Sundarakanda Telugu

leT<ë«©àøÏ sêe÷j·TDeTT
düT+<äs¡ø±+&ÉeTT
Á|ü<∏äeT dü+|ü⁄≥eTT
(1`15 düs\Z¡ T)
|ü<#ä Ã˚ <¤ ä ` nq«j·TÁø£eT ` Á|ü‹|ü<ës¡ú ` yêÚ≤´q$X‚wü `
‘ê‘·Œs¡éTT\‘√ ≈£L&çq
düTuÀ~Û˙ $es¡D düV≤æ ‘·eTT
$<ë´Á|üMD, uÛ≤cÕÁ|üMD uÀsTTq|ü*¢

yÓT\Æ es¡|⁄ü düTãÁ Vü≤àDéTT ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄, _.@
eTTqTï&ç
ªªy˚<yä <˚ ´˚ |üsπ |ü⁄+dæ C≤‘˚ <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·àCÒ ˆ
y˚<'ä ÁbÕ#˚‘k· Õ<ëd”‘Y kÕøå±Á<ëe÷j·TD≤‘·àHê ˆˆμμ
eTq Äs¡¸yêvàj·TeTTq Ä~ø±eéTT leTÁ<ëe÷j·TDeTT. <ëìì eTq
uÛ≤s¡rj·TT\T |üPC≤eT+~s¡eTT\+<äT+∫ |üse¡ T |ü$Á‘· Á>∑+<∏eä TT>± dü+uÛ≤$+#Ó<sä T¡ .
ì‘·éTT bÕsêj·TDeTT #˚jT· T<äTs¡T.
ªªdüT+<äs√ sê|òTü e', düT+<äØ C≤qø°, düT+<äs√ e÷s¡T‹'.μμ M] |ü$Á‘·
>±<∏‘ä √ düT+<äsy¡ TÓ qÆ ~ ªªdüT+<äs¡ ø±+&ÉeTTμμ. Á|ü‘´˚ øÏ+∫ m+<äs√ uÛøÑ ÔÏ ÁX¯<\Δä ‘√
bÕsêj·TDeTT #˚jT· T≥ ø£\<äT. Ä $<Ûeä TT>± bÕsêj·TDeTT #˚jT· T yê]˝À ø=+<äsT¡
õC≤„dTü e⁄\≈£î <ëì˝À XÀ¢øe£ TT\≈£î ns¡ú ‘ê‘·Œs¡éTT\T, $X‚cÕ+X¯eTT\T $|ü⁄\eTT>±
‘Ó*dæø=ì bÕsêj·TDeTT #˚dqæ eT]+‘· Á|üj÷Ó »qø±]>± qT+&É>\∑ <äì Ä˝À#·q
ø£*–q~. yê] õC≤„kÕ|ò*ü ‘·yT˚ sT÷ düTuÀ~Û˙ yê´K´.
e÷ |æ‘·èbÕ<äT\T, dü+düÿ è‘ê+Á<Ûä $<ë´Á|üMDT\T ø°.X‚.yÓTÆ\es¡|ü⁄
düTÁãVü≤àDéTT>±s¡T leT<ë«©àøÏ sêe÷j·TDeTTô|’ Ç‘·'|üPs¡«eTT yÓ\Te&çq |ü\T
yêÚ≤´qeTT\T ` ‹\ø£eTT, eT+<äse¡ TT, >√$+<äsêJj·TeTT eTTqï>∑T yêìì
|ü]o*+∫ n+<ä* $X‚cÕ+X¯eTT\qT Áø√&ûø]£ +∫ Á|ürXÀ¢øe£ TTq≈£î |ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT,
nq«j·TÁø£eTeTT, Á|ü‹|ü<ës¡úeTT, ‘ê‘·Œs¡éTT eTTqï>∑T yêìì #˚]Ã sT÷
yêÚ≤´qeTTqT düeTÁ>∑eTT>± s¡÷bı+~+∫]. Bìì |ü]o*+∫q |ü\Te⁄s¡T Á|üeTTK
dü+düÿ è‘ê+Á<Ûä |ü+&ç‘T· \T, y˚T<Ûëe⁄\T ÄyÓ÷~+∫ Á|üX+¯ dæ+∫].
düTuÀ~Û˙ nqT sT÷ yêÚ≤´qeTT ‹s¡TeT\ ‹s¡T|ü‹ <˚ekÕúqeTT yê]
Ä]úø£ düVü‰j·TeTT‘√ 8 dü+|ü⁄≥eTT\T>± eTTÁ~+|üã&çq~. á eTTÁ<äD≤
ø±s¡´Áø£eTeTT 1982e dü+e‘·‡s¡eTT˝À ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ 1994e dü+e‘·‡s¡eTTq
eTT–+|üã&çq~. Á|üdTü ‘Ô e· TT sT÷ yêÚ≤´q Á|ü‘T· \T \_Û+#·T≥˝Ò<Tä . |ü\Te⁄s¡T
$TÁ‘·T\T, ã+<ÛäTe⁄\T Mì Á|ü‘·T\qT ø√s¡T≥j·TT, n\uÛÑéTT\ì #Ó|æŒ yê]ì
ìsêX¯|sü #¡ T· ≥j·TT »s¡T>∑T #·T+&Ó&~ç . dü]>± dü+e‘·‡s¡ ÁøÏ‘e· TT e÷ Ä|üÔ $TÁ‘·T\T
nq|ü]Ô ñqï‘· bÕsƒX¡ Ê\˝À e÷ düV‰ü <Ûë´sTT e÷ Hêqï>±] Á|æjT· •wüß´\T l ‘·T\dæ
düTu≤“sêe⁄ dürdüyT˚ ‘·eTT>± qqTï #·÷&Ée∫ÃHês¡T. Á|üd+ü >∑eX¯eTTq sT÷ düTuÀ~Û˙
yêÚ≤´ dü+|ü⁄≥eTT\˝À H=ø£ <ëìì yê]øÏ |ü]#·jT· eTT #˚jT· T≥ »]–q~. e÷
k˛<ä] leT‹ düTu≤“sêe⁄ ≈£L&Ü $T–*q dü+|ü⁄≥eTT\qT >∑÷]Ã Á|ü•ï+∫q~.
(4)
m|üŒ{Ï e˝…H˚ Á|ü‘T· \T ˝Òeì #Ó|Œü ø£ ‘·|Œü ˝Ò<Tä . <ëì‘√ e÷ $TÁ‘·T&ÉT mì$T~
dü+|ü⁄≥eTT\ Á|ü‘·T\T ˇø=ÿø£ÿ{Ï #=|üq ùdø£]+∫ sTT∫Ãq |ü⁄qs¡TàÁ<äDeTT
#˚j·Te#·Ãì dü÷∫+∫Hês¡T. n|üŒ{ÏøÏ <ëìì dü÷#·Hê e÷Á‘·eTT>±H˚ uÛ≤$+∫
Äq+~+∫HêqT. ø±˙, yês¡T ôV≤’ <äsêu≤<äT ‹]– #˚]q ‘·sT¡ yê‘· ≈£L&Ü eTs¡\
eTs¡\ qqTï ôV≤#·Ã]+∫, Hê nX¯ø‘Ô£ q· T >∑eTì+∫ |ü⁄qs¡TàÁ<äD u≤<Û´ä ‘·qT |üP]Ô>±
‘êy˚T d”«ø£]+∫Hês¡T.
|ü\Te⁄s¡T $TÁ‘·T\T Bì kÕ<Ûë´kÕ<Û´ä eTT\qT >∑÷]Ã Ä]úø£ uÛ≤s¡eTTqT
>∑÷]Ã dü+<˚V≤ü eTT\qT yÓ*ãT∫ÃHês¡T. ø±˙, e÷ $TÁ‘·T\T l düTu≤“sêe⁄ eÁ»
dü+ø£\ŒeTT‘√ sT÷ eTTÁ<äD≤ u≤<Ûä´‘·qT ìs¡«Væ≤+∫Hês¡T. l düTu≤“sêe⁄
Ç+»˙]+>∑T |ü≥uº ÁÑÛ <äT\T, ìs¡«Væ≤+∫q |ü<eä ⁄\T ≈£L&Ü ‘·‘‡· +ã+<Ûyä TÓ qÆ $ ø±˙
dü+düÿ è‘ê+Á<Ûuä ≤Û wü\ô|’ Äs¡¸yêvàj·TeTTô|’ M]øÏ>\∑ eT≈£îÿe nbÕs¡eTT. |ü<Mä
$s¡eTD #˚dqæ |æeTà≥ Ä+Á<Ûä uÛ≤wü˝À n‘·T´qï‘· ÁX‚D˝Ï À myéT.@.&çÁ^ ≈£L&Ü
kÕ~Û+∫Hês¡T.
M]øÏ eTs=ø£ Ä|üÔ $TÁ‘·T\T le÷Hé ‘·÷|ü⁄sêDÏ qe÷àfi≤«s¡T |üP]Ô düV‰ü j·T
düV≤ü ø±s¡eTT\ q+~+∫Hês¡T.
nkÕ<ÛäéTqTø=ìq sT÷ >∑Ts¡T‘·s¡ |ü⁄qs¡TàÁ<äD≤uÛ≤s¡eTTqT ne©\>±
düTkÕ<Û´ä eTT #˚dqæ sT÷ ñuÛj Ñ T· $TÁ‘·T\qT dü«s¡eZ TTqqTqï yê] >∑Ts¡Te⁄\T e÷
|æ‘è· bÕ<äT\T eTq'|üPs¡«ø£eTT>± Hêos¡«~+#·>\∑ s¡T.
ªªø£sêÔ ø±s¡sTT‘ê #Óe’ Áù|s¡ø£ XÊÃqTyÓ÷<äø'£ ˆ
düTø£è‘˚ <äTwüÿ è‘˚ #Óe’ #·‘ê«s¡' düeTuÛ≤–q' ˆˆμμ
sT÷ q\T>∑Ts¡T düe÷+X¯u≤Û E\˝À qqTï @eTì uÛ≤$+#·Tø=q e˝…H√
Hê≈£î ‘Ó*j·T≈£îqï~. nsTTqqT nqTyÓ÷<ä≈î£ ì>± uÛ≤$+#·Tø=ì ‘·è|æ|Ô &ü <Ó qä T.
á |ü⁄qs¡TàÁ<äD≈£î eTs¡\ Ä]úø£ düV‰ü j·T eT+~+#·T≥ ø£+^]+∫q+<äT\≈£î
l ‹s¡TeT\ ‹s¡T|ü‹ <˚ekÕúqeTT n~Ûø±s¡T\≈£î Hê ø£è‘·»‘„ ê+»*. Á|ü<eä∏ T eTTÁ<äD
dü+<äs¡“¤eTTq, ‹s¡TeT\ ‹s¡T|ü‹ <˚ekÕúq+ ø±s¡´ìs¡«Vü≤D≤~Ûø±]>± ‘·eT
ÄyÓ÷<äeTTÁ<ä y˚dqæ e÷qT´\T l |æ.$.ÄsY.ø¬ .Á|ükÕ<é, ◊.@.j·Tdt (]f…sÆ )¶Y , sT÷
~«rj·T eTTÁ<äD $wüjT· +˝À ≈£L&Ü ‘·eT düV‰ü j·T, düV≤ü ø±sê \+~+∫, Á|üdTü ‘Ô ·
ø±s¡´ ìs¡«Vü≤D≤~Ûø±]>±]‘√ e÷{≤¢&ç, eTs¡\ Ä]úø£düVü‰j·T+ n+<äT≥≈£î
düVü≤ø£]+∫Hês¡T. yê]øÏ Á|ü‘˚´ø£+>± ø£è‘·»„‘·\T ‘Ó*j·TCÒdüT≈£î+≥THêïqT. á
(5)
|ü⁄qs¡TàÁ<äD j·T+<äT nø£så ¡ <√wüeTT\qT dü]#·÷∫ |ü]wüÿ]+∫q Á|üeTTK dü+düÿ è‘·
|ü+&ç‘·T\T le÷Hé #·\eT#·s¡¢ y˚+ø£≥ X‚cÕ#ês¡T´\ yê]øÏ Hê dü$qj·T
Á|üD≤eTeTT\T.
á dü‘êÿs¡éTTq≈£î ‘·eT Vü≤sê¸y÷Ó <äeTT\qT ‘Ó*|æq düTuÀ~Û˙ düV≤ü
yêÚ≤´‘·\T Á|ü<eä∏ T eTTÁ<äD u≤<Û´ä ‘· eVæ≤+∫q ø°.X‚.uÀj·Tq|ü*¢ ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄
>±] ≈£îe÷s¡T\T l uÀj·Tq|ü*¢ Á|ükÕ<é >±]øÏ Hê eTq'|üPs¡«ø£ ø£è‘·»‘„ ê+»*.
á eTTÁ<äD≤uÛ≤s¡eTT q+<äT m+<äs√ eTVü‰qTuÛ≤e⁄\T bÕ\T|ü+#·Tø=ìHês¡T.
yês¡+<ä]ø° e+<äqeTT\T.
dü«dæÔ
ãT<Û»ä q $<Û̊jT· T&ÉT

yÓT\Æ es¡|⁄ü j·T»„Hê<Û+ä
ø£è‘·»‘„ ê ìy˚<qä eTT
ªdüTuÀ~Û˙μ Ä+Á<Û$ä es¡DdüV≤æ ‘·yTÓ qÆ á düT+<äsø¡ ±+&É ~«rj·T eTTÁ<äD≈£î
nqTeT‹+∫q Á>∑+<∏øä s£ Ô¡ ≈£îe÷s¡T&ÉT, e÷ >∑Ts¡T|ü⁄Á‘·T&É÷ nsTTq lyÓT\Æ es¡|⁄ü
j·T»„Hê<∏+ä >±]ø° `
mì$T~ dü+|ü⁄{≤˝À¢ Á|ü<eä∏ T eTTÁ<äD>± |üPs¡«+ yÓ\Te&çq á Á>∑+<∏ëH˚ï
eT÷&ÉT dü+|ü⁄{≤˝À¢ düeTÁ>∑+>± Á|ü#T· ]düTqÔ ï e÷≈£î Ä]úø£ düV‰ü j·T+ n+~+∫q
‹s¡TeT\ ‹s¡T|ü‹ <˚ekÕúHê\ ø±s¡´ìs¡«Vü≤D≤~Ûø±s¡T\T e÷qT´\T l myéT.õ.>√bÕ˝Ÿ
◊.@.j·Tdt >±]ø°, düV≤ü ø£]+∫q ‘·øÿÏ q n~Ûø±s¡T\≈£L `
Hê{Ï ‹s¡TeT\ ‹s¡T|ü‹ <˚ekÕúHê\ ø±s¡´ìs¡«Vü≤D≤~Ûø±]>± á Á>∑+<∏+ä
Á|ü<eä∏ TeTTÁ<äD≈£L, á Hê{Ï á ~«rj·TeTTÁ<äD≈£L nìï$<Ûë˝≤ ‘·eT düV‰ü j·T
düVü≤ø±sê \+~+∫q düVü≤è<äj·TT\T, $<ä«<ä“+<ÛäTe⁄\T, <Ûë]àø£ ø±s¡´ìs¡«Vü≤D
<ÛTä ØDT\÷ nsTTq l |æ.$.ÄsY.ø¬ .Á|ükÕ<é ◊.@.j·Tdt >±]ø° `
á Á>∑+<∏ëìï düT+<äsêø£så ê\‘√ düø±\+˝À &ç.{Ï.|æ #˚dæ Ç∫Ãq ì‘√´‘ê‡Væ≤
l ø£\÷¢] düTÁãVü≤àD´+ >±]ø° `
Á>∑+<∏+ä ˝À eTTÁ<äD<√cÕ\T |ü]Vü≤]+#˚ u≤<Û´ä ‘·qT d”«ø£]+∫, düeTs¡+ú >±
ìs¡«Væ≤+∫, nìï$<Ûë\ düVü≤ø±sê˙ï n+~+∫q dü+düÿ è‘·|ü+&ç‘·T\T le÷Hé
#·\eT#·s¢¡ y˚+ø£≥ X‚cÕ#ês¡T´\T >±]ø° `
Á>∑+<∏ä eTTÁ<äD, u…+’ &ç+>¥ |üqT\qT n‹dü«\Œø±\+˝À n‘·´+‘· düT+<äs+¡ >±
|üP]Ô #˚dæ, nqT≈£îqï düeTj·÷ìøÏ Á>∑+<∏ë\T n+<äCÒdæq eTTÁ<äD ì|ü⁄DT\T,
dü+Væ≤‘ê Á>±|òøæ ‡˘ j·T»e÷qT\T l qπs+Á<ä>±]øÏ `
e÷ Vü‰]›ø£ ø£è‘·»‘„ \· T.
nìï+{Ï˙ $T+∫, düø£\ $|òü÷ï\T ìyê]dü÷Ô, á Á>∑+<∏ä+ düsê«+>∑
düT+<äs+¡ >± yÓ\Te&ÉCdÒ qæ ªø£˝Ö y˚+ø£≥Hêj·Tø£'μ nì Á|üd<æ Tä &Δ q’Ó uÛøÑ »Ô£ qbÕ]C≤‘·+
l y˚+ø£fXÒ «¯ s¡ kÕ«$Tyê]øÏ kÕcÕ˜+>∑ <ä+&É Á|üD≤e÷\T ‘Ó*j·TCÒdTü ≈£î+≥÷,
ãT<Û»ä q $<Ûj
˚ T· T\T
$»j·T eTø£sd¡ +ü Áø±+‹ ‘·÷|ü⁄sêDÏ qe÷àfi≤«s¡T
15.01.2014 ‘·T\dæ düTu≤“sêe⁄
$wüj·Tdü÷∫ø£
1. |ü]#·jT· eTT ` l eT<ÛTä Hê|ü+‘·T\ dü‘´· Hêsêj·TDXÊÅdÔæ >±s¡T. (11)
2. ÄyÓ÷<äeTT ` le÷Hé luÛ≤wü´+ n|üŒ˝≤#ês¡´kÕ«$T >±s¡T. (13)
3. eT+>∑fi≤XÊdüqeTT ` le÷Hé ‘Ó.ø£+. >√bÕ˝≤#ês¡´kÕ«$T yês¡T. (15)
4. ÄodüT‡ ` ÁãVü≤àl yÓ+|üsê\ dü÷s¡´Hêsêj·TDXÊÅdÔæ >±s¡T. (19)
5. dü«dæÔ kÂVü‰sê›jT· `le÷Hé s¡|Tüò THê<∏ë#ês¡T´\ yês¡T, es¡+>∑\T¢. (23)
6. ÄyÓ÷<äeTT ` •s√eTDÏ l düeTTÁ<ë\ \ø£ÎDj·T´>±s¡T, m+.@. (24)
7. nqTo\q ` &Üø£sº Y ø=s¡b¢ Õ{Ï lsêeTeT÷]Ô>±s¡T, yê˝ÒsÔ T¡ . (26)
8. ìy˚<qä eTT ` düTuÀ~Û˙ düeTs¡Œ≈£î\T (28)
9. n+øÏ‘·eTT (33)
10. lsêeT<˚eX¯sD ¡ + >∑Ts¡T e÷q‘√-dæà (34)
11. >∑Ts¡T<˚e⁄\ J$‘· #·]Á‘· ` düTuÀ~Û˙ düeTs¡Œ≈£î\T (36)
12. düT+<äs+¡ ø±e´ e÷ùde´‘êyéT ` düTuÀ~Û˙ düeTs¡Œ≈£î\T (47)
13. Vü≤q÷e÷Hé eTsTT kÕ´‘Y ` dü<ë düTÁ|üdqü ï' (49)
14. >±j·TÁr sêe÷j·TDeTT (51)
15. l Ä+»H˚j÷· wüøº e£ TT (54)
16. leT‘·T‡+<äsø¡ ±+&É bÕsêj·TD $<ÛëqeTTq
n+>∑Hê´dü ø£sH¡ ê´düeTT\T (55)
17. leT‘·T‡+<äsø¡ ±+&É bÕsêj·TD|ò\ü yéT (56)
18. leT‘·T‡+<äsø¡ ±+&É bÕsêj·TD√|üÁø£eTeTT
I. kÕàs¡Ô dü+Á|ü<ëj·TeTT (60)
II. lyÓw ’ eíü dü+Á|ü<ëj·TeTT (62)
III. e÷<Û«ä dü+Á|ü<ëj·TeTT (65)
19. leT‘·T‡+<äsø¡ ±+&É bÕsêj·TD düe÷|üqÁø£eTeTT
I. kÕàs¡Ô dü+Á|ü<ëj·TeTT (68)
II. lyÓw ’ eíü dü+Á|ü<ëj·TeTT (70)
III. e÷<Û«ä dü+Á|ü<ëj·TeTT (71)
20. leT<ë+»H˚jT· |üsÁ¡ ãVü≤àDÒ qeT' (72)
(8)
$wüjT· dü÷∫ø£ ` II
$wüj·TeTT düs¡ZeTT XÀ¢ø£eTT |ü⁄≥
1. Vü≤qTeT+‘·Tì kÕ>∑s\¡ +|òTü H√<äéTeTT 1 1 1
2. Vü≤qTeT+‘·Tì \+|òTü q
y˚>±‹X¯j÷· <äT\ es¡qí eTT 1 45 27
3. yÓTHÆ êø£ eè‘êÔ+‘·eTT 1 86 50
4. düTs¡kÕ eè‘êÔ+‘·eTT 1 143 81
5. dæ+Væ≤ø± eè‘êÔ+‘·eTT 1 183 104
6. Vü≤qTeT \+ø±rs¡eTT #˚sT¡ ≥ 1 201 115
7. \+ø± yÓu’ eÑÛ Mø£D å eTT 2 1 123
8. \+ø£qT #·÷∫q Vü≤qTeT≈£î ø£*–q uÛ≤eeTT\T 2 26 134
9. Vü≤qTeT \+ø±~Û<e˚ ‘·qT »sTT+#·T≥ 3 20 168
10. Vü≤qTeT \+ø£˝À dü+#·]+#·T≥ 4 1 185
11. #·+Á<ä Á|üø±X¯ es¡qí eTT 5 1 202
12. düT|üÔ sêø£då ü Åd»Ô” q es¡qí eTT ˆˆ 9 208
13. sêeDuÛÑeHêH˚«wüDeTT 6 1 223
14. ne÷‘·´ >∑èVü‰H˚«wüDeTT ˆˆ 16 232
15. sêeDuÛeÑ q yÓu’ eÑÛ $˝Àø£qeTT ˆˆ 28 238
16. sêeDuÛeÑ qeT<Û´ä >∑‘· |ü⁄wüŒø£$e÷Hêe˝Àø£qeTT 7 1 247
17. |ü⁄wüŒø£ $e÷q es¡qí eTT 8 1 261
18. sêeD uÛeÑ qÁX‚wü̃ es¡qí eTT 9 1 268
19. |ü⁄wüŒø£ $e÷Hês√Vü≤DeTT ˆˆ 10 273
20. sêeD X¯jT· Hê>±s¡ $˝Àø£qeTT ˆˆ 22 279
21. düT|üÔ sêeDeì‘ê>∑D es¡qí eTT ˆˆ 33 285
22. düT|üÔ sêeDs¡÷|üyu’Ó eÑÛ es¡qí eTT 10 1 312
23. sêeDdüìï~Û düT|üÔ Åd>Ô” D ∑ es¡qí eTT ˆˆ 30 328
24. eT+<√<äØ $˝Àø£qeTT ˆˆ 40 333
25. n+‘·'|ü⁄s¡dúü bÕquÛ÷Ñ $T $˝Àø£qeTT 11 1 343
(9)
26. Vü≤qTeT ~«cÕ<äeTT 11 37 360
27. |ü⁄q s¡H«˚ wüDeTT ` $cÕ<äeTT 12 1 368
28. $‘·sÿ¡ eTT ` $cÕ<äeTT 13 1 383
29. <ÛÓ’s¡´ |üPs¡«ø£ ìs¡íj·TeTT ˆˆ 49 407
30. nXÀø£eìø± $˝Àø£qeTT 14 1 421
31, –]qB rs¡dúü •+X¯óbÕeèøå±s√Vü≤DeTT ˆˆ 27 434
32. nXÀø£ eqdüú #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<ä $˝Àø£qeTT 15 1 449
23. sêø£då ” eT<Û´ä >∑‘· d”‘êe˝Àø£qeTT ˆˆ 19 457
34. $cÕ<ä eT>∑ï d”‘êes¡qí eTT ˆˆ 26 461
35. d”‘ê‘·« $ìX¯Ãj·TeTT ˆˆ 39 469
★★★
$»j·T‘˚ ly˚+ø£fXÒ '¯ |
Á uü TÑÛ '
XÀ¢ˆˆ \uÛÑ´‘˚ <äs¡ÙHê <ä´dü´

ìs¡« è‹ sπ ïÁ‘·j÷Ó ', Vü≤è~ ˆ
ÁãVü‰àq+<ëqTuÛ÷Ñ ‹ X¯Ã
‘·+ uÛÑCÒ y˚+ø£≥Á|üuÛÑTyéT ˆˆ
XÀ¢ˆˆ $qT‹' ø£*<√wüXÀwüD≤j·T
Á|üD‹ sê«+∫Û‘d· <æ j
Δä T˚ #· j·Tdü´ ˆ
düàs¡D+ ∫s¡kÂK´\ãΔjT˚ kÕ´‘Y
ø£\j˚T ‘·+ Vü≤è~ y˚+ø£{≤Á~Hê<∏yä Té ˆˆ
XÀ¢ˆˆ jÓ÷ <˚e düT‡»HêeHêj·T ø£è‘·dü+ø£˝ÀŒ-ers¡'í øÏ‘å Í
\ø°ÎXÀ_Û‘$· Á>∑V≤ü ' Á|ü$\dü<’Ó «≈£î+sƒs¡ e¡ ÷´\j·T' ˆ
nÁXÊ+‘√‘·‡esêõ‘√ |òTü q<äj÷· dæ+<ÛTä dü‡ ã+<ÛTä dü‡‘ê+
uÛÑø±Ô;Ûwüºes¡Á|ü<√ $»j·T‘˚ ly˚+ø£fÒX¯' Á|üuÛÑT' ˆˆ
düTuÀ~Û˙düeTs¡Œ≈£î\T
yÓT\Æ es¡|⁄ü uÀj·Tq|ü*¢
düTÁãVü≤àDéTT ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄ _.@.,
|ü]#·j·TeTT
l eT<ÛäTHê|ü+‘·T\ dü‘·´Hêsêj·TDXÊÅdæÔ >±s¡T
sê»eTùV≤+Á<äes¡eTT
leTÁ<ëe÷j·TDeTT uÛ≤s¡rj·TkÕVæ≤‘·éTTq •Ksêj·Te÷qyÓTÆq
eTVü‰Á>∑+<∏äeTT. yê©àøÏÁ|üD°‘·yÓTÆq j·÷~ø±eéTT. y˚<äeT+Á‘·eTT\e\q"
<Ó*dæø=q"<ä–q |üs¡e÷‘·Tà"&ÉT <äX¯s¡<∏ë‘·àE&ÉT>± qe‘·]+#ÓqT. @&ÉT
ø±+&ÉeTT\T>± qTqï sêe÷j·TDeTT˝À Çs¡Te~Hê\T>∑Ty˚\ XÀ¢øe£ TT\T >∑\e⁄.
>±j·TÁreT+Á‘êø£så e¡ TT\T Çs¡Te~Hê\TZ. yê©àøÏsêe÷j·TDeTT˝Àì Á|ü‹ y˚jT· e
XÀ¢ø£eTT Ä eT+Á‘êø£ås¡eTT‘√ Hês¡+uÛÑeT>∑TqT. <ëìe\q sêe÷j·TDeTT
bÕsêj·TDeTT #˚jT· T≥e\q" >∑s≈Ô¡ î£ düø\£ ø±s¡´dæ<Tä Δ \>∑T#·Tqï$. eTH√Vü≤s¡yTÓ qÆ
ø£$‘ê«q+<äeTT‘√bÕ≥T eTVæ≤eTdæ~ÁΔ |ü<yä TÓ qÆ sêe÷j·TDeTTq≈£î düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT
•s¡kÕú ‡˙j·TeTT. dü|øÔü ±+&ÉeT+&ç‘y· TÓ qÆ leTÁ<ëe÷j·TDeTT˝À düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTqT
Á|ü‘˚´ø£eTT>±" u≤sêj·TDeTT #˚j·TT#·T+<äTs¡T. ‘·‘êŒsêj·TDeTT n;Ûwüºdæ~Δ
H=dü>T∑ #·T+&ÉT≥j·TT düs«¡ uÛøÑ ±ÔqTuÛeÑ eTT.
ˇø£ XÀ¢øe£ TT, ˇø£ bÕ<äeTT, ˇø£ |ü<eä TT ≈£L&É |ü⁄D´Á|ü<eä Tì #Ó|Œü "ã&çq~.
ÁX¯<ëΔ uÛ≈Ñ î£ \Ô ‘√, ns¡Cú ≤„qeTT ø£*– bÕsêj·TDyÓTTqs¡TÃ≥e\q >∑*>¬ &ç Á|üj÷Ó »q
eTq+‘·yTÓ qÆ ~. dü+düÿ è‘·u≤Û cÕ|ü]#·jT· eTT ø£\yês¡T Ä+Á<ÛTä \˝À m+<äiT+<äTs¡T?
ns¡õú C≤„dTü e⁄\sTTq <Ûë]à≈£î\≈£î, Ädæ≈Ô î£ \≈£î, bÕsêj·TD≤dü≈î£ \Ô ≈£î düTuÀ<Ûeä TT>±
qT+&ÉTq≥T¢ ªªdüT+<äs¡ø±+&ÉeTTμμ Á|ü#·T]‘· eT>∑T≥ ‘Ó\T>∑Tyê]øÏ nù|øÏå‘·eTT.
Ç‘·'|üPs¡«eTT yê$fi¯flyês¡T kÕs¡‘ú ê‘·Œs¡éTT>± Á|ü#T· ]+∫j·TTqïqT, Ä Á>∑+<∏eä TT
*|ü ⁄ &É T \uÛ Ñ ´ eTT >±≈£ î +&É T ≥#˚ " ã\Te⁄s¡ T Ä+Á<Û ä $ es¡ D dü V æ ≤ ‘· e T>∑ T
düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTq≈£î ãVüQø±\eTT>±" ÁãrøÏ+å #·T#·THêïs¡T.
Ç|ü⁄ &û ªªdüTuÀ~Û˙μμ düV≤æ ‘·eT>∑T düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT ‘Ó\T">∑Tyê] ø√]ø£≈î£
|ò\ü eTT>± yÓ\Te&ÉT#·T+&ÉT≥ Äq+<ä<ëj·Tø£eTT. á |ü⁄D´ø£è‹øÏ dü+ø£*Œ+∫qyês¡T
l uÀj·Tq|ü*¢ ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±s¡T. Ms¡T sêeTHêeTÁ|ü#ês¡ø±Áπ>düs¡T\>∑T
ªªlsêeTX¯s¡DTμμ>±] •wüß´\˝À nÁ>∑>∑DT´\T. ‘ê´>∑uÛÀ>∑eTT\≈£î" <ä–q
dü+|ü‹Ô‘√bÕ≥T <Ûë]àø£Á|üeè‹Ô ø£*–q j·TT<ës¡T\T— ìs¡+‘·s¡ lsêeT<Ûë´q
|üPC≤‘·‘Œ· s¡T\T. Ä+>∑e¢ TTq |ü≥uº ÁÑÛ <äT\j·TT´qT, uÛ≤s¡rj·Tdü+Á|ü<ëj·TeTT\jÓT&É
n$#·*‘·yÓTÆq ÁX¯<ëΔdü≈£îÔ\T ø£*–qyês¡T. Ms¡T ‘ÓqT">∑T |ü<ä´s¡#·q #˚j·T>∑\
düVü≤è<äj·TT\T. ªªneTè‘√<äj·Tμμ eTqï Ä+Á<Ûäø±eéTTqT ø£è‹bı+~j·TTHêïs¡T.
(12)
l ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±] |ü]#·jT· uÛ≤>∑éTT Hê≈£î ô|≈£îÿ e‘·‡s¡eTT\T>± qTqï~. Ms¡T
ãVüQyês¡eTT\T düT+<äs¡ø±+&É bÕsêj·TDeTT #˚dæ ‘·‘êÔ‘·Œsê´s¡úuÛ≤eHê
|ü⁄\øÏ‘ê+‘·s¡+>∑T˝…’ yê©àøÏeTVü≤]¸ e<äHês¡$+<ä>∑[‘·yÓTÆq yêvà<ÛäTe⁄qT, Ä
eTVü‰eTTìyêø£éTT\+<ä* s¡eTD°j·÷s¡ú$X‚wüeTT\qT $es¡eTT>± ‘Ó*dæø=q"
<ä\"∫]. n{Ïº õC≤„d‘ü √ Á|ü‹|ü<ës¡$ú es¡DdüV≤æ ‘· Á>∑+<∏eä TTq ø£H«˚ wæ+∫]. \uÛ´Ñ eTT
ø±˝Ò<äT. ‘·q≈£î" <ëH˚ $<ä«qTàKeTT>± düT+<äs¡ø±+&ÉeTT˝Àì Á|ü‹XÀ¢ø£eTTq≈£î
ns¡‘ú ê‘·Œs¡éTT\T ‘Ó*dæø=qT≥¬ø’ ìs¡sí TT+#·Tø=ì].
n{Ïº düeTj·TeTT˝À M]øÏ l yÓT\Æ es¡|⁄ü düTÁãVü≤àDéTT>±]‘√ <Ó$’ ø£eTT>±
|ü]#·j·TeTT ø£*–q~. l düTÁãVü≤àDéTT>±s¡T dü+düÿ è‘ê+Á<ÛäeTT\+<äT
ø£è‘·|ü]ÁX¯eTT\T— |ü+&ç‘·T\T— düVü≤è<äj·TT\T. qs¡dæ+Vü≤ø£sêíeTè‘·eTT, s¡yÓ÷´øÏÔ
s¡‘êïe[ eTTqï>∑T |ü<ä´ø£è‘·T\T s¡∫+∫q ø£e⁄\T. Ms¡T≈£L&É lsêeTX¯s¡DT
>∑Ts¡Te⁄\‘√ sêeTeT+Á‘√|ü<˚X¯eTTqT bı+~q düTø£è‘ê‘·Tà\T. dü>∑+<ÛäT˝…’q
l düTÁãVü≤àDéTT>±] düVü≤ø±s¡eTT‘√ ªªdüTuÀ~Û˙μμ HêeTø£yÓTÆq Ä+Á<Ûäyê´K´
sT÷$<Ûeä TT>± dü+‘·]+∫ eTTÁ<äDeTTq≈£î <Ó∫Ã]. |ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT ` nq«j·TÁø£eTeTT
` Á|ü‹|ü<ës¡úeTT ` ‘ê‘·Œs¡éTT ` ‘·‘·Ô <ë« Ú≤´‘·\T #Ó|æŒq $X‚cÕs¡úeTT\T
eTTqï>∑Tq$ Á|ü‹XÀ¢øe£ TTq≈£î Áyêj·TT|ü<‹Δä Á|ü‹bÕsƒ≈¡ î£ q≈£î ãVüA|üø±s¡yTÓ Æ j·TTqï~.
düT+<äsø¡ ±+&É XÀ¢øe£ TT\≈£î" <ë‘·Œs¡éTTqT ‘Ó\T|ü⁄ Á>∑+<∏eä TT\T eTq
‘ÓqT">∑T˝À ô|≈£îÿ eTTÁ~‘·eTT˝…’ e∫Ãq$. Á|ü‹|ü<ës¡ú$•wüº ‘ê‘·Œs¡éTT\‘√
Á|ü#T· ]‘·eT>∑T#·Tqï sT÷ Á>∑+<∏dä +ü |ü⁄≥eTT\T uÛøÑ õÔ£ C≤„dTü e⁄\≈£î n~Ûø±<äsb¡ ÕÁ‘·eTT˝…’
j·TT+&ÉTqqT≥ ìdü‡+X¯jT· eTT.
á düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT mì$T~ dü+|ü⁄≥eTT\T>± eTTÁ~+|üã&ÉqTqï~.
Ç~ ‘=*dü+|ü⁄≥eTT. Ç+<äT Hê\TZ düseZ¡ TT \Tqï$. kÕ>∑s\¡ +|òTü qeTT, ìXÊ>∑eTq
Á|ürø£,å \+ø±~Û<e˚ ‘ê$»j·TeTT, \+ø±|ü⁄ØÁ|üyX˚ e¯ TT. Áø£eTX¯' düs«¡ dü+|ü⁄≥eTT\T
Á|ü#T· ]‘·eTT˝…’ ãVüQ»qT\≈£î ñ|üj÷Ó >∑|&ü TÉ ≥j˚T yêÚ≤´‘·\ ø£è‘ês¡‘ú .·
l ‹s¡TeT\ ‹s¡T|ü‹ <˚ekÕúqeTTyês¡T á Á>∑+<∏eä TTÁ<äDeTTq øÏ∫Ãq
nuÛÑj·TeTTÁ<ä sT÷$<ÛäeTT>± ø±s¡´s¡÷|üeTTqT <ë\TÃ#·Tqï+<äT\≈£î uÛÑ≈£îÔ\T
Äq+~+#·T#·THêïs¡T.
Ç≥T¢
eT<ÛTä Hê|ü+‘·T\ dü‘´· Hêsêj·TDXÊÅdÔæ
lsêeT X¯Ùs¡D+ eTeT
ÄyÓ÷<äeTT
ñuÛj
Ñ T· y˚<ë+‘· Á|ües¡≈Ô î£ \T
le÷Hé luÛ≤wü´+ n|üŒ˝≤#ês¡´kÕ«$T >±s¡T
$XÊK|ü≥ºDeTT
y˚<äy˚<äT´&É>∑T |üs¡eT|ü⁄s¡Twüß&ÉT <äX¯s¡<∏ë‘·àE&Ó’ ~–sê>± y˚<äy˚T
lsêe÷j·TDeTT>± yê©àøÏeTTKeTTqT+&ç yÓ\Te&çq~. lsêe÷j·TDeTTqT
y˚<dä $ü Tà‘·eTì Hês¡<eä TVü≤]¸ Á|üX+¯ dæ+#·T#·T ªªÇ<ä+ |ü$Á‘·+ bÕ|ü|Tüò ï+ |ü⁄D´+
y˚<X’Ó Ã¯ dü$Tà‘·yTé μμ nì ñ|ü<•˚ +#ÓqT. Ç~ y˚<eä TTe˝… X¯ãÁ› |ü<ëÛ qeTT, |ü⁄sêDeTTe˝…
ns¡Áú |ü<ëÛ qeTT, ø±eéTTe˝… s¡dÁü |ü<ëÛ qeTTHÓ’ Á|üø±•+#·T#·Tqï~. y˚<eä T+Á‘·eTT\e˝…
X¯ãe› ÷Á‘·bÕsêj·TDy˚T n]wüìº yês¡øe£ TT, X¯óuÛÁÑ |ü<ëj·Tø£eTTqT. ø±ì ns¡Cú ≤„qeTT
˝Òø£ #˚dqæ bÕsêj·TDeTTq nqTuÛeÑ eTT ø=+‘· ‘·≈î£ ÿe j·T>∑TqT. ns¡Cú ≤„qeTTqï#√
nqTuÛÑeeTT#˚ eTqdüT e÷iÏ <Ó’Mdü+|ü<ä_Ûeè~Δ ø£\T>∑TqT. <ÛäsêàuÛÑT´<äj·TeTT
dæ~+Δ #·TqT. Ä+‘·se¡ T>∑T <Û«ä q´s¡eú TT HÓi–Ï qHê&ÉT Ä‘·àdü«s¡÷|üd~æ Δ ø£*– |üse¡ T
|ü⁄s¡TcÕs¡eú TT \_Û+#·TqT. Ç≥T¢ X¯ãX› ø¯ #ÔÏ ,˚ ns¡Xú ø¯ #ÔÏ ,˚ <Û«ä ìX¯ø#ÔÏ ˚ n»„ ÁbÕ»„ $X‚wE
ü \„ ≈£î
ñ|üø]£ +#·T#·Tqï≥T¢ yê©àøÏeTVü≤]¸ lsêe÷j·TDeTTqT nqTÁ>∑V≤æ +#ÓqT.
eT+Á‘·eTT>± bÕsêj·TDeTT #˚dæ düø˝£ ≤s¡eú TT\qT bı+~qyê s¬ +<äs√
ø£\s¡T. ø±ì X¯ã›dü«s¡÷|üeTT ‘Ó*dæ ns¡úC≤„qeTT‘√ kÕ–q bÕsêj·TDeTTe\q
$X‚wü|òü\eTT dæ~Δ+#·TqT. ns¡úC≤„qeTT ˝Òì bÕsêj·TDeTT dü]jÓÆTq |òü\eTT
˙j·TC≤\<äT. n+<äT¬ø’ |ü<ä#˚Ã¤<äeTT, |ü<ës¡úC≤„qeTT ÄeX¯´ø£eTT. ‘ÓqT>∑T˝À
düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTq≈£î |ü<#ä Ã˚ <¤ ä Á|ü‹|ü<ës¡eú TT\‘√ $X‚cÕs¡eú TT\T CÀ&ç+∫ Ä+Á<Ûä
bÕsƒ¡ø£˝Àø£eTTq≈£î n+~+#·T eTVü‰uÛ≤>∑éTT lsêeT#·+Á<äø£{≤ø£åeTT#˚ áHê&ÉT
lø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±]øÏ \_Û+∫q~. yê]øÏ ldüTÁãVü≤àDéTT>±s¡T sêe÷qT Á>∑V≤ü eTT#˚
\_Û+∫Hês¡T. yê]<äi› T sêeT<ëdüT\T, kÕ‹Ô «≈£î\T, ìs¡V≤ü +ø±s¡T\T q>∑T≥#˚ á
eTVü‰ø±s¡éTT HÓiy˚iqÏ ~ ø±ì kÕ<Ûës¡DyÓTqÆ |üìø±<äT.
düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTqT bÕsêj·TDeTT #˚jT· Tyês¡T m+<äiÀ |ü<dä «ü s¡÷|üeTT,
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT ø±e˝…qì ø√s¡T#·T+&ÉT≥ H˚HÓiT>∑T<äTqT. lsêe÷j·TDeTT˝À
düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT Vü≤qTeTr‡‘êsêeT#·+Á<äT\ kÂ+<äs´¡ eTTqT Ä#ês¡´ Je uÛ>Ñ e∑ ‘Y
kÂ+<äs´¡ eTTqT Á|ü‹bÕ~+#·TqT. uÛ>Ñ y∑ êqTìøÏ <ä÷s¡yTÓ Æ ã+<Ûeä TT˝À qTqï d”‘e· TàqT
(14)
lsêeTTì‘√ #˚]Ãq Vü≤qTeT Ç+<äT Á|ü<ëÛ qT&ÉT. Vü≤qTeTqT uÛeÑ uÛ÷Ñ ‹ eTVü‰ø£$
Je˝Àø£ Á|ü‘T· ´<äsΔ D
¡ >∑Ts¡÷|üø±] j·TqTqT. Ä Vü≤qTeT<äqTÁ>∑V≤ü y˚T Jeø√{ÏøÏ
s¡ø£åø£eTT. d”‘·eTà≈£L&É ªª‘·«eTdæàHé ø±s¡´ìs√´π> Á|üe÷D+ Vü≤]dü‘·ÔeT!μ nì
Vü≤qTeTj·T+<˚ ø±s¡úÛ≤s¡eTT ñ+#·TqT. n+<äT#˚ ˝ÖøÏø£ n˝ÖøÏø£ ø±s¡´ìs¡«Vü≤D
<ä≈£åî&É>∑T Vü≤qTeT nqTÁ>∑Vü≤y˚T e÷qe⁄\ düTKXÊ+‘·T\≈£î kÕ<ÛäqeTT. <ëìøÏ
düT+<äsø¡ ±+&ÉyT˚ eT÷\eTT. Bì HÓi–Ï bÕsêj·TDeTT #˚dqæ Hê&˚ |ò\ü eTT dæ~+Δ #·TqT.
miT>∑T≥¬ø’ á düTuÀ~Û˙düV≤æ ‘· düT+<äsø¡ ±+&É|sü q¡ƒ y˚T ÄeX¯´ø£eTT.
Bìì ˝Àø£eTTq ø£+~+∫q á $TÁ‘·<ä«j·TeTT ˝Àø£eTTq≈£î #˚dæq
eT¨|üø±s¡eTT nì‘·s¡kÕ<Ûës¡DeTT. >∑Ts¡«qTÁ>∑Vü≤eTT, sêe÷qTÁ>∑Vü≤eTT ‘√&Ó’
yê]ì q&ç|+æ ∫ lìyêdüTì nqTÁ>∑V≤ü eTTq≈£î bÕÁ‘· yÓTTq]+∫q~. $wüßdí Vü ≤ü Ádü
HêeTeTT, düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT, uÛ>Ñ e∑ BZ‘· bÕsêj·TDeTT #˚jT· T≥j˚T e÷qeC≤‹
‘·eT e÷qe‘·«eTTqT ì\T|ü⁄ø=qT≥≈£î Á|ü<ÛëqkÕ<ÛäqeTT. Á|ü‹e´øÏÔj·TT
düT+<äs¡ø±+&ÉeTT bÕsêj·TDeTT #˚j·Te\dæq<˚. <ëìe\qH˚ ◊Væ≤ø±eTTwæàø£
düTKXÊ+‘·T\T \_Û+#·TqT. <ëìøÏ ns¡$ú es¡DeTT #˚dæ Ä+Á<ÛTä \qT ‘·]+|üCdÒ qæ
á s¡#s· TT‘·\qT ld”‘êsêeT#·+Á<äÁ|üuTÑÛ e⁄ düs«¡ <∏ë düs«¡ <ë düsê«uÛTÑ ´<äjT· eTT\‘√
dü+~Û+#·T>±ø£, nì ÁbÕ]ú+#·T#·T Hê ø° j·Teø±X¯eTT H=dü+–q á $TÁ‘·T\≈£î Hê
ÄyÓ÷<ëqTuÛ÷Ñ ‹ì ‘Ó*j·TCÒjT· T#·THêïqT.
$XÊK|ü≥ºDeTT Ç≥T¢
15.02.1982 uÛ≤>∑e‘· $<Û̊j·TT&ÉT
luÛ≤wü´+ n|üŒ˝≤#ês¡T´\T
l \ø°ÎV≤ü j·Te<äH√-e‘ê‘Y
eT+>∑fi≤XÊdüqeTT
` ñ.y˚.Á|ü.le÷Hé ‘Ó.ø£+.>√bÕ˝≤#ês¡´kÕ«$T>±s¡T
n<Û´ä ≈£îå \T :
leTHêïsêj·TD y˚<yä <˚ ë+>∑ $<ë´\j·TeTT,
q&ç>&∑ b¶É Õ˝…eTT : 522318
Ä|ü<ë eT|üV≤ü sêÔs+¡ <ë‘ês¡+ düs«¡ düeTŒ<ëyéT ˆ
˝Àø±_ÛsêeT+ lsêeT+ uÛ÷Ñ jÓ÷ uÛ÷Ñ jÓ÷ qe÷eT´Vü≤yéT ˆˆ
yê©àøÏ^‘· s¡|Tüò T|ü⁄vZe ø°]˝Ô XÒ '’Ë
‘·è|æ+Ô ø£s√$T ø£<ä∏ eT|ü´<ÛTä Hê ãT<ÛëHêyéT ˆ
>∑v±Z»˝…’ s¡T“¤$ uÛÑ^s¡<∏äj·T‘·ï\u…ΔÌ'
øÏ+ ‘·sŒ¡ D+ q $<ä<ëÛ ‹ »q' |æ‘è· ≤D≤yéT ˆˆ
ªªuÛ^Ñ s¡<#ä∏ Á· ø£e]Ô ø£&TÉ +>∑&TÉ $|òTü ïeTT\ ø√]Ã $TøÏÿ* Á|üj÷· dü‘√ Äø±X¯
>∑+>±<˚$ì uÛ÷Ñ $TøÏ ‘Ó#ÃÓ qT. Ä »\eTT\‘√ Ädæ≈Ô î£ &ÉT ‘·sŒ¡ D yÓTTdü+– |æ‘s· T¡ \qT
‘·è|æÔ|üi#·T#·THêï&ÉT >∑<ë! n≥T\H˚ H˚qTqT yê©àøÏ eTVü≤]¸ Á|ükÕ~+∫q
l sêe÷j·TD ø£<ë∏ +X¯eTT\‘√ bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ‘·è|æìÔ ø£*–+‘·TqTμμ nì uÛÀ»eTVü‰sêE
sêe÷j·TD#·+|ü⁄e⁄qT s¡∫+#ÓqT. eTiÏjT· TqT `
Hêsêj·TDø£<ë∏ Á|üXï¯ ' |ü⁄Hê‹ uÛTÑ eqÁ‘·jT· yéT ˆ
eø±Ôs+¡ |üè#·Ãø¤ +£ ÁXÀ‘·è≤Hé ‘·‘êŒ<äd*ü \+ j·T<∏ë ˆˆ
leTHêïsêj·TDTì ø£<qä∏ T $ì|æ+#·T&Éì ÁbÕ]ú+∫ ˇø£ |ü⁄D´|ü⁄s¡Twüßì
e\q <ëìì $ìq#√, Ä Á|üXï¯ ` Ä ø£<qä∏ T Á|ükÕ~+∫q |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü ì˜ , #Ó|Œæ +∫q
ñ<ës¡Tì, $ìq |ü⁄Dó\Ts¡qT á eTT>∑TsZ q¡ T ‘·]+|üCj Ò T· TqT.
n≥T\H˚ á düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTqT Ä+Á<Ûä {°ø±‘ê‘·Œs¡´ $X‚cÕs¡eú TT\‘√,
düTÁ|üd<æ Δä yêÚ≤´‘·\T ‘Ó*|æq ô|≈£îÿ n+X¯eTT\qT ˝Àø√|üø±s¡eTT>±, #·øÿ£ ì düT\uÛÑ
XË*’ ˝À eTq ø£+<äCj Ò T· T≥≈£î ñ<ä´$T+∫q l uÀj·Tq|ü*¢ ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±]ì,
yê]øÏ düV≤ü ø£]+∫q l yÓT\Æ es¡|⁄ü düTÁãVü≤àDéTT>±]ì, <ëìì Ä<ä]+∫ #·~$+∫
ÁX¯<ëΔu≈ÑÛ î£ \Ô ‘√ $ìq ÁXÀ‘·è»qeTTqT |ü$Á‘·yTÓ Tq]+#·TqT. nq>± yê] bÕ|üeTT\qT
(16)
u≤|æ |üse¡ T|ü<kä ÕúqeTTqT Á|ükÕ~+#·TqT.
á ø±+&ÉqT ªªdüT+<äs¡ø±+&Éμμ nqH˚\? u≤\ø±+&É eTTqï>∑T Ç‘·s¡
ø±+&É\˝À Ä j·÷ ù|s¡T\≈£î ‘·–q ø£<ë∏ uÛ≤>∑yT˚ n+<äT+&ÉT≥#˚ yêì ø± ù|s¡T+#·
ã&çq~. ø±ì sT÷ ø±+&É ø° ù|s¬ ≥T¢+#·ã&çq~? nì dü+X¯jT· eTT »ì+#·øe£ ÷q<äT.
BìøÏ ÁbÕE„ \H˚ø$£ <Ûeä TT\>∑T düeTs¡qú \qT #·÷|æjT· T+&ç]. ø±ì $düsÔ ;¡ ‹Û #˚ H˚
H=ø£ eTTU≤´+X¯eTTqT e÷Á‘·eTT eTq$ #˚jT· T#·THêïqT.
d”‘êe÷‘· nXÀø£eqeTTq+<äT •+X¯óbÕeèø£åeTTÁøÏ+<ä sêø£ådüÅd”Ô\#˚
#·T≥Tºø=qã&ç ≈£Ls¡TÃ+&çjT· T+&ç $TøÏÿ* ;Û‘;· ‘Û j · TÆÓ j·TT+&ÓqT. ªª;Û‘d· ´ü düs«¡ +
uÛj
Ñ T· ø±] q÷qyéTμμ nìq≥T¢ <˚ìì #·÷∫qqT sêeDT&˚ Ä s¡÷|üeTT‘√ ‘·qjÓTT<ä≈› î£
e#·TÃ#·Tqï≥T¢ uÛjÑ T· |ü&TÉ #·T+&ÓqT. n{Ïº düeTj·TeTT˝À l Ä+»H˚jT· T\T <äjT· #˚jT· >±
Äj·TqqT dü+X¯sTT+∫ ˙e⁄ ì»eTT>∑ lsêeT<ä÷‘·y˚ jÓTÆ q#√ lsêeT#·+Á<äTì
~eéT+>∑fi¯ $Á>∑V≤ü eTTqT Hê≈£î qeTàø£eTT ø£\T>∑Tq≥T¢ ‘Ó*j·TC…|ü eTì j·T&ç>¬ qT.
n+<äT\ ø±+»H˚jT· T\T lsêeT#·+Á<äTì Á|ü‹ nej·TeeTTqT ñqï<ëì
qTqï≥T¢ ø=*∫ e#ÓÃH√ j·Tqï≥T¢ e]í+∫ #Óô|ŒqT. á ø±+&É˝À qTqï≥T¢
lsêeT#·+Á<äTì $Á>∑V≤ü kÂ+<äs´¡ es¡qí yÓT#·Ã≥qT ˝Ò≈î£ +&ÉT≥#˚ lsêeTkÂ+<äs´¡ y˚T
BìøÏ eTTK´‘ê‘·Œs¡´ eTqTq≥T\ ˙ø±+&É ø°ù| s¡T+#·ã&ÓqT.
eT]j·TT yÓ÷ø£åÁbÕ|æÔøÏ Ç‘·s¡ ø£s¡àjÓ÷>±<äT´bÕj·TeTT \ìï{Ïø£qïqT
n+<äs≈¡ î£ qT düTø£s‘¡ e· TyÓTqÆ ñbÕj·TeTT ` Ä#êsê´_Ûe÷qy˚T j·Tì XÊÅk˛Ô<√Èweü TT.
n{Ïº j·÷#ês¡ýÓu’ eÑÛ MT ø±+&É˝À lÄ+»H˚jT· T\j·T+ <ës√|æ+∫ düeTÁ>∑eTT>∑
e]í+#·T≥#˚ ˙ø±+&É düT+<äsy¡ TÓ qÆ ~.
eT]j·TT ˙ø±+&É˝Àì XÀ¢øe£ TT\˝À nH˚ø;£ C≤ø£så d¡ +ü |ü⁄{Ï #˚sÃ¡ ã&ÉT≥#˚
ì~ düø\£ |ò\ü Á|ü<eä Tì j·÷<ä]+|üã&ÉT≥#˚‘q· T Ç~ düT+<äsês¡Áú |ü‹bÕ<äøe£ T>∑T≥#˚
düT+<äsø¡ ±+&É j·Tqã&ÉT#·Tqï~.
ªª‘·‘√ sêeD˙‘êj·÷'μμ Ç‘ê´~ Á|ü<∏äeTXÀ¢ø£eTTq+<˚ lÄ+»H˚j·TT\
Ä#ês¡´‘·«eTT <Ûä«ì+|ü#˚j·Tã&çq $wüj·TeTT á j·TqTyê<äÁ>∑+<∏äeTT˝ÀH˚
e´ø£Ô|üiT|üã&çj·TTqï~.
ªªÄ#ês√´ y˚<dä eü TŒqï' $wüßuí øÑÛ 'Ô£ μμ Ç‘ê´<ë´#ês¡´ \ø£Då eTT \ìïj·TTqT
lÄ+»H˚jT· T\≈£î ø£\eì lsêeT#·+Á<äT &û‘ì· øÏ Á|ükÕ~+∫q jÓ÷>∑´‘ê|üÁ‘·yT˚
Á|üe÷DeTT.
(17)
|ü+bÕrs¡eTTq lsêeT\ø£ÎDT\T $ÁX¯$T+∫j·TT+&É>± düHê´dæyw˚ eü TT‘√
$#˚Ãdæ lÄ+»H˚j·TT\T dü+düÿ è‘·uÛ≤wü˝À Á|üdü+–+∫q dü«\ŒuÛ≤wüD˝ÀH˚
lsêeT#·+Á<äT &ÜX¯Ãs¡´|ü&ç
ªªHê- qèπ>«<ä$˙‘·d´ü Hê-j·TEπs«<ä<ëÛ ]D' ˆ
Hê-kÕeTy˚<$ä <äTwü' X¯ø´£ y˚Te+ Á|üu≤Û wæ‘T· yéT ˆˆμμ
nì j·÷‘·ì Á‘·sT÷|ü]C≤„qeTTq÷ï
ªªq÷q+ yê´ø£sD¡ + ø£è‘·‡ ï eTH˚q ãVüQ<Ûë ÁX¯ó‘·yTé ˆ
ãVüQ yê´Vü≤s¡‘ê-H˚q q øÏxÃÏ <ä|Xü _¯ ‘› y· Té ˆˆμμ
Ç‘ê´~XÀ¢ø£eTT\#˚ ˙‘·ì y˚<ë+>∑$C≤„qeTTqTï Á|üX¯+dæ+|üã&ÉT≥#˚
qT|ü\ø£Då eTT>± ˙j·Tqj·T+<ä* j·÷#ês¡´\ø£Då eTT \ìïj·TTqT düeTq«j·T|ü&TÉ q≥T¢
Á|üX¯+dæ+|üã&ÓqT.
á düT+<äsø¡ ±+&É ø£<ë∏ dü+<äs“¡ e¤ TT q+‘·qT e÷qeJ$‘·eTT‘√ düeTq«j·T
|üi#·T#·T ly˚<ë+‘·<•˚ ø£eTVü‰X¯jT· T ˝§ø£ÿ XÀ¢øe£ TT˝À ôd\$∫Ã].
XÀ¢ˆˆ ªª<äs√Œ<äÁ>∑ <äXÅ‚ ìj › ÷· qq eTH√qø£+Ô #·sê~Ûw‘æ̃ ˚ ˆ
<˚ùV≤- dæàHé uÛeÑ dæ+<ÛTä Hê |ü]eè‘˚ BHê+ <äXÊ e÷dæ‘ú '· ˆ
n<ä´‘˚« Vü≤qTeT‘·‡y˚Tq >∑Ts¡TD≤ dü+<ä]Ù‘ês¡'ú |ü⁄e÷Hé
\v±ÿs¡T<ä$Δ <˚V≤ü sê»‘·qj·÷Hê´j˚Tq ˝≤\|ü´‘˚ ˆˆμμ
ld”‘ê<˚$ <äTs¡X› ≈¯ î£ eTqeTT $#ê]+#·e\dæq |üì˝Ò<Tä . eTq<äX¯ n+‘·≈î£
$T+∫q <äTdæú ‡‹˝À qTqï<äì ‘Ó*dæø=qT&ÉT.
eTq X¯Øs¡yT˚ \+ø£. Ç~ dü+kÕs¡kÕ>∑se¡ T<Û´ä qTqï~ >∑<ë! Ç+<=ø£
sêeDT &ÉTHêï&ÉT >∑eTì+|ü⁄&ÉT. eTqùd‡ sêeDT&ÉT. yêì \ø£D å eTT \ìïj·TTqT
eTq eTqdüT‡q ≈£îqï$. #·xÃ\eTT, Á|üe÷~∏, ã\e+‘·eTT, <äè&ÛeÉ TT. Ç~j·TTqT
<äTs¡j ® T· y˚T. ` (^‘· 4 n<Ûë´.)
ø±eTy˚T ≈£î+uÛøÑ s£ T¡ &í TÉ . ªªq C≤‘·T ø±eT' ø±e÷Hê eTT|üuÀÛ >π q XÊeT´‹.μμ
≈£î+uÛøÑ s£ T¡ qí ≈£î ÄVü‰s¡ yÓT+‘· ‹qïqT ‘·è|æ˝Ô qÒ ≥T¢ ø±eTeTT q{Ï<º .˚
Ç+Á<äõ‘·TÔ Áø√<Ûeä TT. ø√|üeTT #˚sTT+#·ì bÕ|üeTT ˝Ò<Tä . ªªÁ≈£î<√Δ Vü≤Hê´
<äTsZ ÷¡ q|æμμ. Mì ù|sπ Mì <äTs¡ø¢ D å£ eTTqT <Û«ä ì+|üCj
Ò T· TqT.
(18)
sêeDTq≈£î |ü~ ‘·\\T ‘√&ÉT. Ä ‘·*¢ jÓT+‘·eT+~ sêø£ådüÅd”Ô\‘√
Hêe]+|üã&çq<√ eTq Ä‘·àj·TTqT nìï Ç+Á~j·Teè‘·T\Ô ‘√ Hêe]+|ü ã&çjT· Tqï~.
Ä ‘·*¢ jÓT≥T¢ ‘·q eTH√yêø±ÿj·TeTT\qT lsêeT#·+Á<äTì ø£]Œ+∫, j·÷‘·ì
ø£è|ü≈£î bÕÁ‘·yÓTÆ, Äj·Tq |ü+|æq Vü≤qTeT+‘·Tì dü+<˚X¯eTT‘√ ÁbÕDeTTqT
<Û]ä +∫j·TT+&ç, Äj·Tq<ë«sê ‘·qeTTøÏøÔ Ï $s√<ÛTä ˝…q’ <Ó‘’ T· ´\u≤]qT+&ç ãj·T≥|ü&,ç
|ü⁄wüŒø£$e÷qeTT˝À qjÓ÷<Ûä´≈£î #˚s¡Ãã&çq<√ eTqeTTqT n≥T\H˚ eTq
eTH√yêø±ÿj·TeTT\qT uÛ>Ñ e∑ <äsŒ¡ DeTT >±$+∫, <äè&ÛyÉ TÓ qÆ $XÊ«düeTT‘√ qTqï#√
uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT eTqj·T+<äT ø£è|ü‘√ eTq≈£îqT Ä+»H˚j·TT\e+{Ï Ä#ês¡T´\qT
n+<äCdÒ æ eTq≈£î yÓ÷ø£$å s√<ÛTä ˝…q’ sêø£då Tü \ø£qïqT |òTü Às¡‘e· TeTT\>∑T bÕ|üeTT\qT
u≤|æ eTq\qT n]Ãsê~e÷s¡eZ TTq $e÷qeTT‘√ njÓ÷<Û´ä ≈£î (|üse¡ T|ü<eä TTq≈£î)
#˚sT¡ ÃqT. nì sT÷ ø±+&É˝Àì ø£<ë∏ dü+<äs“¡ e¤ TT eTq≈£î uÀ~Û+#·T#·Tqï~.
Ç{Ïº |ü$Á‘·eTTqT, |üse¡ T|ü<Áä |ü<eä TT q>∑T düT+<äsø¡ ±+&É≈î£ Á|ü‹XÀ¢øe£ TTq≈£î
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT, ns¡Áú ø£eTeTT, Á|ü‹|ü<ës¡eú TT, |üPsê«#ês¡T´\ yêÚ≤´qs¡V≤ü düéTT\qT,
‘ê‘·Œs¡éTTqT Ç+‘· düT\uÛXÑ *’Ë ˝À nqTe~+∫ düTuÀ~Ûì j·TqT ù|s¡T‘√ ˝Àø£eTTq
ø=dü–q l uÀsTTq|ü*¢ ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±]øÏì, lyÓT\Æ es¡|⁄ü düTÁãVü≤àDéTT>±]øÏì,
Bìì eTTÁ~+#·T≥¬ø’ l lìyêdüTì |üse¡ T|ü$Á‘·Á<äeéTTqT Á|ükÕ~+∫q
l lìyêdüTì <äøD åÏ Vü≤düyÔ TÓ qÆ l l Á|ükÕ<äT>±]øÏì l sêeT#·+Á<äT&ÉT düeTdüÔ
düqà+>∑fie¯ TT\qT Á|ükÕ~+#·T>±ø£ j·Tì ÁbÕ]ú+#·T#·THêïqT.
Ä+Á<ÛÁä |üC≤˙ø£ MT Á>∑+<∏eä TTqT dü~«ìjÓ÷>∑|sü #¡ T· ø=ì ÇVü≤|üsd¡ Tü KeTT\
q+<ä>\∑ s¡ì j·÷•+#·T#·THêïqT.
Ç≥T¢
uÛ≤>∑e‘·<ëdüT&ÉT
>√bÕ˝≤#ês¡´
l sêeT#·+<
Á ä |üsã
Á¡ Vü≤àDÒ qeT'
ÄodüT‡
$<ä«‘·ÿ$X‚Ks¡— ø£$‘êuÛ÷Ñ wüD—
ÁãVü≤àÁo yÓ+|üsê\ dü÷s¡´Hêsêj·TD XÊÅd>Ôæ ±s¡T
ø±øÏHê&É.
‘·|dü «æ j·TT, kÕ«<Ûë´j·Tìs¡‘T· "&ÉT q>∑T Hês¡<eä TVü≤]¸ >∑Ts¡Te⁄, •wüß´"&ÉT
yê©àøÏjT· "≥. >∑Ts¡TeTTK‘·' d”‘êsêeTT\ eè‘·eÔ TT q+‘·jT· T $ì, ø±e´s¡÷|üeTTq
yê©àøÏ s¡∫+∫Hê"&É"≥. ªªø±e´+ sêe÷j·TD+ ø£è‘·‡ ï+ d”‘êj·÷X¯Ã]‘·+ eTVü≤‘Y,
bÂ\dü´Ô e<Ûä $T‘˚é+ #·ø±s¡ #·]‘·Áe‘·'.μμ Ä sêeTTì #·]‘·eTTq≈£î ªªsêe÷j·TDeTTμμ
nìj·TT, ªªd”‘j · TÓ Tø£ÿ >=|üŒ#·]Á‘·eTTμμ nìj·TT, ªªsêeDe<Ûμä μ nìj·TT eT÷"&ÉT
HêeTeTT\‘√ ˝Àø£$U≤´‹ q+<äTq≥T¢ eTVü‰‘·|dü «æ jÓTÆ q yê©àøÏ s¡#q· yÓ\dæq~.
n~ dü|üÔø±+&ÉeTT\‘√, Çs¡Te~Hê\TZy˚\ XÀ¢ø£eTT\‘√ s¡÷bı+~q~. n+<äT
nsTT<ä e ø±+&É e TT dü T +<ä s ¡ e T"≥. ø£ < ∏ ë +X¯ k ˛Œ¤ s ¡ ø £ e TT\T>± yÓ q Tø£ { Ï
Hê\TZø±+&ÉeTT\≈£îqT, ‘·sT¡ yê‹ s¬ +&ÉTø±+&ÉeTT\≈£îqT >∑*qZ HêeTeTT\e+{Ï~>±ø£,
Bìj·T+ <˚<√ Á|ü‘´˚ ø£‘· j·TTqï≥T¢ ˝Ò<ë? sêe÷j·TDeTTq ø£~ Vü≤è<äjT· kÕú˙j·TeTT
ø±e⁄q q{Ïº ù|s=+~q~. sêe÷j·TDHêj·T≈£î"&ÉT sêeTT"&ÉT. düT+<äsø¡ ±+&É yÓTTø£
Á|ü‘´˚ ø£ø±eéTT>± HÓ+∫q#√ <ëìøÏ Ä+»H˚jT· T"&ÉT Hêj·T≈£î"&ÉT.
á kÂ+<äs´¡ yÓT+<äTqï~? nì |ü]o*+∫, nXÀø£eqeTTq qTqï d”‘·
~≈£îÿ>±qø£ $\|æ+∫, eTs¡Dy˚T X¯sD ¡ eTT>±" <äq Bs¡eÈ T>∑T y˚DìÏ ø£+sƒe¡ TTq≈£î
qT]b˛dæø=qT düeTj·TeTTq sêeTø£<ä∏ Vü≤qTeT+‘·Tìe\q $ì Áã~øÏ $ø£d‘æ e· TTœ
jÓÆTq~. ø±e⁄q HêyÓT düT+<ä]jÓÆTq~. d”‘· ø£q"ã&Éø£, \ø£ÎDTì‘√ ` H˚qT
d”‘˝· ìÒ <˚ J$+|üqì ns¡D´ øÏwÿæ +<Ûë ø±+&ÉeTT\˝À ô|≈£îÿ|üsê´j·TeTT\T J$‘êX¯
e<ä\Tø=ì, ‘·|æ+#·T#·T, ø£è•+∫b˛sTTq ‘·q≈£î d”‘ê<˚$ ≈£îX¯\yês¡Ô $q"ã&ç
j·÷q+<äeT÷]Ô>± |ü]D$T+∫q sêeTT"&ÉT düT+<äs¡T" &Ó’Hê"&ÉT. ø±e⁄q n{Ïº
d”‘êsêeTT\qTã{Ïº j·T~ düT+<äsø¡ ±+&ÉyTÓ qÆ ~ nìHês¡T.
düeTTÁ<ä\+|òTü qeTTq¬ø’ eTùV≤+Á<ä|sü «¡ ‘·eTTq |üs«¡ ‘êø±s¡eTT‘√ ì*∫,
‘·q sTTwü<º e˚ ‘·\qT Áu≤]ú+#·T#·T yÓTT≥ºyTÓ T<ä≥" >∑q"ã&ÉT#·Tqï j·÷+»H˚jT· eT÷]Ô
sT÷ ø±+&ÉeTTq ø£+‘·≈î£ qT Hêj·T"≈£î&ÉT. ÁãVü‰à+&É|⁄ü sêDeTTq y˚<yä ê´düT\yês¡T `
(20)
ªªÁX¯ó‘ê« ‘·T |ü+#·eT+ ø±+&É+ Vü≤qTeT~«»j·÷+øÏ‘y· Té ˆ
Ä+»H˚jT· Á|ükÕ<˚q ÁãVü≤à˝Àø£+ dü >∑#Ã· ‹¤ ˆˆμμ
Vü≤qTeT~«»j·÷+øÏ‘y· TÓ qÆ ◊<äeø±+&ÉeTTqT $qï qs¡T"&ÉT n+»H˚jT· Tì
<äjT· #˚ ÁãVü≤à˝Àø£eTTqT bı+<äTqì jÓT\T"¬>‹Ô #ê{ÏHês¡T. ø±e⁄q Hê+»H˚jT· Tì
$»j· T |ü s ¡ + |ü s ¡ j · T + <˚ y ˚ T ì kÂ+<ä s ¡ ´ eTTqï<˚ y Ó ÷ j· T ì |ü ] o*+∫
Ms¡söÁ<äuj ÑÛ ÷· qø£ ;uÛ‘Ñ ‡· s¡deü TT\‘√ ì+&çq j·÷ |òTü ≥ºeTT\+<äT" >±<äT. Ä<ä´+‘·
e÷ ø±+&ÉeTTq Hê+»H˚jT· T"&ÉT düT+<äse¡ T÷]Ô— ø±e⁄q q~ düT+<äsT¡ ìjÓTTø£ÿ
ø±+&ÉeTT nìHês¡T.
m≥¢q ` sêeTeTTÁ~ø£‘√bÕ≥T ª|ü⁄+kÕ+ yÓ÷Vü≤qs¡÷|ü⁄"μ&Óq’ sêeTTì
‘˚»düT‡qT, sêeTT"&ÉT J$+∫j·TTHêï"&Éì $ì $ø£dæ‘·eTTœjÓÆT \+ø£qT+&ç
e#·TÃq|ü⁄&ÉT d”‘· sTT∫Ãq •s√eTDÏ‘√bÕ≥T »>∑»q® ì j·T>∑T Hê d”‘êeTVü‰<˚$
~e´‘˚»düT‡qT >∑÷&É ‘·q≈£î dü+Áø£$T+∫q j·÷+»H˚j·TT"&ÉT düT+<äsê‹
düT+<äse¡ T÷]Ô>± yê©àøÏeTVü≤]¸ <äèwæ˝º À Á|ü‘´· ø£å eT>∑T≥#˚ Hê ø±+&ÉeTT düT+<äse¡ TT
nìHê"&Éì ‘·T~rs¡TŒ>±" C…|Œæ Hês¡T ÁbÕE„\T.
Bì qqTdü]+∫ düT+<äsø¡ ±+&É e÷+»H˚jT· T"&ÉT Hêj·T≈£î"&ÉT>± Á|ü‘´˚ ø£
yÓTTø£ j·Tyê+‘·sø¡ ±eýÓTqÆ ~.
ãTTX¯éT÷ø£eTTq≈£î e#·TÃ#·Tqï sêeT\ø£ÎDT\qT Á|üÁ|ü<∏äeTeTT>±
ø£*dæø=ì, qeTdüÿ]+∫ yê] eè‘êÔ+‘· eT&ÉT>∑T#·TH˚, düTÁêeè‘êÔ+‘·eTT $ì|æ+∫,
$˙‘·T"&Ó’ ì*∫q Vü≤qTeT+‘·Tì>∑÷]Ã sêeTT"&ÉT \ø£ÎDTì‘√ ªªeT<ÛTä s¡yêø£ÿ>∑T
˙ düTÁêdü∫e⁄"&ÉT ` ãTT>∑ÉkÕ‡eTy˚<E ä "„ &ÉT. ø±e⁄qH˚ sTT≥T¢ |ü\T≈£î#·THêï"&ÉT.
yê´ø£sD¡ XÊÅdÔü eT+‘·jT· T ãVüQ<Ûë H˚]Ãqyê"&ÉT ø±≈£îqï q|üXã¯ d› Œü s¡ÙeTT ˝Ò≈î£ +&É
ì≥T¢ |ü\Tø£">∑\"&Ü? á‘·ì yêvË’ ï|ü⁄DéTTq≈£î ø£‹j Ô TÓ ‹Ô MT"<ä"ã&ÉqTqï X¯Á‘·Te⁄
≈£L&É eX¯ó"&ÉT ø±ø£ e÷q"&ÉT. Ç{Ïº <ä÷‘· j˚T sêEq≈£î" >∑\"Z &√, j·T{Ïº sêEq≈£î
H˚ ø±s¡ýÓTqÆ dæ~+Δ #·THê?μμ nì sTT+≈£qT ãVüQ$<Ûeä TT\ yÓT#·TÃø=ìHê"&ÉT. ø±e⁄qH˚
d”‘êH˚«wüDeTTq≈£î düTÁ^yê»„#˚ <äøD åÏ ~X¯≈î£ |ü+|ü⁄#·Tqï yêqs¡T\˝À j·TTesê»>∑T
q+>∑<Tä "&ÉT, eè<äT"Δ &É>T∑ C≤+ãe+‘·T"&ÉT eTTqï>∑Tyê] ø¬ e]øÏ ˙j·Tø£, sêeTT"&ÉT
‘·q j·T+>∑T∞j·Tø£eTT Vü≤qTeT+‘·Tì #˚‹˝À" u…{HºÏ ê"&ÉT.
düTÁê⁄" &Éìq≥T¢>± ` Hê+»H˚j·TTq≈£î" <Ó*j·Tì~ ˝Ò<äT. Ä‘·ì
>∑eTqeTTq ø£&TÉ ¶ ˝Ò<Tä . >∑eTqy˚>e∑ TT, |üsêÁø£eTeTT, ˝≤|òTü eeTT, ‘·+Á&ç j·T>∑T
yêj·TT<˚e⁄ì‘√ düeTeTT>±" >∑\yê"&ÉT. uÛ÷Ñ $Tj·T+<äT" >±ì, Äø±X¯eTTq+<äT"
(21)
>±ì, ˙{ÏjT· +<äT >±ì, j·÷‘·ì >∑eTqeTTq ø£&TÉ ¶ ˝Ò<Tä ` ªªnì düs«¡ Á‘· ø£q"ã&ÉT#·TH˚
j·TTqï~. \+ø£˝À" Áãy˚•+∫q ‘·sT¡ yê‘· ` düTÁê⁄"&ÉT #Ó|Œæ q≥T¢ ` ã\eTT,
ãT~Δ, |üsêÁø£eTeTT, <˚Xø¯ ±˝≤qTeè‹Ô, ˙‹ j·÷‘·ì kıyÓTàÆ j·TTqï$μμ. n$ j·Tìïj·TT
Hê‘·ì #·s´¡ \˝À Á|ü‘´· ø£eå T>∑T#·TH˚ j·TTqï$.
Ä‘·ì õ‘˚+Á~j·T‘·«eTTq ø=ø£ j·T<äT“¤‘d· +ü |òTü ≥qeTT ` \+ø£˝À d”‘q· T
yÓ<øä Ï ‘Ó*dæø√e\dæjT· Tqï~. |ü>{∑ yÏ fi˚ ¯ M\T>±<äT. sêÁ‹ e÷Á‘·eTT »qT\+<äiTqT
y˚T˝§ÿìj·TT+&É HÓ≥T¢ ≈£î<äTs¡TqT? ns¡ΔsêÁ‘·eTTq sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡eTTq Åd”Ô\T
ìÁ~+#·T#·T+&É q+‘·'|ü⁄s¡eTTq Åd\Ô” q&ÉTeT HÓ#≥ · HÓq’ d”‘· j·TTqï<˚y÷Ó j·Tì
yÓ<äT≈£îdüeTj·TeTTq HÓ+‘· ì]«ø±s¡∫‘·ÔeTT‘√ dü+#·]+∫Hê"&ÉT! d”‘ê<˚$‘√
e÷{≤&ÉTq|ü⁄ &Ó+‘· dü+j·TeTqeTT! m+‘· <Ûsä à¡ ∫+‘·! m+‘· <ä÷s¡<èä wæ!º $e]+∫q
H=ø£ Á>∑+<∏eä TT ø±">∑\<äT.
sêeTTì πøåeTyês¡Ô #Ó|æŒHê"&ÉT. Äqyê\T>± qT+>∑s¡ $T∫ÃHê"&ÉT.
d”‘s· TT∫Ãq •s√eTDÏ |ü⁄#·TÃø=Hêï"&ÉT. yÓ&*É b˛e#·TÃqT >∑<ë! n≥T¢ >±<äT. Ç≥T¢
ìs¡ísTT+#·Tø=Hêï&ÉT. Ç+ø£qT ø=+#ÓeTT ø±s¡´X‚wü eTTqï~. á sêø£ådüT\|ü≥¢
kÕeT<ëq uÛ<Ò eä TT\T |üìøÏsêe⁄. |üsêÁø£$T+∫ rie˝…qT. ø±s¡´kÕ<Ûøä \£ ø£Då y˚TeTq
:` ‘·q≈£î ìπs›•+∫q jÓTTø£ÿ ø±s¡ý˚T ø±<äT. ãVüQø±s¡éTT\T <ëì‘√bÕ≥T
#˚jT· e˝…qT. sêeDTì kÕeTs¡´ú eTT≈£L&É" <Ó*dæø=qø£ yÓfió¯ fl≥ düeT+»düeTT ø±<äT.
M]‘√ j·TT<äeΔ TT#˚jT· ø£ ã˝≤ã\eTT\T ‘Ó*j·Te⁄. <ëì¬ø’ sT÷ j·TXÀø£eqeTT
<Û«ä +düeTT#˚dæ sêø£då Tü \‘√ j·TT<äyΔ TÓ Tq]Ã sêeDTq≈£î ãT~Δ#|Ó Œæ yÓ&˝É <… qä T. nì
nXÀø£eq $HêX¯eTT #˚ôdqT. ô|≈£îÿeT+~ sêø£då Tü \qT j·TT<äeΔ TT˝À |òTü Às¡eTT>±
dü+Vü≤]+#ÓqT. Ä j·TT<äeΔ TTq+<äT ` ªªá $»j·TeTT sêeTTì~, \ø£ÎDTì~.
sêeTTì#˚ s¡ø‘åÏ T· "&É>T∑ Hê Á|üuTÑÛ e⁄ düTÁê⁄ì~. Hê~e÷Á‘·eTT ø±<äT. H˚qT sêeTTq≈£î
<ëdüT"&ÉqT. Hê ù|s¡T Vü≤qTeT+‘·T"&ÉT. m+<äiT X¯Á‘·Te⁄ ˝…<Tä s¬ q’ qT yê]q+<äiqT
dü+Vü≤]+∫ yÓ’#Ó<äqT. y˚sTTeT+~ sêeDT\T e∫ÃqqT qHÓï~]+|ü"C≤\s¡T.
\+ø±|ü≥Dº eTT ø£\∫yÓ#’ <Ó qä T. Hê‘·*¢ d”‘≈· î£ ÁyÓTTøÏÿ Hê ø√¬sÿ rs¡TÃø=ì yÓ&˝É <… qä T.μμ
nqT qs¡eú TT >∑\ Hê\TZXÀ¢øe£ TT\qT ô|≈£îÿkÕs¡T¢ |ü]+ƒ #·TqT. Ç~ ø±s¡´X¯Ss¡T&Óq’
sT÷‘·ì ìcÕÿeT ø£sà¡ o\‘·≈î£ qT ªªø£sà¡ øöX¯\eTTμμ q≈£îqT ì<äsÙ¡ qeTT.
nøå±~sêø£ådüìs¡÷à\qeTTq" >±qe#·TÃ Ms¡‘·«eTT, ÁãVü‰àÅdüÔã<äTΔ&Ó’
sêeDdüuÛÑ˝À Á|üy˚•+#·T≥˝Àì j·TÚ∫‘·éTT, Á|üuÛÑTe⁄ dü+<˚X¯eTTqT $ì|æ+∫
sêeDTìøÏ Væ≤‘√|ü<X˚ e¯ TT #˚jT· T≥˝À #·÷|æq BÛs‘¡ «· eTT eTTqï>∑T eTVü‰Hêj·Tø£
(22)
\ø£åDeTT\¬ø\¢ \ø£å ýÓTÆq Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Hêj·T"≈£î&ÉT>± lsêeTHêj·Tø£yÓTÆq
eTVü‰ø±eéT>∑T Ä~ø±eéTTq+<äT düT+<äs¡ø±+&ÉeTT nyê+‘·s¡yÓTÆq dü«‘·+Á‘·
\|òTü Tø±e´ eTq"<ä>T∑ qT.
|üs¡eT•yê+X¯$•wüßº"&Ó’q j·÷+»H˚j·TTì »jÓ÷<ëVü≤s¡D eT>∑T ˙
düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTqT Çwüdº ~æ ø¬Δ ’ bÕsêj·TD yÓTTqs¡TŒ≥ uÛ≤s¡rj·TT\ j·Tq÷#êqyÓTqÆ
j·÷#ês¡eTT.
eTq j·÷+Á<Û<ä X˚ e¯ TTq ˙ düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTqT d”‘êsêeTÁ|”‹ø£se¡ TT>±,
Ä+»H˚jÓ÷bÕdüqeTT>± |ü]|ü]$<ÛäeTT\T>± ãVüQ$<ÛäeTT\>∑T ìj·TeTeTT\‘√
bÕsêj·TDeTT #˚dæ ‘·eT j·T;Ûwüºdæ~Δ H=+~qyês¡TqT, <äTs¡È≥ø±s¡éTT\qT
kÕ~Û+#·Tø=qïyês¡T HÓ+<äiÀ j·TTHêïs¡T.
n{Ï º Vü ≤ qTeTr‡‘êsêeTuÛ Ñ ≈ £ î Ô \ T dü T +<ä s ¡ ø ±+&É e TTq+<ä * j· T s¡ ú
$X‚weü TT\qT $es¡eTT>∑ düTø£se¡ TT>∑" <Ó*dæø=qT≥≈£î M\T>± Vü≤qTeTr‡‘êsêeT
uÛ≈Ñ î£ ˝Ô q’… l uÀj·Tq|ü*¢ ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±s¡TqT, l yÓT\Æ es¡|⁄ü düTÁãVü≤àDéTT>±s¡TqT
eT+∫ |ü]ÁX¯eT #˚dæ sTT+<ä* XÀ¢øe£ TT\≈£î ` |ü<#ä Ã˚ <¤ ,ä Á|ü‹|ü<ës¡,ú ‘ê‘·Œs¡éTT\T
Áyêj· T T≥j˚ T >±ø£ dü + dü ÿ è‘ê+Á<Û ä |ü P s¡ « yêÚ≤´qeTT\+<ä T >±qe∫Ãq
$wüj·TeTT\qT >∑÷&É" CÒ]Ã, H˚ &û ªªdüTuÀ~Ûìμμì s¡∫+∫ ªªdü«j·T+ rs¡í'
|üsê+kÕÔsj ¡ T˚ ‘Yμμ nqT dü÷øÏøÔ Ï \ø£å ýÓTHÆ ês¡T. ãVüQyê´K´\qT ã]o*+∫ ‘Ó*Œq
sTT+<ä* ãVüQ $wüjT· eTT\T bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ãVüA|üjT· Tø£eÔ TT˝…’ j·TTqï$. @‘·Å<+Zä <∏ä
Hêj·T≈£î"&Ó’q, j·÷+»H˚j·T|üs¡ÁãVü≤àeTT yê]øÏ es¡Á|ü<ë‘·jÓÆT ˝Àø£ø£fi≤´D
yÓTTqs¡TÃ>±ø£ nì Hê ÄodüT‡.
yÓ+|üsê\ dü÷s¡´Hêsêj·TDXÊÅdÔæ
dü«dæÔ kÂVü‰sê›jT·
ñuÛj
Ñ T· y˚<ë+‘· Á|ües¡≈Ô î£ \T
le÷Hé q˝≤¢Hé #·Áø£es¡TÔ\ s¡|òüTTHê<Ûë#ês¡T´\yês¡T
dü+düÿ è‘ê+Á<Û√|üHê´dü≈£î\T,
S.V.S.A ø£fi≤XÊ\, es¡+>∑\T.¢
XÀ¢ˆˆ ø£sT¡ D…øÆ ±düŒ<äkÕ«+‘· ` XÊ*H˚ eqe÷*H˚ ˆ
ne+<Ûë´Vü‰s¡´ø√bÕj·T ` sê|òTü yêj·÷düTÔ eT+>∑fiy¯ Té ˆˆ
y˚<äy˚T kÕøå±Á<ëe÷j·TD≤‘·àHê ne‘·]+∫q<äì ô|<ä›\
ÄX¯jT· eTT. n+<ä* düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT y˚<•ä s¡kÕ‡s¡yT˚ nqT≥ yêdüeÔ eTT.
ñ|ü ì wü ‘ · T Ô \ ìïj· T TqT eTTeTT≈£ å î e>∑ T •wü ß ´q≈£ î Ä#ês¡ T ´&É T
‘·‘√Ô «|ü<X˚ e¯ TT\qT #˚jT· T#·Tqï≥T¢ Á|üeè‘·yÔ TÓ qÆ $. düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT˝Àì
|üse¡ ÷s¡eú TT >∑÷&É ì<˚qì ªª<äs√Œ<äÁ>∑<Xä ÊqH˚+Á~j·T ..... n<ä´‘˚«
Vü≤qTeT‘·‡y˚Tq >∑Ts¡TD≤ dü+uÀ~Û‘ês¡ú düT‡BÛ' ......μμ Ç‘ê´~ XÀ¢øe£ TTq
l y˚<ëqÔ<•˚ ≈£î\yês¡T Á|ükÕ~+∫].
‘·‘√Ô «|ü<X˚ |¯ sü y¡ TÓ qÆ á düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTq≈£î ns¡eú TTqT {°ø±
‘ê‘·Œs¡éTT\qT eTTK´$X‚cÕs¡úeTT\qT Áyêdæ Á|üø£{Ï+#·T#·Tqï
l ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±s¡T, l düTÁãVü≤àDéTT>±s¡T n_Ûq+<ä˙j·TT\T. Ç~
dü+düÿ è‘· yÓTs¡T>∑ì õC≤„dTü e⁄\≈£î eT¨|üø±s¡øy£ TÓ qÆ Á>∑+<∏eä TqT≥˝À
dü+<˚V≤ü eTT˝Ò<Tä . ìs¡Tw› yºü TÓ qÆ $es¡DeTT‘√ ≈£L&çq{Ïº á Á>∑+<∏eä TT
düs«¡ »Hê<äsD ¡ j
° T· eT>∑Tqì Ä•+‘·TqT.
★★★
lsêeT X¯Ùs¡D+ eTeT
ÄyÓ÷<äeTT
•s√eTDÏ : düeTTÁ<ë\ \ø£ÎDj·T´, m+.@.,
ø±s¡´<ä]Ù ` ÇHé#ê]®
Væ≤+<ä÷ <Ûsä à¡ s¡øD
å£ dü+dü,ú ‹s¡T|ü‹.
Ä~ø£$ yê©àøÏ s¡∫+∫q sêe÷j·TD+ uÛ≤s¡rj·T kÕVæ≤‘ê´ìπø ø±ø£
$X¯«yêvàj·÷ìø° eT≈£î{≤j·Te÷qyÓT+Æ ~. sêe÷j·TDy˚T ˝Òì |üøeå£ TT˝À sêeTT&Óe&√
n‘·&˝Ó ≤+{Ïyê&√ ˝Àø±ìøÏ ‘Ó*ùd~ ø±<äT.
ø√≥¢ø=\~ Á|ü»\T áHê&ÉT sêeTTDÏí Äsê<Ûä´<Ó’e+>± uÛ≤$düTÔHêïs¡T.
düø£\ø£˝≤´D>∑TD|ü]|üPs¡Tí&É÷, ne‘ês¡|ü⁄s¡Twüß&É÷ nsTTq lsêeT#·+Á<äT&ÉT
e÷qyê[ ø£+‘·{Ïø° Ä#·s¡D°j·TyÓTÆq eT¨‘·Ôe÷<äsêÙ\qT ‘·q J$‘·+<ë«sê
Á|üuÀ~Û+#ê&ÉT. X¯ã›ÁãVü‰àìï kÕ«BÛq+ #˚düT≈£îqï ÁbÕ#˚‘·düT&ÉT Ä eTsê´<ë
|ü⁄s√c˛‘·eÔ TTì >∑TDø£sà¡ Hêe÷\qT ø°]+Ô ∫ ‘êqT <Ûqä T´&ÉT ø±e&ÉyT˚ ø±ø£, uÛøÑ Ô£
ø√{Ïì ≈£L&Ü <Ûäq´»qTà\qT #˚XÊ&ÉT. n+<äTπø y˚<äy˚<äT´&Ó’q |üs¡eT|ü⁄s¡Twüß&ÉT
<äXs¯ <¡ ë∏ ‘·àE&ÉT>± ne‘·]+#·>± y˚<yä T˚ ÁbÕ#˚‘d· Tü ì<ë«sê sêe÷j·TDs¡÷|ü+˝À
kÕøå±‘·ÿ]+∫+<äì #Ó|Œü ã&ç+~.
yê©àøÏ ø£è‹ Ä~ø±eýÓTHÆ ê Hê{Ïø,° H˚{øÏ ° n~ n~«rj·T+>± uÛ≤dædTü qÔ ï~.
n+‘·ø£+f… ñ<ë‘·ÔyÓTÆq ø±e´+ uÛ≤$ø±\+˝ÀHÓ’Hê ne‘·]+#·≥+ ndü+uÛÑe+.
#·~y˚ø=B› #·e⁄\÷]+#˚ á eTVü‰ø±yê´ìï Ä<ÛTä ìø£ø±\+˝À bÕXÊÃ‘·´<˚oj·TT\T
≈£L&Ü nq\ŒyÓTqÆ Ä<äsD ¡ ‘√ dü+uÛ≤$düTHÔ êïs¡T.
sêe÷j·TD eT+‘·{Ï˝Àq÷ düT+<äs¡ø±+&É n‘·´<äT“¤‘·yÓTÆq uÛ≤>∑+>±
>∑T]Ô+|üã&ç+~. uÛ>Ñ e∑ BZ‘q· T bÕsêj·TD+ #˚dqæ fÒ¢ düT+<äsø¡ ±+&ÉqT ≈£L&Ü nH˚≈î£ \T
uÛøÑ ÁÔÏ X¯<\Δä ‘√ bÕsêj·TD+#˚dæ n;ÛwÁºü |üj÷Ó »Hêìï bı+<ä>\∑ T>∑T‘·THêïs¡T. n˝≤+{Ï
düT+<äsø¡ ±+&É≈î£ |ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT, nq«j·TeTT, Á|ü‹|ü<ës¡eú TT, ‘ê‘·Œs¡éTT, ÁbÕNq
yêÚ≤´‘·\T #Ó|Œæ q $X‚weü TT\T #˚]Ã ≈£L]Ãq á Á>∑+<∏sä ê»+ uÛøÑ bÔ£ Õsƒø¡ ˝£ Àø±ìøÏ
|üs¡e÷<äs¡D°j·T+ nq&É+˝À m˝≤+{Ï dü+<˚Vü≤eT÷ ˝Ò<äT. nìï $wüj·÷\q÷
dü+Á>∑Vü≤+>±q÷, düeTÁ>∑+>±q÷, Á>∑Væ≤+#·>√πsyê]øÏ á Á>∑+<∏ä+ m+‘√
düVü≤ø£]düTÔ+~.
(25)
$|ü⁄\$es¡D‘√≈£L&ç ñ+&É&É+e\¢ á ˇø£ÿø±+&ÉeTTH˚ mì$T~
dü+|ü⁄{≤\T>± Á|üø±X¯≈£î\T Á|ü#·T]düTÔHêïs¡T. n+<äT yÓTT<ä{Ï dü+|ü⁄≥+ eTT+<˚
yÓ\Te&ç+~. á s¬ +&Ée dü+|ü⁄≥+ ‘·sT¡ yê‘· ‘·øÿÏ q dü+|ü⁄{≤\T ‘·«s¡˝À sêqTHêïj·Tì
‘Ó\T|ü&+É dü+‘√wü<ëj·Tø£+.
l yÓT\Æ es¡|⁄ü düTÁãVü≤àDéTT>±s¡T, l uÀsTTq|ü*¢ ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±s¡T
uÛÑ>∑e<äqTÁ>∑Vü‰ìøÏ bÕÁ‘·T\j·÷´s¡T ø±ãfÒº Ç+‘· ~eýÓTÆq ø£èwæì Bøå±<ä≈£åî˝…’
ø=qkÕ–düTHÔ êïs¡T. yê]ì eTqkÕsê n_Ûq+~düTHÔ êïqT.
á eTVü‰Á|üj·T‘·ï+ ˇø£ÿ düT+<äs¡ø±+&Éπø |ü]$T‘·+ ø±≈£î+&Ü
sêe÷j·TD≤ìøÏ ø£+‘·{øÏ ° $dü]Ô ùdÔ Ä+Á<Ûä bÕsƒø¡ ˝£ Àø±ìøÏ eT¨|üø±s¡+ »s¡T>∑>\∑ <äT.
n˝≤+{Ï X¯øÏÔj·TT≈£îÔ\qT lsêeT#·+Á<äeT÷]Ô düTuÀ~Û˙ $es¡D ø£s¡Ô\≈£L,
‘·Á‘·Œø±X¯≈î£ \≈£L nqTÁ>∑V≤æ +#·T >±ø£.
★★★
nqTo\q
&Üø£ºsY. ø=s¡b¢ Õ{Ï lsêeTeT÷]Ô,
m+.@., |æôV≤#Y.&ç., &ç.*{Ÿ.
‘Ó\T>∑TXÊK
Ä+Á<Ûä $X¯« ø£fi≤|ü]wü‘,Y yê˝ÒsÔ T¡ .
Ä~ø£$ yê©àøÏ ø√øÏ\ ø£\≈£Lõ‘·yÓTÆq sêe÷j·TD eTVü‰ø±eéTT
ø£*ø±\eTTq+<äTqT ø£\ø±\eTT düV≤ü è<äjT· Vü≤è<äjT· +>∑eTeTT. yê©àøÏ eTVü≤]¸
e<äHês¡$+<ä >∑[‘·yTÓ qÆ ø£$‘ês¡dü eTø£s+¡ <äeTT uÛ≤e⁄ø£eT<ÛTä |ü eT<ÛTä s¡eTT. n+<äT
düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT ø£$‘ê düT+<äse¡ TT e÷Á‘·yT˚ >±ø£ bÕsêj·TD ã+<ÛTä s¡eTT. n{Ïº
düT+<äs¡ø±+&ÉeTTqT düTuÀ~Û˙ $es¡D düy˚T‘·eTT>∑ mì$T~ dü+|ü⁄≥eTT\+<äT
Á|üø{£ +Ï #·T#·Tqï l yÓT\Æ es¡|⁄ü düTÁãVü≤àDéTT, uÀj·Tq|ü*¢ ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄ >±s¡\
n|üPs¡« Á|üjT· ‘·ïeTT n‘·´+‘· Á|üX+¯ kÕbÕÁ‘·eTT.
Á|ü‹ XÀ¢ø£eTTq≈£î |ü<ä#˚Ã¤<äeTT, nq«j·TÁø£eTeTT, Á|ü‹|ü<ës¡úeTT,
‘ê‘·Œs¡éTT, $X‚cÕs¡eú TT\T dü+‘·]+∫q düTuÀ~Û˙ $es¡DeTT ì»eTT>∑ düTuÀ~Û˙
$es¡Dy˚T. ˇø£ dü+düÿ è‘· eT÷\eTTq≈£î ã<äTΔ \T ø±ø£, $$<Ûä eTTÁ<äDeTT\qT
|ü]o*+∫, n~Ûø£ XÀ¢øe£ TT\≈£î düV≤æ ‘·eTT ns¡ú $es¡DeTT ø±$+#·T≥ n_Ûq+<ä
˙j·TeTT. @ ˇø£ dü+düÿ è‘· yêÚ≤´qeTTq≈£îqT ã<äT\Δ Tø±ø£, >√$+<äsêJj·TeTT,
eTùV≤X¯«s¡ rØújT· eTT, sêe÷qTJj·TeTT, sêe÷j·TD •s√eTDÏ, ‹\ø£eTT yÓTT<ä˝q’…
$$<Ûä yêÚ≤´qeTT\qT |ü]XÀ~Û+∫ ns¡ú $X‚wüeTT\qT dü+|òüT{Ï+#·T≥ Ä<äs¡Ù
ÁbÕj·TeTT. Ç≥T¢ yÓTT‘·ÔeTT sêe÷j·TDeTT Á|üø£{Ï‘·yÓTÆq#√, n~ ‘Ó\T>∑Tyê]
düTø£è‘·yT˚ n>∑TqT. @ eTVü‰dü+dü˝ú À #˚|≥ ü eº \dæq @‘ê<äèX¯ eTVü‰ø±s¡éTTq≈£î
@ø£<X˚ e¯ TT>∑Hq’Ó qT Ç<äs› T¡ e´≈£î\Ô T Bøå±ø£+ø£D<Ûës¡T\>∑T≥ Ä+Á<ÛTä \ eTVü‰uÛ≤>∑ý˚T.
ˇø£ $<Ûeä TT>∑ dü+dü\ú #˚‹˝À |ü&TÉ ≥ø£+f… e´≈£î\Ô HÓ‹qÔ |ü&TÉ ≥ yê©àøÏ n<äèwüeº TT.
õC≤„dü ìs¡e~Ûøe£ TT. n~ <˚Xø¯ ±\ eT‘· sê»ø°j÷· <äT\≈£î nr‘·eTT.
n+<äTqT, uÛ≤s¡rj·TT\≈£î ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏äeTT\T e÷Á‘·y˚T >±ø£ bÕsêj·TD
Á>∑+<∏eä TT\THÓq’ uÛ≤s¡‘· uÛ≤>∑e‘· sêe÷j·TDeTT\ õC≤„dü kÕe~Ûø£ eT>∑T≥ dü+≈£î∫‘·
<äèwæøº Ï e÷Á‘·yT˚ ì<äsÙ¡ qeTT. |üs+¡ |üsê>∑‘y· TÓ qÆ dü+≈£î∫‘· <äèwæìº düs≈¡ î£ >=qø£,
düT$XÊ\<äèwæ‘º √ ` $$<Ûä yêÚ≤´q $X‚weü TT\qT Áb˛~#˚d,æ @bÕ{Ï ‘Ó\T>∑TuÛ≤cÕ
|ü]#·j·TeTT ø£\yê]¬ø’qqT ø£s¡‘·˝≤eT\ø£ eT>∑Tq≥T¢ düTuÀ~Û˙ $es¡DeTTqT
(27)
dü÷øÏdÔ Tü +<äse¡ TT ø±$+∫q düTÁãVü≤àD´ ø±y˚TX¯«s¡T\ kÕs¡d«ü ‘· ø£èwæ dü|\üò eTT.
sêe÷j·TD õC≤„dTü e⁄\≈£î düTuÀ~Û˙ $es¡D düyT˚ ‘· düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT s¡eTD°jT·
s¡‘ï· <äsŒ¡ DeTT.
Ç≥T¢ düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTqT mì$T~ dü+|ü⁄≥eTT\T>∑ Á|üø{£ +Ï ∫, n+‘·‘√
dü+‘·è|æÔ #Ó+<äø,£ yÓTT‘·eÔ TT sêe÷j·TDeTTqT düTuÀ~Û˙ $es¡D düyT˚ ‘·eTT>∑ Ms¡T
Á|üø{£ +Ï |üe\j·TTqì Äø±+ø£.å n+<äT≈£î ‘Ó\T>∑Tyê] yÓ\T>∑T y˚\TŒ l ‹s¡T|ü‹
y˚+ø£fXÒ «¯ s¡kÕ«$T M]ì dü+ø£\Œ dæ<Tä \Δ qT #˚jT· T>±‘·eTì dü+ÁbÕs¡qú eTT.
ªªyê©àøÏ–]dü+uÛ÷Ñ ‘ê sêe÷+uÛÀì~Û dü+>∑‘ê ˆ
leTÁ<ëe÷j·TD° >∑+>± |ü⁄Hê‘·T uÛTÑ eqÁ‘·jT· yéT ˆˆμμ
★★★
lsêeT
ìy˚<äqeTT
sêeTø£<∏ëdüT<ÛäqT yê©àøÏeTVü≤]¸Áb˛ø£ÔeTT˝…’q eT<ÛäTs¡e#·qeTT\˝À
ÄkÕ«~+#·T≥ ˇø£ ~eýÓTqÆ nqTuÛeÑ eTT.
n+<äTqT Ä j·÷~ø£$ s¡eTD°jT· ‘·sy¡ TÓ qÆ uÛ≤wü˝À ø£eT˙j·T‘·eTeTT˝…q’
uÛ≤eeTT\‘√ n~«rj·TeTVæ≤e÷&ÛÉéTT>± s¡÷bı+~+∫q düT+<äs¡ø±+&ÉeTTqT
n<Û´ä j·TqeTT #˚jT· T≥ Ç+ø£qT ~e´‘·sy¡ TÓ qÆ nqTuÛ÷Ñ ‹.
düT+<äs¡ø±+&ÉeTT ` C≤qø°sê|òüTe⁄\ ~e´#·]‘·eTTq≈£î ‘·q <Í‘·´
s¡÷|üeTTq Vü≤qTeT >±$+∫q uÛeÑ ýÓTqÆ yêÚ≤´qeTT.
d”‘êsêeTT\ HÓ&ç düTes¡eí T÷s¡T\Ô ≈£î Vü≤qTeT‘˚‡e j·THÓ&ç kÂs¡uÑÛ eT_“q
$•wüøº <£ ë∏ |òTü ≥ºyT˚ düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT.
Ä düTes¡dí Tü s¡_fiÛ #¯ ]· ‘·eTTq≈£î eTVü≤]¸bÕeqyêv±à<ÛTä s¡´$X‚weü TT ‘√&ÉT|ü&ç
s¡÷bı+~q ~e´ø±eý˚T düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT.
ªbÕπsƒ´, π>j˚T #· eT<ÛäTs¡yéTμμ n>∑T#·T n˝ÖøÏø±q+<äÁ|ü<ëj·Tø£yÓTÆq
Ä~ø±eéTTjÓTTø£ÿ kÕs¡eTìj·TTqT, düsê«s¡údæ~ΔÁ|ü<äeTT>±, düø£\»qdüT\uÛÑ
ùdeéTT>± ˝Àø£eTTq≈£î, eTVü≤]¸ Á|ükÕ~+∫q eTH√Vü≤s¡yTÓ qÆ eT+Á‘·sê» eTìj·TTqT
düs«¡ »qT\#˚ uÛøÑ ±Ô ´q+<äeTT\‘√ ñbÕdæ+|üã&ÉT ñ‘·ÿ èwüº ø±eý˚T düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT.
yê&Éyê&É\qT, Ç+{Ï+≥qT y˚jT˚ \— eTq uÛ≤s¡rj·TT ˝…\]¢ Vü≤è<äjT· eTT
\+<äTqT dæús¡Á|ü‹wæ˜‘·T˝…’ j·TT+&ç eTq Jeq|ü<∏äeTT\+<äT m<äTs¡>∑T#·Tqï
ø£wüºdüTKeTT\‘√ <Ûäsêà<Ûäs¡àìs¡íj·TeTT #˚dæ ø£s¡Ôyê´ø£s¡ÔeéTT\qT uÀ~Û+#·T#·T,
Åd”Ô|ü⁄s¡Twüß\#˚‘·qT, |ü+&ç‘·bÕeTs¡T\#˚‘·qT ‘Ó\¢yêiÏq~ yÓTT<ä\T Äràj·T‘·‘√
|ü\T$<Ûeä TT\T>± ùd$+|üã&ÉT#·Tqï eTq Äsê<Û´ä <Óe’ eTT˝…q’ d”‘e· Tà, sêeTj·T´,
Vü≤qTeTqï\ Á|üu≤Û e$X‚weü s¡qí y˚T düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT.
‘·T<ä≈£î ¬s+&ÉT e÷≥\˝À ` <Ó’M>∑TDdü+|ü<ä ` Ä~˝À Ä|ü<ä\#˚
u≤~Û‘e· Tj·TT´qT, ∫es¡≈î£ dæsú y¡ TÓ qÆ nuÛTÑ ´<äjT· yÓTT+<äTqT— ÄdüTs¡ã\dü+|üqà‘·T\Ô T
◊Væ≤ø£uÀÛ >∑$˝≤düeTT\ |üsêø±wü̃ q+~qqT, ‘·T<ä≈î£ ‘·eT n<Ûsä êàq\eTT#˚‘· ‘êeTT
(29)
<ä>∑TΔ\T ø±ø£e÷qs¡T ` nì ˝Àø£eTTq≈£î uÀ~Û+#·T s¡eTD°j·T‘·‘·Ô «XÊÅdüÔy˚T
düT+<äs¡ø±+&ÉeTT.
ªª@¬ø’ø£ eTø£ås¡+ Áb˛ø£Ô+ eTVü‰bÕ‘·ø£HêX¯qyéT,μμ nì n>∑Z\yÓTÆq
uÛøÑ ‘ÔÏ ê‘·Œs¡éTT\‘√ y˚T MT düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTqT bÕsêj·TDeTT #˚jT· T#·T+&É>±
Ç+<ä* ns¡$ú X‚weü TT\qT $es¡eTT>∑ ‘Ó*dæø=qe˝…qqT ÄdüøÔÏ rÁeeT>∑T#·T+&Ó&~ç .
\uÛ´Ñ eTT˝…q’ ‘ê‘·Œs¡´j·TTø£ÁÔ >∑+<∏eä TT\T ô|<ä\› T s¡∫+∫q$ nH˚øe£ TT\T dü+bÕ~+∫
#·~$qqT ‘·ì$ ri<äjTÓ ´qT. eTVü≤]¸eTTKìdü‡ è‘·eTT˝…q’ e#·qeTT\≈£î Á|ü‹
|ü<eä TTq≈£îqT ns¡eú TT ‘Ó*dæø=qe˝… qqT ≈£î‘·÷Vü≤\eTT HÓiy˚i˝Ò<Tä . Ä ø√]ø£‘√
#˚dæq Á|üj·T‘·ïeTT˝À dü+düÿ è‘·yêÚ≤´qÁ>∑+<∏äeTT\T ¬s+&ÉT <=]øÏq$. yê{Ï
kÕj·TeTT‘√ Á|ü‹|ü<ës¡eú TT kı+‘·eTT>±H˚ Áyêdæø=qe˝…qì ìX¯ÃsTT+#·Tø=+{Ï$T.
>∑Ts¡T<˚e⁄\ düàs¡DeTT‘√ Äs¡+_Û+∫ Ä j·÷ yêÚ≤´‘·\T ‘Ó*|æq, y˚TeTT Á>∑V≤æ +∫q
$X‚weü TT\qT Ä j·÷ XÀ¢øe£ TT\ø£&HÉ ˚ #˚sT¡ Ãø=qT#·T {°ø£ Áyêdæø=qT≥ Äs¡+_Û+∫‹$T.
y˚TeTT #˚jT· T#·Tqï á ø£èwæ e÷uÀ{Ïyê]øÏ eTiÏ ô|≈£îÿeT+~øÏ ≈£L&É
ñ|üjÓ÷>∑|ü&Ée˝… qqï ø√]ø£‘√ ‘·≥düú|ü&çq õC≤„düT$TÁ‘·T\≈£î #·÷|ü⁄#·T+&É>±
yês¡+<äsT¡ qT á {°ø±$es¡DeTT\T düT+<äse¡ TT>± düTuÀ<Ûeä TT>± qTqï eqT#·T+&ç].
ø=~›ø±\eTT˝À y˚TeTT y˚iT|üqT\ô|’ yÓ[flq|ü&ÉT ôV≤’ <äsêu≤<äT˝ÀqT,
$»j·Tq>∑s¡eTT˝ÀqT Á>∑+<∏ë\j·TeTT\˝À Á|ü‹|ü<ës¡új·TTø£Ô düT+<äs¡ø±+&ÉeTT
#·÷&É>*∑ ‹Z $T. n~ düTe÷s¡T mqTã~ dü+e‘·‡s¡eTT\ ÁøÏ+<ä≥ n#·TÃ|ü&qç bÕ‘·Á|ü‹.
ÁbÕNqeTVü‰|ü+&ç‘T· \T ÁãVü≤àÁo #·<\ä yê&É düT+<äss¡ êeTXÊÅd>Ôæ ±s¡T ª|üse¡ ÷s¡#ú +· Á~ø£μ
nqT ù|s¡T‘√ s¡∫+∫q yêÚ≤´Á>∑+<∏eä TT. Áø=‘·>Ô ± ÁX¯eT|ü&É qø£ÿi˝Ò≈î£ +&É m{À¢
<ëìøÏ e÷iTÁ|ü‹ Áyêdæø=qï dü]b˛e⁄qT >∑<ë j·Tì Ä Á>∑+<∏äeTTqT ÁX¯<äΔ>±
|ü]øÏ+∫‹$T. y˚TeTT ÁbÕs¡+_Û+∫ Áyêj·TT#·Tqï $<ÛëqeTT <ëìø£+f… ø=~› _ÛqïeTT>±
qT+&ç, $es¡eTT>±qT, düsfi¡ e¯ TT>±qT ñqï<äì e÷≈£î qeTàø£eTT ø£*–q~. ÁX¯eTqT
z]Ã |üP]Ô#˚j·T>∑*–q#√ e÷ |ü]ÁX¯eT |ü⁄qs¡Tø£Ôø£\ŒeTT ø±uÀ<äT. e÷uÀ{Ï
≈£î‘·÷Vü≤\eTT >∑\ H˚{Ï bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î e÷ s¡#q· eTT $TøÏÿ* ñ|üjT· Tø£eÔ TT>± qT+&ÉTqT.
ø±ã{Ïº e÷ ø£èwæì ø=qkÕ–+#·e\dæq<˚ nì ìX¯ÃsTT+#·Tø=ì ªªdüTuÀ~Ûìμμ nqT
ù|s¡T‘√ e÷ s¡#q· eTTqT q&ÉT|ü⁄#·T+{Ï$T.
e÷iTeT÷\\+<ä* <ä÷s¡<ä÷s¡Á>±eTeTT\˝À ìedæ+#·T#·Tqï y˚TeTT
M\T|ü&qç |ü &Ó\¢ ø£*dæø=ì ÁX¯<>Δä ∑ kÕ–+#·T#·TqïqT e÷ ø£èwæ ìs¡+‘·sêj·TeTT>±
q&É∫ á ãèVü≤Á<ä#q· eTT ø£&eÉ TT≥TºHê nqT »+≈£î ˇø£ e+ø£ eTeTTà u≤~Û+#·T
(30)
#·T+&Ó&ç~. Ä s√E\˝ÀH˚ e÷≈£î sêeTeT+Á‘· eTT|ü<˚•+∫q >∑Ts¡T<˚e⁄\T
eTVü‰eT+&É˝XÒ «¯ s¡, uÛ≤>∑e‘· #·]‘·yê´dü, lsêeT X¯sD¡ eT¨<äjT· T\T e÷ ÄX¯\qT,
e÷ X¯+ø£\qT e÷e\q $ì, yÓ+≥H˚ ªá Á>∑+<∏eä TTqT MTs¡T ‘·|Œü ø£ |üP]Ô#j ˚ T· >∑\s¡T.
»+≈£î ˝Òø£ eTT+<äTq≈£î kÕ–b˛e\dæq<˚μ nì Äosê«<ä|üPs¡«ø£eTT>± eT
e÷à<˚•+∫]. e÷ j·T‘·ïkÕ|òü\éTT yê] Äo'|òü*‘·y˚T nqT uÛÑøÏÔ‘√ y˚T MT
Á>∑+<∏eä TTqT yê]πø n+øÏ‘· $T&ÉT≥≈£î n|ü&˚ ìX¯ÃsTT+#·Tø=+{Ï$T.
|æeTà≥ ø=~› ø±\eTT˝À y˚T eTqTø=q≈£î+&É <Óe’ ìs¡j í T· eTT>± l ‹s¡TeT\
‹s¡T|ü‹ <˚ekÕúqeTT Á|üC≤dü+ã+<Ûä ø±s¡´XÊU≤~Ûø±] l sêe⁄\ dü÷s¡´Hêsêj·TD
>±]ì ø£*dæø=q>∑*‹Z $T. yês¡T e÷ ñ<äéTeTTqT >∑÷]Ã $ì ‘·eT dü+‘√wüeTTqT
‘Ó\T|ü⁄#·T ‘·eT <˚ekÕúqeTTqT+&ç M˝…q’ +‘· düV‰ü j·TeTT #˚jT· >∑\eTìj·TTqT á
Á>∑+<∏eä TT ‘·|Œü ø£ yÓ\T>∑T˝ÀìøÏ sê>∑\<äìj·TTqT e÷≈£î <Ûs’Ó ´¡ eTTqT >∑÷]Ã ì+&ÉT
Vü≤è<äjT· eTT‘√ eTeTTà Áb˛‘·‡Væ≤+∫].
Á>∑+<∏eä TT dü>e∑ TT |üP]ÔjTÆÓ q yÓ+≥H˚ yÓ+≥>=ì y˚TeTT ‹s¡T|ü‹ <˚ekÕúqeTT
ø±s¡´ìs¡«Vü≤D≤~Ûø±] l |æ.$.ÄsY.øπ .Á|ükÕ<äT, ◊.@.mdt. eTVü‰X¯jT· T\qT <ä]Ù+∫
yê]øÏ Á>∑+<∏äeTTqT #·÷|æ düTe÷s¡T ¬s+&ÉTy˚\ |ü⁄≥\≈£î $T+∫ j·TT+&ÉT á
ãèVü≤Å<+Zä <∏eä TTq≈£î ‘·eT ÄyÓ÷<ädVü ‰ü j·TeTT\qT n]ú+#·T#·THêïeTì $qï$+∫‹$T.
yês¡T e÷ ø£èwæì Á>∑V≤æ +∫ ‘·eT ÄyÓ÷<äeTTqT ‘Ó\T|ü⁄#·T ‘·eT ìj·TeTeTT\≈£î
˝Àã&ç M˝…q’ +‘· ôV≤#·TÃ Á<äe´düV‰ü j·TeTT #˚jT· >∑\eTìj·TTqT, yÓTT<ä{Ï dü+|ü⁄≥eTT
ÄyÓ÷<äeTTø=i≈£î ‘·«s¡˝À |ü+|üe\dæq<äìj·TT #Ó|Œæ e÷ nuÛ´Ñ s¡qú eTTqT dü|\üò eTT
#˚dæ eTe÷àq+~+|üCdÒ ]æ . n|ü&˚ á düT+<äsø¡ ±+&É ãèVü≤Å<+Zä <∏eä TTqT kÕ<Û´ä yÓTqÆ +‘·
düT+<äs¡eTT>± Á|üø£{Ï+#·T≥≈£î M\T>± mì$T~ dü+|ü⁄≥eTT\T>± $uÛÑõ+∫
eTTÁ~+#·T≥ j·TTø£eÔ TT>∑ qT+&ÉTqì ìX¯ÃsTT+#·Tø=+{Ï$T.
e÷ $TÁ‘·T\T, kÕVæ≤‘·´ $<ë´Á|üMDT\T, Ä+Á<ÛÁä |ü<X˚ ÀbÕ<Ûë´j·T |ü+&ç‘·
|ü]wü‘·TÔ |üPsê«<Ûä´≈£åî\TqT n>∑T l |ü⁄qïeTsêE ˝Àe¬s&ç¶|ü+‘·T\T >±s¡T e÷
dü+ø£\ŒeTTqT yÓTT<ä{qÏ T+&çjT· T Áb˛‘·‡Væ≤+#·T#·TqïfÒº e÷ Áyê‘·Á|ü‘T· \qT ÁX¯eT
rdæø=ì ÄeT÷˝≤Á>∑eTT>∑ |ü]o*+∫ neT÷\ýÓTÆq ‘·eT dü÷#·q\ H=dü>∑T#·T
e÷ düTuÀ~Ûì ‘·«s¡˝À eTTÁ~+|üã&ÉT≥≈£î m+‘·j÷Ó ‘√&ÉŒ&çjT· THêïs¡T.
eTTÁ<ä D eTTq≈£ î dæ < ä Δ e TT#˚ d æ q Áyê‘· Á |ü ‹ ì ∫e]kÕ]>± e÷≈£ î
düìïVæ≤‘·T\TqT, e÷ô|’ $TøÏÿ* eT≈£îÿe >∑\yês¡TqT, ‘·eT ãVüQÁ>∑+<∏eä TT\˝À
H=ø£{>Ï ± sêe÷j·TDÁ>∑+<∏eä TTô|’ |ü]XÀ<Ûqä #˚dæ ª‘Ó\T>∑T˝À sêe÷j·TDeTT\Tμ
(31)
nqT Á>∑+<∏äeTT s¡∫+∫qyês¡TqT n>∑T »>∑ yÓTiÏ–q eTVü‰ø£$|ü+&ç‘·T\T
l eT<ÛäTHê|ü+‘·T\ dü‘·´Hêsêj·TDXÊÅdæÔ>±]øÏ #·÷|æ yê] Äosê«<äeTTqT,
ÄyÓ÷<äeTTqT ø√]‹$T. yê Ø Á>∑+<∏äeTTqT ÄbÕ´j·TeTT>± ‹\øÏ+∫ eTeTTà
|ü$Á‘·yTÓ qÆ ˇø£ |òTü qø±s¡éTTqT kÕ~Û+#·T#·Tqïyê]ì>± Äos¡«~+#·T≥j˚T >±ø£
‘·eT q>∑se¡ TT˝À »s¡T>∑T#·Tqï eTTÁ<äDø±s¡éTTqT |üs´¡ y˚ø+åÏ #·T≥¬ø’ y˚TeTT #˚dqæ
ÁbÕs¡qú qT <äjT· ‘√ eTìï+∫ Ä uÛ≤s¡eTTqT >∑÷&É eVæ≤+∫].
Ç≥T¢ eTTÁ~‘·yÓTÆ ˝Àø±e˝Àø£qeTT H=+<äqTqï e÷ s¡#·qeTTqT
eT<ÛTä s¡V≤ü è<äjT· T˝…q’ l eT<ÛTä Hê|ü+‘·T\yês¡T >∑TD>∑DqeTT #˚dæ Ä+Á<Û»ä qT\≈£î
ª|ü]#·jT· eTTμ #˚jT· T≥j·TTqT, düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTô|’ ‘·eT≈£î m+‘·{Ï uÛøÑ >ÔÏ ös¡eeTT\T
>∑\y√ n+‘·{Ï Áù|e÷qTsê>∑eTT\qT e÷ô|’ p|æ le÷Hé luÛ≤wü´+yês¡T düV≤ü »
eT<ÛäTs¡yÓTÆq ‘·eT Á|üe#·qØ‹˝À ì+&ÉT eTqdüT‡‘√ ‘·eT ªÄyÓ÷<äeTTμqT
Á|ükÕ~+#·T≥j·TTqT, uÛÑ>∑e‘·Ô‘·Ô «Á|üuÀ<Ûäy˚T ‘·eT J$‘·düs¡«dü«eTT>∑ qT+&çq
yêvàj·T‘·|dü ‡ü +|üqTï\>∑T le÷Hé >√bÕ˝≤#ês¡´kÕ«$Tyês¡T nyê´»ø£sT¡ D‘√ e÷≈£î
ªeT+>∑fi≤XÊdüqeTTμ qqTÁ>∑Væ≤+#·T≥j·TTqT, C≤„qeè<äTΔ˝…’q ‘êeTT Á|üdüTÔ‘·eTT
ej·TdüT‡#˚ >∑÷&É $TøÏÿ* eè<äT˝Δ ’… j·TT+&çq $<ä«‘·ÿ$X‚Ks¡T\T l yÓ+|üsê\yês¡T
düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTô|’ y˚TeTT #˚jT· T#·Tqï ø£èwæì |ü]øÏ+∫ ‘·eT≈£î Äq+<äÁ|ü<yä TÓ qÆ
|ü]ÁX¯eT dü\T|ü⁄#·THêïs¡ì eTeTTà Äos¡«~+∫ n\Œeé~Û˝À ˝Òì jÓ÷|æø£ ‘Ó#T· Ãø=ì
‘·eT ÄodüT‡ Áyêdæ |ü+|ü⁄≥j·TTqT ` e÷ lsêeTùdyê\ãΔu≤Û >∑éTT>± uÛ≤$+#·T#·T
»>∑~«U≤´‘·j·TXÀ$XÊ\T¬s’q sT÷ |ü+&ç‘·~>∑›+‘·T\T e÷ô|’ p|æq nqTsê>∑
$X‚weü TTq≈£î yê]øÏ ø£è‘·»‘„ ‘· √ n+»* |òTü {Ï+#·T#·THêïeTT.
@Ø‹˝À HÓ ’ q lsêeTTì ùd$+#· T eTVü ‰ ‘· T à\qT >±+∫q+‘· H ˚
Äq+<äeTT‘√ |ü⁄\øÏ‘T· \ eT>∑T≥, @s¡÷|üeTT˝À HÓq’ ls¡|Tüò THêj·T≈£îì ùde˝À
uÛ≤>∑eTT dü+bÕ~+#·Tø=qe˝…qqT ≈£î‘·÷Vü≤\eTT ø£*–j·TT+&ÉT≥ ` nqT
\ø£Då eTT\T e÷ sTTs¡Te⁄]˝À düe÷qeTT>± qT+&ÉT≥ ø£qT>=ì e÷#˚ á $<Ûeä T>∑T
‘·q ùde #˚sTT+#·Tø=q HÓ+∫ sêeTÁ|üuÛÑTy˚ e÷≈£î |üs¡düŒs¡eTT |ü]#·j·TeTT
ø£*Œ+∫Hê &Éì e÷ qeTàø£eTT. á düT+<äsù¡ dyêdü+<äs“¡ e¤ TT˝À y˚TeTT dü+<ä]Ù+∫q
eT<ÛTä s¡ Vü≤è<äjT· T˝…q’ m+<äiÀ eTVü‰‘·Tà\T nqTsê>∑|Pü s¡eí #·qeTT\‘√ eTeTTà
n_Ûq+~+∫q|ü⁄&ÉT ‘·q ùde˝ÀH˚ sêeTÁ|üuTÑÛ e⁄ e÷≈£î ªªø±yêéTè‘·sk¡ Õq+<äeTT,
dü»®qdü+>∑‹μμ nqT dü+kÕs¡kÕs¡|òü\<ä«j·TeTT≈£L&É \_Û+|üCÒj·TT#·THêï&Éì
Äq+~+‘·TeTT.
(32)
ªª<Óe’ + e÷qTwüs÷¡ ù|Dμμ nqTq≥Tº Ç{Ïº m+<äiÀ eTVü≤˙j·TT\ s¡÷|üeTTq
lsêeT#·+Á<äT&˚ e÷≈£î ‘√&ÉŒ&ÉT#·THêï&ÉT. lsêe÷+X¯d+ü |üqTï˝…q’ á eTVü‰‘·Tà
\+<äiøÏ ìÏ , e÷≈£î X¯≈î£ Ô ´‘ê‡Vü≤eTT\ H=dü>T∑ #·Tqï+<äT\≈£î Vü≤è<äjT· |üPs¡«ø£eTT>±
ø£è‘·»‘„ ‘· √ e+<äqeTT \]Œ+#·Tø=qT#·THêïeTT.
e÷ ñ<˚›X¯eTT qqTdü]+∫ á Á>∑+<∏äeTT düeTÁ>∑eTT >±<äT. düeTÁ>∑
$wüj·TuÀ<ÛäeTTq øÏ~ k˛bÕqe÷Á‘·eTT>∑ ‘·|üŒø£ ñ|üj·TTø£ÔeTT ø±>∑\<äì
dü$qj·TeTT>∑ eTq$ #˚jT· T#·THêïeTT.
Á|üdTü ‘Ô · dü+|ü⁄≥eTT˝À e÷ j·TC≤„qeTTe\q ô|≈£îÿ$<Ûeä TT\>∑T ˝À|üeTT
\T+&ÉTqT. >∑TDÁ>∑Vü≤Dìs¡‘·T˝…’q düVü≤è<äj·T$ãT<ÛäT\T e÷ uÛÑ≈£îÔ ´‘ê‡Vü≤eTT\T
e÷Á‘·yT˚ ˝…øÿ£ >=ì ˝À|üeTT\qT eTìï+|ü>\∑ s¡ì ÁbÕ]ú+#·T#·THêïeTT.
Ç≥T¢
ãT<Û»ä q$<Û̊jT· T\T, düTuÀ~Û˙ düeTs¡Œ≈£î\T,
yÓT\Æ es¡|⁄ü düTãÁ Vü≤àDéTT, uÀj·Tq|ü*¢ ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄.
n+øÏ‘·eTT
lsêeTX¯s¡D >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'
>∑Ts¡T<˚e! l sêeTX¯sD ¡ eTVü‰<˚e !
dü‘‘· · sêeT $\>∑ï düs«¡ uÛ≤e !
‘ê yÓTTdü+–q ~e´sêeTeT+Á‘·eTTàqT
uÛeÑ <ë»„jT· THÓ e÷≈£î ã\yÓTTdü+>∑
n|òTü ìãs¡ΩDeTTqT neTè‘·‘T· \éTTàHÍ
düT+<äs¡ø±+&É düTXÀ¢ø£‘·‹øÏ
Á|ü‹|ü<ës¡eú TTqT ‘ê‘·Œs¡éTTHé yÓ\sTT+∫
õC≤„dTü k˛<äsT¡ ˝Ÿ ùdø=q+>∑
á düTuÀ~Ûì+ >∑÷]Ã, sT÷ ø£è‹ì ‘·eT≈£î
n+øÏ‘· $Tà&ÉT#·THêïs¡ eT$T‘·uÛÑøÏÔ"
<ëeTT, ‘·eT˝Àì sêeT#·+Á<äÁ|üuTÑÛ "&ÉT,
sêeTuÛ≈Ñ î£ \Ô T, $ãT<ÛTä \T s¡+õ\+>∑ ˆˆ
düTuÀ~Û˙ düeTs¡Œ≈£î\T
düTÁãVü≤àDéTT ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄
lsêeT<˚eX¯sD
¡ + >∑Ts¡T e÷q‘√-dæà
lsêeTHêeT »|ü|Pü ‘· ìC≤+‘·s+¡ >∑+
lsêeTHêeT |ü]ø°sqÔ¡ |ü⁄Dýê#·yTé ˆ
lsêeTHêeT edüHê+∫‘· s¡eT´<˚V≤ü +
lsêeT<˚eX¯sD ¡ + >∑Ts¡T e÷q‘√-dæà ˆˆ 1
≈£î+<äT]Ôe+X¯ ø£\XÀ<ä~Û |üPs¡#í +· Á<ä+
ly˚+ø£{≤&Û´É qs¡kÕs¡´ Ç‹ Á|ü^‘·yTé ˆ
yê‘·‡\´|üPs¡í Vü≤è<äj÷· <äè‘· •wü´ø√{Ï+
HêeTÁ|üj÷· >∑ Ç‹ düTÁ|ü~‘∏ ˚ dü«ø°jT˚
ãT<ëΔ+|ü⁄sπ ì»ìy˚•‘· eT+~s¡dyúü Té ˆ
d”‘ê|ü‹+ Vü≤qTeT‘ê düV≤ü ùdee÷q+
‘·+ eT+>∑fi+¯ ø£$>∑Ts¡T ~«»sê» kÂeT´
uÛ≤dü«∫Ã¤yês¡´ #·‘T· sêqq ~eéT÷]ÔyTé ˆ
d”‘êdür s¡|Tüò Tesêì\CÒwuºü øÑÛ +Ô£
lsêeT‘·‘Ô· « eTT|ü~X¯´ düu≤Û +‘·sπ wüß
Á>∑+<∏ëHé $s¡#´· , $ìy˚X´¯ ‘·<ë∏ --\j·÷+X¯Ã ˆ
jÓ÷ sêeT<˚e eTìX¯+ uÛ»Ñ ‘˚ eTT<ë ‘·+
yê©àøÏ øö•ø£ e•wü̃eTTU…’ s¡Tà˙+Å<'’Ó
j·TÁ<ëeT‘·‘Ô· « eTdüøè£ ‘·T‡$y˚∫‘·+ ÁbÕø˘ ˆ
‘·<´˚ q kÕ<ÛTä $X¯BÁøÏjT· ‘˚-<ÛTä Hê, ‘·+
(35)
kÕøå±‘·ÿ è‘√ s¡|Tüò T|ü‹ ]ï»>±&ÛuÉ øÑÛ ±Ô ´
rÁy˚D eT+Á‘·»|üs÷¡ |ü ‘·b˛ã˝Òq ˆ
j˚T Hê|üJÔ $‘·|˝üò qÒ õ‘ê‘·àHê, ‘·+
sêy˚T-œ\+ »>∑~<ä+ |ü]˝Àø£jT· +‘·+
$X‚«-œ˝Ò #· s¡|Tüò THê<∏ä eTy˚øeå£ ÷DyéT ˆ
n+‘·s“¡ Væ≤X¯Ã s¡|Tüò THêj·Tø£|Pü s¡<í èä wæ+º
★★★
l sêeT »j·TsêeT »j·T»j·TsêeT lsêeTX¯sD
¡ Y >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'
>∑Ts¡T<˚e⁄\ J$‘·#]· ‘Á ·
XÀ¢ˆˆ d”‘ê\ø£ÎDdü+j·TTø£'Ô bÕDÖ ø√<ä+&ÉXÀ_Û‘'· ˆ
eTÁ‹ŒjÓ÷ sêeTuÛ>Ñ y∑ êHé Vü≤è~ ‹wü‘˜ T· düs«¡ <ë ˆˆ
XÀ¢ˆˆ qeT ÁoÙsêeTX¯sD¡ #·sD¡ Ö uÛeÑ ‘ês¡DÖ ˆ
dü<ë •cÕ´[dü+|üPCÖ´ eùd‘ê+ Vü≤è<äjT˚ eTeT ˆˆ
XÀ¢ˆˆ lsêeT eTTÁ<ë+∫‘· #ês¡TVü≤dü+Ô
lsêeTeÅùdDÔ $XÀ_Û‘ê+>∑+ ˆ
lsêeTHêe÷eTè‘· bÕq˝À\+
lsêeTs¡÷|ü+ •s¡kÕ qe÷$T ˆˆ
n+Á<Û<ä X˚ e¯ TTq uÛøÑ ÔÏ Á|ü#ês¡eTTq¬ø’ ne‘·]+∫q uÛ>Ñ e∑ <ä+X¯d+ü uÛ÷Ñ ‘·T\˝À,
Áãˆˆ lˆˆ y˚ˆˆ l ≈£î+<äT]Ô yÓ+ø£≥qs¡dj ü T· ´>±s=ø£sT¡ .
|üs¡eT|ü$Á‘·yÓTÆq yê] #·]Á‘·eTT uÛÑebÕX¯\$Á‘·eTT, uÛÑ>∑eHêïeT
Á|ü#ês¡eTTq≈£î ø£s|¡ Áü ‘·yTÓ ,Æ ‘ê|üÁ‘·jT· eTT\ Ä‘·|eü TT u≤|ü⁄ #ÛÁ· ‘·yTÓ ,Æ $X¯ó<äÁΔ ù|eT≈£î
bÕÁ‘·yTÓ ,Æ ~eýÓT,Æ uÛeÑ ýÓTÆ n\sês¡TqT.
>∑T+≥÷s¡T eT+&É\eTTq, qs¡dsü êe⁄ù|≥, $qTø=+&É\≈£î eT<Û´ä >± ≈£î+<äT]Ô
j·TqT ∫qï |ü˝≥ ¢… ÷s¡T >∑\<äT. n~j˚T >∑Ts¡T<˚e⁄\ »qàkÕúqeTT. yê] |üPs¡T«\T,
bÕ‘·>T∑ +≥÷s¡T »MT+<ës¡T\e<ä› düeTT<ë›sT¡ \T>∑ |üì#˚d]æ . á e+X¯eTT q+<äT,
@&Ée‘·se¡ TTyê&Óq’ l\ø°Îqs¡dj ü T· ´>±s¡T ªªVü‰dü´ø£fi≤Á|ü|Pü s¡μí μ j·TqT _s¡T<äTH=+~,
yÓ+ø£≥–], #·\¢|ü*¢, |æsƒê|ü⁄s¡eTT eTTqï>∑T ÄkÕúqeTT\+<äTqT, lll
|üse¡ TVü≤+dü|]ü Áyê»≈£î\>∑T, |ü⁄wüŒ–] |”sêƒ ~Û|‘ü T· \#˚‘q· T düHêàì‘·T˝…]’ .
yê] ‘·|'ü |ü⁄D´|ò\ü y˚T ndüà<ë#ês¡T´\>∑T yÓ+ø£≥ qs¡dj ü T· ´>±s¡T.
yês¡T $XÊ«edüT HêeTdü+e‘·‡s¡ #ÓÁ’ ‘·ãVüQfi¯ Á‘·j÷Ó <ä•ì sπ er qø£Áå ‘·jT· Tø£Ô
eTø£s¡\>∑ïeTTq+<äT, sêÁ‹ |ü~ >∑+≥\≈£î nq>± ~.02.05.1905 ‘˚Bq
»qqeT+~].
(37)
#· >∑s¡T ãT
X¯ó ãT ≈£î X¯ó
X¯ øπ
sê• n+X¯
\ sê øπ #·+ sê
≈£î X¯ s¡ >∑T
yê] u≤\éTTq, ˇø£ s√Eq yê] ‘·*>¢ ±s¡T u≤$<ä>sZ∑ ≈¡ î£ ˙s¡T ‘Ó#T· Ã≥≈£î
yÓfifl¯ >± u≤\T&É>T∑ ≥#˚ yêπs&ÉTekÕ–]. n‘·]Ô H=ø£ _Û≈îå£ e⁄ ªªsêeT qqT <äjT· #·÷&Ésêμμ
nì bÕ≥ bÕ&É>±H˚, yê sπ &ÉTe≈£î+&ç]. n+‘·˝Àq ‘·*>¢ ±s¡T sê>±, Ä _Û≈îå£ e⁄
‘·q≈£î _Ûø<å£ =s¡≈î£ qqT ÄX¯‘√ bÕ≥ bÕ&ÉT≥ e÷q>± eTs¡\ Hê bÕ|ü &˚&TÉ ekÕ¬>qT.
eTs¡\ Hê‘·&TÉ Ä ø°sqÔ¡ qT u≤&É>H∑ ˚ @&ÉT|ü⁄ e÷HÓqT. n~ #·÷∫ Ä kÕ<ÛTä e⁄ z
ne÷à! ˙ u≤\T&ÉT sêeTuÛøÑ sÔÏ ‘¡ ï· eTT ø±>∑\&Éì B$+#ÓqT.
n≥T¢ ~q~qÁ|ües¡eΔ ÷qT &É>T∑ ≥ HÓ<’ +˚ &ÉT¢ sê>±, Äj·Tq ø£øså£ êuÛ≤´düeTT
#˚d]æ . |üPe⁄ |ü⁄≥º>H∑ ˚ |ü]eTfi¯eTTqT yÓ<»ä \T¢ qqTØ‹>± qs¡dj ü T· ´>±s¡Tqï #√{Ï
ø=ø£ kÕ«eTT\yês¡T @‘Ó+∫]. Äj·Tq ‘·q ñ|üHê´düdeü Tj·TeTTq ‘·qeTT+<äT
≈£Ls=Ãìq u≤\Ts¡qT #·÷∫, <˚e⁄ &Óø£ÿ&ÉTHêï&Éì n&ÉT>∑>±, #ê˝≤eT+~
<˚yê\j·TeTT˝À e⁄Hêï&Éì qT&ç$]. ˇø£ÿ qs¡düj·T´>±s¡T e÷Á‘·eTT <˚e⁄&ÉT
<˚yê\j·TeTT˝ÀH˚ >±<äT, »>∑eT+‘·≥ qTHêï&Éì, ‘·q#˚‹ì Á‹|ü#·T #·÷|æ+∫].
n~ #·÷∫, á u≤\T&ÉT Á|üV‰ü <¢ Tä ì |ü–~ ˝Àø£eTTq ø±Vü‰<¢ eä TT ø£\T>∑#j ˚ T· >∑\&Éì
yês¡T ø=ìj·÷&ç].
n≥T¢ ø=ìï~qeTT\T >∑&TÉ e>±, Áø£eTÁø£eTeTT>± $<ëúÛ≤´düeTT‘√u≤≥T,
uÛ»Ñ q\j·T+<äTqT, dü+ø°sqÔ¡ \j·T+<äTqT qs¡dj ü T· ´>±]øÏ eT≈£îÿe eè~Δ#+Ó <äkÕ¬>qT.
ˇø£#√≥ lø£èwüí»j·T+‹ dü+<äs¡“¤eTTq u≤\ø£èwüßíì ©˝≤$˝≤dü
e÷<ÛTä s¡éTTqT, ‘·*j ¢ T· >∑T j·TXÀ<äjTÓ Tø£ÿ yê‘·‡\úÛøÑ yÔÏ u’Ó eÑÛ eTTqT $ì, qs¡dj ü T· ´>±s¡T
|üse¡ X¯ó˝…]’ . qs¡dj ü T· ´>± s=ø£Hê&ÉT ‘·eT uÛ≤eeTTq u≤\ø£èwüßìí ì\T|ü⁄ø=ì ‘êqT
j·TXÀ<äqì uÛ≤$+#·Tø=ì, bı\eTTq ∫qï ø£èwüßìí yÓ<Tä ø£kÕ–]. n|ü&ÉT yê]
ø±\T >∑≥Tºq≈£î ‘·–*, u≤Vü≤´düà è‹ ˝Ò≈î£ +&É |ü&bç ˛sTT]. dü>e∑ TT sêÁ‹es¡≈î£ qT
yê sêdæ‹ú ˝ÀH˚ j·TT+&ç yÓT\≈£îe sê>±, yê]+{ÏøÏ e∫Ã].
(38)
n≥T¢ e∫Ã yê] eTqdüT‡qT, q+<äq+<äqTì ns¡TD≤s¡TD dü<èä X¯eT>∑T
#·sD
¡ ø£eT\eTT\ô|’ ì*|æ, yês=ø£ ^‘·eTTqT Áyêdæ].
lsê>∑eTT, Ä≥‘êfi¯eTT.
sê, sê, sê, >√bÕ\ø£èwüí ! sê, sê,
˝≤\≈£î sês¡ Hêqï, ˙\X¯Øs¡, ˙
y˚˝≤ ∫ø£ÿe⁄ Hê≈£î. #ê˝≤ n\dæ‹ ‘·+Á&ç ˆˆ sêˆˆ
‘·s¡Tyê‘· qs¡düj·T´>±s¡T bıq÷ïs¡T˝À yÓ+ø£≥bÕs¡«rX¯«s¡T\qT ø£e⁄\
ø£è‘·T\qT #·~$, ø£eqeTT q\¢ Hês¡+_Û+∫]. n+<äT >√bÕ\ø£èwüíX¯‘·ø£eTT
eTTKýÓTqÆ ~. ñ<ëˆˆ
XÀ¢ˆˆ ls¡e÷ s¡eTD°eTDÏ ∫‘·#Ô √s¡
uÛøÑ »Ô£ q e÷qk˛<ë´q bÕ]C≤‘·
sê~Ûø±≈£î#· qs¡d»æ sê»Vü≤+dü
e+<äq+ _<Ó, y˚DT>√bÕ\ø£èwüí !
eTTø£Ô|ü<äÁ>∑düÔeTT : `
düsd¡ ‘ü s· y¡ w˚ ü s¡‘ï· uÛ÷Ñ cÕ$X‚w,ü
X‚wuü ÷ÑÛ wüD Vü≤è‘·‡s¡d»æ ìyêdü
yêdüyê~ düTs¡$qT‘· bÕ<ä|<ü àä
|ü<àä <äfiH¯ Á˚ ‘· y˚DT>√bÕ\ø£èwüí !
Ç~j˚T>±ø£ qs¡düj·T´>±s¡T qs¡dü<ëdüTø°s¡Ôq\ì eT÷&ÉTuÛ≤>∑eTT\T>±
Áyêdæ].
1920 dü+e‘·‡s¡eTTq >±+BÛ>±s¡T $»j·Tyê&É e∫Ãq|ü&ÉT qs¡dj ü T· ´
>±s¡T yê] ìsê&É+ãs¡ J$‘·eTTq≈£î yês¡T ‘·eT sêyÓ÷bÕdüqqT <˚X<¯ ëdü´$eTTøÏøÔ Ï
$ìjÓ÷–+#·T≥ ø£#ÓÃs¡Ty=+~ Ä j·TT<äéTeTTq #˚], Ms¡T >∑÷&Ü n|üŒ{Ï
<˚Xu¯ ≈ÑÛ î£ \Ô ‘√ C…\’ T≈£î yÓ[fl].
qs¡dj ü T· ´>±s¡T C…\’ TqT+&ç $&ÉT<ä\jÓTÆ q ‘·sT¡ yê‘· sê»ø°jT· J$‘·eTT
H˚e–+∫, rÁeeT>∑T Ä<Ûë´‹àø£kÕ<Ûqä yÓTT<ä*&ç].
n‘·]Ô ì qs¡dj ü T· ´>±] ≈£î|üqj·Tq e÷jÓTqT. yês¡T >±j·TÁr eT+Á‘√bÕdüq
(39)
rÁeeTT>∑ #˚jT· yÓTT<ä*&ç]. Á|ü‹ì‘·éTT düV≤ü Ádü>±j·TÁ‹ #˚dqæ ‘·sT¡ yê‘·>±ì
uÛÀ»qeTT #˚jT· qì ìj·TeTeTT #˚døæ =ì].
yês¡≥T¢ rÁeeTT>∑ »|üeTT #˚jT· T#·T+&É>± ˇø£Hê&ÉT yê] dü«|üïeTTq+<äT
eTTø±Ô$Á<äTeT, ùV≤eT, ˙\, <Ûeä fi¯es¡sí +¡ õ‘·yTÓ Æ |ü+#·e<äqeTT\‘√&ÉqT, eÁ»eTT,
bÕX¯eTT, n+≈£îX¯eTT, X¯+KeTT, #·Áø£eTT, |ü<àä eTT yÓTT<ä\>∑T Äj·TT<Ûeä TT\‘√,
ìdüTÔ\‘˚»+ãTqT yÓ<ä»\T¢ Vü≤düÔeTT\‘√, Vü‰s¡ πøj·T÷s¡, uÛÑ÷wüD, uÛÑ÷wæ‘·jÓÆT
nuÛj Ñ T· Vü≤düeÔ TT‘√ yê]øÏ l>±j·TÁre÷‘· >√#·]+∫ Ç≥¢HqÓ T `
ªªz e‘ê‡! ˙ Vü≤è<äjT· |ü]|üø«£ ‘· ˙ eTH√ìX¯Ã\‘· n_Ûq+<ä˙j·TeTT. ˙
ìj·TeTeTT ˝À≈£î\ ø±<äs¡ÙeT>∑T>±ø£!μμ nì qT&ç$, n+‘·sΔêqe÷jÓTqT.
qs¡dj ü T· ´>±s¡T y˚T˝§ÿì, j·÷ >±j·TÁr<˚$ ‘˚»'|ü⁄+»eTTq ø£+»* |òTü {Ï+∫, z
‘·©!¢ ˙ j·TqTÁ>∑V≤ü eTT Hê≈£î eT+>∑fiÁ¯ |ü<eä Tì ø=ìj·÷&ç].
ø=+‘·ø±\eTTq≈£î qs¡düj·T´>±s¡T $yêVæ≤‘·T˝…’ ñbÕ<Ûë´j·Teè‹Ô
qe\+_+∫]. n‘·]Ô ì yê]øÏ Ä+Á<Ûyä ê©àøÏ lyêdüT<ëdükÕ«$Tyê]‘√ |ü]#·jT·
y˚ T s¡ Œ &Ó q T. lsêeTkÕøå ± ‘êÿs¡ e TT H=+~q uÛ Ñ > ∑ e <ä + X¯ d ü + uÛ Ñ ÷ ‘· T \>∑ T
yêdüT<ëdükÕ«$Tyês¡T yê&Éyê&É\ uÛøÑ ÁÔÏ |ü#ês¡eTT #˚jT· T#·T+&ç]. ˇø£ÿ|ü] yês¡T
»eTTà\bÕ˝…eTT lsêe÷\j·TeTTq lsêeT‘·‘Ô· «eTTô|’ qT|üHê´düeTT ì#·TÃ#·T+&ç].
ªªsêeTHêeTdüeTT‘·Œqï' Á|üDy√ yÓ÷ø£<å ëj·Tø£'μμ ªªdü|øÔü √{Ï eTVü‰eT+Á‘ê', ∫‘·$Ô ÁuÛeÑ T
ø±s¡ ø ±', @ø£ @e |ü s √ eT+Á‘· ' ªsêeTμ Ç‘· ´ ø£ å s ¡ < ä « j· T yé T μμ ` Ç‘ê´~
nH˚øe£ #·qeTT\#˚ lsêeTeTVæ≤eTqT $X¯<|ä sü ∫¡ ]. Ç+ø£qT e÷qe⁄ì ∫‘·eÔ TTqT
lsêeTTì bÕ<ä|ü<äàeTT\j·T+<äT ì\ø£&É>∑ #˚]Ãj·TT+#·T qTbÕj·TeTTqT H=øÏÿ
eø±ÿDÏ+∫]. ‘·s¡Tyê‘· yês¡T á düuÛÑqT H˚qT uÀ~Û+∫q $<ÛäeTT>± HÓe«
s¡qTwæ+˜ #Ó<sä ì¡ lyêdüT<ëdükÕ«$Tyê s¡&TÉ >∑>±, qs¡dj ü T· ´>±s¡T ˝Ò∫ n+^ø±s¡eTTqT
‘Ó*|æ].
lyêdüT<ëdükÕ«$Tyês¡T n|ü&ÉT qs¡dj ü T· ´>±]ì p∫ Ç≥¢ì] ` ªz
≈£îe÷sê! ˙ $qj·T$<Ûj ˚ T· ‘·\T, ìcÕ˜>]∑ wü‘˜ ,· ˙ ‘·‘Ô· «õC≤„d,ü n≈£î+]ƒ‘u· øÑÛ uÔÏ ≤Û eeTT
qqTï $TøÏÿ*>± Äø£]¸+∫q$. Hê≈£î ˙ uÛ$Ñ wü´‘·TÔ ñ»®«\eTT>± ø±qe#·TÃ#·Tqï~.
H˚qT ìqTï #·÷&É>H∑ ˚ Hê j·T+‘·s+¡ >∑eTTq lsêeTuÛøÑ sÔÏ k¡ Õq+<äeTT ñbıŒ+>∑T#·Tqï~.
ø±e⁄q ˙≈£î H˚qT lsêeTeT+Á‘·eTT ˙j·T<ä\∫‹ì. n<ë›q ˙≈£î »>∑eT+‘·jT· T
sêeTeTj·TeTT>± ø±ìŒ+#·TqT.μ nì j·Tq>± qs¡düj·T´>± s¡$T‘êq+<äeTT‘√,
(40)
‘·q Vü≤è<äjT· øπ Áå ‘·eTTq lsêeTeT+Á‘·;»eTTqT Hê{Ï+#·Tø=ì]. >∑Ts¡Tes¡T´\‘√
á eTVü‰eT+Á‘· Bø£øå =s¡ø¬ ’ nqes¡‘e· TTqT ø£èwæd*ü ô|<ä qì qT&ç$].
Ä $<ÛäeTT>± eT+Á‘·Bø£åqT bı+~ qs¡düj·T´>±s¡T düTe÷s¡T Hê\T>∑T
>∑+≥\ ø±\eTT˝À 21,600 »|üeTT #˚jT· T#·T, s√Eq≈£î 10,000 sêeTHêeTeTTqT
Áyêj·TT#·T+&ç]. <Ûë´qeTTq lsêeT#·+Á<äTì ì\T|ü⁄ø=qT#·T+&ç].
Ç≥T¢+&É H=ø£Hê&ÉT u≤\ø£èwüß&í TÉ qs¡dj ü T· ´>±] dü«|üïeTTq >√#·]+∫
øÏ\øÏ\ qe⁄«#·T ì≥¢HqÓ T.
ªªz e‘ê‡! ˙ »|üeTT dü|\üò yÓTqÆ ~.μμ nì |ü*øÏ ìy˚Twüe÷Á‘·eTTq Ä
u≤\eTT≈£î+<äeT÷]Ô yêdüT<ëdüT>± ]∫Ãq eT+Á‘ê~ÛcÕ˜q<˚e‘· j·T>∑T ø√<ä+&É sêeTT
&ÜjÓTqT. lsêeT#·+Á<äT&ÉT Vü≤qTeT‘Y d”‘ê\ø£ÎD düy˚T‘·T&Ó’ kÕøå±‘·ÿ]+#ÓqT.
n|ü&ÉT qs¡dj ü T· ´>±] X¯Øs¡eTT |üse¡ X¯e÷jÓTqT. n|ü&ÉT yês¡T ª>∑Ts¡T|üPC≤μ
$<Ûëq eTqT |ü⁄düøÔ e£ TTqT Áyêdæ]. H˚{øÏ ìÏ #ê˝≤eT+~ <ëì düV‰ü j·TeTTq yê]yê]
>∑Ts¡Te⁄\qT |üPõ+#·Tø=+<äTs¡T.
qs¡dj ü T· ´>±s¡T ñbÕ<Ûë´j·Teè‹ÔjT· + <äT+&É>± ˇ+>√\Tq+<äT ˇø£Hê&ÉT
y˚ d ü $ ì Vü ≤ ]»qT &=ø£ & É T e&É < Ó ã “ ‹ì |ü & ç b ˛jÓ T qT. qs¡ d ü j · T ´>±s¡ T
eT\uÛ÷Ñ sTTwü̃yTÓ qÆ n‘·ì ô|e’ ÅdeÔü TTqT Bdæ yê] ô|j ’ T· T‘·ØÔ j·TeTT Hê‘·ìô|’ >∑|Œæ
n‘·ìì yê] uÛÑT»eTT\ô|’ yÓ÷#·Tø=ìe∫Ã düÁ‘·eTTq o‘·˝À|ü#ês¡eTT\T #˚dæ,
ùd<äB]q ‘·sT¡ yê‘· ì+{ÏøÏ |ü+|æ]. Ç{Ïº ñ<ës¡d«ü uÛ≤eeTT‘√ yês¡T »>∑eT+‘·jT· TqT
sêeTeTj·TeTT>± #·÷#·T#·T, ªªX¯óì #Óe’ X¯«bÕπø #· |ü+&ç‘ê' düeT<ä]Ùq'μμ nqT
yêø£éTTqT yês¡T Á|ü‘´· ø£Áå |üe÷DeTT #˚d]æ .
qs¡dj ü T· ´>±s¡T jÓ÷>±uÛ≤´düeTT #˚jT· kÕ–]. yês¡T kÕ‹Ô «ø±Vü‰s¡eTTqT
uÛÑTõ+#·T#·T sêÁ‹|üP≥ 10 >∑+ˆˆ\ es¡≈£î uÛÑ»q #˚j·TT#·T, ‘Ó\¢yês¡TC≤eTTq
4 >∑+≥\≈£î ˝Ò∫ jÓ÷>∑kÕ<Ûqä #˚jT· T#·T+&ç]. Ç≥T¢ jÓ÷>∑d~æ Δ H=+~j·TTqï qs¡dj ü T· ´
>±]øÏ jÓ÷>∑eTVæ≤eT\T ø=ìï >√#·]+#ÓqT. lyêdüT<ëdükÕ«$Tyês¡T ‘·eT Á|æjT·
•wüß´ì p#·T y˚&TÉ ø£‘√ qs¡dj ü T· ´>±] <ä>sZ∑ ≈¡ î£ e∫Ã, dæ<Tä \Δ e\˝À ã&ç düs«¡ dæ<Tä \Δ ≈£î
kÕ«$TjÓÆTq lsêeT#·+Á<äTì eTs¡Tee<ä›ì ñ<√“~Û+∫]. eTVæ≤eT\T #·÷|ü⁄≥
nqs¡øú e£ Tì yêìì Á|ü<]ä Ù+|üe\ <äì].
lsêeT#·+Á<äTì‘√, qs¡düj·T´>±s¡T düKúÛÑøÏÔ #˚j·TT#·T+&ç]. yês¡T
lsêeT#·+Á<äeT÷]Ô‘√, Ä≥bÕ≥ ˝≤&ÉT#·T+&ç]. ˇø£Hê{Ï sêÁ‹ qs¡düj·T´>±s¡T
(41)
|üsT¡ +&çjT· T+&É>± lsêeT#·+Á<äeT÷]Ô düKT&Ó’ yê]Á|üøÿ£ H˚ ì<äT]+#ÓqT. qs¡dj ü T· ´
>±s¡T ìÁ<ë$eX¯ó˝…’ ø±\T sêeT#·+Á<äTìô|’ y˚d]æ . yÓ+≥H˚ lsêeT#·+Á<äeT÷]Ô
˝Ò∫, ªqs¡dj ü ÷· ´! H˚qT ˙j·T+<ä* HÓjT· éTTq ˙ X¯jT· ´j·T+ <äT+&É>± Hêô|q’
ø±\Ty˚j·TT≥ ˙≈£î Hê´j·Te÷?μ nì]. qs¡düj·T´>±s¡T m<äT≥ ø±ìŒ+∫q
lsêeT#·+Á<äTì p∫ ÄX¯Ãs¡éT>∑ïe÷qdüT˝…’ Ä Á|üuTÑÛ e⁄jÓTTø£ÿ ‘Ó\ì¢ eTTKeTT˝Ÿ
‘·\>∑T&Éq¶ T X¯jT· ´qT+&ç rdæ, Ä |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ TTq ø£+~+∫]. n‘·]Ô ì qs¡dj ü T· ´
>±]‘√ lsêeT#·+Á<äT &ç≥H¢ qÓ T. ªz qs¡dj ü ÷· ´! qH˚ï q$Tà uÛõÑ +#·T düT»qT\
#·sD ¡ s¡»eTT Hê ø¬ +‘·jT· TqT dü+‘·deü TTqT >∑÷s¡TÃ uÛdÑ àü eTT. <ëì <Ûës¡Dø=iπø
H˚qT HêuÛ≈Ñ î£ \Ô yÓ+≥ ‹s¡T>∑T<äTqT.μ
lyêdü T <ëdü k Õ«$Tyê] ø√<ä + &É s êeT ùdeø£ yê]¸ø√‘· ‡ eeTT\T
»s¡T>∑T#·T+&ÓqT. n+<äT qs¡dj ü T· ´>±s¡T ≈£L&Ü bÕ˝§Zì]. lsêeTHêeT øπ Áå ‘·eTTqT+&ç
lsê>∑+ Ä+»H˚jT· T\T>±s¡T eTTqï>∑Tyês¡T n#·Ã≥≈£î $#˚Ãdæ]. n‘·]Ô ì qs¡dj ü T· ´
>±s¡T uÛøÑ ìÔÏ >∑÷]Ã ñ|üq´dæ+∫]. dü+ø°sqÔ¡ >∑÷&Ü #˚d]æ . n~ $ì lsêeTHêeTπøÁå ‘·
|ü⁄s√_Ûeè~ΔøÏ <√Vü≤<äeTT #˚j·TT&Éì Ä düuÛÑT´\T ø√]]. qs¡düj·T´>± s¡+<äT\
ø£+^ø£]+∫]. Ä øπ Áå ‘·eTTq+<ä* kÕ<Ûqä XÊK≈£î Mπs n<Û´ä ≈£îå \T. ªyÓ÷ø£kå Õ<Ûìä μ |üÁ‹ø£≈î£
Mπs m&ç≥s¡T>± qT+&ç].
‘·sT¡ yê‘· qs¡djü T· ´>±s¡T ãT<ëΔeTT˝À ø±|ü⁄s¡eTT ô|{Ï,º yêdüT<ëdükÕ«$Tyês¡T
Áyêdæq eT+<äse¡ TTq≈£î kÕ|ü⁄ Áyêdæ].
Ç≥T¢+&É H=ø£Hê&ÉT qs¡düj·T´>±] uÛ≤s¡´ j·T>∑T X‚wüeTà>±s¡T yê]
neTà>±]+{ÏøÏ yÓ[fl]. qs¡dj ü T· ´>±s¡T j·T<∏ëìj·TeTeTT>± düV≤ü Ádü>±j·TÁ‹»|üeTT
21,600 »|üeTTqT |üP]Ô#˚düTø=ì dü«Vü≤düÔbÕø£eTTqT uÛÑTõ+∫, ø±\πøå|üeTT
#˚jT· T#·T+&ç]. ˇø£Hê&ÉT Ç+≥ H˚$Tj·TTqT ˝Ò≈î£ +&ÉT≥#˚, ˇø£ÿ|üP≥ e÷Á‘·eTT
ndü+|üP]Ô>± uÛÀ»qeTT #˚dæ], sêÁ‹πø$Tj·TTqT ˝Ò<äT. yês¡T lsêeT#·+Á<äTì
ø£fi≤´D>∑TDeTT\qT düà]+∫, ø£sT¡ D≤ø±≈£î‘·Tú ‡ì eTq+ãTq ì*Œ, ìÁ<äb˛sTT].
n‘·]Ô ì qs¡dj ü T· ´>±] dü«|üïeTTq lsêeT#·+Á<äT&ÉT kÕøå±‘·ÿ]+#ÓqT. Ä Á|üuTÑÛ e⁄
X¯ Ø s¡ eT\dæ j· T T+&Ó q T. ˇ&É * qT+&ç #Ó e T≥ <Û ë sêÁ|ü y êVü ≤ eTT>±
Á|üeVæ≤+#·T#·T+&ÓqT. ˇ&É*ô|’ ‘·&Édæq ñ‘·ÔØj·T eTT+&ÓqT. Á|üuÛÑTe⁄ <Ûä]+∫q
<Ûëe[ dü>e∑ TTes¡≈î£ qT }&çjT· T+&ÓqT. Äj·Tq ñ#êÃ¤«dü, ìXÊÙ«düeTT\T ñs¡e&ç>±
e#·TÃ #·T+&ÓqT. sêeT#·+Á<äÁ|üuÛÑTe⁄ ‘·q uÛÑø£Ôs¡ø£åD≤s¡úeTT |üs¡T>∑T|üs¡T>∑Tq
e∫Ãq≥T¢ + &Ó q T. H˚ Á ‘· e TT\qT+&ç nÁX¯ ó e⁄\T yÓ \ Te&É T #· T +&Ó q T. e∫Ã
(42)
qs¡dj ü T· ´>±]‘√ Ç≥¢HqÓ T `
ªz e‘ê‡! Äø£*‘√ ˙yÓ+‘· u≤<Ûä|ü&ÉT#·T+{Ïy√ >∑<ë! H˚qT ˙e+{Ï
Áù|e÷‹àø£ uÛ≈Ñ î£ \Ô Ç+≥ ã+Bq>∑T≥#˚ dü‘«· s¡$T≥≈£î sê˝Òøb£ ˛‹ì. qH˚ï @&ÉT>∑&>É ±
HÓ+#·Tø=qT yê]ì H˚qT $&ÉTeC≤\qT. Äø£*‘√ n\eT{Ï+#·T ˙ ø±Vü‰s¡eTTqT
‘Ó∫Ã‹ì. qs¡dj ü ÷· ´! ˝Ò∫ H˚qT ˙ø=i¬ø’ ‘Ó∫Ãq ÄVü‰s¡eTTqT uÛTÑ õ+|ü⁄eTTμ nì
Äs¡ÁÔ ‘êD |üsêj·TDT+&É>T∑ lsêeT#·+Á<äT&ÉT ‘·q <äøD åÏ Vü≤düeÔ TTqT qs¡djü T· ´>±]
ø£ s ¡ e TTq qT+#Ó q T. qs¡ d ü j · T ´>± sê Vü ≤ dü Ô d ü Œ s¡ Ù #˚ y˚ T ˝≤ÿ+∫ #· ÷ &É Ä
|ü⁄+kÕ+yÓ÷Vü≤qeT÷]Ô n≥ ˝Ò&TÉ . ø±ì Ç+{ÏjTÓ Tø£ÿ <ë«s¡eTT\T ‘ÓsT¡ eã&çjT· T+&ÓqT.
qs¡düj·T´>±s¡T ˝Ò∫#·÷&É>± n#·Ã≥ H=ø£ |üfiËfleTTq Hê\T>∑T >√<ÛäTeT s=f…º\T
>∑\e⁄. yêìô|’ yÓqïeTT<ä› >∑\<äT. uÛ>Ñ y∑ êqTì yê‘·‡\éTTq ≈£îbıŒ+– Ä y˚&yç &˚ ç
>√<ÛTä eT s=f…\º qT lsêeT#·+Á<äTì düà]+#·T#·T qs¡dj ü T· ´>±s¡T uÛTÑ õ+∫].
1941 dü+e‘·‡s¡eTTq Á‹y˚D°dü+>∑eTeTTq $sê{Ÿ dü+ø°s¡ÔqeTTqT
˝Àø£XÊ+‹¬ø’ l l l Á|üuTÑÛ <ä‘Ô· ÁãVü≤à#ê]>±s¡T ÁbÕs¡+_Û+∫]. n+<äT bÕ˝§ZqT≥¬ø’
l d”‘êsêeT dü+ø°s¡Ôq dü+|òüTeTTq≈£îqT ÄVü‰«qeTT e#ÓÃqT. qs¡düj·T´>±]øÏ
dü+ø°sqÔ¡ eTTq+<äTqT, Væ≤+BuÛ≤wüjT· +<äTqT ÁbÕMDéTT+&ÉT≥#˚ yês¡T Ä dü+|òTü eTT
‘·s|¡ ⁄ü q Á|üj÷· >∑≈î£ Á|üj÷· DeTsTT]. yês¡T kÕ<Ûqä qT>∑÷]Ã ‘Ó\TdüTø=qe#·TÃqì,
eTVü‰‘·Tà\qT <ä]Ù+#·e#·TÃqì dü+‘√wü|&ü ]ç . Ä rs¡sú ê»eTTq yê] ø=ø£ eTVü‰‘·Tà&ÉT
<äsÙ¡ q$T#ÓÃqT. Ä ‘˚»XÊÙ*ì qs¡dj ü T· ´>±s¡T ˙ yÓes¡eì n&ÉT>∑>± Ä kÕ<ÛTä e⁄
lsêeT#·+Á<äeT÷]Ô |ü≥eTTe+ø£ p∫ ∫s¡Tqe⁄« q$«]. Ä eTVü‰qTuÛ≤e⁄&ÉT
n<äèX¯ó´&ÜjÓTqT. ø±s¡´Áø£eTeTT |üP]ÔjT· >∑T≥#˚ qs¡dj ü T· ´>±s¡T Ç+{ÏøÏ e∫Ã].
Ç+{ÏøÏ e∫Ãq‘·] n+<äsT¡ qT yê]ì Ä#ês¡´|”s¡ƒ eT\+ø£]+#·T&Éì y˚&]ç . yês¡+<äT\
ø£+^ø£]+|ü˝<Ò Tä . n≥T¢+&É ˇø£Hê&ÉT yêdüT<ëdükÕ«$Tyês¡T ø£\˝À ø±ìŒ+∫ Ç≥¢ì].
z e‘ê‡! ˙ kÕ<Ûqä \ìïj·TTqT #·øÿ£ >± HÓsy¡ ]˚ q$. ˙e⁄ kÕ~Û+∫q
eT<ÛTä s¡sd¡ eü TTqT, ˝Àø£øπ eå TeTTq¬ø’ ñ|üj÷Ó –+#·TeTT. H˚qT ˙≈£î eT+Á‘·eTT ˙j·T≈£îqï
˙ eTqdüT‡ m+‘· œqï‘· H=+<äTH√ ìqTï >∑Ts¡Te⁄>± ø√s¡Tyê]øÏ ˙e⁄ eT+Á‘·
MTj·T ≈£î+&çq n+‘· u≤<Ûj ä T· T+&ÉTqT. ø±e⁄q ˙e⁄ Ç≥qT+&ç düs«¡ »qT\≈£îqT,
lsêeT HêeT Á|üu≤Û eeTTqT uÀ~Û+∫ Ä#ês¡´|”se¡ƒ TT q\+ø£]+#·TeTT. Ç~ Hê
Ä»„ >±e⁄q ˙e⁄ Bìì •s¡kÕeVæ≤+|ü⁄eTì ÄC≤„|+æ ∫ n+‘·sêΔqeTsTT].
>∑Ts¡T<˚e⁄\ Ä<˚XÊqTkÕs¡eTT qs¡düj·T´>±s¡T eT+Á‘·|ü⁄qX¯Ãs¡D
#˚j·Tã÷ì].
(43)
sêeTs¡Vü≤k˛´|üìwü‘·TÔ :` ªsêeTeT+Á‘êD≤+ ø£è‘·|⁄ü qX¯Ãs¡D' sêeT#·+Á<√ uÛeÑ ‹μ
sêeTeT+Á‘·eTTqT |ü⁄qX¯Ãs¡D (nø£så ¡ \ø£\å T) #˚dqæ yê&ÉT sêeT#·+Á<äT &É>T∑ #·THêï&ÉT.
eT+Á‘·d~æ Δ nø£så \¡ ø£\å T »|üeTT#˚dqæ >±ì dæ~+Δ |ü<Tä >±e⁄q rs¡sú ê»eT>∑T
Á|üj÷· >∑≈î£ |üjT· qeTsTT]. e÷|òTü e÷düeTTq Á‹y˚Dk° ÕïqeTT eTTøÏøÔ Ï <ë«s¡eTì
Á|ür‹. eTTø√ÿ{Ï <˚e‘·\T n|ü &É#≥ · kÕïqe÷&ÉT<äTs¡ì HêqT&ç. o‘·\eTTq
ø√s¡TÃø=ì n#·≥ #˚j·TT ‘·|üeTT dü<ä´'|òü\<ëj·Tø£eTT. qs¡dü<ëdüT>±s¡T n#·≥
H=ø£ |ü+~]y˚dTü ø=ì eT+Á‘·|⁄ü qX¯Ãs¡D yÓTT<ä*&ç].
n≥T¢ ‘·|üe÷#·]+#·>± qs¡düj·T´>±]øÏ eTT+<äTkÕ] e∫Ãq|ü&ÉT
n+‘·sêΔ qyÓTqÆ kÕ<ÛTä e⁄ eTs¡\ <äsÙ¡ q$T#ÓÃqT. yês¡T #·|Œæ &ç ‹ì, |ü>\∑ +‘·jT· T
»|üeTT #˚d]æ . s√Eq≈£î 80, 90 ≈£L&Ü »|üeTT#˚jT· >± Äj·Tq kÕøå±‘·ÿ]+#ÓqT.
Äj·Tq Ç≥¢HÓqT :` ªe‘ê‡! ˙ »|üeTT dæ~+Δ ∫q~. ˙e⁄ <Ûqä T´&Ée⁄μ nì |ü*ø¬ qT.
Äj·Tq qs¡dj ü T· ´>±] X¯Øs¡eTT ì$T¬sqT. yê sêj·TqqT ‘·q ≈£î{°se¡ TTq≈£î rdüTø=ì
e∫Ã Äj·Tq #·sD¡ eTT\qT >∑&–ç rs¡eú TTqT •s¡dTü ‡ô|’ <Û]ä +∫ eT<ÛTä s¡|<ü ës¡eú TT\qT
H√{ÏøÏ n+~+∫]. Ä eTVü‰eTVüQ&ÉT ‘·q #˚‹‘√ <˚ìì rdüTø=qø£, qs¡dj ü T· ´>±s¡T
n+~+∫q <ëìH˚ ‹qT#·T+&ç]. yês¡T qs¡dj ü T· ´>±]≈£îqï nìï dü+<˚V≤ü eTT\qT
r]Ã]. Äj·Tq dü>T∑ D ìs¡TD Z düeTq«j·TeTTq+<äT dü+X¯jT· eTT\qT düT\uÛeÑ TT>∑
B¬sÃqT. yê] Vü≤düeÔ TTqT qs¡dj ü T· ´>±] eTdüøÔ e£ TTq qT+#·>± yê]øÏ ì]«ø£\Œ
düe÷~Û ø£˝qZ… T. Ä ãTTwæ, qs¡dj ü T· ´>±]øÏ ªªlsêeTÁ‘·j÷Ó <äXÊø£Øå μμ eT+Á‘·eTTqT
ñ|ü<•˚ +#ÓqT. ˙ $+ø£ Ä#ês¡´|”se¡ƒ TTq qT+&ÉT≥ ø£sT¡ Ω&eÉ ì |ü*ø¬ qT.
Ä ‘·sT¡ yê‘· yê s¡j÷Ó <Û´ä ≈£î e∫Ã]. n+<äT düsj ¡ T· ÷‘·≥eTTq ªªdü«s¡Z
<ë«s¡eTTqμμ Äd”qT˝…’ eT+Á‘·|⁄ü qX¯Ãs¡D yÓTT<ä*&ç]. lsêeT#·+Á<äTì eTq+ãTq
ì*Œ eT+Á‘·|⁄ü qX¯Ãs¡D #˚jT· >± lsêeT#·+Á<äeT÷]Ô düsj ¡ T· ÷»\+ãT\qT+&ç e∫Ã
qs¡dj ü T· ´>±] eTdüøÔ e£ TTq ‘·q Vü≤düeÔ TT qT+#ÓqT. yê sê Á|üuTÑÛ e⁄ bÕ<ä|<ü àä eTT\≈£î
kÕcÕº+>∑qeTkÕÿs¡eTT #˚dæ]. n+‘·˝ÀH˚ yê] m<äT≥ njÓ÷<Ûä´|”sƒê~Û|ü‘·T\T
l l l dæj÷· s¡|Tüò THê<∏ä X¯sD¡ >Y ± s¡qTyês¡T ªªd”‘êsê+ d”‘êsê+μμ nqT#·T ì\∫].
yê]≥¢ì].
ªz uÛøÑ ±ÔÁ>∑>D
∑ ´! ˙e⁄ #˚jT· T »|üeTT |ò*ü +∫q~.μ nì qs¡dj ü T· ´>±]ì
‘·q ÄÁX¯eTeTTq≈£î rdüTø=ìb˛sTT yê]øÏ ªªlsêeT|ü+#êj·T‘·qμμ eT+Á‘·eTT ì∫Ã].
qs¡dj ü T· ´>±] ÁbÕø£è‘·<V˚ ≤ü eTTqT lsêeT kÕøå±‘êÿs¡ C≤„Hê–ï#˚ <äV≤æ +|üCdÒ æ yê]øÏ
(44)
Bø£å ì∫Ã Hê{ÏqT+&çjT· TqT ªªlsêeT#·sD ¡ μY μ nqT Bøå±HêeTeTT ì∫Ã].
n#·Ã{ÏqT+&ç lsêeTX¯sD ¡ Y >±s¡T ø±oøÏ e∫Ã]. es¡TD, Äd” q<äT\
q&ÉTeT ñ‘·sÔ y¡ êVæ≤ìjÓTÆ Á|üeVæ≤+#·T >∑+>±rs¡eTTq >∑Ts¡T<˚e⁄\T X¯è+π>Ø|”se¡ƒ TT
q+<ä* y˚T&É˝À ˇø£ >∑~ rdüTø=ì •e|ü+#êø£åØeT+Á‘·eTTqT »|üeTT#˚j·T
yÓTT<ä*&ç]. ø±oπøÁå ‘·eTTq eT+Á‘·|⁄ü qX¯Ãs¡D |üP]Ôø±>± |üse¡ T•e⁄&ÉT Á|ü‘´· ø£yå TÓ Æ
Ç≥¢HÓqT.
ªªz uÛøÑ sÔ£ ‘¡ ï· e÷! H˚qT ìs¡+‘·se¡ TTqT #˚jT· T sêeTHêeTy˚T ˙j·T+<äT
ì\∫j·TTqï~. ˙e⁄ lsêeT#·+Á<äTì Áù|eT≈£î bÕÁ‘·T&Ée>∑T≥#˚ ˙e⁄ Hêø£‘´· +‘·
düìïVæ≤‘·T&Ée⁄. ˙e⁄ sêeTHêeTeTTqT Á|ü#ês¡eTT #˚jT· Tq|ü&ÉT Hê •eX¯øÔÏ ˙j·T+<äT
ì\#·TqT. ˙e⁄ Hê j·TqTÁ>∑V≤ü eTT#˚ sêeTHêeT Á|ü#ês¡ø£ s¡‘ï· eTT ø±>∑\e⁄.μμ nì
Äos¡«~+∫ n+‘·sêΔ qe÷jÓTqT.
ªªlsêeT#·sD¡ μY μ >±s¡T ‘·sT¡ yê‘· ãè+<ëeqeTTq≈£î #˚]]. n+<äT ì]«ø£\Œ
düe÷~Û H=+~q l ñ&çj÷· u≤u≤yê] ÄÁX¯eTeTTq ˇø£ >∑TVü≤j·T+<äT eT+Á‘·
|ü⁄qX¯Ãs¡D yÓTT<ä*&ç]. Ç#·Ã≥ >∑÷&É |ü⁄qX¯Ãs¡D |üP]Ô j·T>∑Tdü]øÏ sê<Ûëø£èwüß\í
jÓTTø£ÿ <äsÙ¡ quÛ≤>∑éTT \_Û+#ÓqT.
n#·Ã{Ï qT+&ç >√es¡qΔ eTT #˚]]. n+<äT ≈£îdüTeTdüs√es¡eTTe<ä› |ü⁄qX¯Ãs¡D
|üP]Ô#j ˚ T· >± n#·Ã≥qT sê<Ûëø£èwüß\í <äsÙ¡ quÛ≤>∑éTT ø£*>¬ qT.
‘·sT¡ yê‘· ø£*j·TT>∑ |üse¡ T|ü<<ä ë«s¡eT>∑T Vü≤]<ë«s¡eTTq lsêeTX¯sD ¡ Y
>±]øÏ lVü≤]Vü≤sêq+<äøs£ b¡ ÕÁ‘·J yê] <äsÙ¡ qeTT \_Û+#ÓqT.
n#·Ã{ÏqT+&ç ãT<ëΔeTT#˚] yê] ‘·|ü'|òü\eTT#˚ yê] Ç+{Ï m<äT≥
Á|üdüHêï+»H˚j·TkÕ«$Tì Á|ü‹wæ˜+∫]. Ä Á|ü<˚X¯eTT HêeTÁ|üj·÷>∑ j·Tì
yêdæ>±+#ÓqT. n+<˚ yês¡T l l l Á|üuTÑÛ <ä‘Ô· ÁãVü≤à#ê]>± ]∫Ãq bÕ\sê‹
sê<Ûëø£èwüí $Á>∑V≤ü eTT\qT Á|ü‹wæ̃+∫]. lsêeTX¯sD ¡ Y >±s¡T uÛøÑ ÁÔÏ |ü#ês¡eTTq+<äT
ìeT>∑Tï˝…’ ‘·T\d”<ëdü $s¡∫‘· ªªsêeT#·]‘·e÷qdüeTTμμ q+<ä* uÛøÑ CÔÏ ≤„qø£sà¡ j·T+<ä*
eTs¡àeTT\qT Á|üe#·qeTT #˚jT· kÕ–].
yês¡T eTè<äTeT<ÛTä s¡eTT>∑ ø£<ë∏ dü+ø°sqÔ¡ eTT #˚jT· >∑\s¡T. n+<äTqT X¯ã]
dü+ø°sqÔ¡ ãVüQs¡eTéTT>±, Ä]Ô‘√ #˚d,æ Á|üC≤˙ø£eTT jÓTTø£ÿ eTqïq\qT ã&Éd]æ .
y˚DT|üÁ‘êø±s¡eTT>± ‹\ø£eTT ~<äTø› =ì ã+>±s¡T #Ûêj·T>∑\ X¯Øs¡eTT‘√ sêeTHêeT
(45)
eÅdeÔü TTqT q&ÉTeTTq≈£î ø£≥Tºø=ì, ø±fi¯fl≈£î >∑C\®… T ø£≥Tºø=ì, #˚‘· ∫{Ïø\£ T <Û]ä +∫
ø£se¡ TT\T #ê∫ ªªsêe÷, sêe÷μμ j·TqT#·T dü+ø°sqÔ¡ #˚jT· T lsêeTX¯sD¡ >Y ±] <äsÙ¡ qeTT
düø£\»qeTH√s¡+»qeTT.
1946 qT+&çj·TTqT yês¡T sêeTHêeT ‘·+&ÉT\uÛÀ»qeTTH˚ #˚j·TT
ìj·TeTeTT H˚sŒ¡ s¡#T· ø=ì]. lsêeT j·Tì ˇø=ÿø£ÿ _j·T´|ü⁄–+» H˚] e+&çq
uÛÀ»qy˚T yês¡T uÛTÑ õ+‘·Ts¡T.
lsêeT#·s¡DY>±] s¡#·q\T :`
ªªÄ»qàÁãVü≤à#ês¡T\TqTμμ, n|üs¡X¯óø£eTVü≤s¡T¸\TqT n>∑T Á|üuÛÑT<ä‘·Ô
ÁãVü≤à#ê]>±s¡T Áyêdæq uÛ≤>∑e‘·#]· Á‘·qT düsfi¡ ≤+Á<Ûeä TTq nqTe~+∫]. n~ 60
uÛ≤>∑eTT\T>±qTqï 16 y˚\ ù|J\ Á>∑+<∏eä TT. n~ ‘·sT¡ e® ÷ #˚dqæ +<äT\≈£î yê]øÏ
ªªuÛ≤>∑e‘·#]· ‘·yê´düμμ j·TqT _s¡T Bj·Tã&ÓqT.
Ä+Á<ÛäeTTq m#·Ã{ÏøÏ b˛sTTqqT lsêeT#·s¡DY>±s¡T uÛÑøÏÔÁ|üuÀ<ÛäeTT
#˚dæHês¡ì $ì l Á|üuÛÑT<ä‘·Ô ÁãVü≤à#ê]>±s¡T M]øÏ ªªeTVü‰eT+&É˝ÒX¯«s¡μμ j·Tì
_s¡T<äTì∫Ã].
lsêeT#·sD ¡ Y >±]øÏ, uÛ>Ñ y∑ êHé l dü‘´· kÕsTTu≤u≤yê]‘√qT |ü]#·jT·
y˚Ts¡Œ&ÓqT. yês¡T >±$+∫q dübÕÔV≤ü eTT˝À bÕ˝§ZqT≥≈£î lsêeTX¯sD ¡ >Y ±s¡T yÓ[fl].
n#·Ã≥ lsêeT#·s¡DY>±s¡T #˚dæq ñ|üHê´düeTTqT $ì u≤u≤yês¡T dü+‘·dæ+∫
|ü≥Tºã≥º\‘√qT, s¬ +&ÉTe+<ä\ s¡÷bÕj·T\‘√qT dü‘ÿ· ]+∫]. lsêyéT#·sD ¡ Y >±s¡T
ªªHêeTeTVæ≤eTμμ j·TqT Á>∑+<∏äeTTqT s¡∫+∫ u≤u≤>±]øÏ ø£è‹ì∫Ã]. n‘·Ô]ì
u≤u≤yês¡T M]ì ˙ ø√]ø£ #Ó|üeTq>± lsêeT#·s¡DY>±s¡T ªªkÕ«MT! Hê≈£î
MT düàs¡Dj˚T #ê\TqT. ◊qqT qqTï qeTTàø=ìj·TTqï •wüß´\≈£î yÓ÷ø£åeTT
qqTÁ>∑V≤æ +|ü⁄&Éì ø√]]. u≤u≤yê s¡+<äT\≈£î dü+‘√wæ+∫, lsêeT#·sD ¡ >Y ±s¡÷!
MT~ <äj÷· ÅsV›¡ ≤ü è<äjT· eTT. MT≈£î •wüýê‘·‡\éTT yÓT+&Éì ø=ìj·÷&ç n≥T\H˚
W>±ø£ j·Tì |ü*øÏ].
Ms¡T ªªsêeTeT+Á‘êqTcÕ˜qμμeTqT Á>∑+<∏eä TTqT Áyêdæ]. sêeT‘·‘Ô· « eT+<äT
#·øÿ£ >± bı+<äT|üsT¡ |üã&çq~. l l l ø£+∫ø±eTø√{Ï |”sêƒ ~Û|‘ü T· \T>∑÷&Ü <ëìì
ø=ìj·÷&ç]. Ç+ø£qT sêyÓ÷bÕdüHêdüs«¡ dü«eTT, Vü≤qTeTìïwü,˜ sêeTs¡V≤ü k˛´|üìwü‘T· Ô
eTTqï>∑Tq$ yê] ø£è‘·T\T.
(46)
ø£+{Ï#÷· |ü⁄ ‘·–qZ qT, H˚{øÏ ìÏ lsêeTHêeT Á|ü#ês¡eTT#˚jT· T >∑Ts¡T<˚e⁄\
bÕ<ä|<ü àä eTT\≈£î kÕcÕº+>∑ <ä+&ÉÁ|üD≤eTeTT\T.
lsêeTø£sêíeTè‘·eTT :`
XÀ¢ˆˆ lsêeTuÛÁÑ <ëÁ•‘· dü<Tä sZ ÷¡ D≤+
bÕ<ës¡$+<ä+ uÛ»Ñ ‘ê+ qsêD≤+ ˆ
Äs√>∑ýÓTXÆ «¯ s¡´ eTq+‘·ø]° 'Ô
n+‘˚ #· $c˛í' |ü<eä TdæÔ dü‘´· yéT ˆˆ
XÀ¢ˆˆ lsêeT#·+Á<äTì ÄÁX¯sTT+∫q jÓ÷>∑´>∑Ts¡Te⁄jÓTTø£ÿ bÕ<ä|<ü àä eTT\qT
ùd$+#·Tyê]øÏ, Äs√>∑éTT, ◊X¯«s¡éTTqT, n|ü]$T‘·ø°]Ôj·TTqT, n+‘·´ø±\eTT
q+<äT XÊX¯«‘·yTÓ qÆ |üse¡ T|ü<eä TTqT \_Û+#·TqT.
★★★
düT+<äs+¡ ø±e´ e÷ùde´‘êyéT
` düTuÀ~Û˙ düeTs¡Œ≈£î\T
düT+<äs√ sê|òTü e düT‡+<äØ C≤qø°
düT+<äs√ e÷s¡T‹ düT‡+<äsê düdÔ ´ü ‘˚ ˆ
$Áø£e÷ j·TÁ‘· dü+Á|üdTü ‘Ô ê düT‡+<äs+¡
‘·∫Ã¤e+ düT+<äs+¡ ø±e´ e÷ùde´‘êyéT ˆˆ 1
$X¯«uÛ≤cÕdüT ^sê«D yêD° esê
‘·Á‘· sêe÷j·TD+ y˚<eä ‘êŒeqyéT ˆ
‘·Á‘· j·T‘Y kÕs¡e ìï]à‘·+ eTÚìHê
;Û‹ø£è Á<ÍÁ<ä ;uÛ‘Ñ ‡· Msê<äT“¤‘ê'
j·TÁ‘· X¯è+>±s¡ø±s¡TD´Vü‰kÕ´ s¡kÕ' ˆ
≈£îs¡«‘˚ ∫‘·Ô e÷q+<äeT>∑ï+ ∫s¡+
<Ûsä à¡ dü+ã<äj Δ ÷Ó s¡“e¤ ´#ê]Á‘·j÷Ó
XÀÙø£deü Tà>∑ïjÓ÷ sê®qø°sêeTjÓ÷' ˆ
<äT'KHêX¯Áø£y÷Ó j·TÁ‘· dü+e]í‘'·
Á≈£Ls¡sø¡ √å >∑D'Æ… |”&´É e÷Hê ∫s¡+
o\dü+s¡øD å£ Ò ‘·‘Œ· sê-Hês¡‘y· Té ˆ
øå±àdüT‘ê j·TÁ‘· <äècÕº ø£eå ÷s¡÷|æD°
<äTwüoº \dü´ uÛ≤>±´ì uÛÀ>±X¯Ã j˚T
$Áø£e÷ ùdÔ Væ≤ HêXÊj·T ‘·ùd´‹ ` ‘·‘Y ˆ
dü‘´· eTT<√Èw‘æ +· j·TÁ‘· yê©àøÏHê
(48)
\+|òTü sTT‘ê« eTVü‰_Δ+ eTV”≤C≤+ ∫s¡+
rÁe eTì«wü´ #êìX¯«düHé e÷s¡T‹' ˆ
ÄVü≤«j·T HÓï’ ø£XÀ j·TÁ‘· <Ó‘’ ê´Hé j·TT~Û
j·TÁ‘· ˝Àø√‘·sÔ ê+ dü«Á|üuÀÛ Ø«s¡‘ê+
õwüß‘í ê+ s¡eT´‘ê+ ø±eT´‘ê+ HÓø’ X£ '¯ ˆ
ø°sj
Ô¡ T· Hé bÕeì s¬ ’ ïe ‘·è|æ+Ô >∑‘'·
uÛÑø£Ôdü+s¡ø£åD≤ j·÷ers¡í+ øÏå‘Í
sêeT e÷e÷ïj·T>∑eT´+ |üs+¡ y˚<däÛ yü Té ˆ
y˚<‘ä T· ˝…’ ´ s¡«#√_Û s¡´ <ëU≤´‹ q'
<äTdüsÔ ¡ kÕ‡>∑s√ >√wüŒ<√ C≤j·T‘˚
sêeTuÛøÑ dÔ£ ´ü |òTü ÀsêdüTsê' ø°≥ø±' ˆ
Çwüdº ~æ Δ ÅsT¡ y› ê #˚‹ j·T<ä«øÏÔ q'
ÁbÕ|ü´‘˚ - ˝ÖøÏø±q+<äd~æ Δ s¡´‘·'
dü<‹Zä <√´‘·ø√ <Ûsä à¡ uÀ<Û√ j·T‘·' ˆ
˝ÖøÏø± #√Ã¤øC£ ≤˝≤ #·Ã eTTøÏÔ s¡´‘·'
ÁãVü≤àìùwq˜ yê©àøÏdHü ÍàìHê
eX¯ýê#ê düT<Ûëdü´+~_Û s¡´‘·Œ<Ó'’ ˆ
ì]à‘ê+ dü∫Ã<ëq+<äd+ü <Ûëj·Tø£+
★★★
Vü≤q÷e÷Hé eTsTT kÕ´‘Y dü<ë düT|
Á d
ü qü ï'
X¯‘ê~‘·´‘˚CÀ$sê»qTàU≤ã®'
\düÁ<ä‘ï· uÛ÷Ñ cÕ $X‚c˛»® «˝≤+>∑' ˆ
düTesêíÁ~>∑+;Ûs¡kÂ+<äs¡éT÷]Ô'
Vü≤q÷e÷Hé eTsTT kÕ´‘Y dü<ë düTÁ|üdqü ï' ˆˆ 1
‘·HÍ sêeT©˝≤düà è‘˚ s√eTVü≤s¡¸'
Vü≤è~ øå±àdüT‘êdü+j·TT‘√ sêeT#·+Á<ä' ˆ
eTTUÒ sêeTHêe÷eTè‘·+ j·Tdü´ k˛-j·T+
q‘·Á‘êD<äø√å j·TBj·T' ø£{≤ø£'å
n|òTü Ú|ò÷ü |üH√<äøeå£ TÚ j·Tdü´ bÕ<Í ˆ
X¯sD
¡ ´ dü‡‘ê+ ;Ûøs£ ¡ XÊÃdü‘ê+ j·T'
ñy˚TXÀ s¡yT˚ XÀ ~H˚X¯ X¯ÙNX¯'
‘·<ë∏ -V”≤X¯ yêD°X¯ eTTU≤´ düT‡πsXÊ' ˆ
<ä<Tä dü‡ «dü«‘˚C≤+dæ j·Tôd’ à eTT<ë dü'
j·T <∏’Ó yê‘·àX¯ø±Ô ´ $‘˚H˚ Á|üuTÑÛ + j·T+
nyêbÕÔ‘à· ø±eT+ ìs¡ddÔü «ü <äT'KyéT ˆ
‘·<ë∏ kÕ«+X¯Ã uÛøÑ ±ÔHé $<Ûë‘·T+ #·D dü‡'
dü<ë sêeTbÕ<Í eTT<ë j·Tdü´ ùdyÍ´
eTV”≤C≤Á|æjT· dü´ Á|æjT· + j·T+ $<ä+‹ ˆ
j·T e÷VüQ s¡éT+ s¡økå£ Õ+ •ø£D å Ò dü'
(50)
qVæ≤ kÕ´ <äXø¯ ´£ + ø£«∫ <ä´dü´ øÏ+∫‘Y
eTVæ≤yÓ÷ï q#· kÕ´ ‘·T˝Ô ≤ j·Tdü´ ˝Àπø ˆ
n\uÛ´Ñ + q uÛøÑ dÔ£ ´ü j·T kÕ´dæÔ k˛-j·T+
uÛyÑ ê+uÛÀ~ÛeTπ>ï <äTsêXÊ~s¡T>π í
eT<äÁø√<Û>ä s∑ ê«~<äTsê“¤euÛ>πÑ ï ˆ
∫sê Á<ëeTuÛÁÑ <ë+Á|òTæ ùdyê$\π>ï
eTôV≤’ X¯«s¡´ e÷s√>∑´ eTT‘ê‡Vü≤ e÷j·TT'
ã\+ kÕVü≤dü+ XÖs¡´<Ûsπ’Ó ´ j·TX¯ X¯Ã ˆ
Á|üdqü ï düHÔ √‹ dü«uÛøπÑ wÔ ßü j·T dü‡'
` düTuÀ~Û˙ düeTs¡Œ≈£î\T
★★★
>±j·Tr
Á sêe÷j·TDeTT
‘·|kü Õ‡«<Ûë´j·Tìs¡‘+· ‘·|dü «” yê–«<ë+ es¡yTé ˆ
Hês¡<+ä |ü]|üÁ|ü#Ã· ¤ yê©àøÏ s¡Tàì|ü⁄+>∑eyéT ˆˆ 1
dü Vü≤‘ê« sêø£kå ÕHé düsê«Hé j·T»„|÷üò ïHé s¡|Tüò Tq+<äq' ˆ
ãTTwæ_'Û |üPõ‘· dü‡eT´>∑´<∏+˚ Á<√ $»sT÷ |ü⁄sê ˆˆ 2
$XÊ«$TÁ‘·d´ü <Ûsä êà‘êà ÁX¯ó‘ê« »qø£u≤Û wæ‘y· Té ˆ
e‘·‡ sêeT <Ûqä T' |üX´¯ Ç‹ sê|òTü e eTÁãM‘Y ˆˆ 3
‘·TcÕºyêdü´ ‘·<ë e+X¯+ Á|ü$X¯´ dü $XÊ+ |ü‘'˚ ˆ
X¯jT· ˙j·T+ qπs+Á<äd´ü ‘·<ëkÕ<ä´ e´‹wü̃‘· ˆˆ 4
eqyêdü+ Væ≤ dü+U≤´j·T yêkÕ+kÕúÛsÑ D ¡ ≤ì #· ˆ
uÛsÑ êÔs¡ eTqT>∑#Ã· +¤ ‘Ó´’ d”‘êjÓTÆ X¯«X¯ós√ <ä<Í ˆˆ 5
sêC≤ dü‘´· + #· <Ûsä à¡ + #· sêC≤ ≈£î\e‘ê+ ≈£î\yéT ˆ
sêC≤ e÷‘ê |æ‘ê #Óe’ sêC≤ Væ≤‘·øs£ √ qèD≤yéT ˆˆ 6
ìØø£´å dü eTTVüAs¡+Ô ‘·T <ä<sä Ù¡ uÛsÑ ‘¡ √ >∑Ts¡TyéT ˆ
ñ≥CÒ sêeT e÷d”q+ »{≤e\ÿ\<Ûë]DyéT ˆˆ 7
j·T~ ãT~Δ' ø£è‘ê Á<äwßü º eT>∑d´Ôü + ‘·+ eTVü‰eTTìyéT ˆ
n<Ó´’ e >∑eTH˚ ãT~Δ+ s√#·jT· dü« eTVü‰j·TX¯' ˆˆ 8
uÛsÑ ‘¡ · kÕ´s¡´|ü⁄Á‘·d´ü X¯«ÁX¯SD≤+ eTeT #· Á|üuÀÛ ˆ
eTè>∑s÷¡ |ü $T<ä+ e´ø£+Ô $düàj·T+ »qsTTwü´‹ ˆˆ 9
>∑#Ã· ¤ oÁ|òTü $T‘√ sêeT düTÁê+ ‘·+ eTVü‰ã\yéT ˆ
ej·Tdü´+ ‘·+ ≈£îs¡T øÏÁå |ü $T‘√ >∑‘ê«<ä´ sê|òTü e ˆˆ 10
<˚Xø¯ ±˝Ö Á|ürø£då «ü ø£eå Te÷D' Á|æj÷· Á|æjT˚ ˆ
düTK<äT'KdüV≤ü ' ø±˝Ò düTÁêeX¯>√ uÛeÑ ˆˆ 11
(52)
e+<ë´ ùdÔ ‘·T ‘·|dü ‡æ <ëΔ dü|Ô kü Õ M‘·ø\£ àcÕ' ˆ
Á|üwyºü ê´ ùdÔ-|æ d”‘êj·÷' Á|üeè‹Ô+ $qj·÷ì«‘Ó'’ ˆˆ 12
dü ì]®‘´· |ü⁄Ø+ ÁX‚cÕ˜ + \+ø±+ ‘ê+ ø±eTs¡÷|æDy° Té ˆ
$Áø£yT˚ D eTVü‰‘˚C≤ Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆˆ 13
<ÛHä ê´ <˚yê dü‡>∑+<Ûsä ê« dæ‡<ëΔXÃ¯ |üse¡ Ts¡¸jT· ' ˆ
eTeT |üX´¯ +‹ j˚T Hê<∏+ä sêeT+ sêJe˝À#·qyéT ˆˆ 14
eT+>∑fi≤_ÛeTTF ‘·d´ü kÕ ‘·<ë--d” qàVü‰ø£ù|' ˆ
ñ|ü‘ù· dú $XÊ˝≤ø°å Á|üjT· ‘ê Vü≤eýêVü≤qyéT ˆˆ 15
Væ≤‘·+ eTVü‰s¡+ú eTè<äT ùV≤‘·Tdü+Væ≤‘·yTé
e´r‘·ø±˝≤j·T‹dü+Á|ü‹ø£eå TyéT ˆˆ
ìX¯eT´ ‘·<ë«ø£´ eTT|üd‘úæ »· «s¡'
Á|üq+>∑yê qT‘·sÔ y¡ T˚ ‘· <äÁãM‘Y ˆˆ 16
<Ûsä êà‘êà s¡økå£ Õ+ ÁX‚wü̃ dü‡+ÁbÕb˛Ô-j·T+ $;ÛwD
ü 'ˆ
\+¬øX’ «¯ s¡´+ Á<ÛTä e+ le÷ qj·T+ ÁbÕb˛ï‘·´ø£+≥ø£yTé ˆˆ 17
jÓ÷ eÁ»bÕ‘êX¯ìdüìïbÕ‘ê qï #·T≈£îå uÛÒ Hê|æ #·#ê\ sêC≤ ˆ
dü sêeTu≤D≤_ÛV≤ü ‘√ uÛèÑ XÊs¡Ô X¯ÃXÊ˝ #ê|ü+ #· eTTyÓ÷#· Ms¡' ˆˆ 18
j·Tdü´ $Áø£eTe÷kÕ<ä´ sêø£kå Õ ì<Ûqä + >∑‘ê' ˆ
‘·+ eTH˚´ sê|òTü e+ Ms¡+ Hêsêj·TD eTHêeTj·TyéTˆˆ 19
q ‘˚ <ä<èä •πs sêeT+ <äV≤ü +‘· eT]yêVæ≤˙yéT ˆ
yÓ÷Væ≤‘ê' |üse¡ ÷ÅùdD
Ô >±+<Ûsπä «D eTVü‰‘·àHê ˆˆ 20
Á|üDeT´ <˚e‘êuÛ´Ñ X¯Ã Áu≤Vü≤àDÒu´ÑÛ X¯Ã yÓT~Æ ©∏ ˆ
ã<ëΔ+»*|ü⁄{≤ #˚<ä eTTyê #ê–ïdüMT|ü‘'· ˆˆ 21
#·\Hê‘·Œs¡«‘˚+Á<äd´ü >∑D≤ <˚yêX¯Ã ø£+|æ‘ê' ˆ
#·#ê\ bÕs¡«r #ê|æ ‘·<ë•¢cÕº eTùV≤X¯«s¡yTé ˆˆ 22
(53)
<ësê' |ü⁄Á‘ê' |ü⁄s¡+ sêÅw+ºü uÛÀ>±#êÃ¤<qä uÛ≤»qyéT ˆ
düs«¡ y˚Tyê$uÛøÑ +Ô£ H√ uÛ$Ñ wü´‹ Vü≤ØX¯«s¡ ˆˆ 23
j·÷ y˚Te sêÁ‹+ X¯Á‘·T|òTü ï' |üsXí¡ Ê˝≤+ düe÷$X¯‘Y ˆ
‘êy˚Te sêÁ‹+ d”‘ê-|æ Á|üd÷ü ‘ê <ës¡ø<£ «ä j·TyéT ˆˆ 24
Ç<ä+ sêe÷j·TD+ ø£è‘·‡ï+ >±j·TÁr;»dü+j·TT‘·yTé ,
Á‹dü+<Û´ä + j·T' |üsπ ƒ ìï‘·´+ düs«¡ bÕô|'’ Á|üeTT#·´‘˚ ˆˆ
Ç‹ l>±j·TÁrsêe÷j·TDyéT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
★★★
lÄ+»H˚j·÷wüºø£yéT
z+ qyÓ÷ yêj·TT|ü⁄Á‘êj·T ` ;ÛeTs¡÷bÕj·T BÛeT‘˚ ˆ
qeTùdÔ sêeT<ä÷‘êj·T ` ø±eTs¡÷bÕj·T leT‘˚ ˆˆ 1
yÓ÷Vü≤XÀø£$HêXÊj·T ` d”‘êXÀø£$Hê•H˚ ˆ
uÛ>Ñ ±ïXÀø£eHêj·÷düTÔ ` <ä>\Δ∑ +ø±j·T yê–àH˚ ˆˆ 2
>∑‹ì]®‘y· ê‘êj·T ` \ø£ÎDÁbÕD<ëj·T #· ˆ
eHÍø£kÕ+ e]c˜Õj·T ` e•H˚ eqyêdæH˚ ˆˆ 3
‘·‘Ô· «C≤„q düT<Ûëdæ+<ÛTä ` ìeT>±ïj·T eTV”≤j·Tùd ˆ
Ä+»H˚j÷· j·T X¯Ssêj·T ` düTÁêdü∫yêj·T ‘˚ ˆˆ 4
»qàeTè‘·TúÛjÑ T· |ò÷ü ïj·T ` düs«¡ øπ X¢ V¯ ≤ü sêj·T #· ˆ
H˚~c˜Õj·T Áù|‘·u÷ÑÛ ‘· ` |æXÊ#·uj ÑÛ T· Vü‰]DÒ ˆˆ 5
j·÷‘·HêHêX¯Hêj·÷düTÔ ` qyÓ÷ eTs¡ÿ≥s¡÷|æDÒ ˆ
j·Tø£så êø£då Xü Ês¡÷\› ` düsŒ¡ eè•Ãø£;VÛ ≤ü è‘˚ ˆˆ 6
eTVü‰ã˝≤j·T Msêj·T ` ∫s¡+J$Hé qyÓ÷-düTÔ ‘˚ ˆ
Vü‰]DÒ eÁ»<˚V‰ü j·T ` ñ\¢+|òTæ ‘·eTVü‰ãΔjT˚ ˆˆ 7
ã*Hê eTÁ>∑>D∑ ≤´j·T ` qyÓ÷ q' bÕVæ≤ e÷s¡T‘˚ ˆ
˝≤uÛ<Ñ √-dæ ‘·«y˚Tyê--X¯ó ` Vü≤qTeTHé sêø£kå Õ+‘·ø£ ˆ
j·TXÀ »j·T+ #· y˚T <˚V≤æ ` X¯Á‘·÷Hé HêX¯jT· HêX¯jT· ˆˆ 8
✫✫✫
kÕ«Á•‘êHê eTuÛj Ñ T· <ä+ ` j·T @e+ kÂÔ‹ e÷s¡T‹yéT ˆ

Vü‰ì' ≈£î‘√ uÛyÑ ˚ ‘·dÔ ´ü ` düs«¡ Á‘· $»sT÷ uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ
★★★
leT‘·T‡+<äsø¡ ±+&É bÕsêj·TD $<ÛëqeTTq
n+>∑Hê´dü ø£sH¡ ê´düeTT\T
Ä#·eT´, <˚Xø¯ ±˝≤~ø£+ dü+ø°sÔ¡ ´,
... >√Á‘·dü´ .... HêeT<Û˚j·Tdü´ dü≈£î≥T+ãdü´ eTeT πøåeT ôdúÌs¡´ $»
j· ÷ -uÛ Ñ j · ÷ --j· T Tsês√¬ > ’ X ¯ « sê´_Û e è<ä Δ ´ s¡ ú + dü s ê«ìwü º ì yês¡ D ≤s¡ ú +
düsê«;Ûwdºü <æ ´Δä s¡+ú ldüT+<äsø¡ ±+&É eTVü‰eT+Á‘· bÕsêj·TD+ ø£]ùw´ ˆˆ
ndü´ ldüT+<äsø¡ ±+&É eTVü‰eT+Á‘·d´ü , yê©àøÏ' ãTTwæ', nqTwüßº |t #Û+· <ä',
Ä+»H˚j÷Ó <˚e‘ê, sêeT<ä÷‘êj·T ø£|j ü T˚ Ç‹ ;»yéT, qyÓ÷ yê‘ê‘·àC≤j·T Ç‹
X¯ø'ÔÏ , düsê«ìwüìº yês¡D≤πsú düsê«;Ûwdºü <æ ´Δä sπ ú düT+<äsø¡ ±+&ÉbÕsêj·TDÒ»ù| $ìjÓ÷>∑'.
ñ<ä~ÁÛ ø±$TDÒ ‘·TuÛ´Ñ + qyÓ÷ sêø£då eü T]›H˚ ` n+>∑Tc˜ÕuÛ≤´+ qeT',
#Ûêj·÷Á>∑V≤ü $HêXÊj·T düTs¡kÕe÷s¡ø±j·T #· ` ‘·s˙®¡ uÛ≤´+ qeT',
yÓTHÆ êø£<]ä ÙH˚ ‘·TuÛ´Ñ + yÓTHÆ êø£–]e÷ìH˚ ` eT<Û´ä e÷uÛ≤´+ qeT',
Äø±X¯>±$TH˚ <˚ee÷ìH˚ düs«¡ <ësTTH˚ ` nHê$Tø±uÛ≤´+ qeT',
yêj·TT|ü⁄Á‘êj·T BÛsêj·T \+ø±<äsêŒ|üV‰ü ]DÒ ` ø£ìwæ̃ø±uÛ≤´+ qeT',
nø£Vå ≤ü +Á‘˚ qeTdüTuÔ ´ÑÛ + |ü⁄#·Ãe¤ Væ≤ïÁ|üB|æH˚ ` ø£s‘¡ \· ø£s|¡ èü cÕºu≤Û ´+ qeT',
ñ<ä~ÁÛ ø±$TDÒ ‘·TuÛ´Ñ + qyÓ÷ sêø£då eü T]úH˚ ` Vü≤è<äj÷· j·T qeT',
#Ûêj·÷Á>∑V≤ü $HêXÊj·T düTs¡kÕe÷s¡ø±j·T #· ` •s¡ùd kÕ«Vü‰,
yÓTHÆ êø£<]ä ÙH˚ ‘·TuÛ´Ñ + yÓTHÆ êø£–]e÷ìH˚ ` •U≤jÓTÆ ewü{Ÿ,
Äø±X¯>±$TH˚ <˚ee÷ìH˚ düs«¡ <ësTTH˚ ` ø£e#êj·T VüQyéT,
yêj·TT|ü⁄Á‘êj·T BÛsêj·T \+ø±<äsêŒ|üV‰ü ]DÒ ` H˚Á‘·Á‘·j÷· j·T yÍwü{Ÿ,
nø£Vå ≤ü +Á‘˚ qeTdüTuÔ ´ÑÛ + |ü⁄#·Ãe¤ Væ≤ïÁ|üB|æH˚ ` nÅkÕÔjT· |ò{ü Ÿ,
nwüeº T+Á‹düT‘êHê+ #· >∑s«¡ uÛ+Ñ >∑øè£ ‘˚ qeT' ` Ç‹ ~>∑“+<Û'ä —
<Ûë´qyéT ˆˆ düsê«ìwüìº yês¡ø+£ X¯óuÛøÑ s£ +¡ |æ+>±ø£å eTøå±|üV≤ü yéT
d”‘êH˚«wüD‘·‘Œ· s¡+ ø£|eæ s¡+ ø√{°+<äTdü÷s¡´Á|üuyÑÛ Té ˆ
\+ø±B«|üuj ÑÛ T· +ø£s+¡ düø\£ <ä+ düTÁêdüe÷àìqyéT
<˚y+˚ Á<ë~düeTdü<Ô e˚ $qT‘·+ ø±≈£î‘·ú ‡<ä÷‘·+ uÛCÑ Ò ˆˆ
ãT~Δs“¡ \+ j·TXÀ <Ûs’Ó ´¡ + ìs¡“j ¤ T· ‘·« eTs√>∑‘ê ˆ
nC≤&É´+ yêø£Œ≥T‘·«+ #· Vü≤q÷e÷‘·‡às¡D≤<ä“y¤ ‘˚ Y ˆˆ
leT‘·T‡+<äs¡ø±+&É
bÕsêj·TD|òü\yéT
ÁãVü‰à+&É|ü⁄sêDÒ :`
‘·‘√ sêeD˙‘êj·÷ d”‡‘êj·÷ X¯ÙÁ‘·Tø£sÙ¡ q'
Ç‹ XÀ¢ø+£ düe÷ø£s´í¡ ø±s¡´dæ~+Δ \uÛqÒ ïs¡' ˆˆ 1
düT+<äsê~eTdüsdZ¡ úü Vü≤q÷eT~«Áø£e÷~ø£yTé ˆ
ÁX¯ó‘ê«-|ükÕàs¡≈î£ cÕ˜~ uÛ÷Ñ ‘·u‘ÒÛ êfi¯HêX¯qyéT ˆˆ 2
dü ì]®‘´· |ü⁄Ø+ ÁX‚cÕ˜ $T‹ XÀ¢ø±~e÷ø£så y¡ Té ˆ

ÁX¯ó‘ê« ã+<Ûë ~«eTTø£dÔ ‡ü Hé ÁãVü≤àuÛ÷Ñ j·÷j·T ø£\Œ‘˚ ˆˆ 3
d”‘êdü+<äsÙ¡ q+ ÁX¯ó‘ê« M‘·XÀø√ uÛ$Ñ wü´‹ ˆ
ÁX¯ó‘ê« ‘·T Á‹»{≤dü«|üï+ <äT'dü«b˛ï qX¯´‹ Á<äTeyéT ˆˆ 4
lsêeTeTTÁ~ø±<ëq+ j˚T X¯èD«+‘ê´<äsπ D ‘·T ˆ
ì]®‘´· X¯Á‘·÷Hé dü+Á>±y˚T dæsú +¡ sê»´+ Áe»+‹ ‘˚ ˆˆ 5
<ÛHä ê´ <˚yê dü‡>∑+<Ûsä ê« dæ‡<ëΔ Ç‘·´Á‘· #ê~eTyéT ˆ
ÁX¯ó‘ê« #·‘T· s¡X› +¯ es¡í eTdü+>√ yêj·TTe#·Ãsπ ‘Y ˆˆ 6
Vü≤q÷eTÅ<VZä ≤ü D+ ÁX¯ó‘ê« ã+<ÛëqTà#˚´‘· e÷qe' ˆ
\+ø±<ëVü‰ <ä´qTÁX¯ó‘ê« ‘ê|üÁ‘·jT· Vü≤‹ s¡“y¤ ‘˚ Y ˆˆ 7
eT+>∑fi≤_ÛeTTF‘·àdæàHé XÀ¢øπ j·TÁ‘·Œ<∏eä ÷ø£så y¡ Té ˆ
‘·<ëZjT· Á‘ê´' |ü+#·<Xä +¯ ÁX¯ó‘ê« eTÁ<ä÷|üu≤Û >∑“y¤ ‘˚ Y ˆˆ 8
ÁX¯ó‘ê« ‘·T |ü+#·eT+ ø±+&É+ Vü≤q÷eT~«»j·÷+øÏ‘y· Té ˆ
Ä+»H˚jT· Á|ükÕ<˚q ÁãVü≤à˝Àø£+ dü >∑#Ã· ‹¤ ˆˆ 9
ø±+&Éd´ü düT+<äsêK´dü´ ÁX¯eD≤‘Y |üsH¡ƒ ê<ä|æ ˆ
e÷+ ÁbÕ|ü⁄ïj·÷ »®><∑ ‘Δ̊ T· + HêÁ‘· dü+<˚V≤ü Çwü´‘˚ ˆˆ 10
bÕsêj·TD|òü\eTT
ÁãVü‰à+&É|ü⁄sêDeTTq+<äT :`
1. düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTq+<ä* yÓTT<ä{Ï XÀ¢øe£ TTqT $ìqe÷Á‘·eTTq ì]«|òTü ïeTT>∑
düs«¡ ø±s¡éTT\T HÓiy˚sT¡ qT.
2. yÓTT<ä{Ï düseZ¡ TTq+<ä* Vü≤qTeT+‘·Tì |üsêÁø£e÷<äT\qT $ìq qs¡TìøÏ
n|ükÕàs¡eTT, ≈£îwü˜eTT eTTqï>∑T s√>∑eTT\TqT, uÛÑ÷‘·uÛÑj·TeTT\TqT
q•+#·TqT.
3. ªªdü ì]®‘´· μμ nqT XÀ¢øe£ TT yÓTT<ä{Ï nø£så e¡ TTqT @ø±Á>∑‘‘· √ $ìq qs¡T&ÉT
ø±sê>∑èVü≤$eTT≈£î&Ô ’Ó ÁãVü≤à|ü<eä TT H=+<äT≥ ø£sΩ¡T&É>T∑ qT.
4. Vü≤qTeT d”‘e· TàqT p∫q |òTü ≥ºeTTqT $ìq m\¢ <äT'KeTT\T ‘=\>∑TqT.
Á‹»{≤dü«|üïeè‘êÔ+‘·eTTqT $ìq <äTdü‡«|üïeTT\T q•+#·TqT.
5. n+>∑T∞j·Tø£Á|ü<ëq ø£<qä∏ T kÕ<äse¡ TT>∑ $ìqyês¡T j·TT<äeΔ TTq X¯Á‘·Te⁄\qT
»sTT+∫ dæsú y¡ TÓ qÆ sê»éTTqT bı+<äT<äTs¡T.
6. >±j·TÁr #·‘·Ts¡›XÊø£ås¡yÓTÆq ªª<ÛäHê´ <˚yê....μμ nqT XÀ¢ø£eTT yÓTT<ä{Ï
nø£så e¡ TTqT $ìq bÕ|üd+ü >∑sV¡ ≤æ ‘·T&Ó’ yêj·TTe⁄e˝… |ü]X¯ó<äT&Δ ’Ó e]Ô+#·TqT.
7. Vü≤qTeT≈£î ø£*qZ ÁãVü‰àÅdãÔü +<Ûeä TTqT, $eTTøÏìÔ $ìq qs¡T&ÉT ã+<Ûä
$eTT≈£î&Ô >É T∑ qT. \+ø±<äV≤ü qeTTqT $ìq ‘ê|üÁ‘·jT· $eTTøÏÔ ø£\T>∑TqT.
8. >±j·TÁr |ü+#·<Xä Êø£så y¡ TÓ qÆ eT+>∑fi≤_ÛeTTF .... nqT XÀ¢øe£ TT yÓTT<ä{Ï
nø£så e¡ TTqT $ìq Hêe˝…(eTùV≤X¯«s¡Tìe˝…) lsêeTÁ|æjT· uÛ≈Ñ î£ &Ô ’Ó yÓ\j·TTqT.
9. Ä+»H˚jT· Tì $»j·T>±<∏j ä T· >∑T düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTqT ÁX¯<‘Δä √ $ìqyê&ÉT
Vü≤qTeT nqTÁ>∑V≤ü eTT H=+~ ÁãVü≤à˝Àø£eTT q+<ä>\∑ &ÉT.
10. düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTqT #·~$qqT, $ìqqT »>∑‘T· qÔ ≈£î eT÷\yÓTqÆ {Ïº qqTï
(|üsy¡ T˚ X¯«s¡Tì) #˚sT¡ qT. Ç+<äT dü+<˚V≤ü eTT ˝Ò<Tä .
(58)
ñe÷dü+Væ≤‘êj·÷yéT :`
ÁX¯ó‘˚«eT+ düT+<äs+¡ ø±+&É+ |ü⁄sê yê©àøÏHê ø£è‘·yTé ˆ
j·TÁ‘· Á|üeè‹Ô+ d”‘êj·÷ sêeTdü´ #· ìy˚<qä yéT ˆˆ 1
dü+‘êHêØú <ÛHä êØú yê kÕÁe÷C≤´Øú #· e÷qe' ˆ
sê»ã+<Û$ä yÓ÷øå±Øú yÓ÷øå±Øú yê|æ jÓ÷ uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ 2
‘·‘‘Ô· Œ· \¤ eTyêb˛ï‹ d”‘êsêeTÁ|ükÕ<ä‘'· ˆ
Äeè‘ê´ #Óø’ $£ +X¯‘ê´ |ü⁄Á‘·d+ü ‘êq e÷|ü⁄ïj·÷‘Y ˆˆ 3
|ü+#·$+X¯‹düsêZ+X¯Ã Á|ü‘´· Vü≤+ |üs‘¡ƒ ˚ ‘·T j·T' ˆ
eTVü≤<äqΔ eTyêb˛ï‹ >∑èVü≤+ <ÛëHê´~ø£+ #· dü' ˆˆ 4
Á|ü‘´· Vü≤+ dü|dÔü sü êZ+X¯Ã |ü]‘ƒ ê« e‘·‡s¡+ qs¡' ˆ
eTVü≤‘ê‡Áe÷»é÷b˛ï‹ |üèB∏«+Å<X’Ó Ã¯ Á|ü|Pü »´‘˚ ˆˆ 5
#·‘T· Åd+Ôæ X¯‹düsêZ+X¯Ã |ü]‘ƒ ê« j·TT>∑àøπ ~H˚ ˆ
‘êe‘ê´ #Óe’ #êeè‘êÔ ´ sê»ã+<Ûë ~«eTT#·´‘˚ ˆˆ 6
j·T<∏ëX¯øÔÏ |ü]‘ƒ ê«--X¯ó j·÷eJ®e+ qs√‘·eÔ T' ˆ

◊Væ≤ø£+ ‘·T düTK+ ÁbÕ|ü´ yÓ÷ø£å MTj·÷‘Y |üsÁ¡ ‘· #· ˆˆ 7
nHêeècºÕ´+ Á|üeè‘êÔj÷· eTeÁ>∑V≤ü ìeè‘·j Ô T˚ ˆ
|üsπ ƒ #·Ã düT+<äs+¡ ø±+&É+ düTeèwæXº Ã¯ ‘·‘√ uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ 8
øÏ+ ãVüAøπ qÔ $~ÛHê düsê«;ÛwÁºü |ü<ëj·Tø£yTé ˆ
Hê‘√-q´ ~«<ä´‘˚ ˝Àπø ÇVü‰eTTÁ‘·|\üò Á|ü<yä Té ˆˆ 9
$Á|üÁX‚cÕ˜ ~<ä+ ÁX¯ó‘ê« X¯ø±Ô ´ Áu≤Vü≤àDuÛÀ»qyéT ˆ
|üP»j˚T#Ó’ Ãe #ê#ês¡´+ >√uÛ÷Ñ eÅkÕÔ~uÛ÷Ñ wüD'Æ… ˆˆ 10
★★★
(59)
ñe÷dü+Væ≤‘·˝À :`
1.2. |üPs¡«eTT yê©àøÏ#˚ s¡∫+|üã&çq á düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTq+<ä* sêeTTq≈£î
ìy˚~+|üã&çq d”‘êeè‘êÔ+‘·eTTqT $qïyês¡T yê] yê] ø√¬sÿ\
qqTdü]+∫ d”‘êsêeTT\ nqTÁ>∑Vü≤eTTe\q dü+‘êqeTT, <ÛäqeTT,
sêC≤´~Û|‘ü ´· eTT, ø±sê>±s¡ã+<Û$ä yÓ÷#·qeTT, yÓ÷ø£eå TT yÓTT<ä\>∑Tyêìì
bı+<Ó<äs¡T.
3.4.5.Çs¡Te~jÓTTø£ÿe÷iT düT+<äs¡ø±+&ÉeTT q+‘·qT bÕsêj·TDeTT #˚dæq
yê]øÏ |ü⁄Á‘·dü+‘êqeTT ø£\T>∑TqT. Çs¡Te~jÓÆT<äT düs¡Z\ #=|üq
bÕsêj·TDeTT #˚dæq >=|üŒ ◊X¯«s¡éTTqT, >∑èVü≤eTT\T, <Ûäq<ÛëHê´~
ø£eTT\TqT \_Û+#·TqT. Á|ü‹~qeTT @&ÉTdüs\Z¡ #=|üq ˇø£ dü+e‘·‡s¡eTT
bÕsêj·TDeTT #˚dæq eT+&É˝≤~Û|ü‘·éTT bı+~, sêE\#˚‘·>∑÷&É
|üPõ+|üã&ÉTqT.
6. ~qeTTq≈£î eTT|üŒ~Hê\T>∑T düs\Z¡ T#=|üq ns¡Te~Hê\TZ ~qeTT\˝À

eTT|üŒ~Hê\TZ e÷iT\T bÕsêj·TDeTT #˚dæq#√ ø±sê>∑èVü≤eTTqT+&ç
$eTT≈£îÔ&É>∑TqT.
7. Áã‹øÏjT· Tqï+‘·ø±\eTT Á|ü‹~qeTT X¯øøÔÏ =\~ bÕsêj·TDeTT #˚dqæ yê&ÉT
á ˝Àø£eTTq düTKeTT \qTuÛ$Ñ +∫ n+‘·eTTq yÓ÷ø£eå TT H=+<äTqT.
8. nHêeèwæº j˚Ts¡Œ&çq|ü&ÉT Ä <√wüìyês¡DeTTø=i≈£î düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT
|ü]+ƒ |üe˝…qT. <ëìe\q düTeèwæº ø£\T>∑TqT.
9. y˚j˚T\? á düT+<äs¡ø±+&É bÕsêj·TDeTTø£+f… ÇVü≤|üs¡eTT\+<äT
düsê«;Ûweºü TT\H=dü>T∑ kÕ<Ûqä eTT y˚i~Ò j·TT ˝Ò<Tä .
10. ñ‘·ÔeT$Á|ü⁄ìe\q á düT+<äs¡ø±+&ÉeTT $ì j·T<∏ëX¯øÏÔ>± Áu≤Vü≤àD
düe÷sê<Ûeä TT #˚dæ >√ uÛ÷Ñ eÅdÔü uÛ÷Ñ wüD≤<äT\#˚ >∑Ts¡Te⁄qT dü‘ÿ· ]+|üe˝…qT.
★★★
leT‘·T‡+<äs¡ø±+&É bÕsêj·TD√|üÁø£eTeTT
kÕàs¡Ô dü+Á|ü<ëj·TeTT
X¯óø±¢+ãs¡<säÛ +¡ $wüß+í X¯•es¡+í #·‘T· s¡T“¤»yéT ˆ
Á|üdqü ïe<äq+ <Ûë´j˚T‘Y düs«¡ $|òTü Àï|üXÊ+‘·jT˚ ˆˆ 1
yê^XÊ<ë´ düT‡eTqdü dü‡sê«sêúHê eTT|üÁø£yT˚ ˆ
j·T+ q‘ê« ø£è‘·øè£ ‘ê´' düT´dü+Ô qe÷$T >∑C≤qqyéT ˆˆ 2
<√]“¤sT¡ ´ø±Ô #·‘T· ]“¤' düŒ{¤ øÏ e£ TDÏeTsT÷ eTø£eå ÷˝≤+ <ä<ëÛ Hê
Vü≤ùdÔ HÓøπ’ q |ü<àä + dæ‘· eT|æ #· X¯óø£+ |ü⁄düøÔ +£ #ê|üsπ D ˆ
uÛ≤kÕ ≈£î+<˚+<äT X¯+KdüŒ{¤ øÏ £ eTDÏìuÛ≤ uÛ≤düe÷Hê-düe÷Hê ˆ
kÕ y˚T yêπ>e› ‘˚jT· + ìedü‘T· e<äH˚ düs«¡ <ë düTÁ|üdHü êï ˆˆ 3
≈£L»+‘·+ sêeT sêy˚T‹ eT<ÛTä s¡+ eT<ÛTä sêø£så y¡ Té ˆ
Äs¡TVü≤´ ø£$‘êXÊU≤+ e+<˚ yê©àøÏø√øÏ\yéT ˆˆ 4
yê©àπø s¡Tàìdæ+Vü≤dü´ ø£$‘êeq#ê]D' ˆ
X¯èD«Hé sêeTø£<ë∏ Hê<ä+ ø√ q j·÷‹ |üsê+ >∑‹yéT ˆˆ 5
j·T' |æãHé dü‘‘· +· sêeT#·]‘êeTè‘·kÕ>∑sy¡ Té ˆ
n‘·è|üÔ dü+Ô eTTì+ e+<˚ ÁbÕ#˚‘d· ü eTø£\àwüyTé ˆˆ 6
>√wüŒBø£è‘·yêsê•+ eTX¯øø° è£ ‘·sêø£då yü Té ˆ
sêe÷j·TDeTVü‰e÷˝≤s¡‘ï· + e+<˚-ì˝≤‘·à»yéT ˆˆ 7
n+»Hêq+<äq+ Ms¡+ C≤qø°XÀø£HêX¯qyéT ˆ
ø£|X” ¯ eTø£Vå ≤ü +‘ês¡+ e+<˚ \+ø±uÛj Ñ T· +ø£sy¡ Té ˆˆ 8
ñ\¢+|òTü ´ dæ+<Û√ dü‡*\+ dü©\+
j·T XÀÙø£eVæ≤ï+ »qø±‘·àC≤j·÷' ˆ
Ä<ëj·T ‘˚He’Ó <ä<ëVü≤ \+ø±+
qe÷$T ‘·+ ÁbÕ+»* sê+»H˚jT· yéT ˆˆ 9
Ä+»H˚jT· eT‹bÕ≥˝≤qq+ ø±+#·HêÁ~ ø£eT˙j·T $Á>∑V≤ü yéT ˆ
bÕ]C≤‘·‘s· T¡ eT÷\yêdæq+ uÛ≤ej·÷$T |üee÷qq+<äqyéT ˆˆ 10
(61)
j·TÁ‘· j·TÁ‘· s¡|Tüò THê<∏øä s° qÔ¡ + ‘·Á‘· ‘·Á‘· ø£è‘·eTdüøÔ ±+»*yéT ˆ
u≤wüŒyê]|ü]|üPs¡˝í À#·q+ e÷s¡T‹+ qeT‘· sêø£kå Õ+‘·øy£ Té ˆˆ 11
eTH√»e+ e÷s¡T‘·‘T· \ý˚>+∑ õ‘˚+Á~j·T+ ãT~ΔeT‘ê+ e]wüy˜ Té ˆ
yê‘ê‘·à»+ yêqs¡jT· ÷<∏eä TTK´+ lsêeT<ä÷‘·+ •s¡kÕ qe÷$T ˆˆ 12
j·T' ø£sêí+»*dü+|ü⁄f…Æ s¡V≤ü s¡V≤ü dü‡eT´ øÏŒã ‘ê´<äsê‘Y
yê©àπø s¡«<äHês¡$+<ä>[∑ ‘·+ sêe÷j·TD≤K´+ eT<ÛTä ˆ
»qàyê´~Û »sê$|ü‹Ô eTs¡DÆ… s¡‘´· +‘·k˛|üÁ<äe+
dü+kÕs¡+ dü $Vü‰j·T >∑#Ã· ‹¤ |ü⁄e÷Hé $cí˛' |ü<+ä XÊX¯«‘·yTé ˆˆ 13
‘·<Tä |ü>‘∑ · düe÷dü dü+~Ûj÷Ó >∑+ düeTeT<ÛTä s√|üq‘ês¡yú êø£´ã<äyΔ Té ˆ
s¡|Tüò Tes¡#]· ‘·+ eTTìÁ|üD‘° +· <äX•¯ s¡dü X¯Ã e<Û+ä ìXÊeTj·T<Û«ä yéT ˆˆ14
yê©àøÏ–]dü+uÛ÷Ñ ‘ê sêeTkÕ>∑s>¡ ±$T˙ ˆ
|ü⁄Hê‘·T uÛTÑ eq+ |ü⁄D≤´ sêe÷j·TDeTVü‰qB ˆˆ 15
XÀ¢øk£ Õs¡deü ÷ø°s+í¡ düsøZ¡ ˝£ À¢\dü+≈£î\yéT ˆ
ø±+&ÉÁ>±Vü≤eTVü‰MTq+ e+<˚ sêe÷j·TD≤s¡eí yéT ˆˆ 16
y˚<yä <˚ ´˚ |üsπ |ü⁄+dæ C≤‘˚ <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·àCÒ ˆ
y˚<'ä ÁbÕ#˚‘k· Õ <ëd”‘Y kÕøå± Á<ëe÷j·TD≤‘·àHê ˆˆ 17
yÓ<’ V˚ ≤” düV≤æ ‘·+ düTs¡Á<äTeT‘·˝Ò ôV≤’ y˚T eTVü‰eT+≥ù|
eT<Û̊´|ü⁄wüŒø£e÷düH˚ eTDÏeTj˚T MsêdüH˚ düTdæ‘ú y· Té ˆ
nÁπ> yê#·jT· ‹ Á|üu+ÑÛ »qdüT‘˚ ‘·‘Ô· «+ eTTìuÛ´Ñ ' |üs+¡
yêÚ≤´+‘·+ uÛsÑ ‘¡ ê~_Û' |ü]eè‘·+ sêeT+ uÛCÑ Ò XÊéT\yéT ˆˆ 18
yêy˚T uÛ÷Ñ $TdüT‘ê |ü⁄s¡ X¯Ã Vü≤qTe÷Hé |üXÊÃ‘·T‡$TÁ‘êdüT‘·'
X¯Á‘·T|òTü Àï uÛsÑ ‘¡ · X¯Ã bÕs¡Ù«<äfij
¯ ÷Ó sê«j·÷«~ø√DÒwßü #· ˆ
düTÁê X¯Ã $;ÛwD ü X¯Ã j·TTesê{Ÿ ‘êsêdüT‘√ C≤+ãyêHé
eT<Û´˚ ˙\düs√»ø√eT\s¡T∫+ sêeT+ uÛCÑ Ò XÊéT\yéT ˆˆ 19
qyÓ÷-düTÔ sêe÷j·T dü\ø£ÎD≤j·T <˚y´’Ó #· ‘·ôd´’ »qø±‘·àC≤jÓTÆ ˆ
qyÓ÷düTÔ s¡TÁ<˚+Á<äjT· e÷ì˝ÒuÀÛ ´ qyÓ÷-düTÔ #·+Á<ës¡ÿeTs¡T<äD Z uÒ ´ÑÛ ' ˆˆ20
★★★
lyÓ’wüíe dü+Á|ü<ëj·TeTT
lXË˝’ XÒ <¯ j ä ÷· bÕÁ‘·+ BÛuøÑÛ ±Ô ´~>∑TD≤s¡eí yéT ˆ
j·Tr+Á<äÁ|üeD+ e+<˚ s¡eTĆ≤e÷‘·s+¡ eTTìyéT ˆˆ 1
\ø°ÎHê<∏dä eü ÷s¡+uÛ≤+ Hê<∏j ä ÷· eTTqeT<Û´ä e÷yéT ˆ
ndüà<ë#ês¡´|üs´¡ +‘ê+ e+<˚ >∑Ts¡T|üs+¡ |üsêyéT ˆˆ 2
jÓ÷ ì‘·´ eT#·T´‘·|<ü ë+ãT»j·TT>∑às¡Tø£à
yêýÓ÷Væ≤‘· dü~Ô ‘·sêDÏ ‘·èD≤j·T y˚TH˚ ˆ
ndüà<äTsZ √ s¡“>¤ e∑ ‘√-dü´ <äjTÆÓ ø£d+æ <Û√'
sêe÷qT»dü´ #·sD ¡ Ö X¯sD ¡ + Á|ü|<ü ´˚ ˆˆ 3
e÷‘ê |æ‘ê j·TTe‘·jT· düqÔ j·÷ $uÛ÷Ñ ‹'
düs«¡ + j·T<˚e ìj·Ty˚Tq eT<äq«j·÷HêyéT ˆ
Ä<ä´dü´ q' ≈£î\|ü‘˚ s¡«≈£îfi≤_ÛsêeT+
leT‘·<Ô +ä Á|òTæ j·TT>∑fi+¯ Á|üDe÷$T eT÷sΔêï ˆˆ 4
uÛ÷Ñ ‘·+ düsX¡ Ã¯ eTVü≤<ëVü≤«j·TuÛ≥ Ñ Hº ê<∏ä
luÛøÑ kÔÏ Õs¡ ≈£î\X‚Ks¡ jÓ÷–yêVü‰Hé ˆ
uÛøÑ ±Ô+Á|òTæ sπ DT |üsø¡ ±\ j·Tr+Á<ä$TÁXÊHé
leT‘·Œsê+≈£îX¯eTTì+ Á|üD‘√-dæà ì‘·ýéT ˆˆ 5
✫ ✫ ✫
|æ‘êeTVü≤kÕ´|æ |æ‘êeTVü‰j·T ÁbÕ#˚‘k· Õ<˚X|¯ \üò Á|ü<ëj·T ˆ
luÛ≤wü´ø±s√‘·eÔ T<˚•ø±j·T lXË\’ |üPsêíjT· qyÓ÷ qeT' kÕÔ‘Y ˆˆ 6
jÓ÷ ì‘·´ eT#·T´‘·|<ü ë+ãT»j·TT>∑às¡Tø£à
yêýÓ÷Væ≤‘· dü~Ô ‘·sêDÏ ‘·èD≤j·T y˚TH˚ ˆ
ndüà<äTsZ √ s¡“>¤ e∑ ‘√ -dü´ <äjTÆÓ ø£d+æ <Û√'
sêe÷qT»dü´ #·sD ¡ Ö X¯sD
¡ + Á|ü|<ü ´˚ ˆˆ 7
sêe÷qT»|ü<#ä êÃ¤j÷· >√$+<ëVü‰´qbÕsTT˙ ˆ
‘·<ëj·T‘·dÔ «ü s¡÷bÕ kÕ Jj·÷ qà~«ÁX¯eTdü©ú ˆˆ 8
(63)
le‘·‡∫Vü≤ï$TÁX‚uÀÛ ´ qeTñøÏÔ eTBÛeTVæ≤ ˆ
j·T<äTø£j Ô T· ÅdsÔü T÷ø£+sπ ƒ j·÷+‹ eT+>∑fid¯ ÷ü Á‘·‘êyéT ˆˆ 9
l|üsêX¯su¡ {ÑÛ ≤ºs´¡ ' ls¡+>π X¯|⁄ü s√Væ≤‘·'
le‘ê‡+ø£dTü ‘· ÁoÙe÷Hé ÁX‚jT· ùd y˚T-düTÔ uÛ÷Ñ j·Tùd ˆˆ 10
qyÓ÷ y˚<ë+‘·y<˚ ë´j·T »>∑qà+>∑fiù¯ V≤‘·y˚ ˆ
j·Tdü´ yê>∑eTè‘êkÕs¡|Pü ]‘·+ uÛTÑ eqÁ‘·jT· yéT ˆˆ 11
y˚<ë+‘·y<˚ ëéTè‘·yê]sêX‚' y˚<ës¡kú ÕsêeTè‘·|Pü s¡ eTÁ>∑ýéT ˆ
Ä<ëj·T es¡¸+‘·eTVü≤+ Á|ü|<ü ´˚ ø±s¡TD´|üPs¡+í ø£*yÓ]’ <ëdüyTé ˆˆ 12
lø£èwübí Õ<äbÕ<ëuÒ® qe÷$T •s¡kÕ dü<ë ˆ
j·TÁ‘·ŒkÕ<äÁ|üu≤Û y˚q düs«¡ dæ~Δ s¡u÷ÑÛ qàeT ˆˆ 13
leT‘·ÿ èwüdí eü ÷Vü‰«j·T qyÓ÷ j·÷eTTqdü÷qy˚ ˆ
j·T‘·ÿ{≤¬øøÌå \£ øå±´D≤+ düT\uÛÑ ÁoÙ<Ûsä ¡ dü‡<ë ˆˆ 14
˝Àø±#êsê´j·T >∑Ts¡y˚ ø£èwübí Õ<äd´ü dü÷qy˚ ˆ
dü+kÕs¡uÀÛ – dü+<äwºü JeJyê‘·y˚ qeT' ˆˆ 15
qeT ÁoÙXË\’ Hê<∏ëj·T ≈£î+rq>∑s»¡ qàH˚ ˆ
Á|ükÕ<ä\ãΔ|sü e¡ TÁbÕ|ü´ ø¬ +’ ø£s´¡ XÊ*H˚ ˆˆ 16
lXË˝’ XÒ <¯ jä ÷· bÕÁ‘·+ BÛuøÑÛ ±Ô ´~>∑TD≤s¡eí yéT ˆ
j·Tr+Á<äÁ|üeD+ e+<˚ s¡eTĆ≤e÷‘·s+¡ eTTìyéT ˆˆ 17
s¡eTĆ≤e÷‘·èjÓ÷^+Á<ä bÕ<äsπ U≤eTj·T+ dü<ë ˆ
‘·<ëj·T‘êÔ‘à· dü‘êÔ~+ sêe÷qT»eTTì+ uÛCÑ Ò ˆˆ 18
✫ ✫ ✫
‘·‘·' kÕ«#ês¡´XÀ¢ø±qTdü+<ÛëqyéT
(64)
n‘·è|üdÔ +Ôü eTTì+ e+<˚ ÁbÕ#˚‘d· ü eTø£\àwüyTé ˆˆ 21
eTH√»e+ e÷s¡T‘·‘T· \ý˚>+∑ õ‘˚+Á~j·T+ ãT~ΔeT‘ê+ e]wüy˜ Té ˆ
yê‘ê‘·à»+ yêqs¡jT· ÷<∏eä TTK´+ lsêeT<ä÷‘·+ •s¡kÕ qe÷$T ˆˆ 24
ñ\¢+|òTü ´ dæ+<Û√ dü‡*\+ dü©\+ j·TXÀÙø£eVæ≤ï+ »qø±‘·àC≤j·÷' ˆ
Ä<ëj·T ‘˚ HÓe’ <ä<ëVü≤ \+ø±+ qe÷$T ‘·+ ÁbÕ+»* sê+»H˚jT· yéT ˆˆ25
Ä+»H˚jT· eT‹bÕ≥˝≤qq+ ø±+#·HêÁ~ ø£eT˙j·T $Á>∑V≤ü yéT ˆ
bÕ]C≤‘· ‘·sT¡ eT÷\yêdæq+ uÛ≤ej·÷$T |üee÷qq+<äqyéT ˆˆ 26
j·TÁ‘· j·TÁ‘· s¡|Tüò THê<∏øä s° qÔ¡ + ‘·Á‘· ‘·Á‘· ø£è‘·eTdüøÔ ±+»*yéT ˆ
u≤wüŒyê] |ü]|üPs¡˝í À#·q+ e÷s¡T‹+ qeT‘· sêø£kå Õ+‘·øy£ Té ˆˆ 27
‘·<Tä |ü>‘∑ · düe÷dü dü+~Ûj÷Ó >∑+ düeTeT<ÛTä s√|üq‘ês¡ú yêø£´ã<äyΔ Té ˆ
s¡|Tüò Tes¡#]· ‘·+ eTTìÁ|üD‘° +· <äX•¯ s¡dü X¯Ã e<Û+ä ìXÊeTj·T<Û«ä yéT ˆˆ 29
lsê|òTü e+ <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·à» eTÁ|üyT˚ j·T+
d”‘ê|ü‹+ s¡|Tüò Tesêq«j·T s¡‘ï· B|üyTé ˆ
ÄC≤qTu≤VüQ eTs¡$+<ä <äfi≤j·T‘êø£+å
sêeT+ ìXÊ#·s$¡ HêX¯øs£ +¡ qe÷$T ˆˆ 30
yÓ<’ V˚ ≤” düV≤æ ‘·+ düTs¡Á<äTeT‘·˝Ò ôV≤’ y˚T eTVü‰eT+&Éù|
eT<Û̊´ |ü⁄wüŒø£ e÷düH˚ eTDÏeTj˚T MsêdüH˚ düTdæ‘ú y· Té ˆ
nÁπ> yê#·jT· ‹ Á|üu+ÑÛ »qdüT‘˚ ‘·‘·Ô «+ eTTìuÛ´Ñ ' |üs+¡
yêÚ≤´+‘·+ uÛsÑ ‘¡ ê~_Û' |ü]eè‘·+, sêeT+ uÛCÑ Ò XÊéT\yéT ˆˆ 31
★★★
e÷<Ûä«dü+Á|ü<ëj·TeTT
X¯óø±¢+ãs¡<säÛ +¡ $wüßí + X¯•es¡+í #·‘T· s¡T“¤»yéT ˆ
Á|üdqü ïe<äq+ <Ûë´j˚T‘Y düs«¡ $|òTü Àï|üXÊ+‘·jT˚ ˆˆ 1
\ø°ÎHêsêj·TD+ e+<˚ ‘·<“ä ø¤ ÁÔ£ |ües√ Væ≤ j·T' ˆ
leT<ëq+<ärsêúUÀ´ >∑Ts¡T dü+Ô #· qe÷eT´Vü≤yéT ˆˆ 2
y˚<˚ sêe÷j·TDÒ #Óe’ |ü⁄sêDÒ uÛ≤s¡‘˚ ‘·<ë∏ ˆ
Ä<ë e+‘˚ #· eT<Û̊´ #· $wüßí dü‡s¡«Á‘· ^j·T‘˚ ˆˆ 3
düs«¡ $|òTü ïÁ|üXe¯ Tq+ düs«¡ dæ~øΔ s£ +¡ |üsy¡ Té ˆ
düs«¡ JeÁ|üD‘Ò ês¡+ e+<˚ $»j·T<ä+ Vü≤]yéT ˆˆ 4
düsê«;ÛwÁºü |ü<+ä sêeT+ düsê«]wüìº yês¡øy£ Té ˆ
C≤qø°C≤ì eTìX¯+ e+<˚ eT<äTsZ T¡ e+~‘·yTé ˆˆ 5
nÁuÛeÑ T+ uÛ+Ñ >∑sV¡ ≤æ ‘· eT»&É+ $eT\+ dü<ë ˆ
Äq+<ärs¡ú eT‘·T\+ uÛCÑ Ò ‘ê|üÁ‘·j÷· |üV≤ü yéT ˆˆ 6
uÛeÑ ‹ j·T<äqTuÛ≤yê <˚&eÉ T÷ø√-|æ yê^à
»&ÉeT‹ s¡|æ »+‘·T, sê®jT· ‘˚ ÁbÕ»„eTÚ[' ˆ
düø\£ e#·q#˚‘√<˚e‘ê uÛ≤s¡r kÕ
eTeT e#·dæ $<Û‘ä êÔ+ düìï~Û+ e÷qùd #· ˆˆ 7
$T<∏ë´dæ<ëΔ+‘· <äTsΔê«+‘· $<Û«ä +düq$#·øD å£ ' ˆ
»j·TrsúêK´‘·sD ¡ Ï sê“¤d‘ü ê+ H√ Vü≤è<ä+ãπs ˆˆ 8
∫Å‘Ó’' |ü<Ó’X¯Ã >∑+;Û¬s’ sê« ø¬ ’ ´ sêàHÓ’ s¡K+&ç‘Ó’' ˆ
>∑Ts¡TuÛ≤e+ e´+»j·T+r uÛ≤‹ l»j·Trs¡yú êø˘ ˆˆ 9
(66)
n‘·è|üÔ dü+Ô eTTì+ e+<˚ ÁbÕ#˚‘d· ü eTø£\àwüyTé ˆˆ 12
eTH√»e+ e÷s¡T‘·‘T· \ý˚>+∑
õ‘˚+Á~j·T+ ãT~ΔeT‘ê+ e]wüy˜ Té ˆ
yê‘ê‘·à»+ yêqs¡jT· ÷<∏eä TTK´+
lsêeT<ä÷‘·+ •s¡kÕ qe÷$T ˆˆ 15
ñ\¢+|òTü ´ dæ+<Û√ dü‡*\+ dü©\+
j·TXÀÙø£eVæ≤ï+ »qø±‘·àC≤j·÷' ˆ
Ä<ëj·T ‘˚He’Ó <ä<ëVü≤ \+ø±+
qe÷$T ‘·+ ÁbÕ+»* sê+»H˚jT· yéT ˆˆ 16
Ä+»H˚jT· eT‹bÕ≥˝≤qq+
ø±+#·HêÁ~ ø£eT˙j·T$Á>∑V≤ü yéT ˆ
bÕ]C≤‘· ‘·sT¡ eT÷\yêdæq+
uÛ≤ej·÷$T |üee÷qq+<äqyéT ˆˆ 17
j·TÁ‘· j·TÁ‘· s¡|Tüò THê<∏øä s° qÔ¡ +
‘·Á‘· ‘·Á‘· ø£è‘·eTdüøÔ ±+»*yéT ˆ
u≤wüŒyê] |ü]|üPs¡˝í À#·q+
e÷s¡T‹+ qeT‘· sêø£kå Õ+‘·øy£ Té ˆˆ 18
Ä|ü<ë eT|üV≤ü sêÔs+¡ <ë‘ês¡+ düs«¡ dü+|ü<ëyéT ˆ
˝Àø±_ÛsêeT+ lsêeT+ uÛ÷Ñ jÓ÷ uÛ÷Ñ jÓ÷ qe÷eT´Vü≤yéT ˆˆ 20
‘·<Tä |ü>‘∑ · düe÷dü dü+~Ûj÷Ó >∑+
düeTeT<ÛTä s√|üq‘ês¡ú yêø£´ã<äyΔ Té ˆ
(67)
s¡|Tüò Tes¡#]· ‘·+ eTTìÁ|üD‘° +·
<äX•¯ s¡dü X¯Ã e<Û+ä ìXÊeTj·T<Û«ä yéT ˆˆ 21
yÓ<’ V˚ ≤” düV≤æ ‘·+ düTs¡Á<äTeT‘·˝Ò ôV≤’ y˚T eTVü‰eT+&Éù|
eT<Û̊´ |ü⁄wüŒø£ e÷düH˚ eTDÏeTj˚T MsêdüH˚ düTdæ‘ú y· Té ˆ
nÁπ> yê#·jT· ‹ Á|üu+ÑÛ »qdüT‘˚ ‘·‘Ô· «+ eTTìuÛ´Ñ ' |üs+¡
yêÚ≤´+‘·+ uÛsÑ ‘¡ ê~_Û' |ü]eè‘·+, sêeT+ uÛCÑ Ò XÊéT\yéT ˆˆ 22
e+<˚ e+<ä´+ $~ÛueÑÛ eTùV≤+Á<ë~ ãè+<ës¡øπ +Å<'’Ó
e´ø£+Ô yê´|ü+Ô dü«>∑TD>∑D‘√ <˚X‘¯ '· ø±\‘· X¯Ã ˆ
<Û÷ä ‘êe<ä´+ düTKõ‹eTjÓTÆ s¡à+>∑fi’Ë s¡T´ø£Ô eT+¬>'’
kÕHê<∏´ä + H√ $<ä<äÛ <ä~øÛ +£ ÁãVü≤à Hêsêj·TD≤KýéT ˆˆ 23
uÛ÷Ñ cÕs¡‘ï· + uÛTÑ eqe\j·T kÕ´œ˝≤X¯Ãs¡´s¡‘ï· +
©˝≤s¡‘ï· + »\~Û<Tä Væ≤‘·T sπ e› ‘êeTÚ[s¡‘ï· yéT ˆ
∫+‘ês¡‘ï· + »>∑‹ uÛ»Ñ ‘ê+ dü‘‡· s√»<äT´s¡‘ï· +
øödü˝≤´j·÷ \dü‘T· eTeT Vü≤èqà+&É˝Ò |ü⁄Á‘·s‘¡ ï· yéT ˆˆ 24
eTVü‰yê´ø£sD ¡ ≤+uÛÀ~Û eT+<∏eä ÷qdüeT+~s¡yTé ˆ
ø£ej·T+‘·+ sêeTø°sêÔ ´ Vü≤qTeT+‘· eTTbÕdüàùV≤ ˆˆ 25
eTTK´ÁbÕD≤j·T ;Ûe÷j·T qyÓ÷ j·Tdü´ uÛTÑ C≤+‘·sy¡ Té ˆ
HêHêMs¡dTü esêíHê+ ìø£cÕXÊàsTT‘·+ uÛCÑ Ò ˆˆ 26
kÕ«+‘·kÕúq+‘·Xj ¯ ÷· ´j·T |üPs¡Cí ≤„qeTVü‰s¡ùí d ˆ
ñ‘·T+Ô >∑yêø£sÔ +¡ >±j·T eT<Û«ä <äT>±Δãj Δ T˚ qeT' ˆˆ 27
yê©àπø söZ' |ü⁄˙j·÷ H√ï eTV”≤<Ûsä |¡ <ü ëÁX¯j÷· ˆ
j·T<äT› >∑Δ eTT|üJe+‹ ø£ej·T düsÔ øí¡ ± Çe ˆˆ 28
dü÷øÏsÔ ‘¡ êïø£sπ s¡yT˚ ´ eT÷\sêe÷j·TD≤s¡yí ˚ ˆ
$Vü≤s¡+‘√ eTV”≤j·÷+dü' Á|”jT· +‘ê+ >∑Ts¡y√ eTeT ˆˆ 29
Vü≤j·TÁê Vü≤j·TÁê Vü≤j·TÁ^y˚‹ jÓ÷ e<˚‘Y ˆ
‘·d´ü ìdü‡s¡‘˚ yêD° »VüQïø£Hê´Á|üyêVü≤e‘Y ˆˆ 30
★★★
bÕsêj·TDdüe÷|üqÁø£eTeTT
kÕàs¡Ôdü+Á|ü<ëj·TeTT
dü«dæÔ Á|üC≤uÛ´Ñ ' |ü]bÕ\j·T+‘ê+
Hê´j˚T´q e÷πsD Z eTV”≤+ eTV”≤XÊ' ˆ
>√Áu≤Vü≤àDÒu´ÑÛ ' X¯óuÛeÑ TdüTÔ ì‘·´+
˝Àø± dü‡eTkÕÔ düT‡œH√ uÛeÑ +‘·T ˆˆ 1
ø±˝Ò es¡¸‘T· |üsq®¡ ´' |üè~∏M düd´ü XÊ*˙ ˆ
<˚XÀ-j·T+ øå√uÛsÑ V¡ ≤æ ‘√ Áu≤Vü≤àD≤ dü‡+‘·T ìs¡“j
¤ ÷· ' ˆˆ 2
n|ü⁄Á‘ê' |ü⁄Á‹Ddü‡+‘·T |ü⁄Á‹D dü‡+‘·T bÂÁ‹D' ˆ
n<ÛHä ê dü‡<ÛHä ê dü‡+‘·T Je+‘·T X¯s<¡ ë+ X¯‘y· Té ˆˆ 3
#·]‘·+ s¡|Tüò THê<∏dä ´ü X¯‘ø· √{ÏÁ|ü$düsÔ y¡ Té ˆ
@¬øø’ £ eTø£så +¡ Áb˛ø£+Ô eTVü‰bÕ‘·øH£ êX¯qyéT ˆˆ 4
X¯èD«Hé sêe÷j·TD+ uÛøÑ ±Ô ´ j·T' bÕ<ä+ |ü<yä T˚ e yê ˆ
dü j·÷‹ ÁãVü≤àD' kúÕq+ ÁãVü≤àD≤ |üP»´‘˚ dü<ë ˆˆ 5
sêe÷j·T sêeTuÛÁÑ <ëj·T sêeT#·+Á<ëj·T y˚<ùäÛ d ˆ
s¡|Tüò THê<∏ëj·T Hê<∏ëj·T d”‘êj·÷' |ü‘j
· T˚ qeT' ˆˆ 6
j·Tqà+>∑fi+¯ düV≤ü ÁkÕπøå düs«¡ <˚eqeTdüÿ è‘˚ ˆ
eèÁ‘·HêX‚ düeTuÛeÑ ‘·‘Ô Ô̊ uÛeÑ ‘·T eT+>∑fiy¯ Té ˆˆ 7
eT+>∑fi+¯ ø√dü˝+Ò Á<ëj·T eTVü≤˙j·T>∑TD≤‘·àH˚ ˆ
#·Áø£e]Ô‘q· ÷C≤j·T kÕs¡«uÛÖe÷j·T eT+>∑fiy¯ Té ˆˆ 8
j·T qà+>∑fi+¯ düT|üsdí¡ ´ü $q‘ê-ø£\Œj·T ‘·TŒsê ˆ
neTè‘·+ ÁbÕs¡j
ú ÷· qdü´ ‘· ‘Ô̊ uÛeÑ ‘·T eT+>∑fiy¯ Té ˆˆ 9
(69)
neTè‘√‘êŒ<äH˚ <Ó‘’ ê´Hé |òTü ï‘√ eÁ»<Ûsä d¡ ´ü j·T‘Y ˆ
n~‹ s¡à+>∑fi+¯ ÁbÕ<ë ‘·‘Ô Ô̊ uÛeÑ ‘·T eT+>∑fiy¯ Té ˆˆ 10
ÁrHé $Áø£e÷Hé Á|üÁø£eT‘√ $c˛í s¡$T‘·‘»˚ dü' ˆ
j·T <ëd” qà+>∑fi+¯ sêeT ‘·‘Ô̊ uÛeÑ ‘·T eT+>∑fiy¯ Té ˆˆ 11
ãTT‘·e kÕ‡>∑sê B«bÕ y˚<ë ˝Àø± ~X¯ X¯Ã ‘˚ ˆ
eT+>∑fi≤ì eTVü‰u≤¨ ~X¯+‘·T ‘·e düs«¡ <ë ˆˆ 12
ø±j˚Tq yê#ê eTqùd+Á~jÓTÆ sê«
ãT<Δë´‘·àHê yê Á|üøè£ ‘˚' dü«uÛ≤yê‘Y ˆ
ø£s√$T j·T<ä´ ‘·‡ø£\+ |üsô¡ d’ à
Hêsêj·TD≤j˚T‹ düeTs¡Œj·÷$T ˆˆ 13
★★★
lyÓ’wüíe dü+Á|ü<ëj·TeTT
@e y˚T‘· ‘·TŒsêeè‘·Ô e÷U≤´q+ uÛÁÑ <ä eTdüTÔ e' ˆ
Á|üyê´Vü≤s¡‘· $Ádüã+Δ ã\+ $cí˛' Á|ües¡‘Δ êyéT ˆˆ 1
˝≤uÛÑ ùdcÔ Õ+ »j·T ùdcÔ Õ+ ≈£î‘· ùdcÔ Õ+ |üsêuÛeÑ ' ˆ
j˚TcÕ $T+Bes¡XÊýÓ÷ Vü≤è<äjT˚ düTÁ|ü‹wæ̃‘'· ˆˆ 2
<˚XÀ -j·T+ øå√uÛsÑ V¡ ≤æ ‘√ Áu≤Vü≤àD≤ dü‡+‘·T ìs¡“j ¤ ÷· ' ˆˆ 3
ø±y˚Ø es¡‘Δ ê+ ø±˝Ò ø±˝Ò es¡¸‘T· yêdüe' ˆ
ls¡+>∑Hê<∏√ »j·T‘·T Áos¡+>∑ÁoX¯Ã es¡‘Δ êyéT ˆˆ 4
dü«dæÔ Á|üC≤uÛ´Ñ ' |ü]bÕ\j·T+‘ê+ Hê´j˚Tq e÷πsD Z eTV”≤+ eTV”≤XÊ' ˆ
>√Áu≤Vü≤àDÒu´ÑÛ X¯óÙuÛÑ eTdüTÔ ì‘·´+ ˝Àø± dü‡eTkÕÔ düT‡œH√ uÛeÑ +‘·T ˆˆ 5
y˚<yä <˚ ë+‘·y<˚ ë´j·T y˚T|òTü XÊéT\eT÷s¡j Ô T˚ ˆ
|ü⁄+kÕ+ yÓ÷Vü≤qs¡÷bÕj·T |ü⁄D´XÀ¢ø±j·T eT+>∑fiy¯ Té ˆˆ 7
$XÊ«$TÁ‘ê+‘·s+¡ >±j·T $T~∏˝≤q>∑Ø|ü‘'˚ ˆ
uÛ≤>±´Hê+ |ü]bÕø±j·T uÛeÑ ´s¡÷bÕj·T eT+>∑fiy¯ Té ˆˆ 8
|æ‘è· uÛøÑ ±ÔjT· dü‘‘· +· ÁuÛ≤‘·è_Û dü‡Vü≤ d”‘j
· ÷· ˆ
q+~‘êœ\˝Àø±j·T sêeTuÛÁÑ <ëj·T eT+>∑fiy¯ Té ˆˆ 9
‘·´ø£kÔ Õπø‘·yêkÕj·T ∫Á‘·≈L£ ≥$Vü‰]DÒ ˆ
ùdyê´j·T düs«¡ j·T$THê+ BÛs√<ësêj·T eT+>∑fiy¯ Té ˆˆ 10
kÂ$TÁ‹D≤ #· C≤qø±´ #ê|üu≤D≤dæ<ëÛ ]DÒ ˆ
dü+ùdyê´j·T dü<ë uÛøÑ ±Ô ´ kÕ«$TH˚ eTeT eT+>∑fiy¯ Té ˆˆ 11
<ä+&Éø±s¡DýêkÕj·T K+&ç‘êeTs¡XÁ¯ ‘·y˚ ˆ
>∑èÁ<Ûsä êC≤j·T uÛøÑ ±ÔjT· eTTøÏ<Ô ëj·÷düTÔ eT+>∑fiy¯ Té ˆˆ 12
(71)
kÕ<äs+¡ X¯ãØ<ä‘Ô· |ò\ü eT÷˝≤_Û˝≤wæDÒ ˆ
kÂ\uÛ´Ñ |ü]|üPsêíjT· dü‘√Ô «Á~ø±ÔjT· eT+>∑fiy¯ Té ˆˆ 13
Vü≤qTeT‘·‡eTy˚‘êj·T Vü≤ØXÊ;Ûw<ºü ësTTH˚ ˆ
yê*Á|üeT<∏Hä êj·÷düTÔ eTVü‰Msêj·T eT+>∑fiy¯ Té ˆˆ 14
leT‘˚ s¡|Tüò TMsêj·T ùd‘·÷\¢+|òTæ ‘·d+æ <Ûyä ˚ ˆ
õ‘·sêø£då sü êC≤j·T s¡DBÛsêj·T eT+>∑fiy¯ Té ˆˆ 15
ÄkÕ<ä´ q>∑Ø+ ~yê´ eT_Ûwøæ ±ÔjT· d”‘j · ÷· ˆ
sêC≤~Ûsê»sêC≤j·T sêeTuÛÁÑ <ëj·T eT+>∑fiy¯ Té ˆˆ 16
eT+>∑fi≤XÊdüq|üs¬ ’ s¡à<ë#ês¡´|ü⁄s√>∑yTÓ 'Æ ˆ
düs¬ ’ «X¯Ã |üPs¬ ’ « sê#ê¬s’ ´ dü‡‘·ÿ è‘êj·÷düTÔ eT+>∑fiy¯ Té ˆˆ 17
Vü≤] z+ dü‘Y ‘·‘Y

★★★
e÷<Ûä«dü+Á|ü<ëj·TeTT
dü«dæÔ Á|üC≤uÛ´Ñ ' |ü]bÕ\j·T+‘ê+ Hê´j˚Tq e÷πsD Z eTV”≤+ eTV”≤XÊ' ˆ
>√Áu≤Vü≤àDÒu´ÑÛ X¯óÙuÛÑ eTdüTÔ ì‘·´+ ˝Àø± dü‡eTkÕÔ düT‡œH√ uÛeÑ +‘·T ˆˆ 1
<˚XÀ -j·T+ øå√uÛsÑ V¡ ≤æ ‘√ Áu≤Vü≤àD≤ dü‡+‘·T ìs¡“j¤ ÷· ' ˆˆ 2
˝≤uÛÑ ùdcÔ Õ+ »j·T ùdcÔ Õ+ ≈£î‘· ùdcÔ Õ+ |üsêuÛeÑ ' ˆ
j˚TcÕ $T+Bes¡XÊýÓ÷ Vü≤è<äjT˚ düTÁ|ü‹wæ̃‘'· ˆˆ 3
ø±j˚Tq yê#ê eTqùd+Á~jÓTÆ sê« ãT<Δë´‘·àHê yê Á|üøè£ ‘˚' dü«uÛ≤yê‘Y ˆ
ø£s√$T j·T<ä´ ‘·‡ø£\+ |üsô¡ d’ à Hêsêj·TD≤j˚T‹ düeTs¡Œj·÷$T ˆˆ 5
★★★
leT<ë+»H˚jT· |üsãÁ¡ Vü≤àDÒ qeT'
n+uÛÀ<Û̊s+¢¡ |òTü H˚HêdüTs¡|‹ü q>∑sπ uÛ÷Ñ $TC≤H˚«wüDqÒ

\+ø±j·÷+ #ês¡DqÒ Á|ü‹uÛ≥Ñ ã\e<Ó‘Ì› ´· $Á<ëeDÒq ˆ
Á|üU≤´‘ê‹Á|üu≤Û e dü‡ Væ≤ eTeT uÛeÑ ‘ê <ë+»H˚jT· ' Á|üdqü ï'
ld”‘êsêeTbÕ<ë+ãT» eT<ÛTä \Vü≤ØbÕqeT‘·~Ô «πs|ò'ü ˆˆ
lsêe÷j·T qeT'
lsêeTX¯s¡D >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'
düT+<äs¡ ø±+&ÉeTT
Á|ü<∏äeTdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ sêeD˙‘êj·÷ d”‡‘êj·÷' X¯Á‘·Tø£sÙ¡ q' ˆ
Çj˚Twü |ü<eä TH˚«wüß+º #ês¡D≤#·]‘˚ |ü~∏ ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` sêeD˙‘êj·÷' ` d”‘êj·÷' ` X¯Á‘·Tø£sÙ¡ q' ` Çj˚Twü `
|ü<yä Té ` nH˚«wüß+º ` #ês¡D≤#·]‘˚ ` |ü~∏ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· X¯Á‘·Tø£sÙ¡ q' (Vü≤qTe÷Hé) sêeD˙‘êj·÷' d”‘êj·÷'
|ü<yä Té nH˚«wüß+º #ês¡D≤#·]‘˚ |ü~∏ (>∑+‘·TyéT) Çj˚Twü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, X¯Á‘·Tø£s¡Ùq' R X¯Á‘·TeTs¡›qT&Ó’q
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, sêeD˙‘êj·÷' R sêeDTì#˚ n|üV≤ü ]+|üã&çq{Ï,º d”‘êj·÷' R
d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ , |ü<ä+ R ñìøÏì, nH˚«wüßº+ R yÓ<ä≈£î≥¬ø’, #ês¡D≤#·]‘˚ R
#ês¡DT\qT <˚eC≤‹yê]#˚ dü+#·]+|üã&ÉTq{Ï,º |ü~∏ R e÷s¡yZ TÓ qÆ Äø±X¯eTTq+<äT,
(>∑+‘·TyéT R |üjT· ì+#·T≥≈£î), Çj˚Twü R ø√¬sqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` C≤+ãe+‘·T&ÉT, ‘·q kÕeTs¡ú´$X‚wüeTTqT miTø£|üs¡∫ ‘·qqT
Áb˛‘·‡Væ≤+∫q nq+‘·s¡eTT eTùV≤+Á<ä|üs¡«‘·eTTqT #˚], X¯Á‘·TuÛÑj·T+ø£s¡T&Ó’q
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, d”‘ê<˚$ì n|üV≤ü ]+∫q sêeD≤düTs¡T &ÜyÓT HÓ+<äT <ë∫j·TT+#ÓH√
yÓ < ä ø Ï ‘Ó \ Tdü T ø=qT≥¬ ø ’ #ês¡ D T\T eTTqï>∑ T <˚ e >∑ D eTT\T dü + #· ] +#· T
Äø±X¯e÷s¡eZ TTq+<äT |üjT· ì+∫ \+ø£qT #˚s>¡ √¬sqT.
$X‚cÕs¡eú TT\T, yêÚ≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T
>√$+<äsêJj·TeTT :` øÏwÿæ +<Ûëø±+&ÉeTTq+<äT lsêeTTì |üs‘¡ «· eTTqT ‘Ó\T|ü⁄q{Ïº
nkÕ<Ûës¡D ø£fi≤´D >∑TDeTT\T e]í+|üã&çq$. á ø±+&ÉeTTq+<äT, Ä‘·ì düs«¡
dü+Vü‰s¡øX£ ø¯ ÔÏ e]í+|üã&ÉT#·Tqï~. yÓqTø£{øÏ ±+&ÉeTTq düs«¡ $<Ûeä TT\ $TÁ‘·d+ü s¡øDå£ y˚T
ø£seÔ¡ éTì ‘Ó\T|üã&çq~. á ø±+&ÉeTTq+<äT <ä÷‘·jTÓ Tø£ÿj·TT, |ü‹Áe‘·jTÓ Tø£ÿj·TT,
es¡qÔ eTT Ç≥T¢+&Ée˝…qì Á|ü‹bÕ~+|üã&ÉT#·Tqï~.
2 düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT
|üPs¡«ø±+&ÉeTTq »>∑Á<äø£åDø±s¡´ ‘·‘·Œs¡T&Ó’q leTVü‰$wüßíe⁄q≈£î
(lsêeTTq≈£î) Ä#ês¡´s¡÷|üyÓTÆq |ü⁄s¡Twüø±s¡eTT (Vü≤qTeT+‘·T&ÉT) \_Û+∫q≥T¢
#Ó|üŒã&ÓqT. Ç#·Ã≥ Ä#ês¡T´ìjÓTTø£ÿ ø±s¡éTT #Ó|üŒã&ÉT#·Tqï~. á Á|ü<∏äeT
düseZ¡ TTq+<äT >∑Ts¡Te⁄ ñ|ü<•˚ +|ü<–ä q •wüß´ì yÓ<Tä ≈£î≥ >∑÷]Ã #Ó|Œü ã&ÉT#·Tqï~.
‘·‘·' R eTTÁ~ø£ H=dü+>∑T≥ j·TqT uÛÑ>∑e<äqT»„ \_Û+∫q|æeTà≥—
X¯Á‘·Tø£sÙ¡ q' R ªª>∑TX¯ãd› Ôü «+<Ûøä ±s¡kÕ‡´‘Y, s¡TX¯ã› düìÔ ïs√<Ûøä '£ , n+<Ûøä ±s¡ìs√~Û‘ê«‘Y
>∑Ts¡T ]‘·´_ÛBj Û T· ‘˚μμ nqT Á|üe÷DeTT qqTdü]+∫ nC„≤qs¡÷|ü X¯Á‘·Tìes¡qÔ o\T&Óq’
>∑Ts¡Te⁄, #ês¡D≤#·]‘˚ |ü~∏ R #ês¡jT· +‹ Ä#ês¡jT· +‹ <Ûsä êàHé Ç‹ #ês¡D≤'—
|üPsê«#ês¡T´\T— (yê]#˚) Ä#·]‘˚ R nqTdü]+|üã&çq— |ü~∏ R e÷s¡eZ TTq+<äT—
ªªeTVü‰»H√ j˚Tq >∑‘· dü‡ |ü+<∏ë'μμ nqT dü÷øÏÔ qqTdü]+∫ <Ûäs¡àeTT\
Hê#·]+|ü#j ˚ T· Tq{Ïº |üPsê«#ês¡T´\T q&É#T· q{Ïº e÷s¡eZ TTq— sêeD˙‘êj·÷' R
ªªsêej·T‹ ndüÁ‘·Œ˝≤bÕHé ø±s¡j·Tr‹ sêeD', n$y˚ø£' Ç‘·´s¡ú'μμ nq>±
ndüÁ‘·Œ˝≤|üeTT\T >±$+#·Tq{Ïº n$y˚ø£eTT#˚ kÕ«BÛqeTT #˚düTø=qã&çq{Ïº—
d”‘êj·÷' R nHê~uÛÑ>∑e‘·Œs¡‘·+Á‘·T&Ó’q Je⁄ìjÓTTø£ÿ — Ç#·Ã≥ ªd”‘·μ j·TqT
|ü<äeTTe\q njÓ÷ì»‘·«eTT, Åd”Ô*+>∑eTT#˚‘· bÕs¡‘·+Á‘·éTTqT #Ó|üŒã&çq~.
(ªÅdÁÔ” bÕj·T $T‘·s‘¡ ‡· s¡«+μ nq>±, uÛ>Ñ e∑ +‘·Tìø£qï y˚s¬ q’ <ä+‘·jT· TqT ÅdÁÔ” bÕj·Ty˚T
nì kÕ+Á|ü<ëj·TeTT.) |ü<+ä R kÕúqeTTqT, dü+kÕs¡eT+&É\eTTqT. ˝Òø£
ªªXÀ¢ˆˆ $c˛í' ø£{≤ø£Xå ÊÃ<˚«wü' Ä_ÛeTTK´+ #· kÕ‹Ô « ¬ø’',
dü+uÛ≤wüD+ wü&‘˚ êì ‘ê«#ês¡´ÁbÕ|æùÔ V≤‘·e'.μμ
nì #Ó|Œü ã&çq Ø‹>±, Ä#ês¡´ÁbÕ|æøÔ Ï ùV≤‘·TyÓq’ kÕ‹Ô «ø£d+ü uÛ≤wüD≤~
∫Vü≤ïeTT\T— ˝Òø£ ª|ü<+ä μ nqT |ü<eä TTq≈£î, Á|üjT· ‘·ï eTìj·TT ns¡eú TTqï~. ø±ã{Ïº
@ Je⁄ìøÏ uÛÑ>∑eÁ‘êŒ|æÔø=s¡≈£î Á|üj·T‘·ïeTT >∑\<√ yêìì— nH˚«wüßº+ R yÓ<äøÏ
‘Ó\TdüTø=qT≥≈£î— Çj˚Twü R ø√¬sqT.
ªª#ês¡D≤#·]‘˚ |ü~∏, |ü<äyéT nH˚«wüßºyéT, Çj˚Twüμμ R Vü≤qTeT+‘·T
&Üø±X¯eTTq+<äT >∑÷&É d”‘e· Tà ñìøÏì yÓ<Tä ø£>√¬sqT. Bììã{Ïº Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î
Äø±X¯eTTq+<äT >∑÷&É ùd«#·Ã>¤ ± ‹s¡T>∑>\∑ kÕeTs¡´ú eTTqT, ãT~Δ#ê‘·Ts¡éTTqT, >∑\eì
#Ó|üŒã&ÉT#·Tqï~. Bì#˚‘· •wüß´&ÉT+&ÉT Á|ü<˚X¯eTT yÓ<ä≈£î≥j·T+<äT ÄdüøÏÔ>∑\
>∑Ts¡Te⁄jÓTTø£ÿ dü«s¡÷|üeTT #Ó|Œü ã&ÉT#·Tqï~.
á XÀ¢øe£ TTq≈£î |üPs¡«eTT |ü<Tä H=ø£+&ÉTy˚\ XÀ¢øe£ TT\T eTT–dæq$. á
XÀ¢øe£ TT |ü+Á&Ó+&Ée y˚sTT jÓTTø£ÿ yÓTT<ä{Ï XÀ¢øe£ TT. Ç+<äT >±j·TÁreT+Á‘·eTTjÓTTø£ÿ
(1) ` Á|ü<∏äeTdüs¡Z 3
|ü+Á&Ó+&Ée nø£så e¡ TT Á|üjT· Tø£yÔ TÓ qÆ ~. n~ |ü+&ç‘T· \≈£î $~‘·eTT.
eTùV≤X¯«s¡rØúj·TeTT :` yÓqTø£{Ï ø±+&ÉeTTq, ªª»>±eT \+ø±+ eTqkÕ eTqd”«μμ
nì e÷qdæøy£ TÓ qÆ >∑eTqeTTqT ø£$ #Ó|Œæ Á|üdTü ‘Ô e· TT XÊØs¡ø>£ e∑ TqeTTq≈£î ñ<äT´≈£îÔ
&É>T∑ #·Tqï≥T¢ ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT. á XÀ¢øe£ TTjÓTTø£ÿ Hê\Ze nø£så e¡ TT μeμ nqTq~
>±j·TÁreT+Á‘·eTTjÓTTø£ÿ |ü+Á&Ó+&Ée nø£så e¡ TT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` C≤+ãe+‘·T&ÉT Vü≤qTeTqT kÕ>∑s‘¡ s· D¡ eTTq¬ø’ Áb˛‘·‡Væ≤+∫q
‘·sT¡ yê‘· eè‘êÔ+‘·eTTqT ø£$ Ç#·≥ #Ó|ü #·THêï&ÉT. ‘·‘'· R ‘·q |üsêÁø£eTeTTqT
C„≤|üøe£ TT #˚dqæ |æeTà≥.
sêe÷qTJj·TeTT :` yÓqTø£{Ï øÏwÿæ +<Ûëø±+&ÉeTTjÓTTø£ÿ ∫e] düseZ¡ TTq #Ó|Œæ q
\+ø±>∑eTqø£<∏äqeTT πøe\eTT e÷qdæø£yÓTÆq~. Ç#·Ã≥ #Ó|üŒã&ÉTq~ XÊØs¡ø£
>∑eTqeè‘êÔ+‘·eTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` á ø±+&ÉeTTq+<äT Ä‘êàe˝Àø£q‘·‘Œ· s¡T&Óq’ jÓ÷–#·s´¡ j·TT,
Ä‘·à #˚j·TT uÛÑ>∑e<äqTdü+<Ûëq$<ÛäeTT, Ä‘·à<äs¡ÙqeTT >∑\ jÓ÷– <˚Vü‰_Ûe÷q
‘ê´>∑eTTqT <Û«ä ì‘·eTT.
á ø±+&ÉeTT ª‘·μø±s¡eTT‘√ ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ ,Æ ª‘·μø±s¡eTT‘√&ÉH˚ eTT–dæq~.
Ç~ ª‘·‘μY nqT<ëìì uÀ~Û+#·T#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ ‘· ~ ‘·´q_Ûd+ü <Ûëj·T |ò\ü + j·T»„‘|· 'ü ÁøÏj÷· ' ˆ
<ëqÁøÏj÷· X¯Ã $$<Ûë' ÁøÏjT· +‘˚ yÓ÷ø£øå ±+øÏ_å 'Û ˆˆ
` (uÛ>Ñ e∑ BZ‘· ` 17 n. 25 XÀ¢.)
‘êˆˆ yÓ÷ø£eå TTqT >√s¡Tyês¡T y˚sT¡ |ò\ü eTTqT >√s¡ø£ ª‘·‘μY nì ñ#·Ã]+∫
nH˚ø$£ <Ûeä TT˝…q’ j·T»„eTT\T, <ëqeTT\T, ‘·|'ü ÁøÏjT· \TqT #˚jT· T#·THêïs¡T.
düT+<äsø¡ ±+&É |üsq¡ƒ eTTe\q uÛTÑ øÏeÔ TT≈£î\Ô T ø£\T>∑TqT. e÷qe⁄&ÉT Bìì
uÛøÑ j
ÔÏ T· T‘·eTT>± |ü]+ƒ #·e˝…qT. ns¡eú TT ‘Ó*j·Tø£ eTqdüT‡ s¡+õ\¢<Tä . eTqdüT s¡+õ\¢ø£
uÛøÑ ÔÏ ≈£î<äTs¡<Tä . ø±e⁄q Bìì ns¡j ú T· T‘·eTT>±H˚ #·<Tä ee˝…qT.
XÀ¢ˆˆ <äTwüÿs¡+ ìÁwüŒ‹<ä«+<ä«+ ∫ø°s¸¡ Hé ø£sà¡ yêqs¡' ˆ
düeTT<äÁ>∑•s√Á^y√ >∑yê+|ü‹ ] yêãuÛÖ ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äTwüÿs¡+ ` ìÁwüŒ‹<ä«+<ä«+ ` ∫ø°s¸¡ Hé ` ø£sà¡ ` yêqs¡' `
düeTT<äÁ>∑•s√Áê' ` >∑yê+ ` |ü‹' ` Çe ` ÄãuÛÖ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡' <äTwüÿs¡+ ìÁwüŒ‹<ä«+<ä«+ ø£s¡à ∫ø°s¡¸Hé düeTT<äÁ>∑
•s√Áê' >∑yê+|ü‹' Çe ÄãuÛÖ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡' R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, <äTwüÿs¡+ R ø£]qƒ yÓTqÆ , ø£sà¡ R
ø±s¡éTTqT, ìÁwüŒ‹<ä«+<ä«+ R m<äTs¡T˝ÒìØ‹>±, ∫ø°s¸¡ Hé R #˚jT· >√s¡T#·T, düeTT<äÁ>∑
•s√Áê' R MT~øÏ #ê∫q ‘·\j·TTqT yÓT&ÉjT· TqT >∑\, >∑yê+ |ü‹' Çe R
ÄuÀ‘·Te˝…— ÄãuÛÖ R $TøÏÿ* Á|üø±•+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` ìÁwüŒ‹<ä«+<ä«+ ` düVü‰j·÷+‘·s¡ s¡Væ≤‘·eTT>±, ˝Òø£ Á|ü‹ã+<Ûäø£
s¡V≤æ ‘·eTT>±.
uÛÑ÷wüDeTT :` ìÁwüŒ‹<ä«+<ä«+ ` m<äTs¡T ˝Òq{Ïqº ~>±qT, nì‘·sk¡ Õ<Û´ä eTT>±qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $TøÏÿ* ø£wyºü TÓ qÆ |üìì, Ç‘·sT¡ ˝…e«]øÏì kÕ<Û´ä eTT>±ì Ø‹>±
#˚j·Tã÷ì, düeTTÁ<äeTTqT <ë≥T≥≈£î ñ<äT´≈£îÔ&Ó’q Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘·q
|üsêÁø£e÷‹X¯jT· eTT‘√ •s¡dTü ‡qT yÓT&ÉqT MT~øÏ m‹Ô, ñqï‘·yTÓ qÆ •s¡dTü ‡ yÓT&ÉjT· TqT
>∑\ eèwüusÑÛ ê»eTTe˝…, Á|üø±•+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ n<∏ä yÓ&’ ÷É s¡éπswí ßü XÊ<ä«˝Òwßü eTVü‰ã\' ˆ
BÛs¡ dü‡*\ø£˝ŒÒ wüß $#·#ês¡ j·T<∏ëdüTKyéT ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` yÓ&’ ÷É s¡éπswí ßü ` XÊ<ä«˝Òwßü ` eTVü‰ã\' ` BÛs'¡ ` dü*\
ø£˝ŒÒ wüß ` $#·#ês¡ ` j·T<∏ëdüTKyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä, eTVü‰ã\', BÛs¡', (dü') yÓ’&É÷s¡éπsíwüß dü*\ø£˝ÒŒwüß
XÊ<ä«˝Òwßü j·T<∏ëdüTK+ $#·#ês¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R n+‘·≥, eTVü‰ã\' R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT, BÛs'¡ R
eTVü‰BÛsT¡ &ÉTqT n>∑T, dü' R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, yÓ&’ ÷É s¡éπswí ßü R yÓ&’ ÷É s¡´
es¡eí TT ø£*–q{Ïj º T· TqT, dü*\ø£˝ŒÒ wüß R ˙{Ïe˝… qTqï{Ïj º T· TqT, XÊ<ä«˝Òwßü R
|ü∫Ãø£ãj·Tfi¯flj·T+<äT, j·T<∏ëdüTK+ R düTKeTT>±— $#·#ês¡ R dü+#·]+#ÓqT.
uÛÑ÷wüDeTT :` dü*\ø£˝ÒŒwüß R yÓ’&É÷s¡és¡íeTT ø£*– j·TT+&ÉT≥#˚ n#·Ã{Ï
|ü∫Ãø£ãj·Tfi¯ófl ˙fi¯fle˝… >√#·]+#ÓqT. »\ÁuÛ≤+‹ì ø£*Œ+#·T≥ yÓ&’ ÷É s¡´ s¡‘ï· eTTq≈£î
düV≤ü »yÓTqÆ \ø£D
å eTT.
sêe÷qTJj·TeTT :` yÓ&’ ÷É s¡és¡eí TT ` Ä≈£î|ü#Ã· es¡eí TT‘√ ≈£L&çq X¯óø£e¢ s¡eí TT.
Ä XÊ<ä«\eTT\T dü*\eTT\e˝… ø£ì|æ+#·T≥≈£î ùV≤‘·Te⁄ n+<ä* XË‘’ ´· eTT, e÷s¡e› eTT
yÓTT<ä\>∑T \ø£D
å eTT\#˚‘H· .˚
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø£&ÉT ã\e+‘·T&ÉTqT, <ÛÓ’s¡é+‘·T&ÉTqT n>∑T Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
eTs¡ø£‘·#êÃ¤j·T ø£*– ˙{Ïe˝… yÓTs¡j·TT#·Tqï n#·Ã{Ï |ü∫Ãø£ãj·Tfi¯flj·T+<äT
ø=~›ø±\eTT ùd«#·Ã>¤ ± Ç≥Tq≥T ‹]¬>qT.
XÀ¢ˆˆ ~«C≤ ì«Á‘êdüjT· Hé BÛe÷ qTs¡kÕ bÕ<äbÕHé Vü≤s¡Hé ˆ
eTè>±+X¯Ã düTãVüAHé ì|òTü ïHé Á|üeè<äΔ Çe øπ düØ ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ~«C≤Hé ` $Á‘êdüjT· Hé ` BÛe÷Hé ` ñs¡kÕ ` bÕ<äbÕHé `
Vü≤s¡Hé ` eTè>±Hé ` #· ` düTãVüAHé ` ì|òTü ïHé ` Á|üeè<ä'Δ ` Çe ` øπ düØ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` BÛe÷Hé (dü'), ~«C≤Hé $Á‘êdüjT· Hé ñs¡kÕ bÕ<äbÕHé Vü≤s¡H,é
düTãVüAHé eTè>±Hé ì|òTü ïHé #· Á|üeè<ä'Δ øπ düØ Çe $#·#ês¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` BÛe÷Hé R BÛXÊ*jÓTÆ q Vü≤qTeT— ~«C≤Hé $Á‘êdüjT· Hé R |ü≈îå£ \qT
uÛj
Ñ T· ô|≥Tº#T· , ñs¡kÕ R i=eTTà‘√, bÕ<äbÕHé Vü≤s¡Hé R eèø£eå TT\qT ≈£L\TÃ#·T,
düTãVüAHé eTè>±Hé R ô|≈£îÿ eTè>∑eTT\qT, ì|òüTïHé #· R dü+Vü≤]+#·T#·TqT,
Á|üeè<ä'Δ øπ düØ Çe R $»è+_Û+∫q dæ+Vü≤eTTe˝…, $#·#ês¡ R dü+#·]+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` BÛXÊ*jÓTÆ q Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, n#·≥ |ü≈îå£ \qT uÛj Ñ T· ô|≥Tº#T· , ‘·q
i=eTTà‘√ eèø£eå TT\qT ≈£L\TÃ#·T, ô|≈£îÿ eTè>∑eTT\qT dü+Vü≤]+#·T#·T, #Ó\sπ –q
dæ+Vü≤eTTe˝… dü+#·]+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ˙\˝ÀVæ≤‘·e÷+õwü̃|Áü ‘·es¬ Ìí dæ‡‘êdæ‘'’Ó ˆ
dü«uÛ≤e$Væ≤‘Ó’ •ÃÅ‘’Ó sêΔ‘T· _Û dü‡eT\+ø£è‘·yTé ˆˆ 5
XÀ¢ˆˆ ø±eTs¡÷|æ_Û sê$wüº eT;Ûøå£í+ dü|]ü #·Ã<¤ '’Ó ˆ
j·Tø£øå qÏ ïs¡>q∑ s¬Δ ’ « sπ e› ø£˝’… ŒX¯Ã |üqï¬>'’ ˆˆ 6
XÀ¢ˆˆ dü ‘·d´ü –]es¡´dü´ ‘·˝Ò Hê>∑esêj·TT‘˚ ˆ
‹wü̃Hé ø£|eæ s¡ düÁÔ ‘· ÁVü≤<˚ Hê>∑ Ç yêãuÛÖ ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ˙\˝ÀVæ≤‘·e÷+õwü̃|Áü ‘·es¬ 'Ìí ` dæ‘êdæ‘'’Ó ` dü«uÛ≤e$Væ≤‘Ó'’ `
∫Å‘'’Ó ` <Ûë‘·T_Û' ` düeT\+ø£è‘·yTé ˆˆ
ø±eTs¡÷|æ_'Û ` Ä$wü+º ` n;Ûøí+å£ ` dü|]ü #·Ã<¤ '’Ó ` j·Tø£øå qÏ ïs¡>+∑ <Ûs¬ä «’ ' `
<˚eø£˝’… Œ' ` #· ` |üqï¬>'’ ` dü' ` ‘·d´ü ` –]es¡´dü´ ` ‘·˝Ò ` Hê>∑esêj·TT‘˚ `
‹wü̃Hé ` ø£|eæ s¡' ` ‘·Á‘· ` ÁVü≤<˚ ` Hê>∑' ` Çe ` ÄãuÛÖ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ˙\˝ÀVæ≤‘·e÷+õwü̃|Áü ‘·es¬ 'Ìí dæ‘êdæ‘'’Ó dü«uÛ≤e$Væ≤‘Ó'’ ∫Å‘'’Ó
<Ûë‘·T_Û' düeT\+ø£è‘·+, dü|]ü #·Ã<¤ '’Ó ø±eTs¡÷|æ_'Û j·Tø£øå qÏ ïs¡>+∑ <Ûs¬ä ’ «' <˚eø£˝…’ Œ'
|üqï¬>’X¯Ã n;Ûø£åí+ j·T‘Y Ä$wü+º , Hê>∑esêj·TT‘˚ ‘·d´ü –]es¡´dü´ ‘·˝Ò ‹wü̃Hé (dü')
ø£|eæ s¡' ÁVü≤<˚ Hê>∑' Çe ÄãuÛÖ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ˙\ ˝ÀVæ≤‘· e÷+õwü̃ |üÁ‘·es¬ 'Ìí R q\T|ü⁄ ms¡T|ü⁄ |üdTü |ü⁄|ü#Ã·
Ä≈£î|ü#Ã· s¡+>∑T\T ø£*–q{Ïj º T· T, dæ‘êdæ‘'’Ó R ‘Ó\T|ü⁄ q\T|ü⁄ s¡+>∑T\T ø£*–q{Ïj º T· T,
dü«uÛ≤e$Væ≤‘Ó'’ R dü«‘·d‡æ <äeΔ TT˝…q’ s¡+>∑T\‘√ ˇ|ü#·Tqï$j·TTqT n>∑T, ∫Å‘'’Ó
<Ûë‘·T_Û' R $$<Ûäes¡íeTT\T >∑\ eTDÏ•˝≤~ <Ûë‘·Te⁄\#˚, düeT\+ø£è‘·yéT R
n\+ø£]+|üã&çq{Ïj º T· TqT, dü|]ü #·Ã<¤ '’Ó R n\+ø£]+#·Tø=qï{Ïyº ês¡TqT, ø±eTs¡÷|æ_'Û
R ø±eTs¡÷|ü⁄˝…q’ {Ïyº ês¡TqT n>∑T, j·Tø£øå qÏ ïs¡>+∑ <Ûs¬ä «’ ' R j·T≈£îå \#˚‘q· T øÏqïs¡T\
#˚‘·qT >∑+<Ûäs¡T«\#˚‘·qT, <˚eø£˝…’ Œ' |üqï¬>’' #· R <˚e‘·\‘√ düe÷qT˝…’q
Hê>∑T\#˚‘·qT, n;Ûø£åí+ R $TøÏÿ*>± (j·T‘Y R @ Á|ü<˚X¯eTT) Ä$wüº+ R
ì+&çjT· Tqï<√, Hê>∑esêj·TT‘˚ R Hê>∑ÁX‚we˜ü TT\‘√ ì+&çq, ‘·d´ü –]es¡d´ü ‘·˝Ò
R Ä –]sê»eTT jÓTTø£ÿ #·]j·Tô|,’ ‹wü̃Hé R ì\∫qyê&Ó,’ (dü') ø£|eæ s¡' R Ä
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ÁVü≤<˚ Hê>∑' Çe R eT&ÉT>∑Tq+<äT eT<ä>»∑ eTTe˝…, ÄãuÛÖ R
$TøÏÿ* Á|üø±•+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` Ç#·Ã≥ |üs«¡ ‘·eTTq+<äT ‘·{≤ø£kÕeTéTT XÊéTes¡eí TT#˚‘· e÷Á‘·yT˚ —
ª|üÁ‘·es¬ 'Ìí μ øÏ ã<äT\T>± ª|ü<àä e¬s'Ìí μ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT. ªdü«uÛ≤e$Væ≤‘Ó'’ μ øÏ ã<äT\T>±
ªdü«uÛ≤edæ<'ÌΔÓ μ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` q\T|ü⁄ ms¡T|ü⁄ |üdüT|ü⁄|ü#·Ã Ä≈£î|ü#·Ã eHÓï\T ø£*Zq{Ïºj·TTqT,
∫Á‘· e TT˝… ’ q {Ï º j · T T, dü « uÛ ≤ edæ < ä Δ e TT˝… ’ q {Ï º j · T T, eTDÏ • ˝≤~<Û ë ‘· T e⁄\#˚
n\+ø£]+|üã&çq{Ïj º T· T, ø±eTs¡÷|ü⁄\TqT n\+ø£è‘·T\T q>∑T j·Tø£øå qÏ ïs¡>+∑ <Ûsä T¡ «\
#˚‘q· T, <˚e‘·\‘√ düe÷qT\>∑T Hê>∑T\#˚‘q· T ì+&çq{Ïº Ä eTùV≤+Á<ä–]jÓTTø£ÿ
#·]j·Tô|’ ì\∫ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ô|<ä› eT&ÉT>∑Tq+<äTqï @qT>∑Te˝… Á|üø±•+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü dü÷sê´j·T eTùV≤+Á<ëj·T |üeHêj·T dü«j·T+uÛTÑ y˚ ˆ
uÛ÷Ñ ‘˚u´ÑÛ XÊÃ+»*+ ø£è‘ê« #·ø±s¡ >∑eTH˚ eT‹yéT ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` dü÷sê´j·T ` eTùV≤+Á<ëj·T ` |üeHêj·T ` dü«j·T+uÛTÑ y˚ `
uÛ÷Ñ ‘˚u´ÑÛ '`#·`n+»*+ ` ø£è‘ê«`#·ø±s¡`>∑eTH˚èT‹yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' dü÷sê´j·T eTùV≤+Á<ëj·T |üeHêj·T dü«j·T+uÛTÑ y˚ uÛ÷Ñ ‘˚u´ÑÛ '
#· n+»*+ ø£è‘ê« >∑eTH˚ eT‹+ #·ø±s¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT— dü÷sê´j·T R dü÷s¡T´q≈£îqT,
eTùV≤+Á<ëj·T R <˚y+˚ Á<äTq≈£îqT, |üeHêj·T R yêj·TT<˚e⁄q≈£îqT, dü«j·T+uÛTÑ y˚
R ÁãVü≤à≈£îqT, uÛ÷Ñ ‘˚u´ÑÛ X¯Ã R uÛ÷Ñ ‘·eTT\≈£îqT, (nq>± |ü+#·eTVü‰uÛ÷Ñ ‘·eTT\≈£îqT)
n+»*+ ø£è‘ê« R Á|üD$T*¢, >∑eTH˚ eT‹+ #·ø±s¡ R |üj·TqeTTq ≈£î<äT´≈£îÔ
&ÜjÓTqT.
