Professional Documents
Culture Documents
NH ' Ungkh Ai Ni E.MC' OB' Anv' EX Acsu AT: Ch'u'ong1
NH ' Ungkh Ai Ni E.MC' OB' Anv' EX Acsu AT: Ch'u'ong1
’ 1
˜’
NHUNG ’ VÊ` XÁC SUÂT
KHÁI NIÊ.M CO’ BAN ´
1. ’ TÚC VÊ
BÔ ` GIAI ’ HO’ P
’ TÍCH TÔ .
1.1 Qui tă´c nhân
Gia’ su’’ mô.t công viê.c nào d̄ó d̄u’o.’c chia thành k giai d̄oa.n. Có n1 cách thu.’c hiê.n giai
´ n2 cách thu.’c hiê.n giai d̄oa.n thu´’ hai,...,nk cách thu.’c hiê.n giai d̄oa.n thu´’
d̄oa.n thu´’ nhât,
k. Khi d̄ó ta có
n = n1 .n2 . . . nk
cách thu.’c hiê.n công viê.c.
• Vı́ du. 1 Gia’ su’’ d̄ê’ d̄i tu`’ A d̄ên ´ buô.c phai
´ C ta băt ’ d̄i qua d̄iêm’ B. Có 3 d̄u’ong
`’ khác
’ ´ B và có 2 d̄u’ong
nhau d̄ê d̄i tu`’ A d̄ên ’ ´ C. Vâ.y có n = 3.2 cách
`’ khác nhau d̄ê d̄i tu`’ B d̄ên
’ ` ´
khác nhau d̄ê d̄i tu’ A d̄ên C.
A B C
1.2 ’
Chinh ho.’p
2 D̄i.nh nghi˜a 1 Chinh ’ ho.’p châ.p k cua’ n phân ` tu’’ (k ≤ n) là mô.t nhóm (bô.) có thu´’ tu.’
` k phân
gôm ` tu’’ khác nhau cho.n tu`’ n phân` tu’’ d̄ã cho.
Sô´ chinh
’ ho.’p châ.p k cua
’ n phân ` tu’’ kı́ hiê.u là Akn .
´’ tı́nh: n!
Công thuc Akn = = n(n − 1) . . . (n − k + 1)
(n − k)!
’ ho.p gôm
• Vı́ du. 2 Mô.t buôi ` 12 ngu’oi
`’ tham du.’. Hoi ´ cách cho.n mô.t chu’ to.a
’ có mây
và mô.t thu’ ký?
’
Giai
˜ cách cho.n mô.t chu’ to.a và mô.t thu’ ký tu
Môi `’ tham du.’ buôi’ ho.p là mô.t
`’ 12 ngu’oi
’ ho.’p châ.p k cua
chinh ’ 12 phân ’’
` tu.
1
2 ˜’
’ 1. Nhung
Chu’ong khái niêm
. co’ ban ´
’ vê` xác suât
1.3 ’
Chinh ho.’p lă.p
2 D̄i.nh nghi˜a 2 Chinh ’ ho.’p lă.p châ.p k cua ` tu’’ là mô.t nhóm có thu´’ tu.’ gôm
’ n phân ` k
phân ` tu’’ d̄ã cho, trong d̄ó môi
` tu’’ cho.n tu`’ n phân ’
` tu’’ có thê có mă.t 1,2,...,k lân
˜ phân ` trong
nhóm.
Sô´ chinh
’ ho.’p lă.p chă.p k cua ` tu’’ d̄u’o.’c kı́ hiê.u Bnk .
’ n phân
Công thuc ´’ tı́nh
Bnk = nk
´ 5 cuôn
• Vı́ du. 4 Xêp ´ sách vào 3 ngăn. Hoi ´ ?
’ có bao nhiêu cách xêp
’
Giai
Môi ´ 5 cuôn
˜ cách xêp ´ sách vào 3 ngăn là mô.t chinh
’ ho.’p lă.p châ.p 5 cua
’ 3 (Môi˜ lân
`
´ 1 cuôn
xêp ´ sách vào 1 ngăn xem nhu’ cho.n 1 ngăn trong 3 ngăn. Do có 5 cuôn ´ sách nên
´ `
viê.c cho.n ngăn d̄u’o.’c tiên hành 5 lân).
Vâ.y sô´ cách xêp
´ là B35 = 35 = 243.
´’ 2: Cho.n 4 công
Bu’ oc ’ không trong su’’ du.ng nhung
’ có thê’ hoa.t d̄ô.ng trong 6 công
’ còn
la.i: có C64 = 15 cách.
’ không thê’ hoa.t d̄ô.ng: có C 2 = 1 cách.
