Modal Examples PDF

πρόλογος
Οι παρούσες σημειώσεις τροπικές αντίστιξης ανθολογούν υποδείγματα κλασικών και

σύγχρονων εγχειριδίων τροπικής αντίστιξης με στόχο να δοθούν στον σπουδαστή του
αντικειμένου παραδείγματα προς μίμηση και να διευκολύνουν την πρακτική του
εξάσκηση.
Τα περισσότερα υποδείγματα είναι σχολιασμένα με βάση τους “κανόνες” που
εκτίθενται στο Counterpoint, e Polyphonic Vocal Style of the Sixteenth Century του
K. Jeppessen. Τα υποδείγματα του Fux από το Gradus για παράδειγμα σχολιάζονται με
βάση τον Jeppesen κι έτσι θεωρούμε “λάθος” το άλμα από το ισχυρό. Σε περιπτώσεις
που χρειαζόταν να διαλευκανθεί περαιτέρω ένα σημείο ή να δοθούν περισσότερα
υποδείγματα συνθέθηκαν πρωτότυπα. Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην συστηματική
παρουσίαση των πτώσεων και των καθυστερήσεων.
Το Τεύχος Ι καλύπτει από την δίφωνη μέχρι την τετράφωνη αντίστιξη. Ο κανόνας, η
αναστρεφόμενη αντίστιξη και άλλα αντικείμενα δεν θίγονται προς το παρόν, αλλά
ελπίζουμε να συμπληρωθούν σε επόμενη έκδοση των σημειώσεων.
Δημήτρης Συκιάς
Ιανουάριος 2013
Υποδείγματα Τροπικής Αντίστιξης των Ειδών
Δίφωνη Αντίστιξη - 1o Είδος (1:1)
*
I. K. Jeppesen
▶ Σημείωση για τα w
1. Τα w αναπαριστούν τον βασικό μετρικό παλμό αυτής της μουσικής. Είναι η μονάδα με την οποία μετράμε
τα κάθετα διαστήματα όταν προσθέτουμε μια αντιστικτική φωνή σε ένα CF.
2. Θεωρείστε ότι w = 60-80 ΜΜ.
3. Κάθε w ορίζει ένα ισχυρό μέρος του μέτρου (ο 1ος χρόνος του) ανεξάρτητα από το πόσα w
ομαδοποιούνται σε ένα μέτρο.
1. Δώριος *2
° w w w w w w *3
W
S. & C w
w w #w
5 10 10 10 6 6 3 3 6 6 8
*1
A. & C w w w w w w
¢ w w w w W
*1. Προτείνουμε την αρίθμηση των διαστημάτων μεταξύ των φωνών για έλεγχο της ορθότητάς τους και για την
αποφυγή λαθών (παράλληλες, κρυμμένες κλπ).
Εργαστείτε ανάλογα σε όλα τα υποδείγματα που ακολουθούν.
• Δύο άλματα προς την ίδια κατεύθυνση επιτρέπονται αρκεί οι δυο φωνές να μην υπερβαίνουν την 4Κ, εκτός
κι αν μια φωνή κάνει άλμα 8Κ.
*2. Εντοπίστε την κορυφή (climax) κάθε μελωδικής γραμμής σε όλα τα υποδείγματα.
• Η κίνηση με παράλληλες 3ες, 6ες και 10ες πρέπει να περιοριστεί στις 4.
• Επιτρέπεται το διάστημα 10ης και περιστασιακά 12ης μεταξύ των φωνών.
*3. Σημειώστε την υποχρεωτική όξυνση της υποτονικής (con nalis) για την δημιουργία προσαγωγέα στο τέλος
μιας άσκησης (εκτός του Φρύγιου).
• Καλό είναι να ξεκινάτε με την σύνθεση των τριών τελευταίων μέτρων της άσκησης για να εξασφαλίσετε
την ορθή κατασκευή της πτώσης.
• Σημειώστε επίσης αυτό το καταληκτικό πρότυπο - CF: 3 - 2 - 1 / Αντιστικτική φωνή: 1 - 7< - 1.
Το "<" δηλώνει όξυνση της 7ης μελωδικής βαθμίδας του τρόπου.
° C
A. & w w w w w w w w w
w W
*4 *5
C w w bw w w w w #w W
T. &
¢ w w
‹ Finalis Finalis
*4. Όταν η αντιστικτική φωνή βρίσκεται κάτω από το CF, εκκινούμε πάντα με την nalis (τονική) του τρόπου.
• Η εκάστοτε χαμηλότερη φωνή πρέπει να εκκινεί και να τελειώνει με την nalis του τρόπου!
Αυτό ισχύει αυστηρά για όλα τα είδη και για οποιοδήποτε αριθμό φωνών.
*5. Εγκατάλειψη της nota cta με άλμα. Επιτρεπτό.
© 3euk1L4 • 2012
2 Υποδείγματα Τροπικής Αντίστιξης των Ειδών: Δίφωνη Αντίστιξη - 1o Είδος
*
2. Φρύγιος
° Cw w w w w
*6
S. & w w w W
C w
A.
¢& w w w w w w W
w
*6. Μόνο στον Φρύγιο μπορούμε να τελειώσουμε στην 5η του τρόπου (Tenor, Tuba, Repercussio, Recitatio).
° C
A. &
w w w w w w w W
w
-8 8
*7
w w w w <n>*8w W
T. & C w w w
¢
*7. Επιτρέπεται η περιστασιακή διασταύρωση των φωνών. Στην δίφωνη αντίστιξη με φειδώ!
• Δεν επιτρέπεται να αρχίζουμε και να τελειώνουμε μια άσκηση με διασταύρωση των φωνών.
• Η διασταύρωση πρέπει να περιορίζεται ανάλογα με το μήκος της άσκησης.
• Σημειώνουμε προαιρετικά με αρνητικό πρόσημο τα διαστήματα διασταύρωσης για διευκόλυνση του ελέγχου.
*8. Ο Φρύγιος δεν οξύνει την υποτονική για δημιουργία προσαγωγέα.
3. Μιξολύδιος *9
° w
S. & C w w w w w #w W
w
C
A.
¢& w w w w w
w w w W
*9. Επιτρέπεται η ανιούσα 6μ, όχι όμως η 6Μ. Η κατιούσα 6μ και 6Μ απαγορεύονται.
° C
A. & w
w w w w w w w W
*10
C w
T.
¢& w w w w w w #w W
‹
*10. Δύο άλματα 3ης προς την ίδια κατεύθυνση και δεν θεωρούνται αρπισμός σ' αυτό το είδος.
Υποδείγματα Τροπικής Αντίστιξης των Ειδών: Δίφωνη Αντίστιξη - 1o Είδος 3
*
4. Αιολικός
° Cw w
S. & w w w w #w W
C
A.
¢& w w w w w w
w W
° C
A. & w
w w w w w w W
C w
T.
¢& w w w w w #w W
‹
5. Ιωνικός *11
° Cw w w w w w W
S. & w w w w w
C w
A.
¢& w w w w w w w w w w W
*11. Μετά από ένα άλμα 8ης πρέπει να αλλάξει η κατεύθυνση της κίνησης.
° C
w w W
*12 w
w w w w w w w w W
T. & C w w
¢
‹
*12. Αναλόγως με το μήκος του CF επιτρέπονται μία ή δύο συζεύξεις ολοκλήρων.
*
II. J. J. Fux
Ακολουθεί μια επιλογή υποδειγμάτων από το εγχειρίδιο αντίστιξης Gradus ad Parnassum του Johann Joseph
Fux.
Λάβετε υπόψη σας ότι οι "κανόνες" του Fux διαφέρουν μερικές φορές από αυτούς του Jeppesen.
Θα σημειώνουμε αυτές τις περιπτώσεις όπου αυτό χρειάζεται.
Θα μπορούσαμε να συνοψίσουμε σε 4 σημεία τις κατευθυντήριες γραμμές του Gradus:
1. Η μουσική θα πρέπει να είναι ρέουσα κι όχι στατική.
2. Η μελωδία θα πρέπει να περιέχει περισσότερα βήματα από άλματα.
(Ο Jeppesen σημειώνει: "Η γραμμή είναι το θεμέλιο του ύφους Palestrina")
3. Τα άλματα πρέπει να εξισορροπούνται από βηματική κίνηση στην αντίθετη κατεύθυνση.
4. Οι διαφωνίες (διαβατικές και ποικιλματικές) θα πρέπει να σχηματίζονται στους ασθενείς χρόνους του
μέτρου. Αν μια διαφωνία εμφανιστεί στο ισχυρό θα πρέπει να λυθεί.
1. Δώριος
° C *1 *2
w w w #w
*3
W
S. & w w w w w w
5 3 3 5 3 5 3 3 6 6 8
C w
A.
¢& w w w w w w w w w W
*1. Συγκρίνετε τη λύση στο Ι.1 του Jepessen με την λύση του Fux.
*2. Η δεύτερη σύζευξη ολοκλήρων "εξασθενεί" την αντιστικτική φωνή.
*3. Δύο κορυφές!
° C *4
A. & w w w w w w w w
w w W
C w w w w #w W
T.
¢& w w w w w
‹
*4. Η λύση αυτή από τον μαθητή Josephus (το Gradus είναι γρμμένο υπό μορφή διαλόγου ανάμεσα στον δάσκαλο
Aloysius και τον μαθητή Josephus) υποπίπτει σε μερικά σοβαρά λάθη. Μπορείτε να τα βρείτε;
Ακολουθεί η διορθωμένη λύση από τον Aloysius:
° C *5
w w W
*5
C w w w #w W
T.
¢& w w w w w w
‹
*5. Τα w είναι καλό να αρπίζουν την τρίφωνη συγχορδία σε ευθεία κατάσταση (μείζονα ή ελάσσονα, όχι την
ελαττωμένη) και την α' αναστροφή της.
*
Ακολουθούν τα υποδείγματα του Fux στους υπόλοιπους τρόπους.
Σχολιάστε τα και βρείτε σε ποια σημεία διαφέρει ο χειρισμός της αντιστικτικής φωνής από την σύγχρονη
θεώρηση του ύφους Palestrina.
2. Φρύγιος
° C w w w w W
S. & w w w w w
C w
A.
¢& w w w w w w w W
w
° C
A. & w w w w w w W
w w w
C w w w w W
T.
¢& w w w w w
‹
3. Λύδιος
°
S. & C w w w w w w w W
w w w w
C w w w
A.
¢& w w w w w w w w W
° C w
T. & w w w w w w w w w w W
‹
?C w w w w bw w w w w w W
B. w
¢
4. Μιξολύδιος *6
° w
S. & C w w w w w w w w w #w W
w w
C
A.
¢& w w w w w w w w w w
w w w W
*6. Αυτά τα τρία w σίγουρα πρέπει να αποφεύγονται! "Περιορίζουν" την αντιστικτική φωνή.
Προτείνουμε τη λύση που ακολουθεί:
*
° C w w
S. & w w w w w w w w w w #w W
8 3 6 10 6 3 3 -3 6 8 6 6 6 8
C
A.
w w w W
Συνεχίζουμε με την λύση του Fux, με το CF στην άνω φωνή:
° C *7
A. & w w
w w w w w w w w
w w w W
*8
T. & C w
¢ w w w w w w w w #w w #w W
‹ w
*7. Δεν είναι αποδεκτή η εγκατάλειψη της ταυτοφωνίας με ευθεία κίνηση. Ο Fux την δικαιολογεί επειδή είναι
στην αρχή της άσκησης.
*8. Σύμφωνα με τα όσα γνωρίζετε ο προσαγωγέας οξύνεται μόνο στο προτελευταίο μέτρο. Στο *8 έχουμε μια
πρώιμη όξυνση του προσαγωγέα.
Ο Josephus το δικαιολογεί ως εξής:
"Ήθελα να γράγω μια έκτη εδώ (κάθετο διάστημα 6ης). Όταν μελέτησα τη λύση τραγουδώντας διαπίστωσα
ότι το fa έχει την τάση να κινηθεί καθοδικά και το mi ανοδικά. Επειδή εδώ έχουμε μια διαδοχή ενός αρμονικού
διαστήματος 6ης σε ένα 3ης, θέλησα να τονίσω αυτή την τάση. Εκτός αυτού, το F§ στο μ.11 ακούγεται σκληρά σε
σχέση με το F# του μ.13."
Παρατηρείστε τώρα ότι τα αρμονικά διαστήματα της δικής μας λύσης στον Μιξολύδιο με το στην κάτω
φωνή υποδεικνύουν ότι η λύση είναι αντιστρεπτή στην 8βα (βέβαια αυτό δεν έγινε τυχαία). Παρόλο που
δεν έχουμε ασχοληθεί ακόμη με την αναστρεφόμενη αντίστιξη αξίζει να αναφέρουμς αυτή την περίπτωση.
Μελετείστε την λύση που ακολουθεί και συγκρίνετέ την με την αρχική μορφή του υποδείγματος:
*9
°
A. & C
w w w w w w w w w w w
‹ w w W
1 6 3 -3 3 6 6 10 3 1 3 3 3 1
C w w w w w
T.
¢& w w w w w w w #w W
‹
*9. Όλα κυλούν καλά μέχρι το σημείο *7: η ταυτοφωνία απαγορεύται στο 1ο Είδος, εκτός από το πρώτο και
τελευταίο μέτρο μιας άσκησης. Δεν θα επιμείνουμε άλλο μιας και θα ασχοληθούμε αργότερα με το θέμα της
αναστρεφόμενης αντίστιξης, κρατάμε όμως το εξής: στο 1ο Είδος της δίφωνης αναστρεφόμενης αντίστιξης
δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί η 8βα στο μέσον μιας άσκησης.
*
5. Αιολικός
° w
S. & C w w w w w w w #w W
w w
*10
C
A.
w W
*10. Το CF είναι από μόνο του προβληματικό, περιέχει αλυσίδα με πρότυπο και δύο αντίτυπα!
° C
A. & w
w w w w w w w w w
w W
*11
T. & C w w w w <n>w w #w W
¢ w w w w
‹
*11. Εδώ ο Josephus δεν αποφεύγει το "σκληρό" άκουσμα του G§ με το G# όπως στο *8.
III. H. Bellermann
Ακολουθούν, χωρίς λεπτομερή σχολιασμό, υποδείγματα από το Der Contrapunkt του Heinrich Bellermann.
Εφιστούμε και εδώ την προσοχή σας στις "αποκλίσεις" από τους κανόνες που έχουμε υιοθετήσει.
1. Δώριος
° C *1w w w w w w w w w #w W
S. &
C w w w
A.
¢& w w w w w w w W
° C
A. & w w w w w w w w w w W
C w w w w w w w w w #w W
T.
¢&
‹
*1. Συγκρίνετε με τις εκδοχές των Jeppesen και Fux.
*
2. Φρύγιος
° w w w w
S. & C w w w w w W
C w
A.
¢& w w w w w w w W
w
°
A. & w w w w w w W
w w w
w w w w W
T.
¢& w w w w w
‹
3. Λύδιος *2
° C
A. & w w w w w w w w w W
w w
C w w w
T.
‹
*2. Δύο φωνές κάνουν άλμα προς την ίδια κατεύθυνση και μία εξ αυτών υπερβαίνει το διάστημα της 4Κ.
° w
‹
? w w w w bw w w w w w W
B. w
¢
4. Μιξολύδιος
° w
S. & C w w w w w w w w w #w W
w w
C
A.
w w w W
*
° C
A. & w w w w w w
w w w w w w w W
*3
T. C
¢& w w w w w w w w #w w #w W
w w
‹
*3. Αρπισμός της ελαττωμένης συγχορδίας.
5. Αιολικός
° w
S. & C w w w w w w w #w W
w w
C
A.
w W
° C
A. & w w w w w
w w w w w w W
*4
C
T.
¢& w w w w w w w w
w w #w W
‹
*4. Χωρίς κορυφή (climax) η αντιστικτική φωνή.
6. Ιωνικός
° w w w w w w W
S. & C w w w w w
C w
A.
° C
w w W
Cw w w w w w w w w w W
T.
¢& w
‹
*
IV. P. Pontio
Δώριος
°
A. & C w w
w w w w w w w w #w W
C w
T.
‹
V. G. Diruta
Μιξολύδιος
*3
° 4 *1
T. & 1 w w w w w w w w w w w w bw w w w
‹ 3 5
*2
? 4 w w w w w w w w w w w w w
B.
¢ 1 w w w
*4
°
T. & w w w w w w w w w w w w W
‹ 3 5 5 1 2 3 1
˙ w #˙
? w w w w w w W
B.
¢ w w w w
*1. Η ομαδοποίηση των κατά 1, 2, 3, 4, ... ανά μέτρο δεν παίζει κανένα ρόλο σε αυτού του είδους τις ασκήσεις.
*2. Η αντιστικτική φωνή δεν έχει κορυφή. Χρησιμοποιεί 4 φορές το G3.
Η έλλειψη κορυφής θα μπορούσε να δικαιολογηθεί από το μήκος του CF (28 w).
*3. Προσέξτε τα όμοια σχήματα στο CF και τον τρόπο χειρισμού τους στην αντιστικτική φωνή από τον Diruta.
*4. Χρήση του 4ου Είδους (Συγκοπές) στην πτώση.
VI. A. Banchieri
Δώριος *4
° 2
A. & 1 w b w w w w w w w w w
w w W
5 10 10 5 10 3 6 10 10 8 6 10 3 2 3 1
*1 *2 *3
2w w œ w #˙ W
T. & 1
¢ w w w bw w w #w w
œ
‹
*1. Η αντιστικτική φωνή κάνει συχνή χρήση αλμάτων 4ης και 5ης. Η μελωδία είναι ιδιαίτερα "γωνιώδης".
*2. CF και αντιστικτική φωνή απέχουν συχνά διάστημα μεγαλύτερο της 8ης.
*3. Να αποφεύγετε την χρήση άλλων φθόγγων πλην του Βb και του Eb (σε τρόπο από μεταφορά).
Εδώ ο Banchieri χρησιμοποιεί F#.
*5. Χρήση του 5ου Είδους (Διανθισμένη Αντίστιξη) στην πτώση.
*
Το CF που χρησιμοποιεί ο Banchieri προέρχεται από την τροπική μελωδία του Kyrie XI (De Dominica;
Orbis factor). Η μελωδία είναι στο Δώριο, εκκινεί όμως με το 5 του τρόπου.
Στις ασκήσεις μας χρησιμοποιούμε CF που εκκινούν και καταλήγουν στην nalis του τρόπου.
°
S.
¢& w b w w w w w w w w b w w w w w w w w w
Ky - ri - e e - - - - - le - i - son.
VII. T. Morley
Μελετήστε προσεκτικά τις εκδοχές μαθητή και δασκάλου και κάντε τις παρατηρήσεις σας.
Λάβετε υπόψη σας τα σημεία που έχουν επισημανθεί έγχρωμα.
Για την 5ε στο 6ο μέτρο της εκδοχής του μαθητή ο Morley σημειώνει:
"I doe utterly condemne it as being expresly against the principles of our art".
1α. Μιξολύδιος Μαθητής

° w w w w
S. & C w w w w w w w W
w w
8 5 5ε 10
C w w w w w w w w
T.
¢& w w w #w w W
‹
1β. Δάσκαλος
° Cw
S. & w w #w w w w w w w w #w W
w
10 6 8 8
*1
C w w w w w w w w
T.
¢& w w w #w w W
‹
*1. Στο 1ο μέτρο μιας άσκησης με το CF στην κάτω φωνή επιτρέπονται τα αρμονικά διαστήματα: 1, 5 και 8.
VIII. L. Zacconi
Η λύση του Zacconi ακολουθείται και από μία δική μας στην άνω και πέντε στην κάτω φωνή.
• Παρατηρείστε ότι το CF δεν κορυφώνεται - ούτε και η λύση του Zacconi - εμείς όμως έχουμε την υποχρέωση
να κορυφώσουμε την αντιστικτική μας φωνή.
• Το CF, αντί του συνήθους 3 - 2 - 1, τελειώνει με 1 - 2 - 1. Αυτό απαιτεί προσοχή στον χειρισμό της
αντιστικτικής φωνής.
1α. Αιολικός
° C
A. & w w w w w w w w w #w W
1 2 1
C w w w w w w w
T.
¢& w w w W
‹
*
1β.
° C
A. &
w w w w w w w w #w W
w
5 3 3 3 6 8 6 6 8 6 8
C w w w w w w w
T.
¢& w w w W
‹
1γ.
° w w w w
T. & C w w w w w w W
‹ 1 3 6 6 3 3 8 10 8 10 8
*1
B.
?C w w w w w w w
¢ w w #w W
*1. Η αντιστικτική φωνή κορυφώνεται ήδη από το πρώτο μέτρο. Δεν είναι το καλύτερο.
1δ.
° C w w w w
T. & w w w w w w W
‹ 1 3 5 8 5 -3 3 6 3 5 1
*2 *3
w *4
?C w w w w w w w W
B. w w
¢
*1. Η αντιστικτική φωνή κορυφώνεται ήδη από το πρώτο μέτρο. Δεν είναι το καλύτερο.
*2. Οι τέλειες συμφωνίες (5-8-5) αντιμετωπίζονται ορθά (με αντίθετη κίνηση), τρεις στη σειρά όμως έχουν κενό άκουσμα.
*3. Η αντιστικτική φωνή κορυφώνεται στο μέσον του συνθέματος. Σαφώς καλύτερη εκδοχή απ' αυτήν του 1γ.
*4. Δεν είναι καλό να τελειώνουμε ένα δίφωνο σύνθεμα χωρίς τον προσαγωγέα. Από την τρίφωνη αντίστιξη και μετά
πάντως, η πτωτική 5η (5 - 1) στην χαμηλότερη φωνή είναι ιδανική λύση (κάποια άλλη φωνή θα δώσει τον
προσαγωγέα.)
1δ.
° C w w w w w w w
T. & w w w W
‹ 8 6 8 10 6 5 13 13 8 10 8
*5
B.
?C w w w w w
¢ w w w w #w W
*5. Η Το άλμα 8ης (αλλαγή ρεζίστρου) χωρίζει την αντιστικτική φωνή σε 2 φράσεις.
*
1ε.
° w w w w
T. & C w w w w w w W
‹ 8 6 10 12 8 6 13 10 8 10 8
?C w w
B.
¢ w w w w w w w #w W
V. H. Owen
1. Ιωνικός
° w w w w W
S. & C w w w w w w w
w w w w w w w
w w w w W
A.
?C
¢
Ακολουθεί ένα υπόδειγμα αυτού που ο Owen ονομάζει Επεκταμένο 1ο Είδος.

