒ∞Å#∞ ˆH\Ï~ÚOKåe.
5. ÑÖKå~Úf Hõq∞\© D x^èŒ∞Å#∞ <Õ~°∞QÍ Y~°∞Û KÕÜ«∞~å^Œ∞.
6. [=∞Å∞, Y~°∞ÛÅ∞ Jxfl K≥‰õΩ¯Å ^•fi~å<Õ [~°QÍe.
7. Hõq∞\© f~å‡<åÅ P^è•~°OQÍ x^èŒ∞Å q_»∞^ŒÅ [~°QÍe.
8. D JH“O@¡#∞ ¿ãì\ò P_ç\ò âßY "å~°∞ `«xv KÕ™êÎ~°∞.
9. MÏ`åÅ ã¨„Hõ=∞ x~°fiÇ¨Ï}, xÜ«∞=∞ x|O^èŒ#Å Hõ#∞QÆ∞}OQÍ KÕ¿ã Y~°∞ÛÅ‰õΩ, P_ç\ò ‰õΩ "≥∞O|~ü
Hõhfi#~ü ÉÏ^èŒ∞º_»∞.
3. P~ÀQÆºO
c^ŒiHõO, JÑïâ◊√„Éè`í ,« P~ÀQÆºO Ñ¨@¡ J„â◊^,úŒ JkèHõ [<åÉèÏ "≥Ú^ŒÅ~Ú#q „Ñ¨^•è #OQÍ „QÍq∂}
„Ñ¨[efl Ñ‘_çã¨∞Î#fl ã¨=∞ã¨ºÅ∞.
„Ñ¨[ÖÖ’ J=QÍÇ¨Ï<åÖ’ÑÖ, `«y# ã¨=∂Kå~°O JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ ÖËHáõ È=@O, „Ñ¨[Å ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO
ÖËHõáÈ=@O "≥Ú^ŒÖˇ·#q =∞#O P~ÀQÆº Ñ¨~°OQÍ "≥#Hõ |_»\ÏxH˜ HÍ~°}ÏÅ∞QÍ K≥Ñ¨CHÀ=K«∞Û#∞.
PO„^Œ„Ñ¨^Õâò ÑÖKå~Úf~å*ò K«@ìO 1994 Ö’x ÃãHõ∆<£ 45 ã¨Éò ÃãHõ∆<£ (4) #∞O_ç (8) =~°‰õΩ
J#∞|O^èŒO 1 Ö’x (23) #∞O_ç 27 =~°‰õΩ QÆÅ JOâßÅ∞ =∞iÜ«Ú „Ñ¨*Ï P~ÀQÆº K«@ìO 1939Ö’x ÃãHõ∆<£
17, 27, 37, 45, 78, 82, 120, 122, 124, 131 #∞O_ç 140 =~°‰õΩ QÆÅ ÃãHõ∆<£ÅÖ’ „Ñ¨*Ï~ÀQÆº=Ú,
Éèí„^Œ`«, ™œHõ~åºÅ H˘~°ÔH· KÕÑ¨@ì=eû# q^èŒ∞Å∞–ÉÏ^èŒº`«Å∞ q=iOK«|_ç<å~Ú.
„Ñ¨[Å∞ P~ÀQÆºOQÍ LO_®ÅO>Ë Ñïã¨~åÅ∞ Ñïâ◊√„ÉèOí QÍ LOK«∞HÀ"åe. Ñïã¨~åÅ JÑïâ◊√„Éè`í «
`À<Õ Z‰õΩ¯= âß`«O ~ÀQÍÅ∞ "åºÑ≤ã¨∞ÎO\Ï~Ú.
Ñïã¨~åÅ Ñïâ◊√„Éèí`«#∞ HÍáê_»@OÖ’ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf áê„`« :
ã¨HõÅ J<å~ÀQÍºÅH˜ =¸ÅHÍ~°}O =ÚiH˜, JÑïâ◊√„Éèí`«, JÑïâ◊√„ÉèíOQÍ LO_Õ WO_»∞¡, WO\˜
K«@∞ìÑH¨ ¯õ Å Ñïã¨~åÅ∞, =ÚiH˜ QÆ∞O@Å∞, h~°∞ xez LO_Õ ã¨Ö÷ ÏÅ∞ =ÚiH˜H,˜ JÑïâ◊√„Éè`í ‰« Ωõ HÍ~°}=∞=Ù`å~Ú.
JÑïâ◊√„Éè`í ,« =ÚiH˜ h~°∞ ^À=∞Å‰õΩ ™ê÷=~åÅ=Ù`å~Ú. ^À=∞Å∞ uiy ~°H~õ H° ÍÅ∞QÍ =∞ÖËiÜ«∂, ÃÑÖ·¶ iË Ü«∂,
_≥OQÆ∂º, [Ñ¨hãπ Z<£ ÃãÑ¶e¨ \˜ãπ (*ˇ.W.) [fi~°O "≥Ú^ŒÖ#·ˇ ~ÀQÍÅ‰õΩ HÍ~°}O J=Ù`å~Ú. ^À=∞Å∞ ãÖK«iOKÕ
9
qq^èŒ „Ñ¨^ÕâßÅ∞, ã¨÷ÖÏÅ∞, "å\˜ ^•fi~å ã¨„Hõq∞OKÕ ~ÀQÍÅ∞, [|∞ƒÅ∞ „HÕ^Œ K«∂Ñ¨_»O [iyOk.
9
126
9 =∞ÖËiÜ«∂
ÉÏ=ÙÅ∞
ÃÑ¶·ÖËiÜ«∂
=ÚiH˜HÍÅfiÅ∞
[Ñ¨hãπ Z<£ÃãÑ¶ë\©ãπ
ÑÖ@á⁄ÖÏÅ∞
_≥OQÆ∞º "åºkè
QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’x h\ãO^≥Å∞
9
QÆ∞O@Å∞ K≥~°∞=ÙÅ∞ =~°¬Ñ¨Ùh\˜ „Ñ¨^ÕâßÅ∞ „_»=Ú‡Å∞, Ñÿe# ‰õΩO_»Å∞
ÃÑ~°\ ˜ h\˜ xÅfiÅ∞ h~°∞xÅfi LO_Õ „Ñ^¨ âÕ ßÅ∞ ‰õÄ~°QÍÜ«∞Å∞ ÑÖ_çOKÕ ÃÑ~°à√◊ ¡ *Ï_ôÅ∞
ÃÑO@‰õΩÑ¨ÊÅ∞ QÆ∞O@Å∞ [ÅÑ¨ÙëêÊÅ∞ H˘|ƒi zÑ¨ÊÅ∞, >ˇÿ~°∞¡
á⁄ÖÏÅ∞, ã≤ã¨ì~üflÅ∞. HõKåÛ „_≥~Ú#∞¡ Z~Ú~ü ‰õÄÅ~°∞¡
F=~ü ÃÇÏ_£ \ÏºO‰õΩÅ∞ „ÔQ·O_çOQ∑ ™Èì~°∞¡ "≥ÚII#q
ÃÑ· „Ñ¨^ÕâßÅÖ’ ãÖK«iOKÕ ^À=∞Å=Å¡ ÃÑ· "åº^èŒ∞Å∞ =™êÎÜ«∞#fl q+¨Ü«∂xfl QÆ∞iÎOz# „QÍ=∞
ÑÖKå~Úf `«QÆ∞ q^èŒOQÍ K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨\Ïìe.
^À=∞Å x"å~°}‰õΩ QÍ=∞ÑÖKå~Úf „HÕk HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ KÕÑ¨\Ïìe.
1. „QÍ=∞OÖ’x =ÚiH˜ HÍÅfiÅ#∞ „Hõ=∞O`«ÑÊ¨ Hõ â◊√„ÉèOí KÕã,≤ =ÚiH˜h~°∞ „QÍ=∞O |Ü«∞@‰õΩ áÈ=Ù@‰õΩ
U~åÊ@∞¡ KÕÜ«∂e. (Ãã. 45(3))
2. g^èŒ∞Å#∞ â◊√„ÉèíÑïz K≥`«Î‰õΩÑ¨ÊÅ∞ ZuÎ"Õ~ÚOKåe. J_»q "≥ÚHõ¯Å∞ #iHÕKåe. (Ãã. 45(3))
3. áê_»∞|_»¤ ÉÏ=ÙÅ#∞, JÑïâ◊√„Éèí"≥∞ÿ# ‰õΩO@Å#∞, =∞_»∞QÆ∞Å#∞, QÀ`«∞Å#∞ Ñ¨Ó_çÛ"Õã≤ `«_ç/h~°∞
ÖË‰õΩO_® K«∂_®e. (Ãã.45(3))
4. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf x~°fiÇ≤ÏOKÕ =∞Ozh\˜ F=~ü ÃÇÏ_£ \ÏºO‰õΩÅ∞, ã≤ã¨ì~üflÅ‰õΩ `«Å∞Ñ¨ÙÅ∞,
^•fi~åÅ∞O>Ë >ˇÿ\òQÍ =¸ã≤ "Õã≤ LOKåe. (Ãã. 83 „Ñ¨*Ï~ÀQÆº K«@ìO 1939).
5. ÃÑ·Ñ¨ÙÖˇ·#∞ bˆHrÅ#∞ =∞~°=∞‡`«∞ÎÅ∞ KÕÜ«∂e.
6. ÉÏ@ H˜~°∞"≥·Ñ¨ÙÅ ÃÑiˆQ Ñ≤zÛ "≥ÚHõ¯Å#∞, =ÚO_»¡ á⁄^ŒÅ#∞ #iH˜ "ÕÜ«∂e.
7. „QÍ=∞OÖ’ ^À=∞Å=∞O^Œ∞ „¿ãÊ "Õ~ÚOKåe.
8. =ÚiH˜ h\˜ =∞_»∞QÆ∞Å∞, QÆ∞O@ÅÖ’ H˜~Àã≤<£, áê_≥·# J~ÚÅ∞ "≥ÚII "Õã≤ ^À=∞Å x"å~°}
K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨\Ïìe.
9. ÑÖ^Œ∞Å ÃÑOÑ¨HõO^•~°∞¡ TiH˜ ^Œ∂~°OQÍ ÃÑOK«∞H˘<Õ@@∞¡ P^ÕâßÅ∞ *Ïs KÕÜ«∂e. (Ãã. 72,
l.F.<≥O. 345 `Õk: 14.8.96)
10. „QÍ=∞O #∞O_ç Ñ¨@ì}ÏÅ‰õΩ J=∞‡HÍxH˜ "≥àı¡ áêÅ∞, "≥#fl, <≥~Úº, `Õ<≥, =#ã¨Êu "≥ÚII `«xv
KÕÜ«∂e. ÑÖ.~å. K«@ìO Ãã. 133 =∞iÜ«Ú Ãã. 9Z PÇ¨~° HõbÎ x~À^èŒHõ K«@ìO 1955.
ÃÑ· K«~°ºÅ`À áê@∞ „HÕk *Ï„QÆ`«ÎÅ∞ fã¨∞HÀ"åeûOkQÍ „QÍ=∞ã¨∞ÎÅ‰õΩ `≥Åáêe :–
1. h~°∞ xÅfiLOKÕ aO^≥Å∞, QÆOQÍàÏÅ∞ ZÑ¨C_»∂ =¸`«ÃÑ\˜ì LOK«∞HÀ"åe. (Ãã. 83 „Ñ¨*Ï~ÀQÆº
9 K«@ìO 1939) 9
127
9
2. WO\˜Ö’Ñ¨Å, |Ü«∞@, _®ÉÏÃÑ#· ZHõ¯_» ‰õÄ_® h~°∞ xÅfi LO_»‰Ωõ O_® K«∂K«∞HÀ"åe.
94 ÑÖ.~å.K«@ìO 1994)
(Ãã. 9
3. "å~åxHÀ™êi xÅfi h\˜x =∂~°∞ÛHÀ"åe. =ÚYºOQÍ ‰õÄÅ~°∞¡, W`«~°=ÚÖˇ·# áê„`«Å∞, _»ÉÏƒÅ∞
=ÔQ·~åÅÖ’ h~°∞ q∞yeLO>Ë áê~°áÈÜ«∂e. (Ãã. 83(6) „Ñ¨*Ï~ÀQÆº K«@ìO 1939)
4. K≥`«Î, K≥^•~°O, qiy# K≥@¡ H˘=∞‡Å∞ =Ú~°∞QÆ∞ HÍÅ∞=Ö’ "ÕÜ«∞~å^Œ∞. (Ãã. 94 l ÑÖKå~Úf
~å*ò K«@ìO 1994)
5. áê~ÚMÏ<å, "≥O\˜ÖË@~üûÅ#∞ '"≥∞+π—`À =¸ã≤"ÕÜ«∂e.
6. WO\˜ K«∞@∂ì, Ñ¨Hõ¯ÅÖ’ Ñ≤zÛ "≥ÚHõ¯Å∞ ÃÑ~°QÆ‰õΩO_® K«∂K«∞HÀ"åe.
7. ~ÀQÆ "åºÑ≤Îx HõeæOKÕ ^À=∞Å QÆ∞_»∞¡ h~°∞ xÅfi LO_Õ „Ñ¨^ÕâßÅÖ’, áê„`«ÅÖ’ LO\Ï~Ú HÍ|\˜ì
h\˜x xÅfi LO_»‰õΩO_® K«∂K«∞HÀ"åe.
8. ^À=∞Å∞ ÃÑ~°QÆ\ÏxH˜, `«^•fi~å _≥OQÆ∂º "åºkè "åºÑ≤ÎH˜ HÍ~°}=∞ÜÕ∞º ÑÖ^Œ∞Å#∞ TiH˜ ^Œ∂~°OQÆ
ÃÑOK«∞HÀ"åe.
4. ‰õΩ@∞O| ãÖˆH∆=∞ Ñ¨^äŒHõ=Ú – „QÍ=∞ÑÖKå~Úf áê„`« :
1. Ç¨a>Ë+¨<£ "åsQÍ „Ñü WO\˜x ã¨ˆ~fi KÕã≤, ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} J~°›`« L#fl"åiH˜ ‰õΩ@O|
xÜ«∞O„`«} Ñ¨^Œú`«∞Å#∞ áê\ÕK«=Åã≤#kQÍ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«∞@.
2. ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨Ü«∞ |$O^•Å ^•fi~å ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} J~°›`«QÆÅ ^ŒOÑ¨`«∞Å#∞ PÑ¨ˆ~+¨#¡‰õΩ
„áÈ`«ûÇ≤ÏOK«@O.
3. „áê^äŒq∞Hõ P~ÀQÆºˆHO„^ŒO HÍ~°ºHõ~°ÎÅ∞ „Ñ¨Kå~åxfl „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨Ç¨ÏHÍ~°O`À KÕÑ¨\Ïìe.
4. ÖˇÃ· ã#∞û =∞OE~°∞ ÖË‰Ωõ O_® „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ÑïkèÖ’ „Ñ¨*Ï~ÀQÍºxH˜ Ç¨x HõeOæ KÕ Ü«∞O„`åÅ`À
#_çKÕ U Hõ~å‡QÍ~åÅ#∞ ™ê÷Ñ≤OK«~å^Œ∞. (ÃãHõ∆<£ 199 =∞iÜ«Ú 200 l.F.<≥O. 16 `Õk :
10.1.1996)
5. „Ñü „QÍ=∞ÑÖKå~Úf HõÉàË ÏÅ x~°fiÇ¨Ï}ÔH· ã¨Ö÷ Ïefl U~åÊ@∞ KÕÜ∂« e. xÜ«∞O„uOK«∞@, ÖˇÃ· ã#∞û
eK«∞Û@ KÕÜ«∂e. (ÃãHõ∆<£ 46,117,118 =∞iÜ«Ú l.F. <≥O. 65 `Õk : 5.2.1996)
6. „Ñ¨*Ï~ÀQÆº ãÖ~°Hõ∆}ÔH· XHõ\ ˜ ÖË^• Ô~O_»∞ ÑÖKå~ÚfÅ∞ Hõeã≤ P~ÀQÆº ˆHO„^•xfl, „Ñ¨ã¨∂u
ˆHO„^•efl =∞ÖËiÜ«∂ =O\˜ "åºkè x~À^èŒHõ ãÖã¨÷Å#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«=K«∞Û. (ÃãHõ∆<£ 47, 468
l.F. <≥O. 66 `Õk : 5.2.1996)
7. "≥∞^Œ_∞» "åºkè "åºÑ≤Î K≥O^Œ‰Ωõ O_® =ÚO^Œ∞ *Ï„QÆ`Î« K«~º° Å∞ fã¨∞HÀ"åe. ^À=∞efl x~°∂‡eOK«∞\ÏxH˜
9 =∞O^Œ∞Å∞ [Å¡@"Õ∞ HÍ‰õΩO_®, ^À=∞Å ^•fi~å D "åºkè ãÖ„Hõq∞OKÕ HÍ~°HÍÅ~Ú# ÑÖ^Œ∞Å∞,