´’ 3: Cho.n 2 công
Bu’ oc 2
1.6 ´’ Newton
Nhi. thuc
O’’ phô’ thông ta d̄ã biêt ’ thuc
` d̄ăng
´ các hăng ´’ d̄áng nho´’
a + b = a 1 + b1
(a + b)2 = a2 + 2a1 b1 + b2
(a + b)3 = a3 + 3a2 b1 + 3a1 b2 + b3
’ thuc
` d̄ăng
Các hê. sô´ trong các hăng ´’ trên có thê’ xác d̄i.nh tu
`’ tam giác Pascal
4 ˜’
’ 1. Nhung
Chu’ong khái niêm
. co’ ban ´
’ vê` xác suât
1 1
1 2 1
1 3 3 1
1 4 6 4 1
• Vı́ du. 8
` tiên
i) Tung d̄ông ’’ ¯Dông
` lên là mô.t phép thu. ` tiên ´ ngua)
` lâ.t mă.t nào d̄ó (xâp, ’’ là mô.t
´ cô.
biên ´
ii) Băn´ mô.t phát súng vào mô.t cái bia là mô.t phép thu.
’’ Viê.c viên d̄a.n trúng (trâ.t)
´ ´
bia là mô.t biên cô.
´ Biên
• Vı́ du. 9 Tung mô.t con xúc xăc. ´ có sô´ châm
´ cô´ mă.t con xúc xăc ´ bé hon
’ 7 là
´ ´ ´ ´
biên cô chăc chăn.
´ cô´ không thê’
v) Biên
´ cô´ nhât
Là biên ´ d̄i.nh không xay ’’ Kı́ hiê.u ∅.
’ ra khi thu.’c hiê.n phép thu.
⊕ Nhâ.n xét Biên ´ cô´ không thê’ ∅ không bao hàm mô.t biên ´ cô´ so’ câp
´ nào, nghi˜a là
´ ´ ´ ´ ’
không có biên cô so’ câp nào thuâ.n lo.’i cho biên cô không thê.
´ cô´ ngâu
vi) Biên ˜ nhiên
´ cô´ có thê’ xay
Là biên ’ ra hoă.c không xay
’ ra khi thu.’c hiê.n phép thu. ’’ Phép thu’’ mà
´ qua’ cua
các kêt ´ cô´ ngâu
’ nó là các biên ˜ nhiên d̄u’o.’c go.i là phép thu’’ ngâu
˜ nhiên.
’
´ cô´ tông
vii) Biên
Biên ’ cua
´ cô´ C d̄u’o.’c go.i là tông ´ cô´ A và B, kı́ hiê.u C = A + B, nêu
’ hai biên ´ C xay
’
´ mô.t trong hai biên
ra khi và chi’ khi ı́t nhât ´ cô´ A và B xay
’ ra.
Chú ý
´ cô´ ngâu
i) Mo.i biên ˜ nhiên A d̄êu ’ diên
` biêu ˜ d̄u’o.’c du’oi ’ cua
´’ da.ng tông ’ mô.t sô´ biên´ cô´
´ nào d̄ó. Các biên
so’ câp ´ cô´ so’ câp ’ này d̄u’o’c go.i là các biên
´ trong tông ´ cô´ thuâ.n lo.’i cho
.
´ cô´ A.
biên
´ chăn
´ cô´ chăc
ii) Biên ’ cua
´ Ω là tông ’ mo.i biên ´ có thê,’ nghi˜a là mo.i biên
´ cô´ so’ câp ´ cô´
´ d̄êu
so’ câp ´ cô´ so’ câp.
` thuâ.n lo.’i cho Ω. Do d̄ó Ω còn d̄u’o.’c go.i là không gian các biên ´
A + A = Ω, AA = ∅
⊕ Nhâ.n xét
´ các biên
Qua các khái niê.m trên ta thây ’
´ cô´ tông, ´ lâ.p tu’ong
tı́ch, hiê.u, d̄ôi ’ ung ´’
´’ voi
` bù cua
tâ.p ho.’p, giao, hiê.u, phân ´ tâ.p ho.’p. Do d̄ó ta có thê’ su’’ du.ng các phép
’ lý thuyêt
´ cô.
toán trên các tâ.p ho.’p cho các phép toán trên các biên ´
Ω Ω Ω
´ chăn
Bc chăc ´ A+B AB
Ω Ω Ω
A B A B A A
A=⇒B ´
A,B xung khăc ´ lâ.p A
¯Dôi
´
3. Xác suât 7
3. ´
XÁC SUÂT
m Sô´ tru’ong
`’ ho.’p thuâ.n lo.’i cho A
P (A) = =
n `’ ho.’p có thê’ xay
Sô´ tru’ong ’ ra
´ cân d̄ôi,
• Vı́ du. 14 Gieo mô.t con xúc xăc ´ d̄ông ´ Tı́nh xác suât
` chât. ´ xuât
´ hiê.n mă.t
chă˜n.
’
Giai
´ cô´ xuât
Go.i Ai là biên ´ hiê.n mă.t i châm
´ và A là biên ´ hiê.n mă.t chă˜n thı̀
´ cô´ xuât
A = A2 + A4 + A6
Sô´ biên
´ cô´ thuâ.n lo.’i cho A là m = 1.
1
Vâ.y P (A) = 90
.