Σ' αυτήν την παραλλαγή του 1ου Είδους χρησιμοποιούνται παύσεις, επαναλήψεις φθόγγων και ρυθμικές
μιμήσεις. Εντούτοις, κάθε φθόγγος της μιας φωνής αντιστοιχεί σε έναν και μόνο φθόγγο της άλλης
διατηρώντας την 1:1 αναλογία.
2. Ιωνικός
°
S. & C
˙ œ œ w Œ œ œ œ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙™ œ W
8 3 8 3 6 3 6 6 8
C
A.
¢& Ó ˙ ˙ œ œ w œ œ œ œ ˙ ˙ ˙ ˙ W
14
*
I. K. Jeppesen
1α. Δώριος
° *1
˙ ˙ ˙ *2˙ ˙ *3 *4
W
S. & C ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ n˙ #w
5 6 3 4 6 5 8 1 3 4 6 3 3 4 6 8
C w
A.
¢& w w w w w w w W
*1. Διαβατική διαφωνία. Υποχρεωτική η βηματική κίνηση (αλλιώς δεν θα είναι διαβατική η διαφωνία!).
*2. Το h στον 2o χρόνο του μέτρου είναι σύμφωνο με CF το κι έτσι μπορεί να εγκαταλειφθεί με άλμα.
*3. Εγκατάλειψη της nota cta με άλμα. Κατιόν άλμα ακολούθουμενο από άλμα στην αντίθετη κατεύθυνση.
*4. Στο προτελευταίο μέτρο επιτρέπεται η χρήση ολόκληρου (μετατροπή του 2ου σε 1ο Είδος).
1β.
° C *6
A. & w w w w w w
w w W
0 1 1
*5
Ó ˙ ˙ ˙ ˙ W
T. &
¢
C
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ n˙ #w
‹
*5. Εκκίνηση της αντιστικτικής φωνής με χρήση παύσης μισού.
Το h που ακολουθεί στο ασθενές πρέπει να είναι σύμφωνο με το CF!
*6. Η ταυτοφωνία (1Κ) στο ισχυρό μέρος του μέτρου επιτρέπεται μόνο στο πρώτο και τελευταίο μέτρο.
Επιτρέπεται στο ασθενές.
2α. Φρύγιος *7
° ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w W
S. & C Ó ˙
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
10 3 6
C w
A.
¢& w w w w w w W
w
*7. Περιστασιακή υπέρβαση της 8ης μεταξύ των φωνών. Σημειώστε επίσης το κατιόν άλμα 8Κ και αλλαγή
κατεύθυνσης με άλμα 3Μ, ακολουθεί ανιούσα βηματική κίνηση σύμφωνα με τον Κανόνα των Διαστημάτων.
© 3euk1L4 • 2012
*
2β.
°
A. & C w w w w
w w w w W
*8
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
T. & C ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
¢ ˙ w W
‹
*8. Κατιόν βήμα ακολουθούμενο από άλμα 8Κ προς την ίδια κατεύθυνση. Να χρησιμοποιείται με φειδώ.
3α. Μιξολύδιος
° C ˙ ˙ ˙
S. & ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ W
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #w
C
A.
¢& w w w w w
w w w W
3β.
°
A. & C
w w w w w w w
w W
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
T. & C Ó ˙ ˙ ˙ ˙ #w W
¢ ˙ ˙ ˙
‹
4α. Αιολικός *9
° C ˙ ˙ ˙ ˙
S. & ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ #˙ W
˙
C
A.
¢& w w w w w
w W
*9. Παρατηρείστε την όξυνση της 6 και 7 μελωδικής βαθμίδας του τρόπου για την αποφυγή του τρΗ οριζόντια και 5ε
κάθετα. Ουσιαστικά, χρησιμοποιούμε την ανιούσα μελωδική.
*
4β.
°
A. & C
w w w w w w W
*10
C
T.
¢& Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ #w W
‹
*10. Δύο άλματα 3ης προς την ίδια κατεύθυνση πρέπει να χρησιμοποιούνται με φειδώ σε αυτό το είδος.
5α. Ιωνικός
° C ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ W
S. & ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
˙ ˙
C
A.
¢& w w w w w w W
w w
5β.
*11
°
A. & C
w w w w w w W
w w
1
˙ ˙ ˙ ˙ ˙
C ˙ ˙ ˙ w W
T.
¢& Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
‹
*11. 1Κ (ταυτοφωνία), ενώ ο ίδιος (Jeppesen) αναφέρει ρητά ότι επιτρέπεται στην αρχή και στο τέλος του CF!
II. J. J. Fux
Για άλλη μια φορά εφιστούμε την προσοχή σας στο ότι υπάρχουν αποκλίσεις από τους καθιερωμένους πλέον
κανόνες" της αντίστιξης Palestrina. Μελετήστε προσεκτικά τα υποδείγματα που ακολουθούν, εντοπίστε και
σχολιάστε αυτές τις αποκλίσεις. Έχουμε σημειώσει μόνο μερικά "αδύνατα" σημεία.
1α. Δώριος *2
° C *1˙ ˙ ˙ ˙
S. & ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
C w
A.
*1. Ο φθόγγος D4 "δεσπόζει στην αντιστικτική φωνή, έρχεται δύο φορές μάλιστα με τον ίδιο τρόπο, η μελωδία είναι σαν
να "κτυπά το κεφάλι της στο ταβάνι".
Σημειώστε πάντως ότι το D4 δεν είναι κορυφή, το Ε4, που είναι κορυφή φαίνεται να μην σώζει την κατάσταση.
*2. Μελωδική αλυσίδα.
*
1β.
° C
A. &
w w w w w w w w w w W
*2β
*2α *3
CÓ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
T.
¢& ˙ ˙ ˙
‹
*2α,β. Όμοια τμήματα (δεν λογίζονται ως λάθη μόνο οι ακριβείς μελωδικές αλυσίδες).
*3. Όπως θα το έθετε ο Jeppesen, το μελωδικό αυτό απόσπασμα πάσχει από μορφή και σχεδιασμό.
2α. Φρύγιος
° ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ W
S. & C Ó ˙
C w
A.
¢& w w w w w w w W
w
2β.
°
A. & C w w w
w w w w w W
w
*4
C Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ W
T. &
¢ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
˙
‹
*4. Επικίνδυνα εκτός ύφους!
3α. Λύδιος *5
° CÓ
A. & ˙ ˙˙ ˙ ˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙ W
b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙
C w w w
T.
‹
*5. Ο ανιών ή κατιών αρπισμός μιας τρίφωνης συγχορδίας παραβαίνει τον κανόνα των διαστημάτων.
3β.
° C w
‹
? ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙ ˙
B. C Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b ˙ ˙˙ ˙ ˙ ˙ ˙ W
¢ ˙ ˙
*
° ˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙ ˙
S. & C Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
˙˙
C
A.
w w w W
4β.
°
A. & C
w w w w w w w w w w
w w w W
C ˙ ˙
T.
¢& Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
‹
° CÓ ˙ ˙˙
S. & ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ #˙ W
˙ ˙ ˙ ˙
C
A.
¢& w w w w w w w w w
w W
5β.
°
A. & C w
w w w w w w w w w
w W
? ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
B. C Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
¢ ˙ ˙ ˙
III. H. Bellermann
1α. Δώριος
° CÓ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
S. & ˙ ˙
C w
A.
*
° C
A. & w w w w w w w w W
w w
C ˙ ˙ ˙ #w W
T.
¢& b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b ˙ ˙ ˙ b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
˙
‹
2. Φρύγιος
° ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ W
S. & C Ó ˙
C w
A.
¢& w w w w w w w W
w
° C
A. & w w w w w w W
w w w
T. & CÓ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ W
¢ ˙ ˙
‹
3. Λύδιος
°
A. & C Ó ˙ ˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ W
˙ ˙ ˙ b˙ ˙ b ˙
˙˙ ˙˙ ˙
*1
C w w
T.
‹
*1. Εδώ ο Bellermann αλλάζει το CF, G αντί για C.
° C w
‹
? ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
B. C Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b ˙ ˙ ˙˙ ˙˙ w W
¢
*
° C
S. & Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
˙
C
A.
w w w W
4β.
°
A. & C w
w w w w w w w w w
w w w W
C ˙ ˙
T.
¢& Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #w W
‹
°
S. & C ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ #˙ W
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙˙ ˙ ˙
C
A.
w W
5β.
°
A. & C w
w w w w w w w w w W
w
C˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙˙ ˙ ˙˙ ˙˙
T.
¢& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #w W
‹
6α. Ιωνικός
° ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ W
S. & C Ó ˙
C w
A.
*
6β.
° C
A. &
w
T. & CÓ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙ ˙˙ w W
¢ ˙ ˙
‹
IV. G. Diruta
*2
° 2 *1Ó ˙ ˙ *3α
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙
A. & 1 ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙˙ ˙ ˙ ˙˙ ˙
˙ ˙ ˙ ˙ ˙
8 8
2 w w w w w w w w w bw w
T.
¢& 1 w w w
‹
*4
*3β
° ˙
& ˙ ˙˙ ˙ ˙˙ ˙ ˙
˙
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
2 3 5 5
¢& w w w w w w w w w w w w w w W
‹
*1. Η αντιστικτική φωνή καλύπτει την έκταση B3-E4.
*2. Τρία διαδοχικά άλματα προς την ίδια κατεύθυνση.
*3α & β. Στα σημεία 2α & β ο Diruta έχει σημειώσει //8 και //5 τις οποίες δικαιολογεί βάσει του κανόνα οι ενδιάμεσες
συμφωνίες των h "σπάνε" τις τέλειες συμφωνίες των διαδοχικών w.
*4. Όμοια σχήματα (αλυσίδα). Ορισμένοι θεωρητικοί επιτρέπουν το πρότυπο κι ένα αντίτυπο της αλυσίδας.
*5. Εκτός του ύφους που εξετάζουμε. Μετά το G4 έπρεπε να ακολουθήσει κατιούσα βηματική κίνηση.
V. A. Banchieri
1α. Δώριος
° 2 bw
A. & 1 w w w w w w w w w w
w W
*2
*1
2 Ó ˙ b˙ b ˙ ˙ ˙ w #˙ W
T.
¢& 1 ˙ ˙ ˙˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙˙ ˙ ˙ ˙ ˙
‹
*1. Η αντιστικτική φωνή σχηματίζει μόνο σύμφωνα διαστήματα με το CF και περιέχει αρκετές φορές όμοια σχήματα.
*2. Χρήση του 4ου Είδους (Συγκοπές) στο προτελευταίο μέτρο για την κατασκευή της πτώσης.
*
Το 2ο Είδος μπορεί να θεωρηθεί ως μία επεξεργασία του 1ου με μικρότερες φθογγικές αξίες (από w σε h).
Στο κατωτέρω υπόδειγμα δίνουμε την αντιστικτική φωνή στο 2ο Είδος σε συνδυασμό μ' αυτήν του 1ου
(δες Δίφωνη Αντίστιξη - 1ο Είδος, VI. Α. Banchieri, Δώριος).
Οι φθόγγοι εντός παρενθέσεως είναι οι ίδιοι που χρησιμοποιήθηκαν στην αντιστικτική φωνή στο 1:1.
Ο Banchieri περισσότερο αρπίζει συγχορδίες παρά δημιουργεί μια ανεξάρτητη μελωδική γραμμή.
1β.
° 2 ˙ ˙ ˙ w #˙ W
T. & 1 Ó ˙ b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙
˙ ˙ ˙˙ ˙˙ ˙
‹
2w bw w w w w
T. &
¢ 1 w w w w w w W
‹
VI. T. de Sancta Maria
Δώριος
° C *1˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
*2
T. & ˙ ˙ œ œœœ W
‹ 8 10 5 8 3 6 6 3 5 6 3 6 6 5 7 6 8
?C w w w w w w
B.
¢ w W
*1. Πρόκειται για ένα υπόδειγμα οργανικού αυτοσχεδιασμού κι όχι φωνητικής μουσικής.
O Sancta Maria χρησιμοποιεί αποκλειστικά σύμφωνα διαστήματα με συνέπεια την ιδιαίτερα αλματική φύση
της αντιστικτικής φωνής.
*2. Στο προτελευταίο μέτρο γίνεται χρήση του 3ου Είδους.
Παρατηρείστε την απροετοίμαστη διαφωνία 7ης στον 3ο χρόνο του μέτρου.
VII. O. Tigrini
Δώριος
° 2
A. & 1 w
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
˙ ˙ ˙ w #˙ W
8 5 6 10 11 10 11 10 8 10 9 10 9 10 9 5 6 7 6 8
*1 *1
2
T. & 1 w w w
¢ w w w w w w W
‹ w
3 3
3 3
*1. Στο υπόδειγμα αυτό εξετάζεται η χρήση διαβατικών διαφωνιών όταν το CF κάνει άλμα 3ης.
Πρέπει να σημειωθεί πάντως η κατάχρηση των διαστημάτων 10ης.
*
VΙΙΙ. W. A. Mozart
Δώριος
° C *1
w w W
T. & CÓ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
¢ ˙
‹
*1. Συγκρίνετε με τις λύσεις των Fux και Belermann.
IX. H. Owen
1α. Δώριος
° C *1Ó ˙ ˙
A. & b˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
˙ ˙ ˙
15 13 12 10 12 13 12 10 9 6 8 6 5 6 10 8 9 12 13 15
C w
T.
‹
*1. Παρατηρείστε ότι αντιστικτική φωνή και CF απέχουν διάστημα μεγαλύτερο της 8ης για αρκετά ολόκληρα.
Προτείνουμε την ακόλουθη λύση:
1β.
° C
A. &
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #w W
8 7 5 6 6 7 10 8 10 9 6 5 3 2 3 8 6 5 6 8
C w
T.
‹
Ακολουθεί ένα υπόδειγμα Επεκταμένου 2ου Είδους.
2. Φρύγιος *3
° 2Ó ˙ W w w ˙ ˙˙ ˙ w œ ˙ ˙ W
T. & 1 w w Ó œ
‹ 1 3 8 6 3 4 6 5 6 5 3 2 6 7 3 2 5 6 8
*2
2 W ˙ W w w ˙ ˙ ˙ ˙ w
? Ó w w W
B.
¢ 1
*2. Στο ύφος που εξετάζουμε το ανιόν ποίκιλμα σε 2:1 αντίστιξη δεν είναι δεκτό.
*3. Ο τρόπος του υποδείγματος διαπιστώνεται από το τελευταίο μέτρο.
24
*
I. K. Jeppesen
1α. Δώριος *2 C
° C *1
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
S. & œ œ œ œ œ œ
œ œ œ œ
1 8 7 5 6 8
C
A.
¢& w w w w w w
° œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ #œ
& œ œ œ œ œ W
¢& w w w w W
*1. Εκτός από το πρώτο και τελευταίο μέτρο η ταυτοφωνία δεν επιτρέπεται στο πρώτο q του μέτρου.
Στους υπόλοιπους χρόνους μπορεί να χρησιμοποιηθεί ελεύθερα.
*2. Σημειώνουμε τα διαστήματα που σχηματίζει η cambiata (C) με το CF.
Προσέξτε την εγκατάλειψη της διαφωνίας (7μ) με κατιούσα 3μ. Εντοπίστε όλες τις cambiatas των ασκήσεων.
Συγκρίνετε την τοποθέτηση στο μέτρο της cambiata στο I.2α. *4.
1β.
°
A. & C w w
w w w
¢&
CŒ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ œ œ œ
T.
œ œ œ œ œ œ œ
‹
°
& w w w w w W
*3 œ
b œ œ œ œ œ œ œ
œ œ œ bœ
œ œ œ #œ œ W
¢& œ œ œ
‹
*3. Η nota cta "σώζει" την 5ε στο ισχυρό.
© 3euk1L4 • 2012
*
2. Φρύγιος
*4 C
° C œ œ œ œ œ œ œ œ
S. & Œ œ œ œ œ œ œ
œ
C
A.
¢& w w w w
‹
° œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ W
& œ œ œ œ œ œ
¢& w w w w W
‹
*4. Cambiata που εκκινεί από τον 3ο χρόνο του μέτρου.
Συγκρίνετε την τοποθέτηση στο μέτρο της cambiata στο I.2α. *2.
2β.
° C
A. & w
w w w
œ œ œ
T. & C œ œ œ œ œ œ œ œ œ
¢ œ œ œ œ
‹
°
& w w w W
w
*5
œ œ œ œ w W
¢& œ œ œ œ œ œ œ œ
‹
*5. Στο προτελευταίο μέτρο της άσκησης μπορεί να χρησιμοποιηθεί w ή h h (1ο ή 2ο Είδος).
° œ œ œ œ
S. & C Œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ œ
C
A.
¢& w w w
w w
*6 *
°
& œ œ œ œ #œ œ œ œ œ #œ W
œ œ
¢& w w w W
*6. Η 7 μελωδική βαθμίδα στο μέσον μιας άσκησης πρέπει να οξύνεται με φειδώ.
Εδώ η όξυνση χρησιμοποιείται για την αποφυγή της 5ε.
° C 3β.
A. &
w w w w w
*7 *8
œ œ œ œ
T. & C œ œ b œ œ
œ œ œ œ
¢ œ œ œ œ œ œ œ œ
‹
°
&
w w w W
œ œ œ œ œ
¢& œ œ œ #w W
‹
*7. Η 3 μελωδική βαθμίδα στην αρχή μιας άσκησης καλό είναι να μην βαρύνεται.
Ο Μιξολύδιος είναι "μείζων τρόπος" και η βάρυνση της μελωδικής βαθμίδας τον "ελασσονοποιεί".
*8. Καλό είναι να μην χρησιμοποιούνται μεγάλα σε μήκος τμήματα κλιμάκων. Εδώ 11 q.
° CŒ œ œ
S. & œ œ œ œ œ
œ œ œ œ
œ œ œ œ œ œ œ œ
C w
A.
¢& w w w
w
° œ œ œ œ œ œ œ œ
& œ œ œ W
œ œ œ #œ #œ
¢& w w w w W
*
° C 4β.
A. & w w w w
‹ w
C œ œ œ œ œ œ œ œ
T.
¢& Œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
‹
°
& w w
‹ w w W
œ œ œ œ œ
¢& œ œ œ œ œ œ #œ #w W
‹
5a. Ιωνικός
° C œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
S. & œ œ œ œ œ
œ œ œ œ
C w
A.
¢& w w w w w
° œ œ œ œ œ œ œ œ œ
& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ W
¢& w w w w w W
° C 5β.
A. &
w w w w w
w
C œ œ œ œ œ bœ œ œ œ œ bœ œ œ œ œ
T.
¢& œ œ œ œ œ œ œ œ œ
‹
°
& w w w w w W
œ
& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ w W
¢
‹
*
▶ Τρίσημα Μέτρα
• Οι κανόνες του 3ου είδους για τα δίσημα μέτρα ισχύουν και για τα τρίσημα.
• Οι χρόνοι 1, 3 και 5 πρέπει να δημιουργούν σύμφωνα διαστήματα με το CF.
6. Δώριος
° 3 œ œ œ œ œ œ
S.&2 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
· 2 „ 2 „ 4 3 2 1 2 3 4 6 7 8 7 5 6
3
A. & 2
¢ w™ w™ w™
° œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
& œ œ œ œ œ œ œ œ
8 5 8 7 6 5 3 4 5 1 8 7 6 7 8 9 10 9 6 5 3 4 5 6
¢& w™ w™ w™ w™
° œ œ œ œ œ œ œ œ œ W™
& œ œ œ œ œ œ œ œ #œ
8 7 6 5 3 4 6 3 5 4 3 1 3 4 5 4 5 6 8
¢& w ™ w™ w™ W™
7. Φρύγιος
° 3
A. & 2
w™ w™ w™
w™
T. &
3œ œ œ œ œ
2 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
¢ œ œ œ
‹
°
& w™ w™ w™ w™ W™
œ œ œ œ
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ
¢& œ œ œ œ W™
‹
*
II. J. J. Fux
Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Fux δεν αναφέρει:
• τον Κανόνα των Διαστημάτων (εξ ου και οι αρπισμοί με q),
• το ότι απαγορεύεται το άλμα από το ισχυρό,
• την αποφυγή αλυσιδωτών και ομοίων σχημάτων,
• το κατιόν άλμα διαστήματος 6ης,
αλλά αναφέρει ένα κανόνα που δεν θα χρησιμοποιήσουμε: "αν το 2ο και 4ο q ενός μέτρου είναι σύμφωνα,
τότε το 3ο q μπορεί να διαφωνεί", σχολιάστε τα υποδείγματα που ακολουθούν.
1α. Δώριος
° C *1 œ œ œ œ œ œ bœ œ bœ œ œ œ
S. & œ œ œ œ
œ œ œ œ
C
A.
¢& w w w w w
*2
° œ
& œ œ nœ
œ œ bœ œ bœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ #œ W
œ
¢& w w w w w W
*1. Συγκρίνετε με τη λύση του Jeppesen στο I.1.
*2. Διάφωνο q στον ισχυρό 3ο χρόνο του μέτρου. Δείτε την σημείωση Ι.*10 του επόμενου κεφαλαίου για μια περίπτωση
όπου το q του 3ου χρόνου μπορεί να διαφωνεί.
1β.
°
A. & C w w
w w w
C œ œ œ œ œ œ œ
T.
¢& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ
œ
‹
°
& w w w w w W
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ #œ œ œ œ W
¢& œ œ œ œ œ
‹
*
2α. Φρύγιος
° C œ œ œ œ œ œ œ
S. & œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
C
A.
¢& w w w w w
° œ W
& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
¢& w w w w W
2β.
° C
A. &
w w w w w
C œ œ œ œ œ œ œ œ
T.
¢& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
‹
°
& w w w w W
*3
- Õ - Õ
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
W
¢& œ œ œ œ œ
‹
*3. Τελείως εκτός του ύφους που εξετάζουμε! Άλμα από το ισχυρό και όμοια σχήματα.
3α. Λύδιος
° C
A. & œ œ œ œ œ œ œ œ
œ œ œ œ œ œ œbœ œ œ œ œ œ œ œ œ
C w
T.
¢& w w w w w
‹
*
°
& œ œ œ œ œ œ œ œ
œ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ œ œ W
w w
¢& w w w W
‹
3β.
° C
T. & w w w w w
w
‹
? œ œ œ bœ œ œ œ bœ
B. C œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ bœ œ
¢ œ
° w
& w w w w W
‹
? œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ W
¢
III. H. Bellermann
1α. Δώριος
° CŒ
S. & œ œ œ œ
œ œ œ œ
œ œ œ
C
A.
¢& w w w w w
*1
° œ œ œ œ œ œ œ œ - œÕ œ œ
& œ œ œ œ œ œ œ œ #œ W
¢& w w w w w W
*1. Άλμα από το ισχυρό.
1β. *
° C
A. & w w w w w
*2
C œ œ œ œ œ œ œ
T.
¢& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ
œ
‹
°
& w w w w w W
*3 *4
œ œ œ œ œ œ œ œ œ # œ œ œ W
¢& œ œ œ œ œ
œ œ œ
‹
*2. Aνιούσα κίνηση, το "μεγάλο" διάστημα προηγείται των "μικρότερων" αλλά το άλμα υπερβαίνει το όριο της 3ης.
*3. Aρπισμός με q.
*4. Ο 3ος (ισχυρός) χρόνος του μέτρου διαφωνεί.
IV. G. Diruta
Ο Diruta χρησιμοποιεί ζεύγη e (iq), τετράδες e (iiiq), επαναλαμβανόμενα σχήματα και προς το τέλος
του υποδείγματος συνεχόμενα άλματα και αρπισμούς που προσομοιάζουν το οργανικό ύφος.
Εντοπίστε όλες αυτές τις περιπτώσεις και λάβετε υπόψη σας ότι είναι εκτός του ύφους που εξετάζουμε.
° 2Ó œ œ œ œ œ œœ
A. &1 œ œ œ œ œ œ œ œ œœœ œ œ œ œ œ œ
2 w w w w
T.
¢& 1 w w
‹
° œ œ œ œ œ
& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ
w w w w w
¢& w
‹
*
°
& œ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œœœ œ
œ nœ œ œ œ œ œ œ
¢& b w w w w w w w w
‹
° œ œ œ œœœ
& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ b œ œ œ œ œ œ œ #œ W
¢& w w w w w w W
‹
V. Τ. de Sancta Maria
Ο Sancta Maria χρησιμοποιεί συχνά επαναλαμβανόμενα σχήματα και οξύνει 3 φορές το 4 του τρόπου.
Παρατηρείστε επίσης το διπλό ποίκιλμα (double neighbor) στο προτελευταίο μέτρο.
Εντοπίστε όλες αυτές τις περιπτώσεις και λάβετε υπόψη σας ότι είναι εκτός του ύφους που εξετάζουμε.
1α. Ιωνικός
4#
°
A. & C
œ # œ œ œ # œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ #œ œ œ œ
œ œ œ œ
C w w w w w
T.
¢& w
‹
°
& œ #œ œ œ œ œ
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œ W
6 5 7 6 8
¢& w w w w w w W
‹
CF, σαν αυτό του Snacta Maria, που καλύπτουν μεγάλη έκταση (C3-E4) και περιλαμβάνουν
επαναλαμβανόμενους φθόγγους παρουσιάζουν δυσκολίες κατά τη σύνθεση της αντιστικτικής φωνής.
Προτείνουμε την ακόλουθη λύση, σύμφωνη με τους κανόνες του ύφους που εξετάζουμε:
*
1β. Ιωνικός *3
° C
A. &
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ œ œ œ
8 10 3 5 6 8 3 6 6 3
C w w w w w
T.
¢& w
‹
*2 C
*1
°
& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ œ œ œ
œ œ œ œ œ œ œ n˙ W
6 8 10 8 3 5 8 10 13 10 12 6 8
¢& w w w w w w W
‹
*1. Οι 8// σε αυτό το σημείο είναι αποδεκτές, σχηματίζονται στον σχετικά ισχυρό χρόνο του μέτρου και απέχουν 4 q.
*2. Θυμίζουμε ότι η cambiata είναι ένας σχηματισμός 5 φθόγγων, μόλις ακουστεί ο 5ος μπορεί να εγκαταλειφθεί με
"ορθό" άλμα όπως στην συγκεκριμένη περίπτωση.
*3. Τα όμοια σχήματα στο *3 μπορούν να θεωρηθούν "ενοχλητικά" παρόλο που χωρίζονται από ένα μέτρο και
εμφανίζονται μόνο δύο φορές κατά τη διάρκεια της άσκησης.
Σε μια τέτοια περίπτωση, προτείνουμε την ακόλουθη "διόρθωση":
C
° œ œ œ œ
A. & œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
3 6 6 3 1 5 4 6 8
w w w
T.
¢& w
‹
VI. P. Cerone
Τρία υποδείγματα του Pietro Cerone για το πως μπορούν να αντιμετωπισθεί στο 4:1 η περίπτωση των
επαναλαμβανόμενων φθόγγων στο CF:
° 2 œ œ œ œ
A. & 1 ˙ œ œ œ œ
œ œ w œ œ œ œ œ ˙
˙ œ œ œ
2
T.
¢ 1 w
& w W w w w
‹
*
° 2 œ œ œ œ œ ˙
T. & 1 ˙ œœ œ
œœœ œ
‹
?2 w w W
B.
¢ 1
VII. A. Banchieri
Η 4:1 λύση του Banchieri βασίζεται στην αντίστοιχη 1:1.
Να αναλύσετε το πως μετατρέπεται η αντίστιξη 1:1 σε 4:1, να εντοπίσετε τις αποκλίσεις από το είδος που
εξετάζουμε και να δώσετε μία δικιά σας, πιστή σ' αυτό.
Δώριος
° C bw
A. & w w w w w
Cœ œ œ œ bœ œ nœ œ œ œ bœ œ œ œ
T.
¢& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
‹
°
& w w w w w w W
& œ b œ œ œ œ œ œ œ œ
¢ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ ˙ #˙ W
‹
VIII. H. Owen
• Εντοπίστε τις αποκλίσεις από το είδος που εξετάζουμε.
• Σημειώστε το διπλό ποίκιλμα στο προτελευταίο μέτρο.
• Δώστε μια δικιά σας λύση στο ίδιο CF.
Ιωνικός από μεταφορά

° C
A. & b w w w w w W
w
CŒ œœœ œœœœ œœœœ œœ

T.
¢& b œ
œœ œ œœ œœœœ W
‹
*
Το υπόδειγμα επεκταμένου 3ου Είδους του Owen είναι μακράν του ύφους που εξετάζουμε, αξίζει όμως να το
μελετήσετε (ταιριάζει καλύτερα σε τονική αντίστιξη).
Έχουμε σημειώσει τα κάθετα διαστήματα, έγχρωμα τις μιμήσεις μεταξύ των φωνών, με δ τους διαβατικούς, με
C τη nota cambiata και με δ.π to διπλό ποίκιλμα.
δ.π
Αιολικός C
° δ δ œ ™ œ œ ˙™ #œ #œ œ #œ œ W δ
S. & C ˙ œ
œ w Œ œœœ w œ œ
œ œ Jœ
8 7 6 3 4 5 8 7 6 3 4 5 3 10 9 7 8 10 11 13 14 1213 15
δ δ
C ∑ Œ œœ w
A.
¢& ˙ œœ w œ w w w W
IX. T. Morley
Το 3ο Είδος εκτός από το σύνηθες 4:1 που εξετάσαμε μπορεί επίσης να πάρει τις μορφές, 3:1, 4:3, 5:1, 8:1 κλπ.
Ακολουθούν μερικά υποδείγματα του Morley σ΄ αυτές τις ασυνήθιστες μορφές τα οποία αξίζει να μελετήσετε.
Έχουμε εκμοντερνίσει την σημειογραφία αυτών των υποδειγμάτων.
Σημειώστε ότι στα υποδείγματα του Morley χρησιμοποιείται σύγχρονη σημειογραφία: q = q (όχι q = e).
3:1
° 3 j œ œ œ œ œ œ œ œ bœ ™
S. & 4 Œ œ œ œ ™ œ œ œ œJ œ œ b œ
œ œ
3
A.
¢& 4 ˙™
˙™ ˙™ ˙™ ˙™ # ˙™ ˙™
° j ˙
& œ œ ™ nœJ œ ™ œ œ œ œ™ œ œ œ œ
J # œ ™ œ
j ˙™
¢& ˙™ ˙™ ˙™ ˙™ ˙™ ˙™
5:1
5:4q
° c œ œœœœœ œœœ œ œœœœœ
S. & œ œœœ œ œ #œ œ œ œ œ œ œ œ œ
1 10 12 10 8 6 6 8 6 6 8 6 8 10 12 13 13 13
*1
c
A.
¢& w w
w w w #w
*
° œœœ œœœœœ œ œ
& œœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ #œ w
10 12 12 8 6 6 8 6 4 6 8 6 10 8 6 8 6 6 8
¢& w w w
w w w w
*1. Aν χωρίσουμε τους 4 χρόνους του μέτρου σε 5 υποδιαιρέσεις τότε από το υπόδειγμα συνάγουμε ότι οι χρόνοι 1 & 3
είναι πάντα σύμφωνοι και οι χρόνοι 2, 4 & 5 μπορεί να είναι σύμφωνοι ή διάφωνοι με το CF (διαβατικές διαφωνίες και
κατιόντα ποικίλματα).
4:3
° 3 œ œ4:3qœ œ œ œ œ œ œ œ #œ œ ˙™
S. & 4 œ œ œ œ
12 131013 14 13
3
A.
¢& 4 œ œ
œ œ œ œ œ #œ œ œ œ œ ˙™
X. W. A. Mozart
Δώριος
° C
A. & w w
w w w
C œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
T.
¢& œ œ œ œ
‹
° °
& w & w w w w W
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ #œ œ W
¢& œ ¢&
œ œ œ œ œ œ
‹ ‹
38
Δίφωνη Αντίστιξη - 4o Είδος (Συγκοπές)
*
I. K. Jeppesen
1. Δώριος *4
1 7# 1
° C *1 *2 ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
*3
˙ b ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
S. & Ó ˙ ˙ ˙ ˙
5 3 6 7 6 7 6 3 6 7 6 4 3 4 3 3 6 7 6 8
3 2 1
A & C w w w w w w
¢ w w w w W
*1. Επιτρέπεται να ξεκινήσουμε μια άσκηση με άρση η οποία όμως θα σχηματίζει τέλεια συμφωνία (1Κ, 5Κ, 8Κ)
με το CF.
*2. Η κατιούσα βηματική κίνηση είναι υποχρεωτική μόνον όταν η συγκοπή είναι διάφωνη.
*3. Περιστασιακά επιτρέπεται το "σπάσιμο" των συγκοπών και τότε εφαρμόζονται οι κανόνες του 2ου Είδους.
*4. Ιδανική για το προτελευταίο προς τελευταίο μέτρο είναι η διαδοχή διαστημάτων 7-6-8 (πλην του Φρύγιου).
Απομνημονεύστε την πτωτική φόρμουλα: CF: 3 - 2 - 1 -> 1 | 1 - 7< 1 (<: όξυνση προσαγωγέα)
O Jeppesen δεν δίνει παράδειγμα με το CF στην άνω φωνή, συνθέτουμε λοιπόν ένα στον Δώριο.
*5
° 3 2 1
A. & C w w w w w w
w w w w W
8 1 3 6 5 3 2 3 6 3 2 3 5 3 2 3 3 2 2 3 1
1 7# 1
C ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
T.
¢& ˙
‹
*5. Ιδανική για το προτελευταίο προς τελευταίο μέτρο είναι η διαδοχή διαστημάτων 2-3-1 (πλην του Φρύγιου).
Σημειώστε ότι η διαδοχή 2-3-1 είναι η αντιστροφή (inversion) της 7-6-8. Συγκρίνετε τα 3 τελευταία μέτρα των
δύο υποδειγμάτων του Φρύγιου.
2α. Φρύγιος
° *6β
A. & C w w w w
w w w W
w
-5 -4 6
*6α
T. & CÓ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w W
¢
‹
*6α. Τα αρνητικά πρόσημα στο αριθμητικό μέγεθος των διαστημάτων δηλώνουν διασταύρωση.
*6β. Σ' αυτήν την άσκηση παρατηρούμε ότι το CF σχεδόν εξαντλεί την έκταση της άλτο προς τα κάτω
περιορίζοντας τον "χώρο" του τενόρου με συνέπεια την αποδεκτή κατά τα άλλα διασταύρωση στο 2ο μέτρο.
Σε τέτοιες περιπτώσεις μπορούμε να μεταφέρουμε το CF μια 4Κ ψηλότερα (η μόνη αποδεκτή μεταφορά)
και να εξασφαλίσουμε περισσότερο χώρο στην τενόρο. Αυτό επιχειρούμε στην εκδοχή που ακολουθεί:
© 3euk1L4 • 2012
*
2β. Φρύγιος από μεταφορά
° C w w
A. & b w w w w w W
w
8 6 2 3 10 13 12 10 9 10 9 10 9 10 13 10 8
*7 *8
T. & b C ˙
˙ ˙ ˙ ˙ ˙
¢ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
W
‹
*7. Στο 4ο Είδος ατονεί ο Κανόνας των Διαστημάτων, δίνουμε περισσότερη προσοχή στην κάθετη παρά στην
οριζόντια διάσταση των ασκήσεων.
*8. Παρατηρείστε ότι σ' αυτήν την λύση της άσκησης "σπάμε" μια μόνο φορά τις συγκοπές, ενώ στην προηγούμενη δύο.
Το ιδανικό για την επίτευξη του σκοπού των ασκήσεων είναι να μην διακοπούν καθόλου οι συγκοπές.
Σημειώστε πάντως ότι το 70,6% της ανωτέρω λύσης υπερβαίνει την 8η!
° CÓ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
S. & ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
˙ ˙ ˙ #˙ W
C
A.
¢& w w w w w
w w w W
4. Αιολικός
° *9
A. & C
w w w w w w w w W
w
1 -5 -3 -5 -4 3 -4 -3 2 3
T. & C Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
¢
‹
*9. Παρατηρείστε ότι για 4 μέτρα ο T. διασταυρώνεται με την A. Αυτό οφείλεται στο ότι η A. εξαντλεί την προς τα
κάτω έκτασή της (δες *6β) κι ενώ είναι αποδεκτό δεν είναι και το καλύτερο.
Μεταφορά του CF μια 4Κ ψηλότερα θα έλυνε το πρόβλημα.
[Ο Jepessen στα υποδείγματά του δεν χρησιμοποιεί μεταφορά του CF.]
5. Ιωνικός
° C ˙ ˙ ˙ ˙
S. & ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ W
C w
A
*
II. J. J. Fux
1α. Δώριος
° C ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
& Ó ˙ ˙ ˙ ˙˙ ˙
5 3 6 7 6 7 6 3 1 3 5 3 6 7 6 7 6 7 6 8
C w
° C 1β.
A. &
8 10 3 2 3 2 3 6 3 2 3 5 3 2 3 2 3 2 3 1
C Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
T.
¢& ˙ ˙
‹
2α. Φρύγιος
° CÓ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ W
S. & ˙ ˙ ˙ ˙
˙ ˙
C w
A.
¢& w w w w w w w W
w
° C 2β.
A. &
w w w w w w W
w w w
CÓ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ W
T.
¢& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
‹
3α. Λύδιος
° CÓ
A. & ˙ ˙˙ ˙ ˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ W
C w w w
T.
‹
*
° 3β. w
‹
? Ó˙ ˙˙ ˙˙ ˙ ˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ W
B.
¢ b ˙ ˙ ˙ ˙
Ο Fux στη συνέχεια δίνει μια πρόγευση του Ε' Είδους αναφέροντας την προήγηση της λύσης της καθυστέρησης
και την ποικιλμένη καθυστέρηση:
προήγηση της λύσης
αρχική μορφή της καθυστέρησης ποικιλμένη καθυστέρηση
° ˙ ˙ ˙ w
S. & C Ó Ó ˙ œœ˙ w Ó ˙ œ œœ˙ w
8 7 6 8 8 7 6 - 8 8 7 6 5 6 8
C
A.
¢& w w w w w w w w w
Στο ύφος που εξετάζουμε οι παρακάτω μορφές καθυστέρησης δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν:
° Ó ˙ œ œ œ˙
S. & œ˙ Ó ˙
6 7 3 6 6 7 8 6
A.
¢& w w w w
III. H. Bellermann
1α. Φρύγιος
° C ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ W
& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
5 6 8 5 4 3 4 3 5 6 -3 3 4 3 5 8 7 6 8
C w
¢& w w w w w w w W
w
° C 1β.
A. &
w w w w w w W
w w w
8 6 5 6 5 4 5 3 6 12 5 4 5 3 1 2 3 1
C ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ W
T.
¢& Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
‹
*
IV. G. Diruta
1α. Μιξολύδιος *3
° C *1 *2
˙ ˙ ˙ ˙ ˙
A. & Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
5 5 6 6 5 3 5 6 3 5 10 8 6 8 10 10 12 10 6
C w w w w w w w
T.
¢& w w w
‹
*4. Echappeé
° ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
˙
˙ ˙ ˙ ˙ ˙
6 5 5 6 5 3 3 10 12 10 10 8 10 11 5 10 10 12 12 8
¢& w w bw w w w w w w w
‹
*5. Πτώση Landini
°
& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b ˙ ˙ #˙ ˙ W
˙
6 8 10 8 6 10 10 12 10 8 10 12 10 8 6 5 8
‹
*1. Το υπόδειγμα κάνει χρήση μόνο σύμφωνων καθυστερήσεων.
*2. Συχνές παρεμβολές του 2ου Είδους, όταν το CF έχει μεγάλο μήκος αυτό είναι συχνά αναπόφευκτο.
*3. Με το άλμα 6μ, η μελωδική γραμμή διακόπτεται απότομα.
Αυτό θα μπορούσε να δικαιολογηθεί αν θεωρούσαμε το Ε4 τέλος μιας φράσης και το C4 αρχή μιας καινούριας.
Στις ασκήσεις μας πάντως, καλό είναι να αποφεύγουμε τις "γωνιώδεις" μελωδικές γραμμές.
*4. Echappeé (Εκφυγή). Διάφωνος φθόγγος που εγκαταλείπεται με κατιόν άλμα 3ης. Εκτός ύφους.
*5. Πτώση Landini. Ο προσαγωγέας του τρόπου ακολουθείται από το κατιόν μη πλήρες ποίκιλμά του (incomplete neighbor)
το οποίο κάνει άλμα στην nalis του τρόπου. Σειρά αρμονικών διαστημάτων: 6 -5 -8. Εκτός του ύφους που εξετάζουμε.
Ο Francesco Landini (c.1335-1397) ήταν συνθέτης, ποιητής και οργανίστας της 2ης γενιάς συνθετών της περιόδου
trecento (1350-1390).
1β.
*6
°
A. & C ∑ Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
8 7 6 4 3 4 3 5 6 4 3 4 3 6 8 7 6
C w w w w w w w
T.
¢& w w w
‹
*
*7α. Σύμφωνη 4η *7β
°
& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
5 4 4 3 3 6 7 6 7 6 6 5 7 6 5 4 4 3 5 6
‹
*8
° ˙
& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
˙
8 10 12 13 11 10 12 8 7 6 6 10 9 8 7 6 8
‹
*6. Σε αντίθεση με το πρώτο υπόδειγμα του Diruta, το παρόν κάνει χρήση διάφωνων καθυστερήσεων.
*7α & β. Σύμφωνη 4η / Απατηλή Καθυστέρηση (Fake Suspension). Δεν χρησιμοποιείται σε δίφωνα συνθέματα στο
ύφος που εξετάζουμε. O P. Schubert την επιτρέπει στην δίφωνη αντίστιξη σε πτωτικά σημεία. Θα κάνουμε χρήση της
σύμφωνης 4ης από την τρίφωνη αντίστιξη και μετά.
*8. Καθυστέρηση 9-8 σε δίφωνη αντίστιξη. Εκτός ύφους και με τα λόγια του Morley: "Aer the discord we do not set a
perfect concord, for the perfect concordes doe not so well beare out the discords as the unperfect do, and the reason is
this: When a discord is taken it is to cause the note following be the more pleasing to the eare. Now the perfect concords
of themselves being suﬃciently pleasing, neede no helpe to make them more agreeable, because they can be no more
then of themselves they were before".
Το νόημα είναι το εξής: Οι τέλειες συμφωνίες είναι ευχάριστες στο αυτί από μόνες τους, δεν χρειάζονται μια διαφωνία
για να τις αναδείξει, ως εκ τούτου, σε δίφωνα συνθέματα, μια διαφωνούσα καθυστέρηση θα πρέπει να λυθεί σε μια
ατελή συμφωνία (για να ενισχύσει το ευχάριστο τής ακρόασής της).
Σύμφωνη 4η / Απατηλή Καθυστέρηση (Fake Suspension)

