‫پروژه مهندسی زلزله‬

‫استاد ‪:‬آقای اسمعیل آبادی‬

‫دانشجو مهران شجاع شفیعی‬
 ‫موضوع‪:‬‬
‫بادبندهای همگرا (‪ )CBF‬و‬
‫بادبندهای واگرا (‪)EBF‬‬
‫‪ -1‬لزوم استفاده از بادبند در ساختمان ها‪:‬‬
‫در ساختمان های چندین طبقه که طول و عرض و‬
‫همچنین تعداد طبقات آن نسبت به سایر بناها بیشتر‬
‫است‪ ،‬بایستی در ابتدا و انتهای ساختمان بادبند در نظر‬
‫گرفته شود تا در برابر حرکات نیروی زلزله و بارهای‬
‫شدید‪ ،‬اجزای ساختمان اسکلت فلزی از ساختمان جدا‬
‫نشود‪.‬‬
‫‪ -2‬اثر بارهای جانبی (زلزله و باد و ‪ )...‬بر ساختمان‪:‬‬
‫ل برای اینکه پل ها و ستون ها و بطور کلی‬‫اصو اً‬
‫قابهای فلزی در مقابل نیروهای واژگونی مقاوم باشد‪،‬‬
‫بین ستون ها را بوسیله پروفیل های فلزی بصورت‬
‫ضربدری یا به شکل های دیگر به همدیگر متصل می‬
‫کنند‪ .‬اساسااً این نیروها ‪،‬در اثر بادهای شدید یا زلزله و یا‬
‫عوامل جوی و طبیعی دیگری بوجود می آید‪ .‬ساختمان‬
‫هایی که بیش از ‪ 5‬طبقه میًباشد اگر سطح وسیعی از آن‬
‫در مقابل باد قرار گرفته باشد‪ ،‬نیروهایی در جهت موازی با‬
‫افق در بالترین نقطه ستون بوجود می آید که مایل به‬
‫واژگون کردن ستون شده و ممکن است ساختمان را در‬
‫آن جهات کج نماید‪.‬‬
‫‪ -3‬نقش بادبند و شیوه اجرای‬
‫آن‪:‬‬
‫نیروهای جانبی عموماا بصورت‬
‫مثلثی به ستون اثر کرده و در پایین‬
‫آن مساوی صفر خواهد شد که‬
‫بوسیله بادبند از بالی ستون به پایین‬
‫آن منتقل میًگردد‪ .‬برای اینکه‬
‫سطح جوش در بادبند قابل اعتماد‬
‫باشد‪ ،‬بایستی در محل اتصال‬
‫پروفیل ها به ستون و پل‪ ،‬از صفحه‬
‫های اتصال فلزی استفاده شود و‬
‫همچنین باید پل ها و تیرچه های‬
‫ل ترازباشند‪.‬‬ ‫نصب شده کام اً‬
 ‫حداقل بادبند در یک ساختمان‬
‫در یک سازه ماا د هتاب اارسا ساازه در میار می یاری هتاب ‪x‬‬
‫هتب ‪ y‬در هر هتب متماسب اا هدفی که دسری یک سیست سازه سا‬
‫ارسا مقااله اا میر ا هاامای کاه همااا اااد یاا زمزماه مای اا اد سمتخااب‬
‫میکمی ‪.‬‬
‫حاال فرض میکمای ما ق بااب در هتاب ‪ y‬بااب سااده (بااب مصلالی)‬
‫اا اد ماا مهاا ر هساتی ااداماد بارسر دهای اارسا سیمکاار ماا مسااب ااه‬
‫مرکز هر ااید هر طرف حادسب یاک ااداماد ا امسری ‪ .‬دمیا سیمکاه هار‬
‫طرف اایدحدسب یک اادامد دس ته اا د سیمسب که سگر فقاط یاک طارف‬
‫سازه اادامد ا مسری سازه پیچش خ سهد دس ب‪ .‬اه ط ر مثا در ساازه‬
‫ا زیر فقط یک اادامد در میر گرفته ده سساب حااال پایچش ساازه ر‬
‫م اهده کمی ‪.‬‬
 ‫‪ -4‬انواع بادبند از نظر موقعیت‪:‬‬
‫الف) بادبند عمودی‪:‬‬
‫بادبندددًعمددودیًدرًسدداختمانًهددایًمعمددولی‪ -‬اداریً–‬
‫مسکونیًجهتًنگهًداشتنًسطوحًجانبیًمیًباشد‪ً.‬طرزًعمدلً‬
‫بهًاینًشکلًاست‪ً:‬بدینًدوًسدتونًوًدوًپدلًتحتدانیًو فوقدانیً‬
‫بوسیلهًپروفیلًچد ًوًراسدتًکشدیدهًمدیًشدودًوًاتصدالتً‬
‫بوجودًمیًآید‪ً.‬کاربردًچ ًوًراستًهاًدرًبرابرًزلزلدهًبددینً‬
‫صورتًاسدتًکدهًاگدرًفدرضًشدودًچد ًوًراسدتًفقد ًبده‬
‫کششًکارًکند‪ً،‬هرگاهًحرکتًزلزلهًازًچ ًبهًراست باشد‪ً،‬‬
‫قطعاتًقطریًراستًبهًکششًکارًمدیًکنددًوًناحیدهًراسدتً‬
‫درًمحاسبهًواردًنمیًشودًوًبرعکس‪.‬‬
 ‫ب) بادبند افقی‪:‬‬
‫درًساختًوًسازهایًوسیعًکهًپوششًبوسیلهًسولهًیاًخرپاً‬
‫انجامًمیًشود‪ً،‬علوهًبرًبادبندهایًعمودیًکهًجفتًجفتً‬
‫درًمقابلًیکدیگرًمیًباشند‪ً،‬بادبندًافقیًدرًمسیرًدوًبادبندً‬
‫عمودیًدرًزیرًاسکلتًخرپاًدرًمحلًکشًهاًساختهًمیًشود‪ً.‬‬
‫اینًعملًبدانًعلتًاستًکهًاسکلتًخرپاًنیزًدرًبرابرًزلزلهً‬
‫مقاومًباشد‪.‬‬
 ‫‪ -5‬انواع بادبندها از نظرعملکرد ‪:‬‬