‰õΩHõ¯Å#∞ x~°∂‡eOKÕ ÉÏ^èŒº`« „QÍ=∞ÑÖKå~Úf^Õ. x|O^èŒ#Å‰õΩ Ö’|_ç ÃÑOKÕ ÑÖ^Œ∞Å∞, 9
128
9 ‰õΩHõ¯Å‰õΩ ÖˇÃ· ã#∞ûÅ∞ W"åfie. =∞iÜ«Ú qK«ÛÅ q_çQÍ uiˆQ ‰õΩHõ¯Å∞, ÑÖ^Œ∞Å#∞ x~°∂‡eOKåe.
(ÃãHõ∆<£ 92(1) =∞iÜ«Ú 345 `Õk : 14.8.1996)
9
9. „ÃÑ·"Õ@∞ Éèí=#, ^ŒÇ¨Ï# "å\˜HõÅ‰õΩ il„¿ãì+¨#∞ Öˇ·Ãã#∞û ~ÚK«∞Û@, U~åÊ@∞ KÕÜ«Ú@ =∞iÜ«Ú
J#kèHÍ~°, J#∞=∞u ÖËx ã¨÷ÖÏÅÖ’ Y#<åxfl x¿+kèOK«∞@. (ÃãHõ∆<£ 84 #∞O_ç 91)
10. =ÚiH˜ h\˜x ~À_»∞¤ÃÑ·H˜ =^Œ∞Å∞@ÃÑ· x¿+^èŒ=Ú. (ÃãHõ∆<£ 93 =∞iÜ«Ú l.F. <≥O. 68 `Õk :
29.2.2000)
11. =ÚiH˜HÍÅfi, [Å^•~°∞ÅÃÑ· J#∞=∞uÖËx Hõ@ì_®Å#∞ x¿+kèOK«∞@. (ÃãHõ∆<£ 100)
12. Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf x~°fiÇ≤ÏOK«|_Õ Ñ¨â◊√=ÙÅ H˘\ÏìÅÖ’ LOK«=Åã≤#kQÍ
Ü«∞[=∂#∞Å#∞ HÀ~åe. (ÃãHõ∆<£ 46, l.F. <≥O. 29 `Õk : 28.1.97)
13. „Ñ¨*Ï~ÀQÆº=Ú, Éè„í ^Œ`s« `åº qq^èŒ Ç¨ÏŸ@à◊√,¡ ëêÑ¨ÙÅ∞, ãÖ|Okè`« W`«~° "å}˜[º ã¨=Ú^•Ü«∂Å#∞
`«xv KÕã≤ `«QÆ∞K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨\Ïìe. (ÃãHõ∆<£ 132, 133 =∞iÜ«Ú WO_çÜ«∞<£ Ñ‘#Öò HÀ_£ 1860,
ÃãHõ∆<£ 268 #∞O_ç 294 =∞iÜ«Ú l.F. <≥O. 305 `Õk : 17.7.98)
14. „ÃÑ·"Õ@∞ =∂Ô~¯@∞¡ `«xv KÕã≤, „Ñ¨[Å Éèí„^Œ`«, ™œHõ~åºÅ "≥∞~°∞QÆ∞HÀãÖ ã¨∂K«#Å∞, P^ÕâßÅ∞
W"åfie. (ÃãHõ∆<£ 105 =∞iÜ«Ú l.F. 58 `Õk : 18.2.2000)
15. x|O^èŒ#Å#∞ Ju„Hõq∞OKÕ "åiÃÑ· JÑ¨~å^èŒ ~°∞ã¨∞=Ú qkèOKåe. (ÃãHõ∆<£ 137 l.F.<≥O. 32
`Õk : 30.1.97)
16. J=ã¨~°"≥∞ÿ`Õ HÍO„\Ï‰õΩì Ñ¨^Œúu# áêiâ◊√^Œúº Ñ¨x"åix xÜ«∞q∞OK«HÀ"åe. (l.F.<≥O. 551 `Õk
: 27.3.99)
17. „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ÃÑ#· ¿Ñ~˘¯#fl „Ñ¨*Ï ãÖHˆ =∆ ∞ q^è∞Œ ÅÖ’QÍh W`«~° K«@ãì O¨ |O^èŒ q+¨Ü∂« ÅÖ’QÍx
J=#ã¨~°"≥∞ÿ`Õ <åºÜ«∞"åkx xÜ«∞q∞OK«∞HÀ=K«∞Û#∞. (l.F.<≥O. 215 `Õk : 25.6.2001)
18. JOQÆ<£"å_ç HÍ~°ºHõ~°Î `«~°K«∂ „QÍ=∂xfl ãÖ^Œi≈Oz, „QÍ=∞OÖ’x Ñ≤Å¡Å‰õΩ, QÆiƒù}© „ã‘ÎÅ‰õΩ
W`«~° „ã‘ÎÅ‰õΩ "åºkè x~À^èŒHõ \©HÍÅ∞, P~ÀQÆº `«xvÅ∞ KÕ~ÚOK«@OÖ’ P~ÀQÆº HÍ~°ºHõ~°Î`À
Hõeã≤ Ñ¨xKÕ¿ãq^èŒOQÍ „áÈ`«ûÇ≤ÏOKåe. (l.F.<≥O. 15, Sã≤_çÜ«∞ãπ `Õk : 16.4.2001)
Ñ¨Öòû áÈeÜ≥∂ / "åH˜û<Õ+¨<£ :
áÈeÜ≥∂"åºkè ~åROÖ’ qÑ¨s`«OQÍ „Ñ¨ÉeáÈ`«∞#flk. z#fl`«#OÖ’<Õ áÈeÜ≥∂ "åºkè#|_ç#
Ñ¨ã≤"åà◊¡ Ñïã≤÷u ^ŒÜ«∞hÜ«∞OQÍ LO@∞#flk. JO^Œ∞ˆH „QÍ=∞ÑÖKå~Úf Ñ≤Å¡Å "≥∞~°∞ÔQ·# Éèíq+¨º`«∞Î HÀãÖ
„HÕk K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨\Ïìe.
1. „Ñ¨ã¨∂u tâ◊√ãÖˆH∆=∞ ˆHO„^•Ö U~åÊ@∞, x~°fiÇ¨Ï} (ÃãHõ∆<£ 46 =∞iÜ«Ú 47).
9
2. „Ñ¨[Å P~ÀQÆºOHÀãÖ „Ñ¨Éèí∞`«fiO JÑ¨ÊyOz# HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«∞@. (ÃãHõ∆<£ 46) 9
129
9
3. „QÍ=∞OÖ’ tâ◊√=ÙÅ q=~åÅ Ñ¨\ ˜ìHõ#∞ x~°fiÇ≤ÏOz UU Ñ≤Å¡Å∞ ÖË^• ZO^Œ~°∞ Ñ≤Å¡Å∞ XˆH
q^èŒ"≥∞ÿ# [|∞ƒ`À ÉÏ^èŒ Ñ¨_»∞`«∞#fln P~ÀQÆºâßY‰õΩ `≥Åáêe.
9
4. „QÍ=∞OÖ’x Ñ≤ÅÅ¡ ‰õΩ, QÆiƒù}„© ã‘ÅÎ ∞, "≥ÚII"åiH˜ "åºkè x~À^èHŒ õ \©HÍÅ∞, P~ÀQÆº `«xvÅ∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ
KÕ¿ãÖÏ JOQÆ<£"å_ô HÍ~°ºHõ~°Î‰õΩ ã¨∂K«#e"åfie.
5. „ÃÑ·=∞s ÃÇÏÖòÎ ÃãO@~üÖ’ tâ◊√=ÙÅ‰õΩ ÅÉèíº=∞ÜÕ∞º "≥·^Œº¿ã=Å∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ JO^Œ∞`«∞#fln ÖËxn
K«∂_®e. "≥·^Œº¿ã=Å ÅÉèíº`«Ö’ U"≥·<å W|ƒ^Œ∞Å∞O>Ë ãÖ|Okè`« JkèHÍ~åÅ ^•fi~å ã¨=∞ã¨º
Ñïëê¯~åxH˜ Hõ$+≤ KÕÜ«∂e.
6. ˆHO„^Œ, ~åR „Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞ ™ê=¸Ç≤ÏHõOQÍ x~°fiÇ≤ÏOKÕ Ñ¨Öòû áÈeÜ≥∂ HÍ~°º„Hõ=∞OÖ’ J~°∞›Öˇ·#
`«e¡^ŒO„_»∞Å∞ áêÖÁæ<ÕÖÏ KÕã≤, 5 ãÖIIÖ’Ñ¨Ù Ñ≤Å¡ÅO^ŒiH© áÈeÜ≥∂ K«∞Hõ¯Å∞ "Õ~ÚOKÕO^Œ∞‰õΩ
5. ÑÖKå~Úf~å*ò =º=ã¨÷Ö’ – =∞Ç≤ÏàÏ tâ◊√ Jaè=$kú
ã¨=∂[=Ú Jaè=$kú"≥·Ñ¨Ù Ñ¨Ü«∞xOKåe. ã¨=∂[OÖ’ Ü«∂Éèˇ·âß`«O L#fl =∞Ç≤Ïà◊Å∞ Jaè=$kú K≥Ok#
ã¨=∂[ Jaè=$kú „Ñ¨„H˜Ü«∞Ö’ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÖˇ·`Õ<Õ QÍx ã¨=∂*Ïaè=$kú [~°∞QÆ^Œ∞. J^Õq^èŒOQÍ ÉèÏqáœ~°∞Öˇ·#
z#fl Ñ≤Å¡Å∞ ‰õÄ_® ãïÜ≥ÿ∞# áÈ+¨HÍÇ¨~°O ÖËHõ, ~ÀQÆx~À^èŒHõ â◊H˜Î ÖËHõ, xifi~°∞ºÖˇ·áÈ`Õ, ÉèÏq`«~°O ~ÀQÆ„QÆã¨÷O
J~ÚáÈ~Ú Jaè=$kú ‰õΩO@∞Ñ¨_»∞`«∞Ok.
„ã‘Î ‰õΩ@∞O| x~°fiÇ¨Ï}Ö’ „Ñ¨=ÚY áê„`« áÈ+≤ã¨∞ÎOk. „ã‘ÎH˜ ‰õΩ@∞O|OÖ’ „Ñ¨=ÚY ™ê÷#O ÅaèOK«#
KÀ@ P ‰õΩ@∞O|O qzÛù#fl"≥∞ÿáÈ`«∞Ok.
=∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ áêÅ#Ö’ ÉèÏQÆO HõeÊOK«∞ L^ÕâÌ º◊ O`À<Õ „QÍ=∞ áêÅ<å ãÖã¨Ö÷ #·ˇ ÑÖKå~ÚfÅÖ’ 1980Ö’
9 âß`«O i[ˆ~fi+¨<£ HõeÊOK«|_çOk. P`«~åfi`« 73= ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°} ^•fi~å Jxfl ™ê÷~ÚÖ’¡#∞ J#QÍ
„QÍ=∞ÑÖKå~Úf, =∞O_»Å Ñï+¨`,ü lÖÏ¡Ñi¨ +¨`Åü Ö’ 1/3= =O`«∞ ™ê÷<åÅ#∞ „ã‘ÅÎ ‰õΩ `«ÑÊ¨ Hõ HÔ \Ï~ÚOKåÅx
xˆ~tÌ OK«|_çOk. lÖÏ¡Ñi¨ +¨`ü K≥~· ‡° #∞¡QÍ, =∞O_»ÅÑï+¨`ü J^èºŒ ‰õΩ∆ Å∞QÍ, ã¨~Ê° OK«∞Å∞QÍ J<ÕHõ =∞Ok =∞Ç≤Ïà◊Å∞
Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ HõO>ˇ q∞#flQÍ ÉÏ^èŒº`«Å∞ x~°fiÇ≤Ïã¨∞Î<åfl~°∞.
x^èŒ∞Å á⁄^Œ∞Ñ¨Ù :
ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷Å‰õΩ qq^èŒ q^è•Å∞QÍ ã¨=∞‰õÄ~°∞ x^èŒ∞Å#∞ ~å|@∞ì H˘#∞@Ö’, L^ŒƒùqOz# P
x^è∞Œ Å#∞ „Ñ¨[Å‰õΩ =ÚYº J=ã¨~åÖˇ#· =∞Ozh\˜ ã¨^∞Œ áêÜ«∞O HõeÊOK«∞@‰õΩ, áêiâ◊√^Œºú O "≥∞~°∞QÆ∞Ñ¨~∞° K«∞@‰õΩ
=Ú~°∞QÆ∞HÍÅfiÅ∞, É’~°∞ÉÏ=ÙÅ =^ŒÌ =∞Ozh\˜ #∂`«∞Å =^ŒÌ áê¡\ò á¶ê~åÅ∞ Hõ@∞ì@‰õΩ, „áê^è•#º`«xã¨∞Î<åfl~°∞.
x^èŒ∞Å ^Œ∞ÉÏ~å#∞ JiHõ_»∞`«∞<åfl~°∞.
_®fi„HÍ, ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨Ü«∞Hõ |$O^•Å#∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«∞@ :
=∞Ç≤Ïà◊Å∞ ã¨~Ê° OK«∞Å∞QÍ#∞, =∞O_»Å J^èºŒ ‰õΩ∆ Å∞QÍ#∞ L#flKÀ@¡ _®fi„HÍ |$O^•Å‰õΩ, ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨ Ü«∞Hõ
9
É$O^•Å "åiH˜ „áÈ`åûÇ¨xflzÛ "åi "åi =ºH˜ÎQÆ`« á⁄^Œ∞Ñ¨Ù#∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_»O ^•fi~å "åi ‰õΩ@∞OÉÏÅ
9
Pi÷Hõ ÑïÑ¨Ù+≤Hì ˜ ^ÀÇ¨Ï^ŒÑ_¨ ∞» `«∞<åfl~°∞. lÖÏ¡ Ñï+¨`ü K≥~· ‡° <£QÍ#∞#fl =∞Ç≤Ïà◊Å∞ „QÍq∂}Ïaè=$kú ãÖã¨÷ Ç¨ÏŸ^•Ö’
130
9
„ã‘ÎÅ Pi÷HÍaè=$kúH˜ J<ÕHõ ~°HÍÅ∞QÍ áê@∞Ñ¨_»∞`«∞<åfl~°∞.
ÉÏeHõÅ‰õΩ qq^èŒ ~°OQÍÅÖ’ tHõ∆}Å∞ :
9
PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò „Ñü lÖÏ¡Ö’#∞ ÉÏÅÅ =∞Ç≤Ïà◊Å „Ñ¨QÆu „áêOQÆ}ÏÅÖ’ =Ú„^Œ}, Ô~_ô"Õ∞_£ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ
`«Ü«∂s, J^ŒÌHõO KÕÜ«Ú@, ÉÁ=∞‡Å `«Ü«∂s, ‰õΩ@∞ìÑ¨x "≥Ú^ŒÖˇ·# J<ÕHõ HÍ~°º„Hõ=∂Å‰õΩ lÖÏ¡ Ñï+¨`ü,
=∞O_»Å Ñï+¨`üÅ∞ [#~°Öò x^èŒ∞Å #∞O_ç ÔH\Ï~ÚOÑ¨Ù KÕã≤# 15% x^èŒ∞Å#∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ
qxÜ≥∂yOz "åi <≥·Ñ¨Ù}Ïºxfl ÃÑOK«∞@‰õΩ =∞Ç≤ÏàÏ „Ñüx^èŒ∞Å∞ ZO`ÀHõ$+≤ KÕã¨∞Î<åfl~°∞.
lÖÏ¡ Ñï+¨`üÖ’ ‰õΩ@∞ì tHõ∆} :
W\©=Å ™È+¨Öò "≥ÖËÊù~ü _çáê~°∞ì"≥∞O@∞ #∞O_ç ÑÖKå~Úf~å*ò‰õΩ JkèHÍ~åÅ |kb ãÖ^Œ~°ƒùOQÍ
lÖÏ¡Ñi¨ +¨`∞« ‰Î Ωõ =zÛ# ‰õΩ@∞ì tHõ}∆ Ü«¸x\òÖ’ J<ÕHõ =∞Ok Ã+_»∂ºÅ∞ ‰õΩÖÏÅ‰õΩ K≥Ok# Ñ≤ÅÅ¡ ‰õΩ, =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ
tHõ∆}xã¨∞Î<åfl~°∞. K≥·~üÑ¨~°û<£Å P^èŒfi~°ºOÖ’ K«Hõ¯QÍ ‰õΩ@∞ì tHõ∆}Ï ˆHO„^•Å∞ x~°fiÇ≤ÏOK«|_»∞`«∞#flq. J<ÕHõ
=∞Ok „QÍq∂} Ü«Ú=`«∞Å#∞ Láêkè HõeÊOK«∞@‰õΩ QÍ#∞, tHõ∆} Ñ¨ÓiÎ KÕã¨∞H˘#fl"åiH˜ XHõ ‰õΩ@∞ìq∞+¨<£#∞
‰õÄ_® Lz`«OQÍ W=fi|_»∞`«∞Ok.
6. qHõÖÏOQÆ∞Å ãÖˆH∆=∞O
c^ŒiHõO, áœ+≤ìHÍÇ¨~°Ö’ÑÖ, "Õ∞#iHÍÅ q"åÇ¨Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#q JOQÆ"≥·HõÖÏºxH˜ HÍ~°}ÏÅ∞QÍ
K≥Ñ¨CHÀ=K«∞Û#∞. "åÇ¨Ï# „Ñ¨=∂^•Å (Ü«∂H˜û_≥O@∞¡) ^•fi~å ‰õÄ_® JOQÆ"≥·HõÅºO ãÖ„áêÑ≤ÎOK«=K«∞Û#∞. |∞kú
=∂O^èŒºO ‰õÄ_® D ~°Hõ"≥∞ÿ# "≥·HõÖÏºxH˜ ^•ifÜ«∞ =K«∞Û#∞. =∞#~åROÖ’ ^•^•Ñ¨Ù 20 ÅHõ∆Å =∞Ok
qHõÖÏOQÆ∞Å∞ L#fl@∞¡ „Ñ¨Éèí∞`«fi QÆ}ÏOHÍÅ∞ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~Ú. gix K≥·`«#º Ñïz, ^è≥·~åxfl HõeæOK«@O,
P`«‡Ãã÷Â~åºxfl xOÑ≤ q∞QÆ`å [#O ÖÏˆQ ã¨=∂# Ç¨ÏŸ^• HõeæOK«_»O HÀãÖ ~åR, ˆHO„^Œ „Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞ KÕã¨∞Î#fl
„Ñ¨Ü«∞`åflÅ‰õΩ J#∞QÆ∞}OQÍ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf `«#=O`«∞ Hõ~°Î"åºxfl „HÕkq^èŒOQÍ x~°fiiÎOKåe.
u „QÍ=∞OÖ’ ZO^Œ~°∞ qHõÖÏOQÆ∞Å∞ L#fln ã¨ˆ~fi KÕ~ÚOKåe.
u JOQÆ"≥·HõÅºO, |∞kú =∂O^èŒºO, Ü«∂H˜û_≥O@∞¡ ÖË^• W`«~° U ~°Hõ=∞~Ú# "≥·HõÖºO`À, ZO`«=∞Ok
qHõÖÏOQÆ∞Å∞#fln, =Ü«∞ã¨∞ûÅ "åiQÍ, ‰õΩÖÏÅ "åiQÍ, Pi÷Hõ ã≤÷u P^è•~°OQÍ ã≤^ŒúÑïz LOKåe.
u „QÍ=∞ ã¨ÉèíÅÖ’ D q=~åefl „Ñ¨Hõ\ Õz, „QÍ=∞ã¨Éèí ã¨∂K«#efl, q=~°}efl á⁄O^Œ∞Ñïz eã¨∞ì `«Ü«∂~°∞
KÕÜ«∂e.
u qHõÖÏOQÆ∞Å‰õΩ „Ñ¨Éèí∞`«fiO, HÍ~˘Êˆ~+¨#∞¡ =∞iÜ«Ú q^•º, L^ÀºQÆ ~°OQÍÅÖ’ 3 âß`«O i[ˆ~fi+¨#∞¡
ˆH\Ï~ÚOz# q+¨Ü«∂xfl „Ñ¨Kå~°O KÕÜ«∂e.
u Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\˜., a.ã≤. HÍ~˘Êˆ~+¨<£Å∞, _ç.P~ü, _ç.Z. "≥Ú^ŒÖˇ·# ãÖã¨÷Å Ñ¨^äŒHÍÅ‰õΩ ÅaÌ^•~°∞Å#∞
ZxflHõ KÕ¿ã@Ñ¨C_»∞ gi HÀ\Ï#∞ QÆ∞iOz PÜ«∂ ãÖã¨÷Å‰õΩ ~åÜ«∂e.
u PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò qHõÖÏOQÆ∞Å ãÖˆH∆=∞ HÍ~˘Êˆ~+¨<£ "åi ^•fi~å ~°∞} ã¨Ç¨Ü«∞O, W`«~° ã¨^Œ∞áêÜ«∂Å#∞
9
u
WÑ≤ÊOKÕO^Œ∞‰õΩ Hõ$+≤ KÕÜ«∂e.
|ã¨∞û, Ô~·Å∞ "≥ÚII "å\˜Ö’ "å~°∞ „Ñ¨Ü«∂}ÕK«\ÏxH˜ „Ñ¶‘ áêã¨∞ÅHÀãÖ ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕÜ«∂e. 9
131
9
u qHõÖÏOQÆ∞Å‰õΩ ‰õΩÅO, P~ÀQÆºO, "≥∞_çHõÖò =∞iÜ«Ú W`«~° ãïìÑ¶≤ˆH@∞¡ `«fii`«QÆu# JO^Õq^èŒOQÍ
K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ"åe.
9
u JOQÆ<£"å_ç HÍ~°ºHõ~°ÎÅ∞, Z.Z<£.Z"£∞.Å∞ W`«~° "≥·^Œº ã≤|ƒOk, „QÍ=∂ÅÖ’x „Ñ¨[Å JOQÆ"≥·HõÖÏºxH˜
HÍ~°}ÏÅ#∞ `˘e ^Œâ◊Ö’<Õ `≥Å∞ã¨∞H˘x x"å~°}, "≥·^Œº ¿ã=Å∞ JOkOKÕ q^èŒOQÍ K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ"åe.
u qHõÖÏOQÆ∞Å‰õΩ ™ê¯Å~ü +≤Ñ¨CÅ∞, ÑïHõ~åÅ∞, LáêkèHõÅÊ# =O\˜ ™œHõ~åºÅ H˘~°‰õΩ ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕÜ«∂e.
gi ãÖHˆ =∆ ∞O HÀãÖ Ñ¨xKÕã∞¨ #Î fl qq^èŒ „Ñ¨É∞íè `«fi, „Ñ¨É∞íè `Õfi`«~° ãÖãë÷ fl QÆ∞iÎOz, "åi ^•fi~å qHõÖÏOQÆ∞Å
Ñ¨Ù~Àaè=$kúH˜ Hõ$+≤ KÕÜ«∂e.
+ qHõÖÏOQÆ∞Å ãÖˆH∆=∞O HÀãÖ 1995Ö’ U~°Ê~°z# K«@ìO QÆ∞iOz KåÖÏ =∞OkH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞. P K«@ì
„Ñ¨Ü≥∂[<åÅ‰õΩ ÉèíOQÆO HõeˆQ suÖ’ =º=Ç¨ÏiOKÕ Z=iÔH·<å Hõiî# tHõ∆Å∞O\Ï~Ú.
+ qHõÖÏOQÆ∞Å „Ñ¨Ü≥∂[#O HÀãÖ xˆ~ÌtOz# x^èŒ∞Å#∞ L^ÕÌâ◊º Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ HÍ*Ë¿ã"åiH˜ 2 ãÖII *ˇ·Å∞
tHõ∆ =∞iÜ«Ú ~°∂II 20,000/– ^•HÍ [i=∂<å qkèOK«_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
D q+¨Ü«∂efl „Ñ¨Kå~°O KÕÜ«∞@OÖ’ ‰õÄ_® „QÍ=∞ÑÖKå~Úf =ÚO^Œ∞O_®e.
7. Z~Ú_£û xÜ«∞O„`«} – ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷Å áê„`«
'Z~Ú_£û— J<Õk XHõ WOw¡+¨µ Ñ¨^ŒO ''ZHõfi~Ú~ü¤ W=Ú‡<À_≥Ñ¶≤ã≤Ü«∞hû ã≤O„_À"£∞—— J#QÍ ''[|∞ƒÅ#∞
`«@∞ì‰õΩ<Õ â◊H˜Îx HÀÖ’Ê~Ú â◊s~°O qq^èŒ ~°HÍÅ "åº^èŒ∞Å‰õΩ QÆ∞~°ÜÕ∞º ã≤÷u—— Jx J~°÷O. nx Ñ¨ÓiÎ x"å~°}‰õΩ
WOHÍ =∞O^Œ∞Å∞ HõxÃÑ@ìÖË^Œ∞.
Z~Ú_£û "åºkè ÅHõ∆}ÏÅ∞ :
ÃÇÏKü.S.q. (Ç¨˙º=∞<£ W=Ú‡<À_≥Ñ¶≤ã≤Ü«∞hû "≥·~°ãπ J#QÍ "åºkè x~À^èŒHõ â◊H˜Î H©∆}`« HõeyOKÕ „H˜q∞)
J<Õ „H˜q∞ ™ÈHõ@O =Å# "åºkè x~À^èŒHõ â◊H˜Î H©∆}Õz, =º‰õΩÎÅ∞ Ñ¨Å∞ ~°HÍÅ "åº^èŒ∞Å‰õΩ QÆ∞i J=Ù`å~°∞. P
ã≤÷u<Õ Z~Ú_£û Jx JO\Ï~°x ÃÑ·# K≥Ñ¨C‰õΩ<åflO.
u <≥Å ~ÀAÅ‰õΩ q∞Oz [fi~°O / q~ÀK«<åÅ∞ =O\˜ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ "å\˜`À =ºH˜Î ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∂ LO>Ë P
=ºH˜ÎH˜ Z~Ú_£û Ñ¨sHõ∆Å∞ KÕ~ÚOKåe.
D "åºkè ZÖÏ ™È‰õΩ`«∞Ok ?
u `«QÆ∞ *Ï„QÆ`«ÎÅ∞ fã¨∞HÀ‰õΩO_® JÑïz`«∞Å`À Öˇ·OH˜Hõ ãÖ|O^è•Å∞ Hõey LO_»@O =Å#.
u HõÅ∞+≤`«"≥∞ÿ#, Z~Ú_£û ™ÈH˜# =ºH˜Î Ü≥ÚHõ¯ ~°HõÎO â◊s~°OÖ’H˜ ZH˜¯OK«@O =Å#.
u Z~Ú_£û "åºkè ™ÈH˜# "åiH˜ "å_ç# ã¨∂^Œ∞Å∞, ã≤~°OlÅ∞ P~ÀQÆºHõ~°"≥∞ÿ# "åiH˜ "å_»@O =Å#.
u Z~Ú_£û "åºkè„QÆã¨∞Î~åÅ∞ QÆ~°ƒùO ^èŒi¿ãÎ, Ñ¨Ù@ìÉ’ÜÕ∞ a_»¤‰õΩ ãÖ„Hõq∞ã¨∞ÎOk.
=∞#^Õâ◊OÖ’ 40 ÅHõ∆Å =∞Ok Z~Ú_£û ~ÀQÆO`À LO_»QÍ JO^Œ∞Ö’ 10 âß`«O =∞Ok J#QÍ 4 ÅHõ∆Å
9
=∞Ok =∞# ~åROÖ’<Õ L<åfl~°x JOK«<å. „H˘`«Î ˆHã¨∞Ö’¡ ^•^•Ñ¨Ù ã¨QÆO =∞Ok 15, 25 ãÖIIÖ’Ñ¨Ù Ü«Ú=f
Ü«Ú=‰õΩÖË. ‰õΩ@∞OÉÏxfl áÈ+≤OKÕ =ºH˜Î Z~Ú_£û ÉÏi# Ñ¨_ç =∞~°}˜¿ãÎ P ‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºÅ∞ J<å^èŒÅ=Ù`å~°∞.
9
132
9
JO`ÕQÍHõ, P =ºH˜Î =Å¡ ~å"åeû# L`åÊ^ŒHõ`« PyáÈ~Ú, `«yæáÈ~Ú ~åR Pi÷Hõ Ñïã≤÷uÃÑ· ‰õÄ_® P 9
„Ñ¨ÉèÏ=O Ñ¨_»∞`«∞Ok. HÍ|\˜ì Z~Ú_£û "åºkè "åºÑ≤Îx JiHõ@ì_»O „Ñ¨[Å∞, „Ñ¨Éèí∞`«fiO Ü≥ÚHõ¯ ã¨q∞+≤ì ÉÏ^èŒº`«.
JO^Œ∞ˆH „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ‰õÄ_® Z~Ú_£û x~°∂‡Å# HÀãÖ ÖË^• Z~Ú_£û "åºkèÃÑ· J=QÍÇ¨Ï#
HõeÊOK«@O HÀãÖ „Ñ¨É∞íè `«fiO KÕÑ>¨ ìË Jxfl K«~º° ÅÖ’#∂, HÍ~°º„Hõ=∂Ö’¡#∞ „HÕk q^èOŒ QÍ áêÅ∞ ÑÖK«∞‰õΩO@∞Ok.
Z~Ú_£û "åºkè – „QÍ=∞ÑÖKå~Úf áê„`«
„Ñü „áê^äŒq∞Hõ "≥·^ŒºâßÅ‰õΩ XHõ ã¨ÅÇ¨ =∞O_»e (J_»fi~Ú[s Hõq∞\©) LO@∞Ok. P Hõq∞\˜ K≥·~ü
Ñ¨~°û<£QÍ ã¨~°ÊOK«∞ LO\Ï~°∞. „QÍ=∞OÖ’ "≥·^Œº ã¨^Œ∞áêÜ«∞O Uq^èŒOQÍ [~°∞QÆ∞`«∞#fln `≥Å∞ã¨∞H˘<Õ „Hõ=∞OÖ’,
„QÍ=∞OÖ’x Z~Ú_£û "åºkè „QÆã¨∞ÎÅ‰õΩ JO^Œ∞`«∞#fl ¿ã=Å#∞, JO^•eû# ™œHõ~åºÅ#∞ ã¨~°ÊOK«∞ QÍ~°∞
`≥Å∞Ñ¨Ù`å~°∞. (l.F.<≥O. 389, „Ñ¨*Ï~ÀQÆº âßY `Õk 11.10.2001)
=ÚYºOQÍ „QÍq∂}∞ÅÖ’ J*Ï˝#O, J=∂Ü«∞Hõ`«fiO =Å¡ Z~Ú_£û =Å¡ ÉèíÜ«∞O`À Z~Ú_£û ~ÀQÆ∞Å#∞
™êOÑ¶≤∞Hõ |Ç≤Ï+¨¯~°} =O\˜ J=∂#∞+¨ ãÖÑ¶¨∞@Å‰õΩ áêÅÊ_»∞`«∞O\Ï~°∞. W\˜ì "å\˜x x"åiOKÕO^Œ∞‰õΩ „HÕk
q^èŒOQÍ „Ñ¨Kå~°O KÕÑ¨@ì=K«∞Û#∞.
u „Ñ¨f „QÍ=∞ã¨ÉèíÖ’#∂, „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ã¨=∂"Õâ◊OÖ’#∂ „QÍ=∞OÖ’ Z~Ú_£û "åºkè ÉÏi# Ñ¨_ç#
~ÀQÆ∞ÅÑ¨@¡ „Ñ¨[Å∞ ™ê#∞Éè∂í ux „Ñ¨îŒ ≈OKÕ q^èOŒ QÍ f~å‡<åÅ∞ KÕÜ∂« e. (l.F.<≥O. 228 „Ñ¨*Ï~ÀQÆº
âßY `Õk 21.5.2002)
u Z~Ú_£û "åºkè QÆ∂iÛ „Ñ¨*Ï~ÀQÆº âßY`À ãÖ„Ñ¨kOz qq^èŒ áÈã¨ì~°∞¡, Hõ~°Ñ¨„`åÅ∞ W`«~° ã¨=∂Kå~°
|∞e>ˇ<£Å∞ `≥Ñ≤ÊOz „QÍ=∞OÖ’ ÑÖKåe.
u „Ñ¨[ÅÖ’, =ÚYºOQÍ Ü«Ú=f Ü«Ú=‰õΩÅÖ’ ã¨∞~°H˜∆`« Öˇ·OyHõ ãÖ|O^è•Å QÆ∂iÛ „Ñ¨Kå~°O KÕÜ«∂e.
u q"åÇ¨xH˜ Ñ¨Ó~°fiO Ãã‰õΩû‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_®eû# J=ã¨~åxfl, q"åÇ¨ÏO `«~åfi`« rq`« ÉèÏQÆ™êfiq∞`À
=∂„`«"Õ∞ Öˇ·OyHõ ãÖ|O^è•xfl H˘#™êyOK«_»O "≥ÚII JOâßefl „Ñ¨Kå~°O KÕÜ«∂e. WOHÍ „HÕk
q+¨Ü«∂efl „Ñ¨Kå~°O KÕÜ«∂e.
u W`«~°∞Å‰õΩ "å_ç# ã¨∂^Œ∞Å∞, ã≤~°OlÅ∞ "å_»‰õÄ_»^Œ∞.
u H∆“~°âßÅÖ’ „Ñü™ês H˘`«Î ÉË¡_»∞ "å_®e.
u Ñ¨K«ÛÉÁ@∞¡ á⁄_çÑ≤OK«∞‰õΩ<Õ "å~°∞ =ÚO^Œ∞QÍ PÖ’zOz `«QÆ∞ *Ï„QÆ`«ÎÅ∞ fã¨∞HÀ"åe.
u ~°HõÎ =∂iÊ_ç J=ã¨~°"≥∞ÿ`Õ Öˇ·Ãã#∞û á⁄Ok# |¡_£ ÉÏºO‰õΩ #∞O_Õ fã¨∞HÀ"åe.
u Z~Ú_£û "åºkè „QÆã∞¨ ÅÎ ‰õΩ ã¨ÅÇ¨Å∞, ã¨∂K«#eKÕÛ Hˆ O„^•Å QÆ∞iOz "åºkè„QÆã∞¨ ÅÎ ‰õΩ ã¨=∂Kå~°O W"åfie.
u Z~Ú_£û "åºkèH˜ QÆ∞Ô~·# "åix ^ŒQÆæ~°Ö’x ã¨ÅÇ¨ ˆHO„^•Å‰õΩ ÑÖÑ≤, "åiH˜ ã¨ÅÇ¨Å∞ ã¨HÍÅOÖ’
JO^ÕÖÏ K«∂_®e. "åiÖ’ P`«‡Ãã÷Â~åºxfl xOáêe.
u Z~Ú_£û "åºkè „QÆã¨∞ÎÅÑ¨@¡ ^ŒÜ«∞`À, ™ê#∞Éèí∂u`À LO_®eûOkQÍ „Ñ¨[Å#∞ HÀ~°∞`«∂ f~å‡#O
9 KÕÜ«∂e.
9
133
9
u Z~Ú_£û "åºkè# Ñ¨_ç# "åiÃÑ· Z=Ô~·<å J=∂#gÜ«∞OQÍ „Ñ¨=iÎOz`Õ "åiH˜ Hõiî#"≥∞ÿ# [i=∂<å
qkèOKÕ q^èŒOQÍ f~å‡<åÅ∞ KÕÜ«∂e.
9
Z~Ú_£û „HÕk K«~°ºÅ ^•fi~å ãÖ„Hõq∞OK«^Œ∞ :
u Z~Ú_£û ™ÈH˜# "åix H“QÆeOK«∞HÀ=@O, KÕ~Ú HõÅÑ¨@O ^•fi~å Z~Ú_£û ~å^Œ∞.
u Hõeã≤ Éè’[#O KÕã≤<å, "å~°∞ Éè’OKÕã≤# áê„`«Å#∞ "å_ç<å ~å^Œ∞.
u Hõeã≤ rqOz<å, =∞~°∞QÆ∞^˘_»∞¡ "å_ç<å ~å^Œ∞.
u `«∞=∞‡@O =Å¡, ^ŒQÆæ@O =Å¡ "åiH˜ ‰õΩ\˜ì# DQÆ, ^À=∞Å =Å¡ ~å^Œ∞.
u =Ú^Œ∞Ì ÃÑ@∞ìHÀ=_»O =Å¡ ™ÈHõ^Œ∞, J~Ú`Õ Z~Ú_£û ™ÈH˜# =ºH˜Î <À\˜Ö’ Ñ¨ÙO_»∞¡, W`«~° "åº^èŒ∞Å =Å¡
~°HõÎO HÍ~°∞`«∂ LO_ç, "åix K«∞OaOz# =ºH˜Î <À\˜Ö’‰õÄ_® ~°HõÎ „™êÎ=O [iˆQ Ñ¨ÙO_»∞¡ LO>Ë, "åºkè
™ÈH˜# "åi <À\˜Ö’x ~°HõÎO ^•fi~å ãÖ„Hõq∞OKÕ J=HÍâ◊O LOk.
HÍ|\˜ì Z~Ú_£û "åºkè„QÆã¨∞ÎÅ`À ^ŒÜ«∞`À, ™ê#∞Éèí∂u`À =º=Ç¨ÏiOKåeûOkQÍ „Ñ¨Kå~°O KÕÜ«∂e.
8. „QÍq∂}Ïaè=$kú Ñ¨^äŒHÍÅ∞ – ÉÏºO‰õΩÅ∞ – „QÍ=∞ÑÖKå~Úf áê„`«
ˆHO„^Œ ~åR „Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞ „QÍq∂} ¿Ñ^ŒÅ JÉèí∞º#fluH˜ U~åÊ@∞ KÕã≤# qq^èŒ Jaè=$kú Ñ¨^äŒHÍÅ#∞
lÖÏ¡ „QÍq∂}Ïaè=$kú ãÖã¨÷ (_çP~ü_çZ) ^•fi~å J=∞Å∞ KÕ™êÎ~°∞. lÖÏ¡ „QÍq∂}Ïaè=$kú ãÖã¨÷ ^•fi~å
=∞OE~°∞ HÍ|_ç# Ñ¨^HŒä ÍÅ∞ ÖË^• W`«~° Pi÷Hõ Ñ¨~"° ∞≥ #ÿ Ñ¨^HŒä ÍÅ#∞ „QÍ=∞ ã¨ÉÖíè ’ ZOÑ≤Hõ HÍ|_ç# Åaú^•~°∞Å‰õΩ
JO^Œ*ËÜ«∂eû# ÉÏ^èŒº`« „QÍ=∞ ÑÖKå~Úfk.
ˆHO„^Œ ~åR „Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞ qq^èŒ =~åæÅ, „Ñ¨[ÅHÀãÖ qq^èŒ ~°HÍÅ Ñ¨^äŒHÍÅ#∞ „HÕk ÅH∆ÍºÅ
™ê^èŒ#HÀãÖ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ\˜ì<å~Ú.
1. qaè#fl ~°OQÍÅÖ’ L`«ÊuÎ, L`åÊ^ŒHõ`«#∞ ÃÑOK«_»OÖ’ „Ñ¨[Å#∞ ÉèÏQÆ™êfi=ÚºÅ#∞ KÕÜ«∞@O.
2. Pi÷Hõ Jã¨=∂#`«Å#∞ `˘ÅyOK«@O ^•fi~å ¿Ñ^ŒiHÍxfl x~°∂‡eOK«@O.
3. Pi÷Hõ ™êfi=ÅO|#, ™ê=∂lHõ K≥·`«#ºO ^•fi~å ™êOÑ¶≤∞Hõ Jã¨=∂#`«Å x~°∂‡Å#.
4. Jaè=$kú Ñ¶¨ÖÏÅ∞ ^Õâ◊OÖ’x Jxfl =~åæÅ‰õΩ ÅaèOKÕÖÏ KÕÜ«∞@O.
5. ™êOˆHuHõ <≥·Ñ¨Ù}Ïºxfl JÅ=~°∞K«∞‰õΩx, "≥∞~°∞ÔQ·# rq`åxfl „Ñ¨[ÅO^Œ~°∂ á⁄O^ÕÖÏ KÕÜ«∞@O.
6. ÉèÏq ÉèÏ~°`« x~å‡}OÖ’ „Ñ¨[Å#∞ ÉèÏQÆ™êfi=ÚºÅ#∞ KÕÜ«∞@O.
ÃÑ· Pâ◊Ü«∂Å ™ê^èŒ#HÀãÖ „HÕk Ñ¨^äŒHÍÅ∞ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ@ì|_®¤~Ú.
c „Ñ¨^è•#=∞O„u ~À*òQÍ~üÜ≥∂[# (Ñ≤Ü«∞OP~ü"≥·) ^•fi~å x~°∞^ÀºQÆ∞Öˇ·# Ü«Ú=`« ã¨fiÜ«∞O Láêkè
<≥ÅH˘Å∞Ê H˘#∞@‰õΩ XHõ ÅHõ∆ #∞O_ç 5 ÅHõ∆Å =~°‰õΩ ~°∞} ã¨Ç¨Ü«∞O. 15% ~å~Úf.
c ~år"£ Ü«Ú=â◊H˜Î ^•fi~å „QÍq∂}, Ñ¨@ì} „áêO`«OÖ’x x~°∞^ÀºQÆ Ü«Ú=`« ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨Ü«∞Hõ
9 ãÖÑ¶¨∂Å∞QÍ ilã¨ì~°∞ KÕã¨∞H˘x, U~åÊ@∞ KÕÜ«∞É’ÜÕ∞ "åºáê~° ãÖã¨÷Å‰õΩ „Ñ¨Éèí∞`«fi ~°∞} ã¨Ç¨Ü«∞O
JOkOK«∞@.
9
134
9
c
c
"≥Å∞QÆ∞ – ^•i„^Œºˆ~Y‰õΩ kQÆ∞=# L#fl"åiH˜ qq^èŒ Ñ¨^äŒHÍÅ ^•fi~å ~°∞} ã¨Ç¨Ü«∞O.
Ã+_»∂ºÅ∞ ‰õΩÖÏÅ HÍ~˘Êˆ~+¨<£ ™êOÑ¶≤∞Hõ ãÖˆH∆=∞ âßY qq^èŒ Ñ¨^äŒHÍÖ`À áê@∞ Ã+_»∂ºÅ∞ ‰õΩÖÏÅ
9
Ü«Ú=`«‰õΩ ã¨fiÜ«∞O Láêkè Ñ¨^äŒHÍÅ∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«Ú@.
c yi[# HÍ~˘Êˆ~+¨<£.
c "≥#∞Hõ|_ç# `«~°QÆ`«∞Å HÍ~˘Êˆ~+¨<£
c "≥∞ÿ<åi\© HÍ~˘Êˆ~+¨<£
c qHõÖÏOQÆ∞Å HÍ~˘Êˆ~+¨<£
c HÍÖÏ#∞QÆ∞}OQÍ „Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞ „Ñ¨Hõ\ ÕKÕ W`«~° Ñ¨^äŒHÍÅ∞.
ÃÑ· Ñ¨^äŒHÍÅÖ’ ÅaÌ^•~°∞Å ZOÑ≤Hõ ÉÏ^èŒº`« „QÍ=∞ã¨~°ÊOKü QÍi J^èŒºHõ∆`«# [~°∞QÆ∞ „QÍ=∞ã¨Éèí‰õΩ
W=fi@O [iyOk. WO^Œ∞ xq∞`«ÎO „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf UiÜ«∂Ö’ ^•i„^Œº ˆ~Y‰õΩ kQÆ∞=# L#fl qq^èŒ
=~åæÅ „Ñ¨[Å∞, =$`«∞ÎÅ "ås q=~åÅ#∞ `«Ü«∂~°∞KÕã≤ ã≤^ŒúÑ¨~°Kåe. âßs~°Hõ, qHõÖÏOQÆ∞Å∞ /
JOQÆ"≥·HõÅºOQÆÅ"åi q=~åÅ∞ ‰õÄ_® `«Ü«∂~°∞ KÕã≤ LOKåe.
ÃÑ· Ñ¨^HŒä ÍÅ‰õΩ ãäû_ô áÈ#∞, ~°∞}Ïefl ÉÏºO‰õΩÅ ^•fi~å Åaú^•~°∞Å‰õΩ ã¨~Ê° Oz ã¨=∞HõO∆ Ö’ W=fi@O
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. U ÉÏºO‰õΩ ^•fi~å U Ñ¨^äŒHÍxH˜ ~°∞}O ÖË^• ~°∞} ã¨Ç¨Ü«∞O W"åfiÅ#flk lÖÏ¡ HõÖˇHõì~°∞
J^èŒfi~°ºOÖ’x Hõq∞\© x~°‚~Úã¨∞ÎOk.
c „Ñü ÉÏºO‰õΩ‰õΩ ãÖ=`«û~åxH˜ ZO`« âß`«O ~°∞} ã¨Ç¨Ü«∞O / Láêkè, `«k`«~° ãÖˆH∆=∞
Ñ¨^äŒHÍÅ‰õΩ ã¨Ç¨ÏHõiOKåÅ#flk "åi¬Hõ„Ñ¨}ÏoHõ LO@∞Ok.
c HõÖˇHõì~°∞ P^èŒfi~°ºOÖ’x lÖÏ¡ „ÔH_ç\ò HÍ~˘Êˆ~+¨<£, PÜ«∂ Ñ¨^äŒHÍÅ‰õΩ K≥Ok# ÖÏ"å^ÕgÅÔH·
H˘xfl ÉÏºO‰õΩÅ#∞ ZxflHõ KÕã¨∞ÎOk.
c ZxflHõ KÕÜ«∞|_ç# ÉÏOº‰õΩÖ’ ''b_£ ÉÏºO‰õΩ JkèHÍi—— LO\Ï_»∞.
c b_£ ÉÏºOH± JkèHÍi, =∞O_»Å Ñï+¨`ü Jaè=$kú JkèHÍi, W`«~° „Ñ¨*Ï„Ñüx^èŒ∞Å`À áê@∞
ã¨~°ÊOK«∞ / HÍ~°º^Œi≈ P^èŒfi~°ºOÖ’ ÅaÌ^•~°∞Å#∞ ZxflHõ KÕ™êÎ~°∞.
c ZxflÔH·# ÅaÌ^•~°∞Å ^èŒ~°MÏã¨∞ÎÅÃÑ· / x"ÕkHõÅÃÑ· ã¨~°ÊOK«∞ ãÖ`«HõOKÕã≤, „Ñüáê^Œ#Å∞
ÑÖÑ≤™êÎ~°∞.
c JOk# „Ñüáê^Œ#Å P^è•~°OQÍ Åaú^•~°∞Å‰õΩ ~°∞} ã¨Ç¨ Ü«∞O =∞OE~°∞ KÕÜ∞« |_»∞`«∞Ok.
c =∞OE~°∞ KÕÜ«∞|_ç# ~°∞} ã¨Ç¨Ü«∂xfl ÖË^• Ñ¨^äŒHÍxH˜ ãÖ|OkèOz# ~°∞}ÏÅ‰õΩ
ãÖ|OkèOz# q=~åÅ#∞ =∞O_»Å Ñï+¨`‰ü Ωõ =∞iÜ«Ú „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfH˜ `≥eÜ«∞*ËÜ∞« @O
[~°∞QÆ∞`«∞Ok.
c „QÍ=∞ã¨Éíè x~°~‚ ÚOz# ~ÀA# ã¨~Ê° OK«∞ =∞iÜ«Ú W`«~° „Ñ¨*Ï„Ñüx^è∞Œ Å∞, =∞O_»ÖÏkèHÍ~°∞Å
9 ã¨=∞Hõ∆OÖ’ b_£ ÉÏºO‰õΩ JkèHÍi ~°∞}ÏxH˜ ãÖ|OkèOz# K≥‰õΩ¯Å#∞ ÖË^• #QÆ^Œ∞#∞ 9
Åaú^•~°∞Å‰õΩ JO^Œ*Ë™êÎ~°∞.
135
9 c 9
D q^èOŒ QÍ Jaè=$kú Ñ¨^HŒä ÍÅÔH· J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ ÉÏºOHÕQ∑ ÖÏ"å^ÕgÖ’¡ ÉÏºO‰õΩ JkèHÍ~°∞Å‰õΩ,
„Ñ¨Éèí∞`åfixH˜ =∞^èŒº XHõ "å~°kèQÍ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk.
9. ™ê=∂lHõ J_»=ÙÅ∞ – „QÍ=∞ÑÖKå~Úf áê„`«
J_»=ÙÅ∞ =∂#=Ù_çH˜ „Ñ¨Hõ$u WzÛ# =~°O. P@qHõ ^Œâ◊ #∞O_ç =∂#=Ù_»∞ JO`«iHõ∆OÖ’ ZkˆQ ^Œâ◊‰õΩ
KÕˆ~^•HÍ qq^èŒ Jaè=$kú ^Œâ◊ÅÖ’ J_»=ÙÅ áê„`« ZO`À LOk. ÑÖ_»∞¡ HÍÜ«∞Å`À =∞x+≤ „|`«Hõ\ÏxH˜,
=º=™êÜ«∂xH˜, =º=™êÜ«∞ ÑïHõ~åÅ `«Ü«∂sH˜, QÆ$Ç¨Ï x~å‡}ÏxH˜, =O@ K≥~°‰õΩ‰õÄ, Ñ¨â◊√=ÙÅ "Õ∞`«‰õÄ,
ÉÁ=∞‡Å `«Ü«∂s, `«@ìÅ∞, |∞@ìÅ∞, `«_»HõÅ `«Ü«∂sH˜, ¿ÑÑ¨~ü, lQÆ∞~°∞, `Õ<≥ =O\˜ =ºáê~åÅH©, B+¨^Œ
=¸eHõÅ‰õΩ, =#º „áê}∞Å ~°Hõ∆}‰õÄ, "å`å=~°} HÍÅ∞+¨º x"å~°}H©, Éèí∂q∞HÀ`« JiHõ@ì\ÏxH©, Éèí∂QÆ~°ƒù
[ÖÏÅ =$kúH© WOHÍ Z<Àfl q^è•Å∞QÍ =∂#=Ùx Jaè=$kúH˜ J_»=ÙÅ∞ PÅO|#QÍ LO@∞<åfl~Ú.
~åR qã‘Î~°‚O "≥Ú`«ÎO 2,75,068 K«^Œ~°Ñ¨Ù H˜Ö’g∞@~°¡Ö’ 23.02% J#QÍ 63,814 K«^Œ~°Ñ¨Ù
H˜Ö’g∞@~°∞¡. J_»=ÙÅ`À xO_ç L#flk. *ÏfÜ«∞ J\g q^è•#O – 1952 „Ñ¨HÍ~°O Éèí∂ÉèÏQÆOÖ’ 33 âß`«O
J@g „áêO`«O LO_®e. JO>Ë =∞#~åROÖ’ WOHÍ 10 âß`«O „áêO`åxfl J_»=ÙÅ „HÕ^Œ‰õΩ fã¨∞‰õΩ=¿ãÎ<Õ
„Ñ¨H$õ uÖ’ ã¨=∞`«∞Åº`« U~°Ê_»∞`«∞Ok. ~åRO ã¨ÇÏ¨ [=#~°∞Å`À, PÇ¨^¡ HŒ ~õ "° ∞≥ #ÿ "å`å=~°}O`À ã¨ãº¨ âßº=∞ÅOQÍ
q~°lÅ∞¡`«∞Ok.
J~Ú`Õ [<åÉèÏ ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ =¸ÅOQÍ J_»=ÙÅÃÑ· ÃÑiˆQ =uÎ_ç, =∂#=ÙÅ ™êfi~°÷O, J_»=ÙÅ H©∆}`«‰õΩ
HÍ~°}=∞=Ù`«∞<åfl~Ú. J_»=ÙÅ∞ ÃÑiy`Õ<Õ ã¨=∞`«∞ÅºO U~°Ê_»∞`«∞O^Œx ÉèÏqOz# ˆHO„^Œ, ~åR „Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞
J_»=ÙÅ∞ ÃÑOKÕ kâ◊QÍ fã¨∞‰õΩ<Õ K«~º° Å‰õΩ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf `«y# q^èOŒ QÍ ã¨ÊOkOKåe. J_»=ÙÅ ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ‰õΩ
„QÍ=∞ÑÖKå~Úf „HÕk q^èŒOQÍ K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ"åe.
u „Ñ¨f „QÍ=∞ÑÖKå~Úf `«# „QÍ=∞OÖ’ =# ãÖ~°Hõ∆} ã¨q∞`«∞Å#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e.
u „Ñü ‰õΩ@∞O|O #∞O_ç XHõ „ã‘Î =∞iÜ«Ú Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ ã¨Éèí∞ºÅ∞QÍ LO_ÕÖÏ K«∂_®e.
u ÃÑ· Hõq∞\©Ö’ Ü«∞ãπ.ã≤./Ü«∞ãπ.\˜. ‰õΩ@∞OÉÏÅ‰õΩ 1/3 =O`«∞ `«Ñ¨ÊxãïQÍ ã¨Éèíº`«fiO LO_®e.
u =ÚYºOQÍ 30 âß`«O =∞Ç≤Ïà◊Å∞O_®e.
u J\g c@∞ JkèHÍix ã¨Éèí∞ºxQÍ fã¨∞HÀ"åe.
u ã¨ÊK«ÛùO^Œ ãÖã¨÷Å „Ñüxkè „Ñ¨`ÕºHõ PÇ¨fix`«∞_»∞
u K≥@¡#∞ <å\˜, "å\˜ ãÖ~°Hõ∆} „Ñ¨[ÖË fã¨∞‰õΩ<ÕÖÏ K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨\Ïìe.
u J_»=ÙÅÃÑ· rqOKÕ <å@∞ Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞ `«yæOz, JkèHõ áêÅ∞ kQÆ∞|_çxKÕÛ "Õ∞Å∞*Ïu Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞
WO\˜=^ÕÌ "Õ∞Ñ¨Ù‰õΩ<Õ =ãü HõeÊOKåe.
u "Õ∞HõÅ ãÖYº#∞ Ñ¨ÓiÎQÍ `«yæOKÕÖÏ K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ"åe.
9
u J_»qÖ’ Jyfl „Ñ¨=∂^•Å∞ [~°QÆ‰õΩO_® K«∂_®e. Jyfl „Ñ¨=∂^ŒO ãÖÉèíq¿ãÎ ã¨fiK«ÛùO^ŒOQÍ "≥o¡ Jˆ~Ê
q^èŒOQÍ „Ñ¨[efl K≥·`«#º=O`«O KÕÜ«∂e.
9
136
9
u J_»=ÙÅ#∞ P„Hõ=∞}Å‰õΩ QÆ∞iHÍ‰õΩO_® K«∂z, <Õ~°ã¨∞ÎÅ#∞, JkèHÍ~°∞Å‰õΩ JÑ¨ÊyOKåe.
=# ãÖ~°H}
9
∆õ ã¨q∞u `«# ÉÏ^èºŒ `«Å∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ x~°fiiÎOKÕÖÏ ã¨∂K«#Å∞, ã¨ÅÇ¨Å∞ W"åfie. JO`ÕHÍHõ
ÃÑ· q^èŒ∞Å`Àáê@∞ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ™ê=∂lHõ J_»=ÙÅ ÃÑOÑ¨HÍxfl „Ñ¨^è•# Hõ~°Î=ºOQÍ x~°fiiÎOKåe.
™ê=∂lHõ J_»=ÙÅ ÃÑOÑ¨HõO :
„QÍq∂} „Ñ¨[Å‰õΩ HõÅÑ¨, "≥^Œ∞~°∞, Hõ>ˇìÅ∞, Ñ¨zÛ P‰õΩÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# J@g L`«Ê`«∞ÎÅ∞ ^≥·#Ok#
rq`«OÖ’ KåÖÏ J=ã¨~°O. qq^èŒ HÍ~°}ÏÅ=Å¡ [iˆQ J_»=ÙÅ H©∆}`«#∞ JiHõ@ìHõáÈ`Õ Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ =∂#=
=∞#∞QÆ_» „Ñ¨âßfl~°÷HõOQÍ =∂~°∞`«∞Ok.
D q+¨Ü∂« Å#∞ ^Œ$+≤Öì ’ LOK«∞H˘x „Ñ¨É∞íè `«fiO ™ê=∂lHõ J_»=ÙÅ ÃÑOÑ¨HÍxfl ã¨=∞ã¨º‰õΩ Ñïëê¯~°=ÚQÍ
ÉèÏqOz, Ñ¨^äŒHÍxfl J=∞Å∞ KÕã¨∞Î#flk. ÑÖKå~Úf~å*ò K«@ìO 1994 „Ñ¨HÍ~°O „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfH˜ P#∞H˘x
L#fl J_»=ÙÅ x~°fiÇ¨Ï}#∞ „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfH˜ JÑ¨ÊyOKåe. (Ãã. 48)
™ê=∂lHõ J_»=ÙÅ =Å¡ ÖÏÉèÏÅ∞ :
u =O@K≥é‰õΩ „QÍ=∞ã¨∞ÎÅ‰õΩ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’H˜ `Õ=@O.
u ¿Ñ_»#∞ ¿ãO„nÜ«∞ Z~°∞=ÙQÍ LÑ¨Ü≥∂yOK«_»O.
u Ñ¨â◊√„QÍãÖ L`«ÊuÎ.
u =º=™êÜ«∞ Éèí∂q∞x h\˜HÀ`«, Éèí∂q∞HÀ`« #∞O_ç ~°H˜∆OK«@O.
u „Ñ¨[Å, =º=™êÜ«∞ J=ã¨~åÅ‰õΩ Ñ¨x=Ú@∞¡, |∞@ìÅ∞, `«@Åì `«Ü∂« sH˜ HõÅÑ¨, "≥^∞Œ ~°∞ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’H˜
`Õ=@O.
u =º=™êÜ«∞ Éèí∂=ÚÅ‰õΩ Ñ¨zÛ~˘@ì J=ã¨~åÅ#∞ f~°Û@O.
ÃÑ· ÖÏÉèÏÅ#∞ ^Œ$+≤ìÖ’ LOK«∞H˘x „Ñ¨Éèí∞`«fiO W\©=Å ™ê=∂lHõ J_»=ÙÅ ÃÑOÑ¨HÍxÔH· L`«Î~°∞fiÅ∞ *Ïs
KÕã≤Ok.
u x~°∞Ñ¨Ü≥∂QÆ Éèí∂=ÚÅ∞, ÑÖKå~Úf Éèí∂=ÚÅ∞, „QÍ=∞ ™ê=Ú^•Ü«∞Hõ Éèí∂=ÚÅ∞, ~À_»¡ „Ñ¨Hõ¯#, HÍÅ∞=
QÆ@¡ÃÑ·#, Ô~·ÖËfiÖˇ·#¡ „Ñ¨Hõ¯# QÆÅ Éèí∂=ÚÅÖ’ =º=™êÜ«∞Hõ J_»=ÙÅ ÃÑOÑ¨HÍxfl, #~°ûsÅ∞, áê¡O>Ë+¨<£û
ÉÏ^èŒº`«#∞ ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷Å∞ fã¨∞HÀ"åe.
u =O@K≥~°‰õΩ, Ñ¨â◊√„QÍ™êxH˜ K≥Ok# áê¡O>Ë+¨#¡#∞ <À\˜ÃÑ¶·_£ J_»=ÙÅ "≥Å∞Ñ¨Å ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷ÖË
KÕÑ¨\Ïìe.
u ÃÑ· HÍ~°º„Hõ=∂Å‰õΩ HõÖˇHõì~°∞ Ü«∞ãπ.l.P~ü."≥·. x^èŒ∞Å #∞O_ç |_≥˚\ò ˆH\Ï~Ú™êÎ~°∞.
u ÃÑ· Ñ¨#∞Å‰õΩ lÖÏ¡ Ñï+¨`ü ã≤|ƒOk xÜ«∂=∞HõO KÕ¿ã^•HÍ J@gâßY ã≤|ƒOk ã¨Ç¨Ü«∂xfl
fã¨∞HÀ=K«∞Û#∞.
u <À\˜ÃÑ¶·_£ J_»=ÙÅ "≥Å∞Ñ¨Å QÆÅ =O@ K≥é‰õΩ, Ñ¨â◊√„QÍ™êxH˜ ãÖ|OkèOz# Pã¨∞ÎÅ#∞ lÖÏ¡ Ñï+¨`ü,
=∞O_»Å Ñï+¨`ü, „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ |^ŒÖÏ~ÚOK«|_®¤~Ú.
9 (l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O. 81 Zãπ.l.P~ü.2 `Õk 30.3.99 =∞iÜ«Ú l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O. 226 9
Ô~"≥#∂º (Z.Ü«∞ãπ.Ü«∞ãπ.) `Õk 30.3.1998)
137
9 24. ã¨=∞„QÆ „QÍ=∂aè=$kú – „QÍ=∞ „Ñ¨}ÏoHõ 9
73= ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°} ^•fi~å ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨Å÷ ‰õΩ ~å*ÏºOQÆ „ÑüÑüÎ HõeÊOK«_O» [iyOk.
`«^•fi~å Jaè=$kú „Ñ¨„H˜Ü«∞Ö’ „Ñ¨[Å#∞ ÉèÏQÆ™êfi=Úºefl KÕÜ«∞_®xH˜, „QÍ=∞OÖ’ L#fl =#~°∞Å#∞ QÆ∞iÎOz
`«y# „Ñ¨}ÏoHõÅ#∞ `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞_®xH˜ gÅ∞HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
„QÍ=∞™ê÷~Ú „Ñ¨}Ïo L^ÕÌâ◊ºO :
b „Ñ¨[Å "åã¨ÎqHõ J=ã¨~åÅ#∞ QÆ∞iÎOz, "å\˜ Ñïëê¯~°OÖ’ „Ñ¨[Å#∞ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ#∞ KÕÜ«∞_»O.
b ™ê÷xHõ =#~°∞Å#∞ ÑïjeOz, "å\˜x Jaè=$kú Ñ¨~°z, JaèÅ+¨}©Ü«∞ ™ê÷~ÚÖ’ qxÜ≥∂yOK«_»O
^•fi~å qq^èŒ ~°OQÍÖ’¡ „QÍ=∞ L`åÊ^ŒHõ ™ê=∞~°÷ºO ÃÑOá⁄OkOK«_»O.
b `«=∞ Jaè=$kúH˜ x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞‰õΩ<Õ „Ñ¨„H˜Ü«∞Ö’, <Õ~°∞QÍ „Ñ¨[Å ÉèÏQÆ™êfi=∂ºxfl „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_»O.
b „Ñ¨[Ö’¡ K≥`· #« º™ê÷~Úx ÃÑOz, Jaè=$kú HÍ~°º„Hõ=∂Å Ñ¨@¡ ã¨HÍ~å`«‡HõOQÍ, "ÕQOÆ QÍ „Ñüã¨ÊOkOKÕÖÏ
KÕÜ«∞@O.
b „Ñ¨[Å#∞ ãÖÑ¶∞¨ \˜`« Ñ¨~K° _« O» ^•fi~å K≥`· #« º Ñ¨~z° HÍ~°º„Hõ=∂Å J=∞Å∞Ö’ J=Hõ`=« HõÅ#∞ JiHõ>ÖìË Ï
KÕÜ«∞_»O.
„QÍ=∞™ê÷~Ú „Ñ¨}ÏoHõÅ#∞ `«Ü«∂~°∞ KÕ¿ã Ñ¨^Œúu :
1. "åã¨ÎqHõ ã¨=∞ã¨ºÅ#∞, =#~°∞Å#∞ QÆ∞iÎOK«_»O
„QÍ=∞ „Ñ¨}ÏoHõÅ#∞ ~°∂á⁄OkOK«_®xH˜ QÍ#∞ ã¨=∞ã¨ºÅ∞, J=ã¨~åÅ∞, =#~°∞Å∞, J=HÍâßÅ#∞
QÆ∞iÎO_®xH˜ „QÍ=∞ ã¨ˆ~fi x~°fiÇ≤ÏOKåe. ã¨ˆ~fiÖ’ Z‰õΩ¯= =∞Ok „QÍ=∞ã¨∞÷Å∞ áêÖÁæ<Õ q^èŒOQÍ `«QÆ∞ K«~°ºÅ∞
fã¨∞HÀ"åe. „Ñ¨}ÏoHõÅ∞ ~°∂á⁄OkOK«_®xH˜ J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ ã¨=∂Kå~å#flO`«\x˜ „Ñ¨`º« Hõ∆ Ñ¨ûúŒ Ö’ ¿ãHõiOKåe.
„QÍ=∞OÖ’ QÆÅ =#~°∞Å∞, ã¨=∞ã¨ºÅ qâı¡+¨} ‰õÄ_® [~°∞QÆ∞`«∞Ok. qâı¡+¨} ^•fi~å ã¨=∞ã¨ºÅ‰õΩ QÆÅ =¸Å
HÍ~°}ÏÅ∞ `≥Å∞™êÎ~Ú. nx ^•fi~å ã¨=∞ã¨ºÅ‰õΩ Ñïëê¯~° =∂~åæÅ#∞ „QÍ=∞ã¨∞÷Å∞ K«~°Û ^•fi~å x~°‚~Ú™êÎ~°∞.
™êOˆHuHõ ã¨Ç¨Ü«∞O HÍ"åÅO>Ë „Ñ¨Éèí∞`«fi JkèHÍ~°∞Å #∞O_ç fã¨∞HÀ=K«∞Û#∞. P q^èŒOQÍ =zÛ#
Ñïëê¯~°=∂~åæÖË P ã¨=∞ã¨º‰õΩ ãÖ|OkèOz# ÅHõ∆ ºO J=Ù`«∞Ok.
2. „áê^è•#º`«Å#∞ ZOK«∞H˘#∞@
„QÍ=∞ ã¨ÉèíÖ’ „áê^è•#º`«Å#∞ |\˜ì n~°…HÍÅOÖ’ KÕÑ¨@ìQÆey#q, `«Hõ∆}O KÕÑ¨@ìQÆey#q, „Ñ¨ã¨∞÷`«
Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ KÕÑ¨@ìÖËx HÍ~°º„Hõ=∞=ÚÅ∞, Ñ¨#∞Å∞ QÆ∞iÎOKåe. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ
„QÍ=∞OÖ’ qq^èŒ ~À_»¡ x~å‡}=Ú, Jxfl HÍÅhÅ‰õΩ =∞Oz h\˜ ã¨^Œ∞áêÜ«∞O, =Ú~°∞QÆ∞ HÍÅfiÅ
x~å‡}=Ú, K≥`«Î, K≥^•~°=Ú `˘ÅyOÑ¨Ù, =∂Ô~¯@∞¡, QÀ_Ò#¡ x~å‡}=Ú "≥Ú^ŒÖˇ·#q.
„QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞f Pi÷Hõ Ñïã≤u÷ , „Ñ¨[Å `«H}∆õ Ï=ã¨~åÅ#∞ ^Œ$+≤Öì ’ ÃÑ@∞ìH˘x JOâßÅ#∞ x~°~‚ ÚOKåe.
„áê^è•#º`«Å∞ x~°‚~ÚOK«_»OÖ’ Z‰õΩ¯= =∞Ok „QÍ=∞ „Ñ¨[Å‰õΩ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_Õ Ñ¨#∞Å‰õΩ, ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ, |ÅÇ‘Ï#
=~åæÅ‰õΩ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_Õ ÅH∆ÍºÅ#∞ =ÚO^Œ∞OKåe.
3. HÍ~åºK«~°} „Ñ¨}ÏoHõ `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞_»O :
ZOK«∞‰õΩ#fl „áê^è•#º`«Å#∞ |\˜ì „Ñü ÅH∆ÍºxH˜ HÍ~åºK«~}° „Ñ¨}ÏoHõ `«Ü∂« ~°∞ KÕÜ∞« =Åã≤ =ÙO@∞Ok.
9
JÖÏ =zÛ# Jxfl ~°OQÍÅ „Ñ¨}ÏoHõÅ#∞ UH©Hõ$`«O KÕã¨∞Î „QÍ=∞ „Ñ¨}ÏoHõ `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∂e. D ^Œâ◊Ö’
‰õÄ_® ™êOˆHuHõ ã¨Ç¨Ü«∞O U^≥·<å HÍ"åÅO>Ë JkèHÍ~°∞Å #∞O_ç fã¨∞HÀ=K«∞Û. „QÍ=∞OÖ’ QÆÅ Pi÷Hõ 9
138
9
=#~°∞Å∞ |Ü«∞\˜ #∞O_ç =KÕÛ =#~°∞Å∞ U"Õ∞q∞ LO\ÏÜ≥∂ K«∂ã¨∞H˘x HÍ~åºK«~°} „Ñ¨}ÏoHõ#∞ `«Ü«∂~°∞
KÕÜ«∞=Åã≤ LO@∞Ok.
9
Jxfl HÀ}ÏÅ #∞O_ç *Ï„QÆ`«ÎQÍ ÑïjeOz Ñ¨^äŒHÍÅ#∞ „QÍ=∞ã¨ÉèíÖ’ LOz P"≥∂^ŒO á⁄Ok, J=∞Å∞
KÕÜ∞« _®xH˜ Ñ¨Ó#∞HÀ"åe. qq^èŒ ^ŒâÅ◊ Ö’ J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ Pi÷Hõ =#~°∞Å#∞ ÃÑOá⁄OkOK«∞@‰õΩ, ÖË^• „QÍ=∞OÖ’
=∞øoHõ ã¨^Œ∞áêÜ«∂Å HõÅÊ#‰õΩ „áê*ˇ‰õΩìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOK«=K«∞Û#∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ „QÍ=∞OÖ’ =Ú~°∞QÆ∞
h\˜áê~°∞^ŒÅ‰õΩ, áêiâ◊√^Œúº "≥∞~°∞QÆ∞^ŒÅ‰õΩ „áê*ˇ‰õΩì#∞ `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞. ÖË^• ëêÑ≤OQ∑ HÍOÃÑ¡H±û
xi‡Oz `«^•fi~å „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf P^•Ü«∞O ÃÑOá⁄OkOK«=K«∞Û#∞.
4. „Ñ¨}ÏoHõ J=∞Å∞‰õΩ =#~°∞Å#∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ=_»O :
„QÍ=∞™ê÷~Ú „Ñ¨}ÏoHõÅ‰õΩ <åÅ∞QÆ∞ ~°Hõ=ÚÅ Pi÷Hõ =#~°∞Å#∞ QÆ∞iÎOK«=K«∞Û#∞.
1. ˆHO„^Œ ~åR Ñ¨^äŒHÍÅ ^•fi~å ã¨=∞‰õÄˆ~ P^•Ü«∞O.
2. ÑÖKå~ÚfÅ∞ qkèOK«∞ Ñ¨#∞flÅ∞, Pã¨∞ÎÅÃÑ· á⁄O^Œ∞ P^•Ü«∞O
3. „QÍ=∞ „Ñ¨[Å∞ ã¨fiK«ÛùO^ŒOQÍ ã¨=∞‰õÄ~°∞Û x^èŒ∞Å∞, „â◊=∞^•#O
4. ÉÏºO‰õΩÅ∞, ã¨Ç¨ÏHÍ~° ãÖã¨÷Å∞, „Ñ¨Éèí∞`Õfi`«~° ãÖã¨÷Å ^•fi~å ÅaèOKÕ x^èŒ∞Å∞
5. ÑÖKå~ÚfÅ Pi÷Hõ =#~°∞Å∞ :
„Ñ¨É∞íè `«fi q<À^ŒÑÙ¨ Ñ¨#∞fl, il„¿ã+ì <¨ £ Kås˚Å∞, Éè∂í q∞ Ñ¨#∞fl, =$uÎ Ñ¨#∞flÅÖ’ "å\Ï „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞fÅ‰õΩ
[=∞ KÕÜ«ÚK«∞#flk. Wq HÍHõ `«Åãï „QÍO@∞, r`«Éèí`«º=ÚÅ „QÍO@∞, Zãπ.l.P~ü."≥·., 10= Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O
x^èŒ∞Å∞ q_»∞^ŒÅ KÕÜ«∞|_»∞K«∞#flq. HÍx ÑÖKåÜ«∞f ã¨fiÜ«∞OQÍ ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ=Åã≤# x^èŒ∞Å∞ JO`«
Pâß[#HõOQÍ ÖË=Ù. „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞f =ÚYº P^•Ü«∞O WO\˜ Ñ¨#∞fl, Éèí=# x~å‡}O Ñ¶‘A "≥Ú^ŒÖˇ·#
=∂~åæÅ ^•fi~å P^•Ü«∞O á⁄O^Œ=K«∞Û#∞. „Ñ¨É∞íè `«fi áÈ~°OÉ’‰õΩ Éè∂í =ÚÅÖ’ L^•º#=<åÅ∞ ÃÑOz P^•Ü«∞O
á⁄O^Œ=K«∞Û#∞. ÃÑ¶„sÅ x~°fiÇ¨Ï}. KÕÑ¨Å ÃÑOÑ¨HõO, Wã¨∞Hõ "ÕÅO áê@Å ^•fi~å P^•Ü«∞O á⁄O^Œ=K«∞Û#∞.
x^è∞Œ Å∞ JO`«QÍ J=ã¨~O° ÖËx HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ ‰õÄ_® „QÍ=∞ „Ñ¨}ÏoHõÅÖ’ „áê^è•#º`« ãÖ`«iOK«∞HÀ"åe.
L^•: =∞Ozh\˜ ÉÏ=ÙÅ∞, K≥~°∞=ÙÅ â◊√„Éèí`«, x~°fiÇ¨Ï}, P~ÀQÆºO, ‰õΩ@∞O| ãÖˆH∆=∞O, áêiâ◊√^ŒúºO,
Ñ¨~åº=~°}O, JHõ∆~åã¨º`«=O\˜ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞, =~°Hõ@flO, =O\˜ ™ê=∂lHõ ~°∞QÆ‡`«Å‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ áÈ~å_ç
™ê=∂lHõ, Pi÷Hõ „Ñ¨QÆux "ÕQÆ=O`«O KÕÜ«∞=K«∞Û.
6. „QÍ=∞™ê÷~ÚÖ’ [~°∞QÆ∞ =∞O_»Å, lÖÏ¡ Ñï+¨`«∞ÎÅ Ñ¨^äŒHÍÅ#∞ ã¨g∞Hõ$`«O KÕÜ«∞_»O :
#^Œ∞Åhfl =zÛ ã¨=Ú„^ŒOÖ’ UHõ"≥∞ÿ#@∞ì „QÍ=∂aè=$kúÑ¨ Ñ¨^äŒHÍÅhfl „QÍ=∞™ê÷~ÚÖ’ J=∞Å∞
KÕÜ«∞|_»`å~Ú. J~Ú`Õ H˘xfl q+¨Ü«∂Å∞ =∞O_»Å ÑïkèÖ’#∞, H˘xfl q+¨Ü«∂Å∞ lÖÏ¡ Ñï+¨`«∞Î ÑïkèÖ’#∞
=∞iÜ«Ú ãÖ|Okè`« âßYÅ ÑïkèÖ’#∞ LO_»=K«∞Û#∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ, ã¨g∞Hõ$`« „QÍg∞}Ïaè=$kú HÍ~°º„Hõ=∞=Ú
=∞O_»Å ÑïkèÖ’ J=∞Å∞ [~°∞QÆ∞K«∞#flk. |ÅÇ‘Ï# =~åæÅ‰õΩ Wà◊§ x~å‡}O âßã¨# ã¨Éèí∞ºÅ J#∞=∞u`À
QÆ$Ç¨Ïx~å‡} HÍ~˘Êˆ~+¨<£ KÕÑ¨_»∞`«∞Ok. g\˜ ÅaÌ^•~°∞Å ZOÑ≤Hõ‰õΩ ãÖ|OkèOz# ã¨=∂Kå~°=Ú#∞ ¿ãHõiOz
„QÍ=∞OÖ’ J~°›`« L#fl JO^ŒiH© JO^Õ@@∞¡ „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞f ã¨Ç¨ÏHõiOK«=K«∞Û#∞.
7. „QÍ=∞ „Ñ¨}ÏoHõ J=∞Å∞ – Hõq∞\©Å∞ áê„`« :
„QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞f Ñ¨#∞Å∞ KÕ~ÚOK«∞#Ñ¨C_»∞ P „QÍ=∞ „Ñ¨[Å`À U~°Ê~°z# ÉˇxÑ¶≤+¨s Hõq∞\©Å
9
(Åaú^•~°∞Å Hõq∞\©) ^•fi~å =∂„`«"Õ∞ KÕ~ÚOKåe. `«^•fi~å <å}º`« ÃÑOK«=K«∞Û#∞, x^èŒ∞Å ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆO
JiHõ@ì=K«∞Û#∞. 9
139
9 25. „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ HõOÑ¨Óº@sHõ~°} 9
™ê÷xHõ ãÖã¨÷ÅÖ’ 'D QÆ=Ô~fl#∞û— ^•fi~å ¿ã=ÅOkOK«_®xH˜ J=ã¨~°=∞~Ú# HõOÑ¨Óº@~°¡#∞
<≥ÅH˘ÅÊ_®xH˜ ÑÖKå~Úf~å*ò =∞iÜ«Ú „QÍq∂}Ïaè=$kú âßY XHõ Ñ¨^äŒHÍxfl ~°zOz ^Œá¶êÅÖ’ J=∞Å∞
KÕÜ«∞_®xH˜ ã≤^ŒúOQÍ LOk.
ÑÖKå~Úf~å*ò =∞iÜ«Ú „QÍq∂}Ïaè=$kú âßY „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ™ê÷~ÚÖ’ HõOÑ¨Óº@~°¡#∞
<≥ÅH˘ÅÊ_®xH˜ „Ñ¨Éèí∞`«fi=Ú l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O. 509 Ñ≤.P~ü. P~ü._ç. `Õk 28.3.99 ^•fi~å
L`«Î~°∞fiÅ∞ *Ïs KÕ™ê~°∞. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf P^•Ü«∞=Ú ãÖ=`«û~°=Ú#‰õΩ ~°∂II 10 ÅHõ∆Å∞ ÃÑ·QÍ L#flÑ¨C_»∞
ã¨fiÜ«∞OQÍ ÑÖKå~ÚfÅ∞ HõOÑ¨Óº@~°¡#∞ H˘#∞QÀÅ∞ KÕã¨∞HÀ=K«∞Û.
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ™ê÷~ÚÖ’ D QÆ=~Ô fl#∞û ^•fi~å ¿ã=Å∞ JOkOK«_®xfl Jaè=$kú Ñ¨~z° Pi÷HÍaè=$kú
™êkèOK«_»=ÚÖ’ `«y# „áÈ`åûÇ¨ÏHÍÅ∞ JOkOK«_»=Ú ~åR „Ñ¨Éèí∞`«fi q^è•#=ÚQÍ x~°‚~ÚOK«|_ç#k.
~åR=ÚÖ’x 22 lÖÏ¡ Ñï+¨`«∞ÎÅ∞, 1096 =∞O_»Å Ñï+¨`«∞ÎÅ∞, 21943 „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅÖ’ ã¨=∂Kå~°
=º=ã¨÷#∞ Jaè=$kú Ñ¨~°K«_®xH˜ „Ñ¨Éèí∞`«fiO K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨\ ˜ìOk.
ÃÑ· ÅH∆Íºxfl ™êkèOK«_®xH˜ ~åR =∞O^Œe Jxfl lÖÏ¡ Ñï+¨`«∞ÎÅO^Œ∞, =∞O_»Å Ñï+¨`üÅO^Œ∞,
„QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅÖ’#∞ HõOÑ¨Óº@~°¡#∞ <≥ÅH˘ÅÊ_»=Ú KåÖÏ J=ã¨~°=Ú. HõOÑ¨Óº@~°∞¡ <≥ÅH˘ÅÊ_»OÖ’
ÅH∆ÍºÅ∞ :
- „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ™ê÷~Ú #∞O_ç, =∞O_»Å ™ê÷~ÚH˜, =∞O_»Å ™ê÷~Ú #∞O_ç lÖÏ¡ Ñï+¨`Åü ‰õΩ,
lÖÏ¡ ™ê÷~Ú#∞O_ç ~åR ™ê÷~ÚH˜ ã¨=∂Kå~° =∂iÊ_ç "ÕQÆOQÍ [iy, `«fii`«=ÚQÍ =∞Oz
x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞H˘#_®xH˜ J=HÍâßÅ∞ HõeÊOK«_»O.
- x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞HÀ=_»OÖ’ ã¨Ç¨Ü«∞ Ñ¨_»\ÏxH˜ =∂<Õ*ò"≥∞O\ò W<£Ñ¶¨~ü"Õ∞+¨<£ ã≤ã¨ì"£∞
(Ü«∞"£∞.S.Ü«∞ãπ.)#∞ Jaè=$kú Ñ¨~°K«_»=Ú.
- „Hõ=∞OQÍ ã¨=∞~°÷=O`«OQÍ Jaè=$kú HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«_»=Ú.
- áœ~°∞Å ÅaÌH˘~°‰õΩ ''D QÆ=Ô~fl#∞û#∞—— LÑ¨Ü≥∂QÆ Ñ¨~°Û_»=Ú.
- áœ~°∞Å JOK«<åÅ∞, J=ã¨~åÅ‰õΩ J#∞QÆ∞}OQÍ ZÅH±„\ÏxH± ã≤ã¨ì"£∞ ^•fi~å ¿ã=Å∞
JOkOK«_»=Ú.
- ZÑ¨C_»~Ú<å, ZHõ¯_»~Ú<å ™œHõ~°º=O`«"≥∞ÿ# ¿ã=Å∞ JOkOK«_»=Ú.
- ¿ã=Å∞ Z#∞flH˘#∞@Ö’ áê~°^Œ~°≈Hõ`«.
- HÍ~°º„Hõ=∂Å x~°fiÇ¨Ï}Ö’ `«‰õΩ¯= Y~°∞Û.
9 9
140
9 26. „QÍ=∞ÑÖKå~Úf âßOu Éèí„^Œ`«Å∞ – áÈbã¨∞ âßY`À ãÖ|O^è•Å∞ 9
„QÍ=∂ÖË ^ÕâßxH˜ Ñ¨@∞ìH˘=∞‡Åx =∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. „QÍ=∂Å∞ ã¨∞aèHõ∆OQÍ LO_®ÅO>Ë, Jaè=$kú
HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ K≥·`«#º=O`«OQÍ „QÍ=∞ „Ñ¨[ÅO`å áêÖÁæ<åÅO>Ë, „QÍ=∞OÖ’x qaè#fl ‰õΩÅ, =∞`«, =~åæÅ
=∞^èŒº SHõ=∞`«º=Ú, ™ê=∞~°ã¨º=Ú LO_ç#Ñ¨C_Õ ™ê^èŒºÑ¨_»QÆÅ^Œ∞. JO^Œ∞ˆH ÑÖKå~Úf ~å*ò K«@ìO 1994
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf q^èŒ∞ÅÖ’ âßOu Éèí„^Œ`«Å∞ HÍáê_»@O ‰õÄ_® XHõ\ ˜QÍ K≥Ñ≤ÊOk.
„QÍ=∞OÖ’ âßOu Éèí„^Œ`«Å ™ê÷Ñ¨#‰õΩ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf KÕÑ¨\Ïìeû# K«~°ºÅ∞ :
+ „QÍ=∞OÖ’ Ñ¨Ç¨Ï~å =∞iÜ«Ú ~°Hõ∆} U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e. (ÃãHõ∆<£ 46)
+ qq^èŒ ‰õΩÖÏÅ, =∞`åÅ, =~åæÅ =∞^èŒº SHõº`«ÔH· âßOu ãÖÑ¶¨∂Å#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e. (ÃãHõ∆<£
46)
+ „QÍ=∞OÖ’ Z=~°∂ JO@~åx`«<åxfl áê\ÕK«‰õΩO_® QÆ\ ˜ì K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨\Ïìe. (ÃãHõ∆<£ 46)
+ Jqhux JiHõ>Ëì K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ"åe. (ÃãHõ∆<£ 46)
+ =∞`«∞ÎáêhÜ«∂Å "å_»HÍxfl `«yæOKÕO^Œ∞‰õΩ K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨\Ïìe. (ÃãHõ∆<£ 46)
+ „QÍ=∞OÖ’ E^Œ QÆ$Ç¨Å∞<åfl, E^Œ=Ú P_Õ "å~°∞<åfl "åix x"åiOKÕ K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨\Ïìe.
(ÃãHõ∆<£ 46)
+ „QÍ=∞OÖ’ "≥·~üÖˇãπ iã‘qOQ∑ Ãã@∞¡ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e. (ÃãHõ∆<£ 46)
+ „QÍ=∞OÖ’ P@ ã¨÷ÖÏÅ∞, "åºÜ«∂=∞ âßÅÅ∞, Hõ¡|∞ƒÅ∞ ™ê÷Ñ≤Oz =∂#ã≤Hõ, âßs~°Hõ LÖÏ¡ã¨=Ú
HõeyOK«∞ K«~°ºÅ∞ KÕÑ¨\Ïìe. (ÃãHõ∆<£ 46)
+ áê~°∞¯Å∞, L^•º#=<åÅ#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e. (ÃãHõ∆<£ 46)
+ „QÆO^ä•ÅÜ«∂Å∞, Ñ¨~î°# =∞Ok~åÅ#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e. (ÃãHõ∆<£ 45)
+ „QÍ=∞OÖ’ ™ê=∂lHÍaè=$kú H˘~°‰õΩ ã¨fiK«ÛùO^Œ ¿ã=‰õΩÅ#∞ `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∂e. (ÃãHõ∆<£ 46)
„QÍ=∞OÖ’ âßOuÉèí„^Œ`«Å#∞ HÍáê_»@OÖ’ áÈbã¨∞"åi áê„`« :
a J=ã¨~°"≥∞ÿ#Ñ¨C_»∞, „QÍ=∞ÑÖKå~Úf HÀi#Ñ¨C_»∞ ãÖ|Okè`« „QÍ=∂Å ÑïkèÖ’x áÈbã¨∞"å~°∞
„QÍ=∞ÑÖKå~ÚfH˜ ã¨Ç¨ÏHõiOKåe. (ÑÖ.~å.K«@ìO 94, ÃãHõ∆<£ 139)
a „Ñü áÈbã¨∞ ¿ãì+¨#∞, `«# ÑïkèÖ’x „QÍ=∂Å#∞ ÖË^• XHõ „QÍ=∂xfl 'c@∞—QÍ x~°‚~ÚOz
PÜ«∂ „QÍ=∂Ö’¡ âßOuÉèí„^Œ`«Å q=~åÅ ¿ãHõ~°}ÔH· XHõ áÈbã¨∞ HÍx¿ãì|∞Öò ÖË^• ÃÇÏ_£
HÍx¿ãì|∞Öò#∞ xÜ«∞q∞OKåe. (ÃãHõ∆<£ 40 ã≤P~üÑ≤ã≤ 1973 =∞iÜ«Ú H˘`«Î áÈbã¨∞ =∂#∞º=Öò
L`«Î~°∞fi <≥O. 672(3) )
9
a 9
„Ñü áÈbã¨∞¿ãì+¨<£Ö’ XHõ #=¸<å ãÖ`«HÍÅ (ÃãÊã≤"≥∞<£ ãÖ`«HÍÅ) Ñ¨Ùã¨ÎHõO LOz PO^Œ∞Ö’
141
9
a
ãÖ|Okè`« „QÍ=∞ ã¨~°ÊOK«∞, =∞iÜ≥ÚHõ „QÍ=∞ÃÑ^ŒÌ ãÖ`«HõO fã¨∞H˘x LOK«∞HÀ"åe.
xˆ~ÌtOz# ~ÀA# HÍx¿ãì|∞ÖòQÍh, ãÖ|Okè`« áÈbã¨∞ JkèHÍiQÍh P „QÍ=∂xfl ãÖ^Œi≈Oz,
9
„QÍ=∞OÖ’x âßOu Éèí„^Œ`«Å q+¨Ü«∞"≥∞ÿ ã¨~°ÊOKü =∞iÜ«∞ „QÍ=∞ ÃÑ^ŒÌÅ`À =∂\Ï¡_ç ã¨=∂Kå~°O
fã¨∞HÀ"åe.
a J#∞=∂x`«∞Å QÆ∞iOz# ã¨=∂Kå~°O HÍh, „QÍ=∞OÖ’xH˜ =zÛ# H˘`«Î =º‰õΩÎÅ QÆ∞iOz
ã¨=∂Kå~°O fã¨∞HÀ"åe. (H˘`«Î áÈbã¨∞ =∂#∞º=Öò L`«Î~°∞fi <≥O. 662 (2) )
a áÈbã¨∞"å~°∞ HÀi# ã¨=∂Kå~°O ã¨~°ÊOKü/ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈ W`«~° ÃÑ^ŒÌÅ∞ `«Ñ¨ÊxãïQÍ
W"åfie. (ÃãHõ∆<£ 40 ã≤.P~ü.Ñ≤.ã≤. =∞iÜ«Ú l.F.<≥O. 4 `Õk : 7.1.2002)
a „QÍ=∞ÑÖKåÜ«∞fÖ’ áÈbã¨∞"å~°∞ XHõ áê~ÚO@∞ Ñ¨Ùã¨ÎHõO LOKåe.
a _»∂º\© xq∞`«ÎO „QÍ=∂xfl ãÖ^Œi≈Oz# áÈbã¨∞ JkèHÍi D Ñ¨Ùã¨ÎHõOÖ’ ãÖ^Œ~°≈# `Õk,
ã¨=∞Ü«∞=Ú „"åã≤ ãÖ`«HõO KÕÜ«∂e. (H˘`«Î áÈbã¨∞ =∂#∞º=Öò L`«Î~°∞fi <≥O. 672(6) )
a `å#∞ „QÍ=∂xfl ãÖ^Œi≈Oz#@∞¡QÍ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ã¨~°ÊOKü =∞iÜ«Ú Ãã„Hõ@s ÖË^• W`«~°
„QÍ=∞ÃÑ^ŒÌÅ ãÖ`«HÍefl `å#∞ `≥zÛ# c@∞ Ñ¨Ùã¨ÎHõOÖ’ fã¨∞HÀ"åe.
a c@∞ Ñ¨Ùã¨ÎHõOÖ’ KÕÜ«∞|_»¤ ãÖ`«HÍÅ∞, #=¸<å ãÖ`«HÍÅ Ñ¨Ùã¨ÎHõOÖ’ L#fl ãÖ`«HÍÅ∞
ãïK«∂K«∞H˘x ãÖ|Okè`« ¿ãì+¨<£ Ç¨Ï∫*ò JkèHÍi ^èŒ$gHõiOK«∞HÀ"åe.
a „Ñ¨É∞íè `«fi L^Àºy WKÕÛ Ñ¶~≤ åº^Œ∞#∞ HÍh ã¨=∂Kå~åxfl HÍh HÀ~°∞ì Ü«∞^è•`«ÔŒä QÍ ã‘fiHõiOK«=K«∞Û#∞.
(ã≤P~üÑ≤ã≤ ÃãHõ∆<£ 200)
a ã¨~°ÊOKü „Ñ¨Éèí∞`Àfi^Àºy (Ñä¡H± ã¨ˆ~fiO@∞) (ÃãHõ∆<£ 258 =∞iÜ«Ú SÑ≤ã≤ <≥O. 21) Hõ#∞Hõ
ã¨~Ê° OK«∞ WKÕÛ ã¨=∂Kå~åxfl QÍh Ñ¶~≤ åº^Œ∞#∞ QÍh HÀ~°∞ì ã‘fiHõiOz `«^∞Œ Ñï qKå~°} KÕÑ@¨ =ì K«∞Û#∞.
Ñä¡H± ã¨Ô~fiO@¡ Ü≥ÚHõ¯ K«@ìÑ¨~°"≥∞ÿ# ã¨fi`«O„`«`«/PkèHõº`« =∞iÜ«Ú ÉÏ^èŒº`« ["å|∞^•i `«#=Ú.
ÉèÏ~°`« ~å[ºOQÆO JkèH~õ }° O 12Ö’ ''Ö’HõÖò J^ä•i\©—— QÆ∂iÛ K≥ÑÊ¨ |_çOk. =∞iÜ«Ú JkèH~õ }° O
309 #∞O_ç 314 =~°‰õΩ Ñä¡H± ã¨Ô~fiO@¡ QÆ∂iÛ q=iOK«|_çOk.
PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò ÑÖKå~Úf~å*ò K«@ìO 1994 ÃãHõ∆<£ 258 „Ñ¨HÍ~°O lÖÏ¡ Ñï+¨`ü, =∞O_»Å
Ñï+¨`,ü K≥~· Ñü ~¨ û° <£, "≥ã· π K≥~· Ñü ~¨ û° <£, ã¨É∞íè ºÅ∞ =∞iÜ«Ú „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ã¨~Ê° OK«∞, LÑ¨ã~¨ Ê° OK«∞
=∞iÜ«Ú ã¨Éèí∞ºÅ∞ =∞iÜ«Ú PÜ«∂ ãÖã¨÷Å JkèHÍ~°∞¡ ÉèÏ~°fÜ«∞ tH∆Íã¨‡ $u (SÑ≤ã≤) ÃãHõ∆<£ 21=
ÑïkèÖ’Ñ¨Å Ñä¡H± ¿ã=‰õΩÅ∞QÍ ÉèÏqOK«|_®e. "åi Ñä¡H± ¿ã=‰õΩÅ (PkèHõº`«) „Ñ≤qÖË*ˇãπ
=∞iÜ«Ú ÉÏ^èŒº`« (ÅÜ«∞ae\©)Å∞ „HÕkq^èŒOQÍ LO\Ï~Ú.
Ñä¡H± ¿ã=‰õΩx „Ñ≤qÖË*ˇãπ :
9
D K«@ì|^ŒúOQÍ W=fi|_ç# L`«Î~°∞fiÅ#∞ kèHõ¯iOz#O^Œ∞‰õΩ Juz#fl tHõ∆Å∞ W=fi|_®¤~Ú. (ÃãHõ∆<£
172 #∞O_ç 190 SÑ≤ã≤)
9
142
9
D 9
Ñä¡H± ã¨Ô~fiO\ò HÀ~°∞ìÖ’ Ñ¶≤~åº^Œ∞ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞, ^•xx LÑ¨ãÖÇ¨ÏiOK«∞HÀ=K«∞Û#∞. (ÃãHõ∆<£
195 SÑ≤ã≤)
D qkè x~°fiÇ¨Ï}Ö’ ÉèÏQÆOQÍ „Ñ¨Éèí∞`Àfi^Àºy ^•YÅ∞ KÕã≤# Ñ¶≤~åº^Œ∞ÅÃÑ· HÀ~°∞ì, ™ê‰õ∆ΩÅ#∞
qKåiOKåeû# J=ã¨~°OÖË^Œ∞. (ÃãHõ∆<£ 200 ã≤~üÑ≤ã≤)
D „Ñ¨Éèí∞`Àfi^ÀºyH˜ =ºuˆ~HõOQÍ [iˆQ <Õ~åÅ‰õΩ f„="≥∞ÿ# / Hõiî#"≥∞ÿ# tHõ∆Å∞ qkèOK«|_»`å~Ú.
D „Ñ¨Éèí∞`Àfi^ÀºQÆ∞Å#∞ „áêã≤‰õÄº\ò KÕÜ«∂ÅO>Ë „Ñ¨Éèí∞`«fi J#∞=∞u fã¨∞HÀ"åe. (ÃãHõ∆<£ 132
=∞iÜ«Ú 197 ã≤P~üÑ≤ã≤)
D ÉèÏ~°fÜ«∞ ™êHõ∆ º K«@ìO (WO_çÜ«∞<£ Zq_≥<£û K«@ìO) ÃãHõ∆<£ 144 „Ñ¨HÍ~°O „Ñ¨Éèí∞`Àfi^ÀºQÆ∞Å
„Ñ¨=~°Î# <åºÜ«∞|^Œú"≥∞ÿ#kQÍ#∂, K«@ì|^Œú"≥∞ÿ#kQÍ#∂ ÉèÏqOK«=K«∞Û#∞.
„Ñ¨Éèí∞`Àfi^Àºy ÉÏ^èŒº`« =Ç≤ÏOK«∞@ :
D #=∞‡Hõ „^ÀÇ¨ÏHÍ~åxH˜ „Ñ¨Éèí∞`«fi L^ÀºyH˜ J~Ú`Õ 10 ãÖII tHõ∆ W`«~°∞Å‰õΩ 2 ãÖIIÅ∞.
(ÃãHõ∆<£ 376 (2) (a) =∞iÜ«Ú 376(a) WO_çÜ«∞<£ Ñ‘#Öò HÀ_£ =∞iÜ«Ú SÑ≤ã≤ „Ñ¨`ÕºHõ
tHõ∆ã¨‡ $u (ÃãHõ∆<£ 161 #∞O_ç 171)
D J„Hõ=∞ Pã¨∞ÎÅ ãÖáê^Œ#‰õΩ Hõiî# tHõ∆ (ÃãHõ∆<£ 169 SÑ≤ã≤ =∞iÜ«Ú 114(Z) ÉèÏ~°fÜ«∞ ™êHõ∆ º
K«@Oì .)
„Ñ¨Éèí∞`«fi ¿ã=‰õΩÖÃÑ· [iˆQ <Õ~åÅ‰õΩ tHõ∆Å∞ :
<Õ~°=Ú ¿Ñ~°∞ „Ñ¨Éèí∞`«fi ¿ã=‰õΩxÃÑ· „Ñ¨~Ú"Õ@∞ =ºH˜ÎÃÑ·
1. J„Hõ=∞ x~À^èŒ=Ú
3 <≥ÅÅ *ˇ·Å∞ =∞iÜ«Ú [i=∂<å 3 <≥ÅÅ∞ *ˇ·Å∞ =∞iÜ«Ú [i=∂<å
Ãã. 344 S.Ñ≤.ã≤. Ãã. 344 S.Ñ≤.ã≤.
Ãã. 140 ÑÖ.~å.K«@ìO ––
2. ^Ò~°˚#ºO 2 ãÖII *ˇ·Å∞ =∞iÜ«Ú [i=∂<å 3 <≥ÅÅ *ˇ·Å∞ =∞iÜ«Ú
~°∂II 500/– [i=∂<å
ÃãHõ∆<£ Ãã. 353 S.Ñ≤.ã≤. Ãã. 352 S.Ñ≤.ã≤.
3. QÍÜ«∞Ñ¨~°K«∞@ 3 ãÖII *ˇ·Å∞ =∞iÜ«Ú [i=∂<å 1 ãÖII *ˇ·Å∞
~°∂II 1000/– [i=∂<å
ÃãHõ∆<£ Ãã. 332 S.Ñ≤.ã≤. Ãã. 223 S.Ñ≤.ã≤.
4. f„=OQÍ QÍÜ«∞Ñ¨~K° ∞« @ 10 ãÖII *ˇ·Å∞ =∞iÜ«Ú [i=∂<å 3 ãÖIIÅ *ˇÅ· ∞ =∞iÜ«Ú [i=∂<å
tHõ∆ ÃãHõ∆<£ 333 S.Ñ≤.ã≤. 324 S.Ñ≤.ã≤.
9 9
143
9 J#∞|O^èŒO – 1
(ÃãHõ∆<£ 268(1), l.FÜ«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O. 326, Ñ≤.P~ü. P~ü._ç., `Õk : 3.9.1997)
"å~åÎ Ñ¨„uHõÅÖ’ „Ñ¨K«∞iOK«∞ „Ñ¨Hõ@#Å∞ q∞#Ç¨, „Ñ¨Hõ@#ÅÃÑ· Ñ¨#∞fl qkèOK«∞@ÔH· QÆi+¨ª ˆ~@∞¡
9
=~°∞ã¨ ãÖ. "åi¬Hõ Ñ¨#∞fl q=~åÅ∞ QÆi+¨ª "≥Ú`«ÎO
(1) (2) (3)
1. Éèí∂q∞, Éèí=#O QÀ_»Å∞, Ç¨ÏŸi¤OQÆ∞Å „¿Ñ¶"£∞, ã¨÷OÉèí=ÚÅ Hõ@ì_»=ÚÅ∞
"≥Ú^ŒÅQÆ∞"å\˜ q∂^Œ náêÅOHõ~°}ÖËx „Ñ¨Hõ@#Å‰õΩ :
Z) XHõ K«^Œ~°Ñ¨Ù q∂@~°∞ =~°‰õΩ ~°∂II 4.50
a) XHõ K«^Œ~°Ñ¨Ù q∂@~°∞ ã¨÷Å=Ú#‰õΩ q∞Oz 9.25
ã≤) „Ñü J^Œ#Ñ¨Ù 2.50 q∂@~°¡‰õΩ ÖËHõ JO^Œ∞Ö’x ÉèÏQÍxH˜ 6.75
2. Z_»∞¡, QÆ∞„~åÅ∞ ÖË^• W`«~° [O`«∞=ÙÅ∞, =∞#∞+¨µºÅ∞, Ãã·H˜à◊√§ ÖËHõ W`«~°
"åÇ¨Ï<åÅ∞ ÖËHõ „\Ï"£∞HÍ~°∞KÕ "≥∂Ü«∞|_»∞ náêÅOHõ~°}ÖËx „Ñ¨Hõ@#Å‰õΩ:
Z) „Ñü 5.00 K«II q∂@~°¡‰õΩ ÖËHõ JO^Œ∞Ö’x ÉèÏQÍxH˜ 25.00
a) „Ñü J^Œ#Ñ¨Ù 5.00 K«II q∂@~°¡‰õΩ ÖËHõ JO^Œ∞Ö’x ÉèÏQÍxH˜ 27.00
3. "åÇ¨Ï<åÅKÕ "≥∂Ü«∞|_»∞ náêÅOHõ~°}QÆÅ „Ñ¨Hõ@#Å É’~°∞¤Å‰õΩ :
Z) 5.00 K«II q∂@~°¡ =~°‰õΩ 32.50
a) „Ñü J^Œ#Ñ¨Ù 5.00 K«II q∂@~°¡‰õΩ ÖËHõ JO^Œ∞Ö’x ÉèÏQÍxH˜ 32.50
4. W~°∞"≥Ñ· Ù̈Å =∞#∞+¨µºÖKÕ "≥∂Ü«∞|_»∞ náêÅOHõ~}° ÖËx „ÑH¨ @õ #Å É’~°∞Å¤ ‰õΩ :
Z) 1.00 K«IIq∂ qã‘Î~å‚xH˜ q∞Oz# „Ñü É’~°∞¤‰õΩ 6.75
a) 1.00 K«IIq∂‰õΩ q∞Oz 2.00 K«IIq∂Å‰õΩ q∞OK«x qã‘~Î O‚° QÆÅ „Ñu¨ É’~°∞‰¤ Ωõ 11.25
ã≤) „Ñü É’~°∞¤‰õΩ „Ñü J^Œ#Ñ¨Ù 1.00 K«IIq∂‰õΩ ÖËHõ JO^Œ∞Ö’x ÉèÏQÍxH˜ 4.50
5. W~°∞"≥Ñ· Ù̈Å =∞#∞+¨µºÅKÕ "≥∂Ü«∞|_»∞ náêÅOHõ~}° QÆÅ „ÑH¨ @õ #Å É’~°∞Å¤ ‰õΩ :
Z) 1.00 K«IIq∂‰õΩ q∞OK«x „Ñü É’~°∞¤‰õΩ 9.00
a) 1.00 K«IIq∂‰õΩ q∞Oz 2.50 K«IIq∂Å =~°‰õΩ QÆÅ „Ñü É’~°∞¤‰õΩ 13.50
6. Éèí∂q∞, Éèí=#O, QÀ_»ÖËHõ Ç¨ÏŸi¤OQÆ∞, „¿Ñ¶"£∞, ã¨÷OÉèí=Ú q∂k Hõ@ì_»=ÚÅ∞
"≥ÚII"å\˜ÃÑ· náêÅOHõ~°} QÆÅ „Ñ¨Hõ@#Å‰õΩ :
Z) 0.20 K«IIq∂Å =~°‰õΩ 4.50
a) 0.20 K«IIq∂ Å‰õΩ q∞Oz, 0.50 K«IIq∂Å =~°‰õΩ 11.25
ã≤) 0.50 K«IIq∂Å‰õΩ q∞Oz, 2.50 K«IIq∂Å =~°‰õΩ 13.50
9 _ç) „Ñü J^Œ#Ñ¨Ù 2.50 K«IIq∂Å‰õΩ ÖËHõ JO^Œ∞Ö’x ÉèÏQÍxH˜ 13.50 9
144
9
7. Ñä¡H± „Ñ¨^ÕâßÅÖ’ ÖÏO`«~°∞ Ãã·¡_»∞ ^•fi~å ÖË^• JÖÏO\˜ ™ê^èŒ<åÅ ^•fi~å
`≥~°ÃÑ· „Ñ¨^Œi≈OK«∞ „Ñ¨Hõ@#Å‰õΩ :
9
Z) 0.50 K«IIq∂Å qã‘Î~°‚O =~°‰õΩ 2.00
a) 0.50 K«IIq∂Å‰õΩ q∞Oz 2.50 =~°‰õΩ 2.00
ã≤) „Ñü J^Œ#Ñ¨Ù 2.50 K«IIq∂Å‰õΩ ÖË^• JO^Œ∞Ö’x ÉèÏQÍxH˜ 2.00
7–Z ã≤x=∂ käÜÕ∞@~°∞Ö’ „Ñ¨Hõ@#Å‰õΩ :
Z) Ãã·¡_»∞ (=∂=¸Å∞ ÖË^• ~°OQÆ∞Å Ãã·¡_»∞Å‰õΩ) 20.25
a) 150 g∞.Å =~°‰õΩ ëê~°∞ìÅ∞ („>ˇÿÅ~°∞ Ñ¶≤eOÅ`À ã¨Ç¨) 56.25
ã≤) 150 g∞@~°¡ #∞O_ç 300 g∞@~°¡ =~°‰õΩ ëê~°∞¤Å∞
„(>ˇÿÅ~°∞ Ñ¶ëOÅ`À ã¨Ç¨) 112.50
_ç) 300 g∞@~°‰¡ Ωõ q∞Oz# „Ñü 150 g∞@~°‰¡ Ωõ ÖËHõ JO^Œ∞Ö’x ÉèÏQÍxH˜–
ëê~°∞ìÅ∞ („>ˇÿÅ~°∞ Ñ¶≤eOÅ`À ã¨Ç¨) 93.75
8. g^èŒ∞ÅÖ’ J_»¤=ÚQÍ „"ÕÖÏ_»QÆ\ ˜ì# náêÅOHõ~°} ÖËx „Ñ¨Hõ@#Å‰õΩ :
Z) 1.00 K«IIg∞ =~°‰õΩ 4.50
a) 1.000 K«IIg∞Å‰õΩ q∞Oz 2.50 K«IIg∞Å =~°‰õΩ 6.75
ã≤) „Ñü J^Œ#Ñ¨Ù 2.50 K«IIg∞Å‰õΩ ÖË^• JO^Œ∞Ö’x ÉèÏQÍxH˜ 6.75
9. J_»fi~ü>lÿˇ OQÆ∞ HõOÃÑh Hõey LO_ç ÖË^• ''J^≥‰Ì Ωõ W=fi|_»∞—— Jx „"åã≤ L#fl
náêÅOHõ~°} ÖËx „Ñ¨Hõ@#Å É’~°∞¤Å‰õΩ :
Z) 1.00 K«IIg∞ qã‘Î~°‚O =~°‰õΩ 2.00
a) 1.00 K«IIg∞‰õΩ q∞Oz 2.50 K«IIg∞Å =~°‰õΩ 2.50
ã≤) „Ñü J^Œ#Ñ¨Ù 2.50 K«IIg∞Å‰õΩ ÖËHõ JO^Œ∞Ö’x ÉèÏQÍxH˜ 4.50
10. "ÕÅO [~°∞QÆ∞ P=~°}Ö’ `«ÑÊ¨ , "ÕÅO J=∞‡HÍxH˜ „ÑH¨ \õ O˜ K«∞ ã¨¿ÇÏ`«∞Hõ"∞≥ #ÿ ÃãA
· QÆÅ
~Ô O_çO\˜H˜ q∞Oz# É’~°∞Å¤ ∞ LOK«∞@‰õΩ "ÕÅO^•~°∞‰õΩ J#∞=∞uxK«∞Û@‰õΩ. 54.00
11. JK«∞Û"Õã≤# „Ñ¨Hõ@#Å „Ñ¨^Œ~°≈# "≥ÚII "å\˜H˜ :
Z) 60.96 ÃãO.g∞. ˛ 91.44 "≥Ú^Œ\ ˜ =~°‰õΩ 25.00
`«~°∞"åu =O^Œ‰õΩ 11.25
„Ñü J^Œ#Ñ¨Ù =O^Œ‰õΩ 9.00
a) JO`«‰õΩ q∞Oz# ÃÑ^ŒÌ Ãã·AÅ∞ QÆÅ „Ñ¨Hõ@#ÅÃÑ· ^•=∂ëêQÍ ÃÇÏK«∞Û
Kås˚Å∞ =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∞|_»∞#∞.
9 D Ñ¨#∞flÅ#∞ qkèOK«\ÏxH˜ =ÚO^Œ∞QÍ lÖÏ¡ Ñï+¨`ü J#∞=∞u á⁄O^•e. 9
145
9 J#∞|O^èŒO – 2
ÖË J=Ù@¡‰õΩ, QÆ$Ç¨Ï x~å‡}ÏÅ#∞ =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∞=Åã≤# Ñ¶‘AÅ∞
9
„Hõ.ãÖ. q+¨Ü«∞=Ú Ñ¨@ì}Ïaè=$kú ãÖã¨÷ ÑïkèÖ’x "≥∞ÿ#~°∞ „QÍ=∞
„QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ∞, Ñ¨Ù~°áêÅHõ ÑÖKå~ÚfÅ∞
ãÖÑ¶¨∞O K«∞@∞ì „Ñ¨Hõ¯Å „QÍ.ÑÖ.
"Õ∞[~°∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ∞
1. ÖË J=Ù@∞ Ñ¶‘A K«.g∞.‰õΩ ~°∂II1 HõhãÖ K«.g∞.‰õΩ ~°∂II 0.25
~°∂II 3000 HõhãÖ ~°∂II 1000
2. \∫#∞ áê¡xOQ∑ ZHõ~åxH˜ ~°∂II 100 HõhãÖ
âßY ÑïjÅ# Ñ¶‘A ~°∂II 1000
3. Ñ¨Óp ^èŒ~å=`«∞Î K«.g∞.‰õΩ ~°∂II 2 HõhãÖ K«.g∞.‰õΩ ~°∂II 1 HõhãÖ
~°∂II 10,000 ~°∂II 10,000 ~°∂II 5,000
(Ãã‰õÄºi\© _çáêl@∞¡)
4. Éèí=# x~å‡} Ñ¶‘A
Z) x"åã¨ „áêO`«OÖ’
1) âßâ◊fi`«O HÍ‰õΩO_® / XHõ Hõ@ì_®xH˜ ~°∂II 50 –––
P‰õΩÅ`À HõÑ¨Ê|_ç# Wà◊√§
2) âßâ◊fi`« Hõ@ì_»O K«.g∞.‰õΩ ~°∂II 10 HõhãÖ K«O.g∞.‰õΩ ~°∂II 2 HõhãÖ
~°∂II 200 ~°∂II 100
a) W`«~° „áêO`åÅÖ’ K«.g∞.‰õΩ ~°∂II 20 HõhãÖ K«.g∞.‰õΩ ~°∂II 4 HõhãÖ
~°∂II 1000 ~°∂II 200
5. ÖË J=Ù@∞/Éèí=# x~å‡}O "≥Ú`«ÎO Ñ¶‘AÖ’ 20% "≥Ú`«ÎO Ñ¶‘AÖ’ 10%
J#∞=∞u Ñ¨Ù#~°∞^Œú~°}
6. JÑ¨~å^èŒ ~°∞ã¨∞=Ú
Z) xÜ«∞=∂Å Ju„Hõ=∞}‰õΩ ~°∂II 1,000 ~°∂II 500
a) xÜ«∞=∂Å Ju„Hõ=∞} ~ÀA‰õΩ ~°∂II 10 ~ÀA‰õΩ ~°∂II 5
H˘#™êy¿ãÎ
7. W`«~° Ñ¶‘AÅ∞
9 Z) Éèí=# x~å‡} ^èŒ~°MÏã¨∞Î XH˜¯O\˜H˜ ~°∂II10 XH˜¯O\˜H˜ ~°∂II 5 9
146
9 á¶ê~°O =∞iÜ«Ú W`«~°
J#∞|O^èŒ á¶ê~åÅ∞
9
a) JÉèíºO`«~° Hõ~°"≥∞ÿ# K«.g∞.‰õΩ ~°∂II 1 K«.g∞. ~°∂II 0.50
P„Hõ=∞}Å∞
8. x[ „Ñ¨`«∞Å Kås˚Å∞
Z) „QÍ=∞ Ñ¨@=Ú XH˜¯O\˜H˜ ~°∂II 100 XH˜¯O\˜H˜ ~°∂II 100
a) P"≥∂kOK«|_ç# XH˜¯O\˜H˜ ~°∂II 50 XH˜¯O\˜H˜ ~°∂II 50
ÖË J=Ù@∞ „Ñü
ã≤) P"≥∂kOK«|_ç# XH˜¯O\˜H˜ ~°∂II 50 XH˜¯O\˜H˜ ~°∂II 50
Éèí=# x~å‡} áê¡#∞ „Ñü
WO\˜ Ñ¨#∞fl qkèOKÕ q^è•#O

Ñ¨#∞fl qkèOKÕ Pã≤Î qÅ∞=#∞ x~°‚~ÚOK«∞@ : ã¨÷ÅO qÅ∞= { x~å‡}O (Éèí=#O) Ü≥ÚHõ¯ qÅ∞=
ã¨Å÷ O qÅ∞= K«^~Œ Ñ° Ù¨ QÆ[O qÅ∞= ~°∂II 200/– =∞iÜ«Ú K«IIJ_»∞QÆ∞ qÅ∞= ~°∂II175/– J#∞‰õΩO>Ë
40 K«. QÆ.
20 K«.J.
30 K«.QÆ.
WÅ∞¡ 15 K«.J.
1. ã¨÷ÅO qÅ∞= : 40˛30˛200´2,40,000/–
2. WO\˜ qÅ∞= : 20˛15˛175
`«~°∞QÆ∞^ŒÅ q∞#Ç¨~ÚOÑ¨Ù 10% ´ 525 ´ 51,795/–
"≥Ú`«ÎO qÅ∞= : 2,91,975/–
3. f~å‡#O „Ñ¨HÍ~°O WO\˜ Ñ¨#∞fl qkèOÑ¨Ù ´ ~°∂II 1H˜ 0.25ÃÑ·II K˘Ñ¨C# ~°∂II 729.93
´ 730/–
Öˇ·„|s Ããã¨∞û 8% ´ 58/–
h\˜ Ñ¨#∞fl 20% ´ 146/–
Öˇ·\ ÕQ∑ Ñ¨#∞fl 10% ´ 73/–
„_≥·<Õr Ñ¨#∞fl 10% ´ 73/–
"≥Ú`«ÎO Ñ¨#∞fl ´ 1,080/–
+ Ñ¨#∞fl `«yæOÑ¨ÙÔH· JÑ‘ÊÅ∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl"å~°∞ Ñ¨#∞fl _çáêl@∞ì KÕã≤# `«~°∞"å`« „QÍ=∞ÑÖKå~Úf f~å‡#O
^•fi~å 20% =~°‰õΩ WO\˜ Ñ¨#∞flÖ’ `«yæOz ™⁄=Ú‡ "åÑ¨ã¨∞ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
9
+ qÅ∞=Å#∞ QÆ}ÕKÕ@Ñ¨C_»∞ ™ê÷xHõ ˆ~@¡‰õΩ, „Ñ¨Éèí∞`«fiO x~°‚~ÚOz# ˆ~@¡‰õΩ =º`åºãÖ LO>Ë „Ñ¨Éèí∞`«fi
ˆ~@¡<Õ ÑïQÆ}Ö’H˜ fã¨∞HÀ"åe. 9
147
9 J#∞|O^èŒO – 3 9
#=¸<å |_≥˚\ò
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf HÍ~åºÅÜ«∞=Ú, .................................................
=∞O_»ÅO : ....................................., lÖÏ¡ : ......................................
`Õk : 9–11–1996
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úu ........................... 1997–1998= ãÖ=`«û~åxH˜ JOK«<å É_≥˚\ò

`Õk 9–11–1996 <å\˜ ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ\˜ì D kQÆ∞= Ñ¨^Œ∞ÌÅ „Ñ¨HÍ~°O P"≥∂kOK«<≥·#k.
P^•Ü«∞=Ú ~°∂II 6,86,000–00 =ºÜ«∞=Ú ~°∂II 6,34,500–00

„áê~°OÉèí qÅ∞= 42,650–00 =ÚyOÑ¨Ù qÅ∞= ~°∂II 94,150–00
ÃÑ^ŒÌ "≥Ú`«ÎO ~°∂II 7,28,650–00 ÃÑ^ŒÌ "≥Ú`«ÎO ~°∂II 7,28,650–00
1. nx „Ñü NÜ«Ú`« _çq[#Öò ÑÖKå~Úu JkèHÍi QÍiH˜

ã¨=∂Kå~å~°÷=Ú ã¨=∞iÊOK«<≥·#k.
9
2. NÜ«Ú`« Jã≤ÃãìO\ò P_ç\ò JkèHÍi, ¿ãì\ò P_ç\ò JO_£ JH“O\òû
ã¨=∂Kå~å~°÷=Ú ÑÖÑ≤K«<≥·#k.
9
QÍiH˜
148
9
„Hõ. 1995–1996= 1996–1997ãÖI Ü≥ÚHõ¯
1997–1998 ãÖII
9
ãÖ. P^•Ü«∞=Ú Ñ¨^Œ∞ÌÅ q=~°=Ú ãÖII‰õΩ xHõ~°"≥∞ÿ# ã¨=iOz# JOK«<åÅ∞
Ü≥ÚHõ¯ |_≥˚\ò JOK«<åÅ∞
P^•Ü«∞=Ú –i"≥·A¤ Zã≤ì"Õ∞@∞¡
1 2 3 4 5
1. Ñ¨#∞flÅ∞ / Ñ¶‘AÅ∞
1 WO\˜ Ñ¨#∞flÅ∞ 75,778–00 89,595–00 1,00,000–00
2 Öˇ·@∞ Ñ¨#∞fl 10,597–00 11,807–00 15,000–00
3 h\˜ Ñ¨#∞fl 11,221–00 15,263–00 18,000–00
4 =$uÎ Ñ¨#∞fl 11,418–00 14,000–00 16,000–00
5 Éèí∂q∞ J^≥ÌÅ∞ 1,200–00 1,500–00 2,000–00
6 Öˇ·Ãã#∞û Ñ¶‘AÅ∞ 3,980–00 5,000–00 6,000–00
7 |O^≥Å ~°∞ã¨∞=Ú ("ÕÅ=ÚÅ∞) 7,380–00 1,000–00 3,000–00
8 =∂Ô~¯@∞ P^•Ü«∞O, ~°Ç¨Ï^•i 1,37,600–00 1,60,000–00 1,60,000–00
9 "åÇ¨Ï# ™êìO_»∞ / Éèí∂q∞ J^≥Ì ––– –––– ––––
10 Ñ¨â◊√=^èŒâßÅ Ñ¶‘A ––– –––– ––––
11 x~å‡} J#∞=∞`«∞Å∞ 370–00 5,000–00 6,000–00
12 `≥· |*Ï~°∞ (_≥·b =∂Ô~¯\ò) 18,500–00 20,500–00 25,000–00
13 #ÖÏ¡ ~°∞ã¨∞=Ú 43,240–00 60,000–00 65,000–00
14 KÕÑ¨Å "ÕÅ=ÚÅ∞ ––– ––– –––
15 QÆ_ç¤ J=∞‡Hõ=Ú ––– ––– –––
16 W`«~° "ÕÅ=ÚÅ∞ ––– ––– –––
17 Pã≤Î =∂iÊ_ç ÃÑ· ã¨~üKåi˚ 23,992–00 15,000–00 20,000–00
18 q<À^ŒÑ¨Ù Ñ¨#∞fl 18,317–00 20,000–00 15,000–00
19 W`«~° Ñ¨^Œ∞ÌÅ∞, „QÍO@∞¡
J) 4 ~°∂II „QÍO@∞¡ 10,000–00 15,000–00 15,000–00
P) "Õ`«<åÅ „QÍO@∞¡ 1,76,000–00 1,80,000–00 1,90,000–00
20 W`«~°=ÚÅ∞ –– –– ––
™ê^è•~°} P^•Ü«∞=Ú "≥Ú`«Î=Ú 5,49,593–00 6,13,665–00 6,56,000–00
2. HÍºÑ≤@Öò
Z) JÑ¨CÅ∞, _çáêl@∞¡ 2,000–00 2,000–00 5,000–00
a) Öˇ·„|s Ããã¨∞û 6,016–00 6,320–00 8,000–00
9 ã≤) ÃÑ@∞ì|_ç
_ç) J_®fi#∞ûÅ∞
W) „QÍO@∞¡
9
149
9
1 2
ZÑ¶π) q~åà◊=ÚÅ∞, K«O^•Å∞
3
46,400–00
4
10,000–00
5
15,000–00
9
l) W`«~°=ÚÅ∞ 539–00 1,000–00 2,000–00
"≥Ú`«Î=Ú HÍºÑ≤@Öò P^•Ü«∞=Ú 54,955–00 19,320–00 30,000–00
„áê~°OÉèí xÅfiÅ∞ 26,006–00 45,717–00 92,875–00
™ê^è•~°}{HÍºÑ≤@Öò „áê~°OÉèí
xÅfi`À HõÅ∞ÊH˘x ÃÑ^ŒÌ"≥Ú`«ÎO 6,30,554–00 6,78,702–00 7,78,875–00
=ºÜ«∂Å∞
Z) PÑ¶‘ã¨∞
1 ã≤|ƒOk r`åÅ∞ 1,69,611–00 1,76,000–00 1,90,000–00
2 „Ñ¨Ü«∂} \˜.Z. Y~°∞ÛÅ∞ ––– 3,000–00 3,000–00
3 ¿ãì+¨#s 4,326–00 5,000–00 6,000–00
4 ã≤|ƒOk ÃÑ#¬<£ q~åàÏÅ∞
5 HÍ~åºÅÜ«∞ x~å‡}O
6 zÅ¡~° Y~°∞ÛÅ∞ 74,937–00 3,000–00 5,000–00
a) "≥Å∞`«∞~°∞ (Öˇ·\ ÕQ∑)
1 "≥Å∞`«∞~°∞ ã≤|ƒOk "Õ`«#=ÚÅ∞ 12,000–00 15,000–00 16,000–00
2 q^Œ∞º`ü ™ê=∂#∞ H˘#∞QÀÅ∞ 1,08,420–00 1,10,000–00 1,10,000–00
3 gkèÖˇ·@¡ aÅ∞¡Å K≥e¡OÑ¨Ù ––– ––– –––
ã≤) ~°Ç¨Ï^•i
1 ~À_»¡ x~°fiÇ¨Ï} ––– 10,000–00 20,000–00
2 W`«~° Y~°∞ÛÅ∞ ––– ––– –––
_ç) áêiâ◊√^Œúº „Ñ¨*Ï~ÀQÆº=Ú
1 áêiâ◊√^Œúº ã≤|ƒOk "Õ`«#=ÚÅ∞ 1,31,740–00 1,60,000–00 1,70,000–00
2 ã≤|ƒOk ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞ 7,488–00 10,000–00 12,000–00
3 JO@∞"åº^èŒ∞Å x~°∂‡Å# ––– ––– –––
4 c¡zOQÆ∞ áœ_»~°∞ 9,525–00 18,561–00 20,000–00
5 Ãã·_»∞ HÍÅ∞=Å∞ ––– ––– –––
6 zÅ¡~° Y~°∞ÛÅ∞ ––– ––– –––
W) W`«~°=ÚÅ∞, ™œHõ~°º=ÚÅ∞
1 ˆ~_çÜ≥∂Å∞ – >ˇeá¶È<£ aÅ∞¡ 4,607–00 5,000–00 6,000–00
2 „QÆO^ä•ÅÜ«∞=ÚÅ∞
9
1
ZÑ¶π) h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å
ã≤|ƒOk "Õ`«<åÅ∞ 21,500–00 24,000–00 26,000–00
9
150
91 2
l) h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å x~°fiÇ¨Ï}
3
37,054–00
4
40,000–00
5
40,00–00
9
1 *ÏfÜ«∞ ÑÖ_»∞QÆÅ∞ 250–00 250–00 500–00
ÃÇÏKü) P^•Ü«∞O =KÕÛ Ñ¨^äŒHÍÅ∞ ––– ––– –––
1 =∞`«ûºâßY‰õΩ K≥e¡Oz#q ––– ––– –––
2 =∂Ô~¯@∞ ––– ––– ––––
"≥Ú`«ÎO ™ê^è•~°} Y~°∞ÛÅ∞ 5,81,458–00 5,79,811–00 6,24,500–00
HÍºÑ≤@Öò
Z) JÑ¨CÅ∞ uiy K≥e¡Oz#q ––– ––– –––
a) _çáêl@∞¡ ––– ––– –––
1. Öˇ·„|s Ããã¨∞ûÅ∞ 3,379–00 6,016–00 10,000–00
2. Ö’HõÖò Öˇ·„|sH˜ K≥e¡Oz#q –– –– ––
3. ÃÑ@∞ì|_»∞Å∞ –– –– ––
ã≤) J_®fi#∞ûÅ∞ –– –– ––
_ç) Éèí∂=ÚÅ∞–Éèí=<åÅ∞ –– –– ––
W) ~°Ç¨Ï^•~°∞Å∞ –– –– ––
ZÑ¶π) W`«~°=ÚÅ∞ –– –– ––
"≥Ú`«ÎO HÍºÑ≤@Öò Y~°∞Û 3,379–00 6,016–00 10,000–00
™ê^è•~°} =∞iÜ«Ú HÍºÑ≤@Öò =ºÜ«∞=Ú