Πρόκειται για καθυστερήσεις 4-3 και 7-6 σε άνω του CF φωνή, και 2-3 σε κάτω, οι οποίες δεν έχουν
προετοιμαστεί ορθά. Ένας σχηματισμός απατηλής καθυστέρησης σε αντιστικτική φωνή άνω του CF που
περιλαμβάνει επαναλαμβανόμενα ολόκληρα σχηματίζονται τα διαστήματα: 5-4-4-3, 3-4-4-3, 8-7-7-6 και
6-7-7-6. Σε αντιστικτική φωνή υπό του CF που περιλαμβάνει επαναλαμβανόμενα ολόκληρα: 1-2-2-3 και
3-2-2-3. Η απατηλή καθυστέρηση χρησιμοποιείται σε πτωτικά σημεία ενός συνθέματος, εντούτοις στη
δίφωνη αντίστιξη και στο ύφος που εξετάζουμε δεν θα την χρησιμοποιήσουμε.
Δείτε επίσης: Τρίφωνη Αντίστιξη - 4ο Είδος, Ι. Κ. Jeppesen, σημ. *3.
° C w w
S. & ˙ ˙ ˙ #˙ W ˙ ˙ ˙ ˙ W W
5 4 4 3 8 6 7 7 6 8 10 9 9 10 8
C
A.
¢& w w w w W ˙ ˙ ˙ ˙ W
W
*
V. A. Banchieri
Δώριος
° C
A. & Ó ˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙
#˙ W
8 7 6 7 6 7 6 5 6 10 12 10 6 5 6 5 6 7 6 7 6 7 6 1
C
T.
¢& w b w w w w w w w w w w w W
‹
VI. T. Morley
O Morley στο εγχειρίδιο A Plain and Easy Indroduction, part 2 (1597) δεν προσεγγίζει τη μελέτη της
Αντίστιξης μέσω των Ειδών, εντούτοις το υπόδειγμα που ακολουθεί μπορεί να θεωρηθεί στο μεγαλύτερο μέρος
του ότι ανήκει στο 4ο Είδος.
Άξιο παρατήρησης είναι το γεγονός ότι η αντιστικτική φωνή μιμείται το CF στην 8η ανιούσα!
Ενδιάμεση Πτώση
Μιξολύδιος *2
*1 1 7< 1
° 2 w ˙
A. & 1 ˙ ˙ ˙ w ˙ ˙ #˙ ˙
0 0 11 10 7 6 7 6 7 6 8 12
2 1
2
T. & 1 ∑
w w w
¢ w w
‹ °vii6 I
*3 *4 *5 *6
° ˙ w
& ˙ ˙ w ˙ ˙ w #œ œ #œ ˙ œ w
13 12> 11 10 6 5 6 - 7 6 7 6 5 6 7 6 1
w w w w w
¢& #w w w
‹
*1. Εκκίνηση της αντιστικτικής φωνής πριν το CF για την δημιουργία μίμησης στην 8η.
*2. Ενδιάμεση Πτώση (τύπου Chorale) στην τονική του τρόπου. Χωρίζει το σύνθεμα σε 2 φράσεις.
*3. Το διάφωνο διάστημα 12> (= 5>) προετοιμάζει την διάφωνη καθυστέρηση 11 - 10 (= 4 - 3)!
*4. Επανάληψη του ίδιου φθόγγου. Οφείλεται στην μίμηση.
*5. Εγκατάλειψη του 4ου Είδους και χρήση του 5ου στο υπόλοιπο του υποδείγματος.
*6. Μη ορθός (με τους δικούς μας κανόνες) χειρισμός της διαφωνίας. Απατηλή Καθυστέρηση (6-7-7-6) αλλά με q.
*
VII. W. A Mozart
Η ίδια σχεδόν λύση μ' αυτήν του Fux, ΙΙ. J. J. Fux 1α Δώριος, διαφέρει στα μέτρα 5-6.
Δώριος
° C ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
S. & Ó ˙ ˙ ˙ ˙
C w
A.
46
Δίφωνη Αντίστιξη - 5o Είδος (Διανθισμένη Αντίστιξη)
I. K. Jeppesen *
1α. Δώριος
° C *1 œ œ œ ˙
S. & w ˙ ˙ ˙ ˙ b˙™ œ bœ œ œ
5 3 1 3 4 6 5 3 4 5 6 8 7 6
C
A
¢& w w w w w w
*2
° ˙ œ œ œ œ ˙
& œ œ ˙ œ #œ œ ˙ W
4 3 4 6 7 8 6 10 6 7 6 5 6 1
¢& w w w w W
*1 α. Σημειώσαμε τα διαστήματα που σχηματίζει το CF με την αντίστιξη. Καλό είναι να το κάνετε και σε όλες
τις υπόλοιπες ασκήσεις και να εξηγήσετε κάθε διάφωνο διάστημα (καθυστέρηση, διαβατικός κλπ.)
β. Παρατηρείστε την κατανομή μεγάλων (w, h) και μικρών αξιών (q, e) της αντιστικτικής φωνής.
γ. Δεν υπάρχει πρόβλημα να εκκινεί η αντιστικτική φωνή ταυτόχρονα με το CF, εντούτοις συνιστάται η χρήση
παύσης στην αντιστικτική φωνή για την "γλαφυρότερη" ανάδειξη της διφωνίας (δες το υπόδειγμα που ακολουθεί).
Το αυτό ισχύει και για φωνές περισσότερες των δύο.
δ. Οι διαστολές σ' αυτό τον τύπο των ασκήσεων δεν παίζουν ιδιαίτερο ρόλο, συνεισφέρουν στην ορθή γεωμετρία
της γραφής. Συνιστούμε εντούτοις την υιοθέτηση των ticks και normal barlines που προτείνουμε.
*2. Συγκρίνετε αυτή την καταληκτική φόρμουλα με το *3 του επόμενου υποδείγματος.
1β.
° C
A &
w w w w w w
CÓ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ b˙ ˙™
T.
¢& ˙ ˙ œ
‹
°
& w w w w W
3 2 3 2 3 1
*3
œ œ ˙ œ œ ˙ œ #œ œ ˙ W
¢& œ œ œ œ
‹ Προήγηση της Λύσης Ποικιλμένη Λύση
της Καθυστέρησης. της Καθυστέρησης.
(προήγηση + κατιόν ποίκιλμα)
© 3euk1L4 • 2012
*
*3. Συνήθης καταληκτική φόρμουλα στο ύφος που εξετάζουμε και πιο συγκεκριμένα σ' αυτόν τον τύπο
ασκήσεων (εκτός του Φρύγιου).
Η φόρμουλα είναι αντιστρεπτή στην 8η, μπορεί να χρησιμοποιηθεί δηλαδή άνω και υπό του CF.
2α. Φρύγιος
° ˙™ œ œ
S. & C ˙ ˙ ˙ ˙ œ œ œ
C
A
¢& w w w w
*4
° œ œ ˙ ˙ ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ W
&
6 5 3 5
¢& w w w W
w
*4. Μελετείστε την τελική πτώση στον Φρύγιο. Δεν πρόκειται για τυπική φόρμουλα όπως συμβαίνει στους
άλλους τρόπους. Συγκρίνετε με την κατάληξη του υποδείγματος που ακολουθεί.
Υπενθυμίζουμε ότι μόνον στον Φρύγιο η αντιστικτική φωνή μπορεί να τελειώσει στην 5 μελωδική βαθμίδα
του τρόπου.
2β.
°
A & C w
w w w
*5
T. & C Ó œ œ ˙™ œ ˙ ˙
¢ œ œ œ œ
‹
°
& w w w W
w
*6
˙™ œ œ œ œ œ
¢& œ œ œ œ w W
‹
*5. Σε αντίθεση με την γενική κατεύθυνση για εκκίνηση της αντιστικτικής φωνής με μεγάλης διάρκειας αξίες,
εδώ έχουμε εκκίνηση με q.
*6. Καλό είναι να τηρείται το όριο της διαδοχής 9 q, το οποίο απαντάται στον Palestrina.
Μετά οι ρυθμικές αξίες πρέπει να αλλάξουν για να ανανεωθεί το ρυθμικό ενδιαφέρον.
*
° C ˙ œ œ œ
& Ó ˙ ˙ ˙ œ
˙
C
¢& w w
w w
°
& œ œ ˙ ˙ ˙ œ œ ˙ œ #œ œ ˙ W
¢& w w w w W
3β. Μιξολύδιος
°
A & C
w w w
w
*7
C œ œ ˙
T.
¢& Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
‹
°
&
w w w w W
*8
˙ œ œ ˙
¢& œ œ œ œ ˙ œ #œ œ ˙ W
‹
*7. Τα 2 απομονωμένα q δικαιολογούνται από τη συγκοπή που ακολουθεί.
*8. Nota Cambiata. Μελετείστε ολόκληρο τον σχηματισμό.
° CÓ ˙ ˙ œ œ
S. & ˙ ˙ ˙™ œ œ œ œ œ
*9
A & C w w w
¢ w
w
*
° œ œ ˙ ˙ ˙ œ
& œ ˙ œ #œ #œ ˙ W
¢& w w w w W
*9. Όταν ο αριθμός των w του CF είναι άρτιος δεν είναι δυνατός ο διαχωρισμός των μέτρων σε |w w|.
4β. Αιολικός
° C
A & w w w w
w
C œ œ œ œ œ ˙
T.
¢& ˙™ œ œ ˙ ˙ œ œ ˙
‹
°
& w w w w W
˙ ˙ ˙ œ œ œ œ ˙ œ #œ #œ ˙ W
¢&
‹
5α. Ιωνικός
° œ œ ˙ ˙ œ œ ˙ ˙ ˙ ˙
S. & C
˙™ œ œ œ œ œ
C w
A
¢& w w w w w
*10
° ˙™ œ ˙ ˙ œ œ ˙ œ œœ˙ W
& ˙ ˙
6 7 6 7 6 8
¢& w w w w w W
*10 & 11. Για άλλη μια φορά παρατηρείστε την τυπική καταληκτική φόρμουλα άνω και κάτω του CF.
*
5β. Ιωνικός
°
& w w w w w
w
˙ ˙ ˙ ˙™ œ œ œ œ
¢& Ó ˙ ˙ œ œ œ œ œ
‹
°
& w w w w w W
3 2 3 2 3 1
*11
œ œ ˙ œ œ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ œ œœ˙ W
¢&
‹
• Οι κανόνες για τα δίσημα μέτρα ισχύουν και για τα τρίσημα.
• Οι χρόνοι 1, 3 και 5 πρέπει να δημιουργούν σύμφωνα διαστήματα με το CF.
6α. Ιωνικός
° 3 *12
œ œ œ œ œ œ ˙™ œ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙™ œ œ œ œ
S. & 2 Ó ˙
˙ œœœœœ
Ê „ Â
3
A
¢& 2 w ™ w™ w™ w™ w™ w™
° ˙ ˙ ˙
& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ œ œœœœœ œ œ ˙ œœ˙ W™
¢& w ™ w™ w™ w™ w™ W™
*12. Στον 1ο, 3ο & 5ο χρόνο του μέτρου (με μετρική μονάδα το q) η αντιστικτική φωνή συμφωνεί με το CF.
*
6β. Ιωνικός
° 3
A &2 ™
w w™ w™ w™ w™ w™
˙ ˙ ˙ ˙ œœœ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
T. &
3Ó Ó ˙
2 ˙ ˙ ˙ œ ˙
¢
‹
°
& w™ w™ w™ w™ w™ W™
˙™ œ ˙ ˙ œœœ ˙ ˙ œœ˙ W™
¢& œ œ œ œ œ œ œ ˙™ œ
‹
! Πριν προχωρήσετε στη μελέτη των υποδειγμάτων του Fux μελετήστε προσεκτικά το
VIII. R. Gauldin, 1α. Ιωνικός αυτού του κεφαλαίου, συνοψίζει τους βασικούς κανόνες του 5ου Είδους έτσι
όπως τους εξετάζουμε.
II. J. J. Fux
Σύμφωνα με τα όσα έχουμε πει μέχρι τώρα για τους κανόνες του Gradus του Fux, σχολιάστε τα
υποδείγματα που ακολουθούν.
1α. Δώριος
° C *1Ó ˙ œ œ bœ
S. & ˙ œ œ œ œ œ œ
œ œ œ œ œ
C
A.
¢& w w w w w
*2
° ˙ œ œœ˙ œ
& œ nœ ˙ ˙ œ ˙ ˙ #˙ W
¢& w w w w w W
*1. Συγκρίνετε αυτό και το επόμενο υπόδειγμα με την εκδοχή του Jeppesen στο Ι.1.
*2. Εκτός ύφους, πολύ καλό για την τονική αντίστιξη.
*
1β. Δώριος
° C
A. & w w w w w
˙ ˙ œ œ ˙ œ œ œ œ œ
T. C
¢& Ó œ œ œ œ œ œ
‹
°
& w w w w w W
œ œ ˙ œ œ ˙ œ œœ˙ œ
œ ˙ ˙ #˙ W
¢&
‹
2α. Φρύγιος
° CÓ ˙ œ œ œ œ ˙ œ œ œ œ
S. & œ œ œ œ œ
œ
C
A.
¢& w w w w w
° ˙ œ œ œ œ œ ˙ ˙ ˙ W
& ˙ œ œ
¢& w w w w W
2β. Φρύγιος
° C
A. & w w
w w w
T. C
¢& Ó ˙ œ œ ˙ œ œ œ œ œ ˙ ˙ œ œ ˙
‹
*
°
& w w w w W
œ œ ˙ œ œ ˙ ˙ ˙ W
¢& œ œ œ œ
‹
3α. Λύδιος
° CÓ
A. & ˙ ˙ œ œ œ ˙
œ œ œ ˙ œ œ bœ œ
˙ œ bœ
C w
T.
¢& w w w w w
‹
°
& ˙ ˙ ˙ œ œ œ œ
˙ œ œ ˙ ˙ ˙ W
w w
¢& w w w W
‹
3β.
° C
T. & w w w w w
w
‹
?C Ó ˙ œ œœœ
B.
¢ bœ œ œ ˙ œ œ b˙ œ œ ˙ ˙ œ bœ
° w
& w w w w W
‹
? ˙ ˙ ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ ˙ ˙ W
¢ ˙
*
° C œ œ œ˙ œ œ œ œ œ œœœ œ
S. & Ó ˙ œ œœœ ˙ œœ œ œ œ
œ
C
A.
¢& w w w w w
w w
°
& œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ œ œ #œ œ ˙ œ œ ˙ ˙ #˙ W
¢& w w w w w w W
4β.
° C
A. &
w w w w w
w w
T. C
¢& Ó ˙ ˙ ˙ ˙ œ œ œ ˙ ˙ ˙ œ œ ˙ ˙ œ œ
‹ œ
°
& w w w
w w w W
œ œ œ œ
¢& ˙ ˙ œ œ ˙ ˙ œ œ œ ˙ ˙ #˙ W
œ
‹
° CÓ
S. & ˙ ˙ œ œ œ œ ˙ ˙ œ œ œ œ ˙ œ œœœ œ
C
A.
¢& w w w w w
w
*
° œ
& œ ˙ œ œ ˙ œ œœ˙ œ
œ ˙ ˙ #˙ W
¢& w w w w w W
5β.
° C
A. & w w
w w w w
T. C
¢& Ó ˙ œ œ œ œ œ ˙ œ œ ˙ ˙ ˙ œ œ œ œ
œ
‹
°
& w w w w w W
˙ œ
¢& ˙ œ ˙ œ œœ˙ œ
œ ˙ ˙ #˙ W
‹
6α. Ιωνικός
° CÓ ˙ ˙
S. & ˙ œœœœ ˙ œœ œœ˙ ˙ ˙ œœ˙ ˙ ˙ W
C
A.
6β.
° C
A. & w w w w w w w
w W
T. & C Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ œ œœ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ ˙ ˙ W
¢
‹
*
III. H. Bellermann
1α. Δώριος
° C ˙ œ œ bœ
S. & Ó ˙ œ œ œ œ œ œ
œ œ œ œ œ
C
A.
¢& w w w w w
° ˙ œ œœ˙ œ
& œ nœ ˙ ˙ œ ˙ ˙ #˙ W
¢& w w w w w W
1β.
°
A. & C w w
w w w
˙ ˙ œ œ ˙ œ œ œ œ œ
T.
¢&
CÓ œ œ œ œ œ œ
‹
°
& w w w w w W
œ ˙ ˙ #˙ W
¢&
‹
Aκολουθεί ένα υπόδειγμα του Bellermann σε τρίσημο χρόνο:
2α. Ιωνικός
° 3Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
S. &2 ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙™ œ œ œ ˙ ˙ ˙ ˙
3
A.
¢& 2 w™ w™ w™ w™ w™ w™
*
° ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ œœ œ œœœœœ œ œœœ˙ ˙ œœ˙ W™
&
¢& w ™ w™ w™ w™ w™ W™
2β. Ιωνικός
° 3
A. & 2
w™ w™ w™ w™ w™ w™
T. &
3Ó
2 ˙ ˙ ˙ œœ ˙ ˙ ˙ œœ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
¢ ˙ ˙
‹
°
& w™ w™ w™ w™ w™ W™
˙ œœœ œ œœœœ
¢& œ œ œ œœœœœ ˙ ˙ ˙ ˙ œœ˙ W™
‹
IV. Zarlino
1α. Φρύγιος
*2
° 2
A. & 1 ˙ ˙ ™ œ ˙ ˙ ˙ œ œ œ œœ˙ œœœœœœœœ
w ˙ ˙ ˙ ˙ œ¿
¿
*1
2
T. & 1 w w w w w w w w w
¢ w
‹
°
& ˙ ˙ œ˙ ˙ œ œœw ˙
˙ ˙ œ¿ œ œ œ œ œ œ ˙¿ ˙ œ œ œ
¿ œ¿ œ œ œ
‹
*
° œœ
& œœ˙
¿ ˙ œ œ˙ ˙ œœ œœœ œ ˙ ˙ ˙ w ˙ W
¿
‹
*1. Ο τρόπος του υποδείγματος παραμένει ασαφής μέχρι την τελική πτώση, εκκινεί σαν να ήταν στον Μιξολύδιο!
Να μην επιλέγετε τέτοια CF κατά τη μελέτη σας.
*2. Να αποφεύγετε να αλλάζετε ρυθμικές αξίες στους μετρικά τονισμένους χρόνους του μέτρου.
Με "συζεύξεις" φθόγγων, ή συνεχίζοντας με τις ίδιες ρυθμικές αξίες μέχρι το ασθενές δημιουργείται μια μελωδική
γραμμή περισσότερο ρέουσα και συνεχής. Το να "αποφεύγετε" πάντως εδώ δεν σημαίνει "απαγορεύεται"!
Μελετήστε το κατωτέρω ρυθμικό υπόδειγμα:
°¢ w œ œ œ œ ˙ œ œ ˙ ™ œ œ œ œ œ œ œ ˙ ˙ ˙ w w ˙ ˙ œ œ œ œ w W
/ ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ ¿
Ακολουθεί μια ρυθμική γραμμή υπόδειγμα "καλού" ρυθμού στο ύφος που εξετάζουμε:
°¢ w ™ ˙ ˙ ˙ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ ˙ ˙ ™ œ ˙ ˙ w ˙ œ œœ˙ w W
/
1β.
° 2 w w w w
T. &1 w w w w w w
‹
? 2 ˙™ œ ˙ œ ˙™ œ ˙ ˙ ˙ ˙ œ œ œ œ˙ œœœœ˙ ˙
B.
¢ 1 ˙ œ ˙ œœ
° bw
& w w w w w w w w w
‹
? œ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ œœœ ˙ œœ˙ ˙ ˙
¢ œ œœ˙ œ ˙ ˙ ˙ œœ˙
*3 *4
°
& w w w w w w w w W
‹ 3 6 5 6 8 5 3 4 3 2 3 1
? œœœœ˙ ˙ œ œ ˙™ œ œ œ œ œ œ ˙ ™ œ ˙ œœw ˙ W
¢
*
*3. Συγκοπές αυτού του είδους (q_q) είναι εκτός του ύφους που εξετάζουμε.
*4. Μελετήστε προσεκτικά την κατασκευή της πτώσης στον Φρύγιο.
° 2 ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w ˙ œœw
A. & 1
w™ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
*5 *6
2 w
T.
¢ 1 w
& w w w w w w w w
‹
°
& ˙ ˙ œœœœ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ œœ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
˙ ˙ ˙
‹
*7
°
& ˙ ˙ ˙ ˙ œœ˙ ˙ ˙™ œ œ œ œ œ œ œ œ #œ œ ˙ W
œ œ œ œ
12 8 7 6 5 6 1
‹
*5. Παρατηρείστε ότι η έκταση (ambitus) του CF είναι D3 - A3 με κατάληξη στο G3, η αντιστικτική φωνή εκκινεί από
το D4, έχει έκταση A3 - D5 και καταλήγει στο G4, ως εκ τούτου συνάγουμε ότι το υπόδειγμα είναι γραμμένο στον
Υπομυξολύδιο! (C4 το μεσαίο ντο του πιάνου).
*6. Τρεις φορές επανάληψη ενός μελωδικού προτύπου στο CF. Παρατηρείστε ότι η αντιστικτική φωνή κάνει χρήση
ποικίλων αξιών και "συσκοτίζει" τις επαναλήψεις του προτύπου. Θα ήταν εκτός ύφους αν στο σημείο αυτό είχαμε
επανάληψη ενός προτύπου και στην αντιστικτική φωνή.
*7. Η ποικιλμένη καθυστέρηση προετοιμάζεται με αξία q. Εκτός ύφους.
2β.
° 2
T. & 1 w w w w w w w w w w
‹
*8
? 21 Ó ˙™ œ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ œ œ ˙ ˙ ˙
B.
¢ ˙ ˙ ˙ ˙ w ˙
*8. Το υπόδειγμα εκκινεί σαν να ήταν γραμμένο στον Ιωνικό! Η τελική πτώση είναι εκείνη όμως που καθορίζει τον τρόπο.
*
°
& w w w w w w w w w w
‹
? ˙ ˙
¢ ˙ ˙ ˙ œœœœœœ˙ œœœœ˙ œœ ˙ ˙ ˙ ˙ œœ˙ œœ
*9
°
& w w w w w w w w W
‹ 3 2 1 2 3 1
? œ œ ˙™ œ ˙ ˙ ˙ œ œ œ œ œ œ w #˙ W
¢ œ œ ˙ ˙™ œ
*9. Πτώση στον Μιξολύδιο, σύμφωνη με τους κανόνες του ύφους που εξετάζουμε.
V. G. Diruta
Μελετήστε προσεκτικά τα δύο υποδείγματα που ακολουθούν. Σε ποια σημεία ο Diruta παραβαίνει τους
κανόνες του ύφους που εξετάζουμε; Λάβετε υπόψη σας βέβαια ότι ο συνθέτης των υποδειγμάτων είναι
πιστός στους κανόνες που έχει ο ίδιος θεσπίσει!
° 2
A. & 1 Ó ˙ ™ œ˙ ˙ œœ˙ œœ ˙ ˙ Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
˙ w ˙
2 w w w w w w w
T.
¢ 1 w
& w w
‹
° œ œ ˙™ œ œ œ
& ˙ œ ˙ œœ œœœœœœ˙ œœ œ˙ œ œ œ
œ ˙ ˙ ˙ œœ
‹
° œœ
œœœœ œ œ ˙ ˙™ œ œ œ œ b œ œ ˙ ™ #œ ˙ W
& ˙ ˙ œœœœ œ œ
‹
*
1β.
° 2 w w
T. & 1 w w w w w w w w
‹
?2 ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ œ œœœ˙ œœ ˙ ˙ œ œœœ œ œœ œ
B.
¢ 1 ˙™ œ ˙ œ œœœ
° bw
& w w w w w w w w w
‹
? ˙™ œ œ œ ˙ ˙ ˙ œ œ œ œ œ ˙ ˙ ˙ œ œœ œœœœœœœ
¢ ˙ œ ˙ œ œ
°
& w w w w w w w w W
‹
? ˙ œ œ ˙™ œ œ œ œ œ œ œ œ œ b ˙
¢ ˙ ˙ ˙ œ œ ˙ ˙ #˙ W
▶ Το Σύστημα των Εξαχόρδων
Για διδακτικούς σκοπούς ο Guido d' Arezzo, μοναχός του 11ου αι., πρότεινε ένα σύνολο συλλαβών, τις:
ut, re mi, fa, sol, la, το οποίο βοηθούσε τους τραγουδιστές να απομνημονεύουν τη σειρά τόνων και ημιτονίων
σε εξάφθογγα πρότυπα που εκκινούσαν από το G και το C. Οι συλλαβές που ονοματίζουν τους φθόγγους
προέρχονται από τις αρχικές συλλαβές των στίχων ενός ύμνου στον Άγιο Ιωάννη (περ. 800), τον οποίο ο Guido
πιθανώς μελοποίησε.
Μετά τον Guido τα εξάφθογγα αυτά πρότυπα εξελίχθηκαν στο Σύστημα των Εξαχόρδων.
Το εξάχορδο είναι μία σειρά 6 φθόγγων από το ut στο la, με διαστηματικό πρότυπο (intervallic pattern):
Τ-Τ-Η-Τ-Τ, όπου Τ = τόνος και Η = ημιτόνιο. Μπορεί να βρεθεί σε διάφορες θέσεις της μεσαιωνικής
κλίμακας εκκινώντας από το C, το G (με Β§) και το F (με Βb). Το G-εξάχορδο χρησιμοποιούσε B§ (b quadrum),
το F-εξάχορδο Βb (b rotundum). Τα b quadrum και το b rotundum χρησιμοποιήθηκαν ως πρότυπα για τα
σημεία αλλοίωσης της § και b, εντούτοις εκείνη την εποχή υποδείκνυαν απλά τις συλλαβές mi και fa.
To G-εξάχορδο με το b quadrum ονομαζόταν σκληρό (durum), το F-εξάχορδο με το b rotundum, μαλακό (molle)
και το C-εξάχορδο, φυσικό (naturale).
H μεσαιωνική μουσική έκταση κάλυπτε την περιοχή από το G2 (συμβολιζόταν με το ελληνικό γράμμα Γ),
μέχρι το Ε4 (C4, το μεσαίο C). Μέσα σ' αυτήν την έκταση προκύπτουν 7 επικαλυπτόμενα εξάχορδα.
Κάθε φθόγγος ονομαζόταν όχι μόνο με το γράμμα του αλλά και τη θέση που κατείχε εντός του εξάχορδου,
ή των εξάχορδων που ανήκε. Για παράδειγμα το G2, πρώτος φθόγγος του G-εξάχορδου, ονομαζόταν
Γ ut (gamma ut) και το E4, τελευταίος φθόγγος του G-εξάχορδου, e la. To μεσαίο C (C4) ανήκε σε τρία
διαφορετικά εξάχορδα και ονομαζόταν c sol fa ut.
Μια μελωδία που υπερέβαινε την έκταση μιας 6ης απαιτούσε αλλαγή εξαχόρδου. Ακολουθούσαν τότε μια
πρακτική, την λεγόμενη mutation, κατά την οποία ένας φθόγγος εκλαμβανόταν ως να ανήκε σε δύο εξάχορδα,
περίπου όπως συμβαίνει στις διατονικές μετατροπίες με την κοινή συγχορδία.
*
7
6
5
4
3
° b w w
& w w w
w w w w w n
2
1 b
w
? w w w w w
¢ w w w w n
Γ Α Β c d e f g a b c' d' e' f' g' a' b' c'' d'' e''
VI. A. Banchieri
Δίφωνη αντίστιξη με CF το C, F και G εξάχορδο.
Τα άλματα 8ης (3ο, 4ο και 5ο w αντίστοιχα σε κάθε CF) δημιουργούν διαφορετικά μελωδικά περιγράμματα
και χωρίζουν την αντιστικτική φωνή σε φράσεις.
Το κατιόν άλμα 5ης ας μην θεωρηθεί ότι παραβαίνει τον Κανόνα των Διαστημάτων, χωρίζει την
αντιστικτική φωνή σε μια ακόμη φράση (3 στο σύνολο).
1α.
° 2 w w w w w w w
S. &1 w w w W
2 ˙ œ œ œ œ œ œ #œ œ œ œ œ œ ˙ œ œ ˙™ #œ œ ˙ W
T. & 1 Ó w #˙ ˙
œ œ œ#œ œ œ œ
¢
‹
1β.
° 2 w w w
S. & b 1 w w w w w w w W
2 ˙ œ œœ ˙ œ œœœœ ˙ ˙ œ œw ˙ W
T. & 1b Ó œ œ œ
œœ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
¢
‹
1γ.
° 2
A. &b1 w w w w w w w w w
w W
2 ˙™ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œœ œ œ œ œ w n˙ W
? œ œ ˙ œ œ œ œ œ
B.
¢ b1 Ó ˙ ˙ œ œœ
*
Σχολιάστε το υπόδειγμα που ακολουθεί από το εγχειρίδιο Cartella Musicale του Banchieri.
Σε ποια σημεία αποκλίνει από τους μελωδικούς και αντιστικτικούς κανόνες που έχουμε θεσπίσει στην
παρούσα μελέτη;
Σημειώστε ότι το CF είναι στον Δώριο, εντούτοις εκκινεί με το 5 του τρόπου!
2α. Δώριος
° 2
&1 Ó ˙ Œ œ œ œ œ œ œ œ œ
A.
˙ œ œ œ œ œ ˙ ˙
2w bw w w
T. &
¢ 1 w w
‹
°
& œ ˙ œ œœœ œ ˙ ˙ œ œ ˙™ œ#œ ˙ #W
œ w
¢& w w w w w w W
‹
Με το ίδιο CF δίνουμε μια λύση στην άνω και μία στην κάτω φωνή.
Το CF δίνει τη δυνατότητα στο 2ο μέτρο του (φθόγγοι Α - G, 2 - 1) μιας ενδιάμεσης πτώσης την οποία
αντιμετωπίσαμε ως επικαλυπτόμενη (evaded cadence).
Θεωρούμε λοιπόν ότι το CF αποτελείται από 2 φράσεις, η πρώτη περιλαμβάνει τους 4 πρώτους φθόγγους του
(A - Bb - A - G) και η δεύτερη τους υπόλοιπους κλείνοντας με Τέλεια Πτώση στην Ι του τρόπου.
2β. Επικαλυπτόμενη Πτώση

° 2Ó ˙
A. &1 w ˙ œ œ œ ˙ b˙™ œ œ œ w
0 8 7 6 7 6 10 9 6 7 8 12 15
2w bw w w
T. &
¢ 1 w w
‹
° œ
& œ w bœ œ œ œ
œ w ˙ œ œ ˙ œ #œ œ ˙ W
13 10 12 11 10 9 8 6 5 6 7 6 7 6 7 6 8
¢& w w w w w w W
‹
*
Στο 2γ. η αντίστιξη βρίσκεται στην χαμηλότερη φωνή και κλείνουμε με Τέλεια Πτώση χρησιμοποιώντας την
τυπική 2-3 αλυσίδα καθυστερήσεων.
Όπως έχουμε επισημάνει σ' αυτές τις σημειώσεις σε ολοκληρωμένα έργα σπάνια χρησιμοποιείται το 1 - 7 - 1
στην χαμηλότερη φωνή στο τέλος ενός έργου (συχνότερα σε ενδιάμεσες πτώσεις), γι΄ αυτό παρέχουμε μία
δεύτερη λύση για το κλείσιμο της άσκησης στο 2δ. όπου κάνουμε χρήση της πτωτικής 5ης, 5 - 1.
Στις ασκήσεις μας πάντως δεν υπάρχει πρόβλημα να χρησιμοποιηθεί η εν λόγω κατάληξη.
2γ.
° 2
T. &1 w bw w w w w
‹ 0 6 6 5 3 10 6 7 8 3 5 1
?2 ∑ œ ˙
B.
¢ 1 w ˙™ ˙ œ œ œ œ ˙
˙
3 2 1
°
& w w w w w w W
‹ 3 6 -3 -2 1 3 5 1 2 3 2 3 2 3 2 3 1
1 7 1
? œ œ œœœ œ ˙ ˙ w ˙ œ œ ˙ œ #œ œ ˙ W
¢ œ
2δ.
3 2 1
°
T. & w w w w w w W
‹ 3 6 -3 -2 1 3 5 1 2 3 4 5 3 4 5 6 6 7 8 7 5 1
5 1
B.
? œ œ œœœ œ ˙ ˙ œ œœœ œ
œ<b>œ œ œ œ w W
¢ œ œ 4K
VII. W.A. Mozart

Το CF είναι του Fux. Έχει ιδιαίτερο διδακτικό αλλά και "καλλιτεχνικό" ενδιαφέρον να συγκρίνετε την λύση
του Mozart με την λύση 1. Κ. Jeppesen, 1β. και την ΙΙ. J.J. Fux, 1β. του παρόντος κεφαλαίου.
Δώριος
° C
A. & w w
w w w
*1 *2
¢&
CÓ œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ ˙
T.
˙ œ œ œ œ
‹
*
°
& w w w w w W
*3
œ œœœ œ œ œ œ œ œ œ #œ œ œ ˙ œ #œ œ ˙ W
¢& œ
‹
*1. Χρήση iq σε ανιόν ποίκιλμα.
*2. Ανιόν άλμα 6Μ.
*3. Όξυνση προσαγωγέα πριν την τελική πτώση.
VIII. R. Gauldin
Ακολουθεί ένα υπόδειγμα του Gauldin στο 5ο Είδος της δίφωνης αντίστιξης το οποίο συνοψίζει τα
βασικά σημεία των όσων έχουμε αναφέρει μέχρι τώρα.
Το υπόδειγμα αυτό (όπως και τα υποδείγματα του Jeppesen) μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πρότυπο για
ωδειακές εξετάσεις στην Τροπική Αντίστιξη.
Το σχολιάζουμε λεπτομερώς:
1α. Ιωνικός *6
*4 ˙ œ œ œ œ
° ˙™
*1 *2
œ œ ˙
*3
œ œ ˙ *5
˙
S. & C œ
8 7 6 7 8 7 6 5 8 10 9 8 7
C
A.
¢& w w w w w
*10
1 7 1
° œ œ *7 ˙ *8œ *9
˙ ˙
& œ œ œ œ œ œ œ ˙ ˙ œ œœ˙ W
3 2 3 1 5 4 3 6 3 3 4 5 3 3 6 7 6 1
3 2 1
¢& w w w w w w W
*1. Ταυτόχρονη εκκίνηση και τον δύο φωνών. Η πλειονότητα των έργων αυτής της εποχής εκκινεί με διαδοχική είσοδο
των φωνών, επειδή όμως εδώ δεν χρησιμοποιούμε την τεχνική της μίμησης δεν υπάρχει πρόβλημα.
*2. Ποικιλματική διαφωνία.
*3. Διαβατική διαφωνία.
*4. Ποικιλμένη λύση της καθυστέρησης (portamento - προήγηση).
*5. Άλμα από σύμφωνο φθόγγο.
*6. Προσοχή! Δεν πρόκειται για λύση διάφωνης καθυστέρησης με , η καθυστέρηση είναι σύμφωνη και μπορεί να κινηθεί
με βάση τους κανόνες του 3ου Είδους.
*7. Το μέτρο αυτό είναι στο 3ο Είδος, η ταυτοφωνία επιτρέπεται στο ασθενές.
*8. Κατιόν ρυθμικό σχήμα: h q q. Το q του ισχυρού χρόνου μπορεί να διαφωνεί με το CF. Το 2ο q ακολουθεί τους κανόνες
του 3ου Είδους.
*9. Κάθε μέτρο της ελεύθερης αντίστιξης θα πρέπει να ακολουθεί τους κανόνες ενός από τα τέσσερα πρώτα Είδη.
Εδώ, όλο το μέτρο είναι γραμμένο στο 2ο Είδος.
*10. Τυπική πτώση στη δίφωνη αντίστιξη με CF κινούμενο: 3 - 2 - 1.
*
Ο Gauldin δεν παραθέτει υπόδειγμα με το CF στην άνω φωνή, δίνουμε εμείς λοιπόν ένα.
Εξηγείστε κάθε φθόγγο της αντιστικτικής φωνής όπως ακριβώς υποδεικνύεται στο 1α.
° C 1β.
A. &
w w w w w
w
0 1 3 4 6 7 10 9 8 6 -3 2 3
˙ œ œ ˙
T. & C Ó
˙ ˙ ˙ ˙™ œ
¢ œ œ ˙ ˙
‹
° 3 2 1
& w w w w w W
2 3 4 3 4 5 6 6 10 3 2 3 2 3 1
1 7 1
˙ œ œ œ œ ˙ œ œ ˙ œ œœ˙ W
¢& œ œ œ
œ
‹
67
Υποδείξεις για τη Μελοποίηση Κειμένου
*
1.i) Γενικός κανόνας: στα τονισμένα μέρη του μέτρου τοποθετούνται τονισμένες συλλαβές του κειμένου.
> > >
2∑ w ˙ ˙ w ˙ ˙™ œ œ œ ˙ ˙ ˙
&1
Dó - mi - nus Dé - us Sá - ba - oth
ii) Το μη τονισμένο μισό [h] που λειτουργεί ως προετοιμασία συγκοπής μπορεί να φέρει τονισμένη
συλλαβή του κειμένου.
œ ˙ ˙ ˙ ˙
& ˙™
Ho - sán - ná
iii) Στην σπάνια περίπτωση που ένα μη τονισμένο μέρος του μέτρου φέρει τονισμένη συλλαβή του
κειμένου κατά τη μουσική εκτέλεση τονίζεται.
>˙™
& ˙ œ œ œ W W
e - léi - - - son.
2. i) Αλλαγή συλλαβής του κειμένου γίνεται από την αξία του μισού [h] και άνω.
ii) Ένα τέταρτο [q] μπορεί να φέρει συλλαβή υπό προϋποθέσεις.
iii) Αξίες μικρότερες του τετάρτου [q] δεν φέρουν συλλαβές.
Σημειώστε ότι το "Kyrie" μπορεί να μελοποιηθεί ως δισύλλαβο "Ky-rie" ή τρισύλλαβο "Ky-ri-e".
& W w w w ˙ ˙ ˙ ˙ w w w w
w
Ký - ri - e e - léi - son Ký - rie e - léi - son
3. Ένα τέταρτο μπορεί να φέρει συλλαβή στις εξής περιπτώσεις:

i) αν προηγείται παρεστιγμένο μισό [h.] και μετά το τέταρτο [q] ακολουθήσει αξία μεγαλύτερή του
( συνήθως μισό [h]). Το σχήμα h. q h δηλαδή μπορεί να φέρει 3 συλλαβές.
& w ˙™ œ ˙ ˙ ˙ ˙ w
Ký - ri - e e - léi - son
ii) το πρώτο μιας σειράς τετάρτων [q] μπορεί να φέρει συλλαβή, τα υπόλοιπα μελίζουν αυτή τη συλλαβή.
˙ ˙
& ˙ œ œ œ œ œ œ
Ký - ri - - - - e
© 3euk1L4 • 2012
68 Υποδείγματα Τροπικής Αντίστιξης των Ειδών: Δίφωνη Αντίστιξη - Μελοποίηση Κειμένου
*
4.i) Δεν αλλάζουμε συλλαβή μετά από ένα τέταρτο [q] ή ένα ζεύγος ογδόων [iq], θα πρέπει να παρεμβληθεί
φθόγγος μεγαλύτερης αξίας (συνήθως μισό [h]). Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση 3.i).
& ˙ ˙ œœœœœœ W
œœ œœ˙ w
e - - - - - léi - son
ii) Αν μετά το τέταρτο [q] ακολουθήσει ο τελευταίος φθόγγος ενός έργου, ή τμήματος έργου συνηθέστερα
(εσωτερική πτώση), τότε μπορεί να γίνει αλλαγή συλλαβής.
& ˙ ˙ œ #œ ˙ Ó
e - léi - son.
5. Αποφεύγουμε να αλλάζουμε συλλαβή μετά από παρεστιγμένο μισό [h.]. Εξαίρεση αποτελεί το 3.i)
˙™ œ œ œ œ œ ˙ ˙ w
& w
✗ us Sá - ba - - - oth
✓ us Sá - - - ba - oth
6. Επιτρέπονται οι επαναλήψεις μισών [h] όταν γίνεται αλλαγή συλλαβής.