‫الف) بادبند های هم گرا یا هم مرکز (‪: )CBF‬‬

‫بهًبادبندیًاطلقًمیًشودًکهًمحورًهایًخنثیًدرًاعضایً‬
‫مختلفً(تیرها‪ً،‬ستونها‪ً،‬اعضایًمهاری)‪ً،‬درًیکًنقطهً‬
‫مشترکًدرًهرًاتصالًباًهمًتلقیًنمایند‪ .‬در واقع اگر‬
‫بخواهیم به زبان ساده شرح دهیم‪ ،‬در بادبند های هم‬
‫محور نیرویی به تیرها اعمال نمیشود و فقط نیرو به‬
‫زمین انتقال داده می شود درًاینًسیستمًمقاومتًجانبیً‬
‫سازهًتوس ًاعضایًقطریًکهًباًتیرهاًوًستونًهایًقابً‬
‫تشکیلًیکًسیستمًخرپاییًقائمًراًمیًدهند‪ً،‬تأمینًمیًشود‪ً.‬‬
‫معمولاًاعضایًمهاریًدرًمعرضًنیروهایًمحوریًقرارً‬
‫دارند‪.‬‬
 ‫از مزایا و معایب بادبندهای همگرا می توان به‬
‫موارد زیر اشاره کرد ‪:‬‬
‫مزایا‪:‬‬
‫• سختی باال برای سازه‪.‬‬
‫• کنترل تغییر مکان جانبی سازه تا حد زیاد‪.‬‬
‫معایب‪:‬‬
‫• ایجاد محدودیت از نظر معماری برای ایجاد بازشو‪.‬‬
‫• با توجه به سختی زیاد این مهاربندها شکلپذیری‬
‫آنها کم میشود و در نتیجه قابلیت جذب و دفع نیروی‬
‫زلزله در آنها کاهش پیدا میکند و ارتعاش در سازه باال‬
‫میرود‪.‬‬
‫انواع بادبندهای هم گرا‪:‬‬

‫‪ -1‬ضربدری‬
‫‪ -2‬قطری‬
‫‪ -3‬شورون – ‪V‬‬
‫‪ -4‬شورون –‪ V‬معکوس‬
‫‪ -5‬بادبند‪K‬‬
 ‫ب) بادبندهای واگرا یا خارج از مرکز (‪: )EBF‬‬