=ÚyOÑ¨Ù xÅfi
ÃÑ^ŒÌ "≥Ú`«ÎO
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úu f~å‡#O <≥O. 37 `Õk : 9–11–1996 „Ñ¨HÍ~°O 1997–1998

ãÖ=`«û~°=Ú#‰õΩ |_≥˚\ò =∞OE~°∞ KÕÜ«∞_»"≥∞ÿ#k.
HÍ~°º^Œi≈/ã¨~°ÊOKü
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf, .........................
ÃÑ· Éˇ_≥˚\ò#∞ ÑïjeOz ãïK«∂_»_»"≥∞ÿk. ã¨∂K«#Å∞ [`«KÕã≤ HÍ~°º^Œi≈ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf

........................... QÍiH˜ `«QÆ∞ K«~°ºÔH· ÑÖÑ≤OK«_»"≥∞ÿk.
_çq[#Öò ÑÖKå~Úu JkèHÍi

9 ............................ lÖÏ¡...................... 9
151
9 J#∞|O^èŒO – 4 9
„QÍ=∞ÑÖKåÜ«∞fÖ’ x~°fiÇ≤ÏOKåeû# il+¨ì~°¡ #=¸<åÅ∞
1. Z*ˇO_® <À\©ã¨∞ Ñ¨Ùã¨ÎHõO
nxÖ’ „Ñü „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf/„QÍ=∞ ã¨Éèí ã¨=∂"ÕâßxH˜ ÑÖ¿Ñ <À\©ã¨∞ =∞iÜ«Ú P ã¨=∂"ÕâßÅÖ’
K«~°Û‰õΩ =K«∞Û JOâßÅ∞ (Z*ˇO_®) Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨`«∞Å#∞ „"åã≤ LOKåe.
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf q+¨Ü«∞OÖ’ ã¨Éèí∞ºÅ‰õΩ Z*ˇO_® <À\©ã¨∞ =Ú\˜ì#@∞¡ D Ñ¨Ùã¨ÎHõ=ÚÖ’ ã¨Éèí∞ºÅ
ãÖ`«HÍÅ∞ / "Õe=Ú„^ŒÅ∞ JOk# `ÕnÅ`À ã¨Ç¨ fã¨∞HÀ"åe. Z*ˇO_® <À\©ã¨∞#∞ HÍ~°º^Œi≈ ÑÖáêe.
Z*ˇO_® <À\©ã¨∞ (#=¸<å :1)
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf HÍ~åºÅÜ«∞=Ú – Z@áêHõ
=∞O.Éèí„^•K«ÅO, Y=∞‡O lÖÏ¡.
<≥O.4/l.Ñ≤."≥·./2004 `Õk:11–8–2004
Z*ˇO_® <À\©ã¨∞
N/N=∞u............................................. Q“~°= ã¨É∞íè ºÅ∞/ã¨É∞íè º~åÅ∞, „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf Z@áêHõ

QÍiH˜.
`Õk:..................."å~°=Ú/~ÀA........................QÆO@Å‰õΩ......................„Ñ¨^Õâ◊=ÚÖ’
J`«º=ã¨~°/™ê^è•~°}/„Ñ¨`ÕºHõ/iH˜fil+¨#∞ ã¨=∂"Õâ◊=Ú/N......................................................
ã¨~°ÊOK«∞QÍi J^èŒºHõ∆`«# „HÕ^Œ L^ŒÇ¨ÏiOz# Z*ˇO_® q+¨Ü«∂Å#∞ K«iÛOK«∞@‰õΩ QÍ#∞ x~°‚~ÚOK«_»"≥∞ÿ#k.
HÍ=Ù# `å=Ú ã¨HÍÅ=Ú# Ç¨[Ô~· ã¨^Œ~°∞ JOâ◊=ÚÅ#∞, K«~°ÛhÜ«∂OâßÅ#∞ f~å‡xOK«∞@‰õΩ HÀ~°_»"≥∞ÿ#k.
1. QÆ`« ã¨=∂"Õâ◊=Ú Ü≥ÚHõ¯ f~å‡<åÅ∞ K«kq ^èŒ$gHõiOK«∞@.
2. QÆ`« =∂ã¨=Ú P^•Ü«∞ =ºÜ«∂Å∞
3. ............
4. .........
5. W`«~° JOâßÅ∞ J^èŒº‰õ∆Ωx J#∞=∞u`À
ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈ ãÖ`«Hõ=Ú
u W^Õ „Hõ=∞OÖ’ Z*ˇO_® <À\©ã¨∞ áêº_£ ‰õÄ_® LO_®e. P „Ñ¨`«∞Å∞ ã¨Éèí∞ºÅ‰õΩ ÑÖáêe.
u Y~°∞ÛÅ‰õΩ P"≥∂^ŒO HÀ~°^ŒÅz#Ñ¨C_»∞ Z*ˇO_®Ö’<Õ P^•Ü«∞ =ºÜ«∂Å∞ J#flKÀ@ Y~°∞ÛKÕã≤# `Õn,
FK«~°∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# q=~åÅ∞ ~å¿ãÎ ã¨Éèí∞ºÅ∞ ÑïjeOz, `«QÆ∞ ã¨ÅÇ¨Å`À ã¨=∂"ÕâßxH˜ Ç¨[~°∞HÍQÆÅ~°∞.
9 9
152
9
„Hõ. ãÖ.
ãÖ`«Hõ=Ú
¿Ñ~°∞ Ç¨ÏŸ^• 9
1 2 3
2. ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ Ç¨[~°∞ il+¨ì~°∞ :

D il+¨ì~°∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ / „QÍ=∞ ã¨Éèí‰õΩ q_çq_çQÍ x~°fiÇ≤ÏOKåe. ã¨Éèí∞ºÅ∞
`å=Ú f~å‡xOz# HÍÅOÖ’ Ç¨[Ô~·# `Õn `≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH©, ÑÖKå~Úf ~å*ò K«@ìOÖ’x 10(a) „Ñ¨HÍ~°O
"åi J~°›`«/J#~°›`«#∞ U~°Ê~°∞ÛHÀ=\ÏxH˜ Ç¨[~°∞ J<Õk KåÖÏ „Ñ¨^è•#"≥∞ÿ# JOâ◊=Ú.
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"Õâßxfl „áê~°OaèOKÕ xˆ~tÌ `« ã¨=∞Ü«∂xH˜ =ÚO^Õ Ç¨[~°∞ ilã¨~ì ∞° Ö’ ãÖ`«HÍÅ∞
KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe/"Õe=Ú„^ŒÅ∞ "Õ~ÚOKåe.
Ç¨[~°∞ il+¨ì~°∞ (#=¸<å 2)

„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf HÍ~åºÅÜ«∞O – Z@áêHõ – ã¨Éèí∞ºÅ Ç¨[~°∞
„H.õ `Õk ã¨É∞íè º_»∞/~åe Ç¨ÏŸ^• ã¨É∞íè º_»∞/~åÅ∞ "≥o#¡ <À\©ã∞¨ <À\©ã∞¨ ã¨É∞íè ºx i=∂~°∞¯Å∞
ãÖYº ¿Ñ~°∞ Ç¨[Ô~#· ã¨=∞Ü«∞O ÑÖÑ≤# `Õk ã¨É∞íè ºxH˜ ãÖ`«HOõ
ã¨=∞Ü«∞O =Ú\˜#ì `Õk
1. 2 3 4 5 6 7 8 9 10
ã¨=∂"Õâ◊O =Úyã≤# "≥O@<Õ J^èŒºHõ∆`« =Ç≤ÏOz# =ºH˜Î ÔQ·~°∞ Ç¨[Ô~·# ã¨Éèí∞ºÅ ¿Ñ~°¡‰õΩ Z^Œ∞~°∞QÍ ÔQ·~°∞
Ç¨[~°∞ Jx „"åã≤, `«#`À áê@∞ ZO^Œ~°∞ Ç¨[Ô~·#n ãïìÃÑ¶· KÕÜ«∂e.
9 9
153
93. q∞x\òû/f~å‡<åÅ il+¨ì~°∞ 9
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ÑïáêÅ# "≥Ú`«ÎO ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ „ÑüÑ¶ë™êÎ~Ú. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ~ÀE"ås
k# K«~°ºÅ#∞ K«iÛOK«∞@, ã¨g∞H˜∆OK«∞@, Ö’@∞áê@¡#∞ ãïk^Œ∞ÌHÀ=Åã≤OkQÍ ã¨Éèí∞ºÅ∞ ã¨∂zOK«∞@,
ã¨~°ÊOK«∞ÃÑ· QÍh, ã≤|ƒOkÃÑ· QÍh U"≥·<å ÑïáêÅ<å Ñ¨~°"≥∞ÿ# P~ÀÑ¨}Å∞O>Ë K«iÛOz ãïk^Œ∞Ì@, Éèíq+¨º`«∞Î
HÍ~åºK«~} ° #∞ ~°∂á⁄OkOK«∞@, „QÍ=∂aè=$kúH˜ K«~º° Å∞ KÕÑ@¨ ∞ì@ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ Z<Àfl JOâßÅ∞ D ã¨=∂"ÕâßÖ’¡
K«iÛ™êÎ~°∞. P K«~°ÛÅ HÍ~°ºHõÖÏáêefl („á⁄ã‘_çOQÆ∞û)x „"å¿ã Ñ¨Ùã¨ÎHÍ<Õfl q∞x@∞û JO\Ï~°∞. JOu=∞OQÍ
fã¨∞‰õΩ<Õ x~°‚Ü«∂efl f~å‡<åÅ∞ Jx JO\Ï~°∞. P K«~°ÛÅ „Hõ=∂xfl iáÈ~°∞ì KÕ¿ã il+¨ì~°∞ #=¸<å „HÕk
q^èŒOQÍ LO@∞Ok.
f~å‡<åÅ il+¨ì~°∞ (#=¸<å 3)
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf HÍ~åºÅÜ«∞O – Z@áêHõ
Éèí„^•K«ÅO =∞O_»ÅO, Y=∞‡O lÖÏ¡.
„Hõ.ãÖ. `Õk q+¨Ü«∞ ãÖ„QÆÇ¨ÏO K«~°ÛÅ∞ – f~å‡<åÅ∞ i=∂~°∞¯Å∞
1. 2 3 4 5
9 9
154
9
94. WO\˜ Ñ¨#∞fl _ç=∂O_£ il+¨ì~°∞ :
D il+¨ì~°∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ „Ñ¨^è•#"≥∞ÿ# il+¨ì~°∞. nxÖ’ Ñ¨#∞flÅ∞ K≥e¡OKåeû# =º‰õΩÎÅ#∞O_ç ~å"åeû# qq^èŒ Ñ¨#∞flÅ#∞ #"≥∂^Œ∞ KÕ™êÎ~°∞.
|HÍ~ÚÅ∞, „Ñ¨ã¨∞Î`« ãÖ=`«û~° ÉÏÑ¨`«∞ Ñ¨^Œ∞ÌÅ „HÕ^Œ ~å"åeû# Ñ¨^Œ∞ÌÅ#∞ q_ç q_çQÍ K«∂Ñ≤ ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈ ^èŒ$gHõiOKåe. Ô~q∞+¨<£ =∞OE~°∞ KÕã≤#
"≥Ú`åÎÅ#∞ q∞#Ç¨~ÚOz QÆ`«, „Ñ¨ã¨∞Î`« Ñ¨^Œ∞ÌÅ „HÕ^Œ, P ãÖ=`«û~°=Ú =ã¨∂Å∞ KÕã≤# "å\˜ "≥Ú`åÎÅ#∞ ãÖ=`«û~åO`«OÖ’ `ÕeÛ, HÍ~°º^Œi≈ ^èŒ$gHõiOz,
=ã¨∂Å∞ HÍ=Åã≤# "≥Ú`åÎÅ∞ LO>Ë "å\˜x `«^Œ∞Ñï ãÖ=`«û~åxH˜ fã¨∞‰õΩ~å"åe. D il+¨ì~üÖ’ qq^èŒ Ñ¨^Œ∞ÌÅ HÕ^Œ =ã¨∂Öˇ·# "≥Ú`åÎÅ∞, z\ÏìÖ’ K«∂Ñ≤#
JOÔHÅ`À#∂ _ç=∂O_£ – =ã¨∂Å∞–ÉÏH© (_ç.ã≤.a) Ö’ K«∂Ñ≤# JOÔHÅ`À#∂ ãïáÈ"åe.
(#=¸<å :4) WO\˜Ñ¨#∞fl _ç=∂O_»∞ il+¨ì~°∞ – „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf
„Hõ=∞ WO\˜ =∞kOÑ¨Ù Ñ¨#∞fl qkèOÑ¨|_ç# Ñ¨#∞flÅ∞ "≥Ú`«ÎO =ã¨∂Å∞ ~°j^Œ∞ |HÍ~ÚÅ∞ i=∂
ãÖYº Ü«∞[=∂x/ KÕã#≤ qkèOÑ¨Ù‰õΩ |HÍ~ÚÅ∞ „Ñ¨ã¨∞Î`«O =∂O_£ KÕã#≤
_ç <≥O. ~°∞¯Å∞
155
P„Hõ=∞}^•~°∞ ãÖYº Pã≤ÎqÅ∞= W.Ñ¨ „QÆO. h\˜ Öˇ·\ ÕQ∑ áêiâ◊√^èºŒ "≥Ú`«ÎO W.Ñ¨ „QÆO. h\˜ Öˇ·\ ÕQ∑ áêiâ◊√^èºŒ "≥Ú`«ÎO "≥Ú`«ÎO `Õk
¿Ñ~°∞ (W.<≥O.) Ñ¨#∞fl Ñ¨#∞fl Ñ¨#∞fl Ñ¨#∞fl Ñ¨#∞fl Ñ¨#∞fl Ñ¨#∞fl Ñ¨#∞fl
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
9
9
95. #ÖÏ¡ _˘<Õ+¨#∞ / _çáêl\ò il+¨ì~°∞ 9
„Ñü „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf Ñ≤._»|∞¡ º.Ü«∞ãπ. ã‘¯O „áê~°OaèOz# `«~åfi`«, =ºH˜ÎQÆ`« #ÖÏ¡ Hõ<≥Hõ∆#∞
fã¨∞HÀ=Åã≤# "åi #∞O_ç H˘O`« xs‚`« ~˘HÍ¯xfl _çáêl@∞ì / _˘<Õ+¨#∞ ~°∂ÑÖÖ’ =ã¨∂Å∞ KÕã¨∞ÎOk. D
ã‘¯O#∞ „áê~°OaèOKÕ =ÚO^Œ∞ 'Éˇ·ÖÏ—#∞ `«Ü«∂~°∞ KÕã≤ lÖÏ¡ HõÖˇHõì~°∞ P"≥∂^ŒO á⁄Ok# 30 ~ÀAÅ `«~åfi`«
D ã‘¯O J=∞Å∞Ö’xH˜ =ã¨∞OÎ k. P q^èOŒ QÍ fã¨∞‰õΩ#fl _çáêl@∞¡ (_˘<Õ+#¨ ∞¡) =~°∞ã¨„Hõ=∞OÖ’ XHõ Ñ¨~‡° <≥O@∞
il+¨~ì ∞° Ö’ #"≥∂^Œ∞ KÕÜ∂« e. J\˜ì il+¨~ì ∞° #∞ âßâ◊fi`«OQÍ „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÖ’ x~°fiÇ≤ÏOK«|_®e. „H˘`«QÎ Í
=KÕÛ =ºH˜ÎQÆ`« #ÖÏ¡ ^èŒ~°MÏã¨∞ÎÅ∞ =∞OE~°∞ KÕ¿ãÎ P #ÖÏ¡ Hõ<≥Hõ∆#∞ q=~åÅ#∞ D Ñ¨~°‡<≥O@∞ _˘<Õ+¨<£
il+¨ì~üÖ’ #"≥∂^Œ∞ KÕã≤ „Hõ=∞ ãÖYº#∞ ~Ú"åfie.
#ÖÏ¡ _˘<Õ+¨<£ il+¨ì~ü #=¸<å : 5
#ÖÏ¡ _˘<Õ+¨<£ il+¨ì~°∞
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf HÍ~åºÅÜ«∞O – Z@áêHõ
Éèí„^•K«ÅO =∞O_»ÅO, Y=∞‡O lÖÏ¡.
„Hõ. #ÖÏ¡ Hõ<≥Hõ∆<£ WO\˜ Ü«∞[=∂x K≥e¡Oz# =ã¨∂Å∞ KÕã≤# i=∂~°∞¯Å∞
ãÖYº <≥O. <≥O. ¿Ñ~°∞ _˘<Õ+¨<£ ~°j^Œ∞ <≥O., `Õk
1. 2 3 4 5 6 7
Z=Ô~·<å =º‰õΩÎÅ∞ `å`å¯eHõOQÍ „QÍ=∞O q_çz "≥àı§ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÃÑ· Hõ<≥Hõ∆<£ <≥O|~°∞ L^ŒÇ¨Ïiã¨∂Î,
`«=∞‰õΩ ~åÉ’ÜÕ∞ 6 <≥ÅÅ∞ ÖË^• ãÖ.~°O áê@∞ h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å `å`å¯eHõOQÍ xeÑ≤"ÕÜ«∂Åx HÀ~°=K«∞Û#∞.
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf P Hõ<≥Hõ∆<£‰õΩ _»g∞‡ "Õã≤ D il+¨ì~üÖ’ #"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∂e. ã¨Éèí∞ºx HÀiHõÃÑ· `«QÆ∞ ~°∞ã¨∞O
fã¨∞H˘x uiy „áê~°OaèOK«=K«∞Û#∞.
nx=Å¡ „QÍ=∞OÖ’ Zxfl =ºH˜ÎQÆ`« #ÖÏ¡Å∞ JkèHÍiHõOQÍ J#∞=∞u á⁄Ok#n `≥Å∞ã¨∞ÎOk. U #ÖÏ¡
J~Ú<å J#kèHÍiHõOQÍ L#fl@∞¡ ÉèÏq¿ãÎ D Ñ¨~°‡<≥O@∞ il+¨ì~üÖ’ "≥iÃÑ¶· KÕÜ«∞=K«∞Û#∞. #ÖÏ¡ _˘<Õ+¨<£
il+¨ì~üÖ’ U^≥·<å #ÖÏ¡‰õΩ ãÖ|OkèOz# q=~åÅ∞ #"≥∂^Œ∞ HÍHõáÈ`Õ „HÕk q^è•#=Ú ^•fi~å J\˜ì #ÖÏ¡#∞
Ô~QÆ∞ºÅÔ~·*ò KÕÜ«∂e.
1. #ÖÏ¡ Ü«∞[=∂xH˜ <À\©ã∞¨ ÑÖÑ≤, J\˜ì #ÖÏ¡ Hõ<H≥ #∆õ ∞ ZÑ¨ÙÊ_»∞ fã¨∞H˘#flk, ZO`« _˘<Õ+#¨ ∞ K≥eO¡ z#n
"≥Ú^ŒÖˇ·# q=~åÅ∞, P^è•~åÅ`À x~°∂Ñ≤OK«HÀ=Åã≤OkQÍ P^ÕtOKåe. ( Ãã.268 (2) (16)
=∞iÜ«Ú l.F.<≥O. 72 `Õk : 29.2.2000)
2. xs‚`« QÆ_»∞=ÙÖ’Ñ¨Å ã¨=∂Kå~°=Ú JÑ¨ÊyOK«x , P^ÕâßÅ∞ áê\ÕK«x "åiÃÑ· `«QÆ∞ sux [i=∂#
qkèOK«=K«∞Û#∞. (Ãã. 131)
3. J\˜ì #ÖÏ¡#∞ =¸ã≤"Õã≤, JO^Œ∞ÔH· J~Ú# Y~°∞ÛÅ#∞ ãÖ|Okè`« =º‰õΩÎÅ #∞O_ç =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∞=K«∞Û.
(Ãã. 254 272)
4. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf `«^Œ∞Ñï ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ ÃÑ· q+¨Ü«∞=ÚÖ’ fã¨∞H˘#fl K«~°ºÅ#∞ q=iOKåe.
95. ^À+¨=Ú x~°∂Ñ≤OK«|_ç# =ºH˜Î „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ JÑ‘ÊÅ∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl Ü≥∞_»Å x|O^èŒ#Å "Õ∞~°‰õΩ 9
_˘<Õ+<¨ £ =∞iÜ«Ú `«Q∞Æ ÑïÇ¨~°O K≥eO¡ z# Ñ≤^ÑŒ ,¨ J\˜ì #ÖÏ¡#∞ Ñ¨Ù#~°∞^Œiú OK«=K«∞Û#∞. (Ãã. 137)
156
9
9
6. h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å _ç=∂O_£ ilã¨ì~ü:
„Ñü ãÖ=`«û~åxH˜ h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~åÔH· „ÃÑ·"Õ@∞ #ÖÏ¡Å q=~åÅ∞, "åi #∞O_ç =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∞=Åã≤# "≥Ú`åÎxfl il+¨ì~°∞Ö’ #"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∂e. #ÖÏ¡
_˘<Õ+¨#∞ / _çáêl@∞ì il+¨ì~°∞‰õΩ nxH˜ ãÖ|O^èŒO ÖË^Œ∞. #ÖÏ¡ _˘<Õ+¨<£ il+¨ì~°∞ âßâ◊fi`« il+¨ì~°∞ HÍQÍ, h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å _ç=∂O_»∞ il+¨ì~°∞ „Ñü ãÖ=`«û~°O
=∂~°∞`«∞Ok. ãÖ=`«û~åxH˜ XHõ™êi ~åÜ«∂eû LO@∞Ok. WO^Œ∞Ö’ „Ñü ãÖ=`«û~åxH˜ =ºH˜ÎQÆ`« #Å¡ Ü«∞[=∂#∞Å #∞O_ç ~å"åeû# |HÍ~ÚÅ∞ =∞iÜ«Ú
„Ñ¨ã¨∞Î`« ãÖ=`«û~åxH˜ h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å Ñ¶‘A _ç=∂O_»∞ q=~åÅ∞ á⁄O^Œ∞ Ñ¨~°K«|_»`å~Ú.
h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å _ç=∂O_£ il+¨ì~°∞ (#=¸<å 6)
„Hõ. W.<≥O. Ü«∞[=∂x h\˜ã~¨ Ñ° ~¨¶ å ~°j^Œ∞ <≥O. U„ÑÖ≤ ò "Õ∞ E<£ AÖˇ· PQÆã∞¨ ì ÃãÃÑOì |~ü JHÀì|~ü #=O|~ü _çÃãO|~ü [#=i Ñ¶„≤ |=i =∂iÛ i=∂~°∞¯Å∞
ãÖYº ¿Ñ~°∞ ~°∞ã¨∞=Ú |HÍ~Ú `Õk
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
157
9
9
97. W~°∞™êÖò <å=∂ il+¨ì~°∞ 9
aÖò HõÖˇHõì~ü ~ÀA "ås =ã¨∂Å∞ il+¨ì~ü <Õ W~°∞™êÖò <å=∂ il+¨ì~ü JO\Ï~°∞.
=ã¨∂Å∞ ã≤|ƒOk XHõiHõO>Ë Z‰õΩ¯= =∞Ok L#flÑ¨ÙÊ_»∞ "åi "åi ~ÀA"ås =ã¨∂Å∞ q=~åÅ#∞
W~°∞™êÖò <å=∂ il+¨ì~üÖ’ #"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∂e. `«^•fi~å HÍº+π |∞H±Ö’ #"≥∂^Œ∞‰õΩ ã¨∞ÅÉèí=∞ø`«∞Ok. ~ÀA
"≥Ú`«ÎO =ã¨∂Å∞‰õΩ XHõ <≥O|~°∞ ~Ú=fi@O ^•fi~å HÍº+π |∞H±Ö’ `Õk, W~°∞™êÖò #O|~ü ( ) „Ñ¨HÍ~°O
=ã¨∂Å∞ Jx „"åã≤ Z^Œ∞~°∞QÍ #QÆ^∞Œ HÍÅ"£∞Ö’ P~ÀA =ã¨∂Å∞ „"å¿ãÎ ãïáÈ`«∞Ok. JO^Œ∞=Å¡ HÍ~°º^Œi≈H˜
HÍº+π |∞‰õΩ¯ „"å¿ã@Ñ¨ÙÊ_»∞ ã¨=∞Ü«∞O P^• J=Ù`«∞Ok. q+¨Ü«∞OÖ’ ã¨Ê+¨ì`« U~°Ê_»∞`«∞Ok.
W~°∞™êÖò<å=∂ il+¨ì~°∞ (#=¸<å 7)

„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf HÍ~åºÅÜ«∞O
W~°∞™êÖò <å=∂ <≥O................
`Õk:................
~°j^Œ∞ K≥e¡Oz# WO\˜ <≥O. |HÍ~ÚÅ∞ „Ñ¨ã¨∞Î`«O #ÖÏ¡

<≥O "åi ¿Ñ~°∞ /#ÖÏ¡ W.Ñ¨ „QÆO. h\˜ Öˇ·\ ÕQ∑ „_≥<· lÕ W.Ñ¨ „QÆO. h\˜ Öˇ·\ ÕQ∑ „_≥<· lÕ ~°∞ã¨∞=Ú
Hõ<H≥ <∆õ £ Ñ¨#∞fl Ñ¨#∞fl Ñ¨#∞fl Ñ¨#∞fl Ñ¨#∞fl Ñ¨#∞fl Ñ¨#∞fl Ñ¨#∞fl |HÍ~Ú „Ñã¨ ∞¨ `Î O«
<≥O.
1. 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
(Contd.)
Éèí∂q∞
J^≥ÌÅ∞ ~°Ç¨Ï^•i |O^≥Å Öˇ·Ãã#∞û ~ÀE"åi "å~°O ãïìÑ¶≤ˆH\ò "ÕÅ=ÚÅ∞ QÆ$Ç¨Ïx~å‡} _çáêl@∞¡ W`«~=° ÚÅ∞ "≥Ú`«Î=Ú
|HÍ~Ú „Ñ¨ã∞¨ `Î O« Ñ¨#∞fl ^˘_ç¤ ãÖ`«Å∞ ãÖ`«Å∞ Ñ¶‘A J#∞=∞`«∞Å∞
16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28
9 9
158
98. #QÆ^Œ∞ Ñ¨Ùã¨ÎHõO (HÍº+π |∞‰õΩ¯) 9
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf x~°fiÇ≤ÏOKåeû# „Ñ¨^è•# il+¨ì~°¡Ö’ #QÆ^Œ∞ Ñ¨Ùã¨ÎHõO J`«ºO`« =ÚYº"≥∞ÿ#k.
ÑïjÅ<åkèHÍ~°∞Å∞, P_ç\ò JkèHÍ~°∞Å∞ ‰õÄ_® „Ñ¨^è•#OQÍ ^Œ$+≤ì ˆHO„nHõiOKÕk D Ñ¨Ùã¨ÎHõOÖ’x Ö’áêÅ#∞
QÆ∞iÎOK«\ÏxˆH. „^Œ=º qxÜ≥∂QÆOÖ’ Ö’@∞ áê@∞¡ [iy`Õ, Jq ZO`« z#flq J~Ú<å ãÖ|Okè`« =º‰õΩÎÅ∞
["å|∞^•s J=Ù`å~°∞.
#QÆ^Œ∞ Ñ¨Ùã¨ÎHõOÖ’ qq^èŒ Ñ¨#∞flÅ∞, ~°∞ã¨∞=ÚÅ∞, Ñ¨^Œ∞ÌÅ „HÕ^Œ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã‘fiHõiOz#
"≥Ú`åÎÅ#∞ q=~åÅ`À ã¨Ç¨ [=∞ÅÖ’ #"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∂e. „>ˇ[s #∞O_ç q_»∞^ŒÅ (q`ü„_®) KÕã≤# "≥Ú`åÎÅ
#∞ ‰õÄ_® [=∞ÅÖ’ #"≥∂^Œ∞ KÕÜ∂« e. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf K≥eO¡ Ñ¨ÙÅ#∞ Y~°∞ÛÅ Ö’ #"≥∂^Œ∞ KÕÜ∂« e. „Ñü
<≥ÖÏY~°∞# #QÆ^Œ∞ Ñ¨Ùã¨ÎHõOÖ’x [=∞Å#∞, Y~°∞ÛÅ#∞ ‰õÄ_ç, xÅfiÅ‰õΩ `ÕiÛ, P q^èŒOQÍ `ÕeÛ# xÅfiÅ∞
„>ˇ[s áêã¨∞ Ñ¨Ùã¨ÎHõO/ ¿ãqOQ∑ ÉÏºO‰õΩ Ñ¨Ùã¨ÎHõOÖ’x xÅfiÅ`À#∞, KÕuÖ’x xÅfiÅ`À#∞ ãïáÈ=Ù#@∞¡
K«∂z, HÍ~°º^Œi≈ ^èŒ$gHõiOKåe.
K≥eO¡ z# K«ÖÏ#∞¡, K≥‰Ωõ ¯^•fi~å K≥eO¡ Ñ¨ÙÅ∞ KÕã#≤ "Õ`<« åÅ∞, W`«~° Y~°∞ÛÅ#∞ ‰õÄ_® Y~°∞ÛÅ∞ HÍÅ"£∞Ö’
#"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∂e.
HÍO„\ÏHõì~°¡‰õΩ ÖË^• W`«~° áêsìÅ‰õΩ K≥‰õΩ¯ ^•fi~å K≥e¡OKÕ "≥Ú`åÎÅ#∞ Y~°∞ÛÅÖ’ „>ˇ[s / ÉÏºO‰õΩ
HÍÅ"£∞Ö’ #"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∂e.
„Ñ¨Hõ¯ ¿ÑrÖ’ K«∂Ñ¨|_ç# #=¸<å #QÆ^Œ∞ Ñ¨Ùã¨ÎHõO ÃÑ· q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞ q=~°OQÍ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞Ok.
9 9
159
9
9
#QÆ^Œ∞ Ñ¨Ùã¨ÎHõO (#=¸<å 8) „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf HÍ~åºÅÜ«∞O <≥Å EÖˇ· 2004
[=∞Å∞ Y~°∞ÛÅ∞
[=∞ `Õk W~°∞™êÖò [=∞ q=~åÅ∞ ~˘Hõ¯=Ú ÉÏºO‰õΩ/ K≥e¡Oz# `Õk FK«~ü <≥O. Y~°∞Û q=~°=ÚÅ∞ ~˘Hõ¯=Ú ÉÏºO‰õΩ/„>ˇ[s
<å=∂/~°j^Œ∞ „@[s
<≥O. 10
1 2 3 4 5 6 7 8 9
5–7–2004 25 WO\˜ Ñ¨#∞fl =ã¨∂Å∞ 1050´00 8–7–04 K« Ö Ï<£ <≥ O . (14) ^•fi~å
Ü«∞ãπ.\˜.F.Ö’ [=∞ 5000´00
6–7–2004 26 WO\˜ Ñ¨#∞flÅ∞, W`«~° =ã¨∂Å∞ 2500´00 8–7–04 ã¨ ~ ° Ê OK« ∞ QÍi ¿Ñi@ „_® 10000´00
KÕã≤#q
7–7–2004 27 `≥· |*Ï~°∞ Ñ¶‘A =ã¨∂Å∞ 1500´00 8–7–04 (1)
aÖò HõÖˇHõì~ü "Õ`«#=Ú E<£ 3000´00
8–7–2004 K«ÖÏ#∞ <≥O. (14) ^•fi~å (2) 2004
Ü«∞ãπ.\˜.F.Ö’ [=∞ KÕã≤#q 5000´00 Ñ¨ O Ñ¨ Ù PÑ¨ ˆ ~ @~ü 6/04 1500´00
8–7–2004 Ü«∞ãπ.\˜.F. #∞O_ç ã¨~°ÊOz (3) "Õ`«#=Ú
QÍi ¿Ñi@ q_»∞^ŒÅ KÕã≤#q 10000´00 áê~°∞ì >ˇÿO J>ˇO_»~ü 6/04 1500´00
160
(4) "Õ`«#=Ú
8–7–2004 K« Ö Ï#∞ <≥ O . 178 ^•fi~å ã¨~°ÊOK«∞ QÍi Q“~°= 1800´00
_ç.\˜.F. QÍi J_»˚ãπì"≥∞O\ò 10000´00 "Õ`«#=Ú 4/04/ #∞O_ç
(5) 6/04
Ñ≤._»|∞¡.Ü«∞ãπ. "≥∞\©iÜ«∞Öò 700´00
Ys^Œ∞ aÅ∞¡ „Ñ¨HÍ~°O K≥e¡OÑ¨Ù
(6) „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf Éèí=#O 1500´00
H˜~å~Ú K≥e¡OÑ¨Ù
Ô~O_À "å~°∞¤Ö’ ~À_»∞¤ Ñ¨xH˜
QÍ#∞ Ü«∞O. |∞‰õΩ¯ Z/208/
10–7–04 04 ¿Ñl <≥O.18 „Ñ¨HÍ~°O K≥‰Ωõ ¯

<≥O...... ^•fi~å K≥e¡OÑ¨Ù 10500´00
=ºÜ«∞=Ú 20500´00
P^•Ü«∞=Ú 15,050´00 15000´00 =ÚyOÑ¨Ù xÅfi 15000´00 9500´00
9
15000´00 30000´00
9
„áê~°OÉèí xÅfi 1000´00 "≥Ú`«ÎO 1050´00

"≥Ú`«ÎO 16050´00 30000´00 16050´00
99. _ç=∂O_»∞ – =ã¨∂Å∞ – ÉÏH© Ñ¨\˜ìHõ (_ç. ã≤.a) 9
D ilã¨~ì ∞° „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÖ’ =ÚYº"≥∞#ÿ k. „Ñü <≥ÖÏ W."À.Ñ≤.P~ü. P~ü._ç. ^•fi~å _çql#Öò
ÑÖKå~Úf JkèHÍiH˜ ÑÖÑ≤OKåeû LO@∞Ok.
1. „QÍ=∞OÖ’ "≥Ú`«ÎO UU JOâßÅ#∞O_ô ZO`« "≥Ú`«ÎO P^•Ü«∞O ~å"åeû LO_ç#n ZO`« =ã¨∂Öˇ·On
D ilã¨ì~°∞Ö’ #"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok.
2. "≥Ú`«ÎO _ç=∂O_»∞Ö’ =ã¨∂Å∞ áÈ#∞ ZO`« =ã¨∂Å∞ HÍ"åeû LO_çOn #"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok.
3. WO\˜ Ñ¨#∞flÅ∞, „QÆO^è•ÅÜ«∞ Ñ¨#∞flÅ∞, h\˜Ñ¨#∞fl, Öˇ·\ ÕQ∑ Ñ¨#∞fl, áêiâ◊√^Œúº Ñ¨#∞flÅ∞ |HÍ~ÚÅ∞
=∞iÜ«Ú HõÔ~O@∞ („Ñ¨ã¨∞Î`«) ãÖ=`«û~åxH˜ ZO`« _ç=∂O_»∞ x~°‚~ÚOK«|_ç#n, =ºH˜ÎQÆ`«#ÖÏ¡~°∞ã¨∞=Ú
|HÍ~Ú`À HõeÑ≤ "≥Ú`«OÎ ãÖ=`«û~åxH˜ ZO`« _ç=∂O_»∞ x~°~‚ ÚOz#n =∞iÜ«Ú ÖˇÃ· ã#∞ûÅ∞, „QÍ=∞OÖ’
=ã¨∂Å∞ KÕÜ«∞^Œy# W`«~° "≥Ú`åÎÅ∞ Jxfl _ç=∂O_»∞Å∞ D ilã¨ì~üÖ’ #"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∞|_»`å~Ú.
4. <≥ÖÏY~°∞# "≥Ú`«ÎO _ç=∂O_»∞ #∞O_ç P <≥Å "≥Ú`«ÎOQÍ ZO`« |HÍ~ÚÅ∞ =ã¨∂Å∞ J~ÚºOn, „Ñ¨ã¨∞Î`«
ãÖ=`«û~°O ÉÏÑ¨`«∞ _ç=∂O_»∞ ZO`« =ã¨∂Öˇ·On, q_çq_çQÍ#∂ "≥Ú`«ÎOQÍ#∂ #"≥∂^Œ∞ KÕ™êÎ~°∞.
5. PiúHõ ãÖ=`«û~°O „áê~°OÉèíO#∞O_ô JO>Ë U„Ñ≤Öò 1= `Õn#∞O_ô „Ñ¨ã¨∞Î`« ãÖ=`«û~°O ÉÏÑ¨`«∞ ZO`«
=ã¨∂Öˇ·On q_çq_çQÍ #"≥∂^Œ∞ KÕ™êÎ~°∞.
6. QÆ`« <≥Å =~°‰õΩ |HÍ~ÚÅ∞ (UiÜ«∞~üû) „Ñ¨ã¨∞Î`« ãÖ=`«û~° (HõÔ~O@∞) =∞iÜ«Ú „Ñ¨ã¨∞Î`«O HõeÑ≤ "≥Ú`«ÎO
=ã¨∂Å∞QÍ #"≥∂^Œ∞ KÕ™êÎ~°∞.
7. JOu=∞OQÍ, "≥Ú`«ÎO ZO`« =ã¨∂Å∞ HÍ"åeû LO_ç#n |HÍ~ÚÅ∞ =∞iÜ«Ú HõÔ~O@∞ q=~åÅ∞
Ñ¨^Œ∞ÌÅ "åsQÍ q=~°OQÍ ~å™êÎ~°∞.
„HÕ^Œ #=¸<å _ç.ã≤.a q=iOK«|_çOk.
9 9
161
9
9 _ç=∂O_£ –=ã¨∂Å∞–ÉÏH©Ñ¨\ ˜ìHõ (#=¸<å 9) „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf HÍ~åºÅÜ«∞O :
<≥Å : ãÖ.
_ç=∂O_»∞ QÆ`«<≥Å =~°‰õΩ =ã¨∂Å∞ „Ñ¨ã¨∞Î`« <≥ÅÖ’ =ã¨∂Å∞ "≥Ú`«ÎO =ã¨∂Å∞ ÉÏH© =ã¨∂Å∞ âß`«O i=∂~°∞¯Å∞
„Hõ. Ñ¨#∞fl q=~åÅ∞ |HÍ~ÚÅ∞ „Ñ¨ã¨∞Î`«O "≥Ú`«ÎO |HÍ~ÚÅ∞ „Ñ¨ã¨∞Î`«O "≥Ú`«ÎO |HÍ~ÚÅ∞ „Ñ¨ã¨∞Î`«O "≥Ú`«ÎO |HÍ~ÚÅ∞ „Ñ¨ã¨∞Î`«O "≥Ú`«ÎO |HÍ~ÚÅ∞ „Ñ¨ã¨∞Î`«O "≥Ú`«ÎO
Ñ¨#∞flÅ∞
1. WO\˜Ñ#¨ ∞fl 1000 1050 2050 150 100 250 100 100 100 200 250 200 450 750 850 1600 21.9%
2. „QÆO^è•ÅÜ«∞ Ñ¨#∞fl(8%) 80 84 164 12 8 20 8 8 16 20 16 36 60 68 128
3. Öˇ·\ ÕQ∑ Ñ¨#∞fl (10%) 100 105 205 15 10 25 10 10 20 25 20 45 75 85 160
162
4. „_≥·<Õr Ñ¨#∞fl (10%) 100 105 205 15 10 25 10 10 20 25 20 45 75 85 160

5. Ñ≤_»|∞¡ ºÜ«∞ãπ Ñ¨#∞fl10% 100 105 205 15 10 25 10 10 20 25 20 45 75 85 160
"≥Ú`«ÎO Ñ¨#∞flÅ∞ 1380 1449 2829 207 138 345 138 138 276 345 276 621 1035 1173 2208 17.7%
Ñ¨<Õfl`«~°=ÚÅ∞
6. <≥Å"åi #ÖÏ¡ ~°∞ã¨∞=ÚÅ∞ 500 1500 2000 300 500 800 – 100 100 300 600 900 200 900 1100
7. Ñ¨â√◊ =ÙÅ ~°ÇÏ¨ ^•i – 2000 2000 – 2000 2000 – – – – 2000 2000 – – –
8. Öˇ·Ãã#∞û Ñ¶‘A – 1000 1000 – 1000 1000 – – – – 1000 1000 – – –
9. ^èŒ$gHõ~°} Ñ¶‘A – 500 500 – 500 500 – – – – 500 500 – – –
10. J#∞=∞`«∞Å∞ – 1500 1500 – 500 500 – 1000 1000 – 1500 1500 – – –
11. "ÕÅ=ÚÅ∞ – 500 500 – 300 300 – 200 200 – 500 500 – – –
12. ~°∂. 4 „QÍO@∞ – 10000 10000 – 10000 10000 – – – – 10000 10000 – – –

"≥Ú`«ÎO Ñ¨<Õfl`«~åÅ∞ 500 17000 12500 300 14800 15100 – 1300 1300 300 16100 16400 200 900 1100
ÃÑ^ŒÌ "≥Ú`«Î=Ú 1880 18449 20329 507 14938 15445 138 1438 1576 645 16376 17021 1235 2073 3308 80%
9
9
910. ™êì‰õΩ ilã¨ì~ü : 9
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf H˘#∞QÀÅ∞ KÕ¿ã „Ñü =ã¨∞Î=Ó, =ÚYºOQÍ h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å ™ê=∂#∞¡, c¡zOQ∑ áœ_»~ü,
q^Œ∞º`ü ™ê=∂#∞¡ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q `«Ñ¨ÊxãïQÍ Ñ¨^Œúu „Ñ¨HÍ~°O x~°fiÇ≤ÏOKåe.
1. ãÖ|Okè`« ã≤|ƒOk #∞O_ç HÍ=Åã≤# "≥∞\©iÜ«∞Öò H˘~°‰Ωõ (iÔH· fi~ü"∞≥ O@∞) <À@∞ fã¨∞HÀ"åe. (WO_≥O@∞)
2. ™êì‰õΩ ~°∂OÖ’x "≥∞\©iÜ«∞Öò, ãïK«∂K«∞HÀ"åe.
3. ã¨úÅ ÑïjÅ# KÕã≤ ^èŒ$=Ñ¨~°K«∞HÀ"åe.
4. ãïÜ≥ÿ∞# q=~°=ÚÅ`À ã¨~°ÊOK«∞‰õΩ <À@∞ ÃÑ\˜ì J#∞=∞u fã¨∞HÀ"åe.
5. HÍ=Åã≤# "≥∞\©iÜ«∞Öò q=~°OQÍ „"åã≤, JOK«<å qÅ∞=`À ã¨Ç¨ ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ P"≥∂^ŒO á⁄O^•e.
6. P"≥∂^ŒO á⁄Ok# Ñ≤^ŒÑ¨ HÍ=Åã≤# "≥∞\©iÜ«∞Öò H˘~°‰õΩ H˘>Ë+¨#∞¡ />ˇO_»~°∞¡ Ñ≤Å"åe.
7. xs‚`« `Õk <å_»∞ >ˇO_»~°∞ H˘>Ë+¨<£ ~ÚzÛ# "å~°O^Œi ã¨=∞Hõ∆OÖ’ "å\˜x `≥~°"åe.
8. =zÛ# >ˇO_»~°¡Ö’/ H˘>Ë+¨#¡Ö’ Ju `«‰õΩ¯=QÍ HÀ\ò KÕã≤# "åi ¿Ñ~°∞#∞ Y~å~°∞ KÕã≤ P~°¤~°∞ ~Ú"åfie.
9. ã¨~°‰õΩ "≥∞\©iÜ«∞Öò ZÑ¨ÙÊ_»∞ ã¨Ñ¨¡~Ú KÕÜ«∂e, ZO`« "≥∂`å^Œ∞, W`«~° JOâßÅ#∞ ÑïQÆ}#Ö’xH˜
fã¨∞‰õΩx ã¨~°‰õΩ ~åQÍ<Õ "≥iÃÑ¶· KÕã≤ K≥‰õΩ¯ ^•fi~å aÅ∞¡ K≥e¡OKåe.
10. ã¨~°∞‰õΩ, "≥∞\©iÜ«∞Öò#∞ ™êì‰õΩ ilã¨ì~°∞Ö’ #"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∂e.
11. H˘#∞QÀÅ∞ J<Õk `«~°K«∂ [iˆQÖÏ LO>Ë ãÖ=`«û~°O "≥Ú`åÎxH˜ Pi÷Hõ ãÖ=`«û~°O „áê~°OÉèÏxH˜
=ÚO^Œ∞QÍ<Õ D Ñ¨^Œúu x~°fiÇ≤ÏOKåe.
12. H˘#∞QÀÅ∞ J=ã¨~°O ÃÑ^ŒÌ "≥Ú`«ÎOÖ’ LO>Ë ZÅ¢H˜ìHõÖò, h\˜ã¨~°Ñ¶¨~å, áêiâ◊√^ŒúºO =∞iÜ«Ú W`«~°
qÉèÏQÍÅ‰õΩ "Õ~°∞ "Õ~°∞ ™êì‰õΩ ilã¨ì~°∞¡ x~°fiÇ≤ÏOKåe.
13. ™êì‰õΩ ilã¨ì~°∞Ö’ ã¨~°∞‰õΩ JOk# `Õn, aÅ∞¡ #O|~°∞, `Õn, ZO`« "≥∂`å^Œ∞Ö’ ã¨~°‰õΩ JOkOz#n
"≥Ú^ŒÖˇ·# JOâßÅ#∞ #"≥∂^Œ∞ KÕã≤ ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈ ^èŒ$gHõiã¨∂Î ãÖ`«HõO KÕÜ«∂e.
14. ã¨~°∞‰õΩ#∞ J=ã¨~°"≥∞ÿ#Ñ¨ÙÊ_»ÖÏ¡ "å_»∞`«∂ LO_®e. ã¨~°∞‰õΩ ™êì‰õΩ~°∂O #∞O_ç q_»∞^ŒÅ KÕã≤# „Ñü™ês
ã¨~°∞‰õΩ Z=~°∞ fã¨∞‰õΩ#fln, ZO`« "≥Ú`«ÎO fã¨∞‰õΩ#fln, ZO^Œ∞ xq∞`«ÎO fã¨∞‰õΩ#fln „"åã≤, fã¨∞‰õΩ<Õ
=ºH˜Î ãÖ`«HõO KÕÜ«∂e.
15. ÃÑ· q^è•#O áê\ÕK«@O =Å¡ ÑïáêÅ#Ö’ áê~°^Œ~°≈Hõ`« LO@∞Ok. ZO`« ã¨~°‰õΩ ZÑ¨ÙÊ_»∞ =zÛOn,
ZÑ¨ÙÊ_»∞, ZHõ¯_» "å_çOn `≥Å∞ã¨∞ÎOk.
16. =ÚO^Œ∞ =ÚO^Œ∞ HÍÅOÖ’ ZO`« "≥Ú`«OÎ Ö’ J=ã¨~=° ∞ÜÕ∞ºn `≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH© JOK«<å "Õã∞¨ HÀ=\ÏxH©˜
gÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
9 9
163
9
(#=¸<å 10) ™êì‰õΩ il+¨ì~ü „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf.. =∞O_»ÅO......... lÖÏ¡....... 9
[=∞ Y~°∞Û
„Hõ=∞ `Õk aÅ∞¡ <≥O. H˘#∞QÀÅ∞ qÅ∞= ã¨~°‰õΩ HÍ~°º^Œi≈ *Ïi KÕã≤# q=~°=Ú fã¨∞H˘#fl q∞ye# HÍ~°º^Œi≈ i=∂~°∞¯Å∞
ãÖYº =∞iÜ«Ú q=~åÅ∞ ~°∂. ãÖYº ãÖ`«HõO `Õk Z=iH˜ =ã¨∞Î=ÙÅ "åi =ã¨∞Î=ÙÅ ãÖ`«HõO
FK«~ü (ã¨~°‰õΩ ãÖYº ãÖ`«HõO ãÖYº
<≥O. q=~åÅ∞
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
11. x~å‡} J#∞=∞`«∞Å∞

„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ÑïkèÖ’ [iˆQ QÆ$Ç¨Ï x~å‡}ÏÅ‰õΩ J#∞=∞u á⁄O^Œ@O `«Ñ¨Êxãï. WO^Œ∞ =Å#
„QÍ=∞OÖ’ ã¨úÅ q"å^•Å∞, ãïÇ¨Ï^Œ∞Ì `«QÍ^•Å∞ x"åiOK«@O`À áê@∞, „QÍ=∞OÖ’ [iˆQ qq^èŒ x~å‡}ÏÅ
q=~åÅ∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ `≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜ J=HÍâ◊O LO@∞Ok.
1. „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfH˜ P^•Ü«∞O ã¨=∞‰õÄ~°∞`«∞Ok.
2. „QÍ=∞„Ñ¨[Å‰õΩ, =ÚYºOQÍ x~å‡}O [iˆQ K«∞@∞ì„Ñ¨Hõ¯Å x=ã≤OKÕ „Ñ¨[Å =∞<ÀÉèÏ"åÅ∞ `≥Å∞™êÎ~Ú.
3. JO^Œ∞HÀãÖ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf J#∞=∞u =∞OE~°∞ HÀãÖ =zÛ# ^è~Œ M° Ïã¨∞Î ^•~°∞ q=~åÅ∞ „Ñ¨H\õ ã˜ ∂¨ Î
JÉèíºO`«~åÅ#∞ PÇ¨fixã¨∞ÎOk.
„Ñ¨Hõ@# (#=¸<å : 11)

„QÍ=∞ ÑÖKå~Úu HÍ~åºÅÜ«∞=Ú
=∞O_»ÅO : lÖÏ¡:
„Ñ¨Hõ@#
„Hõ=∞ ãÖYº............ `Õk :.....................
WO^Œ∞ "≥O@ ã¨=∞ã¨Î [#∞Å‰õΩ `≥eÜ«∞*ËÜ«Ú#k U=∞#QÍ
N..............................................`«O„_ç........................................................QÍ~°∞
gkè..........................................WO\˜.<≥O. ÖËHõ ã¨ˆ~fi <≥O.....................................Ö’ QÆÅ
Éèí∂=ÚÅÃÑ· D „HÕ^Œ K«∂Ñ≤# ãïÇ¨Ï^Œ∞ÌÅ Ö’Ñ¨Å ..................................................................
x~å‡}=Ú /=∞~°=∞‡`«∞Î / J#∞=∞uÔH· ^Œ~°MÏã¨∞Î WzÛ<å~°∞
9
+ HÍ=Ù# W\˜ì x~å‡}=Ú/=∞~°=∞‡`«∞Î q+¨Ü∞« "≥∞ÿ Z=iÔH#· JÉèºí O`«~=° ÚÅ∞ =Ù#fl Ü≥∞_»Å 15 k#=ÚÅÖ’
D HÍ~åºÅÜ«∞=ÚÖ’ JÉèíºO`«~° Ñ¨„`«=Ú ™êHõ∆ º=Ú`À ã¨Ç¨ JO^Œ*ËÜ«∞=Öˇ#∞. ÖËx Ü≥∞_»Å QÆ_»∞=Ù Ñ¨ÓiÎ 9
164
9
J~Ú# `«~åfi`« ZÖÏO\˜ JÉèíºO`«~°=ÚÅ∞ qKåiOK«|_»=Ù.
QÆ=∞xHõ : HÍ~åºÅÜ«∞=Ú Ñ¨xKÕÜ«Ú HÍÅ=ÚÖ’ áê¡#∞Å∞ =ÔQ·~å Ñ¨sH˜∆OK«∞H˘#=K«∞Û#∞.
9
QÆ∞~°∞ÎÅ∞
`«∂~°∞Ê: ^ŒH˜∆}=Ú : Ñ¨_»=∞~°: L`«Î~°=Ú:
HÍ~°º^Œi≈ ãÖ`«Hõ=Ú
nx „Ñ¨`«∞Å∞ :
1. PÑ¶‘ã¨∞ É’~°∞¤ÃÑ· JO\ÕK«∞@‰õΩ.
2. x~å‡} ã¨÷Å=ÚÃÑ· JO\ÕK«∞@‰õΩ.
3. ãÖ`«Hõ=ÚÅ∞ fã¨∞H˘x HÍ~åºÅÜ«∞=Ú#‰õΩ uiy ~ÚK«∞Û@‰õΩ ãÖ|Okè`« ™êx@s ["å#∞‰õΩ
W=fi_»"≥∞ÿ#k.
„Ñ¨Hõ@# *ÏsKÕã≤# Ñ≤^ŒÑ¨, JÉèíºO`«~åÅ#∞ ÑïjeOz# Ñ≤^ŒÑ¨, „QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞f x~å‡}O [i¿Ñ
Ü«∞[=∂xH˜ J#∞=∞u ~Úã¨∞ÎOk. P J#∞=∞u P*Ï˝Ñ¨„`«O ~°∂ÑÖÖ’ LO_ç H˘xfl x|O^èŒ#Å‰õΩ ‰õÄ_®
=iÎã∞¨ OÎ k. x|O^è#Œ Å#∞ Ju„Hõq∞Oz# Z_»Å J`«xH˜ [i=∂<å LO@∞Ok. H˘xfl ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ J#∞=∞ux
~°^Œ∞Ì KÕÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
P*Ï˝ Ñ¨„`«=Ú (#=¸<å 12:)

=∞O_»ÅO : lÖÏ¡:
P*Ï˝Ñ¨„`«=Ú
„Hõ=∞ ãÖYº `Õk :.....................
N.............................................................................................................QÍi¯
WO^Œ∞Ö’ [`«Ñïz# áê¡<£ „Ñ¨HÍ~°=Ú D kQÆ∞= +¨~°`«∞Å##∞ãïOz
................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Éèí=# x~å‡}=Ú#‰õΩ / =∞~°=∞‡`«∞ÎÅ‰õΩ P[˝ ~Ú=fi<≥·#k.
1. xs‚`« áê¡<£ =∞iÜ«Ú ã¨÷Å=Ú Ü≥ÚHõ¯ Ñ¨Ó~°fi Ç¨Ï^Œ∞ÌÅ#∞ Ju„Hõq∞OK«~å^Œ∞.

9
2. xi‡OÑ¨|_»∞ QÆ$Ç¨Ï=Ú Éèí∂=∞@ì=Ú #∞O_ç XHõ J_»∞QÆ∞ Z`«∞ÎQÍ Ü«ÚO_»=Öˇ#∞.
3. ~À_»∞¤‰õΩ QÍx, gkèH˜ QÍx J~Ú^Œ∞ J_»∞QÆ∞ÅÖ’ QÆ$Ç¨Ï=Ú Hõ@ì~å^Œ∞. 9
165
9
4. x~å‡}=Ú ........=∂ã¨ = ÚÅÖ’ Ñ¨ Ó iÎ KÕ Ü « ∞ =Öˇ # ∞. ÖË x Ü≥ ∞ _» Å P*Ï˝ Ñ ¨ „ `« = Ú#∞
Ñ¨Ù#~°∞^ŒÌiOK«∞H˘#=ÅÜ«Ú#∞.
9
5. QÍe „Ñ¨"ÕtOK«∞@‰õΩ, "≥Å∞`«∞~°∞ ^è•~åà◊OQÍ LO_»∞@‰õΩ ãïÜ≥ÿ∞# U~åÊ@∞¡ KÕÜ«∞=Öˇ#∞.
6. =ÚiH˜ HÍÅ∞=Å∞, =∞~°∞QÆ∞^˘_»∞¡ "˘#iOK«∞@‰õΩ =∞Oz U~åÊ@∞¡ KÕÜ«∞=Öˇ#∞.
7. „QÍ=∂aè=$kú „Ñ¨}ÏoHõÅ J=∞Å∞‰õΩ D x~å‡}=Ú P@OHõ"≥∞ÿ#KÀ Z\˜ì ÑïÇ¨~°=Ú#∞ HÀ~°HõÜÕ∞
Hõq∞\˜ xÜ«∞=∂Å#∞ J=∞Å∞ [~°∞Ñ¨=Öˇ#∞.
8. xs‚`« ~°∞ã¨∞=Ú HÀi#Ñ¨Ù_»∞ K≥e¡OK«=Öˇ#∞.
9. ~¸ +¨~°`«∞Å#∞ LÅ¡OÑ¶≤∞Oz x~å‡}=Ú KÕã≤#KÀ K«@ì ã¨=∞‡`«"≥∞ÿ# K«~°º‰õΩ QÆ∞iHÍQÆÅ~°∞.
10. ~À_»∞¤‰õΩ QÆ$Ç¨Ï=Ú Ü≥ÚHõ¯ =ÚY ^•fi~°=Ú#∞ áêº~°ÅÖòQÍ xi‡OK«=ÅÜ«Ú#∞.
ã¨~°ÊOKü / HÍ~°ºx~°fiÇ¨Ï}ÏkèHÍi.
13. K≥‰õΩ¯Å∞ *Ïs KÕ¿ã il+¨ì~°∞
„Ñü „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf *Ïs KÕ¿ã K≥‰õΩ¯Å q=~åÅ#∞ (aÖòáêãπ il+¨ì~°∞)Ö’ #"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∂e.
JO^Œ∞=Å¡ U <≥ÅÖ’ Zxfl K≥‰õΩ¯Å∞ *Ïs KÕã≤On ã¨Ê+¨ì`« LO_»@O`À áê@∞ ÑïjÅ<åkèHÍ~°∞Å‰õΩ, P_ç\ò
JkèHÍ~°∞Å‰õΩ "åi Ñ¨xÑ¨ÓiÎ KÕã¨∞HÀ=_®xH˜ J#∞=ÙQÍ LO@∞Ok.
K≥‰õΩ¯Å∞ *Ïi KÕ¿ã il+¨ì~°∞ (#=¸<å:13)
K≥‰õΩ¯Å∞ *Ïs KÕ¿ã il+¨ì~ü
<≥Å ................ãÖ.
„Hõ. *Ïs KÕã≤# `Õk K≥‰õΩ¯ "≥Ú`«Î=Ú K≥‰õΩ¯ fã¨∞‰õΩ#fl i=∂~°∞¯Å∞

ãÖYº q=~°=ÚÅ∞ <≥O|~°∞ "åi ãÖ`«HõO
1. 2 3 4 5 6 7
14. =∞h "åºÅ∂º il+¨ì~ü:

„Ñü „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ~ÀA "ås Ñ¨#∞flÅ∞ =ã¨∂Å∞ KÕÜ«Ú@ÔH· ~°j^Œ∞ Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ#∞ Ys^Œ∞ KÕÜ«Ú@
QÍh =Ú„kOK«∞@ QÍh KÕã¨∞ÎOk. J~Ú`Õ P ~°j^Œ∞ Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞ Zxfl, U <≥O|~ü #∞O_ç U #O|~ü =~°‰õΩ
9
L<åfl~Ú? XHõ ~°j^Œ∞ Ñ¨Ùã¨ÎHõOÖ’ Zxfl ~°j^Œ∞Å∞<åfl~Ú J<Õ JOâßefl =∞h "åÅ∂º il+¨ì~üÖ’ #"≥∂^Œ∞
KÕÜ«∂e.
9
166
9
1.
2.
~°j^Œ∞ Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ ãÖYº ã¨Ê+¨ìOQÍ LO_®e.
XHõ¯ ~°j^Œ∞ Ñ¨Ùã¨ÎHõOÖ’ Zxfl ~°j^Œ∞Å∞O_Õn `≥eÜ«∂e.
9
3. ~°j^Œ∞ Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ‰õΩ JxflO\˜H© 1 #∞O_ç „Hõ=∞ ãÖYº ~Ú"åfie.
4. "≥Ú`«ÎO 20 Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞O>Ë |∞‰õΩ¯ <≥O|~°∞ 1 #∞O_ç 20 =~°‰õΩ LO_®e.
5. 1= |∞‰õΩ¯Ö’ ~°j^Œ∞ <≥O|~ü 1 #∞O_ç „áê~°OaèOz 100 = ~°j^Œ∞`À =ÚyÜ«∂e.
6. JÖÏ "≥Ú`«ÎO 20 Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ‰õΩ 20= Ñ¨Ùã¨ÎHõOÖ’ PY~°∞ ~°j^Œ∞ ãÖYº 2000 QÍ LO_®e.
7. P ~°j^Œ∞ Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ#∞ W.F.Ñ≤.P~ü JO_£ P~ü._ç. QÍi =^ŒÌ QÆÅ il+¨ì~°∞Ö’ #"≥∂^Œ∞ KÕ~ÚOKåe. „Ñü
~°j^Œ∞ Ñ¨Ùã¨HÎ ÍxH˜ "≥Ú^Œ\ ˜ ~°j^Œ∞ (_»∂Ñ≤Hˆ¡ @∞)‰õΩ =∞iÜ«Ú PY~°∞ ~°j^Œ∞ (_»∂Ñ≤Hˆ¡ @∞)‰õΩ "≥#∞Hõ ÉèÏQÆOÖ’
|∞‰õΩ¯ #O|~°∞, U ~°j^Œ∞ #O|~°∞ #∞O_ç U ~°j^Œ∞ <≥O|~°∞ =~°‰õΩ L#fln W.F.Ñ≤.P~ü P~ü._ç.
^èŒ$gHõiOz ãÖ`«HõO KÕÜ«∂e.
8. ~°j^Œ∞ |∞‰õΩ¯ aÖò HõÖˇHõì~°∞ ÖË^• HÍ~°º^Œi≈ fã¨∞‰õΩ#fl `Õn, uiy HÍ~åºÅÜ«∞=ÚÖ’ JO^Œ*Ëã≤ =∞~À
|∞‰õΩ¯ fã¨∞‰õΩ#fl `Õnx D =∞h"åºÅ∂º ilã¨ì~üÖ’ #"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∂e.
9. JO^Œ∞=Å¡ U ~°j^Œ∞ |∞‰õΩ¯ ZÑ¨ÙÊ_»∞ "å_»|_çOn, =∞iÜ«Ú =ã¨∂Å∞ KÕã≤# ™⁄=Ú‡ „>ˇ[sÖ’ [=∞
J~ÚºOn ÖËxn QÆ=∞xOK«\ÏxH˜ gÅ=Ù`«∞Ok.
10. „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÖ’ XˆH ~°Hõ"≥∞ÿ# ~°j^Œ∞ |∞‰õΩ¯Å∞ "å_»∞`«∞#fl@∞¡ J~°÷O J=Ù`«∞Ok. „Ñ¨[Å‰õΩ,
ÑïjÅ<åkèHÍ~°∞Å‰õΩ, P_ç\ò JkèHÍ~°∞Å‰õΩ "åi ÑïjÅ# ã¨∞ÅÉèí`«~°=∞=Ù`«∞Ok.
#=¸<å : 14
=∞h"åºÅ∂º ilã¨ì~ü
„H.õ ~°j^Œ∞ ~°j^Œ∞ <≥O|~ü ~°j^Œ∞ |∞‰õΩ¯ HÍ~°º^Œi≈ "≥Ú^Œ\ ˜ z=i HÍ~åºÅÜ«∂xH˜
ãÖYº |∞‰õΩ¯ <≥O. ZHõ¯_» #∞O_ç fã¨∞‰õΩ#fl "åi ãÖ`«H=õ Ú ãÖ`«H=õ Ú ~°j^Œ∞ ~°j^Œ∞ JO^Œ*ãË #≤ ãÖ`«HOõ i=∂~°∞¯Å∞
ZHõ¯_çH˜ ¿Ñ~°∞, Ç¨ÏŸ^• `Õk `Õk `Õk
1. 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
9 9
167
915. Öˇ·Ãã#∞û _ç=∂O_£ il+¨ì~°∞ 9
„Ñü „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf, „QÍ=∞OÖ’ QÆÅ "åºáê~°ã∞¨ ÅÎ #∞O_ç ÖˇÃ· ã#∞û Ñ¶A ‘ =ã¨∂Å∞ KÕÜ∂« eû LO@∞Ok.
Öˇ·Ãã#∞û ÖËx^Õ "åºáê~°O KÕÜ«∞~å^Œ∞. (Ãã. 105 =∞iÜ«Ú 106, 123 =∞iÜ«Ú l.F. 430 `Õk
22.10.1998)
1. Öˇ·Ãã#∞û Ñ¶‘A J<Õk „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ P^•Ü«∞ =∂~°æO.
2. „QÍ=∞OÖ’ Z=~°∞ UU "åºáê~åÅ∞ KÕã¨∞Î#fln, U q^èŒ"≥∞ÿ# "å}˜[º HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ ™êQÆ∞`«∞#fln
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ J=HÍâ◊O LO@∞Ok.
3. "åºáê~°ã∞¨ ÅÎ ∞ "åi "åi HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ ™êyOK«∞HÀ=\ÏxH˜ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ^è$Œ gHõ~}° á⁄O^Œ\ÏxH˜
Öˇ·Ãã#∞û `«Ñ¨Êxãï.
4. "åºáê~°ã∞¨ ÅÎ ∞ `«=∞‰õΩ Éèqí +¨º`üÖ’ U q^è"Œ ∞≥ #ÿ K«@Ñì ~¨ "° ∞≥ #ÿ ÖË^• Pi÷Hõ ÖÏ"å^ÕgÅ‰õΩ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf
#∞O_ç ã¨Ç¨Ü«∞ ã¨Ç¨ÏHÍ~åÅ∞ á⁄O^Œ\ÏxH˜ Öˇ·Ãã#∞û XHõ Ç¨Ï‰õΩ¯ Ñ¨„`«OÖÏ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞`«∞Ok.
Öˇ·Ãã#∞û _ç=∂O_£ il+¨ì~ü (#=¸<å15)
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ........................... ãÖ=`«û~°=Ú...................
„Hõ. "åºáê~°O „áê~°OaèOz# Ü«∞O„`«=ÚÅ∞ Öˇ·Ãã#∞û Ñ¶‘A Ô~#∞º=Öò `Õn i=∂~°∞¯Å∞
ãÖYº ^Œ∞HÍ}O ¿Ñ~°∞ ˆH@ys `Õn L#flKÀ JtfiHõâ◊H˜Î K≥e¡Oz# `Õk/
(ÃÇÏKü.Ñ≤. HÔ áêã≤\)© ~°j^Œ∞ <≥O.
1. 2 3 4 5 6 7 8
1. =$uÎ "åºáê~°O „áê~°OaèOK«^ÅŒ z# =ºHÎ̃ `å#∞ U "å~°∞Ö¤ ’, U WO\˜ #O|~°∞ ÖË^• ëêÑ¨Ù #O|~°∞Ö’
"åºáê~°O „áê~°OaèOK«^ŒÅz#n `≥Å∞Ñ¨Ù`«∂ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf #∞O_ç J#∞=∞u HÀ~°∞`«∂ ^èŒ~°MÏã¨∞Î
~Ú"åfie. ÃãHõ∆<£ 105 (2)
2. U "åºáê~°O „áê~°OaèOK«^Œez#n Jk „Ñ¨[Å P~ÀQÍºxH˜ ÉèíOQÆ=Ú "å\˜e¡# ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ „QÍ=∞
ÑÖKå~Úf x~°‚Ü«∂xfl, P^Õâßefl áê\ÕK«QÆÅ#x Ç¨g∞ Ñ¨„`«O ~åã≤ W"åfie. (Ãã. 105 (3)
3. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ fã¨∞‰õΩ#fl x~°‚Ü«∂Å∞ / f~å‡<åÅ "Õ∞~°‰õΩ Öˇ·Ãã#∞û J#∞=∞u
W"åfie.
4. WzÛ# Öˇ·Ãã#∞û#∞ ilã¨ì~°∞Ö’ #"≥∂^Œ∞ KÕÜ«∂e.
5. =∞OEÔ~·# Öˇ·Ãã#∞û‰õΩ XHõ „Hõ=∞ ãÖYº WzÛ J\˜ì #O|~°∞#∞ ãÖ|Okè`« =ºH˜Î ^èŒ~°MÏã¨∞ÎÖ’ HÀi#
9 q^èŒOQÍ xs‚`« #=¸<åÖ’ Öˇ·Ãã#∞û J#∞=∞u ~Úã¨∂Î ^èŒ$gHõ~°} Ñ¨„`«O W"åfie. 9
168
9 =$uÎ – "åºáê~° Öˇ·Ãã#∞û (#=¸<å <≥O. 16) 9
„QÍ=∞=Ú : =∞O_»ÅO : lÖÏ¡:
„Ñ¨H@
õ #
Öˇ·Ãã#∞û <≥O. `Õk :.....................
N.............................................................................................................QÍiH˜
........................................................................................„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf Ç¨Ï^Œ∞ÅÌ Ö’
..............................................`Õn #∞O_ç.....................................`Õn =~°‰Ωõ
J#∞ ¿Ñ~°∞`À #_»∞Ñ¨Ù@‰õΩ D ...........................................................................# ÖˇÃ· ã#∞û