‹\ø£eTT :` dü«j·T+uÛTÑ y˚ |üeHêj·T R ‘·q C„≤qeTT#˚ jÓ÷–ãè+<äeTTqT bÕeqeTT
#˚jT· Tq{Ï,º Á|ü‘´· ø˘‘‘· Ô· «uÛ÷Ñ ‘·T&Óq’ uÛ>Ñ e∑ +‘·T&Óq’ sêeTTq≈£îqT, á düT‹Ô #˚‘· düø\£ $|òTü ï
ìyês¡Dø=i¬ø’ Çwüº<˚e‘êÁbÕs¡úq|üPs¡«ø£eTT>∑H˚ j·÷Á‘· dü\T|üe\j·TTqqT
dü<ë#ês¡eTT Ç#·Ã≥ uÀ~Û+|üã&çq~.
ª|üeqμ X¯ãe› TTq≈£î á XÀ¢øe£ TTq lsêeTT&Éìj·TTqT, MT~ XÀ¢øe£ TTq
yêj·TT<˚e⁄&Éìj·TTqT $X‚wD ü uÛ<Ò eä TT#˚ ns¡eú TT Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘·≥ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ‘·q >∑Ts¡Te>∑T dü÷s¡T´q≈£îqT,
eTùV≤+Á<äTq≈£îqT, yêj·TT<˚e⁄q≈£îqT, ÁãVü≤à≈£îqT, |ü+#·eTVü‰uÛÑ÷‘·eTT\≈£îqT
n+»* |òTü {Ï+∫ |üjT· qeTTq ≈£î<äT´≈£îÔ &ÜjÓTqT.
XÀ¢ˆˆ n+»*+ ÁbÕvóàK' ≈£îs¡«Hé |üeHê j·÷‘·àjÓ÷qj˚T ˆ
‘·‘√-_Ûeeè<Û˚ >∑+‘·T+ <äøDåÏ √ <äøDåÏ ≤+ ~X¯yTé ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n+»*+ ` ÁbÕvóàK' ` ≈£îs¡«Hé ` |üeHêj·T ` Ä‘·àjÓ÷qj˚T `
‘·‘'· `n_Ûeeè<Û̊ ` >∑+‘·T+`<äøD åÏ ' ` <äøDåÏ ≤+`~X¯yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÁbÕvóàK' Ä‘·àjÓ÷qj˚T |üeHêj·T n+»*+ ≈£îs¡«Hé ‘·‘'·
<äøD åÏ ' (dü') <äøD
åÏ ≤+ ~X¯+ >∑+‘·TyéT n_Ûeeè<Û̊.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÁbÕvóàK' R ‘·÷s¡TŒq ø£_eÛ TTKT&Ó,’ Ä‘·àjÓ÷qj˚T |üeHêj·T R
‘·q »q≈£î&É>∑T yêj·TT<˚e⁄q≈£î— n+»*+ ≈£îs¡«Hé R <√dæ* ˇ–Zqyê&Ó’
(Á|üD$T\T¢#T· ), ‘·‘'· R |æeTà≥, <äøD åÏ ' (dü') R düeTs¡Tú &Óq’ Ä Ä+»H˚jT· T&ÉT,
<äøDåÏ ≤+ ~X¯+ >∑+‘·T+ R <äøDåÏ ~≈£îÿ yÓTT>∑eTT>± b˛e⁄≥≈£î, n_Ûeeè<Û˚ R X¯Øs¡eTTqT
ô|+#·Tø=HÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT <äøÏåD ~≈£îÿ>∑H˚ ì\∫ ‘·q n+»*ì
e÷Á‘·eTT ‘·÷s¡TŒ ~≈£îÿq≈£î Á‹|æŒ qeTdüÿ]+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTs¡Tú&Ó’q Vü≤qTeT ÁbÕvóàKeTT>± ‹]–, ‘·q ‘·+Á&çjÓÆTq
yêj·TT<˚e⁄q≈£î Á|üD$T\T¢#T· , |æeTà≥ <äøDåÏ ~X¯>± |üjT· ì+|ü>√], ‘·q X¯Øs¡eTTqT
#·øÿ£ >± ô|+#·Tø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ |üe¢ +>∑Á|ües¬ ’ s¡› èwü'º |üe¢ H˚ ø£è‘·ìX¯Ãj·T' ˆ
eeè<Û˚ sêeTeè<ä´Δ s¡+ú düeTTÁ<ä Çe |üs«¡ düT ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üe¢ +>∑Á|ües¬ '’ ` <äèwü'º ` |üe¢ H˚ ` ø£è‘·ìX¯Ãj·T' ` eeè<Û̊ `
sêeTeè<ä´Δ s¡+ú ` düeTTÁ<ä' ` Çe ` |üs«¡ düT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üe¢ +>∑Á|ües¬ ’ <äèwü'º |üe¢ H˚ ø£è‘·ìX¯Ãj·T' (dü') |üs«¡ düT düeTTÁ<ä'
Çe sêeTeè<ä´Δ s¡+ú eeè<Û̊.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üe¢ +>∑Á|ües¬ ’ R yêqs¡Ms¡T\#˚, <äèwü'º R <ä]Ù+|üã&ÉT#·Tqïyê&Ó,’
|üe¢ H˚ R düeTTÁ<ä\+|òTü qeTTq+<äT, ø£è‘·ìX¯Ãj·T' (dü') R dæsú ì¡ X¯Ãj·TeTT ø£*qZ Ä
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, |üs«¡ düT düeTTÁ<ä' Çe R |üP]íe÷~|üs«¡ eTT\+<äT düeTTÁ<äeTTe˝…,
sêeTeè<äΔ´s¡ú+ R lsêeTTì ø±s¡´kÕ<ÛäqeTTø=i≈£î, eeè<Û˚ R X¯Øs¡eTTqT
ô|+#·Tø=HÓqT.
‹\ø£eTT :` ªsêeTeè<ä´Δ s¡+ú μ R sêe÷uÛTÑ ´<äjT· eTTø=i≈£î—
uÛÑ÷wüDeTT :` ªsêeTeè<ä´Δ s¡+ú μ R sêeTTì Á|üj÷Ó »qeTTqT>∑÷]Ã—
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡Ms¡T\T ‘·qqT #·÷#·T#·T+&É>±, kÕ>∑s¡eTTqT \+|òæT+|ü
ìX¯ÃsTT+∫qyê&Ó’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT sêeTTì eè~Δì ø√s¡T#·T |üs¡«ø±\eTTq+<äT
bı+>∑Tq{Ïº düeTTÁ<äeTTe˝… ‘·q X¯Øs¡eTTqT ô|+#·Tø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ ìÅwŒü e÷DX¯Øs¡d‡ü Hé *\+|òTü sTTwüß s¡seí¡ yéT ˆ
u≤VüQuÛ≤´+ |”&j É ÷· e÷dü #·sD¡ ≤uÛ≤´+ #· |üs«¡ ‘·yTé ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìÁwüŒe÷DX¯Øs¡' ` düHé ` *\+|òüTsTTwüß' ` ns¡íeyéT `
u≤VüQuÛ≤´+ ` |”&j É ÷· e÷dü ` #·sD ¡ ≤uÛ≤´+`#·`|üs«¡ ‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ns¡eí + *\+|òTü sTTwüß' (dü') ìÁwüŒe÷DX¯Øs¡' (düH)é u≤VüQuÛ≤´+
#·sD¡ ≤uÛ≤´+ #· |üs«¡ ‘·+ |”&jÉ ÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ns¡íe+ R düeTTÁ<äeTTqT— *\+|òüTsTTwüß' dü' R \+|òæT+|ü
ø√]q{Ïº Ä Vü≤qTeT, ìÁwüŒe÷DX¯Øs¡' (düH)é R n|ü]$T‘·yTÓ qÆ <˚V≤ü eTT >∑\yê&Ó,’
u≤VüQuÛ≤´+ #·sD¡ ≤uÛ≤´+ #· R s¬ +&ÉT bÕ<äeTT\‘√&ÉqT s¬ +&ÉT #˚‘T· \‘√&ÉqT, |üs«¡ ‘·+
|”&j É ÷· e÷dü R |üs«¡ ‘·eTTqT n~yÓTqT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` ªu≤VüQuÛ≤´+μ ` yêqs¡T&ÉT ø±ã{Ïº ‘·q bÕ<äeTT\qT
#˚‘T· \qT>∑÷&É \+|òTü qeTTq ≈£î|üj÷Ó –+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q X¯Øs¡eTTqT n|ü]$T‘·eTT>± ô|+∫, düeTTÁ<äeTTqT \+|òTæ +|ü
ø√]qyê&Ó’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ‘·q #˚‘·T\‘√qT, bÕ<äeTT\‘√qT Ä |üs¡«‘·eTTqT
ã\eTT>± n~yÓTqT.
XÀ¢ˆˆ dü #·#ê˝≤ -#·\XÊÃ|æ eTTVüAs¡+Ô ø£||æ &” ‘ç '· ˆ
‘·s÷¡ D≤+ |ü⁄wæŒ‘êÁ>±D≤+ düs«¡ + |ü⁄wüŒeTXÊ‘·jT· ‘Y ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü'`#·#ê\ ` n#·\' ` #· ` n|æ ` eTTVüAs¡+Ô ` ø£||æ &” ‘ç '· `
‘·s÷¡ D≤+ ` |ü⁄wæŒ‘êÁ>±D≤+ ` düs«¡ +`|ü⁄wüŒyéT`nXÊ‘·jT· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n#·\XÊÃ|æ dü' ø£|æ|”&ç‘·' (düHé) eTTVüAs¡Ô+ #·#ê\—
|ü⁄wæŒ‘êÁ>±D≤+ ‘·s÷¡ D≤+ düs«¡ + |ü⁄wüŒyéT nXÊ‘·jT· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n#·\X¯Ã n|æ R düV≤ü »eTT>± #·\qs¡V≤æ ‘·yTÓ qÆ <Óq’ |üŒ{ÏøìÏ , dü'
R Ä |üs«¡ ‘·eTT, ø£||æ &” ‘ç '· (düH)é R Vü≤qTeT+‘·Tì#˚ |”&+ç |üã&çq<Ó,’ eTTVüAs¡+Ô
R s¬ +&ÉT ø£D
å eTT\ ø±\eTT, #·#ê\ R ø£+|æ+#ÓqT. |ü⁄wæŒ‘êÁ>±D≤+ ‘·s÷¡ D≤+ R
|üP∫j·TTqï eèø£åeTT\jÓTTø£ÿ , düs¡«+ |ü⁄wüŒ+ R |ü⁄wüŒdüeT÷Vü≤eTT q+‘·qT,
nXÊ‘·jT· ‘Y R sê*Ãy˚ôdqT.
‹\ø£eTT :` ªnXÊ‘·jT· ‘Yμ ` ø=+&ÉjT˚ bÕ<ä|Tüò ≥ºqe\¢ |ü⁄wüŒeTT\qT sê˝…ÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düVü≤»eTT>± n#·\eTj·TT´qT Ä |üs¡«‘·eTT Vü≤qTeT+‘·Tì#˚
|”&+ç |üã&ç n|ü&ÉT eTTVüAs¡øÔ ±\eTT #·*+#ÓqT. |ü⁄wæŒ+∫j·TTqï eèø£Cå ≤\eTT\ô|’
qTqï |ü⁄wüŒeTT \ìïj·TTqT yÓ+≥H˚ sê*b˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚q bÕ<ä|eü TTπøqÔ |ü⁄cÂŒù|Tò D düT>∑+~ÛHê ˆ
düs«¡ ‘· dü‡+eè‘·X’Ë Ù˝À ãuÛÖ |ü⁄wüŒeTjÓ÷ j·T<∏ë ˆˆ 13
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` ‘˚q ` bÕ<ä|eü TTπøqÔ ` |ü⁄cÂŒù|Tò D`düT>∑+~ÛHê` düs«¡ ‘·' ` dü+eè‘·'
` XË\’ ' ` ãuÛÖ ` |ü⁄wüŒeTj·T' ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` bÕ<ä|eü TTπøqÔ düT>∑+~ÛHê ‘˚q |ü⁄cÂŒù|Tò D düs«¡ ‘·' dü+eè‘·'
(dü') XË\’ ' |ü⁄wüŒeTjÓ÷ j·T<∏ë ãuÛÖ.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` bÕ<ä|eü TTπøqÔ R #Ó≥q¢ T+&ç sê*q, düT>∑+~ÛHê R |ü]eTfi¯e+‘·yTÓ qÆ ,
‘˚q |ü⁄cÂŒù|Tò D R Ä |ü⁄e⁄«\ düeT÷Vü≤eTT#˚, düs«¡ ‘·' dü+eè‘·' R n+‘·≥qT
ø£|Œü ã&çjT· Tqï{Ï,º dü' XË\’ ' R Ä eTùV≤+Á<ä|sü «¡ ‘·eTT, |ü⁄wüŒeTj·T' j·T<∏ë R |ü⁄e⁄«\
ø=+&Ée˝…, ãuÛÖ R Á|üø±•+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` #Ó≥¢qT+&ç sê*q düTyêdüq\T >∑\ Ä |üP\sê•#˚ ì+&ÉT>±
ø£|Œü ã&çq<Ó’ j·÷ eTùV≤+Á<ä–] ˇø±H=ø£ |ü⁄wüŒ|üs«¡ ‘·eTTe˝… Á|üø±•+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚q #√‘·eÔ TMπs´D |”&´É e÷qdü‡ |üs«¡ ‘·' ˆ
dü*\+ dü+Á|üdTü ÁkÕe eT<ä+ eT‘·Ô Çe ~«|ü' ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚q ` #· ` ñ‘·eÔ TMπs´D ` |”&´É e÷q' ` dü' ` |üs«¡ ‘·' `
dü*\+ ` dü+Á|üdTü ÁkÕe ` eT<ä+ ` eT‘·'Ô ` Çe ` ~«|ü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ñ‘·eÔ TMπs´D ‘˚q |”&´É e÷q' dü' |üs«¡ ‘·' eT‘·~Ô «|ü' eT<äyTé
Çe dü*\+ dü+Á|üdTü ÁkÕe.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñ‘·eÔ TMπs´D ‘˚q R eTVü‰Ms¡T&Ó’ q{Ïº j·÷ Vü≤qTeT#˚, |”&´É e÷q'
dü' |üs«¡ ‘·' R |”&+ç |üã&çq{Ïº Ä |üs«¡ ‘·eTT, eT‘·'Ô ~«|ü' R eT~+∫q{Ïº @qT>∑T,
eT<äyTé Çe R eT<ä»\eTTqTe˝…, dü*\+ dü+Á|üdTü ÁkÕe R ˙{Ïì yÓ&\É Á>∑ø¬ ÿqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ Vü≤qTeT+‘·Tì#˚ |”&+ç |üã&çq j·÷ |üs«¡ ‘·eTT eT~+∫q
@qT>∑T eT<ä»\eTTqT Ádü$+|üCdÒ qæ ≥T¢ »\<Ûës¡\qT Ádü$+|üCôÒ dqT.
XÀ¢ˆˆ |”&´É e÷qdüTÔ ã*Hê eTùV≤+Á<äùdqÔ |üs«¡ ‘·' ˆ
Ør ]ïs¡«s¡jÔ ÷· e÷dü ø±+#·Hê+»qsê»r' ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |”&´É e÷q' ` ‘·T ` ã*Hê ` eTùV≤+Á<ä' ` ‘˚q ` |üs«¡ ‘·' ` Ør'
` ìs¡«s¡j Ô ÷· e÷dü ` ø±+#·Hê+»qsê»r' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ã*Hê ‘˚q |”&´É e÷q' eTùV≤+Á<ä' |üs«¡ ‘·' ø±+#·Hê+»q
sê»r' Ør' ìs¡«s¡j Ô ÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ã*Hê ‘˚q R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ Ä Vü≤qTeT#˚— |”&´É e÷q' R
|”&ç+|üã&ÉT#·Tqï<Ó’— (dü') eTùV≤+Á<ä' |üs¡«‘·' R Ä eTùV≤+Á<ä|üs¡«‘·eTT—
ø±+#·Hê+»qsê»r' R ã+>±s¡eTT ø±≥Tø£ yÓ+&ç nqT yêìjÓTTø£ÿ— Ør' R
yÓTs¡|⁄ü \qT— ìs¡«s¡j
Ô ÷· e÷dü R Á|üø±•+|üCôÒ dqT.
‹\ø£eTT :` Ä j·÷ s¡+>∑T\T >∑\ »\<Ûës¡\qT Á|üd]ü +|üCôÒ dqT. Ä es¡eí TT\T
yê{Ï yê{Ï ÁøÏ+<äqTqï sêfi¯fl#˚ ø£*>¬ qT.
uÛÑ÷wüDeTT :` ø±+#·Hê+»qs¡»‘·es¡eí TT˝…q’ •\\T Áã<ä˝› ’… e∫Ãq ˙s¡T n≥T¢
y˚sT¡ y˚sT¡ s¡+>∑T\‘√ #·÷|üfqº… T. (Ør' øÏ ã<äT\T>± <Ûësê' j·Tì bÕsƒê+‘·se¡ TT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` ã\XÊ*jÓTÆ q Vü≤qTeT |”&+ç |ü>± Ä |üs«¡ ‘·eTTq ã+>±s¡T sêfi¯ófl,
yÓ+&ç ø±≥Tø£ sêfi¯ófl |ü–* Ä j·÷ <Ûë‘·Te⁄\jÓTTø£ÿ $$<Ûeä s¡eí TT\T >∑\ »\<Ûës¡\qT
∫eTTà#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eTTyÓ÷#· #· •˝≤XË’ Ù˝À $XÊ˝≤ dü‡eTq•Ù˝≤' ˆ
eT<Û´ä y˚T Hê]ÃcÕ Ec˛º <Û÷ä eTsêJ ]yê-q\' ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTTyÓ÷#· ` #· ` •˝≤' ` XË\’ ' ` $XÊ˝≤' ` düeTq•Ù˝≤' `
eT<Û´ä y˚Tq ` n]ÃcÕ ` Ewü'º ` <Û÷ä eTsêJ' ` Çe ` nq\' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` XË\’ ' düeTq•Ù˝≤' $XÊ˝≤' •˝≤' eT<Û´ä y˚Tq n]ÃcÕ Ewü'º
nq\' <Û÷ä eTsêJ' Çe eTTyÓ÷#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü') XË\’ ' R (Ä) eTùV≤+Á<ä|sü «¡ ‘·eTT, düeTq•Ù˝≤' R eTDÏ
•\\‘√ ≈£L&çq{Ï,º $XÊ˝≤' •˝≤' R ô|<ä› ô|<ä› •\\qT, eT<Û´ä y˚Tq n]ÃcÕ Ewü'º R
q&ÉTeT C≤«\\T ø£*–q{Ïº, nq\' R n–ï, <Ûä÷eTsêJ' Çe R <Ûä÷eT
düeTT<ëj·TeTT\qT e˝…, eTTyÓ÷#· R yÓ&\É Á>∑≈î£ ÿ#·T+&ÓqT.
uÛÑ÷wüDeTT :` eT<Û´ä eTTq >∑\ C≤«\j˚T, bı>∑qT yÓ<õä eTTàqT. bÕs¡Ù«eTTq C≤«\
j·TTqï|ü&ÉT, <Û÷ä eTeTT yÓ\Te&É<Tä .
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ªªeT<Û´ä y˚Tq n]ÃcÕ Ewü'º μμ nq>± eT<Û´ä eTC≤«\‘√ ì+&çq~.
yÓTT‘·eÔ TT n–ïC≤«\\T @&ÉT. n–ï<˚e⁄&ÉT dü|õÔü VüQ«&ÉT. ø±∞, ø£sê∞, $düTŒ¤*+–˙,
<Û÷ä ÁeTesêí, $X¯«s¡T∫', ˝ÀVæ≤‘ê, eTH√»yê nqT dü|HÔü êeTeTT\T >∑\$. Ç+<äT
eT<Û´ä eTC≤«\≈£î <Û÷ä ÁeTes¡í j·Tì ù|s¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø±[, ø£sê[, $düTŒ¤*+–ì, <Û÷ä ÁeTes¡,í $X¯«s¡T∫, ˝ÀVæ≤‘·, eTH√»e
j·TqT dü|üÔHêeTeTT\T >∑\ dü|üÔõVü≤«\˝À, q&ç$T<Ó’q <Ûä÷ÁeTC≤«\‘√ ≈£L&çq
n–ïqT+&ç, bı>∑\ es¡Tdü\T ãj·T\TyÓ&\É T q≥T¢, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ø£<*ä +#·T≥#˚
Ä eTùV≤+Á<ä|sü «¡ ‘·eTTqT+&ç, eTDÏ•\ eTTqï>∑T |ü#Ã· ì >¬ ]’ ø£<ëÛ ‘·Te⁄\T, q\¢ì
•\\T ãj·T\TyÓ&˝É q… T.
XÀ¢ˆˆ –]D≤ |”&´É e÷H˚q |”&´É e÷Hêì düs«¡ ‘·' ˆ
>∑TVü‰$cÕºì uÛ÷Ñ ‘êì $H˚<Tä ]«ø£è‘Ó'’ dü«s¬ '’ ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` –]D≤ ` |”&´É e÷H˚q ` |”&´É e÷Hêì ` düs«¡ ‘·' ` >∑TVü‰$cÕºì `
uÛ÷Ñ ‘êì ` $H˚<Tä ' ` $ø£è‘Ó'’ ` dü«s¬ '’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |”&´É e÷H˚q, (‘˚q) –]D≤, düs«¡ ‘·', |”&´É e÷Hêì, >∑TVü‰$cÕºì,
uÛ÷Ñ ‘êì, $ø£è‘Ó'’ , dü«s¬ '’ , $H˚<Tä '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |”&´É e÷H˚q (‘˚q) –]D≤ R |”&+ç |üã&ÉT#·Tqï Ä |üs«¡ ‘·eTT#˚,
düs¡«‘·' R nìï eT÷\\j·T+<äTqT, |”&Éé÷Hêì R |”&ç+|üã&ÉT#·Tqï{Ïº—
>∑TVü‰$cÕºì R >∑TVü≤\˝À|ü\ qTqï{Ï,º uÛ÷Ñ ‘êì R uÛ÷Ñ ‘·eTT\T, $ø£è‘Ó'’ dü«s¬ '’ R
$ø£è‘·eTT˝…q’ <Û«ä qT\‘√, $H˚<Tä ' R ÄÁø√•+∫q$.
‹\ø£eTT :` ªã*Hêμ≈£î ã<äT\T>±, ªªVü≤]D≤μμ j·Tì bÕsƒê+‘·s¡eTT. nq>±
ø£|eæ s¡Tì#˚‘,· ªªuÛ÷Ñ ‘êìμμ nqT |ü<eä TTq≈£î ã<äT\T>±, ªªdü‘êÔ «ìμμ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
nq>± ÁbÕDT\T nì ns¡eú TT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª$ø£è‘Ó'’ μ R <Óq’ é´+»ø£eTT˝…q’ {Ï,º dü«s¡eTT\#˚.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä |üs«¡ ‘·eT≥T¢ |”&+ç |üã&É>±, n+<ä* >∑TVü≤\˝Àì $$<Ûeä TT˝…q’
ÁbÕDT\T, |ü+#·uÛÑ÷‘·eTT\TqT, u≤<ÛäH=+~qyÓ’, $ø£è‘·eTT˝…’q dü«s¡eTT\‘√,
$TøÏÿ*>±, |òTü Àwüô|f…qº T.
XÀ¢ˆˆ dü eTVü‰dü‘Ô· «düHêï<ä' XË\’ |”&Üì$T‘·»Ô ' ˆ
|üè~∏M+ |üPs¡j÷· e÷dü ~X¯XÀÃ|üeHêì #· ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` eTVü‰dü‘Ô· «düHêï<ä' ` XË\’ |”&Üì$T‘·»Ô ' ` |üè~∏M+ `
|üPs¡j÷· e÷dü ` ~X¯' ` #· ` ñ|üeHêì ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` XË\’ |”&Üì$T‘·»Ô ' dü' eTVü‰dü‘·Ô «düHêï<ä', |üè~∏M+, ~X¯XÃ¯ ,
ñ|üeHêì #·, |üPs¡j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XË\’ |”&Üì$T‘·»Ô ' R |üs«¡ ‘·eTTjÓTTø£ÿ |”&qÉ eTTe\q »ì+∫q{Ï,º
dü' eTVü‰dü‘·Ô «düHêï<ä' R Ä eTVü‰dü‘·«eTT\ ÄÁø√X¯eTT, |üè~∏M+ R
uÛÑ÷eT+&É\eTTqT, ~X¯X¯Ã R (düeTdüÔ) ~≈£îÿ\qT, ñ|üeHêì #· R (nìï)
ñ<ë´qeqeTT\qT, |üPs¡j÷· e÷dü R ì+|æy#’Ó qÓ T.
‹\ø£eTT :` ªeTVü‰dü‘Ô· «düHêï<ä'μ ` ªeTVü‰Hé dü‘Ô· «düHêï<ä'μ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` eTVü‰dü‘êÔ «' R eTVü‰uÛ÷Ñ ‘ê'
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` eTVü‰dü‘êÔ «' R eTVü‰»+‘·Te⁄\T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä |üs«¡ ‘·|&” qÉ eTTe\q >∑*–q{Ïº uÛ÷Ñ ‘·eTT\jÓTTø£ÿ |òTü ÀwüeTT,
uÛÑ÷$T n+‘·j·TTqT ì+&ç düø£\~≈£îÿ\j·T+<äTqT, ñ<ë´qeqeTT\j·T+<äTqT,
yê´|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ •s√_Û' |üè<∏Tä _Û dü‡sêŒ e´ø£dÔ «ü dæøÔ \£ ø£å D…'Æ ˆ
eeT+‘·' bÕeø£+ |òTü Às¡+ <ä<+ä X¯ós¡X› H¯ ’Ó •Ù˝≤' ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` •s√_Û' ` |üè<∏Tä _Û' ` düsêŒ' ` e´ø£dÔ «ü dæøÔ \£ ø£å D…'Æ ` eeT+‘·' `
bÕeø£+ ` |òTü Às¡+ ` <ä<+ä X¯ó' ` <äXH¯ '’Ó ` •˝≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düsêŒ' e´ø£dÔ «ü dæøÔ \£ ø£å D…'Æ |üè<∏Tä _Û' •s√_Û' |òTü Às¡+ bÕeø£+
eeT+‘·', <äXH¯ '’Ó •˝≤' <ä<+ä X¯ó'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düsêŒ' R (Ä |üs«¡ ‘·eTTq+<ä*) düsŒ¡ eTT\T, e´ø£dÔ «ü dæøÔ \£ ø£å D…'Æ R
ø£qã&ÉT#·Tqï dü«dæøÔ ∫£ Vü≤ïeTT\T>∑\, |üè<∏Tä _Û' •s√_Û' R $XÊ\yÓTqÆ |ü&>É \∑ #˚,
|òüTÀs¡+ bÕeø£+ eeT+‘·' R ;Ûø£s¡yÓTÆq n–ïì Á>∑≈£îÿ#·TqïyÓ’, <äX¯HÓ’'R (‘·eT)
ø√s¡\#˚, •˝≤' R (Ä ø=+&É\MT~) sê‹ã+&É\qT, <ä<+ä X¯ó' R ø±≥T y˚ôdqT.
‹\ø£eTT :` dü«dæøÔ '£ R |ü&>É ô∑ |q’ Tqï q\¢ì sπ K, <ä<+ä X¯ó' R ‘·eT |”&#É ˚ ø£*–q
ø√|üeTTe\q ø£s∫¡ qeì uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` dü«dæøÔ £ eTq>±, bÕeTT |ü&>É ô∑ |’ ø£qã&Ó&ç ns¡#Δ +· Á<ëø±s¡eTT‘√
qT+&ÉT >∑Ts¡T.Ô
‘ê‘·Œs¡éTT :` dü«dæøÔ ∫£ Vü≤ïeTT\‘√ >∑÷&çq ‘·eT ô|<ä› |ü&>É \∑ ‘√ ì|ü\qT Á>∑≈î£ ÿ#·T,
düsŒ¡ eTT\T ‘·eT ø√s¡\#˚ •\\qT >±&ÛeÉ TT>± ø£]#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘êdüÔ<ë dü$ôw’ s¡›cÕº' ≈£î|æ‘Ó’ôdÔÌs¡àVü‰•˝≤' ˆ
»»«\T' bÕeø√B›bÕÔ' __Û<Tä X¯Ã düV≤ü Ádü<ëÛ ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê' ` ‘·<ë ` dü$ôw'’ ` <äcÕº' ` ≈£î|æ‘'’Ó ` ‘Ó'’ ` eTVü‰•˝≤' `
»»«\T', bÕeø√B›bÕÔ' ` __Û<Tä ' ` #· ` düV≤ü Ádü<ëÛ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü$ôw'’ ≈£î|æ‘'’Ó ‘Ó'’ <äcÕº', ‘ê' eTVü‰•˝≤', bÕeø√B›bÕÔ',
»»«\T'— düV≤ü Ádü<ëÛ __Û<Tä X¯Ã.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü$ôw’' R $wüeTT‘√ >∑÷&çq{Ïºj·TTqT, ≈£î|æ‘Ó’' R Áø√<ÛäeTT
H=+~j·TTqï$j·TT q>∑T, ‘Ó'’ R Ä düsŒ¡ eTT\#˚, <äcÕº' R ø±≥T y˚jT· ã&çq{Ï—º ‘ê'
eTVü‰•˝≤' R Ä |üs¡«‘·eTTq+<ä* eTVü‰•\\T, bÕeø√B›bÕÔ' R n–ï#˚
s¡>∑T˝§ÿ\Œã&çqyÓ’, »»«\T' R Á|ü»«*+∫q$. düVü≤Ádü<Ûë R y˚sTTeTTø£ÿ\T>±,
__Û<Tä X¯Ã R Áã<ä˝› ’… b˛sTTq$ ≈£L&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä $wüdsü Œ¡ eTT\#˚ ø£sT¡ eã&çq Ä •\\T s¡>T∑ \Tø=ì eT+&ÓqT.
eTiÏjT· TqT n$, y˚sTT ‘·Tqø£\T>± ∫ÛqïeTT ˝…q’ $ >∑÷&ÉqT.
XÀ¢ˆˆ j·÷ì #Íwü<CäÛ ≤˝≤ì ‘·dàæ Hé C≤‘êì |üs«¡ ‘˚ ˆ
$wü|÷üò ïq´|æ Hê>±Hê+ q X‚≈î£ X¯Ù$T‘·T+ $wüyTé ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·÷ì ` #· ` Wwü<CäÛ ≤˝≤ì ` ‘·dàæ Hé ` C≤‘êì ` |üs«¡ ‘˚ `
$wü|÷üò ïì ` n|æ ` Hê>±Hê+ ` q ` X‚≈î£ ' ` X¯$T‘·T+ ` $wüyTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dàæ Hé |üs«¡ ‘˚ C≤‘êì Wwü<CäÛ ≤˝≤ì j·÷ì (dü+‹) (‘êì)
$wü|÷üò ïì n|æ, Hê>±Hê+ $wü+ X¯$T‘·T+ q X‚≈î£ '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dæàHé |üs¡«‘˚ R Ä eTùV≤+Á<ä|üs¡«‘·eTTq+<äT, C≤‘êì R
yÓTT\∫q{Ï,º j·÷ì Wwü<CäÛ ≤˝≤ì (dü+‹) R @ jÓ÷wü<TäÛ \ düeT÷Vü≤eTT\Tqïy√
(‘êì R n$) $wü|÷üò ïì n|æ R $wüd+ü Vü‰s¡øe£ TT˝…q’ |üŒ{ÏøìÏ , Hê>±Hê+ $wü+ R
Ä düsŒ¡ eTT\ $wüeTTqT, X¯$T‘·T+ R Vü≤]+#·T≥≈£î, q X‚≈î£ ' R düeTs¡eú TT\T
>±ø£b˛jÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä ø=+&ÉjT· +<äT |ü⁄{Ïqº jÓ÷wü<TäÛ \ düeT÷Vü≤eTT\˝À mìïjÓ÷
$wüdü+Vü‰s¡ø£eTT˝…’q$ ñqï|üŒ{ÏøÏì, n$ Ä düs¡ŒeTT\ $wüeTTqT b˛>=≥º˝Òø£
b˛sTTq$.
XÀ¢ˆˆ _Û<ä´‘˚-j·T+ –] s¡÷“¤‘’Ó ]‹ eT‘ê« ‘·|dü «æ q' ˆ
Á‘·kÕÔ $<ë´<Ûsä ê dükÔ Õà<äT‘˚Œ‘·T' Åd>Ô” D∑ Æ… dü‡Vü≤ ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` _Û<´ä ‘˚ ` nj·T+ ` –]' ` uÛ÷Ñ ‘Ó'’ ` Ç‹ ` eT‘ê« ` ‘·|dü «æ q' `
Á‘·kÕÔ' ` $<ë´<Ûsä ê' ` ‘·kÕà‘Y ` ñ‘˚Œ‘·T' ` Åd>Ô” D ∑ 'Æ… ` düV≤ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛ÷Ñ ‘Ó'’ nj·T+ –]' _Û<´ä ‘˚ Ç‹ eT‘ê« ‘·|dü «æ q' $<ë´<Ûsä ê'
‘·kÕà‘Y Åd>Ô” D
∑ 'Æ… düV≤ü ñ‘˚Œ‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛ÷Ñ ‘Ó'’ R (n#·Ã{Ï) uÛ÷Ñ ‘·eTT\#˚, nj·T+ –]' R á |üs«¡ ‘·eTT,
_Û<ä´‘˚ R Áã<ä›\Tø=≥ºã&ÉT#·Tqï~, Ç‹ eT‘ê« R nì ‘·\+∫, ‘·|üdæ«q'
$<ë´<Ûsä ê' R ne÷j·T≈£î˝…q’ $<ë´<Ûsä T¡ \T, Á‘·kÕÔ' R ;Û‹ì bı+~qyê¬s—’ Åd>Ô” D∑ dÆ… ‡ü Vü≤
R ‘·eT uÛ≤s¡´\‘√>∑\dæ, ‘·kÕà‘Y R Ä |üs¡«‘·eTTqT+&ç, ñ‘˚Œ‘·T' R
(Äø£düeTTq¬ø–]b˛sTT].)
‹\ø£eTT :` uÛ÷Ñ ‘Ó'’ R ÁãVü≤às¡ø'å£ Á|üuèÑÛ ‹ eTVü‰uÛ÷Ñ ‘·eTT\#˚,
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` uÛ÷Ñ ‘Ó'’ R (uÛTÑ $ ñ‘Ó'’ yê´ô|'ÌÔ ) nq>± uÛ÷Ñ $Tj·T+<äT+&Ó&ç
<˚e$X‚weü TT\#˚.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` uÛÑ÷‘Ó’' R |üè~∏yê´~ |ü+#·eTVü‰uÛÑ÷‘·eTT\‘√, (ø£\dæ,
Áã<ä›\>∑T#·Tqï~.)
‘ê‘·Œs¡éTT :` uÛ÷Ñ ‘·eTT\#˚ á –] |ü>T∑ \>=≥ºã&ÉT#·Tqï<äì ‘·\∫, $<ë´<Ûsä T¡ \T
‘·eT uÛ≤s¡´\‘√ >∑÷&É, Ä |üs«¡ ‘·eTTqT+&ç Äø£deü TTq ø¬ >∑d]æ .
XÀ¢ˆˆ bÕquÛ÷Ñ $T>∑‘+· Væ≤‘ê« ôV≤’ eT e÷düeuÛ≤»qyéT ˆ
bÕÁ‘êDÏ #· eTVü‰sêΩDÏ ø£sø¡ ±+X¯Ã Væ≤s¡Dàj·÷Hé ˆˆ 23
XÀ¢ˆˆ ˝ÒV‰ü ´qT#êe#êq“¤ø±å ´Hé e÷+kÕì $$<Ûëì #· ˆ
Äs¡¸u≤Û DÏ #· #·sêàDÏ K&ÜZ+X¯Ã ø£qø£‘‡· s¡÷Hé ˆˆ 24
XÀ¢ˆˆ ø£è‘·ø+£ sƒ>¡ T∑ D≤' ø°uå ≤ s¡øeÔ£ ÷˝≤´qT˝Ò|Hü ê' ˆ
s¡ø±Ôø±å ' |ü⁄wüÿsêøå±X¯Ã >∑>q∑ + Á|ü‹ù|~πs ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` bÕquÛ÷Ñ $T>∑‘+· ` Væ≤‘ê« ` ôV≤’ eTyéT ` ÄdüeuÛ≤»qyéT ` bÕÁ‘êDÏ
` #· ` eTVü‰sêΩDÏ ` ø£sø¡ ±Hé ` #· ` Væ≤s¡Dàj·÷Hé ˆˆ ˝ÒV‰ü ´Hé ` ñ#êÃe#êHé `
uÛøÑ ±å ´Hé ` e÷+kÕì ` $$<Ûëì ` #· ` Äs¡¸u≤Û DÏ ` #· ` #·sêàDÏ ` K&ÜZHé ` #· `
ø£qø£‘‡· s¡÷Hé ˆˆ ø£è‘·ø+£ sƒ>¡ T∑ D≤' ` ø°uå ≤' ` s¡øeÔ£ ÷˝≤´qT˝Ò|Hü ê' ` s¡ø±Ôø±å ' `
|ü⁄wüÿsêøå±' ` #· ` >∑>q∑ + ` Á|ü‹ù|~πs ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` bÕquÛ÷Ñ $T>∑‘+· ôV≤’ eTyéT ÄdüeuÛ≤»q+, eTVü‰sêΩDÏ bÕÁ‘êDÏ
#·, Væ≤s¡Dàj·÷Hé ø£sø¡ ±+X¯Ã, ñ#êÃe#êHé ˝ÒV‰ü ´Hé, uÛøÑ ±å ´Hé, $$<Ûëì e÷+kÕì #·,
Äs¡¸u≤Û DÏ #·sêàDÏ #·, ø£qø£‘‡· s¡÷Hé K&ÜZHé #· Væ≤‘ê«, ø£è‘·ø+£ sƒ>¡ T∑ D≤', ø°uå ≤',
s¡øeÔ£ ÷˝≤´qT˝Ò|Hü ê', s¡ø±Ôø±å ', |ü⁄wüÿsêøå±' #· (dü+‘·') >∑>q∑ +, Á|ü‹ù|~πs.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` bÕquÛ÷Ñ $T>∑‘+· R bÕquÛ÷Ñ $Tj·T+<äTqï{Ï,º ôV≤’ eTyéT ÄdüeuÛ≤»q+
R ã+>±s¡T eT<ä´bÕÁ‘·qT, eTVü‰sΩêDÏ bÕÁ‘êDÏ #· R $TøÏÿ* $\TyÓq’ bÕÁ‘·\qT,
Væ≤s¡Dàj·÷Hé ø£sø¡ ±+X¯Ã R ã+>±s¡T ø£\X¯eTT\qT, ñ#êÃe#êHé R $$<Ûeä TT˝…q’ ,
˝ÒV‰ü ´Hé R ˝ÒV≤ü éTT\qT, uÛøÑ ±å ´Hé R |æ+&çe+≥\qT, $$<Ûëì e÷+kÕì #· R
|ü\T$<Ûeä TT\>∑T e÷+kÕVü‰s¡eTT\qT, Äs¡¸u≤Û DÏ #·sêàDÏ #· R eèwüu#ÑÛ s· à¡ eTT‘√
ì]à+|üã&çq &Ü\T\qT, ø£qø£‘·‡s¡÷Hé K&ÜZ+ X¯Ã R ã+>±s¡T |æ&ÉT\T>∑\
K&ÉeZ TT\qT, Væ≤‘ê« R $&ç∫ô|{Ï,º ø£è‘·ø+£ sƒ>¡ T∑ D≤' R ø£+sƒV¡ ‰ü s¡eTT\qT <Û]ä +∫q
yês¡TqT, ø°uå ≤' R eT‹Ô*¢ j·TTqïyês¡TqT, s¡øeÔ£ ÷˝≤´qT˝Ò|Hü ê' R mi¿ì >∑+<Ûeä TTqT
e÷*ø£\qT <Û]ä +∫qyês¡TqT, s¡ø±Ôø±å ' R mi¿ì ø£qTï\T >∑\yês¡TqT, |ü⁄wüÿsêøå±'
#· R ‘êeTs¡ |ü⁄wüŒeTT\e˝…, $XÊ\yÓTÆq H˚Á‘·eTT\T ø£*–j·TTqïyês¡T q>∑T
$<ë´<Ûsä T¡ \T, >∑>q∑ + Á|ü‹ù|~πs R Äø£deü TTqT #˚sT¡ ø=ì].
$X‚cÕs¡úeTT\T, yêÚ≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` ø£è‘·ø+£ sƒ>¡ T∑ D≤' R yÓ\&¢ +ç ∫q ø£+sƒd¡ «ü s¡eTT >∑\yês¡TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä $<ë´<Ûsä T¡ \T, bÕqXÊ\j·T+<ä* dü«s¡í bÕÁ‘·\qT, $TøÏÿ* $\TyÓq’
Ç‘·s¡ bÕÁ‘·\qT, $$<Ûeä TT˝…q’ ˝ÒV≤ü éTT\qT, uÛøÑ å£ éTT\qT, e÷+düeTT\H˚>±ø£,
‘·eT &Ü\T\qT, ã+>±s¡T |æ&TÉ \T>∑\ K&ÉeZ TT\qT mø£ÿ&ç$ nø£ÿ&É $&ç∫ô|{Ï,º
eT+∫ ø£+sƒV¡ ‰ü s¡eTT\qT, mi¿ì >∑+<Ûeä ÷˝≤´<äT\qT <Û]ä +∫ j·TTqï{Ïº yês¡+<äsT¡ qT
eT<ä´bÕqeTT#˚ mi¿ã&çq $XÊ\ H˚Á‘·eTT\‘√ MT~øÏ m>∑dæ Äø±X¯eTTqT #˚sT¡ ø=ì].
XÀ¢ˆˆ Vü‰s¡q÷|ü⁄s¡ øπ j·T÷s¡ bÕ]Vü‰s¡´<Ûsä ê ÅdÔæ‡j·T' ˆ
$dæà‘ê dü‡dæà‘êdüdÔ Tü ú sêø±X‚ s¡eTD…Æ dü‡Vü≤ ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü‰s¡q÷|ü⁄s¡øπ j·T÷s¡bÕ]Vü‰s¡´<Ûsä ê' ` Ådj Ôæ T· ' ` $dæà‘ê' ` düdàæ ‘ê'
` ‘·dTü 'ú ` Äø±X‚ ` s¡eTD…'Æ ` düV≤ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü‰s¡q÷|ü⁄s¡ øπ j·T÷s¡ bÕ]Vü‰s¡´<Ûsä ê' Ådj Ôæ T· ' s¡eTD…Æ dü‡Vü≤
Äø±X‚ $dæà‘ê' düdàæ ‘ê' ‘·dTü 'ú .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü‰s¡ R Vü‰s¡eTT\qT, q÷|ü⁄s¡ R n+<Ó\qT, πøj·T÷s¡ R
(n+>∑<eä TT\qT) uÛTÑ »ø°sT¡ \Ô qT, bÕ]Vü‰s¡´ R ø£+ø£DeTT\qT, <Ûsä ê' R <Û]ä +∫
j·TTqï{Ï,º ÅdjÔæ T· ' R $<ë´<Ûsä Å¡ d\Ô” T, s¡eTD…dÆ ‡ü Vü≤ R ‘·eT Á|æjT· T\‘√>∑÷&ç, Äø±X‚
R >∑>∑qeTTq+<äT, $dæà‘ê' R $düàj·TeTT H=+<äT#·Tqïyês¡TqT, düdæà‘ê' R
∫s¡Tqe⁄«‘√ >∑÷&çqyês¡T q>∑T#·T, ‘·dTü 'ú R ì\∫j·TT+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø£+sƒV¡ ‰ü s¡eTT\qT, n+<Ó\qT, uÛTÑ »ø°sT¡ \Ô qT, eTTs¡T>∑T\qT <Û]ä +∫q
$<ë´<Ûsä e¡ ì‘·\T, $düàj·TeTT H=+~, ∫s¡Tq>∑e⁄>∑\ yÓ÷eTT‘√, ‘·eT uÛsÑ \Ô¡ ‘√
>∑\dæ, Äø±X¯eTTq ì*∫].
XÀ¢ˆˆ <äsÙ¡ j·T+‘√ eTVü‰$<ë´+ $<ë´<Ûsä e¡ TVü≤s¡¸jT· ' ˆ
düV≤æ ‘ê düdÔ Tü sú êø±X‚ Møå±+#·Á≈£îX¯Ã |üs«¡ ‘·yTé ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äsÙ¡ j·T+‘·' ` eTVü‰$<ë´+ ` $<ë´<Ûsä e¡ TVü≤s¡¸jT· ' ` düV≤æ ‘ê' `
‘·dTü 'ú ` Äø±X‚ ` Møå±+#·Á≈£î' ` #· ` |üs«¡ ‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $<ë´<Ûsä e¡ TVü≤s¡¸jT· ' eTVü‰$<ë´+ <äsÙ¡ j·T+‘·' Äø±X‚, düV≤æ ‘ê'
‘·dTü 'ú |üs«¡ ‘·+ Møå±+#·Á≈£îX¯Ã.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $<ë´<Ûsä ¡ eTVü≤s¡¸jT· ' R eTVü‰ãTTwüß\ e+{Ï j·÷ $<ë´<Ûsä T¡ \T,
eTVü‰$<ë´+ R nDÏe÷~ jÓ÷>∑$<ä´qT, <äsÙ¡ j·T+‘·' R Á|ü<]ä Ù+#·T #·Tqïyê¬s,’
düV≤æ ‘ê' R ‘êyÓT\¢sT¡ qT >∑\dæ, Äø±X‚ ‘·dTü 'ú R Äø±X¯eTTq+<äT ì\∫b˛sTT],
|üs«¡ ‘·+ R Ä eTùV≤+Á<ä|sü «¡ ‘·eTTqT, Møå±+#·Á≈£îX¯Ã R $+‘·>± #·÷#·T#·T+&ç].
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` eTVü‰$<ë´+ R ìs¡e\+ãq dæ‹ú s¡÷|üyTÓ qÆ dü«X¯øìÔÏ .
>√$+<äsêJj·TeTT :` eTVü‰$<ë´+ R nDÏe÷~ nwüº eTVü‰dæ~Δ s¡÷|üyTÓ qÆ $<ä´qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä $<ë´<Ûsä T¡ \T, ‘·eT jÓ÷>∑$<ä´qT, ñ|üj÷Ó –+∫ Äø£deü TTq+
<=ø£ #√≥≈£î #˚], j·÷ |üs«¡ ‘·eTTqT ‹\øÏ+#·T #·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ X¯óÁX¯óe⁄X¯Ã ‘·<ë X¯ãe› Tèw”D≤+ uÛ≤$‘ê‘·àHêyéT ˆ
#ês¡D≤Hê+ #· dæ<ëΔHê+ dæ‘ú êHê+ $eT˝Ò-eT“πs ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯óÁX¯óe⁄' ` #· ` ‘·<ë`X¯ã›+`ãTTw”D≤+` uÛ≤$‘ê‘·àHêyéT`
#ês¡D≤Hê+ ` #· ` dæ<ëΔHê+ ` dæ‘ú êHê+ ` $eT˝Ò ` n+ãπs ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` $eT˝Ò n+ãπs dæ‘ú êHê+ uÛ≤$‘ê‘·àHêyéT ãTTw”D≤+ #ês¡D≤Hê+
dæ<ëΔHê+ #· X¯ãy› Té X¯óÁX¯óe⁄'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $eT˝Ò n+ãπs R ìs¡à\yÓTqÆ Äø±X¯eTTq+<äT, dæ‘ú êHê+ R
ñqï{Ï,º uÛ≤$‘ê‘·àHêyéT ãTTw”D≤+ R Ä‘·à C„≤q dü+|üqTï\>∑T eTVü≤s¡T¸\ jÓTTø£ÿj·TT,
#ês¡D≤Hê+ R #ês¡DT\ jÓTTø£ÿj·TT, dæ<ëΔHê+ R dæ<Tä \Δ jÓTTø£ÿj·TT, X¯ã+› R
|ü\T≈£î\qT, ‘·<ë R n|ü&ÉT, X¯óÁX¯óe⁄' #· R $ì](≈£L&ÉqT)
‘ê‘·Œs¡éTT :` ìs¡à\yÓTqÆ Äø±X¯eTTq+ <äT+&ç, Ä‘·àìcÕ˜|sü T¡ ˝…q’ eTTqT\jÓTTø£ÿj·TT,
dæ<Tä \Δ jÓTTø£ÿj·TT, #ês¡DT\ jÓTTø£ÿj·TT, e#·qeTT\qT á Ø‹>∑ $ìj·TT+&ç].
XÀ¢ˆˆ @wü |üs«¡ ‘·d+ü ø±XÀ Vü≤qTe÷Hé e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆ
‹rs¡¸‹ eTVü‰y˚>'∑ düeTTÁ<ä+ eTø£sê\j·TyéT ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @wü' ` |üs«¡ ‘·d+ü ø±X¯' ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ` ‹rs¡¸‹
` eTVü‰y˚>'∑ ` düeTTÁ<ä+ ` eTø£sê\j·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰y˚>'∑ e÷s¡T‘ê‘·à»' |üs«¡ ‘·d+ü ø±X¯' @wü' Vü≤qTe÷Hé
eTø£sê\j·T+ düeTTÁ<ä+ ‹rs¡¸‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰y˚>'∑ R n$T‘·yTÓ qÆ y˚>e∑ TT >∑\ yê&ÉTqT, e÷s¡T‘ê‘·à»' R
yêj·TT<˚e⁄ì |ü⁄Á‘·T&ÉTqT, |üs«¡ ‘·d+ü ø±X¯' R |üs«¡ ‘·eTTqT uÀ*j·TTqï yê&ÉTqT
n>∑T, @wü' Vü≤qTe÷Hé R á Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, eTø£sê\j·T+ düeTTÁ<ä+ R »\
»+‘·Te⁄\#˚ ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ kÕ>∑se¡ TTqT, ‹rs¡¸‹ R \+|òTæ +|ü >√s¡T#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üs«¡ ‘·eTTe+{Ï y˚TqT>∑\, á yêj·TTq+<äqT&ÉT, eTVü‰y˚>e∑ TT‘√,
eTø£se¡ TT\#˚ ;Ûøs£ y¡ TÓ j
Æ T· Tqï, j·÷ kÕ>∑se¡ TTqT <ë≥ >√s¡T#·THêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ sêe÷s¡+ú yêqsês¡+ú #· ∫ø°s¸¡ Hé ø£sà¡ <äTwüÿs¡yTé ˆ
düeTTÁ<äd´ü |üs+¡ bÕs¡+ <äTÁcÕŒ|ü+ ÁbÕ|ü⁄$Ô T#·Ã‹¤ ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêe÷s¡+ú ` yêqsês¡+ú ` #· ` ∫ø°s¸¡ Hé ` ø£sà¡ ` <äTwüÿs¡yTé `
düeTTÁ<äd´ü ` |üs+¡ ` bÕs¡+ ` <äTÁcÕŒ|ü+ ` ÁbÕ|ü⁄yÔ Té ` Ç#·Ã‹¤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêe÷s¡+ú yêqsês¡+ú #· <äTwüÿs¡yTé ø£sà¡ ∫ø°s¸¡ H,é düeTTÁ<äd´ü
<äTÁcÕŒ|ü+ |üs+¡ bÕs¡+ ÁbÕ|ü⁄yÔ Té Ç#·Ã‹¤ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêe÷s¡+ú R lsêeTTì ø=i≈£îqT, yêqsês¡+ú #· R yêqs¡T\
ø=s¡≈î£ qT, <äTwüÿs¡+ ø£sà¡ R ø£]qƒ yÓTqÆ ø±s¡éTTqT, ∫ø°s¸¡ Hé R #˚jT· >√]qyê&Ó,’
<äTÁcÕŒ|ü+ R #˚sT¡ ≥≈£î ø£wyºü TÓ qÆ , düeTTÁ<äd´ü |üs+¡ bÕs¡+ R düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ
Äe*jÓTT&ÉTq¶ T, ÁbÕ|ü⁄yÔ Té Ç#·Ã‹¤ R #˚s¡ >√s¡T#·THêï&ÉT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` yêqsês¡+ú R sêeTø±s¡éTTq+<äT yêqs¡T\T n‘ê´dü≈î£ ˝Ô ’…
j·TT+&ÉT≥#˚, düeTTÁ<ä\+|òüTqeTT yêqs¡T\≈£î dü+‘√wüeTT ø£*–+#·Tq<˚ j·Tì
uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üsT¡ \ ø£kÕ<Û´ä yÓTqÆ , á <äTwüÿs¡ ø±s¡éTTqT #˚jT· ã÷ì lsêeTTì
ø=i≈£îqT, yêqs¡T\ ø=i≈£îqT, á‘·&TÉ düeTTÁ<äeTT jÓTTø£ÿ, Äe* jÓTT&ÉTq¶ ≈£î
#˚s>¡ √s¡T#·THêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ Ç‹ $<ë´<Ûsä êÁX¯óÙ‘ê« e#·ùdcÔ Õ+ eTVü‰‘·àHêyéT ˆ
‘·eTÁ|üyT˚ j·T+ <ä<èä X¯ó' |üs«¡ ‘˚ yêqs¡s¸¡ uyÑÛ Té ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` $<ë´<Ûsä ê' ` ÁX¯ó‘ê« ` e#·' ` ‘˚cÕ+ ` eTVü‰‘·àHêyéT `
‘·yTé ` nÁ|üyT˚ j·T+ ` <ä<èä X¯ó' ` |üs«¡ ‘˚ ` yêqs¡s¸¡ uyÑÛ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç‹ ‘˚cÕ+ eTVü‰‘·àHê+ e#·' ÁX¯ó‘ê«, $<ë´<Ûsä ê' |üs«¡ ‘˚ ‘·yTé
nÁ|üyT˚ j·T+ yêqs¡s¸¡ uyÑÛ Té <ä<èä X¯ó'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç‹ R á $<Ûeä TT>± (|ü*øÏq), ‘˚cÕ+ eTVü‰‘·àHê+ R Ä
eTVü‰‘·Tà\jÓTTø£ÿ, e#·' R e#·qeTT(\)qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, $<ë´<Ûsä ê' R Ä
$<ë´<Ûsä T¡ \T, |üs«¡ ‘˚ R Ä |üs«¡ ‘·eTTq+<äT, nÁ|üyT˚ j·T+ R n|ü]$T‘· X¯Øs¡eTT
ø£*–q{Ï,º ‘·+ yêqs¡s¸¡ uyÑÛ Té R Ä yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ , <ä<èä X¯ó' R #·÷∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä eTVü‰‘·Tà\T |ü*øÏq e#·qeTT\qT $ì, $<ë´<Ûäs¡T\T, Ä
|üs«¡ ‘·eTTô|’ eTVü‰ø±j·TT&Óq’ Vü≤qTeT+‘·Tì >±+∫].
XÀ¢ˆˆ <äT<ÛTä y˚ #· dü s√e÷DÏ #·ø+£ ù| #ê#·˝À|üeT' ˆ
qHê<ä düTeTVü‰Hê<ä+ düTeTVü‰ìe ‘√j·T<ä' ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äT<ÛTä y˚ ` #· ` dü' ` s√e÷DÏ ` #·ø+£ ù| ` #· ` n#·˝À|üeT' `
qHê<ä ` düTeTVü‰Hê<ä+ ` düTeTVü‰Hé ` Çe ` ‘√j·T<ä' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' s√e÷DÏ <äT<ÛTä y˚, n#·˝À|üeT' (dü') #·ø+£ ù| #·. düTeTVü‰Hé
‘√j·T<ä' Çe düTeTVü‰Hê<ä+ qHê<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, s√e÷DÏ R X¯Øs¡eTT ô|’ >∑\ s√eTeTT\qT,
<äT<ÛTä y˚ R $~˝…ÃqT, n#·˝À|üeT' R |üs«¡ ‘·eTTe˝… qTqï j·÷‘·&TÉ , #·ø+£ ù| #· R
ø£+|æ+#ÓqT. düTeTVü‰Hé ‘√j·T<ä' Çe R >=|üŒ<Óq’ y˚T|òTü eTTe˝…, düTeTVü‰Hê<ä+ R
>=|üŒ<Û«ä ì ø£\TZq≥T¢>±, qHê<ä (#·) R >∑]+® #ÓqT ≈£L&É.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üs«¡ ‘· dü<èä X¯ó&Óq’ j·÷ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, n|ü&ÉT ‘·q s√eTeTT\qT
$~˝…ÃqT. n≥T ì≥T q÷¬>qT. >=|üŒ<Óq’ y˚T|òTü eTTe˝…, ô|<ä<› «äÛ ì ø£\T>∑Tq≥T¢>±
>∑]+® #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ÄqT|üPsπ « ´D eè‘·+Ô #· ˝≤+>∑÷\+ s√eT_Û•Ã‘·yTé ˆ
ñ‘·Œ‹wü´Hé $∫πø|å ü |üøsåÏ ê» Çy√s¡>y∑ Té ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÄqT|üPsπ « ´D ` eè‘·+Ô ` #· ` ˝≤+>∑÷\+ ` s√eT_Û' ` ∫‘·yTé
ñ‘·Œ‹wü´Hé ` $∫πø|å ü ` |üøsåÏ ê»' ` Çe ` ñs¡>y∑ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ñ‘·Œ‹wü´Hé dü', ÄqT|üPπs«´D eè‘·Ô+, s√eT_Û' ∫‘·yéT,
˝≤+>∑÷\+, |üøsåÏ ê»' ñs¡>y∑ Té Çe, $∫πø|å .ü
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñ‘·Œ‹wü´Hé (dü') R Äø£deü TTq ø¬ >∑Ts¡ >√s¡T Vü≤qTeT , ÄqT
|üPsπ « ´D R Áø£eTeTT>±, eè‘·+Ô R es¡T\Ô yÓTÆ j·TTqï{Ïj º T· TqT, s√eT_Û' ∫‘·yTé R
<ä≥yº TÓ qÆ , s√eTeTT\‘√ ≈£L&çq~j·TTq>∑T, ˝≤+>∑÷\+ R ‘·q ‘√ø£qT, |üøsåÏ ê»'
ñs¡>y∑ Té Çe R >∑sT¡ ‘·à+‘·T&ÉT düsŒ¡ eTTqT e˝…, $∫πø|å ü R $<ä˝Ã… qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, Äø£deü TTq ø¬ >∑Ts¡uÀe⁄#·T s√eTuÛ]Ñ ‘·yTÓ ,Æ Äe⁄‘√ø£
s¡÷|üeTT>± qTqï{Ïº ‘·q yê\eTTqT, >∑sT¡ ‘·à+‘·T&ÉT ô|<ä› düsŒ¡ eTTqT $<ä*Ãq≥T¢
$<ä˝Ã… qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü ˝≤+>∑÷\ e÷$<äΔ e÷‘·yÔ >˚ d∑ ´ü |üèwü̃‘'· ˆ
<ä<èä X‚ >∑sT¡ &˚He˚ ÁVæ≤j·Te÷D√ eT¨s¡>'∑ ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` ˝≤+>∑÷\yéT ` Ä$<äyΔ Té ` Ä‘·yÔ >˚ d∑ ´ü ` |üèwü̃‘'· `
<ä<èä X‚ ` >∑sT¡ &˚q ` Çe ` ÁVæ≤j·Te÷D' ` eT¨s¡>'∑ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ä‘·yÔ >˚ d∑ ´ü ` ‘·d´ü ` |üèwü̃‘'· ` Ä$<ä+Δ ` ˝≤+>∑÷\+ `
>∑sT¡ &˚q ÁVæ≤j·Te÷D' ` eT¨s¡>'∑ ` Çe <ä<èä X‚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ä‘·yÔ >˚ d∑ ´ü R eTVü‰y˚>e∑ TT ø£*–j·TTqï, ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeT+‘·Tì
jÓTTø£ÿ, |üèwü̃‘'· R |üèwü̃u≤Û >∑eTTq, Ä$<ä+Δ ˝≤+>∑÷\+ R e+ø£s>¡ ± Áy˚˝≤&ÉT#·Tqï
n‘·ì yê\eTT, >∑sT¡ &˚q R >∑sT¡ ‘·à+‘·Tì#˚, ÁVæ≤j·Te÷D' R ‘·qTïø=ì b˛ã&ÉT#·Tqï,
eT¨s¡>'∑ Çe R ô|<ä› düsŒ¡ eTTe˝…, <ä<èä X‚ R ø£qT|üfqº… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰y˚>∑eTT‘√, b˛e⁄#·Tqï{Ïº, j·÷‘·ì |üèwü˜uÛ≤>∑eTTq,
e+ø£s>¡ ±qTqï, Ä yê\eTT >∑sT¡ &ÉTì#˚ ø=ìb˛ã&ÉT#·Tqï eTVü‰düsŒ¡ eTTe˝… qT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ u≤VüA dü+dü+Ô uÛj Ñ ÷· e÷dü eTVü‰|ü]|òTü düìïuÛÖ ˆ
dükÕ<ä #· ø£|'æ ø£{≤´+ #·sD¡ Ö dü+#·Tø√#· #· ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` u≤VüA ` dü+dü+Ô uÛj
Ñ ÷· e÷dü ` eTVü‰|ü]|òTü düìïuÛÖ ` dükÕ<ä ` #·
` ø£|'æ ` ø£{≤´+ ` #·sD ¡ Ö ` dü+#·Tø√#· ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|'æ eTVü‰|ü]|òTü düìïuÛÖ u≤VüA dü+dü+Ô uÛj
Ñ ÷· e÷dü, ø£{≤´+
dükÕ<ä #·, #·sD¡ Ö dü+#·Tø√#· #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|æ' R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, eTVü‰|ü]|òüTdüìïuÛÖ R ô|<ä› ÇqT|ü
>∑T~j·T\e˝… qTqï, u≤VüA R ‘·q s¬ +&ÉT u≤VüQe⁄\qT, dü+dü+Ô uÛj Ñ ÷· e÷dü R
dü+Ô _Û+|ü CÒôdqT, ø£{≤´+ dükÕ<ä #· R q&ÉTeTTqT, düqï–\T¢q≥T¢ #˚ôdqT. #·sD ¡ Ö
dü+#·Tø√#· #· R bÕ<äeTT\qT eTT&ÉT#·Tø=HÓqT≈£L&É.
‹\ø£eTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ‘·q i=eTTàqT ‘·\qT eTT+<äT≈£î #ê∫, bÕ<äeTT\qT,
|üèwü̃eTTqT dü+≈£î∫+|üCdÒ ,æ \+|òTü q düHêïVü≤eTT #˚døæ =HÓqT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` ø£{≤´+ dükÕ<ä #· ` n‹ dü+≈£î∫‘· X¯Øs¡T&ÉjTÓ ´qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ‘·q ÇqT|ü>&∑ j ç T· \e+{Ï u≤VüQe⁄\qT
dü+Ô _Û+|üCdÒ ,æ }|æ]ì _–j·Tã{Ï,º ‘·q bÕ<äeTT\qT eTT&ÉT#·T ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü+Vü≤è‘·´ #· uÛTÑ CÖ le÷Hé ‘·<e’Ó∏ #· •s√<Ûsä êyéT ˆ
‘˚»dü‡‘·Ô «+ ‘·<ë∏ Ms¡é÷$y˚X¯ dü Ms¡ýêHé ˆˆ 36
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` dü+Vü≤è‘·´ ` #· ` uÛTÑ CÖ ` le÷Hé ` ‘·<ë∏ ` @e `#·`•s√<Ûsä êyéT`
‘˚»'`dü‘Ô· «+`‘·<ë∏ `Ms¡ýéT`Ä$y˚X¯ ` dü' ` Ms¡ýêHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` le÷Hé Ms¡ýêHé dü', uÛTÑ CÖ #· •s√<Ûsä ê+ #· dü+Vü≤è‘·´, ‘˚»'
dü‘«· + ‘·<ë∏ Ms¡´+ Ä$y˚X.¯
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` le÷Hé R eTVü‰XÀuÛ≤e+‘·T&ÉTqT, Ms¡ýêHé R |üsêÁø£eT
e+‘·T&ÉTq>∑T, dü' R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, uÛÑTCÖ R ‘·q ¬s+&ÉT uÛÑT»eTT\qT,
•s√<Ûsä êyéT R ø£+sƒe¡ TTqT, dü+Vü≤è‘·´ R _–j·Tã{Ï,º ‘˚»' R >=|üŒ ñ‘ê‡Vü≤eTTqT,
dü‘Ô· «+ R >=|üŒã\eTTqT, ‘·<ë∏ Ms¡´+ R nfÒ¢ >=|üŒ |üsêÁø£eTeTTqT, Ä$y˚X¯ R
düeT≈£Ls¡TÃ ø=HÓqT.
‹\ø£eTT :` ‘˚»' R Ç‘·sT¡ \qT nD#·>*∑ –q kÕeTs¡´ú eTT, dü‘Ô· «+ R XÊØs¡ø£
ã\eTTqT— Ms¡´+ R Ä+‘·s¡ ã\eTTqT.
sêe÷qTJj·TeTT :` ‘˚»' R X¯Á‘·Te⁄\ HÓ<Tä s=ÿqT kÕeTs¡´ú eTT, dü‘Ô· «+ R ã\eTTqT—
Ms¡´+ R Äø±XÊ<äT\+<äT Á|üj÷· DeTT #˚jT· T kÕeTs¡´ú eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` leT+‘·T&ÉTqT Ms¡é+‘·T&ÉTqT n>∑T Hê Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘·q
uÛTÑ »eTT\qT ø£+sƒe¡ TTqT dü+≈£î∫+|üCdÒ ,æ ‘·q˝À ‘˚»eTTqT dü‘Ô· «eTTqT Ms¡éTTqT,
nbÕs¡eTT>± düeT≈£Ls¡TÃø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ e÷s¡eZ ÷˝Àø£jT· Hé <ä÷sê<ä÷s¡«Δ + Á|üDVÏ ≤æ ‘˚øDå£ ' ˆ
s¡Ts√<Ûä Vü≤è<äjT˚ ÁbÕD≤Hêø±X¯ eTe˝Àø£jT· Hé ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e÷s¡yZ Té ` Ä˝Àø£jT· Hé ` <ä÷sê‘Y ` }s¡«Δ + ` Á|üDVÏ ≤æ ‘˚øDå£ ' `
s¡Ts√<Ûä ` Vü≤è<äjT˚ ` ÁbÕD≤Hé ` Äø±X¯yTé ` ne˝Àø£jT· Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` }s¡«Δ + Á|üDVÏ ≤æ ‘˚øDå£ '(dü'), <ä÷sê‘Y e÷s¡yZ Té Ä˝Àø£jT· Hé,
Äø±X¯+ ne˝Àø£jT· Hé, Vü≤è<äjT˚ ÁbÕD≤Hé s¡Ts√<Û.ä
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` }s¡«Δ + Á|üDVÏ ≤æ ‘˚øDå£ ' R MT~øÏ ‘·q #·÷|ü⁄qT ì–&ç+∫, <ä÷sê‘Y
e÷s¡Z+ Ä˝Àø£j·THé R <ä÷s¡eTTqT+&çj˚T eTT+<äT e÷s¡ZeTTqT $˝ÀøÏ+#·T#·T,
Äø±X¯yTé ne˝Àø£jT· Hé R Äø±X¯eTTe+ø£ p#·T#·T, Vü≤è<äjT˚ ÁbÕD≤Hé s¡Ts√<Ûä R
‘·q Vü≤è<äjT· eTTq+<äT ÁbÕDyêj·TTe⁄qT ìs√~Û+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` Vü≤è<äjT· eTT R ÁbÕDÁ|ü‹cÕ˜kÕúqeTT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` Ä˝Àø£jT· Hé R nq>± #·÷#·T≥ø£ì Ç#·Ã≥ #Ó|Œü e˝…qT.
uÛ÷Ñ wüDeTT :` ÁbÕD≤Hé R ñ#êÃ¤«dü s¡÷|üeTT\sTTq yêj·TTe⁄\qT ` ÁbÕDìs√<Ûeä TT
y√ýÓ÷‘·Œ‘·q kÕ<Ûqä yÓTqÆ ~.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªªVü≤è<äj˚T ÁbÕD≤Hé s¡Ts√<Ûäμμ R ñ#êÃ¤«dü yêj·TTe⁄qT,
Vü≤è<äjT· eTTq+<äT ìs√~Û+∫ Äø±X¯>e∑ Tq kÕeTs¡´ú eTTqT dü+bÕ~+#Óqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT <ä÷s¡eTT>± m<äTs¡T>± qTqï <ë]ì #·÷#·T#·T
}s¡«Δ eTT>± <äèwæìº Á|üd]ü +|üCdÒ ,æ Äø±X¯eTTqT #·÷#·T#·T, ‘·q Vü≤è<äjT· eTTq+<äT
ÁbÕDyêj·TTe⁄qT _>∑ãf…qº T.
XÀ¢ˆˆ |ü<ë“¤´+ <äè&ÛeÉ TekÕúq+ ø£è‘ê« dü ø£|≈æ î£ +»s¡' ˆ
ì≈£î+#·´ ø£söí Vü≤qTe÷qT‘·Œ‹wü´qàVü‰ã\' ˆ
yêqsê Hê«qs¡ÁX‚w˜ü Ç<ä+ e#·q eTÁãM‘Y ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü<ë“¤´+ ` <äè&ÛyÉ Té ` nekÕúq+ ` ø£è‘ê« ` dü' ` ø£|≈æ î£ +»s¡' `
ì≈£î+#·´ ` ø£söí ` Vü≤qTe÷Hé ` ñ‘·Œ‹wü´Hé ` eTVü‰ã\' ` yêqsêHé ` yêqs¡ÁX‚w'˜ü
` Ç<ä+ ` e#·qyéT ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ø£|≈æ î£ +»s¡' yêqs¡ ÁX‚w'ü̃ Vü≤qTe÷Hé, |ü<ë“¤´+ <äè&ÛyÉ Té
nekÕúq+ ø£è‘ê«, eTVü‰ã\', ø£söí ì≈£î+#·´ ñ‘·Œ‹wü´Hé, yêqsêHé, Ç<ä+ e#·q+
nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ã\'ReTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT, yêqs¡ÁX‚w'˜ü R yêqs√‘·eÔ TT&ÉTq>∑T,
dü' ø£|≈æ î£ +»s¡' R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, |ü<ë“¤´+ R ‘·q s¬ +&ÉTbÕ<äeTT\‘√qT,
<äè&ÛyÉ Té nekÕúq+ ø£è‘ê« R ã\eTT>± ÄqTø=ì, ø£söí ì≈£î+#·´ R #Óe⁄\qT
dü+ø√∫+|üCÒdæ, ñ‘·Œ‹wü´Hé R Äø£düeTTq ¬ø>∑Ts¡uÀe⁄#·Tqïyê&Ó’, yêqsêHé R
‘·qyê¬sq’ yêqs¡T\qT >∑÷]Ã, Ç<ä+ e#·qyéT nÁãM‘Y R á e÷≥\qT ã*¬øqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ‘·q #·sD¡ eTT\qT |üs«¡ ‘·eTTô|’ <äè&ÛeÉ TT>± ì*|æ,
‘·q ¬s+&ÉT #Óe⁄\qT dü+ø√∫+|üCÒdæ eTVü‰ã\eTT‘√ m>∑Ts¡uÀe⁄#·T, n+>∑<ä
C≤+ãe‘Y Á|üeTTKT\‘√ ì≥¢ì |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ j·T<∏ë sê|òTü eìs¡Tàø£XÔ Ù¯ s¡ X¯Ù «düq$Áø£eT' ˆ
>∑#Ã˚ ¤ ‘·<Ô «ä <ä$Z TcÕ´$T \+ø±+ sêeDbÕ*‘êyéT ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<∏ë ` sê|òTü eìs¡Tàø£'Ô ` X¯s'¡ ` X¯«düq$Áø£eT' ` >∑#Ã˚ ‘¤ Y `
‘·<«ä ‘Y ` >∑$TcÕ´$T ` \+ø±+ ` sêeDbÕ*‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T<∏ë sê|òüTeìs¡Tàø£Ô' X¯s¡' X¯«düq$Áø£eT' >∑#˚Ã¤‘Y, ‘·<ä«‘Y
sêeDbÕ*‘ê+ \+ø±+ >∑$TcÕ´$T ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü eìs¡Tàø£'Ô RlsêeTTì#˚ $&ÉTeã&çq{Ï,º X¯s'¡ R u≤DeTT,
X¯«düq$Áø£eT' R yêj·TTy˚>e∑ TT>∑\<Ó,’ j·T<∏ë >∑#Ã˚ ‘¤ Y R @Ø‹>± #=#·TÃø=ì b˛e⁄H√,
sêeDbÕ*‘ê+ \+ø±+ R sêeDT&ÉT bÕ*+#·T \+ø£qT, ‘·<«ä ‘Y R n{Ï$º <Ûeä TT>∑H,˚
>∑$TcÕ´$T R b˛e>∑\qT.
‹\ø£eTT :` ‘·<ä«<äZ$TcÕ´$T R sêeTu≤DeTTe˝…H˚, ø£è‘·ø£è‘·T´&ÉHÓ’ sê>∑\qì
dü÷∫‘·eTT.
sêe÷qTJj·TeTT :` sê|ò ü T eX¯ s ¡ < ä è cÕº + ‘· e TT#˚ ‘· q Á|ü j · T ‘· ï eTTq+<ä T
n$\+ã‘·«eTT, nÁ|ü‹Vü≤‘·‘«· eTT, nyÓ÷|òTü ‘·«eTT eTTqï>∑T >∑TDeTT\T ñqïeì
dü÷∫+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj·TT‘·T\´|üsêÁø£eTeTT ø£*–, s¡|Tüò TsêeTìs¡Tàø£yÔ TÓ qÆ u≤DyÓT≥T¢
<ä÷dæø=ìb˛>∑\<√ nfÒ¢ H˚qTqT sêeDbÕ*‘·yTÓ qÆ \+ø£≈î£ uÀjÓT<äqT.
XÀ¢ˆˆ q Væ≤ Á<äø±å ´$T j·T~ ‘ê+ \+ø±j·÷+ »qø±‘·àC≤yéT ˆ
nH˚He’Ó Væ≤ y˚>π q >∑$TcÕ´$T düTsê\j·TyéT ˆˆ 40
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` q ` Væ≤ ` Á<äø±å ´$T ` j·T~ ` ‘ê+ ` \+ø±j·÷+ ` »qø±‘·àC≤yéT
` nH˚q ` @e ` Væ≤ ` y˚>π q ` >∑$TcÕ´$T ` düTsê\j·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` \+ø±j·÷+ ‘ê+ »qø±‘·àC≤+ j·T~ Væ≤ q Á<äø±å ´$T, nH˚q
Væ≤ yπ̊>q @e düTsê\j·T+ >∑$TcÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \+ø±j·÷+ R \+ø±q>∑se¡ TTq+<äT, ‘ê+ »qø±‘·àC≤+ R Ä
d”‘e· TàqT, j·T~ Væ≤ q Á<äø±å ´$T R #·÷&É˝øÒ £ b˛sTTq≥¢sTTq, nH˚q Væ≤ yπ̊>q @e
R á y˚>e∑ TT ‘√&ÉH,˚ düTsê\j·T+ >∑$TcÕ´$T R dü«s¡˝Z Àø£eTTq≈£î uÀjÓT<äqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä \+ø£jT· +<äT H˚qT ˇø£ y˚fi¯ d”‘e· TàqT ø£qT>=q˝Òøb£ ˛sTTq#√,
Ç<˚ y˚>e∑ TT‘√ Hêø£˝Àø£eTTq≈£î uÀjÓT<äqT.
XÀ¢ˆˆ j·T~ yê Á‹~y˚ d”‘ê+ q Á<äø±å éT´ø£è‘·ÁX¯eT' ˆ
ã<ëΔ« sêø£då sü êC≤q e÷qsTTcÕ´$T sêeDyéT ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` yê ` Á‹~y˚ ` d”‘ê+ ` q ` Á<äø±å ´$T ` nø£è‘·ÁX¯eT' `
ã<ëΔ« ` sêø£då sü êC≤qyéT ` ÄqsTTcÕ´$T ` sêeDyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á‹~y˚ yê d”‘ê+ q Á<äø±å ´$T j·T~ nø£è‘·ÁX¯eT' sêø£då sü êC≤q+
sêeD+ ã<ëΔ« ÄqsTTcÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á‹~y˚ R dü«s¡˝Z Àø£eTTq+<äT, yê R ˇø£ y˚fi,¯ d”‘ê+ q Á<äø±å ´$T
j·T~ R d”‘e· TàqT H˚qT #·÷&É˝øÒ £ b˛sTTq jÓT&É\, nø£è‘·ÁX¯eT' R ÁX¯eTqT H˚qT
˝…øÿ£ #˚jT· ø£, sêø£då sü êC≤q+ sêeD+ R sêø£då sü êC…q’ sêeDTì, ã<ëΔ« R ã+~Û+∫,
ÄqsTTcÕ´$T R rdæø=ì e#ÓÃ<äqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˇø£yfi˚ ¯ Ä dü«s¡eZ TTq+<äT >∑÷&É e÷ d”‘e· TàqT #·÷&É˝øÒ £ b˛sTTq#√,
H˚qT n\dü≥ H=+<äø£ <ëqesêC…q’ sêeDTH˚ ã+~Û+∫ ‘Ó#ÃÓ <äqT.
XÀ¢ˆˆ düs¡«<∏ë ø£è‘·ø±s√´-Vü≤y˚TcÕ´$T düV≤ü d”‘j · ÷· ˆ
ÄqsTTcÕ´$T yê \+ø±+ düeTT‘êŒ≥´ düsêeD≤yéT ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düs«¡ <∏ë ` ø£è‘·ø±s¡´' ` nVü≤yéT ` @cÕ´$T ` düV≤ü `d”‘j · ÷· `
ÄqsTTcÕ´$T ` yê ` \+ø±+ ` düeTT‘êŒ≥´ ` düsêeD≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` düs«¡ <∏ë nVü≤+ ø£è‘·ø±s¡´' d”‘j · ÷· düV≤ü @cÕ´$T. yê düsêeD≤+
\+ø±+ düeTT‘êŒ≥´ ÄqsTTcÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düs«¡ <∏ë R düs«¡ $<Ûeä TT\, nVü≤+ R H˚qT, ø£è‘·ø±s¡´' R ø±s¡éTTqT
kÕ~Û+∫qyê&ÉH,’Ó d”‘j · ÷· düV≤ü R d”‘e· Tà‘√ ø£\dæ, @cÕ´$T R ‹]– e#ÓÃ<äqT,
yê R ˝Òø£, düsêeD≤+ R sêeDTì‘√ ≈£L&çq, \+ø±+ R \+ø±q>∑s¡eTTH˚,
düeTT‘êŒ≥´ R ô|\¢–+∫, ÄqsTTcÕ´$T R rdæø=ì sê>∑\qT.
‹\ø£eTT :` düeTT‘êŒ≥´ R zwü~Û |üs«¡ ‘·eTTqT ô|\¢–+∫q≥T¢>± qì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` @Ø‹>± HÓq’ qT H˚qT ‘·\ô|{Ïqº ø±s¡éTTqT kÕ~Û+∫ d”‘e· TàqT
rdüTø=ìj˚T eTs¡*e#ÓÃ<äqT. ˝Ò<ë sêeDdüVæ≤‘·eTT>±, \+ø£H˚ ô|ø£*+#·Tø=ì
e#ÓÃ<äqT.
XÀ¢ˆˆ @e eTTø±Ô « ‘·T Vü≤qTe÷Hé yêqsêHê«qs√‘·eÔ T' ˆ
ñ‘·ŒbÕ‘ê<∏ä y˚>π q y˚>y∑ ê q$#ês¡jT· Hé ˆ
düT|üsí¡ $Te #ê‘êàq+ y˚TH˚ dü ø£|≈æ î£ +»s¡' ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø±Ô « ` ‘·T ` Vü≤qTe÷Hé ` yêqsêHé ` yêqs√‘·eÔ T'
` ñ‘·ŒbÕ‘· ` n<∏ä ` yπ̊>q ` y˚>y∑ êHé ` n$#ês¡jT· Hé ` düT|üsyí¡ Té ` Çe ` #·
` Ä‘êàq+ ` y˚TH˚ ` dü' ` ø£|≈æ î£ +»s¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs√‘·eÔ T' Vü≤qTe÷Hé, yêqsêHé @eyéT ñø±Ô «, n<∏ä y˚>y∑ êHé
n$#ês¡jT· Hé, yπ̊>q ñ‘·ŒbÕ‘·. ø£|≈æ î£ +»s¡' dü', Ä‘êàq+ düT|üsí¡ $Te #· y˚TH˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs√‘·eÔ T' Vü≤qTe÷Hé R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, yêqsêHé
@eyéT ñø±Ô « R yêqs¡T\qT >∑÷]Ã Ç≥T¢ |ü*øÏ, n<∏ä R |æeTà≥, y˚>y∑ êHé R
eTVü‰y˚>∑ dü+|üqTï&Ó,’ n$#ês¡jT· Hé R @$Tj·TT Hê˝À∫+|üø,£ yπ̊>q ñ‘·ŒbÕ‘· R
]e⁄«q ô|ø’ Ï m>∑ôdqT, ø£|≈æ î£ +»s¡' dü' R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó j·÷‘·&TÉ , Ä‘êàq+ R
‘·qqT, düT|üsyí¡ Té Çe y˚TH˚ R >∑sT¡ ‘·à+‘·Tì>∑H˚ uÛ≤$+#·Tø=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT yêqs¡T\‘√ ì≥T¢ |ü*øÏ Çø£ @$Tj·TT Hê˝À∫+|üø£
eTVü‰y˚>∑eTT‘√ Äø£düeTTq ¬ø>∑ôdqT. n|ü&ÉT n‘·&ÉT ‘·qqT >∑s¡T‘·à+‘·Tì>∑H˚
uÛ≤$+#·Tø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ düeTT‘·Œ‘·‹ ‘·dàæ +düTÔ y˚>± ‘Ô̊ q>∑s√Væ≤D' ˆ
dü+Vü≤è‘·´ $≥bÕHé düsê«Hé düeTT‘˚Œ‘·Tdü‡eT+‘·‘'· ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düeTT‘·Œ‘·‹ ` ‘·dàæ Hé ` ‘·T ` y˚>±‘Y ` ‘˚ ` q>∑s√Væ≤D' `
dü+Vü≤è‘·´ ` $≥bÕHé ` düsê«Hé ` düeTT‘˚Œ‘·T' ` düeT+‘·‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dàæ Hé y˚>±‘Y düeTT‘·Œ‘·‹, ‘˚ q>∑s√Væ≤D', düsê«Hé $≥bÕHé
dü+Vü≤è‘·´, düeT+‘·‘'· düeTT‘˚Œ‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dàæ Hé R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, y˚>±‘Y R y˚>e∑ TT>±, düeTT‘·Œ‘·‹ R
m>∑Ts¡T#·T+&É>±, ‘˚ q>∑s√Væ≤D' R |üs«¡ ‘·eTT\+<äT yÓTT\∫q{Ïº j·÷ eèø£eå TT\T,
düsê«Hé $≥bÕHé R ø=eTà\ qìï+{Ïì, dü+Vü≤è‘·´ R e+#·Tø=ì, düeT+‘·‘'· R
nìï yÓ|’ ⁄ü \qT+&çjT· TqT, düeTT‘˚Œ‘·T' R yÓ+ã&ç+∫ m–]q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` e÷s¡T‹ $TøÏÿ* y˚>∑eTT‘√ Äø£düeTTq ¬ø>∑Ts¡T#·T+&É>±, Ä
ø=+&ÉMT<ä>\∑ #Ó≥T¢ nìïj·TTqT, ‘·eT ø=eTà\ qìï+{Ïì e+#·Tø=ì Ä‘·ì yÓ+ã&ç
ô|ø’ Ï m–]q$.
XÀ¢ˆˆ dü eT‘·øÔ √j·Twæuº øÑÛ ±Hé bÕ<äbÕHé |ü⁄wüŒXÊ*q' ˆ
ñ<ä«Vü≤q÷ïs¡Ty˚>π q »>±eT $eT˝Ò-+ãπs ˆˆ 45
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` eT‘·øÔ √j·Twæuº øÑÛ ±Hé ` bÕ<äbÕHé ` |ü⁄wüŒXÊ*q' ` ñ<ä«Vü≤Hé
` }s¡Ty˚>π q ` »>±eT ` $eT˝Ò ` n+ãπs ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' |ü⁄wüŒXÊ*q' eT‘·Ôø√j·TwæºuÛÑø±Hé bÕ<äbÕHé ñ<ä«Vü≤Hé,
}s¡Ty˚>π q $eT˝Ò n+ãπs »>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, |ü⁄wüŒXÊ*q' R |ü⁄wüŒeTT\‘√ ì+&çq{Ï,º
eT‘·øÔ √j·Twæuº øÑÛ ±Hé R N≈£îø=¬øÿs¡\‘√ >∑÷&çq{Ï,º bÕ<äbÕHé R eèø£eå TT\qT, ñ<ä«Vü≤Hé
R ‘·q‘√ eVæ≤+#·T#·T, $eT˝Ò n+ãπs R $eT\yÓTqÆ Äø±X¯eTTq+<äT, }s¡Ty˚>π q
R ‘·q j·T÷s¡Te⁄\jÓTTø£ÿ ã\eTT‘√, »>±eT R yÓ&˝É q… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $$<Ûeä TT˝…q’ |ü≈îå£ \‘√&ÉqT, |ü⁄wüŒeTT\‘√&ÉqT Á|üø±•+#·Tq{Ïº n#·Ã{Ï
eèø£åeTT\qT Vü≤qTeT ‘·q ‘=&É\ y˚>∑eTT#˚ ô|’øÏ m>∑s¡CÒj·TT#·T Ä
ìs¡à˝≤ø±X¯eTTq+<äT |üjT· ì+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ }s¡Ty˚>√<ä‘Δ ê eèøå± eTTVüAs¡+Ô ø£|æ eTq«j·TT' ˆ
Á|üd‘úæ +· Bs¡eÈ T<Ûë«q+ dü«ã+<ÛTä $Te u≤+<Ûyä ê' ˆˆ 46
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` }s¡Ty˚>√<ä‘Δ ê' ` eèøå±' ` eTTVüAs¡+Ô ` ø£|yæ Té ` nq«j·TT' `
Á|üd‘úæ +· ` Bs¡yÈ Té ` n<Ûë«q+ ` dü«ã+<ÛTä yéT ` Çe ` u≤+<Ûyä ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Bs¡ÈyéT n<Ûë«q+ Á|üdæú‘·+ dü«ã+<ÛäT+ u≤+<Ûäyê' Çe,
}s¡Ty˚>√<ä‘Δ ê' eèøå±' eTTVüAs¡+Ô ø£|yæ Té nq«j·TT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Bs¡yÈ Té , n<Ûë«q+ Á|üd‘úæ +· R Bs¡È Á|üj÷· DeTTq¬ø’ ãj·T\T<˚]q{Ï,º
dü«ã+<ÛTä + R ‘·eT #·T≥ºeTTqT, u≤+<Ûyä ê' Çe R ã+<äT>∑T\e˝…, }s¡Ty˚>√<ä‘Δ ê'
R (Ä‘·ì) }s¡Tã\eTT#˚ ô|ø’ Ï m>∑dqæ {Ï,º eèøå±' R n#·{Ï eèø£eå TT\T, eTTVüAs¡+Ô
R ˇø£ eTTVüAs¡øÔ ±\eTT, ø£|yæ Té nq«j·TT' R Vü≤qTeT+‘·Tì, yÓ+ã&ç+∫q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Bs¡È Á|üj÷· DeTTq¬ø,’ ãj·T\T<˚]q ‘·q ã+<ÛTä e⁄qT yÓ+≥ qs¡T>∑T#·T,
kÕ>∑q+|ü⁄ ã+<ÛäTe⁄\e˝… Hê‘·ì ‘=&É\ y˚>∑eTT#˚ MT~øÏ ˝Ò∫q eèø£åeTT\T,
s¬ +&ÉTø£D å eTT\ ø±\ e÷‘·ìì yÓ+ã&ç+∫ m–]q$.
XÀ¢ˆˆ ‘·eT÷s¡Ty˚>√qà~∏‘ê kÕ‡˝≤XÊÃH˚´ q>√‘·eÔ ÷' ˆ
nqT»>∑Tàs¡Ωq÷eT+‘·+ ôdH’ ê´ Çe eTV”≤|ü‹yéT ˆˆ 47
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·yTé ` }s¡Ty˚>√qà~∏‘ê' ` kÕ˝≤' ` #· ` nH˚´ ` q>√‘·eÔ ÷' `
nqT»>∑Tà' ` Vü≤q÷eT+‘·+ ` ôdH’ ê´' ` Çe ` eTV”≤|ü‹yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTV”≤|ü‹+ ôdH’ ê´' Çe, ‘·+ Vü≤q÷eT+‘·+ }s¡Ty˚>√qà~∏‘ê'
kÕ˝≤', nH˚´ q>√‘·eÔ ÷X¯Ã nqT»>∑Tà'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTV”≤|ü‹+ R eTVü‰sêEqT, ôdH’ ê´' Çe R (n‘·ì) ôdì’ ≈£î\T
e˝…, ‘·+ Vü≤q÷eT+‘·+ R Ä (m>∑Ts¡T#·Tqï) Vü≤qTeTqT, }s¡Ty˚>√qà~∏‘ê' R
‘=&É\y˚>∑eTT#˚ ô|\¢–+#·ã&çq, kÕ˝≤' R eT~›#Ó≥T¢qT, nH˚´ q>√‘·Ôe÷X¯Ã R
Ç‘·sy¡ TÓ qÆ ô|<ä› ô|<ä› #Ó≥T¢qT, nqT»>∑Tà' R (n‘·ìì) yÓ+ã&ç+∫ yÓfiq¢Ë T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT }s¡Ty˚>e∑ TTe\q ô|ø’ Ï m–]q eT~›#≥Ó T¢qT $T–*q ô|<ä›
ô|<ä› eèø£eå TT\TqT, ôdq’ éTT eTVü‰sêEqT nqTdü]+∫ q≥T¢>± yÓ+ã&ç+∫q$.
XÀ¢ˆˆ düT|ü⁄wæŒ‘êÅ¬>’ s¡“VüQ_Û' bÕ<äô|’s¡ì«‘·' ø£|æ' ˆ
Vü≤q÷e÷ qŒs¡«‘êø±s√ ãuÛ÷Ñ yê<äT“¤‘<· sä Ù¡ q' ˆˆ 48
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düT|ü⁄wæŒ‘êÅ¬>’' ` ãVüQ_Û' ` bÕ<äô|’' ` nì«‘·' ` ø£|æ' `
Vü≤q÷e÷Hé ` |üs«¡ ‘êø±s¡' ` ãuÛ÷Ñ e ` n<äT“¤‘<· sä Ù¡ q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ãVüQ_Û' düT|ü⁄wæŒ‘êÅ>¬ '’ bÕ<äô|'’ nì«‘·' ø£|'æ Vü≤q÷e÷Hé
|üs«¡ ‘êø±s¡' (düH)é n<äT“¤‘<· sä Ù¡ q' ãuÛ÷Ñ e.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ãVüQ_Û' R ˝…øÿ£ ˝Òqìï, düT|ü⁄wæŒ‘êÅ>¬ '’ bÕ<äô|'’ R #·øÿ£ >± |üP∫
j·TTqï{Ïº eèø£åeTT\‘√, nì«‘·' R ≈£L&ç j·TTqï{Ïº, ø£|æ' Vü≤q÷e÷Hé R Ä
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, |üs«¡ ‘êø±s¡' (düH)é R >=|üŒ |üs«¡ ‘·eTTe+{Ï Äø±s¡eTT >∑\yê&Ó,’
n<äT“¤‘<· sä Ù¡ q' R n<äT“¤‘e· TT>± ø£qã&ÉT#·Tqïyê&ÉT, ãuÛ÷Ñ e R njÓT´qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` #·øÿ£ >± |üP∫q ô|≈£îÿ eèø£eå TT\#˚ |ü]y˚w‘ºæ T· &Óq’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT,
|üs«¡ ‘·eTTe+{Ï Äø±s¡eTT‘√ eTVü‰<äT“¤‘e· TT>± >±qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ kÕs¡e+‘√-<∏ä j˚T eèøå± qéT»®Hé \eD≤+uÛdÑ æ ˆ
uÛj
Ñ ÷· ~e eTùV≤+Á<äd´ü |üs«¡ ‘ê es¡TD≤\j˚T ˆˆ 49
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕs¡e+‘·' ` n<∏ä ` j˚T ` eèøå±' ` qéT»®H`é \eD≤+uÛdÑ æ `
uÛj
Ñ ÷· ‘Y ` Çe ` eTùV≤+Á<äd´ü ` |üs«¡ ‘ê' ` es¡TD≤\j˚T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏,ä eTùV≤+Á<äd´ü uÛj Ñ ÷· ‘Y, |üs«¡ ‘ê' es¡TD≤\j˚T Çe, j˚T
kÕs¡e+‘·' eèøå±' (‘˚) \eD≤+uÛdÑ æ qéT»®H.é
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R n|ü&ÉT, eTùV≤+Á<äd´ü uÛj Ñ ÷· ‘Y R <˚y+˚ Á<äTì uÛj
Ñ T· eTT#˚,
|üs«¡ ‘ê' R |üs«¡ ‘·eTT\T, es¡TD≤\j˚T Çe R düeTTÁ<äeTTq+<äTe˝… (|ü&qç Ø‹>±)
kÕs¡e+‘·' j˚T eèøå±' R ã\yÓTqÆ {Ï,º @eèø£eå TT\Tqïy√, ‘˚ R Ä eèø£eå TT\T,
\eD≤+uÛdÑ æ qéT»®Hé R Ä eTVü‰düeTTÁ<äeTTq+<äT (|ü&)ç eTTì–b˛jÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç+Á<äTì uÛÑj·TeTT#˚, ø=+&É\T düeTTÁ<äeTTq+<äT eTTì–,
<ë–ø=qï≥T¢>± kÕs¡e+‘·yTÓ qÆ n#·{Ï ô|<ä› eèø£eå TT\T ‘·eT ãs¡Te⁄#˚ <ä÷s¡eTT
b˛˝Òø£ düeTTÁ<äeTTq+<äT |ü&bç ˛sTTq$.
XÀ¢ˆˆ dü HêHê≈£îdüTyÓT'Æ ø°s'í¡ ø£|kæ Õ‡+≈£îs¡ø√s¡ø¬ '’ ˆ
X¯óX¯óuÛÒ y˚T|òTü dü+ø±X¯' K<√´‘Ó]’ e |üs«¡ ‘·' ˆˆ 50
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` HêHê≈£îdüTyÓT'Æ ` ø°s'í¡ ` ø£|'æ ` kÕ+≈£îs¡ø√s¡ø¬ '’ ` X¯óX¯óuÛÒ
` y˚T|òTü dü+ø±X¯' ` K<√´‘Ó'’ ` Çe ` |üs«¡ ‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ+≈£îs¡ø√s¡ø¬ '’ HêHê≈£îdüTyÓT'Æ ø°s'í¡ , y˚T|òTü dü+ø±X¯' dü' ø£|'æ
K<√´‘Ó'’ |üs«¡ ‘·' Çe X¯óX¯óuÛ.Ò
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ+≈£îs¡ø√s¡ø¬ '’ R ∫>∑Tfi¯fl‘√&ÉqT yÓTT>∑\Z ‘√&ÉqT, HêHê≈£îdüTyÓT'Æ
R |ü\T$<Ûeä TT\>∑T |ü⁄e⁄«\‘√qT, ø°s'í¡ R yê´|æ+∫ j·TT+&çq, y˚T|òTü dü+ø±X¯' R
y˚T|òTü eTT\‘√ düe÷qyÓTj Æ T· Tqï, dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, K<√´‘Ó'’ R $TDT>∑Ts¡T
|ü⁄s¡T>∑T\‘√, |üs«¡ ‘·' Çe R |üs«¡ ‘·eTT e˝…, X¯óX¯óuÛÒ R XÀ_Û˝q¢… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ∫>∑Tfi¯‘¢ √qT, yÓTT>∑\Z ‘√qT, $$<Û|ä ⁄ü wüŒeTT\‘√qT ì+&ç, y˚T|òTü eTTe˝…
Á|üø±•+#·T#·Tqï Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, $TDT>∑Ts¡T |ü⁄s¡T>∑T\‘√ sêÁ‹ø±\eTTq
Á|üø±•+#·T ø=+&Ée˝… #·÷&É eTT#·Ã≥>± qT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ $eTTø±ÔddÔü ´ü yπ̊>q eTTø±Ô « |ü⁄cÕŒDÏ ‘˚ Á<äTe÷' ˆ
neos¡´+‘· dü*˝Ò ìeè‘êÔdTü ‡Vü≤è<√ j·T<∏ë ˆˆ 51
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $eTTø±Ô' ` ‘·d´ü ` yπ̊>q ` eTTø±Ô « ` |ü⁄cÕŒDÏ ` ‘˚ ` Á<äTe÷' `
neos¡´+‘· ` dü*˝Ò ` ìeè‘êÔ' ` düTVü≤è<ä' ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·d´ü yπ̊>q $eTTø±Ô' ‘˚ Á<äTe÷' |ü⁄cÕŒDÏ eTTø±Ô «, ìeè‘êÔ'
düTVü≤è<√ j·T<∏ë, dü*˝Ò neos¡´+‘·.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·d´ü y˚>π q R Ä Vü≤qTeT+‘·Tì y˚>e∑ TT#˚, $eTTø±Ô' R $&çe&çq{Ï,º
‘˚ Á<äTe÷' R Ä eèø£eå TT\T, |ü⁄cÕŒDÏ eTTø±Ô « R |ü⁄e⁄«\qT sê*Ã, ìeè‘êÔ' düTVü≤è<√
j·T<∏ë R yÓqT‹]– b˛e⁄#·Tqï ùdïVæ≤‘·T\e˝…, dü*˝Ò neos¡´+‘· R (Ä düeTTÁ<ä)
»\eTTq eTTì– b˛sTTq$.
sêe÷qTJj·TeTT :` yÓ&*É b˛e⁄#·Tqï $TÁ‘·T\qT kÕ>∑q+|æ ‹]–e#·TÃ#·T ø£˙ï{Ïì
$&ÉT#·T#·T XÀø£kÕ>∑s¡eTTq ìeT>∑Tï\>∑T ñ‘·ÔeT$TÁ‘·T\ $wüj·TeTT Ç#·≥
<Û«ä ì+#·T#·Tqï~.
uÛÑ÷wüDeTT :` ªªñ<äø±+‘ê‘Y dæï>√Δ ã+<ÛTä yéT nqTÁeCÒ‘μY μ nqT Äs¡¸yêø£éTTqT
nqTdü]+∫, Ä Vü≤qTeTqT #Ó≥T¢ $TÁ‘·Tìe˝… kÕ>∑q+|æ ˙{Ïì #˚]q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä #Ó≥T¢ |üPe⁄\T sê\TÃ#·T yÓqTø£≈î£ ‘·–Z düeTTÁ<äeTTq ã&çq$.
n{Ïº Ä #Ó≥T¢ <ä÷s¡<X˚ e¯ TTq øπ >∑T#·Tqï $TÁ‘·Tì kÕ>∑q+|ü⁄#·T ˙{Ï|≥
ü Tºes¡≈î£ yÓ[¢
ø£˙ïs¡T >±s¡TÃ#·T <äT'KeTT˝À eTTì–q Ä|ü⁄\Ô e˝…, ø£ì|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ \|òTü T‘˚« H√|ü|qü ï+ ‘·~«∫Á‘·+ kÕ>∑sπ -|ü‘‘· Y ˆ
Á<äTe÷D≤+ $$<Û+ä |ü⁄wüŒ+ ø£|yæ êj·TTdüMT]‘·yTé ˆˆ 52
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` \|òTü T‘˚«q ` ñ|ü|qü ï+ ` ‘·‘Y ` $∫Á‘·+ ` kÕ>∑sπ ` n|ü‘‘· Y `
Á<äTe÷D≤+ ` $$<Û+ä ` |ü⁄wüŒ+ ` ø£|yæ êj·TTdüMT]‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|yæ êj·TTdüMT]‘·+ \|òTü T‘˚«q ñ|ü|qü ï+, Á<äTe÷D≤+ ‘·‘Y
$$<Û+ä |ü⁄wüŒ+ $∫Á‘·+ kÕ>∑sπ n|ü‘‘· .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|æyêj·TTdüMT]‘·yéT R Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ (y˚>∑eTT#˚ ø£*–q)
yêj·TTe⁄#˚ #Ó<sä >¡ =≥ºã&ç, \|òTü T‘˚«q ñ|ü|qü ï+ R ‘˚*ø£>± qTqï, Á<äTe÷D≤+
‘·‘Y $$<Û+ä |ü⁄wüŒ+ R #Ó≥j ¢ TÓ Tø£ÿ |ü\T $<Ûeä TT˝…q’ {Ïº Ä |ü⁄wüŒdüeT÷Vü≤eTT, $∫Á‘·+
R $∫Á‘·eTT>±, kÕ>∑sπ n|ü‘‘· Y R düeTTÁ<äeTTq ã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä #Ó≥j ¢ TÓ Tø£ÿ |ü⁄e⁄«\T ‘˚*ø£>± qT+&ÉT≥e\q Ä Vü≤qTeT+‘·Tì
y˚>∑eTTe\q ø£*Zq >±*#˚‘·, #ê\ <ä÷s¡ eT‘·ìì yÓ+ã&ç+∫ ‘·T<ä≈£î n$
düeTTÁ<äeTTq ã&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘êsêX¯‘· $Tyêø±X¯+ Á|üãuÛÖ dü eTVü‰s¡eí ' ˆ
|ü⁄cÂŒù|Tò D≤qTã<˚qΔ HêHêeπsqí yêqs¡' ˆ
ãuÛÖ y˚T|òTü Çyêø±X‚ $<äT´<äDZ $uÛ÷Ñ wæ‘'· ˆˆ 53
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êsêX¯‘y· Té ` Çe ` Äø±X¯+ ` Á|üãuÛÖ ` dü' ` eTVü‰s¡eí ' `
|ü⁄cÂŒù|Tò D ` nqTã<Δ̊q ` HêHêeπsqí ` yêqs¡' ` ãuÛÖ ` y˚T|òTü ' ` Çe `
Äø±X‚ ` $<äT´<äD Z $uÛ÷Ñ wæ‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü eTVü‰s¡eí ' ‘êsêX¯‘y· Té Äø±X¯Ç Çe Á|üãuÛÖ. nqTã<˚qΔ
HêHêeπsqí |ü⁄cÂŒù|Tò D dü yêqs¡' Äø±X‚ $<äT´<äD Z $uÛ÷Ñ wæ‘'· y˚T|òTü Çe ãuÛÖ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' eTVü‰s¡íe' R (Ä |ü⁄e⁄«\‘√ ≈£L&çq) eTVü‰düeTTÁ<äeTT,
‘êsêX¯‘y· Té Äø±X¯+ Çe R e+<ä\ø=\~ qø£Áå ‘·eTT\‘√ ≈£L&çq Äø±X¯eTTe˝…,
Á|üãuÛÖ R $TøÏÿ* Á|üø±•+#ÓqT. nqTã<˚Δq R ‘·qqT n+{Ïô|≥Tºø=ìj·TTqï,
HêHêeπsíD |ü⁄cÂŒù|òTD R |ü\T$<ÛäeTT\>∑T es¡íeTT\‘√ ≈£L&çj·TTqï
|ü⁄wüŒdüeT÷Vü≤eTT‘√, dü' yêqs¡' R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, Äø±X‚ R Äø±X¯eTTq+<äT,
$<äT´<äDZ $uÛ÷Ñ wæ‘'· R yÓTs¡T|ü⁄ r>∑\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï, y˚T|òTü ' Çe R y˚T|òTü eTTe˝…,
ãuÛÖ R $sêõ˝…q¢ T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü düeTTÁ<äeTT ‘·qô|’ qTqï |ü⁄wüŒeTT\‘√ nH˚ø£ qø£Áå ‘·eTT\‘√
>∑÷&ç j·TTqï{Ïº Äø±X¯eTTe˝… Á|üø±•+#ÓqT. ∫Á‘·$∫Á‘· es¡eí TT\T>∑\ |ü⁄wüŒeTT\#˚
ì+&çq <˚Vü≤eTT>∑\ j·÷ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, yÓTs¡|ü⁄\‘√ ì+&çq y˚T|òüTeTTe˝…
Äø±X¯eTTq+<äT Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·dü´ y˚>∑düe÷<Ûä÷‘Ó’' |ü⁄ôwÌŒk˛Ôj·TeT<äèX¯´‘· ˆ
‘êsê_Û s¡_sÛ êe÷_Û s¡T~‘ê_Û ]yê+ãs¡yTé ˆˆ 54
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` y˚>d∑ eü ÷<Û÷ä ‘Ó'’ ` |ü⁄ôwŒÌ ' ` ‘√j·TyéT ` n<äèX¯´‘· `
‘êsê_Û' ` n_Ûsêe÷_Û' `ñ~‘ê_Û' ` Çe ` n+ãs¡yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·d´ü y˚>d∑ eü ÷<Û÷ä ‘Ó'’ |ü⁄ôwŒÌ ' ‘√j·TyéT ñ~‘ê_Û' n_Ûsêe÷_Û'
‘êsê_Û' n+ãs¡yTé Çe, n<äèX¯´‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ, y˚>d∑ eü ÷<Û÷ä ‘Ó'’ R y˚>e∑ TT#˚
sê\Ãã&çq, |ü⁄ôwŒÌ ' R |ü⁄e⁄«\‘√, ‘√j·T+ R Ä (düeTTÁ<ä) »\eTT, ñ~‘ê_Û' R
(n|ü&˚) ñ<äsTT+∫q{Ï,º n_Ûsêe÷_Û' ‘êsê_Û' R düT+<äse¡ TT˝…q’ qø£Áå ‘·eTT\‘√,
n+ãs¡yTé Çe R Äø±X¯eTTe˝…, n<äèX¯´‘· R >√#·]+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä #Ó≥j ¢ T· +<ä* |ü⁄wüŒeTT\T, düeTTÁ<ä»\eTTq+<äT sê*j·TT+&É>±
Ä »\eTT n|ü&˚ ñ<äsTT+∫ Á|üø±•+#·T#·Tqï qø£åÁ‘·eTT\‘√ $sêõ\T¢#·Tqï
Äø±X¯eTTe˝… ø£qã&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕ´+ãs¡>‘∑ Í u≤VüA <ä<èä XÊ‘˚ Á|ükÕ]‘Í ˆ
|üs«¡ ‘êÁ>± ~«ìÁcÕÿ+‘Í |ü+#êkÕ´$e |üqï>ö ˆˆ 55
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` n+ãs¡>‘∑ Í ` u≤VüA ` <ä<èä XÊ‘˚ ` Á|ükÕ]‘Í `
|üs«¡ ‘êÁ>±‘Y ` $ìÁcÕÿ+‘Í ` |ü+#êkÂ´ ` Çe ` |üqï>ö ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·d´ü Á|ükÕ]‘Í n+ãs¡>‘∑ Í u≤VüA, |üs«¡ ‘êÁ>±‘Y $ìÁcÕÿ+‘Í
|ü+#êkÂ´ |üqï>ö Çe, <ä<èä XÊ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dü´ R Ä Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ, Á|ükÕ]‘Í R eTT+<äTq≈£î
#ê#·ã&çq{Ïº, n+ãs¡>∑‘Í u≤VüA R Äø±X¯eTTq+<äT yê´|æ+∫j·TTqï ¬s+&ÉT
uÛTÑ »eTT\TqT, |üs«¡ ‘êÁ>±‘Y R ø=+&Éø=qqT+&ç, $ìÁcÕÿ+‘Í R yÓ\T|ü*øÏ e∫Ãq{Ï,º
|ü+#êkÂ´ |üqï>ö Çe R ◊<äTH√fi¯ófl>∑\ ¬s+&ÉT düs¡ŒeTT\e˝…, <ä<äèXÊ‘˚ R
#·÷|ü{qºÏ $.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, |üs«¡ ‘·eTT qT+&ç m>∑Ts¡T#·T ‘·q #˚‘T· \qT bı&Ée⁄>±
#ê|ü>±, n|ü&Ü u≤VüQe⁄\T |üs«¡ ‘·eTT qT+&ç ô|ø’ ˝Ï ∫Ò q ◊<äTH√s¡T\T >∑\ s¬ +&ÉT
düsŒ¡ eTT\e˝… ø£qT|æ+∫q$.
XÀ¢ˆˆ |æãìïe ãuÛÖ #ê|æ k˛]àC≤\+ eTVü‰s¡eí yéT ˆ
|æbÕdüT]e #êø±X¯+ <ä<èä X‚ dü eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 56
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |æãHé G Çe ` ãuÛÖ ` #· ` n|æ ` k˛]àC≤\+ ` eTVü‰s¡eí yéT `
|æbÕdüT' ` Çe ` #· ` Äø±X¯+ ` <ä<èä X‚ ` dü' ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eTVü‰ø£|'æ , k˛]àC≤\+ eTVü‰s¡eí + |æãìïe ãuÛÖ, Äø±X¯+
|æbÕdüT' Çe #· <ä<èä X‚.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` dü' eTVü‰ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, k˛]àC≤\+ R ‘·s+¡ >∑eTT\‘√>∑÷&çq,
eTVü‰s¡eí + R Ä eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT, |æãìïe ãuÛÖ R Á‘ê–y˚jT· T#·Tqï≥T¢>±,
$sêõ˝…¢qT. (eTiÏj·TT) Äø±X¯+ |æbÕdüT' Çe #· R Äø±X¯eTTqT Á‘ê–y˚j·T
>√s¡T#·Tqï≥T¢>± >∑÷&É, <ä<èä X‚ R ø±ìŒ+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` |æãìïe R Vü≤qTeT H√s¡T ‘ÓsT¡ #·Tø=ì j·TT+&ÉT≥#˚, düeTTÁ<äeTTqT
Á‘ê–y˚j·TT#·Tqï≥T¢+&Óqì uÛ≤eeTT. n‘·&ÉT ‘·q eTTKeTTqT ÁøÏ+~øÏ e+∫
j·TTqï|ü &ç≥T¢ >±ìŒ+#ÓqT. ‹]– ‘·q eTTKeTTqT n‘·&ÉT ô|’øÏ m‹Ôq|ü⁄&ÉT
Äø±X¯eTTH˚ Á‘ê–y˚jT· >√s¡T#·Tqï≥T¢>± ø£qT|æ+#ÓqT.
uÛÑ÷wüDeTT :` eTVü‰s¡íeeTTqT, Äø±X¯eTTqT Á‘ê>∑>√]q≥T¢qï <äqT≥#˚ n‘·ì
ñ<äéTeTTjÓTTø£ÿ >=|üŒ‘·qeTT dü÷∫+|üã&ÉT#·Tqï~. y˚>e∑ TT#˚ n‘·&TÉ eTT+<äTq≈£î
e#·TÃ#·T+&É>± >∑&∫É q düeTTÁ<äeTTqT, Äø±X¯eTTqT Vü≤qTeT#˚ Á‘ê–y˚jT· ã&çq≥T¢>H∑ ˚
j·TT+&Óqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT düeTTÁ<ä»\eTTqT düMT|æ+∫ b˛e⁄#·Tqï|ü⁄&ÉT
düeTTÁ<äeTTqT Á‘ê–y˚jT· T#·Tqï≥T¢>q∑ T MT~¬ø>∑jT· T#·T Äø£deü TTyÓ|’ ⁄ü #·÷#·T#·T+&É>±,
Äø±X¯eTTH˚ Á$T+>∑uÀe⁄#·Tqï≥T¢>q∑ T, #·÷#·Tyê]øÏ ø£qŒf…qº T.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü $<äT´Á‘·ŒuÛ≤ø±πs yêj·TTe÷sêZqTkÕ]D' ˆ
qj·TH˚ $Á|üø±X‚‘˚ |üs«¡ ‘·kÕú$yêq˝Ö ˆˆ 57
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` $<äT´Á‘·ŒuÛ≤ø±πs ` yêj·TTe÷sêZqTkÕ]D' ` qj·TH˚ `
$Á|üø±X‚‘˚ ` |üs«¡ ‘·kÂú ` Çe ` nq˝Ö ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` yêj·TTe÷sêZqTkÕ]D' ‘·d´ü , $<äT´Á‘·ŒuÛ≤ø±πs qj·TH˚, |üs«¡ ‘·kÂú
nq˝Ö Çe $Á|üø±X‚‘.˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêj·TTe÷sêZqTkÕ]D' R Äø±X¯eTTq+<äT |üjT· ì+#·Tq{Ï,º ‘·d´ü
R Ä Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ, $<äT´‘YÁ|üu≤Û ø±πs R yÓTs¡T|ü⁄\ ø±+‘·T\qT uÀ*q{Ï,º
qj·TH˚ R ¬s+&ÉT ø£qTï\qT, |üs¡«‘·kÂú nq˝Ö Çe R |üs¡«‘·eTTô|’>∑\ ¬s+&ÉT
n>∑Tï\e˝…, $Á|üø±X‚‘˚ R Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` |üs«¡ ‘·kÂú nq˝Ö R s¬ +&ÉT <ëyê>∑Tï\ e˝… qTqïeì
uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘·]ø£eå TTq+<äT ñÁ>∑s÷¡ |ü⁄&Ó’ b˛e⁄#·Tqï j·÷ Vü≤qTeT+‘·Tì
$<äT´\¢‘\· e+{Ï H˚Á‘·eTT\T, ø=+&Éô|’ qTqï{Ïº n>∑Tï\e˝… Á|üø±•+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ |æ+>π |æ+>±ø£eå TTK´dü´ ãèVü≤r |ü]eT+&É˝Ò ˆ
#·≈îå£ w” dü+Á|üø±X‚‘˚ #·+Á<äd÷ü sê´$y√~‘Í ˆˆ 58
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |æ+>π ` |æ+>±ø£eå TTK´dü´ ` ãèVü≤r ` |ü]eT+&É˝Ò ` #·≈îå£ w” `
dü+Á|üø±X‚‘˚ ` #·+Á<äd÷ü sö´ ` Çe ` ñ~‘Í ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |æ+>±ø£eå TTK´dü´ (‘·d´ü ) ãèVü≤r |ü]eT+&É˝Ò #·≈îå£ w” ñ~‘Í
#·+Á<äd÷ü sö´ Çe dü+Á|üø±X‚‘.˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |æ+>±ø£eå TTK´dü´ ‘·d´ü R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó j·÷ Vü≤qTeT+‘·Tì
jÓTTø£ÿ, ãèVü≤r R ô|<ä$› j·TTqT, |ü]eT+&É˝Ò R es¡T\Ô eTT\TqT n>∑T, #·≈îå£ w” R
¬s+&ÉT ø£qTï\TqT, ñ~‘Í R n|ü&˚ ñ<äsTT+∫q{Ïº, #·+Á<ädü÷sö´ Çe R
#·+Á<äd÷ü s¡T´\e˝…, dü+Á|üø±X‚‘˚ R $TøÏÿ* Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT.
‹\ø£eTT :` |ü]eT+&É˝Ò R Á|üu≤Û eT+&É\eTTq+<äT, |ü]y˚weü TT‘√ qTqï nì,
#·+Á<ädü÷s¡T´\≈£î $X‚wüDeTT>± #Ó|üŒe#·TÃqT, dü÷s¡´#·+Á<äT *s¡Te⁄s¡TqT ˇπø
|üs«¡ ‘·eTTq+<äT ñ<äsTT+#·T≥#˚, |æ+>∑fie¯ s¡eí TT>∑\ eT+&É\eTT‘√ qT+&çsì¡ uÛ≤eeTT
Á>±Vü≤éTT.
uÛÑ÷wüDeTT :` #·+Á<äd÷ü s¡T´ *s¡Te⁄s¡TqT ˇπø |üs«¡ ‘·eTTq+<äT ˇø£e÷ s¡T<äsTT+∫
q≥T¢+&ÓqqT≥ nuÛ÷Ñ ‘√|üe÷\+ø±s¡eTT>± mqïã&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs√‘·eÔ TT&Óq’ , j·÷ Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ ø£qTï\T >∑T+Á&ÉeTT>±
qT+&ç |æ+>∑fie¯ s¡eí TT‘√ >=|üŒ>± yÓ\T>∑T#·T, ˇπøe÷s¡T |üs«¡ ‘·eTTô|’ qT<äsTT+∫q
dü÷s¡´#·+Á<äT\e˝… Á|üø±•+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eTTK+ Hêdæøj £ ÷· ‘·d´ü ‘êÁeTj·÷ ‘êÁeTe÷ãuÛÖ ˆ
dü+<Û´ä j·÷ düeT_ÛdŒü èwü+º j·T<∏ë ‘·‘÷· ‡s¡éT+&É\yéT ˆˆ 59
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTTK+ ` Hêdæøj £ ÷· ` ‘·d´ü ` ‘êÁeTj·÷ ` ‘êÁeTyéT ` ÄãuÛÖ
` dü+<Û´ä j·÷ ` düeT_ÛdŒü èwü+º ` j·T<∏ë ` ‘·‘Y ` dü÷s¡éT+&É\yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dü´ ‘êÁeTj·÷ Hêdæø£j·÷ ‘êÁeT+ eTTK+, dü+<Ûä´j·÷
düeT_ÛdŒü èwü+º ‘·‘Y dü÷s¡éT+&É\+ j·T<∏ë ÄãuÛÖ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ, ‘êÁeTj·÷ Hêdæøj £ ÷· R mÁs¡Hq’Ó
Hêdæø#£ ,˚ ‘êÁeT+ eTTKyéT R mÁs¡H’Ó j·TTqï eTTKeTT, dü+<Û´ä j·÷ düeT_ÛdŒü èwü+º
R mÁs¡ì dü+<Ûë´ø±+‹#˚ Äe]+|üã&çq, ‘·‘Y dü÷s¡éT+&É\+ j·T<∏ë R Ä
dü÷s¡´_+ãeTTe˝…, ÄãuÛÖ R $TøÏÿ* Á|üø±•+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` mÁs¡ì Hêdæøj £ TÓ Tø£ÿ ø±+‹#˚‘,· mÁs¡>∑ qTqï{Ïº Ä Vü≤qTeT+‘·Tì
eTTKeTT dü+<Ûë´ø±\|ü⁄ ns¡TDÏeT‘√ ≈£L&çq dü÷s¡éT+&É\eTTe˝… Á|üø±•+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ˝≤+>∑÷\+ #· düe÷$<ä+Δ |üe¢ e÷qdü´ XÀuÛ‘Ñ ˚ ˆ
n+ãπs yêj·TT|ü⁄Á‘·d´ü X¯Áø£<«äÛ » Çy√Á∫Ã¤‘'· ˆˆ 60
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ˝≤+>∑÷\+ ` #· ` düe÷$<ä+Δ ` |üe¢ e÷qdü´ ` XÀuÛ‘Ñ ˚ ` n+ãπs
` yêj·TT|ü⁄Á‘·d´ü ` X¯Áø£<«äÛ »' ` Çe ` ñÁ∫Ã¤‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n+ãπs |üe¢ e÷qdü´ yêj·TT|ü⁄Á‘·d´ü düe÷$<ä+Δ ˝≤+>∑÷\+,
ñÁ∫Ã¤Á‘·' X¯Áø£<«äÛ »' Çe XÀuÛ‘Ñ .˚
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` n+ãπs |üe¢ e÷qdü´ R Äø±X¯eTTq+<Ó>T∑ s¡T#·Tqï{Ï,º yêj·TT|ü⁄Á‘·d´ü
R Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ, düe÷$<äΔ+ ˝≤+>∑÷\+ R m‘·Ôã&çj·TTqï{Ïº yê\eTT,
ñÁ∫Ã¤Á‘·' X¯Áø£<Ûä«»' Çe R ì\u…≥ºã&çq Ç+Á<ä<Ûä«»eTTe˝…, XÀuÛÑ‘˚ R
Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT.
le÷Hé luÛ≤wü´+ n|üŒ˝≤#ês¡´kÕ«$T :` Á|üøÿ£ qT+&ç Vü≤qTeTqT p∫q#√ ô|ø’ Ï
m‘·ãÔ &ç ‘·\≈£î ‘ê≈£îq≥T¢ e+#·ã&çq ‘√ø£ Ç+Á<ä<qäÛ TdüT‡e˝… ø£qT|æ+#·TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTTÁ<äeTTqT <ë≥T#·Tqï|ü&ÉT ô|’øÏ m‘·Ôã&çq Vü≤qTeT+‘·Tì
yê\eTT, ì\u…{qºÏ Ç+Á<ä<«äÛ »eTTe˝… Á|üø±•+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ˝≤+>∑÷\#·Áøπ D eTVü‰Hé X¯óø£<¢ +ä Åc˛º-ì˝≤‘·à»' ˆ
e´s√#·‘· eTVü‰ÁbÕ»„' |ü]y˚we” uÛ≤düÿs¡' ˆˆ 61
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ˝≤+>∑÷\#·Áøπ D ` eTVü‰Hé ` X¯óø£<¢ +ä Åw'ºü ` nì˝≤‘·à»' ` e´s√#·‘·
` eTVü‰ÁbÕ»„' ` |ü]y˚w” ` Çe ` uÛ≤düÿs¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ÁbÕ»„' X¯óø£<¢ +ä Åw'ºü eTVü‰Hé nì˝≤‘·à»', ˝≤+>∑÷\#·Áøπ D
|ü]y˚w” uÛ≤düÿs¡' Çe, e´s√#·‘.·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ÁbÕ»„' R eTVü‰ÁbÕE„&q’Ó {Ï,º X¯óø£<¢ +ä Åw'ºü R ‘Ó\ì¢ ø√s¡\‘√
Á|üø±•+#·T#·Tqï, eTVü‰Hé nì˝≤‘·à»' R eTVü‰‘·Tà&Óq’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ˝≤+>∑÷\
#·Áøπ D R es¡T˝Ô ≤ø±s¡eTT‘√ qTqï ‘·qjÓTTø£ÿ yê\eTT#˚, |ü]y˚w” uÛ≤düÿs¡' Çe R
|ü]y˚weü TT‘√ ≈£L&çq dü÷s¡T´ìe˝…, e´s√#·‘· R Á|üø±•+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘Ó\ì¢ ø√i\T>∑\ eTVü‰‘·Tà&Óq’ j·÷ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ‘·qô|’ >∑T+Á&ÉeTT>∑
#·T≥ºã&çjT· Tqï yê\eTT#˚ |ü]y˚weü TT‘√ ≈£L&çjT· Tqï dü÷s¡T´ìe˝… Á|üø±•+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dæŒ¤π>›X‚Hê-_Û‘êÁy˚TD s¡sê» dü eTVü‰ø£|'æ ˆ
eTVü≤‘ê <ë]‘˚He˚ –]' >¬ ]’ ø£<ëÛ ‘·THê ˆˆ 62
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dæŒ>π¤ X› q‚ ` n_Û‘êÁy˚TD ` s¡sê» ` dü' ` eTVü‰ø£|'æ ` eTVü≤‘ê `
<ë]‘˚q ` Çe ` –]' ` >¬ ]’ ø£<ëÛ ‘·THê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eTVü‰ø£|'æ , n_Û‘êÁy˚TD dæŒ>π¤ X› q‚ <ë]‘˚q eTVü≤‘ê >¬ ]’ ø£
<Ûë‘·THê –]' Çe, s¡sê».
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n_Û‘êÁy˚TD R $TøÏÿ* mi¿Hq’Ó {Ï,º dæŒ>π¤ X› q‚ R |üèwü̃Á|ü<X˚ e¯ TT#˚‘,·
dü' eTVü‰ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, <ë]‘˚q R Áã<ä\› T ø=≥ºã&çq, eTVü≤‘ê >¬ ]’ ø£
<Ûë‘·THê R >=|üŒ<Óq’ >¬ ]’ ø£<ëÛ ‘·T•\‘√&É, –]' Çe R |üs«¡ ‘·eTTe˝…, s¡sê» R
Á|üø±•+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` dæŒ>π¤ X› q‚ R mi¿ì, ø£{ÁÏ |ü<X˚ e¯ TT‘√qì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó j·÷‘·&TÉ $TøÏÿ* mi¿Hq’Ó ‘·q yê\eT÷\Á|ü<X˚ e¯ TT‘√
|ü–*j·TTqï mi¿ì, >¬ ]’ ø±~ <Ûë‘·Te⁄\‘√ ≈£L&çq |üs«¡ ‘·eTTe˝… Á|üø±•+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü yêqs¡d+æ Vü≤dü´ |üe¢ e÷qdü´ kÕ>∑sy¡ Té ˆ
ø£ø±å +‘·s>¡ ‘∑ √ yêj·TTØ®eT÷‘· Çe >∑s‹®¡ ˆˆ 63
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` yêqs¡d+æ Vü≤dü´ ` |üe¢ e÷qdü´ ` kÕ>∑sy¡ Té ` ø£ø±å +‘·s¡
>∑‘'· ` yêj·TT' ` JeT÷‘·' ` Çe ` >∑s‹®¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ>∑s+¡ |üe¢ e÷qdü´, ‘·d´ü yêqs¡d+æ Vü≤dü´, ø£ø±å +‘·s>¡ ‘∑ '·
yêj·TT' JeT÷‘·' Çe >∑s‹®¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ>∑s¡+ |ü¢ee÷qdü´ R düeTTÁ<äeTTqT <ë≥T#·Tqï{Ïº, ‘·dü´
yêqs¡dæ+Vü≤dü´ R Ä yêqs¡ÁX‚wüß˜ìjÓTTø£ÿ, ø£øå±+‘·s¡>∑‘·' R u≤VüQeT÷\eTT\
Á|üy•˚ +∫q{Ï,º yêj·TT' R >±*, JeT÷‘·' Çe R eTVü‰y˚T|òTü eTTe˝…, >∑s‹®¡ R
>∑]+® #·T#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T &É‹y˚>e∑ TT‘√ düeTTÁ<äeTTqT <ë≥T#·T+&É>± n‘·ì
u≤VüQeT÷\eTT\j·T+<äT Á|üy˚•+∫q yêj·TTe⁄jÓTTø£ÿ X¯ã›eTT y˚T|òüTeTT
>∑]®+∫q≥T¢+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ UÒ j·T<∏ë ì|ü‘‘· T· ´˝≤ÿ VüQ´‘·sÔ ê+‘ê~«ìdü‡ è‘ê ˆ
<äèX¯´‘˚ kÕqTã+<Ûë #· ‘·<ë∏ dü ø£|≈æ î£ +»s¡' ˆˆ 64
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` UÒ ` j·T<∏ë ` ì|ü‘‹· ` ñ˝≤ÿ ` Væ≤ ` ñ‘·sÔ ê+‘ê‘Y ` $ìdü‡ è‘ê
` <äèX¯´‘˚ ` kÕqTã+<Ûë ` #· ` ‘·<ë∏ ` dü' ` ø£|≈æ î£ +»s¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ñ‘·sÔ ê+‘ê‘Y $ìdü‡ è‘ê kÕqTã+<Ûë ñ˝≤ÿ , UÒ j·T<∏ë ì|ü‘‹· ,
‘·<ë∏ dü' ø£|≈æ î£ +»s¡' <äèX¯´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñ‘·sÔ ê+‘ê‘Y R ñ‘·sÔ |¡ ⁄ü ø=qqT+&ç, $ìdü‡ è‘ê R <äøDåÏ eTTq≈£î
ãj·T\T yÓ&*É q, kÕqTã+<Ûë R |ü⁄#·Ãe¤ TT‘√ ≈£L&çq, ñ˝≤ÿ R ‘√ø£#T· ø£ÿ, UÒ R
Äø±X¯eTTq+<äT, j·T<∏ë ì|ü‘‹· R m≥T¢ |ü&TÉ #·T+&ÉTH√ (b˛e⁄#·T+&ÉTH√), ‘·<ë∏ R
Ä Ø‹>±, dü' ø£|≈æ î£ +»s¡' R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ >É T∑ Vü≤qTeT (yê\j·TT≈£î&Ô )’Ó , <äèX¯´‘˚
R (<äøDåÏ ~≈£îÿ≈£î b˛e⁄#·T) ø£qT|æ+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` kÕqTã+<Ûë R Ç‘·se¡ TT\>∑T, dü÷ø£ÎeT>∑T ñ\ÿ\#˚ nqTã<äyΔ TÓ .Æ
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` kÕqTã+<Ûë R |ü⁄#êÃ¤øè£ ‹ ‘˚CÀ$X‚wj ü T· Tø£yÔ TÓ qÆ <Ó.’
uÛÑ÷wüDeTT :` ‘√ø£#·Tø£ÿ, |ü⁄#·Ã¤j·TTø£ÔyÓTÆ |ü&ÉTqT.
sêe÷qTJj·TeTT :` Vü≤qTeT+‘·Tì >∑eTqeTTqT ñ˝≤ÿbÕ‘·eTT‘√ b˛*Ã e]í+#·T≥#˚
sêeDTq≈£î uÛ≤$ø±\eTTq ø£\T>∑uÀe⁄ nX¯óuÛeÑ TT dü÷∫+|üã&ÉT#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ñ‘·sÔ ~¡ ≈£îÿqT+&ç, <äøDåÏ ~≈£îÿq≈£î yÓ&\É T#·Tqï{Ïº Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
sêeD≤qs¡ú dü÷#·øe£ TT>± bı&É$Tq ‘√ø£#T· ø£ÿe˝… Äø£deü TTq+<äT >±ìŒ+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ |ü‘‘· Œ· ‘·+>∑d+ü ø±XÀ yê´j·T‘·Xó¯ ÙX¯óuÛÒ ø£|'æ ˆ
Á|üeè<äΔ Çe e÷‘·+>∑' ø£øå£ ´j·÷ ã<Û´ä e÷qj·÷ ˆˆ 65
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü‘‘· |Y ‘ü +· >∑d+ü ø±X¯' ` yê´j·T‘·' ` X¯óX¯óuÛÒ ` ø£|'æ ` Á|üeè<ä'Δ
` Çe ` e÷‘·+>∑' ` ø£øå£ ´j·÷ ` ã<Û´ä e÷qj·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ã<Û´ä e÷qj·÷, ø£øå£ ´j·÷ Á|üeè<ä'Δ , e÷‘·+>∑' Çe yê´j·T‘·'
(dü) ø£|'æ , |ü‘‘· |Y ‘ü +· >∑d+ü ø±X¯' (düH)é X¯óX¯óuÛ.Ò
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ã<Û´ä e÷qj·÷ ø£øå£ ´j·÷ R q&ÉTeTTq≈£î ø£≥ãº &çq |ü≥ø±‘√,
Á|üeè<ä'Δ R Bs¡sÈ ÷¡ |üeTT‘√ qTqï, e÷‘·+>∑' Çe R eT<ä>»∑ eTTe˝…, yê´j·T‘·'
(dü') ø£|'æ R eTT+<äTq≈£î kÕ–j·TTqï{Ïº Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, |ü‘‘· |Y ‘ü +· >∑d+ü ø±X¯'
R eTT+<äTq≈£î b˛e⁄ dü÷s¡T´ì‘√ düe÷qT&Ó,’ X¯óX¯óuÛÒ R $sêõ˝…q¢ T.
‹\ø£eTT :` |ü‘‘· |Y ‘ü +· >∑d+ü ø±X¯' R eTT+<äTq≈£î b˛e⁄#·Tqï dü÷s¡T´ì‘√ düe÷qT&Ó.’
ø£øå£ ´ R @qT>∑T q&ÉTeTT≈£î ã+~Û+∫q ã+<Ûqä s¡Ee® ⁄.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` Ç#·Ã≥ Vü≤qTeT+‘·Tì ˝≤+>∑÷\ j·TTe≈£î&ÉT>±
Á>∑V≤æ +#·e˝…qT (yê´j·T‘·', nqT≥#˚), Á|üeè<ä'Δ R eTVü‰ø±j·TT&Óq’ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` dü÷s¡´dü<èä X¯ó&Ó,’ eT¨qï‘êø±s¡T&Ó’ eTT+<äTq≈£î b˛e⁄#·Tqï Vü≤qTeT
q&ÉTeTTq≈£î ‘√\T|ü≥ø± ø£≥ãº &çjT· Tqï, >∑C+Ò Á<äeTTe˝… Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ñ|ü]cÕº#Ã· Ø¤ sπ D #Ûêj·Tj·÷ #êe>±&ÛjÉ ÷· ˆ
kÕ>∑sπ e÷s¡T‘ê$cÕº HÍ]yêd”‘<Ô· ë ø£|'æ ˆˆ 66
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ|ü]cÕº‘Y ` X¯Øsπ D ` #Ûêj·Tj·÷ ` #· ` ne>±&Ûj É ÷· ` kÕ>∑sπ
` e÷s¡T‘ê$cÕº ` HÍ' ` Çe`Äd”‘`Y ‘·<ë`ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ>∑sπ ñ|ü]cÕº‘Y X¯Øsπ D, ne>±&Ûj É ÷· #Ûêj·Tj·÷ #·, ‘·<ë
ø£|'æ , e÷s¡T‘ê$cÕº HÍ' Çe Äd”‘.Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ>∑sπ R düeTTÁ<äeTTq+<äT, ñ|ü]cÕº‘Y R ô|’ uÛ≤>∑eTTq, X¯Øsπ D
R ‘·q <˚V≤ü eTT#˚‘,· ne>±&Ûj É ÷· R ˙{Ï˝À Á|ü‹_+_+∫q, #Ûêj·Tj·÷ #· R ‘·q
˙&É#‘˚ q· T, ‘·<ë R Ä düeTj·TeTTq+<äT, ø£|'æ R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, e÷s¡T‘ê$cÕº R
>±*#˚ ì+|üã&çq (‘Ós#¡ ê|ü>\∑ ), HÍ' Çe R z&Ée˝…, Äd”‘Y R ñ+&ÓqT.
‹\ø£eTT :` yêj·TTeX¯eTT#˚, z&É y˚>∑eTT>± b˛e⁄qT. ø±e⁄q ˙{Ïô|’qTqï
Vü≤qTeT+‘·Tì ø±j·TeTT, ‘Ós#¡ ê|ü‘√ b˛\Ãã&çq≥T¢ e]í+|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT Äø£deü TTq+<äT |üjT· ì+#·T#·T+&É>±, n‘·ì ˙&É düeTTÁ<äeTT
q+<äT |ü&çj·TT+&ÓqT. ˙{Ï ô|’uÛ≤>∑eTTq q\¢ì ˙&Éj·TT, Äø£düeTTq+<äT
Á|üø±X¯e+‘·yÓTÆq Vü≤qTeT+‘·Tì <˚Vü≤eTTqT, eTVü‰y˚>∑eTT‘√ eTT+<äTq≈£î
b˛e⁄#·T+&É>± ô|<ä›>±*‘√ ì+|üã&çq ‘Ós¡#ê|ü>∑\ ô|<ä› z&É eTVü‰y˚>∑eTT‘√
düeTTÁ<äeTTô|’ b˛e⁄#·Tqï≥T¢+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ j·T+ j·T+ <˚X+¯ düeTTÁ<äd´ü »>±eT dü eTVü‰ø£|'æ ˆ
dü dü ‘·k˛´s¡Ty˚>π q k˛Hêà<ä Çe \ø£å ´‘˚ ˆˆ 67
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T+ ` j·T+ ` <˚X+¯ ` düeTTÁ<äd´ü ` »>±eT ` dü' ` eTVü‰ø£|'æ
` dü' ` dü' ` ‘·d´ü ` }s¡Ty˚>π q ` k˛Hêà<ä' ` Çe ` \ø£å ´‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eTVü‰ø£|'æ düeTTÁ<äd´ü j·T+ j·T+ <˚X+¯ »>±eT ‘·d´ü
}s¡Tyπ̊>q dü' dü' (<˚X'¯ ) k˛Hêà<ä' Çe \ø£å ´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' eTVü‰ø£|'æ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó j·÷ Vü≤qTeT, düeTTÁ<äd´ü R
kÕ>∑se¡ TTjÓTTø£ÿ, j·T+ j·T+ <˚X+¯ R @j˚T Á|ü<X˚ e¯ TTqT, »>±eT R #˚s¬ H√, dü' dü'
(<˚X'¯ ) R Äj·÷ Á|ü<X˚ e¯ TT, ‘·d´ü R n‘·ìjÓTTø£ÿ, }s¡Tyπ̊>q R }s¡Te⁄\jÓTTø£ÿ
y˚>e∑ TT#˚, k˛Hêà<ä' Çe R |æ∫ÃmøÏÿq~e˝…, \ø£å ´‘˚ R ø±ìŒ+#·T#·T+&ÓqT.
‹\ø£eTT :` k˛Hêà<ä' R n|ükÕàs¡s√–e˝… >∑T+Á&ÉeTT>∑ ‹s¡T>∑T≥, qTs¡T>∑T\T Á>∑≈î£ ÿ≥,
$+‘·<«äÛ qT\T #˚jT· T≥ eTTqï>∑T $ø±s¡eTT\e\¢.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` k˛Hêà<ä' R yÓi¿Ï Äq+<äeTTqT bı+~q<ëìe˝….
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·Tì >∑eTqy˚>∑eTT ‘·–*q düeTTÁ<äÁ|ü<˚X¯yÓT\¢qT,
düT&ÉT\‘√qT, qTs¡T>∑T\‘√qT X¯ã›eTT\‘√&ÉqT ≈£L&çq<Ó’ ñqà‘·TÔì #˚wüº\‘√
>∑÷&çq≥T¢>± $+‘·>± >√#·]+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ>∑s¡ k˛´]àC≤˝≤HêeTTs¡kÕ XË\’ es¡¸ àD≤yéT ˆ
n_Û|Tüò ï+düTÔ eTVü‰y˚>'∑ |ü⁄|ü⁄¢y˚ dü eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 68
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ>∑sd¡ ´ü ` }]àC≤˝≤HêyéT ` ñs¡kÕ ` XË\’ es¡¸ àD≤yéT ` n_Û|Tüò ïHé
` ‘·TèTVü‰y˚>'∑ `|ü⁄|ü⁄¢y`˚ dü'èTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` XË\’ es¡¸ àD≤yéT kÕ>∑sd¡ ´ü }]àC≤˝≤Hê+ ñs¡kÕ n_Û|Tüò ïHé, dü'
eTVü‰ø£|'æ eTVü‰y˚>'∑ |ü⁄|ü⁄¢y.˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XË\’ es¡¸ àD≤+ R |üs«¡ ‘·eTTe˝… dü÷\ú yÓTqÆ {Ï,º kÕ>∑sd¡ ´ü }]à
C≤˝≤Hê+ R düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ ‘·s+¡ >∑deü T÷Vü≤eTT\qT, ñs¡kÕ R ‘·q i=eTTà‘√,
n_Û|Tüò ïHé R n<äTeTT#·T, dü' eTVü‰ø£|'æ R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ TÉ , eTVü‰y˚>'∑ R rÁeyÓTqÆ
y˚>e∑ TT >∑\yê&Ó,’ |ü⁄|ü⁄¢y˚ R m>∑Ts¡T#·T+&ÓqT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` XË’\es¡¸ àD≤, ñs¡kÕ, }]àC≤˝≤ì Ç‹ bÕsƒê+‘·s¡yéT `
|üs«¡ ‘·eTT e˝… dü÷\ú yÓTqÆ ‘·q i=eTTà‘√ Vü≤qTeT düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ ñqï‘·yTÓ qÆ
‘·s+¡ >∑eTT\qT, ÁøÏ+~øÏ nD∫ y˚jT· T#·T+&Óqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä+»H˚j·TT&ÉT n‹y˚>∑eTT>± eTT+<äTq≈£î b˛e⁄#·T XË’\eTTe˝…
ñqï‘·eTT˝…’q{Ïº kÕ>∑s¡‘·s¡+>∑eTT\qT ‘·q i=eTTà#˚‘· ÁøÏ+<ä≈£î n~$Ty˚j·TT
#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ø£|yæ ê‘·XÃ¯ ã\yêHé y˚T|òTü yê‘·XÃ¯ ìdü‡ è‘·' ˆ
kÕ>∑s+¡ ;ÛeTìs√Èw+ü ø£+|üj÷· e÷dü‘T· s¡“¤ èX¯yTé ˆˆ 69
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£|yæ ê‘·' ` #·`ã\yêHé`y˚T|òTü yê‘·'`#· ` ìdü‡ è‘·' ` kÕ>∑s+¡ `
;ÛeTìs√Èw+ü ` ø£+|üj÷· e÷dü‘T· ' ` uÛèÑ X¯yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ìdü‡ è‘·' ø£|æyê‘·X¯Ã, ã\yêHé y˚T|òüTyê‘·X¯Ã, ;ÛeTìs√Èwü+
kÕ>∑s+¡ , uÛèÑ X¯yTé ø£+|üj÷· e÷dü‘T· '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ìdü‡ è‘·' R (n|ü&ÉT) ãj·T\T yÓ&É*q, ø£|æyê‘·X¯Ã R
Vü≤qTeT+‘·Tì (y˚>e∑ TT#˚ ø£*–q) yêj·TTe⁄qT, ã\yêHé R rÁeyÓTqÆ {Ï,º y˚T|òTü yê‘·XÃ¯
R y˚T|òTü eTTe\q ø£*–q yêj·TTe⁄qT, ;ÛeTìs√Èw+ü R ;Ûøs£ <¡ «äÛ qT\‘√ ≈£L&çjT· Tqï,
kÕ>∑s+¡ R Ä düeTTÁ<äeTTqT, uÛèÑ X¯yTé R >±&ÛeÉ TT>±, ø£+|üj÷· e÷dü‘T· ' R ø£\∫
yÓ’∫q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeTy˚>∑eTT#˚ »ì+∫q{Ïº yêj·TTe⁄qT, y˚T|òüT
eT+&É\eTTq+<ä* yêj·TTe⁄qT ø£*dæ, ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ <Û«ä ì‘√ kÕ>∑se¡ TTqT rÁeeTT>±
ø£\∫y˚j·TT#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ $ø£s¸¡ q÷ï]àC≤˝≤ì ãèVü≤+‹ \eD≤+uÛdÑ æ ˆ
|ü⁄|ü⁄¢y˚ ø£|Xæ Ês¡÷˝› À $øÏsì¡ ïe s√<äd” ˆˆ 70
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $ø£s¸¡ Hé ` }]àC≤˝≤ì ` ãèVü≤+‹ ` \eD≤+uÛdÑ æ ` |ü⁄|ü⁄¢y˚ `
ø£|Xæ Ês¡÷\› ' ` $øÏsH¡ é ` Çe ` s√<äd” ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` \eD≤+uÛdÑ ,æ ãèVü≤+‹ }]àC≤˝≤ì $ø£s¸¡ Hé (dü') ø£|Xæ Ês¡÷\› ',
s√<äd” $øÏsH¡ é Çe, |ü⁄|ü⁄¢y.˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \eD≤+uÛdÑ æ R Ä eTVü‰düeTTÁ<äeTTq, ãèVü≤+‹ }]àC≤˝≤ì R
ô|<äy› q’Ó ø¬ s¡≥eTT\ >∑T+|ü⁄\qT, $ø£s¸¡ Hé R Á|üøÿ£ \≈£î HÓ{yºÏ j
˚ T· T#·T, (dü') ø£|æ
XÊs¡÷\› ' R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ TÉ , s√<äd” R uÛ÷Ñ $T Äø±X¯eTT\qT, $øÏsH¡ é Çe R
y˚sT¡ #˚jT· T#·Tqï≥T¢>±, |ü⁄|ü⁄¢y˚ R m>∑Ts¡T#·T+&ÓqT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` uÛÑ÷$Tì, Äø±X¯eTTqT, düeTTÁ<ä|ü⁄ »\eTTq+<äT
|ü&yÉ j ˚ T· T#·Tqï≥T¢>±, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT eTT+<äTq≈£î b˛e⁄#·T+&ÓqT.
uÛÑ÷wüDeTT :` uÛ÷Ñ $Tì, Äø±X¯eTTqT y˚sT¡ #˚jT· T#·Tqï≥T¢>± qT+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT düeTTÁ<äeTTqT <ë≥Tq|ü&ÉT ‘·q >=|üŒ‘·qeTT
#·÷|ü⁄#·T ì+&ÉT‘·s+¡ >∑eTT\ >∑T+|ü⁄\qT Á|üøÿ£ \≈£î ‘√dæyj ˚ T· T#·T, Äø±X¯eTTq≈£î
uÛ÷Ñ $TøÏì m\¢\T @sêŒ≥T #˚jT· T#·THêï&√ nqTq≥T¢+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ y˚Ts¡TeT+<äsd¡ +ü ø±XÊ qT<ä‘Δ êHé dü eTVü‰s¡yí ˚ ˆ
n‹Áø±eTqàVü‰y˚>∑ düsÔ +¡ >± qZDj·Tìïe ˆˆ 71
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` y˚Ts¡TeT+<äsd¡ +ü ø±XÊHé ` ñ<ä‘Δ êHé`dü' ` eTVü‰s¡yí ˚ ` n‹Áø±eT‘Y
` eTVü‰y˚>'∑ `‘·s+¡ >±Hé`>∑Dj·THé`Çe ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTVü‰s¡yí ˚ ñ<ä‘Δ êHé y˚Ts¡TeT+<äsd¡ +ü ø±XÊHé ‘·s+¡ >±Hé >∑Dj·Tìïe,
eTVü‰y˚>'∑ dü' n‹Áø±eT‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰s¡íy˚ R Ä eTVü‰düeTTÁ<äeTTq+<äT, ñ<äΔ‘êHé R MT~øÏ
m>∑j·TT#·Tqï, y˚Ts¡TeT+<äs¡dü+ø±XÊHé R y˚Ts¡T|üs¡«‘·eTT‘√&ÉqT, eT+<äs¡
|üs¡«‘·eTT‘√&ÉqT düe÷qyÓTÆq, ‘·s¡+>±Hé R ¬øs¡≥eTT\qT, >∑Dj·THé Çe R
˝…øÿ£ ô|≥Tº#T· qï≥T¢>±, eTVü‰y˚>'∑ R >=|üŒy˚>e∑ TTø£\, dü' R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT,
n‹Áø±eT‘Y R eTT+<äTq≈£î kÕ–b˛e⁄ #·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T &É‹y˚>e∑ TT>± düeTTÁ<äeTTqT \+|òTæ +#·T#·T+&É>± $TøÏÿ*
m‘·TÔ>±qTqï Ä düeTTÁ<ä‘·s¡+>∑eTT\ qìï{Ïì ˝…ø£ÿô|≥Tº#·T b˛e⁄#·Tqï≥T¢>±
ø£ì|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü y˚>d∑ eü TT<ä÷‘Δ +· »\+ dü»\<ä+ ‘·<ë ˆ
n+ãs¡d+úü $ãÁuÛ≤» XÊs¡<ëÁuÛÑ $Tyê‘·‘y· Té ˆˆ 72
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` y˚>d∑ eü TT<ä÷‘Δ +· ` »\+ ` dü»\<ä+ ` ‘·<ë ` n+ãs¡d+úü
` $ãÁuÛ≤» ` XÊs¡<ëÁuÛyÑ Té ` Çe ` Ä‘·‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë ‘·d´ü y˚>d∑ eü TT<ä÷‘Δ +· dü»\<ä+ »\yéT n+ãs¡dyúü Té
Ä‘·‘+· , XÊs¡<ëÁuÛyÑ Té Çe $ãÁuÛ≤».
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R Ä düeTj·TeTTq, ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ, y˚>∑
düeTT<ä÷‘Δ +· R y˚>e∑ TT#˚ MT~ ø¬ >∑Ts¡ >=≥ºã&çq, dü»\<ä+ »\+ R y˚T|òTü eTT\‘√
>∑÷&çq »\eTT, n+ãs¡dyúü Té R Äø±X¯eTTô|’ qTqï<Ó,’ Ä‘·‘y· Té R $XÊ\yÓTqÆ {Ï,º
XÊs¡<ëÁuÛyÑ Té Çe R X¯s‘¡ êÿ\eT+<ä* y˚T|òTü eTTe˝…, $ãÁuÛ≤» R $TøÏÿ* Á|üø±•+#·T
#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Vü≤qTeT+‘·Tì y˚>∑eTT#˚ MT~øÏ ∫eTàã&çq ‘Ó\¢HÓ’q
düeTTÁ<ä»\eTT y˚T|òüTeT+&É\eTT es¡≈£îqT yê´|æ+∫, n#·Ã≥ X¯s¡‘êÿ\y˚T|òüT
ãè+<äeTTe˝… Á|üø±•+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‹$TqÁø£sa¡ cÕ' ≈£Lsêà <äèX¯´HÔ̊ $eè‘êdü<Ô ë ˆ
eÅkÕÔ|øü s£ ¸¡ DHÒ e˚ X¯ØsêDÏ X¯Ø]D≤yéT ˆˆ 73
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‹$TqÁø£sa¡ cÕ' ` ≈£Lsêà' ` <äèX¯´+‘˚ ` $eè‘ê' ` ‘·<ë `
eÅkÕÔ|øü s£ ¸¡ DqÒ ` Çe ` X¯ØsêDÏ ` X¯Ø]D≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·<ë, $eè‘ê' ‹$TqÁø£sa¡ cÕ' ≈£Lsêà', eÅkÕÔ|øü s£ ¸¡ DqÒ X¯Ø]D≤+
X¯ØsêDÏ Çe <äèX¯´+‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R (˙s¡T ‘=\–+|üã&çjT· Tqï{Ï)º Ä düeTj·TeTTq+<äT,
$eè‘ê' R yÓ\&¢ j ç TÆÓ j·TTqï{Ï,º ‹$TqÁø£sa¡ cÕ' ≈£Lsêà' R ‹$T+–\eTT\T, yÓTTdüfió¯ ,¢
#˚|\ü T, ‘êuÒfió¯ ,¢ X¯Ø]D≤+ R eTqTwüß´\jÓTTø£ÿ, eÅkÕÔ|øü s£ ¸¡ DqÒ R eÅdeÔü TT\qT
˝≤–y˚jT· T≥#˚ (n>∑|&ü TÉ ), X¯ØsêDÏ Çe R (q>∑ï) X¯Øs¡eTT\e˝…, <äèX¯´+‘˚ R
ø±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eÅdüÔeTTqT ˝≤–y˚j·TT≥#˚, q>∑ïX¯Øs¡eTTq+<äT eTqTE\
nej·TeeTT\T düŒwüeº TT>± ø±qe#·TÃq≥T¢ Vü≤qTeT y˚>e∑ TT#˚ düeTTÁ<ä»\eTT #Û~˚ *¢
(Á|üøÿ£ \≈£î ‘=\–) Äø£deü TTq ø¬ >∑jT· >± n+<ä* #˚|\ü T, yÓTTdüfió¯ fl, ‘êuÒfió¯ fl düŒwüyº TÓ qÆ
Äø±s¡eTT\‘√ ø±ìŒ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ |üe¢ e÷q+ düMTøå±´<∏ä uÛTÑ »+>± kÕ‡>∑sê\j·÷' ˆ
y√´$Tï ‘·+ ø£|Xæ Ês¡÷\› + düT|üsí¡ Ç‹ y˚Tìπs ˆˆ 74
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üe¢ e÷q+ ` düMTø£å ´ ` n<∏ä ` uÛTÑ »+>±' ` kÕ>∑sê\j·÷' `
y√´$Tï`‘·+`ø£|Xæ Ês¡÷\› + ` düT|üs'í¡ `Ç‹`y˚Tìπs ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` n<∏ä y√´$Tï |üe¢ e÷q+ ‘·+ ø£|Xæ Ês¡÷\› + düMTø£å ´ kÕ>∑sê\j·÷'
uÛTÑ »+>±' düT|üs'í¡ Ç‹ y˚Tìπs.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R n|ü&ÉT, y√´$Tï R Äø±X¯eTTq, |ü¢ee÷q+ R
m>∑Ts¡T#·Tqï{Ïº, ‘·+ ø£|æXÊs¡÷›\+ R Ä Vü≤qTeT+‘·Tì, düMTø£å ´ R #·÷∫,
kÕ>∑sê\j·÷' R düeTTÁ<äeTTq+<äT ìedæ+#·T#·Tqï, uÛTÑ »+>±' R düsŒ¡ eTT\T, düT|üs'í¡
Ç‹ R >∑sT¡ ‘·à+‘·T&˚y÷Ó j·Tì, y˚Tìπs R uÛ≤$+∫q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTTÁ<äeTTq+<ä* düsŒ¡ eTT\T Äø±X¯eTTq+<äT eTVü‰y˚>e∑ TT‘√ uÀe⁄
Vü≤qTeT+‘·Tì $˝ÀøÏ+∫ ‘·eTô|’ m>∑Ts¡T#·Tqï~ >∑sT¡ ‘·à+‘·T&˚y÷Ó j·Tì ;Û‹ #Ó+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ <äXj¯ ÷Ó »q$d”sÔ êí Á‹+X¯<√´»q e÷j·T‘ê ˆ
#Ûêj·÷ yêqs¡d+æ Vü≤dü´ »˝Ò #ês¡T‘·sê-uÛeÑ ‘Y ˆˆ 75
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äXj¯ ÷Ó »q$d”sÔ êí ` Á‹+X¯<√´»qyéT ` Äj·T‘ê ` #Ûêj·÷ `
yêqs¡ dæ+Vü≤dü´ ` »˝Ò ` #ês¡T‘·sê ` nuÛeÑ ‘Y
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äXj ¯ ÷Ó »q$d”sÔ êí, Á‹+X¯<√´»qyéT Äj·T‘ê, yêqs¡d+æ Vü≤dü´
#Ûêj·÷, »˝Ò #ês¡T‘·sê nuÛeÑ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »˝Ò R »\eTTq+<äT, <äXj ¯ ÷Ó »q$d”sÔ êí R |ü~ jÓ÷»qeTT\T
yÓ&É\TŒ>∑*–q~j·TTqT, Á‹+X¯‘YjÓ÷»q+ Äj·T‘ê R eTT|üŒ~jÓ÷»qeTT\
bı&Ée⁄qT >∑*–q{Ïº, yêqs¡dæ+Vü≤dü´ R Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ, #Ûêj·÷ R ˙&É,
#ês¡T‘·sê nuÛeÑ ‘Y R $TøÏÿ*s¡eTD°jT· yÓTqÆ <Ó’ j·TT+&ÓqT.
‹\ø£eTT :` #Ûêj·÷Á|üe÷Des¡íqeTT#˚ Vü≤qTeT+‘·Tì X¯Øs¡Á|üe÷DeTT>∑÷&É
e]í+|üã&çq≥¢jTÓ ´qT. á ˙&É eT<Ûë´Vü≤ïø±\eT+<ä*<˚ j·Tì #Ó|Œü e˝…qT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` ª»˝Òμ nqT |ü<eä TTq≈£î ª»y˚μj·Tì bÕsƒê+‘·se¡ TT. n+<äT#˚‘·
n‘·ì y˚>e∑ TTq+<äT ≈£L&É n‘·ì ˙&É düT+<äse¡ TT>± qTqï<äì uÛ≤eeTT.
uÛÑ÷wüDeTT :` eTT|üŒ~jÓ÷»qeTT\ bı&Ée⁄ Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î düVü≤»eTT>∑H˚
j·TTqï#√, Hê\Ze n&ÉT>∑T y˚jT· ø£jT˚ n‘·&TÉ \+ø£˝À #˚s>¡ \∑ &ÉT. yÓTHÆ êø£d+ü yê<äeTT
düTs¡kÕdü+yê<äeTT eTTqï>∑T |òüT≥ºeTT\‘√ $s√<ÛäeTT>∑÷&É ÁbÕ|æÔ+#·TqT.
_+ãeTTø£+f… Á|ü‹_+ãeTTjÓTTø£ÿ bı&Ée⁄ Ç+‘· n~Ûøe£ TT>± m≥T¢+&ÉTqì X¯+øÏ+|ü
qedüs¡eTT˝Ò<äT. ñ<äj·Tø±\eTTq+ <ä‘·ì ˙&É $TøÏÿ* Bs¡ÈeTT>± qT+&ÉT≥
dü+uÛÑey˚T. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT düeTTÁ<ä‘·s¡DeTTqT ñ<äj·TeTTqH˚ ÁbÕs¡+_Û+#ÓqT.
n|ü&ÉT n‘·ì ˙&É Bs¡yÈ TÓ Æ j·TT+&ÉTqT >∑<ë.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ |ü~ j·÷eT&É\ yÓ&\É TŒ, eTT|üŒ~j·÷eT&É\
bı&Ée⁄qT >∑\ X¯Øs¡eTT ˙&É ˙{Ïô|’ ã&ç $TøÏÿ* düT+<äse¡ TT>± Á|üø±•+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ X‚«‘êÁuÛ|Ñ Tüò qsêJe yêj·TT|ü⁄Á‘êqT>±$T˙ ˆ
‘·d´ü kÕ X¯óX¯óuÛÒ #Ûêj·÷ $‘·‘ê \eD≤+uÛdÑ æ ˆˆ 76
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X‚«‘êÁuÛ|Ñ Tüò qsêJ ` Çe ` yêj·TT|ü⁄Á‘êqT>±$T˙ ` ‘·d´ü `kÕ`
X¯óX¯óuÛÒ ` #Ûêj·÷ ` $‘·‘ê ` \eD≤+uÛdÑ æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` \eD≤+uÛÑdæ $‘·‘ê yêj·TT|ü⁄Á‘êqT>±$T˙ ‘·dü´ #Ûêj·÷
X‚«‘êÁuÛ|Ñ Tüò qsêJe X¯óX¯óuÛ.Ò
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \eD≤+uÛdÑ æ R kÕ>∑s»¡ \eTTq+<äT, $‘·‘ê R $dü]Ô +∫j·TTqï{Ï,º
yêj·TT|ü⁄Á‘êqT>±$T˙ R Vü≤qTeT+‘·Tì yÓ+ã&ç+∫ b˛e⁄#·Tqï{Ï,º ‘·d´ü #Ûêj·÷ R
n‘·ì ˙&É, X‚«‘êÁuÛ|Ñ Tüò qsêJe R ‘Ó\H¢ q’Ó y˚T|òTü eTT\jÓTTø£ÿ ô|<äe› s¡Tdüe˝…, X¯óX¯óuÛÒ
R Á|üø±•+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTTÁ<äeTTq+<äT yê´|æ+∫j·TTqï{Ïº j·÷ Vü≤qTeT+‘·Tì ˙&É, n‘·ìì
yÓ+ã&ç+∫ b˛e⁄#·Tqï<Ó’, ‘Ó\¢HÓ’q{Ïº y˚T|òüTeTT\jÓTTø£ÿ <ä≥ºyÓTÆq |ü+øÏÔe˝…
Á|üø±•+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ X¯óX¯óuÛÒ dü eTVü‰‘˚C≤ eTVü‰ø±jÓ÷ eTVü‰ø£|'æ ˆ
yêj·TTe÷πsZ ìsê\+uÒ |üøyå£ êìe |üs«¡ ‘·' ˆˆ 77
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯óX¯óuÛÒ ` dü' ` eTVü‰‘˚C≤' ` eTVü‰ø±j·T' ` eTVü‰ø£|'æ `
yêj·TTe÷πsZ ` ìsê\+uÒ ` |üøyå£ êHé ` Çe ` |üs«¡ ‘·' ˆˆ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eTVü‰ø±j·T' eTVü‰‘˚C≤' eTVü‰ø£|'æ ìsê\+uÒ yêj·TTe÷πsZ
|üøyå£ êHé |üs«¡ ‘·' Çe X¯óX¯óuÛ.Ò
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ø±j·T' R >=|üŒ X¯Øs¡eTT >∑*qZ {Ïyº ê&ÉTqT, eTVü‰‘˚C≤' R
n|ü]$T‘·yTÓ qÆ ‘˚»düT‡>∑\yê&ÉTq>∑T, dü' eTVü‰ø£|'æ R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT,
ìsê\+uÒ yêj·TTe÷πsZ R Ä<Ûës¡sV¡ ≤æ ‘·yTÓ qÆ {Ïº Äø±X¯e÷s¡eZ TTq+<äT, |üøyå£ êHé |üs«¡ ‘·'
Çe R s¬ ø£ÿ\T>∑*qZ {Ïº ø=+&Ée˝…, X¯óX¯óuÛÒ R Á|üø±•+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒ X¯Øs¡eTT, >=|üŒ ‘˚»düT‡ >∑\ Ä e÷s¡T‘ê‘·àE&ÉT, ìsê<Ûës¡eT>∑T
Äø±X¯eTTq m>∑Ts¡T#·T i…øÿ£ \‘√ >∑÷&çjT· Tqï |üs«¡ ‘·eTTe˝… XÀ_Û˝q¢… T.
XÀ¢ˆˆ j˚THêkÂ j·÷‹ ã\yêHé yπ̊>q ø£|≈æ î£ +»s¡' ˆ
‘˚q e÷πsDZ düV≤ü kÕ Á<√D°øè£ ‘· Çyês¡eí ' ˆˆ 78
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j˚Tq ` nkÂ ` j·÷‹ ` ã\yêHé ` y˚>π q ` ø£|≈æ î£ +»s¡' ` ‘˚q
` e÷πsD Z ` düV≤ü kÕ ` Á<√D°øè£ ‘·' ` Çe ` ns¡eí ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nkÂ ã\yêHé ø£|≈æ î£ +»s¡' y˚>π q j˚Tq e÷πsDZ j·÷‹, ‘˚q
e÷πsDZ ns¡eí ' düV≤ü kÕ Á<√D°øè£ ‘·' Çe Äd”‘.Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ã\yêHé R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ , nkÂ ø£|≈æ î£ +»s¡' R á Vü≤qTeT,
yπ̊>q R eTVü‰y˚>e∑ TT‘√, j˚Tq e÷πsD Z j·÷‹ R @ e÷s¡eZ TTq b˛e⁄#·T+&ÓH√,
‘˚q e÷πsD Z R Ä e÷s¡eZ TTq, ns¡eí ' R düeTTÁ<äeTT, düV≤ü kÕ R ‘·‘øY D å£ y˚T,
Á<√D°øè£ ‘·' Çe R <=HÓï>± #˚jT· ã&çq~e˝…, Äd”‘Y R ñ+&ÓqT.
‹\ø£eTT :` Á<√D° R Ç+&Éj
¢ T· +<äT ˙s¡T yÓ&\É T≥¬ø’ ì]à+#·ã&çq ø±wü̃jT· +Á‘·eTT
(‘·÷eTT). Äø±X¯eTTq+<äT m>∑Ts¡T#·Tqï Vü≤qTeT+‘·T&ÉT y˚T|òTü eTT\qT ‘ê≈£î≥#˚,
n‘·ì ˇ‹Ô&øç Ï y˚T|òTü eTT\˝À qT+&ÉT ˙s¡T ˙{Ï >=≥ºeTT\˝À qT+&ç e#·TÃ ˙{Ïe˝…
Á|üøÿ£ ≈£î ∫eTàã&ÉT#·T+&ÓqT.
uÛÑ÷wüDeTT :` Á<√D° R ø£{≤Vü≤eTT ˝Òø£ >∑+>±fi¯eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ã\e+‘·T&Óq’ , Vü≤qTeT+‘·T&ÉT y˚>e∑ TT>± uÀe⁄ Ä e÷s¡eZ T+‘·jT· TqT,
<√HÓe˝… q&ÉTeT uÛ≤>∑eTTq |ü\e¢ TTqT, áe˝≤e\qT m‘·T>Ô ± >∑\<Ó,’ Á‘·$«+∫q
ø±\Tee˝… ø±qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ ÄbÕ‘˚ |üødåÏ +ü |ò÷ü Hê+ |üøsåÏ ê» Çe Áe»Hé ˆ
Vü≤qTe÷Hé y˚T|òTü C≤˝≤ì Á|üøs£ ¸¡ Hé e÷s¡T‘√ j·T<∏ë ˆˆ 79
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÄbÕ‘˚ ` |üødåÏ +ü |ò÷ü Hê+ ` |üøsåÏ ê»' ` Çe ` Áe»Hé ` Vü≤qTe÷Hé
` y˚T|òTü C≤˝≤ì ` Á|üøs£ ¸¡ Hé ` e÷s¡T‘·' ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üødåÏ +ü |ò÷ü HêyéT ÄbÕ‘˚ |üøsåÏ ê»' Çe, y˚T|òTü C≤˝≤ì e÷s¡T‘·'
j·T<∏ë, Á|üøs£ ¸¡ Hé Vü≤qTe÷Hé j·Tj·TÚ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üøÏådü+|òü÷HêyéT ÄbÕ‘˚ R |ü≈£åî\ düeT÷Vü≤eTTjÓTTø£ÿ
e÷s¡eZ TTq+<äT, |üøsåÏ ê»' Çe R >∑sT¡ ‘·à+‘·T&ÉTe˝…, y˚T|òTü C≤˝≤ì R y˚T|òTü eTT\
>∑T+|ü⁄\qT, e÷s¡T‘·' j·T<∏ë R yêj·TTe⁄e˝…H,˚ Á|üøs£ ¸¡ Hé R Á‘√dæyj
˚ T· T#·T, Vü≤qTe÷Hé
R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, j·Tj·TÚ R eTT+<äTq≈£î b˛e⁄#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Äø±X¯e÷s¡eZ TTq Vü≤qTeT y˚T|òTü ÁX‚DìÏ ˇs¡jT· T#·T, y˚T|òTü eTT\qT
#Ó<sä >¡ =≥Tº#T· |ü≈îå£ \ q&ÉTeT >∑sT¡ ‘·à+‘·Tìe˝… eTT+<äTq≈£î b˛e⁄#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ bÕ+&ÉTsês¡TDesêíì ˙\e÷+õwüø˜ ±ì #· ˆ
ø£|Hæ ê-- ø£èwüé÷D≤ì eTVü‰ÁuÛ≤DÏ #·ø±•πs ˆˆ 80
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` bÕ+&ÉTsês¡TDesêíì ` ˙\e÷+õwü˜ø±ì ` #· ` ø£|æHê `
Äø£èwüé÷D≤ì ` eTVü‰ÁuÛ≤DÏ ` #·ø±•πs ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|æHê Äø£èwüé÷D≤ì eTVü‰ÁuÛ≤DÏ, bÕ+&ÉTsês¡TDesêíì
˙\e÷+õwüø˜ ±ì #· #·ø±•πs.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|æHê R Vü≤qTeT+‘·Tì#˚, Äø£èwüé÷D≤ì R Äø£]¸+|ü
ã&ÉT#·Tqï{Ï,º eTVü‰ÁuÛ≤DÏ R ô|<äô› |<ä› y˚T|òTü eTT\T, bÕ+&ÉTsês¡TDesêíì R ‘Ó\ì¢ ,
mi¿ì es¡eí TT\T>∑\$j·TT, ˙\e÷+õwüø˜ ±ì #· R q\¢ì, |ü#Ã· ì s¡+>∑T\T>∑\$>±qT,
#·ø±•πs R Á|üø±•+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` Äø£èwüé÷D≤ì R y˚T|òTü eTT\T >±*#˚ Äø£]¸+|üã&çq≥T¢+&Óqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·Tì#˚ Äø£]¸+|üã&çq{Ïº y˚T|òTü eTT\T, n‘·ì X¯ØsêuÛsÑ D¡
$X‚wüeTT\#˚ ‘Ó\T|ü⁄, ms¡T|ü⁄, q\T|ü⁄, |üdüT|ü⁄ s¡+>∑T\T >∑\yÓ’ eTT#·Ã≥>±
XÀ¢ˆˆ Á|ü$X¯qïÁuÛCÑ ≤˝≤ì ìwüŒ‘·+X¯Ã |ü⁄q' |ü⁄q' ˆ
Á|ü#Ã· q¤ ïX¯Ã Á|üø±X¯XÃ¯ #·+Á<äe÷ Çe \ø£å ´‘˚ ˆˆ 81
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|ü$X¯Hé ` nÁuÛCÑ ≤˝≤ì ` ìwüŒ‘·Hé `#· ` |ü⁄q' ` |ü⁄q' `
Á|ü#Ã· q¤ ï' ` #· ` Á|üø±X¯' ` #· ` #·+Á<äe÷' ` Çe ` \ø£å ´‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄q' |ü⁄q' nÁuÛCÑ ≤˝≤ì Á|ü$X¯Hé ìwüŒ‘·Hé #· (dü' Vü≤qTe÷Hé),
Á|ü#Ã· q¤ ï' #· Á|üø±X¯' #· #·+Á<äe÷' Çe \ø£å ´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' Vü≤qTe÷Hé R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, |ü⁄q' |ü⁄q' R eTs¡\
eTs¡\, nÁuÛCÑ ≤˝≤ì R y˚T|òTü eTT\ >∑T+|ü⁄\qT, Á|ü$X¯Hé R Á|üy•˚ +#·T#·T, ìwüŒ‘·Hé
#· R yÓ\Te&ÉT#·TqT, Á|ü#Ã· q¤ ï' R eTs¡T>∑T|ü&j
ç T· Tqïyê&ÉTqT, Á|üø±X¯' #· (ø£qã&ÉT#·T)
yÓ\T>∑T#·Tqïyê&ÉTqT n>∑T, #·+Á<äe÷' Çe R #·+Á<äTìe˝…, \ø£å ´‘˚ R
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT y˚T|òTü ÁX‚DìÏ Á|üy•˚ +#·T#·T eTs¡\ n+<äT+&ç
yÓ\Te&ÉT#·T, ø=~›ùd|ü⁄ eTãT“\#ê≥TqqT, ø=~›ùd|ü⁄ Äø£deü TTq+<äTqT >√#·]+#·Tq{Ïº
#·+Á<äTìe˝… >∑qŒf…qº T.
XÀ¢ˆˆ |üe¢ e÷q+ ‘·T ‘·+ <äècÕº « |üe¢ +>∑+ ‘·«]‘·+ ‘·<ë ˆ
ees¡T¸' |ü⁄wüŒesê¸DÏ <˚e>∑+<Ûsä «¡ <ëqyê' ˆˆ 82
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üe¢ e÷q+ ` ‘·T ` ‘·+ ` <äècÕº « ` |üe¢ +>∑+ ` ‘·«]‘·+ ` ‘·<ë
` ees¡T¸' ` |ü⁄wüŒesê¸DÏ ` <˚e>∑+<Ûsä «¡ <ëqyê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë ‘·«]‘·+ |ü¢ee÷q+ ‘·+ |ü¢e+>∑+ <äècÕº « <˚e
>∑+<Ûsä «¡ <ëqyê' |ü⁄wüŒesê¸DÏ ees¡T¸'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R Ä düeTj·TeTTq, ‘·«]‘·+ R eTVü‰y˚>e∑ TT>±, |üe¢ e÷q+
R m–]b˛e⁄#·Tqï{Ïº, ‘·+ |ü¢e+>∑+ R Ä Vü≤qTeT+‘·Tì, <äècÕº « R #·÷∫,
<˚e>∑+<Ûsä «¡ <ëqyê' R <˚e‘·\TqT >∑+<Ûsä T¡ «\TqT <ëqe⁄\TqT, |ü⁄wüŒesê¸DÏ ees¡T¸'
R |ü⁄wüŒes¡¸eTTqT >∑T]|æ+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTTÁ<äeTTqT n<äT“¤‘·yÓTÆq X¯øÏÔ‘√, eTVü‰y˚>∑eTT>± <ë≥T#·Tqï
j·÷ Vü≤qTeT+‘·Tì >±+∫, <˚e>∑+<Ûsä «¡ <ëqe⁄\T Äq+<ëX¯Ãs¡éTT\‘√ n‘·ìô|’
|üP\yêq >∑T]|æ+∫].
XÀ¢ˆˆ ‘·‘ê|ü q Væ≤ ‘·+ dü÷s¡´' |üe¢ +‘·+ yêqs√‘·eÔ TyéT ˆ
dæùwy˚ #· ‘·<ë yêj·T÷ sêeTø±sê´s¡dú <æ jΔä T˚ ˆˆ 83
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘ê|ü ` q`Væ≤`‘·+ ` dü÷s¡´' ` |üe¢ +‘·+ ` yêqs√‘·eÔ T+ `
dæùwy˚ ` #· ` ‘·<ë ` yêj·TT' ` sêeTø±sê´s¡dú <æ j Δä T˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeTø±s¡´s¡dú <æ j
Δä T˚ |üe¢ +‘·+ ‘·+ yêqs√‘·eÔ T+, ‘·<ë dü÷s¡´'
q Væ≤ ‘·‘ê|ü— yêj·TT' #· dæùwy˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeTø±sê´s¡dú <æ j
Δä T˚ R lsêeTTì ø±s¡éTTqT dæ~+Δ |üCj
Ò T· T≥¬ø,’
|üe¢ +‘·+ R (Äø±X¯eTTq) m–] b˛e⁄#·Tqï{Ï,º ‘·+ yêqs√‘·eÔ TyéT R Ä yêqs¡
ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeTqT, ‘·<ë R Ä düeTj·TeTTq+<äT, dü÷s¡´' R dü÷s¡T´&ÉT, q Væ≤
‘·‘ê|ü R @$Tj·TT ‘ê|üeTT ø£\T>∑˙j·T≈£î+&ÓqT— yêj·TT' #· R yêj·TTe⁄>∑÷&É,
dæùwy˚ R (ÁX¯eT‘=\>∑Tq≥T¢ M∫) ùd$+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` yêj·TT<˚e⁄&ÉT ‘·q |ü⁄Á‘·T&Ó’q Vü≤qTeT≈£î ÁX¯eT ø£\T>∑≈£î+&É
düTKø£se¡ TT>± M#ÓqT nì ùd$+#ÓqqT |ü<eä TTq≈£î uÛ≤eeTT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` ‘·q e+X¯eTTyê&Óq’ lsêeTTì ø±s¡´kÕ<Ûqä ø¬ ’ yÓ&\É T#·THêï&ÉT
ø±ã{Ï,º Ä Vü≤qTeT≈£î dü÷s¡T´&ÉT ‘ê|üeTT ø£\T>∑≈î£ +&É #˚ôdqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTTì ø±s¡éTTqT kÕ~Û+#·T≥¬ø’ Äø£deü TTq+<äT |üjT· ì+#·T#·Tqï
Vü≤qTeT≈£î ‘ê|üeTT ø£\T>∑≈î£ +&É dü÷s¡úÛ>Ñ y∑ êqT&ÉT #·\>¢ H∑ ˚ Á|üø±•+#ÓqT. nfÒ¢
yêj·TT<˚e⁄&ÉTqT Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î ÁX¯eT‘=\>∑Tq≥T¢>± düTKø£se¡ TT>± M#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ãTTwüjT· düTwÔ ßü eº ⁄ XËÃÌ q+ |üe¢ e÷q+ $Vü‰j·TkÕ ˆ
»>∑TX¯Ã <˚e>∑+<Ûsä ê«' Á|üX+¯ dü+‘√ eTVü≤Ö»düyTé ˆˆ 84
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ãTTwüjT· ' ` ‘·Twüßeº ⁄' ` #· ` @q+ ` |üe¢ e÷q+ ` $Vü‰j·TkÕ `
»>∑T' ` #· ` <˚e>∑+<Ûsä ê«' ` Á|üX+¯ dü+‘·' ` eTVü≤Ö»düyTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $Vü‰j·TkÕ |ü¢ee÷qyéT @qyéT, ãTTwüj·T' ‘·Twüßºe⁄' #·—
eTVü≤Ö»dü+ ‘·+ Á|üX+¯ dü+‘·', <˚e>∑+<Ûsä ê«' »>∑T' #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $Vü‰j·TkÕ R Äø±X¯e÷s¡eZ TTq, |üe¢ e÷q+ R m>∑Ts¡T#·Tqï,
@q+ R á Vü≤qTeT+‘·Tì, ãTTwüjT· ' R eTVü≤s¡T¸\T, ‘·Twüßeº ⁄' #· R düT‹Ô +∫]
≈£L&ÉqT. eTVü≤Ö»dü+ ‘·+ R eTVü‰Á|ü‘ê|üXÊ*jÓTÆ q n‘·ìì, <˚e>∑+<Ûsä ê«' R
<˚e‘·\TqT >∑+<Ûsä T¡ «\TqT, Á|üX+¯ dü+‘·' R $TøÏÿ* XÊ¢|Tæò +#·T#·Tqïyê¬s,’ »>∑T' #· R
(ø°]ìÔ ) >±qeTT #˚d]æ ≈£L&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Äø±X¯e÷s¡eZ TTq n≥T¢ |üjT· ì+#·T#·Tqï Ä Vü≤qTeTqT eTVü≤s¡T¸\T
$TøÏÿ* düTÔ‹+#·T#·T+&ç]. nfÒ¢ eTVü‰Á|ü‘ê|üdü+|üqTï&Ó’q n‘·ìì, <˚e‘·\TqT
>∑+<Ûsä T¡ «\TqT >=|üŒ>± XÊ¢|Tæò +#·T#·T, n‘·ì ø°]ìÔ >±qeTT #˚jT· T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ Hê>±X¯Ã ‘·Twüßeº ⁄s¡´ø£så ø¡ ±å +dæ $ãT<Ûë' K>±' ˆ
Áù|ø£å ´ düsπ « ø£|eæ s¡+ düV≤ü kÕ $>∑‘ø· e¢£ TyéT ˆˆ 85
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Hê>±' ` #· ` ‘·Twüßeº ⁄' ` j·Tø£så ø¡ ±å +dæ ` $ãT<Ûë' ` K>±' `
Áù|ø£å ´ ` düsπ « ` ø£|eæ s¡+ ` düV≤ü kÕ ` $>∑‘ø· e¢£ TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $>∑‘ø· e¢£ TyéT (‘·+) ø£|eæ s¡+ Áù|ø£å ´ düV≤ü kÕ düsπ « Hê>±' j·Tø£å
s¡ø±å +dæ $ãT<Ûë' K>±X¯Ã ‘·Twüßeº ⁄'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $>∑‘·ø£¢eTyéT R ÁX¯eTqT ms¡T>∑q{Ïº, (‘·+) ø£|æes¡+ R Ä
Vü≤qTeT+‘·Tì, Áù|ø£å ´ R #·÷∫, düV≤ü kÕ R yÓ+≥H˚, düsπ « Hê>±' R Hê>∑T\+<äsT¡ qT,
j·Tø£så ø¡ ±å +dæ R j·T≈£îå \TqT sêø£då Tü \TqT, $ãT<Ûë' R <˚e‘·\T, K>±X¯Ã R |ü≈îå£ \TqT,
‘·Twüßeº ⁄' R düT‹Ô +∫].
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªs¡ø±å +dæμ á sêø£då Tü \T ~ø±Œ\≈£î\˝Àì, HÓã’ TT‹ ~≈£îÿqT
bÕ*+#·T s¡ø√å >∑DeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÁX¯eTqT ms¡T>∑≈î£ +&É n<äT“¤‘y· TÓ qÆ Äø±X¯>e∑ TqeTT #˚jT· T#·Tqï Ä
Vü≤qTeT+‘·Tì >±+∫ n#·Ã{Ï Hê>∑T\T, j·T≈£îå \T, sêø£då Tü \T, <˚e‘·\T eTTqï>∑Tyês¡T
m\¢sT¡ qT Äq+<äeTT‘√, n‘·ìì Á|üX+¯ dæ+∫].
XÀ¢ˆˆ ‘·dàæ Hé |üe¢ >∑XÊs¡÷˝› Ò |üe¢ e÷H˚ Vü≤q÷eT‹ ˆ
Çøå±«≈£î\e÷HêØú ∫+‘·j÷· e÷dü kÕ>∑s'¡ ˆˆ 86
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·dàæ Hé ` |üe¢ >∑XÊs¡÷˝› Ò ` |üe¢ e÷H˚ ` Vü≤q÷eT‹ ` Çøå±«≈£î
≈£î\e÷HêØú ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` kÕ>∑s'¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dàæ Hé |üe¢ >∑XÊs¡÷˝› Ò Vü≤q÷eT‹ |üe¢ e÷H˚ (dü‹), Çøå±«≈£î≈£î\
e÷HêØú kÕ>∑s'¡ ∫+‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡eú TT :` ‘·dàæ Hé |üe¢ >∑XÊs¡÷› ˝Ò R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó {Ï,º Vü≤q÷eT‹ R
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, |ü¢ee÷H˚ (dü‹) R düeTTÁ<äeTTqT <ë≥T#·T+&É>±, Çøå±«≈£î
≈£î\e÷HêØú R Çøå±«≈£îe+X¯eTTjÓTTø£ÿ >ös¡eeTTqT ø√s¡Tq{Ï,º kÕ>∑s'¡ R düeTTÁ<äT&ÉT,
∫+‘·j÷· e÷dü R (Ç≥T¢) Ä˝À∫+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` kÕ>∑ s ¡ ' R Çøå ± «≈£ î e+oj· T T&Ó ’ q , dü > ∑ s ¡ T ì#˚
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` ì]à+|üã&çqyê&Éì düeTTÁ<äTì |üPs¡«eè‘êÔ+‘·eTT á
uÛÑ÷wüDeTT :` |ü<äeTT#˚ dü÷∫‘·eTT. n<ë›ì#˚ Ç‘·&ÉT Çøå±«≈£î
≈£î\e÷Hê]ú j·TjÓT´qT. Ç#·Ã≥ e÷qeTT nq>±
ãVüQe÷qeTT nì, |üP» j·Tì $$<Ûä yêÚ≤´‘·\T
qT&ç$].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä+»H˚jT· T&ÉT düeTTÁ<äeTTqT <ë≥T#·T+&É>± düeTTÁ<äT&ÉT ‘êqT
Çøå±«≈£îe+X¯eTTyê&Ó’q dü>∑s¡Tì |ü⁄Á‘·T\#˚ ô|+#·ã&çqyê&É>∑T≥#˚ Çøå±«≈£î
e+X¯eTTjÓTTø£ÿ ÁX‚jT· düT‡qT ø√]qyê&Ó’ ‘·q eTqdüT‡q+ ~≥¢ì jÓ÷∫+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ kÕVü‰j·T´+ yêqπs+Á<äd´ü j·T~ HêVü≤+ Vü≤q÷eT‘·' ˆ
ø£]cÕ´$T uÛ$Ñ cÕ´$T düs«¡ yê#√´ $eø£‘å êyéT ˆˆ 87
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕVü‰j·T´+ ` yêqπs+Á<äd´ü ` j·T~`q`nVü≤+` Vü≤q÷eT‘·' `
ø£]cÕ´$T ` uÛ$Ñ cÕ´$T ` düs«¡ yê#·´' ` $eø£‘å êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqπs+Á<äd´ü Vü≤q÷eT‘·' kÕVü‰j·TýéT nVü≤+ q ø£]cÕ´$T
j·T~, (‘·<ë) $eø£‘å ê+ düs«¡ yê#·´' uÛ$Ñ cÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqπs+Á<äd´ü R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó , Vü≤q÷eT‘·' R Vü≤qTeT+‘·TìøÏ,
kÕVü‰j·T´+ R düV‰ü j·TeTTqT, nVü≤+ R H˚qT, q ø£]cÕ´$T j·T~ R #˚jT· ø£
b˛sTTq#√, (‘·<ë R á $wüjT· eTTq), $eø£‘å ê+ R eT+∫ #Ó&\¶É T #Ó|ü ø=qT
˝À≈£î\≈£î, düs«¡ yê#·´' R nìï $<Ûeä TT\T>∑qT ì+<äT´&ÉqT, uÛ$Ñ cÕ´$T R ø±>∑\qT.
uÛÑ÷wüDeTT :` $eø£‘å ê+ R ≈£î‹‡‘·yTÓ qÆ n|üyê<äT\T y˚jT· T »qT\≈£î.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á|üdTü ‘Ô e· TT Vü≤qTeT+‘·TìøÏ H˚qT düV‰ü j·TeTT #˚jT· ø£b˛sTTq#√
eT+∫#Ó&\¶É T $eT]Ù+∫ e÷≥˝≤&ÉTq{Ïº ˝À≈£î\≈£î H˚qT düs«¡ $<Ûeä TT\ ì+<äT´&ÉqT
ø±>∑\qT >∑<ë.
XÀ¢ˆˆ nVü≤$Tøå±«≈£îHê<∏q˚ dü>sπ∑ D $e]Δ‘'· ˆ
Çøå±«≈£îdü∫eXÊÃj·T+ Hêed”~‘·T eTs¡Ω‹ ˆˆ 88
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤yéT ` Çøå±«≈£îHê<∏q˚ ` dü>sπ∑ D ` $e]Δ‘'· ` Çøå±«≈£îdü∫e'
` #· ` nj·T+ ` q ` ned”~‘·TyéT ` ns¡Ω‹.
nq«j·TÁø£eTeTT :` Çøå±«≈£îHê<∏q˚ dü>sπ∑ D nVü≤+ $e]Δ‘'· — Çøå±«≈£îdü∫e' nj·T+
ned”~‘·T+ q ns¡Ω‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, Çøå±«≈£îHê<∏q˚ R Çøå±«≈£îe+X¯ÁX‚wßü &˜ q’Ó , dü>sπ∑ D
R dü>∑s¡eTVü‰sêE#˚‘·, $e]Δ‘·' R ô|+bı+~+|üã&ç‹ì. Çøå±«≈£îdü∫e' R
Çøå±«≈£îsêEø±sê´]újTÆÓ q, nj·T+ R á Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ned”~‘·T+ R $TøÏÿ*
ÁX¯eT|ü&TÉ ≥≈£î, q ns¡Ω‹ R ‘·>&∑ TÉ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` Çøå±«≈£îe+X¯eTTq+<äT ÁX‚wßü &˜ q’Ó dü>s∑ T¡ ì#˚ H˚qT ô|+|üã&ç‹ì. Ä
e+X¯E&Ó’q lsêeTTì ø±sê´]újÓÆT b˛e⁄#·Tqï á‘·&ÉT ø£wüº|ü&ÉT#·T+&É>∑ #·÷∫
H˚q÷s¡≈£î+&ÉC≤\qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·<ë∏ eTj·÷ $<Ûë‘·e´+ $ÁX¯yT˚ ‘· j·T<∏ë ø£|'æ ˆ
X‚w+ü #· eTsTT $ÁXÊ+‘·dTü ‡UÒHê‹|ü‹wü´‹ ˆˆ 89
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` ‘·<ë∏ ` eTj·÷ ` $<Ûë‘·e´+ ` $ÁX¯yT˚ ‘· ` j·T<∏ë ` ø£|'æ `
X‚w+ü ` #· ` eTsTT ` $ÁXÊ+‘·' ` düTUÒq ` n‹|ü‹wü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ø£|'æ j·T<∏ë $ÁX¯yT˚ ‘· eTj·÷ ‘·<ë∏ $<Ûë‘·eýéT— eTsTT $ÁXÊ+‘·'
X‚w+ü düTUÒq n‹|ü‹wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|'æ R á Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, j·T<∏ë $ÁX¯yT˚ ‘· R @ $<Ûeä TT>∑
$ÁXÊ+‹ rdüTø=q>∑\&√, eTj·÷ R Hê#˚‘·, ‘·<∏ë $<Ûë‘·e´+ R Ä Ø‹>±
#˚jT· ã&Ée\dæjT· Tqï~, eTsTT $ÁXÊ+‘·' R Hêj·T+<äT $ÁX¯$T+∫q{Ïyº ê&Ó,’ X‚w+ü
R $T–*q{Ïº <ä÷s¡eTTqT, düTUÒq R nHêj·÷düeTT>±, n‹|ü‹wü´‹ R <ë{Ïb˛>∑\&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTTÁ<äT&ÉT ‘·q eTq+ãTq ‘êqT Ç≥T¢ jÓ÷∫+#ÓqT. Ç|ü&ÉT á
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT @ $<Ûeä TT>∑ $ÁXÊ+‹ rdüTø=q>∑\&√ Ä Ø‹>± H˚qT n‘·&TÉ ÁX¯eT
rs¡TÃø=qT≥≈£î #˚jT· e\dæjT· Tqï~. n‘·&TÉ Hêj·T+<äT $ÁX¯$T+∫q{Ïyº ê&Ó’ $T–*q
<ä÷s¡eTTqT düTHêj·÷düeTT>± b˛>∑\&ÉT.
XÀ¢ˆˆ Ç‹ ø£è‘ê« eT‹+ kÕBÛ«+ düeTTÁ<äXÃ¯ q¤ ïeT+uÛdÑ æ ˆ
Væ≤s¡D´HêuÛ+Ñ yÓTHÆ êø£ eTTyê#· –]dü‘eÔ· TyéT ˆˆ 90
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` ø£è‘ê« ` eT‹+ ` kÕBÛ«+ ` düeTTÁ<ä' ` #Ûq· ïyéT `
n+uÛdÑ æ ` Væ≤s¡D´HêuÛ+Ñ ` yÓTHÆ êø£yTé ` ñyê#· ` –]dü‘eÔ· TyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Ç‹ kÕBÛ«+ eT‹+ ø£è‘ê« düeTTÁ<ä' n+uÛdÑ æ #Ûq· ï+ Væ≤s¡D´HêuÛ+Ñ
–]dü‘eÔ· T+ yÓTHÆ êø£yTé ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç‹ R (nì) áØ‹>±, kÕBÛ«+ eT‹+ ø£è‘ê« R ñ‘·eÔ TyÓTqÆ
Ä˝À#·q #˚dæ, düeTTÁ<ä' R düeTTÁ<äT&ÉT, n+uÛÑdæ #Û·qï+ R ‘·q˙{Ïj·T+<äT
<ë–j·TTqï{Ïº, Væ≤s¡D´HêuÛÑ+ R dü«s¡íX¯è+>∑eTT\T ø£*Zq{Ïº, –]dü‘·ÔeT+ R
|üs«¡ ‘·ÁX‚wßü &˜ >É T∑ , yÓTHÆ êø£yTé R yÓTHÆ ê≈£îì >∑÷]Ã, ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç≥T¢ Vü≤qTeT+‘·TìøÏ düVü‰j·TeTT #˚j·T<ä\∫q Ä˝À#·q‘√,
‘·qj·T+<˚ <ë–j·TTqï |üs«¡ ‘·ÁX‚wßü &˜ q’Ó yÓTHÆ ê≈£îì >∑÷]Ã düeTTÁ<äT&ÉT Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·«$TVü‰düTs¡d+ü |ò÷ü Hê+ bÕ‘êfi¯‘\· yêdæHêyéT ˆ
<˚esêC„≤ –]ÁX‚wü̃ |ü]|òTü dü‡ìïy˚•‘·' ˆˆ 91
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·«yéT ` ÇVü≤ ` ndüTs¡d+ü |ò÷ü Hê+ ` bÕ‘êfi¯‘\· yêdæHêyéT `
<˚esêC„≤ ` –]ÁX‚wü̃ ` |ü]|òTü ' ` düìïy˚•‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤ –]ÁX‚wü˜ ‘·«+ <˚esêC„≤ bÕ‘êfi¯‘·\yêdæHêyéT ndüTs¡
dü+|ò÷ü HêyéT ÇVü≤ |ü]|òTü ' düìïy˚•‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤ –]ÁX‚wü̃ R z |üs«¡ ‘·sê»e÷! ‘·«+ R ˙e⁄, <˚esêC„≤ R
<˚y+˚ Á<äTì#˚, bÕ‘êfi¯‘\· yêdæHê+ R bÕ‘êfi¯˝Àø£ìyêdüT\>∑T, ndüTs¡d+ü |ò÷ü Hê+ R
sêø£då dü eü T÷Vü≤eTT\≈£î, ÇVü≤ R á düeTTÁ<äeTTq+<äT, |ü]|òTü ' R n&ÉT>¶ &∑ j ç T· >±,
düìïy˚•‘·' R @sêŒ≥T #˚jT· ã&ç‹$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z |üs«¡ ‘·ÁX‚wßü &˜ Ü! ˙e⁄ bÕ‘êfi¯ìyêdüT\>∑T sêø£då Tü \qT+&ç s¡øDå£
ø=i≈£î bÕ‘êfi¯<ë«s¡eTTq≈£î ÇqT|ü>&∑ j ç T· >± <˚y+˚ Á<äTì#˚ ì*|æjT· T+#·ã&ç‹$.
XÀ¢ˆˆ ‘·«y˚TcÕ+ C≤‘·Msê´D≤+ |ü⁄qπsy√‘·Œ‹wü´‘êyéT ˆ
bÕ‘êfi¯kÕ´ - Á|üyT˚ j·Tdü´ <ë«s¡e÷eè‘·´ ‹wü̃dæ ˆˆ 92
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·«yéT ` @cÕ+ ` C≤‘·Msê´D≤+ ` |ü⁄q' ` @e` ñ‘·Œ‹wü´‘êyéT
` bÕ‘êfi¯d´ü ` nÁ|üyT˚ j·Tdü´ ` <ë«s¡yTé ` Äeè‘·´ ` ‹wüd˜ .æ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«+ C≤‘·Msê´D≤+ |ü⁄qπse ñ‘·Œ‹wü´‘êyéT @cÕyéT
nÁ|üyT˚ j·Tdü´ bÕ‘êfi¯d´ü <ë«s¡yTé Äeè‘·´ ‹wü̃d.æ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«+ R ˙e⁄, C≤‘·Msê´D≤+ R |üsêÁø£eTe+‘·T˝…q’ {Ïjº T· T, |ü⁄qπse
ñ‘·Œ‹wü´‘ê+ R ‹]– (MT~ ˝Àø£eTTq≈£î) m>∑Ts¡uÀe⁄#·Tqï{Ï,º @cÕyéT R á
sêø£ådüT\jÓTTø£ÿ, nÁ|üy˚Tj·Tdü´ bÕ‘êfi¯dü´ R nq+‘·yÓTÆq{Ïº á bÕ‘êfi¯˝Àø£eTT
jÓTTø£ÿ, <ë«s¡yTé R <ë«s¡eTTqT, Äeè‘·´ R n&É–¶ +∫, ‹wüd˜ æ R ì\Teã&çjT· THêïe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üsêÁø£eTe+‘·T˝…’ ‹]– ô|˝’ Àø£eTTq≈£î m>∑Ts¡uÀe⁄q{Ïº sêø£då Tü \
bÕ‘êfi¯<ë«s¡eTTq≈£î ˙ dü÷ú\yÓTÆq X¯Øs¡eTT‘√ ˙e⁄ n&ÉT¶>∑&çj·Te˝… ì\∫
j·TTHêïe⁄>∑<ë.
XÀ¢ˆˆ ‹s¡´ >∑÷s¡«Δ eT<ÛXä ÃÌË e X¯øùÔÏ dÔ XË\’ e]Δ‘T· yéT ˆ
‘·kÕà‘·‡+#√<äj÷· $T ‘ê«eTT‹Ôwü̃ –]dü‘eÔ· T ˆˆ 93
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‹s¡´ø˘ ` }s¡«Δ yéT ` n<Û'ä ` #· ` @e ` X¯ø'ÔÏ ` ‘˚ ` XË\’ `
e]Δ‘T· yéT ` ‘·kÕà‘Y ` dü+#√<äj÷· $T ` ‘ê«yéT ` ñ‹Ôw˜ü ` –]dü‘eÔ· T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ôV≤’ XË\’ ! ‘˚ ‹s¡´ø˘ }s¡«Δ yéT, n<ÛXä Ã¯ e]Δ‘T· yéT X¯ø'ÔÏ ndæ,Ô
‘·kÕà‘Y ‘ê«+ dü+#√<äj÷· $T, ùV≤ –]dü‘eÔ· T ñ‹Ôw.˜ü
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤ XË\’ ! R z |üs«¡ ‘√‘·eÔ ÷! ‘˚ R ˙≈£î, ‹s¡´ø˘ R n&Ée¶ TT>±qT,
}s¡«Δ yéT R MT<äT>±qT, n<ÛXä Ã¯ R ÁøÏ+<äT>∑qT, e]Δ‘T· + R ô|s¡T>∑T≥≈£î, X¯ø'ÔÏ ndæÔ R
kÕeTs¡úéTT>∑\<äT, ‘·kÕà‘Y R n+<äT#˚, ‘ê«yéT R ìqTï, dü+#√<äj·÷$T R
Áb˛‘·‡Væ≤+#·T#·THêïqT. ùV≤ –]dü‘eÔ· T! R z |üs«¡ ‘·ÁX‚weü̃ ÷, ñ‹Ôw!ü̃ R ˝…eTTà!
‹\ø£eTT :` e]Δ‘T· + X¯ø'ÔÏ ndæÔ nqT≥#˚ ˙e⁄ bÕ‘êfi¯<ë«s¡eTT qT+&ç $&É∫
sê≈£î+&É>H∑ ˚ MT~øÏ ô|]– sêe\dæjT· Tqï<äì dü÷∫+#·T#·THêï&ÉT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ‘·qjÓTTø£ÿ |üøeå£ TT\T #Û̊~+|üã&ÉTqqT uÛj
Ñ T· eTT#˚ yÓTHÆ ê≈£î&ÉT
düeTTÁ<äeTTq+<äT <ë–j·TTqï ‘·sT¡ yê‘·, <˚y+˚ Á<äT&ÉT bÕ‘êfi¯yêdüT˝…q’ sêø£då Tü \qT
n&É–¶ +#·T ø±s¡éTTqT yÓTHÆ ê≈£îq≈£î ìjÓ÷–+#Óqì ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙e⁄ n&Ée¶ TT>∑qT bı&Ée⁄>∑qT ÁøÏ+<äT>∑qT j·T<∏#˚ Ã· e¤ TT>± ô|]–
m+‘·y˚Ts¡¬ø’qqT $düÔ]+#·T≥≈£î X¯øÏÔ >∑*–j·TTHêïe⁄. n+<äT#˚‘·H˚ ìqTï H˚qT
Áb˛‘ê‡Vü≤|üsT¡ #·T#·THêïqT. ø±e⁄q ˙e⁄ <äjT· #˚dæ MT~øÏ ˝…eTTà.
XÀ¢ˆˆ dü @wü ø£|Xæ Ês¡÷\› kÔÕ«eTT|üsπ ´‹ Ms¡ýêHé ˆ
Vü≤qTe÷Hé sêeTø±sê´s¡+ú ;ÛeTø£sêà Ke÷|¢ü⁄‘·' ˆˆ 94
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` @wü' ` ø£|Xæ Ês¡÷\› ' ` ‘ê«yéT ` ñ|ü] ` @‹ ` Ms¡ýêHé
` Vü≤qTe÷Hé ` sêeTø±sê´s¡+ú ` ;ÛeTø£sêà ` KyéT ` Ä|¢⁄ü ‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡ýêHé ø£|Xæ Ês¡÷\› ' dü' @wü' ‘ê«yéT ñ|ü] @‹ ;ÛeTø£sêà
Vü≤qTe÷Hé sêeTø±sê´s¡+ú KyéT Ä|¢⁄ü ‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡ýêHé R |üsêÁø£eTe+‘·T&ÉTqT, ø£|æXÊs¡÷›\' R yêqs¡
ÁX‚wß˜ü &ÉTq>∑T, dü' @wü' R n~>√ á Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘ê«yéT ñ|ü] R ˙≈£î MT<äT>±
(Äø£deü TTq+<äT) @‹ R b˛e⁄#·THêï&ÉT, ;ÛeTø£sêà Vü≤qTe÷Hé R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ
ø±s¡éTTqT #˚j·Tã÷ìq{Ïº á Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, sêeTø±sê´s¡ú+ R lsêeTTì
ø±s¡éTTqT kÕ~Û+#·T≥¬ø,’ KyéT Ä|¢⁄ü ‘·' R Äø£deü TTq |üjT· ì+#·T#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yÓTHÆ êø±! á Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Ç|ü&ÉT ˙≈£î MT<äT>± |üjT· ì+#·T
#·THêï&ÉT. á‘·&TÉ lsêeTTì ø±s¡éTTqT kÕ~Û+|ü>√]qyê&Ó’ ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ ø£è‘·éTTqT
|üPì, Ç≥T¢ Äø±X¯e÷s¡eZ TTq yÓ&\É T#·THêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ ndü´ kÕVü≤´+ eTj·÷ ø±s¡´ $Tøå±«≈£î≈£î\e]Ôq' ˆ
eTeT V”≤øå±«ø£e' |üPC≤´' |üs+¡ |üP»´‘·e÷düeÔ ˆˆ 95
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ndü´ ` kÕVü≤´+ ` eTj·÷ ` ø±s¡ýéT ` Çøå±«≈£î≈£î\e]Ôq' `
eTeT ` Væ≤ ` Çøå±«ø£e' ` |üPC≤´' ` |üs+¡ ` |üP»´‘·e÷' ` ‘·e ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Çøå±«≈£î≈£î\e]Ôq' ndü´ eTj·÷ kÕVü≤´+ ø±s¡ýéT. eTeT
Çøå±«ø£e' |üPC≤´'— ‘·e |üs+¡ |üP»´‘·e÷'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Çøå±«≈£î≈£î\e]Ôq' R Çøå±«≈£î≈£î\eT+<ä* sêEjÓTTø£ÿ øπ eå TeTTq¬ø’
Á|üe]Ô+#·T#·Tqï{Ï,º ndü´ R á‘·ìøÏ, eTj·÷ R Hê#˚‘,· kÕVü≤´+ ø±s¡ýéT R düV‰ü j·TeTT
‘·|Œü ø£ #˚jT· ã&Ée˝…qT. eTeT R Hê≈£î, Çøå±«ø£e' R Çøå±«≈£îe+X¯|⁄ü sêE\T, |üPC≤´'
Væ≤ R |üP»˙j·TT\T >∑<ë, ‘·e R ˙≈£î, |üs+¡ R eT]j·TTqT, |üP»´‘·e÷' R
$TøÏÿ* |üP»˙j·TT\>∑T<äTs¡T düTe÷!
>√$+<äsêJj·TeTT :` |üP»´‘·e÷' R nq>± ˙ $#·≥ ìyêdüeTT #˚jT· >∑\TZ#T· Hêïe⁄.
ø±ã{Ïº Çøå±«≈£îe+X¯|⁄ü sêE ˝…\s¢ T¡ qT Hêø£+f…qT ˙≈£î |üP»´‘·eTT\>∑T<äTs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Çøå±«≈£îe+X¯eTTyê] ø±s¡éTTô|’ |üjT· ì+#·T#·Tqï á‘·ìøÏ H˚qT
‘·|Œü ø£ düV‰ü j·TeTT #˚jT· e\dæjT· Tqï~. Hê≈£î Çøå±«≈£îe+oj·TT ˝…\s¢ T¡ qT |üPE´˝Ò!
nfÒ¢ Hêø£+f…qT ≈£L&É yês¡T ˙≈£î |üP»˙j·TT\>∑T<äTs¡T düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ≈£îs¡T kÕ∫e´ eTkÕàø£+ q q' ø±s¡´ eT‹Áø£yT˚ ‘Y ˆ
ø£seÔ¡ ´ eTø£è‘·+ ø±s¡´+ dü‘ê+ eTqTéTTBs¡jT˚ ‘Y ˆˆ 96
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ≈£îs¡T ` kÕ∫eýéT ` nkÕàø£+ ` q ` q' ` ø±s¡ýéT ` n‹Áø£yT˚ ‘Y
` ø£seÔ¡ ýéT ` nø£è‘·+ ` ø±s¡´+ ` dü‘ê+ ` eTqTýéT ` ñBs¡jT˚ ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nkÕàø£+, kÕ∫e´+ ≈£îs¡T. q' ø±s¡´+ q n‹Áø£yT˚ ‘Y— ø£seÔ¡ ´+
ø±s¡ýéT nø£è‘·+ (#˚‘)Y dü‘ê+ eTqTýéT ñBs¡jT˚ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nkÕàø£+ R e÷≈£î, kÕ∫e´+ R düV‰ü j·TeTT, ≈£îs¡T R #˚jT· TeTT,
q' ø±s¡´+ R eTq ø£seÔ¡ ýÓTqÆ |üì, q n‹Áø£yT˚ ‘Y R n‹Áø£$T+|ü>÷∑ &É<Tä , ø£seÔ¡ ´+
ø±s¡´+ R #˚j·Te\dæj·TTqï{Ïº ø±s¡éTT, nø£è‘·+ #˚‘Y R #˚j·Tã&É≈£î+&çq#√,
dü‘ê+ R dü‘T· Œs¡Twüß\≈£î, eTqTýéT R ø√|üeTTqT, ñBs¡jT˚ ‘Y R ø£*–+|üe#·TÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚TeTT ‘·\∫q ø±s¡éTT MT]b˛e≈£î+&É>± ˙e⁄ e÷≈£î düV‰ü j·TeTT
#˚jT· TeTT. #˚jT· e\dæjT· Tqï dü‘êÿs¡éTT #˚jT· ≈£îqï#√, dü»q® T\≈£î ø√|üeTT e#·TÃqT.
XÀ¢ˆˆ dü*˝≤<ä÷s¡Δ« eTT‹Ôwü̃ ‹wü̃ ‘˚«wü ø£|ædÔü «sTT ˆ
nkÕàø£ eT‹~∏XÃÌË e |üP»´X¯Ã |üe¢ ‘ê+ es¡' ˆˆ 97
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü*˝≤‘Y ` }s¡«Δ yéT ` ñ‹Ôwü̃ ` ‹wü̃‘T· ` @wü' ` ø£|'æ ` ‘·«sTT
` nkÕàø£yTé ` n‹~∏' ` #· ` @e ` |üP»´' ` #· ` |üe¢ ‘ê+ ` es¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü*˝≤‘Y }s¡«Δ yéT ñ‹Ôw,ü̃ @wü' ø£|'æ ‘·«sTT ‹wü̃‘T· — @wü'
|üe¢ ‘ê+ es¡' nkÕàø£yTé , n‹~∏XÃ¯ , |üP»´' #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü*˝≤‘Y R »\eTTqT+&ç, }s¡«Δ + R MT~øÏ, ñ‹Ôw˜ü R ˝…eTTà,
@wü' ø£|'æ R á Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘·«sTT R ˙ô|,’ ‹wü‘˜ T· R (ø=~›ùd|ü⁄) ì\∫j·TT+&ÉT
>±ø£, |üe¢ ‘ê+ es¡' (@wü') R yêqs¡T\˝À |òTü qT&Óq’ á‘·&TÉ , nkÕàø£+ R eTq≈£î,
n‹~∏XÃ¯ R n‹~∏jT· TqT, |üP»´' #· R |üPõ+|ü<–ä qyê&ÉTqT >∑÷&É.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+<äT#˚‘·, ˙e⁄ ˙{ÏMT~øÏ s¡eTTà. á‘·&ÉT ˙ô|’ ø=+‘·ùd|ü⁄
$ÁX¯$T+#·T>±ø£— á Vü≤qTeT+‘·T&ÉT H˚&ÉT eTq≈£î n‹~∏j˚T >±ø£ $TøÏÿ*
|üP»˙j·TT&ÉT >∑÷&ÉqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ #êMTø£se¡ TVü‰HêuÛÑ <˚e>∑qsΔ «¡ ùd$‘· ˆ
Vü≤qTe÷+ düÔ «sTT $ÁXÊqÔ dü‘Ô · X‚Ùwü+ >∑$Twü´‹ ˆˆ 98
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #êMTø£se¡ TVü‰HêuÛÑ ` <˚e>∑qsΔ «¡ ùd$‘· ` Vü≤qTe÷Hé ` ‘·«sTT `
$ÁXÊ+‘·' ` ‘·‘'· ` X‚w+ü ` >∑$Twü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` #êMTø£s¡eTVü‰HêuÛÑ <˚e>∑+<Ûäs¡«ùd$‘· Vü≤qTe÷Hé, ‘·«sTT
$ÁXÊ+‘·', ‘·‘'· X‚w+ü >∑$Twü´‹.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` #êMTø£se¡ TVü‰HêuÛÑ R düTes¡•í Ks¡eTT\‘√ Á|üø±•+#·Tq{Ïº yê&Ée⁄qT,
<˚e>∑+<Ûsä «¡ ùd$‘· R <˚e‘·\#˚‘q· T >∑+<Ûsä T¡ «\#˚‘q· T ùd$+|ü ã&ÉTyê&Ée⁄qT n>∑T,
z |üs«¡ ‘·ÁX‚weü̃ ÷! Vü≤qTe÷Hé R á Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘·«sTT $ÁXÊ+‘·' R ˙ô|’
$ÁX¯$T+∫qyê&Ó,’ ‘·‘'· R ‘·sT¡ yê‘·, X‚w+ü R e÷s¡XZ w‚ eü TTqT, >∑$Twü´‹ R düTKeTT>±
b˛>∑\&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z |üs«¡ ‘·ÁX‚wß˜ü &Ü! ˙e⁄ dü«s¡•í Ks¡eTT\‘√ $sêõ\T¢#T· <˚e >∑+<Ûsä T¡ «\#˚
ùd$+|üã&ÉTq{Ïyº ê&Ée⁄. á Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ˙ô|’ ø=+‘·ùd|ü⁄ $ÁX¯$T+∫ |æeTà≥
‘·q<ë]ì düTKeTT>± kÕ–b˛e⁄qT.
XÀ¢ˆˆ ø±≈£î‘Ydkúü Õ´qèX¯+dü´+ #· yÓT~Æ ˝∏ ≤´X¯Ã $yêdüqyéT ˆ
ÁX¯eT+ #· |üe¢ >π Åqd› ´ü düMTøå√´‘êú‘T· eTs¡Ωdæ ˆˆ 99
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±≈£î‘Yddúü ´ü ` ÄqèX¯+dü´+ ` #· ` yÓT~Æ ˝∏ ≤´' ` #· ` $yêdüqyéT
` ÁX¯eT+ ` #· ` |üe¢ >π +Á<äd´ü ` düMTø£å ´ ` ñ‘êú‘T· yéT ` ns¡Ωdæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±≈£î‘Ydüúdü´, ÄqèX¯+dü´+ #· yÓTÆ~∏˝≤´' $yêdüqyéT #· `
|üe¢ >π +Á<äd´ü ` ÁX¯eT+ #· düMTø£å ´ ñ‘êú‘T· yéT ns¡Ωd.æ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±≈£îdüdú ´ü R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, ÄqèX¯+dü´+ #· R <äj÷· o\‘·jT· T,
yÓT~Æ ˝∏ ≤´' R C≤qø°<$˚ jÓTTø£ÿ, $yêdüqyéT #· R |üs<¡ X˚ y¯ êdüeTTqT, |üe¢ >π +Á<äd´ü R
Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ , ÁX¯eT+ #· R øπ X¢ e¯ TTqTï, düMTø£å ´ R >∑eTì+∫, ñ‘êú‘T· yéT ns¡Ωdæ
R u…≥ ’ ≈£î sêe\j·TTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTTì <äj÷· $X‚weü TTqTï C≤qø£eTàjÓTTø£ÿ |üs<¡ X˚ y¯ êdüeTTqTï
>∑eTì+∫ Vü≤qTeT+‘·TìøÏ düV‰ü j·TeTT#˚jT· T≥¬ø’ ˙$|ü&ÉT ‘·|Œü ø£ ˝Ò∫ sêe˝…qT.
XÀ¢ˆˆ Væ≤s¡D´HêuÛÀ yÓTHÆ êø√ ìX¯eT´ \eD≤+uÛdÑ 'ü ˆ
ñ‘·ŒbÕ‘· »˝≤‘·÷sÔ +í¡ eTVü‰Á<äTeT\‘êj·TT‘·' ˆˆ 100
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Væ≤s¡D´HêuÛ'Ñ ` yÓTHÆ êø£' ` ìX¯eT´ ` \eD≤+uÛdÑ 'ü ` ñ‘·ŒbÕ‘· `
»˝≤‘Y ` ‘·÷s¡+í ` eTVü‰Á<äTeT\‘êj·TT‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Væ≤s¡D´HêuÛÑ' yÓTÆHêø£' \eD≤+uÛÑdü' (e#·q+) ìX¯eT´
eTVü‰Á<äTeT\‘êj·TT‘·' »˝≤‘Y ‘·÷s¡yí Té ñ‘·ŒbÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Væ≤s¡D´HêuÛÑ' R düTes¡í•Ks¡T&Ó’q, yÓTÆHêø£' R yÓTÆHê≈£î&ÉT,
\eD≤+uÛÑdü' R düeTTÁ<äTìjÓTTø£ÿ , e#·q+ R e÷≥qT, ìX¯eT´ R $ì,
eTVü‰Á<äTeT\‘êj·TT‘·' R eTVü‰eèø£eå TT\‘√&ÉqT \‘·\‘√&ÉqT ≈£L&çqyê&Ó,’ ‘·÷s¡+í
R oÁ|òTü eTT>±, »˝≤‘Y R düeTTÁ<äeTTqT+&ç, ñ‘·ŒbÕ‘· R MT~øÏ e#ÓÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á Á|üø±s¡eTT düeTTÁ<äT&ÉT |ü*øÏq e÷≥\T $ì yÓTHÆ ê≈£î&ÉT oÁ|òTü y˚T
düeTTÁ<ä»\eTTqT+&ç MT~øÏ ˝Ò#qÓ T.
XÀ¢ˆˆ dü kÕ>∑s»¡ \+ _Û‘êÔ « ãuÛ÷Ñ yêuÛTÑ ´‹ú‘· dü<Ô ë ˆ
j·T<∏ë »\<Ûsä +¡ _Û‘êÔ « B|üsÔ •¡ à]›yêø£s'¡ ˆˆ 101
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` kÕ>∑s»¡ \+ ` _Û‘êÔ « ` ãuÛ÷Ñ e ` nuÛTÑ ´‹ú‘'· ` ‘·<ë `
j·T<∏ë ` »\<Ûsä +¡ ` _Û‘êÔ « ` B|üsÔ •¡ à' ` ~yêø£s'¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` »\<Ûsä +¡ _Û‘êÔ « B|üsÔ •¡ à' ~yêø£s'¡ j·T<∏ë, dü' kÕ>∑s»¡ \+
_Û‘êÔ « ‘·<ë nuÛTÑ ´‹ú‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »\<Ûsä +¡ _Û‘êÔ « R y˚T|òTü eTTqT uÛ~Ò +∫, B|üsÔ •¡ à' R rø£åíyTÓ qÆ
Á|üø±X¯eTT>∑\, ~yêø£s'¡ j·T<∏ë R dü÷s¡T´&ÉTe˝…, dü' R Ä yÓTHÆ ê≈£î&ÉT, kÕ>∑s»¡ \+
R düeTTÁ<ä»\eTTqT, _Û‘êÔ « R #Û̊~+#·Tø=ì, ‘·<ë R n|ü&ÉT, nuÛTÑ ´‹ú‘'· R
MT~øÏ e#ÓÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT yÓTHÆ ê≈£î&ÉT y˚T|òTü eT+&É\eTTqT #Û̊~+#·Tø=ì, yÓ\T|ü*øÏ
e#·TÃ dü÷s¡T´ìe˝… düeTTÁ<ä»\eTTqT #Û̊~+#·Tø=ì yÓ\T|ü*øÏ e#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ dü eTVü‰‘êà eTTVüAsπ qÔ |üs«¡ ‘·d‡ü *˝≤eè‘·' ˆ
<äsÙ¡ j·÷e÷dü X¯è+>±DÏ kÕ>∑sπ D ìjÓ÷õ‘·' ˆˆ 102
XÀ¢ˆˆ XÊ‘·≈î£ +uÛeÑ TjÓTÆ X¯Ù è+¬>'’ düøqÏ ïs¡eT¨s¡>¬ '’ ˆ
Ä~‘√´<äjT· dü+ø±XË'’ Ä*K~“¤]yê+ãs¡yTé ˆˆ 103
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` dü'èTVü‰‘êàèTTVüAsπ qÔ ` |üs«¡ ‘·' ` dü*˝≤eè‘·' ` <äsÙ¡ j·÷e÷dü
` X¯è+>±DÏ ` kÕ>∑πsD ` ìjÓ÷õ‘·' ` XÊ‘·≈£î+uÛÑeTjÓÆT' ` X¯è+¬>’' `
düøqÏ ïs¡eT¨s¡>¬ '’ ` Ä~‘√´<äjT· dü+ø±XË'’ ` Ä*K~“¤' ` Çe ` n+ãs¡yTé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` kÕ>∑sπ D ìjÓ÷õ‘·' dü*˝≤eè‘·' eTVü‰‘êà dü |üs«¡ ‘·', n+ãs¡yTé
Ä*K~“¤', Ä~‘√´<äj·Tdü+ø±XË’' düøÏqïs¡eT¨s¡¬>’' XÊ‘·≈£î+uÛÑeTjÓÆT' X¯è+¬>’'
(nuÛTÑ ´‹ú‘'· ) X¯è+>±DÏ <äsÙ¡ j·÷e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ>∑πsD ìjÓ÷õ‘·' R düeTTÁ<äTì#˚ ìjÓ÷–+|üã&çqyê&Ó’,
dü*˝≤eè‘·' R ˙{Ï˝À eTTì–j·TTqï{Ï,º eTVü‰‘êà dü' |üs«¡ ‘·' R eTVü≤˙j·TT&Óq’ Ä
yÓTHÆ ê≈£î&ÉT, n+ãs¡yTé Ä*K~“¤' R Äø±X¯eTT H=ij·TT#·Tqï{Ïj º T· TqT, Ä~‘√´<äjT·
dü+ø±XË'’ R ñ<äsTT+#·T#·Tqï dü÷s¡T´ì‘√ düe÷qyÓTqÆ {Ïj º T· TqT, düøqÏ ïs¡eT¨s¡>¬ '’
R øÏqïs¡T\‘√&ÉqT eT¨s¡>e∑ TT\‘√&ÉqT ≈£L&çq{Ïj º T· TqT, XÊ‘·≈î£ +uÛeÑ TjÓTÆ ' X¯è+¬>'’
R düTes¡eí Tj·TyÓTqÆ {Ïº •Ks¡eTT\‘√&ÉqT, (nuÛTÑ ´‹ú‘'· R MT~øÏ e∫Ãq yê&Ó)’ X¯è+>±DÏ
R •Ks¡eTT\qT, <äsÙ¡ j·÷e÷dü R (Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î) Á|ü<]ä Ù+#ÓqT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` Ä~‘√´<äjT· dü+ø±XË'’ R dü÷s√´<äjT· eTT#˚, Á|üø±•+#·T#·Tqï
˝Ò<ë ñ<äjT· ø±\|ü⁄ dü÷s¡T´ìe˝… Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ï$º .
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTTÁ<äTì#˚ Áù|]‘·T&Ó’ ˙{ÏqT+&ç ãj·T\TyÓ&*É q eTVü‰‘·Tà&Óq’
yÓTÆHê≈£î&ÉT j·Tø£åøÏqïsê<äT\≈£î ìyêdüyÓTÆq{Ïºj·TTqT, Äø£düeTT q+{Ïj·TT+&ÉTq
≥¢>∑T|ü&ÉT≥#˚ ñ<äj·Tø±\|ü⁄ dü÷s¡T´ìe˝… Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ïº$j·TTqT n>∑T
X¯è+>∑eTT\‘√ MT~øÏ e∫Ã, ‘·q •Ks¡eTTqT Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î Á|ü<]ä Ù+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·|üÔC≤+ã÷q<Ó’ X¯Ù è+¬>’' |üs¡«‘·dü´ düeTT‹ú‘Ó’' ˆ
Äø±X¯+ X¯ÅddÔü +ü ø±X¯ eTuÛeÑ ‘êÿ+#·qÁ|üuyÑÛ Té ˆˆ 104
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·|CÔü ≤+ã÷q<Ó'’ ` X¯è+¬>'’ ` |üs«¡ ‘·d´ü ` düeTT‹ú‘'’Ó ` Äø±X¯+ `
X¯ÅddÔü +ü ø±X¯yTé ` nuÛeÑ ‘Y ` ø±+#·qÁ|üuyÑÛ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düeTT‹ú‘'’Ó ‘·|CÔü ≤+ã÷q<Ó'’ |üs«¡ ‘·d´ü X¯è+¬>'’ X¯ÅddÔü +ü ø±X¯yTé
Äø±X¯+ ø±+#·qÁ|üuyÑÛ Té nuÛeÑ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düeTT‹ú‘'’Ó R MT~øÏ ˝Ò∫j·TTqï, ‘·|CÔü ≤+ã÷q<Ó'’ R ø£]–b˛sTTq
ã+>±s¡TeTj·TyÓTqÆ , |üs«¡ ‘·d´ü X¯è+¬>'’ R |üs«¡ ‘·eTTjÓTTø£ÿ •Ks¡eTT˝#˚, X¯ÅddÔü +ü ø±X¯+
R ˝ÀVü≤X¯ÅdeÔü TT\e˝… (q\¢>q∑ T+&ÉT), Äø±X¯+ R Äø±X¯eTT, ø±+#·qÁ|üuyÑÛ Té R
düTes¡#í êÃ¤jT· >∑\~>±, nuÛeÑ ‘Y R njÓT´qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Üø±X¯eTT dü«‘·d‡æ <äeΔ TT>± q\¢ì<Óq’ qT, yÓTHÆ ê≈£îì ã+>±s¡T
•Ks¡eTT\ø±+‹ <ä≥eº TT>∑ yê´|æ+#·T≥#˚ n~ ã+>±s¡T#Ûêj·T >∑\~>∑H˚ ø£qŒf…qº T.
XÀ¢ˆˆ C≤‘·s÷¡ |üeTjÓTÆ ' X¯è+¬>’ Ásê“¤»e÷HÓ’ dü‡«j·T+Á|üu'’…Û ˆ
Ä~‘·´X¯‘d· +ü ø±X¯ k˛‡-uÛeÑ ~Z]dü‘eÔ· T' ˆˆ 105
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` C≤‘·s÷¡ |üeTjÓTÆ ' ` X¯è+¬>'’ ` ÁuÛ≤»e÷HÓ'’ ` dü«j·T+Á|üu'’…Û `
Ä~‘·´X¯‘d· +ü ø±X¯' ` dü' ` nuÛeÑ ‘Y ` –]dü‘eÔ· T' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ÁuÛ≤»e÷HÓ'’ dü«j·T+Á|üu'’…Û C≤‘·s÷¡ |üeTjÓTÆ ' X¯è+¬>'’ dü' –]dü‘eÔ· T'
Ä~‘·´X¯‘d· +ü ø±X¯' nuÛeÑ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÁuÛ≤»e÷HÓ'’ R $TøÏÿ* Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ïj º T· TqT, dü«j·T+Á|üu'’…Û
R düV≤ü »eTT>∑H˚ >=|üŒø±+‹ >∑*–q{Ïj º T· TqT, C≤‘·s÷¡ |üeTjÓTÆ ' R düTes¡eí Tj·TyÓTqÆ ,
X¯è+¬>'’ R •Ks¡eTT\‘√ >∑÷&çq{Ï,º dü' –]dü‘eÔ· T' R Ä |üs«¡ ‘·ÁX‚we˜ü TT, Ä~‘·´
X¯‘d· +ü ø±X¯' R q÷s¡TsZ T¡ dü÷s¡T´\‘√ düe÷qyÓTqÆ ~>±, nuÛeÑ ‘Y R njÓT´qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $TøÏÿ* ø±+‹>∑\ ã+>±s¡T •Ks¡eTT\‘√ ≈£L&çq, Ä yÓTHÆ êø£ |üs«¡ ‘·eTT
ˇø£ÿe÷s¡T>± ñ<äsTT+∫q q÷iT dü÷s¡T´\‘√ düe÷qeTTe˝… n$T‘·yTÓ qÆ ‘˚»düT‡‘√
Á|üø±•+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·eTT‹ú‘· eTdü+>π q Vü≤qTe÷qÁ>∑‘'· dæ‘ú y· Té ˆ
eT<Û´˚ \eD‘√j·Tdü´, $|òTü Àï-j·T$T‹ ì•Ã‘·' ˆˆ 106
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·yTé ` ñ‹ú‘y· Té ` ndü+>π q ` Vü≤qTe÷Hé ` nÁ>∑‘'· ` dæ‘ú y· Té `
eT<Û´˚ ` \eD‘√j·Tdü´ ` $|òTü ï' ` nj·T+ ` Ç‹ ` ì•Ã‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTe÷Hé \eD‘√j·Tdü´ eT<Û̊´ ñ‹ú‘·yéT, nÁ>∑‘·' dæú‘·+
‘·yTé ndü+>π q Mø£å ´ nj·T+ $|òTü ï' Ç‹ ì•Ã‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, \eD‘√j·Tdü´ eT<Û˚´ R Ä
eTVü‰düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ eT<ÛäéT+<äT, ñ‹ú‘·yéT R MT~øÏ ˝Ò∫q{Ïºj·TT, nÁ>∑‘·'
dæ‘ú +· R m<äT≥ (n&Ée¶ TT>±) qTqï{Ïj
º T· T, ‘·+ R Ä yÓTHÆ êø£|sü «¡ ‘·eTTqT, ndü+>π q
R ìs¡ø¢ å£ éTT>±, Mø£å ´ R #·÷∫, nj·T+ $|òTü ï' R (HêøÏ~) ˇø£ n&Ée¶ TT ˝Òø£
nes√<Ûeä TT, Ç‹ ì•Ã‘·' R nì uÛ≤$+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ bı&Ée⁄>± m≥ºm<äT≥ ì\∫j·TTqï{Ïº Ä yÓTHÆ êø£ |üs«¡ ‘·eTTqT
ùV≤\q>± #·÷∫, Ä+»H˚jT· T&ÉT düeTTÁ<äeT<Û´ä eTTq+<äT Hê |üjT· qeTTq≈£î Ç~
jÓTTø£ $|òTü ïeTT ø±uÀ\Tqì ‘·\+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·eTTÁ∫Ã¤‘· eT‘·´s¡+ú eTVü‰y˚>√ eTVü‰ø£|'æ ˆ
ñs¡kÕ bÕ‘·j÷· e÷dü JeT÷‘· $Te e÷s¡T‘·' ˆˆ 107
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·yTé ` ñÁ∫Ã¤‘y· Té ` n‘·´s¡+ú ` eTVü‰y˚>'∑ ` eTVü‰ø£|'æ
` ñs¡kÕ ` bÕ‘·j÷· e÷dü ` JeT÷‘·yTé ` Çe ` e÷s¡T‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eTVü‰y˚>'∑ eTVü‰ø£|'æ n‘·´s¡yú Té ñÁ∫Ã¤‘+· ‘·+ e÷s¡T‘·'
JeT÷‘·yTé Çe ñs¡kÕ bÕ‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰y˚>'∑ R n$T‘·y>˚ e∑ TT‘√ uÀe⁄#·Tqï{Ï,º dü' eTVü‰ø£|'æ R Ä
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, n‘·´s¡+ú R $TøÏÿ*>±, ñÁ∫Ã¤‘y· Té R ñqï‘·yTÓ qÆ {Ï,º ‘·+ R Ä
yÓTHÆ êø£eTTqT, e÷s¡T‘·' R yêj·TTe⁄, JeT÷‘·yTé Çe R eTãT“qTe˝…, ñs¡kÕ
bÕ‘·j÷· e÷dü R (‘·q) i=eTTà‘√ |ü&>É =f…qº T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü+»H˚jT· T&ÉT eTãT“>∑T+|ü⁄\qT yêj·TTe⁄ m>∑Ts¡>=≥Tºq≥T¢
Ä yÓTHÆ êø£|sü «¡ ‘·eTTqT ‘·q i=eTTà‘√ n~$T ÁøÏ+~øÏ |ü&ÁÉ <√ôdqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·<ë bÕ‹‘·ùdqÔ ø£|Hæ ê |üs«¡ ‘√‘·eÔ T' ˆ
ãT<ëΔ« ‘·d´ü ø£ù|sπ «>∑+ »Vü≤s¡¸ #· qq+<ä #· ˆˆ 108
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·<ë ` bÕ‹‘·' ` ‘˚q ` ø£|Hæ ê ` |üs«¡ ‘√‘·eÔ T' ` ãT<ëΔ« `
‘·d´ü ` ø£ù|' ` y˚>+∑ ` »Vü≤s¡¸ ` #· ` qq+<ä ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë ‘˚q ø£|Hæ ê bÕ‹‘·' dü' |üs«¡ ‘√‘·eÔ T' ‘·d´ü ø£ù|' y˚>+∑
ãT<ëΔ« »Vü≤s¡¸ #· qq+<ä #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, ‘˚q ø£|Hæ ê R Ä Vü≤qTeT+‘·Tì#˚, bÕ‹‘·' R
|ü&>É =≥ºã&çq{Ï,º dü' |üs«¡ ‘√‘·eÔ T' R Ä |üs«¡ ‘·ÁX‚we˜ü TT, ‘·d´ü ø£ù|' R Ä Vü≤qTeT+‘·Tì
jÓTTø£ÿ , y˚>+∑ R y˚>e∑ TTqT, ãT<ëΔ« R Á>∑V≤æ +∫, »Vü≤s¡¸ #· R Vü≤s¡¸eTTH=+<ÓqT
eT]j·TT, qq+<ä #· R >=|üŒ Äq+<äeTTqT >∑÷&É bı+<ÓqT.
u§+u≤sTT Á|ü‹ :` ª»Vü≤s¡¸ #· qq+<ä #·μ nqT <ëìøÏ ã<äT\T>± ª»Vü≤s¡¸ #· qHê<ä
#·μ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT. ªqHê<äμ R X¯ãe› TTqT #˚ôdqT.
sêe÷qTJj·TeTT :` ª»Vü≤s¡¸ #·, qq+<ä #·μj·TqT |ü<<ä «ä j·TeTT#˚ XÊØs¡øe£ TT>∑qT,
e÷qdæøe£ TT>∑qT >∑÷&É yÓTHÆ ê≈£î &Üq+~+#Óqì Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &ÜØ‹>± Vü≤qTeT#˚ |ü&>É =≥ºã&çq{Ïº |üs«¡ ‘·ÁX‚wß˜ü &Óq’ yÓTHÆ ê≈£î&ÉT
Vü≤qTeT y˚>$∑ X‚weü TTqT Á>∑V≤æ +∫, Äq+<ëX¯Ãs¡éTT\qT bı+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·e÷ø±X¯>‘∑ +· Ms¡ e÷ø±X‚ düeTT|üd‘úæ '· ˆ
Á|”‘√ Vü≤èwüeº ÷Hê yêø£éTÁãM‘·Œs¡«‘·' ø£|yæ Té ˆ
e÷qTwü+ <Ûës¡jT· Hé s¡÷|üe÷‘·àq •ÙKπs dæ‘ú '· ˆˆ 109
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·yTé ` Äø±X¯>‘∑ +· ` Ms¡yTé ` Äø±X‚ ` düeTT|üd‘úæ '· ` Á|”‘'· `
Vü≤èwüeº THê' ` yêø£ýéT ` nÁãM‘Y ` |üs«¡ ‘·' ` ø£|yæ Té ` e÷qTwü+ ` <Ûës¡jT· Hé
` s¡÷|üyTé ` Ä‘·àq' ` •Kπs ` dæ‘ú '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Äø±X¯>‘∑ +· , Ms¡+ ‘·+ ø£|+æ , Äø±X‚ düeTT|üd‘úæ '· e÷qTwü+
s¡÷|ü+ <Ûës¡jT· Hé Ä‘·àq' •Kπs dæ‘ú '· |üs«¡ ‘·' Á|”‘'· Vü≤èwüeº THê' yêø£ýéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Äø±X¯>‘∑ +· R Äø±X¯eTTq+<äTqï{Ï,º Ms¡+ R eTVü‰Ms¡T&Óq’ , ‘·+
ø£|+æ R Ä Vü≤qTeT+‘·Tì, Äø±X‚ R Äø±X¯eTTq+<˚, düeTT|üd‘úæ '· R ñqïyê&ÉTqT,
e÷qTwü+ s¡÷|ü+ R e÷qeX¯Øs¡eTTqT, <Ûës¡jT· Hé R <Û]ä +∫qyê&Ó,’ Ä‘·àq' R
‘·qjÓTTø£ÿ, •Kπs R •Ks¡eTTq+<˚, dæ‘ú '· R ñqïyê&ÉTq>∑T, |üs«¡ ‘·' R yÓTHÆ ê≈£î&ÉT,
Á|”‘'· R Á|”‹H=+~qyê&Ó,’ Vü≤èwüeº THê' R Vü≤s¡¸eTT>∑\ eTqdüT‡>∑\yê&ÉT n>∑T#·T,
yêø£´+ R á e#·qeTT\qT, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yÓTÆHê≈£î&ÉT Ä+»H˚j·TTì |üsêÁø£e÷‹X¯j·TeTTq≈£î $TøÏÿ*
dü+‘·d+æ ∫ ‘·q •Ks¡eTTq+<äT ì\∫ Äø£deü TTq+<äTqï Vü≤qTeT‘√ ì≥T¢ ã*¬øqT.
XÀ¢ˆˆ <äTwüÿs¡+ ø£è‘·yêqÿs¡à ‘·«$T<ä+ yêqs√‘·eÔ T ˆ
ì|ü‘´· eTeT X¯è+π>wüß $ÁX¯eTdü« j·T<∏ëdüTKyéT ˆˆ 110
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äTwüÿs¡+ ` ø£è‘·yêHé ` ø£sà¡ ` ‘·«yéT ` Ç<ä+ ` yêqs√‘·eÔ T `
ì|ü‘´· ` eTeT ` X¯è+π>wüß ` $ÁX¯eTdü« ` j·T<∏ëdüTKyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤ yêqs√‘·eÔ T! ‘·«yéT Ç<ä+ <äTwüÿs¡+ ø£sà¡ ø£è‘·yêHé. eTeT
X¯è+π>wüß ì|ü‘´· j·T<∏ëdüTK+ $ÁX¯eTdü«.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤ yêqs√‘·eÔ T R z yêqs¡ÁX‚wß˜ü &Ü, ‘·«+ R ˙e⁄, Ç<ä+ R á,
<äTwüÿs¡+ R <äTkÕ‡<Û´ä yÓTqÆ , ø£sà¡ R eTVü‰ø±s¡éTTqT, ø£è‘·yêHé R kÕ~Û+∫j·TT+{Ï$,
eTeT R HêjÓTTø£ÿ , X¯è+π>wüß R •Ks¡eTT\+<äT, ì|ü‘´· R ~–, j·T<∏ëdüTKyéT R
düTKeTT>±, $ÁX¯eTdü« R $ÁXÊ+‹ rdæø=qTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡ÁX‚wß˜ü &Ü! me«]øÏì kÕ<Û´ä eTT>±ì á düeTTÁ<ä\+|òTü qeTT
˙e⁄ #˚jT· T#·THêïe⁄. ø=~›ùd|ü⁄ Hê•Ks¡eTTq ˙e⁄ düTKeTT>∑ $ÁX¯$T+|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ sê|òTü edü´ ≈£î˝Ò C≤‘Ó’ s¡T<ä~'Û |ü]e]Δ‘'· ˆ
dü ‘ê«+ sêeTVæ≤‘˚ j·TTø£+Ô Á|ü‘´· s¡Ãj·T‹ kÕ>∑s'¡ ˆˆ 111
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sê|òTü edü´ ` ≈£î˝Ò ` C≤‘Ó'’ ` ñ<ä~'Û ` |ü]e]Δ‘'· ` dü' ` ‘ê«+
` sêeTVæ≤‘˚ ` j·TTø£+Ô ` Á|ü‘´· s¡Ãj·T‹ ` kÕ>∑s'¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òTü edü´ ≈£î˝Ò C≤‘Ó'’ ñ<ä~'Û |ü]e]Δ‘'· . sêeTVæ≤‘˚ j·TTø£+Ô
‘ê«+ dü' kÕ>∑s'¡ Á|ü‘´· s¡Ãj·T‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñ<ä~'Û R kÕ>∑sT¡ &ÉT, sê|òTü edü´ R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, ≈£î˝Ò R
e+X¯eTTq+<äT, C≤‘Ó’' R (|üPs¡«eTT) ñ<ä“¤$+∫q sêE\#˚‘·, |ü]e]Δ‘·' R
ô|+|üã&çjT· T+&ÓqT. dü' kÕ>∑s'¡ R Ä düeTTÁ<äT&ÉT, sêeTVæ≤‘˚ R lsêeTTìjÓTTø£ÿ
y˚T\Tq+<äT, j·TTø£+Ô R ìeT>∑Tï&Éyj ’Ó T· Tqï{Ï,º ‘ê«+ R ìqTï, Á|ü‘´· s¡Ãj·T‹ R
Á|ü‘T· ´|üø±s¡eTT>± ùd$+#·T#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á düeTTÁ<äT&ÉT lsêeTTì |üPs¡T«\#˚ ô|+bı+~+|üã&çjT· THêï&ÉT.
ø±ã{Ïº, H˚&ÉT lsêeTTì ø±s¡éTTq+<äT ìeT>∑Tï&ÉyÓ’ j·TTqï ìqTï ùd$+∫
Á|ü‘T· ´|üø±s¡eTT #˚jT· <ä\∫ j·TTHêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ ø£è‘˚ #· Á|ü‹ø£s¡Ôe´ y˚Twü <Ûäs¡àdü‡Hê‘·q' ˆ
k˛-j·T+ ‘·«Á‘·Œ‹ø±sêØú ‘·«‘·Ô dü‡e÷àqeTs¡Ω‹ ˆˆ 112
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£è‘˚ ` #· ` Á|ü‹ø£seÔ¡ ýéT ` @wü' ` <Ûsä à¡ ' ` düHê‘·q' ` dü' `
nj·T+ ` ‘·«Á‘·Œ‹ø±sêØú ` ‘·«‘·'Ô ` düe÷àqyéT ` ns¡Ω‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£è‘˚ #· Á|ü‹ø£s¡Ôe´+ (uÛÑe‹). @wü' düHê‘·q' <Ûäs¡à'.
‘·«Á‘·Œ‹ø±sêØú dü' nj·T+ ‘·«‘·'Ô düe÷àqyéT ns¡Ω‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£è‘˚ R ñ|üø±s¡eTT #˚dqæ |ü&ÉT, Á|ü‹ø£seÔ¡ ´+ R Á|ü‘T· ´|üø±s¡eTT
#˚jT· e\dæjT· Tqï~. @wü' R Ç~, düHê‘·q' <Ûsä à¡ ' R ÁbÕNqyÓTqÆ ñ‘·eÔ T<Ûsä à¡ eTT,
‘·«Á‘·Œ‹ø±sêØú R ˙≈£î Á|ü‘T· ´|üø±s¡eTT #˚jT· uÀe⁄#·Tqï{Ï,º dü' nj·T+ R Ä á‘·&TÉ ,
‘·«‘·'Ô R ˙qT+&ç, düe÷àq+ R >ös¡eeTTqT bı+<äT≥≈£î, ns¡Ω‹ R ‘·>T∑ qT.
‹\ø£eTT :` düe÷àq+ ` sê|òTü e≈£î\ |üPC≤s¡÷|üyTÓ qÆ {Ïº >ös¡eeTì uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` düe÷àq+ ` n‘·&TÉ #˚jT· T dü‘êÿs¡eTTqT d”«ø£]+#·T≥j˚T
n‘·ìì >ös¡$+#·T≥ j·Tì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˝Àø£eTTq+<äT ñ|üø±s¡eTT #˚dqæ yê]øÏ Á|ü‘T· ´|üø±s¡eTT #˚jT· T≥
ÁbÕNq<Ûäs¡àeTT. lsêeTTq≈£î Á|ü‘·T´|üø±s¡eTT #˚j·T>√]j·TTqï á düeTTÁ<äT&ÉT
˙≈£î #˚jT· T düe÷àqeTTqT d”«ø£]+∫ j·÷‘·ìì >ös¡$+|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ ‘·«ìï$T‘·Ô eTH˚HêVü≤+ ãVüQe÷HêÁ‘·Œ#√~‘·' ˆ
‹wü˜ ‘·«+ ø£|Xæ Ês¡÷\› ! eTsTT $ÁX¯eT´ >∑eT´‘êyéT ˆˆ 113
XÀ¢ˆˆ jÓ÷»HêHê+ X¯‘+· #ê|æ ø£|sπæ wü düe÷|ü¢⁄‘·' ˆ
‘·e kÕqTwüß $ÁXÊ+‘· X‚Ùwü+ Á|üÁø£eT‘ê$T‹ ˆˆ 114
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·«ìï$T‘·yÔ Té ` nH˚q ` nVü≤+ ` ãVüQe÷Hê‘Y ` Á|ü#√~‘·' `
‹wü˜ ` ‘·«+ ` ø£|Xæ Ês¡÷\› ` eTsTT ` $ÁX¯eT´ ` >∑eT´‘êyéT ` jÓ÷»HêHê+ `
X¯‘+· ` #· ` n|æ ` ø£|'æ ` @wü' ` düe÷|ü¢⁄‘·' ` ‘·e ` kÕqTwüß ` $ÁXÊ+‘·' `
X‚w+ü ` Á|üÁø£eT‘êyéT ` Ç‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @wü' ø£|'æ jÓ÷»HêHê+ X¯‘+· #·, düe÷|ü¢⁄‘·'— ‘·e kÕqTwüß
$ÁXÊ+‘·' (düH)é X‚w+ü Á|üÁø£eT‘êyéT Ç‹, ‘·«ìï$T‘·yÔ Té nH˚q ãVüQe÷Hê‘Y nVü≤+
Á|ü#√~‘·'— ùV≤ ø£|Xæ Ês¡÷\› — ‹wü̃, eTsTT $ÁX¯eT´ >∑eT´‘êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` jÓ÷»HêHê+ X¯‘+· #ê|æ R e+<äj÷Ó »qeTT\T >∑÷&É, düe÷|ü¢⁄‘·'
R <ë≥uÀe⁄#·Tqï{Ï—º @wü' ø£|'æ R á Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘·e kÕqTwüß R ˙jÓTTø£ÿ
#·]j·T\ô|’, $ÁXÊ+‘·' (düHé) R $ÁX¯$T+∫q{Ïºyê&Ó’, X‚wü+ R e÷s¡ZX‚wüeTTqT,
Á|üÁø£eT‘ê+ R |üjT· ì+#·T>±ø£, Ç‹ R nì, ‘·«ìï$T‘·+Ô R ˙jÓTTø£ÿ kÂø£s´¡ eTTqT
>∑÷]Ã, ãVüQe÷Hê‘Y R (˙ô|)’ >ös¡eeTTe\q, nH˚q R á düeTTÁ<äTì#˚, nVü≤+
R H˚qT, Á|ü#√~‘·' R Áù|sπ |æ+|üã&çjT· T+{Ïì, ùV≤ ø£|Xæ Ês¡÷\› ! R z yêqs¡ÁX‚wß˜ü &Ü!
‘·«+ R ˙e⁄, ‹wü˜ R ì\Te⁄eTT, eTsTT R Hê (#·]j·T) ô|,’ $ÁX¯eT´ R $ÁXÊ+‹
>¬ ø’ =ì, >∑eT´‘ê+ R b˛e⁄<äTe⁄>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` á Vü≤qTeT+‘·T&ÉT q÷s¡T jÓ÷»qeTT\ düeTTÁ<äeTT <ë{Ï
b˛e⁄#·THêï&ÉT. ˙kÕqTe⁄˝+<äT ø=~›ùd|ü⁄ $ÁX¯$T+∫ $T–*q e÷s¡eZ TT düTKeTT>±
<ë{Ïb˛e⁄>±ø£, nì >ös¡eeTT‘√ ìqTï >∑÷]Ã düeTTÁ<äT&ÉT qqTï Áù|sπ |æ+#ÓqT.
ø±ã{Ïº z yêqs¡ÁX‚wß˜ü &Ü! ˙e⁄ ø=~›ùd|ü⁄ Ä– Hêô|’ $ÁXÊ+‹ rdüTø=ì yÓ&*É bıeTTà.
XÀ¢ˆˆ ‘·~<ä+ >∑+<Ûeä ‘ê‡«<äT ø£+<äeT÷\|ò\ü + ãVüQ ˆ
‘·<ëkÕ«<ä´ Vü≤]ÁX‚w!˜ü $ÁXÊ+‘√-qT>∑$Twü´dæ ˆˆ 115
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` Ç<ä+ ` >∑+<Ûeä ‘Y ` kÕ«<äT ` ø£+<äeT÷\|ò\ü + ` ãVüQ `
‘·‘Y ` ÄkÕ«<ä´ ` Vü≤]ÁX‚w˜ü ` $ÁXÊ+‘·' ` nqT>∑$Twü´dæ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘Y ùV≤ Vü≤]ÁX‚w!˜ü Ç<ä+ >∑+<Ûeä ‘Y kÕ«<äT ãVüQ ø£+<äeT÷\|ò\ü +
(j·T‘Y $<ä´‘˚) ‘·‘Y ÄkÕ«<ä´ $ÁXÊ+‘·' nqT>∑$Twü´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTT#˚, ùV≤ Vü≤]ÁX‚w!ü̃ R z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü!,
Ç<ä+ R Ç#·Ã≥ >∑\, >∑+<Ûeä ‘Y R |ü]eTfi¯jT· Tø£yÔ TÓ Æ j·TTqï~j·TTqT, kÕ«<äT R
s¡T∫ø£sy¡ TÓ qÆ {Ï~º j·TTqT, ãVüQ R n~Ûøe£ TT>∑ qTqï{Ï~º j·TTqT n>∑T, ø£+<äeT÷\|ò\ü +
R <äT+|ü\T, y˚sT¡ \T, |ü+&ÉT¢ eTTqï>∑Tq$, (j·T‘Y $<ä´‘˚ R @~ j·TTqï<√), ‘·‘Y
R <ëìì, ÄkÕ«<ä´ R Äs¡–+∫, $ÁXÊ+‘·' R $ÁX¯$T+∫, nqT>∑$Twü´dæ R
yÓ&*É b˛e>∑\e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+<äT#˚ z qs√‘·eÔ ÷! düT>∑+<Ûj ä T· Tø£eÔ TT\TqT eT<ÛTä s¡eTT\qT n>∑T
ì#·Ã{Ï ø£+<äeT÷\|ò\ü eTT\qT Äs¡–+∫ $ÁX¯$T+∫ eTT+<äTq≈£î b˛e⁄<äTe⁄>±ø£!
XÀ¢ˆˆ nkÕàø£eT|æ dü+ã+<Û'ä ø£|eæ TTK´ ‘·«j·÷dæÔ yÓ’ ˆ
Á|üU≤´‘·ÅdwÔæ ßü ˝Àπøwüß eTVü‰>∑TD|ü]Á>∑V≤ü ' ˆˆ 116
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nkÕàø£yTé ` n|æ ` dü+ã+<Û'ä ` ø£|eæ TTK´ ` ‘·«j·÷ ` ndæÔ ` yÓ’
` Á|üU≤´‘·' ` Á‹wüß ` ˝Àπøwüß ` eTVü‰>∑TD|ü]Á>∑V≤ü ' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ùV≤ ø£|eæ TTK´! ‘·«j·÷ nkÕàø£eT|æ dü+ã+<Û'ä ndæÔ yÓ.’ eTVü‰>∑TD
|ü]Á>∑V≤ü ' Á‹wüß ˝Àπøwüß Á|üU≤´‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤ ø£|eæ TTK´ R z yêqs¡ÁX‚wß˜ü &Ü! ‘·«j·÷ R ˙‘√&É, nkÕàø£eT|æ
R e÷≈£î>∑÷&É, dü+ã+<Û'ä R dü+ã+<Ûeä TT (ã+<ÛTä ‘·«eTT), ndæÔ yÓ’ R ñqï~ düTe÷!
eTVü‰>∑TD|ü]Á>∑Vü≤' R ô|<ä›\ jÓTTø£ÿ kÕVü≤#·s¡éTT, Á‹wüß ˝Àπøwüß R
eTT˝À¢øe£ TT\+<äTqT, Á|üU≤´‘·' R Á|üd<æ yΔä TÓ Æ j·TT+&ÉTqT.
‹\ø£eTT :` eTVü‰>∑TD|ü]Á>∑V≤ü ' R ô|<äy› ê] kÕVü≤#·s´¡ eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘êà! ˙‘√ dü+ã+<Ûeä TT e÷≈£îqT >∑÷&É ñqï~ düTe÷! eTVü‰>∑TD
dü+|üqTï&Éyq’Ó ˙e⁄ Á‹˝Àø£eTT\+<äTqT Á|üd<æ Tä &Δ eÉ ⁄.
XÀ¢ˆˆ y˚>e∑ +‘·' |üe¢ +‘√ j˚T |üe¢ >± e÷s¡T‘ê‘·à» ˆ
‘˚cÕ+ eTTK´‘·eT+ eTH˚´ ‘ê«eTVü≤+ ø£|≈æ î£ +»s¡ ˆˆ 117
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` y˚>e∑ +‘·' ` |üe¢ +‘·' ` j˚T ` |üe¢ >±' ` e÷s¡T‘ê‘·à» ` ‘˚cÕ+
` eTTK´‘·eT+ ` eTH˚´ ` ‘ê«yéT ` nVü≤+ ` ø£|≈æ î£ +»s¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤ e÷s¡T‘ê‘·à»! ≈£|≈æ î£ +»s¡! j˚T y˚>e∑ +‘·' |üe¢ +‘·' |üe¢ >±'
($<ä´HÔ̊) ‘˚cÕ+ ‘ê«+ eTTK´‘·eTyéT nVü≤+ eTH˚´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤ e÷s¡T‘ê‘·à»! R z yêj·TT|ü⁄Á‘ê! ≈£|æ≈£î+»s¡ R z
yêqs¡ÁX‚wü˜ß&Ü! y˚>∑e+‘·' R eTVü‰y˚>∑eTT>∑\$j·TTqT, |ü¢e+‘·' R >±*˝À
m>∑Ts¡>\∑ $j·TTqT, j˚T |üe¢ +>±' $<ä´+‘˚ R @ yêqs¡eTT \Tqïy√, ‘˚cÕ+ R
yê]˝À, ‘ê«+ R ìqTï, eTTK´‘·eT+ R düs«¡ ÁX‚wß˜ü ì>±, nVü≤+ R H˚qT, eTH˚´ R
uÛ≤$+#·T#·THêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·Ôe÷! ˝Àø£eTT˝À >∑\ y˚>∑dü+|üqTï\sTTq yêqs¡T
\+<ä]˝ÀqT ˙y˚ eTTKT´&Éeì H˚qT uÛ≤$+#·T#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ n‹~∏' øÏ\ |üPC≤s¡Ω' ÁbÕø£è‘√-|æ $C≤q‘ê ˆ
<Ûsä à¡ + õC„≤düe÷H˚q øÏ+ |ü⁄qkÔÕ«<äèXÀ eTVü‰Hé ˆˆ 118
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n‹~∏' ` øÏ\ ` |üPC≤s¡Ω' ` ÁbÕø£è‘·' ` n|æ ` $C≤q‘ê ` <Ûsä à¡ +
` õC„≤düe÷H˚q ` øÏ+ ` |ü⁄q' ` ‘ê«<äèX¯' ` eTVü‰Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $C≤q‘ê <Ûsä à¡ + õC„≤düe÷H˚q ÁbÕø£è‘·' n|æ n‹~∏' |üPC≤s¡Ω'
øÏ\, ‘ê«<äèX¯' eTVü‰Hé |ü⁄q' øÏyTé ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Ûsä à¡ + R <Ûsä à¡ eTTqT, $C≤q‘ê R ‘Ó*dæqyêìøÏ, õC„≤düe÷H˚q
R ‘Ó*dæø=q ø√]ø£ >∑\yê]øÏìï, ÁbÕø£è‘·' n|æ R bÕeTs¡T&Óq’ |üŒ{ÏøìÏ , n‹~∏' R
n‹~∏jT· >∑Tyê&ÉT, |üPC≤s¡Ω' øÏ\ R |üP»˙j·TT&˚ j·T>∑TqT düTe÷! ‘ê«<äèX¯' eTVü‰Hé
R ˙uÀ{ÏeTVü‰‘·Tà&ÉT (n‹~∏jTÆÓ q#√), |ü⁄q' øÏyTé ? R ‹]– #Ó|Œü e\dæq<˚eTTqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n‹~∏jTÆÓ qyê&ÉT m+‘· bÕeTs¡T&Óq’ qT, <Ûsä à¡ eTT ‘Ó*dæq{Ïº |ü+&ç‘T· q≈£î
|üPC≤s¡TΩ&—˚ n{Ï#º √ ˙e+{Ï eTVü‰‘·Tà&˚ n‹~∏>∑ e∫Ãq|ü&ÉT Ç+ø£ #Ó|Œü e\dæq
<˚eTTqï~?
XÀ¢ˆˆ ‘·«+ Væ≤ <˚ee]wü̃d´ü e÷s¡T‘·d´ü eTVü‰‘·àq' ˆ
|ü⁄Á‘·dôÔü d’ é yπ̊>q dü<èä X¯' ø£|≈æ î£ +»s¡ ˆˆ 119
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·«+ ` Væ≤ ` <˚ee]wüd˜ ´ü ` e÷s¡T‘·d´ü ` eTVü‰‘·àq' ` |ü⁄Á‘·' `
‘·d´ü ` @e ` yπ̊>q ` dü<èä X¯' ` ø£|≈æ î£ +»s¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤ ø£|≈æ î£ +»s¡! ‘·«+ <˚ee]wü̃d´ü eTVü‰‘·àq' e÷s¡T‘·d´ü
|ü⁄Á‘·' Væ≤, yπ̊>q ‘·d´ü dü<èä X¯' @e (uÛeÑ dæ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤ ø£|≈æ î£ +»s¡! R z yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Ü! ‘·«+ R ˙e⁄, <˚ee]wü̃d´ü
R <˚e‘·\˝À nÁ>∑>∑DT´&Ó’q{Ïº, eTVü‰‘·àq' e÷s¡T‘·dü´ R eTVü≤˙j·TT&Ó’q
yêj·TT<˚e⁄q≈£î, |ü⁄Á‘·' Væ≤ R |ü⁄Á‘·T&Ée⁄ >∑<ë! yπ̊>q R y˚>±‹X¯jT· eTT‘√, ‘·d´ü
@e R Ä yêj·TT<˚e⁄qπø, dü<èä X¯' R kÕ{ÏjTÆÓ qyê&Ée⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·eÔ ÷! ˙e⁄ <˚eÁX‚wßü̃ &Óq’ eTVü≤˙j·TT&É>T∑ yêj·TT<˚e⁄ì
|ü⁄Á‘·T&Ée⁄>∑<ë! y˚>e∑ TTq+<äT ˙yê‘·ì‘√ düs«¡ $<Ûeä TT\ düe÷qT&Éy!˚
XÀ¢ˆˆ |üPõ‘˚ ‘·«sTT <Ûsä à¡ »„ |üPC≤+ ÁbÕb˛ï‹ e÷s¡T‘·' ˆ
‘·kÕà‘·Ô «+ |üP»˙jÓ÷ y˚T X¯èDT #ê|ü´Á‘· ø±s¡DyéT ˆˆ 120
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üPõ‘˚ ` ‘·«sTT ` <Ûsä à¡ »„ ` |üPC≤+ ` ÁbÕb˛ï‹ ` e÷s¡T‘·' `
‘·kÕà‘Y ` ‘·«+ ` |üP»˙j·T' ` y˚T ` X¯èDT ` #· ` n|æ ` nÁ‘· ` ø±s¡DyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤! <Ûsä à¡ »„! ‘·«sTT |üPõ‘˚ (dü‹) e÷s¡T‘·' |üPC≤+ ÁbÕb˛ï‹.
‘·kÕà‘Y ‘·«+ y˚T |üP»˙j·T'. nÁ‘· ø±s¡DyéT n|æ #· X¯èDT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤! <Ûsä à¡ »„! R z <Ûsä à¡ E„&Ü! ‘·«sTT |üPõ‘˚ (dü‹) R ˙e⁄
|üPõ+|üã&çqyê&Éyj ’Ó T· T+&É>±, e÷s¡T‘·' R yêj·TT<˚e⁄&ÉT, |üPC≤+ R dü‘êÿs¡eTTqT,
ÁbÕb˛ï‹ R bı+<äT#·THêï&ÉT. ‘·kÕà‘Y R Ä ø±s¡DeTT#˚‘,· ‘·«+ R ˙e⁄, y˚T R
Hê≈£î, |üP»˙j·T' (uÛeÑ dæ) R |üPõ+|ü<–ä qyê&Ée>∑T#·THêïe⁄. nÁ‘· R ($TeTTà
|üPõ+#·T) á $wüjT· eTTq, ø±s¡D+ #· n|æ R Ç‘·s¡ ø±s¡DeTTqT>∑÷&É, X¯èDT R
$qTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ìqTï |üPõ+∫qjÓT&É\ yêj·TT<˚e⁄H˚ |üPõ+∫q≥¢>∑TqT. z
<Ûsä à¡ E„&Ü! n+<äT#˚‘H· ˚ ˙e⁄ e÷≈£î |üP»˙j·TT&Ée>∑T#·THêïe⁄. ìqTï |üPõ+#·T≥
øÏ+ø=ø£ ø±s¡DeTT >∑÷&É qTqï~. $qTeTT.
sêe÷qTJj·TeTT :` n‹~∏jÓÆTq ìqTï |üPõ+∫q e÷ ø√]ø£ HÓs¡y˚s¡TqT.
Ç+‹j˚T>±ø£ yêj·TTe⁄q≈£î >∑÷&É Á|ü‘T· ´|üø±s¡eTT #˚dqæ yês¡eT>∑T<äTeTT.
XÀ¢ˆˆ |üPs¡«+ ø£è‘·jT· Tπ> ‘ê‘· |üs«¡ ‘ê' |üøDåÏ √-uÛeÑ Hé ˆ
‘˚ Væ≤ »>∑Tà]›Xd¯ ‡ü sê«' >∑sT¡ &Üì\y˚–q' ˆˆ 121
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üPs¡«+ ` ø£è‘·jT· Tπ> ` ‘ê‘· ` |üs«¡ ‘ê' ` |üøDåÏ ' ` nuÛeÑ Hé ` ‘˚
` Væ≤ ` »>∑Tà' ` ~X¯' ` düsê«' ` >∑sT¡ &Üì\y˚–q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤ ‘ê‘·! |üPs¡«+ ø£è‘·jT· Tπ> |üs«¡ ‘ê' |üøDåÏ ' nuÛeÑ Hé. ‘˚
>∑sT¡ &Üì\y˚–q' düsê«' ~X¯' »>∑Tà' Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤ ‘ê‘·! R Hêj·THê! |üPs¡«+ R |üPs¡«ø±\eTTq, ø£è‘·jT· Tπ> R
Ä~j·TT>∑eTTq, |üs«¡ ‘ê' R |üs«¡ ‘·eTT\ìïj·TTqT, |üøDåÏ ' R i…øÿ£ \T>∑\$>±, nuÛeÑ Hé
R ñ+&Ó&$ç , ‘˚ R n$, >∑sT¡ &Üì\y˚–q' R >∑sT¡ ‘·à+‘·Tì jÓTTø£ÿj·TTqT yêj·TTe⁄
jÓTTø£ÿj·TT y˚>e∑ TT>∑\yÓ,’ düsê«' ~X¯' R nìï~≈£îÿ\qT>∑÷]Ã, »>∑Tà]Ω R yÓ&*É b˛e⁄
#·T+&Ó&eç ≥.
‹\ø£eTT :` ø£è‘·jT· Tπ> R ñ‘·Œ‹Ô ø±\eTTq+<äT, ª>∑sT¡ &Üì\y˚–q'μ BìøÏ ª>∑sT¡ &Ü
Çe y˚–q'μ nì u§+u≤sTT eTTÁ<äD bÕsƒe¡ TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hêj·THê! ø£è‘·jT· T>∑eTTq+<äT |üs«¡ ‘·eTT\≈£î i…øÿ£ \T+&Ó&$ç . n$
>∑sT¡ ‘·à+‘·Tìe˝…qT, yêj·TTe⁄e˝…qT eTVü‰y˚>e∑ TT‘√ düø\£ ~≈£îÿ\≈£îqT m–]b˛e⁄
#·T+&Ó&$ç .
XÀ¢ˆˆ ‘·‘·ùdÔwüß Á|üj·÷‘˚wüß <˚edü+|òü÷dü‡Vü≤]¸_Û' ˆ
uÛ÷Ñ ‘êì #· uÛj
Ñ T· + »>∑TàùdcÔ Õ+ |ü‘q· X¯+ø£j÷· ˆˆ 122
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘˚wßü ` Á|üj÷· ‘˚wßü ` <˚edü+|ò÷ü ' ` düV≤ü s¡¸_'Û ` uÛ÷Ñ ‘êì
` #· ` uÛj Ñ T· + ` »>∑Tà' ` ‘˚cÕ+ ` |ü‘q· X¯+ø£j÷· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘˚wßü Á|üj÷· ‘˚wßü ‘˚cÕ+ |ü‘q· X¯+ø£j÷· ãTTwæ_'Û düV≤ü
<˚edü+|ò÷ü ' uÛ÷Ñ ‘êì #· uÛj
Ñ T· + »>∑Tà'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘˚wßü Á|üj÷· ‘˚wßü (dü‘T· ‡) R Ä |üs«¡ ‘·eTT\T
(Ç≥T q≥T) |üjT· ì+#·T#·T+&É>±, ‘˚cÕ+ R Ä |üs«¡ ‘·eTT\jÓTTø£ÿ, |ü‘q· X¯+ø£j÷·
R |ü‘q· eTTq+<ä* X¯+ø£‘√, ãTTwæ_'Û düV≤ü R eTVü≤s¡T¸\‘√&É >∑÷&É, <˚edü+|ò÷ü '
R <˚eãè+<äeTT\Tq÷ï, uÛ÷Ñ ‘êì #· R uÛ÷Ñ ‘·eTT\TqTï (nq>± Ç‘·sÁ¡ bÕDT\T),
uÛj
Ñ T· + »>∑Tà' R ;Û‹ì bı+~q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü |üs«¡ ‘·eTT\T q\TeT÷\\+<äTqqT dü+#·]+#·T#·T+&É>±
ãTTwüß\T, <˚e‘·\T düeTdüÁÔ bÕDT\TqT Ä |üs«¡ ‘·eTT\T ‘·eTô|’ ã&ÉTqqT uÛj
Ñ T· eTT‘√
$TøÏÿ* yê´≈£î\‘· H=+<äT#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘·' Á≈£î<äΔdü‡Vü≤ÁkÕø£å' |üs¡«‘êHê+ X¯‘·Áø£‘·T' ˆ
|üø±å Hé ∫#˚Ã<¤ ä eÁCÒD ‘·Á‘· ‘·Á‘· düV≤ü ÁdüX'¯ ˆˆ 123
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` Á≈£î<ä'Δ ` düV≤ü ÁkÕø£'å ` |üs«¡ ‘êHê+ ` X¯‘Á· ø£‘T· ' ` |üø±å Hé
` ∫#˚Ã<¤ ä ` eÁCÒD ` ‘·Á‘· ` ‘·Á‘· ` düV≤ü ÁdüX'¯ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· düV≤ü ÁkÕø£'å X¯‘Á· ø£‘T· ' Á≈£î<ä'Δ düHé ‘·Á‘· ‘·Á‘· düV≤ü ÁdüX'¯
|üs«¡ ‘êHê+ |üø±å Hé eÁCÒD ∫#˚Ã<¤ .ä
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, düV≤ü ÁkÕø£'å R y˚sTTø£qTï\T>∑\, X¯‘Á· ø£‘T· ' R
<˚y+˚ Á<äT&ÉT, Á≈£î<ä'Δ (düH)é R ø√|æ+∫qyê&Ó,’ ‘·Á‘· ‘·Á‘· R n#·Ã≥#·Ã≥ (>∑\),
|üs«¡ ‘êHê+ R |üs«¡ ‘·eTT\jÓTTø£ÿ, |üø±å Hé R s¬ ø£ÿ\qT, düV≤ü ÁdüX'¯ R y˚\ø=\~
|üsê´j·TeTT\T, eÁCÒD R eÁC≤j·TT<Ûeä TT#˚, ∫#˚Ã<¤ ä R #Û̊~+∫yÓ#’ qÓ T.
u§+u≤sTT bÕsƒ¡eTT :` ª‘·Á‘· ‘·Á‘· düV≤ü ÁdüX'¯ μ øÏ ã<äT\T>± ª‘·‘'· X¯‘d· Vü ≤ü ÁdüX'¯ μ
nì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT y˚sTTø£qTï\ y˚\ŒsTTq <˚y+˚ Á<äT&ÉT n‘·]Ô q$T‘·Áø√<Ûeä TT
H=+~ ‘·q eÁC≤j·TT<ÛäeTT‘√ Ä |üs¡«‘·eTT\qT yÓ<äøÏ yÓ<äøÏ yêì ¬sø£ÿ\qT
y˚sTT‘·TqTø£\T>± K+&ç+∫ yÓ#’ qÓ T.
XÀ¢ˆˆ dü e÷eTTbÕ>∑‘'· Á≈£î<√Δ eÁ»eTT<äéT´ <˚esê{Ÿ ˆ
‘·‘√-Vü≤+ düV≤ü kÕ øÏ|å Ôü X¯Ù«düHq˚ eTVü‰‘·àHê ˆˆ 124
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` e÷yéT ` ñbÕ>∑‘'· ` Á≈£î<ä'Δ ` eÁ»yéT ` ñ<äéT´ `
<˚esê{Ÿ ` ‘·‘'· ` nVü≤+ ` düV≤ü kÕ ` øÏ|å 'Ôü ` X¯«düHq˚ ` eTVü‰‘·àHê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Á≈£î<ä'Δ dü' <˚esê{Ÿ eÁ»yéT ñ<äéT´ e÷yéT ñbÕ>∑‘'· —
‘·‘'· nVü≤+ eTVü‰‘·àHê X¯«düHq˚ düV≤ü kÕ øÏ|å 'Ôü .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á≈£î<ä'Δ R Áø√<Ûeä TTH=+~j·TTqï, dü' <˚esê{Ÿ R Ä <˚y+˚ Á<äT&ÉT,
eÁ»+ R eÁC≤j·TT<Ûeä TTqT, ñ<äéT´ R (#˚‘)· |üPì, e÷yéT ñbÕ>∑‘'· R HêMT~øÏ
e#ÓÃqT, ‘·‘'· R n|ü&ÉT, nVü≤+ R H˚qT, eTVü‰‘·àHê R eTVü‰qTuÛ≤e⁄&Óq’ , X¯«düHq˚
R yêj·TT<˚e⁄ì#˚, düV≤ü kÕ R yÓ+≥H˚, øÏ|å 'Ôü R (<ä÷s¡eTT>±) Á‘√dæyj˚ T· ã&ç‹ì.
‹\ø£eTT :` øÏ|å 'Ôü R Äø±X¯eTTq MT~ ø¬ >∑Ts¡>=≥ºã&Ó qì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚y+˚ Á<äT&ÉT rÁeyÓTqÆ Áø√<Ûeä TT‘√ eÁC≤j·TT<Ûeä TTqT <Û]ä +∫ HêMT~øÏ
sê>± eTVü‰‘·Tà&Óq’ yêj·TT<˚e⁄&ÉT $TøÏÿ* y˚>e∑ TT>± qqTï <ä÷s¡eTTq≈£î >=ìb˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ ndæàHé \eD‘√j˚T #· Á|üø|åÏ 'Ôü |üe¢ >√‘·eÔ T ˆ
>∑T|ü|Ô øü då£ eü TÁ>∑XÃ¯ ‘·e |æÁ‘ê-_Ûsø¡ ‘åÏ '· ˆˆ 125
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ndæàHé ` \eD‘√j˚T ` #· ` Á|üø|åÏ 'Ôü ` |üe¢ >√‘·eÔ T ` >∑T|ü|Ô øü å£
düeTÁ>∑' ` #· ` ‘·e ` |æÁ‘ê ` n_Ûsø¡ ‘åÏ '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤ |üe¢ >√‘·eÔ T! ndæàHé \eD‘√j˚T Á|üø|åÏ 'Ôü >∑T|ü|Ô øü då£ eü TÁ>∑'
‘·e |æÁ‘ê n_Ûsø¡ ‘åÏ '· #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤ |üe¢ >√‘·eÔ T! R z yêqs¡ ÁX‚wß˜ü &Ü! ndæàHé \eD‘√j˚T R á
düeTTÁ<ä»\eTTq+<äT, Á|üø|åÏ 'Ôü R |ü&yÉ j ˚ T· ã&çqyê&ÉH,’Ó ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, |æÁ‘ê R
‘·+Á&ç (jÓÆTq yêj·TT<˚e⁄ì)#˚, >∑T|üÔ|üø£ådüeTÁ>∑' R uÛÑÁ<äeTT>∑ qT+#·ã&çq
i…øÿ£ \T>∑\yê&ÉH,’Ó n_Ûsø¡ ‘åÏ '· #· R (düTKeTT>∑) s¡ø+åÏ |üã&ç‹ì >∑÷&É.
>√$+<äsêJj·TeTT :` >∑T|ü|Ô øü då£ eü TÁ>∑' R Hê s¬ ø£ÿ\T #Ó≈î£ ÿ#Ó<sä ≈¡ î£ +&É #·øÿ£ >±
s¡ø+åÏ |üã&ç‹ì. düeTTÁ<äeTTq+<äT qqTï n≥T¢ Á‘√dæ ˙ ‘·+Á&ç Hê≈£î >=|üŒ ñ|üø±s¡eTT
#˚ôdqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT |ü⁄D≤´‘·Tà&Óq’ ˙ ‘·+Á&ç#˚ á düeTTÁ<ä»\eTTq+<äT #˚sÃ¡ ã&ç
Hê s¬ ø£ÿ \ìï{Ï‘√&ÉqT H˚qT uÛÁÑ <äeTT>± s¡ø+åÏ |üã&çjT· T+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√-Vü≤+ e÷qj·÷$T ‘ê«+ e÷H√´ Væ≤ eTeT e÷s¡T‘·' ˆ
‘·«j·÷ y˚T ùV≤´wü dü+ã+<Û'ä ø£|eæ TTK´ eTVü‰>∑TD' ˆˆ 126
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` nVü≤+ ` e÷qj·÷$T ` ‘ê«+ ` e÷q´' ` Væ≤ ` eTeT
` e÷s¡T‘·' ` ‘·«j·÷ ` y˚T ` Væ≤ ` @wü' ` dü+ã+<Û'ä ` ø£|eæ TTK´ ` eTVü‰>∑TD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘ê«yéT nVü≤+ e÷qj·÷$T— eTeT e÷s¡T‘·' e÷q´' Væ≤—
ùV≤ ø£|eæ TTK´! ‘·«j·÷ eTVü‰>∑TD' y˚T dü+ã+<Û'ä @wü' Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R Ä ø±s¡DeTT#˚, nVü≤+ R H˚qT, ‘ê«+ R ìqTï,
e÷qj·÷$T R >ös¡$+#·T#·THêïqT, eTeT R Hê≈£î, e÷s¡T‘·' R (˙ ‘·+Á&çjTÆÓ q)
yêj·TT<˚e⁄&ÉT, e÷q´' Væ≤ R >ös¡$+|üe\dæqyê&ÉT düTe÷! ùV≤ ø£|eæ TTK´ R z
yêqs¡ÁX‚wß˜ü &Ü! ‘·«j·÷ R ˙‘√, eTVü‰>∑TD' R >=|üŒ$X‚weü TT ø£*qZ , y˚T R HêjÓTTø£ÿ,
dü+ã+<Û'ä R u≤+<Ûeä éTT, @wü' Væ≤ R Ç~j˚T düTe÷!
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+<äT#˚‘· ììï|ü&ÉT H˚qT >ös¡$+#·T#·THêïqT. ˙ ‘·+Á&çjTÆÓ q
yêj·TT<˚e⁄&ÉT Hê ø¬ +‘·jT· TqT >ös¡yês¡ΩT&ÉT >∑<ë! z yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Ü! ˙‘√ Hê≈£î
>∑\ dü+ã+<Ûeä TT Ç+‘· >=|üŒ~ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ndæàH˚ïe+>∑‘˚ ø±πs´ kÕ>∑sd¡ ´ü eTyÓTeÆ #· ˆ
Á|”‹+ Á|”‘e· THê' ø£sT¡ +Ô ‘·«eTs¡Ωdæ eTVü‰ø£ù| ˆˆ 127
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ndæàHé ` @e+ ` >∑‘˚ ` ø±πs´ ` kÕ>∑sd¡ ´ü ` eTeT ` @e ` #·
` Á|”‹+ ` Á|”‘e· THê' ` ø£sT¡ +Ô ` ‘·«yéT ` ns¡Ωdæ ` eTVü‰ø£ù| ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @e+ >∑‘˚ ndæàHé ø±πs´ ùV≤ eTVü‰ø£ù|! Á|”‘·eTHê' ‘·«+
kÕ>∑sd¡ ´ü , eTyÓTeÆ #· Á|”‹+ ø£sT¡ yÔ Té ns¡Ωd.æ
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` @e+ >∑‘˚ ndæàHé ø±πs´ R á Ø‹>± qTqï{Ïº Á|üdTü ‘Ô · ø±s¡éTTq+<äT,
ùV≤ eTVü‰ø£ù| R yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Ü! Á|”‘e· THê' R dü+‘√wæ+∫q eTqdüT‡>∑\yê&Éy,’Ó
‘·«+ R ˙e⁄, kÕ>∑sd¡ ´ü R düeTTÁ<äeTTq≈£îqT, eTyÓTeÆ #· R Hê≈£îqT, Á|”‹+ R
dü+‘√wüeTTqT, ø£sT¡ yÔ Té ns¡Ωdæ R düeT≈£Ls¡Œ<ä–j·TTHêïe⁄.
‹\ø£eTT :` @e+>∑‘˚ ø±πs´ R ã+<ÛTä ‘·«eTT ˙e⁄ ‘Ó\TdüTø=+{Ï$ >±ã{Ï.º
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTq≈£î >∑\ dü+ã+<Ûeä TT ˙e⁄ #·øÿ£ >± ‘Ó\TdüTø=+{Ï$. ø±ã{Ïº ˙e⁄
dü+‘√wüeTT‘√ Hê≈£îqT düeTTÁ<äTq≈£îqT >∑÷&É Á|”‹ø£s¡eTT>± Hê n‹<∏äéTTqT
d”«ø£]+∫ dü+‘√wüeTT >∑*–+|üe\dæjT· Tqï~ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ÁX¯eT+ yÓ÷ø£åj·T |üPC≤+ #· >∑èVü‰D ø£|ædü‘·ÔeT ˆ
Á|”‹+ #· ãVüQeTq´dü« Á|”‘√-dæà ‘·e <äsÙ¡ Hê‘Y ˆˆ 128
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯eT+ ` yÓ÷ø£j å T· ` |üPC≤+ ` #· ` >∑èVü‰D ` ø£|dæ ‘ü eÔ· T `
Á|”‹+ ` #· ` ãVüQeTq´dü« ` Á|”‘'· ` ndæà ` ‘·e ` <äsÙ¡ Hê‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤ ø£|dæ ‘ü eÔ· T! ÁX¯eT+ yÓ÷ø£j å T· — |üPC≤+ #· >∑èVü‰D— Á|”‹+
#· ãVüQeTq´dü«— ‘·e <äsÙ¡ Hê‘Y Á|”‘'· ndæà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤ ø£|dæ ‘ü eÔ· T! R z yêqs√‘·eÔ TT&Ü! ÁX¯eT+ R (˙) ã&É*ø£qT,
yÓ÷ø£jå T· R ‘=\–+#·Tø=qTeTT, |üPC≤+ #· R (e÷) Ä‹<∏´ä eTTqT, >∑èVü‰D R
d”«ø£]+|ü⁄eTT, Á|”‹+ #· R (e÷) ùdïVü≤eTTqT, ãVüQeTq´dü« R eTìï+|ü⁄eTT,
‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, <äs¡ÙHê‘Y R <äs¡ÙqeTTe\q, Á|”‘·' ndæà R m+‘·jÓ÷
dü+‘√wæ+∫‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡ÁX‚wß˜ü &Ü! Hê •Ks¡eTTô|’ $ÁX¯$T+∫ ˙ ÁX¯eTqT ‘=\–+#·T
ø=qTeTT. y˚T yÓTTdü>∑T Ä‹<∏äéTTqT d”«ø£]+|ü⁄eTT. e÷≈£î ˙ô|’>∑\ Áù|eTqT
>ös¡eeTT‘√ Á>∑V≤æ +|ü⁄eTT. ìqTï p#·T≥e\q Hê ø¬ +‘·j÷Ó Äq+<äeTT ø£*–q~.
XÀ¢ˆˆ @eeTTø£'Ô ø£|Áæ X‚wdü̃ +Ôü q>√‘·eÔ T eTÁãM‘Y ˆ
Á|”‘√-dæà ø£è‘·e÷‹<∏´ä + eTqT´ sπ c˛-|ü˙j·T‘êyéT ˆˆ 129
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø£'Ô ` ø£|Áæ X‚w'ü̃ ` ‘·+ ` q>√‘·eÔ TyéT ` nÁãM‘Y `
Á|”‘'· ` ndæà ` ø£è‘·yTé ` Ä‹<∏´ä + ` eTqT´' ` @wü' ` n|ü˙j·T‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @eyéT ñø£'Ô ø£|Áæ X‚w'ü̃ ‘·+ q>√‘·eÔ TyéT nÁãM‘Y— Á|”‘'· ndæà—
ø£è‘·yTé Ä‹<∏´ä yéT— @wü' eTqT´' n|ü˙j·T‘êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @e+ R á Ø‹>±, ñø£Ô' R #Ó|üŒã&çq{Ïº, ø£|æÁX‚wü˜' R
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘·+ q>√‘·ÔeTyéT R Ä yÓTÆHê≈£îì >∑÷]Ã, nÁãM‘Y R (Ç≥T¢)
|ü*ø¬ qT. Á|”‘'· ndæà R dü+‘·Twüßº &ÉqsTT‹ì, Ä‹<∏´ä + R n‹~∏d‘ü êÿs¡eTT, ø£è‘·+
R (#·ø£ÿ>±) #˚j·Tã&çq~, @wü' eTqT´' R á ø√|üeTT, n|ü˙j·T‘êyéT R
‘=\–+|üã&ÉT>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` á Ø‹>± yÓTHÆ ê≈£î&ÉT Á|”‹‘√ ã*øÏq e÷≥\T $ì Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
n‘·ì‘√ ì≥¢HqÓ T, ªz |üPE´&Ü! Áù|eT>ös¡eeTT\‘√ ˙e⁄ ã*øÏq e#·qeTT\≈£î
H˚qT $TøÏÿ* dü+‘·d+æ ∫‹ì. ˙ Ä‹<∏´ä eTTqT d”«ø£]+∫ qfÒ¢ ‘·\#·TeTT. ˙ ø√]ø£qT
eTìï+|ü˝<Ò ìä ø√|üeTT ã÷q≈£îeTT.
XÀ¢ˆˆ ‘·«s¡‘˚ ø±s¡´ø±˝À y˚T nVü≤XÊÃ|ü´‹es¡‘Ô ˚ ˆ
Á|ü‹C„≤ #· eTj·÷ <ä‘êÔ q kÕú‘e· ´ $TVü‰+‘·sπ ˆˆ 130
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·«s¡‘˚ ` ø±s¡´ø±\' ` y˚T ` nVü≤' ` #· ` n|æ ` n‹es¡‘Ô ˚ `
Á|ü‹C„≤ ` #· ` eTj·÷ ` <ä‘êÔ ` q ` kÕú‘e· ýéT ` ÇVü≤ ` n+‘·sπ .
nq«j·TÁø£eTeTT :` y˚T ø±s¡´ø±\' ‘·«s¡‘—˚ nVü≤' #· n|æ n‹es¡‘Ô —˚ eTj·÷ Á|ü‹C„≤
#· <ä‘êÔ— n+‘·sπ ÇVü≤ q kÕú‘e· ýéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` y˚T R Hê≈£î, ø±s¡´ø±\' R ø£seÔ¡ éTTq≈£î düeTj·TeTT, ‘·«s¡‘˚ R
y˚–s¡ô|≥Tº#T· qï~, nVü≤' #· n|æ R |ü>{∑ uÏ ≤Û >∑eTT >∑÷&É, n‹es¡‘Ô ˚ R >∑&∫É
b˛e⁄#·Tqï~. eTj·÷ R Hê#˚‘,· Á|ü‹C„≤ #· R yê>±›qeTT>∑÷&É, <ä‘êÔ R áj·Tã&çq~,
n+‘·sπ ÇVü≤ R eT<Û´ä ˝À Ç#·Ã≥, q kÕú‘e· ´+ R ì\Te≈£L&É<Tä .
>√$+<äsêJj·TeTT :` nVü≤' n‹es¡‘Ô ˚ R \+ø±B«|ü Á|üyX˚ j
¯ ÷Ó >∑ýÓTqÆ |ü>{∑ Ï
uÛ≤>∑eTT $T+∫b˛e⁄#·Tqï<äì uÛ≤eeTT. Á|ü‹C„≤ ªj·T<∏ë sê|òTü eìs¡Tàø£'Ô X¯s'¡ ...μ
ªH˚qT lsêeTT&ÉT $&ç∫ô|{Ïqº u≤DeTTe˝… b˛e⁄<äTqT.μ nì H˚qT #˚dqæ Á|ü‹»„.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê ø±s¡éTTq≈£î y˚fi¯ MTs¡T#·Tqï~. Ábı<äT› b˛e⁄#·Tqï~. ø±s¡éTT
kÕ~Û+#·Tes¡≈£îqT $ÁX¯$T+#·qì H˚qT Á|ü‹»„ #˚dæ‹ì. ø±e⁄q eT<Ûä´˝À H˚qT
ì\Te>∑÷&É<Tä .
XÀ¢ˆˆ Ç‘·T´ø±Ô « bÕDÏHê XË\’ e÷\uÛ´Ñ Vü≤]|ü⁄+>∑e' ˆ
»>± e÷ø±X¯ e÷$X¯´ Ms¡ýêHé Á|üV≤ü düìïe ˆˆ 131
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` ñø±Ô « ` bÕDÏHê ` XË\’ yéT ` Ä\uÛ´Ñ ` Vü≤]|ü⁄+>∑e' `
»>±eT ` Äø±X¯+ ` Ä$X¯´ ` Ms¡ýêHé ` Á|üV≤ü düHé ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]|ü⁄+>∑e' Ç‹ ñø±Ô « bÕDÏHê XË\’ yéT Ä\uÛ´Ñ Ms¡ýêHé
(dü') Á|üV≤ü düìïe Äø±X¯yTé Ä$X¯´ »>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]|ü⁄+>∑e' R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, Ç‹ ñø±Ô « R á Ø‹>± ã*øÏ,
bÕDÏHê R ‘·q#˚‹‘√, XË\’ yéT Ä\uÛ´Ñ R yÓTHÆ ê≈£îì y˚TqT ì$T], Ms¡ýêHé (dü') R
|üsêÁø£eTXÊ*jÓTÆ q Ä‘·&TÉ , Á|üV≤ü düìïe R ∫s¡Tqe⁄« qe⁄«#·T, Äø±X¯yTé Ä$X¯´ R
Äø±X¯eTT˝ÀìøÏ #=#·TÃø=ìb˛sTT, »>±eT R yÓ&˝É q… T.
>√$+<äsêJj·TeTT :` Á|üV≤ü düìïe R Á|üdqü ïeTTKT&Ó’ qe⁄«#·THêï&Éì uÛ≤eeTT.
‹\ø£eTT :` Á|üV≤ü düìïe R MT]s¡Te⁄s¡TqT (yÓTHÆ êø£ düeTTÁ<äT\T) H˚qT #˚dqæ á
∫qï ø±s¡éTTqπø Hê≈£î ÁX¯eTeTT ø£\T>∑T#·Tqï<äì qqTï>∑÷]Ã Á|üj÷· dü|&ü TÉ #·THêïs¡ì
Vü≤qTeT qe⁄«#·THêï&Éì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&É≥T¢ |ü*øÏ ‘·q#˚‹‘√ Áù|eT>± yÓTHÆ ê≈£îì X¯Øs¡eTTqT
ì$T] ‘·q |üsêÁø£eTeTTqT p|ü⁄#·T eTs¡\ quÛÀeT+&É\eTTq ø¬ >∑dæ ∫s¡Tqe⁄«
∫+<äT#·Tqï yÓ÷eTT‘√ b˛e<=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ dü |üs«¡ ‘·deü TTÁ<ëuÛ≤´+ ãVüQe÷Hê<äyø˚ ‘åÏ '· ˆ
|üPõ‘·XÀÃ|ü|Hü êï_Ûsêo]“¤ s¡ì˝≤‘·à»' ˆˆ 132
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` |üs«¡ ‘·deü TTÁ<ëuÛ≤´+ ` ãVüQe÷Hê‘Y ` ny˚ø‘åÏ '· ` |üPõ‘·'
` #· ` ñ|ü|Hü êï_Û' ` Äo]“¤' ` nì˝≤‘·à»' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' nì˝≤‘·à»' |üs«¡ ‘·deü TTÁ<ëuÛ≤´+ ãVüQe÷Hê‘Y ny˚ø‘åÏ '·
ñ|ü|Hü êï_Û' Äo]“¤' |üPõ‘·XÃ¯ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' nì˝≤‘·à»' R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, |üs«¡ ‘·deü TTÁ<ëuÛ≤´+ R
yÓTHÆ ê≈£îì#˚‘q· T düeTTÁ<äTì#˚‘q· T, ãVüQe÷Hê‘Y R >ös¡eeTTe\q, ny˚ø‘åÏ '· R
dü‘·ÿ]+|üã&çqyê&É>∑T#·T, ñ|ü|üHêï_Û' R düeTT∫‘·eTT˝…’q, Äo]“¤' R
Äosê«<äeTT\#˚, |üPõ‘·XÃ¯ (düH)é R |üPõ+|üã&çqyê&É>T∑ #·T.
sêe÷qTJj·TeTT :` ñ|ü|Hü êï_Û' R sêeTø±sê´s¡dú ~æ øΔ Ï düeTT∫‘·eTT˝…q’ {Ï.º
‹\ø£eTT :` ªñ|ü|Hü êï_Û'μ R ‘·‘êÿ\eTTq≈£î j·TTø£eÔ TT˝…q’ {Ïº ÄodüT‡\#˚.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Ä |üs¡«‘· düeTTÁ<äeTT\#˚ >ös¡e|üPs¡«ø£eTT>±
dü‘ÿ· ]+|üã&ç dü‘êÿs√|üjT· Tø£eÔ TT˝…q’ Äos¡«#·qeTT\#˚ n_Ûq+~+|üã&çqyê&Ó’ (ô|’
XÀ¢øe£ TT‘√ nq«j·TeTT).