Στις ασκήσεις χωρίς κείμενο να μην χρησιμοποιούνται.
& w ˙ ˙
Ký - ri - e
7.i) Στις προηγήσεις (portamento) επιτρέπεται η επανάληψη τετάρτων [q q] αρκεί να φέρουν την ίδια
συλλαβή.
Αν μετά την προήγηση έπεται φθόγγος μεγαλύτερος του τετάρτου [q] και του ίδιου τονικού ύψους αυτός
μπορεί να φέρει ή όχι συλλαβή.
& ˙ bœ œ œ œ œ œ œ
œœ w ˙
no - - - - - bis
w œ œ w ˙ w
&
✓ spí - - ri - tu
✓ spí - ri - tu
ii) Κάθε επαναλαμβανόμενος φθόγγος ο οποίος δεν είναι καλλωπιστικός (προήγηση, ποίκιλμα) πρέπει
να φέρει νέα συλλαβή. Ως εκ τούτου, τα τέταρτα [q] από το μοτέτο του Palestrina που ακολουθεί θα πρέπει
να φέρουν συλλαβή (συγκρίνετε με 2.):
Υποδείγματα Τροπικής Αντίστιξης των Ειδών: Δίφωνη Αντίστιξη - Μελοποίηση Κειμένου 69
*
& ∑ w ˙ œ œ w ˙ ˙ ˙ œ œ W
w
et dul - ci - a po - ma de lig - no de - cer - pit
8. Στις μιμήσεις η τοποθέτηση του κειμένου σε κάθε φωνή θα πρέπει να είναι πανομοιότυπη.
9. Η τελευταία συλλαβή του κειμένου θα πρέπει να συμπίπτει με τον τελευταίο φθόγγο του έργου.
œ œ œ œ œ œ œ ˙ ˙ w W
& ˙ œ
Dó - - - - mi - ni.
▶ Υποδείγματα Μελωδιών
• A solis ortus cardine, Palestrina
"Από την περιοχή που ανατέλλει ο ήλιος", ποίημα του Coelius Sedulius (+450)
w w ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙™ b œ œ œ œ nœ œ œ œ œ œ w
& w
Ad us - que ter - rae li - mi - tem,
˙ ˙ ˙™ œ œœw ˙ œ œw
& w ˙ ˙ ˙ w w
Chri - stum ca - na - mus,
• Exaltabo te, Palestrina

" Ἐπί σοί Κύριε ἤλπισα", Ψαλμός 30
w ˙ ˙ ˙™ œœ w ˙™ œ œ œ œ
&b w œ œ œ ˙
Ex - al - ta - bo te - - Do - - - -
&b œ œ œ œ ˙ ˙ ˙™ œœw w ∑
- - mi - ne,
• Missa Brevis, Sanctus, Palestrina

˙™ œ œ œ ˙™ œ œ œ
&b W w w ˙ ˙
San - ctus, San - - - - - - -
˙ ˙™ œ ˙ ˙ œ w
&b ˙ w w ˙™ ∑
- - - - - - - tus,
70 Υποδείγματα Τροπικής Αντίστιξης των Ειδών: Δίφωνη Αντίστιξη - Μελοποίηση Κειμένου
*
Προφορά Λατινικών κειμένων

1. Μονά Φωνήεντα
a βραχύ "α" / facta = φάκτα.
e είτε βραχύ "ε" / amen = άμεν, είτε μακρό "ε" / Patre = Πάτρεε.
i μακρό "ι" / vitam = βίιταμ.
o είτε βραχύ "ο" / Dominum = Ντόμινουμ, είτε μακρό "ο" / nobis = νόομπις.
u μακρό "ου / tu = τούου.
y όπως το "i".
2. Πολλαπλά φωνήεντα
Δύο ή περισσότερα φωνήεντα προφέρονται χωριστά / De-um, con- -te-or, Fi-li-us.
Εξαιρέσεις:
- ae και oe προφέρονται ως μακρό "ε" / bonae = μπόνεε, coelum = τσέελουμ.
- qu ακολουθούμενο από άλλο φωνήεν προφέρεται "κβ" / qui = κβίι, όχι qu-i, quo = κβόο.
3. Μονά Σύμφωνα
c σκληρό "κ" / credo = κκρέντο. Προηγούμενο όμως των e, i, y, ae και oe προφέρεται ως "τσ"
/ pacem = πάτσεμ.
g παχύ "γκ" / gloria = γκλόρια. Προηγούμενο όμως των e, i, y, ae και oe προφέρεται ως "τζ"
/ genitum = τζενίτουμ.
h άφωνο. Στις λέξεις mihi και nihil ακούγεται ως σκληρό "κ" / mihi - μίκκι, nihil = νικκιλ.
s μέτριο "σ" / solus = σόλους.
Τα υπόλοιπα σύμφωνα ακούγονται όπως στα αγγλικά.
4. Πολλαπλά Σύμφωνα
cc ως "κ" / ecclesium = εκλέσιουμ.
Προηγούμενο όμως των e, i, y, ae και oe προφέρεται ως "τσ" / acceperant = ατσέπεραντ.
ch ως "κ" / Christe - Κρίστε.
gn παχύ "νι" / agnus = άννιους.
sc Προηγούμενο των e, i, y, ae και oe προφέρεται ως παχύ "σ" / descendit = ντεσσέντιτ.
th ως σκληρό "τ" / catholicam = καττόλικαμ.
ti αν προηγούνται τα σύμφωνα s, t ή x και έπεται του 'ti' φωνήεν προφέρεται ως "τσέε"
/ gtatias = γκράτσεεας, tertia = τέρτσεεα.
xc προηγούμενο των e ή i προφέρεται ως "κσ" / excelsis = εκσέλσις.
Τα διπλά σύμφωνα προφέρονται χωριστά / tol-lis, Ho-san-na.
Η τονισμένη συλλαβή μιας λέξεως είναι συνήθως η πρώτη ή η δεύτερη.

Κατά τη μελοποίηση ενός κειμένου είναι ιδιαίτερα σημαντικό να γνωρίζεται τον τονισμό της κάθε λατινικής
λέξης για να την τοποθετήσετε σωστά στους χρόνους του μέτρου.
˙ ˙ ˙ w w
& w™
Á - - gnus Dé - i
71
Eλεύθερη Δίφωνη Αντίστιξη

(χωρίς μίμηση)
*
Σ' αυτό το είδος ασκήσεων ο σπουδαστής συνθέτει δύο μέρη, ελεύθερα ως προς το ρυθμό, χωρίς CF, με
βάση, ως επί το πλέίστον, τους κανόνες του 5ου είδους της δίφωνης αντίστιξης.
Δεδομένου δε του ότι μελετούμε την ασματική πολυφωνία χρησιμοποιούμε θρησκευτικό κείμενο
(Kyrie, Amen κλπ).
Πριν ασχοληθείτε με τα υποδείγματα που ακολουθούν μελετήστε τους κανόνες της ορθής τοποθέτησης των
συλλαβών του κειμένου επί των φθόγγων από ένα εγχειρίδιο Τροπικής Αντίστιξης.
I. K. Jeppesen
1. Δώριος
° *1 ° C *2w w w w ˙ w
& & ˙
Ky - - ri - e e - lei -
C œ bœ ˙
¢B ¢& w w w ˙ bœ œ œ œ œ œ
Ky - ri - e e - - - - -
° bw
w
*3
œ œ œ œ œ ˙ œ œ ˙
& ˙ œ œ œ
3 3 3 3 3
- - - - - - - - - - -
¢& ˙ ˙ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ ˙ œ œ ˙™ œ
- - - - - - - - - - -
° œ œ ˙ ˙ #˙ W
&
- - - son.
¢& œ œ œ œ w W
- - - son.
*1. Δίνουμε σε όλα τα υποδείγματα τα πρωτότυπα κλειδιά εκ των οποίων προκύπτει το είδος των φωνών.
Στο συγκεκριμμένο υπόδειγμα σημειώστε ότι η S.2 τραγουδά Bb3.
*2. To Kyrie μπορεί να μελοποιηθεί, σύμφωνα με τον Palestrina, ως δισύλλαβο ή τρισύλλαβο:
Ky - ri - e ή Ky - rie.
*3. Όταν και οι δύο αντιστικτικές φωνές κινούνται με q μπορούν να χρησιμοποιηθούν περισσότερες από 4 3ες
που είναι το όριο σε μεγαλύτερες αξίες.
© 3euk1L4 • 2012
72 Υποδείγματα Τροπικής Αντίστιξης των Ειδών: Ελεύθερη Δίφωνη Αντίστιξη
*
2. Φρύγιος
° ° C ˙™ œ ˙ ˙
B & w w w w w w
Ky - ri - e e - - -
*4
C ∑ w w w ˙ ˙
¢B ¢& w w ˙™ œ
‹ Ky - ri - e lei -
°
& w ˙ œ œ ˙
˙™ œ œ œ œ œ ˙ ˙ ˙ W
- lei - - - - - - -
˙ ˙ w ˙ œ œ œ œ
¢& œ œ ˙ ˙ w W
‹ - - - - - - - - -
*4. Ενώ το κλειδί του υποδείγματος στο πρωτότυπο είναι αυτό της Α., επέλεξα στην μεταγραφή στο κλειδί
του Τ. διότι η κάτω φωνή τελειώνει στο φθόγγο E3 εκτός της έκτασης της Α. (F3 - D5).
° ° C *5w w w ˙™
& w œ œ œ ˙
B
Ky - ri - e e - lei - - -
*6
C
¢B ¢& w w w w w ˙™ œ
Ky - - - rie e - lei -
° ˙ œ œ
& ˙ ˙ œ œ ˙ ˙ #˙ W
- - - - - - - - - son.
¢& ˙ ™ œ ˙ œ œ ˙ ˙ w
W
- - - - - - - - - son.
*5. Το Kyrie στην άνω φωνή μελοποιείται ως τρισύλλαβο, στην κάτω ως δισύλλαβο.
*6. Δύο όμοια ρυθμικά σχήματα σε διαδοχή. Καλό είναι να αποφεύγονται σε τόσο μικρού μήκους ασκήσεις
και να επιδιώκουμε ρυθμική ποικιλία.
Υποδείγματα Τροπικής Αντίστιξης των Ειδών: Ελεύθερη Δίφωνη Αντίστιξη 73
*
4. Αιολικός
*7
° ° C w w w œ œ œ œ
& & w ˙™ œ
1
Ky - ri - e e - lei - - -
*8
C w w w ˙ ˙ œ œ œ œ
¢& ¢& w
Ky - - - ri - e e - -
*9 *10
° ˙ ˙ ˙ ˙ œ œ œ œ
& w W
- - - - - - - - - son.
6 4 2 1 2 3 1
œ œ
¢& œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ ˙ #˙ W
- - - - - - - - le - son.
*7. Η ταυτοφωνία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ελεύθερα στην ελεύθερη δίφωνη αντίστιξη.

*8. 13 q!
*9. Στην δίφωνη αντίστιξη τα q μεταξύ των φωνών που διαφωνούν θα πρέπει να χειρίζονται ορθά τη διαφωνία
ως προς ένα υποθετικό CF με w. Στο *9 τα q της άνω και κάτω φωνής δημιουργούν διαβατικές διαφωνίες.
*10. Εδώ έχουμε ένα τονισμένο q στον 3ο χρόνο το οποίο διαφωνεί με τον μεγαλύτερης αξίας φθόγγο της κάτω φωνής.
Αυτό μπορεί να συμβεί στην ελεύθερη δίφωνη αντίστιξη με τις κατωτέρω προϋποθέσεις:
α) Το q του 1ου χρόνου πρέπει να είναι σύμφωνο και να συνεχίζει με κατιούσα βηματική κίνηση,
β) Τα q των χρόνων 2, 3 και 4 μπορούν να διαφωνούν, ιδιαίτερα αυτό του 3ου χρόνου που μας ενδιαφέρει,
γ) Το 4ο q ακολουθείται από ανιούσα βηματική κίνηση,
δ) η αντιστικτική φωνή πρέπει να σχηματίζει διαφωνία από καθυστέρηση με τον σχηματισμό των q της άλλης
φωνής (το q του 3ου χρόνου συγκεκριμένα).
Μελετείστε προσεκτικά το προτελευταίο μέτρο του υποδείγματος.
Για ανάλογη περίπτωση σε τετράφωνη αντίστιξη δείτε στο κεφάλαιο Τετράφωνη Αντίστιξη - 5ο Είδος,
υποδείγματα III. H. Bellermann, 2. Αιολικός από μεταφορά, σημείωση *2.
5. Ιωνικός
° ° Cw w w w w ˙
& & ˙
Ky - - rie e - lei - -
C
¢B ¢& w w ˙ ˙ w w w
Ky - - - rie e - -
74 Υποδείγματα Τροπικής Αντίστιξης των Ειδών: Ελεύθερη Δίφωνη Αντίστιξη
*
° ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
& ˙ w w ˙
- - - son, Ky - rie e -
*11α *11β
¢& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ œ œ w w ˙
˙
- lei - - - - - - - son, Ky -
° ˙ ˙ ˙ ˙ œ œ ˙ ˙ W
& ˙
lei - - - - - - - - - son.
¢& œ œ œ œ ˙ ˙ ˙ œ œ ˙ ˙ W
- - - rie e - - - lei - son.
*11α & β. Ο κανόνας για την ύπαρξη μιας και μόνον κορυφής στην μελωδική γραμμή ατονεί στην ελεύθερη δίφωνη
αντίστιξη. Σημειώστε επίσης ότι στο *11β εκκινεί μια νέα φράση.
II. R. Gauldin
Υπόδειγμα ελεύθερης δίφωνης αντίστιξης χωρίς κείμενο.
A *1
Aιολικός από μεταφορά *3
° C
A. &b ∑ w ˙™ œ œ œ ˙ ˙ œ œ œ œ œ œ
5 6 7 5 4 3 4 6 7 8 7 5 8 6 6 6 6
*2
T.
¢& b
C w ˙ œ œ w ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
‹
Ενδιάμεση Πτώση *4
B
3 2 1
° œ ˙ œ œ œ œœ w ˙ œ œ œ œ
&b œ ˙ ˙ ˙
6 3 5 6 7 3 2 1 2 3 1 5 0 0 3 2 6 5 3
˙™ œ ˙ ˙ œ #œ œ 7<
˙ 1
w ˙ œ œ ˙
¢& b Ó
‹ Δώριος από μεταφορά: °vii6 i
Υποδείγματα Τροπικής Αντίστιξης των Ειδών: Ελεύθερη Δίφωνη Αντίστιξη 75
*
Tελική Πτώση *7
*5 3 2 1
°
& b ˙™ œ œ w ˙ œ œ ˙™ œ W
*6β
2 3 2 1 3 4 5 6 2 1 2 3 - 1
*6α 1 7< 1
˙ ˙ ˙ œ œ ˙ œ #œ nœ ˙ W
¢& b ˙
‹ Αιολικός από μεταφορά: °vii6 i
(αρχικός τρόπος)
*1. Λόγω της ύφεσης στον οπλισμό ο τρόπος του υποδείγματος είναι Αιολικός από μεταφορά.
(Kατεβαίνουμε μία 4Κ από την nalis του τρόπου για να βρούμε τον αυθεντικό).
*2. Οι φωνές εισάγονται διαδοχικά χωρίς μίμηση.
Θα μπορούσε να διακρίνει κανείς μια "διαστηματική" μίμηση στην ανιούσα 5η: D-C-B / A-G-F.
*3. Και οι δύο φωνές κινούνται με q, τα διαστήματα που σχηματίζονται είναι όλα σύμφωνα!
*4. Ενδιάμεση Πτώση στην IV του τρόπου.
Θεωρούμε ότι γίνεται μετατροπισμός και από τον αρχικό Αιολικό από μεταφορά οδηγούμαστε στον Δώριο από
μεταφορά. Με αυτήν την ενδιάμεση πτώση το σύνθεμα μορφοποιείται σε διμερή μορφή.
Παρατηρείστε ότι η Α. εκκινεί τώρα το μέρος Β και ακολουθεί ο Τ. Στο μέρος Α ο Τ. εισήχθη πρώτος και ακολούθησε
η Α. Αυτό είναι ένα στοιχείο που διαφοροποιεί τα μέρη Α & Β. Επιπρόσθετα αλλάζει και η υφή (texture), το Α εκκινεί
με μεγάλης διάρκειας ρυθμικές αξίες, το Β με μικρότερης.
Σημείωση: Θα αναφέρουμε ως μετατροπισμό την αλλαγή τρόπου στην τροπική μουσική και μετατροπία την αλλαγή
τονικότητας στην τονική μουσική.
*5. Κατιόντα ποικιλματικά iq. Προσοχή! Τα ανιόντα ποικιλματικά iq δεν επιτρέπονται.
*6α & β. Κατιόν ρυθμικό σχήμα: h q q. Το q του ισχυρού χρόνου μπορεί να διαφωνεί με το CF. Το 2ο q ακολουθεί τους
κανόνες του 3ου Είδους. Τα 6α & 6β δημιουργούν μίμηση μεταξύ των δύο φωνών.
*7. Τυπική τελική πτώση.
76
Δίφωνη Μίμηση
*
Δίφωνα συνθέματα με μίμηση μεταξύ των φωνών.
Μία φωνή εκθέτει μια σειρά φθογγοσήμων, η άλλη φωνή μιμείται αυτή τη σειρά συνηθέστερα στην
δεσπόζουσα του τρόπου, αλλά και σε οποιοδήποτε άλλο διάστημα.
Η αρχική σειρά φθογγοσήμων μπορεί να επικαλύπτεται από την μίμηση της άλλης φωνής, σ' αυτήν την
περίπτωση έχουμε μια μορφή stretto.
Το όλο σύνθεμα καταλήγει σε μια πτώση στον αρχικό τρόπο.
Εστιάστε την προσοχή σας στα ακόλουθα σημεία:

1. Εντοπίστε τις μιμήσεις.
2. Διακρίνετε μεταξύ αυστηρής και ελεύθερης, πραγματικής και τονικής μίμησης.
3. Ελέγξτε τα διαστήματα μεταξύ των φωνών (αρμονικά διαστήματα).
4. Εξετάστε την μελωδική κίνηση κάθε φωνής (μελωδικά διαστήματα, κορύφωση μελωδιών,
μελωδικό περίγραμμα).
5. Εντοπίστε και μελετήστε τα πτωτικά σημεία.
6. Μελετήστε την τοποθέτηση του κειμένου στους φθόγγους της μελωδίας.
I. Knud Jeppesen
1. Δώριος
° C w w ˙ ˙ w
S. & ∑ ∑ ∑ ∑ w w
Ky - ri - e e - lei -
C ˙ ˙ w ˙ ˙
A.
¢& w w w w w w w
Ky - ri - e e - lei - son, Ky - rie e -
*1
°
& w ˙ ˙ ˙™ œ œ œ ˙ w w W
- son, e - lei - - - - - - son.
6 7 6 3
˙ ˙ w ˙
¢& ˙ œ œ ˙ ˙ #œ œ # w W
lei - - - - - - - - - son.
*1. Εδώ το q του 3ου ισχυρού χρόνου διαφωνεί με την κάτω φωνή.
Όταν προηγείται το 2ο Είδος (h h) και έπεται το 3ο (q q q q), το πρώτο από τα 2 q, επιτρέπεται, με κατιούσα διαβατική
κίνηση, να διαφωνεί σύμφωνα με τους κανόνες του 2ου Είδους.
Το q αυτό στον 3ο χρόνο απαγορεύεται να διαφωνεί αν είναι τονισμένο ποίκιλμα ή ανιών διαβατικός φθόγγος.
© 3euk1L4 • 2012
Υποδείγματα Τροπικής Αντίστιξης των Ειδών: Μίμηση για Δύο Φωνές 77
*
2. Φρύγιος
*2
° C ˙ ˙ ˙ œœ w W
S. & w ˙ ˙ ˙™ œ ˙ ˙ ˙ ™ œ œ œ ˙ ˙ ˙
Ky - ri - e e - - lei - - son.
A. C
¢& ∑ ∑ ˙™ œ ˙ ˙
w ˙˙ w ˙ ˙ w w W
Ky - ri - e e - lei - son.
*2. Η μελωδική δεσπόζουσα του Φρύγιου (6 = C, στο Γρηγοριανό μέλος) διαφέρει από την πολυφωνική δεσπόζουσά
του (5 = B).
Το υπόδειγμα εκκινεί με το 5 του τρόπου και η άλτο μιμείται τους αρχικούς φθόγγους ακκινώντας από το 1.
° Cw œ œ ˙
S. & ˙™ œ œ œ ˙ ˙ œ œ œ œ œ œ
Ky - rie e - - - -
C ∑ ∑ œ œ œ œ
A.
¢& w ˙™ œ œ œ œ œ
Ky - rie
*3
° ˙ ˙
& ˙ ˙ œ œ ˙ ˙ ˙ œ œ ˙ ˙ #˙ W
7 6 7 7 6
- - lei - - - - - - - son.
w ˙ œ œ ˙™
¢& œ œ œ œ
œ ˙ œ œ ˙ ˙ W
e - - - - - - lei - son.
*3. δες *1. Εντοπίστε ανάλογες περιπτώσεις στα υποδείγματα.
4. Αιολικός
° C w ˙ ˙
S. & ∑ ∑ ∑ ∑
Ky - rie e -
C
A.
¢& w ˙ ˙
˙™ œ œ œ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Ky - rie e - lei - - - - - - -
78 Υποδείγματα Τροπικής Αντίστιξης των Ειδών: Μίμηση για Δύο Φωνές
*
°
& ˙™ œ œ œ ˙ ˙ ˙ œ œ ˙ œ œ ˙ ˙ #˙ W
lei - - - - - - - - - son.
¢& ˙ ˙ ˙ œ œ w ˙ ˙ ˙ œ œ w W
- - - - - - - - - - son.
5. Ιωνικός
*4
° 3w ˙ ˙ ˙ œ œ œ œ ˙ w
S. & 1
˙ ˙
8 7 2 1 2
Ky - rie e - lei - - - - son, Ky -
3∑ ˙ ˙ ˙™ œ œ œ ˙ œ œ
A.
¢ 1
& w ˙
Ky - rie e - lei - - - - -
° w™ ˙ w w™ W™
& œ œ w
rie e - lei - - - - - - son.
w™
¢& œ œ œ œ ˙ œ œ œ œ
W W™
- - - - - - - - - son.
*4. Μελετήστε και εξηγείστε τα αρμονικά διαστήματα που σχηματίζονται μεταξύ των δύο φωνών.
▶ Δίφωνα Συνθέματα με Μίμηση σε Διάφορα Διαστήματα

Πως κατασκευάζονται:
1. Συνθέτουμε την προς μίμηση μελωδική γραμμή (Α1) μέχρι το σημείο που θα εισαχθεί η άλλη φωνή
2. Επιλέγουμε το διάστημα της μίμησης
3. Αντιγράφουμε την φωνή Α1 εκκινώντας από το επιλεγμένο διάστημα (Β1)
4. Συνεχίζουμε τη σύνθεση της πρώτης φωνής (Α2)
5. Αντιγράφουμς το Α1 στην μιμητική φωνή (Β2)
6. Συνεχίζουμε για όσο επιλέξουμε να διαρκέσει η μίμηση
7. Κλείνουμε το σύνιθεμα με ελεύθερη αντίστιξη και με πτώση.
1. Μίμηση στην Ταυτοφωνία. Φρύγιος
Β1 Β2
° C
A. & ∑ ∑ w w w ˙ œœ w w ˙ œœ w W
1Κ
Α1 Α2
w w w ˙ œœ ˙
T.
¢&
C ˙ w ˙ ˙ ˙ ˙
w w W
‹
*
2. Μίμηση στην υπερκείμενη 2η. Δώριος
° C
& ∑ bw w w
S. ˙ œ œ ˙™ œ
C
A.
¢& w w w ˙ œ œ ˙ ˙ ˙ bœ œ
°
& ˙™ œ bœ œ ˙ œ œ ˙ ˙ #˙ W
¢& ˙™ œ ˙ œ œ w W
œ œ bœ œ
3. Μίμηση στην υπερκείμενη 3η. Δώριος

*5
° C w w
S. & ∑ ∑ bw ˙ œœ œœœ
œ w W
7
C
A.
¢& w w w ˙ œ œ ˙™ œ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
*5. Τονισμένο q στον 3ο χρόνο το οποίο διαφωνεί. Δες Ελεύθερη Δίφωνη Αντίστιξη, *10.
4. Μίμηση στην υπερκείμενη 5η. Αιολικός

° C w w w
S. & ∑ ˙ œœ œœ˙ ˙ #œ #œ #w W
C
A.
¢& w w w ˙ œœ w ˙ œ œ w w W
*
5. Μίμηση στην υπερκείμενη 6η. Ιωνικός

° C ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
S. & Ó
˙˙ œ œœœ ˙ ˙ œœ˙ ˙ ˙ W
C
A.
¢& w w w ˙ œ œ ˙™ œ ˙œœ ˙ œœ w W
7. Μίμηση στην υπερκείμενη 7η. Μιξολύδιος
° C w w w
S. & ∑ ∑ ∑
C
¢& w w œ œ œ œ
A. w ˙ œ œ œ œ œ œ
° ˙ œ œ ˙
& ˙ œ œ ˙ ˙ #˙ W
¢& ˙ œ œ ˙ ˙ ˙ ˙
w W
II. H. Bellermann
▶ Υποδείγματα Μίμησης με Ευθεία Κίνηση
1α. Μίμηση στην Ταυτοφωνία. Αιολικός από μεταφορά

*1
° ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
S. & b C ˙™ œ œ œ œ œ œœ w W
w œ
C
A.
¢& b ∑ ∑
w ˙™ œ œœœœ œ ˙
œ ˙ ˙ W
*1. Πτώση στον Ιωνικό από μεταφορά
Προσοχή! όχι στον Λύδιο, λάβετε υπόψη σας τον οπλισμό. Το ίδιο ισχύει για όλα τα υποδείγματα που είναι γραμμένα σε
τρόπο από μεταφορά.
Το υπόδειγμα είναι μετατροπικό.
*
1β. Μίμηση στην Ταυτοφωνία. Μιξολύδιος
° C ˙ ˙ œ œ œ œ œ œ ˙™
S.1 & w w ˙ œ œ
˙ ˙ œ œ
S.2 & C ∑ ∑ w w ˙
¢
°
& ˙ ˙ ˙ #˙ W
œ œ œ œ w
¢& œ W
2α. Μίμηση στην υπερκείμενη 2η. Ιωνικός από μεταφορά
*2
°
S.1 & b C ∑ w ˙ ˙ ˙™ œœ œ œ ˙ ˙ n˙ W
C
S.2
¢& b w ˙ ˙ ˙™ œœ œ œ œ œ ˙™ œ w W
*2. Πτώση στον Μιξολύδιο από μεταφορά (Προσοχή! όχι στον Ιωνικό). Το υπόδειγμα είναι μετατροπικό.
2β. Μίμηση στην υποκείμενη 2η. Δώριος

*3
° C
S. &
w ˙ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ ˙ ˙ W
C ∑
A.
¢& w ˙ ˙ œ œ œ œ ˙™ œœ w W
*3. Πτώση στον Ιωνικό. Το υπόδειγμα είναι μετατροπικό.
3α. Μίμηση στην υπερκείμενη 3η. Ιωνικός

*4
° C w ˙ ˙ œœœœ
T. & ∑ ∑ ˙™ œœ w W
‹
w ˙ ˙ œœœœ œ œœ ˙ œœ
B.
? C œ œœ˙ ˙ #˙ W
¢
*4. Πτώση στον Δώριο. Το υπόδειγμα είναι μετατροπικό.
*
3α. Μίμηση στην υποκείμενη 3η. Ιωνικός
*5
° ˙ œ œ œ
S. & C
˙™ œ ˙ ˙ œ œ œ œ ˙ œ w W
C ∑ œ œ œ œ ˙
A.
¢& ˙™ œ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
*5. Πτώση στον Μιξολύδιο. Το υπόδειγμα είναι μετατροπικό.
4α. Μίμηση στην υπερκείμενη 4η. Ιωνικός από μεταφορά

*6
°
S. & b C ∑ w ˙ ˙ œœ˙ ˙ ˙ œœ˙ w W
C
A.
¢& b w ˙ ˙ œ œ œ œ ˙™ œ ˙ œœ œœ˙ ˙ #˙ W
*6. Πτώση στον Μιξολύδιο. Το υπόδειγμα είναι μετατροπικό.
4β. Μίμηση στην υποκείμενη 4η. Ιωνικός από μεταφορά

*7
° C
S. & b w ˙ ˙ w œ œ ˙ œ œ ˙ w W
C ∑
A.
¢& b w ˙ ˙ ˙™ œ ˙ ˙ ˙ #˙ W
*7. Πτώση στον Δώριο από μεταφορά. Το υπόδειγμα είναι μετατροπικό.
5α. Μίμηση στην υπερκείμενη 5η. Δώριος

*8
° C w ˙ ˙ w œ œ˙ ˙ ˙ W
S. & ∑ w ˙ ˙ ˙ ˙
C
A.
¢& w w ˙ ˙ w ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ œ œ ˙™ œœ w W
*
5β. Μίμηση στην υποκείμενη 5η. Δώριος από μεταφορά
*9
°
S. & b C w ˙ ˙™
˙ œ œ œ ˙ ˙ ˙ W
C
A.
¢& b ∑
w ˙ ˙™
˙ œ w W
*9. Πτώση στον Ιωνικό από μεταφορά. Το υπόδειγμα είναι μετατροπικό.
6α. Μίμηση στην υπερκείμενη 6η. Λύδιος

*10
°
S. & C ∑ ˙ œ œ œ œ œ œ ˙ ˙ ˙ W
˙
C
A.
¢& ˙ œ œ œ œ ˙ ˙ w w W
˙
6β. Μίμηση στην υποκείμενη 6η. Αιολικός

*11
°
S. & C ˙ ˙
˙™ œ ˙™ œ œœ˙ œœ˙ œœ˙ w W
C ∑ ∑
A.
¢& ˙ ˙ œ ˙ ˙ ˙ ˙ W
˙™ œ ˙™
*11. Πτώση στον Φρύγιο. Το υπόδειγμα είναι μετατροπικό.
7α. Μίμηση στην υπερκείμενη 7η. Μιξολύδιος