´
• Vı́ du. 16 Trong hô.p có 6 bi trăng, ´ d̄ê’ lây
4 bi d̄en. Tı̀m xác suât ´ tu`’ hô.p ra d̄u’o.’c
i) 1 viên bi d̄en.
´
ii) 2 viên bi trăng.
’
Giai
´ cô´ lây
Go.i A là biên ´ tu ´ cô´ lây
`’ hô.p ra d̄u’o.’c 1 viên bi d̄en và B là biên ´ tu
`’ hô.p ra 2
´
viên bi trăng.
Ta có
8 ˜’
’ 1. Nhung
Chu’ong khái niêm
. co’ ban ´
’ vê` xác suât
C41 2
i) P (A) = 1
=
C10 5
C62 1
ii) P (B) = 2 =
C10 3
b) Sô´ biên
´ cô´ thuâ.n lo.’i cho B là C13
2 1
.C13 2
.C13
2 1 2
C13 .C13 .C13 79092
P (B) = 5
= = 0, 30432
C52 2598960
• Vı́ du. 18 (Bài toán ngày sinh) Mô.t nhóm gôn ` n ngu’oi. ´ d̄ê’ có ı́t
`’ Tı̀m xác suât
´ hai ngu’oi
nhât `’ có cùng ngày sinh (cùng ngày và cùng tháng).
’
Giai
Go.i S là tâ.p ho.’p các danh sách ngày sinh có thê’ cua ´ cô´ có ı́t
`’ và E là biên
’ n ngu’oi
´ hai ngu’oi
nhât `’ trong nhóm có cùng ngày sinh trong năm.
´ cô´ không có hai ngu’oi
Ta có E là biên ´ kỳ trong nhóm có cùng ngày sinh.
`’ bât
Sô´ các tru’ong
`’ ho.’p cua
’ S là
n
n(S) = |365.365
{z. . . 365} = 365
n
Sô´ tru’ong
`’ ho.’p thuâ.n lo.’i cho E là
Sô´ ngu’oi
`’ trong nhóm ´ có ı́t nhât
Xác suât ´ 2 ngu’oi
`’ có cùng ngày sinh
n P (E)
5 0,027
10 0,117
15 0,253
20 0,411
23 0,507
30 0,706
40 0,891
50 0,970
60 0,994
70 0,999
’ bài toán ngày sinh
Bang
´ cô’ d̄iên
´ theo lôi
Chú ý ¯Di.nh nghi˜a xác suât ’ có mô.t sô´ ha.n chê:
´
Cho sô´ phép thu’’ tăng lên vô ha.n, tân ´ xuât
` suât ´ hiê.n biên
´ cô´ A dân
` vê` mô.t sô´ xác
´ cua
d̄i.nh go.i là xác suât ´ cô´ A.
’ biên
m
P (A) = n→∞
lim
n
• Vı́ du. 19 Mô.t xa. thu’ băn ´ 1000 viên d̄a.n vào bia. Có xâp
´ xi’ 50 viên trúng bia. Khi
´ d̄ê’ xa. thu’ băn
d̄ó xác suât ´ trúng bia là 50 = 5%.
1000
` A
’ miên
Dô d̄o cua
P (A) = ¯ .
` Ω
’ miên
¯Dô. d̄o cua
’ OA ta gieo ngâu
• Vı́ du. 21 Trên d̄oa.n thăng ’ B và C có to.a d̄ô. tu’ong
˜ nhiên hai d̄iêm ’
´
ung ´ ’
’ OB = x, OC = y (y ≥ x). Tı̀m xác suât sao cho d̄ô. dài cua d̄oa.n BC bé hon ’ d̄ô.
’ d̄oa.n OB.
dài cua
’
Giai
’
Giai
`’ gian d̄ên
Go.i x, y là thoi ’ he.n cua
´ d̄iêm ˜ ngu’oi
’ môi `’
´ ´
và A là biên cô hai ngu’oi`’ gă.p nhau. Rõ ràng x, y
’ ˜
là mô.t d̄iêm ngâu nhiên trong khoang ’ [19, 20], ta
y
có 19 ≤ x ≤ 20;
19 ≤ y ≤ 20. 20
’ D
`’ gă.p nhau thı̀
¯Dê hai ngu’oi A
19
|x − y| ≤ 20 phút = 31 gio.
`’
Do d̄ó
2 D̄i.nh nghi˜a 8 Ta go.i xác suât´ trên (Ω, A) là mô.t hàm P sô´ xác d̄i.nh trên A có giá
’ mãn 3 tiên d̄ê` sau:
tri. trong [0,1] và thoa
i) P (Ω) = 1.
´
´’ A, B xung khăc).
ii) P (A + B) = P (A) + P (B) (voi
´ dãy {An } có tı́nh chât
iii) Nêu ´ A1 ⊃ A2 ⊃ . . . ⊃ An ⊃ . . . và A1 A2 . . . An . . . = ∅ thı̀
lim P (An ) = 0.
n→∞
12 ˜’
’ 1. Nhung
Chu’ong khái niêm
. co’ ban ´
’ vê` xác suât
3.5 ´ cu
Các tı́nh chât ´
’ a xác suât
´’ mo.i biên
i) 0 ≤ P (A) ≤ 1 voi ´ cô´ A
ii) P (Ω) = 1
iii) P (∅) = 0
´ A ⊂ B thı̀ P (A) ≤ P (B).
iv) Nêu
v) P (A) + P (A) = 1.
vi) P (A) = P (AB) + P (AB).