XÀ¢ˆˆ n<∏√s¡«Δ + <ä÷s¡eTT‘·T¢ Œ‘·´ Væ≤‘ê« XË\’ eTVü‰s¡yí Í ˆ
|æ‘T· ' |ü+<∏ëqe÷kÕújT· »>±eT $eT˝Ò-+ãπs ˆˆ 133
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` }s¡«Δ + ` <ä÷s¡+ ` ñ‘·T¢ Œ‘·´ ` Væ≤‘ê« ` XË\’ eTVü‰s¡yí Í `
|æ‘T· ' ` |ü+<∏ëqyéT ` ÄkÕújT· ` »>±eT ` $eT˝Ò ` n+ãπs ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä XË\’ eTVü‰s¡yí Í Væ≤‘ê«, }s¡«Δ + <ä÷s¡+ ñ‘¢T· Œ‘·´, |æ‘T· '
|ü+<∏ëqyéT ÄkÕújT· , $eT˝Ò n+ãπs »>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R n|ü&ÉT, XË\’ eTVü‰s¡yí Í R |üs«¡ ‘·deü TTÁ<äT\ ìs¡Te⁄s¡qT,
Væ≤‘ê« R $&ç∫ô|{Ï,º }s¡«Δ + R }s¡«Δ ~X¯>±, <ä÷s¡+ ñ‘¢T· Œ‘·´ R <ä÷s¡eTT>±
m>∑d,æ |æ‘T· ' |ü+<∏ëq+ R ‘·q ‘·+Á&çjTÆÓ q yêj·TT<˚e⁄ìjÓTTø£ÿ e÷s¡eZ TTqT, ÄkÕújT·
R #˚], $eT˝Ò R ìs¡à\yÓTqÆ , n+ãπs R Äø±X¯eTTq+<äT, »>±eT R eTT+<äTq≈£î
b˛e⁄#·T+&ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` XË\’ eTVü‰s¡yí Í ` nìq|ü&ÉT eTqTwü´s¡÷|üeTT˝À qTqï
|üs«¡ ‘·deü TTÁ<äT\ qì uÛ≤eeTT.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` ªXË\’ eTVü‰s¡yí Íμ ` ‘·qqT dü‘ÿ· ]+#·T≥≈£î e∫Ãj·TTqï
|üs«¡ ‘· düeTTÁ<äT\qT nì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æ<|ä ü Vü≤qTeT+‘·T&ÉT n≥T¢ ‘·qTï dü‘ÿ· ]+#·T≥¬ø’ eTqTwü´s¡÷|üeTT˝À
e∫Ãj·TTqï{Ïº Ä XË\’ kÕ>∑se¡ TT\qT $&ç∫ m‘·T>Ô ± ô|ø’ Ï m–] yêj·TTe÷s¡eZ TT>±
ìs¡à˝≤ø±X¯eTTq uÀekÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ uÛ÷Ñ j·TXÀÃs¡«Δ >∑‹+ ÁbÕ|ü´ –]+ ‘·eTe˝Àø£jT· Hé ˆ
yêj·TTdü÷qT]ïsê\+uÒ »>±eT $eT˝Ò-+ãπs ˆˆ 134
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛ÷Ñ j·T' ` }s¡«Δ >∑‹+ ` ÁbÕ|ü´ ` –]+ ` ‘·yTé ` ne˝Àø£jT· Hé
` yêj·TTdü÷qT' ` ìsê\+uÒ ` »>±eT ` $eT˝Ò ` n+ãπs ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛÑ÷j·T' }s¡Δ«>∑‹+ ÁbÕ|ü´ ‘·+ –]yéT ne˝Àø£j·THé
yêj·TTdü÷qT' ìsê\+uÒ $eT˝Ò n+ãπs »>±eT.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` uÛ÷Ñ j·T' R ‹]–, }s¡«Δ >∑‹+ ÁbÕ|ü´ R Äø±X¯eTTyÓ|’ ⁄ü eTTKeTT>∑H,˚
>∑eTqeTTqT kÕ–+∫, ‘·+ –]yéT ne˝Àø£j·THé R Ä yÓTÆHêø£|üs¡«‘·eTTqT
‹\øÏ+#·T#·T, yêj·TTdü÷qT' R yêj·TT|ü⁄Á‘·T&ÉT, ìsê\+uÒ R Ä<Ûës¡sV¡ ≤æ ‘·yTÓ qÆ {Ï,º
$eT˝Ò n+ãπs R ìs¡à\yÓTqÆ Äø±X¯eTTq, »>±eT R yÓ&˝É q… T.
‹\ø£eTT :` ‘·+ –]yéT ne˝Àø£jT· Hé R ‘·q≈£î ÁøÏ+<äT>± qTqï |üs«¡ ‘·eTTqT
#·÷#·T#·T nì uÛ≤eeTT.
uÛÑ÷wüDeTT :` –]+ ‘·+ R Ä yÓTHÆ ê≈£îì, düeTTÁ<äTì.
u§+u≤sTT Á|ü‹ :` ªìsê\+uÒ »>±eT $eT˝Ò n+ãπsμøÏ ã<äT\T>± ªìsê\+uÀ
»>±eT ø£|æ≈£î+»s¡'μ nì bÕsƒê+‘·s¡eTT. Vü≤qTeT+‘·T &Ü<Ûës¡s¡Væ≤‘·T&ÉT>∑H˚
|üjT· qeTT kÕ–+#·T#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Ç+ø£qT m‘·TqÔ ≈£î m–] ‘·q≈£î ÁøÏ+<ä >±ìŒ+#·T#·Tqï
yÓTHÆ ê≈£îì p#·T#·T ìsê\+ãeT>∑T Äø±X¯e÷s¡eZ TTq Á|üj÷· DeTT kÕ–+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·~«› rj·T+ Vü≤qTeT‘√ <äècÕº« ø£sà¡ düT<äTwüÿs¡yTé ˆ
Á|üXX¯ +¯ düT düT‡sêdü‡sπ « dæ<ëΔXÃ¯ |üse¡ Ts¡¸jT· ' ˆˆ 135
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` ~«rj·T+ ` Vü≤qTeT‘·' ` <äècÕº« ` ø£sà¡ ` düT<äTwüÿs¡+ `
Á|üXX¯ +¯ düT' ` düTsê' ` düsπ « ` dæ<ëΔ' ` #· ` |üse¡ Ts¡¸jT· ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTeT‘·' ‘·‘Y ~«rj·T+ düT<äTwüÿs¡+ ø£s¡à <äècºÕ«, düπs«
düTsê' dæ<ëΔ' |üse¡ TãTTwüjT· X¯Ã Á|üXX¯ +¯ düT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTeT‘·' R Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ, ‘·‘Y ~«rj·T+ R Ä s¬ +&Ée~
jÓTÆ q, düT<äTwüÿs¡+ ø£sà¡ R n‹ø£]qƒ yÓTqÆ {Ïº ø£è‘·éTTqT, <äècºÕ« R #·÷∫, düsπ «
düTsê' R <˚e‘·\+<äs¡TqT, dæ<ëΔ' R dæ<äTΔ\TqT, |üs¡eTãTTwüj·TX¯Ã R
eTVü‰ãTTwüß˝…\s¢ T¡ qT, Á|üXX¯ +¯ düT' R $TøÏÿ*>± XÊ¢|Tæò +∫].
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª‘·~› «rj·T+μ R |üs«¡ ‘·»j·Ts¡÷|üyTÓ qÆ {Ïº ø£è‘·éTTqT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` yÓTHÆ êø£–]j·T+<äT $ÁX¯$T+|ü≈î£ +&É kÕ–b˛e⁄≥ s¬ +&Ée <äTwüÿs¡
ø£è‘·éTT.
‹\ø£eTT :` ª~«rj·T+ ø£sà¡ μ R $ÁX¯$T+|ü≈î£ +&É>H∑ ˚ $TøÏÿ* }s¡«Δ eTT>± m>∑Ts¡T≥
j·TqT <äTwüÿs¡øè£ ‘·éTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT yÓTÆHêø£ |üs¡«‘·eTTq+<äT $ÁX¯$T+|ü≈£î+&É>∑H˚,
eTT+<äTq≈£î b˛e⁄#·T+&ÉT≥ j·TqT Ä s¬ +&Ée <äTwüÿs¡ø±s¡éTTqT >±+∫, XÊ¢|Tæò +∫
düø\£ <˚e‘·\TqT, dæ<Tä \Δ TqT eTVü‰ãTTwüß\TqT n‘·ìì $TøÏÿ* Á|üX+¯ dæ+∫].
XÀ¢ˆˆ <˚e‘êXÊÃuÛeÑ Hé Vü≤ècÕºdÁÔü ‘·kÕúddÔü ´ü ø£sà¡ D≤ ˆ
ø±+#·qdü´ düTHêuÛdÑ ´ü düV≤ü ÁkÕø£Xå Ã¯ yêdüe' ˆˆ 136
XÀ¢ˆˆ ñyê#· e#·q+ BÛe÷Hé |ü]‘√cÕ‘·‡>∑<<Zä yä Té ˆ
düTHêuÛ+Ñ |üs«¡ ‘·ÁX‚w+ü̃ dü«j·Ty˚Te X¯N|ü‹' ˆˆ 137
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <˚e‘ê' ` #· ` nuÛeÑ Hé ` Vü≤ècÕº' ` ‘·Á‘·kÕú' ` ‘·d´ü ` ø£sà¡ D≤ `
ø±+#·qdü´ ` düTHêuÛdÑ ´ü ` düV≤ü ÁkÕø£'å ` #· ` yêdüe' ` ñyê#· ` e#·q+ `
BÛe÷Hé ` |ü]‘√cÕ‘Y ` dü><∑ <Zä yä Té ` düTHêuÛ+Ñ ` |üs«¡ ‘·ÁX‚w+ü̃ ` dü«j·TyéT ` @e
` X¯N|ü‹' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±+#·qdü´ düTHêuÛdÑ ´ü ‘·d´ü ø£sà¡ D≤ ‘·Á‘·kÕú' <˚e‘ê' Vü≤ècÕº'
nuÛeÑ Hé. BÛe÷Hé düV≤ü ÁkÕø£'å X¯N|ü‹' yêdüe' |ü]‘√cÕ‘Y |üs«¡ ‘·ÁX‚w+ü̃ dü><∑ <Zä +ä
dü«j·Ty˚Te Ç<ä+ e#·qyéT ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±+#·qdü´ düTHêuÛdÑ ´ü R düTes¡•í Ks¡eTT\‘√ XÀ_Û‘T· &Óq’ , ‘·d´ü
R Ä yÓTHÆ ê≈£îìjÓTTø£ÿ, ø£sà¡ D≤ R ø£è‘·éTT#˚‘,· ‘·Á‘·kÕú' R n#·≥ >∑\, <˚e‘êX¯Ã R
<˚e‘·˝…\¢s¡TqT, Vü≤ècÕº' nuÛÑeHé R Vü≤s¡¸eTT H=+~qyê¬s’]. düVü≤ÁkÕø£å' R
y˚sTTø£qTï\T>∑\yê&ÉTqT, X¯N|ü‹' R X¯N<˚$øÏ e\¢uÛÑT&ÉTqT, BÛe÷Hé R
Á|üC≤„ e+‘·T&ÉTqT n>∑T, yêdüe' R <˚y+˚ Á<äT&ÉT, |ü]‘√cÕ‘Y R Äq+<ë‹X¯jT· eTT‘√,
|üs«¡ ‘·ÁX‚w+ü̃ düTHêuÛ+Ñ R |üs«¡ ‘·ÁX‚wßü̃ &Óq’ yÓTHÆ ê≈£îì, dü><∑ <Zä +ä R &É>T∑ ‹Z øÔ |£ &ü qç
ø£+sƒe¡ TT‘√, dü«j·Ty˚Te R dü«j·TeTT>∑H,˚ Ç<ä+ e#·qyéT ñyê#· R á e÷≥\qT
|ü*¬øqT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` ª‘·d´ü ø£sà¡ D≤μ R n‘·ì |üì#˚‘· $ÁXÊ+‹ rdüTø=qTeTì
ÁbÕ]ú+#·T≥ eTTqï>∑T ø£è‘·éTT#˚‘,· ‘·Á‘·kÕú' <˚e‘ê' R nø£ÿ&ÉqTqï{Ïº Vü≤qTeT+‘·Tì
ø£è‘·éTT qe˝ÀøÏ+#·T≥¬ø’ ≈£L&Ü qTqï{Ïº <˚e‘·\T.
u§+u≤sTT Á|‹ü nq«j·TeTT :` Vü≤qTeT+‘·Tì ø£sà¡ qTp∫ <˚e‘·\TqT düV≤ü ÁkÕ≈£îå &Óq’
yêdüe⁄&ÉT>∑÷&É dü+‘·d+æ ∫q yês¡sTT]. yêdüe⁄&ÉT >∑÷&É dü+‘·d+æ ∫qyê&ÜjÓTqT.
nì Á|ü‘´˚ ø£eTT>± ≈£L&Ü nq«sTT+#·T≥ sêe÷qTJj·TeTT, >√$+<äsêJj·TeTT
≈£L&Ü n+^ø£]+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+»H˚jT· Tì $wüjT· eTTq+<äT yÓTHÆ ê≈£î &=q]Ãq ø£è‘·éTTq≈£î
<˚e‘·˝\… s¢ T¡ qT $TøÏÿ*>∑ dü+‘·d+æ ∫]. y˚sTT ø£qTï\ y˚\ŒsTTq <˚y+˚ Á<äT&ÉT >∑÷&É
$TøÏÿ* dü+‘√wüeTT‘√ &É>TZ∑ ‹Ôø£ H=+~q ø£+sƒe¡ TT‘√ yÓTHÆ ê≈£îì p∫ á $<Ûeä TT>∑
ã*¬øqT.
XÀ¢ˆˆ Væ≤s¡D´HêuÛÑ XË˝’ +Ò Á<ä |ü]‘·Tc˛º-dæà ‘˚ uÛèÑ X¯yTé ˆ
nuÛj Ñ T· + ‘˚ Á|üjT· #êÃ¤$T ‹wü̃ kÂeT´ j·T<∏ëdüTKyéT ˆˆ 138
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Væ≤s¡D´HêuÛÑ ` XË˝’ +Ò Á<ä ` |ü]‘·Twü'º ` ndæà ` ‘˚ ` uÛèÑ X¯yTé `
nuÛjÑ T· + ` ‘˚ ` Á|üjT· #êÃ¤$T ` ‹wü̃ ` kÂeT´ ` j·T<∏ëdüTKyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤ Væ≤s¡D´HêuÛ!Ñ XË˝’ +Ò Á<ä! uÛèÑ X¯yTé |ü]‘·Twü'º ndæà, ‘˚ nuÛjÑ T· +
Á|üjT· #êÃ¤$T— ùV≤ kÂeT´! j·T<∏ëdüTK+ ‹wü̃!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤ Væ≤s¡D´HêuÛ!Ñ XË˝’ +Ò Á<ä! R z yÓTHÆ êø±! |üs«¡ ‘·ÁX‚wßü̃ &Ü! ‘˚ R
˙jÓT&É, uÛèÑ X¯yTé R $TøÏÿ*>∑, |ü]‘·Twü'º ndæà R dü+‘√wæ+∫qyê&ÉH‹’Ó ì, ‘˚ R
˙≈£î, nuÛj Ñ T· + Á|üjT· #êÃ¤$T R nuÛj Ñ T· Á|ü<ëqeTT #˚jT· T#·THêïqT, ùV≤ kÂeT´! R
z ñ‘·eÔ TT&Ü, j·T<∏ëdüTK+ ‹wü̃ R düTKeTT>∑ qT+&ÉTeTT.
‹\ø£eTT :` nuÛj
Ñ T· yéT R ‘êqT s¬ ø£ÿ\qT K+&ç+#·TqqT X¯+ø£e\q uÛj
Ñ T· eTT
˝Ò≈î£ +&É>± qì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z XË˝’ +Ò Á<ä! ˙y=q]Ãq ø£è‘·éTTq≈£î H˚ q‘·´+‘·eTT>∑ dü+‘·d+æ ∫‹ì.
H˚qT ˙ ø£uj ÑÛ T· yÓTTdü+>∑T#·THêïqT. Çø£ ˙e⁄ ìs¡“j
¤ T· eTT>∑ düTKeTT>± qT+&ÉTeTT.
XÀ¢ˆˆ kÕVü≤´+ ø£è‘·+ ‘˚ düTeTVü≤ ~«Áø±+‘·d´ü Vü≤q÷eT‘·' ˆ
Áø£eT‘√ jÓ÷»qX¯‘+· ìs¡“j ¤ T· dü´ uÛj
Ñ T˚ dü‹ ˆˆ 139
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕVü≤´+ ` ø£è‘·+ ` ‘˚ ` düTeTVü≤‘Y ` $Áø±+‘·d´ü ` Vü≤q÷eT‘·'
` Áø£eT‘·' ` jÓ÷»qX¯‘+· ` ìs¡“j ¤ T· dü´ ` uÛjÑ T˚ ` dü‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛj Ñ T˚ dü‹ ìs¡“j¤ T· dü´, jÓ÷»qX¯‘+· Áø£eT‘·', $Áø±+‘·d´ü ,
Vü≤q÷eT‘·' ‘˚ düTeTVü≤‘Y kÕVü≤´+ ø£è‘·yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛj Ñ T˚ dü‹ R (n$T‘·eT>∑T) uÛj Ñ T· y˚Ts¡Œ&ç j·TT+&É>±, ìs¡“j
¤ T· dü´
R uÛj Ñ T· s¡V≤æ ‘·T&Ó’ j·TTqïyê&ÉTqT, jÓ÷»qX¯‘+· Áø£eT‘·' R q÷s¡TjÓ÷»qeTT\T
Á|üj÷· DeTT |üPì j·TTqïyê&ÉTqT, $Áø±+‘·d´ü R n$T‘·$Áø£eTeTT Á|ü<]ä Ù+#·T#·Tqï
yê&ÉTq>∑T, Vü≤q÷eT‘·' R Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î, ‘˚ R ˙#˚‘,· düTeTVü≤‘Y kÕVü≤´+
ø£è‘·+ R $TøÏÿ* >=|üŒ<Óq’ düV‰ü j·TeTT #˚jT· ã&çq~.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` ªuÛj
Ñ T˚ dü‹μ ` düTÁê⁄ìe\q yêqs¡deü T÷Vü≤eTTq ø£+‘·≈î£ qT
•ø£så ÷¡ |üeT>∑T uÛj
Ñ T· eTT ‘·≥dæ+ú ∫ j·TT+&É>±.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªuÛj Ñ T˚ dü‹μ ` düeTTÁ<ä\+|òTü qeTTq+<äT á Vü≤qTeT+‘·Tì
øπ $T Ä|ü<ä yê{Ï\T¢H√ j·Tì <˚e‘·\ eT>∑T y˚TeTT uÛj Ñ T· |ü&TÉ #·T+&É>±.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ªuÛj Ñ T˚ dü‹μ H˚qT s¬ ø£ÿ\T ‘Ó>∑ >=≥Tº<Tä H˚y÷Ó j·TqT uÛj
Ñ T· eTT
u≤~Û+#·T#·Tqï|üŒ{ÏøÏì.
u§+u≤sTTÁ|ü‹ :` ª$Áø±+‘·d´ü μøÏ ã<äT\T>±, ª$ÁXÊ+‘·d´ü μj·Tì á Á|ü‹j·T+<äT
bÕsƒê+‘·se¡ TT >∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üsêÁø£eTXÊ*j·T>∑T Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î ˙e⁄ >=|üŒ düV‰ü j·TeTT #˚d‹æ $.
n‹uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq q÷iT jÓ÷»qeTT\ düeTTÁ<äeTT Hê‘·&ÉT ìs¡“¤j·TT&Ó’
<ë≥T#·THêï&ÉT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ sêeTôd´Ì e Væ≤ <ä÷‘˚´q j·÷‹ <ëX¯s<¡ s˚∏ Ω¡]' ˆ
düÁ‹ÿj·÷+ ≈£îs¡«‘ê ‘·d´ü ‘√wæ‘√-dæà <äè&Û+É ‘·«j·÷ ˆˆ 140
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeTdü´ ` @e ` Væ≤ ` <ä÷‘˚´q ` j·÷‹ ` <ëX¯s<¡ '˚∏ ` Vü≤]' `
düÁ‹ÿj·÷+ ` ≈£îs¡«‘ê ` ‘·d´ü ` ‘√wæ‘'· ` ndæà ` <Ûèä &Û+É ` ‘·«j·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <ëX¯s<¡ '˚∏ sêeTdü´ @e <ä÷‘˚´q Vü≤]' j·÷‹. ‘·d´ü düÁ‹ÿj·÷+
≈£îs¡«‘ê ‘·«j·÷ <äè&Û+É ‘√wæ‘'· ndæà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <ëX¯s<¡ '˚∏ sêeTdü´ R <äXs¯ <¡ |ä∏ ⁄ü Á‘·T&Óq’ lsêeTTìjÓTTø£ÿ, <ä÷‘˚´q
@e R <ä÷‘·ø£è‘·éTT‘√&ÉH˚, Vü≤]' R á Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, j·÷‹ R (Ç≥T¢)
|üjT· ì+#·T#·THêï&ÉT. ‘·d´ü R n{Ïº n‘·ìøÏ, düÁ‹ÿj·÷+ ≈£îs¡«‘ê R dü‘êÿs¡eTTqT
#˚jT· T#·Tqï{Ï,º ‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· <äè&Û+É R $TøÏÿ* n~Ûøe£ TT>±, ‘√wæ‘'· ndæà R
dü+‘√wüô|≥ºã&çq yê&ÉH‹’Ó ì.
u§+u≤sTTÁ|ü‹j·T+ <äTqï bÕsƒ¡eTT
XÀ¢ˆˆ sêeTôd´Ì wü Væ≤‘êjÓTÆ e j·÷‹ <ëX¯s<¡ '˚∏ ø£|'æ ˆ
düÁ‹ÿj·÷+ ≈£îs¡«‘ê X¯ø±Ô ´ ‘√wæ‘√-dæà <äè&Û+É ‘·«j·÷ ˆˆ
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeTdü´ ` @wü' ` Væ≤‘êj·T ` @e ` j·÷‹ ` <ëX¯s<¡ '˚∏ ` ø£|'æ
` düÁ‹ÿj·÷+ ` ≈£îs¡«‘ê ` X¯ø±Ô ´ ` ‘√wæ‘'· ` ndæà ` <Ûèä &Û+É ` ‘·«j·÷ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeTdü´ Væ≤‘êj·T R sêeTTìjÓTTø£ÿ Á|æjT· eTTø=i≈£î, X¯ø±Ô ´ R
˙e⁄ X¯ø‘ÔÏ √ (n‘·ìì dü‘ÿ· ]+∫‹$ >±e⁄q)
‘ê‘·Œs¡éTT :` á Vü≤qTeT+‘·T&ÉT <äXs¯ <¡ sä∏ êeTTì <ä÷‘·jTÆÓ áØ‹>± b˛e⁄#·THêï&ÉT.
Ç‘·ìøÏ düV‰ü j·T yÓTTqs¡Ãã÷ìq ìqTï p∫ H˚qT $TøÏÿ* dü+Á|”‘T· &ÉH‹’Ó ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· Á|üV≤ü s¡¸ eT>∑eT~«|ü⁄\+ |üs«¡ ‘√‘·eÔ T' ˆ
<˚e‘êHê+ |ü‹+ <äècºÕ« |ü]‘·Twü+º X¯‘Á· ø£‘T· yéT ˆˆ 141
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` Á|üV≤ü s¡¸yTé ` n>∑eT‘Y ` $|ü⁄\+ ` |üs«¡ ‘√‘·eÔ T' `
<˚e‘êHê+ ` |ü‹+ ` <äècºÕ« ` |ü]‘·Twü+º ` X¯‘Á· ø£‘T· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· |üs«¡ ‘√‘·eÔ T' <˚e‘êHê+ |ü‹+ X¯‘Á· ø£‘T· + |ü]‘·Twü+º
<äècºÕ« $|ü⁄\+ Á|üV≤ü s¡¸yTé n>∑eT‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n+‘·≥, |üs«¡ ‘√‘·eÔ T' R |üs«¡ ‘·ÁX‚wßü̃ &Óq’ yÓTHÆ ê≈£î&ÉT,
<˚e‘êHê+ |ü‹+ R <˚e‘·\≈£î Á|üuTÑÛ yÓq’ {Ï,º X¯‘Á· ø£‘T· + R yêdüe⁄ì, |ü]‘·Twü+º
<äècºÕ« R dü+‘·Twüºß&Ó’qyêìì>± ‘Ó\TdüTø=ì, $|ü⁄\+ Á|üVü≤s¡¸yéT n>∑eT‘Y R
n$T‘·yTÓ qÆ dü+‘√wüeTT H=+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ dü+‘·Twæº H=+~j·TTqï <˚y+˚ Á<äTì p∫ yÓTHÆ ê≈£î&ÉT n$T‘·yTÓ qÆ
Äq+<äeTT H=+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü yÓ’ <ä‘eÔ· s¡ XËÙ˝Ì À ãuÛ÷Ñ yêedæ‘ú · dü<Ô ë ˆ
Vü≤qTe÷+X¯Ã eTTVüAsπ qÔ e´‹#·Áø±eT kÕ>∑sy¡ Té ˆˆ 142
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` yÓ’ ` <ä‘eÔ· s¡' ` XË\’ ' ` ãuÛ÷Ñ e ` nedæ‘ú '· ` ‘·<ë `
Vü≤qTe÷Hé ` #· ` eTTVüAsπ qÔ ` e´‹#·Áø±eT ` kÕ>∑sy¡ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' XË\’ ' ‘·<ë <ä‘eÔ· s¡' (düH)é nedæ‘ú '· ãuÛ÷Ñ e— Vü≤qTe÷Hé #·
eTTVüAsπ qÔ kÕ>∑s+¡ e´‹#·Áø±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' XË’\' R Ä yÓTÆHêø£–], ‘·<ë R Ä Hê&ÉT, <ä‘·Ôes¡' R
<˚y+˚ Á<äTì#˚ Çe«ã&çq nuÛj Ñ T· eTT >∑\<Ó,’ nedæ‘ú '· ãuÛ÷Ñ e R düeTTÁ<ä»\eTTq+<äT
düTKeTT>∑ qTqï<ëjÓTqT. Vü≤qTe÷Hé #· R Vü≤qTeT+‘·T&ÉTqT, eTTVüAsπ qÔ R
ø=~›ø£åDeTT\˝À, kÕ>∑s¡+ e´‹#·Áø±eT R Ä kÕ>∑s¡Á|ü<˚X¯eTTqT n‹Áø£$T+∫
eTT+<äT≈£î kÕ¬>qT.
sêe÷qTJj·TeTT :` nedæ‘ú '· R nq>± dü«dü∫ú ‘·T&Ô ÜjÓTqì uÛ≤eeTT.
‹\ø£eTT :` kÕ>∑sy¡ Té ` yÓTHÆ êø±~Ûw‘æ̃ · kÕ>∑sÁ¡ |ü<X˚ e¯ TTqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT yÓTÆHê≈£î&É≥T¢ <˚y˚+Á<äTì#˚ es¡eTTqT ã&Édæ dü«düú
∫‘·T&Ô ÜjÓTqT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉTqT ø=~› ø£Då eTT\˝ÀH˚ Ä Á|ü<X˚ e¯ TT <ë{Ï eTT+<äTq≈£î
kÕ–b˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ <˚yêdü‡>∑+<Ûsä ê«dæ‡<ëΔXÃ¯ |üse¡ Ts¡¸jT· ' ˆ
nÁãTeq÷‡s¡´dü+ø±XÊ+ düTs¡kÕ+ Hê>∑e÷‘·sy¡ Té ˆˆ 143
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` <˚yê' ` dü>+∑ <Ûsä ê«' ` dæ<ëΔ' ` #· ` |üse¡ Ts¡¸jT· ' `
nÁãTeHé ` dü÷s¡´dü+ø±XÊ+ ` düTs¡kÕ+ ` Hê>∑e÷‘·sy¡ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· dü>+∑ <Ûsä ê«' <˚yê' dæ<ëΔ' |üse¡ Ts¡¸jT· ' #· dü÷s¡´dü+ø±XÊ+
Hê>∑e÷‘·s+¡ düTs¡kÕyéT nÁãTeHé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T |æeTà≥, dü>+∑ <Ûsä ê«' R >∑+<Ûsä T¡ «\‘√ >∑÷&çjT· Tqï,
<˚yê' R <˚e‘·\TqTï, dæ<ëΔ' R dæ<Tä \Δ TqTï, |üse¡ Ts¡¸jT· X¯Ã R eTVü‰ãTTwüß\TqT,
dü÷s¡´dü+ø±XÊ+ R dü÷s¡T´ì‘√ düe÷qyÓTqÆ ‘˚»düT‡ ø£*–q{Ï,º Hê>∑e÷‘·s+¡ düTs¡kÕ+
R Hê>∑e÷‘·jTÆÓ q düTs¡dqü T>∑÷]Ã, nÁãTeHé R (áØ‹>±) ã*øÏ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ <˚e‘·\TqT, >∑+<Ûsä T¡ «\TqT, dæ<Tä \Δ TqT, eTVü≤s¡T¸\TqT
eTVü‰‘˚CÀe+‘·Tsê˝…q’ Hê>∑»qì j·T>∑T düTs¡d‘ü √ ì≥T¢ ã*øÏ].
XÀ¢ˆˆ nj·T+ yê‘ê‘·à» ÅoÙe÷Hé |üe¢ ‘˚ kÕ>∑s√|ü] ˆ
Vü≤qTe÷HêïeT ‘·d´ü ‘·«+ eTTVüAs¡+Ô $|òTü ï e÷#·s¡ ˆˆ 144
XÀ¢ˆˆ sêø£då +ü s¡÷|üeTkÕújT· düT|òTü Às¡+ |üs«¡ ‘√|üeTyéT ˆ
<ä+ÁcÕºøs£ êfi¯+ |æ+>±ø£+å eÅø+Ô£ ø£è‘ê« quÛdÑ ‡ü eTyéT ˆˆ 145
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` nj·T+ ` yê‘ê‘·à»' ` Áoe÷Hé ` |üe¢ ‘˚ ` kÕ>∑s√|ü] ` Vü≤qTe÷Hé
` HêeT ` ‘·d´ü ` ‘·«+ ` eTTVüAs¡+Ô ` $|òTü ïyéT ` Ä#·s¡ ` sêø£då +ü ` s¡÷|üyTé
` ÄkÕújT· ` düT|òTü Às¡+ ` |üs«¡ ‘√|üeTyéT ` <ä+ÁcÕºøs£ êfi¯+ ` |æ+>±ø£+å ` eÅø+Ô£
` ø£è‘ê« ` quÛdÑ ‡ü eTyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·T+ le÷Hé Vü≤qTe÷Hé HêeT yê‘ê‘·à»' kÕ>∑s√|ü]
|üe¢ ‘˚— ‘·«+ düT|òTü Às¡+ |üs«¡ ‘√|üeT+ sêø£då +ü s¡÷|üyTé ÄkÕújT· <ä+ÁcÕºøs£ êfi¯+
|æ+>±ø£+å quÛdÑ ‡ü eT+ eÅø+Ô£ ø£è‘ê« ‘·d´ü eTTVüAs¡+Ô $|òTü ïyéT Ä#·s.¡
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ R á, le÷Hé R düs¡«X¯óuÛÑ\ø£åD düeTì«‘·T&ÉTqT,
Vü≤qTe÷Hé HêeT R Vü≤qTeT+‘·T&ÉqT ù|s¡T>∑\yê&ÉTq>∑T, yê‘ê‘·à»' R
yêj·TT|ü⁄Á‘·T&ÉT, kÕ>∑s√|ü] R düeTTÁ<äeTTMT<äT>±, |üe¢ ‘˚ R m>∑Ts¡T#·T b˛e⁄#·THêï&ÉT.
‘·«+ R ˙e⁄, düT|òTü Às¡+ R $TøÏÿ* uÛj Ñ T· +ø£s¡ yÓTqÆ ~j·TTqT, |üs«¡ ‘√|üeT+ R
|üs«¡ ‘· dü<èä X¯yTÓ qÆ {Ï~º j·TTqT n>∑T, sêø£då +ü s¡÷|ü+ R sêø£kå Õø±s¡eTTqT, ÄkÕújT·
R <Û]ä +∫, <ä+ÁcÕºøs£ êfi¯+ R ø√s¡\‘√ ;Ûøs£ e¡ TT>∑ qTqï{Ï~º j·TTqT, |æ+>±ø£+å R
|ü#Ã· ì ø£qTï\T >∑\~j·TTqT, quÛdÑ ‡ü eT+ R Äø±X¯eTT e+{Ï~j·TT q>∑T, eÅøyÔ£ Té R
H√{Ïì, ø£è‘ê« R <Û]ä +∫, ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î, eTTVüAs¡+Ô R s¬ +&ÉT
ø£D
å eTT\ ø±\eTT, $|òTü ïyéT Ä#·s¡ R $|òTü ïeTTqT ø£*–+|ü⁄eTT.
sêe÷qTJj·TeTT :` ªle÷Héμ R n‹<ä÷s¡ düeTTÁ<ä \+|òüTqeTTq+<äT >∑÷&É
n+‘· ø£+‘·≈î£ ã\eTT n_Ûeè~Δ H=+~q{Ïº ªdüTwüeTμ j·TqT X¯ø>ÔÏ \∑ yê&Éì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj·TT|ü⁄Á‘·T&É>T∑ Vü≤qTeT düeTTÁ<äeTTqT <ë≥T#·THêï&ÉT. m+‘·<÷ä s¡
y˚T–qqT n‘·ì ø±+‹ ô|s¡T>∑T#·Tqï<˚ >±ì, yê&ÉT≥ ˝Ò<Tä . ˙ yê‘·ìøÏ ˇø£ÿkÕ]
$|òTü ïeTTqT >∑*–+#·TeTT. |òTü Às¡eT>∑T sêø£då sü ÷¡ |üeTTqT <ë*Ã |üs«¡ ‘·eTTe˝… Á‘√e˝À
n&É¶eTT>∑ ì\∫ ø√s¡\‘√ ;Ûø£s¡yÓTÆq H√{Ïì Äø±X¯eT+‘·>± ô|+∫ n‘·ìì
n&ÉT¶ø=qTeTT.
XÀ¢ˆˆ ã\$T#êÃ¤eTùV≤ C„≤‘·T+ uÛ÷Ñ j·TXÊÃdü´ |üsêÁø£eTyéT ˆ
‘ê«+ $CÒw´ü ‘·T´bÕj˚Tq $cÕ<ä+ yê >∑$Twü´‹ ˆˆ 146
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` ã\yéT ` Ç#êÃ¤eTùV≤ ` C„≤‘·T+ ` uÛ÷Ñ j·T' ` #· ` ndü´ |üsêÁø£eTyéT
` ‘ê«+ ` $CÒw´ü ‹ ` ñbÕj˚Tq ` $cÕ<ä+ ` yê ` >∑$Twü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ê«yéT ñbÕj˚Tq $CÒw´ü ‹ yê $cÕ<ä+ >∑$Twü´‹ yê (Ç‹)
uÛ÷Ñ j·T' ndü´ ã\+ |üsêÁø£eT+ #· C„≤‘·TyéT Ç#êÃ¤eTùV≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘ê«+ R ìqTï, ñbÕj˚Tq R ñbÕj·TeTT>±, $CÒw´ü ‹ yê R
»sTT+#·TH√ ˝Òø,£ $cÕ<ä+ R ∫+‘·qT, >∑$Twü´‹ yê R bı+<äTH√ (Ç‹ R nqT),
uÛ÷Ñ j·T' R ‹]–, ndü´ R á Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ, ã\+ R X¯øìÔÏ , |üsêÁø£eT+ #·
R $Áø£eTeTTqT, C„≤‘·T+ Ç#êÃ¤eTùV≤ R ‘Ó*dæø=q>√s¡T#·THêïeTT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` ã\+ R C„≤H˚+Á~j·TkÕeTs¡´ú eTT, |üsêÁø£eT+ R X¯Á‘·T
$|ò÷ü ‘·øy£ TÓ qÆ X¯ø,ÔÏ »j·TeTTe\q X¯øj
ÔÏ T· T, $cÕ<äeTTe\q n‘·ì X¯ø˝ÔÏ À|üeTTqT
ø£qT>=q>∑\eTì Ä <˚e‘·\ uÛ≤eeTT.
le÷Hé ‘Óqàsƒ¡+ s¡+>±#ês¡T´\T>±s¡T :` uÛ÷Ñ j·T' R nq>± |ü⁄{Ïqº ~ yÓTT<ä\T dü÷s¡´
uÛÑø£åD≤~ ø±s¡éTT\#˚ á‘·ì kÕeTs¡úéTT nkÕe÷qýÓTÆq<äì »>∑Á‘·Œdæ<äΔeTT.
nsTTqqT ÄHê{Ï kÕeTs¡ú´ $T|ü &ÉTqï<√ ˝Ò<√ j·TqT dü+<˚Vü≤ìeè‹Ôø=s¡≈£î
‹]– n‘·ì kÕeTs¡´ú eTT ‘Ó\TdüTø=q<ä\∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` á Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ‘·>T∑ ñbÕj·TeTT‘√ ìqTï »sTT+#·>\∑ &Ü? ˝Òø£
ìqTï p∫ ;Û‹#˚ ∫+‘êÁ>∑düTÔ&É>∑THê j·Tì á‘·ì ã\eTTqT >∑÷]Ãj·TT,
|üsêÁø£eTeTTqT >∑÷]Ãj·TTqT Ç+ø=ø£e÷s¡T ‘Ó\TdüTø=q >√s¡T#·THêïeTT.
XÀ¢ˆˆ @eeTTø±Ô ‘·T kÕ <˚M <Óe’ ‘Ós’ _¡ dÛ ‘ü ÿ· è‘ê ˆ
düeTTÁ<äeT<Û̊´ düTs¡kÕ _ÁuÛrÑ sêø£då +ü e|ü⁄' ˆˆ 147
XÀ¢ˆˆ $ø£è‘·+ #· $s¡÷|ü+ #· düs«¡ dü´ #· uÛj
Ñ ÷· eVü≤yéT ˆ
|üe¢ e÷q+ Vü≤q÷eT+‘· e÷eè‘˚´<ä eTTyê#· Vü≤ ˆˆ 148
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø±Ô ` ‘·T ` kÕ ` <˚M ` <Óe’ ‘Ó'’ ` n_Ûd‘ü ·ÿ è‘ê `
düeTTÁ<äeT<Û̊´ ` düTs¡kÕ ` _ÁuÛrÑ ` sêø£då +ü ` e|ü⁄' ˆˆ $ø£è‘·+ ` #· ` $s¡÷|ü+
` #· ` düs«¡ dü´ ` #· ` uÛj Ñ ÷· eVü≤yéT ` |üe¢ e÷q+ ` Vü≤q÷eT+‘·yTé ` Äeè‘·´
` Ç<äyTé ` ñyê#· ` Vü≤ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` <Óe’ ‘Ó'’ @eyéT ñø±Ô « n_Ûd‘ü ÿ· è‘ê kÕ <˚M düTs¡kÕ düeTTÁ<äeT<Û´˚
$ø£è‘·+ $s¡÷|ü+ düs«¡ dü´ #· uÛj Ñ ÷· eVü≤+ e|ü⁄' _ÁuÛrÑ , |üe¢ e÷q+ Vü≤q÷eT+‘·yTé
Äeè‘·´ Ç<ä+ ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Óe’ ‘Ó'’ R <˚e‘·\#˚‘,· n_Ûd‘ü ÿ· è‘ê R $TøÏÿ* >ös¡$+|üã&çq<Ó,’
@eyéT ñø±Ô R áØ‹>± #Ó|Œü ã&çq<Ó,’ kÕ <˚M düTs¡kÕ R |üPE´sê˝…q’ Ä düTs¡d,ü
düeTTÁ<äeT<Û˚´ R Ä kÕ>∑s¡eT<ÛäéT+<äT, $ø£è‘·+ $s¡÷|ü+ #· R $ø±s¡eTT>±
qTqï~j·TTqT $\ø£D å eTT>∑ qTqï~j·TTqT, düs«¡ dü´ #· uÛj Ñ ÷· eVü≤+ R m\¢s≈¡ î£ qT
;Û‹ >=\TŒq~j·TTqT, sêø£då +ü e|ü⁄' R sêø£då sü ÷¡ |üyTÓ qÆ X¯Øs¡eTTqT, _ÁuÛrÑ R
<Û]ä +∫q<Ó,’ |üe¢ e÷q+ Vü≤q÷eT+‘·+ R m–]b˛e⁄#·Tqï Vü≤qTeTqT, Äeè‘·´ R
n&É–¶ +∫, Ç<äyTé ñyê#· R áØ‹>± ã*¬øqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $TøÏÿ* >ös¡eeTT‘√ <˚e‘·\T ‘·qqT á Ø‹>± n&ÉT>∑>± düTs¡kÕ<˚$
$ø±s¡eTT>±qT düs«¡ uÛj Ñ T· +ø£se¡ TT>±qT ñ+&ÉTq{Ïº sêø£då sü ÷¡ |üeTTqT <Û]ä +∫q<Ó’
düeTTÁ<äeTTô|’ m–] b˛e⁄#·Tqï Vü≤qTeT+‘·Tì e÷s¡eZ T<Û´ä eTTq n&É–¶ +∫ Ç≥T¢
|ü*¬øqT.
XÀ¢ˆˆ eTeT uÛÑø£å' Á|ü~wüº düÔ « MTX¯«¬s’sê«qs¡s¡¸uÛÑ ˆ
nVü≤+ ‘ê«+ uÛøÑ så£ TTcÕ´$T Á|ü$X‚<+ä eTe÷qqyéT ˆˆ 149
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTeT ` uÛøÑ 'å£ ` Á|ü~wü'º ` ‘·«yéT ` áX¯« s¬ '’ ` yêqs¡s¸¡ uÑÛ `
nVü≤+ ` ‘ê«+ ` uÛøÑ så£ TTcÕ´$T ` Á|ü$X¯ ` Ç<ä+ ` eTeT ` ÄqqyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤ yêqs¡s¸¡ u!ÑÛ ‘·«+ eTeT áX¯«s¬ '’ uÛøÑ 'å£ Á|ü~wü'º — nVü≤+
‘ê«+ uÛøÑ så£ TTcÕ´$T— Ç<ä+ eTeT Äqq+ Á|ü$X¯.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤ yêqs¡s¸¡ uÑÛ R z yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Ü! ‘·«+ R ˙e⁄, eTeT R Hê≈£î,
áX¯«s¬ '’ R <˚e‘·\#˚‘,· uÛøÑ 'å£ Á|ü~wü'º R ÄVü‰s¡eTT>± |ü+|üã&ç‹$. nVü≤+ R
H˚qT, ‘ê«+ R ìqTï, uÛøÑ så£ TTcÕ´$T R uÛøÑ +åÏ #Ó<qä T, Ç<ä+ eTeT Äqq+ R á Hê
eTTKeTTqT, Á|ü$X¯ R Á|üy•˚ +|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Ü! ˙e⁄ Hê≈£î <˚e‘·\#˚‘· ÄVü‰s¡eTT>± |ü+|üã&ç
j·TTHêïe⁄. ø±e⁄q H˚qT Ç|ü&˚ ìqTï uÛøÑ +åÏ #Ó<qä T. Ç~>√ yÓ+≥H˚ Hê H√{Ï˝À
Á|üy•˚ +|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ es¡ @wü |ü⁄sê <ä‘√Ô eTeT <ÛëÁ‘˚‹ dü‘«· sê ˆ
yê´<ëj·T $|ü⁄\+ eÅø+Ô£ dæ‘ú ê kÕ e÷s¡T‘˚' |ü⁄s¡' ˆˆ 150
(á XÀ¢øe£ TT ˇø£ÿ u§+u≤sTT Á|ü‹j·T+<äT e÷Á‘·yT˚ >∑\<äT)
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` es¡' ` @wü' ` |ü⁄sê ` <ä‘'Ô· ` eTeT ` <ÛëÁ‘ê ` Ç‹ ` dü‘«· sê
` yê´<ëj·T ` $|ü⁄\+ ` eÅø+Ô£ ` dæ‘ú ê ` kÕ ` e÷s¡T‘˚' ` |ü⁄s¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄sê eTeT <ÛëÁ‘ê @wü' es¡' <ä‘'Ô· Ç‹ dü‘«· sê kÕ $|ü⁄\+
eÅø+Ô£ yê´<ëj·T e÷s¡T‘˚' |ü⁄s¡' dæ‘ú ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄sê R |üPs¡«ø±\eTTq+<äT, eTeT R Hê≈£î, <ÛëÁ‘ê R
ÁãVü≤à<˚e⁄ì#˚‘,· @wü' es¡' <ä‘'Ô· R á es¡ yÓTTdü>ã∑ &çq~, Ç‹ R nì (|ü*øÏ),
dü‘«· sê kÕ R y˚–s¡bÕ≥T ø£*–q<Óq’ {Ïº Ä düTs¡d,ü $|ü⁄\+ eÅø+Ô£ R (‘·q) $XÊ\yÓTqÆ
H√{Ïì, yê´<ëj·T R ‘Ós#¡ T· ø=ì, e÷s¡T‘˚' |ü⁄s¡' R Vü≤qTeT+‘·Tì m<äT≥, dæ‘ú ê R
ì\Teã&ÓqT.
‹\ø£eTT :` @wü es¡' R m<äT≥ã&çqyê&ÉT ‘·q H√{Ï˝ÀìøÏ Á|üy•˚ +#·Tq{Ïº es¡eTT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` @wü es¡' R m<äT{ÏøÏ e∫Ãq yêìì e÷Á‘·yT˚ ‹ì J$+∫
j·TT+&É>\∑ X¯ø.ÔÏ
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üPs¡«eTT ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT Hê ø° es¡yTÓ Tdü+– j·TTHêï&ÉT nì |ü*øÏ
ÄyÓT n‹y˚>e∑ TT>± ‘·q H√{Ïì ‘Ós#¡ T· ø=ì Vü≤qTeT+‘·Tì m<äT{ÏøÏ b˛sTT n&Ée¶ TT>±
ì\Teã&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ @eeTTø£Ô düT‡s¡dj ü ÷· ÁbÕ+»* sê«qs¡s¸¡ u'ÑÛ ˆ
Á|üV≤ü èwüeº <äq' Áoe÷ì<ä+ e#·qeTÁãM‘Y ˆˆ 151
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø£'Ô ` düTs¡dj ü ÷· ` ÁbÕ+»*' ` yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ ` Á|üV≤ü èwüº
e<äq' ` Áoe÷Hé ` Ç<ä+ ` e#·qyéT ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTs¡dj ü ÷· @eyéT ñø£'Ô le÷Hé yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ Á|üV≤ü èwüeº <äq'
ÁbÕ+»*' (düH)é Ç<ä+ e#·qyéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTs¡dj
ü ÷· R düTs¡d#ü ,˚ @eyéT ñø£'Ô R á Ø‹>± #Ó|Œü ã&çq,
le÷Hé yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ R X¯óuÛ\Ñ ø£D
å düeTì«‘·T&Óq’ Ä yêqs¡ÁX‚wßü̃ &ÉT, Á|üV≤ü èwüeº <äq'
R Vü≤sê¸‹X¯jT· eTT>∑\ eTTKeTT >∑\yê&ÉTqT, ÁbÕ+»*' (düH)é R <√dæ* jÓTT–Zq
yê&ÉT qsTT, Ç<ä+ e#·qyéT nÁãM‘Y R á e÷≥qT ã*¬øqT.
‹\ø£eTT :` Á|üV≤ü èwüeº <äq' R ÄyÓT≈£î uÛøÑ +åÏ #·T es¡ eTTqï|üŒ{ÏøìÏ ‘·q≈£î Ä
j·TbÕj·TeTTqT ‘=\–+#·Tø=qT ñbÕj·TeTT >∑\<äì düVü≤s¡¸e<äqT &ÉjÓT´qì
uÛ≤eeTT.
sêe÷qTJj·TeTT :` Ç#·Ã≥ ªlμX¯ã›eTT #˚‘· n‹<ä÷s¡ düeTTÁ<ä\+|òüTqeTT
q+<äT>∑÷&É MT<äT $TøÏÿ* ã˝≤_Ûeè~Δì >∑÷s¬ Ã&ç ªdüTwüeTμ j·TqT X¯ø>ÔÏ \∑ yê&Éì
uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düTs¡dü Ç≥T¢ |ü*øÏq |ü\T≈£î\T $ì yêqs¡ÁX‚wü˜ß&Ó’q Vü≤qTeT
eTVü‰dü+‘√wüeTT‘√ $qj·T|üPs¡«ø£eTT>±, ÄyÓT‘√ ì≥T¢ ã*¬øqT.
XÀ¢ˆˆ sêyÓ÷ <ëX¯s~¡ s∏ êïeT Á|ü$c˛º <ä+&Éø±eqyéT ˆ
\ø£ÎDÒq düV≤ü ÁuÛ≤Á‘ê yÓ<’ V˚ ‰ü ´ #ê|æ uÛ≤s¡´j·÷ ˆˆ 152
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeT' ` <ëX¯s~¡ '∏ ` HêeT ` Á|ü$wü'º ` <ä+&Éø±eq+ ` \ø£ÎDÒq
` düV≤ü ` ÁuÛ≤Á‘ê ` yÓ<’ V˚ ‰ü ´ ` #· ` n|æ ` uÛ≤s¡´j·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT' HêeT <ëX¯s~¡ '∏ uÛ≤Á‘ê \ø£ÎDÒq uÛ≤s¡´j·÷ yÓ<’ V˚ ‰ü ´ #·
n|æ düV≤ü <ä+&Éø±eq+ Á|ü$wü'º .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT' HêeT R lsêeTT&ÉqT ù|s¡T>∑\, <ëX¯s~¡ '∏ R <äXs¯ <¡ Tä∏ ì
≈£îe÷s¡T&ÉT, ÁuÛ≤Á‘ê \ø£ÎDÒq R ‘·eTTà&Óq’ \ø£ÎDTì‘√qT, uÛ≤s¡´j·÷ yÓ<’ V˚ ‰ü ´ #·,
n|æ düV≤ü R uÛ≤s¡´jÓTÆ q d”‘‘· √&ÉqT >∑÷&É, <ä+&Éø±eq+ R <ä+&Éø±s¡DéTTqT,
Á|ü$wü'º R Á|üy•˚ +∫ j·TT+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äX¯s¡<∏äTì |ü⁄Á‘·T&Ó’q lsêeTT&ÉqT Hê‘·&ÉT \ø£ÎDT&ÉqT
‘·eTTàì‘√&ÉqT, d”‘j · T· qT uÛ≤s¡´‘√&ÉqT >∑\dæ <ä+&Éø±s¡DéTTq≈£î e#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ nq´ø±s¡´$wüø£Ôdü´ ã<äΔyÓ’s¡dü´ sêø£åôd’' ˆ
‘·d´ü d”‘ê Vü≤è‘ê uÛ≤sê´ sêeDÒq j·TX¯d«æ ˙ ˆˆ 153
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nq´ø±s¡´$wüødÔ£ ´ü ` ã<äyΔ s’Ó d¡ ´ü ` sêø£ôå d'’ ` ‘·d´ü ` d”‘ê `
Vü≤è‘ê ` uÛ≤sê´ ` sêeDÒq ` j·TX¯d«æ ˙ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nq´ø±s¡´$wüødÔ£ ´ü sêø£ôå d'’ ã<äyΔ s’Ó d¡ ´ü ‘·d´ü j·TX¯d«æ ˙ uÛ≤sê´
d”‘ê sêeDÒq Vü≤è‘ê.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` nq´ø±s¡´$wüødÔ£ ´ü R y˚iT|üì˝À ìeT>∑Tï&Ó’ j·TTqïyê&ÉTqT (nq>±
e÷j·÷eTè>∑eTT qH˚«wæ+#·T#·T <ëìì ø=ì ‘Ó#T· Ã≥¬ø’ <ä÷s¡eTTq≈£î uÀsTT j·TT+&É>±)
sêø£ôå d'’ ã<äyΔ s’Ó d¡ ´ü R sêø£då Tü \‘√ $s√<Ûeä TT ø£*j
Z T· Tqïyê&ÉT q>∑Tq{Ï,º ‘·d´ü R Ä
lsêeTTìjÓTTø£ÿ, j·TX¯d«æ ˙ R ñ‘·eÔ TTsê\ì eHÓïø¬ øÏÿq{Ï,º uÛ≤sê´ d”‘ê R uÛ≤s¡´j·T>∑T
d”‘ê<˚$, sêeDÒq R sêeDTì#˚‘,· Vü≤è‘ê R <=+–*+|üã&çq~.
‹\ø£eTT :` nq´ø±s¡´$wü≈î£ &Ô TÉ R e÷j·÷eTè>∑e<Ûj
ä T· +<äT ìeT>∑Tï&Ó’ j·TTqïyê&Éì
uÛ≤eeTT. ã<äyΔ s’Ó T¡ &ÉT R X¯Ss¡ŒDK eTT≈£îÿ#Óe⁄\T >√j·TT≥#˚ ÄÁ>∑V≤ü eTT |üPìq
sêø£då Tü \‘√ yÓs’ e¡ TT >∑*qZ yê&ÉT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` nq´ø±s¡´$wü≈dÔ£ ´ü R e÷Ø#·eTè>∑eTTqT Á>∑V≤æ +#·T≥j·T+<äT
ìeT>∑Tï&Ó’ j·TT+&É>±.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` nq´ø±s¡´$wü≈£Ôdü´ R e÷j·÷eTè>∑e<Ûäø=i¬ø’ <ä÷s¡eTT>∑
#·ìj·TT+&É>±.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT Ç‘·sø¡ ±s¡éTTq+<äT ìeT>∑Tï&Ó’ <ä÷s¡eTTq qT+&É>±
sêø£ådüT\qT dü+Vü≤]+#·T#·THêï&Éì $s√<ÛäuÛ≤eeTT ã÷ì sêeDT&ÉT |üs¡eT
|ü‹Áe‘·jT· >∑T d”‘j · T· qT ù|s¡T>∑\ n‘·ì uÛ≤s¡´qT n|üV≤ü ]+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕ´dü‡ø±X¯+ <ä÷‘√-Vü≤+ >∑$Tùw´ sêeTXÊdüHê‘Y ˆ
ø£sT¡ eÔ Ts¡Ωdæ sêeTdü´ kÕVü≤´+ $wüjT· yêdæì ˆˆ 154
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·kÕ´' ` düø±X¯+ ` <ä÷‘·' ` nVü≤+ ` >∑$Tùw´ ` sêeTXÊdüHê‘Y
` ø£sT¡ yÔ Té ` ns¡Ωdæ ` sêeTdü´ ` kÕVü≤´+ ` $wüjT· yêdæì ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeTXÊdüHê‘Y nVü≤+ <ä÷‘·' (düH)é ‘·kÕ´' düø±X¯+ >∑$Tùw´.
ùV≤ $wüjT· yêdæì! sêeTdü´ kÕVü≤´+ ø£sT¡ yÔ Té ns¡Ωd.æ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeTXÊdüHê‘Y R lsêeTTì Ä»„e\q, nVü≤+ R H˚qT, ‘·kÕ´'
düø±X¯+ R ÄyÓT ø£&≈É î£ , <ä÷‘·' (düH)é R <ä÷‘·q>∑T#·T, >∑$Tùw´ R b˛e⁄#·THêïqT.
ùV≤ $wüjT· yêdæì R (n‘·ì) sê»éTTq+<äTqï{Ïº z ñ‘·eÔ TTsê˝≤! ‘·«+ R ˙e⁄,
sêeTdü´ R lsêeTTìøÏ, kÕVü≤´+ ø£sT¡ +Ô ns¡Ωdæ R düV‰ü j·TeTT #˚jT· <ä–j·TTHêïe⁄.
‹\ø£eTT :` $wüjT· yêdæì R sêeTT&ÉT düsê«~Û|‹ü >±e⁄q düTs¡dü j·TTqï~ >∑÷&É
lsêeTTì sê»ý˚T.
>√$+<äsêJj·TeTT:` $wüjT· yêdæì R sêeTsê»ýêdæì.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` $wüj·Tyêdæì ` sêeTsê»ýêdæì nq>± lsêeTT&ÉT
Á‹˝Àø£Hê<∏Tä &Ó’ j·TT+&ÉT≥e\q.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTTì Ä»„Á|üø±s¡eTT H˚qT <ä÷‘·øè£ ‘·éTT ã÷ì d”‘j
· T· Tqï
#√{ÏøÏ b˛e⁄#·THêïqT. ˙e⁄qT lsêeTTì sê»éTTq+<˚ ìedæ+#·T#·Tqï<ëqe⁄
ø±ã{Ïº n‘·ìøÏ düV‰ü j·TeTT #˚jT· e\dæq <ëqy˚ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ n<∏yä ê yÓT~Æ ©∏ + <äècÕº« sêeT+ #êøÏw¢ øºü ±]DyéT ˆ
Ä>∑$TcÕ´$T ‘˚ eÅø+Ô£ dü‘´· + Á|ü‹X¯èD√$T ‘˚ ˆˆ 155
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏yä ê ` yÓT~Æ ©∏ + ` <äècÕº« ` sêeT+ ` #· ` nøÏw¢ øºü ±]DyéT `
Ä>∑$TcÕ´$T ` ‘˚ ` eÅø+Ô£ ` dü‘´· + ` Á|ü‹X¯èD√$T ` ‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏yä ê, yÓT~Æ ©∏ yéT nøÏw¢ øºü ±]D+ sêeT+ #· <äècÕº«, ‘˚ eÅøyÔ£ Té
Ä>∑$TcÕ´$T. ‘˚ dü‘´· + Á|ü‹X¯èD√$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏yä ê R ˝Òø,£ yÓT~Æ ©∏ yéT R d”‘q· T, nøÏw¢ øºü ±]D+ sêeT+ #· R
m\¢s¡≈£îqT πøåeTeTTqT >∑÷s¡TÃq{Ïº lsêeTTì, <äècÕº« R <ä]Ù+∫, ‘˚ eÅø£ÔyéT
Ä>∑$TcÕ´$T R ˙ H√{Ïø&£ ≈É î£ sê>∑\qT, ‘˚ dü‘´· + Á|ü‹X¯èD√$T R ˙≈£î Á|üe÷DeTT
#˚dæ dü‘´· eTTqT #Ó|ü #·THêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTTìøÏ düV‰ü j·TeTT #˚jT· q+<äTy˚ì H˚ ì|ü&˚ b˛sTT d”‘ê<˚$ì
yÓ~øÏ ø£qT>=ì eTVü‰‘·Tà&Óq’ lsêeTTìøÏ d”‘· $wüjT· eTT ìy˚~+∫ yÓ+≥H˚ ˙≈£î
ÄVü‰s¡eTT>± ˙ ø£&É≈£î e∫Ãy˚j·TT<äTqT. H˚qT Á|üe÷D|üPs¡«ø£eTT>± ˙ øÏ~
#Ó|ü#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ @eeTTø±Ô Vü≤qTeT‘ê düTs¡kÕ ø±eTs¡÷|æD° ˆ
nÁãM Hêï‹eπs‘Ô · ø£•Ã <˚wü es√ eTeT ˆˆ 156
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø±Ô ` Vü≤qTeT‘ê ` düTs¡kÕ ` ø±eTs¡÷|æD° ` nÁãM‘Y
` q ` n‹eπs‘Ô · ` ø£' ` ∫‘Y ` @wü' ` es¡' ` eTeT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTeT‘ê @eyéT ñø±Ô ø±eTs¡÷|æD° düTs¡kÕ nÁãM‘Y— ø£•Ã‘Y
q n‹eπs‘Ô —· eTeT @wü' es¡'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTeT‘ê R Vü≤qTeT+‘·Tì#˚, @eyéT ñø±Ô R áØ‹>±
#Ó|Œü ã&çq<Ó,’ ø±eTs¡÷|æD° düTs¡kÕ R ø±eTs¡÷|æDÏ j·T>∑T Ä düTs¡d,ü nÁãM‘Y R
(Ç≥T¢) |ü*ø¬ qT. ø£•Ã‘Y R me«&ÉTqT, q n‹eπs‘Ô · R qqTï MT]b˛e⁄≥≈£î M\T˝Ò<Tä ,
eTeT R Hê≈£î, @wü' es¡' R Ç~ es¡eTT>∑ ˙j·Tã&çq~.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` @wü' eTeT es¡' R ÁãVü≤à<˚e⁄ì#˚ áj·Tã&çq{Ï<º ìä uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ç≥T¢ #Ó|Œü >± $ì ø±eTs¡÷|æDj
Ï TÆÓ q düTs¡dü n‘·ì‘√
ì≥T¢ |ü*ø¬ qT. me«]øÏì qqTï MT] b˛e⁄≥≈£î X¯ø´£ eTT >±<äT. Hêø° es¡eTTqT
<˚e‘·*∫Ã].
XÀ¢ˆˆ ‘·+ Á|üj÷· +‘·+ düeTTB«ø£å ´ düTs¡kÕ yêø£éTÁãM‘Y ˆ
ã\+ õC„≤düe÷Hê kÕ Hê>∑e÷‘ê Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ 157
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` Á|üj÷· +‘·+ ` düeTTB«ø£å ´ ` düTs¡kÕ ` yêø£ýéT ` nÁãM‘Y
` ã\+ ` õC„≤düe÷Hê ` kÕ ` Hê>∑e÷‘ê ` Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|üj÷· +‘·+ ‘·+ düeTTB«ø£å ´ kÕ Hê>∑e÷‘ê düTs¡kÕ Vü≤q÷eT‘·'
ã\+ õC„≤düe÷Hê yêø£ýéT nÁãM‘Y.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Á|üj÷· +‘·+ R yÓ&*É b˛e⁄#·Tqï{º,Ï ‘·+ R Ä Vü≤qTeTqT, düeTTB«ø£å ´
R #·÷∫, kÕ Hê>∑e÷‘ê düTs¡kÕ R Hê>∑e÷‘·jTÆÓ q Ä düTs¡d,ü Vü≤q÷eT‘·' R
Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ, ã\+ R X¯øìÔÏ , õC„≤düe÷Hê R ‘Ó*dæø=q >√]q<Ó,’ yêø£ýéT
nÁãM‘Y R á yêø£éTTqT ã*¬øqT.
‹\ø£eTT :` Á|üj÷· +‘·+ R es¡<ëq$wüjT· eTTqT $ì ≈£L&É yÓ&*É b˛e⁄#·Tqï{Ïº
yê&Éì uÛ≤eeTT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ÁãVü≤à ‘·q øÏ∫Ãq es¡<ëq $wüjT· eTTqT $ì >∑÷&É yÓ&*É
b˛e⁄#·THêï&Éì düTs¡dü n‘·ì‘√ ‹]– |ü*ø¬ qì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q≈£î »yêãT #Ó|ü #·T eTT+<äTq≈£î b˛e⁄#·Tqï{Ïº Vü≤qTeT+‘·Tì
p∫ Ä düTs¡dü n‘·ì X¯øÔÏ m+‘·{<Ï √ ‘Ó*dæø=qe\dæjT· Tqï~. ø±ã{Ïº n‘·ì‘√
Ç≥T¢ |ü*øÏq~.
XÀ¢ˆˆ ì$X¯´ e<äq+ y˚T-<ä´ >∑+‘·e´+ yêqs√‘·eÔ T ˆ
es¡ @wü |ü⁄sê <ä‘√Ô eTeT <ÛëÁ‘˚‹ dü‘«· sê ˆ
yê´<ëj·T $|ü⁄\+ eÅø+Ô£ dæ‘ú ê kÕ e÷s¡T‘˚' |ü⁄s¡' ˆˆ 158
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ì$X¯´ ` e<äq+ ` y˚T ` n<ä´ ` >∑+‘·e´+ ` yêqs√‘·eÔ T `
es¡' ` @wü' ` |ü⁄sê ` <ä‘'Ô· ` eTeT ` <ÛëÁ‘ê ` Ç‹ ` dü‘«· sê ` yê´<ëj·T `
$|ü⁄\+ ` eÅø+Ô£ ` dæ‘ú ê ` kÕ ` e÷s¡T‘˚' ` |ü⁄s¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤! yêqs√‘·eÔ T! n<ä´ y˚T e<äq+ ì$X¯´ >∑+‘·eýéT— @wü'
es¡' <ÛëÁ‘ê |ü⁄sê eTeT <ä‘'Ô· . Ç‹ dü‘«· sê kÕ $|ü⁄\+ eÅø+Ô£ yê´<ëj·T e÷s¡T‘˚'
|ü⁄s¡' dæ‘ú ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤! yêqs√‘·eÔ T R z yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Ü! n<ä´ R Ç|ü&ÉT, y˚T
e<äq+ ì$X¯´ R Hê H√{Ï˝ÀìøÏ Á|üy•˚ +∫, >∑+‘·eýéT R yÓfifl¯ e\dæjT· Tqï~,
@wü' es¡' R á es¡eTT, <ÛëÁ‘ê R ÁãVü≤à<˚e⁄ì#˚‘,· |ü⁄sê R |üPs¡«ø±\eTTq,
eTeT <ä‘'Ô· R Hê≈£î áj·Tã&çq~, Ç‹ R nì |ü*øÏ, dü‘«· sê R y˚>e∑ TT‘√&É, kÕ
R Ä düTs¡dü, $|ü⁄\+ eÅø£Ô+ R ô|<ä›<Ó’q (‘·q) H√{Ïì, yê´<ëj·T R ‘Ós¡∫,
e÷s¡T‘˚' |ü⁄s¡' R Vü≤qTeT+‘·Tì m<äT≥, dæ‘ú ê R ì\Teã&ÓqT.
>∑eTìø£ :` ø=ìï Á|ü‘T· \˝À ªì$X¯´μ≈£î ã<äT\T>± ªÁ|ü$X¯´μ nì >∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Ü! Ç|ü&ÉT ˙e⁄ Hê H√{Ï˝À Á|üy•˚ +#·≈î£ +&É>∑
eTT+<äTq≈£î b˛e⁄≥≈£î M\T˝Ò<Tä . Ç~ Hê≈£î |üPs¡«eTT ÁãVü≤à<˚e⁄ &=dü–q es¡eTT.
nì |ü\T≈£î#·T ÄyÓT ô|<ä<› q’Ó {Ïº ‘·q H√{Ïì $TøÏÿ* yÓ&\É TŒ>± ‘Ós∫¡ Vü≤qTeT≈£î
m<äTs¡T>∑ ì\Teã&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ @eeTTø£Ô düT‡s¡dj ü ÷· Á≈£î<√Δ yêqs¡|⁄ü +>∑e' ˆ
nÁãM‘·Tÿs¡T yÓ’ eÅø+Ô£ j˚Tq e÷+ $wüV≤æ wü´ùd ˆˆ 159
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø£Ô' ` düTs¡düj·÷ ` Á≈£î<äΔ' ` yêqs¡|ü⁄+>∑e' `
nÁãM‘Y ` ≈£îs¡T ` yÓ’ ` eÅø+Ô£ ` j˚Tq ` e÷+ ` $wüV≤æ wü´ùd ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTs¡dj ü ÷· @eyéT ñø£'Ô yêqs¡|⁄ü +>∑e' Á≈£î<ä'Δ (düH)é nÁãM‘Y.
j˚Tq e÷+ $wüV≤æ wü´ùd ‘·+ eÅø+Ô£ ≈£îs¡T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTs¡djü ÷· R düTs¡d#ü ,˚ @eyéT ñø£'Ô R á $<Ûeä TT>± #Ó|Œü ã&çq{Ï,º
yêqs¡|⁄ü +>∑e' R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, Á≈£î<ä'Δ (düH)é R Áø√<Ûeä TT H=+~qyê&Ó,’ nÁãM‘Y
R (Ç≥T¢) |ü*¬øqT. j˚Tq R m{Ïº H√{Ï‘√, e÷+ R qqTï, $wüVæ≤wü´ùd R
uÛ]Ñ +|ü>\∑ y√ (‘·+) eÅø+Ô£ R n{Ïº H√{Ïì, ≈£îs¡T R |üPqTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düTs¡dü n≥T¢ |ü\Tø£>∑H˚ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Á≈£î<äTΔ&Ó’ ÄyÓT‘√ Ç≥T¢
|ü*ø¬ qT. nsTTq#√ qqTï Á$T+>∑>*∑ –q+‘·>± ˙ H√s¡T ‘ÓsT¡ e⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ Ç‘·T´ø±Ô « düTs¡kÕ+ Á≈£î<√Δ <äXj
¯ ÷Ó »q e÷j·T‘·' ˆ
<äXj
¯ ÷Ó »q$kÕÔs√ Vü≤qTe÷quÛeÑ ‘·<Ô ë ˆˆ 160
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` ñø±Ô « ` düTs¡kÕ+ ` Á≈£î<ä'Δ ` <äXj ¯ ÷Ó »qyéT ` Äj·T‘·' `
<äXj¯ ÷Ó »q$kÕÔs'¡ ` Vü≤qTe÷Hé ` nuÛeÑ ‘Y ` ‘·<ë ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Ç‹ düTs¡kÕyéT ñø±Ô « Vü≤qTe÷Hé Á≈£î<ä'Δ düHé ‘·<ë <äXj ¯ ÷Ó »qyéT
Äj·T‘·' <äXj ¯ ÷Ó »q$kÕÔs'¡ nuÛeÑ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTs¡kÕ+ R düTs¡dqü T, Ç‹ ñø±Ô « R Ç≥T¢ |ü*øÏ, Á≈£î<ä'Δ R
ø√|æ+∫j·TTqï{Ï,º Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, ‘·<ë R n|ü&ÉT, <äXj ¯ ÷Ó »q e÷j·T‘·'
R <äXj ¯ ÷Ó »qeTT\T bı&Ée⁄>∑\yê&ÉTqT, <äXj ¯ ÷Ó »q$kÕÔs'¡ R <äXj¯ ÷Ó »qeTT\
yÓ&\É TŒ>∑\yê&ÉTqT, nuÛeÑ ‘Y R ÄjÓTqT.
sêe÷qTJj·TeTT :` <äXj
¯ ÷Ó »q e÷j·T‘·' R Ç+‘·≈î£ eTT+<äT ª<äXj
¯ ÷Ó »q $d”sÔ êí
Á‹+X¯‘Y jÓ÷»qe÷j·T‘ê #Ûêj·÷ yêqs¡dæ+Vü≤dü´μ nì e]í+|üã&çq Ä
|ü]e÷DeTTqT düTs¡kÕ<äs¡ÙqeTTq≈£î |üPs¡«y˚T dü+πøå|æ+#·Tø=ì Äø£düeTTq+<äT
Vü≤qTeT m>∑Ts¡T#·T+&Óqì Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ç≥T¢ #Ó|Œæ ø√|üeTT‘√ ‘êqT >∑÷&É <äXj
¯ ÷Ó »qeTT\
bı&Ée⁄qT yÓ&\É TŒ >∑\ X¯Øs¡eTT‘√ ÄyÓT eTT+<äT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·+ <äècÕº« y˚T|òTü dü+ø±X¯+ <äXj
¯ ÷Ó »q e÷j·T‘·yTé ˆ
#·ø±s¡ düTs¡kÕ bÕ´dü´+ $+X¯<√´»q e÷j·T‘·yTé ˆˆ 161
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` <äècÕº« ` y˚T|òTü dü+ø±X¯+ ` <äXj ¯ ÷Ó »qyéT ` Äj·T‘·yTé `
#·ø±s¡ ` düTs¡kÕ ` n|æ ` Ädü´+ ` $+X¯<√´»qyéT ` Äj·T‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` y˚T|òTü dü+ø±X¯+ ‘·+ <äXj ¯ ÷Ó »qyéT Äj·T‘·yTé <äècÕº« düTs¡kÕ
n|æ Ädü´+ $+X¯<√´»qyéT Äj·T‘·+ #·ø±s¡.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` y˚T|òTü dü+ø±X¯+ ‘·+ R eTVü‰y˚T|òTü eTT‘√ düe÷qT&Ó’ j·TTqï n‘·ìì,
<äXj ¯ ÷Ó »qyéT Äj·T‘·+ <äècÕº« R |ü~ j·÷eT&É\ bı&Éyj ’Ó T· Tqï yêìì>± p∫,
düTs¡kÕ n|æ R düTs¡d>ü ÷∑ &É, Ädü´+ R (‘·q) H√{Ïì, $+X¯<√´»qyéT Äj·T‘·+ R
Çs¡Te~ j·÷eT&É\ bı&Ée⁄>∑\ <ëìì>±, #·ø±s¡ R #˚ôdqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ô|<ä› y˚T|òTü eTTe˝… |ü~j·÷eT&É\ bı&Éyq’Ó X¯Øs¡eTT‘√ qTqï Ä
Vü≤qTeT+‘·Tì p∫ düTs¡dü yÓ+≥H˚ ‘·q H√{Ïì Çs¡Te~ ÄeT&É\ bı&Éyq’Ó ~>±
#˚ôdqT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤qTe÷+ düTÔ ‘·‘'· Á≈£î<äΔ Åd+Ôæ X¯<√´»q e÷j·T‘·' ˆ
#·ø±s¡ düTs¡kÕ eÅø+Ô£ #·‘T· ]«+X¯‘<Ô· √∏ Á∫Ã¤‘y· Té ˆˆ 162
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤qTe÷Hé ` ‘·T ` ‘·‘'· ` Á≈£î<ä'Δ ` Á‹+X¯<√´»qyéT ` Äj·T‘·'
` #·ø±s¡ ` düTs¡kÕ ` eÅø+Ô£ ` #·‘T· ]«+X¯‘Y ` ‘·<ë∏ ` ñÁ∫Ã¤‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTe÷Hé ‘·T Á≈£î<ä'Δ ‘·‘'· Á‹+X¯<√´»qyéT Äj·T‘·' (nuÛeÑ ‘Y).
düTs¡kÕ (n|æ) ‘·<ë∏ eÅø+Ô£ , #·‘T· ]«+X¯‘Y ñÁ∫Ã¤‘y· Té #·ø±s¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTe÷Hé ‘·T R Vü≤qTeT+‘·T &É|ü &ÉT, Á≈£î<ä'Δ R ø√|æ+∫qyê&Ó,’
‘·‘'· R yÓ+≥H˚, Á‹+X¯<√´»q+ R eTT|üŒ~ j·÷eT&É\, Äj·T‘·' (nuÛeÑ ‘Y) R
bı&Éyq’Ó yê&ÉjTÓ ´qT, düTs¡kÕ (n|æ) R düTs¡dü (>∑÷&É), ‘·<ë∏ R ÄÁ|üø±s¡eTT>∑H,˚
eÅø+Ô£ R (‘·q) H√{Ïì, #·‘T· ]«+X¯‘Y ñÁ∫Ã¤‘y· Té R q\Tã~j·÷eT&É\ bı&Ée⁄>±,
#·ø±s¡ R #˚ôdqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T &É|ü &ÉT ø√|æ+∫ yÓ+≥H˚ ‘·q <˚V≤ü eTTqT eTT|üŒ~
j·÷eT&É\ bı&Ée⁄>± ô|+#ÓqT. n~ #·÷∫ düTs¡dü >∑÷&É ‘·q H√{Ïì q\Tã~
jÓ÷»qeTT\ bı&Ée⁄ #˚ôdqT.
XÀ¢ˆˆ ãuÛ÷Ñ e Vü≤qTe÷˙«s¡' |ü+#êX¯<√´»H√Á∫Ã¤‘'· ˆ
#·ø±s¡ düTs¡kÕ eÅø+Ô£ wüw+ºæ jÓ÷»qeTTÁ∫Ã¤‘y· Té ˆˆ 163
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ãuÛ÷Ñ e ` Vü≤qTe÷Hé ` Ms¡' ` |ü+#êX¯<√´»H√Á∫Ã¤‘'· ` #·ø±s¡
` düTs¡kÕ ` eÅø+Ô£ ` wüw+ºæ ` jÓ÷»qyéT ` ñÁ∫Ã¤‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡' Vü≤qTe÷Hé |ü+#êX¯<√´»H√Á∫Ã¤‘'· ãuÛ÷Ñ e. düTs¡kÕ eÅø+Ô£
wüwj ºæ ÷Ó »qyéT ñÁ∫Ã¤‘y· Té #·ø±s¡.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Ms¡' Vü≤qTe÷Hé R Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, |ü+#êX¯<√´»H√Á∫Ã¤‘'·
R @ã~jÓ÷»qeTT\ bı&Ée⁄>±, ãuÛ÷Ñ e R njÓT´qT. düTs¡kÕ R düTs¡dj ü T· T,
eÅø£Ô+ R (‘·q) H√{Ïì, wüwæºjÓ÷»qyéT ñÁ∫Ã¤‘·+ R ns¡Te~ jÓ÷»qeTT\T
bı&Éyq’Ó ~>±, #·ø±s¡ R #˚ôdqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT+‘·T &É|⁄ü &ÉT ‘êqT @ã~ j·÷eT&É\ bı&Ée]>±
ô|]¬>qT. yÓ+≥H˚ düTs¡dü ‘·q H√{Ïì ns¡Te~ j·÷eT&É\ bı&Éyq’Ó <ëì>± #˚ôdqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·<e’Ó Vü≤qTe÷Hé Ms¡' dü|‹Ôü + jÓ÷»H√Á∫Ã¤‘'· ˆ
#·ø±s¡ düTs¡kÕ eÅøyÔ£ Té no‹+ jÓ÷»H√Á∫Ã¤‘y· Té ˆˆ 164
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·<ë ` @e ` Vü≤qTe÷Hé ` Ms¡' ` dü|‹Ôü + ` jÓ÷»H√Á∫Ã¤‘'· `
#·ø±s¡ ` düTs¡kÕ ` eÅøyÔ£ Té ` no‹+ ` jÓ÷»H√Á∫Ã¤‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡' Vü≤qTe÷Hé ‘·<e’Ó dü|‹Ôü + jÓ÷»H√Á∫Ã¤‘'· (nuÛeÑ ‘Y).
düTs¡kÕ eÅøyÔ£ Té no‹+ jÓ÷»H√Á∫Ã¤‘+· #·ø±s¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡' Vü≤qTe÷Hé R Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘·<e’Ó R yÓ+≥H˚,
dü|‹Ôü + jÓ÷»H√Á∫Ã¤‘'· R &Óã“~ jÓ÷»qeTT\ bı&É>]∑ , (nuÛeÑ ‘Y R njÓT´qT),
düTs¡kÕ R düTs¡d,ü eÅø+Ô£ R H√{Ïì, no‹+ jÓ÷»H√Á∫Ã¤‘+· R mqTã~jÓ÷»qeTT\
bı&Ée⁄>∑, #·ø±s¡ R #˚ôdqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Ó’q Vü≤qTeT n|ü&ÉT &Óã“~ j·÷eT&É\ bı&ÉyÓ’q
s¡÷|üeTTqT |üPìj·TT+&ÓqT. n+‘·≥ düTs¡dü ‘·q H√{Ïì mqTã~ jÓ÷»qeTT\
bı&Ée⁄q≈£î ô|+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤qTe÷q#·\Á|üUÀ´ qe‹+ jÓ÷»H√Á∫Ã¤‘'· ˆ
#·ø±s¡ düTs¡kÕ eÅø+Ô£ X¯‘j · ÷Ó »q e÷j·T‘·yTé ˆˆ 165
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤qTe÷Hé ` n#·\Á|üU´' ` qe‹+ ` jÓ÷»H√Á∫Ã¤‘'· ` #·ø±s¡
` düTs¡kÕ ` eÅø+Ô£ ` X¯‘j · ÷Ó »qyéT ` Äj·T‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n#·\Á|üK´' Vü≤qTe÷Hé qe‹+ jÓ÷»H√Á∫Ã¤‘'· (nuÛeÑ ‘Y)
düTs¡kÕ eÅø+Ô£ X¯‘j· ÷Ó »qyéT Äj·T‘·+ #·ø±s¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n#·\Á|üK´' Vü≤qTe÷Hé R |üs«¡ ‘·d<ü èä X¯ó&Óq’ Vü≤qTeT, qe‹+
jÓ÷»H√Á∫Ã¤‘'· R ‘=+ã~ jÓ÷»qeTT\ ñqï‘·T&ÉT, (nuÛeÑ ‘Y R njÓT´qT), düTs¡kÕ
R düTs¡d,ü eÅø+Ô£ R H√{Ïì, X¯‘j · ÷Ó »qyéT Äj·T‘·+ #·ø±s¡ R q÷i≤eT&É\ bı&Ée⁄
CÒôdqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üs«¡ ‘êø±s¡T&Óq’ Ä+»H˚jT· T&ÉT ‘·q <˚V≤ü eTTqT ‘=+ã~ jÓ÷»qeTT\
bı&Ée⁄ >±$+#ÓqT. yÓ+≥H˚ düTs¡dü ‘·q H√{Ïì X¯‘j · ÷Ó »qeTT\ $XÊ\eTTqT
CÒôdqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·<›ä ècÕº« yê´~‘·+ ‘ê«dü´+ yêj·TT|ü⁄Á‘·dTü ‡ãT~Δe÷Hé ˆ
Bs¡õÈ Vü≤«+ düTs¡djü ÷· düT|òTü Às¡+ qs¡ø√|üeTyéT ˆˆ 166
XÀ¢ˆˆ dü dü+øÏbå Õ´‘·àq' ø±j·T+ JeT÷‘· Çe e÷s¡T‹' ˆ
‘·dàæ Hé eTTVüAsπ Ô Vü≤qTe÷Hé ãuÛ÷Ñ yê+>∑Twü̃e÷Á‘·ø'£ ˆˆ 167
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` <äècÕº« ` yê´~‘·+ ` ‘·T ` Ädü´+ ` yêj·TT|ü⁄Á‘·' `
düTãT~Δe÷Hé ` Bs¡õÈ Vü≤«+ ` düTs¡dj ü ÷· ` düT|òTü Às¡+ ` qs¡ø√|üeTyéT ` dü' `
dü+øÏ|å ´ü ` Ä‘·àq' ` ø±j·T+ ` JeT÷‘·' ` Çe ` e÷s¡T‹' ` ‘·dàæ Hé `
eTTVüAsπ Ô ` Vü≤qTe÷Hé ` ãuÛ÷Ñ e ` n+>∑Twü̃e÷Á‘·ø'£ .
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêj·TT|ü⁄Á‘·' düTãT~Δe÷Hé e÷s¡T‹' dü' Vü≤qTe÷Hé düTs¡dj ü ÷·
yê´~‘·+ Bs¡õÈ Vü≤«+ düT|òTü Às¡+ qs¡ø√|üeT+ ‘·‘Y Ädü´+ <äècÕº« ‘·dàæ Hé eTTVüAsπ Ô
Ä‘·àq' ø±j·T+ JeT÷‘·' Çe dü+øÏ|å ´ü n+>∑Twüe˜ ÷Á‘·ø'£ ãuÛ÷Ñ e.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêj·TT|ü⁄Á‘·' R yêj·TTq+<äqT&ÉTqT, düTãT~Δe÷Hé R >=|üŒ
Á|ü»„>∑\yê&ÉTqT, e÷s¡T‹' R e÷s¡T‘ê‘·àE&ÉTq>∑T, dü' Vü≤qTe÷Hé R Ä
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, düTs¡dj ü ÷· yê´~‘·+ R düTs¡d#ü ˚ ‘ÓsT¡ eã&çjT· Tqï{Ï,º Bs¡õÈ Vü≤«+
R bı&ÉyÓ’q Hê\Tø£ >∑\~j·TTqT, düT|òüTÀs¡+ R $TøÏÿ* ;Ûø£s¡yÓTÆq~j·TTqT,
qs¡ø√|üeT+ R qs¡ø˝£ Àø£eTTqT uÀ*j·TTqï~j·TTq>∑T, ‘·‘Y Ädü´+ R Ä H√{Ïì,
<äècÕº« R #·÷∫, ‘·dàæ Hé eTTVüAsπ Ô R Ä ø£D å eTTq+<˚, Ä‘·àq' ø±j·T+ R ‘·q
X¯Øs¡eTTqT, JeT÷‘·' Çe R y˚T|òüTeTTe˝…, dü+øÏå|ü´ R dü+ø√∫+|üCÒdæ,
n+>∑Twü̃e÷Á‘·ø'£ R u§≥qÁy˚* j·T+‘·{yÏ ê&ÉT, ãuÛ÷Ñ e R njÓT´qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒ Á|üC≤„ XÊ*jÓTÆ q Ä+»H˚jT· T&ÉT qs¡ø˝£ Àø£eTTe˝… ;Ûøs£ y¡ TÓ j
Æ T· Tqï
Ä düTs¡dü H√{Ïì #·÷∫ ‘·‘øY D å£ y˚T ‘·q <˚V≤ü eTTqT y˚T|òTü eTT ‘·q s¡÷|üeTTqT
≈£î~+|ü#d˚ qæ ≥T¢>± dü+ø√∫+|ü CÒdTü ø=ì øπ e\eTT ˇø£ u§≥qÁy˚\+‘·{Ï yê&ÉT>±
qjÓT´qT.
XÀ¢ˆˆ k˛-_Û|<ü ë´<∏ä ‘·<«ä Åø+Ô£ ìwüŒ‘·´ #· eTVü‰ã\' ˆ
n+‘·]øπ å dæ‘ú · ÅoÙe÷ ì<ä+ e#·q eTÁãM‘Y ˆˆ 168
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` n_Û|<ü ´ä ` n<∏ä ` ‘·<«ä Åø+Ô£ ` ìwüŒ‘·´ ` #· ` eTVü‰ã\' `
n+‘·]øπ å ` dæ‘ú '· ` Áoe÷Hé ` Ç<ä+ ` e#·qyéT ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ã\' le÷Hé dü' ‘·<«ä Åø+Ô£ n_Û|<ü ´ä n<∏ä ìwüŒ‘·´ #·
n+‘·]øπ å dæ‘ú '· (düH)é Ç<ä+ e#·qyéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ã\' R ã\XÊ*j·TTqT, le÷Hé R X¯óuÛ\Ñ ø£Då düeTì«‘·T&ÉTqT
n>∑T, dü' R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘·<«ä Åø+Ô£ R Ä düTs¡dHü √{Ï˝ÀìøÏ, n_Û|<ü ´ä R
Á|üy•˚ +∫, n<∏ä R |æeTà≥, ìwüŒ‘·´ #· R ãj·T{ÏøÏ e∫Ãy˚d,æ n+‘·]øπ å dæ‘ú '· (düH)é
R Äø±X¯eTTq ì\∫qyê&Ó,’ Ç<ä+ e#·q+ nÁãM‘Y R á yêø£éTTqT |ü*ø¬ qT.
k˛-_Û|<ü ë´<∏ä ‘·<«ä Åø+Ô£ .............
k˛-_Û|‘ü ê´X¯ó nì ‘Ó\T>∑T Á|ü‘T· \+<äT >∑\<äT.
k˛-_Û|‘ü ê´<∏ä nì u§+u≤sTT bÕsƒe¡ TT
(n<∏ä R nq+‘·se¡ TT, ÄX¯ó R oÁ|òTü eTT>±)
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªdüTãT~Δe÷Héμ nqT $X‚wDü eTT#˚ n‹$düÔ è‘·yTÓ qÆ ÄyÓT
H√{Ï˝ÀìøÏ dü÷ø£Îs¡÷|üeTT‘√ Á|üy•˚ +∫ ÁX¯eT˝Ò≈î£ +&É>H∑ ˚ ãj·T≥ |ü&eÉ #·TÃqì
Á>∑V≤æ +∫qyê&ÉT nì dü÷∫+|ü ã&ÉT#·Tqï~.
(166 XÀ¢. R ‘·<›ä ècºÕ« ...... #·÷&ÉTeTT)
‘ê‘·Œs¡éTT :` n$T‘·ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ Vü≤qTeT Ä düTs¡dü H√{Ï˝ÀìøÏ Á|üy•˚ +∫ ‹]–
áe*øÏ e∫Ã Äø±X¯eTTq ì\∫ ÄyÓT‘√ ì≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ Á|ü$c˛º-dæà Væ≤ ‘˚ eÅø+Ô£ <ëøå±j·TDÏ qyÓ÷-düTÔ ‘˚ ˆ
>∑$Tùw´ j·TÁ‘· yÓ<’ V˚ ≤” dü‘´· XÊÃd”<«ä s¡deÔü ˆˆ 169
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|ü$wü'º ` ndæà ` Væ≤ ` ‘˚ ` eÅø+Ô£ ` <ëøå±j·TDÏ ` qeT' ` ndüTÔ
` ‘˚ ` >∑$Tùw´ ` j·TÁ‘· ` yÓ<’ V˚ ≤” ` dü‘´· ' ` #· ` Äd”‘Y ` es¡' ` ‘·e ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤ <ëøå±j·TDÏ! ‘˚ eÅø+Ô£ Á|ü$wü'º ndæà. ‘˚ qeT' ndüT—Ô j·TÁ‘·
yÓ<’ V˚ ≤” (es¡‘Ô ˚ ‘·Á‘·) >∑$Tùw´. ‘·e es¡' dü‘´· ' Äd”‘.Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤ <ëøå±j·TDÏ! R <äøÁå£ |üC≤|ü‹ |ü⁄Á‹ø£yq’Ó z düTs¡kÕ <˚M, ‘˚
eÅø+Ô£ R ˙ H√{Ï˝ÀìøÏ, Á|ü$wü'º ndæà R Á|üy•˚ +∫j·TT+{Ïì, ‘˚ qeT' ndüTÔ R
˙≈£î qeTkÕÿs¡eTT, j·TÁ‘· yÓ<’ V˚ ≤” (es¡‘Ô )˚ R d”‘e· Tà m#·Ã≥ (qT+&ÉTH√), (‘·Á‘·)
>∑$Tùw´ R (n#·Ã{Ïø)Ï uÀjÓT<äqT, ‘·e es¡' R ˙≈£î>∑\ es¡eTT ˝Òø£ ˙jÓTTø£ÿ
es¡eTT, dü‘´· ' Äd”‘Y R HÓsy¡ ]˚ q<äjTÓ ´qT.
‹\ø£eTT :` <ëøå±j·TDÏ R <äøÁå£ |üC≤|ü‹ ≈£îe÷¬sÔ j·T>∑T≥#˚‘H· ˚ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
qeTdüÿ]+#Óqì Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
{
Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î ‘·q es¡Á|ü<ëqeTTqT >∑÷]Ã
>√$+<äsêJj·TeTT :` #Ó|ü#·Tqï|ü&˚ düTs¡dü ‘êqT <ä≈£åîì ≈£îe÷¬sÔqì
sêe÷qTJj·TeTT :` Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î ‘Ó*|æq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äø£å|ü⁄Á‹ø£jÓÆTq z düTs¡kÕ<˚M! ˙e⁄ ø√]q≥T¢ ˙ H√{Ï˝ÀìøÏ
Á|üy•˚ +∫‹ì >∑<ë! Hê qeTkÕÿs¡eTTqT d”«ø£]+|ü⁄eTT. Çø£ H˚qT d”‘e· Tà m#·Ã≥
qT+&ÓH√ nø£ÿ&çøÏ yÓ<Tä ≈£î#·T b˛jÓT<äqT. ˙≈£î ÁãVü≤à jÓTTdü–q es¡eTTqT H˚qT
ì»eTT #˚d‹æ ì>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ‘·+ <äècÕº« e<äHêqTàø£+Ô #·Åq+› sêVüQeTTU≤~e ˆ
nÁãM‘·T‡s¡kÕ <˚M ùd«q s¡÷ù|D yêqs¡yTé ˆˆ 170
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` <äècÕº« ` e<äHê‘Y ` eTTø£+Ô ` #·+Á<ä+ ` sêVüQeTTU≤‘Y `
Çe ` nÁãM‘Y ` düTs¡kÕ ` <˚M ` ùd«q ` s¡÷ù|D ` yêqs¡yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêVüQeTTU≤‘Y eTTø£+Ô #·+Á<äyTé Çe e<äHê‘Y eTTø£+Ô ‘·+
<äècÕº« <˚M düTs¡kÕ ùd«q s¡÷ù|D yêqs¡yTé nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêVüQeTTU≤‘Y eTTø£+Ô R sêVüQe⁄ H√{ÏqT+&ç $&çe&çq, #·+Á<ä+
Çe (dæ‘ú y· Té ) R #·+Á<äTìe˝… qTqï{Ï,º ‘·+ R Ä Vü≤qTeT+‘·Tì, e<äHê‘Y eTTø£+Ô
<äècÕº« R ‘·q H√{ÏqT+&ç $&çe&çq yêìì>± p∫, <˚M düTs¡kÕ R |üPE´sê˝…q’
Ä düTs¡dü, ùd«q s¡÷ù|D R (‘·q) ì»s¡÷|üeTT‘√, yêqs¡yéT nÁãM‘Y R
Vü≤qTeT+‘·Tì‘√ ì≥T¢ |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêVüQe⁄ H√{ÏqT+&ç $&çe&çq #·+Á<äTìe˝… qTqï{Ïº ‘·q H√{ÏqT+&ç
‹]– áe\≈£î e∫Ãj·TTqï Ä Vü≤qTeT+‘·Tì >±+∫ düTs¡kÕ<˚$ (‘·q)
ì»s¡÷|üeTT‘√ ì\∫ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ns¡dú <æ ´ÌΔÓ Vü≤]ÁX‚wü̃ >∑#Ã· ¤ kÂeT´ j·T<∏ëdüTKyéT ˆ
düe÷qj·T #· yÓ<’ V˚ ≤” + sê|òTü y˚D eTVü‰‘·àHê ˆˆ 171
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ns¡dú <æ ´ÌΔÓ ` Vü≤]ÁX‚w˜ü ` >∑#Ã· ¤ ` kÂeT´ ` j·T<∏ëdüTKyéT ` düe÷qj·T
` #· ` yÓ<’ V˚ ≤” + ` sê|òTü y˚D ` eTVü‰‘·àHê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤ kÂeT´! Vü≤]ÁX‚w!ü̃ j·T<∏ëdüTKyéT ns¡dú <æ ´ÌΔÓ >∑#Ã· —¤ yÓ<’ V˚ ≤” +
eTVü‰‘·àHê sê|òTü y˚D düe÷qj·T #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤ kÂeT´! Vü≤]ÁX‚wü˜! R ñ‘·ÔeTT&ÉyÓ’q{Ïº z yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ü,
j·T<∏ëdüTKyéT R eTVü‰düTKeTT>±, ns¡dú <æ ´ÌΔÓ R (˙) Á|üj÷Ó »qeTT kÕ~Û+#·Tø=qT≥≈£î,
>∑#Ã· ¤ R kÕ–bıeTTà, yÓ<’ V˚ ≤” + R C≤qø°<$˚ ì, eTVü‰‘·àHê sê|òTü y˚D R eTVü≤˙j·TT&Óq’
lsêeTTì‘√, düe÷qj·T R ø£\dæø=qTq≥T¢ #˚jT· TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·eÔ ÷! ˙e⁄ |üPìq ø±s¡éTTqT dæ~+Δ |ü #˚dTü ø=qT≥≈£î>±qT
düTKeTT>± kÕ–bıeTTà. C≤qøÏ<˚$ì lsêeTTì‘√ ø£\T|ü⁄q{Ïº |òüTqø±s¡éTT
HÓs¡y˚s¡TÃeTT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘Ô· èrj·T+ Vü≤qTeT‘√ <äècÕº« ø£sà¡ düT<äTwüÿs¡yTé ˆ
kÕ<ÛTä kÕ~Û«‹ uÛ÷Ñ ‘êì Á|üXX¯ +¯ düTs¡àVü‰ø£|yæ Té ˆˆ 172
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` ‘·èrj·T+ ` Vü≤qTeT‘·' ` <äècÕº« ` ø£sà¡ ` düT<äTwüÿs¡yTé `
kÕ<ÛTä ` kÕ<ÛTä ` Ç‹ ` uÛ÷Ñ ‘êì ` Á|üXX¯ +¯ düT' ` eTVü‰ø£|yæ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTeT‘·' düT<äTwüÿs¡+ ‘·‘Y ‘·èrj·T+ ø£sà¡ <äècÕº« eTVü‰ø£|+æ
kÕ<ÛTä kÕ<ÛTä Ç‹ uÛ÷Ñ ‘êì Á|üXX¯ +¯ düT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTeT‘·' R Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ, düT<äTwüÿs¡+ R $TøÏÿ*
ø£]qƒ yÓTqÆ {Ï,º ‘·‘Y ‘·èrj·T+ ø£sà¡ R Ä eT÷&Ée ø±s¡éTTqT, <äècÕº« R #·÷∫,
uÛ÷Ñ ‘êì R ÁbÕDT\ìïj·TTqT, kÕ<ÛTä kÕ<ÛTä Ç‹ R y˚T\T y˚T\T nì, eTVü‰ø£|+æ R
Vü≤qTeT+‘·Tì, Á|üXX¯ +¯ düT' R XÊ¢|Tæò +#ÓqT.
‹\ø£eTT :` ‘·èrj·Tø£sà¡ R düTs¡dü H√{ÏqT+&ç yÓ\Te&ç e#·TÃ≥ j·TqT eT÷&Ée
<äTwüÿs¡ø±s¡éTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T &=q]Ãq á düTs¡kÕ$»j·Ts¡÷|üyÓTÆq eT÷&Ée
<äTwüÿs¡ø±s¡éTTqT #·÷∫q ÁbÕDT\ìïj·TTqT y˚T\T y˚T\ì Vü≤qTeT+‘·Tì
XÊ¢|Tæò +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü kÕ>∑s¡ eTHê<Ûèä wüéTuÛ´Ò ‘·´ es¡TD≤\j·TyéT ˆ
»>±e÷ø±X¯ e÷$X¯´ y˚>π q >∑sT¡ &√|üeT' ˆˆ 173
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` kÕ>∑sy¡ Té ` nHê<Ûèä wüýéT ` nuÛ´Ò ‘·´ ` es¡TD≤\j·TyéT `
»>±eT ` Äø±X¯yTé ` Ä$X¯´ ` y˚>π q ` >∑sT¡ &√|üeT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' nHê<Ûèä wü´+ es¡TD≤\j·T+ kÕ>∑sy¡ Té nuÛ´Ò ‘·´ Äø±X¯+
Ä$X¯´ y˚>π q >∑sT¡ &√|üeT' (düH)é »>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, nHê<Ûèä wü´+ R #˚s¡ uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ {Ï,º
es¡TD≤\j·T+ kÕ>∑s+¡ R es¡TDTì ì\j·TyÓTqÆ düeTTÁ<äeTTqT, nuÛ´Ò ‘·´ R düMT|æ+∫,
Äø±X¯+ Ä$X¯´ R Äø±X¯eTTqT Á|üy•˚ +∫, y˚>π q R y˚>e∑ TT‘√, >∑sT¡ &√|üeT' (düH)é
R >∑sT¡ ‘·à+‘·Tì uÀ*qyê&Ó,’ »>±eT R b˛e⁄#·T+&ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` Äø±X¯>∑eTq eT‹<äTwüÿs¡yÓTÆq<äì dü÷∫+#·T≥#˚ Äø±X¯
dü«s¡÷|üeTTqT Ç≥Tô|’ H˚&TÉ XÀ¢øe£ TT\‘√ e]í+#·T#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` uÛj
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ düeTTÁ<äTìô|’ uÀe⁄#·T Vü≤qTeT+‘·T&ÉT >∑sT¡ ‘·à+‘·Tì‘√
düe÷qyÓTqÆ y˚>e∑ TT‘√ Äø±X¯eTTq+<äT |üjT· ì+#·T #·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ùd$‘˚ yê]<Ûësê_Û' |ü‘>¬· X’ Ã¯ ìùw$‘˚ ˆ
#·]‘˚ ø¬ •’ ø±#ê¬s´’ s¬ s’ êe‘·ìùw$‘˚ ˆˆ 174
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ùd$‘˚ ` yê]<Ûësê_Û' ` |ü‘>¬· '’ ` #· ` ìùw$‘˚ ` #·]‘˚ `
ø¬ •’ ø±#ê¬s´’ ' ` ◊sêe‘·ìùw$‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yê]<Ûësê_Û' ùd$‘˚, |ü‘>¬· '’ #· ìùw$‘˚, ø¬ •’ ø±#ê¬s´’ ' #·]‘˚,
◊sêe‘·ìùw$‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yê]<Ûësê_Û' ùd$‘˚ R »\<Ûës¡\#˚ ˇ|ü#·Tqï~j·TTqT, |ü‘>¬· '’
ìùw$‘˚ R |üøÏå$X‚wüeTT\‘√ >∑÷&çj·TTqï~j·TTqT, ¬ø’•ø±#ê¬s’´' #·]‘˚ R
>±q$<ë´Á|üMDT˝…q’ $<ë´<Ûsä T¡ \‘√ ≈£L&çq~j·TTqT, ◊sêe‘·ìùw$‘˚ R bı&Éyq’Ó
Ç+Á<ä<qäÛ TdüT‡\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï~j·TTqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ø¬ •’ ø±#ê¬s´’ ' R ø¬ •’ ø£ eTq>± sê>∑$X‚weü TT. <ëìj·T+<äT
Ä#ês¡T´˝…q’ yês¡T $<ë´<Ûsä T¡ \ì uÛ≤eeTT.
‹\ø£eTT :` ø¬ •’ ø£eTT ` >±qqè‘·´$<ä´\j·T+<äT Ä#ês¡T´\T ‘·T+ãTs¡T&ÉT Hês¡<Tä &ÉT
yÓTT<ä\>∑Tyês¡T. ◊sêe‘·eTq>± ãTTEe⁄>∑qT Bs¡eÈ TT>∑qT qT+&ÉT Ç+Á<ä<qäÛ TdüT‡
nì eTùV≤X¯«s¡rs¡T\ú yês¡TqTï, >∑»$X‚weü Tì eT]ø=+<äsT¡ yêU≤´‘·\TqT #Ó|Œæ ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT n|ü &Ó>T∑ s¡T#·Tqï Äø±X¯ yÓT≥T¢qï<äq>± ˇø£#√
q~ »\<Ûës¡\‘√ ≈£L&çjT· Tqï~. n+<äT ˇø£#√≥ |üø$åÏ X‚weü TT\T m>∑Ts¡T#·Tqï$.
‘·T+ãs¡T&ÉT Hês¡<Tä &ÉT eTTqï>∑Tyês¡T $<ë´<Ûsä T¡ \TqT ˇø£ #√≥ dü+#·]+#·T#·THêïs¡T.
bı&Éyq’Ó Ç+Á<ä<qäÛ TdüT‡ ˇø£#√≥ Á|üø±•+#·T#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ dæ+Vü≤≈£î+»s¡XÊs¡÷\› |ü‘>· √s¡>y∑ êVü≤HÓ'’ ˆ
$e÷HÓ’ dü‡+|ü‘~· “¤XÃ¯ $eT˝…d’ ‡ü eT\+ø£è‘˚ ˆ
eÁC≤X¯ìdüeTdüŒs¬ ÙÌ' bÕe¬øs’ T¡ |üXÀ_Û‘˚ ˆˆ 175
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dæ+Vü≤≈£î+»s¡XÊs¡÷\› |ü‘>· √s¡>y∑ êVü≤HÓ'’ ` $e÷HÓ'’ ` dü+|ü‘~· “¤'
` #· ` $eT˝…'’ ` düeT\+ø£è‘˚ ` eÁC≤X¯ìdüeTdüŒs¬ ÙÌ' ` bÕe¬ø'’ ` ñ|üXÀ_Û‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dæ+Vü≤≈£î+»s¡XÊs¡÷\› |ü‘>· √s¡>y∑ êVü≤HÓ'’ dü+|ü‘~· “¤' #· $eT˝…'’
$e÷HÓ'’ düeT\+ø£è‘˚ eÁC≤X¯ìdüeTdüŒs¬ ÙÌ' bÕe¬ø'’ ñ|üXÀ_Û‘.˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dæ+Vü≤ R dæ+Vü≤eTT\T, ≈£î+»s¡ R @qT>∑T\T, XÊs¡÷\› R |ü⁄\T\T,
|ü‘>· ∑ R |ü≈îå£ \T, ñs¡>∑ yêVü≤HÓ'’ R düsŒ¡ eTT\T eVæ≤+#·T#·Tqï{Ïj
º T· T, dü+|ü‘~· “¤' R
ÁøÏ+<ä≈£î ~>∑T#·Tqï{Ïºj·TT, $eT˝…’' R Á|üø±•+#·Tq{Ïºj·TTq>∑T, $e÷HÓ’' R
$e÷qeTT\#˚, düeT\+ø£è‘˚ R $sêõ\T¢#·Tqï~j·TTqT, eÁC≤X¯ìdüeTdüŒ¬sÙÌ' R
eÁC≤j·TT<ÛäeTT‘√&ÉqT |æ&ÉT>∑T\‘√&ÉqT düe÷qyÓTÆq y˚&ç$T>∑\, bÕe¬ø’'
R n>∑Tï\‘√, ñ|üXÀ_Û‘˚ R Á|üø±•+#·T#·Tqï~j·TTqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` eÁC≤X¯ìdüeTdüŒ¬sÙÌ' R eÁ»eTTe˝…qT |æ&ÉT>∑Te˝…qT
ÁbÕDeTT\T Vü≤]+#·Tq{Ï$º .
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä j·÷ø±X¯eTTq+<äT ÁøÏ+~øÏ ~>∑T#·Tqï dæ+Vü≤eTT\T eTTqï>∑T
yêì#˚ eVæ≤+|üã&ÉT#·Tqï düT+<äs¡yÓTÆq $e÷qeTT\T Á|üø±•+#·T#·Tqï$.
eÁC≤j·TT<Ûeä TTe˝…qT, |æ&TÉ >∑T\e˝…qT rÁeyÓTqÆ y˚&$ç T>∑\ n>∑Tï\T ñ»®«\eTT>±
yÓTij·TT#·Tqï$.
XÀ¢ˆˆ ø£è‘·|ü⁄D…Æ ´s¡àVü‰uÛ≤¬>’' dü«s¡Zõ~“¤s¡~Ûwæ̃‘˚ ˆ
eVü≤‘ê Vü≤e´ eT‘·´s¡+ú ùd$‘˚ ∫Á‘·u≤Û qTHê ˆ
Á>∑V≤ü qø£Áå ‘·#+· Á<ës¡ÿ‘êsê>∑D$uÛ÷Ñ wæ‘˚ ˆˆ 176
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£è‘·|⁄ü D…Æ ´' ` eTVü‰uÛ≤>¬ '’ ` dü«s¡õZ ~“¤' ` n~Ûw‘æ̃ ˚ ` eVü≤‘ê `
Vü≤eýéT ` n‘·´s¡+ú ` ùd$‘˚ ` ∫Á‘·u≤Û qTHê ` Á>∑V≤ü qø£Áå ‘·#+· Á<ës¡ÿ ‘êsê>∑D
$uÛ÷Ñ wæ‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£è‘·|⁄ü D…´'Ì dü«s¡õZ ~“¤' eTVü‰uÛ≤>¬ '’ n~Ûw‘æ̃ ˚ Vü≤e´+ eVü≤‘ê
∫Á‘·u≤Û qTHê n‘·´s¡+ú ùd$‘˚ Á>∑V≤ü qø£Áå ‘·#+· Á<ës¡ÿ‘êsê>∑D$uÛ÷Ñ wæ‘.˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£è‘·|⁄ü D…´'Ì R >=|üŒ|ü⁄DéTT #˚dTü ø=qï, dü«s¡õZ ~“¤' R dü«s¡eZ TT
dü+bÕ~+∫q, eTVü‰uÛ≤>¬ '’ R eTVü‰‘·Tà\#˚‘,· n~Ûw‘æ̃ ˚ R ìedæ+|üã&ÉTq~j·TTqT,
Vü≤e´+ eVü≤‘ê R (<˚e‘·\ø=i¬ø)’ Vü≤$düT‡qT eVæ≤+#·T#·Tqï{Ï,º ∫Á‘·u≤Û qTHê R
∫Á‘·uÛ≤qT&ÉqT n–ï<˚e⁄ì#˚‘·, n‘·´+‘·+ ùd$‘˚ R n~Ûø£eTT>± ÄÁX¯sTT+|ü
ã&çq~j·TTqT, Á>∑Vü≤qø£åÁ‘·#·+Á<ës¡ÿ‘êsê>∑D$uÛÑ÷wæ‘˚ R Á>∑Vü≤ qø£åÁ‘ê<äT\#˚‘·
Á|üø±•+#·T#·Tqï~j·TTqT.
(1) ` Á|ü<∏äeTdüs¡Z 101
>√$+<äsêJj·TeTT :` ∫Á‘·u≤Û qTHê R |ü+#ê–ï_ÛqïyÓTqÆ y˚i=ø£ n–ï#˚‘· nì
ns¡eú TT. Ç+‘·≈î£ eTT+<äT bÕe¬ø'’ nqTq|ü&ÉT ◊<ä>T∑ ï\#˚‘· nì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä j·÷ø±X¯eTT >=|üŒ |ü⁄DéTT #˚døæ =ì dü«s¡˝Z Àø£eTT dü+bÕ~+#·Tø=qï
eTVü≤˙j·TT\#˚ XÀ_Û+#·T#·Tqï~. $$<Û<ä e˚ ‘·\ø=i≈£î n]Œ+|üã&çq Vü≤eéTTqT
eVæ≤+#·T#·Tqï ∫Á‘·uÛ≤qT&ÉqT n–ï#˚ $TøÏÿ* Á|üø±•+#·T#·Tqï~. n+>±s¡ø±~
Á>∑V≤ü eTT\T n•«Hê´~ qø£Áå ‘·eTT\T #·+Á<äT&ÉT dü÷s¡T´&ÉT $T–*q $$<Ûqä ø£Áå ‘·eTT\
düeT÷Vü≤eTT nqTyêì#˚ n\+ø£]+|üã&çq<Ó’ j·TTqï~.
XÀ¢ˆˆ eTVü≤]¸>D∑ >∑+<Ûsä «¡ Hê>∑jT· ø£då eü ÷≈£î˝Ò ˆ
$$πøÔ $eT˝Ò $X‚« $XÊ«edüTìùw$‘˚ ˆˆ 177
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTVü≤]¸>D∑ >∑+<Ûsä «¡ Hê>∑jT· ø£då eü ÷≈£î˝Ò ` $$πøÔ ` $eT˝Ò ` $X‚«
` $XÊ«edüTìùw$‘˚ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü≤]¸>∑D R eTVü≤s¡T¸\ düeT÷Vü≤eTT#˚‘·, >∑+<Ûäs¡« R
>∑+<Ûsä T¡ «\#˚‘q· T, Hê>∑ R Hê>∑T\#˚‘q· T, j·Tø£å R j·T≈£îå \#˚‘q· T, düe÷≈£î˝Ò R
ì+&çj·TTqï~j·TTqT, $$πøÔ R @ø±+‘·eTT>∑ qTqï~j·TTqT, $eT˝Ò R
dü«#·Ãy¤ TÓ qÆ ~j·TTqT, $X‚« R nq+‘·yTÓ qÆ ~j·TTqT, $XÊ«edüTìùw$‘˚ R $XÊ«edüT&ÉqT
(>∑+<Ûsä «¡ sêE#˚) eTVü≤˙j·TTì#˚ ùd$+|üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä j·÷ø±X¯eTT ø£X¯´bÕ~eTVü≤s¡T¸\#˚‘·qT, >∑+<Ûäs¡T«\#˚‘·qT,
Hê>∑T\#˚‘·qT, j·T≈£åî\#˚‘·qT ì+&çj·TTqï~. @ø±+‘·eTT>∑qT ìs¡à\eTT>∑qT,
nq+‘·eTT>∑qT $XÊ«edüTÁ|üuèÑÛ ‹eTVü‰‘·Tà\#˚‘q· T ÄÁX¯sTT+|üã&çjT· Tqï~.
XÀ¢ˆˆ <˚esê»>∑C≤Áø±+‘˚ #·+Á<äd÷ü s¡´|ü<˚∏ •y˚ ˆ
$‘êH˚ Je˝Àø£d´ü $‘·‘˚ ÁãVü≤àì]à‘˚ ˆˆ 178
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` <˚esê»>∑C≤Áø±+‘˚ ` #·+Á<äd÷ü s¡´|ü<˚∏ ` •y˚ ` $‘êH˚ ` Je˝Àø£d´ü
` $‘·‘˚ ` ÁãVü≤àì]à‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚esê»>∑C≤Áø±+‘˚ #·+Á<äd÷ü s¡´|ü<˚∏ •y˚ Je˝Àø£d´ü $‘êH˚
ÁãVü≤àì]à‘˚ $‘·‘.˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚esê»>∑C≤Áø±+‘˚ R <˚y+˚ Á<äTì ◊sêe‘·eTT‘√ ≈£L&çq~j·TTqT,
#·+Á<ädü÷s¡´|ü<∏˚ •y˚ R #·+Á<ädü÷s¡T´\≈£î e÷s¡ZyÓTÆ eT+>∑fi¯ø£s¡yÓTÆq~j·TTqT,
Je˝Àø£d´ü $‘êH˚ R ÁbÕDÏ˝Àø£eTTq≈£î MT<äT>∑ ø£{qºÏ y˚T\ÿ≥Tº (#ê+~˙) e˝…
qTqï~j·TTqT, ÁãVü≤àì]à‘˚ $‘·‘˚ R ÁãVü≤à ì]à+∫q $XÊ\düèwæj º TÆÓ q~j·TTqT.
‹\ø£eTT :` <˚esê»>∑C≤Áø±+‘˚ R |ü⁄+&ÉØø£eTT eTTqï>∑T ~ø±Œ\Ts¡ @qT>∑T\‘√
(Ç~es¡≈î£ ◊sêe‘·eTT #Ó|Œü ã&çq~).
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚y+˚ Á<ë<äT\ yêVü≤qeTT˝…q’ ◊sêe‘·eTT eTTqï>∑T ~>∑»Z eTT\‘√
≈£L&çjT· Tqï~j·TTqT, #·+Á<äd÷ü s¡T´\T dü+#·]+#·T e÷s¡yZ TÓ Æ eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ ~j·TTqT,
ÁbÕDÏø√{Ï edæ+#·T uÛÑ÷$TøÏ MT<äT>∑ ø£{Ïºq #ê+~˙e˝… qTqï~j·TTqT, ÁãVü≤à
ì]à+∫q n‹$XÊ\yÓTqÆ düèwæj º TÆÓ q~j·TTqT n>∑T Ä j·÷ø±X¯eTT $T>∑T\ s¡eTýÓTÆ
j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ãVüQX¯ùd‡$‘˚ M¬s]’ «<ë´<Ûsä >¡ D∑ sÆ… «¡ è‘˚ ˆ
»>±eT yêj·TTe÷πsZ #· >∑sT¡ ‘êàìe e÷s¡T‹' ˆˆ 179
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ãVüQX¯' ` ùd$‘˚ ` M¬s'’ ` $<ë´<Ûsä >¡ D∑ 'Æ… ` eè‘˚ ` »>±eT `
yêj·TTe÷πsZ #· ` >∑sT¡ ‘êàHé ` Çe ` e÷s¡T‹' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` M¬s'’ ãVüQX¯' ùd$‘˚, $<ë´<Ûsä >¡ D∑ 'Æ… eè‘˚, yêj·TTe÷πsZ e÷s¡T‹'
>∑sT¡ ‘êàHé Çe »>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` M¬s'’ R Ms¡T˝…q’ |ü⁄s¡Twüß\#˚, ãVüQX¯' R ô|≈£îÿe÷s¡T\T, ùd$‘˚
R ÄÁX¯sTT+|üã&çq~j·TTqT, $<ë´<Ûsä >¡ D ∑ 'Æ… R $<ë´<Ûsä T¡ \ düeT÷Vü≤eTT\#˚, eè‘˚
R Äe]+|üã&çq~j·TTqT n>∑T, yêj·TTe÷πsZ R Äø±X¯e÷s¡eZ TTq+<äT, e÷s¡T‹'
R Ä Vü≤qTeT, >∑sT¡ ‘êàHé Çe R >∑sT¡ ‘·à+‘·Tìe˝…H,˚ »>±eT R b˛e⁄#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä j·÷ø±X¯eTTq+<äT eTVü‰Ms¡T˝…’qyês¡T m+<ä¬s+<äs√
#·]+#·T#·THêïs¡T. $<ë´<Ûsä T¡ \T >∑T+|ü⁄\T >∑T+|ü⁄\T>± q+<˚ $Vü≤]+#·T#·THêïs¡T.
n{Ïº yêj·TTe÷s¡eZ TTq+<äT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT >∑sT¡ ‘·à+‘·Tìe˝… m–]b˛e⁄#·T+&ÓqT.
(u§+u≤sTT bÕsƒe¡ TT)
XÀ¢ˆˆ Vü≤qTe÷Hé y˚T|òTü C≤˝≤ì ÁbÕø£s¸¡ Hé e÷s¡T‘√ j·T<∏ë ˆ
ø±˝≤>∑Ts¡Tdüesêíì s¡ø|Ô£ ‘” d· ‘æ êì #· ˆ
ø£|Hæ ê ø£èwüé÷D≤ì eTVü‰ÁuÛ≤DÏ #·ø±•πs ˆˆ 180
(1) ` Á|ü<∏äeTdüs¡Z 103
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤qTe÷Hé ` y˚T|òTü C≤˝≤ì ` ÁbÕø£s¸¡ ‘Y ` e÷s¡T‘·' ` j·T<∏ë—
ø±˝≤>∑Ts¡Tdüesêíì ` s¡ø|Ô£ ‘” d· ‘æ êì #· ` ø£|Hæ ê ` ø£èwüé÷D≤ì ` eTVü‰ÁuÛ≤DÏ `
#·ø±•πs ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTe÷Hé y˚T|òTü C≤˝≤ì e÷s¡T‘√ j·T<∏ë ÁbÕø£s¸¡ ‘.Y ø£|Hæ ê
ø£èwüé÷D≤ì eTVü‰ÁuÛ≤DÏ ø±˝≤>∑Ts¡Tdüesêíì s¡ø|Ô£ ‘” d· ‘æ êì #· #·ø±•πs.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, y˚T|òTü C≤˝≤ì R y˚T|òTü düeT÷Vü≤eTTqT,
e÷s¡T‘·' j·T<∏ë R yêj·TTe⁄e˝…, ÁbÕø£s¡¸‘Y R #Ó<äs¡>=f…ºqT. ø£|æHê R
Vü≤qTeT+‘·Tì#˚‘,· ø£èwüé÷D≤ì R #Ó<sä >¡ =≥ºã&çq{Ï,º eTVü‰ÁuÛ≤DÏ R Ä ô|<äy› q’Ó
y˚T|òTü eTT\T, ø±˝≤>∑Ts¡Tdüesêíì R q\¢ì n>∑sT¡ e+{Ï s¡+>∑T>∑\$>±qT, s¡ø|Ô£ ‘” d· ‘æ êì
#· R mi¿$>∑qT |ü#Ã· $>∑qT ‘Ó\$¢ >∑qT, #·ø±•πs R Á|üø±•+∫q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Äø£deü TTq+<äT m–]b˛e⁄#·T+&É>± n#·{Ï y˚T|òTü eTT\T
#Ó<]ä b˛e⁄#·T+&ÓqT. n≥T¢ #Ó<]ä b˛sTTq y˚T|òTü eTT\T Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, y˚sT¡ y˚sT¡
nej·TeeTT\jÓTTø£ÿ s¡+>∑T\T ‘·eTô|’ ã&ÉT#·T+&É>± ø=ìï q\¢ì$>±qT, ø=ìï
miT|ü⁄, |üdTü |ü⁄, ‘Ó\T|ü⁄ s¡+>∑T\T >∑\$>±qT #·÷#·T≥≈£î Ç+|ü⁄>± Á|üø±•+#·T
#·T+&ÓqT.
(u§+u≤sTT bÕsƒe¡ TT)
XÀ¢ˆˆ Á|ü$X¯qïÁuÛCÑ ≤˝≤ì ìwüŒ‘·+X¯Ã |ü⁄q' |ü⁄q' ˆ
ÁbÕeèw”+<äT ]yêuÛ≤‹ ìwüŒ‘·Hé Á|ü$X¯+dü<Ô ë ˆˆ 181
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|ü$X¯Hé ` nÁuÛCÑ ≤˝≤ì ` ìwüŒ‘·Hé ` #· ` |ü⁄q' ` |ü⁄q' `
ÁbÕeèwæ ` Ç+<äT' ` Çe ` ÄuÛ≤‹ ` ìwüŒ‘·Hé ` Á|ü$X¯Hé ` ‘·<ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (Vü≤qTe÷Hé) ‘·<ë, nÁuÛCÑ ≤˝≤ì |ü⁄q' |ü⁄q' Á|ü$X¯Hé ìwüŒ‘·Hé
#· ÁbÕeèwæ nÁuÛCÑ ≤˝≤ì ìwüŒ‘·Hé Á|ü$X¯Hé Ç+<äT' Çe ÄuÛ≤‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (Vü≤qTe÷Hé R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT) ‘·<ë R Ä düeTj·TeTTq+<äT,
nÁuÛCÑ ≤˝≤ì R y˚T|òTü eTT\ düeT÷Vü≤eTT\qT, ìwüŒ‘·Hé R <ë{Ïe#·TÃ#·T, Á|ü$X¯Hé R
˝ÀìøÏ Á|üy•˚ +#·T#·T qT+&ÉTq{Ï,º Ç+<äT' Çe R #·+Á<äTìe˝…, ÄuÛ≤‹ R $TøÏÿ*
Á|üø±•+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&É|ü &ÉT y˚T|òTü eTT\ düeT÷Vü≤eTT˝ÀìøÏ Á|üy•˚ +#·T#·T
qT+&É>± esê¸ø±\eTTq eTãT“\ yÓqTø£≈î£ uÀe⁄#·T ‹]– áe*øÏ e#·TÃ#·Tqï
#·+Á<äTìe˝… #·÷&É eTT#·Ã≥>∑ qT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Á|ü<èä X¯é÷q dü‡s¡«Á‘· Vü≤qTe÷Hé e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆ
uÛÒCÒ-+ãs¡+ ìsê\+ã+ |üøj å£ T· Tø£Ô ÇyêÁ~sê{Ÿ ˆˆ 182
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|ü<èä X¯é÷q' ` düs«¡ Á‘· ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ` uÛCÒ Ò `
n+ãs¡+ ` ìsê\+ã+ ` |üøj å£ T· Tø£'Ô ` Çe ` nÁ~sê{Ÿ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé düs«¡ Á‘· Á|ü<èä X¯é÷q' (düH)é |üøj
å£ T· Tø£'Ô
nÁ~sê{Ÿ Çe ìsê\+ãyéT n+ãs¡+ uÛCÒ .Ò
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' R yêj·TT|ü⁄Á‘·T&Óq’ , Vü≤qTe÷Hé R Ä Vü≤qTeT,
düs¡«Á‘· R Äø£düeTTq+ <ä+‘·≥qT, Á|ü<äèX¯é÷q' R ø£q|ü&ÉT#·Tqïyê&É>∑T#·T,
|üøjå£ T· Tø£'Ô nÁ~sê{Ÿ Çe R s¬ ø£ÿ\T >∑*–q{Ïº |üs«¡ ‘·sê»eTTe˝…, ìsê\+ã+ R
Ä<Ûës¡sV¡ ≤æ ‘· yÓTqÆ {Ï,º n+ãs¡+ R Äø±X¯eTTqT, uÛCÒ Ò R ùd$+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Äø±X¯eTTq+<äT nìïyÓ|’ ⁄ü \qT+&ç #·øÿ£ >± >±qe#·TÃ#·T
s¬ ø£ÿ\Tqï |üs«¡ ‘·eTTe˝… ‘·q |üjT· qeTT kÕ–+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ |üe¢ e÷q+ ‘·T ‘·+ <äècÕº« dæ+Væ≤ø± HêeT sêø£då ” ˆ
eTqkÕ ∫+‘·j÷· e÷dü Á|üeè<ëΔ ø±eTs¡÷|æD° ˆˆ 183
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üe¢ e÷q+ ` ‘·T ` ‘·+ ` <äècÕº« ` dæ+Væ≤ø± ` HêeT ` sêø£då ” `
eTqkÕ ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` Á|üeè<ëΔ ` ø±eTs¡÷|æD° ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üe¢ e÷q+ ‘·+ <äècÕº« Á|üeè<ëΔ ø±eTs¡÷|æD° dæ+Væ≤ø± HêeT
sêø£då ” eTqkÕ ∫+‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üe¢ e÷q+ ‘·+ <äècÕº« R Äø±X¯eTTq+<äT m>∑Ts¡T#·Tqï{Ïº Ä
Vü≤qTeT+‘·Tì p∫, Á|üeè<ëΔ R ô|<ä›X¯Øs¡eTT>∑\~j·TTqT, ø±eTs¡÷|æD° R
ø±eTs¡÷|üeTT <Û]ä +#·T X¯øÔÏ >∑\~j·TTqT n>∑T, dæ+Væ≤ø± HêeT sêø£då ” R dæ+Væ≤ø£
j·THÓ&TÉ sêø£då ,æ eTqkÕ ∫+‘·j÷· e÷dü R eTqdüT‡q+ ~≥T¢ ‘·\#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Äø£deü TTq+ <ä≥T¢ m>∑Ts¡T#·Tqï{Ïº Vü≤qTeTqT p∫, ô|<äX› Ø¯ s¡eTT
>∑\~j·TTqT ø±eTs¡÷|üXø¯ ÔÏ >∑\~j·TTqT n>∑T dæ+Væ≤ø£ j·TqT s¡øÿ£ dæ ‘·q eTqdüT‡q+
BØ‹>± Ä˝À∫+#ÓqT.
(1) ` Á|ü<∏äeTdüs¡Z 105
XÀ¢ˆˆ n<ä´ Bs¡dÈ ´ü ø±\dü´ uÛ$Ñ cÕéT´Vü≤ e÷•‘ê ˆ
Ç<ä+ eTeT eTVü‰dü‘Ô· «+ ∫s¡d´ü eX¯e÷>∑‘y· Té ˆˆ 184
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<ä´ ` Bs¡dÈ ´ü ` ø±\dü´ ` uÛ$Ñ cÕ´$T ` nVü≤yéT ` Ä•‘ê— Ç<ä+
` eTeT ` eTVü‰dü‘Ô· «+ ` ∫s¡d´ü ` eX¯yTé ` Ä>∑‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Bs¡øÈ ±\dü´, n<ä´ nVü≤yéT Ä•‘ê uÛ$Ñ cÕ´$T. eTeT ∫s¡d´ü
Ç<ä+ eTVü‰dü‘Ô· «+ eX¯yTé Ä>∑‘y· Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Bs¡È ø±\dü´ R ∫s¡ø±\eTTq≈£î, n<ä´ R H˚&TÉ , nVü≤yéT Ä•‘ê,
uÛ$Ñ cÕ´$T R H˚qT ‘·è|æ>Ô ∑ uÛTÑ õ+∫q <ëqqT ø±>∑\qT, eTeT R Hê≈£î, ∫s¡d´ü R
∫s¡ø±\eTTq≈£î, Ç<ä+ eTVü‰dü‘Ô· «+ R ô|<ä<› q’Ó {Ïº á ÁbÕDÏ, eX¯yTé Ä>∑‘y· Té R
eX¯eT>∑T#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` m+‘√ ø±\eTTq≈£î áHê&ÉT H˚qT ‘·è|æÔ>± uÛÑTõ+∫q<ëqqT
ø±uÀe⁄#·THêïqT. ô|<ä<› q’Ó áÁbÕDÏ Ç+‘·ø±\eTTq≈£î Hê≈£î ∫øÏÿq~.
XÀ¢ˆˆ Ç‹ dü+∫+‘·´ eTqkÕ #Ûêj·÷eTdü´ düe÷øÏ|å ‘ü Y ˆ
#Ûêj·÷j·÷+ >∑èVü≤é÷D≤j·÷+ ∫+‘·j÷· e÷dü yêqs¡' ˆˆ 185
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` dü+∫+‘·´ ` eTqkÕ ` #Ûêj·÷yéT ` ndü´ ` düe÷øÏ|å ‘ü Y `
#Ûêj·÷j·÷+ ` >∑èVü≤é÷D≤j·÷+ ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` yêqs¡' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Ç‹ eTqkÕ dü+∫+‘·´ ndü´ #Ûêj·÷+ düe÷øÏ|å ‘ü .Y #Ûêj·÷j·÷+
>∑èVü≤é÷D≤j·÷+ yêqs¡' ∫+‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç‹ R áØ‹>±, eTqkÕ dü+∫+‘·´ R eTqdüT‡˝Àq Ä˝À∫+∫,
ndü´ R Ä Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ, #Ûêj·÷+ R ˙&ÉqT, düe÷øÏ|å ‘ü Y R Äø£]¸+#ÓqT,
#Ûêj·÷j·÷+ >∑èVü≤é÷D≤j·÷+ R ˙&É Äø£]¸+|üã&ÉT#·T+&É>±, yêqs¡' R
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ∫+‘·j÷· e÷dü R (Ç≥T¢) Ä˝À∫+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` #Ûêj·÷+ düe÷øÏå|ü‘Y R ˙&É#˚‘·H˚ <ëìøÏ eT÷\yÓTÆq edüTÔe⁄qT
Á>∑V≤æ +#·>\∑ X¯øÔÏ ÄyÓT≈£î ÁãVü≤à#˚ H=dü+>∑ã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` dæ+Væ≤ø£ ‘·q eTqdüT‡q+<äT Ç≥T¢ Ä˝À∫+∫ düeTTÁ<äeTTô|’ qTqï
Vü≤qTeT+‘·Tì ˙&ÉqT (>∑{>ºÏ ±) |ü{ºÏ ˝≤¬>qT. n≥T¢ ÄyÓT ‘·q ˙&ÉqT |ü{ºÏ ˝≤>∑T#·T+&É>±
Ä Vü≤qTeT Ç≥T¢ Ä˝À∫+|ü kÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ düe÷øÏåb˛Ô-dæà düV≤ü kÕ |ü+>∑÷ø£è‘·|sü êÁø£eT' ˆ
Á|ü‹˝Ày˚Tq yê‘˚q eTVü‰HÍ]e kÕ>∑sπ ˆˆ 186
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düe÷øÏ|å 'Ôü ` ndæà ` düV≤ü kÕ ` |ü+>∑÷ø£è‘·|sü êÁø£eT' ` Á|ü‹˝Ày˚Tq
` yê‘˚q ` eTVü‰HÍ' ` Çe ` kÕ>∑sπ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ>∑sπ Á|ü‹˝Ày˚Tq yê‘˚q eTVü‰HÍ' Çe |ü+>∑÷ø£è‘·|sü êÁø£eT'
(düH)é düV≤ü kÕ düe÷øÏ|å 'Ôü ndæà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ>∑πs R düeTTÁ<ä»\eTTq+<äT, Á|ü‹˝Ày˚Tq yê‘˚q R
Á|ü‹≈£L\eTT>± M#·T#·Tqï yêj·TTe⁄#˚, eTVü‰HÍ' Çe R ô|<äj › ÷Ó &Ée˝…, |ü+>∑÷ø£è‘·
|üsêÁø£eT' (düH)é R ≈£î+]ƒ‘y· TÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT>∑\ yê&ÉH,’Ó düV≤ü kÕ R Vü≤sƒê‘·T>Ô ±,
düe÷øÏ|å 'Ôü ndæà R ˝≤–y˚jT· ã&çq yê&ÉH‹’Ó ì.
>√$+<äsêJj·TeTT :` |ü+>∑÷ø£è‘·|üsêÁø£eT' R \+>∑s¡T y˚j·TT≥#˚ z&É
Ä|æyj˚ T· ã&çq≥T¢>± Hê≈£î >∑‹ìs√<Ûeä TT dü+uÛ$Ñ +#Ó qì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTTÁ<äeTTq+<äT m<äTs¡T>±*#˚ yÓqTø£≈î£ HÓ{ºÏ y˚jT· ã&ÉT z&Ée˝…
H˚qT Hê|üsêÁø£eTeT+‘·jT· T ìwüŒ\¤ yÓTbÆ ˛sTT Vü≤sƒê‘·T>Ô ± yÓqTø£≈î£ ˝≤–y˚jT· ã&ÉT
#·THêïqT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ‹s¡´>∑÷s¡«Δ eT<ÛXä ÃË eÌ Mø£eå ÷D dü<Ô ë ø£|'æ ˆ
<ä<sä à¡ dü eTVü‰dü‘Ô· « eTT‹ú‘+· \eD≤+uÛdÑ æ ˆˆ 187
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‹s¡´ø˘ ` }s¡«Δ yéT ` n<Û'ä ` #· ` @e ` Mø£eå ÷D' ` ‘·<ë `
ø£|'æ ` <ä<sä à¡ ` dü' ` eTVü‰dü‘Ô· «yéT ` ñ‹ú‘+· ` \eD≤+uÛdÑ æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë dü' ø£|'æ ‹s¡´ø˘ }s¡«Δ yéT n<Û'ä #Óe’ Mø£eå ÷D' \eD≤+uÛdÑ æ
ñ‹ú‘+· eTVü‰dü‘Ô· «+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‹s¡´ø˘ R
n&Ée¶ TT>∑qT, }s¡«Δ + R MT~øÏì, n<Û'ä #Óe’ R ÁøÏ+~øÏì, Mø£eå ÷D' R #·÷#·T#·Tqï
yê&Ó,’ \eD≤+uÛdÑ æ R (Ä) düeTTÁ<äeTTq+<äT, ñ‹ú‘+· R MT~øÏ ˝Ò∫j·TTqï{Ï,º
eTVü‰dü‘Ô· «+ R >=|üŒ |üsêÁø£eTeTT>∑\ ÁbÕDÏì, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
(1) ` Á|ü<∏äeTdüs¡Z 107
‹\ø£eTT :` eTVü‰dü‘Ô· «+ R ÅdsÔ” ÷¡ |üeTT˝À qTqï ÁbÕDÏ nì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Vü≤qTeT #·T≥TºqT, q\TeT÷\\≈£îqT MT~øÏì, ÁøÏ+~øÏì,
<äèwæìº kÕ]+∫ düeTTÁ<ä»\eTTô|’ ø±qe∫Ãq ˇø£ ô|<ä› ÁbÕDÏì #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·<›ä ècÕº« ∫+‘·j÷· e÷dü e÷s¡T‹]«ø£è‘êqqyéT ˆ
ø£|sæ êCÒq ø£~‘∏ +· dü‘·Ô « eT<äT“¤‘<· sä Ù¡ qyéT ˆ
#Ûêj·÷Á>±Væ≤ eTVü‰Ms¡´+ ‘·~<ä+ HêÁ‘· dü+X¯jT· ' ˆˆ 188
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` <äècÕº« ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` e÷s¡T‹' ` $ø£è‘êqqyéT `
ø£|sæ êCÒq ` ø£~‘∏ +· ` dü‘Ô· «yéT ` n<äT“¤‘<· sä Ù¡ qyéT ` #Ûêj·÷Á>±Væ≤ ` eTVü‰Ms¡´+
` ‘·‘Y ` Ç<ä+ ` q ` nÁ‘· ` dü+X¯jT· ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‹' $ø£è‘êqqyéT ‘·‘Y <äècÕº« ∫+‘·j÷· e÷dü— Ç<äyTé
n<äT“¤‘<· sä Ù¡ q+ dü‘Ô· «+ ø£|sæ êCÒq j·T<∏ë ÄU≤´‘·+ ‘·‘Y #Ûêj·÷Á>±Væ≤ eTVü‰Ms¡ýéT—
nÁ‘· q dü+X¯jT· '.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` e÷s¡T‹' R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, $ø£è‘êqq+ ‘·‘Y <äècÕº« R $ø±s¡yTÓ qÆ
eTTKeTT >∑*–q{Ïº Ä eTVü‰dü‘Ô· «eTTqT p∫, ∫+‘·j÷· e÷dü R Ç≥T¢ Ä˝À∫+#ÓqT,
Ç<ä+ n<äT“¤‘<· sä Ù¡ q+ dü‘Ô· «+ R $+‘·>± ø£qã&ÉT#·Tqï á eTVü‰ÁbÕDÏ, ø£|sæ êCÒq
R düTÁê⁄ì#˚, ø£~‘∏ +· R #Ó|Œü ã&çq, ‘·‘Y #Ûêj·÷Á>±Væ≤ eTVü‰Ms¡´+ R ÄØ‹ì
˙&ÉqT ã{Ïº ÁbÕDT\qT ã+~Û+#·Tq{Ïº eTVü‰X¯øÔÏ >∑*qZ {Ï~º , nÁ‘· dü+X¯jT· ' q R á
$wüjT· eTT˝À dü+<˚V≤ü eTT˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` $ø±s¡yTÓ qÆ eTTKeTT>∑\ Ä eTVü‰dü‘Ô· «eTTqT p∫ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
Ç{≤¢˝À∫+#ÓqT. $+‘·>± ø£qã&ÉT#·Tqï á n<äT“¤‘d· ‘ü Ô· «eTT |üPs¡«eTT düTÁê⁄ì#˚
#Ó|Œü ã&çq Ø‹>± #Ûêj·TqTã{Ïº ÁbÕDT\qT ø£ã[+|ü>\∑ eTVü‰X¯øÔÏ >∑*qZ {Ï~º . Ç+<äT\
øπ $Tj·TTqT dü+<˚V≤ü eTT ˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ dü ‘ê+ ãT<ëΔ«s¡‘ú ‘· Ô̊ «q dæ+Væ≤ø±+ eT‹e÷Hé ø£|'æ ˆ
eés¡‘Δ · eTVü‰ø±j·T' ÁbÕeèw”e e˝≤Vü≤ø£' ˆˆ 189
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘ê+ ` ãT<ëΔ« ` ns¡‘ú ‘· Ô̊ «q ` dæ+Væ≤ø±+ ` eT‹e÷Hé ø£|'æ
` eés¡‘Δ · ` eTVü‰ø±j·T' ` ÁbÕeèwæ ` Çe ` e˝≤Vü≤ø£' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eT‹e÷Hé dü' eTVü‰ø£|'æ ‘êyéT ns¡‘ú ‘· Ô̊ «q dæ+Væ≤ø±+ ãT<ëΔ«
ÁbÕeèwæ e˝≤Vü≤ø£' Çe eTVü‰ø±j·T' eés¡‘Δ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT‹e÷Hé R >=|üŒ ãT~Δ$X‚wüeTT >∑\, dü' ø£|æ' R Ä
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘ê+ R Ä Åd”Ôs¡÷|üeTTqqTqï ÁbÕDÏì, ns¡ú‘·‘˚Ô «q R
\ø£Då eTT\|ü<‹Δä #˚, dæ+Væ≤ø±+ ãT<ëΔ« R dæ+Væ≤ø£qT>± ‘Ó\TdüTø=ì, ÁbÕeèwæ R
es¡¸ø±\eTTq+<äT, e˝≤Vü≤ø£' Çe R y˚T|òTü eTTe˝…, eTVü‰ø±j·T' eés¡‘Δ · R >=|üŒ<Óq’
X¯Øs¡eTT >∑\yê&ÉT>± ô|]–b˛jÓTqT.
‹\ø£eTT :` ns¡‘ú ‘· Ô̊ «q R #êj·÷Á>∑V≤ü Ds¡÷|üyTÓ qÆ <ëì $\ø£Då ÁøÏjT· #˚‘· qì
ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒ Ä˝À#·q>∑\ Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Ä eTVü‰dü‘Ô· «eTT |üPs¡«eTT
‘êqT $ìq \ø£Då eTT\#˚ dæ+Væ≤ø£jT˚ j·Tì Á>∑V≤æ +∫ esê¸ø±\eTTq y˚T|òTü eTT
ô|]–q≥T¢>± ‘êqTqT ‘·q X¯Øs¡eTTqT ô|+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü kÕ ø±j·T eTTB«ø£å ´ es¡eΔ ÷q+ eTVü‰ø£ù|' ˆ
eÅø+Ô£ Á|ükÕs¡j÷· e÷dü bÕ‘êfi≤+ãs¡dìü ïuÛyÑ Té ˆ
|òTü qsêJe >∑s+®¡ r yêqs¡+ düeT_ÛÁ<äe‘Y ˆˆ 190
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` kÕ ` ø±j·TyéT ` ñB«ø£å ´ ` es¡eΔ ÷q+ ` eTVü‰ø£ù|' `
eÅø+Ô£ ` Á|ükÕs¡j÷· e÷dü ` bÕ‘êfi≤+ãs¡dìü ïuÛyÑ Té ` |òTü qsêJ ` Çe ` >∑s+®¡ r
` yêqs¡+ ` düeT_ÛÁ<äe‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` es¡Δe÷q+ ‘·dü´ eTVü‰ø£ù|' ø±j·TyéT ñB«ø£å ´ kÕ eÅø£Ô+
bÕ‘êfi≤+ãs¡dìü ïuÛyÑ Té Á|ükÕs¡j÷· e÷dü— |òTü qsêJ Çe >∑s+®¡ r yêqs¡+ düeT_ÛÁ<äe‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` es¡eΔ ÷q+ R ô|<ä>› ± ô|s¡T>∑T#·Tqï, ‘·d´ü eTVü‰ø£ù|' ø±j·T+ R
Ä yêqs¡ÁX‚wßü̃ ìjÓTTø£ÿ X¯Øs¡eTTqT, ñB«ø£å ´ R #·÷∫, kÕ R Ä dæ+Væ≤ø£, eÅø+Ô£ R
(‘·q) H√{Ïì, bÕ‘êfi≤+ãs¡düìïuÛÑyéT R bÕ‘êfi¯eTTq≈£îqT Äø±X¯eTTq≈£îqT
q&ÉTeTj·T+‘·>±, Á|ükÕs¡j÷· e÷dü R $dü]Ô +|üCôÒ dqT, |òTü qsêJe R y˚T|òTü eTT\
düeT÷Vü≤eTTe˝…, >∑s+®¡ r R ñiTeTT#·Tqï<Ó,’ yêqs¡+ R Vü≤qTeT+‘·Tì, düeT_ÛÁ<äe‘Y
R MT~øÏ |üsT¡ >¬ ‘ÓqÔ T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ô|<ä~› >± ô|]–b˛e⁄#·Tqï Ä Vü≤qTeT+‘·Tì <˚V≤ü eTTqT p∫
dæ+Væ≤ø£ ‘·q H√{Ïì n‘·ì X¯Øs¡eTTqT Á$T+>∑T≥≈£î dü]|ü&TÉ q≥T¢>± Äø±X¯eT+‘·
(1) ` Á|ü<∏äeTdüs¡Z 109
ô|<ä›~>± #˚j·TT#·T ‘Ós¡#ÓqT. eTiÏj·TT ô|<ä›y˚T|òüTeTT\ >∑T+|ü⁄e˝… ;Ûø£s¡eTT>±
qTiTeTT#·T Vü≤qTeTMT~øÏ e#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ dü <ä<sä Ù¡ ‘·‘d· kÔü Õ´ $eè‘·+ düTeTVü≤qTàKyéT ˆ
ø±j·Te÷Á‘·+ #· y˚T<ÛëM eTsêàDÏ #· eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 191
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` <ä<sä Ù¡ ` ‘·‘'· ` ‘·kÕ´' ` $eè‘·+ ` düTeTVü≤‘Y ` eTTK+
` ø±j·Te÷Á‘·+ ` #· ` y˚T<ÛëM ` eTsêàDÏ ` #· ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· y˚T<ÛëM eTVü‰ø£|'æ dü' ‘·kÕ´' $eè‘·+ düTeTVü≤‘Y eTTK+
ø±j·Te÷Á‘·+ #· eTsêàDÏ #· <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, dü' y˚T<ÛëM eTVü‰ø£|'æ R eTVü‰y˚T<Ûë$jÓTÆ q Ä
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘·kÕ´' R Ä dæ+Væ≤ø£jÓTTø£ÿ, $eè‘·+ düTeTVü≤‘Y eTTK+ R
‘Ós¡Teã&çj·TTqï{Ïº >=|üŒ<Ó’q H√s¡TqT, ø±j·Te÷Á‘·+ #· R X¯Øs¡eTTjÓTTø£ÿ
|ü]e÷DeTTqT, eTsêàDÏ #· R Äj·TTe⁄|ü≥Tº\qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` eTsêàDÏ <ä<sä Ù¡ R eTs¡àeTT\qT uÛ~Ò +#·T≥≈£î #·÷ôdqì
uÛ≤eeTT.
‹\ø£eTT :` ø±j·Te÷Á‘·+ #· R Á$T+>∑T≥ø=s¡ø¬ ’ M\>∑Tq≥T¢>± ÄyÓT X¯Øs¡eTTqT
e÷Á‘·eTT #·÷#Óqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT >=|üŒ y˚T<Ûë$jÓTÆ q Vü≤qTeT ‘Ói#·Tø=ìj·TTqï Ä sêø£då j
æ TÓ Tø£ÿ
ô|<ä<› q’Ó H√{Ïì, ÄyÓT X¯Øs¡|]ü e÷DeTTqT, <˚V≤ü eTT˝À|ü* Äj·TTe⁄ |ü≥Tº\qT
#·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·kÕ´ $eè‘˚ eÅøπ Ô eÁ»dü+Vü≤qq' ø£|'æ ˆ
dü+øÏ|å ´ü eTTVüQsê‘êàq+ ì|übÕ‘· eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 192
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·kÕ´' ` $eè‘˚ ` eÅøπ Ô ` eÁ»dü+Vü≤qq' ` ø£|'æ `
dü+øÏ|å ´ü ` eTTVüQ' ` Ä‘êàq+ ` ì|übÕ‘· ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eÁ»dü+Vü≤qq' dü' eTVü‰ø£|æ' Ä‘êàq+ eTTVüQ' dü+øÏå|ü´
‘·kÕ´' $eè‘˚ eÅøπ Ô ì|übÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eÁ»dü+Vü≤qq' R eÁ»eTTe+{Ï <˚V≤ü eTT>∑\, dü' eTVü‰ø£|'æ R
Ä yêqs¡ÁX‚wß˜ü &ÉT, Ä‘êàq+ R ‘·qqT, eTTVüQ' dü+øÏ|å ´ü R m≈£îÿe>± dü+ø√∫+|ü
#˚dTü ø=ì, ‘·kÕ´' R Ä dæ+Væ≤ø£jTÓ Tø£ÿ, $eè‘˚ eÅøπ Ô R ‘ÓsT¡ eã&çjT· Tqï H√{ÏjT· +<äT,
ì|übÕ‘· R ñ]¬øqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eÁ»ø±j·TT&Óq’ {Ïº Ä yêqs¡ÁX‚wß˜ü &ÉT ‘·q <˚V≤ü eTTqT #ê\ ∫qï~>±
#˚dTü ø=ì ÄyÓT ‘Ós∫¡ j·TT+∫q H√{Ï˝ÀìøÏ ñ]¬øqT.
XÀ¢ˆˆ Äùd´ ‘·kÕ´ ìeT»®+‘·+ <ä<èä X¯ó dæ‡<ä#Δ ês¡D≤' ˆ
Á>∑d´ü e÷q+ j·T<∏ë #·+Á<ä+ |üPsπ í |üs«¡ DÏ sêVüQD≤ ˆˆ 193
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Äùd´ ` ‘·kÕ´' ` ìeT»®+‘·+ ` <ä<èä X¯ó' ` dæ<#Δä ês¡D≤' `
Á>∑d´ü e÷q+ ` j·T<∏ë ` #·+Á<ä+ ` |üPsπ í ` |üs«¡ DÏ ` sêVüQD≤ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` |üPsπ í |üs«¡ DÏ, sêVüQD≤ Á>∑d´ü e÷q+ #·+Á<ä+ j·T<∏ë, dæ<#Δä ês¡D≤'
‘·kÕ´' Äùd´ ìeT»®+‘·+ (‘·+) <ä<èä X¯ó'.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` |üPsπ í |üs«¡ DÏ R |üP]íeT j·TqT |üs«¡ ~qeTTq, sêVüQD≤ Á>∑d´ü e÷q+
R sêVüQe⁄#˚ Á$T+>∑ã&ÉT#·Tqï{Ï,º #·+Á<ä+ j·T<∏ë R #·+Á<äTìe˝…, dæ<#Δä ês¡D≤' R
Äø±X¯#ês¡T˝…’q dæ<äTΔ\TqT #ês¡DT\TqT, ‘·kÕ´' Äùd´ R Ä dæ+Væ≤ø£jÓTTø£ÿ
H√{Ïj·T+<äT, ìeT»®+‘·+ R eTTì–b˛e⁄#·Tqï{Ïº, (‘·+ R Ä Vü≤qTeT+‘·Tì),
<ä<èä X¯ó' R #·÷∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T &Ü dæ+Væ≤ø£ H√{Ï˝ÀìøÏ Á|üy•˚ +#·T#·T+&É>± Äø±X¯eTT
q+<äT dü+#·]+#·T#·Tqï{Ïº dæ<Tä \Δ ≈£îqT #ês¡DT\≈£îqT Ä <äèX¯éTT |üP]íeTHê&ÉT
sêVüQe⁄#˚ Á$T+>∑ã&ÉT#·Tqï #·+Á<äT&ÉTe˝… ø£q|ü&qÓ T.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· düÔkÕ´ qU…’ d”Ô¬øåíÌsà¡ sêàDT´‘·ÿ è‘·´ yêqs¡' ˆ
ñ‘·ŒbÕ‘ê<∏ä y˚>π q eTqdü‡+bÕ‘·$Áø£eT' ˆˆ 194
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` ‘·kÕ´' ` qU…’' ` r¬øåíÌ' ` eTsêàDÏ ` ñ‘·ÿ è‘·´ `
yêqs¡' ` ñ‘·ŒbÕ‘· ` n<∏ä ` y˚>π q ` eTqdü‡+bÕ‘·$Áø£eT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· , yêqs¡', r¬øåíÌ', qU…'’ , ‘·kÕ´', eTsêàDÏ, ñ‘·ÿ è‘·´, n<∏ä
eTqdü‡+bÕ‘·$Áø£eT' (düH)é yπ̊>q, ñ‘·ŒbÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, yêqs¡' R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, r¬øåíÌ' qU…'’ R
(‘·q) yê&çjÓÆTq >√fi¯fl‘√, ‘·kÕ´' R Ä dæ+Væ≤ø£jÓTTø£ÿ, eTsêàDÏ R Äj·TTe⁄
|ü≥Tºe⁄\qT, ñ‘·ÿ è‘·´ R ô|]øÏyd˚ ,æ n<∏ä R nq+‘·se¡ TT, eTqdü‡+bÕ‘·$Áø£eT' R
(1) ` Á|ü<∏äeTdüs¡Z 111
eTH√y˚>‘∑ T· \ýÓTqÆ >∑eTqeTT >∑\yê&Ó,’ yπ̊>q R oÁ|òTü eTT>±, ñ‘·ŒbÕ‘· R MT~øÏ
m>∑ôdqT.
sêe÷qTJj·TeTT :` ñ‘·ŒbÕ‘· R eTTKeTT <ë«sê y˚>e∑ TT>± m>∑dæ e#ÓÃqT. H√s¡T
eT÷dæyj ˚ T· ≈£î+&É>H∑ ˚ y˚>e∑ TT>± Vü≤qTeT áe\≈£î e∫Ãy˚ôdqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·sT¡ yê‘· Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘·q yê&çjTÆÓ q >√fi¯fl‘√ Ä dæ+Væ≤ø£jTÓ Tø£ÿ
eTsêàej·TeeTT\qT Äj·TTe⁄ |ü≥Tº\qT ô|]øÏy˚dæ, eTH√y˚>∑‘·T\T´&Ó’ (n~
H√s¡TeT÷j·TT ˝À|ü\) ãj·T≥≈£îe∫Ã MT~¬ø>∑ôdqT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ ‘·T <äècºÕ´ #· <Ûèä ‘ê´ #· <ëøÏDå ´Ò q ìbÕ‘·´ #· ˆ
dü ø£|Áæ |ües√ y˚>±<ä«eè<Û̊ |ü⁄qsê‘·àyêHé ˆˆ 195
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ` ‘·T ` <äècºÕ´ ` #· ` <Ûèä ‘ê´ ` #· ` <ëøÏDå ´Ò q ` ìbÕ‘·´ `
#· ` dü' ` ø£|Áæ |ües¡' ` y˚>±‘Y ` eeè<Û̊ ` |ü⁄q' ` Ä‘·àyêHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ä‘·àyêHé dü' ø£|Áæ |ües¡' ‘ê+ <äècºÕ´ <Ûèä ‘ê´ #· <ëøÏDå ´Ò q #·
ìbÕ‘·´, |ü⁄q' y˚>±‘Y eeè<Û̊.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ä‘·àyêHé R >=|üŒ Á|ü»>„ \∑ , dü' ø£|Áæ |ües¡' R Ä yêqs¡ÁX‚wßü̃ &ÉT,
‘ê+ R Ä dæ+Væ≤ø£qT, <äècºÕ´ R <ä÷s¡<èä wæ‘º √&ÉqT, <Ûèä ‘ê´ #· R >=|üŒ<Ûs’Ó ´¡ eTT‘√&ÉqT,
<ëøÏD
å ´Ò q #· R >=|üŒ kÕeTs¡´ú eTT#˚‘q· T, ìbÕ‘·´ R |ü&>É ={Ï,º |ü⁄q' R ‹]–, yπ̊>q
R oÁ|òTü eTT>±, eeè<Û̊ R ô|<ä› X¯Øs¡eTT >∑\ yê&ÉjTÓ ´qT.
‹\ø£eTT :` ~cºÕ´ R <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤eTT#˚‘·, <äècºÕ´ (bÕsƒê+‘·s¡eTT) R
dü÷ø£Î<äsÙ¡ qX¯ø#ÔÏ ˚ #·÷∫ j·Tì j·Ts¡eú TT. <Ûèä ‘ê´ R düV≤ü »yÓTqÆ <Ûs’Ó ´¡ eTT#˚‘,· <ëøÏDå ´Ò q
R ø±˝À∫‘·øè£ ‘·´ #ê‘·Ts¡éTT#˚, Ä‘·àyêHé R yêj·TTe⁄e˝… kÕ«BÛqyÓTqÆ >∑eTqX¯øÔÏ
>∑\yê&Éì uÛ≤eeTT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` ~cºÕ´ R <˚e‘·\jÓTTø£ÿ uÛ≤>∑´$X‚weü TT#˚, Ä‘·àyêHé R
>=|üŒ |üPìø£>\∑ yê&ÉTqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` <äècºÕ´ R <ä÷s¡eTTqT+&çjT˚ #·÷#·T≥#˚‘,· <Ûèä ‘ê´ R eTTKeTT
eT÷dæø=ì q|üŒ{ÏøìÏ , áe*øÏ sê>∑\ <Ûs’Ó ´¡ eTT‘√ qì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T &Ü dæ+Væ≤ø£qT <˚e‘·\jÓTTø£ÿ n<äèwüeº TT#˚‘· <ä÷s¡<èä wæº
‘√&ÉqT, ‘·q >=|üŒ<Óq’ <Ûs’Ó ´¡ $X‚weü TT#˚‘q· T, kÕeTs¡´ú $X‚weü TT#˚‘q· T |ü&>É ={Ïº yÓ+≥H˚
‘·q Á|ü»#„ ˚ ‹]– m|üŒ{Ïe˝… ‘·q X¯Øs¡eTTqT ô|+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤è‘·V≤ü è‘ê‡ Vü≤qTeT‘ê |übÕ‘· $<ÛTä sê+uÛdÑ æ ˆ
dü«j·T+uÛTÑ yÓe’ Vü≤qTe÷Hé düèwüdº kÔü Õ´ ìbÕ‘·H˚ ˆˆ 196
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤è‘·V≤ü è‘Y ` kÕ ` Vü≤qTeT‘ê ` |übÕ‘· ` $<ÛTä sê ` n+uÛdÑ æ `
dü«j·T+uÛTÑ yê ` @e ` Vü≤qTe÷Hé ` düèwü'º ` ‘·kÕ´' ` ìbÕ‘·H˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTeT‘ê Vü≤è‘·V≤ü è‘Y kÕ $<ÛTä sê (dür) n+uÛdÑ æ |übÕ‘·—
‘·kÕ´' ìbÕ‘·H˚ Vü≤qTe÷Hé dü«j·T+uÛTÑ yê @e düèwü'º .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTeT‘ê R Vü≤qTeT+‘·Tì#˚‘,· Vü≤è‘·V≤ü è‘Y R Vü≤]+|üã&çq
>∑T+&Ó ø£*–q{Ï,º kÕ R Ä dæ+Væ≤ø£, $<ÛTä sê (dür) R ÁbÕDeTT >√˝ÀŒsTTq<Ó,’
n+uÛdÑ æ R kÕ>∑s»¡ \eTTq+<äT, |übÕ‘· R |ü&bç ˛jÓTqT. ‘·kÕ´' ìbÕ‘·H˚ R Ä
dæ+Væ≤ø£qT ≈£L\TÃ $wüjT· yÓT,Æ Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, dü«j·T+uÛTÑ yê @e R
ÁãVü≤à#˚‘H· ,˚ düèwü'º R düèõ+|üã&çjT· T+&ÓqT.
‹\ø£eTT :` dü«j·T+uÛÑTyê @e düèwüº' R sêeDTì |ü]e÷s¡TÃ≥≈£î sêeTTì
düèwæ+º ∫q≥T¢>H∑ ˚ #Ûêj·TqT Á>∑V≤æ +∫q+‘· e÷Á‘·eTTqH˚ ÁbÕDT\qT #·+|ü⁄ X¯ø>ÔÏ \∑
dæ+Væ≤ø£qT dü+Vü≤]+#·T≥¬ø’ ÁãVü≤àj˚T Vü≤qTeT+‘·Tì düèwæ+º #Óqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&Ü dæ+Væ≤ø£ >∑T+&ÓqT ô|ø£*+∫y˚dæq+‘·H˚ ÄyÓT
ÁbÕDeTT\T >√˝ÀŒsTT düeTTÁ<äeTTq >∑÷˝…qT. ÄyÓTì≥T¢ >∑÷\TÃ≥ ø=iπø
ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT Vü≤qTeT+‘·Tì düèwæ+º ∫j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ Vü≤‘ê+ yêqπsD≤X¯ó |ü‹‘ê+ Mø£å ´ dæ+Væ≤ø±yéT ˆ
uÛ÷Ñ ‘êHê´ø±X¯#êØDÏ ‘·eT÷#·T' |üe¢ >√‘·eÔ TyéT ˆˆ 197
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ` Vü≤‘ê+ ` yêqπsD ` ÄX¯ó ` |ü‹‘ê+ ` Mø£å ´ `
dæ+Væ≤ø±yéT ` uÛ÷Ñ ‘êì ` Äø±X¯#êØDÏ ` ‘·yTé ` }#·T' ` |üe¢ >√‘·eÔ TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqπsD Vü≤‘ê+, ÄX¯ó |ü‹‘ê+, ‘ê+ dæ+Væ≤ø±+ Mø£å ´
Äø±X¯#êØDÏ uÛ÷Ñ ‘êì, ‘·+ |üe¢ >√‘·eÔ TyéT, }#·T'.
(1) ` Á|ü<∏äeTdüs¡Z 113
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqπsD Vü≤‘ê+ R Vü≤qTeT#˚ dü+Vü≤]+|üã&ç, ÄX¯ó |ü‹‘ê+ R
‘·«s¡˝ÀH˚ n≥T¢ >∑÷*q{Ï,º ‘ê+ dæ+Væ≤ø±+ R Ä dæ+Væ≤ø£qT, Mø£å ´ R #·÷∫,
Äø±X¯#êØDÏ uÛ÷Ñ ‘êì R Äø±X¯eTTq+<äT #·]+#·Tq{Ïº dü‘Ô· «eTT\T, ‘·+ |üe¢ >√‘·eÔ T+
R Ä yêqs¡ÁX‚wßü̃ ì >∑÷]Ã, }#·T' R (Ç≥T¢) ã*øÏ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·Tì#˚‘· dü+Vü≤]+|üã&ç ‘˚*ø£>± n≥T¢ >∑÷*b˛sTTq
dæ+Væ≤ø£qT >±+∫ Äø±X¯#ês¡T˝…q’ <˚e>∑DeTT\T Vü≤qTeT+‘·Tì‘√ ì≥T¢ ã*øÏ].
XÀ¢ˆˆ ;ÛeTeT<ä´ ø£è‘·+ ø£sà¡ eTVü‰dü‘Ô· «+ ‘·«j·÷ Vü≤‘·yTé ˆ
kÕ<Ûjä ÷· s¡ú eT_ÛÁù|‘·eT]wü+º |üe¢ ‘ê+ es¡ ˆˆ 198
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ;ÛeTyéT ` n<ä´ ` ø£è‘·+ ` ø£sà¡ ` eTVü‰dü‘·Ô «+ ` ‘·«j·÷ `
Vü≤‘·yTé ` kÕ<Ûj ä T· ` ns¡yú Té ` n_ÛÁù|‘·yTé ` n]wü+º ` |üe¢ ‘ê+ ` es¡ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ùV≤ |üe¢ ‘ê+ es¡! n<ä´ ‘·«j·÷ ;ÛeT+ ø£sà¡ ø£è‘·yTé — eTVü‰dü‘Ô· «+
Vü≤‘·yTé — n_ÛÁù|‘·yTé n]wüyº Té ns¡+ú kÕ<Ûj ä T· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤ |üe¢ ‘ê+ es¡ R z yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Ü! n<ä´ R H˚&TÉ , ‘·«j·÷ R
˙#˚‘,· ;ÛeT+ ø£sà¡ ø£è‘·+ R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ ø£è‘·éTT >±$+|üã&çq~, eTVü‰dü‘Ô· «+
Vü≤‘·yTé R >=|üŒ<Óq’ uÛ÷Ñ ‘·eTT dü+Vü≤]+|üã&çq~, n_ÛÁù|‘·+ R ˙ j·T;Ûwyºü TÓ qÆ ,
n]wüyº Té ns¡+ú R eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ Á|üj÷Ó »qeTTqT, kÕ<Ûj ä T· R kÕ~Û+#·Tø=qTeTT.
‹\ø£eTT :` eTVü‰dü‘·Ô «+ R |üsT¡ \T dü+Vü≤]+#·T≥≈£î X¯ø´£ eTT>±ì~ j·T>∑T dæ+Væ≤ø£
(sêeDTì e˝…H˚ eTVü‰ã\e+‘·Tsê\ì uÛ≤eeTT), n]wü+º R u≤<Ûës¡V≤æ ‘·eTT>±.
uÛÑ÷wüDeTT :` eTVü‰dü‘Ô· «+ Vü≤‘·+ R dæ+Væ≤ø£#˚ |ü&>É =≥ºã&çq~, nq>± #·+|üã&É
˝Ò<äì ‘Ó\TdüTø=qe˝…qT. düs¡«<Ûäs¡àE„&Ó’q Vü≤qTeT ˇø£ÿ Åd”Ôì e~Û+#ÓqqT≥
j·TTø£eÔ TT>±<äT>∑<ë! yÓqTø£ düTs¡dqü T >±ì Çø£eTT+<äT \+øÏDìÏ >±ì »sTT+∫
$&ç∫qfÒ¢ e]í+|üã&çq~>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·eÔ ÷! H˚&TÉ ˙e⁄ eTVü‰;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ ø±s¡éTTqT >±$+∫‹$.
ˇø£ >=|üŒ uÛ÷Ñ ‘·eTTqT ˙e⁄ >∑÷*Ã <äTwüdº +ü Vü‰s¡eTT #˚d‹æ $. Çø£ ˙e⁄ ‘·\ô|{Ïqº
eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ ø±s¡éTTqT ì]«|òTü ïeTT>± kÕ~Û+#·T<äTe⁄>±ø£!
XÀ¢ˆˆ j·Tdü´ ‘˚«‘êì #·‘ê«] yêqπs+Á<ä j·T<∏ë ‘·«sTT ˆ
<Ûèä ‹ s¡› èwæsº à¡ ‹ sê›øå£ ´+ dü«ø£sà¡ düT q d”<‹ä ˆˆ 199
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·Tdü´ ` ‘·T ` @‘êì ` #·‘ê«] ` yêqπs+Á<ä ` j·T<∏ë ` ‘·«sTT—
<Ûèä ‹' ` <äèwæ'º ` eT‹' ` <ëø£å ´+ ` (dü') dü«ø£sà¡ düT q d”<‹ä ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤ yêqπs+Á<ä! j·Tdü´ ‘·T <Ûèä ‹' <äèwæ'º eT‹' <ëø£å ´+ @‘êì
#·‘ê«] ‘·«sTT j·T<∏ë (es¡+Ô ‘˚) (dü') dü«ø£sà¡ düT q d”<‹ä .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤ yêqπs+Á<ä! R z yêqs√‘·eÔ ÷! j·Tdü´ ‘·T R me«ì¬ø‘’ ,˚
<Ûèä ‹' R BÛs‘¡ «· eTT, <äèwæ'º R dü]jÓTÆ q#·÷|ü⁄, <Ûèä ‹' R eTT+<äTÄ˝À#·q, <ëø£å ´+ R
kÕeTs¡´ú eTT nHÓ&,ç @‘êì #·‘ê«] R á Hê\T>∑T, ‘·«sTT j·T<∏ë R ˙j·T+<äTe˝…,
(es¡+Ô ‘˚ R ñ+&ÉTH√), dü' R n‘·&TÉ , dü«ø£sà¡ düT R ‘·q ø£è‘·éTT\+<äT, q d”<‹ä R
$|ò\ü T&ÉT>±&ÉT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` @ dæ+Væ≤ø£≈î£ dü÷ø£ÎyÓTqÆ <äèwæj
º T· TqT, >=|üŒ eT‹$X‚weü TT,
ÁøÏj·÷X¯Ss¡‘·«eTT, <ÛÓ’s¡éTTqTï nqT Hê\T>∑T \ø£åDeTT\Tq÷ï ˙≈£î+&çq≥T¢>±
j·TTqïy√ n{Ïº dæ+Væ≤ø£ j·TqT eTVü‰dü‘Ô· «eTTqT ˙y˚ Vü≤‘·e÷s¡Ã >∑*‹Z $. nì ˇø£
nq«j·TeTT (á Hê\TZ \ø£åDeTT\TqT >∑\yê&Óe«&ÉTqT ‘·q |üPìø£j·T+<äT
$|ò\ü T&ÉT>±&ÉT. (sêe÷j·TD•s√eTDÏ).
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Ü! ˙ j·T+<äTqï≥T¢>± <Ûs’Ó ´¡ >∑TDeTT, $wüjT· eTT\qT
dü]>± #·÷&É>*∑ –q <äèwæ,º ‘·–q Ä˝À#·Hê X¯ø,ÔÏ ìs¡«Vü≤D kÕeTs¡´ú eTT nqTq{Ïº á
Hê\T>∑T ñ‘·eÔ T >∑TDeTT\TqT, me«ìj·T+ <äT+&ÉTH√ n‘·&TÉ ‘·q ø£seÔ¡ ´ø±s¡éTT\+
<Óqï&ÉTqT yÓ|’ \üò éTT H=+<ä&TÉ .
XÀ¢ˆˆ dü ‘Ó'’ dü+|üPõ‘·' |üP»´' Á|ü‹|üqïÁ|üj÷Ó »HÓ'’ ˆ
»>±e÷ø±X¯ e÷$X¯´ |üqï>±X¯qe‘·ÿ|æ' ˆˆ 200
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘Ó'’ ` dü+|üPõ‘·' ` |üP»´' ` Á|ü‹|üqïÁ|üj÷Ó »HÓ'’ `
»>±eT ` Äø±X¯yTé ` Ä$X¯´ ` |üqï>±X¯qe‘Y ` ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|ü‹|üqïÁ|üjÓ÷»HÓ’' ‘Ó’' dü+|üPõ‘·' |üP»´' dü' ø£|æ'
|üqï>±X¯qe‘Y Äø±X¯yTé Ä$X¯´ »>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|ü‹|üqïÁ|üj÷Ó »HÓ'’ R HÓsy¡ ]˚ q Á|üj÷Ó »qeTT ø£*qZ {Ï,º ‘Ó'’ R
Ä <˚e>∑DeTT\#˚‘,· dü+|üPõ‘·' |üP»´' dü' ø£|'æ R Á|üX+¯ dæ+|üã&çq{Ïº |üPE´&Óq’
Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, |üqï>±X¯qe‘Y R >∑s¡T‘·à+‘·Tìe˝…, Äø±X¯yéT Ä$X¯´ R
(1) ` Á|ü<∏äeTdüs¡Z 115
Äø±X¯eTTqT#˚], »>±eT R |üjT· qeTT kÕ–+#ÓqT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` Á|ü‹|üqïÁ|üj÷Ó »q'.
á bÕsƒe¡ TT uÛ÷Ñ wüDeTTq+<äT yêÚ≤´‘·#˚ >∑÷&É Á>∑V≤æ +|üã&çq~. ‘Ó\T>∑T
eTTÁ<äDeTT\˝À >∑÷&É ìfÒ¢j·TTqï~. n+<äT#˚ kÕ~Û+#·Tø=ìq Á|üjÓ÷»qeTT
>∑\yê&ÉT Vü≤qTeT j·Tì #Ó|ü ≥ j·TTø£eÔ TT>± qTqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·eT ø√]ø£ HÓsy¡ ]˚ q{Ïº Ä <˚e>∑DeTT\T |üPE´&Óq’ Ä Vü≤qTeT+‘·Tì
>ös¡yêq+<äeTT\‘√ $TøÏÿ* Á|üX+¯ dæ+|ü>± Ä‘·&TÉ >∑sT¡ ‘·à+‘·Tìe˝… Äø£deü TTq
‘·q |üjT· qeTTqT kÕ–+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ÁbÕ|üÔuÛÑ÷sTTwü̃bÕs¡düTÔ düs¡«‘·' |ü]˝Àø£j·THé ˆ
jÓ÷»HêHê+ X¯‘· kÕ´+‘˚ eqsêJ+ <ä<sä Ù¡ dü' ˆˆ 201
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` ÁbÕ|üuÔ ÷ÑÛ sTTwüb˜ Õs¡' ` ‘·T ` düs«¡ ‘·' ` |ü]˝Àø£jT· Hé ` jÓ÷»HêHê+
` X¯‘d· ´ü ` n+‘˚ ` eqsêJ+ ` <ä<sä Ù¡ ` dü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÁbÕ|üuÔ ÷ÑÛ sTTwü̃bÕs¡' dü' düs«¡ ‘·' |ü]˝Àø£jT· Hé jÓ÷»HêHê+
X¯‘d· ´ü n+‘˚ eqsêJ+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÁbÕ|üuÔ ÷ÑÛ sTTwü̃bÕs¡' R <ä>sZ∑ ≈¡ î£ #˚]j·TTqï rs¡Á|ü<X˚ e¯ TT ø£*qZ {Ï,º
dü' R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, düs¡«‘·' |ü]˝Àø£j·THé R nìïyÓ’|ü⁄\≈£î #·÷#·T#·T,
jÓ÷»HêHê+ X¯‘d· ´ü n+‘˚ R q÷iTjÓ÷»qeTT\≈£î ∫es¡qT, eqsêJ+ <ä<sä Ù¡ R
eqdüeT÷Vü≤eTTqT p#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç+#·T $T+#·T>± Äe*jÓTT&ÉT≈¶ î£ #˚sT¡ ø=qï Vü≤qTeT <ä÷s¡eTT>∑qTqï
ÁbÕ+‘·eTTq+‘·jT· TqT |ü]øÏ+#·T#·T q÷iTjÓ÷»qeTT\ nq+‘·se¡ TT ∫es¡≈î£ H˚\ô|’
>±qe#·TÃ eqeTT\ es¡TdüqT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ <ä<sä Ù¡ #· |ü‘H· ï˚ e $$<ÛÁä <äTeTuÛ÷Ñ wæ‘y· Té ˆ
B«|ü+ XÊU≤eTè>∑ÁX‚c˛˜ eT\jÓ÷|üeHêì #· ˆˆ 202
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <ä<sä Ù¡ ` #· ` |ü‘H· é ` @e ` $$<ÛÁä <äTeTuÛ÷Ñ wæ‘y· Té ` B«|ü+ `
XÊU≤eTè>∑ÁX‚w'˜ü ` eT\jÓ÷|üeHêì ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` XÊU≤eTè>∑ÁX‚wü˜' |ü‘·Hé @e $$<ÛäÁ<äTeTuÛÑ÷wæ‘·yéT B«|ü+
eT\jÓ÷|üeHêì #· <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XÊU≤eTè>∑ÁX‚w'ü̃ R yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Óq’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, |ü‘H· é @e R
m>∑Ts¡T#·T e#·TÃ#·TH˚, $$<ÛäÁ<äTeTuÛÑ÷wæ‘·+ R |ü\T$<ÛäeTT˝…’q eèø£åeTT\‘√
XÀ_Û+#·T#·Tqï{Ï,º B«|ü+ R \+ø±B«|üeTTqT, eT\jÓ÷|üeHêì #· R eT\j·T–]ô|’
qTqï ñ<ë´qeqeTT\qT >∑÷&É, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT :` eT\jÓ÷|üeHêì #· R düeTTÁ<äeTTq≈£î ñ‘·sÔ r¡ s¡eTTq+<äT e˝… <äøDåÏ
rs¡eTTq+<äT >∑÷&É eT\j·T eTqT ù|s¡T>∑\ |üs«¡ ‘·eTTqï<äì ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` eT\jÓ÷|üeHêì #· R \+ø£˝À ≈£L&É eT\j·T eTqT |üs«¡ ‘·
eTTqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eèø£Xå ÊK\+<äT dü+#·]+#·T o\eTT>∑\ Ä yêqs¡ÁX‚wß˜ü &ÉT düeTTÁ<äeTTô|’
m–]b˛e⁄#·TH˚ |ü\T$<Ûeä TT\>∑T eèø£eå TT\‘√ XÀ_Û+#·T#·Tqï \+ø±B«|üeTTqT, n+<äT
eT\j·T–]ô|’ qTqï ñ<ë´qeqeTT\qT >∑÷&É #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ>∑s+¡ kÕ>∑sêq÷bÕHé kÕ>∑sêq÷|üC≤Hé Á<äTe÷Hé ˆ
kÕ>∑sd¡ ´ü #· |ürïHê+ eTTU≤q´|æ $˝Àø£jT· Hé ˆˆ 203
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ>∑s+¡ ` kÕ>∑sêq÷bÕHé ` kÕ>∑sêq÷|üC≤Hé ` Á<äTe÷Hé `
kÕ>∑sd¡ ´ü ` #· ` |ürïHê+ ` eTTU≤ì ` n|æ ` $˝Àø£jT· Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ>∑s+¡ kÕ>∑sêq÷bÕHé kÕ>∑sêq÷|üC≤Hé Á<äTe÷Hé kÕ>∑sd¡ ´ü
|ürïHê+ eTTU≤ì #· n|æ $˝Àø£jT· Hé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ>∑s¡+ R düeTTÁ<äeTTqT, kÕ>∑sêq÷bÕHé R kÕ>∑s¡rs¡
Á|ü<˚X¯eTT\qT, kÕ>∑sêq÷|üC≤Hé Á<äTe÷Hé R düeTTÁ<ä|ü⁄{§&ÉT¶q yÓTT\∫q
eèø£eå TT\qT, kÕ>∑sd¡ ´ü |ürïHê+ eTTU≤ì #· n|æ R düeTTÁ<äTì uÛ≤s¡´˝…q’ q<äT\
eTTKeTT\qT >∑÷&É, $˝Àø£jT· Hé R ‹\øÏ+#·T#·T.
‹\ø£eTT :` kÕ>∑s¡dü´ |ürïHê+ eTTU≤ì R \+ø£qT+&ç e∫Ã düeTTÁ<äeTTq
ø£*j·TT#·Tqï qBdü+>∑eTkÕúqeTT\T.
(1) ` Á|ü<∏äeTdüs¡Z 117
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` kÕ>∑s¡dü´ |ürïHê+ eTTU≤ì R qB kÕ>∑s¡ dü+>∑eT
kÕúqeTT\ì uÛ≤eeTT Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
uÛÑ÷wüDeTT :` kÕ>∑sd¡ ´ü |ürïHê+ eTTU≤ì R q<äT\T Á‹≈£L≥|üs«¡ ‘·eTTqT+&ç
Á|üeVæ≤+#·T#·T düeTTÁ<äeTTq >∑*j·TT Á|ü<X˚ e¯ TT\T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT n|ü&ÉT düeTTÁ<äeTTqT, düeTTÁ<ärs¡eTT\qT, Ä
rs¡eTTq+<äT yÓTT\∫q #Ó≥q¢ T, düeTTÁ<äeTTq+<äT ø£*j·TT#·Tqï q<äT\ düT+<äs¡
<äèX¯éTT\qT #·÷#·T#·T.....
XÀ¢ˆˆ dü eTVü‰y˚T|òTü dü+ø±X¯+ düMTøå±´‘êàqe÷‘·àyêHé ˆ
ìs¡T+<Û+ä ‘· $Tyêø±X¯+ #·ø±s¡ eT‹e÷qà‹yéT ˆˆ 204
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` eTVü‰y˚T|òTü dü+ø±X¯+ ` düMTø£å ´ ` Ä‘êàqyéT ` Ä‘·àyêHé `
ìs¡T+<Û+ä ‘·yTé ` Çe ` Äø±X¯+ ` #·ø±s¡ ` eT‹e÷Hé ` eT‹yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Äø±X¯+ ìs¡T+<Ûä+‘·yéT Çe (dæú‘·+) eTVü‰y˚T|òüTdü+ø±X¯yéT
Ä‘êàq+ düMTø£å ´ eT‹e÷Hé Ä‘·àyêHé dü' (Ç‘·+ú ) eT‹+ #·ø±s¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Äø±X¯+ ìs¡T+<Ûä+‘·yéT Çe (dæú‘·+) R Äø±X¯eTTqT n&ç¶
y˚jT· T#·Tqï≥T¢>±qTqï, eTVü‰y˚T|òTü dü+ø±X¯yTé R ô|<ä<› q’Ó y˚T|òTü eTTe˝…qTqï, Ä‘êàq+
R ‘·q X¯Øs¡eTTqT, düMTø£å ´ R #·÷∫, eT‹e÷Hé R >=|üŒ ãT~Δ$X‚weü TT >∑\yê&ÉTqT,
Ä‘·àyêHé R >=|üŒ Á|ü»>„ \∑ yê&ÉT q>∑T, dü' R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT (Ç‘·+ú R á
Ø‹>±), eT‹+ #·ø±s¡ R ìX¯ÃsTT+#·Tø=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ô|<äy› T˚ |òTü eTTe˝…, Äø±X¯eTTqT ø£|Œæ y˚jT· T#·Tqï≥T¢qï ‘·q X¯Øs¡eTTqT
p#·Tø=ì, >=|üŒ Á|üC≤„ $X‚weü TTqT, ãT~Δ$X‚weü TTqT >∑\ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Ç≥T¢
ìX¯ÃsTT+#·Tø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ ø±j·Teè~Δ+ Á|üy>˚ +∑ #· eTeT <äèôwÌº «e sêø£kå Õ' ˆ
eTsTT øö‘·÷Vü≤\+ ≈£îs¡T´]‹ y˚TH˚ eTVü‰eT‹' ˆˆ 205
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±j·Teè~Δ+ ` Á|üy>˚ +∑ ` #· ` eTeT ` <äècÕº « ` @e ` sêø£kå Õ'
eTsTT ` øö‘·÷Vü≤\+ ` ≈£îs¡T´' ` Ç‹ ` y˚TH˚ ` eTVü‰eT‹' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTeT ø±j·Teè~Δ+ Á|üy>˚ +∑ #· <äècºÕ« @e sêø£kå Õ' eTsTT
øö‘·÷Vü≤\+ ≈£îs¡T´' Ç‹ eTVü‰eT‹' y˚TH˚.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eTeT R HêjÓTTø£ÿ, ø±j·Teè~Δ+ R n~Ûøy£ TÓ qÆ <˚V≤ü |ü]e÷DeTTqT,
Á|üy>˚ +∑ #· R >∑eTqy˚>e∑ TTqTï, <äècºÕ« @e R #·÷&É>±H˚, sêø£kå Õ' R sêø£då Tü \T,
eTsTT R Hê $wüjT· eTTq+<äT, øö‘·÷Vü≤\+ ≈£îs¡T´' R õC„≤dü>\∑ yês¡>T∑ <äTs¡T, Ç‹
R nì, eTVü‰eT‹' R >=|üŒ ãT~Δ$X‚weü TT>∑\ Vü≤qTeT, y˚TH˚ R ‘·\b˛ôdqT.
‹\ø£eTT :` øö‘·÷Vü≤\+ R ÄX¯Ãs¡éTT‘√, #·÷&É>√]ø£.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒ<Óq’ Hê X¯Øs¡eTTqT Hê >∑eTqy˚>e∑ TTqT p∫, \+ø£˝Àì
sêø£då Tü \T qqTï>∑÷]Ã ‘Ó\TdüTø=q e˝…qì, ≈£î‘·÷Vü≤\eTT >∑\yê¬sj
’ T· T+<äTs¡T>∑<ë!
nì ‘·q ãT~Δ$X‚weü TT#˚ Vü≤qTeT eTT+<äT>∑H˚ Á>∑V≤æ +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· X¯ÙØs¡+ dü+øÏå|ü´ ‘·qàV”≤<Ûäs¡düìïuÛÑyéT ˆ
|ü⁄q' Á|üøè£ ‹ e÷ù|<˚ M‘·y÷Ó Vü≤ Çyê‘·àyêHé ˆˆ 206
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` X¯Øs¡+ ` dü+øÏ|å ´ü ` ‘·‘Y ` eTV”≤<Ûsä d¡ ìü ïuÛyÑ Té ` |ü⁄q' `
Á|üøè£ ‹yéT ` Äù|<˚ ` M‘·y÷Ó Vü≤' ` Çe ` Ä‘·àyêHé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· eTV”≤<Ûsä d¡ ìü ïuÛ+Ñ ‘·‘Y X¯Øs¡+ dü+øÏ|å ´ü M‘·y÷Ó Vü≤' Ä‘·àyêHé
Çe |ü⁄q' Á|üøè£ ‹yéT Äù|<˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, eTV”≤<Ûsä d¡ ìü ïuÛ+Ñ R |üs«¡ ‘·eTT‘√ düe÷qeTT>±
qTqï{Ï,º ‘·‘Y X¯Øs¡+ R Ä eTVü‰ø±j·TeTTqT, dü+øÏ|å ´ü R dü+ø√∫+|üCdÒ ,æ M‘·y÷Ó Vü≤'
R e÷j·TqT ‘=\–+#·T ø=qï{Ï,º Ä‘·àyêHé Çe R Ä‘·àE„&q’Ó |ü⁄s¡Twüßì e˝…,
|ü⁄q' R ‹]–, Á|üøè£ ‹yéT Äù|<˚ R dü«dü«s¡÷|üeTTqT bı+<ÓqT.
‹\ø£eTT :` M‘·yÓ÷Vü≤' R ‘=\–b˛sTTq{Ïº yêdüHê»q´ ø±e÷~yÓ÷Vü≤eTT\T
>∑\yê&ÉT. Ä‘·àyêHé R JeqTàø£j Ô ÷Ó –, Á|üøè£ ‹+ R uÛ>Ñ e∑ <ä_qÛ ïyÓTqÆ , \ø£D
å eTT>∑\
dü«uÛ≤eeTTqT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` Á|üøè£ ‹+ R ì‘ê´q+<ä dü«s¡÷|üeTTqT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` M‘·y÷Ó Vü≤' R ìeè‘·yÔ TÓ qÆ n$<ä´>∑\yê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ+≥H˚ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ô|<ä› |üs«¡ ‘·eTT‘√ düe÷qeTT>±qTqï ‘·q
X¯Øs¡eTTqT, dü+ø√∫+|üCÒdæ Ä‘·àE„&Ó’q |ü⁄s¡Twüß&ÉT e÷j·TqT ‘=\–+#·Tø=ì
(1) ` Á|ü<∏äeTdüs¡Z 119
dü«dü«s¡÷|üeTT H=+~q≥T¢ ‹]– n‘·ì ì»s¡÷|üeTTqT <ë˝…ÃqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·Á<ä÷|üeT‹dü+øÏ|å ´ü Vü≤qTe÷Hé Á|üøè£ ‘Í dæ‘ú '· ˆ
ÁrHé Áø£e÷ìe $Áø£eT´ ã*Ms¡´Vü≤s√ Vü≤]' ˆˆ 207
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` s¡÷|üyTé ` n‹dü+øÏ|å ´ü ` Vü≤qTe÷Hé ` Á|üøè£ ‘Í ` dæ‘ú '· `
ÁrHé ` Áø£e÷Hé ` Çe ` $Áø£eT´ ` ã*Ms¡´Vü≤s¡' ` Vü≤]' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ã*Ms¡´Vü≤s¡' Vü≤]' ÁrHé Áø£e÷Hé $Áø£eT´ Çe Vü≤qTe÷Hé
‘·‘Y s¡÷|üyTé n‹dü+øÏ|å ´ü Á|üøè£ ‘Í dæ‘ú '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ã*Ms¡´Vü≤s¡' R ã*#·Áø£e]Ô jÓTTø£ÿ Á|ü‘ê|üeTTqT Vü≤]+∫q{Ï,º
Vü≤]' R $wüßeí T÷]Ô, ÁrHé Áø£e÷Hé R eT÷&ÉT n&ÉT>∑T\qT (#ê∫), $Áø£eT´ Çe R
|æeTà≥ eTT˝À¢øe£ TT\qT yê´|æ+∫q≥T¢, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, ‘·‘Y s¡÷|ü+ R
|üs«¡ ‘·‘T· \ýÓTqÆ Ä s¡÷|üeTTqT, n‹dü+øÏ|å ´ü R $TøÏÿ*>± dü+ø√∫+|üCdÒ ,æ Á|üøè£ ‘Í
dæ‘ú '· R ì»s¡÷|üeTTq qT+&ÓqT.
u§+u≤sTTÁ|ü‹ :` ª‘·‘'· X¯Øs¡+ dü+øÏ|å ´ü μ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üPs¡«eTT ã*#·Áø£e]Ô jÓTTø£ÿ Á|ü‘ê|üeTTqT Vü≤]+|ü qT<äT´≈£î&Ô q’Ó
$wüßíeT÷]Ô eTT˝À¢ø£eTT\qT >∑÷&É eT÷&É&ÉT>∑T\‘√ yê´|æ+#·T≥≈£î |üPìq
$X¯«s¡÷|üeTTqT |æeTà≥ ñ|üd+ü Vü≤]+∫q≥T¢>± Vü≤qTeT+‘·T&ÉT kÕ>∑s\¡ +|òTü Hês¡eú TT
<Û]ä +∫ j·TTqï{Ï,º Ä |üs«¡ ‘·d<ü èä X¯XØ¯ s¡eTTqT dü+ø√∫+|üCdÒ æ ‘·q ì»s¡÷|üeTTqT
<ë˝…ÃqT.
XÀ¢ˆˆ dü #ês¡THêHê$<Ûsä ÷¡ |ü<ëÛ Ø |üs+¡ düe÷kÕ<ä´ düeTTÁ<ärs¡yTé ˆ
|üs¬ s’ X¡ ø¯ ´£ + Á|ü‹|üqïs¡÷|ü dü‡MTøÏ‘å ê‘êà düeTy˚ø‘åÏ ês¡'ú ˆˆ 208
XÀ¢ˆˆ ‘·‘d· ‡ü \+ãdü´ –πsdü‡eTè<Δ̊ $∫Á‘·≈L£ fÒ ì|übÕ‘· ≈£LfÒ ˆ
düøπ ‘·ø√<ë›\ø£Hê]πøfi¯eTVü‰ÁuÛ≈Ñ L£ ≥Á|ü‹yÓ÷ eTVü‰‘êà ˆˆ 209
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` dü' ` #ês¡THêHê$<Ûsä ÷¡ |ü<ëÛ Ø ` |üs+¡ ` düe÷kÕ<ä´ ` düeTTÁ<ärs¡yTé
` |üs¬ '’ ` nX¯ø´£ + ` Á|ü‹|üqïs¡÷|ü' ` düMTøÏ‘å ê‘êà ` düeTy˚øåÏ ‘ês¡'ú ˆˆ
‘·‘'· ` dü' ` \+ãdü´ ` –πs' ` düeTè<Δ̊ ` $∫Á‘·≈L£ fÒ ` ì|übÕ‘· `
≈£LfÒ ` düøπ ‘·ø√<ë›\ø£Hê]πøfi‚ ` eTVü‰ÁuÛ≈Ñ L£ ≥Á|ü‹eT' ` eTVü‰‘êà ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` #ês¡THêHê$<Ûsä ÷¡ |ü<ëÛ Ø dü' düMTøÏ‘å ê‘êà düeTy˚ø‘åÏ ês¡'ú (düH)é
Á|ü‹|üqïs¡÷|ü' |ü¬s’' (ÁbÕ|ü⁄Ô+) nX¯ø£´+ |üs¡+ düeTTÁ<ärs¡+ düe÷kÕ<ä´
eTVü‰ÁuÛ≈Ñ L£ ≥Á|ü‹eT' eTVü‰‘êà dü' ‘·‘'· düøπ ‘·ø√<ë›\ø£Hê]πøfi‚ $∫Á‘·≈L£ fÒ düeTè<Δ̊
\+ãdü´ –πs' ≈£LfÒ ì|übÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` #ês¡THêHê$<Ûäs¡÷|ü<ÛëØ R düT+<äs¡yÓTÆq{Ïº ãVüQes¡íeTT>∑\
$$<Ûsä ÷¡ |üeTT\T <Û]ä +#·Tq{Ï,º dü' R Ä Vü≤qTeT, düMTøÏ‘å ê‘êà R >=|üŒ<Ój ’ T· Tqï
‘·q Á|üdüTÔ‘·s¡÷|üeTTqT #·÷#·Tø=qïyê&Ó’, düeTy˚øÏå‘ês¡ú' (düHé) R nq+‘·s¡eTT
‘êqT #˚j·Te\dæq ø±s¡éTTqT ìX¯ÃsTT+#·Tø=qïyê&É>∑T#·T, Á|ü‹|üqïs¡÷|ü' R
‘·‘êÿ˝À∫‘·yTÓ qÆ s¡÷|üeTTqT <Û]ä +∫qyê&Ó,’ |üs¬ '’ (ÁbÕ|ü⁄+Ô ) nX¯ø´£ + R Ç‘·sT¡ \≈£î
#˚s¡ X¯ø´£ eTT>±q{Ï,º |üs+¡ düeTTÁ<ärs¡+ R düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ Äe* jÓTT&ÉTq¶ T,
düe÷kÕ<ä´ R #˚], eTVü‰ÁuÛÑ≈£L≥Á|ü‹eT' R eTVü‰y˚T|òüTdüeT÷Vü≤eTTe˝…
XÀ_Û+#·T#·Tqïyê&Ó,’ dü' eTVü‰‘êà R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘·‘'· R n|ü&ÉT, düøπ ‘·
ø√<ë›\ø£Hê]πøfi‚ R yÓTT>∑*, $]–, ø=ã“]#Ó≥¢‘√ ì+&ç j·TTqï{Ïº~j·TTqT,
$∫Á‘·≈L£ fÒ R $∫Á‘·yTÓ qÆ X¯è+>∑eTT\T >∑\~j·TTqT, düeTè<Δ̊ R |ò\ü |ü⁄cÕŒ<äT\T
düeTè~Δ>∑ >∑\~j·TTqT n>∑T, \+ãdü´ –πs' ≈£LfÒ R \+ã–]•Ks¡eTTq+<äT, ì|übÕ‘·
R ~¬>qT.
‹\ø£eTT :` #ês¡THêHê$<Ûsä ÷¡ |ü<ëÛ Ø R HêHêes¡eí TT\T >∑\ Äø£è‘·T\‘√ qT+&ÉT
s¡÷|üeTTqT <Û]ä +∫qyê&ÉT— á $wüjT· eTT Vü≤qTeT<äTbÕdü≈î£ \ <Ûë´q>∑eTýÓTqÆ ~.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` düMTøÏ‘å ê‘êà R ‘Ó*dæø=qï nH˚«wüD Á|üjT· ‘·ïeTT >∑\yê&ÉT.
sêe÷qTJj·TeTT :` #ês¡THêHê$<Ûäs¡÷|ü<ÛëØ R ‘·‘·Ô‘Yø±sê´qT>∑TDeTT>±
s¡eTD°jT· eTT˝…q’ dü÷\ú , dü÷øå±à~ s¡÷|üeTT\T <Û]ä +#·Tyê&ÉT, |üs¬ '’ R dæ+Væ≤ø£
eTTqï>∑Tyê]#˚‘.·
>√$+<äsêJj·TeTT :` \+ã–] R nÁ>∑eTT ø£qT|æ+#·q+‘·{Ï bı&Éyq’Ó ~, $∫Á‘·≈L£ fÒ
R $∫Á‘·eTT\≈£î ì\j·TyÓTqÆ {Ï~º .
‘ê‘·Œs¡éTT :` düT+<äse¡ TT\TqT, $$<Ûeä s¡eí TT\T >∑\$j·TTqT, |ü\T$<Ûeä TT\>∑T
Äø±s¡eTT\T >∑\$j·TTqT n>∑T ãVüQs¡÷|üeTT\qT <Ûä]+|ü>∑\yê&Ó’q Ä
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT eTVü‰|üs«¡ ‘·eTTe˝…qTqï Á|üdTü ‘Ô êø±s¡eTTqT #·÷#·Tø=ì Çø£eTT+<äT
‘êqT #˚j·Te\dæq ø±s¡éTTqT ‘·\#·Tø=ì ‘·‘êÿs¡´ìs¡«Vü≤D≈£î, ‘·–j·TTqï
s¡÷|üeTTqT <Û]ä +|ü ã÷ìqyê&Ó’ Ç‘·sT¡ ˝…e«s¡TqT #˚sC¡ ≤\ì eT¨<ä~Û Äe*
rs¡eTTqT CÒ], yÓTT>∑*, $]–, ø=ã“]#Ó≥¢‘√ ì+&çj·TTqï<Ó’, $∫Á‘·eTT˝…’q
(1) ` Á|ü<∏äeTdüs¡Z 121
X¯è+>∑eTT\‘√ XÀ_Û\T¢#·T, |òü\|ü⁄cÕŒ<äT\ düeTè~Δ >∑*Zj·TTqï \+ã–]jÓTTø£ÿ
•Ks¡eTTq+<äT eTVü‰y˚T|òTü düìïuÛTÑ &Ó’ ~¬>qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘d· Tü Ô dü+ÁbÕ|ü´ düeTTÁ<ärs¡+
düMTø£å ´ \+ø±+ –]es¡éT÷]Δ ï ˆ
ø£|dæ Tü Ô ‘·dàæ ìï|übÕ‘· |üs«¡ ‘˚
$<Û÷ä j·T s¡÷|ü+ e´<∏j ä T· qà è>∑~«C≤Hé ˆˆ 210
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·T ` dü+ÁbÕ|ü´ ` düeTTÁ<ärs¡+ ` düMTø£å ´ ` \+ø±+ `
–]es¡éT÷]Δ ï ` ø£|'æ ` ‘·T ` ‘·dàæ Hé ` ì|übÕ‘· ` |üs«¡ ‘˚ ` $<Û÷ä j·T ` s¡÷|ü+
` e´<∏j ä T· Hé ` eTè>∑~«C≤Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düeTTÁ<ärs¡+ dü+ÁbÕ|ü´, ø£|'æ ‘·‘'· –]es¡éT÷]Δ ï (dæ‘ú ê+)
\+ø±+ düMTø£å ´, (|üPs¡«+) s¡÷|ü+ $<Û÷ä j·T, eTè>∑~«C≤Hé e´<∏j ä T· Hé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düeTTÁ<ärs¡+ dü+ÁbÕ|ü´ R eT¨<ä~rÛ s¡eTT #˚], ø£|'æ R Ä
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘·‘'· R |æeTà≥, –]es¡éT÷]Δ ï (dæ‘ú ê+) R |üs«¡ ‘· •Ks¡eTTô|’
qTqï, \+ø±+ düMTø£å ´ R \+ø£qT >±+∫, (|üPs¡«+) s¡÷|ü+ $<Û÷ä j·T R yÓqTø£{Ï
s¡÷|üeTTqT $&ç∫ô|{Ïº, eTè>∑~«C≤Hé e´<∏äj·THé R »+‘·Te⁄\qT, |ü≈£åî\qT,
uÛj
Ñ T· ô|≥Tº#T· qïyê&Ó,’ ‘·dàæ Hé |üs«¡ ‘˚ R Ä \+ã|üs«¡ ‘·eTTô|,’ ì|übÕ‘· R ~¬>qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTTÁ<ärs¡eTTjÓTTø£ÿ Äe* jÓTT&ÉTq¶ T #˚]q |æeTà≥ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
ñqï‘·yTÓ qÆ |üs«¡ ‘·eTTô|’ $sêõ\T¢#T· qï \+ø±q>∑se¡ TTp∫, ‘·q yÓqTø£{Ï ;Ûøs£ ¡
s¡÷|üeTTqT ñ|üdü+Vü≤]+#·Tø=ì n#·{Ï eTè>∑|ü≈£åî\≈£î ;Û‹>=\TŒ#·Tqïyê&Ó’,
\+ã|üs«¡ ‘·eTTô|’ ~¬>qT.
XÀ¢ˆˆ dü kÕ>∑s+¡ <ëqe|üqï>±j·TT‘·+
ã˝Òq $Áø£eT´ eT¨]àe÷*qyéT ˆ
ì|ü‘´· rπs #· eT¨<ä<˚Û dü<Ô ë
<ä<sä Ù¡ \+ø± eTeTsêer$Te ˆˆ 211
Ç‘ê´πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ
Ä~ø±y˚´ düT+<äs¡ø±+&˚
ª kÕ>∑s¡\+|òüTq+μμ HêeT
Á|ü<∏äeTdü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` kÕ>∑s+¡ ` <ëqe|üqï>±j·TT‘·+ ` ã˝Òq ` $Áø£eT´ `
eT¨]àe÷*qyéT ` ì|ü‘·´ ` rπs ` #· ` eT¨<ä<'Û̊ ` ‘·<ë ` <ä<sä Ù¡ `
\+ø±yéT ` neTsêeryéT ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' <ëqe|üqï>±j·TT‘·+ eT¨]àe÷*q+ kÕ>∑s+¡ ã˝Òq
$Áø£eT´, ‘·<ë eT¨<ä<'˚Û rπs ì|ü‘´· neTsêeryéT Çe ($sê»e÷Hê+) \+ø±+
<ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, <ëqe|üqï>±j·TT‘·+ R sêø£då Tü \
‘√&ÉqT, düs¡ŒeTT\‘√&ÉqT, ì+&ç j·TTqï~j·TTqT, eT¨]àe÷*q+ R ô|<ä›
ø¬ s¡≥eTT\‘√ >∑÷&çq~j·TTqT n>∑T, kÕ>∑s+¡ R düeTTÁ<äeTTqT, ã˝Òq $Áø£eT´ R
‘·q X¯ø#ÔÏ ˚ (n‹Áø£$T+∫) \+|òTæ +∫, ‘·<ë R n|ü&ÉT, eT¨<ä<'˚Û rπs R eT¨<ä~Û
rs¡eTTq, ì|ü‘´· R ne‘·]+∫, neTsêeryéT Çe ($sê»e÷Hê+) R neTsêer
q>∑s¡eTTe˝… XÀ_Û\T¢#·Tqï, \+ø±+ R \+ø±|ü≥ºDeTTqT, <ä<äs¡Ù R #·÷#ÓqT
(<ä]Ù+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘· Vü≤qTeT+‘·T&ÉT sêø£ådüT\‘√qT, ô|<ä› ¬øs¡≥eTT\‘√qT
uÛj
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ Æ j·TTqï eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT n<äT“¤‘y· TÓ qÆ ‘·q |üsêÁø£eT$X‚weü TT#˚
\+|òTæ +∫, eT¨<ä~rÛ s¡eTTô|’ ~–, <˚y+˚ Á<äTì sê»<Ûëì j·T>∑T neTsêe‹e˝…
$sêõ\T¢#T· qï \+ø±q>∑se¡ TTqT <ä]Ù+#ÓqT.
Ç~ leT‘·T‡+<äsø¡ ±+&ÉeTTq
ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Û$ä es¡DeTTq+<äT
ªªkÕ>∑s\¡ +|òTü qeTTμμ nqT
yÓTT<ä{Ïdüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
¡ >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'
~«rj·Tdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ dü kÕ>∑s¡ eTHê<Ûèä wü´ eT‹Áø£eT´ eTVü‰ã\' ˆ
Á‹≈£L≥•Kπs \+ø±+ dæ‘ú ê+ dü«k˛ú <ä<sä Ù¡ Vü≤ ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` kÕ>∑sy¡ Té ` nHê<Ûèä wüýéT ` n‹Áø£eT´ ` eTVü‰ã\' `
Á‹≈£L≥•Kπs ` \+ø±+ ` dæ‘ú ê+ ` dü«dü'ú ` <ä<sä Ù¡ ` Vü≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eTVü‰ã\' nHê<Ûèä wü´+ kÕ>∑sy¡ Té n‹Áø£eT´, dü«dü'ú (düH)é
Á‹≈£L≥•Kπs dæ‘ú ê+ \+ø±+ <ä<sä Ù¡ Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ã\' dü' R n$T‘·ã\XÊ*jÓTÆ q j·÷ Vü≤qTeT, nHê<Ûèä wü´+
kÕ>∑s¡yéT n‹Áø£eT´ R nkÕ<ÛäýÓTÆq eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT \+|òæT+∫, dü«düú' R
dü«dü∫ú ‘·T&Ô ,’Ó Á‹≈£L≥•Kπs dæ‘ú ê+ R Á‹≈£L≥|üs«¡ ‘·•Ks¡eTTq+ <äTqï{Ï,º \+ø±+
R \+ø±q>∑se¡ TTqT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT :` Á‹≈£L≥dü´ ‘·fÒ nì bÕsƒê+‘·s¡eTT. \+ã–]πø Á‹≈£L≥eTì
Hêe÷+‘·se¡ TT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` Á‹≈£L≥ |üs«¡ ‘·eTT, –]es¡´ |üs«¡ ‘·eTT nqTq$ s¬ +&ÉTqT
|üsê´j·T|ü<eä TT˝Ò.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰ã\XÊ*jÓTÆ q Vü≤qTeT+‘·T&ÉT düMT|æ+#·T≥πø uÛj
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ Æ
j·TT+&ÉTq{Ïº Ä eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT n‹Áø£$T+∫ Äe*jÓTT&ÉT¶q >∑\ Á‹≈£L≥
|üs«¡ ‘·•Ks¡eTTô|’ qTqï \+ø±q>∑se¡ TTqT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· bÕ<ä|eü TTπøqÔ |ü⁄wüŒeπs¸D Ms¡ýêHé ˆ
n_Ûeèwüdº úæ ‡‘· düÁÔ ‘· ãuÛÖ |ü⁄wüŒeTjÓ÷ j·T<∏ë ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` bÕ<ä|eü TTπøqÔ ` |ü⁄wüŒeπs¸D ` Ms¡ýêHé ` n_Ûeèwü'º `
dæ‘ú '· ` ‘·Á‘· ` ãuÛÖ ` |ü⁄wüŒeTj·T' ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· bÕ<ä|eü TTπøqÔ |ü⁄wüŒeπs¸D n_Ûeèwü'º ‘·Á‘· dæ‘ú '· Ms¡ýêHé
dü' |ü⁄wüŒeTjÓ÷ j·T<∏ë ãuÛÖ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n+‘·≥, bÕ<ä|eü TTπøqÔ R (n#·{)Ï eèø£eå TT\qT+&ç
sê*q{Ï,º |ü⁄wüŒeπs¸D R |üP\yêq#˚, n_Ûeèwü'º R ì+&ÉT>∑ e]¸+|üã&çq{Ïyº ê&Ó,’
‘·Á‘· dæ‘ú '· R n#·≥ ì\∫q{Ï,º Ms¡ýêHé dü' R Ms¡T&Óq’ Ä j·÷+»H˚jT· T&ÉT,
|ü⁄wüŒeTjÓ÷ j·T<∏ë R |ü⁄e⁄«\‘√ ì]à+|üã&çq yêìe˝…, ãuÛÖ R Á|üø±•+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Á‹≈£L≥|üs«¡ ‘·eTTq+<ä* #Ó≥q¢ T+&ç Ä+»H˚jT· Tìô|’ es¡¸eTTe˝…
|ü⁄e⁄«\T ≈£î]ôdqT. n|ü&ÉT n‘·&TÉ |ü⁄e⁄«\‘√ ì]à+|üã&çq $+‘· yêqs¡eTTe˝…
#·÷&ÉeTT#·Ã≥>∑ qT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ jÓ÷»HêHê+ X¯‘+· le÷+d”sÔ êÔ «-|ü⁄´‘·eÔ T$Áø£eT' ˆ
nìX¯Ù«düHé ø£|dæ ÁÔü ‘· q >±¢ì eT~Û>#∑ Ã· ‹¤ ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` jÓ÷»HêHê+ ` X¯‘+· ` le÷Hé ` rsêÔ « ` n|æ ` ñ‘·eÔ T$Áø£eT'
` nìX¯Ù «düHé ` ø£|'æ ` ‘·Á‘· ` q ` >±¢ìyéT ` n~Û>#∑ Ã· ‹¤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` le÷Hé ñ‘·eÔ T$Áø£eT' ø£|'æ , jÓ÷»HêHê+ X¯‘+· rsêÔ « n|æ,
‘·Á‘· nìX¯Ù«düH,é >±¢ì+ q n~Û>#∑ Ã· ‹¤ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` le÷Hé R X¯óuÛ\Ñ ø£Då eTT\‘√ ì+&çqyê&ÉTqT, ñ‘·eÔ T$Áø£eT' R
ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT>∑\yê&ÉTq>∑T, ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, jÓ÷»HêHê+
X¯‘·+ R q÷iTjÓ÷»qeTT\T, rsêÔ « n|æ R <ë{Ï>∑÷&É, ‘·Á‘· R Ä
rs¡Á|ü<˚X¯eTTq+<äT, nìX¯Ù «düHé R }|æ] rdüTø=qT≥jÓÆTqqT ˝Òø£, >±¢ì+ q
n~Û>#∑ Ã· ‹¤ R ÁX¯eTqT bı+<äH˝˚ <Ò Tä .
‹\ø£eTT :` nìX¯Ù«düHé R ÁX¯eT#˚ >∑\T>∑Tq{Ïº }s¡TŒ˝Òìyê&Ó.’
eTùV≤X¯«s¡rs¡úT\T :` nìX¯Ù«düHé R ÁX¯eTdü+»ì‘·yÓTÆq, Bs¡ÈeT>∑T }s¡TŒqT
$&ÉTe≈£î+&É, ‘·Á‘· R \+|òTü qì$T‘·eÔ TT>±.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˝Àø√‘·Ôs¡|üsêÁø£eTdü+|üqTï&Ó’q, Ä eTVü‰eTVæ≤e÷&ÛÉT´&É>∑T
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT q÷iTjÓ÷»qeTT\ düeTTÁ<äeTT <ë{ÏqqT, ì≥÷ºsT¡ ŒHÓq’ $&ÉTeø£
(2) ` ~«rj·Tdüs¡Z 125
m{Ïº ÁX¯eTqT u§+<äø£ düTKeTT>± ì\∫j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ X¯‘êq´Vü≤+ jÓ÷»HêHê+ Áø£yT˚ j·T+ düTãVüAq´|æ ˆ
øÏ+ |ü⁄q kÕ‡>∑sk¡ Õ´+‘·+ dü+U≤´‘·+ X¯‘j
· ÷Ó »qyéT ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯‘êì ` nVü≤+ ` jÓ÷»HêHê+ ` Áø£yT˚ j·T+ ` düTãVüAì `
n|æ ` øÏ+ ` |ü⁄q' ` kÕ>∑sd¡ ´ü ` n+‘·+ ` dü+U≤´‘·+ ` X¯‘j · ÷Ó »qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+, jÓ÷»HêHê+ düTãVüAì X¯‘êì n|æ, Áø£yT˚ j·TyéT
kÕ>∑sd¡ ´ü dü+U≤´‘·+ X¯‘j · ÷Ó »qyéT n+‘·+ |ü⁄q' øÏ+ (eø£eÔ ýéT).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, düTãVüAì R nH˚ø£eTT˝…’q, jÓ÷»HêHê+
X¯‘êì n|æ R e+<ä\ jÓ÷»qeTT\T >∑÷&É, Áø£yT˚ j·T+ R <ë{Ïb˛>∑\qT. kÕ>∑sd¡ ´ü
R á düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ, dü+U≤´‘·+ R ˝…øÿ£ ô|≥º<–ä q, X¯‘j · ÷Ó »qyéT n+‘·+
|ü⁄q' øÏ+ (eø£eÔ ýéT) R q÷iTjÓ÷»qeTT\ Äe* jÓTT&ÉTq¶ T >∑÷]Ã, y˚sT¡ >±
#Ó|Œü e\dæq <˚eTTqï~ ?
‹\ø£eTT :` á XÀ¢øe£ TT Vü≤qTeT e#·qeTT\˝À #Ó|Œü ã&çq≥T¢ s¡∫+|üã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ªªH˚qT, nH˚ø£ X¯‘d· +ü K´\ jÓ÷»qeTT\ <ä÷s¡eTTHÓq’ qT, <ë{Ï
b˛e>∑\yê&ÉqT. á q÷iT jÓ÷»qeTT\ |ü]$T‹>∑\ düeTTÁ<äeTTqT <ë≥T≥ y˚sT¡ >±
#Ó|ü ø=qe\dæq $wüjT· eT>∑THêμμ nì Vü≤qTeT ‘·q eTq+ãTq ‘·\#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·T Ms¡é‘ê+ ÁX‚w'ü̃ |üe¢ ‘êeT|æ #√‘·eÔ T' ˆ
»>±eT y˚>y∑ ê+\¢+ø±+ \+|òTü sTT‘ê« eT¨<ä~yÛ Té ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·T ` Ms¡é‘ê+ ` ÁX‚w'ü̃ ` |üe¢ ‘êyéT ` n|æ ` #· `
ñ‘·eÔ T' ` »>±eT ` y˚>y∑ êHé ` \+ø±+ ` \+|òTü sTT‘ê« ` eT¨<ä~yÛ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡é‘ê+ ÁX‚w'ü̃ , |üe¢ ‘êyéT n|æ #· ñ‘·eÔ T', y˚>y∑ êHé dü', ‘·T,
eT¨<ä~+Û \+|òTü sTT‘ê«, \+ø±+ »>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡é‘ê+ ÁX‚w'ü̃ R eTVü‰Ms¡T\˝À ÁX‚wßü̃ &ÉTqT, |üe¢ ‘ê+ n|æ #·
R Äø£deü TTq m>∑Ts¡T yêqs¡T\˝À >∑÷&É, ñ‘·eÔ T' R düs«¡ ÁX‚wßü̃ &ÉTqT, y˚>y∑ êHé R
n$T‘·y˚>∑eTT>∑\, dü' R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, eT¨<ä~Û+ \+|òüTsTT‘ê« R
eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ï, \+ø±+ »>±eT R \+ø£qT #˚s¬ qT.
‹\ø£eTT :` \+ø±+ »>±eT R |üs«¡ ‘·•Ks¡eTT qT+&ç ~–q |æeTà≥ j·Tì Á>∑V≤æ +|ü
e˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ã\e+‘·T\˝À nÁ>∑>D∑ T´&ÉT, yêqs¡T\˝À ÁX‚wß˜ü &É>T∑ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
eTVü‰y˚>e∑ TT‘√, Ä Ø‹>∑ düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ï \+ø£≈î£ #˚sT¡ ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ XÊ<ä«˝≤ì #· ˙˝≤ì >∑+<Ûeä +‹ eHêì #· ˆ
>∑+&Ée+‹ #· eT<Û´˚ q »>±eT q>∑e+‹ #· ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` XÊ<ä«˝≤ì ` #· ` ˙˝≤ì ` >∑+<Ûeä +‹ ` eHêì ` #· `
>∑+&Ée+‹ ` #· ` eT<Û´˚ q ` »>±eT ` q>∑e+‹ ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') ˙˝≤ì XÊ<ä«˝≤ì #·, >∑+<Ûeä +‹, >∑+&Ée+‹ #· q>∑e+‹
#· eHêì, eT<Û´˚ q »>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT) ˙˝≤ì XÊ<ä«˝≤ì #· R q\¢Hj’Ó T· Tqï
|ü∫Ãø£ãj·Tfi¯flqT, >∑+<Ûäe+‹ R düTyêdüq>∑\$j·TTqT, >∑+&Ée+‹ R ô|<ä›ô|<ä›
•\\‘√ ì+&çq$j·TTqT, q>∑e+‹ #· R ∫qï |üs«¡ ‘·eTT\‘√ >∑÷&çq$j·TTq>∑T,
eHêì R ns¡DéTT\qT (<ë≥T#·T), eT<Û´˚ q »>±eT R yê{Ïq&ÉTeT>± b˛e⁄#·T+&ÓqT.
‹\ø£eTT :` eT<Û´˚ q »>±eT R eT<Û´ä e÷s¡eZ TTq eqeTT\T eTTqï>∑Tq$ #·÷#·T#·T
b˛jÓTqì uÛ≤eeTT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` ª>∑+&Ée+‹μ ` ªeT<ÛTä eT+‹μ nì u§+u≤sTT bÕsƒe¡ TT.
eT<ÛTä eT+‹ nq>± ‘˚H\Ó ‘√ ì+&çjT· Tqï.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT n≥qT+&ç q\¢ì |ü∫Ãø£ãj·Tfi¯flqT, düTyêdüq\T
yÓ<»ä \T¢ #Ó≥‘¢ √&ÉqT ≈£L&çjT· T+&ç, ∫qï |üs«¡ ‘·eTT\T, ô|<ä› sê‹ã+&É\T ø£*–
j·TTqï{Ïº Ä düT+<äsy¡ TÓ qÆ eqeTT\qT #·÷#·T#·T, yê{Ïq&ÉTeT qT+&ç b˛e⁄#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ XË˝’ ≤+X¯Ã ‘·sT¡ dü+#ÛH· êïHé eqsêJX¯Ã |ü⁄wæŒ‘ê' ˆ
n_Û#Á· ø±eT ‘˚»d”« Vü≤qTe÷Hé |üe¢ >∑s¸¡ u'ÑÛ ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` XË˝’ ≤Hé ` #· ` ‘·sT¡ dü+#ÛH· êïHé ` eqsêJ' ` #· ` |ü⁄wæŒ‘ê'
(2) ` ~«rj·Tdüs¡Z 127
`n_Û#Á· ø±eT ` ‘˚»d”« ` Vü≤qTe÷Hé ` |üe¢ >∑s¸¡ u'ÑÛ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘˚»d”« |üe¢ >∑s¸¡ u'ÑÛ Vü≤qTe÷Hé, ‘·sT¡ dü+#ÛH· êïHé XË˝’ ≤Hé #· |ü⁄wæŒ‘ê'
eqsêJ' #· n_Û#Á· ø±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚»d”« R eTVü‰‘˚»XÊÙ*j·TTqT, |üe¢ >∑s¸¡ u'ÑÛ R yêqs¡ÁX‚wßü̃ &ÉTqT
n>∑T, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘·sT¡ dü+#ÛH· êïHé R #Ó≥#¢ ˚ >∑|Œü ã&çq, XË˝’ ≤Hé
#· R |üs¡«‘·eTT\qT, |ü⁄wæŒ‘ê' R |ü⁄wæŒ+∫j·TTqï, eqsêJ' #· R eq
düeT÷Vü≤eTT\qT, n_Û#Á· ø±eT R <ë{Ïb˛e⁄#·T+&ÓqT.
‹\ø£eTT :` XË˝’ ≤Hé ` \+ã|üs«¡ ‘·eTTjÓTTø£ÿ bÕ<ä|sü «¡ ‘·eTT\qT.
sêe÷qTJj·TeTT :` á XÀ¢øe£ TTq+<äT XË\’ X¯ãe› TT X¯è+>∑yê#·øe£ TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` #Ó≥‘¢ √ ì+&çq ø=+&É\qT, |ü⁄wæŒ+∫j·TTqï eqÁX‚DT\qT ‹\øÏ+#·T#·T
eTVü‰‘˚»dæ«jÓTÆ q Vü≤qTeT eTT+<äTq≈£î kÕ– b˛e⁄#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·dàæ qï#·˝Ò ‹wü̃q«HêqT´|üeHêì #· ˆ
dü q>±Áπ> #· ‘ê+ \+ø±+ <ä<sä Ù¡ |üeHê‘·à»' ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·dàæ Hé ` n#·˝Ò ` ‹wüH˜ é ` eHêì ` ñ|üeHêì ` #· ` dü'
` q>±Áπ> ` #· ` ‘ê+ ` \+ø±+ ` <ä<sä Ù¡ ` |üeHê‘·à»' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ‘·dàæ Hé n#·˝Ò ‹wü̃Hé eHêì ñ|üeHêì #· (<ä<sä Ù¡ ). dü'
|üeHê‘·à»' q>±Áπ> ‘ê+ \+ø±+ #· <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä yêj·TT|ü⁄Á‘·T&ÉT, ‘·dàæ Hé n#·˝Ò R Ä |üs«¡ ‘·eTTq+<äT,
‹wüH˜ é R ì\∫qyê&Ó,’ eHêì R ns¡DéTT\qT, ñ|üeHêì #· R ñ<ë´qeqeTT\qT,
<ä<äs¡Ù R #·÷#ÓqT. dü' |üeHê‘·à»' R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, q>±Áπ> R |üs¡«‘·
•Ks¡eTTô|q’ Tqï, ‘ê+ \+ø±+ #· R Ä \+ø±q>∑se¡ TTqTqTï, <ä<sä Ù¡ R ‹\øÏ+#ÓqT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` –]es¡´düMT|üeTTq+<äT ì\∫ nì #Ó|ü ø√e˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&Ü ø=+&ÉjT· +<äT ì\∫, n#·Ã≥ eqeTT\qT, ñ|ü
eqeTT\qT, eTiÏjT· T Á‹≈£L≥|üs«¡ ‘·eTTjÓTTø£ÿ •Ks¡eTTô|’ qTqï \+ø±q>∑se¡ TTqT
>±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düsfi¡ ≤Hé ø£]øí ±sê+X¯Ã Ks¡÷s® ê+X¯Ã düT|ü⁄wæŒ‘êHé ˆ
Á|æj÷· fi≤Hé eTT#·T[+<ë+X¯Ã ≈£î≥C≤Hé øπ ‘·ø±q|æ ˆˆ 9
XÀ¢ˆˆ Á|æjT· +>∑÷Hé >∑+<Û|ä Pü sêí+X¯Ã ˙bÕHé dü|#Ôü Ã· <¤ ë+ dü<Ô ë∏ ˆ
ndüHêHé ø√$<ësê+X¯Ã ø£sM¡ sê+X¯Ã |ü⁄wæŒ‘êHé ˆˆ 10
XÀ¢ˆˆ |ü⁄wüŒuÛ≤s¡ìã<Δë+X¯Ã ‘·<ë∏ eTT≈£î[‘êq|æ ˆ
bÕ<äbÕHé $Vü≤>±ø°sêíHé |üeHê<Û÷ä ‘·eTdüøÔ ±Hé ˆˆ 11
XÀ¢ˆˆ Vü≤+düø±+&Éyêø°sêí yê|”' |ü<√à‘·Œ˝≤j·TT‘ê' ˆ
ÄÁø°&Üì«$<ÛëÁqe÷´ì«$<Ûë+X¯Ã »˝≤X¯j÷· Hé ˆˆ 12
XÀ¢ˆˆ dü+‘·‘êì«$<ÛÓ’s¡« è¬øåÌ' düs¡«s¡TÔ|òü\|ü⁄wæŒ‘Ó’' ˆ
ñ<ë´Hêì #· s¡e÷´DÏ <ä<sä Ù¡ ø£|≈æ î£ +»s¡' ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :`(9) düsfi¡ ≤Hé ` ø£]øí ±sêHé ` #· ` Ks¡÷s® êHé ` #· ` düT|ü⁄wæŒ‘êHé
` Á|æj÷· fi≤Hé ` eTT#·T[+<ëHé ` #· ` ≈£î≥C≤Hé ` øπ ‘·ø±Hé ` n|æ ˆˆ
(10) Á|æjT· +>∑÷Hé ` >∑+<Û|ä Pü sêíHé ` #· ` ˙bÕHé ` dü|#Ôü Ã· <¤ ëHé ` ‘·<ë∏
ndüHêHé ` ø√$<ësêHé ` #· ` ø£sM¡ sêHé ` #· ` |ü⁄wæŒ‘êHé ˆˆ
(11) |ü⁄wüŒuÛ≤s¡ìã<ΔëHé ` #· ` ‘·<ë∏ ` eTT≈£î[‘êHé ` n|æ ` bÕ<äbÕHé
` $Vü≤>±ø°sêíHé ` |üeHê<Û÷ä ‘·eTdüøÔ ±Hé ˆˆ
(12) Vü≤+düø±+&Éyêø°sêí' ` yê|”' ` |ü<√à‘·Œ˝≤j·TT‘ê' ` ÄÁø°&ÜHé `
$$<ÛëHé ` s¡e÷´Hé ` $$<ÛëHé ` #· ` »˝≤X¯j÷· Hé ˆˆ
(13) dü+‘·‘êHé ` $$<Û'’Ó ` eè¬ø'Ìå ` düs«¡ s¡T|Ô \üò |ü⁄wæŒ‘Ó'’ ` ñ<ë´Hêì `
#· ` s¡e÷´DÏ ` <ä<sä Ù¡ ` ø£|≈æ î£ +»s¡' ˆˆ
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ø£|≈æ î£ +»s¡' R yêqs¡ÁX‚wß˜ü &Óq’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, düsfi¡ ≤Hé R <˚e<ës¡T
eèø£eå TT\qT, ø£]øí ±sêHé #· R ø=+&É>√>∑T#Ó≥q¢ T, |ü⁄wæŒ‘êHé, Ks¡÷s® êHé #· R #·øÿ£ >±
|ü⁄wæŒ+∫q Ks¡÷s® |¡ ⁄ü #Ó≥q¢ T, Á|æj÷· fi≤Hé R yÓ÷s¡{Ï eèø£eå TT\qT, eTT#·T[+<ëHé
#· R ô|<ä› Hê]+»\qT, ≈£î≥C≤Hé R –]eT˝…\¢ qT, øπ ‘·ø±Hé n|æ R yÓTT–* #Ó≥q¢ T,
Á|æjT· +>∑÷Hé R |æ|Œü * #Ó≥q¢ T, >∑+<Û|ä Pü sêíHé R >=|üŒ |ü]eTfi¯eTT‘√ ì+&çq{Ï,º
˙bÕHé R ø£&$ç T #Ó≥q¢ T, dü|#Ôü Ã· <¤ ëHé R @&Ü≈£î\ ns¡{#Ï ≥ Ó q¢ T, ‘·<ë∏ ndüHêHé R
nfÒ¢ y˚–dü#≥ Ó q¢ T, ø√$<ësêHé #· R ø±+#·q eèø£eå TT\qT, |ü⁄wæŒ‘êHé ø£sM¡ sêHé #·
(2) ` ~«rj·Tdüs¡Z 129
R |ü⁄wæŒ+∫q >∑Hï˚ s¡T #Ó≥q¢ T, ‘·<ë∏ R Ä Á|üø±s¡eTT>∑H,˚ |ü⁄wüŒuÛ≤s¡ìã<ΔëHé R
|ü⁄e⁄«\ ãs¡Te⁄#˚ e+–q$j·TT, eTT≈£î[‘êHé n|æ R yÓTT>∑\Z T ‘=&ç–j·TTqï{Ï$º
j·TTqT, $Vü≤>±ø°sêíHé R |ü≈îå£ \‘√ ì+&ç j·TTqï{Ï$º j·TTqT, |üeHê<Û÷ä ‘·eTdüøÔ ±Hé
R >±*#˚ }|æy˚j·Tã&ÉT#·Tqï, •Ks¡eTT\T >∑*Zj·TTqï$j·TTq>∑T, bÕ<äbÕHé R
$$<Ûeä èø£eå TT\qT, Vü≤+düø±+&Éyêø°sêí' R Vü≤+dü\‘√&ÉqT, ø£HïÓ ˝Ò&|ç ≥
æ \º ‘√&ÉqT
ì+&çq$j·TTq>∑T, |ü<√à‘·Œ˝≤j·TT‘ê' R ‘êeTs¡|⁄ü e⁄«\‘√&ÉqT, ø£\Te\‘√&ÉqT,
ì+&çq$j·TTq>∑T, yê|”' R ~>∑T&ÉTu≤e⁄\qT, $$<ÛëHé R $$<Ûeä TT˝…q’ , s¡e÷´Hé
ÄÁø°&ÜHé R düT+<äs¡eTT˝…’q ñ<ë´qeqeTT\qT, düs¡«s¡TÔ|òü\|ü⁄wæŒ‘Ó’' R nìï
ãTT‘·Te⁄\+<ä* |òü\eTT\‘√&ÉqT, |üP\‘√&ÉqT ì+&çq{Ïº, $$<ÛÓ’' eè¬øåÌ' R
ãVüQ$<Ûeä TT\>∑T eèø£eå TT\‘√, dü+‘·‘êHé R <ä≥eº TT>∑ ì+&çjT· Tqï{Ï,º $$<ÛëHé
»˝≤X¯j·÷Hé #· R $$<ÛäeTT˝…’q düs√es¡eTT\qT, s¡e÷´DÏ ñ<ë´Hêì #· R
eTH√Vü≤s¡eTT˝…q’ $Vü‰s¡eqeTT\qT>∑÷&É, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT :` sêeDTì ‘·b˛ã\eTTe\q Ä \+ø£jT· +<ä* eèø£eå TT\ìïj·TTqT
m\¢|ü &ÉTqT |ü⁄wæŒ+∫j˚T j·TT+&ÉTqì Á>∑V≤æ +#·e˝…qT. s¡e÷´Hé ÄÁø°&ÜHé ` Áø°&Ü
|üs«¡ ‘·eTT\ì ø£‘ø· £ yêÚ≤´qeTT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` sêE\T Á|ü‘´˚ ø£eTT>± ì]à+#·Tø=qï ñ<ë´q eqeTT\T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Vü≤qTeT n#·Ã≥ >∑\ <˚e<ës¡T eèø£åeTT\qT,
ø=+&É > √>∑ T #Ó ≥ ¢ q T, #· ø £ ÿ >± |ü ⁄ wæ Œ +∫q Ks¡ ÷ ® s ¡ e TT\qT, yÓ ÷ s¡ { Ï # Ó ≥ ¢ q T,
ô|<ä›Hê]+»#Ó≥¢qT, –]eT*¢ø£\qT, yÓTT>∑*bı<ä\qT, |æ|üŒ* #Ó≥¢qT, >=|üŒ
|ü]eTfi¯eTT‘√>∑÷&çq ø£&ç$T #Ó≥¢qT, @&Ü≈£î\ ns¡{Ï#Ó≥¢qT, y˚–dü #Ó≥¢qT,
ø±+#·qeèø£eå TT\qT, |üP∫j·TTqï >∑Hï˚ s¡Teèø£eå TT\qT, eTiÏjT· T |ü⁄e⁄«\ ãs¡Te⁄#˚
e+–j· T Tqï$j· T TqT, yÓ T T>∑ Z \ T ‘=&ç – j· T Tqï$j· T TqT, |ü ≈ £ å î \‘√
ì+&çj·TTqï$j·TTqT, >±*øÏ ø£<äT\T#·Tqï ø=qø=eTà\T>∑\ eTiÏø=ìï Ç‘·s¡
eèø£ å e TT\qT— nfÒ ¢ Vü ≤ +dü \ ‘√&É q T ø£ H Ó ï ˝Ò & ç | æ ≥ º \ ‘√&É q T ì+&ç q yÓ ’
‘êeTs¡|⁄ü e⁄«\‘√&ÉqT, ø£\Te|ü⁄e⁄«\‘√&ÉqT ø£\ø£\˝≤&ÉT#·Tqï ~>∑T&ÉT u≤e⁄\qT—
|ü\T$<Ûeä TT˝…q’ düT+<äse¡ TT\>∑T Áø°&Ü|üs«¡ ‘·eTT\qT, $$<Ûeä TT\>∑T düsd¡ Tü ‡\qT
nìï ãTT‘·Te⁄\j·T+<äTqT |ü+&É‘¢ √qT, |üPe⁄\‘√qT ì+&çjT· T+&ÉT #Ó≥T¢>*∑ –,
eTT#·Ã≥ >=\TŒ#·Tqï ñ<ë´qeqeTT\qT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düe÷kÕ<ä´ #· \ø°ÎyêHé \+ø±+ sêeDbÕ*‘êyéT ˆ
|ü]U≤_Ûd‡ü |ü<ëà_Ûk˛‡‘·Œ˝≤_Û s¡\+ø£è‘êyéT ˆˆ 14
XÀ¢ˆˆ d”‘ê|üV≤ü s¡D≤πsqú sêeDÒq düTs¡ø‘åÏ êyéT ˆ
düeT+‘ê~«#·s~¡ “¤XÃ¯ sêø£ôå d’ s¡TÁ>∑<ìäÛ «_Û' ˆˆ 15
XÀ¢ˆˆ ø±+#·HH˚ êeè‘ê+ s¡e÷´+ ÁbÕø±πsD eTVü‰|ü⁄ØyéT ˆ
>∑èôV≤’ X¯Ã Á>∑V≤ü dü+ø±XË'’ XÊs¡<ë+ãT<ädìü ïuÛ'’… ˆˆ 16
XÀ¢ˆˆ bÕ+&ÉTsê_Û' Á|ü‘√∞_ÛsT¡ #êÃ_Û s¡_dÛ +ü eè‘êyéT ˆ
n{≤º\ø£X‘¯ êø°sêí+ |ü‘êø±<Û«ä »e÷*˙yéT ˆˆ 17
XÀ¢ˆˆ ‘√s¡D…Æ' ø±+#·HÓ’]›yÓ’ ´s¡¢‘ê|ü+øÏÔ$∫Á‹‘Ó’' ˆ
<ä<sä Ù¡ \+ø±+ Vü≤qTe÷Hé ~$ <˚e|ü⁄Ø$Te ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :`(14) düe÷kÕ<ä´ ` #· ` \ø°ÎyêHé ` \+ø±+ ` sêeDbÕ*‘êyéT
` |ü]U≤_Û' ` dü|<ü ëà_Û' ` k˛‘·Œ˝≤_Û' ` n\+ø£è‘êyéT ˆˆ
(15) d”‘ê|üV≤ü s¡D≤πsqú ` sêeDÒq ` düTs¡ø‘åÏ êyéT ` düeT+‘ê‘Y ` $#·s~¡ “¤'
` #· ` sêø£ôå d'’ ` ñÁ>∑<ìäÛ «_Û' ˆˆ
(16) ø±+#·Hq˚ ` Äeè‘ê+ ` s¡e÷´+ ` ÁbÕø±πsD ` eTVü‰|ü⁄ØyéT `
>∑èôV≤’ ' ` #· ` Á>∑V≤ü dü+ø±XË'’ ` XÊs¡<ë+ãT<ädìü ïuÛ'’… ˆˆ
(17) bÕ+&ÉTsê_Û' ` Á|ü‘√∞_Û' ` ñ#êÃ_Û' ` n_Ûdü+eè‘êyéT `
n{≤º\ø£X‘¯ ø· s° êí+ ` |ü‘êø±<Û«ä »e÷*˙yéT ˆˆ
(18) ‘√s¡D'Æ… ` ø±+#·H'’Ó ` ~yÓ´’ ' ` \‘ê|ü+øÏ$Ô ∫Á‹‘Ó'’ ` <ä<sä Ù¡ `
\+ø±+ ` Vü≤qTe÷Hé ` ~$ ` <˚e|ü⁄ØyéT ` Çe ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \ø°ÎyêHé Vü≤qTe÷Hé R eTVü‰XÀuÛ≤düeTì«‘·T&Ó’q Vü≤qTeT,
sêeDbÕ*‘ê+ \+ø±+ R sêeDTì#˚ bÕ*+|üã&ÉT#·Tqï \+ø£qT, düe÷kÕ<ä´ R
#˚sT¡ ø=ì, dü|<ü ëà_Û' R ‘êeTs¡|⁄ü e⁄«\‘√&ÉqT, k˛‘·Œ˝≤_Û' R ø£\Te|üPe⁄\‘√&ÉqT
≈£L&çq, |ü]U≤_Û' R n>∑&\ÔÉ ‘√, n\+ø£è‘êyéT R n\+ø£]+|üã&çq{Ï~º j·TTqT,
d”‘ê|üV≤ü s¡D≤πsqú R d”‘e· TàqT <=+–*+#·T ìX¯Ãj·TeTT>∑\, sêeDÒq R sêeDTì
#˚‘q· T, (eT]j·TT) düeT+‘ê‘Y R n+‘·≥qT, $#·s~¡ “¤' R dü+#·]+#·T#·Tqïyês¡TqT,
ñÁ>∑<ìäÛ «_Û' R ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ <Ûqä TdüT‡\T <Û]ä +∫q yês¡>T∑ , sêø£ôå dX’ Ã¯ R sêø£då Tü \#˚>÷∑ &É,
(2) ` ~«rj·Tdüs¡Z 131
düTs¡øÏå‘ê+ R s¡øÏå+|üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT, ø±+#·H˚q ÁbÕø±πsD R ã+>±s¡T
ÁbÕø±s¡eTT\‘√, Äeè‘ê+ R #·T≥Tºø=qã&çq{Ï~º j·TTqT, s¡e÷´+ eTVü‰|ü⁄Ø+ R
düT+<äs¡yÓTÆq eTVü‰q>∑s¡yÓTÆq{Ïº~j·TTqT, Á>∑Vü≤dü+ø±XË’' R dü÷s¡´ #·+Á<ë~
Á>∑Vü≤eTT\‘√ düe÷qyÓTÆq{Ïº, XÊs¡<ë+ãT<ädüìïuÛ…’' R X¯s¡‘êÿ\ y˚T|òüTeTT\e˝…
dü«#·Ãe¤ TT>∑ qTqï{Ï,º >∑èôV≤’ X¯Ã R uÛeÑ qeTT\‘√&ÉqT, ñ#êÃ_Û' R ñqï‘·yTÓ qÆ {Ï,º
bÕ+&ÉTsê_Û' R ‘Ó\¢HÓ’q{Ïº, Á|ü‘√∞_Û' R sê»M<∏äT\‘√, n_Ûdü+eè‘êyéT R
ì+&çjT· Tqï{Ï~º j·TTqT, n{≤º\ø£X‘¯ êø°sêí+ R e+<ä\ ø=\~ ø√≥ ãTs¡TE\‘√
ì+&çjT· Tqï{Ï~º j·TTqT, |ü‘êø±<Û«ä »e÷*˙yéT R |ü‘êø£eTT\‘√ >∑÷&çq <Û«ä »eTT\
jÓTTø£ÿ es¡Tdü\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï~j·TTqT, \‘ê|ü+øÏ$Ô ∫Á‹‘Ó'’ R $$<Ûeä TT˝…q’
\‘ês¡÷|üeTT\˝À qTqï •\ŒeTT\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ïº, ø±+#·HÓ’' R
düTes¡eí Tj·TeTT˝…q’ , ~yÓ´’ ' ‘√s¡D'Æ… R $TøÏÿ* düT+<äsy¡ TÓ qÆ >√|ü⁄s¡<ë«s¡eTT\‘√&ÉqT
(Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ïº), \+ø±+ R Ä \+ø±q>∑s¡eTTqT, ~$ <˚e|ü⁄Ø$Te R
dü«s¡eZ TTq+ <äeTsêer|ü⁄s¡eTTqT (#·÷∫)q≥T¢>±, <ä<sä Ù¡ R (ÄX¯Ãs¡éTT‘√) #·÷#ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` \ø°ÎyêHé R »j·T\øÏÎ‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqïyê&ÉT.
‹\ø£eTT :` <˚e|ü⁄ØyéT Çe <ä<äs¡Ù R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT \+ø£qT neTsêe‹ì
#·÷∫q≥T¢ #·÷∫ Äq+~+#ÓqT. nq>± X¯Á‘·Tq>∑se¡ TTqT p∫ Ä‘·&$˚ Tj·TT ;Û‹ì
#Ó+<ä˝<Ò ìä dü÷∫‘·eTT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡úT\T :` düTs¡øÏå‘êyéT R n|üVü≤è‘·Á<äeýÓTÆq d”‘·eTàqT uÛÑÁ<äeTT>±
s¡ø+åÏ #·Tø=qe\dæq u≤<Û´ä ‘·#˚ \+ø£ sêeDTì#˚ düTs¡ø‘åÏ y· TÓ Æ j·TTqï<äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, sêeDTì#˚ bÕ*+|üã&ÉT#·Tqï \+ø£qT CÒ],
|ü<àä eTT\‘√qT, ø£\Te\‘√qT XÀ_Û\T¢#T· qï n>∑&\ÔÉ qT p#ÓqT. sêeD≤düTs¡T&ÉTqT
eT]j·TT sêø£då Tü \TqT uÛj
Ñ T· +ø£se¡ TT˝…q’ X¯ÅdeÔü TT\T <Û]ä +∫, nìï eT÷\\\+<äTqT
dü+#·]+#·T#·T \+ø£qT ø±bÕ&ÉT≥qT Vü≤qTeT p#ÓqT. Ä eTVü‰q>∑s¡eTTqT
#·T{Ïºj·TTqï ã+>±s¡T ÁbÕø±s¡eTT\qT, n‘·T´qï‘·eTT˝…’q ‘Ó\¢ì ø±+‹‘√&É
Á|üø±•+#·T#·Tqï uÛeÑ qeTT\qT p#ÓqT. ‘Ó\ì¢ uÛeÑ qeTT\‘√ Á|üø±•+#·T Bs¡eÈ TT˝…q’
sê»M<∏äT\qT, |ü‘êø£eTT\‘√ >∑÷&çq <Ûä«»eTT\‘√ Á|üø±•+#·T e+<ä\ø=\~
ø√≥ãTs¡TE\qT #·÷#ÓqT. $$<Ûä •\ŒeTT\T>∑\ ~eýÓTÆq ã+>±s¡T >√|ü⁄s¡
<ë«s¡eTT\qT p#ÓqT. Ç{Ïº $X‚wüeTT\T>∑\ Ä \+ø±q>∑s¡eTT Ä Vü≤qTeT≈£î
dü«s¡eZ TTq+<ä* neTsêe‹e˝…H˚ Äq+<äøs£ e¡ TT>± >±ìŒ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ –]eT÷]Δ ï dæ‘ú ê+ \+ø±+ bÕ+&ÉTs¬ s’ “¡ e¤ HÓX’ ó¯ ÙuÛ'’… ˆ
<ä<sä Ù¡ dü ø£|Áæ X‚w'ü̃ |ü⁄s¡e÷ø±X¯>+∑ j·T<∏ë ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` –]eT÷]Δ ï ` dæ‘ú ê+ ` \+ø±+ ` bÕ+&ÉTs¬ '’ ` uÛeÑ HÓ'’ ` X¯óuÛ'’… `
<ä<sä Ù¡ ` dü' ` ø£|Áæ X‚w'ü̃ ` |ü⁄s¡yTé ` Äø±X¯>+∑ ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` bÕ+&ÉTs¬ '’ X¯óuÛ'’… uÛeÑ HÓ'’ –]eT÷]Δï dæ‘ú ê+ \+ø±+, dü' ø£|Áæ X‚w'˜ü
Äø±X¯>+∑ |ü⁄s¡+ j·T<∏ë <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` bÕ+&ÉTs¬ '’ R <Ûeä fi¯eTT˝…q’ {Ï,º X¯óuÛ'’… uÛeÑ HÓ'’ R eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ
uÛeÑ qeTT\‘√, –]eT÷]Δï dæ‘ú ê+ R Á‹≈£L≥ |üs«¡ ‘· •Ks¡eTTq qTqï{Ï,º \+ø±+
R \+ø±q>∑se¡ TTqT, dü' ø£|Áæ X‚w'ü̃ R Ä yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Óq’ Vü≤qTeT, Äø±X¯>+∑ |ü⁄s¡+
j·T<∏ë R Äø±X¯eTTq qTqï{Ïº |ü≥D º eTTqTe˝…H,˚ <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $TøÏÿ* ‘Ó\ì¢ $j·TTqT, eT+>∑fiø¯ s£ e¡ TT\TqT n>∑T uÛeÑ qeTT\‘√,
|üs¡«‘êÁ>∑eTTq Á|üø±•+#·T#·Tqï Ä q>∑s¡eTT Äø±X¯eTTq+<äT ì]à+|üã&çq
|ü≥D º eTTe˝…H˚ n‘·ìøÏ >±qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ bÕ*‘ê+ sêø£ùå d+Á<˚D ì]à‘ê+ $X¯«ø£sà¡ D≤ ˆ
|üe¢ e÷Hê $Tyêø±X‚ <ä<sä Ù¡ Vü≤qTe÷qTŒØyéT ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` bÕ*‘ê+ ` sêø£ùå d+Á<˚D ` ì]à‘ê+ ` $X¯«ø£sà¡ D≤ ` |üe¢ e÷HêyéT
` Çe ` Äø±X‚ ` <ä<sä Ù¡ ` Vü≤qTe÷Hé ` |ü⁄ØyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£ùå d+Á<˚D bÕ*‘ê+, $X¯«ø£sà¡ D≤ ì]à‘ê+, (‘ê+ |ü⁄Ø+)
Vü≤qTe÷Hé, Äø±X‚ |üe¢ e÷HêyéT Çe, <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åùd+Á<˚D bÕ*‘ê+ R sêø£ådüsêE#˚ bÕ*+|üã&ÉT#·Tqï~
j·TTqT, $X¯«ø£sà¡ D≤ ì]à‘ê+ R $X¯«ø£sà¡ #˚ ì]à+|üã&çq~j·TTq>∑T, (‘ê+ |ü⁄Ø+
R Ä \+ø±q>∑se¡ TTqT) Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, Äø±X‚ |üe¢ e÷HêyéT Çe
R (sêø£då Áü |üu≤Û eeTT#˚) Äø±X¯eTTq+ <Ó>T∑ s¡T#·Tqï q>∑se¡ TTqTe˝…, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT :` ª<ä<äs¡Ùμ j·Tì eTTe÷às¡T Á|üjÓ÷–+#·T≥#˚ Ä |ü≥ºDXÀuÛÑ
Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î #·÷#·T≥ ø£+‘· Äø£s¸¡ Dj
° T· eTT>± qT+&Óqì dü÷∫+|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då sü êC…q’ sêeDTì#˚ bÕ*+|üã&ÉT#·T $X¯«ø£sà¡ #˚ Á|ü‘´˚ ø£yTÓ qÆ
(2) ` ~«rj·Tdüs¡Z 133
ÁX¯<‘Δä √ ì]à+|üã&çq Ä |ü≥D
º eTT ì»eTT>± Äø±X¯eTTq+<äT m>∑Ts¡T#·Tqï≥T¢>H∑ ˚
Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î ø±ìŒ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eÁ|üÁbÕø±s¡»|òTü Hê+ $|ü⁄˝≤+ãTqyê+ãsêyéT ˆ
X¯‘|· T”ò ïX¯S\πøXÊ+‘ê eT{≤º\ø£e‘·+düø±yéT ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eÁ|üÁbÕø±s¡»|òüTHê+ ` $|ü⁄˝≤+ãTqyê+ãsêyéT ` X¯‘·|ò”Tï
X¯S\πøXÊ+‘êyéT ` n{≤º\ø£e‘·+düø±yéT ˆˆ
XÀ¢ˆˆ eTqùde ø£è‘ê+ \+ø±+ ì]à‘ê+ $X¯«ø£sà¡ D≤ ˆ
<ë«s¡eTT‘·sÔ e¡ ÷kÕ<ä´ ∫+‘·j÷· e÷dü yêqs¡' ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTqkÕ ` Çe ` ø£è‘ê+ ` \+ø±+ ` ì]à‘ê+ ` $X¯«ø£sà¡ D≤ `
<ë«s¡yTé ñ‘·sÔ y¡ Té ` ÄkÕ<ä´ ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` yêqs¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eÁ|üÁbÕø±s¡»|òTü Hê+, $|ü⁄˝≤+ãTqyê+ãsêyéT, X¯‘|· T”ò ïX¯S\
øπ XÊ+‘êyéT, n{≤º\ø£e‘·+düø±yéT ˆˆ $X¯«ø£sà¡ D≤, eTqkÕ ø£è‘êyéT Çe, ì]à‘ê+
\+ø±+ <ä<sä Ù¡ . ñ‘·sÔ <¡ ë«s¡yTé ÄkÕ<ä´, yêqs¡' ∫+‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eÁ|üÁbÕø±s¡»|òüTHê+ R ø√≥\TqT ÁbÕø±s¡eTT\TqT nHÓ&ÉT
»|òTü qeTT >∑\~j·TTqT, $|ü⁄˝≤+ãTqyê+ãsêyéT R düeTTÁ<ä»\eTHÓ&TÉ $XÊ\yÓTqÆ
q÷‘·q eÅdüÔeTTqT <Ûä]+∫q~j·TTqT, X¯‘·|ò”TïX¯S\πøXÊ+‘ê+ R X¯‘·|òüTTï\T
X¯S\eTT\HÓ&TÉ øπ X¯eTT\T >∑\~j·TTqT, n{≤º\ø£e‘·+düø±yéT R ãTs¡TE\HÓ&TÉ
dæ>˝∑ Àì |ü⁄e⁄«\T >∑\~j·TTqT n>∑T ~eýÓTqÆ eì‘·>±.
(2) $X¯«ø£sà¡ D≤ ì]à‘ê+ R $X¯«ø£sà¡ #˚ ì]à+|üã&çq{Ï,º eTqkÕ ø£è‘êyéT Çe
R eTqdüT‡#˚ }Væ≤+∫q<ëììe˝…, \+ø±+ R Ä \+ø±q>∑se¡ TTqT, <ä<sä Ù¡ R
#·÷#ÓqT. ñ‘·Ôs¡<ë«s¡yéT ÄkÕ<ä´ R ñ‘·Ôs¡>√|ü⁄s¡<ë«s¡eTTqT CÒ], yêqs¡' R
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ∫+‘·j÷· e÷dü R Ç≥T¢ ∫+‹+|ü<=&É>¬ qT.
‹\ø£eTT :` ñ‘·sÔ +¡ <ë«s¡yTé ÄkÕ<ä´ R düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ <äøDåÏ ‘·≥eTTqT m–]e∫Ã
#˚]q Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î yÓTT<ä≥ ø±ìŒ+#·Tq~ ñ‘·sÔ <¡ ë«s¡yT˚ .
>√$+<äsêJj·TeTT :` ∫+‘·j·÷e÷dü yêqs¡' R yÓ’<˚Væ≤ <äs¡ÙH√bÕj·TeTTqT
∫+‹+#ÓqT. eTqkÕ ø£è‘êyéT Çe R Ä˝À∫+∫ #·÷&É>± @ eTVü‰qTuÛ≤e⁄ìjÓTTø£ÿ
eTqdü‡+ø£\Œe÷Á‘·eTTqH√ ì]à+|üã&çq≥T¢qï~.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` eTqkÕ ø£è‘êyéT Çe R ÁãVü≤àjÓTTø£ÿ Ç#êÃ¤e÷Á‘·eTT#˚‘H· ˚
#˚j·Tã&çq≥T¢qï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä \+ø±q>∑s¡ yÓTTø£ düT+<äsê+–e˝… qT+&ÓqT. Ä q>∑se¡ TTq+<ä*
ø√≥\TqT, ÁbÕø±s¡eTT\TqT Ä düT+<ä] »|òüTqeTTe˝…qT, kÕ>∑s¡»\eTT ÄyÓT
<Ûä]+∫q eÅdüÔeTTe˝…qT, ÁbÕø±s¡eTTô|’qTqï X¯‘·|òüTTï\TqT, X¯S\eTT\TqT
øπ X¯eTT\e˝…qT, n+<ä* ãTs¡TE\T dæ>˝∑ À <Û]ä +∫q |ü⁄e⁄«\e˝…qT >±ìŒ+#·T
#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á q>∑s¡eTTqT $X¯«ø£s¡à eTqdüT‡‘√ eTT+<äT düT+<äs¡eTT>±
q÷Væ≤+#·Tø=ì dü]>± n+‘· n<äT“¤‘e· TT>±qT ì]à+∫q≥T¢>± ø±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
n{Ïº Ä q>∑se¡ TTjÓTTø£ÿ ñ‘·sÔ <¡ ë«s¡eTTqT #˚] e÷s¡T‹ á Ø‹>± ‘·\b˛ôdqT.
XÀ¢ˆˆ ø¬ ˝’ ≤dü•Ks¡Á|üU≤é÷*K+r $Tyê+ãs¡yTé ˆ
&ûjT· e÷Hê $Tyêø±X¯eTTÁ∫Ã¤‘s’Ó “¡ e¤ H√‘·yÔ TÓ 'Æ ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ¬ø’˝≤dü•Ks¡Á|üU≤ýéT ` Ä*K+ryéT ` Çe ` n+ãs¡yéT `
&ûjT· e÷HêyéT ` Çe ` Äø±X¯yTé ` ñÁ∫Ã¤‘'’Ó ` uÛeÑ H√‘·yÔ TÓ 'Æ ˆˆ
XÀ¢ˆˆ dü+|üPsêí+ sêø£ôå ds’ √È s¬ ’ sêï¬>s’ √“¤>e∑ r$Te ˆ
n∫+‘ê´+ düTø£è‘ê+ düŒcÕº+ ≈£îuÒsê<ÛTä ´wæ‘ê+ |ü⁄sê ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü+|üPsêí+ ` sêø£ôå d'’ ` |òTü À¬s'’ ` Hê¬>'’ ` uÛÀ>∑eryéT ` Çe `
n∫+‘ê´+ ` düTø£è‘ê+ ` düŒcÕº+ ` ≈£îuÒsê<ÛTä ´wæ‘ê+ ` |ü⁄sê ˆˆ
XÀ¢ˆˆ <ä+Åw_ºæ sÛ “¡ VüQ_Û X¯SÙ¬sX’ S¯ Ù\|ü{dºÏ bü ÕDÏ_'Û ˆ
s¡ø‘åÏ ê+ sêø£ôå d’ sÈ√s¬ s’ T¡ VZ ‰ü e÷o$ôw]’ e ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <ä+Åw_ºæ 'Û ` ãVüQ_Û' ` X¯Ss¬ '’ ` X¯S\|ü{dºÏ bü ÕDÏ_'Û ` s¡ø‘åÏ ê+ `
sêø£ôå d'’ ` |òTü À¬s'’ ` >∑TVü‰yéT ` Äo$ôw'’ ` Çe ˆˆ
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕ´X¯Ã eTVü≤r+ >∑T|æ+Ô kÕ>∑s+¡ #· ìØø£å ´ dü' ˆ
sêeD+ #· ]|ü⁄+ |òTü Às¡+ ∫+‘·j÷· e÷dü yêqs¡' ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·kÕ´' ` #· ` eTVü≤r+ ` >∑T|æ+Ô ` kÕ>∑s+¡ ` #· ` ìØø£å ´ ` dü',
sêeD+ ` #· ` ]|ü⁄+ ` |òTü Às¡+ ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` yêqs¡' ˆˆ
(2) ` ~«rj·Tdüs¡Z 135
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT (23`26):` ¬ø’˝≤dü•Ks¡Á|üU≤´+ R ¬ø’˝≤dü|üs¡«‘· •Ks¡eTTe˝…
qTqï~j·TTqT, n+ãs¡yTé Ä*K+ryéT Çe R Äø±X¯eTTqT ˇs¡dTü ø=qT#·Tqï≥T¢
ñqï~j·TTqT, Hê¬>’' uÛÀ>∑eryéT Çe R Hê>∑C≤‹Ms¡T\‘√ (ì+&çq)
bÕ‘êfi¯˝Àø£eTTe˝…, |òüTÀ¬s’' sêø£åôd’' dü+|üPsêí+ R uÛÑj·T+ø£s¡T˝…’q, sêø£ådüT\‘√
ì+&çq~j·TTqT, n∫+‘ê´+ R }Vü≤ø£+<äìØ‹>± ÄX¯Ãs¡´ø£se¡ TT>∑ qTqï~j·TTqT,
düTø£è‘ê+ R #·øÿ£ >± ì]à+|üã&çq~j·TTqT, düŒcÕº+ R $X¯<yä TÓ Æ j·TTqï~j·TTqT,
|ü⁄sê R |üPs¡«eTT, ≈£îuÒsê<ÛTä ´wæ‘ê+ R ≈£îuÒsT¡ ì#˚ ìedæ+|üã&çq~j·TTqT, Äo$ôw'’
R düsŒ¡ eTT\#˚ (s¡ø‘åÏ ê+ R s¡ø+åÏ |üã&çq), >∑TVü‰yéT Çe R >∑TVü≤qTe˝…, <ä+Åw_ºæ 'Û R
;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ ø√s¡\T >∑\yê&ÉTqT, X¯S\|ü{dºÏ ü bÕDÏ_'Û R X¯S\eTT\T |ü{dºÏ eü TT\T
eTTqï>∑T X¯ÅdeÔü TT\qT #˚‹j·T+<äT <Û]ä +∫q{Ï,º ãVüQ_Û' R ô|≈£îÿeT+~, X¯Ss¬ '’ R
X¯Ss¡T\TqT, |òTü À¬s'’ R uÛj
Ñ T· +ø£sT¡ \TqT n>∑T, sêø£ôå d'’ R sêø£då Tü \#˚, s¡ø‘åÏ ê+ R
s¡øÏå+|üã&ÉT#·Tqï{Ïº, \+ø±+ R \+ø±q>∑s¡eTTqT— ‘·kÕ´' R Ä
\+ø±q>∑se¡ TTq≈£î>∑\, eTVü≤r+ >∑T|æ+Ô R >=|üŒ<Óq’ s¡øD å£ eTTqT, kÕ>∑s+¡ #· R
düeTTÁ<äeTTqT, |òTü Às¡+ ]|ü⁄+ R uÛj Ñ T· +ø£sX¡ Á¯ ‘·TyÓq’ , sêeD+ #· R sêeDTì,
ìØø£å ´ R #·÷∫, dü' yêqs¡' R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ∫+‘·j÷· e÷dü R (á Ø‹>±)
∫+‹+|ü<=&É¬>qT.
u§+u≤sTTÁ |ü‹ :` 23) XÀ¢ ˆˆ ªª&ûjT· e÷Hê+μμ≈£î ã<äT\T>± Á~ÛjT· e÷D≤+ ` nì
>∑\<äT. nq>±, n+<ä* uÛeÑ qeTT\#˚‘· Äø±X¯eTTqT yÓ÷j·TT#·Tqï≥T¢ ñqï<äì
ns¡eú TT.
‹\ø£eTT :` ø¬ ˝’ ≤düì\j·TÁ|üU≤´+ R •euÛ≈Ñ î£ &Ô q’Ó sêeDTì \+ø£jTÓ Tø£ÿ ñ‘·sÔ ¡
|ü⁄s¡<ë«s¡eTT, ø¬ ˝’ ≤düì\j·TeTTe˝… qTqï<äqT≥ m+‘·>±H√ düeT+»düeTT>± qTqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` \+ø±q>∑se¡ TT, ø¬ ˝’ ≤dü•Ks¡eTTe˝… >±qe#·TÃ#·T Äø£deü TTqT ˇs¡jT· T
q≥T¢+&ÓqT. n+<ä* m‘ÓqÌÔ uÛeÑ qeTT\‘√, Ä |ü⁄s¡eTT Äø±X¯eTTq m>∑Ts¡T#·Tqï≥Tº>H∑ ˚
ø±qe#ÓÃqT. düs¡ŒeTT\‘√ ì+&çq bÕ‘êfi¯˝Àø£eTTe˝… Ä q>∑s¡eTT ;Ûø£s¡yÓTÆq
sêø£då Tü \‘√ ì+&çjT· T+&ÓqT. á j·T<äT“¤‘· yÓu’ eÑÛ eTT>∑*– }Vü‰r‘·kÂ+<äs´¡ eTT>∑\
q>∑s¡eTTq+<äT ‘=*¢ ≈£îuÒs¡T&ÉT ìedæ+#·T#·T+&Ó&çyê&ÉT. ì<ÛäT\Tqï >∑TVü≤qT,
düsŒ¡ eTT\T ø±bÕ&ÉTq≥T¢>± á q>∑se¡ TTqT uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ Äj·TT<Ûeä TT\qT <Û]ä +∫q
sêø£då Tü \T C≤>∑s÷¡ ≈£î˝…’ ø±#·T#·THêïs¡T. Ç{Ïº á q>∑se¡ TTq >∑\ s¡øD å£ eédüqú T
#·T≥TºqTqï eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT, X¯Á‘·TyÓq’ sêeD≤düTs¡Tì eTqdüT‡q+<äT <ä\#·Tø=ì
Vü≤qTeT áØ‹>± ∫+‹+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ Ä>∑‘ê´|”V≤ü Vü≤s¡j÷Ó uÛ$Ñ wü´+‹ ìs¡søú¡ ±' ˆ
qVæ≤ j·TT<Δ̊q yÓ’ \+ø± X¯ø±´ CÒ‘T· + düTs¬ s’ |¡ æ ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ä>∑‘´· ` n|æ ` ÇVü≤ ` Vü≤s¡jT· ' ` uÛ$Ñ wü´+‹ ` ìs¡søú¡ ±' ` q
` Væ≤ ` j·TT<Δ̊q ` yÓ’ ` \+ø± ` X¯ø±´ ` CÒ‘T· + ` düTs¬ '’ ` n|æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÇVü≤ Ä>∑‘´· n|æ Vü≤s¡jT· ' ìs¡søú¡ ±' uÛ$Ñ wü´+‹— \+ø± j·TT<Δ̊q
CÒ‘T· + düTs¬ '’ n|æ q Væ≤ X¯ø±´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤s¡jT· ' R yêqs¡T\T, ÇVü≤ R á \+ø£≈î£ , Ä>∑‘´· n|æ R
e∫Ã≈£L&É (e∫Ãq|üŒ{ÏøìÏ ), ìs¡søú¡ ±' uÛ$Ñ wü´+‹ R $|ò\ü T˝…’ b˛>∑\s¡T— \+ø± R
á \+ø±q>∑se¡ TT, j·TT<Δ̊q CÒ‘T· + R j·TT<äeΔ TT#˚ »sTT+#·T≥≈£î, düTs¬ '’ n|æ q
Væ≤ X¯ø±´ R <˚e‘·\#˚ >∑÷&É X¯ø´£ eTT>±<äT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` Ä>∑‘´· n|æ R e∫Ãq|üŒ{ÏøìÏ nq>± e#·TÃ≥≈£î neX¯éTì
dü÷∫+|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡T\T Ç#·Ã{ÏøÏ <ä+&Ó‹Ô e∫Ãq|üŒ{ÏøìÏ M]H˚$Tj·TT #˚jT· C≤\s¡T.
<˚e‘·\T ≈£L&É j·TT<äeΔ TT CÒdæ á q>∑se¡ TTqT »sTT+|üC≤\s¡T.
XÀ¢ˆˆ Çe÷+ ‘·T $wüe÷+ <äTsêZ+ \+ø±+ sêeDbÕ*‘êyéT ˆ
ÁbÕbÕ´|æ dü eTVü‰u≤VüQ' øÏ+ ø£]wü´‹ sê|òTü e' ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Çe÷+ ` ‘·T ` $wüe÷+ ` <äTsêZ+ ` \+ø±+ ` sêeDbÕ*‘êyéT
` ÁbÕ|ü´ ` n|æ ` dü' ` eTVü‰u≤VüQ' ` øÏ+ ` ø£]wü´‹ ` sê|òTü e'.
nq«j·TÁø£eTeTT :` Çe÷+ $wüe÷+ <äTsêZ+ sêeDbÕ*‘ê+ \+ø±+ ÁbÕ|ü´ n|æ
dü' eTVü‰u≤VüQ' sê|òTü e' øÏ+ ø£]wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $wüe÷+ R düeTeTT>±ì~, <äTsêZ+ R >∑eTqeTTq≈£î kÕ<Û´ä eTT>±
q{Ï~º j·TTqT, sêeDbÕ*‘ê+ R sêeDTì#˚ bÕ*+|üã&ÉT#·Tqï{Ï~º j·TTqT n>∑T,
Çe÷+ \+ø±+ R á \+ø±|ü≥D º eTTqT, ÁbÕ|ü´ n|æ R #˚sT¡ ø=ìq|üŒ{ÏøìÏ , dü'
eTVü‰u≤VüQ' sê|òTü e' R Ä Ms¡T&Óq’ lsêeTT&ÉT (e÷Á‘·eTT), øÏ+ ø£]wü´‹ R @$T
#˚jT· >∑\&ÉT ?
(2) ` ~«rj·Tdüs¡Z 137
‹\ø£eTT :` ÁbÕ|ü´ n|æ R bÕ<ä#ê]jÓTÆ q lsêeTT&ÉT düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ï, \+ø£≈î£
e#·TÃ≥j˚T nkÕ<Û´ä eTì uÛ≤eeTT.
ªÇe÷+ ‘·«$wüe÷+μ nì u§+u≤sTT bÕsƒe¡ TT. nq>± sêø£då Tü \≈£î ‘·|Œü
Ç‘·sT¡ \≈£î HÓ\e⁄ ø±q{Ïº \+ø£qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n‘·´+‘· $wüeTeTTqT, Á|üy•˚ +|ü qX¯ø´£ eTTq>∑T sêeDs¡ø‘åÏ y· TÓ qÆ
á \+ø£qT m{À¢ #˚s¡Tø=qï|üŒ{ÏøÏì, m+‘· |üsêÁø£eTe+‘·T&Ó’qqT lsêeTT&ÉT
e÷Á‘·eTT M]eTT+<äT @$T #˚jT· >∑\&ÉT ?
XÀ¢ˆˆ neø±XÀ q kÕ+‘·«dü´ sêø£ùå dwü´_Û>e∑ T´‘˚ ˆ
q <ëqdü´ q uÛ<Ò dä ´ü HÓe’ j·TT<ädΔ ´ü <äèX¯´‘˚ ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` neø±X¯' ` q ` kÕ+‘·«dü´ ` sêø£ùå dwüß ` n_Û>e∑ T´‘˚ ` q `
<ëqdü´ ` q ` uÛ<Ò dä ´ü ` q ` @e ` j·TT<ädΔ ´ü ` <äèX¯´‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£ùå dwüß kÕ+‘·«dü´ neø±X¯' q n_Û>e∑ T´‘˚— (‘·<ë∏ ) <ëqdü´
q uÛ<Ò dä ´ü q j·TT<ädΔ ´ü #· HÓe’ <äèX¯´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£ùå dwüß R sêø£då Tü \j·T+<äT, kÕ+‘·«dü´ R kÕyÓ÷bÕj·TeTTq≈£î,
neø±X¯' R neø±X¯eTT— q n_Û>e∑ T´‘˚ R ø±ìŒ+#·T≥ ˝Ò<Tä . (‘·<ë∏ R nfÒ)¢
<ëqdü´ R <ëH√bÕj·TeTTq≈£îqT, q R ˝Ò<Tä , uÛ<Ò dä ´ü R uÛ<Ò √bÕj·TeTTq≈£îqT, q
R ˝Ò<Tä , j·TT<ädΔ ´ü R j·TT<√ΔbÕj·TeTTq≈£îqT, HÓe’ <äèX¯´‘˚ R (neø±X¯eTT m+‘·
e÷Á‘·eTTqT) ø£qT|æ+#·T≥˝Ò<Tä .
‹\ø£eTT :` Áb˛>∑Tã&çjT· Tqï <Ûqä eTT >∑\yês¡>T∑ ≥#˚‘q· T, ã\<ä]Œ‘·T˝…’ j·TT+&ÉT≥
#˚‘q· T, |üsêÁø£eTdü+|üqTï˝…’ j·TT+&ÉT≥#˚‘q· T, |üsd¡ Œü s¡yTÓ ÁÆ ‹ >∑\yês¡>T∑ ≥#˚‘q· T,
<Ûèä &ÛyÉ TÓ qÆ dü«uÛ≤eeTT >∑\yês¡>T∑ ≥#˚‘q· T, kÕe÷~ #·‘T· s¡TbÕj·TeTT\#˚‘· >∑÷&É
sêø£då Tü \T eX¯eTT>±s¡ì Vü≤qTeT uÛ≤eeTT.
sêe÷qTJj·TeTT :` kÕ+‘·«eTTq≈£î neø±X¯eTT ˝Òøb£ ˛e⁄≥ ÄdüTØÁ|üøè£ ‹ >∑\yês¡T
n>∑T≥#˚‘q· T— <ëqeTTq≈£î neø±X¯eTT ˝Òøb£ ˛e⁄≥ ◊X¯«s¡é+‘·T\>∑T≥#˚‘,· uÛ<Ò eä TTq
ø£eø±X¯eTT ˝Òøb£ ˛e⁄≥ ã\<ä]Œ‘·T˝…’ j·TT+&ÉT≥#˚‘q· T— j·TT<äeΔ TTq ø£eø±X¯eTT
˝Òøb£ ˛e⁄≥ >=|üŒ ãT~Δ |üsêÁø£eTeTT >∑\yês¡>T∑ ≥#˚‘q· T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á sêø£då Tü \T sêø£då Áü |üøè£ ‹ >∑\yê s¡>T∑ ≥#˚ eT+∫e÷≥\≈£î ˝§+>∑sT¡ .
n$T‘·<HäÛ ê&ÛTÉ ´˝…’ j·TT+&ÉT≥#˚ Á<äeéTT#˚ kÕ«BÛqT\T>±s¡T. $TøÏÿ* ◊ø£eT‘·éTT
>∑\yê¬s’ j·TT+&ÉT≥#˚ uÛÒ<√bÕj·TeTTqT M]jÓT&É\ |üì#˚j·T<äT. >=|üŒ ãT~›
#ê‘·Ts¡éTT, |üsêÁø£eTeTT >∑\yês¡>T∑ ≥#˚ j·TT<äeΔ TT#˚‘· >∑÷&É kÕ«BÛqT\T>±s¡T.
XÀ¢ˆˆ #·‘T· sêíyT˚ e Væ≤ >∑‹ sê«qsêD≤+ eTVü‰‘·àHêyéT ˆ
yê*|ü⁄Á‘·d´ü ˙\dü´ eTeT sê»„XÃ¯ BÛeT‘·' ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #·‘T· sêíyTé ` @e ` Væ≤ ` >∑‹' ` yêqsêD≤+ ` eTVü‰‘·àHêyéT `
yê*|ü⁄Á‘·d´ü ` ˙\dü´ ` eTeT ` sê»„' ` #· ` BÛeT‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘·àHê+ yêqsêD≤+ yê*|ü⁄Á‘·d´ü ˙\dü´, eTeT BÛeT‘·'
sê»„' #·, #·‘T· sêí+ @e >∑‹'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘·àHê+ yêqsêD≤+ R eTVü≤˙j·TT˝…’q yêqs¡T\˝À,
yê*|ü⁄Á‘·d´ü R yê*≈£îe÷s¡T&Óq’ n+>∑<Tä q≈£îqT, ˙\dü´ R ˙\Tq≈£îqT, eTeT #·
R Hê≈£îqT, BÛeT‘·' sê»„' #· R Á|üC≤„ XÊ*jÓTÆ q sêC…q’ düTÁê⁄q≈£îqT, #·‘T· sêí+
@e R á q\T>∑T]øÏ e÷Á‘·yT˚ , >∑‹' R (düeTTÁ<äeTT <ë{Ï sê>∑\) >∑eTqX¯øÔÏ
(ñqï~).
‹\ø£eTT :` yÓqTø£ yêqs¡T\T e∫Ãj·TT @$Tj·TT #˚jT· ˝Òsì¡ #Ó|Œü ã&çq~. Á|üdTü ‘Ô e· TT
yêqs¡T\˝À sê>∑\yês¡T m+‘·eT+~ j·Tì ˝…øÿ£ y˚dqæ q\T>∑Tsπ j·TTHêïs¡ì ìsêX¯‘√
Vü≤qTeT #˚dqæ Ä˝À#·q ø£$ ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` n+>∑<Tä &ÉT eTTqï>∑T q\T>∑Ts¡T e÷Á‘·yT˚ sê>∑\s¡T. ø£qTø£
sêø£då Tü \‘√ j·TT<äeΔ TT ndü+uÛeÑ eTì dü÷∫+#·T #·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰ã\e+‘·T˝…q’ e÷ yêqs¡T\˝À yê* |ü⁄Á‘·T˝…q’ n+>∑<Tä &ÉT,
˙\T&ÉT, e÷ sêE düTÁê⁄&ÉTqT, H˚qTqT á q\T>∑Ts¡T e÷Á‘·yT˚ á \+ø£qT
#˚sT¡ ø√>∑\eTT.
XÀ¢ˆˆ j·÷eC®≤Hê$T yÓ<’ V˚ ≤” + j·T~ Je‹ yê q yê ˆ
‘·Å‘e’Ó ∫+‘·sTTcÕ´$T <äècºÕ« ‘ê+ »qø±‘·àC≤yéT ˆˆ 31
(2) ` ~«rj·Tdüs¡Z 139
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·÷e‘Y ` C≤Hê$T ` yÓ<’ V˚ ≤” + ` j·T~ ` Je‹ ` yê ` q ` yê
` ‘·Á‘· ` @e ` ∫+‘·sTTcÕ´$T ` <äècºÕ« ` ‘ê+ ` »qø±‘·àC≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T~ Je‹ yê q yê Ç‹ yÓ<’ V˚ ≤” + C≤Hê$T j·÷e‘Y. ‘ê+
»qø±‘·àC≤yéT <äècºÕ« ‘·Á‘· @e ∫+‘·sTTcÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T~ Je‹ yê R J$+∫j·TTqï<ë, q yê R ˝Òø£ JeeTT‘√
˝Ò<ë, Ç‹ R nì, yÓ<’ V˚ ≤” + R C≤qøÏì >∑÷]Ã, C≤Hê$T j·÷e‘Y R eTT+<äT
‘Ó\TdüTø=+<äTqT, ‘ê+ »qø±‘·àC≤yéT R Ä d”‘q· T, <äècºÕ« R ø£qT\‘√ #·÷∫,
‘·Á‘· @e R n#·Ã≥H˚, ∫+‘·sTTcÕ´$T R (‘·sT¡ yê‹ $wüjT· eTT) Hê˝À∫+#Ó<qä T.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú \T :` yÓ<’ V˚ ≤” + q C≤Hê$T j·÷e‘Y R C≤qøÏ Áã‹øÏjT· Tqï dü+>∑‹>±ì
˝Òì dü+>∑‹>±ì Hê≈£î ‘Ó*j·T<äT>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` C≤qø£eTà JeeTT‘√ qTqï<√ ˝Ò<√ H˚qT eTT+<äT ‘Ó\TdüTø=+<äTqT.
ÄyÓTqT ø£qT˝≤sê #·÷∫q |æeTà≥H˚ uÛ≤$ø£è‘·éTTqT >∑÷]Ã Ä˝À∫+#Ó<qä T.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ ∫+‘·j÷· e÷dü eTTVüAs¡+Ô ø£|≈æ î£ +»s¡' ˆ
–]X¯è+π> dæ‘ú · düdÔ àæ Hé sêeT kÕúÛTÑ ´<äjT˚ s¡‘'· ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` eTTVüAs¡+Ô ` ø£|≈æ î£ +»s¡' ˆ
–]X¯è+π> ` dæ‘ú '· ` ‘·dàæ Hé ` sêeTdü´ ` nuÛTÑ ´<äjT˚ ` s¡‘'· .
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘·dàæ Hé –]X¯è+π> dæ‘ú '· , sêeTdü´ nuÛTÑ ´<äjT˚ s¡‘'· dü'
ø£|≈æ î£ +»s¡' eTTVüAs¡+Ô ∫+‘·j÷· e÷dü.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, sêeTdü´ nuÛTÑ ´<äjT˚ s¡‘'· R sêeTTì ø±s¡éTTq+<äT
ìeT>∑Tï&Óq’ {Ï,º dü' ø£|≈æ î£ +»s¡' R yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Óq’ j·÷ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘·dàæ Hé
–]X¯è+π> dæ‘ú '· R Ä |üs«¡ ‘·•Ks¡eTTq+<äT ì\∫qyê&Ó,’ eTTVüAs¡+Ô ∫+‘·j÷· e÷dü
R s¬ +&ÉT ø£D å eTT\ ø±\eTT Ä˝À∫+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` sêeTdü´ nuÛTÑ ´<äjT· yéT R sêeTTì nuÛTÑ ´<äjT· s¡÷|üyTÓ qÆ d”‘êH˚«wüD
ñbÕj·TeTì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeTø±s¡´ìs¡‘T· &Óq’ j·÷ Vü≤qTeT+‘·T &É|ü &Ü |üs«¡ ‘·•Ks¡eTTq
ˇø£ eTTVüAs¡øÔ ±\eTT ì\Teã&ç Ç≥T¢ ∫+‹+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ nH˚q s¡÷ù|D eTj·÷ q X¯ø±´ s¡økå£ Õ+ |ü⁄Ø ˆ
Á|üyw˚ ßºü + sêø£ôå ds’ T¡ bZ ÕÔ Á≈£Ls¬ s’ “¡ \düeTì«‘Ó'’ ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nH˚q ` s¡÷ù|D ` eTj·÷ ` q ` X¯ø±´ ` s¡økå£ Õ+ ` |ü⁄Ø `
Á|üyw˚ ßºü + ` sêø£ôå d'’ ` >∑TbÕÔ ` Á≈£Ls¬ '’ ` ã\düeTì«‘Ó'’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á≈£Ls¬ '’ ã\düeTì«‘Ó'’ sêø£ôå d'’ >∑TbÕÔ s¡økå£ Õ+ |ü⁄Ø nH˚q s¡÷ù|D
eTj·÷ Á|üyw˚ ßºü + q X¯ø±´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á≈£Ls¬ '’ R Á≈£Ls¡T\TqT, ã\düeTì«‘Ó'’ R (ãVüQ$<Û)ä ã\eTT\T
ø£*jZ T· Tqïyês¡TqT n>∑T, sêø£ôå d'’ R <ëqe⁄\#˚, >∑TbÕÔ R s¡ø+åÏ |üã&ÉT#·Tqï{Ï,º s¡økå£ Õ+
|ü⁄Ø R á \+ø±q>∑se¡ TT, nH˚q s¡÷ù|D R Á|üdTü ‘Ô s· ÷¡ |üeTT‘√&ÉH,˚ eTj·÷ R
Hê#˚‘,· Á|üyw˚ ßºü + q X¯ø±´ R Á|üy•˚ +#·T≥≈£î X¯ø´£ eTT>±<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á≈£Ls¡T\TqT, ãVüQ$<Ûeä T>∑T ã\eTT>∑\yês¡TqT n>∑T sêø£då Tü \T,
á \+ø£qT nÁ|üeT‘·T˝Ô ’… ø±#·T#·THêïs¡T. H˚ ˙ s¡÷|üeTT‘√&ÉH˚ Ç+<äT Á|üy•˚ +#·T≥
kÕ<Û´ä eTT>±<äT.
XÀ¢ˆˆ ñÁ>ö»k˛ eTVü‰Msê´ ã\e+‘·XÃ¯ sêø£kå Õ' ˆ
e+#·˙j·÷ eTj·÷ düsπ « C≤qø°+ |ü]e÷s¡‘Z ê ˆˆ 34
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` ñÁ>ö»dü' ` eTVü‰Msê´' ` ã\e+‘·' ` #· ` sêø£kå Õ' ˆ e+#·˙j·÷'
` eTj·÷ ` düsπ « ` C≤qø°+ ` |ü]e÷s¡‘Z ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åkÕ' ñÁ>ö»dü', eTVü‰Msê´', ã\e+‘·X¯Ã— C≤qø°+
|ü]e÷s¡‘Z ê eTj·÷ (‘˚) düsπ «, e+#·˙j·÷'.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` sêø£kå Õ' R á s¡øÿ£ düT\T, ñÁ>ö»dü' R rÁeyÓTqÆ Á|ü‘ê|üeTT>∑\yês¡T,
eTVü‰Msê´' R eTVü‰|üsêÁø£eTeTT >∑\yês¡TqT, ã\e+‘·XÃ¯ R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´\TqT—
C≤qø°+ |ü]e÷s¡‘Z ê R d”‘ê<˚$ì nH˚«wæ+#·T#·Tqï{Ï,º eTj·÷ R Hê#˚‘,· (‘˚) düsπ «
R yês¡+<äsT¡ qT, e+#·˙j·÷' R e+∫+|üe\dæqyês¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á <ëqe⁄\T eT¨Á>∑yTÓ qÆ ‘˚CÀ<äsŒ¡ eTT\T >∑\yês¡TqT, ã\|üsêÁø£eT
dü+|üqTï\TqT>∑<ë. d”‘ê<˚$ì nH˚«wæ+#·T≥≈£î ñ<äT´≈£î&Ô HÉ q’Ó H˚qT M]q+<ä]ì
e+∫+|üe\dæq<˚!
(2) ` ~«rj·Tdüs¡Z 141
XÀ¢ˆˆ \øå±´\πøå ´D s¡÷ù|D sêÁ‘Í \+ø±|ü⁄Ø eTj·÷ ˆ
Á|üyw˚ ßü +º ÁbÕ|üøÔ ±\+ y˚T ø£è‘·´+ kÕ<Ûsä TT‘·T+ eTVü≤‘Y ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` \øå±´\πøå ´D ` s¡÷ù|D ` sêÁ‘Í ` \+ø±|ü⁄Ø ` eTj·÷ `
Á|üyw˚ ßü +º ` ÁbÕ|üøÔ ±\+ ` y˚T ` ø£è‘·´+ ` kÕ<Ûsä TT‘·T+ ` eTVü≤‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` y˚T eTVü≤‘Y ø£è‘·´+ kÕ<Ûsä TT‘·T+ \øå±´\πøå ´D s¡÷ù|D sêÁ‘Í
eTj·÷ \+ø±|ü⁄Ø Á|üyw˚ ßü +º ÁbÕ|üøÔ ±\yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` y˚T R HêjÓTTø£ÿ, eTVü≤‘Y ø£è‘·´+ R >=|üŒ<Óq’ ø£seÔ¡ éTTqT,
kÕ<Ûsä TT‘·T+ R kÕ~Û+#·T≥≈£î>±qT, \øå±´\πøå ´D R ø£qã&çjT· T ø£qã&Éq{Ï,º s¡÷ù|D
R s¡÷|üeTT‘√&É, sêÁ‘Í R sêÁ‹j·T+<˚, eTj·÷ R Hê#˚‘,· \+ø±|ü⁄Ø R \+ø±
q>∑se¡ TT, Á|üyw˚ ßü +º ÁbÕ|üøÔ ±\yéT R Á|üy•˚ +#·T≥≈£î∫‘·eTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` \øå±´\πøå ´D R ø£qã&ÉTs¡÷|üyTÓ qÆ , s¡øÿ£ düT\#˚ Á|üe÷<äeTT
yê{Ï\T¢qT. ø£qã&Éì s¡÷|üyTÓ qÆ , \+ø£ n+‘·jT· TqT #·÷#·T≥≈£î ø£weºü TT>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` s¡ø£ÿdüT\≈£î ø£qT|æ+#·Tq+‘· ô|<ä›X¯Øs¡eTT >±≈£î+&É>±, \+ø£
n+‘·jT· TqT ‹s¡T>∑T≥≈£î X¯ø´£ yÓTqÆ {Ïº kÕe÷q´s¡÷|üeTTqT <Û]ä +∫, sêÁ‹ düeTj·TeTTq
\+ø£˝À Á|üy•˚ +∫, Hê ø£seÔ¡ éTTqT kÕ~Û+#·T≥ ñ∫‘·yTÓ j Æ T· T+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ |ü⁄Ø+ ‘ê<äèo+ <äècºÕ« <äTsê<Ûsä ê¸+ düTsêdüTs¬ '’ ˆ
Vü≤qTe÷Hé ∫+‘·j÷· e÷dü $ì•Ã‘·´ eTTVüQs¡TàVüQ' ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ` |ü⁄Ø+ ` ‘ê<äèo+ ` <äècºÕ« ` <äTsê<Ûsä ê¸+ ` düTsêdüTs¬ '’
Vü≤qTe÷Hé ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` $ì•Ã‘·´ ` eTTVüQ' ` eTTVüQ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTsêdüTs¬ '’ <äTsê<Ûsä ê¸+ ‘ê<äèo+ ‘ê+ |ü⁄Ø+ <äècºÕ« Vü≤qTe÷Hé
eTTVüQ' eTTVüQ' $ì•Ã‘·´ ∫+‘·j÷· e÷dü.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` düTsêdüTs¬ '’ R <˚e<ëqe⁄\#˚, <äTsê<Ûsä ê¸+ R m~]+|ü X¯ø´£ eTT>±ì,
‘ê<äèo+ ‘ê+ |ü⁄Ø+ R n+‘·{Ï (yÓu’ eÑÛ eTT>∑\) Ä q>∑se¡ TTqT, <äècºÕ« R #·÷∫,
Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, $ì•Ã‘·´ R ìs¡j í T· eTT #˚dTü ø=ì, eTTVüQ' eTTVüQ'
∫+‘·j÷· e÷dü R eTs¡\ eTs¡\ Ä˝À∫+|ükÕ¬>qT.
sêe÷qTJj·TeTT :` $ì•Ã‘·´ eTTVüQs¡TàVüQ' nqT≥#˚, düeTTÁ<ä \+|òTü qeTTø£+f…qT
>∑÷&É, \+ø±Á|üyX˚ y¯ T˚ <äTwüÿs¡eTì ø£$ dü÷∫+#·T #·THêï&ÉT.
u§+u≤sTTÁ|ü‹ :` ª$ì•Ã‘·´μ≈£î ã<äT\T>± ª$ìX¯«dü´μ nì j·TTqï~. nq>±, ô|<ä›
ì≥÷ºsT¡ Œ $&É∫ nì ns¡eú TT. yêÚ≤´q #·‘T· wüjº T· eTTq >∑÷&É nfÒ¢ >∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚e<ëqe⁄\T>∑÷&É, ø£HïÓ ‹Ô#÷· &É X¯ø´£ eTT>±ì Ä \+ø±q>∑se¡ TTqT
>±+∫ ‘·q ø£seÔ¡ éTTqT>∑÷]Ã ìX¯ÃsTT+#·Tø=qïyê&Óq’ qT, Vü≤qTeT+‘·T &ç≥T¢ eTs¡\
eTs¡\ Ä˝À∫+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ øπ H√bÕj˚Tq eX‚´j·T+ yÓT~Æ ©∏ + »qø±‘·àC≤yéT ˆ
n<äèc˛º sêø£ùå d+Á<˚D sêeDÒq <äTsê‘·àHê ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øπ q ` ñbÕj˚Tq ` |üX´‚ j·T+ ` yÓT~Æ ©∏ + ` »qø±‘·àC≤yéT `
n<äèwü'º ` sêø£ùå d+Á<˚D ` sêeDÒq ` <äTsê‘·àHê ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` <äTsê‘·àHê sêø£ùå d+Á<˚D sêeDÒq n<äèwü'º , »qø±‘·àC≤+ yÓT~Æ ©∏ +,
øπ H√bÕj˚Tq |üX´‚ j·TyéT ?
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` <äTsê‘·àHê R <äTsêàs¡T&Z q’Ó , sêø£ùå d+Á<˚D sêeDÒq R sêø£då sü ê»sTTq
sêeDTì#˚, n<äèwü'º R #·÷&Éã&Éìyê&ÉH,’Ó »qø±‘·àC≤+ yÓT~Æ ©∏ + R »qø£sêE
|ü⁄Á‹ø£jTÆÓ q d”‘ê<˚$ì, øπ H√bÕj˚Tq R m≥Te+{Ï ñbÕj·TeTT#˚, |üX´‚ j·TyéT R
#·÷&É>\∑ T>∑T<äTqT ?
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äTsêàs¡T&Z q’Ó sêeDTì ø£+≥ã&É≈î£ +&É C≤qøÏì ø£qT>=qT≥≈£î Hê≈£î
@$T j·TTbÕj·TeTTqï~ ?
XÀ¢ˆˆ q $qX‚´‘·ÿ<∏+ä ø±s¡´+ sêeTdü´ $~‘ê‘·àq' ˆ
@ø±y˚Tø£XÃ¯ |üX´‚ j·T+ s¡V≤æ ‘˚ »qø±‘·àC≤yéT ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` $qX‚´‘Y ` ø£<+ä∏ ` ø±s¡´+ ` sêeTdü´ ` $~‘ê‘·àq' `
@ø±yéT ` @ø£' ` #· ` |üX´‚ j·T+ ` s¡V≤æ ‘˚ ` »qø±‘·àC≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $~‘ê‘·àq' sêeTdü´ ø±s¡´+ ø£<+ä∏ q $qX‚´‘Y ? »qø±‘·àC≤+,
s¡V≤æ ‘˚, @ø±yéT @ø£' ø£<+ä∏ |üX´‚ j·TyéT ?
(2) ` ~«rj·Tdüs¡Z 143
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $~‘ê‘·àq' R eTVü‰‘·Tà&Óq’ , sêeTdü´ R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, ø±s¡´+
R ø£è‘·éTT, ø£<∏ä+ q $qX‚´‘Y R #Ó&çb˛e≈£î+&É>∑ m≥T¢+&É>∑\<äT, s¡Væ≤‘˚ R
@ø±+‘·Á|ü<X˚ e¯ TTq+<äT, »qø±‘·àC≤yéT R C≤qø°<$˚ ì, @ø±yéT R ˇ+≥]>∑qT+&É>±,
@ø£' R H˚H=ø£ÿ&ÉqT, ø£<+ä∏ |üX´‚ j·TyéT R m≥T¢>± #·÷&É>\∑ TZ<Tä qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘·Tà&Óq’ lsêeTTì ø±s¡éTTq≈£î uÛ+Ñ >∑eTT ø£\T>∑≈î£ +&É m≥T¢
HÓsy¡ s˚ T¡ qT ? ˇ+≥]>± qTqï C≤qøÏì Ç‘·sT¡ ˝…sT¡ >∑≈î£ +&É>±, H˚H=ø£ÿ&ÉH˚ m≥T¢
#·÷&É>\∑ TZ<Tä qT?
XÀ¢ˆˆ uÛ÷Ñ ‘êXÊÃsêú $|ü<´ä +‘˚ <˚Xø¯ ±\$s√~Û‘ê' ˆ
$ø£ã¢ + <ä÷‘· e÷kÕ<ä´ ‘·eT dü÷‡s√´<äjT˚ j·T<∏ë ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛ÷Ñ ‘ê' ` #· ` nsêú' ` $|ü<´ä +‘˚ ` <˚Xø¯ ±\$s√~Û‘ê' ` $ø£ã¢ +
` <ä÷‘·yTé ` ÄkÕ<ä´ ` ‘·eT' ` dü÷s√´<äjT˚ ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛ÷Ñ ‘ê' nsêú' #·, $ø£ã¢ + <ä÷‘·yTé ÄkÕ<ä´, <˚Xø¯ ±\$s√~Û‘ê',
dü÷s√´<äjT˚ ‘·eT' j·T<∏ë $|ü<´ä +‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛ÷Ñ ‘ê' nsêúXÃ¯ R |üPs¡«eTT HÓsy¡ ]˚ q{Ïº ø±s¡éTT\T>∑÷&É, $ø£ã¢ +
<ä÷‘·yTé ÄkÕ<ä´ R $y˚øV£ ≤” qT&Óq’ <ä÷‘·qT #˚], <˚Xø¯ ±\$s√~Û‘ê' R <˚Xe¯ TTq≈£î,
ø±\eTTq≈£îqT $s¡T<äΔeTT>± »s¡T|üã&çqyÓ’, dü÷s√´<äj˚T ‘·eT' j·T<∏ë R
dü÷s√´<äjT· eTTq+<äT Nø£{eÏ ˝…, $|ü<´ä +‘˚ R #Ó&bç ˛e⁄#·T+&ÉTqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` uÛ÷Ñ ‘ê' nsêúXÃ¯ R ñ∫‘·yTÓ qÆ ñbÕj·TeTT#˚ HÓsy¡ ]˚ q{Ïº
$wüjT· eTT\T ≈£L&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·TTø±ÔjT· Tø£$Ô y˚øe£ TT ˝Òì <ä÷‘· ø±s¡éTTqT #˚jT· ã÷qTø=qï#√,
|üPs¡«eTT #·øÿ£ >± HÓsy¡ ]˚ q ø±s¡éTT\T>∑÷&É <˚Xø¯ ±\$s√<Ûeä TTq≈£î ˝ÀHÓ’ dü÷s√´<äjT·
düeTj·TeTTq Nø£≥T\T q•+∫b˛e⁄q≥Tº>H∑ ˚ #Ó&bç ˛e⁄qT.