° C ˙ œ œ ˙
S. & ∑ ∑ ∑ ˙ œ œ ˙
C
A.
¢& ˙ œ œ ˙ œ œ œ œ ˙™
˙ œ œ ˙ œ œ œœ œ œ
*
° œ œ
& œ œœ w W
¢& ˙ ˙ ˙ #˙ W
7β. Μίμηση στην υποκείμενη 7η. Ιωνικός

*12
° w ˙ ˙ ˙ ˙™ œ œ ˙ ˙ ˙
S. & C ˙ œœœ ˙ œ œ˙ ˙ #˙ W
C
A.
¢& ∑ ∑
œ
w ˙ ˙ ˙ ˙ ˙™ œ œ œ œ ˙™ œœ w W
*12. Πτώση στον Αιολικό. Το υπόδειγμα είναι μετατροπικό.
8α. Μίμηση στην υπερκείμενη 8η. Δώριος

° C
A. & ∑ ∑ ˙™ œ œœ œœ œ ˙ ˙ ˙ W
w œ
C ˙™ œ œ œ œ œ œ œ ˙ b ˙ œ œ œ œœ w
T.
¢& w œ œ W
‹
*12. Πτώση στον Λύδιο. Το υπόδειγμα είναι μετατροπικό.
8β. Μίμηση στην υποκείμενη 8η. Ιωνικός

° Cw
A. & ˙™ œ ˙ œ œ œ œ
œ œ œœœ œ ˙ ˙ ˙ ˙ w W
T. C
¢& ∑ ∑ w ˙™ œ ˙ ˙ œœœ œ œœ˙ ˙ ˙ W
‹
*
▶ Υποδείγματα Μίμησης με Αντίθετη Κίνηση
Κατά τη μίμηση με αντίθετη κίνηση αντιστρέφεται η φορά των διαστημάτων, τα ανιόντα γίνονται
κατιόντα και το αντίστροφο. Στην τροπική και τονική μουσική συνήθως χρησιμοποιούμε μη αυστηρή
μίμηση σε αντίθεση με την αυστηρή, διατηρείται δηλαδή το γένος (αριθμητικό μέγεθος) των διαστημάτων
αλλάζει όμως το είδος τους για να διατηρηθεί το σύνθεμα εντός του τρόπου / τονικότητας.
1. Μίμηση με αντίθετη κίνηση στην υποκείμενη 8η. Ιωνικός

° C˙ œ ˙ ˙ œ œ˙
S. & ˙ ˙™ œ œ œ œ œœœœ
˙™ œ œ w W
4Κ↓
C ∑ ∑ ∑
A.
¢& ˙ ˙ ˙™ œ œœœœ ˙ ˙ ˙ #˙ W
4Κ↑
2. Μίμηση με αντίθετη κίνηση στην υπερκείμενη 6η. Φρύγιος

° C œ ˙ ˙
S. & ∑ ∑ ∑ ˙ ˙ ˙™ ˙ ˙ W
3μ↓
C
A.
¢& ˙ ˙ ˙™ œ ˙ ˙ ˙ œœ ˙ ˙ œœœœ w
œ W
3μ↑
III. R. Gauldin
Αναλύστε διεξοδικά το υπόδειγμα του Gauldin που ακολουθεί (όπως έγινε στο Ελεύθερη Δίφωνη Αντιστιξη,
II. R. Gauldin, Αιολικός από μεταφορά). Η ανάλυσή σας θα πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής σημεία:
• Εύρεση του τρόπου του υποδείγματος.
• Αναγνώριση οριζόντιων / κάθετων διαστημάτων.
• Μελωδικοί και αντιστικτικοί κανόνες που εμπλέκονται στο σύνθεμα. Επισήμανση εξαιρέσεων και ιδιαίτερων
περιπτώσεων (αν υπάρχουν).
• Εύρεση μιμήσεων και αναγνώριση του είδους τους (με ευθεία / αντίθετη κίνηση, στην ανιούσα 5Κ, κλπ).
• Αναγνώριση ενδιάμεσων / τελικών πτώσεων.
• Μορφολογία του υποδείγματος (διμερής, τριμερής μορφή κλπ).
° Cw ˙
T. & ˙™ œ œ œ ˙ œ œ ˙ ˙ œ œ
˙
‹
B.
?C ∑ ∑ w ˙™ œ œ œ ˙ œ œ ˙
¢
*
° ˙ œ œœ˙ ˙ #˙ w ˙ œ œ œ œ
& ˙ Ó
‹
? ˙ ˙ œ œ w ˙ œ œ œ œ ˙™ œ
¢ ˙ ˙
° œ œ ˙ ˙ ˙ ˙ œ œ œ ˙ W
& ˙
‹
˙ ˙
? œ œ b˙ œ œ œ œ œ ˙™ œ W
¢
87
Τρίφωνη Αντίστιξη - 1o Είδος (1:1)
*
I. K. Jeppesen
Σε δοσμένο CF συνθέτουμε δύο αντιστικτικές φωνές 1:1.
*4
*5α
° C1. Δώριος
w w w w w w 1
w #w
7<
W
1
S. &
8 3 6 8 10 10 6 6 1
*1 3 2 1
A. &C w w w w w w w w W
8 5 8 10 10 10 4 6 8
1 3 3 3 1 -3 -3 5 1
*5β
w
*2
w w w w *3
w w 5 1 *4
T. & C w W
¢
‹ V3 I8
*1. Προτείνουμε εδώ ένα τρόπο αρίθμησης των διαστημάτων μεταξύ των φωνών για έλεγχο της ορθότητάς τους
και για την αποφυγή λαθών (παράλληλες, κρυμμένες κλπ): T-S, T-A / A-S.
• Το CF μπορεί να τοποθετηθεί, πιθανώς με τις κατάλληλες αλλαγές - μεταφορά κατά 4Κ, σε κάθε μία από τις
τρεις φωνές των ασκήσεων. Έτσι λοιπόν, κάθε CF μπορεί να "λυθεί" τρεις (3) φορές.
*2. Η ταυτοφωνία (1Κ) μπορεί να χρησιμοποιηθεί ελεύθερα μεταξύ δύο φωνών, μεταξύ των τριών όμως μόνο
στο πρώτο και τελευταίο μέτρο της άσκησης.
• Στόχος μας σε αυτές τις ασκήσεις είναι η χρήση όσο το δυνατόν περισσότερο της πλήρους τρίφωνης
συγχορδίας προσέχοντας ταυτόχρονα τη δημιουργία μελωδικών και σύμφωνα με τον κανόνα αντιστικτικών
γραμμών.
*3. Επιτρέπεται η διασταύρωση μεταξύ των φωνών. Σε μια τέτοια περίπτωση λογίζεται ως βάσιμο της συγχορδίας
που σχηματίζεται η χαμηλότερη φωνή.
Στο *3 για παράδειγμα έχουμε ρε ελάσσονα σε ευθεία κατάσταση και όχι σε α' αναστροφή.
• Δεν επιτρέπεται να αρχίζουμε και να τελειώνουμε μια άσκηση με διασταύρωση των φωνών.
• Η διασταύρωση πρέπει να περιορίζεται ανάλογα με το μήκος της άσκησης.
*4. Μια άσκηση μπορεί να αρχίσει και τελειώσει με παράλειψη της 3ης και 5ης της τονικής (πάντα!) συγχορδίας
(με 3 θεμελίους δηλαδή).
• Η εκάστοτε χαμηλότερη φωνή πρέπει να εκκινεί και να τελειώνει με την nalis του τρόπου!
• Αν η αρχική και τελική συγχορδία περιέχει την μέση (3η) της, αυτή θα πρέπει να είναι 3Μ. Με άλλα λόγια
αρχίζουμε και τελειώνουμε ένα σύνθεμα με μείζονα συγχορδία. Δες και ΙΙ. *1.
• Ο προσαγωγέας (όχι η υποτονική = αναλλοίωτη 7 μελωδική βαθμίδα) του εκάστοτε τρόπου δεν πρέπει να
διπλασιάζεται!
• Τυπική Πτώση: CF: 3 - 2 - 1, Φωνή 2: 1 - 7 - 1, Φωνή 3: 5 - 1.
*5α & β. Κάθε αντιστικτική φωνή θα πρέπει να κορυφώνεται σε ένα μόνο φθόγγο (μία κορυφή / climax).
Για μια σύνοψη των κανόνων για τις κρυμμένες 5ες & 8ες δες Τετράφωνη Αντίστιξη - 1ο Είδος.
© 3euk1L4 • 2012
88 Υποδείγματα Τροπικής Αντίστιξης των Ειδών: Τρίφωνη Αντίστιξη - 1o Είδος
*
2. Φρύγιος 7 1
° w w w w w w <n>w W
S. & C w
*7
*6 *8
A. &C w w w w w w w w #W
w w w w w w w2 1
W
T. & C w
¢
‹ VII6 I8
*6. Αναλόγως με το μήκος του CF επιτρέπονται μία ή δύο συζεύξεις ολοκλήρων.
Να αποφεύγετε την σύζευξη ολοκλήρων σε δύο φωνές ταυτόχρονα.
*7. Υπενθυμίζουμε ότι ο Φρύγιος δεν οξύνει την υποτονική για δημιουργία προσαγωγέα.
*8. Μια άσκηση μπορεί να αρχίσει και τελειώσει με πλήρη την συγχορδία της τονικής.
Σε αυτή την περίπτωση η συγχορδία πρέπει να είναι μείζονα (με 3Μ δηλ.).
° w w w w
3 2 1
S. & C w w w w W
7< 1
A. &C w w w w w w w #w W
w w w w5 1
T. & C
w w w w W
¢
‹ V5 I8
4. Αιολικός
° 1 7< 1
S. & C w w w w w w #w W
3 2 1
A. &C w w w
w w w w W
*9 5 1
C w
T.
¢& w w w w w w W
‹ V3 I8
*9. Εδώ έχουμε ταυτόχρονη επανάληψη του κρατημένου φθόγγου στις δύο αντιστικτικές φωνές.
Αν είναι δυνατόν, πρέπει να αποφεύγεται.
Υποδείγματα Τροπικής Αντίστιξης των Ειδών: Τρίφωνη Αντίστιξη - 1o Είδος 89
*
5. Ιωνικός
° 3 2 1
S. & C w w w w w
w w w w w w W
1 7 1
A. &C w w w
w w w w w w w w W
5 1
T. & C
w w w w w w w
¢ w w w w W
‹
V5 I8
II. J. J. Fux
Θα δώσουμε ένα μόνο υπόδειγμα απο το Gradus (το CF "περνά" και από τις τρεις φωνές).
Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο πρέπει να δουλεύετε με ένα CF στην τρίφωνη αντίστιξη,
το δοσμένο CF θα πρέπει να "δίνεται" σε κάθε μια από τις τρεις φωνές.
° C1α. Δώριος *2
A. &
*1
w w w w w #w W
T. &C w w w w
‹
?C w w w w w w
B. w w w w W
¢
*1. Στην αρχή και στο τέλος μιας άσκησης αν συμπεριληφθεί η μέση (3η) της Ι του τρόπου αυτή θα πρέπει να
είναι 3Μ (η συγχορδία μείζονα!). Και τα τρία υποδείγματα του Fux στον Δώριο εκκινούν με 3μ!
*2. Οι 5ες & 8ες κρυμμένες στις εξωτερικές φωνές στην τρίφωνη αντίστιξη θα πρέπει να αποφεύγονται.
° C1β. w w w w w w w #w W
S. & w w
A. &C w w w w w w w w w w W
C w w
T.
‹
*
° C 1γ.
A. & w w w w w w w w w W
#w
w w w w w
T. &C bw w bw w w W
‹
?C w w w w w w w w w w W
B.
¢
III. H. Bellermann
Μελετήστε τις παρακάτω πτώσεις σε όλους τους τρόπους.
Σημειώστε τα διαστήματα που σχηματίζονται μεταξύ των φωνών, όπως στο υπόδειγμα.
1. Δώριος
° C *1 #w W w W *2
S. &
w W w #W
3 1 6 8 5 4 4 3
A. &C W w W w W w W
#w
5 8 10 15 10 8 6 3
3 8 5 8 6 5 3 1
C #w W #w W
T.
¢& w W
w
W
‹ V5 I V3 I8 V6 I8 V6 I3
μετριώτατο! 2. Φρύγιος
° *3 w W w W
& w W w #W
& w #W w W w #W W
w
#w W w W w W
¢& w W
‹ V6 I5 VII6 I8 VII6 I8 VII6 I3
*1. Χωρίς 3η η τελική συγχορδία της τονικής του τρόπου.

*2. Πλήρης μείζονα συγχορδία της καταληκτικής τονικής του τρόπου.
*3. Σπάνια τελειώνει στην 5 του τρόπου ένα CF.
*
όχι καλό! όχι καλό!
° w W w W
& w #W w W
& w w #W w W w
W W
w W w W w W w W
¢&
‹ VII5 I3 VII3 I8 °v6 I °v6 I5
3. Λύδιος ✘
° w W w w
& w W W W
6
& w W w W w W w W
11
6
w w
¢& W W w W w W
‹ V5 I8 V3 I8 V6 I3 V6$ I3
4. Μιξολύδιος 5. Αιολικός μέτριο!

° #w W
& w W w W w W
& #w W w W w W w W
& w W w W #w W #w W
¢
‹ V5 I V3 I V6 I8 V6 I5
*
° w #W
*4
w W
& #w W #w W
& w W #w W #w W
w #W
¢& w W w W w W w W
‹
*4. 5ε // 5Κ, καλό είναι να αποφεύγεται!
6. Ιωνικός
° w W w W w W
& w W
& w W w w W w W
W
W W W w W
¢& w w w
‹ V5 I8 V6 I5 V6 I8 °vii6 I8
° w W w W
&
& w w W
W
w W w W
¢&
‹ °vii6 I8 °vii I
Ακολουθεί ένα πλήρες υπόδειγμα του Bellermann στον Φρύγιο (το CF διέρχεται και από τις τρεις φωνές):
*
7α. Φρύγιος
° C *4α *4β
A. &
w w w w w w W
w w w
T. &C w w w w w w w w #W
w
‹
B.
?C w w w w w w w w W
¢ w
*4α & β. Εκκίνηση με ελλειπή συγχορδία, κατάληξη νε την πλήρη μείζονα συγχορδία της τονικής του τρόπου.
7β.
° C *5 w w w w w
S. & #w w w w #W
A. &C w w w w w w W
w w w
C w w w W
T.
¢& w w w w w w
‹
*5. Οι πολλές συζεύξεις περιορίζουν την μελωδική κίνηση των φωνών και καθιστούν το όλο σύνθεμα στατικό.
7γ.
°
A. & C w w w w
w w w w w W
*6
T. &C w w w w w w w w w W
?C w w w w w W
B.
¢ w w w w
*6. Αυτό το G§ θα έπρεπε να ήταν G#!
94
Τρίφωνη Αντίστιξη - 2o Είδος (2:1)
*
I. K. Jeppesen
• Το CF συνδυάζεται με μία φωνή στο 1ο Είδος (w) και μία φωνή στο 2ο Είδος (h h).
• Το CF μπορεί να τοποθετηθεί, πιθανώς με τις κατάλληλες αλλαγές - μεταφορά κατά 4Κ, σε κάθε μία
από τις τρεις φωνές των ασκήσεων. Έτσι λοιπόν, κάθε CF μπορεί να "λυθεί" έξη (6) φορές.
Τα υποδείγματα που ακολουθούν δείχνουν αυτόν ακριβώς τον τρόπο εργασίας - το CF τίθεται σε μια φωνή και
δίνονται δύο λύσεις.
*2
° C1α. Δώριος
˙
˙ ˙˙ ˙˙
˙ ˙ ˙ ˙ ˙˙ ˙ 1
˙ ˙
7< 1
#˙ W
S1. & Ó ˙ b˙ ˙
3 6 5 4A 4
*1 4 5
S2. &C w w w w bw w w w w w W
3 6 7 6 8
1 _ 3 _ 5
3 2 1
A. & C w w w w w w
¢ w w w w W
°vii6 I
*1. Τα δύο πρώτα υποδείγματα είναι γραμμένα για δύο φωνές S. (S.1 & S.2) και A.
*2. Επιτρέπεται να εισαχθεί η πτώση με χρήση του 4ου Είδους.
• Τα δύο τελευταία μέτρα των δύο πρώτων υποδειγμάτων είναι γραμμένα σε τριπλή αντίστιξη.
° C1β. w w w w w w bw
4 5
S1. & w w w W
1 7< 1
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ # ˙ W
S2. &C Ó ˙
˙ ˙ ˙ ˙
3 2 1
A. & C w w w w w w
¢ w w w w W
°vii6 I
© 3euk1L4 • 2012
*
° C1γ. 3 2 1
w w W
*4 1 7< 1
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
T. & C Ó ˙ b ˙ ˙ ˙ ˙ b ˙ ˙ ˙ b˙ ˙
‹
*3
b w 5 1
? Cw w w w w w w w w W
B.
¢
*3. Ο Β. αρπίζει την ελαττωμένη συγχορδία!
*4. Μεταξύ B. και A. (μιας εσωτερικής και μιας εξωτερικής φωνής) σχηματίζεται κακή σχέση τριτόνου.
° C1δ. *6 5 1
w w
5 1
w w
T. &C bw w bw w w w w w
W
‹
1 7< 1
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
? *5 b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙
˙ ˙ ˙ b˙ ˙
B. C˙
¢
V6 I5
*5. Η έκταση αυτής της αντιστικτικής φωνής ταιριάζει καλύτερα σε Τ.2 παρά σε Β.
*6. Δεν λογίζονται οι αντιπαράλληλες 5ες στην τροπική αντίστιξη.
° C1ε.Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
1
˙ ˙ #
7< 1
˙ W
S. & ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙
3 2 1
w 5 1
w w w w w w w W
T. & C w w
¢
‹ V3 I8
*
C©º
1ς.
° w w w w w
4 3<
S. & C w w w w w #W
*8
3 2 1
*7
7< 1 1
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ # ˙ W
T. & C b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b ˙ ˙
¢ ˙
‹ °vii5 I3
*7. Στο προτελευταίο μέτρο μιας άσκησης αν δημιουργείται καθυστέρηση στην χαμηλότερη φωνή, αυτή μπορεί να
λυθεί σε ελαττωμένη συγχορδία, αλλά μόνον σε κλειστή θέση 5ης.
*8. Υπενθυμίζουμε ότι στην αρχή και στο τέλος μιας άσκησης αν μια φωνή τραγουδήσει την μέση (3η) της τονικής
συγχορδίας αυτή πρέπει να είναι 3Μ και ως εκ τούτου, η τονική συγχορδία μείζονα.
II. J. J. Fux
Θα ξεκινήσουμε με μια παρατήρηση του Fux. Στην περίπτωση που ακολουθεί:
° C
A. & w w
επιτρέπει τις 5// που σχηματίζονται μεταξύ Τ-Β για χάρη της
πληρότητας της τρίφωνης συγχορδίας.
T. &C ˙ ˙ w Καλό είναι να αποφεύγουμε μια τέτοια περίπτωση στις ασκήσεις μας.
‹
B.
?C w w
¢
Ακολουθεί ένα υπόδειγμά του στον Δώριο. Συγκρίνετε την εκδοχή του Fux μ' αυτήν του Jeppesen:
° C1α. Δώριος
A. &
*2
*1
C Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
T. & ˙ ˙
‹
? C w w w w
B.
¢ w w w w w w W
*1. Αν η φωνή στο 2ο Είδος ξεκινήσει με παύση μισού και ακολουθήσει η μέση (3η) της Ι του τρόπου, δεν είναι
απαραίτητο να χρησιμοποιήσουμε 3Μ (μείζονα συγχορδία).
*2. Αλυσίδα. Για ορισμένους θεωρητικούς 2 επαναλήψεις σχημάτων είναι ανεκτές.
*
° C1β. ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
S. & Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
C w w w
T.
¢& w w w w w w w W
‹
° C1γ. w w w w w w
S. & w w w w #W
CÓ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
T.
¢& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
‹
III. H. Bellermann
1α. Ιωνικός
°
A. & C w w w w w
w w w w w w W
˙ ˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙
T. &C Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ W
‹
B.
?C w w w w w w w w w w w W
¢
*
° C1β.w w w w w w w
S. & w w w w W
A. &C w w w w w w w w w w
w W
T. & C˙ ˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙ ˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ W
¢
‹
° C1γ.Ó
A. & ˙ ˙ ˙ ˙˙ ˙ ˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙ ˙
˙ ˙ ˙˙ ˙˙ W
T. &C w w w w w w w w w w w W
‹
?C w w w w w w w w w w w
B.
¢ W
99
Τρίφωνη Αντίστιξη - 3o Είδος
*
I. Knud Jeppesen
• Το CF συνδυάζεται με μία φωνή στο 1ο Είδος (w) και μία φωνή στο 3ο Είδος (q q q q).
• Το CF μπορεί να τοποθετηθεί, πιθανώς με τις κατάλληλες αλλαγές - μεταφορά κατά 4Κ - σε κάθε μία
° C1α. Δώριος œ œ œ œ œ œ œ œ œ œœ
S. & Œ œœ œ œœœ œ b œ œ œ œ œ œ œ #W
œ
œ
5 1 3 4 6 3 5 8 5 4 1 4 4 3
*1
A. &C w w w w w w w W
- 5 3 5 6 8 10 12 13 10 6 3 6 6 3
1 - 3 - 3 - 8 - 6 - 3 - 3 - 1
Cw w w bw w #w W
T.
¢& w
‹
° C1β.w w w w w #w W
S. & w
*1
C Œ œ b œ œ œ œ œ œ œ œ œ bœ
T. & œ œœœ œ œ
¢ œ œœ œ œ œœœ œ œ W
‹
*1. Φθόγγος εκτός έκτασης!
2. Φρύγιος
° w w w w w w w W
S1. & C w
C œ œ œ œ œœ œ œ œ œ œœ œ œœœ
S2. & œ œœ œ œœœ œ œ œ œ œ œ œ
œ #W
œ
C w
A.
¢& w w w w w w W
w
© 3euk1L4 • 2012
*
° C w w w w
S. & w w w w W
œ œœœ *2
w
C œ œœœ œ
T.
¢& Ó œ œ œ œ œ œ œ œœœ œ œœœ œ œœ W
‹
*2. Χρήση του 1ου Είδους στο προτελευταίο μέτρο.
3. Αιολικός *3
° CŒ œœ œœ
œ œ œœ œœ œ œœ œ
S. &
œœœ œœœ œ œ œ #œ #œ œ œ W
*4
A. &C w w w w w w w #W
C w w w w w
T.
¢& w w W
‹
*3. Όξυνση της 6 και 7 μελωδικής βαθμίδας του Αιολικού (ανιούσα μελωδική).
*4. Υπενθυμίζουμε ότι στην αρχή και στο τέλος μιας άσκησης αν μια φωνή τραγουδήσει την μέση (3η) της τονικής
συγχορδίας αυτή πρέπει να είναι 3Μ και ως εκ τούτου, η τονική συγχορδία μείζονα.
4. Ιωνικός
° C w w w
S. & w w
A. &C Œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ œ œ œ œ œ œ œ œ
w w
T. & C w w w
¢
‹
*
° w w w w
*7
W
& w w
& œ œ œ
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ W
w w w w w w W
¢&
‹
• Οι χρόνοι 1, 3 και 5 (μέρος q) πρέπει να σχηματίζουν σύμφωνα διαστήματα με την χαμηλότερη φωνή.
5. Ιωνικός
° 3
S. & 2 œ œ œ œ œ œ
œ œ œ œ
1 2 3 4 5 6
3
A. &2 ™
w w™ w™ w™
·1 „ Â
3 w™ w™ w™
T. & 2
¢ w™
‹
° œ œ œ
bœ œ œ œ œ œ œ œ W™
& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
& w™
w™ w™ w™ W™
¢& w™ bw™ w™ w™ W™
‹
*
▶ Μίξη CF με 2ο και 3ο Είδος

Ο συνδυασμός του CF με το 2ο και 3ο είδος είναι ιδιαίτερα δύσκολος.
Πρέπει να προσεχθούν ιδιαίτερα τα παρακάτω σημεία:
• Το μέρος των h (2ο Είδος) πρέπει να είναι λογικό και ρέον,
• Το 2ο h (που αντιστοιχεί στο 3ο q), θεωρείται πάντα τονισμένο και δεν μπορεί να διαφωνεί ιδιαίτερα όταν
το 2ο Είδος βρίσκεται στην χαμηλότερη φωνή (δες υπόδειγμα 8).
• Όταν τα h βρίσκονται σε μια από τις δυο ψηλότερες φωνές μπορεί να χρησιμοποιηθούν διαστήματα 4ης
σε αντίστιξη με υποκείμενες 3ες, 5ες ή 6ες (δες *6 & *9 των υποδειγμάτων που ακολουθούν).
• Στο προτελευταίο μέτρο το 2ο Είδος μπορεί να εισάγει μια διαφωνία από συγκοπή σύμφωνα με τους
κανόνες του 4ου Είδους.
6. Δώριος
° ˙ *6 ˙ ˙ ˙ ˙
S. & C Ó ˙ ˙ ˙ ˙
8 3 4A 6 3 11 10 6 5
*7Α
A. &C w w w w w
4 3 6 10 5 15 12 13 10
*5 -5 1 3 5 3 5 3 8 6
œ œ œ œ œ œ
œ œ œ œ bœ
T. &
¢
C Œ œ œ bœ œ œ œ bœ œ
‹
*8
° ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
& ˙
3 8 5 3 5 6 8 6 7 6 8
*7Β
& w w w w w W
5 12 10 10 10 13 17 13 11 10 15
3 5 6 8 6 8 10 8 5 5 8
œ œ bœ œ œ bœ œ
¢& œ bœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ W
‹
*5. Διασταύρωση Α.-Τ. Δηλώνεται με αρνητικό πρόσημο στο μέγεθος του διαστήματος.
*6. Το Β4 της S. διαφωνεί με το F4 της A. (διαβατική διαφωνία, 2ο Είδος) συμφωνεί όμως με το 3ο τέταρτο (D4) του Τ.
• Παρατηρείστε ότι το 1ο και 3ο q του 3ου Είδους συμφωνεί πάντα με το 1ο και 2ο Είδος των υπερκείμενων
φωνών.
*7. Οι 5// και 8// που εντοπίζονται στα σημεία 7Α & Β μπορούν να δικαιολογηθούν λόγω της "αλλαγής συγχορδίας"
που μεσολαβεί.
*8. Εισαγωγή του 4ου Είδους στο προτελευταίο μέτρο του υποδείγματος.
*
7. Αιολικός *9 *10
° C w w w w
S1. & w
-5 5 8 6 5 4 5 3 6
˙ ˙ ˙ ˙
S2. &C Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
1 10 10 8 10 8 10 13 13
5 6 3 3 6 5 6 11 8
C
A.
¢& Œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ œ œ œ œ
° w w w w
& W
6 8 5 6 6 3 2 3 1
& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
10 13 10 8 10 8 5 5 8
5 6 6 3 5 6 4 3 8
¢& œ œ œ œ œ œ œ œ ˙
œ œ œ œ œ œ W
*9. Παρατηρείστε τις 5// που σχηματίζονται από διασταύρωση!
*10. Η 4Κ μεταξύ S.-A. "υποστηρίζεται" από την υποκείμενη 5Κ του Τ.
8. Ιωνικός
° œ œ œ œ œ œ
S. & C Œ
œ œ œ œ œ œ œ œ œ
5 10 12 10 12 13 11
CF
A. &C
w w w w
5 3 5 5 8 11 13
*11 1 -8 -5 -6 -5 -3 3
˙ ˙ ˙ ˙ ˙
C ˙
T.
¢& Ó ˙
‹
*
*12
° œ
& œ œ bœ œ œ bœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ W
8 8 5 6 3 1 4 1 4 3 3
& w w w
w W
10 13 10 10 10 3 5 6 3
3 6 6 5 8 3 2 3 1
˙ ˙ ˙ W
¢& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
‹
*11. Το 2ο Είδος βρίσκεται στην χαμηλότερη φωνή. Όλα τα h είναι σύμφωνα!
*12. Η S. κάνει άλμα σε διάφωνο διάστημα ως προς την χαμηλότερη φωνή (G4-D4, διάστημα 2Μ με το C4 του Τ.),
σχηματίζει όμως ταυτοφωνία με το D4 της Α., το οποίο σχηματίζει ορθή διαφωνία με το C4 του T., επιστρέφει δε στον
φθόγγο G4 από τον οποίο προήλθε.
Πρόκειται για μια "εσφαλμένη" διαφωνία" η οποία "κρύβεται" πίσω από μια "ορθή" διαφωνία!
II. J. J. Fux
Κατά την μελέτη των υποδειγμάτων που ακολουθούν, λάβετε υπόψη σας τα εξής:
• Ο Fux επιτρέπει στο 3ο Είδος το άλμα από το ισχυρό (π.χ. *3)
• Tο ισχυρό 3ο q σε ένα μέτρο μπορεί να διαφωνεί (π.χ. *4)
° C œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ #*2œ
S. & œ œ œ œ œ
œ œ œ
A. &C w w w w w
?C w w w w
B.
¢ w
° *3-œ œÕ œ œ œ œ œ œ œ œ *4
& œ œ œ œ œ # œ œ œ œ W
œ
5
& w w w w w W
9
5
? w w w
¢ w w W
*
*1. Οι 8// σε διαδοχικά ισχυρά πρέπει να αποφεύγονται.

*2. Ο Fux κάνει συχνή χρήση τυχαίων σημείων αλλοίωσης στο μέσον μιας άσκησης (των επιτρεπτών βεβαίως):
C# και Bb. Εκτός από το προτελευταίο μέτρο να τα χρησιμοποιείτε με πολύ φειδώ.
*3. Άλμα από το ισχυρό. Δεν το συναντάμαι στον Palestrina.
*4. Θυμίζουμε ότι ο Fux αναφέρει για το 3ο Είδος: αν το 2ο και 4ο q ενός μέτρου είναι σύμφωνα, τότε το 3ο q μπορεί να
διαφωνεί. Δεν κάνουμε χρήση αυτού του κανόνα.
1β.
° C
A. & œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ œ œ œ bœ œ œ
#w w
T. &C w w bw
‹
?C w w w w w
B.
¢
°
& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ œ œ œ œ œ
œ œ œ #œ W
& w w bw w w #W
‹
? w w w w w
¢ W
1γ.
° C w w w
S. & w w
A. &C w w w w w
CŒ œ œ œ œ
T.
¢& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
‹
*
° w w w w #w W
&
& w w w w w W
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ W
‹ œ
1δ.
° C
T. & w w
w w w
&C œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ #œ
T.
œ œ œ
‹
?C w w w w w
B.
¢
°
& w w w w w W
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ #œ œ œ œ W
&
‹
? w w w
¢ w w W
Aκολουθεί ένα υπόδειγμα από τον Fux, όπου συνδυάζεται το 1ο, 2ο και 3ο Είδος.
Όπως ποιητικά αναφέρει, πέραν από την χρησιμότητά τους, τέτοιου είδους ασκήσεις διαθέτουν ομορφιά και
χάρη.
*
1ε.
° - Õ - Õ
A. & C œ œ œ œ œ œ œ œ
œ œ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ œ
˙ ˙ #˙ ˙
T. &C ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙
‹
?C w w w w w
B.
¢
° - Õ
& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ œ œ œ œ œ œ œ #œ W
n˙ ˙ ˙ ˙ ˙
& ˙ ˙ ˙ w W
‹
? w w w w w W
¢
III. H. Bellermann
Υπενθυμίζουμε ότι ο Bellermann δεν τηρεί τον Κανόνα των Διαστημάτων και κάνει άλμα από το
ισχυρό q.
1α. Ιωνικός
°
A. & C w w
w w w
*1α *1β *1γ
T. &C Œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
‹
B.
?C w w w w w
¢
*1α,β,γ. Παρατηρείστε ότι ο Τ. δεν κορυφώνεται.
*
°
& w w w w w w W
& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ W
‹
? w w w w w w W
¢
1β.
° Cw w w w w
&
&C w w w w
w
*2
C œ œ œ œ œ œ
¢& Œ œ œ œ œ œ
œ œ œ œ
œ œ œ œ
‹
° w w w w W
& w w
& w w w w w w W
*3
œ œ œ œ œ œ œ
¢& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
‹ œ œ W
*2. Ανιόν ποίκιλμα! Επιτρέπεται μόνο όταν καταλήγει σε φθόγγο μεγαλύτερης αξίας (Ε' Είδος).
*3. Φθόγγος εκτός έκτασης.
*
1γ. *4 *5
° C
A. & Œ œ œ œ œ œ œ œ œ
T. &C w w w w w
‹
?C w w w w w
B.
¢
*6
° -Õ
& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ W
& w w w w w w W
‹
? w w w w w w W
¢
*4. Κανόνας Διαστημάτων. Εντοπείστε ανάλογες περιπτώσεις.
*5. Αρπισμός στα q.
*6. Άλμα από το ισχυρό q.
Aκολουθεί ένα υπόδειγμα από τον Bellermann, όπου συνδυάζεται το 1ο, 2ο και 3ο Είδος.
Συνεχίστε την αρίθμηση των κάθετων διαστημάτων.
2. Δώριος
° C˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
S. & ˙ ˙ ˙
8 5 6 5 3 6 8 6 4 6
A. &C w w w w w
8 7 3 4 8 9 10 9 5 6 10 11 13 15 10 11 13 14 17 15
1 -2 -3 -2 3 4 6 5 3 4 5 6 6 8 5 6 10 11 12 10
C œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
T.
¢& œ œ œ œ œ œ œ œ
‹
*
° ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
& ˙ ˙
& w w w w w W
œ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ
‹ œ W
111
Τρίφωνη Αντίστιξη - 4o Είδος
I. K. Jeppesen *
• Το CF συνδυάζεται με μία φωνή στο 1ο Είδος (w) και μία φωνή στο 4ο Είδος (h_h).
• Το CF μπορεί να τοποθετηθεί, πιθανώς με τις κατάλληλες αλλαγές - μεταφορά κατά 4Κ - σε κάθε μία
T.Π
1α. Δώριος *1 1 7<
° 1
S. & C Ó
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
8 4 3 3 6 7 6 7 6 7 6 3 6 7 6 8
2 1
0 8 6 5 3 6 5 4 5 4 5 4 5 5 11 10 8
1 _ 3 _ 1 _ -3 _ -3 _ -3 _ 3 _ 5 _ 1
w w w w w w 5 1
T. & C
w w W
¢
‹ i6 V I8
*1. Η "κακή" καθυστέρηση 5-4 μεταξύ Τ.-S. νομιμοποιείται από την "καλή" καθυστέρηση 7-6 μεταξύ Α.-S.
Γενικός Κανόνας: Στο 4ο Είδος της τρίφωνης αντίστιξης οι απαγορευμένες καθυστερήσεις 4-5 και 7-8 στην
χαμηλότερη φωνή και 2-1, 9-8 στις άνω φωνές επιτρέπονται αν δημιουργείται ταυτόχρονα μια επιτρεπτή
καθυστέρηση με άλλη φωνή.
Ο κανόνας αυτός θα μπορούσε να διατυπωθεί και ως εξής:
Από την τρίφωνη αντίστιξη και μετά μπορούν να χρησιμοποιηθούν όλες οι διαφωνίες από καθυστέρηση ("καλές"
και "κακές") αρκεί να τηρούνται οι παρακάτω προϋποθέσεις:
α) λύνονται με κατιούσα βηματική κίνηση,
β) κατά τη λύση σχηματίζεται ατελής συμφωνία (3η, 6η και τα σύνθετα διαστήματα αυτών 10η και 13η), έστω
και με κάποια άλλη φωνή, που δεν έχει σχέση με την διαφωνούσα καθυστέρηση.
• Θυμίζουμε ότι σε άνω φωνή επιτρεπτές καθυστερήσεις είναι οι 4-3 και 7-6 και στην χαμηλότερη φωνή η 2-3.
! Μελετήστε προσεκτικά τις πτώσεις του κάθε υποδείγματος.