‫بهًبادبندیًاطلقًمیًشودًکهًبینًانتهایًاعضایًمهاریًتاًتیرً‬
‫وًستونًفاصلهًایجادًشدهًباشد‪ً.‬فاصلهًبوجودًآمدهًراًتیرً‬
‫پیوندًمیًنامندًوًآنراًباً‪ e‬نمایشًمیًدهند‪ً.‬اینًتیرًمانندًفیوزً‬
‫عملًکردهًوًباًجذبًوًاستهلکًانرژیًزلزلهًازًخرابیًسایرً‬
‫اعضاًجلوگیریًمیًکند‪ً.‬ازًاینًروًگاهیًآنًراًتیرًفیوزًنیزً‬
‫میًنامند‪.‬‬
‫به زبان ساده می توان گفت به بادبندهایی که باعث ایجاد‬
‫نیروی خمشی در تیر می شوند بادبند برون محور‪ ،‬که‬
‫معموال به شکل زیر می باشند‪:‬‬
 ‫انواع بادبندهای واگرا‪:‬‬
‫‪ -1‬بادبندًواگراًباًتیرًپیوندًافقیًًًًً‬
‫‪ -2‬بادبندًواگراًباًتیرًپیوندًقائم‬

‫رفتار بادبندهای واگرا‪:‬‬

‫رفتارًاینًبادبندهاًبهًطولًتیرًپیوندًآنهاًبستگیًدارد‪ً.‬‬
‫اصولاًبادبندهایًباًطولًپیوندًکوتاه‪ً،‬رفتارًبرشیًوً‬
‫بادبندهایًباًطولًپیوندًبلند‪ً،‬رفتارًخمشیًدارند‪ً.‬هرچهً‬
‫طولًپیوندًکوتاهترًباشد‪ً،‬سختیًقابًبیشترًاست‪.‬‬
‫• اادامدهاا سگرس ااید حدسب در یک سمتتاا ااد امد‬
‫حدسب یک سمتتاا اادامد اه‬ ‫اه تیر متل اا مد‬
‫گره تقاطع تیر ست ا متل ماا د‪.‬‬
‫• درسیا متارامدها ک پمیرا مساب اه اادامدهاا‬
‫هم رس سفزسیش پیدس میکمد عم دفع سمرژا ما ی سز‬
‫میر ا زمزمه اتتر سمها می د ‪.‬‬
‫• ک پمیرا در سیا متارامداها ت سط هارا دا‬
‫تیر ایا ‪ 2‬سر متارامد یا تیر ایا متارامد ست ا‬
‫ک میگیرد ‪ ،‬که سیا بسمب سز تیر‪ ،‬تیر پی مد ما‬
‫دسرد ‪.‬‬
 ‫• زمانی که طول تیر پیوند زیاد باشد جاری‬
‫شدن آن توسط لنگر خمشی شکل میگیرد و‬
‫زمانی که طول تیر پیوند کم باشد جاری شدن آن‬
‫توسط نیروهای برشی اتفاق میافتد ‪.‬‬
‫برای کنترل شکلپذیری تیر پیوند بایستی موارد زیر را عمل کنیم ‪:‬‬
‫• در ابتدا و انتهای طول تیر پیوند استفاده از سخت کننده الزامی‬
‫است ‪(.‬در تیر پیوند سخت کنندهها تا پایان تیر ادامه پیدا میکنند)‬
‫• زمانی که طول تیر پیوند از یک متر کمتر باشد عالوه بر‬
‫سخت کنندههای ابتدایی و انتهایی از یک جفت سخت کننده در وسط‬
‫تیر پیوند استفاده می گردد‪.‬‬
‫• توصیه میشود طول تیر پیوند از ‪ 0.2‬طول کل دهانه بیشتر‬
‫نشود‪.‬‬
‫• زاویه بین عضو مهاربند و تیر پیوند بین ‪ 30‬الی ‪ 60‬محدود شود‪.‬‬
‫• از بکار بردن تیرهای النه زنبوری در تیرهای پیوند جلوگیری‬
‫شود‪.‬‬
‫• سعی گردد از مقاطع دوبل برای تیرهای پیوند استفاده نگردد‬
‫چرا که نیروی وارده از مهاربند مقدار زیادی دارد و بال تیر قدرت‬