XÀ¢ˆˆ nsêúqsêú+‘·sπ ãT~Δ ]ï•Ã‘ê|æ q XÀuÛ‘Ñ ˚ ˆ
|ò÷ü ‘·jT· +‹ Væ≤ ø±sê´DÏ <ä÷‘ê' |ü+&ç‘e· ÷ìq' ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nsêúqsêú+‘·sπ ` ãT~Δ' ` ì•Ã‘ê ` n|æ ` q ` XÀuÛ‘Ñ ˚ `
|ò÷ü ‘·jT· +‹ ` Væ≤ ` ø±sê´DÏ ` <ä÷‘ê' ` |ü+&ç‘e· ÷ìq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nsêúqsêú+‘·sπ ì•Ã‘ê ãT~Δ' n|æ q XÀuÛ‘Ñ .˚ |ü+&ç‘e· ÷ìq'
<ä÷‘ê' ø±sê´DÏ |ò÷ü ‘·jT· +‹ Væ≤.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` nsêúqsêú+‘·sπ R ø£syÔ¡ ê´ø£seÔ¡ ´ $eTs¡Ùj·T+<äT, ì•Ã‘ê R düeTs¡T\ú #˚
ìs¡sí TT+|üã&çq<Óq’ , ãT~Δ' n|æ R Ä˝À#·qeTT >∑÷&É, q XÀuÛ‘Ñ ˚ R (n$y˚øj Ï TÆÓ q
<ä÷‘·e\q) sêDÏ+#·<Tä — |ü+&ç‘e· ÷ìq' R ‘êy˚T $E„\ eTqTø=qTq{Ï,º <ä÷‘ê'
R <ä÷‘·\T, ø±sê´DÏ R (HÓsy¡ s˚ T¡ #·Tqï{Ï)º ø±s¡éTT\qT (>∑÷&É), |ò÷ü ‘·jT· +‹ Væ≤
R bÕ&ÉT#˚jT· T<äTs¡T.
‹\ø£eTT :` ì•Ã‘ê n|æ R sêE#˚‘q· T, eT+Á‘·T\#˚‘q· T #·øÿ£ >± ìX¯ÃsTT+|üã&çq<Ó’
q|üŒ{ÏøÏì.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` <ä÷‘·\ <√wüeTTe\qH˚ ‘·s#¡ T· >± sêE\≈£î ø±s¡´Vü‰ì »s¡T>∑T
#·T+&ÉTqì dü÷∫+|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |ü+&ç‘e· TàqT´˝…,’ nVü≤+ø±s¡eTT‘√ e]Ô+#·T <ä÷‘·\T, ‘·eT Á|üuTÑÛ e⁄\
ø±s¡éTT\qT uÛÑ>∑ïyÓTTqs¡TÃ#·T+<äTs¡T. sêE#˚‘·qT eT+Á‘·T\#˚‘·qT #·ø£ÿ>±
ìs¡ísTT+|üã&çq Ä˝À#·q\T >∑÷&É n{Ïº <ä÷‘·\e\q ìÁwüŒjÓ÷»qeTT˝Ò
j·T>∑T#·T+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ q $qX‚´ ‘·ÿ<∏+ä ø±s¡´+ yÓø’ ã¢£ ´+ q ø£<+ä∏ uÛyÑ ‘˚ Y ˆ
\+|òTü q+ #· düeTTÁ<äd´ü ø£<+ä∏ qT q eè<∏ë uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` $qX‚´‘Y ` ø£<+ä∏ ` ø±s¡´+ ` yÓø’ ã¢£ ´+ ` q ` ø£<+ä∏ `
uÛyÑ ‘˚ Y ˆ \+|òTü q+ ` #· ` düeTTÁ<äd´ü ` ø£<+ä∏ ` qT ` q ` eè<∏ë ` uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±s¡´+ ø£<∏ä+ q $qX‚´‘Y ? yÓ’ø£¢ã´+ ø£<∏ä+ q uÛÑy˚‘Y ?
düeTTÁ<äd´ü \+|òTü q+ #· ø£<+ä∏ qT eè<∏ë q uÛyÑ ‘˚ Y ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±s¡´+ R (ÁbÕs¡+_Û+∫q) |üì, ø£<+ä∏ q $qX‚´‘Y R m≥T¢
#Ó&É≈£î+&É>∑ qT+&ÉTqT? yÓ’ø£¢ã´+ ø£<∏ä+ q uÛÑy˚‘Y R m≥T¢>± $y˚ø£V”≤q‘·
yê{Ï\≈¢ î£ +&ÉTqT? düeTTÁ<äd´ü \+|òTü q+ #· R (düeTTÁ<äeTTqT) \+|òTæ +#·T≥ >∑÷&É,
ø£<+ä∏ qT R @Ø‹>±, eè<∏ë q uÛyÑ ‘˚ Y R ìÁwüŒjÓ÷»qeTT >±≈£î+&ÉTqT?
(2) ` ~«rj·Tdüs¡Z 145
‹\ø£eTT :` yÓø’ ã¢£ ´+ R ãT~ΔV≤” q‘·.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q≈£îqT, sê|òüTe⁄q≈£îqT ø±s¡ýÓT≥T¢ #Ó&çb˛e≈£î+&ÉTH√ >∑<ë?
n$y˚ø£eTTq≈£î ˝ÀqT>±≈£î+&É m≥T¢ ø±s¡éTT kÕ~Û+‘·TH√ >∑<ë? Ç+‘·es¡≈£î
kÕ~Û+∫q düeTTÁ<ä\+|òTü q |òTü qø±s¡éTT ìÁwüŒjÓ÷»qeTT >±≈£î+&É>± dü|\üò eT>∑T≥
m{À¢ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ eTsTT <äèùwº ‘·T s¡ø√å ;ÛÛ sêeTdü´ $~‘ê‘·àq' ˆ
uÛyÑ ˚ <ä« ´s¡$ú T<ä+ ø±s¡´+ sêeD≤qs¡ú $T#·Ã‘¤ '· ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTsTT ` <äèùwº ` ‘·T ` s¡ø√å _Û' ` sêeTdü´ ` $~‘ê‘·àq' ` uÛyÑ ‘˚ Y
` e´s¡yú Té ` Ç<ä+ ` ø±s¡´+ ` sêeD≤qs¡yú Té ` Ç#·Ã‘¤ '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTsTT s¡ø√å _Û' <äèùwº ‘·T sêeD≤qs¡yú Té Ç#·Ã‘¤ '· , $~‘ê‘·àq',
sêeTdü´ Ç<ä+ ø±s¡´+ e´s¡+ú uÛyÑ ‘˚ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTsTT R H˚qT, s¡ø√å _Û' <äèùwº ‘·T R sêø£då Tü \#˚ #·÷&Éã&çq+‘·H,˚
sêeD≤qs¡yú Té Ç#·Ã‘¤ '· R sêeDTì HêX¯qeTTqT >√s¡T#·Tqï{Ï,º $~‘ê‘·àq' sêeTdü´
R eTVü‰‘·Tà&Óq’ sêeTTìjÓTTø£ÿ, Ç<ä+ ø±s¡´+ R á (‘·\ô|{Ïqº ) |üì (d”‘êH˚«wüDeTT),
e´s¡+ú uÛyÑ ‘˚ Y R ìwüŒ\¤ yÓTbÆ ˛e⁄qT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` sêeT<ä÷‘·jTÆÓ q ‘·qqT p∫ sêø£då Tü \T d”‘q· T Ç+ø£qT
n‹s¡V≤ü düýÓTqÆ Á|ü<X˚ e¯ TTq <ë∫y˚jT· T<äTs¡ì uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` Á|üdüTÔ‘·düeTj·T eT|üsêVü≤íeTT >∑qTø£ yê] ø£+≥ã&ÉT≥
‘·<´ä∏ eTì Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ $‘·sÿ¡ eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` qqTï sêø£ådüT\T #·÷∫qjÓT&É\ sêeDe<ÛäqT ã÷ìq{Ïº
lsêeT#·+Á<äTì ø±s¡éT+‘·jT· TqT e´s¡yú TÓ bÆ ˛e⁄qT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ q Væ≤ X¯ø´£ + ø£«∫ ‘úê‡‘·T eT$C„≤‘˚q sêø£ôå d'’ ˆ
n|æ sêø£då sü ÷¡ ù|D øÏeTT‘êH˚´q øπ q∫‘Y ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` Væ≤ ` X¯ø´£ + ` ø£« ` ∫‘Y ` kÕú‘T· yéT ` n$C„≤‘˚q ` sêø£ôå d'’
` n|æ ` sêø£då sü ÷¡ ù|D ` øÏyTé ` ñ‘· ` nH˚´q ` øπ q ` ∫‘Y ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêø£ôå d'’ , n$C„≤‘˚q ø£«∫‘Y kúÕ‘·T+ q Væ≤ X¯ø´£ yéT— sêø£då sü ÷¡ ù|D≤|æ
(q X¯ø´£ yéT)— nH˚´q øπ q∫‘Y (s¡÷ù|D) øÏyTé ñ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£ôå d'’ n$C„≤‘˚q R sêø£då Tü \#˚‘· ‘Ó*j·Tã&É≈î£ +&É, ø£«∫‘Y
kúÕ‘·T+ R m#·Ã≥qT ì\T#·T≥≈£î (>∑÷&É), q Væ≤ X¯ø´£ yéT R kÕ<Û´ä eTT>±<äT, sêø£då ü
s¡÷ù|D≤|æ (q X¯ø´£ yéT) R sêø£då sü ÷¡ |üeTT‘√HÓq’ qT nkÕ<Û´ä y˚T, øπ q ∫‘Y nH˚´q
(s¡÷ù|D) øÏeTT‘· ? R @<˚ì Ç‘·s¡ s¡÷|üeTT‘√ (H˚qT ì\∫q#√) Çø£ #Ó|Œü e\dæq
<˚eTTqï~ ?
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` sêø£då Tü \T \+ø£ì+&É n+‘·>± yê´|æ+∫j·TTHêïs¡ìj·TT,
yê s¡‹HÓ|’ ⁄ü DéTT >∑\yês¡ìj·TT, yÓ\&¢ ç j·T>∑T#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då Tü \≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&É á \+ø£˝À m#·Ã≥qT ì\Teã&ÉT≥≈£î
>∑÷&É kÕ<Û´ä eTT >±<äT. sêø£då sü ÷¡ |üeTT <Û]ä +∫qqT, M]ì e+∫+#·T≥ kÕ<Û´ä eTT>±<äT.
Ç‘·s¡ s¡÷|üeTT\‘√ qTqï#√ Ç+ø£ #Ó|Œü e\dæq<˚eTTqï~ ?
XÀ¢ˆˆ yêj·TT s¡|´ü Á‘· HêC„≤‘· X¯Ãsπ ~‹ eT‹s¡àeT ˆ
q Vü≤´ düÔ ´$~‘·+ øÏ+∫ Á<ëø£kå ÕHê+ ã©j·TkÕyéT ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yêj·TT' ` n|æ ` nÁ‘· ` q ` nC„≤‘·' ` #·sπ ‘Y ` Ç‹ ` eT‹'
` eTeT ` q ` Væ≤ ` ndæÔ ` n$~‘·+ ` øÏ+ ` ∫‘Y ` sêø£kå ÕHê+ `
ã©j·TkÕyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nÁ‘· yêj·TT' n|æ, nC„≤‘·' q #·πs‘Y Ç‹ eTeT eT‹'—
ã©j·TkÕ+ sêø£kå ÕHêyéT, n$~‘·+ q Væ≤ øÏ+∫<äd.Ôæ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nÁ‘· R á \+ø£jT· +<äT, yêj·TT' n|æ R >±* ≈£L&Ü, nC„≤‘·'
R (sêø£då Tü \≈£î) ‘Ó*j·Tã&Éì<Ó,’ q #·sπ ‘Y R #·]+|üC≤\<äT, Ç‹ R nì, eTeT
eT‹' R Hê j·T_ÛÁbÕj·TeTT, ã©j·TkÕ+ sêø£kå ÕHê+ R n$T‘· ã\XÊ\T¬sq’
sêø£då Tü \≈£î, n$~‘·+ R ‘Ó*j·Tã&Éq{Ï~º , qVæ≤ øÏ+∫<ädÔæ R ø=+#ÓeTT ≈£L&Ü
˝Ò<Tä >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` á \+ø£˝À sêø£ådüT\≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&É #·]+#·T≥ >±*øÏ≈£L&Ü
(2) ` ~«rj·Tdüs¡Z 147
kÕ<Û´ä eTT>±<äì Hê n_ÛÁbÕj·TeTT. ã\e+‘·T\>∑T á sêø£då Tü \≈£î ‘Ó*j·Tø£jT· T+&ÉT
$wüjT· y˚T$Tj·TTqT ˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ ÇVü‰Vü≤+ j·T~ ‹c˜Õ$T ùd«q s¡÷ù|D dü+eè‘·' ˆ
$HêX¯ eTT|üj÷· kÕ´$T uÛsÑ T¡ Ô s¡sXú¡ Ã¯ V”≤j·T‘˚ ˆˆ 45
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÇVü≤ ` nVü≤+ ` j·T~ ` ‹c˜Õ$T ` ùd«q ` s¡÷ù|D ` dü+eè‘·' ˆ
$HêX¯yTé ` ñ|üj÷· kÕ´$T ` uÛsÑ T¡ 'Ô ` ns¡'ú ` #· ` V”≤j·T‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤yéT, ÇVü≤ ùd«q s¡÷ù|D dü+eè‘·' ‹c˜Õ$T j·T~, $HêX¯yTé
ñ|üj÷· kÕ´$T— uÛsÑ T¡ 'Ô ns¡Xú Ã¯ V”≤j·T‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤yéT R H˚qT, ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, ùd«q s¡÷ù|D R ì»s¡÷|üeTT‘√,
dü+eè‘·' R <ë–j·TTqïyê&ÉH,’Ó ‹c˜Õ$T j·T~ R ñqïjÓT&É\, $HêX¯yTé ñ|üj÷· kÕ´$T
R $HêX¯eTT H=+<Ó<äqT. uÛÑs¡TÔ' ns¡úX¯Ã R kÕ«$Tø±s¡éTT>∑÷&É, V”≤j·T‘˚ R
uÛÑ>∑ïeT>∑TqT.
‹\ø£eTT :` ÇVü≤ R á Á|ü<X˚ e¯ TTq, á |ü>{∑ uÏ ≤Û >∑eTTq+<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT, Hê s¡÷|üeTT‘√&ÉH,˚ á düeTj·TeTTq Ç#·Ã≥ qT+{ÏHì˚ ,
‘·|Œü ø£ $HêX¯eTT H=+<äT<äTqT, eTiÏjT· T Hê Á|üuTÑÛ e⁄ ø±s¡éTT>∑÷&É uÛ>Ñ ï∑ eT>∑TqT.
XÀ¢ˆˆ ‘· <äV≤ü + ùd«q s¡÷ù|D s¡»Hê´+ ÁVü≤dü«‘ê+ >∑‘'· ˆ
\+ø± eT_Û|‹ü cÕ´$T sê|òTü e kÕ´s¡dú <æ jΔä T˚ ˆˆ 46
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` nVü≤+ ` ùd«q ` s¡÷ù|D ` s¡»Hê´+ ` ÁVü≤dü«‘ê+ `
>∑‘'· ` \+ø±yéT ` n_Û|‹ü cÕ´$T ` sê|òTü edü´ ` ns¡dú <æ j Δä T˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y nVü≤+ s¡»Hê´+ ùd«q s¡÷ù|D ÁVü≤dü«‘ê+ >∑‘'· (düH)é
sê|òTü edü´ ns¡dú <æ jΔä T˚ \+ø±yéT n_Û|‹ü cÕ´$T.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTT#˚‘,· nVü≤+ R H˚qT, s¡»Hê´+ R sêÁ‹j·T+<äT,
ùd«q s¡÷ù|D R Hê yêqs¡s÷¡ |üeTT‘√&ÉH,˚ ÁVü≤dü«‘ê+ >∑‘'· (düH)é R ∫qïs¡÷|üeTTqT
<Û]ä +∫qyê&ÉH,’Ó sê|òTü edü´ ns¡dú <æ j
Δä T˚ R lsêeTTìø±s¡éTT HÓsy¡ s˚ T¡ ≥¬ø,’ \+ø±yéT
n_Û|‹ü cÕ´$T R \+ø£qT Á|üy•˚ +#Ó<qä T.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` \+ø±yéT n_Û|‹ü cÕ´$T R yêj·TTe⁄ ø£+f…qT>∑÷&É ‘·q
kÕeTs¡´ú eTT n~Ûø£ eTqT $XÊ«düeTT‘√&ÉH˚ \+ø£˝À Á|üy•˚ +#Ó<qä T nì ìX¯Ãj·TeTT>±
#Óô|ŒqT nì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+<äT#˚‘,· á sêÁ‹ düeTj·TeTTq+<äT ∫qï<Óq’ yêqs¡s÷¡ |üeTTqT
<Û]ä +∫ lsêeTTì ø±s¡éTTqT kÕ~Û+#·T≥¬ø’ \+ø£˝À Á|üy•˚ +#Ó<qä T.
XÀ¢ˆˆ sêeDdü´ |ü⁄Ø+ sêÁ‘Í Á|ü$X¯´ düT<äTsêdü<ëyéT ˆ
$∫q«Hé uÛeÑ q+ düs«¡ + Á<äø±å ´$T »qø±‘·àC≤yéT ˆˆ 47
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeDdü´ ` |ü⁄Ø+ ` sêÁ‘Í ` Á|ü$X¯´ ` düT<äTsêdü<ëyéT `
$∫q«Hé ` uÛeÑ q+ ` düs«¡ + ` Á<äø±å ´$T ` »qø±‘·àC≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeDdü´ düT<äTsêdü<ë+ |ü⁄Ø+, sêÁ‘Í Á|ü$X¯´, düs«¡ + uÛeÑ q+
$∫q«Hé, »qø±‘·àC≤+ Á<äø±å ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düT<äTsêdü<ë+ R |üsT¡ \T Á|üy•˚ +#·T≥≈£î X¯ø´£ eTT>±q{Ï,º sêeDdü´
|ü⁄Ø+ R sêeDTì q>∑sy¡ TÓ qÆ \+ø£qT, sêÁ‘Í Á|ü$X¯´ R sêÁ‹düeTj·TeTTq+<˚
Á|üy•˚ +∫, düs«¡ + uÛeÑ q+ $∫q«Hé R (n+<ä*) düeTdüÔ uÛeÑ qeTTqT nH˚«wæ+#·T#·T,
»qø±‘·àC≤+ Á<äø±å ´$T R C≤qøÏì ø£qT>=HÓ<qä T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç‘·sT¡ ˝…e«s¡TqT Á|üy•˚ +|ü˝qÒ {Ï,º sêeDTì q>∑se¡ TTqT, H˚qT sêÁ‹
ø±\eTTq Á|üy•˚ +∫, n+<ä* düø\£ uÛeÑ qeTT\qT yÓ<øä Ï C≤qøÏì <ä]Ù+#Ó<qä T.
XÀ¢ˆˆ Ç‹ dü+∫+‘·´ Vü≤qTe÷Hé dü÷s¡´ kÕ´düeÔ Tj·T+ ø£|'æ ˆ
Ä#·ø±+πøå ‘·<ë Ms√ yÓ<’ V˚ ≤ü ´ <äsÙ¡ H√‘·T‡ø£' ˆˆ 48
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` dü+∫+‘·´ ` Vü≤qTe÷Hé ` dü÷s¡´dü´ ` ndüeÔ Tj·T+ `
ø£|'æ ` Ä#·ø±+πøå ` ‘·<ë ` Ms¡' ` yÓ<’ V˚ ‰ü ´' ` <äsÙ¡ H√‘·T‡ø£' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç‹ dü+∫+‘·´, Ms¡', ø£|'æ , Vü≤qTe÷Hé yÓ<’ V˚ ‰ü ´' <äsÙ¡ H√‘·T‡ø£'
(düH)é ‘·<ë dü÷s¡´dü´ ndüeÔ Tj·TyéT Ä#·ø±+πø.å
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç‹ R á$<Ûeä TT>±, dü+∫+‘·´ R #·øÿ£ >± Ä˝À∫+∫, Ms¡' R
eTVü‰Ms¡T&Óq’ , ø£|'æ Vü≤qTe÷Hé R ø£|Áæ X‚wß˜ü &É>T∑ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, yÓ<’ V˚ ‰ü ´' <äsÙ¡ H√‘·T‡ø£'
(düH)é R d”‘ê<˚$ <äsÙ¡ qeTTq¬ø’ W‘·T‡ø£éTT>∑\yê&Ó,’ ‘·<ë R Ä düeTj·TeTTq,
(2) ` ~«rj·Tdüs¡Z 149
dü÷s¡´dü´ ndüeÔ Tj·T+ R dü÷sê´düeÔ Tj·TeTTqT, Ä#·ø±+πøå R ø√s¡T#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T &ç≥T¢ Ä˝À∫+∫, d”‘êdü+<äs¡ÙH√‘·T‡≈£î&Ó’ dü÷sê´
düeÔ Tj·TeTTø=i¬ø’ m<äTs¡T#·÷#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü÷sπ ´ #êdü+Ô >∑‘˚ sêÁ‘Í <˚V≤ü + dü+øÏ|å ´ü e÷s¡T‹' ˆ
eèwü<+ä X¯øe£ ÷Á‘· dü‡Hé ãuÛ÷Ñ yê<äT“¤‘<· sä Ù¡ q' ˆˆ 49
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü÷sπ ´ ` #· ` ndü+Ô ` >∑‘˚ ` sêÁ‘Í ` <˚V≤ü + ` dü+øÏ|å ´ü `
e÷s¡T‹' ` eèwü<+ä X¯øe£ ÷Á‘·' (düH)é ` ãuÛ÷Ñ e ` n<äT“¤‘<· sä Ù¡ q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü÷sπ ´ ndü+Ô >∑‘,˚ e÷s¡T‹', sêÁ‘Í <˚V≤ü + dü+øÏ|å ´ü , eèwü<+ä X¯ø£
e÷Á‘·' (düH)é , n<äT“¤‘<· sä Ù¡ q' ãuÛ÷Ñ e.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` dü÷sπ ´ ndü+Ô >∑‘˚ R dü÷s¡T´ &Éd$Ôü T+|ü>±, e÷s¡T‹' R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT,
sêÁ‘Í R Ä sêÁ‹düeTj·TeTTq+<äT, <˚V≤ü + dü+øÏ|å ´ü R X¯Øs¡eTTqT dü+ø√∫+|üCdÒ ,æ
eèwü<ä+X¯ø£e÷Á‘·' (düHé) R e÷s®ê\|ü]e÷DeTT >∑\yê&Ó’, n<äT“¤‘·<äs¡Ùq' R
n<äT“¤‘<· sä Ù¡ qeTT>∑\yê&ÉT, ãuÛ÷Ñ e R njÓT´qT.
luÛ≤wü´+ n|üŒ˝≤#ês¡´kÕ«$T :` e÷sê®\eTT‘√ b˛*ø£j·TTqT, n<äT“¤‘·<äs¡ÙqT
&ÉqT≥j·TTqT, sêÁ‹ düeTj·TeTTq+<äT yÓ<ä≈£î#·T dü+#·]+#·T≥≈£î >∑\ X¯øÏÔì
dü÷∫+#·T#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` dü÷s¡T´ &Éd$Ôü T+|ü>H∑ ,˚ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Ä ìXÊdüeTj·TeTTq ‘·q
X¯Øs¡eTTqT dü÷ø£ÎeTT>± H=q]Ã, e÷s®ê\eT+‘·{Ï s¡÷|üeTT>∑\yê&Ó’ n<äT“¤‘·
<äèwæ>º \∑ yê&Ó’ ø±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Á|ü<√wüø±˝Ò Vü≤qTe÷Hé ‘·÷s¡eí TT‘·T¢ Œ‘·´ Ms¡ýêHé ˆ
Á|ü$y˚X¯ |ü⁄Ø+ s¡e÷´+ düT$uÛøÑ eÔ£ TVü‰|ü<ë∏ yéT ˆˆ 50
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|ü<√wüø±˝Ò ` Vü≤qTe÷Hé ` ‘·÷s¡yí Té ` ñ‘·T¢ Œ‘·´ ` Ms¡ýêHé ˆ
Á|ü$y˚X¯ ` |ü⁄Ø+ ` s¡e÷´+ ` düT$uÛøÑ eÔ£ TVü‰|ü<ë∏ yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡ýêHé Vü≤qTe÷Hé, Á|ü<√wüø±˝Ò ‘·÷s¡yí Té ñ‘·T¢ Œ‘·´, düT$uÛøÑ Ô£
eTVü‰|ü<ë∏ + s¡e÷´+ |ü⁄Ø+, Á|ü$y˚X.¯
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡ýêHé Vü≤qTe÷Hé R |üsêÁø£eTXÊ*jÓTÆ q Vü≤qTeT, Á|ü<√wüø±˝Ò
R kÕj·T+ düeTj·TeTTq, ‘·÷s¡yí Té ñ‘·T¢ Œ‘·´ R oÁ|òTü eTT>± \+|òTæ +∫, düT$uÛøÑ Ô£
eTVü‰|ü<ë∏ + R #·øÿ£ >± r]Ã~<äã› &çjT· Tqï e÷s¡eZ TT\T >∑*–j·TTqï{Ï,º s¡e÷´+
|ü⁄Ø+ R düT+<äsy¡ TÓ qÆ Ä \+ø±q>∑se¡ TTqT, Á|ü$y˚X¯ R Á|üy•˚ +#ÓqT (Á|üy•˚ +|ü
qT<ä´$T+#ÓqT)
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Ó’q Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Á|ü<√wüø±\eTTq+<äT #·ø£ÿ>±
r]Ã~<ä›ã&çq sê»e÷s¡ZeTT\T >∑\ düT+<äs¡yÓTÆq \+ø±q>∑s¡eTTq Á|üy˚•+|ü
eTT+<äTq≈£î \+|òTæ +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ÁbÕkÕ<äe÷˝≤$‘·‘ê+ dü+Ô uÛ'’… ø±+#·qsê»‘Ó'’ ˆ
XÊ‘·≈î£ +uÛeÑ TjÓTÆ sê®˝'’… >∑+<Ûsä «¡ q>∑s√|üe÷yéT ˆˆ 51
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁbÕkÕ<äe÷˝≤$‘·‘ê+ ` dü+Ô uÛ'’… ` ø±+#·qsê»‘Ó'’ ` XÊ‘·≈î£ +uÛÑ
eTjÓTÆ ' ` C≤˝…'’ ` >∑+<Ûsä «¡ q>∑s√|üe÷yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±+#·qsê»‘Ó'’ dü+Ô uÛ'’… , XÊ‘·≈î£ +uÛeÑ TjÓTÆ ' C≤˝…'’ , ÁbÕkÕ<äe÷˝≤
$‘·‘ê+, >∑+<Ûsä «¡ q>∑s√|üe÷yéT (eTVü‰|ü⁄Ø+ dü' <ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±+#·qsê»‘Ó’' R düTes¡íeTj·TyÓTÆq{Ïº$j·TT, s¡»‘·eTj·T
yÓTqÆ {Ï$º j·TTqT, dü+Ô uÛ'’… R dü+Ô uÛeÑ TT\‘√&ÉqT, XÊ‘·≈î£ +uÛeÑ TjÓTÆ ' C≤˝…'’ R ã+>±s¡T
øÏ{øÏ \° ‘√&ÉqT (≈£L&çjT· Tqï), ÁbÕkÕ<äe÷˝≤$‘·‘ê+ R ñqï‘· kÂ<Ûeä TT\ es¡Tdü\‘√
ì+&çjT· Tqï{Ï<º ,’Ó >∑+<Ûsä «¡ q>∑s√|üe÷+ R >∑+<Ûsä «¡ q>∑se¡ TTqT b˛*j·TTqï{Ïº (‘ê+
eTVü‰|ü⁄Ø+ <ä<sä Ù¡ R Ä \+ø±q>∑se¡ TTqT Vü≤qTeT <ä]Ù+#ÓqT).
>√$+<äsêJj·TeTT :` >∑+<Ûsä «¡ q>∑se¡ TT nq>± HêHês¡‘ï· eTj·T >√|ü⁄s¡ÁbÕkÕ<ë~
j·TTø£Ô q>∑se¡ TTe˝… yÓTs¡jT· T#·T+&ÉT Äø±X¯∫Á‘·eTT nq>± eTVü‰X¯Ãs¡´ø£sy¡ TÓ qÆ <äì
uÛ≤eeTT.
[XÀ¢ˆˆnH˚øs£ ‘¡ êïø£è‹ UÒ $sê»‘˚ |ü⁄s¡+ |ü‘êø£<«äÛ »‘√s¡D≤ì«‘·yTé ˆ
j·T<ë, ‘·<ë Vü≤dæeÔ TqTwüýêõHê+ |æã‘·´düè>∑÷“¤] s¡DÒ edüT+<Ûsä ê ˆˆ
‘ê‘·Œs¡éTT :` m|ü&Ó‘’ ˚ s¡‘ï· eTT\‘√ yÓTs¡jT· T |ü‘êø±<Û«ä »‘√s¡D≤ì«‘·yTÓ qÆ |ü⁄s¡eTT
Äø±X¯eTTq Á|üø±•+#·TH√, n|ü&Ü s¡Ds¡+>∑eTTq+<äT uÛ÷Ñ <˚$ @qT>∑T\ jÓTTø£ÿj·TT,
>∑Ti¿eTT\ jÓTTø£ÿj·TT, eTqTwüß´\ jÓTTø£ÿj·TT, n$T‘·yÓTÆq s¡ø£ÔeTTqT bÕqeTT
#˚jT· TqT. n<ë›q \+ø£≈î£ nq‹ø±\eTT˝À á dæ‹ú ø£\T>∑uÀe⁄#·Tqï<äì ø£$#˚ á
j·TT|üe÷q MTj·Tã&çq~.]
(2) ` ~«rj·Tdüs¡Z 151
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä q>∑s¡eTTq+<ä* kÂ<ÛäeTT\T, ø£qø£s¡»‘·eTj·TeTT˝…’q
dü+Ô uÛeÑ TT\‘√&ÉqT, düTes¡>í y∑ êø£eå TT\‘√&ÉqT Á|üø±•+#·T#·T, es¡Tdü\T es¡Tdü\T>±
qT+&ç Ä q>∑se¡ TT >∑+<Ûsä «¡ q>∑se¡ TTe˝…H˚ Ä‘ê´X¯Ãs¡´ø£sy¡ TÓ qÆ ~>± ø£qT|ü≥Tº #·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü|uÔü ÖÛ e÷wüuº ÖÛ yÓTXÆ Ã¯ dü <ä<sä Ù¡ eTVü‰|ü⁄ØyéT ˆ
‘·˝…’' kÕŒ¤{Ïø£dü+ø°¬síÌ' ø±s¡Ôdü«s¡$uÛÑ÷wæ‘Ó’' ˆˆ 52
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü|uÔü ÖÛ e÷wüuº ÖÛ yÓT'Æ ` #· ` dü' ` <ä<sä Ù¡ ` eTVü‰|ü⁄Ø+ ` ‘·˝'’… `
kÕŒ¤{Ïø£dü+ø°¬síÌ' ` ø±s¡Ôdü«s¡$uÛÑ÷wæ‘Ó’' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' dü|üÔuÛÖe÷wüºuÛÖyÓTÆ' #· kÕŒ¤{Ïø£dü+ø°¬síÌ', ø±s¡Ôdü«s¡$uÛÑ÷wæ‘Ó’',
‘·˝'’… ($sê»e÷Hê+) eTVü‰|ü⁄Ø+ <ä<sä Ù¡ .
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` dü|uÔü ÖÛ e÷wüuº ÖÛ yÓT'Æ R @&ÉT n+‘·dTü \Ô ‘√qT mì$T~ n+‘·dTü \Ô ‘√qT
≈£L&çq, kÕŒ¤{øÏ d£ +ü ø°s¬ 'Ìí R düŒ{¤ øÏ •£ \\‘√>∑÷&çq, ø±s¡dÔ «ü s¡$uÛ÷Ñ wæ‘'’Ó R düTes¡í
n\+ø±s¡eTT\#˚ ì+&çq{Ïº— ‘·˝…’' R Á|ü<˚X¯eTT\‘√&ÉqT, $sê»e÷Hê+ R
Á|üø±•+#·T#·Tqï, eTVü‰|ü⁄Ø+ R \+ø±q>∑se¡ TTqT, dü' R Ä Vü≤qTeT, dü+<ä<sä Ù¡ R
#·÷#ÓqT.
u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTT :` ‘·˝'’… øÏ ã<äT\T>± dü˝ú '’… .
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä eTVü‰q>∑se¡ TTq+<äT @&˚dj æ T· TqT, mì$T<˚dj
æ T· TqT n+‘·dTü \Ô T>∑\
y˚T&É\T+&ÓqT. n+<ä* H˚\\T, >√&É\T düŒ{¤ øÏ e£ TDT\‘√&ÉqT, ã+>±s¡eTT‘√&ÉqT
ì]à+|üã&ç n‹eTH√Vü≤s¡eTT>± yÓ\j·TT#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ yÓ&’ ÷É s¡éTDÏ∫Å‘X’Ó Ã¯ eTTø±ÔC≤\$uÛ÷Ñ wæ‘'’Ó ˆ
‘·˝’… X¯óÙX¯ó_Ûsπ ‘êì uÛeÑ Hê q´Á‘· s¡økå£ ÕyéT ˆˆ 53
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yÓ&’ ÷É s¡éTDÏ∫Å‘'’Ó ` #· ` eTTø±ÔC≤\$uÛ÷Ñ wæ‘'’Ó ` ‘·˝'’… ` X¯óX¯ó_Ûsπ
` ‘êì ` uÛeÑ Hêì ` nÁ‘· ` s¡økå£ ÕyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nÁ‘· s¡økå£ Õ+ ‘êì uÛeÑ Hêì, yÓ&’ ÷É s¡éTDÏ∫Å‘'’Ó , eTTø±ÔC≤\
$uÛ÷Ñ wæ‘'’Ó ‘·˝'’… X¯óX¯ó_Ûsπ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nÁ‘· R á q>∑se¡ TTq, s¡økå£ Õ+ R sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ, ‘êì uÛeÑ Hêì
R Ä uÛeÑ qeTT\T, yÓ&’ ÷É s¡éTDÏ∫Å‘'’Ó R yÓ&’ ÷É s¡éTDT\#˚ ∫Á‹+|üã&çq{Ïj º T· T,
eTTø±ÔC≤\$uÛ÷Ñ wæ‘'’Ó R eTT‘ê´\e÷\\‘√ n\+ø£]+|üã&çq{Ï$º j·TTq>∑T, ‘·˝'’…
R Á|ü<X˚ e¯ TT\‘√, X¯óX¯ó_Ûsπ R XÀ_Û\T¢#T· +&ÓqT.
u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTT :` ‘·˝'’… øÏ ã<äT\T>± ‘Óô’ d'ÌÔ j·Tì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä q>∑s¡eTTq sêø£ådüT\T ìedæ+#·T Ä uÛÑeqeTT\ H˚\\TqT,
>√&É \ TqT nìïj· T TqT, yÓ ’ & É ÷ s¡ ´ eTDÏ ∫ Á‹‘· e TT˝… ’ eTT‘ê´\Vü ‰ s¡ e TT\‘√
n\+ø£]+|üã&çq{Ïyº ’Ó XÀ_Û\T¢#T· +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ø±+#·Hêì #· ∫Á‘êDÏ ‘√s¡D≤ì #· s¡økå£ ÕyéT ˆ
\+ø± eTT<›√´‘·j÷· e÷düT dü‡s¡«‘· dü‡eT\+ø£è‘êyéT ˆˆ 54
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±+#·Hêì ` #· ` ∫Á‘êDÏ ` ‘√s¡D≤ì ` #· ` s¡økå£ ÕyéT ˆ
\+ø±yéT ` ñ<›√´‘·j÷· e÷düT' ` düs«¡ ‘·' ` düeT\+ø£è‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡ø£åkÕ+ ø±+#·Hêì ∫Á‘êDÏ #· ‘√s¡D≤ì, düs¡«‘·'
düeT\+ø£è‘ê+, \+ø±yéT, ñ<›√´‘·j÷· e÷düT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡økå£ Õ+ R sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ, ø±+#·Hêì R düTes¡ìí ]à‘·eTT\TqT,
∫Á‘êDÏ R ∫Á‘·yTÓ qÆ •\ŒeTT\‘√ >∑÷&çq$j·TT q>∑T, ‘√s¡D≤ì R uÛeÑ q<ë«s¡eTT\T,
düs«¡ ‘·' düeT\+ø£è‘ê+ R n+‘·≥qT #·øÿ£ >± n\+ø£]+|üã&çq{Ï,º \+ø±yéT R
\+ø±q>∑se¡ TTqT, ñ<›√´‘·j÷· e÷düT' R $TøÏÿ*>± Á|üø±•+|ü#d˚ qæ $.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘·≥qT #·ø£ÿ>± n\+ø£]+|üã&çq{Ïº, Ä \+ø±q>∑s¡eTTqT,
∫Á‘·∫Á‘·eTT˝…q’ ã+>±s¡TuÛeÑ q<ë«s¡eTT\T $TøÏÿ*>± Á|üø±•+|üCj Ò T· T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ n∫+‘ê´ eT<äT“¤‘êø±sê+ <äècºÕ« \+ø±+ eTVü‰ø£|'æ ˆ
Äd” ~«wüD√í Vü≤èwüXº Ã¯ yÓ<’ V˚ ‰ü ´ <äsÙ¡ H√‘·T‡ø£' ˆˆ 55
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n∫+‘êýéT ` n<äT“¤‘êø±sê+ ` <äècºÕ« ` \+ø±+ ` eTVü‰ø£|'æ
` Äd”‘Y ` $wüD'í ` Vü≤èwü'º ` #· ` yÓ<’ V˚ ‰ü ´' ` <äsÙ¡ H√‘·T‡ø£' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ø£|æ', yÓ’<˚Vü‰´' <äs¡ÙH√‘·T‡ø£' (düHé) n∫+‘êýéT,
n<äT“¤‘êø±sê+ \+ø±+ <äècºÕ«, $wüD'í , Vü≤èwü'º #· Äd”‘.Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ø£|'æ R Ä yêqs√‘·eÔ TT&ÉT, yÓ<’ V˚ ‰ü ´' <äsÙ¡ H√‘·T‡ø£' (düH)é R
C≤qø£eTàqT #·÷#·Tq{Ïº ≈£î‘·÷Vü≤\eTT >∑\yê&Ó,’ n∫+‘êýéT R }Vü≤ø£+<äq{Ïj º T· T,
n<äT“¤‘êø±sê+ R ÄX¯Ãs¡´ø£s¡yÓTÆq s¡÷|üeTT >∑\~j·TTq>∑T, \+ø±+ R \+ø±
q>∑s¡eTTqT, <äècºÕ« R #·÷∫, $wüDí' R $cÕ<äeTT>∑\yê&ÉTqT, Vü≤èwüº' #· R
dü+‘√wüeTT >∑\yê&ÉTqT≈£L&É, Äd”‘Y R njÓT´qT.
(2) ` ~«rj·Tdüs¡Z 153
‹\ø£eTT :` n∫+‘ê´+ R (ÄX¯Ãs¡´ø£sy¡ TÓ qÆ ) nX¯ø´£ yÓTqÆ nH˚«wüD ∫+‘· >∑*–,
n+<äT#˚‘H· ˚ $wüDTí &ÜjÓTqT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` n∫+‘ê´+ R n<äT“¤‘ì· sêàDeTT#˚‘· ∫+‹+#·T≥≈£î X¯ø´£ eTT
>±ì~, $wüD'í ` d”‘e· Tà eè‘êÔ+‘·eTT \_Û+#·ø£ b˛e⁄≥#˚— Vü≤èwü'º ` ø±ìŒ+#·T#·Tqï
X¯óuÛXÑ ≈¯ î£ qeTT\#˚.
>√$+<äsêJj·TeTT :` n∫+‘ê´+ R Á|üy•˚ +#·T≥≈£î nkÕ<Û´ä yÓTqÆ ~— n<›ëqH˚,
n‘·&TÉ $wüDTí &ÜjÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<äsÙ¡ H√‘·T‡≈£î&Óq’ j·÷ Vü≤qTeT }Vü‰r‘·yTÓ qÆ {Ïº <ëì ìsêàDeTTqT
p∫ Ç+<äT Á|üy•˚ +#·T≥ nkÕ<Û´ä eTì ø£D å ø±\eTT $wüDTí &ÜjÓTqT. eTiÏjT· T, Ä
q>∑se¡ TTjÓTTø£ÿ n<äT“¤‘k· Â+<äs´¡ eTTqT p∫ Vü≤s¡¸eTT H=+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü bÕ+&ÉTs√~«<ä$Δ e÷qe÷*˙+
eTVü‰s¡ΩC≤+ã÷q<äC≤\‘√s¡D≤yéT ˆ
j·TX¯d«æ ˙+ sêeDu≤VüQbÕ*‘ê+
ø£bå Õ#·s¬ ’ Ø“¤eTã˝…’ dü‡e÷eè‘êyéT ˆˆ 56
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` bÕ+&ÉTs√~«<ä$Δ e÷qe÷*˙+ ` eTVü‰s¡Ω C≤+ã÷q<äC≤\
‘√s¡D≤+ ` j·TX¯d«æ ˙+ ` sêeDu≤VüQbÕ*‘ê+ ` ø£bå Õ#·s¬ '’ ` ;ÛeTã˝…'’ `
düe÷eè‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü', bÕ+&ÉTs√~«<ä$Δ e÷qe÷*˙+ eTVü‰s¡Ω C≤+ã÷q<äC≤\
‘√s¡D≤+, j·TX¯d«æ ˙+, sêeDu≤VüQbÕ*‘ê+, ;ÛeTã˝…'’ , ø£bå Õ#·s¬ '’ , düe÷eè‘ê+
(\+ø±+ <ä<sä Ù¡ )
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, bÕ+&ÉTs√~«<äΔ$e÷qe÷*˙+ R
‘Ó\ì¢ $j·TTqT ñqï‘·yTÓ qÆ $j·TTq>∑T ÁbÕkÕ<äeTT\ es¡Tdü >∑*qZ {Ïj º T· TqT, eTVü‰s¡Ω
C≤+ã÷q<äC≤\‘√s¡D≤+ R >=|üŒyÓ’q düTes¡íì]à‘·eTT˝…’q >∑yêø£åeTT\‘√qT
<ë«s¡eTT\‘√qT ≈£L&çq, j·TX¯d«æ ˙+ R >=|üŒ $U≤´‹ >∑*qZ {Ï~º j·TTqT, sêeD
u≤VüQbÕ*‘ê+ R sêeDTì uÛTÑ »ã\eTT#˚ #·øÿ£ >± dü+s¡ø+åÏ |üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT,
;ÛeTã˝…’' R uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq X¯øÏÔ>∑\, ø£åbÕ#·¬s’' R sêø£ådüT\#˚, düe÷eè‘ê+ R
ì+&çq~ ˝Òø£ Äe]+|üã&çq~j·TTq>∑T, (\+ø±+ R \+ø£qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT
˝Ò<ë $y˚X¯ R Á|üy•˚ +#ÓqT).
‹\ø£eTT :` $e÷qe÷*˙+ R @&É+‘·dTü \Ô y˚T&É\T>∑\~.
>√$+<äsêJj·TeTT :` $e÷qeTq>±, <˚e‘·\ yêVü≤qeTìj·TT, @&É+‘·dTü \Ô T>∑\
y˚T&ÉjT· ìj·TT, yÓ»’ j·T+r ì|òTü +≥Te⁄q #Ó|Œü ã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä q>∑se¡ TTq+<äT ‘Ó\H¢ q’Ó @&É+‘·dTü \Ô y˚T&É\T mìïjÓ÷ es¡Tdü\T
r] j·TT+&ÓqT. yêìj·T+<äT düTes¡ìí ]à‘·yTÓ qÆ >∑yêø£eå TT\TqT, uÛeÑ q<ë«s¡eTT\TqT,
düT+<äse¡ TT>∑ ø±qe#·TÃ#·T+&ÓqT. Ç{Ïº Ä \+ø±q>∑se¡ TT, sêeDTì uÛTÑ »ã\eTT#˚
dü+s¡ø+åÏ |üã&ÉT#·T, >=|üŒ $U≤´‹ì u§+~j·TT+&ÓqT. Ä q>∑se¡ TTqT eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´˝…q’
ô|≈£îÿeT+~ sêø£då Tü \T #·T≥TºqT+&ç ø±bÕ&ÉT#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ #·+Á<√-|æ kÕ∫e´ $Tyêdü´ ≈£îs¡«Hé
‘êsê>∑DsÆ… à¡ <Û´ä >∑‘√ $sê»Hé ˆ
CÀ´‘ê‡ ï$‘êH˚q $‘·‘´· ˝Àø£
eTT‹Ôw‘ü̃ ˚ HÓø’ d£ Vü ≤ü Ádüs•¡ à' ˆˆ 57
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #·+Á<ä' ` n|æ ` kÕ∫eýéT ` Çe ` ndü´ ` ≈£îs¡«Hé ` ‘êsê>∑D'Æ…
` eT<Û´ä >∑‘'· ` $sê»Hé ` CÀ´‘ê‡ ï$‘êH˚q ` $‘·‘´· ` ˝Àø£yTé ` ñ‹Ôw‘ü̃ ˚ `
HÓø’ d£ Vü ≤ü Ádüs•¡ à' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ndü´ #·+Á<ä' n|æ, kÕ∫e´+ ≈£îs¡«Hé Çe, eT<Û´ä >∑‘'· ‘êsê>∑D'Æ… ,
$sêCHé, CÀ´‘ê‡ ï$‘êH˚q ˝Àø£+ $‘·‘´· HÓø’ d£ Vü ≤ü Ádüs•¡ à' (düH)é ñ‹Ôw‘ü̃ .˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndü´ R á Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î, #·+Á<ä' n|æ R (düeTTÁ<äT&ÉT,
yÓTHÆ ê≈£î&ÉT e˝…H)˚ #·+Á<äT&ÉT >∑÷&Ü, kÕ∫e´+ R düV‰ü j·TeTTqT, ≈£îs¡«Hé Çe R
#˚jT· T#·Tqïyê&ÉT e˝…, eT<Û´ä >∑‘'· R Äø±X¯eT<Û´ä eT+<äTqïyê&Ó,’ CÀ´‘ê‡ ï$‘êH˚q
R yÓHïÓ \ düeT÷Vü≤eTT#˚, ˝Àø£+ $‘·‘´· R ˝Àø£eTTq yê´|æ+∫, HÓø’ d£ Vü ≤ü Ádüs•¡ à'
(düH)é R ô|≈£îÿy˚\ øÏsD ¡ eTT\T ø£\yê&Ó,’ ñ‹Ôw‘ü̃ ˚ R ñ<äsTT+#·T #·T+&ÓqT.
‹\ø£eTT :` Ç#·Ã≥ Á|ü<√wüdeü Tj·TeTTq #·+Á<äT&ÉT<äsTT+#·T≥ nqTq~ nwü$º THê&˚
dü+uÛ$Ñ +#·TqT >∑<ë! n|ü&Ü‘·ìøÏ y˚\øÏsD¡ eTT\T ø£*–j·TT+&ÉT≥ m≥T¢ kÕ<Û´ä eTì
(2) ` ~«rj·Tdüs¡Z 155
X¯+øÏ+|üqø£ÿs¡˝<Ò Tä . X¯óø£|¢ øü å£ @ø±<ä• ~qeTTq #·+Á<äT&ÉT #ê\es¡≈î£ qT, |üPs¡í
s¡÷|üeTT‘√H˚ j·TT+&ÉTqT. eTiÏj·TT ÄHê&ÉT Äø±X¯eT<ÛäéTTq≈£î düMT|üeTTq
ñ<äsTT+#·T≥#˚ Äø±X¯eT<Û´ä >∑‘‘· «· eTT ≈£L&É ñ∫‘·yT˚ j·T>∑TqT. n+<äT#˚‘H· ˚ Vü≤qTeT
ÄHê&˚ \+ø£˝À Á|üy•˚ +#ÓqT nì #Ó|Œü e#·TÃqT. eTiÏjT· T #·+Á<äT&ÉT, Ä sêÁ‹
ndü$Ô T+∫q |æeTà≥H˚ sêeDT&ÉT B|üdVü ≤ü ÁdüeTT\‘√ d”‘<· >ä sZ∑ ≈¡ î£ e#·TÃ≥ >∑÷&É
dü]|ü&TÉ qT. á X¯óø£<¢ ë«<ä•>∑÷&É e÷s¡•Z s¡e÷düeTTq+<˚ j·T>∑TqT. bòÕ\TZDeTTq
d”‘ê<˚$ \+ø£˝À Á|üy•˚ +∫q~ yÓTT<ä\T n|üŒ{ÏøÏ |ü~ e÷düeTT\>∑TqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` eT<Û´ä >∑‘'· R ‘êsê>∑DeT<Û´ä >∑‘T· &Éì #Ó|Œü e#·TÃqT.
sêe÷qTJj·TeTT :` eT<Û´ä >∑‘'· R ‘êsê>∑DeTT\‘√ ≈£L&çq #·+Á<äT &ÉT<äsTT+#Óqì
#Ó|ü ≥ j·TTø£eÔ TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` #·+Á<äT&ÉT >∑÷&É Vü≤qTeT≈£î ‘√&ÉT|ü&É >√]qyê&Ó’ Äø±X¯eT<Û´ä eTTq
qø£Áå ‘·>D
∑ eTT\‘√ Á|üø±•+#·T#·T ‘·q yÓHïÓ \‘√ ˝Àø£eTTqT ì+|ü⁄#·T ãVüQdüV≤ü Ádü
øÏsD
¡ eTT\‘√ $sêõ\T¢#T· qT<äsTT+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ X¯+KÁ|üu+ÑÛ ø°så e¡ TèD≤fi¯es¡í
eTT<ä#Z Ã· e¤ ÷q+ eéuÛ≤düe÷qyéT ˆ
<ä<sä Ù¡ #·+Á<ä+ dü Vü≤]Á|üMs¡'
b˛|ü¢Pj·Te÷q+ düsd¡ e” Vü≤+düyTé ˆˆ 58
ª ìXÊìØø£åD+μμ HêeT
~«rj·Tdü‡s¡Z'.
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` X¯+KÁ|üu+ÑÛ ` ø°så e¡ TèD≤fi¯es¡yí Té ` ñ<ä#Z Ã· e¤ ÷q+ ` eéuÛ≤düe÷q+
` <ä<sä Ù¡ ` #·+Á<ä+ ` dü' ` Vü≤]Á|üMs¡' ` b˛|ü¢Pj·Te÷q+ ` düsd¡ æ ` Çe `
Vü≤+düyTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' Vü≤]Á|üMs¡', X¯+KÁ|üu+ÑÛ ø°så e¡ TèD≤fi¯es¡yí Té ñ<ä#Z Ã· e¤ ÷q+
eéuÛ≤düe÷q+ #·+Á<ä+, düsd¡ æ b˛|ü¢Pj·Te÷q+ Vü≤+düyTé Çe <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' Vü≤]Á|üMs¡' R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ TÉ , X¯+KÁ|üu+ÑÛ R X¯+KeTTe˝…
‘Ó\ì¢ ø±+‹ >∑\yê&ÉTqT, ø°så e¡ TèD≤fi¯es¡+í R ø°så e¡ TTe+{ÏjT· T eTèD≤fi¯eTT e+{ÏjT· T
‘Ó\ì¢ es¡eí TT >∑\yê&ÉTqT, ñ<ä#Z Ã· e¤ ÷q+ R Äø£deü TTMT~øÏ #˚sT¡ #·Tqïyê&ÉTqT,
eéuÛ≤düe÷q+ R $TøÏÿ*>± Á|üø±•+#·T #·Tqïyê&ÉTq>∑T, #·+Á<ä+ R #·+Á<äTì,
düsd¡ æ R düsd¡ Tü ‡q+<äT, b˛|üPj ¢ T· e÷q+ R ‘˚*j·÷&ÉT #·Tqï{Ï,º Vü≤+düyTé Çe R
Vü≤+düqT e˝…, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Óq’ Vü≤qTeT X¯+KeTT, ø°så e¡ TT, eTèD≤fi¯eTT e+{Ï
dü«#·Ãy¤ TÓ qÆ ‘Ó\ì¢ ø±+‹‘√ Áø£eTeTT>± Äø£deü TT MT<ä≈î£ e#·TÃ#·T, düs√es¡eTTq+<äT
‘˚*j·÷&ÉT#·Tqï Vü≤+düe˝… #·÷&É s¡eTéTT>±qTqï{Ïº #·+Á<äTì ‹\øÏ+#ÓqT.
ªªìXÊìØø£Då eTTμμ nqT
¬s+&Éedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
‘·èrj·Tdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ dü \+ã•Kπs \+uÒ \+ã‘√j·T<ädìü ïuÛÒ ˆ
dü‘Ô· «e÷kúÕj·T y˚T<ÛëM Vü≤qTe÷Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` \+ã•Kπs ` \+uÒ ` \+ã‘√j·T<ädìü ïuÛÒ ` dü‘Ô· «yéT `
ÄkúÕj·T ` y˚T<ÛëM ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü', y˚T<ÛëM e÷s¡T‘ê‘·à»', Vü≤qTe÷Hé \+uÒ \+ã‘√j·T<ä
düìïuÛ,Ò \+ã•Kπs, dü‘Ô· «yéT ÄkÕújT· , (\+ø±+ $y˚X)¯ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` y˚T<ÛëM R Á|üC≤„ e+‘·T&Óq’ , e÷s¡T‘ê‘·à»' dü' Vü≤qTe÷Hé R
yêj·TT|ü⁄Á‘·T&Ó’q Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, \+ã‘√j·T<ädüìïuÛÒ R Bs¡ÈyÓTÆq y˚T|òüTeTT
e+{Ï, \+uÒ \+ã•Kπs R ñqï‘·yTÓ qÆ Ä \+ã|üs«¡ ‘· •Ks¡eTTq+<äT, dü‘Ô· «yéT
ÄkÕújT· R (‘·q≈£î nedüsy¡ TÓ Æ j·TTqï) X¯øìÔÏ dü+bÕ~+#·Tø=ì, \+ø±+ $y˚X¯ R
\+ø£qT Á|üy•˚ +#ÓqT.
‹\ø£eTT :` dü‘Ô· «+ R dü‘·Ô «>∑TDeTT, nù|øÏ‘å · ã\eTT, y˚T<ÛëM R ø±˝À∫‘·yTÓ qÆ
$#ês¡eTT#˚jT· T X¯øÔÏ >∑\yê&ÉT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` dü‘Ô· «+ R eékÕj·÷‹àø£ ãT~Δ.
‘ê‘·Œs¡éTT :` bı&Éyq’Ó y˚T|òTü eTT e+{Ï ñqï‘· yÓTqÆ {Ïº Ä \+ã|üs«¡ ‘·•Ks¡eTTq
ì\∫ y˚T<Ûë$ j·T>∑T Ä yêj·TTq+<äqT&ÉT ‘·‘êÿ˝À∫‘·yÓTÆq X¯øÏÔì ≈£Ls¡TÃø=ì
(\+ø£qT Á|üy•˚ +#ÓqT).
XÀ¢ˆˆ ì• \+ø±+ eTVü‰dü‘√Ô « $y˚X¯ ø£|≈æ î£ +»s¡' ˆ
s¡eT´ø±qq‘√j·÷&ÛÜ´+ |ü⁄Ø+ sêeDbÕ*‘êyéT ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ì• ` \+ø±+ ` eTVü‰dü‘Ô· «' ` $y˚X¯ ` ø£|≈æ î£ +»s¡' ` s¡eT´ø±qq
‘√j·÷&ÛÜ´+ ` |ü⁄Ø+ ` sêeDbÕ*‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰dü‘·Ô «', ø£|æ≈£î+»s¡', s¡eT´ø±qq‘√j·÷&ÛÜ´+,
sêeDbÕ*‘ê+, \+ø±+ |ü⁄Ø+ ì• $y˚X.¯
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰dü‘Ô· «' ø£|≈æ î£ +»s¡' R eTVü‰X¯ødÔÏ +ü |üqTï&Óq’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT,
s¡eT´ø±qq‘√j·÷&ÛÜ´+ R s¡eTD°jT· eTT˝…q’ ns¡DéTT\TqT düsd¡ Tü ‡\TqT ø£*qZ {Ï,º
sêeDbÕ*‘ê+ \+ø±+ |ü⁄Ø+ R sêeDTì#˚ bÕ*+|üã&ÉT#·Tqï \+ø±q>∑se¡ TTqT,
ì• R sêÁ‹uÛ≤>∑eTTq, $y˚X¯ R Á|üy•˚ +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰dü‘·Ô «dü+|üqTï&Ó’q Vü≤qTeT düT+<äs¡yÓTÆq eqeTT\qT,
düsd¡ Tü ‡\qT, ø£*–q{Ïº Ä sêeD≤düTs¡Tì \+ø±q>∑se¡ TTqT Ä ìXÊdüeTj·TeTTq
Á|üy•˚ +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ XÊs¡<ë+ãT<Ûsä Á¡ |üU’… ´' uÛeÑ HÓ’ s¡T|üXÀ_Û‘êyéT ˆ
kÕ>∑s√|üeTìsÈ√cÕ+ kÕ>∑sêì\ùd$‘êyéT ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` XÊs¡<ë+ãT<Ûsä Á¡ |üU…’ ´' ` uÛeÑ HÓ'’ ` ñ|üXÀ_Û‘ê+ ` kÕ>∑s√|üeT
ìsÈ√cÕ+ ` kÕ>∑sêì\ùd$‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düe÷qeTT..
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XÊs¡<ë+ãT<Ûsä Á¡ |üU’… ´' R X¯s‘¡ êÿ\y˚T|òTü eTT\e˝… Á|üø±•+#·Tq{Ï,º
uÛeÑ HÓ'’ R uÛeÑ qeTT\‘√, ñ|üXÀ_Û‘ê+ R Á|üø±•+#·Tq{Ï~º j·TTqT, kÕ>∑s√|üeT
ìsÈ√cÕ+ R düeTTÁ<ä|Tüò Àwüe+{Ï sêø£då Tü \T#˚jT· T ø√˝≤Vü≤\eTT >∑*qZ ~j·TTqT, kÕ>∑sê
ì\ùd$‘ê+ R düeTTÁ<ä yêj·TTe⁄\#˚ ùd$+|üã&ÉT#·Tqï~j·TTq>∑T, (\+ø±+ $y˚X¯
R \+ø£qT Á|üy•˚ +#ÓqT).
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` XÊs¡<ë+ãT<Ûsä e¡ TT\‘√ b˛*ø£qT #Ó|ü ≥#˚ n#·Ã{Ï y˚T&É\T,
s¡»‘·ì]à‘·eTT\ì #Ó|ü ø√e˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯s¡‘êÿ\y˚T|òüTeTTe˝… ‘Ó\¢>±qTqï kÂ<ÛäeTT\#˚ \+ø£ $TøÏÿ*
Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT. sêø£då Tü \T #˚jT· T ø√˝≤Vü≤\<Û«ä ì düeTTÁ<ä|Tüò Àwüe˝… Ä q>∑se¡ TT
qT+&ç $qe#·TÃ#·T+&ÓqT. düeTTÁ<äeTT MT~ yêj·TTe⁄\T m\¢|ü &ÉT Ä q>∑se¡ TTqT
ãVüQ$<Ûeä TT>± ùd$+#·T#·T+&ÓqT.
(3) ` ‘·èrj·Tdüs¡Z 159
XÀ¢ˆˆ düT|ü⁄wüãº \dü+|òTü TcºÕ+ j·T<∏e’Ó $≥bÕeryéT ˆ
#ês¡T‘√s¡Dìs¡÷´Vü‰+ bÕ+&ÉTs¡<ë«s¡‘√s¡D≤yéT ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düT|ü⁄wüãº \dü+|òTü TcºÕ+ ` j·T<∏ë ` @e ` $≥bÕer+ ` #ês¡T
‘√s¡Dìs¡÷´Vü‰+ ` bÕ+&ÉTs¡<ë«s¡‘√s¡D≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düe÷qeTT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $≥bÕer+ j·T<∏ë R n\ø±q>∑se¡ TTe˝…, düT|ü⁄wüãº \dü+|òTü TcºÕ+
R ã*wü̃ß˝…q’ uÛ≥ Ñ T\jÓTTø£ÿ X¯ãe› TT\‘√ ≈£L&çq{Ï$º j·TTqT, #ês¡T‘√s¡Dìs¡÷´Vü‰+
R düT+<äsy¡ TÓ qÆ <ë«s¡eTT\eTT+<äT eT~+∫q @qT>∑T\T>∑\~j·TTqT, bÕ+&ÉTs¡<ë«s¡
‘√s¡D≤+ R ‘Ó\ì¢ ˝À|ü*<ë«s¡eTT\TqT ãVæ≤s›ê«s¡eTT\TqT >∑*–q{Ï~º j·TTqT n>∑T
(\+ø±+ $y˚X¯ R \+ø£qT Á|üy•˚ +#ÓqT)
‘ê‘·Œs¡éTT :` ã*wüß˜ ˝…q’ uÛ≥Ñ T\T #˚jT· T >∑sq®¡ \‘√>∑÷&ç n\ø±q>∑se¡ TTq+<äTe˝…
düT+<äse¡ TT˝…q’ ‘Ó\ì¢ e>∑T ˝À|ü* <ë«s¡eTT\TqT, dæ+Vü≤<ë«s¡eTT\TqT >∑\~j·TTqT
>∑TeTàeTT\eTT+<äT eT~+∫q @qT>∑T\T >∑\~j·TTqT n>∑T \+ø£qT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
#·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ uÛTÑ »>±#·]‘ê+ >∑TbÕÔ+ X¯óuÛ≤+ uÛÀ>∑er $Te ˆ
‘ê+ dü$<äT´<äHÈ êø°sêí+ CÀ´‹sêàs¡ìZ ùw$‘êyéT ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛTÑ »>±#·]‘ê+ ` >∑TbÕÔ+ ` X¯óuÛ≤+ ` uÛÀ>∑eryéT ` Çe ` ‘ê+
dü$<äT´<äHÈ êø°sêí+ ` CÀ´‹sêàs¡ìZ ùw$‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düe÷qeTT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯óuÛ≤+ uÛÀ>∑eryéT Çe R X¯óuÛÁÑ |ü<yä TÓ qÆ uÛÀ>∑erq>∑se¡ TTe˝…,
uÛTÑ »>±#·]‘ê+ R düsŒ¡ eTT\#˚ dü+#·]+|üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT, >∑TbÕÔ+ R uÛÁÑ <äeTT>∑
s¡ø+åÏ |üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT, dü$<äT´<äHÈ êø°sêí+ R yÓTs¡|⁄ü \‘√ >∑÷&çq y˚T|òTü eTT\#˚
yê´|æ+|üã&çq~j·TTqT, CÀ´‹sêàs¡Zìùw$‘êyéT R #·+Á<ädü÷sê´<äT\ e÷s¡ZeTT#˚
ùd$+|üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT n>∑T (‘ê+ \+ø±+ $y˚X)¯ R Ä \+ø±q>∑se¡ TTqT
Á|üy•˚ +#ÓqT.
(Ä \+ø±q>∑s¡eTT q+<ä* uÛÑeqeTT\ ì&ç$ bÕ‘êfi¯eTTqT+&ç
Á>∑V≤ü eT+&É\eTTes¡≈î£ qT yê´|æ+∫j·TTqï≥T¢+&ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä \+ø±q>∑se¡ TT bÕ‘êfi¯˝Àø£sê»<ÛëìjÓTÆ q uÛÀ>∑erq>∑se¡ TTe˝…
uÛTÑ »>∑eTT\‘√ ì+&ç, uÛÁÑ <äeTT>∑ ø±bÕ&ÉT#·T, X¯óuÛÁÑ |ü<eä TT>± qT+&ÓqT. n+<ä*
ÁbÕkÕ<äeTT\T yÓTs¡|⁄ü \‘√ >∑÷&çq y˚T|òTü eT+&É\eTTe˝… ñqï‘·eTT˝…’ dü÷s¡´#·+Á<ä
qø£Áå ‘ê<äT\ e÷s¡eZ TT q+≥T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eT+<äe÷s¡T‘·d+ü #êsê+ j·T<∏+˚ Á<äkÕéTsêeryéT ˆ
XÊ‘·≈î£ +uÛqÒ eTVü≤‘ê ÁbÕø±πs D≤_Ûd+ü eè‘êyéT ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT+<äe÷s¡T‘·d+ü #êsê+ ` j·T<∏ë ` Ç+Á<äd´ü ` neTsêer+ `
XÊ‘·≈î£ +uÛqÒ ` eTVü≤‘ê ` ÁbÕø±πsD ` n_Ûd+ü eè‘êyéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT+<äe÷s¡T‘·dü+#êsê+ R eT+<äyÓTÆq yêj·TTdü+#ês¡eTT
>∑\~j·TTqT, Ç+Á<äd´ü neTsêer+ j·T<∏ë R <˚y+˚ Á<äTì neTsêer |ü≥Dº eTTe˝…,
eTVü≤‘ê XÊ‘·≈£î+uÛÒq ÁbÕø±πsD n_Ûdü+eè‘êyéT R >=|üŒ<Ó’q ã+>±s¡T
ÁbÕø±s¡eTT\‘√ #·T≥Tºø=qã&çjT· Tqï~j·TTqT n>∑T (\+ø±+ $y˚X¯ R \+ø£qT
Á|üy˚•+#ÓqT).
u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTT :` eT+<äe÷s¡T‘·d+ü #êsê+ nqT X¯ãe› TTq≈£î ã<äT\T>±
(#·+&Ée÷s¡T‘·ìÅsΩê<ë+ nì ø£\<äT) nq>± uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ yêj·TTe⁄\ <Û«ä ì>∑\~.
‹\ø£eTT :` #·+&Ée÷s¡T‘·eTTjÓTTø£ÿ <Ûä«ì>∑\~. #·+&Ée÷s¡T‘·eTT\T nq>±
dü|yÔü êj·TTe⁄\˝À, |ü]eVü≤eTT yÓTT<ä˝q’… yêj·TTe⁄\ jÓTTø£ÿ X¯ãe› TT >∑*qZ {Ï~º .
Ç~j˚T Ç#·Ã{Ï neTsêe‹. neTsêe‹ j·Tq>± n+‘·]ø£eå TT. <˚y+˚ Á<äTì neTsêe‹
nì #Ó|ü ≥≈£î M\T˝Ò<Tä . ñ‘ê‡Vü≤e+‘·T˝…q’ sêø£då Tü \‘√qT yê] ø√˝≤Vü≤\eTT‘√qT
ì+&çjT· T+&ÉT≥ nqT \ø£Då eTT neTsêe‹øÏ $s¡T<äyΔ TÓ qÆ <äì ø£‘ø· £ yêÚ≤´qeTT>∑÷&É
#Ó|ü#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` \+ø£jT· +<äT e÷s¡T‘·eTT eT+<äeTT>± düTKeTT>± M#·T#·T+&ÓqT.
ã+>±s¡T ÁbÕø±s¡eTT\T>∑*,Z Ä q>∑se¡ TT neTsêer |ü≥D º eTTqT b˛\T#·T $TøÏÿ*
s¡eTD°jT· eTT>∑ qT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ øÏ+øÏDC° ≤\|òTü ÀcÕ_Û' |ü‘êø±_Û s¡\+ø£è‘êyéT ˆ
ÄkÕ<ä´ düV≤ü kÕ Vü≤èwü'º ÁbÕø±s¡eT_Ûù|~yêHé ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏ+øÏDC° ≤\|òTü ÀcÕ_Û' ` |ü‘êø±_Û' ` n\+ø£è‘êyéT ` ÄkÕ<ä´ `
(3) ` ‘·èrj·Tdüs¡Z 161
düV≤ü kÕ ` Vü≤èwü'º ` ÁbÕø±s¡yTé ` n_Ûù|~yêHé.
nq«j·TÁø£eTeTT :` øÏ+øÏD°C≤\|òüTÀcÕ_Û', |ü‘êø±_Û', n\+ø£è‘êyéT (\+ø±+)
ÄkÕ<ä´ ` Vü≤èwü'º , düV≤ü kÕ, ÁbÕø±s¡yTé , n_Ûù|~yêHé.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` øÏ+øÏDC° ≤\|òTü ÀcÕ_Û' R ∫s¡T>∑+≥\ düeT÷Vü≤eTTjÓTTø£ÿ <Û«ä qT\T>∑\,
|ü‘êø±_Û' R <Û«ä »|ü‘êø£eTT\‘√, n\+ø£è‘êyéT R n\+ø£]+|üã&çq{Ï,º \+ø±+
R \+ø±q>∑se¡ TTqT, ÄkÕ<ä´ R #˚], Vü≤èwü'º R dü+‘√wüìeT>∑Tï&Ó,’ düV≤ü kÕ R
yÓ+≥H˚, ÁbÕø±s¡yTé n_Ûù|~yêHé R q>∑sÁ¡ bÕø±s¡eTTMT~øÏ #˚sT¡ ø=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ∫s¡T>∑+≥\ <Û«ä qT\‘√ >∑÷&çq <Û«ä »|ü‘êø£eTT\‘√ XÀ_Û\T¢ #·Tqï
\+ø±q>∑se¡ TT #˚] $TøÏÿ* dü+‘√wüeTT H=+~qyê&Ó’ yÓ+≥H˚ Vü≤qTeT j·÷ q>∑s¡
ÁbÕø±s¡eTTMT~øÏ #˚s¬ qT.
XÀ¢ˆˆ $düàj·÷$wüVº ≤ü è<äjT· ' |ü⁄Øe÷˝Àø£´ düs«¡ ‘·' ˆ
C≤+ã÷q<äeTjÓTÆ s›ê«¬ss¬’ ’ «&É÷s¡´ø£è‘·y~˚ ø¬ '’ ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $düàj·÷$wüVº ≤ü è<äjT· ' ` |ü⁄ØyéT ` Ä˝Àø£´ ` düs«¡ ‘·' ` C≤+ã÷
q<äeTjÓTÆ ' ` <ë«¬s'’ ` yÓ&’ ÷É s¡´ø£è‘·y~˚ ø¬ '’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` C≤+ã÷q<äeTjÓTÆ ', <ë«¬s'’ , yÓ&’ ÷É s¡´ø£è‘·y~˚ ø¬ '’ $sê»e÷Hê+
|ü⁄Ø+ düs«¡ ‘·', Ä˝Àø£´, $düàj·÷$wüVº ≤ü è<äjT· ' (nuÛeÑ ‘Y).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` C≤+ã÷q<äeTjÓTÆ ' <ë«¬s'’ R düTes¡ìí ]à‘·eTT˝…q’ <ë«s¡eTT\
‘√&ÉqT, yÓ&’ ÷É s¡´ ø£è‘· y˚~ø¬ '’ R yÓ&’ ÷É s¡´ eTDT\#˚ ì]à+|üã&çq y˚~ø£\‘√&ÉqT,
($sê»e÷Hê+ R Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ïº) |ü⁄Ø+ R \+ø±q>∑s¡eTTqT, düs¡«‘·' R
nìïyÓ’|ü⁄\qT, Ä˝Àø£´ R #·÷∫, $düàj·÷$wüºVü≤è<äj·T' R ÄX¯Ãs¡´ìeT>∑ïyÓTÆq
eTqdüT‡>∑\yê&ÉT, (nuÛeÑ ‘Y R njÓT´qT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` ã+>±s¡T <ë«s¡eTT\‘√&ÉqT yÓ&’ ÷É s¡´ s¡‘ï· K∫‘·|⁄ü y˚~ø£\‘√&ÉqT,
Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ïº \+ø±q>∑s¡eTTqT q\TeT÷\\ p∫ ÄX¯Ãs¡´ìeT>∑ï
e÷qdüT&ÉjÓT´qT.
XÀ¢ˆˆ eÁ»düŒ¤{Ïø£eTTø±Ô_Û s¡àDÏ≈£î{ÏºeTuÛÑ÷wæ‘Ó’' ˆ
‘·|VÔü ‰ü ≥ø£ìs¡÷´ôV≤’ sê»‘êeT\bÕ+&ÉTs¬ '’ ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eÁ»düŒ{¤ øÏ e£ TTø±Ô_'Û ` eTDÏ≈î£ {Ïeº TuÛ÷Ñ wæ‘'’Ó ` ‘·|VÔü ‰ü ≥ø£ìs¡÷´ôV≤’ '
` sê»‘êeT\bÕ+&ÉTs¬ '’ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eÁ»düŒ¤{Ïø£eTTø±Ô_Û' (j·TT¬øÔÌ') R eÁ»eTT\T, düŒ{Ïø£eTT\T,
eTT‘·éTT\T nqTyêì‘√ >∑÷&çq$j·TT, eTDÏ≈î£ {Ïeº TuÛ÷Ñ wæ‘'’Ó R eTDT\‘√ ì]à+∫q
H˚\\#˚ n\+ø£]+|üã&çq$j·TT, ‘·|üÔVü‰≥ø£ìs¡÷´ôV’≤' (j·TT¬øÔÌ') R ø£]–+∫q
ã+>±s¡eTT‘√ ì]à+∫q @qT>∑Tu§eTà\‘√ ≈£L&çq$j·TT, sê»‘êeT\bÕ+&ÉTs¬ '’ R
yÓ+&çe˝… dü«#·Ãy¤ TÓ qÆ ‘Ó\ì¢ s¡+>∑Ts¡+>∑T\T>∑\ (<ë«¬s'’ j·TTø±Ô+ q>∑Ø+ Mø£å ´ »Vü≤s¡¸
R <ë«s¡eTT\‘√ ≈£L&çq q>∑]ì #·÷∫ dü+‘·d+æ #ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` eÁ»eTT\T, düŒ¤{Ïø£eTT\T, eTT‘·éTT\T eTTqï>∑T s¡‘·ïeTT\‘√
ì]à+|üã&çq H˚\\T >∑\~j·TTqT, |ü⁄≥eTTô|{Ïºq ã+>±s¡eTT‘√ ì]à+|üã&çq
eTT+ps¡T\‘√, yÓ+&çe˝… dü«#·Ãy¤ TÓ qÆ ‘Ó\ì¢ <ë«s¡eTT\‘√ ≈£L&çq{Ïº q>∑se¡ TTqT
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #·÷∫ dü+‘·d+æ #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ yÓ<’ ÷ä s¡´ø£è‘·k˛bÕHÓ’ kÕ‡ Œ¤{øÏ ±+‘·sb¡ Õ+düT_Û' ˆ
#ês¡Tdü+»eH√ù|‘Ó'’ K$Ty√‘·Œ‹‘Ó’ X¯óÙuÛ'’… ˆˆ 10
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` yÓ<’ ÷ä s¡´ø£è‘·k˛bÕHÓ'’ ` kÕŒ¤{øÏ ±+‘·sb¡ Õ+düT_Û' ` #ês¡Tdü+»eH√ù|‘Ó'’
` KyéT ` Çe ` ñ‘·Œ‹‘Ó'’ ` X¯óuÛ'’… ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ’<ä÷s¡´ø£è‘·k˛bÕHÓ’' kÕŒ¤{Ïø±+‘·s¡bÕ+düT_Û', #ês¡Tdü+»e
H√ù|‘Ó'’ , KyéT, ñ‘·Œ‹‘Ó'’ Çe, dæ‘ú '’Ó , X¯óuÛ'’… ÁbÕkÕ<Ó'’ , j·TT‘ê+ q>∑Ø+ Mø£å ´
»Vü≤s¡¸.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ’<ä÷s¡´ø£è‘·k˛bÕHÓ’' R yÓ’<ä÷s¡´ eTDÏ k˛bÕqeTT\‘√&ÉqT,
#ês¡Tdü+»eH√ù|‘Ó'’ R düT+<äsy¡ TÓ qÆ #·‘T· XÊÙ˝≤ eT+~s¡eTT\‘√ >∑÷&çq~j·TTqT,
KyéT ñ‘·Œ‹‘Ó'’ Çe (dæ‘ú '’Ó ) R Äø±X¯eTTq≈£î m>∑Ts¡T#·Tqï≥T¢>± qTqï$j·TTqT,
X¯óuÛ'’… R eT+>∑fiø¯ s£ e¡ TT\TqT n>∑T, ÁbÕkÕ<Ó'’ j·TT‘ê+ R y˚T&É\‘√ >∑÷&çq, q>∑Ø+
Mø£å ´ »Vü≤s¡¸ R q>∑se¡ TTqT p∫ dü+‘√wæ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ&’ ÷É s¡´s¡‘ï· eTT\‘√ ì]à+|üã&çq k˛bÕqeTT\T >∑*– düT+<äsy¡ TÓ qÆ
#·‘·TXÊÙ˝≤eT+~s¡eTT\T >∑*– Äø£düeTT q+≥T#·Tqï eT+>∑fi¯ø£s¡eTT\>∑T
ÁbÕkÕ<äeTT\‘√ >∑÷&çq Ä q>∑se¡ TTqT Vü≤qTeT ‹\øÏ+∫ dü+‘√wæ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Áøö+#·ã]ΩDdü+|òTü Tôw'Ìº sê»Vü≤+düìùw$‘Ó'’ ˆ
‘·÷sêúÛsÑ D¡ ìs√Èôw'’ düs«¡ ‘·' Á|ü‹Hê~‘êyéT ˆˆ 11
(3) ` ‘·èrj·Tdüs¡Z 163
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` Áøö+#·ã]ΩDdü+|òTü Tôw'Ìº ` sê»Vü≤+düìùw$‘Ó'’ ` ‘·÷sêúÛsÑ D¡ ìs√Èôw'’
` düs«¡ ‘·' ` Á|ü‹Hê~‘êyéT ˆˆ
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Áøö+#·ã]ΩDdü+|òTü Tôw'Ìº R Áøö+#·|≈ü îå£ \jÓTTø£ÿj·TT HÓeTfi¯fl jÓTTø£ÿj·TT
≈£Lõ‘·eTT\‘√&ÉqT, sê»Vü≤+düìùw$‘Ó’' R sê»Vü≤+dü\ X¯ã›eTT\ #˚‘·qT,
‘·÷sêúÛsÑ D¡ ìs√Èôw'’ R yê<äéTT\jÓTTø£ÿj·TT ÄuÛsÑ D¡ eTT\jÓTTø£ÿj·TT <Û«ä qT\‘√&ÉqT,
düs«¡ ‘·' R nìï#√≥T\j·T+<äTqT, Á|ü‹Hê~‘êyéT R Á|ü‹<Û«ä qT\T ø£*–j·TTqï{Ïº
(|ü⁄Ø+ <ä<sä Ù¡ R \+ø£qT >±+#ÓqT)
‘ê‘·Œs¡éTT :` Áøö+#· |ü≈îå£ \ jÓTTø£ÿj·TT, HÓeTfi¯fl jÓTTø£ÿj·TT, sê»Vü≤+dü\ jÓTTø£ÿj·TT,
≈£Lõ‘·eTT\‘√&ÉqT $$<Ûäyê<äéTT\ jÓTTø£ÿj·TT ÄuÛÑs¡DeTT\ jÓTTø£ÿj·TTqT
<Ûä«qT\‘√&ÉqT, q\TeT÷\\ Á|ü‹<Ûä«ì+#·T#·Tqï{Ïº \+ø±q>∑s¡eTTqT Vü≤qTeT
>±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ekÂ«ø£kÕsêÁ|ü‹e÷+ ‘ê+ Mø£å ´ q>∑Ø+ ‘·‘'· ˆ
K$Ty√‘·Œ‹‘·T+ ø±e÷+ »Vü≤s¡¸ Vü≤qTe÷Hé ø£|'æ ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ekÂ«ø£kÕsêÁ|ü‹e÷+ ` ‘ê+ ` Mø£å ´ ` q>∑Ø+ ` ‘·‘'· ` KyéT `
Çe ` ñ‘·Œ‹‘·T+ ` ø±e÷+ ` »Vü≤s¡¸ ` Vü≤qTe÷Hé ` ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` KyéT ñ‘·Œ‹‘·T+ ø±e÷+, Çe (<äèX¯é÷Hê+) ekÂ«ø£
kÕsêÁ|ü‹e÷+, ‘ê+ q>∑Ø+, Mø£å ´, ø£|'æ Vü≤qTe÷Hé »Vü≤s¡¸.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` KyéT ñ‘·Œ‹‘·T+ R Äø±X¯eTTq m–]b˛e⁄≥≈£î, ø±e÷yéT Çe R
ø√]ø£ >∑*Zq~e˝…, <äèX¯é÷Hê+ R ø£qã&ÉT#·Tqï{Ïº, ekÂ«ø£kÕsêÁ|ü‹e÷+ R
n\ø±|ü≥D º eTT‘√ düe÷qyÓTqÆ {Ï,º ‘ê+ q>∑Ø+ R Ä \+ø±q>∑]ì, Mø£å ´ R #·÷∫,
ø£|'æ Vü≤qTe÷Hé R yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Óq’ Vü≤qTeT, »Vü≤s¡¸ R Äq+<äeTT H=+<ÓqT.
‹\ø£eTT :` KyéT ñ‘·Œ‹‘·T+ ø±e÷+ R |üs«¡ ‘êÁ>∑eTTq+<äT+&ÉT≥#˚ \+ø±q>∑se¡ TT
Äø±X¯eTTq≈£î m–]b˛e >√s¡T#·Tqï≥T¢ ñqï<äqT≥ düeT+»düeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ekÂ«ø£kÕsêÁ|ü‹e÷+ R Ç#·Ã≥ #Ó|æŒq ñ|üe÷qeTT
n\ø±|ü⁄]‘√ >±<äT. (j·T<∏Ó’e $≥bÕer+) nì |üPs¡«y˚T n\ø±kÕeTéTT
#Ó|Œü ã&çq~ >∑<ë, ekÂ«ø£kÕs¡ nq>± ‘·÷s¡TŒ~≈£îÿq qTqï <˚y+˚ Á<äTì |ü≥D
º eTT.
$wüßí|ü⁄sêD+ :`
XÀ¢ˆˆ ekÂ«ø£kÕsê X¯Áø£d´ü j·÷e÷´ dü+j·TeT˙ ‘·<ë∏ ˆ
|ü⁄Ø düTU≤ »˝ÒXd¯ ´ü k˛eTdü´ #· $uÛ≤er ˆˆ
‘ê‘·Œs¡éTT :` n\ø±q>∑s¡eTTqT uÀ*j·TTqï{Ïº~j·TTqT, Äø±X¯eTTq+≥T#·Tqï
~j·TTqT n>∑T Ä q>∑se¡ TTqT >±+∫ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT $TøÏÿ* Äq+<äeTTH=+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ düMTø£å ´ |ü⁄Ø+ s¡e÷´+ sêø£kå Õ~Û|‘ü ˚ X¯óÙuÛ≤yéT ˆ
nqT‘·eÔ ÷ eTè~ΔjT· T‘ê+ ∫+‘·j÷· e÷dü Ms¡ýêHé ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ` düMTø£å ´ ` |ü⁄Ø+ ` s¡e÷´+ ` sêø£kå Õ~Û|‘ü '˚ ` X¯óuÛ≤yéT `
nqT‘·eÔ ÷yéT ` ãTT~ΔjT· T‘ê+ ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` Ms¡ýêHé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` nqT‘·eÔ ÷yéT ãTT~ΔjT· T‘ê+ X¯óuÛ≤yéT s¡e÷´+ ‘ê+ sêø£kå Õ~Û|‘ü '˚
|ü⁄Ø+ düMTø£å ´ Ms¡ýêHé (dü') ∫+‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nqT‘·eÔ ÷+ R $TøÏÿ* ñ‘·eÔ TyÓTqÆ ~j·TTqT, ãTT~ΔjT· T‘ê+ R
düs«¡ düeTè~Δ dü+|üqïyÓTqÆ ~j·TTqT, X¯óuÛ≤+ R eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ ~j·TTqT, s¡e÷´+ R
eTH√Vü≤s¡yTÓ qÆ ~j·TTqT n>∑T, ‘ê+ sêø£kå Õ~Û|‘ü '˚ |ü⁄Ø+ R Ä sêeDTìjÓTTø£ÿ
q>∑s¡eTTqT, düMTø£å ´ R #·÷∫, Ms¡ýêHé (dü') R eTVü‰Ms¡T&Ó’q Vü≤qTeT,
∫+‘·j÷· e÷dü R ∫+‹+|ü<=&É>¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düs¡«ÁX‚wü˜eTTqT, düs¡«düeTè~Δj·TT‘·eTTqT eT+>∑fi¯ø£s¡eTTqT
eTH√»„eTTqT HÓj ’ T· Tqï{Ïº Ä sêeDTì q>∑se¡ TTqT >±+∫ eTVü‰Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT
Ç≥T¢ ∫+‹+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ H˚jT· eTH˚´q q>∑Ø X¯ø±´ <Ûsä ¸¡ sTT‘·T+ ã˝≤‘Y ˆ
s¡ø‘åÏ ê sêeDã˝…’ s¡T<ä´‘êj·TT<Û<ä ëÛ ]_Û' ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` Çj·TyéT ` nH˚´q ` q>∑Ø ` X¯ø±´ ` <Ûsä ¸¡ sTT‘·T+ ` ã˝≤‘Y
` s¡ø‘åÏ ê ` sêeDã˝…'’ ` ñ<ä´‘êj·TT<Û<ä ëÛ ]_Û' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ñ<ä´‘êj·TT<Û<ä ëÛ ]_Û', sêeDã˝…'’ s¡ø‘åÏ ê Çj·T+ q>∑Ø, nH˚´q,
ã˝≤‘Y, <Ûsä ¸¡ sTT‘·T+, q X¯ø±´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñ<ä´‘êj·TT<Û<ä ëÛ ]_Û' R düqï<äeΔ TT˝…q’ Äj·TT<Ûeä TT\qT <Û]ä +∫
(3) ` ‘·èrj·Tdüs¡Z 165
j·TTqï{Ï,º sêeDã˝…'’ R sêeDTì uÛ≥ Ñ T\#˚, s¡ø‘åÏ ê R s¡ø+åÏ |üã&ÉT#·Tqï{Ï,º Çj·T+
q>∑Ø R á \+ø±q>∑s¡eTT, ã˝≤‘Y R |üsêÁø£eTeTTe\q, <Ûäs¡¸sTT‘·T+ R
m<äTs=ÿqT≥≈£î, q X¯ø±´ R X¯ø´£ eTT>±<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Äj·TT<Ûdä qü ï<äT˝Δ q’… , sêeDTì uÛ≥Ñ T\#˚ dü+s¡ø+åÏ |üã&ÉT#·Tqï á
q>∑se¡ TTqT ‘·eT |üsêÁø£eTeTTqT p|æ, me«]øÏì m<äTs=ÿqT≥≈£î X¯ø´£ eTT >±<äT.
XÀ¢ˆˆ ≈£îeTT<ë+>∑<j ä ÷Ó sê«|æ düTùwDdü´ eTVü‰ø£ù|' ˆ
Á|üd<æ jΔ̊ T· + uÛyÑ <˚ ÷ä “¤$T' yÓT+Æ <ä~«$<äj÷Ó s¡|æ ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ≈£îeTT<ë+>∑<j ä ÷Ó ' ` yê ` n|æ ` düTùwDdü´ ` eTVü‰ø£ù|' `
Á|üd<æ ëΔ ` Çj·T+ ` uÛyÑ ‘˚ Y ` uÛ÷Ñ $T' ` yÓT+Æ <ä~«$<äj÷Ó ' ` n|æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ≈£îeTT<ë+>∑<j ä ÷Ó ', eTVü‰ø£ù|' düTùwDdü´, yÓT+Æ <ä~«$<äj÷Ó ',
n|æ yê, Çj·T+ Á|üd<æ ëΔ (|ü⁄Ø) uÛ÷Ñ $T', uÛyÑ ‘˚ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ≈£îeTT<ë+>∑<j ä ÷Ó ' R ≈£îeTT<äTq≈£îqT n+>∑<Tä q≈£îqT, eTVü‰ø£ù|'
düTùwDdü´ n|æ R yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Óq’ düTùwDTq≈£î>±ì, yÓT+Æ <ä~«$<äj÷Ó ' n|æ yê R
yÓT+Æ <äTq≈£îqT ~«$<äTq≈£îqT >±ì, Çj·T+ Á|üd<æ ëΔ (|ü⁄Ø) R á Á|üd<æ yΔä TÓ qÆ \+ø£,
uÛ÷Ñ $T' uÛyÑ ‘˚ Y R Á|üy•˚ +#·T≥≈£î $wüjT· yÓTqÆ ~ ø±>∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ã\eTTq+<äT ≈£îeTT<äTqø√, n+>∑<Tä qø√ ˝Òø£ ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’
düTùwDTqø√ ˝Òø£ yÓTÆ+<ä~«$<äT\ø√ e÷Á‘·y˚T á q>∑s¡eTTq Á|üy˚•+#·T≥≈£î
kÕ<Û´ä eT>∑TqT.
XÀ¢ˆˆ $edü«‘· düqÔ ÷»dü´ Vü≤sπ X¯Ã ≈£îX¯|sü «¡ D' ˆ
ãTTø£då ´ü øπ ‘·Te÷\dü´ eTeT #Óe’ >∑‹ s¡“y¤ ‘˚ Y ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $edü«‘·' ` ‘·q÷»dü´ ` Vü≤sπ ' ` #· ` ≈£îX¯|sü «¡ D' ` ãTTø£då ´ü `
øπ ‘·Te÷\dü´ ` eTeT ` #· ` @e ` >∑‹' ` uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $edü«‘·', ‘·q÷»dü´, ≈£îX¯|üs¡«D', Vü≤πsX¯Ã, ãTTø£ådü´,
øπ ‘·Te÷\dü´, eTeT #·, (nÁ‘·) >∑‹' uÛyÑ ‘˚ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $edü«‘·' ‘·q÷»dü´ R dü÷s¡T´ì ≈£îe÷s¡T&Óq’ düTÁê⁄q≈£îqT,
≈£îX¯|sü «¡ D' Vü≤sπ X¯Ã R ≈£îX¯|sü T¡ «&ÉqT yêqs¡Ms¡Tq≈£îqT, ãTTø£då ´ü R ãTT≈£îå q≈£îqT,
øπ ‘·Te÷\dü´ R øπ ‘·Te÷\Tq≈£îqT, eTeT #· @e R Hê≈£îqT e÷Á‘·yT˚ , (nÁ‘·) >∑‹'
uÛyÑ ‘˚ Y R (á q>∑se¡ TTq) Á|üyX˚ e¯ TT >∑\<äT.
‹\ø£eTT :` ≈£îX¯|üs¡«D' R ≈£îX¯|üs¡«dü<äèX¯eTT˝…’q s√eTeTT\T >∑\yê&ÉT nì
ãTT≈£îå q øÏ~ $X‚wD
ü eTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` eTeT #· nì ‘·qqT ∫≥º∫es¡ #Ó|üø=qT≥ $qj·T
dü÷#·øe£ TT>± ‘Ó\T|üã&Óqì Á>±Vü≤éTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` dü÷s¡´düT‘·T&Ó’q düTÁê⁄q≈£îqT, ≈£îX¯|üs¡T«q≈£îqT, ãTT≈£åîq≈£îqT,
øπ ‘·Te÷\Tq≈£îqT, Hê≈£îqT e÷Á‘·yT˚ á |ü⁄s¡eTTq Á|üy•˚ +#·T≥≈£î X¯ø´£ eT>∑TqT.
XÀ¢ˆˆ düMTø£å ´ ‘·T eTVü‰u≤VüA sê|òTü edü´ |üsêÁø£eTyéT ˆ
\ø£ÎDdü´ #· $Áø±+‘· eTuÛeÑ ÁrŒ‹e÷ qÿ|æ' ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düMTø£å ´ ` ‘·T ` eTVü‰u≤VüQ' ` sê|òTü edü´ ` |üsêÁø£eT+ `
\ø£ÎDdü´ ` #· ` $Áø±+‘·yTé ` nuÛeÑ ‘Y ` Á|”‹e÷Hé ` ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTVü‰u≤VüQ' ø£|'æ sê|òTü edü´ |üsêÁø£eT+ \ø£ÎDdü´ #· $Áø±+‘·+
düMTø£å ´ ‘·T Á|”‹e÷Hé nuÛeÑ ‘Y.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eTVü‰u≤VüQ' ø£|'æ R eTVü‰Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT, sê|òTü edü´ |üsêÁø£eT+
R lsêeTTì |üsêÁø£eTeTTqT, \ø£ÎDdü´ $Áø±+‘·+ #· R \ø£ÎDTì $Áø£eTeTTqT,
düMTø£å ´ ‘·T R |ü]øÏ+∫q+‘·H,˚ Á|”‹e÷Hé nuÛeÑ ‘Y R dü+‘√wüeTT>∑\yê&ÉjTÓ ´qT.
u§+u≤sTT Á|ü‹j·T+<ä* bÕsƒ¡eTT :` eTVü‰u≤VüQ' nqT |ü<eä TTq≈£î ã<äT\T>±,
ªªeTVü‰u≤¨'μμ ` BìøÏ lsêeTTq≈£î $X‚wD ü eTT>± nq«j·TeTT.
‹\ø£eTT :` düMTø£å ´ R sêø£då yü u’Ó eÑÛ eTT, |üsêÁø£eTyÓu’ eÑÛ eTT, m+‘· |òTü qyÓTqÆ <Óq’ qT,
sêeTu≤DeTT\eTT+ <ä\Œy˚T n>∑Tqì Á>∑V≤æ +∫ nì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT lsêeTTì |üsêÁø£eTeTTqT, \ø£ÎDTì
XÖs¡éTTqT <ä\#·Tø=ì $TøÏÿ* <Ûs’Ó ´¡ eTTqT, Äq+<äeTTqT bı+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ s¡‘ï· edüH√ù|‘ê+ ø√c˜Õ>±sêe‘·+düø±yéT ˆ
j·T+Á‘ê>±s¡d˙Ôü eTè<ëΔ+ Á|üeT<ë$Te uÛ÷Ñ wæ‘êyéT ˆˆ 18
(3) ` ‘·èrj·Tdüs¡Z 167
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ` s¡‘ï· edüH√ù|‘ê+ ` ø√c˜Õ>±sêe‘·+düø±yéT ` j·T+Á‘ê>±s¡
dü˙Ô yéT ` ãTT<ëΔ+ ` Á|üeT<ëyéT ` Çe ` uÛ÷Ñ wæ‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡‘ï· edüH√ù|‘ê+, ø√c˜Õ>±sêe‘·+düø±+, j·T+Á‘ê>±s¡d˙Ôü yéT
` ãTT<ëΔ+, uÛ÷Ñ wæ‘ê+, Á|üeT<ë$Te, (dæ‘ú ê+) ‘ê+, q>∑Ø+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡‘ï· edüH√ù|‘ê+ R s¡‘ï· eTT˝Ò eÅdeÔü TT>± >∑\~j·TTqT, ø√c˜Õ>±sê
e‘·+düø±+ R >√, yêõXÊ\\TqT, <Ûäq<ÛëHê´>±s¡eTT\TqT ø£sêíuÛÑs¡DeTT\T>±
>∑\~j·TTqT, j·T+Á‘ê>±s¡d˙Ôü yéT R j·T+Á‘·ueÑÛ qeTT\T düqÔ eTT\T>± >∑\~j·TTqT,
ãTT<ëΔ+ R eè~Δu§+~q j·TÚeqej·TdüT‡ ø£*–q{Ï,º uÛ÷Ñ wæ‘ê+ Á|üeT<ëyéT Çe
(dæ‘ú ê+) R n\+ø£]+#·Tø=qï ‘·sT¡ DÏe˝…qTqï, ‘ê+, q>∑Ø+ <ä<sä Ù¡ R Ä |ü≥Dº eTTqT
p#ÓqT.
‹\ø£eTT :` s¡‘ï· edüH√ù|‘ê+ R s¡‘ï· ÁbÕø±s¡eTT\T eÅdeÔü TT\T>± >∑\~.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` s¡‘ï· edüH√ù|‘ê+ R s¡‘êïø£se¡ TT eÅdeÔü TT>± >∑\~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä \+ø±q>∑s¡eTT s¡‘·ïeTT\HÓ&ÉT eÅdüÔeTT\qT <Ûä]+∫, >√,
yêõXÊ\\T, <Û ä q <Û ë Hê´>±s¡ e TT\TqT nHÓ & É T ø£ s êí u Û Ñ s ¡ D eTT\qT <Û ä ] +∫
j·T+Á‘ê>±s¡eTT \HÓ&ÉT düÔqeTT\‘√ H=|üŒ#·T #·ø£ÿ>± n\+ø£]+#·Tø=ìq ˇø£
‘·sT¡ DÏe˝… >±qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ qwü‹º $Tsê+ Bô|’ sê“¤d«ü s¬ ’ X¯Ã eTVü‰Á>∑ôV≤’ ' ˆ
q>∑Ø+ sêø£ùå d+Á<äd´ü <ä<sä Ù¡ dü eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ` qwü‹º $Tsê+ ` Bô|'’ ` uÛ≤dü« s¬ '’ ` #· ` eTVü‰>∑èôV≤’ ' `
q>∑Ø+ ` sêø£ùå d+Á<äd´ü ` <ä<sä Ù¡ ` dü' ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eTVü‰ø£|'æ , Bô|'’ , uÛ≤dü« s¬ '’ , eTVü‰>∑èôV≤’ ' #· qwü‹º $Tsê+
‘ê+ sêø£ùå d+Á<äd´ü q>∑Ø+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' eTVü‰ø£|'æ R Ä yêqs¡ÁX‚wß˜ü &ÉT, Bô|'’ R >=|üŒ B|üeTT\#˚‘q· T,
uÛ≤dü« ¬s’' eTVü‰>∑èôV’≤' R yÓ\T>∑T\T ∫eTTà#·T+&ÉT eTVü‰uÛÑeqeTT\‘√&ÉqT,
qwü‹º $Tsê+ R q•+∫q Nø£≥T\T ø£*–q, ‘ê+ sêø£ùå d+Á<äd´ü q>∑Ø+ R Ä
sêø£då sü êE|ü≥Dº eTTqT, <ä<sä Ù¡ R >±+#ÓqT.
u§+u≤sTTÁ|‹ü :` eTVü‰>∑èôV≤’ ' øÏ ã<äT\T>± eTVü‰Á>∑ôV≤’ ' nì Ç+<äT >∑\<äT. n|ü&ÉT
dü÷s¡´Á>∑V≤ü eTT, #·+Á<äÁ>∑V≤ü eTT\#˚ nì #Ó|ü ø=qe˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` m&É‘>Ó ì∑ B|üeTT\#˚‘q· T, s¡‘ï· eTT\‘√ Á|üø±•+#·T eTVü‰uÛeÑ qeTT\
‘√&ÉqT, Nø£≥q¢ T bÕs¡Á<√\T#·Tqï Ä \+ø±q>∑]ì yêqs¡ÁX‚wß˜ü &Óq’ Vü≤qTeT Ä
ø±+‘·T\˝À düŒwüeº TT>∑ p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ n<∏ä kÕ Vü≤]XÊs¡÷\› + Á|ü$X¯+‘·+ eTVü‰ã\yéT ˆ
q>∑Ø ùd«q s¡÷ù|D <ä<sä Ù¡ |üeHê‘·à»yéT ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` kÕ ` Vü≤]XÊs¡÷\› + ` Á|ü$X¯+‘·+ ` eTVü‰ã\yéT ` q>∑Ø
` ùd«q ` s¡÷ù|D ` <ä<sä Ù¡ ` |üeHê‘·à»yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä Á|ü$X¯+‘·+, eTVü‰ã\+ Vü≤]XÊs¡÷\› +, |üeHê‘·à»yéT,
kÕ q>∑Ø, ùd«q s¡÷ù|D, <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R n|ü&ÉT, Á|ü$X¯+‘·+ R \+ø£˝À Á|üy•˚ +#·T#·Tqï{Ï,º
eTVü‰ã\+ R n$T‘·ã\XÊ*j·TTqT, Vü≤]XÊs¡÷›\+ R yêqs¡ÁX‚wü̃ß&ÉTqT n>∑T,
|üeHê‘·à»yéT R Ä+»H˚j·TTì, kÕ q>∑Ø R düTÁ|üdæ<äTΔsê\sTTq Ä q>∑]
(n~ÛcÕ˜ q<˚e‘·) ùd«q s¡÷ù|D R e÷qyêø±s¡eTT‘√, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT \+ø±~ÛcÕ˜q<˚e‘·, e÷qes¡÷|üeTT‘√ ‘·q |ü≥Dº eTTq
Á|üy•˚ +#·T#·Tqï eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ Ä yêqs¡ÁX‚wßü̃ ì p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ ‘·+ Vü≤]es¡+ <äècºÕ« \+ø± sêeDbÕ*‘ê ˆ
dü«j·Ty˚T y√‹ú‘ê ‘·Á‘· $ø£è‘êqq<äsÙ¡ Hê ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` ‘·+ ` Vü≤]es¡+ ` <äècºÕ« ` \+ø± ` sêeDbÕ*‘ê
dü«j·TyéT ` @e ` ñ‹ú‘ê ` ‘·Á‘· ` $ø£è‘êqq<äsÙ¡ Hê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ sêeDbÕ*‘ê \+ø± ‘·+ Vü≤]es¡+ <äècºÕ« $ø£è‘êqq
<äsÙ¡ Hê (dür) ‘·Á‘·, dü«j·Ty˚Te ñ‹ú‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeDbÕ*‘ê R sêeDTì#˚ bÕ*+|üã&ÉT#·Tqï{Ï,º kÕ \+ø± R
Ä \+ø±~Û<e˚ ‘·, ‘·+ Vü≤]es¡+ <äècºÕ« R Ä yêqs¡ÁX‚wß˜ü ì p∫, $ø£è‘êqq
<äsÙ¡ Hê (dür) R $ø±s¡yTÓ qÆ eTTKuÛ+Ñ –eTeTT >∑\<Ó,’ ‘·Á‘· R Ä Vü≤qTeT+‘·Tì
(3) ` ‘·èrj·Tdüs¡Z 169
m<äT≥, dü«j·Ty˚Te ñ‹ú‘ê R dü«j·TeTT>∑H˚ ˝Ò∫ ì\#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDs¡ø‘åÏ y· TÓ qÆ Ä \+ø±~Û<e˚ ‘·, Vü≤qTeT+‘·Tì p∫, $ø±s¡yTÓ qÆ
H√s¡TqT, ø£qTï\TqT >∑\<Ó,’ dü«j·TeTT>± n‘·ìeTT+<äT ì\#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ |ü⁄s¡kÕÔ ‘·ÿ|æes¡´dü´ yêj·TTdü÷H√ s¡‹wü̃‘· ˆ
eTT+#·e÷Hê eTVü‰Hê<ä eTÁãM ‘·ŒeHê‘·à»yéT ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄s¡kÕÔ‘Y ` ø£|eæ s¡´dü´ ` yêj·TTdü÷H√' ` n‹wü‘˜ · ` eTT+#·e÷Hê
` eTVü‰Hê<äyTé ` nÁãM‘Y ` |üeHê‘·à»yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰Hê<ä+ eTT+#·e÷Hê ø£|eæ s¡´dü´, yêj·TTdü÷H√' |ü⁄s¡kÕÔ‘,Y
n‹wü‘˜ ,· |üeHê‘·à»yéT nÁãM‘Y (#·).
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eTVü‰Hê<ä+ eTT+#·e÷Hê R >=|üŒ>∑sq®¡ eTT >±$+#·T#·T, ø£|eæ s¡´dü´
yêj·TTdü÷H√' |ü⁄s¡kÕÔ‘Y R yêqs¡ÁX‚wü˜ß&Ó’q Vü≤qTeT+‘·Tì m<äT≥, n‹wü˜‘· R
ì\Teã&ÓqT, |üeHê‘·à»yéT nÁãM‘Y (#·) R Vü≤qTeT+‘·Tì >∑÷]Ã Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒ<Ó’q >∑s¡®qeTT #˚j·TT#·T ÄyÓT Vü≤qTeT+‘·TìøÏ n&É¶eTT>∑
ì\Teã&ÓqT. ì\∫ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ø£ düÔ «+ øπ q #· ø±πs´D ÇVü≤ ÁbÕb˛Ô eHê\j·T ˆ
ø£<j
ä∏ T· ùd«Vü≤ j·T ‘·‘Ô Ô· «+ j·÷eÁ‘êŒD≤ <Ûsä +¡ ‹ ‘˚ ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£' ` ‘·«+ ` øπ q ` #· ` ø±πs´D ` ÇVü≤ ` ÁbÕ|ü'Ô ` eHê\j·T `
ø£<jä∏ T· dü« ` ÇVü≤ ` j·T‘Y ` ‘·‘Ô· «+ ` j·÷e‘Y ` ÁbÕD≤' ` <Ûsä +¡ ‹ ` ‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤ eHê\j·T! ‘·«+ ø£'? ÇVü≤ øπ q ø±πs´D ÁbÕ|ü'Ô (ndæ)?
j·÷e‘Y ‘˚ ÁbÕD≤' <Ûsä +¡ ‹ (‘êe‘Y) ÇVü≤ j·T‘Y ‘·‘Ô· «+ (‘·‘)Y ø£<j ä∏ T· dü«.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤ eHê\j·T R z eq#·sT¡ &Ü! ‘·«+ ø£' R ˙yÓe«&Ée⁄? ÇVü≤ R
á |ü≥D º eTTq≈£î, øπ q ø±πs´D ÁbÕ|ü'Ô (ndæ) R @$T |üì MT<ä #˚]j·TT+{Ï$?
j·÷e‘Y ‘˚ ÁbÕD≤' <Ûsä +¡ ‹ R m+‘·es¡≈î£ ˙ ÁbÕDeTT\T ì\∫j·TT+&ÉTH√, (‘êe‘Y
R n+‘·˝À) j·T‘Y ‘·‘Ô· «+ R j·T<∏ës¡yú TÓ qÆ ~ @ eTTqï<√, (‘·‘)Y ø£<j ä∏ T· dü« R
<ëìì ‘Ó\T|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z eq#·sT¡ &Ü! ˙ yÓes¡e⁄? @$T |üìMT<ä Ç#·Ã{ÏøÏ e∫Ã‹$? ˙
ÁbÕDeTT\T b˛≈£î+&É>H∑ ˚ Ä j·T<∏ës¡eú TT \ìïj·TT Hê≈£î ‘Ó\T|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ q X¯ø´£ + K*«j·T+ \+ø± Á|üyw˚ ßºü + yêqs¡ ‘·«j·÷ ˆ
s¡ø‘åÏ ê sêeDã˝…’ s¡_>Û T∑ bÕÔ düeT+‘·‘'· ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` X¯ø´£ + ` K\T ` Çj·T+ ` \+ø± ` Á|üyw˚ ßºü + ` yêqs¡ `
‘·«j·÷ ` s¡ø‘åÏ ê ` sêeDã˝…'’ ` n_Û>T∑ bÕÔ ` düeT+‘·‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤ yêqs¡! sêeDã˝…'’ düeT+‘·‘'· n_Û>T∑ bÕÔ, s¡ø‘åÏ ê, Çj·T+
˝+ø±, Á|üyw˚ ßºü + ‘·«j·÷, q X¯ø´£ + K\T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤ yêqs¡! R z yêqs¡T&Ü! sêeDã˝…'’ R sêeDTì uÛ≥Ñ T\#˚,
düeT+‘·‘·' R n+‘·≥qT, n_Û>∑TbÕÔ s¡øÏå‘ê R s¡Vü≤dü´ dü+#ês¡eTT#˚ yê´|üÔyÓTÆ
s¡ø+åÏ |üã&ÉT#·Tqï{Ï,º Çj·T+ ˝+ø± R á \+ø±|ü≥Dº eTT, Á|üyw˚ ßºü + R Á|üy•˚ +#·T≥≈£î,
‘·«j·÷ q X¯ø´£ + K\T R ˙#˚‘· kÕ<Û´ä eTT ø±<äT düTe÷!
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡T&Ü! sêeDTì uÛ≥Ñ T\T >∑÷&Û#É ês¡T˝…’ q>∑s¡ yÓT\¢jTÓ &É\qT
C≤>∑s÷¡ ≈£î˝…’ ø±#·T#·T+&É>± ˙ $+<äT Á|üy•˚ +#·T≥ kÕ<Û´ä eT>∑T |üì >±<äT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ n<∏ä ‘ê eTÁãM B«s√ Vü≤qTe÷ qÁ>∑‘· dæú ‡‘êyéT ˆ
ø£<sä∏ TTcÕ´$T ‘˚ ‘·‘Ô· «+ j·THêà+ ‘·«+ |ü]|üè#·Ãd¤ æ ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` ‘êyéT ` nÁãM‘Y ` Ms¡' ` Vü≤qTe÷Hé ` nÁ>∑‘'· `
dæú ‘êyéT ` ø£<sä∏ TTcÕ´$T ` ‘˚ ` ‘·‘Ô· «+ ` j·T‘Y ` e÷+ ` ‘·«+ ` |ü]|üè#·Ãd¤ æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡', Vü≤qTe÷Hé, n<∏ä nÁ>∑‘'· dæ‘ú ê+, ‘ê+ nÁãM‘Y— j·T‘Y
‘·«+, e÷+, |ü]|üè#·Ãd¤ ,æ ‘·‘Y ‘·‘Ô· «+, ‘˚ ø£<sä∏ TTcÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡' Vü≤qTe÷Hé R eTVü‰Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, n<∏ä R |æeTà≥,
nÁ>∑‘'· dæ‘ú ê+ R m<äT≥ ì\∫j·TTqï{Ï,º ‘ê+ R Ä \+ø±~Û<e˚ ‘·qT >∑÷]Ã,
nÁãM‘Y R Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT, j·T‘Y R <˚ìì, ‘·«+ e÷+ |ü]|üè#·Ãd¤ æ R ˙e⁄ qqTï
n&ÉT>∑T#·THêïy√, ‘·‘Y ‘·‘Ô· «+ R Ä j·T<∏ës¡eú TTqT, ‘˚ R ˙≈£î, ø£<sä∏ TTcÕ´$T R
#Ó|Œü >∑\qT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` ø£<∏äsTTcÕ´$T R #Ó|üŒ>∑\qT. Ç~>√ #Ó|ü#·THêïqT
nq≈£î+&Ü #Ó|Œü >∑\qT nì uÛ$Ñ wü´‘·TqÔ T ñ|üj÷Ó –+#·T≥ @\qq>± yÓTT<ä≥ H˚q&ç–q
Á|üXï¯ \≈£î »yê_∫Ãq |æeTà≥H˚ #Óô|Œ<äqì dü÷∫+#·T#·THêï&ÉT.
(3) ` ‘·èrj·Tdüs¡Z 171
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T &É|ü &ÉT ‘·q m<äT≥ ì\Teã&çjT· Tqï \+øÏD‘Ï √
Ç≥¢HÓqT. ˙e⁄ qqï&ÉT>∑T#·Tqï $wüj·TeT+‘·j·TTqT, H˚qT #Ó|üŒ>∑\qT düTe÷!
(eTT+<äT Hê Á|üXï¯ \≈£î »yêãT ìeTTà).
XÀ¢ˆˆ ø± ‘·«+ $s¡÷|üqj·THê |ü⁄s¡<ë«πs - e‹wüd˜ æ ˆ
øÏeTs¡+ú #ê|æ e÷+ s¡T<Δë« ìs¡“s¤ Ô¡ ‡j·Tdæ <ës¡TD≤ ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø± ` ‘·«+ ` $s¡÷|üqj·THê ` |ü⁄s¡<ë«πs ` ne‹wü̃dæ ` øÏeTs¡+ú
` #· ` n|æ ` e÷+ ` s¡T<Δë« ` ìs¡“s¤ Ô¡ ‡j·Tdæ ` <ës¡TD≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $s¡÷|üqj·THê, |ü⁄s¡<ë«πs ne‹wü̃d,æ ø± ‘·«+? øÏeTs¡+ú #·,
<ës¡TD≤ (dür) e÷+ s¡T<Δë«, ìs¡“s¤ Ô¡ ‡j·Tdæ n|æ.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` $s¡÷|üqj·THê R $ø±s¡eTT˝…q’ H˚Á‘·eTT\T >∑*–q<ëqyÓ,’ |ü⁄s¡<ë«πs
ne‹wüd˜ æ R |ü≥Dº <ë«s¡eTTq+<äT ì\∫j·TTHêïe⁄, ø± ‘·«+ R ˙ yÓe‘Óe⁄? øÏeTs¡+ú
R m+<äTø=i¬ø,’ <ës¡TD≤ (dür) R Á≈£Ls¡Tsê*yÓ,’ e÷+ s¡T<Δë« ìs¡“s¤ Ô¡ ‡j·Tdæ n|æ R
qqTï n&É–¶ +∫ >∑~+› #·T#·THêïe⁄ ≈£L&ÉqT.
‹\ø£eTT :` á Á|üXï¯ \&ÉT>∑T≥˝À Vü≤qTeT ñ<˚X› ´¯ eTT @eTq>± düTs¡deü ˝… áyÓT
|üPE´sê \>∑THê ˝Òø£ dæ+Væ≤ø£e˝… e<ÛTä ´sê\>∑THê j·Tì ìs¡sí TT+#·Tø=qT≥πø.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $ø±s¡yTÓ qÆ ø£qTï\‘√ |ü≥Dº <ë«s¡eTTq+ <ä&e¶É TT>∑ ì\∫j·TTqï ˙
yÓe«‘Óe⁄ ? <ës¡TDeTT>± qqï&É–¶ +∫ qqTï u…~]+#·T#·THêïe⁄. Ç~ j·T+‘·jT· T
m+<äTø=i≈£î ?
XÀ¢ˆˆ Vü≤qTeT<ä«#·q+ ÁX¯ó‘ê« \+ø± kÕ ø±eTs¡÷|æD° ˆ
ñyê#· e#·q+ Á≈£î<ëΔ |üsT¡ wü+ |üeHê‘·à»yéT ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤qTeT<ä«#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` \+ø± ` kÕ ` ø±eTs¡÷|æD° `
ñyê#· ` e#·q+ ` Á≈£î<ëΔ ` |üsT¡ wü+ ` |üeHê‘·à»yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTeT<ä«#·q+ ÁX¯ó‘ê«, ø±eTs¡÷|æD° kÕ \+ø± |üeHê‘·à»+
(Á|ü‹) Á≈£î<ëΔ (dür) |üsT¡ wü+, e#·qyéT, ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTeT<ä«#·q+ ÁX¯ó‘ê« R Vü≤qTeT+‘·Tì e÷≥\qT $ì,
ø±eTs¡÷|æD° kÕ \+ø± R ø±eTs¡÷|æDj Ï TÆÓ q Ä \+ø±~Û<e˚ ‘·, |üeHê‘·à»+ Á|ü‹
R yêj·TTq+<äqTì >∑÷]Ã, Á≈£î<ëΔ (dür) R Áø√<Ûeä TTH=+~q<Ó,’ |üsT¡ wü+ e#·qyéT
R |üsT¡ wüyTÓ qÆ e÷≥\qT, ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·Tì e÷≥\qT $ì ø±eTs¡÷|æDj Ï TÆÓ q Ä \+ø±~Û<e˚ ‘·,
Vü≤qTeT+‘·Tì>∑÷]Ã $TøÏÿ* ≈£î|æ‘·Tsê˝…’ á Ø‹>± |üs¡TwüyÓTÆq yêø£éTT\qT
»yêãT>± |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ sêø£då sü ê»dü´ sêeDdü´ eTVü‰‘·àq' ˆ
ÄC≤„Á|ürøå± <äTs¡sΔ ê¸ s¡ø±å $T q>∑Ø $Te÷yéT ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` sêø£då sü ê»dü´ ` sêeDdü´ ` eTVü‰‘·àq' ` ÄC≤„Á|ürøå±
` <äTs¡sΔ ê¸ ` s¡ø±å $T ` q>∑ØyéT ` Çe÷yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘·àq' sêø£då sü ê»dü´, sêeDdü´, nVü≤yéT, ÄC≤„Á|ürøå±—
<äTs¡sΔ ê¸ (nVü≤+) Çe÷+, q>∑Ø+, s¡ø±å $T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&Ó’q{Ïº, sêø£ådüsê»dü´ sêeDdü´ R
sêø£kå Õ~Û|‹ü jÓTÆ q sêeDTq≈£î, nVü≤+ R H˚qT, ÄC≤„Á|ürøå± R ÄC≤„ø±]DÏjTÆÓ q
|ü]#ê]ø£qT— <äTs¡sΔ ê¸ (nVü≤+) R |üsT¡ \≈£î ˝§+>∑q{Ïº H˚qT, Çe÷+ q>∑Ø+ R á
|ü≥Dº eTTqT, s¡ø±å $T R ø±bÕ&ÉT#·T+<äTqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ÄC≤„Á|ürøå± R ÄC≤„qTe]Ôì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘·Tà&Óq’ sêeDÁ|üuTÑÛ e⁄q≈£î H˚qT, ÄC≤„qTe]ÔìHÓq’ ùde≈£îsê*ì.
|üsT¡ \T »sTT+#·T≥≈£î X¯ø´£ eTT >±ì H˚ ˙ q>∑se¡ TTqT ø±bÕ&ÉT#·T+<äTqT.
XÀ¢ˆˆ q X¯ø±´ e÷ eTeC≤„jT· Á|üyw˚ ßü +º q>∑Ø ‘·«j·÷ ˆ
n<ä´ ÁbÕD…'Æ |ü]‘·´ø£'Ô dü«|ü‡ ´ùd ìVü≤‘√ eTj·÷ ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` X¯ø±´ ` e÷yéT ` neC≤„jT· ` Á|üyw˚ ßü +º ` q>∑Ø ` ‘·«j·÷
` n<ä´ ` ÁbÕD…'Æ ` |ü]‘·´ø£'Ô ` dü«|ü‡ ´ùd ` ìVü≤‘·' ` eTj·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷yéT neC≤„jT· , q>∑Ø Á|üyw˚ ßü +º , ‘·«j·÷ q X¯ø±´— n<ä´
eTj·÷, ìVü≤‘·', ÁbÕD…'Æ |ü]‘·´ø£'Ô , dü«|ü‡ ´ùd.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷yéT neC≤„jT· R qqTï ‹s¡dÿü ]+∫, q>∑Ø R q>∑se¡ TT,
(3) ` ‘·èrj·Tdüs¡Z 173
Á|üyw˚ ßü +º R Á|üy•˚ +#·T≥≈£î, ‘·«j·÷ q X¯ø±´ R ˙#˚‘· kÕ<Û´ä eTT>±<äT, n<ä´ R
Ç|ü&˚, eTj·÷ ìVü≤‘·' R Hê#˚‘· ø=≥ºã&çqyê&Éy,’Ó ÁbÕD…'Æ |ü]‘·´ø£'Ô R ÁbÕDeTT\#˚
$&ÉTeã&çqyê&Éy,’Ó dü«|ü‡ ´ùd R (Bs¡eÈ TT>±) ìÁ~+‘·Te⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` qqTï ~Ûøÿ£ ]+∫ á q>∑se¡ TTq Á|üy•˚ +#·T≥≈£î ˙≈£î nkÕ<Û´ä eTT.
Ç|ü&˚ ˙e⁄ Hê#˚‘· ìVü≤‘·T&Éy,’Ó ÁbÕDeTT\qT M&ç Bs¡ìÈ Á<ä H=+<Ó<eä ⁄.
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ Væ≤ q>∑Ø \+ø± dü«j·T y˚Te |üe¢ +>∑eT! ˆ
düs«¡ ‘·' |ü]s¡ø±å $T ùV≤´‘· ‘Ô̊ ø£~‘∏ +· eTj·÷ ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` Væ≤ ` q>∑Ø ` \+ø± ` dü«j·TyéT ` @e ` |üe¢ +>∑eT!
düs«¡ ‘·' ` |ü]s¡ø±å $T ` Væ≤ ` @‘·‘Y ` ‘˚ ` ø£~‘∏ +· ` eTj·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤ |üe¢ +>∑eT, \+ø±q>∑Ø nVü≤+ Væ≤, düs«¡ ‘·', dü«j·Ty˚Te,
(Çe÷+) |ü]s¡ø±å $T, @‘·‘,Y ‘˚, eTj·÷, ø£~‘∏ +· Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤ |ü¢e+>∑eT R z yêqs¡T&Ü, \+ø±q>∑Ø nVü≤+ Væ≤ R
\+ø±q>∑se¡ TT H˚H˚ düTe÷!, düs«¡ ‘·' R |ü≥D º eT+‘·jT· TqT yê´|æ+∫, dü«j·Ty˚Te
R H˚H,˚ (Çe÷+) |ü]s¡ø±å $T R á q>∑]ì ø±bÕ&ÉT#·T+<äTqT. @‘·‘Y R á eè‘êÔ+‘·
eT+‘·jT· T, ‘˚ R ˙≈£î, eTj·÷ ø£~‘∏ +· Væ≤ R Hê#˚‘· #Ó|Œü ã&çq~ >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡T&Ü! \+ø±q>∑] nq>±, H˚H˚ düTe÷! q>∑se¡ T+‘·jT· TqT
yê´|æ+∫, H˚H,˚ á q>∑se¡ TTqT ø±#·T#·T+<äTqT. Ç~>√ Hê eè‘êÔ+‘·eT+‘·jT· TqT
˙≈£î #Ó|Œæ ‹ì.
XÀ¢ˆˆ \+ø±j·÷ e#·q+ ÁX¯ó‘ê« Vü≤qTe÷Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ
j·T‘·ïyêHé dü Vü≤]ÁX‚wü̃ dæú ‡‘· XË’ Ù\ Ç yê|üs'¡ ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` \+ø±j·÷' ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' `
j·T‘·ïyêHé ` dü' ` Vü≤]ÁX‚w'ü̃ ` dæ‘ú '· ` XË\’ ' ` Çe ` n|üs'¡ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»', Vü≤qTe÷Hé, \+ø±j·÷', e#·q+ ÁX¯ó‘ê«, n|üs'¡ ,
XË\’ ' Çe, dü', Vü≤]ÁX‚w'ü̃ , j·T‘·ïyêHé, dæ‘ú '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' Vü≤]ÁX‚w'ü̃ R Ä yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Óq’ , e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé R
yêj·TTq+<äqT&Óq’ Vü≤qTeT, \+ø±j·÷' e#·q+ ÁX¯ó‘ê« R \+ø±<˚e‘·jTÓ Tø£ÿ e÷≥
$ì, j·T‘·ïyêHé R uÛ≤$ø£è‘·éTTq≈£î j·T‘·ïeTTqT |üPìqyê&Ó,’ n|üs'¡ XË\’ ' Çe
R Ç+ø=ø£ |üs«¡ ‘·eTTe˝…, dæ‘ú '· R (ìs¡“j¤ T· eTT>∑) ì\#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj·TTq+<äqT&Ó’q Vü≤qTeT \+ø±<˚$ |ü*øÏq e÷≥\T $ì,
|üs«¡ ‘·eTTe˝… #·*+|üìyê&Ó,’ uÛ≤$ø£è‘·éTTq≈£î e\j·TT Á|üjT· ‘·ïeTT >∑\yê&ÉjTÓ ´qT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘ê+ ÅdsÔ” ÷¡ |ü$ø£è‘ê+ <äècÕº« yêqs¡|⁄ü +>∑e' ˆ
ÄãuÛ≤ùw-<∏ä y˚T<ÛëM dü‘Ô· «yêHé |üe¢ >∑s¸¡ u'ÑÛ ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘ê+ ` ÅdsÔ” ÷¡ |ü$ø£è‘ê+ ` <äècÕº« ` yêqs¡|⁄ü +>∑e' ˆ
ÄãuÛ≤ùw ` n<∏ä ` y˚T<ÛëM ` dü‘Ô· «yêHé ` |üe¢ >∑s¸¡ u'ÑÛ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' yêqs¡|ü⁄+>∑e', y˚T<ÛëM dü‘·Ô «yêHé |ü¢e>∑s¡¸uÛÑ' ‘ê+
ÅdsÔ” ÷¡ |ü$ø£è‘ê+ <äècºÕ« n<∏ä ÄãuÛ≤ùw.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡|⁄ü +>∑e' R yêqs¡ÁX‚wßü̃ &ÉTqT, y˚T<ÛëM R y˚T<ÛëXÊ*j·TTqT,
dü‘Ô· «yêHé R ã\XÊ*j·TTqT, |üe¢ >∑s¸¡ u'ÑÛ R yêqs√‘·eÔ TT&ÉTqT n>∑T, dü' R Ä
Vü≤qTeT, ÅdsÔ” ÷¡ |ü$ø£è‘ê+, ‘ê+ <äècºÕ« R $ø±s¡yTÓ qÆ ÅdsÔ” ÷¡ |üeTTqT <Û]ä +∫j·TTqï
ÄyÓTqT p∫, ÄãuÛ≤ùw R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒy˚T<Ûë$j·TTqT, ã\XÊ*j·TTqT n>∑T, Hê yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT
$ø±s¡yTÓ qÆ ÅdsÔ” ÷¡ |üeTT˝À qTqï ÄyÓTqT p∫ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ Á<äø±å ´$T q>∑Ø+ \+ø±+ kÕ≥ºÁbÕø±s¡‘√s¡D≤yéT ˆ
Ç‘·´s¡ú $TVü≤ dü+ÁbÕ|ü'Ô |üs+¡ øö‘·÷Vü≤\+ Væ≤ y˚T ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á<äø±å ´$T ` q>∑Ø+ ` \+ø±+ ` kÕ≥ºÁbÕø±s¡‘√s¡D≤yéT ` Ç‘·´s¡yú Té
` ÇVü≤ ` dü+ÁbÕ|ü'Ô ` |üs+¡ ` øö‘·÷Vü≤\+ ` Væ≤ ` y˚T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ≥ºÁbÕø±s¡‘√s¡D≤yéT, \+ø±q>∑Ø+, Á<äøå±´$T— Ç‘·´s¡úyéT,
ÇVü≤ dü+ÁbÕ|ü'Ô , y˚T, |üs+¡ øö‘·÷Vü≤\+ (ndæ)Ô Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ≥ºÁbÕø±s¡‘√s¡D≤yéT \+ø±q>∑Ø+ R ãTs¡TE\TqT
ÁbÕø±s¡eTT\TqT <ë«s¡eTT\TqT ø£*– $TøÏÿ* düT+<äse¡ TT>∑qTqï \+ø±q>∑se¡ TTqT,
Á<äø±å ´$T R #·÷#Ó<qä T. Ç‘·´s¡+ú R á ì$T‘·yÔ TÓ ,Æ ÇVü≤ R Ç≥≈£î, dü+ÁbÕ|ü'Ô R
#˚sT¡ ø=+{Ïì, y˚T R Hê≈£î, |üs+¡ øö‘·÷Vü≤\+ (ndæ)Ô Væ≤ R >=|üŒ<Óq’ ≈£î‘·÷Vü≤\eTT
>∑\<äT düTe÷!
‘ê‘·Œs¡éTT :` n‹düT+<äs¡eTT˝…’q ÁbÕø±s¡eTT\T, ãTs¡TE\T eTTqï>∑Tyêì‘√
(3) ` ‘·èrj·Tdüs¡Z 175
>∑÷&çjT· Tqï á q>∑se¡ TT #·÷&É>√] H˚ì≥≈£î e∫Ã‹ì. á $wüjT· eTTq Hê≈£î
>=|üŒ ≈£î‘·÷Vü≤\eTT >∑\<äT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ eHê qT´|üeHê ˙Vü≤ \+ø±j·÷' ø±qHêì #· ˆ
düs«¡ ‘√ >∑èVü≤eTTU≤´ì Á<äwßºü e÷>∑eTq+ Væ≤ y˚T ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eHêì ` ñ|üeHêì ` ÇVü≤ ` \+ø±j·÷' ` ø±qHêì ` #· ˆ
düs«¡ ‘·' ` >∑èVü≤eTTU≤´ì ` Á<äwßºü yéT ` Ä>∑eTq+ ` Væ≤ ` y˚T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÇVü≤ \+ø±j·÷' eHêì ñ|üeHêì ø±qHêì #· düs¡«‘·'
>∑èVü≤eTTU≤´ì Á<äwßºü + Væ≤ y˚T Ä>∑eTqyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, \+ø±j·÷' R \+ø£jTÓ Tø£ÿ, eHêì R ‘√≥\qT,
ñ|üeHêì R ñ<ë´qeqeTT\qT, ø±qHêì #· R ns¡DéTT\qT, düs«¡ ‘·' R nìï
ÁbÕ+‘·eTT\+<ä*, >∑èVü≤eTTU≤´ì R >=|üŒuÛeÑ qeTT\qT, Á<äwßºü + Væ≤ R #·÷#·T≥
ø=i¬ø’ düTe÷!, y˚T Ä>∑eTq+ R Hê jÓTTø£ÿ sêø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` á \+ø£jT· +<ä* ns¡DéTT\qT, ‘√≥\qT, ñ<ë´qeqeTT\qT,
düT+<äsy¡ TÓ qÆ uÛeÑ qeTT\qT, n+‘·≥qT ‹]– #·÷&Ée\j·TTqì, Ç|ü &ç#Ã· {ÏøÏ
e∫Ãj·TT+{Ïì düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü ‘· <ä«#·q+ ÁX¯ó‘ê« \+ø± kÕ ø±eTs¡÷|æD° ˆ
uÛ÷Ñ j·T @e |ü⁄q sê«ø£´+ ãuÛ≤ùw |üsT¡ cÕø£så y¡ Té ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` ‘·‘Y ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` \+ø± ` kÕ ` ø±eTs¡÷|æD° `
uÛ÷Ñ j·T' ` @e ` |ü⁄q' ` yêø£´+ ` ãuÛ≤ùw ` |üsT¡ cÕø£så y¡ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·d´ü ‘·<«ä #·q+ ÁX¯ó‘ê«, kÕ ø±eTs¡÷|æD° \+ø±, uÛ÷Ñ j·T',
@e, |üsT¡ cÕø£så +¡ yêø£´+, |ü⁄q', ãuÛ≤ùw.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ, ‘·<«ä #·q+ R Ä e÷≥qT,
ÁX¯ó‘ê« R $ì, ø±eTs¡÷|æD° kÕ \+ø± R ø±eTs¡÷|æDj Ï TÆÓ q Ä \+ø±~Û<e˚ ‘·,
|ü⁄q' R ‹]–, uÛ÷Ñ j·T' @e |üsT¡ cÕø£så +¡ yêø£´+ R |üPs¡«eTTø£qïqT |üsT¡ wüyTÓ qÆ
yêø£éTTqT, ãuÛ≤ùw R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø±eTs¡÷|æDj Ï TÆÓ q Ä \+ø±<˚e‘· Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ e÷≥\qT
$ì, eTs¡\ Ç+ø£qT |üsT¡ wüyTÓ qÆ yêø£éTT\qT Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ e÷ eTì]®‘´· <äTs¡T“<Δ̊ sêø£ùå dX¯«s¡bÕ*‘êyéT ˆ
q X¯ø´£ eT<ä´ ‘˚ Á<äwßºü +, |ü⁄Øj·T+ yêqsê<Ûeä T ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e÷yéT ` nì]®‘´· ` <äTs¡T“<Δ̊ ` sêø£ùå dX¯«s¡bÕ*‘êyéT ` q `
X¯ø´£ yéT ` n<ä´ ` ‘˚ ` Á<äwßºü + ` |ü⁄Ø ` Çj·T+ ` yêqsê<Ûeä T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤ <äTs¡T“<˚!Δ yêqsê<Ûeä T! sêø£ùå dX¯«s¡bÕ*‘ê+, e÷yéT nì]®‘´·
` n<ä´ ` Çj·T+ |ü⁄Ø Á<äwßºü +, ‘˚ q X¯ø´£ yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤ <äTs¡T“<Δ̊ yêqsê<Ûeä T R <äTs¡T“~Δyq’Ó z yêqsê<Ûeä TT&Ü!
sêø£ùå dX¯«s¡bÕ*‘ê+ e÷+ R sêø£då Áü |üuTÑÛ e⁄#˚ ø±bÕ&Éã&ÉT#·Tqï{Ïº qqTï, nì]®‘´·
R »sTT+|ü≈î£ +&É, Çj·T+ |ü⁄Ø R á |ü≥D º eTT, Á<äwßºü + R #·÷#·T≥≈£î, n<ä´ R
Ç|ü&ÉT, ‘˚ q X¯ø´£ yéT R ˙≈£î X¯ø´£ eTT>±<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqsê<Ûäe÷! sêø£ådüÁ|üuÛÑTe⁄#˚ bÕ*+|üã&ÉT#·Tqï qqTï
»sTT+|ü≈î£ +&É á |ü≥D º eTTqT #·÷#·T≥ ˙≈£î X¯ø´£ eTT >±<äT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ ø£|Xæ Ês¡÷\› kÕÔ eTTyê#· ìXÊ#·ØyéT ˆ
<äècºÕ« |ü⁄Ø $Te÷+ uÛÁÑ <˚ |ü⁄q sê´ùd´ j·T<∏ë>∑‘y· Té ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` ø£|Xæ Ês¡÷\› ' ` ‘êyéT ` ñyê#· ` ìXÊ#·ØyéT `
<äècºÕ« ` |ü⁄ØyéT ` Çe÷+ ` uÛÁÑ <˚ ` |ü⁄q' ` j·÷ùd´ ` j·T<∏ë>∑‘y· Té .
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· dü' ø£|Xæ Ês¡÷\› ', ‘ê+ ìXÊ#·ØyéT ñyê#·— uÛÁÑ <˚ Çe÷+
|ü⁄Ø+ <äècºÕ« |ü⁄q' j·T<∏ë>∑‘y· Té j·÷ùd´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, dü' ø£|Xæ Ês¡÷\› ' R yêqs¡ÁX‚wß˜ü &Óq’ j·÷ Vü≤qTeT,
‘ê+ ìXÊ#·Ø+ R Ä s¡øÿ£ dæì >∑÷]Ã, ñyê#· R |ü*ø¬ qT. uÛÁÑ <˚ R |üPE´sê˝≤!
Çe÷+ |ü⁄Ø+ <äècºÕ« R á q>∑se¡ TTqT ‹\øÏ+∫, |ü⁄q' R ‹]–, j·T<∏ë>∑‘y· Té ,
j·÷ùd´ R e∫Ãq≥T¢>H∑ ˚ yÓ[b¢ ˛jÓT<äqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü⁄&Ü Vü≤qTeT s¡øÿ£ dæ‘√ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT. z |üPE´sê˝≤! H˚qT
\+ø£qT #·÷∫ yÓ+≥H˚ e∫Ãq≥T¢>H∑ ˚ yÓ&*É b˛jÓT<äqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· ø£è‘ê« eTVü‰Hê<ä+ kÕ yÓ’ \+ø± uÛjÑ ÷· eVü≤yéT ˆ
‘·˝qÒ yêqs¡ÁX‚w+˜ü ‘ê&Éj÷· e÷dü y˚–‘ê ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ø£è‘ê« ` eTVü‰Hê<ä+ ` kÕ ` yÓ’ ` \+ø± ` uÛj
Ñ ÷· eVü≤yéT
(3) ` ‘·èrj·Tdüs¡Z 177
` ‘·˝qÒ ` yêqs¡ÁX‚w+˜ü ` ‘ê&Éj÷· e÷dü ` y˚–‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ \+ø±, ‘·‘'· , uÛj Ñ ÷· eVü≤+ eTVü‰Hê<ä+ ø£è‘ê«, y˚–‘ê,
‘·˝qÒ , yêqs¡ÁX‚w+˜ü , ‘ê&Éj÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ \+ø± R Ä s¡øÿ£ dæ, ‘·‘'· R n|ü&ÉT, uÛj Ñ ÷· eVü≤+ eTVü‰Hê<ä+
ø£è‘ê« R uÛjÑ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ >=|üŒ>∑sq®¡ #˚d,æ y˚–‘ê R eTVü‰y˚>e∑ TT>∑\<Ó,’ ‘·˝qÒ R
ns¡#‹˚ ‘√, yêqs¡ÁX‚w+ü̃ R Vü≤qTeT+‘·Tì, ‘ê&Éj÷· e÷dü R Á|üV≤ü ]+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘·≥ Ä s¡øÿ£ dæ uÛj Ñ T· +ø£se¡ TT>± dæ+Vü≤Hê<äeTTqT >±$+∫,
eTVü‰y˚>e∑ TT>± ‘·q ns¡#‹˚ ‘√ Vü≤qTeT+‘·Tì Á|üV≤ü ]+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ ø£|Xæ Ês¡÷˝› À \+ø£j÷· ‘ê&ç‘√ uÛèÑ X¯yTé ˆ
qHê<ä düTeTVü‰Hê<ä+ Ms¡ýêHé |üeHê‘·à»' ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` ø£|Xæ Ês¡÷\› ' ` \+ø£j÷· ` ‘ê&ç‘'· ` uÛèÑ X¯yTé ˆ
qHê<ä ` düTeTVü‰Hê<ä+ ` Ms¡ýêHé ` |üeHê‘·à»' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Ms¡ýêHé |üeHê‘·à»' dü' ø£|Xæ Ês¡÷\› ' \+ø£j÷· uÛèÑ X¯+
‘ê&ç‘'· (düH)é düTeTVü‰Hê<ä+ qHê<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, Ms¡ýêHé R Ms¡é+‘·T&ÉTqT, |üeHê‘·à»' R
yêj·TTq+<äqT&ÉTqT n>∑T, dü' ø£|Xæ Ês¡÷\› ' R Ä yêqs¡ÁX‚wßü̃ &ÉT, düTeTVü‰Hê<ä+
qHê<ä R >=|üŒ<Û«ä ì ø£\T>∑Tq≥T¢>± >∑]+® #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ*jÓTÆ q Ä yêqs¡ÁX‚wß˜ü &ÉT n≥T¢ Ä s¡øÿ£ dæ#˚ rÁeeTT>±
ø=≥ºã&çqyê&Ó’ >=|üŒ<Û«ä ì ø£\T>∑Tq≥T¢ ô|<ä>› ± >∑]+® #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡+es¡jÔ ÷· e÷dü yêeTVü≤düdÔ ´ü k˛-+>∑T∞' ˆ
eTTwæHº ê-_Û»|ò÷ü HÓH’ ê+ Vü≤qTe÷Hé Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘'· ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü+es¡j Ô ÷· e÷dü ` yêeTVü≤düdÔ ´ü ` dü' ` n+>∑T∞' `
eTTwæHº ê ` n_Û»|ò÷ü q ` @Hê+ ` Vü≤qTe÷Hé ` Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘'· dü' Vü≤qTe÷Hé yêeTVü≤düdÔ ´ü n+>∑T∞'
dü+es¡j Ô ÷· e÷dü— @Hê+ eTTwæHº ê n_Û»|ò÷ü q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘'· dü' Vü≤qTe÷Hé R Áø√<Û$ä eX¯ó&Óq’
Ä Vü≤qTeT, yêeTVü≤düdÔ ´ü R m&ÉeT#˚‹jÓTTø£ÿ, n+>∑T∞' R Áy˚fifl¯ qT, dü+es¡j Ô ÷· e÷dü
R eTT&ç#ÓqT, @Hê+ R Ä s¡ø£ÿdæì, eTTwæºHê R |æ&çøÏ{Ï‘√, n_Û»|òü÷q R
>∑{Ïº>±ø=f…ºqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T &É+‘·≥ Áø√<Û$ä eX¯ó&Ó’ ‘·q m&ÉeT#˚‹ Áy˚fifl¯ qT eTT&ç∫
Ä |æ&øç {Ï ‘Ï √ ÄyÓTqT >∑{>ºÏ ± ˇø£ <Óã“ ø=f…qº T.
XÀ¢ˆˆ ÅdÔ” #˚‹ eTqé÷H˚q Hê‹Áø√<Ûä dü‡«j·T+ ø£è‘·' ˆ
kÕ ‘·T ‘˚q Á|üV‰ü sπ D $Vü≤«˝≤+^ ìXÊ#·Ø ˆˆ 41
(|übÕ‘· düV≤ü kÕ uÛ÷Ñ eTÚ $ø£è‘êqq<äsÙ¡ Hê ˆˆ)
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÅdÔ” ` #· ` Ç‹ ` eTqé÷H˚q ` q ` n‹Áø√<Û'ä ` dü«j·T+ `
ø£è‘·' ` kÕ ` ‘·T ` ‘˚q ` Á|üV‰ü sπ D ` $Vü≤«˝≤+^ ` ìXÊ#·Ø ˆˆ
(|übÕ‘· ` düV≤ü kÕ ` uÛ÷Ñ eTÚ ` $ø£è‘êqq<äsÙ¡ Hê ˆˆ)
nq«j·TÁø£eTeTT : Åd”Ô #· Ç‹ eTqé÷H˚q dü«j·T+ n‹Áø√<Ûä' q ø£è‘·', kÕ
ìXÊ#·Ø ‘·T, ‘˚q Á|üV‰ü sπ D $Vü≤«˝≤+^ $ø£è‘êqq<äsÙ¡ Hê #· dür düV≤ü kÕ uÛ÷Ñ eTÚ
|übÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÅdÔ” #· Ç‹ eTqé÷H˚q R n&ÉT~≈£L&ÉqT nì ‘·\#·T#·Tqï
Vü≤qTeT+‘·Tì#˚‘,· dü«j·T+ R dü«j·TeTT>±, n‹Áø√<Û'ä q ø£è‘·' R rÁeÁø√<Ûeä TT
ø£qãs¡#ã· &É˝<Ò Tä . kÕ ìXÊ#·Ø ‘·T R Ä s¡øÿ£ dæ e÷Á‘·eTT, ‘˚q Á|üV‰ü sπ D R Ä
<Óã“#˚‘,· $Vü≤«˝≤+^ R •~∏\yÓTqÆ <˚V≤ü eTT >∑\~j·TTqT, $ø£è‘êqq<äsÙ¡ Hê R
$ø±s¡yTÓ qÆ eTTKeTT ø£qTï\T >∑\~j·TTqT n>∑T#·T, düV≤ü kÕ R ‘·‘øY D å£ y˚T, uÛ÷Ñ eTÚ
|übÕ‘· R H˚\ô|’ ã&ÓqT.
‹\ø£eTT :` ‘˚q Á|üV‰ü sπ D R m&ÉeT#˚‹‘√, C≤*‘√ >={Ïqº Ä ∫iT<Óã“#˚.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄyÓ T Åd” Ô j· T qT <Û ä s ¡ à ãT~Δ ‘ √, Vü ≤ qTeT rÁeø√|ü e TTqT
eVæ≤+|ü&ÜjÓTqT. ÄyÓT e÷Á‘·eTT Ä <Óã“#˚‘·H˚ •~∏\yÓTÆq <˚Vü≤eTT>∑\<Ó’
$ø£è‘·eTT˝…q’ ø£qTï\TqT, H√s¡TqT >∑*– yÓ+≥H˚ H˚\ô|’ ã&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· düTÔ Vü≤qTe÷Hé ÁbÕ»„ kÕÔ+ <äècºÕ« $ìbÕ‹‘êyéT ˆ
ø£èbÕ+ #·ø±s¡ ‘˚»d”« eTqé÷q' Ådj Ôæ T· + ‘·T ‘êyéT ˆˆ 42
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` ‘·‘'· ` ‘·T ` Vü≤qTe÷Hé ` ÁbÕ»„' ` ‘ê+ ` <äècºÕ« ` $ìbÕ‹‘êyéT
(3) ` ‘·èrj·Tdüs¡Z 179
` ø£èbÕ+ ` #·ø±s¡ ` ‘˚»d”« ` eTqé÷q' ` Ådj Ôæ T· + ` ‘·T ` ‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘˚»d”« dü' ÁbÕ»„' Vü≤qTe÷Hé $ìbÕ‹‘ê+ ‘ê+ <äècºÕ«
‘ê+ Ådj Ôæ T· + eTqé÷q' ø£èbÕ+ #·ø±s¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘˚»d”« ÁbÕ»„' Vü≤qTe÷Hé R |üsêÁø£eTeTT>∑\
Á|üC≤„e+‘·T&Óq’ Vü≤qTeT, $ìbÕ‹‘ê+ ‘ê+ <äècºÕ« R |ü&>É =≥ºã&çq ÄyÓTqT >±+∫,
‘ê+ ÅdjÔæ T· + eTqé÷q' R ÄyÓTqT ÅdìÔ” >± uÛ≤$+#·T#·T, ø£èbÕ+ #·ø±s¡ R <äjT· qT
ã÷HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘·≥ |üsêÁø£eTe+‘·T&ÉTqT, ÁbÕE„&TÉ qT n>∑T Vü≤qTeT+‘·T&ÉT,
H˚\ô|’ ã&çq ÄyÓTqT p∫, ªnjÓ÷´! H˚qT ˇø£ nã\ j·T>∑T ÅdìÔ” Væ≤+dæ+∫‹H˚μ
j·Tì ‘·\+#·T#·T C≤*H=+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ yÓ’ uÛèÑ X¯d+ü $>±ï \+ø± kÕ >∑<<Zä ëø£så y¡ Té ˆ
ñyê #ê>∑]«‘·+ yêø£´+ Vü≤qTeT+‘·+ |üe¢ +>∑eTyéT ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` yÓ’ ` uÛèÑ X¯d+ü $>±ï ` \+ø± ` kÕ ` >∑<<Zä ëø£så y¡ Té `
ñyê#· ` n>∑]«‘·+ ` yêø£´+ ` Vü≤qTeT+‘·+ ` |üe¢ +>∑eTyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' uÛÑèX¯dü+$>±ï kÕ \+ø±, Vü≤qTeT+‘·+ |ü¢e+>∑eT+
>∑<sZä êø£så y¡ Té n>∑]«‘·+ yêø£ýéT, ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n+‘·≥, uÛèÑ X¯d+ü $>±ï R $TøÏÿ* uÛj Ñ T· $Vü≤«\Tsê\sTTq,
kÕ \+ø± R Ä \+ø±~Û<˚e‘·, Vü≤qTeT+‘·+ |ü¢e+>∑eT+ R yêqs¡ÁX‚wü˜ß&Ó’q
Vü≤qTeTqT, >∑<<Zä ëø£så +¡ R ‘=Á≥T|ü&TÉ #·Tqï nø£så e¡ TT\T ø£*–q{Ï,º n>∑]«‘·+ yêø£´+
R >∑s«¡ s¡V≤æ ‘·yTÓ qÆ {Ïº e#·qeTTqT, ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘·≥ ÄyÓT $TøÏÿ* uÛj Ñ T· Á>∑dj
Ôü TÆÓ , >∑s«¡ eTTqT M&ç, >∑<<Zä ëø£så e¡ TT\‘√
Vü≤qTeT+‘·Tì >∑÷]Ã Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ Á|üd<” ä düTeTVü‰u≤¨ Á‘êj·Tdü« Vü≤]dü‘eÔ· T ˆ
düeTj˚T kÂeT´ ‹wü+˜ ‹ dü‘Ô· «e+‘√ eTVü‰ã˝≤' ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üd<” ä ` düTeTVü‰u≤¨ ` Á‘êj·Tdü« ` Vü≤]dü‘eÔ· T ` düeTj˚T `
kÂeT´ ` ‹wü+˜ ‹ ` dü‘Ô· «e+‘·' ` eTVü‰ã˝≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTeTVü‰u≤¨ Vü≤]dü‘eÔ· T Á|üd<” ä Á‘êj·Tdü« kÂeT´ dü‘Ô· «e+‘·'
eTVü‰ã˝≤' düeTj˚T ‹wü+˜ ‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTeTVü‰u≤¨ R eTVü‰Ms¡T&Ü!, Á|üd”<ä R <äj·T#·÷|ü⁄eTT,
Vü≤]dü‘eÔ· T R z yêqs√‘·eÔ TT&Ü!, Á‘êj·Tdü« R qqTï s¡ø+åÏ |ü⁄eTT, kÂeT´! R z
dü»q® T&Ü! dü‘Ô· «e+‘·' eTVü‰ã˝≤' R <Ûs’Ó ´¡ eTT >∑\ Ms¡T\T, düeTj˚T R <Ûsä à¡ eTTq+<äT,
‹wü+˜ ‹ R ì\T‘·Ts¡T.
‹\ø£eTT :` düeTj˚T ‹wü̃+‹ R XÊÅdeÔü Tsê´<äjT· +<äT ì\T‘·Ts¡T. ªªÅd” q Vü≤+‘·yê´μμ
nqTq~ XÊÅdyÔü êø£éTT ø£<ë!)
>√$+<äsêJj·TeTT :` düeTj·TeTT R eédü,ú ø£≥Tºu≤≥T, ìj·TeTeTT. dü‘Ô· «e+‘·'
R <Ûs’Ó ´¡ e+‘·'.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Ü! nqTÁ>∑V≤æ +|ü⁄eTT. yêqs√‘·eÔ TT&Ü, qqTï s¡ø+åÏ |ü⁄eTT—
z dü»q® T&Ü! ñ‘·eÔ TT˝…q’ Ms¡T\T, <Ûsä à¡ ìj·TeTeTT\≈£î ø£≥Tºã&çjT· T+<äTs¡T>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ ‘·T q>∑Ø \+ø± dü«j·Ty˚Te |üe¢ +>∑eT ˆ
ì]®‘êVü≤+ ‘·«j·÷ Ms¡ $Áø£yT˚ D eTVü‰ã\ ˆˆ 45
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` ‘·T ` q>∑Ø ` \+ø± ` dü«j·TyéT ` @e ` |üe¢ +>∑eT ˆ
ì]®‘ê ` nVü≤+ ` ‘·«j·÷ ` Ms¡ ` $Áø£yT˚ D ` eTVü‰ã\ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üe¢ +>∑eT! nVü≤+ ‘·T dü«j·Ty˚Te, \+ø± q>∑Ø— Ms¡! eTVü‰ã\!
nVü≤+ $Áø£yT˚ D ‘·«j·÷ ì]®‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü¢e+>∑eT! R z yêqs√‘·ÔeTT&Ü! nVü≤+ ‘·T R H˚ qq>±,
dü«j·Ty˚Te R dü«j·TeTT>∑H,˚ \+ø±q>∑Ø R \+ø±q>∑]ì, Ms¡! R z Ms¡T&Ü,
eTVü‰ã\! R z ã˝≤&ÛTÉ ´&Ü, $Áø£yT˚ D R |üsêÁø£eTeTT#˚‘,· nVü≤+ R H˚qT, ‘·«j·÷
ì]®‘ê R ˙#˚‘· H√&ç+|üã&ç‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z eTVü‰Ms¡T&Ü! H˚H˚ dü«j·TeTT>± \+ø±q>∑sê~Û<e˚ ‘·qT. n{Ïº
H˚qT ˙jÓTTø£ÿ |üsêÁø£eTeTT#˚ H˚&TÉ |üP]Ô>± z&ç+|üã&ç‹ì.
XÀ¢ˆˆ Ç<ä+ ‘·T ‘·<´ä∏ + X¯èDT yÓ’ ÁãTe+‘ê´ y˚T Vü≤ØX¯«s¡ ˆ
dü«j·T+uÛTÑ yê |ü⁄sê <ä‘+Ô· es¡<ëq+ j·T<∏ë eTeT ˆˆ 46
(3) ` ‘·èrj·Tdüs¡Z 181
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç<ä+ ` ‘·T ` ‘·<´ä∏ + ` X¯èDT ` yÓ’ ` ÁãTe+‘ê´ ` y˚T `
Vü≤ØX¯«s¡! dü«j·T+uÛTÑ yê ` |ü⁄sê ` <ä‘+Ô· ` es¡<ëq+ ` j·T<∏ë ` eTeT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤ØX¯«s¡! |ü⁄sê dü«j·T+uÛTÑ yê eTeT es¡<ëq+ j·T<∏ë <ä‘+Ô· ,
Ç<ä+ ‘·<´ä∏ + ÁãTe+‘ê´' y˚T X¯èDT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤ØX¯«s¡! R z yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Ü! |ü⁄sê R |üPs¡«eTT, dü«j·T+uÛTÑ yê
R ÁãVü≤à<˚e⁄ì#˚‘,· eTeT R Hê≈£î, es¡<ëq+ j·T<∏ë <ä‘+Ô· R es¡<ëqyÓT≥T¢
#Ó̊jT· ã&çq<√, ÁãTe+‘ê´' R #Ó|ü #·Tqï{Ï,º y˚T R HêjÓTTø£ÿ, Ç<ä+ ‘·<´ä∏ + R á
j·T<∏ës¡eú #·qeTTqT, X¯èDT R $qTeTT.
‹\ø£eTT :` X¯èDT R ˙ô|’ <äjT· ‘√, ˙≈£î ñ|üj÷Ó –+#·T $wüjT· eTTqT #Ó|ü #·THêïqT.
ø±e⁄q kÕe<ÛëqeTT>± $qTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡ÁX‚wß˜ü &Ü! |üPs¡«eTT ÁãVü≤à<˚e⁄ì#˚ Hê ø°jT· ã&çq es¡eTTqT
>∑÷]Ã #Ó|ü #·THêïqT— ˙ yê j·T<∏ës¡$ú wüjT· eTTqT ÁX¯<>Δä ± $qTeTT.
XÀ¢ˆˆ j·T<ë ‘ê«+ yêqs¡' ø£•Ã ~«Áø£e÷ <ä«X¯ e÷qj˚T‘Y ˆ
‘·<ë ‘·«j·÷ Væ≤ $CÒj „ T· + s¡økå£ Õ+ uÛj Ñ T· e÷>∑‘y· Té ˆˆ 47
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<ë ` ‘ê«+ ` yêqs¡' ` ø£•Ã‘Y ` $Áø£e÷‘Y ` eX¯yTé `
Äqj˚T‘Y ` ‘·<ë ` ‘·«j·÷ ` Væ≤ ` $CÒj „ T· + ` s¡økå£ Õ+ ` uÛj Ñ T· yéT ` Ä>∑‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T<ë ‘ê«+ ø£•Ã‘Y yêqs¡' $Áø£e÷‘Y eX¯+ Äqj˚T‘Y, ‘·<ë
‘·«j·÷ s¡økå£ Õ+ uÛj
Ñ T· yéT Ä>∑‘+· (Ç‹) $CÒj „ T· + Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T<ë R m|ü&ÉsTT‘˚, ‘ê«+ R ìqTï, ø£•Ã‘Y yêqs¡' R ˇø£H=ø£
yêqs¡T&ÉT, $Áø£e÷‘Y R |üsêÁø£eTeTTe\q, eX¯yTé Äqj˚T‘Y R eX¯eTT #˚dTü ø=qTH√
(»sTT+#·TH√), ‘·<ë R n|ü&ÉT, s¡økå£ Õ+ R sêø£då Tü \≈£î, uÛj Ñ T· yéT Ä>∑‘+· (Ç‹)
R uÛj
Ñ T· eTT e∫Ãq~ (nì), $CÒj „ T· + Væ≤ R ‘Ó*dæø=qe˝…qT düTe÷!
‹\ø£eTT :` s¡økå£ Õ+ uÛj
Ñ T· + R ‘·q n|ü»j·TeTq>±, düs«¡ sêø£då Tü \≈£î dü+uÛ$Ñ +∫q
n|ü»j·TeTì ‘Ó\T|üã&ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` sêeDTì ~–«»j·Tø±\eTTq •e⁄ìuÛ≥Ñ T˝…q’ q+BX¯«s¡T&ÉT
eTTqï>∑Tyês¡T \+≈£qT yÓ+≥H˚ q•+|ü#j ˚ T· >√] X¯|+æ |üuÀe>±, Ä \+ø±~Û<e˚ ‘·,
Ä $HêX¯eTTqT ‘·|æŒ+|ü⁄eTì ÁãVü≤à<˚e⁄ì y˚&ÉTø=HÓqT. Äj·Tq ÄyÓT‘√ ˙≈£î
$HêX¯ $T|ü&ÉT ‘·|ü qT. ø±ì ˇø±H=ø£ yêqs¡T&ÉT ìHÓï|ü&ÉT z&ç+#·TH√ n|ü&ÉT
˙≈£î $HêX¯eTT dü+uÛ$Ñ +#·TqT nì ÄHê&ÉT »]–q>±<∏ä ì#·Ã≥ düà]+#·Tø=qe˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˇø±H=ø£ yêqs¡T&ÉT m|ü&ÉsTT‘˚ ìqTï »sTT+#·TH√ n|ü&˚ sêø£då Tü
˝…\s¢ ≈¡ î£ qT, ø°&TÉ eT÷&çq<äì Á>∑V≤æ +|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ dü Væ≤ y˚T düeTj·T kÂ‡eT´ ÁbÕb˛Ô-<ä´ ‘·e <äsÙ¡ Hê‘Y ˆ
dü«j·T+uÛTÑ $Væ≤‘· dü‡‘√´ q ‘·kÕ´-dæÔ e´‹Áø£eT' ˆˆ 48
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` Væ≤ ` y˚T ` düeTj·T' ` kÂeT´ ` ÁbÕ|ü'Ô ` n<ä´ ` ‘·e `
<äsÙ¡ Hê‘Y ` dü«j·T+uÛTÑ $Væ≤‘·' ` dü‘´· ' ` q ` ‘·d´ü ` ndæÔ ` e´‹Áø£eT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÂeT´! n<ä´ y˚T ‘·e <äsÙ¡ Hê‘Y dü' düeTj·T' ÁbÕ|ü'Ô Væ≤—
dü«j·T+uÛTÑ $Væ≤‘·' dü‘´· '— ‘·d´ü , e´‹Áø£eT' q ndæ.Ô
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÂeT´! R z ñ‘·eÔ TT&Ü, n<ä´ R H˚&TÉ , y˚T R Hê≈£î, ‘·e
<äsÙ¡ Hê‘Y R ˙ <äsÙ¡ qeTTe\q, dü' düeTj·T' R Ä ìs¡j í T· eTT, ÁbÕ|ü'Ô Væ≤ R
ÁbÕ|æ+Ô ∫q~>∑<ë! dü«j·T+uÛTÑ $Væ≤‘·' R ÁãVü≤à<˚e⁄ì#˚ $~Û+|üã&çq{Ï~º , dü‘´· ' R
j·T<∏ës¡yú T˚ j·T>∑TqT, ‘·d´ü R Ä ìs¡j í T· eTTq≈£î, e´‹Áø£eT' R e´‹πsø£eTT, q ndæÔ
R ñ+&É<Tä .
‹\ø£eTT :` sêeDT&ÉT q+~πøX¯«s¡Tì m<äTs=ÿìq|ü&ÉT, q+~πøX¯«s¡T&=dü+–q
XÊ|üeTT#˚, ÄHê&˚ dü+uÛ$Ñ +|üe\dæq \+ø±$HêX¯eTT, ÁãVü≤à<˚e⁄ì es¡Á|üu≤Û eeTT#˚
yêqsê>∑ e Tq|ü s ¡ ´ +‘· e TT Ä¬ > qHÓ & ç ø£ < ∏ ä Ç#· Ã ≥ #˚ s ¡ T Ãø=qe˝… q T. nì
eTùV≤X¯«s¡rs¡T\ú T nqT yêÚ≤´qø±s¡T&ÉT qT&çyqÓ T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚&ÉT Hê≈£î ˙ <äs¡Ùq eTsTTq+<äTe\q ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT #˚dæq
ìs¡j
í T· düeTj·TeTT ‘·≥dæ+ú ∫q~. düèwæøº s£ j
Ô¡ T· >∑T ÁãVü≤à ìs¡j
í T· eTT dü‘´· yÓTÆ rs¡TqT.
Äj·Tq ìs¡j í T· eTTq≈£î $|üs´¡ j·T yÓTqï&ÉTqT ñ+&É<Tä .
XÀ¢ˆˆ d”‘êì$T‘·+Ô sê»„dTü Ô sêeDdü´ <äTsê‘·àq' ˆ
s¡økå£ Õ+ #Óe’ düsπ «cÕ+ $HêX¯ dü‡eTTbÕ>∑‘'· ˆˆ 49
(3) ` ‘·èrj·Tdüs¡Z 183
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` d”‘êì$T‘·+Ô ` sê»„' ` ‘·T ` sêeDdü´ ` <äTsê‘·àq' ` s¡økå£ Õ+
` #· ` @e ` düsπ «cÕ+ ` $HêX¯' ` düeTTbÕ>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘êì$T‘·+Ô , <äTsê‘·àq', sê»„', sêeDdü´, düsπ «cÕ+, s¡økå£ Õ+
#Óe’ , $HêX¯', düeTTbÕ>∑‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘êì$T‘·+Ô R d”‘e· Tàø±s¡DeTT>±, <äTsê‘·àq' R <äTsêàs¡T&Z q’Ó {Ï,º
sê»„' sêeDdü´ R sê»>∑T sêeDTìøÏì, düsπ «cÕ+ s¡økå£ Õ+ #Óe’ R m\¢ sêø£då Tü \≈£îqT
>∑÷&É, $HêX¯' düeTTbÕ>∑‘'· R $HêX¯eTT dü+ÁbÕ|æ+Ô ∫q~.
‘ê‘·Œs¡éTT :`Ç≥T¢ d”‘êì$T‘·eÔ TT>± <äTsêàs¡T&Z q’Ó sêeDTìøÏì, düeTdüÔ sêø£då Tü \≈£îqT
H˚&TÉ $HêX¯eTT dü+uÛ$Ñ +#·T#·Tqï~ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘·Á‘·Œ$X¯´ Vü≤]ÁX‚wü̃ |ü⁄Ø+ sêeDbÕ*‘êyéT ˆ
$<Û‘ä ‡· « düs«¡ ø±sê´DÏ j·÷ì j·÷˙Vü≤ yê+#Ûd· æ ˆˆ 50
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` Á|ü$X¯´ ` Vü≤]ÁX‚w!ü̃ ` |ü⁄Ø+ ` sêeDbÕ*‘êyéT ` $<Û‘ä ‡· «
` düs«¡ ø±sê´DÏ ` j·÷ì ` j·÷ì ` ÇVü≤ ` yê+#Ûd· æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘,Y ùV≤ Vü≤]ÁX‚w!ü̃ sêeDbÕ*‘ê+ |ü⁄Ø+ Á|ü$X¯´, j·÷ì
j·÷ì yê+#Ûd· æ (‘êì) düsê«DÏ ø±sê´DÏ, ÇVü≤ $<Û‘ä ‡· «.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTT#˚‘,· ùV≤ Vü≤]ÁX‚wü̃ ! R z yêqs√‘·eÔ TT&Ü!
sêeDbÕ*‘ê+ |ü⁄Ø+ R sêeDTì#˚ bÕ*+|üã&çq q>∑se¡ TTqT, Á|ü$X¯´ R Á|üy•˚ +∫,
j·÷ì j·÷ì R y˚{ìÏ y˚{ìÏ , yê+#Ûd· æ R (#˚jT· ) ø√s¡T#·THêïy√, (‘êì) düsê«DÏ
ø±sê´DÏ R Ä |üqT\ìï{Ïì, ÇVü≤ R \+ø£˝À, $<Û‘ä ‡· « R HÓsy¡ s˚ T¡ Ãø=qTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘êà! sêeDs¡ø‘åÏ y· TÓ qÆ á q>∑se¡ TTqT Á|üy•˚ +∫, ˙ y˚ j˚T
ø±s¡éTT\qT #˚jT· >√s¡T#·THêïy√, Ä düeTdüøÔ ±s¡éTT\qT #·øÿ£ >± HÓsy¡ s˚ T¡ Ãø=qTeTT.
XÀ¢ˆˆ Á|ü$X¯´ XÊb˛|üV≤ü ‘ê+ Vü≤ØX¯«s¡
X¯óuÛ≤+ |ü⁄Ø+ sêø£då eü TTK´bÕ*‘ê+ ˆ
j·T<äè#·Ãj¤ ÷· ‘·«+ »qø±‘·àC≤+ dür+
$e÷s¡Z düs«¡ Á‘·>‘∑ √ j·T<∏ëdüTKyéT ˆˆ 51
Ç‘ê´πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ Ä~ø±y˚´ düT+<äs¡ø±+&˚
ª \+ø±~Û<˚e‘ê$»jÓ÷ HêeTμμ HêeT ‘·èrj·Tdü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|ü$X¯´ ` XÊb˛|üV≤ü ‘ê+ ` Vü≤ØX¯«s¡ ` X¯óuÛ≤+ ` |ü⁄Ø+ ` sêø£då ü
eTTK´bÕ*‘ê+ ` j·T<äè#·Ãj ¤ ÷· ` ‘·«+ ` »qø±‘·àC≤yéT ` dür+ ` $e÷s¡Z `
düs«¡ Á‘· ` >∑‘'· ` j·T<∏ëdüTKyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤ Vü≤ØX¯«s¡! XÊb˛|üV≤ü ‘ê+, sêø£då eü TTK´bÕ*‘ê+, X¯óuÛ≤+
|ü⁄Ø+, ‘·«+ j·T<äè#·Ã¤j·÷, Á|ü$X¯´, düs¡«Á‘· >∑‘·' (düHé) j·T<∏ëdüTK+, dür+,
»qø±‘·àC≤+! $e÷s¡.Z
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ùV≤ Vü≤ØX¯«s¡! R z yêqs¡ÁX‚wß˜ü &Ü! XÊb˛|üV≤ü ‘ê+ R q+~πøX¯«s¡Tì
XÊ|üeTT#˚‘· ìØ«s¡ýÓTqÆ , sêø£då eü TTK´bÕ*‘ê+ R sêeD≤düTs¡Tì#˚ bÕ*+|üã&ÉT
#·Tqï{Ï,º X¯óuÛ≤+ |ü⁄Ø+ R á ñ‘·eÔ TyÓTqÆ q>∑se¡ TTqT, ‘·«+ R ˙e⁄, j·T<äè#·Ãj ¤ ÷·
R <Óe’ ìs¡jí T· eTT#˚, Á|ü$X¯´ R Á|üy•˚ +∫, j·T<∏ëdüTK+ R ˙≈£î düTKeTì ‘√∫q≥T¢>±,
düs¡«Á‘· >∑‘·' (düHé) R nìï Á|ü<˚X¯eTT\≈£îqT b˛sTTqyê&ÉyÓ’, dür+ R
eTVü‰|ü‹Áe‘·jTÆÓ q C≤qø°<$˚ ì, $e÷s¡Z R nH˚«wæ+|ü⁄eTT.
‹\ø£eTT :` XÊb˛|üV≤ü ‘ê+ R q+~πøX¯«s¡Tì XÊ|üeTT#˚, HêX¯qeTTH=+<äT ø±\eTT
düMT|æ+∫j·TTqï, düs¡«Á‘· R sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡|üs¡´+‘·eTT, ªC≤qø°+ $e÷s¡Zμ R
nqT≥#˚, d”‘· \+ø£˝ÀH˚ j·TTqï<äì dü÷∫+|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` q+~πøX¯«s¡Tì XÊ|üeTT#˚ <äTs¡“\yÓTqÆ {Ï,º X¯óuÛøÑ s£ y¡ TÓ qÆ sêeDq>∑se¡ TT
q+<äT Á|üy•˚ +∫, eTVü‰|ü‹Áe‘·jTÆÓ q d”‘q· T m\¢jTÓ &É\ düTKeTT>± yÓ<Tä ≈£îeTT.
ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Ûä $es¡DeTTq+<äT
ªª\+ø±~Û<e˚ ‘ê $»j·TeTTμμ nqT
‘·èrj·Tdüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
#·‘·Ts¡údüs¡Z
XÀ¢ˆˆ dü ì]®‘´· |ü⁄Ø+ ÁX‚cÕ˜+ \+ø±+ ‘ê+ ø±eTs¡÷|æDy° Té ˆ
$Áø£yT˚ D eTVü‰‘˚C≤ Vü≤qTe÷ qÿ|æd‘ü eÔ· T' ˆˆ 1
XÀ¢ˆˆ n<ë«πsD eTVü‰u≤VüQ' ÁbÕø±s¡ eT_Û|⁄ü |ü⁄¢y˚ ˆ
ì• \+ø±+ eTVü‰dü‘√Ô « $y˚X¯ ø£|≈æ î£ +»s¡' ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ì]®‘´· ` |ü⁄Ø+ ` ÁX‚cÕ˜+ ` \+ø±+ ` ‘ê+ ` ø±eTs¡÷|æD+°
` $Áø£yT˚ D ` eTVü‰‘˚C≤' ` Vü≤qTe÷Hé ` ø£|dæ ‘ü eÔ· T' ˆˆ n<ë«πsD ` eTVü‰u≤VüQ'
` ÁbÕø±s¡yTé ` n_Û|⁄ü |ü⁄y¢ ˚ ` ì• ` \+ø±+ ` eTVü‰dü‘Ô· «' ` $y˚X¯ ` ø£|≈æ î£ +»s¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘˚C≤' eTVü‰u≤VüQ' ø£|ædü‘·ÔeT' dü' Vü≤qTe÷Hé,
ø±eTs¡÷|æD+° ÁX‚cÕ˜ + ‘ê+ \+ø±+ |ü⁄Ø+, $Áø£yT˚ D ì]®‘´· , n<ë«πsD ÁbÕø±s¡yTé
n_Û|⁄ü |ü¢⁄y˚. eTVü‰dü‘Ô· «' dü' ø£|≈æ î£ +»s¡', ì• \+ø±+ $y˚X.¯
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘˚C≤' R >=|üŒ ‘˚»düT‡>∑\yê&ÉTqT, eTVü‰u≤VüQ' R >=|üŒ
|üsêÁø£eTeTT >∑\yê&ÉTqT, ø£|dæ ‘ü eÔ· T' R yêqs¡T\˝À ÁX‚wß˜ü &ÉTqT n>∑T, dü' Vü≤qTe÷Hé
R Ä Vü≤qTeT, ø±eTs¡÷|æD+° R ø±eTs¡÷|üeTT >∑*–q{Ï,º ‘ê+ \+ø±+ |ü⁄Ø+ R
Ä \+ø±q>∑]ì, $Áø£yT˚ D R |üsêÁø£eTeTT#˚, ì]®‘´· R »sTT+∫, n<ë«πsD R
Á|üøÿ£ e÷s¡eZ TTq, ÁbÕø±s¡yTé n_Û|⁄ü |ü¢⁄y˚ R q>∑sÁ¡ bÕø±s¡eTTqT <ë{Ï ˝ÀìøÏ >¬ +‘ÓqT.
eTVü‰dü‘·Ô «' dü' ø£|æ≈£î+»s¡' R dü‘·Ô«XÊ*jÓÆTq Ä yêqs¡ÁX‚wü˜ß&ÉT, \+ø±+ R
\+ø±q>∑se¡ TTqT, ì• R sêÁ‹düeTj·TeTTq, $y˚X¯ R Á|üy•˚ +#ÓqT.
u§+u≤sTTÁ|ü‹ :` ªªn_Û|⁄ü |ü⁄¢yμ˚ μ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªªne|ü⁄|ü⁄¢yμ˚ μ nì ø£\<äT.
n|ü&ÉT Vü≤qTeT ÁbÕø±s¡eTTqT+&ç ÁøÏ+~øÏ <ä÷ø¬ qT nì ns¡eú TT.
‹\ø£eTT :` ªªn<ë«s˚Dμμ R ªX¯Á‘√' |ü⁄s¡+ Á>±eT+ >∑èVü≤+ yê n<ë«πsD Á|ü$X‚‘Y
X¯Á‘·T$HêXÊj·Tμ nqT ˙‹düà è‹ qqTdü]+∫, X¯Á‘·T$HêX¯eTT ø√s¡Tyê&ÉT, Ä X¯Á‘·Te⁄
jÓTTø£ÿ |ü≥Dº eTTqT >±ì, Á>±eTeTTqT>±ì, >∑èVü≤eTTqT>±ì, <ë«s¡eTT>∑T+&Ü ø±ø£,
Á|üøÿ£ Á‘√eqT+&çjT˚ Á|üy•˚ +|üe˝…qT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :`
XÀ¢ˆˆ n<ë«πsD ]b˛ sπ VZ ≤ü + <ë«πsD düTVü≤è<√ >∑èVü‰Hé ˆ
Á|ü$X¯+‹ qsê BÛsê <ë«sê DÒ´‘êì <Ûsä à¡ ‘·' ˆˆ
` uÛ≤s¡‘e· TT, düu≤Û |üs«¡ eTT
X¯Á‘·TkÕúqeTTqT n<ë«s¡eTTq Á|üy•˚ +#·T≥ sê»˙‹. »sêdü+<ÛTä ìMT~øÏ
j·TT<äeΔ TTq≈£î b˛sTTq|ü⁄&ÉT lø£èwü;í eÛ ÷s¡Tq® T\T n<ë«s¡eTTqH˚ Á|üy•˚ +∫]>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` n$T‘·ã\dü+|üqTï&Óq’ Ä eTVü‰dü‘TÔ· «&ÉT yêqs¡ÁX‚wßü̃ &É>T∑ Vü≤qTeT,
‘·q |üsêÁø£eTeTT#˚ ø±eTs¡÷|æDj Ï TÆÓ q \+ø£qT »sTT+∫, <ë«s¡eTT qT+&ç>±ø£, Ä
\+ø±ÁbÕø±s¡eTTqT, Á|üø£ÿqT+&çj˚T n~Ûs√Væ≤+∫, Ä sêÁ‹ düeTj·TeTTq
\+ø±q>∑se¡ TTq Á|üy•˚ +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Á|ü$X¯´ q>∑Ø+ \+ø±+ ø£|sæ ê»Væ≤‘·+ø£s'¡ ˆ
#·Áøπ -<∏ä bÕ<ä+ düe´+ #· X¯Á‘·÷D≤+ dü ‘·T eT÷s¡ìΔ ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|ü$X¯´ ` q>∑Ø+ ` \+ø±+ ` ø£|sæ ê»Væ≤‘·+ø£s'¡ ˆ #·Áøπ ` n<∏ä `
bÕ<ä+ ` düe´+ ` #· ` X¯Á‘·÷D≤+ ` dü' ` ‘·T ` eT÷s¡ìΔ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` n<∏,ä dü' ø£|sæ ê»Væ≤‘·+ø£s'¡ , \+ø±+ q>∑Ø+ Á|ü$X¯´, X¯Á‘·÷D≤+
eT÷s¡ìΔ #·, düe´+ bÕ<ä+ #·Áøπ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R Ä ‘·sT¡ yê‘·, dü' ø£|sæ ê»Væ≤‘·+ø£s'¡ R yêqs¡ (ÁX‚wßü̃ &Óq’ )
sêC…q’ düTÁê⁄q≈£î Á|æjT· eTTqT >∑÷s¡TÃq{Ïº Ä Vü≤qTeT, \+ø±q>∑Ø+ Á|ü$X¯´ R
\+ø±q>∑se¡ TTqT Á|üy•˚ +∫, X¯Á‘·÷D≤+ eT÷s¡ìΔ #· R X¯Á‘·Te⁄\ •s¡eTTq+<äT
>∑÷&É, düe´+ bÕ<ä+ #·Áøπ R m&ÉeT bÕ<äeTTqT yÓ÷ô|qT.
‹\ø£eTT :` X¯Á‘·Tq>∑se¡ TTq yÓTT≥ºyTÓ T<ä≥ m&ÉeTø±\T yÓ÷|ü⁄≥ j·Tq>±, X¯Á‘·Te⁄\
‘·\\ô|’ yÓ÷|ü⁄≥j˚T j·T>∑TqT. n≥T¢>±, $»j·TÁ|ü<ä eT>∑Tqìj˚T Ç#·Ã{Ï uÛ≤eeTT.
XÀ¢ˆˆ Á|üj÷· Dø±˝Ò dü«>∑èVü≤Á|üyX˚ ‚ $yêVü≤ø±˝Ò-|æ #· <äøÏåD≤+Á|òæTyéT ˆ
ø£è‘ê«Á>∑‘'· X¯Á‘·T|ü⁄s¡Á|üyX˚ ‚ yêeT+ ì<ä<ëÛ ´‘Y #·sD
¡ + qèbÕ\' ˆˆ
` (ãèVü≤düŒ‹ e#·qeTT)
(4) ` #·‘·Ts¡údüs¡Z 187
Á|üj÷· DdüeTj·TeTTq+<äTqT, ‘·qsTT+{Ïì Á|üy•˚ +#·Tq|ü&ÉTqT, $yêVü≤
düeTj·TeTTq+<äTqT, ≈£î&çø±\TqT yÓTT<ä≥ yÓ÷|üe˝…qT. X¯Á‘·T|ü⁄s¡Á|üy˚X¯eTTq
e÷Á‘·eTT m&ÉeTø±\TqT eTT+<äT yÓ÷|üe˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡sêC…q’ düTÁê⁄&ÉT ‘·q≈£î n|üŒ–+∫q Á|æjT· yÓTqÆ ø±s¡éTTqT
kÕ~Û+#·T#·Tqï{Ïº Ä Vü≤qTeT, \+ø±q>∑s¡eTTqT Á|üy˚•+#·T#·T, yÓTT<ä≥>± ‘·q
m&ÉeTbÕ<äeTTqT yÓ÷ô|qT. Ä yÓ÷|ü⁄≥ X¯Á‘·Te⁄\ •s¡eTTô|’ yÓ÷|ü⁄≥j˚T njÓT´qT.
XÀ¢ˆˆ Á|ü$wüº dü‡‘·Ô «dü+|üH√ï ìXÊj·÷+ e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆ
dü eTVü‰|ü<ä∏ e÷kÕújT· eTTø±Ô|⁄ü wüŒ$sêõ‘·yTé ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|ü$wü'º ` dü‘Ô· «dü+|üqï' ` ìXÊj·÷+ ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ` dü'
eTVü‰|ü<yä∏ Té ` ÄkÕújT· ` eTTø±Ô|⁄ü wüŒ$sêõ‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Á|ü$wü'º , e÷s¡T‘ê‘·à»', dü‘Ô· «dü+|üqï' dü', eTTø±Ô|⁄ü wüŒ$sêõ‘·+
eTVü‰|ü<yä∏ Té ÄkÕújT· (\+ø±yéT, n_ÛjT· j·TÚ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :`Á|ü$wüº'R n≥T¢ Á|üy˚•+∫q{Ïº, e÷s¡T‘ê‘·à»'
R yêj·TTq+<äqT&ÉTqT, dü‘Ô· «dü+|üqï' R eTVü‰ã\XÊ*j·TTqT n>∑T, dü' R Ä
Vü≤qTeT, eTTø±Ô|⁄ü wüŒ$sêõ‘·+ R eTT‘·éTT\‘√&ÉqT |ü⁄wüŒeTT\‘√&ÉqT $sêõ\T¢q{Ï,º
eTVü‰|ü<∏ä+ R sê»e÷s¡ZeTTqT, ÄkÕúj·T R #˚], (\+ø±+ R \+ø£qT>∑÷]Ã,
n_ÛjT· j·TÚ R yÓ&˝É q… T).
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ Vü≤qTeT, sêÁ‹düeTj·TeTTq+<˚ n≥T¢ Á|üy•˚ +∫
eTT‘·éTT\‘√&ÉqT |ü⁄wüŒeTT\‘√&ÉqT Á|üø±•+#·T#·Tqï sê»e÷s¡eZ TTqT #˚] Ä
e÷s¡eZ TT>∑T+&Ü \+ø£˝Àì øπ >¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ùd$‘ê+ sêø£ôå d’ Ø“¤yTÓ Æ s¡“*_Û X¯ÙÅdbÔü ÕDÏ_'Û ˆ
‘·‘· düTÔ ‘ê+ |ü⁄Ø+ \+ø±+ s¡e÷´ eT_ÛjT· j·TÚ ø£|'æ ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ùd$‘ê+ ` sêø£ôå d'’ ` ;ÛyTÓ 'Æ ` ã*_Û' `X¯ÅdbÔü ÕDÏ_'Û ` ‘·‘'· ` ‘·T
` ‘ê+ ` |ü⁄Ø+ ` \+ø±+ ` s¡e÷ýéT ` n_ÛjT· j·TÚ ` ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·', ø£|æ', ;ÛyÓTÆ' ã*_Û' X¯ÅdüÔbÕDÏ_Û' sêø£åôd’' ùd$‘ê+,
s¡e÷´+, ‘ê+ \+ø±|ü⁄ØyéT n_ÛjT· j·TÚ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ø£|'æ R Vü≤qTeT, ;ÛyTÓ 'Æ R ;Ûøs£ T¡ \TqT, ã*_Û'
R ã˝≤&ÛTÉ ´\TqT, X¯ÅdbÔü ÕDÏ_'Û R Äj·TT<ÛVä ≤ü düT\Ô THÓq’ {Ï,º sêø£ôå d'’ R sêø£då Tü \#˚,
ùd$‘ê+ R ùd$+|üã&çq{Ï,º s¡e÷´+ R düT+<äsy¡ TÓ qÆ {Ï,º ‘ê+ \+ø±|ü⁄Ø+ R Ä
\+ø±q>∑]ì, n_ÛjT· j·TÚ R Á|üy•˚ +|üuÀjÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰uÛj
Ñ T· +ø£sT¡ ˝…q’ Äj·TT<ÛVä ≤ü düT˝Ô q’… sêø£då Tü \#˚ s¡ø+åÏ |üã&ÉT#·Tqï
s¡eTýÓTqÆ {Ïº Ä \+ø±q>∑]ì Vü≤qTeT #˚s¡ »qT#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤dæ‘√‘·ÿ èwüºìq<Ó’ dü÷Ôs¡´|òüTÀwü|ü⁄s¡dü‡¬s’' ˆ
eÁC≤+≈£îX¯ìø±XË’ X¯Ã eÁ»C≤\$uÛ÷Ñ wæ‘'’Ó ˆ
>∑èVü≤y˚Tô|Tò 'Æ |ü⁄Ø s¡e÷´ ãuÛ≤ùd <Í´]yê+ãT<Ó'’ ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤dæ‘√‘·ÿ èwüìº q<Ó'’ ` ‘·÷s¡´|òTü Àwü|⁄ü s¡d‡ü s¬ '’ ` eÁC≤+≈£îX¯ìø±XË'’
` #· ` eÁ»C≤\$uÛ÷Ñ wæ‘'’Ó ` >∑èVü≤y˚Tô|Tò 'Æ ` |ü⁄Ø ` s¡e÷´ ` ãuÛ≤ùd ` <Í´' `
Çe ` n+ãT<Ó'’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤dæ‘√‘·ÿ èwüìº q<Ó'’ , ‘·÷s¡´|òTü Àwü|⁄ü s¡d‡ü s¬ '’ , eÁC≤+≈£îX¯ìø±XË'’ ,
eÁ»C≤\$uÛ÷Ñ wæ‘'’Ó , >∑èVü≤y˚Tô|Tò 'Æ , s¡e÷´ |ü⁄Ø, n+ãT<Ó'’ , <Í´' Çe ãuÛ≤ùd.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤dæ‘√‘·ÿ èwüºìq<Ó’' R ô|<ä› qe⁄«\‘√ >∑÷&çq <Ûä«qT\‘√,
‘·÷s¡´|òüTÀwü|ü⁄s¡dü‡¬s’' R $$<Ûäyê<äéTT\ <Ûä«qT\‘√&ÉqT, eÁC≤+≈£îX¯ìø±XË’' R
eÁ»eTT n+≈£îX¯eTT eTTqï>∑Tyêì‘√ b˛*q{Ïº, eÁ»C≤\$uÛÑ÷wæ‘Ó’' R
eÁ»>∑yêø£eå TT\‘√ yÓ\j·TT#·Tqï{Ï,º >∑èVü≤y˚Tô|Tò 'Æ R >∑èVü≤ÁX‚weü̃ TT\‘√, s¡e÷´ |ü⁄Ø
R düT+<äsy¡ TÓ qÆ Ä q>∑], n+ãT<Ó'’ , <Í´' Çe R y˚T|òTü eTT\‘√ Äø±X¯eTTe˝…,
ãuÛ≤ùd R $TøÏÿ* Á|üø±•+#ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` eÁC≤+≈£îX¯ìø±XË'’ R eÁ»eTT n+≈£îX¯eTT>± >∑*qZ {Ïº ◊sêe‘·
~>∑»Z eTT‘√ düe÷qyÓTqÆ {Ï.º
‘ê‘·Œs¡éTT :` $$<Ûäyê<ä´<Ûä«qT\‘√ ô|<ä› qe⁄«\ <Ûä«qT\‘√ ì+&çq$j·TTqT,
◊sêe‘· ~>∑ Z » eTTe˝… ‘Ó \ ¢ ì $j· T TqT, eÁ»ì]à‘· y Ó T Æ q >∑ y êø£ å e TT\‘√
Á|üø±•+#·T#·Tqï$j·TTqT n>∑T ñqï‘·yÓTÆq >∑èVü≤eTT\‘√ Ä \+ø±q>∑s¡eTT
y˚T|òTü eTT\‘√ Äø±X¯eTTe˝… $TøÏÿ* düT+<äse¡ TT>± Á|üø±•+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Á|ü»C≤«\ ‘·<ë \+ø± s¡ø√å >∑D>∑èôV≤’ X¯óÙuÛ'’… ˆ
dæ‘êÁuÛÑdü<äèXË’ •ÃÅ‘Ó’' |ü<äàdü«dæÔø£dü+dæú‘Ó’' ˆ
es¡eΔ ÷q>∑èôV≤’ XÊÃ|æ düs«¡ ‘· düT‡$uÛ÷Ñ wæ‘ê ˆˆ 7
(4) ` #·‘·Ts¡údüs¡Z 189
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` Á|ü»C≤«\ ` ‘·<ë ` \+ø± ` s¡ø√å >∑D>∑èôV≤’ ' ` X¯óuÛ'’… ` dæ‘êÁuÛdÑ <ü èä XË'’
` ∫Å‘'’Ó ` |ü<àä dü«dæøÔ d£ +ü dæ‘ú '’Ó ` es¡eΔ ÷q>∑èôV≤’ ' ` #· ` n|æ ` düs«¡ ‘·' `
düT$uÛ÷Ñ wæ‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dæ‘êÁuÛdÑ <ü èä XË'’ ∫Å‘'’Ó |ü<àä dü«dæøÔ d£ +ü dæ‘ú '’Ó es¡eΔ ÷q>∑èôV≤’ ' #·
n|æ, X¯óuÛ'’… s¡ø√å >∑D>∑èôV≤’ ', düs«¡ ‘·' düT$uÛ÷Ñ wæ‘ê, \+ø± ‘·<ë Á|ü»C≤«\.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dæ‘êÁuÛdÑ <ü èä XË'’ R ‘Ó\ì¢ y˚T|òTü eTT\‘√ düe÷qeTT>±qTqï, ∫Å‘'’Ó
R s¡+>∑Ts¡+>∑T\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï$j·TTqT, |ü<äàdü«dæÔø£dü+dæú‘Ó’' R |ü<äàeTT
dü«dæøÔ e£ TT nqT \ø£D å eTT\T >∑\$j·TTqT, es¡eΔ ÷q>∑èôV≤’ ' #· R es¡eΔ ÷qeTqT
ù|s¡T>∑\ >∑èVü≤eTT\TqT, X¯óuÛ'’… R eT+>∑fiø¯ s£ e¡ TT\TqT n>∑T, s¡ø√å >∑D>∑èôV≤’ ' R
sêø£då ü düeT÷Vü≤eTT\jÓTTø£ÿ uÛeÑ qeTT\‘√, düs«¡ ‘·' düT$uÛ÷Ñ wæ‘ê R n+‘·≥qT
Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ïº (n\+ø£]+|üã&ç Á|üø±•+#·T#·Tqï), \+ø± R \+ø±q>∑], ‘·<ë
R Ä düeTj·TeTTq, Á|ü»C≤«\ R >=|üŒ>± Á|ü»«]\T¢#T· +&ÓqT.
‹\ø£eTT :` es¡eΔ ÷q>∑èôV≤’ ' R ªes¡eΔ ÷qμeTqT dü+»„>\∑ >∑èVü≤eTT\#˚.
XÀ¢ˆˆ #·‘T· XÊÙ\+ #·‘T· sY<ë«s¡+ düs«¡ ‘√uÛÁÑ <äd+ü õ„‘y· Té ˆ
|ü•ÃeT<ë«s¡sV¡ ≤æ ‘·+ q+<ëésêÔV≤ü «j·T+ ‘·T ‘·‘Y ˆ
<äøD åÏ <ë«s¡sV¡ ≤æ ‘·+ es¡eΔ ÷q+ <Ûqä Á|ü<yä Té ˆ
ÁbÕ>¥<ë«s¡sV¡ ≤æ ‘·+ dü«dæøÔ ±K´+ |ü⁄Á‘·<qäÛ Á|ü<yä Té ˆˆ
` (esêVü≤$TVæ≤s¡ dü+Væ≤‘·)
1) Hê\T>∑T ekÕsê\TqT, Hê\T>∑T <ë«s¡eTT\TqT >∑\~ düs«¡ ‘√uÛÁÑ <äeTT.
2) |ü•ÃeT<ë«s¡eTT ˝Òq{Ïº uÛeÑ qeTT q+<ëés¡eÔ TT nqã&ÉTqT.
3) <äøD åÏ <ë«s¡eTT˝Òì~ es¡eΔ ÷qeTì |æ\Teã&ÉTqT. Ç~ n~Ûø£ <Ûqä Á|ü<yä TÓ qÆ
<ä>T∑ qT.
4. ‘·÷s¡TŒq >∑TeTàeTT˝Òì~ dü«dæøÔ £ eTqã&ÉTqT. á uÛeÑ qeTT |ü⁄Á‘·<qäÛ Á|ü<yä TÓ Æ
j·TT+&ÉTqT. (Ç$ nìïj·TTqT sêE\ >∑èVü≤uÛ<Ò eä TT\T)
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘Ó\ì¢ y˚T|òTü eTTe+{Ï$j·TTqT, s¡+>∑Ts¡+>∑T\‘√ Á|üø±•+#·Tq$j·TTqT,
|ü<àä eTT, dü«dæøÔ e£ TT, es¡eΔ ÷qeTT nqT ù|s¡T>∑\ uÛeÑ q$X‚weü TT\T >∑\$j·TTqT,
eT+>∑fiø¯ s£ e¡ TT\TqT n>∑T sêø£då eü T+~s¡eTT\‘√ m\¢jTÓ &É\ eTT#·Ã≥ >=\T|ü⁄#·Tqï
Ä \+ø±q>∑se¡ TT >=|üŒø±+‹‘√ $sêõ\T¢#T· +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ ∫Á‘·e÷˝≤úÛsÑ D¡ ≤+ ø£|sæ ê»Væ≤‘·+ø£s'¡ ˆ
sê|òTü yês¡+ú #·sH¡ é le÷Hé <ä<sä Ù¡ #· qq+<ä #· ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ` ∫Á‘·e÷˝≤úÛsÑ D¡ ≤+ ` ø£|sæ ê»Væ≤‘·+ø£s'¡ ` sê|òTü yês¡+ú `
#·sH¡ é ` le÷Hé ` <ä<sä Ù¡ ` #· ` qq+<ä ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|sæ ê»Væ≤‘·+ø£s'¡ , le÷Hé, dü' sê|òTü yês¡+ú #·sH¡ ,é ∫Á‘·e÷˝≤´
uÛsÑ D
¡ ≤+, ‘ê+ <ä<sä Ù¡ #·, qq+<ä #·.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ø£|sæ ê»Væ≤‘·+ø£s'¡ R düTÁê⁄q≈£î Á|æjT· eTTqT >∑÷s¡TÃq{Ï,º le÷Hé
R X¯óuÛ\Ñ ø£Då |üPs¡T&í q’Ó Vü≤qTeT, sê|òTü yês¡+ú #·sH¡ é R lsêeTTìø=i≈£î |üs´¡ {Ï+#·T#·T,
∫Á‘·e÷˝≤úÛÑs¡D≤+ R $∫Á‘·eTT˝…’q e÷*ø£\TqT ÄuÛÑs¡DeTT\TqT >∑*–q{Ïº,
‘ê+ R Ä \+ø±q>∑]ì, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT, qq+<ä #· R Äq+~+#ÓqT ≈£L&É.
sêe÷qTJj·TeTT :` qq+<ä #· R ª<äTÁwüŒy˚X¯yÓTÆq<Ó’q|üŒ{ÏøÏì \+ø£qT
düTHêj·÷düeTT>∑ Á|üy˚•+∫ #·÷&É>∑\TZ#·THêïqT. n+<äT#˚‘· sêeTdüTÁê⁄\
eTH√s¡<dä∏ ~æ Δ »s¡T>∑TqT.μ nì Äq+~+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $∫Á‘·eTT˝…q’ e÷*ø£\‘√&ÉqT, ÄuÛsÑ D¡ eTT\‘√&ÉqT, s¡eTýÓTj
Æ T· Tqï
Ä \+ø£qT, sêeTø±sê´s¡úyÓTÆ düTÁêÁ|æj·TeTTqT >√], dü+#·]+#·T#·T, q>∑s¡
<äèX¯éTT\qT p#·T#·T ‘·q ø±s¡éTT |ò˝ü ÀqTàKeTT ø±uÀe⁄#·Tqï<äì Äq+~+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ uÛeÑ Hê <ä“e¤ q+ >∑#Ã· H¤ é <ä<sä Ù¡ |üeHê‘·à»' ˆ
$$<Ûëø£è‹s¡÷bÕDÏ uÛeÑ Hêì ‘·‘· dü‘Ô '· ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛÑeHê‘Y ` uÛÑeq+ ` >∑#·Ã¤Hé ` <ä<äs¡Ù ` |üeHê‘·à»' `
$$<Ûëø£è‹s¡÷bÕDÏ ` uÛeÑ Hêì ` ‘·‘'· ` ‘·‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üeHê‘·à»', uÛeÑ Hê‘Y, uÛeÑ q+, >∑#Ã· H¤ ,é ‘·‘'· , ‘·‘'· , $$<Ûë
ø£è‹s¡÷bÕDÏ, uÛeÑ Hêì, <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üeHê‘·à»' R yêj·TTq+<äqT&ÉT, uÛeÑ Hê‘Y uÛeÑ q+ >∑#Ã· H¤ é R
ˇø£ uÛeÑ qeTTqT+&ç y˚s=ø£ uÛeÑ qeTTq≈£î uÀe⁄#·T, ‘·‘'· ‘·‘'· R Äj·÷ uÛeÑ qeTT\ô|’
qT+&ç, $$<Ûëø£è‹s¡÷bÕDÏ R $$<Ûeä TT˝…q’ Äø±s¡eTT\qT dü«s¡÷|üeTT\qT ø£*–q{Ï,º
(4) ` #·‘·Ts¡údüs¡Z 191
uÛeÑ Hêì R uÛeÑ qeTT\qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT ˇø£ sTT+{ÏqT+&ç y˚s=ø£sTT+{ÏøÏ yÓ&\É T#·T, $$<Ûeä TT˝…q’
Äø±s¡eTT\‘√ düT+<äsy¡ TÓ qÆ s¡÷|üeTT\T>∑*–q n#·Ã{Ï uÛeÑ qeTT\qT q\TyÓ|’ ⁄ü \
qT+&ç #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ X¯óÁXÊe eT<ÛTä s¡+ ^‘·+ Á‹kÕúqdü«s¡u÷ÑÛ wæ‘y· Té ˆ
ÅdDÔ” ≤+ eT<ädeü Tè<ëΔHê+ ~$ #ê|ü‡s¡kÕ $Te ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯óÁXÊe ` eT<ÛTä s¡+ ` ^‘·+ ` Á‹kÕúqdü«s¡u÷ÑÛ wæ‘y· Té ` ÅdDÔ” ≤+ `
eT<ädeü Tè<ëΔHê+ ` ~$ ` #· ` n|ü‡ü s¡kÕyéT ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ~$, n|ü‡s¡kÕyéT Çe, eT<ädüeTè<ëΔHê+ Åd”ÔD≤+, Á‹kÕúq
dü«s¡u÷ÑÛ wæ‘y· Té ` eT<ÛTä s¡+ ` ^‘·+ ` X¯óÁXÊe.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ~$ R dü«s¡eZ TTq+<äT, n|ü‡s¡kÕyéT Çe R n|ü‡s¡d\ü e˝…qTqï{Ï,º
eT<ädüeTè<ëΔHê+ R eT<äe‘·T˝…’ j·TTqï, Åd”ÔD≤+ R düT+<äs¡T\jÓTTø£ÿ, Á‹kÕúq
dü«s¡u÷ÑÛ wæ‘y· Té R (eø£eå TT, ø£+sƒe¡ TT, •s¡eTT nqT) eT÷&ÉTkÕúqeTT\+<äT yÓ\dæq{Ï,º
eT<ÛTä s¡+ ^‘·+ R (eT+Á<äeT<äéT‘ês¡d«ü s¡eTT\‘√) eT<ÛTä s¡eTT>∑ bÕ&Éã&ÉT#·Tqï{Ïº
>±qeTTqT, X¯óÁXÊe R $HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` dü«s¡eZ TTq+<ä* n|ü‡s¡d\ü e˝…, $˝≤düe‘·T˝…q’ Åd\Ô” T eø£eå TT, ø£+sƒe¡ TT,
•s¡eTT nqT eT÷&ÉT kÕúqeTT\+<äT »ì+#·T eT+Á<ä eT<Û´ä eT ‘ês¡d«ü s¡eTT\‘√,
eT<ÛTä s¡eTT>± bÕ&ÉT#·Tqï ^‘·eTT\qT Vü≤qTeT+‘·T&Üø£]+í #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ X¯óÁXÊe ø±+Nìq<ä+ q÷|ü⁄sêD≤+ #· ìdü«qyéT ˆ
k˛bÕqìq<ë+ XË’ Ãe uÛeÑ H˚wßü eTVü‰‘·àHêyéT ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯óÁXÊe ` ø±+Nìq<ä+ ` q÷|ü⁄sêD≤+ ` #· ` ìdü«qyéT `
k˛bÕqìq<ëHé ` #· ` @e ` uÛeÑ H˚wßü ` eTVü‰‘·àHêyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘·àHê+ uÛeÑ H˚wßü ø±+Nìq<ä+, q÷|ü⁄sêD≤+, ìdü«q+
#·, k˛bÕqìq<ëHé #· @e X¯óÁXÊe.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘·àHê+ uÛeÑ H˚wßü R eTVü≤˙j·TT˝…q’ (sêø£då Tü \) uÛeÑ qeTT\
j·T+<äT, ø±+Nìq<ä+ R Åd\Ô” yÓTT\q÷\T \+<ä* ∫s¡T>∑+≥\ <Û«ä ìì, q÷|ü⁄sêD≤+
ìdü«q+ #· R ø±*j·T+<Ó\ s¡e[ì, k˛bÕqìq<ëHé #Ó’e R yÓT≥¢ô|’ yês¡T
q&É#T· q|ü&ÉT ø£*–q <Û«ä qT\qT, X¯óÁXÊe R Ä\øÏ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <ëqe⁄\ uÛeÑ qeTT\+<äT Åd\Ô” T dü+#·]+#·Tq|ü&ÉT, ø£\T>∑Tq{Ïº
ã+>∑sT¡ yÓTT\q÷\T >∑+≥\ <Û«ä qT\qT, eTDÏq÷|ü⁄s¡ìHê<äeTT\qT, k˛bÕqeTT\ô|’
ÄuÛsÑ D
¡ eTT\‘√ yês¡T #·]+#·Tq|ü&ÉT ø£\T>∑T <Û«ä qT\qT Vü≤qTeT $qT#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Äk˛Œ¤{‘Ï ì· Hê<ë+ X¯Ã øπ å «[‘ê+ X¯Ã ‘·‘· dü‘Ô '· ˆ
X¯óÁXÊe »|ü‘ê+ ‘·Á‘· eT+Á‘êHé s¡ø√å >∑èùV≤wüß yÓ’ ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Äk˛Œ¤{‘Ï ì· Hê<ëHé ` #· ` øπ å «[‘êHé ` #· ` ‘·‘'· ` ‘·‘'· `
X¯óÁXÊe ` »|ü‘ê+ ` ‘·Á‘· ` eT+Á‘êHé ` s¡ø√å >∑èùV≤wüß ` yÓ’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡ø√å >∑èùV≤wüß Äk˛Œ¤{‘Ï ì· Hê<ëHé, ‘·‘'· ‘·‘'· øπ å «[‘êHé ‘·Á‘·
»|ü‘ê+ eT+Á‘êHé X¯óÁXÊe.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡øå√>∑èùV≤wüß R Ä sêø£ådüuÛÑeqeTT\j·T+<äT, ‘·‘·' ‘·‘·' R
n#·Ã≥#·Ã≥, Äk˛Œ¤{‘Ï ì· Hê<ëHé R »ã“\ô|’ #·s#¡ T· ø=qT#·Tqï X¯ãe› TT\qT, øπ å «[‘êHé
#· R dæ+Vü≤>∑sq®¡ \e+{Ï <Û«ä qT\qT, ‘·Á‘· R Ä uÛeÑ qeTT\+<äT, »|ü‘ê+ eT+Á‘êHé
R »|üeTT #˚dTü ø=qTyê] eT+Á‘√#êÃs¡DeTT\qT, X¯óÁXÊe R $HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT, Ä sêø£då uü eÑÛ qeTT\+ <ä#Ã· ≥#·Ã≥ Ms¡T˝…q’ uÛ≥Ñ T\jÓTTø£ÿ,
uÛTÑ C≤kÕŒ¤\qX¯ãe› TT\qT, dæ+Vü≤>∑sq®¡ \qT, eT]ø=ìï #√≥¢ »|üeTTq+ <äT#·Ã]+|ü
ã&ÉT#·Tqï #·‘T· sπ «<äeT+Á‘·eTT\qT Äø£]+í #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ«<Ûë´j·Tìs¡‘ê+ XË’ Ãe j·÷‘·T<ÛëHêHé <ä<sä Ù¡ dü' ˆ
sêeDdüeÔ dü+j·TTø±ÔHé >∑s‘®¡ √ sêø£kå Õ q|æ ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ«<Ûë´j·Tìs¡‘êHé ` #· ` @e ` j·÷‘·T<ÛëHêHé ` <ä<sä Ù¡ ` dü' `
sêeDdüeÔ dü+j·TTø±ÔHé ` >∑s‘®¡ '· ` sêø£kå ÕHé ` n|æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü', kÕ«<Ûë´j·Tìs¡‘êHé, j·÷‘·T<ÛëHêHé #Ó’e, sêeDdüÔe
dü+j·TTø±ÔH,é >∑s‘®¡ '· , sêø£kå ÕHé n|æ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Vü≤qTeT, kÕ«<Ûë´j·Tìs¡‘êHé R y˚<ë<Û´ä j·TqeTTq+<äT
ìeT>∑Tï˝…q’ , j·÷‘·T<ÛëHêHé #Óe’ R <ëqe⁄\qT, sêeDdüeÔ dü+j·TTø±ÔHé R sêeDTì
k˛ÔÁ‘·eTT\‘√ >∑÷&çq, >∑s‘®¡ '· R >∑]+® #·T#·Tqï{Ï,º sêø£kå Õq|æ R sêø£då Tü \qT >∑÷&É,
<ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚<ë<Û´ä j·Tqìs¡‘T· ˝…q’ <ëqe⁄\qT, sêeDTìô|’ k˛ÔÁ‘·bÕsƒe¡ TT\qT
#·<Tä e⁄#·T, >∑]+® #·T#·Tqï ô|≈£îÿeT+~ sêø£då Tü \qT >∑÷&É Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
(4) ` #·‘·Ts¡údüs¡Z 193
XÀ¢ˆˆ sê»e÷s¡+Z düe÷eè‘·´ dæ‘ú +· s¡ø√å ã\+ eTVü≤‘Y ˆ
<ä<sä Ù¡ eT<Û´ä y˚T >∑T˝Òà sêeDdü´ #·sêHé ãVüAHé ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sê»e÷s¡+Z ` düe÷eè‘·´ ` dæ‘ú +· ` s¡ø√å ã\+ ` eTVü≤‘Y `
<ä<sä Ù¡ ` eT<Û´ä y˚T ` >∑T˝Òà ` sêeDdü´ ` #·sêHé ` ãVüAHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê»e÷s¡+Z düe÷eè‘·´ dæ‘ú +· eTVü≤‘Y s¡ø√å ã\+, eT<Û´ä y˚T
>∑T˝Òà sêeDdü´ ãVüAHé #·sêHé, <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê»e÷s¡+Z düe÷eè‘·´ R sê»u≤≥ Hêe]+∫, dæ‘ú +· R ñqï{Ï,º
eTVü≤‘Y s¡øå√ã\+ R >=|üŒ<Ó’q sêø£ådüôd’qéTTqT, eT<Ûäý˚T >∑T˝Òà R eT<ÛäéT
$uÛ≤>∑eTTq+<äT, sêeDdü´ R sêeDTìjÓTTø£ÿ, ãVüAHé #·sêHé R ô|≈£îÿeT+~
>∑÷&Û#É ês¡T\qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT :` ª#·sêHéμ R q>∑se¡ è‘êÔ+‘·eTTqT m|üŒ{Ïø|£ ü &ÉT, sêeDTq≈£î ìy˚~+#·T
>∑÷&Û#É ês¡T\qT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` dü«»qT\ eè‘êÔ+‘·eTTqT ‘Ó\TdüTø=q>√], eT+Á‘·T\T
eTTqï>∑Tyê]#˚ Áù|]‘·T˝…q’ >∑÷&Û#É ês¡T\T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sê»e÷s¡eZ TT Hêe]+∫j·TTqï eT<Û´ä ø£øå£ ´j·T+<äT e÷s¡Ty˚weü TT\‘√
dü+#·]+#·T#·Tqï ô|≈£îÿeT+~ >∑÷&Û#É ês¡T\qT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ø£qT>=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ BøÏ‘å êHé »{Ï˝≤Hé eTT+&ÜHé >√-õHê+ãs¡yêdüd'ü ˆ
<äs“¡ e¤ TTwæÁº |üV≤ü s¡D≤ q–ï≈£î+&Üj·TT<Ûë+ dü<Ô ë∏ ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` BøÏ‘å êHé ` »{Ï˝≤Hé ` eTT+&ÜHé ` >√-õHê+ãs¡yêdüd'ü ˆ
<äs“¡ e¤ TTwæÁº |üV≤ü s¡D≤Hé ` n–ï≈£î+&Üj·TT<ÛëHé ` ‘·<ë∏ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` BøÏ‘å êHé R Áø£‘T· Bø£qå T ã÷ìqyês¡TqT, »{Ï˝≤Hé R »&É\qT
<Û]ä +∫qyês¡TqT, eTT+&ÜHé R eTT+&ÉqeTT >±$+#·Tø=qïyês¡TqT, >√-õHê+
ãs¡yêdüq' R eèwüu#ÑÛ s· à¡ eTTH˚ eÅdeÔü TT>± <Û]ä +∫qyês¡TqT, <äs“¡ e¤ TTwæÁº |üV≤ü s¡D≤Hé
R <äs¡“¤eTTwüßº\H˚ Äj·TT<ÛäeTT\T>± <Ûä]+∫qyês¡TqT, n–ï≈£î+&Üj·TT<ÛëHé R
n–ï≈£î+&ÉeTT\H˚ Äj·TT<ÛäeTT\T>± >∑*–j·TTqïyês¡TqT. (n>∑T ô|≈£îÿeT+~
s¡øÿ£ düT\qT >±+#ÓqT.)
‹\ø£eTT :` \+ø±B«|üeTT uÛsÑ ‘¡ K· +&ÉeTTq≈£î yÓ\T|ü* <˚Xy¯ T˚ j·T>∑T≥#˚ <ëìøÏ
ø£s¡àuÛÑ÷$T‘·«eTT ˝Òø£b˛e⁄#·Tqï~>∑<ë! n#·Ã≥ sêø£ådüT\≈£î ø£s¡àBø£åj·T+<äT
n~Ûø±s¡eTT m≥T¢ dü+uÛ$Ñ +#·Tqì X¯+øÏ+|üqedüse¡ TT ˝Ò<Tä . sêeD≤<äT\jÓTTø£ÿ
‘· b ˛e÷Vü ‰ ‘· à éTT #˚ ‘ · ø±eT´ø£ s ¡ à dæ ~ Δ j· ÷ <˚ X ¯ e TTq≈£ î \_Û + ∫q~.
<äs“¡ e¤ TTwæÁº |üV≤ü s¡D≤Hé R n]wüìº yês¡D|üPs¡«ø£eTT>± nqTcÕ˜qìs¡«Vü≤DeTTø=i¬ø,’
<äs“¡ e¤ TTwæÁº |üV≤ü s¡DeTT yê] ø£eX¯´ yÓTj
Æ T· Tqï~. ªj·T<∏ë eÁ»+ Vü≤sπ ' bÕDÖ, ‘·<ë∏
$Á|üøsπ£ ≈£îXÊ'μ nì <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ªªn–ï≈£î+&Üj·TT<ÛëHéμμ ø£è‘·´ eTTqï>∑T X¯≈î£ \Ô qT ñ‘·Œ‹Ô#d˚ æ
X¯Á‘·Te÷s¡DeTT #˚jT· T≥πø, n–ï≈£î+&ÉeTT\T Äj·TT<Ûeä TT\T>± ñ|üj÷Ó –+|üã&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $$<Ûøä s£ à¡ \j·T+<äT Bø£eå Væ≤+∫qyês¡TqT, »&É\qT <Û]ä +∫qyês¡TqT,
eTT+&ç‘T· ˝…q’ yês¡TqT, eèwüu#ÑÛ s· à¡ eTTqT eÅdeÔü TT>± <Û]ä +∫qyês¡TqT, <äs“¡ \¤ ø£≥\º H˚
Äj·TT<ÛäeTT\T>± >∑\yês¡TqT, n–ï≈£î+&ÉeTT\H˚ Äj·TT<ÛäeTT\T>± ‘·eTyÓ+≥
qT+#·Tø=qïyês¡TqT n>∑T ãVüQ$<Ûeä TT\T>∑qTqï sêø£då Tü \qT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ≈£L≥eTT<äsZ b¡ ÕD°+ X¯Ã <ä+&Üj·TT<Û<ä säÛ ê q|æ ˆ
@ø±øå± H˚øø£ s£ êí+ X¯Ã \+uÀ<äs|¡ j ü ÷Ó <Ûsä êHé ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ≈£L≥eTT<äsZ b¡ ÕD°Hé ` #· ` <ä+&Üj·TT<Û<ä säÛ êHé ` n|æ ` @ø±øå±Hé
` @ø£øs£ êíHé ` #· ` \+uÀ<äs|¡ j ü ÷Ó <Ûsä êHé ˆˆ
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ≈£L≥eTT<äsZ b¡ ÕD°Hé R ≈£L≥eTT\T eTT<äsZ e¡ TT\T nqT Äj·TT<Ûeä TT\T
#˚‹j·T+<äT >∑*–qyê]ì, <ä+&Üj·TT<Û<ä säÛ êHé n|æ R <ä+&ÉeTTqT Äj·TT<Ûeä TT>±
<Û]ä +∫qyê]ì, @ø±øå±Hé R ˇπøø£qTï >∑\yê]ì, @ø£øs£ êíHé R ˇπø #Ó$>∑\yê]ì,
\+uÀ<äs|¡ j ü ÷Ó <Ûsä êHé R Áy˚˝≤&ÉT#·Tqï ø£&TÉ |ü⁄\TqT, düqÔ eTT\TqT >∑\yê]ì, (<ä<sä Ù¡
R #·÷#ÓqT)
>√$+<äsêJj·TeTT :` ≈£L≥eTT nq>± düeT÷Vü≤eTT, e÷j·T, –]•Ks¡eTT,
ÇqT|üueÑÛ qeTT, yÓ÷düeTT, u≤D$X‚weü TT, ø£|≥
ü eTT, ø=eTTà\T $]–q eèwüueÑÛ TT
nì $$<Ûä ns¡eú TT\T >∑\e⁄.
(4) ` #·‘·Ts¡údüs¡Z 195
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT n#·Ã≥ Ä sêø£då Tü \˝À ≈£L≥eTT\T, eTT<äsZ e¡ TT\T
nqT Äj·TT<Ûeä TT\T <Û]ä +∫qyê]ì, <ä+&ÉeTT\qT Äj·TT<Ûeä TT\T>± |üPìqyê]ì,
ˇø£øq£ Tï >∑\yê]ì, ˇø£#$Ó >∑\yê]ì, Áy˚˝≤&ÉT#·Tqï düqÔ eTT\T, ñ<äse¡ TT\T
>∑\yê]ì p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ø£sêfi≤Hé uÛTÑ >∑ïeÅø±Ô+X¯Ã $ø£{≤Hé yêeTHê+ dü<Ô ë∏ ˆ
<Ûìä «q' K&çqZ XË’ Ãe X¯‘|· T”ò ïeTTdü˝≤j·TT<ÛëHé ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£sêfi≤Hé ` uÛTÑ >∑ïeÅø±ÔHé ` #· ` $ø£{≤Hé ` yêeTHêHé ` ‘·<ë∏ ˆ
<Ûìä «q' ` K&çqZ ' ` #· ` @e ` X¯‘|· T”ò ïeTTdü˝≤j·TT<ÛëHé ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£sêfi≤Hé R uÛj Ñ T· +ø£se¡ T>∑T, uÛTÑ >∑ïeÅø±ÔHé R e+ø£sH¡ √fi¯ó>¢ \∑ yê]ì,
$ø£{≤Hé R $ø±s¡yÓTÆqyê]ì, yêeTHêHé R eTs¡T>∑TE®yê]ì, <Ûäì«q' R
$\Tø±+Á&ÉqT, K&çqZ ' R K&É<Z ëÛ s¡T\qT, X¯‘|· T”ò ïeTTdü˝≤j·TT<ÛëHé R X¯‘|· Tüò Tï\TqT,
eTTdü\eTT\TqT, Äj·TT<Ûeä TT\T>± <Û]ä +∫qyê]ì, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT uÛÑj·T+ø£s¡T\TqT, e+ø£s¡eT÷‹yês¡TqT,
$ø±s¡s¡÷|ü⁄\TqT, eTs¡T>∑TE®yês¡TqT, $+&É¢qT, ø£‘·TÔ\qT |üPìqyês¡TqT,
X¯‘·|òüTTï\qT, eTTdü\eTT\qT Äj·TT<ÛäeTT>± <Ûä]+∫qyês¡T q>∑T ô|≈£îÿeT+~
sêø£då Tü \qT n#·Ã≥ #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ |ü]|òTü À‘·eÔ TVü≤kÕÔ+ X¯Ã $∫Á‘·øe£ #√»® «˝≤Hé ˆ
Hê‹dü÷˝ú ≤ Hêï‹ø£èXÊ Hêï‹BsêÈ‹ÁVü≤dü«ø±Hé ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü]|òTü À‘·eÔ TVü≤kÕÔHé ` #· ` $∫Á‘·øe£ #√»® «˝≤Hé ` q ` n‹
dü÷˝ú ≤Hé` q ` n‹ø£èXÊHé ` q ` n‹BsêÈ‹ÁVü≤dü«ø±Hé ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü]|òüTÀ‘·ÔeTVü≤kÕÔHé R ÁX‚wü˜yÓTÆq |ü]|òüT j·TqT Äj·TT<ÛäeTT
#˚‹j·T+<äT >∑\yê]ì, $∫Á‘·ø£e#√»® «˝≤Hé R $∫Á‘·eTT˝…’q ø£e#·eTT\#˚
yÓTs¡jT· T#·Tqï yê]ì, Hê‹dü÷˝ú ≤Hé R ø=~›bÕ{Ï dü÷\ú eTT>± qTqïyê]ì, Hê‹ø£èXÊHé
R ø=~›>± ø£è•+∫j·TTqïyê]ì, Hê‹BsêÈ‹ÁVü≤dü«ø±Hé R ø=~›bı&Ée⁄>∑qT,
ø=~›bı{Ï>º q∑ T j·TTqïyê]ì (<ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T &É#Ã· ≥ #·÷∫q sêø£då Tü \T ø=+<äsT¡ |ü]|òTü \qT ‘·eT#˚‘·
<Û]ä +∫j·TT+&ç]. ø=+<äsT¡ $∫Á‘·yTÓ qÆ ø£e#·eTT\T <Û]ä +∫, m≈£îÿe dü÷\ú eTT>∑qT
ø±ø£, m≈£îÿe ø£è•+∫j·TTqT >±ø£ j·TTø£yÔ TÓ qÆ Äø±s¡eTT‘√ qTqïyê¬s’ j·TT+&ç].
XÀ¢ˆˆ Hê‹>ösêHé Hê‹ø£ècÕíHé Hê‹≈£îu≤® qï yêeTHêHé ˆ
$s¡÷bÕHé ãVüQs¡÷bÕ+X¯Ã düTs¡÷bÕ+X¯Ã düTes¡Ãdü' ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` n‹>ösêHé ` q ` n‹ø£ècÕíHé ` q ` n‹≈£îu≤®Hé ` q `
yêeTHêHé ` $s¡÷bÕHé ` ãVüQs¡÷bÕHé ` #· ` düTs¡÷bÕHé ` #· ` düTes¡Ãdü' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Hê‹>ösêHé R ø=~›‘\Ó T|ü⁄>∑\yê]ì, Hê‹ø£ècÕíHé R ø=~›q\T|ü⁄
(s¡+>∑T) >∑\yê]ì, Hê‹≈£îu≤®Hé R n+‘·eTs¡T>∑TE® ø±ìyê]ì, q yêeTHêHé R
$TøÏÿ* bı{Ï>º ±ìyê]ì, $s¡÷bÕHé R $ø£è‘·s÷¡ |ü⁄\qT, ãVüQs¡÷bÕHé R ô|≈£îÿ
y˚wüeTT\T <Ûä]+#·Tyê]ì, düTs¡÷bÕHé #· R düT+<äs¡yÓTÆq s¡÷|üeTT>∑\yê]ì,
düTes¡Ãdü' R düT+<äsy¡ TÓ qÆ ‘˚»düT‡>∑\yê]ì, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T &É#Ã· ≥ ø=~› ‘Ó\ì¢ yês¡TqT, ø=~› q\¢ìyês¡TqT, ø=~›
eTs¡T>∑TE®yês¡TqT, ø=~› bı{Ïºyês¡TqT, $ø£è‘êø±s¡eTT\T >∑\yês¡TqT, $$<Ûä
s¡÷|üeTT\T <Ûä]+#·Tyês¡TqT, düT+<äs¡yÓTÆq s¡÷|üeTT>∑\yês¡TqT, >=|üŒ ‘˚»düT‡
>∑\yês¡TqT>±, ãVüQ$<Ûeä TT\T>±qTqï sêø£då Tü \qT p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ <Û«ä JHé |ü‘êøÏq XË’ Ãe <ä<sä Ù¡ $$<Ûëj·TT<ÛëHé ˆ
X¯øeÔÏ èøå±j·TT<Ûë+ XË’ Ãe |ü≥kº ÕX¯ì<Ûë]D' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <Û«ä JHé ` |ü‘êøÏq' ` #· ` @e ` <ä<sä Ù¡ ` $$<Ûëj·TT<ÛëHé `
X¯øeÔÏ èøå±j·TT<ÛëHé ` #· ` @e ` |ü≥kº ÕX¯ì<Ûë]D' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Û«ä JHé R <Û«ä »eTT\T>∑\yê]ì, |ü‘êøÏq' R C…+&Ü\T>∑\yê]ì,
$$<Ûëj·TT<ÛëHé R ãVüQ$<Ûeä TT\>∑T Äj·TT<Ûeä TT\T <Û]ä +∫qyê]ì, X¯øeÔÏ èøå± j·TT<ÛëHé
R X¯øÔÏ j·TqT Äj·TT<Ûeä TTqT, eèø£eå TT\qT ø£*–j·TTqïyê]ì, |ü≥kº ÕX¯ì <Ûë]D'
R|ü{dºÏ eü TT, nX¯ì nqT Äj·TT<Ûeä TT\qT <Û]ä +∫qyê]ì, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT <Û«ä »eTT\qT, |ü‘êø£eTT\qT |üPìj·TTqïyê]ì,
|ü\T$<Ûeä TT\>∑T Äj·TT<Ûeä TT\qT <Û]ä +∫j·TTqïyê]ì, X¯øÔÏ j·TqT Äj·TT<Ûeä TTqT
<Ûä]+∫qyê]ì, eèø£åeTT\H˚ Äj·TT<ÛäeTT\T>± #˚düTø=qïyê]ì |ü{ÏºdüeTTqT,
eÁ»eTTqT <Û]ä +∫qyê]ì sêø£då Tü \qT ô|≈£îÿeT+~ì p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ øπ |å Dü b° ÕX¯V≤ü kÕÔ+ X¯Ã <ä<sä Ù¡ dü eTVü‰ø£|'æ ˆ
Ádü–«D düÔ «qT*bÕÔ+ X¯Ã esêuÛsÑ D¡ uÛ÷Ñ wæ‘êHé ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øπ |å Dü b° ÕX¯V≤ü kÕÔHé ` #· ` <ä<sä Ù¡ ` dü' ` eTVü‰ø£|'æ ` Ádü–«D' `
(4) ` #·‘·Ts¡údüs¡Z 197
‘·T ` nqT*bÕÔHé ` #· ` esêuÛsÑ D ¡ uÛ÷Ñ wæ‘êHé ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' eTVü‰ø£|æ' R Ä yêqs¡ÁX‚wü˜ß&Ó’q Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, πøå|üD°
bÕX¯V≤ü kÕÔHé R _Û+~bÕ\ eTqT Äj·TT<Ûeä TTqT, bÕX¯eTTqT #˚‹j·T+<äT <Û]ä +∫q
yê]ì, Ádü–«D' R Vü‰s¡eTT\T <Û]ä +∫qyê]ì, nqT*bÕÔHé R düT>∑+<Ûeä TT\qT
|üPdüTø=qïyê]ì, esêuÛsÑ D¡ uÛ÷Ñ wæ‘êHé R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ ÄuÛsÑ D
¡ eTT\‘√ n\+ø£]+#·T
ø=qïyê]ì, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT πøå|üDÏ, bÕX¯eTT nqT Äj·TT<ÛäeTT\qT
<Û]ä +∫j·TTqï yê]ì, $$<Ûeä TT\>∑T Vü‰s¡eTT\qT <Û]ä +∫qyê]ì, düT>∑+<Ûeä TT\qT
|üPdæø=ì j·TTqïyê]ì, >=|üŒyÓq’ ÄuÛsÑ D ¡ eTT\‘√ n\+ø£]+#·Tø=ì j·TTqïyê]ì,
ô|≈£îÿeT+~ s¡øÿ£ düT\qT p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ HêHêy˚wdü eü ÷j·TTø±ÔHé j·T<∏ëôd’ «s¡>‘∑ êHé ãVüAHé ˆ
rø£åíXS¯ \<Ûsä ê+ XË’ Ãe eÁõDX¯Ã eTVü‰ã˝≤Hé ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` HêHêy˚wdü eü ÷j·TTø±ÔHé ` j·T<∏ëôd’ «s¡>‘∑ êHé `ãVüAHé ` rø£åíXS¯ \
<Ûsä êHé ` #· ` @e ` eÁõD' ` #· ` eTVü‰ã˝≤Hé ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` HêHêy˚wüdüe÷j·TTø±ÔHé R ãVüQ$<ÛäeTT\>∑T y˚wüeTT\‘√
>∑÷&çqyê]ì, j·T<∏ëôd’ «s¡>‘∑ êHé R ùd«#·Ã>¤ ± $Vü≤]+#·T#·Tqïyê]ì, rø£Xíå S¯ \ <Ûsä êHé
R yê&çjÓÆTq X¯S\eTT\qT <Ûä]+∫qyê]ì, eÁõD' R eÁC≤j·TT<ÛäeTT
<Û]ä +∫j·TTqïyê]ì, eTVü‰ã˝≤Hé R >=|üŒ<Óq’ ã\eTTø£*j Z T· Tqïyê]ì, ãVüAHé
<ä<sä Ù¡ R ô|≈£îÿeT+~ì >±+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT n#·Ã≥ $$<Ûeä TT\>∑T y˚weü TT\qT <Û]ä +∫j·TTqïyê]ì,
ùd«#·Ã>¤ ± $Vü≤]+#·T#·Tqïyê]ì, yê&çjTÆÓ q X¯S\eTT\qT, eÁ»eTT\qT <Û]ä +∫q
yê]ì, eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´˝…q’ yê]ì, ô|≈£îÿeT+~ s¡øÿ£ düT\qT p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ X¯‘k· ÕVü≤Ádü eTe´Á>∑ e÷s¡ø+å£ eT<Û´ä eT+ ø£|'æ ˆ
s¡ø√å ~Û|‹ü ì]›w+ºü <ä<sä êÙ+‘·'|ü⁄sêÁ>∑‘'· ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯‘k· ÕVü≤ÁdüyTé ` ne´Á>∑yTé ` Äs¡ø+å£ ` eT<Û´ä eT+ ` ø£|'æ `
s¡ø√å ~Û|‹ü ì]›w+ºü ` <ä<sä Ù¡ ` n+‘·'|ü⁄sêÁ>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|'æ , n+‘·'|ü⁄sêÁ>∑‘'· , s¡ø√å ~Û|‹ü ì]›w+ºü , eT<Û´ä eTyéT, Äs¡ø+å£ ,
ne´Á>∑+, X¯‘k· ÕVü≤Ádü+, <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|æ' R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, n+‘·'|ü⁄sêÁ>∑‘·' R n+‘·'|ü⁄s¡
uÛÑeqeTTq≈£î eTT+<äT>±, s¡øå√~Û|ü‹ì]›wüº+ R sêeDTì#˚ @sêŒ≥T#˚j·Tã&çq,
ne´Á>∑+ R @eTs¡TbÕ≥T˝Òì<Óq’ , X¯‘k· ÕVü≤Ádü+ R q÷s¡Ty˚\ dü+K´>∑\, eT<Û´ä eT+
R q&ÉTeTqT+&ÉT, Äs¡ø+å£ R ùdHê$uÛ≤>∑eTTqT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT n+‘·'|ü⁄s¡uÛÑeqeTT\ ¬ø<äT≥qTqï eT<ÛäéT
>∑T\àeTTq+<äT, sêeD≤düTs¡Tì#˚ @sêŒ≥T#˚j·Tã&çq{Ïº @eTs¡TbÕ≥T ˝Òø£,
C≤>∑s÷¡ ø£‘‘· √ ø±#·T#·Tqï{Ïº q÷s¡Ty˚\eT+~ s¡øøå£ u£ ≥
ÑÛ T\qT p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·<ë ‘· <äèZ Vü≤+ <äècºÕ« eTVü‰Vü‰≥ø£‘√s¡DyéT ˆ
sêø£ùå d+Á<äd´ü $U≤´‘· eTÁ~eT÷]Δ ï Á|ü‹wæ̃‘y· Té ˆˆ 24
XÀ¢ˆˆ |ü⁄+&ÉØø±e‘·+kÕ_Û' |ü]U≤_Û s¡\+ø£è‘·yTé ˆ
ÁbÕø±sêeè‘· eT‘·´+‘·+ <ä<sä Ù¡ dü eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·<ë ` ‘·‘Y ` >∑èVü≤+ ` <äècºÕ« ` eTVü‰Vü‰≥ø£‘√s¡DyéT `
sêø£ùå d+Á<äd´ü ` $U≤´‘·yTé ` nÁ~eT÷]Δ ï ` Á|ü‹wæ̃‘y· Té ` |ü⁄+&ÉØø±e‘·+kÕ_Û'
` |ü]U≤_Û' ` n\+ø£è‘·yTé ` ÁbÕø±sêeè‘·yTé ` n‘·´+‘·+ ` <ä<sä Ù¡ ` dü' `
eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü', ‘·<ë, nÁ~eT÷]Δ ï Á|ü‹wúæ‘·yéT, ‘·‘Y >∑èVü≤+ <äècºÕ«,
eTVü‰Vü‰≥ø£‘√s¡D+, |ü⁄+&ÉØø±e‘·+kÕ_Û', |ü]U≤_Û' n\+ø£è‘·yéT, n‘·´+‘·+,
ÁbÕø±sêeè‘·+, sêø£ùå d+Á<äd´ü , ‘·‘Y $U≤´‘·+ >∑èVü≤+, dü', eTVü‰ø£|'æ (ÁX¯<j Δä ÷· )
<ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<∏ë R n|ü&ÉT, dü' R Ä Vü≤qTeT, nÁ~eT÷]Δ ï R
|üs«¡ ‘·•Ks¡eTTô|,’ Á|ü‹wú‘æ y· Té R HÓ\ø=\Œã&çq{Ï,º ‘·‘Y >∑èVü≤+ R Ä uÛeÑ qeTTqT,
<äècºÕ« R #·÷∫, eTVü‰Vü‰≥ø£‘√s¡D+ R >=|üŒ<Ó’q ã+>±s¡T ãVæ≤s›ê«s¡eTT\T
ø£*jZ T· Tqï{Ï~º j·TTqT, |ü⁄+&ÉØø±e‘·+kÕ_Û' R ‘êeTs¡|⁄ü e⁄«\qT ÄuÛsÑ D ¡ eTT\T>±
ø£*Zq{Ïº, |ü]U≤_Û' R n>∑&ÉÔ\#˚, n\+ø£è‘·yéT R n\+ø£]+|üã&çq{Ïº~j·TTqT,
n‘·´+‘·+ R $TøÏÿ*>±, ÁbÕø±sêeè‘·+ R ÁbÕø±s¡eTT\#˚ #·T≥ºã&çjT· Tqï~j·TTq>∑T,
sêø£ùå d+Á<äd´ü R sêeDTìjÓTTø£ÿ, ‘·‘Y R Ä, $U≤´‘·+ R düTÁ|üd<æ yΔä TÓ qÆ , >∑èVü≤+ R
uÛÑeqeTTqT, dü', eTVü‰ø£|æ' R Ä Vü≤qTeT, (ÁX¯<äΔj·÷) <ä<äs¡Ù R (ÁX¯<äΔ‘√)
‹\øÏ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Vü≤qTeT |üs¡«‘·•Ks¡eTTô|’ ì]à+|üã&çj·TTqï{Ïº,
(4) ` #·‘·Ts¡údüs¡Z 199
y˚T*$Tã+>±s¡T dæ+Vü≤<ë«s¡eTT\‘√qT, ‘êeTs¡|⁄ü e⁄«\T ì+&ÉT>±qTqï n>∑&\ÔÉ ‘√qT,
ñqï‘·yÓTÆq >=|üŒ ÁbÕø±s¡eTT\‘√&ÉqT, yÓ’uÛÑy√ù|‘·eTT>±qTqï sêeD≤düTs¡Tì
~eúÛeÑ qeTTqT ÁX¯<‘Δä √ ‹\øÏ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Á‹$wü|º ìü uÛ+Ñ ~e´+ ~e´Hê<ä$Hê~‘·yTé ˆ
yêõùV≤wæ‘d· +ü |òTü Twü+º Hê~‘·+ uÛ÷Ñ wüDÆ… dü<Ô ë∏ ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á‹$wü|º ìü uÛ+Ñ ` ~e´+ ` ~e´Hê<ä$Hê~‘·yTé ` yêõùV≤wæ‘·
dü+|òTü Twü+º ` Hê~‘·+ ` uÛ÷Ñ wüD'Æ… ` ‘·<ë∏ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á‹$wü|º ìü uÛ+Ñ R dü«s¡eZ TT‘√ düe÷qyÓTqÆ {Ï~º j·TTqT, ~e´+ R
ñ»®«\yÓTqÆ {Ï~º j·TTqT, ~e´Hê<ä$Hê~‘·yTé R ~eýÓTqÆ Hê<äeTT‘√ Á|ü‹<Û«ä ì+#·T
#·Tqï~j·TTqT, yêõùV≤wæ‘·dü+|òüTTwüº+ R >∑Ti¿|ü⁄ düøÏ*+|ü⁄\#˚ e÷iTÁyÓ÷>∑T
#·Tqï~j·TTqT, ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ uÛ÷Ñ wüD'Æ… R sêø£då Tü \T <Û]ä +∫q ÄuÛsÑ D ¡ eTT\#˚,
Hê~‘·+ R <Û«ä ì ø£*–j·TTqï~j·TTq>∑T, ‘·‘Y >∑èVü≤+ <ä<sä Ù¡ R Ä sêeD≤düTs¡Tì
>∑èVü≤eTTqT p#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeDTì uÛeÑ qeTT dü«s¡‘Z T· \ýÓTÆ j·TT+&ÓqT. n+<äT+&ç ~eýÓTqÆ
Hê<äeTT\T Á|ü‹<Û«ä ì+#·T#·T+&ÓqT. >∑Ti¿eTT\ düø*Ï +|ü⁄\ ø√˝≤Vü≤\eTT $qe#·TÃ
#·T+&ÓqT. $$<Ûuä ÷ÑÛ wüDeTT\ <Û«ä qT\T $ì|æ+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ s¡<∏Ó’ sê´HÓ’ ]«e÷HÓ’ X¯Ã ‘·<∏ë Vü≤j·T>∑C…’ X¯óÙuÛ…’' ˆ
yês¡DÆ… X¯Ã #·‘T· s¡+› ‘Ó'’ X‚«‘êÁuÛìÑ #·j÷Ó |üyTÓ 'Æ ˆˆ 27
XÀ¢ˆˆ uÛ÷Ñ wæ‘+· s¡T∫s¡<ë«s¡+ eT‘ÓÌÔ X¯Ã eTè>∑|øü _åÏ 'Û ˆ
s¡ø‘åÏ +· düTeTVü‰M¬s´’ sê´‘·T<ÛëHÓ’ düŒVü≤ÁdüX'¯ ˆ
sêø£kå Õ~Û|‘ü ˚ s¡T|Z Ôü e÷$y˚X¯ eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` s¡<'’Ó∏ ` j·÷HÓ'’ ` $e÷HÓ'’ ` #· ` ‘·<ë∏ ` Vü≤j·T>∑C'’… ` X¯óuÛ'’… `
yês¡D'Æ… ` #· ` #·‘T· s¡+› ‘Ó'’ ` X‚«‘êÁuÛìÑ #·j÷Ó |üyTÓ 'Æ ` uÛ÷Ñ wæ‘+· ` s¡T∫s¡<ë«s¡+ `
eT‘Ó'ÌÔ ` #· ` eTè>∑|øü _åÏ 'Û ` s¡ø‘åÏ +· ` düTeTVü‰M¬s’ ´' ` j·÷‘·T<ÛëHÓ'’ ` düV≤ü ÁdüX'¯
` sêø£kå Õ~Û|‘ü '˚ ` >∑T|üyÔ Té ` Ä$y˚X¯ ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ø£|æ', s¡<∏Ó’' j·÷HÓ’' $e÷HÓ’X¯Ã ‘·<∏ë, X¯óuÛ…’' Vü≤j·T>∑C…’',
X‚«‘êÁuÛÑì#·jÓ÷|üyÓTÆ', #·‘·Ts¡›+‘Ó’' yês¡D…ÆX¯Ã eT‘ÓÔÌ' eTè>∑|üøÏå_ÛX¯Ã uÛÑ÷wæ‘·yéT
s¡T∫s¡<ë«s¡+, düV≤ü ÁdüX'¯ , düTeTVü‰M¬s’ ´' j·÷‘·T<ÛëHÓ'’ , s¡ø‘åÏ +· , sêø£kå Õ~Û|‘ü '˚ >∑T|ü+Ô
‘·‘Y >∑èVü≤yéT Ä$y˚X.¯
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ø£|'æ R yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Óq’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, s¡<'’Ó∏ R s¡<eä∏ TT\
‘√&ÉqT, j·÷HÓ'’ R |ü\ø¢ \° T eTTqï>∑T j·÷qeTT\‘√&ÉqT, $e÷HÓ'’ R |ü⁄wüŒø£eTT
eTTqï>∑T $e÷qeTT\‘√&ÉqT, X¯óuÛ'’… Vü≤j·T>∑C'’… R ñ‘·eÔ TeTT˝…q’ >∑Ti¿eTT\‘√&ÉqT,
@qT>∑T\‘√&ÉqT, #·‘T· s¡+› ‘Ó'’ R Hê\TZ<+ä ‘·eTT\T ø£*–q{Ï,º X‚«‘êÁuÛìÑ #·j÷Ó |üyTÓ 'Æ
yês¡D'Æ… R ‘Ó\ì¢ y˚T|òTü ãè+<äeTTqT uÀ*q{Ïº @qT>∑T\‘√&ÉqT, eT‘Ó'ÌÔ R eT~+∫
j·TTqï, eTè>∑|øü _åÏ XÛ Ã¯ R eTè>∑eTT\‘√&ÉqT, |ü≈îå£ \‘√qT, uÛ÷Ñ wæ‘+· R n\+ø£]+|üã&ç
j·TTqï~j·TTqT, düTeTVü‰M¬s’ ´' R >=|üŒ |üsêÁø£eTeTT >∑*qZ {Ï,º düV≤ü ÁdüX'¯ j·÷‘·T<ÛëHÓ'’
R y˚\ø=\~ sêø£då Tü \#˚, s¡ø‘åÏ +· R s¡ø+åÏ |üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT, >∑T|ü+Ô R s¡V≤ü düéTT>∑
qT+#·ã&çq~j·TTqT n>∑T, sêø£kå Õ~Û|‘ü '˚ R sêeD≤düTs¡TìjÓTTø£ÿ , ‘·‘Y >∑èVü≤+ R
Ä uÛeÑ qeTTqT, Ä$y˚X¯ R Á|üy•˚ +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` s¡<∏äeTT\‘√&ÉqT, |ü\¢ø°\T eTTqï>∑T $$<Ûä j·÷qeTT\‘√&ÉqT,
$e÷qeTT\‘√&ÉqT, ñ‘·eÔ T C≤‹ nX¯« >∑»eTT\ ‘√&ÉqT, X¯s‘¡ êÿ\y˚T|òTü eTT\e+{Ï,
‘Ó\ì¢ , m‘ÓqÌÔ Hê\TZ<+ä ‘·eTT\T >∑\ @qT>∑T\‘√&ÉqT, eT~+∫q »+‘·Te⁄\‘√&ÉqT,
|ü≈îå£ \‘√&ÉqT, Ä uÛeÑ qeTT ñ»®«\eTT>± Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT. eTiÏjT· T, y˚\ø=\~
eTVü‰Ms¡T˝…q’ sêø£då uü ≥
ÑÛ T\T, nÁ|üeT‘·T˝Ô ’… <ëìì ø±#·T#·T+&ç]. n{Ïº sêeD≤+‘·'
|ü⁄s¡eTTqT Vü≤qTeT Á|üy•˚ +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ùV≤eTC≤+ã÷q<ä#Á· ø£yêfi¯yTé
eTVü‰s¡ΩeTTø±ÔeTDÏu÷ÑÛ wæ‘ê+‘·yTé ˆ
|üsês¡ú´ø±˝≤>∑s¡T#·+<äHêø£Ô+
dü sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡ e÷$y˚X¯ ˆˆ 29
ª \+ø±|ü⁄ØÁ|üy˚XÀμμ HêeT
#·‘·Ts¡údü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :`düùV≤eTC≤+ã÷q<ä#Á· ø£yêfi¯yTé ` eTVü‰s¡Ω eTTø±ÔeTDÏu÷ÑÛ wæ‘ê+‘·yTé
` |ü<ës¡´ú ø±˝≤>∑sT¡ #·+<äHêø£+Ô ` dü' ` sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡yTé ` Ä$y˚X¯ ˆˆ
(4) ` #·‘·Ts¡údüs¡Z 201
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` düùV≤eTC≤+ã÷q<ä#Á· ø£yêfi¯yTé R y˚T*$T ã+>±s¡T ÁbÕø±s¡eTT\‘√
>∑÷&çq~j·TTqT, eTVü‰s¡Ω eTTø±ÔeTDÏ uÛÑ÷wæ‘ê+‘·yéT R neT÷\ýÓTÆq
eTT‘·éTT\‘√&ÉqT, s¡‘·ïeTT\‘√qT n\+ø£]+|üã&çq ˝À|ü* uÛ≤>∑eTT\T
>∑\~j·TTqT, |üsês¡´ú ø±˝≤>∑sT¡ #·+<äHêø£+Ô R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ ø£ècÕí>s∑ T¡ , l>∑+<Ûeä TT
eTTqï>∑T düT>∑+<Û»ä \eTT\‘√ |ü]eT[+#·T#·Tqï~j·TTqT n>∑T, sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡+
R sêeD≤düTs¡Tì n+‘·'|ü⁄s¡eTTqT, Ä$y˚X¯ R Á|üy•˚ +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚T*$Tã+>±s¡T ÁbÕø±s¡eTT\‘√ >∑÷&ç neT÷\éTT˝…q’ eTT‘·éTT\
‘√&ÉqT, s¡‘ï· eTT\‘√&ÉqT ˝À|ü* uÛ≤>∑eT+‘·jT· TqT n\+ø£]+|üã&ç $TøÏÿ* ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ
düT>∑+<ÛäeTT\‘√ |ü]eT[+#·T#·Tqï sêeD≤düTs¡Tì n+‘·'|ü⁄s¡eTTqT Vü≤qTeT
Á|üy•˚ +#ÓqT.
ªª\+ø±|ü⁄Ø Á|üyX˚ e¯ TTμμ nqT
Hê\Zedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
|ü+#·eTdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ eT<Û´ä +>∑‘· eT+X¯óeT+‘·+
CÀ´‘ê‡ ï$‘êq+ eTVü≤ <äT<ä«eT+‘·yTé ˆ
<ä<sä Ù¡ BÛe÷Hé ~$ uÛ≤qTeT+‘·+
>√ùw˜ eèwü+ eT‘·Ô $Te ÁuÛeÑ T+‘·yTé ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` eT<Û´ä +>∑‘y· Té ` n+X¯óeT+‘·+ ` CÀ´‘ê‡ ï$‘êq+
` eTVü≤‘Y ` ñ<ä«eT+‘·yTé ` <ä<sä Ù¡ ` BÛe÷Hé ` ~$ ` uÛ≤qTeT+‘·+ ` >√ùw˜ `
eèwü+ ` eT‘·yÔ Té ` Çe ` ÁuÛeÑ T+‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· BÛe÷Hé dü' >√ùw˜ ÁuÛeÑ T+‘·+ eT‘·+Ô eèwüyTé Çe, ~$
eT<Û´ä +>∑‘y· Té , n+X¯óeT+‘·+, eTVü≤‘Y CÀ´‘ê‡ ï$‘êqyéT ñ<ä«eT+‘·+, uÛ≤qTeT+‘·+
<ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, BÛe÷Hé R Á|üXd¯ yÔü TÓ qÆ ãT~Δø\£ , dü' R Ä
Vü≤qTeT, >√ùw˜ R Äe⁄\eT+<äjT· +<äT, ÁuÛeÑ T+‘·+ R ‹s¡T>±&ÉT#·Tqï, eT‘·+Ô eèwüyTé
Çe R eT~+∫q ÄuÀ‘·Te˝…, ~$ R Äø±X¯eTTq, eT<Û´ä +>∑‘+· R q≥ºq&ç$TøÏ
#˚]j·TTqï{Ïj º T· T, n+X¯óeT+‘·+ R ñ»®«\yÓTqÆ øÏsD ¡ eTT\T ø£*–q{Ïj º T· T, eTVü≤‘Y
R >=|üŒ<Ó’q, CÀ´‘ê‡ ï$‘êq+ R yÓHÓï\\ düeTT<ëj·TeTTqT, ñ<ä«eT+‘·+ R
yÓ&\É Á>∑≈î£ ÿ#·Tqï{Ïj º T· T, uÛ≤qTeT+‘·+ R #·+Á<äTì, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘·≥ ãT~ΔXÊ*j·T>∑T Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Äø±X¯eT<Û´ä eTTq qø£Áå ‘·eTT\
q&ÉTeT, Äe⁄\eT+<ä˝À eT~+∫ ‹s¡T>±&ÉT#·Tqï ÄuÀ‘·Te˝… #·÷&ÉeTT#·Ã≥>±
qT+&ç, yÓHïÓ \\T $s¡õeTTà#·T $sêõ\T¢#T· qï #·+Á<äTì >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ˝Àø£d´ü bÕbÕì $HêX¯jT· +‘·+
eT¨<ä~+Û #ê|æ düyT˚ <Ûj ä T· +‘·yTé ˆ
uÛ÷Ñ ‘êì düsê«DÏ $sê»j·T+‘·+
<ä<sä Ù¡ o‘ê+X¯ó eT<∏ë_Ûj÷· +‘·yTé ˆˆ 2
(5) ` |ü+#·eTdüs¡Z 203
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ˝Àø£d´ü ` bÕbÕì ` $HêX¯jT· +‘·+ ` eT¨<ä~+Û ` #· ` n|æ `
düyT˚ <Ûj ä T· +‘·yTé , ` uÛ÷Ñ ‘êì ` düsê«DÏ ` $sê»j·T+‘·+ ` <ä<sä Ù¡ ` o‘ê+X¯óyéT
` n<∏ä ` n_Ûj÷· +‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') n<∏ä ˝Àø£dü´ bÕbÕì $HêX¯j·T+‘·+ eT¨<ä~Û+
düyT˚ <Ûjä T· +‘·+ #· n|æ, düsê«DÏ uÛ÷Ñ ‘êì $sê»j·T+‘·yTé , n_Ûj÷· +‘·+ o‘ê+X¯ó+
<ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, n<∏ä R |æeTà≥, ˝Àø£d´ü bÕbÕì R
˝Àø£eTTjÓTTø£ÿ bÕ|üeTT\qT (nq>± Nø£{sÏ ÷¡ |üyTÓ Æ q{Ïj º T· T, ‘ê|üs÷¡ |üyTÓ qÆ {Ïj
º T· T
bÕ|üeTT\qT) $HêX¯j·T+‘·+ R b˛>=≥Tº#·Tqïyê&ÉTqT, eT¨<ä~Û+ R
eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT, düyT˚ <Ûj ä T· +‘·+ #ê|æ R ñbıŒ+>∑#j˚ T· T#·Tqïyê&ÉTqT, düsê«DÏ
uÛ÷Ñ ‘êì R düeTdüÔ uÛ÷Ñ ‘·eTT\qT, nq>± |ü+#·eTVü‰uÛ÷Ñ ‘·eTT\qT, $sê»j·T+‘·+
R Á|üø±•+|ü#˚j·TT#·Tqï yê&ÉTqT, n_Ûj·÷+‘·+ R Äø£düeTTMT~øÏ
e#·TÃ#·Tqïyê&ÉTq>∑T, o‘ê+X¯ó+ R #·+Á<äTì, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT :` ˝Àø£d´ü bÕbÕì $HêX¯jT· +‘·+ ` ‘ê|ü»qø£eTT˝…q’ <äT'KeTT\qT
b˛>={Ïº, ÄVü‰¢<äeTTqT ø£*–+#·T≥ #·+Á<äTì dü«uÛ≤eeTT >∑<ë! n‘·&Üø±X¯
eT<ÛäéTTq≈£î e#·TÃ≥#˚ Vü≤qTeT≈£î n+‘·'|ü⁄s¡<äs¡ÙqeTT düTø£s¡eT>∑T#·Tqï<äì
uÛ≤eeTT.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` ˝Àø£d´ü bÕbÕì ` nq>± #Ísê´~ÁøÏjT· \≈£î Ä≥+ø£eTT
ø£*–+#·T#·T bÕ|üHêX¯≈î£ &É>T∑ #·THêï&Éì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˝Àø£eTTjÓTTø£ÿ ‘ê|üeTT\qT b˛>=≥Tº#·T, eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT
ñbıŒ+>∑ # ˚ j · T T#· T qT, |ü + #· e TVü ‰ uÛ Ñ ÷ ‘· e TT\qT Á|ü ø ±•+|ü # ˚ j · T T#· T qT,
Äø±X¯eT<Û´ä eTTq≈£î #˚sT¡ #·Tqï o‘·øsÏ D¡ T&É>T∑ #·+Á<äTì Vü≤qTeT ø£qT\ |ü+&ÉTe⁄>±
#·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ j·÷ uÛ≤‹ \ø°Îs¡T“¤$ eT+<äsk¡ Õú
‘·<ë∏ Á|ü<√ùwwüß #· kÕ>∑sk¡ Õú ˆ
‘·<e’Ó∏ ‘√j˚Twüß #· |ü⁄wüÿs¡kÕú
s¡sê» kÕ #ês¡TìXÊø£sk¡ Õú ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·÷ ` uÛ≤‹ ` \ø°Î' ` uÛTÑ $ ` eT+<äsk¡ Õú ` ‘·<ë∏ ` Á|ü<√ùwwüß
` #· ` kÕ>∑sk¡ Õú , ‘·<ë∏ ` @e ` ‘√j˚Twüß ` #· ` |ü⁄wüÿs¡kÕú ` s¡sê» ` kÕ
` #ês¡TìXÊø£sk¡ Õú ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛTÑ $ j·÷ \ø°Î' eT+<äs¡ kúÕ uÛ≤‹, ‘·<ë∏ Á|ü<√ùwwüß kÕ>∑sk¡ Õú
(uÛ≤‹), ‘·<ë∏ @e ‘√j˚Twüß #· |ü⁄wüÿs¡kÕú (uÛ≤‹) kÕ \ø°Î' #ês¡TìXÊø£sk¡ Õú s¡sê» ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·÷ \ø°Î' R @ XÀuÛ,Ñ uÛTÑ $ R uÛ÷Ñ ˝Àø£eTTq, eT+<äsk¡ Õú uÛ≤‹ R
eT+<äs|¡ sü «¡ ‘·eTTq+ <äTqï<Ó’ Á|üø±•+#·T#·T+&ÉTH√, ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ Á|ü<√ùwwüß R
kÕj·T+düeTj·TeTT\+<äT, kÕ>∑s¡kúÕ uÛ≤‹ R düeTTÁ<äeTTq+ <äTqï<Ó’
Á|üø±•+#·T#·T+&ÉTH√, ‘·<e’Ó∏ R nfÒ,¢ ‘√j˚Twüß #· R »\eTT\+<äTqT, |ü⁄wüÿs¡kÕú
uÛ≤‹ R ‘êeTs¡|⁄ü e⁄«\+ <äTqï<Ó’ Á|üø±•+#·T#·T+&ÉTH√, kÕ R Ä XÀuÛ,Ñ #ês¡TìXÊø£sk¡ Õú
R düT+<äsy¡ TÓ qÆ #·+Á<ä_+ãeTTq+ <äTqï<Ó,’ s¡sê» R $sêõ\T¢#T· +&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` uÛ÷Ñ $Tj·T+<äT eT+<äs|¡ sü «¡ ‘·eTTq @ XÀuÛ≤$X‚weü TT+&ÉTH√, kÕj·T+
düeTj·TeTTq eTVü‰düeTTÁ<äeTTq @ ‘˚CÀ$X‚weü TT+&ÉTH√, nfÒ¢ »\eTT\+<äTqï{Ïº
ø£eT\eTT\+<äT @ XÀuÛÑ j·TT+&ÉTH√, n{Ïº n<äT“¤‘e· T>∑T XÀuÛ,Ñ #·+Á<äTìj·T+<äT
n|ü⁄&ÉT $sêõ\T¢#T· +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤+k˛ j·T<∏ë sê»‘·|+ü »s¡d'úü
dæ+¨ j·T<∏ë eT+<äsø¡ +£ <äsd¡ 'úü ˆ
Ms√ j·T<∏ë >∑]«‘·≈î£ +»s¡d'úü
#·+Á<√-|æ ãÁuÛ≤» ‘·<ë∏ +ãs¡d'úü ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤+dü' ` j·T<∏ë ` sê»‘·|+ü »s¡d'úü ` dæ+Vü≤' ` j·T<∏ë `
eT+<äsø¡ +£ <äsd¡ 'úü ` Ms¡' ` j·T<∏ë ` >∑]«‘·≈î£ +»s¡d'úü ` #·+Á<ä' ` n|æ ` ãÁuÛ≤»
` ‘·<ë∏ ` n+ãs¡d'úü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤+dü' j·T<∏ë sê»‘·|ü+»s¡düú' sê»‘˚, j·T<∏ë dæ+Vü≤'
eT+<äsø¡ +£ <äsd¡ 'úü (sê»‘˚,) j·T<∏ë Ms¡' >∑]«‘·≈î£ +»s¡d'úü sê»‘˚, ‘·<ë∏ #·+Á<ä'
n|æ n+ãs¡d'úü (düH)é ãÁuÛ≤».
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤+dü' R sê»Vü≤+dü, j·T<∏ë R @Ø‹>±, sê»‘·|+ü »s¡d'úü R
yÓ+&ç|+ü »s¡eTTq+<äTqï<Ó’ (sê»‘˚R$sêõ\T¢#T· qï<√), j·T<∏ë R @Ø‹>±, dæ+Vü≤'
R dæ+Vü≤eTT, eT+<äsø¡ +£ <äsd¡ 'úü R eT+<äs>¡ T∑ Vü≤j·T+<äTqï<Ó’ (sê»‘˚ R $sêõ\T¢H√)
j·T<∏ë R @Ø‹>±, Ms¡' R Ms¡T&ÉT, >∑]«‘·≈î£ +»s¡d'úü R eT~+∫q @qT>∑T Hês√Væ≤+∫,
(5) ` |ü+#·eTdüs¡Z 205
(sê»‘˚ R $sêõ\T¢H√), ‘·<ë∏ R ÄØ‹>∑H,˚ #·+Á<ä' n|æ R #·+Á<äT&ÉT>∑÷&É, n+ãs¡d'úü
(düH)é R Äø±X¯eTTq ì\∫qyê&Ó,’ ãÁuÛ≤» R ‘˚»]\T¢ #·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` s¡»‘·|ü+»s¡eTTq+<äTqï ‘Ó\¢ì Vü≤+dü m≥T¢ Á|üø±•+#·TH√,
eT+<äs–¡ ] jÓTTø£ÿ >∑TVü≤j·T+<äTqï dæ+Vü≤ yÓT≥T¢ $sêõ\T¢#T· +&ÉTH√, eT~+∫q
@qT>∑ T ô|’ Hês√Væ ≤ +∫q{Ï º eTVü ‰ Ms¡ T &Ó ≥ T¢ Á|ü ø ±•+#· T #· T +&É T H√, nfÒ ¢
$XÊ˝≤ø±X¯eT<Û´ä eTTq #·+Á<äT&ÉT>∑÷&É n|ü⁄&ÉT eTVü‰XÀuÛ‘Ñ √ $sêõ\T¢#T· +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dæú‘·' ø£≈£î<ëàìe rø£åíXè¯ +>√
eTVü‰#·\ X‚Ù «‘· Ç y√#·ÃX¯è+>∑' ˆ
Vü≤d”eÔ C≤+ã÷q<äã<äXΔ è¯ +>∑'
s¡sê» #·+Á<ä' |ü]|üPs¡Xí è¯ +>∑' ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dæ‘ú '· ` ø£≈î£ <ëàHé ` Çe ` rø£åíXè¯ +>∑' ` eTVü‰#·\' ` X‚«‘·' `
Çe ` ñ#·ÃX¯è+>∑' ` Vü≤d”Ô ` Çe ` C≤+ã÷q<äã<äXΔ è¯ +>∑' ` s¡sê» ` #·+Á<ä' `
|ü]|üPs¡Xí è¯ +>∑' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dæ‘ú '· rø£åíXè¯ +>∑' ø£≈î£ <ëàHé Çe, ñ#·ÃX¯è+>∑' X‚«‘·' eTVü‰#·\'
Çe, C≤+ã÷q<äã<äXΔ è¯ +>∑' Vü≤d”Ô Çe, |ü]|üPs¡Xí è¯ +>∑' #·+Á<ä' s¡sê».
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dæ‘ú '· R ì\∫j·TTqï{Ï,º rø£åíXè¯ +>∑' R yê&çjTÆÓ q ø=eTTà\T>∑\,
ø£≈î£ <ëàHé Çe R ÄuÀ‘·Te˝…qT, ñ#·ÃX¯è+>∑' R ñqï‘·yTÓ qÆ •Ks¡eTT\T>∑\, X‚«‘·'
eTVü‰#·\' Çe R ‘Ó\ì¢ eTVü‰|üs«¡ ‘·eTTe˝…qT, C≤+ã÷q<äã<äXΔ è¯ +>∑' R ã+>±s¡T
‘=&ÉT>∑T\#˚ ø£≥ãº &çq <ä+‘·eTT\T ø£*–q{Ï,º Vü≤d”Ô Çe R eT<ä|⁄ü fÒqT>∑Te˝…qT,
|ü]|üPs¡Xí è¯ +>∑' R ì+&ÉT>∑ qTqï{Ïº ø=q\T>∑\yê &ÉsTTq, #·+Á<ä' R #·+Á<äT&ÉT,
s¡sê» R $sêõ\T¢#T· +&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yê&çjTÆÓ q ø=eTTà\‘√ ì\Teã&çjT· Tqï ÄuÀ‘·Te˝…qT, ñqï‘·yTÓ qÆ
•Ks¡eTT\‘√ Á|üø±•+#·T ø¬ ˝’ ≤dü|sü «¡ ‘·eTTe˝…qT, ã+>±s¡T ‘=&ÉT>∑T\‘√ ≈£L&çq
<ä+‘·eTT\T>∑\ eT<ä>∑»eTTe˝…qT, düTŒ¤≥eTT>∑qTqï ø=q\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï
#·+Á<äT&ÉT ø£&TÉ <äsÙ¡ ˙j·TT&Ó’ $sêõ\T¢#T· +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ $qwüºo‘ê+ãT‘·TcÕs¡|ü+ø√
eTVü‰Á>∑V≤ü Á>±Vü≤$qwü|º +ü ø£' ˆ
Á|üø±X¯\øå±à ´ÁX¯j·Tìs¡à˝≤+ø√
s¡sê» #·+Á<√ uÛ>Ñ y∑ êHé X¯XÊ+ø£' ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $qwüºo‘ê+ãT‘·TcÕs¡|ü+ø£' ` eTVü‰Á>∑Vü≤Á>±Vü≤$qwüº|ü+ø£' `
Á|üø±X¯\øå±à ´ÁX¯jT· ìs¡à˝≤+ø£' ` s¡sê» ` #·+Á<ä' ` uÛ>Ñ y∑ êHé ` X¯XÊ+ø£' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $qwüoº ‘ê+ãT‘·TcÕs¡|+ü ø£' R q•+∫q{Ïº eT+#·T˙{Ï _+<äTe⁄
\HÓ&ç |ü+ø£eTT >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰Á>∑Vü≤Á>±Vü≤$qwüº|ü+ø£' R eTVü‰Á>∑Vü≤yÓTÆq
dü÷s¡T´ìqT+&ç øÏsD ¡ eTT\qT Á>∑V≤æ +#·T≥#˚ q•+∫q Nø£{>Ï \∑ yê&ÉTqT, Á|üø±X¯
\øå±à ´ÁX¯j·Tìs¡à˝≤+ø£' RÁ|üø±•+#·T#·Tqï XÀuÛÑ≈£î ÄÁX¯j·TyÓTÆq+<äTq düŒwüºeTT>∑
>±qe#·TÃ#·Tqï{Ïº eT#·Ã >∑\yê&ÉTqT, uÛ>Ñ y∑ êHé R eTVü‰Á|üu≤Û eXÊ*j·TT (q>∑T),
X¯XÊ+ø£' #·+Á<ä' R X¯•<Ûsä T¡ &Óq’ #·+Á<äT&ÉT, s¡sê» R $sêõ\T¢#T· +&ÓqT.
‹\ø£eTT :` $qwüoº ‘ê+ãT‘·TcÕs¡|+ü ø£' ` Væ≤e÷\j·T|üs«¡ ‘·eTT $TøÏÿ* <ä÷s¡eTT
q+<äT+&ÉT≥#˚, \+ø£˝À eT+#·T_+<äT dü+|üsÿ¡ eTT ‘·≈î£ ÿe>± qT+&Óqì uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` eTVü‰Á>∑Vü≤Á>±Vü≤$qwüº|ü+ø£' R eTVü‰Á>∑Vü≤eTT˝…’q X¯óÁø£
ãèVü≤düŒ‘·T\qT Ä#êÃ¤~+∫, ‘êqT ìs¡à\eTT>± Á|üø±•+#·T#·THêï&Éì uÛ≤eeTT.
ªªdü*\düyT˚ X¯•ì s¡y'˚ B~Û‘j
· T· ' eT÷]Ã¤‘ê' ‘·y÷Ó HÓX’ y¯ Té — ø£|å j
ü T· +‹
<äsŒ¡ D√<äsì¡ Væ≤‘ê Çe eT+~s¡ kÕ´qÔ'μμ nì esêVü≤$TVæ≤s¡T&ÉT #Óô|ŒqT. nq>±
#·+Á<äT&ÉT »\düe÷qT&ÉT. n+<äT dü÷s¡´øÏs¡DeTT\T |ü&ç, Á|ü‹|òü*+∫qyÓ’
sêÁ‹ø±\eTT Nø£{ìÏ b˛>=≥Tº#T· qï$. m≥¢q>±, n<äe› TTô|ã’ &çq dü÷s¡T´ìjÓTTø£ÿ
Á|ü‹_+ãeTT Nø£{>Ï ~∑ ˝ÀìøÏ yÓ\T>∑TH=dü>T∑ #·Tqï≥¢ì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT+#·T˙{Ï e÷*qéTTqT q•+|ü#˚dæq yê&ÉTqT, dü÷s¡T´ì
øÏsD
¡ eTT\qT Á>∑V≤æ +∫ Nø£{ìÏ nD∫qyê&ÉTqT, ñ»® «\yÓTqÆ ‘·q XÀuÛ#Ñ ,˚ ‘·q
eT#·Ã j·TqT <√wüeTTqT b˛>=≥Tºø=qïyê&ÉTqT, n>∑T #·+Á<äu>ÑÛ y∑ êqT &Üø±X¯eTTq
ø£&TÉ düT+<äse¡ TT>∑ yÓ\TZ#T· +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ •˝≤‘·\+ ÁbÕ|ü´ j·T<∏ë eTèπ>+Á<√
eTVü‰s¡D+ ÁbÕ|ü´ j·T<∏ë >∑C+Ò Á<ä' ˆ
sê»´+ düe÷kÕ<ä´ j·T<∏ë qπs+Á<ä'
‘·<ë∏ Á|üø±XÀ $s¡sê» #·+Á<ä' ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` •˝≤‘·\+ ` ÁbÕ|ü´ ` j·T<∏ë ` eTèπ>+Á<ä' ` eTVü‰s¡D+ ` ÁbÕ|ü´
` j·T<∏ë ` >∑C+Ò Á<ä' ` sê»´+ ` düe÷kÕ<ä´ ` j·T<∏ë ` qπs+Á<ä' ` ‘·<ë∏ `
(5) ` |ü+#·eTdüs¡Z 207
Á|üø±X¯' ` $s¡sê» ` #·+Á<ä' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T<∏ë eTèπ>+Á<ä' •˝≤‘·\+ ÁbÕ|ü´ (sê»‘˚), >∑CÒ+Á<ä'
eTVü‰s¡D+ ÁbÕ|ü´ j·T<∏ë (sê»‘˚), qπs+Á<ä' sê»´+ düe÷kÕ<ä´ j·T<∏ë (sê»‘˚),
‘·<ë∏ Á|üø±X¯' #·+Á<ä' $s¡sê».
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTèπ>+Á<ä' R eTè>∑sêC…q’ dæ+Vü≤eTT, •˝≤‘·\+ R (‘·q >∑TVü≤≈£î
eTT+<äT>± qTqï) $XÊ\yÓTqÆ •\qT, ÁbÕ|ü´ R #˚], j·T<∏ë (sê»‘˚) R m≥T¢
Á|üø±•+#·TH√, >∑C+Ò Á<ä' R eT~+∫q{Ïº @qT>∑T, eTVü‰s¡D+ ÁbÕ|ü´ R >=|üŒ düeTs¡
s¡+>∑eTTqT #˚], j·T<∏ë (sê»‘˚) R m≥T¢ Á|üø±•+#·TH√, qπs+Á<ä' R eTVü‰sêE,
sê»´+ düe÷kÕ<ä´ R sê»éTTqT bı+~, j·T<∏ë (sê»‘˚) R m≥T¢ Á|üø±•+#·TH√,
‘·<ë∏ R Ä Á|üø±s¡eTT>∑H,˚ Á|üø±X¯' #·+Á<ä' R >=|üŒ Á|üø±X¯eTT ø£*j
Z T· Tqï{Ïº #·+Á<äT&ÉT,
$s¡sê» R $TøÏÿ*>± ‘˚»]\T¢#T· +&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q>∑TVü≤≈£î eTT+<äTqï •˝≤‘·\eTTqT n~Ûedæ+∫j·TTqï eTèπ>+Á<äeTT
e˝…qT, s¡Ds¡+>∑eTTqT #˚]q >∑»sêEe˝…qT, ‘·q sê»éTTqT dü+bÕ~+#·Tø=qï
uÛ÷Ñ |ü‹e˝…qT, Á|üø±X¯eTTq≈£î ì\j·TyÓTqÆ #·+Á<äT&ÉT $TøÏÿ*>± $sêõ\T¢#T· +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Á|üø±X¯#·+Á<√<äj·Tqwüº<√wü'
Á|üeè‘·sÔ ø¡ 'å£ |æ•‘êX¯<√wü' ˆ
sêe÷_Ûsêy˚T]‘·∫‘·<Ô √wü'
dü«s¡ÁZ |üø±XÀ uÛ>Ñ y∑ êHé Á|ü<√wü' ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üø±X¯#+· Á<√<äjT· qwü<º √wü' `Á|üeè‘·Ôs¡ø£å'|æ•‘êX¯<√wü' `
sêe÷_Ûsêy˚T]‘·∫‘·<Ô √wü' ` dü«s¡ÁZ |üø±X¯' ` uÛ>Ñ y∑ êHé ` Á|ü<√wü' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|üø±X¯#+· Á<√<äjT· qwü<º √wü' R >=|üŒ Á|üø±X¯eTT >∑*qZ #·+Á<äTì
jÓTTø£ÿ ñ<äjT· eTT#˚ q•+∫q{Ïº Nø£{Ï >∑\~j·TTqT, Á|üeè‘·sÔ ø¡ 'å£ |æ•‘êX¯<√wü' R
yÓTT<ä\T ô|≥ºã&çq sêø£då Tü \ e÷+kÕVü‰s¡s÷¡ |üyTÓ qÆ bÕ|üeTT >∑\~j·TTqT, sêe÷_Û
sêy˚T]‘·∫‘·Ô<√wü' R j·TTe‘·T\+<äTqT, Á|æj·TT\+<äTqT eè~ΔH=+~+|üã&çq
eTqdüT‡q+<ä* ø±eTeTT>∑\~j·TTqT, dü«s¡ÁZ |üø±X¯' R dü«s¡‘Z »˚ düT‡e+{Ï Á|üø±X¯eTT>∑\,
uÛ>Ñ y∑ êHé Á|ü<√wü' R |üP»ýÓTqÆ {Ïº Ä Á|ü<√wüø±\eTT, $s¡sê» R $TøÏÿ* Á|üø±•+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ñ»®«\yÓTqÆ #·+Á<äTì Á|üø±X¯eTT#˚ n+<Ûøä ±s¡eTTqT b˛>={Ïj º T· T,
sêø£ådüT\≈£î e÷+düuÛÑø£åDeTTq≈£î düeTj·TeTTqT düeT≈£L]Ãj·TT, ø±eTT≈£î\
eTqdüT‡q+<äT ø±eTeTT Á|ü»«*+|üCdÒ j æ T· T, dü«s¡XZ ÀuÛeÑ ˝… Ä Á|ü<√wüdeü Tj·TeTT
>=|üŒ Äq+<äeTTqT >∑*–+#·T#·T Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·+Árdü«Hê' ø£s¡ídüTU≤' Á|üeè‘êÔ'
dü«|ü+‹ Hês¡´' |ü‹_Û düT‡eè‘êÔ' ˆ
qø£+Ô #·sê XÊÃ|æ ‘·<ë∏ Á|üeè‘êÔ'
$Vü≤s¡TÔ eT‘·´<äT“¤‘s· öÁ<äeè‘êÔ' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+Árdü«Hê' ` ø£sdí¡ Tü U≤' ` Á|üeè‘êÔ' ` dü«|ü+‹ ` Hês¡´' `
|ü‹_Û' ` düTeè‘êÔ' ` qø£+Ô #·sê' ` #· ` n|æ ` ‘·<ë∏ ` Á|üeè‘êÔ' ` $Vü≤s¡TyÔ Té `
n‘·´<äT“¤‘s· öÁ<äeè‘êÔ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£sdí¡ Tü U≤', ‘·+Árdü«Hê', Á|üeè‘êÔ'— düTeè‘êÔ', Hês¡´', |ü‹_Û'
dü«|ü+‹— ‘·<ë∏ qø£+Ô #·sê' #· n|æ n‘·´<äT“¤‘s· öÁ<äeè‘êÔ' (dü+‘·') $Vü≤s¡T+Ô Á|üeè‘êÔ' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£sdí¡ Tü U≤' R #Ó$øÏ Ç+|üsTTq{Ï,º ‘·+Árdü«Hê' R (MD eTTqï>∑T
yêìjÓTTø£ÿ) r>∑\<Û«ä qT\T, Á|üeè‘êÔ' R Á|üe]Ô\T¢#T· +&ÓqT— düTeè‘êÔ' Hês¡´' R
|ü‹Áe‘·˝q’… Åd\Ô” T, |ü‹_Û' dü«|ü+‹ R uÛsÑ \Ô¡ ‘√ ìÁ~+#·T#·T+&ç]— ‘·<ë∏ R nfÒ,¢
qø£+Ô #·sê' #· n|æ R ìXÊ#·sT¡ \T >∑÷&É, n‘·´<äT“¤‘s· öÁ<äeè‘êÔ' (dü+‘·') R $TøÏÿ*
ÄX¯Ãs¡´ø£sy¡ TÓ qÆ ñÁ>∑es¡qÔ eTT\T >∑\yê¬s,’ $Vü≤s¡T+Ô Á|üeè‘êÔ' R $Vü≤]+|ü<=&É–].
‘ê‘·Œs¡éTT :` MD≤~yê<äéTT\jÓTTø£ÿ ‘·+Á‘·T\ Hê<äeTT s¡eTéTT>± $qe#·TÃ
#·T+&ÓqT. ñ‘·ÔeT#·]Á‘·˝…’q Åd”Ô\T ‘·eT uÛÑs¡Ô\‘√ düTKeTT>∑ ìÁ~+#·T#·T+&ç].
ìXÊ#·sT¡ ˝…q’ s¡øÿ£ düT\T eTVü‰uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ es¡qÔ eTT‘√ ùd«#·Ã>¤ ± $Vü≤]+|ükÕ–].
XÀ¢ˆˆ eT‘·ÁÔ |üeT‘êÔì düe÷≈£î˝≤ì
s¡<ë∏ X¯«uÛÁÑ <ëdüqdü+≈£î˝≤ì ˆ
Ms¡Á•j·÷ #ê|æ düe÷≈£î˝≤ì
<ä<sä Ù¡ BÛe÷Hé dü ø£|'æ ≈£î˝≤ì ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT‘·ÁÔ |üeT‘êÔì ` düe÷≈£î˝≤ì ` s¡<ë∏ X¯«uÛÁÑ <ëdüqdü+≈£î˝≤ì `
Ms¡Á•j·÷ ` #· ` n|æ ` düe÷≈£î˝≤ì ` <ä<sä Ù¡ ` BÛe÷Hé ` dü' ` ø£|'æ `
≈£î˝≤ì ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` BÛe÷Hé dü' ø£|'æ , eT‘·ÁÔ |üeT‘êÔì, düe÷≈£î˝≤ì, s¡<ë∏ X¯«uÛÁÑ <ëdüq
dü+≈£î˝≤ì, Ms¡Á•j·÷ #· n|æ düe÷≈£î˝≤ì, ≈£î˝≤ì, <ä<sä Ù¡ .
(5) ` |ü+#·eTdüs¡Z 209
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` BÛe÷Hé dü' ø£|'æ R eTVü‰ÁbÕE„&q’Ó j·÷ Vü≤qTeT, eT‘·ÁÔ |üeT‘êÔì
R eT~+∫j·TT yÓTÆeTs¡∫j·TTqTqï »qT\T >∑\$j·TTqT, düe÷≈£î˝≤ì R
ø√˝≤Vü≤\eTT‘√ ≈£L&çq$j·TTqT, s¡<ë∏ X¯«uÛÁÑ <ëdüqdü+≈£î˝≤ì R s¡<eä∏ TT\‘√&ÉqT,
>∑Ti¿eTT\‘√&ÉqT, ã+>±s¡T dæ+Vü‰düqeTT\‘√&ÉqT ì+&çjT· Tqï$j·TTqT, Ms¡Á•j·÷
#· n|æ R Ms¡T\ jÓTTø£ÿ yÓu’ eÑÛ eTT‘√>∑÷&É, düe÷≈£î˝≤ì R ì+&çjT· Tqï$j·TTq>∑T,
≈£î˝≤ì R >∑èVü≤eTT\qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT :` eT‘·ÁÔ |üeT‘êÔì R ◊X¯«sê´<äT\#˚ eT‘·T\Ô TqT, eT<ë´~bÕqeTT\#˚
Á|üeT‘·T\Ô TqT nì uÛ≤eeTT.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` düe÷≈£î˝≤ì ≈£î˝≤ì ` ˇø£<ëì‘√ H=ø£{Ï ø£\dæb˛sTT
j·TTqï{Ïº >∑èVü≤eTT\T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ◊X¯«s¡éTT#˚ eT‘·T\Ô TqT, eT<ä´bÕqeTT#˚ Á|üeT‘·T\Ô TqT n>∑T »qT\#˚
ì+&çjT· Tqï$j·TTqT, s¡<eä∏ TT\T, nX¯«eTT\T, düTes¡dí +æ Vü‰düqeTT\T eTTqï>∑Tyêì‘√
ø√˝≤Vü≤\eTT>∑ qTqï$j·TTqT, Ms¡|⁄ü s¡Twüß\ yÓu’ eÑÛ eTT‘√ ì+&çjT· Tqï$j·TTqT n>∑T
\+ø£j·T+<ä* uÛÑeqeTT\qT ãT~ΔXÊ*jÓÆTq Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ÁX¯<äΔ>± $˝ÀøÏ+#·T
#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ |üsd¡ Œü s¡+ #ê~Ûø£ e÷øÏ|å +ü ‹
uÛTÑ C≤+ X¯Ã |”Hê q~Ûø+£ øÏ|å +ü ‹ ˆ
eT‘·ÁÔ |ü˝≤bÕ q~Ûø+£ øÏ|å +ü ‹
eT‘êÔì #êH√´q´ eT~Ûø|åÏ +ü ‹ ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üsd¡ Œü s¡+ ` #· ` n~Ûøy£ Té ` ÄøÏ|å +ü ‹ ` uÛTÑ C≤Hé ` #· ` |”HêHé
` n~Ûø+£ ` øÏ|å +ü ‹ èT‘·ÁÔ |ü˝≤bÕHé ` n~Ûø+£ ` øÏ|å +ü ‹ ` eT‘êÔì ` #· `
nH√´qýéT ` n~Ûø|åÏ +ü ‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üsd¡ Œü s¡yTé n~Ûøy£ Té ÄøÏ|å +ü ‹, |”HêHé uÛTÑ C≤Hé n~Ûø+£ øÏ|å +ü ‹,
eT‘·ÁÔ |ü˝≤bÕHé n~Ûø+£ øÏ|å +ü ‹, eT‘êÔì #· nH√´qýéT n~Ûø|åÏ +ü ‹ s¡ø±å +dæ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üsd¡ Œü s¡+ R ˇ+&=s¡T\qT, n~Ûø+£ R rÁeeTT>±, ÄøÏ|å +ü ‹ #·
R ‘·eTyÓ|’ ⁄ü q≈£î ˝≤>∑Tø=qT#·Tqï yês¡TqT, |”HêHé uÛTÑ C≤Hé R ã\dæjT· Tqï ‘·eT
u≤VüQe⁄\qT, n~Ûø+£ R $TøÏÿ*>±, øÏ|å +ü ‹ R (Á|üøÿ£ yê]ô|)’ |ü&yÉ j ˚ T· T#·Tqï yês¡TqT,
eT‘·ÁÔ |ü˝≤bÕHé R ˇ&É˝s… T¡ +>∑ì Á|ü˝≤|üeTT\qT, n~Ûø+£ R ôV≤#·TÃ>±, øÏ|å +ü ‹ R
ˇs¡T\qT >∑÷]Ã #˚j·TT#·Tqïyês¡TqT, eT‘êÔì R eT~+∫qyê¬s’, nH√´q´+ R
ˇø£]H=ø£sT¡ , n~Ûø|åÏ +ü ‹ R n~Ûøπ |å eü TT\T #˚jT· T#·Tqïyês¡TqT n>∑T, s¡ø±å +dæ R
sê≈£då Tü \qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·Ã{Ï sêø£då Tü \T eT~+∫qyê¬s’ ˇø£]H=ø£sT¡ ˝≤–ø=qT#·T+&ç].
ã\dæjT· Tqï ‘·eT u≤VüQe⁄\qT ‘·eT Á|üøÿ£ yê]ô|’ |ü&yÉ j ˚ T· T#·T+&ç]. ˇ&É˝s… T¡ +>∑
≈£î+&É>∑ Ç‘·sT¡ \qT n~Ûøe£ TT>± ì+~+#·T#·T+&ç]. eT~+∫qyê¬s’ ˇø£]H=ø£sT¡
‹s¡düÿ]+#·Tø=qT#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ s¡ø±å +dæ eøå±+dæ #· $øÏ|å +ü ‹
>±Á‘êDÏ ø±+‘êdüT #· $øÏ|å +ü ‹ ˆ
s¡÷bÕDÏ ∫Á‘êDÏ #· $øÏ|å +ü ‹
<äè&ÛÜì #êbÕì #· $øÏ|å +ü ‹ ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` s¡ø±å +dæ ` eøå±+dæ ` #· ` $øÏ|å +ü ‹ ` >±Á‘êDÏ ` ø±+‘êdüT ` #·
` $øÏ|å +ü ‹ ` s¡÷bÕDÏ ` ∫Á‘êDÏ ` #· ` $øÏ|å +ü ‹ ` <äè&ÛÜì ` #êbÕì ` #· `
$øÏ|å +ü ‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±+‘êdüT eøå±+dæ #· $øÏ|å +ü ‹, >±Á‘êDÏ #· $øÏ|å +ü ‹, ∫Á‘êDÏ
s¡÷bÕDÏ #· $øÏ|å +ü ‹, <äè&ÛÜì #êbÕì #· $øÏ|å +ü ‹, s¡ø±å +dæ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±+‘êdüT R Åd\Ô” ô|,’ eøå±+dæ #· R (‘·eT) s=eTTà\qT>∑÷&É,
$øÏ|å +ü ‹ R |ü&yÉ j ˚ T· T#·Tqïyês¡TqT, >±Á‘êDÏ #· R ‘·eT X¯Øs¡eTT\qT>∑÷&É, $øÏ|å +ü ‹
R |ü&yÉ j ˚ T· T#·Tqïyês¡TqT, ∫Á‘êDÏ s¡÷bÕDÏ #· R $$<Ûeä TT˝…q’ ∫Á‘·s÷¡ |üeTT\qT
>∑÷&É, $øÏå|ü+‹ R (Vü≤sƒê‘·TÔ>±) <Ûä]+#·T#·Tqïyês¡TqT, <äè&ÛÜì #êbÕì #· R
ã\yÓTqÆ <Ûqä TdüT‡\qT >∑÷&É, $øÏ|å +ü ‹ R yÓ÷ô|≥Tº#T· qïyês¡TqT n>∑T, s¡ø±å +dæ R
sêø£då Tü \qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á|üøÿ£ qTqï Åd\Ô” ô|’ ‘·eT i=eTTà\qT |ü&yÉ j ˚ T· T#·Tqïyês¡TqT, nfÒ¢
yê]ô|’ ‘·eT X¯Øs¡eTT\qT ôd‘’ e· TT |ü&yÉ j ˚ T· T #·Tqïyês¡TqT, ô|≈£îÿ ∫Á‘·s÷¡ |üeTT\qT
<Û]ä +#·T#·Tqïyês¡TqT, ã\yÓTqÆ $+&Éq¢ T yÓ÷ô|≥Tº#T· qï yês¡T q>∑T sêø£då Tü \qT
Vü≤qTeT #·÷#ÓqT.
(5) ` |ü+#·eTdüs¡Z 211
XÀ¢ˆˆ <ä<sä Ù¡ ø±+‘ê X¯Ã düe÷\uÛ+Ñ ‘·´'
‘·<ë∏ - |üsê düÁÔ ‘· |ü⁄q dü‡ «|ü+‘·´' ˆ
düTs¡÷|üeÅø±ÔXÃ¯ ‘·<ë∏ Vü≤dü+‘·´'
Á≈£î<ëΔ' |üsê XÊÃ|æ $ìX¯Ù «dü+‘·´' ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <ä<sä Ù¡ ` ø±+‘ê' ` #· ` düe÷\uÛ+Ñ ‘·´' ` ‘·<ë∏ ` n|üsê' ` ‘·Á‘·
` |ü⁄q' ` dü«|ü+‘·´' ` düTs¡÷|üeÅø±Ô' ` #· ` ‘·<ë∏ `Vü≤dü+‘·´' ` Á≈£î<ëΔ' ` |üsê'
` #· ` n|æ ` $ìX¯Ù «dü+‘·´' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düe÷\uÛÑ+‘·´', ‘·<∏ë ‘·Á‘· |ü⁄q' dü«|ü+‘·´', n|üsê',
düTs¡÷|üeÅø±ÔXÃ¯ , ‘·<ë∏ Vü≤dü+‘·´', Á≈£î<ëΔ', $ìX¯Ù«dü+‘·´' n|æ |üsêX¯Ã, ø±+‘ê'
<ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düe÷\uÛÑ+‘·´' R ˇ&É*ô|’ #·+<äHê~ düT>∑+<ÛäeTT\qT
|üPdæø=qT#·Tqï{Ïyº ês¡TqT, ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ ‘·Á‘· R Ä uÛeÑ qeTT\+<äT, |ü⁄q' R
‹]–, dü«|ü+‘·´' R ìÁ~+#·T#·Tqï{Ïºyês¡Tq>∑T, n|üsê' R eT]ø=+<ä]ì,
düTs¡÷|üeÅø±Ô' #· R düT+<äsy¡ TÓ qÆ eTTKeTT\T >∑\yê]ì, ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ Vü≤dü+‘·´'
R qe⁄«#·Tqï{Ïºyê]ì, Á≈£î<ëΔ' R ø√|æ+∫j·TTqï{Ïºyê]ì, $ìX¯Ù «dü+‘·´' R
ì≥÷ºsT¡ Œ\T $&ÉT#·T#·Tqï{Ïº yê¬sq’ , |üsê' ø±+‘êXÊÃ|æ R eT]ø=+‘·eT+~ Åd\Ô” qT
>∑÷&É, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä \+ø£jT· +<äT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ˇ&É* ì+&ÉT>± #·+<äqeTT eTTqï>∑T
düT>∑+<Û˝ä |Ò eü TT\qT |üPdæø=qT#·Tqïyês¡TqT, ìÁ<äb˛e⁄#·Tqï{Ïyº ês¡TqT, düT+<äsy¡ TÓ qÆ
s¡÷|üeTT eTTKeTT ø£*–j·TTqï yês¡TqT, qe⁄«yÓTT>∑eTT‘√ qTqïyês¡TqT
ø√|æ+∫j·TTqïyês¡TqT, ì≥÷ºsT¡ Œ\T $&ÉT#·T#·Tqïyês¡TqT n>∑T $$<ÛØä ‘·T\˝À qTqï
ô|≈£îÿeT+~ eì‘·\qT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eTVü‰>∑C’… XÊÃ|æ ‘·<ë∏ q<ä~“¤'
düT|üPõ‘ÓX’ ÊÃ|æ ‘·<ë∏ düTdü~“¤' ˆ
s¡sê» M¬s’ X¯Ã $ìX¯Ù«dü~“¤'
ÁVü≤<√ uÛTÑ »+¬>’ ]e ìX¯Ù«dü~“¤' ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTVü‰>∑C'’… ` #· ` n|æ ` ‘·<ë∏ ` q<ä~“¤' ` düT|üPõ‘Ó'’ ` #· `
n|æ ` ‘·<ë∏ ` düTdü~“¤' ` s¡sê» ` M¬s'’ ` #· ` $ìX¯Ù «dü~“¤' ` ÁVü≤<ä' `
uÛTÑ »+¬>'’ ` Çe ` ìX¯Ù «dü~“¤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë∏ ` q<ä~“¤', eTVü‰>∑C'’… #· n|æ, ‘·<ë∏ düT|üPõ‘Ó'’ düTdü~“¤'
#ê|æ, ìX¯Ù«dü~“¤' uÛTÑ »+¬>'’ ÁVü≤<ä' Çe, ìX¯Ù «dü~“¤' M¬s'’ #· s¡sê».
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ q<ä~“¤' R |òT” +ø±s¡eTT\T #˚jT· T#·Tqï, eTVü‰>∑C'’…
#· n|æ R eT<ä>»∑ eTT\#˚‘q· T, ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ düT|üPõ‘Ó'’ R #·øÿ£ >± >ös¡$+|üã&çq,
düTdü~“¤' R ñ‘·eÔ TT\>∑T dü‘T· Œs¡Twüß\‘√&ÉqT, ìX¯Ù«dü~“¤' R ãTdü\Tø=≥Tº#T· qï,
uÛTÑ »+¬>'’ R düsŒ¡ eTT\#˚, ÁVü≤<ä' Çe R eT&ÉT>∑Te˝…, $ìX¯Ù «dü~“¤' R ì≥÷ºsT¡ Œ\T
$&ÉT#·T#·Tqï, M¬s'’ R X¯Ss¡T\#˚, (kÕ q>∑Ø R Ä \+ø±q>∑se¡ TT), s¡sê» R
$sêõ\T¢#T· +&ÓqT.
‹\ø£eTT :` düTdü~“¤' ` ñ‘·eÔ T|ü⁄s¡Twüß\#˚. Çø£ÿ&É dü‘|Y ⁄ü s¡Twüß\q>± $;ÛwDü ≤<äT\T.