~Ú=fi<≥#· k. ÖˇÃ· ã#∞û ~°∞ã¨∞=Ú ~°∂. (.........................................) JHõ~∆ åÅ. ........................
.............................................................................=Ú\˜#ì q.
D Öˇ·Ãã#∞û#∞ W`«~°∞Å‰õΩ =∂~°Û~å^Œ∞. ã¨~°ÊOKü / HÍ~°º x~°fiÇ¨Ï}ÏkèHÍi
9 9
169
9 J#∞|O^èŒO – 5 9
JÑ¨~å^èŒ=ÚÅ‰õΩ [i=∂<åÅ∞
™ê^è•~°}OQÍ „QÍ=∂ÅÖ’x „Ñ¨[Å∞, `å=Ú KÕã¨∞Î#fl Ñ¨x W`«~°∞Å P~ÀQÍºxH˜ QÍh ÖË^• `«=∞
P~ÀQÍºxH˜ QÍh Ç¨x HõeOæ KÕkQÍ L#fl^•, ÖË^• JxQÍh, J\˜ì Ñ¨x K«@ì q~°∞^Œú "≥∞#ÿ n HÍxn ÖË^• KÕã∞¨ #Î fl
Ñ¨xH˜ ÑïÇ¨~°O K≥e¡OKåeû =ÙO@∞O^Œx QÍh Ñ¨\ ˜ìOK«∞HÀ~°∞.
HÍ|\˜ì ÃÑ· ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ ÑÖKå~Úf ã≤|ƒOk *ÏQÆ∂~°``« À =º=Ç¨ÏiOz, "åiH˜ `«Q∞Æ Ñ¨~º° =™ê<åÅ#∞
ÃÇÏK«ÛiOKåe. „HÕk ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ „Ñ¨[Å∞ Z‰õΩ¯=QÍ á⁄~°áê@∞QÍ =º=Ç¨ÏiOz `«=∞ P~ÀQÍºxˆH HÍHõ
W`«~°∞Å P~ÀQÍºxH˜, „Ñ¨âßO`«`«‰õΩ ÉèíOQÆO HõeæOK«∞`å~°∞.
1. =∞Ozh\˜ ÉÏ=ÙÅ∞, Q˘@ìÑ¨Ù ÉÏ=ÙÅ∞, Ñä¡H± #ÖÏ¡Å∞#fl KÀ@, K≥~°∞=ÙÅ∞, `«\ÏHÍÅ∞, =∞Ozh\˜
HÍÅfiÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# „Ñ¨^ÕâßÅÖ’
Z) |@ìÅ∞`«∞‰õΩ@, ÖË^• ^Œ∞ã¨∞ÎÅ#∞ â◊√„Éèí=Ú KÕÜ«Ú@.
a) Ñ≤Å¡ÅKÕ =∞Å =¸„`åÅ#∞ qãï˚OÑ¨ KÕÜ«Ú@.
ã≤) =∞Å =¸„`åÅ∞ qãï˚Oz# Ñ≤Å¡efl â◊√„Éèí=Ú KÕÜ«Ú@, ™êfl#=Ú KÕÜ«Ú@,
_ç) Ñ¨â◊√=ÙÅ#∞ Hõ_»∞QÆ∞@ "≥Ú^ŒÖˇ·#q.
2. qO^Œ∞Å∞ q<À^•Å =O\˜ ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ W`«~°∞Å „Ñ¨âßO`«`«‰õΩ ÉèíOQÆ=Ú HõeˆQ suÖ’ Ñä¡H± ~À_»∞¤ÃÑ·
ÑÖk~°∞Å∞, >ˇO@∞Å∞ "Õã≤ ~åHõáÈHõÅ‰õΩ P@OHõ=Ú HõeæOK«∞@, Ö∫_£ ã‘ÊHõ~°¡`À QÍ<å |*Ï<åÅ∞
H˘# ™êyOK«∞@.
3. Ñä¡H± ~À_»∞¤ ÖË^• [Å =∂~°æ=ÚÅÃÑ· x~å‡}ÏÅ∞ KÕÜ«Ú@.
4. J#∞=∞u ÖË‰õΩO_® Öˇ·Ãã#∞û ÖË‰õΩO_®, "åºáê~åÅ∞, Hõ~å‡QÍ~åÅ ™ê÷Ñ¨#
5. J#∞=∞u ÖË‰õΩO_® WO_»¡ x~å‡}=ÚÅ∞ KÕÜ«Ú@.
6. J#∞=∞u ÖËx x~å‡}ÏÅ‰õΩ ‰õÄÅQ˘@ì=∞x KÕã≤# P^ÕâßÅ‰õΩ áê\ÕÑ¨‰õΩO_»∞@.
7. #∂ºÃã#∞û `˘ÅyOÑ¨ÙÔH· KÕã≤# P^ÕâßÅ#∞ áê\ÕÑ¨‰õΩO_»∞@ "≥Ú^ŒÖˇ·#q.
ÃÑ· q+¨Ü«∂Ö’¡<Õ HÍHõ KåÖÏ ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf `«# JkèHÍ~åÅ#∞ LÑ¨Ü≥∂yOz
„Ñ¨[Å‰õΩ ¿ã=Å∞ JkOK«=K«∞Û#∞. PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò ÑÖKå~Úf ~å*ò K«@ìO 1994 Ãã.80 #∞O_ç 144
„Ñ¨HÍ~°O „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf „HÕk ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ „Ñ¨[Å ãÖˆH∆=∞O, „Ñ¨âßO`«`« HÀãÖ JkèHÍ~åÅ#∞
qxÜ≥∂yOz, PÜ«∂ JÑ¨~å^èŒ=ÚÅ‰õΩ „HÕk q^èŒOQÍ [i=∂<åÅ∞ qkèOK«=K«∞Û#∞.
„Hõ.ãÖ. q+¨Ü«∞=Ú [i=∂<å ÃãHõ∆#∞
1. Ñä¡H± h\˜ ã¨÷ÅO #∞O_ç h\˜x LÑ¨Ü≥∂yOK«‰õΩO_® ~°∂.50/– 81(2)
„Ñ¨[Å#∞ x~ÀkèOK«∞@.
9
2. =∞Ozh~°∞ „`åˆQ ã¨÷Å=ÚÖ’ ™êfl#=Ú KÕÜ«Ú@ ~°∂. 50/– 82 (Z)
9
170
9
3. =∞Ozh~°∞ „`åˆQ ã¨÷Å=ÚÖ’ AQÆ∞áêûHõ~°"≥∞ÿ# ~°∂.50/– 82 (a)
9
Ñ¨^•~å÷Å∞OK«∞@
4. =∞Ozh~°∞ „`åˆQ ã¨÷ÖÏÅÖ’ |@ìÅ∞`«∞‰õΩ@ ~°∂.50/– 82 (ã≤)
5. =∞Ozh\˜ ã¨÷Å=ÚÖ’ [O`«∞=ÙÅ#∞ Hõ_»∞QÆ∞@ ~°∂. 50/– 82 (_ç)
6. =∞Ozh\˜ÔH· „Ñ¨`ÕºHÕz# ã¨÷Å=ÚÖ’xH˜ =ÚiH˜h~°∞ ~°∂.50/– 82 (W)
=^Œ∞Å∞@
7. â◊"åÅ Y##=Ú, ^ŒÇ¨Ï#"å\˜HõÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# ~°∂. 100/– 85–91
qq^èŒ ~°HÍÅ JÑ¨~å^è•Å∞ XHõ¯Hõ¯^•xH˜
8. Ñä¡H± ~À_»∞¤ÃÑ·H˜ =ÚiH˜ h~°∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨*ËÜ«Ú@ ~°∂. 20/– 93
(l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ.<≥O. 68 `Õk : 28.2.2000)
9. Ñä¡H± ~À_»∞¤Ö’ QÀ_» Hõ@∞ì@ 100/– 96
10. J#∞=∞uÖËx x~å‡}ÏÅ#∞ ‰õÄÅQ˘@ì=∞x KÕã≤# 200/– 100
P^ÕâßÅ#∞ áê\ÕK«HõáÈ=Ù@.
11. Öˇ·Ãã#∞û ÖË‰õΩO_® ÖË^• Öˇ·Ãã#∞û‰õΩ q~°∞^ŒúOQÍ „Ñ¨~Ú"Õ@∞ 500/– 105
=∂Ô~¯\ò x~°fiÇ¨Ï}
12. l.F.Ü«∞O.Ü«∞ãπ<≥O. 32 `Õk : 30.1.97 „Ñ¨HÍ~°O 2500/– 105 (1)
ÃÑ· JÑ¨~å^è•xH˜ [i=∂<å.
13. K«@ìq~°∞^ŒÌOQÍ Hõ~å‡QÍ~åÅ∞ <≥ÅH˘Å∞Ê@ 1000/– 120
14. J#∞=∞u ÖË‰õΩO_® Éèí=#O / WÅ∞¡ x~å‡}O 500/– 121
15. xÜ«∞=∂Å‰õΩ q~°∞^ŒúOQÍ x~å‡}O [iÑ≤#O^Œ∞‰õΩ 500/– l.F. 67
16. x~å‡}OÖ’ xÜ«∞=∂Å LÅ¡OÑ¶¨∞#‰õΩ ~ÀA‰õΩ ~ÀA‰õΩ 5/–
l.F. <≥O. 67 `Õk : 26.2.2002) „Ñ¨HÍ~°O 5/–
17. #∂ºÃã#∞û#∞ `˘ÅyOK«=∞x KÕã≤# L`«Î~°∞fiÅ#∞ 100/– 122
áê\ÕÑ¨‰õΩO_»∞@
18. Éèí=<åÅ‰õΩ ˆH\Ï~ÚOz# #O|~°¡#∞ K≥iÑ≤"ÕÜ«Ú@ 5/– 126
=∞iÜ«Ú L`«Î~°∞fiÅ#∞ LÅ¡OÑ¶≤∞Oz#O^Œ∞‰õΩ 20/– 126
19. Ñä¡H± ~À_»∞¤, ÉÏq, K≥~°∞=Ù "≥Ú^ŒÅQÆ∞ "å\˜x
J#∞ÉèíqOK«‰õΩO_® XHõ =ºH˜Îx P@OHõÑïz#O^Œ∞‰õΩ 100/– 144
ÃÑ· P^ÕâßÅ#∞ ÖË^• [i=∂<åÅ#∞ xi‚`« QÆ_»=ÙÖ’Ñ¨Å K≥e¡OK«xKÀ J\˜ì "åiH˜ ~°∂.50/–
9
J^Œ#Ñ¨Ù [i=∂<å qkèOK«∞@ÜÕ∞QÍHõ, J\˜ì JÑ¨~å^èŒ=Ú x~°∂Ñ≤`«O [iy# <å\˜ #∞O_ç ~ÀA‰õΩ ~°∂.5/
– K˘Ñ¨ÙÊ# JÑ¨~å^èŒ ~°∞ã¨∞=Ú K≥e¡OK«=Åã≤ Ü«ÚO_»∞#∞ (Ãã. 269)
9
171
9 ÃÑ· JÑ¨~å^èŒ=ÚÅ‰õΩ [i=∂<åÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# q=~°=ÚÅ∞ PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò ÑÖKå~Úf ~å*ò K«@ìO
1994Ö’ J#∞|O^èOŒ –3 =∞iÜ«Ú 4 Ö’#∂ l.F.32 `Õk :30.1.1997 #O^Œ∞ Ñ¨ÓiÎQÍ q=iOK«|_ç<å~Ú.
9
ÃÑ· JÑ¨~å^èŒ=ÚÅ‰õΩ [i=∂<å qkèOKÕ=ÚO^Œ∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf W`«~° JkèHÍ~åÅ#∞
qxÜ≥∂yOKåe.
u <À\©ã¨∞ ~ÚzÛ ãÖ|Okè`« =ºH˜Îx q=~°} HÀ~°=K«∞Û#∞ (Ãã. 131 =∞iÜ«Ú 142)
u `«xv KÕã≤ JaèÜ≥∂QÆ=ÚÅ#∞ ^èŒ$=Ñ¨~°K«∞H˘#∞@ (Ãã. 132)
u ãÖ|Okè`« q+¨Ü«∂Å QÆ∞iOz x~åúiOK«∞H˘#∞@ ™ê‰õ∆ΩÅ‰õΩ ã¨=∞#∞Å∞ *Ïs KÕÜ«∞=K«∞Û#∞ (Ãã.
268 (2) (16) =∞iÜ«Ú l.F. 72 `Õk : 29.2.2000)
u „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf JkèHÍ~°∞Å „Ñ¨"Õâßxfl x~ÀkèOK«~å^Œ∞ (Ãã. 141)
u qkèOz# [i=∂<åÅ#∞ ãÖ|Okè`« =º‰õΩÎÅ∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ `«Ñ¨ÊHõ K≥e¡OKåe (Ãã. 270)
u „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf qkèOz# [i=∂<åÅ#∞ Ñ¨#∞flÅ =ã¨∂Å∞ =∂kiQÍ<Õ =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞
(Ãã. 272)
"≥ÚO_ç Ñ¨^Œ∞ÌÅ q+¨Ü«∞=ÚÖ’ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf KÕÜ«∞^ŒQÆ∞ / KÕÑ¨@ì^ŒQÆ∞ K«~°ºÅ∞

u _ç=∂O_»∞ <À\©ã¨∞ *Ïs KÕÜ«∞=Öˇ#∞.
u „QÍ=∞ ã¨ÉèíÖ’ |HÍ~Ú ^•~°∞¡ / ZQÆ"Õ`« ^•~°∞Å ¿Ñ~°¡#∞ |Ç≤Ï~°OQÍ Ñ¨~°K«=Öˇ#∞.
u „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ ~å=Åã≤# |HÍ~ÚÅ#∞ =ã¨∂Å∞ KÕÜ«Ú ÉÏ^èŒº`«#∞ QÆ∞`«ÎH©Ü«∞=K«∞Û#∞. (Ãã.
145)
u „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ ~å=Åã≤# |HÍ~ÚÅ#∞ Éèí∂q∞tã¨∞Î |HÍ~ÚÅ =∂kiQÍ<Õ =ã¨∂Å∞ KÕÜ«∞=K«∞Û
(Ãã. 254)
u <À\©ã∞¨ Å‰õΩ ["å|∞ ~Ú=fix Z_»Å ÖËHõ WzÛ# ["å|∞Å∞ ãÖ`«$Ñ≤HÎ ~õ O° QÍ ÖËx Z_»Å [Ñ¨ÙÎ "å~°O@∞
*Ïi KÕÜ«∞=K«∞Û#∞. (Ãã. 268 (1) =∞iÜ«Ú (2) (27)† l.F. <≥O. 30 `Õk : 20.1.1995)
u J=ã¨~°"≥∞ÿ# Z_»Å „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf JkèHÍ~åÅ∞ ™ê÷xHõ áÈbã¨∞ "åi ã¨Ç¨ÏHÍ~°=Ú á⁄O^Œ=K«∞Û#∞
(Ãã. 139)
u „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfKÕ qkèOK«|_ç# [i=∂<åÅ#∞, W`«~° JÑ¨~å^èŒ=ÚÅ#∞ Ñï+¨¯iOK«∞ xq∞`«Î=Ú
ã≤qÅ∞, „H˜q∞#Å∞ ˆHã¨∞Å∞ "Õã≤ =H©Å∞#∞ xÜ«∞q∞OK«∞HÀ=K«∞Û#∞. (ÃãHõ∆<£.... l.F. <≥O. 189
`Õk:6.6.2000)
u <À\©ã¨∞, L`«Î~°∞=Ù áê\ÕK«|_»x ãÖ^Œ~°ƒù=ÚÖ’ ^•xx J=∞Å∞ [iÑ≤OK«∞@ÔH· ÃÑ· JkèHÍ~°=ÚÅ#∞
qxÜ≥∂yOKåe. (Ãã. 131)
9 9
172
9 J#∞|O^èŒO – 6 9
ÑÖKå~Úf~å*ò K«@ìOÖ’x ÃãHõ∆#¡‰õΩ, SÑ≤ã≤Ö’x ÃãHõ∆#¡‰õΩ QÆÅ ãÖ|O^èŒO
„Hõ. <Õ~°=Ú ¿Ñ~°∞ ÉèÏ~°fÜ«∞ tH∆Í ÑÖ.~å.K«@ìOÖ’ tH∆Í Ñïkè – *ˇ·Å∞/
ãÖ. ã¨‡ $uÖ’x ÃãHõ∆<£ ãïáÈÅÛ^ŒQÆ∞ ÃãHõ∆<£ [i=∂<å / Ô~O_»∂
1. Ñä¡H± #∂ºÃã<£û 268,269, 290 93,101,102,103,122 6 <≥ÅÅ∞ *ˇ·Å∞ =∞iÜ«Ú
[i=∂<å Ô~O_»∂
2. JO@∞"åº^èŒ∞Å "åºÑ≤ÎH˜
HÍ~°‰õΩÅQÆ∞@ 270, 271 46, 47 2 ãÖII *ˇ·Å∞/[i=∂<å
3. PÇ¨~° Ñ¨^•~å÷Å HõbÎ 46 (26),(27) 6 <≥II *ˇ·Å∞/[i=∂<å
4. `åˆQh~°∞/K≥~°∞=ÙÅÖ’
h\˜x HõbÎ KÕÜ«Ú@ 277 81 =∞iÜ«Ú 82 3<≥II *ˇ·Å∞/~°∂II 500/–
5. "å`å=~°}Ïxfl
HÍÅ∞+¨ºO KÕÜ«Ú@ 279 86,89,118 120 ~°∂II 500/– [i=∂<å
6. x~°¡Hõ∆ º=ÚQÍ "åÇ¨Ï<åxfl
#_»∞Ñ¨Ù@ 280 –– 6 <≥II/ ~°∂II1000/–
7. ^Œ∞~°∞ã¨∞QÍ <ÒHõÅ#∞
#_»∞Ñ¨Ù@ 281 –– 6 <≥II/~°∂II 1000/–
8. <åq‰õΩ_çH˜ `«Ñ¨C_»∞
=∂~åæxfl K«∂Ñ¨Ù@ –– –– 7 ãÖII / [i=∂<å
9. â◊H˜ÎH˜q∞Oz# [<åÉèÏ#∞
Ñ¨_»=ÃÑ· ZH˜¯OK«∞H˘#∞@ 282 –– 6 <≥ÅÅ∞ / ~°∂II 1000/-
10. x~°¡Hõ∆ º=Ú 263 96 #∞O_ç 102 ~°∂II 200/–
11. q+¨`«∞Åº =ã¨∞Î=ÙÅ
Z_»Å x~°¡Hõ∆ º=Ú 284 46 127 6 <≥II / ~°∂II 1000/–
12. Jyfl=∂Ñ¨Hõ Ñ¨^•~å÷Å
Ñ¨@¡ x~°¡Hõ∆ ºO 285 46 47 6 <≥II / ~°∂II 1000/–
9
13. ¿ÑÅ∞_»∞ Ñ¨^•~å÷Å
Z_»Å x~°¡Hõ∆ º=Ú 286 –– 6 <≥II / ~°∂II 1000/–9
173
9
14. Ü«∞O„`«ÑïHõ~åÅ
Z_»Å x~°¡Hõ∆ º=Ú 287 ––
9
6 <≥II / ~°∂II 1000/–
15. Éèí=<åÅ ‰õÄeÛ"Õ`«Ö’
x~°¡Hõ∆ º=Ú 288 –– 6 <≥II / ~°∂II 1000/–
16. [O`«∞=ÙÅ Z_»Å x~°¡Hõ∆ º=Ú 289 –– 6 <≥II / ~°∂II 1000/–
17. „ÑÉ¨ ∞íè `«fi L`«~Î ∞° fiÅ kèHÍ¯~°O`À
„Ñ¨[Å‰õΩ J™œHõ~°ºO 291 –– 6 <≥II / [i=∂<å
18. Jj¡Å Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ q„HõÜ«∞O 2 ãÖII,~°∂II2000/– uiy
ÑÖÑ≤}©, „Ñ¨K«∞~°} "≥ÚII 292 –– 5 ãÖII ~°∂II 5000/–
19. Jj¡Å ™êÇ≤Ï`åºxfl Ñ≤Å¡Å‰õΩ 3ãÖII, ~°∂II2000/– uiy
q„Hõ~ÚOK«∞@ 293 –– 5ãÖII ~°∂II 5000/–
20. Jj¡Å áê@Å∞ áê_»∞@ 294 –– 3 <≥II / [i=∂<å
21. ÖÏ@sÅ x~°fiÇ¨Ï} 294 Z 46 6 <≥II / ~°∂II 1000/–
22. „áê~°÷<å ã¨÷ÖÏÅ#∞
áê_»∞KÕÜ«Ú@ 295 –– 2 ãÖII / [i=∂<å
23. =∞`« qâßfi™êÅ#∞
HÕK« Ñ¨~°K«∞@ 295 Z/218 46 3 ãÖII / [i=∂<å
24. =∞`« ã¨=∂"ÕâßÅÖ’
QÆÖÏÉèÏ KÕÜ«Ú@ 296 –– 1 ãÖII / [i=∂<å
25. ã¨‡âß#OÖ’H˜ J„Hõ=∞ „Ñ¨"Õâ◊O 297 –– 1 ãÖII / [i=∂<å
26. Ç¨Ï`«º 302 –– =∞~°}tHõ/∆ rq`« Mˇ^· ∞Œ / [II
27. =~°Hõ@fl "ÕkèOÑ¨ÙÅ
^•fi~å Ç¨Ï`«º 304 a –– 9 ãÖII / rq`« Mˇ·^Œ∞
28. Ç¨Ï`åºÜ«∞`«flO 307 –– 3 ãÖII *ˇ·Å∞ / [i=∂<å
29. P`«‡ Ç¨Ï`åºÜ«∞`«flO 309 –– 3 ãÖII *ˇ·Å∞ / [i=∂<å
30. QÆ~°ƒù=ux KÕÜ«Ú@ /
a_»¤#∞ HõÅQÆ*ËÜ«Ú@ 312 –– 10 ãÖII *ˇ·Å∞/[i=∂<å
9
31. „ã‘Î ã¨=∞‡u ÖË‰õΩO_®
QÆ~°ƒù=ux KÕÜ«Ú@ 313 –– 10ãÖII *ˇ·Å∞/[i=∂<å 9
174
9
32. QÍÜ«∞Ñ¨K«∞@
33. Ñä¡H± ã¨Ô~fiO@∞#∞
323 –– 9
1ãÖII *ˇÅ· ∞/~°∂II1000/–
QÍÜ«∞Ñ¨~°K«∞@ 332 –– 3 ãÖII *ˇÅ· ∞ =∞iÜ«Ú [II

34. ^Ò~°˚#ºO KÕÜ«Ú@ 352 –– 3ãÖII *ˇ·Å∞/[i=∂<å
35. Ñä¡H± ã¨Ô~fiO\òÃÑ·
^Ò~°˚#ºO KÕÜ«Ú@ 353 –– 2ãÖII *ˇ·Å∞ / [i=∂<å
36. "≥∞ÿ#~ü ÉÏeHõ#∞ =ºaèKå~°O
Ö’xH˜ kOK«∞@ / J=Ú‡@ 372 –– 10ãÖII *ˇ·Å∞/[i=∂<å
37. =ºaèKå~°O H˘~°‰õΩ ÉÏeHõ#∞
H˘#∞@ / LOK«∞H˘#∞@ 373 –– 10ãÖII *ˇ·Å∞/[i=∂<å
38. =∂#ÉèíOQÆ=Ú KÕÜ«Ú@ 376 –– rq`«M^·ˇ ∞Œ / 10ãÖII *ˇÅ· ∞
=∞iÜ«Ú [i=∂<å
39. q_çQÍ LO_»QÍ ÉèÏ~°º`À
ãÖÉè’yOK«∞@ 376 Z –– 2ãÖII *ˇ·Å∞/[i=∂<å
40. ÑäH¡ ± ã¨~Ô fiO\ò `«# Pnè#OÖ’x
„ã‘Îx =∂#ÉèíOQÆO KÕÜ«Ú@ 376 a –– 5ãÖII *ˇ·Å∞/[i=∂<å
41. *ˇ·Å∞ ã¨∂ÑïO_≥O_≥O@∞
ãÖÉè’yOK«∞@ 376 ã≤ –– 5ãÖII *ˇ·Å∞/[i=∂<å
42. Pã¨∞Ñ¨„uÖ’x „ã‘ÃÎ Ñ· Pã¨∞Ñ¨„u
ã¨∂ÑïO_≥O_≥O@∞ ãÖÉè’yOK«∞@ 376 _ç –– 5ãÖII *ˇ·Å∞/[i=∂<å
43. Jã¨Ç¨[ <Õ~åÅ∞ 377 –– rq`«Mˇ·^Œ∞, 10ãÖII, [II
44. ^˘OQÆ`«#=Ú 379 –– 3ãÖII *ˇ·Å∞/[i=∂<å
45. ÉèíÜ«∞ÃÑ\˜ì ^ÀK«∞HÀ=@O 384 –– 3ãÖII *ˇ·Å∞/[i=∂<å
46. f„=OQÍ QÍÜ«∞Ñ¨~°z
^ÀÑ≤_ô KÕÜ«Ú@ 386 –– 10ãÖII *ˇ·Å∞/[i=∂<å
47. ^ÀÑ≤_ô 392 –– 10ãÖII Hõiî#*ˇ·Å∞/[II
48. ÑäH¡ ± ã¨~Ô fiO\ò, ÉÏºO‰õΩ ã≤|ƒOk rq`«Mˇ·^Œ∞ ÖË^• 10ãÖII
9 ÖË^• "åºáê~°∞ÖKÕ #=∞‡Hõ„^ÀÇ¨ÏO 409 *ˇ·Å∞ / [i=∂<å

9
175
9
49. ^˘OQÆ=ã¨∞=Î ÙÅ#∞ `≥eã≤‰Äõ _®
ã‘fiHõiOK«∞@ 412 –– *ˇ·Å∞ / [i=∂<å
9
rq`«Mˇ·^Œ∞ ÖË^• 10ãÖII
50. "≥∂ã¨=Ú 417 –– 1ãÖII*ˇ·Å∞/[i=∂<å

51. "≥∂ãÿOz Pã≤Î
#+¨ì=Ú KÕÜ«Ú@ 420 –– 7ãÖII*ˇ·Å∞ / [i=∂<å
52. WO\˜x P„Hõq∞OK«∞@ 448 –– 1ãÖII*ˇ·Å∞ ~°∂II1000/–
53. ^˘OQÆãÖ`«Hõ=Ú KÕÜ«Ú@ 465 –– 2ãÖII*ˇ·Å∞ / [i=∂<å
54. Éèí~°Î#x #q∞‡Oz Ñ¨~å~Ú
„ã‘Î`À ãÖÉè’yOK«∞@ 493 –– 10ãÖII*ˇ·Å∞ / [i=∂<å
55. =∞~˘Hõi ÉèÏ~°º`À
ãÖÉè’QÆ=Ú KÕÜ«Ú@ 497 –– 5ãÖII *ˇ·Å∞/[i=∂<å
56. Éèí~°ÎQÍx, |O^èŒ∞=ÙÅ∞QÍx
„ã‘Îx Ç≤ÏOã≤Oz#O^Œ∞‰õΩ 498 Z –– 3ãÖII*ˇ·Å∞ [i=∂<å
9 9
176
9 J#∞|O^èŒO – 7 9
ãÖÑ¨Ó~°‚ „QÍg∞} ~À*ò QÍ~ü Ü≥∂[# Ñ¨^äŒHõO (Ü«∞ãπ.l.P~ü."≥·.)
1. Ñ¨^HŒä õ L^ÕâÌ º◊ =Ú : „QÍg∞} „áêO`«OÖ’ x=ã≤OK«∞ xÑ¨Ù}`«ÖxË ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ J^Œ#Ñ¨Ù L^ÀºQÆ J=HÍâßÅ∞,
‰õÄe Ñ¨x HõeÊOK«_»=Ú `«^•fi~å PÇ¨~° Éèí„^Œ`«, áÈ+¨Hõ qÅ∞=Å∞ =$kú Ñ¨~°K«_»O =∞iÜ«Ú „QÍg∞}
„áêO`åÖ’¡ J`«º=ã¨~° =∞øeHõ ã¨^Œ∞áêÜ«∂Å∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_»O, WO^Œ∞Ö’ z#fl ã¨#flHÍ~°∞ Ô~·`«∞Å‰õΩ
ÉÏxã¨ Ñ≤Å¡Å `«e¡^ŒO„_»∞Å‰õΩ, JOQÆ"≥·HõÅºOQÆÅ Ñ≤Å¡Å `«e¡^ŒO„_»∞Å‰õΩ Ñ¨xHõÅÊ#Ö’ „áê^è•#º`« HõÅ^Œ∞.
2. x^èŒ∞Å ˆH\Ï~ÚOÑ¨Ù : D Ñ¨^äŒHÍxH˜ ˆHO„^Œ ~å„+¨ì „Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞ 75:25 ^•=∂ëêÖ’ x^èŒ∞Å#∞
ˆH\Ï~Ú™êÎ~Ú. D x^èŒ∞Å#∞ ™ê÷xHõ ãÖã¨÷Å‰õΩ D „HÕk q^èŒOQÍ ÑÖÑ≤}© KÕ™êÎ~°∞.
lÖÏ¡ Ñï+¨`«∞ÎH˜ – 20%
=∞O_»Å Ñï+¨`«∞Î ‰õΩ – 30%
„QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ – 50%
2003–2004 ãÖ=`«û~°=Ú =~°‰õΩ Ô~O_»∞ „ã‘ì=ÚÅ∞QÍ x~°fiÇ≤ÏOK«|_ç# Ü«∞ãπ.l.P~ü."≥·.
Ñ¨^äŒHõ=Ú 2004–2005 ãÖ=`«û~°=Ú #∞O_ç XˆH Ñ¨^äŒHõ=ÚQÍ J=∞Å∞ KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok.
x^èŒ∞Å∞, uO_ç yO[Å∞ Ô~O_»∞ q_»`«ÅÖ’ q_»∞^ŒÅKÕÜ«∞|_»∞#∞.
+¨~°`«∞Å∞ :
u "≥Ú^Œ\ ˜ q_»`« x^èŒ∞Å∞, uO_ç yO[Å∞ lÖÏ¡ Ñï+¨`ü, =∞O_»Å Ñï+¨`ü, „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf U
+¨~°`«∞ÖË‰õΩO_® W™êÎ~°∞.
u Ô~O_»= q_»`« ibA‰õΩ, =¸_»∞ ™ê÷xHõ ãÖã¨÷Ö’¡ ibA HÍ|_ç# x^èŒ∞Å∞, uO_ç yO[Å∞ HõeÑ≤
60% qxÜ≥∂yOK«∞H˘x, xs‚`« á¶ê~°OÖ’ ã¨=∞#fiÜ«∞ Ñ¨~°z qxÜ≥∂QÆ ^èŒ$= Ñ¨„`«=Ú =∞iÜ«Ú
P_ç\ò iáÈ~°∞ì, ÉÏºOH± iHõ#ûeÜÕ∞+¨<£ ¿ãì@∞ "≥∞O@∞ 3 ãÖã¨÷Å UH©Hõ$`« iáÈ~°∞ì [`« KÕã≤ ÑÖáêe.
u q_»∞^ŒÅ HÍ|_ç# "≥Ú`«ÎOÖ’ lÖÏ¡ Ñï+¨`ü, =∞O_»Å Ñï+¨`ü 22.5% Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\˜ =ºH˜Î QÆ`«
Åaú ^•~°∞Å‰õΩ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf 50% x^è∞Œ Å∞ PÜ«∂ Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\˜.Å∞ x=ã≤OK«∞ UiÜ«∂Ö’
J=ã¨~°"≥∞ÿ# =ã¨`«∞Å U~åÊ@∞‰õΩ `«Ñ¨ÊHõ Y~°∞Û KÕÜ«∂e. D x^èŒ∞Å∞ U q^èŒOQÍ#∂ =∞o§OK«~å^Œ∞.
=∞o§¿ãÎ ˆHO„^Œ x^èŒ∞Ö’¡ HÀ`« qkèOK«|_»∞#∞.
u lÖÏ¡ Ñï+¨`«∞ÎÅ∞, =∞O_»Å Ñï+¨`«∞ÎÅ‰õΩ ibA KÕã≤# x^èŒ∞Ö’¡, 2 âß`«O ã‘¯=Ú J=∞Å∞ zÅ¡~°
Y~°∞ÛÅ‰õΩ qxÜ≥∂yOK«=K«∞Û#∞. „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf 7.5% ÖË^• ~°∂.7,500/– Uk `«‰õΩ¯=
9 J~Ú`Õ Jk zÅ¡~° Y~°∞Û KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
3. "Õ`«#O K≥e¡OÑ¨Ù :
9
177
9
u D Ñ¨^äŒHõO „HÕ^Œ Ñ¨xKÕÜ«Ú "åiH˜ ~å„+¨ì „Ñ¨Éèí∞`«fiO x~°‚~ÚOz# Hõhã¨ "Õ`«#O K≥e¡OKåe. H˘O`«
#QÆ^Œ∞, H˘O`« uO_ç yO[Å ~°∂ÑÖÖ’#∂ K≥e¡OKåe.
9
u <≥·Ñ¨Ù}ºO`À ‰õÄ_ç# Jxfl Ñ¨#∞Å‰õΩ „ã‘Î, Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ‰õΩ ã¨=∂# "Õ`«#O K≥e¡OKåe.
u =ÚyOÑ¨Ù xÅfi ãÖ=`«û~åO`«=Ú#‰õΩ 15% q∞OK«~å^Œ∞.
4. x^èŒ∞Å#∞ *ÏfÜ«∞ ÉÏºO‰õΩÖ’¡/áÈ™êìÑ¶‘ã¨∞Ö’¡ [=∞ KÕÜ«Ú@:
u Ü«∞ãπ.l.P~ü."≥·. „HÕ^Œ =K«∞Û ˆHO„^Œ, ~å„+¨ì "å\Ï ^èŒ<åxfl *ÏfÜ«∞ ÉÏºO‰õΩÖ’¡QÍx, áÈ™êìÑ¶‘ã¨∞Ö’¡
QÍx „Ñ¨`ÕºHõ MÏ`åÖ’ [=∞ KÕÜ«∂e.
u _çáêl@¡ÃÑ· =K«∞Û =_ô¤x Ñ¨^äŒHõÑ¨Ù J^Œ#Ñ¨Ù =#~°∞QÍ ÑïQÆ}Õz Ñ¨^äŒHõ xÜ«∞=∂Å"Õ∞~°‰õΩ Y~°∞Û
KÕÜ«∂e.
5. HÍO„\Ï‰õΩì x¿+^èŒO:
D Ñ¨^äŒHõO Ñ¨ÓiÎ „Ñ¨Ü≥∂[#O, Ñ¨xKÕÜ«Ú ‰õÄbÅ‰õΩ =∂„`«"Õ∞ K≥O^•e. âßMÏ Ñ¨~°OQÍ<Õ KÕÑ¨\Ïìe.
HÍO„\ÏHõì~°¡, =∞^èŒº =~°∞ÎÅ „Ñ¨"Õ∞Ü«∞O x¿+kèOK«|_ç#k.
6. =∞ã¨ì~ü ~ÀÅ∞û : Ñ¨^äŒHõ Ñ¨#∞ÅÖ’ Ñ¨x KÕÜ«Ú ‰õÄbÅ`À áê@∞ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ∞, Ã+_»∂ºÅ∞¤ `≥QÆÅ
„ã‘ÎÅ q=~åÅ∞, "åiH˜ K≥e¡OK«∞ #QÆ^Œ∞, uO_ç yO[Å q=~åÅ∞ Ç¨[~°∞Ö’ á⁄O^Œ∞ Ñ¨~åÛe.
7. iHÍ~°∞¤Å∞, É’~°∞¤Å∞ : Ñ¨xH˜ ãÖ|OkèOz# ã¨÷Å=ÚÅÖ’ É’~°∞¤Å∞ ÃÑ\Ïìe. Ñ¨x q=~åÅ∞ Zã≤ì"Õ∞@∞,
Ñ¨x =ºÜ«∞=Ú, „áê~°OaèOz#, Ñ¨ÓiÎ KÕã≤# q=~åÅ∞ Ñ¨x "å~°¡ q=~åÅ∞ É’~°∞¤ÅÃÑ· „"åã≤ D Ñ¨^äŒHõ
x^èŒ∞Å`À U~åÊ@∞ KÕã≤# Pã¨∞ÎÅ q=~åÅ iHÍ~°∞¤Å∞ „"åÜ«∂e.
8. Ñ¨#∞Å á¶È\’Å∞ : Ñ¨x "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ@ìHõ =ÚO^Œ∞, Ñ¨x [~°∞QÆ∞ =∞^èŒºÖ’, Ñ¨x Ñ¨Ó~°Î~Ú# `«~åfi`«
á¶È\’Å∞ fÜ«∂e.
9. P_ç@∞ì : D Ñ¨^äŒHõO „HÕ^Œ KÕÑ¨@∞ì Ñ¨#∞Å‰õΩ Éè∫uHõ P_ç@∞ì =∞iÜ«Ú Y~°∞ÛÅ Pi÷Hõ P_ç@∞ì ‰õÄ_®
K≥Ü«∂ºe. Ô~O_»= q_»`« x^èŒ∞Å q_»∞^ŒÅ‰õΩ „Ñ¨áÈ[Å∞û`À P_ç\ò iáÈ~°∞ì ‰õÄ_® [`« ÑïÛ ÑÖáêe.
ÑïáêÅ# =∞iÜ«Ú ™êOˆHuHõ P"≥∂^Œ=ÚÅ∞ :