Συμβουλευτείτε το IV. Συμπλήρωμα στις Πτώσεις και τις Καθυστερήσεις.
1β.
° C 5 1
S. & w w w bw w w w w W
*2
2 1
1 7< 1
T. & C Ó
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
¢
‹ V6 I5
*2. Η σύζευξη αξιών με λόγο 1:2 απαγορεύεται εκτός από το προτελευταίο προς τελευταίο μέτρο.
© 3euk1L4 • 2012
*
° C2. Φρύγιος ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ 1˙ ˙ ˙7 W
1
S. & Ó ˙ ˙ ˙ ˙
4 5
w
w w w w w w2 W
1
T. & C
w w w
¢
‹ VII6 I8
° C3. Μιξολύδιοςw w w w
2 3
W
S. & w w w w
1 7< 1
A. &C Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
˙
2 1
C w w w w w w w
T.
¢& w W
‹ °vii6 I3
4. Αιολικός
w 1
° C w w w w w w
2
S1. & w w W
2 3 2 3
1 7< 1
C Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ *3˙ ˙ ˙
S2. & ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
13 — 12 —
12 11 11 10
5 1
C
A.
¢& w w w w w w
w w w W
V I8
iv6$ i8
*3. Σύμφωνη 4η: ένα μισό (h) σχηματίζει την λεγόμενη σύμφωνη 4η υπό τις εξής προΰποθέσεις:
• εισάγεται σε ασθενή χρόνο του μέτρου,
• εισάγεται βηματικά,
• σχηματίζεται ανάμεσα σε μια από τις ψηλότερες φωνές και σε ένα μεγάλης διάρκειας φθόγγο της χαμηλότερης,
• χρησιμοποιείται ως προετοιμασία μιας συγκοπής που σχηματίζει διαφωνία στον επόμενο ισχυρό χρόνο.
• η διαφωνία της συγκοπής (3/11) είναι ισχυρότερη από αυτήν της σύμφωνης 4ης (2-11).
Παρατηρείστε ότι η συγχορδία που σχηματίζεται στο *3 είναι σε β' αναστροφή (6/4).
* Δείτε επίσης: Δίφωνη Αντίστιξη - 4ο Είδος, ΙV. G. Diruta, Σύμφωνη 4η / Απατηλή Καθυστέρηση (Fake Suspension).
*
5. Ιωνικός
° w w w w w w w w w w
S1. & C
w W
w
S2. &C w w w w w w w
w w w W
T. & CÓ ˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙ ˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙ ˙ ˙˙ W
¢
‹
▶ Ακολουθούν υποδείγματα με συνδυασμό του 1ου, 2ου και 3ου Είδους.
° C6. Δώριος
Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
S. & ˙ ˙ ˙ ˙
5 3 6 7 6 7 6 3 6
*4
A. &C w w w w w
0 10 8 13 16 13 11 8 10 10
8 _ 6 8 10 8 5 3 8 5
?C œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
B.
¢ œ œ œ œ
° ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
&
7 6 4 6 7 6 7 6 7 6 8
& w w w w w W
12 13 15 20 18 15 16 13 11 10 15
6 8 12 15 12 10 10 8 5 5 8
? œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
¢ œ œ œ œ œ W
*4. Μελετήστε προσεκτικά τα διαστήματα που σχηματίζονται μεταξύ των φωνών και δικαιολογείστε όλες τις
διαφωνίες.
• Για τα σύνθετα διαστήματα να έχετε υπόψη σας:
α) για σύνθετα διαστήματα με 8 ≤ x ≤ 15, όπου x τυχαίο σύνθετο διάστημα, αφαιρούμε "7" για να βρούμε το απλό, π.χ:
x = 13, 13 - 7 = 6, άρα το σύνθετο διάστημα 13ης ισοδυναμεί με απλό διάστημα 6ης.
β) για σύνθετα διαστήματα με 15 ≤ x ≤ 22, όπου x τυχαίο σύνθετο διάστημα, αφαιρούμε "14" ( = 2 x 7) για να βρούμε
το απλό, π.χ:
x = 19, 19 - 14 = 5, άρα το σύνθετο διάστημα 19ης ισοδυναμεί με απλό διάστημα 5ης.
Το είδος ενός απλού διαστήματος όταν μετατρέπεται σε σύνθετο δεν αλλάζει, π.χ: 3Μ, 10Μ, 17Μ.
*
7. Φρύγιος
° ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
S. & C Ó ˙ ˙ ˙ ˙
*5α *5β
A. &C œ œ œ œ œ œ œ œ œ
B.
?C w w w w
¢ w
° ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ W
&
œ œ œ œ
& œ œ œ œ w #W
œ œ œ œ
? w w w w W
¢
*5α & β. Στα δύο αυτά σημεία η A. εκτός έκτασης.
° œ œ œ œ œ
S. & C œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ œ
A. &C Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
C w w w
T.
¢& w
‹
*
° œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
& œ œ w W
& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
w
¢& w w w W
‹
9. Αιολικός
° C w w
S. & w w w
A. &C Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
T. & C Œ œ
¢ œ œ œ œ œ œ œ œ
‹
° w w w
& w W
& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
œ œ ˙ W
¢& œ
‹
*
10. Ιωνικός
° Cw
S. & w w w
A. &C œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ
C ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
T.
¢& Ó ˙ ˙
‹
° w w w w W
&
5
*6
& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ W
9 — 10 — 8
5 2 6 5 3
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ W
¢& ˙
‹
*6. Δικαιολογείστε τον εντός παρενθέσεως διάφωνο φθόγγο.
II. J. J. Fux
° ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
S. & C Ó ˙ ˙˙ ˙ ˙ ˙˙ ˙
7 6 7 6
12 11 11 10
6 _ 5 _
?C w w w w w w w w w W
B.
¢ w
VII6$ IV8
*1. Σύμφωνη 4η.
*
1β.
° w
S. & C w w w w bw w bw w w #W
A. &C Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
˙ ˙ ˙ ˙ b ˙ ˙ ˙ ˙
B.
¢
1γ.
° C
A. & w w w
w w w w w w w W
w w
T. &C w w w w w w w w #W
‹
*2
?C ∑ Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
B.
¢ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
*2. Εδώ ο μαθητής Josephus αφήνει κενό το 1ο μέτρο γιατί δεν μπορεί να βρει μια καλή λύση. Ο Aloysius του προτείνει
την παρακάτω λύση και του διευκρινίζει ότι το σύνθεμα δεν εκκινεί με την 3η του τρόπου διότι ο Τ. διασταυρώνεται
με τον Β. και παρέχει το νόμιμο βάσιμο που είναι η τονική της Ι.
Σημειώνουμε για άλλη μια φορά ότι πραγματικό βάσιμο είναι αυτό που ακούει το αυτί κι όχι αυτό που φαίνεται
επιπόλαια στο χαρτί.
Καλό είναι πάντως μία άσκηση να μην εκκινεί και να μην καταλήγει με διασταύρωση, ιδίως των χαμηλότερων φωνών.
° C
A. & w w w
w
T. &C w w
‹ 6
-3
B.
?C Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
¢
*
III. H. Bellermann
▶ Μελετήστε και σχολιάστε τα υποδείγματα καθυστερήσεων που ακολουθούν.
Συμβουλευτείτε τον Γενικό Κανόνα για τις διαφωνίες από καθυστέρηση που δίνεται στην αρχή αυτού του
κεφαλαίου.
* Δείτε επίσης και συγκρίνετε με το IV. Συμπλήρωμα στις Πτώσεις και τις Καθυστερήσεις στη συνέχεια του παρόντος
κεφαλαίου.
1. Καθυστερήσεις 7-6 / 14-13

° ˙ ˙ ˙ w
S. & C ˙ ˙ ˙ bw w
5 4A 5 4 4 5ε 4 5
A. &C w w w ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
7 6 7 6 10 - 10 -
3 - 3 - 7 6 7 6
C w w w
T.
¢& w w w
‹
° Cw ˙ ˙ ˙ ˙
S. & w w w
2 3 2 3 7 6
A. &C ˙ ˙ ˙ ˙ w
˙ ˙ ˙ ˙ w
8 - 8 - 14 13
7 6 7 6 8 -
C w w
T.
¢& w w w w
‹
2. Καθυστερήσεις 4-3 / 11-10

° C
S. & w w W ˙ ˙ ˙ ˙ W
2 3 2 3
A. &C w w
˙ ˙ ˙ ˙ W W
5 - 11 10
4 3 5 -
C w
T.
¢& w W w w W
‹
*
° C ˙ ˙
S. & w w ˙ ˙ w w ˙ ˙ ˙ ˙
5 6 4 3 4 3 3 4 6 5
A. &C Ó ˙ ˙ ˙ w w Ó ˙ ˙ ˙ w w
8 - 13 12 11 10 6 - 11 10
4 3 10 - 8 - 4 3 6 -
C w w w w w
T.
¢& w w w
‹
3. Καθυστερήσεις 9-8
A B Γ Δ Ε
° C ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
S. & ˙ w w ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
7 6 2 3 4 3 5 4 7 6
A. &C w w ˙ ˙ ˙ ˙ w w w w w w
9 8 10 - 9 8 9 8 9 8
3 - 9 8 6 - 5 - 3 -
C w w w w w
T.
¢& w w w w w
‹
Α, Β, Γ. Η "κακή" καθυστέρηση 9-8 συνοδεύεται από μια "καλή" καθυστέρηση 7-6, 2-3, 4-3.
Δ. Η "κακή" καθυστέρηση" 9-8 συνοδεύεται από μια εξ ίσου "κακή" καθυστέρηση 5-4.
Ε. Αν αφαιρεθεί η καθυστέρηση προκύπτουν //8.
4. Καθυστερήσεις 2-1
° C
S. & w w
2 3
A. &C
˙ ˙ ˙ b˙
3 -
2 1
C bw
T.
¢& w
‹
*
5. Καθυστερήσεις 9-10 στην χαμηλότερη φωνή

° Cw w w w
& bw w w w w
6 6 4 5 6 5
&C w w w w w w w
w w
9 10 9 10 5 6 6 7 9 10 9 10
4 5 4 5 2 3 2 3 4 5 5 6
C ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
¢& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
‹
° Cw w w w
& W
6 8 6 5
&C w w w w W
10 8 9 10 9 10 9 10
5 3 2 3 4 5 5 6
C ˙ ˙ ˙ ˙
¢& ˙ ˙ ˙ #˙ W
‹
6. Σύμφωνη Τέταρτη
° C ˙ ˙ ˙ ˙ W
& w w W ˙ ˙
4 3 2 3 3 5 7 6 7 6
&C ˙ ˙ ˙ ˙ W w w w W
6 - 5 - 10 12 12 11 11 10
3 4 4 3 8 - 6 - 5 -
Cw w
¢& W w w w
W
‹
Λύδιος: iii6 I6$ V Ιωνικός: I6$ V
*
▶ Δίνουμε τώρα ένα πλήρες υπόδειγμα από τον Bellermann:

7α. Ιωνικός
° ˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙ ˙ ˙˙ W
S. & C Ó ˙ ˙
w W
Cw w w w w w w w W
T.
¢& w w w
‹
7β.
° C
A. &
w w w w w w w w w w
w W
˙ ˙˙ ˙˙ ˙
T. &C Ó ˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙ ˙ ˙˙ ˙ ˙ ˙˙ W
‹
?C w w w w w w w w
B.
¢ w w w W
7γ.
° w w w w
S. & C w w w w w w
w W
w W
C Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ W
T.
¢&
‹
▶ Ακολουθούν υποδείγματα από τον Bellermann στα οποία συνδυάζονται τα τέσσερα πρώτα Eίδη της τρίφωνης
αντίστιξης.
Επειδή έχουμε 4 Είδη και 3 φωνές, παρόντος πάντα του 4ου Είδους, έχουμε τους έξης συνδυασμούς:
1o 1o
2o 3o
4o 4o
*
8α. Αιολικός από μεταφορά | Συνδυασμός 1ου, 2ου και 4ου Είδους
° ##C ˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙ W
S. & ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙
7 6 7
##C
A. & w w w w w w w w w w
w 12 10 7
w W
6 5ε 1
##C *1˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
*2
T. &
¢ ˙ ˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙ ˙ W
‹
*1. Υπενθυμίζουμε ότι η μόνη μεταφορά που χρησιμοποιούμε στις ασκήσεις μας είναι κατά μία 4Κ ψηλότερα με μία (1)
ύφεση στον οπλισμό. Εδώ ο Αιολικός έχει μεταφερθεί κατά μία 2Μ ψηλότερα με δύο (2) διέσεις στον οπλισμό.
*2. Εδώ το C#4 είναι διαβατικός φθόγγος, η συγχορδία που σχηματίζεται είναι ελαττωμένη σε ευθεία κατάσταση.
Το Ε5 της S. συμφωνεί με Α. και Τ. και χρησιμοποιείται σωστά ως σύμφωνη προετοιμασία της καθυστέρησης που
ακολουθεί. Εντούτοις αυτή η περίπτωση αντιβαίνει τον εξής κανόνα:
"Τα h στα μη τονισμένα μέρη του μέτρου πρέπει να είναι σύμφωνα και ως προς τις μικρότερές τους αξίες (q) και ως
προς τις μεγαλύτερές τους."
8β.
° ##C Ó
A. & ˙ ˙˙ ˙˙ ˙ ˙ ˙˙ ˙˙ ˙˙ ˙
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙#˙ W
##C *3 ˙ ˙˙ ˙˙ ˙ ˙ ˙ ˙
T. & ˙
˙ ˙˙ ˙ ˙ ˙
˙ ˙ ˙˙ ˙ ˙ ˙ ˙ W
‹
? ##C w w w w w w w w w w w
B.
¢ w W
*3. Στο μέρος της Α. (2ο Είδος), εντοπίστε όλες τις αποκλίσεις από τους μελωδικούς κανόνες που έχουμε θεσπίσει.
9α. Δώριος | Συνδυασμός 1ου, 3ου και 4ου Είδους

° C ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
S. & ˙ ˙ ˙
A. &C w w w w w
C œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
T.
¢& œ œ œ œ
‹
*
° ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
&
& w w w w w W
œ œ œ œ œ œ bœ œ œ
¢& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
‹ œ W
9β.
° C œ œ œ œ œ œ
S. & œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ œ œ œ
A. &C w w w w w
C ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
T.
¢& ˙ ˙ ˙
‹
° œ œ œ œ
& œ œ œ œ œ œ œ b œ œ œ œ œ œ œ œ œ #W
& w w w w w W
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
¢&
‹
*
9γ.
° C œ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ
S. & œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
A. &C ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
˙ ˙ ˙
C
T.
¢& w w w w w
‹
° œ œ bœ œ
& œ œ œ œ œ œ œ #œ œ œ b œ œ œ œ œ œ #W
& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ W
˙ ˙ b˙ ˙ #˙
¢& w w w w w W
‹
IV. Συμπλήρωμα στις Πτώσεις και τις Καθυστερήσεις
A. Υποδείγματα Διάφωνων Καθυστερήσεων και Πτώσεων (τύπου Χορικού / Ομοφωνικές)
• Τα υποδείγματα A. 1-4 μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε όλους τους τρόπους εκτός του Φρύγιου.
• Όταν η χαμηλότερη φωνή ενός υποδείγματος δεν καταλήγει στην nalis του τρόπου, τότε μπορεί
να χρησιμοποιηθεί μόνον ως εσωτερική πτώση ενός συνθέματος.
• Το 1 | 1 7< | 1 δεν χρησιμοποιείται ποτέ σε τελική πτώση (σε πλήρες έργο) και σπάνια σε εσωτερική
πτώση.
1. 2-1 CF στη μεσαία φωνή (Τ.), 1 | 1 7< | 1 στην υψηλότερη (Α.), δείχνονται οι επιλογές για την τρίτη,
χαμηλότερη φωνή (Β.)
α) Τ.Π β) Τ.Π γ) Α.Π
1 7# 1
°
A. & ˙ ˙ #˙ W ˙ ˙ #˙ W ˙ ˙ #˙ W
7 6 8 7 6 8 7 6 8
2 1
T. & w W w W w W
‹ 11 10 4 11 10 8 11 10 10
5 - -5 5 - 1 5 - 3
W
? w *1 w W w W
B.
¢
Mιξολύδιος: V I8 V I8 V vi
*1. Διασταύρωση Τ.-Β. Καλό είναι να αποφεύγεται στο τέλος ενός συνθέματος.
*
δ) Η.Π ε) Τ.Π
°
& ˙ ˙ #˙ W ˙ ˙ #˙ W
7 6 8 7 6 8
& w W w W
‹ 11 10 13 11 10 15
5 - 6 5 - 8
? w W w
¢ W
V I6 V I8
2. 2-1 CF στη χαμηλότερη φωνή (Β.), 1 | 1 7< | 1 στην υψηλότερη (Α.), δείχνονται οι επιλογές για την
τρίτη, μεσαία φωνή (Τ.)
α) β) γ)
° 1 7# 1
A. & ˙ ˙ #˙ W ˙ ˙ #˙ W ˙ ˙ #˙ W
5 4< 4 5 4< 6 3 4< 4
w W w W ˙ *2˙ W
T. &
‹ 14 13 15 14 13 15 14 13 15
10 - 12 10 - 10 12 10 12
2 1
B.
?
¢ w W w W w W
°vii6 I8 °vii6 I8 ii6% °vii6 I8
*2. Το C4 του Τ. διαφωνεί με το F#4 της S. είναι σύμφωνο όμως με τον μεγαλύτερης αξίας φθόγγο της
χαμηλότερης φωνής (Α3 του Β.)
3. 2-1 CF στη χαμηλότερη φωνή (Β.), 1 | 1 7< | 1 στη μεσαία (Τ.), δείχνονται οι επιλογές για την τρίτη,
υψηλότερη φωνή (Α.). Στο 3.α) έχουν αντιστραφεί Α. & Τ. του 2.β).
α)
°
A. &
Συντομογραφίες Πτώσεων
w W Τ.Π: Τέλεια Πτώση (V-I / VII6-I)
4 5> 3 Μ.Π: Μισή Πτώση (→ V)
1 7# 1 A.Π: Απατηλή ή Απροσδόκητη Πτώση (V-VI / V-IV)
Φ.Π: Φρύγια Πτώση (VII6-I / στον Φρύγιο)
T. & ˙ ˙ #˙ W Π.Π: Πλάγια Πτώση ή Πτώση του Αμήν (IV-I)
‹ 10 - 10
7 6 8
2 1
B.
?
¢ w W
°vii6 I3
*
4. 2-1 CF στη υψηλότερη φωνή (A.), 1 | 1 7< | 1 στη μεσαία (T.), δείχνονται οι επιλογές για την τρίτη,
χαμηλότερη φωνή (Β.).
α) Τ.Π β) Τ.Π γ) ✘
° 2 1
A. & w W w W w W
9 10 8 9 10 8 9 10 8
1 7# 1
T. & ˙ ˙ #˙ W ˙ ˙ #˙ W ˙ ˙ #˙ W
‹ 12 - 4 12 - 8 12 - 11
4 3 -5 4 3 1 4 3 4
W W *4
B.
? w *1 w w W
¢
*3. Διασταύρωση Τ.-Β. I6$
*4. Oι δύο υψηλότερες φωνές διαφωνούν με την χαμηλότερη!
δ) Η.Π ε) Τ.Π
°
& w W w W
9 10 8 9 10 8
& ˙ ˙ #˙ W ˙ ˙ #˙ W
‹ 12 - 13 12 - 15
4 3 6 4 3 8
? w W w
¢ W
V5 I6 V5 I8
B. Υποδείγματα Πτώσεων στο Φρύγιο
• Οι μόνες γραμμές της χαμηλότερης φωνές είναι: 2 - 1 και 7 - 4. Το 7 - 4 είναι κοινό μεν για την εποχή
αλλά ακούγεται περίεργα το 4 να είναι nalis του Φρύγιου.
• Η πτωτική 5η, 5 - 1, δεν χρησιμοποιείται στο Φρύγιο και ίσως το γεγονός αυτό να είναι η αιτία που ο
τρόπος αυτός εξέλιπε.
✘
° α) Φ.Π β) Φ.Π γ) Α.Π δ)
A. &
w ˙ W w ˙ W w ˙ W
4 8 4 4 4 8 4 4 6 7 6 8
T. & w w W w w #W w w W
‹ ? 6 7 6 8 ? 6 7 6 8 ? 10 9 8 12
3 - 3 - 5 3 - 3 - 3# 5 - 3 - 5
? w w2 1
W w w2 W
1 7 4 w5 1
W
B.
¢ w w W
vii6 i vii6 I vii6 iv
*
Γ. Διπλές Καθυστερήσεις
• Μία φωνή λύνεται σε τέλεια συμφωνία: 2-1, 6-5, 9-8 στις άνω καθυστερήσεις και 4-5, 7-8 στις κάτω
καθυστερήσεις.
• Η άλλη φωνή λύνεται σε ατελή συμφωνία: 4-3, 7-6 στις άνω καθυστερήσεις και 2-3 στις κάτω
καθυστερήσεις.
• Στην περίπτωση που η διπλή καθυστέρηση λυθεί σε 6/4 (Γ.γ) τότε μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνον
ως διαβατική διαφωνία στο 2ο Είδος ή ως σύμφωνη 4η.
α) β) γ) δ)
° ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
S. &
˙ ˙ ˙ ˙
3 - 3 3 - 3 3 - 3 6 - 6
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
A. & ˙ ˙ ˙
13 12 11 10 7 6 14 13
11 10 9 8 5 4 9 8
T.
¢& w w w w
‹ 6
4
6
4
ε) ς) ζ)
° w bw
& w
9 10 7 8 5 6
&
˙ ˙ b˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ b˙
11 12 9 10 7 8
3 - 3 3 - 3 3 - 3
¢& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
‹
Δ. Επικαλυπτόμενες Πτώσεις (Overlapping ή Dovetailing Cadences)
• H επικάλυψη των μελωδικών σχημάτων 5 - 4# - 5 και 1 - 7# - 1 δημιουργεί το αίσθημα της διπλής
δεσπόζουσας ακολουθούμενης από την δεσπόζουσα του τρόπου.
5 4# 5
° ˙ ˙ #˙ w w
S. & ˙
1 4 5 4# 5 6 5
1 7# 1
A. & w w ˙ #˙ w
4 8 7 6# 8 - 12
4 - 3 - 4 # 8
w w w
T.
¢& w
‹
Μιξολύδιος: V/V V I
*
Η προηγούμενη αναφορά στην διπλή δεσπόζουσα είναι ανάρμοστη βέβαια για την εποχή που εξετάζουμε.
Οι επικαλυπτόμενες πτώσεις συνεισφέρουν στην πολυφωνική ροή, δεν δημιουργούν τομές στο σύνθεμα.
Στο υπόδειγμα που ακολουθεί, πριν ολοκληρωθεί η πτώση στον Ιωνικό, η S. εισάγει τη μίμηση στον Τ. (στην
ανιούσα 5η) και χρησιμοποιεί F#, τον προσαγωγέα του Μιξολύδιου. Aκολουθεί μια Απατηλή Πτώση στην IV
αυτού του τρόπου (συγχορδία C-E-G). Με το C του B. εισάγεται η μίμηση του Β. στην S.
Με κόκκινο χρώμα έχει σημειωθεί η μίμηση.
° 2
A. &1 w Ó w #˙ ˙ œ œ ˙ ˘
w
2 w ˙
T. &1 Ó ˙ œ œ ˙ ˙ w w
‹
? 2 ˙™ œ w w ∑ Ó w
B.
¢ 1 ˙
Ιωνικός: V I Μιξολύδιος: V IV
Ε. Απατηλές και Ημιτελείς Πτώσεις (συνέχεια...)

• Οι δύο υψηλότερες φωνές σχηματίζουν μια Τέλεια Πτώση όπως ακριβώς στη δίφωνη αντίστιξη.
• Η χαμηλότερη φωνή κινείται μελωδικά: 5 - 6 ή 5 - (4) - 3, οδηγώντας αρμονικά στο σύνθεμα είτε στην
VI του τρόπου (Απατηλή Πτώση), είτε στην Ι6 (Ημιτελής Πτώση).
α) Ιωνικός (Α.Π) β) Αιολικός (Η.Π)
° ˙ ˙ w
A. & ˘ ˙ ˘ ˙ ˙ #˙ w
6 7 6 8 6 7 6 8
w w w w w w
T. &
‹
? 8 11 10 10 ? 8 11 10< 11< 13
w3 - 5 - 3 3 - 5 - 6 6
? w w w ˙™
B.
¢ œ w
I V vi i V 2 i6
• Συγκρίνοντας τις § Δ & Ε θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε τις Επικαλυπτόμενες Πτώσεις ως πολυφωνικές
και τις Πτώσεις Τύπου Chorale ως ομοφωνικές.
• Οι εσωτερικές πτώσεις κλείνουν φράσεις ή τμήματα μιας σύνθεσης.
129
Τρίφωνη Αντίστιξη - 5o Είδος - Ελεύθερη Αντίστιξη - Μίμηση
*
I. K. Jeppesen
• Το CF συνδυάζεται με δύο ελεύθερες φωνές.
*1 T.Π
° C1. Δώριος ˙ ™ œ œ œ ˙1 7< 1