>√$+<äsêJj·TeTT :` $ìX¯Ù«dü~“¤' R j·TT<äΔeTT #˚j·TT≥≈£î ‘·eT≈£î ‘·–q
Á|ü‹Ms¡T\T ˝Ò≈î£ +&ÉT≥#˚ yês¡T ì≥÷ºsT¡ Œ\T $&ÉT#·T#·THêïs¡ì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä \+ø±q>∑se¡ TT |òT” +ø±s¡eTT\T #˚jT· T#·Tqï eT<ä|⁄ü fÒqT>∑T\‘√&ÉqT,
$TøÏÿ*>± >ös¡$+|üã&çq $;ÛwüD≤~ dü‘·TŒs¡Twüß\#˚‘·qT, m<äTs¡T>± ì\∫
b˛sê&ÉT≥¬ø’ ‘·eT≈£î ‘·–q{Ïº Á|ü‹Ms¡T&ÉT ˝Òøb£ ˛e⁄≥#˚ ãTdü\T ø=≥Tº#T· qï eT&ÉT>∑T˝Àì
düs¡ŒeTT\e˝… ì≥÷ºs¡TŒ\T $&ÉT#·T#·Tqï{Ïº sêø£ådüMs¡T\#˚‘·qT, m+‘·jÓ÷
XÀ¢ˆˆ ãT~ΔÁ|ü<ëÛ HêHé s¡T∫sê_Û<ëÛ HêHé
dü+ÁX¯<<›ä ëÛ HêHé »>∑‘'· Á|ü<ëÛ HêHé ˆ
HêHê$<ÛëHêHé s¡T∫sê_Û<ëÛ HêHé
<ä<sä Ù¡ ‘·kÕ´+ |ü⁄] j·÷‘·T<ÛëHêHé ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ãT~ΔÁ|ü<ëÛ HêHé ` s¡T∫sê_Û<ëÛ HêHé ` dü+ÁX¯<<›ä ëÛ HêHé ` »>∑‘'· `
Á|ü<ëÛ HêHé ` HêHê$<ÛëHêHé ` s¡T∫sê_Û<ëÛ HêHé ` <ä<sä Ù¡ ` ‘·kÕ´+ ` |ü⁄] `
j·÷‘·T<ÛëHêHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·kÕ´+ |ü⁄] ãT~ΔÁ|ü<ëÛ HêHé, dü+ÁX¯<<›ä ëÛ HêHé, »>∑‘'· Á|ü<ëÛ HêHé
s¡T∫sê_Û<ëÛ HêHé, HêHê$<ÛëHêHé, j·÷‘·T<ÛëHêHé <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·kÕ´+ |ü⁄] R Ä \+ø±q>∑se¡ TTq+<äT, ãT~ΔÁ|ü<ëÛ HêHé R >=|üŒ
Á|üC≤„e+‘·T\TqT, s¡T∫sê_Û<ÛëHêHé R s¡eTéTT>∑ e÷≥˝≤&ÉTq{Ïºyês¡TqT,
(5) ` |ü+#·eTdüs¡Z 213
dü+ÁX¯<<›ä ëÛ HêHé R y˚<Xä ÊÅdeÔü TT\+<äT ÁX¯<>Δä \∑ yês¡TqT, »>∑‘'· Á|ü<ëÛ HêHé R ˝Àø£eTTq
eTTKT´˝…’qyês¡TqT, s¡T∫sê_Û<ÛëHêHé R düT+<äs¡yÓTÆq ù|s¡T¢>∑\yês¡TqT n>∑T,
HêHê$<ÛëHêHé R ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ {Ïº Äø±s¡eTT\T>∑\, j·÷‘·T<ÛëHêHé R s¡øÿ£ düT\qT,
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&Ü \+ø£jT· +<äT >=|üŒãT~ΔXÊ\T\TqT, düT+<äsy¡ TÓ qÆ
uÛÑ÷wüDeTT\T >∑\yês¡TqT, ÄdæÔø£´ãT~Δ>∑\yês¡TqT, ˝Àø£eTTq+<äT Á|üdæ<äTΔ˝…’
j·TTqïyês¡TqT, ãVüQ$<ÛäeTT˝…’q Äø±s¡eTT\T >∑\yês¡TqT, düT+<äs¡yÓTÆq
HêeT<Û̊jT· eTT\T >∑\yês¡Tq>∑T ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ sêø£då Tü \qT p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ qq+<ä <äècºÕ« dü #· ‘êHé düTs¡÷bÕHé
HêHê>∑TD≤ Hê‘·à>∑TD≤qTs¡÷bÕHé ˆ
$<√´‘·e÷HêHé dü ‘·<ë-qTs¡÷bÕHé
<ä<sä Ù¡ ø±+•Ã #·Ã |ü⁄q ]«s¡÷bÕHé ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` qq+<ä ` <äècºÕ« ` dü' ` #· ` ‘êHé ` düTs¡÷bÕHé ` HêHê>∑TD≤Hé
` Ä‘·à>∑TD≤qTs¡÷bÕHé ` $<√´‘·e÷HêHé ` dü' ` ‘·<ë ` nqTs¡÷bÕHé ` <ä<sä Ù¡
` ø±Hé ` ∫‘Y ` #· ` |ü⁄q' ` $s¡÷bÕHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' düTs¡÷bÕHé HêHê>∑TD≤Hé, Ä‘·à>∑TD≤qTs¡÷bÕHé ‘êHé <äècºÕ«
qq+<ä. ‘·<ë dü' |ü⁄q' $<√´‘·e÷HêHé, nqTs¡÷bÕHé ø±+•Ã‘Y $s¡÷bÕHé #·
<ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, düTs¡÷bÕHé R düT+<äsy¡ TÓ qÆ s¡÷|üeTT
>∑\yês¡TqT, HêHê>∑TD≤Hé R ô|≈£îÿ dü<Tä D Z eTT\T >∑\yês¡TqT, Ä‘·à>∑TD≤qTs¡÷bÕHé
R ‘·eT >∑TDeTT\≈£î nqT≈£L\yÓTqÆ {Ïº yÓK’ ] >∑\yês¡TqT n>∑T, ‘êHé R Ä sêø£då Tü \qT
(ø=+‘·eT+~ì), <äècºÕ« R #·÷∫, qq+<ä R Äq+~+#ÓqT. ‘·<ë R n|ü&ÉT, dü'
R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, |ü⁄q' R ‹]–, $<√´‘·e÷HêHé R yÓ\ yÓ\ uÀe⁄#·Tqï
yês¡TqT, nqTs¡÷bÕHé R $ø£è‘·s÷¡ |üeTTq≈£î ‘·–q ne>∑TDeTT\T >∑\yês¡TqT,
$s¡÷bÕHé R $ø£è‘·yÓTÆq Äø±s¡eTT >∑\yês¡Tq>∑T, ø±+•Ã#·Ã R eT]ø=+<ä]ì
>∑÷&É, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT düT+<äsy¡ TÓ qÆ s¡÷|üeTT\T >∑TDeTT\TqT ø£*– ‘·eT
ø£qT>∑TDyÓTÆq s¡÷|üeTT‘√ qTqïyê]ì ø=+<ä]ì #·÷∫ Äq+~+#ÓqT. eTs¡\
n#·Ã≥H˚ $ø±s¡yÓTÆq ‘·eT s¡÷|üeTTq≈£î ‘·–q ne>∑TDeTT\T ø£*–j·TTqï
s¡øÿ£ düT\qT eT]ø=+<ä]ì ≈£L&É #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ esêsêΩ düT‡$X¯ó<äuΔ ≤Û yê'
‘˚cÕ+ Ådj Ôæ T· düÁÔ ‘· eTVü‰qTuÛ≤yê' ˆ
Á|æjT˚ wüß bÕH˚wßü #· düøuÔ£ ≤Û yê'
<ä<sä Ù¡ ‘êsê Çe düTÁ|üu≤Û yê' ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` esêsΩê' ` düT$X¯ó<äuΔ ≤Û yê' ` ‘˚cÕ+ ` Ådj Ôæ T· ' ` ‘·Á‘· `
eTVü‰qTuÛ≤yê' ` Á|æjT˚ wüß ` bÕH˚wßü ` #· ` düøuÔ£ ≤Û yê' ` <ä<sä Ù¡ ` ‘êsê' ` Çe
` düTÁ|üu≤Û yê' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· esêsΩê', düT$X¯ó<äuΔ ≤Û yê', eTVü‰qTuÛ≤yê', Á|æjT˚ wüß bÕH˚wßü
#· düøuÔ£ ≤Û yê' ‘êsê' Çe düTÁ|üu≤Û yê' ‘˚cÕ+ Ådj Ôæ T· ' ‘·Á‘· <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ‘·Á‘· R Ä uÛeÑ qeTTq+<äT, esêsΩê' R
|üse¡ T|ü‹Áe‘·\TqT, düT$X¯ó<äuΔ ≤Û yê' R $TøÏÿ* |ü$Á‘·yTÓ qÆ Ä˝À#·q\T >∑\yês¡TqT,
eTVü‰qTuÛ≤yê' R ñqï‘·yTÓ qÆ ÄX¯jT· eTT\T >∑\yês¡TqT, Á|æjT˚ wüß R uÛsÑ \Ô¡ j·T+<äTqT,
bÕH˚wßü R eT<ä´bÕqeTT\+<äTqT, düøuÔ£ ≤Û yê' R \>∑ïyÓTqÆ eTqdüT‡ >∑\yês¡TqT,
‘êsê' Çe R qø£Áå ‘·eTT\e˝…, düTÁ|üu≤Û yê' R >=|üŒ‘˚»düT‡ >∑\yês¡Tq>∑T, ‘˚cÕ+
ÅdjÔæ T· ' R Ä sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ uÛ≤s¡´\qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ Vü≤qTeT+‘·T&É#Ã· ≥ ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ ÄuÛsÑ D¡ eTT\‘√ düT+<äsy¡ TÓ qÆ
<˚Vü≤eTT\T >∑\yês¡TqT, bÕ‹Áe‘·´Á|üuÛ≤eeTT >∑\yês¡TqT, Á|æj·TT\j·T+<äTqT,
bÕ˙j·TeTT\+<äTqT >±&ÛÉyÓTÆq nqTsê>∑eTT >∑\yês¡TqT, qø£åÁ‘·eTT\e˝… >=|üŒ
‘˚»düT‡ >∑\yês¡TqT n>∑T sêø£då Åü d\Ô” qT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Á•j·÷ »«\+r Åd|Ôü j ü ÷Ó |ü>÷∑ &ÛÜ'
ìo<∏øä ±˝Ò s¡eTD√|ü>÷∑ &ÛÜ' ˆ
<ä<sä Ù¡ ø±•Ã Á‘·ŒeT<√|ü>÷∑ &ÛÜ'
j·T<∏ë $Vü≤+>±' ≈£îdüTyÓ÷|ü>÷∑ &ÛÜ' ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á•j·÷ ` »«\+r' ` Á‘·|j ü ÷· ` ñ|ü>÷∑ &ÛÜ' ` ìo<∏øä ±˝Ò `
s¡eTD√|ü>÷∑ &ÛÜ' ` <ä<sä Ù¡ ` ø±' ` ∫‘Y ` Á|üeT<√|ü>÷∑ &ÛÜ' ` j·T<∏ë ` $Vü≤+>±'
` ≈£îdüTyÓ÷|ü>÷∑ &ÛÜ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ìo<∏øä ±˝Ò Á•j·÷ »«\+r', Á‘·|j ü ÷· ñ|ü>÷∑ &ÛÜ' s¡eTD√|ü
(5) ` |ü+#·eTdüs¡Z 215
>∑÷&ÛÜ' Á|üeT<√|ü>÷∑ &ÛÜ' $Vü≤+>±' j·T<∏ë ≈£îdüTyÓ÷|ü>÷∑ &ÛÜ' ø±•Ã‘Y <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ìo<∏øä ±˝Ò R sêÁ‹ düeTj·TeTTq, Á‘·|j ü ÷· ñ|ü>÷∑ &ÛÜ' R dæ>T∑ #Z ˚
Äe]+|üã&çqyês¡TqT, s¡eTD√|ü>÷∑ &ÛÜ' R Á|æjT· T\#˚ øö–*+|üã&çq yês¡TqT,
Á|üeT<√|ü>÷∑ &ÛÜ' R Åd\Ô” #˚‘· øö–*+|üã&ç j·TTqïyês¡TqT, ≈£îdüTyÓ÷|ü>÷∑ &ÛÜ' R
|ü⁄e⁄«\#˚ ø£|Œæ y˚jT· ã&çq, $Vü≤+>±' j·T<∏ë R |ü≈îå£ \e˝…, Á•j·÷ »«\+r' R
kÂ+<äs´¡ eTT#˚ Á|üø±•+#·Tyês¡TqT n>∑T, ø±•Ã‘Y R ø=+‘·eT+~ sêø£då eü ì‘·\qT,
‹\ø£eTT :` Á|üeT<√|ü>÷∑ &ÛÜ' ` dü+‘√wüeTT‘√ ì+&çqyês¡T, j·T<∏ë $Vü≤+>±'
≈£îdüTyÓ÷|ü>÷∑ &ÛÜ' ` ñqï‘·yTÓ qÆ y˚T&É\ô|’ qTqï Ä Åd\Ô” qT |ü≈îå£ \‘√ b˛\TÃ≥
ñ∫‘·yT˚ >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&Ü ìo<∏dä eü Tj·TeTTq dæ>T∑ #Z ˚ ≈£î+∫+#·Tø=ì j·TTqï
yês¡TqT, uÛsÑ \Ô¡ #˚ øö–*+|üã&çjT· Tqï yês¡TqT, Åd\Ô” #˚ øö–*+|üã&ç j·TTqïyês¡TqT,
|ü⁄e⁄«\#˚ ø£|Œü ã&çq |ü≈îå£ \e˝… qTqïyês¡TqT, ‘·eT X¯Øs¡XÀuÛ‘Ñ √ yÓ\T>=+<äT yês¡TqT
n>∑T eTiÏø=~›eT+~ Åd\Ô” qT p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ nHê´' |ü⁄q s¡Ωsà¡ ´‘·˝À|ü$cºÕ'
‘·Á‘· Á|æj÷· +πøwüß düTUÀ|ü$cºÕ' ˆ
uÛsÑ T¡ 'Ô Á|æj÷· <Ûsä à¡ |üsê ì$cºÕ'
<ä<sä Ù¡ BÛe÷Hé eT<äHê_Û$cºÕ' ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nHê´' ` |ü⁄q' ` Vü≤s¡à ´‘·˝À|ü$cºÕ' ` ‘·Á‘· ` Á|æj÷· +πøwüß `
düTUÀ|ü$cºÕ' ` uÛsÑ T¡ 'Ô ` Á|æj÷· ' ` <Ûsä à¡ |üsê' ` ì$cºÕ' ` <ä<sä Ù¡ ` BÛe÷Hé `
eT<äHê_Û$cºÕ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` BÛe÷Hé (dü') ‘·Á‘· |ü⁄q' Vü≤s¡à ´‘·˝À|ü$cºÕ', Á|æj÷· +πøwüß
düTUÀ|ü$cºÕ' uÛsÑ T¡ 'Ô Á|æj÷· ', <Ûsä à¡ |üsê', eT<äHê_Û$cºÕ', ì$cºÕ', nHê´' <ä<sä Ù¡ .
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` BÛe÷Hé (dü') R ÁbÕE„&q’Ó j·÷ Vü≤qTeT, ‘·Á‘· R Ä j·T+‘·'|ü⁄s¡eTT
q+<äT, |ü⁄q' R ‹]–, Vü≤s¡à ´‘·˝À|ü$cºÕ' R kÂ<ÛäÁ|ü<˚X¯eTTq ≈£Ls¡TÃ+&ç
j·TTqïyês¡TqT, Á|æj÷· +πøwüß R uÛsÑ \Ô¡ ˇ&ç˝À, düTUÀ|ü$cºÕ' R düTKeTT>± $ÁX¯$T+∫
j·TTqïyês¡TqT, uÛsÑ T¡ 'Ô Á|æj÷· ' R uÛsÑ ≈Ô¡ î£ Á|æjT· Tsê+Å&j
’Ó T· Tqï yês¡TqT, <Ûsä à¡ |üsê' R
<Ûsä à¡ ‘·‘Œ· s¡T˝…’ j·TTqïyês¡TqT, eT<äHê_Û$cºÕ' R eTqà<∏√Á<˚øe£ TT >∑\yês¡TqT, ì$cºÕ'
R XÊÅdj Ô” T· eTT>∑ $yêVæ≤‘·T˝…q’ yês¡TqT n>∑T, nHê´' R Ç‘·sÅ¡ d\Ô” qT, <ä<sä Ù¡ R
#·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&É#Ã· ≥ kÂ<Û√|ü]uÛ≤>∑eTTq+<äT ≈£Ls¡TÃ+&çjT· Tqï yês¡TqT,
uÛsÑ Ô¡ ˇ&ç˝À düTKeTT>± $ÁX¯$T+∫ j·TTqïyês¡TqT, uÛsÑ eÔ¡ TqdüT‡qT #·÷s¡>=qïyês¡TqT,
<Ûäs¡à‘·‘·Œs¡‘· >∑\yês¡TqT, eTqà<∏√Á<˚ø£eTT ø£*– j·TTqïyês¡TqT XÊÅd”Ôj·TeTT>∑
bÕDÏ>è∑ V”≤‘·\sTT j·TTqïyês¡TqT n>∑T eT]ø=+‘· eT+~ Åd\Ô” qT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ nÁbÕeè‘ê' ø±+#·qsêõesêí'
ø±•Ã ‘·ŒsêsΔê´ dü|Ô ˙ü j·Tesêí' ˆ
|ü⁄q X¯Ã ø±•Ã #·ÃX¤ \¯ ø£Îesêí'
ø±+‘·Á|üV≤” D≤ s¡T∫sê+>∑esêí' ˆˆ 20
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· Á|æj÷· Hé ÁbÕ|ü´ eTH√_Ûsêe÷'
düTÁ|”‹j·TTø±Ô' Á|üdMü Tø£å ´ sêe÷' ˆ
>∑èùV≤wüß Vü≤ècºÕ' |üse¡ ÷_Ûsêe÷'
Vü≤]Á|üMs¡ dü‡ <ä<sä Ù¡ sêe÷' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nÁbÕeè‘ê' ` ø±+#·qsêõesêí' ` ø±' ∫‘Y ` |üsêsΔê´' `
‘·|˙ü j·Tesêí' ` |ü⁄q' ` ø±' ` ∫‘Y ` X¯X\¯ ø£Îesêí' ` ø±+‘·Á|üV≤” D≤' `
s¡T∫sê+>∑esêí' ` ‘·‘'· ` Á|æj÷· Hé ` ÁbÕ|ü´ ` eTH√_Ûsêe÷' ` düTÁ|”‹j·TTø±Ô'
` Á|üdMü Tø£å ´ ` sêe÷' ` >∑èùV≤wüß ` Vü≤ècºÕ' ` |üse¡ ÷_Ûsêe÷' ` Vü≤]Á|üMs¡' `
dü' ` <ä<sä Ù¡ ` sêe÷' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]Á|üMs¡' dü' nÁbÕeè‘ê', ø±+#·qsêõesêí', |üsêsΔê´',
‘·|˙ü j·Tesêí' ` ø±•Ã‘Y, |ü⁄q' X¯X\¯ ø£Îesêí', s¡T∫sê+>∑esêí' ø±+‘·Á|üV≤” D≤'
ø±•Ã‘Y, ‘·‘'· Á|æj÷· Hé ÁbÕ|üéTH√_Ûsêe÷', düTÁ|”‹j·TTø±Ô', sêe÷' Á|üdMü Tø£å ´,
>∑èùV≤wüß |üse¡ ÷_Ûsêe÷', Vü≤ècºÕ', sêe÷' <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]Á|üMs¡' dü' R yêqs¡ÁX‚wß˜ü &Óq’ Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, nÁbÕeè‘ê'
R ô|≥ ’ #Ós>¡ T∑ \T ˝Òì yês¡TqT, ø±+#·q sêõesêí' R ã+>±s¡T ø£DøÏ £ e+{Ï s¡+>∑T
>∑\yês¡TqT, |üsêsΔê´' R ñ‘·ÔeT≈£î\eTT yês¡TqT, ‘·|ü˙j·Tesêí' R y˚T*$T
ã+>±s¡eTT e+{Ï <˚V≤ü #êÃ¤jT· >∑\yês¡TqT HÓq’ {Ï,º ø±•Ã‘Y R ø=~› eT+~ Åd\Ô” qT,
|ü⁄q' #· R ‹]–, X¯X\¯ ø£Îesêí' R #·+Á<äTì e+{Ï ‘Ó\H¢ q’Ó <˚V≤ü #êÃ¤jT· >∑\yê¬s,’
(5) ` |ü+#·eTdüs¡Z 217
s¡T∫sê+>∑esêí' R düT+<äs¡yÓTÆq <˚Vü≤#êÃ¤j·T >∑\yês¡TqT, ø±+‘·Á|üV”≤D≤' R
uÛsÑ Ô¡ èV”≤q\sTTq{Ïyº ês¡Tq>∑T, ø±•Ã‘Y R eT]ø=~›eT+~ Åd\Ô” qT, ‘·‘'· R |æeTà≥,
Á|æj÷· Hé ÁbÕ|ü´ R Çwüßº ˝…q’ Á|æjT· T\qT u§+~, eTH√_Ûsêe÷' R eTqdüT‡q+<äT
Äq+<äeTT‘√qTqïyês¡TqT, düTÁ|”‹j·TTø±Ô' R $TøÏÿ* Áù|eT‘√ >∑÷&çqyês¡Tq>∑T,
sêe÷' R ø=~›eT+~ Åd\Ô” qT, Á|üdMü Tø£å ´ R #·÷∫, >∑èùV≤wüß R sêø£då >ü è∑ Vü≤eTT\+<äT,
Vü≤ècºÕ' R $TøÏÿ* Vü≤s¡¸eTT H=+~j·TTqï{Ï,º sêe÷_Ûsêe÷' sêe÷' R $TøÏÿ*
düT+<äsT¡ ˝…q’ {Ïº Åd\Ô” qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä j·T+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT, ô|≥’ #Ós>¡ T∑ \T ˝Òìyê¬s,’ ã+>±s¡T ø£DøÏ e£ +{Ï
X¯Øs¡eTT‘√ ø=+<äsT¡ qT, y˚T*$T ã+>±s¡eTTe+{Ï <˚V≤ü #êÃ¤jT· ‘√&É qTqï ø=+<äsT¡
Åd\Ô” qT, uÛsÑ Ô¡ èV”≤q˝…’ #·+Á<äTìe˝… ‘Ó\ì¢ düT+<äsy¡ TÓ qÆ <˚V≤ü #êÃ¤jT· ø£*–q ø=+<ä]ì,
<ä÷s¡eTTq+<äTqï Á|æjT· T˝…q’ uÛsÑ \Ô¡ qT bı+~, dü+‘√wüeTT‘√qTqï ‘·sT¡ DT\qT
ø=+<ä]ì, Ç+&É¢j·T+<˚ $TøÏÿ* Äq+<äeTT‘√ J$+#·T#·Tqï eTVü‰düT+<äs¡T˝…’q
eT]ø=~›eT+~ Åd\Ô” qT Vü≤qTeT p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ #·+Á<äÁ|üø±XÊ X¯Ã Væ≤ eÅøeÔ£ ÷˝≤'
eÁø±øÏ|å øü ±å à X¯Ã düTH˚Á‘·e÷˝≤' ˆ
$uÛ÷Ñ wüD≤Hê+ #· <ä<sä Ù¡ e÷˝≤'
X¯‘Á· Vü≤<ëHê $Te #ês¡Te÷˝≤' ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #·+Á<äÁ|üø±XÊ' ` #· ` Væ≤ ` eÅøeÔ£ ÷˝≤' ` eÁø±øÏ|å øü ±å à' ` #· `
düTH˚Á‘·e÷˝≤' ` $uÛ÷Ñ wüD≤Hê+ ` #· ` <ä<sä Ù¡ ` e÷˝≤' ` X¯‘Á· Vü≤<ëHê+ ` Çe
` #ês¡Te÷˝≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` #·+Á<äÁ|üø±XÊ', eÅøeÔ£ ÷˝≤X¯Ã, eÁø±øÏ|å øü ±å à', düTH˚Á‘·e÷˝≤X¯Ã,
X¯‘Á· Vü≤<ëHê+ ` #ês¡Te÷˝≤' Çe ` $uÛ÷Ñ wüD≤Hê+ e÷˝≤' #· <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` #·+Á<äÁ|üø±XÊ' R #·+Á<äTìe˝… XÀ_Û+#·Tq{Ï,º eÅøeÔ£ ÷˝≤X¯Ã R
eTTKeTT\ e÷*ø£\qT, eÁø±øÏ|å øü ±å à' R e+ø£s¡ >∑*–j·TTqï ø£+{Ï s¬ |üŒ\T>∑\,
düTH˚Á‘·e÷˝≤X¯Ã R düT+<äsy¡ TÓ qÆ ø£qTï\ e÷*ø£\qT, X¯‘Á· Vü≤<ëHê+ #ês¡Te÷˝≤'
Çe R yÓTs¡|⁄ü r>∑\jÓTTø£ÿ düT+<äsy¡ TÓ qÆ e÷*ø£\e+{Ï, $uÛ÷Ñ wüD≤Hê+ e÷˝≤' #·
R ÄuÛsÑ D ¡ eTT\jÓTTø£ÿ e÷*ø£\qT, <ä<sä Ù¡ R ø±+#ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` eÁø±øÏ|å øü ±å à' R H˚Á‘·eTT\T e+ø£s>¡ ∑ qTqïeì |ü]øÏ+∫
‘Ó*dæø=qT≥, yês¡T sêø£ådüÅd”Ô˝Ò j·Tì n‘·&ÉT ìs¡ísTT+#·Tø=qT≥πø. yê]
ÄuÛsÑ D
¡ eTT\qT |ü]o*+∫ #·÷#·T≥ d”‘· ÄuÛsÑ D ¡ eTT\ e+{Ïyy˚ ÷Ó nì |ü]øÏ+∫
#·÷∫, ‘Ó*dæø=qT≥ø£ì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&É#Ã· ≥ #·+Á<ä_+ãeTTe˝… qTqï n#·Ã{Ï Åd\Ô” eTTKeTT\
e÷*ø£\qT, ø=~› e+ø£s>¡ *∑ –q s¬ |üŒ\T>∑\ H˚Á‘·eTT\ e÷*ø£\qT, yÓTs¡T|ü⁄r>∑\
es¡Tdüe˝… $Ts¡T$T≥T¢ >=\T|ü⁄ #·Tqï ÄuÛsÑ D¡ eTT\ e÷*ø£\qT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ q ‘˚«e d”‘ê+ |üse¡ ÷_ÛC≤‘ê+
|ü~∏ dæ‘ú ˚ sê»≈£î˝Ò Á|üC≤‘êyéT ˆ
\‘ê+ Á|ü|⁄üò ˝≤¢ $Te kÕ<ÛTä C≤‘ê+
<ä<sä Ù¡ ‘·˙«+ eTqkÕ-_ÛC≤‘êyéT ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` ‘·T ` @e ` d”‘ê+ ` |üse¡ ÷_ÛC≤‘ê+ ` |ü~∏ ` dæ‘ú ˚ `
sê»≈£î˝Ò ` Á|üC≤‘ê+ ` \‘ê+ ` Á|ü|⁄üò ˝≤¢yTé ` Çe ` kÕ<ÛTä C≤‘ê+ ` <ä<sä Ù¡ `
‘·˙«+ ` eTqkÕ ` n_ÛC≤‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üs¡e÷_ÛC≤‘ê+, |ü~∏ dæú‘˚ sê»≈£î˝Ò Á|üC≤‘ê+, eTqkÕ
n_ÛC≤‘ê+ kÕ<ÛTä C≤‘ê+ Á|ü|⁄ü ˝≤¢+ \‘ê$Te ‘·˙«+ d”‘ê+ q ‘˚«e <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üse¡ ÷_ÛC≤‘ê+ R ñqï‘·yTÓ qÆ e+X¯eTT >∑\~j·TTqT, |ü~∏ dæ‘ú ˚
R <Ûsä à¡ e÷s¡eZ TTq+<äT ì\∫j·TTqï, sê»≈£î˝Ò R sê»e+X¯eTTq+<äT, Á|üC≤‘ê+ R
»ìà+∫q~j·TTqT, eTqkÕ R <Óe’ eTTjÓTTø£ÿ dü+ø£\ŒeTT#˚, n_ÛC≤‘ê+ R #·øÿ£ >±
yÓTT\∫q{Ï,º Á|ü|⁄üò ˝≤¢+ \‘ê$Te R #·øÿ£ >± $ø£d+æ ∫q (|ü⁄e⁄«\T >∑\) r>∑e˝…
(qT+&çq{Ï)º , ‘·˙«+ R ø£è•+∫q, d”‘ê+ ‘·T R d”‘q· T e÷Á‘·eTT, HÓe’ <ä<sä Ù¡ R
#·÷&É˝øÒ b£ ˛jÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` \+ø£˝Àì n+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<ä* Åd\Ô” q+<ä]ì yÓ<øä Ï #·÷∫qqT,
ñqï‘·yTÓ qÆ »qø£sê»e+X¯eTTq »ìà+∫q~j·TTqT, <Óe’ dü+ø£\ŒeTT#˚ uÛ÷Ñ $Tô|’
ne‘·]+∫q~j·TTqT, #·øÿ£ >± |ü⁄wæŒ+∫, ô|]– ø£è•+∫q r>∑e˝… qT+&ÉTq~j·TTqT
n>∑T d”‘e· TàqT e÷Á‘·eTT ø£qT>=q ˝Òø£ b˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ düHê‘·H˚ es¡Ô àì düìï$cºÕ+
sêy˚Tø£Då ≤+ ‘ê+ eT<äHê_Û$cºÕyéT ˆ
uÛsÑ T¡ Ô s¡àq' leT<äqTÁ|ü$cºÕ+
ÅduÔ” ÀÛ ´ esêuÛ´Ñ X¯Ã dü<ë $•cºÕyéT ˆˆ 24
(5) ` |ü+#·eTdüs¡Z 219
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düHê‘·H˚ ` es¡Ô àì ` düìï$cºÕ+ ` sêy˚Tø£åD≤+ ` ‘ê+ `
eT<äHê_Û$cºÕyéT ` uÛsÑ T¡ 'Ô ` eTq' ` leT‘Y ` nqTÁ|ü$cºÕ+ ` ÅduÔ” ´ÑÛ ' ` esêuÛ´Ñ '
` #· ` dü<ë ` $•cºÕyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düHê‘·H˚ es¡Ô àì düìï$cºÕ+, sêy˚Tø£Då ≤+, eT<äHê_Û$cºÕ+,
leT‘Y uÛsÑ T¡ 'Ô eTq' nqTÁ|ü$cºÕ+, esêuÛ´Ñ ' ÅduÔ” ´ÑÛ ' #· ` dü<ë $•cºÕ+ ‘ê+ (d”‘ê+
HÓe’ <ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düHê‘·H˚ es¡Ô àì R ÁbÕNq <Ûsä à¡ e÷s¡eZ TTq+<äT, düìï$cºÕ+ R
‘·‘Œ· s¡Tsê˝…’ j·TTqï~j·TTqT, sêy˚Tø£D å ≤+ R sêeTTìj·T+<˚ <äèwæº ø£*–j·TTqï~
j·TTqT, eT<äHê_Û$cºÕ+ R eTqà<∏äTì#˚ |”&ç+|üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT, leT‘Y R
X¯óuÛÑ\ø£åDeTT\T>∑\, uÛÑs¡TÔ' eTq' R uÛÑs¡ÔjÓTTø£ÿ eTqdüT‡qT, nqTÁ|ü$cºÕ+ R
#·÷s¡>=qï~j·TTqT, esêuÛ´Ñ ', ÅduÔ” ´ÑÛ ' #· R ñ‘·eÔ TT˝…q’ Åd\Ô” ø£+f…qT, dü<ë $•cºÕ+
R m\¢|ü &ÉTqT Á|ü‘´˚ ø£eTsTTq Wqï‘·éTT ø£*j Z T· Tqï~j·TTq>∑T, ‘ê+ R d”‘q· T,
(HÓe’ <ä<sä Ù¡ R ø£qT>=q˝Òøb£ ˛jÓTqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` <Ûäs¡àe÷s¡Z‘·‘·Œs¡Tsê\TqT, sêyÓTÆø£>∑‘·yÓTÆq <äèwæº>∑\~j·TTqT,
uÛÑs¡Ô è$s¡Vü≤eTT#˚ ø£è•+∫q~j·TTqT, sêeTTì eTqdüT‡ #·÷s¡>=qï~j·TTqT,
Åd”Ô˝Àø£eTTq, $•wüº>∑TDeTT\#˚ yÓ\j·TT#·Tqï~j·TTq>∑T, d”‘·eTàqT, m#·Ã≥qT
ø±+#·˝Ò≈£î+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ñcíÕ]›‘ê+ kÕqTdüè‘êÁX¯óø£+Øƒ+
|ü⁄sê esês√Ω‘eÔ· Tìwüÿø£+ØƒyTé ˆ
düTC≤‘·|øü ±å à eT_Ûsø¡ øÔ£ +£ Øƒ+
eH˚ Á|üeè‘êÔ $Te ˙\ø£+ØƒyTé ˆˆ 25
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` ñcíÕ]›‘ê+ ` kÕqTdüè‘êÁX¯óø£+Øƒ+ ` |ü⁄sê èsêsΩ√‘·eÔ Tìwüÿø£+ØƒyTé
` düTC≤‘·|øü ±å àyéT ` n_Ûsø¡ øÔ£ +£ Øƒ+ ` eH˚ ` Á|üeè‘êÔyTé ` Çe ` ˙\ø£+ØƒyTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ñcíÕ]›‘ê+, kÕqTdüè‘êÁX¯óø£+Øƒ+, |ü⁄sê esêsΩ√‘·eÔ Tìwüÿø£+Øƒ+,
düTC≤‘·|øü ±å yéT, n_Ûsø¡ øÔ£ +£ Øƒ+, eH˚ Á|üeè‘êÔ+ ˙\ø£+ØƒyTé Çe dæ‘ú ê+, (d”‘ê+
HÓe’ <ä<sä Ù¡ )
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñcíÕ]›‘ê+ R ‘ê|üeTT#˚ |”&+ç |üã&çjT· Tqï~, kÕqTdüè‘êÁX¯ó
ø£+Øƒ+ R ìs¡+‘·se¡ TT Ádü$+#·T ø£˙ï{Ï#˚ >∑<<Zä dä «ü s¡eTT >∑\~j·TTqT, |ü⁄sê R
|üPs¡«eTT, esêsΩ√‘·eÔ Tìwüÿø£+Øƒ+ R $TøÏÿ* $\TyÓq’ $j·TT ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ $j·TT q>∑T
ø£+sƒêuÛÑs¡DeTT\qT <Ûä]+∫q yÓT&É>∑\~j·TTqT, düTC≤‘·|üøå±à+ R düT+<äs¡yÓTÆq
ø£qT¬s|üŒ\T >∑\~j·TTqT, n_Ûsø¡ øÔ£ +£ Øƒ+ R nqTsê>∑eTT‘√ ì+&çq ø£+sƒd¡ «ü s¡eTT
>∑\~j·TTqT, eH˚ Á|üeè‘êÔ+ R n&É$˝À ‹s¡T>∑Tq{Ïº, ˙\ø£+Øƒ$Te dæú‘ê+ R
HÓ$T*e˝… qTqï~j·TTq>∑T, (d”‘ê+ HÓe’ <ä<sä Ù¡ ) R d”‘e· TàqT #·÷&É˝øÒ b£ ˛jÓTqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` esêsΩ√‘·eÔ Tìwüÿø£+Øƒ+ R sêeTT&ÉT ‘·q Á|üøÿ£ qTqï+‘· ø±\eTT
eT≈£îÿe‘√, ø£+sƒêuÛsÑ D
¡ eTT\qT <Û]ä +∫q<äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $s¡V≤ü ‘ê|üeTT#˚ |”&‘ç T· sê\TqT, >∑<<Zä øä +£ sƒe¡ TT H=+~j·TTqï~j·TTqT,
∫s¡ø±\eTT ø£+sƒêuÛsÑ D ¡ eTT\T <Û]ä +∫j·TTqï~j·TTqT, düT+<äsy¡ TÓ qÆ ø£qT¬s|üŒ\T
>∑\~j·TTqT, n&É$˝À #·]+#·T Ä&ÉTHÓ$T*e˝… qTqï~j·TTq>∑T d”‘e· TàqT e÷Á‘·eTT
#·÷&É˝øÒ b£ ˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ ne´ø£sπÔ U≤ $Te #·+Á<äsπ U≤+
bÕ+düTÁ|ü~>±Δ $Te ùV≤eTπsU≤yéT ˆ
ø£‘å Á· |üs÷¡ &ÛÜ $Te u≤DπsU≤+
yêj·TTÁ|ü_HÛ êï $Te y˚T|òTü sπ U≤yéT ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ne´ø£sπÔ U≤yéT ` Çe ` #·+Á<äsπ U≤+ `bÕ+düTÁ|ü~>±ΔyTé ` Çe `
ùV≤eTπsU≤+ ` ø£‘å Á· |üs÷¡ &ÛÜyéT ` Çe ` u≤DπsU≤+ ` yêj·TTÁ|ü_HÛ êïyéT ` Çe `
y˚T|òüTπsU≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ne´ø£sπÔ U≤+ #·+Á<äsπ U≤yéT Çe, bÕ+düTÁ|ü~>±Δ+ ùV≤eTπsU≤yéT
Çe, ø£‘å Á· |üs÷¡ &ÛÜ+ u≤DπsU≤yéT Çe, yêj·TTÁ|ü_HÛ êï+ y˚T|òTü sπ U≤yéT Çe (es¡eÔ ÷Hê+
d”‘ê+ HÓe’ <ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ne´ø£sπÔ U≤+ R düŒwüeº TT>± ø±ìŒ+|üì sπ K\T>∑\, #·+Á<äsπ U≤yéT
Çe R #·+Á<äe+ø£e˝…qT— bÕ+düTÁ|ü~>±Δ+ R <äTeTTà n+≥Tø=ìj·TTqï, ùV≤eTπsU≤yéT
Çe R ã+>∑sT¡ r>∑e˝…qT, ø£‘å Á· |üs÷¡ &ÛÜ+ R >±j·TeTTq+<äT Á>∑T#·TÃø=ìj·TTqï,
u≤DπsU≤yéT Çe R u≤D|ü⁄eTT*ÿe˝…qT, yêj·TTÁ|ü_HÛ êï+ R >±*#˚ #Ó<sä >¡ =≥ºã&çq,
y˚T|òTü sπ U≤yéT Çe R eTãT“‘·Tqø£e˝…qT, (es¡eÔ ÷Hê+ d”‘ê+ R ñqï{Ïº d”‘e· TàqT,
HÓe’ <ä<sä Ù¡ R #·÷&É˝øÒ b£ ˛jÓTqT).
(5) ` |ü+#·eTdüs¡Z 221
‹\ø£eTT :` ªø£‘å Á· |üs÷¡ &ÛÜ+ u≤DπsU≤+μ d”‘e· Tà >±j·TeTTq+<äT >∑T#·TÃø=ìq u≤D|ü⁄
eTT*øÏe˝… qTqï<äH&Ó ç nqTuÛeÑ eTT ˇø£ $<Ûeä TT>± sêeTTq≈£îqT, ˇø£ $<Ûeä TT>±
sêeDTq≈£îqT nq«sTT+#·TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø=q\T ø£ì|æ+#·q{Ï,º eTãT“yÓqTø£qTqï #·+Á<äsπ Ke˝…qT, <äTeTTà˝À
eTTì–j·TTqï{Ïº ã+>±s¡T r>∑e˝…qT, >±j·TeTTq+<äT Á>∑T#·TÃø=ìj·TTqï
u≤D|ü⁄eTT*øÏe˝…qT, >±*øÏ #Ó<]ä b˛sTTq eTãT“‘·Tqø£e˝…qT, ñ+&ÉT C≤qøÏì
e÷Á‘·eTT Vü≤qTeT #·÷&É˝øÒ b£ ˛jÓTqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ne´ø£ÔπsU≤+ R ne´ø£ÔπsKjÓÆTq #·+Á<äπsK‘√ kÕeTéTT
‘Ó\T|ü⁄≥e\q d”‘e· Tà $TøÏÿ* ø£è•+∫, ø±+‹V”≤qjÓTÆ j·TTqï<äì ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
ªbÕ+düTÁ|ü~>∑ΔyÓTÆq ùV≤eTπsKμe˝… qTqï<äqT≥#˚ C≤qøÏjÓTTø£ÿ dü«‘·dæ‡<äΔyÓTÆq
|ü]X¯ó<äΔ s¡÷|üeTTq≈£î Ä>∑+‘·Tø£yÓTÆq e÷*q´ eT+{Ïq<äì ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
ø£‘å Á· |üs÷¡ &ÛyÉ TÓ qÆ u≤DπsK e˝… qTqï<äqT≥#˚ d”‘e· TàjÓTTø£ÿ Vü≤è<äj÷· +‘·s‘Z¡ y· TÓ qÆ
y˚<qä dü÷∫+|ü ã&ÉT#·Tqï~. yêj·TTÁ|ü_qÛ ïjÓTÆ q y˚T|òTü sπ Ke˝… qTqï<äqT≥#˚ ÄyÓT
nej·TeXË~’ \∏ éTT dü÷∫+|üã&ÉT#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ d”‘ê eT|üX´¯ qàqTCÒX«¯ s¡d´ü
sêeTdü´ |ürï+ e<ä‘ê+ es¡d´ü ˆ
ãuÛ÷Ñ e <äT'U≤_ÛV≤ü ‘· •Ãs¡d´ü
|üe¢ +>∑y÷Ó eT+<ä Ç yê∫s¡d´ü ˆˆ 27
ª uÛÑeq$#·jÓ÷μ HêeT
|ü+#·eT dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` d”‘êyéT ` n|üX´¯ Hé ` eTqTCÒX«¯ s¡d´ü ` sêeTdü´ ` |ürï+ `
e<ä‘ê+ ` es¡d´ü ` ãuÛ÷Ñ e ` <äT'U≤_ÛV≤ü ‘·' ` ∫s¡d´ü ` |üe¢ +>∑eT' ` eT+<ä' `
Çe ` n∫s¡d´ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e<ä‘ê+ es¡d´ü , eTqTCÒX«¯ s¡d´ü , sêeTdü´ |ürï+ d”‘ê+, ∫s¡d´ü
n|üX´¯ Hé |üe¢ +>∑eT', <äT'U≤_ÛV≤ü ‘·' (düH)é , n∫s¡d´ü eT+<ä' Çe ãuÛ÷Ñ e.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` e<ä‘ê+ es¡d´ü R #·øÿ£ >± uÛ≤wæ+#·Tyê]˝À ÁX‚wßü &˜ q’Ó , eTqTCÒX«¯ s¡d´ü
R eTVü‰sê»sTTq, sêeTdü´ R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, |ürï+ d”‘ê+ R uÛ≤s¡´jÓTÆ q C≤qøÏì,
∫s¡d´ü R ∫s¡ø±\eTT, n|üX´¯ Hé R #·÷&Éìyê&Ó,’ |üe¢ +>∑eT' R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT,
<äT'U≤_ÛV≤ü ‘·' (düH)é R <äT'KÁ>∑dTü &Ô ,’Ó n∫s¡d´ü R ø=~›ø±\eTT, eT+<ä' Çe ãuÛ÷Ñ e
R »&ÉT&ÉTe˝… HêjÓTqT.
‹\ø£eTT :` eT+<ä' Çe R nq>± nH˚«wüD≈£î ndüeTs¡T&ú ìÉ <äT'œ‘·T&ÉjTÓ ´qT
nì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰qTuÛ≤e⁄&Óq’ lsêeTTì nsêΔ+–ì ∫s¡ø±\eTT yÓ<øä j Ï T· T ø±q˝Òø£
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, <äT'KÁ>∑dTü &Ô ’Ó ø=\~ùd|ü⁄ eT÷&ÛTÉ ìe˝… ∫+‹+#ÓqT.
Ç~ leT‘·T‡+<äsø¡ ±+&ÉeTTq≈£î
ªªuÛeÑ q$#·jT· eTTμμ nqT
◊<äedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
wüwü˜düs¡Z
XÀ¢ˆˆ dü ìø±eT+ $e÷H˚wßü $wüD'í ø±eTs¡÷|ü<èäÛ ‘Y ˆ
$#·#ês¡ |ü⁄q s¡+¢ ø±+ ˝≤|òTü y˚q düeTì«‘·' ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ìø±eT+ ` $e÷H˚wßü ` $wüD'í ` ø±eTs¡÷|ü<èäÛ ‘Y `
$#·#ês¡ ` |ü⁄q' ` \+ø±+ ` ˝≤|òTü y˚q ` düeTì«‘·' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ø±eTs¡÷|ü<èäÛ ‘Y dü', $e÷H˚wßü , ìø±eT+ $wüD'í , |ü⁄q' ˝≤|òTü y˚q
düeTì«‘·' \+ø±+ $#·#ês¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±eTs¡÷|ü<Ûäè‘Y dü' R ø±eTs¡÷|üeTTqT <Ûä]+∫q{Ïº Ä
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, $e÷H˚wßü R ñqï‘·kÂ<Ûeä TT\+<äT, ìø±eT+ $wüD'í R $TøÏÿ*>±
$cÕ<äeTT H=+~qyê&Ó,’ ˝≤|òTü y˚q düeTì«‘·' R y˚>e∑ TT‘√ ≈£L&çqyê&Ó,’ |ü⁄q' R
‹]–, \+ø±+ $#·#ês¡ R \+ø£jT· +<äT ø£\j·T~]¬>qT.
‹\ø£eTT :` $e÷H˚wßü R @&ÉT n+‘·dTü \ú y˚T&É\j·T+<äT.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` ª$e÷H˚wßü $#·sH¡ μé R $e÷qeTT\+<äT ‹s¡T>∑T#·T ªìø±eT+
\+ø±+ $#·#ês¡μ R ùd«#·Ã>¤ ± \+ø£˝À dü+#·]+#ÓqT.
sêe÷qTJj·TeTT :` ø±eTs¡÷|ü<èäÛ ‘Y R ø±eTs¡÷|üeTTqT <Û]ä +∫ Vü≤qTeT ‹]–
\+ø£˝À #·]+#Óqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nwüdº <æ Tä \Δ T ø£*–q j·÷ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT n+‘·'|ü⁄s¡kÂ<Ûeä TT\+<äT
d”‘q· T nH˚«wæ+∫ #·÷&É˝øÒ £ eTVü‰y˚>e∑ TT‘√ eTs¡\ ‹s¡T>∑ <=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ÄdükÕ<ë-<∏ä \ø°ÎyêHé sêø£ùå d+Á<äìy˚Xq¯ yéT ˆ
ÁbÕø±πs-D≤s¡ÿeπsqí uÛ≤dü«sπ D≤-_Ûd+ü eè‘·yTé ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÄdükÕ<ä ` n<∏ä ` \ø°ÎyêHé ` sêø£ùå d+Á<äìy˚Xq¯ yéT ` ÁbÕø±πsD
` ns¡ÿeπsqí ` uÛ≤dü«sπ D ` n_Ûd+ü eè‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä \ø°ÎyêHé ns¡ÿeπsqí uÛ≤dü«sπ D ÁbÕø±πsD n_Ûd+ü eè‘·+
sêø£ùå d+Á<äìy˚Xq¯ yéT ÄdükÕ<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, \ø°ÎyêHé R X¯óuÛÑ\ø£åD düeTTù|‘·T&Ó’q
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ns¡ÿeπsíq R dü÷s¡T´ì ø±+‹>∑\, uÛ≤dü«πsD R $TøÏÿ*>±
Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ï,º ÁbÕø±πsD R ÁbÕø±s¡eTT#˚, n_Ûd+ü eè‘·+ R #·T≥Tºø=qã&ç
j·TTqï{Ï,º sêø£ùå d+Á<äìy˚Xq¯ + R sêeDTì uÛeÑ qeTTqT, ÄdükÕ<ä R #˚s¬ qT.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` \ø°ÎyêHé R n‹Ms¡´ dü+|ü‹Ô $•wüßº &ÉT.
sêe÷qTJj·TeTT :` ÄdükÕ<ä n<∏ä \ø°ÎyêHé sêø£ùå d+Á<äìy˚Xq¯ yéT R Ç~es¡øπ
sêeDuÛeÑ qeTTqT Á|üy•˚ +∫j·TTqï Vü≤qTeT, Ç|ü&ÉT ‹]– sêeDuÛeÑ qeTTqT
Á|üy˚•+#Óqì eTs¡\ #Ó|ü≥#˚ yÓTT<ä≥ ˇø£kÕ] Vü≤qTeT sêeDuÛÑeqeTTqT
Á|üy•˚ +|ü>± n#·{Ï sêø£då Tü ˝…\s¢ T¡ qT y˚T˝§ÿìj·TT+&ÉT≥#˚ Ç~ düeTj·TeTT ø±<äì
yÓ&*É b˛sTT \+ø£qT yÓ<øä Ï ‹]– sêø£då uü eÑÛ qeTTq øÏ|ü &ÉT e#ÓÃqì ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
˝À>∑&É sêeDuÛeÑ q ÁbÕø±s¡eTT\˝À ~iT">∑T#·T ì|ü&ÉT Ä uÛeÑ qeTT˝Àì
X¯jT· Hê>±sê~ eTTKúÛ≤>∑eTT\qT p&É Á|üy•˚ +#Óqì, düeTq«j·TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘·≥ ñ‘ê‡Vü≤XÊ*jÓTÆ q Vü≤qTeT ˝Ò‘· dü÷s¡T´ìe˝… yÓTs¡jT· T#·Tqï
ã+>±s¡T ÁbÕø±s¡eTT\T >∑*qZ {Ïº sêeD≤düTs¡Tì uÛeÑ qeTT #˚s¬ qT.
XÀ¢ˆˆ s¡ø‘åÏ +· sêø£ôå d’ sÈ√s¬ ’ dæ‡+ôV≤’ ]e eTVü≤<ä«qyéT ˆ
düMTø£eå ÷D√ uÛeÑ q+ #·ø±X‚ ø£|≈æ î£ +»s¡' ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` s¡ø‘åÏ +· ` sêø£ôå d'’ ` |òTü À¬s'’ ` dæ+ôV≤’ ' ` Çe ` eTVü≤‘Y ` eqyéT
düMTø£eå ÷D' ` uÛeÑ q+ ` #·ø±X‚ ` ø£|≈æ î£ +»s¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü≤<ä«q+ dæ+ôV≤’ ' Çe, |òTü À¬s'’ sêø£ôå d'’ s¡ø‘åÏ +· uÛeÑ q+
düMTø£eå ÷D' ø£|≈æ î£ +»s¡' #·ø±X‚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |òTü À¬s'’ dæ+ôV≤’ ' R ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ dæ+Vü≤eTT\#˚, s¡ø‘åÏ +· eTVü≤<ä«q+
Çe R s¡ø+åÏ |üã&ÉT#·Tqï{Ïº eTVü‰s¡DéTTqTe˝…, |òTü À¬s'’ sêø£ôå d'’ R uÛj Ñ T· +ø£sT¡ ˝…q’
sêø£ådüT\#˚, s¡øÏå‘·+ uÛÑeq+ R s¡øÏå+|üã&ÉT#·Tqï{Ïº uÛÑeqeTTqT, düMTø£åe÷D'
(6) ` wüwü˜düs¡Z 225
ø£|≈æ î£ +»s¡' R #·÷#·T#·Tqï{Ïº yêqs¡ÁX‚wßü̃ &ÉT, #·ø±X‚ R Á|üø±•+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` #·ø±X‚ R #·+Á<äTì kÕìï<ÛäéTTe\q d”‘·qT yÓ<ä≈£î≥≈£î #·ø£ÿì
Á|üø±X¯eTT>∑\yê &ÉjTÓ ´qì uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª#·ø±X‚μ R dü+‘√wæ+#Óqì uÛ≤eeTT.
sêe÷qTJj·TeTT :` ª#·ø±X‚μ R dü÷s¡és¡Áí bÕø±s¡eTT\ düMT|üeTTq qT+&ÉT≥#˚,
Ä uÛeÑ qeTTjÓTTø£ÿ ‘˚»düT‡ ‘·qô|’ Á|üd]ü +∫, ‘·<ë› «sê Vü≤qTeT >=|üŒ>± Á|üø±•+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` dæ+Vü≤eTT\#˚ s¡ø+åÏ |üã&ÉT#·Tqï ns¡DéTTe˝…, ;Ûøs£ <¡ ëqe⁄\#˚
s¡ø+åÏ |üã&ÉT#·Tqï Ä eT+~s¡eTTqT #·÷#·T#·T <ëì‘˚CÀ$X‚weü TTq≈£î Vü≤qTeT $TøÏÿ*
ÄX¯Ãs¡éTTqT, Äq+<äeTTqT bı+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ s¡÷|ü´ø√|üVæ≤‘Ó’ •ÃÅ‘Ó’ k˛Ôs¡D…Æ πsΩeTuÛÑ÷wæ‘Ó’' ˆ
$∫Á‘ê_ÛXÃ¯ ø£ø±å ´_Û s›ê«¬s’ X¯Ã s¡T∫¬s’ s¡« è‘·yTé ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` s¡÷|ü´ø√|üV≤æ ‘Ó'’ ` ∫Å‘'’Ó ` ‘√s¡D'Æ… ` ùV≤eTuÛ÷Ñ wæ‘'’Ó ` $∫Á‘ê_Û'
` #· ` ø£ø±å ´_Û' ` <ë«¬s'’ ` #· ` s¡T∫¬s'’ ` eè‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡÷|ü´ø√|üVæ≤‘Ó’' ∫Å‘Ó’', ùV≤eTuÛÑ÷wæ‘Ó’' ‘√s¡D…Æ', $∫Á‘ê_Û'
ø£ø±å ´_Û', s¡T∫¬s'’ <ë«¬s'’ #·, eè‘·+ (uÛeÑ q+ <ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡÷|ü´ø√|üVæ≤‘Ó’' R yÓ+&ç‘√ ì]à+|üã&çq{Ïº, ∫Å‘Ó’' R
∫‘·sÔ T¡ e⁄\‘√&ÉqT, ùV≤eTuÛ÷Ñ wæ‘'’Ó R ã+>±s¡eTT‘√ n˝+ø£]+|üã&çq{Ï,º ‘√s¡D'Æ…
R ãVæ≤s›ê«s¡eTT\‘√&ÉqT— $∫Á‘ê_Û' R $düàj·Tø£s¡yÓTÆq{Ïº, ø£øå±´_Û' R
$uÛ≤>∑eTT\‘√&ÉqT, s¡T∫¬s'’ <ë«¬s'’ #· R düT+<äsy¡ TÓ qÆ <ë«s¡eTT\#˚‘q· T, eè‘·+ R
≈£L&çjT· Tqï{Ï,º (uÛeÑ q+ <ä<sä Ù¡ R uÛeÑ qeTTqT #·÷#ÓqT.)
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ + &ç ‘ √ #˚ j · T ã&ç q ∫‘· Ô s ¡ T e⁄\‘√&É q T, ã+>±s¡ e TT‘√
n\+ø£]+|üã&çq dæ+Vü≤<ë«s¡eTT\‘√&ÉqT, ÄX¯Ãs¡´ø£s¡yÓTÆq ø£ø£å ´\‘√&ÉqT,
düT+<äse¡ TT>∑ yÓTs¡jT· T#·Tqï <ë«s¡eTT\‘√&ÉqT Äe]+|üã&çjT· Tqï uÛeÑ qeTTqT
XÀ¢ˆˆ >∑C≤dæú‘Ó’ s¡àVü‰e÷Å‘Ó’ X¯SÙ¬s’ X¯Ã $>∑‘·ÁX¯yÓTÆ' ˆ
ñ|üd‘úæ · eTdü+Vü‰s¬ ´’ s¡ΩjTÆÓ dü‡´+<äqj·÷sTT_Û' ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >∑C≤dæ‘ú '’Ó ` eTVü‰e÷Å‘'’Ó ` X¯Ss¬ '’ ` #· ` $>∑‘Á· X¯yTÓ 'Æ ` ñ|üd‘úæ y· Té
` ndü+Vü‰s¬ ´’ ' ` Vü≤jÓTÆ ' ` dü´+<äqj·÷sTT_Û'.
nq«j·TÁø£eTeTT :` >∑C≤dæ‘ú '’Ó eTVü‰e÷Å‘'’Ó $>∑‘Á· X¯yTÓ 'Æ X¯Ss¬ '’ #·, ndü+Vü‰s¬ ´’ '
dü´+<äqj·÷sTT_Û' Vü≤jÓTÆ ' #·, ñ|üd‘úæ +· (uÛeÑ q+ <ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` >∑C≤dæ‘ú '’Ó R >∑C≤s¡÷&ÛTÉ \sTTq, eTVü‰e÷Å‘'’Ó R e÷e{°+Á&É#‘˚ q· T,
$>∑‘·ÁX¯yÓTÆ' X¯S¬s’' #· R ÁX¯eT ms¡T>∑q{Ïº Ms¡T\#˚‘·qT, ndü+Vü‰¬s’´' R
ne<ÛäéTT˝…’q{Ïº, dü´+<äqj·÷sTT_Û' R s¡<∏äeTT\qT q&ÉT|ü⁄q{Ïº, Vü≤jÓÆT' #· R
nX¯«eTT\‘√&ÉqT, ñ|üd‘úæ +· R ≈£L&ç j·TTqï{Ï,º (uÛeÑ q+ <ä<sä Ù¡ R uÛeÑ qeTTqT
#·÷#ÓqT)
eTùV≤X¯«s¡rs¡úT\T :` eTVü‰e÷Å‘'’Ó R Á|ü<ëÛ qT\#˚qì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >∑C≤s¡÷&ÛTÉ ˝…q’ e÷e{°+Á&É‘√&ÉqT, ÁX¯eT HÓsT¡ >∑ì Ms¡T\#˚‘q· T,
nCÒjT· eTT˝…’ s¡<eä∏ TT\qT q&ÉT|ü>*∑ –q{Ïº nX¯«eTT\‘√&ÉqT ≈£L&çjT· Tqï sêeD
uÛeÑ qeTTqT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dæ+Vü≤yê´Á|òTü ‘·qTÁ‘êD…Æ sê›+‘·ø±+#·qsê»‘Ó'’ ˆ
|òTü Àwüe~“¤ ]«∫Å‘’Ó X¯Ã dü<ë $#·]‘·+ s¡<'’Ó∏ ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dæ+Vü≤yê´Á|òTü ‘·qTÁ‘êD…'Æ ` <ë+‘·ø±+#·qsê»‘Ó'’ ` |òTü Àwüe~“¤' `
$∫Å‘'’Ó ` #· ` dü<ë ` $#·]‘·+ ` s¡<'’Ó∏ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dæ+Vü≤yê´Á|òTü ‘·qTÁ‘êD…'Æ R dæ+Vü≤eTT\jÓTTø£ÿj·TT yê´Á|òTü eTT\
jÓTTø£ÿj·TT #·sà¡ eTT\#˚ ì]à+|üã&çq ø£e#·eTT\T >∑*qZ {Ïj º T· T, <ë+‘·ø±+#·qsê»‘Ó'’
R >∑»<ä+‘·eTT\‘√&ÉqT, ã+>±s¡eTT‘√&ÉqT, yÓ+&ç‘√&ÉqT ì]à+|üã&çq$j·TTqT,
|òTü Àwüe~“¤' R #·øÿ£ ì <Û«ä ì >∑\$j·TTqT, $∫Å‘'’Ó R $düàj·Tø£sy¡ TÓ qÆ s¡÷|üeTT\T
>∑*–q{Ïº$j·TTq>∑T, s¡<∏Ó’' R s¡<∏äeTT\#˚, dü<ë R ì‘·éTT, $#·]‘·+ R
dü+#·]+|üã&ÉT#·Tqï{Ïº (uÛeÑ q+ <ä<sä Ù¡ R uÛeÑ qeTTqT #·÷#ÓqT)
‹\ø£eTT :` <ë+‘·ø±+#·qsê»‘Ó’' R <ä+‘·eTT‘√&ÉqT, ã+>±s¡eTT‘√&ÉqT,
yÓ+&ç‘√&ÉqT ì]à+|üã&çq u§eTà\‘√, n\+ø£]+|üã&çq s¡<eä∏ TT\ì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` dæ+Vü≤yê´Á|òTü #·sà¡ ì]à‘· ø£e#·eTT\‘√ ≈£L&çq$j·TTqT, <ä+‘·eTT,
ø±+#·qeTT, yÓ+&ç j·TqT yêì‘√, ì]à+|üã&çq$j·TTqT, ÁXÊeýÓTqÆ <Û«ä ì>∑*–,
$∫Á‘·eTT>∑ ø±ìŒ+#·Tq$j·TTqT n>∑T s¡<eä∏ TT\T dü+#·]+#·T#·Tqï{Ï,º Ä sêeD
uÛeÑ qeTTqT Vü≤qTeT p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ãVüQs¡‘ï· düe÷ø°s+í¡ |üsêsΔê´düquÛ≤»qyéT ˆ
eTVü‰s¡<dä∏ eü ÷yêdü+ eTVü‰s¡DeTVü‰dü«qyéT ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ãVüQs¡‘ï· düe÷ø°s+í¡ ` |üsêsΔê´düquÛ≤»qyéT ` eTVü‰s¡<dä∏ eü ÷yêdü+
` eTVü‰s¡DeTVü‰dü«qyéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ãVüQs¡‘·ïdüe÷ø°s¡í+ R ãVüQ$<ÛäeTT˝…’q s¡‘·ïeTT\‘√
ì+&çjT· Tqï{Ïº ~j·TTqT, |üsêsΔê´düquÛ≤»q+ R neT÷\éTT˝…q’ Ädüq$X‚weü TT\qT
ø£*–j·TTqï ~j·TTqT, eTVü‰s¡<∏ädüe÷yêdü+ R eTVü‰s¡<∏äeTT\≈£î
HÓ\yÓ’j·TTqï~j·TTqT, eTVü‰s¡DeTVü‰dü«q+ R ô|<ä›s¡Ds¡+>∑eTTq+<ä* >=|üŒ
ø√˝≤Vü≤\eTTe+{Ï <Û«ä ì ø£*–q~j·TTqT n>∑T (uÛeÑ q+ <ä<sä Ù¡ R sêeDuÛeÑ qeTTqT
p#ÓqT).
u§+u≤sTT Á|ü‹ :` eTVü‰s¡DeTVü‰dü«qyéT nqT<ëìøÏ ã<äT\T>±, ªeTVü‰s¡<∏ä
eTVü‰dü«qyéTμ nì u§+u≤sTT eTTÁ<äD. nq>± ˇø£ eTVü‰s¡<Xä∏ ã¯ e› TTq≈£î >=|üŒs¡<ä∏
eTì ns¡eú TTø±>±, s¬ +&Ée eTVü‰s¡<Xä∏ ã¯ e› TTq≈£î eTVü‰Ms¡T&Éì ns¡eú TT.
‹\ø£eTT :` ªª @ø√ <äXd¯ Vü ≤ü ÁkÕDÏ jÓ÷<Ûj
ä T˚ ‘Y j·T düTÔ <Ûìä «HêyéT,
X¯ÅdXÔü ÊÅdÁÔü |üMD X¯Ã dü eTVü‰s¡<ä∏ ñ#·´‘˚.μμ
‘ê‘·Œs¡éTT :` ãVü Q $<Û ä e TT\>∑ T s¡ ‘ · ï eTT\‘√ ì+&ç j· T Tqï~j· T TqT,
neT÷\éTT˝…q’ ÄdüqeTT\‘√ ì+&çjT· Tqï~j·TTqT, >=|üŒ s¡<eä∏ TT\≈£î ì\j·TyÓTÆ
j·TTqï~j·TTqT, eTVü‰s¡DeTTq+<ä* <Û«ä ìe+{Ï eTVü‰<Û«ä ì ø£*–j·TTqï~j·TTqT
n>∑T sêeDuÛeÑ qeTTqT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ <äèXË’ ´X¯Ã |üs¡yÓ÷<ë¬s’ ôdÔÌ ôdÔÌ X¯Ã eTè>∑|üøÏå_Û' ˆ
$$<Û’Ó s¡“VüQkÕVü≤Åôd'’ |ü]|üPs¡+í düeT+‘·‘'· ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äèXË’ ´' ` #· ` |üsy¡ ÷Ó <ë¬s'’ ` ‘Ó'’ ` ‘Ó'’ ` #· ` eTè>∑|øü _åÏ 'Û `
$$<Û'’Ó ` ãVüQkÕVü≤Åôd'’ ` |ü]|üPs¡+í ` düeT+‘·‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üsy¡ ÷Ó <ë¬s'’ <äèXË’ ´' #·, $$<Û'’Ó ãVüQkÕVü≤Åôd'’ ‘Ó'’ ‘Ó'’ eTè>∑
|üø_åÏ 'Û #· düeT+‘·‘'· |ü]|üPs¡+í (uÛeÑ q+ <ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üsy¡ ÷Ó <ë¬s'’ R $TøÏÿ* >=|üŒ$jÓTÆ q, <äèXË’ ´' #· R <äèX¯éTT\
‘√&ÉqT, $$<ÛÓ’' R ãVüQ$<ÛäeTT˝…’q, ãVüQkÕVü≤Åôd’' R ô|≈£îÿy˚˝…’q{Ïº, ‘Ó’' ‘Ó’'
eTè>∑|üøÏå_Û' #· R Ä j·÷ »+‘·Te⁄\‘√&ÉqT |ü≈£åî\‘√&ÉqT, düeT+‘·‘·' R
q\TeT÷\\+<äTqT, |ü]|üPs¡í+ R ì+&çj·TTqï{Ïº (uÛÑeq+ <ä<äs¡Ù R sêeD
uÛeÑ qeTTqT #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` #·÷&É<ä–j·TTqï$j·TTqT, $TøÏÿ* >=|üŒyÓ’q$j·TTqT, ô|≈£îÿy˚\
dü+K´˝À qTqï$j·TTqT, ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ {Ï$º j·TTqT, n>∑T $+‘· $+‘· »+‘·Te⁄\
‘√&ÉqT, |ü≈îå£ \‘√&ÉqT, m\¢ jÓT&É\ ì+&çjT· Tqï{Ïº sêeD uÛeÑ qeTTqT Vü≤qTeT
>±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ $˙‘Ó’ s¡+‘·bÕ˝…’ X¯Ã s¡ø√å _Û X¯Ã düTs¡ø‘åÏ +· ˆ
eTTU≤´_Û X¯Ã es¡Åd_Ô” 'Û |ü]|üPs¡+í düeT+‘·‘'· ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $˙‘Ó'’ ` n+‘·bÕ˝…'’ ` #· ` s¡ø√å _Û' ` #· ` düTs¡ø‘åÏ y· Té `
eTTU≤´_Û' ` #· ` es¡Åd_Ô” 'Û ` |ü]|üPs¡+í ` düeT+‘·‘'· ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` $˙‘Ó'’ n+‘·bÕ˝…'’ #· s¡ø√å _Û' #· düTs¡ø‘åÏ +· , düeT+‘·‘'· eTTU≤´_Û'
es¡Åd_Ô” 'Û |ü]|üPs¡+í (sêeDuÛeÑ q+ <ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $˙‘Ó'’ R düT•øÏ‘å T· \>∑T, n+‘·bÕ˝…'’ #· R <ë«s¡bÕ\≈£î\#˚‘q· T,
s¡ø√å _Û' #· R sêø£då Tü \#˚‘q· T, düTs¡ø‘åÏ +· R uÛÁÑ <äeTT>∑ ø±bÕ&Éã&ÉT#·Tqï~j·TTqT,
düeT+‘·‘'· R n+‘·≥qT, eTTU≤´_Û' es¡Åd_Ô” 'Û R $X‚wyü TÓ qÆ düT+<äsê+>∑q\‘√,
|ü]|üPs¡+í R ì+&çjT· Tqï~j·TTq>∑T, (sêeDuÛeÑ q+ <ä<sä Ù¡ R sêeDuÛeÑ qeTTqT
>±+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` düT•øÏ‘å T· ˝…q’ <ë«s¡bÕ\≈£î\#˚‘q· T, sêø£då Mü s¡T\#˚‘q· T, uÛÁÑ <äeTT>∑
s¡øÏå+|üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT, ÁX‚wü˜yÓTÆq düT+<äsê+>∑q\‘√ n+‘·≥qT ì+&çj·TTqï
~j·TTqT, n>∑T sêeDuÛeÑ qeTTqT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eTT~‘·Á|üeT<ës¡‘ï· + sêø£ùå d+Á<äìy˚Xq¯ yéT ˆ
esêuÛsÑ D¡ dü+ÁVü‰<Ó’ dü‡eTTÁ<äd«ü qìdü«qyéT ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :èTT~‘·Á|üeT<ës¡‘ï· + ` sêø£ùå d+Á<äìy˚Xq¯ yéT ` esêuÛsÑ D¡ dü+ÁVü‰<Ó'’
` düeTTÁ<äd«ü qìdü«qyéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTT~‘·Á|üeT<ës¡‘ï· + R dü+‘√wüeTT‘√ ì+&çjT· Tqï ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ
Åd\Ô” ‘√ ≈£L&çjT· Tqï~j·TTqT, sêø£ùå d+Á<äìy˚Xq¯ + R sêø£då Áü X‚wßü \˜ ìyêdüueÑÛ qeTT\T
>∑\~j·TTqT, esêuÛÑs¡Ddü+ÁVü‰<Ó’' R >=|üŒyÓ’q ÄuÛÑs¡DeTT\jÓTTø£ÿ <Ûä«qT\#˚,
düeTTÁ<ädü«qìdü«q+R düeTTÁ<ä|òüTÀwüeTTe+{Ï <Ûä«ìø£*– j·TTqï~j·TTqT n>∑T
(uÛeÑ q+ <ä<sä Ù¡ R sêeDTì uÛeÑ qeTT #·÷#ÓqT).
‹\ø£eTT :` sêø£åùd+Á<äìy˚X¯q+ R eTVü‰bÕs¡TÙ «&ÉT eTTqï>∑T sêø£ådüÁX‚wüß˜\
>∑èVü≤eTT\‘√ ì+&çjT· Tqï<äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` dü+‘√wüeTT‘√ ìedæ+#·T#·Tqï >=|üŒ>=|üŒ Åd\Ô” ‘√ >∑÷&çq~j·TTqT,
sêø£då ü Ms¡T\ ìyêdüeTT\‘√ ≈£L&çq~j·TTqT, >=|üŒyÓq’ ÄuÛsÑ D ¡ eTT\ X¯ãe› TT\#˚
düeTTÁ<ä|Tüò Àwüe+{Ï >=|üŒ <Û«ä ì ø£*– j·TTqï~j·TTqT n>∑T sêeDTì uÛeÑ qeTTqT
Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·Á<ë»>∑TDdü+|üqï+ eTTU…’ ´ XÊÃ->∑sT¡ #·+<äH'’Ó ˆ
eTVü‰»HÓ’ dü‡e÷ø°s+í¡ dæ+ôV≤’ ]e eTVü≤ <ä«qyéT ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·Á<ë»>∑TDdü+|üqï+ ` eTTU…’ ´' #· ` n>∑sT¡ #·+<äH'’Ó ` eTVü‰»HÓ'’
` düe÷ø°s+í¡ ` dæ+ôV≤’ ' Çe ` eTVü≤‘Y ` eqyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTTU…’ ´' n>∑sT¡ #·+<äH'’Ó #· ‘·Á<ë»>∑TDdü+|üqï+, dæ+ôV≤’ ' eTVü≤‘Y
eqyéT Çe, eTVü‰»HÓ'’ düe÷ø°s+í¡ , (uÛeÑ q+ <ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTTU…´’ ' n>∑sT¡ #·+<äH'’Ó #· R $X‚weü TT˝…q’ n>∑sT¡ #·+<äHê~
|ü]eTfi¯ Á<äeéTT\#˚‘·qT, ‘·Á<ë»>∑TDdü+|üqï+ R Á|üdæ<äΔeTT˝…’q eTVü‰sê»
\ø£Då eTT\‘√ì+&ç j·TTqï~j·TTqT, dæ+ôV≤’ ' R dæ+Vü≤eTT\#˚, eTVü≤‘Y eq+ Çe
R >=|üŒ<Óq’ ns¡DéTT e˝…, eTVü‰»HÓ'’ düe÷ø°s+í¡ R eTVü‰»qT\‘√ ì+&çq~j·TTqT
n>∑T, (uÛeÑ q+ <ä<sä Ù¡ R uÛeÑ qeTTqT #·÷#ÓqT).
‹\ø£eTT :` ‘·Á<ë»>∑TDdü+|üqï+ R nq>± Á|üd<æ yΔä TÓ qÆ sê»uÛeÑ qeTT\ ≈£î+&Ée\dæq
\ø£åDeTT\‘√, nq>± #Û·Á‘·#êeTsê~ sê»˝≤+#Û·qeTT\‘√ ì+&çj·TTqï~ nì
uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sê»∫Vü≤ïeTT˝…’q #Û·Á‘·#êeTsê<äT\‘√&ÉqT, #·+<äHê>∑s¡TÁ|üuÛÑè‹
düT>∑+<ÛÁä <äeéTT\‘√&ÉqT, dæ+Vü≤eTT\‘√ ns¡DéTT ì+&çjT· Tqï≥T¢ eTVü‰»qT\
‘√&ÉqT m\¢jTÓ &É\ ì+&çjT· Tqï sêeDuÛeÑ qeTTqT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ uÛØÒ eTè<ä+>±_ÛsT¡ ‘·+ X¯+K|òTü ÀwüìHê~‘·yTé ˆ
ì‘ê´]Ã‘·+ |üs«¡ VüQ‘·+ |üPõ‘·+ sêø£ôå d'’ dü<ë ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛÒØeTè<ä+>±_Ûs¡T‘·+ ` X¯+K|òüTÀwüìHê~‘·yéT ` ì‘ê´]Ã‘·+
|üs«¡ VüQ‘·+ ` |üPõ‘·+ ` sêø£ôå d'’ ` dü<ë ˆˆ
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` uÛØÒ eTè<ä+>±_ÛsT¡ ‘·+ R uÛØÒ eTè<ä+>±<äT\ <Û«ä ì‘√ ≈£L&çq~j·TTqT,
X¯+K|òTü ÀwüìHê~‘·yTé R X¯+K<Û«ä qT\‘√ e÷s¡TÁyÓ÷>∑T#·Tqï~j·TTqT, ì‘ê´]Ã‘·+
R ì‘·éTT |üPõ+|üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT, |üs«¡ VüQ‘·+ R |üs«¡ ø±\eTT\+<äT ëTeTT
#˚jT· ã&ÉT#·Tqï~j·TTqT, sêø£ôå d'’ R sêø£då Tü \#˚, dü<ë R m\¢|ü &ÉT, |üPõ‘·+ R
|üPõ+|üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT n>∑T (uÛeÑ q+ <ä<sä Ù¡ R sêeDuÛeÑ qeTTqT p#ÓqT).
‹\ø£eTT :` ª|üs¡«VüQ‘·+μ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ª|üs¡«düT‘·+μ nì u§+u≤sTT
eTTÁ<äDeTT. á bÕsƒ¡eTTq≈£î |üs¡«ø±\eTT\˝À, k˛eTs¡düeTT‘√ j·÷>∑eTT\T
#˚jT· ã&ÉTq{Ï<º ìä ns¡eú TT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ì‘ê´]Ã‘·+ ` >∑+<Ûä |ü⁄cÕŒ<äT\#˚ ì‘·éTT n]Ã+|üã&ÉTq{Ï~º .
|üs¡«VüQ‘·+ R sêeD &ÜVæ≤‘ê–ï nsTT j·TT+&ÉT≥#˚ n‘·ì >∑èVü≤eTTq
|üs«¡ ~qeTT\+<äT <äsÙ¡ |üPs¡eí ÷kÕ~ ëTeTT\T »s¡T>∑T#·T+&ÉTqT. á‘·&TÉ >=|üŒ
ÄVæ≤‘ê–ïj·Tì j·TT<äøΔ ±+&ÉeTTq ‘Ó\T|üã&çq~. |üPõ‘·+ sêø£ôå d'’ R ‘·eT Á|üuTÑÛ e⁄
uÛeÑ qeT>∑T≥#˚, n~ sêø£då Tü \#˚ ì‘·éTT ÁyÓTTø£ÿã&ÉT#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` uÛØÒ eTè<ä+>±~ <Û«ä qT\‘√ >∑÷&çq~j·TTqT X¯+K<Û«ä qT\‘√ Á|ü‹
<Û«ä ì+#·T#·Tqï~j·TTqT, ì‘·éTT áX¯«sês¡Ãq\‘√ ì+&çjT· T+&çq~j·TTqT, Á|ü‹
|üs¡«eTTq+<äTqT ëTeTT\T #˚j·Tã&ÉTq~j·TTqT ì‘·éTT sêø£ådüT˝…\¢]#˚
ÁyÓTTø£ÿã&ÉTq~j·TTqT n>∑T sêeDuÛeÑ qeTTqT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düeTTÁ<ä $Te >∑+;Ûs+¡ düeTTÁ<ä $Te ìdü‡«qyéT ˆ
eTVü‰‘·àH√ eTVü≤ <˚«X¯à eTVü‰s¡‘ï· |ü]#·Ã<¤ yä Té ˆ
eTVü‰s¡‘ï· düe÷ø°s+í¡ <ä<sä Ù¡ dü eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düeTTÁ<äyTé ` Çe ` >∑+;Ûs+¡ ` düeTTÁ<äyTé ` Çe ` ìdü‡ «qyéT,
eTVü‰‘·àq' ` eTVü≤‘Y ` y˚Xà¯ ` eTVü‰s¡‘ï· |ü]#·Ã<¤ yä Té ` eTVü‰s¡‘ï· düe÷ø°s+í¡ `
<ä<sä Ù¡ ` dü' ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` dü' eTVü‰ø£|'æ düeTTÁ<äyTé Çe >∑+;Ûs+¡ düeTTÁ<äyTé Çe ìdü‡ «q+,
eTVü‰s¡‘ï· |ü]#·Ã<¤ +ä eTVü‰s¡‘ï· düe÷ø°s+í¡ , eTVü‰‘·àq' (‘·‘)Y eTVü≤‘Y y˚Xà¯ <ä<sä Ù¡ .
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` dü' eTVü‰ø£|'æ R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, düeTTÁ<ä$Te >∑+;Ûs+¡
R eTVü‰kÕ>∑s¡eTTe˝… >∑+;Ûs¡yÓTÆj·TTqï~j·TTqT, düeTTÁ<ä$Te ìdü‡ «q+ R
eTVü‰düeTTÁ<äeTTe˝… ìX¯Ùã›yÓTÆj·TTqï~j·TTqT, eTVü‰s¡‘·ï|ü]#·Ã¤<ä+ R
eTVü‰s¡‘êï\+ø±s¡eTT\‘√ ì+&çj·TTqï~j·TTqT, eTVü‰s¡‘·ïdüe÷ø°s¡í+ R
neT÷\ýÓTqÆ eTDT\‘√ ì+&çjT· Tqï~j·TTqT n>∑T, eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&Óq’
sêeDTìjÓTTø£ÿ, (‘·‘)Y eTVü≤‘Y y˚Xà¯ R Ä eTVü‰uÛeÑ qeTTqT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` düeTTÁ<ä$Te ìdü‡«qyéT R sêeDTì uÛeÑ qeTT˝À yÓ\T|ü*
uÛ≤>∑eTT\T ø√˝≤Vü≤\eTT>∑\yÓ’j·TTqïqT ˝À|ü* ø£ø£å ´\T ìX¯Ùã›eTT>± qTqïeì
uÛ≤eeTT. düeTTÁ<ädeü Tìdü‡«qyéT R düeTTÁ<äeTT‘√ düe÷qyÓTqÆ <Û«ä ì >∑*j
Z T· Tqï{Ï~º
nì u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰kÕ>∑se¡ TTe˝… >∑+;Ûse¡ TT>∑qT, ìX¯Ùã›eTT>∑qT qTqï{Ïº ˝À|ü*
eT+~s¡eTT >∑\~j·TTqT, neT÷\´s¡‘êïuÛÑs¡DeTT\‘√ ì+&çj·TTqï~j·TTqT,
ÁX‚wü˜yÓTÆq eTDÏ>∑DeTT\‘√ yÓ\j·TT#·Tqï~j·TTq>∑T eTVü‰‘·Tà&Ó’q sêeDTì Ä
eTVü‰uÛeÑ qeTTqT eTVü‰ø£|jæ TÆÓ q Vü≤qTeT <ä]Ù+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ $sê»e÷q+ e|ü⁄cÕ >∑C≤X¯«s¡<dä∏ +ü ≈£î\yéT ˆ
\+ø±uÛsÑ D¡ $T ‘˚é k˛-eTq´‘· eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $sê»e÷q+ ` e|ü⁄cÕ ` >∑C≤X¯«s¡<dä∏ +ü ≈£î\yéT ` \+ø±uÛsÑ D¡ yéT
` Ç‹ ` @e ` dü' ` neTq´‘· ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eTVü‰ø£|'æ >∑C≤X¯«s¡<dä∏ +ü ≈£î\+, e|ü⁄cÕ $sê»e÷q+ (‘·‘Y
uÛeÑ q+) \+ø±uÛsÑ D¡ yéT @e Ç‹ neTq´‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' eTVü‰ø£|'æ R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, >∑C≤X¯«s¡<dä∏ +ü ≈£î\+
R @qT>∑T\‘√&ÉqT, s¡<eä∏ TT\‘√&ÉqT, >∑Ti¿eTT\‘√&ÉqT, ÁøÏøÿÏ ]dæ j·TTqï<Ó,’ e|ü⁄cÕ
$sê»e÷q+ R ‘·q s¡÷|üeTT#˚ $TøÏÿ*>± Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ï,º ‘·‘Y uÛeÑ q+ R Ä
uÛÑeqeTTqT, \+ø±uÛÑs¡DyéT @e Ç‹ R \+ø±q>∑s¡eTTqπø ÄuÛÑs¡DeTT nì,
neTq´‘· R uÛ≤$+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` @qT>∑T\T, >∑Ti¿eTT\T, s¡<eä∏ TT\T eTTqï>∑T yêì‘√ ÁøÏøÿÏ ]dæjT· T+&ç,
‘·q dü«s¡÷|üeTT#˚ <˚B|üé÷qeTT>± qTqï j·÷ uÛeÑ qeTTqT >±+∫, Vü≤qTeT á
uÛeÑ qeTT \+ø£øπ XÀuÛqÑ T ‘Ó#T· Ã ÄuÛsÑ D
¡ eTT>± qTqï~ nì uÛ≤$+#ÓqT
XÀ¢ˆˆ #·#ês¡ Vü≤qTe÷+ düÁÔ ‘· sêeDdü´ düMT|ü‘'· ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #·#ês¡ ` Vü≤qTe÷Hé ` ‘·Á‘· ` sêeDdü´ ` düMT|ü‘'· ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘·Á‘· R nø£ÿ&É, sêeDdü´ düMT|ü‘'·
R sêeDTì uÛeÑ q düMT|üeTTq, #·#ês¡ R ‹s¡T>±&ÓqT.
‹\ø£eTT :` sêeDdü´ düMT|ü‘'· R sêeDTì uÛeÑ q ÁbÕø±s¡ Á|ü<X˚ e¯ TTq+<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·Ã≥, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT sêeDTì uÛeÑ q düMT|üeTTq ø=~›ùd|ü⁄
‹s¡T>±&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ >∑èVü‰ <äZ èVü≤+ sêø£kå ÕHê eTT<ë´Hêì #· yêqs¡' ˆ
Mø£eå ÷D√ Vü≤´dü+Á‘·d'Ôü ÁbÕkÕ<ë+X¯Ã #·#ês¡ dü' ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >∑èVü‰‘Y ` >∑èVü≤+ ` sêø£kå ÕHêyéT ` ñ<ë´Hêì ` #· ` yêqs¡' `
Mø£eå ÷D' ` Væ≤ ` ndü+Á‘·d'Ôü ` ÁbÕkÕ<ëHé ` #· ` #·#ês¡ ` dü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' yêqs¡', >∑èVü‰‘Y >∑èVü≤+ (>∑#Ã· H¤ )é sêø£kå ÕHêyéT ñ<ë´Hêì,
ÁbÕkÕ<ëHé #·, Mø£eå ÷D', ndü+Á‘·d'Ôü , #·#ês¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' yêqs¡' R Ä Vü≤qTeT, >∑èVü‰‘Y >∑èVü≤+ (>∑#Ã· H¤ )é R ˇø£
Ç+{ÏqT+&ç y˚s=ø£ Ç+{Ïì>∑÷]Ã (b˛e⁄#·T), sêø£åkÕHêyéT R sêø£ådüT\jÓTTø£ÿ,
ñ<ë´Hêì R ñ<ë´qeqeTT\qT, ÁbÕkÕ<ëHé #· R kÂ<Ûeä TT\qT, Mø£eå ÷D' R
|ü]øÏ+#·T#·Tqï yê&Ó,’ ndü+Á‘·d'Ôü R uÛj
Ñ T· eTT ˝Òìyê&Ó,’ #·#ês¡ R |ü]ÁuÛ$Ñ T+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, n#·{Ï sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ ˇø£ Ç+{ÏqT+&ç y˚s=ø£
Ç+{ÏøÏ b˛e⁄#·T, yê] j·TT<ë´qeqeTT\qT, yê] y˚T&É\qT, $düT>∑T #Ó+<ä≈î£ +&É>±,
|ü]øÏ+#·T#·Tqïyê&Ó,’ ìs¡“j
¤ T· eTT>± dü+#·]+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ne|ü⁄¢‘´· eTVü‰y˚>'∑ Á|üV≤ü düdÔ ´ü ìy˚Xq¯ yéT ˆ
‘·‘√-q´ ‘·TŒ|ü⁄¢y˚ y˚Xà¯ eTVü‰bÕs¡Ù «dü´ Ms¡ýêHé ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ne|ü⁄¢‘´· ` eTVü‰y˚>'∑ ` Á|üV≤ü düdÔ ´ü ` ìy˚Xq¯ yéT ` ‘·‘'· ` nq´‘Y
` |ü⁄|ü⁄¢y˚ ` y˚Xà¯ ` eTVü‰bÕs¡Ù «dü´ ` Ms¡ýêHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰y˚>'∑ , Ms¡ýêHé, (dü') Á|üV≤ü düdÔ ´ü , ìy˚Xq¯ yéT ne|ü⁄¢‘´· ,
‘·‘'· , nq´‘Y ` eTVü‰bÕs¡Ù«dü´ ` y˚Xà¯ ` |ü⁄|ü⁄¢y.˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰y˚>∑' R eTVü‰y˚>∑eTT >∑\yê&ÉTqT, Ms¡ýêHé R
eTVü‰|üsêÁø£eTeTT>∑\yê&ÉTq>∑T, dü' R Ä Vü≤qTeT, Á|üV≤ü düdÔ ´ü ìy˚Xq¯ yéT ne|ü⁄¢‘´·
R Á|üV≤ü düTìÔ jÓTTø£ÿ uÛeÑ qeTTqT+&ç ~–, ‘·‘'· R n≥qT+&ç, nq´‘Y R y˚s¬ q’ {Ï,º
eTVü‰bÕs¡Ù «dü´ y˚Xà¯ R eTVü‰bÕs¡TÙ«ìjÓTTø£ÿ Ç+{Ïì>∑÷]Ã, |ü⁄|ü⁄¢y˚ R >¬ +‘ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰|üsêÁø£eTeTT >∑\yê&ÉTqT, n$T‘·y>˚ e∑ TT >∑\yê&ÉTqT, n>∑T
Ä Vü≤qTeT, sêeDTì eT+Á‹jÓTÆ q Á|üV≤ü düTìÔ Ç+{Ï˝ÀìøÏ ñ]øÏ n#·Ã{ÏqT+&ç
sêø£då Mü s¡T&Óq’ eTVü‰bÕs¡TÙ«ì Ç+{Ï˝ÀìøÏ <ä÷ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ n<∏ä y˚T|òTü Á|ürø±X¯+ ≈£î+uÛøÑ s£ ìí¡ y˚Xq¯ yéT ˆ
$;ÛwDü dü´ #· ‘·<ë |ü⁄|ü⁄¢y˚ dü eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` y˚T|òTü Á|ürø±X¯+ ` ≈£î+uÛøÑ s£ ìí¡ y˚Xq¯ yéT ` $;ÛwDü dü´ ` #·
` ‘·<ë ` |ü⁄|ü⁄¢y˚ ` dü' ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä dü' eTVü‰ø£|'æ y˚T|òTü Á|ürø±X¯+, ≈£î+uÛøÑ s£ ìí¡ y˚Xq¯ +, ‘·<ë
$;ÛwDü dü´ (ìy˚Xq¯ + #·) |ü⁄|ü⁄¢y.˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, dü' eTVü‰ø£|'æ R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ TÉ , y˚T|òTü
Á|ürø±X¯+ R >=|üŒy˚T|òüTeTTqT uÀ*j·TTqï, ≈£î+uÛÑø£s¡íìy˚X¯q+ R ≈£î+uÛÑø£s¡Tíì
jÓTTø£ÿ uÛeÑ qeTTqT, ‘·<ë R n|ü&ÉT, $;ÛwD
ü dü´ (ìy˚Xq¯ + #·) R $;ÛwD
ü TìjÓTTø£ÿ
eT+~s¡eTTqT >∑÷]Ã, |ü⁄|ü⁄¢y˚ R m–¬sqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT eTVü‰y˚T|òTü eTTqT uÀ*j·TTqï ≈£î+uÛøÑ s£ T¡ ìí
uÛeÑ qeTTq≈£î uÀjÓTqT. n#·Ã{ÏqT+&ç $;ÛwD ü Tì eT+~s¡eTTq≈£î m–¬sqT.
XÀ¢ˆˆ eT¨<äsd¡ ´ü #· >∑èVü≤+ $s¡÷bÕø£då ´ü #Óe’ Væ≤ ˆ
$<äT´õ®V≤ü «dü´ uÛeÑ q+ $<äT´Hêà˝Ò dü<Ô e’Ó∏ #· ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT¨<äsd¡ ´ü ` #· ` >∑èVü≤+ ` $s¡÷bÕø£då ´ü ` #· ` @e ` Væ≤ `
$<äT´õ®V≤ü «dü´ ` uÛeÑ q+ ` $<äT´Hêà˝Ò' ` ‘·<ë∏ ` @e ` #· ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT¨<äsd¡ ´ü >∑èVü≤+ R eT¨<äsT¡ ìjÓTTø£ÿ Ç+{Ïì, $s¡÷bÕø£då ´ü
>∑èVü≤+ #Óe’ R $s¡÷bÕ≈£îå ìjÓTTø£ÿ >∑èVü≤eTTqT, $<äT´õ®V≤ü «dü´ uÛeÑ q+ R $<äT´õ®VQü «ì
uÛeÑ qeTTqT, ‘·<e’Ó∏ #· R nfÒ,¢ $<äT´Hêà˝Ò' uÛeÑ q+ #· R $<äT´Hêà*jÓTTø£ÿ uÛeÑ qeTTqT,
(|ü⁄|ü⁄¢y˚ Væ≤ R m–¬sqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ eT¨<äsT¡ ì Ç+{ÏøìÏ , n≥qT+&ç $s¡÷bÕ≈£îå ì Ç+{ÏøìÏ ,
|æeTà≥ $<äT´õ®VQü «ì uÛeÑ qeTTq≈£îqT, n≥T |æeTà≥ $<äT´Hêà* uÛeÑ qeTTq≈£îqT
Vü≤qTeT ms¡T>∑T#·T yÓ&˝É q… T.
XÀ¢ˆˆ eÁ»<ä+Åwüºdü´ #· ‘·<∏ë |ü⁄|ü⁄¢y˚ dü eTVü‰ø£|'æ ˆ
X¯óø£d´ü #· eTVü‰‘˚C≤ kÕ‡s¡Ddü´ #· BÛeT‘·' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eÁ»<ä+Åwdºü ´ü ` #· ` ‘·<ë∏ ` |ü⁄|ü⁄¢y˚ ` dü' ` eTVü‰ø£|'æ ` X¯óø£d´ü
` #· ` eTVü‰‘˚C≤' ` kÕs¡Ddü´ ` #· ` BÛeT‘·' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' eTVü‰‘˚C≤' eTVü‰ø£|'æ R Ä eTVü‰‘˚»düT‡>∑\ yêqs¡ÁX‚wßü &˜ TÉ ,
‘·<ë∏ R ÄØ‹>±, eÁ»<ä+Åwdºü ´ü uÛeÑ q+ |ü⁄|ü⁄¢y˚ R eÁ»<ä+Åwßü ìº jÓTTø£ÿ uÛeÑ qeTTqT
>∑÷]Ã \+|òTæ +#ÓqT, X¯óø£d´ü R X¯ó≈£îìjÓTTø£ÿj·TT, BÛeT‘·' kÕs¡Ddü´ R BÛeT+‘·T&Óq’
kÕs¡DTìjÓTTø£ÿj·TT, uÛeÑ q+ |ü⁄|ü⁄¢y˚ R >∑èVü≤eTTqT>∑÷]Ã \+|òTæ +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Vü≤qTeT, eÁ»<ä+Áwüßìº Ç+{Ïø¬ –] n≥qT+&ç X¯ó≈£îì
uÛeÑ qeTTq≈£îqT |æeTà≥ kÕs¡DTì uÛeÑ qeTTq≈£îqT yÓ&˝É q… T.
XÀ¢ˆˆ ‘·<ë∏ #˚+Á<äõ‘√ y˚Xà¯ »>±eT Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü ˆ
»+ãTe÷˝Ò düT‡e÷˝Ò X¯Ã »>±eT Vü≤]dü‘eÔ· T' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·<ë∏ ` #· ` Ç+Á<äõ‘·' ` y˚Xà¯ ` »>±eT ` Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü `
»+ãTe÷˝Ò' ` düTe÷˝Ò' ` #· ` »>±eT ` Vü≤]dü‘eÔ· T' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü R Ä yêqs¡Ms¡T&ÉT, ‘·<ë∏ R n≥T¢, Ç+Á<äõ‘·'
y˚Xà¯ #· R Ç+Á<äõ‘·TìÔ jÓTTø£ÿ uÛeÑ qeTTqT>∑÷]Ã, »>±eT R yÓ&˝É q… T, Vü≤]dü‘eÔ· T'
R Ä yêqs¡ÁX‚wß˜ü &ÉT, »+ãTe÷˝Ò' R »+ãTe÷*jÓTTø£ÿj·TT, düTe÷˝Ò' R düTe÷*
jÓTTø£ÿj·TT, y˚Xà¯ #· R uÛeÑ qeTTqT >∑÷&É, »>±eT R yÓ&˝É q… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡Ms¡T&ÉT n≥T¢ Ç+Á<äõ‘·TÔ uÛeÑ qeTTq≈£î yÓ&*É n≥qT+&ç
»+ãTe÷*jÓTTø£ÿj·TT düTe÷*jÓTTø£ÿj·TT uÛeÑ qeTT\≈£î >∑÷&É yÓ&˝É q… T.
XÀ¢ˆˆ s¡•àπø‘√ X¯Ã uÛeÑ q+ dü÷s¡´øπ ‘√ dü<Ô e’Ó∏ #· ˆ
eÁ»ø±j·Tdü´ #· ‘·<ë∏ |ü⁄|ü⁄¢y˚ dü eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` s¡•àπø‘√' ` #· ` uÛeÑ q+ ` dü÷s¡´øπ ‘√' ` ‘·<ë∏ ` @e ` #· `
eÁ»ø±j·Tdü´ ` #· ` ‘·<ë∏ ` |ü⁄|ü⁄¢y˚ ` dü' ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` dü' eTVü‰ø£|'æ R Ä yêqs√‘·eÔ TT&ÉT, s¡•àπø‘√' uÛeÑ q+ R s¡•àπø‘·Te⁄
jÓTTø£ÿ uÛeÑ qeTTqT, ‘·<e’Ó∏ R n≥T\H˚, dü÷s¡´øπ ‘√' uÛeÑ q+ #· R dü÷s¡´øπ ‘·Te⁄
jÓTTø£ÿ uÛeÑ qeTTqT, ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ eÁ»ø±j·Tdü´ uÛeÑ q+ #· R eÁ»ø±j·TTì jÓTTø£ÿ
uÛeÑ qeTTqT, |ü⁄|ü⁄¢y˚ R \+|òTæ +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs√‘·ÔeTT&Ó’q Vü≤qTeT, C≤qøÏ qH˚«wæ+#·T#·T, s¡•àπø‘·Te⁄
uÛÑeqeTTqπø–, n≥qT+&ç dü÷s¡´X¯Á‘·Te⁄ ì\j·TeTTqT #˚], n#·Ã{Ï qT+&ç
eÁ»ø±j·TTì eT+~s¡eTTqT>∑÷]Ã \+|òTæ +#ÓqT.
dü÷s¡´X¯Á‘·Teì bÕsƒê+‘·se¡ TT Hê´j·TeTT>± <√#·T#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ <Û÷ä Áe÷ø£då ´ü #· dü+bÕ‘˚' uÛeÑ q+ e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆ
$<äT´Á<ä÷|üd´ü ;ÛeTdü´ |òTü qdü´ $|òTü qdü´ #· ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <Û÷ä Áe÷ø£då ´ü ` #· ` dü+bÕ‘˚' ` uÛeÑ q+ ` e÷s¡T‘ê‘·à»' `
$<äT´Á<ä÷|üd´ü ` ;ÛeTdü´ ` |òTü qdü´ ` $|òTü qdü´ ` #· ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Û÷ä Áe÷ø£då ´ü R <Û÷ä Áe÷≈£îå ìjÓTTø£ÿj·TT, dü+bÕ‘˚' #· R dü+bÕ‹
jÓTTø£ÿj·TT, $<äT´Á<ä÷|üd´ü R $<äT´Á<ä÷|ü⁄ìjÓTTø£ÿj·TT, ;ÛeTdü´ R ;ÛeTTìjÓTTø£ÿj·TT,
|òTü qdü´ R |òTü qTìjÓTTø£ÿj·TT, $|òTü qdü´ #· R $|òTü qTìjÓTTø£ÿj·TT, uÛeÑ Hêì R
uÛeÑ qeTT\qT>∑÷]Ã, e÷s¡T‘ê‘·à»' R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT (|ü⁄|ü⁄¢yR˚ m–¬sqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&É|ü&ÉT d”‘·eTàqT nH˚«wæ+#·T#·T b˛sTT b˛sTT,
<Ûä÷Áe÷≈£åîìjÓTTø£ÿj·TT, dü+bÕ‹jÓTTø£ÿj·TT, $<äT´Á<ä÷|ü⁄ìjÓTTø£ÿj·TT, ;ÛeTTì
jÓTTø£ÿj·TT, |òTü qTìjÓTTø£ÿj·TT, $|òTü qTìjÓTTø£ÿj·TT, uÛeÑ qeTT\˝ÀìøÏ m–¬sqT.
XÀ¢ˆˆ X¯óø£Hêdüd´ü eÁø£d´ü X¯sd¡ƒ ´ü $ø£≥dü´ #· ˆ
ÁãVü≤àø£sdí¡ ´ü <ä+Åwdºü ´ü s√eTX¯d´ü #· s¡ødå£ 'ü ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯óø£Hêdüd´ü ` eÁø£d´ü ` X¯sd¡ƒ ´ü ` $ø£≥dü´ ` #· ` ÁãVü≤àø£sdí¡ ´ü `
<ä+Åwdºü ´ü ` s√eTX¯d´ü ` #· ` s¡ødå£ 'ü ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯óø£Hêdüd´ü R X¯óø£HêdüTìjÓTTø£ÿj·TT, eÁø£d´ü R eÁ≈£îìjÓTTø£ÿj·TT,
X¯sƒ¡dü´ R X¯sƒ¡TìjÓTTø£ÿj·TT, $ø£≥dü´ R $ø£≥TìjÓTTø£ÿj·TT, ÁãVü≤àø£s¡ídü´ R
ÁãVü≤àø£sT¡ ìí jÓTTø£ÿj·TT, <ä+Åwdºü ´ü R <ä+Áwüßìº jÓTTø£ÿj·TT, s¡ødå£ 'ü s√eTX¯d´ü #· R
sêø£ådüT&Ó’q s√eTX¯óìjÓTTø£ÿj·TT, (uÛÑeHêì |ü⁄|ü⁄¢y˚ R uÛÑeqeTT\qT>∑÷]Ã
\+|òæT+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ Vü≤qTeT X¯óø£HêdüT&ÉT, eÁ≈£î&ÉT, X¯sƒ¡T&ÉT, $ø£≥T&ÉT,
ÁãVü≤àø£sT¡ &í TÉ , <ä+Åwßºü &ÉT, s√eTX¯ó&ÉT nqT sêø£då Mü s¡T\ >∑èVü≤eTT\qT >∑÷&É d”‘·
qH˚«wæ+#·T#·T yÓ&˝É q… T.
XÀ¢ˆˆ j·TT<Δ√qà‘·dÔ ´ü eT‘·dÔ ´ü <Û«ä »Áêdü´ Hê~q' ˆ
$<äT´õ®ùV≤«+Á<äõVü‰«Hê+ ‘·<ë∏ Vü≤dæeÔ TTKdü´ #· ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·TT<Δ√qà‘·dÔ ´ü ` eT‘·dÔ ´ü ` <Û«ä »Áêdü´ ` Hê~q' ` $<äT´õ®ùV≤«+Á<ä
õVü‰«Hê+ ` ‘·<ë∏ ` Vü≤dæeÔ TTKdü´ ` #· ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TT<Δ√qà‘·dÔ ´ü R j·TT<Δ√qà‘·TìÔ jÓTTø£ÿj·TT, eT‘·dÔ ´ü R eT‘·TìÔ
jÓTTø£ÿj·TT, <Ûä«»Áêdü´ R <Ûä«»Áê⁄ìjÓTTø£ÿj·TT, Hê~q' R Hê~ nqTyêì
jÓTTø£ÿj·TT, $<äT´õ®ùV≤«+Á<äõVü‰«Hê+ R $<äT´õ®VQü «&ÉT Ç+Á<äõVüQ«&ÉT nqTyês¡\
jÓTTø£ÿj·TT, ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ Vü≤dæeÔ TTKdü´ R Vü≤dæeÔ TTKTìjÓTTø£ÿj·TT, uÛeÑ Hêì #·
|ü⁄|ü⁄¢y˚ R uÛeÑ qeTT\qT>∑÷]Ã >∑÷&É \+|òTæ +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·TT<Δ√qà‘·TÔ&ÉT, eT‘·TÔ&ÉT, <Ûä«»Áê⁄&ÉT, Hê~, $<äT´õ®VüQ«&ÉT,
Ç+Á<äõVüQ«&ÉT eTiÏj·TT Vü≤dæÔeTTKT&ÉT nqTyês¡\ uÛÑeqeTT\qT>∑÷]Ã ≈£L&É
Vü≤qTeT d”‘êH˚«wüD≤s¡yú TÓ Æ j·T]¬>qT.
XÀ¢ˆˆ ø£sêfi¯d´ü |æXÊ#·d´ü XÀDÏ‘êø£då ´ü #Óe’ Væ≤ ˆ
Áø£eTe÷D' Áø£yT˚ D…eÆ Vü≤qTe÷Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£sêfi¯d´ü ` |æXÊ#·d´ü ` XÀDÏ‘êø£då ´ü ` #· ` @e ` Væ≤ `
Áø£eTe÷D' ` Áø£yT˚ D ` @e ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé R yêj·TT|ü⁄Á‘·T&Óq’ Vü≤qTeT, Áø£yT˚ D…eÆ
R Áø£eTeTT>∑H,˚ Áø£eTe÷D' R eTT+<äTq øπ >∑T#·T, ø£sêfi¯d´ü R ø£sêfi¯óìjÓTTø£ÿj·TT,
|æXÊ#·d´ü R |æXÊ#·TìjÓTTø£ÿj·TT, XÀDÏ‘êø£då ´ü #· R XÀDÏ‘ê≈£îå ìjÓTTø£ÿj·TT (uÛeÑ Hêì
R uÛeÑ qeTT\qT, |ü⁄|ü⁄¢y˚ R m–¬sqT.)
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj·TTdüT‘·T&Óq’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT d”‘êH˚«wüD‘·‘Œ· s¡T&Ó,’ Ç+{ÏqT+&ç
Ç+{Ïø¬ >∑Ts¡T#·T, ô|≈£îÿ Çfi¯ófl >∑&∫É , ø£sêfi¯ó&ÉT, |æXÊ#·T&ÉT, XÀDÏ‘ê≈£îå &ÉT nqTyês¡\
uÛeÑ qeTT\≈£î >∑÷&É yÓ&˝É q… T.
XÀ¢ˆˆ ‘˚wüß ‘˚wüß eTVü‰πsΩwüß uÛÑeH˚wüß eTVü‰j·TXÊ' ˆ
‘˚cÕ eTè~ΔeT‘ê eTè~Δ+ <ä<sä Ù¡ dü' eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚wßü ` ‘˚wßü ` eTVü‰sπ Ωwßü ` uÛeÑ H˚wßü ` eTVü‰j·TXÊ' ` ‘˚cÕyéT `
ãTT~ΔeT‘êyéT ` ãTT~Δ+ ` <ä<sä Ù¡ ` dü' ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eTVü‰j·TXÊ' eTVü‰ø£|'æ ‘˚wßü ‘˚wßü eTVü‰sπ Ωwßü uÛeÑ H˚wßü ,
ãTT~ΔeT‘ê+ ‘˚cÕyéT, ãTT~Δ+ <ä<sä Ù¡ .
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eTVü‰j·TXÊ' dü eTVü‰ø£|'æ R eTVü‰j·TX¯dTü ‡ >∑\ Ä yêqs¡ ÁX‚wß˜ü &ÉT,
‘˚wßü ‘˚wßü eTVü‰sπ Ωwßü uÛeÑ H˚wßü R Äj·÷ >=|üŒ yÓu’ eÑÛ eTT>∑\ uÛeÑ qeTT\+<äT,
ãTT~ΔeT‘ê+ ‘˚cÕyéT R eTVü‰dü+|üqTï˝…’ j·TTqï{Ïº Ä sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ, ãTT~Δ+ R
◊X¯«s¡«eTTqT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘·Tà&Óq’ j·÷ Vü≤qTeT, ‘êqT yÓ&*É q{Ï,º Äj·÷ eTVü‰uÛeÑ qeTT
\+<äT eTVü‰$uÛeÑ dü+|üqTï˝…q’ yê]yê] ◊X¯«s¡´$X‚weü TT\qT ‹\øÏ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düsπ «cÕ+ düeT‹Áø£eT´ uÛeÑ Hêì düeT+‘·‘'· ˆ
ÄdükÕ <ë<∏ä \ø°Îyê ÁHêø£ùå d+Á<äìy˚Xq¯ yéT ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düsπ «cÕ+ ` düeT‹Áø£eT´ ` uÛeÑ Hêì ` düeT+‘·‘'· ` ÄdükÕ<ä `
n<∏ä ` \ø°ÎyêHé ` sêø£ùå d+Á<äìy˚Xq¯ yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` \ø°ÎyêHé (dü') düsπ «cÕ+ uÛeÑ Hêì, düeT+‘·‘'· , düeT‹Áø£eT´,
n<∏,ä sêø£ùå d+Á<äìy˚Xq¯ yéT, ÄdükÕ<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \ø°ÎyêHé R düs¡«X¯óuÛÑ\ø£åD√ù|‘·T&Ó’q, (dü' R Ä Vü≤qTeT),
düsπ «cÕ+ R sêø£då Tü \+<ä]jÓTTø£ÿj·TT, uÛeÑ Hêì R ì\j·TeTT\qT, düeT+‘·‘'· R
n+‘·≥qT, düeT‹Áø£eT´ R <ë{Ï, n<∏ä R |æeTà≥, sêø£ùå d+Á<äìy˚Xq¯ + R sêø£då sü êC…q’
sêeDTì uÛeÑ qeTTqT, ÄdükÕ<ä R #˚sT¡ ø=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, Ä sêø£då Áü X‚wß˜ü \ uÛeÑ qeTT\ qìï+{Ïì, ‹]–,
yÓ<øä ,Ï |æeTà≥ sêeDTì uÛeÑ qeTTqT #˚sT¡ ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ sêeD k˛´|üXÊsTTH√´ <ä<sä Ù¡ Vü≤]dü‘eÔ· T' ˆ
$#·s¡ qΩ]XÊs¡÷˝› À sêø£då ” ]«ø£è‘˚øDå£ ≤' ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeDdü´ ` ñ|üXÊsTTq´' ` <ä<sä Ù¡ ` Vü≤]dü‘eÔ· T' ` $#·sH¡ é `
Vü≤]XÊs¡÷\› ' ` sêø£då '” ` $ø£è‘˚øD å£ ≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]dü‘eÔ· T', Vü≤]XÊs¡÷› \', $#·sH¡ ,é $ø£è‘˚øDå£ ≤', sêeDdü´
ñ|üXÊsTTq´', sêø£då '” , <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]dü‘eÔ· T' R yêqs√‘·eÔ TT&ÉTqT, Vü≤]XÊs¡÷› \' R ø£|Áæ X‚wßü̃ &ÉTqT
n>∑T Vü≤qTeT, $ø£è‘˚øDå£ ≤' R $ø±s¡eTT˝…q’ ø£qTï\T >∑*qZ {Ï,º sêeDdü´ ñ|üXÊsTTq´'
R sêeDTì X¯j·Tqs¡ø£å≈£îsê+Á&ÉsTTq, sêø£åd”' R sêø£ådüÅd”Ô\qT, $#·s¡Hé R
dü+#·]+#·T#·T, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ñ|üXÊsTTq´' R |üsê´j·TXÊsTTqT\T (nq>± sêeD≤düTs¡T&ÉT
ìÁ~+#· T q|ü  &É T y˚ T ˝§ÿìj· T T+&É T yês¡ T qT, y˚ T ˝§ÿìq|ü  &É T X¯ j · T ì+∫
j·TT+&ÉTyês¡TqT.)
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT n#·Ã≥ dü+#·]+#·T#·T $ø£è‘·yTÓ qÆ H˚Á‘·eTT\T ø£*–q{Ïº
sêeDTì X¯jT· qs¡ø≈å£ î£ sê+Á&ÉsTTq sêø£då Åü d\Ô” qT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ X¯S\eTT<äsZ V¡ ≤ü kÕÔ X¯Ã X¯ø‘ÔÏ √eTs¡<ëÛ ]D°' ˆ
<ä<sä Ù¡ $$<ÛëHé >∑T˝≤àHé ‘·d´ü s¡ø|å£ ‘ü ˚ s¡Z èùV≤ ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯S\eTT<äsZ V¡ ≤ü kÕÔ' ` #· ` X¯ø‘ÔÏ √eTs¡<ëÛ ]D°' ` <ä<sä Ù¡ ` $$<ÛëHé
` >∑T˝≤àHé ` ‘·d´ü ` s¡ø|å£ ‘ü '˚ ` >∑èùV≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·d´ü s¡ø'å£ |ü‘'˚ >∑èùV≤, X¯S\eTT<äsZ V¡ ≤ü kÕÔ', X¯ø‘ÔÏ √eTs¡<ëÛ ]D°'
$$<ÛëHé >∑T˝≤àHé #·, <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü s¡ø'å£ |ü‘'˚ R Ä sêø£då sü êEjÓTTø£ÿ, >∑èùV≤ R uÛeÑ qeTTq+<äT,
X¯S\eTT<äsZ V¡ ≤ü kÕÔXÃ¯ R X¯S\eTT, eTT<äsZ e¡ TT #˚‹j·T+<äT ø£*–j·TTqï yês¡TqT,
X¯ø‘ÔÏ √eTs¡<ëÛ ]D°' R X¯ø,ÔÏ ‘√eTs¡eTT nqT Äj·TT<Ûeä TTqT <Û]ä +∫qyês¡Tq>∑T sêø£då ü
Åd\Ô” qT, $$<ÛëHé >∑T˝≤àHé #· R $$<Ûeä TT˝…q’ ôdì’ ø£deü T÷Vü≤eTT\qT, <ä<sä Ù¡ R
#·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDTì uÛeÑ qeTTeTT+<äT Vü≤qTeT X¯S\eTT, eTT<äsZ e¡ TT, X¯ø,ÔÏ
‘√eTs¡eTT e+{Ï Äj·TT<Ûeä TT\qT <Û]ä +∫q{Ïº n+‘·'|ü⁄s¡sø¡ ≈å£ î£ sê+Å&q’Ó ô|≈£îÿeT+~
sêø£då Åü d\Ô” qT, |ü\T$<Ûeä TT\>∑T ùdHêdüeT÷Vü≤eTT\qT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ sêø£kå Õ+ X¯Ã eTVü‰ø±j·÷ HêïHêÁ|üV≤ü s¡D√<ä´‘êHé ˆ
s¡ø±ÔHé X‚«‘êHé dæ‘ú ê+ XËÃeÌ Vü≤Ø+XÊÃ|æ eTVü‰»yêHé ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêø£kå ÕHé ` #· ` eTVü‰ø±j·÷Hé ` HêHêÁ|üV≤ü s¡D√<ä´‘êHé ` s¡ø±ÔHé
` X‚«‘êHé ` dæ‘ú êHé ` #· ` @e ` Vü≤ØHé ` #· ` n|æ ` eTVü‰»yêHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ø±j·÷Hé HêHêÁ|üV≤ü s¡D√<ä´‘êHé sêø£kå ÕHé, s¡ø±ÔHé X‚«‘êHé
dæ‘ú êHé #Óe’ eTVü‰»yêHé Vü≤ØHé #ê|æ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ø±j·÷Hé R ô|<ä› X¯Øs¡eTT >∑*–q yês¡TqT, HêHê
Á|üV≤ü s¡D√<ä´‘êHé R $$<Ûeä TT˝…q’ Äj·TT<Ûeä TT\‘√ dæ<eΔä TT>∑ qTqïyês¡Tq>∑T, sêø£kå ÕHé
#· R sêø£ådüT\qT, eTVü‰»yêHé R n$T‘·eT>∑T y˚>∑eTT>∑\$j·TTqT, s¡ø±ÔHé R
mi¿ì$j·TTqT, X‚«‘êHé R ‘Ó\¢ì$j·TTqT, dæú‘êHé #· R (j·TT<äΔeTTq¬ø’)
ì\∫j·TTqï$j·TTqT n>∑T, Vü≤ØHé #· R nX¯«eTT\qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT. ªdæ‘ú êHéμøÏ
ã<äT\T>±, ªdæ‘êHéμ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT. nq>± ã+~Û+|üã&çjT· Tqïeì, ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ñqï‘·yTÓ qÆ X¯Øs¡eTT\T >∑*–, ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ Äj·TT<Ûeä TT\qT
#˚‘· <Ûä]+∫j·TTqï sêø£ådüT\qT, eTVü‰y˚>∑eTT >∑*–q mÁs¡ì$, ‘Ó\¢ì$,
j·TT<äeΔ TTq≈£î dæ<eΔä TT>± ì\∫j·TTqï$j·TTq>∑T nX¯«eTT\qT Vü≤qTeT ‹\øÏ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ≈£î©HêHé s¡÷|üd+ü |üHêïHé >∑C≤ qŒs¡>C∑ ≤s¡TC≤Hé ˆ
ìwæ‘˜ êHé >∑»•øå±j·÷ yÓTsÆ êe‘·deü ÷Hé j·TT~Û ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ≈£î©HêHé ` s¡÷|üd+ü |üHêïHé ` >∑C≤Hé ` |üs>¡ C∑ ≤s¡TC≤Hé ` ìwæ‘˜ êHé
` >∑»•øå±j·÷yéT ` ◊sêe‘·deü ÷Hé ` j·TT~Û ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ≈£î©HêHé, s¡÷|üd+ü |üHêïHé, |üs>¡ C∑ ≤s¡TC≤Hé, >∑»•øå±j·÷+,
ìwæ̃‘êHé, j·TT~Û, ◊sêe‘·deü ÷Hé, >∑C≤Hé, <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ≈£î©HêHé R ñ‘·eÔ TC≤‹øÏ #Ó+~q$j·TTqT, s¡÷|üd+ü |üHêïHé R
>=|üŒ s¡÷|üyÓ’uÛÑeeTT ø£*Zj·TTqï$j·TTqT, |üs¡>∑C≤s¡TC≤Hé R X¯Á‘·T>∑»eTT\
n+‘·yÓTT+~+|ü#˚j·TTq$j·TTqT, >∑»•øå±j·÷+ ìwæ˜‘êHé R >∑»•ø£åj·T+<äT
ì>∑T]j·TTqï$j·TTqT, j·TT~Û R j·TT<äsΔ +¡ >∑eTTq, ◊sêe‘·deü ÷Hé R ◊sêe‘·eTT‘√
düe÷qyÓTqÆ $j·TTqT n>∑T, >∑C≤Hé R @qT>∑T\qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ñ‘·ÔeTC≤‹øÏ #Ó+~q$j·TTqT, düT+<äs¡yÓTÆq s¡÷|üdü+|ü<ä
>∑\$j·TTqT, X¯Á‘·T>∑»eTT\qT eT]›+|üC≤*q$j·TTqT, >∑»•ø£D å H=+~, Ä]‘˚]
j·TTqï$j·TTqT, j·TT<ädΔ eü Tj·TeTTq ◊sêe‘·eTTqT, ‘·\|æ+|ü #˚jT· Tq$j·TTqT
n>∑T sêeDTì @qT>∑T\qT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ìVü≤+‘·è≤Hé |üsô¡ dH’ ê´Hê+ >∑èùV≤ ‘·dàæ Hé <ä<sä Ù¡ dü' ˆ
ø£så ‘¡ · X¯Ã j·T<∏ë y˚T|ò÷ü Hé Ádüe‘· X¯Ã j·T<∏ë –ØHé ˆˆ 33
XÀ¢ˆˆ y˚T|òTü düìÔ ‘·ìs√ÈcÕHé <äTs¡sΔ ¸êHé düeTπs |üs¬ '’ ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìVü≤+‘·è≤Hé ` |üsô¡ dH’ ê´Hê+ ` >∑èùV≤ ` ‘·dàæ Hé ` <ä<sä Ù¡ ` dü'
ø£ås¡‘·' ` #· ` j·T<∏ë ` y˚T|òü÷Hé ` Ádüe‘·' ` #· ` j·T<∏ë–ØHé ` y˚T|òüT
düìÔ ‘·ìs√ÈcÕHé ` <äTs¡sΔ ¸êHé ` düeTπs ` |üs¬ '’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ø£så ‘¡ '· y˚T|ò÷ü Hé j·T<∏ë, Ádüe‘·' –ØHé j·T<∏ë #· dæ‘ú êHé,
y˚T|òTü düìÔ ‘· ìsÈ√cÕHé, düeTπs |üs¬ '’ <äTs¡sΔ ¸êHé, |üsô¡ dH’ ê´Hê+ ìVü≤+‘·è≤Hé >∑C≤Hé
<ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£så ‘¡ '· R e]¸+#·T#·Tqï, y˚T|ò÷ü Hé j·T<∏ë R y˚T|òTü eTT\e˝…qT,
Ádüe‘·' R ˙{Ïì Ádü$+#·T#·Tqï, –ØHé j·T<∏ë #· R |üs«¡ ‘·eTT\e˝…qT, dæ‘ú êHé R
ñqï{Ïº$j·TTqT, y˚T|òüTdüÔì‘·ìsÈ√cÕHé R y˚T|òüTeTT\ ñs¡TeTT\e+{Ï
|òT” +ø±s¡Hê<äeTT\T >∑\$j·TTqT, düeTπs R j·TT<äeΔ TTq, |üs¬ '’ R X¯Á‘·Te⁄\#˚, <äTs¡sΔ ¸êHé
R nCÒjT· eTT˝…’ j·TT+&ÉTq$j·TTqT, |üsô¡ dH’ ê´Hê+ ìVü≤+‘·è≤Hé R X¯Á‘·Tôdq’ éTT\qT
dü+Vü≤]+#·T q{Ï$º j·TTq>∑T, >∑C≤Hé R @qT>∑T\qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeDuÛeÑ qeTTq+<äT Vü≤qTeT e]¸+#·T#·Tqï y˚T|òTü eTTe˝…qT,
˙{Ï<ëÛ s¡\qT Ádü$+#·T ø=+&Ée˝…qT, eT<ä»\eTT\qT yÓ&\É Á>∑≈î£ ÿ#·Tqï{Ïyº ’Ó y˚T|òTü eTT
ñ]$Tq≥T¢ |ò”T+ø±s¡eTT\T #˚j·TT#·T, X¯Á‘·Te⁄\≈£î düMT|æ+|üX¯ø£éTT>±ìyÓ’
X¯Á‘·TMs¡T\qT N*Ã #Ó+&Ü&ÉT eT<ä>»∑ eTT\qT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düV≤ü Ádü+ yêVæ≤˙ düÁÔ ‘· C≤+ã÷q<ä|]ü wüÿ è‘ê' ˆ
ùV≤eTC≤\|ü]∫Ã¤Hêï düsÔ T¡ D≤~‘·´düìïuÛ≤' ˆ
<ä<sä Ù¡ sêø£ùå d+Á<äd´ü sêeDdü´ ìy˚XH¯ ˚ ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düVü≤Ádü+ ` yêVæ≤˙' ` ‘·Á‘· ` C≤+ã÷q<ä|ü]wüÿ è‘ê' `
ùV≤eTC≤\|ü]∫Ã¤Hêï' ` ‘·sT¡ D≤~‘·´düìïuÛ≤' ` <ä<sä Ù¡ ` sêø£ùå d+Á<äd´ü ` sêeDdü´
` ìy˚XH¯ ˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· sêø£ùå d+Á<äd´ü sêeDdü´ ìy˚XH¯ ,˚ C≤+ã÷q<ä|]ü wüÿ è‘ê',
ùV≤eTC≤\|ü]∫Ã¤Hêï' ‘·sT¡ D≤~‘·´düìïuÛ≤', düV≤ü Ádü+ yêVæ≤˙' <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R n#·Ã≥, sêø£åùd+Á<ädü´ sêeDdü´ R sêø£ådüÁ|üuÛÑTyÓ’q
sêeDTìjÓTTø£ÿ, ìy˚XH¯ ˚ R uÛeÑ qeTTq+<äT, C≤+ã÷q<ä|]ü wüÿ è‘ê' R düTes¡eí TT\#˚
n\+ø£]+|üã&çq$j·TTqT, ùV≤eTC≤\|ü]∫Ã¤Hêï' R ã+>±s¡T ÄuÛsÑ D ¡ eTT\jÓTTø£ÿ
düeT÷Vü≤eTT‘√ ì+&çjT· Tqï$j·TTqT, ‘·sT¡ D≤~‘·´düìïuÛ≤' R u≤\dü÷s¡T´ìe+{Ï
Á|üø±X¯eTT>∑\$j·TTqT n>∑T, düV≤ü Ádü+ yêVæ≤˙' R y˚\ø=\~ ùdq\qT, <ä<sä Ù¡ R
(Vü≤qTeT) >±+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDTì uÛeÑ qeTTq+<äT düTesêíusÑÛ D¡ eTT\T <Û]ä +∫ u≤\dü÷s¡T´ìe˝…
Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ïº y˚\ø=\~ ôdì’ ≈£î\qT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ •_ø± $$<Ûëø±sê dü‡ ø£|æ sêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ
\‘ê>∑èVü‰DÏ ∫Á‘êDÏ ∫Á‘·XÊ˝≤>∑èVü‰DÏ #· ˆˆ 36
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` •_ø±' ` $$<Ûëø±sê' ` dü' ` ø£|'æ ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ` \‘ê>∑èVü‰DÏ
` ∫Á‘êDÏ ` ∫Á‘·XÊ˝≤>∑èVü‰DÏ ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' dü' ø£|æ', $$<Ûëø±sê' •_ø±', ∫Á‘êDÏ
\‘ê>∑èVü‰DÏ, ∫Á‘·XÊ˝≤>∑èVü‰DÏ #·, (<ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' dü' ø£|'æ R yêj·TTq+<äqT&Óq’ j·÷ yêqs¡ÁX‚wß˜ü &ÉT,
$$<Ûëø±sê' •_ø±' R ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ Äø±s¡eTT\T >∑*qZ {Ïº |ü\ø¢ \° qT, ∫Á‘êDÏ
\‘ê>∑èVü‰DÏ R ∫Á‘·eTT˝…q’ bı<ä]+&Éq¢ T, ∫Á‘·XÊ˝≤>∑èVü‰DÏ #· R ãVüQ$<Ûeä TT\>∑T
∫Á‘·eTT\qT Á|ü<]ä Ù+#·T ∫Á‘·XÊ\\qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |ü\T$<ÛäeTT˝…’q |ü<äΔ‘·T\˝À qTqï |ü\¢ø°\qT, $$<ÛäeT>∑T
Äø±s¡eTT\˝À qTqï düT+<äsy¡ TÓ qÆ |üPbı<ä]+&Éq¢ T, ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ ∫‘·sÔ T¡ e⁄\qT
Á|ü<]ä Ù+#·T ∫Á‘·XÊ\\qT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Áø°&Ü>∑èVü‰DÏ #ê-Hê´ì <ës¡T|üs«¡ ‘·ø± q|æ ˆ
ø±eTdü´ >∑èVü≤ø£+ s¡eT´+ ~yê>∑èVü≤ø£ y˚Te #· ˆ
<ä<sä Ù¡ sêø£ùå d+Á<äd´ü sêeDdü´ ìy˚XH¯ ˚ ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Áø°&Ü>∑èVü‰DÏ ` #· ` nHê´ì ` <ës¡T|üs«¡ ‘·ø±Hé ` n|æ ` ø±eTdü´
` >∑èVü≤ø£+ ` s¡eT´+ ` ~yê>∑èVü≤ø£yTé ` @e ` #· ` <ä<sä Ù¡ ` sêø£ùå d+Á<äd´ü `
sêeDdü´ ` ìy˚XH¯ ˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åùd+Á<ädü´ sêeDdü´ ìy˚X¯H˚, nHê´ì Áø°&Ü>∑èVü‰DÏ,
<ës¡T|üs«¡ ‘·ø±Hé n|æ, ø±eTdü´ s¡eT´+ >∑èVü≤ø£+, ~yê>∑èVü≤ø£yTé @e #· <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£ùå d+Á<äd´ü sêeDdü´ R sêø£då sü êC…q’ sêeDTìjÓTTø£ÿ, ìy˚XH¯ ˚
R uÛeÑ qeTTq+<äT, nHê´ì R Ç‘·se¡ TT˝…q’ {Ï,º Áø°&Ü>∑èVü‰DÏ R Áø°&ÜeT+~s¡eTT\qT,
<ës¡T|üs«¡ ‘·ø±Hé n|æ R ø=j·T´‘√ ì]à+|üã&çq Áø°&Ü|üs«¡ ‘·eTT\qT, s¡eT´+ ø±eTdü´
>∑èVü≤ø£+ R düT+<äsy¡ TÓ qÆ eTqà<∏$ä Vü‰s¡ueÑÛ qeTT\qT, ~yê>∑èVü≤ø£yTé @e #· R
|ü>{∑ Ï |üP≥e÷Á‘·yT˚ ìedæ+#·T≥¬ø’ ø£≥ãº &çq eT+~s¡eTTqT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£ådüsêC…’q sêeDTì uÛÑeqeTTq+<äT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT mH√ï
Áø°&ÜeT+~s¡eTT\qT, mH√ï <ës¡Tì]à‘·yÓTÆq Áø°&Ü|üs¡«‘·eTT\qT, düT+<äs¡yÓTÆq
eTqà<∏ä $Vü‰s¡XÊ\qT, |ü>{∑ yÏ fi˚ ¯ ìedæ+#·T≥¬ø’ ì]à+∫q uÛeÑ qeTTqT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü eT+<äs–¡ ]Á|üK´+ eTj·T÷s¡kÕúqdü+≈£î\yéT ˆ
<Û«ä »j·Twæ_º Û sêø°s+í¡ <ä<sä Ù¡ uÛeÑ H√‘·eÔ TyéT ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` eT+<äs–¡ ]Á|üK´+ ` eTj·T÷s¡kÕúqdü+≈£î\yéT ` <Û«ä »j·Twæ_º 'Û
` Äø°s+í¡ ` <ä<sä Ù¡ ` uÛeÑ H√‘·eÔ TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eT+<äs–¡ ]Á|üK´+, eTj·T÷s¡kÕúqdü+≈£î\+ <Û«ä »j·Twæ_º 'Û
Äø°s+í¡ , uÛeÑ H√‘·eÔ T+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Vü≤qTeT, eT+<äs–¡ ]Á|üK´+ R eT+<äs¡ |üs«¡ ‘·eTTe˝…
>=|üŒ<Ó’q{Ïºj·TTqT, eTj·T÷s¡kÕúqdü+≈£î\+ R HÓ$Tfi¯fl >∑÷fi¯fl‘√ Á|üø±•+#·T
#·Tqï~j·TTqT, <Û«ä »j·Twæ_º 'Û Äø°s+í¡ R <Û«ä »dü+Ô uÛeÑ TT\‘√ ì+&çq~j·TTqT n>∑T,
uÛeÑ H√‘·eÔ T+ R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ sêeDuÛeÑ qeTTqT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT+<äs|¡ sü «¡ ‘·eTTe˝… qTqï‘· yÓTqÆ ~j·TTqT, HÓeT*>∑÷+&É‘¢ √ ì+&ç
#·÷&ÉeTT#·Ã≥>± qTqï~j·TTqT, ô|≈£îÿ <Û«ä »dü+Ô uÛeÑ TT\‘√ yÓ\j·TT#·Tqï~j·TTqT
n>∑T sêeDTì eT¨»®«\yÓTqÆ uÛeÑ qeTTqT Vü≤qTeT ø£qT>=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ nH˚øs£ ‘¡ ï· dü+ø°s+í¡ ì~ÛC≤\+ düeT+‘·‘'· ˆ
BÛsì¡ wæ̃‘ø· s£ êà+‘·+ >∑èVü≤+ uÛ÷Ñ ‘·|‘ü ˚ ]e ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nH˚øs£ ‘¡ ï· dü+ø°s+í¡ ` ì~ÛC≤\+ ` düeT+‘·‘'· ` BÛsì¡ wæ‘˜ ø· s£ êà+‘·+
` >∑èVü≤+ ` uÛ÷Ñ ‘·|‘ü '˚ ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') düeT+‘·‘·' nH˚ø£s¡‘·ïdü+ø°s¡í+ ì~ÛC≤\+ uÛÑ÷‘·|ü‘˚'
>∑èVü≤yéT Çe BÛsì¡ wæ̃‘ø· s£ êà+‘·+ (uÛeÑ H√‘·eÔ T+ <ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Vü≤qTeT, düeT+‘·‘'· R n+‘·≥qT, nH˚øs£ ‘¡ ï· dü+ø°s+í¡
R ô|≈£îÿ s¡‘ï· eTT\‘√ ì+&çq{Ï,º ì~ÛC≤\+ R qeì<ÛTä \T >∑\~j·TTqT, uÛ÷Ñ ‘·|‘ü '˚
R uÛ÷Ñ ‘·>D∑ ≤~ÛHê<∏Tä &É>T∑ •e⁄ìjÓTTø£ÿ , >∑èVü≤yéT Çe R ì\j·TeTTe˝… (¬ø˝’ ≤düeTTe˝…)
BÛsì¡ wæ̃‘ø· s£ êà+‘·+ R BÛsT¡ ˝…q’ jÓ÷>∑T\ ñ‘·eÔ Tø£sà¡ \≈£î |ò*ü ‘·eTT>± qTqï{Ï~º j·TT
q>∑T, uÛeÑ H√‘·eÔ T+ R sêeDTì sê»uÛeÑ qeTTqT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT m˝…&¢ \É HêHê$<Ûsä ‘¡ ï· eTT\‘√ ì+&çq ì<ÛTä \T>∑\<Ó,’
eTùV≤X¯«s¡Tì ì\j·TyÓTÆq ¬ø’˝≤düeTTe˝… eTVü‰jÓ÷>∑T\ eTVü‰kÕ<Ûäq|òü*‘·eTT>±
\_Û+∫q |ü<eä TTe˝… qTqï{Ïº sêeDuÛeÑ qeTTqT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ n]Ã]“¤ XÊÃ|æ s¡‘êïHê+ ‘˚»kÕ sêeDdü´ #· ˆ
$s¡sêC≤<∏ä ‘·<«˚ X¯à s¡•àe÷ ìe s¡•à_Û' ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n]Ã]“¤' ` #· ` n|æ ` s¡‘êïHê+ ` ‘˚»kÕ ` sêeDdü´ ` #· `
$s¡sê» ` n<∏ä ` ‘·‘Y ` y˚Xà¯ ` s¡•àe÷Hé ` Çe ` s¡•à_Û' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä ‘·‘Y y˚Xà¯ s¡‘êïHê+ n]Ã]“¤' #·, sêeDdü´ ‘˚»kÕ #·,
s¡•à_Û' s¡•àe÷Hé Çe $s¡sê».
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, ‘·‘Y y˚Xà¯ R Ä (sêeD) uÛeÑ qeTT, s¡‘êïHê+ R
eTDT\jÓTTø£ÿ, n]Ã]“¤' R ø±+‘·T\#˚‘·qT, sêeDdü´ R sêeD≤düTs¡TìjÓTTø£ÿ,
‘˚»kÕ #· R ‘˚»düT‡#˚‘q· T, s¡•à_Û' R øÏsD ¡ eTT\#˚, s¡•àe÷Hé Çe R dü÷s¡T´ìe˝…,
$s¡sê» R ‘˚»]\T¢#T· +&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·{Ï ãVüQ$<Ûeä TT\>∑T eTDÏ>D∑ eTT\ ø±+‘·T\#˚‘q· T, sêeDTì
Á|üu#ÑÛ ‘˚ q· T, y˚sTTøÏsD
¡ eTT\‘√ Á|üø±•+#·T dü÷s¡éT+&É\eTT e˝…H˚ Ä sêeD
uÛeÑ qeTT ‘˚»]\T¢#T· +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ C≤+ã÷q<äeTj·÷ H˚é X¯jT· Hê Hê´düHêì #· ˆ
uÛ≤»Hêì #· eTTU≤´ì <ä<sä Ù¡ Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` C≤+ã÷q<äeTj·÷ì ` @e ` X¯jT· Hêì ` ÄdüHêì #· ` uÛ≤»Hêì
#· ` eTTU≤´ì ` <ä<sä Ù¡ ` Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü X¯jT· Hêì ÄdüHêì #· eTTU≤´ì uÛ≤»Hêì #·
C≤+ã÷q<äeTj·÷ì @e <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]j·T÷<∏ä|ü' R yêqs¡ÁX‚wü˜ß&Ó’q Vü≤qTeT, X¯j·THêì R
‘·\ŒeTT\qT, ÄdüHêì #· R $$<Ûeä TT˝…q’ ÄdüqeTT\qT, eTTU≤´ì uÛ≤»Hêì #· R
Á|ü<ëÛ qyÓTqÆ bÕÁ‘·\qT, C≤+ã÷q<äeTj·÷ì @e R ã+>±s¡T ì]à‘·eTT˝…q’ {Ï$º >±H˚,
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT n#·Ã≥>∑\ $$<Ûeä TT˝…q’ X¯jT· ´\TqT, X¯jT· qeTT\TqT,
ãVüQ$<ÛäeTT˝…’q ÄdüqeTT\TqT, eTTKéTT˝…’q bÕÁ‘·\TqT nìïj·TTqT düTes¡í
ì]à‘·eTT˝…q’ $>∑H˚ j·TT+&ÉT≥ #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eT<Ûë«düeø£è‘·øπ <¢ +ä eTDÏu≤Û »qdü+≈£î\yéT ˆ
eTH√s¡eT eTdü+u≤<Û+ä ≈£îuÒsu¡ eÑÛ q+ j·T<∏ë ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT<Ûë«düeø£è‘·øπ <¢ +ä ` eTDÏu≤Û »qdü+≈£î\yéT ` eTH√s¡eTyéT `
ndü+u≤<Û+ä ` ≈£îuÒsu¡ eÑÛ q+ ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ≈£îuÒsu¡ eÑÛ q+ j·T<∏ë eT<Ûë«düeø£è‘·øπ <¢ +ä , eTDÏu≤Û »qdü+≈£î\+
eTH√s¡eTyéT, ndü+u≤<Û+ä , eTVü‰>∑èVü≤+ Á|ü$y˚X.¯
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ≈£îuÒsu¡ eÑÛ q+ j·T<∏ë R ≈£îuÒsT¡ ì eT+~s¡eTTe˝…, eT<ÛTä Ädüeø£è‘·
øπ <¢ +ä R eT<ÛTä e⁄\#˚‘q· T, ÄdüeeTT\#˚‘q· T ∫‘·&Ô j ç TÆÓ q H˚\ >∑\~j·TTqT, eTDÏu≤Û »q
dü+≈£î\+ R s¡‘ï· ø£\X¯eTT\#˚ ì+&çjT· Tqï~j·TTqT, eTH√Vü≤s¡yTé R eTH√Vü≤s¡yTÓ Æ
j·TTqï~j·TTqT, ndü+u≤<Û+ä R $XÊ\eTT>∑ qTqï~j·TTq>∑T, (eTVü‰>∑èVü≤+ Á|ü$y˚X¯
R eTVü‰uÛeÑ qeTTqT Á|üy•˚ +#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` ≈£îuÒsT¡ ì uÛeÑ qeTTe˝… eT<äéTT\‘√&ÉqT, bÕ˙j·TeTT\‘√&ÉqT
‘·&j ç TÆÓ j·TTqï H˚\ >∑\~j·TTqT, s¡‘ï· ø£\X¯eTT\‘√ ì+&çjT· Tqï~j·TTqT, eTH√Vü≤s¡yTÓ Æ
$XÊ\eTT>∑ >±qe#·TÃ#·Tqï~j·TTqT n>∑T sêeDTì uÛÑeqeTTqT Vü≤qTeT
Á|üy•˚ +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ q÷|ü⁄sêD≤+ #· |òTü ÀùwD ø±+NHê+ ìq<˚q #· ˆ
eTè<ä+>∑‘\· |òTü Àôw’ X¯Ã |òTü Àwüe~“¤ ]«Hê~‘·yTé ˆˆ 43
XÀ¢ˆˆ ÁbÕkÕ<äd+ü |ò÷ü ‘·jT· T‘·+ ÅdsÔ” ‘¡ ï· X¯‘d· +ü ≈£î\yéT ˆ
düTeP´&ÛøÉ ø£ å£ ´+ Vü≤qTe÷ ÁqŒ$y˚X¯ eTVü‰>∑èVü≤yéT ˆˆ 44
ª sêeD>∑èVü‰y˚ø£åD+μμ HêeT
wüwü̃dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q÷|ü⁄sêD≤+ ` #· ` |òTü ÀùwD ` ø±+NHê+ ` ìq<˚q ` #· `
eTè<ä+>∑‘\· |òTü Àôw'’ ` #· ` |òTü Àwüe~“¤' ` $Hê~‘·yTé ` ÁbÕkÕ<äd+ü |ò÷ü ‘·jT· T‘·+
` ÅdsÔ” ‘¡ ï· X¯‘d· +ü ≈£î\yéT ` düTeP´&ÛøÉ ø£ å£ ´+ ` Vü≤qTe÷Hé ` Á|ü$y˚X¯ ` eTVü‰>∑èVü≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTe÷Hé q÷|ü⁄sêD≤+ |òTü ÀùwD #· ø±+NHê+ ìq<˚q #·
|òüTÀwüe~“¤' eTè<ä+>∑‘·\|òüTÀôw’X¯Ã $Hê~‘·+ ÁbÕkÕ<ädü+|òü÷‘·j·TT‘·+ Åd”Ôs¡‘·ï
X¯‘d· +ü ≈£î\yéT qTeP´&ÛøÉ ø£ å£ ´+ eTVü‰>∑èVü≤+ Á|ü$y˚X.¯
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, q÷|ü⁄sêD≤+ |òTü ÀùwD #· R
n+<Ó\jÓTTø£ÿ <Û«ä qT\#˚‘q· T, ø±+NHê+ ìq<˚q #· R yÓTT\q÷\T\ (∫s¡T>∑+≥\)
jÓTTø£ÿ düe«&ç#‘˚ q· T, |òTü Àwüe~“¤' R <Û«ä ì>∑\, eTè<ä+>∑‘\· |òTü ÀôwX’ Ã¯ R eT<Ó\› \
ÁyÓ÷‘·\#˚‘·qTqTï, $Hê~‘·+ R Á|ü‹<Ûä«ì+#·T #·Tqï{Ïº~j·TTqT, ÁbÕkÕ<ä
dü+|ò÷ü ‘·jT· T‘·+ R ñqï‘·kÂ<Ûeä TT\jÓTTø£ÿ düeT÷Vü≤eTT‘√ ≈£L&çq~j·TTqT, ÅdsÔ” ‘¡ ï·
X¯‘d· +ü ≈£î\yéT R e+<ä\ø=\~ ñ‘·eÔ TÅd\Ô” ‘√ ì+&çq~j·TTqT, düTeP´&ÛøÉ ø£ å£ ´+ R
#·ø£ÿ>± r]Ãj·TTqï $uÛ≤>∑eTT\T >∑\~j·TTqT n>∑T, eTVü‰>∑èVü≤+ R >=|üŒ
uÛeÑ qeTTqT, Á|ü$y˚X¯ R Á|üy•˚ +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Åd”Ô\ ø±* n+<Ó\ ÁyÓ÷‘·\‘√&ÉqT, yÓTT\q÷* >∑+≥\
düe«&ÉT\‘√&ÉqT, eTè<ä+>∑yê<äéTT\ <Û«ä qT\‘√&ÉqT, Á|ü‹<Û«ä ì+#·T#·Tqï{Ï~º j·TTqT,
ñqï‘·yTÓ qÆ ÁbÕkÕ<äeTT\ es¡Tdü\‘√ ì+&çjT· Tqï~j·TTqT, s¡‘ï· eTT\e+{Ï Åd\Ô” ‘√
Á|üø±•+#·T#·Tqï~j·TTqT, $XÊ\yÓTqÆ eTT+–fi¯fl‘√ ø±qe#·TÃ#·Tqï~j·TTqT, n>∑T
sêeDTì jÓTTø£ÿ eTVü‰uÛeÑ qeTTqT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Á|üy•˚ +#ÓqT.
ªªsêeD>∑èVü‰y˚øDå£ eTTμμ nqT
Äiedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
dü|üÔeTdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ dü y˚Xà¯ C≤\+ ã\yêHé <ä<sä Ù¡
yê´düøyÔ£ &’Ó ÷É s¡´düTes¡Cí ≤\yéT ˆ
j·T<∏ë eTVü≤Á‘êŒeèwæ y˚T|òTü C≤\+
$<äT´‹Œq<ä+Δ dü$Vü≤+>∑C≤\yéT ˆˆ 1
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` dü' ` y˚Xà¯ C≤\+ ` ã\yêHé ` <ä<sä Ù¡ ` yê´düøyÔ£ &’Ó ÷É s¡´düTes¡Cí ≤\yéT
` j·T<∏ë ` eTVü≤‘Y ` ÁbÕeèwæ ` y˚T|òTü C≤\+ ` $<äT´‹Œq<ä+Δ ` dü$Vü≤+>∑C≤\yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ã\yêHé dü' ÁbÕeèwæ $<äT´‘Y|æq<äΔ+ eTVü≤‘Y y˚T|òüTC≤\+
j·T<∏ë yê´düøyÔ£ &’Ó ÷É s¡´düTes¡Cí ≤\+ dü$Vü≤+>∑C≤\+ y˚Xà¯ C≤\+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ã\yêHé dü' R ã\XÊ*jÓÆTq Ä Vü≤qTeT, ÁbÕeèwæ R
esê¸ø±\eTTq+<äT, $<äT´‹Œq<ä+Δ R yÓTiT|ü⁄‘√ ø£|Œü ã&çjT· Tqï, eTVü≤‘Y y˚T|òTü C≤\+
j·T<∏ë R >=|üŒ<Óq’ y˚T|òTü eT+&É\eTTe˝…, yê´düøyÔ£ &’Ó ÷É s¡´düTes¡Cí ≤\yéT R bı<ä>ã∑ &çq
yÓ&’ ÷É s¡´s¡‘ï· eTT\T>∑\ ã+>±s¡T øÏ{øÏ \° T >∑\~j·TTqT, dü$Vü≤+>∑C≤\+ R |ü≈îå£ \
düeT÷Vü≤eTT\‘√ ≈£L&çq~j·TTqT n>∑T, y˚Xà¯ C≤\+ R uÛeÑ qeTT\ düeT÷Vü≤eTT\qT,
‘ê‘·Œs¡éTT :` ã\XÊ*jÓTÆ q Vü≤qTeT+‘·T&ÉT yÓ&’ ÷É s¡éTDT\T bı~–q ã+>±s¡T
>∑yêø£eå TT\‘√&ÉqT, $$<Ûeä TT\>∑T |ü≈îå£ \ düeT÷Vü≤eTT\‘√&ÉqT, esê¸ø±\eTTq+<äT
yÓTs¡|ü⁄r>∑\‘√ ø£|üŒã&çj·TTqï y˚T|òüTdüeT÷Vü≤eTTe˝… ˇbÕŒs¡T#·Tqï sêeDTì
uÛeÑ qdüeT÷Vü≤eTTqT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ìy˚XH¯ êHê+ $$<Ûë X¯Ã XÊ˝≤'
Á|ü<ëÛ qX¯+U≤j·TT<Û#ä ê|üXÊ˝≤' ˆ
eTH√Vü≤sê XÊÃ-|æ |ü⁄q]«XÊ˝≤'
<ä<sä Ù¡ y˚XÊàÁ~wüß #·+Á<äXÊ˝≤' ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìy˚XH¯ êHê+ ` $$<Ûë' ` #· ` XÊ˝≤' ` Á|ü<ëÛ qX¯+U≤j·TT<Ûä
#ê|üXÊ˝≤' ` eTH√Vü≤sê' ` #· ` n|æ ` |ü⁄q' ` $XÊ˝≤' ` <ä<sä Ù¡ ` y˚XÊàÁ~wüß
` #·+Á<äXÊ˝≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ìy˚XH¯ êHê+ $$<Ûë' XÊ˝≤X¯Ã Á|ü<ëÛ qX¯+U≤j·TT<Û#ä ê|üXÊ˝≤'
` y˚XÊàÁ~wüß eTH√Vü≤sê' $XÊ˝≤' #·+Á<äXÊ˝≤' n|æ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ìy˚XH¯ êHê+ R uÛeÑ qeTT\jÓTTø£ÿ, $$<Ûë' XÊ˝≤' R $$<Ûeä TT˝…q’
XÊ\\qT, Á|ü<ëÛ qX¯+U≤j·TT<Û#ä ê|üXÊ˝≤' R eTTKéTT˝…q’ X¯+KeTT\T, Äj·TT<Ûeä TT\T,
<Ûqä TdüT‡\T nqTyêì‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ïº XÊ\\qT, y˚XÊàÁ~wüß R |üs«¡ ‘·eTT\e+{Ï
ñqï‘· uÛÑeqeTT\+<äT, eTH√Vü≤sê' R düT+<äs¡yÓTÆq$j·TTqT, $XÊ˝≤' R
$XÊ\eTT˝…q’ $j·TTqT n>∑T, #·+Á<äXÊ˝≤' R •s√>∑èVü≤eTT\qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ø=+&É\e+{Ï Ä uÛÑeqeTT\+<äT $&ç~øÏ
nqT≈£L\yÓTqÆ $$<ÛXä Ê\\qT, X¯+KeTT\T, <Ûqä TdüT‡\T, eTTqï>∑T Äj·TT<Ûeä TT\qT
uÛÁÑ <ä|sü ∫¡ q eT+~s¡eTT\qT, düT+<äse¡ TT\TqT düT$XÊ\eTT\Tq>∑T &Üu≤\T>∑\
y˚T&É\qT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ >∑èVü‰DÏ HêHêedüTsêõ‘êì
<˚yêdüTs¬ ’ XÊÃ-|æ düT|üPõ‘êì ˆ
düs¬ ’ « X¯Ã <√ôw'’ |ü]e]®‘êì
ø£|æ s¡<› sä Ù¡ dü«ã˝≤]®‘êì ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >∑èVü‰DÏ ` HêHêedüTsêõ‘êì ` <˚yêdüTs¬ '’ ` #· ` n|æ `
düT|üPõ‘êì ` düs¬ ’ «' ` #· ` <√ôw'’ ` |ü]e]®‘êì ` ø£|'æ ` <ä<sä Ù¡ ` dü«ã˝≤]®‘êì ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|æ' HêHêedüTsêõ‘êì <˚yêdüT¬s’' #· n|æ düT|üPõ‘êì,
düs¬ ’ «' <√ôwX’ Ã¯ |ü]e]®‘êì, dü«ã˝≤]®‘êì, >∑èVü‰DÏ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|'æ R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, HêHêedüTsêõ‘êì R ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’
dü+|ü<ä\#˚ $sêõ\T¢#·Tqï~j·TTqT, <˚yêdüT¬s’' #· n|æ R <˚e‘·\#˚‘·qT
sêø£då Tü \#˚‘q· T >∑÷&É, düT|üPõ‘êì R $TøÏÿ* |üPõ+|üã&ÉT#·Tqï$j·TTqT, düs¬ ’ «'
<√ôw’X¯Ã |ü]e]®‘êì R düs¡«$<ÛäeTT˝…’q <√wüeTT\#˚‘·qT s¡Væ≤‘·eTT˝…’
j·TTqï{Ï$º j·TTqT, dü«ã˝≤]®‘êì R ‘·q ã\eTT#˚ dü+bÕ~+#·T ø=qã&çq$j·TTqT
n>∑T, >∑èVü‰DÏ R uÛeÑ qeTT\qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
(7) ` dü|üÔeTdüs¡Z 249
‹\ø£eTT :` dü«ã˝≤]®‘êì R ≈£îuÒsT¡ ìe<äq› T+&ç sêeDT&ÉT \+ø£qT ã\e+‘·eTT>±
rdüTø=qT≥#˚ \+ø£ n‘·ìøÏ dü«ã˝≤]®‘·eTjÓT´qT. ˝Òø£ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ‘·q
|üsêÁø£eTeTT#˚ Ç#·Ã{ÏøÏ Á|üyX˚ e¯ TT dü+bÕ~+#ÓqT. ø±ã{Ïº Ç#·≥ dü«X¯ãe› TTq≈£î
Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ nì ≈£L&Ü ns¡eú TT #Ó|Œü e#·TÃqT.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` <˚yêdüTs¬ '’ düT|üPõ‘êì R <˚e‘·\#˚‘q· T, ndüTs¡T\#˚‘q· T
düeTeTT>± Á|üX+¯ dæ+|üã&çq{Ï$º sêeDTì uÛeÑ qeTT\T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düs¡«dü+|ü<ä\‘√ $sêõ\T¢#·Tqï$j·TTqT, <˚yêdüTs¡T \+<ä]#˚
Á|üX+¯ dæ+|üã&ÉT#·Tqï$j·TTqT yêdüT<Ô √wüeTT\TeTTqï>∑T <√wüeTT\T ˝Òq{Ï$º j·TTqT,
sêeDTì ì»ã\eTT#˚ dü+bÕ~+#·Tø=qï$j·TTqT n>∑T uÛeÑ qeTT\qT Vü≤qTeT
<ä]Ù+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘êì Á|üjT· ‘êï_Ûdeü ÷Væ≤‘êì
eTj˚Tq kÕøå± ~e ì]à‘êì ˆ
eTV”≤‘·˝Ò düs«¡ >∑TD√‘·sÔ êDÏ
<ä<sä Ù¡ \+ø±~Û|‘ü ˚ s¡Z èVü‰DÏ ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êì ` Á|üjT· ‘êï_Ûdeü ÷Væ≤‘êì ` eTj˚Tq ` kÕøå±‘Y ` Çe `
ì]à‘êì ` eTV”≤‘·˝Ò ` düs«¡ >∑TD√‘·sÔ êDÏ ` <ä<sä Ù¡ ` \+ø±~Û|‘ü '˚ ` >∑èVü‰DÏ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|üj·T‘êï_Ûdüe÷Væ≤‘êì eTj˚Tq kÕøå±‘Y Çe ì]à‘êì,
eTV”≤‘·˝Ò düs«¡ >∑TD√‘·sÔ êì ‘êì \+ø±~Û|‘ü '˚ >∑èVü‰DÏ (ø£|'æ ) <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|üj·T‘êï_Ûdüe÷Væ≤‘êì R Á|ü‘˚´ø£Á|üj·T‘·ïeTT#˚
ì]à+#·ã&çq$j·TTqT, kÕøå±‘Y R dü«j·TeTT>∑, eTj˚Tq Çe ì]à‘êì R eTj·TÁãVü≤à#˚
ì]à+#·ã&çq≥T¢qï$j·TTqT, eTV”≤‘·˝Ò R uÛ÷Ñ eT+&É\eTTq, düs«¡ >∑TD√‘·sÔ êDÏ R
düeTdüÔyÓTÆq ñ‘·ÔeT>∑TDeTT\#˚ ÁX‚wü˜yÓTÆj·TTqï{Ïº$j·TTq>∑T, \+ø±~Û|ü‘˚' R
sêeDdüTs¡TìjÓTTø£ÿ, >∑èVü‰DÏ R Ä uÛeÑ qeTT\qT, (ø£|'æ ) <ä<sä Ù¡ R (Vü≤qTeT)
>±+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` eTj˚ T q kÕøå ± ‘Y Çe ì]à‘êì R edü T Ô ‘ · ' $X¯ « ø£ s ¡ à #˚
ì]à+|üã&çq|üŒ{ÏøìÏ Ä uÛeÑ qeTT\+<äT >∑\ e÷j·÷s¡#q· \qTã{Ïº e÷j·÷$jÓTÆ q
eTj·TTì#˚‘H· ˚ n$ s¡∫+|üã&çq≥T¢>± qTqï$ nì ‘Ó\T|üã&ÓqT.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` Á|üjT· ‘êï_Ûdeü ÷Væ≤‘êì R Hê\TZ~≈£îÿ\j·T+<äTqT #·øÿ£ >±qT
<äè&ÛeÉ TT>±qT ì]à+|üã&çq{Ï$º .
>√$+<äsêJj·TeTT :` eTj˚Tq kÕøå±‘Y Çe ì]à‘êì R Á|üdTü ‘Ô · uÛeÑ qeTT\T,
sêeDT&˚ dü«j·TeTT>± Á|üD≤[ø£yd˚ æ ì]à+#·Tø=qï|üŒ{ÏøìÏ ‘·q Á|üC≤„$X‚weü TT#˚
eTj·TTì#˚‘· ì]à+|üã&çq≥T¢>H∑ ˚ ì]à+|ü>˝∑ qZ… qT uÛ≤eeTT e´ø£eÔ T>∑TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á|ü‘´˚ ø£ Á|üjT· ‘·ïeTT#˚ ì]à+|üã&çq$j·TTqT, $X¯«ø£sà¡ #˚ ì]à‘·eTT
˝…q’ qT e÷j·÷<ä≈îå£ &Óq’ eTj·TTì#˚‘H· ˚ ì]à+|üã&çq≥T¢>± ø±qe#·TÃ#·Tqï$j·TTqT
uÛ÷Ñ $Tô|>’ \∑ m\¢ uÛeÑ qeTT\ ø£+f…qT $TøÏÿ* ÁX‚wyü̃ TÓ j
Æ T· Tqï$j·TTq>∑T sêeDTì
uÛeÑ qeTT\qT Vü≤qTeT ‹\øÏ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ <ä<äs√ÙÁ∫Ã¤‘·y˚T|òüTs¡÷|ü+
eTH√Vü≤s¡+ ø±+#·q#ês¡Ts¡÷|üyTé ˆ
s¡ø√å -~Û|ü kÕ´--‘·àã˝≤qTs¡÷|ü+
>∑è¨‘·eÔ T+ Vü≤´Á|ü‹s¡÷|üs÷¡ |üyTé ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` <ä<sä Ù¡ ` ñÁ∫Ã¤‘y· T˚ |òTü s¡÷|ü+ ` eTH√Vü≤s¡+ ` ø±+#·q#ês¡T
s¡÷|üyTé ` s¡ø√å ~Û|dü ´ü ` Ä‘·àã˝≤qTs¡÷|ü+ ` >∑è¨‘·eÔ T+ ` Væ≤ ` nÁ|ü‹s¡÷|ü
s¡÷|üyTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ñÁ∫Ã¤‘y· T˚ |òTü s¡÷|ü+, eTH√Vü≤s¡+ ø±+#·q#ês¡Ts¡÷|ü+,
s¡ø√å ~Û|dü ´ü Ä‘·àã˝≤qTs¡÷|ü+ nÁ|ü‹s¡÷|üs÷¡ |ü+ >∑è¨‘·eÔ T+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ñÁ∫Ã¤‘y· T˚ |òTü s¡÷|ü+ R ñqï‘·yTÓ qÆ y˚T|òTü eTTe+{Ï
s¡÷|üeTT ø£*–q{Ï~º j·TTqT, eTH√Vü≤s¡+ R s¡eTD°jT· yÓTqÆ {Ï~º j·TTqT, ø±+#·q#ês¡T
s¡÷|ü+ R ã+>±s¡eTT#˚‘· düT+<äs¡yÓTÆq s¡÷|üeTT>∑\~j·TTqT, s¡øå√~Û|üdü´ R
sêø£då sü êEjÓTTø£ÿ, Ä‘·àã˝≤qTs¡÷|ü+ R d”«j·TX¯øøÔÏ Ï ‘·–q≥T¢>∑ qTqï{Ï~º j·TTqT,
nÁ|ü‹s¡÷|üs÷¡ |ü+ R kÕ{Ï˝ìÒ s¡÷|üyu’Ó eÑÛ eTT >∑\~j·TTqT n>∑T, >∑è¨‘·eÔ T+ R
ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ uÛeÑ qeTTqT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ñqï‘·yTÓ qÆ y˚T|òTü eTTe+{Ï Äø±s¡eTT>∑\~j·TTqT, eTH√Vü≤s¡yTÓ qÆ
düTes¡øí ±+‹ >∑*– sêeDTìX¯øøÔÏ Ï ‘·–q≥T¢+&ç ˝Àø£eTTq kÕ{Ï˝ìÒ <äì|æ+#·Tø=qï
sêeDTì Ä ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ uÛeÑ qeTTqT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eTV”≤‘·˝Ò dü«s¡Z $Te Á|üø°s¡í+
Á•j·÷ »«\+‘·+ ãVüQs¡‘ï· ø°syí¡ Té ˆ
HêHê‘·s÷¡ D≤+ ≈£îdüTe÷eø°s+í¡
–πs ]yê-Á>∑+ s¡»kÕ-eø°syí¡ Té ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTV”≤‘·˝Ò ` dü«s¡yZ Té ` Çe ` Á|üøs° +í¡ ` Á•j·÷ ` »«\+‘·+
ãVüQs¡‘ï· ø°s+í¡ ` HêHê‘·s÷¡ D≤+ ` ≈£îdüTe÷eø°s+í¡ ` –πs' ` Çe ` nÁ>∑+ `
s¡»kÕ ` neø°syí¡ Té ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTV”≤‘·˝Ò Á|üøs° +í¡ dü«s¡yZ Té Çe Á•j·÷ »«\+‘·+ ãVüQs¡‘ï· ø°s+í¡ ,
HêHê‘·s¡÷D≤+ ≈£îdüTe÷eø°s¡í+, s¡»kÕ neø°s¡í+ –πs' nÁ>∑yéT Çe dæú‘·+,
>∑è¨‘·eÔ T+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTV”≤‘·˝Ò R uÛ÷Ñ ‘·\eTTô|,’ Á|üøs° +í¡ R C≤]|ü&qç {Ï,º dü«s¡yZ Té Çe
R dü«s¡eZ TTe˝…, Á•j·÷ »«\+‘·+ R XÀuÛ‘Ñ √ yÓ\T>∑T#·Tqï~j·TTqT, ãVüQs¡‘ï·
ø°s¡í+ R ãVüQ$<ÛäeTT\>∑T s¡‘·ïeTT\#˚ ì+&çj·TTqï~j·TTqT, HêHê‘·s¡÷D≤+
≈£îdüTe÷eø°s+í¡ R ãVüQ$<Ûeä TT\>∑T eèø£eå TT\jÓTTø£ÿ |ü⁄wüŒeTT\‘√ ì+&çjT· Tqï~
j·TTqT, s¡»kÕ neø°s+í¡ R |ü⁄bıŒ&ç#˚ ø£|Œü ã&çq, –πs' nÁ>∑yTé Çe R ø=+&ÉjTÓ Tø£ÿ
ø=qe˝…, dæ‘ú +· R ñqï{Ï,º >∑è¨‘·eÔ T+ <ä<sä Ù¡ R (sêeDTì) >=|üŒ uÛeÑ qeTTqT
#·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` uÛ÷Ñ $T MT~øÏ ~–e∫Ãq, dü«s¡eZ TTe˝… >=|üŒ XÀuÛ‘Ñ √ ‘˚»]\T¢#T· ,
ãVüQ$<Ûeä TT\>∑T s¡‘ï· eTT\‘√ ì+&çq{Ïº $$<Ûeä èø£eå TT\jÓTTø£ÿ |ü⁄wüŒeTT\#˚‘q· T,
|ü⁄bıŒ&ÉT\#˚‘q· T ø£|Œü ã&çq ø=+&É•Ks¡eTTe˝… qTqï{Ïº sêeDTì uÛeÑ qsê»eTTqT
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT eTT#·Ã≥>± #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ HêØÁ|üyø¬˚ ’ ]e B|üé÷q+
‘·{~Ï “¤ s¡+uÛÀ<äe <äsÃ¡ é÷qyéT ˆ
Vü≤+düÁ|üyø¬˚ ’ ]e yêVü≤é÷q+
Á•j·÷ j·TT‘·+ UÒ düTø£è‘ê+ $e÷qyéT ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` HêØÁ|üyø¬˚ '’ ` Çe ` B|üé÷q+ ` ‘·{~Ï “¤' ` n+uÛÀ<äe‘Y `
ns¡Ã é÷q+ ` Vü≤+düÁ|üyø¬˚ '’ ` Çe ` yêVü≤é÷q+ ` Á•j·÷ ` j·TT‘·+ ` UÒ `
düTø£è‘ê+ ` $e÷qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` HêØÁ|üyø¬˚ '’ Çe B|üé÷q+ ‘·{~Ï “¤' n+uÛÀ<äe‘Y ns¡Ãé÷q+
Vü≤+düÁ|üyø¬˚ '’ Çe yêVü≤é÷q+ düTø£è‘ê+ Á•j·÷ j·TT‘·+ UÒ $e÷q+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` HêØÁ|üy˚¬ø’' Çe R Åd”Ôs¡‘·ïeTT\#˚‘·e˝…, B|üé÷q+ R
Á|üø±•+#·T#·Tqï~j·TTqT, n+uÛÀ<äe‘Y R y˚T|òTü eTTe˝…, ‘·{~Ï “¤' R yÓTs¡|⁄ü r>∑\#˚,
ns¡Ã é÷q+ R ùd$+|üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT, Vü≤+düÁ|üyø¬˚ '’ Çe R sê»Vü≤+dü\
#˚‘e· ˝…, yêVü≤é÷q+ R eVæ≤+|ü ã&ÉT#·Tqï~j·TTqT, düTø£è‘ê+ Á•j·÷ j·TT‘·+
R dü‘T· Œs¡Twüß\jÓTTø£ÿ |ü⁄D´dü+|ü<‘ä √ ì+&çq~j·TT q>∑T, $e÷q+ R $e÷qeTTqT,
UÒ R Äø±X¯eTTq+<äT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT n#·Ã≥ Äø±X¯eTTq+<äT düT+<äs¡T˝…’q Åd”Ô\‘√
Á|üø±•+#·T#·Tqï~j·TTqT, Äø£deü TTq+<ä* yÓTs¡|⁄ü \#˚ y˚T|òTü eTTe˝… ùd$+|üã&ÉT
#·Tqï~j·TTqT, sê»Vü≤+dü\#˚ eVæ≤+|üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT, dü‘·TŒs¡Twüß\jÓTTø£ÿ
|ü⁄D´dü+|ü<‘ä √ ì+&çjT· Tqï~j·TTqT n>∑T |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTqT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ j·T<∏ë q>±Á>∑+ ãVüQ<Ûë‘·T∫Á‘·+
j·T<∏ë quÛXÑ Ã¯ Á>∑V≤ü #·+Á<ä∫Á‘·yTé ˆ
<ä<sä Ù¡ j·TTø°øÔ è£ ‘·yT˚ |òTü ∫Á‘·+
$e÷qs¡‘ï· + ãVüQs¡‘ï· ∫Á‘·yTé ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<∏ë ` q>±Á>∑+ ` ãVüQ<Ûë‘·T∫Á‘·+ ` j·T<∏ë ` quÛ'Ñ ` #· `
Á>∑Vü≤#·+Á<ä∫Á‘·yéT ` <ä<äs¡Ù ` j·TTø°Ôø£è‘·y˚T|òüT∫Á‘·+ ` $e÷qs¡‘·ï+ `
ãVüQs¡‘ï· ∫Á‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ãVüQ<Ûë‘·T∫Á‘·+ q>±Á>∑+ j·T<∏ë Á>∑V≤ü #·+Á<ä∫Á‘·+ quÛ'Ñ j·T<∏ë
j·TTø°øÔ è£ ‘·yT˚ |òTü ∫Á‘·+ ãVüQs¡‘ï· ∫Á‘·+ $e÷qs¡‘ï· + <ä<sä Ù¡ .
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ãVüQ<Ûë‘·T∫Á‘·+ R $$<Ûeä TT\>∑T >¬ ]’ ø±~<Ûë‘·Te⁄\#˚ ∫Á‘·es¡eí TT
ø£*–j·TTqï, q>±Á>∑+ j·T<∏ë R |üs«¡ ‘·•Ks¡eTTe˝… j·TTqï~j·TTqT, Á>∑V≤ü #·+Á<ä
∫Á‘·+ R Á>∑Vü≤eTT\T, #·+Á<äT&ÉT nHÓ&ç ∫Á‘·eTT\‘√ ≈£L&çq, quÛÑ' j·T<∏ë R
Äø±X¯eTTe˝…, j·TTø°Ôø£è‘·y˚T|òüT∫Á‘·+ R >∑T+|ü⁄>± #˚j·Tã&çq y˚T|òüTeTHÓ&ç
∫Á‘·eTTe˝… qTqï~j·TTqT, ãVüQs¡‘·ï∫Á‘·+ R ãVüQ$<ÛäeTT\>∑T s¡‘·ïeTT\#˚
∫Á‘·es¡eí TT\T ø£*–j·TTqï~j·TTqT n>∑T, $e÷qs¡‘ï· + R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ j·÷ |ü⁄wüŒø£
$e÷qeTTqT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |ü\Ts¡+>∑T\T>∑\ <Ûë‘·T•\\#˚ ∫Á‘·es¡íeTT ø£*–j·TTqï
|üs¡«‘·•Ks¡eTTe˝…qT, #·+Á<äT&ÉT eTTqï>∑T Á>∑Vü≤eTT\#˚ ∫Á‘·eTT>∑qT+&ÉT
Äø±X¯eTTe˝…qT, >∑T+|ü⁄>± #˚j·Tã&çq y˚T|òüTeTT\jÓTTø£ÿ ∫Á‘·eTT e˝…qT,
ãVüQ$<Ûäs¡‘·ïeTT\jÓTTø£ÿ ∫Á‘·yÓTÆq ø±+‘·T\‘√ ì+&çj·TTqï{Ïº Ä |ü⁄wüŒø£
$e÷qeTTqT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eTV”≤ ø£è‘ê |üs«¡ ‘·sêõ|üPsêí
XË˝’ ≤' ø£è‘ê eèø£$å ‘êq|üPsêí' ˆ
eèøå±' ø£è‘ê' |ü⁄wüŒ$‘êq|üPsêí'
|ü⁄wüŒ+ ø£è‘·+ øπ düs|¡ Áü ‘·|Pü s¡yí Té ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTV”≤ ` ø£è‘ê ` |üs¡«‘·sêõ|üPsêí ` XË’˝≤' ` ø£è‘ê' `
eèø£$å ‘êq|üPsêí' ` eèøå±' ` ø£è‘ê' ` |ü⁄wüŒ$‘êq|üPsêí' ` |ü⁄wüŒ+ ` ø£è‘·+ `
πødüs¡|üÁ‘·|üPs¡íyéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTV”≤ R (Ä |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTq+<äTqï) uÛ÷Ñ $T, |üs«¡ ‘·sêõ|üPsêí
R |üs«¡ ‘·eTT\ es¡Tdü‘√ ì+&çq~>±, ø£è‘ê R #˚jT· ã&çq~, XË˝’ ≤' R |üs«¡ ‘·eTT\T,
eèø£$å ‘êq|üPsêí' R eèø£då eü T÷Vü≤eTT\‘√ ì+&çq$>∑, ø£è‘ê' R #˚jT· ã&çq$,
eèøå±' R eèø£eå TT\T, |ü⁄wüŒ$‘êq|üPsêí' R |üP\düeT÷Vü≤eTT‘√ ì+&çq$>±, ø£è‘ê'
R #˚jT· ã&çq$, |ü⁄wüŒ+ R |ü⁄wüŒC≤‹, øπ düs|¡ Áü ‘·|Pü s¡yí Té R øπ düse¡ TT\ ‘√&ÉqT,
<äfie¯ TT\‘√&ÉqT ì+&çq~>±, ø£è‘·+ R #˚jT· ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTq+<äT >∑\ H˚\ n+‘·jT· TqT ø=+&É\es¡Tdü‘√
ì+|üã&ÓqT. Ä ø=+&É\ìïj·TTqT eèø£då eü T÷Vü≤eTT‘√ ì+|üã&ÓqT. Ä eèø£eå TT
\ìïj·TTqT |ü⁄e⁄«\ düeT÷Vü≤eTT‘√ ì+|üã&ÓqT. Ä |ü⁄e⁄«\ìïj·TTqT øπ düse¡ TT\
‘√&ÉqT, <äfie¯ TT\ ‘√&ÉqT ì+&ç j·TTqï≥T¢>± ì]à+|üã&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ø£è‘êì y˚XÊàì #· bÕ+&ÉTsêDÏ
‘·<ë∏ düT|ü⁄cÕŒ D´|æ |ü⁄wüÿsêDÏ ˆ
|ü⁄q X¯Ã |ü<ëàì düøπ düsêDÏ
<ÛHä ê´ì ∫Á‘êDÏ ‘·<ë∏ eHêì ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£è‘êì ` y˚XÊàì ` #· ` bÕ+&ÉTsêDÏ ` ‘·<ë∏ ` düT|ü⁄cÕŒDÏ `
n|æ ` |ü⁄wüÿsêDÏ ` |ü⁄q' ` #· ` |ü<ëàì ` düøπ düsêDÏ ` <ÛHä ê´ì ` ∫Á‘êDÏ `
‘·<ë∏ ` eHêì ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` y˚XÊàì bÕ+&ÉTsêDÏ, ‘·<ë∏ |ü⁄wüÿsêDÏ düT|ü⁄cÕŒDÏ, |ü⁄qX¯Ã |ü<ëàì
düøπ düsêDÏ, ‘·<ë∏ eHêì <ÛHä ê´ì, ∫Á‘êDÏ #· ø£è‘êì.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` y˚XÊàì R eT+~s¡eTT\T, bÕ+&ÉTsêDÏ R ‘Ó\$¢ >±qT, ‘·<ë∏ R
nfÒ¢, |ü⁄wüÿsêDÏ R düs¡düT‡\T, düT|ü⁄cÕŒDÏ R ñ‘·ÔeTeTT˝…’q |ü⁄wüŒeTT\‘√
ì+&çq$>±qT, |ü⁄qX¯Ã R ‹]–, |ü<ëàì R ‘êeTs¡|üPe⁄\T, düπødüsêDÏ R
øπ düse¡ TT\‘√ ì+&çq$>±qT, ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ eHêì R ñ<ë´qeqeTT\T, <ÛHä ê´ì
R ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ $>∑qT, ∫Á‘êDÏ #· R $$<Ûeä s¡eí TT\T >∑\$>±qT, ø£è‘êì R #˚jT· ã&çq$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTq eT+~s¡eTT \ìïj·TTqT ‘Ó\¢ìyÓ’
j·TT+&ÉTq≥T¢qT, düs¡düT‡ \ìïj·TTqT |ü<ëà~|ü⁄wüŒuÛÑ]‘·eTT˝…’ j·TT+&ÉTq≥T¢qT,
|ü<àä eTT\ìïj·TTqT øπ düse¡ TT\‘√ ì+&çjT· T+&ÉTq≥T¢>q∑ T, n≥T\H˚ ñ<ë´qeqeTT
\ìïj·TTqT $TøÏÿ* eTH√Vü≤s¡eTT˝…’ j·TT+&ÉTq≥T¢>q∑ T ì]à+|üã&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ |ü⁄cÕŒVü≤«j·T+ HêeT $sê»e÷q+
s¡‘ï· Á|üu≤Û _ÛXÃ¯ $es¡eΔ ÷qyéT ˆ
y˚XÀà‘·eÔ ÷Hê eT|æ #√#·Ãe÷q+
eTVü‰ø£|æ düÁÔ ‘· eTVü‰$e÷qyéT ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄cÕŒVü≤«j·T+ ` HêeT ` $sê»e÷q+ ` s¡‘ï· Á|üu≤Û _Û' ` #· `
$es¡eΔ ÷qyéT ` y˚XÀà‘·eÔ ÷HêyéT ` n|æ ` #· ` ñ#·Ãe÷q+ ` eTVü‰ø£|'æ ` ‘·Á‘·
` eTVü‰$e÷qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ø£|'æ ‘·Á‘· s¡‘ï· Á|üu≤Û _Û', $es¡eΔ ÷q+ y˚XÀà‘·eÔ ÷Hê+
n|æ #· ñ#·Ãe÷q+ |ü⁄cÕŒVü≤«j·T+ HêeT $sê»e÷q+, eTVü‰$e÷q+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ø£|'æ R yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Óq’ j·÷ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, s¡‘ï· Á|üu≤Û _Û'
R s¡‘ï· eTT\jÓTTø£ÿ Á|üu\ÑÛ #˚, $es¡eΔ ÷q+ R ô|s¡T>∑T#·Tqï~j·TTqT, y˚XÀà‘·eÔ ÷HêyéT
n|æ #· R ÁX‚wü˜yÓTÆq uÛÑeqeTT\ø£+f…qT >∑÷&É, ñ#·Ãe÷q+ R ñqï‘·yÓTÆq
Á|üe÷DeTT>∑\~j·TTqT (>=|üŒ<Ó’q ø°]Ô>∑\~j·TTqT), |ü⁄cÕŒVü≤«j·T+ HêeT R
|ü⁄wüŒø£eTqT ù|s¡T ø£*–q~j·TTHÓ,’ $sê»e÷q+ R >=|üŒ<Óq’ $e÷qeTTqT, <ä<sä Ù¡
R #·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT :` ªy˚XÀà‘·eÔ ÷HêyéT n|æ ñ#·Ãe÷q+μ ` <˚yê\j·T >√|ü⁄s¡eTT\ø£+f…qT,
ñqï‘·yTÓ qÆ kÕúqeTT ø£*qZ {Ï~º .
‘ê‘·Œs¡éTT :` s¡‘ï· eTT\ ø±+‘·T\#˚ ñ»®«\eTT>± Á|üø±•+#·T#·Tqï~j·TTqT, n#·Ã{Ï
ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ uÛeÑ qeTT\ø£+f…qT ñqï‘·yTÓ qÆ Á|üe÷DeTT >∑\~j·TTqT, |ü⁄wüŒø£eTqT
ù|s¡T‘√ $sêõ\T¢ #·Tqï~j·TTq>∑T eTVü‰$e÷qeTTqT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ø£è‘êX¯Ã yÓ&’ ÷É s¡éTj·÷ $Vü≤+>±'
s¡÷|ü´Á|üyêfiË’ X¯Ã ‘·<ë∏ $Vü≤+>±' ˆ
∫Á‘ê X¯Ã HêHêedüT_Û s¡T“¤»+>±'
C≤‘ê´qTs¡÷bÕ düTsÔ >¡ ± X¯óÙuÛ≤+>±' ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£è‘ê' ` #· ` yÓ&’ ÷É s¡éTj·÷' ` $Vü≤+>±' ` s¡÷|ü´Á|üyêfiË'’ ` #·
` ‘·<ë∏ ` $Vü≤+>±' ` ∫Á‘ê' ` #· ` HêHêedüT_Û' ` uÛTÑ »+>±' ` C≤‘ê´ `
nqTs¡÷bÕ' ` ‘·Ts¡>±' ` X¯óuÛ≤+>±' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (‘·Á‘·) yÓ&’ ÷É s¡éTj·÷' $Vü≤+>±' ø£è‘ê', ‘·<ë∏ s¡÷|ü´Á|üyêfiËX’ Ã¯
$Vü≤+>±' ø£è‘ê', HêHêedüT_Û' ∫Á‘ê' uÛTÑ »+>±X¯Ã ø£è‘ê', C≤‘ê´ nqTs¡÷bÕ'
X¯óuÛ≤+>±' ‘·Ts¡>±' ø£è‘ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä |ü⁄wüŒø£eTTq+<äT, yÓ&’ ÷É s¡éTj·÷' R yÓ&’ ÷É s¡éTDÏ
ì]à‘·yTÓ qÆ {Ï,º $Vü≤+>±' ø£è‘ê' R |ü≈îå£ \T ì]à+|üã&çq$, ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ s¡÷|ü´
Á|üyêfiË'’ #· R yÓ+&ç‘√&ÉqT |ü>&∑ eÉ TT‘√&ÉqT ≈£L&É, $Vü≤+>±' ø£è‘ê' R ø=ìï
|ü≈îå£ \T ì]à+|üã&çjT· Tqï$, HêHêedüT_Û' R $$<Ûeä TT˝…q’ s¡‘ï· eTT\#˚, ∫Á‘ê'
uÛTÑ »+>±' R ∫Á‘·eTT˝…q’ düsŒ¡ eTT\TqTï, ø£è‘ê' R ì]à+|üã&çq$, C≤‘ê´ nqTs¡÷bÕ'
R ‘·eT ñ‘·eÔ TC≤‹øÏ ‘·–q≥T¢>±, X¯óuÛ≤+>±' R eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ nej·TeeTT\T
ø£*–j·TT+&ÉTq≥T¢>±, ‘·Ts¡>±' ø£è‘ê' R nX¯«eTT\TqT ì]à+|üã&çjT· Tqï$.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` C≤‘ê´qTs¡÷bÕ' R $e÷qdæ‹ú jÓ÷>∑éT>∑T nì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä $e÷qeTTq+<äT yÓ’&É÷s¡´s¡‘·ïeTT\‘√&ÉqT, yÓ+&ç‘√&ÉqT,
|ü>&∑ eÉ TT\‘√&ÉqT, düT+<äsy¡ TÓ qÆ |ü≈îå£ \T ì]à+|üã&ç n\+ø£]+|üã&ç j·TTqï$.
nfÒ¢ $$<Ûsä ‘¡ ï· eTT\‘√ düsŒ¡ eTT\T ì]à+|üã&çjT· Tqï$. ñ‘·eÔ TC≤‹ nì|æ+#·T
q≥T¢>± ñ‘·eÔ TyÓTqÆ nej·TeeTT\‘√ ˇbÕŒs¡Tq{Ïº >∑Ti¿eTT\T >∑÷&É ì]à+|üã&çq$.
XÀ¢ˆˆ Á|üyêfi¯C≤+ã÷q<ä|ü⁄wüŒ|üøå±'
dü©\ e÷e]®‘õ· Vü≤à|üø±å ' ˆ
ø±eTdü´ kÕøå± ~e uÛ≤+‹ |üø±å '
ø£è‘ê $Vü≤+>± düT‡eTTU≤ düT‡|üø±å ' ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üyêfi¯C≤+ã÷q<ä|⁄ü wüŒ|üø±å ' ` dü©\yéT ` Äe]®‘õ· Vü≤à|üø±å ' `
ø±eTdü´ ` kÕøå±‘Y ` Çe ` uÛ≤+‹ ` |üø±å ' ` ø£è‘ê' ` $Vü≤+>±' ` düTeTTU≤' `
düT|üø±å ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· Á|üyêfi¯C≤+ã÷q<ä|⁄ü wüŒ|üø±å ', dü©\yéT Äe]®‘õ· Vü≤à|üø±å '
düTeTTU≤' düT|üø±å ' ø£è‘ê' $Vü≤+>±' kÕøå±‘Y ø±eTdü´ |üø±å ' Çe uÛ≤+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä $e÷qeTTq+<äT, Á|üyêfi¯C≤+ã÷q<ä|⁄ü wüŒ|üø±å ' R
|ü>&∑ eÉ TT\#˚‘q· T ã+>±s¡eTT#˚‘q· T ì]à+|üã&çq |ü⁄wüŒeTT\‘√ n\+ø£]+|üã&çq
¬sø£ÿ\T >∑\$>∑qT, dü©\+ R $˝≤düeTT>±, Äe]®‘· R e+#·ã&çq, õVü≤à R
e+ø£sj ¡ TÆÓ q, |üø±å ' R s¬ ø£ÿ\T>∑\$>∑qT, düTeTTU≤' R #·øÿ£ ì eTT≈£îÿ\T>∑\$>∑qT,
düT|üø±å ' R n+<äyTÓ qÆ s¬ ø£ÿ\T>∑\$>∑qT, ø£è‘ê' R ì]à+|üã&çq, $Vü≤+>±' R
|ü≈£åî\T, kÕøå±‘Y R kÕøå±‘·TÔ>±, ø±eTdü´ R eTqà<∏äTìjÓTTø£ÿ, |üøå±' Çe R
ôdq’ éTT\Te˝…, uÛ≤+‹ R Á|üø±•+#·T#·Tqï$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä $e÷qeTTq+<ä* |ü≈îå£ \T, |ü>&∑ eÉ TT\‘√&ÉqT, ã+>±s¡eTT‘√&ÉqT
ì]à+|üã&çq |ü⁄e⁄«\‘√ n\+ø£]+|üã&çj·TT+&ÓqT. n$ ‘·eT e+ø£s¡jÓÆTq
s¬ ø£ÿ\˝ÀìøÏ yÓT&É\T e+ø£s>¡ ±#˚dæ C§ì|æ #·÷&ÉeTT#·Ã≥>± qT+&ÓqT. yê{ÏjTÓ Tø£ÿ
eTTf…\º TqT, s¬ ø£ÿ\TqT ≈£L&Ü düT+<äse¡ TT>± ø±qe#·TÃ#·T+&ÓqT. Ä ø±s¡DeTT#˚‘·
q$ eTqà<∏Tä ì ôdì’ ≈£î˝≤ j·TqTq{§¢|ü #·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ìj·TT»é÷Hê düTÔ >∑C≤ düT‡Vü≤kÕÔ
dü‡øπ düsê XÀÃ‘·Œ\|üÁ‘·V≤ü kÕÔ' ˆ
ãuÛ÷Ñ e <˚M #· ø£è‘ê düTVü≤kÕÔ
\ø°Îdü<Ô ë∏ |ü~àì |ü<àä Vü≤kÕÔ ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìj·TT»é÷Hê' ` ‘·T ` >∑C≤' ` düTVü≤kÕÔ' ` düøπ düsê' ` #· `
ñ‘·Œ\|üÁ‘·V≤ü kÕÔ' ` ãuÛ÷Ñ e ` <˚M ` #· ` ø£è‘ê ` düTVü≤kÕÔ ` \ø°Î' ` ‘·<ë∏ `
|ü~àì ` |ü<àä Vü≤kÕÔ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· >∑C≤' düTVü≤kÕÔ' düπødüsê' ñ‘·Œ\|üÁ‘·Vü≤kÕÔ' #·
ìj·TT»é÷Hê' ø£è‘ê', ‘·<ë∏ |ü~àì <˚M \ø°Î' düTVü≤kÕÔ |ü<àä Vü≤kÕÔ #· ø£è‘ê
ãuÛ÷Ñ e.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä $e÷qeTTq+<äT, >∑C≤' R @qT>∑T\T, düTVü≤kÕÔ' R
düT+<äse¡ TT˝…q’ ‘=+&ÉeTT\T>∑\$>∑qT, düøπ düsê' R øπ düse¡ TT\e+{Ï s√eTeTT\T
>∑\$>∑qT, ìj·TT»é÷Hê' R ìjÓ÷–+|üã&çqyÓ,’ ø£è‘ê' R ì]à+|üã&çq$. ‘·<ë∏
R nfÒ¢, |ü~àì R ‘êeTs¡ø=\qTq+<äT, <˚M \ø°Î' R \ø°Î<˚$, düTVü≤kÕÔ R
düT+<äsy¡ TÓ qÆ Vü≤düeÔ TT\T ø£\~>∑qT, |ü<àä Vü≤kÕÔ R ‘êeTs¡|⁄ü e⁄« #˚‹j·T+<äT >∑\~>∑qT,
ø£è‘ê ãuÛ÷Ñ e R ì]à+|üã&çq<Ó’ j·TT+&ÓqT.
‹\ø£eTT :` ìj·TT»é÷Hê' R ñ‘·sÔ ês¡eΔ TTq, #Ó|Œü uÀe⁄ \ø°Î<˚$ì, n_ÛùwøÏ+#·T
ø=i¬ø’ ìjÓ÷–+|üã&çq<äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` @qT>∑T\T n+<äyÓTÆq ‘=+&ÉeTT\T>∑\$>∑qT, πødüs¡eTT\e+{Ï
s√eTeTT\T >∑\$>∑qT, ñ‘·Œ\eTT\qT ‘=+&ÉeTT\#˚ <Ûä]+∫ j·TTqï≥T¢>∑qT
ì]à+|ü ã &ç , \ø° Î <˚ $ jÓ T Tø£ ÿ n_Û ù wø£ e TTq≈£ î Äj· T ‘· Ô y Ó T Æ j· T T+&É T q≥T¢
ì]à+|üã&çq$. \ø°Î<˚$ |ü<àä düsd¡ Tü ‡q+ <äTqï<Ó’ #˚‹j·T+<äT |ü<àä eTTqT <Û]ä +∫
eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ Vü≤düeÔ TT\T >∑\~>± ì]à+|üã&çjT· T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Çre ‘·<Zä èVü≤ eT_Û>e∑ T´ XÀuÛqÑ +
dü$düàjÓ÷ q>∑ $Te #ês¡T XÀuÛqÑ yéT ˆ
|ü⁄q X¯Ã ‘·‘Œ· s¡eTdüT>∑ìΔ düTq›s+¡
Væ≤e÷‘·´j˚T q>∑ $Te #ês¡Tø£qs› y¡ Té ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` Çe ` ‘·<äZ èVü≤yéT ` n_Û>e∑ T´ ` XÀuÛqÑ + ` dü$düàj·T' `
q>∑yTé ` Çe ` #ês¡T ` XÀuÛqÑ + ` |ü⁄q' ` #· ` ‘·‘Y ` |üse¡ TdüT>∑+~Û `
düT+<äs+¡ ` Væ≤e÷‘·´j˚T ` q>∑yTé ` Çe ` #ês¡Tø£qs› y¡ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç‹ Çe Væ≤e÷‘·´j˚T |üse¡ TdüT>∑+~Û, düT+<äs+¡ #ês¡Tø£+<äs+¡
XÀuÛqÑ + q>∑$Te (dæ‘ú +· ) XÀuÛqÑ + ‘·‘Y >∑èVü≤+ n_Û>e∑ T´ |ü⁄q' #· dü$düàj·T'
(ãuÛÑ÷e).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç‹ Çe R Ç≥T¢+&É>±, Væ≤e÷‘·´j˚T R ••s¡ãTT‘·Te⁄
nekÕqeTTq, |üse¡ TdüT>∑+~Û R >=|üŒ<Óq’ eT+∫ |ü]eTfi¯eTT>∑\~j·TTqT, düT+<äs+¡
R eTH√Vü≤s¡yTÓ qÆ ~j·TT, #ês¡Tø£+<äsy¡ Té R s¡eTýÓTqÆ ‘=i¿\T>∑\~j·TTqT n>∑T,
q>∑yTé Çe R eèø£eå TTe˝… qTqï{Ï,º #ês¡T XÀuÛqÑ + R düT+<äsy¡ TÓ qÆ XÀuÛ>Ñ \∑ <ä>T∑ ,
q>∑yTé Çe (dæ‘ú +· ) R |üs«¡ ‘·eTTe˝…qTqï{Ï,º XÀuÛqÑ + ‘·‘Y >∑èVü≤+ R eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ
Ä >∑èVü≤eTTqT, n_Û>∑eT´ R #˚], |ü⁄q' R eTs¡\, dü$düàj·T' ãuÛÑ÷e R
ÄX¯Ãs¡´düeTì«‘·T&ÜjÓTqT.
‹\ø£eTT :` n_Û>e∑ T´ |ü⁄q' dü$düàj·T' ãuÛ÷Ñ e R Ä $+‘·\≈£î |ü]$T‹ ˝Òøb£ ˛e⁄≥#˚
‹]– ‹]– Vü≤qTeT ÄX¯Ãs¡éTTqT bı+<äT#·T+&Óqì uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` |ü⁄qX¯Ã n_Û>∑eT´ R ‹]– ‹]– #·÷∫ Vü≤qTeT j·÷
n<äT“¤‘<· èä X¯éTTq≈£î ÄX¯Ãs¡éTT H=+<Óqì uÛ≤eeTT.
sêe÷qTJj·TeTT :` n_Û>e∑ T´ |ü⁄q' dü$düàj·T' ãuÛ÷Ñ e R Ç+‘·<÷ä s¡eTT yÓ<øä qÏ qT
ø±+‘ê»qeTT‘√ ≈£L&çq sêeDT &ÉT+&ÉT Á|ü<˚X¯eTTqT ø£qT>=qC≤\q+<äT\≈£î
ÄX¯Ãs¡éTT H=+<Óqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` edü+‘·ãTT‘·Te⁄q+<äT |ü⁄wæŒ+∫ |ü]eT[+#·T#·T n+<äyÓTÆq
ø√≥s¡eTT\‘√ s¡eTD°jT· yÓTÆ j·TT+&ÉT eèø£eå TTe˝…qT, düT+<äsy¡ TÓ qÆ |üs«¡ ‘·eTTe˝…qT,
n‹s¡eTD°jT· yÓTÆ eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ Æ ñqï{Ïº Ä sêeDTì >∑èVü≤eTTqT #˚] sêeD≤düTs¡Tì
ø£qT>=qC≤\ø£ Ä |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTjÓTTø£ÿ yÓX’ Ê\éTTq ø£#ÃÓ s¡Ty=+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ ‘ê+ ø£|æ s¡_|Û ‘ü ´· |üPõ‘ê+
#·sH¡ é |ü⁄Ø+ <äXe¯ TTKu≤VüQbÕ*‘êyéT ˆ
n<äèX¯´ ‘ê+ »qø£dTü ‘ê+ düT|üPõ‘ê+
düT<äT'œ‘·' |ü‹>∑TDy˚>ì∑ ]®‘êyéT ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` ‘ê+ ` ø£|'æ ` n_Û|‘ü ´· ` |üPõ‘ê+ ` #·sH¡ é `
|ü⁄Ø+ ` <äXe¯ TTKu≤VüQbÕ*‘êyéT ` n<äèX¯´ ` ‘ê+ ` »qø£dTü ‘ê+ ` düT|üPõ‘ê+
` düT<äT'œ‘·' ` |ü‹>∑TDy˚>ì∑ ]í‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· <äXe¯ TTKu≤VüQbÕ*‘ê+, |üPõ‘ê+ ‘ê+ |ü⁄ØyéT, n_Û|‘ü ´· ,
#·s¡Hé, ø£|æ', |ü‹>∑TDy˚>∑ì]®‘ê+, düT|üPõ‘ê+, ‘ê+ »qø£düT‘êyéT, n<äèX¯´,
düT<äT'œ‘·', ãuÛ÷Ñ e.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, <äXe¯ TTKu≤VüQbÕ*‘ê+ R <äXÁ¯ ê⁄ì uÛTÑ »
ã\eTT#˚ bÕ*+|üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT, |üPõ‘ê+ R >ös¡$+|üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT,
‘ê+ |ü⁄Ø+ R Ä \+ø±|ü⁄]ì, n_Û|‘ü ´· R #˚], #·sH¡ é R #·]+#·T#·T, ø£|'æ R
Vü≤qTeT, |ü‹>∑TDy˚>ì∑ ]®‘ê+ R uÛsÑ j
Ô¡ TÓ Tø£ÿ >∑TDÁ|üu≤Û eeTT#˚ Äø£èwüj
º TÆÓ q~j·TTqT,
düT|üPõ‘ê+ R $TøÏÿ* eTìï+|üã&ÉT#·Tqï~j·TTq>∑T, ‘ê+ »qø£dTü ‘ê+ R Ä
d”‘ê<˚$ì, n<äèX¯´ R ø£qT>=qC≤\ø£, düT<äT'œ‘·' ãuÛÑ÷e R $TøÏÿ*
<äT'œ+∫qyê&ÉjÓT´qT.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` |ü‹>∑TDy˚>ì∑ ]®‘ê+ R uÛsÑ j
Ô¡ TÆÓ q lsêeTTìjÓTTø£ÿ n<äT“¤‘·
>∑TDeTT\jÓTTø£ÿ düàs¡D#˚ ø£*–q ñ<˚«>∑eTT#˚ ˝§+–b˛sTT j·TTqï<äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ Vü≤qTeT sêeDTì |üsêÁø£eTeTT#˚ dü+s¡ø+åÏ |üã&ÉT#·Tqï{Ïº
Ä \+ø±|ü⁄]j·T+<äT #·]+#·T#·T, lsêeTTì ø£fi≤´D>∑TDeoø£è‘·jÓÆT »>∑‘Y
|üPE´sê\sTTq »qø£‘q· j·TqT ø£qT>=qC≤\ø£ ø£&TÉ ~>∑T\TH=+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü<Ô ë ãVüQ$<Ûuä ≤Û $‘ê‘·àq'
ø£è‘ê‘·àH√ »qø£dTü ‘ê+ düTes¡Ô àq' ˆ
n|üX´¯ ‘√ -uÛeÑ <ä‹<äT'œ‘·+ eTq'
düT#·≈îå£ wü' Á|ü$#·s‘¡ √ eTVü‰‘·àq' ˆˆ 17
ª |ü⁄wüŒø£<äs¡Ùq+μμ HêeT
dü|üÔeTdü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·<ë ` ãVüQ$<Ûuä ≤Û $‘ê‘·àq' ` ø£è‘ê‘·àq' ` »qø£dTü ‘ê+
` düTes¡Ô àq' ` n|üX´¯ ‘·' ` nuÛeÑ ‘Y ` n‹<äT'œ‘·+ ` eTq' ` düT#·≈îå£ wü' `
Á|ü$#·s‘¡ '· ` eTVü‰‘·àq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ãVüQ$<Ûuä ≤Û $‘ê‘·àq', ø£è‘ê‘·àq', düTes¡Ô àq', düT#·≈îå£ wü',
Á|ü$#·s‘¡ '· , eTVü‰‘·àq', »qø£dTü ‘êyéT n|üX´¯ ‘·', Vü≤qTeT‘·' eTq' n‹<äT'œ‘·+
nuÛeÑ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ãVüQ$<Ûuä ≤Û $‘ê‘·àq' R ãVüQ$<Ûeä TT\T>±
}Væ≤+#·T#·Tqï Ä‘·àø£s¡ÔeéTT>∑\yê&ÉTqT, ø£è‘ê‘·àq' R <Ûäè&ÛÉyÓTÆq eTqdüT‡
>∑\yê&ÉTqT, düTes¡Ô àq' R düHêàs¡Ze]Ôj·TTqT, düT#·≈£åîwü' R ñ‘·ÔeTyÓTÆq #·÷|ü⁄
>∑\yê&ÉTqT, Á|ü$#·s‘¡ '· R n+‘·≥qT dü+#·]+#·T#·Tqïyê&ÉTqT, eTVü‰‘·àq' R
eTVü≤˙j·TT&ÉTqT, »qø£dTü ‘êyéT n|üX´¯ ‘·' R C≤qøÏì #·÷&É˝ìÒ yê&ÉTq>∑T, Vü≤qTeT‘·'
R Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ, eTq' R eTqdüT‡, ‘·<ë R Ä düeTj·TeTTq+<äT,
n‹<äT'œ‘·yTé nuÛeÑ ‘Y R $TøÏÿ* ∫+‘ê≈£î\yÓTqÆ <ëjÓTqT.
‹\ø£eTT :` düT#·≈îå£ wü' R ÁX¯ó‹düà è‹Hê´j·Ts¡÷|üyTÓ qÆ H˚Á‘·eTT\T >∑\yê&Éì ns¡eú TT.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` ãVüQ$<Ûuä ≤Û $‘ê‘·àq' R <ëdüéTT eTTqï>∑T ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’
uÛøÑ uÔÏ ≤Û eeTT\#˚ n]Ã+|üã&çq |üse¡ ÷‘·àdü«s¡÷|ü⁄&Óq’ lsêeTT&ÉT >∑\yê&ÉT, düT#·≈îå£ wü'
R nÁbÕø£è‘·yTÓ qÆ H˚Á‘·eTT\T >∑\yê&ÉT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` düTes¡Ô àq' R dü<ë#ês¡d+ü |üqTï&ÉT, düT#·≈îå£ wü' R <ä÷s¡
dü÷ø£Î $wüjT· <äsÙ¡ qeTTq+<äT nÁ|ü‹Vü≤‘·yTÓ qÆ H˚Á‘·<èä wæ>º \∑ yê&ÉT.
sêe÷qTJj·TeTT :` düT#·≈îå£ wü' R ˇø£ÿkÕ] #·÷#·T≥ e÷Á‘·eTT#˚‘H· ˚ ø£s‘¡ ˝· ≤
eT\ø£eTT>± düs«¡ eTTqT düŒwüeº TT>∑ #·÷&ÉXø¯ ÔÏ >∑\yê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘·≥ ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ uÛ≤eq\‘√ ì+&çq eTqdüT‡ >∑\yê&ÉTqT,
düHêàs¡eZ s¡qÔ T&ÉTqT, >=|üŒ <äsÙ¡ qX¯øÔÏ >∑\yê&ÉTqT n>∑T Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT d”‘e· TàqT
ø£qT>=qC≤\ø£ ∫+‘êyê´≈£î\∫‘·T&Ô j É TÓ ´qT.
ªª|ü⁄wüŒø£<sä Ù¡ qeTTμμ nqT
@&Ée düseZ¡ TT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
nwüºeTdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ dü ‘·d´ü eT<Û̊´ uÛeÑ qdü´ dü+dæ‘ú +·
eTVü≤ ~«e÷q+ eTDÏeÁ»∫Á‹‘·yTé ˆ
Á|ü‘·|üÔC≤+ã÷q<äC≤\ø£èÁ‹eT+
<ä<sä Ù¡ Ms¡' |üeHê‘·à»' ø£|'æ ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·d´ü ` eT<Û̊´ ` uÛeÑ qdü´ ` dü+dæ‘ú +· ` eTVü≤‘Y ` $e÷q+
` eTDÏeÁ»∫Á‹‘·yéT ` Á|ü‘·|üÔC≤+ã÷q<äC≤\ø£èÁ‹eT+ ` <ä<äs¡Ù ` Ms¡' `
|üeHê‘·à»' ` ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü', Ms¡', |üeHê‘·à»' ø£|'æ , ‘·d´ü uÛeÑ qdü´ eT<Û̊´ dü+dæ‘ú +· ,
eTDÏeÁ»∫Á‹‘·+ Á|ü‘|· CÔü ≤+ã÷q<äC≤\ø£èÁ‹eT+, eTVü≤‘Y $e÷q+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä, Ms¡' R eTVü‰Ms¡T&Ó’q, |üeHê‘·à»' ø£|æ' R
yêj·TTq+<äqT&Ó’q Vü≤qTeT, ‘·dü´ uÛÑeqdü´ eT<Û˚´ R Ä uÛÑeqeTTjÓTTø£ÿ
eT<Û´ä uÛ≤>∑eTTq, dü+dæ‘ú '· R n\sês¡T#·Tqï{Ï,º Á|ü‘|· CÔü ≤+ã÷q<äC≤\ø£èÁ‹eT+ R
|ü⁄≥eTTô|≥ºã&ç y˚T*$T ã+>±s¡eTT‘√ ì]à+|üã&çq~j·TTqT, eTDÏeÁ»∫Á‹‘·+
R eTDT\‘√&ÉqT eÁ»eTT\‘√&ÉqT ∫Á‹+|üã&çq~j·TTq>∑T, eTVü≤~«e÷q+ R
>=|üŒ<Óq’ |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTqT, <ä<sä Ù¡ R ‹\øÏ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä eTVü‰uÛeÑ qeTT\eT<Û´ä X¯ó<ädΔ Tü es¡eí TT‘√&ÉqT, eÁ»yÓ&’ ÷É sê´~
s¡‘ï· eTT\‘√&ÉqT ì]à+|üã&çq ãVüQ$<Ûeä TT\>∑T ∫Á‘·eTT\T>∑\ |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTqT
Vü≤qTeT ‹\øÏ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘· <äÁ|üy˚Tj·÷Á|ü‹ø±s¡ø£èÁ‹eT+
ø£è‘·+ dü«j·T+ kÕ~Û«‹ $X¯«ø£sà¡ D≤ ˆ
~e+ >∑‘+· yêj·TT|ü<Áä∏ |ü‹wæ̃‘+·
e´sê»‘ê--~‘·´|ü<dä∏ ´ü \ø£Îe‘Y ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` nÁ|üyT˚ j·÷Á|ü‹ø±s¡øè£ Á‹eT+ ` ø£è‘·+ ` dü«j·T+ ` kÕ<ÛTä
` Ç‹ ` $X¯«ø£sà¡ D≤ ` ~e+ ` >∑‘+· ` yêj·TT|ü<Áä∏ |ü‹wæ̃‘+· ` e´sê»‘· `
Ä~‘·´|ü<dä∏ ´ü ` \ø£Îe‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nÁ|üyT˚ j·÷Á|ü‹ø±s¡øè£ Á‹eT+, $X¯«ø£sà¡ D≤ dü«j·T+ kÕ<ÛTä Ç‹
ø£è‘·+, ~e+ >∑‘+· , yêj·TT|ü<Áä∏ |ü‹wæ̃‘+· ‘·‘,Y Ä~‘·´|ü<dä∏ ´ü \ø£Îe‘Y e´sê»‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nÁ|üy˚Tj·÷Á|ü‹ø±s¡ø£èÁ‹eT+ R n|ü]$T‘·eTT>±qT,
nqT|üe÷qeTT>±qT ì]à+|üã&çq~j·TTqT, $X¯«ø£sà¡ D≤ R $X¯«ø£sà¡ #˚, dü«j·T+ R
‘·q+‘·≥‘êqT, kÕ<ÛTä Ç‹ R y˚T˝…q’ ~ j·Tì, ø£è‘·+ R ì]à+|üã&çq~j·TTqT,
~e+ >∑‘·+ R Äø±X¯eTTq+<äTqï~j·TTqT, yêj·TT|ü<∏äÁ|ü‹wæ˜‘·+ R n+‘·]ø£å
e÷s¡eZ TTq kÕú|+æ |üã&çq~j·TTqT n>∑T, ‘·‘Y R Ä |ü⁄wüŒø£$e÷qeTT, Ä~‘·´|ü<dä∏ ´ü
R dü÷s¡T´ì e÷s¡eZ TTq≈£î, \ø£Îe‘Y R ∫Vü≤ïeTTe˝…, e´sê»‘· R $sêõ\T¢#T· +&ÓqT.
‹\ø£eTT :` nÁ|üy˚Tj·T nÁ|ü‹ø±s¡ø£èÁ‹eT+ R nq>± Ç+‘· j·Tqsêì
kÂ+<äsê´<äT\#˚ Á|ü‹eT\#˚ dü+bÕ~+∫q ∫Á‘·XÀuÛ>Ñ \∑ ~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü ] $T‘· e TTqT, nqT|ü e ÷qeTT>± $X¯ « ø£ s ¡ à #˚ ‘· q
ìsêàDeTT\˝À¬ø\¢ ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ ìsêàDeTì|æ+#·Tø=qT≥¬ø’ ì]à+|üã&çq~j·TTqT n>∑T
Ä $e÷qeTT Äø±X¯eTTq yÓ\T>=+<äT#·T dü÷s¡T´ì e÷s¡eZ TTqT ‘Ó\T|ü⁄ düT+<äsy¡ TÓ qÆ
ˇø£ ∫Vü≤ïeTT>± $sêõ\T¢#T· +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ q ‘·Á‘· øÏ+∫ qï ø£è‘·+ Á|üjT· ‘·ï‘√
q ‘·Á‘· øÏ+∫ qï eTVü‰s¡Ωs‘¡ ï· e‘Y ˆ
q ‘˚ $X‚cÕ ìj·T‘ê düT‡πswü«|æ
q ‘·Á‘· øÏ+∫ qï eTVü‰$X‚weü ‘Y ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` ‘·Á‘· ` øÏ+∫‘Y ` q ` ø£è‘·+ ` Á|üjT· ‘·ï‘·' ` q ` ‘·Á‘· `
øÏ+∫‘Y ` q ` eTVü‰s¡Ωs‘¡ ï· e‘Y ` q ` ‘˚ ` $X‚cÕ' ` ìj·T‘ê' ` düTsπ wüß ` n|æ
` q ` ‘·Á‘· ` øÏ+∫‘Y ` q ` eTVü‰$X‚weü ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· Á|üjT· ‘·ï‘·' q ø£è‘·+ øÏ+∫‘Y Hêdæ—Ô ‘·Á‘· eTVü‰s¡Ωs‘¡ ï· e‘Y
øÏ+∫‘Y Hêdæ—Ô ‘˚ $X‚cÕ' düTsπ wü«|æ q ìj·T‘ê'— ‘·Á‘· q eTVü‰$X‚weü ‘Y øÏ+∫‘Y
HêdæÔ.
(8) ` nwüºeTdüs¡Z 263
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTq+<äT, Á|üj·T‘·ï‘·' R $X‚wü
Á|üjT· ‘·ïeTT#˚‘,· q ø£è‘·+ R #˚jT· ã&Éì~, øÏ+∫‘Y HêdæÔ R ø=+#ÓeTT>∑÷&É ˝Ò<Tä ,
‘·Á‘· R n#·Ã≥, q eTVü‰s¡Ωs‘¡ ï· e‘Y R neT÷\éTT˝…q’ s¡‘ï· eTT\‘√ ì]à+|üã&Éì~,
øÏ+∫‘Y R ø=+#ÓeTT>∑÷&É, HêdæÔ R ˝Ò<Tä — ‘˚ $X‚cÕ' R n#·Ã≥qTqï Ä $X‚weü TT\T,
düTsπ wü«|æ R <˚e‘·\˝À>∑÷&É, q dü+‹ R ˝Òe⁄— ‘·Á‘· R n#·Ã≥, q eTVü‰$X‚weü ‘Y
R n<äT“¤‘y· TÓ qÆ $X‚weü TT ø£*– j·TT+&Éì~, øÏ+∫‘Y HêdæÔ R ø=+#ÓeTT>∑÷&É ˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTq+<äT ø£qT|æ+#·Tq eìïj·TTqT >=|üŒ
Á|üj·T‘·ïeTT#˚ kÕ~Û+∫q{Ïºy˚. n#·Ã≥ >∑\ edüTÔe⁄\ìïj·TTqT neT÷\éTT˝…’q
s¡‘·ïeTT\‘√ ì]à‘·yÓTÆq$j˚T. n#·Ã≥ >∑\ $X‚wüeTT\T <˚e˝Àø£eTTq+<äT>±ì,
<˚e$e÷qeTT\+<äT>±ì ø£ìŒ+|üe⁄. n#·Ã≥ n<äT“¤‘e· TTø±q{Ïº $wüjT· y˚T$Tj·TTqT
˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ ‘·|üdü‡e÷<Ûëq|üsêÁø£e÷]®‘·+
eTqdü‡e÷<Ûëq$#ês¡#ê]DyéT ˆ
nH˚ø£dü+kÕúq$X‚wüì]à‘·+
‘·‘· dü‘Ô · düT\Ô ´$X‚w<ü sä Ù¡ qyéT ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·|dü ‡ü e÷<Ûëq|üsêÁø£e÷]®‘+· ` eTqdü‡e÷<Ûëq$#ês¡#ê]DyéT
` nH˚ød£ +ü kÕúq$X‚wìü ]à‘·+ ` ‘·‘'· ` ‘·‘'· ` ‘·T\´$X‚w<ü sä Ù¡ qyéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·|dü ‡ü e÷<Ûëq|üsêÁø£e÷]®‘+· R ‘·|dü Tü ‡#˚‘q· T, jÓ÷>∑Xø¯ #ÔÏ ‘˚ q· T,
|üsêÁø£eTeTT#˚‘·qT n]®+|üã&çq~j·TTqT, eTqdü‡e÷<Ûëq$#ês¡#ê]DyéT R
eTqdüT‡q+<ä* ‘·\+|ü⁄qqTdü]+∫ dü+#·]+#·>\∑ X¯ø>ÔÏ \∑ ~j·TTqT, nH˚ød£ +ü kÕúq
$X‚wìü ]à‘·+ R ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ <äèX¯´$X‚weü TT\‘√ ì]à+|üã&çq~j·TTqT, ‘·‘'·
‘·‘'· R ‘·sT¡ yê‘· ‘·sT¡ yê‘·, ‘·T\´$X‚w<ü sä Ù¡ q+ R ˇø£<ëì‘√ H=ø£{Ï düs«¡ düe÷qeTT
>±qT, ˇø£<ëìø£+f… H=ø£{Ï >=|üŒ $X‚weü TT>∑\~>±qT ø£ì|æ+#·Tq{Ï<º ’Ó j·TTqï{Ï,º
|ü⁄wüŒø£+ <ä<sä Ù¡ R |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTqT #·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT :` ‘·|dü ‡ü e÷<Ûëq|üsêÁø£e÷]®‘+· R ‘·|dü Tü ‡#˚‘q· T ñ|üyêkÕ<äT\#˚‘q· T,
düe÷~Ûj÷Ó >∑eTT\#˚‘q· T, \_Û+∫q |üsêÁø£eTeTT#˚ n]®+#·Tø=qï~.
>√$+<äsêJj·TeTT :` nH˚ø£dü+kÕúq$X‚wüì]à‘·+ R $e÷q>√|ü⁄sê~
düìïy˚Xe¯ TT\‘√ ì]à+|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeD≤dü T s¡ T &É T ‘· | ü d ü T ‡#˚ kÕ~Û + ∫q |ü s êÁø£ e TeTT#˚
n]®+∫q~j·TTqT, eTqdüT‡q+<ä* ‘·\+|ü⁄qqTdü]+∫ dü+#·]+#·Tq~j·TTqT,
ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ >√|ü⁄sê~$X‚weü TT\‘√ ì]à+|üã&çq~j·TTqT, ˇø£#√≥ nìïj·TT
H=π ø $<Û ä e TT˝… ’ ø£ ì Œ+#· T q≥T¢ > ∑ q T, Ç+ø=ø£ # √≥ ˇø£ < ëìe˝… ì+ø=ø£ { Ï
˝Ò≈î£ +&ÉTq≥T¢>q∑ T ì]à+|üã&çq |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTqT Vü≤qTeT <ä]Ù+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eTq dü‡e÷<Ûëj·T ‘·T oÁ|òTü >±$Tq+
<äTsêes¡+ e÷s¡T‘·‘T· \´>±$TqyéT ˆ
eTVü‰‘·àHê+ |ü⁄D´ø£è‘ê+ eTVü≤]ΔHê+
j·TX¯d«æ Hê eTÁ>∑éTT<ë $Tyê\j·TyéT ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTq' ` düe÷<Ûëj·T ` ‘·T ` oÁ|òTü >±$Tq+ ` <äTsêes¡+ `
e÷s¡T‘·‘T· \´>±$TqyéT ` eTVü‰‘·àHê+ ` |ü⁄D´ø£è‘ê+ ` eTVü≤]ΔHê+ ` j·TX¯d«æ HêyéT
` nÁ>∑éTT<ëyéT ` Çe ` Ä\j·TyéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTq' düe÷<Ûëj·T R (j·T»e÷ì) eTqdüT‡qT Á>∑Væ≤+∫,
oÁ|òTü >±$Tq+ R y˚>e∑ TT>± b˛e⁄q{Ï~º j·TTqT, <äTsêes¡+ R n&ÉTø¶ =q X¯ø´£ eTT>±
ì~j·TTqT, e÷s¡T‘·‘T· \´>±$Tq+ R yêj·TTe⁄‘√ düe÷qeTT>± b˛e⁄q~j·TTqT,
eTVü‰‘·àHê+ R eTVü≤˙j·TT\jÓTTø£ÿj·TT, |ü⁄D´ø£è‘ê+ R |ü⁄D≤´‘·Tà\jÓTTø£ÿj·TT,
eTVü≤]ΔHê+ R eTôV’≤X¯«s¡é+‘·T\jÓTTø£ÿj·TT, j·TX¯dæ«Hê+ R ø°]Ôdü+|üqTï\
jÓTTø£ÿj·TT, nÁ>∑éTT<ë+ R eTVü‰q+<äeTTq≈£î n~Ûø±s¡T˝…’q <˚y˚+Á<ë<äT\
jÓTTø£ÿj·TT, Ä\j·TyéT Çe dæ‘ú +· R ì\j·TeTTe˝…qTqï{Ï,º |ü⁄wüŒø£+ <ä<sä Ù¡ R
|ü⁄wüŒø£ $e÷qeTTqT #·÷#ÓqT.
u§+u≤sTTÁ|ü‹ :` <äTsêes¡+ øÏ ã<äT\T>± <äTsêdü<+ä nì >∑\<äT— nq>± n\TŒ\≈£î
bı+<ä X¯ø´£ eTT >±ì~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·T»e÷ìjÓTTø£ÿ eTqdüT‡qT nqTdü]+∫ y˚>∑eTTqT ô|+∫
b˛e⁄q~j·TTqT, X¯Á‘·Te⁄ m<äTs=ÿqT≥≈£î kÕ<Û´ä eTT ø±ì~j·TTqT, yêj·TTy˚>e∑ TT
>∑\~j·TTqT, eTVü‰‘·Tà\TqT, |ü⁄D≤´‘·Tà\TqT, ‘·|üdü‡+|üqTï\TqT, eTVü‰j·TX¯
dü‡+|üqTï\TqT, eTVü‰q+<äeTTq≈£î n~Ûø±s¡T\T q>∑T <˚y+˚ Á<ë<äT\≈£î ìyêdüeTT>±
qT+&É<–ä q{Ïº |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTqT Vü≤qTeT <ä]Ù+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ $X‚wü e÷\+ã´ $X‚wdü +ü dæ‘ú +·
$∫Á‘·≈L£ ≥+ ãVüQ≈£L≥eT+&ç‘y· Té ˆ
eTH√_ÛsêeT+ X¯s~¡ +<äTìs¡à\+
$∫Á‘·≈L£ ≥+ •Ks¡+ –πs s¡´<∏ë ˆˆ 6
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` $X‚wyü Té ` Ä\+ã´ ` $X‚wdü +ü dæ‘ú +· ` $∫Á‘·≈L£ ≥+ ` ãVüQ≈£L≥
eT+&ç‘y· Té ` eTH√_ÛsêeT+ ` X¯s~¡ +<äTìs¡à\+ ` $∫Á‘·≈L£ ≥+ ` •Ks¡+ `
–πs' ` j·T<∏ë ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $X‚wyü Té Ä\+ã´ R $X‚weü düTeÔ ⁄qT Ä<Ûës¡eTT>± #˚dTü ø=ì,
$X‚wüdü+dæú‘·+ R nkÕ<Ûës¡DeTT>∑ ì]à+|üã&çq~j·TTqT, $∫Á‘·≈£L≥+ R
ÄX¯Ãs¡´ø£s¡eTT˝…’q •Ks¡eTT\T >∑\~j·TTqT, ãVüQ≈£L≥eT+&ç‘·+ R ãVüQ
•Ks¡eTT\‘√ n\+ø£]+|üã&çq~j·TTqT, eTH√_ÛsêeT+ R eTH√»„yTÓ qÆ {Ï~º j·TTqT,
X¯s~¡ +<äTìs¡à\+ R X¯s‘¡ êÿ\#·+Á<äTìe˝… dü«#·Ãy¤ TÓ qÆ ~j·TTqT, $∫Á‘·≈L£ ≥+ R
$∫Á‘·eTT˝…q’ •Ks¡eTT\T >∑\~j·TTqT n>∑T, |ü⁄wüŒø£+ <ä<sä Ù¡ R |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTqT
(Vü≤qTeT) #·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT :` $X‚wüyéT Ä\+ã´ $X‚wüdü+dæú‘·+ R ˇø±H=ø£ >∑‹$X‚wüeTTqT
ne\+_+∫ $X‚wyü TÓ qÆ Á|ü<X˚ y¯ TÓ qÆ Äø±X¯eTTq+<äT ì\∫j·TTqï{Ï,º $∫Á‘·≈L£ ≥+
R ÄX¯Ãs¡édüTÔe⁄\≈£î ì\j·TyÓTÆq{Ïº, ãVüQ≈£L≥eT+&ç‘·+ R ô|≈£îÿXÊ\\‘√
ì+&çq{Ïº~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒyÓq’ $X‚weü düTeÔ ⁄\‘√ >=|üŒ<Óq’ $X‚weü düTeÔ ⁄>± ì]à+|üã&çq
~j·TTqT, ($X‚wyü TÓ qÆ >∑eTqX¯ø#ÔÏ ˚ $X‚wyü TÓ qÆ Á|ü<X˚ e¯ TTq+<äT ì\T#·Tq{Ï~º j·TTqT)
X¯s‘¡ êÿ\|ü⁄ #·+Á<äTìe˝… eTH√Vü≤s¡yTÓ jÆ T· T+&ÉTq~j·TTqT, eTVü‰|üs«¡ ‘·•Ks¡eTTe˝…
$∫Á‘·eTT˝…’q X¯è+>∑eTT\‘√ Á|üø±•+#·Tq~j·TTqT n>∑T |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTqT
Vü≤qTeT <ä]Ù+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eVü≤+‹ j·T+ ≈£î+&É\XÀ_Û‘êqHê'
eTVü‰X¯Hê y√éT#·sê ìXÊ#·sê' ˆ
$eè‘·$Ô <Û«ä dü$Ô XÊ\˝À#·Hê'
eTVü‰»yê uÛ÷Ñ ‘·>D∑ ≤ dü‡Vü≤ÁdüX'¯ ˆˆ 7
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` eVü≤+‹ ` j·T+ ` ≈£î+&É\XÀ_Û‘êqHê' ` eTVü‰X¯Hê' ` y√éT#·sê'
` ìXÊ#·sê' ` $eè‘·$Ô <Û«ä dü$Ô XÊ\˝À#·Hê' ` eTVü‰»yê' ` uÛ÷Ñ ‘·>D∑ ≤' ` düV≤ü ÁdüX'¯ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T+ R @ |ü⁄wüŒø£$e÷qeTT HÓ’‘˚, ≈£î+&É\XÀ_Û‘êqHê' R
ø£sêíusÑÛ D¡ eTT\‘√ Á|üø±•+#·T eTTKeTT>∑\yês¡TqT, eTVü‰X¯Hê' R n$T‘êVü‰s¡T\TqT,
y√éT#·sê' R >∑>q∑ #ês¡T\TqT, ìXÊ#·sê' R sêÁ‹+#·sT¡ \TqT, $eè‘·Ô $<Û«ä düÔ
$XÊ\˝À#·Hê' R >∑T+Á&Éì e+ø£sj ¡ TÆÓ q ô|<äø› q£ Tï\T>∑\yês¡TqT, eTVü‰»yê' R
eTVü‰y˚>∑eTT >∑\yês¡TqT n>∑T, düVü≤ÁdüX¯' uÛÑ÷‘·>∑D≤' R y˚\ø=\~>∑ uÛÑ÷‘·
düeT÷Vü≤eTT\T, eVü≤+‹ R yÓ÷j·TT#·Tqïy√, ‘·+ |ü⁄wüŒø£+ <ä<äs¡Ù R n{Ïº
|ü⁄wüŒø£eTTqT (Vü≤qTeT) >±+#ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªeTVü‰X¯Hê'μ R eTVü‰<˚VQü \T, $eè‘·$Ô <Û«ä dü$Ô XÊ\˝À#·Hê'
R es¡T\Ô eTT˝…q’ {Ï,º e+–j·TTqï{Ï,º $XÊ\˝À#·qeTT\T >∑\yês¡T, eVü≤+‹ uÛ÷Ñ ‘·>D∑ ≤'
R Ä\j·TeTTô|’ >√|ü⁄s¡eTTqT eVæ≤+#·Tyê] ∫Á‘·eTT\Tqï≥T¢>± Ç#·Ã≥
Á|ü‹e÷s¡÷|üeTT>± uÛ÷Ñ ‘·>D∑ eTT\T |ü⁄wüŒø£eTTqT eVæ≤+∫j·TTqïeì Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
˝Òì#√ sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT |ü⁄s¡Twüdü+#ês¡eTT X¯ø£éTT>±q+<äTq M]
dü+#ês¡eTT nkÕ<Û´ä eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø£sêíusÑÛ D¡ eTT\‘√ Á|üø±•+#·Tyês¡TqT, ô|<ä› bı≥º\T >∑\yês¡TqT,
>∑>q∑ $Vü‰s¡T\TqT, sêÁ‹+#·sT¡ \TqT, >∑T+Á&Éì e+ø£sj
¡ TÆÓ q ô|<ä› ø£qTï\T >∑\yês¡TqT,
n$T‘·eT>∑T y˚>e∑ TT >∑\yês¡TqT, n>∑T y˚\ø=\~ uÛ÷Ñ ‘·eTT\ düeT÷Vü≤eTT ˝≤
|ü⁄wüŒø£$e÷qeTTqT yÓ÷j·TT#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ edü+‘·|ü⁄c˛Œ‘·ÿs¡#ês¡T<äs¡Ùq+
edü+‘·e÷kÕ <ä|æ ø±+‘·<sä Ù¡ qyéT ˆ
dü |ü⁄wüŒø£+ ‘·Á‘· $e÷q eTT‘·eÔ T+
<ä<sä Ù¡ ‘· <ë«qs¡Ms¡d‘ü eÔ· T' ˆˆ 8
ª |ü⁄wüŒø±qTes¡íq+μμ HêeT nwüºeTdü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` edü+‘·|ü⁄c˛Œ‘·ÿs¡#ês¡T<äs¡Ùq+ ` edü+‘·e÷kÕ‘Y ` n|æ `
ø±+‘·<sä Ù¡ qyéT ` dü' ` |ü⁄wüŒø£+ ` ‘·Á‘· ` $e÷qyéT ` ñ‘·eÔ T+ ` <ä<sä Ù¡ ` ‘·‘Y
` yêqs¡Ms¡d‘ü eÔ· T' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä \+ø±q>∑s¡eTTq+<äT, yêqs¡Ms¡dü‘·ÔeT' dü' R
yêqs¡Ms¡T\˝À ÁX‚wßü̃ &Óq’ {Ïº Ä Vü≤qTeT, edü+‘·|⁄ü c˛Œ‘·ÿs¡#ês¡T<äsÙ¡ q+ R edü+‘·
ãTT‘·Te⁄q+<ä* |ü⁄wüŒdüeTT<ëj·TeTTe˝… düT+<äs¡eTT>± ø±qe#·TÃq~j·TTqT,
edü+‘·e÷kÕ‘Y n|æ R edü+‘·ãTT‘·Te⁄≈£+f…qT>∑÷&É, ø±+‘·<äs¡ÙqyéT R
eTH√Vü≤s¡eTT>± ø±qe#·TÃq~j·TTqT n>∑T, ‘·‘Y ñ‘·eÔ T+ |ü⁄wüŒø£+ $e÷q+ R Ä
ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ {Ïº |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTqT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T &É#·Ã≥ edü+‘·ãTT‘·Te⁄q+<äT $ø£dæ+#·T |ü⁄wüŒ
düeTT<ëj·TeTTe˝… düT+<äse¡ TT>± >±qe#·TÃ#·Tqï~j·TTqT, edü+‘·ø±\eTTø£+f…qT
>∑÷&É eTH√Vü≤s¡yTÓ Æ ø±ìŒ+#·T#·Tqï~j·TTq>∑T n<äT“¤‘y· TÓ qÆ Ä |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTqT
eTT#·Ã≥>± p#ÓqT.
ªª|ü⁄wüŒø±qTes¡qí eTTμμ nqT
mì$T<äe düseZ¡ TT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
qeeTdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘· kÕ´\j·Te]wü̃d´ü eT<Û̊´ $|ü⁄\ e÷j·T‘·yTé ˆ
<ä<sä Ù¡ uÛeÑ qÁX‚w+ü̃ Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` Ä\j·Te]wü̃d´ü ` eT<Û̊´ ` $|ü⁄\yéT ` Äj·T‘·yTé `
<ä<sä Ù¡ ` uÛeÑ qÁX‚w+ü̃ ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé, ‘·d´ü Ä\j·Te]wüd˜ ´ü eT<Û´˚ $|ü⁄\yéT
Äj·T‘·+, uÛeÑ qÁX‚w+ü̃ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé R yêj·TTq+<äqT&Óq’ Vü≤qTeT, ‘·d´ü
Ä\j·Te]wüd˜ ´ü eT<Û´˚ R Ä uÛeÑ qsê»yÓTqÆ |ü⁄wüŒø£eTTjÓTTø£ÿ eT<Û´ä eTTq+<äT, $|ü⁄\yéT
Äj·T‘·+ R $XÊ\yÓTqÆ ~j·TTqT Bs¡yÈ TÓ qÆ ~j·TTqT n>∑T, uÛeÑ qÁX‚w+ü̃ R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ
>∑èVü≤eTTqT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT :` ‘·d´ü Ä\j·Te]wü̃d´ü eT<Û̊´ R \+ø£ eT<Û´ä qT>∑\ ô|≈£îÿ>∑èVü≤eTT\T
‘·qj·T+<äT ÇeTT&ÉTÃø=qï ˇø£ >∑èVü≤eTTjÓTTø£ÿ q&ÉTeT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` Ä\j·Te]wü˜dü´ eT<Û˚´ nq>± |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTjÓTTø£ÿ
q&ÉTeT.
sêe÷qTJj·TeTT :` Ä\j·Te]wü̃d´ü eT<Û̊´ R |ü⁄wüŒø£eTTq≈£î Ä<Ûës¡u÷ÑÛ ‘·yTÓ qÆ
sêeDTì >∑èVü≤eTTq+<äT, uÛeÑ qÁX‚wyü̃ Té R nq>± |ü⁄wüŒø£$e÷qeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&Ü ñ‘·eÔ TuÛeÑ qeTTjÓTTø£ÿ eT<Û´ä eTTq+<äT ˇø±H=ø£
düT$XÊ\yÓTqÆ uÛeÑ qeTTqT >±+#ÓqT (nq>± |ü⁄wüŒø£eTTqT nì uÛ≤eeTT)
XÀ¢ˆˆ ns¡j Δ ÷Ó »q$d”sÔ í¡ e÷j·T‘·+ jÓ÷»q+ Væ≤ ‘·‘Y ˆ
uÛeÑ q+ sêø£ùå d+Á<äd´ü ãVüQÁbÕkÕ<äd+ü ≈£î\yéT ˆˆ 2
(9) ` qeeTdüs¡Z 269
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ns¡j
Δ ÷Ó »q$d”sÔ yí¡ Té ` Äj·T‘·+ ` jÓ÷»q+ ` Væ≤ ` ‘·‘Y `
uÛeÑ q+ ` sêø£ùå d+Á<äd´ü ` ãVüQÁbÕkÕ<äd+ü ≈£î\yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ns¡j Δ ÷Ó »q$d”sÔ +í¡ , jÓ÷»qyéT Äj·T‘·+, ‘·‘Y sêø£ùå d+Á<äd´ü
uÛeÑ q+ ãVüQÁbÕkÕ<äd+ü ≈£î\yéT (nes¡‘Ô )· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ns¡j Δ ÷Ó »q$d”sÔ +í¡ R ns¡j Δ ÷Ó »qeTT yÓ&\É TŒqT, jÓ÷»qyéT
Äj·T‘·+ R jÓ÷»qeTT bı&Ée⁄qT ø£*Zq{Ïº, ‘·‘Y sêø£åùd+Á<ädü´ uÛÑeq+ R Ä
sêeD≤düTs¡Tì uÛeÑ qeTT, ãVüQÁbÕkÕ<äd+ü ≈£î\yéT (nes¡‘Ô )· R ô|≈£îÿ kÂ<Ûeä TT\‘√
ì+&çq<Ó’j·TT+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeD≤düTs¡Tì Ä uÛeÑ qeTT ns¡j Δ ÷Ó »qeTT yÓ&\É TŒqT, ÄeT&É
bı&Ée⁄qT ø£*–j·TT+&ç mìïjÓ÷ kÂ<Ûeä TT\‘√ ì+&ç j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ e÷s¡eZ ÷D düTÔ yÓ<’ V˚ ≤” + d”‘ê e÷j·T‘·˝À#·HêyéT ˆ
düs«¡ ‘·' |ü]#·Áø±eT Vü≤qTe÷ q]dü÷<äq' ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e÷s¡eZ ÷D' ` ‘·T ` yÓ<’ V˚ ≤” + ` d”‘êyéT ` Äj·T‘·˝À#·HêyéT `
düs«¡ ‘·' ` |ü]#·Áø±eT ` Vü≤qTe÷Hé ` n]dü÷<äq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n]dü÷<äq' Vü≤qTe÷Hé Äj·T‘·˝À#·Hê+ yÓ’<˚V”≤+ d”‘ê+
e÷s¡eZ ÷D' (‘·‘Y uÛeÑ q+) düs«¡ ‘·' |ü]#·Áø±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n]dü÷<äq' Vü≤qTe÷Hé R X¯Á‘·T$HêX¯≈£î&Ó’q Vü≤qTeT,
Äj·T‘·˝À#·Hê+ R $XÊ\yÓTqÆ H˚Á‘·eTT\T ø£*–q{Ï,º yÓ<’ V˚ ≤” + d”‘ê+ R $<˚V≤ü
sê»|ü⁄Á‹jÓTÆ q d”‘q· T, e÷s¡eZ ÷D' R nH˚«wæ+#·T#·Tqïyê&Ó,’ ‘·‘Y uÛeÑ q+ R Ä
uÛeÑ qeTTqT, düs«¡ ‘·' |ü]#·Áø±eT R q\TeT÷\\qT |ü]ÁuÛ$Ñ T+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈£î&Ó’q Vü≤qTeT C≤qøÏ qH˚«wæ+#·T#·T, sêeDTì
uÛeÑ qeTTq+<äT nìïyÓ|’ ⁄ü ˝≤ #·øÿ£ >± ‹s¡T>∑T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ñ‘·eÔ T+ sêø£kå Õyêdü+ Vü≤qTe÷ qe˝Àø£jT· Hé ˆ
ÄdükÕ<ë-<∏ä \ø°ÎyêHé sêø£ùå d+Á<äìy˚Xq¯ yéT ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ‘·eÔ T+ ` sêø£kå Õyêdü+ ` Vü≤qTe÷Hé ` ne˝Àø£jT· Hé ` ÄdükÕ<ä
` n<∏ä ` \ø°ÎyêHé ` sêø£ùå d+Á<äìy˚Xq¯ yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` \ø°ÎyêHé Vü≤qTe÷Hé, ñ‘·eÔ T+, sêø£kå ÕyêdüyTé , ne˝Àø£jT· Hé
n<∏ä sêø£ùå d+Á<äìy˚Xq¯ +, ÄdükÕ<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \ø°ÎyêHé Vü≤qTe÷Hé R X¯óuÛÑ \ø£Då düeTì«‘·T&Óq’ Vü≤qTeT,
ñ‘·ÔeT+ sêø£åkÕyêdü+ R ÁX‚wü˜yÓTÆq Ä sêø£ådüìyêdüeTTqT, ne˝Àø£j·THé R
|ü]øÏ+#·T#·T, n<∏ä R |æeTà≥, sêø£ùå d+Á<ä ìy˚Xq¯ yéT R sêeD≤düTs¡Tì uÛeÑ qeTTqT,
ÄdükÕ<ä R #˚sT¡ ø=HÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` sêø£ùå d+Á<äìy˚Xq¯ yéT ÄdükÕ<ä R nì ‹]– yÓTT<ä\Tô|{Ïº
#Ó|ü ≥, n|üPs¡«yÓTqÆ eT]ø=ìï $X‚weü TT\qT #Ó|ü ≥ø=iπø j·Tì Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ Ä sêø£då uü eÑÛ qeTTqT |ü]øÏ+#·T#·T Á|üC≤„XÊ* j·T>∑T Vü≤qTeT
sêeD≤düTs¡Tì ìyêdü>è∑ Vü≤eTTqT #˚sT¡ ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ #·‘·T]«cÕD…Æ ]›«s¡<Ó’ ÅdæÔ$cÕD…Æ düÔ<∏Ó’e #· ˆ
|ü]øÏ|å Ôü eTdü+u≤<Û+ä s¡øå£ é÷D eTT<ëj·TT<Û'’Ó ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #·‘T· ]«cÕD…'Æ ` ~«s¡<'’Ó ` Á‹$cÕD…'Æ ` ‘·<ë∏ ` @e ` #· `
|ü]øÏ|å yÔü Té ` ndü+u≤<Û+ä ` s¡øå£ é÷DyéT ` ñ<ëj·TT<Û'’Ó ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` #·‘T· ]«cÕD…'Æ ‘·<e’Ó∏ Á‹$cÕD…XÆ Ã¯ ~«s¡<'’Ó ñ<ëj·TT<Û'’Ó s¡øå£ é÷D+
|ü]øÏ|å yÔü Té ndü+u≤<Û+ä ìy˚Xq¯ yéT ÄdükÕ<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` #·‘T· ]«cÕD…'Æ R Hê\T>∑T <ä+‘·eTT\T >∑\$j·TTqT, ‘·<e’Ó∏ R
nfÒ,¢ Á‹$cÕD…'Æ R eT÷&ÉT <ä+‘·eTT\T >∑\$j·TTqT n>∑T, ~«s¡<'’Ó |ü]øÏ|å yÔü Té R
@qT>∑T\#˚ #·T≥ºã&çjT· Tqï~j·TTqT, ñ<ëj·TT<Û'’Ó R Äj·TT<Ûdä qü ï<äTΔ ˝…q’ uÛ≥ Ñ T\#˚,
s¡øå£ é÷DyéT R s¡ø+åÏ |üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT, ndü+u≤<Û+ä R $XÊ\eTT>∑ qTqï~j·TTqT
n>∑T, sêø£ùå d+Á<äìy˚Xq¯ yéT ÄdükÕ<ä R sêeDTì uÛeÑ qeTTqT #˚s¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê\T>∑T <ä+‘·eTT\T >∑\$j·TTqT, eT÷&ÉT <ä+‘·eTT\T >∑\$j·TTqT
n>∑T @qT>∑T\#˚ |ü]y˚w+ºæ |üã&ç, Äj·TT<Ûdä qü ï<äT˝Δ q’… uÛ≥ Ñ T\#˚ Ä sêeDuÛeÑ qeTT
s¡øÏå+|üã&ÉT#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ sêø£då _” Û X¯Ã |ürï;Û sêeDdü´ ìy˚Xq¯ yéT ˆ
ÄVü≤è‘ê_Û X¯Ã $Áø£eT´ sê»ø£Hê´_Û sêeè‘·yTé ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêø£då _” 'Û ` #· ` |ürï_Û' ` sêeDdü´ ` ìy˚Xq¯ yéT ` ÄVü≤è‘ê_Û'
` #· ` $Áø£eT´ ` sê»ø£Hê´_Û' ` Äeè‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeDdü´ ìy˚Xq¯ +, |ürï_ÛXÃ¯ , sêø£då _” 'Û $Áø£eT´ ÄVü≤è‘ê_Û',
sê»ø£Hê´_ÛXÃ¯ Äeè‘·+, (nes¡‘Ô )· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeDdü´ ìy˚Xq¯ + R sêeDTì uÛeÑ qeTT, |ürï_ÛXÃ¯ sêø£då _” 'Û R
<Ûsä à¡ |ü‘T· ï˝…q’ sêø£kå Õ+>∑q\#˚‘q· T, $Áø£eT´ ÄVü≤è‘ê_Û' R |üsêÁø£eTeTT p|æ
‘˚ã&çq{Ï,º sê»ø£Hê´_Û' #· R sê»|ü⁄Á‹ø£\#˚‘q· T, Äeè‘·yTé R ì+&çjT· T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeDTì uÛeÑ qeTT n‘·ì uÛ≤s¡´˝…q’ sêø£då Åü d\Ô” #˚‘q· T, ‘·q
|üsêÁø£eTeTT#˚ »sTT+#·Tø=ì ‘˚ã&çq{Ïº sê»|ü⁄Á‹ø£\#˚‘q· T ì+&çjT· T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·qïÁø£eTø£sêø°s+í¡ ‹$T+–\s¡acÕ≈£î\yéT ˆ
yêj·TTy˚>d∑ eü ÷<Û÷ä ‘·+ |üqï¬>’ ]e kÕ>∑sy¡ Té ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` qÁø£eTø£sêø°s+í¡ ` ‹$T+–\s¡acÕ≈£î\yéT ` yêj·TTy˚>∑
düe÷<Û÷ä ‘·+ ` |üqï¬>'’ ` Çe ` kÕ>∑sy¡ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y qÁø£eTø£sêø°s¡í+, ‹$T+–\s¡acÕ≈£î\yéT, yêj·TTy˚>∑
düe÷<Û÷ä ‘·+, |üqï¬>'’ (j·TT‘·+) kÕ>∑sy¡ Té Çe (nes¡‘Ô )· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R Ä uÛÑeqeTT, qÁø£eTø£sêø°s¡í+ R yÓTTdüfi¯fl‘√&ÉqT,
eTVü‰MTqeTT\‘√&ÉqT ì+&çj·TTqï~j·TTqT, ‹$T+–\s¡acÕ≈£î\yéT R
‹$T+>∑\eTT\‘√&ÉqT, #˚|\ü ‘√&ÉqT yê´≈£î\yÓTqÆ ~j·TTqT, yêj·TTy˚>d∑ eü ÷<Û÷ä ‘·+
R yêj·TTe⁄jÓTTø£ÿ y˚>e∑ TT#˚ ø£˝À¢\yÓTqÆ ~j·TTqT, |üqï¬>'’ j·TT‘·yTé R düsŒ¡ eTT\‘√
≈£L&çjT· Tqï~j·TT q>∑T, kÕ>∑sy¡ Té Çe (nes¡‘Ô )· R düeTTÁ<äeTTe˝… qT+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDTì uÛÑeqeTT yÓTTdüfi¯¢‘√&ÉqT, eTVü‰MTqeTT\‘√&ÉqT,
‹$T+–\eTT\‘√&ÉqT, eT‘·‡ éTT\‘√&ÉqT, düsŒ¡ eTT\‘√&ÉqT dü+≈£î\yÓTj Æ T· T+&ç,
yêj·TTy˚>e∑ TT#˚ ø£˝À¢*‘·yTÓ qÆ eTVü‰kÕ>∑se¡ TTe˝… ø±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ j·÷ Væ≤ yÓÁ’ X¯eDÒ \ø°Î' j·÷ #˚+Á<˚ Vü≤]yêVü≤H˚ ˆ
kÕ sêeD>∑èùV≤ düsê« ì‘·ý˚Tyê-qbÕsTT˙ ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·÷ ` Væ≤ ` yÓÁ’ X¯eDÒ ` \ø°Î' ` j·÷ ` #· ` Ç+Á<˚ `
Vü≤]yêVü≤H˚ ` kÕ ` sêeD>∑èùV≤ ` düsê« ` ì‘·ýéT ` @e ` nqbÕsTT˙ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·÷ Væ≤ \ø°Î' yÓÁ’ X¯eDÒ, j·÷ \ø°Î', Vü≤]yêVü≤H˚ Ç+Á<˚, kÕ
düsê« \ø°Î', sêeD>∑èùV≤, ì‘·ý˚Te, nqbÕsTT˙, edü‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·÷ Væ≤ \ø°Î' R @ \øÏÎ, yÓ’ÁX¯eDÒ edü‹ R ≈£îuÒs¡Tì
uÛeÑ qeTTq+<äT >∑\<√, j·÷ \ø°Î' R @ \øÏÎ nsTT‘˚, Vü≤]yêVü≤H˚ Ç+Á<˚ R
ñ#ÓÃÌ ÁX¯Ù eeTT yêVü≤qeTT>±>∑\ <˚y+˚ Á<äTìj·T+<äT (ø£\<√), kÕ \ø°Î' R Ä dü+|ü<,ä
düsê« R n+‘·jT· TqT, sêeD>∑èùV≤ R sêeDTì uÛeÑ qeTTq+<äT, ì‘·ý˚Te R
m\¢|ü &ÉTqT, nqbÕsTT˙ R m&Éu≤j·Tì<Ó,’ edü‹ Væ≤ R ñqï~>∑<ë.
sêe÷qTJj·TeTT :` Ç#·Ã≥ Ç+Á<äTì, ≈£îuÒs¡Tì Á>∑Væ≤+#·T≥ düs¡«~ø±Œ\Ts¡qT
Á>∑V≤æ +#·T≥j˚T j·TqH=|üqT. n+<äT#˚‘· düs«¡ ~ø±Œ\Ts¡ ◊X¯«s¡éTTqT sêeDTì
uÛeÑ qeTTq+<äT XÊX¯«‘·eTT>± #˚]j·TTqï<äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç+Á<äTì uÛeÑ qeTTq+<äTq, ≈£îuÒsT¡ ì uÛeÑ qeTTq+<äTq, @ dü+|ü‘Y
düeTè~Δ >±qe#·TÃH√, Äj·÷ ~ø±Œ\Ts¡ ◊X¯«s¡éT+‘·jT· T sêeD≤düTs¡Tì uÛeÑ qeTT
q+<äT ì‘·éTT ìs¡bÕj·TeTT>± yÓ\j·TT#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ j·÷ #· sê»„' ≈£îuÒsd¡ ´ü j·TeTdü´ es¡TDdü´ #· ˆ
‘ê<äèo ‘·~«•cÕº yê ãTTBΔ s¡ø√å >∑èùV≤ wæ«Vü≤ ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·÷ ` #· ` sê»„' ` ≈£îuÒsd¡ ´ü ` j·TeTdü´ ` es¡TDdü´ ` #· `
‘ê<äèo ` ‘·~«•cÕº ` yê ` ãTT~Δ' ` s¡ø√å >∑èùV≤wüß ` ÇVü≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê»„' ≈£îuÒsd¡ ´ü j·TeTdü´ es¡TDdü´ #· j·÷ ãTT~Δ', ‘ê<äèo,
‘·~«•cÕº yê ãTT~Δ', ÇVü≤ s¡ø√å >∑èùV≤wüß, <äèX¯´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·÷ ãTT~Δ' R @ jÓÆTX¯«s¡«eTT, sê»„' ≈£îuÒs¡dü´ R sêC…’q
≈£îuÒsT¡ q≈£îqT, j·TeTdü´ R j·TeTTq≈£îqT, es¡TDdü´ #· R es¡TDTq≈£îqT >∑\<√,
‘ê<äèo R n{Ï~º >±ì, ‘·~«•cÕº yê R n+‘·≈î£ $T+∫q{Ï~º >±ì j·T>∑T, ãTT~Δ' R
◊X¯«s¡éTT, ÇVü≤ R á \+ø£jT· +<äT, s¡ø√å >∑èùV≤wüß R sêø£då uü eÑÛ qeTT\+<äT, <äèX¯´‘˚
R ø±qe#·TÃ#·Tqï~.
sêe÷qTJj·TeTT :` s¡ø√å >∑èùV≤wüß R nq>±, sêeDTì k˛<äsT¡ \jÓTTø£ÿj·TT ≈£îe÷s¡T\
jÓTTø£ÿj·TT, eT+Á‘·T\ jÓTTø£ÿj·TT, uÛÑeqeTT\+<äì uÛ≤eeTT. Ç#·Ã≥ dü+|ü<ä
n+‘·jT· T qì nqø£ j·TT+&ÉT≥#˚ ≈£îuÒsê<äT\˝À ˇø=ÿø£ÿ ~ø±Œ\Tì ◊X¯«s¡éTTe+{Ï<˚
ˇø=ÿø£ÿ sêø£då Tü ìsTT+≥ Á|ü‘´˚ ø£eTT>± ì+&çjT· Tqï<äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ≈£îuÒsT¡ &ÉT, j·TeTT&ÉT, es¡TDT&ÉT, nqTyês¡\≈£î m+‘·{Ï ◊X¯«s¡´
düeTè~ΔjT· Tqï<√ n+‘·{Ï düeTè~Δ>±ì n+‘·≈î£ $T+∫>±ì á \+ø£jT· +<äT sêeDTì
|ü⁄Á‘· uÛ≤‘·è $TÁ‘ê<äT\ uÛeÑ qeTT\+<äT yÓ\T>=+<äT#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü Vü≤s¡à ´dü´ eT<Û´ä dü+ú y˚Xà¯ #ê-q´ ‘·T‡ì]à‘·yTé ˆ
ãVüQìs¡÷´Vü≤dü+ø°s+í¡ <ä<sä Ù¡ |üeHê‘·à»' ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` Vü≤s¡à ´dü´ ` eT<Û´ä dü+ú ` y˚Xà¯ ` #· ` nq´‘Y ` düTì]à‘·yTé
` ãVüQìs¡÷´Vü≤dü+ø°s+í¡ ` <ä<sä Ù¡ ` |üeHê‘·à»' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üeHê‘·à»' ‘·d´ü Vü≤s¡à ´dü´ eT<Û´ä dü+ú ãVüQìs¡÷´Vü≤dü+ø°s+í¡
düTì]à‘·yTé nq´‘Y y˚Xà¯ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üeHê‘·à»' R yêj·TTq+<äqT&ÉT, ‘·dü´ Vü≤s¡à ´dü´ R Ä
uÛeÑ qeTTq≈£î, eT<Û´ä dü+ú R eT<Û´ä >∑ qTqï{Ï~º j·TTqT, ãVüQìs¡÷´Vü≤dü+ø°s+í¡ R
ô|≈£îÿ eT<ä|ü⁄fÒqT>∑T\‘√ ì+&çj·TTqï~j·TTqT, düTì]à‘·+ R #·ø£ÿ>±
ì]à+|üã&çq~j·TTqT q>∑T, nq´‘Y y˚Xà¯ R Ç+ø=ø£ uÛeÑ qeTTqT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ‹]– uÛeÑ qeTTqT e]í+#·T≥ m+<äT\ ø£q>± Ä |ü⁄wüŒø£
$e÷qeTTjÓTTø£ÿ eT<Û´ä eTTq+<˚ sêeDTì ìyêdüueÑÛ qeTT y˚s=ø£{Ï j·TTqï<äqT
$wüjT· eTTqT düŒwü|º sü #¡ T· ≥πø.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä uÛeÑ qeT<Û´ä eTTq ô|≈£îÿ eT<ä|⁄ü fÒqT>∑T\#˚ ø±|ü˝≤ø±j·Tã&ÉT#·Tqï
düT+<äsy¡ TÓ qÆ y˚s=ø£ uÛeÑ qeTTqT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ø£qT>=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ ÁãVü≤àD√ -πsú ø£è‘·+ ~e´+ ~$ j·T ~«X¯«ø£sà¡ D≤ ˆ
$e÷q+ |ü⁄wüŒø£+ HêeT düs«¡ s¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘y· Té ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁãVü≤àD' ` nπs'ú ` ø£è‘·+ ` ~e´+ ` ~$ ` j·T‘Y ` $X¯«ø£sà¡ D≤
$e÷q+ ` |ü⁄wüŒø£+ ` HêeT ` düs«¡ s¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $X¯«ø£sà¡ D≤ ~$ ÁãVü≤àD' nπsú ~e´+ düs«¡ s¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘+·
|ü⁄wüŒø£+ HêeT j·T‘Y $e÷q+ ø£è‘·+ ‘·‘Y <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $X¯«ø£sà¡ D≤ R <˚e•*ŒjÓTÆ q $X¯«ø£sà¡ #˚, ~$ R dü«s¡eZ TTq+<äT,
ÁãVü≤àD' nπsú R ÁãVü≤àì$T‘·ÔeTT, ~e´+ R ÁX‚wü̃yÓTÆq, düs¡«s¡‘·ï$uÛÑ÷wæ‘·+ R
düeTdüsÔ ‘¡ ï· eTT\‘√ n\+ø£]+|üã&çq{Ï,º |ü⁄wüŒø£+ HêeT R |ü⁄wüŒø£ eTqT ù|s¡T
ø£*–q{Ï,º j·T‘Y $e÷q+ ø£è‘·+ R @ $e÷qeTT ì]à+|üã&çjT· T+&ÓH√, ‘·‘Y
<ä<sä Ù¡ R <ëìì #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üPs¡«eTT <˚e•*ŒjÓTÆ q $X¯«ø£sà¡ #˚ dü«s¡˝Z Àø£eTTq+<äT ÁãVü≤à<˚e⁄ì
ñ|üjÓ÷>∑eTT ì$T‘·ÔyÓTÆ düeTdüÔs¡‘·ïeTT\‘√ n\+ø£]+|üã&çq{Ïº ~eýÓTÆq @
|ü⁄wüŒø£$e÷qeTT ì]à+|üã&çjT· T+&ÓH√ n<ë›ìì Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ |üsπ D ‘·|kü Õ ˝ÒuÒÛ j·T ‘·TÿuÒs'¡ |æ‘êeTVü‰‘Y ˆ
≈£îuÒs¡ yÓ÷»kÕ õ‘ê« ˝ÒuÒÛ ‘· Á<ëø£ùå dX¯«s¡' ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üsπ D ` ‘·|kü Õ ` ˝ÒuÒÛ ` j·T‘Y ` ≈£îuÒs'¡ ` |æ‘êeTVü‰‘Y `
≈£îuÒsy¡ Té ` z»kÕ ` õ‘ê« ` ˝ÒuÒÛ ` ‘·‘Y ` sêø£ùå dX¯«s¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ≈£îuÒs'¡ |üsπ D ‘·|kü Õ |æ‘êeTVü‰‘Y j·T‘Y |ü⁄wüŒø£+ ˝Òu,ÒÛ ‘·‘Y
sêø£ùå dX¯«s¡', z»kÕ ≈£îuÒs+¡ õ‘ê« ˝Òu.ÒÛ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ≈£îuÒs¡' R ≈£îuÒs¡T&ÉT, |üπsD ‘·|ükÕ R rÁeyÓTÆq ‘·|üdüT‡#˚,
|æ‘êeTVü‰‘Y R ÁãVü≤à<˚e⁄ìqT+&ç, j·T‘Y |ü⁄wüŒø£+ R @ |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTqT, ˝ÒuÒÛ
R bı+<ÓH√, ‘·‘Y R Ä |ü⁄wüŒø£eTTqT, ≈£îuÒs+¡ R ≈£îuÒsT¡ ì, z»kÕ R |üsêÁø£eTeTT#˚,
õ‘ê« R »sTT+∫, sêø£ùå dX¯«s¡' R sêø£då sü ê »sTTq sêeDT&ÉT, ˝ÒuÒÛ R bı+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üPs¡«eTT ≈£îuÒs¡T&ÉT >=|üŒ ‘·|üdüT‡ #˚dæ ÁãVü≤à<˚e⁄ìqT+&ç Ä
|ü⁄wüŒø£$e÷qeTTqT yÓTT<ä≥ ‘êqT dü+bÕ~+#ÓqT. |æeTà≥ sêeDT&ÉT ‘·q
|üsêÁø£eTeTT#˚ Ä ≈£îuÒsT¡ ì »sTT+∫ Ä |ü⁄wüŒø£eTTqT n‘·ìqT+&ç eTs¡\ ‘êqT
¬>’ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ áVü‰eTè>∑deü ÷j·TT¬ø'ÌÔ ø±s¡dÔ «ü s¡V≤æ s¡DàjÓTÆ ' ˆ
düTø£è‘Ós’ ê∫‘·+ dü+Ô uÛ'’… Á|üB|ü$Ô Te #· Á•j·÷ ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` áVü‰eTè>∑deü ÷j·TT¬ø'ÌÔ ` ø±s¡dÔ «ü s¡V≤æ s¡DàjÓTÆ ' ` düTø£è‘Ó'’ ` Ä∫‘·+
` dü+Ô uÛ'’… ` Á|üB|üyÔ Té ` Çe ` #· ` Á•j·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±s¡dÔ «ü s¡V≤æ s¡DàjÓTÆ ' áVü‰eTè>∑deü ÷j·TT¬ø'Ì’ düTø£è‘Ó'’ dü+Ô uÛ'’…
Ä∫‘·+, Á•j·÷ Á|üB|üyÔ Té Çe. (dæ‘ú +· |ü⁄wüŒø£yTé Äs¡Ts√Vü≤) #·÷.XÀ¢.19
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±s¡Ôdü«s¡Væ≤s¡DàjÓÆT' R ã+>±s¡eTT‘√&ÉqT yÓ+&ç‘√&ÉqT
ì]à+|üã&çq, áVü‰eTè>∑deü ÷j·TT¬ø'ÌÔ R ‘√&˚fifl¯ (u§eTà\)‘√ >∑÷&çq{Ï,º düTø£è‘Ó'’
R düT+<äs¡eTT>± ì]à+|üã&çq{Ïº, düÔ+uÛ…’' R düÔ+uÛÑeTT\‘√, Ä∫‘·+ R
yê´|üyÔ TÓ qÆ {Ï~º j·TTqT, Á•j·÷ Á|üB|üyÔ Té Çe R XÀuÛ‘Ñ √ ‘˚»]\T¢#T· qï~j·TT q>∑T.
(Ç#·Ã≥ ªÇeμ yêø±´\+ø±s¡eTT) |ü⁄wüŒø£+ R |ü⁄wüŒø£eTTqT, Äs¡Ts√Vü≤ R
Äs√Væ≤+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ã+>±s¡eTT‘√qT, yÓ+&ç‘√qT ì]à+|üã&çq ‘√&˚\T u§eTà\T>∑\
düT+<äs¡yÓTÆq düÔ+uÛÑeTT\‘√ ì+&çj·TTqï~j·TTqT, nqT|üe÷qyÓTÆq XÀuÛÑ‘√
‘˚»]\T¢#T· qï~j·TT q>∑T (Ä |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTqT Vü≤qTeT Äs√Væ≤+#ÓqT).
XÀ¢ˆˆ y˚Ts¡TeT+<äsd¡ +ü ø±XË’ s¡T*¢K~“¤ ] yê+ãs¡yTé ˆ
≈£L{≤>±¬s’ X¯óÙuÛ≤ø±¬s’ dü‡s¡«‘· dü‡eT\+ø£è‘·yTé ˆˆ 14
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` y˚Ts¡TeT+<äsd¡ +ü ø±XË'’ ` ñ*¢K~“¤' ` Çe ` n+ãs¡yTé ` ≈£L{≤>±¬s'’
` X¯óuÛ≤ø±¬s'’ ` düs«¡ ‘·' ` düeT\+ø£è‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` y˚Ts¡TeT+<äsd¡ +ü ø±XË'’ n+ãs¡yTé ñ*¢K~“¤' Çe X¯óuÛ≤ø±¬s'’
≈£L{≤>±¬s'’ düs«¡ ‘·' düeT\+ø£è‘·yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` y˚Ts¡TeT+<äsd¡ +ü ø±XË'’ R y˚Ts¡T|üs«¡ ‘·eTT e˝…qT eT+<äs|¡ sü «¡ ‘·eTT
e˝…qT, n+ãs¡yTé ñ*¢K~“¤' Çe R Äø±X¯eTTqT ˇs¡jT· T#·Tqï≥T¢>± qTqï$j·TTqT,
X¯óuÛ≤ø±¬s’' R eT+>∑fi¯ø£s¡yÓTÆq s¡÷|üeTT ø£*–q$j·TTqT n>∑T, ≈£L{≤>±¬s’' R
s¡V≤ü düúÛeÑ qeTT\#˚, düs«¡ ‘·' düeT\+ø£è‘·yTé R n+‘·≥qT #·øÿ£ >± n\+ø£]+|ü
ã&çq{Ï,º (|ü⁄wüŒø£yTé Äs¡Ts√Vü≤ R |ü⁄wüŒø£eTTqT Äs√Væ≤+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä |ü⁄wüŒø£$e÷qeTT m\¢jTÓ &É\ Äø£deü TT q+≥T#·T y˚Ts¡TeT+<äs¡
|üs«¡ ‘·eTT\qT b˛* s¡eTD°jT· eTT˝…’ j·TTqï s¡V≤ü düúÛeÑ qeTT\‘√ ì+&çjT· T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ »«\Hês¡ÿÁ|ürø±X¯+ düTø£è‘·+ $X¯«ø£sà¡ D≤ ˆ
ùV≤eTk˛bÕqdü+j·TTø£+Ô #ês¡TÁ|ües¡y~˚ ø£yTé ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` »«\Hês¡ÿÁ|ürø±X¯+ ` düTø£è‘·+ ` $X¯«ø£sà¡ D≤ ` ùV≤eTk˛bÕq
dü+j·TTø£+Ô ` #ês¡TÁ|ües¡y~˚ ø£yTé ˆˆ ($e÷qyéT Äs¡Ts√Vü≤)
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` $X¯«ø£sà¡ D≤ düTø£è‘·+ R $X¯«ø£sà¡ #˚ #·øÿ£ >∑ ì]à+|üã&çq{Ï~º j·TTqT,
»«\Hês¡ÿ Á|ürø±X¯+ R n–ï‘√&ÉqT dü÷s¡T´ì‘√&ÉqT düeTyÓTqÆ ~j·TTqT, ùV≤eTk˛bÕq
dü+j·TTø£+Ô R ã+>±s¡T k˛bÕqeTT\‘√ ≈£L&çq{Ï~º j·TTqT, #ês¡TÁ|ües¡y~˚ ø£+ R
n+<äyTÓ qÆ , ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ y˚~ø£\T ø£*–q{Ï~º j·TTqT n>∑T, |ü⁄wüŒø£+ (Äs¡Ts√Vü≤ R
|ü⁄wüŒø£eTT Hês√Væ≤+#ÓqT.)
‘ê‘·Œs¡éTT :` $X¯«ø£s¡à ‘·q H˚s¡TŒMT<ä ì]à+∫q~j·TTqT, n–ïe˝…qT,
dü÷s¡T´ìe˝…qT ‘˚»]\T¢#·Tqï~j·TTqT, düTes¡ík˛bÕqeTT\‘√ >∑÷&çq~j·TTqT,
düT+<äsy¡ TÓ Æ ñqï‘·yTÓ qÆ {Ïº y˚~ø£\T ø£*– j·TTqï~j·TTqT n>∑T Hê |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTqT
Vü≤qTeT Äs√Væ≤+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ C≤\yê‘êj·THÓ’ s¡T´ø£+Ô ø±+#·H'’Ó kÕŒ¤{ø¬Ï ’ s¡|æ ˆ
Ç+Á<ä˙\eTVü‰˙\eTDÏÁ|ües¡y˚~ø£yéT ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` C≤\yê‘êj·THÓ'’ ` j·TTø£+Ô ` ø±+#·H'’Ó ` kÕŒ¤{ø¬Ï '’ ` n|æ `
Ç+Á<ä˙\eTVü‰˙\eTDÏÁ|ües¡y~˚ ø£yTé ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±+#·H'’Ó R düTes¡eí Tj·T yÓTqÆ {Ïj
º T· T, kÕŒ¤{ø¬Ï '’ R düŒ{¤ øÏ ì£ ]à‘·eTT
˝…q’ {Ïj
º T· T, C≤\yê‘êj·THÓ'’ R ∫qï$j·TT ô|<ä$› j·TT q>∑T >∑yêø£eå TT\‘√, j·TTø£+Ô
R ≈£L&çq~j·TTqT, Ç+Á<ä˙\ eTVü‰˙\eTDÏÁ|ües¡ y˚~ø£+ R Ç+Á<ä˙\eTT\T,
eTVü‰˙\eTT\T nHÓ&ç ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ s¡‘ï· eTT\‘√ ì]à+|üã&çq y˚~ø£\T ø£*–q{Ï~º j·TT
q>∑T (|ü⁄wüŒø£yTé Äs¡Ts√Vü≤ R |ü⁄wüŒø£eTTqT Äs√Væ≤+#ÓqT).
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` Ç+Á<ä˙\' R Ç+Á<ä˙\ eTq>± ø°så e¡ TTq≈£î ˙\‘·«eTTqT
nq>± HÓ\’ ´Á|üø±X¯eTTqT #˚jT· Tq~, eTVü‰˙\eTq>± dæ+Vü≤fi¯eTTq+<äT |ü⁄{Ïqº {Ï~º .
>√$+<äsêJj·TeTT :`
XÀ¢ˆˆ ø°så e¡ T<Û̊´ øÏùå | ˙ï\+ ø°så +¡ #˚˙ï\‘ê+ ÁeCÒ‘Y ˆ
Ç+Á<ä˙\ $T‹ U≤´‘· $T‹ #ê>∑dÔü úÛ≤wæ‘y· Té ˆˆ
XÀ¢ˆˆ dæ+Vü≤fi≤ø£sd¡ +ü uÛ÷Ñ ‘ê eTVü‰˙˝≤ Ç‹ düà è‘ê' ˆˆ
‘ê‘·Œs¡éTT :` ã+>±s¡eTT‘√qT, düŒ¤{Ïø£eTT‘√qT ì]à+∫q $$<Ûä>∑yêø£åeTT\T
>∑\~j·TTqT, Ç+Á<ä˙\ eTVü‰˙\ eTDT\#˚ ì]à+|üã&çq ô|<ä›yÓ’q y˚~ø£\T
ø£*qZ {Ï~º j·TTqT n>∑T |ü⁄wüŒø£eTTqT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ $Á<äTy˚TD $∫Á‘˚D eTDÏ_Û X¯Ã eTVü‰<ÛHä '’Ó ˆ
ìdüT˝Ô ≤_Û X¯Ã eTTø±Ô_Û dü˝Ô HÒ ê-_Û$sêõ‘·yTé ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $Á<äTy˚TD ` $∫Á‘˚D ` eTDÏ_'Û ` #· ` eTVü‰<ÛHä '’Ó ` ìdüT˝Ô ≤_Û'
` #· ` eTTø±Ô_'Û ` ‘·˝qÒ ` n_Û$sêõ‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $∫Á‘˚D $Á<äTy˚TD, eTVü‰<ÛHä '’Ó eTDÏ_'Û #·, ìdüT˝Ô ≤_Û' eTTø±Ô_'Û
#· ‘·˝qÒ n_Û$sêõ‘·+. (|ü⁄wüŒø£yTé Äs¡Ts√Vü≤).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $∫Á‘˚D $Á<äTy˚TD R $∫Á‘·eTT˝…q’ |ü>&∑ eÉ TT\‘√&ÉqT, eTVü‰<ÛHä '’Ó
eTDÏ_XÛ Ã¯ R neT÷\éTT˝…q’ eTDÏ>D ∑ eTT\‘√&ÉqT, ìdüT˝Ô ≤_Û' eTTø±Ô_'Û #· R
kÕ{Ï˝ìÒ eTT‘·éTT\‘√&ÉqT (ì]à+|üã&çq), ‘·˝qÒ R n&ÉT>∑TuÛ≤>∑eTT#˚, $sêõ‘·+
R Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ïº (|ü⁄wüŒø£yTé Äs¡Ts√Vü≤ R |ü⁄wüŒø£eTTqT n~Ûs√Væ≤+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` $∫Á‘·eTT˝…q’ |ü>&∑ eÉ TT\‘√&ÉqT, neT÷\éTT˝…q’ s¡‘ï· eTT\‘√&ÉqT,
kÕ{Ï˝Òì eTT‘·éTT\‘√&ÉqT ì]à+|üã&çq{Ïº >∑#·TÃH˚\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï
|ü⁄wüŒø£eTTqT Vü≤qTeT Äs√Væ≤+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ #·+<äHq˚ #· s¡øπ qÔ ‘·|˙ü j·TìuÛqÒ #· ˆ
düT|ü⁄D´>∑+~ÛHê j·TTø£Ô e÷~‘·´‘·sT¡ D√|üeTyéT ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #·+<äHq˚ ` #· ` s¡øπ qÔ ` ‘·|˙ü j·TìuÛqÒ ` #· ` düT|ü⁄D´>∑+~ÛHê
` j·TTø£yÔ Té ` Ä~‘·´‘·sT¡ D√|üeTyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡øπ qÔ , ‘·|˙ü j·TìuÛqÒ , düT|ü⁄D´>∑+~ÛHê #·, #·+<äHq˚ j·TTø£+Ô ,
Ä~‘·´‘·sT¡ D√|üeT+ (|ü⁄wüŒø£yTé Äs¡Ts√Vü≤)
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡πøÔq R mi¿HÓ’q{Ïº~j·TTqT, ‘·|ü˙j·TìuÛÒq R düTes¡íeTT‘√
düe÷qyÓTqÆ {Ï~º j·TTqT, düT|ü⁄D´>∑+~ÛHê R |ü$Á‘·yTÓ qÆ |ü]eTfi¯eTT>∑\~j·TTqT n>∑T,
#·+<äHq˚ R eT+∫>∑+<Ûeä TT‘√, j·TTø£+Ô R ≈£L&çjT· Tqï~j·TTqT, Ä~‘·´‘·sT¡ D√|üeT+
R ˝Ò‘d· ÷ü s¡T´ìe˝… Á|üø±•+#·T#·Tqï~j·TTq>∑T, (|ü⁄wüŒø£yTé Äs¡Ts√Vü≤ R |ü⁄wüŒø£eTTqT
n~Ûs√Væ≤+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` mi¿ì ã+>±s¡TeHÓï ø£*–q{Ïj º T· T, |ü$Á‘·yTÓ qÆ |ü]eTfi¯eTT‘√ ≈£L&çq
#·+<äqeTT‘√ ì+&çj·TTqï<Ó’, u≤\dü÷s¡T´ìe˝… Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ïº |ü⁄wüŒø£
$e÷qeTTqT Vü≤qTeT Äs√Væ≤+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ≈£L{≤>±¬s’ s¡«sêø±¬s’ ]«$<Û’Ó dü‡eT\+ø£è‘·yTé ˆ
$e÷q+ |ü⁄wüŒø£+ ~e´ e÷s¡Ts√Vü≤ eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ≈£L{≤>±¬s'’ ` esêø±¬s'’ ` $$<Û'’Ó ` düeT\+ø£è‘·yTé ` $e÷q+
` |ü⁄wüŒø£+ ` ~eýéT ` Äs¡Ts√Vü≤ ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $$<Û'’Ó esêø±¬s'’ ≈£L{≤>±¬s'’ düeT\+ø£è‘·+, ~e´+ |ü⁄wüŒø£+
$e÷q+ eTVü‰ø£|'æ Äs¡Ts√Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $$<Û'’Ó R ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ {Ï,º esêø±¬s'’ R >=|üŒ Äø±s¡eTT\‘√
qTqï{Ï,º ≈£L{≤>±¬s'’ R s¡V≤ü düúÛeÑ qeTT\#˚, düeT\+ø£è‘·+ R n\+ø£]+|üã&çq{Ï,º
~e´+ |ü⁄wüŒø£+ $e÷q+ R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTqT, eTVü‰ø£|'æ Äs¡Ts√Vü≤
R Vü≤qTeT Äs√Væ≤+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $$<Ûeä TT˝…q’ , düT+<äse¡ TT˝…q’ ≈£L{≤>±s¡eTT\‘√ yÓ\j·TT#·Tqï{Ïº
~eýÓTqÆ Ä |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTqT Vü≤qTeT Äs√Væ≤+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·Á‘·dúü dü‡ ‘·<ë >∑+<Û+ä bÕquÛøÑ ±å ´qïdü+uÛeÑ yéT ˆ
~e´+ düeT÷à]Ã¤‘+· õÁ|òTü Á<ä÷|üe+‘· $T yê-ì\yéT ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·Á‘·d'úü ` dü' ` ‘·<ë ` >∑+<Û+ä ` bÕquÛøÑ ±å ´qïdü+uÛeÑ yéT `
~e´+ ` düeT÷à]Ã¤‘+· ` õÁ|òTü ‘Y ` s¡÷|üe+‘·yTé ` Çe ` nì\yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘·d'úü dü' bÕquÛøÑ ±å ´qïdü+uÛeÑ + ~e´+ düeT÷à]Ã¤‘+· >∑+<Û+ä
‘·<ë s¡÷|üe+‘·yTé nì\yéT Çe õÁ|òTü ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘·düú' R Ä |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTq+<äTqïyê&Ó’, dü' R Ä
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘·<ë R n|ü&ÉT, bÕquÛøÑ ±å ´qïdü+uÛeÑ + R bÕ˙j·TeTT\qT+&çjT· T,
uÛÑø£å éTT\qT+&çj·TTqT, Ç‘·sêVü‰s¡eTT\qT+&çj·TT yÓ&É*q<Ó’, düeT÷à]Ã¤‘·+ R
yê´|æ+∫q{Ï,º ~e´>∑+<Û+ä R >=|üŒ<Óq’ |ü]eTfi¯eTTqT, s¡÷|üe+‘·yTé nì\yéT Çe
R eT÷ØÔu$ÑÛ +∫q yêj·TTe⁄qTe˝…, õÁ|òTü ‘Y R yêdüq #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT Ä |ü⁄wüŒø£eTTq+<äT+&ç n#·Ã{Ï bÕ˙j·TeTT\jÓTTø£ÿj·TT
uÛÑø£å éTT\jÓTTø£ÿj·TT ~eýÓTÆq |ü]eTfi¯eTT ‘·qqT eTTdüTs¡Tø=qT#·T+&É>± Ä
|ü]eTfi¯eTTqT, s¡÷|üeTTqT <Û]ä +∫q ‘·+Á&çjTÆÓ q yêj·TTe⁄qT #·÷∫qfÒ¢ m+∫
Á|”‹>± yêdüq#·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü >∑+<Ûä dü+Ô eTVü‰dü‘Ô· «+ ã+<ÛTä s¡“+<ÛTä $T y√‘·eÔ TyéT ˆ
Ç‘· @ V”≤ ‘·Týê #˚e ‘·Á‘· j·TÁ‘· dü sêeD' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` >∑+<Û'ä ` ‘·+ ` eTVü‰dü‘·Ô «+ ` ã+<ÛTä ' ` ã+<ÛTä yéT ` Çe
` ñ‘·eÔ TyéT ` Ç‘·' ` @Væ≤ ` Ç‹ ` ñyê#· ` Çe ` ‘·Á‘· ` j·TÁ‘· ` dü' `
sêeD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' >∑+<Û'ä , ‘·+ eTVü‰dü‘Ô· «yéT, ñ‘·eÔ T+ ã+<ÛTä + ã+<ÛTä ' Çe,
j·TÁ‘· dü' sêeD', ‘·Á‘·, Ç‘·' @Væ≤, Ç‹ ñyê#· Çe.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' >∑+<Û'ä R Ä |ü]eTfi¯eTT, ‘·+ eTVü‰dü‘Ô· «+ R Ä eTVü‰
ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ Vü≤qTeTqT, ã+<ÛTä ' R ã+<ÛTä e⁄, ñ‘·eÔ T+ ã+<ÛTä yéT Çe R ñ‘·eÔ TT&Óq’
ã+<ÛTä e⁄ìe˝…, j·TÁ‘· dü' sêeD' R Ä sêeDT&Óøÿ£ &ÉqT+&ÓH√, ‘·Á‘· R n#·Ã{Ïø,Ï
Ç‘·' @Væ≤ R Ç#·Ã{ÏøÏ s¡eTTà, Ç‹ R nì, ñyê#· Çe R |ü*øÏq≥T¢+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä |ü]eTfi¯eTT ã\XÊ*jÓTÆ q Vü≤qTeTqT >∑÷]Ã sêeDT &ç#Ã· ≥
qTHêï&ÉT, Ç≥≈£î s¡eTTà nì, ˇø£ ã+<ÛäTe⁄ ‘·qøÏwüºß&Ó’q Ç+ø=ø£ ã+<ÛäTe⁄qT
|æ\T#·Tq≥T¢>± sêeDT &ÉTqï#√{ÏøÏ |æ*∫q≥T¢+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· kÕÔ+ Á|üd‘úæ '· XÊ˝≤+ <ä<sä Ù¡ eTVü≤r+ X¯óuÛ≤+ ˆ
sêeDdü´ eTq'ø±+‘ê+ ø±+‘ê $Te es¡Ådj Ôæ T· yéT ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘ê+ ` Á|üd‘úæ '· ` XÊ˝≤+ ` <ä<sä Ù¡ ` eTVü≤r+ ` X¯óuÛ≤yéT
` sêeDdü´ ` eTq'ø±+‘ê+ ` ø±+‘êyéT ` Çe ` es¡Ådj Ôæ T· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Á|üd‘úæ '· , sêeDdü´ eTq'ø±+‘ê+, ø±+‘ê+ es¡Ådj Ôæ T· yéT
Çe X¯óuÛ≤+, eTVü≤r+, ‘ê+ XÊ˝≤+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥qT+&ç, Á|üd‘úæ '· R ãj·T\T<˚]qyê&Ó,’ sêeDdü´
eTq'ø±+‘ê+ R sêeDTq≈£î eTH√Vü≤s¡yÓTÆq{Ïº, ø±+‘ê+ es¡ÅdæÔj·TyéT Çe R
s¡eTD°jT· yÓTqÆ ñqï‘·C≤‹ÅdìÔ” e˝…, X¯óuÛ≤+ R eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ {Ï,º ‘ê+ eTVü≤r+
XÊ˝≤+ R Ä >=|üŒ<Óq’ {Ïº XÊ\qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
u§+u≤sTTÁ|ü‹ :` eTq'ø±+‘ê+ øÏ ã<äT\T>± eTVü‰ø±+‘ê+ nì bÕsƒe¡ TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT n#·Ã{ÏqT+&ç yÓ&*É sêeD≤düTs¡Tì eTqdüT‡q≈£î
Á|æj·TyÓTÆq düT+<ä]j·T>∑T ñqï‘·≈£î\Åd”Ôe˝… eT+>∑fi¯Á|ü<äeTT>± >±qe#·TÃ#·Tqï
>=|üŒ<Óq’ Ä XÊ\qT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eTDÏk˛bÕq$ø£è‘ê+ ùV≤eTC≤\$uÛ÷Ñ wæ‘êyéT ˆ
kÕŒ¤{ø¬Ï ’ sêeè‘·‘˝· ≤+ <ä+‘ê+‘·]‘·s÷¡ |æø±yéT ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTDÏk˛bÕq$ø£è‘ê+ ` ùV≤eTC≤\$uÛ÷Ñ wæ‘êyéT ` kÕŒ¤{ø¬Ï '’ `
Äeè‘·‘˝· ≤+ ` <ä+‘ê+‘·]‘·s÷¡ |æø±yéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTDÏk˛bÕq$ø£è‘ê+ R eTDÏeTj·T k˛bÕqeTT\‘√ ˇ|ü#·Tqï~
j·TTqT, ùV≤eTC≤\$uÛ÷Ñ wæ‘ê+ R ã+>±s¡T øÏ{øÏ \° ‘√ yÓ\j·TT#·Tqï~j·TTqT, kÕŒ¤{ø¬Ï '’
Äeè‘·‘˝· ≤+ R düŒ{¤ øÏ |£ \üò ø£eTT\‘√ ø£|Œü ã&çq H˚\>∑\~j·TTqT, <ä+‘ê+‘·]‘·
s¡÷|æø±yéT R <ä+‘·eTT\#˚ q&ÉTeT q‘·Tø£ã&çq Á|ü‹eT\T>∑\~j·TTqT n>∑T, (‘ê+
XÊ˝≤+ <ä<sä Ù¡ R Ä XÊ\qT >±+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` s¡‘·ïeTT\‘√ ø£≥ºã&çq yÓT≥T¢ >∑\~j·TTqT, dü«s¡íeTj·TeTT˝…’q
>∑yêø£åeTT\T ø£\~j·TTqT, düŒ¤{Ïø£|òü\ø£eTT\‘√ ø£|üŒã&çq H˚\>∑\~j·TTqT,
<ä+‘·eTT‘√ ì]à+∫q •\ŒeTT\T >∑\~j·TTqT n>∑T sêeDTì XÊ\qT Vü≤qTeT
>±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eTTø±Ô_Û X¯Ã Á|üyêfiË’ X¯Ã s¡÷|ü´#êMTø£s¬ ’ s¡|æ ˆ
$uÛ÷Ñ wæ‘ê+ eTDÏd+Ôü uÛ’… düT‡ãVüQdü+Ô uÛuÑ ÷ÑÛ wæ‘êyéT ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTTø±Ô_'Û ` #· ` Á|üyêfiË'’ ` #· ` s¡÷|ü´#êMTø£s¬ '’ ` n|æ `
$uÛ÷Ñ wæ‘ê+ ` eTDÏd+Ôü uÛ'’… ` düTãVüQdü+Ô uÛuÑ ÷ÑÛ wæ‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTTø±Ô_ÛX¯Ã Á|üyêfiË’' #· s¡÷|ü´#êMTø£¬s’' n|æ eTDÏdüÔ+uÛ…’'
$uÛ÷Ñ wæ‘ê+ düTãVüQdü+Ô uÛuÑ ÷ÑÛ wæ‘ê+ ‘ê+ XÊ˝≤+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTTø±Ô_XÛ Ã¯ R eTT‘·éTT\‘√&ÉqT, Á|üyêfiËX’ Ã¯ R |ü>&∑ eÉ TT\‘√&ÉqT,
s¡÷|ü´#êMTø£s¬ '’ n|æ R yÓ+&çã+>±s¡eTT\ ‘√&ÉqT (ì]à+|üã&çq), eTDÏd+Ôü uÛ'’… R
s¡‘ï· dü+Ô uÛeÑ TT\#˚, $uÛ÷Ñ wæ‘ê+ R n\+ø£]+|üã&çq{Ï~º j·TT, düTãVüQdü+Ô uÛuÑ ÷ÑÛ wæ‘ê+
R nH˚øe£ TT˝…q’ dü+Ô uÛeÑ TT\#˚ n\+ø£]+|üã&çq{Ï~º j·TTqT n>∑T, (‘ê+ XÊ˝≤+
<ä<sä Ù¡ R sêeDTì XÊ\qT >±+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTT‘·éTT\‘√&ÉqT, |ü>&∑ eÉ TT\‘√&ÉqT, yÓ+&ç ã+>±s¡eTT\‘√&ÉqT
ì]à+|üã&çq ndü+U≤´ø£eTT˝…q’ dü+Ô uÛeÑ TT\‘√ $sêõ\T¢#T· qï Ä sêeDTì XÊ\qT
>±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düyTÓ Æ s¡èE_Û s¡‘T· ´#Ó’ Ã dü‡eT+‘ê ‘·T‡$uÛ÷Ñ wæ‘'’Ó ˆ
dü+Ô uÛ'’… |üø¬ Ìå ] yê‘·T´#Ó’ Ã ]›e+ dü+Á|üd‘úæ ê$Te ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düyTÓ 'Æ ` ãTTE_Û' ` n‘·T´#Ó’ Ã' ` düeT+‘ê‘Y ` düT$uÛ÷Ñ wæ‘'’Ó `
dü+Ô uÛ'’… ` |üø¬ 'Ìå ` Çe ` n‘·T´#Ó’ Ã' ` ~e+ ` dü+Á|üd‘úæ êyéT ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düyTÓ 'Æ , ãTTE_Û', n‘·T´#Ó’ Ã', düeT+‘ê‘Y düT$uÛ÷Ñ wæ‘'’Ó , dü+Ô uÛ'’… ,
|üø¬ 'Ìå ~e+ dü+Á|üd‘úæ ê$Te, (dæ‘ú ê+ XÊ˝≤+ <ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düyTÓ 'Æ R düe÷qeTT>±qTqï$j·TTqT, ãTTE_Û' R eÁø£eTT>∑
˝Ò≈î£ qï$j·TTqT, n‘·T´#Ó’ Ã' R $TøÏÿ* ñqï‘·yTÓ qÆ $j·TTqT, düeT+‘ê‘Y düT$uÛ÷Ñ wæ‘'’Ó
R n+‘·≥qT #·øÿ£ >± n\+ø£]+|üã&çq{Ï$º j·TTqT n>∑T, dü+Ô uÛ'’… R dü+Ô uÛeÑ TT\‘√,
n‘·T´#Ó’ Ã' |ü¬øåÌ' R ñqï‘·yÓTÆq ¬sø£ÿ\‘√, ~e+ dü+Á|üdæú‘êyéT Çe dæú‘ê+ R
dü«s¡eZ TTq≈£î m–]b˛e >√s¡T#·Tqï≥T¢>±qTqï{Ï,º (XÊ˝≤+ <ä<sä Ù¡ R XÊ\qT #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` düe÷qyÓTqÆ $j·TTqT, eÁø£eTT\T>±ì$j·TTqT, $TøÏÿ* ñqï‘·eTT\TqT,
#·ø£ÿ>± n\+ø£]+|üã&çq$j·TTqT n>∑T ‘·qjÓTTø£ÿ düÔ+uÛÑeTT\‘√ ñqï‘·yÓTÆq
i…øÿ£ \‘√ dü«s¡eZ TTq≈£î m>∑Ts¡uÀe⁄#·Tqï |üøeåÏ ˝… ø±qe#·TÃ#·Tqï Ä XÊ\qT Vü≤qTeT
>±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eTVü≤‘ê´ ≈£î<∏äj·÷--d”sÔ êí+ |üè~∏M\ø£Då ≤+ø£j÷· ˆ
|üè~∏M $Te $d”sÔ êí+ düsêÅw>ºü è∑ Vü≤e÷*˙yéT ˆˆ 26
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` eTVü≤‘ê´ ` ≈£î<∏j
ä ÷· ` Äd”sÔ êí+ ` |üè~∏M\ø£Då ≤+ø£j÷· ` |üè~∏MyéT
` Çe ` $d”sÔ êí+ ` düsêÅw>ºü è∑ Vü≤e÷*˙yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üè~∏M\ø£åD≤+ø£j·÷ eTVü≤‘ê´ ≈£î<∏äj·÷ Äd”Ôsêí+, düsêÅwüº
>∑èVü≤e÷*˙+, $d”sÔ êí+, |üè~∏MyéT Çe dæ‘ú ê+ XÊ˝≤+ <ä<sä Ù¡ .
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` |üè~∏M\ø£Då ≤+ø£j÷· R uÛ÷Ñ $TjÓTTø£ÿ \ø£Då eTT˝…q’ ∫Vü≤ïeTT\‘√{Ï
>∑÷&çq, eTVü≤‘ê´ ≈£î<∏j ä ÷· R $XÊ\yÓTqÆ ‹yê∫‘√, Äd”sÔ êí+ R |üiTeã&çq~
j·TTqT, düsêÅw>ºü è∑ Vü≤e÷*˙+ R <˚Xe¯ TT˝Àì >∑èVü≤eTT\eiTdü ø£*–q, $d”sÔ êí+
|üè~∏MyéT Çe (<äèX¯é÷Hê+) R $XÊ\yÓTqÆ uÛ÷Ñ $Te˝… ø£qã&ÉT#·Tqï, XÊ˝≤+
<ä<sä Ù¡ R XÊ\qT p#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä XÊ\j·T+<ä* H˚\ uÛÑ÷$T\ø£åDeTT\T ø£*–q{Ïº ‹yêN\‘√
ø£|üŒã&ç j·TT+&ÓqT. n+<ä* ∫Á‘·eTT\qT #·÷&É>± n~ ‹yêNe˝…>±ø£
>∑èVü≤eTT\‘√&ÉqT, Á>±eTeTT\‘√&ÉqT >∑÷&çjT· T+&çq uÛ÷Ñ $Te˝…H˚ j·TT+&ÓqT. n{Ïº
sêeDTì XÊ\qT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Hê~‘ê+ eT‘·$Ô Vü≤>¬ ’ ]›e´>∑+<Ûë~Ûyêdæ‘ê+ ˆ
|üsêsΔê´düsÔ D¡ √ù|‘ê+ s¡ø√å ~Û|ìü ùw$‘êyéT ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Hê~‘ê+ ` eT‘·Ô$Vü≤¬>’' ` ~e´>∑+<Ûë~Ûyêdæ‘êyéT `
|üsêsΔê´düsÔ D
¡ √ù|‘ê+ ` s¡ø√å ~Û|ìü ùw$‘êyéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT‘·$Ô Vü≤>¬ '’ Hê~‘ê+ R eT~+∫q |ü≈îå£ \#˚ ≈£Lj·Tã&ÉT#·Tqï
~j·TTqT, ~e´>∑+<Ûë~Ûyêdæ‘ê+ R ~eýÓTÆq düTyêdüq\‘√ |ü]eT[+|ü
#˚j·Tã&ÉT#·Tqï~j·TTqT, |üsêsΔê´düÔs¡D√ù|‘ê+ R ÁX‚wü˜yÓTÆq, |üs¡#·ã&çq
ø£+ãfi≤<äT\‘√ ≈£L&çq~j·TTqT, s¡ø√å ~Û|ìü ùw$‘ê+ R sêø£då sü ê»sTTq sêeDTì#˚
ùd$+|üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT n>∑T (XÊ˝≤+ <ä<sä Ù¡ R XÊ\qT #·÷#ÓqT)
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·≥ eT~+∫q |ü≈îå£ \T ÁXÊeéTT>± <Û«ä qT\T #˚jT· T#·T+&ÓqT.
~eýÓTqÆ |ü]eTfi¯eTT\T n+‘·≥qT yê´|æ+#·T#·T+&ÓqT. neT÷\éTT˝…q’ ‹yêN\T
#·ø£ÿ>± |üiTeã&çj·TT+&ÓqT. n~ sêø£ådüsê»sTTq sêeDTìøÏ ìyêdüyÓTÆ
n\s¡T#·T+&ÓqT. n{Ïº XÊ\qT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ <Û÷ä Áe÷ eT>∑sT¡ <Û÷ä ù|q $eT˝≤+ Vü≤+dübÕ+&ÉTsêyéT ˆ
∫Á‘ê+ |ü⁄c˛Œ|üV‰ü sπ D ø£˝≤àw” $Te düTÁ|üu≤Û yéT ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <Û÷ä Áe÷yéT ` n>∑sT¡ <Û÷ä ù|q ` $eT˝≤+ ` Vü≤+dübÕ+&ÉTsêyéT `
∫Á‘ê+ ` |ü⁄c˛Œ|üV‰ü sπ D ` ø£˝≤àw”yTé ` Çe ` düTÁ|üu≤Û yéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n>∑s¡T<Ûä÷ù|q <Ûä÷Áe÷+ R <Ûä÷|üÁ<äeéTT\jÓTTø£ÿ bı>∑#˚
q\¢Hj’Ó T· Tqï~j·TTqT, Vü≤+dübÕ+&ÉTsê+ $eT˝≤+ R Vü≤+dü\e+{Ï <Ûëefi¯éTT>∑\<Ó’
<Ûäefi¯es¡íeTT ø£*–q~j·TTqT, |ü⁄c˛Œ|üVü‰πsD ∫Á‘ê+ R |ü⁄wüŒeTT\jÓTTø£ÿ
düeTT<ëj·TeTT#˚ ∫Á‘·es¡eí TT ø£*–q~j·TTqT, ø£˝≤àw”yTé Çe düTÁ|üu≤Û yéT R edæwß˜ü ì
ø±eT<Ûq˚ Te⁄ e˝… >=|üŒ ‘˚»düT‡ø£\~j·TTqT n>∑T, (XÊ˝≤+ <ä<sä Ù¡ R XÊ\qT p#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä XÊ\ n#·Ã≥ |ü]eTfi¯Á<äeéTT\jÓTTø£ÿ <Û÷ä |üeTT#˚ q\¢H’Ó j·TT+&ÓqT.