4. MÔ ´ ´
´’ TÍNH XÁC SUÂT
. T SÔ CÔNG THUC
4.1 ´’ cô.ng xác suât
Công thuc ´
´’ 1
Công thuc
´ (AB = ∅). Ta có
´ cô´ xung khăc
Gia’ su’’ A và B là hai biên
P (A + B) = P (A) + P (B)
´’ minh
Chung
Gia’ su’’ phép thu’’ có n biên ` kha’ năng có thê’ xay
´ cô´ d̄ông ’ ra, trong d̄ó có mA biên ´ cô´
´ cô´ A và mB biên
thuâ.n lo.’i cho biên ´ cô´ thuâ.n lo.’i cho biên
´ cô´ B. Khi d̄ó sô´ biên
´ cô´ thuâ.n
´ ´
lo.’i cho biên cô A + B là m = mA + mB .
Do d̄ó
mA + mB mA mB
P (A + B) = = + = P (A) + P (B)
n n n
2 D̄i.nh nghi˜a 9
´ cô´ A1 , A2 , . . . , An d̄u’o.’c go.i là nhóm các biên
i) Các biên ´ cô´ d̄ây ´ tung
` d̄u’ xung khăc `’
´ chúng xung khăc
d̄ôi nêu ´ tung ’
`’ d̄ôi và tông cua ´ chăn.
´ cô´ chăc
’ chúng là biên ´ Ta có
A1 + A2 + . . . + An = Ω, Ai Aj = ∅
4 Hê. qua’ 1
´ A1 , A2 , . . . , An là biên
i) Nêu ´ tung
´ cô´ xung khăc `’ d̄ôi thı̀
´’ 2
Công thuc
´’ minh
Chung
Gia’ su’’ phép thu’’ có n biên ` kha’ năng có thê’ xay
´ cô´ d̄ông ’ ra, trong d̄ó có mA biên ´ cô´
´ cô´ A, mB biên
thuâ.n lo.’i cho biên ´ cô´ thuâ.n lo.’i cho biên
´ cô´ B và k biên
´ cô´ thuâ.n lo.’i cho
´ cô´ AB. Khi d̄ó sô´ biên
biên ´ cô´ thuâ.n lo.’i cho biên
´ cô´ A + B là mA + mB − k.
Do d̄ó
mA + mB − k mA mB k
P (A + B) = = + − = P (A) + P (B) − P (AB).
n n n n
4 Hê. qua’ 2
n
X X X
i) P (A1 + A2 + . . . , +An ) = P (Ai ) − P (Ai Aj ) + P (Ai Aj Ak ) + . . . +
i=1 i<j i<j<k
(−1)n−1 P (A1 A2 . . . An ).
´ A1 , A2 , . . . , An là các biên
ii) Nêu ´ cô´ d̄ô.c lâ.p toàn phân
` thı̀
• Vı́ du. 23 Mô.t lô hàng gôm ` 10 san ’ trong d̄ó có 2 phê´ phâm.
’ phâm, ’ Lây´ ngâu
˜ nhiên
không hoàn la.i tu`’ lô hàng ra 6 san ’
’ phâm. ´ d̄ê’ có không quá 1 phê´ phâm
Tı̀m xác suât ’
’
’ phâm d̄u’o.’c lây
trong 6 san ´ ra.
’
Giai
Go.i
A là biên ’ trong 6 san
´ cô´ không có phê´ phâm ’ lây
’ phâm ´ ra.
’
´ cô´ có d̄úng 1 phê´ phâm.
B là biên
´ ´ ’
C là biên cô có không quá mô.t phê´ phâm
´ và C = A + B.
´ cô´ xung khăc
thı̀ A và B là hai biên
Ta có
C86 28 2
P (A) = 6
= =
C10 210 15
14 ˜’
’ 1. Nhung
Chu’ong khái niêm
. co’ ban ´
’ vê` xác suât
• Vı́ du. 24 Mô.t lop ´’ có 100 sinh viên, trong d̄ó có 40 sinh viên gioi ’ ngoa.i ngu, ˜’ 30 sinh
’ tin ho.c, 20 sinh viên gioi
viên gioi ˜
’ ca’ ngoa.i ngu˜’ lân tin ho.c. Sinh viên nào gioi ´
’ ı́t nhât
’ trong kêt
mô.t trong hai môn sẽ d̄u’o.’c thêm d̄iêm ´ qua’ ho.c tâ.p cua ’ ho.c kỳ. Cho.n ngâu ˜
´ d̄ê’ sinh viên d̄ó d̄u’o.’c tăng d̄iêm.