‫انتقال این نیرو را ندارد‪.‬‬
 ‫‪ -6‬اتصاالت در بادبندها‪:‬‬
‫اتصالتًدرًقابًهایًمهاربندیًشدهًعبارتندًاز‪:‬‬
‫‪ -1‬اتصالًعضوًمهاربندًبهًصفحهًاتصال‪.‬‬
‫‪ -2‬اتصالًصفحهًاتصالًبهًتیرًوًستون‪.‬‬
‫‪ -3‬اتصالًصفحهًاتصالًبهًتیرً(ًدرًبادبندهایًشورون)‪.‬‬
‫‪ -4‬اتصالًعضوًمهاربندًبهًصفحهًاتصالًمیانیً(ًدرًبادبندهای‬
‫ضربدری)‪.‬‬
‫‪ -5‬اتصالًصفحهًاتصالًبهًتیرً(ًدرًبادبندهایًواگرا)‪ًً.‬‬
‫اتصالًبادبندًدرًاسکلتًساختمانًهایًفلزیًبهًوسیلهًورقًو نبشیً‬
‫صورتًًًمیًگیردًکهًدرًناحیهًگوشهًاتصالًبوسیلهًنبشیًسپسًتوس ً‬
‫ورقًکهًطبقًًمحاسبه‪ً،‬نوعًوًهمچنینًضخامتًآنًمشخصًشدهًاست‪ً،‬‬
‫انجامًمیًگیرد‪ً.‬درًًناحیهًوس ًدوًپروفیلًکهًبصورتًضربدرًدرًآمدهً‬
‫است‪ً،‬ورقًمربعًیاًمربعًمستطیلًشکلًبهًیکدیگرًجوشًدادهًمیًشود‪.‬‬
 ‫ترکیب این سیستم با سیستمهای سازه ای دیگر‪:‬‬
‫الف‪ -‬ترکیب در پالن‪ :‬در اسیارا سز م سرد دیده ده سسب که‬
‫طرسحاا در یک طاقه در یک یا چمد دهامه سز سیست خارج سز‬
‫مح ر در یک یا چمد دهامه دی ر اه م سزسب اادامدهاا م ق س‬
‫سز اادامدهاا ه مح ر سستصاده مم ده سمد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ترکیب در ارتفاع‪ :‬در سیا زمیمه میز در م سرد اسیارا دیده‬
‫ده سسب که طرسحاا در یک دهامه اادامدا خاص در ارخی‬
‫طاقاب (عم ما ً اما اه مالحیاب معمارا) سز سیست خارج سز مح ر‬
‫سستصاده کرده اابی طاقاب رس اه ل رب اادامد ه مح ر طرسحی‬
‫مم ده سمد‪ .‬در سیمها میز ااید اه سیا مکته ت هه دس ب که آییا مامه‬
‫ترکیب سیا سیست اا سیستمتاا دی ر رس در سرتصاق‪ ،‬اه ط ر کام‬
‫ممم ق کرده سسب ‪ ،‬م ر در م سرد زیر‪:‬‬
‫‪ -1‬ااارسا ااداماادهاا ااار ا محا ر ااااالتر سز ‪ 5‬طاقااه میتا سا‬
‫اادامااد طاقااه آخاار رس اااه لاا رب هاا محاا ر اااد ا تیرچااه‬
‫سرتااطی طرسحی مم د‪.‬‬
‫‪ -2‬طاقه س یک ااداماد اار ا محا ر اایش سز ‪ 5‬طاقاه مای‬
‫ت سمد ه مح ر اا د اه رط آمکه ات سا م ااا دسد کاه یرفیاب‬
‫سالستسک آا ‪ 50‬درلد ازرگتر سز یرفیب تسلی طاقه اااالتر‬
‫سز طاقه س اا د‪.‬‬
 ‫سؤاالت طرح شده‬
‫‪ -١‬حداقل بادبند در یک ساختمان بر چه اساس‬
‫طرح می شود؟‬
‫‪ -٢‬اادامد ها سز میر عملکرد اه چمد م ق تقسی می‬
‫مد؟ ت ضیح دهید‬
‫‪ -۳‬چ م ی رفتار اادامدهاا سگرس رس رح دهید‪.‬‬
‫‪ -۴‬ارسا کمتر ک پمیرا تیر پی مد چه ع سملی‬
‫ااید رعایب د؟‬
‫‪ -۵‬ستلاالب در باب هاا متارامدا اه چه‬
‫ل رب سمها می د؟‬