ø=ìï#√≥¢ sê»Vü≤+dü\ #Ûêj·TqT uÀ* <Ûäefi¯yÓTÆ j·TT+&ÓqT. ø=ìï#√≥¢
$$<Û|ä ⁄ü wüŒeTT\ es¡eí TT\#˚ ∫Á‘·es¡eí TT >∑\<Ó’ j·TT+&ÓqT. edæwßü̃ ì ëT<Û̊qTyÓq’
ø£˝≤àwæe˝… eTVü‰‘˚»düT‡‘√ yÓ\T>=+<äT#·T+&ÓqT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT n{Ïº XÊ\qT
>±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eTqdü‡+Vü‰<¢ »ä q˙+ es¡kí Õ´|æ Á|ükÕ~˙+ ˆ
‘ê+ XÀø£Hê•˙+ ~yê´+ Á•j·T dü‡+»q˙ $Te ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTqdü‡+Vü‰<¢ »ä q˙+ ` es¡dí ´ü ` n|æ ` Á|ükÕ~˙+ ` ‘ê+ `
XÀø£Hê•˙+ ` ~yê´+ ` Á•j·T' ` dü+»q˙yéT ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á•j·T' dü+»q˙yéT Çe, eTqdü‡+Vü‰<¢ »ä q˙+, es¡dí ´ü n|æ
Á|ükÕ~˙+, XÀø£Hê•˙+, ~yê´+ (‘ê+ XÊ˝≤+ <ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á•j·T' R dü+|ü<ä≈£î, dü+»q˙yéT Çe R |ü⁄{Ïºì\T¢e˝…,
eTqdü‡+Vü‰¢<ä»q˙+ R eTqdüT‡q≈£î ÄVü‰¢<äeTTqT |ü⁄{Ïº+#·Tq~j·TTqT, es¡ídü´
n|æ R (<˚V≤ü ) ø±+‹øÏ≈L£ &É, Á|ükÕ~˙+ R dü«dü‘ú · ø£*+Z #·Tq~j·TTqT, XÀø£Hê•˙+
R eTqdüT‡q+<ä* XÀø£eTTqT b˛>=≥Tºq~j·TTqT, ~yê´+ R ˝Àø√‘·sÔ y¡ TÓ qÆ ~j·TTqT
n>∑T, (‘ê+ XÊ˝≤+ <ä<sä Ù¡ R Ä XÊ\qT Vü≤qTeT p#ÓqT).
u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTT :` es¡kí Õ´|æ Á|ükÕ~˙yéT øÏ ã<äT\T>± es¡kí Õ´|æ Á|ükÕ~Û˙yéT
nì >∑\<äT. nq>± <˚V≤ü #êÃ¤jT· qT n\+ø£]+#·Tq{Ï~º nì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` dæ]øÏ |ü⁄{Ïìº \T¢e˝… qTqï{Ïº Ä XÊ\ eTqdüT‡q≈£î ÄVü‰<¢ eä TTqT
|ü⁄{Ï+º #·Tq~>∑ qT+&ÓqT. <˚V≤ü eTTq≈£î Á|üdqü ï‘· ø£*+Z #·Tq<Ó’ j·TT+&ÓqT. eTqdüT‡
q+<ä* XÀø£eTTqT q•+|ü#j ˚ T· Tq<Ó’ j·TT+&ÓqT. n{Ïº ˝Àø√‘·sÔ y¡ TÓ qÆ sêeDTì XÊ\qT
XÀ¢ˆˆ Ç+Á~j·÷ D°+Á~j·÷s¬ Ìú düTÔ |ü+#· |ü+#·_Û s¡T‘·yÔ TÓ 'Æ ˆ
‘·sŒ¡ j·÷e÷dü e÷‘˚e ‘·<ë sêeDbÕ*‘ê ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç+Á~j·÷DÏ ` Ç+Á~j·÷s¬ 'Ìú ` ‘·T ` |ü+#· ` |ü+#·_'Û ` ñ‘·yÔ TÓ 'Æ
‘·sŒ¡ j·÷e÷dü ` e÷‘ê ` Çe ` ‘·<ë ` sêeDbÕ*‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë sêeDbÕ*‘ê XÊ˝≤ ñ‘·yÔ TÓ 'Æ |ü+#·_'Û Ç+Á~j·÷s¬ 'Ìú |ü+#·
Ç+Á~j·÷DÏ e÷‘ê Çe ‘·sŒ¡ j·÷e÷dü.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, sêeDbÕ*‘ê (XÊ˝≤) R sêeDTì#˚ bÕ*+#·ã&ÉT
Ä XÊ\, |ü+#·_Û' ñ‘·ÔyÓTÆ' Ç+Á~j·÷¬súÌ' R ÁX‚wü˜yÓTÆq ◊<äT Ç+Á~j·T
$wüjT· eTT\#˚‘q· T, |ü+#· Ç+Á~j·÷DÏ R ◊<äT Ç+Á~j·TeTT\qT, e÷‘ê Çe R
‘·*e¢ ˝…, ‘·sŒ¡ j·÷e÷dü R ‘·è|æ|Ô iü #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Ä sêeDTì XÊ\ Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ ÁXÀÁ‘·‘«· ø£Ã≈£îå s¡dHü ê
Á|ò÷ü DeTT\qT ◊<äT Ç+Á~j·TeTT\qT X¯ã› düŒs¡Ù s¡÷|ü s¡d>ü +∑ <Ûeä TT\HÓ&ç ◊<äT
Ç+Á~j·T $wüjT· eTT\#˚‘q· T, ‘·*¢ _&Éq¶ T dü+‘√wüô|≥Tºq≥T¢>± ‘·è|æìÔ ø£*–+#ÓqT.
m≥¢q>± düTKdüŒs¡ÙqyÓTqÆ yêj·TTe⁄#˚ ‘·«–+Á~j·TeTTq≈£îqT, düT+<äsy¡ TÓ qÆ <äèX¯éTT#˚
#·≈£åî]+Á~j·TeTTq≈£îqT, eT<ÛäTs¡yÓTÆq >±qeTT#˚ ÁX¯eDÒ+Á~j·TeTTq≈£îqT,
s¡T∫ø£sy¡ TÓ qÆ uÛøÑ å£ úÛÀC≤´<äT\#˚‘· s¡dHü +˚ Á~j·TeTTq≈£îqT, eTH√Vü≤s¡|]ü eTfi¯eTT#˚
Á|ò÷ü DÒ+Á~j·TeTTq≈£îqT ‘·è|æìÔ ø£*–+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü«s√Z-j·T+ <˚e˝Àø√-j·T $T+Á<äùd´j·T+ |ü⁄Ø uÛyÑ ‘˚ Y ˆ
dæ~Δ sπ «j·T+ |üsê Væ≤ kÕ´ ~‘·éTq´‘· e÷s¡T‹' ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü«s¡'Z ` nj·T+ ` <˚e˝Àø£' ` nj·TyéT ` Ç+Á<äd´ü ` Çj·T+ `
|ü⁄Ø uÛyÑ ‘˚ Y ` dæ~'Δ ` yê ` Çj·T+ ` |üsê ` Væ≤ ` kÕ´‘Y ` Ç‹ ` neTq´‘· `
e÷s¡T‹' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‹' nj·T+ dü«s¡'Z uÛyÑ ‘˚ ,Y nj·T+ <˚e˝Àø£' uÛyÑ ‘˚ ,Y Çj·T+
Ç+Á<äd´ü |ü⁄Ø uÛyÑ ‘˚ ,Y Çj·T+ |üsê dæ~sΔ ê« kÕ´‘Y Ç‹ neTq´‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷s¡T‹' R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, nj·T+ dü«s¡'Z R Ç~ dü«s¡˝Z Àø£eTT,
uÛyÑ ‘˚ Y R ø±e˝…qT, nj·T+ <˚e˝Àø£' uÛyÑ ‘˚ Y R Ç~ <˚e‘·\jÓTTø£ÿ ˇø£ ˝Àø£eTT
>±e\j·TTqT, Çj·T+ Ç+Á<ädü´ |ü⁄Ø uÛÑy˚‘Y R Ç~ <˚y˚+Á<äTì |ü≥ºDyÓTÆq
neTsêe‹jÓÆT j·TT+&ÉTqT, yê R ˝Òø£, Çj·T+ R Ç~, |üsê dæ~Δ' kÕ´‘Y R
ÁãVü≤à<˚e⁄ìjÓTTø£ÿ ñ‘·ÿ èwüyº TÓ qÆ ‘·|dü ‡æ ~Δ (>± yÓ\dæq ˝Àø£eTT) >±e\j·TTqT.
Ç‹ neTq´‘· R nì (Vü≤qTeT) ‘·\#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘êqT #·÷#·T#·Tqï á <äèX¯éTT dü«s¡yZ TÓ Æ j·TT+&ÉTHê? ˝Òø£ @
<˚e‘·jTÓ Tø£ÿjÓ÷ ˝Àø£yTÓ Æ j·TT+&ÉTHê? ˝Òø£ Ç+Á<äTìjÓTTø£ÿ neTsêer q>∑sy¡ TÓ Æ
j·TT+&ÉTHê? j·Tì Vü≤qTeT ÄX¯Ãs¡´ìeT>∑Tï&Ó’ ‘·\#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Á|ü<ëÛ ´j·T‘· Ç yê-|üX´¯ Á‘·ŒBbÕÔ+ düÁÔ ‘· ø±+#·HêHé ˆ
<Û÷ä sêÔìe eTVü‰<Û÷ä s¬ ÌÔ sπ e› H˚q |üsêõ‘êHé ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|ü<ëÛ ´j·T‘·' ` Çe ` n|üX´¯ ‘Y ` Á|üBbÕÔHé ` ‘·Á‘· ` ø±+#·HêHé
` <Û÷ä sêÔHé ` Çe ` eTVü‰<Û÷ä s¬ 'ÔÌ ` <˚eH˚q ` |üsêõ‘êHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚eH˚q eTVü‰<Û÷ä s¬ 'ÔÌ |üsêõ‘êHé <Û÷ä sêÔHé Çe ‘·Á‘· Á|üBbÕÔHé
ø±+#·HêHé (BbÕHé) Á|ü<ëÛ ´j·T‘·' Çe n|üX´¯ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚eH˚q R <ä÷´‘·Áø°&#É ‘˚ ,· eTVü‰<Û÷ä s¬ 'ÌÔ R ô|<äp
› <ä>±+Á&É#,˚
|üsêõ‘êHé R z&ç+|üã&çq{Ïº, <Ûä÷sêÔHé Çe R p<äs¡T\qTe˝…, ‘·Á‘· R Ä
XÊ\j·T+<äT, Á|üBbÕÔHé ø±+#·HêHé (BbÕHé) R >=|üŒ>± yÓ\T>∑T#·Tqï ã+>±s¡T
(düÔ+uÛÑeTTMT~) B|üeTT\qT, Á|ü<Ûë´j·T‘·' Çe R ìX¯Ã\eTT>± (ø=~›ø±+‹‘√)
qTqï≥T¢>±, n|üX´¯ ‘Y R #·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT :` Á|ü<ëÛ ´j·T‘·' Çe R eT+<äyTÓ qÆ , ‘˚»düT‡‘√ ìX¯Ã\eTT>±, yÓ\T>∑T≥≈£î
ø±s¡DeTT, ‘˚»XÊÙ*jÓÆTq, sêeDTìeTT+<äT B|üeTT\T yÓ\yÓ\ uÀe⁄≥j·Tì
uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT≈£î n#·≥ ø±+#·q dü+Ô uÛeÑ TT\MT<ä yÓ\T>∑T#·Tqï B|üeTT\T
>±qe#ÓÃqT. n$ sêeDTì Á|üueÑÛ TT+<äT, <ä÷´‘·Á|üMDT\#˚ z&çb˛sTT ~>∑T\T‘√
≈£L&çq kÕe÷q´ p<äsT¡ \e˝…, ‘˚CÀV”≤qeTT˝…’ ø±ìŒ+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ BbÕHê+ #· Á|üø±X‚q ‘˚»kÕ sêeDdü´ #· ˆ
n]Ã]“¤ s¡÷“¤wDü ≤Hê+ #· Á|üBù|Ô ‘·úÛ´Ñ eTq´‘· ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` BbÕHê+ ` #· ` Á|üø±X‚q ` ‘˚»kÕ ` sêeDdü´ ` #· ` n]Ã]“¤'
` uÛ÷Ñ wüD≤Hê+ ` #· ` Á|üBbÕÔ ` Ç‹ ` nuÛ´Ñ eTq´‘· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` BbÕHê+ Á|üø±X‚q #·, sêeDdü´ ‘˚»kÕ #· uÛÑ÷wüD≤Hê+
n]Ã]“¤' #·, (kÕ XÊ˝≤) Á|üBbÕÔ Ç‹, nuÛ´Ñ eTq´‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` BbÕHê+ Á|üø±X‚q #· R B|üeTT\ Á|üø±X¯eTT#˚‘q· TqTï, sêeDdü´
‘˚»kÕ #· R sêeDTìjÓTTø£ÿ ‘˚»düT‡ #˚‘·qTqTï, uÛÑ÷wüD≤Hê+ n]Ã]“¤' R
ÄuÛsÑ D¡ eTT\ ø±+‘·T\#˚‘q· T, kÕ XÊ˝≤ R Ä XÊ\, Á|üBbÕÔ Ç‹ R »«*+#·T#·Tqï<äì,
nuÛ´Ñ eTq´‘· R nqTø=HÓqT.
‹\ø£eTT :` ªÁ|ü BbÕÔμ R nqT≥#˚ düMT|üø±\eTT˝À »s¡T>∑uÀe⁄, n–ï<ëVü≤eTT,
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä XÊ\j·T+<ä* B|üeTT\jÓTTø£ÿ Á|üø±X¯eTT#˚‘·qT, sêeDTì
‘˚»düT‡#˚‘·qT, n#·Ã{Ïyê] $$<ÛëuÛÑs¡DeTT\ ø±+‘·T\#˚‘·qT, ñ»®«\eTT>±
>±qe#·TÃ#·Tqï Ä XÊ\, n–ï#˚‘· »«*+#·T#·Tqï XÊ\j·÷? j·Tì Vü≤qTeT≈£î
nì|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√-|üX´¯ ‘·Tÿ<∏ëd”q+ HêHêesêí+ãs¡Ádü»yéT ˆ
düV≤ü Ádü+ es¡HêØD≤+ HêHêy˚w$ü uÛ÷Ñ wæ‘y· Té ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` n|üX´¯ ‘Y ` ≈£î<∏ëd”q+ ` HêHêesêí+ãs¡Ádü»yéT ` düV≤ü Ádü+
` es¡HêØD≤+ ` HêHêy˚w$ü uÛ÷Ñ wæ‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ≈£î<∏ëd”q+ HêHêesêí+ãs¡Ádü»+ HêHêy˚w$ü uÛ÷Ñ wæ‘+· ,
es¡HêØD≤+ düV≤ü ÁdüyTé , n|üX´¯ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ≈£î<∏ëd”q+ R s¡‘ï· ø£+ãfi¯eTTq+<äTqï
~j·TTqT, HêHêesêí+ãs¡Ádü»+ R $$<Ûeä s¡eí TT\T>∑\ eÅdeÔü TT\qT e÷*ø£\qT
<Ûä]+∫j·TTqï{Ïº~j·TT, HêHêy˚wü$uÛÑ÷wæ‘·+ R |ü\T$<ÛäeTT˝…’q y˚wüeTT\‘√
n\+ø£]+#·Tø=qï{Ïº~j·TT n>∑T, es¡HêØD≤+ düVü≤Ádü+ R ñ‘·ÔeTÅd”Ô\jÓTTø£ÿ
düV≤ü ÁdüeTTqT, n|üX´¯ ‘Y R ‹\øÏ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $$<Ûeä s¡eí TT\ eÅdeÔü TT\qT, e÷*ø£\qT <Û]ä +∫, ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’
düT+<äsy¡ w˚ eü TT\‘√ n\+ø£]+#·Tø=ì, n#·{Ï s¡‘ï· ø£+ãfi¯ó\ô|’ X¯jT· ì+∫j·TTqï
y˚\ø=\~ ñ‘·eÔ TÅd\Ô” qT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ |ü]eè‘Ô̊-s¡sΔ êÁ‘˚ ‘·T bÕqìÁ<ëeX¯+ >∑‘+· ˆ
Áø°&ç ‘√«|üs‘¡ +· sêÁ‘Í düTcÕ«|ü ã\e ‘·<Ô ë ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü]eè‘Ô̊ ` ns¡sΔ êÁ‘˚ ` ‘·T ` bÕqìÁ<ëeX¯+ ` >∑‘y· Té ` Áø°&‘ç ê«
` ñ|üs‘¡ +· ` sêÁ‘Í ` düTcÕ«|ü ` ã\e‘Y ` ‘·<ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêÁ‘Í Áø°&‘ç ê« ñ|üs‘¡ +· , bÕqìÁ<ëeX¯+ >∑‘+· , ns¡sΔ êÁ‘˚
|ü]eè‘˚Ô ‘·<ë ã\e‘Y düTcÕ«|ü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêÁ‘Í R sêÁ‹düeTj·TeTTq+<äT, Áø°&‘ç ê« R Áø°&+ç ∫, ñ|üs‘¡ +·
R n\dæjT· T+&ç, bÕqìÁ<ëeX¯+ >∑‘+· R eT<ä´bÕqeTTq≈£îqT ìÁ<ä≈î£ qT eX¯yTÓ Æ
j·TT+&ç, ns¡sΔ êÁ‘˚ |ü]eè‘Ô̊ R dü>e∑ TT sêÁ‹ >∑&∫É b˛>±, ‘·‘Y R Ä ÅddÔ” eü T÷Vü≤eTT,
‘·<ë R n|ü&ÉT, ã\e‘Y düTcÕ«|ü R >±&ÛeÉ TT>± ìÁ~+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ns¡ΔsêÁ‹düeTj·TeTTes¡≈£îqT, $X¯è+K\eTT>± Áø°&ç+∫,
eT<ä´bÕHê<äT\#˚ $eX¯ó˝…,’ n|ü&ÉT ˇ&É˝i… T+>∑≈î£ +&É >±&ÛeÉ TT>± ìÁ~+∫j·TT+&ç].
XÀ¢ˆˆ ‘· Á‘·ŒdüT|ü+Ô $s¡Ts¡T#˚ ìX¯Ùu≤›+‘·su¡ ÷ÑÛ wüD+ ˆ
ìX¯Ùã›V≤ü +düÁuÛeÑ Ts¡+ j·T<∏ë |ü<àä eq+ eTVü≤‘Y ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` Á|üdTü |ü+Ô ` $s¡Ts¡T#˚ ` ìX¯Ùu≤›+‘·su¡ ÷ÑÛ wüDyéT ` ìX¯Ùã›
Vü≤+düÁuÛeÑ Ts¡+ ` j·T<∏ë ` |ü<àä eq+ ` eTVü≤‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ìX¯Ùu≤›+‘·s¡uÛÑ÷wüD+ Á|üdüT|üÔ+ ‘·‘Y, ìX¯Ùã›Vü≤+düÁuÛÑeTs¡+
eTVü≤‘Y |ü<àä eq+ j·T<∏ë, $s¡Ts¡T#˚.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ìX¯Ùu≤›+‘·su¡ ÷ÑÛ wüD+ R <Û«ä ì #˚jT· T≥ e÷ì j·TTqï{Ïº ÄuÛsÑ D¡ eTT\T
ø£*–j·TTqï, Á|üdTü |ü+Ô ‘·‘Y R >±&ÛìÉ Á<ä˝À eTTì– j·TTqï{Ïº Ä ÅdÔ” düeT÷Vü≤eTT,
ìX¯Ùã›V≤ü +düÁuÛeÑ Ts¡+ R X¯ãe› TT #˚jT· T≥ e÷ìq{Ïº Vü≤+dü\TqT, ‘·TyÓTà<ä\TqT>∑\,
eTVü≤‘Y |ü<àä eq+ j·T<∏ë R >=|üŒ<Óq’ ‘êeTs¡ø=\qTe˝…, $s¡Ts¡T#˚ R $TøÏÿ*
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·eT ‘·eT ÄuÛsÑ D¡ eTT\ <Û«ä qT\T nD–j·TT+&É>± >±&ÛìÉ Á<ä˝À
eTTì–j·TTqï{Ïº Ä ÅddÔ” eü T÷Vü≤eTT, X¯ãe› TT #˚jT· T≥ e÷ìq{Ïº Vü≤+dü\‘√&ÉqT,
‘·TyÓTà<ä\‘√&ÉqT ≈£L&çjT· Tqï ô|<ä› ‘êeTs¡ø=\qTe˝…, Vü≤qTeT≈£î düT+<äse¡ TT>±
ø±qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ ‘êkÕ+ dü+eè‘·<+ä ‘êì MT*‘êøå±DÏ e÷s¡T‹' ˆ
n|üX´¯ ‘·Œ<äà>∑+BÛì e<äHêì düTjÓ÷wæ‘êyéT ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êkÕ+ ` dü+eè‘·<+ä ‘êì ` MT*‘êøå±DÏ ` e÷s¡T‹' ` n|üX´¯ ‘Y
` |ü<àä >∑+BÛì ` e<äHêì ` düTjÓ÷wæ‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‹', dü+eè‘·<+ä ‘êì, MT*‘êøå±DÏ, |ü<àä >∑+BÛì, ‘êkÕ+
düTjÓ÷wæ‘ê+ e<äHêì, n|üX´¯ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷s¡T‹' R Vü≤qTeT, dü+eè‘·<ä+‘êì R eT÷dæø=ìj·TTqï
<ä+‘·eTT\T ø£*–q{Ïj º T· T, MT*‘êøå±DÏ R eT÷dæø=ìj·TTqï ø£qTï\T >∑*–q{Ïj º T· T,
|ü<àä >∑+BÛì R |ü<àä eTTjÓTTø£ÿ |ü]eTfi¯eTT e+{Ï |ü]eTfi¯eTT ø£*–q{Ïj º T· T, ‘êkÕ+
jÓ÷wæ‘ê+ R Ä ñ‘·eÔ TÅd\Ô” jÓTTø£ÿ, e<äHêì R eTTKeTT\qT, n|üX´¯ ‘Y R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&É|ü &ÉT <ä+‘·eTT\qT, ø£qT\qT eT÷dæø=ì ìÁ~+#·T
#·Tqï Ä ñ‘·eÔ TÅd\Ô” jÓTTø£ÿ |ü<àä |ü]eTfi¯eTT\T ø£*–q{Ïº eTTKeTT\qT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Á|üãT<ëΔ˙e |ü<ëàì ‘êkÕ+ uÛ÷Ñ ‘ê« ø£bå Õø£j å T˚ ˆ
|ü⁄q dü‡+eè‘·|Áü ‘êDÏ sêÁ‘ê $e ãuÛTÑ dü<Ô ë ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üãT<ëΔì ` Çe ` |ü<ëàì ` ‘êkÕ+ ` uÛ÷Ñ ‘ê« ` ø£bå Õø£j å T˚ `
|ü⁄q' ` dü+eè‘·|Áü ‘êDÏ ` sêÁ‘Í ` Çe ` ãuÛTÑ ' ` ‘·<ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£bå Õø£j å T˚ Á|üãT<Δëì |ü<ëàì |ü⁄q' sêÁ‘Í dü+eè‘·|Áü ‘êDÏ Çe
‘·<ë ‘êkÕ+ eTTU≤ì ãuÛTÑ '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£bå Õø£j
å T˚ R Á|üu≤Û ‘·deü Tj·TeTTq, Á|üãT<Δëì |ü<ëàì R #·øÿ£ >±
$ø£d+æ ∫q |ü<àä eTT\T, sêÁ‘Í R sêÁ‹düeTj·TeTTq+<äT, |ü⁄q' R ‹]–, dü+eè‘·
|üÁ‘êDÏ uÛ÷Ñ ‘ê« Çe R eTT&ÉT#·Tø=ì j·TTqï <äfie¯ TT\T ø£*–j·TTqï≥T¢>±, ‘êkÕ+
eTTU≤ì R Ä Åd\Ô” eTTKeTT\T, ‘·<ë R Ä düeTj·TeTTq, ãuÛTÑ ' R Á|üø±•+#·T
#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·Ã{Ï, Ä Åd\Ô” jÓTTø£ÿ eTTKeTT\T, ñ<äjT· ø±\eTTq+<äT, #·øÿ£ >±
$ø£d+æ ∫qyÓ’ sêÁ‹ düeTj·TeTTq+<äT ‹]– eTT≈£î[+#·Tø=ìq <äfie¯ TT\T >∑*–q{Ïº
|ü<àä eTT\e˝…, #·÷#·T≥≈£î s¡eTéTT>± >±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Çe÷ì eTTK|ü<ëàì ìj·T‘·+ eT‘·wÔ ≥ü Œ<ë' ˆ
n+ãTC≤˙e |ò⁄ü ˝≤¢ì ÁbÕs¡j ú T· +‹ |ü⁄q' |ü⁄q' ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Çe÷ì ` eTTK|ü<ëàì ` ìj·T‘·+ ` eT‘·wÔ ≥ü Œ<ë' ` n+ãTC≤ì
` Çe ` |ò⁄ü ˝≤¢ì ` ÁbÕs¡jú T· +‹ ` |ü⁄q' ` |ü⁄q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eT‘·Ôwü≥Œ<ë' ìj·T‘·+ |òü⁄˝≤¢ì n+ãTC≤ì Çe, Çe÷ì
eTTK|ü<ëàì |ü⁄q' |ü⁄q' ÁbÕs¡j ú T· +‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT‘·Ôwü≥Œ<ë' R eT~+∫q >∑+&ÉT ‘·TyÓTà<ä\T, ìj·T‘·+ R
ìX¯Ãj·TeTT>±, |ò⁄ü ˝≤¢ì n+ãTC≤ì Çe R #·øÿ£ >± $ø£d+æ ∫q ‘êeTs¡|⁄ü e⁄«\qTe˝…,
Çe÷ì eTTK|ü<ëàì R á eTTKeTT\HÓ&TÉ |ü<àä eTT\qT, |ü⁄q' |ü⁄q' R ‹]–
‹]–, ÁbÕs¡j ú T· +‹ R eTTdüTs¡T ø=qT#·Tqï$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Åd\Ô” eTTKeTT\T, $ø£d+æ ∫q ‘êeTs¡|Pü e⁄\e˝… qT+&ÉT≥#˚
>∑+&ÉT ‘·TyÓTà<ä\T eT<ÛTä s¡deü TTqT Á>√\T≥¬ø’ eTs¡\ eTs¡\ <ä>sZ∑ ≈¡ î£ e∫Ã #·T≥TºqT
|ü]ÁuÛ$Ñ T+#·T#·T Ä Åd\Ô” eTTKeTT\qT $&ÉTe˝Òøb£ ˛e⁄#·Tqï$.
XÀ¢ˆˆ Ç‹ #êeTq´‘· le÷ qT|ü|‘ü êÔ ´ eTVü‰ø£|'æ ˆ
y˚TH˚ Væ≤ >∑TD‘· kÕÔì düe÷ì dü*˝À<ä“y¤ '’Ó ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` #· ` neTq´‘· ` le÷Hé ` ñ|ü|‘ü êÔ ´ ` eTVü‰ø£|'æ `
y˚TH˚ ` Væ≤ ` >∑TD‘·' ` ‘êì ` düe÷ì ` dü*˝À<ä“y¤ '’Ó ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` le÷Hé eTVü‰ø£|'æ ‘êì ñ|ü|‘ü êÔ ´ Ç‹ neTq´‘·, >∑TD‘·'
(‘êì) dü*˝À<ä“y¤ '’Ó düe÷ì y˚TH˚.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` le÷Hé R X¯óuÛ\Ñ ø£Då dü+|üqTï&Óq’ , eTVü‰ø£|'æ R Ä yêqs¡ ÁX‚wß˜ü &ÉT,
ñ|ü|‘ü êÔ ´ R j·TTø£yÔ TÓ qÆ ø±s¡DeTT#˚, Ç‹ neTq´‘· R Ç≥T¢ ‘·\#ÓqT, >∑TD‘·' R
>∑TD$X‚wüeTT#˚, ‘êì R Ä Åd”Ô\ eTTKeTT\qT, dü*˝À<ä“¤yÓ’' düe÷ì R
‘êeTs¡|⁄ü e⁄«\‘√ düe÷qyÓTqÆ yêìì>±, y˚TH˚ R ‘·\#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡ÁX‚wß˜ü &Óq’ Vü≤qTeT, Ä Åd\Ô” eTTKeTT\qT |ü]eTfi¯eTT,
kÂ+<äs´¡ eTT eTTqï>∑T >∑TDeTT\#˚ ‘êeTs¡|⁄ü e⁄«\‘√ uÛ<Ò eä TT˝Òq{Ï$º >∑H˚ uÛ≤$+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ ‘·d´ü X¯óX¯óuÛÒ XÊ˝≤ ‘ê_Û ÅdÔ”‡_Û ]«sêõ‘ê ˆ
XÊs¡Be Á|üdHü êï <Í´ kÕÔsê_Û s¡_XÛ À_Û‘ê ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` ‘·d´ü ` X¯óX¯óuÛÒ ` XÊ˝≤ ` ‘ê_Û' ` Åd_Ô” 'Û ` $sêõ‘ê `
XÊs¡B ` Çe ` Á|üdHü êï ` <Í´' ` ‘êsê_Û' ` n_ÛXÀ_Û‘ê ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·d´ü kÕ XÊ˝≤ ‘ê_Û' Åd_Ô” 'Û $sêõ‘ê (dür) ‘êsê_Û', n_ÛXÀ_Û‘ê
Á|üdHü êï XÊs¡B <Í´' Çe X¯óX¯óuÛ.Ò
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü R Ä sêeD≤düTs¡TìjÓTTø£ÿ, kÕ XÊ˝≤ R Ä X¯jT· qXÊ\,
‘ê_Û' Åd_Ô” 'Û $sêõ‘ê dür R Ä Åd\Ô” #˚ Á|üø±•+#·T#·Tqï<Ó,’ ‘êsê_Û' n_ÛXÀ_Û‘ê R
qø£Áå ‘·eTT\#˚ Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ï,º Á|üdHü êï R ìs¡à\yÓTj Æ T· Tqï, XÊs¡B <Í´' Çe R
X¯s<¡ èä ‘·Te⁄q+<ä* Äø±X¯eTTe˝…, X¯óX¯óuÛÒ R XÀ_Û\T¢#T· +&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯s¡‘êÿ\eTTq+<äT ìs¡à\yÓTÆq Äø±X¯eTT qø£åÁ‘·eTT\‘√
Á|üø±•+#·Tq≥T¢>± ìÁ~+#·T#·Tqï Ä düT+<äØeTDT\#˚, $sêõ\T¢#T· qï Ä sêeDTì
X¯jT· Hê>±s¡eTT m+‘·jT· TqT XÀ_Û\T¢#T· +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü #· ‘ê_Û' |ü]eè‘·' X¯óX¯óuÛÒ sêø£kå Õ~Û|'ü ˆ
j·T<∏ë VüQ´&ÉT|ü‹' le÷+ kÕÔsê_Û s¡_dÛ +ü eè‘·' ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` #· ` ‘ê_Û' ` |ü]eè‘·' ` X¯óX¯óuÛÒ ` sêø£kå Õ~Û|'ü ` j·T<∏ë `
Væ≤ ` ñ&ÉT|ü‹' ` le÷Hé ` ‘êsê_Û' ` n_Ûd+ü eè‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ê_Û' |ü]eè‘·', dü' sêø£kå Õ~Û|Xü Ã¯ , ‘êsê_Û' n_Ûd+ü eè‘·'
le÷Hé ñ&ÉT|ü‹' j·T<∏ë, X¯óX¯óuÛ.Ò
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘ê_Û' R Ä Åd”Ô\#˚, |ü]eè‘·' R |ü]y˚wæº+|üã&çq{Ïº, dü'
sêø£åkÕ~Û|üX¯Ã R Ä sêø£ådüsê»sTTq sêeDT&ÉTqTï, ‘êsê_Û' n_Ûdü+eè‘·' R
qø£Áå ‘·eTT\#˚ |ü]y˚w+ºæ |üã&çjT· Tqï, le÷Hé ñ&ÉT|ü‹' j·T<∏ë R XÀuÛ≤e+‘·T&Óq’
#·+Á<äTìe˝…, X¯óX¯óuÛÒ R XÀ_Û˝q¢… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä düT+<äØeTDT\ q&ÉTeTqTqï \+πøX¯«s¡T&ÉT, ‘ês¡\eT<Û´ä eTTq+<äT
Á|üø±•+#·T#·Tqï #·+Á<äTìe˝…H˚ |üse¡ TXÀuÛ‘Ñ √ $sêõ\T¢#T· +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ j·÷ X¯Ãé+‘˚-+ãsê ‘êÔsê' |ü⁄D´X‚wdü eü ÷eè‘ê' ˆ
Çe÷ kÕÔ dü‡+>∑‘ê' ø£è‘ê‡ ï Ç‹ y˚TH˚ Vü≤] dü<Ô ë ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·÷' ` #·é+‘˚ ` n+ãsê‘Y ` ‘êsê' ` |ü⁄D´X‚wdü eü ÷eè‘ê' `
Çe÷' ` ‘ê' ` dü+>∑‘ê' ` ø£è‘ê‡ ï' ` Ç‹ ` y˚TH˚ ` Vü≤]' ` ‘·<ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄D´X‚wdü eü ÷eè‘ê' j·÷' ‘êsê' n+ãsê‘Y #·é+‘˚ ‘ê'
ø£è‘ê‡ ï' Çe÷' dü+>∑‘ê' Ç‹ ‘·<ë Vü≤]' y˚TH˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄D´X‚wdü eü ÷eè‘ê' R |ü⁄DéTTjÓTTø£ÿ X‚weü TT‘√ ≈£L&çjT· TqïyÓ,’
j·÷' ‘êsê' R @ ‘ês¡\T, n+ãsê‘Y #·é+‘˚ R Äø±X¯eTTqT+&ç C≤]|ü&qç y√,
‘ê' ø£è‘ê‡ ï' R Ä qø£Áå ‘·eTT\T nìïj·TTqT, dü+>∑‘ê' R ø£*dæø=qïyÓ,’ Çe÷' R
á Åd\Ô” T>±, (nuÛ÷Ñ eHé R nsTTq$), Ç‹ R nì, ‘·<ë R n|ü&ÉT, Vü≤]' R
Vü≤qTeT, y˚TH˚ R ‘·\#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Äø±X¯eTTqT+&ç X‚w+æ ∫q |ü⁄DéTT‘√ @ ‘ês¡\T uÛ÷Ñ $TMT~øÏ
C≤]|ü&qç y√ n$ nìïj·TTqT á Ø‹>± Ç#·Ã≥ ø£\dæø=qï$— nì Vü≤qTeT Ä
düT+<äØeTDT\qT p∫ ‘·\#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘êsêD≤ $Te düTe´ø£+Ô eTVü≤rHê+ X¯óuÛ≤]ÃcÕyéT ˆ
Á|üu≤Û es¡Áí |ükÕ<ë X¯Ã $πsE düÁÔ ‘· jÓ÷wæ‘êyéT ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êsêD≤yéT ` Çe ` düTe´ø£+Ô ` eTVü≤rHê+ ` X¯óuÛ≤]ÃcÕyéT `
Á|üu≤Û es¡Áí |ükÕ<ë' ` #· ` $πsE' ` ‘·Á‘· ` jÓ÷wæ‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü≤rHê+ X¯óuÛ≤]ÃcÕ+ jÓ÷wæ‘ê+ Á|üu≤Û es¡Áí |ükÕ<ë' ‘·Á‘·
‘êsêD≤yéT Çe düTe´ø£+Ô $πsE'.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eTVü≤rHê+ R >=|üŒyÓq’ , X¯óuÛ≤]ÃcÕyéT R |ü$Á‘·yTÓ qÆ ø±+‘·T\T>∑\,
jÓ÷wæ‘ê+ R Åd\Ô” jÓTTø£ÿ, Á|üu≤Û es¡Áí |ükÕ<ëX¯Ã R ø±+‹, es¡eí TT, Á|üdqü ï‘· nqTq{Ïº
$X‚weü TT\T>∑÷&É, ‘·Á‘· R Ä X¯jT· Hê>±s¡eTTq+<äT, ‘êsêD≤+ R qø£Áå ‘·eTT\jÓTTø£ÿ,
Á|üu≤Û es¡Áí |ükÕ<ë' Çe R ø±+‘·T\TqT es¡eí TT\TqT Á|üdqü ï‘·\e˝…, düTe´ø£+Ô R
düŒwüeº TT>∑, $πsE' R ‘˚»]\T¢#T· +&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä X¯j·THê>±s¡eTTq+<äT X¯j·Tì+∫j·TTqï düT+<äØeTDT\
kÂ+<äs´¡ eTTqT, <˚V≤ü ø±+‘·T\TqT, Á|üdqü ï˝≤eDéTT\TqT düŒwüeº TT>± n+‘·]ø£eå TT
q+<ä* qø£Áå ‘·eTT\jÓTTø£ÿ ø±+‘·T\‘√&ÉqT, kÂ+<äs´¡ eTT‘√&ÉqT, Á|üdqü ï‘· ‘√&ÉqT
‘·T\‘·÷>∑T#·TqïyÓ’ $sêõ\T¢#T· +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ yêéè‘·Ô>∑Ts¡T|”qÁdüÁø£Œø°s¡íes¡uÛÑ÷wüD≤' ˆ
bÕqyê´j·÷eTø±˝Òwßü ìÁ<ë|üV≤ü è‘·#‘˚ d· 'ü ˆˆ 45
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yêéè‘·>Ô T∑ s¡T|”qÁdüøÁ˘ |üøs° eí¡ s¡u÷ÑÛ wüD≤' ` bÕqyê´j·÷eTø±˝Òwßü
` ìÁ<ë|üV≤ü è‘·#‘˚ d· 'ü ˆˆ
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` (‘ê' R Ä Åd\Ô” T) bÕqyê´j·÷eTø±˝Òwßü R eT<ÛTä bÕqeTT, $Vü‰s¡eTT
eTTqï>∑T düeTj·TeTT\+<äT, ìÁ<ë|üVü≤è‘·#˚‘·dü' R ìÁ<ä#˚ n|üVü≤]+|üã&çq
eTqdüT‡>∑\yê¬s,’ yêéè‘·>Ô T∑ s¡T|”qÁdüøÁ˘ |üøs° eí¡ s¡u÷ÑÛ wüD≤' R #Ó<]ä b˛sTTq ô|<äy› q’Ó
dü÷\ú yÓTqÆ |üP\<ä+&É\TqT, #Ó<]ä q neT÷˝≤úÛsÑ D ¡ eTT\T >∑\yês¡TqT>±, ($πsE'
R Á|üø±•+∫]).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Åd\Ô” T Ä XÊ\j·T+<äT Ä sêÁ‹ n+‘·es¡≈î£ qT eT<ÛTä bÕqeTT#˚‘q· T,
qè‘·´^‘ê<äT\ ÁX¯eT#˚‘q· T ìÁ<ëeX¯ó˝…’ #Ó<]ä b˛sTTq dü÷\ú yÓTqÆ |üP\e÷\\TqT,
Ç‘·se¡ TT˝…q’ neT÷˝≤úÛsÑ D
¡ eTT\TqT >∑\yê¬s’ Á|üø±•+#·T #·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ yêéè‘·‹Ô \ø±' ø±•Ã ‘êÿ•Ã <äTÁ<ë“¤+‘·q÷|ü⁄sê' ˆ
bÕπsÙ« >∑[‘·V‰ü sêX¯Ã ø±•Ã ‘·Œs¡eTjÓ÷wæ‘'· ˆˆ 46
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yêéè‘·‹Ô \ø±' ` ø±' ` ∫‘Y ` ø±' ` ∫‘Y ` ñÁ<ë“¤+‘·q÷|ü⁄sê'
` bÕπsÙ« ` >∑[‘·V‰ü sê' ` #· ` ø±' ` ∫‘Y ` |üse¡ TjÓ÷wæ‘'· ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±•Ã‘Y R ø=~›eT+~ Åd\Ô” T, yêéè‘·‹Ô \ø±' R #Ó<]ä q ‹\ø£eTT\T
>∑\yês¡T>∑qT, ø±•Ã‘Y R ø=~›eT+~ Åd\Ô” T, ñÁ<ë“¤+‘·q÷|ü⁄sê' R MT~øÏ ‘√j·Tã&çq
n+<Ó\T >∑\yês¡T>∑qT, ø±•Ã‘Y |üs¡eTjÓ÷wæ‘·' R ø=~›eT+~ ñ‘·Ôe÷+>∑q\T,
bÕπsÙ« >∑[‘·V‰ü sêX¯Ã R Á|üøÿ£ ≈£î C≤]q eTT‘ê´\Vü‰s¡eTT\T >∑\yês¡TqT>±qT, (ÄdüHé
R ñ+&ç])
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·Ã≥ ø=~›eT+~ Åd\Ô” eTTKeTT\ô|’ ‹\ø£eTT\T #Ó]–j·TT+&ÓqT.
ø=~›eT+~ ø±*n+<Ó\T MT~øÏ m>∑Á‘√j·Tã&ç j·TT+&ÓqT. ø=+‘·eT+~ Åd”Ô\
ø£+sƒV¡ ‰ü s¡eTT\T ˇø£ Á|üøÿ£ ≈£î ‘=\– Áy˚˝≤&ÉT #·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eTTø±ÔV‰ü sêeè‘ê XÊÃHê´' ø±•Ã ~«ÁdüdyÔü êdüd'ü ˆ
yê´$<äsΔ X¡ H¯ ê<ëe÷' øÏXÀs¡´ Çe yêVæ≤‘ê' ˆˆ 47
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTTø±ÔV‰ü sêeè‘ê' ` #· ` nHê´' ` ø±' ` ∫‘Y ` $ÁdüdyÔü êdüd'ü `
yê´$<äsΔ X¡ H¯ ê<ëe÷' ` øÏXÀs¡´' ` Çe ` yêVæ≤‘ê' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nHê´' R eT]ø=+<äsT¡ , eTTø±ÔV‰ü sêeè‘ê' R (‘Ó–q) eTT‘·éTT\
<ä+&É\#˚ #·T≥ºã&ç j·TT+&ç], ø±•Ã‘Y R ø=~›eT+~, yê´$<äΔs¡X¯Hê<ëe÷' R
‘Ó–b˛sTTq yÓTT\q÷fi¯ó>¢ \∑ yê¬s,’ yêVæ≤‘ê' øÏXÀs¡´' Çe R H˚\ô|’ bıs¡˝≤&ç+#·ã&çq
Ä&ÉT>∑Ti¿|⁄ü |æ\\¢ e˝…, $ÁdüdyÔü êdüd'ü R C≤]b˛sTTq eÅdeÔü TT\T >∑\yês¡T>±, ÄdüHé
R ñ+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` yê]˝À ø=+<äsT¡ Åd\Ô” ≈£î ‘Ó–b˛sTTq ‘·eT eTT‘ê´\<ä+&É\T ‘·eT
X¯Øs¡eTTMT<äH˚ #·T≥Tºø=ì j·TT+&ÓqT. eT]ø=~› eT+~ yê] yÓTT\q÷fi¯ófl ‘Ó–b˛>±
eÅdeÔü TT\T C≤]b˛sTT, ÁX¯eTrs¡T≥¬ø’ H˚\ô|’ <=s¡T˝¢ ≤&ç+#·T Ä&ÉT>∑Ti¿|⁄ü |æ\\¢ e˝…
ø±ìŒ+#·T #·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ düT≈£î+&É\<Ûsä ê XÊÃHê´ $∫Ã¤qïeTè~‘·Ádü»' ˆ
>∑C+Ò Á<äeTè~‘ê' |ò⁄ü ˝≤¢ \‘ê Çe eTVü‰eH˚ ˆˆ 48
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düT≈£î+&É\<Ûäsê' ` #· ` nHê´' ` $∫Ã¤qïeTè~‘·Ádü»' `
>∑C+Ò Á<äeTè~‘ê' ` |ò⁄ü ˝≤¢' ` \‘ê' ` Çe ` eTVü‰eH˚ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nHê´' R eT]ø=~›eT+~, eTVü‰eH˚ R eTVü‰s¡DéTTq+<äT,
>∑C+Ò Á<äeTè~‘ê' R eT<ä|⁄ü fÒqT>∑T#˚ ∫+<äs¡ e+<äs¡ #˚jT· ã&çq, |ò⁄ü ˝≤¢' \‘ê' Çe
R |ü⁄wæŒ+∫q \‘·\e˝…, düT≈£î+&É\<Ûäsê' R ø£sêíuÛÑs¡DeTT\qT <Ûä]+∫qyê¬s’,
$∫Ã¤qïeTè~‘·Ádü»' R ‘Ó–b˛sTTq{Ï,º q*–b˛sTTq{Ïº |üP\<ä+&É\T >∑\yês¡T>±,
ÄdüHé R ñ+&ç].
u§+u≤sTT bÕsƒ¡eTT :` ªdüT≈£î+&É\<Ûäsê'μ øÏ ã<äT\T>± ªn≈£î+&É\<Ûäsê'μ nì
bÕsƒê+‘·se¡ TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Åd\Ô” ˝À ø=~›eT+~ ns¡DéTTq+<äT eT<ä|⁄ü fÒqT>∑T\#˚ ∫+<äs¡
e+<ä s ¡ #˚ j · T ã&ç q |ü P \r>∑ \ e˝… ñ‘· Ô e TyÓ T Æ q ø£ s êí u Û Ñ s ¡ D eTT\T
<Û]ä +∫j·TTqïyê¬sq’ qT ‘·eT X¯Øs¡eTTô|’ <Û]ä +∫q |üP\ e÷\\ìïj·TTqT ‘Ó–b˛sTT,
q*–b˛sTT $+‘·>∑ ø±qe#·TÃ#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ #·+Á<ë+X¯óøÏsD¡ ≤uÛ≤ X¯Ã Vü‰sê' ø±kÕ+∫ <äT‘·ÿ{≤' ˆ
Vü≤+kÕ Çe ãuÛTÑ düT‡bÕÔ' düqÔ eT<Û̊´wüß jÓ÷wæ‘êyéT ˆˆ 49
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #·+Á<ë+X¯óøÏsD¡ ≤uÛ≤' ` #· ` Vü‰sê' ` ø±kÕ+ ` ∫‘Y ` ñ‘·ÿ{≤'
` Vü≤+kÕ' ` Çe ` ãuÛTÑ ' ` düTbÕÔ' ` düqÔ eT<Û̊´wüß ` jÓ÷wæ‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ø±kÕ+∫‘Y jÓ÷wæ‘ê+ düqÔ eT<Û´˚ wüß #·+Á<ë+X¯óøÏsD¡ ≤uÛ≤' ñ‘·ÿ{≤'
Vü‰sê' düTbÕÔ' Vü≤+kÕ' Çe ãuÛTÑ '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±kÕ+∫‘Y jÓ÷wæ‘ê+ R ø=~›eT+~ Åd”Ô\jÓTTø£ÿ,
düÔqeT<Û˚´wüß R düÔqeTT\ q&ÉTeT, #·+Á<ë+X¯óøÏs¡D≤uÛ≤' R #·+Á<äøÏs¡DeTT\
e+{Ï Á|üø±X¯eTT>∑\, ñ‘·ÿ{≤' Vü‰sê' R ô|<äy› q’Ó eTT‘ê´\Vü‰s¡eTT\T, düTbÕÔ' Vü≤+kÕ'
Çe R ìÁ~+∫j·TTqï Vü≤+dü\e˝…, ãuÛTÑ ' R Á|üø±•+∫q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·Ã≥ X¯j·Tì+∫j·TTqï ø=+<ä] Åd”Ô\ düÔqeTT\ q&ÉTeT
#·+Á<äøsÏ D
¡ eTT\e˝… <Ûeä fi¯yTÓ Æ dü÷\ú eTT˝…j
’ T· Tqï eTT‘ê´\ Vü‰s¡eTT\T Áb˛>∑T|ü&ç
j·TT+&É>± n$ n#·≥ ìÁ~+#·T#·Tqï Vü≤+dü\T>± ÁuÛeÑ T>=\TŒ#·Tqï$.
XÀ¢ˆˆ n|üsêkÕ+ #· yÓ&’ ÷É sê´' ø±<ä+u≤ Çe |üøDåÏ ' ˆ
ùV≤eTdü÷Á‘êDÏ #êHê´kÕ+ #·Áø£yêø± Ç yêuÛeÑ Hé ˆˆ 50
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n|üsêkÕ+ ` #· ` yÓ&’ ÷É sê´' ` ø±<ä+u≤' ` Çe ` |üøDåÏ ' `
ùV≤eTdü÷Á‘êDÏ ` #· ` nHê´kÕ+ ` #·Áø£yêø±' ` Çe ` nuÛeÑ Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n|üsêkÕ+ yÓ&’ ÷É sê´' (Vü‰sê') ø±<ä+u≤' |üøDåÏ ' Çe (nuÛeÑ Hé)
nHê´kÕ+ ùV≤eTdü÷Á‘êDÏ #·Áø£yêø±' Çe nuÛeÑ Hé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n|üsêkÕ+ R Ç‘·sÅ¡ d\Ô” jÓTTø£ÿ, yÓ&’ ÷É sê´' (Vü‰sê') R yÓ&’ ÷É s¡´
s¡‘·ïVü‰s¡eTT\T, ø±<ä+u≤' |üøÏåD' Çe (nuÛÑeHé) R ‘Ó\¢ì ø±<ä+ã|ü≈£åî\e˝…
qT+&ÓqT. nHê´kÕ+ R eT] ø=~›eT+~ Ç‘·sÅ¡ d\Ô” jÓTTø£ÿ, ùV≤eTdü÷Á‘êDÏ R ã+>±s¡T
>=\TdüT\T, #·Áø£yêø±' Çe nuÛeÑ Hé R (|ü#Ã· ì) #·Áø£yêø£|≈ü îå£ \e˝… qT+&ÓqT.
‹\ø£eTT :` yÓqTø£{Ï XÀ¢ø£eTTq+<ä* Vü≤+dü\e˝…H˚, á ø±<ä+ãeTT\T,
#·Áø£yêø£eTT\T düqÔ eT<Û´ä eTTq+<äT Áb˛>∑T|ü&j ç T· Tqï Ä j·÷ es¡eí TT\ Vü‰s¡eTT\≈£î
ñ|üe÷qeTT>± #Ó|Œü ã&çq$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø=~›eT+~ Åd\Ô” eø£då \úü eTT\ô|’ >∑\ yÓ&’ ÷É s¡´Vü‰s¡eTT\T ø±<ä+ã
|ü≈îå£ \e˝… Á|üø±•+#·T #·T+&ÓqT. eT]ø=~› eT+~ Åd\Ô” i=eTTà\ô|’ Áb˛>∑T|ü&qç
düTes¡Ví ‰ü s¡eTT\T #·Áø£yêø£ |ü≈îå£ ˝Òy÷Ó j·Tì ÁuÛeÑ T ø£*–+#·T #·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤+düø±s¡+&Éyêø°sêí' #·Áø£yêø√|üXÀ_Û‘ê' ˆ
Ä|ü>± Çe ‘ê sπ E' »|òTü HÓ'’ |ü⁄*HÓ’ ]e ˆˆ 51
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤+düø±s¡+&Éyêø°sêí' ` #·Áø£yêø√|üXÀ_Û‘ê' ` Ä|ü>±' ` Çe `
‘ê' ` sπ E' ` »|òTü HÓ'’ ` |ü⁄*HÓ'’ ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ê' Vü≤+düø±s¡+&Éyêø°sêí ' #·Áø£yêø√|üXÀ_Û‘ê' |ü⁄*HÓ'’ Çe
»|òTü HÓ'’ Ä|ü>±' Çe sπ E'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘ê' R Ä Åd\Ô” T, |ü⁄*HÓ]’ e dæ‘ú '’Ó R ÇdüTø£ ‹HÓï\e˝…qTqï{Ï,º
»|òüTHÓ’' R ø£{ÏÁ|ü<˚X¯eTT\‘√, Vü≤+düø±s¡+&Éyêø°síê' R Vü≤+dü\‘√&ÉqT,
ø±s¡+&ÉeeTT\‘√&ÉqT yê´|æ+∫j·TTqï{Ï$º j·TT, #·Áø£yêø√|üXÀ_Û‘ê' R #·Áø£yêø£
|ü≈£åî\‘√ Á|üø±•+#·T #·Tqï$j·TTq>∑T, Ä|ü>±' Çe πsE' R q<äT\e˝…H˚
Á|üø±•+#·T#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Åd” Ô \ T $XÊ\yÓ T Æ j · T Tqï ‘· e T ø£ { Ï Á |ü < ˚ X ¯ e TT\HÓ & É T
ÇdüTø£‹HÓï\‘√&ÉqT ‘·eT i=eTTàô|’ yÓ\j·TT#·Tqï $$<Ûeä TT\>∑T Vü‰s¡eTT\HÓ&TÉ
Vü≤+düø±s¡+&Ée #·Áø£yêø±~ »\|ü≈îå£ \‘√&ÉqT, düT+<äsy¡ TÓ qÆ q<äT\e˝… Á|üø±•+#·T
#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ øÏ+øÏDC° ≤\dü+ø√XÊ kÕÔ ôV≤’ eT$|ü⁄˝≤+ãTC≤' ˆ
uÛ≤eÁ>±Vü‰ j·TX¯dsÔ” ê düT‡bÕÔ q<ä´ Ç yêãuÛTÑ ' ˆˆ 52
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏ+øÏDC° ≤\dü+ø√XÊ' ` ‘ê' ` ôV≤’ eT$|ü⁄˝≤+ãTC≤' ` uÛ≤eÁ>±Vü‰'
` j·TX¯dsÔ” ê' ` düTbÕÔ' ` q<ä´' ` Çe ` ÄãuÛTÑ ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTbÕÔ' ‘ê' øÏ+øÏD°C≤\dü+ø√XÊ' ôV’≤eT$|ü⁄˝≤+ãTC≤'
uÛ≤eÁ>±Vü‰' j·TX¯dsÔ” ê' q<ä´' Çe ÄãuÛTÑ '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTbÕÔ' ‘ê' R ìÁ~+∫j·TTqï Ä Åd\Ô” T, øÏ+øÏDC° ≤\dü+ø√XÊ' R
yÓTT\q÷\Tq+<ä* ∫s¡T>∑+≥\HÓ&TÉ yÓTT>∑\Z T >∑\$j·TTqT, ôV≤’ eT$|ü⁄˝≤+ãTC≤'
R dü«sêíusÑÛ D¡ eTT \qT ‘êeTs¡|⁄ü e⁄«\T >∑\$j·TTqT, uÛ≤eÁ>±Vü‰' R X¯è+>±s¡ uÛ≤eeTT
\HÓ&ÉT yÓTTdüfi¯ófl >∑\$j·TTqT n>∑T, q<ä´' Çe R q<äT\e˝…H˚, ÄãuÛÑT' R
Á|üø±•+#·T#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` ìÁ~+#·T#·Tqï Ä Åd\Ô” T ‘·eT yÓTT\q÷fi¯j ¢ T· +<ä* ∫s¡T>∑+≥\T
‘êeTs¡yÓTT>∑Z\e˝… qT+&É>±, dü«s¡íuÛÑ÷wüDeTT\T ø£eT\eTT\e˝… qT+&É>± ‘·eT
X¯è+>±s¡#w˚ \ºü T yÓTTdüfi¢¯ e+{Ï e>∑T#·T+&É>± ‘·eT kÂ+<äs´¡ U≤´‹ rs¡eTTe˝… qT+&É>±,
yês¡T q<äT\e˝…H˚ Á|üø±•+#·T #·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ eTè<äT wü«+π>wüß ø±kÕ+∫ ‘·Tÿ#êÁπ>wüß #· dü+dæ‘ú ê' ˆ
ãuÛ÷Ñ e⁄ s¡÷“¤wDü ≤ ˙e X¯óuÛ≤ uÛ÷Ñ wüDsê»j·T' ˆˆ 53
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTè<äTwüß ` n+π>wüß ` ø±kÕ+ ` ∫‘Y ` ≈£î#êÁπ>wüß ` #· `
dü+dæ‘ú ê' ` ãuÛ÷Ñ e⁄' ` uÛ÷Ñ wüD≤ì ` Çe ` X¯óuÛ≤' ` uÛ÷Ñ wüDsê»j·T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±kÕ+∫‘Y eTè<äTwüß n+π>wüß ≈£î#êÁπ>wüß #· dü+dæ‘ú ê' X¯óuÛ≤'
uÛ÷Ñ wüDsê»j·T' uÛ÷Ñ wüD≤ì Çe ãuÛ÷Ñ e⁄'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±kÕ+∫‘Y R ø=+<ä]jÓTTø£ÿ, eTè<äTwüß R ø√eT\yÓTqÆ {Ï,º n+π>wüß
R nej·TeeTT\+<äTqT, ≈£î#êÁπ>wüß #· R düHÔ êÁ>∑eTT\j·T+<äTqT, dü+dæ‘ú ê' R
ø±ìŒ+#·T#·Tqï{Ïº, X¯óuÛ≤' uÛÑ÷wüDsê»j·T' R ÄuÛÑs¡DeTT\jÓTTø£ÿ X¯óuÛÑø£s¡yÓTÆq
Äqyêfi¯ófl, uÛ÷Ñ wüD≤ì Çe ãuÛ÷Ñ e⁄' R (ì»yÓTqÆ ) ÄuÛsÑ D ¡ eTT\e˝…H˚ ñ+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø=~› e T+~ Åd” Ô \ jÓ T Tø£ ÿ eTè<ä T yÓ ’ q X¯ Ø s¡ e TT\ô|’ q Tqï,
≈£î#êÁ>∑eTT\ô|q’ qT >∑\ ÄuÛsÑ D ¡ eTT\ Äqyêfi¯ófl ≈£L&Ü ÄuÛsÑ D ¡ eTT\ e˝…H˚ Ä
Åd\Ô” ≈£î XÀuÛqÑ T Ç#·TÃ #·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ n+X¯óø±+‘ê X¯Ã ø±kÕ+∫ qTàKe÷s¡T‘·ø+£ |æ‘ê' ˆ
ñ|ü s¡T´|ü] eÅø±ÔD≤+ yê´<Û÷ä j·T+‘˚ |ü⁄q' |ü⁄q' ˆˆ 54
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n+X¯óø±+‘ê' ` #· ` ø±kÕ+ ` ∫‘Y ` eTTKe÷s¡T‘·ø+£ |æ‘ê' `
ñ|ü] ` ñ|ü] ` eÅø±ÔD≤+ ` yê´<Û÷ä j·T+‘˚ ` |ü⁄q' |ü⁄q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±kÕ+∫‘Y n+X¯óø±+‘ê' eTTKe÷s¡T‘·ø+£ |æ‘ê' eÅø±ÔD≤+
ñ|üsT¡ ´|ü] |ü⁄q' |ü⁄q' yê´<Û÷ä j·T+‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±kÕ+∫‘Y R ø=+<ä] eì‘·\jÓTTø£ÿ, n+X¯óø±+‘ê' R ô|≥’
#Ós¡>∑T\jÓTTø£ÿ ø=q\T, eTTKe÷s¡T‘·ø£+|æ‘ê' R ìXÊÙ«dü yêj·TTe⁄\#˚
ø£<\ä Œã&ÉT#·TqïyÓ,’ eÅø±ÔD≤yéT ñ|üsT¡ ´|ü] R eTTKeTT\ MT~ uÛ≤>∑eTTq+<äT, |ü⁄q'
|ü⁄q' R eTs¡\ eTs¡\, yê´<Û÷ä j·T+‘˚ R m>∑Ts¡>=≥ºã&ÉT #·Tqï$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø=+‘·eT+~ Åd”Ô\ eTTKeTT\ô|’ yês¡T ø£|üø=qï ô|’≥#Ós¡>∑T\
j·T+#·T\T ‘·eT ìXÊÙ«düyêj·TTe⁄\#˚ ‘·eT eTTKeTT\j·T+<äT eTs¡\ eTs¡\ ‘=\>∑
Á<√j·Tã&ÉT#·T düT+<äse¡ TT>± ø±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê' |ü‘êø± Ç y√<ä÷Δ ‘ê' |ürïHê+ s¡T∫s¡Á|üu≤Û ' ˆ
HêHêes¡dí Tü esêíHê+ eÅøeÔ£ T÷˝Òwßü sπ õπs ˆˆ 55
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê' ` |ü‘êø±' ` Çe ` ñ<ä÷Δ ‘ê' ` |ürïHê+ ` s¡T∫s¡Á|üu≤Û ' `
HêHêes¡dí Tü esêíHê+ ` eÅøeÔ£ T÷˝Òwßü ` sπ õπs ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` HêHêes¡ídüTesêíHê+ |ürïHê+ eÅø£ÔeT÷˝Òwüß s¡T∫s¡Á|üuÛ≤',
‘ê' ñ<ä÷Δ ‘ê', |ü‘êø±' Çe sπ õπs.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` HêHêes¡dí Tü esêíHê+ R |ü\TeHÓï\T>∑\ ã+>∑sT¡ ÄuÛsÑ D¡ eTT\T
<Û]ä +∫j·TTqï, |ürïHê+ R sêeD≤düTs¡Tì |ü‘T· ï\jÓTTø£ÿ, eÅøeÔ£ T÷˝Òwßü R eTTKeTT\
jÓTT<ä›, s¡T∫s¡Á|üuÛ≤' R düT+<äs¡yÓTÆq XÀuÛÑ>∑\, ‘ê R Ä Åd”Ô\eTTKeTT\ô|’>∑\
ô|≥ ’ #ÓsT¡ >∑T\T, ñ<ä÷Δ ‘ê' |ü‘êø±' Çe R m>∑Ts¡yj
˚ T· ã&çq »+&Ü\ e˝…, sπ õπs R
Á|üø±•+∫q$.
‹\ø£eTT :` HêHêes¡ídüTesêíHê+ |ü‘·ø±' Çe ` nq>± $$<Ûä düT+<äs¡yÓTÆq
es¡eí TT\‘√ Á|üø±•+#·T »+&Ü\e˝… ˇ|ü#·Tqïeì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeD≤düTs¡Tì uÛ≤s¡´\jÓTTø£ÿ Ä eTTKXÊ«dü\≈£î m>∑Ts¡T#·Tqï
düT+<äsy¡ TÓ qÆ ô|≥
’ #Ós>¡ T∑ \T $$<Ûeä s¡eí TT\‘√ Á|üø±•+#·T »+&Ü\e˝…H,˚ XÀ_Û\T¢
#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ee\TZ XÊÃÁ‘· ø±kÕ+∫ ‘·Tÿ+&É˝≤ì X¯óuÛ≤]ÃcÕ+ ˆ
eTTKe÷s¡T‘·d+ü düsêZ qà+<ä+ eT+<ä+ düTjÓ÷wæ‘êyéT ˆˆ 56
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ee\TZ' ` #· ` nÁ‘· ` ø±+kÕ+ ` ∫‘Y ` ≈£î+&É˝≤ì `
X¯óuÛ≤]ÃcÕyéT ` eTTKe÷s¡T‘·d+ü düsêZ‘Y ` eT+<ä+ ` eT+<ä+ ` düTjÓ÷wæ‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nÁ‘· X¯óuÛ≤]ÃcÕ+ ø±kÕ+∫‘Y düTjÓ÷wæ‘ê+ eTTKe÷s¡T‘·
dü+düsêZ‘,Y ø±kÕ+∫‘Y ≈£î+&É˝≤ì eT+<ä+ eT+<ä+ ee\TZ'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nÁ‘· R á X¯jT· Hê>±s¡eTTq, X¯óuÛ≤]ÃcÕ+ R X¯óuÛøÑ s£ y¡ TÓ qÆ
Á|üø±X¯eTT>∑\, ø±kÕ+∫‘Y düTjÓ÷wæ‘ê+ R ø=~›eT+~ n+>∑HêeTDT\jÓTTø£ÿ,
eTTKe÷s¡T‘·d+ü düsêZ‘Y R ìXÊ«düyêj·TTe⁄\ ‘êøÏ&eç \q, ø±kÕ+∫‘Y ≈£î+&É˝≤ì
R Ç+ø£ ø=\~eT+~ ‘·sT¡ DT\ ø£sêíusÑÛ D ¡ eTT\T, eT+<ä+ eT+<ä+ R HÓeTà~
HÓeTà~>±, ee\TZ' R ø£+|æ+∫q$.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` eTTKe÷s¡T‘· dü+|üsÿ¡ eTT#˚‘H· ,˚ #·*+#·Tq{Ïº ø£sêíusÑÛ D¡ eTT\T
$TøÏÿ* ‘˚*ø¬ q’ yÓ’ j·TT+&Ée˝…qT. n{Ïº ‘˚*ø¬ q’ ø£sêíusÑÛ D
¡ eTT\T <Û]ä +∫qyês¡q>±
Ä düT+<äØeTDT\T $T>∑T\ düT≈£îe÷s¡\ì dü÷∫+|üã&çq~.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ‘·\>∑&Üô|’, Äìj·TT+&ÉT≥e\q ø£s¡í≈£î+&É\eTT\T
eTTKe÷s¡T‘·eTTq≈£î ‘˚*ø£>± #·*+∫qeì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·Ã{Ï ø=+<äsT¡ eì‘·\T <Û]ä +∫q, düT+<äsy¡ TÓ qÆ ø£sêíusÑÛ D¡ eTT\T
Á|üøÿ£ qTqï Åd\Ô” ìXÊ«düyêj·TTe⁄\ ‘êøÏ&øç Ï yÓT\¢ yÓT\¢>± ø£<\ä T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ X¯sÿ¡ sêdüe>∑+<Û’Ó X¯Ã Á|üøè£ ‘ê´ düTs¡_Û düT‡K' ˆ
‘êkÕ+ e<äqìXÊÙ«dü dæ‡ùwy˚ sêeD+ ‘·<ë ˆˆ 57
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯sÿ¡ sêdüe>∑+<Û'’Ó ` #· ` Á|üøè£ ‘ê´ ` düTs¡_'Û ` düTK' ` ‘êkÕ+ `
e<äqìXÊÙ«dü' ` dæùwy˚ ` sêeD+ ` ‘·<ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë Á|üøè£ ‘ê´ düTK' ‘êkÕ+ X¯sÿ¡ sêdüe>∑+<Û'’Ó düTs¡_'Û e<äq
ìXÊÙ«dü' sêeD+ dæùwy˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R Ä düeTj·TeTTq, Á|üøè£ ‘ê´ R dü«uÛ≤eeTT#˚‘H· ,˚ düTK' R
düTKÁ|ü<yä TÓ qÆ ~j·TTqT, ‘êkÕ+ R yês¡\jÓTTø£ÿ, X¯sÿ¡ sêdüe>∑+<Û'’Ó #· R #·ø¬ ÿs¡‘√
#˚jT· ã&çq eT<äéTT\jÓTTø£ÿ düTyêdüq\#˚, düTs¡_'Û R $TøÏÿ* |ü]eTfi¯e+‘·yTÓ Æ
j·TTqï{Ïº, e<äqìXÊÙ«dü' R eTTKeTTqT+&ç yÓ\Te&çq yêj·TTe⁄, sêeD+ R
sêeD≤düTs¡Tì, dæùwy˚ R ùd$+#·T#·T+&ÓqT.
‹\ø£eTT :` Á|üøè£ ‘ê´ ndüTs¡_'Û R düV≤ü »eTT>± düTyêdüq>∑\~ ø±ø£b˛sTTqqT Ä
Åd\Ô” T ùd$+∫q eT<ä´$X‚weü TT#˚ düTKÁ|ü<eä TT>∑ qTqï<äì #Ó|Œü e#·TÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düV≤ü »eTT>∑H˚ |ü]eTfi¯e+‘·eTTqT, düTKÁ|ü<eä TTqT nsTTq sêeDTì
Á|æjT· Tsê+Á&É eTTKe÷s¡T‘·eTT, X¯sÿ¡ sêdüe|ü]eTfi¯eTT#˚ Ç+ø£qT |ü]eTfi¯|Pü s¡yí TÓ Æ
sêeD≤düTs¡Tì Ädüø‘ÔÏ √ ùd$+#·T#·Tqï≥T¢+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ sêeD≤qqX¯+ø± X¯Ã ø±•Ã Á<ëeDjÓ÷wæ‘'· ˆ
eTTU≤ì düà dü|rü ïHê eTTbÕõÁ|òTü qTŒq' |ü⁄q' ˆˆ 58
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeD≤qqX¯+ø±' ` #· ` ø±' ` ∫‘Y ` sêeDjÓ÷wæ‘'· `
eTTU≤ì ` düà ` dü|rü ïHê+ ` ñbÕõÁ|òTü Hé ` |ü⁄q' ` |ü⁄q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±•Ã‘Y sêeDjÓ÷wæ‘'· , dü|rü ïHê+ eTTU≤ì sêeD≤qqX¯+ø±'
(dü‘´· '), |ü⁄q' |ü⁄q' ñbÕõÁ|òTü Hé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±•Ã‘Y sêeDjÓ÷wæ‘·' R ø=+‘·eT+~ sêeDTì uÛ≤s¡´\T,
dü|rü ïHê+ eTTU≤ì R ‘·eT düe‘·T\jÓTTø£ÿ eTTKeTT\qT, sêeD≤qqX¯+ø±' (dü‘´· ')
R sêeDTì eTTK eTqT ÁuÛeÑ T>∑\yê¬s,’ |ü⁄q' |ü⁄q' R eTs¡\ eTs¡\, ñbÕõÁ|òTü Hé
R eT÷s=ÿqT#·T+&ç].
‹\ø£eTT :` eT<ä´ùde#˚‘q· T, ìÁ<ëeX¯ó˝…’ j·TT+&ÉT≥#˚‘q· T yê]øÏ n≥T¢ ∫‘·ÁÔ uÛeÑ T
ø£\T>∑T≥ düV≤ü »y˚T j·Tì ‘Ó*j·Te˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDTì uÛ≤s¡´\T ø=+‘·eT+~, ‘·eT düe‘·T\ eTTKeTT\H˚, <ä>sZ∑ ≈¡ î£
rdüTø=ì, n~ sêeDTì eTTKy˚T ` j·TqT ÁuÛeÑ T#˚ eTs¡\ eTs¡\ #·T+_+#·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ n‘·´s¡+ú düøeÔ£ Tqk˛ sêeDÒ ‘ê es¡ÅdjÔæ T· ' ˆ
ndü«‘·+Á‘ê dü‡|ürïHê+ Á|æjT· y˚Tyê-#·s+¡ dü<Ô ë ˆˆ 59
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n‘·´s¡+ú ` düøeÔ£ Tqdü' ` sêeDÒ ` ‘ê' ` es¡Ådj Ôæ T· ' ` ndü«‘·+Á‘ê'
` dü|rü ïHê+ ` Á|æjT· yéT ` @e ` Ä#·sH¡ é ` ‘·<ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë sêeDÒ n‘·´s¡+ú düøeÔ£ Tqdü' ndü«‘·+Á‘ê' ‘ê' es¡Ådj Ôæ T· '
dü|rü ïHê+, Á|æjT· y˚Te Ä#·sH¡ .é
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R Ä düeTj·TeTTq, sêeDÒ R sêeDTìj·T+<äT, n‘·´s¡+ú
düøeÔ£ Tqdü' R $TøÏÿ*>± \>∑ïyÓTqÆ eTqdüT‡ >∑\yê¬s,’ ndü«‘·+Á‘ê' R |üsêBÛq˝…j ’ T· Tqï,
‘ê' es¡Ådj Ôæ T· ' R Ä düT+<äsê+>∑T\T, dü|rü ïHê+ R düe‘·T\≈£î, Á|æjT· y˚Te R
Á|æjT· eTTH˚, Ä#·sH¡ é R Ä#·]+#·T#·T+&ç].
‹\ø£eTT :` sêeDTìô|>’ \∑ >±&ÛÜqTsê>∑eTT#˚ n‘·ì Á|æjT· Tsê+Á&É+<äsT¡ qT ‘·eT
düe‘·T\jÓT&É\ m{Ïº ndü÷j·÷<˚«wüeTT\TqT ˝Òìyê¬s’ yê]øÏ Á|æj·TeTT>∑H˚
e]Ô+#·T#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeD≤düTs¡Tìj·T+<äT rÁeyÓTÆq nqTs¡øÏÔ >∑\yês¡>∑T≥#˚ Ä
düT+<äØeTDT\T |üse¡ X¯˝j
’… T· T+&ç ‘·eT düe‘·T\jÓT&É\ <˚«wüeTT p|üø£ Áù|eTH˚
Á|ü<]ä Ù+#·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ u≤VüA qT|üì<Ûë j·÷Hê´' bÕ]Vü‰s¡´$uÛ÷Ñ wæ‘êHé ˆ
n+X¯óø±ì #· s¡e÷´DÏ Á|üeT<ë düÁÔ ‘· ••´πs ˆˆ 60
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` u≤VüAHé ` ñ|üì<Ûëj·T ` nHê´' ` bÕ]Vü‰s¡´$uÛ÷Ñ wæ‘êHé `
n+X¯óø±ì ` #· ` s¡e÷´DÏ ` Á|üeT<ë' ` ‘·Á‘· ` ••´πs ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nHê´' Á|üeT<ë' ‘·Á‘· bÕ]Vü‰s¡´$uÛ÷Ñ wæ‘êHé u≤VüAHé s¡e÷´DÏ
n+X¯óø±ì #· ñ|üì<Ûëj·T ••´πs.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nHê´' Á|üeT<ë' R eTiÏø=+‘·eT+~ ‘·s¡TDT\T, bÕ]Vü‰s¡´
$uÛ÷Ñ wæ‘êHé u≤VüAHé R dü«s¡øí +£ ø£DeTT\#˚ n\+ø£]+|üã&ç j·TTqï u≤VüQe⁄\qT,
s¡e÷´DÏ n+X¯óø±ì R düT+<äsy¡ TÓ qÆ Ns¡\qT, ñ|üì<Ûëj·T R ‘·\>∑&>É ± #˚dTü ø=ì,
‘·Á‘· R Ä XÊ\˝À, ••´πs R X¯jT· ì+∫j·TT+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·Ã≥ sêeDTì Á|æj·TTsê+Á&ÉT ø=+<äs¡T dü«sêíuÛÑs¡DeTT\‘√
n\+ø£]+|üã&çq ‘·eT u≤VüQe⁄\qT, $TøÏÿ* s¡eTD°jT· yÓTqÆ ‘·eT eÅdeÔü TT\qT
‘·\>∑&>É ± #˚dTü ø=ì ìÁ~+#·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ nHê´ eø£då æ #êq´kÕ´ dükÔ Õ´' ø±•Ã ‘·TŒq s¡T“¤»yéT ˆ
n|üsê ‘·´+ø£ eTq´kÕ´ dükÔ Õ´ XÊÃ |ü´|üsê uÛTÑ CÖ ˆˆ 61
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nHê´ ` eø£då æ ` #· ` nq´kÕ´' ` ‘·kÕ´' ` ø±' ` ∫‘Y ` |ü⁄q'
` uÛTÑ »yéT ` n|üsê ` ‘·T ` n+ø£yTé ` nq´kÕ´' ` ‘·kÕ´' ` #· ` n|æ ` n|üsê
` uÛTÑ CÖ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nHê´ nq´kÕ´' eø£då æ #·, ø±•Ã‘Y |ü⁄q' ‘·kÕ´' uÛTÑ »+ #·
ñ|üì<Ûëj·T ••´πs, n|üsê ‘·T, nq´kÕ´' n+ø£yTé , n|üsê' ‘·kÕ´ uÛTÑ CÖ (ñ|üì<Ûëj·T
••´πs).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nHê´ R y˚i=ø£‘,Ó nq´kÕ´' eø£då æ R y˚i=ø£‘j Ó TÓ Tø£ÿ i=eTTàô|’
(•X‚´ R ìÁ~+#·T#·T+&ÓqT), ‘·kÕ´' uÛTÑ »+ R ÄyÓT jÓTTø£ÿ uÛTÑ »eTTH˚, |ü⁄q' R
eTs¡\, ø±•Ã‘Y R ø=~›eT+~, (ñ|üì<Ûëj·T ••´πs R ‘·\>∑&É>± y˚düTø=ì
ìÁ~+#·T#·T+&ç]), n|üsê ‘·T R eT]jÓTTø£‘,Ó nq´kÕ´' n+ø£+ R y˚i=ø£‘j Ó TÓ Tø£ÿ
ˇ&çì, ‘·kÕ´' n|æ uÛTÑ CÖ R ‹]– ÄyÓTjÓTTø£ÿ uÛTÑ »eTT\H˚, n|üsê' R eT]
ø=\~eT+~, (ñ|üì<Ûëj·T ••´πs R ‘·\>∑&>É ± #˚dTü ø=ì ìÁ~+#·T#·T+&ç]).
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˇø£ ‘·s¡TDÏjÓTTø£ÿ i=eTTàô|’ ‘·\j·TT+∫, y˚i=ø£ düT+<ä]
ìÁ~+#·T#·T+&É>±, ÄyÓT uÛÑT»eTT\H˚ eT]ø=+<äs¡T düT+<äsê+>∑q\T ‘·\>∑&É>∑
#˚dTü ø=ì ìÁ~+#·T#·T+&ç]. ˇø£ j·TTe‹ ˇ&ç˝À ‘·\j·TT+#·Tø=ì ˇø£ n+>∑q
X¯jT· ì+∫j·TT+&É>± ÄyÓT s¬ +&ÉT uÛTÑ »eTT\qT ‘·\>∑&>É ∑ #˚dTü ø=ì eT]ø=+‘·eT+~
ìÁ~+#·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ }s¡TbÕs¡Ù«ø£{|° èü wü̃ eTH√´q´dü´ düe÷Á•‘ê' ˆ
|üsd¡ Œü s¡ì$cÕº+>√´ eT<äùdïVü≤eXÊqT>±' ˆˆ 62
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` }s¡TbÕs¡Ù«ø£{|° èü wü̃yTé ` nH√´q´dü´ ` düe÷Á•‘ê' ` |üsd¡ Œü s¡
ì$cÕº+>∑´' ` eT<äùdïVü≤eXÊqT>±' ˆˆ
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` nH√´q´dü´ R ˇ+&=s¡T\jÓTTø£ÿ, }s¡TbÕs¡Ù «ø£{|° èü wü+˜ R ‘=&É\qT
Á|üø£ÿ\qT |æs¡T<äT\qT M|ü⁄qT, düe÷Á•‘ê' R ÄÁX¯sTT+∫qyê¬s’, eT<äùdïVü≤
eXÊqT>±' R eT<äeTT#˚‘q· T nqTsê>∑eTT#˚‘q· T |üse¡ X¯˝q’… yê¬s,’ |üsd¡ Œü s¡ì$cÕº+>∑´'
R ˇ+&=s¡T\‘√ ô|qyÓ#’ T· ø=qï X¯Øs¡eTT >∑\yê¬s,’ (‘·Á‘· ••´πs R n#·Ã≥ X¯jT· ì+#·T
#·T+&ç])
‹\ø£eTT :` sêeDTìô|’ >∑\ nqTsê>∑eTT#˚ |üse¡ X¯˝’… j·Tì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·Ã≥ Ä Åd\Ô” T m<äT≥qTqï ˇ+&=s¡T\ ‘=&É\qT, Á|üøÿ£ \qT,
|æsT¡ <äT\qT, M|ü⁄\qT ‘·\>∑&\É T>± #˚dTü ø=ìj·TT, eT<ä´bÕqeTT#˚ eT‹Ô*,¢ sêeDTìô|’
>∑\ Áù|eT#˚, |üse¡ X¯˝’… ‘·eT m<äT{Ï Åd\Ô” qT øö–*+#·Tø=ìj·TT ìÁ~+#·T #·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ nH√´qúÛTÑ »dü÷Á‘˚D ÅdeÔ” ÷˝≤ Á>∑~‘∏ ê Væ≤ kÕ ˆ
e÷˝Òe Á>∑~‘∏ ê dü÷Á‘˚ X¯óX¯óuÛÒ eT‘·wÔ ≥ü Œ<ë ˆˆ 63
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nH√´qúÛTÑ »dü÷Á‘˚D ` ÅdeÔ” ÷˝≤ ` Á>∑~‘∏ ê ` Væ≤ ` kÕ ` e÷˝≤
` Çe ` Á>∑~‘∏ ê ` dü÷Á‘˚ ` X¯óX¯óuÛÒ ` eT‘·wÔ ≥ ü Œ<ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü÷Á‘˚ Á>∑~‘∏ ê eT‘·wÔ ≥ü Œ<ë e÷˝≤ Çe nH√´qúÛTÑ »dü÷Á‘˚D
Á>∑~‘∏ ê, kÕ ÅdeÔ” ÷˝≤ X¯óX¯óuÛ.Ò
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü÷Á‘˚ Á>∑~‘∏ ê R <ës¡eTTq+<äT Á>∑T#·Ãã&çq{Ï,º eT‘·wÔ ≥ü Œ<ë
e÷˝≤ Çe R eT~+∫q ‘·TyÓTà<ä\‘√ ≈£L&çq |ü⁄e⁄«\<ä+&Ée˝…, nH√´qúÛTÑ »
dü÷Á‘˚D Á>∑~‘∏ ê R |üsd¡ Œü s¡uTÑÛ »eTT \HÓ&ç dü÷Á‘·eTT#˚ Á>∑T#·Ãã&çq{Ï,º kÕ ÅdeÔ” ÷˝≤
R Ä sêeDTì düT+<äØeTDT\ ÁX‚DÏ j·THÓ&ç e÷*ø£, X¯óX¯óuÛÒ R XÀ_Û\T¢#T· +&ÓqT.
‹\ø£eTT :` ªeT‘·wÔ ≥ü Œ<ëμ R eT‘·wÔ ≥ü Œ<äeTT\e+{Ï ø£qTï\TqT, ø£#u· ≤Û s¡eTT\TqT
Ä Åd\Ô” T ø£*–j·TTHêïs¡ì Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT~+∫q ‘·TyÓTà<ä\‘√ >∑÷&çq |üP\‘√ #·ø£ÿ>± ≈£Ls¡Ãã&çq
|ü⁄wüŒe÷\e˝…, n#·Ã{Ï sêeDÅd\Ô” T, ˇø£] uÛTÑ »eTT\‘√ ˇø£] uÛTÑ »eTT\T ô|q
yÓ#’ T· ø=ì ì<äT]+#·T#·T+&É>±, uÛTÑ »eTT \HÓ&ç dü÷Á‘·eTT‘√ Á>∑T#·Ãã&çq{Ïº ˇø±H=ø£
ÅdsÔ” ‘¡ ï· Vü‰s¡eTTe˝… XÀ_Û\T¢#T· +&ç].
XÀ¢ˆˆ \‘êHê+ e÷<Ûyä ˚ e÷dæ |ò⁄ü ˝≤¢Hê+ yêj·TTùdeHê‘Y ˆ
nH√´qé÷˝≤Á>∑~‘∏ +· dü+düø≈Ô£ î£ düTyÓ÷#·Ãj·TyéT ˆˆ 64
XÀ¢ˆˆ e´‹y˚w‘ºæ d· Tü düÿ+<Ûä eTH√´q´ÁuÛeÑ Tsê≈£î\yéT ˆ
Äd” <ä«q $Ty√<ä÷‘Δ +· ÅdeÔ” q+ sêeDdü´ ‘·‘Y ˆˆ 65
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` \‘êHê+ ` e÷<Ûyä ˚ ` e÷dæ ` |ò⁄ü ˝≤¢Hê+ ` yêj·TTùdeHê‘Y `
nH√´qé÷˝≤Á>∑~‘∏ +· ` dü+düø≈Ô£ î£ düTyÓ÷#·Ãj·TyéT ˆˆ
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e´‹y˚w‘ºæ d· Tü düÿ+<Û+ä ` nH√´q´ÁuÛeÑ Tsê≈£î\yéT ` Äd”‘Y ` eqyéT
` Çe ` ñ<ä÷Δ ‘·+ ` ÅdeÔ” q+ ` sêeDdü´ ` ‘·‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT (XÀ¢ˆˆ 64, 65) :` nH√´qé÷˝≤Á>∑~‘∏ +· , dü+düø≈Ô£ î£ düTyÓ÷#·Ãj·T+,
e´‹y˚w‘ºæ d· Tü düÿ+<Ûyä Té , nH√´q´ÁuÛeÑ Tsê≈£î\+, yêj·TTùdeHê‘Y ñ<ä÷Δ ‘·+, sêeDdü´
‘·‘Y ÅdeÔ” q+ e÷<Ûyä ˚ e÷dæ |ò⁄ü ˝≤¢Hê+ \‘êHê+ eqyéT Çe Äd”‘.Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nH√´qé÷˝≤Á>∑~∏‘·+ R |üs¡düŒs¡eTT e÷*ø£>± ≈£Ls¡Ãã&çq
~j·TTqT, dü+düø≈Ô£ î£ düTyÓ÷#·Ãj·T+ R \>∑ïyÓTj Æ T· Tqï |ü⁄wüŒdüeTT<ëj·TeTT >∑\~j·TTqT,
e´‹y˚w‘ºæ d· Tü düÿ+<Û+ä R ô|qy˚dTü ø=qã&çq X¯Øs¡eTT\T >∑\~j·TTqT, (\‘ê|üøeå£ TTq
` #·T≥Tºø=qã&çq ‘·sT¡ düÿ+<Ûeä TT>∑\~), nH√´q´ÁuÛeÑ Tsê≈£î\yéT R ˇ+&=s¡T\ jÓTTø£ÿ
eTT+>∑Ts¡T\‘√ ø£\dæb˛sTTj·TTqï~j·TT (\‘ê|üøeå£ TTq ` |üsd¡ Œü s¡eTT ‘·TyÓTà<ä\#˚
yê´|æ+|üã&çq~), yêj·TTùdeHê‘Y R ì≥÷ºsT¡ Œ\ ‘êøÏ&eç \q (\‘ê|üøeå£ TTq `
>±*jÓTTø£ÿ Meq\e\q), ñ<ä÷‘Δ +· R ø£<\ä Ãã&çq~j·TTq>∑T (\‘ê|üøeå£ TTq `
m>∑Ts¡>=≥ºã&çq), sêeDdü´ R sêeDTìjÓTTø£ÿ, ‘·‘Y ÅdeÔ” q+ R Ä Åd\Ô” düeT÷Vü≤eTT,
e÷<Ûäy˚ e÷dæ R yÓ’XÊKe÷düeTTq+<äT, |òü⁄˝≤¢Hê+ \‘êHê+ R $ø£dæ+∫q
|üP\r>∑\jÓTTø£ÿ, eqyéT Çe R eqeTTe˝…, Äd”‘Y R ñ+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeDTì Åd\Ô” düeTT<ëj·TeTT |üsd¡ Œü s¡eTT e÷*ø£e˝… ô|qy˚dTü ø=ì
j·TTqï<Ó,’ |ü⁄wüŒeTT\T <Û]ä +∫q<Ó,’ ˇ+&=s¡T\ eTT+>∑Ts¡T\‘√ ø£\dæb˛sTT j·TTqï<Ó,’
ì≥÷ºs¡TŒ yêj·TTe⁄\e\q ø£<ä\Ãã&çq ô|’≥#Ós¡>∑T\T ø£*–j·TTqï<Ó’ yÓ’XÊK
e÷düeTTq |ü⁄wæŒ+∫ $ø£dæ+∫ e÷*ø£>± H˚s¡Œ&ç ‘·s¡Tdüÿ+<ÛäeTT\ E≥Tºø=ì
‘·TyÓTà<ä\‘√ yê´≈£î\eTT>± qT+&ç yêj·TTe⁄#˚ ø£<\ä Ãã&ÉT#·Tqï |üP\r>∑\ eqeTTe˝…
H=bÕŒs¡T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ñ∫‘˚ wü«|æ düTe´ø£+Ô q ‘êkÕ+ jÓ÷wæ‘ê+ ‘·<ë ˆ
$y˚ø£ X¯Ùø£´ Ä<Ûë‘·T+ uÛ÷Ñ wüD≤+>±+ãs¡ÁdüC≤yéT ˆˆ 66
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ∫‘˚wßü ` n|æ ` düTe´ø£+Ô ` q ` ‘êkÕ+ ` jÓ÷wæ‘ê+ ` ‘·<ë
` $y˚ø'£ ` X¯ø´£ ' ` Ä<Ûë‘·T+ ` uÛ÷Ñ wüD≤+>±+ãs¡ÁdüC≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë ‘êkÕ+ jÓ÷wæ‘êyéT ñ∫‘˚wüß düTe´ø£Ô eT|æ
uÛ÷Ñ wüD≤+>±+ãs¡ÁdüC≤+ $y˚ø'£ Ä<Ûë‘·T+ X¯ø´£ ' q (nuÛeÑ ‘Y).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R Ä düeTj·TeTTq+<äT, ‘êkÕ+ jÓ÷wæ‘ê+ R Ä sêeDÅd\Ô”
jÓTTø£ÿ, ñ∫‘˚wßü düTe´ø£eÔ T|æ R düeTT∫‘·kÕúqeTT\+<äT düŒwüeº TT>∑ qTqïyÓq’ |üŒ{ÏøìÏ ,
uÛ÷Ñ wüD≤+>±+ãs¡ÁdüC≤+ R q>∑\jÓTTø£ÿj·TT, nej·TeeTT\jÓTTø£ÿj·TT, eÅdeÔü TT\
jÓTTø£ÿj·TT, $y˚ø'£ R $y˚#q· eTT, Ä<Ûë‘·T+ X¯ø´£ ' q (nuÛeÑ ‘Y) R #˚jT· T≥≈£î
kÕ<Û´ä eTT >±ì<Ój ’ T· T+&ÓqT.
‹\ø£eTT :` Ä Åd\Ô” T ˇø£]‘√ H=ø£sT¡ ô|qyÓ#’ T· ø=ì |üsT¡ +&ç j·TT+&ÉT≥#˚ yê]
ÄuÛÑs¡DeTT\ìïj·TT ˇπø $<ÛäeTT>∑ qT+&ÉT≥#˚‘·qT @ j·÷uÛÑs¡DeTT me]<√
‘Ó*j·T≈£î+&Óqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä düeTj·TeTTq Ä düT+<äØeTDT\T <Ûä]+∫q ÄuÛÑs¡D≤<äT\T
j·T<∏ëkÕúqeTT\+<˚ j·TTqïqT yês¡T ˇ+&=s¡T\‘√ ô|qyÓ#’ T· ø=ì |üsT¡ +&çjT· T+&ÉT≥#˚
@ j·÷uÛsÑ D
¡ eTT me]<√, @ Vü≤düeÔ TT me]<√ ‘Ó*dæø=qT≥≈£î X¯ø´£ eTT>±≈£î+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ sêeDÒ düTKdü+$ùwº ‘ê ÅdÔæ‡jÓ÷ $$<ÛÁä |üu≤Û ' ˆ
»«\+‘·' ø±+#·Hê BbÕ' Åô|ø’ +å£ ‘êì$TcÕ Çe ˆˆ 67
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeDÒ ` düTKdü+$ùwº ` ‘ê' ` Ådj æÔ T· ' ` $$<ÛÁä |üu≤Û ' ` »«\+‘·'
` ø±+#·Hê' ` BbÕ' ` Åô|ø’ +å£ ‘· ` nì$TcÕ' ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêeDÒ düTKdü+$ùwº (dü‹) »«\+‘·' ø±+#·Hê' BbÕ' $$<ÛÁä |üu≤Û '
‘ê' ÅdjÔæ T· ' nì$TcÕ' Çe Åô|ø’ +å£ ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeDÒ düTKdü+$ùwº (dü‹) R sêeDT&ÉT düTKeTT>±
ìÁ<äb˛e⁄#·T+&É>±, »«\+‘·' ø±+#·Hê' BbÕ' R »«*+#·T#·Tqï ã+>±s¡TB|üeTT\T,
$$<ÛÁä |üu≤Û ' ‘ê' Ådj
Ôæ T· ' R $$<Ûeä TT˝…q’ ‘˚»düT‡qT ø£*–j·TTqï Ä Åd\Ô” qT, nì$TcÕ'
Çe R s¬ |üŒbÕ≥T ˝Ò≈î£ qï$e˝…, Åô|ø’ +å£ ‘· R #·÷∫q$.
>√$+<äsêJj·TeTT :` sêeDT&ÉT y˚T˝§ÿìj·TT+&É>± n‘·ì Åd\Ô” qT ø£HïÓ ‹Ô #·÷#·T≥≈£î
B|üeTT\T ≈£L&É uÛjÑ T· |ü&TÉ #·T+&ÉTqì ø£$ #·eT‘·ÿ]+#·T#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDT&ÉT düTKeTT>± >±&ÛÉìÁ<ä˝À eTTì–j·TT+&É>± n#·Ã≥
»«*+#·T#·Tqï ø±+#·qB|üeTT\T, $$<ÛäeTT\>∑T düT+<äs¡eTT˝…’q ø±+‘·T\‘√
yÓ\T>∑T#·Tqï{Ïº Ä sêeDTì uÛ≤s¡´\qT $TøÏÿ* ÄdüøÏÔ‘√ ¬s|üŒbÕ≥T˝Ò≈£î+&É
#·÷#·T#·Tqï≥T¢>± yÓ\T>∑T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ sê»]¸|‘æ è· <Ó‘’ ê´Hê+ >∑+<Ûsä ê«D≤+ #· jÓ÷wæ‘'· ˆ
sêø£kå ÕHê+ #· j·÷' ø£Hê´ düdÔ ´ü ø±eTeX¯+ >∑‘ê' ˆˆ 68
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` sê»]¸|‘æ è· <Ó‘’ ê´Hê+ ` >∑+<Ûsä ê«D≤+ ` #· ` jÓ÷wæ‘'· ` sêø£kå ÕHê+
` #· ` j·÷' ` ø£Hê´' ` ‘·d´ü ` ø±eTeX¯+ ` >∑‘ê' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê»]¸|‘æ è· <Ó‘’ ê´Hê+ R sê»ãTTwüß\ jÓTTø£ÿj·TT, |æ‘è· <˚e‘·\
jÓTTø£ÿj·TT, <Ó‘’ T· ´\ jÓTTø£ÿj·TT, >∑+<Ûsä ê«D≤+ #· R >∑+<Ûsä T¡ «\jÓTTø£ÿj·TT, jÓ÷wæ‘'·
R Åd\Ô” TqT, sêø£kå ÕHê+ ø£Hê´' #· R sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ |ü⁄Á‹ø£\TqT, j·÷' R me¬s‘’ ˚
j·TTHêïs√, ‘ê' R yês¡+<äsT¡ qT, ‘·d´ü ø±eTeX¯+ >∑‘ê' R Ä sêeDTìøÏ Áù|eTeX¯˝’…
j·TT+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` sê»ãTTwüß\ |æ‘è· <˚e‘·\ <Ó‘’ T· ´\ >∑+<Ûsä T¡ «\ Åd\Ô” TqT, sêø£då Tü \
|ü⁄Á‹ø£\TqT, me«¬se«s¡THêïs√ yês¡T m\¢sT¡ qT Ä sêeDTìj·T+<äT Áù|eT|üse¡ X¯˝’…
j·TT+&ç].
XÀ¢ˆˆ j·TT<äøΔ ±y˚Tq ‘ê dü‡sê« sêeDÒq Vü≤è‘ê' Ådj
Ôæ T· ' ˆ
düeT<ë eT<äH˚ HÓe’ yÓ÷Væ≤‘ê' ø±•Ã <ë>∑‘ê' ˆˆ 69
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·TT<äøΔ ±y˚Tq ` ‘ê' ` düsê«' ` sêeDÒq ` Vü≤è‘ê' ` Ådj
Ôæ T· ' `
düeT<ë' ` eT<äHq˚ ` @e ` yÓ÷Væ≤‘ê' ` ø±' ` ∫‘Y ` Ä>∑‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ê' düsê«' Ådj Ôæ T· ' j·TT<äøΔ ±y˚Tq sêeDÒq Vü≤è‘ê' ø±•Ã‘Y
düeT<ë' eT<äHq˚ @e yÓ÷Væ≤‘ê' (dü‘´· ') Ä>∑‘ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘ê' düsê«' ÅdjÔæ T· ' R Ä Åd˝Ô” \… s¢ T¡ qT, j·TT<äøΔ ±y˚Tq sêeDÒq R
j·TT<äeΔ TTqT yê+∫Û+∫q{Ïº sêeDTì#˚‘,· Vü≤è‘ê' R n|üV≤ü ]+|üã&çq{Ïyº ês¡T,
ø±•Ã‘Y düeT<ë' R ø=~›eT+~ eT<äe‘·T\T e÷Á‘·eTT, eT<äHq˚ @e yÓ÷Væ≤‘ê' R
eTqà<∏Tä ì #˚‘H· ˚ sêeDTìô|’ yÓ÷Vü≤eTT >∑\yê¬s,’ Ä>∑‘ê' R e∫Ãq{Ïyº ês¡T.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` Ä sê»|ü⁄Á‹ø£\ q|üVü≤]+∫q#√, Ä sêE\‘√ ‘˚*ø£>±
j·TT<äeΔ TT ‘·≥dæ+ú #·TqqT j·TT<äøΔ ±+ø£#å ˚ Ä sê»|ü⁄Á‹ø£\qT n|üV≤ü ]+#ÓqT. á
$<Ûeä TT>± sêeDT&ÉT me«]ì øπ e\eTT ø±eTyê+#Û#· ˚ n|üV≤ü ]+∫ ‘˚˝<Ò ìä uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·Ã≥qTqï Åd\Ô” ˝À m≈£îÿe uÛ≤>∑eTT j·TT<äøΔ ±+øÏj
å TÆÓ q sêeDT&ÉT
‘·+Á&ÉT\‘√ j·TT<äΔeTT yê+∫Û+∫, yê] |ü⁄Á‹ø£\qT n|üVü≤]+∫ ‘Ó∫Ãqyêπs.
ø=\~eT+~ düV≤ü »yÓTqÆ ‘·eT j·TÚeqeT<äeTT#˚ sêeDTì yÓ÷Væ≤+∫ n‘·ìì
#˚]j·TT+&ç].
XÀ¢ˆˆ q ‘·Á‘· ø±∫ Á‘·ŒeT<ë Á|üdVü ≤ü ´
Ms√´|üHï˚ q >∑TDÒq \u≤Δ ˆ
q #ê-q´ø±e÷|æ q #ê-q´|üPsê«
$Hê esêsΩê+ »qø±‘·àC≤+ ‘êyéT ˆˆ 70
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` ‘·Á‘· ` ø± ` ∫‘Y ` Á|üeT<ë ` Á|üdVü ≤ü ´ ` Ms√´|ü|Hü ï˚ q `
>∑TDÒq ` \u≤Δ ` q ` #· ` nq´ø±e÷ ` n|æ ` q ` #· ` nq´|üPsê« ` $Hê
` esêsΩê+ ` »qø±‘·àC≤+ ` ‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· esêsΩê+ ‘ê+ »qø±‘·àC≤+ $Hê, ø±∫‘Y Á|üeT<ë Á|üdVü ≤ü ´
Vü≤è‘ê q, Ms√´|ü|Hü ï˚ q >∑TDÒq \u≤Δ @e, nq´ø±e÷|æ q, nq´|üPsê« n|æ q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` esêsΩê+ R |üPE´sê\sTTq, ‘ê+ »qø±‘·àC≤+ $Hê R Ä
C≤qøÏì $&É∫, ‘·Á‘· R Ä sêeDTì q>∑se¡ TTq+<äT, ø±∫‘Y Á|üeT<ë R @ Ådj Ô” T· TqT,
Á|üdVü ≤ü ´ R ã˝≤‘êÿs¡eTT>±, q Vü≤è‘ê R ‘˚ã&çq~ >±<äT, (düsê«Á|üeT<ë' R
Åd”Ô>∑DeTT n+‘·j·TTqT), Ms√´|ü|üH˚ïq >∑TDÒq \u≤Δ R |üsêÁø£eTj·TTø£ÔyÓTÆq
Á|üu≤Û eeTT#˚‘H· ˚ \_Û+∫q{Ï~º , nq´ø±e÷|æ q R nfÒ¢ Ç‘·sT¡ \qT Áù|$T+∫q
Ådj
Ô” T· TqT ˝Ò<Tä , nq´|üPsê« n|æ q R |üPs¡«eTT Ç‘·sT¡ ì #˚|{ü qºÏ ~j·TTqT ˝Ò<Tä .
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` |üPE´sê˝…q’ C≤qøÏì ‘·|Œü Ç+‘·es¡≈î£ qT sêeDT&ÉT
‘·q |üsêÁø£e÷‹X¯jT· eTT#˚ Ç‘·sT¡ ì ø±$T+∫q{Ïº ÅdìÔ” ã˝≤‘·ÿ]+∫ rdüTø=ìsê˝Ò<Tä .
Ç|ü&û d”‘ê|üV≤ü s¡DeTT#˚ n‘·ì $HêX¯eTT n∫s¡ø±\eTT˝ÀH˚ dü+uÛ$Ñ +#·Tqì
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·Ã≥qTqï sêeDTì Åd\Ô” ˝À |üPE´sê\sTTq C≤qøÏì ‘·|Œæ +∫
ã\e+‘·eTT>± ‘Ó∫Ãq~ @ ˇø£ÿ‘ÓjT· TqT ˝Ò<Tä . nfÒ¢ @ j·TTe‹j·TTqT Ç‘·sT¡ \qT
ø±$T+∫q{Ï~º >±ì ˝Òø£ Ç‘·sT¡ ì $yêVü≤e÷&çq{Ï~º >±ì ˝Ò<Tä . n‘·ì Á|æjT· Tsê+
Á&É+<äiTqT n‘·ì XÖs¡´$uÛeÑ eTT\#˚ yÓ÷Væ≤+|üã&ç e∫Ãj·TTqï{Ïyº êπs.
XÀ¢ˆˆ q #ê≈£î©Hê q #· V”≤qs¡÷bÕ
Hê<äøDåÏ ≤ HêqT|ü#ês¡jT· Tø±Ô ˆ
uÛ≤sê´-uÛeÑ ‘·dÔ ´ü q V”≤qdü‘êÔ «
q #ê|æ ø±+‘·d´ü q ø±eT˙j·÷ ˆˆ 71
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` #· ` n≈£î©Hê ` q ` #· ` V”≤qs¡÷bÕ ` q ` n<äøDåÏ ≤ `
q ` nqT|ü#ês¡jT· Tø±Ô ` uÛ≤sê´ ` nuÛeÑ ‘Y ` ‘·d´ü ` q ` V”≤qdü‘êÔ « ` q ` #·
` n|æ ` ø±+‘·d´ü ` q ` ø±eT˙j·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·d´ü n≈£î©Hê uÛ≤sê´ q nuÛeÑ ‘Y— ‘·<ë∏ V”≤qs¡÷bÕ q— n<äøDåÏ ≤
q— nqT|ü#ês¡jT· Tø±Ô q— V”≤qdü‘êÔ «#· q— ø±+‘·d´ü ‘·d´ü nø±eT˙j·÷ (ø±∫‘Y)
uÛ≤sê´ q nuÛeÑ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü R Ä sêeD≤düTs¡Tq≈£î, n≈£î©Hê R ‘·≈î£ ÿe e+X¯eTTq+<äT
»ìà+∫q{Ï~º , uÛ≤sê´ q nuÛeÑ ‘Y R uÛ≤s¡´>± ñ+&É˝<Ò Tä . (‘·<ë∏ R nfÒ)¢ V”≤qs¡÷bÕ
q R ‘·≈î£ ÿe kÂ+<äs´¡ eTT >∑\ eì‘·, q R uÛ≤s¡´>± ˝Ò<Tä . n<äøD åÏ ≤ q R ‘·≈î£ ÿe
kÂ+<äs´¡ eTT >∑\ eì‘·, q R uÛ≤s¡´>± ˝Ò<Tä . nqT|ü#ês¡jT· Tø±Ô R uÛsÑ ≈Ô¡ î£ ùde#˚jT· T
q{Ïº dü«uÛ≤eeTT ˝Òì~, q R uÛ≤s¡´ ø±˝Ò<Tä . V”≤qdü‘êÔ « #· R ‘·≈î£ ÿe X¯ø>ÔÏ \∑ ~j·TTqT,
q R uÛ≤s¡´ ø±˝Ò<Tä . nø±eT˙j·÷ R ø±$T+|ü<>ä q∑ {Ïº ‘·sT¡ DÏjT· T, uÛ≤sê´ q nuÛeÑ ‘Y
R uÛ≤s¡´ ø±˝Ò<Tä .
‹\ø£eTT :` ñ|ü#ês¡jT· Tø±Ô ` ñ‘·eÔ TeTT˝…q’ n+ãs¡eTT\T, uÛ÷Ñ wüDeTT\T eTTqï>∑T
ñ|ü#ês¡eTT\‘√ yÓ\j·TTq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDTì uÛ≤s¡´\˝À @ ˇø£ÿ‘Ój·TTqT ñqï‘· e+X¯eTTq≈£î
#Ó+<äq{Ï~º >±ì, ‘·≈î£ ÿe kÂ+<äs´¡ eTT >∑\~>±ì, sêeDTì ùde˝À @eTs¡TbÕ≥T
ø£*qZ {Ï~º >±ì, ‘·≈î£ ÿe X¯ø>ÔÏ \∑ ~>±ì, ø£eT˙j·TT&Óq’ n‘·ì#˚ ø±$T+|üã&Éq{Ï~º >±ì
˝ÒH˚ ˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ ãuÛ÷Ñ e ãT~Δ düTÔ Vü≤ØX¯«s¡d´ü
j·T B<äèo sê|òTü e<Ûsä à¡ |ürï ˆ
Çe÷ j·T<∏ë sêø£då sü ê»uÛ≤sê´'
düTC≤‘· eT ùd´‹ Væ≤ kÕ<ÛTä ãT<Δ̊' ˆˆ 72
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ãuÛ÷Ñ e ` ãT~Δ' ` ‘·T ` Vü≤ØX¯«s¡d´ü ` j·T~ ` á<äèo `
sê|òTü e<Ûsä à¡ |ürï ` Çe÷' ` j·T<∏ë ` sêø£då sü ê»uÛ≤sê´' ` düTC≤‘·yTé ` ndü´ `
Ç‹ ` Væ≤ ` kÕ<ÛTä ãT<Δ̊' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òTü e<Ûsä à¡ |ürï, Çe÷' sêø£då sü ê»uÛ≤sê´' j·T<∏ë, á<äèo
j·T~, ndü´ düTC≤‘·yTé Ç‹, kÕ<ÛTä ãT<Δ̊' Vü≤ØX¯«s¡d´ü ãT~Δ' ãuÛ÷Ñ e.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òüTe<Ûäs¡à|ürï R lsêeTTì <Ûäs¡à|ü‹ïjÓÆTq C≤qøÏ, Çe÷'
sêø£då sü ê»uÛ≤sê´' j·T<∏ë R á sêeD≤düTs¡Tì uÛ≤s¡´\e˝…H,˚ á<äèo j·T~ R Ç{Ïº
uÛÀ>∑eTT\qTuÛ$Ñ +#·Tq{Ï<º q’Ó jÓT&É\, ndü´ R á sêeDTq≈£î, düTC≤‘·+ R øπ eå Ty˚T,
Ç‹ R nì, kÕ<ÛTä ãT<˚'Δ R eT+∫H˚ Ä˝À∫+#·T dü«uÛ≤eeTT>∑\, Vü≤ØX¯«s¡d´ü R
Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î, ãT~Δ' ãuÛ÷Ñ e R Ä˝À#·q ø£*>¬ qT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` 1. á sêø£då sü êE uÛ≤s¡´\T m≥T¢>± ‘·eT uÛsÑ ‘Ô¡ √ >∑÷&ç düø\£
uÛÀ>∑eTT\qT nqTuÛÑ$+#·T#·THêïs√ nfÒ¢ sê|òüTe<Ûäs¡à|ü‹ï >∑÷&É ‘·q uÛÑs¡Ô‘√
≈£L&çjT· Tqï#√ á sêeDTq≈£î y˚T\T ø£\T>∑TqT >∑<ë j·Tì Vü≤qTeT≈£î ñ‘·eÔ TyÓTqÆ
Ä˝À#·q ø£*>¬ qT.
2. á sêeDT&ÉT sê|òTü e<Ûsä à¡ |ü‹ïì ‹]– lsêeTTq≈£î n|üŒ–+∫q#√ á‘·ì
»qàeTT y˚T˝…q’ <ä>T∑ qì Vü≤qTeT≈£î ‘√#ÓqT.
3. sê|òTü e<Ûsä à¡ |ü‹ï sêeDTì#˚ ã˝≤‘êÿs¡eTT>± ‘˚ã&çq≥T¢ á sêø£då sü êE
uÛ≤s¡´\T düTÁê⁄ì#˚ n|üV≤ü ]+|üã&çq#√ düTÁê⁄q≈£î y˚T\T >∑\TZqT ø£<ë! nì
eT+∫ eT+Á‹>± Vü≤qTeT≈£î Ä˝À#·q ø£*>¬ qT.
4. á sêø£ådüsêE uÛ≤s¡´\ q+<ä]ì sêeDT &Ó≥T¢ Vü≤]+∫ ‘Ó#ÓÃH√ nfÒ¢
sê|òTü e<Ûsä à¡ |ü‹ïì >∑÷&É ‘Ó∫Ãq|ü&ÉT á sêeDTìøÏ y˚T\T m≥T¢ ø£\T>∑TqT? ªªHê
Á|æj·TTsê*ì n|üVü≤]+∫q Ä s¡ø£ÿdüTì j·TeTdü<äqeTTq≈£î ø=~›ø±\eTT˝ÀH˚
|ü+|ü>\∑ qT düTe÷μμj·Tì düTÁê⁄ìjÓTT<ä› lsêeTT&ÉT Á|ü‹»„ #˚jT· T≥#˚ sêeDTìøÏ
$HêX¯eTT ‘·|Œü <äT nqTø=HÓqT.
5. á sêø£då sü êE uÛ≤s¡´\T Hê#˚ @ Ø‹>± #·÷&Éã&ÉT#·THêïs√ nfÒ¢ sê|òTü e
<Ûsä à¡ |ü‹ï≈£L&É Hê#˚ #·÷&Éã&çqjÓT&É\ á uÛ≥Ñ Tq≈£î ` nq>± Hê≈£î »qàkÕ|ò\ü éTT
\_Û+#·TqT >∑<ë! ªªˇø£ HÓ\˝À ‹]–e∫Ã H˚qT d”‘q· T #·÷∫‹ì nì #Ó|Œæ qyê&ÉT
Hê‘√ düe÷qyÓTqÆ uÛÀ>∑eTT\‘√ $sêõ\¢>\∑ &ÉT. n{Ïyº êìø£+f… Hê≈£î Á|æjT· yÓTqÆ yê&ÉT
y˚s=ø£&TÉ +&É&TÉ . n‘·&TÉ Hê≈£î ÁbÕD≤~Ûøy£ TÓ qÆ $TÁ‘·T&ÉT ø±>∑\&ÉTμμ nì #Ó|Œæ q{Ïº
düTÁê⁄q≈£î Á|æjT· eTT >∑÷s¡TÃ≥e\q Hê »qà dü|\üò eT>∑Tqì Vü≤qTeT≈£î Ä˝À#·q
ø£*¬>qT.
6. sê|òTü e<Ûsä à¡ |ü‹ï Ç{Ï~º >±H˚ ø±qe∫ÃqjÓT&É\ düTÁê⁄q≈£îqT sêeTTq≈£îqT
uÛj Ñ T· |ü&TÉ #·Tqï{Ïº e÷ n+>∑<ë~ yêqs¡deü T÷Vü≤eTTq≈£î y˚T\T ø£\T>∑TqT. ªªd”‘·
\_Û+|ü≈î£ qï#√ uÛ≤sê´|ü⁄Á‘ê<äT\qT M&ç ÁbÕjÓ÷|üyX˚ e¯ TT #˚jT· T≥j˚T >∑‹ j·Tì
ÁbÕDuÛj Ñ T· eTT‘√ qTqï e÷ yêqs¡Ms¡T\≈£î ‹]– J$‘·˝≤uÛeÑ TT ø£\T>∑>\∑ <äT.μμ
nì Vü≤qTeT≈£î Ä˝À#·q ø£*>¬ qT.
7. á sêø£ådüsêE uÛ≤s¡´\T J$+∫j·TTqï≥T¢>∑H˚ sê|òüTe<Ûäs¡à|ü‹ï >∑÷&É
J$+∫j·TTqï jÓT&É\ á sêeTTq≈£î y˚T\T ø£\T>∑TqT. ªªC≤qøÏ J$+∫j·TTqï<√!
˝Ò<√! ‘Ó*dæø=qe˝…qT. ÄyÓTqT $&É∫ H˚qT J$+|üC≤\qTμμ nì d”‘·jÓTTø£ÿ
J$‘·eTTq+<˚ dü+X¯jT· eTT H=+<äT#·Tqï{Ïº sêeTTq≈£î d”‘êJ$‘·yês¡Ô ‘Ó*j·T>∑H˚
n‘·ìøÏ J$‘·˝≤uÛeÑ TT #˚≈L£ s¡TqT nì Vü≤qTeT≈£î Ä˝À#·q ø£˝qZ… T.
8. z sêø£då sü êC≤! á Åd\Ô” qT uÛ≤s¡´\T>± #˚døæ =ìq≥T¢ sê|òTü e<Ûsä à¡ |ü‹ïì >∑÷&É
˙e⁄ uÛ≤s¡´>± #˚dTü ø=q<ä\∫q#√ düs«¡ dü+|ü<\ä ‘√ |ü⁄Á‘·bÂÁ‘·T\‘√ ≈£L&çq ˙≈£î
y˚T\T m≥T¢ ø£\T>∑TqT? ˙≈£î düs«¡ HêX¯qy˚T ø£\T>∑TqT düTe÷! nì sêeDTq≈£î
Væ≤‘·eTT qT|ü<•˚ +|üe\j·TTqì Vü≤qTeT≈£î Ä˝À#·q ø£*>¬ qT. Çø£eTT+<äT ø£*dæø=q
uÀe⁄q|ü&ÉT >∑÷&É sêeDTq≈£î ìfÒ¢ Væ≤‘·eTT qT|ü<•˚ +#ÓqT >∑<ë!
9. á sêø£då sü ê»uÛ≤s¡´\e˝…H˚ Ç{Ïº n\ŒkÂ+<äs´¡ y˚T ø£*–j·TT+&ÉTHê @$T
e÷ d”‘·eTà! ÄyÓT Á‹˝Àø£düT+<ä]jÓÆT j·TT+&ÉTqT. n+<äT#˚ yê]˝À d”‘ê<˚$
j·TT+&ÉuÀ<äT nì Vü≤qTeT ìX¯ÃsTT+#·Tø=HÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` sê|òüTe<Ûäs¡à|ü‹ï Ç{Ïº~>±H˚ nq>± M]e+{Ï~>±H˚
dü«j·T+es¡eTTq≈£î |üPs¡«y˚T sêeDTìøÏ <Ûäs¡à|ü‹ï jÓÆTqjÓT&É\ á sêeDT&ÉT
n<äèwüeº +‘·T&Ó’ j·TT+&ÉTqT nì Vü≤qTeT≈£î yêqs¡dVü ≤ü »yÓTqÆ Ä˝À#·q ø£*>¬ qT.
(ø±ì yÓ+≥H˚ kÕ<ÛTä ãT~Δ >±ã{Ïº ‘·q #Ó&TÉ Ä˝À#·q≈£î ‘êH˚ |üXÊÃ‘êÔ|eü TT H=+<ÓqT.)
2. á sêø£ådüsêE uÛ≤s¡´\T m≥T¢ ‘·eT uÛÑs¡Ô‘√>∑÷&ç düø£\uÛÀ>∑eTT\
qqTuÛÑ$+#·T#·THêïs√ nfÒ¢ sê|òüTe<Ûäs¡à|ü‹ï >∑÷&É ‘·q uÛÑs¡Ô‘√>∑÷&ç uÛÀ>∑eTT\
H=+<äT#·TqïjÓT&É\ á sêeDTq≈£î y˚T\T ø£\T>∑TqT. nì kÕ<ÛTä ãT~ΔjTÆÓ q Vü≤qTeT
|üsT¡ \ øπ eå TeTTH˚ eTTKéTT>± HÓ+#·Tyê&Ó’ Ä˝À∫+#ÓqT. nq>± á sêeDT&ÉT
sê|òüTe<Ûäs¡à|ü‹ïì ‹]– sêeTTq≈£î n]Œ+∫qjÓT&É\ yêìøÏ »qàkÕ|òü\éTT
ø£\T>∑TqT nì uÛ≤eeTT.
sêe÷qTJj·TeTT :` á sêø£ådüsêE uÛ≤s¡´\T @$<ÛäeTT>± ‘·eT uÛÑs¡Ô‘√>∑÷&ç
düs«¡ düTKeTT\ qqTuÛ$Ñ +#·T#·THêïs√ sê|òTü e<Ûsä à¡ |ü‹ï >∑÷&É á $<Ûeä TT>∑H˚ ‘·q
uÛsÑ ‘Ô¡ √ ≈£L&çjT· TqïjÓT&É\ á sêeDTq≈£î y˚T\T ø£\T>∑TqT. nì kÕ<ÛTä ãT~ΔjTÆÓ q
Vü≤qTeT≈£î Ä˝À#·q ø£*¬>qT. nq>± sêeDT&ÉT sê|òüTe<Ûäs¡à|ü‹ïì ‹]–
n|üŒ–+∫qjÓT&É\ yêì »qà #·]‘ês¡eú T>∑TqT. nì kÕ<ÛTä ãT~ΔjTÆÓ q Vü≤qTeT≈£î
Ä˝À#·q ø£*>¬ qT.
‘·ìXÀ¢øÏ :` sêeDT&ÉT ‘·q uÛ≤s¡´\‘√ m≥T¢>± ì‘·éTT ø£\dæ $Vü≤]+#·T#·THêï&√
nfÒ¢ sêeTT&ÉT d”‘‘· √ >∑\dæ $Vü≤]+#·Tyê&É>T∑ #√ sêeDTì ◊X¯«s¡éTT n$∫Ã¤qïeTT>±
ø=qkÕ>∑>\∑ <äT. nì X¯Á‘·Te⁄\≈£î >∑÷&É y˚T\TH˚ yê+∫Û+#·T kÕ<ÛTä ãT~ΔjT· >∑T Vü≤qTeT≈£î
Ä˝À#·q ø£*>¬ qT.
‹\ø£eTT :` sê|òTü e<Ûsä à¡ |ü‹ï>∑÷&É á sêø£då sü êE uÛ≤s¡´\e˝…H˚ M]˝ÀH˚ j·TT+&ç
sêeDTì ùd$+#·T#·TqïjÓT&É\ á sêeDTq≈£î uÛÁÑ <äyT˚ j·T>∑TqT. C≤qøÏ sêeDTì
uÛ≤s¡´>± qTqï<äì H˚qT sêeTTq≈£î $qï$+|ü>± n‘·&TÉ d”‘q· T eTè‘·Tsê*ì>±H˚
m+∫ ÄyÓTjÓT&É ñù|ø£å eVæ≤+#·T≥#˚ sêeDTì e~Û+#·T Á|üjT· ‘·ïeTT jÓTTø£ÿ Á|üdøü j
ÔÏ T˚
j·TT+&É<Tä . ø±ã{Ïº sêeDTq≈£î Á|üe÷<äeTT+&É<Tä . nì Vü≤qTeT uÛ≤eqeTT.
ªsêeTs¡‘ï· Á|üø±•ø£μ j·TqT eT<äsêdüT Á|ü‹˝À ø±qe∫Ãq $X‚cÕs¡eú TT\T :`
á XÀ¢ø£eTTq+<äT yêø£éTT\T ¬s+&ÉT>± $uÛÑõ+∫ Ç≥T¢ ns¡úeTT
Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
1e yêø£éTT :` á sêeDTì uÛ≤s¡´\T ≈£î\ o\ kÂ+<äsê´~ >∑TDeTT\‘√ m≥T¢
dü+‘√wüeTT‘√ qTHêïs√ nfÒ¢ sê|òTü e<Ûsä à¡ |ü‹ï ≈£L&É ≈£î\ o˝≤~ >∑TDdü+|üqTïsê˝…’
dü+‘√wæ+#·T#·TqïjÓT&É\ m+‘· u≤>∑T+&ÉTH√ >∑<ë!
2e yêø£éTT :` (Ä j·÷˝À#·qqT $&É∫ sêeDTì yÓu’ eÑÛ eTT ‘·q eTqdüT‡qT
Äø£]¸+|ü>±) ªªá sêeDTì »qàeTT m+‘· uÛ≤>∑é+‘·yTÓ qÆ ~!μμ (nì n+‘·'|ü⁄s¡
yÓu’ eÑÛ eTTq≈£î yÓT∫Ã Vü≤qTeT Ç#·Ã≥ sêeDTì Á|üX+¯ dæ+#·T#·THêï&ÉT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` á sêø£ådüsê»uÛ≤s¡´\+<äs¡TqT m≥T¢ ‘·eTuÛÑs¡Ô ùde#˚j·TT#·T
düTœ+#·T#·THêïs√ nfÒ¢ sê|òTü e<Ûsä à¡ |ü‹ï>∑÷&É ‘·q uÛsÑ qÔ¡ T CÒ] |ü‹ùdyêìeT>∑Tïsê\T
ø±>∑*–q#√ á sêeD≤düTs¡Tq≈£î øπ eå TeTT ø£\T>∑T≥ ø£eø±X¯eTTqï~. ˝Òì#√ Ç‘·ìøÏ
$HêX¯eTT ‘·|Œü <äT >∑<ë! nì Vü≤qTeT ‘·\b˛ôdqT.
XÀ¢ˆˆ |ü⁄q X¯Ã k˛ -∫+‘·jT· <ës¡sÔ ÷¡ b˛
Á<ÛTä e+ $•cÕº >∑TD‘√ Væ≤ d”‘ê ˆ
n <∏ëj·T eTkÕ´+ ø£è‘·yêHé eTVü‰‘êà
\+πøX¯«s¡' ø£wºü eTHês¡´ø£sà¡ ˆˆ 73
ª dü+≈£î˝≤+‘·'|ü⁄s¡es¡íq+μμ HêeT
qeeTdü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄q' ` dü' ` n∫+‘·jT· ‘Y ` Äs¡sÔ ÷¡ |ü' ` Á<ÛTä e+ ` $•cÕº `
>∑TD‘·' ` Væ≤ ` d”‘ê ` n<∏ä ` nj·TyéT ` nkÕ´+ ` ø£è‘·yêHé ` eTVü‰‘êà `
\+πøX¯«s¡' ` ø£wyºü Té ` nHês¡´ø£sà¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄q' Äs¡sÔ ÷¡ |ü' dü' n∫+‘·jT· ‘Y— Á<ÛTä e+ d”‘ê >∑TD‘·' $•cÕº
Væ≤— n<∏ä nj·T+ eTVü‰‘êà \+πøX¯«s¡' nkÕ´+ nHês¡´ø£sà¡ ø£è‘·yêHé— ø£wyºü Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄q' R ‹]–, Äs¡sÔ ÷¡ |ü' dü' R œqTï&Ó’ j·÷‘·&TÉ , n∫+‘·jT· ‘Y
R ∫+‹+#ÓqT, Á<ÛTä e+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, d”‘ê R C≤qøÏ, >∑TD‘·' R dü«uÛ≤eeTT#˚,
$•cÕº Væ≤ R ÁX‚wß˜ü sê\Tø£<ë, n<∏ä R ø±ì, nkÕ´+ R n{Ïº ÄyÓT jÓT&É\H˚, nj·T+
eTVü‰‘êà \+πøX¯«s¡' R á eTVü‰qTuÛ≤e⁄&Óq’ sêø£då sü êE, nHês¡´ø£sà¡ R <äTwüyº TÓ qÆ
|üìì, ø£è‘·yêHé R ø±$+∫j·TTHêï&ÉT, ø£wyºü Té R njÓ÷´ ø£weºü TT.
u§+u≤sTT Á|ü‹ :` Ä‘·sÔ ÷¡ |ü' R Á>∑V≤æ +∫q s¡÷|üeTT>∑\yê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT ‘êqT |üPs¡«e÷˝À∫+∫q }Vü≤≈£î ‘êH˚ ∫+‹+#·T#·T
d”‘ê<˚$ì sêø£då Åü d\Ô” ‘√ b˛*Ãq bÕ|üeTTq≈£î |üXÊÃ‘êÔ|eü TT H=+<äT#·T $wüDTí&’Ó
eTs¡\ Ç≥T¢ ∫+‹+#ÓqT. d”‘ê<˚$ ìX¯Ãj·TeTT>± ‘·q o\dü«uÛ≤yê<äT\#˚ m\¢
Åd\Ô” ø£+f…qT ñ‘·ÿ èwüyº TÓ qÆ {Ï~º . n{Ïº Ä eTVü‰kÕ~Û«jÓT&ÉH˚ nø£ÿ{≤ á <äTsê‘·Tà&ÉT
Ç{Ïº n|ü#ês¡eTTqT >±$+#ÓqT >∑<ë! nì ∫+‹+#ÓqT.
ªªdü+≈£î˝≤+‘·'|ü⁄s¡es¡qí eTTμμ nqT
‘=$Tà<äe düseZ¡ TT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
<äX¯eTdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·Á‘· ~y√´|üeT+ eTTK´+ kÕŒ¤{øÏ +£ s¡‘ï· uÛ÷Ñ wæ‘+· ˆ
ny˚øeå£ ÷D√ Vü≤qTe÷Hé <ä<sä Ù¡ X¯jT· HêdüqyéT ˆˆ 1
XÀ¢ˆˆ <ë+‘·ø±+#·q∫Á‘ê+¬>’ s¬ ’ «&É÷s¬ ´’ X¯Ã esêdüH'’Ó ˆ
eTVü‰sΩêdüsÔ D¡ √ù|‘Ó’ s¡T|ü|qü ï+ eTVü‰<ÛHä '’Ó ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·Á‘· ` ~y√´|üeT+ ` eTTK´+ ` kÕŒ¤{øÏ +£ ` s¡‘ï· uÛ÷Ñ wæ‘y· Té `
ny˚øeå£ ÷D' ` Vü≤qTe÷Hé ` <ä<sä Ù¡ ` X¯jT· HêdüqyéT ` <ë+‘·ø±+#·q∫Á‘ê+¬>'’
` yÓ&’ ÷É s¬ ’ ´' ` #· ` esêdüH'’Ó ` eTVü‰sΩêdüsÔ D ¡ √ù|‘Ó'’ ` ñ|ü|qü ï+ ` eTVü‰<ÛHä '’Ó ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· ny˚øeå£ ÷D' Vü≤qTe÷Hé ~y√´|üeT+, eTTK´+, kÕŒ¤{øÏ +£ ,
s¡‘ï· uÛ÷Ñ wæ‘+· , <ë+‘·ø±+#·q∫Á‘ê+¬>'’ , yÓ&’ ÷É s¬ ´’ ', eTVü‰sΩêdüsÔ D
¡ √ù|‘Ó'’ , eTVü‰<ÛHä '’Ó ,
esêdüHX’Ó Ã¯ ñ|ü|qü ï+ X¯jT· Hêdüq+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· ny˚øeå£ ÷D' R Ä X¯jT· qXÊ\j·T+<äT d”‘q· T yÓ<Tä ≈£î#·T,
Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ~y√´|üeT+ R <˚e˝Àø£eTT˝Àì X¯j·TqeTT
e+{Ï~j·TTqT, s¡‘·ïuÛÑ÷wæ‘·+ R $$<ÛäeT>∑T s¡‘·ïeTT\‘√ n\+ø£]+|üã&çq{Ïº
~j·TTqT, <ë+‘·ø±+#·q∫Á‘ê+¬>'’ R @qT>∑T <ä+‘·eTT\‘√qT ã+>±s¡eTT‘√qT
ì]à+|üã&çq uÛ≤>∑eTT\T ø£*–q$j·TT, yÓ’&É÷¬s’´' R yÓ’&É÷s¡´ s¡‘·ïeTT\#˚
ì]à+|üã&çq$j·TTqT, eTVü‰sΩêdüsÔ D ¡ √ù|‘Ó'’ R $TøÏÿ* $\Te>∑*–q{Ïº ø£+ãfi¯fl‘√
≈£L&çq$j·TT, eTVü‰<ÛHä '’Ó R neT÷\éTT ˝…q’ $j·TTqT n>∑T, esêdüHX’Ó Ã¯ R ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ
|”sƒ¡eTT\‘√&ÉqT, ñ|ü|üqï+ R ≈£L&çj·TTqï{Ïº~j·TTq>∑T, X¯j·THêdüq+ R
X¯jT· ´\T+&ÉT ˇø£ eTVü‰y˚~ø£qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT :` esêdüH'’Ó R Åd\Ô” T X¯jT· ì+#·Tq{Ïº |ü\ø¢ \° e+{Ï X¯jT· ´\T.
>√$+<äsêJj·TeTT :` esêdüH'’Ó R X¯jT· qeTTqT+&ç nes√Væ≤+#·Tq|ü⁄&ÉT $ÁXÊ+‹
(10) ` <äX¯eTdüs¡Z 313
rdüTø=qT≥¬ø’ @s¡Œs¡#T· ø=qï{Ïº ÄdüqeTT\T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT Ä X¯jT· qXÊ\j·T+<äT d”‘q· T nH˚«wæ+#·T#·Tqïyê&Ó’ ˇø£#√≥
dü«s¡ZeTTq+<ä* X¯j·Tq$X‚wüeTTe˝… düŒ¤{Ïø£eTT\T eTTqï>∑T s¡‘·ïeTT\‘√&ÉqT,
@qT>∑T<ä+‘·eTT\‘√&ÉqT, düTes¡eí TT‘√&ÉqT ì]à+∫q nej·TeeTT\T >∑*– yÓ&’ ÷É s¡´
s¡‘·ïì]à‘·yÓTÆq neT÷\éTT˝…’q{Ïº s¡‘·ïø£+ãfi¯fl‘√&ÉqT ì+&çj·TTqï{Ïº ÁX‚wü˜yÓTÆq
|”se¡ƒ TT\T>∑\ düT+<äsy¡ TÓ qÆ y˚~ø£qT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·dü´ #Ó’ø£‘·y˚T <˚X‚ k˛ -Á>∑é÷˝≤$uÛ÷Ñ wæ‘y· Té ˆ
<ä<sä Ù¡ bÕ+&ÉTs¡+ #ÛÁ· ‘·+ ‘êsê~Û|‹ü düìïuÛyÑ Té ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` #· ` @ø£‘y· T˚ ` <˚X‚ ` dü' ` nÁ>∑é÷˝≤$uÛ÷Ñ wæ‘y· Té `
<ä<sä Ù¡ ` bÕ+&ÉTs¡+ ` #ÛÁ· ‘·+ ` ‘êsê~Û|‹ü düìïuÛyÑ Té ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` dü' ‘·d´ü @ø£‘y· T˚ <˚X‚ nÁ>∑é÷˝≤$uÛ÷Ñ wæ‘+· ‘êsê~Û|‹ü düìïuÛ+Ñ
bÕ+&ÉTs¡+ #ÛÁ· ‘·+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘·d´ü R Ä X¯jT· qy˚~ø£jTÓ Tø£ÿ, @ø£‘y· T˚
<˚X‚ R ˇø±H=ø£ Á|ü<X˚ e¯ TTq+<äT, nÁ>∑é÷˝≤$uÛ÷Ñ wæ‘+· R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ Vü‰s¡eTT\‘√
n\+ø£]+|üã&çq{Ï~º j·TTqT, ‘êsê~Û|‹ü düìïuÛ+Ñ R #·+Á<ä_+ãeTT‘√ düe÷qeTT>±
qTqï{Ï~º j·TTqT n>∑T, bÕ+&ÉTs¡+ #ÛÁ· ‘·+ R X‚«‘·#Ã· Á¤ ‘·eTTqT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT Ä X¯jT· qy˚~ø£ •s√uÛ≤>∑eTTq düT+<äsy¡ TÓ qÆ Vü‰s¡eTT\‘√
n\+ø£]+|üã&ç #·+Á<ä_+ãeTTe˝… qTqï{Ïº ˇø±H=ø£ X‚«‘·#Ã· Á¤ ‘·eTTqT p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ C≤‘·s¡÷|ü|ü]øÏå|üÔ+ ∫Á‘·uÛ≤qTdüeTÁ|üuÛÑyéT ˆ
nXÀø£e÷˝≤$‘·‘+· <ä<sä Ù¡ |üse¡ ÷düqyéT ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` C≤‘·s÷¡ |ü|]ü øÏ|å +Ôü ` ∫Á‘·u≤Û qTdüeTÁ|üuyÑÛ Té ` nXÀø£e÷˝≤$‘·‘+·
` <ä<sä Ù¡ ` |üse¡ ÷düqyéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` C≤‘·s÷¡ |ü|]ü øÏ|å +Ôü R düTes¡eí TT#˚ ì]à+|üã&çq~j·TTqT, ∫Á‘·
uÛ≤qTdüeTÁ|üu+ÑÛ R dü÷s¡T´ì‘√ düe÷qyÓTqÆ ø±+‹ >∑\~j·TTqT, nXÀø£e÷˝≤$‘·‘+·
R nXÀø£|⁄ü wüŒe÷*ø£\‘√ ì+&çjT· Tqï~j·TTqT n>∑T, |üse¡ ÷düq+ R ˇø±H=ø£
ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ X¯jT· ´qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT :` ∫Á‘·uÛ≤qTdüeTÁ|üuÛÑ+ R n–ï‘√ düe÷qyÓTÆq{Ïº ø±+‹>∑\~ j·Tì
≈£L&É #Ó|Œü e#·TÃqT.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` nXÀø£e÷˝≤$‘·‘+· R XÀø±|üV‰ü s¡øe£ TT˝…q’ {Ï,º e÷*ø£\‘√
>∑÷&çq{Ï~º .
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·Ã≥ ã+>±s¡eTT‘√ ì]à+|üã&ç, dü÷s¡T´ìe+{Ï ø±+‹>∑*–,
nXÀø£ |ü⁄wüŒe÷*ø£\‘√ ì+&çq{Ïº ˇø£ >=|üŒ<Óq’ {Ïº X¯jT· ´qT Vü≤qTeT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ yê\e´»qVü≤kÕÔ_Û Ø«»é÷q+ düeT+‘·‘'· ˆ
>∑+<Û’Ó X¯Ã $$<Û’Ó s¡Tw® +ºü es¡<÷äÛ ù|q <Û÷ä |æ‘y· Té ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yê\e´»qVü≤kÕÔ_'Û ` M»é÷q+ ` düeT+‘·‘'· ` >∑+<Û'’Ó ` #· `
$$<Û'’Ó ` Ewü+º ` es¡<÷äÛ ù|q ` <Û÷ä |æ‘y· Té ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yê\e´»qVü≤kÕÔ_'Û R $+C≤eTs¡\T #˚‹j·T+<äT>∑\ eì‘·\#˚,
düeT+‘·‘'· R nìïyÓ|’ ⁄ü \qT+&ç, M»é÷q+ R Meã&ÉT#·Tqï{Ïj º T· T, $$<Û'’Ó >∑+<Û'’Ó
R ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ düTyêdüq\#˚, Ewü+º R yê´|üyÔ TÓ j Æ T· Tqï~j·TTqT, es¡<÷äÛ ù|q
R ÁX‚wü˜yÓTÆq <Ûä÷|üÁ<äeéTT#˚, <Ûä÷|æ‘·+ R bı>∑y˚j·Tã&çq~j·TTqT n>∑T,
(|üse¡ ÷düq+ <ä<sä Ù¡ R >=|üŒX¯jT· ´qT p#ÓqT).
‹\ø£eTT :` sêeDTì s¡V≤ü dü´ X¯jT· qeT+~s¡eTTq+<äT $+C≤eTs¡\T <Û]ä +∫q
Åd\Ô” T ì\∫ M#·T#·T+&ÉT≥, yê]øÏ Vü≤qTeT n>∑|&ü ≈É î£ +&ÉT≥ m≥T¢ dü+uÛeÑ eT>∑TqT
nqT Á|üXï¯ e#·TÃqT. >∑qTø£ Ä yê\e´»qVü≤dü˝Ô q’… Åd\Ô” T j·T+Á‘·ì]à‘·ÅdÁÔ” |ü‹eT\ì
#Ó|üø=qe˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä X¯jT· qeTT #·T≥TºqT $+C≤eTs¡\T ‘·eT #˚‘· <Û]ä +∫ ø=+<äsT¡
eì‘·\T $düsT¡ #·T+&ç]. Ä X¯jT· qeTT $$<Ûeä TT˝…q’ |ü]eTfi¯eTT\‘√ |ü]eT[+#·T#·T
neT÷\éTT˝…q’ <Û÷ä |üÁ<äeéTT\ bı>∑\‘√ yê´|æ+∫ j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ |üse¡ ÷düsÔ D¡ ≤d”sÔ yí¡ Té Ä$ø±õqdü+eè‘·yTé ˆ
<ëeT_Û s¡«s¡e÷˝≤´Hê+ düeT+‘ê <äT|üXÀ_Û‘y· Té ˆˆ 6
(10) ` <äX¯eTdüs¡Z 315
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üs¡e÷düÔs¡D≤d”Ôs¡íyéT ` Ä$ø±õqdü+eè‘·yéT ` <ëeT_Û' `
es¡e÷˝≤´Hê+ ` düeT+‘ê‘Y ` ñ|üXÀ_Û‘y· Té ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üse¡ ÷düsÔ D¡ ≤d”sÔ +í¡ R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ s¡‘ï· ø£+ãfi¯ó\#˚ |üsT¡ eã&çq~
j·TTqT, Ä$ø±õqdü+eè‘·+ R eTè<äTs√eTeTT\T>∑\ eTè>∑#·s¡àeTT\#˚
ø£|Œü ã&çq~j·TTqT, düeT+‘ê‘Y R nìïyÓ|’ ⁄ü \qT, es¡e÷˝≤´Hê+ <ëeT_Û' R ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ
|ü⁄wüŒeTT\jÓTTø£ÿ e÷*ø£\#˚, ñ|üXÀ_Û‘·+ R Á|üø±•+#·T#·Tqï~j·TTq>∑T
(|üse¡ ÷düq+ <ä<sä Ù¡ R >=|üŒ<Óq’ X¯jT· ´qT p#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT]j·TT Ä X¯jT· ´ >=|üŒyÓq’ ø£+ãfi¯fl‘√ ì+&ç eTè<äTs√eTeTT\T>∑\
eTè>∑#s· à¡ eTT\‘√ >∑|Œü ã&ç ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ |ü⁄e⁄«\<ä+&É\‘√ nìïyÓ|’ ⁄ü \qT n\+ø£]+|üã&ç
n<äT“¤‘e· TT>± >±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·dàæ Hé JeT÷‘·d+ü ø±X¯+ Á|üBb˛Ô‘eÔ· T≈£î+&É\yéT ˆ
˝ÀVæ≤‘êø£+å eTVü‰u≤VüQ+ eTVü‰s¡»‘·yêdüdyü Té ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·dàæ Hé ` JeT÷‘·d+ü ø±X¯+ ` Á|üBb˛Ô‘eÔ· T≈£î+&É\yéT ` ˝ÀVæ≤‘êø£+å
` eTVü‰u≤VüQ+ ` eTVü‰s¡»‘·yêdüdyü Té ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dàæ Hé R Ä X¯jT· qeTTq+<äT, JeT÷‘·d+ü ø±X¯+ R y˚T|òTü eTTe+{Ï
Äø±s¡eTT >∑\yê&ÉTqT, Á|üBb˛Ô‘eÔ· T≈£î+&É\+ R $TøÏÿ* Á|üø±•+#·T#·Tqï >=|üŒyÓq’
≈£î+&É\eTT\qT <Ûä]+∫qyê&ÉTqT, ˝ÀVæ≤‘êø£å+ R mi¿ì ø£qTï\T>∑\yê&ÉTqT,
eTVü‰u≤VüQ+ R Bs¡yÈ TÓ qÆ ã*wüe˜ TT\>∑T uÛTÑ »eTT\T >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰s¡»‘·yêdüd+ü
R ã+>±s¡T eÅdeÔü TT\qT <Û]ä +∫qyê&ÉTqT n>∑T (sêø£kå Õ~Û|+ü <ä<sä Ù¡ R sêeDTì
>±+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT #·÷∫q{Ïº Ä X¯jT· ´j·T+<äT ìÁ~+∫j·TTqï sêeDT&ÉT
q\¢ì y˚T|òTü eTTe˝… qT+&ÓqT. n‘·ì ≈£î+&É\eTT\T $TøÏÿ*>∑ Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT.
n‘·ì ø£qTï˝…i>¿ ∑ qT+&ÓqT. uÛTÑ »eTT\T bı&Ée⁄˝…’ ã*wü̃eTT˝…’ j·TT+&ÓqT. n‘·&TÉ
dü«s¡eí Tj·TyÓTqÆ eÅdeÔü TT\qT <Û]ä +∫j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ˝ÀVæ≤‘˚Hê-qT*bÕÔ+>∑+ #·+<äHq˚ düT>∑+~ÛHê ˆ
dü+<Ûë´s¡øÔ£ $Tyêø±X‚ ‘√j·T<ä+ dü‘{· <Ï DZä yéT ˆˆ 8
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` ˝ÀVæ≤‘˚q ` nqT*bÕÔ+>∑+ ` #·+<äHq˚ ` düT>∑+~ÛHê ` dü+<Ûë´s¡øyÔ£ Té
` Çe ` Äø±X‚ ` ‘√j·T<ä+ ` dü‘{· <Ï D Zä yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ˝ÀVæ≤‘˚q düT>∑+~ÛHê #·+<äH˚q nqT*bÕÔ+>∑yéT, Äø±X‚
dü‘{· <Ï D
Zä +, dü+<Ûë´s¡ø+Ô£ ‘√j·T<äyTé Çe (dæ‘ú +· sêø£kå Õ~Û|+ü <ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ˝ÀVæ≤‘˚q R mi¿Hq’Ó {Ï,º düT>∑+~ÛHê R |ü]eTfi¯eTT >∑*–q{Ï,º
#·+<äHq˚ R eT+∫>∑+<Ûeä TT#˚, nqT*bÕÔ+>∑+ R |üPj·Tã&çq X¯Øs¡eTT>∑\yê&Ó,’
dü+<Ûë´s¡ø£Ô+ R dü+<Ûë´düeTj·TeTTq+<äT mi¿ã&çj·TTqï{Ïºj·TT, dü‘·{Ï<äZD+ R
yÓTs¡|⁄ü r>∑\‘√ ≈£L&ÉTø=qï{Ïj º T· T, Äø±X‚ ‘√j·T<ä+ Çe (dæ‘ú +· ) R Äø±X¯eTTq+<äT
y˚T|òTü eTTe˝… qTqï{Ï,º (sêø£kå Õ~Û|+ü <ä<sä Ù¡ R sêeDTì >±+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` $TøÏÿ* |ü]eTfi¯eTT>∑\ mi¿ì eT+∫>∑+<Ûeä TT‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï
Ä sêeDT&ÉT dü+<Ûë´düeTj·TeTTq mi¿>q∑ Tqï y˚T|òTü eTTe˝… >±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
‘êqT <Û]ä +∫q ø±+#·Hê+ãs¡eTT\T y˚T|òTü eTTq+<ä* yÓTs¡|⁄ü r>∑\e˝…H˚ XÀ_Û\T¢
#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eè‘· e÷uÛsÑ D¡ Æ… ]›y’Ó ´ düT‡s¡÷|ü+ ø±eTs¡÷|æDyéT ˆ
düeèø£eå q>∑T˝≤à&Û´É + Á|üdTü |üÔ $Te eT+<äsy¡ Té ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eè‘·yTé ` ÄuÛsÑ D¡ 'Æ… ` ~yÓ’ ´' ` düTs¡÷|ü+ ` ø±eTs¡÷|æDyéT `
düeèø£eå q>∑T˝≤à&Û´É + ` Á|üdTü |üyÔ Té ` Çe ` eT+<äsy¡ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ~yÓ’ ´' ÄuÛsÑ D¡ 'Æ… eè‘·+, düTs¡÷|ü+, ø±eTs¡÷|æD+, düeèø£eå q
>∑T˝≤à&Û´É +, Á|üdTü |ü+Ô eT+<äsy¡ Té Çe dæ‘ú +· (sêø£kå Õ~Û|+ü <ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ~yÓ’ ´' ÄuÛsÑ D¡ 'Æ… eè‘·+ R ~eéTT˝…q’ uÛ÷Ñ wüDeTT\‘√ >∑÷&çq
yê&ÉTqT, düTs¡÷|ü+ R ñ‘·eÔ TyÓTqÆ kÂ+<äs´¡ eTT >∑\yê&ÉTqT, ø±eTs¡÷|æD+ R
ùd«#êÃ¤s¡÷|üeTT <Ûä]+#·>∑\yê&ÉTqT, düeèø£åeq>∑T˝≤à&ÛÉ´+ R eèø£åeTT\‘√&ÉqT,
n&É$‘·T|üŒ\‘√&ÉqT ì+&çjT· Tqï, Á|üdTü |ü+Ô eT+<äsy¡ Té Çe dæ‘ú +· R ìÁ~+∫j·TTqï
eT+<äs|¡ sü «¡ ‘·eTTe˝…qTqï yê&ÉTqT n>∑T, (sêø£kå Õ~Û|+ü <ä<sä Ù¡ R sêeDTì p#ÓqT).
‹\ø£eTT :` n‘·ì u≤VüQe⁄\T eèø£åeTT\e˝… qT+&ÓqT. Hêdæø£ eTTqï>∑T
nej·TeeTT\T >∑T\àeTT\e˝… qT+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÁX‚wü̃yÓTÆq ÄuÛÑs¡DeTT\T <Ûä]+∫ düT+<äs¡yÓTÆq s¡÷|üeTT‘√qTqï
ø±eTs¡÷|æjT· >∑T Ä sêeDT&ÉT ìÁ~+∫j·TT+&É>± n‘·ì u≤VüQe⁄\T eèø£eå TT\e˝…qT,
(10) ` <äX¯eTdüs¡Z 317
Hêdæø£j·TT, s√eTdüVæ≤‘·yÓTÆq eTTKeTTqT >∑T\àeTT\e˝…qT ñ+&ÉT≥#˚ n‘·&ÉT
ìÁ~+∫j·TTqï eT+<äs|¡ sü «¡ ‘·e÷! j·Tqï≥T¢ >±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Áø°&‘ç √«|üs‘¡ +· sêÁ‘Í esêuÛsÑ D¡ uÛ÷Ñ wæ‘y· Té ˆ
Á|æjT· + sêø£då øü H£ ê´Hê+ sêø£kå ÕHê+ düTU≤eVü≤yéT ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Áø°&‘ç ê« ` ñ|üs‘¡ +· ` sêÁ‘Í ` esêuÛsÑ D¡ uÛ÷Ñ wæ‘y· Té ` Á|æjT· + `
sêø£då øü H£ ê´Hê+ ` sêø£kå ÕHê+ ` düTU≤eVü≤yéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêÁ‘Í R sêÁ‹düeTj·TeTTq, Áø°&ç‘ê« R ùd«#·Ã¤>± Áø°&ç+∫,
ñ|üs‘¡ +· R $ÁX¯$T+∫j·TTqïyê&ÉTqT, esêuÛsÑ D¡ uÛ÷Ñ wæ‘+· R ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ ÄuÛsÑ D¡ eTT\T
<Û]ä +∫qyê&ÉTqT, sêø£då øü H£ ê´Hê+ Á|æjT· + R sêø£då øü q£ ´\≈£î eTH√Vü≤s¡T&Óq’ yê&ÉTqT,
sêø£åkÕHê+ düTU≤eVü≤+ R sêø£ådüT\≈£î kÂK´Á|ü<äT&Ó’ j·TTqïyê&ÉTqT n>∑T,
(sêø£kå Õ~Û|+ü <ä<sä Ù¡ R sêeDTì p#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêÁ‹ ùd«#·Ã>¤ ± Áø°&+ç ∫, $ÁXÊ+‹ì nqTuÛ$Ñ +#·T#·Tqïyê&ÉTqT,
neT÷\éTT˝…’q ÄuÛÑs¡DeTT\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqïyê&ÉTqT, sêø£ådüø£q´\≈£î
Á|æjT· T&ÉTqT, sêø£då Tü \≈£î düTKÁ|ü<Tä &ÉTqT n>∑T sêeDTì Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ |”‘ê«- |ü⁄´|üs‘¡ +· #ê|æ <ä<sä Ù¡ dü eTVü‰ø£|'æ ˆ
uÛ≤dü«sπ X¯jT· H˚ Ms¡+ Á|üdTü |ü+Ô sêø£kå Õ~Û|yü Té ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |”‘ê« ` n|æ ` ñ|üs‘¡ +· ` #· ` n|æ ` <ä<sä Ù¡ ` dü' ` eTVü‰ø£|'æ
` uÛ≤dü«sπ ` X¯jT· H˚ ` Ms¡+ ` Á|üdTü |ü+Ô ` sêø£kå Õ~Û|yü Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eTVü‰ø£|'æ |”‘ê« n|æ ñ|üs‘¡ +· uÛ≤dü«sπ X¯jT· H˚ Á|üdTü |ü+Ô ,
Ms¡+, sêø£kå Õ~Û|+ü <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' eTVü‰ø£|'æ R Ä yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Óq’ Vü≤qTeT, |”‘ê« n|æ R
ùd«#·Ã>¤ ± eT<äéTTqT ùd$+∫j·TT, ñ|üs‘¡ +· R $ÁX¯$T+∫j·TTqïyê&ÉTqT, uÛ≤dü«sπ
X¯jT· H˚ R Á|üø±•+#·T#·Tqï X¯jT· qeTTô|,’ Á|üdTü |ü+Ô R ì<äT]+∫j·TTqïyê&ÉTqT
n>∑T, Ms¡+ R Ms¡T&Óq’ , sêø£kå Õ~Û|+ü R sêø£då sü êEqT, <ä<sä Ù¡ R ø±+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT<äéTTqT ùd$+∫, ˇ&É\T eTs¡∫, ~eýÓTqÆ Ä X¯jT· qeTTô|’
X¯jT· ì+∫, eTVü‰Ms¡\ø£D å eTT\‘√ >±qe#·TÃ#·Tqï sêø£då sü êC…q’ sêeDTì Vü≤qTeT
>±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ìX¯Ù«dü+‘·+ j·T<∏ë Hê>∑+ sêeD+ yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ ˆ
ÄkÕ<ä´ |üsy¡ ÷Ó ~«>∑ï k˛‡-bÕdüsŒ¡ ‘·T‡;Û‘e· ‘Y ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìX¯Ù«dü+‘·+ ` j·T<∏ë ` Hê>∑+ ` sêeD+ ` yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ `
ÄkÕ<ä´ ` |üsy¡ ÷Ó ~«>∑ï' ` dü' ` nbÕdüsŒ¡ ‘Y ` düT;Û‘e· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ Hê>∑+ j·T<∏ë ìX¯Ù«dü+‘·+ sêeDyéT ÄkÕ<ä´,
|üsy¡ ÷Ó ~«>∑ï', düT;Û‘e· ‘Y nbÕdüsŒ¡ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ R Ä yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Óq’ Vü≤qTeT, Hê>∑+ j·T<∏ë R
düsŒ¡ eTTe˝…, ìX¯Ù«dü+‘·+ R (ãTdüø=≥Tº#T· qï≥T¢) XÊ«dæ+#·T#·Tqï, sêeDyéT R
sêeD≤düTs¡Tì, ÄkÕ<ä´ R düMT|æ+∫, |üs¡yÓ÷~«>∑ï' R $TøÏÿ* ñ<˚«>∑eTTqT
#Ó+~qyê&Ó’, düT;Û‘·e‘Y R $TøÏÿ* uÛÑj·TeTT #Ó+~qyêìe˝…, nbÕdüs¡Œ‘Y R
‘·|üø=HÓqT.
‹\ø£eTT :` á‘·&TÉ eTVü‰bÕ|æ, d”‘êe÷‘·qT n|üV≤ü ]+∫q{Ïº á‘·ì düMT|üeTTq
ì\T#·T≥j˚T nqT∫‘·eT>∑Tqì œqï∫‘·TÔ&Ó’ ‘=\–b˛jÓTqT. ªdüT;Û‘·e‘Yμ `
|æXÊ#·eTT\T eTTqï>∑Tyêì m<äT≥ m≥T¢ ì\ã&ÉT≥≈£î uÛÑj·TeTTH=+~ ‘=\–
b˛e⁄<äTs√ n{Ïº ;Û‹#˚ Vü≤qTeT ‘=\¬>qì uÛ≤eeTT.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` eTT+<äT »s¡T>∑uÀe⁄ n‘·ì ◊X¯«s¡´<Û«ä +düeTTqT }Væ≤+∫
ñ<˚«>∑|üP]‘·T&Ó’ <äj·÷fi¯óyÓ’qyê &É>∑T≥#˚ ;Û‹H=+~ n‘·ì m<äT≥qT+&ç
‘=\–b˛jÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düsŒ¡ eTT ãTdüø=≥Tº#T· qï≥T¢ ìXÊÙ«düeTT\T $&ÉT#·T#·Tqï sêeDTì
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT düMT|æ+∫ n‘·ì Äø±s¡eTTq≈£îqT, o\eTTq≈£îqT eTqdüT‡q+<äT
ñ<˚«>∑eTTH=+~qyê&Ó,’ C≤qø£eTà q|üV≤ü ]+∫q n‘·ì Á≈£Ls¡‘«· eTTqT <äTsêàs¡eZ TTqT
düà]+∫ uÛjÑ T· eTTH=+~qyêì e˝…H˚ yÓ+≥H˚ m<äT≥qT+&ç Á|üøÿ£ ≈£î ‘·|ü ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ n <∏ës√Vü≤D e÷kÕ<ä´ y˚~ø±+‘·s¡ e÷Á•‘·' ˆ
düT|ü+Ô sêø£då Xü Ês¡÷\› + Áù|ø£‘å ˚ düà eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` Äs√Vü≤DyéT ` ÄkÕ<ä´ ` y˚~ø±+‘·sy¡ Té ` ÄÁ•‘·' `
düT|ü+Ô ` sêø£då Xü Ês¡÷\› + ` Áù|ø£‘å ˚ ` düà ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
(10) ` <äX¯eTdüs¡Z 319
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä dü' eTVü‰ø£|'æ Äs√Vü≤DyéT ÄkÕ<ä´ y˚~ø±+‘·sy¡ Té ÄÁ•‘·'
(düH)é düT|ü+Ô sêø£då Xü Ês¡÷\› + Áù|ø£‘å ˚ düà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, dü' eTVü‰ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, Äs√Vü≤DyéT
ÄkÕ<ä´ R k˛bÕqeTT H=ø£<ëìì #˚], y˚~ø±+‘·sy¡ Té ÄÁ•‘·' R Ç+ø=ø£ ‹HÓïô|’
ì\∫qyê&Ó,’ düT|ü+Ô sêø£då Xü Ês¡÷\› + R ìÁ~+∫j·TTqï sêø£då sü êEqT, Áù|ø£‘å ˚ düà
R #·÷#·T#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘·≥ Vü≤qTeT ˇø£ y˚T&ÉyTÓ ≥Tºô|’ CÒ] n#·{qÏ T+&ç $XÊ\yÓTqÆ
y˚~ø£ô|’ ≈£Ls¡TÃ+&çjT· Tqïyê&Ó’ ìÁ~+#·T#·Tqï Ä sêeD≤düTs¡Tì ÁX¯<>Δä ± ‹\øÏ+#·T
#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ X¯óX¯óuÛÒ sêø£åùd+Á<ädü´ dü«|ü‘· X¯Ùj·TH√‘·ÔeTyéT ˆ
>∑+<ÛVä ≤ü dæìÔ dü+$ùwº j·T<∏ë Á|üÁdüeD+ eTVü≤‘Y ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯óX¯óuÛÒ ` sêø£ùå d+Á<äd´ü ` dü«|ü‘'· ` X¯jT· H√‘·eÔ TyéT ` >∑+<ÛVä ≤ü dæìÔ
` dü+$ùwº ` j·T<∏ë ` Á|üÁdüeD+ ` eTVü≤‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` >∑+<ÛVä ≤ü dæìÔ dü+$ùwº (dü‹) j·T<∏ë eTVü≤‘Y Á|üÁdüeD+ XÀuÛ‘Ñ ,˚
‘·<ë∏ dü«|ü‘'· sêø£ùå d+Á<äd´ü X¯jT· H√‘·eÔ T+ X¯óX¯óuÛ.Ò
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` >∑+<ÛVä ≤ü dæìÔ dü+$ùwº dü‹ R eT<ä|⁄ü fÒqT>∑T X¯jT· ì+∫j·TT+&É>±,
j·T<∏ë eTVü≤‘Y Á|üÁdüeD+ XÀuÛÑ‘˚ R @Ø‹>± >=|üŒ<Ó’q Á|üÁdüeD|üs¡«‘·eTT
Á|üø±•+#·TH√, ‘·<ë∏ R Ä Ø‹>∑H,˚ dü«|ü‘'· sêø£ùå d+Á<äd´ü R ìÁ~+#·T#·Tqï Ä
sêø£då sü êE jÓTTø£ÿ, X¯jT· H√‘·eÔ T+ R ~eýÓTqÆ X¯jT· qeTTqTï, X¯óX¯óuÛÒ R XÀ_Û˝q¢… T.
‹\ø£eTT :` ª>∑+<ÛVä ≤ü dæμÔ ` <˚ìjÓTTø£ÿ >∑+<Ûeä TT#˚, Ç‘·s¡ >∑»eTT\T |üsT¡ >¬ ‘·TøÔ =ì
b˛e⁄H√, <ëìì >∑+<ÛVä ≤ü dæÔ (eT<ä|⁄ü fÒqT>∑T) n+<äTs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då sü êE Ä Ø‹>± ‘·q X¯jT· qeTTô|’ X¯jT· ì+∫j·TT+&É>± Ä
X¯jT· ´ ìÁ~+∫j·TTqï eT<ä|⁄ü fÒqT>∑T‘√ #·÷&ÉeTT#·Ã≥ >=\T|ü⁄ Á|üÁdüeD|üs«¡ ‘·eTT
e˝…H˚ $sêõ\T¢#T· +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ø±+#·Hê+>∑<dä qü ï<ÍΔ <ä<sä Ù¡ dü eTVü‰‘·àq' ˆ
$øÏbå ÂÔ sêø£ùå d+Á<äd´ü uÛTÑ C≤ $+Á<ä<«äÛ CÀ|üeTÚ ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±+#·Hê+>∑<dä qü ï<ÍΔ ` <ä<sä Ù¡ ` dü' ` eTVü‰‘·àq' ` $øÏbå ÂÔ `
sêø£ùå d+Á<äd´ü ` uÛTÑ CÖ ` Ç+Á<ä<«äÛ CÀ|üeTÚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eTVü‰‘·àq' sêø£ùå d+Á<äd´ü ø±+#·Hê+>∑<dä qü ï<ÍΔ, $øÏbå ÂÔ,
Ç+Á<ä<«äÛ CÀ|üeTÚ uÛTÑ CÖ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Vü≤qTeT, eTVü‰‘·àq' sêø£ùå d+Á<äd´ü R eTVü≤˙j·TT&Óq’
sêeDTìjÓTTø£ÿ, ø±+#·Hê+>∑<dä qü ï<ÍΔ R ã+>∑sT¡ u≤VüQ|ü⁄s¡T\‘√ n\+ø£]+|ü
ã&çq{Ï,º $øÏbå ÂÔ R #ê∫j·TTqï{Ï,º Ç+Á<ä<«äÛ CÀ|üeTÚ R Ç+Á<ä<«äÛ »eTTe˝… qTqï{Ï,º
(uÛTÑ CÖ R u≤VüQe⁄\qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` dü«sêíusÑÛ D¡ eTT\#˚ n\+ø£]+|üã&ç, bı&Ée⁄>∑ #ê∫j·TTqï j·÷
eTVü‰ø±j·TT&Ó’q sêeDTì uÛÑT»eTT\T Ç+Á<ä<Ûä«»eTT\e˝… #·÷&ÉeTT#·Ã≥>±
>±qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ ◊sêe‘·$cÕD≤Å>¬ ’ sê|”&qÉ ø£è‘·ÁeDÖ ˆ
eÁCÀ*¢œ‘·|H” ê+kÂ $wüßí #·Áø£|]ü ø£‘å Í ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ◊sêe‘·$cÕD≤Å>¬ '’ ` Ä|”&qÉ ø£è‘·ÁeDÖ ` eÁCÀ*¢œ‘·|H” ê+kÂ `
$wüßí #·Áø£|]ü ø£‘å Í ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ◊sêe‘·$cÕD≤Å>¬ '’ R ◊sêe‘·eTTjÓTTø£ÿ <ä+‘êÁ>∑eTT\#˚, Ä|”&qÉ
ø£è‘·ÁeDÖ R Á>∑T#·TÃø=qT≥#˚ >∑*–q{Ïº >±j·TeTT\T ø£\$j·TTqT,
eÁCÀ*¢œ‘·|H” ê+kÂ R eÁC≤j·TT<Ûeä TT\#˚ >±j·T|ü&qç ã*wüe˜ TT˝…q’ eT÷|ü⁄s¡eTT\T
ø£*–q{Ï$º j·TTqT, $wüßí #·Áø£|]ü ø£‘å Í R $wüßí #·Áø£eTT#˚ >±j·T|ü&qç {Ï$º j·TTqT n>∑T,
(uÛTÑ CÖ <ä<sä Ù¡ R u≤VüQe⁄\qT p#ÓqT)
‹\ø£eTT :`Ä|”&qÉ ø£è‘·ÁeDÖ ` j·TT<äeΔ TTq+<äT ø£*–q >±j·T|ü⁄eT#·Ã\T >∑*qZ {Ïº
uÛTÑ »eTT\T, eÁCÀ*¢œ‘·|H” ê+kÂ ª$wüßí #·Áø£|]ü ø£‘å Íμ nqT≥#˚ Ç+Á<äTì eÁ»eTTqT,
$wüíße⁄jÓTTø£ÿ #·Áø£eTT>∑÷&Ü n‘·ìøÏ eTè‘·Té⁄qT ø£*–+|ü˝Òø£b˛jÓTqì
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚y+˚ Á<äTì ◊sêe‘·>»∑ eTTjÓTTø£ÿ <ä+‘êÁ>∑eTT\#˚ ø£*–q >±j·T|ü⁄
eT#·Ã\T>∑\$j·TTqT, eÁC≤j·TT<ÛäeTT#˚ >±j·T|üs¡#·ã&çq n+düuÛ≤>∑eTT\T
(10) ` <äX¯eTdüs¡Z 321
>∑\$j·TTqT, $wüßí #·Áø£eTT#˚ >±j·TeTTH=+~q$j·TTqT n>∑T Ä uÛTÑ »eTT\T n‘·&TÉ
#˚dqæ eTVü‰j·TT<äeΔ TT\qT »„|øÔæ Ï ‘Ó#T· Ã#·T ø±qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ |”HÍ düeTdüTC≤‘ê+kÂ dü+>∑‘Í ã\dü+j·TT‘Í ˆ
düT\ø£Då qU≤+>∑TcÂ˜ dü«+>∑T∞‘·\\øÏ‘å Í ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |”HÍ ` düeTdüTC≤‘ê+kÂ ` dü+>∑‘Í ` ã\dü+j·TT‘Í ` düT\ø£Då
qU≤+>∑TcÂ˜ ` dü«+>∑T∞‘·\\øÏ‘å Í ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |”HÍ R ã\dæjT· Tqï{Ï$º j·TTqT, düeTdüTC≤‘ê+kÂ R düe÷qeTT>∑
ô|]–q n+düu≤Û >∑eTT\T >∑\$j·TTqT, dü+>∑‘Í R |üsd¡ Œü s¡eTT ≈£L&çjT· Tqï$j·TTqT,
ã\dü+j·TT‘Í R eTVü‰X¯ødÔÏ +ü |üqïeTT˝…q’ $j·TTqT, düT\ø£D å qU≤+>∑TcÂ˜ R X¯óuÛÑ
\ø£D å eTT\‘√ >∑÷&çq >√fi¯ófl>∑\ u§≥qÁy˚fió¯ q¢ T >∑\$j·TTqT, dü«+>∑T∞‘·\\øÏ‘å Í
R X¯óuÛÑø£s¡yÓTÆq Áy˚fi¯¢ø£DT|ü⁄\‘√ ø£qã&ÉT#·Tqï$j·TTq>∑T, (uÛÑTCÖ <ä<äs¡Ù R
uÛTÑ »eTT\qT #·÷#ÓqT).
‹\ø£eTT :` dü+>∑‘Í R <Ûèä &ÛyÉ TÓ qÆ dü+~Ûã+<Ûeä TT >∑\$. dü«+>∑T∞‘·\\øÏ‘å Í nqT≥≈£î,
ªdü « +>∑ T ∞j· T ø£ \ øÏ å ‘ Íμ nì u§+u≤sTT eTTÁ<ä D eTT: nq>± #· ø £ ÿ ì
n+>∑T∞j·Tø£eTT\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï Áy˚fió¯ >¢ \∑ uÛTÑ »eTT\ì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeD≤düTs¡Tì uÛTÑ »eTT\T ã*wü̃eTT˝…’ düT+<äsy¡ TÓ qÆ düe÷qyÓTqÆ
n+düu≤Û >∑eTT\T >∑\yÓ,’ eTVü‰X¯ødÔÏ +ü |üqïeTT˝…,’ X¯óuÛ\Ñ ø£D
å düeTì«‘·yTÓ qÆ >√fi¯óq¢ T,
u§≥qÁy˚fió¯ q¢ T, Áy˚*ø£DT|ü⁄\TqT >∑\yÓ’ ø±qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ dü+Vü≤‘Í |ü]|ò÷ü ø±sö eè‘ÍÔ ø£]ø£s√|üeTÚ ˆ
$øÏbå ÂÔ X¯jT· H˚ X¯óÁuÛÒ |ü+#·osê¸ $y√s¡>ö ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü+Vü≤‘Í ` |ü]|ò÷ü ø±sö ` eè‘ÍÔ ` ø£]ø£s√|üeTÚ ` $øÏbå ÂÔ `
X¯jT· H˚ ` X¯óÁuÛÒ ` |ü+#·osö¸ ` Çe ` ñs¡>ö ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+Vü≤‘Í R #·øÿ£ ì ìsêàDeTT>∑\$j·TTqT, |ü]|ò÷ü ø±sö R |ü]|òTü
nqT Äj·TT<ÛäeTTqT uÀ*j·TTqï$j·TTqT, eè‘ÍÔ R es¡TÔ\eTT˝…’q$j·TTqT,
ø£]ø£s√|üeTÚ R @qT>∑T‘=+&ÉeTTe˝… qTqï$j·TTqT, X¯óÁuÛÒ X¯jT· H˚ R ‘Ó\ì¢ bÕqTŒô|,’
|ü+#·osö¸ ñs¡>ö Çe $øÏbå ÂÔ R ◊<äT ‘·\\T>∑\ düsŒ¡ eTT\e˝… #ê|üã&çjT· Tqï$
j·TTq>∑T, (uÛTÑ CÖ <ä<sä Ù¡ R uÛTÑ »eTT\qT #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` |ü⁄wæ>º q∑ T+&ç |ü]|òTü e+{Ï Äø±s¡eTT>∑\yÓ,’ es¡T\Ô eTT˝…,’ @qT>∑T
‘=+&ÉeTT\e˝… qTqïyÓ’ ‘Ó\H¢ q’Ó Ä ‘·\ŒeTTô|’ ◊<äT ‘·\\ düsŒ¡ eTT\e˝…qTqï
sêeDTì uÛTÑ »eTT\qT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ X¯Xø¯ ‘å£ »· ø£˝ŒÒ q düTo‘˚q düT>∑+~ÛHê ˆ
#·+<äHq˚ |üsêπs´Δ q dü«qT*bÂÔ dü«\+ø£è‘Í ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯Xø¯ ‘å£ »· ø£˝ŒÒ q ` düTo‘˚q ` düT>∑+~ÛHê ` #·+<äHq˚ ` |üsêπs´Δ q
dü«qT*bÂÔ ` dü«\+ø£è‘Í ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯Xø¯ ‘å£ »· ø£˝ŒÒ q R ≈£î+<˚\T s¡øeÔ£ TTe˝… qTqï{Ï,º düTo‘˚q R
$TøÏÿ* #·\H¢ q’Ó {Ï,º düT>∑+~ÛHê R eT+∫ |ü]eTfi¯eTT >∑*qZ {Ï,º |üsêπs´Δ q #·+<äHq˚
R $TøÏÿ* ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ #·+<äqeTT#˚, dü«qT*bÂÔ R #·øÿ£ >± |üPj·Tã&çq{Ï$º j·TTqT,
dü«\+ø£è‘Í R #·øÿ£ >± n\+ø£]+|üã&çq{Ï$º j·TT q>∑T, (uÛTÑ CÖ <ä<sä Ù¡ R uÛTÑ »eTT\qT
#·÷#ÓqT).
‹\ø£eTT :` X¯Xø¯ ‘å£ »· ø£\ŒeTT ` nìï ÁbÕDT\ s¡øeÔ£ TT ø£+f…qT ≈£î+<˚{Ï s¡øeÔ£ TT
m≈£îÿe mi¿Hq’Ó <äì Á>±Vü≤éTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ≈£î+<˚{Ï s¡øeÔ£ TTe˝… $TøÏÿ* mi¿Hq’Ó {Ï,º #·\H¢ q’Ó {Ï,º $TøÏÿ* |ü]eTfi¯eTT
>∑*qZ {Ï,º $TøÏÿ* ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ {Ïº #·+<äqeTT#˚ #·øÿ£ >± |üPj·Tã&çq$j·TTqT #·øÿ£ >±
n\+ø£]+|üã&çq$j·TTqT n>∑T sêeDTì uÛTÑ »eTT\qT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ñ‘·eÔ TÅd$Ô” eTè~‘Í >∑+<Û√‘·eÔ Tìùw$‘Í ˆ
j·Tø£|å qü ï>∑>+∑ <Ûsä «¡ <˚e<ëqesê$DÖ ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ‘·eÔ TÅd$Ô” eTè~‘Í ` >∑+<Û√‘·eÔ Tìùw$‘Í ` j·Tø£|å qü ï>∑>+∑ <Ûsä «¡
<˚e<ëqesê$DÖ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñ‘·eÔ TÅd$Ô” eTè~‘Í R ñ‘·eÔ Teì‘·\#˚ eT]›+|üã&çq$j·TTqT,
>∑+<Û√‘·eÔ Tìùw$‘Í R ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ >∑+<Ûeä TT#˚ |üPj·Tã&çq$j·TTqT, j·Tø£|å qü ï>∑ >∑+<Ûsä «¡
(10) ` <äX¯eTdüs¡Z 323
<˚e<ëqe sê$DÖ R j·T≈£îå \qT, |üqï>∑T\qT, >∑+<Ûsä T¡ «\qT, <˚e‘·\qT, <ëqe⁄\qT,
ÄÁø√•+|ü#j ˚ T· Tq$j·TTqT n>∑T, (uÛTÑ CÖ <ä<sä Ù¡ R uÛTÑ »eTT\qT >±+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` ô|≈£îÿeT+~ y˚T\TC≤‹Åd\Ô” #˚ Ä*+>∑Hê<äT\#˚ eT]›+|üã&çq$j·TTqT,
$$<Ûä |ü]eTfi¯Á<äeéTT\#˚ |üPj·Tã&çq$j·TTqT, j·Tø£å|üqï>∑>∑+<Ûäs¡«<˚e
<ëqyê<äT\qT |ü\Te÷s¡T ˝≤Áø√•+|ü#d˚ qæ $j·TT q>∑T, sêeDTì uÛTÑ »eTT\qT
XÀ¢ˆˆ <ä<sä Ù¡ dü ø£|æ düdÔ ´ü u≤VüA X¯jT· qdü+dæ‘ú Í ˆ
eT+<äs¡ kÕ´+‘·sπ düTbÂÔ eTVü‰V”≤ s¡Twæ‘ê $e ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <ä<sä Ù¡ ` dü' ` ø£|'æ ` ‘·d´ü ` u≤VüA ` X¯jT· qdü+dæ‘ú Í `
eT+<äsd¡ ´ü ` n+‘·sπ ` düTbÂÔ ` eTVü‰V”≤ ` s¡Twæ‘Í ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ø£|'æ eT+<äsd¡ ´ü n+‘·sπ düTbÂÔ s¡Twæ‘Í, eTVü‰V”≤ Çe
(dæ‘ú Í) X¯jT· qdü+dæ‘ú Í, ‘·d´ü u≤VüA <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, eT+<äsd¡ ´ü n+‘·sπ R eT+<äs¡
|üs«¡ ‘·eTTjÓTTø£ÿ, >∑TVü≤j·T+<äT, düTbÂÔ R X¯jT· ì+∫j·TTqï$j·TTqT, s¡Twæ‘Í R
Áø√<Ûeä TT‘√ qTqï$j·TTqT n>∑T, eTVü‰V”≤ Çe (dæ‘ú Í) R s¬ +&ÉT >=|üŒdüsŒ¡ eTT\
e˝…qTqï, X¯j·Tqdü+dæú‘Í R ‘·\ŒeTTô|’ yÓ\j·TT#·Tqï, ‘·dü´ u≤VüA R Ä
sêeD≤düTs¡Tì jÓTTø£ÿ s¬ +&ÉT uÛTÑ »eTT\qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT :` Ç#·Ã≥ ø£$ s¬ +&ÉT uÛTÑ »eTT\T nqT≥#˚ sêeDT&ÉT j·TT<ädΔ eü Tj·TeTT
\+<˚ |ü~‘·\\T Çs¡Te~ uÛTÑ »eTT\T ø£*j Z T· T+&ÉTqìj·TT $T–*q düeTj·TeTT\+<äT
>±<äìj·TT ‘Ó*dæø=qe˝…qT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` Ç#·Ã≥ s¬ +&ÉT uÛTÑ »eTT\T ˇø£ eTTKeTT ø£*j Z T· T+&ÉTq≥T¢>±
#Ó|ü ≥ Åd\Ô” ≈£î ø±$T+|ü<–ä qyê&ÉT>± qT+&ÉTø=s¡øì£ ‘Ó*j·Te˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ªªeT+<äs¡ |üs«¡ ‘· >∑TVü≤j·T+<äT s√wüeTT‘√ ìÁ~+∫j·TTqï s¬ +&ÉT
ñÁ>∑dsü Œ¡ eTT\e˝…μμ ‘·\ŒeTTô|’ yÓ\j·TT#·Tqï sêeD≤düTs¡Tì uÛTÑ »<ä«j·TeTTqT Vü≤qTeT
$düàj·TeTT‘√ p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘êuÛ≤´+ dü |ü]|üPsêíu≤Û ´+ uÛTÑ C≤uÛ≤´+ sêø£ùå dX¯«s¡' ˆ
X¯óX¯óuÛÒ-#·\dü+ø±X¯' X¯è+>±uÛ≤´ $Te eT+<äs'¡ ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êuÛ≤´+ ` dü' ` |ü]|üPsêíu≤Û ´+ ` uÛTÑ C≤uÛ≤´+ ` sêø£ùå dX¯«s¡' ` X¯ó
X¯óuÛÒ ` n#·\dü+ø±X¯' ` X¯è+>±uÛ≤ýéT ` Çe ` eT+<äs'¡ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` n#·\dü+ø±X¯' dü' sêø£ùå dX¯«s¡' |ü]|üPsêíu≤Û ´+ ‘êuÛ≤´+ uÛTÑ C≤uÛ≤´+
X¯è+>±uÛ≤´+ eT+<äs'¡ Çe X¯óX¯óuÛ.Ò
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n#·\dü+ø±X¯' R |üs«¡ ‘·d<ü èä X¯ó&Óq’ {Ï,º dü' sêø£ùå dX¯«s¡' R Ä
sêø£då sü êE, |ü]|üPsêíu≤Û ´+ R (ñ‘·eÔ T\ø£D å ) |ü]|üPs¡yí TÓ qÆ , ‘êuÛ≤´+ uÛTÑ C≤uÛ≤´+
R Ä uÛÑT»j·TT>∑fi¯eTT#˚, X¯è+>±uÛ≤´+ R •Ks¡j·TT>∑àeTT#˚, eT+<äs¡' Çe R
eT+<äs|¡ sü «¡ ‘·eTTe˝…, X¯óX¯óuÛÒ R XÀ_Û\T¢#T· +&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ñ‘·eÔ T \ø£Då |ü]|üPs¡eí TT˝…q’ ‘·q s¬ +&ÉT uÛTÑ »eTT\‘√ eTVü‰|üs«¡ ‘·
düìïuÛTÑ &Óq’ Ä sêø£då sü êE, s¬ +&ÉT •Ks¡eTT\T ø£*qZ {Ïº eT+<äs|¡ sü «¡ ‘·eTTe˝… $TøÏÿ*
<äsÙ¡ ˙j·TT&Ó’ j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ #·÷‘·|ü⁄Hêï>∑düTs¡_Û s¡«≈£îfiÀ‘·ÔeTdü+j·TT‘·' ˆ
eTècÕºqïs¡ddü +ü j·TTø£'Ô bÕq>∑+<Û|ä ⁄ü s¡d‡ü s¡' ˆˆ 23
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü sêø£då dü +æ Vü≤dü´ ìX¯ÃÁø±eT eTVü‰Hé eTTU≤‘Y ˆ
X¯j÷· qdü´ $ìXÊÙ«dü' |üPs¡jT· ìïe ‘·<Zä èVü≤yéT ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #·÷‘·|ü⁄Hêï>∑düTs¡_Û' ` e≈£îfiÀ‘·ÔeTdü+j·TT‘·' ` eTècÕºqïs¡dü
dü+j·TTø£'Ô ` bÕq>∑+<Û|ä ⁄ü s¡d‡ü s¡' ` ‘·d´ü ` sêø£då dü +æ Vü≤dü´ ` ìX¯ÃÁø±eT ` eTVü‰Hé
` eTTU≤‘Y ` X¯j÷· qdü´ ` $ìXÊÙ«dü' ` |üPs¡jT· Hé ` Çe ` ‘·<Zä èVü≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯j÷· qdü´ ‘·d´ü sêø£då dü +æ Vü≤dü´ eTTU≤‘Y #·÷‘·|⁄ü Hêï>∑dTü s¡_'Û
e≈£îfiÀ‘·eÔ Tdü+j·TT‘·' eTècÕºqïs¡ddü +ü j·TTø£'Ô bÕq>∑+<Û|ä ⁄ü s¡d‡ü s¡' eTVü‰Hé $ìXÊÙ«dü'
‘·‘Y >∑èVü≤+ |üPs¡jT· Hé Çe ìX¯ÃÁø±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯j÷· qdü´ R ìÁ~+#·T#·Tqï{Ï,º ‘·d´ü sêø£då dü +æ Vü≤dü´ R Ä sêø£då ü
ÁX‚wü˜ßìjÓTTø£ÿ, eTTU≤‘Y R eTTKeTTqT+&ç, #·÷‘·|ü⁄Hêï>∑düTs¡_Û' R e÷$T&ç,
bıqï|ü⁄e⁄«\jÓTTø£ÿ |ü]eTfi¯eTT>∑\~j·TTqT, e≈£îfiÀ‘·ÔeTdü+j·TT‘·' R ÁX‚wü̃yÓTÆq
u§>∑&É |ü⁄e⁄«\jÓTTø£ÿ |ü]eTfi¯eTT‘√ ≈£L&çq~j·TTqT, eTècÕºqïs¡ddü +ü j·TTø£'Ô R
eT+∫j·÷Vü‰s¡eTT\jÓTTø£ÿ s¡T#·T\‘√ ≈£L&çq~j·TTqT, bÕq>∑+<Ûä|ü⁄s¡dü‡s¡' R
(10) ` <äX¯eTdüs¡Z 325
$$<ÛäeTT\>∑T bÕ˙j·TeTT\ |ü]eTfi¯eTT\‘√ ≈£L&çq~j·TTqT n>∑T, eTVü‰Hé
$ìXÊÙ«dü' R >=|üŒ<Óq’ }s¡TŒ>±*, ‘·‘Y >∑èVü≤+ |üPs¡jT· ìïe R Ä eT+~s¡eTTqT
ì+|ü⁄#·Tqï≥T¢>±, ìX¯ÃÁø±eT R ãj·T\TyÓ&˝É q… T.
‹\ø£eTT :` |ü⁄s¡Twü$X‚wXü Ê«düeTT e≈£îfi¯>+∑ <Ûuä ]ÑÛ ‘·yTÓ Æ j·TT+&ÉTqì XÊÅdeÔü TT nì
ø£‘·ø£yê´K´. sêeDT&ÉT yêe÷#ês¡|ü<äΔ‹ì X¯øÏÔñbÕdüq #˚j·TTyê&É>∑T≥#˚
eT<ÛTä bÕqeTT düeTT∫‘·yT˚ .
>√$+<äsêJj·TeTT :` #·÷‘·|⁄ü Hêï>∑e≈£îfi≤<äT\‘√ eT<äéTT ‘·j÷· s¡T#˚jT· ã&ÉTqT
>±e⁄q Ä j·÷ yêdüq\T yêìì ùd$+#·T sêeDTì XÊ«düeTTqT+&ç e#·TÃ≥
düV≤ü »y˚T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯jT· ì+∫ j·TTqï Ä sêø£då sü êEjÓTTø£ÿ eTTKeTTqT+&ç #·÷‘·eTT,
|ü⁄Hêï>∑eTT, e≈£îfi¯eTT eTTqï>∑T |ü]eTfi¯eTT\‘√ >∑÷&ç wüÁ&Ék˛ù|‘·uÀÛ »´|ü<ës¡eú TT\
|ü]eTfi¯eTT\T ø£*Z $$<Ûeä TT\>∑T bÕ˙j·TeTT\jÓTTø£ÿ düTyêdüq\T ø£*–q ì≥÷ºsT¡ Œ
yêj·TTe⁄\T Ä X¯jT· qeT+~s¡eTTqT |üP]+#·T#·T yÓ&\É T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eTTø±ÔeTDÏ$∫Á‘˚D ø±+#·Hq˚ $sêõ‘·yTé ˆ
eT≈£îfÒHê-|üeè‘˚qÔ ≈£î+&É˝À»® «*‘êqqyéT ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTTø±ÔeTDÏ$∫Á‘˚D ` ø±+#·Hq˚ ` $sêõ‘·yTé ` eT≈£îfÒq `
n|üeè‘˚qÔ ` ≈£î+&É˝À»® «*‘êqqyéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTTø±ÔeTDÏ$∫Á‘˚D R eTT‘·éTT\#˚ ∫Á‘·eTT>∑ ì]à+|üã&çq
~j·TTqT, n|üeè‘˚qÔ R Á|üøÿ£ ≈£î C≤]q{Ï~º j·TTq>∑T, ø±+#·Hq˚ eT≈£îfÒq R ã+>±s¡T
øÏØ≥eTT‘√, $sêõ‘·+ R Á|üø±•+#·T#·Tqïyê&ÉTqT, ≈£î+&É˝À»® «*‘êqq+ R ø£sí¡
≈£î+&É\eTT\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï eTTKeTT >∑\yê&ÉT q>∑T, (sêeD+ Vü≤qTe÷Hé
<ä<sä Ù¡ R sêeDTì Vü≤qTeT #·÷#ÓqT).
‹\ø£eTT :` n|üeè‘Ô̊q R Á|üøÿ£ ≈£î ‘=\>∑T≥ ìÁ<ëeX¯eTT#˚‘.·
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTT‘·éTT\‘√ ∫Á‘·eTT>∑ ì]à+|üã&çq{Ïº düTes¡øí ØÏ ≥eTT ø=+#ÓeTT
Á|üøÿ£ ≈£î ˇ]–j·TT+&É>± ø£s≈í¡ î£ +&É\eTT\#˚ Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ïº eTTKeTT>∑\ sêeDTì
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ s¡ø#Ô£ +· <äq~π>qΔ ‘·<ë∏ Vü‰sπ D XÀ_ÛHê ˆ
|”Hêj·T‘·$XÊ˝Òq eø£kå Õ -_Û$sêõ‘·yTé ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` s¡ø#Ô£ +· <äq~π>qΔ ` ‘·<ë∏ ` Vü‰sπ D ` XÀ_ÛHê ` |”Hêj·T‘·$XÊ˝Òq
` eø£kå Õ ` n_Û$sêõ‘·yTé ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡ø#Ô£ +· <äq~π>qΔ R mi¿ì #·+<äqeTT‘√ |üPj·Tã&çq{Ï,º |”Hêj·T‘·
$XÊ˝Òq R dü÷ú \yÓTqÆ {Ïj º T· T, bı&Éyq’Ó {Ïj
º T· T, $XÊ\yÓTqÆ {Ïj
º T· T, eø£kå Õ R eø£'å dü\ú eTT
‘√&ÉqT, XÀ_ÛHê Vü‰sπ D R yÓTs¡jT· T#·Tqï{Ïº Vü‰s¡eTT‘√&ÉqT, n_Û$sêõ‘·+ R $TøÏÿ*
‘˚»]\T¢#T· qï{Ïº (sêeD+ <ä<sä Ù¡ R sêeDTì p#ÓqT).
‹\ø£eTT :` XÀ_ÛHê Vü‰sπ D R Á|üø±•+#·Tq{Ïº Vü‰s¡eTT‘√ yÓ\j·TT#·Tqï eø£'å dü\ú eTT
>∑\yê&Éì nq«j·TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düT+<äs¡yÓTÆq Vü‰s¡eTT\‘√ Á|üø±•+#·T#·T, mi¿ì #·+<äqeTT#˚
|üPj·Tã&ç, $TøÏÿ* ã*dæ, >=|üŒbı&Ée⁄qT yÓ&É\TŒqT ø£*–, $XÊ\eTT>∑qTqï
eø£'å dü\ú eTT‘√, Á|üø±•+#·T#·Tqï sêeDTì Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ bÕ+&Ésπ D≤|ü$<Δ̊q øåöy˚TD ø£‘å C· øÒ Då£ yéT ˆ
eTVü‰sπ ΩD düTdü+M‘·+ |”‘˚ H√-‘·eÔ TyêdükÕ ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` bÕ+&Ésπ D ` n|ü$<Δ̊q ` øåöy˚TD ` ø£‘å C· øÒ Då£ yéT ` eTVü‰sπ ΩD `
düTdü+M‘·+ ` |”‘q˚ ` ñ‘·eÔ TyêdükÕ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n|ü$<Δ̊q R C≤]q{Ï,º bÕ+&Ésπ D øåöy˚TD R ‘Ó\ì¢ |ü≥TºeÅdeÔü TT
‘√&ÉqT, eTVü‰sπ ΩD R neT÷\ýÓTqÆ , |”‘q˚ ñ‘·eÔ TyêdükÕ R |ü#Ã· ì y˚T˝…q’ eÅdeÔü TT
‘√&ÉqT, düTdü+M‘·+ R n\+ø£]+|üã&çjT· Tqï{Ï,º ø£‘å C· øÒ Då£ + R mi¿ì ø£qTï\T>∑*qZ ,
(sêeD+ <ä<sä Ù¡ R sêeDTì p#ÓqT.)
(10) ` <äX¯eTdüs¡Z 327
‹\ø£eTT :` ‘Ó\ì¢ eÅdeÔü TTqT <Û]ä +∫, |ü#Ã· ì ñ‘·ØÔ j·TeTT ‘·q eø£eå TTô|’ <Û]ä +#Óqì
uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘Ó\ì¢ |ü≥TºeÅdeÔü TTqT ñ‘·ØÔ j·TeTT>± <Û]ä +|ü>± n~ ø=+#ÓeTT
ÁøÏ+<ä≈î£ C≤]j·TT+&ÓqT. n≥T¢ neT÷\ýÓTqÆ |”‘ê+ãs¡eTTqT (ø£≥TºeÅdeÔü TT>±)
<Û]ä +∫qyê&Ó’ mi¿ì ≈£qTï\‘√ sêeDT&ÉT Vü≤qTeT≈£î >±qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ e÷wüsê•Á|ürø±X¯+ ìX¯Ù«dü+‘·+ uÛTÑ »+>∑e‘Y ˆ
>±+π> eTVü≤‹ ‘√j·÷+‘˚ Á|üdTü |üÔ $Te ≈£î+»s¡yTé ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e÷wüsê•Á|ürø±X¯+ ` ìX¯Ù «dü+‘·+ ` uÛTÑ »+>∑e‘Y ` >±+π> `
eTVü≤‹ ` ‘√j·÷+‘˚ ` Á|üdTü |üyÔ Té ` Çe ` ≈£î+»s¡yTé ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷wüsê•Á|ürø±X¯+ R $TqTeTT\sê•ì b˛*j·TTqïyê&ÉTqT,
uÛTÑ »+>∑e‘Y ìX¯Ù «dü+‘·+ R düsŒ¡ eTT ãTdüø=≥Tº#T· qï≥T¢ ìX¯«dæ+#·T#·Tqïyê&ÉTqT,
eTVü≤‹ R >=|üŒ<Óq’ {Ï,º >±+π> ‘√j·÷+‘˚ R >∑+>±»\eT<Û´ä eTTq+<äT, Á|üdTü |ü+Ô
≈£î+»s¡yTé Çe (dæ‘ú +· ) R X¯jT· ì+∫j·TTqï eT<ä|⁄ü fÒqT>∑Te˝… qTqï{Ïyº ê&ÉTqT
n>∑T (sêeD+ <ä<sä Ù¡ R sêeDTì p#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` ô|<ä› $TqTeTT\sê•e˝… ø±qe#·TÃ#·Tqïyê&Ó,’ düsŒ¡ eTT ãTdüø=≥Tº
#·Tqï≥T¢ ìX¯«dæ+#·T#·T >∑+>±Á|üyêVü≤eTTjÓTTø£ÿ eT<Û´ä eTTq+<äT ì<äT]+#·T#·Tqï
eT<ä|⁄ü fÒqT>∑Te˝… qTqï sêeDTì Vü≤qTeT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ #·‘·T]“¤' ø±+#·HÓ’ Ø›ô|’ Ø›|üé÷q#·‘·T]›X¯yéT ˆ
Á|üø±oø£è‘·dsü ê«+>∑+ y˚T|òTü + $<äT´<äDZ Æ… ]e ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #·‘·T]“¤' ` ø±+#·HÓ’' ` Bô|’' ` B|üé÷q#·‘·T]›X¯yéT `
Á|üø±oø£è‘·dsü ê«+>∑+ ` y˚T|òTü + ` $<äT´<äD Z 'Æ… ` Çe ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` #·‘T· ]“¤' ø±+#·H'’Ó Bô|'’ R Hê\TZ ã+>±s¡TB|üeTT\‘√, B|üé÷q
#·‘T· ]›Xy¯ Té R Á|üø±•+|üCj Ò T· ã&ÉT#·Tqï Hê\T>∑T~≈£îÿ\T>∑\yê&Ó,’ $<äT´<äDZ 'Æ… y˚T|òTü yéT
Çe R yÓTs¡T|ü⁄r>∑\ düeT÷Vü≤eTT#˚ y˚T|òTü eTTe˝…, Á|üø±oø£è‘·dsü ê«+>∑+ R #·øÿ£ >±
Á|üø±•+|ü #˚jT· ã&ÉT#·Tqï düeTdüyÔ TÓ qÆ <˚V≤ü eTT >∑\yê&ÉTq>∑T, (sêeD+ <ä<sä Ù¡ R
sêeDTì p#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓTs¡T|ü⁄ r>∑\ düeT÷Vü≤eTT#˚ y˚T|òTü eT+‘·jT· T Á|üø±•+#·T#·Tqï≥T¢
Hê\TZ~≈£îÿ\j·T+<äTqT>∑\ dü«s¡dí +Ôü uÛeÑ TTq+<ä* B|üeTT#˚ $TøÏÿ* Á|üø±•+#·T#·Tqï
düeTdü<Ô V˚ ≤ü eTTqT ø£*–q{Ïº sêeDTì Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ bÕ<äeT÷\>∑‘êXÊÃ-|æ <ä<sä Ù¡ düTeTVü‰‘·àq' ˆ
|ürï dü‡ Á|æjT· uÛ≤s¡´dü´ ‘·d´ü s¡ø'å£ |ü‘s˚ Z¡ èùV≤ ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` bÕ<äeT÷\>∑‘ê' ` #· ` n|æ ` <ä<sä Ù¡ ` düTeTVü‰‘·àq' ` |ürï' `
dü' ` Á|æjT· uÛ≤s¡´dü´ ` ‘·d´ü ` s¡ø'å£ |ü‘'˚ ` >∑èùV≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ‘·dü´ s¡ø£å'|ü‘˚' >∑èùV≤ Á|æj·TuÛ≤s¡´dü´ düTeTVü‰‘·àq'
bÕ<äeT÷\>∑‘ê' |ürï' n|æ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Vü≤qTeT, ‘·d´ü s¡ø'å£ |ü‘'˚ >∑èùV≤ R Ä sêø£då sü êEjÓTTø£ÿ
uÛeÑ qeTTq+<äT, Á|æjT· uÛ≤s¡´dü´ R nqTsê>∑eTT>∑\ uÛ≤s¡´\T ø£*–q{Ï,º düTeTVü‰‘·àq'
R eTVü‰ø±j·TT&Óq’ {Ïº sêeDTìjÓTTø£ÿ, bÕ<äeT÷\>∑‘ê' R bÕ<äeTT\#Ó+‘·qTqï{Ï,º
|ürï' #ê|æ R uÛ≤s¡´\qT>∑÷&É, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDTì >∑èVü≤eTTq, sêeD≤düTs¡Tì Ä‘·ì bÕ<äeTT\ #Ó+‘·
|üsT¡ +&çjT· Tqï n‘·ì Á|æjT· Tsê+Á&ÉqT>∑÷&É Vü≤qTeT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ X¯•Á|üø±X¯e<äHê XÊÃs¡T≈£î+&É\uÛ÷Ñ wæ‘ê' ˆ
ne÷¢qe÷˝≤úÛsÑ D¡ ≤' <ä<sä Ù¡ Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯•Á|üø±X¯e<äHê' ` #ês¡T≈£î+&É\uÛ÷Ñ wæ‘ê' ` ne÷¢qe÷˝≤úÛsÑ D¡ ≤'
` <ä<sä Ù¡ ` Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü R yêqs¡Hêj·T≈£î&Óq’ Vü≤qTeT, X¯•Á|üø±X¯e<äHê'
R #·+Á<äTìe˝… Á|üø±•+#·T eTTKeTT >∑\yês¡TqT, #ês¡T≈£î+&É\uÛÑ÷wæ‘ê' R
düT+<äsy¡ TÓ qÆ ≈£î+&É\eTT\#˚ n\+ø£]+|ü ã&çqyês¡TqT, ne÷¢qe÷˝≤úÛsÑ D ¡ ≤' R
yê&Éì |üP\e÷*ø£\T n\+ø±s¡eTT>± >∑\yês¡Tq>∑T (‘·d´ü |ürï' R Ä sêeDTì
uÛ≤s¡´\qT), <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT :` ne÷¢qe÷˝≤úÛsÑ D¡ ≤' R nq>± <˚eø£q´\ì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeDTìjÓTTø£ÿ X¯j·THê>±s¡eTTq+<äT #·+Á<äTìe+{Ï
(10) ` <äX¯eTdüs¡Z 329
eTTKeTT\‘√, düT+<äse¡ TT˝…q’ ≈£î+&É\eTT\‘√, m|ü&ÉTqT yê&Éì |ü⁄wüŒe÷*ø£\‘√
n\+ø£]+|üã&ç, Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ïº n‘·ì uÛ≤s¡´\qT Vü≤qTeT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ qè‘·yÔ ê~Á‘·≈î£ X¯˝≤ sêø£ùå d+Á<äuTÑÛ C≤+ø£>±' ˆ
esêuÛsÑ D¡ <Ûë]D√´ ìwüD≤í <ä<èä X‚ Vü≤]' ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` qè‘·yÔ ê~Á‘·≈î£ X¯˝≤' ` sêø£ùå d+Á<äuTÑÛ C≤+ø£>±' ` esêuÛsÑ D¡ <Ûë]D´'
` ìwüD≤í' ` <ä<èä X‚ ` Vü≤]' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]' R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, sêø£ùå d+Á<äuTÑÛ C≤+ø£>±' R sêeDTì
u≤VüQe⁄\qT, ˇ&çì #˚]qyê¬s,’ ìwüD≤í ' R X¯jT· ì+∫j·TTqï{Ïyº ês¡TqT, qè‘·yÔ ê~Á‘·
≈£îX¯˝≤' R qè‘·éTTq+<äTqT, $$<Ûeä TT\>∑T yê<äéTT\+<äTqT Á|üMDTsê+Á&ÉsTTq
yês¡TqT, esêuÛsÑ D ¡ <Ûë]D´' R >=|üŒyÓq’ uÛ÷Ñ wüDeTT\qT <Û]ä +∫qyês¡Tq>∑T (‘·d´ü
|ürï' R Ä sêeDTì uÛ≤s¡´\qT, <ä<èä X‚ R #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeD≤düTs¡Tì uÛTÑ »eTT\MT<äqT, ˇ&ç˝ÀqT X¯jT· ì+∫j·TTqï{Ï,º
>=|üŒ qè‘·´ì|ü⁄DT\qT, yê<ä´Á|üMDT\qT, neT÷\ýÓTqÆ uÛ÷Ñ wüDeTT\qT <Û]ä +∫q
yê]ì ô|≈£îÿeT+~ Á|æjT· Tsê+Á&ÉqT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eÁ»yÓ&’ ÷É s¡´>∑sê“¤DÏ ÁX¯eD≤+‘˚wßü jÓ÷wæ‘ê+ ˆ
<ä<sä Ù¡ ‘ê|ü˙j·÷ì ≈£î+&É˝≤ q´+>∑<ëì #· ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eÁ»yÓ&’ ÷É s¡´>∑sê“¤DÏ ` ÁX¯eD≤+‘˚wßü ` jÓ÷wæ‘ê+ ` <ä<sä Ù¡ `
‘ê|ü˙j·÷ì ` ≈£î+&É˝≤ì ` n+>∑<ëì ` #· ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` jÓ÷wæ‘ê+ ÁX¯eD≤+‘˚wüß R Ä sêeDÅd”Ô\ ø£s¡íeTT\ô|’,
eÁ»yÓ&’ ÷É s¡´>∑sê“¤DÏ R eÁ»eTT\T yÓ&’ ÷É s¡éTT\#˚ bı<ä>ã∑ &çq{Ï,º ‘ê|ü˙j·÷ì R
düTes¡eí Tj·TeTT˝…q’ {Ï,º ≈£î+&É˝≤ì R ø£sêíusÑÛ D¡ eTT\qT, n+>∑<ëì #· R uÛTÑ »ø°sT¡ \Ô qT
>∑÷&É, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT :` sêeDTì uÛ≤s¡´\T ‘·eT u≤VüQe⁄\qT ‘·\>∑&>É ∑ #˚dTü ø=qT≥#˚ yê]
uÛTÑ »eTTq+<ä* ÄuÛsÑ D
¡ eTT\T #Óe⁄\e<ä› >±qe#·TÃ#·Tqïeì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeDTì uÛ≤s¡´\ #Óe⁄\ø£&É eÁ»yÓ&’ ÷É s¡´K∫‘·eTT˝…q’ {Ïº düTes¡í
≈£î+&É\eTT˝Ò>±ø£, ‘·\>∑&>É q∑ Tqï u≤VüQe⁄\+<ä* uÛTÑ »ø°sT¡ \Ô T>∑÷&É #·÷&ÉeTT#·Ã≥>±
>±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘êkÕ+ #·+Á<√|üyTÓ Æ s¡«Å¬ø’Ô X¯óÙuÛ…’ s¡¢*‘·≈£î+&É˝…’' ˆ
$s¡sê» $e÷q+ ‘·qïuÛÑ kÕÔsê>∑DÆ… ]e ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êkÕ+ ` #·+Á<√|üyTÓ 'Æ ` eÅ¬ø’Ô' ` X¯óuÛ'’… ` \*‘·≈î£ +&É˝'’… `
$s¡sê» ` $e÷q+ ` ‘·‘Y ` quÛ'Ñ ` ‘êsê>∑D'Æ… ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘êkÕ+ #·+Á<√|üyTÓ 'Æ eÅ¬ø’Ô' X¯óuÛ'’… \*‘·≈î£ +&É˝'’… ‘·‘Y $e÷q+
‘êsê>∑D'Æ… quÛ'Ñ Çe $s¡sê».
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘êkÕ+ R Ä sêeDeì‘·\jÓTTø£ÿ, #·+Á<√|üyÓTÆ' eÅ¬ø’Ô' R
#·+Á<ädìü ïuÛeÑ TT˝…q’ eTTKeTT\#˚‘q· TqTï, X¯óuÛ'’… \*‘·≈î£ +&É˝'’… R eT+>∑fiÁ¯ |ü<yä TÓ qÆ
düT+<äsy¡ TÓ qÆ ≈£î+&É\eTT\#˚‘q· T, ‘·‘Y $e÷q+ R Ä X¯jT· Hê>±s¡eTT, ‘êsê>∑D'Æ…
quÛ'Ñ Çe R qø£Áå ‘·deü T÷Vü≤eTT\#˚ Äø±X¯eTTe˝…, $s¡sê» R $sêõ˝…q¢ T.
‹\ø£eTT :` $e÷qeTT nq>±, sêeDTì eT+#·ø£ $X‚weü TT. |ü⁄wüŒø£$e÷qeTì
eT]ø=+<äsT¡ nq«sTT+∫].
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` \*‘·≈î£ +&É˝'’… R düT+<äsy¡ TÓ qÆ ≈£î+&É\eTT\T <Û]ä +∫q
sêeDø±+‘·\ eTTKeTT\#˚‘q· ì nq«j·TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT+>∑fiÁ¯ |ü<yä TÓ qÆ düT+<äsy¡ TÓ qÆ ≈£î+&É\eTT\T <Û]ä +∫q Ä sêø£då sü ê»
uÛ≤s¡´\jÓTTø£ÿ #·+Á<äTìe˝… Á|üø±•+#·T#·Tqï eTTKeTT\‘√ Ä X¯jT· qeT+~s¡eTT
qø£Áå ‘·eTT\‘√ Á|üø±•+#·T Äø±X¯eTTe˝…H˚ $TøÏÿ* XÀ_Û\T¢#T· +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eT<äyê´j·÷eTœHêï kÕÔ sêø£ùå d+Á<äd´ü jÓ÷wæ‘'· ˆ
‘˚wßü ‘˚w«ü eø±X‚wßü Á|üdTü bÕÔ düqÔ TeT<Û´ä e÷' ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT<äyê´j·÷eTœHêï' ` ‘ê' ` sêø£ùå d+Á<äd´ü ` jÓ÷wæ‘'· ` ‘˚wßü
` ‘˚wßü ` neø±X‚wßü ` Á|üdTü bÕÔ' ` ‘·qTeT<Û´ä e÷' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eT<äyê´j·÷eTœHêï' ‘·qTeT<Û´ä e÷' ‘ê' sêø£ùå d+Á<äd´ü jÓ÷wæ‘'·
‘˚wßü ‘˚wßü neø±X‚wßü Á|üdTü bÕÔ'.
(10) ` <äX¯eTdüs¡Z 331
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT<äyê´j·÷eTœHêï' R eT<äq|ü]ÁX¯eT#˚ n\dæqyê¬s’,
‘·qTeT<Û´ä e÷' R düqïyÓTqÆ q&ÉTeTT>∑\, ‘ê' sêø£ùå d+Á<äd´ü jÓ÷wæ‘'· R Ä sêø£då ü
sêEjÓTTø£ÿ ø±+‘·\T, ‘˚wüß ‘˚wüß R Ä j·÷, neø±X‚wüß R neø±X¯eTTqï
Á|ü<X˚ e¯ TT\+<äT, Á|üdTü bÕÔ' R ìÁ~+#·T#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` düqïì q&ÉTeTT ø£*–q{Ïº Ä sêø£då sü ê»eì‘·\T eTqà<∏|ä ]ü ÁX¯eT#˚
n\dæq{Ïyº ê¬s’ ‘·eT≈£î neø±X¯eTT ∫øÏÿq #√≥T\+<Ó\¢ ˇ]– ìÁ~+#·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ n+>∑V‰ü s¬ ’ dü<Ô ’Ó∏ yêHê´ ø√eT˝…’ s¡ï è‘·XÔ Ê*˙ ˆ
$q´düXÔ ó¯ uÛdÑ sü ê«+^ Á|üdTü bÕÔ es¡e]í˙ ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n+>∑V‰ü s¬ '’ ` ‘·<ë∏ ` @e ` nHê´ ` ø√eT˝…'’ ` qè‘·XÔ Ê*˙ `
$q´düXÔ ó¯ uÛdÑ sü ê«+^ ` Á|üdTü bÕÔ ` es¡e]í˙ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë∏ @e qè‘·XÔ Ê*˙ nHê´ es¡e]í˙ ø√eT˝…'’ ` n+>∑V‰ü s¬ '’
$q´düXÔ ó¯ uÛdÑ sü ê«+^ Á|üdTü bÕÔ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<∏Ó’e R nfÒ¢, qè‘·ÔXÊ*˙ R qè‘·´Á|üMDTsê\sTTq, nHê´
es¡e]í˙ R Ç+ø=ø£ düT+<ä], ø√eT˝…'’ n+>∑V‰ü s¬ '’ R \*‘·eTT˝…q’ nej·TeeTT\
e+|ü⁄\‘√, $q´düÔX¯óuÛÑdüsê«+^ R X¯j·T´j·T+ <äT+∫q düT+<äs¡yÓTÆq
düsê«ej·TeeTT\T >∑\<Ó,’ Á|üdTü bÕÔ R ìÁ~+#·T#·T+&ÓqT.
‹\ø£eTT :` $q´düÔX¯óuÛÑdüsê«+^ R ÁãVü≤à<˚e⁄ì#˚‘·H˚, Hê{À´|üj·TTø£ÔeTT>±
Á|ükÕ~+|üã&çq düsê«ej·TeeTT\T >∑\~.
>√$+<äsêJj·TeTT :` n+>∑V‰ü s¡eTq>± qè‘·$Ô X‚weü TTq+<ä* n+>∑$øπ |å $ü X‚weü TT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` Ä eì‘· qè‘·ÔXÊ*ì n>∑T≥#˚ X¯j·T´j·T+<äT |üs¡T+&ç
j·TTqï|üŒ{ÏøìÏ ÄyÓT nej·TeeTT\T qè‘·éTT#˚jT· T#·Tqï|üŒ{Ï ˇø±H=ø£ uÛ+Ñ –eTeTT
e˝…H˚ ø±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` qè‘·´Á|üMDTsê˝…q’ ˇø±H=ø£ ‘·sT¡ DÏ ø√eT\eTT˝…q’ ‘·q nej·Te
$πø|å Dü eTT\qT dü÷∫+#·T#·TqïfÒ¢ ‘·q düT+<äsy¡ TÓ qÆ e+|ü⁄\T >∑\ nej·TeeTT\‘√
X¯jT· ´ô|’ |üsT¡ +&ç ìÁ~+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ø±∫ B«D≤+ |ü]wü«»´ Á|üdTü bÕÔ dü+Á|üø±X¯‘˚ ˆ
eTVü‰qBÁ|üøsπ° eí q[˙ b˛‘· e÷Á•‘ê ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø± ` ∫‘Y ` MD≤+ ` |ü]wü«»´ ` Á|üdTü bÕÔ ` dü+Á|üø±X¯‘˚ `
eTVü‰qBÁ|üøs° êí ` Çe ` q[˙ ` b˛‘·yTé ` ÄÁ•‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±∫‘Y MD≤+ |ü]wü«»´, b˛‘·+ ÄÁ•‘ê eTVü‰qBÁ|üøs° êí q[˙
Çe Á|üdTü bÕÔ (dür) dü+Á|üø±X¯‘.˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±∫‘Y R ˇø±H=ø£ j·TTe‹, MD≤+ |ü]wü«»´ R MDqT øö–*+#·T
ø=ì, b˛‘·yTé ÄÁ•‘ê R ∫qï HêeqT n+{Ïô|≥Tºø=qï, eTVü‰qBÁ|üøs° êí q[˙
Çe R eTVü‰q~#˚ ø=≥Tºø=ì e∫Ãq ‘êeTs¡r>∑e˝…, Á|üdüTbÕÔ (dür) R
ìÁ~+#·T#·Tqï<Ó,’ dü+Á|üø±X¯‘˚ R Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˇø±H=ø£jT· Te‹ ‘·q MDqT >∑{>ºÏ ± øö–*+#·Tø=ì q~#˚ #Ó<sä ¡
>=≥ºã&ç ˇø£ ∫qï HêeqT #˚] <ëì q+{Ïô|≥Tºø=ì ì\∫j·TTqï ‘êeTs¡r>∑e˝…
ìX¯Ã\eTT>∑ ìÁ~+#·T#·T #·÷&ÉeTT#·Ã≥ >=\TŒ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ nHê´ ø£ø>å£ ‘∑ ˚ HÓe’ eT&ÉTøπ¶ Hê-dæ‘ø˚ Då£ ≤ ˆ
Á|üdTü bÕÔ uÛ≤$T˙ uÛ≤‹ u≤\|ü⁄Á‘˚e e‘·‡˝≤ ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nHê´ ` ø£ø>å£ ‘∑ q˚ ` @e ` eT&ÉTøπ¶ q ` ndæ‘ø˚ Då£ ≤ ` Á|üdTü bÕÔ `
uÛ≤$T˙ ` uÛ≤‹ ` u≤\|ü⁄Á‘ê ` Çe ` e‘·‡˝≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nHê´ ndæ‘ø˚ Då£ ≤, ø£ø>å£ ‘∑ q˚ eT&ÉTøπ¶ q @e u≤\|ü⁄Á‘ê, e‘·‡˝≤
uÛ≤$T˙ Çe Á|üdTü bÕÔ uÛ≤‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nHê´ ndæ‘ø˚ Då£ ≤ R Ç+ø=ø£ ˙*ø£qTï\T >∑\ ø√eT*, ø£ø>å£ ‘∑ q˚
eT&ÉTøπ¶ q @e R ‘·q #·+ø£jT· +<äT H=øÏÿj·TT+#·Tø=qï ≈£î+uÛeÑ TTe+{Ï >∑TyÓTà≥
nqT yê<ä´$X‚weü TT‘√H˚, Á|üdTü bÕÔ R ìÁ~+#·T#·Tqï<Ó,’ u≤\|ü⁄Á‘ê R |üd_æ &É¶ >∑*qZ ,
e‘·‡˝≤ uÛ≤$T˙ Çe R |ü⁄Á‘·yê‘·‡\éTT>∑\ n+>∑qe˝…, uÛ≤‹ R Á|üø±•+#·T #·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` q\¢ø\£ Te\e+{Ï eTH√Vü≤s¡yTÓ qÆ ø£qTï\T >∑\ Ç+ø=ø£ eì‘· ‘·q
#·+ø£qT H=øÏÿô|{Ïqº >∑TyÓTà≥ j·TqT yê<ä´$X‚weü TT‘√ ìÁ~+#·T#·Tqï<Ó’ n$T‘·yTÓ qÆ
yê‘·‡\éTT‘√ _&Éq¶ T øö–*+#·Tø=ì |üsT¡ qï ‘·*e¢ ˝… Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ |ü≥Vü≤+ #ês¡Tdüsê«+^ |”&´É X‚‘˚ X¯óuÛdÑ ˙Ôü ˆ
∫s¡d´ü s¡eTD+ \uΔ≤« |ü]wü«CÒé uÛ≤$T˙ ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü≥Vü≤+ ` #ês¡Tdüsê«+^ ` |”&´É ` X‚‘˚ ` X¯óuÛdÑ ˙Ôü ` ∫s¡d´ü `
(10) ` <äX¯eTdüs¡Z 333
s¡eTD+ ` \uΔ≤« ` |ü]wü«»´ ` Çe ` uÛ≤$T˙ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` #ês¡Tdüsê«+^ X¯óuÛdÑ ˙Ôü ø±∫‘Y uÛ≤$T˙ |ü≥Vü≤+ |”&´É ∫s¡d´ü
s¡eTD+ \uΔ≤« |ü]wü«»´ Çe X‚‘.˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` #ês¡Tdüsê«+^ R düT+<äs¡yÓTÆq düsê«ej·TeeTT\T ø£*–q{Ïº,
X¯óuÛÑdüÔ˙ R X¯óuÛÑø£s¡yÓTÆq düÔqeTT\T>∑\, ø±∫‘Y uÛ≤$T˙ R ˇø±H=ø£ düT+<ä],
|ü≥Vü≤+ R |ü≥Vü≤ eTHÓ&ÉT yê<äéTTqT, |”&É´ R n~$T|ü{Ïº, ∫s¡dü´ R
#ê\ø±\eTTq≈£î, s¡eTD+ \uΔ≤« R Á|æjT· Tì bı+~, |ü]wü«»´ Çe R øö–*+#·Tø=ì
j·TTqï≥T¢, X‚‘˚ R ìÁ<äb˛e⁄#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` #ê\ ø±\eTTq≈£ î e∫Ãq Á|æ j · T Tì CÒ ] , >±&Û É e TT>±
øö–*+#·Tø=qï≥T¢, X¯óuÛdÑ ìÔü j·TT, düT+<äsê+–j·TTq>∑T ˇø£ uÛ≤$Tì |ü≥Vü≤eTqT
‘·q yê<äéTTqT >∑{>ºÏ ± øö–*+#·Tø=ì |üsT¡ +&çjT· T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ø±∫ <ä«+X¯+ |ü]wü«»´ düTbÕÔ ø£eT\˝À#·Hê ˆ
s¡V≤ü ' Á|æjT· ‘·eT+ >∑èVü≤´ düø±y˚Te #· ø±$T˙ ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø± ` ∫‘Y ` e+X¯+ ` |ü]wü«»´ ` düTbÕÔ ` ø£eT\˝À#·Hê ` s¡V≤ü '
` Á|æjT· ‘·eT+ ` >∑èVü≤´ ` düø±e÷ ` Çe ` #· ` ø±$T˙ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düø±e÷ ø±$T˙, s¡Vü≤' Á|æj·T‘·eT+ >∑èVü≤´ Çe ø±∫‘Y
ø£eT\˝À#·Hê, e+X¯+ |ü]wü«»´ düTbÕÔ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düø±e÷ ø±$T˙ R ø±eT|üs¡eX¯ósê˝…’q ø±$Tì, s¡Vü≤' R
@ø±+‘·eTTq+<äT, Á|æj·T‘·eT+ >∑èVü≤´ Çe R $TøÏÿ* Á|æj·TyÓTÆq Hê<∏äTì
|ü≥Tºø=qï≥T¢, ø±∫‘Y ø£eT\˝À#·Hê R ˇø±H=ø£ ø£eT˝≤øÏ,å e+X¯+ |ü]wü«»´ R
|æ\q¢ Á>√$ì øö–*+#·Tø=ì, düTbÕÔ R ìÁ~+#·T#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Áù|yÓ÷qà‘·TÔsê˝…’ @ø±+‘·eTTq+<äT ‘·q Á|æj·T‘·eTTì ˇ&çdæ
|ü≥Tºø=ìq≥T¢>± ˇø±H=ø£ ø£eT˝≤øÏå |æ\q¢ Á>√$ì |ü≥Tºø=ì øö–*+#·Tø=ì ìÁ~+#·T
#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ $|ü+N+ |ü]>∑èVü‰´-Hê´ ìj·T‘ê qè‘·XÔ Ê*˙ ˆ
ìÁ<ëeX¯ eTqTÁbÕbÕÔ düV≤ü ø±+‘˚e uÛ≤$T˙ ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $|ü+N+ ` |ü]>∑èVü≤´ ` nHê´ ` ìj·T‘ê ` qè‘·XÔ Ê*˙ `
ìÁ<ëeX¯yTé ` nqTÁbÕbÕÔ ` düV≤ü ø±+‘ê ` Çe ` uÛ≤$T˙ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` qè‘·XÔ Ê*˙ nHê´, $|ü+N+ |ü]>∑èVü≤´, düV≤ü ø±+‘ê uÛ≤$T˙
Çe ìj·T‘ê ìÁ<ëeX¯yTé nqTÁbÕbÕÔ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` qè‘·XÔ Ê*˙ nHê´ R Hê≥´Á|üMDTsê\sTTq y˚i=ø£‘,Ó $|ü+N+
|ü]>∑èVü≤´ R MDqT <ä>sZ∑ ≈¡ î£ rdüTø=ì, düV≤ü ø±+‘ê uÛ≤$T˙ Çe R Á|æjT· Tì‘√
>∑÷&çq s¡eTDÏe˝…, ìj·T‘ê R ø£<ä\ì<Ó’, ìÁ<ëeX¯yéT nqTÁbÕbÕÔ R ìÁ<ä˝À
eTTì¬>qT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` $|ü+∫ R dü|‘Ôü +· Á‹— MD R Äs¡T ‘·+Á‘·T\T >∑\~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˇø±H=ø£ Ä≥>∑‘ÔÓ ‘·q MDqT <ä>sZ∑ ≈¡ î£ rdüTø=ì uÛsÑ ‘Ô¡ √ ø£\dæ
X¯jT· ì+#·T#·Tqï uÛ≤$Tìe˝… ì•Ã+‘·>± ìÁ<ä˝À eTTì– j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ nHê´ ø£qø£d+ü ø±XË’ s¡à è<äT|”H’Ó s¡àH√s¡yTÓ 'Æ ˆ
eTè<ä+>∑+ |ü]|” &Ü´+¬>'’ Á|üdTü bÕÔ eT‘·˝Ô À#·Hê ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nHê´ ` ø£qø£d+ü ø±XË'’ ` eTè<äT|”H'’Ó ` eTH√s¡yTÓ 'Æ ` eTè<ä+>∑+
` |ü]|”&´É ` n+¬>'’ ` Á|üdTü bÕÔ ` eT‘·˝Ô À#·Hê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nHê´ eT‘·˝Ô À#·Hê ø£qø£d+ü ø±XË'’ , eTè<äT |”H'’Ó , eTH√s¡yTÓ 'Æ ,
n+¬>'’ eTè<ä+>∑+ |ü]|”&´É Á|üdTü bÕÔ.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` nHê´ eT‘·˝Ô À#·Hê R y˚i=ø£ eT~sêøÏ,å ø£qø£d+ü ø±XË'’ R düTes¡eí TT‘√
düe÷qyÓTqÆ {Ï,º eTè<äT|”H'’Ó R ø√eT\eTT>∑qT ã*wü̃eTT\T>∑ qTqïyÓ’ , eTH√s¡yTÓ 'Æ
R eTH√Vü≤s¡eTT˝…j ’ T· Tqï, n+¬>'’ R (‘·q) nej·TeeTT\#˚, eTè<ä+>∑+ |ü]|”&´É R
eT<Ó\› qT >∑{>ºÏ ± n~$T|ü{,ºÏ Á|üdTü bÕÔ R >±&ÛeÉ TT>± ìÁ~+#·T #·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚i=ø£ eT~sêøÏå ø√eT\eTT\TqT, ã\dæq$j·TTqT, düTes¡#í êÃ¤jT·
>∑\$j·TTqT n>∑T ‘·q eTH√Vü≤s¡eTT˝…q’ nej·TeeTT\‘√ eTè<ä+>∑eTTqT >∑{>ºÏ ±
øö–*+#·Tø=ì |üsT¡ +&ç j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ uÛTÑ »bÕsêÙ«+‘·sù¡ dqú ø£ø>πå£ D ø£èXÀ<äØ ˆ
|üDy˚q düV‰ü -ì+<ë´ düTbÕÔ eT<äøè£ ‘·ÁX¯e÷ ˆˆ 43
(10) ` <äX¯eTdüs¡Z 335
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛTÑ »bÕsêÙ«+‘·sù¡ dqú ` ø£ø>πå£ D ` ø£èXÀ<äØ ` |üDy˚q ` düV≤ü `
nì+<ë´ ` düTbÕÔ ` eT<äøè£ ‘·ÁX¯e÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eT<äøè£ ‘·ÁX¯e÷, nì+<ë´, ø£èXÀ<äØ uÛTÑ »bÕsêÙ «+‘·sù¡ dqú ,
ø£ø>πå£ D, |üDy˚q düV≤ü , düTbÕÔ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT<äø£è‘·ÁX¯e÷ R eT<ÛäTbÕHê~ eT<äeTT#˚ ÁX¯$T+∫j·TTqï,
nì+<ë´ ø£èXÀ<äØ R ñ‘·eÔ To\e‹jÓTÆ qqT ‘·qTeT<Û´ä eT, uÛTÑ »bÕsêÙ «+‘·sù¡ dqú R
uÛTÑ »eTT\≈£îqT, Á|üøÿ£ \≈£îqT eT<Û´ä >±qTqï{Ï,º ø£ø>πå£ D R #·+ø£jT· + ~$T&ÉTÃø=qï{Ï,º
|üDy˚q düV≤ü R |üDeeTT‘√ >∑÷&ç, düTbÕÔ R ìÁ~+#·T #·T+&ÓqT.
‹\ø£eTT :` |üDeeTT R eT<Ó\› , eT<äøè£ ‘·ÁX¯e÷ R yê<äéTT\#˚ bı+~q ÁX¯eT
>∑\~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT<ÛTä ùde#˚ ˇ&É˝s… T¡ >∑ø,£ ÁX¯eTqT#Ó+~q ø£èXÊ+–jÓTÆ q ˇø±H=ø£
ñ‘·eÔ Teì‘·, |üDeeTHÓ&TÉ yê<ä´$X‚weü TTqT, uÛTÑ »eTT\‘√ #·+ø£ ì]øÏ+#·Tø=ì
ìÁ~+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ &ç+&çeT+ |ü]>∑èVü‰´Hê´ ‘·<’Ó∏ yêdüø&Ô£ +ç &çe÷ ˆ
Á|üdTü bÕÔ ‘·sT¡ D+ e‘·‡ eTT|ü>÷∑ ùV≤é uÛ≤$T˙ ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` &ç+&çeT+ ` |ü]>∑èVü≤´ ` nHê´ ` ‘·<ë∏ ` @e ` Ädüø&Ô£ +ç &çe÷
` Á|üdTü bÕÔ ` ‘·sT¡ D+ ` e‘·‡yéT ` ñ|ü>÷∑ Vü≤´ ` Çe ` uÛ≤$T˙ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ädüø&Ô£ +ç &çe÷, nHê´ uÛ≤$T˙ ‘·<e’Ó∏ &ç+&çeT+ |ü]>∑èVü≤´,
‘·sT¡ D+, e‘·‡yéT, ñ|ü>÷∑ Vü≤´ Çe Á|üdTü bÕÔ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ädüø&Ô£ +ç &çe÷ R n+{Ïô|≥Tºø=qï &ç+&çeTeTT>∑\, nHê´ uÛ≤$T˙
R y˚i=ø£ j·TTe‹, ‘·<e’Ó∏ R nfÒ,¢ &ç+&çeT+ |ü]>∑èVü≤´ R (y˚i=ø£) &ç+&çeTeTTqT
<ä>sZ∑ ≈¡ î£ rdüTø=ì, ‘·sT¡ D+ R Á|æjT· Tì, e‘·‡+ R _&Éq¶ T (>∑÷&É), ñ|ü>÷∑ Vü≤´ Çe
R øö–*+#·Tø=ì j·TTqï≥T¢, Á|üdTü bÕÔ R ìÁ~+#·T #·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ädüø‘ÔÏ √, &ç+&çeTeTTqT ‘·q ˇ&ç˝ÀìøÏ rdüTø=ìj·TTqï uÛ≤$Tì
jÓTTø£‘,Ó y˚i=ø£ &ç+&çeTeTTqT>∑÷&É Ç+ø=ø£ #˚‹‘√ <ä>sZ∑ ≈¡ î£ rdæø=ì ‘·q uÛsÑ qÔ¡ T
ˇø£ Á|üøÿ£ qT, _&Éq¶ T y˚i=ø£ Á|üøÿ£ qT #˚sT¡ Ãø=ì øö–*+#·Tø=qï≥T¢>± &ç+&çeTeTT\T
s¬ +&ç+{Ï‘√ ìÁ<äb˛e⁄ #·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ø±∫ <ë&É+ãs¡+ HêØ uÛTÑ »dü+jÓ÷>∑|&” ‘ç y· Té ˆ
ø£è‘ê« ø£eT\|üÁ‘êø°å Á|üdTü bÕÔ eT<äy÷Ó Væ≤‘ê ˆˆ 45
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø± ` ∫‘Y ` Ä&É+ãs¡+ ` HêØ ` uÛTÑ »dü+jÓ÷>∑|&” ‘ç +· ` ø£è‘ê«
` ø£eT\|üÁ‘êø°å ` Á|üdTü bÕÔ ` eT<äy÷Ó Væ≤‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±∫‘Y ø£eT\|üÁ‘êø°å HêØ eT<äyÓ÷Væ≤‘ê dür Ä&É+ãs¡+
uÛTÑ »dü+jÓ÷>∑|&” ‘ç +· ø£è‘ê« Á|üdTü bÕÔ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±∫‘Y ø£eT\|üÁ‘êø°å HêØ R ˇø±H=ø£ ø£eT\<äfi≤øÏ,å eT<äy÷Ó Væ≤‘ê
dür R eT<ä|üs¡eX¯ósê˝…’, Ä&É+ãs¡+ R Ä&É+ãs¡ eTqT yê<ä´$X‚wüeTTqT,
uÛTÑ »dü+jÓ÷>∑|&” ‘ç +· ø£è‘ê« R s¬ +&ÉT u≤VüQe⁄\jÓTTø£ÿ dü+jÓ÷>∑eTT#˚ |”&+ç ∫,
Á|üdTü bÕÔ R >±&ÛeÉ TT>± ìÁ~+#·T#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˇø±H=ø£ ø£eT˝≤øÏå eT<ä|üs¡eX¯ósê˝…’ Ä&É+ãs¡ eTHÓ&ç yê<ä´
$X‚wüeTTqT ‘·q ¬s+&ÉT u≤VüQe⁄\‘√ >∑{Ïº>± n~$T|ü{Ïº >±&ÛÉeTT>± ìÁ~+#·T
#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ø£\o eT|ü$<Ûë´Hê´- Á|üdTü bÕÔ uÛ≤‹ uÛ≤$T˙ ˆ
edü+‘˚ |ü⁄wüŒX¯ã˝≤ e÷˝Òe |ü]e÷]®‘ê ˆˆ 46
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£\oyéT ` n|ü$<Û´ä ` nHê´ ` Á|üdTü bÕÔ ` uÛ≤‹ ` uÛ≤$T˙ `
edü+‘˚ ` |ü⁄wüŒX¯ã˝≤ ` e÷˝≤ ` Çe ` |ü]e÷]®‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` edü+‘˚ |ü]e÷]®‘ê, |ü⁄wüŒX¯ã˝≤ e÷˝≤ Çe, nHê´ uÛ≤$T˙
ø£\oyéT n|ü$<Û´ä Á|üdTü bÕÔ uÛ≤‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` edü+‘˚ R edü+‘· ãTT‘·Te⁄q+<äT, |ü]e÷]®‘ê R #·ø£ÿ>±
‘·&TÉ |üã&çq, |ü⁄wüŒX¯ã˝≤ e÷˝≤ Çe R $$<Ûeä s¡eí TT\T >∑\ |üPe⁄\<ä+&Ée˝…,
nHê´ uÛ≤$T˙ R y˚s=ø£ eì‘·, ø£\oyéT n|ü$<Û´ä R »\ø£\X¯eTTqT ˇs¡>Á∑ ‘√dæ,
Á|üdTü bÕÔ R >±&ÛìÉ Á<ë|üse¡ X¯jTÆÓ , uÛ≤‹ R Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` |ü⁄wüŒX¯ã\yÓTqÆ , ‘·&dç qæ e÷\e˝… qTqï<äqT≥#˚ Ä j·TTe‹
≈£î+≈£îe÷~ »\eTT#˚ ‘·&dç j
æ T· Tqï<äì ‘Ó*j·Te˝…qT ˝Ò<ë $$<Ûyä TÓ qÆ ÄuÛsÑ D¡ eTT\‘√
(10) ` <äX¯eTdüs¡Z 337
n\+ø£]+|üã&çjT· Tqï<äì Á>∑V≤æ +#·e˝…qT. á eì‘· sêeDTìjÓTTø£ÿ bÕqbÕÁ‘·qT
<Û]ä +#·T j·TTe‹jÓTÆ j·TT+&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˇø±H=ø£ j·TTe‹, ‘·q jÓTT<äq› Tqï »\ø£\X¯eTTqT ˇs¡>∑ Á<√#·Tø=ì
‘·&dç bæ ˛sTTq|üŒ{ÏøìÏ >±&ÛìÉ Á<ë|üse¡ X¯jTÆÓ j·TT+&ÓqT. ÄyÓTqT #·÷&É>± edü+‘·
ãTT‘·Te⁄q+<äT s¡+>∑Ts¡+>∑T\ |üPe⁄\‘√ ì]à+|üã&ç #·ø£ÿ>± ‘·&ÉT|üã&çq
|ü⁄wüŒe÷*ø£e˝… qT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ bÕDÏu≤Û ´+ #· ≈£î#Í ø±∫ ‘·T‡es¡øí \£ XÀ|üeTÚ ˆ
ñ|ü>÷∑ Vü‰´ã˝≤ düTbÕÔ ìÁ<ëã\|üsêõ‘ê ˆˆ 47
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` bÕDÏu≤Û ´+ ` #· ` ≈£î#Í ` ø± ` ∫‘Y ` düTes¡øí \£ XÀ|üeTÚ `
ñ|ü>÷∑ Vü≤´ ` nã˝≤ ` düTbÕÔ ` ìÁ<ëã\|üsêõ‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±∫‘Y nã˝≤ bÕDÏu≤Û ´+ düTes¡øí \£ XÀ|üeTÚ ≈£î#Í ñ|ü>÷∑ Vü≤´,
ìÁ<ëã\|üsêõ‘ê (dür) düTbÕÔ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±∫‘Y nã˝≤ R ˇø±H=ø£ Åd,Ô” düTes¡øí \£ XÀ|üeTÚ ≈£î#Í R dü«s¡í
≈£î+uÛeÑ TT\ e+{Ï ≈£î#·eTT\qT, bÕDÏu≤Û ýéT ñ|ü>÷∑ Vü≤´ R ‘·q s¬ +&ÉT #˚‘T· \
‘√&ÉqT ø£|ü ø=ì, ìÁ<ëã\|üsêõ‘ê R ìÁ<äjTÓ Tø£ÿ rÁe‘·#˚ yÓTeÆ Ts¡∫q<Ó,’ düTbÕÔ
R ìÁ~+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT]jÓTTø£Åd”Ô düTes¡í≈£î+uÛÑeTT\e+{Ï ‘·q ≈£î#·eTT\qT ¬s+&ÉT
#˚‘T· \‘√&ÉqT ø£|ü ø=ì >±&ÛìÉ Á<ë|üse¡ X¯jTÆÓ X¯jT· ì+∫ j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ nHê´ ø£eT\|üÁ‘êø°å |üPsπ +í <äTdü<èä XÊqHê ˆ
nHê´ e÷*+>∑´ düTÁXÀD°+ Á|üdTü bÕÔ eT<ä$Vü≤«˝≤ ˆˆ 48
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nHê´ ` ø£eT\|üÁ‘êø°å ` |üPsπ +í <äTdü<èä XÊqHê ` nHêýéT `
Ä*+>∑´ ` düTÁXÀD°+ ` Á|üdTü bÕÔ ` eT<ä$Vü≤«˝≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£eT\|üÁ‘êø°,å |üPsπ +í <äTdü<èä XÊqHê, nHê´ eT<ä$Vü≤«˝≤ dür
nHê´+, düTÁXÀD°yTé , Ä*+>∑´ Á|üdTü bÕÔ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£eT\|üÁ‘êø°å R |ü<àä |üÁ‘·eTT\ e+{Ï ø£qTï\T >∑\~j·TTqT,
|üPsπ +í <äTdü<èä XÊqHê R ì+&ÉT#·+Á<äTì uÀ*q eTTKeTT >∑\~j·TTqT n>∑T, nHê´
R y˚s=ø£ j·TTe‹, eT<ä$Vü≤«˝≤ dür R eT<äq|üse¡ X¯jTÆÓ , nHê´+ düTÁXÀD°+ R
|òTü qyÓTqÆ ø£{ÁÏ |ü<X˚ e¯ TT>∑\ y˚s=ø£ j·TTe‹ì, Ä*+>∑´ R øö–*+#·Tø=ì, Á|üdTü bÕÔ
R >±&ÛeÉ TT>∑ ìÁ~+#·T #·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ô|<ä› ø£qTï\TqT, düT+<äsy¡ TÓ qÆ eTTKeTTqT >∑\ y˚i=ø£ j·TTe‹,
eT<äq|üse¡ X¯ósê˝…’ $XÊ\yÓTqÆ ø£{ÁÏ |ü<X˚ e¯ TT>∑\ y˚i=ø£ j·TTe‹ì øö–*+#·Tø=ì
>±&ÛeÉ TT>± ìÁ~+#·T #·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Ä‘√<ë´ì $∫Á‘êDÏ |ü]wü«»´ es¡Ådj Ôæ T· ' ˆ
ì|”&´É #· ≈£î#Ó’ düT‡bÕÔ' ø±$Tq´' ø±eTTø± ìe ˆˆ 49
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ä‘√<ë´ì ` $∫Á‘êDÏ ` |ü]wü«»´ ` es¡Ådj Ôæ T· ' ` ì|”&´É ` #· `
≈£î#Ó'’ ` düTbÕÔ' ` ø±$Tq´' ` ø±eTTø±Hé ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±eTTø±Hé, ≈£î#Ó’' ì|”&É´ es¡ÅdæÔj·T' $∫Á‘êDÏ Ä‘√<ë´ì
|ü]wü«»´ düTbÕÔ'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±eTTø±Hé R ø±eTT≈£î\qT, ≈£î#Ó’' ì|”&˚é R düÔqeTT\‘√
|”&+ç ∫q≥T¢>±, es¡Ådj Ôæ T· ' R düT+<äsT¡ ˝…q’ j·TTe‘·T\T, $∫Á‘êDÏ Ä‘√<ë´ì R
$∫Á‘·eTT˝…q’ yê<ä´$X‚weü TT\qT, |ü]wü«»´ R øö–*+#·Tø=ì, düTbÕÔ' R ìÁ~+#·T
#·T+&ç].
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` Ä‘√<ë´ì MD≤<ë´ì ` MD≤~ø£eTT (‘·‘e· TT), eTTs¡C≤~ø£eTT
(Äq<äeΔ TT), e+XÊ~ø£eTT (düTwæse¡ TT), ø±+dü´‘êfi≤~ø£eTT (|òTü qeTT) á Hê\TZ
$<Ûeä TT\>∑T yê<äéTT\T yê~Á‘·eTìj·TT, Ä‘√<äéTìj·TT ù|s=ÿq ã&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø=+‘·eT+~ düT+<äs¡T\T, $∫Á‘·eTT˝…’q ‘·eT ‘·eT yê<ä´
$X‚wüeTT\qT, ø±$TqT˝…’q Åd”Ô\T, ‘·eT ø±eTT≈£î\qT ≈£î#·eTT\‘√ n~$T
øö–*+#·Tø=qï≥T¢ øö–*+#·Tø=ì ìÁ~+#·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ ‘êkÕ y˚Tø±+‘·$q´ùdÔ X¯j÷· Hê+ X¯jT· H˚ X¯óuÛÒ ˆ
<ä<sä Ù¡ s¡÷|üd+ü |üHêï eT|üsê+ dü ø£|æ ÅdÔæ‡j·TyéT ˆˆ 50
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êkÕyéT ` @ø±+‘·$q´ùdÔ ` X¯j÷· Hê+ ` X¯jT· H˚ ` X¯óuÛÒ `
<ä<sä Ù¡ ` s¡÷|üd+ü |üHêïyéT ` n|üsê+ ` dü' ` ø£|'æ ` Ådj Ôæ T· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ø£|'æ ‘êkÕyéT @ø±+‘·$q´ùdÔ X¯jT· H˚ X¯j÷· Hê+ s¡÷|ü
dü+|üHêïyéT n|üsê+ Ådj Ôæ T· + <ä<sä Ù¡ .
(10) ` <äX¯eTdüs¡Z 339
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘êkÕ+ R Ä Åd\Ô” +<ä]˝ÀqT,
@ø±+‘·$q´ùdÔ R Á|ü‘´˚ ø£eTT>± y˚jT· ã&çq{Ï,º X¯óuÛÒ X¯jT· H˚ R eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ
X¯j·T´j·T+<äT, X¯j·÷Hê+ R ìÁ~+#·T#·Tqï{Ïº, s¡÷|üdü+|üHêï+ R >=|üŒ<Ó’q
s¡÷|üyu’Ó eÑÛ eTT ø£*–q{Ï,º n|üsê+ Ådj
Ôæ T· + R y˚s=ø£ eì‘·qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä eì‘·\≈£î ø=~›<÷ä s¡eTTq+<äT y˚iT>± @sêŒ≥T #˚jT· ã&çjT· Tqï,
ñ‘·eÔ TyÓTqÆ X¯jT· ´ô|’ |üe[+∫j·TTqï, >=|üŒ<Óq’ s¡÷|üd+ü |ü<‘ä √ $sêõ\T¢#T· qï
y˚i=ø£eì‘·qT Ä+»H˚jT· T&ÉT ø£qT>=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ eTTø±ÔeTDÏdeü ÷j·TT¬øÌÔ s¡÷“¤wDü Æ… düT‡$uÛ÷Ñ wæ‘êyéT ˆ
$uÛ÷Ñ wüjT· +r $Te ‘· ‘·‡«Á•j·÷ uÛeÑ H√‘·eÔ TyéT ˆˆ 51
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTTø±ÔeTDÏdeü ÷j·TT¬ø'ÌÔ ` uÛ÷Ñ wüD'Æ… ` düT$uÛ÷Ñ wæ‘êyéT ` $uÛ÷Ñ wü
j·T+ryéT ` Çe ` ‘·‘Y ` dü«Á•j·÷ ` uÛeÑ H√‘·eÔ TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTTø±ÔeTDÏdeü ÷j·TT¬ø'ÌÔ uÛ÷Ñ wüD'Æ… düT$uÛ÷Ñ wæ‘êyéT dü«Á•j·÷
‘·‘Y uÛeÑ H√‘·eÔ T+ $uÛ÷Ñ wüjT· +ryéT Çe ($sê»e÷Hê+ Ådj Ôæ T· + <ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTTø±ÔeTDÏdeü ÷j·TT¬ø'ÌÔ R eTT‘·éTT\‘√&ÉqT s¡‘ï· eTT\‘√&ÉqT
>∑÷&çq{Ï,º uÛ÷Ñ wüD'Æ… R ÄuÛsÑ D¡ eTT\#˚, düT$uÛ÷Ñ wæ‘ê+ R #·øÿ£ >± n\+ø£]+|üã&ç
j·TTqï~j·TTqT, dü«Á•j·÷ R ‘·q XÀuÛ#Ñ ,˚ ‘·‘Y uÛeÑ H√‘·eÔ T+ R Ä ~eúÛeÑ qeTTqT,
$uÛÑ÷wüj·T+ryéT Çe R n\+ø£]+#·T #·Tqï~j·TTqTe˝… ($sê»e÷Hê+ R
XÀ_Û\T¢#T· qï, Ådj Ôæ T· + R eì‘·qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTT‘·éTT\‘√&ÉqT, s¡‘·ïeTT\‘√&ÉqT ì+&çq ÄuÛÑs¡DeTT\‘√
n\+ø£]+|üã&çq Ä ~eúÛeÑ qeTTqT ‘·q X¯Øs¡XÀuÛ#Ñ ˚ n\+ø£]+#·T#·Tqï{Ï,º y˚i=ø£ÿ
eì‘·qT Vü≤qTeT+‘·T &É#≥ · >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ >öØ+ ø£qø£esêíu≤Û $TcÕº eT+‘·'|ü⁄sπ X¯«ØyéT ˆ
ø£|æ s¡à+&√<äØ+ ‘·Á‘· X¯j÷· Hê+ #ês¡Ts¡÷|æDy° Té ˆˆ 52
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >öØ+ ` ø£qø£esêíu≤Û yéT ` ÇcÕºyTé ` n+‘·'|ü⁄sπ X¯«ØyéT ` ø£|'æ `
eT+&√<äØ+ ` ‘·Á‘· ` X¯j÷· Hê+ ` #ês¡Ts¡÷|æDy° Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|æ' ‘·Á‘· X¯j·÷Hê+, >öØ+, ø£qø£esêíuÛ≤yéT, ÇcÕºyéT,
n+‘·'|ü⁄sπ X¯«Ø+, #ês¡Ts¡÷|æD+° , eT+&√<äØ+, (<ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|æ' R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘·Á‘· X¯j·÷Hê+ R nø£ÿ&É
X¯j·Tì+∫j·TTqï, >öØ+ R |ü#·Ã¤ì es¡íeTT >∑\~j·TTqT, ø£qø£esêíuÛ≤+ R
düTes¡#í êÃ¤jT· ‘√ Á|üø±•+#·T q~j·TTqT, ÇcÕº+ R sêeDTq≈£î Á|æjT· Tsê\TqT,
n+‘·'|ü⁄sπ X¯«Ø+ R n+‘·' |ü⁄s¡eTTq≈£î n~Û|‹ü jÓTÆ q~j·TTqT, #ês¡Ts¡÷|æD+° R
düT+<äs¡yÓTÆq s¡÷|üeTT >∑\~j·TTq>∑T, eT+&√<äØ+ R eT+&√<ä]ì, <ä<äs¡Ù R
#·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚T*$T ã+>±s¡eTTe+{Ï |ü#Ã· ì <˚V≤ü #êÃ¤jT· >∑\~j·TTqT, sêeDTì
ø£‘·´+‘· Á|æj·TTsê\TqT, n+‘·'|ü⁄s¡eTTq≈£î düsê«~Ûø±]DÏj·TTqT, düT+<äs¡yÓTÆq
s¡÷|üeTT >∑\~j·TTqT n>∑T eT+&√<ä] n#·Ã≥ X¯jT· ì+∫ j·TT+&É>±, Vü≤qTeT
#·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘ê+ <äècºÕ« eTVü‰u≤VüQs¡÷“¤w‘æ ê+ e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆ
‘·sÿ¡ j·÷e÷dü d”‘‹˚ s¡÷|üjT· Úeqdü+|ü<ë ˆˆ 53
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘ê+ ` <äècºÕ« ` eTVü‰u≤VüQ' ` uÛ÷Ñ wæ‘ê+ ` e÷s¡T‘ê‘·à»'
` ‘·sÿ¡ j·÷e÷dü ` d”‘ê ` Ç‹ ` s¡÷|üjT· Úeqdü+|ü<ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eTVü‰u≤VüQ' e÷s¡T‘ê‘·à»', uÛÑ÷wæ‘ê+ ‘ê+ <äècºÕ«
s¡÷|üjT· Úeqdü+|ü<ë d”‘ê Ç‹, ‘·sÿ¡ j·÷e÷dü.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` dü' eTVü‰u≤VüQ' e÷s¡T‘ê‘·à»' R Ä eTVü‰Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT,
uÛÑ÷wæ‘ê+ ‘ê+ <äècºÕ« R #·ø£ÿ>± n\+ø£]+|üã&çj·TTqï, ÄyÓTqT >±+∫,
s¡÷|üjT· Úeqdü+|ü<ë R kÂ+<äs´¡ eTTjÓTTø£ÿj·TT, j·TÚeqeTTjÓTTø£ÿj·TT yÓu’ eÑÛ eTT#˚,
d”‘ê Ç‹ R d”‘· j·Tì, ‘·sÿ¡ j·÷e÷dü R }Væ≤+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` eT+&√<ä] y˚sT¡ >± @ø±+‘·Xj
¯ T· ´ô|’ |üsT¡ +&ç j·TT+&ÉT≥#˚ ÄyÓT d”‘·
j·TqT }Vü≤ Vü≤qTeT≈£î >∑˝qZ… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nH˚ø£uÛÑ÷wüDeTT\‘√ n\+ø£]+|üã&ç s¡÷|üj·TÚeqdü+|ü<ä\#˚
$sêõ\T¢#T· qï Ä eT+&√<ä]ì #·÷&É>H∑ ˚ Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î ÄyÓT d”‘j
· T˚ yÓ÷ j·TqT
}Vü≤ bı&ÉyTÓ qT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤sπ ¸D eTVü≤‘ê j·TTø√Ô qq+<ä Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü ˆˆ 54
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤sπ ¸D ` eTVü≤‘ê ` j·TTø£'Ô ` qq+<ä ` Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü ˆˆ
(10) ` <äX¯eTdüs¡Z 341
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü R yêqsêÁπ>düsT¡ &Óq’ Vü≤qTeT, eTVü≤‘ê Vü≤sπ ¸D
j·TTø£'Ô R >=|üŒ<Óq’ Vü≤s¡¸eTT‘√ ≈£L&çqyê&Ó,’ qq+<ä R Äq+~+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ÁX‚wß˜ü &Óq’ j·÷ Vü≤qTeT, d”‘q· T p∫, #·÷∫‹qqT uÛ≤eq‘√
n$T‘·yTÓ qÆ Vü≤s¡¸eTTqT bı+~ $TøÏÿ*>± Äq+~+#ÓqT.
(yêÚ≤´qø±s¡T\+<äsT¡ qT, XÊØs¡øy£ TÓ qÆ ~ Vü≤s¡¸eTìj·TT, e÷qdæøy£ TÓ qÆ ~
Äq+<äeTT nìj·TTqT #Ó|Œæ ])
XÀ¢ˆˆ Äk˛Œ¤≥j·÷e÷dü #·T#·T+ã |ü⁄#·Ã+¤
qq+<ä ∫Áø°&É »>ö »>±eT ˆ
dü+Ô uÛ≤ qs√Vü≤ ìï|übÕ‘· uÛ÷Ñ eTÚ
ì<äsÙ¡ j·THé kÕ«+ Á|üøè£ ‹+ ø£|H” êyéT ˆˆ 55
ª eT+&√<äØ<äs¡Ùq+μμ HêeT
<äX¯eTdü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Äk˛Œ¤≥j·÷e÷dü ` #·T#·T+ã ` |ü⁄#·Ã+¤ ` qq+<ä ` ∫Áø°&É `
»>ö ` »>±eT ` dü+Ô uÛ≤Hé ` ns√Vü≤‘Y ` ì|übÕ‘· ` uÛ÷Ñ eTÚ ` ì<äsÙ¡ j·THé `
kÕ«+ ` Á|üøè£ ‹+ ` ø£|H” êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' kÕ«+ Á|üø£è‹+ ì<äs¡Ùj·THé Äk˛Œ¤≥j·÷e÷dü, |ü⁄#·Ã¤+
#·T#·T+ã, qq+<ä, ∫Áø°&,É »>ö, »>±eT, dü+Ô uÛ≤Hé ns√Vü≤‘Y, uÛ÷Ñ eTÚ ì|übÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, kÕ«+ R ‘·q<Óq’ , ø£|H” ê+ Á|üøè£ ‹+ R
yêqs¡d«ü uÛ≤eeTTqT, ì<äsÙ¡ j·THé R #·÷|ü⁄#·T, Äk˛Œ¤≥j·÷e÷dü R (uÛTÑ »eTT\qT)
#·]#ÓqT, |ü⁄#·Ã¤+ #·T#·T+ã R ‘√ø£qT eTT~›&ÉTø=HÓqT, qq+<ä R Äq+<äeTT
H=+<ÓqT, ∫Áø°&É R Ä≥˝≤&ÓqT, »>ö R bÕ&ÓqT, »>±eT R yÓ&˝É q… T, dü+Ô uÛ≤Hé
ns√Vü≤‘Y R dü+Ô uÛeÑ TT\qT Äs√Væ≤+#ÓqT, uÛ÷Ñ eTÚ ì|übÕ‘· R H˚\MT~øÏ ñ]¬øqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ∫Áø°&É R qè‘·éTT #˚ôdqT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` »>ö R dü+‘√wüeTT#˚ ≈£Lìsê>∑eTT\T rôdqT.
‹\ø£eTT :` á #˚w\ºü ìïj·TTqT @ø±+‘·eTTq+<äTqï Vü≤qTeT≈£î düV≤ü »eTT\T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘q· T #·÷∫‹qqT Äq+<äeTT‘√ Vü≤qTeT ‘·q düV≤ü »yÓTqÆ ø£|æ
dü«uÛ≤eeTTqT yÓ\&¢ +ç #·T#·T »ã“\T #·s#¡ T· #·T, ‘√ø£qT eTT~›&TÉ ø=ì, Äq+<äeTT‘√
>¬ +‘·T#·T, bÕ&ÉT#·T, yÓqTø£eTT+<äT\≈£î |üsT¡ –&ÉT#·T, dü+Ô uÛeÑ TT ˝…≈î£ ÿ#·T, ÁøÏ+~øÏ
<äTeTT≈£î#·T, ‘·q Äq+<ë‹X¯jT· eTTqT |ü\T$<Ûeä TT\T>± yÓ\&¢ +ç #ÓqT.
ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Ûä $es¡DeTTq+<äT
ªªeT+&√<äØ<äsÙ¡ qeTTμμ nqT
|ü<äedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
@ø±<äX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ne<Û÷ä j·T #· ‘ê+ ãT~Δ+ ãuÛ÷Ñ yêedæ‘ú · dü<Ô ë ˆ
»>±eT #ê|üsê+ ∫+‘ê+ d”‘ê+ Á|ü‹ eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ne<Û÷ä j·T ` #· ` ‘ê+ ` ãT~Δ+ ` ãuÛ÷Ñ e ` nedæ‘ú '· ` ‘·<ë
` »>±eT ` #· ` n|üsê+ ` ∫+‘ê+ ` d”‘ê+ ` Á|ü‹ ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ø£|'æ ‘·<ë ‘ê+ ãT~ΔyTé ne<Û÷ä j·T, nedæ‘ú '· ãuÛ÷Ñ e,
d”‘ê+ Á|ü‹ n|üsê+ ∫+‘ê+ »>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ø£|'æ R yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Óq’ Ä Vü≤qTeT, ‘·<ë R n|ü&ÉT, ‘ê+
ãT~Δ+ R Ä }Vü≤qT, ne<Û÷ä j·T R ‘=\–+#·Tø=ì, nedæ‘ú '· ãuÛ÷Ñ e R dü«dü∫ú ‘·T&Ô ’Ó
j·TT+&ÓqT. d”‘ê+ Á|ü‹ R d”‘e· TàqT >∑÷]Ã, n|üsê+ ∫+‘ê+ R y˚iT∫+‘·qT,
»>±eT R bı+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä+»H˚jT· T&ÉT yÓ+≥H˚ ‘·q≈£î ø£*–q ÁuÛeÑ ÷‘·àø£yTÓ qÆ Ä uÛ≤eqqT
‘=\–+#·Tø=ì dü«dü∫ú ‘·T&Ô ’Ó j·TT+&ÓqT. n|ü&ÉT n‘·&TÉ d”‘êe÷‘·qT >∑÷]Ã ‹]–
á Ø‹>± Ä˝À∫+|ü<=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ q sêy˚TD $j·TTø±Ô kÕ dü«|ü⁄Ô eTs¡Ω‹ uÛ≤$T˙ ˆ
q uÛÀ≈£î+Ô Hê|ü´\+ø£sT¡ +Ô q bÕq eTT|üùd$‘·TyéT ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q sêy˚TD ` $j·TTø±Ô ` kÕ ` dü«|ü⁄yÔ Té ` ns¡Ω‹ ` uÛ≤$T˙ ` q
` uÛÀ≈£î+Ô ` q ` n|æ ` n\+ø£sT¡ +Ô ` q ` bÕqyéT ` ñ|üùd$‘·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêy˚TD $j·TTø±Ô kÕ uÛ≤$T˙ dü«|ü⁄+Ô q ns¡Ω‹— uÛÀ≈£î+Ô q
ns¡Ω‹— n\+ø£sT¡ yÔ Té n|æ, q ns¡Ω‹, bÕqyéT ñ|üùd$‘·T+ #·, q ns¡Ω‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêy˚TD $j·TTø±Ô R sêeTTì#˚ m&Éu≤≥T H=+~q{Ï,º kÕ uÛ≤$T˙
R Ä d”‘e· Tà, dü«|ü⁄+Ô q ns¡Ω‹ R ìÁ~+#·T≥≈£î ‘·><∑ Tä . uÛÀ≈£î+Ô q ns¡Ω‹ R
uÛTÑ õ+#·T≥≈£î ‘·><∑ Tä , n\+ø£sT¡ yÔ Té n|æ R n\+ø£]+#·Tø=qT≥≈£îqT, Hês¡Ω‹ R
‘·–j·TT+&É<Tä , bÕqyéT ñ|üùd$‘·T+ #· R eT<äéTTqT ùd$+#·T≥≈£îqT, Hês¡Ω‹ R
‘·><∑ Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeTTìqT+&ç m&Éu≤≥T H=+~q d”‘·eTà ìÁ~+#·T≥≈£î >±ì,
uÛTÑ õ+#·T≥≈£î >±ì, n\+ø£]+#·Tø=qT≥≈£î>±ì, eT<äéTTqT ùd$+#·T≥≈£î >±ì
mqï&ÉTqT ‘·–j·TT+&É<Tä .
XÀ¢ˆˆ Hêq´+ qs¡ eTT|ükÕú‘T· + düTsêD≤ eT|æ #˚X«¯ s¡yTé ˆ
q Væ≤ sêeTdüeT' ø£•Ã ~«<ä´‘˚ Á‹<äX‚ wü«|æ ˆ
nH˚´j·T$T‹ ì•Ã‘·´ bÕquÛ÷Ñ eTÚ #·#ês¡ dü' ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` nq´+ ` qs¡yTé ` ñ|ükÕú‘T· + ` düTsêD≤yéT ` n|æ ` #· `
áX¯«s¡yTé ` q ` Væ≤ ` sêeTdüeT' ` ø£' ` ∫‘Y ` $<ä´‘˚ ` Á‹<äXw‚ ßü ` n|æ `
nHê´ ` Çj·TyéT ` Ç‹ ` ì•Ã‘·´ ` bÕquÛ÷Ñ eTÚ ` #·#ês¡ ` dü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (kÕ) nq´+ qs¡yTé ñ|ükÕú‘T· + Hês¡Ω‹, düTsêD≤yéT áX¯«s¡+
#ê|æ ñ|ükÕú‘T· + Hês¡Ω‹. Á‹<äXw‚ ßü n|æ sêeTdüeT' ø£•Ã‘Y qVæ≤ $<ä´‘˚. Çj·T+
nHê´ Ç‹ ì•Ã‘·´ dü' bÕquÛ÷Ñ eTÚ #·#ês¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ R Ä d”‘êkÕ~Û«, nq´+ qs¡+ R |üs|¡ ⁄ü s¡Twüßì, ñ|ükÕú‘T· + R
ùd$+#·T≥≈£î, q ns¡Ω‹ R ‘·><∑ Tä , düTsêD≤yéT áX¯«s¡+ #ê|æ R <˚e‘·\≈£î n~Û|‹ü jÓTÆ q
Ç+Á<äTì>∑÷&É, (ñ|ükÕú‘T· + R ùd$+#·T≥≈£î), q ns¡Ω‹ R ‘·><∑ Tä , Á‹<äXw‚ ßü n|æ R
<˚e‘·\˝À >∑÷&É, sêeTdüeT' R lsêeTTì‘√ düe÷qyÓTqÆ yê&ÉT, ø£•Ã‘Y qVæ≤ $<ä´‘˚
R me«&ÉTqT ñ+&É&TÉ , Çj·T+ R áyÓT, nHê´ R y˚i=ø£ÿ‘Ó, Ç‹ R nì, ì•Ã‘·´ R
ìX¯ÃsTT+#·Tø=ì, (dü'RÄ Vü≤qTeT), bÕquÛ÷Ñ eTÚ R bÕq eT+~s¡eTTq+<äT, #·#ês¡
R ‹s¡T>∑T#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘êkÕ~Û« |üs|¡ ⁄ü s¡Twüß HÓe«]ì #˚sq¡ +^ø£]+#·<Tä . Á‹˝Àø±~Û|‹ü ì
>∑÷&É ø£HÓï‹Ô #·÷&É<äT. <˚e‘·\+<ä]˝À >∑÷&É lsêeTTì‘√ düe÷qyÓTÆq
yê&ÉT+&ÉuÀ&ÉT. Ç#·≥ H˚qT #·÷#·T#·Tqï áyÓT y˚ie… «‘Ój÷Ó nsTTj·TT+&ÉTqT.
nì ìX¯ÃsTT+#·Tø=ì Vü≤qTeT ‹]– Ä bÕqeT+~s¡eTTq+<äT ‹s¡T>±&É <=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ Áø°&‘ç ˚ Hê|üsê' ø±¢+‘ê ^‘˚q #· ‘·<ë∏ -|üsê' ˆ
qè‘˚qÔ #ê|üsê' ø±¢+‘ê' bÕq$Á|üV≤ü ‘ê dü<Ô ë∏ ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Áø°&‘ç q˚ ` n|üsê' ` ø±¢+‘ê' ` ^‘˚q ` #· ` ‘·<ë∏ ` n|üsê' `
(11) ` @ø±<äX¯düs¡Z 345
qè‘Ô̊q ` #· ` n|üsê' ` ø±¢+‘ê' ` bÕq$Á|üV≤ü ‘ê' ` ‘·<ë∏ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n|üsê' Áø°&‘ç q˚ ø±¢+‘ê', ‘·<ë∏ n|üsê' ^‘˚q ø±¢+‘ê', qè‘˚qÔ
n|üsê' ø±¢+‘ê', ‘·<ë∏ n|üsê' bÕq$Á|üV≤ü ‘ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n|üsê' R ø=+‘·eT+~ Åd”Ô\T, Áø°&ç‘˚q ø±¢+‘ê' R Ä≥#˚
n\dæjT· T+&ç], ‘·<ë∏ n|üsê' R nfÒ¢ eT]ø=+‘·eT+~ Åd\Ô” T, ^‘˚q ø±¢+‘ê' R
>±qeTT#˚‘· n\dæjT· T+&ç], n|üsê' qè‘˚qÔ ø±¢+‘ê' R eT]ø=+‘·eT+~ Hê≥éTT#˚
n\dæj·TT+&ç], ‘·<∏ë n|üsê' bÕq$Á|üVü≤‘ê' R nfÒ¢ eT]ø=+<äs¡T Åd”Ô\T
eT<ä´bÕqeTT#˚ ‘Ó*$ q•+∫ j·TT+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä bÕquÛÑ÷$Tj·T+<äT, ø=+<äs¡T Ä&ç j·÷&ç n\dæj·TT+&ç]—
eT]ø=+<äsT¡ bÕ&ç bÕ&ç ˇ&É˝s… T¡ >∑ø£ ìÁ~+∫]— >=|üŒ>± qè‘·éTTqT Á|ü<]ä Ù+∫
eT]ø=+<äsT¡ n\dæb˛sTT]— eT]ø=+<äsT¡ ‘·|Œü Á‘ê– ˇ&É˝s… T¡ +>∑ø£ |ü&jç T· T+&ç]—
n{Ïº Åd\Ô” qT Vü≤qTeT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eTTs¡CwÒ ßü eTè<ä+>π wüß |”]øƒ ±düT #· dü+dæ‘ú ê' ˆ
‘·<ë∏ --düsÔ D¡ eTTUÒ´wüß dü+$cÕº XÊÃ|üsê' Ådj Ôæ T· ' ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTTs¡CwÒ ßü ` eTè<ä+>π wüß ` |”]øƒ ±düT ` #· ` dü+dæ‘ú ê' ` ‘·<ë∏ `
ÄdüsÔ D
¡ eTTUÒ´wüß ` dü+$cÕº' ` #· ` n|üsê' ` Ådj Ôæ T· ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n|üsê' Ådj Ôæ T· ' eTTs¡CwÒ ßü eTè<ä+>π wüß, |”]øƒ ±düT #· dü+dæ‘ú ê',
‘·<ë∏ n|üsê' ÄdüsÔ D ¡ eTTUÒ´wüß dü+$cÕº'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n|üsê' Ådj Ôæ T· ' R ø=~›eT+~ Åd\Ô” T, eTTs¡CwÒ ßü R eTTs¡»eTT
\+<äTqT, eTè<ä+>π wüß R eTè<ä+>∑eTT\+<äTqT, |”]øƒ ±düT #· R |”se¡ƒ TT\+<äTqT,
dü+dæú‘ê' R X¯j·Tì+∫ j·TT+&ç], ‘·<∏ë R nfÒ¢, n|üsê' R eT]ø=~›eT+~,
ÄdüsÔ D
¡ eTTUÒ´wüß R ñ‘·eÔ TyÓTqÆ ‹yêN\ô|,’ dü+$cÕº' R $ÁX¯$T+∫j·TT+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä bÕqeT+~s¡eTTq+<äT eTTs¡»eTT\+<äT ø=+<äsT¡ qT, eTè<ä+>∑eTT
\+<äT ø=+<äs¡TqT, |”sƒ¡eTT\+<äT ø=+<äs¡TqT, ñ‘·ÔeTyÓTÆq ‹yêN\T eTTqï>∑T
yêìj·T+<äT eT]ø=+<äsT¡ qT, $ÁX¯$T+∫ j·TT+&É Vü≤qTeT yê] HÓ\s¢ q¡ T p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ n+>∑HêHê+ düV≤ü ÁùdD uÛ÷Ñ wæ‘q˚ $uÛ÷Ñ wüD'Æ… ˆ
s¡÷|üd˝ü ≤¢|oü ˝Òq j·TTø£^Ô ‘ês¡uú ≤Û wæD≤ ˆˆ 6
XÀ¢ˆˆ <˚Xø¯ ±˝≤_ÛjT· TπøqÔ j·TTø£yÔ êø±´_Û<ëÛ sTTHê ˆ
s¡‘ê_Ûs‘¡ d· +ü düT|ü+Ô <ä<sä Ù¡ Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n+>∑HêHê+ ` düV≤ü ÁùdD ` uÛ÷Ñ wæ‘q˚ ` $uÛ÷Ñ wüD'Æ… ` s¡÷|ü
dü˝≤¢|oü ˝Òq ` j·TTø£^Ô ‘ês¡uú ≤Û wæD≤ ` <˚Xø¯ ±˝≤_ÛjT· TπøqÔ ` j·TTø£yÔ êø±´_Û<ëÛ sTTHê
` s¡‘ê_Ûs‘¡ d· +ü düT|ü+Ô ` <ä<sä Ù¡ ` Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $uÛ÷Ñ wüD'Æ… uÛ÷Ñ wæ‘q˚ R ÄuÛsÑ D¡ eTT\#˚ n\+ø£]+|üã&çq{Ïj º T· T,
s¡÷|üd˝ü ≤¢|oü ˝Òq R s¡÷|üeTT, dü+uÛ≤wüDo\eTT ø£*qZ {Ïj º T· T, j·TTø£^Ô ‘ês¡uú ≤Û wæD≤
R j·TTø£ÔyÓTÆq ^‘·eTT\ ns¡úeTTqT, uÛ≤wæ+#·Tq{Ïºj·TT, <˚X¯ø±˝≤_Ûj·TTπøÔq R
<˚Xø¯ ±\eTT\≈£î ‘·–j·TTqï{Ïj º T· T, j·TTø£yÔ êø±´_Û<ëÛ sTTHê R jÓ÷>∑ýÓTqÆ yêø£éTT\qT
|ü\T≈£îq{Ï~º j·TTq>∑T, n+>∑HêHê+ düV≤ü ÁùdD R y˚\ø=\~>∑qTqï ÅddÔ” eü T÷Vü≤eTT‘√,
s¡‘ê_Ûs‘¡ d· +ü düT|ü+Ô R s¡‹Áø°&\É T >±$+∫ ìÁ~+∫j·TTqï{Ï,º (sêeD+ R sêeDTì),
Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü R yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Óq’ Vü≤qTeT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $$<ÛëuÛsÑ D¡ eTT\‘√ n\+ø£]+|üã&ç ñ‘·eÔ Ts¡÷|ü uÛ≤wüD#ê‘·Ts¡éTT
>∑*,Z dü+^‘·eTTq+<äTqT, ^‘ês¡$ú es¡DeTTq+<äTqT H˚sT¡ Œ>∑*–, <˚Xø¯ ±˝À∫‘·eTT>∑
uÛ≤wæ+#·T H˚sT¡ Œ ø£*–q{Ïº ñ‘·eÔ TÅddÔ” Vü ≤ü ÁdüeTT‘√ s¡‹Áø°&\É Tdü*|æ ìÁ~+∫j·TTqï
sêeDTì Vü≤qTeT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘êkÕ+ eT<Û̊´ eTVü‰u≤VüQ X¯óÙX¯óuÛÒ sêø£ùå dX¯«s¡' ˆ
>√ùw˜ eTVü≤‹ eTTU≤´Hê+ >∑yê+ eT<Û´˚ j·T<∏ëeèwü' ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êkÕ+ ` eT<Û̊´ ` eTVü‰u≤VüQ' ` X¯óX¯óuÛÒ ` sêø£ùå dX¯«s¡' ` >√ùw˜
` eTVü≤‹ ` eTTU≤´Hê+ ` >∑yê+ ` eT<Û̊´ ` j·T<∏ë ` eèwü' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTVü‰u≤VüQ' sêø£ùå dX¯«s¡' ‘êkÕ+ eT<Û´˚ eTVü≤‹ >√ùw˜ eTTU≤´Hê+
>∑yê+ eT<Û̊´ eèwü' j·T<∏ë X¯óX¯óuÛ.Ò
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eTVü‰u≤VüQ' sêø£ùå dX¯«s¡' R eTVü‰Ms¡T&Óq’ sêeD≤düTs¡T&ÉT, ‘êkÕ+
eT<Û´˚ R Ä Åd\Ô” q&ÉTeT, eTVü≤‹ >√ùw˜ R >=|üŒ<Óq’ >√XÊ\j·T+<äT, eTTU≤´Hê+
>∑yê+ eT<Û´˚ R ÁX‚weü̃ TT˝…q’ >√e⁄\q&ÉTeT, eèwü' j·T<∏ë R ÄuÀ‘·T Ø‹>±, X¯óX¯óuÛÒ
R XÀ_Û˝q¢… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ Ä sêø£kå Õ~Û|‹ü , n+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT, Ä Åd\Ô” q&ÉTeT
(11) ` @ø±<äX¯düs¡Z 347
>=|üŒ<Ó’q >√XÊ\j·T+<äT ñ‘·ÔeTC≤‹ >√e⁄\ q&ÉTeT qTqï ÄuÀ‘·Te˝…H˚
#·÷&ÉeTT#·Ã≥>± ø±ìŒ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü sêø£ùå d+Á<ä X¯óÙX¯óuÛÒ ‘ê_Û' |ü]eè‘· dü‡«j·TyéT ˆ
ø£sπ DT_Û s¡´<∏ë-s¡D´Ò |ü]ø°s√í eTVü‰~«|ü' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` sêø£ùå d+Á<ä' ` X¯óX¯óuÛÒ ` ‘ê_Û' ` |ü]eè‘·' ` dü«j·TyéT `
ø£sπ DT_Û' ` j·T<∏ë ` ns¡D´Ò ` |ü]ø°s'í¡ ` eTVü‰~«|ü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ê_Û' dü«j·T+ |ü]eè‘·' dü' sêø£ùå d+Á<ä' ns¡D´Ò ø£sπ DT_Û'
|ü]ø°s'í¡ eTVü‰~«|ü' j·T<∏ë X¯óX¯óuÛ.Ò
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘ê_Û' R Ä Åd\Ô” #˚, dü«j·T+ |ü]eè‘·' R dü«j·TeTT>± |ü]y˚w+ºæ |üã&ç
j·TTqï{Ï,º dü' sêø£ùå d+Á<ä' R Ä <ëqyê~Û|‹ü , ns¡D´Ò R ns¡DéTTq+<äT, ø£sπ DT_Û'
|ü]ø°s'í¡ R Ä&ÉT @qT>∑T\#˚ |ü]y˚w+ºæ |üã&çq{Ï,º eTVü‰~«|ü' j·T<∏ë R eT<ä>»∑ eTTe˝…,
X¯óX¯óuÛÒ R XÀ_Û˝q¢… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘·'|ü⁄s¡Åd\Ô” #˚ ùd$+|üã&ÉT#·T, yê] q&ÉTeTqTqï Ä sêeDT&ÉT
ns¡DéTTq Ä&ÉT @qT>∑T\ >∑T+|ü⁄ q&ÉTeTqTqï eT<ä|⁄ü fÒqT>∑Te˝… XÀ_Û\T¢#T· +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düs«¡ ø±yÓTÆ s¡Tù|‘ê+ #· bÕquÛ÷Ñ $T+ eTVü‰‘·àq' ˆ
<ä<sä Ù¡ Vü≤]XÊs¡÷\› düdÔ ´ü s¡ø'å£ |ü‘s˚ Z¡ èùV≤ ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düs«¡ ø±yÓT'Æ ` ñù|‘ê+ ` #· ` bÕquÛ÷Ñ $T+ ` eTVü‰‘·àq' `
<ä<sä Ù¡ ` Vü≤]XÊs¡÷\› ' ` ‘·d´ü ` s¡ø'å£ |ü‘'˚ ` >∑èùV≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]XÊs¡÷\› ' eTVü‰‘·àq' ‘·d´ü s¡ø'å£ |ü‘'˚ >∑èùV≤ düs«¡ ø±yÓT'Æ
ñù|‘ê+ bÕquÛ÷Ñ $T+ #· <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]XÊs¡÷›\' R yêqs¡ÁX‚wü˜ß&Ó’q Vü≤qTeT, eTVü‰‘·àq' R
eTVü≤˙j·TT&Óq’ , ‘·d´ü s¡ø'å£ |ü‘'˚ R Ä sêø£då sü êEjÓTTø£ÿ, >∑èùV≤ R uÛeÑ qeTTq+<äT,
düs«¡ ø±yÓT'Æ ñù|‘ê+ R nìï |ü<ës¡eú TT\‘√ ≈£L&çq{Ï,º bÕquÛ÷Ñ $T+ #· <ä<sä Ù¡ R
bÕqXÊ\qT >∑÷&É #·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT :` |üPs¡«eTT Åd”Ô\T>∑\ sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡uÛÑeqeTTqT yÓ<äøÏ, |æeTà≥
áe\qTqï bÕquÛ÷Ñ $TøÏ e∫Ã, Vü≤qTeT yÓ<≈ä î£ #·THêï&Éì ‘Ó*dæø=qe˝…qT. |üPs¡«eTT
qè‘ê´~ø£fi\¯ +<äT Á|üMD˝…q’ Åd\Ô” qT p#ÓqT. Ç|ü&ÉT n#·Ã{Ï düs«¡ ø±eT Á|ü<yä TÓ qÆ
eT+~s¡yu’Ó eÑÛ eTTqT #·÷#·T#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDTì uÛeÑ qeTTq+<äT m\¢ø√]ø£\qT rs¡Ã>∑*qZ {Ïº bÕquÛ÷Ñ $Tì
CÒ] Vü≤qTeT n#·Ã{Ï $X‚weü TT\qT #·÷#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eTè>±D≤+ eTVæ≤cÕD≤+ #· esêVü‰D≤+ #· uÛ≤>∑X'¯ ˆ
‘·Á‘· q´kÕÔì e÷+kÕì bÕquÛ÷Ñ eTÚ <ä<sä Ù¡ dü' ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTè>±D≤+ ` eTVæ≤cÕD≤+ ` #· ` esêVü‰D≤+ ` #· ` uÛ≤>∑X'¯ `
‘·Á‘· ` q´kÕÔì ` e÷+kÕì ` bÕquÛ÷Ñ eTÚ ` <ä<sä Ù¡ ` dü' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` bÕquÛ÷Ñ eTÚ ‘·Á‘· q´kÕÔì eTè>±D≤+ eTVæ≤cÕD≤+ #· esêVü‰D≤+
#· uÛ≤>∑X'¯ q´kÕÔì e÷+kÕì dü' <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· bÕquÛ÷Ñ eTÚ R n#·{Ï bÕquÛ÷Ñ $Tj·T+<äT, eTè>±D≤+ R
˝Òfifl¯ jÓTTø£ÿj·TT, eTVæ≤cÕD≤+ #· R <äTqïb˛‘·T\jÓTTø£ÿj·TT, esêVü‰D≤+ #· R
n&É$|ü+<äT\jÓTTø£ÿj·TT, uÛ≤>∑X'¯ q´kÕÔì R y˚sT¡ y˚sT¡ >± qT+#·ã&çq{Ï,º e÷+kÕì
R e÷+düeTT\qT, dü' <ä<sä Ù¡ R Ä Vü≤qTeT p#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&Ü bÕquÛ÷Ñ $Tj·T+<äT y˚sT¡ y˚sT¡ >± qT+#·ã&çq{Ïº ˝Òfifl¯
e÷+düeTTqT, <äTqïb˛‘·T\ e÷+düeTTqT, n&É$|ü+<äT\ e÷+düeTTqT p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ söπøàwüß #· $XÊ˝Òwüß uÛ≤»H˚ wü«s¡ΔuÛÑøÏå‘êHé ˆ
<ä<sä Ù¡ Vü≤]XÊs¡÷˝› À eTj·T÷sêHé ≈£î≈£îÿ{≤+ dü<Ô ë∏ ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` söπøàwüß ` #· ` $XÊ˝Òwßü ` uÛ≤»H˚wßü ` ns¡uΔ øÑÛ ‘åÏ êHé ` <ä<sä Ù¡ `
Vü≤]XÊs¡÷\› ' ` eTj·T÷sêHé ` ≈£î≈£îÿ{≤Hé ` ‘·<ë∏ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]XÊs¡÷›\' $XÊ˝Òwüß söπøàwüß uÛ≤»H˚wüß ns¡ΔuÛÑøÏå‘êHé
eTj·T÷sêHé ‘·<ë∏ ≈£î≈£îÿ{≤Hé <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]XÊs¡÷\› ' R yêqs¡ÁX‚wß˜ü &Óq’ Vü≤qTeT, $XÊ˝Òwßü R $XÊ\eTT>∑
qTqï, söπøàwüß uÛ≤»H˚wßü R ã+>∑sT¡ bÕÁ‘·\j·T+<äT, ns¡uΔ øÑÛ ‘åÏ êHé R dü>e∑ TT ‹qã&çq,
eTj·T÷sêHé R HÓeTfi¯flqT, ‘·<ë∏ ≈£î≈£îÿ{≤Hé R nfÒ¢ ø√&ç|⁄ü +E\qT, <ä<sä Ù¡ R
#·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&Ü bÕquÛ÷Ñ $Tj·T+<äT ô|<äô› |<ä› ã+>±s¡T bÕÁ‘·\j·T+<äT
(11) ` @ø±<äX¯düs¡Z 349
dü>e∑ TT ‹ì j·TT+#·ã&çq{Ïº ô|≈£îÿ HÓeTfi¯flqT, ø√&ç|⁄ü +E\qT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ esêVü≤yêÅsêΔDdüø±Hé <ä~kÛ Âes¡Ã˝≤j·TT‘êHé ˆ
X¯˝≤´ qà è>∑eTj·T÷sê+ X¯Ã Vü≤qTe÷ qq«yÓø’ ‘å£ · ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` esêVü≤yêÅsêΔDdüø±Hé ` <ä~ÛkÂes¡Ã˝≤j·TT‘êHé ` X¯˝≤´Hé `
eTè>∑eTj·T÷sêHé ` #· ` Vü≤qTe÷Hé ` nq«yÓø’ ‘å£ · ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTe÷Hé (ns¡uΔ øÑÛ ‘åÏ êHé) esêVü≤yêÅsêΔDdüø±Hé, <ä~kÛ Âes¡Ã˝≤
j·TT‘êHé, X¯˝≤´Hé, eTè>∑eTj·T÷sêHé #· nq«yÓø’ ‘å£ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, (ns¡uΔ øÑÛ ‘åÏ êHé R dü>e∑ TT ‹qã&çq)
esêVü≤yêÅsêΔDdüø±Hé R n&É$|ü+<äT\qT, yêÅsêΔDdüeTT \qT eTè>∑eTT\qT, <ä~Û
kÂes¡Ã˝≤j·TT‘êHé R ô|s¡T>∑T, kÂes¡Ã\eDeTT nqT yêì‘√ >∑÷&çjT· Tqï{Ï,º X¯˝≤´Hé
R eTTfi¯fl|ü+~ e÷+düeTT\qT, eTè>∑eTj·T÷sêHé #· R $$<ÛCä ≤‘·T\ ˝Òfifl¯ HÓ$Tfi¯fl
e÷+düeTTqT, nq«yÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT :` yêÅsêΔDdüeTT R ˇø£C≤‹|üø.åÏ
$X‚wüeTT :` ªªø£èwüÁí ê' s¡ø•Ô£ sê' X‚«‘·|øü 'å£ $Vü≤+>∑eT' dü yÓ’ yêÅsêΔDdü' Áb˛ø£'Ô μμ
nì $wüßí<Ûäs¡àÁ>∑+<∏äeTTq+<äT #Ó|üŒã&çq~. ˇø±H=ø£ y˚Tø£b˛‘·ì ø=+<ä]
n_ÛÁbÕj·TeTT. K&ÉeZ Tè>∑eTì ø=+<äsT¡ yêÚ≤´‘·\T #Ó|Œæ ]. ªªÁ‹|æã+ ‹«+Á~j·Tø°Då +
X‚«‘·+ eè<äeΔ TC≤|ü‹yéT yêÅsêΔDdü+ #· ‘·+ ÁbÕVüQsê´õ„ø±' ÁXÊ<äøΔ s£ à¡ DÏμμ ‘·q H√≥qT,
#Óe⁄\qT, eTT≈£îÿqqT, eT÷&ç+≥ Á<ë>∑Tq~j·TTqT, Ç+Á~j·TeTT\T ø°åDÏ+∫
j·TT+&ÉTq~j·TTqT, ‘Ó\ì¢ ~j·TTqT, eTT<äTdü*~j·TTqT, Ä&ÉTy˚Tø£\≈£î ô|ì$T{ÏjT· T
q>∑T y˚Tø£ yêÅsêΔDdü eTqã&ÉTqT. ` (|üse¡ ÷s¡#ú +· Á~ø±yê´K´)
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T &Ü bÕquÛÑ÷$Tj·T+<äT dü>∑eTT ‹ì j·TT+∫q
n&É$|ü+<äT\qT, yêÅsêΔDdüeTè>∑eTT\qT, ô|s¡T>∑T, kÂes¡Ã\eDeTT ø£*|æjT· T+∫q
@<äT|ü+~ e÷+düeTT\qT, $$<ÛäC≤‘·T\ ˝Òfi¯fljÓTTø£ÿj·TT, HÓ$Tfi¯fljÓTTø£ÿj·TT
e÷+düeTT\qT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Áø£øs£ ê ì«$<Ûë ì‡<ëΔ+ X¯Ãø√sê qs¡uΔ øÑÛ ‘åÏ êHé ˆ
eTVæ≤cÕ H˚øX£ ˝¯ ≤´+ X¯Ã #Ûê>±+ X¯Ã ø£è‘·ìwæ‘˜ êHé ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Áø£øs£ êHé ` $$<ÛëHé ` dæ<ëΔHé ` #·ø√sêHé ` ns¡uΔ øÑÛ ‘åÏ êHé `
eTVæ≤cÕHé ` @ø£X˝¯ ≤´Hé ` #· ` #Ûê>±Hé ` #· ` ø£è‘·ìwæ̃‘êHé ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $$<ÛëHé R |ü\T$<Ûeä TT˝…q’ , dæ<ëΔHé R e+&ç dæ<eΔä TT#˚dqæ ,
Áø£øs£ êHé R ø=¬øÿs¡\ e÷+düeTTqT, #·ø√sêHé R #·ø√s¡|≈ü îå£ \qT, ns¡uΔ øÑÛ ‘åÏ êHé R
dü>e∑ TT ‹ì j·TT+∫q, eTVæ≤cÕHé R <äTqïb˛‘·T\qT, @ø£X˝¯ ≤´Hé R @ø£X\¯ éTT˝…q’
#˚|\ü qT, ø£è‘·ìwæ‘˜ êHé R #·øÿ£ >± e+&Éã&çq{Ï,º #Ûê>±Hé R y˚Tø£b˛‘·T\qT (Vü≤qTe÷Hé
<ä<sä Ù¡ R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` $$<Ûeä TT˝…q’ ø=¬øÿs¡\ e÷+düeTTqT, e+&ç dæ<eΔä TT #˚jT· ã&çq
#· ø √s¡ e TT\qT, dü > ∑ e TT ‹ì j· T T+∫q mqTuÀ‘· T \qT, @ø£ X ¯ \ éTT˝… ’ q
eT‘·‡éTT\qT, #·ø£ÿ>± |üø£«eTT #˚j·Tã&çq y˚Tø£b˛‘·T e÷+düeTT\qT Ä
bÕquÛ÷Ñ $Tj·T+<äT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ˝ÒV‰ü ´ qT#êÃe#ê H˚Œj·÷Hé uÛÀC≤´ì $$<Ûëì #· ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ˝ÒV‰ü ´Hé ` ñ#êÃe#êHé ` ù|j·÷Hé ` uÛÀC≤´ì ` $$<Ûëì ` #· ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñ#êÃe#êHé R nH˚ø$£ <Ûeä TT˝…q’ {Ï,º ˝ÒV‰ü ´Hé R |ü#Ã· fi¯flqT, ù|j·÷Hé
R bÕ˙j·TeTT\qT, $$<Ûëì R |ü\T$<Ûeä TT˝…q’ , uÛÀC≤´ì R uÛÀ»´|ü<ës¡eú TT\qT,
(Vü≤qTe÷Hé <ä<sä Ù¡ R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T &ÜbÕquÛÑ÷$Tj·T+<äT nH˚ø£$<ÛäeTT˝…’q |ü#·Ãfi¯flqT
bÕ˙j·TeTT\qT ãVüQ$<Ûeä TT\>∑T uÛÀ»´|ü<ës¡eú TT\qT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·<∏ë- eT¢\eD√‘·+Ô ôd’ ]«$<Û’Ó sê>∑cÕ&Éu'’… ˆ
Vü‰s¡q÷|ü⁄s¡øπ j·T÷¬s’ s¡|$ü <ÓÌΔ s¡àVü‰<ÛHä '’Ó ˆˆ 16
XÀ¢ˆˆ bÕquÛ≤»q$øÏåô|ÔÌ' |òü˝…’ X¯Ã $$<ÛÓ’ s¡|æ ˆ
ø£è‘·|⁄ü c˛Œ|üV‰ü sê uÛ÷Ñ s¡~øÛ +£ |ü⁄wü´‹ Á•j·TyéT ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·<ë∏ ` ÄeT¢\eD√‘·+Ô ôd'’ ` $$<Û'’Ó ` sê>∑cÕ&Éu'’… ` Vü‰s¡q÷|ü⁄s¡
øπ j·T÷¬s'’ ` n|ü$<Ó'ÌΔ ` eTVü‰<ÛHä '’Ó ` bÕquÛ≤»q$øÏôå |'ÌÔ ` |ò˝ü '’… ` #· ` $$<Û'’Ó `
n|æ ` ø£è‘·|⁄ü c˛Œ|üV‰ü sê ` uÛ÷Ñ ' ` n~Ûø+£ ` |ü⁄wü´‹ ` Á•j·TyéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ ÄeT¢\eD√‘·+Ô ôd'’ R |ü⁄\T|ü⁄ ñ|ü nqTyêì‘√
$T[‘·yTÓ qÆ , $$<Û'’Ó R ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ , sê>∑cÕ&Éu'’… R |ü\T#·ì$j·TT, ∫ø£ÿì$j·TT
q>∑T $$<Ûä|òü\s¡düeTT\‘√&ÉqT, n|ü$<ÓΔÌ' R ‘=\–+#·ã&çq{Ïº, eTVü‰<ÛäHÓ’' R
(11) ` @ø±<äX¯düs¡Z 351
neT÷\éTT˝…’q{Ïº, Vü‰s¡q÷|ü⁄s¡πøj·T÷¬s’' R eTT‘ê´\Vü‰s¡eTT\T ø±*n+<Ó\T
uÛTÑ »ø°sT¡ \Ô qT ÄuÛsÑ D¡ eTT\#˚‘q· T, bÕquÛ≤»q$øÏôå |'ÌÔ R bÕqbÕÁ‘·\+ <äT+#·ã&çq{Ï,º
$$<Û'’Ó |ò˝ü X’… ÊÃ|æ R |ü\T$<Ûeä TT\>∑T |ü+&É‘¢ √&ÉqT, ø£è‘·|⁄ü c˛Œ|üV‰ü sê R #˚jT· ã&çq
|üP\<ä+&É\ n\+ø±s¡eTT >∑*–q{Ï,º uÛ÷Ñ ' R Ä bÕquÛ÷Ñ $T, n~Ûø+£ R $TøÏÿ*>±,
Á•j·T+ R XÀuÛqÑ T, |ü⁄wü´‹ R ô|+bı+~+#·T#·T+&ÓqT.