´’ Tı̀m xác suât
nhiên mô.t sinh viên trong lop. ’
’
Giai
Go.i
’
´ cô´ go.i d̄u’o.’c sinh viên d̄u’o.’c tăng d̄iêm.
A là biên
´ cô´ go.i d̄u’o.’c sinh viên gioi
N là biên ’ ngoa.i ngu. ˜’
´ ´ ’ tin ho.c
T là biên cô go.i d̄u’o.’c sinh viên gioi
thı̀ A = T + N .
Ta có
30 40 20 50
P (A) = P (T ) + P (N ) − P (T N ) = + − = = 0, 5
100 100 100 100
• Vı́ du. 25 Trong hô.p có 5 viên bi trăng, ´ 3 viên bi d̄en. Lây ´ lân
` lu’o.’t ra 2 viên bi
(không hoàn la.i). Tı̀m xác suât ’
´ d̄ê lân
` thu´’ hai lây ´
´ d̄u’o.’c viên bi trăng biêt
´ lân ´
` thu´’ nhât
´ ´
d̄ã lây d̄u’o.’c viên bi trăng.
’
Giai
´ cô´ lân
Go.i A là biên ` thu´’ hai lây ´
´ d̄u’o.’c viên bi trăng
´ cô´ lân
B là biên ` thu´’ nhât
´ lây ´
´ d̄u’o.’c viên bi trăng.
Ta tı̀m P (A/B).
´ lân
Ta thây ` thu´’ nhât
´ lây ´ (B d̄ã xay
´ d̄u’o.’c viên bi trăng ’ ra) nên trong ho.’p còn 7 viên
´
bi trong d̄ ó có 4 viên bi trăng. Do d̄ó
C41 4
P (A/B) = 1
=
C7 7
.̂ sô´ công thuc
4. Mot ´’ tı́nh xác suât
´ 15
´’
Công thuc
P (AB)
P (A/B) = P (B)
´’ minh
Chung
Gia’ su’’ phép thu’’ có n biên ` kha’ năng có thê’ xay
´ cô´ d̄ông ’ ra trong d̄ó có mA biên ´ có
´ ´ ´ ´ ´ ´ ´ ´
thuâ.n lo.’i cho biên cô A, mB biên cô thuâ.n lo.’i cho biên cô B và k biên cô thuâ.n lo.’i cho
´ cô´ AB.
biên
´ cô’ d̄iên
´ theo lôi
Theo d̄i.nh nghi˜a xác suât ’ ta có
k mB
P (AB) = , P (B) =
n n
• Vı́ du. 27 Hô.p thu´’ nhât ´ và 10 bi d̄en. Hô.p thu´’ hai có 8 bi trăng
´ có 2 bi trăng ´ và 4
˜ hô.p lây
bi d̄en. Tu`’ môi ´ d̄ê’
´ ra 1 viên bi. Tı̀m xác suât
16 ˜’
’ 1. Nhung
Chu’ong khái niêm
. co’ ban ´
’ vê` xác suât
´
` trăng,
a) Ca’ 2 viên bi d̄êu
´
b) 1 bi trăng, 1 bi d̄en.
’
Giai
´ cô´ lây
Go.i T là biên ´
´ ra d̄u’o.’c ca’ 2 bi trăng
´ cô´ lây
T1 là biên ´ tu
´ d̄u’o.’c bi trăng `’ hô.p thu´’ nhât
´
´ ´ ´ ´ ` ´
T2 là biên cô lây d̄u’o.’c bi trăng tu’ hô.p thu’ hai
´ cô´ d̄ô.c lâ.p và T = T1 T2 . Ta có
thı̀ T1 , T2 là 2 biên
1 2
P (T1 ) = , P (T2 ) =
6 3
Do d̄ó P (T ) = P (T1 T2 ) = P (T1 ).P (T2 ) = 16 . 32 = 19 .
´ cô´ lây
b) Go.i T1 , T2 là biên ´ o’’ hô.p thu´’ nhât,
´ d̄u’o.’c bi trăng ´ thu´’ hai
D1 , D2 là biên cô lây d̄u’o.’c bi d̄en o’ hô.p thu’ nhât, thu´’ hai
´ ´ ´ ’ ´ ´
´ cô´ lây
T1 D2 là biên ´ o’’ hô.p thu´’ nhât
´ d̄u’o.’c bi trăng ´ và bi d̄en o’’ hô.p thu´’ hai
´ cô´ lây
T2 D1 là biên ´
´ d̄u’o.’c bi trăng o’’ hô.p thu´’ hai và bi d̄e n o’’ hô.p thu´’ nhât
´
thı̀ A = T1 D2 + T2 D1 .
Ta có
1 2
P (T1 ) = , P (T2 ) =
6 3
5 1
P (D1 ) = 1 − P (T1 ) = P (D2 ) = 1 − P (T2 ) =
6 3
Suy ra
A 2
B
3
n
’
Giai
Go.i
´ cô´ hê. thông
A là biên ´ hoa.t d̄ô.ng.
