Professional Documents
Culture Documents
#Laban Lang
#Laban Lang
maintindihin. Ito ang kanyang taglay na katangian. “Papa, Papa, dito na lang ako
papasok sa sekundarya para hindi na po kayo gagastos pa.” Iyon ang sinabi ni Kim sa
Ama dahil gusto nito ay doon siya pag-aralin sa sekundaryang may Special Science na
Special Science na kurikulum sa siyudad. Dinala muna ito sa isang National Science
High School na may kalayuan ngunit inilipat din kalaunan sa mas malapit na
pasukan, naging masigasig si Kim sa klase at lagi itong tumatayo at sumasagot sa mga
tanong ng kanyang guro. Pinagpatuloy niya ang kanyang nasimulan sapagkat para sa
asignatura. Sa paraang ito, hindi niya mabibigo ang kanyang Ama at pamilya.
Dumating ang isang araw sa klase ni Kim. Parang pinanghinaan siya ng loob na
tumayo at sumagot ulit sa mga tanong ng kanyang guro. Napaisip tuloy siya kung bakit
nila ako?” Ilang araw ding nagambala ang puso at isipan ni Kim dahil sa nangyari. Pati
mga guro niya sa elementarya ay tila ba sinisi niya pati kanyang mga magulang.
Samantala, hindi lingid sa kaalaman ni Kim na meron palang ganito, pagkat hindi ito
nagpatutor pa para sa exam. Ano kaya ang nangyari kay Kim? Bakit kaya siya
nababagabag sa kanyang karanasan sa klase? Bakit kaya tila sinisisi niya ang
kanyang mga guro sa elementarya o kaya’y kanyang mga magulang? Walang kaalam-
alam ang mga magulang ni Kim sa kanyang mga nararamdaman. Si Kim ay isang
taong walang gustong ihatid sa kanyang pamilya kundi tagumpay. Habang sumasagot
si Kim sa tanong ng guro ay biglang napatawa ang kanyang mga kaklase. “Bakit sila
Tama naman ang mga sagot ni Kim pero bakit kaya biglang tatawa nalang ang
kanyang mga kaklase? ‘Yun pala ay pinagtatawan nila ang hindi maayos na
pagkakabigkas ni Kim sa ilang mga salita. Ni minsan ay hindi ito alam ni Kim sapagkat
buong akala nya’y tama ang pagkakabigkas niya ng mga salita. “When a human-baby
is born…” “Hahaha hahaha hahaha” tawang-tawa ang kanyang mga kaklase nang
narinig nilang sinabi ni Kim na human-baby sapagkat lagi naman talagang human ang
isang newborn baby. Dagdag pa ito sa mga naging libangan nila kay Kim maliban sa
Ang buong unang taon ni Kim sa sekundarya ang naging adjustment period niya
sa high school. Naging mahirap ang karanasan ni Kim noong mga panahong iyon lalo
na’t wala siyang kakilala kahit isa. Siya lang kasi ang nag-iisang galing sa kanilang
ang kanyang loob. Pinanghinaan nga siya ngunit kailangan nyang lumaban. Dugo at
pawis handa niyang ibuwis para patunayan sa lahat na kaya niya; kaya rin nyang
maging tulad ng kanyang mga kaklase na bihasa sa Wikang Ingles. Araw-araw, gabi-
gabi, nagsusunog ng kilay si Kim upang pilit maging mahusay sa mga bagay na dapat
Dito napagtanto ng lahat ang kahusayan ni Kim na noo’y pinagtatawanan lang. Sa mga
nawawala sa mga alaala ni Kim ang mga pinagdaanan niya. Napadaan sa isipan niya
Hindi naging madali para kay Kim ang pagpapakatatag sa kanyang sarili
sapagkat alam niyang hindi rin madali na kunin ang tiwala ng kanyang mga kaklase sa
kanya. Sa pagdaan ng mga araw, pinagkatiwalaan din siya ng kanyang mga kamag-
kanilang mga class presentations. May mga pagkakataon nga’ng nananalo sila sa ilang
Regional Level.
mapapangiti ka na lang sa bawat gapang na naaalala mo. Sinubok ni Kim ang UPCAT
kahit hindi niya alam kung saan sa mga entrance exams na ‘yon ang mga
congratulations Kim! Napasa mo ang UPCAT!”, wika ng kanyang mga kaklase habang
naglalakad pa siya papasok sa silid-aralan. Anim lamang silang nakapasa sa mga
Nagbunga ang mga pagsisikap at hirap na kanyang dinanas. Ang lahat ng sakit
sila noong mga panahong iyon. Ang kanyang kapatid ay magtatapos rin sa kolehiyo
ang pagtatapos niya sa sekundarya ay tila ba ordinaryong araw lamang para sa kanya
kasi siyang mga malalapit na kaibigan noon. Summer is over. Kagaya ng nangyari
aral si Kim sa UP subalit hindi ito nagtagal doon. Pagkatapos lamang ng isang
semester ay hindi na ito bumalik doon. “Ma, Pa, hindi nalang muna ako babalik sa UP
ngayong second semester para iwas gastos muna. Gagradweyt din kasi si Ate kaya
siya nalang muna.” Ito ang sabi niya sa mga magulang. Hindi sinabi ni Kim ang tunay
na dahilan kung bakit gusto niyang huminto nalang muna sa pag-aaral hanggang
pagkakataon ding hindi talaga nakapagpapadala. Hirap, dusa at gutom ang dinanas ni
Kim sa Unibersidad na halos lahat ay mga mayayaman at may kaya. Natapos ang
isang semester at nakagradweyt na rin ang Ate ni Kim. Imbis na handa na ito upang
makabalik sa UP, tinatago-tago ng Ama nito na meron pala siyang iniindang sakit.
Dahil nahihirapan na siya, sinabihan siya ng asawa na ipapagamot nalang muna daw
siya at gagamitin muna ang nakalaang pera ni Kim para sa pagbabalik-aral niya.
Kaya nga huli na nang sabihin niya ang tungkol sa kanyang nararamdaman dahil gusto
talaga nito na pag-aralin si Kim. Hindi mawari kung ano ang magiging buhay ni Kim at
ng kanyang pamilya ngayong wala na ang kanyang Ama. Ang Amang nagtataguyod at
Agad nakapagtrabaho si Kim hanggang sa napasa rin niya ang Board Exam para
sa mga Propesyonal na Guro. Ang dami ng mga araw na wala silang makain,
binigyang-saya ng mga tagumpay ni Kim. Ang bawat tanghaliang mga libro sa silid-
aklatan ang kanyang kinakain, ngayo’y napalitan ng saya at tuwa. Ang mga araw na
naging alaala nalang. Tumayo bilang isang anak at ama si Kim sa kanilang pamilya.
Pati mga kapatid niya ay siya ang nagpapaaral. Isang karangalan para sa kanya ang
magtaguyod ng buong pamilya sa batang edad. Ang bawat hapdi sa puso ng kanyang
karanasan ay unti-unting naghihilom tuwing nakikita niyang naging masaya ang
Wika nga ni Dr. Jose P. Rizal, “ang mabuhay sa mundo ay isang paghihirap at