‹\ø£eTT :` sê>∑cÕ&ÉãeTT nq>± (cÕ&ÉãeTTq≈£î U≤+&ÉeeTT nì u§+u≤sTT
Á|ü‹) ªªdæ‘êeT<Ûë«~eT<ÛTä s√ Á<ëøå±<ë&çeTCÀ s¡d'ü , $s¡fiX¯ Ã‚ ‘Y ø£è‘√ sê>∑' kÕ+Á<äXÃ‚ ‘Y
cÕ&Ée' düà è‘·'μμ nq>± |ü+#·<ës¡, ‘˚HÓ eTTqï>∑T yêì#˚ rj·THÓq’ {Ï,º Á<ëø£|å +ü &É¢
s¡deü TTqT, <ëìeTà|ü+&É¢ s¡deü TTqT, |ü\Ã>∑qTqï#√ sê>∑eTìj·TT, ∫ø£ÿ>±qTqï#√
cÕ&ÉãeTT (cÕ&ÉeeTT) nìj·TT #Ó|Œü ã&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄeT¢eTT‘√, \eDeTT‘√ $TÁ•‘·yTÓ qÆ |ü\T$<Ûeä TT\>∑T, Á<ëøå±<ë&ç
e÷~ |ò\ü s¡deü TT\‘√&ÉqT, ˇ&É*qT+&ç rdæjT· T+∫q neT÷\éTT˝…q’ eTT‘ê´\
Vü‰s¡eTT\T, ø±* n+<Ó\T, uÛTÑ »ø°sT¡ \Ô T nqT ÄuÛsÑ D¡ eTT\‘√&ÉqT, bÕqbÕÁ‘·\+<äT
neTs¡Ãã&çq ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ |ò\ü C≤‘·T\‘√&ÉqT ì+&çjT· T+&ç |ü⁄wüŒe÷*ø£\‘√
n\+ø£]+|üã&çjT· Tqï Ä bÕqXÊ\j·T+<ä* uÛ÷Ñ $T n<äT“¤‘y· TÓ qÆ XÀuÛ‘Ñ √ yÓ\T>=+<äT
#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·Á‘· ‘·Á‘· #· $q´ôdÔÌ düT‡•¢ôwºÌ X¯Ùj·THêdüHÓ’' ˆ
bÕquÛ÷Ñ $T ]«Hê eVæ≤ï+ Á|üBù|Ô y√|ü\ø£å ´‘˚ ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·Á‘· ` ‘·Á‘· ` #· ` $q´ôd'ÌÔ ` düT•¢ôw'Ìº ` X¯jT· HêdüH'’Ó `
bÕquÛ÷Ñ $T' ` $Hê ` eVæ≤ï+ ` Á|üBbÕÔ ` Çe ` ñ|ü\ø£å ´‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· ‘·Á‘· #· $q´ôd'ÌÔ düT•¢ôw'Ìº X¯jT· HêdüH'’Ó bÕquÛ÷Ñ $T' eVæ≤ï+
$Hê Á|üBbÕÔ Çe ñ|ü\ø£å ´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· ‘·Á‘· R n#·Ã≥#·Ã≥, $q´ôd'ÌÔ R neTs¡Ãã&çq, düT•¢ôw'Ìº R
ˇø£<ëì‘√ H=ø£{Ï #·ø£ÿ>± ø£*dæj·TTqï, X¯j·THêdüHÓ’' R X¯j·T´\‘√&ÉqT,
ÄdüqeTT\‘√&ÉqT, bÕquÛ÷Ñ $T' R Ä bÕ˙j·TXÊ\, eVæ≤ï+ $Hê R n–ï˝Òøj £ T˚ ,
Á|üBbÕÔ Çe R Á|ü»«]\T¢#T· qï~e˝…, ñ|ü\ø£å ´‘˚ R ø±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ã+>±s¡eTT‘√qT, s¡‘·ïeTT\‘√qT ì]à+|üã&ç n#·Ã≥ neTs¡Ã
ã&çjT· Tqï X¯jT· ´\TqT ÄdüqeTT\TqT <ä>sZ∑ <¡ >ä sZ∑ >¡ ± qT+&ç, q\TeT÷\\+<äTqT
>=|üŒ ø±+‹‘√ yÓTs¡jT· T#·T ø±qe#·TÃ#·T+&É Ä bÕquÛ÷Ñ $T n–ï˝Òøj
£ T˚ Á|ü»«]\T¢
#·Tqï≥T¢ ø±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ãVüQÁ|üø±¬s’ ]«$<Û’Ó s¡«s¡d+ü kÕÿs¡d+ü düÿ è‘Ó'’ ˆ
e÷+ôd'’ ≈£îX¯\dü+|üèø¬ 'ÌÔ bÕquÛ÷Ñ $T>∑‘'’Ó |üè<∏øä ˘ ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ãVüQÁ|üø±¬s'’ ` $$<Û'’Ó ` es¡d+ü kÕÿs¡d+ü düÿ è‘Ó'’ ` e÷+ôd'’ `
≈£îX¯\dü+|üèø¬ 'ÌÔ ` bÕquÛ÷Ñ $T>∑‘'’Ó ` |üè<∏øä ˘ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ãVüQÁ|üø±¬s'’ , $$<Û'’Ó , es¡d+ü kÕÿs¡d+ü düÿ è‘Ó'’ , ≈£îX¯\dü+|üèø¬ 'ÌÔ ,
|üè<∏øä ˘ bÕquÛ÷Ñ $T>∑‘'’Ó , e÷+ôd'’ (dü+j·TT‘ê bÕquÛ÷Ñ $T' ñ|ü\ø£å ´‘˚).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ãVüQÁ|üø±¬s'’ R ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ {Ï,º $$<Û'’Ó R |ü\TØ‘·T\T>±,
es¡d+ü kÕÿs¡d+ü düÿ è‘Ó'’ R ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ |ü<‘Δä T· \‘√ e+&Éã&çq$j·TTqT, ≈£îX¯\dü+|üèø¬ 'ÌÔ
R >=|üŒ H˚sT¡ Œ>∑\yê]#˚ e+&Éã&çq$j·TTqT, |üè<∏øä ˘ bÕquÛ÷Ñ $T>∑‘'’Ó R y˚sT¡ y˚sT¡ >±
Ä bÕquÛÑ÷$Tj·T+ <äTqï{Ïº, e÷+ôd’' R e÷+kÕVü‰s¡eTT\‘√, dü+j·TT‘ê R
ì+&çjT· Tqï<Ó’ (bÕquÛ÷Ñ $T' ñ|ü\ø£å ´‘˚ R Ä bÕqXÊ\ ø±qe#·TÃ#·T+&ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` ì|ü⁄DT˝…’q bÕ#·≈£î\#˚ ÁX‚wü˜yÓTÆq Ø‘·T\˝À e+&Éã&çq{Ïº
ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ e÷+kÕVü‰s¡eTT\T Ä bÕquÛ÷Ñ $Tj·T+<äT y˚sT¡ y˚sT¡ >± qTqïyÓ’
#·÷#·T≥≈£î >=|üŒ>± ø±ìŒ+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ~yê´' Á|üdHü êï $$<Ûë düT‡sê' ø£è‘·dTü sê n|æ ˆ
X¯sÿ¡ sêdüee÷BÛ«ø£ |ü⁄cÕŒdüe|ò˝ü ≤düyê' ˆˆ 20
XÀ¢ˆˆ yêdü#·÷¬síÌ X¯Ã $$<ÛÓ’ s¡› ècÕº ôdÔÌ ôdÔÌ' |üè<∏äø£Œ è<∏äø˘ ˆ
dü+‘·‘ê X¯óX¯óuÛÒ uÛ÷Ñ $T sêà˝…’ ´ X¯Ã ãVüQdü+dæ‘ú '’Ó ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ~yê´' ` Á|üdHü êï' ` $$<Ûë' ` düTsê' ` ø£è‘·dTü sê' ` n|æ `
X¯sÿ¡ sêdüee÷BÛ«ø£|⁄ü cÕŒdüe|ò˝ü ≤düyê' ` yêdü#÷· s¬ 'Ìí ` #· ` $$<Û'’Ó ` <äècÕº' ` ‘Ó'’
` ‘Ó'’ ` |üè<∏øä ˘ ` |üè<∏øä ˘ ` dü+‘·‘ê ` X¯óX¯óuÛÒ ` uÛ÷Ñ $T' ` e÷˝…’ ´' ` #· `
ãVüQdü+dæ‘ú '’Ó ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ~yê´', Á|üdHü êï', $$<Ûë', X¯sÿ¡ sêdüee÷BÛ«ø£|⁄ü cÕŒdüe |ò˝ü ≤düyê'
düTsê', ø£è‘·dTü sê' n|æ, $$<Û'’Ó ‘Ó'’ ‘Ó'’ yêdü#÷· s¬ 'Ìí , |üè<∏øä ˘ |üè<∏øä ˘ <äècÕº' ãVüQdü+dæ‘ú '’Ó
e÷˝…’ ´' dü+‘·‘ê, uÛ÷Ñ $T', X¯óX¯óuÛ.Ò
(11) ` @ø±<äX¯düs¡Z 353
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ~yê´' R ~eéTT˝…’q{Ïºj·TT, Á|üdüHêï' R ìs¡à\yÓTÆq{Ïºj·TT,
$$<Ûë' R ãVüQ$<Ûeä TT ˝…q’ {Ïj º T· T, X¯sÿ¡ sêdüe R X¯sÿ¡ sêeT<äéTT, e÷BÛ«ø£ R
Ç|üŒ|ü⁄e⁄«ø£\T¢— |ü⁄cÕŒdüe R Ç‘·s¡ |ü⁄wüŒeT<äéTT\T, |ò˝ü ≤düyê' R $$<Ûä |ò\ü
dü+uÛ]Ñ ‘· eT<äéTT\T eTTqTï>±>∑\, düTsê' R düV≤ü »yÓTqÆ eT<äéTT\TqT, ø£è‘·dTü sê'
n|æ R ø£èÁ‹eTeTT˝…q’ eT<äéTT\TqT, $$<Û'’Ó ‘Ó'’ ‘Ó'’ yêdü#÷· s¬ 'Ìí R ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’
Äj·÷ #·÷s¡eí TT\‘√, yêdæ‘ê' R |ü]eT[+#·T#·TqïyÓ,’ |üè<∏øä ˘ |üè<∏øä ˘ <äècÕº' R
y˚sT¡ y˚sT¡ >± ø±ìŒ+#·T #·T+&ÓqT. ãVüQdü+dæ‘ú '’Ó R |ü\T$<Ûeä TT\T>∑ ≈£Ls¡Ãã&çq,
e÷˝…’ ´' #· R |ü⁄wüŒe÷*ø£\‘√&ÉqT, dü+‘·‘ê R ì+&çjT· Tqï<Ó,’ uÛ÷Ñ $T' R Ä
bÕquÛ÷Ñ $T, X¯óX¯óuÛÒ R XÀ_Û\T¢#T· +&ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªªbÕqø£+ Á<ëø£eå ÷<Û÷ä ø£+ U≤s¡÷s® +¡ ‘êfi¯yTÓ øÆ eå£ +, eT<Û÷ä ‘·+ú
o<ÛäTe÷BÛ«ø£+, yÓTÆπsj·T+ Hê]πøfi¯»yéTμμ nì ns¡íeeTTq+<äT eT<äúÛÒ<äeTT\T
$e]+|üã&çq$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯s¡ÿs¡‘√ ì]à+|üã&çq$, ‘˚HÓ‘√ ì]à+|üã&çq$, ãVüQ$<Ûä
|ü ⁄ wü Œ eTT\‘√ ì]à+|ü ã &ç q $, $$<Û ä e TT\>∑ T |ò ü \ eTT\‘√ ‘· j · ÷ s¡ T
#˚j·Tã&çq$j·TTqT n>∑T ø£èÁ‹eTyÓTÆq eT<äéTT\TqT, ~eéTT\T ìs¡à\eTT\T
n>∑T $$<ÛäeTT˝…’q düVü≤»eTT˝…’q eT<äéTT\TqT Äj·÷ |ü]eTfi¯#·÷s¡íeTT\‘√
y˚sT¡ y˚sT¡ >± neTs¡Ãã&çq $$<Ûeä TT\>∑T eT<äéTT\T q#·Ã≥ ø±qe∫Ãq$. eTiÏjT· T
n#·Ã{Ï uÛ÷Ñ $T ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ |ü⁄wüŒe÷*ø£\‘√ ì+&ç m+‘·>±H√ XÀ_Û\T¢#T· +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Væ≤s¡DàjÓTÆ X¯Ã $$<Û’Ó sê“¤»HÓ'’ kÕŒ¤{ø¬Ï ’ s¡|æ ˆ
C≤+ã÷q<äeTjÓTÆ XÊÃHÓ’ ´' ø£sø¬¡ s’ _¡ dÛ +ü eè‘ê ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Væ≤s¡DàjÓTÆ ' ` #· ` $$<Û'’Ó ` uÛ≤»HÓ'’ ` kÕŒ¤{ø¬Ï '’ ` n|æ `
C≤+ã÷q<äeTjÓTÆ ' ` #· ` nHÓ’ ´' ` ø£sø¬¡ '’ ` n_Ûd+ü eè‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $$<ÛÓ’' Væ≤s¡DàjÓÆT' #· kÕŒ¤{Ï¬ø’' uÛ≤»HÓ’' #· n|æ nHÓ’´'
C≤+ã÷q<äeTjÓTÆ ' ø£sø¬¡ '’ #· (uÛ÷Ñ $T') n_Ûd+ü eè‘ê ($sê»‘˚).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $$<ÛÓ’' R ãVüQ$<ÛäeTT˝…’q{Ïº, Væ≤s¡DàjÓÆT' R dü«s¡íeTj·TeTT
˝…’q{Ïºj·TT, kÕŒ¤{Ï¬ø’' R düŒ¤{Ïø£eTDÏì]à‘·eTT˝…’q{Ïºj·TT, uÛ≤»HÓ’' #· n|æ R
bÕÁ‘·\‘√&ÉqT, nHÓ´’ ' R y˚sT¡ $<Ûeä TT˝…q’ , C≤+ã÷q<äeTjÓTÆ ' R düTes¡ìí ]à‘·eTT˝…q’ ,
ø£sø¬¡ '’ #· R ø£eT+&É\eTT\e+{Ï ø£\X¯eTT\‘√&ÉqT, uÛ÷Ñ $T' R Ä bÕquÛ÷Ñ $T,
n_Ûd+ü eè‘ê R ì+&çq<Ó,’ $sê»‘˚ R $sêõ\T¢#T· +&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä bÕquÛÑ÷$T, ã+>±s¡eTT‘√&ÉqT, düŒ¤{Ïø£eTDT\‘√&ÉqT
ì]à+|üã&çq ãVüQ$<Ûeä TT\>∑T bÕÁ‘·\‘√&ÉqT, düTes¡ìí ]à‘·eTT˝…q’ y˚sT¡ y˚sT¡ Ø‘·T\>∑T
ø£eT+&É\eTT\e+{Ï ø£\X¯eTT\‘√&ÉqT ì+&ç $TøÏÿ* Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ sê»‘˚wßü #· ≈£î+uÛwÒ ßü C≤+ã÷q<äeTj˚Twüß #· ˆ
bÕqÁX‚w+ü̃ ‘·<ë uÛ÷Ñ ] ø£|æ düÁÔ ‘· <ä<sä Ù¡ Vü≤ ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sê»‘˚wßü ` #· ` ≈£î+uÛwÒ ßü ` C≤+ã÷q<äeTj˚Twüß ` #· `
bÕqÁX‚w+ü̃ ` ‘·<ë ` uÛ÷Ñ ] ` ø£|'æ ` ‘·Á‘· ` <ä<sä Ù¡ ` Vü≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê»‘˚wßü #· C≤+ã÷q<äeTj˚Twüß #· ≈£î+uÛwÒ ßü uÛ÷Ñ ] bÕqÁX‚w+˜ü
‘·<ë ‘·Á‘· ø£|'æ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê»‘˚wßü #· R s¡»‘·eTj·TeTT ˝…q’ {Ï$º j·TT, C≤+ã÷q<äeTj˚Twüß
#· R düTes¡ìí ]à‘·eTT˝…q’ {Ï$º j·TTq>∑T, ≈£î+uÛwÒ ßü R >∑÷q\j·T+<äT, uÛ÷Ñ ] R n|ü]$T‘·
yÓTqÆ {Ï,º bÕqÁX‚w+ü̃ R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ {Ïº eT<äéTTqT, ‘·<ë R n|ü&ÉT, ‘·Á‘· R Ä bÕq
uÛ÷Ñ $Tj·T+<äT, ø£|'æ R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Vü≤qTeT+‘·T&Ü bÕqXÊ\j·T+<äT ô|<äy› q’Ó yÓ+&ç ø£&eÉ \
j·T+<äTqT, düTes¡í≈£î+uÛÑeTT\+<äTqT y˚T\Ts¡ø£yÓTÆq eT<äéTT\T n|ü]$T‘·eTT>∑
qT+&ÉT≥ >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ k˛-|üX´¯ #êÃ¤‘≈· î£ +uÛ≤ì •˝≤eTDÏeTj·÷ì #· ˆ
sê»‘êì #· |üPsêíì uÛ≤»Hêì eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` n|üX´¯ ‘Y ` XÊ‘·≈î£ +uÛ≤ì ` •˝≤eTDÏeTj·÷ì ` #· `
sê»‘êì ` #· ` |üPsêíì ` uÛ≤»Hêì ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eTVü‰ø£|'æ , XÊ‘·≈î£ +uÛ≤ì, •˝≤eTDÏeTj·÷ì, sê»‘êì #·,
|üPsêíì uÛ≤»Hêì n|üX´¯ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' eTVü‰ø£|'æ R Ä yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Óq’ Vü≤qTeT, XÊ‘·≈î£ +uÛ≤ì R
dü«s¡ìí ]à‘·eTT\TqT, •˝≤eTDÏeTj·÷ì #· R düŒ{¤ øÏ s£ ‘¡ ï· ì]à‘·eTT\TqT, sê»‘êì
#· R s¡»‘·ì]à‘·eTT\TqT n>∑T, |üPsêíì uÛ≤»Hêì R ì+&çjT· Tqï{Ïº bÕÁ‘·\qT,
n|üX´¯ ‘Y R #·÷#ÓqT.
(11) ` @ø±<äX¯düs¡Z 355
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&É#Ã· ≥ dü«s¡eí Tj·TeTT\T, düŒ{¤ øÏ £ s¡‘ï· eTj·TeTT\T, s¡»‘·
ì]à‘·eTT\TqT n>∑T ô|≈£îÿ bÕÁ‘·\T eT<äéTT\‘√ ì+&çjT· TqïyÓ’ j·TT+&ÉT≥qT
>±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ø£«∫ <ä˝≤ŒeX‚cÕDÏ ø£«∫ rŒ‘êì düs«¡ X¯' ˆ
ø£«∫ HÓ’ ïe Á|ü|‘” êì bÕHêì dü <ä<sä Ù¡ Vü≤ ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£«∫‘Y ` n˝≤ŒeX‚cÕDÏ ` ø£«∫‘Y ` |”‘êì ` düs«¡ X¯' ` ø£«∫‘Y `
q ` @e ` Á|ü|‘” êì ` bÕHêì ` dü' ` <ä<sä Ù¡ ` Vü≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ø£«∫‘Y n˝≤ŒeX‚cÕDÏ, ø£«∫‘Y düs«¡ X¯' |”‘êì, ø£«∫‘Y HÓe’
Á|ü|‘” êì, bÕHêì <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ø£«∫‘Y R ˇø£#√≥, n˝≤ŒeX‚cÕDÏ R
ø=~›>± $T–*j·TTqï{Ïj º T· T, ø£«∫‘Y R ˇø±H=ø£#√≥, düs«¡ X¯' |”‘êì R düs«¡ $<Ûeä TT\
Á‘ê>∑ã&çq{Ï$º j·TTqT, ø£«∫‘Y R eT]jÓTTø£#√≥, HÓe’ Á|ü|‘” êì R m+‘·e÷Á‘·eTT
Á‘ê>∑ã&Éq{Ï$º j·TTqT n>∑T, bÕHêì R bÕqbÕÁ‘·\qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&É#Ã· ≥ ø=+#ÓeTT eT<äéTT $T–*j·TTqï bÕÁ‘·\qT
ø=ìï#√≥¢qT, |üP]Ô>± Á‘ê–y˚dqæ eT<äéTT >∑\ bÕÁ‘·\qT ø=ìï#√≥¢qT, m+‘·
e÷Á‘·eTT Á‘ê>∑ì bÕÁ‘·\qT ø=ìï#√≥¢qT p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ø£«∫ <ä“ø¤ ±å ´+ X¯Ã $$<ÛëHé ø£«∫ ‘êŒHêì uÛ≤>∑X'¯ ˆ
ø£«∫ <äsêΔeX‚cÕDÏ |üX´¯ HÓ’ « $#·#ês¡ Vü≤ ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£«∫‘Y ` uÛøÑ ±å ´Hé ` #· ` $$<ÛëHé ` ø£«∫‘Y ` bÕHêì ` uÛ≤>∑X'¯
` ø£«∫‘Y ` nsêΔeX‚cÕDÏ ` |üX´¯ Hé ` yÓ’ ` $#·#ês¡ ` Vü≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü' ‘·Á‘·) ø£«∫‘Y $$<ÛëHé uÛøÑ ±å ´Hé #· ø£«∫‘Y uÛ≤>∑X'¯ bÕHêì,
ø£«∫‘Y nsêΔeX‚cÕDÏ, bÕHêì |üX´¯ Hé $#·#ês¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Vü≤qTeT, ‘·Á‘· R Ä bÕquÛ÷Ñ $Tj·T+<äT, ø£«∫‘Y R
ˇø±H=ø£#√≥, $$<ÛëHé uÛøÑ ±å ´Hé #· R ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ |æ+&çe+≥\qT, ø£«∫‘Y
uÛ≤>∑X'¯ bÕHêì R ø=ìï#√≥¢ ø=ìïe+‘·T\ bÕ˙j·TeTT\qT, ø£«∫‘Y nsêΔeX‚cÕDÏ
R ø=ìï#√≥¢ dü>e∑ TT $T–*q{Ïº bÕ˙j·TeTT\qT, |üX´¯ Hé R #·÷#·T#·T, $#·#ês¡ R
|ü]ÁuÛ$Ñ T+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˇø£#√≥ ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ |æ+&çe+≥\qT eT]jÓTTø£#√≥ e+‘·T\T
e+‘·T\T>±qTqï bÕ˙j·TeTT\qT, eT]ø=ìï #√≥¢ dü>∑eTT e÷Á‘·y˚T Á‘ê–q
bÕ˙j·TeTT\qT #·÷#·T#·T Vü≤qTeT n#·Ã≥ ‹s¡T>±&ÉT#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ø£«∫ Á‘·Œ_ÛHÓ’ ï' ø£s¡¬ø’' ø£«∫ <ë˝À[‘Ó’s¡È f…Æ' ˆ
ø£«∫‘Y dü+|üèø£eÔ ÷˝≤´ì »˝≤ì #· |ò˝ü ≤ì #· ˆˆ 27
XÀ¢ˆˆ X¯jT· Hê q´Á‘· HêØD≤+ X¯óÁuÛ≤DÏ ãVüQ<Ûë |ü⁄q' ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£«∫‘Y ` Á|ü_HÛ ’Ó ï' ` ø£sø¬¡ '’ ` ø£«∫‘Y ` Ä˝À[‘Ó'’ ` |òTü f…'Æ `
ø£«∫‘Y ` dü+|üèø£eÔ ÷˝≤´ì ` »˝≤ì ` #· ` |ò˝ü ≤ì ` #· ` X¯jT· Hêì ` nÁ‘· `
HêØD≤+ ` X¯óÁuÛ≤DÏ ` ãVüQ<Ûë ` |ü⁄q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£«∫‘Y Á|ü_ÛHÓ’ ï' ø£s¡¬ø’' ø£«∫‘Y Ä˝À[‘Ó’' |òüTf…Æ' ø£«∫‘Y
dü+|üèø£eÔ ÷˝≤´ì, »˝≤ì #·, |ò˝ü ≤ì #· |üX´¯ Hé, nÁ‘·, |ü⁄q', HêØD≤+, X¯óÁuÛ≤DÏ
X¯jT· Hêì #·, ãVüQ<Ûë (|üX´¯ Hé $#·#ês¡).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£«∫‘Y R ˇø±H=ø£#√≥, Á|ü_HÛ ’Ó ï' ø£sø¬¡ '’ R Áã<ä˝› q’… ø£\X¯eTT\
#˚‘q· T, ø£«∫‘Y R ˇø±H=ø£#√≥, Ä˝À[‘Ó'’ |òTü f…'Æ R <=]¢b˛sTTq ø£&eÉ \#˚‘q· T,
ø£«∫‘Y R ˇø£#√≥, dü+|üèø£eÔ ÷˝≤´ì R ˙{Ï‘√ ‘·&dç qæ |ü⁄wüŒe÷*ø£\qT, »˝≤ì
#· R »\eTT\qT, |ò˝ü ≤ì #· R |ü+&Éq¢ T, (|üX´¯ Hé R #·÷#·T#·T), nÁ‘· R Ä
bÕquÛ÷Ñ $T j·T+<äT, |ü⁄q' R ‹]–, HêØD≤+ R Åd\Ô” jÓTTø£ÿ, X¯óÁuÛ≤DÏ X¯jT· Hêì R
dü«#·Ãe¤ TT>± qTqï X¯jT· ´\qT, (dü' R Ä Vü≤qTeT) ãVüQ<Ûë R ô|≈£îÿ e÷s¡T\T
(|üX´¯ Hé $#·#ês¡ R #·÷#·T#·T ‹s¡T>∑T #·T+&ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&É#·Ã≥ ø=ìï#√≥¢ Áã<ä›˝…’q ø£\X¯eTT\qT+&çj·TT,
ø=ìï#√≥¢ uÀs¡–\|ü&qç ø£&eÉ \qT+&çjT· T Ádü$+#·T#·Tqï ˙fi¯flqT, Ä ˙{Ï‘√ ‘·&dç qæ
|üP\e÷*ø£\qT, |ü+&É¢qT eTiÏj·TT Ç+ø=ø£#√≥ dü«#·Ã¤eTT>± yÓ\j·TT#·Tqï
HêØeTDT\ X¯jT· ´\qT |ü\Te÷s¡T\T $˝ÀøÏ+#·T#·T ‹s¡T>±&ÉT #·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ |üsd¡ Œü s¡+ düe÷•¢w´ü ø±•Ã ‘·T‡bÕÔ esê+>∑Hê' ˆ
ø±•Ã #· eÅdÔü eTq´kÕ´ dü‡«|ü+‘ê´' |ü]<Ûëj·T #· ˆ
ÄVü≤è‘·´ #ê-ã˝≤ düT‡bÕÔ ìÁ<ëã\|üsêõ‘ê' ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üsd¡ Œü s¡+ ` düe÷•¢w´ü ` ø±' ` ∫‘Y ` düTbÕÔ' ` esê+>∑Hê' `
ø±' ` ∫‘Y ` #· ` eÅdyÔü Té ` nq´kÕ´' ` dü«|ü+‘ê´' ` |ü]<Ûëj·T #· ` ÄVü≤è‘·´
(11) ` @ø±<äX¯düs¡Z 357
` #· ` nã˝≤' ` düTbÕÔ' ` ìÁ<ëã\|üsêõ‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ø±•Ã‘Y esê+>∑Hê' |üsd¡ Œü s¡+ düe÷•¢w´ü düTbÕÔ'— ø±•Ã‘Y nã˝≤'
dü«|ü+‘ê´' nq´kÕ´' eÅdyÔü Té ÄVü≤è‘·´, |ü]<Ûëj·T #· ìÁ<ëã\|üsêõ‘ê', düTbÕÔ'.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ø±•Ã‘Y esê+>∑Hê' R ø=~›eT+~ ñ‘·eÔ TÅd\Ô” T, |üsd¡ Œü s¡+ düe÷•¢w´ü
R ˇ+&=s¡T\qT øö–*+#·Tø=ì, düTbÕÔ' R ìÁ~+∫j·TT+&ç]. ø±•Ã‘Y nã˝≤' #· R
eTiÏø=+‘·eT+~ n+>∑q\T, dü«|ü+‘ê´' nq´kÕ´' R ìÁ~+#·T#·Tqï y˚i=ø£‘j Ó TÓ Tø£ÿ,
eÅdüÔyéT R Ns¡qT, ÄVü≤è‘·´ R ˝≤–ø=ì, |ü]<Ûëj·T #· R ø£≥Tºø=ìj·TTqT,
ìÁ<ëã\|üsêõ‘ê' R ìÁ<ëÁbÕã\éTTq≈£î ˝Àã&çqyê¬s,’ düTbÕÔ' R ìÁ~+∫j·TT+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·≥ ø=+<äsT¡ düT+<äØeTDT ˝§+&=s¡T\qT øö–*+#·Tø=ì |üsT¡ +&ç
j·TT+&ç]. eT]ø=+<äs+¡ >∑q\T ‘·eT Á|üøÿ£ H˚ ìÁ<äb˛e⁄#·Tqï ‘·sT¡ DT\ Ns¡\qT
˝≤–yÓ∫’ ‘êeTT ø£≥Tºø=ì ì<äTs› ¡ yÓTøÆ e£ TT˝À eTTì–j·TT+&ç].
XÀ¢ˆˆ ‘êkÕ eTT#êÃ¤ «düyê‘˚q eÅd+Ôü e÷\´+ #· >±Á‘·»yéT ˆ
Hê‘·´s¡+ú düŒ+<ä‘˚ ∫Á‘·+ ÁbÕ|ü´ eT+<ä $T yêì\yéT ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êkÕ+ ` ñ#êÃ¤«düyê‘˚q ` eÅd+Ôü ` e÷\´+ ` #· ` >±Á‘·»yéT `
q ` n‘·´s¡+ú ` düŒ+<ä‘˚ ` ∫Á‘·+ ` ÁbÕ|ü´ ` eT+<äyTé ` Çe ` nì\yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘êkÕyéT ñ#êÃ¤«düyê‘˚q >±Á‘·»+ eÅd+Ôü e÷\´+ #· eT+<äyTé
nì\+ ÁbÕ|ü´ Çe q n‘·´s¡+ú düŒ+<ä‘.˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘êkÕ+ R Ä Åd\Ô” jÓTTø£ÿ, ñ#êÃ¤«düyê‘˚q R ñ#êÃ¤«düyêj·TTe⁄\
#˚‘,· >±Á‘·»+ R yê] X¯Øs¡eTTq+<ä*, eÅd+Ôü R ô|≥ ’ #ÓsT¡ >∑T, e÷\´+ #· R |üP\
e÷*ø£j·TTqT, eT+<äyéT nì\+ R eT+<äyÓTÆq yêj·TTe⁄qT, ÁbÕ|ü´ Çe R
bı+<äT≥#˚‘e· ˝…, ∫Á‘·+ R ∫Á‘·eTT>±, Hê‘·´s¡+ú düŒ+<ä‘˚ R ø=~›>± #·*+#·T#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·Ã{Ï HêØeTDT\jÓTTø£ÿ ñ#êÃ¤ «düyêj·TTe⁄#˚ yê] i=eTTà\ô|q’ Tqï
ô|≥’ #Ós>¡ T∑ \T>±ì, |üP\e÷*ø£\T>±ì eT+<äyTÓ qÆ yêj·TTe⁄#˚‘e· ˝… ø=+#ÓeTT>±H˚
#·*+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ #·+<äqdü´ #· o‘·d´ü o<Û√ s¡à<ÛTä s¡ddü ´ü #· ˆ
$$<Ûdä ´ü #· e÷\´dü´ <Û÷ä |üd´ü $$<Ûdä ´ü #· ˆˆ
XÀ¢ˆˆ ãVüQ<Ûë e÷s¡T‘· düÁÔ ‘· >∑+<Û+ä $$<Ûä eTT<ä«Vü≤Hé ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #·+<äqdü´ ` #· ` o‘·d´ü ` o<Û√' ` eT<ÛTä s¡ddü ´ü ` #· ` $$<Ûdä ´ü
` #· ` e÷\´dü´ ` <Û÷ä |üd´ü ` $$<Ûdä ´ü ` #· ` ãVüQ<Ûë ` e÷s¡T‘·' ` ‘·Á‘· `
>∑+<Û+ä ` $$<Ûyä Té ` ñ<ä«Vü≤Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` o‘·d´ü #·+<äqdü´ #·, eT<ÛTä s¡ddü ´ü o<Û√X¯Ã $$<Ûdä ´ü e÷\´dü´
#·, $$<Ûdä ´ü <Û÷ä |üd´ü #·, $$<Û+ä >∑+<Û+ä ñ<ä«Vü≤Hé ‘·Á‘· e÷s¡T‘·' ãVüQ<Ûë Á|üeyÍ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` o‘·d´ü #·+<äqdü´ #· R #·\ì¢ #·+<äqeTTjÓTTø£ÿj·TT, eT<ÛTä s¡ddü ´ü
o<Û√X¯Ã R ‹j·T´ì eT<äéTTjÓTTø£ÿj·TT, $$<Ûdä ´ü e÷\´dü´ #· R |ü\T$<Ûeä TT˝…q’ |üP\
e÷*ø£\jÓTTø£ÿj·TT, $$<Ûdä ´ü <Û÷ä |üd´ü #· R ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ <Û÷ä |üeTTjÓTTø£ÿj·TT,
$$<Û+ä >∑+<Û+ä R ãVüQ$<Ûeä T>∑T |ü]eTfi¯eTTqT, ñ<ä«Vü≤Hé R eVæ≤+#·T#·T, ãVüQ<Ûë
R ãVüQeTTKeTT\, e÷s¡T‘·' R yêj·TTe⁄, (Á|üeyÍ R M#·T#·T+&ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·Ã≥ #·\ì¢ #·+<äqeTT, ‹j·T´ì eT<äéTT ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’
|ü⁄wüŒe÷*ø£\T, |ü\T$<Ûeä TT\>∑T <Û÷ä |üÁ<äeéTT\T |ü⁄wüÿ\eTT>± qT+&É>± yêj·TTe⁄
Äj·÷ |ü]eTfi¯eTT\qT nìï+{Ïì eVæ≤+#·T#·T ãVüQeTTKeTT>± eTH√Vü≤s¡eTT>±
M#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ s¡kÕHê+ #·+<äHêHê+ #· <Û÷ä bÕHê+ #Óe’ eT÷]Ã¤‘'· ˆ
Á|üeyÍ düTs¡_Û s¡+Z <Û√ $e÷H˚ |ü⁄wüŒøπ ‘·<ë ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` s¡kÕHê+ ` #·+<äHêHê+ ` #· ` <Û÷ä bÕHê+ ` #· ` @e `
eT÷]Ã¤‘'· ` Á|üeyÍ ` düTs¡_'Û ` >∑+<Û'ä ` $e÷H˚ ` |ü⁄wüŒøπ ` ‘·<ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë s¡kÕHê+, #·+<äHêHê+ #·, <Û÷ä bÕHê+ #· @e, eT÷]Ã¤‘'· ,
düTs¡_'Û >∑+<Û'ä , |ü⁄wüŒøπ $e÷H˚ Á|üeyÍ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, s¡kÕHê+ R eT<äéTT\jÓTTø£ÿj·TT, #·+<äHêHê+
#· R eT+∫>∑+<Ûeä TT\ jÓTTø£ÿj·TT, <Û÷ä bÕHê+ #Óe’ R <Û÷ä |üÁ<äeéTT\ jÓTTø£ÿj·TT,
eT÷]Ã¤‘'· R $dü]Ô +∫j·TTqï{Ï,º düTs¡_'Û >∑+<Û'ä R eTH√Vü≤s¡yTÓ qÆ |ü]eTfi¯eTT,
|ü⁄wüŒøπ $e÷H˚ R |ü⁄wüŒø£ $e÷qeTTq+<äT, Á|üeyÍ R n~Ûøe£ TT>∑ M#·T#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&É#Ã· {Ï Äj·÷ eT<äéTT\ jÓTTø£ÿj·TT, eT+∫ >∑+<Ûeä TT\
jÓTTø£ÿj·TT, <Û÷ä |üÁ<äeéTT\ jÓTTø£ÿj·TT eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ |ü]eTfi¯eTT $dü]Ô +∫q<Ó’ |ü⁄wüŒø£
$e÷qeT+‘·jT· TqT yê´|æ+#·T#·T M#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ XÊé÷e<ë‘ê düÁÔ ‘êHê´' ø±•Ã ‘·ÿ ècÕí esê+>∑Hê' ˆ
ø±•Ã ‘êÿ+#·qesêí+>∑´' Á|üeT<ë sêø£kå Õ\j˚T ˆˆ 33
(11) ` @ø±<äX¯düs¡Z 359
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` XÊé÷e<ë‘ê' ` ‘·Á‘· ` nHê´' ` ø±•Ã‘Y ` ø£ècÕí' ` esê+>∑Hê'
ø±•Ã‘Y ` ø±+#·qesêí+>∑´' ` Á|üeT<ë' ` sêø£kå Õ\j˚T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£kå Õ\j˚T ‘·Á‘· nHê´' XÊé÷e<ë‘ê' ø±•Ã‘Y esê+>∑Hê'
ø£ècÕí' ø±•Ã‘Y Á|üeT<ë' ø±+#·qesêí+>∑´' (ÄdüH)é
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· sêø£kå Õ\j˚T R Ä sêeDuÛeÑ qeTTq+<äT, nHê´' R ø=+<äsT¡ ,
XÊé÷e<ë‘ê' R q\T|ü⁄qT ‘Ó\T|ü⁄qT ø£*|æq s¡+>∑Ts¡+>∑T\yês¡T>±qT (nq>±
#êeTq#êj·T), ø±•Ã‘Y esê+>∑Hê' R ø=+<äsT¡ HêØeTDT\T, ø£ècÕí' R q\¢ì
es¡eí TT yês¡T>±qT, ø±•Ã‘Y Á|üeT<ë' R eT]ø=+<äsT¡ eì‘·\T, ø±+#·qesêí+>∑´'
R ã+>∑sT¡ eHÓï>∑\ <˚V≤ü eTT >∑\yês¡T>±qT, (ÄdüHé R ñ+&ç]).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeD≤düTs¡Tì n+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT ø=+<äsT¡ ‘·sT¡ D°eTDT\T
#êeTq#êj·T>∑\ yês¡T>∑qT, eT]ø=+<äs¡T q\¢ìyês¡T>∑qT, eT]ø=+‘·eT+~
ã+>±s¡eTT e+{Ï <˚V≤ü #êÃ¤jT· >∑\yês¡T>∑qT ø±qe∫Ã].
XÀ¢ˆˆ ‘êkÕ+ ìÁ<ëeX¯‘ê« #·Ã eT<äHq˚ $eT÷]Ã¤‘y· Té ˆ
|ü~à˙Hê+ Á|üdTü bÕÔHê+ s¡÷|ü e÷d” <ä´<∏e’Ó Væ≤ ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êkÕ+ ` ìÁ<ëeX¯‘ê«‘Y ` #· ` eT<äHq˚ ` $eT÷]Ã¤‘y· Té `
|ü~à˙Hê+ ` Á|üdTü bÕÔHê+ ` s¡÷|üyTé ` Äd”‘Y ` j·T<∏ë ` @e ` Væ≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ìÁ<ëeX¯‘ê«‘Y #· eT<äH˚q $eT÷]Ã¤‘·+ ‘êkÕ+ s¡÷|ü+,
Á|üdTü bÕÔHê+ |ü~à˙Hê+ s¡÷|ü+ j·T<∏e’Ó , Äd”‘.Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ìÁ<ëeX¯‘ê«‘Y #· R ìÁ<ëeX¯yTÓ Æ j·TT+&ÉT≥e\qqTqTï, eT<äHq˚
$eT÷]Ã¤‘+· R eTqà<∏Tä ì Áø°&#É ˚ ã&É*ø£ #Ó+~j·TTqï, ‘êkÕ+ s¡÷|ü+ R Ä Åd\Ô”
jÓTTø£ÿ s¡÷|üeTT, Á|üdüTbÕÔHê+ |ü~à˙Hê+ R eTT≈£î[+∫j·TTqï ‘êeTs¡ r>∑\
jÓTTø£ÿ, s¡÷|ü+ j·T<∏e’Ó R Äø±s¡eTTe˝…H,˚ Äd”‘Y R ñ+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ìÁ<ëeX¯yTÓ Æ j·TT+&ÉT≥#˚‘q· T, eTqà<∏Áä ø°&\É #˚ &Éd‡æ j·TT+&ÉT≥
#˚‘·qT, Ä Åd”Ô\jÓTTø£ÿ s¡÷|üeTT eTT≈£î[+∫j·TTqï ‘êeTs¡r>∑ Äø±s¡eTTe˝…
düT+<äse¡ TT>∑H˚ j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ @e+ düs«¡ eTX‚ùwD sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡+ ø£|'æ ˆ
<ä<sä Ù¡ düTeTVü‰‘˚C≤ q <ä<sä Ù¡ #· C≤qø°yTé ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @e+ ` düs«¡ yéT ` nX‚ùwD ` sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡+ ` ø£|'æ ` <ä<sä Ù¡
` düTeTVü‰‘˚C≤' ` q ` <ä<sä Ù¡ ` #· ` C≤qø°yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTeTVü‰‘˚C≤' ø£|'æ @e+ düs«¡ + sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡yTé nX‚ùwD
<ä<sä Ù¡ , C≤qø°+ #· q <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTeTVü‰‘˚C≤' ø£|'æ R eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ*jÓTÆ q Vü≤qTeT, @e+
R áØ‹>±, sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡+, düs«¡ + R sêeDTì n+‘·'|ü⁄s¡ eT+‘·jT· T, nX‚ùwD
<ä<sä Ù¡ R ìX‚ÙwüeTT>± ‹\øÏ+#ÓqT, C≤qø°+ #· R C≤qøÏì e÷Á‘·eTT, q <ä<sä Ù¡ R
#·÷&É˝øÒ £ b˛jÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü≤˙j·TT&Óq’ Vü≤qTeT á$<Ûeä TT>± sêeDTì n+‘·'|ü⁄s¡eT+‘·jT· T
ìX‚ÙwüeTT>± yÓ<ø¬ä qT. ø±ì d”‘e· TàqT e÷Á‘·eTT ø£qT>=qC≤\&ÜjÓTqT.
XÀ¢ˆˆ ìØø£eå ÷D X¯Ã ‘·<ë ‘ê ÅdÔæ‡j·T dü‡ eTVü‰ø£|'æ ˆ
»>±eT eTVü≤r+ ∫+‘ê+ <Ûsä à¡ kÕ<Û«ä düX+¯ øÏ‘'· ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìØø£eå ÷D' ` #· ` ‘·<ë ` ‘ê' ` Ådj Ôæ T· ' ` dü' ` eTVü‰ø£|'æ `
»>±eT ` eTVü≤r+ ` ∫+‘ê+ ` <Ûsä à¡ kÕ<Û«ä düX+¯ øÏ‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eTVü‰ø£|'æ ‘·<ë ‘ê' Ådj Ôæ T· ' ìØø£eå ÷D' #· <Ûsä à¡ kÕ<Û«ä dü
X¯+øÏ‘'· (düH)é eTVü≤r+ ∫+‘ê+ »>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' eTVü‰ø£|'æ R Ä yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Óq’ Vü≤qTeT, ‘·<ë R n|ü&ÉT,
‘ê' Ådj Ôæ T· ' R Ä Åd\Ô” qT, ìØø£eå ÷D' #· R |ü]øÏ+∫ #·÷#·T#·Tqïyê&Ó,’ <Ûsä à¡ kÕ<Û«ä dü
X¯+øÏ‘'· düHé R <Ûsä à¡ (˝À|ü)eTTqT >∑÷]Ãq uÛj Ñ T· eTT#˚ X¯+ø£H=+~qyê&Ó,’ eTVü≤r+
∫+‘ê+ R >=|üŒ∫+‘·qT, »>±eT R bı+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü Vü≤qTeT sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äTqï Åd\Ô” qT |ü]øÏ+∫
#·÷#·T#·Tqïyê&Ó’ |üsÅ¡ d<Ô” sä Ù¡ qeTT ‘·q≈£î n<Ûsä à¡ eTT n>∑Tqì uÛj Ñ T· eTT>∑*– ~>∑T\T
H=+~qyê &ÜjÓTqT.
XÀ¢ˆˆ |üs<¡ ësêes√<Ûdä ´ü Á|üdTü |üdÔ ´ü ìØø£Då yéT ˆ
Ç<ä+ K\T eTe÷-‘·´s¡+ú <Ûsä à¡ ˝À|ü+ ø£]wü´‹ ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üs<¡ ësêes√<Ûdä ´ü ` Á|üdTü |üdÔ ´ü ` ìØø£Då yéT ` Ç<ä+ ` K\T `
eTeT ` n‘·´s¡+ú ` <Ûsä à¡ ˝À|ü+ ` ø£]wü´‹ ˆˆ
(11) ` @ø±<äX¯düs¡Z 361
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç<ä+, Á|üdTü |üdÔ ´ü |üs<¡ ësêes√<Ûdä ´ü ìØø£Då +, eTeT, n‘·´s¡+ú ,
<Ûsä à¡ ˝À|ü+, ø£]wü´‹, K\T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç<ä+ R á, Á|üdTü |üdÔ ´ü |üs<¡ ësêes√<Ûdä ´ü R ìÁ~+#·T#·Tqï
|üsu¡ ≤Û s¡´\ düeT÷Vü≤eTTjÓTTø£ÿ, ìØø£Då + R |ü]øÏ+∫#·÷#·T≥, eTeT R Hê≈£î,
n‘·´s¡+ú R $TøÏÿ*>±, <Ûsä à¡ ˝À|ü+ ø£]wü´‹ K\T R <Ûsä à¡ ˝À|üeTTqT >±$+#·TqT>∑<ë!
(Ç‹ ‘·d´ü ∫+‘ê nuÛ÷Ñ ‘Y R nì Vü≤qTeT≈£î ∫+‘· bı&ÉyTÓ qT).
‹\ø£eTT :` ªªH˚πøå‘· q>±ï+ |üs¡ÅdæÔj·TyéTμμ nHÓ&ç XÊÅdüÔe#·qeTT#˚‘· Vü≤qTeT
<Ûsä à¡ ˝À|üeTT »]¬>qì X¯+øÏ+#ÓqT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ªªH˚øπ ‘å ês¡ÿ+ q q>±ï+ Ådj
Ôæ T· yéTμμ nq>± dü÷s¡T´ì, ~>∑+ãs¡ÅdìÔ”
#·÷&Ésê<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚ì#·Ã≥ á n+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT ìÁ~+#·T#·Tqï |üsÅ¡ d\Ô” qT |ü]øÏ+∫
#·÷#·T≥ Hê¬ø+‘·j·TT <Ûäs¡à˝À|üeTTqT >∑÷s¡TÃqT>∑<ë! (nì Vü≤qTeT≈£î ∫+‘·
bı&ÉyÓTqT)
XÀ¢ˆˆ q Væ≤ y˚T |üs<¡ ësêD≤+ <äèwæº ]«wüjT· e]Ô˙ ˆ
nj·T+ #ê-Á‘· eTj·÷ <äèwü'º |üs<¡ ës¡|]ü Á>∑V≤ü ' ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` Væ≤ ` y˚T ` |üs<¡ ësêD≤+ ` <äèwæ'º ` $wüjT· e]Ô˙ ` nj·T+
` #· ` nÁ‘· ` eTj·÷ ` <äèwü'º ` |üs<¡ ës¡|]ü Á>∑V≤ü ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üs<¡ ësêD≤+ y˚T <äèwæ'º $wüjT· e]Ô˙ q (uÛeÑ ‹). nÁ‘· nj·T+
|üs<¡ ës¡|]ü Á>∑V≤ü X¯Ã eTj·÷ <äèwü'º .
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` |üs<¡ ësêD≤+ R |üsÅ¡ d\Ô” jÓT&É, y˚T <äèwæ'º R Hê #·÷|ü⁄, $wüjT· e]Ô˙
q uÛeÑ ‹ R Ädüø>ÔÏ \∑ ~>± qT+&É˝<Ò Tä . nj·T+ |üs<¡ ës¡|]ü Á>∑V≤ü ' R |üs<¡ ës¡\qT
#˚|{ü qºÏ {Ï,º á sêeD≤düTs¡T&ÉT, eTj·÷ <äèwü'º R Hê#˚‘· #·÷&Éã&ÓqT.
‹\ø£eTT :` H˚{eÏ s¡≈î£ qT |üs<¡ ës¡\ô|’ Hê≈£î #·÷|ü⁄ ø£\T>∑˝<Ò Tä . ø£qTø£ á <äèwæ˝º À
Hê≈£î m{Ïº Ädüøj
ÔÏ T· T˝Ò<Tä >±ì |üsÅ¡ dsÔ” ‘¡ T· &Óq’ eTVü‰bÕ|æ j·T>∑T sêeDT&ÉT Hêø£+≥
ã&çHê&ÉT. Ç~j˚T Hê≈£î <Ûsä à¡ ˝À|üeTT ø£*–+#·Tqì uÛj Ñ T· |ü&TÉ #·THêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê <äèwæº mqï&ÉTqT |üs<¡ ës¡\qT #·÷#·T≥¬ø’ Ädüø>ÔÏ *∑ j
Z T· T+&É˝<Ò Tä .
ø±ì Ç|üŒ{Ï Hê ∫+‘· @eTq>± |üse¡ ì‘êdü≈î£ &Ô q’Ó bÕbÕ‘·Tà&É>T∑ á sêeDTì
#·÷#·T≥ Hê≈£î <Ûsä à¡ ˝À|üeTTqT >∑÷s¡TÃqqT uÛj
Ñ T· eTT ø£\T>∑T#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü ÁbÕ<äTs¡u÷ÑÛ ∫Ã+‘ê |ü⁄s¡ s¡Hê´ eTqdæ«q' ˆ
ì•Ã‘Óø’ ±+‘·∫‘·dÔ ´ü ø±s¡´ìX¯Ãj·T<ä]Ùq' ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` ÁbÕ<äTs¡u÷ÑÛ ‘Y ` ∫+‘ê ` |ü⁄q' ` nHê´ ` eTqdæ«q' `
ì•Ã‘Óø’ ±+‘·∫‘·dÔ ´ü ` ø±s¡´ìX¯Ãj·T<ä]Ùq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ì•Ã‘Óø’ ±+‘·∫‘·dÔ ´ü , ø±s¡´ìX¯Ãj·T<ä]Ùq' eTqdæ«q' ‘·d´ü |ü⁄q'
nHê´ ∫+‘ê ÁbÕ<äTs¡u÷ÑÛ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ì•Ã‘Ó’ø±+‘·∫‘·Ôdü´ R ìX¯ÃsTT+#·Tø=qï <Ûäè&Édü+ø£\ŒeTT
ø£*Zq{Ïºj·TT, ø±s¡´ìX¯Ãj·T<ä]Ùq' R uÛ≤$ø±s¡éTTqT >∑÷]Ã ìs¡íj·TeTT
#˚dTü ø=qï{Ïjº T· T, eTqdæ«q' R bÂs¡Twüe+‘·T&Óq’ {Ïj º T· T, ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeT≈£î,
|ü⁄q' R ‹]–, nHê´ ∫+‘ê R y˚s=ø£ ∫+‘·, ÁbÕ<äTs¡u÷ÑÛ ‘Y R ñ<ä“$¤ +#ÓqT.
‹\ø£eTT :` ø±s¡´ìX¯Ãj·T<ä]Ù˙ R ø£syÔ¡ ê´ø£seÔ¡ ´ìs¡j í T· düeTs¡yú TÓ qÆ {Ï<º ìä uÛ≤eeTT.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` (nHê´ ∫+‘ê) d”‘êH˚«wüD e÷s¡eZ TTqT ‘Ó\T|ü>*∑ –q{Ï~º .
‘ê‘·Œs¡éTT :` @ø±Á>∑ y Ó T Æ q ∫‘· Ô e TT>∑ \ yê&É T qT, uÛ ≤ $ø±s¡ ´ ìX¯ Ã j· T eTT
#˚døæ =qïyê&ÉTqT, >=|üŒ $y˚øe£ +‘·T&ÉT q>∑T Vü≤qTeT≈£î á $<Ûeä TT>∑ ø=‘·Ô Ä˝À#·q
>∑÷&É >∑*>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ø±eT+ <äècÕº eTj·÷ düsê« $X¯«kÕÔ sêeDÅdj Ôæ T· ' ˆ
q Væ≤ y˚T eTqdü' øÏ+∫ <Ó«’ ø£è‘·´ eTT|ü|<ü ´ä ‘˚ ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±eT+ ` <äècÕº' ` eTj·÷ ` düsê«' ` $X¯«kÕÔ' ` sêeDÅdj Ôæ T· ' `
q ` Væ≤ ` y˚T ` eTqdü' ` øÏ+∫‘Y ` yÓø’ è£ ‘·ýéT ` ñ|ü|<ü ´ä ‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTj·÷ düsê«' $X¯«kÕÔ' sêeDÅdæÔj·T' ø±eT+ <äècÕº'— y˚T
eTqdü' øÏ+∫<ä|æ yÓø’ è£ ‘·´+ qVæ≤ ñ|ü|<ü ´ä ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTj·÷ R Hê#˚‘,· $X¯«kÕÔ' R q$Tà |üsT¡ +&çjT· Tqï, düsê«'
sêeDÅdj Ôæ T· ' R sêeDø±+‘·˝\… s¢ T¡ qT, ø±eT+ <äècÕº' R ùd«#·Ã>¤ ± #·÷&Éã&ç]. y˚T
(11) ` @ø±<äX¯düs¡Z 363
eTqdü' R Hê eTqdüT‡q≈£î, øÏ+∫<ä|æ yÓø’ è£ ‘·´+ R ø=+#ÓeTT>∑÷&É $ø±s¡eTT, qVæ≤
ñ|ü|<ü ´ä ‘˚ R dü+uÛ$Ñ +|üH˝˚ <Ò Tä .
‹\ø£eTT :` $X¯«kÕÔ' R |üsT¡ \T ‘·eTTà #·÷‘·Ts¡qT uÛj
Ñ T· eTT ˝Ò≈î£ +&É>± qeTàø£eTT‘√
|üs¡T+&çj·TTqïyês¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üsT¡ \T ‘·eTTà#·÷‘·Ts¡qT uÛj
Ñ T· eTT ˝Òq+<äTq j·T<∏#˚ Ã· >¤ ± |üsT¡ +&çjT· Tqï
sêeD≤düTs¡Tì ø±+‘·\q+<ä]ì H˚qT ùd«#·Ã>¤ ± #·÷∫‹ì. ◊qqT Hê eTqdüT‡q≈£î
m{Ïº $ø±s¡eTTqT dü+uÛ$Ñ +|ü˝<Ò Tä .
XÀ¢ˆˆ eTH√ Væ≤ ùV≤‘·T dü‡sπ «cÕ $T+Á~j·÷D≤+ Á|ües¡HÔ ˚ ˆ
X¯óuÛ≤X¯óuÛ≤ dü«ekÕúdTü ‘· #·Ã y˚T düTeédæ‘ú y· Té ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTq' ` Væ≤ ` ùV≤‘·T' ` düsπ «cÕyéT ` Ç+Á~j·÷D≤+ ` Á|ües¡HÔ ˚ `
X¯óuÛ≤X¯óuÛ≤düT ` nekÕúdTü ` ‘·‘Y ` #· ` y˚T ` düTeédæ‘ú y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düsπ «cÕyéT Ç+Á~j·÷D≤+ Á|ües¡HÔ ,˚ X¯óuÛ≤X¯óuÛ≤düT nekÕúdTü
eTq' Væ≤ ùV≤‘·T'— y˚T ‘·‘Y #· düTeédæ‘ú y· Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯óuÛ≤X¯óuÛ≤düT nekÕúdüT R eT+∫|ü]dæú‘·T\+<Ó’qqT, #Ó&É¶
|ü]dæ‘ú T· \+<Óq’ qT, düsπ «cÕyéT Ç+Á~j·÷D≤+ Á|ües¡HÔ ˚ R düs«¡ eTT˝…q’ Ç+Á~j·TeTT\
jÓTTø£ÿ q&ç|+æ #·T≥j·T+<äT, eTq' Væ≤ ùV≤‘·T' R eTqùd‡ ø£<ë eT÷\eTT— ‘·‘Y #·
R Ä eTqdüT‡>∑÷&É, y˚T R Hê≈£î, düTeédæ‘ú y· Té R #·øÿ£ ì ø£≥Tºu≤≥T˝À qTqï~.
‹\ø£eTT :` düTeédæ‘ú y· Té R |üs<¡ ës¡\j·T+<äT s¡ø˝ÔÏ ìÒ <Ó’ X¯ó<äeΔ TT>∑ qTqï~.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` X¯óuÛ≤X¯óuÛ≤düT R <Ûäs¡àø£s¡yÓTÆq{Ïºj·TT n<Ûäs¡àø£s¡yÓTÆq{Ïºj·TT
|ü]dæ‘ú T· \j·T+<äT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` X¯óuÛ≤X¯óuÛ≤düT R X¯óuÛ≤#·sD¡ bÕbÕ#·sD¡ $wüjT· eTT\j·T+<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <Ûsä à¡ ø±s¡éTT\+<äTqT, n<Ûsä à¡ ø±s¡éTT\+<äTqT m\¢ Ç+Á~j·TeTT\qT
Á|üe]Ô+|ü #˚jT· T≥˝À eT÷\yÓTqÆ {Ï~º eTqùd‡ ø£<ë! Ä eTqdüT‡ Hê≈£î bÕ|ü∫+‘ê
s¡V≤æ ‘·yTÓ Æ |ü]X¯ó<äeΔ TT>∑H˚ j·TTqï~.
XÀ¢ˆˆ Hêq´Á‘· Væ≤ eTj·÷ X¯ø±´ yÓ<’ V˚ ≤” |ü]e÷]Z‘T· yéT ˆ
Ådj Ôæ ÷Ó Væ≤ ÅdwÔ” ßü <äèX¯´+‘˚ dü<ë dü+|ü]e÷s¡DZ Ò ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` nq´Á‘· ` Væ≤ ` eTj·÷ ` X¯ø±´ ` yÓ<’ V˚ ≤” ` |ü]e÷]Z‘T· yéT
` Ådj Ôæ T· ' ` Væ≤ ` ÅdwÔ” ßü ` <äèX¯´+‘˚ ` dü<ë ` dü+|ü]e÷s¡D Z Ò ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` yÓ<’ V˚ ≤” |ü]e÷]Z‘T· yéT, nq´Á‘· eTj·÷ q Væ≤ X¯ø±´— dü+|ü]e÷s¡DZ Ò
Ådj Ôæ T· ' ÅdwÔ” ßü Væ≤ <äèX¯´+‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ<’ V˚ ≤” R d”‘e· Tà, eTj·÷ R Hê#˚‘,· nq´Á‘· |ü]e÷]Z‘T· + R
y˚sT¡ #√≥ yÓ<≈ä î£ ≥≈£î, q Væ≤ X¯ø±´ R X¯ø´£ eTT >±<äTø£<ë! dü+|ü]e÷s¡D Z Ò R yÓ<≈ä î£ ≥
j·T+<äT, Ådj Ôæ T· ' R Åd\Ô” T, dü<ë R m\¢|ü &ÉTqT, ÅdwÔ” ßü Væ≤ <äèX¯´+‘˚ R Åd\Ô” j·T+<˚
ø±ìŒ+‘·Ts¡T>∑<ë.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT Á|üuÛÑTe⁄jÓTTø£ÿ Ä»„#˚ d”‘ê<˚$ì yÓ<äTø£e\dæj·TTqï|ü&ÉT
y˚sT¡ #√≥¢ ÄyÓTqT yÓ<Tä ≈£î≥ m≥T¢ kÕ<Û´ä eT>∑TqT? Åd\Ô” qT yÓ<øä e£ \dæe∫Ãq|ü&ÉT
Åd\Ô” j·T+<˚ ÄyÓT j·TT+&ÉTqì #·÷&Ée\j·TTqT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ j·Tdü´ dü‘Ô· «dü´ j·÷ jÓ÷ì dükÔ Õ´+ ‘·‘Y |ü]e÷s¡´Z ‘˚ ˆ
q X¯ø±´ Á|üeT<ë qcÕº eTè^wüß |ü]e÷]Z‘T· yéT ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·Tdü´ ` dü‘Ô· «dü´ ` j·÷ ` jÓ÷ì' ` ‘·kÕ´+ ` ‘·‘Y ` |ü]e÷s¡´Z ‘˚
` q ` X¯ø±´ ` Á|üeT<ë ` qcÕº ` eTè^wüß ` |ü]e÷]Z‘T· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·Tdü´ dü‘·Ô «dü´ j·÷ jÓ÷ì' ‘·‘Y ‘·kÕ´+ |ü]e÷s¡´Z ‘˚— qcÕº
Á|üeT<ë eTè^wüß |ü]e÷]Z‘T· + q X¯ø±´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·Tdü´ dü‘Ô· «dü´ R @ ÁbÕDÏø,Ï j·÷ jÓ÷ì' R @~ »qàyÓTqÆ
C≤‹jÓ÷, ‘·‘Y R Ä ÁbÕDÏ, ‘·kÕ´+ R Ä C≤‹j·T+<˚, |ü]e÷s¡´Z ‘˚ R yÓ<Tä ø£
ã&ÉT#·T+&ÉTqT, qcÕº Á|üeT<ë R Vü≤]+|üã&çq eTqTwü´Åd,Ô” eTè^wüß |ü]e÷]Z‘T· +
R ˝Ò&eç T+<ä\j·T+<äT yÓ<≈ä î£ ≥≈£î, q X¯ø±´ R kÕ<Û´ä eTT>±<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` @ ÁbÕDÏ @C≤‹j·T+<äT »ìà+∫j·TTqï<√ Ä ÁbÕDÏì Ä C≤‹j·T+<˚
yÓ<äøÏ |ü≥Tºø=qe˝…qT. Vü≤]+|üã&çq eTqTwüÅd”Ôì Ä&ÉT˝Òfi¯fl eT+<ä˝À yÓ<äøÏ
|ü≥Tºø=q˝ÒeTT >∑<ë!
(11) ` @ø±<äX¯düs¡Z 365
XÀ¢ˆˆ ‘· ~<ä+ e÷]Z‘+· ‘êe #·TÃ¤<qΔ˚ eTqkÕ eTj·÷ ˆ
sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡+ düs«¡ + <äèX¯´‘˚ q #· C≤qø° ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` Ç<ä+ ` e÷]Z‘+· ` ‘êe‘Y ` X¯ó<˚qΔ ` eTqkÕ ` eTj·÷
` sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡+ ` düs«¡ + ` <äèX¯´‘˚ ` q ` #· ` C≤qø° ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y Ç<ä+ düs«¡ + sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡+ eTj·÷ X¯ó<˚qΔ eTqkÕ
e÷]Z‘+· ‘êe‘Y— C≤qø° q #· <äèX¯´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R n+<äT#˚‘·, Ç<ä+ sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡+ düs¡«+ R á
sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡eT+‘·jT· TqT, eTj·÷ R Hê#˚‘,· X¯ó<Δ̊q eTqkÕ R |ü]X¯ó<äyΔ TÓ qÆ
eTqdüT‡‘√, e÷]Z‘+· ‘êe‘Y R |üP]Ô>± nH˚«wæ+|üã&çq~, C≤qø° q #· <äèX¯´‘˚ R
d”‘e· Tà @e÷Á‘·eTT ø±qsê≈£îqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+<äT#˚‘H· ˚ H˚qT á sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡eTTq+‘·qT ìwüÿ\àwüyTÓ qÆ
eTqdüT‡‘√ #·ø£ÿ>± yÓ<äøÏj·TT+{Ïì. ø±ì Hê≈£î C≤qø£eTà e÷Á‘· yÓT#·Ã≥qT
ø±qsê≈£îqï~.
XÀ¢ˆˆ <˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£Hê´X¯Ã Hê>∑øH£ ê´ X¯Ã Ms¡ýêHé ˆ
ny˚øeå£ ÷D√ Vü≤qTe÷Hé HÓ’ yê|üX´¯ ‘· C≤qø°yTé ˆˆ 45
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` <˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£Hê´' ` #· ` Hê>∑øH£ ê´' ` #· ` Ms¡ýêHé ` ny˚øeå£ ÷D'
` Vü≤qTe÷Hé ` q ` @e ` n|üX´¯ ‘· ` C≤qø°yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡ýêHé Vü≤qTe÷Hé, <˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£Hê´' #·, Hê>∑øH£ ê´' #·,
ny˚øeå£ ÷D', C≤qø°+ HÓe’ n|üX´¯ ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡ýêHé Vü≤qTe÷Hé R |üsêÁø£eTXÊ*jÓÆTq Vü≤qTeT+‘·T&ÉT,
<˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£Hê´' #· R <˚eø£q´\qT >∑+<Ûsä «¡ ø£q´\qT, Hê>∑øH£ ê´' #· R Hê>∑øq£ ´
\qTqTï, ny˚øeå£ ÷D' R #·÷#·T#·Tqïyê&Ó,’ C≤qø°+ HÓe’ n|üX´¯ ‘· R d”‘e· TàqT
ø£qT>=q˝Òø£b˛jÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT <˚eø£q´\qT, >∑+<Ûsä «¡ j·TTe‘·T\qT, Hê>∑‘s· T¡ DT\qT
es¡Tdü>± #·÷#·T#·Tqïyê&Ó’ m#·Ã≥qT C≤qø£eTàqT #·÷&É˝øÒ b£ ˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê eT|üX´¯ Hé ø£|æ düÁÔ ‘· |üX´¯ + XÊÃHê´ es¡Ådj
Ôæ T· ' ˆ
n|üÁø£eT´ ‘·<ë Ms¡' Á|ü<ëÛ ´‘·T eTT|ü#Á· ø£yT˚ ˆˆ 46
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êyéT ` n|üX´¯ Hé ` ø£|'æ ` ‘·Á‘· ` |üX´¯ Hé ` #· ` nHê´' `
es¡ÅdjÔæ T· ' ` n|üÁø£eT´ ` ‘·<ë ` Ms¡' ` Á|ü<ëÛ ´‘·TyéT ` ñ|ü#Á· ø£yT˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡' ø£|'æ , ‘·Á‘· ‘êyéT n|üX´¯ Hé, nHê´' es¡Ådj Ôæ T· ' |üX´¯ Hé,
‘·<ë Á|ü<ëÛ ´‘·TyéT ñ|ü#Á· ø£yT˚ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡' ø£|'æ R Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT, ‘·Á‘· R Ä Á|ü<X˚ e¯ TTq+<äT,
‘êyéT n|üX¯´Hé R Ä d”‘êe÷‘·qT #·÷&ÉC≤\ø£, nHê´' es¡ÅdæÔj·T' R y˚s¡T
ñ‘·eÔ Teì‘·\qT, |üX´¯ Hé #· R #·÷#·T#·TqT, n|üÁø£eT´ R ‘=\–, Á|ü<ëÛ ´‘·TyéT
ñ|ü#Á· ø£yT˚ R rÁeeTT>∑ Hê˝À∫+|ü Hês¡+_Û+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT d”‘êe÷‘· q#·Ã≥ ø£qT>=qC≤\ø£,
n#·Ã{Ï ñ‘·eÔ TÅd\Ô” q+<äsT¡ qT p#·T#·T <ë{Ïe∫Ã ˇø£#√≥ ≈£Ls¡TÃ+&ç rÁeeTT>±
Hê˝À∫+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ dü uÛ÷Ñ j·T düTÔ |üs+¡ le÷Hé e÷s¡T‹ s¡´‘·ï e÷dæ‘ú '· ˆ
ÄbÕquÛ÷Ñ $T eTT‘·‡ è»´ ‘· ~«#˚‘T· + Á|ü#Á· ø£yT˚ ˆˆ 47
ª bÕquÛÑ÷$T$#·jÓ÷μ HêeT
@ø±<äX¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` uÛ÷Ñ j·T' ` ‘·T ` |üs+¡ ` le÷Hé ` e÷s¡T‹' ` j·T‘·ïyéT `
Ädæ‘ú '· ` ÄbÕquÛ÷Ñ $TyéT ` ñ‘·‡ è»´ ` ‘·‘Y ` $#˚‘T· + ` Á|ü#Á· ø£yT˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` le÷Hé dü' e÷s¡T‹' uÛÑ÷j·T' |üs¡+ j·T‘·ïyéT Ädæú‘·',
ÄbÕquÛ÷Ñ $TyéT ñ‘·‡ è»´ ‘·‘Y $#˚‘T· + Á|ü#Á· ø£yT˚ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` le÷Hé R X¯óuÛÑ\ø£åDdüeTì«‘·T&Ó’q, dü' e÷s¡T‹' R Ä
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, uÛ÷Ñ j·T' R ‹]–, |üs+¡ j·T‘·ïyéT Ädæ‘ú '· R rÁeyÓTqÆ j·T‘·ïeTTqT
|üPìqyê&Ó,’ ÄbÕquÛ÷Ñ $TyéT ñ‘·‡ è»´ R bÕqXÊ\qT M&ç, ‘·‘Y R Ä |ü⁄wüŒø£
$e÷qeTTqT, $#˚‘T· + R yÓ<≈ä î£ ≥≈£î, Á|ü#Á· ø£yT˚ R Äs¡+_Û+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` ª‘·‘μY øÏ ã<äT\T>± ª‘êyéTμ nì u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTT.
(11) ` @ø±<äX¯düs¡Z 367
á bÕsƒe¡ TTqT nqTdü]+∫ d”‘e· TàqT yÓ<≈ä î£ ≥¬ø’ ÁbÕs¡+_Û+#Óqì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘·Tà&Ó’q Vü≤qTeT ‹]– rÁeyÓTÆq nH˚«wüDdü+ø£\ŒeTTqT
|üPìqyê&Ó’ Ä bÕqXÊ\qT M&ç |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTq d”‘q· H˚«wæ+|ükÕ¬>qT.
ªªbÕquÛ÷Ñ $T $#·jT· eTTμμ nqT
|ü<Tä H=ø£+&Ée düseZ¡ TT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
<ë«<äX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ dü ‘·d´ü eT<Û̊´ uÛeÑ qdü´ e÷s¡T‹
s¡‘¢ ê>∑èVü‰+ •ÃÁ‘·>è∑ Vü‰ ìïXÊ>∑èVü‰Hé ˆ
»>±eT d”‘ê+ Á|ü‹ <äsÙ¡ H√‘·T‡ø√
q #Óe’ ‘ê+ |üX´¯ ‹ #ês¡T<äsÙ¡ HêyéT ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·d´ü ` eT<Û̊´ ` uÛeÑ qdü´ ` e÷s¡T‹' ` \‘ê>∑èVü‰Hé `
∫Á‘·>è∑ Vü‰Hé ` ìXÊ>∑èVü‰Hé ` »>±eT ` d”‘ê+ ` Á|ü‹ ` <äsÙ¡ H√‘·T‡ø£' ` q ` #·
` @e ` ‘ê+ ` |üX´¯ ‹ ` #ês¡T<äsÙ¡ HêyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' e÷s¡T‹' d”‘ê+ Á|ü‹ <äsÙ¡ H√‘·T‡ø£' ‘·d´ü uÛeÑ qdü´ eT<Û̊´
\‘ê>∑èVü‰Hé, ∫Á‘·>è∑ Vü‰Hé ìXÊ>∑èVü‰Hé »>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' e÷s¡T‹' R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, d”‘ê+ Á|ü‹ <äsÙ¡ H√‘·T‡ø£' R
d”‘e· TàqT <ä]Ù+#·Tq{Ïº ≈£î‘·÷Vü≤\eTT >∑\yê&Ó,’ ‘·d´ü uÛeÑ qdü´ eT<Û´˚ R Ä sêeDTì
uÛÑeqeTTq&ÉTeT, \‘ê>∑èVü‰Hé R \‘ê>∑èVü≤eTT\qT, ∫Á‘·>∑èVü‰Hé R
∫Á‘·eT+~s¡eTT\qT, ìXÊ>∑èVü‰Hé R sêÁ‘·T\+<äT edæ+|ü<–ä q uÛeÑ qeTT\qT, »>±eT
R #˚sT¡ #·T+&ÓqT. q #Óe’ #ês¡T<äsÙ¡ Hê+, |üX´¯ ‹ R ø±ì düT+<äse¡ TT>± ø£q|ü&TÉ q{Ïº
d”‘e· TàqT e÷Á‘·eTT #·÷&É˝≈Ò î£ +&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT sêeDTì uÛeÑ qeTTq≈£î eT<Û´ä qTqï \‘êeT+~s¡
eTT\qT, ∫Á‘·XÊ\\qT, ìXÊuÛeÑ qeTT\qT, d”‘e· TàqT <ä]Ù+|ü>√]qyê&Ó’ |ü≥Tº<\ä ‘√
‹s¡T>∑T#·T+&ÓqT >±ì Ä düT+<äsê+–j·T>∑T d”‘e· TàqT e÷Á‘·eTT ø£qT>=q˝Ò≈î£ +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ∫+‘·j÷· e÷dü ‘·‘√ eTVü‰ø£|'æ
Á|æj÷· eT|üX´¯ Áq|òTü Tq+<äqdü´ ‘êyéT ˆ
Á<ÛTä e+ Væ≤ d”‘ê Á$Tj·T‘˚ j·T<∏ë q y˚T
$∫q«‘√ <äsÙ¡ q y˚T‹ yÓT~Æ ©∏ ˆˆ 2
(12) ` <ë«<äX¯düs¡Z 369
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ∫+‘·j·÷e÷dü ` ‘·‘·' ` eTVü‰ø£|æ' ` Á|æj·÷yéT `
n|üX´¯ Hé ` s¡|Tüò Tq+<äqdü´ ` ‘êyéT ` Á<ÛTä e+ ` Væ≤ ` d”‘ê ` Á$Tj·T‘˚ ` j·T<∏ë
` q ` y˚T ` $∫q«‘·' ` <äsÙ¡ qyéT ` @‹ ` yÓT~Æ ©∏ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· s¡|Tüò Tq+<äqdü´ Á|æj÷· + ‘êyéT n|üX´¯ Hé dü' eTVü‰ø£|'æ
∫+‘·j÷· e÷dü. j·T<∏ë yÓT~Æ ©∏ $∫q«‘·' y˚T <äsÙ¡ q+ q @‹ Á<ÛTä e+ d”‘ê Á$Tj·T‘˚
Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n+‘·≥, s¡|Tüò Tq+<äqdü´ Á|æj÷· + ‘ê+ R lsêeTTì
Á|æj·TTsê˝…’q Ä d”‘ê<˚$ì, n|üX¯´Hé R #·÷&Éìyê&Ó’, dü' eTVü‰ø£|æ' R Ä
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ∫+‘·j÷· e÷dü R ∫+‹+|ü<=&É>¬ qT, j·T<∏ë R @ ø±s¡DeTTq,
yÓTÆ~∏© R d”‘·eTà, $∫q«‘·' y˚T R yÓ<ä≈£î#·Tqï{Ïº Hê≈£î, <äs¡Ùq+ HÓ’‹ R
>√#·]+#·T≥˝Ò<√, ‘·<ë∏ R Ä ø±s¡DeTTq, Á<ÛTä e+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, d”‘ê Á$Tj·T‘˚
Væ≤ R d”‘· #·ìb˛sTTj˚T j·TTqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTTì Á|æjT· Tsê\sTTq C≤qøÏì ø£qT>=q ˝Òø£ Vü≤qTeT Ç≥T¢
∫+‹+|ü <=&É>¬ qT. H˚ HÓ+‘· yÓ<≈ä î£ #·TqïqT yÓ<’ V˚ ≤æ >±qe#·TÃ≥˝Ò<Tä ø±ã{Ïº ÄyÓT
ìX¯Ãj·TeTT>± eTs¡D+Ï ∫j˚T j·TT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ sêø£kå ÕHê+ Á|üesπ D C≤qø°
dü«o\dü+s¡øDå£ ‘·‘Œ· sê dür ˆ
nH˚q q÷q+ Á|ü‹<äTwüøº s£ à¡ D≤
Vü≤‘ê uÛyÑ ˚ <ës¡´|ü<˚∏ |üsπ dæ‘ú ê ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` sêø£kå ÕHê+ ` Á|üesπ D ` C≤qø° ` dü«o\dü+s¡øDå£ ‘·‘Œ· sê `
dür ` nH˚q ` q÷q+ ` Á|ü‹<äTwüøº s£ à¡ D≤ ` Vü≤‘ê ` uÛyÑ ‘˚ Y ` Äs¡´|ü<˚∏ ` |üsπ `
dæ‘ú ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü«o\dü+s¡øDå£ ‘·‘Œ· sê dür kÕ C≤qø° |üsπ Äs¡´|ü<˚∏ dæ‘ú ê
nH˚q Á|ü‹<äTwüøº s£ à¡ D≤ q÷q+ Vü≤‘ê uÛyÑ ‘˚ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü«o\dü+s¡ø£åD‘·‘·Œsê dür R ‘·q bÕ‹Áe‘·éTTqT
ø±bÕ&ÉTø=qT≥j·T+<˚ Ädüø>ÔÏ \∑ <Ó,’ kÕ C≤qø° R Ä d”‘ê<˚$, |üsπ Äs¡´|ü<˚∏ dæ‘ú ê R
ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ ñ‘·eÔ TT\jÓTTø£ÿ e÷s¡eZ TTq+<äT ì\∫j·TTqï<Ó,’ nH˚q Á|ü‹<äTwüøº s£ à¡ D≤
R á n‹<äTsêàs¡T&Z q’Ó sêeDTì#˚, q÷q+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, Vü≤‘ê uÛyÑ ‘˚ Y R
dü+Vü≤]+|üã&ç j·TT+&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q bÕ‹Áe‘·éTTqT ø±bÕ&ÉTø=qT≥j·T+<äT ìX¯Ãj·TeTT>∑\<Ó’ d”‘e· Tà
ÁX‚wü˜yÓTÆq dü»®qT\e÷s¡ZeTT qe\+_+∫q<Ó’ sêeDTì ‹s¡düÿ]+∫q+<äTq Ä
<äTsêàs¡TìZ #˚ ‘·|Œü ø£ e~Û+|üã&çjT· T+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ $s¡÷|üs÷¡ bÕ $ø£è‘ê $es¡Ãk˛
eTVü‰qHê Bs¡$È s¡÷|ü<sä Ù¡ Hê' ˆ
düMTø£å ´ kÕ sêø£då sü ê»jÓ÷wæ‘√
uÛj
Ñ ÷· ~«qcÕº »qπøX¯«sê‘·àC≤ ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $s¡÷|üs÷¡ bÕ' ` $ø£è‘ê' ` $es¡Ãdü' ` eTVü‰qHê' ` Bs¡$È s¡÷|ü
<äsÙ¡ Hê' ` düMTø£å ´ ` kÕ ` sêø£då sü ê»jÓ÷wæ‘'· ` uÛj Ñ ÷· ‘Y ` $qcÕº ` »q
øπ X¯«sê‘·àC≤ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` $s¡÷|üs÷¡ bÕ' $ø£è‘ê' $es¡Ãdü', eTVü‰qHê' Bs¡$È s¡÷|ü <äsÙ¡ Hê',
sêø£då sü ê»jÓ÷wæ‘'· düMTø£å ´ kÕ »qπøX¯«sê‘·àC≤ uÛjÑ ÷· ‘Y $qcÕº.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $s¡÷|üs÷¡ bÕ' R $ø£è‘·yTÓ qÆ Äø±s¡eTT>∑\yês¡TqT, $ø£è‘ê' R
$ø£è‘·yTÓ qÆ #˚w\ºü T>∑\yês¡TqT, $es¡Ãdü' R ‘˚CÀ$V”≤q\TqT, eTVü‰qHê' R ô|<ä›
H√s¡T\T>∑\yês¡TqT, Bs¡$È s¡÷|ü<sä Ù¡ Hê' R $TøÏÿ* $ø£è‘·eTT>± ø£qã&ÉTq{Ïº yês¡TqT
n>∑T, sêø£ådüsê»jÓ÷wæ‘·' R sêeDTì#˚ ìjÓ÷–+|üã&çq Åd”Ô\qT, düMTø£å ´ R
#·÷∫, uÛj Ñ ÷· ‘Y R ;Û‹eX¯eTTq, kÕ »qπøX¯«sê‘·àC≤ R Ä »qø£sê»|ü⁄Á‹, $qcÕº
R ÁbÕDeTT\T >√˝ÀŒsTTq<Ó’ j·TT+&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $ø£è‘·eTT˝…’q nej·TeeTT\‘√, $ø±s¡yÓTÆq Äø±s¡eTT‘√,
‘˚CÀV”≤qyÓTqÆ <˚V≤ü eTT‘√, $|üØ‘·yTÓ qÆ eTTKeTT\‘√, bı&Éy’Ó uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ ø£qTï\T
eTTqï>∑T nej·TeeTT\‘√, ;Ûøs£ e¡ TT>± ‘·q#·T≥TºqT ø±e* j·TT+#·ã&çq sêeDTì
|ü]#ê]ø£\qT #·÷∫ uÛj Ñ T· eTT#˚ C≤qøÏ ÁbÕDeTT\T $&É∫j˚Tj·TT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ d”‘ê eT<äècºÕ« Vü≤´qyê|ü´ bÂs¡Twü+
$Vü≤è‘·´ ø±\+ düV≤ü yêq¬s’ •Ãs¡yTé ˆ
q y˚T-dæÔ düTÁêdüMT|ü>± >∑‹
düT‡rø£åí<+ä &√ ã\yê+ X¯Ã yêqs¡' ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` d”‘êyéT ` n<äècºÕ« ` Væ≤ ` nqyê|ü´ ` bÂs¡Twü+ ` $Vü≤è‘·´ `
ø±\+ ` düV≤ü ` yêq¬s'’ ` ∫s¡+ ` q ` y˚T ` ndæÔ ` düTÁêdüMT|ü>± ` >∑‹' `
(12) ` <ë«<äX¯düs¡Z 371
düTrø£åí<+ä &É' ` ã\yêHé ` #· ` yêqs¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘êyéT n<äècºÕ« bÂs¡TwüyTé nqyê|ü´ yêq¬s'’ ∫s¡+ ø±\+
$Vü≤è‘·´, y˚T, düTÁêdüMT|ü>± >∑‹' Hêdæ—Ô yêqs¡' düTrø£åí<+ä &É', ã\yêHé #· ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘êyéT n<äècºÕ« R C≤qøÏì ø£qT>=q≈£î+&É>∑qT, bÂs¡TwüyéT
nqyê|ü´ R (düeTTÁ<ä\+|òTü Hê~) |ü⁄s¡TwüjT· ‘·ïeTTq≈£î |ò*ü ‘·eTTqT dü+bÕ~+#·
≈£î+&É>q∑ T, yêq¬s'’ düV≤ü R n+>∑<ë~ yêqs¡T\‘√>∑÷&É, ∫s¡+ ø±\+ $Vü≤è‘·´ R
∫s¡ø±\eTT ùd«#·Ã¤>± >∑&É|æyÓ’∫, y˚T R Hê≈£î, düTÁêdüMT|ü>± R düTÁê⁄ì
düMT|üeTTq≈£î #˚sT¡ q{Ï,º >∑‹' R e÷s¡eZ TT, HêdæÔ R ˝Ò<Tä . yêqs¡' R yêqs¡sêC…q’
düTÁê⁄&ÉT, düTrø£åí<+ä &É' R rÁeeTT>∑ <ä+&ç+#·T |ü<‹Δä >∑\yê&ÉT, ã\yêHé #· R
n$T‘·ã\XÊ*j·TT >∑÷&ÉqT.
‹\ø£eTT :` ø±\+ $Vü≤è‘·´ R düTÁê⁄&ÉT ô|{Ïqº ø±\ìj·TeTeTTqT n‹Áø£$T+∫.
‘ê‘·Œs¡éTT :` C≤qøÏì ø£qT>=q˝Òø£j·TT, düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ï #˚dæq |ü⁄s¡Twü
Á|üj·T‘·ïeTTq≈£î |òü\eTTqT bı+<ä≈£î+&É>∑qT, ìj·T$T+∫q ø±\eT+‘·j·TT
yêqs¡T\‘√ $Vü≤]+∫ n‹Áø£$T+∫j·TT, $|òü\T&Ó’q{Ïº Hêø°Hê&ÉT düTÁê⁄ì
düMT|üeTTq≈£î uÀsTT ì\#·T≥≈£î e÷s¡eZ TT˝Ò<Tä . Ä düTÁê⁄&ÉT $TøÏÿ* Á≈£Ls¡yTÓ qÆ
<ä+&Éq |ü<äΔ‹ >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ*j·TTqT >∑<ë! n+<äT#˚ yêìøÏ
ø£qT|æ+#·T jÓ÷>∑´‘· Hê≈£î ˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ <äèwüº eT+‘·'|ü⁄s¡+ düs«¡ + <äècÕº sêeDjÓ÷wæ‘'· ˆ
q d”‘ê <äèX¯´‘˚ kÕBÛ« eè<∏ë C≤‘√ eTeT ÁX¯eT' ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äèwüyº Té ` n+‘·'|ü⁄s¡+ ` düs«¡ + ` <äècÕº' ` sêeDjÓ÷wæ‘'· ` q
` d”‘ê ` <äèX¯´‘˚ ` kÕBÛ« ` eè<∏ë ` C≤‘·' ` eTeT ` ÁX¯eT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n+‘·'|ü⁄s¡+ düs«¡ + <äèwü+º , düsê«' sêeDjÓ÷wæ‘'· <äècºÕ',
kÕBÛ« d”‘ê q <äèX¯´‘˚, eTeT ÁX¯eT' eè<∏ë C≤‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düs¡«yéT n+‘·'|ü⁄s¡+ <äèwüºyéT R n+‘·'|ü⁄s¡eT+‘·j·TTqT
#·÷&Éã&çq~. düsê«' sêeDjÓ÷wæ‘'· <äècºÕ' R sêeD≤düTs¡Tì uÛ≤s¡´\+<äsT¡ qT
|ü]øÏ+|üã&ç]. kÕBÛ« d”‘ê q <äèX¯´‘˚ R |ü‹Áe‘·j·T>∑T C≤qø£eTà e÷Á‘·eTT
#·÷&Éã&É˝<Ò Tä . eTeT ÁX¯eT R HêjÓTTø£ÿ ÁX¯eT, eè<∏ë C≤‘·' R e´s¡eú TjÓT´qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDTì n+‘·'|ü⁄s¡ eT+‘·jT· TqT >±*+∫‹ì— yêì uÛ≤s¡´\q+<ä]ì
|ü]øÏ+∫‹ì— Hê≈£î d”‘êkÕ~Û« e÷Á‘·eTT >±qsê˝Ò<Tä . HêÁX¯eT e´s¡eú TjÓT´qT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ øÏ+ qT e÷+ yêqsê dü‡sπ « >∑‘+· eø£å ´+‹ dü+>∑‘ê' ˆ
>∑‘ê« ‘·Á‘· ‘·«j·÷ Ms¡ øÏ+ ø£è‘·+ ‘· <ä«<äd«ü q' ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏ+ ` qT ` e÷+ ` yêqsê' ` düsπ « ` >∑‘+· ` eø£å ´+‹ `
dü+>∑‘ê', >∑‘ê« ` ‘·Á‘· ` ‘·«j·÷ ` Ms¡ ` øÏ+ ` ø£è‘·+ ` ‘·‘Y ` e<äd«ü ` q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+>∑‘ê' düsπ « yêqsê' >∑‘+· e÷+ øÏ+ qT eø£å ´+‹? ùV≤
Ms¡!, ‘·Á‘· >∑‘ê«, ‘·«j·÷, øÏ+ ø£è‘·yTé ? ‘·‘Y q' e<äd«ü .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+>∑‘ê' düπs« yêqsê' R b˛>∑Tã&ç (qqTï) #˚¬s&ç Ä
yêqs¡T\+<äsT¡ qT, >∑‘+· e÷+ R (n#·Ã≥≈£î) #˚sT¡ ø=qï qqTï, øÏ+ qT eø£å ´+‹ R
@eTì #Ó|ü <äTs¡T? ùV≤ Ms¡! R z eTVü‰Ms¡T&Ü!, ‘·Á‘· >∑‘ê« R Ä \+ø£˝Àì øπ –,
‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· øÏ+ ø£è‘·+ R @$T #˚jT· ã&çq~? ‘·‘Y q' e<äd«ü R n~ e÷≈£î
#Ó|ü eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ï ‘·eT eTT+<äT≈£î #˚sT¡ ø=q>±H˚ e÷ n+>∑<ë~
yêqs¡T \+<äsT¡ qT Hê#·T≥TºqT eT÷– @eT+<äTs¡T? z eTVü‰Ms¡T&Ü! ˙ yê \+ø£≈î£
uÀsTT @$T kÕ~Û+#·Tø=ì e∫Ã‹$? n~ @<√ e÷≈£î #Ó|ü eTT nì n&ÉT>∑T<äTs¡T
>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ n<äècºÕ« øÏ+ Á|üeøå±´$T ‘ê eTVü≤+ »qø±‘·àC≤yéT ˆ
Á<ÛTä e+ ÁbÕj·T eTTô|w’ ´ü +‹ ø±\dü´ e´‹es¡HÔ ˚ ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<äècºÕ« ` øÏ+ ` Á|üeøå±´$T ` ‘êyéT ` nVü≤+ ` »qø±‘·àC≤yéT
` Á<ÛTä e+ ` ÁbÕj·TyéT ` ñô|w’ ´ü +‹ ` ø±\dü´ ` e´‹es¡HÔ ˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ê+ »qø±‘·àC≤yéT n<äècºÕ«, nVü≤+ øÏ+ Á|üeøå±´$T? ø±\dü´
e´‹es¡HÔ ,˚ Á<ÛTä e+ ÁbÕj·TyéT ñô|w’ ´ü +‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘ê+ »qø±‘·àC≤+ R Ä d”‘ê<˚$ì, n<äècºÕ« R #·÷&É≈î£ +&É>,∑
nVü≤+ R H˚qT, øÏ+ Á|üeøå±´$T R @eTì ã<äT\T #Ó|ü <äTqT? ø±\dü´ e´‹es¡HÔ ˚
R ìj·T$T‘·ø±\eTT n‹Áø£$T+∫q <ä>T∑ #·T+&É>±, Á<ÛTä e+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, ÁbÕj·T+
ñô|w’ ´ü +‹ R (n+>∑<ë~ yêqs¡Ms¡T\T) eTs¡DeTTqT bı+<äT<äTs¡T.
(12) ` <ë«<äX¯düs¡Z 373
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ì #·÷&É˝qÒ {Ïº H˚qT yê] øπ eTì »yêãT #Ó|ü <äTqT?
Ç#·Ã≥H˚ ø=+‘·ø±\eTT >∑&ç|æ yÓfi¯ófl<äTq+<äTHê düTÁê⁄&=dü–q ø±\eTT
>∑&É∫b˛sTTq yÓ+≥H˚ n+>∑<ë<äT\T eTs¡DeTTø=i¬ø’ ÁbÕjÓ÷|üy˚X¯eTT |üPì
j·TT+&É>\∑ s¡T.
XÀ¢ˆˆ øÏ+ yê eø£å ´‹ eè<äΔ X¯Ã C≤+ãyê q+>∑<ä X¯Ã dü' ˆ
>∑‘+· bÕs¡+ düeTTÁ<äd´ü yêqsê X¯Ã düe÷>∑‘ê' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏ+ ` yê ` eø£å ´‹ ` eè<ä'Δ ` #· ` C≤+ãyêHé ` n+>∑<'ä ` #·
` dü' ` >∑‘+· ` bÕs¡+ ` düeTTÁ<äd´ü ` yêqsê' ` #· ` düe÷>∑‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düeTTÁ<äd´ü bÕs¡+ >∑‘+· e÷+ düe÷>∑‘ê' yêqsê' øÏ+ yê
eø£å ´+‹? eè<ä'Δ C≤+ãyêHé #· dü' n+>∑<Xä Ã¯ øÏ+ eø£å ´‹?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düeTTÁ<ädü´ R düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ, bÕs¡+ >∑‘·+ e÷+ R
Äe*jÓTT&ÉT¶q≈£î #˚]q qqTï, düe÷>∑‘ê' yêqsê' R Ä #·T≥TºqT #˚]q
yêqs¡Ms¡T\T, øÏ+ yê eø£å ´+‹ R @eTì #Ó|ü <äTs¡T? eè<ä'Δ C≤+ãyêHé R eè<äT&Δ q’Ó
C≤+ãe+‘·T&ÉT— øÏ+ eø£å ´‹ R @eTqTqT? dü' n+>∑<Xä Ã¯ R Ä n+>∑<Tä &ÉTqT, øÏ+
eø£å ´‹ R @eTqTqT?
‹\ø£eTT :` øÏ+ yê eø£å ´‹ e÷+ R qqTï ádü&+ç ∫ e÷{≤¢&TÉ <äTs¡T >∑<ë j·Tì
uÛ≤eeTT.
sêe÷qTJj·TeTT :` nqT|üe÷qyÓTÆq |üsêÁø£eTXÊ* j·Tì Á|üX¯+dæ+∫q
C≤+ãe+‘·T&ÉT qqTï @eTì ádü&ç+#·TH√? _\Á|üy˚X¯j·T‘·ïeTTqT+&ç Hê#˚
$s¡$T+|ü #˚jT· ã&çq n+>∑<Tä &ÉT H˚&e˚ Tì ádü&+ç #·TH√? ø£è‘·ø±s¡T´&ÉH’Ó e#ÓÃ<äqì
e÷ m<äT≥ Á|ü>\∑ “¤eTT\T #Ó|Œæ ‹yê j·Tì yêqs¡T\+<äsT¡ qT qH˚ï$T ádü&+ç ‘·Ts√
j·Tì Vü≤qTeT á eT÷&ÉT $<Ûeä TT\T>± ‘·q $#ês¡eTTqT e´ø£eÔ TT #˚ôdqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTTÁ<äeTT <ë{Ï ‹]– ˇ&ÉTq¶ ≈£î #˚]q qqTï #·T≥TºeTT{Ïº e÷
yêqs¡Ms¡T\T qH˚ïeTì ádü&+ç ‘·Ts√ >∑<ë? Hêô|’ n$T‘·>ös¡eeTT>∑\ eè<äT&Δ q’Ó
C≤+ãe+‘·T&ÉT qqTï >∑÷]Ã @eTqTH√ >∑<ë? H˚HHÓ √ï ÄX¯\T ø£*Œ+∫q n+>∑<Tä &ÉT
Hê yÓ|’ \üò éTTq≈£î s√dæ @eTì |ü\T≈£îH√ >∑<ë?
XÀ¢ˆˆ nìπs«<ä Á•ÙjÓ÷ eT÷\ eTìπs«<ä' |üs+¡ düTKyéT ˆ
nìπs«<√ Væ≤ dü‘‘· +· düsê«πswú ßü Á|ües¡øÔ '£ ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nìπs«<ä' ` Á•j·T' ` eT÷\yéT ` nìπs«<ä' ` |üs+¡ ` düTKyéT `
nìπs«<ä' ` Væ≤ ` dü‘‘· +· ` düsê«πswú ßü ` Á|ües¡øÔ '£ ˆˆ
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` nìπs«<ä' R ìsêX¯ H=+<ä≈î£ +&ÉT≥, Á•j·T' eT÷\+ R ÁX‚jT· düT‡q≈£î
eT÷\eT>∑TqT, nìπs«<ä' R ìsêX¯ H=+<ä≈î£ +&ÉT≥j˚T, |üs+¡ düTKyéT R >=|üŒ<Óq’
düTKeTT, dü‘·‘·+ R m\¢|ü&ÉTqT, nìπs«<ä' Væ≤ R ìsêX¯H=+<ä≈£î+&ÉT≥j˚T,
düsê«πswú ßü Á|ües¡øÔ '£ R nìïø±s¡éTT\qT kÕ~Û+#·Tq~.
‹\ø£eTT :` bÂs¡TwüV≤” qT&Ó’ #·~øÏ\ã&ÉT≥j˚T ìπs«<äeTT.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` ø£è‘·éTT\ qT+&ç ìeè‘·T&Ô j ’Ó T· T+&ÉT≥.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ñ‘ê‡Vü≤eTTqT |üPqT≥j˚T ÁX‚j·TeTTq≈£î eT÷\yÓTÆj·TT+&ÉTqT.
ñ‘ê‡Vü ≤ y˚ T e÷qe⁄q≈£ î |ü s ¡ e TkÂKéTTqT >∑ ÷ s¡ T ÃqT. ñ‘ê‡Vü ≤ eTTqT
|üPìj·TT+&ÉT≥j˚T düs«¡ ø±s¡éTT\qT ìs¡«Væ≤+|ü>\∑ kÕ<Ûqä yÓTÆ j·TT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ ø£s√‹ dü|\üò + »+‘√' ø£sà¡ j·T‘·Ô ‘·ÿs√‹ dü' ˆ
‘·kÕà <äìsπ «<äøè£ ‘·+ j·T‘·ï+ #˚ùwº-Vü≤eTT‘·eÔ TyéT ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£s√‹ ` dü|\üò + ` »+‘√' ` ø£sà¡ ` j·T‘Y ` ‘·‘Y ` ø£s√‹ `
dü' ˆ ‘·kÕà‘Y ` nìπs«<äøè£ ‘·+ ` j·T‘·ï+ ` #˚ùwº ` nVü≤yéT ` ñ‘·eÔ TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' j·T‘Y ø£sà¡ ø£s√‹ ‘·‘Y »+‘√', dü|\üò + ø£s√‹, ‘·kÕà‘Y
nìπs«<äøè£ ‘·yTé , ñ‘·eÔ T+ j·T‘·ïyéT, nVü≤+ #˚ùw.º
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` dü' R Ä nìπs«<äeTT, j·T‘Y ø£sà¡ ø£s√‹ R @ ø±s¡éTT >±$+#·TH√,
»+‘√' R ÁbÕDÏø,Ï ‘·‘Y ø£sà¡ R Ä ø£sà¡ qT, dü|\üò + ø£s√‹ R dü|\üò eTT >±$+#·TqT,
‘·kÕà‘Y R n+<äTe\q, nìπs«<äøè£ ‘·+ R ñ‘ê‡Vü≤eTT‘√ #˚jT· ã&çq, ñ‘·eÔ T+
j·T‘·ï+ R ñ‘·eÔ TyÓTqÆ Á|üjT· ‘·ïeTTqT, nVü≤+ #˚ùwº R H˚qT >±$+#Ó<qä T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˇø£ ÁbÕDÏ @ |òTü qø±s¡éTTqT #˚|≥ü TºH√ Ä ÁbÕDÏjTÓ Tø£ÿ Ä |òTü q
ø±s¡éTTqT, n‘·ì ñ‘ê‡Vü≤y˚T dü|\üò yÓTTqs¡TÃqT. n+<äT#˚ H˚ì|ü&ÉT ñ‘ê‡Vü≤
|üPs¡«ø£eTT>± ñ‘·eÔ TyÓTqÆ Á|üjT· ‘·ïeTTqT ã÷ì Hê ø£seÔ¡ éTTqT H˚qT HÓsy¡ s˚ T¡ qÔ T.
(12) ` <ë«<äX¯düs¡Z 375
XÀ¢ˆˆ uÛ÷Ñ j·T kÕÔe ~«#˚cÕ´$T <˚XÊ ÁHêeDbÕ*‘êHé ˆ
ÄbÕqXÊ˝≤ $∫‘ê dü<Ô ë∏ |ü⁄wüŒ>∑èVü‰DÏ #· ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛ÷Ñ j·T' ` ‘êe‘Y ` $#˚cÕ´$T ` <˚XÊHé ` sêeDbÕ*‘êHé `
ÄbÕqXÊ˝≤' ` $∫‘ê' ` ‘·<ë∏ ` |ü⁄wüŒ>∑èVü‰DÏ ` #· ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` uÛ÷Ñ j·T' sêeDbÕ*‘êHé <˚XÊHé $#˚cÕ´$T. ÄbÕqXÊ˝≤' $∫‘ê'
‘·<ë∏ |ü⁄wüŒ>∑èVü‰DÏ #· ($∫‘êì).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛÑ÷j·T' R eTs¡\, sêeDbÕ*‘êHé <˚XÊHé R sêeDTì
bÕ\q˝ÀqTqï{Ïº Á|ü<X˚ e¯ TT\qìï{Ïì, ‘êe‘Y $#˚cÕ´$T R n+‘·jT· TqT yÓ‹ø¬ <äqT,
ÄbÕqXÊ˝≤' $∫‘ê' R bÕqXÊ\\ìïj·TTqT yÓ<Tä ø£ã&çq$, ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ |ü⁄wüŒ
>∑èVü‰DÏ #· $∫‘êì R |ü⁄wüŒeT+~s¡eTT\T >∑÷&ÉqT yÓ<Tä ø£ã&çq$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+<äT#˚ H˚qT sêeDTì bÕ\qj·T+<äTqï Á|ü<X˚ e¯ TT\qìï{Ïì ‹]–
yÓ<øä Ï e#ÓÃ<äqT. Ç|üŒ{Ïes¡≈î£ nìï bÕqXÊ\\qT nìï |ü⁄wüŒ eT+~s¡eTT\qT
>∑÷&É yÓ<øä ‹Ï ì >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ∫Á‘·XÊ˝≤X¯Ã $∫‘ê uÛ÷Ñ j·T' Áø°&Ü>∑èVü‰DÏ #· ˆ
ìwüßÿ{≤+‘·ss¡ <¡ ë∏ ´ X¯Ã $e÷Hêì #· düs«¡ X¯' ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ∫Á‘·XÊ˝≤' ` #· ` $∫‘ê' ` uÛ÷Ñ j·T' ` Áø°&Ü>∑èVü‰DÏ ` #· `
ìwüßÿ{≤+‘·ss¡ <¡ ë∏ ´' ` #· ` $e÷Hêì ` #· ` düs«¡ X¯' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ∫Á‘·XÊ˝≤' $∫‘ê' R ∫Á‘·XÊ\ \ìïj·TTqT yÓ<äT≈£ã&çq$.
uÛ÷Ñ j·T' R n~Ûøe£ TT>±, Áø°&Ü>∑èVü‰DÏ $∫‘êì R Áø°&ÜeT+~s¡eTT\TqT yÓ<Tä ø£ã&çq$,
ìwüßÿ{≤+‘·s¡s¡<∏ë´X¯Ã $∫‘ê' R ñ<ë´qeqeTT\TqT, n+<ä* M<∏äT\TqT
yÓ<Tä ø£ã&çq$. $e÷Hêì #· düs«¡ X¯' $∫‘êì R kÂ<Ûeä TT\ìïj·TTqT yÓ<Tä ø£ã&çq$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ∫Á‘·XÊ\\TqT, Áø°&ÜeT+~s¡eTT\TqT, ñ<ë´qeqeTT\TqT, n+<ä*
M<∏Tä \TqT, ñqï‘·yTÓ qÆ ÁbÕkÕ<äeTT\TqT nìïj·TTqT Ç+‘·es¡≈î£ yÓ<Tä ø£ã&çq$.
XÀ¢ˆˆ Ç‹ dü+∫+‘·´ uÛ÷Ñ jÓ÷-|æ $#˚‘T· eTT|ü#Á· ø£yT˚ ˆ
uÛ÷Ñ MT>∑èVü‰+ XËÃ‘Ì ´· >∑èVü‰Hé >∑èVü‰‹>∑èVü≤ø± q|æ ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` dü+∫+‘·´ ` uÛ÷Ñ j·T' ` n|æ ` $#˚‘T· yéT ` ñ|ü#Á· ø£yT˚ `
uÛ÷Ñ MT>∑èVü‰Hé ` #Ó‘’ ´· >∑èVü‰Hé ` >∑èVü‰‹>∑èVü≤ø±Hé ` n|æ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç‹ dü+∫+‘·´ R Ç≥¢ì Ä˝À∫+∫, uÛ÷Ñ j·T' n|æ R eTs¡\,
uÛÑ÷MT>∑èVü‰Hé R bÕ‘êfi¯>∑èVü≤eTT\qT, #Ó’‘·´>∑èVü‰Hé R eT+&É|ü uÛÑeqeTT\qT,
>∑èVü‰‹>∑èVü≤ø±Hé R q>∑se¡ TTq≈£î <ä÷s¡eTTq ì]à+∫q Áø°&Ü>∑èVü≤eTT\qT, $#˚‘T· +
ñ|ü#Á· ø£yT˚ R yÓ<≈ä î£ ≥≈£î ÁbÕs¡+_Û+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` >∑èVü‰‹>∑èVü≤ø±Hé R >∑è¨|ü]uÛ≤>∑eTTq+<äT Áø°&Üs¡yú TÓ Æ ì]à‘·yTÓ qÆ {Ïº
>∑èVü≤eTT\T.
eTùV≤X¯«s¡rs¡T\ú T :` q>∑se¡ TTq≈£î <ä÷s¡eTTq $Vü‰sês¡yú TÓ Æ ì]à+|üã&çq >∑èVü≤eTT\T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT áØ‹>± Ä˝À∫+∫ ‹]– uÛÑ÷_\eTT\+<ä*
>∑èVü≤eTT\qT, M<∏äT\q&ÉTeT qT+&ÉT eT+&É|üeTT\qT M<∏äT\ ∫es¡qT+&ÉT
Áø°&ÜeT+~s¡eTT\qT yÓ<Tä ø£kÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ ñ‘·Œ‘· ìïwüŒ‘·+ XÊÃ|æ ‹wü̃Hé >∑#Ã· H¤ é |ü⁄q' |ü⁄q' ˆ
nbÕeèD«+ X¯Ã <ë«sêDÏ ø£yê{≤ qé|ò÷ü ≥j·THé ˆˆ 15
XÀ¢ˆˆ Á|ü$X¯ìïwüŒ‘·+XÊÃ|æ Á|ü|‘ü · qTï‘·Œ‘·qï|æ ˆ
düs«¡ eT|üéø±X¯+ dü $#·#ês¡ eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ‘·Œ‘·Hé ` ìwüŒ‘·Hé ` #· ` n|æ ` ‹wü̃Hé ` >∑#Ã· H¤ é ` |ü⁄q' `
|ü⁄q' ` nbÕeèD«Hé ` #· ` <ë«sêDÏ ` ø£yê{≤ì ` ne|ò÷ü ≥j·THé ˆˆ Á|ü$X¯Hé `
ìwüŒ‘·Hé #· ` n|æ ` Á|ü|‘ü H· é ` ñ‘·Œ‘·Hé ` n|æ ` düs«¡ yéT ` n|æ ` neø±X¯+
` dü' ` $#·#ês¡ ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eTVü‰ø£|'æ Á|ü$X¯Hé ìwüŒ‘·Hé #· n|æ |ü⁄q' |ü⁄q' ‹wü̃H,é
>∑#Ã· H¤ ,é <ë«sêDÏ nbÕeèD«Hé #·, ø£yê{≤ì ne|ò÷ü ≥j·THé düs«¡ yéT neø±X¯yTé
n|æ, $#·#ês¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' eTVü‰ø£|'æ R Ä yêqs¡ÁX‚wßü̃ &ÉT, ñ‘·Œ‘·H,é ìwüŒ‘·Hé #· n|æ R
m>∑Ts¡T#·TqT, ÁøÏ+<äøÏ <äTeTT≈£î#·TqT, |ü⁄q' |ü⁄q' R e÷{Ïe÷{ÏøìÏ , ‹wü̃H,é >∑#Ã· H¤ é
R ì\T#·T#·TqT, eTT+<äT≈£îb˛e⁄#·TqT, <ë«sêDÏ nbÕeèD«Hé R yêøÏfió¯ ¢ ‘ÓsT¡ #·T#·T,
(12) ` <ë«<äX¯düs¡Z 377
ø£yê{≤ì ne|ò÷ü ≥j·THé R ‘·\T|ü⁄\qT |ü&ÁÉ <√j·TT#·T, düs«¡ yéT neø±X¯+ n|æ R
Ä Á|ü<X˚ e¯ TTq+‘·qT, $#·#ês¡ R |ü]ÁuÛ$Ñ T+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&É#{· Ï uÛeÑ qeTT\ìï+{Ï˝ÀìøÏì Á|üy•˚ +#·T#·T áe\≈£î
e#·TÃ#·T ÁbÕø±s¡eTTMT~øÏ \+|òTæ +#·T#·T ÁøÏ+~øÏ nes√Væ≤+#·T#·T <ë«s¡eTT\qT
‘ÓsT¡ #·T#·T ‘·\T|ü⁄\qT |ü&ÁÉ <√j·TT#·T eTs¡\ eTs¡\ q\TyÓ|’ ⁄ü \≈£î b˛e⁄#·T ì\#·T#·T
Ä Á|ü<X˚ e¯ TTq+ <ä+‘·≥qT ø£\j·T~]¬>qT.
XÀ¢ˆˆ #·‘·Ts¡+>∑Tfi¯e÷Á‘√-|æ Hêeø±X¯ dü‡ $<ä´‘˚ ˆ
sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ ‘·dàæ Hé j·T+ ø£|æ s¡ï »>±eT dü' ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #·‘T· s¡+>∑Tfi¯e÷Á‘·' ` n|æ ` q ` neø±X¯' ` dü' ` $<ä´‘˚ `
sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ ` ‘·dàæ Hé ` j·T+ ` ø£|'æ ` q ` »>±eT ` dü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ø£|'æ ‘·dàæ Hé sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ , j·T+ q »>±eT dü' neø±X¯'
#·‘T· s¡+>∑Tfi¯e÷Á‘·' n|æ q $<ä´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' ø£|æ' R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘·dæàHé sêeD≤+‘·'|ü⁄πs R
sêeDTìjÓTTø£ÿ Ä j·T+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT, j·T+ q »>±eT R @ Á|ü<X˚ e¯ TTqT
>∑÷]Ã yÓfi˝¢¯ <Ò √, dü' neø±X¯' R n{Ïº Á|ü<X˚ e¯ TT, #·‘· T· s¡+>∑Tfi¯e÷Á‘·' n|æ R Hê\T>∑T
n+>∑Tfi¯eTT\y˚Ts¡>÷∑ &É, q $<ä´‘˚ R ˝Ò≈î£ +&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #=s¡≈î£ +&É>± $&ç∫q{Ïº
Á|ü<X˚ e¯ TT Hê\T>∑T n+>∑Tfi¯eTT\y˚Ts¡≈L£ &É ñ+&É<ìä #Ó|Œü e#·TÃqT.
XÀ¢ˆˆ ÁbÕø±sê+‘·ss¡ <¡ ë∏ ´ X¯Ã y˚~ø± XË’ Ã‘·´dü+ÁX¯j÷· ' ˆ
B]Èø±' |ü⁄wüÿ]D´ X¯Ã düs«¡ + ‘˚Hêe˝ÀøÏ‘y· Té ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁbÕø±sê+‘·ss¡ <¡ ë∏ ´' ` #· ` y˚~ø±' ` #Ó‘’ ´· dü+ÁX¯j÷· ' ` B]Èø±'
` |ü⁄wüÿ]D´' ` #· ` düs«¡ + ` ‘˚q ` ne˝ÀøÏ‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ÁbÕø±sê+‘·ss¡ <¡ ë∏ ´' #ÓÁ’ ‘·d+ü X¯j÷· ' y˚~ø±' #· B]Èø±' |ü⁄wüÿ]D´'
#· düs«¡ + ‘˚q ne˝ÀøÏ‘y· Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÁbÕø±sê+‘·s¡s¡<∏ë´' R ø√≥j·T+<ä* e÷s¡ZeTT\ìïj·TTqT,
#Ó‘’ ´· dü+ÁX¯j÷· ' y˚~ø±' R #·‘T· wüŒ<∏eä TT\+<ä* #Ó≥#¢ T· ≥TºqT>∑\ y˚~ø£\TqT, B]Èø±'
R ~>∑T&ÉTu≤e⁄\TqT, |ü⁄wüÿ]D´X¯Ã R düsd¡ Tü ‡\TqT, düs«¡ + R düeTdüeÔ TT, ‘˚q R Ä
Vü≤qTeT+‘·Tì#˚, ne˝ÀøÏ‘y· Té R #·÷&Éã&çq~.
‹\ø£eTT :` ÁbÕø±sê+‘·s¡ ªs¡<ë∏ ´'μ øÏ ã<äT\T>± ªM<∏´ä 'μ nì u§+u≤sTT bÕsƒe¡ TT.
ÁbÕø±s¡eTT ˝À|ü*uÛ≤>∑eTT˝À qTqï eT+Á‹≈£îe÷sê<äT\ >∑èVü≤eTT\Tqï
M<∏Tä \ì uÛ≤eeTT.
#Ó‘’ ´· eTT nq>±, Hê\TZM<∏Tä \ yÓTT>∑˝ÀqTqï eèø£eå TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø√≥˝À qTqï eT+Á‘·T\jÓTTø£ÿj·TT, sê»|ü⁄Á‘·T\jÓTTø£ÿj·TT uÛeÑ qeTT\T
>∑\ M<∏äT\qT #·‘·TwüŒ<∏äeTT\+<ä* düe÷y˚X¯y˚~ø£\qT, ~>∑T&ÉT u≤e⁄\qT,
‘·{≤ø£eTT\qT nìï+{Ïì Vü≤qTeT ÁX¯<>Δä ± |ü]o*+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ sêø£kå ˛´ $$<Ûëø±sê $s¡÷bÕ $ø£è‘ê dü<Ô ë∏ ˆ
<äècºÕ Vü≤qTeT‘ê ‘·Á‘· q ‘·T kÕ »qø±‘·àC≤ ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêø£då ´ü ' ` $$<Ûëø±sê' ` $s¡÷bÕ' ` $ø£è‘ê' ` ‘·<ë∏ ˆ <äècºÕ' `
Vü≤qTeT‘ê ` ‘·Á‘· ` q ` ‘·T ` kÕ ` »qø±‘·àC≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $$<Ûëø±sê', $s¡÷bÕ' ‘·<ë∏ $ø£è‘ê' sêø£då ´ü ', ‘·Á‘· Vü≤qTeT‘ê
<äècºÕ', kÕ »qø±‘·àC≤ ‘·T q <äècºÕ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $$<Ûëø±sê' R $$<Ûeä TT˝…q’ s¡÷|üeTT\T>∑\yês¡TqT, $s¡÷bÕ'
R $ø£è‘·yTÓ qÆ s¡÷|üeTT>∑\yês¡TqT, ‘·<ë∏ $ø£è‘ê' R nfÒ¢ $ø±s¡|⁄ü #˚w\ºü T >∑\yês¡TqT
n>∑T, sêø£då ´ü ' R sêø£då Åü d\Ô” T, <äècºÕ' R #·÷&Éã&ç]. kÕ »qø±‘·àC≤ ‘·T R Ä
C≤qø°<$˚ e÷Á‘·eTT, q <äècºÕ R #·÷&Éã&É˝<Ò Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` #·÷#·T≥ ø£dVü ≤ü éTT>±qTqïyês¡TqT, $ø£è‘êej·TeeTT\T >∑\yês¡TqT,
$$<ÛäeTT\>∑T Äø±s¡eTT\T >∑*Zj·TTqï yês¡TqT n>∑T, sêø£ådüeì‘·\ HÓ+<ä]H√
#·÷#ÓqT. ø±ì C≤qø£eTàjÓTTø£ÿ C≤&É e÷Á‘·eTT ø±qsê≈£î+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ s¡÷ù|D≤-Á|ü‹e÷ ˝Àπø esê $<ë´<Ûsä Å¡ dj Ôæ T· ' ˆ
<äècºÕ Vü≤qTeT‘ê ‘·Á‘· q ‘·T sê|òTü eq+~˙ ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` s¡÷ù|D ` nÁ|ü‹e÷' ` ˝Àπø ` esê' ` $<ë´<Ûsä Å¡ dj
Ôæ T· ' ` <äècºÕ'
(12) ` <ë«<äX¯düs¡Z 379
` Vü≤qTeT‘ê ` ‘·Á‘· ` q ` ‘·T ` sê|òTü eq+~˙ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ˝Àπø, s¡÷ù|D nÁ|ü‹e÷', esê' $<ë´<Ûsä Å¡ dj Ôæ T· ' ‘·Á‘· Vü≤qTeT‘ê
<äècºÕ', kÕ sê|òTü eq+~˙ ‘·T q <äècºÕ.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ˝Àπø R uÛ÷Ñ $Tô|,’ s¡÷ù|D nÁ|ü‹e÷' R kÂ+<äs´¡ eTTq kÕ{Ï˝qÒ {Ï,º
esê' $<ë´<Ûsä Å¡ djÔæ T· ' R mìï ø¬ q’ $<ë´<Ûsä s¡ e¡ TDT\T, Vü≤qTeT‘ê R Vü≤qTeT+‘·Tì#˚,
‘·Á‘· R Ä sêeDuÛeÑ qeTTq+<äT, <äècºÕ' R #·÷&Éã&ç]. sê|òTü eq+~˙ ‘·T R
s¡|Tüò TsêeTTì ø±q+<äeTT ø£*–+#·T d”‘e· Tà e÷Á‘·eTT, q <äècºÕ R ø£qã&É˝<Ò Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˝Àø£eTTq kÕ{Ï˝ìÒ kÂ+<äs´¡ e‘·T\ì yêdæø¬ øÏÿq $<ë´<Ûsä e¡ ì‘·\
HÓ+<ä]H√ #·÷#ÓqT. ø±ì sêeTTì Á|æjT· Tsê\sTTq d”‘ê<˚$ e÷Á‘·eTT Vü≤qTeT≈£î
ø±qsê≈£î+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Hê>∑øH£ ê´ esês√Vü‰' |üPs¡#í +· Á<äìuÛ≤qHê' ˆ
<äècºÕ Vü≤qTeT‘ê ‘·Á‘· q ‘·T d”‘ê düTeT<Û´ä e÷ ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Hê>∑øH£ ê´' ` esês√Vü‰' ` |üPs¡#í +· Á<äìuÛ≤qHê' ` <äècºÕ' `
Vü≤qTeT‘ê ` ‘·Á‘· ` q ` ‘·T ` d”‘ê ` düTeT<Û´ä e÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üPs¡#í +· Á<äìuÛ≤qHê' esês√Vü‰' Hê>∑øH£ ê´' ‘·Á‘· Vü≤qTeT‘ê
<äècºÕ'— düTeT<Û´ä e÷ d”‘ê ‘·T q <äècºÕ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qHê' R ì+&ÉT #·+<äTs¡Tì uÀ*q eTTKeTT
>∑\yês¡TqT, esês√Vü‰' R düT+<äsy¡ TÓ qÆ ø£{dÏ e” T >∑\yês¡TqT n>∑T, Hê>∑øH£ ê´' R
Hê>∑jT· Te‘·T\T, ‘·Á‘· R Ä sêeDTì n+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT, Vü≤qTeT‘ê <äècºÕ' R
Vü≤qTeT#˚‘· #·÷&Éã&ç]— düTeT<Û´ä e÷ d”‘ê ‘·T R düT+<äsy¡ TÓ qÆ q&ÉTeTT>∑\ d”‘ê<˚$
e÷Á‘·eTT, q <äècºÕ R #·÷&Éã&É˝<Ò Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` ì+&ÉT #·+Á<äTìe+{Ï yÓ÷eTT>∑\ düT+<äsê+>∑T˝…q’ Hê>∑øq£ ´\qT
#·÷&É>˝∑ HZ… >˚ ±ì Vü≤qTeT kÂ+<äs´¡ sê•jÓTÆ q d”‘ê<˚$ì e÷Á‘·eTT ø£qC≤\ø£b˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ Á|üeT<∏´ä sêø£ùå d+Á<˚D <˚eø£Hê´ ã˝≤<äΔ è‘ê' ˆ
<äècºÕ Vü≤qTeT‘ê ‘·Á‘· q kÕ »qø£q+~˙ ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üeT<∏´ä ` sêø£ùå d+Á<˚D ` <˚eø£Hê´' ` ã˝≤‘Y ` Vü≤è‘ê'` <äècºÕ'
` Vü≤qTeT‘ê ` ‘·Á‘· ` q ` kÕ ` »qø£q+~˙ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêø£ùå d+Á<˚D Á|üeT<∏´ä ã˝≤‘Y Vü≤è‘ê' <˚eø£Hê´' ‘·Á‘· Vü≤qTeT‘ê
<äècºÕ' kÕ »qø£q+~˙ q <äècºÕ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£ùå d+Á<˚D R sêeDTì#˚, Á|üeT<∏´ä R j·TT<äeΔ TTq z&ç+∫,
ã˝≤‘Y Vü≤è‘ê' R ã\e+‘·eTT>± n|üV≤ü ]+|üã&çq{Ï,º <˚eø£Hê´' R düTsê+>∑q\T,
‘·Á‘· R Ä j·T+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT, Vü≤qTeT‘ê <äècºÕ' R Vü≤qTeT+‘·Tì#˚
ø£qT>=qã&ç], kÕ »qø£q+~˙ q <äècºÕ R Ä »qø£sêEjÓTTø£ÿ |ü⁄Á‹ø£ j·T>∑T
d”‘ê<˚$ e÷Á‘·eTT #·÷&Éã&É˝<Ò Tä .
‹\ø£eTT :` yÓqTø£{Ï XÀ¢øe£ TT˝À Hê>∑øq£ ´\T $yêVæ≤‘·\T— Ç#·Ã{Ï Hê>∑øq£ ´\T
ã\e+‘·eTT>± ã+~Û+∫ ‘˚ã&çqyês¡T nì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDT&ÉT ã˝≤‘êÿs¡eTT>± ‘·+Á&ÉT\qT »sTT+∫ ‘Ó∫Ãq{Ïº
<˚eø£q´\qT m+<ä]H√ #·÷&É>˝∑ HZ… >˚ ±ì »qø£sê»q+<äqjÓTÆ q d”‘ê<˚$ì e÷Á‘·eTT
ø£qT>=qC≤\&ÉjÓT´qT.
XÀ¢ˆˆ k˛-|üX´¯ + kÕÔ+ eTVü‰u≤VüQ' |üX´¯ + XÊÃHê´ es¡Ådj Ôæ T· ' ˆ
$wükÕ<ä eTTVüQ ØΔe÷Hé Vü≤qTe÷Hé e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` n|üX´¯ Hé ` ‘ê+ ` eTVü‰u≤VüQ' ` |üX´¯ Hé ` #· ` nHê´' `
es¡ÅdjÔæ T· ' ` $wükÕ<ä ` eTTVüQ' ` BÛe÷Hé ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eTVü‰u≤VüQ' BÛe÷Hé e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé ‘êyéT
n|üX´¯ Hé nHê´' es¡Ådj Ôæ T· ' |üX´¯ Hé #·, eTTVüQ' $wükÕ<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' eTVü‰u≤VüQ' BÛe÷Hé R Ä eTVü‰Ms¡T&ÉTqT, Á|üC≤„XÊ*j·TTqT
n>∑T, e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé R yêj·TTq+<äqT&Óq’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, nHê´'
es¡Ådj Ôæ T· ' |üX´¯ Hé R Ç‘·sT¡ ˝…q’ düT+<äØeTDT\qT ø£qT>=qT#·T, ‘êyéT n|üX´¯ Hé R
Ä d”‘ê<˚$ì ø£qT>=q˝Òøj £ T· T, eTTVüQ' R eTs¡\ eTs¡\, $wükÕ<ä R $cÕ<äeTT
H=+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üsêÁø£eTXÊ*j·TTqT, BÛXÊ*j·TTq>∑T yêj·TTq+<äqT&Óq’ Vü≤qTeT
m+<ä]H√ düT+<äØeTDT\qT ø£qT>=qT#·T d”‘e· TàqT e÷Á‘·eTT m#·Ã≥qT ø£qT>=q
C≤\ø£ e÷{Ïe÷{ÏøÏ $cÕ<äÁ>∑dTü Ô &É>T∑ #·T+&ÓqT.
(12) ` <ë«<äX¯düs¡Z 381
XÀ¢ˆˆ ñ<√´>∑+ yêqπs+Á<ëD≤+ |üe¢ q+ kÕ>∑sd¡ ´ü #· ˆ
e´s¡+ú Møå±´ì\düT‘· •Ã+‘ê+ |ü⁄qs¡TbÕ>∑eT‘Y ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ<√´>∑+ ` yêqπs+Á<ëD≤+ ` |üe¢ q+ ` kÕ>∑sd¡ ´ü ` #· ` e´s¡+ú
` Mø£å ´ ` nì\düT‘·' ` |ü⁄q' ` ∫+‘êyéT ` ñbÕ>∑eT‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqπs+Á<ëD≤yéT ñ<√´>∑+ kÕ>∑sd¡ ´ü |üe¢ q+ #· e´s¡+ú Mø£å ´,
nì\düT‘·' |ü⁄q' ∫+‘êyéT ñbÕ>∑eT‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqπs+Á<ëD≤yéT ñ<√´>∑+ R yêqs¡Ms¡T\jÓTTø£ÿ ñ<äéTeTTqT,
kÕ>∑sd¡ ´ü |üe¢ q+ #· R düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ \+|òTü qeTTq÷ï, e´s¡+ú Mø£å ´ R $|ò\ü yÓTqÆ
~>± ‘·\+∫, nì\düT‘·' R yêj·TTq+<äqT&Óq’ Vü≤qTeT, |ü⁄q' R ‹]–, ∫+‘êyéT
ñbÕ>∑eT‘Y R ∫+‘·H=+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT yêqs¡Ms¡T\T #˚dæq Á|üj·T‘·ïeTTqT, ‘·q
eTVü‰düeTTÁ<ä\+|òüTqeTTqT, e´s¡úyÓTÆb˛e⁄≥qT ‘·\#·Tø=ì ‹]– ∫+‘êìeT>∑Tï
&ÉjÓT´qT.
XÀ¢ˆˆ ners¡´ $e÷Hê #·Ã Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ
∫+‘ê eTT|ü»>±e÷-<∏ä XÀø√|üV≤ü ‘·#‘˚ q· ' ˆˆ 25
ª Vü≤q÷eT~«cÕ<√μμ HêeT
<ë«<äX¯ dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ners¡´ ` $e÷Hê‘Y ` #· ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' `
∫+‘êyéT ` ñ|ü»>±eT ` n<∏ä ` XÀø√|üV≤ü ‘·#‘˚ q· ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé $e÷Hê‘Y #· ners¡´ n<∏ä
XÀø√|üV≤ü ‘·#‘˚ q· ' (düH)é ∫+‘êyéT ñ|ü»>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé R |üeqdüT‘·T&Óq’ Vü≤qTeT, $e÷Hê‘Y
ners¡´ R $e÷qeTTqT+&ç ÁøÏ+~øÏ ~–, n<∏ä R |æeTà≥, XÀø√|üV≤ü ‘·#‘˚ q· '
(düH)é R XÀø£eTT#˚ yê´≈£î\yÓTqÆ eTqdüT‡ >∑\yê&É>T∑ #·T, ∫+‘êyéT ñ|ü»>±eT R
∫+‘·qT bı+<ÓqT.
‹\ø£eTT :` ª$e÷Hê‘Y ners¡´μ nì ø£$ Á|üj÷Ó –+#·T≥#˚‘,· Ç+‘·es¡≈î£ qT
#·÷∫q <äèX¯éT+‘·jT· T |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTq+<˚ nì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTqT+&ç ~–, XÀø£eTT#˚ yê´≈£î\yÓTqÆ
eTqdüT‡>∑\yê&Ó’ ‹]– ∫+‘êÁ>∑dTü &Ô j É TÓ ´qT.
ªªVü≤qTeT~«cÕ<äeTTμμ nqT
|ü+Á&Ó+&Éedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
Á‘·jÓ÷<äX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ $e÷Hê‘·TÔ düTdü+Áø£eT´ ÁbÕø±s¡+ Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü ˆ
Vü≤qTe÷ H˚«>∑yê Hêd” <ä´<∏ë $<äT´ <äHÈ ê+‘·sπ ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $e÷Hê‘Y ` ‘·T ` düTdü+Áø£eT´ ` ÁbÕø±s¡+ ` Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü `
Vü≤qTe÷Hé ` y˚>y∑ êHé ` Äd”‘Y ` j·T<∏ë ` $<äT´‘Y ` |òTü Hê+‘·sπ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü Vü≤qTe÷Hé $e÷Hê‘Y ÁbÕø±s¡+ düTdü+Áø£eT´
|òTü Hê+‘·sπ , $<äT´‘Y j·T<∏ë y˚>y∑ êHé Äd”‘.Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü Vü≤qTe÷Hé R yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Óq’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT,
$e÷Hê‘Y R |ü⁄wüŒø£ $e÷qeTTqT+&ç, ÁbÕø±s¡+ düTdü+Áø£eT´ R ÁbÕø±s¡eTTMT~øÏ
\+|òTæ +∫, |òTü Hê+‘·sπ R y˚T|òTü eTTeT<Û´ä , $<äT´‘Y j·T<∏ë R yÓTs¡T|ü⁄r>∑ e˝…, y˚>y∑ êHé
Äd”‘Y R n$T‘·y>˚ e∑ TT >∑\yê&ÉjTÓ ´qT.
‹\ø£eTT :` ªj·T<∏ë $<äT´<äHÈ ê+‘·sπ μ R ‘·|øÔü ±+#·qdüìïuÛyÑ TÓ qÆ <˚V≤ü eTT>∑\ Vü≤qTeT
yÓTs¡|⁄ü r>∑e˝… qT+&É>± n#·{Ï ÁbÕø±s¡eTT q\¢ì y˚T|òTü eTTe˝… qT+&Óqìj·TT n$
q\¢ì$>± qT+&ÉT≥≈£î ø±s¡DeTT n$ Ç+Á<ä˙\eTDÏì]à‘·eTT\ìj·TTqT
Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTqT+&ç ÁbÕø±s¡eTTMT~øÏ \+|òTæ +∫ n+<äT Vü≤qTeT
y˚>∑eTT>± |üs¡T–&ÉT#·T+&É>± ‘·|üÔø±+#·q<˚VüQ&Ó’q Vü≤qTeT yÓTs¡|ü⁄r>∑e˝…qT,
Ç+Á<ä˙\eTDÏì]à‘·yTÓ qÆ ÁbÕø±s¡eTT ˙\y˚T|òTü eTTe˝…qT >√#·]+#·T#·T Ä <äèX¯éTT
ø£qTï\|ü+&ÉTe⁄>± qT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü+|ü]Áø£eT´ Vü≤qTe÷ ÁHêeDdü´ ìy˚XH¯ ê‘Y ˆ
n<äècºÕ« C≤qø°+ d”‘ê eTÁãM <ä«#·q+ ø£|'æ ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü+|ü]Áø£eT´ ` Vü≤qTe÷Hé ` sêeDdü´ ` ìy˚XH¯ ê‘Y ` n<äècºÕ«
` C≤qø°+ ` d”‘êyéT ` nÁãM‘Y ` e#·q+ ` ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeDdü´ ìy˚XH¯ ê‘Y dü+|ü]Áø£eT´ C≤qø°+ d”‘êyéT n<äècºÕ«
ø£|'æ Vü≤qTe÷Hé e#·qyéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` C≤qø°+ d”‘ê+ R »qø£sê»|ü⁄Á‹ø£ j·T>∑T d”‘e· TàqT, n<äècºÕ« R
ø£qT>=q˝Òø,£ sêeDdü´ ìy˚XH¯ ê‘Y R sêeDTì uÛeÑ qeTTqT+&ç, dü+|ü]Áø£eT´ R
áe\≈£î e∫Ã, ø£|'æ Vü≤qTe÷Hé R yêqs√‘·eÔ TT&Óq’ Vü≤qTeT, e#·qyéT nÁãM‘Y R
(‘·q˝À) á e÷≥qT |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘·eTà ø£ìŒ+#·ø£b˛e⁄≥#˚ Vü≤qTeT sêeDTì uÛÑeqeTTqT+&ç
áe\≈£î e∫Ã ÁbÕø±s¡eTTqT CÒ] ‘·q˝À áØ‹>± ‘·\#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ uÛ÷Ñ sTTwü̃+ ˝À[‘ê \+ø± sêeTdü´ #·s‘¡ ê Á|æjT· yéT ˆ
q Væ≤ |üXÊ´$T yÓ<’ V˚ ≤” + d”‘ê+ düsê«+>∑XÀuÛHÑ êyéT ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛ÷Ñ sTTwü̃+ ` ˝À[‘ê ` \+ø± ` sêeTdü´ ` #·s‘¡ ê ` Á|æjT· yéT `
q ` Væ≤ ` |üXÊ´$T ` yÓ<’ V˚ ≤” + ` d”‘ê+ ` düsê«+>∑XÀuÛHÑ êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeTdü´ Á|æjT· + #·s‘¡ ê \+ø± uÛ÷Ñ sTTwü+˜ ˝À[‘ê— düsê«+>∑
XÀuÛHÑ ê+ yÓ<’ V˚ ≤” + d”‘ê+ q Væ≤ |üXÊ´$T.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` sêeTdü´ Á|æjT· + #·s‘¡ ê R sêeTTq≈£î Á|æjT· eTT Hê#·]+#·T#·Tqï{Ï,º
(eTj·÷ R Hê#˚‘)· \+ø± R á \+ø±q>∑se¡ TT, uÛ÷Ñ sTTwü+˜ ˝À[‘ê R m≈£îÿe>±
yÓ<Tä ø£ã&çq~, düsê«+>∑XÀuÛHÑ ê+ R düs«¡ eT+>∑fi\¯ ø£Då j·TT≈£îsÔ ê\>∑T, yÓ<’ V˚ ≤” + d”‘ê+
R $<˚V≤ü |ü⁄Á‹j·T>∑T d”‘ê<˚$ì, q Væ≤ |üXÊ´$T R ø£qT>=q˝Òøb£ ˛‹ì>∑<ë.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTTq≈£î Á|æjT· eTT >∑÷s¡Ãe˝…qqT ÄX¯‘√ ÁX¯<>Δä ± á \+ø£
q+‘·jT· TqT yÓ~øÏ‹ì. ø±ì düsê«+>∑XÀuÛqÑ jÓTÆ q Ä d”‘e· TàqT e÷Á‘·eTT #·÷&É
C≤\≈£îHêïqT.
XÀ¢ˆˆ |ü\«˝≤ì ‘·{≤ø±ì düsê+dæ dü]‘· dü<Ô ë∏ ˆ
q<√´-q÷|üeHê+‘ê X¯Ã <äTsêZ X¯Ã <Ûsä D¡ <° säÛ ê' ˆˆ
˝À[‘ê edüT<Ûë düsê« q ‘·T |üXÊ´$T C≤qø°yTé ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü\«˝≤ì ` ‘·{≤ø±ì ` düsê+dæ ` dü]‘·' ` ‘·<ë∏ ` q<ä´' `
nq÷|üeHê+‘ê' ` #· ` <äTsêZ' ` #· ` <Ûsä D ¡ <° säÛ ê' ` ˝À[‘ê ` edüT<Ûë ` düsê«
` q ` ‘·T ` |üXÊ´$T ` C≤qø°yTé ˆˆ
(13) ` Á‘·jÓ÷<äX¯düs¡Z 385
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü\«˝≤ì R ˙{Ï>T∑ +≥\T, ‘·{≤ø±ì R #ÓsT¡ e⁄\T, düsê+dæ R
düs√es¡eTT\T, ˝À[‘êì R yÓ<Tä ø£ã&çq$. ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ dü]‘·' R ∫qïq<äT\T,
q<ä´' R eTVü‰q<äT\T, nq÷|üeHê+‘êX¯Ã R ˙s¡T>∑\ ‘√≥\TqT, <äTsêZ' <Ûsä D¡ <° säÛ êX¯Ã
R #˚sT¡ ≥≈£î X¯ø´£ eTT>±ì eTVü‰|üs«¡ ‘·eTT\TqT, ˝À[‘ê' R yÓ<Tä ø£ã&çq$. düsê«
edüT<Ûë #· R düeTdüyÔ TÓ qÆ uÛ÷Ñ $Tj·TTqT, ˝À[‘ê R yÓ<Tä ø£ã&çq~. C≤qø°+ qVæ≤
|üXÊ´$T R d”‘e· TàqT e÷Á‘·eTT #·÷&É˝øÒ b£ ˛‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` m\¢˙{Ï|&ü j ç T· \qT, #ÓsT¡ e⁄\qT, düs√es¡eTT\qT, ∫qï q<äT\qT,
eTVü‰q<äT\qT, $$<Ûeä TT˝…q’ ns¡DéTT\qT, <äTs¡eZ TyÓTqÆ |üs«¡ ‘·eTT\qT, düeTdüÔ
edüT<Ûqä T H˚qT nH˚«wæ+∫‹ì. ø±ì d”‘e· Tàe÷Á‘·eTT ø±qsê≈£îqï~.
XÀ¢ˆˆ ÇVü≤ dü+bÕ‹Hê d”‘ê sêeDdü´ ìy˚XH¯ ˚ ˆ
ÄU≤´‘ê >∑èÁ<Ûsä êCÒq q #· |üXÊ´$T ‘ê eTVü≤yéT ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÇVü≤ ` dü+bÕ‹Hê ` d”‘ê ` sêeDdü´ ` ìy˚XH¯ ˚ ` ÄU≤´‘ê `
>∑èÁ<Ûsä êCÒq ` q ` #· ` |üXÊ´$T ` ‘êyéT ` nVü≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` >∑èÁ<Ûsä êCÒq dü+bÕ‹Hê ÇVü≤ sêeDdü´ ìy˚XH¯ ˚ d”‘ê ÄU≤´‘ê—
‘êyéT nVü≤+ q #· |üXÊ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` >∑èÁ<Ûsä êCÒq R |üøsåÏ êC…q’ , dü+bÕ‹Hê R dü+bÕ‹#˚, ÇVü≤ R
Ç#·Ã≥, sêeDdü´ ìy˚XH¯ ˚ R sêeD≤düTs¡Tì uÛeÑ qeTTq+<äT, d”‘ê ÄU≤´‘ê R d”‘·
(j·TTqï≥T¢>±) #Ó|Œü ã&çq~. ‘ê+ R ÄyÓTqT, nVü≤+ R H˚qT, q #· |üXÊ´$T R
#·÷#·T≥˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üøsåÏ êC…q’ dü+bÕ‹ d”‘e· Tà sêeDTì uÛeÑ qeTTq+ <äTqï<äì yÓ\&¢ +ç ∫
j·TTHêï&ÉT. ø±ì m+<äT#˚‘H· √ H˚HêyÓTqT ø£qT>=q˝Ò≈î£ HêïqT.
XÀ¢ˆˆ øÏ+ qT d”‘ê-<∏ä yÓ<’ V˚ ≤” yÓT~Æ ©∏ »qø±‘·àC≤ ˆ
ñ|ü‹ùw‘˜ · $eXÊ sêeD+ <äTwü#º ê]DyéT ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏ+ ` qT ` d”‘ê ` n<∏ä ` yÓ<’ V˚ ≤” ` yÓT~Æ ©∏ ` »qø±‘·àC≤ `
ñ|ü‹ùw‘˜ · ` $eXÊ ` sêeD+ ` <äTwü#º ê]DyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ<’ V˚ ≤” , yÓT~Æ ©∏ , $eXÊ, <äTwü#º ê]D+ sêeDyéT ñ|ü‹ùw‘˜ · øÏ+
qT?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ<’ V˚ ≤” R $<˚V≤ü sê»|ü⁄Á‹j·TT, yÓT~Æ ©∏ R $T~∏˝≤ìyêdæìj·TTqT,
»qø±‘·àC≤ R »q≈£îì ≈£îe÷¬sj Ô T· Tq>∑T d”‘e· Tà, $eXÊ R $eX¯ósê˝…,’ <äTwü#º ê]D+
sêeD+ R <äTsêàs¡T&Z q’Ó sêeD≤düTs¡Tì, ñ|ü‹ùw‘˜ · øÏ+ qT R ùd$+#·THê?
ªªsêeD+ <äTwü#º ê]DyéTμμ≈£î ã<äT\T>± ªªsêeDÒq Vü≤è‘ê ã˝≤‘Yμμ nì
u§+u≤sTT bÕsƒe¡ TT.
‹\ø£eTT :` ªªd”‘μ· μ ˝≤+>∑\|ü<‹Δä »ì‘·jTÆÓ njÓ÷ì» j·T>∑Tq{Ï~º >±q kÕe÷q´
Åd>Ô” ±<äT.
ªªyÓ<’ V˚ ≤” μμ ` »>∑Á‘·ŒX¯dyÔü TÓ qÆ $<˚V≤ü e+X¯eTTq ô|]–q~.
ªª»qø±‘·àC≤μμ ` ÁãVü≤àC≤„ìj·T>∑T ‘·+Á&ç ô|+|üøe£ TTq ô|]–q~.
ªªø£sà¡ D…eÆ Væ≤ dü+dæ~eΔ ÷dæ‘ú ê »qø±<äjT· 'μμ ` uÛ>Ñ e∑ BZ‘.·
>√$+<äsêJj·TeTT :` yÓT~Æ ©∏ ` Ä#ês¡Á|ü<ëÛ qyÓTqÆ ≈£î\eTTq+<äT |ü⁄{Ïqº ~. $eXÊ
R ø±eTeX¯ósê˝….’
sêe÷qTJj·TeTT :` ªyÓTÆ~∏*μ nqT≥#˚ dü<ë#ês¡dü+|ü‹Ô>∑\ dü‘Y|ü⁄s¡Twüß\≈£î
yêdüu÷ÑÛ ‘·yTÓ qÆ q>∑se¡ TTq ô|]–q{Ï~º nì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |ü$Á‘·yTÓ qÆ e+X¯eTTq+<äT »ìà+∫q~j·TTqT, dü<ë#ês¡d+ü |ü‹>Ô \∑
ô|<ä\› ˝À yÓT\–q~j·TTqT, ÁãVü≤àC≤„ì ≈£îe÷¬sÔ jÓTÆ q{Ï~º j·TTqT, njÓ÷ì»jÓTÆ
n<äT“¤‘·yÓTÆq »qà|ü<äΔ‹ >∑\~j·TTq>∑T d”‘·eTà ÁbÕø£è‘·Åd”Ôe˝… $eX¯ósê˝…’ <äTwüº
#·]Á‘·T&Óq’ sêeDTì ùd$+#·T≥≈£î m≥T¢ n+^ø£]+#·TqT?
XÀ¢ˆˆ øÏÁå |ü eTT‘·Œ‘·‘√ eTH˚´ d”‘ê e÷<ëj·T s¡ødå£ 'ü ˆ
_uÛ´Ñ ‘√ sêeTu≤D≤Hê eT+‘·sê |ü‹‘ê uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏÁå |üyTé ` ñ‘·Œ‘·‘'· ` eTH˚´ ` d”‘êyéT ` Ä<ëj·T ` s¡ødå£ 'ü `
_uÛ´Ñ ‘·' ` sêeTu≤D≤HêyéT ` n+‘·sê ` |ü‹‘ê ` uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêeTu≤D≤Hê+ _uÛ´Ñ ‘·' s¡ødå£ 'ü d”‘êyéT Ä<ëj·T øÏÁå |üyTé ñ‘·Œ‘·‘'·
(dü‘'· ) n+‘·sê d”‘ê |ü‹‘ê uÛyÑ ‘˚ Y (Ç‹) eTH˚´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeTu≤D≤Hê+ _uÛ´Ñ ‘·' R sêeTTì u≤DeTT\≈£î uÛj Ñ T· |ü&qç {Ï,º
s¡ødå£ 'ü R sêeDT&ÉT, øÏÁå |üyTé ñ‘·Œ‘·‘'· (dü‘'· ) R y˚>e∑ TT>± m–]b˛e⁄#·T+&É>±,
(13) ` Á‘·jÓ÷<äX¯düs¡Z 387
n+‘·sê R e÷s¡eZ T<Û´ä eTTq, d”‘ê R d”‘e· Tà, |ü‹‘ê uÛyÑ ‘˚ Y R |ü&bç ˛sTT j·TT+&ÉTqT,
(Ç‹) eTH˚´ R nì uÛ≤$+#·T#·THêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeTTì u≤Drø£‘íå ≈· î£ ;Û‹H=+~q sêeDT&ÉT düeTTÁ<äeTTô|q’ d”‘q· T
eTVü‰y˚>e∑ TT‘√ >=ìb˛e⁄#T· +&É>± e÷s¡eZ T<Û´ä eTTq d”‘e· Tà kÕ>∑s»¡ \eTT˝À |ü&bç ˛sTT
j·TT+&ÉTqì uÛ≤$+#·T#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ n<∏yä ê ÁVæ≤j·Te÷D≤j·÷' |ü~∏ dæ<ìΔä ùw$‘˚ ˆ
eTH˚´ |ü‹‘· e÷sê´j·÷ Vü≤è<äjT· + Áù|ø£å ´ kÕ>∑sy¡ Té ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` yê ` ÁVæ≤j·Te÷D≤j·÷' ` |ü~∏ ` dæ<ìΔä ùw$‘˚ ` eTH˚´ `
|ü‹‘·yTé ` Äsê´j·÷' ` Vü≤è<äjT· + ` Áù|ø£å ´ ` kÕ>∑sy¡ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏äyê, dæ<äΔìùw$‘˚ |ü~∏, ÁVæ≤j·Te÷D≤j·÷' Äsê´j·÷',
Vü≤è<äjT· +, kÕ>∑s+¡ Áù|ø£å ´ |ü‹‘·+ (Ç‹) eTH˚´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏yä ê R ˝Òø,£ dæ<ìΔä ùw$‘˚ |ü~∏ R dæ<Tä \Δ T dü+#·]+#·Tq{Ïº
e÷s¡eZ T>∑T Äø±X¯eTTq, ÁVæ≤j·Te÷D≤j·÷' R n|üV≤ü ]+|üã&ÉT#·Tqï{Ï,º Äsê´j·÷'
R |üPE´sê˝…q’ d”‘e· TàjÓTTø£ÿ, Vü≤è<äjT· + R >∑T+&Ó (nq>± <˚V≤ü eTì uÛ≤eeTT),
kÕ>∑s+¡ Áù|ø£å ´ R (uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ ) düeTTÁ<äeTTqT p∫, |ü‹‘·+ (Ç‹) eTH˚´ R
|ü&bç ˛jÓTqì uÛ≤$+#Ó<qä T.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` ªÄsê´j·÷' Vü≤è<äjT· + |ü‹‘·+μ nq>± d”‘e· TàjÓTTø£ÿ
eTqdüT‡ C≤]b˛sTTq~. eTqdüT‡ C≤]b˛e⁄≥j˚T eTs¡DeTT. nq>± ÄyÓT
#·ìb˛sTTq<äì Vü≤qTeT ‘·\#Óqì uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªÄsê´j·÷' Vü≤è<äjT· + |ü‹‘·+μ ` düeTTÁ<äeTTqT p∫
;Û‹H=+~q Vü≤è<äjT· eTT düeTTÁ<äeTT˝À |ü&bç ˛jÓTqì Vü≤qTeT ‘·\#·T#·THêï&ÉT.
Vü≤è<äjT· eTT uÛj Ñ T· eTTq≈£î kÕúqeT>∑T≥ Á|üd<æ eΔä TT. Vü≤è<äjT· eTT |ü&TÉ ≥ j·Tq>±,
<ëì ø±<Ûës¡yTÓ qÆ X¯Øs¡eTT |ü&TÉ ≥j˚T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˝Òø£ sêeDT&ÉT Ä düeTj·TeTTq+<äT ‘·qqT Á>∑V≤æ +∫ |üjT· ì+#·T
#·T+&É>± ÁøÏ+<äqTqï uÛj Ñ T· +ø£se¡ T>∑T düeTTÁ<äeTTqT p∫ d”‘e· Tà Vü≤è<äjT· eTT
uÛj
Ñ T· Á>∑dyÔü TÓ Æ ÄyÓT düeTTÁ<äeTTq |ü&bç ˛sTTq <˚y÷Ó !
XÀ¢ˆˆ sêeD k˛´s¡Tyπ̊>q uÛTÑ C≤uÛ≤´+ |”&‘ç q˚ #· ˆ
‘·j÷· eTH˚´ $XÊ˝≤øå±´ ‘·´ø£+Ô J$‘· e÷s¡´j·÷ ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeDdü´ ` ñs¡Tyπ̊>q ` uÛTÑ C≤uÛ≤´+ ` |”&‘ç q˚ ` #· ` ‘·j÷· `
eTH˚´ ` $XÊ˝≤øå±´ ` ‘·´ø£+Ô ` J$‘·yTé ` Äs¡´j·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeDdü´ ñs¡Tyπ̊>q, uÛTÑ C≤uÛ≤´+ |”&‘ç q˚ #·, $XÊ˝≤øå±´ ‘·j÷·
Äs¡´j·÷ J$‘·+ ‘·´ø£yÔ Té Ç‹ eTH˚´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeDdü´ R sêeDTìjÓTTø£ÿ, ñs¡Tyπ̊>q R >=|üŒ<Óq’ y˚>e∑ TT
#˚‘q· T, uÛTÑ C≤uÛ≤´+ R uÛTÑ »eTT\#˚, |”&‘ç q˚ #· R |”&qÉ eTT#˚‘q· T, $XÊ˝≤øå±´
‘·j÷· Äs¡´j·÷ R $XÊ\yÓTqÆ H˚Á‘·eTT\T>∑\ Ä |üPE´sê˝…q’ d”‘ê<˚$#˚‘,· J$‘·+
‘·´ø£+Ô R ÁbÕDeTT $&ÉTeã&ÓqT, Ç‹ eTH˚´ R nì uÛ≤$+‘·TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDTìjÓTTø£ÿ eTVü‰y˚>e∑ TTqT, u≤VüQe⁄\ |”&qÉ eTTqT düV≤æ +|ü˝øÒ £
|üPE´sê˝…q’ d”‘ê<˚$ ‘·q ÁbÕDeTT\qT $&ç∫j·TT+&ÉTqì uÛ≤$+‘·TqT.
XÀ¢ˆˆ ñ|üsT¡ ´|ü] yê q÷q+ kÕ>∑s+¡ Áø£eT‘· dü<Ô ë ˆ
$y˚weºü ÷Hê |ü‹‘ê düeTTÁ<˚ »qø±‘·àC≤ ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ|ü] ` ñ|ü] ` yê ` q÷q+ ` kÕ>∑s+¡ ` Áø£eT‘·' ` ‘·<ë `
$y˚weºü ÷Hê ` |ü‹‘ê ` düeTTÁ<˚ ` »qø±‘·àC≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë sêeDdü´ kÕ>∑s+¡ ñ|ü] ñ|ü] Áø£eT‘·' (dü‘'· ) »qø±‘·àC≤
$y˚weºü ÷Hê düeTTÁ<˚ q÷q+ |ü‹‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R ÄHê&ÉT, sêeDdü´ R sêeDT&ÉT, kÕ>∑sy¡ Té ñ|ü] ñ|ü]
R düeTTÁ<äeTT MT<äT>±, Áø£eT‘·' (dü‘'· ) R |üjT· ì+#·T#·T+&É>±, »qø±‘·àC≤ R
d”‘·eTà, $y˚wüºe÷Hê R (nej·TeeTT\qT) $<äT\TÃ#·Tqï<Ó’, düeTTÁ<˚ R
düeTTÁ<äeTTq+<äT, q÷q+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, |ü‹‘ê yê R |ü&j ç T· T+&ÓHy˚ ÷Ó !
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄHê&ÉT düeTTÁ<äeTTMT<ä qT+&ç sêeDT&ÉT ‘·qqT >=ìb˛e⁄#·T+&É>±
d”‘ê<˚$ ‘·q #˚‘T· \qT ø±fi¯flqT $<äT\TÃ#·T ìX¯Ãj·TeTT>± düeTTÁ<äeTTq+<˚ |ü&bç ˛sTT
j·TT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ n¨ ≈£îå Á<˚D yê-H˚q s¡ø+å£ r o\ e÷‘·àq' ˆ
nã+<ÛTä s¡“ø¤ ‘åÏ ê d”‘ê sêeDÒq ‘·|dü «æ ˙ ˆˆ 11
(13) ` Á‘·jÓ÷<äX¯düs¡Z 389
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n¨ ` ≈£îå Á<˚D ` yê ` nH˚q ` s¡ø+å£ r ` o\yéT ` Ä‘·àq' `
nã+<ÛTä ' ` uÛøÑ ‘åÏ ê ` d”‘ê ` sêeDÒq ` ‘·|dü «æ ˙ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yê, ≈£îå Á<˚D nH˚q sêeDÒq, Ä‘·àq' o\+ s¡ø+å£ r, nã+<ÛTä ',
‘·|dü «æ ˙, d”‘ê, n¨ uÛøÑ ‘åÏ ê uÛyÑ ‘˚ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yê R ˝Òø,£ ≈£îå Á<˚D nH˚q sêeDÒq R ˙#·T&Óq’ á sêeDTì#˚,
Ä‘·àq' o\+ s¡ø£å+r R ‘·q o\eTTqT ø±bÕ&ÉTø=qT#·Tqï<Ó’, nã+<ÛäT' R
ìdü‡Vü‰j·TTsê\sTTq, ‘·|dü «æ ˙ R <äjT· ˙j·TyÓTqÆ dæ‹ú ˝ÀqTqï, d”‘ê R d”‘e· Tà,
n¨ uÛøÑ ‘åÏ ê uÛyÑ ‘˚ Y R njÓ÷´ ‹ìy˚jT· ã&çq<˚y÷Ó !
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q bÕ‹Áe‘·éTTqT |ü≥Tº<\ä ‘√ ø±bÕ&ÉTø=qT#·T ìdü‡Vü‰j·TTsê˝…,’
<äjT· ˙j·Tdæ‹ú ˝À qTqï d”‘ê<˚$ ˙#·T&Óq’ á sêeDTì#˚ uÛøÑ +åÏ |üã&çq<˚y÷Ó !
XÀ¢ˆˆ n<∏yä ê sêø£ùå d+Á<äd´ü |ürï_Û s¡d‘æ ø˚ Då£ ≤ ˆ
n<äTcºÕ <äTwüuº ≤Û yê_Û s¡“ø¤ ‘åÏ ê kÕ uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` yê ` sêø£ùå d+Á<äd´ü ` |ürï_Û' ` ndæ‘ø˚ Då£ ≤ ` n<äTcºÕ `
<äTwüuº ≤Û yê_Û' ` uÛøÑ ‘åÏ ê ` kÕ ` uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏yä ê <äTwüuº ≤Û yê_Û' sêø£ùå d+Á<äd´ü |ürï_Û', n<äTcÕº ndæ‘ø˚ Då£ ≤
kÕ, uÛøÑ ‘åÏ ê uÛ$Ñ wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏yä ê R ˝Òø,£ <äTwüuº ≤Û yê_Û' R <äTsêàs¡yZ TÓ qÆ {Ïº Ä˝À#·q\T>∑\,
sêø£ùå d+Á<äd´ü |ürï_Û' R sêeDTì uÛ≤s¡´\#˚, n<äTcÕº R ñ‘·eÔ TyÓTqÆ dü«uÛ≤eeTT>∑\,
ndæ‘ø˚ D å£ ≤ kÕ R q\¢ì ø£qTï\T >∑\ Ä d”‘e· Tà, uÛøÑ ‘åÏ ê uÛ$Ñ wü´‹ R ‹ìy˚jT· ã&ç
j·TT+&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˝Òø£ á |üse¡ T<äTsêàs¡TsZ ê+Á&ÉsTTq sêeDTì uÛ≤s¡´˝Ò, @ <äTwüº
e÷s¡eZ TTqT miT>∑q{Ïº d”‘ê<˚$ì uÛøÑ +åÏ ∫j·TT+<äTs¡T.
XÀ¢ˆˆ dü+|üPs¡#í +· Á<äÁ|ü‹eT+ |ü<àä |üÁ‘·ìuÛøÒ Då£ yéT ˆ
sêeTdü´ <Ûë´j·Tr eÅø+Ô£ |ü+#·‘«· + ø£è|üD≤ >∑‘ê ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü+|üPs¡#í +· Á<äÁ|ü‹eT+ ` |ü<àä |üÁ‘·ìuÛøÒ Då£ yéT ` sêeTdü´ ` <Ûë´j·Tr
` eÅø+Ô£ ` |ü+#·‘«· + ` ø£è|üD≤ ` >∑‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£è|üD≤, dü+|üPs¡#í +· Á<äÁ|ü‹eT+, |ü<àä |üÁ‘·ìuÛøÒ Då£ +, sêeTdü´
eÅø+Ô£ <Ûë´j·Tr, |ü+#·‘«· + >∑‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£è|üD≤ R BqTsê˝…q’ d”‘,· dü+|üPs¡#í +· Á<äÁ|ü‹eT+ R ì+&ÉT
#·+Á<äTì‘√ düe÷qyÓTqÆ {Ïj º T· T, |ü<àä |üÁ‘·ìuÛøÒ D
å£ + R |ü<àä <äfie¯ TT\e+{Ï ø£qTï\T
>∑\~j·TTqT n>∑T, sêeTdü´ eÅø+Ô£ R lsêeTTì eTTKeTTqT, <Ûë´j·Tr R <Ûë´ì+#·T
#·Tqï<Ó,’ |ü+#·‘«· + >∑‘ê (kÕ´‘Y) R eTs¡DeTTqT bı+~j·TT+&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` BqTsê˝…q’ d”‘· |ü<àä <äfie¯ TT\ e+{Ï ø£qTï\T >∑*–, s¡eTýÓTj Æ T· T+&ÉT
sêeTTì eTTU≤s¡$+<äeTTqT <Ûë´ì+#·T#·Tqï<Ó’ eTè‘·Té⁄ H=+~j·TT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ Vü‰ sêeT \ø£ÎDÒ‘´˚ e+ Vü‰-jÓ÷<Û̊´ #˚‹ yÓT~Æ ©∏ ˆ
$\|ü´ ãVüQ yÓ<’ V˚ ≤” q´dü<Ô V˚ ‰ü uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü‰ ` sêeT ` \ø£ÎD ` Ç‹ ` @e+ ` Vü‰ njÓ÷<Û´˚ ` #· ` Ç‹
` yÓT~Æ ©∏ ` $\|ü´ ` ãVüQ ` yÓ<’ V˚ ≤” ` q´dü<Ô V˚ ‰ü ` uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü‰ sêeT, \ø£ÎD, Vü‰ njÓ÷<Û´˚ , Ç‹ #· @e+ ãVüQ $\|ü´
yÓTÆ~∏© yÓ’<˚V”≤ q´düÔ<˚Vü‰ uÛÑ$wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü‰ sêeT R njÓ÷´ sêe÷!, Vü‰ \ø£ÎD R njÓ÷´ \ø£ÎD≤!, Vü‰
njÓ÷<Û´˚ R njÓ÷´ njÓ÷<Ûë´q>∑se¡ ÷!, Ç‹ R nì, @e+ R áØ‹>±, ãVüQ
$\|ü´ R $TøÏÿ*>± XÀøÏ+∫, yÓT~Æ ©∏ yÓ<’ V˚ ≤” R $T~∏˝≤|ü‹jÓTTø£ÿ ø£q´jÓTÆ q d”‘ê<˚$,
q´dü<Ô V˚ ‰ü uÛ$Ñ wü´‹ R X¯Øs¡eTTqT $&ç∫q<Ó’ j·TT+&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü‰ sêe÷! Vü‰ \ø£ÎD≤! nìj·TTqT, njÓ÷´! njÓ÷<Û´ä q>∑se¡ ÷
nìj·TT, m+‘·>H∑ √ $\|æ+∫ d”‘ê<˚$ ‘·q <˚V≤ü eTTqT $&ç∫ j·TT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ n<∏yä ê ìVæ≤‘ê eTH˚´ sêeDdü´ ìy˚XH¯ ˚ ˆ
q÷q+ ˝≤\|ü´‘˚ d”‘ê |ü+»s¡ùdeú XÊ]ø± ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` yê ` ìVæ≤‘ê ` eTH˚´ ` sêeDdü´ ` ìy˚XH¯ ˚ ` q÷q+ `
˝≤\|ü´‘˚ ` d”‘ê ` |ü+»s¡kÕú ` Çe ` XÊ]ø± ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏äyê sêeDdü´ ìy˚X¯H˚ ìVæ≤‘ê (dür) d”‘ê |ü+»s¡kúÕ
XÊ]ø± Çe ˝≤\|ü´‘˚ Ç‹ eTH˚´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏yä ê R ˝Òø,£ sêeDdü´ ìy˚XH¯ ˚ R sêeDTì uÛeÑ qeTTq+<äT,
ìVæ≤‘ê R ñ+#·ã&çq<Ó,’ d”‘ê R d”‘e· Tà, |ü+»s¡kÕú XÊ]ø± Çe R |ü+»s¡eTTq+<äT
(13) ` Á‘·jÓ÷<äX¯düs¡Z 391
ã+~Û+|üã&çq >√s¡Te+ø£e˝…, q÷q+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, ˝≤\|ü´‘˚ R $TøÏÿ*
$\|æ+#·T#·Tqï~, Ç‹ eTH˚´ R nì uÛ≤$+‘·TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˝Òø£ sêeDTì uÛeÑ qeTTq+<˚ @ bÕ‘êfi¯ueÑÛ qeTTq+<√ <ë#·ã&çq<Ó’
|ü+»s¡eTT˝Àì yÓTÆq>√s¡|æ≥ºe˝… ìX¯Ãj·TeTT>± d”‘ê<˚$ m+‘·>∑H√ $\|æ+#·T
#·T+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ »qø£d´ü düT‘ê d”‘ê sêeT|ürï düTeT<Û´ä e÷ ˆ
ø£<ä∏ eTT‘·Œ\|üÁ‘êø°å sêeDdü´ eX¯+ ÁeCÒ‘Y ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` »qø£d´ü ` düT‘ê ` d”‘ê ` sêeT|ürï ` düTeT<Û´ä e÷ ` ø£<yä∏ Té `
ñ‘·Œ\|üÁ‘êø°å ` sêeDdü´ ` eX¯+ ` ÁeCÒ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` »qø£d´ü düT‘ê sêeT|ürï, düTeT<Û´ä e÷, ñ‘·Œ\|üÁ‘êø°å d”‘ê
sêeDdü´ eX¯+ ø£<+ä∏ ÁeCÒ‘.Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »qø£d´ü düT‘ê R ÁãVü≤àC≤„ìjÓTÆ q »q≈£îì ≈£îe÷¬sjÔ T· T, sêeT|ürï
R lsêeTTì uÛ≤s¡´j·TTqT, düTeT<Û´ä e÷ R düT+<äsy¡ TÓ qÆ q&ÉTeTT>∑\~j·TTqT, ñ‘·Œ\
|üÁ‘êø°å R ‘êeTs¡sπ ≈£î\e+{Ï ø£qTï\T >∑\~j·TTqT n>∑T, d”‘ê R d”‘e· Tà, ø£<+ä∏ R
@$<Ûeä TT>±, sêeDdü´ R sêeDTìøÏ, eX¯+ ÁeCÒ‘Y R eX¯eTT ø±>∑\<äT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` »qø£eTVü‰sêEjÓTTø£ÿ ≈£îe÷¬sj Ô T· TqT, lsêeTTì <Ûsä à¡ |ü‹ïj·TT,
düs¡«X¯óuÛÑ\ø£åDdü+|üqïj·TTq>∑T d”‘·eTà ˙#·T&Ó’q sêeDTq≈£î mqï{ÏøÏ eX¯eTT
>±H˚s<¡ Tä .
XÀ¢ˆˆ $qcºÕ yê Á|üDcºÕ yê eTè‘ê yê »qø±‘·àC≤ ˆ
sêeTdü´ Á|æjT· uÛ≤s¡´dü´ q ìy˚<sä TT‘·T+ ø£eå TyéT ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $qcºÕ ` yê ` Á|üDcºÕ ` yê ` eTè‘ê ` yê ` »qø±‘·àC≤ `
sêeTdü´ ` Á|æjT· uÛ≤s¡´dü´ ` q ` ìy˚<sä TT‘·T+ ` ø£eå TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $qcºÕ yê Á|üDcºÕ yê eTè‘ê yê »qø±‘·àC≤ sêeTdü´
Á|æjT· uÛ≤s¡´dü´ sêeTdü´ ìy˚<sä TT‘·T+ q ø£eå TyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $qcºÕ yê R m#·Ã≥H√ <ë#·ã&ç ø±ìŒ+|ü≈î£ qïqT, Á|üDcºÕ yê R
<ä÷s¡eTTq+<äT+&ÉT≥#˚ ø±ìŒ+|ü≈£îqïqT, eTè‘ê yê R eTs¡DÏ+∫j·TTqïqT,
»qø±‘·àC≤ R d”‘e· Tà, Á|æjT· uÛ≤s¡´dü´ R uÛ≤s¡´j·T+ <ä$T‘·Áù|eT>∑\, sêeTdü´ R
lsêeTTq≈£î, ìy˚<sä TT‘·T+ R $qï$+#·T≥≈£î, q ø£eå TyéT R ñ∫‘·eTT>±<äT.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` ª$qcºÕ yêμ ` nìï Á|ü<X˚ e¯ TT\qT>∑÷&É yÓ<øä Ï j·TT+&ÉT≥#˚
m#·Ã≥H√ n‹ s¡V≤ü düýÓTqÆ #√≥ qTqï <äqTø=qT≥≈£îqT M\T˝Ò<Tä >∑<ë! Á|üDcºÕ yê
` <ä÷s¡eTTq+ <äTqï<äìj·TTqT düŒwüºeTT>± ‘Ó*j·T˝Ò<äT>∑<ë! eTè‘ê yê `
eTs¡DÏ+∫q~ nqT≥≈£îqT Á|üe÷DeTT ˝Ò<äT>∑<ë! n+<äT#˚‘· lsêeTTqπø$T
#Ó|ü ≥≈£îqT nX¯ø´£ y˚T j·Tì Vü≤qTeT uÛ≤$+#·T≥ j·TTø£yÔ T˚ !
>√$+<äsêJj·TeTT :` $qcºÕ R bÕ‘êfi¯>è∑ Vü‰<äT\+<äT <ë#·ã&ÉT≥#˚ ø±ìŒ+|ü
≈£îqï~. Á|üDcºÕ R düeTTÁ<ä|‘ü H· ê<äT\#˚ ‘·´ø£JÔ $‘·jTÆÓ q~. eTè‘ê R sêeT$s¡V≤ü
<äT'KeTTqT düV≤æ +|ü˝øÒ £ eTè‹#Ó+~q~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘êe÷‘· |üsT¡ \≈£î ø±ìŒ+#·≈î£ +&É>± m#·Ã≥H√ <ë#·ã&çq~. ˝Òø£
@ düeTTÁ<äeTTq+<√ C≤]|ü&bç ˛sTTq~. ˝Òø£ uÛsÑ Ô¡ è$s¡V≤ü <äT'KeTTqT uÛ]Ñ +|ü˝øÒ £
‘êH˚ ÁbÕDeTT\qT $&É∫q~. m{Ïº |ü]dæú‹j·T+<Ó’qqT uÛ≤s¡´qT n$T‘·eTT>±
Áù|$T+#·T lsêeTTq øπ $wüjT· yÓTqÆ ‘Ó*j·TCÒjT· T≥ nX¯ø´£ eTT>∑H˚ ø±ìŒ+#·T#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ ìy˚<´ä e÷H˚ <√wü kÕ‡´<√›wü kÕ´ <äìy˚<Hä ˚ ˆ
ø£<+ä∏ qT K\T ø£seÔ¡ ´+ $wüeT+ Á|ü‹uÛ≤‹ y˚T ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìy˚<´ä e÷H˚ ` <√wü' ` kÕ´‘Y ` <√wü' ` kÕ´‘Y ` nìy˚<Hä ˚ `
ø£<+ä∏ ` qT ` K\T ` ø£seÔ¡ ´+ ` $wüeT+ ` Á|ü‹uÛ≤‹ ` y˚T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ìy˚<´ä e÷H˚ <√wü' kÕ´‘Y, nìy˚<Hä ˚ <√wü' kÕ´‘Y, ø£<+ä∏ qT
K\T ø£seÔ¡ ´+, y˚T $wüeT+ Á|ü‹uÛ≤‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ìy˚<´ä e÷H˚ R $qï$+|üã&çq#√, <√wü' kÕ´‘Y R <√wüeT>∑TqT,
nìy˚<Hä ˚ R $qï$+|üì#√, <√wü' kÕ´‘Y R <√wüeTT dü+uÛ$Ñ +#·TqT, ø£<+ä∏ qT
K\T ø£seÔ¡ ´+ R @$T #˚jT· e\dæjT· Tqï<√ >∑<ë! y˚T $wüeT+ Á|ü‹uÛ≤‹ R Hê≈£î
$s¡T<äeΔ TT>± ø±qe#·TÃ#·Tqï~.
‹\ø£eTT :` $wüeT+ R <äTs¡qTùwj ˜ T· eTT nq>± Ä#·sD
¡ ≈£î nkÕ<Û´ä eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·T<∏ës¡eú TTqT H˚qT lsêeTTq≈£î $qï$+∫q#√ n‘·ìøÏ ÁbÕDVü‰ì
ø£*–+∫q <√wüeTT dü+uÛ$Ñ +#·TqT. @$Tj·TT ‘Ó\T|üø£ }s¡≈î£ +&çq#√ kÕ«$Te+#·q
s¡÷|üeT>∑T <√wüeTT ‘·≥dæ+ú #·TqT. Ç{Ïº dæ‹ú ˝À Hê≈£î Hê ø£seÔ¡ éTT n+‘·jT· TqT
(13) ` Á‘·jÓ÷<äX¯düs¡Z 393
$wüeTeTT>± >±qe#·TÃ#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ ndæà H˚ïe+>∑‘˚ ø±πs´ ÁbÕ|üøÔ ±\+ ø£eå T+ #· øÏyTé ˆ
uÛyÑ ˚ ~‹ eT‘·+ uÛ÷Ñ jÓ÷ Vü≤qTe÷ ÁqŒ$#ês¡jT· ‘Y ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ndæàHé ` @e+ ` >∑‘˚ ` ø±πs´ ` ÁbÕ|üøÔ ±\+ ` ø£eå T+ ` #· `
øÏyTé ` uÛyÑ ‘˚ Y ` Ç‹ ` eT‘·+ ` uÛ÷Ñ j·T' ` Vü≤qTe÷Hé ` Á|ü$#ês¡jT· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @e+ >∑‘˚ ndæàHé ø±πs´ ÁbÕ|üøÔ ±\+ ø£eå T+ #· øÏ+ uÛyÑ ‘˚ ?Y Ç‹
uÛ÷Ñ j·T' Vü≤qTe÷Hé eT‘·+ Á|ü$#ês¡jT· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @e+ >∑‘˚ R áØ‹>±qTqï{Ï,º ndæàHé ø±πs´ R á ø±s¡éTTq+<äT,
ÁbÕ|üøÔ ±\+ R ø±˝À∫‘·yTÓ qÆ {Ï~º j·TTqT, ø£eå T+ #· R #˚jT· <ä–q{Ï~º j·TTqT, øÏ+
uÛyÑ ‘˚ Y R @yÓTj Æ T· T+&ÉTqT? Ç‹ R nì, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, uÛ÷Ñ j·T' R
‹]–, eT‘·+ Á|ü$#ês¡jT· ‘Y R ñ‘·eÔ T|ü<‹Δä ì>∑÷]Ã Ä˝À∫+|ükÕ¬>qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø±s¡´ MTØ‹>∑ qT+&É>± ø±˝À∫‘·eTT>± #˚jT· e\dæq |üì @yÓTÆ
j·TT+&ÉTqT? nì düeTs¡yú TÓ qÆ |ü<‹Δä ì >∑÷]Ã Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ‹]– Ä˝À∫+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ j·T~ d”‘ê eT<äècºÕ«-Vü≤+ yêqπs+Á<ä|⁄ü Ø $T‘·' ˆ
>∑$TcÕ´$T ‘·‘'· ø√ y˚T |ü⁄s¡TcÕs√ú uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` d”‘êyéT ` n<äècºÕ« ` nVü≤+ ` yêqπs+Á<ä|⁄ü ØyéT ` Ç‘·'
` >∑$TcÕ´$T ` ‘·‘'· ` ø£' ` y˚T ` |ü⁄s¡TcÕs¡'ú ` uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` j·T~ nVü≤+ d”‘êyéT n<äècºÕ« Ç‘·' yêqπs+Á<ä|⁄ü Ø+ >∑$TcÕ´$T,
‘·‘'· y˚T ø£' |ü⁄s¡TcÕs¡'ú uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, d”‘ê+ n<äècºÕ« R d”‘e· TàqT #·÷&É≈î£ +&É, Ç‘·'
R á \+ø±q>∑s¡eTTqT+&ç, yêqπs+Á<ä|ü⁄Ø+ R øÏwæÿ+<Ûëq>∑s¡eTTqT>∑÷]Ã,
>∑$TcÕ´$T j·T~ R yÓ[q¢ jÓT&É\, ‘·‘'· R n|ü&ÉT, y˚T R Hê≈£î, ø£' |ü⁄s¡TcÕs¡'ú
uÛ$Ñ wü´‹ R @$T |ü⁄s¡TcÕs¡eú TT ø±>∑\<äT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘·eTàqT #·÷&Éø£j˚T H˚ ˙ \+ø±q>∑s¡eTT qT+&ç øÏwæÿ+<Ûä≈£î
b˛sTTq#√ H˚H$˚ T |ü⁄s¡TcÕs¡eú TTqT kÕ~Û+∫qyê&Éq>∑T<äTqT ?
XÀ¢ˆˆ eT y˚T<ä+ \+|òTü q+ e´s¡+ú kÕ>∑sd¡ ´ü uÛ$Ñ wü´‹ ˆ
Á|üyX˚ ¯ XËÃÌ e \+ø±j·÷ sêø£kå ÕHê+ #· <äsÙ¡ qyéT ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTeT ` Ç<ä+ ` \+|òTü q+ ` e´s¡+ú ` kÕ>∑sd¡ ´ü ` uÛ$Ñ wü´‹ `
Á|üyX˚ '¯ ` #· ` @e ` \+ø±j·÷' ` sêø£kå ÕHê+ ` #· ` <äsÙ¡ qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTeT Ç<ä+ kÕ>∑sd¡ ´ü \+|òTü q+ e´s¡+ú uÛ$Ñ wü´‹— \+ø±j·÷'
Á|üyX˚ X¯ Ã¯ @e sêø£kå ÕHê+ <äsÙ¡ q+ #· e´s¡+ú uÛ$Ñ wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTeT R HêjÓTTø£ÿ, Ç<ä+ kÕ>∑s¡dü´ \+|òüTq+ R á
düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ <ë≥T≥j·TTqT, \+ø±j·÷' Á|üyX˚ X¯ Ã¯ R \+ø£˝ÀìøÏ Á|üy•˚ +#·T≥
j·TTqT, sêø£kå ÕHê+ <äsÙ¡ q+ #· R sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ |ü]øÏ+#·T≥j·TTqT, e´s¡+ú uÛ$Ñ wü´‹
R e´s¡yú T˚ ø±>∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT >±$+∫q á düeTTÁ<ä\+|òüTqeTT >±ì á \+ø±q>∑s¡
Á|üyX˚ e¯ TT>±ì á sêø£då Tü \ HÓ\s¢ q¡ T |ü]øÏ+#·T≥ >±ì n+‘·jT· TqT ìs¡søú¡ y£ T˚
nsTTb˛e⁄qT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ øÏ+ e÷+ eø£å ´‹ düTÁ^y√ Vü≤s¡j÷Ó yê düe÷>∑‘ê' ˆ
øÏwÿæ +<Ûë+ düeTqTÁbÕ|ü+Ô ‘Í yê <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·àCÖ ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏ+ ` e÷+ ` eø£å ´‹ ` düTÁê' ` Vü≤s¡jT· ' ` yê ` düe÷>∑‘ê'
` øÏwÿæ +<Ûë+ ` düeTqTÁbÕ|ü+Ô ` ‘Í ` yê ` <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·àCÖ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` øÏwÿæ +<Ûë+ düeTqTÁbÕ|ü+Ô e÷+ düTÁê' øÏ+ eø£å ´‹? düe÷>∑‘ê'
Vü≤s¡j÷Ó yê (øÏ+ eø£å ´+‹?) ‘Í <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·àCÖ yê (øÏ+ eø£å ´‘·'?).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` øÏwÿæ +<Ûë+ düeTqTÁbÕ|ü+Ô R øÏwÿæ +<Ûëq>∑se¡ TTqT #˚sT¡ ø=qï{Ï,º
e÷+ R qqTï, düTÁê' øÏ+ eø£å ´‹ R düTÁê⁄ &˚eTqTqT? düe÷>∑‘ê' R Hê
#·T≥TºqT eT÷–q{Ï,º Vü≤s¡j÷Ó yê R yêqs¡T\T >±ì, (øÏ+ eø£å ´+‹ R @eT+<äTs¡T?)
‘Í <äX¯s¡<∏ë‘·àCÖ yê R Ä <äX¯s¡<∏ä|ü⁄Á‘·T *s¡Te⁄s¡T >±ì, (øÏ+ eø£å ´‘·' R
@eT+<äTs¡T?).
‹\ø£eTT :` ªøÏ+ eø£å ´‹ ?μ R #Ó&>¶É ±H˚ e÷≥˝≤&ÉTqT.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` ªøÏ+ eø£å ´‹ ?μ R NÛ @$T |üì #˚d‹æ eì n+<äTs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT øÏwÿæ +<Û≈ä î£ #˚sT¡ ø=q>±H˚ qqTï p∫ e÷sêE düTÁê⁄&ÉT
@eTqTqT? e÷ yêqs¡T\T qqTï #·T≥TºqT #˚] @eT+<äTs¡T? Ä sêeT\ø£ÎDT\T
(13) ` Á‘·jÓ÷<äX¯düs¡Z 395
qqTï >∑÷]Ã @eTq>∑\s√ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ >∑‘ê« ‘·T j·T~ ø±≈£î‘·ú ‡+ eøå±´$T |üse¡ TÁ|æjT· + ˆ
q <äèùw‹º eTj·÷ d”‘ê ‘·‘· düÔ ´ø£å ´‹ J$‘·yTé ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >∑‘ê« ` ‘·T ` j·T~ ` ø±≈£î‘·ú ‡+ ` eøå±´$T ` |üsy¡ Té `
nÁ|æjT· + ` q ` <äècºÕ ` Ç‹ ` eTj·÷ ` d”‘ê ` ‘·‘'· ` ‘·´ø£å ´‹ ` J$‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±≈£î‘·ú ‡+ >∑‘ê« eTj·÷ d”‘ê q <äècºÕ Ç‹ |üsy¡ Té nÁ|æjT· +
eøå±´$T j·T~ ‘·‘'· (dü') J$‘·+ ‘·´ø£å ´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` >∑‘ê« R (øÏwÿæ +<Û≈ä î£ ) b˛sTT, ø±≈£î‘·ú ‡+ R lsêeTTì >∑÷]Ã,
eTj·÷ R Hê#˚, d”‘ê R d”‘e· Tà, q <äècºÕ R #·÷&Éã&É˝<Ò Tä , Ç‹ R nì, |üsy¡ Té
nÁ|æjT· + R $TøÏÿ* <äT'Kø£sy¡ TÓ qÆ yês¡qÔ T, eøå±´$T j·T~ R #Ó|Œæ qjÓT&É\, ‘·‘'·
R yÓ+≥H˚, (dü' R Ä sê|òTü e⁄&ÉT) J$‘·+ ‘·´ø£å ´‹ R ÁbÕDeTTqT $&ÉT#·TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT øÏwÿæ +<Ûä øπ – lsêeTTì düMT|æ+∫ Hê≈£î d”‘e· Tà ø±ìŒ+|ü˝<Ò Tä
nì |üse¡ T<ës¡TDyÓTqÆ <äTsê«s¡qÔ T |ü*øÏq jÓT&É\ Ä sê|òTü e⁄&ÉT ñ‘·sÔ ø¡ D
å£ eTTqH˚
‘·q ÁbÕDeTTqT $&ÉT#·TqT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ |üsT¡ wü+ <ës¡TD+ Á≈£Ls¡+ rø£åí $T+Á~j·T‘ê|üqyéT ˆ
d”‘êì$T‘·+Ô <äTsê«ø£´+ ÁX¯ó‘ê« dü q uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üsT¡ wü+ ` <ës¡TD+ ` Á≈£Ls¡+ ` rø£åíyTé ` Ç+Á~j·T‘ê|üqyéT `
d”‘êì$T‘·+Ô ` <äTsê«ø£´+ ` ÁX¯ó‘ê« ` dü' ` q ` uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üsT¡ wü+ R ø£søí¡ s£ √ƒ s¡yTÓ qÆ ~j·TTqT, <ës¡TD+ R uÛj
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ ~
j·TTqT, rø£åí+ R düV≤æ +|ü X¯ø´£ eTT>±ì~j·TTqT, Á≈£Ls¡+ R ñÁ>∑yTÓ qÆ ~j·TTqT,
Ç+Á~j·T‘ê|üq+ R düπs«+Á~j·TeTT\≈£îqT dü+‘ê|üeTT ø£\T>∑#˚j·TTq~j·TTqT
n>∑T, d”‘êì$T‘·+Ô R d”‘q· T >∑T]+∫q{Ï,º <äTsê«ø£´+ R <äTs¡«#·qeTTqT, ÁX¯ó‘ê«
R $ì, dü' q uÛ$Ñ wü´‹ R Ä sêeTT&ÉT J$+|ü&TÉ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘q· T>∑T]+∫ ø£søí¡ s£ √ƒ s¡eTTqT, <ës¡TDeTTqT, uÛj Ñ T· +ø£se¡ TTqT,
Vü≤è<äjT· $<ës¡øe£ TTqT, düsπ «+Á~j·TeTT\≈£îqT dü+‘ê|üeTT ø£*–+#·Tq~j·TTqT
n>∑T ªª#·÷&É˝øÒ b£ ˛‹ìμμ nqT <äTsê«ø£éTTqT H˚qT |ü\Tø£>± $ì sêeT#·+Á<äT&ÉT
á ˝Àø£eTTqH˚ j·TT+&É&TÉ .
XÀ¢ˆˆ ‘·+ ‘·T ø£èÁ#·Ã>¤ ‘∑ +· <äècºÕ« |ü+#·‘«· >∑‘e· ÷qdüyTé ˆ
uÛèÑ XÊqTs¡ø√Ô y˚T<ÛëM q uÛ$Ñ wü´‹ \ø£ÎD' ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` ‘·T ` ø£èÁ#·Ã>¤ ‘∑ +· ` <äècºÕ« ` |ü+#·‘«· >∑‘e· ÷qdüyTé `
uÛèÑ XÊqTs¡ø'Ô£ ` y˚T<ÛëM ` q ` uÛ$Ñ wü´‹ ` \ø£ÎD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü+#·‘«· >∑‘e· ÷qdü+ ø£èÁ#·Ã>¤ ‘∑ +· ‘·+ <äècºÕ« uÛèÑ XÊqTs¡ø'Ô£ ,
y˚T<ÛëM \ø£ÎD' q uÛ$Ñ wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£èÁ#·Ã>¤ ‘∑ +· R Ä|ü<˝ä À ∫øÏÿq, |ü+#·‘«· >∑‘e· ÷qdü+ R eTs¡DeTT
q+<äTqï eTqdüT‡ >∑*–q, ‘·+ <äècºÕ« R Äj·TqqT p∫, uÛèÑ XÊqTs¡ø'Ô£ R >±&ÛyÉ TÓ qÆ
nqTsê>∑eTT ø£*–q{Ï,º y˚T<ÛëM \ø£ÎD' R C≤„ìjÓTÆ q \ø£ÎDT&ÉT, q uÛ$Ñ wü´‹ R
ÁbÕDeTT‘√ qT+&É&TÉ .
>√$+<äsêJj·TeTT :` |ü+#·‘«· >∑‘e· ÷qdü+ R eTs¡DeTTq≈£î ìX¯ÃsTT+#·Tø=qïyê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <ës¡TDyÓTqÆ Ä|ü<˝ä À ∫øÏÿ, eTs¡D+Ï |üuÀe⁄#·Tqï nqïqT p∫
nqïô|’ q‘·´+‘·eTT nqTsê>∑eTT |üPìj·TT+&ÉT \ø£ÎDT &=ø£ÿ ì$TwüyÓTÆqqT
J$+|ü&TÉ .
XÀ¢ˆˆ $qcºÂ ÁuÛ≤‘·sö ÁX¯ó‘ê« uÛÑs¡‘√ -|æ eT]wü´‹ ˆ
uÛsÑ ‘¡ +· #· eTè‘·+ <äècºÕ« X¯Á‘·T|òTü Àï q uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $qcºÂ ` ÁuÛ≤‘·sö ` ÁX¯ó‘ê« ` uÛsÑ ‘¡ '· ` n|æ ` eT]wü´‹ `
uÛsÑ ‘¡ +· ` #· ` eTè‘·+ ` <äècºÕ« ` X¯Á‘·T|òTü ï' ` q ` uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $qcºÂ ÁuÛ≤‘·sö ÁX¯ó‘ê« R #·ìb˛sTTq k˛<äsT¡ \qT >∑÷]Ã $ì,
uÛsÑ ‘¡ '· n|æ R uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT>∑÷&É, eT]wü´‹ R eTs¡D+Ï #·TqT, uÛsÑ ‘¡ +· eTè‘·+ <äècºÕ« R
uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT #·ìb˛e⁄≥ #·÷∫, X¯Á‘·T|òTü ï' q uÛ$Ñ wü´‹ R X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT ÁbÕDeTT‘√
qT+&É&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` k˛<äsT¡ *s¡Te⁄s¡TqT #·ìb˛sTTs¡ì $q>∑H˚ uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT ÁbÕDeTT\qT
>√˝ÀŒe⁄qT. uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT #·ìb˛e⁄≥ p∫ X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉTqT J$+|ü&TÉ .
(13) ` Á‘·jÓ÷<äX¯düs¡Z 397
XÀ¢ˆˆ |ü⁄Á‘êHé eTè‘êHé düMTøå±´-<∏ä q uÛ$Ñ wü´+‹ e÷‘·s'¡ ˆ
øödü˝≤´ #· düT$TÁ‘ê #· ø¬ øπ’ sT÷ #· q dü+X¯jT· ' ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄Á‘êHé ` eTè‘êHé ` düMTø£å ´ ` n<∏ä ` q ` uÛ$Ñ wü´+‹ `
e÷‘·s'¡ ` øödü˝≤´ ` #· ` düT$TÁ‘ê ` #· ` ø¬ øπ’ sT÷ ` #· ` q ` dü+X¯jT· ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄Á‘êHé eTè‘êHé düMTø£å ´ n<∏ä e÷‘·s'¡ øödü˝≤´ #· düT$TÁ‘ê
#· ø¬ øπ’ sT÷ #· q uÛ$Ñ wü´+‹— q dü+X¯jT· '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, |ü⁄Á‘êHé R _&É¶\qT, eTè‘êHé düMTø£å ´ R
#·ìb˛sTTqyê]ì>± p∫, e÷‘·s'¡ R ‘·\T¢\T, øödü˝≤´ #·, düT$TÁ‘ê #·, ø¬ øπ’ sT÷
#· R øödü\´j·TT, düT$TÁ‘·jT· T, ø¬ øπ’ sTTj·TTqT, q uÛ$Ñ wü´+‹ R J$+∫j·TT+&ÉsT¡ ,
q dü+X¯jT· ' R dü+<˚V≤ü eTT˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ |ü⁄Á‘·T\T #·ìb˛e⁄≥ >±+∫, yê]‘·\T¢˝q’… øödü\´j·TT,
düT$TÁ‘·jT· T, ø¬ øπ’ sTTj·TT eTTe⁄«s¡TqT ÁbÕDeTT\T $&ÉT#·T<äTs¡T— dü+<˚V≤ü eTT ˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ ø£è‘·»„ dü‡‘·´dü+<ÛXä Ã¯ düTÁê' |üe¢ >±~Û|'ü ˆ
sêeT+ ‘·<ë∏ >∑‘+· <äècºÕ« ‘·‘· düÔ ´ø£å ´‹ J$‘·yTé ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£è‘·»'„ ` dü‘´· dü+<Û'ä ` #· ` düTÁê' ` |üe¢ >±~Û|'ü ` sêeT+ `
‘·<ë∏ >∑‘+· ` <äècºÕ« ` ‘·‘'· ` ‘·´ø£å ´‹ ` J$‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· ø£è‘·»'„ dü‘´· dü+<ÛXä Ã¯ |üe¢ >±~Û|'ü düTÁê' sêeT+ ‘·<ë∏ >∑‘+·
<äècºÕ« J$‘·+ ‘·´ø£å ´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R ‘·sT¡ yê‘·, ø£è‘·»'„ R #˚dqæ y˚T\TqT eTs¡Teq{Ïyº ê&ÉTqT,
dü‘´· dü+<ÛXä Ã¯ R dü‘´· dü+<ÛTä &ÉTqT n>∑T, |üe¢ >±~Û|'ü düTÁê' R yêqs¡sêC…q’ düTÁê⁄&ÉT,
‘·<ë∏ >∑‘+· R n{Ïº dæ‹ú ˝ÀqTqï, sêeT+ R sêeTTì, <äècºÕ« R #·÷∫, J$‘·+ R
ÁbÕDeTTqT, ‘·´ø£å ´‹ R $&ÉT#·TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` #˚dqæ y˚T\TqT ∫s¡ø±\eTT düà]+#·Tø=qTyê&ÉTqT, Ä&ç ‘·|Œü ìyê&ÉTqT
n>∑T yêqs¡sêC…q’ düTÁê⁄&ÉT lsêeTT&ÉT eTs¡D+Ï #·T≥qT ø£qT\‘√ p∫ yÓ+≥H˚
ÁbÕDeTTqT $&ÉT#·TqT.
XÀ¢ˆˆ <äTs¡àHê e´~∏‘ê BHê ìsêq+<ë ‘·|dü «æ ˙ ˆ
|”&‘ç ê uÛsÑ Ô¡ èXÀπøq s¡Te÷ ‘·´ø£å ´‹ J$‘·yTé ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äTs¡àHê' ` e´~∏‘ê ` BHê ` ìsêq+<ë ` ‘·|dü «æ ˙ ` |”&‘ç ê `
uÛsÑ Ô¡ èXÀπøq ` s¡Te÷ ` ‘·´ø£å ´‹ ` J$‘·yTé ˆˆ
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` <äTs¡àHê' R ∫‘·yÔ ø’Ó \£ éTT H=+~q~j·TTqT, e´~∏‘ê R <äT'K|”&‘ç T·
sê\TqT, BHê R <äjT· ˙j·TTsê\TqT, ìsêq+<ë R Äq+<äXS¯ qýÓTqÆ ~j·TTqT,
‘·|dü «æ ˙ R ø£sT¡ DÏ+|ü<–ä q~j·TTqT, uÛsÑ Ô¡ èXÀπøq |”&‘ç ê R uÛsÑ Ô¡ è$s¡V≤ü <äT'KeTT#˚
|”&+ç |üã&çq~j·TT q>∑T, s¡Te÷ R (düTÁê⁄ì uÛ≤s¡´j·T>∑T) s¡TeT, J$‘·+ ‘·´ø£å ´‹
R ÁbÕDeTTqT $&ÉT#·TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $ø£\eTqdüTÿsê\TqT, <äT'K|”&‘ç T· sê\TqT, BqTsê\TqT, Äq+<ä
X¯SqT´sê\TqT, ‘ê|üjT· T≈£îsÔ ê\TqT, uÛsÑ Ô¡ è$s¡V≤ü <äT'K|”&‘ç j
· T· T q>∑T düTÁê|ü‹ï
s¡TeT yÓ+≥H˚ ÁbÕDeTT\T $&ÉT#·TqT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ yê*CÒq ‘·T <äT'UÒq |”&‘ç ê XÀø£ø]£ Ù‘ê ˆ
|ü+#·‘«· + #· >∑‘˚ sêõ„ ‘êsê|æ q uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yê*CÒq ` ‘·T ` <äT'UÒq ` |”&‘ç ê ` XÀø£ø]£ Ù‘ê ` |ü+#·‘«· + `
#· ` >∑‘˚ ` sêõ„ ` ‘êsê ` n|æ ` q ` uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yê*CÒq <äT'UÒq |”&‘ç ê, XÀø£ø]£ Ù‘ê, ‘êsê n|æ sêõ„ #·
|ü+#·‘«· + >∑‘˚ dü‹ q uÛ$Ñ wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yê*CÒq <äT'UÒq R yê* (eTs¡DeTT) e\q >∑*–q <äT'KeTT#˚‘,·
|”&‘ç ê R |”&+ç |üã&ÉT#·Tqï<Ó,’ XÀø£ø]£ Ù‘ê R XÀø£eTT#˚ ø£è•+∫j·TTqï{Ï,º ‘êsê|æ
R ‘ês¡>÷∑ &É, sêõ„ #· R sêC…q’ düTÁê⁄&ÉTqT, |ü+#·‘«· + >∑‘˚ dü‹ R #·ìb˛e>±, q
uÛ$Ñ wü´‹ R J$+∫j·TT+&É<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` yê* eTs¡DeTT#˚‘· >∑*–q <äT'KeTT‘√&ÉH˚ |”&+ç |üã&ÉT#·T ø£è•+∫
j·TTqï ‘ês¡>÷∑ &É H˚&TÉ yêqs¡sêE eTs¡D+Ï #·>H∑ ˚ ‘êqTqT ÁbÕDeTT\T M&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ e÷‘ê|æÁ‘√ ]«HêX‚q düTÁêe´düHq˚ #· ˆ
≈£îe÷s√ -|ü´+>∑<'ä ø£kÕà <ëΔss¡ TTwü´‹ J$‘·yTé ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e÷‘ê|æÁ‘√' ` $HêX‚q ` düTÁêe´düHq˚ ` #· ` ≈£îe÷s¡' `
n|æ ` n+>∑<'ä ` ø£kÕà‘Y ` <Ûës¡sTTwü´‹ ` J$‘·yTé ˆˆ
(13) ` Á‘·jÓ÷<äX¯düs¡Z 399
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷‘ê|æÁ‘√' $HêX‚q R ‘·*¢<ä+Á&ÉT˝…’q ‘êsêyê\T\jÓTTø£ÿ
eTs¡DeTT#˚‘q· T, düTÁêe´düHq˚ #· R düTÁê⁄ì eTs¡DeTT#˚‘q· TqTï, ≈£îe÷s¡'
n+>∑<'ä n|æ R |ü⁄Á‘·T&Óq’ n+>∑<Tä &ÉT ≈£L&É, ø£kÕà‘Y J$‘·+ <Ûës¡sTTwü´‹ R m≥T¢
J$‘·eTTqT ì\T|ü⁄ø=q >∑\&ÉT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·*<¢ +ä Á&ÉT˝…q’ ‘ês¡jT· T yê*j·TTqT, eTs¡D+Ï #·T≥#˚‘q· T |æq‘·+Á&ç
j·T>∑T düTÁê⁄&ÉT eTè‹#Ó+<äT≥#˚‘q· T j·TTe≈£î&Óq’ n+>∑<Tä &ÉT e÷Á‘·eTT m≥T¢
J$+∫ j·TT+&É>\∑ &ÉT?
XÀ¢ˆˆ uÛsÑ Ô¡ èCÒq ‘·T <äT'UÒq Vü≤´_Ûu÷ÑÛ ‘ê eHÍø£d'ü ˆ
•sê+ dü´_ÛV≤ü ìwü´+‹ ‘·˝’… s¡Tàwæ_º Û sπ e #· ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛsÑ ¡Ô èCÒq ` ‘·T ` <äT'UÒq ` Væ≤ ` n_Ûu÷ÑÛ ‘ê' ` eHÍø£d'ü `
•sê+dæ ` n_ÛV≤ü ìwü´+‹ ` ‘·˝'’… ` eTTwæ_º 'Û ` @e ` #· ˆˆ
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` uÛsÑ Ô¡ èCÒq <äT'UÒq R Á|üuTÑÛ e⁄ (eTs¡DeTT) e\q ø£*–q <äT'KeTT#˚,
n_Ûu÷ÑÛ ‘ê' eHÍø£d'ü R |”&+ç |üã&çq{Ïº yêqs¡T\T, ‘·˝'’… R ns¡#‘˚ T· \‘√&ÉqT,
eTTwæ_º 'Û @e #· R |æ&øç fiÏ fl¯ ‘√&ÉqTqTï, •sê+dæ n_ÛV≤ü ìwü´+‹ R ‘·\\T Áã<ä\› Tø=≥Tº
ø=+<äTs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·eT sê»sTTq düTÁê⁄ì eTs¡DeTT#˚ ø£*–q <äT'KeTT#˚ dü+‘·
|ü⁄˝Ô q’… yêqs¡T\T ns¡#‘˚ T· \‘√&ÉqT, |æ&øç fiÏ fl¯ ‘√&ÉqT yÓTT‘·TøÔ =ì ‘·eT ‘·\\T Áã<ä\› T
ø=≥Tºø=+<äTs¡T>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ kÕ+‘˚« HêqTÁ|ü<ëH˚q e÷H˚q #· j·TX¯d«æ Hê ˆ
˝≤*‘ê' ø£|sæ êCÒq ÁbÕD≤+ düÔ ´ø£å ´+‹ yêqsê' ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ+‘˚«q ` nqTÁ|ü<ëH˚q ` e÷H˚q ` #· ` j·TX¯d«æ Hê `
˝≤*‘ê' ` ø£|sæ êCÒq ` ÁbÕD≤Hé ` ‘·´ø£å ´+‹ ` yêqsê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TX¯d«æ Hê ø£|sæ êCÒq kÕ+‘˚«q, nqTÁ|ü<ëH˚q, e÷H˚q #·
˝≤*‘ê' yêqsê' ÁbÕD≤Hé ‘·´ø£å ´+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TX¯d«æ Hê ø£|sæ êCÒq R eTVü‰j·TX¯d‡ü +|üqTï&Óq’ düTÁê⁄ì#˚,
kÕ+‘˚«q R Á|æj·Te#·qeTT\#˚‘·qT, nqTÁ|ü<ëH˚q R ø√]q edüTÔe⁄
˝§dü+>∑T≥#˚‘q· T, e÷H˚q #· R >ös¡eeTT#˚‘q· T, ˝≤*‘ê' yêqsê' R Áù|eT‘√
#·÷&Éã&çq yêqs¡T\T, ÁbÕD≤Hé ‘·´ø£å ´+‹ R ÁbÕDeTT\qT $&ç#<Ó sä T¡ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` |ü]yês¡eTTqT Áù|eT‘√ #·÷#·T≥j·T+<äT ù|s¡T|ü&qç düTÁê⁄ì#˚
Á|æj·Te#·qeTT\#˚‘·qT, Á|æj·TedüTÔÁ|ü<ëqeTT\#˚‘·qT, Ä<äs¡>ös¡eeTT\#˚‘·qT
˝≤*+|üã&çq{Ïº yêqs¡u≥ÑÛ T \+<äsT¡ qT H˚&TÉ ÁbÕDeTT\qT $&ÉT#·T<äTs¡T.
XÀ¢ˆˆ q eH˚wßü q XË˝’ wÒ ßü q ìs√<Û̊wßü yê |ü⁄q' ˆ
Áø°&Ü eTqTuÛ$Ñ wü´+‹ düyT˚ ‘·´ ø£|≈æ î£ +»sê' ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` eH˚wßü ` q ` XË˝’ wÒ ßü ` q ` ìs√<Ûw˚ ßü ` yê ` |ü⁄q' `
Áø°&ÜyéT ` nqTuÛ$Ñ wü´+‹ ` düyT˚ ‘·´ ` ø£|≈æ î£ +»sê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄q' ø£|≈æ î£ +»sê' düyT˚ ‘·´, eH˚wßü , q Áø°&Ü+ nqTuÛ$Ñ wü´ìÔ—
XË˝’ wÒ ßü q— ìs√<Û̊wßü yê q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄q' R ‹]–, ø£|≈æ î£ +»sê' R yêqs¡ÁX‚wßü \˜ T, düyT˚ ‘·´ R >∑T$T
>∑÷&ç, eH˚wßü R ns¡DéTT\+<äT, Áø°&Ü+ q nqTuÛ$Ñ wü´ìÔ R Áø°&qÉ T nqTuÛ$Ñ +|ü˝sÒ T¡ ,
XË˝’ wÒ ßü R|üs«¡ ‘·eTT\+<äT, q R Áø°&qÉ T nqTuÛ$Ñ +|ü˝sÒ T¡ . ìs√<Ûw˚ ßü yê R Ç+&Éj
¢ T· +<äT,
q R Áø°&É qqTuÛ$Ñ +|ü˝sÒ T¡ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` e÷ yêqs¡ÁX‚wßü \˜ T |üPs¡«eTTe˝… ns¡DéTT\+<äT>±ì, |üs«¡ ‘·eTT
\+<äT>±ì |ü~eT+~ ø£\dæ ‹]– Áø°&Ü$H√<äeTT\qT nqTuÛ$Ñ +|üC≤\s¡T >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ dü|⁄ü Á‘·<ësê kÕ‡e÷‘ê´ uÛsÑ Ô¡ èe´düq|”&‘ç ê' ˆ
XË˝’ ≤Áπ>uÛ´Ñ ' |ü‹wü´+‹ düyT˚ ‘·´ $wüyT˚ wüß #· ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü|⁄ü Á‘·<ësê' ` kÕe÷‘ê´' ` uÛsÑ Ô¡ èe´düq|”&‘ç ê' ` XË˝’ ≤Áπ>uÛ´Ñ '
|ü‹wü´+‹ ` düyT˚ ‘·´ ` $wüyT˚ wüß ` #· ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü|⁄ü Á‘·<ësê' R uÛ≤sê´|ü⁄Á‘·T\‘√ >∑÷&çqyês¡TqT, kÕe÷‘ê´' R
ùdïVæ≤‘·T\‘√ >∑÷&çqyês¡TqT n>∑T, yêqsê' R yêqs¡T\T, uÛsÑ Ô¡ èe´düq|”&‘ç ê' R
Á|üuTÑÛ e⁄jÓTTø£ÿ Ä|ü<#ä ˚ |”&+ç |üã&çqyê¬s,’ düyT˚ ‘·´ R dü+|òTü eTT>± ≈£L&ç, XË˝’ ≤Áπ>uÛ´Ñ '
R |üs«¡ ‘·•Ks¡eTT\qT+&ç, $wüyT˚ wüß(#·) R ˝À‘Óq’ Á|ü<X˚ e¯ TT\+<äT, |ü‹wü´+‹ R
<ä÷ø¬ <äsT¡ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡T\T ‘·eT uÛ≤sê´|ü⁄Á‘·T\‘√&ÉqT $TÁ‘·T\‘√&ÉqT >∑÷&ç ‘·eT
Á|üuÛÑTe⁄q≈£î >∑*Zq Ä|ü<ä≈£î <äT'œ+∫qyê¬s’ ñqï‘·yÓTÆq XË’\•Ks¡eTT\qT+&ç
˝Àj·T\˝ÀìøÏ <äT$TøÏ eTs¡D+Ï ‘·Ts¡T.
(13) ` Á‘·jÓ÷<äX¯düs¡Z 401
XÀ¢ˆˆ $wü eTT<ä“+<Ûqä + yê-|æ Á|üyX˚ +¯ »«\qdü´ yê ˆ
ñ|üyêdü eT<∏√ X¯Åd+Ôü Á|ü#]· wü´+‹ yêqsê' ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $wüyTé ` ñ<ä“+<Ûqä + ` yê ` n|æ ` Á|üyX˚ +¯ ` »«\qdü´ ` yê
` ñ|üyêdüyTé ` n<∏√ ` X¯Åd+Ôü ` Á|ü#]· wü´+‹ ` yêqsê' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏√ R |æeTà≥, yêqsê' R yêqs¡T\T, $wü+ R $wüeTTqT>±ì,
ñ<ä“+<Ûqä + yê n|æ R ñiÏb˛düTø=qT≥qT >±ì, »«\qdü´ Á|üyX˚ +¯ yê R n–ï˝ÀìøÏ
Á|üy˚•+#·T≥qT >±ì, ñ|üyêdü+ R ìsêVü‰s¡eTTqT >±ì, X¯ÅdüÔ+ R K&ÜZ~
Äj·TT<Ûeä TTqT >±ì, Á|ü#]· wü´+‹ R Á|üj÷Ó –+#·Tø=+<äTs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡T\T $wüeTTqT Á‘ê– >±ì, ñiÏb˛düTø=ì >±ì, n–ï˝À
Á|üy•˚ +∫ >±ì, ÁbÕjÓ÷|üyX˚ e¯ TT#˚dæ >±ì, K&ÜZ~X¯ÅdeÔü TT Á|üj÷Ó –+#·Tø=ì >±ì
Ä‘·àVü≤‘·´ #˚døæ =+<äTs¡T.
XÀ¢ˆˆ |òTü Às¡ e÷s√<äq+ eTH˚´ >∑‘˚ eTsTT uÛ$Ñ wü´‹ ˆ
Çøå±«≈£î≈£î\HêX¯ X¯Ã HêX¯ XËÃÌ e eHÍø£kÕyéT ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |òTü Às¡yTé ` Äs√<äq+ ` eTH˚´ ` >∑‘˚ ` eTsTT ` uÛ$Ñ wü´‹ `
Çøå±«≈£î≈£î\HêX¯' ` #· ` HêX¯' ` #· ` @e ` eHÍø£kÕyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTsTT (øÏwÿæ +<Ûë+) >∑‘˚ (dü‹) |òTü Às¡yTé Äs√<äq+ uÛ$Ñ wü´‹—
Çøå±«≈£î≈£î\HêX¯XÃ¯ , eHÍø£kÕ+ HêX¯XÃ¯ @e uÛ$Ñ wü´‹ (Ç‹) eTH˚´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTsTT R H˚qT, (øÏwÿæ +<Ûë+) >∑‘˚ (dü‹) R øÏwÿæ +<Ûä #˚sT¡ ø=q>∑H,˚
|òüTÀs¡yéT Äs√<äq+ uÛÑ$wü´‹ R <ës¡TDyÓTÆq ÄÁø£+<äqeTT »s¡T>∑>∑\<äT.
Çøå±«≈£î≈£î\HêX¯' #· R Çøå±«≈£î≈£î\HêX¯eTTq÷ï, eHÍø£kÕ+ HêX¯' #· @e R yêqs¡T\
$HêX¯eTTqTï, uÛ$Ñ wü´‹ R »s¡T>∑>\∑ <äT. (Ç‹) eTH˚´ R (nì) uÛ≤$+‘·TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT øÏwÿæ +<Û≈ä î£ #˚sT¡ ø=q>±H˚ <ës¡TDyÓTqÆ ÄÁø£+<äqeTT, ø√˝≤Vü≤\eTT
dü+uÛÑ$+#·TqT. nfÒ¢ Çøå±«≈£î≈£î\HêX¯qeTTqTï, yêqs¡T\ düs¡«HêX¯qeTTq÷ï
‘·≥dæ+ú #·Tqì uÛ≤$+#Ó<qä T.
XÀ¢ˆˆ k˛-Vü≤+ HÓe’ >∑$TcÕ´$T øÏwÿæ +<Ûë+ q>∑Ø$T‘·' ˆ
q #· X¯ø±å ´ eT´Vü≤+ Á<äwßºü + düTÁê+ yÓT~Æ ©∏ + $Hê ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` nVü≤+ ` q ` @e ` >∑$TcÕ´$T ` øÏwÿæ +<Ûë+ ` q>∑ØyéT `
Ç‘·' ` q ` #· ` X¯ø±å ´$T ` nVü≤+ ` Á<äwßºü + ` düTÁê+ ` yÓT~Æ ©∏ + ` $Hê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' nVü≤yéT Ç‘·', øÏwÿæ +<Ûë+ q>∑Ø+ HÓe’ >∑$TcÕ´$T, yÓT~Æ ©∏ +
$Hê düTÁê+ Á<äwßü +º q #· X¯ø±å ´$T—
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' nVü≤+ R n{Ïº H˚qT, Ç‘·' R á \+ø£ qT+&ç, øÏwÿæ +<Ûë+
q>∑Ø+ R øÏwÿæ +<Ûë|ü≥Dº eTTqT, HÓe’ >∑$TcÕ´$T R yÓfifl¯ H˚ yÓfifl¯ qT, yÓT~Æ ©∏ + $Hê
R C≤qøÏ ˝Ò≈î£ +&É>±, nVü≤+ R H˚qT, düTÁê+ R düTÁê⁄ì, Á<äwßü +º q #· X¯ø±å ´$T
R <ä]Ù+|üH˚ ˝ÒqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ eè‘êÔ+‘·eTTqT >¬ ø’ =ìb˛≈£î+&É>± H˚qT düTÁê⁄ì <ä]Ù+|ü
C≤\qT. n+<äT#˚‘,· á \+ø±q>∑se¡ TTqT+&ç H˚qT øÏwÿæ +<Û≈ä î£ b˛eH˚ b˛eqT.
XÀ¢ˆˆ eT j·T´>∑#Ã· ‹¤ #˚V≤ü ùdú <Ûsä êà‘êàHÍ eTVü‰s¡<Í∏ ˆ
ÄX¯j÷· ‘Í <Û]ä ùw´‘˚ yêqsê X¯Ã eTqdæ«q' ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTsTT ` n>∑#Ã· ‹¤ ` #· ` ÇVü≤ùdú ` <Ûsä êà‘êàHÍ ` eTVü‰s¡<Í∏ `
ÄX¯j÷· ` ‘Í ` <Û]ä ùw´‘˚ ` yêqsê' ` #· ` eTqdæ«q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTsTT ÇVü≤ùdú n>∑#Ã· ‹¤ #· (dü‹) <Ûsä êà‘êàHÍ eTVü‰s¡<Í∏ ‘Í
ÄX¯j÷· eTqdæ«q', yêqsêX¯Ã <Û]ä ùw´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTsTT ÇVü≤ùdú R H˚qT Ç#·≥H˚ j·TT+&ç, (øÏwÿæ +<Ûë+) n>∑#Ã· ‹¤ #·
(dü‹) R (øÏwÿæ +<Û≈ä î£ ) b˛eq|ü&ÉT, <Ûsä êà‘êàHÍ R <Ûsä êà‘·Tà\TqT, eTVü‰s¡<Í∏ R
eTVü‰Ms¡T\Tq>∑T, ‘Í R (Ä k˛<äsT¡ ) *s¡Te⁄s¡TqT, ÄX¯j÷· R ÄX¯‘√, <Û]ä ùw´‘˚ R
ÁbÕDeTT\qT ì\T|ü⁄ø=ì j·TT+<äTs¡T. eTqdæ«q' yêqsêX¯Ã R bÂs¡Twüe+‘·T˝…q’
yêqs¡T\Tq÷ï, <Û]ä wü´+‘˚ R ÁbÕDeTT\T <Û]ä +∫j·TT+<äTs¡T.
‹\ø£eTT :` ªÄX¯j÷· μ ` d”‘e· TàjÓTTø£ÿ C≤&É ‘Ó*j·TTqHÓ&ç ÄX¯‘√,
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚ ˙ \+ø£jT· +<˚ j·TT+&ç øÏwÿæ +<Ûëq>∑se¡ TTq≈£î b˛≈£îqïjÓT&É\
<Ûsä êà‘·Tà\TqT, eTVü‰Ms¡T\TqT n>∑T Ä k˛<äsT¡ \T, sêeT\ø£ÎDT\T d”‘· øπ eå Tyês¡qÔ T
$q>∑\ eTqT ÄX¯‘√ ÁbÕDeTT\qT <Û]ä +∫ j·TT+<äTs¡T. nfÒ¢ e÷ yêqs¡T\TqT
Hê¬ø’ m<äTs¡T#·÷#·T#·T ÁbÕDeTT\‘√ qT+<äTs¡T.
(13) ` Á‘·jÓ÷<äX¯düs¡Z 403
XÀ¢ˆˆ Vü≤kÕÔ<ëH√ eTTU≤<ëH√ ìj·T‘√ eèø£eå T÷*ø£' ˆ
yêqÁ|ük˛ú uÛ$Ñ cÕ´$T Vü≤´<äècºÕ« »qø±‘·àC≤yéT ˆˆ 40
XÀ¢ˆˆ kÕ>∑sêq÷|üCÒ <˚X‚ ãVüQeT÷\|ò˝ü À<äøπ ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤kÕÔ<ëq' ` eTTU≤<ëq' ` ìj·T‘·' ` eèø£eå T÷*ø£' ` yêqÁ|üd'úü
` uÛ$Ñ cÕ´$T ` Væ≤ ` n<äècºÕ« ` »qø±‘·àC≤yéT ` kÕ>∑sêq÷|üCÒ ` <˚X‚ `
ãVüQeT÷\|ò˝ü À<äøπ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` »qø±‘·àC≤yéT n<äècºÕ« eèø£eå T÷*ø£', ìj·T‘·', Vü≤kÕÔ<ëq',
eTTU≤<ëq' düHé kÕ>∑sêq÷|üC,Ò ãVüQeT÷\|ò˝ü À<äøπ <˚X‚ yêqÁ|üd'úü uÛ$Ñ cÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »qø±‘·àC≤yéT n<äècºÕ« R C≤qø£eTàqT #·÷&Éø,£ eèø£eå T÷*ø£' R
eèø£eå T÷\eTT ìyêdüeTT>± >∑\yê&ÉH,’Ó ìj·T‘·' R ìj·TeTeTT ne\+_+∫qyê&ÉH,’Ó
Vü≤kÕÔ<ëq' R #˚‹ø£+~q{Ïº ÄVü‰s¡eTTqT uÛTÑ õ+#·Tyê&ÉTqT, eTTU≤<ëq' (düH)é R
H√{Ïø£+~q ÄVü‰s¡eTTqT uÛÑTõ+#·Tyê&ÉqT n>∑T#·T, kÕ>∑sêq÷|üCÒ R düeTTÁ<ä
rs¡eTTq+<äT, ãVüQeT÷\|ò˝ü À<äøπ R ô|≈£îÿø£+<äeT÷\eTT\qT, |ü+&Éq¢ T, »\eTTqT
ø£*–q{Ï,º <˚X‚ R Á|ü<X˚ e¯ TTq+<äT, yêqÁ|üd'úü uÛ$Ñ cÕ´$T R yêqÁ|üdTü &ú HÉ ’Ó j·TT+&Ó<qä T.
‹\ø£eTT :` Vü≤kÕÔ<ëq' R Vü≤düÁÔ bÕ|ü|Ô ˝üò ≤~Á>∑V≤” ‘·, eTTU≤<ëq' R eTTK|ü‹‘·
|ò˝ü ≤~Á>±Vü≤≈£î&ÉT. eèø£eå T÷*ø£' R (eèø£eå T÷\ìyêdæ) eèø£eå T÷\eTT\qT e÷Á‘·yT˚
uÛTÑ õ+#·Tyê&ÉT. ìj·T‘·' R ìj·T‘˚+Á~j·TT&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT d”‘e· TàqT #·÷&É˝øÒ b£ ˛‹ì >±ã{Ïº eèø£eå T÷\eTTH˚ yêdüeTT>±
#˚dTü ø=ì #˚‹øÏ \_Û+∫q~j·TTqT H√{ÏøÏ \_Û+∫q~j·TTqT e÷Á‘·yT˚ uÛTÑ õ+#·T#·T
á düeTTÁ<ärs¡eTTq+<˚ ô|≈£îÿ ø£+<äeT÷\|ò\ü eTT\TqT »\eTT\TqT >∑\ Á|ü<X˚ e¯ TT
#·÷#·Tø=ì yêqÁ|üdTü &ú HÉ ’Ó j·TT+&çb˛jÓT<äqT.
XÀ¢ˆˆ ∫‘ê+ ø£è‘ê« Á|üyø˚ ±å ´$T dü$T<äΔ eTs¡Dd° Tü ‘·yTé ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ∫‘ê+ ` ø£è‘ê« ` Á|üyø˚ ±å ´$T ` dü$T<äyΔ Té ` ns¡Dd° Tü ‘·yTé ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ∫‘ê+ ø£è‘ê« R ∫‹ì ù|s¡TÃø=ì, dü$T<äyΔ Té ns¡Dd° Tü ‘·+ R
Á|ü»«]*¢q n–ïì, Á|üyø˚ ±å ´$T R Á|üy•˚ +#Ó<qä T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˝Òø£ Ç#·Ã≥H˚ H˚qT ∫‹ì ù|s¡TÃø=ì, n–ïì s¡>T∑ \TÃø=ì n+<äT
Á|üy•˚ +∫ eTs¡D+Ï #Ó<qä T.
XÀ¢ˆˆ ñ|ü$wüdº ´ü yê düeT´ –¢+–˙+ kÕ<Ûsä TTwü´‘·' ˆ
X¯Øs¡+ uÛøÑ så£ TTwü´+‹ yêj·TkÕ XÊÙ «|ü<ëì #· ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ|ü$wüdº ´ü ` yê ` düeT´ø˘ ` *+–˙+ ` kÕ<Ûsä TTwü´‘·' ` X¯Øs¡+
` uÛøÑ så£ TTwü´+‹ ` yêj·TkÕ' ` XÊ«|ü<ëì ` #· ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñ|ü$wüdº ´ü R ÁbÕjÓ÷|üyX˚ e¯ TTqT ã÷ì ≈£Ls¡TÃ+&ÉTq{Ï,º *+–˙+
R <˚Vü≤eTTqT+&ç ÁbÕDeTTqT yÓ&É*+#·Tq{Ïº *+–ì j·TqT |ü<äΔ‹ì, düeT´ø˘
kÕ<Ûsä TTwü´‘·' R XÊÅdÁÔü |üø±s¡eTT ne\+_+#·Tq{Ï,º eTeT R HêjÓTTø£ÿ, X¯Øs¡+ R
<˚V≤ü eTTqT, yêj·TkÕ' R ø±≈£î\TqT, XÊ«|ü<ëì #· R Á≈£Ls¡eTè>∑eTT\TqT, uÛøÑ å£
sTTwü´+‹ R uÛTÑ õ+|ü>\∑ e⁄.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª*+–˙+μ R X¯Øs¡eTTqT+&ç Ä‘·àqT y˚sT¡ #˚jT· Tq{Ïº jÓ÷>∑eTT.
*+>∑+ R dü+Hê´dü' (nqX¯q+) ‘·<«ä r *+–˙.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT X¯Øs¡eTTqT+&ç ÁbÕDeTTqT ‘=\–+#·Tq{Ïº *+–˙e÷s¡eZ TTqT
ã÷ì ÁbÕjÓ÷|ü$wüßº&ÉHÓ’ j·TT+&É>± Hê X¯Øs¡eTTqT yêj·TdüeTT\TqT, Á≈£Ls¡
eTè>∑eTT\TqT uÛTÑ õ+#·>\∑ e⁄.
XÀ¢ˆˆ Ç<ä+ eTVü≤]¸_Û s¡› è wü+º ìsê´D $T‹ y˚T eT‹' ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç<ä+ ` eTVü≤]¸_'Û ` <äèwü+º ` ìsê´DyéT ` Ç‹ ` y˚T ` eT‹' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç<ä+ R Ç~, eTVü≤]¸_'Û <äèwü+º R eTVü‰ãTTwüß\#˚ ø£qT>=q
ã&çq{Ï<º q’Ó , ìsê´DyéT R ÁbÕD‘ê´>√bÕj·TeTT, Ç‹ R nì, y˚T eT‹' R Hê
n_ÛÁbÕj·TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n–ïÁ|üyX˚ e¯ TT, *+–ì nHÓ&ç jÓ÷>∑eTT eTVü≤s¡T¸\T ìs¡sí TT+∫q{Ïº
ÁbÕD‘ê´>∑e÷s¡eZ TT\ì Hê n_ÛÁbÕj·TeTT.
XÀ¢ˆˆ düeT´ >±|ü' Á|üyø˚ ±å ´$T q #˚‘Y |üXÊ´$T C≤qø°yTé ˆˆ 45
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düeT´ø˘ ` Ä|ü' ` Á|üyø˚ ±å ´$T ` q ` #˚‘Y ` |üXÊ´$T ` C≤qø°yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` C≤qø°+ q |üXÊ´$T #˚‘Y düeT´ø˘ Ä|ü' Á|üyø˚ ±å ´$T.
(13) ` Á‘·jÓ÷<äX¯düs¡Z 405
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` C≤qø°+ R d”‘ê<˚$ì, q |üXÊ´$T #˚‘Y R #·÷&É˝øÒ b£ ˛sTTq#√,
düeT´ø˘ R ‹qï>±, Ä|ü' Á|üyø˚ ±å ´$T R »\eTTq+<äT ñ]¬ø<äqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚ ì#·≥ d”‘ê<˚$ì ø£qT>=q˝ÒìjÓT&É\, ˙{Ï˝À <äT$TøÏ ÁbÕDeTT\qT
$&ç∫ô|f…º<äqT.
XÀ¢ˆˆ düTC≤‘·eT÷˝≤ düTuÛ>Ñ ± ø°]eÔ ÷˝≤ j·TX¯d«æ ˙ ˆ
Á|üu>ÑÛ ±ï ∫s¡sêÁrj·T+ eTeT d”‘ê eT|üX´¯ ‘·' ˆˆ 46
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düTC≤‘·eT÷˝≤ ` düTuÛ>Ñ ± ` ø°]eÔ ÷˝≤ ` j·TX¯d«æ ˙ ` Á|üu>ÑÛ ±ï `
∫s¡sêÁr ` Çj·T+ ` eTeT ` d”‘êyéT ` n|üX´¯ ‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTC≤‘·eT÷˝≤ düTuÛ>Ñ ± ø°]eÔ ÷˝≤ j·TX¯d«æ ˙ Çj·T+ ∫s¡sêÁr
d”‘êyéT, n|üX´¯ ‘·' eTeT Á|üu>ÑÛ ±ï.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTC≤‘·eT÷˝≤ R #·øÿ£ ì ÁbÕs¡+uÛeÑ TT>∑\~j·TTqT, düTuÛ>Ñ ± R
ñ‘·eÔ TyÓTqÆ ~j·TTqT (düT+<äsy¡ TÓ qÆ ~), ø°]eÔ ÷˝≤ R j·TX¯'|üs+¡ |üs\¡ T >∑\~j·TTqT,
j·TX¯d«æ ˙ R Á|ü‹wü̃qT >∑÷s¡TÃq~j·TTq>∑T, Çj·T+ ∫s¡sêÁr R á Bs¡yÈ TÓ qÆ {Ïº
sêÁ‹, d”‘êyéT n|üX´¯ ‘·' eTeT R d”‘q· T ø£qT>=qC≤\q{Ïº Hê≈£î, Á|üu>ÑÛ ±ï R
m+‘·jT· T uÛ>Ñ ï∑ yÓTqÆ ~.
‹\ø£eTT :` ªj·TX¯d«æ ˙μ ` #·ìb˛sTTqyêìøÏ U≤´‹ >∑÷s¡TÃq~. düTC≤‘·eT÷˝≤ R
ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ ø±s¡DeTT\T, (ø°]øÔ ±s¡DeTT\T) ø£*Œ+∫q~. ø°]eÔ ÷˝≤ R Áã‹øÏjT· Tqï
yêìøÏ ø£\T>∑T Á|ü‹wü̃\ |üs+¡ |üs¡ >∑\~.
u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTT :` ∫s¡sêÁ‘êj·T ` nì bÕsƒê+‘·se¡ TT. nq>± XÊX¯«‘·eTT>±
nì ns¡eú TT. Hê≈£î n$T‘·yTÓ qÆ ø°]ÁÔ |ü‹wü\˜ qT dü+bÕ~+#·e\dæq á j·T‘·ïeTT
H˚qT d”‘e· TàqT ø£qT>=q˝Òø£ b˛e⁄≥#˚ XÊX¯«‘·eTT>± uÛ>Ñ ï∑ yÓTbÆ ˛sTTq<äì uÛ≤eeTT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ªdüTC≤‘·eT÷˝≤μ R yÓTT<ä{ÏqT+&çj·TTqT d”‘êH˚«wüD≈£î
ñ|üj·TTø£ÔyÓTÆ j·TT+&ÉT≥#˚ eT+>∑fi¯ø£s¡yÓTÆq ÁbÕs¡+uÛÑeTT >∑\~. düTuÛÑ>± R
d”‘êH˚«wüD≈£î kÂø£s´¡ eTTqT >∑÷s¡TÃ yÓHïÓ \#˚ s¡eTD°jT· yÓTqÆ {Ï~º j·TTqT, ø°]eÔ ÷˝≤
R d”‘êH˚«wüD≈£î düVü≤ø£]+∫q{Ïº<äì ˝À≈£î˝…\¢]#˚‘· ø°]Ô+|üã&çq{Ïº~. (ø°]Ô R
ø°s¡ÔqeTT) ∫s¡sêÁr R Bs¡ÈsêÁ‹jÓÆTq{Ïº~. sêeTø±s¡´düVü‰j·TeTTø=s¡¬ø’ sêÁ‹j˚T
ø√] Bs¡eÈ TT>± eè~Δ #Ó+~q<äì uÛ≤eeTT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` düTC≤‘·eT÷˝≤ R sêeT düTÁê dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ yêsêÔV≤ü s¡‘«·
ø£èwæ‘√ ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆq{Ïº~. düTuÛÑ>± R XÀuÛÑHÓ’X¯«s¡éTT H=dü–q~. j·TX¯dæ«˙ R
n+>∑T∞j·Tø£ Á|ü<ëqeTT#˚ yÓ\&¢ j ç TÆÓ q sêeTTì Á|”‹øÏ bÕÁ‘·T &ÉqT U≤´‹ì >∑÷s¡TÃq~.
>√$+<äsêJj·TeTT :` düTC≤‘·eT÷˝≤ R \+ø±~Û<e˚ ‘ê»j·TeTT#˚ eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ
Äs¡+uÛÑeTT>∑\~. düTuÛÑ>± R #·+Á<√<äj·TeTT#˚ düT+<äs¡yÓTÆq~. j·TX¯dæ«˙ R
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT \+ø£qT Á|üy•˚ +∫q{Ïº sêÁ‹ j·Tì ˝Àø£eTTq $U≤´‹ >∑qï{Ï~º .
∫s¡sêÁr R ‘·q C≤>∑s¡DeTT#˚ Bs¡ÈeTT>∑ ø£ì|æ+#·Tq{Ïº sêÁ‹, Á|üuÛÑ>±ï R
düe÷|üyÔ TÓ qÆ ~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` #·øÿ£ >± ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ Æ düT+<äse¡ TT>∑ q&É∫q<Ó’ Hê≈£î ø°]ÁÔ |ü‹wü̃\qT
>∑÷s¡TÃ#·Tqï{Ïº á düTBs¡yÈ TÓ qÆ H˚{Ï sêÁ‹ H˚qT d”‘e· TàqT ø£qT>=q˝Òøb£ ˛e⁄≥#˚
n+‘·jT· T ìwüŒ\¤ yÓTqÆ ~ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ‘ê|ük˛ yê uÛ$Ñ cÕ´$T ìj·T‘√ eèø£eå T÷*ø£' ˆ
H˚‘'· Á|ü‹>∑$TcÕ´$T ‘ê eT<äècºÕ«-dæ‘ø˚ Då£ ≤yéT ˆˆ 47
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê|üd'ü ` yê ` uÛ$Ñ cÕ´$T ` ìj·T‘·' ` eèø£eå T÷*ø£' ` q `
Ç‘·' ` Á|ü‹>∑$TcÕ´$T ` ‘êyéT ` n<äècºÕ« ` ndæ‘ø˚ D å£ ≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` yê eèø£eå T÷*ø£' ìj·T‘·' ‘ê|üd'ü uÛ$Ñ cÕ´$T ‘êyéT ndæ‘ø˚ Då£ ≤yéT,
n<äècºÕ«, Ç‘·', q Á|ü‹>∑$TcÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yê R ˝Òø,£ eèø£eå T÷*ø£' R eèø£eå T÷\eTTq+<äT ìedæ+#·T
#·Tqïyê&ÉH,’Ó ìj·T‘·' R (ø£]qƒ ) ìj·TeTeTT\qT |üPìqyê&ÉH,’Ó ‘ê|üd'ü uÛ$Ñ cÕ´$T
R ‘·|dü «æ ì >±>∑\qT. ‘êyéT ndæ‘ø˚ D å£ ≤+ R q\¢ì ø£qTï\T>∑\ Ä C≤qø£eTàqT,
n<äècºÕ« R <ä]Ù+|ü≈î£ +&É, Ç‘·' R á \+ø±q>∑se¡ TTqT+&ç, q Á|ü‹>∑$TcÕ´$T R
yÓ&É*b˛eqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ‘ê|üd'ü uÛ$Ñ cÕ´$T R Ä‘·àVü≤‘·´ #˚døæ =qT≥ø£+f… eTTìeè‹Ôì
d”«ø£]+#·T≥ y˚T\T>∑<ë! j·Tì Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ n_ÛÁbÕj·TeTT.
(13) ` Á‘·jÓ÷<äX¯düs¡Z 407
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` Vü≤qTeT ‘·\ô|{Ïºq ¬s+&ÉT Á|üj·T‘·ïeTT\˝ÀqT yÓTT<ä{Ï<˚
(yêqÁ|ükÕúÁX¯eTd”«ø±s¡eTT) ñ∫‘·eTì Ç#·Ã≥ ìX¯ÃsTT+#·Tø=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eèø£åeT÷\eTT HêÁX¯sTT+∫ ø£]ƒqyÓTÆq ìj·TeTeTT\qT ã÷ì,
‘ê|üdTü &ÉH’Ó J$+‘·TqT. n+‹j˚T >±ì C≤qø£eTàqT <ä]Ù+|ü≈î£ +&É>∑ H˚ ˙\+ø£
qT+&ç ‹]–b˛eqT.
XÀ¢ˆˆ j·T B‘·' Á|ü‹>∑#êÃ¤$T d”‘ê eTq~Û>e∑ T´ ‘êyéT ˆ
n+>∑<ä dü‡Vü≤ ‘Ó’ dü‡s¬ ’ « sê«q¬s’ s¡ï uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ 48
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` Ç‘·' ` Á|ü‹>∑#êÃ¤$T ` d”‘êyéT ` nq~Û>e∑ T´ ` ‘êyéT `
n+>∑<'ä ` düV≤ü ` ‘Ó'’ ` düs¬ ’ «' ` yêq¬s'’ ` q ` uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ê+ d”‘êyéT, nq~Û>e∑ T´ Ç‘·' Á|ü‹>∑#êÃ¤$T j·T~, ‘Ó'’ düs¬ «’ '
yêq¬s'’ düV≤ü , n+>∑<'ä q uÛ$Ñ wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘ê+ d”‘ê+ R Ä C≤qø°<$˚ ì, nq~Û>e∑ T´ R ‘Ó*dæø=q≈£î+&É,
Ç‘·' R á \+ø±q>∑se¡ TTqT+&ç, Á|ü‹>∑#êÃ¤$T j·T~ R yÓqTø£≈î£ uÀsTTqjÓT&É\,
‘Ó'’ düs¬ «’ ' yêq¬s'’ düV≤ü R Ä yêqs¡T˝…\]¢ ‘√ >∑÷&ç, n+>∑<'ä R n+>∑<Tä &ÉT, q
uÛ$Ñ wü´‹ R J$+∫j·TT+&É&TÉ .
>√$+<äsêJj·TeTT :` düTÁê⁄ì düMT|üeTTq≈£î b˛≈£î+&É>± n+>∑<ë<äT\ø£&ÉH˚
ì\∫ b˛e#·TÃqT>∑<ë! nì X¯+øÏ+#·Tø=ì n‘·&TÉ e÷Á‘· yÓT≥T¢ J$+∫ j·TT+&ÉTqì
Vü≤qTeT uÛjÑ T· eTT H=+<äT#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘·qT <ä]Ù+|ü≈£î+&É yÓqT~]– b˛sTTq#√ e÷ yêqs¡T\TqT,
n+>∑<Tä &ÉTqT >∑÷&É Hê j·T‘·ïyÓ|’ \üò éTTq≈£î ìsêX¯qT #Ó+~ ÁbÕDeTT\qT $&É#<Ó sä T¡ .
XÀ¢ˆˆ $HêX‚ ãVü≤y√ <√cÕ JeHé uÛÁÑ <ëDÏ |üX´¯ ‹ ˆ
‘·kÕà Á‘êŒD≤ qΔ]cÕ´$T Á<ÛTä y√ Je‹ dü+>∑eT' ˆˆ 49
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $HêX‚ ` ãVü≤e' ` <√cÕ' ` JeHé uÛÁÑ <ëDÏ ` |üX´¯ ‹ ` ‘·kÕà‘Y `
ÁbÕD≤Hé ` <Û]ä cÕ´$T ` Á<ÛTä e' ` Je‹ ` dü+>∑eT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $HêX‚ (dü‹), <√cÕ' ãVü≤e', (dü+‹) JeHé (|ü⁄s¡Twü'),
uÛÁÑ <ëDÏ |üX´¯ ‹, ‘·kÕà‘Y, ÁbÕD≤Hé <Û]ä cÕ´$T, Je‹ (dü‹), dü+>∑eT' Á<ÛTä e'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $HêX‚ (dü‹) R #·ìb˛e⁄≥ dü+uÛ$Ñ +∫q|ü⁄&ÉT, <√cÕ' ãVü≤e'
(dü+‹) R <√wüeTT\T m≈£îÿe>± qT+&ÉTqT, JeHé (|ü⁄s¡Twü') R Áã~øÏj·TTqï
|ü⁄s¡Twüß&ÉT, uÛÁÑ <ëDÏ |üX´¯ ‹ R eT+>∑fie¯ TT\qT >±+#·TqT, ‘·kÕà‘Y R n+<äTe\q,
ÁbÕD≤Hé <Ûä]cÕ´$T R ÁbÕDeTT\qT ì\T|ü⁄ø=+<äTqT, Je‹ (dü‹) R
J$+∫j·TT+&É>±, dü+>∑eT' R (ø√]q<ëìì) ã&ÉjT· T≥, Á<ÛTä e' R ìX¯Ãj·TeTT.
‹\ø£eTT :` ãVü≤e' <√cÕ' R Ä‘·àVü≤‘ê´<√wüeTT, sêeTT&ÉT eTTqï>∑Tyês¡T
eTs¡D+Ï #·T≥ j·TqT <√wüeTT eTTqï>∑T ô|≈£îÿ<√wüeTT\T.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ãVü≤e' <√cÕ' R düs«¡ yêqs¡$HêX¯eTT eTTqï>∑T <√wüeTT\T,
dü+>∑eT' Á<ÛTä e' R ÁX‚jT· dü‡+>∑eTeTT ìX¯Ãj·TeTT.
u§+u≤sTT bÕsƒ¡eTT :` J$‘·d+ü >∑eT' nq>± ÁX‚jT· dü‡+>∑eTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTs¡D+Ï #·T≥ ø£+^ø£]+∫q#√ ô|≈£îÿ <√wüeTT\T ø±qe#·TÃ#·Tqï$.
Áã~øÏjT· Tqï |ü⁄s¡Twüß&˚ uÛÁÑ <äeTT\qT ã&ÉjT· >∑\&ÉT. n+<äT#˚ H˚qT ÁbÕDeTT\qT
$&ÉTeqT. J$+∫j˚T j·TTqï#√ ÁX‚j·TdüT‡\qT kÕ~Û+#·T≥≈£î ìX¯Ãj·TeTT>±
neø±X¯eTTqï~.
XÀ¢ˆˆ n<∏ä yÓ’q+ düeTT‹øå |ü´ VüQ´|üsT¡ ´|ü] kÕ>∑sy¡ Té ˆ
sêe÷jÓ÷|üV≤ü ]cÕ´$T |üXó¯ + |üXó¯ |ü‘˚ ]e ˆˆ 50
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏yä ê ` @q+ ` düeTT‹øå |ü´ ` Væ≤ ` ñ|ü] ` ñ|ü] ` kÕ>∑sy¡ Té
` sêe÷j·T ` ñ|üV≤ü ]cÕ´$T ` |üXó¯ + ` |üXó¯ |ü‘'˚ ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏yä ê @q+ düeTT‹øå|ü´ kÕ>∑sy¡ Té ñ|ü] ñ|ü], |üXó¯ |ü‘'˚
|üXó¯ yéT Çe, sêe÷j·T, ñ|üV≤ü ]cÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏äyê R n≥T¢>±ì#√, @q+ düeTT‹øå |ü´ R á sêeDTì
˝ÒeHÓ‹Ôø=ìb˛sTT, kÕ>∑s¡yéT ñ|ü] ñ|ü] R düeTTÁ<äeTT MT<äT>∑H˚, |üX¯ó|ü‘˚'
|üXó¯ yéT Çe R j·÷>±–ïøÏ j·T»„|Xü ó¯ e⁄qT e˝…, sêe÷j·T ñ|üV≤ü ]cÕ´$T R sêeTTq≈£î
n]Œ+#Ó<qä T.
‹\ø£eTT :` n<∏yä ê R d”‘q· T #·÷&É˝øÒ £ sêeDTì H˚qT #·+|æ‹ì nì |ü*øÏqqT
(13) ` Á‘·jÓ÷<äX¯düs¡Z 409
sêeTTq≈£î ìX¯Ãj·TeTT ø£\T>∑øb£ ˛e#·TÃqT>∑<ë! ø±e⁄q Ä sêeD≤düTs¡TH˚ düJeeTT>∑
sêeTTq ø£|Œü –+#Ó<qä T.
>√$+<äsêJj·TeTT :` |üXó¯ |ü‘'˚ |üXó¯ yéT Çe R n–ïøÏ y˚Tø£b˛‘·TqT e˝…,
ªªÇeT+ |üXó¯ + |üXó¯ |ü‘˚ ‘˚ n<ä´ ã<Ûëïìμμ nì eT+Á‘·Á|üe÷DeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˝Òø£ j·T»„|Xü ó¯ e⁄qT, j·÷>±–ïøÏ n]Œ+#·Tq≥T¢>± á sêeD≤düTs¡Tì
JeeTT‘√H˚ m‘·TÔø=ìb˛sTT düeTTÁ<äeTT MT<äT>± sêeTTìø£&É≈£î #˚]Ã n‘·ì
ø£]Œ+#Ó<qä T.
XÀ¢ˆˆ Ç‹ ∫+‘ê+ düe÷|üqï d”‡‘ê eTq~Û>e∑ T´ ‘êyéT ˆ
<Ûë´qXÀø£|Øü ‘ê‘êà ∫+‘·j÷· e÷dü yêqs¡' ˆˆ 51
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` ∫+‘ê+ ` düe÷|üqï' ` d”‘êyéT ` nq~Û>e∑ T´ ` ‘êyéT `
<Ûë´qXÀø£|Øü ‘ê‘êà ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` yêqs¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ê+ d”‘êyéT nq~Û>e∑ T´ yêqs¡' <Ûë´qXÀø£|Øü ‘ê‘êà (düH)é
∫+‘ê+ düe÷|üqï' Ç‹ ∫+‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘ê+ d”‘êyéT nq~Û>e∑ T´ R Ä C≤qø£eTàqT ø£qT>=qC≤\ø£—
yêqs¡' R Vü≤qTeT— <Ûë´qXÀø£|Øü ‘ê‘êà (düH)é R rÁeyÓTqÆ Ä˝À#·qeTT ~>∑T\T
nqT yêì‘√ ì+&çqyê&Ó,’ ∫+‘ê+ düe÷|üqï' R $cÕ<äeTT H=+~qyê&Ó,’ Ç‹
∫+‘·j÷· e÷dü R á Ø‹>± Ä˝À∫+|ükÕ¬>qT.
‹\ø£eTT :` sêeDTì ã+~Û+∫ø=ì b˛sTTq|üŒ{ÏøìÏ , sêø£då Tü \T \+ø£˝À d”‘q· T
e~Û+‘·Tsπ yÓ÷ j·Tì Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ~>∑T\T H=+<Óqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT d”‘·qT ø£qT>=q˝Òø£ ∫+‘êìeT>∑Tï&Ó’ rÁeyÓTÆq
Ä˝À#·q‘√&ÉqT, XÀø£eTT‘√&ÉqT ì+&çqyê&Ó’ ‹]– á Ø‹>± ‘·\b˛j·TT#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ j·÷e r‡‘ê+ Væ≤ |üXÊ´$T sêeT|ürï+ j·TX¯d«æ ˙yéT ˆ
‘êe <˚‘ê+ |ü⁄Ø+ \+ø±+ $∫H√$T |ü⁄q' |ü⁄q' ˆˆ 52
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·÷e‘Y ` d”‘ê+ ` Væ≤ ` |üXÊ´$T ` sêeT|ürï+ ` j·TX¯d«æ ˙yéT
` ‘êe‘Y ` @‘ê+ ` |ü⁄Ø+ ` \+ø±+ ` $∫H√$T ` |ü⁄q' ` |ü⁄q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·÷e‘Y j·TX¯d«æ ˙+ sêeT|ürï+ d”‘ê+ |üXÊ´$T ‘êe‘Y @‘ê+
\+ø±+ |ü⁄Ø+ |ü⁄q' |ü⁄q' $∫H√$T.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` j·÷e‘Y R m|üŒ{Ïø,Ï j·TX¯d«æ ˙+ R ø°]eÔ T+‘·Tsê\sTTq, sêeT|ürï+
d”‘ê+ R sêeTTì <Ûsä à¡ |ü‹ïjÓTÆ q d”‘q· T, |üXÊ´$T Væ≤ R #·÷#Ó<Hä √, ‘êe‘Y R
n+‘·es¡≈î£ qT, @‘ê+ \+ø±+ |ü⁄Ø+ R á \+ø±q>∑se¡ TTqT, |ü⁄q' |ü⁄q' $∫H√$T
R eTs¡\ eTs¡\ yÓ<≈ä î£ #·T+<äTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTTì |ü≥ºeTVæ≤wæjÓÆTq C≤qø°kÕ~Û« Hê≈£î ø±qe#·TÃq+‘·
es¡≈î£ qT á \+ø±q>∑se¡ TTqT eTs¡\ eTs¡\ yÓ<øä Ï #·÷#Ó<qä T>±ø£!
XÀ¢ˆˆ dü+bÕ‹e#·Hê #êÃ|æ sêeT+ j·T <ë´qj·÷ eT´Vü≤yéT ˆ
n|üX´¯ Hé sê|òTü y√ uÛ≤sê´+ ìs¡ù› V≤ ‘·‡s¡«yêqsêHé ˆˆ 53
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü+bÕ‹e#·Hê‘Y ` #· ` n|æ ` sêeT+ ` j·T~ ` Äqj·÷$T `
nVü≤yéT ` n|üX´¯ Hé ` sê|òTü e' ` uÛ≤sê´+ ` ìs¡ù› V≤‘Y ` düs«¡ yêqsêHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n|æ #·, dü+bÕ‹e#·Hê‘Y sêeTyéT nVü≤yéT Äqj·÷$T j·T~
sê|òTü e' uÛ≤sêýéT n|üX´¯ Hé düs«¡ yêqsêHé ìs¡ù› V≤‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n|æ #· R eT]j·TT, dü+bÕ‹e#·Hê‘Y R dü+bÕ‹|üøåÏ e÷≥\qT
nqTdü]+∫, sêeT+ R lsêeTTì, nVü≤yéT Äqj·÷$T j·T~ R H˚qT rdüTø=ì
e∫ÃqjÓT&É\, sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT— uÛ≤sêýéT n|üX´¯ Hé R d”‘ê<˚$ì ø£qT>=qø£—
düs«¡ yêqsêHé R yêqs¡T\ HÓ\s¢ q¡ T— ìs¡ù› V≤‘Y R uÛdÑ àü eTT #˚jT· TqT>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` dü+bÕ‹ e÷≥\Á|üø±s¡eTT d”‘· Ç#·Ã≥ qTqï<äì <Ûs’Ó ´¡ eTT‘√ lsêeTTH˚
Ç#·Ã≥≈£î H˚H=ø£yfi˚ ¯ rdüT≈£îe∫ÃqqT Hê≈£î ø±ìŒ+#·qfÒ¢ lsêeTTq≈£îqT d”‘ê<˚$
ø£qã&É≈£îqï jÓT&É\ n‘·&ÉT Hêô|’ Áø√<ÛäeTT‘√ e÷ yêqs¡T\ q+<äiqT
<äVæ≤+∫y˚j·TTqT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ Ç ôV≤’ e ìj·T‘êVü‰s√ e‘ê‡´$T ìj·T‘˚+Á~j·T' ˆ
q eT‘·ÿ è‘˚ $qX‚´j·TT dü‡sπ « ‘˚ qs¡yêqsê' ˆˆ 54
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÇVü≤ ` @e ` ìj·T‘êVü‰s¡' ` e‘ê‡´$T ` ìj·T‘˚+Á~j·T' ` q
` eT‘·ÿ è‘˚ ` $qX‚´j·TT' ` düsπ « ` ‘˚ ` qs¡yêqsê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÇVü≤ @e ìj·T‘êVü‰s¡' ìj·T‘˚+Á~j·T' (düH)é , e‘ê‡´$T— ‘˚
(13) ` Á‘·jÓ÷<äX¯düs¡Z 411
qs¡yêqsê' düsπ « eT‘·ÿ è‘˚ q $qX‚´j·TT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÇVü≤ @e R á \+ø±q>∑s¡eTTq+<˚, ìj·T‘êVü‰s¡' R
ìj·T$T‘·yÓTÆq ÄVü‰s¡eTT >∑\yê&ÉHÓ’, ìj·T‘˚+Á~j·T' R Ç+Á~j·TeTT\qT
»sTT+∫qyê&ÉH,’Ó e‘ê‡´$T R ìedæ+#Ó<qä T, eT‘·ÿ è‘˚ R Hê ì$T‘·eÔ TT>∑, ‘˚
qs¡yêqsê' düsπ « R Ä qs¡T\T, yêqs¡T\T m\¢sT¡ qT, q $qX‚´j·TT' R $HêX¯qeTT
H=+<ä≈£î+<äTs¡T>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+<äT#˚‘· H˚qT á \+ø±q>∑s¡eTTq+<˚ ÄVü‰s¡ìj·TeTeTT‘√
Ç+Á~j·TeTT\qT »sTT+∫ ‘ê|üdeü è‹Ô˝À ìedæ+#Ó<qä T. sêe÷~qs¡|⁄ü +>∑e⁄\TqT,
düTÁ^yê~yêqs¡ÁX‚wßü \˜ TqT HêeT÷\eTT>∑ q•+∫b˛≈£î+<äTs¡T>±ø£!
XÀ¢ˆˆ nXÀø£eìø± #˚jT· + <äèX¯´‘˚ j·÷ eTVü‰Á<äTe÷ ˆ
Çe÷ eT~Û>$∑ TcÕ´$T q V”≤j·T+ $∫‘ê eTj·÷ ˆˆ 55
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nXÀø£eìø± ` #· ` Çj·T+ ` <äèX¯´‘˚ ` j·÷ ` eTVü‰Á<äTe÷ `
Çe÷yéT ` n~Û>$∑ TcÕ´$T ` q ` Væ≤ ` Çj·T+ ` $∫‘ê ` eTj·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·÷ Çj·T+ eTVü‰Á<äTe÷ nXÀø£eìø± <äèX¯´‘˚, Çe÷+
n~Û>$∑ TcÕ´$T— eTj·÷ Çj·T+ q Væ≤ $∫‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·÷ Çj·T+ eTVü‰Á<äTe÷ nXÀø£eìø± R @ eTVü‰eèø£eå TT\T
ø£*–q á nXÀø£eqeTT, <äèX¯´‘˚ R ø±ìŒ+#·T#·Tqï<√, Çe÷yéT n~Û>$∑ TcÕ´$T R
Bìì #˚s¬ <äqT, Çj·T+ R á nXÀø£eìø£— eTj·÷ R Hê#˚‘,· q Væ≤ $∫‘ê R
yÓ<äTø£ã&çj·TT+&É˝Ò<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê¬ø<äTs¡T>± ø£qã&ÉT#·Tqï eTVü‰eèø£eå TT\T >∑*qZ {Ïº á nXÀø£
eqeTTq≈£î Ç|ü&˚ b˛sTT H˚qT yÓ<Tä ø£>\∑ qT. Ç+‘·es¡≈î£ qT á eqeTTq+<äT
H˚qT d”‘e· TàqT yÓ<Tä ø£˝<Ò Tä >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ edü÷Hé s¡TÁ<ë+ dü<Ô ë∏ ~‘ê´ q•«HÍ eTs¡T‘√ -|æ #· ˆ
qeTdüÿ è‘ê« >∑$TcÕ´$T s¡økå£ Õ+ XÀø£es¡qΔ ' ˆˆ 56
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` edü÷Hé ` s¡TÁ<ëHé ` ‘·<ë∏ ` Ä~‘ê´Hé ` n•«HÍ ` eTs¡T‘·' `
n|æ ` #· ` qeTdüÿ è‘ê« ` >∑$TcÕ´$T ` s¡økå£ Õ+ ` XÀø£es¡qΔ ' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` edü÷Hé R nwüeº düTe⁄\qT, s¡TÁ<ëHé R @ø±<äX¯ s¡TÁ<äT\qT— ‘·<ë∏
R nfÒ—¢ Ä~‘ê´Hé R <ë«<äX¯ Ä~‘·T´\qT— n•«HÍ R n•«˙<˚e‘·\qT, eTs¡T‘·'
n|æ #· R dü|eÔü Ts¡T‘·T\Ô qT >∑÷&É, qeTdüÿ è‘ê« R qeTdüÿ]+∫, s¡økå£ Õ+ R sêø£då Tü \≈£î—
XÀø£es¡qΔ ' (düH)é R <äT'KeTTqT eè~Δ#j ˚ T· Tyê&ÉH,’Ó >∑$TcÕ´$T R yÓ&˝É <… qä T.
‹\ø£eTT :` Ç#·Ã≥>∑÷&É d”‘· ø±ìŒ+|ü<y˚ ÷Ó j·TqT ;Û‹#˚ <Óy’ êqT≈£L\éTT H=+~
‘·q ø±s¡éTT kÕ~Û+|ü>√] <˚e‘·\≈£î ÁyÓTT≈£îÿ#·THêï&Éì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nwüeº düTe⁄\qT, @ø±<äX¯ s¡TÁ<äT\qT, <ë«<äXÊ~‘·T´\qT, ñuÛj Ñ ÷· •«˙
<˚e‘·\qT, dü|eÔü Ts¡T‘·T\Ô qT Hê ø±s¡éTT dæ~+Δ |ü#j
˚ T· T&Éì ÁyÓTTøÏÿ n#·Ã{Ï sêø£då Tü \≈£î
XÀø£eTTqT ø£*–+#·Tyê&ÉH’Ó H˚ q#·Ã≥ d”‘e· TàqT yÓ<Tä ≈£î≥≈£î uÀjÓT<äqT.
XÀ¢ˆˆ õ‘ê« ‘·T sêø£kå ÕHé düsê« ìøå±«≈£î≈£î\q+~˙yéT ˆ
dü+Á|ü<ëkÕ´$T sêe÷j·T j·T<∏ë dæ~+Δ ‘·|dü «æ H˚ ˆˆ 57
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` õ‘ê« ` ‘·T ` sêø£kå ÕHé ` düsê«Hé ` Çøå±«≈£î≈£î\q+~˙yéT `
dü+Á|ü<ëkÕ´$T ` sêe÷j·T ` j·T<∏ë ` dæ~+Δ ` ‘·|dü «æ H˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£kå ÕHé düsê«Hé õ‘ê«, ‘·|dü «æ H˚ dæ~+Δ j·T<∏ë, sêe÷j·T
Çøå±«≈£î≈£î\q+~˙+ dü+Á|ü<ëkÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£kå ÕHé düsê«Hé õ‘ê« R sêø£då Tü \ HÓ\s¢ q¡ T »sTT+∫, ‘·|dü «æ H˚
dæ~+Δ j·T<∏ë R ‘·|Xü ÊÙ*øÏ ‘·|'ü |ò\ü eTT (H=dü>T∑ ) q≥T\, sêe÷j·T R lsêeTTq≈£î,
Çøå±«≈£î≈£î\q+~˙+ R Çøå±«≈£îe+X¯e]Δì j·T>∑T C≤qø£eTàqT, dü+Á|ü<ëkÕ´$T R
düeT]Œ+‘·TqT.
‹\ø£eTT :` ‘·|dü «æ H˚ dæ~+Δ j·T<∏ë ` nq>± ‘·|'ü Á|üdqü Tïsê˝…q’ <˚e‘· ‘·|Xü ÊÙ*øÏ
‘·|'ü |ò\ü eTT H=dü+–q Ø‹>± nì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç#·Ã≥ sêø£då Tü \ q+<äsq¡ T j·TT<äeΔ TTq+<äT z&ç+∫, rÁe‘·|eü TT
#˚dæq ‘·|üXÊÙ*øÏ Çwüº<Ó’eeTT Ä ‘·|ü'|òü\eTTqT Ç#·TÃq≥T¢ H˚qT Çøå±«≈£î≈£î\
q+~ìjÓTÆ q d”‘ê<˚$ì sêeTTq≈£î n]Œ+∫ <Ûqä T´&ÉqjÓT´<äqT.
(13) ` Á‘·jÓ÷<äX¯düs¡Z 413
XÀ¢ˆˆ dü eTTVüAs¡Ô $Te <Ûë´‘ê« ∫+‘êeÁ>∑~‘∏ +˚ Á~j·T' ˆ
ñ<ä‹wü˜ qàVü‰‘˚C≤ Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆˆ 58
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` eTTVüAs¡yÔ Té ` Çe ` <Ûë´‘ê« ` ∫+‘êeÁ>∑~‘∏ +˚ Á~j·T' `
ñ<ä‹wü‘˜ Y ` eTVü‰‘˚C≤' ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTVü‰‘˚C≤' e÷s¡T‘ê‘·à»' dü' Vü≤qTe÷Hé ∫+‘êeÁ>∑~‘∏ +˚ Á~j·T'
(düH)é eTTVüAs¡yÔ Té Çe <Ûë´‘ê« ñ<ä‹wü̃‘.Y
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eTVü‰‘˚C≤' R >=|üŒ‘˚»XÊÙ*j·TTqT, e÷s¡T‘ê‘·à»' R yêj·TTq+<ä
qT&ÉTqTq>∑T, dü' Vü≤qTe÷Hé R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ∫+‘êeÁ>∑~∏‘˚+Á~j·T' R
∫+‘·#˚ yê´≈£î\yÓTqÆ Ç+Á~j·TeTT\T >∑\yê&Ó,’ eTTVüAs¡yÔ Té Çe R s¬ +&ÉT ø£Då eTT\
ø±\eTT, <Ûë´‘ê« R Ä˝À∫+∫, ñ<ä‹wü‘˜ Y R ˝Ò∫ ì\Teã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰ãT~ΔXÊ*jÓTÆ q Ä yêj·TTq+<äqT&ÉT ∫+‘·‘√ yê´≈£î\yÓTqÆ
eTqdüT‡>∑\yê&Ó’ s¬ +&ÉT ø£D å eTT\ ø±\eTT @ø±Á>∑∫‘·T&Ô ’Ó Ä˝À#·q#˚dæ yÓ+≥H˚ ˝Ò∫
ì\Teã&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ qyÓ÷-düTÔ sêe÷j·T dü\ø£ÎD≤j·T
<˚y’Ó ´ #· ‘·ôd’ ´ »qø±‘·àC≤jÓTÆ ˆ
qyÓ÷-düTÔ s¡TÁ<˚+Á<äjT· e÷ì˝ÒuÀÛ ´
qyÓ÷-düTÔ #·+Á<ës¡ÿeTs¡T<äDZ uÒ ´ÑÛ ' ˆˆ 59
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` qeT' ` ndüTÔ ` sêe÷j·T ` dü\ø£ÎD≤j·T ` <˚y’Ó ´ ` #· ` ‘·ôd’ ´
` »qø±‘·àC≤jÓTÆ ` qeT' ` ndüTÔ ` s¡TÁ<˚+Á<äjT· e÷ì˝Òu´ÑÛ ' ` qeT' ` ndüTÔ `
#·+Á<ës¡ÿeTs¡T<äD Z uÒ ´ÑÛ ' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` dü\ø£ÎD≤j·T, sêe÷j·T qeT' ndüT—Ô ‘·ôd´’ <˚y´’Ó , »qø±‘·àC≤jÓTÆ
#· qeT' ndüT—Ô s¡TÁ<˚+Á<äjT· e÷ì˝Òu´ÑÛ ' qeT' ndüT—Ô #·+Á<ës¡ÿeTs¡T<äD
Z uÒ ´ÑÛ ' qeT'
ndüTÔ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü\ø£ÎD≤j·T sêe÷j·T qeT' ndüTÔ R \ø£ÎDdüVæ≤‘·T&Ó’q
lsêeT#·+Á<äTq≈£î qeTkÕÿs¡eTT n>∑T>±ø£, ‘·ôd´’ <˚y´’Ó »qø±‘·àC≤jÓTÆ #· qeT' R
|üPE´sê\sTTq Ä C≤qø£eTà≈£îqT qeTkÕÿs¡eTT n>∑T>±ø£. s¡TÁ<˚+Á<äjT· e÷ì˝Òu´ÑÛ '
qeT' ndüTÔ R s¡TÁ<äTq≈£îqT, Ç+Á<äTq≈£îqT, j·TeTTq≈£îqT, yêj·TTe⁄q≈£îqT
qeTkÕÿs¡eTT n>∑T >±ø£— #·+Á<ës¡ÿeTs¡T<äZDÒuÛÑ´' qeT' ndüTÔ R #·+Á<äTq≈£îqT,
dü÷s¡T´q≈£îqT, dü|eÔü Ts¡T‘·T\Ô ≈£îqT qeTkÕÿs¡eTT n>∑T>±ø£!
‹\ø£eTT :` |üPs¡«eTT ‘êqT #Ó|Œæ q≥T¢>H∑ ˚ <˚e‘·\≈£î Vü≤qTeT Ç#·Ã≥ ÁyÓTT≈£îÿ
#·THêï&ÉT. yÓTT<ä≥ sêeTTq≈£î ÁyÓTT≈£îÿ≥˝À lsêeTT&ÉT kÕøå±‘Y uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì |ü]|üPsêí
e‘ês¡eTì dü÷∫+#·T#·THêï&ÉT. s¡TÁ<ë<äT\≈£î qeTdüÿ]+#·T≥ uÛ>Ñ e∑ +‘·TìjÓTTø£ÿ
$sêÁ&É÷|üeTTq≈£î ÁyÓTT≈£îÿ≥.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªdüsê«Hé <˚yêHé qeTdü´+‹ sêeTkÕ´πsú j·TX¯d«æ q'μ nì
|üPs¡«eTT #Ó|Œæ q≥T¢ ‘·«s¡˝À ‘·q n;Ûwdºü ~æ øΔ =i¬ø’ s¡TÁ<äT&ÉT eTTqï>∑T <˚e‘·\+<äs≈¡ î£ qT
Vü≤qTeT ÁyÓTT≈£îÿ#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·eTTà&Óq’ \ø£ÎDTì‘√ ≈£L&çq e÷ lsêeT#·+Á<äTq≈£î qeTkÕÿs¡eTT.
e÷ d”‘e· Tà ‘·*ø¢ Ï qeTkÕÿs¡eTT. áX¯«s¡Tq≈£îqT, Ç+Á<äTq≈£îqT, j·TeTTq≈£îqT,
yêj·TT<˚e⁄q≈£îqT, qeTkÕÿs¡eTT. #·+Á<äTq≈£îqT, dü÷s¡T´q≈£îqT dü|eÔü Ts¡T‘·T\Ô ≈£îqT
qeTkÕÿs¡eTT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘˚u´ÑÛ düTÔ qeTdüÿ è‘ê« düTÁ^yêj·T #· e÷s¡T‹' ˆ
~X¯ dü‡sê« dü‡e÷˝Àø£´ Vü≤´XÀø£eìø±+ Á|ü‹ ˆˆ 60
XÀ¢ˆˆ dü >∑‘ê« eTqkÕ |üPs¡« eTXÀø£eìø±+ X¯óuÛ≤yéT ˆ
ñ‘·sÔ +¡ ∫+‘·j÷· e÷dü yêqs√ e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ 61
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘˚u´ÑÛ ' ` ‘·T ` qeTdüÿ è‘ê« ` düTÁ^yêj·T ` #· ` e÷s¡T‹'
` ~X¯' ` düsê«' ` düe÷˝Àø£´ ` Væ≤ ` nXÀø£eìø±+ ` Á|ü‹ ˆˆ dü' ` >∑‘ê« `
eTqkÕ ` |üPs¡«yéT ` nXÀø£eìø±+ ` X¯óuÛ≤yéT ` ñ‘·sÔ +¡ ` ∫+‘·j÷· e÷dü `
yêqs¡' ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' e÷s¡T‹' ‘˚u´ÑÛ ', düTÁ^yêj·T #·, qeTdüÿ è‘ê« nXÀø£eìø±+
Á|ü‹ düsê«' ~X¯' düe÷˝Àø£´, |üPs¡«+ X¯óuÛ≤yéT nXÀø£eìø±+, eTqkÕ >∑‘ê« dü'
e÷s¡T‘ê‘·à»' yêqs¡' ñ‘·sÔ +¡ ∫+‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' e÷s¡T‹' R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘˚u´ÑÛ ' R lsêeTTq≈£îqT,
s¡TÁ<ë~<˚e‘·\≈£îqT, düTÁ^yêj·T #· R düTÁê⁄q≈£îqT, qeTdüÿ è‘ê« R qeTdüÿ]+∫,
nXÀø£eìø±+ Á|ü‹ R nXÀø£eqeTTqT >∑÷]Ã, düsê«' ~X¯' düe÷˝Àø£´ R nìï
~≈£îÿ\≈£îqT <äèwæìº kÕ]+∫— |üPs¡«+ R eTT+<äT>∑H—˚ X¯óuÛ≤yéT nXÀø£eìø±+ R
(13) ` Á‘·jÓ÷<äX¯düs¡Z 415
eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ Ä j·TXÀø£eqeTTq≈£î, eTqkÕ >∑‘ê« R e÷qdæøe£ TT>± yÓ&*É ,
dü' e÷s¡T‘ê‘·à»' yêqs¡' R Ä yêj·TTq+<äqT&Óq’ Vü≤qTeT— ñ‘·sÔ +¡ ∫+‘·j÷· e÷dü
R nq+‘·sø¡ s£ eÔ¡ éTTqT >∑÷]Ã Ä˝À∫+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` düTÁê⁄q≈£î qeTkÕÿs¡yT˚ \ qq>±, ‘·q≈£î Á|üuTÑÛ e>∑T≥e\qqT, dü÷s¡T´ì
n+X¯ (|ü⁄Á‘·T&ÉT) n>∑T≥ e\qqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` düsê« ~X¯' düe÷˝Àø£´ ` nq>± nXÀø£eqeTTjÓTTø£ÿ
|ü]e÷DeTTqT #·øÿ£ >± >∑$T+#·T≥ø=i≈£î.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT lsêeTTq≈£îqT, s¡TÁ<ë<äT\≈£îqT, ‘·q Á|üuTÑÛ yÓq’
düTÁê⁄q≈£îqT uÛøÑ ‘ÔÏ √ qeTdüÿ]+∫, Ä j·TXÀø£eqeTTjÓTTø£ÿ nìïyÓ|’ ⁄ü \≈£îqT <äèwæº
kÕ]+∫ ‘·q eTqdüT‡qT Ä eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ nXÀø£eqeTTq+<äT ì*|æ ‘·<qä +‘·s¡
ø£seÔ¡ éTTqT >∑÷]Ã Ä˝À∫+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ Á<ÛTä e+ ‘·T s¡ø√å ãVüQfi≤ uÛ$Ñ wü´‹ eHê≈£î˝≤ ˆ
nXÀø£eìø± ∫+‘ê´ düs«¡ dü+kÕÿs¡d+ü düÿ è‘ê ˆˆ 62
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` Á<ÛTä e+ ` ‘·T ` s¡ø√å ãVüQfi≤ ` uÛ$Ñ wü´‹ ` eHê≈£î˝≤ ` nXÀø£eìø±
` ∫+‘ê´ ` düs«¡ dü+kÕÿs¡d+ü düÿ è‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á<ÛäTe+ eHê≈£î˝≤, düs¡«dü+kÕÿs¡dü+düÿ è‘ê, s¡øå√ãVüQfi≤
nXÀø£eìø± (eTj·÷) ∫+‘ê´ uÛ$Ñ wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eHê≈£î˝≤ R »\Á|üyêVü≤eTT\‘√ ì+&çq~j·TTqT, düs«¡ dü+kÕÿs¡
dü+düÿ è‘ê R eèø£eå TT\≈£î ø±e\dæjT· Tqï düs«¡ dü<Tä bÕj·TeTT\TqT düeT≈£Ls¡Ãã&ç
j·TTqï~j·TTqT, s¡øå√ãVüQfi≤ R sêø£ådüT\#˚ ÁøÏøÏÿ]dæ j·TTqï~j·TTqT n>∑T,
nXÀø£eìø± R nXÀø£eqeTT, (eTj·÷) Á<ÛTä e+ ∫+‘ê´ R Hê#˚‘· ‘·|Œü ø£ yÓ<Tä ø£
ã&Ée\dæjT· Tqï~, uÛ$Ñ wü´‹ R ø±>∑\<äT.
‹\ø£eTT :` ªeHê≈£î˝≤μ R n&Ée⁄\#˚ #·T≥ºã&ç j·TTqï~. Á<ÛTä e+ s¡ø√å ãVüQfi≤μ
nqT≥#˚, #·+Á<ëdüeÔ Tj·TyÓTÆ Nø£{Ï Áø£eTTà≥#˚ sêø£då Tü \T ô|≈£îÿeT+~ j·TT+<äTs¡ì
Vü≤qTeT }Væ≤+#·T#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á j·TXÀø£eqeTT »\Á|üyêVü≤eTT\‘√&ÉqT, <äTqTï≥ eTTqï>∑T
düs¡«dü+kÕÿs¡eTT\‘√&ÉqT ≈£L&çq eèø£åeTT\‘√qT, s¡ø£å≈£î\T>±qTqï ô|≈£îÿeT+~
sêø£då Tü \‘√qT ì+&ç H˚qT ‘·|Œü ø£ yÓ<Tä ø£e\dæq~>± qTqï~.
XÀ¢ˆˆ s¡øDåÏ XÊÃÁ‘· $Væ≤‘ê q÷q+ s¡ø+å£ ‹ bÕ<äbÕHé ˆ
uÛ>Ñ y∑ êq|æ düsê«‘êà Hê‹øå√uÛ+Ñ Á|üyê‹ yÓ’ ˆˆ 63
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` s¡øDåÏ ' ` #· ` nÁ‘· ` $Væ≤‘ê' ` q÷q+ ` s¡ø+å£ ‹ ` bÕ<äbÕHé
` uÛ>Ñ y∑ êHé ` n|æ ` düsê«‘êà ` q ` n‹øå√uÛ+Ñ ` Á|üyê‹ ` yÓ’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nÁ‘· $Væ≤‘ê' s¡øDåÏ ' q÷q+ bÕ<äbÕHé s¡ø+å£ ‹— düsê«‘êà
uÛ>Ñ y∑ êHé n|æ q n‹øå√uÛ+Ñ Á|üyê‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nÁ‘· $Væ≤‘ê' s¡øDåÏ ' R Ç#·Ã≥ ìj·TT≈£î˝Ô q’… eqs¡ø≈å£ î£ \T, q÷q+
bÕ<äbÕHé s¡ø+å£ ‹ R ìX¯Ãj·TeTT>± Ç#·{Ï eèø£eå TT\qT (C≤>∑s÷¡ ≈£î˝…)’ s¡ø+åÏ #·T
#·THêïs¡T. uÛ>Ñ y∑ êHé düsê«‘êà n|æ R uÛ>Ñ y∑ êqT&Óq’ yêj·TT<˚e⁄&ÉT >∑÷&É, q n‹øå√uÛ+Ñ
Á|üyê‹ R |”&É ø£\T>∑≈î£ +&É M#·T#·THêï&ÉT.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` eèø£ås¡ø£å≈£î˝…’q sêø£ådüT\≈£î yÓi∫ yêj·TTe⁄ ≈£L&É,
eèø£eå TT\≈£î øå√uÛÑ ø£\T>∑≈î£ +&É>H∑ ˚ M#·T#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç#·Ã≥ eèø£eå TT\ s¡øDå£ ø=i¬ø’ ìj·TT≈£î˝Ô q’… sêø£då Tü \T ìX¯Ãj·TeTT>±
$TøÏÿ* ÁX¯<‘Δä √ á eqeTTqT s¡ø+åÏ #·T#·THêïs¡T. n+<äT#˚‘H· ˚ yêj·TT<˚e⁄&ÉT ≈£L&É
á eèø£eå TT\≈£î m{Ïº øå√uÛj Ñ T· TqT ø£\T>∑≈î£ +&É yÓT\¢>± M#·T#·THêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ dü+øÏåb˛Ô - j·T+ eTj·÷--‘êà #· sêe÷πsú sêeDdü´ #· ˆ
dæ~+Δ y˚T dü+$<Ûëdü´+‹ <˚yê dü‡]¸>D∑ ≤ dæÔ «Vü≤ ˆˆ 64
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü+øÏ|å 'Ôü ` nj·T+ ` eTj·÷ ` Ä‘êà ` #· ` sêe÷πsú ` sêeDdü´
` #· ` dæ~+Δ ` y˚T ` dü+$<Ûëdü´+‹ ` <˚yê' ` dü]¸>D ∑ ≤' ` ‘·T ` ÇVü≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTj·÷ sêe÷πs,ú sêeDdü´ (nπsú #·) nj·T+ Ä‘êà dü+øÏ|å 'Ôü —
dü]¸>D
∑ ≤' <˚yê' ÇVü≤ y˚T dæ~+Δ dü+$<Ûëdü´+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêe÷πsú R lsêeTTì (ø±s¡´dæ~)Δ ø=i≈£îqT, sêeDdü´ nπsú #· R
sêeDTq≈£î ø£qã&É≈î£ +&ÉT≥≈£îqT— eTj·÷ R Hê#˚, nj·T+ Ä‘êà R á X¯Øs¡eTT,
(13) ` Á‘·jÓ÷<äX¯düs¡Z 417
dü+øÏ|å 'Ôü R ∫qï~>± #˚jT· ã&çq~. ÇVü≤ R á ñ<äéTeTTq+<äT, dü]¸>D ∑ ≤' <˚yê'
R ãTTwæ>D ∑ eTT\‘√ ≈£L&çq <˚e‘·\T, y˚T R Hê≈£î, dæ~+Δ dü+$<Ûëdü´+‹ R dæ~ìΔ
ø£*–+‘·Ts¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTTì ø±s¡éTT HÓiy˚s¡TÃ≥≈£îqT, sêeDTìøÏ >√#·s¡eTT
ø±≈£î+&É>∑qT, Hê X¯Øs¡eTTqT ∫qï~>∑ #˚düTø=+{Ïì. á Hê j·T‘·ïeTTq+<äT
<˚e‘·\TqT, ãTTwæ>D ∑ eTT\TqT Hê≈£î ø±s¡´dæ~ìΔ düeT≈£Ls¡TsÔ T¡ >±ø£!
XÀ¢ˆˆ ÁãVü‰à dü«j·T+uÛ÷Ñ s¡“>¤ y∑ êHé <˚yêXË’ Ãe ~X¯+‘·T y˚T ˆ
dæ~Δ eT–ï X¯Ã yêj·TTX¯Ã |ü⁄s¡TVüA‘· X¯Ã eÁ»uÛèÑ ‘Y ˆˆ 65
XÀ¢ˆˆ es¡TD' bÕX¯V≤ü düÔ X¯Ã k˛e÷~‘Í´ ‘·<e’Ó∏ #· ˆ
n•«HÍ #· eTVü‰‘êàHÍ eTs¡T‘· X¯Ùs¡« @e #· ˆˆ 66
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁãVü‰à ` dü«j·T+uÛ÷Ñ ' ` uÛ>Ñ y∑ êHé ` <˚yê' ` #· ` @e ` ~X¯qTÔ `
y˚T ` dæ~yΔ Té ` n–ï' ` #· ` yêj·TT' ` #· ` |ü⁄s¡TVüA‘·' ` #· ` eÁ»uÛèÑ ‘Y `
es¡TD' ` bÕX¯V≤ü dü'Ô ` #· ` k˛e÷~‘Í´ ` ‘·<ë∏ ` @e ` #· ` n•«HÍ ` #· `
eTVü‰‘êàHÍ ` eTs¡T‘·' ` X¯s«¡ ' ` @e ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü«j·T+uÛ÷Ñ ', uÛ>Ñ y∑ êHé ÁãVü‰à, <˚yê XË’ Ãe, n–ïX¯Ã, yêj·TTX¯Ã,
eÁ»uÛèÑ ‘Y |ü⁄s¡TVüA‘·XÃ¯ , bÕX¯V≤ü dü'Ô es¡TDX¯Ã, ‘·<e’Ó∏ , k˛e÷~‘Í´ #·, eTVü‰‘êàHÍ
n•«HÍ #·, eTs¡T‘·', X¯s«¡ @e #·, y˚T dæ~+Δ ~X¯+‘·T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü«j·T+uÛ÷Ñ ' uÛ>Ñ y∑ êHé ÁãVü‰à R dü«j·T+uÛTÑ yÓq’ ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT,
<˚yêX¯Ã R düs«¡ <˚e‘·\TqT, n–ï' yêj·TTX¯Ã R n–ïj·TTqT yêj·TTe⁄qT, eÁ»uÛèÑ ‘Y
|ü⁄s¡TVüA‘·X¯Ã R eÁC≤j·TT<Ûä<Ûë]jÓÆTq <˚y˚+Á<äT&ÉTqT, bÕX¯Vü≤düÔ' es¡TDX¯Ã R
bÕXÊj·TT<ÛäVü≤düTÔ&Ó’q es¡TD<˚e⁄&ÉTqTï, ‘·<∏Ó’e k˛e÷~‘Í´ #· R nfÒ¢ #·+Á<ä
dü÷s¡T´\TqT, eTVü‰‘êàHÍ n•«HÍ #· R eTVü≤˙j·TT˝…q’ n•«˙<˚e‘· *s¡Te⁄s¡TqT,
eTs¡T‘·' R eTs¡T<äD Z eTT\TqTï, X¯s«¡ @e #· R áX¯«s¡T&ÉTqTï, dæ~+Δ ~X¯+‘·T R
kÕ|ò\ü éTTqT ≈£Ls¬ Ã<äsT¡ >±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` dü«j·T+uÛÑTyÓ’q ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉTqT, düeTdüÔ<˚e‘·\TqT, n–ïj·TTqT,
yêj·TTe⁄qT, eÁ»bÕDÏjTÆÓ q <˚y+˚ Á<äT&ÉTqT, bÕX¯V≤ü düT&Ô q’Ó es¡TDT&ÉTqT, n•«˙
<˚e‘·\TqT, eTs¡T<äDZ eTT\TqT, düsπ «X¯«s¡T&ÉTqT, Hê≈£î ø±s¡´dæ~ìΔ Á|ükÕ~+‘·Ts¡T>±ø£!
XÀ¢ˆˆ dæ~+Δ düsê«DÏ uÛ÷Ñ ‘êì uÛ÷Ñ ‘êHê+ #Óe’ j·T' Á|üuTÑÛ ' ˆ
<ëdü´ìÔ eTeT j˚T #êH˚´ Vü≤´<äècÕº' |ü~∏ >√#·sê' ˆˆ 67
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dæ~+Δ ` düsê«DÏ ` uÛ÷Ñ ‘êì ` uÛ÷Ñ ‘êHê+ ` #· ` @e ` j·T' `
Á|üuTÑÛ ' ˆ <ëdü´ìÔ ` eTeT ` j˚T ` #· ` nH˚´ ` Væ≤ ` n<äècÕº' ` |ü~∏ ` >√#·sê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düsê«DÏ uÛ÷Ñ ‘êì, uÛ÷Ñ ‘êHê+ j·T' Á|üuTÑÛ ' (dü') #Óe’ , |ü~∏
>√#·sê', n<äècÕº', nH˚´ #· j˚T (dü+‹ ‘˚) #· eTeT dæ~+Δ <ëdü´ìÔ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düsê«DÏ uÛ÷Ñ ‘êì R düeTdüuÔ ÷ÑÛ ‘·eTT\TqTï, uÛ÷Ñ ‘êHê+ j·T' Á|üuTÑÛ '
R düø\£ uÛ÷Ñ ‘·eTT\≈£îqT Á|üuTÑÛ yÓ’ me«&ÉTHêï&√, dü' #Óe’ R n‘·&TÉ qTï, |ü~∏ >√#·sê'
R e÷s¡eZ TTq+<äT Hê≈£î >√#·sy¡ TÓ j Æ T· Tqï{Ïj
º T· T, n<äècÕº' nH˚´ #· R n>√#·sT¡ ˝…j
’ T· Tqï
Ç‘·sT¡ ˝…q’ {Ï,º j˚T (dü+‹ ‘˚) R @ <˚e‘·\THêïs√ yês¡TqT, eTeT R Hê≈£î, dæ~+Δ
<ëdü´+‹ R ø±s¡´dæ~ìΔ Á|ükÕ~+‘·Ts¡T.
‹\ø£eTT :` uÛÑ÷‘êHê+ Á|üuÛÑT' R Á|üC≤|ü‹— <ëdü´+‹ R Ç#ÓÃ<äs¡T nqT≥#˚
sêeTTì ø±s¡éTT yê¬s\¢s≈¡ î£ qT Á|æjT· yÓTqÆ <˚ j·Tì yÓ\&¢ +ç #·T#·THêï&ÉT. nfÒ¢ |üPs¡«eTT
‘·q ÁbÕs¡qú qT ‘Ó*|æ Ç|ü&ÉT ‘·q ìX¯Ãj·TeTTqT ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT. |ü~∏ >√#·sê' R
XÊÅdeÔü ÷s¡eZ TTq+<äT ø£ì|æ+∫qyês¡T. n<äècÕº' R ø£qã&Éìyês¡T.
>√$+<äsêJj·TeTT :` uÛ÷Ñ ‘êHê+ Á|üuTÑÛ ' R |üPs¡«eTT #Ó|Œü ã&çq{Ïº $wüßí y˚ Ç#·Ã≥
#Ó|Œü ã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTdüuÔ ÷ÑÛ ‘·eTT\TqT, á düø\£ uÛ÷Ñ ‘ê[øÏì Á|üuTÑÛ yÓq’ Ä <˚e<˚e⁄&ÉTqT,
Hê≈£î e÷s¡ZeTTq >±qe∫Ãqyês¡TqT, n>√#·s¡T˝…’ j·TTqïyês¡TqT, n>∑T
<˚e‘·\+<äsT¡ qT, Hê≈£î ø±s¡´dæ~ìΔ ‘·|Œü ø£ j·TqTÁ>∑V≤æ +‘·Ts¡T.
XÀ¢ˆˆ ‘· <äTqïdü+ bÕ+&ÉTs¡<+ä ‘· eTÁeD+
X¯ó∫dæà‘·+ |ü<àä |ü˝≤X¯˝À#·qyéT ˆ
Á<äøπ å ´ ‘· <ësêé<äq+ ø£<ë q«Vü≤+
Á|üdqü ï‘êsê~Û|‘ü T· \´<äsÙ¡ qyéT ˆˆ 68
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` ñqïdü+ ` bÕ+&ÉTs¡<+ä ‘·yTé ` nÁeD+ ` X¯ó∫dæà‘·+ `
|ü<àä |ü˝≤X¯˝À#·qyéT ` Á<äøπ å ´ ` ‘·‘Y ` Äsêé<äq+ ` ø£<ë ` qT ` nVü≤+ `
Á|üdqü ï‘êsê~Û|‘ü T· \´<äsÙ¡ qyéT ˆˆ
(13) ` Á‘·jÓ÷<äX¯düs¡Z 419
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y, ñqïdü+, bÕ+&ÉTs¡<ä+‘·yéT, nÁeD+, X¯ó∫dæà‘·+,
|ü<àä |ü˝≤X¯˝À#·q+, Á|üdqü ï‘êsê~Û|‘ü T· \´<äsÙ¡ q+ ‘·‘Y Äsêé<äqyéT nVü≤+ ø£<ë
qT Á<äøπ å ´!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTq, ñqïdü+ R ñqï‘·yTÓ qÆ Hêdæø>£ \∑ ~j·TTqT,
bÕ+&ÉTs¡<+ä ‘·+ R X¯ó<äyΔ TÓ qÆ |ü\Tes¡Tdü >∑\~j·TTqT, nÁeD+ R ìwüÿfi¯+ø£yTÓ Æ
q{Ï~º j·TTqT, X¯ó∫dæà‘·+ R |ü]X¯ó<äyΔ TÓ qÆ ∫s¡Tq>∑e⁄ >∑*–q~j·TTqT, |ü<àä |ü˝≤X¯
˝À#·q+ R ‘êeTs¡sπ ≈£î\e+{Ï ø£qTï\T >∑\~j·TTqT, Á|üdqü ï‘êsê~Û|‘ü T· \´<äsÙ¡ q+
R ìs¡à\yÓTÆq #·+Á<äTìuÀ*q s¡÷|üeTT>∑\~j·TTq>∑T, ‘·‘Y Äsêé<äq+ R Ä
d”‘êe÷‘· e<äqeTTqT, ø£<ë qT Á<äøπ å ´ R m|ü&ÉT #·÷#Ó<Hä √>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ñqï‘·yTÓ qÆ Hêdæø‘£ √, ‘Ó\ì¢ |ü\Tes¡Tdü‘√ X¯ó<äyΔ TÓ qÆ eT+<ädàæ ‘·eTT‘√,
ø£eT\|üÁ‘·eTT\e+{Ï ø£qTï\‘√, ì+&ÉT #·+<äTs¡Tì uÀ*q |ü$Á‘·kÂ+<äs´¡ eTT‘√
ì+&çq, e÷ C≤qø£eTà eTTKeTT H˚H|Ó ü &ÉT <ä]Ù+#Ó<Hä √>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ≈£îå Á<˚D bÕù|q qèX¯+düøs£ à¡ D≤
düT<ës¡TD≤\+ø£è‘·yw˚ <ü ëÛ ]D≤ ˆ
ã˝≤_Ûu÷ÑÛ ‘ê Vü≤´ã˝≤ ‘·|dü «æ ˙
ø£<+ä∏ qT y˚T <äèwæ|º <ü ˚∏ - <ä´ kÕ uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ 69
ª Vü≤q÷eTìïπs«<√μμ HêeT
Á‘·jÓ÷<äX¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ≈£îå Á<˚D ` bÕù|q ` qèX¯+düøs£ à¡ D≤ ` düT<ës¡TD≤\+ø£è‘·yw˚ <ü ëÛ ]D≤
` ã˝≤_Ûu÷ÑÛ ‘ê ` Væ≤ ` nã˝≤ ` ‘·|dü «æ ˙ ` ø£<+ä∏ ` qT ` y˚T ` <äèwæ|º <ü ˚∏ `
n<ä´ ` kÕ ` uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ≈£îå Á<˚D bÕù|q qèX¯+düøs£ à¡ D≤ düT<ës¡TD≤\+ø£è‘·yw˚ <ü ëÛ ]D≤
‘˚q sêeDÒq ã˝≤_Ûu÷ÑÛ ‘ê ‘·|dü «æ ˙ kÕ nã˝≤, ø£<+ä∏ qT n<ä´ y˚T <äèwæ|º <ü ˚∏
uÛÑy˚‘Y!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ≈£îå Á<˚D R ˙#·T&ÉTqT, bÕù|q R bÕbÕ‘·Tà&ÉTqT, qèX¯+düøs£ à¡ D≤
R Á≈£Ls¡øè£ ‘·éTT\T dü\T|ü⁄yê&ÉTqT, düT<ës¡TD≤\+ø£è‘·yw˚ <ü ëÛ ]D≤ R uÛj
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ
n\+ø±s¡eTT\qT <äTdüTÔ\qT <Ûä]+#·Tyê&ÉTqT n>∑T, ‘˚q sêeDÒq R Ä
sêeD≤düTs¡Tì#˚, ã˝≤_ÛuÛÑ÷‘ê R ã˝≤‘êÿs¡eTT>± n|üVü≤]+|üã&çq~j·TTqT,
‘·|dü «æ ˙ R BqTsê\TqT n>∑T, kÕ nã˝≤ R Ä ø√eT˝≤+–, ø£<+ä∏ qT R m≥T¢>±,
n<ä´ R H˚&TÉ , y˚T <äèwæ|º <ü ˚∏ uÛyÑ ‘˚ Y R Hê≈£î >√#·se¡ TT ø±>∑\<√!
‹\ø£eTT :` düT<ës¡TD≤\+ø£è‘·yw˚ <ü ëÛ ]D≤ R Á≈£Ls¡T&Óq’ qT, |üsT¡ \qT q$Tà+#·T≥¬ø’
ñ‘·eÔ TyÓTqÆ uÛ÷Ñ wüDeTT\qT <Û]ä +#·Tyê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙#·T&ÉTqT, bÕ‘·øj Ï T· TqT, Á≈£Ls¡øs£ à¡ o\T&ÉTqT, u≤Vü≤ýÓTqÆ ñ‘·eÔ T
y˚wüuÛÑ÷wüDeTT\qT <Ûä]+#·Tyê&ÉTqT n>∑T sêeD≤düTs¡Tì#˚ ã\e+‘·eTT>±
q|üV≤ü ]+|üã&ç, BqTsê˝…’ j·TT+&ÉT Ä d”‘êe÷‘·qT Hê ≈£qTï˝≤sê >±+#·T≥ m|ü&√
ø£<ë!
ªªVü≤q÷eTìïπs«<äeTTμμ nqT
|ü<Tä eT÷&Ée düseZ¡ TT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
#·‘·Ts¡›X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ dü eTTVüAs¡$Ô Te <Ûë´‘ê« eTqkÕ #ê~Û>e∑ T´ ‘êyéT ˆ
ne|ü⁄¢‘√ eTVü‰‘˚C≤' ÁbÕø±s¡+ ‘·d´ü y˚Xà¯ q' ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` eTTVüAs¡yÔ Té ` Çe ` <Ûë´‘ê« ` eTqkÕ ` #· ` n~Û>e∑ T´
` ‘êyéT ` ne|ü⁄¢‘'· ` eTVü‰‘˚C≤' ` ÁbÕø±s¡+ ` ‘·d´ü ` y˚Xà¯ q' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTVü‰‘˚C≤' dü' eTTVüAs¡+Ô Çe <Ûë´‘ê«, ‘ê+ eTqkÕ n~Û>e∑ T´,
‘·d´ü y˚Xà¯ q' ÁbÕø±s¡yTé ne|ü⁄¢‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘˚C≤' dü' R ‘˚»dü‡+|üqTï&Óq’ Vü≤qTeT, eTTVüAs¡+Ô (Çe)
R s¬ +&ÉTø£Då eTT\ø±\eTT, <Ûë´‘ê« R Ä˝À∫+∫, ‘ê+ R Ä j·TXÀø£eqeTTqT,
eTqkÕ n~Û>e∑ T´ R e÷qdæøe£ TT>± #˚], ‘·d´ü y˚Xà¯ q' R Ä sêeDTì uÛeÑ qeTT
qT+&ç, ÁbÕø±s¡yTé ne|ü⁄¢‘'· R (nXÀø£eq) ÁbÕø±s¡eTTqT >∑÷]Ã \+|òTæ +#ÓqT.
‹\ø£eTT :` ª‘êyéT n~Û>e∑ T´μ R Ä d”‘e· TàqT <Ûë´ì+∫.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT s¬ +&ÉTø£Då eTT\ ø±\eTT á Ø‹>± d”‘q· T >∑÷]Ã
∫+‹+#·T#·T Ä nXÀø£eq$wüjT· yÓTÆ Ä˝À∫+∫ sêeD≤düTs¡Tì uÛeÑ qeTTqT+&ç
nXÀø£eqÁbÕø±s¡eTTMT~øÏ \+|òTæ +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·T dü+Vü≤èwüdº sü ê«+>∑' ÁbÕø±s¡k˛ú eTVü‰ø£|'æ ˆ
|ü⁄wæŒ‘êÁ>± q«dü+‘ê<Í <ä<sä Ù¡ $$<ÛëHé Á<äTe÷Hé ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·T ` dü+Vü≤èwüdº sü ê«+>∑' ` ÁbÕø±s¡d'úü ` eTVü‰ø£|'æ `
|ü⁄wæŒ‘êÁ>±Hé ` edü+‘ê<Í ` <ä<sä Ù¡ ` $$<ÛëHé ` Á<äTe÷Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+Vü≤èwüºdüsê«+>∑' ÁbÕø±s¡düú' dü' eTVü‰ø£|æ' edü+‘ê<Í
|ü⁄wæŒ‘êÁ>±Hé $$<ÛëHé Á<äTe÷Hé <ä<sä Ù¡ .