.̂ sô´ công thuc
4. Mot ´’ tı́nh xác suât
´ 17
Ta có
P(A) = 1 − P (A)
= 1 − P (A1 .A2 . . . An )
n
Y
= 1− P (Ai )
i=1
Yn
= 1− (1 − pi )
i=1
A B
` cua
’ mô.t thành phân
¯Dô. tin câ.y R(t) cua ´ là xác suât
’ hê. thông ´ mà thành phân
` có
’ ´ khoang
thê hoa.t d̄ô.ng ı́t nhât ’ thoi `’ gian t.
´ kı́ hiê.u biên
Nêu ´ cô´ ”thành phân ´ t d̄on
` hoa.t d̄ô.ng ı́t nhât ’ vi. thoi ’’ T > t thı̀
`’ gian” boi
R(t) = P (T > t)
’ thành phân
Go.i PA và PB là d̄ô. tin câ.y cua ` A và B, nghi˜a là
• Vı́ du. 30
Xét d̄ô. tin câ.y cua ´ cho boi
’ hê. thông ’’ A B
hı̀nh bên. Thành phân ´ A và B trên
` nôi
’
’ có thê thay boi
d̄inh ’’ thành phân
` d̄on
’
´
voi `
’ d̄ô. tin câ.y pA .pB . Thành phân song
song cua ’ ngăt ´ C và D có thê’ thay boi ’’ C
´
ngăt d̄on ´
’ voi’ d̄ô. tin câ.y 1−(1−pC ).(1−
pD ). D
´ song song này là
’ hê. thông
¯Dô. tin câ.y cua
´’ minh
Chung
Vı̀ A1 + A2 + . . . + An = Ω nên
B = B(A1 + A2 + . . . + An ) = BA1 + B2 + . . . + BAn
Do các biên ´ tung
´ cô´ A1 , A2 , . . . , An xung khăc ´ cô´ tı́ch BA1 , BA2 , . . .,
`’ d̄ôi nên các biên
´
BAn cũng xung khăc tung`’ d̄ôi.
n
X
´ ta có P (B) =
Theo d̄i.nh lý cô.ng xác suât P (BAi ).
i=1
• Vı́ du. 31 Xét mô.t lô san ’ trong d̄ó sô´ san
’ phâm ’ do nhà máy I san
’ phâm ´ chiêm
’ xuât ´
20%, nhà máy II san ´ ´
’ xuât chiêm 30%, nhà máy III san ’ xuât chiêm 50%. Xác suât phê´
´ ´ ´
phâm ’ cua ´
’ nhà máy I là 0,001; nhà máy II là 0,005; nhà máy III là 0,006. Tı̀m xác suât
d̄ê’ lây
´ ngâu ’
˜ nhiên d̄u’o.’c d̄úng 1 phê´ phâm.
’
Giai
´ cô´ san
Go.i B là biên ’ phâm’ lây ’
´ ra là phê´ phâm
´ cô´ lây
A1 , A2 , A3 là biên ´ d̄u’o.’c san
’ phâm’ cua
’ nhà máy I, II, III
thı̀ A1 , A2 , A3 là nhóm các biên ´ tung
´ cô´ xung khăc `’ d̄ôi. Ta có
Ta có
4 1 3
P (T ) = = ; P (V ) = ;
8 2 8
3 4
P (V /T ) = ; P (T /V ) =
7 7
´ d̄ê’ lây
Xác xuât ´ và 1 bi vàng là
´ d̄u’o.’c 1 bi trăng
1 3 3 4 3
P (T V ) = P (T ).P (V /T ) + P (V ).P (T /V ) = . + . = .
2 7 8 7 7
´
2 Cây xác suât
Trong thu.’c tê´ có nhiêu
` phép thu’’ chua ´’ mô.t dãy nhiêu ´ cô.
` biên ´ Cây xác suât
´ cung
´ cho ta mô.t công cu. thuâ.n lo.’i cho viê.c xác d̄i.nh câu
câp ´ trúc các quan hê. bên trong các
’ ´
phép thu’ khi tı́nh xác suât.
´ trúc cua
Câu ’ cây xác suât´ d̄u’o.’c xác d̄i.nh nhu’ sau:
’ d̄ô` cây xác suât
i) Vẽ biêu ´ tu’ong
’ ung´’ voi ´’ các kêt
´ qua’ cua ’’
’ dãy phép thu.
´ voi
˜ xác suât
ii) Gán môi ´’ môi
˜ nhánh.
´ sau minh ho.a cho vı́ du. 32.
Cây xác suât
T
3/7 V 1 3
.
T 2 7
1/2 X
3 4
4/7 T .
