WIKANG FILIPINO SA PAMBANSANG KALAYAAN AT
PAGKAKAISA henerasyon
NI PAT V. VILLAFUERTE
Bawat buhay, masaya’t malungkot, magulo’t makulay
ay nakalimbag sa pahina ng kasaysayan;
mula sa pagkakasilang patungo sa kamusmusan
maging sa paglaki hanggang sa kamatayan.
Isa-isahin ang buhay ng mga dakilang tao sa daigdig:
ng mga paham, syentipiko, mananaliksik,
o ng mga guro, doktor, abogado, mangingisda’t
magbubukid
bawat isa, may mithiin, may pangarap na nais makamit:
ang mailuklok ang pangalan na kasintayog ng langit
at isama sa mga bituing di-masungkit-sungkit.
Iisa ang diwang kanilang pinapanday
iisa ang mithiing sa puso nila’y bumubukal
iisa rin ang himig na kanilang hinihiyaw:
kami’y palayain o bayan kong minamahal.
A, oo nga pala
bilanggo sila ng sariling bayan, may piring ang mata
may busal ang bibig, may gapos-tanikala
Sila’y mga buhay ngunit di-humihinga
sila ang larawan ng masang hinahamak, lumuluha,
nagdurusa.
Sa bawat panahon, sa bawat kasaysayan, sa bawat
may palawakan ng isip, may palitan ng paniniwala
may tagisan ng matuwid,
maging ito’y magbunga ng tuwa, ng lungkot, ng galit.
Sila-sila’y nagtatagpo, kayu-kayo’y nagpapangkat
tayu-tayo’y nag-iisip, nagsusuri, bumabalangkas.
Isang diwa ang nagpasya, isang wika ang ginamit
wikang Filipino! Wikang maka-Diyos, makabayan,
makatao.
wikang naglalagos sa isipang makabansa
wikang nanunuot sa damdaming makalupa.
At,
paisa-isang dila, parami-raming labi, sama-samang tinig
bumubulong, sumasatsat, humihiyaw, nagngangalit
hinihiling ay kalayaan! katarungan! katarungan!
kalayaan!
Ah,
hanggang kailan susukatin?
hanggang kailan bubuhayin?
hanggang kailan maaangkin?
Layang mangusap, layang sumulat
layang mamuhay, layang manalig nagkaisa,nagkasama, nagkasama, nagkaisa.
layang humalakhak, layang maghimagsik
maghimagsik! maghimagsik! maghimagsik! Ang wikang ginamit? Wikang Filipino!
wikang ginagamit sa lahat ng dako
Kasaysayan pala’y mababago isang saglit ma-Tagalog, ma-Cebuano, ma-Pangasinan, ma-Ilokano,
sa dakong silangan . . . doon sa silangan ma-Kapampangan, ma-Ilonggo, ma-Waray, ma-
ang sikat ng araw . . . sumilip, sumikat, uminit Bikolano
naantig ang diwang inaliping higit ma-Maranao, ma-Tausug, lahat ng ito’y Filipino!
tumibok ang pusong dating di-humihibik wika ng pagkakaisa, kababayan ma’t dayo
nagising ang ugat ng hapong mga bisig. wikang tagapagligtas ng digmaa’t gulo
bawat isa’y nagkaisang mailantad sa daigdig wikang tagapagtanggol ng lahat ng tao.
ang mga pang-aaping sugat niyaring dibdib.
sari-saring mukha, magkakabalat, magkakadugo,
magkakapatid
sama-samang gumising, magkakapit-bisig, nag-alsa’t
tumindig.
lakas ng tao! lakas ng bayan! lakas ng daigdig!
laban sa tirano, sa gahaman, sa mapanupil, sa
mapanlupig.

Pangkat-pangkat, sama-sama. kapit-bisig bawat isa

kilala’t di-kilala, kaaway at di-kaaway, mayama’t
mahirap,
matalino’t mangmang, aktibista’t militar.
nagkaisang ganap sa isang mithiing kapanga-
pangarap.
propesyonal at di-propesyonal, manggagawa, kawani,
guro,
mangangalakal, estudyante, iskolar, istambay, sundalo,
pulis, drayber, pari, madre, mangingisda’t magbubukid.