PÜ«∂ ~å„+¨ì „Ñ¨Éèí∞`«fi x|O^èŒ#Å „Ñ¨HÍ~°O =∞OE~°∞ á⁄O^•e.
10. "åi¬Hõ HÍ~åºK«~°} „Ñ¨}ÏoHõ : PÜ«∂ lÖÏ¡ Ñï+¨`«∞Î, =∞O_»Å Ñï+¨`«∞Î, „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ∞, Pi÷Hõ
ãÖ=`«û~° „áê~°OÉèíOÖ’<Õ "åi¬Hõ „Ñ¨}ÏoHõÅ#∞ `«Ü«∂~°∞ KÕã¨∞HÀ"åe.
u QÆ`« ãÖ=`«û~°O "å\˜H˜ q_»∞^ŒÅ HÍ|_ç# x^èŒ∞Å‰õΩ 125 âß`«O x^èŒ∞Å`À `«=∞ `«=∞ "åi¬Hõ
„Ñ¨}ÏoHõ `«Ü«∂~°∞ KÕã¨∞H˘x Ñ¶≤„|=i <å\˜H˜ P"≥∂^ŒO á⁄O^•e.
9
u Ñ¨^äŒHõO ^•fi~å KÕÑ¨@∞ì U Ñ¨xÜ≥ÿ∞##∞ 2 ãÖ=`«û~åÅÖ’ Ñ¨ÓiÎ KÕÜ«∞^Œy#kQÍ LO_®e. 9
178
9
u "åi¬Hõ „Ñ¨}ÏoHõÖ’ KÀ@∞ÖËx Ñ¨#∞Å#∞ KÕÜ«∞~å^Œ∞.
11. Ü«∞ãπ.l.P~ü."≥·. `À KÕÑ¨@ì^ŒQÆ∞ Ñ¨#∞Å∞ :
9
u D Ñ¨^äŒHõ x^èŒ∞Å`À ã¨=∂*ÏxH˜ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞ Ñ¨#∞Å∞ KÕÑ¨\Ïìe. =º=™êÜ«∞ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ‰õΩ,
q^Œº, P~ÀQÆº HÍ~°º„Hõ=∂Å‰õΩ „áÈ`åûÇ¨Ï=ÚxK«∞Û Ñ¨#∞Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#q KÕÑ¨\Ïìe.
u L^• : á⁄ÖÏÅ‰õΩ ~°Ç¨Ï^•~°¡‰õΩ eO‰õΩ ~À_»∞¤, q^•º~°∞÷Å =∞^è•ºÇ¨Ïfl Éè’[# Ñ¨^äŒHÍxH˜ =O@ Ã+_»∞¡,
K≥~°∞=ÙÅÖ’ Ñ¨Ó_çHõf`« Ü«∞O„`«O`À HÍ‰õΩO_® Z‰õΩ¯= =∞OkH˜ ‰õÄe K≥e¡OÑ¨Ù‰õΩ J=HÍâ◊O =Ù#fl
Ñ¨#∞Å∞ KÕÑ¨\Ïìe.
12. KÕÜ«∞‰õÄ_»x Ñ¨#∞Å∞ :
u ^Õ"åÅÜ«∂Å∞, =∞ã‘^Œ∞Å∞, QÆ∞~°∞^•fi~åÅ∞, K«sÛÅ∞ =O\˜ =∞`« ãÖ|Okè`« Hõ@ì_»=ÚÅ∞.
u *Ï˝Ñ¨Hõ zÇ¨flÅ∞, K≥Hõ¯_»=ÚÅ∞, PiÛˆQ@∞¡, ™êfiQÆ`« ^•fi~åÅ∞.
u ÃÑ^ŒÌ =O`≥#Å∞, HõàÏâßÅ Éèí=<åÅ∞.
9 9
179
9 J#∞|O^èŒO – 8 9
`åQÆ∞ h~°∞, áêiâ◊√^ŒúºO – ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷Å áê„`«
=∂#=ÙÅˆH QÍHõ, Ñ¨â√◊ Ñ¨HÍ∆ º^Œ∞Å =∞#∞QÆ_‰» Ωõ ‰õÄ_» Ñïâ◊√„Éè"í ∞≥ #ÿ =∞Ozh~°∞ Ju =ÚYº"≥∞#ÿ =#~°∞Ö’¡
=∞Ozh~°∞ XHõ\ ˜. „Ñ¨Hõ$uÖ’ ÅÉèíº=∞ÜÕ∞º QÍe `«~åfi`«, =∞Ozh~°∞ P~ÀQÆº ~°Hõ∆}Ö’ =∂#=ÙxH˜ „áê}
„Ñ¨^è•#"≥∞ÿk. ~ÀA „Ñü =ºH˜ÎH˜ 40 b@~°¡ =∞Ozh~°∞ HÍ=Öˇ#∞.
h~°∞ ZHõ¯_» ZÖÏ ÅÉèíº=∞ø`«∞Ok?
„Ñ¨Hõ$uã≤^Œú"≥∞ÿ# =~å¬^è•~°=Ú #∞O_çÜÕ∞ =∞#‰õΩ h~°∞ ÅaèOK«∞K«∞#flk. =~°¬O^•fi~å h~°∞ Éèí∂q∞
á⁄~°ÅÖ’xH˜ WOH˜ xÅfi LO_»∞#∞. Z‰õΩ¯=QÍ Ñ¨~°fi`« „âı}∞ÅÖ’ =∞iÜ«Ú =~°¬=Ú =Å¡#∞, Z`«∞Î H˘O_»ÅÖ’
U~°Ê_»∞ =∞OK«∞Hõiy „Ñ¨"ÕtOK«∞@ =Å¡#∞, h~°∞ Ñ¨Å¡=Ú"≥·Ñ¨Ù „Ñ¨=Ç≤ÏOz ÃãÅÜÕà◊√¡QÍ, HÍÅ∞=Å∞, #^Œ∞Å∞QÍ
U~°Ê_ç z=~°‰õΩ ã¨=Ú„^ŒO KÕi, "Õ∞Ñ¶¨∂Å∞QÍ U~°Ê_ç, K«Å¡QÍeH˜ uiy =i¬ã¨∞ÎOk. K≥~°∞=ÙÅ∞, ‰õΩO@Å∞
xOÑ¨Ù`«∞Ok.
#^Œ∞Å∞, K≥~°∞=ÙÅ∞, ‰õΩO@Ö’¡ h~°∞ – ã¨fiK«Ûù`« :
J@∞¡ =~å¬^•~°"≥∞ÿ# h~°∞, #^Œ∞ÅÖ’#∞, K≥~°∞=ÙÖ’¡#∞, ‰õΩO@Å∞, #∂`«∞Ö’¡ LO_»∞h~°∞ ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ#k
HÍ^Œ∞. H˘xfl =∂#=ÙÅ‰õΩ Ç¨xHõeyOK«∞ H˘xfl ~°™êÜ«∞<åÅ∞, Å=}=ÚÅ∞ ‰õÄ_» P h\˜Ö’ Hõiy LO_»∞@=Å#
Ü«∞^•`«^èŒOQÍ ÃÑ· ¿Ñ~˘¯#fl h\˜ =#~°∞ÅÖ’x [Ö=Ú#∞ „`åQÆ~å^Œ∞.
h\˜ â◊√„ÉèíÑïz ã¨~°Ñ¶¨~å KÕÜ«Ú@ :
=~°¬Ñ¨Ùh\˜x, #^Œ∞ÅÖ’#∞, K≥~°∞=ÙÅÖ’#∂, #∂`«∞ÅÖ’#∞ xÅfi LO_»∞ h\˜<Õ Ñ¨Ó~°fiO „`åQÆ∞@‰õΩ,
W`«~° qxÜ≥∂QÍxH˜ "å_»∞‰õΩ<Õ JÅ"å>Ë „QÍ=∂Ö’¡ LO_Õk. JÖÏ qxÜ≥∂yOK«∞@ =Å¡ J<ÕHõ "åº^èŒ∞Å∞
=∞#∞+¨µÅ#∞ Ñ‘_ãç ∂¨ ,Î LO_Õq. "åO`«∞Å∞, qˆ~K«<åÅ∞, _»Ü∞Õ iÜ«∂ =O\˜ "åº^è∞Œ Å`À ÉÏ^èÑŒ _¨ Õ =~å¬HÍÅOÖ’
ãïÜ≥ÿ∞# áêiâ◊√^ŒúºO ‰õÄ_® ÖËHõ „Ñ¨[Å∞ ~Ú|ƒO^Œ∞Å‰õΩ QÆ∞i JÜÕ∞º"å~°∞.
HÍÅ„Hõ"Õ∞}Ï Ãã·#∞û Jaè=$kú K≥Ok q*Ï˝#O ÃÑ~°QÆ@O =Å¡ h\˜Ö’ QÆÅ ã¨∂Hõ‡r=ÙÅ∞, ~°™êÜ«∞<åÅ∞,
Å=}ÏÅ =Å# "åº^èŒ∞Å∞ „Ñ¨|e J<å~ÀQÆºO =ã¨∞ÎO^Œx `≥Å∞ã¨∞H˘#QÆeQÍ~°∞. h\˜x â◊√„ÉèíÑïz „`åQÍÅx
x~°‚Ü«∞OKÕ™ê~°∞.
HÀ¡i<Õ+¨<£ KÕÜ«Ú@ :
„QÍ=∂ÅÖ’, =ÚYº"≥∞ÿ# h\˜ =#~°∞Å∞ <ÕÅÉÏ=ÙÅ∞, K≥~°∞=ÙÅ∞, #^Œ∞Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#q. "å\˜Ö’x h\˜x
`«QÆ∞ q^èŒOQÍ HÀ¡i<£ áœ_»~°∞ HõÅ∞Ñ¨Ù@, HÀ¡i<£ aà◊¡Å∞ ‰õΩO_»Ö’¡, aO^≥Ö’¡ HõiyOK«∞@ =Å¡ h~°∞ Ñïâ◊√„Éèí
Ñïz „`åˆQ"å~°∞. [<åÉèÏ ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ`À PÜ«∂ =#~°∞ÅÖ’ Jxfl HÍÖÏÖ’¡#∞ ÅÉèíºO HÍ#O^Œ∞# ÖË^•
9
KåÅ#O^Œ∞# W`«~° =∂~åæÅÖ’ „`åQÆ∞ h\˜ H˘~°‰õΩ J<Õfi+≤OK«=Åã≤# J=ã¨~°"Õ∞~°Ê_ç#k.
9
180
9
Q˘@ìÑ¨Ù ÉÏ=ÙÅ∞ – É’~°∞¡ :
J=ã¨~"° ∞Õ J<Õfi+¨}‰õΩ =¸Å"≥∞#ÿ k HÍ=Ù#, ™êO„Ñ¨^•Ü«∞ =#~°∞ÅÖ’x h~°∞ KåÅ#O^Œ∞# Éè∂í QÆ~ƒ° Où Ö’
9
QÆÅ h\˜x ÃÑH· ˜ fÜ«Ú „Ñ¨Ü∞« `«flOÖ’ Q˘@ìÑÙ¨ ÉÏ=ÙÅ∞, É’~°∞ ÉÏ=ÙÅ „`«=fiHõO ^•fi~å JkèHõ h\˜x ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛH˘#∞
„Ñ¨Ü«∞`«flO KÕÜ«∞=Åã≤ =zÛOk. "å\˜ x~°fiÇ¨Ï}‰õΩ „Ñ¨`ÕºHõ <≥·Ñ¨Ù}ºOQÆÅ ã≤|ƒOk J=ã¨~°"≥∞ÿOk. XHõKÀ@
ÅÉèíº"≥∞ÿ# h\˜x q^Œ∞º`ü qxÜ≥∂yOz, Q˘@ì=Ú ^•fi~å J=ã¨~°"≥∞ÿ# „áêO`åÅ‰õΩ =∞o§OK«∞ Ñ¨xx „Ñ¨`ÕºHõ
ã≤|ƒOkKÕ KÕÑ¨@ì=Åã≤ =zÛ#k.
ÑÖKå~Úf~å*òÖ’ WO[hiOQÆ∞ qÉèÏQÆO :
ÑÖKå~Úf~å*òÖ’ Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ«Ú WO[hˆ~¡, h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å Ñ¨#∞Å∞ ‰õÄ_® KåÖÏHÍÅO K«∂¿ã"å~°∞.
~å#∞~å#∞ J=ã¨~åxfl|\˜ì „`åQÆ∞h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å HÀãÖ „Ñ¨`ÕºHõOQÍ XHõ qÉèÏQÆO ''~°∂~°Öò "å@~ü ã¨Ñ¨¡~Ú——
(P~ü._»|∂¡ º.Ü«∞ãπ) U~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_çOk.
lÖÏ¡ Ñï+¨`ü ™ê÷~ÚÖ’ HÍ~°ºx~åfiÇ¨ÏHõ WO[h~°∞, _çÑ¨Óº\˜ Zy˚‰õÄº\©"£ WO[h~°∞¡, =∞O_»ÖÏÖ’¡
Jã≤ÃãìO\ò Zy˚‰õÄº\˜"£ WO[h~°∞, ÖË^• Z.W.Å∞ J=ã¨~°O"Õ∞~° xÜ«∞q∞OK«|_ç<å~°∞. "åiÃÑ· Ñ¨~°º"ÕHõ∆}
H˘~°‰õΩ lÖÏ¡™ê÷~ÚÖ’ ã¨∂ÑïO>ˇO_≥O\ò WO[h~°∞, ã≤|ƒOk LO\Ï~°∞. g~°∞ „Ñ¨`ÕºHõOQÍ „`åQÆ∞h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å
Ñ¨#∞Å<Õ K«∂™êÎ~°∞. á¶È¡Ô~·_»∞ Z‰õΩ¯=QÍ L#fl lÖÏ¡Ö‰õΩ P qÉèÏQÍxH˜, P~°OÉèíOÖ’ „Ñ¨`ÕºHõ xÑ¨Ù}`« Hõey#
HÍ~°º x~åfiÇ¨ÏHõ WO[h~°∞, ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩÅ∞ LO\Ï~°∞. ~åR™ê÷~ÚÖ’ D qÉèÏQÍÅ WO[h~°¡ Ñ¨xf~°∞#∞
x^èŒ∞Å∞ ã¨~°Ñ¶¨~å#∞ K«∂¿ã pÑ¶π WO[h~°∞ „`åQÆ∞h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å qÉèÏQÆOÖ’ LO\Ï~°∞.
á¶È¡Ô~·_£ JO>Ë h\˜Ö’ HõiyLO_»∞ XHõ ~°™êÜ«∞# Ñ¨^•~°÷=Ú. KåÖÏ Ö’`«∞#∞O_ç "≥eH˜fÜ«Ú Éèí∂QÆ~°ƒù
[ÖÏÅÖ’ D á¶È¡i<£ LO@∞Ok. P á¶È¡i<£ L#flh\˜x „`åQÆ∞"åiH˜ Z=ÚHõÅ∞ |ÅÇ‘Ï#Ñ¨_ç =OyáÈ=Ù@,
`«^•fi~å Ü«∞ø=# ^Œâ◊ ^•\˜# "≥O@<Õ #_»=ÖËHõ áÈ=Ù@, #_»∞=Ú =Oy áÈ=Ù@, Ñ¨à◊√§ Ñ¨ã¨∞Ñ¨ÙQÍ qHÍ~°OQÍ
`«Ü«∂~°QÆ∞@, Jâ◊‰õΩÎÅ=Ù@ [~°∞QÆ∞#∞.
„QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÅÖ’ #∂`«∞Å∞, K≥~°∞=ÙÅÖ’x h\˜ qxÜ≥∂QÆ"Õ∞ Z‰õΩ¯=. JO^Œ∞KÕ`« c¡zOQÆ∞ áœ_»~°∞
ÖË^• HÀ¡i<£ aà◊¡Å#∞ ‰õΩO_»ÅÖ’x h\˜Ö’ HõÅ∞Ñ¨Ù@ ^•fi~å â◊√„ÉèíO KÕ™êÎ~°∞.
h\˜ Ñ¨^äŒHÍÅ∞ :
ÑÖKå~Úf `«=∞ ã¨fiO`« =#~°∞Å`À#∂, q~åàÏÅ`À#∞ =∞iÜ«Ú „Ñ¨Éèí∞`«fi ã¨Ç¨Ü«∞O`À#∞ z#fl h\˜
Ñ¨^äŒHÍÅ∞ U~åÊ@∞ KÕã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. „QÍ=∞ [<åÉèÏ#∞ |\˜ì J=ã¨~°=∞QÆ∞ Ñ¨^äŒHÍÅ∞ ~°∂á⁄OkOK«∞H˘O\Ï~Ú.
WO^Œ∞ =ÚYº"≥∞ÿ#q : q∞h ~°H˜∆`« h\˜ Ñ¨^äŒHõO, ~°H˜∆`« h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å Ñ¨^äŒHÍÅ∞.
q∞h h\˜ Ñ¨^äŒHõO : „QÍ=∞OÖ’<Õ h\˜ P^è•~åxfl (™È~°∞û) J<Õfi+≤OK«∞@ HÍx J=ã¨~åxfl|\˜ì XHõKÀ@, ÖË^•
JO`«Hõ<åfl Z‰õΩ¯= KÀ@¡ h\˜x ‰õΩàÏ~ÚÅ ^•fi~å „Ñ¨[Å∞ =∞Ozh~°∞ fã¨∞‰õΩáÈ=Ù U~åÊ@∞ KÕ™êÎ~°∞. nxH˜
9
HÍ=Åã≤# ™êOˆHuHõ ã¨Ç¨ÏHÍ~°O ÑÖKå~Úf~å*ò WO[hiOQÆ∞ ã≤|ƒOk W™êÎ~°∞.
9
181
9
~°H˜∆`« h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å Ñ¨^èŒHÍÅ∞ :
™È~°∞û J<Õfi+¨} KÕã,≤ Z`«∞ÃÎ Ñ· xi‡Oz# h\˜ xÅfi\ÏºO‰õΩ Ö’xH˜ "≥∂@~°∞ ^•fi~å ÑÖÑ¨ÙKÕã,≤ ^•x#∞O_ç
9
J=∞iÛ# Q˘@ì=ÚÅ ^•fi~å „QÍ=∞OÖ’x qq^èŒ Ñä¡H± ‰õΩàÏ~ÚÅ‰õΩ ã¨~°Ñ¶¨~å KÕ™êÎ~°∞. Ç¨Ïi[#, yi[#
P"å™êÅ‰õΩ `«Ñ¨ÊHõ h~°∞ ã¨~°Ñ¶¨~å K≥Ü«∂ºe. "å\˜HõQÆ∞ Y~°∞Û „QÍ=∞ÑÖKå~Úf, „Ñ¨Éèí∞`«fiO Hõeã≤ Éèíi™êÎ~Ú.
Ñ¨^äŒHõ x~°fiÇ¨Ï} PÜ«∂ ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ JÑ¨Êy™êÎ~°∞.
™È~°∞û ^Œ∂~°OQÍ LO>Ë, h~°∞ ã¨~°Ñ¶¨~å HÍ=Åã≤ L#fl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ Jxfl „QÍ=∂Å‰õΩ HõeÑ≤ L=∞‡_çQÍ
‰õÄ_® h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å Ñ¨^äŒHÍÅ∞ =∞O_»Å Ñï+¨`ü, lÖÏ¡Ñï+¨`üÅ∞ `«Ü«∂~°∞ KÕ™êÎ~Ú. Ñ¨^äŒHõO Ñ¨ÓiÎJ~Ú#
`«~åfi`« ‰õÄ_» "å\˜ x~°fiÇ¨Ï} L=∞‡_çQÍ [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
áêiâ◊√^ŒúºO :
ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷ÅÖ’ áêiâ◊√^ŒúºO Ñ¨xx „Ñ¨^è•#OQÍ KÕÜ«Ú#k „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÜÕ∞, ÃÑ^ŒÌ
Ñ¨@ì}ÏÅÖ’ J~Ú`Õ áêiâ◊√^Œúº Ñ¨xx =Úxã≤áêe\©Å∞ KÕ™êÎ~Ú.
„QÍ=∂ÅÖ’ g^èŒ∞ÅÖ’x K≥`åÎ K≥^•~°O `«∞_çz `˘ÅyOK«_»O, HõOáÈã¨∞ìÅ∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_»O, =Ú~°∞QÆ∞
HÍÅfiÅ∞ â◊√„ÉèíO KÕÜ«∞_»O "≥Ú^ŒÖˇ·# Ñ¨#∞Å∞ „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÖË KÕ™êÎ~Ú. h\˜=#~°∞Å∞ â◊√„ÉèíÑ¨~°∞K«∞@
c¡zOQ∑ HõÅ∞Ñ¨Ù@ =∞iÜ«Ú =ÚiH˜ h\˜ xÅfi L#fl „Ñ¨^ÕâßÅÖ’ ã¨∞#fl=Ú, Ñ¶≤<å~ÚÖò, ^À=∞Å x"å~°}
=∞O^Œ∞Å∞ „¿ãÊ KÕÜ«Ú@ ‰õÄ_® „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÅ∞ =∞iÜ«Ú "≥·^Œº ã≤|ƒOk KÕ™êÎ~°∞. =∞$`« Hõàı|~åÅ
ãÖã¨¯~°}, ã¨‡âß# x~°fiÇ¨Ï} ÑÖKå~ÚfÖË KÕÑ¨\Ïìe.
r=~åâ◊√Å =∞#∞QÆ_»‰õΩ, QÍe `«~°∞"å`«, h~°∞ KåÖÏ =ÚYº"≥∞ÿ#k. =∞#∞+¨µÅ‰õΩ =KÕÛ ~ÀQÍÅÖ’,
#∂\˜H˜ 80 âß`«O Ñïâ◊√„Éèí"≥∞ÿ# h~°∞ÖËHõáÈ=Ù@ =Å¡, JÑïâ◊√„Éèí"≥∞ÿ# Ñïã¨~åÅ =Å¡ =ã¨∞Î<åflÜ«∞x, "≥·^Œ∞ºÅ
Jaè„áêÜ«∞=Ú. HõÅ∞+≤`«"≥∞ÿ# h\˜Ö’ #∞O_»∞ „H˜=ÚÅ∞, â◊s~°OÖ’ „Ñ¨"ÕtOz, Ñ≤Å¡Ö’ J=∞‡"å~°∞, `«@∞ì, QÆl˚,
`å=∞~° =O\˜ K«~°‡"åº^èŒ∞Å∞ „Ñ¨|Å∞`å~Ú. Ju™ê~°=Ú, |OHõ q~ÀK«#=ÚÅ∞, Ñ¨K«ÛHÍ"≥∞~°∞¡, <å~° Hõ~°∞Ñ¨Ù
"≥Ú^ŒÖˇ·# ~ÀQÍÅ∞ JÑïâ◊√„Éèí "å`å=~°}=Ú, Ñïã¨~åÅ∞, HõÅ∞+≤`« h\˜ "å_»HõO =Å¡ =™êÎ~Ú.
„QÍ=∞„áêO`åÅÖ’ „`åQÆ∞h\˜x ÉÏ=ÙÅ #∞O_ç K≥~°∞=ÙÅ, HÍÅ∞=Å, "åQÆ∞Å #∞O_ç `≥K«∞ÛH˘x, JÖÏˆQ
"å_»∞H˘O\Ï~°∞. h~°∞ ÃÑH· ˜ â◊√„Éè=í ÚQÍ L#fl@∞¡ Hõ#|_ç#Ñ¨Ê\˜H˜ JO^Œ∞ J<ÕHõ ~°HÍÅ "åºkèHÍ~°Hõ ã¨∂Hõ∆ ‡„H˜=ÚÅ∞
LO\Ï~Ú. "å\˜^•fi~å qq^èŒ ~ÀQÍÅ∞ =™êÎ~Ú. „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÅ∞ `«Q∞Æ „â◊^úŒ fã¨∞H˘x, PÜ«∂ #∂`«∞ÅÖ’x,
K≥~°∞=ÙÅÖ’x h\˜Ö’ HÍ=Åã≤#O`« c¡zOQÆ∞ HõÅ∞Ñ¨Ù@ ^•fi~å ÖË^• =∞Ozh\˜ ‰õΩO_»ÅÖ’, aO^≥ÅÖ’ HÀ¡i<£
aà◊¡Å∞ HõÅ∞Ñ¨Ù@ ^•fi~å, P "åºkèHÍ~°Hõ „H˜=ÚÅ#∞ `˘ÅyOz, „Ñ¨[Å#∞ "åº^èŒ∞Å ÉÏi# Ñ¨_»‰õΩO_®
K«∂_»=K«∞Û#∞. JÖÏˆQ „`åQÆ∞h\˜ ÉÏ=ÙÅ‰õΩ, K«∞@∂ì Ñ¨à‹§=ÚÅ∞ Hõ\ ˜ì K«∞@∂ì L#fl Ñïã¨~åÅ∞ Ñïâ◊√„ÉèíOQÍ
#∞O_»∞#@∞¡ K«∂_®e. =ÚiH˜ |@ìÅ∞ #∂`«∞Å‰õΩ ^ŒQÆæ~°Ö’ L`«Hõ‰õΩO_® ‰õÄ_® K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ"åe. JÖÏˆQ
=∞Ozh\˜ =#~°∞ÅÜ≥ÚHõ¯ Ñïã¨~åÖ’¡ =O@áê„`«Å∞ Hõ_»∞QÆ∞@, ™êfl<åÅ∞ KÕÜ«Ú@, [O`«∞=ÙÅ#∞ Hõ_»∞QÆ∞@,
9
P ^ŒQÆæ~°Ö’ h~°∞ xÅ∞=‰õΩO_® K«∂K«∞@ "≥Ú^ŒÖˇ·# K«~°ºÅ∞ x~ÀkèOK«∞ „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕÜ«∂ºe. h~°∞ WOH˜áÈ=Ù
QÆ∞O`«Å∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e.
9
182
9 =Ú~°∞QÆ∞ ÖË^• "å# h~°∞, xÅfiLO_»∞ ‰õΩO@Ö’¡ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf, _ç._ç.\˜. =O\˜ „H˜q∞ãÖÇ¨~°Hõ
=∞O^Œ∞Å∞ K«Å∞¡@ ^•fi~å ^À=∞Å∞, DQÆÅ∞ "åºÑ≤OK«‰õΩO_® K«∂_®e.
9
Q˘@ìÑ¨Ù ÉÏ=ÙÅ∞, É’iOQÆ∞Å∞ KÕuÑÖÑ¨ÙÅ∞, =∞iÜ«Ú ~°H˜∆`« h\˜ã¨~°Ñ¶¨~å ‰õΩàÏ~ÚÅ ^•fi~å h~°∞
ã¨~°Ñ¶¨~å KÕ¿ãÎ H˘O`« =~°‰õΩ "åº^èŒ∞Å#∞ x"åiOK«=K«∞Û#∞.
KåÖÏ „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÅ∞, WÑ¨Ê\˜Hˆ „Ñ¨É∞íè `«fi Pi÷Hõ ã¨Ç¨ Ü«∞O`À ~°H`∆˜ « =∞Ozh\˜ Ñ¨^HŒä ÍÅ#∞ U~åÊ@∞
KÕã≤, H˘O`«"Õ∞~° „`åQÆ∞h\˜x ã¨~°Ñ¶¨~å KÕã¨∞Î#flq. HÍx JkKåÅ^Œ∞.
u ÑÖKå~Úf~å*ò K«@ìO 1994 ÃãHõ∆<£ 45, 80, 81= ÃãHõ∆#∞Å „Ñ¨HÍ~°O h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å Ñ¨^äŒHÍÅ
x~°fiÇ¨Ï}, áêiâ◊√^Œúº=Ú, "åºkè x~À^èŒHõ K«~°ºÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# Ñ≤P~üSÅ ÉÏ^èŒº`«Å∞ 73= ~å*ÏºOQÆ
ã¨=~°} ^•fi~å Ñ≤.P~ü.S.Å‰õΩ |^ŒÖÏ~ÚOz# JkèHÍ~åÅÖ’ =∞Ozh~°∞ ã¨~°Ñ¶¨~å áêiâ◊√^Œúº x~°fiÇ¨Ï}
‰õÄ_® Ñ≤.P~ü.S.Å‰õΩ DÜ«∞|_ç#k. "Õ∞Å∞ ~°Hõ"≥∞ÿ# ã¨^Œ∞áêÜ«∂ÅHõÅÊ#, J=∞Å∞H˘~°‰õΩ ~å*ÏºOQÆ
Ñ¨~°OQÍ „Ñ¨Éèí∞`«fiO #∞O_ç ã¨Ç¨Ü«∞ „QÍO@∞ á⁄O^Œ∞ ã¨^Œ∞áêÜ«∞O. Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O Hõeyã¨∞ÎOk.
u ÑÖKå~Úf~å*ò K«@=ì Ú 1994Ö’x 162= ÃãHõ#∆ ∞Ö’ `≥eÊ# q^èOŒ QÍ =∞O_»Å Ñï+¨`∞« ÅÎ ∞, ~Ô O_»∞HõO>Ë
Z‰õΩ¯= „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÅ „Ñ¨[Å J=ã¨~å~°÷=Ú, =∞iÜ«Ú „`åQÆ∞@ H˘~°‰õΩ L=∞‡_ç ~°H˜∆`« =∞Ozh\˜
Ñ¨^äŒHÍÅ#∞ L=∞‡_ç =#~°∞Å`À x~å‡}O KÕã≤ x~°fiÇ≤ÏOK«=K«∞Û#∞.
u lÖÏ¡Ñi¨ +¨`∞« Î ™ê÷~¸ ãÖÑ¶∂¨ ÅÖ’ 4= ™ê÷~Ú Hõq∞\©, h\˜ã~¨ Ñ° ~¨¶ å Ñ¨^HŒä =õ ÚÅ QÆ∂iÛ, P~ÀQÆº Ñï~°H}
∆õ
QÆ∂iÛ qÑ¨ÙÅ=ÚQÍ K«iÛOz, `«QÆ∞ x~°‚Ü«∂Å∞, lÖÏ¡ Ñï+¨`ü [#~°Öò ÉÏ_ôH˜ ã≤á¶ê~°∞û KÕã¨∞ÎOk. lÖÏ¡
Ñï+¨`«∞Î h\˜ =#~°∞Å U~åÊ@∞‰õΩ, lÖÏ¡ Ñï+¨`ü P~ü._»|∂¡ º.Ü«∞ãπ. WO[hiOQÆ∞ qÉèÏQÆ=Ú "åi
™êOˆHuHõ Ñï*Ï˝<åxfl JOkã¨∞ÎOk. ~°∂~°Öò "å@~ü ã¨~°Ñ¶¨~å HÀãÖ, „Ñ¨`ÕºHõ WO[hiOQÆ∞ qÉèÏQÍxfl
lÖÏ¡ ™ê÷~ÚÖ’ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_çOk.
„`åQÆ∞h\˜ Pi÷Hõ =#~°∞Å∞ |_≥˚\ò ˆH\Ï~ÚOÑ¨Ù :
~°H˜∆`« h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å Ñ¨^äŒHÍÅ x~å‡}ÏxH˜ JkèHõOQÍ „`åQÆ∞h\˜ KÕuÑÖÑ¨ÙÅ#∞ „`«qfi =∞Ozh~°∞
JOkOK«∞@‰õΩ „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÅ x^èŒ∞Å∞, „Ñ¨Éèí∞`«fi x^èŒ∞ÖË QÍHõ, lÖÏ¡ Ñï+¨`«∞Î, =∞O_»Å Ñï+¨`«∞ÎÅ∞, `«=∞
|_≥\˚ òÅÖ’ 9= âß`«O x^è∞Œ Å∞ Hˆ \Ï~ÚOz J`«º=ã¨~° Ñïã≤u÷ Ö’ „`åQÆ∞h\˜ J=ã¨~åÅ‰õΩ qxÜ≥∂yOK«∞H˘#∞@‰õΩ
JkèHÍiHõOQÍ L`«Î~°∞fiÅ∞ HõÅ=Ù.
h\˜ Ñ¨^äŒHÍÅ, KÕuÑÖÑ¨ÙÅ x~°fiÇ¨Ï} :
~°H˜∆`«h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å Ñ¨^äŒHÍÅ∞, „Ñ¨}ÏoHõ „Ñ¨HÍ~°O, P~ü._»|∂¡ º.Ü«∞ãπ. JkèHÍ~°∞¡ Ñ¨ÓiÎKÕã≤# `«~åfi`«,
"å\˜ x~°fiÇ¨Ï}#∞ PÜ«∂ „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ JÑ¨Êy™êÎ~°∞. JÖÏˆQ KÕuÑÖÑ¨ÙÅ∞ ‰õÄ_®, Jxflq^è•Å Ñ¨ÓiÎ
KÕã≤ "å\˜x LÑ¨Ü≥∂yOK«∞H˘#∞@‰õΩ, x~°fiÇ¨Ï}, J#QÍ i¿Ñ~°∞¡ =zÛ#KÀ (¿ãÊ~°∞) q_ç ÉèÏQÍÅ∞ H˘#∞QÀÅ∞
KÕã≤ ÉÏQÆ∞ KÕ~ÚOK«∞H˘#∞@, Ö’`«∞ KÕ~ÚOK«∞H˘#∞@ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q KÕã¨∞H˘#∞@ÔH· „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ
9
JÑ¨Êy™êÎ~°∞. 9
183
9
HÍ~åºK«~°} „Ñ¨}ÏoHõ :
„Ñü „QÍ=∞ÑÖKå~Úf "å~°∞¤Ö’#∞ h~°∞, áêiâ◊√^ŒúºO QÆ∂iÛ J=ã¨~°"≥∞ÿ# K«~°ºÅ∞ fã¨∞H˘#∞@‰õΩ
9
'"å@~ü ™êx>Ë+<¨ —£ Hõq∞\©Å#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ∂« e. P Hõq∞\©Ö’ =ÚYºOQÍ =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ „áê^è•#º`«hÜ«∂e.
h\˜x á⁄^Œ∞Ñ¨Ù KÕÜ«Ú@‰õΩ WO\˜ Ñïã¨~° „áêO`åÅÖ’#∞ h\˜ =#~°∞Å∞O_»∞ Ñïã¨~åÅÖ’#∞ áêiâ◊√^ŒúºO
HÍáê_»∞@Ö’ =∞Ç≤Ïà◊Å∞ „Ñ¨=ÚY áê„`« =Ç≤Ï™êÎ~∞° . HÍ~åºK«~}° „Ñ¨}ÏoHõÖ’ =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ, „QÍ=∞OÖ’x xÑ¨Ù}∞Å‰õΩ
ã¨fiK«ÛùO^Œ ãÖã¨÷Å "åiH˜ ™ê÷#O HõeÊOKåe.
h\˜ =¸ÖÏ^è•~åxfl QÆ∞iÎOK«∞@ :
™ê÷x‰õΩÅ ã¨ÇÏ¨ HÍ~åxfl fã¨∞H˘x, Éè∂í QÆ~ƒ° ù [Ö=#~°∞Å âßY, "åi™êOˆHuHõ Ñï*Ï˝#O`À =¸Å^è•~åxfl
QÆ∞iÎOKåe. P h\˜ #=¸<åÅ#∞ „Ñ¨Ü≥∂QÆâßÅÖ’ qâı¡+¨}‰õΩ ÑÖÑ≤OKåe. P~ÀQÍºxH˜ Ç¨xHõeyOK«∞
JkèHõ"≥∞ÿ# á¶È¡Ô~·_£, Å=}=Ú, áêëê}ÏÅ∞ ÖËx hÔ~·`Õ<Õ „`åQÆ∞@‰õΩ LÑ¨Ü≥∂yOKåe.
h\˜=#~°∞Å ã¨„Hõ=∞ "å_»HõO :
h\˜ =$^è• KÕÜ«∞‰õΩO_® K«∂K«∞@‰õΩ, h\˜ =#~°∞Å∞ áê_»∞KÕÜ«∞‰õΩO_® ÑïHõ~åÅ∞ q~°∞QÆ Q˘@ì‰õΩO_®
Ñïã¨~åÅ∞ Ñïâ◊√„ÉèíOQÍ LOK«∞@‰õΩ, =∞Ozh\˜Ö’ =ÚiH˜h~°∞ HõÅ=‰õΩO_® LO_»∞@‰õΩ `«QÆ∞ *Ï„QÆ`«ÎÅ∞
=Ç≤ÏOK«∞ Hõq∞\©Å ã¨Éèí∞ºÅ∞ ÉÏ^èŒº`« =Ç≤ÏOKåe.
ÑÖKå~ÚfÅ W`«~° ÉÏ^èŒº`«Å∞ :
u „QÍ=∞OÖ’x 5 ãÖIIÖ’Ñ¨Ù Ñ≤Å¡Å‰õΩ "åºkè x~À^èŒHõ \©HÍÅ∞ WÑ≤ÊOKåe.
u QÆ~°ƒù=`«∞Å‰õΩ ^èŒ#∞~åfi`«O ~å‰õΩO_® „QÍ=∞OÖ’ "åºkèx~À^èŒHõ \©HÍÅ∞ "Õ~ÚOKåe.
u 15–44 ãÖIIÅ =∞^èŒº =Ü«∞ã¨∞ QÆÅ „ã‘ÎÅO^ŒiH˜ ^èŒ#∞~åfi`« \©HÍÅ∞ WÑ≤ÊOKåe.
u „QÍ=∞OÖ’x ^•~¸Å‰õΩ, Ñ¨Ù\˜ì# Ñ≤Å¡Å ÉÁ_»∞¤HÀÜ«Ú@‰õΩ tHõ∆}xÑ≤ÊOz, _≥e=s H˜@∞¡ WÑ≤ÊOKåe.
ÖË^• Ñ¨ã≤Ñ≤Å¡Å ÉÁ_»∞¤HÀÜ«Ú@‰õΩ Ñïâ◊√„Éèí"≥∞ÿ# HõuÎ "å_ÕÖÏ ÑïHõ~åÅ∞ h\˜Ö’ =∞~°QÆ Éˇ\ ˜ì "å_ÕÖÏ,
K«∂_®e. ÖËxKÀ Ñ≤Å¡Å‰õΩ ^èŒ#∞~åfi`«O =ã¨∞ÎOk.
u „Ñ¨ã¨= ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „Ñ¨=∂^Œ=Ú <≥^Œ∞~˘¯#∞@‰õΩ ã¨q∂Ñ¨=ÚÖ’x Ñ≤.ÃÇÏKü.ã≤.H˜ QÆiƒù}© „ã‘ÎÅ#∞
`«~°eOK«∞@‰õΩ "åÇ¨Ï<åÅ#∞ HõhãÖ Z_»¡ |O_»¡#∞ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ LOKåe.
u „QÍ=∞OÖ’ W^ŒÌ~°∞ Ñ≤Å¡Å∞ ÃÑ·|_ç# `«e¡, ^ŒO„_»∞Å#∞ ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} áê\ÕKÕÖÏ „áÈ`«ûÇ≤ÏOKåe.
u |_ç D_»∞ Ñ≤Å¡ÅO^Œih |_çÖ’ KÕiÊOK«∞@‰õΩ Hõ$+≤ KÕã≤, q^Œº Jxfl =~åæÅ "åiH˜ JOkOK«∞@‰õΩ
áê@∞Ñ¨_®e.
u QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’#∂, QÆ$Ç¨Ï ã¨=Ú^•Ü«∂Ö’¡#∂ Ñïâ◊√„ÉèOí QÍ LOK«∞H˘=∞‡x, „Ñ¨[Å‰õΩ J=QÍÇ¨Ï# HõeyOKåe.
=ºH˜ÎQÆ`« =∞~°∞QÆ∞^˘_»∞¡, WO_»¡ ^ŒQÆæ~° xi‡OK«∞H˘#∞@‰õΩ, „Ñ¨Éèí∞`«fiq∞K«∞Û ã¨Ç¨Ü«∂xfl ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ JOkOz
9
u
„áÈ`«ûÇ≤ÏOKåe. 9
184
9
u ã¨fiO`«OQÍ Hõ@∞ìH˘#∞ ™ÈÎ=∞`« Hõey# "åi#O^Œ~°x `«Ñ¨ÊHõ =∞~°∞QÆ∞^˘_»∞¡ xi‡OK«∞H˘#∞@‰õΩ
„áÈ`«ûÇ≤ÏOKåe.
9
u WÅ∞¡ Hõ@∞ìH˘#∞"åi WO_»á¡ ê¡#∞Å∞ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf J"≥∂kOK«∞#Ñ¨Ù_»∞, `«ÑÊ¨ Hõ =∞~°∞QÆ∞^˘_»∞¡ xi‡OK«∞
H˘#∞#@∞¡ áê¡#∞Ö’<Õ LO_»∞#@∞¡ K«~°º fã¨∞HÀ"åe.
u g^èŒ∞ÅÖ’ =~°∞ã¨QÍ WO_»∞¡ xi‡OK«∞H˘#∞#@∞¡ „Ñ¨}ÏoHõ =ÚO^Œ∞ `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∂e. =Ú~°∞QÆ∞ HÍÅfiÅ∞,
WO[hiOQÆ∞ "åi ™êOˆHuHõ ã¨Ç¨Ü«∞O`À h~°∞ ^Œ∂~°„áêO`åÅ‰õΩ `«~°eáÈÜÕ∞ÖÏ, "åÅ∞ LO_ÕÖÏ
xi‡OKåe. „Ñü~ÀA =Ú~°∞QÆ∞ HÍÅfiÅ#∞ â◊√„ÉèíO KÕ~ÚOKåe.
u =∂Ô~¯@¡Ö’#∂, g^èŒ∞ÅÖ’#∂, ‰õΩO_ôÅ∞ U~åÊ@∞ KÕã≤ P ‰õΩO_ôÅÖ’<Õ K≥`«Î "Õ¿ãÖÏ K«~°ºÅ∞ fã¨∞H˘x,
~ÀE K≥`«Î#∞ `˘ÅyOz, TiH˜ ^Œ∂~°OQÍ J#∞"≥·# KÀ@ HõOáÈã¨∞ì U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e.
u „Ñ¨Hõ$u "≥·Ñ¨s`åºÅ∞ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ h~°∞ HõÅ∞+≤`«O HÍ‰õΩO_® h\˜x =∞~°QÆ HÍz, K«ÖÏ¡iÛ „`åQÆ∞=∞x
Jxfl "å™êÅÖ’#∂ ^ŒO_À~å (Kå\ÕÑ¨Ù) "Õ~ÚOKåe.
9 9
185
9 J#∞|O^èŒO – 9 9
PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò h~°∞, Éèí∂q∞ =∞iÜ«Ú =$Hõ∆=ÚÅ K«@ìO – 2002
( , 2002)
=∞# ~åRO ã¨Ç¨Ï[ ã≤^Œú"≥∞ÿ# =#~°∞Å‰õΩ Ñ¨Ù\˜ìÅ∞¡. HÍh Jaè=$kú¿Ñi@ =∞#O KÕ¿ã PHõ$`åºÅ =Å¡
„Ñ¨Hõ$uH˜ f„="≥∞ÿ# #+¨ìO "å\˜Å∞¡`«∞#flk. qK«Hõ∆}Ï ~°Ç≤Ï`«OQÍ =$H∆ÍÅ#∞ #iH˜"ÕÜ«∞@O, J#=ã¨~°OQÍ
JkèHõ Éèí∂QÆ~°ƒù[ÖÏÅ "å_»HõO =Å¡ ™ê~°=O`«"≥∞ÿ# Éèí∂q∞ ZO`À JÜ≥∂QÆº"≥∞ÿ áÈ`«∞#flk. D qÑ¨s`«
áÈHõ_»Å =Å¡ JkèHõOQÍ #+¨ìáÈ~Ú |eÜ«∞=Ù`«∞#flk Ñ¨Öˇ¡"åã¨∞ÖË.
ÃÑ· J"åOKè«hÜ«∞ Ñïã≤÷`«∞Å#∞ x"åiOKÕO^Œ∞‰õΩ, ã¨Ç¨Ï[ =#~°∞Å ~°Hõ∆} H˘~°‰õΩ PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò
„Ñ¨Éèí∞`«fiO ^Õâ◊OÖ’<Õ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\ ˜™êiQÍ PO.„Ñ¨."å@~ü, ÖÏºO_£ JO_£ „\©ãπ K«\Ïìxfl (Andhra Pradesh
Water, Land and Trees Act - 2002) `≥zÛOk.
h\˜ xÅfiÅ ÃÑOÑ¨Ù^ŒÅ, =$Hõ*∆ ÏÖÏÅ =$kú, LÑï`«Å, Éè∂í QÆ~ƒ° [ù ÖÏÅ "å_»HÍxfl „Hõ=∞|nÌHiõ OK«@O
=∞iÜ«Ú h\˜ =#~°∞Å ~°Hõ∆}, Éèí∂q∞ „Ñ¨Hõ$u ã¨=∞`«∞Åº`«Å ~°Hõ∆} D K«@ìOÜ≥ÚHõ¯ =ÚYº L^ÕÌâßºÅ∞.
D K«@ìO Ü≥ÚHõ¯ L^ÕÌâßºÅ∞ <≥~°"Õˆ~ÛO^Œ∞‰õΩ ~åR™ê÷~ÚÖ’ ''~åR h~°∞, Éèí∂q∞ =∞iÜ«Ú =$Hõ∆=ÚÅ
J^ä•i\©—x U~åÊ@∞ KÕÜ∞« @O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. J^Õq^èOŒ QÍ lÖÏ¡, =∞O_»Å ™ê÷~ÚÖ’ J^ä•i\©Å‰õΩ x|O^è#Œ Å∞
U~åÊ@∞ KÕÜ«∞@O [iyOk.
~åR™ê÷~Ú lÖÏ¡™ê÷~Ú =∞O_»Å™ê÷~Ú
Z) ZH±û, JÑ¶+‘ Ü ≤ ∂≥ K≥~· ü Ñ¨~û° <£ ÑÖKå~Úf~å*ò lÖÏ¡ HõÖˇHõì~ü =∞O_»Ö~Ô "≥#∂º JkèHÍi
„QÍq∂}Ïaè=$kú =∞iÜ«Ú
„QÍq∂} h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å
âßMÏ =∂`«∞ºÅ∞.
a) –– –– –– ––
ã≤) "≥·ãπ K≥·~üÑ¨~°û<£ „Ñ¨Éèí∞`«fi „Ñ¨^è•#HÍ~°º^Œi≈ =ÚQÆ∞æ~°∞ Ü«∞OÑ≤Ñ≤Å∞ =∞O_»Å Jaè=$kú JkèHÍi
=∞iÜ«Ú W^ŒÌ~°∞ *ˇ_£
Ñ≤\ ˜ã≤ ã¨Éèí∞ºÅ#∞ lÖÏ¡
ZH±û JÑ¶‘+≤Ü«∂ K≥·~°‡<£
<åq∞<Õ\ò KÕ™êÎ~°∞.
_ç) ZH±û JÑ¶+‘ Ü≤ ∂« ã¨É∞íè ºÅ∞ „ÑÉ¨ ∞íè `«fi =º=™êÜ«∞ HÍ~°º^Œi≈ *Ï~ÚO\ò _≥~Ô· Hõ~ì –ü =º=™êÜ«∞O ã¨É∞íè ºÅ∞:1. =∞O_»Å Hˆ O„^Œ
„QÍ=∞ÑÖKå~Úf ã¨~Ê° OK«∞
2. =∞O_»Å ZH±û JÑ¶+‘ Ü ≤ ∂≥
K≥~· ‡° <£KÕ <åq∞<Õ\ò KÕÜ∞« |_ç#
W^ŒÌ~°∞ Ü«∞OÑ≤\ ˜ã≤Å∞.
9
W) —— WiˆQ+¨<£ =∞iÜ«Ú Hõ=∂O_£ ã¨∂ÑïO>ˇ_≥O\ò
UiÜ«∂ Jaè=$kú WO[h~ü WiˆQ+¨<£
ã¨Ç¨Ü«∞ WO[h~°∞,
WiˆQ+¨<£ âßY
9
186
9
ZÑ¶π) —— „Ñ¨Éèí∞`«fi HÍ~°º^Œi≈
=ÚxûÑ¨Öò áêÅ#
ã¨∂ÑïO>ˇO_≥O\ò
„QÍq∂}h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å
Éèí∂QÆ~°ƒù[Å âßY #∞O_ç
XHõ JkèHÍi
9
l) —— „Ñ¨Éèí∞`«fi HÍ~°º^Œi≈ _çÑ¨Óº\© _≥·Ô~Hõì~ü, Éèí∂QÆ~°ƒù ã¨Ç¨Ü«∞ _≥·Ô~Hõì~ü,
„QÍq∂}h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å [Å=#~°∞Å âßY =º=™êÜ«∞ âßY
ÃÇÏKü) —— „Ñ¨Éèí∞`«fi HÍ~°º^Œi≈ _çÑ¨Óº\© _≥·Ô~Hõì~ü, QÆ#∞Å∞ ã¨Ç¨ Ü«∞ „áê*ˇ‰Ωõ ì JkèHÍi
ÑÖKå~Úf~å*ò Yx*ÏÅ âßY S.\˜._ç.Z.
S) —— „Ñ¨Éèí∞`«fi HÍ~°º^Œi≈ Hõ#ûˆ~fi@~ü PÑ¶π á¶êÔ~ãπì ã¨g∞Ñ¨ÑÙ̈ J@g âßY JkèHÍi
Ñ¨~åº=~°} _çÑÓ¨ º\© („Ñ}¨ ÏoHõ =∞iÜ«Ú) lÖÏ¡ ZH±û JÑ¶+‘ Ü ≤ ∂« K≥~· ‡° <£
qã¨Î~°}) ÖË^• „áê^ÕtHõ QÍiKÕ`« <åq∞<Õ\ò KÕÜ∞« |_ç#
_çq[#Öò J@g JkèHÍi XHõ =∞Ç≤Ïà◊`À Hõeã≤
=ÚQÆ∞~æ ∞° „ÑÉ¨ ∞íè `Õfi`«~° ãÖã¨Å÷
„Ñüx^è∞Œ Å∞ (WVA/VSS/
"å@~ü Ã+_£ J™Èã≤Ü∞Õ +¨<£
*ˇ) —— "≥·ãπ Kèå#ûÅ~ü, PKå~°º „áê*ˇ‰õΩì PÑ¶‘ã¨~ü S\˜_ç/
Z<£.l.~°OQÍ =º=™êÜ«∞ Ü«∞OZ_çZ/Ñ≤\ ˜l
qâ◊fi q^•ºÅÜ«∞O
ÔH) ã¨Éèí∞ºÅ∞ :– 1) _®II ÔH.PO[<ÕÜ«ÚÅ∞ sl#Öò JkèHÍi, PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò
„Ñ^¨ •è #Kå~°∞ºÅ∞ *ˇÜ∞« <£\Ü˜ Ú« HÍÅ∞+¨º xÜ«∞O„`«} =∞O_»e
Ñ¨~åº=~°} âßY
2) „á⁄IIN^èŒ~ü =¸iÎ =ÚYºHÍ~°ºx~°fiÇ¨Ï}ÏkèHÍi
„Ñ¨^è•<åKå~°∞ºÅ∞, lÜ«∂Ñ¶≤ lÖÏ¡ Ñï+¨`ü
lH±û âßY, F.Ü«Ú. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ "≥∞„\’ áêe\<£
"å@~ü =∞iÜ«Ú ã≤=ˆ~l É’~°∞¤
#∞O_ç XHõ JkèHÍi (~°OQÍÔ~_ç¤)
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ lÖÏ¡Å‰õΩ)
3) _®IIÔH.q.~å=Ù =ÚxûÑ¨Öò áêÅ<å âßY
„á⁄ÃÑã¶ ~¨ ,ü HÔ q∞HõÖò WO[hiOQ∑ #∞O_ç XHõ JkèHÍi
âßY, PO„^èŒÜ«¸x=iû\©
ZÖò) ã¨Éèí∞ºÅ∞ :– 1) _®II\˜.Ç¨Ï#∞=∞O`«~å=ÙlÖÏ¡ ZH±û JÑ¶≤+≤Ü≥∂ K≥·~°‡<£QÍi
i>ˇ~ÿ ∞° ¤ WO[h~°∞, W<£–pÑ¶π L^ÕÌâ◊ºO„Ñ¨HÍ~°O J~Ú^Œ∞QÆ∞~°∞
=∞iÜ«Ú "å@~ü Hõ#ûˆ~fi+¨<£ „Ñ¨*Ï„Ñüx^èŒ∞Å∞, Ã+_»∂ºÅ∞¤
q∞+¨<£ ã¨Éèí∞ºÅ∞ ‰õΩÖÏÅ∞, `≥QÆÅ∞ =∞iÜ«Ú =∞Ç≤Ïà◊
XH˘¯Hõ¯i`À HõeÑ≤ "≥Ú`«OÎ J~Ú^Œ∞QÆ∞~°∞
9 2) N Z.ÃÇÏKü.=¸ã≤fi ÃÇ·Ï^Œ~°ÉÏ^£ lÖÏ¡ J~Ú`Õ Ç¨ï_®
„Ñ^¨ •è # J@g Hõ#fiˆ~fi@~ü (i>ˇ~ÿ )¤ ü #∞O_ç _≥~Ô· Hõ~ì ,ü J~°ƒ<£ á¶ê~Ô „ã‘ì
9
187
9 3) _®II*ˇ."≥OHõ>âË fi◊ ~°∞,¡ _≥~Ô· Hõ~ì ü
ã≤Z*ˇ_P£ ~üS, *’^èÑ£ Ó¨ ~ü(i>ˇ~ÿ )¤ü
9
Ü«∞O) ã¨Éèí∞ºÅ∞ :– N"≥.· q.=∞ÖÏ¡~Ô _ç¤ „QÍq∂}Ïaè=$kú „áê*ˇ‰Ωõ ì _≥~Ô· Hõ~ì ,ü _çÑZ≤ Ñ≤/lÖÏ¡
„@ã¨∞ì (Ü«∞<£lF) J#O`«ÑÓ¨ ~ü
Z<£) ZH±û.JÑ¶≤+≤Ü≥∂
"≥∞O@~ü Ãã„Hõ@s „Ñ¨Éèí∞`«fiHÍ~°º^Œi≈, [Å#=~°∞Å x~°fiÇ¨Ï} ã¨Ç̈Ü∞« WO[h~ü (P~ü_|» ∂¡Zãπ)
„QÍg∞}Ïaè=$kÌ Ã+_»∂ºÅ∞ ÑïÜ«∂Ö’ J~Ú`Õ
XHõ Ã+_»∂ºÅ∞ `≥Q/Æ *ÏuH˜
K≥Ok#=ºH˜Îx ã¨Éèí∞ºxQÍ
<åq∞<Õ\ò KÕÜ∂« e. Ã+_»∂ºÅ∞
‰õΩÖÏÅ∞ Z‰õΩ¯=QÍ x=ã≤OKÕ
=∞O_»ÅOÖ’ P ‰õΩÖÏÅ
„Ñüxkèx ã¨Éèí∞ºxQÍ
<åq∞<Õ\ò KÕÜ«∂e.
9 9
188
9 J#∞|O^èŒO – 10 9
73= ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°} K«@ìO x[ „Ñü
(™ê÷xHõ ã¨fiÑïáêÅ# „Ñ¨*Ï™êfi=∂ºxH˜ =¸Å=Ú. „QÍ=∂ÖË ^ÕâßxH˜ "≥#∞fl=ÚHõ. „QÍ=∞ ã¨fi~å[ºO
HÀãÖ QÍOnèr HõÅÅ∞Hõ<Õ"å_»∞. JO^Œ∞=Å#, „QÍ=∂ÅÖ’ ™ê÷xHõ ã¨fiÑïáêÅ# c*ÏÅ∞ <å\ÏÅ#fl =∞Ç¨Ï`«Î~°
Pâ◊Ü«∞O`À ~å*ÏºOQÆ=ÚÖ’x 40= JkèHõ~°}O á⁄O^Œ∞Ñ¨~°K«|_çOk. ™ê÷xHõ ã¨fiÑïáêÅ# Ü«¸x@∞¡QÍ
„QÍ=∂Å#∞ fiÛk^ÕOÌ ^Œ∞HÔ · „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÅ U~åÊ@∞‰õΩ, "å\˜H˜ `«y# JkèHÍ~åÅ#∞ ãÖ„Hõq∞OÑ¨K¿Õ ãO^Œ∞‰õΩ
~åR „Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞ `«y# K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ"åÅx P JkèHõ~°}OÖ’ ¿Ñ~˘¯#|_çOk. J~Ú`Õ Jk PK«~°}Ö’
H˘#™êQÆÖË^Œ∞. ÑÖKå~Úf ZxflHõÅ∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ [~°QÆHõáÈ=@O, x~°O`«~°O "å~Ú^• Ñ¨_»@O, ÃãÃãÊO_£
HÍ=@O P#"å~ÚfQÍ =∂iOk.
ˆHO„^Œ„Ñ¨Éèí∞`«fi=Ú ™ê÷xHõ ã¨fiÑïáêÅ<å =º=ã¨÷‰õΩ ~å*ÏºOQÆ |^Œú`« HõeÊOK«\ÏxH˜, 73,74=
~å*ÏºOQÆ ã¨=~°}Å‰õΩ NHÍ~°O K«∞\˜ìOk. 73= ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°} „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ\˜ì#Ñ¨C_»∞ ~åR „Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞
`«=∞ JkèHÍ~åÅ∞ Ç¨ÏiOK«∞‰õΩáÈ`å~Ú JO@∂ JÉèíºO`«~°O =ºHõÎO KÕâß~Ú. J<ÕHõ J=~À^è•Å∞ ^•\˜, J<ÕHõ
=∂~°∞ÊÅ`À 73= ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°} K«@ìO z=~°‰õΩ 24–4–93 #∞O_ç J=∞Å∞Ö’xH˜ =zÛOk. =Úxûáêe
\©Å‰õΩ ãÖ|OkèOz ‰õÄ_® ^•^•Ñ¨Ù W^Õ ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°} [iyOk. Ñ¨~°º=™ê#OQÍ ~å*ÏºOQÆOÖ’ 9, 9Z
qÉèÏQÍÅ∞ J^Œ#OQÍ KÕ~Û° |_ç<å~Ú. ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ K≥Ok# 9= qÉèÏQÆOÖ’ "≥Ú`«OÎ 19 JkèH~õ }° ÏÅ∞<åfl~Ú.
~å*ÏºOQÆOÖ’ 11= Ã+_»∂ºÅ∞ ‰õÄ_® J^Œ#OQÍ KÕ~°Û|_çOk. 29 JOâßÅ∞ P Ã+_»∂ºÅ∞Ö’ KÕ~°Û|_ç<å~Ú.
P JOâßÅÃÑ· ÑÖKå~ÚfÅˆH JkèHÍ~°O LO@∞Ok. WÑ¨C_»∞ D qÉèÏQÆOÖ’x x|O^è#Œ Å∞ „HÕ^Œ q=iOK«@O
[iyOk.)
JkèHõ~°}O : 243 : x~°fiK«#=ÚÅ∞ :
D qÉèÏQÆ=Ú#‰õΩ ãÖ|OkèOz# ™ê^è•~°} Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’ H˘xfl Ñ¨^Œ=ÚÅ‰õΩ J~°÷O D „HÕk
q^èŒ=ÚQÍ LO@∞Ok.
Z) 'lÖÏ¡— J#QÍ XHõ ~åR=ÚÖ’x lÖÏ¡ Jx J~°÷=Ú.
a) '„QÍ=∞ã¨Éèí— J#QÍ „QÍ=∞™ê÷~ÚÖ’ ÑÖKå~Úf ÑïkèÖ’x XHõ „QÍ=∞=ÚÖ’ F@~°¡ *Ïa`åÖ’
ilã¨ì~ü HÍ|_ç# ã¨Éèí∞ºÅ ã¨=¸Ç¨Ï"Õ∞ „QÍ=∞ã¨Éèí J#|_»∞`«∞Ok. (a Grama Sabha means a body consisting
of persons registeed with Electoal rolls relating to a village comprised with in the area of Panchayat at the illage
level)
ã≤) =∂^èºŒ q∞Hõ ™ê÷~Ú (Intermediate Level) : lÖÏ¡™ê÷~ÚH˜, „QÍ=∞™ê÷~ÚH˜ =∞^èºŒ QÆÅ ™ê÷~Ú =∂^èºŒ q∞Hõ
™ê÷~Ú J#|_»∞`ÀOk. D qÉèÏQÆ=Ú#‰õΩ ãÖ|OkèOz Uk =∂^äŒºq∞Hõ ™ê÷~ÚQÍ ÑïQÆ}ÕÑ¨|_»∞`«∞O^À
QÆ=~°fl~°∞ Ñä¡H± <À\˜Ñ¶≤ˆH+¨<£ ^•fi~å <À\˜ÃÑ¶· KÕ™êÎ~°∞.
9 _ç) ÑÖKå~Úf J#QÍ „QÍq∂} „áêO`åÅÖ’ 243a JkèHõ~°}O „HÕ^Œ U~åÊ@∞ HÍ|_ç# ™ê÷xHõ 9
189
9
ã¨fiÑïáêÅ<å ãÖã¨÷.
W) ÑÖKåÜ«∞`ü UiÜ«∂ : XHõ ÑÖKå~Úf Ç¨Ï^Œ∞ÌÅ Ö’Ñ¨ÅQÆÅ „áêO`«=Ú.
9
ZÑ¶π) [<åÉèÏ : PY~°∞™êiQÍ [<åÉèÏ ÖˇHõ¯Å ¿ãHõ~°} [iy „Ñ¨K«∞iOK«|_ç# *Ïa`åÖ’ QÆÅ
[<åÉèÏ Jx J~°÷=Ú.
l) „QÍ=∞=Ú : D qÉèÏQÆ=Ú#‰õΩ ãÖ|OkèOz QÆ=~°fl~üKÕ`« „QÍ=∞=ÚQÍ <À\˜ÃÑ¶· KÕÜ«∞|_ç#
„áêO`«=Ú. J<ÕHõ „QÍ=∞=ÚÅ∞ HõeÑ≤ ‰õÄ_® „QÍ=∞=ÚQÍ <À\˜ÃÑ¶· KÕÜ«∞|_ç LO_»=K«∞Û.
JkèHõ~°}O : 243–Z : „QÍ=∞ã¨Éèí JkèHÍ~°=ÚÅ∞ :
„QÍ=∞™ê÷~ÚÖ’ „QÍ=∞ã¨Éèí JkèHÍ~° ÉÏ^èŒº`«Å∞ âßã¨#ã¨Éèí xˆ~ÌtOz# q^èŒOQÍ LO\Ï~Ú.
JkèHõ~°}O : 243–a : ÑÖKå~ÚfÅ =º=™ê÷Ñ¨# (Constitution of Panchayats) :
1) D qÉèÏQÆ=ÚÖ’x x|O^èŒ#Å‰õΩ J#∞QÆ∞}=ÚQÍ „Ñü ~åR=ÚÖ’#∞ „QÍ=∞, =∂^äŒºq∞Hõ, lÖÏ¡
™ê÷~ÚÖÖ’ ÑÖKå~ÚfÅ∞ U~°Ê_»=Öˇ#∞.
2) HÍ¡A (1)Ö’ Uq∞ ¿Ñ~˘¯#|_ç#Ñ¨Ê\˜H©, 20 ÅHõ∆Å [<åÉèÏ ^•@x ~åR=ÚÅÖ’ =∂^äŒºq∞Hõ
™ê÷~ÚÖ’ ÑÖKå~ÚfÅ#∞ `«Ñ¨ÊxãïQÍ U~åÊ@∞KÕÜ«∞#=ã¨~°=ÚÖË^Œ∞.
JkèHõ~°}O : 243–ã≤ : ÑÖKå~ÚfÅ x~å‡}=Ú (Composition of Panchayats) :
1) D qÉèÏQÆ=ÚÖ’x x|O^èŒ#Å‰õΩ Ö’|_ç, ÑÖKå~ÚfÅ x~å‡}=Ú QÆ∞iOz âßã¨#ã¨Éèí `«QÆ∞
x|O^èŒ#Å#∞ ~°∂á⁄OkOK«=Öˇ#∞.
J~Ú`Õ, ÑÖKå~Úf ÑïkèÖ’x [<åÉèÏ, =∞iÜ«Ú P ÑÖKå~ÚfÅ ZxflHõ ^•fi~å ÉèísÎ HÍ=Åã≤#
ã‘@¡ =∞^èŒº x+¨ÊuÎ gÅ~Ú#O`« =~°‰õΩ ~åR=∞O`å XˆH q^èŒOQÍ LO_®e.
2) ÑÖKå~Úf ™ê÷<åÅ #∞O_ç ã¨Éèí∞ºÅ ZOÑ≤Hõ „Ñ¨`«ºHõ∆ ZxflHõ^•fi~å [~°∞QÆ∞`«∞Ok. WO^Œ∞H˘~°ÔH· „Ñü
ÑÖKå~Úf „áê^ÕtHõ xÜ≥∂[Hõ =~åæÅ∞QÍ qÉèílOK«|_»∞`«∞Ok. „Ñü xÜ≥∂[Hõ=~°æOÖ’x [<åÉèÏ‰õΩ, ã‘@¡‰õΩ
=∞^èŒºQÆÅ x+¨ÊuÎ ‰õÄ_® gÅ~Ú#O`« =~°‰õΩ ÑÖKå~Úf UiÜ«∂ JO`«\ ˜H© XˆHq^èŒOQÍ LO_®e.
3) ÑÖKå~ÚfÖ’ „áêux^è•ºxH˜ ãÖ|OkèOz âßã¨#ã¨Éèí D kQÆ∞= ã¨∂zOK«|_ç# q^èŒ=ÚQÍ
âßã¨#=ÚÅ#∞ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
Z) „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ J^èŒº‰õ∆ΩÅ‰õΩ (K≥·~üÑ¨~°û<£) =∂^èŒºq∞Hõ ÑÖKå~ÚfÖÖ’ „áêux^èŒºO
HõeÊOK«∞@. =∂^äŒºq∞Hõ ÑÖKå~ÚfÅ∞ ÖËx ~åR=ÚÅ q+¨Ü«∞=ÚÖ’ „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÅ J^èŒº‰õ∆ΩÅ‰õΩ lÖÏ¡
ÑÖKå~ÚfÅÖ’ „áêux^äŒºO HõeÊOK«∞@.
a) =∂^äŒºq∞Hõ ÑÖKå~ÚfÅ J^èŒº‰õ∆ΩÅ‰õΩ lÖÏ¡ ÑÖKå~ÚfÅÖ’ „áêux^èŒºO HõeÊOK«∞@.
ã≤) Ö’H±ã¨Éèí ã¨Éèí∞ºÅ∞, ~åR âßã¨# ã¨Éèí∞ºÅ‰õΩ `«=∞ xÜ≥∂[Hõ =~åæÅ ÑïkèÖ’ QÆÅ =∂^äŒºq∞Hõ
9
ÑÖKå~Úf, lÖÏ¡ ÑÖKå~ÚfÅÖ’ „áêux^èŒºO HõeÊOK«∞@. 9
190
9 _ç) ~å[ºã¨Éèí ã¨Éèí∞ºÅ∞, ~åR âßã¨# =∞O_»e ã¨Éèí∞ºÅ q+¨Ü«∞OÖ’ "å~°∞ F@~°∞QÍ ZHõ¯_»
#"≥∂^Œ~Ú<å~°#fl JOâ◊O P^è•~°OQÍ =∂^äºŒ q∞Hõ ÑÖKå~ÚfÖ’ QÍx ÖËHõ lÖÏ¡ ÑÖKå~ÚfÖ’QÍx „áêux^èºŒ O
9
HõeÊOK«|_»∞`«∞Ok.
4) ÑÖKå~Úf J^èŒº‰õ∆ΩÅ∞ =∞iÜ«Ú ÑÖKå~Úf ã¨Éèí∞ºÅO^ŒiH© ("å~°∞ „Ñ¨`«ºHõ∆OQÍ ZxflHõ HÍ|_ç<å~å
ÖË^• J#fl^•x`À xq∞`«ÎO ÖË‰õΩO_®) ÑÖKå~Úf ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ F\ÕQ∑Ö’ áêÖÁæ<Õ Ç¨Ï‰õΩ¯ LO@∞Ok.
5) Z) „QÍ=∞™ê÷~ÚÖ’ ÑÖKå~Úf J^èŒº‰õ∆Ωx ZOÑ≤Hõ‰õΩ ãÖ|OkèOz âßã¨#ã¨Éèí x|O^èŒ#Å∞ *Ïs
KÕã¨∞ÎOk.
a) =∂^äŒºq∞Hõ, lÖÏ¡ ÑÖKå~ÚfÅ J^èŒº‰õ∆ΩÅ#∞ PÜ«∂ ÑÖKå~ÚfÅ ã¨Éèí∞ºÅ∞ Z#∞fl‰õΩO\Ï~°∞.
JkèHõ~°}O : 243–_ç : ã‘@¡ i[ˆ~fi+¨<£ :
1) „Ñü ÑÖKå~ÚfÅ#∞
Z) Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ "åiH˜,
a) Ã+_»∂ºÅ∞¤ `≥QÆÅ "åiH˜
ã‘@¡ i[ˆ~fi+¨#∞ LO@∞Ok. "≥Ú`«ÎO [<åÉèÏÖ’ Ã+_»ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ, `≥QÆÅ "åi [<åÉèÏ#∞ |\˜ì ã‘@¡
i[ˆ~fi+¨<£ P^è•~°Ñ¨_ç LO@∞Ok. i[ˆ~fi+¨<£ ™ê÷<åÅ ˆH\Ï~ÚOÑ¨Ù ~˘>Ë+¨<£ Ñ¨^ŒúuÃÑ· [~°∞QÆ∞`«∞O@∞Ok.
2) LÑ¨x|O^èŒ# (1) „HÕ^Œ i[~°∞fi KÕÜ«∞|_ç# ã‘@¡Ö’ HõhãÖ 1/3 =O`«∞ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÅ=ÚÅ ÖËHõ
`≥QÆÅ‰õΩ K≥Ok# „ã‘ÎÅ‰õΩ i[~°∞fi KÕÜ«∞|_»=Öˇ#∞.
3) „Ñ¨`º« Hõ∆ ZxflHõ ^•fi~å Éèsí Î HÍ|_Õ ã‘@Ö¡ ’ HõhãÖ 1/3=O`«∞ (Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÅ=ÚÅ∞, `≥QÅÆ =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ
ˆH\Ï~ÚOK«|_»∞ ã‘@¡`À HõÅ∞Ñ¨Ù‰õΩx) =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ ˆH\Ï~ÚOK«=Öˇ#∞. P ˆH\Ï~ÚOÑ¨Ù ~˘>Ë+¨<£ Ñ¨^ŒúuÃÑ·
[~°∞QÆ∞`«∞Ok.
4) „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf (ã¨~Ê° OKü), =∂^èºŒ q∞Hõ ÑÖKå~Úu, lÅ¡ ™ê÷~Ú ÑÖKå~Úu J^èºŒ Hõ∆ Ñ¨^=Œ ÙÅÖ’
Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÅ=ÚÖ, `≥QÆÅ∞, =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ ˆH\˜~ÚOK«=Åã≤# ã‘@¡#∞ âßã¨#ã¨Éèí x~åÌiOK«=Öˇ#∞.
J~Ú`Õ, P q^èŒ=ÚQÍ Ã+_»∂ºÅ∞¤ `≥QÆÅ∞, ‰õΩÅ=ÚÅ "åiH˜ ˆH\Ï~ÚOK«=Åã≤# ã‘@∞¡ ã¨^Œ~°∞ „QÍ=∞
ÑÖKå~Úf, =∂^äŒºq∞Hõ ÑÖKå~Úu, lÖÏ¡ ÑÖKå~ÚfÅÖ’ "åi [<åÉèÏ‰õΩ, ~åROÖ’ "åi [<åÉèÏ‰õΩ
`«y# x+¨ÊuÎÖ’ LO_»=Öˇ#∞.
J^Õ ãÖ^Œ~ƒ° =ù ÚÖ’ ã¨^~Œ ∞° "≥Ú`«OÎ J^èºŒ Hõ∆ ™ê÷<åÅÖ’ Hõhã¨=Ú 1/3=O`«∞ =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ `«ÑÊ¨ xãïQÍ
ˆH\Ï~ÚOz f~°=Öˇ#∞. („QÍ=∞ ÑÖKå~Úu, =∞O_»Å „Ñ¨*ÏÑï+¨`ü, lÖÏ¡ „Ñ¨*ÏÑï+¨`ü ™ê÷~ÚÅxflO\˜Ö’)
D HÍ¡A „HÕ^Œ =∞Ç≤Ïà◊Å∞, Ã+_»∂ºÅ∞¤ `≥QÆÅ∞, ‰õΩÅ=ÚÅ "åiH˜ ™ê÷<åÅ∞ ˆH\Ï~ÚOÑ¨Ù ~˘>Ë+¨<£
Ñ¨^ŒúuÃÑ· [~°QÆ=Öˇ#∞.
9
5) D JkèH~õ }° =ÚÖ’x HÍ¡A (1), (2) „HÕ^Œ [~°∞QÆ∞ i[ˆ~fi+¨#∞¡, HÍ¡A (4) „HÕ^Œ qq^èŒ ÑÖKå~ÚfÅ 9
191
9
J^èŒº‰õ∆ΩÅ‰õΩ QÆÅ i[ˆ~fi+¨#∞¡ („ã‘ÎÅ i[ˆ~fi+¨#∞¡ q∞#Ç¨~ÚOz) ‰õÄ_® 334= JkèHõ~°}=ÚÖ’
xˆ~ÌtOz#O`«HÍÅO H˘#™êQÆ∞`å~Ú.
9
6) D qÉèÏQÆ=ÚÖ’ Uq∞ ¿Ñ~˘¯#|_ç#Ñ¨Ê\˜H,© "≥#∞Hõ|_ç# `«~Q° `Æ ∞« Å"åiH˜ ÑÖKå~ÚfÖ’#∞, „QÍ=∞
ÑÖKå~Úf J^èŒº‰õ∆ΩÅ, =∞O_»Å Ñï+¨`ü, lÖÏ¡ Ñï+¨`ü J^èŒº‰õ∆ΩÅ q+¨Ü«∞OÖ’#∞ H˘xfl ™ê÷<åÅ#∞ âßã¨# ã¨Éèí
i[~°∞fi KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
JkèHõ~°}O : 243–W : ÑÖKå~ÚfÅ HÍÅ Ñïq∞u :
1) „Ñ¨^äŒ=∞ ã¨=∂"Õâ◊O „áê~°OÉèí"≥∞ÿ# `Õn #∞O_ç ÑÖKå~Úf HÍÅÑïq∞u 5 ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞.
J~Ú`Õ, =∞ˆ~^Œ~Ú<å âßã¨#=Ú „HÕ^Œ HÍÅÑïq∞u =ÚyÜ«∞Hõ=ÚO^Õ ÑÖKå~Úf ~°^Œ∞Ì HÍ|_ç#@¡~Ú`Õ D
ã¨Éò ~°∂Å∞ =iÎOK«^Œ∞.
2) U^≥·<å K«@ì ã¨=~°} ^•fi~å ÑÖKå~Úf ~°^Œ∞Ì‰õΩ J=HÍâ◊O L#flÑ¨C_»∞, 5 ãÖ=`«û~°=ÚÅ
HÍÅÑï=∞u =ÚyÜ«Ú =~°‰õΩ P ã¨=~°} J=∞Å∞Ö’xH˜ ~å^Œ∞.
3) (Z) HÍ¡A (1) L^ŒÇÏ¨ iOÑ¨|_ç# 5 ãÖ=`«û~°=ÚÅ HÍÅÑï=∞u =ÚyÜ«Ú@‰õΩ Ñ¨Ó~°fi"Õ∞ ZxflHõÅ∞
[iy #∂`«# ÑÖKå~Úf `«Ñ¨Êx ãïQÍ U~åÊ@∞ HÍ=Öˇ#∞. (Elections shall be completed)
a) XHõ"Õà◊ ÑÖKå~Úf ~°^Œ∞Ì HÍ|_ç#@¡~Ú`Õ, ~°^Œ∞ÌHÍ|_ç# P~°∞ =∂ã¨=ÚÅ Ö’Ñ¨Å #∂`«#
ÑÖKå~Úf ZxflHõÅ∞ Ñ¨ÓiÎ J~Ú f~°=Öˇ#∞.
J~Ú`Õ, ÑÖKå~Úf HÍÅÑïq∞u =ÚyÜ«Ú@‰õΩ P~°∞ =∂ã¨=ÚÅHõ#fl `«‰õΩ¯= =º=kè L#flÑ¨C_»∞
XHõ ÑÖKå~Úf ~°^Œ∞ÌHÍ|_ç#@¡~Ú`Õ, P ÑÖKå~Úf H˘~°‰õΩ „Ñ¨`ÕºHõ=ÚQÍ ZxflHõ [~°∞Ñ¨#=ã¨~°=Ú ÖË^Œ∞.
4) 5 ãÖ=`«û~°=ÚÅ HÍÅÑïq∞u =ÚyÜ«Ú@‰õΩ =ÚO^Õ XHõ ÑÖKå~Úf ~°^Œ∞ÌHÍ|_ç#, #∂`«#
ÑÖKå~Úf U~°Ê_ç#Ñ¨C_»∞, J~Ú^Œ∞ ãÖ=`«û~°=ÚÅ HÍÅÑïq∞uÖ’ q∞yeÜ«Ú#fl =º=kè =~°‰õΩ =∂„`«"Õ∞
P #∂`«# ÑÖKå~Úf H˘#™êQÆ∞`«∞Ok.
JkèHõ~°}O : 243–ZÑ¶π : ã¨Éèíº`åfixH˜ J#~°›`« :
1) D „HÕk J#~°›`Å« ∞#fl =ºH˜HÎ ˜ ÑÖKå~Úf ã¨É∞íè ºxQÍ áÈ\©K¿Õ ã Ç¨Ï‰õΩ¯QÍx, ÑÖKå~Úf ã¨É∞íè ºxQÍ
H˘#™êˆQ J~°›`« QÍx LO_»^Œ∞.
Z) U^≥<· å K«@=ì Ú„HÕ^Œ âßã¨#ã¨Éíè ZxflHõÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz J#~°∞›Å∞QÍ „Ñ¨H\õ O˜ Ñ¨|_ç# =º‰õΩÅÎ ∞.
J~Ú`Õ, 25 ãÖ=`«û~åÅ∞ Ñ¨ÓiÎ HÍÖË^Œ<Õ HÍ~°}=ÚÃÑ· XHõ =ºH˜Îx J#~°∞›_çQÍ „Ñ¨Hõ\ ÕK«~å^Œ∞.
P =ºH˜ÎH˜ 21 ãÖ=`«û~åÅ∞ xO_ç LO>Ë KåÅ∞.
2) âßã¨#ã¨Éèí ~°∂á⁄OkOKÕ âßã¨#=Ú „HÕ^Œ ÑÖKå~ÚfH˜ ZxflHõÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz J#~°∞›Å∞QÍ
„Ñ¨Hõ\ ÕÑ¨|_ç# =º‰õΩÎÅ∞.
9
3) XHõ ÑÖKå~Úf ã¨Éèí∞º_»∞ LÑ¨x|O^èŒ# (1) „HÕ^Œ P Ñ¨^ŒqÖ’ H˘#™êQÆ∞@‰õΩ J~°∞›_®, HÍ^• J#fl 9
192
9
JOâ◊O q"å^Œ„QÆã¨÷"≥∞ÿ#Ñ¨C_»∞, P JOâ◊=Ú#∞ âßã¨#ã¨Éèí U~°Ê~°KÕ J^ä•i\© x~°‚Ü«∂xH˜ ÑÖÑ¨=Öˇ#∞.
JkèHõ~°}O : 243–l : ÑÖKå~ÚfÅ JkèHÍ~°=ÚÅ∞, Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞, ÉÏ^èŒº`«Å∞ :
9
~å*ÏºOQÆ ÑïkèH˜ Ö’|_ç ÑÖKå~ÚfÅ JkèHÍ~°=ÚÅ∞, Ç¨Ï‰õΩ¯Å#∞ x~åúiã¨∂Î ~åR „Ñ¨Éèí∞`«fi=ÚÅ∞
„Ñ¨`ÕºHõ âßã¨#=ÚÅ#∞ ~°∂á⁄OkOK«=Öˇ#∞. ™ê÷xHõ ã¨fiÑïáêÅ<å ãÖã¨÷Å∞QÍ ÑÖKå~ÚfÅ∞ =∞#∞QÆ_»
™êyOK«∞@‰õΩ J=ã¨~°"≥∞ÿ# JkèHÍ~°=ÚÅ#∞ "å\˜H˜ ~åR „Ñ¨Éèí∞`«fi=ÚÅ∞ ãÖ„Hõq∞OÑ¨KÕÜ«∞=Öˇ#∞. J~Ú`Õ,
P „Hõ=∞OÖ’ D „HÕk JOâ◊=ÚÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz H˘xfl +¨~°`«∞Å#∞ qkèOK«=K«∞Û. Jq U=∞#QÍ :–
Z) Pi÷HÍaè=$kú, ™ê=∂lHõ <åºÜ«∂xH˜ ãÖ|OkèOz# Ñ¨^äŒHõ=ÚÅ#∞ ~°∂á⁄OkOK«∞@.
a) 11= Ã+_»∂ºÅ∞ ^•fi~å ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ ã¨„Hõq∞OÑ¨KÕÜ«∞|_ç# JOâ◊=ÚÅ`À ã¨Ç¨,
ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ JÑ¨ÊyOK«|_ç# Pi÷HÍaè=$kú, ™ê=∂lHõ <åºÜ«∂xH˜ ãÖ|OkèOz# Ñ¨^äŒHõ=ÚÅ#∞ J=∞Å∞
KÕÜ«Ú@.
JkèHõ~°}O : 243–ÃÇÏKü : Ñ¨#∞flÅ∞, x^èŒ∞Å∞ :
Z) H˘xfl JOâ◊=ÚÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz Ñ¨#∞flÅ∞ qkèOz =ã¨∂Å∞KÕÜÚ« JkèHÍ~°=Ú#∞ ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ
âßã¨#ã¨Éèí ãÖ„Hõq∞OÑ¨KÕÜ«∞=K«∞Û.
a) ~åR „Ñ¨Éèí∞`«fi=Ú =ã¨∂Å∞ KÕã≤# H˘xfl Ñ¨#∞flÅ#∞ ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ [=∞ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
ã≤) ~åR „Ñ¨Éèí∞`«fi ãÖz`« xkè#∞O_ç H˘O`« ÉèÏQÆ=Ú#∞ „QÍO\ò W<£ Z~Ú_£ ~°∂Ñ¨=ÚÖ’
ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ W=fi=K«∞Û.
_ç) ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# x^èŒ∞Å#∞ [=∞KÕÜ«∞\ÏxH˜, P ™⁄=Ú‡#∞ Y~°∞ÛKÕÜ«∞\ÏxH˜
XHõ „Ñ¨`ÕºHõ xkèx U~åÊ@∞ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
JkèHõ~°}O : 243–S : ÑÖKå~ÚfÅ Pi÷Hõ ã≤÷u ã¨q∂Hõ∆ÔH· Pi÷Hõ Hõq∂+¨<£ :
1) 73= ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°}, (1992) J=∞Å∞Ö’xH˜ =zÛ# ãÖ=`«û~°=Ú Ö’Ñ¨Å XHõ™êi, P
`«~åfi`« „Ñü S^Œ∞ ãÖ=`«û~°=ÚÅ H˘Hõ™êi ~åR QÆ=~°fl~°∞¡ PÜ«∂ ~åR ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz Pi÷Hõ
ãÖÑ¶¨∞=Ú#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞=Öˇ#∞. ÑÖKå~ÚfÅ Pi÷Hõ Ñïã≤÷ux P ãÖÑ¶¨∞=Ú ã¨q∂H˜∆OK«=Öˇ#∞. D „HÕk
JOâ◊=ÚÅÃÑ· QÆ=~°fl~ü‰õΩ `«QÆ∞ ã¨ÅÇ¨Å∞ W=fi=Öˇ#∞. Jq U=#QÍ –
Z) (i) ~åR „Ñ¨Éèí∞`«fi=Ú =ã¨∂Å∞ KÕã≤# Ñ¨#∞flÅ∞, Ñ¶‘AÅ∞, W`«~° ã¨∞OHõ=ÚÅ ^•fi~å =ã¨∂Å~Ú#
xHõ~° "≥Ú`«Î=Ú#∞ ~åR=Ú#‰õΩ, ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ =∞^èŒº ÑÖÑ¨Hõ=Ú KÕÜ«Ú@‰õΩ ^Œ$+≤ìÖ’ LOK«∞H˘#=Åã≤#
ã¨∂„`«=ÚÅ∞.
(ii) ÑÖKå~ÚfÅ∞ =ã¨∂Å∞ KÕã∞¨ H˘#∞@‰õΩ JkèHÍ~°=Ú#fl Ñ¨#∞flÅ∞, _»∂º\©Å∞, ã¨∞OHõ=ÚÅ x~åú~}° .
(iii) ~åR „Ñ¨É∞íè `«fi ãÖz`« xkè #∞O_ç ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ x^è∞Œ Å#∞ q_»∞^ŒÅ KÕÜÚ« @‰õΩ ãÖ|OkèOz#
9
=∂~°æ ^Œ~°≈Hõ ã¨∂„`«=ÚÅ∞.
a) ÑÖKå~Úf Pi÷Hõ Ñïã≤÷u "≥∞~°∞QÆ∞ Ñ¨~°K«∞@‰õΩ fã¨∞H˘#=Åã≤# K«~°ºÅ∞.
9
193
9 ã≤) ÑÖKå~ÚfÅ Pi÷Hõ ÑïÑ¨Ù+≤ìH˜ ãÖ|OkèOz QÆ=~°fl~üKÕ ã¨∂zOK«|_ç# JOâ◊=ÚÅÃÑ· `«y#
ã¨ÅÇ¨Å#∞ WK«∞Û@.
9
2) Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞=Ú Ü≥ÚHõ¯ x~å‡}=Ú, ãÖÑ¶¨∞ ã¨Éèí∞ºÅ xÜ«∂=∞Hõ=Ú, "åi P~°›`«Å∞ "≥Ú^ŒÅ~Ú#
"å\˜H˜ ãÖ|OkèOz ~åR „Ñ¨Éèí∞`«fi=Ú âßã¨#=Ú KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
3) `«=∞ Ñ¨x q^è•#=Ú#‰õΩ ãÖ|OkèOz# xÜ«∞=∞=ÚÅ#∞ Hõq∂+¨<£ ~°∂á⁄OkOK«∞‰õΩO@∞Ok.
Hõq∂+¨<£ q^èŒ∞Å x~°fiÇ¨Ï}‰õΩ J=ã¨~°"≥∞ÿ# JkèHÍ~åÅ#∞ âßã¨# ã¨Éèí K«@ì Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ ã¨„Hõq∞OÑ¨KÕã¨∞ÎOk.
4) Hõq∂+¨<£ Ü≥ÚHõ¯ ã¨∂K«#Å∞, "å\˜ÃÑ· „Ñ¨Éèí∞`«fiO fã¨∞‰õΩ#fl K«~°ºÅ`À ‰õÄ_ç# iáÈ~°∞ì#∞ QÆ=~°fl~ü
âßã¨#ã¨Éèí‰õΩ ã¨=∞iÊOK«=Öˇ#∞.
JkèHõ~°}O : 243–*ˇ : P_ç\ ÕQ∑ :
ÑÖKå~ÚfÅ Y~°∞ÛÅ#∞ iHÍ~°∞¤ KÕÜ«Ú@, "å\˜ P_ç\ ÕQ∑‰õΩ ãÖ|OkèOz `«y# âßã¨#=Ú#∞
âßã¨#ã¨Éèí KÕÜ«∞=Öˇ#∞.
JkèHõ~°}O : 243–ÔH : ÑÖKå~Úf ZxflHõÅ x~°fiÇ¨Ï} ~åR ZxflHõÅ ãÖÑ¶¨∞O ÉÏ^èŒº`« :
1) ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ K≥Ok# F@~°¡ *Ïa`å#∞ `«Ü«∂~°∞KÕÜ«Ú@, ZxflHõÅ x~°fiÇ¨Ï}, xÜ«∞O„`«},
Ñ¨~°º"ÕHõ∆} "≥Ú^ŒÅ~Ú# JkèHÍ~°=ÚÅ#∞ ~åR ZxflHõÅ ãÖÑ¶¨∞O Hõey LO@∞Ok. P ZxflHõÅ ãÖÑ¶¨∂xH˜
Hõq∂+¨#~ü#∞ QÆ=~°fl~°∞ xÜ«∞q∞™êÎ~°∞.
2) ~åR ZxflHõÅ ãÖÑ¶∞¨ O Hõq∂+¨#~ü Ü≥ÚHõ¯ HÍÅÑïq∞u, L^ÀºQÆ x|O^è#Œ Å#∞ QÆ=~°fl~ü x~åúi™êÎ~∞° .
ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ#∞ `˘ÅyOK«∞@‰õΩ Z@∞=O\˜ HÍ~°}=ÚÅ∞O\ÏÜ≥∂, U q^èŒ=ÚQÍ
`˘ÅyOK«|_»`å~À, J"Õ HÍ~°}=ÚÅÃÑ·, J^Õ q^èŒ=ÚQÍ ~åR ZxflHõÅ Hõq∂+¨#~ü#∞ `˘ÅyOK«=K«∞Û. ~åR
ZxflHõÅ Hõq∂+¨#~ü Ü≥ÚHõ¯ L^ÀºQÆ x|O^èŒ#Å∞ QÆ`«=ÚÖ’ PÜ«∞# Ñ¨xKÕã≤# âßYÖ’ QÆÅ L^ÀºQÆ
x|O^èŒ#ÅHõ<åfl `«‰õΩ¯=QÍ LO_»~å^Œ∞.
3) F@~°¡ *Ïa`å#∞ `«Ü«∂~°∞KÕÜ«Ú@‰õΩ, ZxflHõÅ x~°fiÇ¨Ï}, Ñ¨~°º"ÕHõ∆}‰õΩ J=ã¨~°"≥∞ÿ# L^ÀºQÆ∞Å#∞
Hõq∂+¨<£ HÀi# q^èŒ=ÚQÍ ã¨=∞‰õÄ~°∞Û@ QÆ=~°fl~ü ÉÏ^èŒº`«.
4) D ~å*ÏºOQÆ x|O^èŒ#Å‰õΩ Ö’|_ç, ÑÖKå~Úf ZxflHõÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz ~åR âßã¨#ã¨Éèí `«y#
K«@ì=ÚÅ#∞ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
JkèHõ~°}O : 243–ZÖò : ˆHO„^Œáêe`« „áêO`«=ÚÅ‰õΩ D qÉèÏQÆ=Ú J#fi~ÚOK«∞@ :
D qÉèÏQÆ=ÚÖ’x x|O^èŒ#Å∞ ˆHO„^Œáêe`« „áêO`«=ÚÅ‰õΩ ‰õÄ_® =iÎ™êÎ~Ú. P „Hõ=∞OÖ’ ~åR
QÆ=~°fl~°∞ J<Õ Ñ¨^•xfl Hˆ O„^Œáêe`« „áêO`« ÑïáêÅ‰õΩ_»∞ Jx J#fi~ÚOK«∞HÀ"åe. âßã¨#ã¨É,íè ~åR âßã¨#ã¨Éíè
J<Õ Ñ¨^•Å‰õΩ Hˆ O„^Œáêe`« „áêO`« âßã¨#ã¨Éíè Jx J#fi~ÚOK«∞HÀ"åe (âßã¨#ã¨ÉÅíè #∞ HõeyÜ«Ú#fl Hˆ O„^Œáêe`«
9
„áêO`«=ÚÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz). 9
194
9 J~Ú`Õ, D qÉèÏQÍxfl U^≥·<å ˆHO„^Œáêe`« „áêO`«O ÖËHõ P „áêO`«=ÚÖ’ H˘O`« ÉèÏQÍxH˜
=iÎOÑ¨KÕÜ«Ú@Ö’ H˘xfl ã¨=~°}Å#∞ KÕã¨∂Î ÖËHõ q∞#Ç¨~ÚOÑ¨Ùxã¨∂Î ~åRÑü <À\˜Ñ¶≤ˆH+¨<£ *ÏsKÕÜ«∞=K«∞Û.
9
JkèHõ~°}O : 243–Ü«∞O : D qÉèÏQÆ=Ú =iÎOK«x „áêO`«=ÚÅ∞ :
1) 244= JkèHõ~°}=ÚÖ’x HÍ¡A (1), HÍ¡A (2)Ö’ L^ŒÇ¨ÏiOÑ¨|_ç# Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`«=ÚÅ∞
=∞iÜ«Ú Pk"åã‘ „áêO`«=ÚÅ‰õΩ (tribal areas) D qÉèÏQÆ=Ú =iÎOK«^Œ∞.
2) D „HÕk „áêO`«=ÚÅ‰õΩ ‰õÄ_® D qÉèÏQÆ=Ú =iÎOK«^Œ∞. Jq U=∞#QÍ –
Z) <åQÍÖÏO_£, q∞*’~åO, "Õ∞Ñ¶¨∂ÅÜ«∞ ~åR=ÚÅ∞.
a) =∞}˜Ñ¨Ó~ü ~åR=ÚÖ’x H˘O_»„Ñ¨^Õâ◊=Ú. P „Ñ¨^Õâ◊=Ú#‰õΩ „Ñ¨`ÕºHõ lÖÏ¡ H“xûÖò L#flk.
3) (Z) Ñ¨tÛ=∞ ÉˇOQÍÖò ~åR=ÚÖ’x _®i˚eOQ∑ lÖÏ¡Ö’x H˘O_» „áêO`«=ÚÅ‰õΩ D ÉèÏQÆ=ÚÖ’x
lÖÏ¡ ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ K≥Ok# x|O^èŒ#Å∞ =iÎOK«=Ù. P „Ñ¨^Õâ◊=Ú#‰õΩ „Ñ¨`ÕºHõ _®i˚eOQ∑ QÆ∂~åöÇ≤ÏÖò
H“xûÖò L#flk.
a) D qÉèÏQÆ=ÚÖ’x x|O^èŒ#Å∞ _®i˚eOQ∑ Ç≤ÏÖòH“xûÖò JkèHÍ~°=ÚÅ#∞ QÍx q^èŒ∞Å#∞ QÍx
„Ñ¨ÉèÏq`«O KÕÜ«∞=Ù.
4) D ~å*ÏºOQÆ=ÚÖ’ Uq∞ ¿Ñ~˘¯#|_ç#Ñ¨Ê\˜H©.
Z) HÍ¡A (2)Ö’x ã¨ÉòHÍ¡A (Z)Ö’ L^ŒÇ¨ÏiOÑ¨|_ç# U^≥·<å ~åR=Ú D qÉèÏQÆ=ÚÖ’x
x|O^èŒ#Å#∞ HÍ¡A (1)Ö’ L^ŒÇ¨ÏiO|_ç# „áêO`«=ÚÅ# q∞#Ç¨~ÚOz q∞ye# ~åR=Ú#‰õΩ
=iÎOÑ¨KÕã¨∞H˘=K«∞Û#∞. WO^Œ∞‰õΩ ãÖ|OkèOz# f~å‡#=Ú#∞ âßã¨#ã¨ÉèíÖ’ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ@∞ì@‰õΩ "≥Ú`«ÎO
âßã¨#ã¨Éèí∞ºÅÖ’ "≥∞*Ïi\© ã¨Éèí∞ºÅ P"≥∂^Œ=Ú HÍ=Öˇ#∞. JO`ÕQÍHõ, ã¨Éèí‰õΩ Ç¨[Ô~·# ã¨Éèí∞ºÅÖ’ =¸_çO\
Ô~O_»∞ =O`«∞Å =∞Ok P f~å‡#=Ú#∞ P"≥∂kOK«=Öˇ#∞.
a) HÍ¡A (1)Ö’ L^ŒÇ¨ÏiOÑ¨|_ç# Ã+_»∂ºÅ∞¤ UiÜ«∂Ö’ =∞iÜ«Ú Pk"åã‘ „áêO`«=ÚÅ‰õΩ ‰õÄ_®
D qÉèÏQÆ=Ú#∞ =iÎOÑ¨KÕÜ«Ú JkèHÍ~°=Ú áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ HõÅ^Œ∞. J~Ú`Õ, P„Hõ=∞OÖ’ D qÉèÏQÆ=Ú#‰õΩ
Jã¨~°"≥∞ÿ# =∂~°∞ÊÅ∞, KÕ~°∞ÊÅ#∞ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞. WO^Œ∞‰õΩ ãÖ|OkèOz áê~°¡"≥∞O@∞ P"≥∂kOK«∞ âßã¨#=Ú
368 JkèHõ~°}O ÑïkèÖ’ ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°}QÍ ÑïQÆ}ÕÑ¨|_»^Œ∞.
JkèHõ~°}O : 243–Ü«∞<£ : Ñ¨Ó~°fi âßã¨#=ÚÅ H˘#™êyOÑ¨Ù :
D qÉèÏQÆ=ÚÖ’ Uq∞ ¿Ñ~˘¯#|_ç#Ñ¨Ê\˜H©, D ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°} J=∞Å∞Ö’xH˜ ~åHõÑ¨Ó~°fi"Õ∞
J=∞Å∞Ö’=Ù#fl ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# âßã¨#=ÚÅ∞ D qÉèÏQÆ=ÚÖ’x x|O^èŒ#Å‰õΩ q~°∞^Œú=ÚQÍ
LO_ç LO_»=K«∞Û#∞. J~Ú#Ñ¨Ê\˜H˜ D ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°} J=∞Å∞Ö’xH˜ =zÛ# XHõ ãÖ=`«û~°=Ú HÍÅ=Ú
=~°‰õΩ =∂„`«"Õ∞ Jq J=∞Å∞Ö’ LO\Ï~Ú. (ÖËHõ) P âßã¨#=ÚÅ#∞ ~åR âßã¨#ã¨ÉèíQÍx, ÖËHõ =∞ˆ~^≥·<å
9
J~°›`« QÆÅ J^ä•i\©QÍx ã¨=iOK«∞=~°‰õΩ ÖËHõ ~°^Œ∞Ì KÕÜ«Ú=~°‰õΩ H˘#™êQÆ∞`å~Ú. (ÃÑ·# L^ŒÇ¨ÏiOz#
ãÖ=`«û~° HÍÅO =~°‰õΩ)
9
195
9 J~Ú#Ñ¨Ê\˜H©, D ~å*ÏºOQÆã¨=~°} J=∞Å∞Ö’xH˜ =K«∞Û<å\˜H˜ ÑÖKå~ÚfÅ∞ U~°Ê_ç#@¡~Ú`Õ,
"å\˜ HÍÅÑï=∞u =ÚyÜ«Ú=~°‰õΩ Jq H˘#™êQÆ∞`å~Ú. J~Ú`Õ, D Ö’Ñ¨ÙQÍ<Õ P ~åR âßã¨ã¨Éèí ã¨^Œ~°∞
9
ÑÖKå~ÚfÅ#∞ ~°^Œ∞Ì KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.
JkèHõ~°}O : 243–F : <åºÜ«∞™ê÷#=ÚÅ *’Hõº=ÚÃÑ· Ñïq∞`«∞Å∞ :
D ~å*ÏºOQÆ=ÚÖ’ Uq∞ ¿Ñ~˘¯#|_ç#Ñ¨Ê\˜H©,
Z) 243–ÔH JkèH~õ }° =Ú „HÕ^Œ xÜ≥∂[Hõ =~åæÅ U~åÊ@∞, xÜ≥∂[Hõ =~åæÅÖ’ ã‘@¡ Hˆ \Ï~ÚOÑ¨Ù‰õΩ
ãÖ|OkèOz# âßã¨#=ÚÅ Bz`åºxfl <åºÜ«∞™ê÷#=ÚÅÖ’ „Ñ¨tflOK«~å^Œ∞.
a) ÑÖKå~Úf ZxflHõÅ#∞ „Ñ¨tflã¨∂Î Z@∞=O\˜ ^•"å#∞ <åºÜ«∞™ê÷#=ÚÖ’ ^•YÅ∞ KÕÜ«∞~å^Œ∞.
J~Ú`Õ, ZxflHõÅ q"å^Œ=ÚÅ qKå~°} xq∞`«=Î Ú âßã¨#ã¨ÉKíè Õ „Ñ¨`ºÕ HõOQÍ U~åÊ@∞ HÍ|_Õ J^ä•i\© =ÚO^Œ∞
Ñ≤\ ©+¨<£‰õΩ ^•YÅ∞ KÕã¨∞H˘#=K«∞Û.
ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨÷Å‰õΩ ~å*ÏºOQÆOÖ’x 11= Ã+_»∂ºÅ∞ „Ñ¨HÍ~°O „HÕk 29 ~°HÍÅ
HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ ˆH\Ï~ÚOKåe
1. =º=™êÜ«∞O – =º=™êÜ«∞qã¨Î~°}
2. Éèí∂q∞ Jaè=$kú – Éèí∂ãÖã¨¯~°}Å J=∞Å∞, Éèí∂=ÚÅ UH©Hõ~°}, Éèí∂™ê~° ~°Hõ∆}.
3. z#fl `«~°Ç¨ h\˜ áê~°∞^ŒÅ, h\˜ x~°fiÇ¨Ï}, h\˜ "åÅ∞ Jaè=$kú.
4. Ñ¨â◊√ãÖ=~°÷#, áê_ç Ñï„â◊=∞, HÀà◊§ Ñï„â◊=∞
5. =∞`«ûº Ñï„â◊=∞,
6. ™ê=∂lHõ J_»=ÙÅ∞, KÕÅÖ’¡ K≥@∞¡ ÃÑOK«∞@.
7. zÅ¡~° J@g L`«Ê`«∞ÎÅ∞
8. ÅÑ¶¨Ú Ñï„â◊=∞Å∞, PÇ¨~° Ñ¨^•~å÷Å#∞ â◊√„ÉèíÑ¨~°K«∞@.
9. MÏn =∞iÜ«Ú „QÍg∞} ‰õΩ\©~° Ñï„â◊=ÚÅ∞
10. „QÍg∞} QÆ$Ç¨Ïx~å‡}O
11. =∞Ozh\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å
12. WO^èŒ#=Ú – Ñ¨â◊√ „QÍã¨=Ú
13. ~À_»∞¡, HõÅfi~°∞ìÅ∞, =O`≥#Å∞, HÍÅfiÅ∞, [Å=∂~åæÅ∞ =∞iÜ«Ú W`«~° Hõ=¸ºxˆH+¨<£ q^è•<åÅ∞.
14. „QÍg∞} q^Œ∞ºnúHõ~°} – ÑÖÑ≤}©
15. ãÖ„Ñ¨^•ÜÕ∞`«~° WO^èŒ# =#~°∞Å∞
16. ^•i„^Œº x~°∂‡Å<å HÍ~°º„Hõ=∂Å∞
17. q^Œº – „áê^äŒq∞Hõ, ÃãHõO_»s áê~î°âßÅÅ`À ã¨Ç¨
9
18. ™êOˆHuHõ tHõ∆} – =$uÎ Ñ¨~°"≥∞ÿ# q^Œº 9
196
9
19.
20.
=Ü≥∂[# q^Œº – JxÜ«∞`« q^Œº
„QÆO^ä•ÅÜ«∂Å∞
9
21. ™êOã¨¯ $uHõ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞
22. =∂Ô~¯@∞¡ – ¿ã=Å∞
23. Pã¨∞Ñ¨„`«∞Å∞ – „áê^äŒq∞Hõ P~ÀQÆº ˆHO„^•Å∞, _≥ÃãÊ#ûsÅ`À ã¨Ç¨ P~ÀQÆºO, áêiâ◊√^ŒúºO
24. ‰õΩ@∞O| ãÖˆH∆=∞O
25. =∞Ç≤ÏàÏ – tâ◊√ JÉèí∞º^ŒÜ«∞O
26. ™êOÑ¶≤∞Hõ ãÖˆH∆=∞O
27. |ÅÇ‘Ï# =~åæÅ ãÖˆH∆=∞O – =ÚYºOQÍ Ã+_»∂ºÅ∞ ‰õΩÖÏÅ∞, `≥QÆÅ ãÖˆH∆=∞O`À ã¨Ç¨
28. „Ñ¨*Ï ÑÖÑ≤}© =º=ã¨÷
29. ™ê=∂lHõ Pã¨∞ÎÅ x~°fiÇ¨Ï}
9 9
197
9 J#∞|O^èŒO – 11 9
yi[# „áêO`åÅÖ’ ÑÖKå~Úf qã¨Î~°} K«@ìO – 1998
1994 ÑÖKå~Úf ~å*ò K«@ìO ~åROÖ’x yi[# „áêO`åÅ‰õΩ =iÎOK«^Œx XHõ ˆHã¨∞#∞ qKå~°}
ãÖ^Œ~°ƒùOQÍ PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì =∂iÛ 23, 1995Ö’ f~°∞ÊK≥Ñ≤ÊOk. nx Ñ¨~°º=™ê#OQÍ 73= ~å*ÏºOQÆ
ã¨=~°} K«@ìOÖ’ 243 Ü«∞O. „Ñ¨HÍ~°OQÍ „Ñ¨`ÕºHõ K«@ìO fã¨∞H˘x =K«∞Û@‰õΩ `«QÆ∞ ã¨∂K«#Å∞ ~ÚK«∞Û@‰õΩ
QÍ#∂ N a.Ü«∞ãπ. Éèí∞iÜ«∂ J^èŒºHõ∆`«# áê~°¡"≥∞O\ò ã¨Éèí∞ºÅ`À#∂, xÑ¨Ù}Å`À#∂ E<£ 10, 1994 XHõ
Hõq∞\© xÜ«∞q∞OK«|_çOk.
D Hõq∞\© x"ÕkHõ P^è•~°OQÍ áê~°¡"≥∞O\òÖ’ aÅ∞¡ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ@ì_»O _çâ◊O|~ü 19, 1996Ö’ Jk
P"≥∂^ŒO á⁄O^Œ@O, _çâ◊O|~ü 24, 1996# ~åRÑü P"≥∂^Œ =Ú„^Œ`À K«@ìOQÍ ~°∂á⁄O^Œ@O [iyOk.
nx<Õ ÑÖKåÜ«∞f~å*ò K«\Ïìxfl „>ˇÿ|Öò „áêO`åÅ‰õΩ qã¨ÎiOÑ¨ KÕã≤# K«@ìOQÍ (Ü«∂‰õΩì <≥O. 40) J=∞Å∞Ö’H˜
=zÛOk. D K«@ì=Ú 8 ~å„ëêìÅÖ’x Ã+_»∂ºÖò¤ „áêO`åÅÖ’ J=∞Å∞ J=Ù`«∞Ok.
K«@ìOÖ’x =ÚMÏºOâ◊=ÚÅ∞
„QÍ=∞ x~°fiK«#=Ú :
Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`«=ÚÖ’x PKå~°, ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂Å#∞ áê\˜ã¨∞Î#fl ã¨=∂[O x=ã≤OKÕ P"åã¨
„áêO`«=Ú ÖË^• P"åã¨ „áêO`«=ÚÅ ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú ÖË^• t"å~°∞ „áêO`«=ÚÅ „QÍ=∞=Ú J#=K«∞Û.
„QÍ=∞ ã¨Éèí :
u Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`«=ÚÖ’ „QÍ=∞ ã¨Éèí J#QÍ „QÍ=∞=ÚÖ’x „Ñ¨[Å ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞=ÚÅ#∞, PKå~°=ÚÅ#∞,
"åi ™êOã¨¯ $uHõ qÅHõ}∆ `«#∞, ™ê=∂lHõ =#~°∞Å# HÍáê_»∞@‰õΩ, ãÖ~°HO∆˜ K«∞@‰õΩ "åi PKå~°=ÚÅ#∞
J#∞ãïOz q"å^Œ=ÚÅ#∞ Ñï+¨¯iOK«∞@‰õΩ ã¨=∞~°÷`« HõeæÜ«ÚO_»∞#k.
u „QÍ=∞ ™ê÷~ÚÖ’ ™ê=∂lHõ Pi÷HÍaè=$kú H˘~°‰õΩ „Ñ¨}ÏoHõÅ∞, HÍ~°º„Hõ=∞=ÚÅ∞, Ñ¨^äŒHõ=ÚÅ#∞ KÕ¿Ñ>Ëì
J=∞Å∞ Ñ¨~°∞K«∞@‰õΩ =ÚO^Œ∞ J\˜ì „Ñ¨}ÏoHõÅ∞, HÍ~°º„Hõ=∞=ÚÅ#∞, Ñ¨^äŒHõ=ÚÅ#∞ „Ñü „QÍ=∞ ã¨Éèí
P"≥∂kOK«=Öˇ#∞.
u „Ñü „QÍ=∞ ã¨Éèí ^•i„^Œº x~°∂‡Å# =∞iÜ«Ú `«k`«~° HÍ~°º„Hõ=∞=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ ÅaÌ^•~°∞Å#∞ QÆ∞iÎOK«∞
ÖË^• ZOÑ≤Hõ KÕÜ«Ú ÉÏ^èŒº`« =Ç≤ÏOK«=Öˇ#∞.
u „Ñü „QÍ=∞ ã¨Éíè `å#∞ P"≥∂kOz# „Ñ¨}Ïo‰õÅ∞, HÍ~°º„Hõ=∞=∞Å∞ „áê*ˇ‰Ωõ ‰ì Ωõ Å H˘~°‰Ωõ x^è∞Œ Å qxÜ≥∂QÆ=Ú
QÆ∞iOz# ^èŒ$=Ñ¨„`«=Ú ÑÖKå~ÚfH˜ ã¨=∞iÊOK«=Öˇ#∞.
„QÍ=∞ ÑÖKå~Úf U~åÊ@∞ : Ã+_»∂ºÅ∞ UiÜ«∂Ö’ „QÍ=∞ÑÖKåÜ«∞f U~åÊ@∞.
9
u [<åÉèÏ „áêuÑ¨kHõ# qq^èŒ ™ê=∂lHõ =~åæÅ‰õΩ ˆH\Ï~ÚOKÕ ã‘@∞¡ LO_®e. HÍx U ÑÖKå~Úf
Ö’<≥·<å HõhãÖ 50% Ã+_»∂ºÅ∞¤ `≥QÆÅ‰õΩ K≥O^•e.
9
198
9
u
u
Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`«=ÚÖ’ Jxfl „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ Ã+_»∂ºÅ∞¤ `≥QÆÅ "åˆ~ ã¨~°ÊOK«∞Å∞QÍ LO_®e. 9
=∞O_»Å Ñï+¨`,ü lÖÏ¡ Ñï+¨`ü "≥Ú^ŒÅ~Ú# "å\˜Ö’ „áêux^äºŒ =Ú =~°‰Äõ ~åR „Ñ¨É∞íè `åfixH˜ <åq∞<Õ\ò
KÕ¿ã Ç¨Ï‰õΩ¯ LO_®e.
„QÍ=∞ ã¨Éèí JkèHÍ~åÅ∞ :
u „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÖ’ J=∞Å∞ KÕÜ∞« @‰õΩ `«Ü∂« ~°∞ KÕÜ∞« |_ç# ™ê=∂lHõ Jaè=$kú „Ñ¨}ÏoHõÅ∞ P"≥∂kOKÕ
JkèHÍ~°O „QÍ=∞ ã¨Éèí‰õΩ LOk.
u ^•i„^Œº ˆ~Y kQÆ∞=Ù# L#fl"åix QÆ∞iÎOKÕ JkèHÍ~°O „QÍ=∞ ã¨Éèí‰õΩ LOk.
u „QÍ=∞OÖ’ Y~°∞ÛÃÑ>Ëì „Ñü ^•xH˜ ^èŒ$=Ñ¨„`«=Ú WKÕÛ Ñïã≤÷u LOk.
„QÍ=∞ ã¨Éèí‰õΩ ãÖ„Ñ¨kOK«=Åã≤# JOâ◊=ÚÅ∞ :
Éèí∂¿ãHõ~°} [iˆQ ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ =∞iÜ«Ú Ñ¨Ù#~å=ã¨=Ú HõeÊOKÕ ãÖ^Œ~°ƒù=ÚÖ’ „QÍ=∞ã¨Éèí#∞ `«Ñ¨ÊHõ
ãÖ„Ñ¨kOKåe.
„QÍ=∞ ã¨Éèí ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕ¿ã JOâ◊=ÚÅ∞ :
u z#fl `«~°Ç¨ Yx*ÏÅ∞, „`«=fiHÍÅ∞ =∞iÜ«Ú b*ò H˘~°‰õΩ „QÍ=∞ ã¨Éèí ã≤á¶ê~°ã¨∞ J=ã¨~°O.
ÃÑ· JOâßÅ∞ áÈQÍ ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°} K«@ìOÖ’ ã¨∂zOÑ¨|_ç# „HÕk JOâßÅÃÑ· ~å„ëêìÅ∞ `å#∞ KÕã≤#
K«\ÏìÅ ^•fi~å ã¨fiÜ«∞O „áêuÑ¨kHõ# x~°fiiÎOK«∞@‰õΩ „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ q^èŒ∞Å∞ |^ŒÖÏ~ÚOK«=Öˇ#∞.
u „QÍg∞} „áêO`åÅÖ’ =∞^Œºx¿+^ŒO, =∞`«∞ÎáêhÜ«∂Å∞, =∞^Œºáê# J=∞‡HÍÅÃÑ· POHõ∆Å#∞ qkèOKÕ
JkèHÍ~°=Ú.
u z#fl `«~°Ç¨ J@g L`«Ê`«∞ÎÅÃÑ· Ü«∂[=∂#º=Ú, PkèÑ¨`«º=Ú.
u J#∞ã¨∂z`« „áêO`«=ÚÖ’ Éèí∂q∞ J<åº„HÍO`«=Ú HÍ‰õΩO_® K«∂K«∞@, J<åº„HÍO`«"≥∞ÿ# Éèí∂q∞x
uiy WÑ≤ÊOK«∞@.
u „QÍ=∞ ãÖ`«Å x~°fiÇ¨Ï} JkèHÍ~°O.
u Ã+_»∂ºÅ∞¤ `≥QÆÅ‰õΩ K≥Ok# =º‰õΩÎÅ‰õΩ WKÕÛ ~°∞}ÏÅÃÑ· xÜ«∞O„`«}.
u ãÖã¨÷Å∞, "å\˜x x~°fiÇ≤ÏOKÕ JkèHÍ~°∞ÅÃÑ· xÜ«∞O„`«}.
u ™ê÷xHõ =#~°∞Å∞ – „Ñ¨}ÏoHõÅ∞ ~°∂á⁄OkOK«_»O.
PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò ÑÖKåÜ«∞f ~å*ò (ã¨=~°}) K«@ì=Ú (1998Ö’x 7= K«@ìO)
„Ñ¨HÍ~°O ÑÖKåÜ«∞fÅ JkèHÍ~åÅ∞
K«@ì=Ú <≥O. 7 ^•fi~å J#∞ã¨∂z`« (Ã+_»∂ºÅ∞¤) „áêO`åÅÖ’ L#fl „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ∞, =∞O_»Å
9
Ñï+¨`ü =∞iÜ«Ú lÖÏ¡ Ñï+¨`üÅ‰õΩ ãÖ„Hõq∞Oz# JkèHÍ~åÅ∞. 9
199
9
a
a
„áê*ˇ‰õΩìÅ Jaè=$kú H˘~°‰õΩ Éèí∂¿ãHõ~°}
z#fl `«~°Ç¨ Yx[=ÚÅ „`«=fiHõ=Ú#‰õΩ Öˇ·Ãã#∞û / bA.
9
a "ÕÅ=Ú ^•fi~å z#fl `«~°Ç¨ Yx*ÏÅ∞, „`«=fiHÍÅ‰õΩ ~å~ÚfÅ =∞OE~°∞.
a z#fl h\˜ =#~°∞Å „Ñ¨}ÏoHõ, x~°fiÇ¨Ï}.
a =∞`«∞Î Ñ¨^•~°÷=ÚÅ J=∞‡Hõ=Ú =∞iÜ«Ú qxÜ≥∂QÆ=Ú x¿+kèOK«∞@ ÖË^• „Hõ=∞ |núHõiOK«∞@ ÖË^•
Ñïq∞`«=Ú KÕÜ«Ú@.
a z#fl `«~°Ç¨ J@g L`«Ê`«∞ÎÅÃÑ· Ü«∂[=∂#º Ç¨Ï‰õΩ¯.
a J#∞ã¨∂z`« „áêO`«=∞O^Œe Éèí∂=ÚÅ J<åº„HÍO`«=Ú x"åiOK«∞@ =∞iÜ«Ú K«@ì q~°∞^ŒúOQÍ
J<åº„HÍO`«=Ú HÍ|_ç# Éèí∂=ÚÅ#∞ uiy JÑ¨ÊyOK«∞@.
a „QÍ=∞ ãÖ`«Å∞ (=∂Ô~¯\ò) x~°fiÇ¨Ï}.
a JÑ¨CÅ∞ WK«∞Û@ÃÑ· xÜ«∞O„`«}.
9 9
200
9 J#∞|O^èŒO – 12 9
ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷Å „Ñ¨*Ï„Ñüx^èŒ∞Å‰õΩ tHõ∆}
73= ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°} Ñ¨~°º=™ê#OQÍ ÑÖKåÜ«∞f~å*ò ãÖã¨÷Å‰õΩ K«@ì|^Œú`« HõeÊOK«|_çOk.
ÑïáêÅ#Ö’ „Ñ¨[Å ÉèÏQÆ™êfi=∂ºxfl ÃÑOKåÅ<åfl, Jaè=$kú HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ „Ñ¨[efl ÉèÏQÆ™êfi=Úºefl KÕÜ∂« Å<åfl,
„Ñ¨[Å PHÍOHõ∆Å#∞ <≥~°"Õˆ~Û kâ◊QÍ ÑÖKåÜ«∞f~å*ò ãÖã¨÷Å∞ Ñ¨xKÕÜ«∂Å<åfl, D ãÖã¨÷Å‰õΩ ãÖ™ê÷QÆ`«
U~åÊ@∞¡, q^èŒ∞Å∞, x^èŒ∞Å∞, ÉÏ^èŒº`«Å∞ W"åfie. WO`ÕHÍ‰õΩO_® `«fii`«OQÍ =∂~°∞`«∞#fl ™ê=∂lHõ, Pi÷Hõ,
=∂Ô~¯\ò Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’, #∂`«# ™êOˆHuHõ Ñï*Ï˝#O, „Ñ¨[Å PHÍOHõ∆ÅÖ’x ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ ÑÖKåÜ«∞f~å*ò
~å*ò ãÖã¨Å÷ Ñ¨xf~°∞#∞, ÉÏ^èºŒ `«Å#∞ f„=`«~O° KÕã∞¨ #Î flk. JO^Œ∞Hˆ D ãÖã¨Å÷ Ö’ ZxflÔH#· „Ñ¨*Ï„Ñüx^è∞Œ Å‰õΩ
„Ñ¨[Å ã¨=∞ã¨ºÅÑ¨@¡ J=QÍÇ¨Ï#, Ñïëê¯~°O KÕÜ«∞\ÏxH˜ `«y# Ñï*Ï˝#O ÃÑOá⁄OkOz, tHõ∆} WzÛ
ÑïáêÅ#Ö’ "åi â◊H˜Î ™ê=∞~å÷ºÅ#∞ â◊H˜Î=∞O`«O KÕÜ«∂eû# J=ã¨~°O LOk.
`«~°`«~åÅ∞QÍ qq^èŒ KÕu =$`«∞ÎÅ∞, =º=™êÜ«∞ ãÖ|Okè`« Ñ¨#∞Ö’¡ =∂„`«"Õ∞ J#∞Éèí=O QÆ_çOz#
=~åæÅ „Ñüx^èŒ∞Å∞ =∞iÜ«Ú QÆ$Ç¨Ï ãÖ|O^èŒ "åºÑ¨HÍÅˆH Ñïq∞`«"≥∞ÿ# =∞Ç≤Ïà◊Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#"å~°∞ 73=
~å*ÏºOQÆ K«@ìO xˆ~ÌâßÅ Ñ¨~°º=™ê#OQÍ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\ ˜™êiQÍ ÑïáêÅ<å =º=ã¨÷Ö’H˜ J_»∞QÆ∞ÃÑ\Ïì~°∞.
"åiH˜ `«=∞ `«=∞ q^èŒ∞Å∞, ÉÏ^èŒº`«Å∞, „Ñ¨*Ï ã¨=∞ã¨ºÅÑ¨@¡ J=QÍÇ¨Ï# K«\ÏìÅ J=∞Å∞Ö’x JOâßÅÑ¨@¡
Ñï*Ï˝#O ÃÑOz, =ºH˜ÎQÆ`« <≥·Ñ¨Ù}Ïºefl ÃÑOá⁄OkOz, ãÖ™ê÷QÆ`« ™ê=∞~å÷ºÅ <≥·Ñ¨Ù}Ïºxfl JOkOz "≥∞~°∞ÔQ·#
ÑïáêÅ# JOkOK«\ÏxH˜ `«y# tHõ∆}#∞ W"åfieû# ÉÏ^èŒº`« „Ñ¨Éèí∞`«fiOÃÑ·# L#flk.
PO„^èŒ„Ñ¨^ÕâòÖ’ tHõ∆}Ï ãÖã¨÷Å∞
|ÅÇ‘Ï# =~åæÅ #∞O_ç ÑÖKåÜ«∞f~å*ò ãÖã¨÷Å‰õΩ ZxflÔH·# „Ñ¨*Ï„Ñüx^èŒ∞Å‰õΩ tHõ∆} WzÛ D
=~åæÅ‰õΩ ÑïáêÅ#Ö’ <≥·Ñ¨Ù}ºO ÃÑOK«\ÏxH˜, ãÖ™ê÷QÆ`« ™ê=∞~°÷ºO ÃÑOKÕ kâ◊QÍ qq^èŒ ã≤qÖò ™⁄Ãã·\ ©
ãÖÑ¶¨∂Å∞ Ñ¨xKÕã¨∞Î<åfl~Ú. g\˜Ö’ =ÚYºOQÍ „Ñ≤Ü«∂, ã≤_»|∂¡ ºZãπ "≥Ú^ŒÖˇ·# ãÖã¨÷Å Hõ$+≤ QÆ}hÜ«∞"≥∞ÿ#k.
Z.ZO.P~ü. Jáê~ü¤
ÃÑ· Pâ◊Ü«∂Å#∞ <≥~°"Õˆ~Û kâ◊QÍ PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò „Ñ¨Éèí∞`«fiO P^èŒfi~°ºOÖ’x Z.ZO.P~ü. Z.Ñ≤.
„QÍg∞}Ïaè=$kú JHÍ_»g∞ (Jáê~ü¤) ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷ÅÖ’ ZxflÔH·# „Ñ¨*Ï„Ñüx^èŒ∞Å‰õΩ tHõ∆} W=fi_»OÖ’
^Õâ◊OÖ’<Õ „Ñ¨^äŒ=∞ ™ê÷#OÖ’<Õ LOk.
D ãÖã¨÷ P^èŒfi~°ºOÖ’ qq^èŒ ™ê÷~ÚÖ’¡x ÑÖKåÜ«∞f~å*ò ãÖã¨÷Å q^èŒ∞Å∞, ÉÏ^èŒº`«ÅÃÑ· „Ñ¨Éèí∞`«fi
JkèHÍ~°∞Å∞, „Ñ¨*Ï „Ñüx^èŒ∞Å`À J^èŒºÜ«∞# ã¨^Œã¨∞ûÅ∞ (=~°∞¯ëêÑ¨ÙÅ∞), Ããq∞<å~°∞¡ [iÑ≤ PÜ«∂ ã¨=∞ã¨ºÅ
Ñ¨@¡ J=QÍÇ¨Ï##∞, Ñïëê¯~°O K«∂¿Ñ kâ◊QÍ „Ñ¨Ü«∞`åflÅ#∞ KÕÜ«∞@O [iyOk. lÖÏ¡ Ñï+¨`ü K≥·~ü Ñ¨~°û<£Å∞,
*ˇ_£Ñ≤\ ˜ã≤ ã¨Éèí∞ºÅ∞, lÖÏ¡ Ñï+¨`ü ™êìO_çOQÆ∞ Hõq∞\© ã¨Éèí∞ºÅ∞, =∞O_»Å Ñï+¨`ü J^èŒº‰õ∆ΩÅ∞, ZOÑ≤\ ˜ã≤
9 9
201
9 9
ã¨Éèí∞ºÅ∞, ã¨~°ÊOK«∞Å∞, "å~°∞¤ ã¨Éèí∞ºÅ`À ã¨Ç¨ ^•^•Ñ¨Ù Jxfl ÑÖKåÜ«∞f~å*ò ãÖã¨÷Å „Ñüx^èŒ∞Å‰õΩ tHõ∆}
W=fi_»O [iyOk.
ÃÑ· tHõ∆}Ï HÍ~°º„Hõ=∂efl x~°fiÇ≤ÏOKÕO^Œ∞‰õΩ Jáê~°∞¤`Àáê@∞ Jáê~°∞¤ P^èŒfi~°ºOÖ’ ~åR "åºÑ¨ÎOQÍ
qq^èŒ „áêO`åÅÖ’ S^Œ∞ ÑÖKåÜ«∞f qã¨~Î }° tHõ}∆ Ï Hˆ O„^•Å∞ L<åfl~Ú. Jq ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^£Ö’x ~å*ËO„^Œ#QÆ~,ü
`«∂~°∞Ê QÀ^•=i lÖÏ¡Ö’x ™ê=∞~°H¡ À@, QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡Ö’x ÉÏÑ¨@,¡ z`«∂~Î ∞° lÖÏ¡Ö’x NHÍà◊ÇÏ¨ ã≤Î =∞iÜ«Ú
=~°OQÆÖò lÖÏ¡Ö’x Ç¨Ïã¨<£ÑïÎÅÖ’ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_ç L<åfl~Ú.
ÃÑ· tHõ∆}Ï ãÖã¨÷Å∞ 1958Ö’ ˆHO„^Œ „Ñ¨Éèí∞`«fiO „áê~°OaèOz# Hõ=¸ºx\© Jaè=$kú Ñ¨^äŒHÍÅ#∞
„Ñ¨[Å‰õΩ KÕ~°"Õ¿ã kâ◊QÍ „QÍg∞}Ïaè=$kú JkèHÍ~°∞Å tHõ∆}Ï ˆHO„^•Å∞ (q._ç.F. „>ˇÿxOQ∑ ÃãO@~üû)QÍ
„áê~°OaèOK«|_ç<å~Ú. D ˆHO„^•ÅÖ’‰õÄ_® ÑÖKå~Úf~å*ò „Ñ¨*Ï„Ñüx^èŒ∞Å‰õΩ, „Ñ¨Éèí∞`«fi JkèHÍ~°∞Å‰õΩ,
J#kèHÍ~°∞Å‰õΩ x~°O`«~O° QÍ tHõ} ∆ W=fi@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. Jáê~°∞Ö¤ ’#∞, W`«~° qã¨~Î }° tHõ}
∆ Ï Hˆ O„^•ÅÅ#∞
ã¨=∞Ü«∂#∞‰õÄÅOQÍ WKÕÛ tHõ∆}Ï HÍ~°º„Hõ=∂Å‰õΩ ãÖ|OkèOz# Ñ¨ÓiÎ ã¨=∂Kå~°O HÀãÖ WO@~ü<≥\òÖ’
( :// . . . ./ . ) á⁄O^Œ=K«∞Û#∞. =∞iÜ«Ú „HÕk J„_»ãÅ π Ö’ ‰õÄ_® ãÖ„Ñ¨kOK«
=K«∞Û#∞.
1. Hõq∂+¨#~ü, Z.ZO.P~ü. Z.Ñ≤. „QÍg∞}Ïaè=$kú JHÍ_»g∞, ~å*ËO„^Œ#QÆ~ü, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ – 30