S. & Ó ˙ œœ˙ ˙ b˙ œ œ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
8 7 6 8
2 1
11 10< 8
5 - 1
*2 5 1
T. & C œ œ œ œ œ œ ˙ ˙ b˙ œ œ œ ˙ W
¢ ˙™ œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
‹ V I
*1. Τυπική Τέλεια Αυθεντική Πτώση στον Δώριο (και σε όλους τους άλλους τρόπους πλην Φρύγιου).
S.: 1 - 7< - 1
CF: 2 - 1
T.: 5 - 1
• Oι 2 υψηλότερες φωνές είναι σε αναστρεφόμενη αντίστιξη.
• Η χαμηλότερη (ο Τ. εδώ) αν τοποθετεί σε μια από τις υψηλότερες φωνές θα δημιουργήσει συγχορδία 6/4!
• Το 1 - 7< - 1 σπανιότατα χρησιμοποιείται σε χαμηλότερη φωνή σε τελική πτώση και σπάνια σε ενδιάμεση.
*2. Θυμίζουμε ότι: η συνοδευτική της συγκοπής φωνή - εδώ ο Τ. - δεν είναι υποχρεωμένη όπως στο 4ο Είδος να
περιμένει τη λύση της διαφωνίας πριν κινηθεί. Στην συγκεκριμένη περίπτωση σχηματίζει κατιόν ποίκιλμα και
κατόπιν λύνεται.
T.Π
° C2. Μιξολύδιος 2 1
A. & w w w w w W
w w
*3 *4
˙™ 1 7< 1
œ œ œœ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
T. &C œ œœ˙
˙ ˙ #˙ W
‹
5 1
?C Ó ˙™
B.
¢ ˙ ˙™ œ œœœœ ˙ ˙ ˙ ˙ œ ˙ ˙ W
ii6% V6 I
*3. Τα κλειδιά στο πρωτότυπο είναι S., A. και T.
*4. Καλό είναι η συγκοπή να μην εμφανίζεται ταυτόχρονα σε δύο φωνές. Εδώ η κατάσταση "σώζεται" από το CF που
"κτυπά" το ισχυρό.
© 3euk1L4 • 2012
*
3. Αιολικός C *6
1 7< 1
° C ˙™
*5
˙
S. & Ó ˙ œ œ œ˙ ˙ ˙ ˙ œ #œ#œ ˙ W
7 4
4 5
A. & C ˙™ œ œ œœ œ ˙ ˙ ˙ œœ
œ œœ œ w W
13 12 13
8 6 10
2 1
B.
?C w w w w w
¢ w W
°vii6 I
*5. S.-Α. "χειρίζονται" σωστά τις διαφωνίες ως προς τις "μεγάλες" αξίες του Β.
*6. Προσοχή! 2 - 1 στη χαμηλότερη φωνή -> °vii6 - I.
Αν χρησιμοποιηθεί το 5 (o φθόγγος "Ε" εν προκειμένω) σε μια από τις υψηλότερες φωνές θα σχηματιστεί 4η με το
2 (B) του βάσιμου!
Συγκρίνετε με την σημείωση Ι.*1.
4. Ιωνικός
° ˙
S. & C ˙ ˙
˙™ œ œ œ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
A. &C Ó œ œ œ œ
˙ ˙™ œ œ œ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
?C w w
B.
¢ w w w w
1 7 1
° ˙ ˙ ˙™ œ œ œ ˙ ˙ œ œœ˙ W
& ˙
4 3
&
œ œ œ œ œ œ ˙ ˙ ˙ œ œ œ œ w W
2 1
? w w w
¢ w w W
°vii6 I
*
Οι κανόνες των δίσημων μέτρων ισχύουν και για τα τρίσημα.
5. Δώριος *7
° 3
S. &2 Ó ˙ ˙ ˙™ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ œ œ
œ
6 3
3
A. & 2 w™ w™ w™ w™
15 11
10 9
T. & 2
3œ œ œ œ œ œ œ œ w ˙ œ œ œ œ ˙
¢ œ œ œ œ
‹
° œ œ œ œ ˙ ˙ œ œ œ œ ˙ ˙ W™
& œ œ œ œ œ œ #œ œ
& w™ w™ w™ w™ W™
œ œ œ œ œ ˙™ œ œ œ ˙ W™
¢& ˙ ˙™ œ œ w
‹
*7. Δικαιολογείστε το Α4 της S. σε σχέση με το Ε3 του Τ. (σύνθετο διάστημα 4ης, 11η).
▶ Ελεύθερη Αντίστιξη
Ελεύθερη τρίφωνη αντίστιξη με χρήση θρησκευτικού κειμένου.
• Μπορεί να δοθεί μια ελεύθερη φωνή ως CF, ή ο σπουδαστής συνθέτει και τις 3 φωνές.
6. Αιολικός
° ˙
S1. & C w ˙ ˙ ˙™ œ œ œ ˙ ˙
Ky - rie - e - lei - - - - - -
A. &C ˙ œ œ œ œ ˙ œ œ ˙ ˙ bœ œ œ -œ b œ - œ
Ky - - - rie e -
C œ œ ˙ ˙ b˙ ˙ œ œ
T.
¢& w ˙ ˙
‹ Ky - - - rie e - - -
*
° ˙
& ˙ b˙™ œ ˙ œ œ ˙ ˙ œ #œ œ ˙ W
- - - - - - - - - son.
& œ œ œ œ œ ˙
œ œ œ œ œ w w W
- - - - - - lei - - - son.
˙ ˙ ˙ œ œ œ
¢& b ˙ ˙ ˙ œ ˙ ˙ W
‹ - - lei - - - - - - - son.
▶ Μίμηση
Δίνεται CF και γράφουμε δύο ελεύθερες φωνές (Ε᾽Είδος) σε μίμηση.
Η μίμηση μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε διάστημα.
7. Δώριος
° C *8 ˙ ˙ ˙ œ œ ˙ ˙ œ œ
S1. & ˙
œ œ œ œ
A. &C w w w w w
*9
C ∑ ˙™ ˙
T.
¢& œ œ œ œ œ ˙ œ œ ˙
‹
° ˙ ˙ ˙ ˙ œ #œ œ ˙ W
& bœ œ ˙ ˙ ˙
& w w w w w W
˙ b œ œ œ œ œ nœ œ œ œ œ œ œ ˙ ˙
˙ W
¢&
‹
*8. Μελωδικό τμήμα προς μίμηση (σημειωμένο με κόκκινο).
*9. Μίμηση στην υποκείμενη 8η.
*
Ακολουθεί το Benedictus ως υπόδειγμα τρίφωνης μιμητικής γραφής από την Missa Brevis του Palestrina.
Έχουμε χωρίσει την σύνθεση σε τμήματα ανάλογα με την συνθετική τεχνική που χεησιμοποιείται.
Περισσότερα για την διάκριση σε αυστηρά πολυφωνικό τμήμα και σε ελεύθερα πολυφωνικό στο κεφάλαιο
του μετέτου.
A. Αυστηρά Πολυφωνικό
° C *10
w w w w ˙ œ œ œ œ ˙ ˙ ˙ ˙
S. & b ˙
Be - ne - di - ctus qui ve - - - -
A. & bC ∑ ∑ ∑ ∑ w w w w
Be - - - ne - di -
C
T.
¢& b ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
‹
*12
° ˙™
&b ˙ ˙ w ˙ ˙ w w œ
- - - - - - - nit, qui
&b ˙ ˙ œ œ œ œ ˙ ˙ œ œ ˙ ˙ œ œ œ œ ˙
ctus qui ve - - - - - - - - -
*11
w w
¢& b ∑ ∑ ∑ ∑
‹ Be - - -
° ˙ œ œ œ œ
&b ˙ œ œ ˙ w ˙ ˙ w
ve - - - - - - - nit, qui ve -
&b œ œ ˙ ˙ œ œ ˙ ˙
˙ ˙ w w
- - - - - - - - nit,
w w ˙ œ œ œ œ ˙ ˙ ˙ ˙
¢& b ˙
‹ - ne - di - ctus qui ve - - - - -
*10. Οι ομάδες των μιμήσεων είναι σημειωμένες με διαφορετικά χρώματα.
*11. Ο Τ. εισάγεται σε σημείο που δημιουργείται διαφωνία από συγκοπή στην Α. Κατά τη λύση της συγοπής ο Τ.
συμπληρώνει την τρίφωνη συγχορδία.
*12. Εδώ ο Palestrina παραβιάζει τον κανόνα τοποθέτησης των συλλαβών του κειμένου που αναφέρει: "δεν είναι καλό
να αλλάζει η συλλαβή μετά από αξία μικρότερη του μισού (h)."
*
Β. Ελεύθερα Πολυφωνικό
° w w w w
&b w ∑
nit, Be - - - ne - - -
&b Ó ˙ œ œ œ œ w ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
qui ve - - - - - - - - -
w ˙ œ œ ˙ ˙ ˙ ˙™
& b ˙ œ w
¢
‹ - nit, qui ve - - -
° w w œ œ œ œ ˙ ˙ ˙ ˙
&b w
- di - ctus qui ve - - - - -
&b w ∑ ∑ Ó ˙ œ œ œ œ œ œ ˙
- nit, qui ve - - -
˙ œ œ œ œ ˙ ˙ œ œ ˙ ˙ w
¢& b ˙ ˙
‹ - nit, qui ve - - - - - - - nit,
Γ. Αυστηρά Πολυφωνικό
° ˙ ˙ ˙
&b ˙ ˙ w w Ó œ œ œ œ
- nit, in no - mi - ne
&b ˙ ˙ ˙ œ œ w w ∑ ∑
- - - - - nit,
w ˙ ˙ œ œ œ œ œ œ ˙
¢& b ∑ œ œ œ œ
‹ in no - mi - ne
*
° œ œ œ œ œ œ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙™ œ
&b ˙
Do - mi - ni, Do - -
&b ∑ Ó ˙ ˙ ˙ œ œ œ œ œ œ ˙™ œ
œ œ
in no - mi - ne
˙ ˙ ˙™ œ ˙ ˙
¢& b ˙ ˙ w ∑
‹ Do - - - - mi - ni,
° ˙ ˙ ˙
&b ˙ ˙ w w Ó w
- mi - ni, in no - mi - ne
&b ˙ ˙ ˙ œ œ ˙ ˙
˙ ˙ ˙ w ˙
in no - mi - ne Do - mi -
w ˙ ˙ œ œ œ œ œ œ ˙
¢& b ∑ œ œ œ œ
‹ in no - mi - ne
Δ. Ελεύθερα Πολυφωνικό
° Ó ˙ ˙ ˙ œ œ œ œ œ œ ˙ œ œ ˙
&b œ œ œ œ
in no - mi - ne
&b ∑ w ˙ ˙ w
Ó ˙
w
ni, in no - mi - ne, in
˙ ˙ ˙™ œ ˙ ˙
¢& b
œ œ œ œ œ œ ˙™ œ ˙
‹ Do - - - - - - - - -
*
° ˙ ˙ ˙™ œ w ˙
&b ˙ ˙ w Ó
Do - mi - ni, Do - mi - ni, in
&b ˙ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ ˙ œ œ w
œ œ
no - mi - ne
w ˙ ˙
¢& b ˙ ˙ ˙ ˙ w ∑
‹ - - mi - ni, in no - mi -
° ˙ ˙ œ œ œ œ ˙™ œ ˙ ˙ ˙ ˙
&b œ œ œ œ
no - mi - ne Do -
&b w Ó ˙ ˙ ˙ œ œ œ œ œ œ ˙™ œœ
œ œ
in no - mi - ne
˙ œ œ ˙ ˙ ˙
¢& b ˙ ˙ ˙ ˙ w Ó
‹ ne Do - - - - - mi - ni, in
° œ œ œ œ
&b œ œ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w w W
- - - - - - - - mi - ni.
&b ˙ ˙ œ œ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ œ œ W
Do - - - - mi - ni, Do - mi - ni.
˙ ˙ ˙ ˙ w
¢& b œ œ œ œ w w W
‹ no - mi - ne Do - mi - ni.
*
II. J. J. Fux
° Õ -
S. & C Ó ˙ œ œ œ œ œ œ ˙ œ œ œ ˙ œ œ œ #œ
A. &C w w w w w
C w w
T.
¢& w w w
‹
° œ œ œ œ ˙ œ œœ˙ œ
& œ
œ œ ˙ ˙ #˙ W
*2
& w w w w w W
5 8
w w w
¢& w w W
‹
*1. Το άλμα από το ασθενές επιτρέπεται.
*2. Στην τρίφωνη αντίστιξη η 5κρ. μεταξύ μιας εσωτερικής και μιας εξωτερικής φωνής επιτρέπεται.
° C1β.
A. &
w w w w w
*3
T. &C Ó ˙ œ œ œ œ œ œ œ ˙ ˙ ˙ œ œ œ œ #œ
‹
?C w w w w
B.
¢ w
*3. Υπενθύμιση για τα e:
- πάντα σε ζεύγη (iq) στο ασθενές μέρος του μέτρου,
- μπορούν να είναι ανιόντα ή κατιόντα διαβατικά, ή
- το πρώτο e του ζεύγους κατιόν (μόνο!, όχι ανιόν) ποίκιλμα,
- δεν μπορούν να προσσεγιστούν με άλμα (όπως στο *3).
*
°
& w w w w w W
2 3 4 3 2 6 3
*4 *5
œ ˙ ˙ #˙ W
&
‹ 12 - - - 10 - -
11 10 9 10 9 5 8
? w w w w W
¢ w
*4. Εντός ύφους (στα πλαίσια του ύφους που εξετάζουμε), σε αντίθεση με:
*5. Εκτός ύφους (καλό για την Τονική Αντίστιξη).
Βρείτε ανάλογα σημεία στα υποδείγματα του Fux.
° C1γ. w w w
S. & w w
A. &C w w w w w
?C Ó ˙ œ œ œ œ
œ œ ˙ ˙ œ œ -œ œÕ œ œ
*6
B.
¢
° w w w
& w w #W
& w w w w w W
? œ œ ˙ œ œ ˙ ˙ ˙ œ
¢ œ ˙ ˙ #˙ W
*6. Άλμα από το ισχυρό q. Εκτός ύφους.

*
° C2α. Φρύγιος
A. &
w w w w w
&C Ó #˙ ˙™ nœ œ œ œ œ œ ˙™ œ
T. œ œ œ œ œ
‹
B.
?C w w w w w
¢
°
& w w w w W
œ ˙
& œ œ œ œ œ ˙ ˙ ˙ œ œ #W
‹
? w w w w W
¢
° C2β. w
S. & #w w w w
A. &C w w
w w w
˙™ œ œ ˙ œ œ ˙
B.
¢
?C Ó ˙ œ œ œ œ œ
° w w w
& w #W
& w w w w W
˙
? œ œ œ œ ˙ œ œ ˙ ˙ ˙ W
¢
*
III. H. Bellermann
° C1α. Δώριος œ œ ˙ œ œ œ ˙
S. & Ó ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ
A. &C w w w w w
*1
C w w
T.
¢& w w w
‹
° œ œ œ œ ˙ œ œœ˙ œ
& œ
œ œ ˙ ˙ #˙ W
& w w w w w W
w w w
¢& w w W
‹
*1. Συγκρίνετε με την εκδοχή του Fux.
° C1β.
A. &
w w w w w
*2α *2β
T. &C Ó ˙ œ œ œ œ œ œ œ ˙ ˙ ˙ œ œ œ œ œ
‹
?C w w w w
B.
¢ w
*2α, β. Τα iq δεν μπορούν να προσεγγιστούν με άλμα. Δες και ΙΙ *3.
*
°
& w w w w w W
œ ˙ ˙ #˙ W
&
‹
? w w w w W
¢ w
° C1.γ w w w
S. & w w
A. &C w w w w w
*3 A
œ œ ˙ ˙
B.
¢
?C Ó ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
° w w w
& w w #W
& w w w w w W
A A
? œ œ ˙ œ œ ˙ ˙ ˙ œ
¢ œ ˙ ˙ #˙ W
*3. Η φιγούρα Α εμφανίζεται 3 φορές (η πρώτη φορά διαφέρει ως προς την αρχική σύζευξη σε σχέση μ' αυτές που
ακολουθούν) και θα μπορούσε να χαρακτηριστεί μοτίβο της αντιστικτικής φωνής.
*
IV. Zarlino
Έντονη μοτιβική επεξεργασία διακρίνουμε στο υπόδειγμα που ακολουθεί, θα μπορούσαμε ίσως να το
χαρακτηρίσουμε μικρογραφία μοτέτου. Ο Zarlino επεξεργάζεται το CF ως εξής: από τους 6 πρώτους φθόγγους
του CF εξάγει ένα "διαστηματικό" μοτίβο στο οποίο δίνει ρυθμική δομή (το CF είναι "άρρυθμο") και δημιουργεί
ένα μιμητικό duo με το μοτίβο A πριν την είσοδο του CF. Τμήματα του Α χρησιμοποιούνται σε όλο το σύνθεμα,
ιδιαίτερα χαρακτηριστικό είναι το υπομοτίβο α που περιέχει την ανιούσα 4Κ η οποία παρεμπιπτόντως δίνει στον
συνθέτη την ευκαιρία για ενδιάμεσες πτώσεις.
Μοτιβική χρήση γίνεται και στο τμήμα κλίμακας D - A, το οποίο ονομάζουμε μοτίβο B.
Στην επεξεργασία του CF συναντάμε 6 ενδιάμεσες πτώσεις και 1 τελική πτώση, στην nalis του τρόπου φυσικά.
Από τις 6 ενδιάμεσες, 5 εξ αυτών είναι επικαλυπτόμενες και μία τύπου chorale.
Ο χαρακτηρισμός αυτών των πτώσεων γίνεται κατωτέρω με όρους της τονικής αρμονίας.
Στην αγγλοσαξονική βιβλιογραφία οι επικαλυπτόμενες ονομάζονται evaded cadences (to evade = αποφεύγω).
H αρίθμηση των κάθετων διαστημάτων και οι αρμονικές βαθμίδες αναφέρονται στον εκάστοτε τρόπο που
πραγματοποιείται η πτώση.
Προσοχή στις διασταυρώσεις των φωνών κατά τον έλεγχο των κάθετων διαστημάτων!
Ακολουθεί μια περιγραφή αυτών των πτώσεων:
i. Δώριος από μεταφορά [G - A - Bb - C - D - E - F - G], 1 - 7 - 3 στον Β.2, v - III6, Απροσδόκητη Πτώση
(με χρήση της ελάσσονος δεσπόζουσας).
ii. Λύδιος, 1 -7 - 5 στην S., V - I5, Τέλεια μη Αυθεντική Πτώση Επικαλυπτόμενη. (5 στην S.).
iii. Δώριος, 1 - 7 - 3 στην S., V - i3, Τέλεια μη Αυθεντική Πτώση Επικαλυπτόμενη. (3 στην S.).
iv. Τέλεια Αυθεντική (Εσωτερική) Πτώση τύπου Chorale στον Δώριο, 1 - 7 - 1 στην S., V - i8, αμέσως ακολουθεί
κίνηση τετάρτων (μοτίβο Β) και δίνεται συνέχεια στο σύνθεμα.
v. Λύδιος, 1 -7 - 5 στην S., V - I5, Τέλεια μη Αυθεντική Πτώση Επικαλυπτόμενη. (5 στην S.). Παρόμοια με την
πτώση (ii).
vi. Φρύγιος από μεταφορά [A - Bb -C - D - E- F - G - A], 1 -7 - 3 στην S., VΙΙ6 [Bb - D -G] - VI6 [A - F - C],
Απροσδόκητη Πτώση Επικαλυπτόμενη. Εδώ ο Φρύγιος από μεταφορά κάνει πτώση στον Ιωνικό από
μεταφορά (VI6), μια συχνή κατάληξη των φράσεων αυτού του τρόπου.
Προσοχή! Η καταληκτική συγχορδία A - F - C δεν πρέπει να θεωρηθεί ως η Ι6 του Λύδιου, αλλά ως Ι6 του
Ιωνικού από μεταφορά. Δεν είναι δυνατή η συνύπαρξη ενός αυθεντικού τρόπου με ένα τρόπο από μεταφορά.
vii. Τέλεια Αυθεντική Πτώση στον Δώριο, 1 - 7 - 1 στην S., V - I8.
i. Δώριος
A από μεταφορά
° 2 œœ
T. & 1 Ú ∑ w w ˙ ˙ œœ˙ ˙ ˙ w ˙
‹ 12 19 18
?2 Ú Ú Ú Ú ∑ w
B.2 1
9 -
-4 -3
A
˙ 1
œœw 7
?2 w w ˙ w œœ ˙ ˙ ˙ ˙™ œ˙ ˙
B.2
¢ 1 ˙
a v
*
iv. Δώριος
iii. Δώριος Τέλεια ΕσωτερικήΠτώση
ii. Λύδιος
6 1 7< 3 1 7<
° œœw 1 7
˙ 5
˙ w
(#) ˙™ œœ˙ ˙ ˙ ˙ (#)
& ˙ ˙ ˙ œœw ˙
‹ a a
17 15 17 18 17 12 14 13< 17 5 3 6 7 6
A
? w w w w w w w w w w
-6 a
13 13 10 18 17< 13 3 1 11 10
3 -6 -5 -3 5 - -5 -3 - 5 -
? b˙ w ˙ w ˙ b˙ w ˙™ œ œ ˙™ œ w
¢ ˙ ˙ w
III6 V I5 V i3 V
v. Λύδιος
11 B B
° œ1 œ œ œ ˙ ˙™ œ ˙ ˙ ˙ ˙ 1
œœw ˙7 œ5 w ˙
& ˙ œœœ œ œ
‹ 8
w w w
? w w w w w w w
6
-3 B A B
? ˙™ œw œ œ ˙™ ˙
¢ Ó ˙™ œœœ œ œ œ w w
˙™ œ œ œ
i8 a
V I5
vi. Φρύγιος vii. Δώριος
από μεταφορά Τέλεια Αυθεντική Πτώση
16 B
° œœw ˙ ˙ ˙1 ™ œ œ ˙7 3
œ ˙ ˙ 1 7< 1
& ˙ œœœ ˙ ˙ ˙
˙ w #˙ W
‹ a a
? w w w w w w w w w w W
? œœ˙ ˙
¢ ˙ ˙ ˙ bw ˙ bw ˙
w n˙ ˙ w w W
a a V I8
VII6 VI6
144
Τετράφωνη Αντίστιξη - 1o Είδος
*
I. K. Jeppesen
Σε δοσμένο CF συνθέτουμε τρεις αντιστικτικές φωνές 1:1.
• Ισχύουν οι κανόνες της δίφωνης και τρίφωνης αντίστιξης.
• Παραθέτουμε κατωτέρω τους Kανόνες για τις Kρυμμένες 5ες & 8ες:
1. Στη δίφωνη αντίστιξη απαγορεύονται.
2. Στην τρίφωνη αντίστιξη επιτρέπονται μεταξύ μιας εσωτερικής και μιας εξωτερικής φωνής.
3. Στην τετράφωνη αντίστιξη επιτρέπονται επιπλέον και μεταξύ των εσωτερικών φωνών.
5. Για 3 ή περισσότερες φωνές κρυμμένες 5ες μεταξύ των εξωτερικών φωνών καλύτερο είναι να
χρησιμοποιούνται όταν η ψηλότερη φωνή κινείται βηματικά. Έτσι διατυπωμένος ο κανόνας δεν είναι
"απαγορευτικός" για κρυμμένες 5ες μεταξύ των εξωτερικών φωνών όπου η άνω φωνή κινείται με άλμα
και η κάτω με βήμα, ιδίως στο στο πρoτελευταίο προς τελευταίο μέτρο.
6. Στην τρίφωνη αντίστιξη κρυμμένες 8ες μεταξύ εξωτερικών φωνών απαγορεύονται. Μπορούν να
χρησιμοποιηθούν, ιδίως για περισσότερες των 3 φωνών, στο πρoτελευταίο προς τελευταίο μέτρο.
1. Δώριος
*2 (κορυφή)
° C *1 w w w w w w #w W
S1 & w w w
1 4 4 4 6 -4 6 5 3 3 4
*2 (κορυφή)
&C w w w w w bw w W
S2 w w w
5 4 6 8 6 3 6 6 6 6 8
5 1 3 5 1 6 3 4 4 4 5
*2 (κορυφή)
5 6 6 6 10 5 13 10 8 10 8
5 3 3 3 5 6 10 10 6 5 5
1 3 1 -3 5 3 8 5 3 5 1
*2 (κορυφή)
w w w w w w w w W
T. & C w w
¢
‹
*1. Προτείνουμε και για την τετράφωνη αντίστιξη ένα τρόπο αρίθμησης των διαστημάτων μεταξύ των φωνών για
έλεγχο της ορθότητάς τους και για την αποφυγή λαθών (παράλληλες, κρυμμένες κλπ).
Υποθέτουμε ότι έχουμε τις φωνές S-A-T-B, ο έλεγχος των διαστημάτων γίνεται ως εξής:
B-T, B-A, B-S / T-A, T-S / A-S.
*2. Μην ξεχνάτε ότι ακόμη και στην τετράφωνη αντίστιξη κάθε φωνή θα πρέπει να κορυφώνεται σε ένα και μόνον
φθόγγο.
© 3euk1L4 • 2012
Υποδείγματα Τροπικής Αντίστιξης των Ειδών: Τετράφωνη Αντίστιξη - 1o Είδος 145
*
° C w w w w
S. & w w w w W
T. &C w w w w w w w w W
‹
?C w #w w w w
B.
¢ w w w W
3. Ιωνικός
° Cw w w w w w W
S1 & w w
S2 &C w w w w w w w w W
-3
A. &C w w w w w W
w w w
Cw w w w w w W
T.
¢& w w
‹
II. J. J. Fux
Ο Fux σημειώνει σε αυτό το κεφάλαιο:
"Η φύση των διαστημάτων, το αν λογίζονται ως σύμφωνα ή διάφωνα δηλαδή, καθορίζεται από την
σχέση τους με την χαμηλότερη φωνή και όχι από την μεταξύ τους σχέση στις εσωτερικές φωνές."
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ένα διάστημα 4Κ για παράδειγμα δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί όταν
σχηματίζεται μεταξύ του βάσιμου και μιας από τις υπόλοιπες φωνές. Ως βάσιμο θεωρείται τώρα η φωνή
που "ακούγεται" ως χαμηλότερη και όχι αυτή που από την φύση της είναι χαμηλότερη, π.χ. αν ο Τ.
διασταυρωθεί με τον Β. τότε ο Τ. είναι το βάσιμο του συνθέματος.
Δίνουμε τώρα τα υποδείγματα του Fux στον Δώριο. Το CF τίθεται σε κάθε μια από τις τέσσερις φωνές.
Αυτή είναι μια πλήρης εργασία πάνω σε ένα CF.
146 Υποδείγματα Τροπικής Αντίστιξης των Ειδών: Τετράφωνη Αντίστιξη - 1o Είδος
*
1α. Δώριος
° C w w w w w #w W
S. & w w w w
T. &C w w w w w w w w w w W
‹
B. w
¢
1β.
°
A. & C w w w w w w
w w w w W
w w w w w #w W
T1. &C w w w w
‹
T2. &C w w w w w w w w w W
w
‹
B. w
¢
1γ.
° C
w #w
T1. &C w w w bw w w w w w W
w
‹
‹
B.
?C w w bw w w w W
¢ w w w w
*
1δ.
° C #w w w #w W
S. & w w bw w w w
A. &C w w w w w w w w w w #W
T. &C w w w w bw w w w
w w W
‹
?C w w w w w w w w w
B.
¢ w W
III. H. Bellermann
▶ Πτώσεις
Μελετείστε τις παρακάτω πτώσεις σε όλους τους τρόπους:
1. Δώριος
° C #w W #w W #w W w
S. & W
A. &C w W w #W w #W w #W
w #W w #w W
T. &C w W W
‹
2 1
B.
?C w W w W w W w W
¢
°vii6 I8 °vii6 I8 °vii6 I8 °vii6 I5
*
2. Φρύγιος
Φ.Π
° C 2 1
w w W w W
S. & w W #W
2 1
A. &C w w W w #W w #W
W
w w2 1
W
T. &C w #W W w W
‹
2 1
B.
?C w W w W w W w W
¢
vii3 I8 vii5 I8 vii8 I5 vii6 I8
3. Λύδιος
° C2 1 *3
S. & w W w W w W w W w W
*1
*4
A. &C w W w W
w W w W w W
*2
T. &C w W w W
w W w W w W
‹
B.
?C w w w w W w W
¢ W W W
V I8 V I8 V I8 V I8 V I8
*1. Πλήρης η καταληκτική συγχορδία της τονικής του τρόπου.
*2. Οι 5κρ. & 8κρ. μεταξύ των εσωτερικών φωνών, ή μιας εσωτερικής και μιας εξωτερικής, από την τρίφωνη
αντίστιξη και μετά, επιτρέπονται ακόμη κι αν σχηματίζονται με άλμα και των δύο εμπλεκόμεων φωνών.
*3. Ελλειπής η καταληκτική συγχορδία της τονικής του τρόπου.
*4. Στο προτελευταίο προς τελευταίο μέτρο επιτρέπεται η σύζευξη 1:2.
*
✘ *6
° w w W w W
& W w W W w
2 1
& w W w W w W w W w W
2 1 *5
& w W w W w W w W bw W
‹ 4
? w W w2 1
W w W
¢ w W w W
V I3 V I8 V I8 V6$ I3 °vii6 I8
*5. Η συγχορδία της V σε β' αναστροφή! Μεταξύ Τ.-Β. σχηματίζεται το απαγορευμένο διάστημα της 4Κ.
*6. Στην περίπτωση που το CF βρίσκεται στον Β. και τελειώνει με 2 - 1, αντί του *5 χρησιμοποιούμε το *6, την
ελαττωμένη συγχορδία σε α' αναστροφή.
H S. σ' αυτή την περίπτωση θα μπορούσε να διπλασιάσει την 3η της Ι ή να διασταυρωθεί με την Α.
Και οι δύο αυτές λύσεις είναι μέτριες:
° C
& w W w W
-4
&C w W w W
& C bw W bw W
‹
?C w W w W
¢
Διερευνείστε επίσης λύσεις στις οποίες η nota cta (Bb-A) βρίσκεται στην S. ή στην Α.
Λάβετε τπόψη σας ότι σ' αυτήν ειδικά την περίπτωση η nota cta δεν είναι καλό να κινηθεί με ανιόν βήμα ή
άλμα (λόγω της πτώσεως).
*
4. Μιξολύδιος 5. Αιολικός
° C *6 *7
S. & #w W w w W #w W
W
A. &C #w W #w W
w W w #W
T. &C w W W w
w W
‹ w #W
? 2 1 w W w W
B. C w w W
¢ W
°vii6 I8 °vii6 I8 °vii6 I8 °vii6 I8
*6 & 7. Διασταύρωση S.-A (I8)
Συμπληρώστε τις παρακάτω πτώσεις στον Ιωνικό:

6. Ιωνικός
° Cw W w W
S. &
A. &C w w
W W
T. &C
‹
B.
?C
¢
*
°
&
&
& w W w W
‹
? w W w W
¢
Kρίνετε τώρα το υπόδειγμα του Bellermann στον Αιολικό που ακολουθεί:

7. Αιολικός
° C w w
S. & w w w w w w w w #w W
A. &C w w w w w w w w w #W
w w
w w
T. &C w w w w w w w w w W
‹
B.
?C w w w w w w w w w w
¢ w W
152
I. K. Jeppesen
*
• Σε δοσμένο CF συνθέτουμε μία φωνή στο 2ο Είδος (2:1) και δύο φωνές στο 1ο (1:1).
1. Δώριος
*3
*2 *4
° C ˙ ˙ ˙ ˙ ˙˙
S1 & Ó ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
˙
0 1 1 -3 -4 -3 1 2 5 6 6 3 4 3 6 4 5 8 7 6 6
*1
w w
S2 &C w bw w w w w w w #W
0 1 3 1 3 4 6 7 5 6 8 5 4 3 3 1 3 6 7 6 8
8 - 3 - 6 - 6 - 1 - 3 - 1 - -4 -3 - 1 - 3
0 1 5 3 5 6 10 11 10 11 13 10 13 12 10 8 12 15 11 10 15
8 - 5 - 8 - 10 - 6 - 8 - 10 - 5 - 8 - 5 - 10
1 - 3 - 3 - 5 - 6 - 6 - 10 - 8 - 10 - 5 - 8
C w w w bw w w
T.
¢& w w w w W
‹
*1. Οι αντιπαράλληλες στην Τροπική Αντίστιξη χρησιμοποιούνται ελεύθερα.
*2. Διασταύρωση φωνών σε αρκετά σημεία του υποδείγματος (δηλώνεται με αρνητικό πρόσημο).
*3. Διπλασιασμός της nota cta.
*4. Χρήση του 4ου Είδους (Συγκοπές) στην τελική πτώση.
° C2. Φρύγιος
w w w w w w w
S. & w #W
*5 *6
A. &C ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w w W
w w w w w w W
w w
T. &C
‹
?C w w w w w w w W
B. w
¢
*5. Από αυτό το σημείο και πέρα Α. και Τ. σε διασταύρωση!
*6. Τρία μέτρα πριν το τέλος χρήση του 1ου Είδους (συνήθως επιτρέπεται στο προτελευταίο μέτρο).
© 3euk1L4 • 2012
*
° C w w w
S. & w w w w w W
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
T. & C Ó ˙
‹
?C w w w w w w w w W
B.
¢
II. J. J. Fux
Δώριος
° C *1w w w w w w w w w #w W
S.1 &
w w w
S.2 &C w w w w w w w W
T. & CÓ ˙ ˙ ˙˙ ˙ ˙ ˙˙ ˙ ˙ ˙ ˙
¢ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ W
‹
*1. Συγκρίνετε με το υπόδειγμα του Jeppesen στο Δώριο με το ίδιο CF και με αυτό του Bellermann που ακολουθεί.
*
III. H. Bellermann
Δώριος
° C ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
S. & ˙ ˙ ˙ ˙
T. &C w w w w w w w w w w W
‹
B. w
¢
155
*
I. K. Jeppesen
• Το CF συνδυάζεται με δύο φωνές στο 1ο Είδος (1:1) και μία φωνή στο 3ο Είδος (4:1).
1. Δώριος *1
° w w w w
S1 & C w
-3
œ œ œ œ
S2 &C œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
8
10
A. &C w w w w w
4
6
-5
w w w w
T. & C w
¢
‹ i8
° w *4
w w w #w W
&
œ œ œ œ œ
& œ œ œ œ œ œ œ
bœ œ œ œ œ
œ œ œ #W
& w w w w w W
w w w w W
¢& w
‹
*1. Προσοχή εδώ! "Φαίνεται" ότι ο Τ. σχηματίζει με την S.1 (οι δύο εξωτερικές φωνές) απαγορευμένο διάστημα 4ης και
ότι η συγχορδία στο ισχυρό μέρος του μέτρου είναι σε 6/4. Η Α. όμως διασταυρώνεται με τον Τ. και αυτή είναι που
παρέχει το πραγματικό βάσιμο στο εν λόγω σημείο, η συγχορδία είναι λοιπόν σε ευθεία κατάσταση.
Ως βάσιμο λογίζεται η φωνή που "πραγματικά" ακούγεται ως χαμηλότερη.
© 3euk1L4 • 2012
*
• Οι χρόνοι 1, 3 και 5 (μέρος q) πρέπει να σχηματίζουν σύμφωνα διαστήματα με την χαμηλότερη φωνή.
2. Δώριος
° 3
Œ œ œ œ œ œ œ œ œœœ œ œœœœœ œ œ œ œ œ œœœœœ
S2. & 2 œ œ œ
0 1 -3
3 w™ w™ w™ w™ w™
S2. &2
0 8 6
8 _ _
3
A. & 2 w™ w™ w™ w™ w™
0 15 13
15 _ _
8 _ _
3
T.
¢& 2 w™ w™ w™ w™ w™
‹
° œ œœœœœ œ œœœ œ
& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ #œ œ œ œ #W ™
w™ w™ w™ w™ W™
& w™
& w™ w™ w™ w™ w™ W™
¢& w™ w™ w™
‹ w™ w™ W™
*
3. Αιολικός
° 3 *2 w™ w™ w™
S2. & 2 w™
3 w™ w™
S2. & 2 w™ w™
3 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
A. &2 Ó œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
3 w™ w™ w™ w™
T.
¢& 2
‹
*6
° w™ w™ w™
& W™
& w™ w™ w™ W™
*3 *4 *5
& œ œ œ œ œ œ œ œ #œ #œ #œ œ œ œ œ # W ™
œ œ œ
™ w™ w™
¢& w W™
‹
*2. Σε αντίθεση με ό,τι έχουμε αναφέρει για την αρχική και τελική συγχορδία μιας άσκησης, το παρόν υπόδειγμα
εκκινεί με την συγχορία της υποδεσπόζουσας του αιολικού τρόπου!
*3. Ανιούσα μελωδική.
*4. Ο προσαγωγέας ποκίλεται αλλά δεν λύνεται, την λύση του δίνει άλλη φωνή.
*5. Κάθοδος με την ανιούσα μελωδική!
*6. Κατάληξη με παράλειψη της 5ης της συγχορδίας (Ε).
*
▶ Μίξη CF με 1ο, 2ο και 3ο Είδος
• Σε δοσμένο CF προσθέτουμε μία φωνή στο 1ο Είδος, μία στο 2ο και μία στο 3ο.
Η εργασία αυτή είναι ιδιαίτερα δύσκολη αλλά πολύ διδακτική.
• Σημειώστε ότι τα ατόνιστα h (στον 3ο χρόνο κάθε μέτρου) θα πρέπει να συμφωνούν με το αντίστοιχο q
(χωρίς εξαίρεση αν το μέρος των h βρίσκεται στην χαμηλότερη φωνή).
Για περισσότερα δείτε την σχετική παράγραφο της τρίφωνης αντίστιξης και την σημείωση *7 που ακολουθεί.
4. Δώριος
*7
° ˙ ˙
S. & C Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
A. &C w w w w w
T. &C Œ œ œ œ œ œ
‹
?C w w w w w
B.
¢
VII6
° ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
& ˙ ˙
& w w w w w W
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ #W
& œ œ œ œ
‹
? w w w w w W
¢
*7. Όταν τα h βρίσκονται σε μια από τις δυο ψηλότερες φωνές μπορεί να χρησιμοποιηθούν διαστήματα 4ης σε
αντίστιξη με υποκείμενες 3ες, 5ες ή 6ες.
*
II. J. J. Fux
1α. Δώριος
° C œ œ œ œ œ œ œ #œ
S. & œ œ œ œ œ œ œ œ
œ œ œ œ
A. &C w w w w w
T. &C w w w w w
‹
?C w w w w w
B.
¢
° œ œ œ œ œ œ œ œ œ
& œ œ œ œ œ œ œ #œ œ œ œ W
*1
& w w w w w W
5 8
& w w w w w W
‹
? w w w w W
¢ w
*1. O μαθητής Josephus ρωτά τον δάσκαλο Aloysius γιατί στο σημείο *1 από τέλεια συμφωνία οδηγούμαστε με ευθεία
κίνηση σε μια άλλη τέλεια συμφωνία. Ο δάσκαλος απαντά ότι σε δύσκολες περιπτώσεις στην τετράφωνη αντίστιξη
επιτρέπεται κάτι τέτοιο. Το σημείο αυτό δεν παρουσιάζει κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα, πρόκειται για μια 8κρ. σε
εσωτερικές φωνές.
Στο προηγούμενο και στα υποδείγματα που ακολουθήσουν από το Gradus, εντοπίστε τα σημεία που
αποκλίνουν από τους κανόνες του Jeppesen.
1β. *
°
S. & C w w w w w
A. &C œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ œ
œ œ œ œ
T. &C w w w bw
w
‹
?C w w w w w
B.
¢
° w w w #w W
& w
& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ #W
œ œ œ
w
& w w w w W
‹
? w w w w w
¢ W
1γ.
*2
° w
S. & C w w w w
A. &C w w w w w
&C œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
T.
œ œ œ
‹
?C w w w w
B.
¢ w
*
° w w w w #w W
&
& w w w w w W
œ œ bœ œ œ œ nœ œ œ œ bœ
& œ œ
œ œ œ
w W
‹
? w w w w W
¢ w
*2. 5κρ. στις εξωτερικές φωνές, με την άνω φωνή να κινείται με άλμα και την κάτω βηματικά. Για τον Fux είναι ανεκτή.
Δείτε και τους "κανόνες" για τις κρυμμένες στις σημειώσεις του 1ου Είδους της τετράφωνης αντίστιξης.
III. H. Bellermann
Ιωνικός
° Cw w
S. & w w w
A. &C w w w w w
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
T. &C œ œ œ œ œ œ œ œ
‹
?C w w w w w
B.
¢
*
° w w W
& w w w w
& w w w w w w W
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ W
& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
‹
? w w w w w w W
¢
163
*
I. K. Jeppesen
• Το CF συνδυάζεται με δύο φωνές στο 1ο Είδος (w) και μία φωνή στο 4ο Είδος (h_h).
1. Δώριος *1
° C ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
S1 & Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
*1
S2 &C w w w w w w w W
C w w w w w w W
T.
¢& w
‹
*1. Δεν λογίζονται αντιπαράλληλες 5ες & 8ες στην τροπική αντίστιξη.
▶ Μίξη Ειδών
• Σε δοσμένο CF προσθέτουμε μία φωνή στο 1ο Είδος, μία στο 2ο και μία στο 4ο.
• Τα ατόνιστα h του 2ου Είδους μπορούν να σχηματίζουν διαβατικές διαφωνίες.
• Τα τονισμένα h του 4ου Είδους μπορούν να σχηματίζουν διαφωνίες από καθυστέρηση.
2. Δώριος
° CÓ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
S. & ˙
5 3
*2
&C Ó ˙ b˙ ˙ ˙
A.
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w #W
14 13
10 11
w
T. &C w w bw w w w w W
‹ 14 13
10 11
w 8 _
?C w w w w w w w W
B.
¢
*1. Διαβατική διαφωνία.
© 3euk1L4 • 2012
*
• Σε δοσμένο CF προσθέτουμε μία φωνή στο 1ο Είδος, μία στο 2ο και μία στο 3ο και μία στο 4ο.
Σε μια άσκηση συνυπάρχουν δηλαδή τα τέσσερα πρώτα είδη!
• Με αυτό το είδος των ασκήσεων εξασκούμεθα στην ανεξαρτησία των φωνών με τον καλύτερο
δυνατό τρόπο.
• Οι κανόνες που αφορούν στην μελωδική κίνηση και στις συνηχήσεις, στις κορυφώσεις των φωνών
και ό,τι άλλο έχουμε αναφέρει μέχρι τούδε πρέπει να τηρείται με σχολαστικότητα.
3. Δώριος
° ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
S1 & C Ó ˙ ˙ ˙ ˙
&C Œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
S2
œ œ œ œ
A. &C w w w w w
*3
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
T. & C Ó
˙ ˙
¢
‹
° ˙ ˙
& ˙ b˙ w W
œ œ
& bœ œ œ œ œ œ œ œ œ œ #W
& w w w W
˙ b˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
¢&
‹
*3. Όπως φαίνεται σε αυτό το υπόδειγμα, αλλά και στα υπόλοιπα που ακολουθούν, είναι δύσκολο να διατηρηθούν οι
συγκοπές καθ' όλην την διάρκεια του CF.
*
4. Δώριος
° *4
˙ ˙ ˙ w
S1 & C Ó ˙ b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ W
w
S2 &C w w w w w W
œ
A. & C Œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ #W
C ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
T.
¢& Ó ˙ ˙
˙
‹
*4. 5κρ. που σχηματίζεται μεταξύ μιας εξωτερικής και μιας εσωτερικής φωνής. Επιτρέπεται!
°
S1 & C w w w
w
&C Œ œ
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
S2
œ œ œ œ
A. &C Ó ˙ ˙ ˙ ˙
˙ ˙ ˙
*5
B.
?C Ó ˙ ˙ ˙
¢ ˙ ˙ ˙ ˙
*5. Όμοια σχήματα.
*
° w
& w w w w W
& œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
œ œ ˙ ˙ W
& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
˙ ˙ ˙ ˙
? ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
¢ ˙ ˙ ˙ ˙ W
6. Ιωνικός
° œ œ
S1 & C Œ œ
œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
˙ ˙ ˙ ˙ ˙
S2 &C Ó ˙ ˙ ˙ ˙
A. &C ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
˙ ˙
˙
?C w w w w w
B.
¢
° œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ *6w
& œ œ W
˙ ˙ ˙ ˙
& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ w
˙ W
& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ W
? w w w w w w W
¢
*6. 5ες κρ. μεταξύ των εξωτερικών φωνών. Η άνω φωνή κινείται με άλμα η κάτω βηματικά.
Πατατηρείστε ότι χρησιμοποιούνται στο προτελευταίο προς τελευταίο μέτρο.
*
II. J. J. Fux
1. Δώριος
° C ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
S. & Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
*1
w w w w
T. &C w w w w w w W
‹
*2
B.
?C w w w w w w w W
¢ w w w
*1. Παρατηρείστε πόσες συζεύξεις w_w χρησιμοποιούνται. Η φωνή χάνει την μελωδική της αυτοτέλεια!
*2. Οπως ήδη έχουμε επισημάνει, ακόμη και στο 1ο Είδος, οι ακραίοι φθόγγοι μιας σειράς φθογγοσήμων δεν
είναι καλό να σχηματίζουν διάστημα 4ης, 7ης ή 9ης.
Αρπίζουμε την τρίφωνη συγχορδία σε ευθεία κατάσταση ή Α' αναστροφή.
° C w w w w bw
S. & w w w w w #W
*2α *2β
A. &C w w w bw w ˙˙ w
w ˙˙ w W
C Ó ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ b ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
T. &
‹
B.
¢
*2α & β. Ο Fux επιτρέπει την περιστασιακή μεταβολή του 1ου σε 2ο Είδος. Δεν θα ακολουθήσουμε αυτή την
πρακτική.
*
III. H. Bellermann
Υποδείγματα καθυστερήσεων:
▶ Καθυστερήσεις στις Άνω Φωνές