8 7
3/8
V V
X
T
X
V
´’ Bayes
b) Công thuc
´’
Công thuc
´ cô´ d̄ây
Gia’ su’’ A1 , A2 , . . . , An là nhóm các biên ´ tung
` d̄u’ xung khăc ´
`’ d̄ôi và B là biên
´ ´ ’
cô bât kỳ có thê xay’ ra trong phép thu. ’
’ Khi d̄ó ta có
´’ minh
Chung
´’ xác suât
Theo công thuc ´ có d̄iêu
` kiê.n ta có
5
1 5
8 T .
4 8
1 I
4
X
6 3 6
10 T .
4 10
3
4 II
X
.̂ sô´ công thuc
4. Mot ´’ tı́nh xác suât
´ 21
Ta có
4 3 2 4
P (A) = , P (B|A) = , P (A) = , P (B|A) =
6 5 6 5
´ cân
Theo d̄i.nh lý Bayes thı̀ xác suât ` tı̀m là
4 3
P (A).P (B|A) . 3
P (A|B) = = 4 36 52 4 = .
P (A).P (B|A) + P (A).P (B|A) . + 6.5
6 5
5
Chú ý Ta có thê’ nhı̀n d̄i.nh lý Bayes theo cách hı̀nh ho.c thông qua viê.c viê.c minh
ho.a vı́ du. trên nhu’ sau:
Vẽ mô.t hı̀nh vuông ca.nh 1
1. Chia tru.c hoành theo các
ti’ sô´
P (B|A) = 4/5
P (A) = 64 , P (A) = 26 .
Tru.c tung chi’ các xác suât ´ P (A|B) = 3/5
` kiê.n
có d̄iêu
P (B|A) = 35 , P (B|A) = 45 .
Vùng sâ.m nhiêu ` trên
’
P (A) chi P (A).P (B|A).
Vùng sâ.m toàn bô. chi’ 1
P (B) = 46 . 35 + 26 . 45 = 23 . 0 P (A) = 4/6 P (A) = 2/6
4 3
.
´ P (A|B) =
Xác suât 4 3
6 5
2 4 = 3
là ti’ sô´ giua ` và vùng sâ.m toàn
˜’ vùng sâ.m nhiêu
.
6 5
+ .
6 5
5
bô..
1
thı̀ P (A) = 0, 0001; P (T + /A) = 1; P (T + /A) = 20000
P (A).P (T + /A)
P (A/T + ) =
P (A).P (T + /A) + P (A).P (T + /A)
(0, 0001).1
= 1
(0, 0001).1 + (0, 9999). 20000
20000
=
29999
’
5. DÃY PHÉP THU’ BERNOULLI
2 D̄i.nh nghi˜a 11 Tiên ´ hành n phép thu’’ d̄ô.c lâ.p. Gia’ su’’ trong môi
˜ phép thu’’ chi’ có
thê’ xay
’ ra mô.t trong hai tru’ong ´ cô´ A xay
`’ ho.’p: hoă.c biên ´ cô´ A không xay
’ ra hoă.c biên ’
´ ’
ra. Xác suât d̄ê A xay ˜ ’ ` ` ’ ’
’ ra trong môi phép thu’ d̄êu băng p. Dãy phép thu’ thoa mãn các
` kiê.n trên d̄u’o.’c go.i là dãy phép thu’’ Bernoulli.
d̄iêu
Công thuc ´’ Bernoulli
´ d̄ê’ biên
Xác suât ´ cô´ A xuât
´ hiê.n k lân
` trong n phép thu’’ cua
’ dãy phép thu’’ Bernoulli
’’
cho boi
Pn (k) = Cnk pk q n−k (q = 1 − p; k = 0, 1, 2, . . . , n)
´’
Chung minh. Xác suât ´ cua ´ kỳ trong d̄ó biên
’ mô.t dãy n phép thu’’ d̄ô.c lâ.p bât ´ cô´ A
’ ra k lân
xay ´ cô´ A không xay
` (biên ` băng
’ ra n − k lân) ` pk q n−k . Vı̀ có Cnk dãy nhu’
´ d̄ê’ biên
vâ.y nên xác suât ´ cô´ A xay ` trong n phép thu’’ là Pn (k) = Cnk pk q n−k
’ ra k lân
(q = 1 − p; k = 0, 1, 2, . . . , n) 2
´ chua
• Vı́ du. 36 Mô.t bác si˜ có xác suât ˜’ khoi ’ bê.nh là 0,8. Có ngu’oi ` cu´’ 10
`’ nói răng
´ chua
`’ d̄ên
ngu’oi ´ chăn
˜’ thı̀ chăc ´ có 8 ngu’oi`’ khoi
’ bê.nh. ¯Diêu ’ d̄i.nh d̄ó có d̄úng không?
` khăng
’
Giai
’ d̄i.nh trên là sai. Ta có xem viê.c chua
` khăng ˜’ bê.nh cho 10 ngu’oi`’ là mô.t dãy cua
’
¯Diêu
´ cô´ chua
10 phép thu’’ d̄ô.c lâ.p. Go.i A là biên ˜’ khoi’ bê.nh cho mô.t ngu’oi
`’ thı̀ P (A) = 0, 8.
8
P10 (8) = C10 .(0, 8)8 .(0, 2)2 ≈ 0, 3108
6. BÀI TÂ
.P
` thoi
1. Gieo d̄ông `’ hai con xúc săc. ´ d̄ê:’
´ Tı̀m xác suât
’
(a) Tông sô´ nôt
´ xuât
´ hiê.n trên hai con là 7.