á¶È<£ <≥O. : 040–24015337, 040–24015959
2. „Ñ≤xûáêÖò, tHõ∆}Ï ÑÖKå~Úf qã¨Î~°} tHõ∆}Ï ˆHO„^ŒO, ~å*ËO„^Œ#QÆ~ü, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ – 30

á¶È<£ <≥O. : 24015101, 24017763.
3. „Ñ≤xûáêÖò, tHõ∆}Ï ÑÖKå~Úf qã¨Î~°} tHõ∆}Ï ˆHO„^ŒO, ÉÏÑ¨@¡, QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡.

á¶È<£ : 08643 – 224109.
4. „Ñ≤xûáêÖò, tHõ∆}Ï ÑÖKå~Úf qã¨Î~°} tHõ∆}Ï ˆHO„^ŒO, ™ê=∞~°¡HÀ@, `«∂IIQÀII lÖÏ¡.

á¶È<£ : 0884 – 2327322.
5. „Ñ≤xûáêÖò, tHõ∆}Ï ÑÖKå~Úf qã¨Î~°} tHõ∆}Ï ˆHO„^ŒO, NHÍà◊Ç¨Ïã≤Î, z`«∂Î~°∞ lÖÏ¡.

á¶È<£ : 08578 – 222364.
9
6. „Ñ≤xûáêÖò, tHõ∆}Ï ÑÖKå~Úf qã¨Î~°} tHõ∆}Ï ˆHO„^ŒO, Ç¨Ïã¨<£ÑïÎ, =~°OQÆÖò lÖÏ¡.
9
202
9 J#∞|O^èŒO – 13 9
„QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÖ’ ã≤\˜[<£ Kå~°ì~ü
„Ñ¨*Ï™êfi=∞ºOÖ’ „Ñ¨É∞íè `åfiÅhfl „Ñ¨[Å‰õΩ, "å~°∞ Z#∞flH˘#fl „Ñüx^è∞Œ Å‰õΩ ["å|∞^•iQÍ LO_»_O»
J=ã¨~°O HÍ|\˜ì, ^≥·#Ok# HÍ~°ºHõÖÏáêÅÖ’ ‰õÄ_® D qÅ∞=Å‰õΩ ZO`À „áê=ÚYºO LOk. „QÍ=∞
™ê÷~ÚÖ’ ÑÖKå~ÚfÅ HÍ~°ºx~°fiÇ¨Ï}Ö’ ["å|∞^•s `«<åxfl, áœ~°^Œ~°≈Hõ`«#∞ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ@ì_»O ZO`≥·<å
J=ã¨~°O.
ÑïáêÅ#Ö’ ["å|∞^•s`«#O áê~°^Œ~°≈Hõ`«#∞ ÃÑOK«\ÏxH˜ „Ñ¨Éèí∞`«fiO D „HÕk K«~°ºÅ#∞

fã¨∞‰õΩO@∞Ok.
J) ÑïáêÅ<å J#∞|O^èŒ"≥∞ÿ# K«\ÏìÅ Ñ¨Ù#ifi=∞~°≈ KÕÜ«Ú@.
P) Ñ¶≤~åº^Œ∞Å Ñïëê¯~åxH˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ# Ü«∞O„`åOQÍxfl U~°Ê~°K«∞@.
W) „Ñ¨Éèí∞`«fi HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ „Ñ¨[Å∞ áêÖÁæ<ÕÖÏ KÕÜ«∞_»O – 73= ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°} K«@ìO
J=∞Å∞ KÕÜ«Ú@‰õΩ Wk PÜ«Ú=Ù Ñ¨@∞ì ÖÏO\˜k.
D) áœ~°∞Å Ç¨Ï‰õΩ¯Å ¿ã"å Ñ¨„`«O (ã≤\ ˜[<£ Kå~°ì~ü) J=∞Å∞ KÕÜ«Ú@.
ÃÑ· ÅH∆ÍºÅ#∞ ^Œ$+≤ìÖ’ LOK«∞H˘x áœ~°∞Å‰õΩ JOkOKÕ ¿ã=Å‰õΩ xiú+¨ì"≥∞ÿ# HÍÅÑïq∞ux
„Ñ¨Éèí∞`«fiO qkèOzOk. D xs‚`« HÍÅÑïq∞uÖ’<Õ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf áœ~°∞Å‰õΩ `«#
¿ã=Å#∞ JOkOKåe. ¿ã=Å∞ JOkOK«@OÖ’ ÖË^• ÉÏ^èŒº`«Å#∞ <≥~°"Õ~°Û@OÖ’ *ÏÑ¨ºO
[iy`Õ, P *ÏáêºxH˜ ã¨¿ÇÏ`«∞Hõ"≥∞ÿ# HÍ~°}O ÖËHõáÈ`Õ áœ~°∞Å‰õΩ #+ì̈ÑïÇ¨~°O K≥e¡OKåeû
LO@∞Ok.
áœ~°ÇÏ¨ ‰õΩ¯Å ¿ã"å Ñ¨„`åxfl „Ñ¨H¯õ ¿ÑlÖ’ q=iOK«_O» [iyOk. nxx „Ñü „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf
QÀ_»ÃÑ·# „"å~ÚOz „Ñ¨[Å‰õΩ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ LOKåe =∞iÜ«Ú ã¨HÍÅOÖ’ ¿ã=Å∞ JOkOKåe.
9 9
203
9 „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf HÍ~åºÅÜ«∞=Ú 9
áœ~° ¿ã"å Ñ¨„`«=Ú
„Hõ=∞ HÍ~°º„Hõ=∞=Ú/ãïìÑ¶≤ˆH\ò *Ïs >ˇÿ"£∞ Ã+_»∂ºÅ∞/^èŒ$gHõ~°} Ñ¨„`«=ÚÅ
ãÖYº *ÏsH˜ Ñ¨@∞ì ~ÀAÅ∞
. ^èŒ$gHõ~°} Ñ¨„`«=ÚÅ *Ïs
1. ã¨fi„QÍ=∞/x"åã¨ ^èŒ$gHõ~°} Ñ¨„`«=Ú *Ïs 02 ~ÀAÅ∞
2. ‰õΩÅ ^èŒ$gHõ~°} Ñ¨„`«=Ú *Ïs KÕÜ«Ú@‰õΩ ã¨=∞~åúkèHÍiH˜ ã≤á¶ê~°ã¨∞ 02 ~ÀAÅ∞
3. P^•Ü«∞ ^èŒ$gHõ~°} Ñ¨„`«=Ú *Ïs KÕÜ«Ú@‰õΩ ã¨=∞~å÷kèHÍiH˜ ã≤á¶ê~°ã¨∞ 02 ~ÀAÅ∞
4. [##, =∞~°} ^èŒ$gHõ~°} Ñ¨„`«=ÚÅ *Ïs 02 ~ÀAÅ∞
5. Ñ¨Ç¨}©/ P_»OQÆÖò (L^•Ç¨Ï$u) – #HõÅ∞ 02 ~ÀAÅ∞
(„Ñ¨Éèí∞`«fi L`«Î~°∞fiÅ∞ <≥O. 276, ÑÖKå~Úf ~å*ò „QÍg∞} Jaè=$kú (=∞O. ) âßY, `Õk : 18.07.2002)
. il„¿ãì+¨<£ /L^•Ç¨Ï$`«∞Å∞ / Öˇ·Ãã<£ûÅ∞ *Ïs
1. [##, =∞~°}ÏÅ il„¿ãì+¨<£ 03 ~À[Å∞
2. Pã≤÷ Ñ¨#∞fl QÆ}# =∞iÜ«Ú WO\˜ <≥O|~°∞ ˆH\Ï~ÚOÑ¨Ù 15 ~ÀAÅ∞
3. Éèí=# x~å‡} ^èŒ~°MÏã¨∞Î Ñïëê¯~°=Ú 15 ~ÀAÅ∞
4. h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å =∞OE~°∞ („ÃÑ· "Õ@∞ #ÖÏ¡Å∞) 30 ~ÀAÅ∞
5. ã¨=∞~å÷kèHÍiH˜ ÖË J=Ù@∞¡ ã≤á¶ê~°ã¨∞ 15 ~ÀAÅ∞
6. Pã≤÷ |^ŒÖÏ~ÚOÑ¨Ù (=∂iÊ_ç) 15 ~ÀAÅ∞
7. Öˇ·Ãã#∞ûÅ *Ïs 05 ~ÀAÅ∞
. W|ƒO^Œ∞Å `˘ÅyOÑ¨Ù (x"å~°})
1. ÃÑ·Ñ¨ÙÖˇ·#∞ bˆHl =∞~°=∞‡`«∞ÎÅ∞ 01 ~À[
2. KÕu ÑÖÑ¨ÙÅ =∞~°=∞‡`«ÎÅ∞ 03 ~À[Å∞
3. gkè nÑ¨=ÚÅ áê`« |Å∞ƒÅ∞ / @∂º|∞Å |^Œ∞Å∞ „H˘`«Îq J=∞~°∞Û@ 02 ~ÀAÅ∞
4. xezáÈ~Ú# =ÚiH˜ HÍÅ∞=Å/QÆ∞O`«ÅÃÑ· Ñ¶≤~åº^Œ∞Å Ñïëê¯~°O 02 ~ÀAÅ∞
5. ~À_»∞¤ HÀ`«Å∞/QÆ∞O`«Å Ñ¶≤~åº^Œ∞Å Ñïëê¯~°O 03 ~ÀAÅ∞
6. K≥`«Î ‰õΩO_ôÅ â◊√„Éèí`« QÆ∞iOz# Ñ¶≤~åº^Œ∞Å Ñïëê¯~°O 03 ~ÀAÅ∞
* HÍÅO <≥O. #O^Œe ¿ã=Å∞ / Ñ¨#∞Å∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf K«@ìO 1994 =∞iÜ«Ú „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf
f~å‡}ÏxH˜ Ö’|_ç Ñï+¨¯iOK«|_»`å~Ú.
. W`«~°=ÚÅ∞
1. ÑÖKå~ÚfH˜, „Ñ¨Éèí∞`åfixH˜ x"åã≤`«∞_»∞ K≥e¡OK«=Åã≤# |HÍ~ÚÅ 05 ~ÀAÅ∞
q=~°=ÚÅ`À ã¨=∂Kå~°=Ú
2. U^Õx W`«~° ãÖ|Okè`« Ñ¨„`«=ÚÅ *Ïs „Ñ¨Éèí∞`«fi L`«Î~°∞fiÅ‰õΩ Ö’|_ç *Ïs
* ÃÑ· ¿ã=Å∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf HÍ~åºÅÜ«∞=ÚÖ’ „Ñü L^ŒÜ«∞=Ú 9–00 QÆO.Å #∞O_ç 12–00Å =∞^èŒº á⁄O^Œ=K«∞Û#∞.
* ÃÑ· ¿ã=Å Ü«∞O^Œ∞ ^èŒ$=Ñ¨„`«=ÚÅ∞ á⁄O^Œ∞@‰õΩ „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfH˜ QÍh „Ñ¨Éèí∞`åfixH˜ QÍx ZÖÏO\˜ ÉÏH©/
|HÍÜ«∞Å∞ Ü«ÚO_»~å^Œ∞. L#fl Ü≥∞_»Å J\˜ì Ñ¨„`«=ÚÅ∞ *Ïs KÕÜ«∞|_»=Ù.
9 ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈ 9
204
9
9 J#∞|O^èŒO – 10
PO„^èŒ„Ñ¨^ÕâòÖ’ J=∞Å=Ù`«∞#fl „QÍg∞}Ïaè=$kú HÍ~°º„Hõ=∂Å∞
HÍ~°º„Hõ=∞O HÍ~°º„Hõ=∞O J=∞Å∞Ö’ Ñ¨^äŒHõOÖ’ÅHõ∆ºOQÍ |ÅÇ‘Ï#=~åæÅ‰õΩ x^èŒ∞Å∞/ãäû_ô W`«~° q=~åÅ∞
„Ñ¨^è•#JOâßÅ∞ ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl |$O^•Å∞ Ñ¨^äŒHõOÖ’ „áê^è•#º`«Å∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞Û q^è•#O
Ñ≤.Ü«∞O.P~ü. "≥·. x~°∞^ÀºQÆ∞Öˇ·# Ü«Ú=f, Ü«Ú=‰õΩÅ‰õΩ Zxq∞^Œ= `«~°QÆu, Ã+.‰õΩ/Ã+.`≥ 22.5 âß`«O ^èŒ~°MÏã¨∞Î lÖÏ¡ Ñï„â◊=∞Å ˆHO„^Œ=Ú
(„Ñ¨^è•#=∞O„u z#fl z#fl "åºáê~åÅ∞, z#fl LfÎ~°‚`«, S.\˜.S. LfÎ~°‚`«, "≥#∞Hõ|_ç# `«~°QÆ`«∞Å∞ 27 "Õ∞<Õ[~°∞QÍiH˜ ÑÖáêe.
~À*òQÍ~ü Ñï„â◊=∞Å∞ ™ê÷Ñ≤OK«∞@‰õΩ ãäû_ô`À ÖË^• ~åR „Ñ¨Éèí∞`«fi=Ú âß`«O „ã‘ÎÅ‰õΩ 331/2 âß`«O WO@~° ∞ fiºÖ’ Z#∞flHÀ|_ç #
Ü≥∂[#) ‰õ Ä _ç # Pi÷ H õ ã¨ Ç ¨  Ü« ∞ =Ú x~°fiÇ≤ÏOz# ™êOˆHuHõ "≥∞ÿ<åi\©Å‰õΩ 10 âß`«O Åaú^•~°∞Å‰õΩ ÉÏºO‰õΩÅ #∞O_ç
(ˆHO„^Œ „Ñ¨Éèí∞`«fi JOkOK«∞@, W^ŒÌ~°∞ ÖËHõ Z‰õΩ¯= `«~°QÆ`«∞ÅÖ’ P~°∞ <≥ÅÅ∞ ˆH\Ï~ÚOÑ¨ÙÅ∞ L<åfl~Ú. ~°∞}ã¨^Œ∞áêÜ«∞O W=fi|_»∞`«∞Ok.
Ñ¨^äŒHõ=Ú =∞Ok`À Hõ e ã≤ ã¨ O ã¨ ÷ # ∞ U~åÊ@∞ `«QÆæ‰õΩO_® tHõ∆} á⁄Ok# XH˘¯Hõ¯ =ºH˜Î XHõ ÅHõ∆ #∞O_ç 2
KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. "å~°∞. ÅHõ ∆ Å ∞ q∞OK« ‰ õ Ω O_® ~° ∞ }
205
ã¨ ^ Œ ∞ áêÜ« ∞ O LO@∞Ok.
„QÆ∂Ñπû(|$O^•Å∞QÍ) U~åÊ_ç"åiH˜
10 ÅHõ ∆ Å ∞ q∞OK« ∞ O_® Pi÷ H õ
ã¨Ç¨Ü«∞O LO@∞Ok.
9
9
9
9 PO„^èŒ„Ñ¨^ÕâòÖ’ J=∞Å=Ù`«∞#fl „áê*ˇ‰õΩìÅ∞
|ÅÇ‘Ï#=~åæÅ‰õΩ
HÍ~°º„Hõ=∞O HÍ~°º„Hõ=∞O J=∞Å∞Ö’ Ñ¨^äŒHõOÖ’ÅHõ∆ºOQÍ x^èŒ∞Å∞/ãäû_ç W`«~° q=~åÅ∞
"≥Å∞QÆ∞ x~° ∞ ¿Ñ^Œ Å ‰õ Ω ^•i„^Œ º =Ú #∞O_ç ¿Ñ^Œ"å~°∞ Ã+.‰õΩ/Ã+.`≥/„ã‘ÎÅ‰õΩ lÖÏ¡ #O^Œe _ç.Ñ≤.S.Ñ≤. ("≥Å∞QÆ∞ „QÍ=∞OÖ’x „QÆ∂Ñ¨ÙÅ∞
q=ÚH˜Î KÕÜ«∞_»=Ú. x~°∞¿Ñ^ŒÅ‰õΩ Ñ¨^äŒHõ=ÚÖ’ „áê^è•#º`« „áê*ˇ‰Ωõ )ì "åi #∞O_ç, ÉÏºO‰õΩÅ Hõeã≤ „QÍ=∞ ã¨=∂Yº
ã¨ fi Ü« ∞ O ã¨ Ç ¨  Ü« ∞ Hõ „QÆ ∂ Ñ¨ Ù Å∞QÍ #∞O_ç „QÍ=∞=ÚÅ #O^Œ e U~åÊ@∞
U~åÊ@∞ KÕ ã ≤ "åiÖ’ K≥ · ` « # º=Ú „QÆ∂Ñ¨ÙÅ∞ „QÍ=∞ ã¨=∂Yº ^•fi~å KÕã¨∞‰õΩO\Ï~Ú.
Hõ e yOz "åiKÕ Z#∞flHÀ|_ç # Pi÷Hõ ã¨Ç¨Ü«∂xfl á⁄O^Œ∞`å~Ú. |$O^ŒOÖ’x „Ñü
Ñ¨ ^ ä Œ H ÍÅÖ’ Láêkè Hõ e ÊOz "åi ã¨Éèí∞º_»∞ WO\˜
™êOÑ¶≤∞Hõ Pi÷Hõ Ñïã≤÷`«∞Å∞ "≥∞~°∞QÆ∞ J=ã¨~åÅ ÃÑ@∞ì|_ç
KÕÜ«∞_»O. „Ñ¨}ÏoHõ `«Ü«∂~°∞
KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.
206
J=ã¨~°=∞ÜÕ∞º
ÃÑ@∞ì|_ç „QÍ=∞
ã¨=∂Yº ^•fi~å
á⁄O^Œ∞`å~°∞.
9
9
9
9
HÍ~°º„Hõ=∞O HÍ~°º„Hõ=∞O J=∞Å∞Ö’ Ñ¨^äŒHõOÖ’ÅHõ∆ºOQÍ |ÅÇ‘Ï#=~åæÅ‰õΩ x^èŒ∞Å∞/ãäû_ç W`«~° q=~åÅ∞
*ÏfÜ«∞ ÅaÌ^•~°∞x =Ü«∞ã¨∞û 65 ãÖ=`«û~åÅ∞ =Ü« ∞ ã¨ ∞ û 65ã¨ O II ÃÑ· | _ç „QÍ=∞ ã¨ÉèíÖ’ Åaú^•~°∞Å ZxflHõ
=$^•úÑ¨º ^•\˜, ^•i„^Œº ˆ~Y‰õΩ kQÆ∞= #∞O_ç Z=i P^è•~°O ÖËx Juc^Œ `« ~ ° ∞ "å`« =∞O_» Å Jaè = $kú
Ñ≤OKè«#∞ (Juc^Œ) W`«~∞° Å P^è•~°O ÖËx "åix =ºH˜ÎQÍ L#fl"å~°∞ JkèHÍi ã≤á¶ê~°ã¨∞Å`À Ô~"≥#∂º
(Ü«∞<£.F.U.Ñ≤) Åaú ^ •~° ∞ Å∞QÍ Z#∞flHÀ"åe. _çq[#Öò JkèHÍi Åaú^•~°∞Å‰õΩ
ˆHO„^Œ „Ñ¨Éèí∞`«fi ^Œ ~ ° M Ïã¨ ∞ Î Å #∞ „QÍ=∞ Ñ¨ O Kå~Úf Ñ≤OKè«#∞ =∞OE~°∞ KÕ™êÎ~°∞.
Ñ¨^äŒHõ=Ú #O^Œ∞ qKå~°} [iÑ≤ „QÍ=∞ ã¨ÉèíÖ’ x^è Œ ∞ Å∞ =∞O_» Å Jaè = $kú
K«iÛOz ÅaÌ ^•~°∞Å#∞ QÆ∞iÎOKåe. JkèHÍi „QÍ=∞ ã¨ÉèíÖ’/ã¨~°ÊOKü
ã¨=∞Hõ∆OÖ’ Ñ≤OKè«#∞ ^•~°¡‰õΩ
207
D Ñ¨^äŒHõ=Ú ^•fi~å <≥Å‰õΩ ~°∞.75/–

K≥e¡™êÎ~°∞.
Ñ≤OKè«#∞ W=fi|_»∞`«∞Ok.
K«xáÈ~Ú# =ºH˜Î
*ÏfÜ«∞ ‰õ Ω @∞O|OÖ’ „Ñ¨ ^ è • # ã¨ O áê^Œ # ^•i„^Œ ˆ ~ Y‰õ Ω kQÆ ∞ =#∞#fl ‰õΩ@∞O|OÖ’x `«~°∞"å`« =ºH˜Î
‰õΩ@∞O| Ñ¨Ù~°∞_≥#· Ñ¨~∞° +¨µ_»∞QÍh, „ã‘Î QÍx ã¨ÇÏ¨ [ (Juc^Œ ‰õΩ@∞O|O)Ö’x ^Œ~°MÏã¨∞Î „QÍ=∞ ÑÖKå~Úu
„Ñ¨Ü≥∂[# =∞~° } =Ú ÖË ^ • „Ñ¨ = ∂^Œ = âß`« ∞ Î =º‰õΩÎÅ∞ K«xáÈ~Ú# =ºH˜Î HÍ~åºÅÜ« ∞ OÖ’ ^•YÅ∞
Ñ¨^äŒHõ=Ú =∞~°}Õz# Ü≥∞_»Å ~°∞.10,000#QÆ^Œ∞ 18ã¨ O II Ñ¨ Ó iÎ J~Ú KÕÜ«∂e. „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÖ’
(Ü«∞<£.Ü«∞Ñ¶.π a. ã¨ Ç ¨  Ü« ∞ O ‰õ Ω @∞O| ã¨ É è í ∞ ºÅ‰õ Ω 64ãÖIIÖ’Ñ¨Ù =Ü«∞ã¨∞ L#fl \© = Ú qKå~° } `« ~ ° ∞ "å`«
Ü«∞ãπ) ˆHO„^Œ JO^Œ*ËÜ«∞_»=Ú. "å~°∞ ‰õΩ@∞O| ãÖ=`«û~° ^Œ ~ ° M Ïã¨ ∞ Î Ü« ∞ O.P~ü . F.‰õ Ω
„Ñ¨Éèí∞`«fi P^•Ü«∞O ~°∞.11,000/–Ö’Ñ¨Ù Ñ¨ O Ñ¨ | _» ∞ `« ∞ Ok. `« ~ ° ∞ "å`«

Ñ¨^äŒHõ=Ú. LO_®e. P~ü._ç.F. QÍiH˜ Ü«∞O.P~ü.F.
QÍi ã≤á¶ê~°ã¨∞Å`À =∞OE~°∞‰õΩ
ÑÖÑ¨|_»∞`«∞Ok. Ü«∞O.P~ü.F.
„QÍ=∞ ã¨Éèí/ ã¨~°ÊOKü ã¨=∞Hõ∆OÖ’
K≥e¡OÑ¨ÙÅ∞ [~°∞Ñ¨Ù`å~°∞.
9
9
9
9
HÍ~°º„Hõ=∞O
HÍ~°º„Hõ=∞O J=∞Å∞Ö’ „Ñ¨^è•#JOâßÅ∞ Ñ¨^äŒHõOÖ’ÅHõ∆ºOQÍ |ÅÇ‘Ï#=~åæÅ‰õΩ x^èŒ∞Å∞/ãäû_ç W`«~° q=~åÅ∞
ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl |$O^•Å∞ Ñ¨^äŒHõOÖ’ „áê^è•#º`«Å∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞Û q^è•#O
*ÏfÜ«∞ D Ñ¨^äŒHõ=ÚÖ’ QÆiƒù}© „ã‘ÎÅ‰õΩ Pi÷Hõ c^Œ " åiÖ’ Ju c^Œ ÅaÌ^•~°∞Å∞ ^ŒQÆæ~°Ö’ L#fl „áê^äŒq∞Hõ Pi÷ H õ ã¨ Ç ¨  Ü« ∞ =Ú
„Ñ¨ã¨∂u ã¨Ç¨Ü«∞O JO^Œ*ËÜ«∞_»=Ú. ‰õ Ω @∞O|=Ú#‰õ Ω K≥ O k# P~ÀQÆ º ˆ H O„^Œ O Ö’ il+¨ ì ~ ° ∞ ~°∞.500/–
„Ñ¨Ü≥∂[# ^•i^Œº ˆ~Y‰õΩ kQÆ∞= #∞#fl ‰õΩ@∞OÉÏÅ QÆiƒù}© „ã‘ÎÅ∞ KÕ ~ ÚOK« ∞ H˘x 6= =∂ã¨ O ÅaÌ ^•~°∞~åÅ∞‰õΩ Ô~O_»∞
Ñ¨^äŒHõ=Ú „ã‘ÎÅ∞ J~°∞›Å∞(Juc^Œ"å~°∞) J~°∞›Öˇ·# QÆiƒù}©ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „áê^äŒq∞Hõ P~ÀQÆº ^Œáê¶ Å∞QÍ JO^ŒKÜ Õ ∂« e.
(Ü«∞<£.Ü«∞"£∞.a. Åaú ^ •~° ∞ Å‰õ Ω ã¨ Ç ¨  Ü« ∂ xfl Ô ~ O_» ∞ ˆHO„^ŒOÖ’ ^Œ~°MÏã¨∞Î KÕã¨∞HÀ"åe.
Ü«∞ãπ) ˆHO„^Œ ^Œá¶êÅ∞QÍ K≥e¡™êÎ~°∞. „áê^äŒq∞Hõ P~ÀQÆº ˆHO„^Œ=Ú #∞O_ç
„Ñ¨Éèí∞`«fi „QÍ=∞ Ñ¨ O Kå~ÚfH˜ qKå~° } ‰õ Ω
Ñ¨^äŒHõ=Ú ÑÖÑ¨|_»∞`«∞Ok. qKå~°} `«~°∞"å`«
Ñ≤.ÃÇÏKü.ã≤. #O^Œ∞ #QÆ^Œ∞ ÑÖÑ≤}©
KÕ™êÎ~°∞.
208
Ü«∞ãπ.a.Ü«∞ãπ."≥.· „QÍg∞} ¿Ñ^ŒÅ â◊H˜Î, ™ê=∞~åúºÅ∞ ^Œ$+≤ìÖ’ „QÍ=∞ ã¨ É è í QÆ ∞ iÎ O z# ÉÏºO‰õ Ω Å∞, Pi÷ H õ ã¨ Ç ¨  Ü« ∂ xfl Ñ¨ O Ñ≤ } © KÕ Ü « ∞ |_ç #
ã¨fi~°‚ [Ü«∞Ou LOK«∞H˘x "åiH˜ Ñ¨xH˜=KÕÛ z#fl z#fl ^•i„^Œ º ˆ ~ Y‰õ Ω kQÆ ∞ =#∞#fl JOkOz W`«~° ãÖã¨÷Å∞ Hõeã≤ z#fl Ñ¨ â ◊ √ =ÙÅ‰õ Ω W`« ~ °
„QÍ=∞ Ñï„â◊=∞Å#∞ ™ê÷Ñ≤OK«_»=Ú. (Ju¿Ñ^Œ " å~° ∞ )‰õ Ω @∞OÉÏÅ Ñ¨ i „â◊ = ∞Å „áê*ˇ ‰ õ Ω ì iáÈ~° ∞ ì [O`« ∞ =ÙÅ‰õ Ω cè = ∂
ã¨fi~À*òQÍ~ü Åaú ^ •~° ∞ Å#∞ |$O^•Å∞QÍ U~° Ê #∞O_ç =ºH˜ÎQÆ`« ÅaÌ^•~°∞Å∞, `«Ü«∂~°∞KÕã≤ ~°∞} ã¨^Œ∞áêÜ«∂xH˜ ™œHõ~°ºO HõÅ^Œ∞.
Ü≥∂[#) ~° K « _ » = Ú. HÍ=Åã≤ # ~° ∞ }=Ú, ÅaÌ^•~°∞Å∞ ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨ Ü«∞Hõ ÉÏºO‰õ Ω Å‰õ Ω , ã¨ a û_ô H˘~° ‰ õ Ω
ˆHO„^Œ, ~åR =∂Ô ~ ¯\ò Ö ’ W`« ~ ° ã¨ ^ Œ ∞ áêÜ« ∂ Å∞ _ç.P~ü._ç.U "åiH˜ =∞O_»Å Ñï+¨`ü
„Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞ HõeÊOK«_»=Ú. ^•fi~å ÑÖáêe. Ñ¨^äŒHÍxH˜ JÜÕ∞º
Y~°∞ÛÖ’ 30 âß`«O (~°∞.7500Ö’|_ç)
75:25 =∞O_» Å „áêO`« O Ö’ ÅÉè í º =∞ÜÕ ∞ º

x+¨ÊuÎ`À =Ú_çã¨~°∞‰õΩÅ∞, <≥·Ñ¨Ù}ºO, =∂Ô~¯\ò, ãäû_ô. Ü«∞ãπ.ã≤/Zãπ.\˜. Åaú^•~°∞
x^èŒ∞Å∞ Y~°∞Û y~åH˜ ^Œ$+≤Ö ì ’ LOK«∞H˘x =∞O_»Å=ÚÖ’, Å‰õΩ 50 âß`«O (10,000/– q∞OK«
KÕã¨∞Î<åfl~Ú. 4 #∞O_ç 5 z#fl Ñï„â◊=∞Å QÆ∞iÎOz ‰õΩO_® ãäû_ô,ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨Ü«∞Hõ
HÍ=Åã≤# ã¨Ç¨Ü«∂xfl JOkOK«_»=Ú. |$O^•Å‰õΩ 50 âß`«O ãäû_ô(~°∞.1.25
9
9
ÅHõ∆Å‰õΩ Ö’|_ç ãäû_ô L@∞Ok)

9
9 PO„^èŒ„Ñ¨^ÕâòÖ’ J=∞Å=Ù`«∞#fl „QÍg∞}Ïaè=$kú HÍ~°º„Hõ=∂Å∞
ÉÏeHõ tâ◊√ P_» Ñ ≤ Å ¡ Å ‰õ Ω Jxfl ~° O QÍÅÖ’ ‰õΩ@∞O| ãÖ=`«û ~å^•Ü«∞=Ú Ã+.‰õΩ/Ã+.`≥./"≥.‰õΩÖ’x Ju „QÍ=∞ ã¨ÉèíÖ’ Z#∞flH˘#|_ç#
ãÖ~°Hõ∆} „áê^è • #º`« WzÛ ã¨ = ∂[=ÚÖ’ ~° ∞ .11000/–Å‰õ Ω `« ‰ õ Ω ¯=QÍ c^Œ"åiH˜ „áê^ä•#º`«. ÅaÌ^•~°∞Å q=~åÅ∞, á¶È\’Å∞
Ñ¨^äŒHõ=Ú P_»Ñ≤Å¡Å Ñ¨@¡ `«‰õΩ¯= ÉèÏ"åxfl L#fl"åiH˜ , ‰õ Ω @∞O|OÖ’ ã¨ O |Okè ` « ÉÏºO‰õ Ω #‰õ Ω
(ˆHO„^Œ áÈQ˘\˜ ì q^•º=O`« ∞ Å∞QÍ fiÛ XHõ~°∞ ÖË^• W^ŒÌ~°∞ ÉÏeHõÅ∞#fl JO^Œ K Õ ™ êÎ ~ ° ∞ . q^•ºã¨ O ã¨ ÷ Å
„Ñ¨Éèí∞`«fi k^ŒÌ_»O. ‰õ Ω @∞O ÉÏÅÖ’ W^Œ Ì ~ ° ∞ #∞O_ç ãïìÑ¶≤ˆH@∞û#∞ ÉÏºO‰õΩ
Ñ¨^äŒHõ=Ú) ÉÏeHõÅ∞#fl J\˜ì ‰õΩ@∞O|OÖ’ "åiH˜ JO^Œ * Ë Ü « ∂ e. [##
P_»ÑÅ ¡ ¿Ñ~°∞ g∞^Œ, XHõ n~°…HÍeHõ Xˆ H ÉÏeHõ ‰ õ Ω , XHõ ÉÏeHõ
≤ Å ãïìÑ¶≤ˆH@∞ ‰õÄ_® ÉÏºO‰õΩ#‰õΩ
_ç á êl\ò ~° ∂ Ñ¨ O Ö’ <Õ ~ ° ∞ QÍ =∞iÜ«Ú XHõ ÉÏÅ∞_»∞ L#fl JO^Œ*Ü Ë ∂« e. ÉÏºO‰õΩÖ’ MÏ`å
209
ÃÑ@∞ì|_ç ÃÑ@ì_»=Ú. ‰õΩ@∞OÉÏÅÖ’ XHõ ÉÏeHõ‰õΩ. „áê~°OaèOz ÉÏºO‰õΩÅ #∞Oz

^Œá¶êÅ∞QÍ Åaú^•~°∞Å‰õΩ/ "åi
`« e ¡ ^ Œ O „_» ∞ Å‰õ Ω / "åi
ãÖ~°Hõ∆‰õΩÅ‰õΩ ™⁄=Ú‡ q_»∞^ŒÅ
KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok.
9
9
9
9
HÍ~°º„Hõ=∞O
Ñ¨^äŒHõOÖ’ÅHõ∆ºOQÍ |ÅÇ‘Ï#=~åæÅ‰õΩ W`«~° q=~åÅ∞
HÍ~°º„Hõ=∞O J=∞Å∞Ö’ „Ñ¨^è•#JOâßÅ∞ x^èŒ∞Å∞/ãäû_ç
J#flÑ¨Ó~°‚ =Ü«∞ã¨∞û 65ãÖII ^•\˜ =$^•úÑ¨º Ñ≤OKè«#∞ J<å^è Œ Å ∞, ZÖÏO\˜ ÅaÌ^•~°∞Å∞, "åiH˜ ˆH\Ï~ÚOz#
Ñ¨^äŒHõ=Ú á⁄O^ŒÖËHõ áÈ~Ú# ÃÑ^ŒÌ"åiH˜ <≥Å‰õΩ 10 P^•Ü« ∞ =#~° ∞ Å∞ ÖË ^ • ^Œ ∞ HÍ}ÏÅ #∞O_ç PÇ¨  ~°
(ˆHO„^Œ „Ñ¨Éèí∞`«fi H˜ Ö ’Å K˘Ñ¨ C # PÇ¨  ~° ^è • <åºÅ∞ P^•Ü«∞O ÖËx"å~°∞. ^è•<åºÅ#∞ á⁄O^Œ∞`å~°∞.
Ñ¨^äŒHõ=Ú) Lz`«OQÍ ÑÖÑ≤}© KÕÜ«∞_»=Ú. ÅaÌ^•~°∞Å#∞ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf
„QÍ=∞ ã¨ÉèíÅÖ’ QÆ∞iÎ™êÎ~°∞.
PÑ¨^ŒƒùO^Œ∞ JÖÏÊ^•Ü« ∞ ‰õ Ω @∞O|=ÚÖ’x =ºH˜ Î J u c ^ Œ ( a . Ñ ≤ . Ü « ∞ Ö ò ) Ã+.‰õ Ω ./Ã+.`≥ "åi [<åÉè Ï Åaú^•~°∞Å‰õΩ ~°∞.50,000 Pi÷Hõ
Ñ¨^äŒHõ=Ú „Ñ¨ = ∂^Œ = âß`« ∞ Î =∞~° } ˜ O z#KÀ "åi ‰õΩ@∞O|OÖ’x =º‰õΩÎÅ∞. x+¨ÊuÎ „Ñ¨HÍ~°O „ã‘ÎÅ‰õΩ 30 ã¨Ç¨Ü«∞O.
210
(ˆHO„^Œ „Ñ¨Éèí∞`«fi ‰õΩ@∞OÉÏxfl Pi÷HõOQÍ P^Œ∞H˘#∞@‰õΩ âß`«O qHõÖÏOQÆ∞Å‰õΩ3 âß`«O

Ñ¨^äŒHõ=Ú) L^ÕÌtOK«|_ç#k. 5 ãÖ=`«û~°=ÚÅ #∞O_ç 68
ã¨ O =`« û ~° = ÚÅ =Ü« ∞ ã¨ ∞ û ‰õΩ@∞O|OÖ’ =∞~°}Õz# "åi
=∞^èŒº L#fl"å~°∞ "å~° ã ¨ ∞ Å∞ ÖË ^ • |O^è Œ ∞ =ÙÅ∞
Ü«∞O.P~ü.F.‰õΩ `≥eÜ«∞*ËÜ«∂e.
Ü«∞O.P~ü.F.QÍ~°∞ "åi qKå~°}`À
lÖÏ¡ HõÖˇHõì~°∞ QÍiH˜ =∞OE~°∞
H˘~°‰õΩ ÑÖÑ¨Ù`å~°∞. HõÖˇHõì~°∞QÍ~°∞
x^è Œ ∞ Å∞ =∞OE~° ∞ KÕ ™ êÎ ~ ° ∞ .
Ü« ∞ O.P~ü . F. ^•fi~å
=∞OE~°~Ú# x^èŒ∞Å∞ ÑÖÑ≤}©
KÕ™êÎ~°∞.
9
9
9
|ÅÇ‘Ï#=~åæÅ‰õΩ
HÍ~°º„Hõ=∞O HÍ~°º„Hõ=∞O J=∞Å∞Ö’ „Ñ¨^è•#JOâßÅ∞ Ñ¨^äŒHõOÖ’ÅHõ∆ºOQÍ x^èŒ∞Å∞/ãäû_ç W`«~° q=~åÅ∞
nÑÖ Ñ¨^äŒHõ=Ú `≥ Å ¡ ˆ ~ +¨ < £ H Í~° ∞ ¤ Å ∞ Hõ e y, á⁄^Œ ∞ Ñ¨ Ù „Ñ¨Éèí∞`«fi=Ú `≥eÜ«∞*Ëã≤# Ñ¨ÓiÎ q=~åÅ`À ^èŒ~°MÏã¨∞Î =∞O_»Å QÍºãπ Hõ<≥Hõ∆<£ á⁄Ok#
(ˆHO„^Œ „Ñ¨Éèí∞`«fi ã¨ O Ñ¶ ¨ ∂ ÅÖ’ ã¨ É è í ∞ ºÅ∞QÍ LO_ç , =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ ã¨∂„`åÅ „Ñ¨HÍ~°O Ñ¨ i +¨ ` ü HÍ~åºÅÜ« ∂ xH˜ "åiH˜ H˜ ~ Àã≤ < £
Ñ¨^äŒHõ=Ú) i"åefiOQ∑ Ñ ¶ ¨ O _£ á⁄Ok# =∞Ç≤ Ï àÏ x~°fiÇ≤ÏOK«|_»∞`«∞#fl JO^Œ*Ë™êÎ~°∞. ^Œ~°MÏã¨∞Î`À „QÆ∂Ñ¨Ù q∞#Ç¨~Ú™êÎ~°∞.
ã¨Éèí∞º~åO„_»‰õΩ nÑÖ Ñ¨^äŒHõO ^•fi~å QÍºãπ „QÆ∂Ñ¨ÙÅ∞, =∞O_»Å Ñï+¨`ü f~å‡#O [`« K Õ Ü « ∂ e.
Hõ<≥Hõ∆<£Å∞ W=fi_»=Ú. HÍ~åºÅÜ« ∂ xH˜ 10H˜ Ö ’ K≥e¡OK«=Åã≤# ^èŒ#=Ú =∞O_»Å
g∞@~° ¡ ^Œ ∂ ~° O Ö’ #∞#fl Ñï+¨`ü HÍ~åºÅÜ«∂xH˜ Åaú^•
„QÆ∂Ñ¨ÙÅ‰õΩ „áê^è•#º`«. ~°∞Å∞ K≥e¡OKåe. `«~°∞"å`« "å~°∞
QÍºãπ Hõ<≥Hõ∆<£ á⁄O^Œ∞`å~°∞.
~å[~å*Ëâ◊fii
211
=∞Ç≤ÏàÏ cè=∂ KÕã≤# =ºH˜Î

HõàÏº} =∞Ç≤Ïà◊ÅÔH· ˆHO„^Œ „Ñ¨Éèí∞`«fi=Ú „Ñ¨"Õâ◊ ÃÑ\˜ì# 10 ãÖ=`«û~åÅ #∞O_ç 75 1)=∞~°}˜¿ãÎ ~°∞.25000 D Ñ¨^äŒHõ=ÚÖ’ J^Œ#Ñ¨Ù
Ü≥∂[# cè=∂ Ñ¨^äŒHõ=Ú. ãÖ=`«û~åÅ =Ü«∞ã¨∞û Jxfl 2)âßâ◊fi`« JOQÆ"≥·HõÅºO 25000 ™œHõ ~ åºÅ∞ ‰õ Ä _®
Ñ¨^äŒHõ=Ú =º‰õ Ω Î Å ∞QÍx, ã¨ O ã¨ ÷ Å ∞ QÍh, _®fi„HÍ =~åæÅ „ã‘ÎÅ‰õΩ. 3)Ô~O_»∞ Hõà◊√§, Ô~O_»∞ KÕ`«∞Å∞ L<åfl~Ú.
(ˆHO„^Œ „Ñ¨Éèí∞`«fi „QÆ∂Ñ¨ÙÅ∞ QÍx, W`«~° ãÖˆH∆=∞ ãÖÑ¶¨∂Å"å~°∞ ÖË^• Ô~O_»∞ HÍà◊√§ áÈQ˘@∞ì‰õΩ#fl
Ñ¨^äŒHõ=Ú) QÍh, áêÅã‘ fã¨∞H˘#=K«∞Û. cè=∂ ™œHõ~°ºO "åiH˜ ~° ∞ .12,500, „Ñ¨ = ∂^Œ O
~°∞.10,000 #∞O_ç 1 ÅHõ∆ =~°‰õΩ LO@∞Ok. [iy# "≥O@<Õ ÖË^• HõhãÖ 30
„Ñ‘q∞Ü«∞O ãÖ=`«û~°=Ú#‰õΩ XHõ™êi Hõ\Ïìe. ~ÀAÅÖ’Ñ¨Ù ãÖ|Okè`« W#∂ûÔ~<£û
„Ñ¨=∂^•Å‰õΩ cè=∂ ™œHõ~°ºO LO@∞Ok. Hõ O ÃÑhH˜ `≥ e Ü« ∞ [Ü« ∂ e.
áê=Ú, `ÕÅ∞, ‰õΩHõ¯, q+¨H©@HÍÅ HÍ@∞ ÔH¡Â"£∞á¶ê~°"£∞, áÈã¨∞ì=∂~°ìO iáÈ~°∞ì,

"Õ Ü « Ú @. „‰õ Ä ~° [ O`« ∞ =ÙÅ =Å# Ç¨  x, _≥ ` ü ã¨ i ì Ñ ¶ ≤ Ô H \ò , Ñ¨ O K« < å=∂,
P~ÀQÆºã¨=∞ã¨ºÅ =Å# HõÅ∞QÆ∞ =∞~°}ÏÅ∞ ZÑ¶ π . S.P~ü . iáÈ~° ∞ ì W#∞ûÔ ~ <£ û
ÖË^• JOQÆ"≥·HõÅºO Hõey#Ñ¨C_»∞ áêÅã‘ HõOÃÑhH˜ ÑÖáêe.
ÔH¡~Ú"£∞ KÕã≤HÀ=K«∞Û.
9
9
9
HÍ~°º„Hõ=∞O HÍ~°º„Hõ=∞O J=∞Å∞Ö’ „Ñ¨^è•#JOâßÅ∞ Ñ¨^äŒHõOÖ’ÅHõ∆ºOQÍ |ÅÇ‘Ï#=~åæÅ‰õΩ x^èŒ∞Å∞/ãäû_ç W`«~° q=~åÅ∞
ÉèÏQÆºN ˆHO„^Œ „Ñ¨Éèí∞`«fi=Ú ÉÏeHõÅ ãÖˆH∆=∞O ÉÏeHõ =Ü« ∞ ã¨ ∞ û 18 áêÅã‘ fã¨∞‰õΩ#fl `Õn #∞O_ç „Ñ¨ = ∂^Œ O [iy# "≥ O @<Õ
cè=∂ H˘~°‰Ωõ D Ñ¨^HŒä Íxfl ~°∂á⁄OkOKå~°∞. "åi¬Hõ ãÖ=`«û~°=ÚÅÖ’Ñ¨Ù LO_®e. "≥O@<Õ ÖË^• P~°∞ <≥ÅÖ’Ñ¨Ù ã¨ O |Okè O z# W#∂ûÔ ~ #∞û
Ñ¨^äŒHõ=Ú „Ñ‘q∞Ü«∞O ~°∂.15/– `«e¡ ^ŒO„_»∞Å =Ü«∞ã¨∞û 60 `«e¡ ÖËHõ `«O„_ç ÖË^• W~°∞=Ù~°∞ Hõ O ÃÑhH˜ `≥ Å ∞Ñ¨ Ù `« ∂ ,
(ˆHO„^Œ ãÖ=`«ã¨~°=ÚÅÖ’Ñ¨Ù. cè=∂ K«xáÈ~Ú# cè=∂ KÕã≤# ÉÏeHõ Ô H ¡ " £ ∞ á¶ ê ~° = ÚÖ’ "≥ ∞ _ç H õ Ö ò
„Ñ¨Éèí∞`«fi ‰õΩ@∞O|=ÚÖ’ XHõ ÉÏeHõ‰õΩ ã¨ i ì Ñ ¶ ≤ Ô H \ò [`« KÕ Ü « ∂ e.
¿Ñ~°∞ g∞^Œ ~°∞.25,000 _çáêl\ò
=∞~°}=Ú ãÖÉèíq¿ãÎ =∞~°}
Ñ¨^äŒHõ=Ú) =iÎã¨∞ÎOk. KÕ ™ êÎ ~ ° ∞ . D "≥ Ú `« Î O q^•º ^Œ$gHõ~°} Ñ¨„`«O [`«KÕÜ«∂e.
J=ã¨ ~ åÅ‰õ Ω ^Œ á ¶ ê Å∞QÍ
K≥e¡™êÎ~°∞.
212
9
9
9
9
HÍ~°º„Hõ=∞O
"å@~üÃ+_£ =∂#=Ùx =∞#∞QÆ_», Jaè=$kú Éèí∂q∞, h~°∞ =$Hõ∆ „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf ã¨É∞íè ºÅ∞, „QÍ=∞ "å@~üÃ+_£ \©OÖ’ Ã+.‰õΩ/ „Ñ¨Éèí∞`«fi=Ú #∞O_ç _ç.P~ü._ç.U. "å@~ü Ã +_£ ã ¨ O Ñ¶ ¨ ∞ =Ú#∞
HÍ~°º„Hõ=∞O „Ñ¨[Å`À "å@~ü Ã+_£ ãÖÑ¶¨∞=Ú Ã+.`≥., „ã‘ÎÅ‰õΩ ã¨Éèíº`«fi=Ú "åiH˜ x^è Œ ∞ Å∞ JO^Œ ∞ `å~Ú. ™ê~°fi[xHõ ã¨Éèí, „QÍ=∞ã¨Éèí
ãÖÑ¨^Å Œ #∞ ~°HO∆˜ K«∞H˘#_»=Ú.
(ˆHO„^Œ U~åÊ@∞. LO@∞Ok. Ñ¨ i "åÇ¨ Ï Hõ `«~°∞"å`«, _ç.P~ü._ç.Z. "å~°∞ Jx Ñ≤Å∞=|_»∞`å~Ú.
Éèí∂q∞ HÀ`« JiHõ\˜ì, h\˜x xÅ∞=iOK«_»=Ú.
„Ñ¨Éèí∞`«fi ã¨ O Ñ¶ ¨ ∞ O ^•fi~å "å@~ü Ã +_£ „áêO`åÅ Jaè=$kú „Ñ¨}ÏoHõ "å@~üÃ+_£ Jaè=$kèú |$O^ŒO
Éè∂í ™ê~°Ñi¨ ~°H}
∆õ , h\˜ qÅ∞= ™ê=∞~°º÷ =Ú ÃÑOK«∞@, "å@~üÃ+_£ Hõq∞\©Å‰õΩ x^èŒ∞Å∞
Ñ¨^äŒHõ=Ú) Jaè=$kèú`À#∞, ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨Ü«∞Hõ `« Ü « ∂ ~° ∞ , ^•x J=∞Å∞ ã¨ fi Ü« ∞ O¿ã= |$O^•Å∞,
K≥@∞¡, Ñ¨â◊√„QÍã¨=Ú ÃÑOK«∞@. q_»∞^ŒÅ KÕ™êÎ~°∞.
„ã‘Å
Î ‰õΩ „áê^è•#º`«. qxÜ≥∂QÆ^•~°¡ |$O^•Å∞
"≥∞~°∞ÔQ·# =º=™êÜ«∞ Ñ¨^Œú`«∞Å∞, JkèQÆ kQÆ∞|_»∞Å∞ |$O^•Å∞, qxÜ≥∂QÆ^•~°¡ |$O^•Å∞
„QÍ=∞ÑÖKå~Úf ã¨Éèí∞ºÅ∞
™êkèOK«_»=Ú. U~°Ê_»∞`å~Ú. "å@~üÃ+_£ Jaè=$kèú
=∞iÜ«Ú „Ñ¨[ÅO^Œ~∞° Hõeã≤,
™ê=∂lHõ JOâßÅÃÑ·# „QÍ=∞ „Ñ¨[ÅÖ’ K≥·`«#ºO HÍ~°º„Hõ=∂Å∞, |$O^•Å Pi÷Hõ, U~° Ê _Õ ^ Õ "å@~ü Ã +_£
HõeyOK«_=» Ú. ™ê=∂lHõ Jaè = $kú ÅHõ ∆ º OQÍ ãÖÑ¶¨∞=Ú.
213
HÍ~°º„Hõ=∞O J=∞Å∞ LO@∞Ok. D ãÖÑ¶¨∞=Ú x~°fiÇ≤ÏOKÕ