• Καθυστέρηση 4-3 / 11-10 με το βάσιμο.
1. 2. 3. 4.
° C
S. & w w w w bw w bw w
6 3 2 3 4 1 2 3 6 4 3 4 8 4 3 4
A. &C
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
b˙
˙ ˙ ˙
8 - 5 - 6 - 8 - 11 - 8 - 6 - 6 -
3 6 4 3 3 6 7 6 6 8 6 5 -3 3 4 3
w w w
T. &C w w w w w
‹ 10 - 12 - 8 - 12 - 15 - 13 - 15 - 13 -
5 8 11 10 5 8 11 10 10 12 11 10 8 12 11 10
3 - 8 - 3 3 5 - 5 - 6 - 10 - 8 -
B.
?C w w w w bw w bw w
¢
• Καθυστέρηση 7-6 / 14-13 με το βάσιμο.

- Παρατηρείστε την "κακή" καθυστέρηση 5-4 ανάμεσα σε S. και Α. η οποία δικαιολογείται από την "καλή"
14-13 μεταξύ S. και Β.
- Στα υποδείγματα 7. & 8. ο Τ. προσχωρεί στο 5ο Είδος (χρησιμοποιεί h).
5. 6. 7. 8.
°
& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
4 6 5 4 6 8 5 4 5 8 5 4 5 8 5 4
& w w w w
w w w w
6 8 7 6 8 10 12 11 8 11 10 11 8 11 10 8
3 - 3 - 3 - 8 - 4 - 6 8 4 - 6 5
& w bw w w ˙ ˙ ˙ ˙
w w
‹ 8 10 14 13 10 12 14 13 10 13 14 13 10 13 14 13
5 - 10 - 5 - 10 - 6 - 10 - 6 - 10 -
3 - 8 - 3 - 3 - 3 - 5 3 3 - 5 6
? w bw w bw w bw w bw
¢
*
• Καθυστέρηση 7-6 / 11-10 με εσωτερική φωνή.

- Εδώ η "κακή" καθυστέρηση 16-15 = 9-10 σχηματίζεται ανάμεσα σε S. και Β.
- Οι "καλές" καθυστερήσεις 7-6 και 11-10, οι οποίες δικαιολογούν και το όλο σύνθεμα. σχηματίζονται
μεταξύ των εσωτερικών φωνών.
9. 10.
° ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
& ˙ ˙
4 8 7 6 -4 5 7 6
& w w w w
8 12 12 11 5 12 11 10
5 - 6 - 8 - 5 -
& w w w w
‹ 13 17 16 15 10 17 16 15
10 - 10 - 13 - 10 -
6 - 5 - 6 - 6 -
? w w
¢ w w
▶ Καθυστερήσεις στο Βάσιμο

• Καθυστέρηση 2-3 / 9-10.
Στο υπόδειγμα 11. για παράδειγμα ο Β. σχηματίζει με την S. "κακή" καθυστέρηση 11-12 και με τον Τ. 4-5.
Η "καλή" καθυστέρηση 9-10 μεταξύ Α. και Β. δικαιολογεί το όλο σύνθεμα.
11. 12. 13. 14.
° w w
& w w w w w w
3 3 6 8 3 4 3 4
& w w w w w w
w w
6 8 11 13 6 8 6 11
4 6 6 6 4 4 4 8
& w w w w w w w w
‹ 10 11 12 15 16 15 10 12 13 10 12 13
8 9 10 10 9 10 8 9 10 8 9 10
5 4 5 5 4 5 5 5 6 5 2 3
? w ˙ ˙ w ˙ ˙ w ˙ w ˙
¢ ˙ ˙
*
15. 16.
°
& w w w ˙ ˙
3 3 3 3 4
& w w w w
6 6 5 6 6 8
4 4 3 4 4 5
& w ˙ ˙ w ˙ ˙
‹ 10 11 12 10 11 13
8 9 10 8 9 10
5 6 8 5 6 6
?
¢ w ˙ ˙ w ˙ ˙
▶ Καθυστερήσεις μεταξύ των Εσωτερικών Φωνών

17. 18. 19.
° ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
& ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
1 3 3 3 1 5 7 6 1 5 7 6
& w ˙ ˙ w w w w
4 6 7 6 6 10 9 8 6 10 9 8
4 - 5 4 6 - 3 - 6 - 3 -
w w w w w w
&
‹ 8 10 12 10 8 12 11 10 8 12 11 10
8 - 10 8 8 - 12 - 8 - 5 -
5 - 6 5 3 - 3 - 3 - 3 -
? w ˙ ˙ w w w w
¢
171
Τετράφωνη Αντίστιξη - 5o Είδος - Ελεύθερη Αντίστιξη - Μίμηση
*
I. K. Jeppesen
• Το CF μπορεί να συνδυαστεί:
- με μία φωνή στο 5ο Είδος και δύο φωνές στο 1ο,
- με δύο φωνές στο 5ο Είδος και μία στο 1ο,
- με τρεις φωνές στο 5ο Είδος.
• Πριν προχωρήσετε στην μελέτη των υποδειγμάτων που ακολουθούν κάνετε μία επανάληψη των κανόνων
που διέπουν το 5ο Είδος της δίφωνης και τρίφωνης αντίστιξης.
1. Δώριος
° C *1 ˙ ˙ œ œ ˙
S. & Ó b ˙ ˙ ˙ ˙ ™ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ #W
œ
*1
w w w w w #w W
T. &C w w
‹
?C w w w w w w
B.
¢ w w W
*1. Παρατηρείστε την "ροή" των αξιών στο ελεύθερο μέρος: από τις μεγαλύτερες στις μικρότερες.
O Jeppesen δεν δίνει υποδείγματα για δύο και τρεις φωνές στο Ε΄Είδος έναντι του CF.
Παραθέτουμε κατωτέρω ένα δικό μας για κάθε περίπτωση:
2. Δώριος
*4
° C *2˙ *3
œ bœ ˙ œ œ œ œ *5
œ œ œ œœ œ œ ˙
S. & ˙
A. &C w w w w w
w ˙
T. &C w œ œ œ œ ˙ ˙ œ bœ
‹
?C w w
B.
¢ w w w
© 3euk1L4 • 2012
*
*6 *7 A
° œ œ ˙ œ ˙ œ #œ œ ˙ W
& œ
& w w w W
B
œ œ œ œ bœ ˙
& œ œ œ œ œ œ #W
‹
?
¢ w w w W
*2. Ενώ ενδείκνυται να εισάγονται οι φωνές διαδοχικά στην αρχή μια σύνθεσης για να τονιστεί η πολυφωνία, τα
υποδείγματα που παρατίθενται εδώ εκκινούν με τις φωνές ταυτόχρονα. Αυτό συμβαίνει διότι δεν χρησιμοποιείται
η τεχνική της μίμησης.
• Τετράφωνες συνθέσεις χωρίς μίμηση είναι σπάνιες τον 16ο αι.
*3. Το 3ο q διαφωνεί λόγω του κατιόντος σχήματος h q q.
*4. Δεν λογίζονται οι αντιπαράλληλες στην τροπική αντίστιξη. Σημειώστε την cambiata σ' αυτό το σημείο.
*5. Τα e πάντα σε ζεύγη (iq) και πάντα στο ασθενές, μπορούν να είναι ανιόντα ή κατιόντα διαβατικά και μόνον όταν
σχηματίζουν κατιόν ποίκιλμα.
*6. Προήγηση της λύσης της καθυστέρησης. Ιδιαίτερα αποτελεσματική όταν προηγείται της ποικιλμένης λύσης της
καθυστέρησης. Δες *7.
*7. Ποικιλμένη λύση της καθυστέρησης. Παρατηρείστε επίσης πως συνδυάζονται τα σχήματα Α & Β στο προτελευταίο
μέτρο του υποδείγματος.
3. Δώριος
° ˙ œ œ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙™ œ
S. & C ˙
A. &C w w w w w
˙ ˙
T. &C w ˙ ˙ ˙™ œ œ œ œ œ
‹
? C ˙™ œ ˙ ˙ ˙ œ œ w ˙
B.
¢ ˙
*
*8
° œ œ ˙ œ œ ˙ œ #œ œ ˙ W
&
10
& w w w W
13 14
4 5
& b˙ œ œ œ œ ˙ œ œ œ œ #W
‹ 19 18
10 9
7 5
? ˙ œ w W
¢ bœ w
*8. Μελετήστε την μεταξύ των q διαφωνία και τη σχέση τους με τις μεγαλύτερες αξίες αυτού του σημείου.
Οι κανόνες των δίσημων μέτρων ισχύουν και για τα τρίσημα.
4. Ιωνικός
° 3 w™ w™ w™ w™
S1 & 2
3
S2 &2 Ó ˙ ˙ ˙™ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙ ˙
˙
3
A. &2 ™
w w™ w™ w™
3 w™ w™ w™ w™
T.
¢& 2
‹
*
° w™ w™ w™ W™
& w™
˙
& ˙ ˙ ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ ˙™ œ œ œ W™
& w™
w™ w™ w™ W™
¢& w™ w™ w™ w™
‹ W™
▶ Ελεύθερη Αντίστιξη
Θα ξεκινήσουμε την μελέτη της ελεύθερης τετράφωνης αντίστιξης χωρίς χρήση της τεχνικής της μίμησης.
Ο σπουδαστής μπορεί να εργαστεί με τους εξής τρόπους:
- Να του δοθεί μία φωνή με ή χωρίς κείμενο ως CF και να συνθέσει τις υπόλοιπες τρεις φωνές.
- Να συνθέσει μόνος του και τις τέσσερις φωνές στην αρχή χωρίς κείμενο και μετά με χρήση θρησκευτικού
κειμένου που θα του υποδειχθεί.
Ακολουθεί ως υπόδειγμα από τον Jeppesen μία τετράφωνη σύνθεση του Ιταλού αναγεννησιακού συνθέτη
Costanzo Festa (περ. 1485/90–1545) η οποία δεν κάνει χρήση της τεχνικής της μίμησης.
5. Deo dicamus gratias (Ιωνικός)
A
° C *9 w ˙
S. & w ˙ ˙ w w ˙
De - o di - ca - mus gra - - -
A. & C ˙™ œ ˙ ˙ ˙ ˙ w w ˙ ˙
De - - - - o di - ca - - -
˙ ˙ ˙ ˙ w w ˙ ˙
T. & C ˙™ œ
‹ De - - - - o - di - ca - - -
B.
?C w ˙
˙
w
w Ó ˙ ˙ ˙
¢
De - o di - ca - mus gra - -
*9. Η S. εισάγει μια Γρηγοριανή μελωδία, οι άλλες φωνές δεν έχουν σχέση μ' αυτήν.
*
*10
B
4
°
& œ œ ˙ ˙ #˙ w ∑ w ˙ ˙
- - - ti - as, gra
& œ œ w œ œ œ œ w w
œ œ ˙™ œ
- - - - - - - - - mus
œ œ ˙ w ˙™ œ œ œ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
&
‹ - - - - mus gra - - ti -
? w w ˙ ˙ ˙ ˙ w
¢ ˙ ˙
- - ti - as,
*10. Τέλεια Πτώση (εσωτερική) στον Αιολικό κατά την ολοκλήρωση του στίχου Deo dicamus gratias.
- Μελετείστε προσεκτικά τις πτώσεις στα σημεία *10 κσι *14.
Παρατηρείστε ότι μετά την πτώση αλλάζει η υφή (texture) της σύνθεσης.
Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε την μορφή ως διμερή.
- Στο Β μέρος της σύνθεσης υπάρχουν μιμήσεις μεταξύ των φωνών. Εντοπίστε τις.
7
*12
°
& w w ∑ w w
w
a - - -
*11
& Ó
˙ ˙ ˙ œ bœ ˙ ˙ œ œ œ œ w ˙
gra - - - ti - as, De -
˙ œ œ ˙ ˙ ˙
& ˙ œ œ œ œ ˙ ˙ w
‹ as,
? ˙™ œ bw Ó ˙ ˙
¢ w ˙ bw
De - o di - ca -
*11. Η S. μετά την παύση συνεχίζει με τον φθόγγο "a" του "gra-".
*12. Σε αυτό και σε άλλα σημεία της σύνθεσης παρατηρείστε τον ελεύθερο διπλασιασμό της nota cta.
*
10
°
& w w w w w w
- - - - - - - - - - -
& w w
˙ ˙ bw w w
o di - ca - mus gra - - - - -
˙ ˙ ˙ bw w ˙
& ˙ ˙ ˙ ˙
‹ De - o - di - ca - mus
*13
? ∑ ˙™
¢ w w œ œ bœ œ œ ˙ ˙
mus gra - - - - - - -
*12. Μη ορθή χρήση της cambiata σύμφωνα με το ύφος που εξετάζουμε. Ο 4ος φθόγγος θα έπρεπε να κινείται με
ανιούσα φορά βηματικά. Αυτόςο τύπος δεν εχρησιμοποιείτο πλέον την περίοδο Palestrina.
13 *14
°
& ˙™ œ ˙ ˙ œ œ ˙ ˙ W
#˙
- - - - - - - - ti - as.
&
b˙ ˙- w ˙ b˙ w W
- - - - - - ti - - as.
& œ œ b˙ w ˙™ œ œ œ ˙ W
‹ gra - - ti - - - - as.
? ˙ W
¢ w ˙™ œ ˙ w
- - - - - - - ti - - as.
*14. Τέλεια Πτώση (καταληκτική σε αντίθεση με την εσωτερική του τμήματος Α) στον Δώριο κατά την ολοκλήρωση της
επανάληψης του στίχου Deo dicamus gratias.
Ο ύμνος γράφτηκε από τον Jean Tisserand (+ 1494) και στην αρχική του μορφή περιείχε εννέα στροφές.
Κάθε στροφή τελειώνει με το Alleluia. Το Deo dicamus gratias είναι ο στελευταίος στίχος της τελευταίας
στροφής και ακολουθεί το Alleluia.
Θα μπορούσε να αποδωθεί ελεύθερα στα ελληνικά: Εὐχαριστοῦμεν σοι Κύριε.
*
▶ Μίμηση
Δίνεται CF και γράφουμε τρεις ελεύθερες φωνές (Ε᾽Είδος) σε μίμηση.
Η μίμηση μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε διάστημα.
6. Δώριος *17
° C ˙ ˙ ˙ œœ˙ œ #œ œ ˙ W
S1 & ∑ ∑ ∑ Ó
*15
S2 &C Ó
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ œ œ b œ œ œ ˙™
œ œ #W
*16
˙ ˙ ˙ w w W
T. & C ∑ ∑ Ó w
¢
‹
*15. Μελωδικό τμήμα προς μίμηση (σημειωμένο με κόκκινο).
Σημειώστε ότι κάποια φωνή μπορεί να το μιμηθεί ολόκληρο, κάποια άλλη τμήμα του.
*16. Μίμηση στην υποκείμενη 4η (ως προς την S.2).
*17. Μίμηση στην υπερκείμενη 3η (ως προς την S.2).
Ακολουθεί ως παράδειγμα τετράφωνης μίμησης η αρχή του τετράφωνου μοτέτου Ego sum panis του
Palestrina. Το μοτέτο είναι σε Ιωνικό τρόπο από μεταφορά (μία 4Κ ψηλότερα, Ιωνικός σε F, με μία
αλλοίωση στον οπλισμό, η μόνη μεταφορά που επιτρέπεται στο ύφος που εξετάζουμε).
Οι μιμήσεις μπορούν να χωριστούν σε δύο ομάδες: S.-A. και T.-B. και ακολουθούν το τονικό σχήμα:
V (κόκκινο χρώμα) - I (πράσινο χρώμα) - V- I.
7. Ego sum panis (Ιωνικός από μεταφορά)
° C *19
w w
S. & b w ˙ œ œ œ œ ˙ ˙ ˙
E - go sum pa - - - - nis
*18
*20
A. & bC ∑ ∑ ∑ w w w
E - - - - go
T. & bC ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
‹
B.
?bC ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
¢
*
4
°
& b ˙™ œ œ œ œ œ ˙™ œ ˙ ˙ ˙ ˙ w
vi - - - - - - - - - - -
&b ˙ œ œ ˙ ˙ œ œ ˙ w
œ œ ˙ w
sum pa - - - - - nis vi - vus
*21
&b ∑ ∑ w w w ˙ œ œ
‹ E - - - go sum pa -
*22
?b ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ w
¢
E -
7
°
&b ˙ œ œ w w w ∑
- - - - vus
&b ∑ ∑ ∑ ∑
w
&b œ œ ˙ ˙ ˙ ˙™ œ œ œ œ œ w
‹ - - - nis vi - - -
? w w ˙ œ œ ˙ ˙ ˙
¢ b œ œ
- - go sum pa - - - - nis
*18. Ego sum panis vivus: Ἐγώ εἰμί ό ἄρτος τῆς ζωῆς.
*19. Εισαγωγή του "θέματος" από την S. στην V του τρόπου. Ενώ πρόκειται για τροπική σύνθεση, παρατηρούμε
αναλογίες με την φούγκα και για τους σκοπούς και μόνον των παρόντων σημειώσεων, ονομάζουμε το "κόκκινο"
τμήμα της μελωδικής γραμμής της S., θέμα.
*20. Η Α. απαντά στην S. στην Ι του τρόπου. Μιμείται τμήμα του θέματος της S., ακριβώς το ίδιο μήκος θα μιμηθεί
στο μ.6 ο Β. Σε αναλογία με την φούγκα ονομάζουμε το "πράσινο" τμήμα απάντηση.
*21. Ο Τ. εισάγεται στην V του τρόπου (θέμα) και οι φωνές σχηματίζουν καθέτως την συγχορδία της V, με την Α. να
καθυστερεί την 3η της V (F- E) με διαφωνία από καθυστέρηση. Αυτό είναι ένα συνηθισμένο και αποτελεσματικό
"εφέ" της εποχής και καλό είναι να μάθετε να το χρησιμοποιείται σε ανάλογες περιπτώσεις.
*22. Ο Β. εισάγεται στην Ι του τρόπου (απάντηση) και μιμείται ακριβώς το ίδιο "μήκος" του θέματος που είχε μιμηθεί
και η Α.
*
II. J. J. Fux
1. Δώριος
° C *1 œ œ ˙ ˙ #˙
S. & Ó ˙ œ œ œ œ ˙ ˙
A. &C w w w w w
T. &C w w w w w
‹
?C w w w w w
B.
¢
° œ œ œ ˙ ˙ ˙ œ
& œ ˙ œ ˙ ˙ #˙ W
& w w w w w W
& w w w w w W
‹
? w w w w W
¢ w
*1. Συγκρίνετε με την εκδοχή του Jeppesen στο ίδιο CF.
Ακολουθεί ένα υπόδειγμα από τον Fux όπου συνδυάζεται το 1ο, 2ο, 3ο και 4ο Είδος.
*
2. Δώριος
° C ˙ ˙ ˙ ˙
S. & ˙ ˙ ˙ b˙ ˙
˙
A. &C œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ bœ œ
˙ ˙ ˙ ˙ ˙
T. &C Ó ˙ ˙ b˙ ˙
‹
?C w w w w w
B.
¢
° ˙
& ˙ ˙ ˙ b˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #W
˙
& œ œ œ œ œ œ
œ œ œ œ bœ œ œ bœ œ œ œ
œ œ œ W
&
˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ #˙ W
‹
? w w w w w
¢ W
*
III. H. Bellermann
1. Δώριος
° C w w w
S. & w w
A. &C w w w w w
w w w
T. &C w w
‹
˙™
B.
¢
?C Ó ˙ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ
° w w w
& w w #W
& w w w w w W
*1
w w ˙ ˙
& w w W
‹
? œ œ œ œ ˙ ˙ ˙ ˙
¢ ˙ ˙ œ #œ œ ˙ W
*1. Υπενθυμίζουμε ότι ο Bellermann επιτρέπει την περιστασιακή αντικατάσταση του 1ου από το 2ο Είδος
σε τέτοιες περιπτώσεις.
▶ Ελεύθερη Αντίστιξη - Πτώσεις

Στην συνέχεια ο Bellermann παραθέτει δύο καταληκτικά αποσπάσματα από μοτέτα του Palestrina.
Εδώ μπορούμε να μελετήσουμε την διαμόρφωση των τελικών πτώσεων στο ύφος που εξετάζουμε.
Έχουμε σημειώσει τις αρμονικές βαθμίδες σε κάθε απόσπασμα για την ανάδειξη του αρμονικού σκελετού
των πτωτικών σημείων. Στα καταληκτικά τμήματα ενός έργου - εσωτερικά / εσωτερικές πτώσεις και
καταληκτικά / τελικές πτώσεις - η αρμονία υπερισχύει της αντίστιξης.
*
• Palestrina, Nativitas tua, Dei genitrix.

Μετά την Τέλεια Πτώση (V - i) ακολουθεί η Πλάγια (i - iv - i - iv - I)
2. Αιολικός από μεταφορά Τέλεια Πτώση

° C
S. &b ˙ ˙ ˙ œ œ ˙ ˙ ˙ #˙ w w
nam, dem - - - pi - ter - nam.
A. & bC w Ó
˙™ œ ˙ ˙ w ˙ ˙ ˙
ter - - - - nam, vi - tam
*2
T. & bC ˙ ˙ ˙ ˙ œ œ œ œ w w ˙™ œœ
‹ tam sem - pi - ter - - - nam, sem -
4A
?bC w ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
B.
¢ ˙ w
vi - - tam sem - pi - ter - nam, vi - tam
i VII iv6 V4 3 i
Πλάγια Πτώση
°
&b w w W
&b
˙ ˙ w W
sem - pi - ter - nam.
&b ˙ ˙ w #W
‹ - pi - ter - nam.
? ˙ W
¢ b ˙ w
sem - pi - ter - nam.
iv i iv I
*2. Για την αιτιολόγηση αυτού του διάφωνου q σε ισχυρό χρόνο του μέτρου συμβουλευτίτε το κεφάλαιο
Ελεύθερη Δίφωνη Αντίστιξη, υποδείγματα I. K. Jepessen, 4. Αιολικός, σημείωση *10.
Η φωνή που σχηματίζει διαφωνία από καθυστέρηση είναι η S., το Ε3 του Τ. διαφωνεί και με το Bb2 του Β.
*
• Palestrina, Sicut cervus desiderat.

Εδώ παρουσιάζεται μια ιδιαίτερη περίπτωση, αντί για Τέλεια Πτώση έχουμε Απατηλή (V - vi), η οποία ακολουθείται
από μία Πλάγια (I - vi6-3 - IV - I6 - IV - I).
O Κ. Ευαγγελάτος στο εγχειρίδιο Αντίστιξη 16ου αιώνα χρησιμοποιεί τον "αδόκιμο, παράδοξο, αλλά καίρια
περιγραφικό" όρο Μικτές ή Πλαγιοαυθεντικές Πτώσεις.
3. Ιωνικός από μεταφορά

Απατηλή Πτώση Πλάγια Πτώση
° C
S. &b œ œ ˙ ˙ ˙ w w w w
De - - - us.
A. & bC ˙ Ó
˙ ˙ œ œ œ œ
˙ w ˙ ˙ ˙
(De) - us, ad te De - - - -
˙ ˙ ˙
T. & bC ˙ ˙ w w Ó ˙ ˙
‹ (De) - - us, ad te De - -
?bC ˙ ˙ ˙ ˙ œ œ œ œ
B.
¢ ˙ ˙ w ˙ ˙
(De) - us, ad te De - - - - -
IV I V4 3 vi I vi6 3 IV I6
°
&b W W
&b W
W
- us.
&b W W
‹ - us.
?b W
¢ W
- us.
IV I

Modal Examples PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Modal Examples PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

πρόλογος

Οι παρούσες σημειώσεις τροπικές αντίστιξης ανθολογούν υποδείγματα κλασικών και

Ακολουθεί η διορθωμένη λύση από τον Aloysius:

1α. Μιξολύδιος Μαθητής

Ακολουθεί ένα υπόδειγμα αυτού που ο Owen ονομάζει Επεκταμένο 1ο Είδος.

Ιωνικός από μεταφορά

CŒ œœœ œœœœ œœœœ œœ

Σύμφωνη 4η / Απατηλή Καθυστέρηση (Fake Suspension)

Μελετήστε το κατωτέρω ρυθμικό υπόδειγμα:

2β. Επικαλυπτόμενη Πτώση

VII. W.A. Mozart

3. Ένα τέταρτο μπορεί να φέρει συλλαβή στις εξής περιπτώσεις:

6. Επιτρέπονται οι επαναλήψεις μισών [h] όταν γίνεται αλλαγή συλλαβής.

• Exaltabo te, Palestrina

• Missa Brevis, Sanctus, Palestrina

Προφορά Λατινικών κειμένων

Η τονισμένη συλλαβή μιας λέξεως είναι συνήθως η πρώτη ή η δεύτερη.

Eλεύθερη Δίφωνη Αντίστιξη

*7. Η ταυτοφωνία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ελεύθερα στην ελεύθερη δίφωνη αντίστιξη.

Εστιάστε την προσοχή σας στα ακόλουθα σημεία:

▶ Δίφωνα Συνθέματα με Μίμηση σε Διάφορα Διαστήματα

3. Μίμηση στην υπερκείμενη 3η. Δώριος

4. Μίμηση στην υπερκείμενη 5η. Αιολικός

5. Μίμηση στην υπερκείμενη 6η. Ιωνικός

1α. Μίμηση στην Ταυτοφωνία. Αιολικός από μεταφορά

2β. Μίμηση στην υποκείμενη 2η. Δώριος

3α. Μίμηση στην υπερκείμενη 3η. Ιωνικός

4α. Μίμηση στην υπερκείμενη 4η. Ιωνικός από μεταφορά

4β. Μίμηση στην υποκείμενη 4η. Ιωνικός από μεταφορά

5α. Μίμηση στην υπερκείμενη 5η. Δώριος

6α. Μίμηση στην υπερκείμενη 6η. Λύδιος

6β. Μίμηση στην υποκείμενη 6η. Αιολικός

7α. Μίμηση στην υπερκείμενη 7η. Μιξολύδιος

7β. Μίμηση στην υποκείμενη 7η. Ιωνικός

8α. Μίμηση στην υπερκείμενη 8η. Δώριος

8β. Μίμηση στην υποκείμενη 8η. Ιωνικός

1. Μίμηση με αντίθετη κίνηση στην υποκείμενη 8η. Ιωνικός

2. Μίμηση με αντίθετη κίνηση στην υπερκείμενη 6η. Φρύγιος

*1. Χωρίς 3η η τελική συγχορδία της τονικής του τρόπου.

4. Μιξολύδιος 5. Αιολικός μέτριο!

▶ Μίξη CF με 2ο και 3ο Είδος

*1. Οι 8// σε διαδοχικά ισχυρά πρέπει να αποφεύγονται.

! Μελετήστε προσεκτικά τις πτώσεις του κάθε υποδείγματος.

1. Καθυστερήσεις 7-6 / 14-13

2. Καθυστερήσεις 4-3 / 11-10

5. Καθυστερήσεις 9-10 στην χαμηλότερη φωνή

▶ Δίνουμε τώρα ένα πλήρες υπόδειγμα από τον Bellermann:

9α. Δώριος | Συνδυασμός 1ου, 3ου και 4ου Είδους

Ε. Απατηλές και Ημιτελείς Πτώσεις (συνέχεια...)

° C1. Δώριος ˙ ™ œ œ œ ˙1 7< 1

*6. Άλμα από το ισχυρό q. Εκτός ύφους.

Συμπληρώστε τις παρακάτω πτώσεις στον Ιωνικό:

Kρίνετε τώρα το υπόδειγμα του Bellermann στον Αιολικό που ακολουθεί:

▶ Καθυστερήσεις στις Άνω Φωνές

• Καθυστέρηση 7-6 / 14-13 με το βάσιμο.

• Καθυστέρηση 7-6 / 11-10 με εσωτερική φωνή.

▶ Καθυστερήσεις στο Βάσιμο

▶ Καθυστερήσεις μεταξύ των Εσωτερικών Φωνών

▶ Ελεύθερη Αντίστιξη - Πτώσεις

• Palestrina, Nativitas tua, Dei genitrix.

2. Αιολικός από μεταφορά Τέλεια Πτώση

• Palestrina, Sicut cervus desiderat.

3. Ιωνικός από μεταφορά