’
(b) Tông sô´ nôt
´ xuât
´ hiê.n trên hai con là 8.
(c) Sô´ nôt
´ xuât´ hiê.n hai con hon ’ kém nhau 2.
´
˜ nhiên. Tı̀m xác suât
2. Có 12 hành khách lên mô.t tàu d̄iê.n có 4 toa mô.t cách ngâu
’
d̄ê:
˜ toa có 3 hành khách;
(a) Môi
˜ toa
(b) Mô.t toa có 6 hành khách, mô.t toa có 4 hành khách, hai toa còn la.i môi
có 1 hành khách.
´
4. Trong hô.p có 6 bi d̄en và 4 bi trăng. ˜ nhiên tu
Rút ngâu ´
`’ hô.p ra 2 bi. Tı̀m xác suât
d̄ê’ d̄u’o.’c:
(a) 2 bi d̄en,
´ 1 bi d̄en,
(b) ı́t nhât
(c) bi thu´’ hai màu d̄en.
´ cô´ A, B, C có các xác suât
5. Cho ba biên ´
’
(a) không lâ.p thành mô.t d̄ôi nào ca.
(b) có d̄úng 1 d̄ôi giày.
´’ xác suât
` tri. có 3 bê.nh nhân voi
8. Mô.t phòng d̄iêu ´ cân ´ cuu
` câp ´’ trong mô.t ca tru.’c là
´
0,7; 0,8 và 0,9. Tı̀m xác suât sao cho trong mô.t ca tru.’c:
´ cuu.
` câp
(a) Có 2 bê.nh nhân cân ´’
´ 1 bê.nh không cân
(b) Có ı́t nhât ´ cuu.
` câp ´’
´ xác suât
9. Biêt ´ d̄ê’ mô.t ho.c sinh d̄a.t yêu câu ` thi thu´’ i là pi (i = 1, 2). Tı̀m xác
` o’’ lân
´ d̄ê’ ho.c sinh d̄ó d̄a.t yêu câu
suât ` trong kỳ thi biêt ` môi
´ răng ˜ ho.c sinh d̄u’o.’c phép thi
´ `
tôi d̄a 2 lân.
1 2 1 4
A 5 B A 3 B
3 4 2 5
(a) (b)
13. Mô.t nhà máy san ’ xuât´ tivi có90% san ’ d̄a.t tiêu chuân
’ phâm ’ kỹ thuâ.t. Trong quá
’
trı̀nh kiêm nghiê.m, xác suât ’
´ d̄ê châp
´ nhâ.n mô.t san ’
’ phâm d̄a.t tiêu chuân’ kỹ thuâ.t
´ d̄ê’ châp
là 0,95 và xác suât ´ nhâ.n mô.t san
’ phâm ’ không d̄a.t kỹ thuâ.t là 0,08. Tı̀m
´ d̄ê’ mô.t san
xác suât ’ phâm ’ d̄a.t tiêu chuân
’ kỹ thuâ.t qua kiêm
’ nghiê.m d̄u’o’c châp
. ´
nhâ.n.
(a) Cho.n ngâu ˜ nhiên mô.t ngu’oi `’ cân ´ máu và mô.t ngu’oi
` tiêp `’ cho máu. Tı́nh xác
´ d̄ê’ su.’ truyên
suât ` máu d̄u’o.’c thu.’c hiê.n.
(b) Cho.n ngâu ˜ nhiên mô.t ngu’oi `’ cân ´ máu và hai ngu’oi
` tiêp `’ cho máu. Tı́nh xác
´ d̄ê’ su.’ truyên
suât ` máu d̄u’o.’c thu.’c hiê.n.
´ d̄ê’ lây
i) Tı̀m xác suât ’
´ d̄u’o.’c 2 chı́nh phâm.
´ d̄ê’ lây
ii) Tı̀m xác suât ’ và 1 phê´ phâm.
´ d̄u’o.’c 1 chı́nh phâm ’
• TRA’ LOI
2 `’ BÀI TÂP
.
1 5
1. (a) 6
, (b) 36
, (c) 92 . 2. (a) 12!
(3!)4 .412
, (b) 12!
6!4!412
3. 18 .
1
4. (a) 3
, (b) 35 , (c) 35 . 6. (a) 0,6154 ; (b) 0,3692. 7. 32 .
8. (a) 0,398; (b) 0,496. 9. p1 + (1 − p1 )p2 .
35 20
10. 1 − ( 36 ) .
12. (a) p = (0, 97)20 = 0, 5438,
(b) p = 20(0, 03)(0, 97)19 + 190(0, 03)2 .(0, 97)18 = 0, 4352,
(c) 1 − 0, 54338 − 0, 4352 = 0, 021
13. 0,99
14. p = 0, 4.0, 7.0, 015 + 0, 4.0, 3.0, 01 + 0, 6.0, 005 = 0, 0084.
26 ˜’
’ 1. Nhung
Chu’ong khái niêm
. co’ ban ´
’ vê` xác suât