ã¨ = ∂"Õ â ßxfl ã¨ ~ ° fi ã¨ É è í º
ã¨=∂"Õâ◊O. "å@~üÃ+_£Ö’
KÕÑ¨>Ëì Jxfl HÍ~°º„Hõ=∂Å‰õΩ
„QÍ=∞ ã¨Éèí P"≥∂^Œ=Ú`À
KÕÑ¨@ì=ÅÜ«Ú#∞.
9
9
9
9
HÍ~°º„Hõ=∞O
H˜â’~° ÉÏeHõ D Ñ¨^äŒHõ=Ú ~åR=ÚÖ’ „Ñ¨ã¨∞Î`«=Ú 13 ZOÑ≤Hõ J~Ú# lÖÏ¡ÅÖ’, „áê*ˇ‰õΩì _≥·Ô~Hõì~°∞ S.ã≤._ç.Zãπ. – H˜â’~° ÉÏeHõÅ∞ ÉÏeHÍ
Ñ¨^äŒHõ=Ú lÖÏ¡Ö’ J=∞Å∞Ö’ LOk. J=∞Å∞=Ù`«∞#fl J\˜ì lÖÏ¡Ö’x ZOÑ≤Hõ "åi #∞O_ç „QÍ=∞ ™ê÷~Ú =∞O_»ÖÏÅ∞QÍ
( ˆHO„^Œ lÖÏ¡Ö’¡ ‰õÄ_® H˘xfl q.ã≤. „áê*ˇ‰õΩìÅÖ’ J~Ú# „áê*ˇ‰õΩìÅÖ’ „Ñü ~°∂Ñ¨Ùk^Œ∞ÌH˘x S.ã≤._ç.
ÃãO@~°¡‰õΩ x^èŒ∞Å∞
„Ñ¨Éèí∞`«fi J=∞Å∞ KÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok. lÖÏ¡Ö’ „áê*ˇ‰õΩì „QÍ=∞OÖ’ 11–17 Zãπ.H˜ã¨=∂*ÏxH˜ =∞^èŒº
J=∞Å∞ S.ã≤._ç.Ü«∞ãπ. „áê*ˇ‰õΩì _≥·Ô~Hõì~°∞ ÃÑ·# ã≤._ç.Ñ≤.F.Å ^•fi~å q_»∞^ŒÅ
Ñ¨^äŒHõ=Ú) ãÖ=`«û~åÅ =∞^èŒº "å~°kèÖÏ Ñ¨x KÕ™êÎ~°∞.
L#flk. KÕÜ«∞|_»`å~Ú.
=Ü«∞ã¨∞û#fl ÉÏeHõÅ∞ 20 – JOQÆ<£"å_ç HÍ~°ºHõ~°ÎÅ∞
– 11–17 ãÖ=`«û~åÅ =∞^èŒº =Ü«∞ã¨∞û#fl ÉÏeHõÅ ã¨=∞„QÍaè=$kú HÀãÖ
ÉÏeHõÅ ÅaÌ H˘~°‰õΩ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_ç# =∞Ok K˘Ñ¨C# 20
qq^èŒ HÍ~°º„Hõ=∂ Å∞
Ñ¨^äŒHõ=Ú. „QÍ=∂ÅÖ’
D Ñ¨^äŒHõ=Ú ^•fi~å ÉÏeHõÅÖ’ x~°fiÇ≤Ï™êÎ~°∞.
1) âßs~° H õ O QÍ Z^Œ ∞ ~° Ü Õ ∞ º =∂~° ∞ ÊÅ∞ – P~°∞ <≥ÅÅ tHõ∆}Ï HÍ~°º„Hõ=∞O
214
xÜ« ∞ O„uOK« ∞ H˘<Õ J=QÍÇ¨ Ï # ÉÏeHõÅ‰õΩ LO@∞Ok D „HÕk

ÃÑOá⁄OkOK«_»=Ú. JOâ◊=ÚÅÃÑ·# J=QÍ Ç¨Ï#
2)ã¨fiÜ«∞O x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞H˘<Õ ™ê=∞~åúºÅ∞ HõeÊ™êÎ~°∞.
ÃÑO_»K«=Ú 1) S.ã≤._ç.Zãπ.Ö’x qq^èŒ ¿ã=Å
3)ÉÏÅ HÍi‡Hõ =º=ã¨ ÷ Ñ¨ @ ¡ =ºuˆ ~ Hõ ` « QÆ∂iÛ ã¨=∂Kå~°=Ú.
HõeÊOK«QÆÅ ^Œ$+≤ìx ÃÑOá⁄OkOK«_»=Ú. 2) „áê^äŒq∞Hõ q^Œº
4)#∂~° ∞ âß`« O „áê^ä Œ q ∞Hõ q^Œ º 3) á⁄^Œ∞Ñ¨Ù, ~°∞} ™œÅÉèíº=Ú
HõeÊOK«_»=Ú. 4) P~ÀQÆº=Úáêiâ◊√^èŒº=Ú
5)ÉÏÅº q"åÇ¨  Å#∞ =ºuˆ ~ Hõ ` « 5) *Ï#Ñ¨^Œ |$O^•Å ^•fi~å
HõeÊOK«_»=Ú. ã¨=∂Kå~°O
6) Ñïâ◊√„Éèí`« áÈ+¨HÍÇ¨~°=Ú P~ÀQÆº=Ú, 6) Ñïã¨~åÅ áêiâ◊√^èŒºO

P~ÀQÆº q^Œº, tâ◊√ Jaè=$kèú "≥Ú^ŒÖˇ·# 7) H˜â’~° ÉÏeHÍaè=$kèú
JOâ◊=ÚÅÑ¨@¡ ™ê=∂lHõ ÉèÏQÆ™êfi=∂ºÅ∞
U~° Ê _Õ _ » @ @∞¡ KÕ Ü « ∞ _» O ÉÏeHÍ 8) tâ◊√ [##=Ú P~ÀQÆº=Ú
=∞O_» Ö ÏÅ∞ áê„`« =Ç≤ Ï OKÕ @ @∞¡ QÆ∂iÛ# J=QÍÇ¨Ï#
KÕÜ«∞_»O.
9
9
9
HÍ~°º„Hõ=∞O HÍ~°º„Hõ=∞O J=∞Å∞Ö’ „Ñ¨^è•#JOâßÅ∞ Ñ¨^äŒHõOÖ’ÅHõ∆ºOQÍ |ÅÇ‘Ï#=~åæÅ‰õΩ x^èŒ∞Å∞/ãäû_ç W`«~° q=~åÅ∞
„QÍg∞} – D Ñ¨^äŒHõ=Ú J<å=$+≤ì Ñ‘_ç`« lÖÏ¡Å∞ – =∞Ç≤ Ï à◊ Å ã¨ fi Ü« ∞ O Éèí∂q∞ÖËx "å~°∞, ã¨#flHÍ~°∞ – „QÍ=∂ÅÖ’ =∞Ç≤ÏàÏ – lÖÏ¡Ö’ "å@~üÃ+_£
r=<Àáê^èŒ∞Å SkO\˜Ö’ J=∞Å=Ù`ÀOk[ ã¨Ç¨Ü«∞ |$O^•Å∞. Ô~·`«∞Å∞, =∞Ç≤ÏàÏ |$O^•Å∞ |$O^•Å∞, "å@~üÃ+_£ ã¨ÅÇ¨ ãÖÑ¶¨∞=Ú
Ñ¨^äŒHõ=Ú 1)J#O`« Ñ ¨ Ù ~° O 2) Hõ ~ ° ∂ flÅ∞ 3) – ¿Ñ^Œ ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞. |$O^•Å∞ U~°Ê_»`å~Ú. LO@∞Ok. „QÍ=∞
(Z.Ñ≤.P~ü.ZÖò.Ñ≤. =∞Ç¨Ï|∂Éò#QÆ~ü 4) #ÖÁæO_» 5) „Ñ¨HÍâ◊O. – á⁄^Œ∞Ñ¨Ù, JHõ∆~åã¨º`« J@g ™ê÷~ÚÖ’ |$O^•Å‰õΩ
Ñ¨^äŒHõ=Ú) – =º=™êÜ«∞ L`«Ê`«∞ÎÅ∞ =º=™êÜÕ∞`«~° L`«Ê`«∞ÎÅ qxÜ≥∂QÆO tHõ∆} ã¨ÅÇ¨Å∞,
r=<Àáê^èŒ∞Å "≥∞~°∞QÆ∞ Ñ¨~°Û_»O. Ñ¨â◊√áêÅ# "≥Ú^ŒÖˇ·# Ñ¨~°º"ÕHõ∆} H˘~°‰õΩ
– q^Œº, P~ÀQÆº ¿ã=Å∞ JOkOK«_»O HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ D JkèHÍ~°∞Å`À
– Láêkè PÇ¨~° Éèí„^Œ`« HõeÊOK«_»=Ú |$O^•Å∞ Hõ$+≤ KÕ™êÎ~Ú. (WO[hiOQ∑
215
– "å@~ü Ã+_£ P^Œ~°≈=O`«"≥∞ÿ# J=∞Å∞ – "å@~ü Ã+_£ HÍ~°º„Hõ=∂Å =º=™êÜ«∞ J@g

– „`åQÆ ∞ h~° ∞ , ™êQÆ ∞ h~° ∞ ã¨ = ∞~° ÷ J=∞Å∞ KÕÑ¨_»`å~Ú. JkèHÍ~°∞Å`À \©=Ú
qxÜ≥∂QÆO – x^èŒ∞Å#∞ „QÍ=∞ ™ê÷~Ú LO@∞Ok.)
– =∂#= =#~°∞Å∞, ã¨Ç¨Ï[ =#~°∞Å∞ |$O^•Å‰õΩ Ñ≤._ç._ç.Ñ≤.U.Ñ≤.
QÆ∞iÎOz qâı¡+≤Oz q_»∞^ŒÅ KÕ™êÎ~°∞.
– =∂#= =#~°∞Å∞, ã¨Ç¨Ï[ =#~°∞Å∞
QÆ∞iÎOz qâı¡+≤Oz "å\˜x |ÅÑïKÕ
K«~°º KÕÑ¨@ì@O.
9
9
9
HÍ~°º„Hõ=∞O Ñ¨^äŒHõOÖ’ÅHõ∆ºOQÍ |ÅÇ‘Ï#=~åæÅ‰õΩ x^èŒ∞Å∞/ãäû_ç W`«~° q=~åÅ∞
HÍ~°º„Hõ=∞O J=∞Å∞Ö’ „Ñ¨^è•#JOâßÅ∞ ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl |$O^•Å∞ Ñ¨^äŒHõOÖ’ „áê^è•#º`«Å∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞Û q^è•#O
lÖÏ¡ „áê^äŒq∞Hõ – áê~î°âßÅÖ’ #"≥∂^Œ∞ HÍx, Ã+.‰õΩ/Ã+.`≥. P"åã¨ lÖÏ¡ q^•ºâßMÏkèHÍi #∞O_ç
q^•º HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ – |_çD_»∞ Ñ≤Å¡ÅO^Œ~°‰õΩ „áê^äŒq∞Hõ |_çH˜~åx Ñ≤Å¡Å∞ „áêO`åÅ‰õΩ „áê^è•#º`« x^è Œ ∞ Å∞ q^•º Hõ q ∞\© Å ‰õ Ω
( _ç.Ñ≤.W.Ñ≤) (ˆHO„^Œ áê~î ° â ßÅÅ∞ JO^Œ ∞ ÉÏ@∞Ö’ – =∞^è Œ º Ö’ K« ^ Œ ∞ =ÙÅ∞ q_»∞^ŒÅ KÕÜ«∞|_»`å~Ú.
„Ñ¨Éèí∞`«fi Ñ¨^äŒHõ=Ú) LO_Õq^èŒOQÍ KÕÜ«∞_»O. q_çz#"å~°∞.
– 5 #∞O_ç 11 ãÖ=`«û~åÅ =Ü«∞ã¨∞ûQÆÅ – áê~îâ° ßÅÅ∞ ÖËx „QÍ=∂Å∞
ÉÏÅ ÉÏeHõÅ#∞ „áê^äŒq∞Hõ áê~î°âßÅÖ’ – q^•º É’^è Œ # ‰õ Ω Hõ h ã¨
#"≥∂^Œ∞ JÜÕ∞º q^èŒOQÍ K«∂_»_»O. J=ã¨ ~ åÅ∞ ÖË x
– áê~î°âßÅÖ’ KÕi# ÉÏÅ ÉÏeHõÅO^Œix „QÍ=∂Å∞.
216
~ÀE Ç¨[~°ÜÕ∞º q^èŒOQÍ q^èŒOQÍ

K«~°ºÅ∞ fã¨∞H˘#∞@.
– #∂`«#OQÍ áê~î°âßÅÅ∞ ™ê÷Ñ≤OK«∞@.
– Éèí=<åÅ∞ ÖËx áê~î°âßÅÅ‰õΩ Éèí=<åÅ∞
xi‡OK«∞@.
– #∂`«#OQÍ ™ê÷Ñ≤Oz# áê~î°âßÅÅ‰õΩ
W^Œ Ì ~ ° ∞ Láê^è • ºÜ« Ú Å∞
xÜ«∞q∞OK«∞@.
– áê~î°âßÅÅ‰õΩ q^•º Hõq∞\©Å∞ U~°Ê_ç
áê~îâ° ßÅÖ’ #"≥∞^Œ∞, K«^∞Œ =ÙÅÖ’ „Ñ¨QuÆ

áê~î°âßÅ Ñ¨xf~°∞Ö’ Ñ¨~°º"ÕHõ∆}
9
9
9
„QÍg∞} h\˜ „`åQÆ∞h\˜ ãÖã¨¯~°}Å J=∞Å∞ HÀãÖ „`åQÆ∞h~°∞ J=ã¨~°=Ú Ç¨a>Ë+¨<£ ™ê÷~Ú Hõq∞\©Ö’ – Ç¨  a>Ë + ¨ < £ "åiQÍ „Ñ¨ [ Ö
° ~¨¶ åáêiâ◊√^èºŒ ÃÑ· Ö ˇ \ ò lÖÏ¡ Å ∞QÍ 1) z`« ∂ Î ~ ° ∞ 2) L#fl Jxfl „QÍ=∞ „Ñ¨[Å∞
ã¨~Ñ "≥Ú`«ÎO ã¨Éèí∞ºÅÖ’ 22 âß`«O „`åQÆ∞h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å Ñ¨^äŒHÍÅ#∞,
Ñ¨^äŒHõ=Ú <≥Å∂¡~°∞ 3) „Ñ¨HÍâ◊O 4) #Å¡QÆO_» 5) Ã+.‰õΩ/ Ã+.`≥. ‰õΩ@∞OÉÏÅ ~°∂á⁄OkOK«∞H˘x, xi‡OK«∞
Y=∞‡OÅÖ’ J=∞Å∞ [~°∞QÆ∞`«∞#flk. #∞O_ç ã¨ É è í ∞ ºÅ∞QÍ ‰õΩO\Ï~°∞.
LO\Ï~°∞. – „Ñ¨ u WO\˜ #∞O_ç XHõ ~ ° ∞
– „Ñ¨[Å W+¨ìO "Õ∞~°‰õΩ „`åQÆ∞ h\˜ ã¨ É è í ∞ ºÅ∞QÍ LO_ç „QÆ ∂ Ñ¨ Ù
™œHõ~åºÅ∞ JOkOK«_»=Ú. U~° Ê ~° ∞ K« ∞ ‰õ Ω O\Ï~° ∞ . ã¨ Q Æ O
– x~å‡} =ºÜ«∞OÖ’ qxÜ≥∂QÆ^•~°∞Å∞ ã¨ É è í ∞ ºÅ∞ =∞Ç≤ Ï à◊ Å ∞QÍ
217
10 âß`«O Y~°∞Û ÉèíiOK«_»=Ú. LO\Ï~°∞.

– x~° fi Ç¨ Ï } =∞iÜ« Ú Ü« ∂ [=∂#º – D „QÆ ∂ Ñ¨ Ù 7–11 =∞Ok
ÉÏ^èŒº`«Å∞ qxÜ≥∂QÆ ^•~°∞ÖË Ñ¨ÓiÎQÍ ã¨ É è í ∞ ºÅ`À Hõ q ∞\© U~åÊ@∞
=Ç≤ÏOK«_»=Ú. LO@∞Ok. giÖ’ ã¨QÆO =∞Ok
– „Ñ¨Éèí∞`«fi=Ú Jxfl ™ê÷~ÚÅÖ’ ¿ã=Å∞ =∞Ç≤Ïà◊Å∞ 22 âß`«O Ã+.‰õΩ/Ã+`≥
JOkOK«_»=Ú =∞iÜ«Ú ã¨=∞#fiÜ«∞ ‰õΩ@∞OÉÏÅ #∞O_ç ã¨Éèí∞ºÅ∞QÍ
Hõ~°ÎQÍ =º=Ç¨ÏiOK«_»=Ú. LO\Ï~°∞. D Hõq∞\©Å‰õΩ lÖÏ¡
Hõq∞\©Å #∞O_ç ~°∂á⁄OkOz#
Ñ¨^äŒHÍÅ J=ã¨~åÅ „Ñ¨HÍ~°O
x^èŒ∞Å∞ =™êÎ~Ú.
9
9
9 J#∞|O^èŒO – 15 9
73= ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°}#∞ J#∞ãïOz PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò „Ñ¨Éèí∞`«fiO (ÑÖKå~Úf~å*ò
âßY) #=O|~ü 2004 =~°‰õΩ q_»∞^ŒÅ KÕã≤# L`«Î~°∞fiÅ∞
„Hõ.ãÖ. l.F.Ü«∞O. q_»∞^ŒÅ `Õk L^ÕtÌ OK«| K«@Oì Ö’x q+¨Ü∞« =Ú
Ü«∞ãπ.<≥O. KÕã#≤ âßY 1994 _ç#ÑÖ.~å. ÃãHõ<∆ £
1. 304 =∞O_»Öò–1 24.5.1994 J.ãÖ. 1(3) PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò ÑÖKå~Úf~å*ò
K«@ìO–1994 J=∞Å∞Ö’xH˜ =KÕÛ
`Õk x~°‚Ü«∞O (30.5.94).
2. 337 ZÅHõ∆<£–1 3.6.1994 J.ãÖ. 200 ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷Å‰õΩ ZxflHõÅ
x~°fiÇ¨Ï}ÔH· ~åR ZxflHõÅ Hõq∂+¨<£
áÈã¨∞ì#∞ ã¨$+≤ìOK«∞@.
3. 361 ZÅHõ∆<£–1 18.6.1994 J.ãÖ. 200(1) N ÔH.HÍjáêO_»º<£ SZÜ«∞ãπ(i>ˇÿ~ü¤)
QÍix ~åR ZxflHõÅ Hõq∂+¨#~üQÍ
xÜ«∞q∞OK«∞@.
4. 366 ÑÖII–4 18.6.1994 „QÍ.ÑÖ. –– K«@ì„Ñ¨HÍ~°O. (q=~°} fã¨∞HÀ"åe)
5. 367 =∞O_»Öò–1 22.6.1994 J.ãÖ. 235(1) Ñ¨ÓiÎ™ê÷~Ú ~åR Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∂xfl
=∞iÜ«Ú K≥·~°‡<£, ã¨Éèí∞ºÅ∞, "≥∞O|~ü
Ãã„Hõ@s xÜ«∂=∞HõO.
6. 378 =∞OII–1 28.6.94 J.ãÖ. 268(1) „QÍ.ÑÖ., =∞O.Ñ¨., l.Ñ¨.Å‰õΩ
ãÖ|OkèOz# x|O^èŒ#Å QÆ∂iÛ.
7. 385 ÑÖII–4 29.6.1994 „QÍ.ÑÖ. –– l.F. 366 á⁄_çyOÑ¨Ù.
8. 33807 ÑÖII–3 30.6.94 „QÍ.ÑÖ. –– Hˆ O„^„Œ ÑÉ¨ ∞íè `«fi Pã¨∞ÅÎ ÃÑ· ã¨sfiã¨∞ Kèås˚Å qkèOÑÙ̈.
9. 10870 ÑÖII–3 14.7.94 „QÍ.ÑÖ. 61(1)(ã≤) HÀà◊§á¶ê~°ÅÃÑ· WO\˜ Ñ¨#∞fl =ã¨∂Å∞ xÅ∞ÑÙ̈^ÅŒ .
10. 434 =∞O_»Öò–1 15.7.1994 J.ãÖ. 259(1)(2) ÉˇÖ· ÏÅ∞ `«Ü∂« ~°∞ KÕÜÚ« @‰õΩ x|O^è#Œ Å∞
11. 435 =∞O_»Öò–1 15.7.1994 „QÍ.ÑÖ. 268(1)(3) *Ï~ÚO\ò Hõq∞\©Å U~åÊ@∞ÔH·
42,175176 x|O^èŒ#Å∞, =∞iÜ«Ú „QÍ.ÑÖ.,
=∞O_»Å Ñï+¨`üÅ‰õΩ *Ï~ÚO@∞
Hõq∞\©Å JkèHÍ~åÅ∞–q^èŒ∞Å∞.
9
12. 437 =∞O_»Öò–1 15.7.1994 J.ãÖ. 268(1) =ºH˜ÎQÆ`«ˆHã¨∞Ö’ x|O^èŒ#Å
ã¨_e» OÑÙ̈#HÔ · „ÑÉ¨ ∞íè `åfixH˜ QÆÅ JkèHÍ~°=Ú.
9
218
9
13. 444 ÑÖ.–4 19.7.1994 J.ãÖ. 268(2)(3) J^≥ÌÅ =∞OEiÔH· ã¨=∞~åúkèHÍiKÕ
J^≥Ì qÅ∞= ^èŒ$gHõ~°} Ñ¨„`«O–~°∂Öòû.
9
14. 508 =∞O_»Öò–1 6.8.1994 J.ãÖ. 268(13) =∞O_»Å, lÖÏ¡Ñï+¨`«∞ÎÅ∞ 'HÍ=∞<£
148(4),177(2) ã‘Öò— "å_»∞@ – x|O^èŒ#Å∞.
15. 600 „á⁄.–4 20.9.1994 J.ãÖ. –– JOK«<å qÅ∞=‰õΩ ãÖ|OkèOz, ™êOˆHuHõ
=∞OE~°∞ÔH· W.W.Å∞ =∞iÜ«Ú
Ü«∞ãπ.W.Å‰õΩ JkèHÍ~åefl ÃÇÏzÛOK«∞@
16. 626 =∞O_»Öò–1 28.9.1994 J.ãÖ. 2(8) ÑÖ.~å.K«@ìO 2 ã¨ÉòÃãHõ∆<£ „Ñ¨HÍ~°O
ÑÖ.~å. Hõq∂+¨#~üQÍ~°∞ JkèHÍ~°O
K«ÖÏ~ÚOK«∞@ÔH· x|O^èŒ#Å∞.
17. 683 =∞O_»Öò–3 25.10.94 J.ãÖ. 243235 ~åRPi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞OÜ≥ÚHõ¯ q^èŒ∞Å∞.
18. 703 =∞O_»Öò–1 5.11.1994 J.ãÖ. 268(1), Ö’HõÖòÑ¶Ö_£ _≥·Ô~Hõì~ü#∞ ÑÖKå~Úf ~å*ò
266(2) ãÖã¨÷Å‰õΩ J_ç@~üQÍ xÜ«∞q∞OK«∞@.
19. 71113 ÑÖII–3 18.11.94 „QÍ.ÑÖ. –– Ü«∞<£lFÅ Ç¨ÏŸ"£∞ûÃÑ· WO\˜Ñ#¨ ∞fl q∞#Ç¨~ÚOÑÙ̈.
20. 750 =∞O_»Öò–1 25.11.94 J.ãÖ. 268(1) ZxflHõÅxq∞`«ÎO "å_»∞HÀ|_ç# „ÃÑ·"Õ@∞
QÆ$Ç¨ÏOÜ≥ÚHõ¯ Ü«∞[=∂x `«#‰õΩ K≥eO¡ z#
ÑïÇ¨~°=Ú ÃÇÏzÛOÑ¨Ù H˘~°‰õΩ ^èŒ~°MÏã¨∞Î
KÕÜ«Ú>ÔH· x|O^èŒ#Å∞.
21. 755 =∞O_»Öò–1 30.11.94 J.ãÖ. 268(1), ã¨~°ÊOK«∞, ÑÖKå~Úf ã¨Éèí∞ºÅ∞
8,11,12, =∞O_»Å „áê^ÕtHõ, lÖÏ¡„áê^ÕtHõ
13,14,15, ã¨Éèí∞ºÅ ZxflHõÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz.
151,153,
154,177,179,
182183
22. 756 =∞O_»Öò–1 30.11.94 J.ãÖ. 268(1),149(1) =∞O_»Å lÖÏ¡Ñï+¨`ü HÀ–JÃÑ¤_£
153(16) ã¨Éèí∞ºÅ =∞iÜ«Ú lÖÏ¡ Láê^èŒºHõ∆
177(3) ZxflHõ‰õΩ ã¨|OkèOz# xÜ«∞=∂=o
188(17)
23. 927 ZÅHõ∆<£–3 30.12.94 J.ãÖ. 200(3) ~åR ZxflHõÅ Hõq∂+¨<£ ã¨sfiã¨∞
9 x|O^èŒ#Å∞ 9
219
9 1995
24. 66402 ZÅHõ∆<£–1 3.1.95 J.ãÖ. ––
9
=∞O_»ÖÏxfl „áê^ÕtHõ xÜ≥∂Hõ=~åæÅ∞ KÕ¿ã
lF 877Ö’x ~°∂Å∞û‰õΩ =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ ã¨∂„`åÅ∞.
25. 7 ZÅHõ∆<£–3 4.1.1995 J.ãÖ. –– ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷ÅÖ’ i[ˆ~fi
+¨#∞¡ áê\ÕK«∞@–ã¨Éèí∞ºÅ∞, K≥·~°‡#¡
Ñ¨^Œ=ÙÅ i[ˆ~fi+¨#∞¡ x~°‚~ÚOK«∞@ÔH·
HÍºa<Õ\ò ã¨Éò Hõq∞\© xÜ«∂=∞HõO.
26. 63 =∞O_»Öò–3 1.2.1995 J.ãÖ. 268(1),4(1), `Õk 30.5.94 #∞O_ç J=∞Å∞Ö’H˜ =K«∞Û
148(1),177(1) „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÅ∞, =∞O_»Å
Ñï+¨`üÅ∞ =∞iÜ«Ú lÖÏ¡Ñï+¨`üÅ∞
27. 73 ZÅHõ∆<£–3 4.2.1995 J.ãÖ. 2(a) ÑÖ.~å. ãÖã¨÷ÖÖ’ i[ˆ~fi+¨<£
x~°‚~ÚOK«∞@ÔH· lÖÏ¡ HõÖˇHõì~ü, Ps¤F/
ã¨ÉHò Öõ Hˇ ~ìõ ‰¡° Ωõ JkèHÍ~åÅ#∞ _≥eQˆ \ò KÕÜÚ« @
28. 78 ZÅHõ∆<£–2 6.2.1995 –– –– PO.„Ñ¨. ZxflHõÅ Hõq∂+¨<£ ã≤|ƒOk
„_®Ñ¨Ùì KÕÜÚ« @ÔH· Hõq∂+¨#~ü‰Ωõ JkèHÍ~åÅ∞
29. 80 ZÅHõ∆<£–3 7.2.1995 J.ãÖ. 268(1) „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ã¨É∞íè ºÅ∞, ã¨~Ê° OKü,
=∞O_»Å, lÖÏ¡ Ñï+¨`ü K≥·~°‡<£Å
ZxflHõÅ x|O^èŒ#Å‰õΩ ã¨=~°}Å∞
30. 81 ZÅHõ∆<£–3 7.2.1995 J.ãÖ. 268(1),149(1) =∞O_»Å, lÖÏ¡ Ñï+¨`«∞Î HÀ–PÃÑì_£
153(16) ã¨Éèí∞ºÅ∞ =∞iÜ«Ú J^èŒºHõ∆, Láê^èŒº‰õ∆ΩÅ
177(3) ZxflHõÅ xÜ«∞=∂=oH˜ ã¨=~°}Å∞.
181(17)
31. 10467 ZÅHõ∆<£–3 2.3.95 J.ãÖ. –– J^èŒºHõ∆, Láê^èŒºHõ∆, K≥·~°‡<£, "≥·ãπK≥·~°‡<£
ZxflHõÖ’ áêÖÁæ<Õ Ç¨Ï‰õΩ¯QÆÅ ã¨Éèí∞ºÅ∞.
32. 113 ÑÖ.–4 4.3.1995 J.ãÖ. –– ZÑ≤SS HÍ~˘Êˆ~+¨<#£ ∞ ™ê÷xHõ áêi„âßq∞Hõ
"å_»Å∞/Jaè=$kú UiÜ«∂ x~åfiÇ¨ÏHõ
J^ä•i\©QÍ „Ñ¨Hõ\ ÕK«∞@
33. 124 ZÅHõ∆<£–3 8.3.1995 J.ãÖ. 268(1) „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ã¨Éèí∞ºÅ∞, ã¨~°ÊOKü
=∞O_»Å ã¨Éèí∞ºÅ∞ =∞iÜ«Ú lÖÏ¡
9 ã¨Éèí∞ºÅ ZxflHõÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz#
l.F. 755 `Õk 30.11.94H˜ ã¨=~°}Å∞.
9
220
9
34. 126 ZÅHõ∆<£–3 10.3.1995 J.ãÖ. 233,268(1) ZxflHõÅ q"å^•ÅÃÑ· x~°‚Ü«∂xH˜
ãÖ|OkèOz# l.F. <≥O.111
9
`Õk 3.3.95‰õΩ ã¨=~°}Å∞.
35. 132 ZÅHõ∆<£–3 11.3.1995 J.ãÖ. 252(1) „QÍ.ÑÖ., =∞O_»Å, lÖÏ¡ Ñï+¨`ü
ã¨Éèí∞ºÅ∞, ã¨~°ÊOK«∞, J^èŒº‰õ∆ΩÅ Ñ¨^Œg
„Ñ=¨ ∂} ã‘fiHÍ~åxH˜ ã¨|OkèOz# L`«~Î ∞° fiÅ∞.
36. 135 ZÅHõ∆<£–3 13.3.1995 J.ãÖ. 268(1) *’_»∞ Ñ¨^Œ=ÙÅ x~°fiÇ¨Ï}#∞
x~ÀkèOK«∞@ – L`«Î~°∞fiÅ∞
37. 138 ZÅHõ∆<£–3 15.3.1995 J.ãÖ. 268(1),149(1) HÀ–PÃÑì_£ ã¨Éèí∞ºÅ∞, J^èŒº‰õ∆ΩÅ∞,
153(16) Láê^èŒº‰õ∆ΩÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz#
177(3) l.F.<≥O.756 `Õk 30.11.94‰õΩ
181(17) ã¨=~°}Å∞.
38. –– –– 15.3.1995 J.ãÖ. 10462 QÆ∞iÎOÑ¨Ùá⁄Ok# áêsì qÑπ
xÜ«∂=∞HõO ã¨∂K«#Å∞ *Ïs.
39. 13543 ZÅHõ∆<£–3 15.3.95 J.ãÖ. –– "å~Ú^•Ñ¨_ç# ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ HÀ~°O
=∞iÜ«Ú [O@ Ñ¨^Œ=ÙÅ∞QÆÅ ã¨Éèí∞ºÅ∞
áêÖÁæ#∞@.
40. 155 ZÅHõ∆<£–3 16.3.1995 J.ãÖ. 268(1), l.F. 756‰õΩ ã¨=~°}Å∞.
149(1),153
(16), 177(3),181(17)
41. 156 ZÅHõ∆<£–3 16.3.1995 J.ãÖ. –– ÑÖ.~å.ãÖã¨÷Å‰õΩ ZxflHõÅ QÆ∞iOz
42. 20488 ZÅHõ∆<£–3 23.5.95 J.ãÖ. –– „Ñ¨Ü«∂}O KÕÜ«∞#O^Œ∞‰õΩ J#~°›`«.
43. 217 =∞O_»Öò–3 31.3.1995 J.ãÖ. 268(1), „QÍ.ÑÖ. ã¨~°ÊOK«∞, L.ã¨., "å~°∞¤
23(1), "≥∞O|~°∞¡, =∞O_»Å, lÖÏ¡ Ñï+¨`üÅ
157185 J^èŒºHõ∆, Láê^èŒºHõ∆, ã¨Éèí∞ºÅ∞, HÀ–
PÃÑì_£ ã¨Éèí∞ºÅ ~år<å=∂Å∞
44. 271 ZÖHõ∆<£–3 17.5.95 J.ãÖ. –– "≥#∞Hõ|_ç# =~åæÅ [<åÉèÏ ÖˇHõ¯Å‰õΩ
ãÖ|OkèOz# l.F.<≥O.19 `Õk :
17.1.95‰õΩ áêH˜∆Hõ ã¨=~°}Å∞
45. 279 ZÅHõ∆<£–3 19.5.95 J.ãÖ. 268(1) ÑÖKå~Úf ã¨Éèí∞ºÅ∞, ã¨~°ÊOK«∞, =∞O_»Å
9 lÖÏ¡ Ñï+¨`«∞Î ã¨Éèí∞ºÅ ZxflHõÅ‰õΩ 9
ãÖ|OkèOz 94 K«@Oì Ö’x „ÑH¨ ~õ }° Å‰õΩ ã¨=~°}Å∞
221
9
46. 20483 ZÅHõ∆<£–3 23.5.95 J.ãÖ. 252(2) ÑÖ.~å.ãÖã¨÷Å‰õΩ ZxflÔH·# ã¨Éèí∞ºÅ
„Ñ¨Ü«∂}O q=~°}.
9
47. 291 ZÅHõ∆<£–1 24.5.95 J.ãÖ. 268(12) l.F.879 =∞iÜ«Ú 72 `Õk 3.12.94
4.2.95Å‰õΩ ã¨=~°}Å∞
48. 317 ZÅHõ∆<£ 20.3.95 J.ãÖ. 153,181 qÑπ *Ïs–Ñï}Ï=∞=∞Å∞–ã¨Ê+‘ìHõ~°}.
49. 366 ZÅHõ∆<£–2 2.6.95 J.ãÖ. –– ã¨Éèí∞ºÅ, ã¨~°ÊOK«∞Å ZxflHõÅ∞ –95‰õΩ
ãÖ|OkèOz ÉÏºÖˇ\ò Ñ¨„`åÅ =Ú„^}Œ ÏkèHÍ~°O
lÖÏ¡ HõÖˇHõì~°¡‰õΩ JÑ¨ÊyOK«∞@.
50. 469 ZÅHõ∆<£–3 5.6.95 J.ãÖ. 2(a) l.F.<≥O.626,73 =∞iÜ«Ú 285Å‰õΩ
`Õk 28.9.94, 4.2.95 20.5.95‰õΩ ã¨=~°}Å∞.
51. 603 ÑÖ.–1 19.8.95 J.ãÖ. –– Ñ≤.P~ü. Hõq∂+¨#~üQÍi J`«º=ã¨~° JkèHÍ~åÅ∞.
52. 703 ÑÖ.–3 1.11.95 „QÍ.ÑÖ. –– "åÇ¨Ï# Ñ¨#∞fl qkèOÑ¨Ù x|O^èŒ#Å∞.
1996
53. 1289 =∞O.–3 10.1.96 „QÍ.ÑÖ. –– JkèHÍiHõ HÍ~°º„Hõ=∂Å‰õΩ *ˇ_£Ñ≤\ ˜ã≤Å‰õΩ
–– PÇ¨fi#O – ã¨∂K«#Å∞.
54. 24 –3 12.1.96 J.ãÖ. –– Zã≤"ì ∞Õ @¡ÃÑ· ÑïáêÅ<å P"≥∂^ŒO =∞iÜ«Ú
<åq∞<Õ+¨<£ JkèHÍ~åÅÃÑ· QÆÅ l.F.<≥O.
1007 \˜P~üa `Õk 5.11.76 L`«~Î ∞° fiÅ∞ *Ïs.
55. 48 ÑÖ.–3 27.1.96 J.ãÖ. –– ÑÖ.~å. „QÍ.J. âßYÖ’ <≥Ñ· Ù̈}ºO J=ã¨~O° ÖËx
Ñ¨#∞Å‰õΩ ~°∂II2 ÅHõ∆Å∞ JO`«‰õΩÖ’Ñ¨Ù
Ñ¨#∞Å#∞ <åq∞<Õ+¨<£ÃÑ· JÑ¨ÊyOKÕ
q^è•<åxfl xÅ∞Ñ¨ÙKÕÜ«Ú@.
56. 62 „á⁄–2 2.2.96 J.ãÖ. –– ÑÖ.~å. „QÍ.J. âßYÖ’ ~°∂II2ÅHõ∆Å
Ö’ÑÙ̈ <åq∞<Õ+<¨ £ Ñ¨#∞Å‰õΩ x|O^è#Œ Å∞–ã¨=~°}.
57. 64 ÑÖ.–3 5.2.96 „QÍ.Ñ¨. 268(1) „QÍ.ÑÖ.ÅÖ’ =º=™êÜ«∞Éèí∂q∞ÃÑ· „Ñ¨`ÕºHõ
60(3) J=ã¨~°O xq∞`«ÎO Ñ¨#∞fl qkèOÑ¨Ù.
58. 65 ÑÖ.–3 5.2.96 „QÍ.Ñ¨. 117 ÑäH¡ ± HõÉàË ÏÅ∞/Ñ¨â√◊ =^èŒ âßÅÅÃÑ· Ñ¶A
‘ Å∞/
268(1) J^≥ÌÅ =ã¨∂Å∞–x|O^èŒ#Å∞.
9
59. 66 ÑÖ.–3 5.2.96 „QÍ.Ñ¨. 268(1) XHõ\ ˜ ÖË^• JO`«HõO>ˇ Z‰õΩ¯= „QÍ.ÑÖ. 9
ÅKÕ ™ê=∂lHõ L=∞‡_ç ãÖã¨Å÷ x~°fiÇ¨Ï}–~°∂Öòû.
222
9
60. 67 ÑÖ.–3 7.2.96 „QÍ.Ñ¨. 268(1) Ñä¡H± xeKÕ ã¨÷ÖÏÅ∞, ZO_»¡|O_»∞¡ xe¿Ñ
„QÍ.ÑÖ. ã¨÷ÖÏÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# ~°∂Öòû.
9
61. 70 ÑÖ.–3 9.2.96 „QÍ.Ñ¨. 268(2) ã¨~Ê° OK«∞QÍi K≥‰Ωõ ¯ „_®~ÚOQ∑ JkèHÍ~åxH˜
ãÖ|OkèOz# l.F.<≥O.30 `Õk
20.1.95‰õΩ ã¨=~°}Å∞.
62. 113 ÑÖ.–2 4.3.96 „QÍ.Ñ¨. 43(3) Ã+_»∂ºÅ∞ „áêO`åÖ’¡ Ñ¨~°û<£ WOKås˚
xÜ«∂=∞HÍxH˜ „ÑÉ¨ ∞íè `«fiO Ü≥ÚHõ¯ JkèHÍ~°O.
63. 127 ÑÖ.–3 14.3.96 „QÍ.Ñ¨. 268(1) L`«û"åÅ∞, ãÖ`«Å ^•fi~å P^•Ü«∂xfl
á⁄O^ÕO^Œ∞‰õΩ „QÍ.ÑÖ.Å JkèHÍ~åxH˜
ãÖ|OkèOz# x|O^èŒ#Å∞.
64. 137 ÑÖ.–3 22.3.96 „QÍ.Ñ¨. ã¨∂K«#Å∞ ã¨~Ê° OK«∞ QÍi K≥‰Ωõ ¯„_®~ÚOQ∑ JkèHÍ~åÅ∞
L`«Î~°∞fiÅ∞ =∞OE~°∞.
65. 257 ÑÖ.–2 12.6.96 „QÍ.Ñ¨. 226(4) Ã+_»∂ºÅ∞ „áêO`åÖ’¡x „QÍ.ÑÖ.Å‰õΩ
„Ñ¨`ÕºHõ JkèHÍ~°∞Å xÜ«∂=∞HõO.
66. 335 ÑÖ.–3 6.8.96 J.ãÖ. ã¨∂K«#Å∞ lÖÏ¡Ñi¨ +¨`,ü =∞O.Ñ¨. =∞iÜ«Ú „QÍ.ÑÖ.Å‰õΩ
37.5%,37.5% =∞iÜ«Ú 25% ^•=∂ëê
Ñ¨^Œúu# ˆH\Ï~ÚOK«∞@–L`«Î~°∞fiÅ∞ *Ïs
67. 341 „á⁄.–1 13.8.96 J.ãÖ. ã¨∂K«#Å∞ =∞.ÑÖ.Å‰õΩ „QÍ.áê. =∞iÜ«Ú "≥∞ÿ#~ü
WiˆQ+¨<£Å#∞ |^ŒÖÏ~ÚOK«∞@.
68. 345 ÑÖ.–3 14.8.96 „QÍ.ÑÖ. 268(1),46 ÑÖ^Œ∞Å∞, ‰õΩHõ¯Å ÃÑOÑ¨HÍxH˜ Öˇ·Ãã#∞ûÅ
=∞OE~°∞. ÖˇÃ· ã#∞ûÖËx ‰õΩHõ¯Å∞, ÑÖ^Œ∞Å
x~°∂‡Å#‰õΩ ãÖ|OkèOz# x|O^èŒ#Å∞.
69. 382 ZÅHõ∆<£–3 7.9.96 J.ãÖ. 153(1),177(3) HÀ–PÃÑì_£ ã¨Éèí∞ºÅ∞, J^èŒºHõ∆, Láê^èŒº‰õ∆ΩÅ
181(17) ZxflHõÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# x|O^èŒ#Å∞
70. 411 ZÅHõ∆<£–9 4.10.96 J.ãÖ. 44(2) lÖÏ¡ ÑÖKå~Úf JkèHÍ~°∞Å‰õΩ „Ñ¨`ÕºHõ
x|O^èŒ#Å∞–ã¨=~°} L`«Î~°∞fiÅ∞ *Ïs.
71. 412 ZÅHõ∆<£–9 4.10.96 J.ãÖ. ã¨∂K«#Å∞ QÆl>ˇ_£ Ç¨ÏŸ^• `«~åfi`« _çq[#Öò ÑÖKå~Úf
JkèHÍ~°∞Å#∞ *’#Öò áÈã¨∞ìÅ∞QÍ
9
72. 448 ÑÖ.–3 1.11.96 „QÍ.ÑÖ.
H˘#™êyOÑ¨Ù – L`«Î~°∞fiÅ∞ *Ïs.
9
73(1),268 „QÍ.ÑÖ.KÕ =ã¨∂Å∞ HÍx "≥Ú`åÎÅ#∞ ~°^∞Œ Ì KÕÜÚ« @.
223
9
73. 469 ZÅHõ∆<£–3 16.11.96 „QÍ.ÑÖ. 268(1), LÑ¨ã¨~°ÊOz ZxflHõ‰õΩ ãÖ|OkèOz l.F.
14(910) <≥O.470 `Õk. 5.5.95‰õΩ ã¨=~°}.
9
1997
74. 29 ÑÖ.–3 28.1.97 „QÍ.ÑÖ. 268(2) „QÍ.ÑÖ.KÕ x~°fiÇ≤ÏOK«|_»∞ Ñ¨â√◊ =ÙÅ Ã+_»Ö¡ ’<Õ
LOK«∞@‰õΩ Ñ¨â◊√ Ü«∞[=∂#∞Å‰õΩ #K«Û
K≥Ñ¨C@ÔH· x|O^èŒ#Å∞.
75. 32 ÑÖ.–3 30.1.97 „QÍ.ÑÖ. 137(1),26 „Ñ¨Éèí∞`«fi J#∞=∞uH˜ Ö’|_ç <Õ~åÅ#∞
Ñï+¨¯iOK«∞@–~år KÕÜÚ« @ÔH· x|O^è#Œ Å∞.
76. 137 =∞O.–3 27.3.97 J.ãÖ. 245(1)(2) LÑ¨ ã¨~°ÊOK«∞, =∞O_»Å, lÖÏ¡ Ñï+¨`üÅ
"≥ã· π K≥~· ‡° <£ÅÃÑ· JqâßfiãÖ – x|O^è#Œ Å∞ – *Ïs.
77. 162 ÑÖ.–1 4.4.97 „QÍ.ÑÖ. 6(1,34) „QÍ=∞ã¨Éèí x~°fiÇ¨Ï}‰õΩ ãÖ|OkèOz#
268(2) x|O^èŒ#Å∞.
78. 190 ÑÖ.–1 23.5.97 „QÍ.ÑÖ. 268(2) ÑÖ.~å.K«@ì „Ñ¨HÍ~°O P_ç\ò, ã¨~üKåi˚
JÑ‘ÊÅ∞ _çãπ JÅ"≥#∞û =∞iÜ«Ú JÑ‘Êà◊¡‰õΩ
ãÖ|OkèOz# x|O^Œ#Å∞.
79. 247 =∞O_»Öò–3 28.6.97 J.ãÖ. –– ~åR Pi÷Hõ ãÖÑ¶∞¨ O ã¨sfiã¨∞ x|O^è#Œ Å∞–97
80. 252 ÑÖ.–3 2.7.97 „QÍ.ÑÖ. 268(71) WO_»Ã¡ Ñ· „Ñ`¨ ºÕ Hõ Ñ¨#∞flÅ qkèOÑÙ̈–x|O^è#Œ Å∞
(l.F.<≥O.594 `Õk 11.8.95 =∞iÜ«Ú
`Õk 20.1.95 ‰õÄ_® =iÎOK«∞#∞.)
81. 289 ÑÖ.–1 1.8.97 „QÍ.ÑÖ. 268(1) „Ñü „QÍ.ÑÖ.Ö’ ÅaÌ^•~°∞Å∞ =∞iÜ«Ú
40(13) HÍ~°ºqkè x~°fiÇ¨Ï} ãÖÑ¶¨∂Å U~åÊ@∞‰õΩ
82. 270 ã≤|ƒOk–6 9.7.97 J.ãÖ. 268(1) PO.„Ñ¨.ÑÖ.~å. =∞iÜ«Ú „QÍ.ÑÖ. âßY
Hõq∂+¨#~ü HÍ~åºÅÜ«∞OÖ’x J^Œ#Ñ¨Ù
Hõq∂+¨#~°∞ ã¨sfiã¨∞ `å`å¯eHõ xÜ«∞=∂Å∞ – *Ïs.
83. 326 ÑÖ.–3 3.9.97 „QÍ.ÑÖ. 268(1) "å}˜[º „Ñ¨Hõ@#ÅÃÑ· Ñ¨#∞fl qkèOÑ¨Ù‰õΩ
84. 349 „á⁄.–2 20.9.97 J.ãÖ. –– Ñä¡H± ã¨÷ÖÏÅ P„Hõ=∞}Å `˘ÅyOÑ¨ÙÔH· –
9 L`«Î~°∞fiÅ∞ *Ïs.
85. 399 =∞O_»Öò–1 29.10.97 „QÍ.ÑÖ. 245(1) `˘ÅyOK«|_çOk.
9
224
9
86. 443 ZÅHõ∆<£–1 24.11.97 J.ãÖ. 200(3) ~åR ZxflHõÅ ãÖÑ¶∞¨ O ã¨sfiã¨∞ x|O^è#Œ Å∞
–r`«Éèí`åºÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# l.F.<≥O.
9
927 `Õk 30.2.94‰õΩ ã¨=~°}Å∞.
87. 485 ZÅHõ∆<£–4 10.12.97 „QÍ.ÑÖ. ã¨∂K«#Å∞ „Q∂Æ ÑÙ̈ Zy˚‰Äõ º\˜"£ JkèHÍ~°∞Å Ñ¨ûúŒ `˘ÅyOÑÙ̈.
1998
88. 20 ÑÖ.–4 9.1.98 „QÍ.ÑÖ. 5(6),268 ÑÖ.~å.K«@ìO „Ñ¨HÍ~°O \∫<£+≤Ñπ Hõq∞\©
ã¨=∂"ÕâßÅ =º=Ç¨~° „H=õ ∞=Ú (Ñ¨x q^è•#=Ú)
89. 27 =∞O_»Öò–1 16.1.98 „QÍ.ÑÖ. –– „QÍ.ÑÖ. ÑïáêÅ<å x"ÕkHõ ã¨=∞iÊOK«∞@
‰õΩ ãÖ|OkèOz# x|O^èŒ#Å∞.
90. 109 ÑÖ.–4 9.3.98 „QÍ.ÑÖ. 147 ÑÖ.~å.K«@ìOÖ’x ÃãHõ∆<£ 147 „Ñ¨HÍ~°O
áêi„âßq∞Hõ Z¿ã@ì ∞#∞ áêi„âßq∞Hõ Jaè=$kú
„áêO`åÅ∞QÍ Jaè=$kú KÕÜ«Ú@‰õΩ ™ê÷xHõ
ãÖã¨Å÷ ‰õΩ JkèHÍ~åeK«∞ÛK«∂ „Ñ¨H\õ O˜ K«∞@.
91. 120 ÑÖ.–2 18.3.98 „QÍ.ÑÖ. 143(3) Ã+_»∂ºÅ∞ „áêO`åÅÖ’ Ñ¨~°û<£ W<£Kås˚Å
xÜ«∞=∂HÍxH˜ HõÖHˇ ~ì õ ∞° ‰õΩ JkèHÍ~åÅ∞ JÑÊ̈yOK«∞@.
92. 132 ZÅHõ∆<£–9 24.3.98 J.ãÖ. –– Z.Ñ≤. ÑÖKå~Úf ã¨ÉÏi¤<@Õ ∞ ã¨sfiã¨∞ ~°∂Å∞û
93. 158 =∞O_»Öò–2 1.4.98 „QÍ.ÑÖ. –– ÑÏIQÀII lÖÏ¡, `«}∞‰õΩ =∞OII, =∞O_»áêHõ „QÍ=∞
ÑÖKå~Úf #∞O_ç 'N "≥OHõ@~å=∞Ñ¨Ù~°O
WO_»„ã≤Ü ì ∞« Öò \∫<£+Ñ≤ —π 'x~å‡}O – „Ñ¨H@õ #
– L`«Î~°∞fiÅ∞ *Ïs.
94. 170 =∞O_»Öò–2 7.4.98 J.ãÖ. ã¨∂K«#Å∞ q._ç.F.Å ^•fi~å W.F.(P~ü._ç.) áÈã¨∞ìÅ
xÜ«∂=∞HõO – L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
95. 188 =∞O_»Öò–3 21.4.98 J.ãÖ. –– ÑÖ.~å.K«@ìO–98 J=∞Å∞Ö’H˜=K«∞Û
`Õk „Ñ¨Hõ@#.
96. 205 ZÅHõ∆<£ 4.5.98 „QÍ.Ñ¨. –– „QÍ.ÑÖ.Ö’ Ü«∞ãπ.ã≤.,Ü«∞ãπ.\˜.,a.ã≤.
„ãÅÎ‘ ‰õΩ i[ˆ~fi+¨#∞¡ Hˆ \Ï~ÚOÑÙ̈ÅÃÑ· x|O^è#Œ Å∞.
97. 253 =∞O_»Öò–1 6.6.98 J.ãÖ. 245(12) l.F.<≥O. 200 `Õk 28.4.98H˜
268(1) ã¨=~°}Å∞.
9
98. 277 =∞O_»Öò–1 20.6.98 „QÍ.ÑÖ. 268(1) „QÍ.ÑÖ.H˜ ~°∂II4/–`«Åãï „QÍO@∞
K≥e¡OÑ¨Ù x|O^èŒ#Å∞.
9
225
9
99. 290 ZÅHõ∆<£–9 1.7.98 „QÍ.ÑÖ. 268(1) HÍ~°ºx~°fiÇ¨Ï}ÏkèHÍ~°∞Å JkèHÍ~åÅ
JÑ¨ÊyO`« – x|O^èŒ#Å∞.
9
100. 293 ÑÖ.–3 3.7.98 „QÍ.ÑÖ. –– L`«=Î ∞ „QÍ.ÑÖ.Å‰õΩ #QÆ^∞Œ |Ç¨ï=∞`«∞Å∞
=∞O_»Å, lÖÏ¡™ê÷~Ú ÃãÅHõ∆<£ Hõq∞\©Ö’
=∂~°∞ÊÅ∞ – L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
101. 300 ÑÖ.–4 8.7.98 „QÍ.ÑÖ. 5(3,45) Ñ¨.QÀ.lÖÏ¡Ö’ ''"≥OHõ@~°Ü«∞Ñ¨Ù~°O \∫<£
+≤Ñπ Hõq∞\©—— xÜ«∂=∞HõO–L`«~Î ∞° fiÅ∞–*Ïs.
102. 305 ZÅHõ∆<£–9 27.7.98 „QÍ.ÑÖ. 268(1) „Ñ"¨ tÕ OK«∞@‰õΩ `«xv KÕÜÚ« @‰õΩ JkèHÍ~°=ÚÅ∞.
103. 338 ZÅHõ∆<£ 1.8.98 J.ãÖ. 200(3) ~åR ZxflHõÅ Hõq∂+¨<£ ZÅ"≥#∞ûÅ‰õΩ
ãÖ|OkèOz# l.F.927 `Õk30.12.94‰õΩ ã¨=~°}.
104. 367 ÑÖ.–1 28.8.98 „QÍ.ÑÖ. 6(1,3,4) „QÍ=∞ã¨Éèí x~°fiÇ¨Ï}‰õΩ ãÖ|OkèOz#
268(26) l.F.<≥O.162 `Õk 4.4.97‰õΩ ã¨=~°}Å∞.
105. 373 ÑÖ.–4 4.9.98 „QÍ.ÑÖ. ã¨∂K«#Å∞ „QÍ.ÑÖ.ÑïkèÖ’x Éèí=# x~å‡}ÏÅÖ’
=ºH˜Î QÆ`« =∞~°∞QÆ∞^˘_»¡ x~å‡}ÏxH˜
xÜ«∞=∂Å∞ – L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
106. 387 ÑÖ.–2 17.9.98 „QÍ.ÑÖ. 268(2) Ñ¨#∞Å∞–áê¡#∞Å `«Ü«∂s, JOK«<åÅ∞–
ÑïáêÅ#, ™êOˆHuHõ =∞OEiÅÖ’ „QÍ.ÑÖ.
=∞iÜ«Ú „Ñ¨Éèí∞`«fiO Ü≥ÚHõ¯ JkèHÍ~åÅ∞.
107. 398 „á⁄.–3 22.9.98 „QÍ.ÑÖ. 268(3) =∞OE~°∞ÔH· H˜~å~Ú qÅ∞= ^èŒ$gHõiOK«∞
JkèHÍ~åÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# l.F.<≥O.
444 `Õk 18.7.94‰õΩ ã¨=~°}Å∞.
108. 174 P~üa 21.10.98 J.ãÖ. –– JkèHÍ~åÅ |^ŒÖÏ~ÚOÑ¨Ù – lÖÏ¡ ~À_»∞¡,
ÃÑ„¶ sÅ#∞ ÑÖ.~å. ãÖã¨Å÷ ‰õΩ |kb KÕÜÚ« @.
109. 430 ÑÖ.–4 22.10.98 „QÍ.ÑÖ. 268(2) „QÍ.ÑÖ.Ö’ Öˇ·Ãã#∞ûÅ∞, J#∞=∞`«∞Å‰õΩ
ãÖ|OkèOz# xÜ«∞=∂Å∞.
110. 463 ZÅHõ∆<£ 6.11.98 J.ãÖ. –– ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì [_ç˚ =∂kiQÍ ~åR ZxflHõÅ
Hõq∂+¨#~ü‰Ωõ "Õ`<« åÅ K≥eO¡ ÑÙ̈–L`«~Î ∞° fiÅ∞–*Ïs.
111. 464 =∞O_»Öò–3 7.11.98 J.ãÖ. –– ~åR ZxflHõÅ ãÖÑ¶∞¨ O KÕã#≤ x^è∞Œ Å‰õΩ ãÖ|O^èOŒ ÖËx
9
112. 476 ÑÖ.–3 12.11.98 „QÍ.ÑÖ. ––
ã≤á¶ê~°ã¨∞Å∞ P"≥∂^ŒO–L`«Î~°∞fiÅ∞–*Ïs.
„QÍ.ÑÖ.ÑïkèÖ’ L`«Ê`«∞ÎÅÃÑ· ã¨∞OHõO
9
226
9
113. 477 „á⁄.–2 12.11.98 J.ãÖ. ––
qkèOÑ¨Ù–L`«Î~°∞fiÅ∞–*Ïs. 9
>ˇO_»~∞° –¡ ÑÖKå~Úf~å*ò _çáê~°∞"ì ∞≥ O@∞Ö’
>ˇO_»~#¡° ∞ „H=õ ∞|núHiõ OK«∞@–x|O^è#Œ Å∞.
114. 1863 Ñ≤.P~ü.P~ü_ç 23.11.98 J.ãÖ. –– PÜ«∞Hõ@∞ì^•~°¡ Hõq∞\©Å U~åÊ@∞.
(Ñ¨#∞Å∞–1)
115. 499 ÑÖ.–4 25.11.98 „QÍ.ÑÖ. –– „QÍ.ÑÖ.ÑïkèÖ’x "≥∞#ÿ ~ü WiˆQ+¨<£ K≥~∞° =ÙÅ∞,
K≥~°∞=ÙÅ∞ =∞iÜ«Ú W`«~° =#~°∞ÅÖ’
KÕÑÅ¨ qÅ∞=#∞ x~°~‚ ÚOK«∞@‰õΩ Hõq∞\©Å
x~å‡}O – L`«Î~°∞fiÅ∞ *Ïs.
116. 511 =∞O_»Öò–3 8.12.98 J.ãÖ. –– Ô~O_À ~åR Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O xÜ«∂=∞HõO
– L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
117. 515 =∞O_»Öò–3 21.12.98 J.ãÖ. –– N _ç.Ü«∞O.<å~åÜ«∞} QÍix ~Ô O_À Pi÷Hõ
ãÖÑ¶¨∞O K≥·~°‡<£QÍ xÜ«∞q∞OK«∞@.
1999
118. 13 ÑÖ.–4 5.1.99 „QÍ.ÑÖ. –– KÕÑ¨Å K≥~°∞=ÙÅ∞–=#~°∞Å∞ Ç¨Ï‰õΩ¯Å‰õΩ
ãÖ|OkèOz# l.F.<≥O.499 `Õk
25.11.98‰õΩ ã¨=~°}Å∞.
119. 22 =∞O_»Öò–1 13.1.98 „QÍ.ÑÖ. ã¨∂K«#Å∞ ~°"å}Ï–~À_»¡ Éèí=<åÅ âßY "å~°∞
|^ŒÖÏ~ÚOz# 18 ˆ~=ÙÅ#∞ ÑÖ.~å.
ãÖã¨Å÷ ‰õΩ JÑ¨ÊyOK«∞@–L`«~Î ∞° fiÅ∞–*Ïs.
120. 30 =∞O_»Öò–2 22.1.99 J.ãÖ. ã¨∂K«#Å∞ PO.„Ñ¨.~åR "å}˜[º ãÖã¨÷KÕ á¶ê~åÅ∞,
ilã¨ì~°∞¡ ÑÖ.~å.ãÖã¨÷Å‰õΩ ã¨~°Ñ¶¨~å –
L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
121. 52 ÑÖ.–2 4.2.99 „QÍ.ÑÖ. ã¨∂K«#Å∞ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf ã≤|ƒOk Ñ¨x™ê=∞~å÷ºxfl
JOK«<å"Õã≤ x"ÕkHõÅ∞ ~å¿ãO^Œ∞‰õΩ
ã¨~Ê° OK«∞Å‰õΩ JkèHÍ~°O–L`«~Î ∞° fiÅ∞–*Ïs.
122. 53 ÑÖ.–3 4.2.99 „QÍ.ÑÖ. ã¨∂K«#Å∞ „QÍ.ÑÖ. x^è∞Œ Å ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆOÖ’ ÑÖKå~Úf
HÍ~°ºx~åfiÇ¨Ï}ÏkèHÍ~°∞efl–ÉÏ^èŒ∞ºefl
9
123. 54 ÑÖ.–2 4.2.99 „QÍ.ÑÖ. ã¨∂K«#Å∞
KÕÜ«Ú@–L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
„QÍ.ÑÖ. ã≤|ƒOk |kbÅ∞–L`«~Î ∞° fiÅ∞–*Ïs. 9
227
9
124. 58 ZÅHõ∆<£–3 6.2.99 „QÍ.ÑÖ. ã¨∂K«#Å∞ „QÍ.ÑÖ.Ñ¨#∞Å Zã≤"ì ∞Õ @¡‰Ωõ (JOK«<åÅ‰õΩ)
™êOˆHuHõ, ÑïáêÅ# =∞OE~°∞ WK«∞Û@
9
– x|O^èŒ#Å∞.
125. 66 ZÅHõ∆<£–3 9.2.99 „QÍ.ÑÖ. ã¨∂K«#Å∞ „QÍ.ÑÖ.Ñ¨#∞Å‰õΩ ™êOˆHuHõ =∞OE~°∞
WK«∞Û@Ö’ x|O^èŒ#Å∞ áê\ÕK«∞@.
126. 73 ÑÖ.–1 12.2.99 „QÍ.ÑÖ. –– „QÍ.ÑÖ.Ö’ q^Œ∞º`ü ™ê=∂#∞Å H˘#∞QÀÅ∞ÔH·
lÖÏ¡™ê÷~Ú Hõq∞\© xÜ«∞=∂HõO.
127. 91 ZÖHõ∆<£–3 4.3.99 „QÍ.ÑÖ. ã¨∂K«#Å∞ „QÍ.ÑÖ.Ö’ ã≤qÖò Ñ¨#∞Å∞ KÕÑ¨@∞ì@‰õΩ
J#∞=∞u =∞OE~°∞ – x|O^èŒ#Å∞.
128. 94 ZÅHõ∆<£–3 8.3.99 J.ãÖ. ã¨∂K«#Å∞ ÑÖKå~Úf~å*ò WO[hiOQÆ∞ JkèHÍ~°∞Å‰õΩ
™êOˆHuHõ =∞OE~°∞ WKÕÛ JkèHÍ~°O–x|O^è#Œ Å∞.
129. 95 ZÅHõ∆<£–3 8.3.99 „QÍ.ÑÖ. ã¨∂K«#Å∞ „QÍ.ÑÖ.Ö’ >ˇO_»~∞° –¡ _ç.W.W.Å‰õΩ JkèHÍ~åÅ∞.
130. 107 =∞O_»Öò–3 16.3.99 J.ãÖ. –– ~Ô O_À ~åR Pi÷Hõ ãÖÑ¶∂¨ xH˜ =∞~À W^Œ~Ì ∞°
ã¨Éèí∞ºÅ xÜ«∂=∞HõO L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
131. 150 ÑÖ.–3 30.3.99 J.ãÖ. –– ã‘#ˆ~l Ñ¶‘A |HÍ~ÚÅ∞ q_»∞^ŒÅ
– L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
132. 154 ÑÖ.–1 31.3.99 „QÍ.ÑÖ. ã¨∂K«#Å∞ ã¨~°ÊOK«∞Å‰õΩ Q“~°= "Õ`«#O – "Õ∞[~ü
ÑÖKå~ÚfÅ∞ <≥Å‰õΩ ~°∂II1000/– "≥∞#ÿ ~ü
ÑÖKå~ÚfÅ∞ <≥Å‰õΩ ~°∂II600/– L`«~Î ∞° fiÅ∞–*Ïs.
133. 155 ÑÖ.–3 31.3.99 „QÍ.ÑÖ. –– L`«Î=∞ „QÍ.ÑÖ. |Ç¨ï=∞`«∞Å #QÆ^Œ∞
|Ç¨ï=∞`«∞Å ÃÇÏzÛOÑ¨Ù.
134. 26 „ã‘Î,tâ◊√ 17.4.99 J.ãÖ. –– Jâ◊H`Îõ å =º‰õΩÅÎ ã¨~ˆ fi – ÑÖ.~å. ãÖã¨Å÷ ‰õΩ
JkèHÍ~åÅ ãÖ„Hõ=∞}.
135. 190 ÑÖ.–4 1.5.99 „QÍ.ÑÖ. –– „QÍ.ÑÖ. ÑïkèÖ’x K≥@¡#∞ ~åR ~À_»∞¤
~°"å}Ï ãÖã¨‰÷ Ωõ Lz`«OQÍ |^ŒÖÏ~ÚOK«∞@.
136. 195 „á⁄–2 10.5.99 J.ãÖ. –– ÑÖKå~Úf~å*ò âßYÖ’ >ˇO_»~¡° _çq[#∞
x|O^èŒ#Å „Hõ=∞|núHõ~°}.
137. 213 ÑÖ.–2 5.2.99 „QÍ.ÑÖ. –– `«Åãï „QÍO@∞ W`«~° L^ÕÌâßºÅ
9 =∞o§OÑ¨ÙÃÑ· P^ÕâßÅ∞.
9
228
9
138. 209 ÑÖ.–2 4.2.99 „QÍ.ÑÖ. –– „QÍ.ÑÖ.™ê÷~Ú JkèHÍiHõ HÍ~°º„Hõ=∂Å‰õΩ
ã¨~Ê° OK«∞Å#∞ PÇ¨fixOK«∞@ – L`«~Î ∞° fiÅ∞
9
– *Ïs.
139. 248 ZÅHõ∆<£–9 17.6.99 „QÍ.ÑÖ. ã¨∂K«#Å∞ ÑÖKå~Úf qã¨Î~°}ÏkèHÍi Ñ¨^Œ=ÙÅ#∞
QÔ l>ˇ_£ áÈã¨∞Åì ∞QÍ „ÑH¨ \õ O˜ K«∞@. L`«~Î ∞° fiÅ∞–*Ïs.
140. 251 =∞O_»Öò–3 17.6.99 J.ãÖ. –– ~Ô O_À Pi÷Hõ ãÖÑ¶∞¨ O q^è∞Œ Å∞–ÉÏ^èºŒ `«Å∞.
141 427 (Ñ≤.P~ü.P~ü._ç–2)9.3.95 „QÍ.ÑÖ. –– ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨Ü«∞Hõ ãÖÑ¶¨∂Å‰õΩ „Ñ¨`ÕºHõ
PÇ¨fix`«∞Å∞QÍ Ñ≤ÅK«∞@.
142. 440 ÑÖ.–3 17.7.99 „QÍ.ÑÖ. 268(1) U^Õx W`«~° ãÖã¨÷Å#∞ ÖË^• Ñ¨#∞Å#∞
ÑÖ.~å.ãÖã¨Å÷ ‰õΩ |kbKÕÜÚ« @‰õΩ x|O^è#Œ Å∞.
l.F.<≥O.486, Ñ≤.\˜.ã≤.–2 `Õk 17.3.99
~åROÖ’x "≥Ú`«ÎO ã¨~°ÊOK«∞Å∞ QÆ∞iÎOÑ¨Ù
HÍ~°∞¤Å∞ á⁄O^Œ∞@.
143. 486 ÑÖ.–2 17.3.99 „QÍ.ÑÖ. –– ã¨~°ÊOK«∞Å‰õΩ QÆ∞iÎOÑ¨Ù HÍ~°∞¤Å∞.
144. 502 =∞O_»Öò–2 13.10.99 J.ãÖ. –– =~°∞¯|∞‰õΩ¯Å∞, W`«~° ¿ã+ì #¨ s ~åR "å}˜[º
ãÖã¨K÷ Õ ÑÖ.~å.ãÖã¨Å÷ ‰õΩ ã¨~Ñ° ~¨¶ å–x|O^è#Œ Å∞.
145. 509 ÑÖ.–2 20.3.99 „QÍ.ÑÖ. –– „QÍ.ÑÖ.Ö’ HõOÑ¨Óº@~°¡ H˘#∞QÀÅ∞.
146. 529 ZÅHõ∆<£ 9.11.99 J.ãÖ. 201(3) ~åR ZxflHõÅ Hõq∂+¨<£ ã¨sfiã¨∞ x|O^è#Œ Å∞–98
147. 532 =∞O_»Öò–2 12.11.99 J.ãÖ. ã¨∂K«#Å∞ q._ç.F. tHõ}∆ Ï ãÖã¨Å÷ #∞ PO.„Ñ.̈ „QÍq∂}Ïaè=$kú
JHÍ_»g∞(Jáê~ü¤)H˜ |kb.
148. 540 Ñ≤P~üP~ü_ç 24.3.99 –– –– _çP~ü_çZ, W`«~° Åaú^•~°∞Å
^Œ~°MÏã¨∞ÎÅÃÑ· ã¨~°ÊOK«∞Å ãÖ`«HõO.
149. 546 Ñ≤P~üP~ü_ç 23.3.99 –– –– ÑÖKå~ÚfÖ’x K≥~°∞=ÙÅÖ’ KÕÑ¨Å∞Ñ¨>Ëì
Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞ =∞`«ûº ã¨Ç¨ÏHÍ~° ãÖÑ¶¨∂Å‰õΩ
W=fi@O, ãÖÑ¶¨∂Å∞ ÖËxKÀ@
|Ç≤Ï~°OQÆ"ÕÅO "ÕÜ«Ú@–x|O^èŒ#Å∞.
150. 551 ÑÖ.~å.–4 27.3.99 „QÍ.ÑÖ. –– „QÍ.ÑÖ.Ö’ áêiâ◊√^Œúº ã≤|ƒOkx
HÍO„\Ï‰õΩì Ñ¨^Œúu# xÜ«∞q∞OK«∞@.
9
151. 555 ~°∂Öòû 3.12.99 „QÍ.ÑÖ. 268(1) Ñä¡H± g^èŒ∞ÅÖ’ P@OHÍÅ∞ `˘ÅyOKÕ
JkèHÍ~°O – x|O^èŒ#Å∞ *Ïs. 9
229
9
152. 563 ZÅHõ∆<£–1 13.12.99 J.ãÖ. –– ~åR ZxflHõÅ Hõq∂+¨<£ xÜ«∂=∞HõO
– L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
9
153. 565 (Ñ≤\ ˜ã≤–3) 31.3.99 –– –– =$uÎ Ñ¨#∞fl „QÍO@∞Å∞
„Ñu¨ =¸_»∞ <≥ÅÅHÀ™êi Ñ¨ÓiÎQÍ q_»∞^ŒÅ
KÕÜ«Ú@ – L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
154. 265 =∞O_»Öò 30.3.99 „QÍ.ÑÖ. –– H©¡<£„QÍ<£ HÍ~°º„Hõ=∂xH˜ „QÍ.ÑÖ.KÕ
Ô~"≥#∂º–1 QÆ∞iÎOK«|_ç# Éèí∂q∞x JÑ¨ÊyOK«∞@ –
L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
155. 266 Ô~"≥#∂º–1 30.3.99 „QÍ.ÑÖ. –– Hõ=¸ºx\© Pã¨∞ÎÅ x~°fiÇ¨Ï}Ö’ ÉèÏQÆOQÍ
„QÍ=∞ÑÖKå~Úf Éèí∂=ÚÅ JÑ¨ÊyO`« –
L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
2000
156. 45 ZÅHõ∆<£–6 5.2.00 J.ãÖ. 169(4),195(4) ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷ÅÖ’ |kbÅ
268(1) „Hõ=∞|nÌHõ~°}.
157. 58 ~°∂Öòû 18.2.00 J.ãÖ. 268 ÑÖKå~Úf~å*ò ãÖã¨÷ÅÖ’ „Ñ¨~Ú"Õ@∞
=∂Ô~¯@¡ x~°fiÇ¨Ï}–x|O^èŒ#Å∞.
158. 68 ~°∂Öòû 29.2.00 „QÍ.ÑÖ. 93,268(1) g^èŒ∞ÅÖ’xH˜ =ÚiH˜ h~°∞ =^ŒÅ∞@#∞
x¿+kèOK«∞@ – x|O^èŒ#Å∞.
159. 69 ~°∂Öòû 29.2.00 „QÍ.ÑÖ. 77,268(2) „QÍ.ÑÖ.|_≥˚\ò `«Ü«∂s – x|O^èŒ#Å∞.
160. 70 ~°∂Öòû 29.2.00 „QÍ.ÑÖ. 44(45) l.ÑÖ. JkèHÍi, _çq[#Öò ÑÖKå~Úf
JkèHÍi, ÑÖKå~Úf qã¨~Î }° ÏkèHÍ~°¡ JkèHÍ~åÅ∞.
161. 71 ÑÖ.–3 29.2.00 „QÍ.ÑÖ. 268,95 „QÍ.ÑÖ. ÑïkèÖ’x h\˜ =#~°∞Å#∞O_ç
Wã¨∞Hõ "ÕÅO "ÕÜ«Ú x|O^èŒ#Å∞.
162. 72 ~°∂Öòû 29.2.00 „QÍ.ÑÖ. 268(2) „QÍ.ÑÖ. ÑïkèÖ’x U^≥<· å ã¨=∂Kå~°OHÀãÖ
™ê‰õΩ∆ Å‰õΩ ã¨=∞#∞¡ *ÏsKÕÜÚ« JkèHÍ~åÅ∞.
163. 74 ~°∂Öòû 29.2.00 „QÍ.ÑÖ. 268(1) g^èŒ∞Å‰õΩ ¿Ñ~°∞¡ ÃÑ@∞ì@‰õΩ „QÍ=∞ ÑÖ.H˜
126(13) JkèHÍ~°=Ú – x|O^èŒ#Å∞.
164. 87 ~°∂Öòû 13.3.00 „QÍ.ÑÖ. 268(1) ÃÑ„¶ sÅ x~°fiÇ¨Ï}‰õΩ ~Ô O_»∞ ÖË^• JO`«HOõ >ˇ
9 57(3) Z‰õΩ¯= „QÍ=∞ÑÖKå~ÚfÅKÕ *Ï~ÚO\ò
Hõq∞\©Å U~åÊ@∞ – x|O^èŒ#Å∞.
9
230
9
165. 88 ~°∂Öòû 13.3.00 „QÍ.ÑÖ. 99(5) H˘xfl~°HÍÅ Hõ@ì_®Å∞, „á⁄*ˇHõ∆#¡
x~å‡}ÏÅ#∞ J#∞=∞uOK«∞@‰õΩ „QÍ=∞
9
ÑÖKå~Úf JkèHÍ~åÅ∞ – x|O^èŒ#Å∞.
166. 91 ZÅHõ∆<£ 15.3.00 J.ãÖ. –– ~åR ZxflHõÅ Hõq∂+¨<£ r`«É`í è åºÅ∞–x|O^è#Œ Å∞.
167. 138 ~°∂Öòû 18.4.00 „QÍ.ÑÖ. 45(2),268 „QÍ.ÑÖ.™ê^è•~°} JkèHÍ~åÅ∞–ÉÏ^èºŒ `«Å∞.
168. 139 ~°∂Öòû 18.4.00 „QÍ.ÑÖ. 128(2),268 „QÍ.ÑÖ.x~°Ü ‚ ∞« OÃÑ· ~Ô O_À JÑ‘ÊÅ∞–x|O^è#Œ Å∞.
169. 140 ~°∂Öòû 18.4.00 „QÍ.ÑÖ. 134(268) „QÍ=∂kèHÍ~°∞Å#∞O_ç ã¨=∂Kå~°=Ú HÀ~°∞
JkèHÍ~°=Ú – x|O^èŒ#Å∞.
170. 141 ~°∂Öòû 18.4.00 „QÍ.ÑÖ. 268(1) „QÍ.ÑÖ.ã¨~Ê° OK«∞, LÑ¨ã~¨ Ê° OK«∞, ã¨É∞íè ºÅ‰õΩ
„Ñ¨Ü∂« }Éè`í º« O, Hõ~∞° =ÙÉ`íè º« O–x|O^è#Œ Å∞.
171. 142 ~°∂Öòû 18.4.00 J.ãÖ. 262(1) „Ñ¨Éèí∞`«fiO, Hõq∂+¨#~ü, HõÖˇHõì~°∞ QÍ~°¡
268(1) J`«º=ã¨~° JkèHÍ~åÅ∞.
172. 153 ZÅHõ∆<£ 30.4.00 J.ãÖ. –– ÑÖ.~å.K«@Oì –ã¨=~°}Å∞–„ÑH¨ @õ #–*Ïs.
173. 156 ~°∂Öòû 3.5.00 „QÍ.ÑÖ. 75(1) „QÍ.ÑÖ.ÅÖ’ x^è∞Œ Å =∞o¡OÑÙ̈‰Ωõ ãÖ|OkèOz# ~°∂Öòû
174. 158 ZÅHõ∆<£ 5.5.00 „QÍ.ÑÖ. –– „QÍ.ÑÖ.ÖÖ’ F@~°¡ Ñ¨\ ˜ìHõ#∞ `«Ü«∂~°∞
KÕÜ«Ú@ – „Ñ¨K«∞iOK«∞@.
175. 159 ZÅHõ∆<£ 5.5.00 „QÍ.ÑÖ. –– „QÍ.ÑÖ. F@~°¡ Ñ¨\ ˜ìHõ‰õΩ ã¨|OkèOz#
JÑ‘ÊÅ∞ KÕã¨∞H˘#∞@‰õΩ QÆ_»∞=Ù.
176. 189 ~°∂Öòû 6.6.00 J.ãÖ. 268(1) „QÍ.ÑÖ.Å∞, =∞O.Ñ¨.Å∞, l.Ñ¨.ÅKÕ <åºÜ«∞
ãÖ|O^è"Œ ∞≥ #ÿ Ñ¨#∞Å JÑ¨ÊyO`« – x|O^è#Œ Å∞.
177. 204 =∞O_»Öò–3 27.6.00 J.ãÖ. –– Ô~O_À Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O HÍÅÑïq∞u
ÃÑOÑ¨Ù – L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
178. 205 ZÅHõ∆<£ 28.6.00 J.ãÖ. 268(1) ZxflHõÅ x~°fiÇ¨Ï}‰õΩ ãÖ|OkèOz# l.F.
<≥O.755 `Õk 30.4.94‰õΩ ã¨=~°}.
179. 254 ZÅHõ∆<£–1 4.8.00 „QÍ.ÑÖ. 11,151(2) F@~°¡ *Ïa`å `«Ü«∂s – „Ñ¨K«∞~°} –
179(2) x|O^èŒ#Å∞.
180. 259 ZÅHõ∆<£ 7.8.00 „QÍ.ÑÖ. –– „QÍ.ÑÖ.ÅÖ’ "å~°∞¤ ã¨Éèí∞ºÅ∞, ã¨~°ÊOKü
Ñ¨^Œ=ÙÅ‰õΩ i[ˆ~fi+¨#∞¡ – x|O^èŒ#Å∞.
9
181. 266 ~°∂Öòû 16.8.00 J.ãÖ. 260(3) ÑÖ.~å. JkèHÍ~°∞Å‰õΩ JkèHÍ~åÅ _≥eQˆ +¨<.£ 9
231
9
182. 268 ~°∂Öòû 23.8.00 J.ãÖ. –– ZxflHõÅ x~°fiÇ¨Ï}‰õΩ ãÖ|OkèOz# l.F.
<≥O.755 `Õk 30.11.94‰õΩ ã¨=~°}.
9
183. 291 ZÅHõ∆<£ 6.9.00 „QÍ.ÑÖ. –– „QÍ.ÑÖ. ZxflHõÅ x|O^èŒ#Å∞–1994
184. 297 ZÅHõ∆<£ 8.9.00 „QÍ.ÑÖ. –– "å~°∞¤ ã¨Éèí∞ºÅ∞, ã¨~°ÊOK«∞ ZxflHõÅ
x|O^èŒ#Å∞–95‰õΩ ã¨=~°}Å∞.
185. 298 ZÅHõ∆<£ 13.9.00 „QÍ.ÑÖ. –– „QÍ.ÑÖ. ZxflHõÅ∞–95 l.F.‰õΩ ã¨=~°}.
186. 318 ZÅHõ∆<£ 17.10.00 „QÍ.ÑÖ. 143(3) ã¨~°ÊOK«∞Å#∞ Ñ¨~°û<£ W<£ Kås˚Å∞QÍ#∂
ã¨Éèí∞ºÅ#∞ áêÅHõ =∞O_»e ã¨Éèí∞ºÅ∞QÍ#∂
xÜ«∞q∞OK«∞@‰õΩ lÖÏ¡ HõÖHˇ ~ìõ ‰¡° Ωõ JkèHÍ~åÅ∞.
187. 325 ZÅHõ∆<£ 23.10.00 J.ãÖ. –– ~åR ZxflHõÅ Hõq∂+¨<£Ö’x Ñ¨^Œ=ÙÅ#∞
âßâ◊fi`«OQÍ H˘#™êyOK«∞@‰õΩ L`«~Î ∞° fiÅ∞.
188. 1576 ÑÖ.–3 13.11.00 „QÍ.ÑÖ. 74(4) "≥∞ÿ#~ü ÑÖKå~ÚfÖ’¡ ã¨~°ÊOK«∞, W"À
ÑÖKå~Úf JkèHÍi QÍiH˜, =∞iÜ«Ú "Õ∞[~ü
ÑÖKå~ÚfÖ’ ã¨~Ê° OK«∞, HÍ~°ºx~°fiÇ¨Ï}ÏkèHÍiH˜
*Ï~ÚO\ò K≥‰Ωõ ¯ Ñ¨=~ü HõeÊOK«∞ L`«~Î ∞° fiÅ∞.
189. 347 ZÅHõ∆<£ 14.11.00 „QÍ.ÑÖ. –– JHÀì|~ü–20,21 <å\˜H˜ S^Õà◊¡ HÍÅO
Ñ¨Ó~°Ü
Î ∞Õ º ã¨~Ê° OK«∞Å#∞ Ñ¨~û° <£ WOKåi˚Å∞QÍ
Ñ¨^ŒgHÍÅO á⁄_çyOÑ¨Ù L`«Î~°∞fiÅ∞.
190. 364 ZÅHõ∆<£ 1.12.00 J.ãÖ. –– ~åR ZxflHõÅ Hõq∂+¨<‰£ Ωõ Pi÷Hõ JkèHÍ~åÅ#∞
_≥eˆQ\ò KÕÜ«Ú@ – L`«Î~°∞fiÅ∞.
191. 379 ZÅHõ∆<£ 11.12.00 J.ãÖ. –– ZxflHõÅ x~°fiÇ¨Ï} l.F.–94‰õΩ ã¨=~°}Å∞.
192. 402 =∞O_»Öò–2 30.12.00 J.ãÖ. –– ~åR "å}˜[º ãÖã¨÷KÕ ÑÖKå~Úf~å*ò
ãÖã¨÷Å‰õΩ ¿ãì+¨#s ã¨~°Ñ¶¨~å.
2001
193. 1 Ñï„â◊=∞Å∞ 1.1.01 J.ãÖ. –– z#fl`«~°Ç¨ MÏx[ ~å~Úf (Wã¨∞Hõ
"å}˜[º áê@∞Å) xÜ«∞=∂Å∞.
194. 3. ÑÖ.–3 3.1.01 „QÍ.ÑÖ. 65 „QÍ.ÑÖ.Å‰õΩ |kbKÕÜ∂« eû# ã¨∞OHõ=Ú#∞
q∞#Ç¨~ÚOK«∞@ – L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
9
195. 41 ZÅHõ∆<£–6 12.2.01 J.ãÖ. –– ÑÖKå~Úf~å*ò Hõq∂+¨#~ü‰Ωõ =∞iÜ«Ú lÖÏ¡
HõÖˇHõì~°¡‰õΩ JkèHÍ~åÅ∞ „Ñ¨^Œ`«ÎO KÕÜ«Ú@.
9
232
9
196. 18774 ZÅHõ∆<£
197. 76 ~°∂Öòû
24.2.01 J.ãÖ. ––
13.3.01 „QÍ.ÑÖ. 58
"≥#∞Hõ|_ç# `«~°QÆ`«∞Å F@~°¡ QÆ∞iÎOÑ¨Ù.
„QÍ.ÑÖ.ÑïkèÖ’x K≥@¡ Ñ¶¨Å™êÜ«∂xfl
9
q„Hõ~ÚOK«∞ – JkèHÍ~åÅ∞.
198. 77 ~°∂Öòû 13.3.01 „QÍ.ÑÖ. 118 Ñ¨â◊√=^èŒâßÅÅ#∞ „Hõ=∞|núHõiOz
Öˇ·Ãã#∞ûÅ∞ WKÕÛ JkèHÍ~åÅ∞.
199. 140 ZÅHõ∆<£ 20.4.01 J.ãÖ. –– „QÍ.ÑÖ., =∞O_»Å, l.Ñ¨.Ö’¡ i[ˆ~fi+¨#∞¡
L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
200. 145 ZÅHõ∆<£ 26.4.01 J.ãÖ. – „QÍ.ÑÖ., =∞O_»Å, l.Ñ¨.Ö’¡ i[ˆ~fi+¨#¡‰õΩ
ãÖ|OkèOz–J#∞|O^èŒ L`«~Î ∞° fiÅ∞–*Ïs.
201. 349668 ZÅHõ∆<£ 26.4.01 J.ãÖ. –– ™ê÷#=ÚÅ∞, Z~°∞=ÙÅ∞, „Ñ¨`ÕºHÕK«∞@‰õΩ
ãÖ|OkèOz# ã¨∂K«#Å∞.
202. 154 =∞O_»Öò–3 4.5.01 J.ãÖ. 235(1) Ô~O_À Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O HÍÅÑïq∞u =∞~À
6<≥ÅÅáê@∞ (30.11.01)=~°‰Ωõ á⁄_çyOÑÙ̈.
203. 184 ÑÖ.–4 30.5.01 „QÍ.ÑÖ. –– „QÍ.ÑÖ.ÅÖ’ q"åÇ¨Å il„¿ãì+¨#∞ –
=∂~°æ^Œ~°≈Hõ ã¨∂„`åÅ – *Ïs.
204. 215 ÑÖ.–3 25.6.01 J.ãÖ. 268(2) „QÍ.ÑÖ., =∞O_»Å, l.Ñ¨.Å Pã¨∞ÎÅ
|kb – x|O^èŒ#Å∞.
205. 228 ÑÖ.–4 10.7.01 J.ãÖ. –– „QÍ.ÑÖ.Å∞, =∞O_»Å, l.Ñ¨.Å∞ H˘#∞QÀÅ∞ÔH·
>ˇO_»~#¡ ° ∞ PÇ¨fixOK«∞@–ã¨∂K«#Å∞–*Ïs.
206. 245 ÑÖ.–4 26.7.01 „QÍ.ÑÖ. –– Y=∞‡O lÖÏ¡Ö’x 'Éèí„^•K«ÅO— „QÍ.ÑÖ.x
\∫<£+≤ÑπQÍ „Ñ¨Hõ@# – *Ïs.
207. 255 ÑÖ.–3 2.8.01 „QÍ.ÑÖ. ã¨∂K«#Å∞ ã‘#~ˆ l Ñ¶A ‘ „QÍ.ÑÖ., =∞O_»Å, l.Ñ¨.Å#∞
25%, 50% =∞iÜ«Ú25% ^•=∂ëê
Ñ¨^Œúu# ˆH\Ï~ÚOÑ¨ÙÅ∞ – L`«Î~°∞fiÅ∞.
208. 266 ÑÖ.~å. 16.8.01 J.ãÖ. 260(3) ÑÖ.~å. JkèHÍ~°∞Å‰õΩ JkèHÍ~åÅ _≥eQˆ +¨<.£
209. 278 ÑÖ.–3 7.9.01 „QÍ.ÑÖ. ã¨∂K«#Å∞ ã¨~°ÊOK«∞Å∞ K≥‰õΩ¯ÃÑ· ãÖ`«HõO KÕÜ«Ú
JkèHÍ~°O Ñ¨Ù#ó™êÎÑ¨#–L`«Î~°∞fiÅ∞–*Ïs.
210. 323 ÑÖ.–3 29.10.01 „QÍ.ÑÖ. 268(2) Pã¨∞ÎÅ |^ŒÖÏ~ÚOÑ¨ÙÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz#
9 l.F.215 `Õk 25.6.01‰õΩ ã¨=~°}. 9
233
9
211. 345 =∞O_»Öò–2 21.11.01 „QÍ.ÑÖ. ã¨∂K«#Å∞ W.F. ÑÖKå~Úf JkèHÍ~°∞Å Ñ¨^Œqx
ÑÖKå~Úf qã¨Î~°}ÏkèHÍi
9
(Ñ≤P~üP~ü_ç)QÍ =∂~°∞Û@.
212. 347 ZÅHõ∆<£–6 24.11.01 J.ãÖ. –– PO.„Ñ¨.ÑÖ.~å. ã¨sfiã¨∞ x|O^èŒ#Å∞.
213. 350 ÑÖ.–4 22.11.01 „QÍ.ÑÖ. 5(3,4,5) z`«∂Î~°∞ lÖÏ¡Ö’ 'Ç¨Ï~üûbÇ≤ÏÖòû— \∫<£+≤Ñπ
Hõq∞\© U~åÊ@∞–L`«Î~°∞fiÅ∞–*Ïs.
214. 352 ZÅHõ∆<£ 24.11.01 J.ãÖ. 268(1) i[ˆ~fi+¨#¡‰õΩ ãÖ|OkèOz# l.F.<≥O.
140 `Õk 20.4.01H˜ ã¨=~°}Å∞.
215. 354 =∞O_»Öò–2 26.11.01 „QÍ.ÑÖ. ã¨∂K«#Å∞ ÑÖKå~Úf qã¨Î~°}ÏkèHÍ~°∞ÅKÕ
JkèHÍ~åÅ l.F.<≥O.70 `Õk
29.2.00Ö’x ¿Ñ~å (4) `˘ÅyOÑ¨Ù.
216. 355 =∞O_»Öò–2 26.11.01 „QÍ.ÑÖ. 44(2) ÑÖKå~Úf qã¨~Î }° ÏkèHÍ~°∞Å (Ñ≤P~üP~ü_)ç
„QÍ.ÑÖ.Å Ñ¨ÓiÎ™ê÷~Ú qKå~°}ÏkèHÍ~°=Ú.
217. 361 =∞O_»Öò–1 1.12.01 J.ãÖ. 235(1) Ô~O_À Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O HÍÅÑïq∞ux `Õk
31.3.02 =~°‰õΩ á⁄_çyOÑ¨Ù.
218. 362 =∞O_»Öò–2 3.12.01 „QÍ.ÑÖ. 44(2),268 ÔQl>ˇ_£ W.F.(Ñ≤P~üP~ü_ç) „ˆQ_»∞–1
=∞iÜ«Ú W.F. (Ñ≤P~üP~ü_ç)Å
q^èŒ∞Å∞–ÉÏ^èŒº`«Å∞.
219. 369 =∞O_»Öò–2 12.12.01 „QÍ.ÑÖ. –– "≥∞#ÿ ~ü „QÍ.ÑÖ.ÅÖ’ ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈
áÈã¨∞ì#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«Ú@.
220. 374 ~°∂Öòû 15.12.01 „QÍ.ÑÖ. –– "åÇ¨Ï# Ñ¨#∞fl‰õΩ ãÖ|OkèOz# l.F.<≥O.
703 `Õk 1.11.95Ö’x x|O^èŒ#Å
`˘ÅyOÑ¨Ù.
221. 375 =∞O_»Öò–1 15.12.01 J.ãÖ. ã¨∂K«#Å∞ ÑÖ.~å. ãÖã¨Å÷ Ñ¨#∞ÅÖ’ „Ñ*¨ Ï JOK«<åÅ∞
=∞iÜ«Ú „QÍ=∞Hõq∞\©Å#∞ U~åÊ@∞ KÕÜÚ« @.
222. 384 ZÅHõ∆<£–9 22.12.01 „QÍ.ÑÖ. 36(3) ÑÖ.~å. ã¨ÉÏi¤<Õ\ò ã¨sfiã¨∞Å l.F.<≥O.
132, `Õk 23.3.98‰õΩ ã¨=~°}Å∞.
2002
223. 4 =∞O_»Öò–1 7.2.02 „QÍ.ÑÖ. 268(2),36 ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈ q^è∞Œ Å∞–ÉÏ^èºŒ `«Å∞.
9
224. 25 ÑÖ.–4 21.1.02 „QÍ.ÑÖ. –– ÑÖKå~ÚfÅ q^Œº Hõq∞\©Å U~åÊ@∞. 9
234
9
225. 26 ZÅHõ∆<£–9 24.1.02 „QÍ.ÑÖ. ã¨∂K«#Å∞ „@[sÅ ^•fi~å ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œ~°∞≈Å
r`«Éèí`åºÅ K≥e¡OÑ¨Ù.
9
226. 67 ÑÖ.–4 26.2.02 „QÍ.ÑÖ. 268(1) ÖË–J=Ù@∞¡ =∞iÜ«Ú ae¤OQ∑ J#∞=∞`«∞Å
x|O^èŒ#Å∞.
227. 97 ÑÖ.–3 14.3.02 „QÍ.ÑÖ. 268 ÑÖKå~Úf~å*ò K«@ìO–94 „Ñ¨HÍ~°O
WO_»¡ÃÑ· „Ñ¨`ÕºHõ Ñ¨#∞flÅ qkèOÑ¨Ù.
228. 98 ÑÖ.–3 14.3.02 „QÍ.ÑÖ. 268(1) WO\˜Ñ¨#∞fl qkèOÑ¨Ù l.F.<≥O.30 `Õk
27.1.95‰õΩ ã¨=~°}Å∞.
229. 118 Ô~._çáê. 18.3.02 „QÍ.ÑÖ. 5 x^èŒ∞Å ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆO KÕã≤# ã¨~°ÊOK«∞Å
#∞O_ç Ô~"≥#∂º iHõ=s K«@ìO ^•fi~å
~å|@∞ì@‰õΩ ÑÖKå~Úf JkèHÍ~°∞Å‰õΩ
JkèHÍ~åÅ∞.
230. 119 ÑÖ.–4 8.4.02 „QÍ.ÑÖ. 5(3,45) Éèí„^•K«ÅO \∫<£+≤Ñπ Hõq∞\© U~åÊ@∞.
231. 104 =∞O_»Öò–2 22.3.02 „QÍ.ÑÖ. ã¨∂K«#Å∞ <À\˜ÃÑ¶·_»∞ ÉÏºO‰õΩÅ ^•fi~å ÑÖKå~Úf
HÍ~°º^Œi≈, áê~°∞ì>ˇÿO Jã≤ÃãìO@∞ =∞iÜ«Ú
„QÍ=∞¿ã=‰õΩÅ "Õ`<« åÅ∞ K≥eO¡ ÑÙ̈–ã¨=~°}Å∞.
232. 128 ZÅHõ∆<£–9 17.4.02 „QÍ.ÑÖ. ã¨∂K«#Å∞ _çq[#Öò ÑÖKå~Úf JkèHÍ~°∞Å#∞ P~ü_Fç
Pnè#OÖ’ LOK«∞@ – L`«~Î ∞° fiÅ∞ – *Ïs.
233. 160 =∞O_»Öò–1 3.5.02 „QÍ.ÑÖ. 44(2) W.F.(Ñ≤P~üP~ü_ç) =∞iÜ«Ú QÆl>ˇ_£
W.F.(Ñ≤P~üP~ü_ç) „ˆQ_£–1 JkèHÍ~°∞Å
qKå~°}ÏkèHÍ~åÅ∞.
234. 177 Ô~"≥#∂º 12.4.02 „QÍ.ÑÖ. ã¨∂K«#Å∞ „QÍ=∞¿ã=‰õΩÅ =∞O_»Å Ô~"≥#∂º JkèHÍi
Pnè#OÖ’ LOK«∞@–L`«Î~°∞fiÅ∞–*Ïs.
235. 162 ÑÖ.–4 8.5.02 „QÍ.ÑÖ. 3(12) „QÍ.ÑÖ.Å∞ =∞iÜ«Ú ™ê÷xHõ "å}˜[º
ãÖã¨÷Å =∞^èŒº 35:65 x+¨ÊuÎÖ’ Ô~q#∂º
ã¨~°∞ÌÉÏ@∞ L`«Î~°∞fiÅ∞ *Ïs.
236. 163 ÑÖ.–4 8.5.02 „QÍ.ÑÖ. 3(12) „QÍ=∂Å x~åú~} ° ‰õΩ ãÖ|OkèOz# l.F.
<≥.515 `Õk 17.8.94 x|O^Œ#Å∞ ~°^∞Œ .Ì
9
237. 177 =∞O_»Öò–1 14.5.02 J.ãÖ. 235(1) Ô~O_À Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O HÍÅÑïq∞u
30.6.2002 =~°‰õΩ á⁄_çyOÑ¨Ù. 9
235
9
238. 205 ZÅHõ∆<£–9 31.5.02 J.ãÖ. ã¨∂K«#Å∞ _çq[#Öò ÑÖKå~Úf JkèHÍ~°∞Å#∞
P~ü_çF Pnè#OÖ’ LOK«∞ l.F.<≥.128
9
`Õk 17.4.02 ~°^Œ∞Ì.
239. 207 P~ü._|» ∂¡º.Zãπ–2 3.6.02 „QÍ.ÑÖ. 94(1) „QÍq∂} áêiâ◊√^Œúº – [#‡Éèí∂q∞ HÍ~°º
„Hõ=∞O ãÖ^Œ~°ƒùOQÍ =ºHÎ̃QÆ`« =∞~°∞QÆ∞^˘_»¡
x~å‡}O – ã¨ O Ñ¨ Ó ~° ‚ áêiâ◊ √ ^Œ ú º
HÍ~°º„Hõ=∞O
J=∞Å∞ – L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
240. 211 =∞O_»Öò–2 6.6.02 „QÍ.ÑÖ. –– ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈ – ã¨ÉÏi¤<@Õ ∞ ã¨sfiã¨∞
~°∂Å∞û – q_çF áÈã¨∞ìÔH· PO.„Ñ¨.ÑÖ.~å.
ã¨ÉÏi¤<Õ@∞ ã¨sfiã¨∞ ~°∂Å∞û‰õΩ ã¨=~°}Å∞
– L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
241. 212 ÑÖ.–4/Z2 6.6.02 „QÍ.ÑÖ. –– Z.Ñ≤.S.S.ã≤. – q[Ü«∞#QÆ~O° lÖÏ¡ Q˘Å¡
Ñë¡ „QÍ=∂xfl áêi„âßq∞Hõ =∞iÜ«Ú Ñ¨\Hì˜ õ
#∞O_ç `˘ÅyOÑ¨Ù.
242. 215 ÑÖ.–3/Z1 7.6.02 „QÍ.ÑÖ. –– =$uÎÑ¨#∞fl #+¨ìÑïÇ¨~°OQÍ „QÍ.ÑÖ.Å‰õΩ
~°∂II 490.81 ÅHõ∆Å∞ q_»∞^ŒÅ –
L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
243. 216 P~ü._ç.–3/Z1 7.6.02 „QÍ.ÑÖ. –– ã¨fiÜ«∞Oã¨Ç¨Ü«∞ Ñ¨^äŒHÍÅ „HÀ_ôHõ~°} –
=∂~°æ^Œ~°≈Hõ ã¨∂„`åÅ∞ – *Ïs.
244. 224 P~ü_–ç 4/Z2 15.6.02 J.ãÖ. –– K«\ÏìÅ x|O^è#Œ Å∞ – PO.„Ñ.¨ h~°∞, Éè∂í q∞
K≥@¡ Ü≥ÚHõ¯ x|O^èŒ#Å∞ *Ïs.
245. 248 ÑÖ.–4/Z2 29.6.02 „QÍ.ÑÖ. –– HÍ~°ºK«~}° Hõq∞\©Å∞ – h\˜ ~°H}∆õ =∞iÜ«Ú
ã¨~°Ñ¶¨~å HÍ~åºK«~°} Hõq∞\© U~åÊ@∞ –
L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
246. 249 —— —— „QÍ.ÑÖ. –– HÍ~åºK«~°} Hõq∞\©Å∞ – Ñ¨~åº=~°}
Ñï~°H}∆õ , „Ñ¨*Ï~ÀQÆºO =∞iÜ«Ú áêiâ◊√^Œºú
Hõq∞\© U~åÊ@∞ – L`«Î~°∞fiÅ∞ *Ïs.
247. 250 ~°∂Öòû–01 1.7.02 „QÍ.ÑÖ. –– PO.„Ñ¨.Ñ¨.~å.K«@ìO–94 ÃãHõ∆<£ 100
9 „Ñ¨HÍ~°O H˘xfl „Ñ¨`ÕºHõ ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’
„Ñ¨~Ú"Õ@∞ =Ú~°∞QÆ∞HÍÅfiÅ#∞
9
236
9 =¸ã≤"ÕÜ«∞@O ÖË^• xÜ«∞O„uOK«∞@‰õΩ
„QÍ.ÑÖ. JkèHÍi – L`«Î~°∞fiÅ∞ *Ïs.
9
248. 262 =∞O.–1/Z18.7.02 „QÍ.ÑÖ. –– l.Ñ¨. ™êìO_çOQÆ∞ Hõq∞\© ã¨Éèí∞ºÅ ZxflHõÅ
x|O^è#Œ Å‰õΩ ã¨=~°}Å∞ – L`«~Î ∞° fiÅ∞ *Ïs.
249. 273 =∞O.–2 12.7.02 „QÍ.ÑÖ. –– ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈, áê~°∞ì>ˇÿ=Ú
Jã≤ÃãìO\òÅ "Õ`«<åÅ∞ „>ˇ[s ^•fi~å
K≥e¡OÑ¨ÙÅ∞ – L`«Î~°∞fiÅ‰õΩ ã¨=~°}Å∞ –
*Ïs.
250. 276 =∞O.–2 18.7.02 „QÍ.ÑÖ. –– H˘xfl ^èŒ$gHõ~°} Ñ¨„`åÅ∞ *Ïs KÕÜ«Ú@‰õΩ
Ñ¨ O Kå~Úf HÍ~° º ^Œ i ≈H˜ Jkè H Í~åÅ∞
^ŒYÅ∞
Ñ¨~°∞K«∞@ – L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
251. 292 =∞O.–3 26.7.02 „QÍ.ÑÖ. –– „QÍ=∞ ¿ã=‰õΩÅ "Õ`«# K≥e¡OÑ¨ÙÅ‰õΩ
ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œ~°∞≈ÅKÕ ^èŒ$gHõ~°}.
252. 294 =∞O–1/Z2 1.8.02 „QÍ.ÑÖ. –– HÍ~åºK«~°} Hõq∞\©Å∞ – PO.„Ñ¨.Ñ¨.~å.
K«@ìO–94 ÃãHõ∆<£ 268 ã¨ÉòÃãHõ∆<£(1)
=∞iÜ«Ú ÃãHõ∆<£ 161 ã¨Éò ÃãHõ∆<£ (2)
„Ñ¨HÍ~°O ¿Ñ^ŒiHõO x~°∂‡Å<å Hõq∞\©
U~åÊ@∞ – L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
253. 295 =∞O.–2 2.8.02 „QÍ.ÑÖ. –– ÑÖKå~Úf~å*ò ã¨ÉÏi¤<\Õ ò ã¨sfiã¨∞ ~°∂Å∞û
– ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œi≈ ã¨sfiã¨∞ ~°∂Å∞û
– L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
254. 303 P~ü._ç.–1/Z 7.8.02 J.ãÖ. –– ''q._ç.F. „>ˇÿxOQÆ∞ ÃãO@~°∞—— ¿Ñ~°∞#∞
''qã¨Î~°} tHõ∆}Ï ˆHO„^Œ=Ú—— (W.\˜.ã≤.)QÍ
=∂~°∞Ê – L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
255. 311 P~ü._ç.–4/Z2 16.5.02 J.ãÖ. –– "å@~ü Hõ#ûˆ~fi+¨<£ q+¨<£ – „QÍ=∞,
=∞O_»ÖÏÅ xÜ≥∂[Hõ=~°æ ™ê÷~ÚÖ’ h\˜
qxÜ≥∂QÆ ãÖÑ¶¨∂Å U~°Ê_ç# KÀ@¡ Q“~°=
âßã¨# ã¨Éèí∞ºÅ∞, lÖÏ¡ Ñï+¨`ü ã¨Éèí∞ºÅ∞,
9 =∞O_»Å Ñï+¨`ü ã¨Éèí∞ºÅ∞, 9
„QÍ.ÑÖ. ã¨É∞íè ºÅ‰õΩ ãïÜ«∞QÆ∞ KÀ@¡ ™ê÷#O
237
9
256. 316 =∞O.–1/Z219.8.02 J.ãÖ. 268(1)
HõeÊOK«∞@ – ã¨=~°} L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
HÍ~åºK«~°} Hõq∞\©Å∞ – PO.„Ñ¨.Ñ¨.~å.
9
161(2) K«@ìO–94 ÃãHõ∆<£ 268(1) =∞iÜ«Ú
161(2)(2)#∞ J#∞ãïOz h\˜ Ñï~°H}∆õ ,
ã¨~Ñ° ~¨¶ å Hõq∞\© U~åÊ@∞ – L`«~Î ∞° fiÅ∞ –
*Ïs.
257. 384 P~ü._ç.–3/Z2 22.10.02 „QÍ.ÑÖ. –– P~ü._ç. – „ÔH_ç\ò Hõ"£∞ ãäû_ô Ñ¨^äŒHõ=Ú –
ã¨fiÜ«∞O ã¨Ç¨Ü«∞Hõ ãÖÑ¶¨∂Å ã¨Éèí∞ºÅ‰õΩ
Ç¨Ï∫ã≤OQ∑ Ö’<£ Ñ¨^äŒHõ=Ú – =∂~°æ^Œ~°≈Hõ
ã¨∂„`åÅ∞ – L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
258. 385 P~ü._ç.–4/Z2 24.10.02 J.ãÖ. –– PO.„Ñ¨. h~°∞, Éè∂í q∞ =∞iÜ«Ú K≥@¡ K«@Oì
x|O^èŒ# 8(1) =∞iÜ«Ú 9(1) „Ñ¨HÍ~°O
=∞O_»Å™ê÷~Ú J^ä•i\© U~åÊ@∞ – â◊√^Œú
„Ñü – *Ïs.
259. 396 ÑÖ.–4/Z2 29.10.02 „QÍ.ÑÖ. –– "≥∞#ÿ ~°∞ „QÍ.ÑÖ.ÅÖ’ gkèÖ@·ˇ ¡ q^è∞Œ º`ü Kås˚Å
xq∞`«OÎ ZÑ≤ „\Ï<£ûHÀ "åiH˜ K≥eO¡ K«∞@ÔH·
~°∂II 596.00 ÅHõ∆Å∞ „Ñ¨ã¨∞Î`« Pi÷Hõ
ãÖ=`«û~åxH˜ q_»∞^ŒÅ – L`«~Î ∞° fiÅ∞ – *Ïs.
260. 405 P~ü._ç.–4/Z2 8.11.02 J.ãÖ. –– PO.„Ñ¨. h~°∞, Éèí∂q∞ =∞iÜ«Ú K≥@∞¡ –
K«@ìO–02 – =∞O_»Å ™ê÷~Ú J^ä•i\©
U~åÊ@∞ H˘xfl HÍ¡iÑ¶≤ˆH+¨#∞¡ – *Ïs.
261. 418 ÑÖ.–4/Z2 16.11.02 „QÍ.ÑÖ. –– PO.„Ñ.¨ Ñ¨.~å.K«@Oì –04 ÃãHõ<∆ £ 147 „ÑH¨ Í~°O
‰õÄ#∂~°∞ „QÍ.ÑÖ. Hõ$ëê‚ lÖÏ¡ ÑïkèÖ’x
[=Ç¨Ï~ü P\’#QÆ~Ãü Ñ· JkèHÍ~åÅ#∞ PO.„Ñ.¨
áêi„âßq∞Hõ =∞øeHõ ã¨^Œ∞áêÜ«∂Å ãÖã¨÷
eq∞>ˇ_‰£ Ωõ |^ŒÖÏ~ÚOK«∞@ – L`«~Î ∞° fiÅ∞
– *Ïs.
262. 419 =∞O.–1/Z216.11.02 „QÍ.ÑÖ. –– HÍ~åºK«~°} HÍi‡‰õΩÅ∞ PO.„Ñ¨.ÑÖ.~å.
K«@ìO–94 ÃãHõ∆<£ 268 ã¨ÉòÃãHõ∆<£ (1)x
9 ÃãHõ∆<£ 161 ã¨Éò ÃãHõ∆<£ (2)`À *’_çOz,
9
238
9 ''=º=™êÜ«∞ HÍ~åºK«~}
– L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
° Hõq∞\©—— U~åÊ@∞9
263. 421 P~ü._|» ∂¡º.ã/≤ Z2 21.11.02 „QÍ.ÑÖ. –– ÑÖ.~å. =∞iÜ«Ú „QÍq∂}Ïaè=$kú âßY
– 7374 ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°}Å∞ – „QÍ=∞
ÑÖKå~ÚfÅ‰õΩ „QÍq∂} h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~å
Ñ¨^äŒHõO Pã¨∞ÎÅ#∞ |kbKÕÜ«Ú@ –
L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
264. 472 ÑÖ.–4/Z2 28.11.02 „QÍ.ÑÖ. –– PO.„Ñ¨.ÑÖ.~å.K«@ìO–94 „Ñ¨HÍ~°O
ÅaÌ^•~°∞Å Hõq∂\©Å∞ =∞iÜ«Ú
HÍ~åºK«~°} Hõq∞\©Å q^èŒ∞Å∞–ÉÏ^èŒº`«Å∞
– <À\˜Ñ¶≤ˆH+¨<£ – *Ïs.
2003
265. 5 P~ü._ç.–4/Z3 2.1.03 J.ãÖ. –– "å@~ü Hõ#ûˆ~fi+¨<£ q∞+¨<£ ~åR h\˜
Ñï~°Hõ∆} Hõq∞\© HÍÅÑïq∞u
á⁄_çyOÑ¨Ù–L`«Î~°∞fiÅ∞–*Ïs.
266. 13 =∞O.–1/Z1 2.1.03 J.ãÖ. –– =¸_»= ~åR Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O U~åÊ@∞
– L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
267. 17 =∞O.–1/Z2 28.1.03 „QÍ.ÑÖ. –– HÍ~åºK«~°} Hõq∞\©Å∞ – PO.„Ñ¨.ÑÖ.~å.
K«@ìO–94 ÃãHõ∆<£ 161, ã¨Éò ÃãHõ∆<£ (2)
„Ñ¨HÍ~°O Pi÷Hõ „Ñ¨}ÏoHÍ Hõq∞\© U~åÊ@∞
– L`«Î~°∞fiÅ∞–*Ïs.
268. 18 =∞O.–1/Z2 8.1.03 J.ãÖ. –– PO.„Ñ¨.ÑÖ.~å. K«@ìO–94 – ÃãHõ∆<£ 20
=∞iÜ«Ú 3Å‰õΩ ã¨=~°}Å∞ – K«@ìO
22/2002QÍ #"≥∂^Œ∞ KÕÜ«Ú@.
269. 21. =∞O.–1/Z2 29.1.03 J.ãÖ. –– PO.„Ñ¨.ÑÖ.~å. K«@ìO–94 – ÃãHõ∆<£ 20
=∞iÜ«Ú 3Å‰õΩ ã¨=~°}Å∞ – K«@ìO
22/2002QÍ #"≥∂^Œ∞ KÕÜ«Ú@.
270. 22 =∞O.1/Z2 29.1.03 J.ãÖ. –– PO.„Ñ¨.Ñ¨.~å.K«@ìO–94 – ÃãHõ∆<£ 19
HÍ¡A (2)(a) `˘ÅyOÑ¨Ù – K«@ìO 22/
9
271. 23 =∞O.1/Z1 30.1.03 J.ãÖ. ––
02QÍ #"≥∂^Œ∞ KÕÜ«Ú@.
9
PO.„Ñ¨.ÑÖ.~å.K«@Oì –94 – ÃãHõ<∆ £ 7 ã¨Éò
239
9 ÃãHõ∆<£ (3)H˜ ã¨=~°}, K«@ìO 22/02QÍ
#"≥∂^Œ∞ KÕÜ«Ú@.
9
272. 26 =∞O.1/Z3 31.1.03 J.ãÖ. –– PO.„Ñ¨.ÑÖ.~å. K«@Oì –94 – „H˘`«Î ÃãHõ<∆ £
20(a) KÕ~∞° Û@ =∞iÜ«Ú K«@Oì 22/02QÍ
#"≥∂^Œ∞ KÕÜ«Ú@.
273. 47 P~ü._ç.4/Z3 3.3.03 „QÍ.ÑÖ. –– Z.Ñ≤. h~°∞, Éè∂í q∞, =$Hõ*∆ ÏÅ K«@Oì – â◊HÎ˜
=O`«=ÚQÍ KÕÑ@¨ ∞ì âßYÅ#∞ Y~å~°∞ KÕÜÚ« @ –
L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
274. 87 ÑÖ.4/Z1 31.3.03 „QÍ.ÑÖ. –– "≥∞#ÿ ~°∞ ÑÖKå~ÚfÖ’ gkèÖ@ ·ˇ ¡ "≥Å∞`«∞~°∞
Kèås˚Å‰õΩQÍ#∂ Z.Ñ≤. „\Ï<£ûHÀ‰õΩ K≥eO¡ ÑÙ̈Å∞
=∞OE~°∞ – L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
275. 95 P~ü._ç.–Z2 9.4.03 J.ãÖ. –– Z.ZO.P~ü. Jáê~°∞¤ – ˆHO„^Œ „Ñ¨Éèí∞`«fi
Ñ¨^äŒHÍÅ ^•fi~å ~åR „QÍq∂}Ïaè=$kú
ãÖã¨÷Å#∞ |Ö’¿Ñ`«O KÕÜ«Ú@ – ~°∂II
47.70 ÅHõ∆Å∞ =∞OE~°∞ – L`«Î~°∞fiÅ∞
– *Ïs.
276. 120 P~ü._ç.4/Z2 10.4.03 J.ãÖ. –– PO.„Ñ¨. h~°∞, Éè∂í q∞ =∞iÜ«Ú K≥@∞¡ K«@Oì
– ~åR™ê÷~Ú J^ä•i\©Ö’ âßã¨# ã¨É∞í è ºÅ#∞
<åq∞<Õ\ò KÕÜ«Ú@ – L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
277. 148 =∞O.–2 5.5.03 „QÍ.ÑÖ. –– ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œ~∞° ≈Å áÈã¨∞Åì MÏmÅ#∞
HÍO„\Ï‰õΩì Ñ¨^Œúu# xÜ«∞q∞OK«∞@ –
L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
278. 161 @∂i[O–2 1.12.03 J.ãÖ. –– l.F. 288 ã¨=~°}Å∞.
279. 165 =∞O.1/Z1 22.5.03 J.ãÖ. –– Ô~O_»= ~åR Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O iáÈ~°∞ì
P^è•~°OQÍ
HÍa<Õ\ò Hõq∞\© ã≤á¶ê~°∞ûÅ "Õ∞~°‰õΩ
ÑÖKå~Úf ~å*ò ãÖã¨÷Å‰õΩ ~°∂II 150/
– HÀ@∞¡ =∞OE~°∞ – L`«~Î ∞° fiÅ∞ – *Ïs.
280. 172 ÑÖ.3/Z1 27.5.03 „QÍ.ÑÖ. –– ÑÖKå~ÚfÅ∞ – PO.„Ñ¨.ÑÖ.~å.
K«@ìO–69 ã¨Éò ÃãHõ∆<£ (5) „Ñ¨HÍ~°O
9 K≥eO¡ Kåeû# ã¨∞OHõ=Ú#∞ Ü«∞Öò.q.„Ñ¨™ê^£
HõO\˜ Pã¨∞Ñ¨„u, Hõã¨‡`üÑ¨Ó~ü „QÍ=∞O,
9
240
9 ~°OQÍÔ~_ç¤ lÖÏ¡ "åi #∞O_ç =ã¨∂Å∞
KÕÜÚ« @#∞ q∞#Ç¨~ÚOK«∞@ – L`«~Î ∞° fiÅ∞
9
– *Ïs.
281. 177 ÑÖ.3/Z3 7.6.03 J.ãÖ. –– 11= Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O – Ñ¨^ŒH˘O_»= Pi÷Hõ
ãÖÑ¶¨∞O x^èŒ∞Å qxÜ≥∂QÍxH˜
ãÖ|OkèOz# J^Œ#Ñ¨Ù =∂~°æ^Œ~°≈Hõ
ã¨∂„`åÅ∞ – L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
282. 220 =∞O.–1 18.7.03 J.ãÖ. –– „QÍq∂} áêiâ◊√^Œúº HÍ~°º„Hõ=∞=Ú –
WO\˜xû"£ áêiâ◊√^Œúº „Ñ¨Kå~° HÍ~°º„Hõ=∞O
HÀãÖ ~°∂II 25 ÅHõ∆Å∞ =∞OE~°∞ –
P"≥∂^ŒO L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
283. 234 =∞O.2/Z3 26.7.03 „QÍ.ÑÖ. –– ÑÖ.HÍ~°º^Œ~∞° ≈Å∞ – P~ÀQÆºHÍ~°}ÏÅs`åº
ã¨sfiã¨∞ #∞O_ç `Õk 27.4.02 Ö’Ñ¨Å
Ñ¨^Œg q~°=∞} á⁄Ok# „Ñ¨Éèí∞`Àfi^ÀºQÆ∞Å
"å~°ã¨∞Å‰õΩ ÑÖKå~Úf HÍ~°º^Œ~∞° ≈Å∞QÍ
xÜ«∞q∞OK«∞@ – L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
284. 250 ÑÖ.4/Z1 8.8.03 „QÍ.ÑÖ. –– PO.„Ñ¨.ÑÖ.~å.K«@ìO–94 ÃãHõ∆<£ 149
„Ñ¨HÍ~°O lÖÏ¡ HõÖˇHõì~°∞KÕ Ñ¨~°û<£–W<£
Kås˚Å xÜ«∞=∂HõO – L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
285. 259 ÑÖ.4/Z1 26.8.03 „QÍ.ÑÖ. –– „QÍ=∞ ÑÖKå~ÚfÅ∞ – q[Ü«∞#QÆ~°O
lÖÏ¡Ö’x ã¨sfiã¨∞ <≥O|~°#¡ ∞ <À\˜ÃÑ·¶ KÕã∂¨ Î
„QÍ.ÑÖ. KÕã≤# f~å‡<åxfl ~°^Œ∞Ì Ñ¨~°∞K«∞@
– L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
286. 266 P~ü._ç.4/Z2 3.9.03 „QÍ.ÑÖ. –– PO.„Ñ¨. h~°∞, Éè∂í q∞ =∞iÜ«Ú K≥@∞¡ K«@Oì
–02 x|O^èŒ#Å‰õΩ ã¨=~°}Å∞ –
L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
287. 318 P~ü._ç.3/Z1 7.10.03 J.ãÖ. –– ¿Ñ^ŒiHõO x~°∂‡Å# – ~åR™ê÷~Ú q∞+¨<£
x~å‡}O – q∞u ~Ô O_Õà§◊ áê@∞ á⁄_çyOÑ¨Ù
– L`«Î~°∞fiÅ∞–*Ïs.
288. 322 =∞O.–/Z1 8.10.03 J.ãÖ. –– =¸_»= ~åR Pi÷Hõ ãÖÑ¶¨∞O – q^èŒ∞Å
9 x~å‡}O – L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs. 9
241
9
289. 371 ÑÖ.3/Z1 20.10.03 „QÍ.ÑÖ. –– WO\˜Ñ¨#∞fl – „QÍ.ÑÖ. ÑïkèÖ’
x=ã≤ã¨∞Î#fl ~°Hõ∆} âßY L^ÀºQÆ∞Å∞, =∂r
9
Ãã·x‰õΩÅ‰õΩ =Úxûáêe\©Ö’
WzÛ#@∞¡QÍ<Õ WO\˜Ñ¨#∞fl K≥e¡OÑ¨Ù #∞O_ç
q∞#Ç¨~ÚOÑ¨Ù – L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
290. 395 ÑÖ.4/Z2 15.12.03 „QÍ.ÑÖ. –– ÑÖ.~å. „QÍq∂}Ïaè=$kú âßY – <å<£
– <À\˜ÃÑ_·¶ £ „QÍ.ÑÖ.Ö’ gkèÖ@·ˇ ∞¡ =∞iÜ«Ú
„`åQÆ∞h\˜ ã¨~°Ñ¶¨~åÅ xq∞`«ÎO, ZÑ≤
„\Ï<£ûHÀ "åiH˜ K≥e¡OKåeû ~°∂II 64.08
ÅHõ∆Å∞ – ÑïáêÅ<å =∞OE~°∞ –
L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
291. 403 =∞O.1/Z2 16.12.03 J.ãÖ. –– K«\ÏìÅ∞ – PO.„Ñ¨. (PO„^è„Œ áêO`«O) lÖÏ¡
É’~°∞¤ K«@Oì –1929 =∞iÜ«Ú `≥ÅOQÍ}Ï
„áêO`« É’~°∞¤ K«@ìO–1955, 2001=
ãÖ=`«û~°Ñ¨Ù 38= K«@ìO – ¿ÑÑ¨~°∞¡
#"≥∂^Œ∞.
292. 404 =∞O.1/Z2 16.12.03 J.ãÖ. –– PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò ÑÖKå~Úf~å*ò (ã¨=~°})
K«@Oì –2001. 2001 ãÖ=`«û~°ÑÙ¨ 37=
K«@ìO – ¿ÑÑ¨~°∞¡ #"≥∂^Œ∞.
293. 623 Ô~"≥#∂º 4.4.03 J.ãÖ. –– Hõ~°∞=Ù x"å~°} K«~°ºÅHÀãÖ 22 lÖÏ¡Ö’¡
ibÑ¶π–2 Ü«∞ãπlP~ü"≥· ã‘¯O xq∞`«ÎO ~°∂II125
HÀ@∞¡ q_»∞^ŒÅ – L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
294. 235 ~°"å}Ï/ 9.12.03 J.ãÖ. –– JkèHÍ~åÅ |^ŒÖÏ~ÚOÑ¨Ù.
~À_»∞¡(P~ü–5)
295. 362 Ñï„â◊=∞ 20.12.03 J.ãÖ. –– JkèHÍ~åÅ |^ŒÖÏ~ÚOÑ¨Ù.
"å}˜[ºâßY
296. 394 =º=™êÜ«∞15.12.03 J.ãÖ. –– JkèHÍ~åÅ |^ŒÖÏ~ÚÑ¨ÙO.
ã¨Ç¨ÏHÍ~° âßY
2004
297. 35 Ñ≤P~üP~ü_ç 6.2.04 J.ãÖ. –– ~åROÖ’ ã¨fi[Å^è•~° =∞iÜ«Ú ãÖÑ¨Ó~°‚
9 (P~ü_»|∂¡ ºÜ«∞ãπ) áêiâ◊√^Œúº HÍ~°º„Hõ=∂xfl J*=∂~Ú+‘ÔH· 9
242
9 HÀ~ü „QÆ∂Ñπ =∞iÜ«Ú <À_»Öò JkèHÍi
U~åÊ@∞.
9
298. 80 „á⁄.3/Z1 3.3.04 J.ãÖ. –– Ñ≤.P~ü.P~ü._ç. âßY – PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò
„QÍq∂}Ïaè=$kú =º=™ê÷Ñ¨# –
<À\˜Ñ¶≤ˆH+¨<£ – q_»∞^ŒÅ.
299. 108 ÑÖ.4/Z4 31.3.04 „QÍ.ÑÖ. –– "≥∞ÿ#~°∞ ÑÖKå~ÚfÅÖ’ gkèÖˇ·@¡ q^èŒ∞º`ü
Kèås˚Å xq∞`«ÎO ZÑ≤ „\Ï<£ûHÀ‰õΩ `Õk
31.3.04 =~°‰õΩ K≥e¡OKåeû#
~°∂II276.6 ÅHõ∆Å∞ – q_»∞^ŒÅ –
L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
300. 13 l.Z._ç. 4.6.04 J.ãÖ. –– ã¨z"åÅÜ«∞OÖ’ h\˜ xÅfi „áêO`åÅ
Jaè=$kú âßY U~åÊ@∞.
301. 162 ÑÖ.3/Z1 8.7.04 „QÍ.ÑÖ. –– ÑÖKå~ÚfÅ∞ – |ÅÇ‘Ï# =~åæÅ‰õΩ QÆ$Ç¨Ï
ã¨÷ÖÏÅH˘~°ÔH· 2002–04
ãÖ=`«û~åÅ‰õΩQÍ#∞ H˘#∞QÀÅ∞ KÕã≤#
10,22,021 ã¨÷ÖÏÅÔH· ãÖ|Okè`«
„QÍ.ÑÖ.Å‰õΩ |kb ã¨∞OHõO
q∞#Ç¨~ÚOÑ¨Ù – L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
302. 172 ZxflHõÅ∞/03 16.7.04 J.ãÖ. –– ~°∂Å∞û – ~åR ZxflHõÅ Hõq∂+¨<£ ã¨sfiã¨∞
x|O^èŒ#Å∞ –1999 – ã¨=~°}Å∞ –
<À\˜Ñ¶≤ˆH+¨<£ – *Ïs.
303. 191 P~ü._ç.1/Z231.7.04 „QÍ.ÑÖ. –– *ÏfÜ«∞ =$^•úÑ¨º Ñ¶≤OK«#∞Å∞–
2003,2004 ãÖIIH˜ QÍ#∞ 1/3=O`«∞
_»|∞ƒ ~°∂II1453.92 ÅHõ∆Å∞ q_»∞^ŒÅ –
L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
304. 194 ZxflHõÅ∞/04 4.8.04 J.ãÖ. –– ~°∂Å∞û – PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò ZxflHõÅ Hõq∂+¨<£
ã¨sfiã¨∞ x|O^è#Œ Å∞–1999 – ã¨=~°}Å∞
– <À\˜Ñ¶≤ˆH+¨<£ – *Ïs.
305. 195 ÑÖ.3/Z3 5.8.04 „QÍ.ÑÖ. –– Wã¨∞Hõ J=∞‡HõO q^è•#O – ~åROÖ’ HÍfis
`«=fiHÍÅÔH· Öˇ·Ãã#∞ûÅ =∞OEs q^è•#O
9 9
ã¨ÅÇ¨ÖÔH· J^èºŒ Ü«∞<åxH˜ ™êOˆHuHõ Hõq∞\©
U~åÊ@∞.
243
9
306. 234 P~ü._»|∂¡.Ü«∞ãπ. 19.8.04 „QÍ.ÑÖ. ––
1/Z1
Ñ≤.P~ü.P~ü._ç. âßY – „QÍq∂} h\˜
ã¨~°Ñ¶¨~åâßY Ü≥ÚHõ¯ Pã¨∞ÎÅ#∞ „QÍ.ÑÖ.
9
Å‰õΩ JÑ¨ÊyOK«∞@
– ã¨=~°} L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
307. 258 P~ü._ç. 4.9.04 J.ãÖ. –– PO.„Ñ¨. h~°∞, Éèí∂q∞, K≥@∞¡ (ã¨=~°})
4/Z2 K«@ìO–2004 J=∞Å∞Ö’H˜ =K«∞Û `Õn –
<À\˜Ñ¶≤ˆH+¨<£ – L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
308. 276 P~ü._ç.4/Z2 23.9.04 J.ãÖ. –– PO.„Ñ¨. h~°∞, Éèí∂q∞, K≥@∞¡ J^ä•i\© –
„QÍq∂}Ïaè=$kú âßY Hõq∂+¨#~ü QÍix
J^ä•i\© ÑïáêÅ#‰õΩÅ∞QÍ xÜ«∂=∞HõO
– L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
309. 279 P~ü._»|∂¡. 28.9.04 „QÍ.ÑÖ. –– „QÍq∂}Ïaè=$kú âßY – „QÍ.ÑÖ.Å
Ü«∞ãπ./Z1 ÑïkèÖ’ „Ñ¨*ÏJOK«<åÅ ^•fi~å Ñ¨#∞Å∞
KÕÑ@¨ ∞ì@‰õΩ =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ ã¨∂„`åÅ∞ – *Ïs.
310. 287 P~ü._ç.4/Z2 5.10.04 J.ãÖ. –– PO.„Ñ¨. h~°∞, Éèí∂q∞, K≥@∞¡ K«@ìO–02
– áêi„âßq∞Hõ J=ã¨~åÅHÀãÖ Éè∂í QÆ~ƒ° [ù ÖÏÅ
"å_»HÍxH˜ J#∞=∞u – L`«~Î ∞° fiÅ∞ – *Ïs.
311. 297 P~ü._ç.–3 12.10.04 „QÍ.ÑÖ. –– Ñ¨xH˜ PÇ¨~° Ñ¨^HŒä Oõ – PÇ¨~° Éè„í ^Œ`H« ÀãÖ
Ñ¨xH˜ PÇ¨~°Ñ¨^äŒHõO Ü≥ÚHõ¯ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ
ã¨∂„`åÅ#∞ „áê=∂}©HõiOK«∞@ –
L`«Î~°∞fiÅ∞ – *Ïs.
q=~°} : „QÍ.ÑÖ.´„QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞f
=∞O.Ñ¨.´=∞O_»Å Ñï+¨`ü
l.Ñ¨. ´ lÖÏ¡ Ñï+¨`ü
J.ãÖ.´Jxfl ãÖã¨÷Å∞ („QÍ=∞ ÑÖKåÜ«∞f, =∞O_»Å Ñï+¨`ü, lÖÏ¡ Ñï+¨`ü)
9 9
244

గ్రామ పంచాయతి సమాచార దర్శిని PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

గ్రామ పంచాయతి సమాచార దర్శిని PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

9 9

„QÍ=∞ Ñ¨OKåÜ«∞f ã¨=∂Kå~° ^Œi≈x

~°∂Ñ¨HõÅÊ# =∞iÜ«Ú „áê*ˇ‰õΩì ã¨=∞#fiÜ«∞ Hõ~°Î :

– _ç„ã≤ì‰õΩì áÈã¨∞ìÅ∞ J~Ú#@∞=O\˜ Öˇ·„|ˆ~Ü«∞<£, á¶ê~å‡ã≤ã¨∞ì II , „_»ã¨û~ü, ExÜ«∞~ü Jã≤ÃãìO\ò

– lÖÏ¡ ™êOã¨¯ $uHõ H“xûÖòÖ’x ~°∂.25000/–Å∞ lÖÏ¡ Ñ¨i+¨`ü Pnè#=ÚÖ’ LO_»∞#∞.

F HÍ~åºÅÜ«∞=Ú JO^Œ~°∞ ¢Ñ¨[Å, ã¨Éèí∞ºÅ, ‰õΩÖÏÅ x"åã¨ ¢Ñ¨^ÕâßxH˜ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ LO_®e. 9

96. =∞uã≤÷q∞`«O ÖËx"å~°∞, K≥q\˜"å~°∞, =¸QÆ"å~°∞ J#~°∞›Å∞.

9 Percentage of B.C.s State Percentage of B.C.'s

919. JO@~åx`«#O x~°∂‡Å#, =¸_è» qâßﬁ™êÅ#∞ áê~°„^ÀÅ@OÖ’.....

93. áÈbã¨∞ q^èŒ∞Å∞ :

9 ˛ qq^èŒ „áêO`åÅÖ’ <å\˜# "≥ÚHõ¯Å q=~åÅ#∞ ¿ãHõiOK«_»O, "å\˜x ~°H˜∆OK«_®xH˜

9 ˛ „QÍ=∞™ê÷~ÚÖ’ qq^èŒ âßYÅ∞ L^ÀºQÆ∞Å‰õΩ ã¨=∞#ﬁÜ«∞O HõeÊOK«_»O.

N QÆ`« ã¨=∂"Õâ◊O #∞O_ç WÑ¨Ê\˜=~°‰õΩ =ã¨∂à◊√§, Y~°∞ÛÅ q=~åÅ∞. 9

9 á⁄^Œ∞Ñ¨Ù KÕ~ÚOK«_»=Ú, Pi÷Hõ =#~°∞Å∞ ÃÑOK«∞H˘#_»=Ú ÉÏºO‰õΩÅ #∞O_ç / _ç.P~ü._ç.U. / W`«~°

™⁄O`« P^•Ü«∞O ~åR „Ñ¨Éèí∞`«fi ˆH\Ï~ÚOÑ¨ÙÅ∞ „QÍO@∞Å∞ _˘<Õ+#¨ ∞¡–_çáêl@∞¡

`«Ñ¨Êxã¨iQÍ qkèOKÕ Ñ¨#∞flÅ∞ SzÛHõOQÍ qkèOKÕ Ñ¨#∞flÅ∞ Ñ¶A

1. WO\˜Ñ¨#∞ﬂ 1. "åÇ¨Ï#Ñ¨Ù Ñ¨#∞ﬂ 1. ÖˇÃ· ã#∞û Ñ¶A

5. h\˜ Ñ¨#∞ﬂ 5. |O^≥Å ^˘_ç¤ Ñ¶A ‘ „QÍO@∞¡

12. ^è$Œ =Ñ¨„`«∞Å *Ïs Ñ¶A

„Hõ.ã¨OYº Ü«∞O„`«â◊H˜Î ~°∞ã¨∞=Ú

9 1. 1. =∂Ô~¯@∞¡, 2. Ñ¨â◊√=ÙÅ ã¨O`«Å∞, 3. |O_»∞¡ xÅ∞K«∞ „Ñ¨^Õâ◊=ÚÅ∞, 4. HõÉËàÏÅ∞, 5.

* =∞O_»Å Ñ¨i+¨`ü x~°ﬁÇ≤Ï¿ãÎ ã¨QÆÉèÏQÆO =ã¨∞ÎOk. 9

„QÍ=∞Ñ¨OKå~Úf xkèH˜ [=∞ Hõ@ì=Åã≤# P^•Ü«∞O :

* =º=™êÜ«∞ Ü«∂O„fHõ~°} Ñ¨^äŒ‰õ=Ú. 9

9 =∞O^Œ∞Å∞ [Å¡@"Õ∞ HÍ‰õΩO_®, ^À=∞Å ^•fi~å D "åºkè ãÖ„Hõq∞OKÕ HÍ~°HÍÅ~Ú# ÑÖ^Œ∞Å∞,

WO\˜ Ñ¨#∞ﬂ qkèOKÕ q^è•#O

„QÍ=∞ Ñ¨OKå~Úu ........................... 1997–1998= ã¨O=`«û~åxH˜ JOK«<å É_≥˚\ò

P^•Ü«∞=Ú ~°∂II 6,86,000–00 =ºÜ«∞=Ú ~°∂II 6,34,500–00

1. nx „Ñ¨u NÜ«Ú`« _çq[#Öò Ñ¨OKå~Úu JkèHÍi QÍiH˜

™ê^è•~°} =∞iÜ«Ú HÍºÑ≤@Öò =ºÜ«∞=Ú

„QÍ=∞ Ñ¨OKå~Úu f~å‡#O <≥O. 37 `Õk : 9–11–1996 „Ñ¨HÍ~°O 1997–1998

ÃÑ· Éˇ_≥˚\ò#∞ ÑïjeOz ãïK«∂_»_»"≥∞ÿk. ã¨∂K«#Å∞ [`«KÕã≤ HÍ~°º^Œi≈ „QÍ=∞ÑÖKå~Úf

_çq[#Öò Ñ¨OKå~Úu JkèHÍi

N/N=∞u............................................. Q“~°= ã¨É∞íè ºÅ∞/ã¨É∞íè º~åÅ∞, „QÍ=∞ Ñ¨OKå~Úf Z@áêHõ

2. ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ Ç¨[~°∞ il+¨ì~°∞ :

Ç¨[~°∞ il+¨ì~°∞ (#=¸<å 2)

(#=¸<å :4) WO\˜Ñ¨#∞ﬂ _ç=∂O_»∞ il+¨ì~°∞ – „QÍ=∞ Ñ¨OKå~Úf

W~°∞™êÖò<å=∂ il+¨ì~°∞ (#=¸<å 7)

~°j^Œ∞ K≥e¡Oz# WO\˜ <≥O. |HÍ~ÚÅ∞ „Ñ¨ã¨∞Î`«O #ÖÏ¡

10–7–04 04 ¿Ñl <≥O.18 „Ñ¨HÍ~°O K≥‰Ωõ ¯

„áê~°OÉèí xÅﬁ 1000´00 "≥Ú`«ÎO 1050´00

„H˜O^Œ #=¸<å _ç.ã≤.a q=iOK«|_çOk.

4. „_≥·<Õr Ñ¨#∞ﬂ (10%) 100 105 205 15 10 25 10 10 20 25 20 45 75 85 160

12. ~°∂. 4 „QÍO@∞ – 10000 10000 – 10000 10000 – – – – 10000 10000 – – –

11. x~å‡} J#∞=∞`«∞Å∞

„Ñ¨Hõ@# (#=¸<å : 11)

P*Ï˝ Ñ¨„`«=Ú (#=¸<å 12:)

1. xs‚`« áê¡<£ =∞iÜ«Ú ã¨÷Å=Ú Ü≥ÚHõ¯ Ñ¨Ó~°ﬁ Ç¨Ï^Œ∞ÌÅ#∞ Ju„Hõq∞OK«~å^Œ∞.

„Hõ. *Ïs KÕã≤# `Õk K≥‰õΩ¯ "≥Ú`«Î=Ú K≥‰õΩ¯ fã¨∞‰õΩ#ﬂ i=∂~°∞¯Å∞

14. =∞h "åºÅ∂º il+¨ì~ü:

J#∞ ¿Ñ~°∞`À #_»∞Ñ¨Ù@‰õΩ D ...........................................................................# ÖˇÃ· ã#∞û

D Öˇ·Ãã#∞û#∞ W`«~°∞Å‰õΩ =∂~°Û~å^Œ∞. ã¨~°ÊOKü / HÍ~°º x~°ﬁÇ¨Ï}ÏkèHÍi

"≥ÚO_ç Ñ¨^Œ∞ÌÅ q+¨Ü«∞=ÚÖ’ „QÍ=∞ Ñ¨OKå~Úf KÕÜ«∞^ŒQÆ∞ / KÕÑ¨@ì^ŒQÆ∞ K«~°ºÅ∞

QÍÜ«∞Ñ¨~°K«∞@ 332 –– 3 ã¨OII *ˇÅ· ∞ =∞iÜ«Ú [II

9 ÖË^• "åºáê~°∞ÖKÕ #=∞‡Hõ„^ÀÇ¨ÏO 409 *ˇ·Å∞ / [i=∂<å

50. "≥∂ã¨=Ú 417 –– 1ã¨OII*ˇ·Å∞/[i=∂<å

Ñ¨iáêÅ# =∞iÜ«Ú ™êOˆHuHõ P"≥∂^Œ=ÚÅ∞ :

1. Hõq∂+¨#~ü, Z.ZO.P~ü. Z.Ñ≤. „QÍg∞}Ïaè=$kú JHÍ_»g∞, ~å*ËO„^Œ#QÆ~ü, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ – 30

2. „Ñ≤xûáêÖò, tHõ∆}Ï Ñ¨OKå~Úf qã¨Î~°} tHõ∆}Ï ˆHO„^ŒO, ~å*ËO„^Œ#QÆ~ü, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ – 30

3. „Ñ≤xûáêÖò, tHõ∆}Ï Ñ¨OKå~Úf qã¨Î~°} tHõ∆}Ï ˆHO„^ŒO, ÉÏÑ¨@¡, QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡.

4. „Ñ≤xûáêÖò, tHõ∆}Ï Ñ¨OKå~Úf qã¨Î~°} tHõ∆}Ï ˆHO„^ŒO, ™ê=∞~°¡HÀ@, `«∂IIQÀII lÖÏ¡.

5. „Ñ≤xûáêÖò, tHõ∆}Ï Ñ¨OKå~Úf qã¨Î~°} tHõ∆}Ï ˆHO„^ŒO, NHÍà◊Ç¨Ïã≤Î, z`«∂Î~°∞ lÖÏ¡.

ÑïáêÅ#Ö’ ["å|∞^•s`«#O áê~°^Œ~°≈Hõ`«#∞ ÃÑOK«\ÏxH˜ „Ñ¨Éèí∞`«fiO D „HÕk K«~°ºÅ#∞