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` dü+Vü≤èwüdº sü ê«+>∑' R Äq+<äeTT#˚ |ü⁄\ø£]+∫q{Ïº düeTdüÔ X¯Øs¡eTT
ø£*qZ {Ïyº ê&ÉT, ÁbÕø±s¡d'úü R nXÀø£eìø± ÁbÕø±s¡eTTô|’ qTqï{Ïyº ê&ÉTq>∑T, dü' eTVü‰ø£|'æ
R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, edü+‘ê<Í R edü+‘· ãTT‘·Te⁄ ÁbÕs¡+uÛÑeTTq+<äT,
|ü⁄wæŒ‘êÁ>±Hé R |ü⁄wæŒ+∫j·TTqï •Ks¡eTT\T ø£*–q{Ïº, $$<ÛëHé Á<äTe÷Hé R
ãVüQ$<Ûeä TT\>∑T eèø£eå TT\qT— <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` bòÕ\TZD bÂs¡eí ÷dæøÏ eTT+<äT ~qeTTqH˚, Vü≤qTeTqï \+≈£qT
Á|üy˚•+#ÓqT. |üP]íeTqT+&ç |üP]íeT≈£î HÓ\ j·TqT |üø£åeTTq edü+‘·ãTT‘·Te⁄
ÁbÕs¡+uÛeÑ T>∑T#·T+&Ó qqT≥ j·TTø£yÔ T˚ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT nXÀø£eqeTTjÓTTø£ÿ ÁbÕø±s¡eTT MT~øÏ #˚],
Äq+<äeTT#˚ |ü⁄\ø£]+∫q jÓTT&É\T >∑\yê&Ó’ edü+‘·ãTT‘·Te⁄ ÁbÕs¡+uÛeÑ TTq+<äT
|ü⁄wæŒ+∫j·TTqï ø=eTà\‘√ ≈£L&çq |ü\T$<Ûeä TT\>∑T eèø£eå TT\qT dü+‘√wüeTT‘√
<ä]Ù+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ˝≤qXÀø±q“¤yê´+X¯Ã #·+|üø±+X¯Ã düT|ü⁄wæŒ‘êHé ˆ
ñ<ë›\ø± Hêï>∑eèøå±+ X¯SÃ‘ê qÿ|æeTTU≤q|æ ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ˝≤Hé ` nXÀø±Hé ` uÛyÑ ê´Hé ` #· ` #·+|üø±Hé ` #· `
düT|ü⁄wæŒ‘êHé ` ñ<ë›\ø±Hé ` Hê>∑eèøå±Hé ` #·÷‘êHé ` ø£|eæ TTU≤Hé ` n|æ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ˝≤Hé R eT~›#≥Ó q¢ T, nXÀø±Hé R nXÀø£eèø£eå TT\qT, uÛyÑ ê´Hé
R eTH√Vü≤s¡eTT˝…q’ , düT|ü⁄wæŒ‘êHé #·+|üø±Hé #· R #·øÿ£ >∑ |üP∫q{Ïº dü+ô|+>∑#≥Ó q¢ T,
ñ<ë›\ø±Hé R ñ<ë›\ø£eèø£eå TT\qT, Hê>∑eèøå±Hé R Hê>∑øπ düse¡ èø£eå TT\qT, #·÷‘êHé
R e÷$T&ç#Ó≥¢qT, ø£|æeTTU≤Hé n|æ R ø√‹eT÷‹>∑\ e÷$T&ç|ü+&É¢ #Ó≥¢qT,
(r>∑ø±qT>∑T#Ó≥q¢ T), Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&É#Ã· ≥ eT~›#≥Ó q¢ T, nXÀø£eèø£eå TT\qT, |ü⁄wæŒ+∫q
dü+ô|+>∑\T, ñ<ë›\ø£eTT\T, Hê>∑øπ düse¡ èø£eå TT\T, e÷$T&ç#≥ Ó T¢ eTTqï>∑T eTVü‰
eèø£eå TT\qT ô|øÏÿ+{Ïì #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ n <∏ëÁeTeDdü+#ÛH· êï+ \‘êX¯‘d· eü ÷eè‘êyéT ˆ
C≤éTTø£Ô Çe Hêsê#·' |ü⁄|ü⁄¢y˚ eèø£yå ê{Ïø±yéT ˆˆ 4
(14) ` #·‘·Ts¡›X¯düs¡Z 423
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` ÄÁeTeDdü+#ÛH· êï+ ` \‘êX¯‘d· eü ÷eè‘ê+ ` C≤éTTø£'Ô
` Çe ` Hêsê#·' ` |ü⁄|ü⁄¢y˚ ` eèø£yå ê{Ïø±yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä ÄÁeTeDdü+#ÛH· êï+, \‘êX¯‘d· eü ÷eè‘ê+, eèø£yå ê{Ïø±+
C≤éTTø£'Ô Hêsê#·' Çe |ü⁄|ü⁄¢y.˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, ÄÁeTeDdü+#ÛH· êï+ R e÷$T&ç#≥Ó ¢ >∑T+|ü⁄#˚
ø£|Œü ã&çjT· Tqï~j·TTqT, \‘êX¯‘d· eü ÷eè‘ê+ R ô|≈£îÿr>∑\#˚ #·T≥ºã&çjT· Tqï~
j·TTq>∑T, eèø£yå ê{Ïø±+ R eqyê{Ïøq£ T, C≤éTTø£'Ô Hêsê#·' Çe R $+{ÏHê]
qT+&ç $&ÉTeã&çq u≤DeTTe˝…, |ü⁄|ü⁄¢y˚ R >¬ +‘ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, e÷$T&ç#≥Ó #¢ ˚ #·T≥Tºø=qã&çjT· Tqï~j·TTqT,
ãVüQ$<Ûeä TT\>∑T \‘·\‘√ n\T¢ø=qã&ç j·TTqï~j·TTq>∑T n#·{Ï eèø£yå ê{Ïøq£ T,
<Ûqä TdüT‡qT+&ç $&ÉTeã&çq u≤DeTTe˝… ˇø£ÿ>¬ +‘·T‘√ #˚sT¡ ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü Á|ü$X¯´ $∫Á‘ê+ ‘ê+ $Vü≤>¬ ’ s¡_HÛ ê~‘ê+ ˆ
sê»‘Ó'’ ø±+#·H’Ó XË’ Ãe bÕ<äô|’ dü‡s¡«‘√ eè‘êyéT ˆˆ 5
XÀ¢ˆˆ $Vü≤>¬ ’ s¡à è>∑d+ü ô|Tò Æ X¯Ã $∫Á‘ê+ ∫Á‘·ø±qHêyéT ˆ
ñ~‘ê~‘·´dü+ø±XÊ+ <ä<sä Ù¡ Vü≤qTe÷Hé ø£|'æ ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` Á|ü$X¯´ ` $∫Á‘ê+ ` ‘ê+ ` $Vü≤>¬ '’ ` n_ÛHê~‘ê+ `
sê»‘Ó'’ ` ø±+#·H'’Ó ` #· ` @e ` bÕ<äô|'’ ` düs«¡ ‘·' ` eè‘ê+ ` $Vü≤>¬ '’ `
eTè>∑d+ü ô|Tò 'Æ ` #· ` $∫Á‘ê+ ` ∫Á‘·ø±qHêyéT ` ñ~‘ê~‘·´dü+ø±XÊ+ ` <ä<sä Ù¡
` Vü≤qTe÷Hé ` ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ø£|'æ Vü≤qTe÷Hé, ‘ê+ Á|ü$X¯´ $Vü≤>¬ '’ n_ÛHê~‘ê+,
sê»‘Ó’' ø±+#·HÓ’' bÕ<äô|’' düs¡«‘·' eè‘ê+ $Vü≤¬>’' eTè>∑dü+ô|òTÆX¯Ã $∫Á‘êyéT
ñ~‘ê~‘·´dü+ø±XÊ+, ∫Á‘·ø±qHê+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' ø£|'æ Vü≤qTe÷Hé R Ä yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Óq’ Vü≤qTeT, $∫Á‘ê+
‘ê+ R $+‘·>q∑ Tqï{Ïº Ä eqyê{Ïøq£ T, Á|ü$X¯´ R Á|üy•˚ +∫, $Vü≤>¬ '’ n_ÛHê~‘ê+
R |ü≈îå£ \#˚ <Û«ä ì#˚jT· ã&ÉT #·Tqï~j·TTqT, sê»‘Ó'’ ø±+#·H'’Ó R yÓ+&çs+¡ >∑T ø£*qZ {Ïj
º T· T,
ã+>±s¡Ts¡+>∑T ø£*qZ {Ïj º T· T, bÕ<äô|'’ R eèø£eå TT\‘√, düs«¡ ‘·' eè‘ê+ R q\TeT÷\\
Äe]+|üã&ç j·TTqï{Ïºj·TT— $Vü≤¬>’' eTè>∑dü+ô|òTÆX¯Ã R |ü≈£åî\ >∑T+|ü⁄\‘√&ÉqT,
»+‘·Te⁄\ eT+<ä\‘√&ÉqT, $∫Á‘ê+ R $+‘·$+‘·>∑qTqï{Ïºj·TT, ñ
~‘ê~‘·´dü+ø±XÊ+ R ñ<äsTT+∫q dü÷s¡T´ì‘√ düe÷qeTT>∑ Á|üø±•+#·T
#·Tqï~j·TTqT n>∑T, ∫Á‘·ø±qHê+ R ∫Á‘·yTÓ qÆ {Ïº Ä eqeTTqT, <ä<sä Ù¡ R ‹\øÏ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT $+‘·>q∑ Tqï Ä eèø£yå ê{Ïøq£ T Á|üy•˚ +∫ |ü≈îå£ \
ø£\ø£\ <Ûä«ì‘√ e÷s¡TÁyÓ÷>∑T#·Tqï~j·TTqT, yÓ+&çe˝…qT, ã+>±s¡eTTe˝…qT
Á|üø±•+#·T#·Tqï eèø£eå TT\‘√ m\¢ jÓT&É\ ì+&ç j·TTqï~j·TTqT, $$<Û|ä øü >åÏ D∑ eTT\
‘√&ÉqT, »+‘·TdüeT÷Vü≤eTT\ ‘√&ÉqT, $∫Á‘·eTT>∑ ø£qã&ÉT#·Tqï~j·TTqT, ˝Ò‘·
dü÷s¡T´ì Á|üø±X¯eTTe+{Ï ø±+‹‘√ yÓ\T>∑T#·Tqï~j·TTq>∑T Ä $∫Á‘·yTÓ qÆ eqeTTqT
‹\øÏ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eè‘ê+ HêHê$<Û’Ó s¡« è¬ø'Ìå |ü⁄c˛Œ|ü>|∑ ˝üò À|ü>¬ '’ ˆ
ø√øÏ˝’… s¡“¤ è+>∑sêC…’ X¯Ã eT‘Ó]ÌÔ ï‘·´ìùw$‘êyéT ˆˆ 7
XÀ¢ˆˆ Á|üV≤ü èwüeº TqTCÒ ø±˝Ò eTè>∑|øü dåÏ eü ÷≈£î˝Ò ˆ
eT‘·ãÔ ]ΩDdü+|òTü TcºÕ+ HêHê~«»>∑D≤j·TT‘êyéT ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eè‘ê+ ` HêHê$<Û'’Ó ` eè¬ø'Ìå ` |ü⁄c˛Œ|ü>|∑ ˝üò À|ü>¬ '’ ` ø√øÏ˝'’… `
uÛèÑ +>∑sêC…'’ ` #· ` eT‘Ó'ÌÔ ` ì‘·´ìùw$‘êyéT ` Á|üV≤ü èwüeº TqTCÒ ` ø±˝Ò ` eTè>∑|øü åÏ
düe÷≈£î˝Ò ` eT‘·ãÔ ]ΩDdü+|òTü TcºÕ+ ` HêHê~«»>∑D≤j·TT‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄c˛Œ|ü>|∑ ˝üò À|ü>¬ '’ HêHê$<Û'’Ó eè¬ø'Ìå eè‘ê+, eT‘Ó'ÌÔ ø√øÏ˝'’…
uÛÑè+>∑sêC…’X¯Ã ì‘·´ìùw$‘ê+, Á|üVü≤èwüºeTqTCÒ eTè>∑|üøÏådüe÷≈£î˝Ò ø±˝Ò, eT‘·Ô
ã]ΩDdü+|òTü TcºÕ+, HêHê~«»>∑D≤j·TT‘ê+, (∫Á‘·ø±qHê+ Vü≤qTe÷Hé <ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄c˛Œ|ü>|∑ ˝üò À|ü>¬ '’ R |ü⁄wüŒuÛ]Ñ ‘·eTT\TqT, |ò\ü uÛ]Ñ ‘·eTT\TqT
n>∑T, HêHê$<Û'’Ó eè¬ø'Ìå R ãVüQ$<Ûeä TT\>∑T eèø£eå TT\#˚, eè‘ê+ R #·T≥Tºø=qã&ç
j·TTqï~j·TTqT, ø√øÏ˝'’… R ø√sTT\\#˚‘q· T, eT‘Ó'ÌÔ uÛèÑ +>∑sêC…X’ Ã¯ R eT~+∫q
>∑+&ÉT ‘·TyÓTà<ä\#˚‘q· T, ì‘·´ìùw$‘ê+ R m\¢|ü &ÉTqT ùd$+|üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT,
eTè>∑|üøÏådüe÷≈£î˝Ò R »+‘·Te⁄\‘√&ÉqT, |ü≈£åî\‘√&ÉqT ø£\ø£\˝≤&ÉT#·T+&çq{Ïº,
Á|üV≤ü èwüeº TqTCÒ ø±˝Ò R Äq+<ä|sü e¡ X¯ó˝…’ j·TTqï eTqTwüß´\T >∑\ (edü+‘·) ø±\eTT
q+<äT, eT‘·Ôã]ΩDdü+|òüTTcºÕ+ R eT~+∫q HÓeTfi¯fl≈£L‘·\‘√ ì+&çq~j·TTqT,
HêHê~«»>∑D≤j·TT‘ê+ R $$<Ûeä TT\>∑T |ü≈îå£ \ >∑T+|ü⁄\‘√ ì+&çq~j·TTqT n>∑T,
(∫Á‘·ø±qHê+ Vü≤qTe÷Hé <ä<sä Ù¡ R ∫Á‘·eqeTTqT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT p#ÓqT).
(14) ` #·‘·Ts¡›X¯düs¡Z 425
‹\ø£eTT :` ªªø±˝Òμμ R düs«¡ ø±\eTT\+<äTqT |ü⁄wüŒ|ò\ü düeTì«‘·yTÓ Æ j·TTqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |ü⁄wüŒeTT\‘√&ÉqT, |ò\ü eTT\‘√&ÉqT ì+&çq ãVüQ$<Ûeä èø£eå TT\‘√
Äe]+|üã&çjT· Tqï~j·TTqT, m\¢ø±\eTT\+<äTqT ø√øÏ\\‘√&ÉqT, eT‘·ÁÔ uÛeÑ Ts¡eTT\
‘√&ÉqT ùd$+|üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT, Äq+<äìeT>∑Tï˝…’j·TTqï eTqTE\‘√&ÉqT,
»+‘·Te⁄\‘√&ÉqT, |ü≈îå£ \‘√&ÉqT ø£\ø£\ ˝≤&ÉT#·Tqï~j·TTqT, eT~+∫q HÓeTfi¯fl
<Û«ä ì‘√ ì+&çjT· Tqï~j·TTqT, ãVüQ$<Û|ä øü >åÏ D
∑ eTT‘√ düT+<äse¡ TT>∑ qTqï~j·TTqT
n>∑T ∫Á‘·ø±qqeTTqT, Vü≤qTeT <ä]Ù+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ e÷s¡eZ ÷D√ esês√Vü‰+ sê»|ü⁄Ár eTì+~‘êyéT ˆ
düTKÁ|üdTü bÕÔHé $Vü≤>±Hé uÀ<Ûj ä ÷· e÷dü yêqs¡' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e÷s¡eZ ÷D' ` esês√Vü‰+ ` sê»|ü⁄ÁryéT ` nì+~‘ê+ `
düTKÁ|üdTü bÕÔHé ` $Vü≤>±Hé ` uÀ<Ûj ä ÷· e÷dü ` yêqs¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡' esês√Vü‰yéT, nì+~‘ê+, sê»|ü⁄Ár+ e÷s¡eZ ÷D',
düTKÁ|üdTü bÕÔHé $Vü≤>±Hé uÀ<Ûj ä ÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡' R Vü≤qTeT, esês√Vü‰+ R (|üè<∏Tä ÁXÀDÏjT· >∑T) düT+<äsê+–
j·TTqT, nì+~‘ê+ R |üPE´sê\Tq>∑T, sê»|ü⁄Ár+ R C≤qø£eTàqT, e÷s¡eZ ÷D'
R nH˚«wæ+#·T#·Tqïyê&Ó,’ düTKÁ|üdTü bÕÔHé R düTKeTT>∑ ìÁ~+#·T#·Tqï, $Vü≤>±Hé R
|ü≈îå£ \qT, uÀ<Ûj ä ÷· e÷dü R y˚T\Tø=*ô|qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üPE´sê\sTTq C≤qø£eTàqT nH˚«wæ+#·T#·T, eèø£eå TT\ô|’ <äTeTT≈£î#·T
dü+#·]+#·T#·T+&ÉT≥e\q Vü≤qTeT düTKeTT>∑ ìÁ~+#·T#·Tqï n+<ä* |ü≈îå£ \qT
y˚T˝§ÿq CÒdqæ yê&ÉjTÓ ´qT.
XÀ¢ˆˆ ñ‘·Œ‘·~“¤ ]›«»>∑D'Æ… |üø¬ Ìå kÕ‡˝≤ dü‡e÷Vü≤‘ê' ˆ
nH˚øe£ sêí $$<Ûë eTTeTT#·T' |ü⁄wüŒeèwüj º T· ' ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ‘·Œ‘·~“¤' ` ~«»>∑D'Æ… ` |üø¬ 'Ìå ` kÕ˝≤' ` düe÷Vü≤‘ê' `
nH˚øe£ sêí' ` $$<Ûë' ` eTTeTT#·T' ` |ü⁄wüŒeèwüj º T· ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ñ‘·Œ‘·~“¤' ~«»>∑D'Æ… |üø¬ 'Ìå düe÷Vü≤‘ê' kÕ˝≤' nH˚øe£ sêí'
$$<Ûë' |ü⁄wüŒeèwüjº T· ' eTTeTT#·T'.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ñ‘·Œ‘·~“¤' ~«»>∑D'Æ… R MT~øÏ m>∑Ts¡T#·Tqï{Ïº |ü≈îå£ \ düeT÷Vü≤eTT\
#˚‘·qT, |ü¬øåÌ' R (yêì) ¬sø£ÿ\#˚‘·qT, düe÷Vü≤‘ê' R ø=≥ºã&çq{Ïº, kÕ˝≤' R
eèø£eå TT\T, nH˚øe£ sêí' R |ü\T$<Ûeä TT\>∑T s¡+>∑T\T ø£*–q{Ïj º T· T, $$<Ûë' R
ãVüQ$<Ûeä TT\T>∑ qTqï{Ïj º T· T, |ü⁄wüŒeèwüj
º T· ' R |ü⁄wüŒes¡¸eTT\qT, eTTeTT#·T' R
$&ç∫q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ Vü≤qTeT#˚ y˚T˝§ÿ\Œã&çq |ü≈îå£ \T ˝Ò∫ m>∑Ts¡T#·T+&É>± yê{Ï
s¬ ø£ÿ\ ‘êøÏ&#ç ,˚ ø£<\ä Œã&çq ø=eTà\T>∑\ eèø£eå TT\T s¡+>∑T s¡+>∑T\ |ü\TØ‘·T\
|ü⁄wüŒes¡¸eTT\qT ≈£î]dæq$.
XÀ¢ˆˆ |ü⁄cÕŒeø°sí¡ X¯óÙX¯óuÛÒ Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ
nXÀø£eìø±eT<Û´˚ j·T<∏ë |ü⁄wüŒeTjÓ÷ –]' ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄cÕŒeø°s'í¡ ` X¯óX¯óuÛÒ ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ` nXÀø£
eìø±eT<Û´˚ ` j·T<∏ë ` |ü⁄wüŒeTj·T' ` –]' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄cÕŒeø°s'í¡ düHé e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé, nXÀø£eìø±eT<Û̊´
|ü⁄wüŒeTj·T' –]' j·T<∏ë X¯óX¯óuÛ.Ò
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄cÕŒeø°s'í¡ düHé R |ü⁄wüŒeTT\#˚ ì+&çqyê&Ó,’ e÷s¡T‘ê‘·à»'
Vü≤qTe÷Hé R eTs¡Tqï+<äqT&Ó’q Vü≤qTeT, nXÀø£eìø±eT<Û˚´ R nXÀø£eqeTT
q&ÉTeT, |ü⁄wüŒeTj·T' –]' j·T<∏ë R |üPe⁄\ ø=+&Ée˝…— X¯óX¯óuÛÒ R XÀ_Û˝q¢… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ eèø£eå TT\T e]¸+∫q |üPe⁄\ìïj·TTqT ‘·qô|ã’ &É>± Vü≤qTeT
Ä |ü⁄e⁄«\#˚ ø£|üŒã&ç Ä j·TXÀø£eqeTT q&ÉTeT Á|üø±•+#·T#·Tqï ˇø£ |ü⁄wüŒ
|üs«¡ ‘·eTTe˝… $sêõ˝…q¢ T.
XÀ¢ˆˆ ~X¯ dü‡sê«' Á|ü<ëÛ e+‘·+ eèø£wå +ü &É>‘∑ +· ø£|+æ ˆ
<äècºÕ« düsê«DÏ uÛ÷Ñ ‘êì edü+‘· Ç‹ y˚Tìπs ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ~X¯' ` düsê«' ` Á|ü<ëÛ e+‘·+ ` eèø£wå +ü &É>‘∑ +· ` ø£|+æ ` <äècºÕ«
` düsê«DÏ ` uÛ÷Ñ ‘êì ` edü+‘·' ` Ç‹ ` y˚Tìπs ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düsê«' ~X¯' Á|ü<ëÛ e+‘·+, eèø£wå +ü &É>‘∑ +· , ø£|+æ <äècºÕ« düsê«DÏ
uÛ÷Ñ ‘êì edü+‘·' Ç‹ y˚Tìπs.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düsê«' ~X¯' Á|ü<ëÛ e+‘·+ R nìïyÓ|’ ⁄ü \≈£îqT |üsT¡ –&ÉT#·Tqï{Ï,º
eèø£wå +ü &É>‘∑ +· R eèø£då eü T÷Vü≤eTT\ q&ÉTeT qTqï{Ï,º ø£|+æ R Vü≤qTeTqT, <äècºÕ«
(14) ` #·‘·Ts¡›X¯düs¡Z 427
R #·÷∫— düsê«DÏ uÛ÷Ñ ‘êì R düeTdüÁÔ bÕDT\TqT, edü+‘·' Ç‹ R edü+‘·T&Éì,
y˚Tìπs R uÛ≤$+∫].
‹\ø£eTT :` ªªedü+‘· Ç‹ y˚Tìπsμμ ` Ç#·Ã≥ Á|üy˚•+#·T≥≈£î me«]øÏì
nX¯ø´£ eT>∑T≥#˚ kÕøå±‘Y edü+‘·T&˚ eèø£då +ü #ês¡eTTq ≈£î∫‘·yTÓ qÆ ø£|sæ ÷¡ |üeTTqT
d”«ø£]+∫ dü+#·]+#·T #·THêï&Éì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ |ü⁄wüŒeTT\‘√ ì+&ç, eqeTTq+<äT nìïyÓ|’ ⁄ü \≈£îqT |üsT¡ –&ÉT#·T
Ä eèø£eå TT\ q&ÉTeT ø±qe#·TÃ#·Tqï Vü≤qTeTqT >±+∫, n#·Ã{Ï düeTdüÁÔ bÕDT\TqT
edü+‘·ãTT‘·Te⁄ nq>± á‘·&˚ jÓÆTj·TT+&ÉTqì uÛ≤$+#·T#·T+&ç]. [n#·Ã{Ï
#· ÷ |ü s ¡ T \≈£ î <Ó ’ y êqT≈£ L \éTT#˚ Vü ≤ qTeTô|’ $s√<Û ä u Û ≤ eeTT ˝Ò ≈ £ î +&É T ≥
dü+uÛeÑ e÷jÓTqT nì Ç#·Ã≥ ø£$ dü÷∫+#·T#·THêï&ÉT]
XÀ¢ˆˆ eèπøåuÛÑ´' |ü‹‘Ó’' |ü⁄ôwÌŒ' neø°sêí |üè<∏ä–«<ÛÓ’' ˆ
s¡sê» edüT<Ûë ‘·Á‘· Á|üeT<˚e $uÛ÷Ñ wæ‘ê ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eèπøuå ´ÑÛ ' ` |ü‹‘Ó'’ ` |ü⁄ôwŒÌ ' ` neø°sêí ` |üè<∏–ä «<Û'’Ó ` s¡sê» `
edüT<Ûë ` ‘·Á‘· ` Á|üeT<ë ` Çe ` $uÛ÷Ñ wæ‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eèπøuå ´ÑÛ ' |ü‹‘Ó'’ , |üè<∏–ä «<Û'’Ó |ü⁄ôwŒÌ ' neø°sêí ‘·Á‘· edüT<Ûë,
$uÛ÷Ñ wæ‘ê Á|üeT<ë Çe s¡sê».
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eèπøuå ´ÑÛ ' |ü‹‘Ó'’ R #Ó≥q¢ T+&ç sê*q{Ï,º |üè<∏–ä «<Û'’Ó |ü⁄ôwŒÌ ' R
y˚sT¡ y˚sT¡ $<Ûeä TT\>∑T |ü⁄e⁄«\‘√, neø°sêí R #·\ã¢ &çq{Ï,º ‘·Á‘· R Ä eqeTTq+<ä*—
edüT<Ûë R uÛÑ÷$T, $uÛÑ÷wæ‘ê Á|üeT<ë Çe R #·ø£ÿ>± n\+ø£]+#·Tø=qï
düT+<äsê+–e˝…— s¡sê» R $sêõ˝…q¢ T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ eèø£eå TT\qT+&ç sê*q{Ïº $$<Ûeä TT\>∑T |ü⁄wüŒeTT\‘√ ì+&çq
n#·Ã{Ï edüT<Ûëdü*ú #·øÿ£ >± n\+ø£]+#·Tø=qï ˇø£ düT+<äsê+–e˝… XÀ_Û\T¢#T· +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·sd¡ «æ Hê ‘˚ ‘·se¡ ' ‘·sk¡ Õ_ÛÁ|üø+£ |æ‘ê' ˆ
≈£îdüTe÷ì $∫Á‘êDÏ düdèü E' ø£|Hæ ê ‘·<ë ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·sd¡ «æ Hê ` ‘˚ ` ‘·se¡ ' ` ‘·sk¡ Õ ` n_ÛÁ|üø+£ |æ‘ê' ` ≈£îdüTe÷ì
` $∫Á‘êDÏ ` düdèü E' ` ø£|Hæ ê ` ‘·<ë ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·sd¡ «æ Hê ø£|Hæ ê ‘·sk¡ Õ n_ÛÁ|üø+£ |æ‘ê' ‘˚ ‘·se¡ ' ‘·<ë $∫Á‘êDÏ
≈£îdüTe÷ì düdèü E'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·sd¡ «æ Hê ø£|Hæ ê R y˚>e∑ +‘·T&Óq’ Vü≤qTeT#˚, ‘·sk¡ Õ R ã\eTT>±—
n_ÛÁ|üø+£ |æ‘ê' R $TøÏÿ* ø£+|æ+|ü#j ˚ T· ã&çq— ‘˚ ‘·se¡ ' R Ä eèø£eå TT\T, ‘·<ë R
Ä düeTj·TeTTq+<äT, $∫Á‘êDÏ ≈£îdüTe÷ì R s¡+>∑T s¡+>∑T\ |ü⁄e⁄«\qT, düdèü E'
R sê*Ãq$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚>∑eTT>± |üs¡T–&ÉT#·Tqï ã˝≤&ÛÉT´&Ó’q Vü≤qTeT#˚‘· ã\eTT>±
ø£+|æ‘e· TT˝…q’ {Ïº n#·Ã{Ï eèø£eå TT ˝≤düeTj·TeTTq ãVüQes¡eí TT\T >∑\ düT+<äsy¡ TÓ qÆ
≈£îdüTeTeTT\qT H˚\ô|’ ≈£î]|æ+∫q$.
XÀ¢ˆˆ ìs¡÷‘Δ |· Áü ‘·•Ksê oÙs¡|í ⁄ü wüŒ|ò˝ü ≤ Á<äTe÷' ˆ
ìøÏ|å eÔü ÅkÕÔusÑÛ D¡ ≤ <Û÷ä sêÔ Çe |üsêõ‘ê' ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìs¡÷‘Δ |· Áü ‘·•Ksê' ` os¡|í ⁄ü wüŒ|ò˝ü ≤' ` Á<äTe÷' ` ìøÏ|å eÔü ÅkÕÔusÑÛ D¡ ≤'
` <Û÷ä sêÔ' ` Çe ` |üsêõ‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ìs¡÷‘Δ |· Áü ‘·•Ksê', os¡|í ⁄ü wüŒ|ò˝ü ≤' Á<äTe÷', |üsêõ‘ê', ìøÏ|å Ôü
eÅkÕÔusÑÛ D ¡ ≤', <Û÷ä sêÔ' Çe (n<äèX¯´+‘·).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ìs¡÷‘Δ |· Áü ‘·•Ksê' R sê*b˛sTTq Ä≈£î\T ø=eTà\T >∑*–q,
os¡|í ⁄ü wüŒ|ò˝ü ≤' R sê*b˛sTTq |ü⁄e⁄«\TqT |ü+&ÉTq¢ T ø£*–q{Ï,º Á<äTe÷' R eèø£eå TT\T,
|üsêõ‘ê' R z&çb˛sTTqyê¬s,’ ìøÏ|å eÔü ÅkÕÔusÑÛ D¡ ≤' R }&ÉBdæ n|üŒ–+∫q eÅdeÔü TT\T
ø£\, <Û÷ä sêÔ' Çe R p<ä>±+Á&Ée˝…, (n<äèX¯´+‘· R ø±ìŒ+∫q$).
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ >∑eTqy˚>e∑ TT#˚ Ä≈£î\ìïj·TTqT sê*b˛sTT
|ü⁄wüŒeTT\qT b˛>=≥Tºø=qï n#·Ã{Ï eèø£eå TT\T, p<äeTTq+<äT z&ç+|ü ã&çqyê¬s’
‘·eT eÅdeÔü TT\qT ÄuÛsÑ D ¡ eTT\qT rdæy∫’Ó ì\∫j·TTqï p<ä>±+Á&Ée˝… ø±ìŒ+#·T
#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤q÷eT‘ê y˚>e∑ ‘ê ø£+|æ‘êùdÔ q>√‘·eÔ ÷' ˆ
|ü⁄wüŒ|üs|í¡ ˝üò ≤ Hê´X¯ó eTTeTT#·T' |ü⁄wüŒXÊ*q' ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤q÷eT‘ê ` y˚>∑e‘ê ` ø£+|æ‘ê' ` ‘˚ ` q>√‘·Ôe÷' `
|ü⁄wüŒ|üs|í¡ ˝üò ≤ì ` ÄX¯ó ` eTTeTT#·T' ` |ü⁄wüŒXÊ*q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` y˚>e∑ ‘ê Vü≤q÷eT‘ê ø£+|æ‘ê', |ü⁄wüŒXÊ*q' q>√‘·eÔ ÷' ÄX¯ó
(14) ` #·‘·Ts¡›X¯düs¡Z 429
|ü⁄wüŒ|üs|í¡ ˝üò ≤ì eTTeTT#·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` y˚>e∑ ‘ê Vü≤qTeT‘ê R $TøÏÿ* y˚>e∑ TT>∑\ Vü≤qTeT+‘·Tì#˚,
ø£+|æ‘ê' R ø£+|æ+|ü #˚jT· ã&çq{Ï$º j·TTqT, |ü⁄wüŒXÊ*q' R |ü⁄wüŒdü+uÛ]Ñ ‘·eTT˝…’
q{Ï$º j·TTqT n>∑T, ‘˚ q>√‘·eÔ ÷' R Ä eTVü‰eèø£eå TT\T, ÄX¯ó R oÁ|òTü eTT>±,
|ü⁄wüŒ|üs|í¡ ˝üò ≤ì R |üPe⁄\qT, |üÁ‘·eTT\qT, |ò\ü eTT\qT, eTTeTT#·T' R sê*Ãq$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ n#·Ã≥ y˚>e∑ TT>± #·]+#·T#·Tqï Vü≤qTeT#˚ Á|üø+£ |æ‘e· TT˝…q’ {Ïº
Ä eèø£eå TT\ìïj·TTqT |ü⁄wüŒeTT\qT, |üseí¡ TT\qT, |ò\ü eTT\qT, ø=ìï ø£D å eTT\˝À
H˚\ô|’ sê*Ãq$.
XÀ¢ˆˆ $Vü≤+>∑d+ü ô|Tò Æ ØΩHê ùdÔ düÿ+<Ûeä ÷Á‘êÁX¯j÷· Á<äTe÷' ˆ
ãuÛ÷Ñ e⁄ s¡>e∑ ÷ dü‡sπ « e÷s¡T‘˚ H˚e ìs¡T‘Δ ê' ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $Vü≤+>∑d+ü ô|Tò 'Æ ` V”≤Hê' ` ‘˚ ` düÿ+<Ûeä ÷Á‘êÁX¯j÷· ' ` Á<äTe÷'
` ãuÛ÷Ñ e⁄' ` n>∑e÷' ` düsπ « ` e÷s¡T‘˚q ` Çe ` ìs¡T‘Δ ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $Vü≤+>∑d+ü ô|Tò 'Æ V”≤Hê' düÿ+<Ûeä ÷Á‘êÁX¯j÷· ' ‘˚ Á<äTe÷' düsπ «
e÷s¡T‘˚q ìs¡T‘Δ ê' n>∑e÷' Çe ãuÛ÷Ñ e⁄'.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` $Vü≤+>∑d+ü ô|Tò 'Æ V”≤Hê' R |üødåÏ +ü |òTü eTT\T ˝Òq{Ïj
º T· T, düÿ+<Ûeä ÷Á‘ê
ÁX¯j÷· ' R ø=eTà\‘√ e÷Á‘·yT˚ ì\∫j·TTqï{Ïj º T· T, ‘˚ Á<äTe÷' düsπ « R Ä eèø£eå TT
\ìïj·TTqT, e÷s¡T‘˚q ìs¡T‘Δ ê' Çe R >±*#˚ sê*Ãy˚jT· ã&çq{Ï$º e˝…, n>∑e÷'
ãuÛ÷Ñ e⁄' R #˚sT¡ ≥≈£î jÓ÷>∑éTT>±ì$>± qT+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·{Ï Ä eèø£eå TT\ìïj·TT, ‘·eTô|’ ˇø£ |üøåÏ >∑÷&É ˝Ò≈î£ +&É øπ e\eTT
ø=eTà\‘√ e÷Á‘·yT˚ ì\∫j·TT+&ÉT≥#˚ ô|qT>±*#˚ &ÉT*∫ y˚jT· ã&çq #Ó≥e¢ ˝…
#˚sT¡ ≥≈£î njÓ÷>∑ýÓTqÆ $>± qT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ìs¡÷‘Δ øπ· o j·TTe‹ s¡´<∏ë eTè~‘·es¡øí ± ˆ
ìw”Œ‘·Xó¯ uÛ<Ñ +ä ‘√w”˜ qU…s’ +›¡ ‘Ó’ X¯Ã $ø£‘å ê ˆˆ 18
XÀ¢ˆˆ ‘·<ë∏ ˝≤+>∑÷\Vü≤ôdXÌÔ Ã¯ #·sD¡ ≤uÛ≤´+ #· eT]›‘ê ˆ
ãuÛ÷Ñ yêXÀø£eìø± Á|üu>ÑÛ ï∑ es¡bÕ<äbÕ ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìs¡÷Δ‘·πøo ` j·TTe‹' ` j·T<∏ë ` eTè~‘·es¡íø± ` ìw”Œ‘·
X¯óuÛ<Ñ +ä ‘√w”˜ ` qU…'’ ` <ä+‘Ó'’ ` #· ` $ø£‘å ê ˆˆ ‘·<ë∏ ` ˝≤+>∑÷\Vü≤ôd'ÌÔ ` #· `
#·sD¡ ≤uÛ≤´+ ` #· ` eT]›‘ê ` ãuÛ÷Ñ e ` nXÀø£eìø± ` Á|üu>ÑÛ ï∑ es¡bÕ<äbÕ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (s¡‹øπ [düeTj˚T) j·T<∏ë j·TTe‹' ìs¡÷‘Δ øπ· o, eTè~‘·es¡øí ±,
ìw”Œ‘·Xó¯ uÛ<Ñ +ä ‘√w”,˜ qU…'’ , <ä+‘Ó'’ #· $ø£‘å ê uÛeÑ ‹— ‘·<ë∏ (Vü≤qTeT‘ê) nXÀø£eìø±
˝≤+>∑÷\Vü≤ôd'ÌÔ #·, #·sD ¡ ≤uÛ≤´+ #· eT]›‘ê (dür) Á|üu>ÑÛ ï∑ es¡bÕ<äbÕ ãuÛ÷Ñ e.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (s¡‹øπ [düeTj˚T R s¡‹Áø°&Ü düeTj·TeTTq), j·T<∏ë R @$<Ûeä TT>±,
j·TTe‹' R ‘·sT¡ DÏ, ìs¡÷‘Δ øπ· o R #Ó<sä >¡ =≥ºã&çq øπ X¯eTT\T >∑\~j·TTqT, eTè~‘·
es¡øí ± R ‘·T&ç∫ y˚jT· ã&çq yÓT|Æ Pü ‘· >∑\~j·TTqT, ìw”Œ‘·Xó¯ uÛ<Ñ +ä ‘√w”˜ R bÕqeTT
#˚jT· ã&çq düT+<äsy¡ TÓ qÆ <ä+‘·eTT\T >∑\ ô|<äe⁄\T >∑\~j·TTqT, qU…'’ <ä+‘Ó'’ #·
$ø£‘å ê R >√fi¯fl#˚‘q· T, |ü+&É#¢ ‘˚ q· T, >±j·T|üsT¡ |üã&çq~, (uÛeÑ ‹ R n>∑TH√), ‘·<ë∏
R Ä Ø‹>±, (Vü≤qTeT‘ê R Vü≤qTeT+‘·Tì#˚), nXÀø£eìø± R Ä j·TXÀø£eqeTT,
˝≤+>∑÷\Vü≤ôdÔÌ' #· R yê\eTT#˚‘·qT, Vü≤düÔeTT\#˚‘·qT, #·s¡D≤uÛ≤´+ #· R
bÕ<äeTT\#˚‘·qT, eT]›‘ê (dür) R eT]›+|üã&çq<Ó’, Á|üuÛÑ>∑ïes¡bÕ<äbÕ R
≈£L*Ãy˚jT· ã&çq >=|üŒyÓq’ eèø£eå TT\T>∑\~, ãuÛ÷Ñ e R nsTTq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä j·TXÀø£eqeTTqT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘·q ‘√ø£‘√&ÉqT, Vü≤düeÔ TT\
‘√&ÉqT, bÕ<äeTT\‘√&ÉqT, $TøÏÿ*>± |”&ç+∫ $&ÉT#·T≥#˚, Ä j·TXÀø£eìø£,
s¡‹Áø°&jÉ T· +<äT Ä*+>∑Hê~ø£è‘·éTT\#˚ »&É eTT&ç M&ç, #Ó<]ä q øπ X¯eTT\T>∑\<Ó,’
ˇ&É*j·T+<ä* yÓT|Æ Pü ‘· sê*q<Ó,’ Ädüø‘ÔÏ √ bÕqeTT #˚jT· ã&çq n<Ûsä e¡ TT>∑\<Ó,’
>√fi¯fl#˚‘q· T, <ä+‘·eTT\#˚‘q· T ø£‘å e· TT\qT bı+~j·TTqï ‘·sT¡ DÏe˝… >±qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ eTVü‰\‘êHê+ <ëe÷ì e´<Ûeä T‘·sÔ k¡ Õ ø£|'æ ˆ
j·T<∏ë ÁbÕeèwæ $+<Û´ä dü´ y˚T|òTü C≤˝≤ì e÷s¡T‘·' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTVü‰\‘êHê+ ` <ëe÷ì ` e´<Ûeä T‘Y ` ‘·sk¡ Õ ` ø£|'æ ` j·T<∏ë
` ÁbÕeèwæ ` $+<Û´ä dü´ ` y˚T|òTü C≤˝≤ì ` e÷s¡T‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÁbÕeèwæ e÷s¡T‘·' j·T<∏ë $+<Û´ä dü´ y˚T|òTü C≤˝≤ì (e´<Ûeä T‘Y)
‘·<ë∏ ø£|'æ , ‘·sk¡ Õ eTVü‰\‘êHê+ <ëe÷ì e´<Ûeä T‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÁbÕeèwæ R esê¸ø±\eTTq, e÷s¡T‘·' R yêj·TTe⁄, j·T<∏ë R
@Ø‹>±, $+<Û´ä dü´ y˚T|òTü C≤˝≤ì R $+<Û´ä |üs«¡ ‘·eTTô|>’ \∑ eTãT“\ >∑T+|ü⁄\qT,
(e´<Ûeä T‘Y R #Ó<sä >¡ =f…Hº √), ‘·<ë∏ R Ä Ø‹>±, ø£|'æ R Vü≤qTeT, eTVü‰\‘êHê+
<ëe÷ì R ô|<ä› ô|<ä› r>∑\düeT÷Vü≤eTT\qT, ‘·sk¡ Õ R ã\eTT‘√, e´<Ûeä T‘Y R
∫$Tày˚ôdqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` esê¸ø±\eTTq+<äT yêj·TTe⁄ $+<Ûä´|üs¡«‘·eTTô|’ #˚]q y˚T|òüT
(14) ` #·‘·Ts¡›X¯düs¡Z 431
düeTT<ëj·TeTT\ HÓ≥T¢ <ä÷s¡eTT>∑ ∫$Tày˚jT· TH√ nfÒ¢ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT nXÀø£eqeTT
q+<ä* ô|<ä› ô|<ä› |üP\r>∑\T eTTqï>∑T yêìì ã\eTT>∑ ∫$Tà <ä÷s¡eTT>∑
#Ó<sä >¡ =f…qº T.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·Á‘· eTDÏu÷ÑÛ MT X¯Ã sê»r X¯Ã eTH√s¡e÷' ˆ
‘·<ë∏ ø±+#·quÛ÷Ñ MT X¯Ã <ä<sä Ù¡ $#·s¡ qÿ|æ' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·Á‘· ` eTDÏu÷ÑÛ MT' ` #· ` sê»r' ` #· ` eTH√s¡e÷' `
‘·<ë∏ ` ø±+#·quÛ÷Ñ MT' ` #· ` <ä<sä Ù¡ ` $#·sH¡ é ` ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ` ø£|'æ ‘·Á‘· $#·sH¡ ,é eTDÏu÷ÑÛ MT' #·, sê»r' (uÛ÷Ñ MT'
#·) ‘·<ë∏ , eTH√s¡e÷' ø±+#·quÛ÷Ñ MT' #· <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, ‘·Á‘· $#·sH¡ é R Ä j·TXÀø£eqeTTq+<äT
dü+#·]+#·T#·T, eTDÏu÷ÑÛ MT' #· R s¡‘ï· dü–ú ‘·eTT˝…q’ H˚\\qT, sê»r' (uÛ÷Ñ MT') #·
R s¡»‘·ì]à‘·u÷ÑÛ eTT\qT, ‘·<ë∏ R Ä Ø‹>∑H,˚ ø±+#·quÛ÷Ñ MT' #· R dü«s¡ìí ]à‘·eT>∑T
uÛ÷Ñ eTT\qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Vü≤qTeT+‘·T &É#·Ã≥ ‹s¡T>±&ÉT#·T Ä j·TXÀø£eqeTTq+<äT
eTH√Vü≤s¡eTT˝…q’ {Ïº s¡‘ï· eTj·TeTT˝…q’ uÛ÷Ñ eTT\qT, s¡»‘·eTj·TyÓTqÆ uÛ÷Ñ eTT\qT,
düTes¡eí Tj·TuÛ÷Ñ eTT\qT <ä]Ù+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ yê|” X¯Ã $$<Ûëø±sê' |üPsêí' |üse¡ Tyê]D≤ ˆ
eTVü‰s¬ ΩÌ s¡àDÏk˛bÕHÓ'’ ñ|ü|Hü êï dü‘Ô d· ‘Ôü '· ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yê|”' ` #· ` $$<Ûëø±sê' ` |üPsêí' ` |üse¡ Tyê]D≤ ` eTVü‰s¬ Ω'Ì
` eTDÏk˛bÕHÓ'’ ` ñ|ü|Hü êï' ` ‘·‘'· ` ‘·‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $$<Ûëø±sê', |üs¡eTyê]D≤ |üPsêí', ‘·‘·' ‘·‘·', eTVü‰¬sΩÌ'
eTDÏk˛bÕHÓ'’ ñ|ü|Hü êï', yê|”' #· <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $$<Ûëø±sê' R |ü\T$<Ûeä TT\>∑T Äø£è‘·T\T >∑*–q$j·TTqT,
|üse¡ Tyê]D≤ |üPsêí' R ÁX‚we˜ü TT˝…q’ »\eTT\‘√ ì+&çq$j·TTqT, ‘·‘'· ‘·‘'· R
n#·Ã≥#·Ã≥, eTVü‰¬sΩÌ' eTDÏk˛bÕHÓ’' R neT÷\éTT˝…’q{Ïº s¡‘·ïeTj·TeTT˝…’q
k˛bÕqeTT\‘√, ñ|ü|Hü êï' R ≈£L&çq$j·TTq>∑T, (yê|”' R ~>∑T&ÉT u≤e⁄\qT,
<ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT n#·Ã≥ |ü\T$<ÛäeTT\>∑T Äø£è‘·T\T >∑*– ÁX‚wü˜yÓTÆq
»\eTT\‘√ ì+&ç s¡‘ï· eTj·TeTT˝…q’ k˛bÕqeTT\‘√ XÀ_Û\T¢#T· qï ~>∑T&ÉT u≤e⁄\qT
n#·Ã≥#·Ã≥ #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eTTø±ÔÁ|üyêfi¯døæ ‘£ ê' kÕŒ¤{øÏ ±+‘·s≈¡ î£ {Ïeº ÷' ˆ
ø±+#·H’Ó düsÔ T¡ _Û •ÃÅ‘’Ó d”sÔ C¡ ’… s¡T|üXÀ_Û‘ê' ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTTø±ÔÁ|üyêfi¯døæ ‘£ ê' ` kÕŒ¤{øÏ ±+‘·s≈¡ î£ {Ïeº ÷' ` ø±+#·H'’Ó ` ‘·sT¡ _Û'
` ∫Å‘'’Ó ` rs¡C'’… ` ñ|üXÀ_Û‘ê' ˆˆ
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eTTø±ÔÁ|üyêfi¯døæ ‘£ ê' R eTT‘·éTT\jÓTTø£ÿj·TT |ü>&∑ eÉ TT\jÓTTø£ÿj·TT
bı&çj˚T ÇdüTø£>± >∑\$j·TTqT, kÕŒ¤{Ïø±+‘·s¡≈£î{Ïºe÷' R düŒ¤{Ïø£eTDÏeTj·TeTT
˝…q’ ‹HÓï\T >∑\$j·TTqT, ∫Å‘'’Ó R s¡+>∑T s¡+>∑T\T>∑\, rs¡C'’… R rs¡eTTq yÓTT\∫q,
ø±+#·H'’Ó ‘·sT¡ _Û' R ã+>±s¡T eèø£eå TT\‘√, ñ|üXÀ_Û‘ê' R $sêõ\T¢#T· qï{Ï$º j·TTq>∑T,
(yê|”' R ~>∑T&ÉTu≤e⁄\qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT n#·Ã≥ n+<äyTÓ qÆ ~>∑T&ÉTu≤e⁄\qT p#ÓqT. Ä ~>∑T&ÉT
u≤e⁄\ø£&ÉqTqï ÇdüTø£‹|üŒ\T eTT‘·éTT\jÓTTø£ÿj·TT, |ü>∑&ÉeTT\jÓTTø£ÿj·TT
#·÷s¡eí TT\‘√ ì]à+|üã&çq$. n#·Ã{Ï ‹HÓï\T düŒ{¤ øÏ e£ TDÏeTj·TeTT\T— Ä u≤e⁄\≈£î
#·T≥TºqT rs¡eTT\ô|’ s¡+>∑Ts¡+>∑T\ ã+>∑s¡Teèø£åeTT\T mìïjÓ÷ #·÷#·T≥≈£î
s¡eTD°jT· eTT˝…’ ˇ|ü#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ |ò⁄ü \¢|<ü √à‘·Œ\eHê X¯ÃÁø£yêø√|ü≈L£ õ‘ê' ˆ
q‘·÷´Vü≤s¡T‘·d+ü |òTü TcºÕ Vü≤+dükÕs¡dHü ê~‘ê' ˆˆ 24
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` |ò⁄ü \|¢ <ü √à‘·Œ\eHê' ` #·Áø£yêø√|ü≈L£ õ‘ê' ` q‘·÷´Vü≤s¡T‘· dü+|òTü TcºÕ'
` Vü≤+dükÕs¡dHü ê~‘ê' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ò⁄ü \¢|<ü √à‘·Œ\eHê' R $ø£d+æ ∫q ø£eT\eTT\jÓTTø£ÿj·TT ø£\Te\
jÓTTø£ÿj·TTqT düeT÷Vü≤eTT\T >∑\$j·TTqT, #·Áø£yêø√|ü≈L£ õ‘ê' R »ø£ÿe |æ≥\º #˚
<Û«ä ì+|ü CÒjT· ã&çq$j·TTqT, q‘·÷´Vü≤s¡T‘·d+ü |òTü TcºÕ' R yêqø√sTT\\ ≈£L‘·\#˚
<Û«ä ì+|ü #˚jT· ã&çq$j·TTqT, Vü≤+dü kÕs¡dü Hê~‘ê' R Vü≤+dü\#˚‘q· T, u…>T∑ sZ T¡
|ü≈îå£ \#˚‘q· T <Û«ä ì+|ü #˚jT· ã&çq$j·TTq>∑T (yê|”' <ä<sä Ù¡ R ~>∑T&ÉT u≤e⁄\qT
#·÷#ÓqT).
(14) ` #·‘·Ts¡›X¯düs¡Z 433
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Vü≤qTeT p∫q ~>∑T&ÉTu≤e⁄\ ì+&É #·øÿ£ >± $ø£d+æ ∫j·TTqï
‘êeTs¡|ü⁄e⁄«\TqT, ø£\Te\TqT >±qe#·TÃ#·T+&ÓqT. Ä q&Éu≤$j·T+<äT »ø£ÿe
|æ≥\º T, yêqø√sTT\\T, Vü≤+dü\T, u…>T∑ sZ T¡ |æ≥\º T, ÁXÊeéTT>∑ ≈£Lj·TT#·T+&É yêì
ø√˝≤Vü≤\<Û«ä ì ø£sùí¡ |j·TeTT>± qT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ BsêÈ_Û ÅsT¡ e› Tj·TTø±Ô_Û dü‡]~“¤ X¯Ã düeT+‘·‘'· ˆ
neTè‘√|üeT‘√j·÷_Û •Ùyê_Û s¡T|üd+ü düÿ è‘ê' ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` BsêÈ_'Û ` Á<äTeTj·TTø±Ô_'Û ` dü]~“¤' ` #· ` düeT+‘·‘'· `
neTè‘√|üeT‘√j·÷_Û' ` •yê_Û' ` ñ|üd+ü düÿ è‘ê' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` BsêÈ_'Û R bı&Éyq’Ó {Ï$º j·TTqT, Á<äTeTj·TTø±Ô_'Û R eèø£eå TT\‘√
≈£L&çj·TTqï{Ïºj·TT, neTè‘√|üeT‘√j·÷_Û' R neTè‘·‘·T\éT>∑T »\eTT\‘√
≈£L&çq$j·TTqT, •yê_Û' R eT+>∑fi¯ø£s¡eTT˝…’q{Ïº$j·TTq>∑T, dü]~“¤' R qB
Á|üyêVü≤eTT\#˚, düeT+‘·‘'· R q\TyÓ|’ ⁄ü \qT, ñ|üd+ü düÿ è‘ê' R n\+ø£]+|üã&ç
j·TTqï$j·TT q>∑T, (yê|”' <ä<sä Ù¡ R ~>∑T&ÉTu≤e⁄\qT #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` bı&Éyq’Ó #Ó≥T¢ rs¡eTTq+<äT >∑*–, neTè‘·‘T· \ýÓTqÆ |ü]X¯ó<äΔ
»\eTT\‘√ ì+&çq qBÁ|üyêVü≤eTT\#˚ Ä q&Éu≤e⁄\T q\TyÓ|’ ⁄ü \qT #·T≥Tºø=qã&ç
j·TT+&ç $TøÏÿ* Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ \‘êX¯‘’Ó s¡e‘·‘ê' dü+‘êq≈£îdüTe÷eè‘ê' ˆ
HêHê>∑T˝≤àeè‘·|Tüò Hê' ø£sM¡ s¡øè£ ‘ê+‘·sê' ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` \‘êX¯‘'’Ó ` ne‘·‘ê' ` dü+‘êq≈£îdüTe÷eè‘ê' ` HêHê>∑T˝≤à
eè‘·|Tüò Hê' ` ø£sM¡ s¡øè£ ‘ê+‘·sê' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \‘êX¯‘Ó’' ne‘·‘ê' R e+<ä\ø=\~ r>∑\‘√ yê´|æ+∫
j·TTqï$j·TTqT, dü+‘êq≈£îdüTe÷eè‘ê' R ø£\Œeèø£åeTT\ |ü⁄wüŒeTT\‘√
ì+&çq$j·TTqT, HêHê>∑T˝≤àeè‘·|Tüò Hê' R ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ bı<ä\#˚ <ä≥eº TT>∑
Hêe]+|üã&ç j·TTqï$j·TTqT, ø£sM¡ s¡øè£ ‘ê+‘·sê' R >∑Hï˚ s¡T eèø£eå TT\‘√ ì+&çq
eT<Û´ä uÛ≤>∑eTT\T >∑\$j·TTq>∑T (yê|”' <ä<sä Ù¡ R ~>∑T&ÉT u≤e⁄\qT #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä B]Èø\£ T $$<Ûeä TT˝…q’ |ü⁄wüŒ\‘·\‘√&ÉqT, ø£\Œeèø£eå TT\‘√&ÉqT,
Äe]+|üã&çjT· Tqï$. düT+<äsy¡ TÓ qÆ |ü\T $<Ûeä TT˝…q’ bı<ä\‘√&ÉqT, q&ÉTeT q&ÉTeT
>∑Hï˚ s¡T eTTqï>∑T eèø£eå TT\‘√&ÉqT ì+&çjT· T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√-+ãT<Ûsä d¡ +ü ø±X¯+ Á|üeè<ä•Δ Ks¡+ –]yéT ˆ
$∫Á‘·≈L£ ≥+ ≈£Lf…Æ X¯Ã düs«¡ ‘·' |ü]yê]‘·yTé ˆˆ 27
XÀ¢ˆˆ •˝≤>∑èôV≤’ s¡e‘·‘+· HêHêeè¬øÌå dü‡e÷eè‘·yTé ˆ
<ä<sä Ù¡ Vü≤]XÊs¡÷˝› À s¡eT´+ »>∑‹ |üs«¡ ‘·yTé ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` n+ãT<Ûäs¡dü+ø±X¯+ ` Á|üeè<äΔ•Ks¡+ ` –]yéT `
$∫Á‘·≈L£ ≥+ ` ≈£Lf…'Æ ` #· ` düs«¡ ‘·' ` |ü]yê]‘·yTé , •˝≤>∑èôV≤’ ' ` ne‘·‘+· `
HêHêeè¬ø'Ìå ` düe÷eè‘·yTé ` <ä<sä Ù¡ ` Vü≤]XÊs¡÷\› ' ` s¡eT´+ ` »>∑‹ `
|üs«¡ ‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' Vü≤]XÊs¡÷›\' n+ãT<Ûäs¡dü+ø±X¯+, Á|üeè<äΔ•Ks¡+,
$∫Á‘·≈£L≥+, düs¡«‘·' ≈£Lf…Æ' |ü]yê]‘·+, •˝≤>∑èôV’≤' ne‘·‘·+, HêHêeè¬øåÌ'
düe÷eè‘·+, »>∑‹ s¡eT´+ |üs«¡ ‘·+ –]+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, Vü≤]XÊs¡÷›\' R yêqs¡ÁX‚wü̃ß&Ó’q Vü≤qTeT,
n+ãT<Ûsä d¡ +ü ø±X¯+ R y˚T|òTü düìïuÛyÑ TÓ qÆ ~j·TTqT, Á|üeè<ä•Δ Ks¡+ R ô|]–j·TTqï
•Ks¡eTT\T >∑\~j·TTqT, $∫Á‘·≈L£ ≥+ R ∫Á‘·eTT˝…q’ X¯è+>∑eTT\T >∑\~j·TTqT,
düs¡«‘·' ≈£Lf…Æ' |ü]yê]‘·+ R nìïyÓ’|ü⁄\qT ∫qï∫qï •Ks¡eTT\‘√ #·T≥ºã&ç
j·TTqï~j·TTqT, •˝≤>∑èôV≤’ ' ne‘·‘+· R •˝≤eT+~s¡eTT\‘√ ≈£L&çjT· Tqï~j·TTqT,
HêHêeè¬øåÌ' düe÷eè‘·+ R ãVüQ$<ÛäeTT\>∑T eèø£åeTT\#˚ Äe]+|üã&ç
j·TTqï~j·TTqT, »>∑‹ R uÛ÷Ñ $Tj·T+<Ó˝&¢… ,É s¡eT´+ R düT+<äsy¡ TÓ qÆ , |üs«¡ ‘·+ R
|üs«¡ ‘·yTÓ qÆ {Ï~º j·TTq>∑T, –]+ R Áø°&Ü|üs«¡ ‘·eTTqT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
sêe÷qTJj·TeTT :` ª»>∑‹|üs¡«‘·+μ ˝Òø£ »>∑r|üs¡«‘·eTT nq>± eTqTï
n~Ûøe£ TT>±>∑\ ø=+&ÉjT· ì ns¡eú TT. ˝Òø£ »>∑‹|üs«¡ ‘·eTqT ù|s¡T>∑\ ø=+&É j·Tì
j·Ts¡eú TT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` eTèDàj·T|üs«¡ ‘·eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ Vü≤qTeT y˚T|òüTeTTe˝… ñqï‘·yÓTÆq~j·TTqT, bı&ÉyÓ’q
•Ks¡eTT\T >∑\~j·TTqT, $∫Á‘·eTT˝…’ #·T≥TºqT>∑\ X¯è+>∑eTT\‘√ yÓ\j·TT
(14) ` #·‘·Ts¡›X¯düs¡Z 435
#·Tqï~j·TTqT, •˝≤>∑èVü≤eTT\‘√ ì+&çq~j·TTqT, ãVüQ$<Ûeä TT\>∑T eèø£eå TT\‘√
ì+&çq~j·TTqT, uÛ÷Ñ $Tô|’ $TøÏÿ* düT+<äsy¡ TÓ Æ j·TTqï~j·TTqT n>∑T ˇø±H=ø£ Áø°&Ü
|üs«¡ ‘·eTTqT Ä j·TXÀø£eqeTTq >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ <ä<sä Ù¡ #· q>± ‘·kÔ Õà qïB+ ì|ü‹‘ê+ ø£|'æ ˆ
n+ø± ~e düeTT‘·Œ‘·´ Á|æjT· dü´ |ü‹‘ê+ Á|æj÷· yéT ˆˆ 29
XÀ¢ˆˆ »˝Ò ì|ü‹‘êÅ>¬ ’ X¯Ã bÕ<äô|’ s¡T|üXÀ_Û‘ê+ ˆ
yês¡é÷D≤ $Te Á≈£î<ëΔ+ Á|üeT<ë+ Á|æjT· ã+<ÛTä _Û' ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <ä<sä Ù¡ ` #· ` q>±‘Y ` ‘·kÕà‘Y ` qB+ ` ì|ü‹‘ê+ ` ø£|'æ `
n+ø±‘Y ` Çe ` düeTT‘·Œ‘·´ ` Á|æjT· dü´ ` |ü‹‘ê+ ` Á|æj÷· yéT ˆˆ »˝Ò `
ì|ü‹‘êÅ>¬ '’ ` #· ` bÕ<äô|'’ ` ñ|üXÀ_Û‘ê+ ` yês¡é÷D≤yéT ` Çe ` Á≈£î<ëΔ+ `
Á|üeT<ë+ ` Á|æjT· ã+<ÛTä _Û' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') ø£|'æ Á|æjT· dü´ n+ø±‘Y düeTT‘·Œ‘·´ |ü‹‘êyéT Çe #·,
Á|æjT· ã+<ÛTä _Û' yês¡é÷D≤+ Á≈£î<ëΔ+ Á|æj÷· + Á|üeT<ëyéT Çe #· dæ‘ú ê+, ‘·kÕà‘Y
q>±‘Y ì|ü‹‘ê+, »˝Ò ì|ü‹‘êÅ>¬ '’ bÕ<äô|'’ ñ|üXÀ_Û‘ê+ #· qB+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü') ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, Á|æjT· dü´ R e\¢uTÑÛ ìjÓTTø£ÿ, n+ø±‘Y
R ˇ&çqT+&ç, düeTT‘·Œ‘·´ R ãj·T≥≈£îyÓ&*É , |ü‹‘êyéT Çe #· R bÕ]b˛e⁄#·Tqï
<ëìe˝…qT, Á|æj·Tã+<ÛäT_Û' R Á|æj·TTìjÓTTø£ÿ ˝Òø£ Ä|ü⁄Ô˝…’q ã+<ÛäTe⁄\#˚,
yês¡é÷D≤+ R n&É–¶ +|üã&ÉT#·Tqï{Ïj º T· TqT, Á≈£î<ëΔ+ R n*–j·TTqï~j·TTq>∑T,
Á|æj÷· + Á|üeT<ë $Te #· (dæ‘ú ê+ R Á|æjT· Tsê˝…q’ Ç˝≤¢*e˝…qT, ñqï{Ï)º , ‘·kÕà‘Y
q>±‘Y R Ä |üs«¡ ‘·eTTqT+&ç, ì|ü‹‘ê+ R ÁøÏ+~øÏ |ü&TÉ #·Tqï~j·TTqT, »˝Ò R
˙{ÏjT· +<äT, ì|ü‹‘êÅ>¬ '’ R yê*j·TTqï ø=q\T >∑*qZ {Ï,º bÕ<äô|'’ R eèø£eå TT\#˚,
ñ|üXÀ_Û‘ê+ R Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ï~º j·TTq>∑T, qB+ R q~ì— <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä |üs«¡ ‘·eTT MT<äqT+&ç ˇø±H=ø£ q~ H˚\MT~øÏ e∫Ã |ü&TÉ #·T+&ÓqT.
Ä <äèX¯éTT Á|æjT· Tì ˇ&çqT+&ç n\Tø£‘√ ˝Ò∫ áe\≈£î |üsT¡ yÓ‹eÔ #·TÃ#·Tqï ˇø£
uÛ≤$Tìì ‘·\|æ+#·T#·T+&ÓqT. eTi\ Ä ø=+&Éyê>∑T H˚\ô|’ Á|üeVæ≤+#·T#·T+&É>±
>∑≥Tºô|q’ Tqï #Ó≥¢ ø=eTà\T Ä ˙{Ï˝ÀìøÏ Áyê*, <ëì y˚>e∑ TT q&É–¶ +#·T#·T+&ÓqT.
Ç|ü&Ü <äèX¯éTT n≥T¢ n*– Ç+{ÏqT+&ç yÓ&É*b˛e⁄#·Tqï Ä »esê*ì
ÄyÓTj·TqT+>∑T #·T≥ºeTT\T #˚‘T· \‘√ |ü{ºÏ Ä|ü⁄#·Tqï≥T¢+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ |ü⁄q sêeè‘·‘Ô √j·÷+ #· <ä<sä Ù¡ dü eTVü‰ø£|'æ ˆ
Á|üdHü êï $Te ø±+‘·d´ü ø±+‘ê+ |ü⁄q s¡T|üd‘úæ êyéT ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄q' ` Äeè‘·‘Ô √j·÷+ ` #· ` <ä<sä Ù¡ ` dü' ` eTVü‰ø£|'æ `
Á|üdHü êïyéT ` Çe ` ø±+‘·d´ü ` ø±+‘ê+ ` |ü⁄q' ` ñ|üd‘úæ êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±+‘·dü´ Á|üdüHêï+, |ü⁄q' ñ|üdæú‘ê+ ø±+‘êyéT Çe
(<äèX¯é÷Hê+) |ü⁄q' Äeè‘·‘Ô √j·÷+ (‘ê+ qB+) dü' eTVü‰ø£|'æ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±+‘·d´ü Á|üdHü êï+ R Á|æjT· TìøÏ Á|üdqü Tïsê˝…,’ |ü⁄q' ñ|üd‘úæ ê+
R ‹]– #˚sT¡ ø=qï{Ï,º ø±+‘êyéT Çe R ø±+‘·e˝…, <äèX¯é÷Hê+ R ø±qe#·TÃ#·Tqï,
|ü⁄q' Äeè‘·‘Ô √j·÷+ R ‹]– eTs¡* e#·TÃ#·Tqï ˙s¡T>∑\, (‘ê+ qB+ R Ä
q~ì), dü' eTVü‰ø£|'æ R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, <ä<sä Ù¡ R ø±+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä ôd\j˚T{ÏøÏ ø=ìï ã+&É\TqT #Ó≥T¢qT n&ÉTe¶ #·TÃ≥#˚ ø=+‘·
<ä÷s¡eTTq Ä »\eTT yÓqTø£≈î£ eTs¡* Á|üeVæ≤+#·T#·T+&ÓqT. Ä <äèX¯éTT Á|æjT· Tìô|’
n\Tø£B] ø£\ø£<]˚ q Ä ø±+‘· ‹]– Ç+{ÏøÏ e#·TÃ#·Tqï≥T¢ ø±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕ´<ä÷sê ‘·‡ |ü~àH√´ HêHê~«»>∑D≤j·TT‘ê' ˆ
<ä<sä Ù¡ Vü≤]XÊs¡÷˝› À Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` n<ä÷sê‘Y ` dü' ` |ü~àq´' ` HêHê~«»>∑D≤j·TT‘ê' `
<ä<sä Ù¡ ` Vü≤]XÊs¡÷\› ' ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]XÊs¡÷\› ' (dü') e÷s¡T‘ê‘·à»', Vü≤qTe÷Hé, ‘·d´ü n<ä÷sê‘Y
HêHê~«»>∑D≤j·TT‘ê' |ü~àq´' <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]XÊs¡÷\› ' R yêqs¡ ÁX‚wßü &˜ >É T∑ , e÷s¡T‘ê‘·à»' dü' Vü≤qTe÷Hé
R yêj·TTq+<äqT&Óq’ j·÷ Vü≤qTeT, ‘·d´ü n<ä÷sê‘Y R Ä –]øÏ düMT|üeTTq,
HêHê~«»>∑D≤j·TT‘ê' R ô|≈£îÿ |üødåÏ +ü |òTü eTT\‘√ ≈£L&çq, |ü~àq´' R ‘êeTs¡
ø=\≈£î\qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&Ü |üs¡«‘·düMT|üeTTq $$<ÛäeTT\>∑T »\|ü≈£åî\
düeT÷Vü≤eTT\‘√ ì+&çjT· Tqï ‘êeTs¡ø=\≈£î\qT p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ø£èÁ‹e÷+ B]Èø±+ #ê|æ |üPsêí+ o‘˚q yê]D≤ ˆ
eTDÏÁ|ües¡k˛bÕHê+ eTTø±Ôdøæ ‘£ X· À_Û‘êyéT ˆˆ 33
(14) ` #·‘·Ts¡›X¯düs¡Z 437
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£èÁ‹e÷+ ` B]Èø±+ ` #· ` n|æ ` |üPsêí+ ` o‘˚q ` yê]D≤
` eTDÏÁ|ües¡k˛bÕHê+ ` eTTø±Ôdøæ ‘£ X· À_Û‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` o‘˚q yê]D≤ |üPsêí+, eTDÏÁ|ües¡k˛bÕHê+, eTTø±Ôdæø£‘·
XÀ_Û‘ê+, ø£èÁ‹e÷+, B]Èø±+ #· n|æ (Vü≤qTe÷Hé <ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` o‘˚q yê]D≤ R #·\ì¢ »\eTT‘√, |üPsêí+ R ì+&çq~j·TTqT,
eTDÏÁ|ües¡k˛bÕHê+ R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ s¡‘ï· eTT\‘√ ì]à+|üã&çq yÓT≥T¢ >∑\~j·TTqT,
eTTø±Ôdøæ ‘£ X· À_Û‘ê+ R eTT‘·éTT\ ÇdüTø£‘√ yÓTij·TT#·Tqï~j·TTqT n>∑T, ø£èÁ‹e÷+
B]Èø±+ #· n|æ R ì]à+#·Tø=qï ~>∑T&ÉT u≤$ì≈£L&É (Vü≤qTe÷Hé <ä<äs¡Ù R
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·Ã≥H˚ Vü≤qTeT #·\ì¢ ˙{Ï‘√ ì+&ç, s¡‘ï· eTj·Tk˛bÕqeTT\T
>∑*–, eTT‘ê´\ ÇdüTø£‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ïº ˇø±H=ø£ Áø°&Üdüs¡düT‡qT ≈£L&É
p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ $$<Û’Ó s¡à è>∑d+ü ô|Tò XÆ Ã¯ $∫Á‘ê+ ∫Á‘·ø±qHêyéT ˆ
ÁbÕkÕ<Ó’ düT‡eTVü≤~“¤ X¯Ã ì]à‘Ó’ ]«X¯«ø£sà¡ D≤ ˆ
ø±qHÓ'’ ø£èÁ‹yÓTÆ XÊÃ|æ düs«¡ ‘· dü‡eT\+ø£è‘êyéT ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $$<Û'’Ó ` eTè>∑d+ü ô|Tò 'Æ ` #· ` $∫Á‘ê+ ` ∫Á‘·ø±qHêyéT `
ÁbÕkÕ<Ó'’ ` düTeTVü≤~“¤' ` #· ` ì]à‘Ó'’ ` $X¯«ø£sà¡ D≤ ` ø±qHÓ'’ ` ø£èÁ‹yÓT'Æ ` #·
` n|æ ` düs«¡ ‘·' ` düeT\+ø£è‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $X¯«ø£sà¡ D≤ ì]à‘Ó'’ , düTeTVü≤~“¤' ÁbÕkÕ<Ó'’ , $$<Û'’Ó eTè>∑d+ü ô|Tò 'Æ
#·, ø£èÁ‹yÓTÆ' ø±qHÓ’' #· n|æ düs¡«‘·' düeT\+ø£è‘ê+, $∫Á‘ê+ ∫Á‘·ø±qHê+
<ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $X¯«ø£sà¡ D≤ ì]à‘Ó'’ R $X¯«ø£sà¡ #˚ ì]à+|üã&çq{Ï,º düTeTVü≤~“¤'
ÁbÕkÕ<Ó'’ R $TøÏÿ* >=|üŒyÓq’ kÂ<Ûeä TT\‘√&ÉqT, $$<Û'’Ó eTè>∑d+ü ô|Tò 'Æ #· R ãVüQ
$<Ûeä TT\>∑T »+‘·TdüeT÷Vü≤eTT\‘√&ÉqT, ø£èÁ‹yÓT'Æ ø±qHÓ'’ #· n|æ R ì]à+#·Tø=qï
Áø°&Üs¡DéTT\‘√&ÉqT >∑÷&É, düs«¡ ‘·' düeT\+ø£è‘êyéT R n+‘·≥qT n\+ø£]+|ü
ã&çjT· Tqï~j·TTqT, $∫Á‘ê+ R düT+<äsy¡ TÓ qÆ {Ï~º j·TTqT, ∫Á‘·ø±qHê+ R ∫Á‘·yTÓ qÆ
ø±qqeTT\‘√ ≈£L&çq~j·TTq>∑T, (B]Èø±+ R ~>∑T&ÉT u≤$ì, Vü≤qTe÷Hé <ä<sä Ù¡
R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #·÷#ÓqT.)
‘ê‘·Œs¡éTT :` $X¯«ø£sà¡ #˚ ì]à+|üã&çq >=|üŒ >=|üŒ kÂ<Ûeä TT\#˚ #·T≥Tºø=qã&ç
j·TTqï~j·TTqT, ãVüQ$<Ûä»+‘·Tdü+|òüTeTT\‘√ ì+&ç ∫Á‘·yÓTÆq ø±qqeTT\‘√
≈£L&çq~j·TTqT Hê\TZy|’Ó ⁄ü \qTqï ô|≈£îÿ Áø°&Üs¡DéTT\‘√ düT+<äse¡ TT>∑ Á|üø±•+#·T
#·Tqï~j·TTq>∑T Áø°&Üdüsd¡ Tü ‡qT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ j˚T øπ ∫ ‘êŒ<äbÕ düÁÔ ‘· |ü⁄c˛Œ|ü>|∑ ˝üò À|ü>±' ˆ
dü#Ã· Á¤ ‘ê dü‡$‘·Øø› ± dü‡sπ « kÂes¡yí ~˚ ø±' ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j˚T ` øπ ` ∫‘Y ` bÕ<äbÕ' ` ‘·Á‘· ` |ü⁄c˛Œ|ü>|∑ ˝üò À|ü>±' `
dü#Ã· Á¤ ‘ê' ` dü$‘·Øø› ±' ` düsπ « ` kÂes¡yí ~˚ ø±'.
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· |ü⁄c˛Œ|ü>|∑ ˝üò À|ü>±', j˚T øπ ∫‘Y bÕ<äbÕ' (es¡+Ô ‘˚) ‘˚
düsπ «, dü#Ã· Á¤ ‘ê' dü$‘·Øø› ±', kÂes¡yí ~˚ ø±' #· (ÄdüH)é .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R n#·Ã≥, |ü⁄c˛Œ|ü>|∑ ˝üò À|ü>±' R |ü⁄wüŒuÛ]Ñ ‘·eTT\TqT,
|ò\ü uÛ]Ñ ‘·eTT\TqT n>∑T, j˚T øπ ∫‘Y bÕ<äbÕ' es¡+Ô ‘˚ R @ j˚T eèø£eå TT\Tqïy√, ‘˚
düπs« R n$ j·Tìïj·TTqT, dü#·Ã¤Á‘ê' R #Û·Á‘·eTT\‘√ ≈£L&çq$j·TTqT, kÂes¡í
y˚~ø±' R düTes¡eí Tj·TyÓTqÆ ‹HÓï\‘√ ≈£L&çq$j·TTqT, dü$‘·Øø› ±' R ns¡T>∑T\‘√
≈£L&çq$j·TTqT, (ÄdüHé R ñqï$).
‹\ø£eTT :` ªdü$‘·Øø› ±' kÂes¡yí ~˚ ø±'μμ ` $XÊ\yÓTqÆ yÓ+&ç‹HÓï\ô|,’ ã+>±s¡T
y˚~ø£ \eTs¡Œã&çqeì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·Ã≥ >∑\ |ü⁄wüŒeèø£eå TT\T |ò\ü eèø£eå TT\T nìïj·TT>∑÷&É $ÁX¯$T+#·T
yê]øÏ düTKeTTqT >∑÷s¡TÃq{Ïº #Û·Á‘·eTT\‘√&ÉqT, yÓ+&ç‹HÓï\‘√&ÉqT, ã+>±s¡T
y˚~ø£\‘√&ÉqT ≈£L&çjT· T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ \‘êÁ|ü‘êHÓ’ s¡“VüQ_Û' |üs¬ Ìí X¯Ã ãVüQ_Û s¡« è‘êyéT ˆ
ø±+#·˙+ •+X¯óbÕy˚Tø±+ <ä<sä Ù¡ Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü ˆ
eè‘ê+ ùV≤eTeTsT÷_Û düTÔ y˚~ø±_Û dü‡eT+‘·‘'· ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` \‘êÁ|ü‘êHÓ'’ ` ãVüQ_Û' ` |üs¬ 'Ìí ` #· ` ãVüQ_Û' ` eè‘êyéT `
ø±+#·˙+ ` •+X¯óbÕyéT ` @ø±+ ` <ä<äs¡Ù ` Vü≤]j·T÷<∏ä|ü' ` eè‘ê+ `
ùV≤eTeTsT÷_Û' ` ‘·T ` y˚~ø±_Û' ` düeT+‘·‘'· ˆˆ
(14) ` #·‘·Ts¡›X¯düs¡Z 439
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü ãVüQ_Û' \‘êÁ|ü‘êHÓ'’ , ãVüQ_Û' |üs¬ 'Ìí #·
eè‘ê+, ùV≤eTeTsT÷_Û' y˚~ø±_Û' düeT+‘·‘'· eè‘êyéT, @ø±+ ø±+#·˙+ •+X¯óbÕ+
<ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, ãVüQ_Û' \‘ê
Á|ü‘êHÓ'’ R ô|≈£îÿr>∑\ düeT÷Vü≤eTT‘√&ÉqT, ãVüQ_Û' |üs¬ 'Ìí #· R ô|≈£îÿ|üÁ‘·eTT\
‘√&ÉqT, eè‘ê+ R #·T≥Tºø=qã&çjT· Tqï~j·TTqT, ùV≤eTeTsT÷_Û' R dü«s¡eí Tj·TyÓTqÆ
‹HÓï\‘√, düeT+‘·‘'· R n+‘·≥qT, eè‘ê+ R #·T≥Tºø=qã&çjT· Tqï~j·TTq>∑T,
@ø±+ ø±+#·˙+ R ˇø£ ã+>±s¡|⁄ü , •+X¯óbÕ+ R •+X¯óbÕeèø£eå TTqT, <ä<sä Ù¡ R
#·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT :` @ø±+ •+X¯óbÕ+ R Á|ü<ëÛ qeTT>∑ qTqï~j·TTqT, Ç‘·se¡ èø£eå TT\‘√
dü+ã+<Ûeä TT ˝Ò≈î£ +&É qTqï~j·TTqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&É#Ã· ≥ ô|≈£îÿr>∑\‘√ #·T≥ºã&ç, Ä≈£î\‘√ <ä≥eº TT>∑
qT+&ç, düTes¡eí Tj·TyÓTqÆ y˚~ø£\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ïº ˇø±H=ø£ •+X¯óbÕ (Çs¡T>∑T&ÉT)
eèø£eå TTqT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚cÕ+ Á<äTe÷D≤+ Á|üuj ÑÛ ÷· y˚Ts√ ]e ~yêø£s'¡ ˆ
neTq´‘· ‘·<ë Ms¡' ø±+#·H√-d”à‹ yêqs¡' ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚cÕ+ ` Á<äTe÷D≤+ ` Á|üuj ÑÛ ÷· ` y˚Ts√' ` Çe ` ~yêø£s'¡ `
neTq´‘· ` ‘·<ë ` Ms¡' ` ø±+#·q' ` ndæà ` Ç‹ ` yêqs¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡' yêqs¡' ‘·<ë y˚Ts√' Á|üuj ÑÛ ÷· ~yêø£s'¡ Çe, ‘˚cÕ+
Á<äTe÷D≤+ Á|üuj ÑÛ ÷· (nVü≤+) düs«¡ ‘·' ø±+#·q' ndæà, Ç‹ neTq´‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡' yêqs¡' R Ms¡T&Óq’ Ä Vü≤qTeT, ‘·<ë R Ä düeTj·TeTTq,
y˚Ts√' Á|üujÑÛ ÷· R y˚Ts¡T|üs«¡ ‘·eTTjÓTTø£ÿ ø±+‹#˚, ~yêø£s'¡ Çe R dü÷s¡T´&ÉTe˝…,
‘˚cÕ+ Á<äTe÷D≤+ Á|üuj ÑÛ ÷· R Ä eèø£eå TT\jÓTTø£ÿ Á|üø±X¯eTT#˚, nVü≤+ R H˚qT,
ø±+#·q' ndæà R düTes¡eí Tj·TT&ÉH‹’Ó ì, Ç‹ neTq´‘· R nì ‘·\#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·Ã{Ï ã+>∑sT¡ eèø£eå TT\ Á|üø±X¯eTT#˚ Vü≤qTeT, y˚Ts¡T|üs«¡ ‘· Á|üu\ÑÛ #˚
dü÷s¡T´&ÉT |ü#Ã· >± ø±qe#·TÃq≥T¢>±, ‘êì|ü&ÉT ã+>±s¡T s¡÷|üeTT >∑\yê&ÉH‹’Ó qì
‘·\#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ k˛-|üX´¯ <ä÷“¤$TuÛ≤>±+ X¯Ã >∑sÁÔ¡ |üÁdüeD≤ì #· ˆ
düTes¡eí èøå± q|üsêHé <ä<sä Ù¡ •œdüìïuÛ≤Hé ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` n|üX´¯ ‘Y ` uÛ÷Ñ $TuÛ÷Ñ >±Hé ` #· ` >∑sÁÔ¡ |üÁdüeD≤ì ` #· `
düTes¡eí èøå±Hé ` n|üsêHé ` <ä<sä Ù¡ ` •œdüìïuÛ≤Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' >∑sÁÔ¡ |üÁdüeD≤ì #·, uÛ÷Ñ $TuÛ≤>±Hé #·, n|üX´¯ ‘Y— •œdüìïuÛ≤Hé
n|üsêHé düTes¡eí èøå±Hé #· <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Vü≤qTeT, >∑sÁÔ¡ |üÁdüeD≤ì #· R H˚\˝À Á|üeVæ≤+#·T#·Tqï
ø±\Te\qT, uÛ÷Ñ $TuÛ≤>±Hé #· R uÛ÷Ñ Á|ü<X˚ e¯ TT\qT, n|üX´¯ ‘Y R #·÷#ÓqT. •œdüìïuÛ≤Hé
R n–ï¨Á‘·eTT‘√ düe÷qyÓTÆq{Ïº, n|üsêHé düTes¡íeèøå±Hé #· R eT]ø=ìï
ã+>∑sT¡ eèø£eå TT\qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Ä eèø£eå TT\≈£î ˙{Ïì n+<äCj Ò T· T≥¬ø’ @s¡Œi∫q
#·ø£ÿì ø±\Te\qT, yê{Ï‘√ n+<äeTT>∑ ø±qe#·TÃ H˚\\qT, eTiÏø=ìï n–ï
¨Á‘·eTTe˝… Á|üø±•+#·T#·Tqï düTes¡eí èø£eå TT\qT >∑÷&É >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ ø±+#·H’Ó düsÔ T¡ >∑DÆ… sêàs¡T‘˚q #· Mõ‘ê+ ˆ
øÏ+øÏDX° ‘¯ ì· s√ÈcÕ+ <äècºÕ« $düàj·T e÷>∑eT‘Y ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ` ø±+#·H'’Ó ` ‘·sT¡ >∑D'Æ… ` e÷s¡T‘˚q ` #· ` Mõ‘êyéT `
øÏ+øÏDX° ‘¯ ì· s√ÈcÕ+ ` <äècºÕ« ` $düàj·TyéT ` Ä>∑eT‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‘˚q Mõ‘ê+, øÏ+øÏDX° ‘¯ ì· s√ÈcÕ+ ` ø±+#·H'’Ó ‘·sT¡ >∑D'Æ…
j·TT‘ê+, ‘ê+ <äècºÕ«, Vü≤qTe÷Hé $düàj·TyéT Ä>∑eT‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷s¡T‘˚q Mõ‘ê+ R yêj·TTe⁄#˚ ø£<\ä Œã&çq~j·TTqT, øÏ+øÏD°
X¯‘·ìs√ÈcÕ+ R e+<ä\ø=\~ ∫iT>∑+≥\jÓTTø£ÿ >=|üŒ <Ûä«ì >∑*–q~j·TTqT,
ø±+#·H'’Ó ‘·sT¡ >∑D'Æ… j·TT‘ê+ R ã+>±s¡Teèø£eå TT\ düeT÷Vü≤eTT‘√ ≈£L&çq~j·TTq>∑T,
‘ê+ R Ä •+X¯óbÕeèø£eå TTqT, <äècºÕ« R #·÷∫, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, $düàj·TyéT
Ä>∑eT‘Y R ÄX¯Ãs¡éTTqT bı+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Ä •+X¯óbÕeèø£eå TT#·T≥TºqT ô|≈£îÿ ã+>∑sT¡ eèø£eå TT
\T+&ÉT≥j·TTqT, n$ j·Tìïj·TTqT >±*øÏ ø£<*ä ô|≈£îÿ ∫iT>∑+≥\ ÁyÓ÷‘·\qT
$ì|æ+#·T≥j·TTqT p∫ $TøÏÿ* ÄX¯Ãs¡éTT H=+<ÓqT.
(14) ` #·‘·Ts¡›X¯düs¡Z 441
XÀ¢ˆˆ dü |ü⁄wæŒ‘êÁ>±+ s¡T∫sê+ ‘·sT¡ D≤+≈£îs¡|\ü y¢ êyéT ˆ
‘ê e÷s¡TVü≤´ eTVü‰u≤VüQ •Ù+X¯óbÕ+ |üsdí¡ +ü eè‘êyéT ˆˆ 40
XÀ¢ˆˆ Ç‘√ Á<äø±å ´$T yÓ<’ V˚ ≤” + sêeT<äsÙ¡ q˝≤\kÕyéT ˆ
Ç‘· X‚Ã‘·XÃ¯ <äT'U≤sêÔ+ dü+|ü‘+· r+ j·T<äè#·Ãj ¤ ÷· ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` |ü⁄wæŒ‘êÁ>±+ ` s¡T∫sê+ ` ‘·sT¡ D≤+≈£îs¡|\ü y¢ êyéT ` ‘êyéT
` Äs¡TVü≤´ ` eTVü‰u≤VüQ' ` •+X¯óbÕ+ ` |üsdí¡ +ü eè‘êyéT ` Ç‘·' ` Á<äø±å ´$T `
yÓ<’ V˚ ≤” + ` sêeT<äsÙ¡ q˝≤\kÕyéT ` Ç‘·' ` Ç‘·' ` #· ` <äT'U≤sêÔ+ ` dü+|ü‘˙· +Ô
` j·T<äè#·Ãj ¤ ÷· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eTVü‰u≤VüQ' |ü⁄wæŒ‘êÁ>±+, s¡T∫sê+ ‘·sT¡ D≤+≈£îs¡|\ü y¢ ê+,
|üs¡ídü+eè‘ê+, ‘ê+ •+X¯óbÕyéT Äs¡TVü≤´, sêeT<äs¡Ùq˝≤\kÕ+ <äT'U≤sêÔ+,
j·÷<äè#·Ãj ¤ ÷· Ç‘·' Ç‘·' #· dü+|ü‘˙· +Ô yÓ<’ V˚ ≤” yéT Ç‘·' Á<äø±å ´$T (Ç‹ neTq´‘·).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' eTVü‰u≤VüQ' R Ä eTVü‰Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT, |ü⁄wæŒ‘êÁ>±+ R
|ü⁄wæŒ+∫q ø=eTà\T >∑\~j·TTqT, s¡T∫sê+ R düT+<äsy¡ TÓ qÆ ~j·TTqT, ‘·sT¡ D≤+≈£îs¡
|ü\y¢ ê+ R ˝Ò‘∫· e⁄s¡T{≤≈£î\T >∑\~j·TTqT, |üsdí¡ +ü eè‘ê+ R Ä≈£î\‘√ <ä≥eº TT>∑
qTqï~j·TTqT n>∑T, ‘ê+ •+X¯óbÕ+ R Ä •+X¯óbÕeèø£eå TTqT, Äs¡TVü≤´ R n~Ûw+˜æ ∫,
sêeT<äsÙ¡ q˝≤\kÕ+ R sêeTTì #·÷#·T≥¬ø’ |ü]‘·|+æ #·T#·Tqï~j·TTqT, <äT'U≤sêÔ+
R <äT'KeTT#˚ BqTsê˝…’ j·TTqï~j·TTqT, j·T<äè#·Ãj ¤ ÷· R <Óe’ eX¯eTTq, Ç‘·' Ç‘·'
#· dü+|ü‘·+r+ R á sT÷ Á|ü<˚X¯eTT\≈£î e#·TÃ#·Tqï~j·TTq>∑T, yÓ’<˚V”≤+ R
d”‘ê<˚$ì, Ç‘·' R Ç#·Ã≥qT+&çjT˚ , Á<äø±å ´$T R #·÷#Ó<qä T, (Ç‹ neTq´‘· R
nì ‘·\#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` #·øÿ£ >± |üP∫j·TTqï~j·TTqT, düT+<äsy¡ TÓ qÆ ˝Ò‘· ∫e⁄fi¯fl‘√ ≈£L&çjT· Tqï
~j·TTqT, <ä≥yº TÓ qÆ Ä≈£î\‘√ >∑TãTs¡T>∑ qTqï~j·TT q>∑T Ä •+X¯óbÕeèø£eå TTqT
n~Ûs√Væ≤+∫, sêeTTì <äsÙ¡ qeTTø=i¬ø’ ‘·|+æ #·T#·Tqï~j·TTqT, <äT'KeTT#˚ BqTsê˝…’
j·TTqï~j·TTqT, <Óe’ eX¯eTTq á ÁbÕ+‘·eTT dü+#·]+|ü>√] e#·TÃq~j·TT q>∑T
d”‘ê<˚$ì Ç#·Ã≥H˚ j·TT+&ç #·÷#Ó<äqT >±ø£ j·Tì Vü≤qTeT ‘·q eTqdüT‡˝À
XÀ¢ˆˆ nXÀø£eìø± #˚jT· + <äè&Û+É s¡e÷´ <äTsê‘·àq' ˆ
#·+|üø¬ ’ X¯Ã+<äH’Ó XÊÃ|æ e≈£îfiË’ X¯Ã $uÛ÷Ñ wæ‘ê ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nXÀø£eìø± ` #· ` Çj·T+ ` <äè&Û+É ` s¡e÷´ ` <äTsê‘·àq' `
#·+|üø¬ '’ ` #·+<äH'’Ó ` #· ` n|æ ` e≈£îfiË'’ ` #· ` $uÛ÷Ñ wæ‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` #·+|üø¬ '’ , #·+<äH'’Ó , e≈£îfiË'’ #· n|æ $uÛ÷Ñ wæ‘ê, <äTsê‘·àq'
Çj·TyéT nXÀø£eìø± #· <äè&Û+É s¡e÷´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` #·+|üø¬ '’ R dü+ô|+>∑#≥Ó ‘¢ √&ÉqT, #·+<äH'’Ó R eT+∫ >∑+<Û|ä ⁄ü
eèø£eå TT\‘√&ÉqT, e≈£îfiË'’ #· n|æ R bı>∑&É #Ó≥‘¢ √&ÉqTqTï, $uÛ÷Ñ wæ‘ê R n\+ø£]+|ü
ã&çjT· Tqï, <äTsê‘·àq' R Ä <äTsêàs¡TìZ jÓTTø£ÿ, Çj·TyéT nXÀø£eìø± #· R á
nXÀø£eqeTT >∑÷&É, <äè&Û+É R $TøÏÿ*— s¡e÷´ R eTH√Vü≤s¡eTT>± qTqï~.
‹\ø£eTT :` <äè&ÛyÉ Té Çj·T+ #· (‘·d´ü ) <äTsê‘·àq' ` á düT+<äsy¡ TÓ qÆ {Ïº n<äT“¤‘y· TÓ qÆ {Ïº
nXÀø£eqeTT>∑÷&É ìX¯Ãj·TeTT>± Ä <äTsêàs¡T&Z q’Ó sêeDTì<˚ j·Tì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á #·+|üøe£ èø£eå TT\‘√&ÉqT, eT+∫>∑+<Û|ä ⁄ü #Ó≥‘¢ √&ÉqT, e≈£îfi¯
Á<äTeTeTT\‘√&ÉqT n\+ø£]+|üã&çj·TTqï, á <äTsêàs¡TZì nXÀø£eqeTT >∑÷&É
ìX¯Ãj·TeTT>± $TøÏÿ* eTH√Vü≤s¡eTT>± qTqï~>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ Çj·T+ #· q[˙ s¡e÷´ ~«»dü+|òTü ìùw$‘ê ˆ
Çe÷+ kÕ sêeTeTVæ≤w” q÷q y˚Twü ´‹ C≤qø° ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Çj·T+ ` #· ` q[˙ ` s¡e÷´ ` ~«»dü+|òTü ìùw$‘ê ` Çe÷+
kÕ ` sêeTeTVæ≤w” ` q÷q+ ` @wü ´‹ ` C≤qø° ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ~«»dü+|òTü ìùw$‘ê, Çj·T+ q[˙ #· s¡e÷´, kÕ sêeTeTVæ≤w”
C≤qø°, Çe÷+ q÷q+ @wü´‹.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ~«»dü+|òTü ìùw$‘ê R |ü≈îå£ \ >∑T+|ü⁄\#˚ ùd$+|üã&ÉT#·Tqï, Çj·T+
q[˙ #· R á ‘êeTs¡ø=\qT ≈£L&É, s¡e÷´ R eTH√Vü≤s¡eTT>∑ qTqï~, Çe÷+ R
á ‘êeTs¡ø=\qTqT>∑÷]Ã, kÕ sêeTeTVæ≤w” C≤qø° RÄ sêeTTì <Ûsä à¡ |ü‹ïjÓTÆ q
d”‘ê<˚$, q÷q+ @wü ´‹ R ‘·|Œü ≈£î+&É sê>∑\<äT.
‹\ø£eTT :` ªsê»eTVæ≤w”μ j·Tì u§+u≤sTTbÕsƒe¡ TT. sê»eTVæ≤wæ >±ã{Ïº düT+<äsy¡ TÓ qÆ
<äèX¯éTT\ô|’ Ädüø>ÔÏ \∑ <Ó’ á düT+<äsy¡ TÓ qÆ ‘êeTs¡ø=\qT≈£î d”‘e· Tà ‘·|Œü ø£ sê>∑\<äì
(14) ` #·‘·Ts¡›X¯düs¡Z 443
uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $$<Ûeä TT\>∑T »\|ü≈îå£ \ dü+#ês¡eTT‘√ ≈£L&çjT· Tqï á ‘êeTs¡ø=\qT
≈£L&É s¡eTD°jT· yÓTÆ ˇ|ü#·Tqï~. Ç{Ïº düT+<äsÁ¡ |ü<X˚ e¯ TTq≈£î kÂ+<äs´¡ Á|æjT· Tsê\>∑T
d”‘ê<˚$ ‘·|Œü ø£ sê>∑\<äT.
XÀ¢ˆˆ kÕ sêe÷ sêeTeTVæ≤w” sê|òTü edü´ Á|æj÷· dür ˆ
eqdü+#ês¡≈î£ X¯˝≤ q÷q y˚Twü ´‹ C≤qø° ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` sêe÷ ` sêeTeTVæ≤w” ` sê|òTü edü´ ` Á|æj÷· ` dür `
eqdü+#ês¡≈î£ X¯˝≤ ` q÷q+ ` @wü ´‹ ` C≤qø° ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeTeTVæ≤w”, sê|òTü edü´ Á|æj÷· , eqdü+#ês¡≈î£ X¯˝≤ kÕ sêe÷
dür C≤qø° q÷q+ @wü ´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeTeTVæ≤w” R sêeTTì |ü≥eº TVæ≤wæjT· TqT, sê|òTü edü´ Á|æj÷· R
lsêeTTq≈£î Á|æj·TTsê˝…’q uÛ≤s¡´j·TTqT, eqdü+#ês¡≈£îX¯˝≤ R eqeTT˝À
dü+#·]+#·T≥j·T+<äT ÄdüøÔÏ >∑\~j·TTq>∑T, kÕ sêe÷ dür C≤qø° R |ü‹Áe‘·jTÆÓ q{Ïº
Ä d”‘êdüT+<ä], q÷q+ @wü ´‹ R ‘·|Œü ø£ e#·TÃqT.
‹\ø£eTT :` kÕ nsêe÷ R nq>± sêeTT&ÉT <ä>sZ∑ ˝¡ qÒ {Ïº d”‘,· ‘·q XÀø£ìeè‹Ô
ø=s¡ø¬ ’ Ç#·Ã{ÏøÏ e#·TÃqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeTTì uÛ≤s¡´jÓTÆ q d”‘ê<˚$ sêeTTì‘√ eqdü+#ês¡eTTq+<äT Ädüø‘ÔÏ √
HÓ|’ ⁄ü DéTT >∑&+ç ∫ j·TTqï~ >±e⁄q Ä j·÷düø#ÔÏ ,˚ d”‘ê<˚$ ‘·|Œü ø£ á Á|ü<X˚ e¯ TTq≈£î
sê>∑\<äT.
XÀ¢ˆˆ n<∏yä ê eTè>∑XÊu≤ø°å eq kÕ´dü´ $#·øDå£ ≤ ˆ
eq y˚Twü´‹ kÕ--πs´Vü≤ sêeT∫+‘êqTø£]Ù‘ê ˆˆ 45
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏yä ê ` eTè>∑XÊu≤ø°å ` eqdü´ ` ndü´ ` $#·øDå£ ≤ ` eq+ `
@wü ´‹ ` kÕ ` Äsê´ ` ÇVü≤ ` sêeT∫+‘êqTø£]Ù‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏yä ê, eTè>∑XÊu≤ø°å ndü´ eqdü´ $#·øDå£ ≤, sêeT∫+‘êqT
ø£]Ù‘ê kÕ Äsê´, ÇVü≤ eq+ @wü ´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏yä ê R n≥T¢>±ø£b˛sTTqqT, eTè>∑XÊu≤ø°å R ˝Ò&|ç \æ j
¢ TÓ Tø£ÿ
ø£qTï\e+{Ï ø£qTï\T >∑*–q{Ï~º j·TTqT, ndü´ eqdü´ $#·øD å£ ≤ R á eqeTT‘√
$TøÏÿ* |ü]#·jT· eTT >∑*– j·TTqï~j·TTqT, sêeT∫+‘êqTø£]Ù‘ê R sêeTTì düàs¡D#˚
ø£è•+∫j·TTqï~j·TTq>∑T, kÕ Äsê´ R Ä |üPE´sê\T, ÇVü≤ eq+ R á
ø=\qT>∑÷]Ã, @wü ´‹ R sê>∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` uÛjÑ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ #·÷|ü⁄\‘√, ø±\eTT >∑&TÉ |ü⁄#·T, á eqeTTq+<˚
|ü]#·j·TeTT>± dü+#·]+#·T#·T+&ÉT d”‘ê<˚$, sêeTTì düàs¡DeTT#˚ $eX¯yÓTÆq
eTqdüT‡>∑\<Ó’ $ÁXÊ+‹ø=s¡ø¬ q’ qT á Á|ü<X˚ e¯ TTq≈£î ‘·|Œü ø£ sê>∑\<äT.
XÀ¢ˆˆ sêeTXÀø±_Ûd+ü ‘·bÕÔ kÕ <˚M yêeT˝À#·Hê ˆ
eqyêùd s¡‘ê ì‘·´ y˚Twü ´‘˚ eq#ê]D° ˆˆ 46
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeTXÀø±_Ûd+ü ‘·bÕÔ ` kÕ ` <˚M ` yêeT˝À#·Hê ` eqyêùd `
s¡‘ê ` ì‘·ýéT ` @wü ´‘˚ ` eq#ê]D° ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeTXÀø±_Ûd+ü ‘·bÕÔ, yêeT˝À#·Hê eqyêùd s¡‘ê, eq#ê]D°,
kÕ <˚M! ì‘·ýéT (ÇVü≤) @wü ´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeTXÀø±_Ûd+ü ‘·bÕÔ R sêeTTì>∑÷]Ãq <äT'KeTT#˚ |ü]‘·|+æ #·T
#·Tqï{Ï~º j·TTqT, yêeT˝À#·Hê R düT+<äsy¡ TÓ qÆ ø£qTï\T >∑\~j·TTqT, eqyêùd
s¡‘ê R eqyêdüeTTq+ <ëdüøÔÏ >∑\~j·TTqT, eq#ê]D° R eqeTTq+<˚ #·]+#·T
#·Tqï~j·TTq>∑T— kÕ <˚M R Ä C≤qø£eTà, ì‘·´+ R Á|ü‹~qeTTqT, ÇVü≤ @wü ´‘˚
R Ç#·Ã{ÏøÏ e#·TÃ#·T+&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeTTì >∑÷]Ãq ~>∑T\T#˚ |ü]‘·|+æ #·T#·Tqï~j·T>∑T Ä d”‘ê<˚$
eqìyêdüeTTq+<äT>∑\ Ädüø#ÔÏ ˚ eqeTTq+<äT dü+#·]+#·T#·Tqï<ä>T∑ ≥#˚, ì‘·éTT
Ç#·Ã{ÏøÏ e#·TÃ#·TH˚jT· T+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ eH˚#s· êD≤+ dü‘‘· +· q÷q+ düŒ èVü≤j·T‘˚ |ü⁄sê ˆ
sêeTdü´ <äsTT‘ê uÛ≤sê´ »qø£d´ü düT‘ê dür ˆˆ 47
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eH˚#s· êD≤+ ` dü‘‘· +· ` q÷q+ ` düŒ èVü≤j·T‘˚ ` |ü⁄sê `
sêeTdü´ ` <äsTT‘ê ` uÛ≤sê´ ` »qø£d´ü ` düT‘ê ` dür ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeTdü´ <äsTT‘ê uÛ≤sê´, »qø£d´ü düT‘ê dür |ü⁄sê q÷q+
dü‘‘· +· eH˚#s· êD≤+ düŒ èVü≤j·T‘˚.
(14) ` #·‘·Ts¡›X¯düs¡Z 445
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` sêeTdü´ <äsTT‘ê uÛ≤sê´ R sêeTTq≈£î Á|æjT· Tsê˝…q’ uÛ≤s¡´j·T>∑T#·TqT,
»qø£d´ü düT‘ê dür R »qø£eTVü‰sêE ≈£îe÷¬sj Ô TÆÓ j·TT+&çjT· TqT, |ü⁄sê R |üPs¡«y˚T,
dü‘‘· +· R ì‘·éTTqT, q÷q+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, eH˚#s· êD≤+ düŒ èVü≤j·T‘˚ R
eqdü+#ês¡T\ô|’ (|üXó¯ |üøyåÏ êqs¡T\ô|)’ eT≈£îÿe>∑*– j·TT+&ÉTqT.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` @ s¡÷|üeTT‘√&ÉHq’Ó qT sêeTTì ã+≥T ˇø£&TÉ qqTï
yÓ<øä øÏ =qT#·T á eqeTTq≈£î sê>∑\&ÉqT uÛ≤eeTT‘√ d”‘· Ç#·Ã≥≈£î sê>∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeTTq≈£î Á|æjT· Tsê\TqT, »q≈£îq≈£î ≈£îe÷¬sj Ô TÆÓ q{Ïº d”‘ê<˚$
<äj÷· |üP]‘·V≤ü è<äjT· eTT>∑\~ >±e⁄q eqeTTq+<äT #·]+#·T |üXó¯ |üøåÏ yêqsê<äT\ô|’
∫qïHê{ÏqT+&çjT· T Áù|eT>∑\<Ó’ j·TT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ dü+<Ûë´ø±\eTHê XÊÙé÷ Á<ÛTä ey˚Twü ´‹ C≤qø° ˆ
qB+ #˚e÷+ •e»˝≤+ dü+<Ûë´πsú es¡e]í˙ ˆˆ 48
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü+<Ûë´ø±\eTHê' ` XÊé÷ ` Á<ÛTä e+ ` @wü ´‹ ` C≤qø° `
qB+ ` #· ` Çe÷+ ` •e»˝≤+ ` dü+<Ûë´πsú ` es¡e]í˙ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` dü+<Ûë´ø±\eTHê' XÊé÷, es¡e]í˙, C≤qø° •e»˝≤yéT, Çe÷+
qB+ dü+<Ûë´πsú Á<ÛTä e+ @wü ´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+<Ûë´ø±\eTHê' R dü+<Ûë´düeTj·TeTTq+<äT ÁX¯<>Δä \∑ <Ó,’ XÊé÷
R j·TÚeqe‹j·TTqT, es¡e]í˙ R düT+<ä]j·TTqT n>∑T, C≤qø° R d”‘ê<˚$, dü+<Ûë´πsú
R dü+<Ûë´düeTj·TeTTq+<ä* <Ûë´qeTTø=s¡≈î£ , •e»˝≤yéT Çe÷+ qB+ R |ü$Á‘·yTÓ qÆ
»\eTT\T >∑*–q{Ïº á q~ì>∑÷]Ã, Á<ÛTä e+ @wü ´‹ R ‘·|Œü ø£ sê>∑\<äT.
‹\ø£eTT :` ªªdü+<Ûë´ø±\eTHê'μμ ` dü+<Ûë´düeTj·TeTTq+<äT #˚j·Te\dæq
ø£sà¡ \j·T+<äT ÄdüøÔÏ >∑*qZ {Ï~º . dü+<Ûë´πsú R dü+<Ûë´düeTj·TeTTq+<äT #˚jT· e\dæq
kÕïq»bÕ~ÁøÏjT· \ø=s¡≈î£ . Çø£ÿ&É dü+<Ûë´X¯ãe› TT ÁbÕ‘·'dü+<Û´ä qT dü÷∫+#·T#·Tqï~.
es¡e]í˙ :` ªªo‘˚ düTUÀwüdí sü ê«+^ Á^ùwà ‘·T düTKo‘·˝≤, uÛsÑ Ô¡ ès¡ø±Ô #· j·÷ HêØ
kÕ uÛyÑ ˚ <ä«s¡e]í˙μμ `
nq>± o‘êø±\eTTq+<äT düTUÀwüeí TTqT, Á^wüàø±\eTTq+<äT #·\<¢ qä eTTqT
>∑\ X¯Øs¡eTT >∑*qZ ÅdÔ” es¡e]íì nqã&ÉTqT. Ç#·Ã≥ ø£$ á |ü<Áä |üj÷Ó >∑eTT
#˚jT· T≥#˚ d”‘e· Tà n{Ïº ñ‘·eÔ TÅd\Ô” ø£D
å j·TT≈£îsÔ ê˝…q’ {Ïº <äqT≥.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` |üPs¡«j·TT>∑eTT\+<äT Åd\Ô” ≈£î dü+<Ûëé+<äqeTT, ñ|üqj·TqeTT
>∑\<äT.
ªªÅdD
Ô” ≤+ $yêVü≤ @e ñ|üqj·Tq $T‘ê´Vü≤ eTqT'μμ
XÀ¢ˆˆ yÓy’ êVæ≤ø√ $~Û' ÅdD
Ô” ≤ eTÚ|üHêj·Tìø£' düà è‘·' ˆ
|ü‹ùdyê >∑Tsö yêk˛, >∑èVü‰s√ú-–ï|ü]ÁøÏj÷· ˆˆ `
(eTqTdüà è‹)
$yêVü≤y˚T Åd\Ô” ≈£î|üqj·TqeTT, |ü‹ùdej˚T >∑Ts¡T≈£î\yêdüeTT, >∑èVü≤ø£è‘·´
ìsê«Vü≤ø£yT˚ n–ï¨Á‘·eTT, eT+>∑fid¯ ÷ü Á‘·<ëÛ s¡DeTT kÕàs¡eÔ TT >±e⁄q, qT|üM‘·eTT
q≈£î ã<äT\T, eT+>∑fid¯ ÷ü Á‘·eTT ˝ÒsŒ¡ &çq$.
|üPs¡«ø£\ŒeTTq+<äT ø£q´\≈£î eTÚ+Jã+<ÛäeTT #Ó|üŒã&ÓqT. y˚<ë
<Û´ä j·TqeTT, >±j·TÁr »|üeTTqT >∑\<äT.
eTqTdüà è‹ :` ªª|ü⁄sêø£˝ŒÒ ≈£îe÷ØD≤+ eTÚ+Jã+<Ûqä $Twü ´‘˚ ˆ
n<Ûë´|üq+ #· y˚<ëHê+ kÕ$Áre#·q+ ‘·<ë∏ ˆˆμμ
á ø±s¡DeTTq Á‘˚‘êj·TT>∑eTTq+<ä* ÅdøÔ” Ï dü+<Ûëé+<äqeTT >∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` dü+<Ûë´düeTj·TeTTqT Á|ürøÏ+å #·T#·Tqï<Ó’ dü+<Ûë´düeTj·TkÕïq<Ûë´Hê~
ø£è‘·éTT\ø=s¡ø¬ ’ d”‘ê<˚$ |ü$Á‘·yTÓ qÆ »\eTT>∑\ á q~øÏ ‘·|Œü ø£ sê>∑\<äT.
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕ´ XÊÃ|ü´qTs¡÷ù|j·T eTXÀø£eìø± X¯óuÛ≤ ˆ
X¯óuÛ≤ j·÷ bÕ]úy+˚ Á<äd´ü |ürï sêeTdü´ düeTà‘ê ˆˆ 49
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·kÕ´' ` #· ` n|æ ` nqTs¡÷bÕ ` Çj·TyéT ` nXÀø£eìø± `
X¯óuÛ≤ ` X¯óuÛ≤ ` j·÷ ` bÕ]úy+˚ Á<äd´ü ` |ürï ` sêeTdü´ ` düeTà‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·÷ bÕ]úy˚+Á<ädü´ sêeTdü´ düeTà‘ê, X¯óuÛ≤ |ürï, ‘·kÕ´'
Çj·T+ X¯óuÛ≤ nXÀø£eìø± nqTs¡÷bÕ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·÷ R @ |üPE´sê\T, bÕ]úy+˚ Á<äd´ü sêeTdü´ R eTVü‰sêC…q’
lsêeTTq≈£î— düeTà‘ê R Á|æjT· Tsê˝…q’ {Ï,º X¯óuÛ≤ |ürï R |ü$Á‘·yTÓ qÆ uÛ≤s¡´jÓ÷,
‘·kÕ´' R Ä d”‘ê<˚$øÏ, Çj·T+ X¯óuÛ≤ R á eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ , nXÀø£eìø± R
(14) ` #·‘·Ts¡›X¯düs¡Z 447
nXÀø£eqeTT, nqTs¡÷bÕ R ‘·–j·TTqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeT#·+Á<äTq≈£î Á|æjT· Tsê˝…q’ , |ü‹Áe‘·jTÆÓ q uÛ≤s¡´jÓTÆ q{Ïº á
d”‘ê<˚$øÏ á |ü$Á‘·yÓTÆq nXÀø£eqeTTqT Ç#·Ã{Ï á q~j·TTqT m+‘·j·TT
‘·–j·TTqï$.
XÀ¢ˆˆ j·T~ Je‹ kÕ <˚M ‘êsê~Û|ìü uÛ≤qHê ˆ
Ä>∑$Twü ´‹ kÕ-eX¯´ $Te÷+ •e»˝≤+ qByéT ˆˆ 50
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` Je‹ ` kÕ ` <˚M ` ‘êsê~Û|ìü uÛ≤qHê ` Ä>∑$Twü ´‹ `
kÕ ` neX¯´+ ` Çe÷+ ` •e»˝≤+ ` qByéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘êsê~Û|ìü uÛ≤qHê kÕ <˚M Je‹ j·T~, kÕ •e»˝≤+ Çe÷+
qByéT neX¯ýéT Ä>∑$Twü ´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘êsê~Û|ìü uÛ≤qHê R #·+Á<äTì e+{Ï düT+<äsy¡ TÓ qÆ eTTKeTT>∑\,
kÕ <˚M R Ä C≤qø°<$˚ , Je‹ j·T‹ R J$+∫j·TTqï jÓT&É\, •e»˝≤yéT
Çe÷+ qB+ R |ü$Á‘·yTÓ qÆ »\eTT\T >∑\ á q~ì >∑÷]Ã, kÕ R ÄyÓT, neX¯ýéT
Ä>∑$Twü ´‹ R ‘·|Œü ø£ sê>∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üPE´sê˝…q’ Ä d”‘ê düT+<ä] J$+∫j˚T j·TTqïjÓT&É\ |ü$Á‘·yTÓ qÆ
»\eTT\T>∑\ á q~ì >∑÷]Ã ‘·|Œü ø£ $#˚Ãj·TTqT.
XÀ¢ˆˆ @e+ ‘·T eT‘ê« Vü≤qTe÷ qàVü‰‘êà
Á|ürø£eå ÷D√ eTqTCÒ+Á<ä|rü ïyéT ˆ
ny˚øeå£ ÷D X¯Ã <ä<sä Ù¡ düs«¡ +
düT|ü⁄wæŒ‘˚ |üs|í¡ Tüò H˚ ì©q' ˆˆ 51
ª nXÀø£eìø±$#·jÓ÷μ HêeT
#·‘·Ts¡›X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @e+ ` ‘·T ` eT‘ê« ` Vü≤qTe÷Hé ` eTVü‰‘êà ` Á|ürø£eå ÷D' `
eTqTCÒ+Á<ä|rü ïyéT ` ny˚øeå£ ÷D' ` #· ` <ä<sä Ù¡ ` düs«¡ + ` düT|ü⁄wæŒ‘˚ ` |üs|í¡ Tüò H˚
` ì©q' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTVü‰‘êà Vü≤qTe÷Hé @e+ eT‘ê« eTqTCÒ+Á<ä|rü ï+ Á|ürø£eå ÷D'
düT|ü⁄wæŒ‘˚ |üs|í¡ Tüò H˚ ì©q' (düH)é ny˚øeå£ ÷D' düs«¡ + <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘êà Vü≤qTe÷Hé R eTVü≤˙j·TT&Óq’ Vü≤qTeT, @e+ eT‘ê« R
á $<ÛäeTT>± ‘·\∫, eTqTCÒ+Á<ä|ürï+ R d”‘ê<˚$ì>∑÷]Ã, Á|ürø£åe÷D' R
ìØøÏå+#·T#·Tqïyê&Ó’, düT|ü⁄wæŒ‘˚ R #·ø£ÿ>± |ü⁄wæŒ+∫j·TTqï, |üs¡í|òüTH˚ R Ä≈£î\
>∑TãTs¡Tq+<äT, ì©q' (düHé) R ©qyÓTÆ j·TTqïyê&Ó’, ny˚ø£åe÷D' R |ü]øÏ+∫
#·÷#·T#·Tqïyê&Ó,’ düs«¡ + <ä<sä Ù¡ R düeTdüÔ (Á|ü<X˚ )¯ eTTqT ‹\øÏ+#·T#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü≤˙j·TT&Ó’q Vü≤qTeT+‘·T &ç{≤¢˝À∫+∫ »qø±‘·à»jÓTTø£ÿ
<äsÙ¡ qeTTq ø¬ <äTs¡T p#·T#·T, |ü⁄wüŒ|ò\ü uÛ]Ñ ‘·yTÓ qÆ Ä •+X¯óbÕeèø£eå TTMT<ä >∑TãTs¡T>±
qTqï Ä≈£î\q&ÉTeT qD–j·TT+&ç j·÷ eqeT+‘·jT· TqT ø£\j·Tp#·T #·T+&ÓqT.
ªªnXÀø£eìø±$#·jT· eTTμμ nqT
|ü<Tä Hê\Ze düseZ¡ TT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
|ü+#·<äX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ dü Mø£eå ÷D düÁÔ ‘·k˛ú e÷s¡eZ ÷D X¯Ã yÓT~Æ ©∏ yéT ˆ
ny˚øeå£ ÷D X¯Ã eTV”≤+ düsê«+ ‘ê eTq«yÓø’ ‘å£ · ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` Mø£eå ÷D' ` ‘·Á‘·d'úü ` e÷s¡eZ ÷D' ` #· ` yÓT~Æ ©∏ yéT `
ny˚øeå£ ÷D' ` #· ` eTV”≤+ ` düsê«+ ` ‘êyéT ` nq«yÓø’ ‘å£ · ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ‘·Á‘·düú' Mø£åe÷D' yÓTÆ~∏©+ e÷s¡Ze÷DX¯Ã, eTV”≤yéT
ny˚øeå£ ÷DX¯Ã ‘ê+ düsê«yéT nq«yÓø’ ‘å£ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘·Á‘·düú' R Ä •+X¯óbÕeèø£åeTT
q+<äTqïyê&Ó,’ Mø£eå ÷D' R |ü]øÏ+#·T#·Tqïyê&Ó,’ yÓT~Æ ©∏ + R d”‘ê<˚$ì, e÷s¡eZ ÷D'
R nH˚«wæ+#·T#·Tqïyê&Ó’, eTV”≤yéT ny˚ø£åe÷D' R Ä Á|ü<˚X¯eTTqT >∑eTì+#·T
#·Tqïyê&Ó,’ ‘ê+ düsê«yéT nq«yÓø’ ‘å£ · R Ä j·TXÀø£eqeTT q+‘·qT ø£\j·T p#ÓqT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` Mø£eå ÷D' R #·T≥TºqT |ü]øÏ+#·T#·T, ny˚øeå£ ÷D' R ÁøÏ+~øÏ
#·÷#·T#·T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT •+X¯óbÕeèø£eå TTô|’ Ä≈£î\ >∑TãTs¡T˝À ≈£Ls¡TÃ+&ç,
q\TyÓ|’ ⁄ü \≈£îqT #·÷#·T#·T, d”‘êe÷‘·qT #·÷&É>√] ÁøÏ+<äqTqï uÛ÷Ñ uÛ≤>∑eTTq+‘·jT· T
ø£\j·T#·÷#·T#·T, q\TyÓ|’ ⁄ü \qT |ü]øÏ+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü+‘êqø£\‘ê_Û X¯Ã bÕ<äô|’ s¡T|üXÀ_Û‘êyéT ˆ
~e´>∑+<Ûsä k¡ ˛ù|‘ê+ düs«¡ ‘· dü‡eT\+ø£è‘êyéT ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü+‘êqø£\‘ê_Û' ` #· ` bÕ<äô|'’ ` ñ|üXÀ_Û‘ê+ ` ~e´>∑+<Ûä
s¡k˛ù|‘ê+ ` düs«¡ ‘·' ` düeT\+ø£è‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+‘êqø£\‘ê_Û', bÕ<äô|’' #·, ñ|üXÀ_Û‘ê+, ~e´>∑+<Ûä
s¡k˛ù|‘ê+, düs«¡ ‘·' düeT\+ø£è‘ê+ (‘ê+ eTV”≤yéT nq«yÓø’ ‘å£ )·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+‘êqø£\‘ê_Û' R ø£\Œ\‘·\‘√&ÉqT, bÕ<äô|'’ #· R eèø£eå TT\
‘√&ÉqT, ñ|üXÀ_Û‘ê+ R Á|üø±•+#·T#·Tqï~j·TTqT, ~e´>∑+<Ûsä k¡ ˛ù|‘ê+ R ~eýÓTqÆ
|ü]eTfi¯eTT\‘√&ÉqT, düs«¡ ‘·' düeT\+ø£è‘ê+ R n+‘·≥qT #·øÿ£ >± n\+ø£]+|ü
ã&çjT· Tqï~j·TTqT n>∑T, (‘ê+ eTV”≤yéT nq«yÓø’ ‘å£ · R Ä Á|ü<X˚ e¯ TTqT |ü]øÏ+∫
#·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` $$<ÛäeTT\>∑T ø£\Œ\‘·\‘√&ÉqT, eèø£åeTT\‘√&ÉqT, ~eýÓTÆq
|ü]eTfi¯eTT\‘√&ÉqT, eTø£s¡+<äeTT\‘√&ÉqT, ø£\ø£\˝≤&ÉT#·Tqï Ä equÛÑ÷$Tì
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ dü q+<äqdü+ø±XÊ+ eTè>∑|øü _åÏ Û sêeè‘ê+ ˆ
Vü≤s¡à ´ÁbÕkÕ<äd+ü u≤<Ûë+ ø√øÏ˝≤≈£î\ìdü«HêyéT ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ` dü' ` q+<äqdü+ø±XÊ+ ` eTè>∑|øü _åÏ 'Û ` Äeè‘êyéT `
Vü≤s¡à ´ÁbÕkÕ<äd+ü u≤<Ûë+ ` ø√øÏ˝≤≈£î\ìdü«HêyéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Vü≤qTeT, q+<äqdü+ø±XÊ+ R (<˚y˚+Á<äTì)
q+<äqeqeTT‘√ düe÷qeTT>∑qTqï~j·TTqT, eTè>∑|øü _åÏ 'Û Äeè‘ê+ R »+‘·Te⁄\
‘√&ÉqT |ü≈îå£ \‘√&ÉqT ì+&çq~j·TTqT, Vü≤s¡à ´ÁbÕkÕ<äd+ü u≤<Ûë+ R ô|<ä› uÛeÑ qeTT\
‘√&ÉqT, kÂ<Ûeä TT\‘√&ÉqT, <ä≥eº TT>∑ ì+&çjT· Tqï~j·TTqT, ø√øÏ˝≤≈£î\ìdü«HêyéT
R ø√sTT\\jÓTTø£ÿ (ø√˝≤Vü≤\) <Û«ä qT\T ø£\~j·TTq>∑T, (‘ê+ eTV”≤yéT nq«yÓø’ ‘å£ ·
R Ä equÛ÷Ñ $Tì >±+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` $$<Ûeä TT\>∑T eTè>∑eTT\‘√&ÉqT, |ü≈îå£ \‘√&ÉqT ì+&çjT· Tqï~j·TTqT,
ø√sTT\\ ø£\ø£\<Ûä«qT\‘√ eTH√Vü≤s¡yÓTÆq~j·TTqT, ô|<ä›yÓ’q uÛÑeqeTT\‘√,
kÂ<Ûeä TT\‘√ ÁøÏøÿÏ ]dæ j·TTqï~j·TTqT, <˚y+˚ Á<äTì q+<äqeqeTTqT uÀ*j·TTqï~
j·TTq>∑T, nXÀø£eìø±uÛ÷Ñ $Tì Vü≤qTeT+‘·T&ÉT |ü]øÏ+∫ #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ø±+#·H√‘·Œ\|ü<ëà_Û sê«|”_Û s¡T|üXÀ_Û‘êyéT ˆ
ãVü‰«düq≈£î<∏√ù|‘ê+ ãVüQuÛ÷Ñ $T>∑èVü‰j·TT‘êyéT ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±+#·H√‘·Œ\|ü<ëà_Û' ` yê|”_'Û ` ñ|üXÀ_Û‘êyéT ` ãVü‰«düq
≈£î<∏√ù|‘ê+ ` ãVüQuÛ÷Ñ $T>∑èVü‰j·TT‘êyéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±+#·H√‘·Œ\|ü<ëà_Û' R ã+>∑sT¡ ø£\Te\TqT, ø£eT\eTT\TqT
(15) ` |ü+#·<äX¯düs¡Z 451
>∑\, yê|”_'Û R ~>∑T&ÉTu≤e⁄\‘√, ñ|üXÀ_Û‘ê+ R Á|üø±•+#·T #·Tqï~j·TTqT,
ãVü‰«düq≈£î<∏√ù|‘ê+ R ô|≈£îÿ|”se¡ƒ TT\‘√&ÉqT, ‹yêN\‘√&ÉqT ≈£L&çq~j·TTqT,
ãVüQuÛ÷Ñ $T>∑èVü‰j·TT‘ê+ R ô|≈£îÿ n+‘·dTü \ú T>∑\ kÂ<Ûeä TT\‘√ ≈£L&çq~j·TTq>∑T,
(‘êyéT nq«yÓø’ ‘å£ · R Ä equÛ÷Ñ $Tì |ü]øÏ+∫#·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT p∫q equÛ÷Ñ $T, ã+>∑sT¡ ø£\Te\‘√&ÉqT, ø£eT\eTT\
‘√&ÉqT ì+&çjT· T+&çq ~>∑T&ÉTu≤e⁄\‘√ Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT. s¡‘ï· ø£+ãfi¯eTT\‘√
>∑÷&çq ãVüQ$<Ûeä TT\>∑T eqeTT\‘√ $sêõ\T¢#T· +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düs«¡ s¡T≈Ô î£ düTyÓTÆ s¡e÷´+ |ò\ü e~“¤ X¯Ã bÕ<äô|'’ ˆ
|ü⁄wæŒ‘êHê eTXÀø±Hê+ Á•j·÷ dü÷s√´<äjT· Á|üu≤Û yéT ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düs«¡ s¡T≈Ô î£ düTyÓT'Æ ` s¡e÷´+ ` |ò\ü e~“¤' ` #· ` bÕ<äô|'’ `
|ü⁄wæŒ‘êHêyéT ` nXÀø±Hê+ ` Á•j·÷ ` dü÷s√´<äjT· Á|üu≤Û yéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düs«¡ s¡T≈Ô î£ düTyÓT'Æ R nìï ãTT‘·Te⁄\+<ä* |ü⁄wüŒeTT\T >∑\$j·TTqT,
|ò\ü e~“¤XÃ¯ R |ü+&ÉT>¢ \∑ $j·TTq>∑T, s¡yTÓ ´Æ ' bÕ<äô|'’ R s¡eTD°jT· eTT\>∑T eèø£eå TT\‘√,
j·TT‘ê+ R ≈£L&çjT· Tqï~j·TTqT, |ü⁄wæŒ‘êHêyéT nXÀø±Hê+ R |üP∫j·TTqï nXÀø£
eèø£eå TT\jÓTTø£ÿ, Á•j·÷ R XÀuÛ#Ñ ‘˚ ,· dü÷s√´<äjT· Á|üu≤Û + R dü÷s√´<äjT· düeTj·TeTT
q+<ä* XÀuÛÑ >∑*–j·TTqï~j·TTq>∑T, (‘ê+ eTV”≤yéT nq«yÓø’ ‘å£ · R Ä equÛ÷Ñ $Tì
#·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä equÛÑ÷$T m\¢ãTT‘·Te⁄\+<äTqT, |ü⁄wæŒ+#·Tq{Ïº$j·TTqT,
|ò*ü +#·Tq{Ï$º j·TTqT n>∑T s¡eTD°jT· yÓTqÆ eèø£eå TT\‘√ ì+&ç dü÷s√´<äjT· XÀuÛqÑ T
yÓ<»ä \T¢q{Ïº nXÀø£|⁄ü wüŒeTT\ø±+‹‘√ yÓ\T>=+<äT#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Á|üBbÕÔ $Te ‘·Á‘·k˛ú e÷s¡T‹ dü‡eTT<Óø’ ‘å£ · ˆ
ìwüŒÁ‘·XÊU≤+ $Vü≤>¬ '’ ÁøÏjT· e÷D≤ $Tyêdüøè£ ‘Y ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üBbÕÔyéT ` Çe ` ‘·Á‘·düú' ` e÷s¡T‹' ` düeTT<Ó’ø£å‘· `
ìwüŒÁ‘·XÊU≤+ ` $Vü≤>¬ '’ ` ÁøÏjT· e÷D≤yéT ` Çe ` ndüøè£ ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘·d'úü e÷s¡T‹' Á|üBbÕÔ$Te ndüøè£ ‘Y $Vü≤>¬ '’ ìwüŒÁ‘·XÊU≤+
ÁøÏjT· e÷D≤yéT Çe (dæ‘ú ê+) (‘ê+) düeTT<Óø’ ‘å£ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘·düú' e÷s¡T‹' R Ä •+X¯óbÕeèø£åeTTq+<äTqï Vü≤qTeT,
Á|üBbÕÔ$Te (dæ‘ú ê+) R Á|ü»«*+#·T#·Tqï≥T¢>∑ qTqï~j·TTqT, $Vü≤>¬ '’ R |ü≈îå£ \#˚,
ndüøè£ ‘Y R e÷{Ïe÷{ÏøìÏ , ìwüŒÁ‘·XÊU≤+ ÁøÏjT· e÷D≤yéT Çe (dæ‘ú ê+) R Ä≈£î\T
˝Ò≈£î+&Ü #˚j·Tã&ÉT#·Tqï≥T¢>± qTqï~j·TTq>∑T, (‘ê+) düeTT<Ó’ø£å‘· R (Ä
equÛ÷Ñ $Tì) |ü]øÏ+∫ #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä •+X¯óbÕeèø£eå TTq+<äTqï{Ïº Vü≤qTeT |ü≈îå£ \ dü+#ês¡eTT#˚ $TøÏÿ*>±
sê*b˛e⁄#·Tqï Ä≈£î\T >∑*– $TøÏÿ* Á|üø±X¯e+‘·eTT>±qTqï Ä equÛ÷Ñ $Tì ÁX¯<‘Δä √
|ü]øÏ+∫ #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ $ìwüŒ‘·~“¤ X¯Ù‘·X¯ •ÃÅ‘Ó’' |ü⁄cÕŒe‘·+dü¬ø’' ˆ
ÄeT÷\|ü⁄wüŒì∫‘Ó’ s¡XÀ¬ø’ XÀÙø£HêX¯H'’Ó ˆˆ 7
XÀ¢ˆˆ |ü⁄wüŒuÛ≤sê‹uÛ≤s¬ ’ X¯Ã düŒ èX¯~“¤ ]e y˚T~˙+ ˆ
ø£]íø±¬s’' ≈£îdüT$T‘Ó’' øÏ+X¯ó¬ø’X¯Ã düT|ü⁄wæŒ‘Ó’' ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $ìwüŒ‘·~“¤' ` X¯‘·X¯' ` ∫Å‘Ó’' ` |ü⁄cÕŒe‘·+dü¬ø’' `
ÄeT÷\|ü⁄wüŒì∫‘Ó'’ ` nXÀ¬ø'’ ` XÀø£HêX¯H'’Ó ` |ü⁄wüŒuÛ≤sê‹uÛ≤s¬ '’ ` #· ` düŒ èX¯~“¤'
` Çe ` y˚T~˙yéT ` ø£]øí ±¬s'’ ` ≈£îdüT$T‘Ó'’ ` øÏ+X¯óø¬ '’ ` #· ` düT|ü⁄wæŒ‘Ó'’ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯‘X· '¯ R e+<ä\ø=\~>±, $ìwüŒ‘·~“¤' R ÁøÏ+~øÏ sê\T#·Tqï,
∫Å‘'’Ó |ü⁄cÕŒe‘·+düø¬ '’ R s¡+>∑Ts¡+>∑T\ |üP\>∑T‘·T\Ô ‘√&ÉqT, ÄeT÷\|ü⁄wüŒì∫‘Ó'’
R yÓTT<äfifl¯ qT+&çjT· T |üP∫q |ü⁄wüŒeTT\T >∑*qZ {Ïj º T· T, XÀø£HêX¯H'’Ó R XÀø£eTTqT
q•+|ü#j ˚ T· Tq{Ïjº T· TqT, |ü⁄wüŒuÛ≤sê‹uÛ≤s¬ '’ R |ü⁄e⁄«\ ãs¡Te⁄#˚ $TøÏÿ* ãs¡TyÓøÿÏ
j·TTqïyÓ,’ y˚T~˙+ düŒ èX¯~“¤' Çe dæ‘ú '’Ó R H˚\≈£î n+≥T#·Tqï≥T¢>∑ qTqï$j·TTqT
n>∑T, nXÀ¬ø'’ R nXÀø£eèø£eå TT\#˚‘q· T, ≈£îdüT$T‘Ó'’ ø£]øí ±¬s'’ R |ü⁄wæŒ+∫j·TTqï
ø=+&É>√>∑T eèø£eå TT\‘√&ÉqT, düT|ü⁄wæŒ‘Ó'’ øÏ+X¯óø¬ X’ Ã¯ R #·øÿ£ >± |üP∫j·TTqï yÓ÷<äT>∑T
#Ó≥‘¢ √&ÉqT, (|üPsêí+ R ì+&çjT· Tqï{Ï,º ‘ê+ eTV”≤yéT nq«yÓø’ ‘å£ · R Ä equÛ÷Ñ $Tì
Vü≤qTeT |ü]øÏ+∫ #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT p∫q Ä equÛ÷Ñ $Tj·T+<äT eèø£eå TT\qT+&ç $$<Ûeä TT˝…q’
es¡eí TT\T>∑\ |ü⁄wüŒeTT\T e÷{Ïe÷{ÏøÏ e+<ä\ø=\~>∑ sê\T#·T+&ÓqT. Ä j·TXÀø£
eèø£åeTT\T yÓTT<äfi¯flqT+&çj·TT |ü⁄wæŒ+#·T#·T #·÷#·Tyê] XÀø£eTT\qT q•+|ü
CÒjT· T#·Tqï≥T¢>± qT+&ÓqT. ì+&ÉT>∑ |üP∫q ‘·eT |ü⁄wüŒeTT\ uÛ≤s¡eTT#˚ n#·{Ï
ø£]íø±s¡eèø£åeTT\TqT •+X¯óbÕeèø£åeTT\TqT ÁøÏ+~øÏ e+– H˚\qT ‘ê≈£î#·T
(15) ` |ü+#·<äX¯düs¡Z 453
#·÷&ÉeTT#·Ã≥>± qT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü <˚X'¯ Á|üuj
ÑÛ ÷· ‘˚cÕ+ Á|üB|üÔ Çe düs«¡ ‘·' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` <˚X'¯ ` Á|üuj ÑÛ ÷· ` ‘˚cÕ+ ` Á|üB|ü'Ô ` Çe `düs«¡ ‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚cÕ+ Á|üuj ÑÛ ÷· dü' <˚X'¯ düs«¡ ‘·', Á|üB|ü'Ô Çe (dæ‘ú '· ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚cÕ+ Á|üuj ÑÛ ÷· R Ä |ü⁄wüŒeèø£eå TT\jÓTTø£ÿ ø±+‹#˚, dü' <˚X'¯ R
Ä eqÁ|ü<˚X¯eTT, düs¡«‘·' Á|üB|üÔ' Çe (dæú‘·') R n+‘·≥qT
Á|ü»«*+#·T#·Tqï≥T¢+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä |ü⁄wæŒ+∫q eèø£eå TT\jÓTTø£ÿ XÀuÛÑ q\TeT÷\\≈£îqT yê´|æ+∫
Ä j·TXÀø£eq Á|ü<X˚ e¯ T+‘·jT· TqT n<äT“¤‘y· TÓ qÆ ø±+‹‘√ Á|ü»«*+#·T#·Tqï≥T¢+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ |ü⁄Hêï>± dü‡|ü|Ô sü êí X¯Ã #·+|üø√<ë›\ø± dü<Ô ë∏ ˆ
$eè<äeΔ T÷˝≤ ãVü≤e XÀÙuÛHÑ Ô̊ düà düT|ü⁄wæŒ‘ê' ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄Hêï>±' ` dü|üÔ|üsêí' ` #· ` #·+|üø√<ë›\ø±' ` ‘·<∏ë `
$eè<äeΔ T÷˝≤' ` ãVü≤e' ` XÀuÛHÑ Ô̊ ` düà ` düT|ü⁄wæŒ‘ê' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $eè<äeΔ T÷˝≤' R u≤>∑T>± ô|]–q yÓTT<äfió¯ fl ø£*–q, ãVü≤e' R
ô|≈£îÿ, |ü⁄Hêï>±' R bıqï#Ó≥T¢qT, dü||Ôü sü êí' #· R @&Ü≈£î\ ns¡{#Ï ≥ Ó T¢qT, ‘·<ë∏ R
n{Ï,º #·+|üø√<ë›\ø±' R dü+|ü+– #Ó≥T¢qT, $]– (˝Òø)£ ã]– #Ó≥T¢qT, düT|ü⁄wæŒ‘ê'
R #·øÿ£ >± |ü⁄wæŒ+∫qyÓ,’ XÀuÛHÑ Ô̊ düà R $TøÏÿ*>± XÀuÛ#Ñ +Ó <äT#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` #·øÿ£ >± ô|]–q Áe÷qT\T >∑*– n+<äeTT>∑ |ü⁄wæŒ+∫q bıqï#Ó≥T¢qT,
@&Ü≈£î\ ns¡{#Ï ≥ Ó T¢qT, dü+|ü+–#Ó≥T¢qT, ã]–#Ó≥T¢qT ndü+U≤´ø£eTT\T>∑ qT+&ç
ø£qTï\ |ü+&ÉTe⁄ #˚jT· T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ XÊ‘·≈î£ +uÛìÑ uÛ≤' øπ ∫ ‘˚ÿ∫ <ä–ï•UÀ|üe÷' ˆ
˙˝≤+»qìuÛ≤' øπ ∫ ‘·ÁÔ ‘ê-XÀø± dü‡Vü≤ÁdüX'¯ ˆˆ 11
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` XÊ‘·≈î£ +uÛìÑ uÛ≤' ` øπ ∫‘Y ` øπ ∫‘Y ` n–ï•UÀ|üe÷' ` ˙˝≤+»qìuÛ≤'
` øπ ∫‘Y ` ‘·Á‘· ` nXÀø±' ` düV≤ü ÁdüX'¯
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· (dæ‘ú ê') düV≤ü ÁdüX'¯ nXÀø±' øπ ∫‘Y n–ï•UÀ|üe÷', øπ ∫‘Y
˙˝≤+»qìuÛ≤' (XÀuÛ+Ñ ‘˚ düà).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä eqeTTq+<äT, (dæú‘ê' R ñqï{Ïº), düVü≤ÁdüX¯' R
y˚\ø=\~>∑qTqï, nXÀø±' R nXÀø£eèø£eå TT\T, øπ ∫‘Y XÊ‘·≈î£ +uÛìÑ uÛ≤' R ø=ìï
ã+>∑sT¡ ø£&eÉ \e˝…qT, øπ ∫<ä–ï•UÀ|üe÷' R eT]ø=ìï n–ïC≤«\\e˝…qT, øπ ∫‘Y
˙˝≤+»qìuÛ≤' R ø=ìï q\¢ì ø±≥Tø£e˝…qT qTqïyÓ,’ XÀuÛHÑ Ô˚ düà R Á|üø±•+#·T
#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚\ø=\~>∑ qTqï Ä j·TXÀø£eqeTTq+<ä* eèø£åeTT\T, ø=ìï
dü«s¡≈í î£ +uÛeÑ TT\ e˝…qT, ø=ìï n–ïC≤«\\e˝…qT, ø=ìï ø±≥Tø£ø=+&É\ e˝…qT
#·÷&ÉeTT#·Ã≥ >=\T|ü⁄#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ q+<äq+ $$<Û√<ë´q+ ∫Á‘·+ #ÓÁ’ ‘·s<¡ +ä∏ j·T<∏ë ˆ
n‹eè‘·Ô $T yê∫+‘·´+ ~e´+ s¡eT´+ Á•j·÷ eè‘·yTé ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q+<äq+ ` $$<Û√<ë´q+ ` ∫Á‘·+ ` #ÓÁ’ ‘·s<¡ +ä∏ ` j·T<∏ë `
n‹eè‘·yÔ Té ` Çe ` n∫+‘·´+ ` ~e´+ ` s¡eT´+ ` Á•j·÷ ` eè‘·yTé ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $$<Û√<ë´q+ R $$<Ûeä TT\>∑T düT+<äsy¡ TÓ qÆ ñ<ë´qeqeTT\T
>∑\, q+<äq+ j·T<∏ë R q+<äqeqeTT e˝…qT, ∫Á‘·+ #ÓÁ’ ‘·s<¡ +ä∏ j·T<∏ë R ∫Á‘·yTÓ qÆ
#ÓÁ’ ‘·s<¡ eä∏ TTe˝…qT, (dæ‘ú +· dü‘Y R ñqï<Ó)’ , n‹eè‘·yÔ Té Çe R (düs«¡ eqeTT\qT)
n‹Áø£$T+∫q~e˝…, n∫+‘·´+ R }Væ≤+|üq\$>±ì (yÓu’ eÑÛ eTT>∑\) ~j·TTqT,
~e´+ R ~eýÓTqÆ ~j·TTqT, s¡eT´+ R s¡eTD°jT· yÓTqÆ ~j·TTqT, Á•j·÷ eè‘·+
(dü‘)Y R >=|üŒ XÀuÛ‘Ñ √ ì+&çjT· Tqï~j·TTqTHÓ,’ XÀuÛ‘Ñ ˚ düà R Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä j·TXÀø£eqeTT ãVüQ$<Ûeä qXÀuÛ\Ñ ‘√ Á|üø±•+#·T <˚y+˚ Á<äTì
q+<äqeqeTTe˝…qT ∫Á‘·yÓTÆq ìsêàDeTT>∑\ ≈£îuÒs¡Tì #Ó’Á‘·s¡<∏äeqeTT e˝…qT
kÕ{Ï˝ìÒ <Ó,’ }Væ≤+|ü X¯ø´£ eTT>±ì<Ó’ ~eýÓTqÆ s¡eTD°jT· yÓTqÆ >=|üŒ XÀuÛ‘Ñ √ $sêõ\T¢
#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ~«rj·T $Te #êø±X¯+ |ü⁄wüŒCÀ´‹s¡DZ ≤j·TT‘·yTé ˆ
|ü⁄wüŒs¡‘ï· X¯‘’Ó •ÃÁ‘·+ |ü+#·eT+ kÕ>∑s+¡ j·T<∏ë ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ~«rj·TyéT ` Çe ` #· ` Äø±X¯+ ` |ü⁄wüŒCÀ´‹s¡DZ ≤j·TT‘·yTé `
|ü⁄wüŒs¡‘ï· X¯‘'’Ó ` ∫Á‘·+ ` |ü+#·eT+ ` kÕ>∑s+¡ ` j·T<∏ë ˆˆ
(15) ` |ü+#·<äX¯düs¡Z 455
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄wüŒCÀ´‹s¡DZ ≤j·TT‘·+ R |ü⁄wüŒeTT\HÓ&TÉ qø£Áå ‘·deü T÷Vü≤eTT\‘√
>∑÷&çq, ~«rj·TyéT Äø±X¯+ Çe R s¬ +&Ée Äø±X¯eTT e˝…qT, |ü⁄wüŒs¡‘ï· X¯‘'’Ó R
|ü⁄wüŒeTT\HÓ&TÉ s¡‘ï· düeT÷Vü≤eTT‘√, ∫Á‘·+ |ü+#·eT+ kÕ>∑s+¡ j·T<∏ë R ∫Á‘·yTÓ qÆ
◊<äe düeTTÁ<äeTTe˝…qT, (dæ‘ú +· dü‘Y ‘·‘Y eq+ XÀuÛ‘Ñ ˚ düà R ñqï<Ó’ j·÷ eqeTT
eTT#·Ã≥ >=\TŒ#·T+&ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä eqeTT |ü⁄wüŒeTT\HÓ&ç qø£Áå ‘·eTT\‘√ yÓ\T>=+<äT#·Tqï s¬ +&Ée
Äø±X¯eTTe˝… Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT. eT]j·TT |ü⁄wüŒeTT\HÓ&TÉ s¡‘ï· düeT÷Vü≤eTT\‘√
yÓ\j·TT#·Tqï ∫Á‘·yTÓ qÆ ◊<äe düeTTÁ<äeTTe˝… Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düs¡«s¡TÔ|ü⁄ôw’ Œ ]ï∫‘·+ bÕ<äô|’ s¡à<ÛäT>∑+~Û_Û' ˆ
HêHêìHê<Ó’ s¡T<ë´q+ s¡eT´+ eTè>∑>D∑ Æ… ]›«C…'’ ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düs«¡ s¡T|Ô ⁄ü ôw’ Œ' ` ì∫‘·+ ` bÕ<äô|'’ ` eT<ÛTä >∑+~Û_'Û ` HêHêìHê<Ó'’
` ñ<ë´q+ ` s¡eT´+ ` eTè>∑>D ∑ 'Æ… ~«C…'’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düs«¡ s¡T|Ô ⁄ü ôwŒÌ ' eT<ÛTä >∑+~Û_'Û bÕ<äô|'’ ì∫‘·+ HêHêìHê<Ó'’
eTè>∑>D ∑ 'Æ… ~«C…'’ s¡eTýéT (‘·‘)Y ñ<ë´q+ (XÀuÛ‘Ñ ˚ düà).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT<ÛTä >∑+~Û_'Û R rj·Tì |ü]eTfi¯eTT >∑*qZ {Ï,º düs«¡ s¡T|Ô ⁄ü ôwŒÌ ' R
düeTdüÔyÓTÆq ãTT‘·Te⁄\+<ä* |ü⁄wüŒeTT\‘√ >∑÷&çq{Ïº, bÕ<äô|’' R eèø£åeTT\‘√,
ì∫‘·+ R ≈£L&çjT· Tqï~j·TTqT, HêHêìHê<Ó'’ R ãVüQ$<Ûeä TT\>∑T ns¡|⁄ü \T >∑*qZ {Ï,º
eTè>∑>D ∑ 'Æ… R »+‘·Te⁄\ düeT÷Vü≤eTT\ ‘√&ÉqT, ~«C…'’ R |ü≈îå£ \‘√&ÉqT, s¡eT´+ R
s¡eTD°jT· eTT>±qTqï, (‘·‘)Y ñ<ë´q+ R Ä j·TXÀø£eqeTT, (XÀuÛ‘Ñ ˚ düà R Á|üø±•+#·T
#·T+&ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä j·TXÀø£eqeTT ‹j·T´ì |ü]eTfi¯eTT yÓ<ä»\T¢ düs¡«ø±\
|ü⁄wüŒeTT\‘√ ì+&çq eèø£eå TT\T >∑*–, ÁXÊeéTT˝…q’ <Û«ä qT\T #˚jT· T#·Tqï eTè>∑eTT\
düeT÷Vü≤eTT\TqT, |ü≈îå£ \ >∑T+|ü⁄\TqT ø£*– $TøÏÿ* eTH√Vü≤s¡eTT>∑ qT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ nH˚ø>£ +∑ <ÛÁä |üeVü≤+ |ü⁄D´>∑+<Û+ä eTH√s¡eTyéT ˆ
XË˝’ +Ò Á<ä $Te >∑+<Ûë&É´+ ~«rj·T+ >∑+<Ûeä ÷<äqyéT ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nH˚ø>£ +∑ <ÛÁä |üeVü≤+ ` |ü⁄D´>∑+<Û+ä ` eTH√s¡eTyéT ` XË˝’ +Ò Á<äyTé
` Çe ` >∑+<Ûë&Û´É + ` ~«rj·T+ ` >∑+<Ûeä ÷<äqyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTH√s¡eTyéT nH˚ø>£ +∑ <ÛÁä |üeVü≤+, |ü⁄D´>∑+<Û+ä (‘·‘Y ñ<ë´q+)
>∑+<Ûë&Û´É +, ~«rj·T+, >∑+<Ûeä ÷<äq+ XË˝’ +Ò Á<äyTé Çe (XÀuÛ‘Ñ ˚ düà).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTH√s¡eT+ R eTH√Vü≤s¡yTÓ qÆ {Ï,º nH˚ø>£ +∑ <ÛÁä |üeVü≤+ R ãVüQ$<Ûä
|ü]eTfi¯eTT\qT yÓ<»ä \T¢q{Ï,º |ü⁄D´>∑+<Û+ä R |ü$Á‘·yTÓ qÆ düTyêdüq>∑*–q{Ï,º (‘·‘Y
ñ<ë´q+ R Ä j·TXÀø£eqeTT), >∑+<Ûë&Û´É + R >=|üŒ |ü]eTfi¯eTT‘√ ì+&çq{Ï,º
~«rj·T+ >∑+<Ûeä ÷<äq+ XË˝’ +Ò Á<äyTé Çe R s¬ +&Ée >∑+<Ûeä ÷<äq|üs«¡ ‘·eTTe˝…,
(XÀuÛ‘Ñ ˚ düà R $sêõ\T¢#T· +&ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä j·TXÀø£eqeTT eTH√Vü≤s¡yTÓ qÆ {Ïº $$<Ûeä TT˝…q’ , |ü$Á‘·eTT˝…q’
|ü]eTfi¯eTT\qT yÓ<»ä \T¢#T· |ü]eTfi¯eTT\≈£î ì\j·TyÓTqÆ {Ïº s¬ +&Ée >∑+<Ûeä ÷<äq
|üs«¡ ‘·e÷ j·TqTq≥T¢ yÓ\j·TT#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ nXÀø£eìø±j·÷+ ‘·T ‘·kÕ´+ yêqs¡|⁄ü +>∑e' ˆ
dü <ä<sä êÙ$<ä÷s¡d+úü #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<ä eTTÁ∫Ã¤‘y· Té ˆˆ 16
XÀ¢ˆˆ eT<Û̊´ dü+Ô uÛdÑ Vü ≤ü ÁùdD dæ‘ú +· ø¬ ˝’ ≤dübÕ+&ÉTs¡yTé ˆ
Á|üyêfi¯øè£ ‘·k˛bÕq+ ‘·|øÔü ±+#·qy˚~ø£yTé ˆˆ 17
XÀ¢ˆˆ eTTwü+í ‘· $Te #·≈Lå£ +wæ <√´‘·e÷q $Te Á•j·÷ ˆ
$eT\+ ÁbÕ+X¯óuÛ≤e‘ê« <äT*¢K+‘· $T yê+ãs¡yTé ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nXÀø£eìø±j·÷+ ` ‘·T ` ‘·kÕ´+ ` yêqs¡|⁄ü +>∑e' ` dü' `
<ä<sä Ù¡ ` n$<ä÷s¡d+úü ` #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äyTé ` ñÁ∫Ã¤‘y· Té ` eT<Û̊´ ` dü+Ô uÛdÑ Vü ≤ü ÁùdD
` dæ‘ú +· ` ø¬ ˝’ ≤dübÕ+&ÉTs¡yTé ` Á|üyêfi¯øè£ ‘·k˛bÕq+ ` ‘·|øÔü ±+#·qy˚~ø£+ `
eTTwü+í ‘·yTé ` Çe ` #·≈Lå£ +wæ ` <√´‘·e÷qyéT ` Çe ` Á•j·÷ ` $eT\+ `
ÁbÕ+X¯óuÛ≤e‘ê«‘Y ` ñ*¢K+‘·yTé ` Çe ` n+ãs¡yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·kÕýéT nXÀø£eìø±j·÷+ dü' yêqs¡|⁄ü +>∑e' dü+Ô uÛdÑ Vü ≤ü ÁùdD
eT<Û̊´ dæ‘ú +· , ø¬ ˝’ ≤dübÕ+&ÉTs¡+, Á|üyêfi¯øè£ ‘·k˛bÕq+, ‘·|øÔü ±+#·qy˚~ø£yTé , Á•j·÷
#·≈Lå£ +wæ eTTwü+í ‘·$Te <√´‘·e÷q+, ÁbÕ+X¯óuÛ≤e‘ê«‘Y n+ãs¡yTé ñ*¢K+‘·yTé
Çe dæ‘ú +· , $eT\yéT, ñÁ∫Ã¤‘y· Té , n$<ä÷s¡d+úü #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<ä+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·kÕýéT nXÀø£eìø±j·÷+ R Ä j·TXÀø£eqeTTq+<äT, dü'
yêqs¡|ü⁄+>∑e' R yêqs¡ÁX‚wü˜ß&Ó’q j·÷ Vü≤qTeT, eT<Û˚´ R (Ä j·TXÀø£eq)
eT<ÛäéTTq+<äT, düÔ+uÛÑdüVü≤ÁùdD dæú‘·+ R y˚\ø=\~ düÔ+uÛÑeTT\‘√ ì\∫
j·TTqï~j·TTqT, ø¬ ˝’ ≤dübÕ+&ÉTs¡+ R ø¬ ˝’ ≤dü|sü «¡ ‘·eTTe˝… <Ûeä fi¯yTÓ Æ j·TTqï~j·TTqT,
(15) ` |ü+#·<äX¯düs¡Z 457
Á|üyêfi¯øè£ ‘·k˛bÕq+ R |ü>&∑ eÉ TT\‘√ ì]à+#·ã&çq yÓT≥T¢>\∑ ~j·TTqT, ‘·|øÔü ±+#·q
y˚~ø£+ R y˚T*$T ã+>±s¡|⁄ü ‹HÓï\T >∑\~j·TTqT, #·≈Lå£ +wæ eTTwü+í ‘·yTé Çe R
ø£qT\qT Vü≤]+#·T#·Tqï~e˝…, Á•j·÷ <√´‘·e÷q+ R ~e´XÀuÛ‘Ñ √ Á|ü»«*+#·T
#·Tqï~j·TTqT, ÁbÕ+X¯óuÛ≤e‘ê«‘Y R $TøÏÿ* bı&Ée⁄>± qT+&ÉT≥e\q, n+ãs¡yTé
ñ*¢K+‘·yTé Çe dæ‘ú +· R Äø±X¯eTTqT sê#·Tø=qT#·Tqï≥T¢qï~j·TTqT, $eT\+ R
|ü]X¯ó<äΔyÓTÆq~j·TTqT n>∑T, n$<ä÷s¡düúyéT R düMT|üeTTqH˚j·TTqï{Ïº, ñÁ∫Ã¤‘·+
#Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<ä+ R ñqï‘·yTÓ qÆ {Ïº #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äeTTqT, <ä<sä Ù¡ R >±+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` #Ó’‘·ýéT ` >∑T+Á&ÉeTT>±, es¡TÔ˝≤ø±s¡eTT>±, uÖ<äΔeT+~s¡eTTe˝…
qTqïy˚T&É.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä j·TXÀø£eqeTTq+<äT ‘·q≈£î düMT|üeTTq+<˚ eqeT<Û´ä eTTq+<äT
y˚\ø=\~ dü+Ô uÛeÑ TT\ô|’ ì]à+|üã&ç ø¬ ˝’ ≤dü–]e˝… <Ûeä fi¯#êÃ¤jT· >∑*–, |ü>&∑ |É ⁄ü yÓT≥¢
‘√&ÉqT, y˚T*$Tã+>∑sT¡ y˚~ø£\‘√&ÉqT, ø£qTï\≈£î $Ts¡T$T≥T¢>=\T|ü⁄ n<äT“¤‘y· TÓ qÆ
XÀuÛÑ‘√, Á|ü»«*+#·T#·T, ñqï‘·yÓTÆq •Ks¡eTT\‘√ Äø£düeTTqT ˇs¡dæø=qT#·T
n‘·T´qï‘·eTT>∑qTqï ˇø£ #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äeTTqT Vü≤qTeT ø£qT>=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ eT*qdü+M‘ê+ sêø£då _” Û dü‡e÷eè‘êyéT ˆ
ñ|üyêdüøè£ XÊ+ BHê+ ìX¯Ù «dü˙+Ô |ü⁄q' |ü⁄q' ˆ
<ä<sä Ù¡ X¯óø£|¢ øü ±å <Í #·+Á<äsπ U≤ $Tyê-eT˝≤yéT ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` eT*qdü+M‘ê+ ` sêø£åd”_Û' ` düe÷eè‘êyéT `
ñ|üyêdüøè£ XÊ+ ` BHê+ ` ìX¯Ù «dü+r+ ` |ü⁄q' ` |ü⁄q' ` <ä<sä Ù¡ ` X¯óø£|¢ øü ±å <Í
` #·+Á<äsπ U≤yéT ` Çe ` neT˝≤yéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, eT*qdü+M‘ê+ R eT*qyÓTqÆ eÅdeÔü TT\T
<Ûä]+∫q~j·TTqT, sêø£åd”_Û' düe÷eè‘ê+ R sêø£ådüÅd”Ô\#˚ |ü]y˚wæº+|üã&ç
j·TTqï~j·TTqT, ñ|üyêdüøè£ XÊ+ R ñ|üyêdüeTT\#˚ ø£è•+∫q~j·TTqT, BHê+ R
BqTsê˝…’ j·TTqï~j·TTqT, |ü⁄q' |ü⁄q' ìX¯Ù «dü+r+ R e÷{Ïe÷{Ïø,Ï ì≥÷ºsT¡ Œ\T
$&ÉT#·T#·Tqï~j·TTqT, neT˝≤+ R |ü]X¯ó<äTsΔ ê\TqT, X¯óø£|¢ øü ±å <Í #·+Á<äsπ U≤$Te
dæ‘ú ê+ R X¯óø£|¢ øü |å£ ⁄ü Á|ü<eä∏ T~qeTTHê{Ï #·+Á<äsπ Ke˝… qTqï~j·TTqT n>∑T, (ø±+∫‘Y
R ˇø±H=ø£ÅdìÔ” ), <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&Ü #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äeTTqT p#·T #·T+&É>± n#·Ã≥H˚ eT*q
eÅdeÔü TT\ <Û]ä +∫ sêø£då Åü d\Ô” #˚ |ü]y˚w+ºæ |üã&ç ñ|üyêdüeTT\#˚ ø£è•+∫j·TTqï<Ó’
BqTsê˝…’ e÷{Ïe÷{ÏøìÏ ì≥÷ºsT¡ Œ\T $&ÉT#·T#·T X¯óø£|¢ øü |å£ ⁄ü bÕ&É´$THê{Ï #·+Á<äsπ Ke˝…
qTqï{Ïº ø£fi+¯ ø£sV¡ ≤æ ‘·Tsê˝…j
’ T· Tqï ˇø±H=ø£ eì‘·qT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eT+<ä+ Á|üU≤´j·Te÷H˚q s¡÷ù|D s¡T∫s¡Á|üu≤Û yéT ˆ
|æq<ëΔ+ <Û÷ä eTC≤˝Òq •U≤ $Te $uÛ≤ek˛' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT+<ä+ ` Á|üU≤´j·Te÷H˚q ` s¡÷ù|D ` s¡T∫s¡Á|üu≤Û yéT ` |æq<ëΔ+
` <Û÷ä eTC≤˝Òq ` •U≤yéT ` Çe ` $uÛ≤ek˛' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <Ûä÷eTC≤˝Òq |æq<ëΔ+, $uÛ≤ek˛' •U≤yéT Çe eT+<ä+
Á|üU≤´j·Te÷H˚q s¡÷ù|D s¡T∫s¡Á|üu≤Û + (<ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :`<Û÷ä eTC≤˝Òq |æq<ëΔ+ R <ä≥yº TÓ qÆ bı>∑#˚ ø£|Œü ã&çq{Ï,º $uÛ≤ek˛'
•U≤yéT Çe R n–ï¨Á‘·Tì C≤«\e˝…, eT+<ä+ Á|üU≤´j·Te÷H˚q s¡÷ù|D R
eT+<äeTT>± yÓ\&¢ j ç T· >∑T#·Tqï kÂ+<äs´¡ eTT‘√, s¡T∫s¡Á|üu≤Û + R s¡eTýÓTqÆ XÀuÛ>Ñ *∑ qZ
ÅdìÔ” , (<ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` bı>∑#˚ >∑|Œü ã&çq n–ïC≤«\e˝… ø=\~>∑ e÷Á‘·yT˚ yÓ\&¢ j ç T· >∑T#·Tqï
kÂ+<äs´¡ eTT>∑\ ˇø±H=ø£ eì‘·qT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ |”‘˚ HÓøπ’ q dü+M‘ê+ øÏù¢ wº H√‘·eÔ TyêdükÕ ˆ
dü|+ü ø± eTq\+ø±sê+ $|ü<ëà $Te |ü~à˙yéT ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |”‘q˚ ` @πøq ` dü+M‘ê+ ` øÏù¢ wqº ` ñ‘·eÔ TyêdükÕ ` dü|+ü ø±yéT
` nq\+ø±sê+ ` $|ü<ëàyéT ` Çe ` |ü~à˙yéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` |”‘q˚ , øÏù¢ wqº @πøq ñ‘·eÔ TyêdükÕ dü+M‘ê+, $|ü<ëà+ |ü~à˙yéT
Çe dü|+ü ø±yéT nq\+ø±sê+ (<ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |”‘q˚ R |ü#Ã· ì, øÏù¢ wqº R q*–q, @πøq ñ‘·eÔ TyêdükÕ R
ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ @ø£eÅdeÔü TT#˚, dü+M‘ê+ R <Û]ä +|üã&çjT· Tqï~j·TTqT, $|ü<ëà+ |ü~à˙+
Çe R ‘êeTs¡|⁄ü e⁄«\T ˝Òì ‘êeTs¡r>∑e˝…, dü|+ü ø±+ R ãTs¡<øä *£ –q~j·TTqT,
nq\+ø±sê+ R ÄuÛsÑ D ¡ eTT\T ˝Òø£ j·TTqï~j·TT q>∑T ÅdìÔ” , (<ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT).
(15) ` |ü+#·<äX¯düs¡Z 459
‘ê‘·Œs¡éTT :` $TøÏÿ* q*–b˛sTTq{Ïº ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ ˇø£ |ü#Ã· ì eÅdeÔü TTqT <Û]ä +∫
‘êeTs¡|⁄ü e⁄«\T ˝Òì ‘êeTs¡r>∑e˝… ãTs¡<ä n+{Ïq X¯Øs¡eTT‘√ ÄuÛsÑ D
¡ V”≤qjÓTÆ
j·TTqï ˇø±H=ø£ eì‘·qT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ÁM&ç‘ê+ <äT'Kdü+‘·bÕÔ+ |ü]e÷¢Hê+ ‘·|dü «æ ˙yéT ˆ
Á>∑ùV≤D≤+->±s¡øπ DÒe |”&‘ç ê $Te s√Væ≤D°yTé ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁM&ç‘ê+ ` <äT'Kdü+‘·bÕÔ+ ` |ü]e÷¢Hê+ ` ‘·|dü «æ ˙yéT ` Á>∑ùV≤D
` n+>±s¡øπ D ` Çe ` |”&‘ç êyéT ` Çe ` s√Væ≤D°yTé ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÁM&ç‘ê+ R dæ>∑TZH=+~j·TTqï~j·TTqT, <äT'Kdü+‘·bÕÔ+ R
<äT'KeTT#˚ ‘·|+æ #·T#·Tqï~j·TTqT, |ü]e÷¢Hê+ R ã&É*j·TTqï~j·TTqT, ‘·|dü «æ ˙+
R BqTsê˝…’ j·TTqï~j·TTqT, n+>±s¡øπ D Á>∑ùV≤D R n+>±s¡øÁ£ >∑V≤ü eTT#˚, |”&‘ç ê+
s√Væ≤D°yTé Çe dæ‘ú ê+ R |”&+ç |üã&çq{Ïº s√Væ≤D°qø£Áå ‘·eTTe˝… qTqï~j·TTqT n>∑T
ÅdìÔ” , (<ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT).
‹\ø£eTT :` ªªn+>±s¡øπ DÒe Á>∑ùV≤Dμμ R n+>±s¡≈î£ ì e+{Ï Á>∑V≤ü eTT#˚‘· nq>±
øπ ‘·Te⁄#˚‘.·
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` ªªn+>±s¡øπ DÒe Á>∑ùV≤Dμμ R Á≈£Ls¡Á>∑V≤ü eTT#˚.
‘ê‘·Œs¡éTT :` \C≤®Á>∑dj
Ôü TÆÓ <äT'Kdü+‘·|⁄ü sÔ ê˝…’ ã&É*ø£ #Ó+~ j·TTqï<Ó’ Bqdæ‹ú ˝À
qT+&ç Á≈£Ls¡yTÓ qÆ n+>±s¡øÁ£ >∑V≤ü eTT#˚ |”&+ç |üã&çq s√Væ≤D°qø£Áå ‘·eTTe˝… >±qe#·TÃ
#·Tqï ˇø£ eì‘·qT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ nÁX¯ó|üPs¡eí TTF+ BHê+ ø£èXÊ eTqX¯Hq˚ #· ˆ
XÀø£<ëÛ ´q|üsê+ BHê+ ì‘·´+ <äT'K|üsêj·TD≤yéT ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nÁX¯ó|üPs¡íeTTF+ ` BHê+ ` ø£èXÊyéT ` nqX¯H˚q ` #·
XÀø£<ëÛ ´q|üsê+ ` BHê+ ` ì‘·´+ ` <äT'K|üsêj·TD≤yéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nÁX¯ó|üPs¡eí TTF+ R ø£˙ï{Ï‘√ ì+&çq eTTKeTT >∑\~j·TTqT,
BHê+ R BqTsê˝…’ j·TTqï~j·TTqT, nqX¯Hq˚ ø£èXÊ+ R ÄVü‰s¡eTT e÷qT≥#˚
ø£è•+∫j·TTqï~j·TTqT, XÀø£<ëÛ ´q|üsê+ R ~>∑T\T‘√&ÉqT, ∫+‘·‘√&ÉqT $eX¯ósê˝…’
j·TTqï~j·TTqT, BHê+ R <Óq’ éTT‘√ qTqï~j·TTqT, ì‘·´+ <äT'K |üsêj·TD≤+ R
ì‘·éTT <äT'KeT>∑Tïsê˝…’ j·TTqï~j·TTq>∑T ÅdìÔ” , (<ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø£˙ï{Ï‘√ ì+&çq yÓTT>∑eTT‘√ ÄVü‰s¡eTT e÷qT≥#˚ ø£è•+∫j·TT+&ç,
∫+‘êìeT>∑Tïsê˝…’ <äT'K|”&‘ç j· TÆÓ Bqdæ‹ú ˝ÀqTqï ˇø£ eì‘·qT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Á|æjT· + »q eT|üX´¯ ˙Ô+ |üX´¯ ˙Ô+ sêø£då >” D∑ yéT ˆ
dü«>∑DqÒ eTè^+ V”≤Hê+ X¯«>∑D≤_Ûeè‘ê $Te ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|æjT· + ` »qyéT ` n|üX´¯ ˙Ô+ ` |üX´¯ +r+ ` sêø£då >” D∑ yéT `
dü«>∑DqÒ ` eTè^+ ` V”≤Hê+ ` X¯«>∑D≤_Ûeè‘êyéT ` Çe ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|æjT· + »qyéT n|üX´¯ ˙Ô+ R Çwüß˝º q’… yê]ì #·÷&É≈î£ qï~j·TTqT,
sêø£då >ü D
∑ + |üX´¯ +r+ R sêø£då Åü d\Ô” qT p#·T#·Tqï~j·TTqT, dü«>∑DqÒ V”≤Hê+ R
‘·qyês¡T˝Òì<Ó,’ X¯«>∑D≤_Ûeè‘ê+ R y˚≥≈£îø£ÿ\#˚ #·T≥Tºø=qã&çjT· Tqï{Ï,º eTè^yéT
Çe dæ‘ú ê+ R Ä&ÉT˝Ò&eç ˝… qTqï{Ï~º j·TTq>∑T ÅdìÔ” , (<ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q eT+<ä˝Àì ˝Òfi¯fl≈£î <ä÷s¡yÓTÆ y˚≥≈£îø£ÿ\ eT<Ûä´ ∫≈£îÿø=qï
Vü≤]D≤+>∑qe˝… ‘·q≈£î ø±e\dæqyês¡T ø±qsêø£ b˛e⁄≥#˚‘q· T, ;Ûøs£ T¡ ˝…q’ sêø£då Åü d\Ô” T
m<äTs¡T>∑ qT+&ç >∑~›+#·T#·T+&ÉT≥#˚‘·qT uÛÑj·T$Vü≤«\jÓÆTj·TTqï ˇø£ eì‘·qT
#·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ˙\Hê>±uÛj Ñ ÷· y˚D≤´ »|òTü q+ >∑‘j · TÆÓ ø£j÷· ˆ
˙\j·÷ ˙s¡<ëbÕj˚T eqsêC≤´ eTV”≤ $Te ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ˙\Hê>±uÛj Ñ ÷· ` y˚D≤´ ` »|òTü q+ ` >∑‘j · ÷· ` @ø£j÷· `
˙\j·÷ ` ˙s¡<ëbÕj˚T ` eqsêC≤´ ` eTV”≤yéT ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ˙s¡<ëbÕj˚T ˙\j·÷ eqsêC≤´ eTV”≤yéT Çe (dæú‘ê+)
˙\Hê>±uÛj Ñ ÷· »|òTü q+ >∑‘j · ÷· @ø£j÷· y˚D≤´ (dæ‘ú ê+ eì‘ê+ <ä<sä Ù¡ )
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ˙s¡<ëbÕj˚T R eTãT“\T ‘=\–q|æeTà≥, ˙\j·÷ eqsêC≤´ R
q\¢ì eèø£Áå X‚D‘Ï √&ç, eTV”≤yéT Çe (dæ‘ú ê+) R uÛ÷Ñ $Te˝…qTqï{Ï,º »|òTü q+ >∑‘j · ÷·
R |æsT¡ <äT\es¡≈î£ Áy˚˝≤&ÉT#·Tqï, ˙\Hê>±uÛj Ñ ÷· R q\¢ì Á‘ê#·Te˝… Á|üø±•+#·T#·Tqï,
@ø£j÷· y˚D≤´ R @ø£yTÓ j Æ T· Tqï øπ X¯bÕX¯eTT‘√, (dæ‘ú ê+ eì‘ê+ <ä<sä Ù¡ R ñqï
eì‘·qT >±+#ÓqT).
(15) ` |ü+#·<äX¯düs¡Z 461
‹\ø£eTT :` @ø£j÷· y˚D≤´ R n|üV≤ü s¡D~qeTTq #˚dTü ø=ìq dü+kÕÿs¡eTT ‘·|Œü
y˚sT¡ dü+kÕÿs¡eTT ˝Ò≈î£ +&ÉT≥#˚ øπ X¯bÕX¯eTT »&É>{∑ j
ºÏ T· Tqï~. ˙\Hê>±uÛj
Ñ ÷· y˚D≤´
R Ç#·Ã≥ ø£$ Ä&ÉTÁ‘ê#·TbÕeTT‘√ b˛*ø£#|Ó ü ≥#˚ Ä y˚Dd° Œü s¡ÙeTT eTs¡DùV≤‘·Teì
dü÷∫+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æs¡T<äT\es¡≈£îqT Áy˚˝≤&ÉT#·Tqï »&É>∑{Ïºj·TTqï Bs¡ÈyÓTÆq q\¢ì
øπ X¯bÕX¯eTT‘√ ÄyÓT, eTãT“\T ‘=\–q |æeTà≥ q\¢ì eèø£|å +ü øÏ‘Ô √ >±qe#·TÃ
uÛ÷Ñ $Te˝…H˚ >±ìŒ+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düTU≤sêΩ+ <äT'Kdü+‘·bÕÔ+ e´düHêHê eTø√$<ëyéT ˆ
‘ê+ düMTø£å ´ $XÊ˝≤ø°å eT~Ûø+£ eT*Hê+ ø£èXÊyéT ˆ
‘·sÿ¡ j·÷e÷dü d”‘‹˚ ø±s¡DÆ… s¡T|übÕ~_Û' ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düTU≤sêΩ+ ` <äT'Kdü+‘·bÕÔ+ ` e´düHêHêyéT ` nø√$<ëyéT `
‘ê+ ` düMTø£å ´ ` $XÊ˝≤ø°yå Té ` n~Ûø+£ ` eT*Hê+ ` ø£èXÊyéT ` ‘·sÿ¡ j·÷e÷dü
` d”‘ê ` Ç‹ ` ø±s¡D'Æ… ` ñ|übÕ~_Û' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTU≤sêΩ+ e´düHêHêyéT nø√$<ë+ <äT'Kdü+‘·bÕÔyTé n~Ûø+£
eT*Hê+ ø£èXÊ+, ‘ê+ $XÊ˝≤ø°å+ düMTø£å ´, ñ|übÕ~_Û' ø±s¡D…Æ' d”‘ê Ç‹
‘·sÿ¡ j·÷e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTU≤sêΩ+ R düTKeTT\πø ‘·–j·TTqï{Ï~º j·TTqT, e´düHêHêyéT
nø√$<ë+ R ø£weºü TT\HÓsT¡ >∑ì~j·TTqT, <äT'Kdü+‘·bÕÔ+ R <äT'KeTT#˚ |ü]‘ê|üeTT
H=+<äT#·Tqï~j·TTqT, n~Ûø+£ eT*Hê+ R $TøÏÿ* eT*qyÓTÆ j·TTqï~j·TTqT, ø£èXÊ+
R ø£è•+∫j·TTqï~j·TTq>∑T, ‘ê+ $XÊ˝≤ø°+å düMTø£å ´ R Ä düT+<äsê+–ì p∫,
ñ|übÕ~_Û' ø±s¡D'Æ… R j·TTøÏdÔ eü Tà‘·yTÓ qÆ ø±s¡DeTT\#˚, d”‘ê Ç‹ ‘·sÿ¡ j·÷e÷dü R
d”‘j · T˚ j·Tì }Væ≤+#ÓqT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ñ|übÕ~_Û' ø±s¡D'Æ… R eTT+<äT#Ó|Œü uÀe⁄q{Ïº ø±s¡DeTT\#˚.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT #·÷∫q Ä eì‘· kÂ≈£îe÷s¡éTT >∑*– düTKeTT\ø=iπø
|ü⁄{Ïº <äT'KeTT\ HÓqï&ÉTqT ms¡T>∑ì ø√eT*e˝… qT+&ÓqT. ø±ì H˚&TÉ <äT'KeTT‘√
$TøÏÿ* ‘·|+æ #·T#·T+&ÓqT. $TøÏÿ* eT*qyÓTÆ ø£è•+∫j·TTqï X¯Øs¡eTT>∑\ n{Ïº Ä
kÂ+<äs´¡ sê•ì >±+∫ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ‘êqT ‘Ó*dæø=qï ø±s¡DeTT\#˚ áyÓT d”‘j · T˚
j·Tì }Væ≤+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ÁVæ≤j·Te÷D≤ ‘·<ë ‘˚q s¡økå£ Õ ø±eTs¡÷|æD≤ ˆ
j·T<∏ës¡÷bÕ Væ≤ <äècÕº yÓ’ ‘·<ë∏ s¡÷ù|j·T eT+>∑Hê ˆˆ 27
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` ÁVæ≤j·Te÷D≤ ` ‘·<ë ` ‘˚q ` s¡økå£ Õ ` ø±eTs¡÷|æD≤ ` j·T<∏ës¡÷bÕ
` Væ≤ ` <äècÕº ` yÓ’ ` ‘·<ë∏ s¡÷bÕ ` Çj·TyéT ` n+>∑Hê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë ø±eTs¡÷|æD≤ ‘˚q s¡økå£ Õ j·T<∏ës¡÷bÕ ÁVæ≤j·Te÷D≤
<äècÕº Çj·TyéT n+>∑Hê ‘·<ë∏ s¡÷bÕ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R ÄHê&ÉT, ø±eTs¡÷|æD≤ R ø±eTs¡÷|üeTTqT <Û]ä +∫q,
‘˚q s¡økå£ Õ R (düHêï ´dæs÷¡ |üeTT˝ÀqTqï) Ä sêeDTì#˚, j·T<∏ës¡÷bÕ R m{Ïsº ÷¡ |üeTT
>∑\<Ó—’ ÁVæ≤j·Te÷D≤ <äècÕº R n|üV≤ü ]+|üã&ÉT#·T #·÷&Éã&çq<√, Çj·TyéT n+>∑Hê
R á eì‘·, ‘·<ë∏ s¡÷bÕ Væ≤ R n{Ïº Äø±s¡eTT >∑\~>∑H˚ j·TTqï~ >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄHê&ÉT y˚TeTT øÏwæÿ+<Ûä˝À ãTTX¯éT÷ø£|üs¡«‘·eTTô|’ qT+&É>±
e÷j·÷s¡÷|ü<ëÛ ]jÓTÆ q sêeDTì#˚ n|üV≤ü ]+|üã&ç ø=ìb˛ã&ÉT#·Tqï j·÷yÓT m{Ïº
Äø±s¡eTT‘√ e÷≈£î ø±ìŒ+∫q<√ dü]>± n{Ïº Äø±s¡eTT >∑\~>∑H˚ Ç|ü&ÉT áyÓT
>±qe#·TÃ#·Tqï~ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ |üPs¡#í +· Á<ëqHê+ düTÁuÛ÷Ñ + #ês¡Teè‘·|Ô j ü ÷Ó <Ûsä ê+ ˆ
≈£îs¡«˙Ô+ Á|üuj ÑÛ ÷· <˚M+ düsê« $‹$Tsê ~X¯' ˆˆ 28
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` |üPs¡#í +· Á<ëqHê+ ` düTÁuÛ÷Ñ + ` #ês¡Teè‘·|Ô jü ÷Ó <Ûsä êyéT ` ≈£îs¡«+r+
` Á|üuj ÑÛ ÷· ` <˚M+ ` düsê«' ` $‹$Tsê' ` ~X¯' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üPs¡í#·+Á<ëqHê+ R ì+&ÉT #·+<äTs¡Tì e+{Ï eTTKeTT
>∑\~j·TTqT, düTÁuÛÑ÷+ R düT+<äs¡yÓTÆq ø£qTu§eT\T >∑\~j·TTqT, #ês¡Teè‘·Ô
|üj÷Ó <Ûsä ê+ R düT+<äsy¡ TÓ qÆ es¡T\Ô yÓTqÆ düqÔ eTT\T >∑\~j·TTqT, Á|üuj ÑÛ ÷· R (‘·q
X¯Øs¡) ø±+‹#˚, düsê«' ~X¯' R m\¢~≈£îÿ\qT, $‹$Tsê' ≈£îs¡«+r+ R Nø£{˝Ï ìÒ $>±
#˚jT· T#·Tqï{Ï~º j·TTq>∑T, (‘ê+ <˚M+ düMTø£å ´ R Ä |üPE´sê*ì >±+∫).
(15) ` |ü+#·<äX¯düs¡Z 463
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªªÁ|üuj
ÑÛ ÷· düsê«' ~X¯' $‹$Tsê' ≈£îs¡«+r+μμ |ü~HÓ\\T
kÕïqbÕHê<äT\T ˝Òø£ e÷*qéTT‘√ qTqïqT ‘·q Á|üø±X¯eTT#˚ ~≈£îÿ\+<ä* Nø£{ìÏ
bÕs¡Á<√\T#·Tqï<äq>± ÄyÓT Á|üu≤Û ‹X¯jT· yÓT{Ï~º jÓ÷ yÓ\&¢ j
ç T· >∑T#·Tqï~>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ì+&ÉT#·+Á<äTìe+{Ï eTTKeTT‘√&ÉqT, n+<äyTÓ qÆ ø£qTu§eT\‘√&ÉqT,
düT+<äs¡eTT˝…’ es¡TÔ\eTT˝…’q düÔqeTT\‘√&ÉqT yÓ\T>=+<äT#·Tqï{Ïº ÄyÓT ‘·q
Á|üø±X¯eTT#˚ m\¢~≈£îÿ\qT yÓ\T>∑T‘√ ì+|ü⁄#·Tqï≥T¢+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ ˙\πøo+ _+uÀw”+˜ düTeT<Ûë´+ düTÁ|ü‹wæ̃‘êyéT ˆ
d”‘ê+ |ü<àä |ü˝≤XÊø°+å eTqà<∏dä ´ü s¡‹+ j·T<∏ë ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ` ˙\πøo+ ` _+uÀw”+˜ ` düTeT<Ûë´+ ` düTÁ|ü‹wæ‘˜ êyéT `
d”‘ê+ ` |ü<àä |ü˝≤XÊø°+å ` eTqà<∏dä ´ü ` s¡‹+ ` j·T<∏ë ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTqà<∏dä ´ü s¡‹+ j·T<∏ë R eTqà<∏Tä ì (|ü‹ïjÓTÆ q) s¡r<˚$e˝…,
˙\πøo+ R q\¢ì πøX¯eTT\T >∑\~j·TTqT, _+uÀw”˜+ R <=+&É|ü+&ÉTe+{Ï
ô|<ä$>∑\~j·TTqT, düTeT<Ûë´+ R #·øÿ£ ì q&ÉTeTT >∑\~j·TTqT, düTÁ|ü‹wæ̃‘ê+ R
düT+<äsy¡ TÓ qÆ (nej·TeeTT\) düìïy˚Xe¯ TT >∑\~j·TTqT, |ü<àä |ü˝≤XÊø°+å R ‘êeTs¡
sπ ≈£î\e+{Ï ø£qTï\T >∑\~j·TTqT n>∑T, (‘ê+ düMTø£å ´ R ÄyÓTqT >±+∫).
>√$+<äsêJj·TeTT :` düTÁ|ü‹wæ‘˜ ê+ R #·øÿ£ >± ì*|æq bÕ<ä‘\· eTT >∑\~j·TTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄyÓT q\¢ì øπ X¯eTT\T, <=+&É|+ü &ÉTe+{Ï ô|<ä$, #·øÿ£ ì q&ÉTeTT,
#·ø£ÿì nej·Tedüìïy˚X¯eTT, |ü<äà|üÁ‘·eTT\e+{Ï ø£qTï\TqT ø£*– eTqà<∏äTì
uÛ≤s¡´jÓTÆ q s¡r<˚$e˝… qT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ÇcÕº+ düs«¡ dü´ »>∑‘'· |üPs¡#í +· Á<äÁ|üu≤Û $Te ˆ
uÛ÷Ñ eTÚ düT‘·qT e÷d”Hê+ ìj·T‘ê $Te ‘ê|üdy” Té ˆ
ìXÊÙ«düãVüQfi≤+ ;ÛsT¡ + uÛTÑ »π>+Á<äe<Û÷ä $Te ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÇcÕº+ ` düs«¡ dü´ ` »>∑‘'· ` |üPs¡#í +· Á<äÁ|üu≤Û yéT ` Çe ` uÛ÷Ñ eTÚ
` düT‘·qTyéT ` Äd”Hê+ ` ìj·T‘êyéT ` Çe ` ‘ê|üdy” Té ` ìXÊÙ«düãVüQfi≤+ `
;ÛsT¡ + ` uÛTÑ »π>+Á<äe<Û÷ä yéT ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üPs¡í#·+Á<äÁ|üuÛ≤yéT Çe düs¡«dü´ »>∑‘·' ÇcÕº+, ìj·T‘ê+
‘ê|üdy” Té Çe düT‘·qT+, uÛ÷Ñ eTÚ Äd”Hê+, uÛTÑ »π>+Á<äe<Û÷ä yéT Çe ìXÊÙ«düãVüQfi≤+,
;ÛsT¡ + (‘ê+ düMTø£å ´.....)
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üPs¡#í +· Á<äÁ|üu≤Û yéT Çe R ì+&ÉT#·+Á<äTì ø±+‹e˝…, düs«¡ dü´
»>∑‘'· ÇcÕº+ R ˝Àø£eTTqø£+‘·≈î£ qT Çwüßsº ê˝…’ j·TTqï~j·TTqT, ìj·T‘ê+ ‘ê|üd+”
Çe R ø£]qƒ yÓTqÆ ìj·TeTeTT\T >∑*–q ‘ê|üdÅü deÔ” ˝…, düT‘·qT+ R |ü$Á‘·yTÓ qÆ
X¯Øs¡eTT>∑\<Ó,’ uÛ÷Ñ eTÚ Äd”Hê+ R H˚\ô|’ ≈£Ls¡TÃqï~j·TTqT, uÛTÑ »π>+Á<äe<Û÷ä +
Çe R düsŒ¡ sêE uÛ≤s¡é˝…, ìXÊÙ«düãVüQfi≤+ R ì≥÷ºsT¡ Œ\ Ä~Ûø´£ eTT >∑\~j·TTqT,
;ÛsT¡ + R ;Û‘T· sê˝…’ j·TTqï~j·TTqT n>∑T, (‘ê+ düMTø£å ´ R ÄyÓTqT >±+∫)
‹\ø£eTT :` ìj·T‘ê+ R uÛ÷Ñ X¯jT· qeTT eTTqï>∑T ø£s√ƒ s¡ìj·TeTeTT\T >∑\~.
uÛTÑ »π>+Á<äe<Û÷ä yéT Çe R düsŒ¡ sêE uÛ≤s¡´‘√ kÕ<äèX¯éTT#˚ #˚sT¡ ≥≈£î X¯ø´£ eTT
>±ì<äìj·TT sêø£då ≈ü î£ \HêX¯ùV≤‘·TyÓ’ j·TTqï~ j·Tìj·TTqT dü÷∫+|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ì+&ÉT #·+Á<äTì yÓHïÓ \e˝… »>∑‘T· qÔ ø£+‘·≈î£ qT Çwüyº TÓ j
Æ T· Tqï~j·TTqT,
ø£sƒ√s¡ìj·TeTeTT\T |üPìq ‘ê|üdüÅd”Ôe˝… |ü$Á‘·yÓTÆq X¯Øs¡eTT‘√ uÛÑ÷$Tô|’
≈£Ls¡TÃqï~j·TTqT, düsŒ¡ sêE uÛ≤s¡é˝… e÷{Ïe÷{ÏøìÏ ãTdüø=≥Tº#T· qï≥T¢ ì≥÷ºsT¡ Œ\T
$&ÉT#·T#·T ;Û‘T· sê˝…’ j·TTqï~j·TTqT n>∑T Ä d”‘e· TàqT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ XÀø£C≤˝Òq eTVü≤‘ê $‘·‘q˚ q sê»ryéT ˆ
dü+düø±Ô+ <Û÷ä eTC≤˝Òq •U≤ $Te $uÛ≤ek˛' ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` XÀø£C≤˝Òq ` eTVü≤‘ê ` $‘·‘q˚ ` q ` sê»ryéT ` dü+düø±Ô+ `
<Û÷ä eTC≤˝Òq ` •U≤yéT ` Çe ` $uÛ≤ek˛' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Û÷ä eTC≤˝Òq dü+düø±Ô+ R <ä≥yº TÓ qÆ bı>∑‘√ #·T≥Tºø=qã&çq{Ï,º
$uÛ≤ek˛' •U≤yéT Çe R n–ïjÓTTø£ÿ C≤«\e˝…, $‘·‘q˚ R $kÕÔsy¡ TÓ Æ j·TTqï{Ï,º
eTVü≤‘ê XÀø£C≤˝Òq R >=|üŒ<Óq’ <äT'Ku≤VüQfi¯éTT#˚, q sê»r+ R Á|üø±•+|ü
(15) ` |ü+#·<äX¯düs¡Z 465
≈£îqï{Ï~º j·T>∑T, (‘ê+ düMTø£å ´ R ÄyÓTqT >±+∫).
‹\ø£eTT :` $uÛ≤ek˛' •U≤yéT Çe R nqT≥#˚ bÕ‹Áe‘·´‘˚»düT‡‘√ Á|üø±•+#·T
#·Tqï<äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <ä≥yº TÓ qÆ bı>∑‘√ >∑|Œü ã&çq{Ïº n–ïC≤«\e˝… >=|üŒ<Óq’ XÀø£u≤Û s¡eTT#˚
dü+|üPs¡eí TT>± e´ø£eÔ TT>±ì ‘˚»düT‡>∑\ d”‘e· TàqT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ düà èr $Te dü+~>Δ± eTè~Δ+ ì|ü‹‘ê $Te ˆ
$Vü≤‘ê $Te #· ÁX¯<ëΔ e÷XÊ+ Á|ü‹Vü≤‘ê $Te ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ` düà èryéT ` Çe ` dü+~>Δ±yéT ` ãTT~Δ+ ` ì|ü‹‘êyéT `
Çe ` $Vü≤‘êyéT ` Çe ` #· ` ÁX¯<ëΔyTé ` ÄXÊ+ ` Á|ü‹Vü≤‘êyéT ` Çe ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+~>Δ±+ düà èryéT Çe R dü+<˚V≤ü Á>∑dyÔü TÓ j
Æ T· Tqï <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TT
e˝…qT, ì|ü‹‘êyéT ãTT~ΔyTé Çe R ≈£L*b˛sTTq nuÛTÑ ´<äjT· eTTe˝…qT, $Vü≤‘ê+
ÁX¯<ëΔyéT Çe R ø°åDÏ+∫q ÁX¯<äΔe˝…qT, Á|ü‹Vü≤‘êyéT ÄXÊyéT Çe R uÛÑ>∑ïyÓTÆq
ÄX¯e˝…qT, dæ‘ú ê+ ‘ê+ düMTø£å ´ R ø±qe#·TÃ#·Tqï{Ïº ÄyÓTqT >±+∫.
‹\ø£eTT :` dü+~>±Δ+ düà èryéT Çe ` ns¡$ú wüjT· eTTq dü+<˚V≤ü eTT ø£*+Z #·Tq{Ïº
<Ûäs¡àXÊÅdüÔeTTe˝…, ãTT~Δ+ ì|ü‹‘êyéT Çe ` nHê´j·TÁ|ües¡ÔqeTT#˚ q•+∫q
nuÛTÑ ´<äjT· eTTe˝…, $Vü≤‘ê+ ÁX¯<ëΔyTé Çe R HêdæøÔ ã£ T~Δ#˚ #Ó&qç ÁX¯<eΔä ˝….
‘ê‘·Œs¡éTT :` ns¡ìú s¡j
í T· eTTq dü+<˚V≤ü eTTqT ø£*–+#·T <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TTe˝…qT, ø°Då +Ï ∫
b˛sTTq{Ïº ◊X¯«s¡éTTe˝…qT, #Ó&bç ˛sTTq ÁX¯<eΔä ˝…qT, uÛ>Ñ ï∑ yÓTqÆ ÄX¯e˝…qT, BqyÓTqÆ
dæ‹ú ˝À qTqï{Ïº d”‘ê<˚$ì Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ k˛|üdsü êZ+ j·T<∏ë dæ~+Δ ãT~Δ+ düø\£ TcÕ $Te ˆ
nuÛ÷Ñ ‘˚ Hê|üyê<˚q ø°]+Ô ì|ü‹‘ê $Te ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` k˛|üdsü êZ+ ` j·T<∏ë ` dæ~+Δ ` ãT~Δ+ ` düø\£ TcÕyéT ` Çe
nuÛ÷Ñ ‘˚q ` n|üyê<˚q ` ø°]+Ô ` ì|ü‹‘êyéT ` Çe ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` k˛|üdsü êZ+ dæ~+Δ j·T<∏ë R $|òTü ïeTT‘√ >∑÷&çq ø±s¡´dæ~eΔ ˝…qT,
düø\£ TcÕ+ ãT~ΔyTé Çe R ø±\TwüéTT‘√ >∑÷&çq ãT~Δe˝…qT, nuÛ÷Ñ ‘˚q n|üyê<˚q
R ndü‘´· yÓTqÆ {Ïº n|üyê<äT#˚, ì|ü‹‘ê+ ø°]yÔ Té Çe R #Ó&bç ˛sTTq Á|ü‹wü̃e˝…qT
ñqï{Ï,º ‘ê+ düMTø£å ´ R ÄyÓTqT >±+∫.
‹\ø£eTT :` ªªdüø\£ TcÕ+μμ R sê>∑<«˚ cÕ~ ø±\TwüéTT\‘√ ≈£L&çjT· Tqï ãT~Δe˝….
‘ê‘·Œs¡éTT :` $|òTü ïeTT\#˚ Ä–b˛sTTq ø±s¡´dæ~eΔ ˝…qT, sê>∑<«˚ cÕ~ ø£\àwüeTT\#˚
#Ó&qç >=|üŒ ãT~Δe˝…qT, ndü‘´· yÓTqÆ {Ïº n|üyê<äT#˚ <Óã“‹qï ø°]eÔ ˝…qT, ø£weºü TT˝À
∫≈£îÿø=ìj·TTqï d”‘ê<˚$ì Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ sêyÓ÷|üs√<Ûeä ´~∏‘ê+ s¡ø√å Vü≤s¡Dø£]Ù‘êyéT ˆ
nã˝≤+ eTè>∑XÊu≤ø°+å Mø£eå ÷D≤+ ‘·‘· dü‘Ô '· ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêyÓ÷|üs√<Ûäe´~∏‘ê+ ` s¡øå√Vü≤s¡Dø£]Ù‘êyéT ` nã˝≤+ `
eTè>∑XÊu≤ø°+å ` Mø£eå ÷D≤+ ` ‘·‘'· ` ‘·‘'· ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêyÓ÷|üs√<Ûeä ´~∏‘ê+ R sêeTTì #˚sT¡ ≥≈£î $|òTü ïeTT ø£\T>∑T≥#˚
u≤<ÛäH=+<äT#·Tqï~j·TTqT, s¡øå√Vü≤s¡Dø£]Ù‘êyéT R sêeDT &É|üVü≤]+#·T≥#˚
ø£è•+∫j·TTqï~j·TTqT, nã˝≤+ R <äTs¡“\Tsê\TqT, eTè>∑XÊu≤ø°+å R ˝Ò&|ç \æ ¢
ø£qTï\e+{Ï ø£qTï\T >∑*qZ ~j·TTqT, ‘·‘'· ‘·‘'· Mø£eå ÷D≤+ R Ç≥Tq≥T #·÷#·T#·Tqï
~j·TTqT n>∑T, (‘ê+ düMTø£å ´ R ÄyÓTqT >±+∫).
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeTTìøÏ <ä÷s¡yTÓ Æ j·TT+&ÉT≥#˚ e´<∏Hä =+~ j·TTqï~j·TTqT, sêeDT
&É|Vü ≤ü ]+#·T≥#˚ ø£*–q <äT'KeTT#˚ ø£è•+∫q~j·TTqT, u…<]ä q ˝Ò&|ç \æ e¢ ˝… ;Û‹‘√
q\TyÓ|’ ⁄ü \qT #·÷#·T#·Tqï~j·TT q>∑T d”‘e· TàqT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ u≤cÕŒ+ãT|ü]|üPsπ qí ø£èwüeí Áø±øÏ|å øü Î£ D≤ ˆ
e<äH˚ HêÁ|üdHü ï˚ q ìX¯Ù «dü˙+Ô |ü⁄q' |ü⁄q' ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` u≤cÕŒ+ãT|ü]|üPsπ qí ` ø£èwüeí Áø±øÏ|å øü Î£ D≤ ` e<äHq˚ ` nÁ|üdHü ï˚ q
` ìX¯Ù «dü+r+ ` |ü⁄q' ` |ü⁄q' ˆˆ
(15) ` |ü+#·<äX¯düs¡Z 467
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` u≤cÕŒ+ãT|ü]|üPsπ qí R ø£˙ï{Ï‘√ ì+&çq{Ïj
º T· T, ø£èwüeí Áø±øÏ|å øü Î£ D≤
R q\¢ì e+ø£s¬ q’ {Ïº ø£+{Ïi|… Œü \T >∑*–q{Ï,º nÁ|üdHü ï˚ q e<äHq˚ R $#ês¡eTT‘√
>∑÷&çq eTTKeTT‘√, |ü⁄q' |ü⁄q' ìX¯Ù «dü+r+ R e÷{Ïe÷{ÏøÏ ì≥÷ºsT¡ Œ\T $&ÉT#·T
#·Tqï~j·TTq>∑T, (‘ê+ düMTø£å ´ R ÄyÓTqT >±+∫)
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äT'Ku≤wüŒeTT\‘√ ì+&ç, q\¢ì e+ø£¬s’q ø£+{Ïi…|üŒ\T >∑*–
$#ês¡Á>∑dyÔü TÓ j
Æ T· Tqï eTTKeTT‘√ e÷{Ïe÷{ÏøÏ ì≥÷ºsT¡ Œ\T $&ÉT#·T#·Tqï{Ïº d”‘e· TàqT
XÀ¢ˆˆ eT\|ü+ø£<säÛ ê+ BHê+ eT+&ÉHêsêΩ eTeT+&ç‘êyéT ˆ
Á|üu≤Û + qø£Áå ‘·sê»dü´ ø±\y˚Tô|Tò Æ ]yêeè‘êyéT ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT\|ü+ø£<säÛ ê+ ` BHê+ ` eT+&ÉHêsêΩyTé ` neT+&ç‘êyéT `
Á|üu≤Û + ` qø£Áå ‘·sê»dü´ ` ø±\y˚Tô|Tò 'Æ ` Çe ` Äeè‘êyéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT\|ü+ø£<säÛ ê+ R eT{Ïãº Ts¡<qä T <Û]ä +∫q~j·TTqT, BHê+ R
BqTsê˝…’ j·TTqï~j·TTqT, eT+&ÉHêsêΩyéT neT+&ç‘êyéT R n\+ø±s¡eTTq≈£î
‘·–j·TTqï~j·TTqT, n\+ø£s¡DeTT\T ˝Òq{Ïº~j·TTqT, ø±\y˚Tô|òTÆ' Äeè‘ê+ R
ø±iTeTãT“\#˚ Äe]+|üã&çq{Ï,º qø£Áå ‘·sê»dü´ Á|üu≤Û yéT Çe (dæ‘ú ê+) R #·+Á<äTì
ø±+‹e˝… qTqï{Ï~º j·TTq>∑T, (‘ê+ düMTø£å ´ R ÄyÓTqT >±+∫).
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT*qyÓTj Æ T· Tqï <˚V≤ü eTT‘√ ì+&ç ì+&ÉT>∑ n\+ø±s¡eTT\T <Û]ä +|ü
e\dæ q {Ï º ‘· q dü T +<ä s ¡ y Ó T Æ q <˚ V ü ≤ eTTqT @$Tj· T T n\+ø£ ] +#· T ø=qø£
j·TTqï~j·TTqT, ø±iTeTãT“\#˚ >∑|Œü ã&çq #·+Á<ä_+ãeTT e˝…qTqï~j·TTq>∑T
d”‘e· TàqT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü dü+~~ùV≤ ãT~Δ s¡TàVüQ' d”‘ê+ ìØø£å ´ ‘·T ˆ
Äe÷ïj·÷Hê eTjÓ÷>π q $<ë´+ Á|ü•~∏˝≤ $Te ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` dü+~~ùV≤ ` ãT~Δ' ` eTTVüQ' ` d”‘ê+ ` ìØø£å ´ ` ‘·T
` Äe÷ïj·÷HêyéT ` njÓ÷>π q ` $<ë´+ ` Á|ü•~∏˝≤yéT ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Äe÷ïj·÷HêyéT njÓ÷>π q Á|ü•~∏˝≤+ $<ëýéT Çe dæ‘ú ê+
d”‘ê+ ìØø£å ´, ‘·d´ü ãT~Δ' eTTVüQ' dü+~~ùV≤ ˆˆ
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Äe÷ïj·÷HêyéT njÓ÷>π q R eTqqeTT\T ˝Ò≈î£ +&ÉT≥#˚, Á|ü•~∏˝≤+
$<ëýéT Çe dæ‘ú ê+ R $düà è‹ H=+~j·TTqï $<äé˝… qTqï{Ï,º d”‘ê+ ìØø£å ´ R
d”‘ê<˚$ì p∫, ‘·d´ü ãT~Δ' R Ä Vü≤qTeT+‘·Tì ãT~Δ, eTTVüQ' dü+~~ùV≤ R
e÷{Ïe÷{ÏøìÏ dü+<˚V≤ü eTT H=+<äT#·T+&ÓqT.
‹\ø£eTT :` ªeTTVüQ' dü+~~ùV≤μ R >∑Ts¡TÔ|ü≥Tº≥≈£î M\T˝Ò≈£î+&É ø£è•+#·T≥,
eT*qyÓTÆ j·TT+&ÉT≥ eTTqï>∑T ø±s¡DeTT\#˚ dü+<˚V≤ü eTTq≈£î ø±s¡DeTjÓT´qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‹]– eTqqeTT #˚j·T≈£î+&ÉT≥#˚ XË’~∏\éTTH=+~q $<äé˝…,
ø£èX¯‘«· eTT eTTqï>∑T ø±s¡DeTT\#˚ |üPs¡«s¡÷|üeTT >√˝ÀŒsTTj·TTqï d”‘q· T p∫q{Ïº
Vü≤qTeT+‘·Tì eTqdüT‡ dü+<˚V≤ü eTTq≈£î ˝ÀqjÓT´qT.
XÀ¢ˆˆ <äT'UÒq ãTãT<Û̊ d”‘ê+ Vü≤qTe÷ qq\+ø£è‘êyéT ˆ
dü+kÕÿπsD j·T<∏ë V”≤Hê+ yê#· eTsêú+‘·s+¡ >∑‘êyéT ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äT'UÒq ` ãTãT<Û˚ ` d”‘ê+ ` Vü≤qTe÷Hé ` nq\+ø£è‘êyéT `
dü+kÕÿπsD ` j·T<∏ë ` V”≤Hê+ ` yê#·yTé ` nsêú+‘·s+¡ ` >∑‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+kÕÿπsD V”≤HêyéT, nsêú+‘·s¡+ >∑‘ê+ yê#·+ j·T<∏ë
<äèX¯é÷HêyéT nq\+ø£è‘ê+ d”‘ê+ Vü≤qTe÷Hé <äT'UÒq ãTãT<Û.˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+kÕÿπsD V”≤Hê+ R X¯ã›dü+ã+<Ûäìj·TeTeTT\T ˝Òq{Ïº<Ó’
(j·TT+&ÉT≥#˚), nsêú+‘·s+¡ >∑‘ê+ R y˚iqÆ… {Ïº ns¡eú TTqT uÀ~Û+#·T#·Tqï{Ï,º yê#·+
j·T<∏ë <äèX¯é÷Hê+ R yê≈£îÿe˝… ø£qã&ÉT#·Tqï, nq\+ø£è‘ê+ d”‘ê+ R
n\+ø±s¡$V”≤qyÓTqÆ d”‘ê<˚$ì, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, <äT'UÒq ãTãT<Û˚ R
n‹πøX¢ e¯ TT#˚ Á>∑V≤æ +#ÓqT.
‹\ø£eTT :` X¯ãe› ⁄´‘·Œ‹Ô˝ìÒ bÕeTs¡Tì yê≈£îÿqT yê´ø£sD¡ ≤~ø£èwæ#˚ n‹ø£weºü TTô|’
ns¡eú TT#˚døæ =ìq≥T¢, n\+ø±s¡XS¯ qýÓTÆ eT*qyÓTÆ <˚XÊ+‘·s>¡ ‘∑ T· sê˝…j
’ T· Tqï d”‘q· T
Vü≤qTeT+‘·T &É‹ø£weºü TTMT<ä Á>∑V≤æ +#Óqì uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` e⁄´‘·Œ‹ÔX¯Sq´‘·#˚ #Ó|üŒ<ä\∫q~ >±ø£ $|üØ‘ês¡úeTTqT
(15) ` |ü+#·<äX¯düs¡Z 469
uÀ~Û+#·T n\ŒE„ì e#·qeTT\T m{À¢ Á|üj÷· dü#˚ Ä eø£Ô #Ó|Œü <ä\∫q ns¡eú TTqT
yÓ\&¢ +ç #·Tq≥T¢>± d”‘ê<˚$ì ø£weºü TT#˚ e÷Á‘·yT˚ ‘·q s¡÷|üeTTqT Á>∑V≤æ +|ü#j ˚ T· T
#·Tqï<äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` e⁄´‘·Œ‹Ô eTTqï>∑T yê´ø£sD¡ C≤„qeTT ˝Ò≈î£ +&ÉT≥#˚‘· ø√]q ns¡eú TTqT
‘Ó\T|ü˝øÒ £ $|üØ‘ês¡eú TTqT uÀ~Û+#·T#·Tqï nC≤„ì yê≈£îÿe˝…, n\+ø±s¡sV¡ ≤æ ‘·yTÓ Æ
eT*qyÓTÆ j·TTqï{Ïº d”‘ê<˚$ s¡÷|üeTTqT p∫ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT n‹ø£weºü TTMT<äH˚
ÄyÓTj˚T d”‘· j·Tì Á>∑V≤æ +|ü>˝∑ qZ… T.
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ düMTø£å ´ $XÊ˝≤ø°+å sê»|ü⁄Ár eTì+~‘êyéT ˆ
‘·sÿ¡ j·÷e÷dü d”‘‹˚ ø±s¡DÆ… s¡T|übÕ~_Û' ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ` düMTø£å ´ ` $XÊ˝≤ø°+å ` sê»|ü⁄ÁryéT ` nì+~‘êyéT `
‘·sÿ¡ j·÷e÷dü ` d”‘ê ` Ç‹ ` ø±s¡D'Æ… ` ñ|übÕ~_Û' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Äì+~‘ê+, sê»|ü⁄Ár+, $XÊ˝≤ø°å+ ‘ê+ düMTø£å ´ (dü')
ñ|übÕ~_Û' ø±s¡D'Æ… d”‘ê Ç‹ ‘·sÿ¡ j·÷e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nì+~‘ê+ R XÊ¢|Tüò ýÓTqÆ \ø£Då eTT\T >∑\<Ó,’ sê»|ü⁄Ár+ R
sê»|ü⁄Á‹ø£jÓÆT j·TTqï~j·TTqT— $XÊ˝≤ø°å+ R $XÊ\eTT˝…’q H˚Á‘·eTT\T ø£*–
j·TTqï~j·TTqT n>∑T, ‘ê+ R ÄyÓTqT, düMTø£å ´ R #·÷∫, dü' R Ä Vü≤qTeT,
ñ|übÕ~_Û' ø±s¡D'Æ… R j·TTøÏdÔ eü Tà‘·eTT˝…q’ ø±s¡DeTT\#˚, d”‘ê Ç‹ ‘·sÿ¡ j·÷e÷dü
R d”‘j · T· ì }Væ≤+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ñ‘·eÔ TyÓTqÆ \ø£Då eTT\‘√ sê»|ü⁄Á‹ø£e˝… $XÊ\yÓTqÆ ø£qTï\‘√qTqï
ÄyÓTqTp∫ j·TTøÏj Ô T· Tø£eÔ TT˝…q’ ø±s¡DeTT\e\¢ ÄyÓT d”‘j
· T˚ j·Tì }Væ≤+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ yÓ<’ V˚ ‰ü ´ j·÷ì #ê+π>wüß ‘·<ë sêyÓ÷-q«ø°sj Ô¡ T· ‘Y ˆ
‘ê HêúÛsÑ D¡ C≤˝≤ì >±Á‘·XÀ;Û q´\ø£j å T· ‘Y ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yÓ<’ V˚ ‰ü ´' ` j·÷ì ` #· ` n+π>wüß ` ‘·<ë ` sêeT' ` nq«ø°sj Ô¡ T· ‘Y
` ‘êì ` ÄuÛsÑ D ¡ C≤˝≤ì ` >±Á‘·XÀ;Ûì ` n\ø£j å T· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·<ë sêeT' yÓ<’ V˚ ‰ü ´' n+π>wüß j·÷ì (ÄuÛsÑ D¡ ≤ì) nq«ø°sj
Ô¡ T· ‘Y,
‘êì ÄuÛsÑ D ¡ C≤˝≤ì >±Á‘·XÀ;Ûì (dü') n\ø£j å T· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R ÄHê&ÉT, sêeT' R lsêeTT&ÉT, yÓ<’ V˚ ‰ü ´' n+π>wüß R
d”‘ê<˚$ nej·TeeTT\+<äT, j·÷ì (ÄuÛÑs¡D≤ì) R @ j·÷uÛÑs¡DeTT\HÓ’‘˚,
nq«ø°s¡Ôj·T‘Y R ù|s=ÿìj·TT+&ÓH√, ‘êì ÄuÛÑs¡DC≤˝≤ì R Ä j·÷uÛÑs¡D
düeT÷Vü≤eTT\qT, >±Á‘·XÀ;Ûì R <˚V≤ü eTTq+<äT yÓ\T>=+<äT#·Tqï yêìì>±, dü' R
Ä Vü≤qTeT, n\ø£j å T· ‘Y R ø£qT>=HÓqT.
ª>±Á‘·XÀ;Ûìμ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªXÊU≤XÀ;Ûìμ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡T\ú T eTTqï>∑Tyês¡T ªXÊU≤XÀ;Ûìμ nqT bÕsƒe¡ TTqT Á>∑V≤æ +∫
sêeTTì‘√ $jÓ ÷ >∑ ø ±\eTTq ÄyÓ T ÄuÛ Ñ s ¡ D eTT\qT ‘=\–+∫ ø=eTà≈£ î
‘·–*+∫q<äì yêÚ≤´qeTT #˚d]æ . ø±ì (XÊé÷ì ∫s¡jT· Tø£‘Ô ê«‘Y) ∫s¡ø±\eTT
<Û]ä +∫j·TT+&ÉT≥e\q q\¢ã&çjT· Tqï$ nì eTT+<äT XÀ¢øe£ TT˝À e]í+∫q<ëìøÏ
$s√<ÛäeTT dü+uÛÑ$+#·TqT. ø±e⁄q Ä bÕsƒ¡eTT ñù|ø£åD°j·TeTì ‹\ø£eTT ‘·q
bÕsƒe¡ TTqT düeT]ú+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` lsêeTT&ÉT, Vü≤qTeT Á|üj÷· DdüeTj·TeTTq d”‘e· Tà @ nej·TeeTT\+
<˚ ÄuÛsÑ D¡ eTT\T <Û]ä +#Óqì #Óô|ŒH√ n$ Ä nej·TeeTT\+<äT yÓ\j·TT#·T+&ÉT≥#˚
d”‘q· T >∑T]Ô+#·T≥≈£î M\Tø£˝qZ… T.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` ÄHê&ÉT lsêeT#·+Á<äeT÷]Ô d”‘k· ıeTTà*$ j·Tì y˚ìì C…ô|ŒH√,
j·T$ <Û]ä +∫j·TT+&çq <˚V≤ü eTTq+ <Ó{ºÏ >∑Ts¡T\Ô T |ü&j ç T· T+&ÉTH√, Ä >∑Ts¡TÔ ©yÓT
<˚V≤ü eTTq+<äTqï$. d”‘ê<˚$ rdæ bÕs¡y∫’Ó q$ >±ø£ n|ü&ÉT ‘=+<äs˝¡ À rj·TT≥≈£î
kÕ<ÛäéTT>±ì$ <˚Vü≤eT+<˚ j·TT+#·Tø=HÓqT. Ä kıeTTà *+<äTqï$. Ç~
j·÷|üyÔ êø£éTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘êqT \+ø£≈î£ ãj·T\T<˚sT¡ q|ü&ÉT ‘·q‘√ lsêeTT&ÉT d”‘ê<˚$ @
j˚T nej·TeeTT\+ <˚ j˚T ÄuÛsÑ D ¡ eTT\T <Û]ä +#Óqì #Óô|ŒH√, Ä j·÷uÛsÑ D¡ eTT\T
Ç|ü&ÉT ÄyÓT jÓTT&É*ô|’ ø±qe#·TÃ#·Tqï$.
XÀ¢ˆˆ düTø£è‘Í ø£s¡íy˚cÂº #· X¯«<ä+ÅcÂº #· düTdü+dæú‘Í ˆ
eTDÏ$Á<äTeT∫Á‘êDÏ Vü≤ùdÔ cÕ«uÛsÑ D¡ ≤ì #· ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düTø£è‘Í ` ø£syí¡ c˚ Âº ` #· ` X¯«<ä+ÅcÂº ` #· ` düTdü+dæ‘ú Í `
eTDÏ$Á<äTeT∫Á‘êDÏ ` Vü≤ùdwÔ ßü ` ÄuÛsÑ D ¡ ≤ì ` #· ˆˆ
(15) ` |ü+#·<äX¯düs¡Z 471
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` düTø£è‘Í ø£syí¡ c˚ Âº #· R düT+<äsy¡ TÓ qÆ ø£sêíusÑÛ D¡ eTT\TqT— düTdü+dæ‘ú Í
X¯«<ä+ÅcÂº #· R #·ø£ÿ>± neT]j·TTqï Á‹ø£s¡íø£uÛÑ÷wüDeTT\TqTï— Vü≤ùdÔwüß R
#˚‘T· \j·T+<äT, eTDÏ$Á<äTeT∫Á‘êDÏ ÄuÛsÑ D¡ ≤ì #· R s¡‘ï· eTT\T |ü>&∑ eÉ TT\T eTTqï>∑T
yêì‘√ düT+<äse¡ TT˝…j’ T· Tqï ÄuÛsÑ D
¡ eTT\TqTï.
XÀ¢ˆˆ XÊé÷ì ∫s¡jT· Tø£‘Ô ê« ‘·<Ô ë∏ dü+kÕúqe+‹ #· ˆ
‘ê H˚´ yÓ‘’ êì eTH˚´- Vü≤+ j·÷ì sêyÓ÷-q«ø°sj Ô¡ T· ‘Yˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` XÊé÷ì ` ∫s¡jT· Tø£‘Ô ê«‘Y ` ‘·<ë∏ ` dü+kÕúqe+‹ ` #· ` ‘êì
` @e ` @‘êì ` eTH˚´ ` nVü≤+ ` j·÷ì ` sêeT' ` nq«ø°sj Ô¡ T· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @‘êì ∫s¡jT· Tø£‘Ô ê«‘Y XÊé÷ì— ‘·<ë∏ dü+kÕúqe+‹ #·— (n‘·')
sêeT' j·÷ì nq«ø°sj Ô¡ T· ‘Y, ‘êì @‘êì @e (Ç‹) nVü≤+ eTH˚´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (@‘êì R á j·÷uÛsÑ D¡ eTT\T), ∫s¡jT· Tø£‘Ô ê«‘Y R ∫s¡ø±\eTT
<Û]ä +|üã&ÉT≥#˚, XÊé÷ì R q\¢ã&çjT· Tqï$— ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ dü+kÕúqe+‹ #· R
Äqyêfi¯ófl >∑*j Z T· Tqï$— (n‘·' R n+<äT#˚) sêeT' j·÷ì nq«ø°sj Ô¡ T· ‘Y R lsêeTT&ÉT
y˚{ìÏ >∑÷]Ã |ü*øÏjT· T+&ÓH√— ‘êì @‘êì R n$ Ç$j˚T, Ç‹ nVü≤+ eTH˚´ R
nì H˚qT ‘·\#·T#·THêïqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ø£syí¡ w˚ qºü eTT\T R ≈£î+&É\eTT\T, X¯«<ä+Åweºü TT R ªÁ‹ø£søí¡ '£
X¯«<ä+ÅwXºü Ã¯ μ nq>±, Á‹ø£søí¡ £ eTqT |ü⁄cÕŒø±s¡yTÓ qÆ ø£sbí¡ Õs¡Ù«uÛ÷Ñ wüDeTT, XÊé÷ì
R $s¡V≤ü ‘ê|üeTTjÓTTø£ÿ y˚&$ç T#˚ q\¢ã&çq$. nfÒ¢ ∫s¡ø±\eTT <Û]ä +#·T≥#˚ Ä
nej·TeeTT\ô|’ Äqyêfi¯ó¢ |ü&qÓ T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø£seí¡ TT\+<äT #·øÿ£ >∑ ì]à+|üã&çq ≈£î+&É\eTT\TqTï, yêìyÓqTø£
Á‹ø£s¡íeTT\HÓ&ç ø£sêíuÛÑs¡DeTT\TqT, #˚‘·T\+<äT s¡‘·ïeTT\T, |ü>∑&ÉeTT\T >∑\
düT+<äsy¡ TÓ qÆ ø£&j
ç T· eTT\TqT, ∫s¡ø±\eTT dü+düÿ]+|üøb£ ˛e⁄≥#˚ q\¢ã&çqyÓ’ n$
j·TT+&ÉT#√≥¢ Äqyêfi¯ófl >∑*– >±ìŒ+#·T#·Tqï$. Ç$ j·Tìïj·TTqT lsêeTT&ÉT
Hê‘√ #Ó|Œæ qy˚ j·Tì ‘·\#·T#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·Á‘· j·÷ qéV”≤Hêì ‘ê q´Vü≤+ H√|ü\ø£j
å T˚ ˆ
j·÷ q´kÕ´ HêeV”≤Hêì ‘ê ˙e÷ì q dü+X¯jT· ' ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·Á‘· ` j·÷ì ` neV”≤Hêì ` ‘êì ` nVü≤+ ` q ` ñ|ü\ø£j
å T˚
` j·÷ì ` nkÕ´' ` q ` neV”≤Hêì ` ‘êì ` Çe÷ì ` q ` dü+X¯jT· ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· j·÷ì neV”≤Hêì ‘êì nVü≤+ (nÁ‘·) q ñ|ü\ø£j å T˚ ,
nkÕ´' j·÷ì #· neV”≤Hêì, ‘êì Çe÷ì, q dü+X¯jT· '.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·Á‘· R Ä ãTTX¯éT÷ø£ |üs«¡ ‘·eTTq+<äT, j·÷ì R @ j·÷uÛsÑ D¡ eTT
\sTT‘˚, neV”≤Hêì R |ü&yÉ j ˚ T· ã&çqy√, ‘êì R Ä j·÷uÛsÑ D ¡ eTT\qT, nVü≤+ R
H˚qT, nÁ‘· R áyÓTjÓTT<ä—› q ñ|ü\ø£j å T˚ R #·÷&É˝≈Ò î£ HêïqT. nkÕ´' R áyÓTjÓTTø£ÿ,
j·÷ì R @ j·÷uÛsÑ D ¡ eTT\sTT‘˚, q neV”≤Hêì R (n#·Ã≥) |ü&yÉ j ˚ T· ã&É˝<Ò √,
‘êì Çe÷ì R Ä j·÷uÛsÑ D ¡ eTT˝Ò sTT$. q dü+X¯jT· ' R dü+<˚V≤ü eTT ˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üPs¡« e÷ ãTTX¯«eT÷ø£|sü «¡ ‘·eTTô|’ @ j·÷uÛsÑ D¡ eTT\T |ü&yÉ j ˚ T· ã&ç
j·TT+&ÓH√, n$ @$j·TT ì#·Ã≥ ø±qã&ÉT≥˝Ò<Tä . áyÓT n#·Ã≥ |ü&yÉ j ˚ T· q{Ïº
ÄuÛsÑ D ¡ eTT\T e÷Á‘·yT˚ Ç#·Ã≥ >±qe#·TÃ#·Tqï$. Ç+<äT\ øπ $Tj·TT dü+<˚V≤ü eTT
˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ |”‘+· ø£qø£|{ü ≤ºu+ÑÛ Ádüd+Ôü ‘·<«ä düq+ X¯óuÛyÑ Té ˆ
ñ‘·ØÔ j·T+ q>±düø+Ô£ ‘·<ë <äèwü+º |üe¢ +>∑yTÓ 'Æ ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |”‘+· ` ø£qø£|{ü ≤ºu+ÑÛ ` Ádüd+Ôü ` ‘·‘Y ` edüq+ ` X¯óuÛyÑ Té `
ñ‘·ØÔ j·T+ ` q>±düø+Ô£ ` ‘·<ë ` <äèwü+º ` |üe¢ +>∑yTÓ 'Æ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |”‘+· R |ü#Ã· HÓq’ ~j·TTqT, ø£qø£|{ü ≤ºu+ÑÛ R ã+>∑sT¡ »\‘ês¡T‘√
Á|üø±•+#·T #·Tqï~j·TTqT, Ádüd+Ôü R C≤]b˛sTTq~j·TTqT, ñ‘·ØÔ j·T+ R ñ‘·sÔ ¡
eÅdeÔü TT>± <Û]ä +#·Tq{Ï,º ‘·<«ä düq+ R ÄyÓTNs¡jT˚ , q>±düø+Ô£ R Ä (|üs«¡ ‘·eTTq+<ä*)
#Ó≥Tºô|’ Áy˚\T#·Tqï<Ó’, |ü¢e+>∑yÓTÆ' R yêqs¡T\#˚, ‘·<ë R ÄHê&ÉT, <äèwüº+ R
#·÷&Éã&çq~.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` Äø±X¯eTTqT+&ç, ø=+&ÉMT<ä |ü&yÉ ∫’Ó q|ü⁄&ÉT kıeTTà\T $]–
‘·Tqø£˝b’… ˛≈£î+&ÉTHê j·TqT dü+<˚V≤ü eTTqT yê©àøÏ Ç#·Ã≥ |ü]Vü≤]+#·T#·THêï&ÉT.
d”‘ê<˚$ ã+&É\MT<ä bÕiy˚jT· ˝Ò<Tä . #Ó≥TºMT<ä ã&ÉTq≥T¢ eT÷≥>±ø£{ºÏ $düs¬ qT.
n~ #Ó≥Tº ø=eTà\≈£î ‘·–*, H˚\ô|’ ã&ÓqT. ø±e⁄q kıeTTà\T ‘·TqTø£\T >±˝Ò<Tä .
(15) ` |ü+#·<äX¯düs¡Z 473
‘ê‘·Œs¡éTT :` ã+>∑sT¡ »\‘ês¡T>∑\ |ü#Ã· HÓq’ |ü$Á‘·yTÓ qÆ áyÓT j·TT‘·ØÔ j·TeTT>±
<Û]ä +#·T eÅdyÔü T˚ Ä |üs«¡ ‘·eTTMT<ä #Ó≥Tºô|’ Áy˚˝≤&ÉT#·T, ÄHê&ÉT e÷ düTÁ^yê~
yêqs¡T\#˚ ø£qT>=qã&çq~.
XÀ¢ˆˆ uÛ÷Ñ wüD≤ì #· eTTU≤´ì <äècÕºì <Ûsä D¡ ‘° ˝· Ò ˆ
nq jÓTÆ yê|ü$<ëΔì dü«qe+‹ eTVü‰+‹ #· ˆˆ 45
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛ÷Ñ wüD≤ì ` #· ` eTTU≤´ì ` <äècÕºì ` <Ûsä D¡ ‘° ˝· Ò ` nqj·÷ `
@e ` n|ü$<ëΔì ` dü«qe+‹ ` eTVü‰+‹ ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <Ûsä D¡ ‘° ˝· Ò <äècÕºì dü«qe+‹ eTVü‰+‹ eTTU≤´ì uÛ÷Ñ wüD≤ì
nqj·÷ @e n|ü$<ëΔì.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Ûsä D¡ ‘° ˝· Ò R H˚\ô|,’ <äècÕºì R #·÷&Éã&çq{Ï,º dü«qe+‹ R
<Û«ä ì#˚jT· T#·Tqï$j·TTqT, eTVü‰+‹ R >=|üŒyÓq’ $j·TTq>∑T, eTTU≤´ì uÛ÷Ñ wüD≤ì R
Á|ü<ëÛ qeTT˝…q’ j·÷uÛsÑ D ¡ eTT\T, nqj·÷ @e n|ü$<ëΔì R áyÓT#˚‘H· ˚ |ü&yÉ j ˚ T·
ã&çq$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄHê&ÉT ãTTX¯éT÷ø£|sü «¡ ‘·eTTq H˚\ô|’ |òTü \T¢eTì X¯ãe› TT #˚jT· T#·T
@ neT÷\éTT˝…q’ {Ïº j·÷uÛsÑ D ¡ eTT\T Hê≈£î ø£qã&çqy√ n$ áyÓT#˚‘H· ˚ n|ü&ÉT
|ü&Éy˚j·Tã&çq$.
XÀ¢ˆˆ Ç<ä+ ∫s¡>è∑ V”≤‘·‘ê« <ä«düq+ øÏw¢ eºü ‘·sÔ y¡ Té ˆ
‘·<ë∏ |æ q÷q+ ‘·<«ä s¡+í ‘·<ë∏ ÁoeT <ä´<∏‘˚ s· ‘¡ Y ˆˆ 46
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç<ä+ ` ∫s¡>è∑ V”≤‘·‘ê«‘Y ` edüq+ ` øÏw¢ eºü ‘·sÔ y¡ Té ` ‘·<ë∏ ` n|æ
` q÷q+ ` ‘·<«ä s¡+í ` ‘·<ë∏ ` ÁoeT‘Y ` j·T<∏ë ` Ç‘·s‘¡ Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç<ä+ edüq+ ∫s¡>è∑ V”≤‘·‘ê«‘Y øÏw¢ eºü ‘·sÔ y¡ Té . ‘·<ë∏ |æ ‘·<«ä s¡+í
Ç‘·s‘¡ Y j·T<∏ë dæ‘ú y· Té ‘·<ë∏ q÷q+ leT‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç<ä+ edüq+ R á eÅdeÔü TT, ∫s¡>è∑ V”≤‘·‘ê«‘Y R ∫s¡ø±\eTT
ø£≥Tºø=ì j·TT+&ÉT≥e\q, øÏ¢wüºe‘·Ôs¡yéT R $TøÏÿ* q*–b˛sTTq~— ‘·<∏ë|æ R
◊q|üŒ{ÏøìÏ , ‘·<«ä s¡+í R Ä eÅdeÔü TTjÓTTø£ÿ #Ûêj·Te÷Á‘·eTT, Ç‘·s‘¡ Y j·T<∏ë R Ä
¬s+&Ée~e˝…H˚ (nq>± ñ‘·ÔØj·TeÅdüÔeTTe˝…H˚) (dæú‘·+ R ñqï~)— q÷q+ R
ìX¯Ãj·TeTT— ‘·<ë∏ R Ä Ø‹>∑H,˚ leT‘Y R >=|üŒ XÀuÛ>Ñ *∑ –j·TTqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á <Û]ä +∫j·TTqï áyÓT Ns¡ ∫s¡ø±\eTT ø£≥Tºø=ì j·TT+&ÉT≥#˚
$TøÏÿ* q*–b˛sTT j·TTqï~. nsTTq|üŒ{ÏøìÏ á eÅdeÔü TTjÓTTø£ÿ #Ûêj·T e÷Á‘·eTT
ÄHê&ÉT y˚TeTT #·÷∫q ñ‘·ØÔ j·TeTTe˝…H˚ >=|üŒ XÀuÛÑ >∑*– j·TTqï~.
XÀ¢ˆˆ Çj·T+ ø£qø£esêí+^ sêeTdü´ eTVæ≤w” Á|æj÷· ˆ
Á|üDcÕº-|æ dür j·÷-dü´ eTqk˛ q Á|üDX¯´‹ ˆˆ 47
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Çj·T+ ` ø£qø£esêí+^ ` sêeTdü´ ` eTVæ≤w” ` Á|æj÷· ` Á|üDcÕº
` n|æ ` dür ` j·÷ ` ndü´ ` eTqdü' ` q ` Á|üDX¯´‹ ˆˆ
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` j·÷ R @ |üPE´sê\T, Á|üDcÕº dür n|æ R ø£qT\≈£î <ä÷s¡yTÓ j
Æ T· Tqï
<Óq’ |üŒ{ÏøìÏ , ndü´ R Ä lsêeTTìjÓTTø£ÿ, eTqdü' R eTqdüT‡qT+&ç, dü Á|üDX¯´‹
R ‘=\–b˛e≈£îqï<√, ø£qø£esêí+^ Çj·T+ R düTes¡#í êÃ¤jT· >∑\ <˚V≤ü eTT >∑*qZ
áyÓT, (q÷q+ R ìX¯Ãj·TeTT>±) sêeTdü´ Á|æj÷· eTVæ≤w” R sêeTTq≈£î Á|æjT· Tsê˝…q’
<Ûsä à¡ |ü‹ïj˚T.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` u≤\ø±+&ÉeTTq lsêeT#·+Á<äTq≈£î Vü≤è<äjT˚ X¯«] d”‘ê<˚$,
l d”‘êe÷‘· Vü≤è<äj˚TX¯«s¡T&ÉT lsêeT#·+Á<äT&Éì #Ó|üŒã&çq≥T¢ d”‘êsêeTT\T
Çs¡Te⁄s¡TqT @ø£V≤ü è<äjT· eTT >∑\yêπs. Ä $wüjT· y˚T Ç#·≥ Vü≤qTeTeTTK‘·' eTs¡\
Ç≥T¢ ‘Ó\T|üã&çq~. n+<äT\πø yê] ìs¡Te⁄]ì $~Û>± j·TT>∑fi¯s¡÷|üeTTq
n]Ã+#·e˝…qT nì ô|<ä\› dü+Á|ü<ëj·TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø£qTï\≈£î <ä÷s¡yTÓ Æ n>√#·sy¡ TÓ qÆ |üŒ{ÏøìÏ , @ |üPE´sê\T lsêeTTì
eTqdüT‡qT+&ç ˇø£ ø£D å eTT >∑÷&É ‘=\–b˛e⁄≥ ˝Ò<√ Ä düTesêí+–jÓTÆ q áyÓT
sêeTTìøÏ Á|æjT· yÓTqÆ |ü≥eº TVæ≤wæ j·T>∑T C≤qø°<$˚ j˚T!
XÀ¢ˆˆ Çj·T+ kÕ j·T‘·ÿ è‘˚ sêeT' #·‘T· ]“¤' |ü]‘·|´ü ‘˚ ˆ
ø±s¡TDÒ´ HêqèX¯+ùd´q XÀπøq eT<äHq˚ #· ˆˆ 48
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Çj·T+ ` kÕ ` j·T‘·ÿ è‘˚ ` sêeT' ` #·‘T· ]“¤' ` |ü]‘·|´ü ‘˚ `
ø±s¡TDÒ´q ` ÄqèX¯+ùd´q ` XÀπøq ` eT<äHq˚ ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T‘·ÿ è‘˚ sêeT' ø±s¡TDÒ´q, ÄqèX¯+ùd´q, XÀπøq, eT<äHq˚
#· #·‘T· ]“¤' |ü]‘·|´ü ‘˚ kÕ Çj·TyéT.
(15) ` |ü+#·<äX¯düs¡Z 475
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T‘·ÿ è‘˚ R @ |üPE´sê*ì >∑÷]Ã, sêeT' R lsêeTT&ÉT,
ø±s¡TDÒ´q R ø±s¡TDéTT‘√&ÉqT, ÄqèX¯+ùd´q R e÷s¡e› eTT‘√&ÉqT, XÀπøq R
<äT'KeTT‘√&ÉqT, eT<äH˚q #· R Á|üDj·TeTT‘√&ÉqT, #·‘·T]“¤' R á Hê\T>∑T
\ø£Då eTT\‘√, |ü]‘·|´ü ‘˚ R |ü]‘ê|üeTT H=+<äT#·THêï&√, kÕ R Äj·TeT, Çj·T+
R áyÓTj˚T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` @ eTVü≤˙j·TTsê*ì >∑÷]Ã lsêeTT&ÉT ø±s¡TDéTT, e÷s¡e› eTT,
<äT'KeTT, Á|üDj·TeTT nqT Hê\T>∑T \ø£D å eTT\‘√ dü+‘ê|üeTT H=+<äT#·THêï&√
|üPE´sê˝…q’ Ä kÕ~Û« áyÓTj˚T.
XÀ¢ˆˆ ÅdÔ” Á|üDùw‹º ø±s¡TD≤´ <ëÁ•‘˚ ‘ê´qèX¯+dü´‘·' ˆ
|ürï qùw‹º XÀπøq Á|æjT˚ ‹ eT<äHq˚ #· ˆˆ 49
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÅdÔ” ` Á|üDcÕº ` Ç‹ ` ø±s¡TD≤´‘Y ` ÄÁ•‘ê ` Ç‹ ` ÄqèX¯+dü´‘·'
` |ürï ` qcÕº ` Ç‹ ` XÀπøq ` Á|æj÷· ` Ç‹ ` eT<äHq˚ ` #· ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÅdÔ” Á|üDcÕº R (s¡ø+åÏ |üe\dæq) nã\ <ä÷s¡yTÓ bÆ ˛sTTq~, Ç‹ R
nì, ø±s¡TD≤´‘Y R ø±s¡TDúÛ≤eeTT#˚‘q· T, ÄÁ•‘ê Ç‹ R (q$Tà) ÄÁX¯sTT+∫q~
j·Tì, ÄqèX¯+dü´‘·' R nqT‘ê|üeTT#˚‘q· T, |ürï qcÕº Ç‹ R uÛ≤s¡´ ø±qsê≈£îqï~
j·Tì, XÀπøq R <äT'KeTT#˚‘q· T, Á|æj÷· Ç‹ R Á|æjT· Tsê\ì, eT<äHq˚ #· R
Á|üDj·TuÛ≤eeTT#˚‘·qT, (sêeT' |ü]‘·|ü´‘˚ R lsêeTT&ÉT |ü]‘ê|üeTT H=+<äT
#·THêï&ÉT.)
‹\ø£eTT :` Á|üDcÕº R Ç‘·sT¡ \#˚ |”&+ç |üã&ÉT#·Tqï<Ó’ j·TT+&ç Hê#˚ s¡ø+åÏ |üã&É˝<Ò Tä .
Ä|ü<äH=+~q @ Åd”ÔjÓÆTqqT s¡øÏå+|üã&Ée\dæq<˚. Ä e÷Á‘·eTT s¡ø£åDeTT≈£L&É
#˚j·T˝Òø£ b˛‹qì lsêeTTq≈£î ø±s¡TDéTT— eqeTTq+<äT>∑÷&É ‘·qqT
ÄÁX¯sTT+∫j·TTqï{Ïº <ëìì ø±bÕ&É˝≈Ò î£ +{Ïqì ÄÁ•‘·sø¡ D å£ dü«uÛ≤eeTT>∑\ Ä‘·ìøÏ
nqT‘ê|üeTT, düs¡«<Ûäs¡àeTT\≈£î kÕ<ÛäquÛÑ÷‘·Tsê˝…’q <Ûäs¡à|ü‹ïì >√˝ÀŒsTT‹qì
<äT'KeTT. n|üPs¡« s¡÷|ü˝≤eDé‹jÓTÆ ñ‘·eÔ TdüTKkÕ<Ûqä uÛ÷Ñ ‘·Tsê˝…q’ Á|æjT· Tsê\T
<ä÷s¡yTÓ Æ b˛sTTq<äì Á|üDj·T‘ê|üeTTqT ø£\T>∑T#·Tqïeì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düVü≤»eTT>∑H˚ s¡ø£åD°j·TTsê˝…’q{Ïº Åd”Ôì s¡øÏå+|ü˝Òø£b˛sTT‹qì
ø£s¡TD#˚‘·qT, ns¡DýêdüeTTq+<äT >∑÷&É ‘·qTï $&ÉTeø£ ÄÁX¯sTT+∫j·TTqï{Ïº
uÛ≤s¡´qT <äøÿÏ +#·Tø=q˝Òø£ b˛sTT‹qì nqT‘ê|üeTT#˚‘q· T, ns¡<Δ V˚ ≤ü yÓTÆ düs«¡ <Ûsä à¡ kÕ<Ûqä
uÛ÷Ñ ‘·jTÆÓ q <Ûsä à¡ |ü‹ïì >√˝ÀŒsTT‹qì <äT'KeTT#˚‘q· T, ‘·q eTqdüT‡qT Vü≤]+∫q
Á|æjT· Tsê\T <ä÷s¡yTÓ qÆ <äì Á|üDj·÷‹X¯jT· eTT#˚‘q· T lsêeTT&ÉT $TøÏÿ* |ü]‘·|+æ #·T
#·THêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ nkÕ´ <˚yê´ j·T<∏ë s¡÷|ü eT+>∑Á|ü‘´· +>∑kÂwü̃eyéT ˆ
sêeTdü´ #· j·T<∏ë s¡÷|ü+ ‘· ùd´j·T eTdæ‘ø˚ Då£ ≤ ˆˆ 50
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nkÕ´' ` <˚yê´' ` j·T<∏ë ` s¡÷|ü+ ` n+>∑Á|ü‘´· +>∑kÂwü̃eyéT `
sêeTdü´ ` #· ` j·T<∏ë ` s¡÷|ü+ ` ‘·d´ü ` Çj·TyéT ` ndæ‘ø˚ D å£ ≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nkÕ´' <˚yê´' s¡÷|üyTé n+>∑Á|ü‘´· +>∑kÂwüe˜ + j·T<∏ë sêeTdü´
#· ‘·<ë∏ — ‘·d´ü s¡÷|ü+ j·T<∏ë nkÕ´' #· ‘·<ë∏ — (n‘·') Çj·T+ ndæ‘ø˚ D å£ ≤ ‘·d´ü
(jÓ÷>±´).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nkÕ´' <˚yê´' R á eTVü≤˙j·TTsê*jÓTTø£ÿ, s¡÷|ü+ R
kÂ+<äs´¡ eTTqTï, n+>∑Á|ü‘´· +>∑kÂwüe˜ + R nej·TeeTT\ kÂwüe˜ eTTqT, j·T<∏ë R
@$<Ûyä TÓ qÆ {Ï~º jÓ÷, sêeTdü´ #· R lsêeTTq≈£îqT, (‘·<ë∏ R Ä $<Ûeä TT>∑H˚ j·TTqï~)—
‘·d´ü R Ä lsêeTTìjÓTTø£ÿ, s¡÷|ü+ R kÂ+<äs´¡ eTT, j·T<∏ë R @$<Ûyä TÓ qÆ <√,
nkÕ´' #· R Ä d”‘ê<˚$øÏ >∑÷&É, ‘·<ë∏ R Ä $<Ûyä TÓ qÆ {Ï<º ’Ó j·TTqï~, (n‘·' R
n+<äT#˚), Çj·T+ ndæ‘ø˚ D å£ ≤ R á ˙*ø£qTï\T>∑\ kÂ+<äs´¡ e‹, ‘·d´ü R Ä
lsêeTTq≈£î, (jÓ÷>±´ R jÓ÷>∑T´sê\T).
‹\ø£eTT :` á es¡qí eTT#˚ d”‘êsêeTT\T ˇø£]ø=ø£sT¡ düs«¡ $<Ûeä TT\ ‘·–j·TT+&ÉT
Ø‹>± düèõ+|üã&çq{Ïyº ês¡ì yÓ\&¢ +ç |üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ kÂ+<äs´¡ $X‚weü TTqT kÕeTTÁ~ø£XÊÅdÔü Á|üd<æ yΔä TÓ qÆ
nej·TekÂwü˜eeTTqT m+‘·{Ï $X‚wüyÓTÆj·TTqïy√, nfÒ¢ lsêeTTq≈£î >∑÷&É
neT]j·TTqï$. nfÒ¢ lsêeTTìjÓTTø£ÿ Ä s¡÷|üeTVü≤‘·Ô « eT+‘·jT· TqT áyÓT˝À
>±qe#·TÃ#·Tqï~. n+<äT#˚ lsêeTTq≈£î á eTVü≤˙j·TkÂ+<äs´¡ e‹ düs«¡ $<Ûeä TT\
‘·–j·TTqï~.
(15) ` |ü+#·<äX¯düs¡Z 477
XÀ¢ˆˆ nkÕ´ <˚yê´ eTq düdÔ àæ + düdÔ ´ü #êkÕ´+ Á|ü‹wæ̃‘y· Té ˆ
‘˚ H˚jT· + dü #· <Ûsä êà‘êà eTTVüAs¡Ô eT|æ Je‹ ˆˆ 51
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nkÕ´' ` <˚yê´' ` eTq' ` ‘·dàæ Hé ` ‘·d´ü ` #· ` nkÕ´+ `
Á|ü‹wæ̃‘y· Té ` ‘˚q ` Çj·T+ ` dü' ` #· ` <Ûsä êà‘êà ` eTTVüAs¡yÔ Té ` n|æ `
Je‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nkÕ´' <˚yê´' eTq' ‘·dàæ Hé Á|ü‹wæ̃‘y· Té — ‘·d´ü eTq' #· nkÕ´+
Á|ü‹wæ‘˜ y· Té . ‘˚q eTTVüAs¡eÔ T|æ Çj·T+ Je‹— dü' <Ûsä êà‘êà #· Je‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nkÕ´' <˚yê´' R á eTVü≤˙j·TTsê*jÓTTø£ÿ, eTq' R Vü≤è<äjT· eTT,
‘·dæàHé R Ä lsêeTTìj·T+<äT, Á|ü‹wæ˜‘·+ R dæús¡eTT>± ì\∫j·TTqï~, ‘·dü´
eTq' R lsêeTTìjÓTTø£ÿ eTqdüT‡, nkÕ´+ #· R á d”‘ê<˚$j·T+<äTqT, Á|ü‹wæ‘˜ y· Té
R dæsú e¡ TT>∑ ì\∫j·TTqï~, ‘˚q R Ä ø±s¡DeTT#˚‘,· Çj·T+ R á d”‘ê<˚$,
eTTVüAs¡eÔ T|æ R ø=ìïø£D å eTT\ ø±\yÓTqÆ qT, Je‹ R J$+∫j·TTqï~, <Ûsä êà‘êà
dü' #· R <Ûsä à¡ ‘·‘Œ· s¡T&Óq’ Ä lsêeTT&ÉTqT, Je‹ R J$+#·T#·THêï&ÉT.
>√$+<ä sêJj·TeTT :` ‘·eT eTqdüT‡\j·T+<äT d”‘êsêeTT \TuÛj
Ñ T· T\≈£îqT |üsd¡ Œü s¡
s¡÷|üeTT\T ì\∫ j·TT+&Éì#√ @ø£V≤ü è<äjT· T˝…q’ {Ïº yês¡T ø£Då ø±\eTT >∑÷&É J$+#·T≥
dü+uÛ$Ñ +#·<Tä . ø±e⁄q ø£$#˚ $jÓ÷>∑ø±\eTTq+<äT yês¡T J$+∫ j·TT+&ÉT≥≈£î
ø±s¡DeTT Ç≥T¢ #Ó|Œü ã&çq~.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` ªªnqHê´ Væ≤ eTj·÷ d”‘ê uÛ≤düÿsπ D Á|üu≤Û j·T<∏ëμμ dü÷s¡T´q≈£î
‘˚»düT‡e˝… d”‘· Hê ø£qq´— qqTï $&ç∫j·TT+&É<Tä . ÄyÓTqT $&ç∫ H˚qT+&É qì
lsêeTT&˚ #Óô|ŒqT >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` á d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ Vü≤è<äj·TeTT lsêeTTìj·T+<äT #·ø£ÿ>±
ì\∫j·TTqï~. n+<äT#˚‘H· ˚ Ä‘·&TÉ ø=~› ø±\yÓTqÆ qT J$+|ü>\∑ TZ#T· Hêï&ÉT. nfÒ¢
lsêeTTì Vü≤è<äjT· eTT áyÓTj·T+<äT dæsú e¡ TT>∑ HÓ\ø=ìj·TTqï~. ø±ã{Ïj º T˚ áyÓT
á sêø£då e” T<Û´ä eTTq JeeTT‘√ qT+&É>*∑ qZ ~.
XÀ¢ˆˆ <äTwüÿs¡+ ø£è‘·yê ÁHêyÓ÷ V”≤H√ j·T <äqj·÷ Á|üuTÑÛ ' ˆ
<Ûës¡jT· ‘ê´‘·àH√ <˚V≤ü + q XÀπø Hêed”<‹ä ˆˆ 52
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äTwüÿs¡+ ` ø£è‘·yêHé ` sêeT' ` V”≤q' ` j·T‘Y ` nqj·÷ `
Á|üuTÑÛ ' ` <Ûës¡jT· ‹ ` Ä‘·àq' ` <˚V≤ü + ` q ` XÀπøq ` ned”<‹ä ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT' nqj·÷ V”≤q' Á|üuTÑÛ ' (düH)é Ä‘·àq' <˚V≤ü + <Ûës¡jT· ‹,
XÀπøq q ned”<‹ä ` Ç‹ j·T‘Y, ‘·‘Y <äTwüÿs¡+ ø£è‘·yêHé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT' R lsêeTT&ÉT, nqj·÷ V”≤q' R á eTVü≤˙j·TTsê*#˚
$jÓ÷>∑eTT H=+~qyê&Ó,’ Á|üuTÑÛ ' (düH)é R düeTs¡T&ú >É T∑ #·T, Ä‘·àq' <˚V≤ü + R ‘·q
X¯Øs¡eTTqT, <Ûës¡jT· ‹ R <Û]ä +#·T#·THêï&ÉT, XÀπøq R <äT'KeTT‘√, q ned”<‹ä R
q•+∫b˛e⁄≥˝Ò<Tä , Ç‹ j·T‘Y R nqTq~ @~ j·TTqï<√, sêeT' R lsêeTT&ÉT,
‘·‘Y <äTwüÿs¡+ ø£è‘·yêHé R Ä $TøÏÿ* <äTwüÿs¡yTÓ qÆ |üìì #˚jT· T#·THêï&ÉT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` yÓqTø£ e÷\é‘·Œs¡«‘·eTTq+<äT lsêeTT&ÉT bı+<äT#·Tqï{Ïº
d”‘ê$s¡V≤ü y˚<qä qT, n|üŒ{Ï n‘·ì Bqdæ‹ú ì p∫ Vü≤qTeT ªªÄVü‰! edæw•˜ü wüß´&Óq’
á sê»≈£îe÷s¡T&ÉT ˇø£ÅdìÔ” >∑÷]Ã Ç+‘· <ës¡TDeTT>± $\|æ+#·THê! Çd”! j·Tì
‘·q eTqdüT‡˝À ì+<ë|üPs¡«ø£eTT>± |ü]Vü≤dæ+∫ j·TT+&ÓqT. düV≤ü »eTT>± ‘êqT
$sê– ø±e⁄q n|ü &Ü‘·ì ø± uÛ≤eeTT ø£\TZ≥ düV≤ü »y˚T!
ø±ì Ç|ü&ÉT n‘·&ÉT d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ n<äT“¤‘·yÓTÆq ˝Àø√‘·Ôs¡ s¡÷bÕ‹
X¯jT· eTTqT dü«j·TeTT>± >±+∫ j·T<∏ës¡dú ‹úæ ì Á>∑V≤æ +#ÓqT. >±e⁄q ‹]– n‘·&≥
ç T¢
nqTø=qT#·THêï&ÉT.
Ç{Ïº á d”‘ê<˚$ qT+&ç $jÓ÷>∑eTT H=+~ lsêeTT&ÉT JeqeTT\‘√
qT+&É>\∑ TZ≥j˚T >=|üŒ <äTs¡≥
È yÓTqÆ $wüjT· eTT! ˇø£ sê»≈£îe÷s¡Tq≈£î nX¯«eTT\T,
>∑»eTT\T eTTqï>∑T sê»´dü+|ü<\ä qT ~<äTø› =qT kÕeTs¡´ú yÓT+‘Óq’ qT+&Ée#·TÃqT.
ø±ì ‘·q Á|üDj·TkÕÁe÷»´kÂ<ÛäeTTq yÓTT<ä{Ï yÓT≥Tºø£&ÉH˚ Ç{Ïº Ä|òü÷‘·eTT
yê{Ï*q¢ |ü&ÉT <ëìì ‘·≥Tºø=ì ì\Te>∑\TZ≥ m+‘·{yÏ êì¬øq’ qT m≥T¢ kÕ<Û´ä eTT?
ÄVü‰! lsêeTT&ÉT m+‘·{Ï <ës¡TDe´<∏qä T uÛ]Ñ +#·T#·T j·T\ŒyÓTqÆ ‘·q X¯Øs¡eTTqT
ì\TŒø=qT#·THêï&ÉT! ‘·q eX¯eTT˝À ˝Òì |üì d”‘ê$jÓ÷>∑eTTHê&ÉT »]–q~, ø±ì
‘·q ÁbÕDeTT $&ÉT#·T≥ H˚&TÉ ‘·q #˚‹˝Àì |üìj˚T >∑<ë! n{Ïº <˚$Tj·TT #˚jT· ≈£î+&É
˝Àø√‘·Ôs¡BÛs¡‘·«eTT‘√ lsêeTT&ÉT JeeTT\‘√ qT+&ç >=|üŒ <äTwüÿs¡ø±s¡ý˚T
#˚jT· T#·THêï&ÉT! ` nì Vü≤qTeT uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç{Ïº ìs¡T|üeTkÂ+<äsê´~ eTVü≤˙j·T>∑TD$X‚weü TT\T >∑*qZ d”‘q· T
$&É∫, m+‘· düeTs¡T&ú q’Ó qT XÀø£eTT‘√ Á≈£î+– ø£è•+∫b˛≈£î+&É ‘·q <˚V≤ü eTTqT
(15) ` |ü+#·<äX¯düs¡Z 479
ì\T|ü⁄ø=qT#·THêï &Éq>± ÄVü‰! lsêeTT&ÉT m+‘· >=|üŒ<äTs¡≥
È ø±s¡éTT >±$+#·T
#·THêï&ÉT!
XÀ¢ˆˆ <äTwüÿs¡+ ≈£îs¡T‘˚ sêyÓ÷ j·T Çe÷+ eT‘·øÔ ±•˙yéT ˆ
d”‘ê+ $Hê eTVü‰u≤VüQ s¡TàVüAs¡eÔ T|æ Je‹ ˆˆ 53
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äTwüÿs¡+ ` ≈£îs¡T‘˚ ` sêeT' ` j·T' ` Çe÷+ ` eT‘·øÔ ±•˙yéT `
d”‘ê+ ` $Hê ` eTVü‰u≤VüQ' ` eTTVüAs¡yÔ Té ` n|æ ` Je‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Çe÷+ eT‘·øÔ ±•˙+ d”‘ê+ $Hê j·T' eTTVüAs¡+Ô n|æ Je‹,
dü' eTVü‰u≤VüQ' sêeT' <äTwüÿs¡+ ≈£îs¡T‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Çe÷+ eT‘·øÔ ±•˙+ d”‘ê+ $Hê R á eT~πsø£Då jÓTÆ q d”‘·
˝Ò≈î£ +&É, j·T' eTTVüAs¡Ô eT|æ Je‹ R @ lsêeTT&ÉT ø=ìï ø£D å eTT˝…q’ qT J$+∫
j·TTHêï&√, dü' eTVü‰u≤VüQ' R Ä eTVü‰Ms¡T&ÉT, <äTwüÿs¡+ ≈£îs¡T‘˚ R $TøÏÿ*
<äTwüÿs¡øè£ ‘·éTTqT >±$+#·T#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç{Ïº kÂ+<äs´¡ sê•ì $&É∫ ø=ìï ø£Då eTT˝…q’ qT lsêeTT&ÉT J$+∫
j·TTHêï&Éq>±, Ä eTVü‰Ms¡T&ÉT m+‘· <äTwüÿs¡ø±s¡éTT >±$+#·T#·THêï&√ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ @e+ d”‘ê+ ‘·<ë <äècºÕ« Vü≤èwü'º |üeqdü+uÛeÑ ' ˆ
»>±eT eTqkÕ sêeT+ Á|üXX¯ +¯ dü #· ‘·+ Á|üuTÑÛ yéT ˆˆ 54
ª d”‘√|ü\+uÛÑ'μ HêeT
|ü+#·<äX¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @e+ ` d”‘ê+ ` ‘·<ë ` <äècºÕ« ` Vü≤èwü'º ` |üeqdü+uÛeÑ ' `
»>±eT ` eTqkÕ ` sêeT+ ` Á|üXX¯ +¯ dü ` #· ` ‘·+ ` Á|üuTÑÛ yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üeqdü+uÛeÑ ' ‘·<ë @e+ d”‘ê+ <äècºÕ« Vü≤èwü'º eTqkÕ sêeT+
»>±eT— ‘·+ Á|üuTÑÛ + Á|üXX¯ +¯ dü #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üeqdü+uÛeÑ ' R yêj·TT|ü⁄Á‘·T&Óq’ Vü≤qTeT, ‘·<ë R n|ü&ÉT,
@e+ d”‘ê+ <äècºÕ« R á Ø‹>± d”‘q· T >±+∫, Vü≤èwü'º R Äq+<äeTT H=+~qyê&Ó,’
eTqkÕ sêeT+ »>±eT R e÷qdæø£eTT>± sêeTTì (düìï~Ûì) bı+<ÓqT, ‘·+
Á|üuTÑÛ + R Ä kÕ«$Tì, Á|üXX¯ +¯ dü #· R $TøÏÿ* yÓT#·TÃø=HÓqT ≈£L&ÉqT!
‹\ø£eTT :` ªª@e+ d”‘ê+μμ eT*qeÅdüÔeTT\T, ñ|üyêdüø£èX¯‘·«eTT, XÀø£<Ûë´q
|üsêj·TD‘·«eTT eTTqï>∑T bÕ‹Áe‘·´<Ûäs¡àeTT\‘√ yÓ\j·TT#·Tqï{Ïº d”‘·qT #·÷∫
j·Tì uÛ≤eeTT.
ªªsêeT+ Á|üXX¯ +¯ dü #·μμ ` Ç{Ïº bÕ‹Áe‘·´>∑TDdü+|üqTïsê˝…q’ uÛ≤s¡´qT
bı+~q uÛ≤>∑é+‘·T&Éì sêeTTì Á|üX+¯ dæ+#ÓqT. Ç{Ïº áyÓT $jÓ÷>∑eTT#˚‘H· ˚ Ç+‘·{Ï
e´<∏Hä =+<ÓqT. Ç+‘·{Ï rÁeyÓTqÆ ñ<äéTeTTqT |üPHÓ qìj·TTqT Á|üX+¯ dæ+#ÓqT.
Ç{Ï º ø£ w ü º d æ ú ‹ j· T +<ä T >∑ ÷ &É bÕ‹Áe‘· ´ eTTq≈£ î uÛ Ñ + >∑ e TT ˝Ò ≈ £ î +&É > ∑
e]Ô+#·T#·Tqï+<äT\≈£î d”‘e· TàqT >∑÷&É Á|üX+¯ dæ+#ÓqT nìj·TTqT (#·ø±s¡eTTqT
yÓqTø£≈î£ nq«sTT+∫) #Ó|Œü e#·TÃqT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` ªªdüàs¡De÷Á‘·dü+‘·TcÕºj·Tμμ j·Tìq≥T¢ ‘·qqT düà]+∫q
e÷Á‘·eTTqH˚ dü+‘√wæ+#·Tyê&ÉT ø±ã{Ïº sêeT#·+Á<äTì ìs¡+‘·se¡ TT |ü]|ü] $<Ûeä TT\
Vü≤qTeT düà]+#·T#·T+&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á $<Ûeä TT>∑ bÕ‹Áe‘ê´~dü<Tä DZ XÀ_Û‘T· sê˝…q’ d”‘e· TàqT >±+∫
Vü≤qTeT eTVü‰q+<äeTT H=+~qyê&Ó’, ˇø£ÿe÷s¡T>∑ uÛÑøÏÔ‘√ ‘·q eTqdüT‡q+<äT
lsêeTTì düà]+#ÓqT. Ç{Ïº eTVü‰˙j·TTsê* uÛsÑ j Ô¡ TÆÓ q+<äT\≈£îqT, ÄyÓTqT >∑÷]Ã
Äj·Tq≈£î ø£*Zq XÀø£eTTq≈£îqT, n‘·ì Á|üj·T‘·ï$X‚wüeTT\≈£îqT ‘·q kÕ«$Tì
$TøÏÿ*>± Á|üX+¯ dæ+#ÓqT.
ªªd”‘√|ü\+uÛeÑ TTμμ nqT
|ü<äTHÓ’<äedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
~«rj·T dü+|ü⁄≥eTT
(16`40 düs\Z¡ T)

$wüjT· dü÷∫ø£ ` I
1. d”‘êe÷‘·èe+<äqeTT ` düTuÀ~Û˙ düeTs¡Œ≈£î\T (8)
2. $»j·T‘˚ ly˚+ø£fXÒ '¯ Á|üuTÑÛ ' (15)
3. lC≤qø°Á|æjT· >∑TDø°sqÔ¡ eTT ` düTuÀ~Û˙ düeTs¡Œ≈£î\T (16)
4. C≤qø°Á|æjT· >±j·TÁr ` düTuÀ~Û˙düeTs¡Œ≈£î\T (27)
5. ÄyÓ÷<äeTT ` lll »>∑<Tä sZ T¡ X¯+ø£sê#ês¡´
|ü⁄wüŒ–] eTVü‰dü+kÕúq |”sêƒ ~Û|‘ü T· \T (33)
6. eT+>∑fi≤XÊdüqeTT ` lll Á‹<ä+&ç leTHêïsêj·TD
sêe÷qTC ∫qJj·Ts¡T kÕ«$Tyês¡T (35)
7. Äos¡«#·q|üÁ‘·yTé ` lll ø£+∫ø±eTø√{Ï |”s¡ƒ eTVü‰dü+kÕúqeTT (39)
8. n_Ûq+<äq Á|üd÷ü H√bÕj·TqyéT
` l ô|~›+{Ï dü÷s¡´Hêsêj·TD BøÏ‘å <· ëdüT>±s¡T (40)
9. ÄyÓ÷<äeTT ` l ~yêø£s¢¡ yÓ+ø£{≤e<Ûëì>±s¡T (42)
10. Á|üX+¯ dü ` l ‘·TeTà\|ü*¢ d”‘êsêeTeT÷]Ô>±s¡T (46)
11. Ä|üyÔ êø£éTT ` &Üø£sº T¡ ø£*~+&ç yÓ+ø£≥ sêeTsêE>±s¡T.
myéT. @, |æôV≤#Y.&ç. (48)
12. X¯óuÛ≤odüT‡ ` ÁãVü≤àl •cÕº¢ #·+Á<äeTÚ[XÊÅd>Ôæ ±s¡T (51)
13. X¯óuÛ≤ø±+ø£å `
ñ.y˚.Á|ü.le÷Hé mdt.{Ï.|æ.$. ø√qbÕŒ#ês¡´kÕ«$T >±s¡T (53)
14. düT+<äsø¡ ±+&É kÂ+<äs´¡ B|æÔ ` &Ü.}≥T≈£L] \ø°Îø±qÔeTà >±s¡T (55)
15. düT+<äsd¡ Tü uÀ~Ûì ` Ä#ês¡´ myéT.ÄsY.nbÕŒsêe⁄ >±s¡T (58)
16. $C≤„|qü eTT ` düTuÀ~Û˙ düeTs¡Œ≈£î\T (60)
17. $»„|Ôæ ` düTuÀ~Û˙düeTs¡Œ≈£î\T (62)
1. d”‘ê<˚$ o\kÂ+<äs´¡ eTT\≈£î
Vü≤qTeT Äq+<ëX¯Ãs¡éTT\T 16 1 1
2. d”‘· Bqdæ‹ú øÏ Vü≤qTeT $cÕ<äeTT ˆˆ 26 16
3. d”‘· #·T≥TºqT ø±e*j·TTqï sêø£då Åü d\Ô” T 17 1 22
4. sêø£då Åü d\Ô” q&ÉTeT d”‘· Bqdæ‹ú ˆˆ 18 30
5. d”‘q· T p∫q Vü≤qTeT≈£î ø£*–q ‘·è|æÔ ˆˆ 30 35
6. d”‘‘· √ e÷{≤&ÉT≥≈£î sêeDTì sêø£ 18 1 38
7. Á|æj÷· +>∑q\‘√ sêeDTì nXÀø£eqÁ|üyX˚ e¯ TT ˆˆ 10 43
8. #Ó≥Tºô|q’ Tqï Vü≤qTeT≈£î sêeDTì <äsÙ¡ qeTT ˆˆ 20 47
9. sêeDTì p∫q d”‘· uÛj Ñ T· $Vü≤«\‘· 19 1 56
10. d”‘q· T>∑÷]Ã sêeDTì Á|ü˝ÀuÛqÑ Á|ü˝≤|üeTT\T 20 1 70
11. sêeDTì‘√ e÷{≤&ÉT≥≈£î
d”‘>· ±$+∫q ‘·èDeé<ÛëqeTT 21 1 93
12. d”‘· sêeDTq≈£î #˚dqæ ôV≤#·Ã]ø£ ˆˆ 5 98
13. sêeDT&ÉT d”‘ø· =dü–q e÷dü<«ä j·÷e~Û 22 1 117
14. sêeDTì ˙#·ãT~ΔøÏ d”‘· eT+<ä*+|ü⁄ ˆˆ 12 123
15. d”‘· e÷≥\≈£î sêeDTì Áø√<Ûeä TT ˆˆ 23 130
16. d”‘e· TqdüT e÷s¡TÃ≥¬ø’ sêø£då Åü d\Ô” ø±C≤„|qü eTT ˆˆ 32 135
17. <Ûëqé÷*ì XÊ+‹e#·qeTT\T `
sêeDTì Á|ü‹ìes¡qÔ eTT ˆˆ 39 138
18. d”‘q· T eTqdüT e÷s¡TÃø=qTeTì
@ø£C{≤<äT\ ìs¡“+<Ûeä TT 23 1 144
19. sêø£då Åü d\Ô” C≤qø°<÷ä wüDeTT 24 1 155
20. d”‘#· ˚ ì»ìX¯Ãj·Tø£<qä∏ eTT ˆˆ 6 157
(5)
21. $q‘ê~ sêø£då Åü d\Ô” d”‘ê ìs¡“s¤ Ô¡ ‡qeTT 24 14 161
22. d”‘ê<˚$ XÀø£d+ü ‘ê|üeTT 25 1 179
23. sêø£då e” X¯eTTqqTqï d”‘·
J$‘·eTTô|’ ìsêX¯H=+<äT≥ 26 1 192
24. ‘·qqT >∑÷]Ã sêeTTìøÏ ‘Ó*j·T˝Ò<ìä
d”‘· Ä+<√fi¯qeTT ˆˆ 13 198
25. uÛ$Ñ wü´‘·TqÔ T >∑÷]Ã d”‘· Ä˝À#·q\T ˆˆ 22 202
26. d”‘· ‘·q≈£î eTs¡Dy˚T y˚T\qTø=qT≥ ˆˆ 38 210
27. sêø£då Åü d\Ô” qT Á‹»≥ yê]+#·T≥ 27 1 220
28. sêø£kå Õ+>∑q\≈£î Á‹»≥ ‘·q
dü«|üïeTTqT $e]+#·T≥ ˆˆ 9 224
29. ‘·‘Œ· *¤ ‘·eTT>± d”‘≈· î£ ‘·«s¡˝À
Á|æjT· eTT ø£\T>∑TqqT≥ ˆˆ 38 244
30. <äT'K$eX¯jTÆÓ q d”‘· eTs¡DeTTq
ø±j·T‘·Ô|ü&ÉT≥ 28 1 256
31. d”‘≈· î£ X¯óuÛìÑ $T‘·eÔ TT\T >√#·]+#·T≥ 29 1 273
32. Vü≤qTeT d”‘e· Tà H√<ës¡Œ<ä\#·T≥ 30 1 281
33. d”‘‘· √ e÷{≤&çq nqs¡eú TT\T ø£\TZqì
Vü≤qTeT ;Û‹H=+<äT≥ 30 11 286
34. Vü≤qTeT Á|üe÷<äeTT ˝Òì |ü<‹Δä ì ø£qT>=qT≥ ˆˆ 40 302
35. d”‘≈· î£ $ì|æ+#·Tq≥T¢ sêeT#·]‘·eTTqT ø°]+Ô #·T≥31 1 306
36. d”‘· Vü≤qTeT+‘·Tì ø£qT>=qT≥ ˆˆ 17 314
37. Vü≤qTeT+‘·Tì #·÷∫q d”‘≈· î£ ø£*–q Ä˝À#·q\T32 1 318
38. Vü≤qTeTqT p∫ ÄyÓT uÛj Ñ T· Á>∑dTü sÔ ê\T n>∑T≥ ˆˆ 4 320
39. Vü≤qTeT d”‘q· T ≈£îX¯\Á|üXï¯ \&ÉT>∑T≥ 33 1 329
40. d”‘· Vü≤qTeT≈£î ‘·q eè‘êÔ+‘·eTT ‘Ó\T|ü⁄≥ ˆˆ 15 338
(6)
41. Vü≤qTeT d”‘≈· î£ sêeTTì øπ eå TeTT ‘Ó\T|ü⁄≥ 34 1 350
42. Vü≤qTeTqT p∫ d”‘· sêeDT&Éì X¯+øÏ+#·T≥ ˆˆ 9 355
43. Vü≤qTeT d”‘≈· î£ qeTàø£eTT ø£*+Z #·T#·T
lsêeTTì $X‚weü TT\T ‘Ó\T|ü⁄≥ ˆˆ 11 356
44. d”‘e· Tà≈£î Vü≤qTeT ‘Ó*|æq
lsêeTTì s¡÷|ü$X‚weü TT\T 35 1 374
45. lsêeTTq≈£î düTÁê⁄ì‘√ yÓTÁÆ ‹ ø£*–q $<Ûeä TT ˆˆ 31 395
46. düTÁê⁄&ÉT |ü+|æq yêqs¡T\T
d”‘· qH˚«wæ+∫q $<Ûeä TT ˆˆ 52 406
47. düeTTÁ<äeTT <ë{Ï Vü≤qTeT
d”‘e· TàqT ø£qT>=ìq $<Ûeä TT ˆˆ 69 414
48. Vü≤qTeT e÷≥\T $ì d”‘e· Tà Äq+~+#·T≥ ˆˆ 83 421
49. Vü≤qTeT n+>∑T∞j·Tø£eTT H=dü>>∑ ±
d”‘e· Tà n‘·ìì Á|üX+¯ dæ+#·T≥ 36 1 425
50. d”‘e· Tà Vü≤qTeTqT lsêeTTì
≈£îX¯\ yês¡\Ô q&ÉT>∑T≥ ˆˆ 15 432
51. ÄyÓT H√<ës¡TÃ#·T Vü≤qTeT
lsêeTTì $s¡V‰ü edüqú T $e]+#·T≥ ˆˆ 32 443
52. d”‘e· Tà Vü≤qTeT≈£î ‘·q <äTs¡edüqú T $e]+#·T≥ 37 1 454
53. Vü≤qTeT d”‘· H√<ës¡TÃ#·T ÄyÓTqT
lsêeTTì ø£&≈É î£ >=ìb˛jÓT<äqT s¡eTàqT≥ ˆˆ 19 463
54. ‘·q X¯øôÔÏ |’ qeTàø£eTT ø£*–+#·T#·T Vü≤qTeT
d”‘e· Tà≈£î ‘·q ;ÛeTs¡÷|üeTTqT p|ü⁄≥ ˆˆ 33 470
55. d”‘e· Tà Vü≤qTeT‘√ lsêeTTì ø£&É øπ >∑T≥˝À
qT+&Ó&ç nHÍ∫‘·éTTqT $e]+#·T≥ ˆˆ 41 474
56. d”‘e· ÷≥\≈£î dü+‘·TwæHº =+~ Vü≤qTeT lsêeTTq
ø=dü>T∑ ≥¬ø’ Äqyê *eTàì ÄyÓT q&ÉT>∑T≥ 38 1 491
(7)
57. sêeTTq≈£î C≤„|øü e£ TT #˚jT· TeTì d”‘e· Tà #Ó|Œæ q
yêj·Tdüeè‘êÔ+‘·eTT 38 11 496
58. d”‘· sêeTTì |üsêÁø£eTeTTqT, \ø£ÎDTì
>∑TD>∑DeTT\qT C≤„|øü e£ TT #˚døæ =qT≥ ˆˆ 41 515
59. sêeTTq≈£î >∑Ts¡T>Ô ± ìeTàì d”‘· ‘·q
#·÷&ÜeTDÏ H=dü>T∑ ≥ ˆˆ 68 530
60. ‘·qqT ‘·«s¡˝À $&ç|+æ #·Tq≥T¢ sêeTTì
Áb˛‘·‡Væ≤+|ü⁄eTì Vü≤qTeTqT ø√s¡T≥ 39 1 535
61. ‘·«s¡˝À ˙ ø√]ø£ HÓiy˚sT¡ qì Vü≤qTeT d”‘≈· î£
<ÛÓ’s¡éTT #Ó|ü≥ ˆˆ 12 540
62. ‘·q u≤<Û\ä T ‘Ó\TŒ#·T d”‘· e÷düeTTq≈£î $T+∫
‘êqT J$+|üC≤\ qqT≥ 40 1 562
63. d”‘e· Tà H√<ë]Ã ÄyÓT dü+<˚Xe¯ TTqT >¬ ø’ =ì
Vü≤qTeT n≥qT+&ç yÓ&\É T≥ ˆˆ 12 568
★★★
l
d”‘êe÷‘·èe+<äqeTT
XÀ¢ˆˆ lsêeT yêeT \*‘ê+ø£ $sê»e÷H˚!
uÛ÷Ñ |ü⁄Å‹øπÔ ! uÛTÑ eqbÕeq dü#Ã· ]Á‘˚!
e÷‘·'! ø£èbÕeTè‘·ì<Û̊! Á•‘·ø\£ Œe*¢!
lsêeT#·+Á<äV≤ü è<äjT˚ X¯«]! ‘˚ qyÓ÷-düTÔ ˆˆ 1
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeT#·+Á<äTì ø√eT\ düT+<äsy¡ TÓ qÆ yêe÷+ø£‘\· eTTq yÓ\j·TT
#·Tqï<ëqe⁄— ˝Àø£eTT\qT bÕeqeTT#˚jT· T |ü⁄D´#·]Á‘·eTT ø£\<ëqe⁄— ÄÁX¯sTT+∫q
uÛ≈Ñ î£ \Ô qT ‘·ìj·TCÒjT· T <äj÷· eTè‘·ì~Û$— ø±$T‘·|\üò eTT ˝§dü>T∑ ø£\Œeèø£eå Te⁄—
sêeT#·+Á<äÁ|üuTÑÛ ì Vü≤è<äj÷· BÛX«¯ ]$— <˚M! uÛ÷Ñ |ü⁄Ár! d”‘êe÷‘ê! ˙≈£î e+<äqeTT.
XÀ¢ˆˆ j·TC≤„eH˚ s¡q® ø£sê{ŸdTü ø£è‘ê‘Y ‘·« e÷bÕÔ
j·TCÒ„ eTùV≤X¯<qäÛ TcÕ düT|üØø£´å <ä‘êÔ ˆ
j·T»„Á|üu≤Û e»ì‘êj·T Væ≤— j·T»„ùdy˚´!
‘ê‘·Œs¡éTT :` »qø£uÛÑ÷bÕ\Tì uÛ≤>∑´$X‚wüeTT#˚ n‘·ì j·÷>∑uÛÑ÷$TqT+&ç
ñ<ä“¤$+∫q<ëqe⁄— Ä eTV”≤|ü‹ @s¡Œi∫q <ÛäqTsê´>∑eTTq+<ä* |üØø£å˝À
eTùV≤X¯«s¡#ê|üeTT HÓ≈î£ ÿô|{Ïº $»j·TeTT H=+~q{Ïº j·T»„Á|üu≤Û edü+uÛeÑ ⁄&Óq’ es¡Tì
#˚|{ü qºÏ <ëqe⁄— ‘·©!¢ ˙ »qqeTT, |ü]Dj·TeTT nìïj·TT j·T»„Á|üu≤Û eeT÷\eTT˝Ò
>∑<ë! j·T»„ùdeýÓTqÆ yÓT~Æ ©∏ ! sêeT|ürï! ˙≈£î e+<äqeTT.
XÀ¢ˆˆ yÓ<’ V˚ ≤ü sê»eTTì •ø£Då ˙‘· u≤˝Ò´!
u≤˝≤´ <äyê|üÔ eTTì<äTs¡u¢ ÑÛ ~e´$<˚´!
$<ë´düyT˚ ~Û‘· eTVü‰düTwüe÷_Ûsêy˚T!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÁãVü≤ày˚‘j Ô· TÆÓ q »qø£ sê»jÓ÷– •ø£D
å eTTq+<äT >∑&∫É q u≤\éTT
>∑\<ëqe⁄— Ä eTVü‰jÓ÷– jÓTT&ç˝À ô|s¡T>∑T#·T eTVü‰eTTqT\≈£î >∑÷&É <äTs¡u¢ eÑÛ T>∑Tq{Ïº
nqTuÛeÑ j·TTø£yÔ TÓ qÆ n<Ûë´‘·à$<ä´qT >∑&+ç ∫‹$— Ä ~e´$<ë´Á|üu≤Û eeTT#˚ ˙j·T+<äT
(9)
n<äT“¤‘y· TÓ qÆ ~e´XÀuÛÑ HÓ\ø=ìj·TT+&É>± »>∑<ø˚ d£ Tü +<ä]>± eHÓïø¬ øÏÿ lsêeT#·+Á<äTì
Vü≤è<äjT˚ X¯«]yÓ‹’ $— <˚M! yÓ<’ V˚ ≤” ! ˙≈£î e+<äqeTT.
XÀ¢ˆˆ <ÛëÁr ãuÛ÷Ñ e ‘·e eT+>∑fi>¯ ±Á‹! <ÛëÁr
sê»]¸es¡´»qø√ »qø£d<Ôü ë∏ ‘˚ ˆ
uÛsÑ êÔ Væ≤ ‘˚ s¡|Tüò Tes√-œ\˝Àø£usÑÛ êÔ
‘ê‘·Œs¡éTT :` z eT+>∑fid¯ «ü s¡÷|æD!° ˙ ≈£î≥T+ã yÓT+‘· $•wüyº TÓ qÆ ~! uÛ÷Ñ ‘·<ëÛ Á‹j˚T
˙ <ÛëÁ‹>∑<ë, (uÛ÷Ñ e÷‘·jT˚ e÷‘·) sê»]¸ »q≈£î&˚ ˙ »q≈£î&ÉT>∑<ë! ˝À¬øø’ H£ ê<∏Tä &˚
(lsêeTT&ÉT) ˙ Hê<∏Tä &ÉT>∑<ë! n|üPs¡«~e´#·]‘ê! sêeT<äsTT‘ê! C≤qø°e÷‘ê!
˙≈£î e+<äqeTT.
XÀ¢ˆˆ ÁbÕ|ü´ düTïcÕ+ ìs¡T|üe÷+ X¯óuÛ\Ñ ø£Då ≤+ ‘ê«+
eè<äΔ dü<Ô ë <äXs¯ <¡ √∏ eTVæ≤w” ‘·<ë∏ kÕ ˆ
düy÷Ó à~‘ê $j·T ~ r]‘·T eT+ã! ø√-s¡Ω'
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄHê&ÉT eè<ä<Δ +ä |ü‘T· ˝…q’ Ä <äXs¯ <¡ eä∏ TVü‰sêEqT, øödü˝≤éTVæ≤wæ
j·TTqT ‘·eT ãVæ≤'ÁbÕDyÓTÆq Á|æj·T|ü⁄Á‘·Tì Á|üø£ÿ ì\∫ ø√&É\T>± ‘·eT≈£î
bÕ<ë_Ûe+<äqeTT #˚jT· T#·Tqï ìqTï #·÷#·Tø=ì ˙ ìs¡T|üe÷q s¡÷bÕ‹X¯jT· eTT
q≈£îqT, ˙ X¯óuÛ\Ñ ø£D å dü+|ü‹øÔ ìÏ m+‘· Äq+<ä‘q· àj·T‘·«eTT H=+~s√ >∑<ë! Ä
eTVü‰dü+‘√wüeTT e÷≥\‘√ e]í+|ü HÓe]‘·s¡eTT! øödü˝Òj·Te<Ûä÷s¡‘·ïe÷!
lsêeTVü≤è<äjT˚ X¯«Ø! ˙≈£î e+<äqeTT.
XÀ¢ˆˆ ˝Àø±_ÛsêeT eT<ÛTä sêø£è‹ XÀ_Û‘d· ´ü
ø£fi≤´D ~e´>∑TD ìs¡“s¤ ¡ <Ûsä à¡ eT÷πs'Ô ˆ
düsê«‘·àHê s¡|Tüò T|ü‘˚ dü‡<äèo dür ‘·«+
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˝Àø£y÷Ó Vü≤qyÓTqÆ eT<ÛTä s¡kÂ+<äs´¡ eTT‘√ $sêõ\T¢#T· +&ÉTyê&ÉTqT,
ø£fi≤´D~e´>∑TDkÕ>∑s¡T&Ó’, <Ûäs¡àes¡ÔqeTT, <Ûäs¡às¡ø£åDeTT ‘·q J$‘·düs¡«dü«eTT>±
qTqïyê&ÉTqT n>∑T s¡|òüTT|ü‹øÏ ªª<˚e‘ê_Û dü‡e÷ s¡÷ù| d”‘ê l]e s¡÷|æD°μμ
(10)
(<˚e‘êkÂ+<äs´¡ eTT‘√ Á|üø±•+#·T d”‘ê<˚$, e÷qes¡÷|üeTT‘√ ø±ìŒ+#·T#·Tqï
\øÏÎ<˚$j˚T) nìj·TTqT, ªªÅ‘˝’Ó Àø£´sê»´+ düø\£ + d”‘êj·÷ Hê|ü⁄ïj·÷‘Y ø£˝≤yéT.μμ
(Á‹˝Àø£kÕÁe÷»´ yÓ’uÛÑeeTT\ $\Te, d”‘ê<˚$ s¡÷|üo\eTT\ $\TeeTT+<äT
X¯‘ê+X¯eTT ≈£L&É ø±C≤\<äT) nìj·TTqT, ªªsê|òTü y√-s¡Ω‹ yÓ<’ V˚ ≤” + ‘·+ #˚jT·
eTdæ‘ø˚ Då£ ≤μμ (s¡|Tüò TsêeTT&˚ C≤qøÏì #˚|≥
ü >º \∑ ns¡Ω‘>· \∑ yê&ÉT— Ä ø£eT˝≤≈£îå ìøÏ
nsêΔ + – ø±<ä – q~ á ˙*k˛>∑ ø £ q Tï\ XÀuÛ Ñ H ê+–j˚ T ) nìj· T TqT
Á|üX+¯ dæ+|üã&çq<ëq yÓq’ ˙e⁄ düs«¡ $<Ûeä TT\ ‘·–q{Ïº dü‹$. ‘·©!¢ lsêeT<Ûsä à¡ |ürï!
˙≈£î e+<äqeTT.
XÀ¢ˆˆ Á|”‹ s¡ï ‘˚ ì»düTU≤qTuÛyÑ ,˚ dü<e’Ó
<Ûsä êàqTes¡qÔ |üsê uÛeÑ r, Vü≤´‘· düÔ «yéT ˆ
Áù|yÓTÆø£bÕÁ‘· eTdæ <Ûäs¡à|üs¡dü´ uÛÑs¡TÔ'
‘ê‘·Œs¡éTT :` nK+&ÉyTÓ qÆ uÛÀ>∑u≤Û >∑éTT\T >∑*– ì‘·´düTUÀ∫‘·y’Ó düT≈£îe÷s¡Tsê\
yÓj’ T· Tqï ˙≈£î, ÄdüøÔÏ uÛÀ>±qTuÛeÑ eTT\+<äT >±ø£ <Ûsä êà#·sD¡ eTTq+<äT e÷Á‘·yT˚ >∑<ë!
ñ<ë‘·yÔ TÓ qÆ Ç{Ïº ˙ >∑TD$X‚weü TT\#˚‘H· ˚ ˙e⁄ <Ûsä à¡ eT÷]ÔjTÆÓ q lsêeTTì eTqdüTqT
#·÷i>=ì n‘·ì Vü≤è<äjT˚ X¯«] yÓ‹’ $! Ä Áù|eTeT÷]Ô eqyêdüeTTq≈£î yÓ&\É T
düeTj·TeTTq ªªdü e÷ eTHê<ëj·T eq+ q ‘·«+ Á|ükÕú‘T· eTs¡Ωdμæ μ ªªÇ‹ C≤qHé
|üsê+ Á|”‹+ >∑#Ã· ¤ sêeT eTj·÷ düV≤ü μμ (<Ûsä à¡ E„&eÉ >∑T ˙e⁄ qqTï yÓ+≥>=ì
b˛≈£î+&É n&É$øÏ yÓ&\É <ä>e∑ ⁄. <Ûsä à¡ düeTà‘·yTÓ qÆ Hê ìX¯Ãj·TeTTqT, Áù|eTqT >∑T]Ô+∫
Hê‘√>∑÷&çjT˚ ns¡DéTTq≈£î ãj·T\T<˚sT¡ eTT.) nì n‘·ìì ÄC≤„|+æ #·T#·TqïfÒ¢
e÷≥˝≤&ç |æeTà≥ Ä‘·ì#˚‘H· ˚ ªªH˚<ë˙+ ‘·«<äè‘˚ d”‘˚ dü«s√Z-|æ eTeT s√#·‘.˚ μμ
(d”‘ê, ˙eTqdüT Á>∑V≤æ +∫‹ì, HêøÏ|⁄ü &ÉT ˙e⁄ ˝Òì<˚ dü«s¡eZ TT≈£L&É s¡T∫+|ü<Tä düTe÷)
nì|æ+#·Tø=+{Ï$ >∑<ë! n≥T¢ ˙ e\¢uTÑÛ ì Vü≤è<äjT· eTT ˙eX¯yTÓ Æ j·TT+&ÉT≥#˚‘H· ˚
˙ $jÓ÷>∑ø±\eTTq ªª‘·j÷· $V”≤q' ø£è|üD' ø£<+ä∏ \ø£ÎD <Ûës¡jT˚ — q Jy˚jT· +
ø£åDeT|æ ‘ê eTè‘˚ »qø±‘·àC≤yéT— nqHê´ Væ≤ eTj·÷ d”‘ê uÛ≤düÿπsD Á|üuÛ≤
j·T<∏ë.μμ (\ø£ÎD≤! d”‘˝· ìÒ BqT&ÉqT— Hê ÁbÕDeTT\ HÓ≥T¢ ì\T|ü⁄ø=+<äTqT!...
C≤qøÏ˝ìÒ <˚ H˚qT ø£D å eTT ≈£L&É J$+|üC≤\qT—.... dü÷s¡T´&ÉTqT ‘˚»düT‡qT y˚iT
y˚iT>± qT+&Éq≥T¢ d”‘· HêqT+&ç y˚iT>± qT+&ÉTq~ø±<äT.)μμ nìj·TT, uÛeÑ uÛ÷Ñ ‹
ø£<qä∏ eTT ªª‘·«+ J$‘·+ ‘·«eTdæ y˚T Vü≤è<äjT· + ~«rj·TyéTμ (d”‘ê, ˙e⁄ Hê J$‘·eTT.
(11)
Hê s¬ +&Ée Vü≤è<äjT· y˚T ˙e⁄) nìj·TT Ä <Ûsä à¡ eT÷]Ô#˚ nì|æ+#·Tø=qï <Ûqä é⁄
>∑<ë ˙e⁄! ‘·©!¢ lsêeT#·+Á<äV≤ü è<äjT˚ X¯«Ø! ˙≈£î e+<äqeTT.
XÀ¢ˆˆ ø£seÔ¡ ´bÕ\q$<ÛÍ q $>∑D´ u≤<Ûë'
<Ûsπä à dæsú ê ãVüQfi¯øw£ <ºü Xä ÊdüT #ê|æ ˆ
‘·«+ \ø£å úÛ÷Ñ ‘·#]· ‘ê Vü≤´dæ e÷qyêHê+
‘ê‘·Œs¡éTT :` sê»´ÁuÛ+Ñ X¯eTT, ns¡DýêdüeTT, <äqT»e+#·qeTT, |ü‹$jÓ÷>∑eTT,
sêø£då ìü s¡“¤ sÔ¡ ‡qeTT, uÛsÑ Ô¡ è‹s¡kÕÿs¡eTT e+{Ï <ës¡TDeTT˝…q’ Ä|ü<\ä +<äT ôd‘’ e· TT
<Ûäs¡àeTTqT+&ç #·*+|üì<ëqe⁄. m<äT¬s’q πø¢X¯eTT\HÓ\¢ düVæ≤+#·T#·T ˙e⁄
ªªJ$‘·kÕ|ò\ü éTT uÛÀ>∑d+ü bÕ<äqeTTq+<äT ø±<äT, <Ûsä à¡ ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT e÷Á‘·yT˚ μμ
nì ˝Àø£eTTq≈£î J$‘·\ø£å éTTqT>∑÷]Ã ˙ Ä#·sD ¡ eT÷\eTT>± uÀ~Û+∫j·TTHêïe⁄
>∑<ë! ‘·©!¢ lsêeT<Ûsä à¡ |ürï! ˙≈£î e+<äqeTT.
XÀ¢ˆˆ BÛsê dü«<Ûsä à¡ ìs¡‘ê uÛeÑ r q ;Û‘ê
Á≈£Lsê Å‹˝Ô Àø£uj ÑÛ T· <ë <äX› ø¯ +£ sƒ<¡ ‘’Ó ê´‘Y ˆ
øÏ+#· ‘·«j·÷ K\T K\ dü‡ ‘·èD°øè£ ‘√-uÛ÷Ñ ‘Y
‘ê‘·Œs¡éTT :` ªªñ‘êŒ≥´ yê ‘˚ Vü≤è<äjT· + uÛøÑ så£ TTcÕ´$T yÓT~Æ *∏ μμ (C≤qø°! ˙e⁄
sêeDTì n+^ø£]+|ü≈î£ qï#√ ˙ i=eTTà N*Ã ˙ >∑T+&ÓqT ‹ìy˚ôd<äqT) nqT#·T
sêeD|ü]#ê]ø£\T ìqTï Væ≤+dü\≈£î >∑TiÏ#j ˚ T· T#·T+&É>± ªªø±eT+ U≤<ä‘· e÷+
düsê« q ø£]cÕ´$T y√ e#·'μμ (MT sTTwüeº TT e∫Ãq≥T¢ qqTï ‹ìy˚jT· T&ÉT. MT
e÷≥\qT H˚qT bÕ{Ï+|üqT. ` nì ìs¡“j ¤ T· eTT>± ã<äT\T#Ó|ü #·T Á‹˝Àø£;øÛ s£ T¡ &Óq’
Ä sêø£då sü êCÒ ˙ m<äT{ÏøeÏ ∫Ã Á|ü>\∑ “¤eTT\T |ü\T≈£î#·T+&É>± yêì Áøös¡´<äsŒ¡ eTT\≈£î
;Û‹H=+<ä≈î£ +&É ˇø£ >∑&b¶ç ˛#· q&Ée¶ TT>±qT+∫ ádü&+ç #·T#·T Ç≥T¢ |ü*øÏ‹$>∑<ë!
ªªø£<+ä∏ yê´Vü≤s¡‘√ e÷+ ‘˚ q õVü‰« eéos¡´‘˚? ..... X¯Ssπ D <Ûqä <äÁuÛ≤Á‘ê ã˝…’
dü‡eTT~‘˚q #·, e´b˛Vü≤´ sêeT+ ø£kÕà ~Δ <ës¡#Ís¡´+ ‘·«j·÷ ø£è‘·yTé ?μμ (sêeD≤!
s¡|Tüò T≈£î\e<ÛTä e⁄HÓq’ qqTï>∑÷]Ã sTT≥T¢ ˙#·eTT>± e÷≥˝≤&ÉT#·Tqï ˙Hê\Tø£ @\
N*ø£˝’… b˛e≈£îqï~?..... eTVü‰Ms¡T&ÉqT! ≈£îuÒsT¡ ì nqïqT! n$T‘·ã\dü+|üqTï&ÉqT!
nqT#·THêïy˚! n+‘·{Ï |òTü qT&Ée⁄ Hê Hê<∏Tä ì yÓ÷düeTT#˚ <ä÷s¡eTT#˚dæ ≈£î‹‡‘·yTÓ qÆ
(12)
|üsÅ¡ d#Ô” Ís¡éTTq øπ \ bÕ\Œ&ç‹$?) nqT#·T Ç≥T¢ eTè‘·TéTTKeTTq+<äT >∑÷&É
BÛs‘¡ q· T p|æq z <Ûsä à¡ Msê! s¡|Tüò TMs¡ <Ûsä à¡ |ürï! C≤qø°! ˙≈£î e+<äqeTe÷à!
XÀ¢ˆˆ dü+ùde‘˚ düà »q˙ $Te \ø£ÎD kÔÕ«+
kÕ«‘˚àwüº <Óe’ $T‹ e÷s¡T‹ s¡sÃ¡ ‹ ‘ê«yéT ˆ
‘ê«+ X¯+dü‹ düà ø£eT˝ÒjT· $T‹ dü«j·T+uÛ÷Ñ '
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙ eTi~ \ø£ÎDT&ÉT ìqTï ‘·q e÷‘·è<˚$>± uÛ≤$+∫ ùd$+∫
Hê&ÉT. sêeT<ä÷‘· e÷s¡T‹ ìqTï ‘·q sTTwüº<Ó’eeTT>± eTqdüTq ì\T|ü⁄ø=ì
n]Ã+#·T#·THêï&ÉT. ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT dü«j·TeTT>± ìqTï >∑÷]Ã ªªd”‘ê \ø°Îs¡“¤yêHé
$wüß'í μμ (d”‘· \ø°Î<˚$— sêe÷! ˙e⁄ $wüß&í eÉ ⁄) nì j·TT>∑&Z +ç ∫ j·TTHêï&ÉT >∑<ë!
düø\£ $ãT<Ûä dü+|üPõ‘ê! sêeT<äsTT‘ê! d”‘êe÷‘ê! ˙≈£î e+<äqeTT.
XÀ¢ˆˆ yê©àøÏHê eT<ÛTä –sê VüQ´|üe]í‘ê-dæ
‘˚He’Ó e‘·‡\Vü≤è<ë VüQ´|ü˝≤*‘ê-dæ ˆ
˝Àø£dTü ‘Ô d· «ü #·]‘ê -|æ ø£è‘ê-dæ ‘˚q
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰eTTì yê©àøÏ ‘·q≈£î yêD°Á|ükÕ<äeTT#˚ \uÛ´Ñ yÓTqÆ eT<ÛTä eTj·T
|òDü ‹Ï ‘√ sêe÷j·TD eTqT ù|s¡ ªd”‘êj·÷ X¯Ã]‘·+ eTVü≤‘Y.μ nqT ˙uÛeÑ ´#·]Á‘·eTTH˚
‘·ì$Bi e]í+∫Hê&ÉT. <Óe’ eX¯eTTq ˙e⁄ øπ X¢ e¯ TT\˝À ∫≈£îÿø=q>± ñbıŒ+–q
<äj·÷Vü≤è<äj·TeTT‘√ Ä ‘·|üdæ« ø£qï_&É¶qTe˝… ìqTï <ä>∑Zi≈£î ‘Ó#·TÃø=ì
Ä<ä]+∫Hê&ÉT. eTiÏjT· T ˙ô|’ eT÷s¡»â qT\˝À ø£*–q n|üyê<äTqT <ä÷s¡eTT#˚dæ
˝Àø£eTT ˙ bÕeqo\eTTqT Á>∑V≤æ +∫ ˙≈£î ‘·\e+∫ ÁyÓTT≈£îÿq≥T¢ #˚ôdqT>∑<ë!
‘·©!¢ <Ûsä à¡ $»j·TeTTq≈£î ‘êsêÿDyÓTqÆ ~e´#·]Á‘·eTT>∑\ sêeT|ürï! d”‘êdür! ˙≈£î
e+<äqeTT.
XÀ¢ˆˆ ‘·«ÁrŒ‘·jT˚ ‘·e düT‘Í düeT>±j·T‘ê+ ‘Í
sêe÷j·TD+ >∑Ts¡Tø£è‹+ eT<ÛTä s¡+ |ü⁄sê j·T‘Y ˆ
‘· Á#·÷Ã¤jT· ‘˚ Væ≤ düø˝£ ’… s¡<TäÛ Hê-|æ ì‘·´+
(13)
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üPs¡« e÷Hê&ÉT ˙ eTT<äT_› &É\¶ T ≈£îX¯\e⁄\T, yê´≈£î\‘· ‘=\–
˙e⁄ dü+‘√wüeTT H=+<äT≥ø=i¬ø’ ‘·eT >∑Ts¡Te⁄ ‘·eT≈£î >∑i|æq @ sêeTø£<qä∏ T
eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ ‘·eT ø√eT\ø£+sƒe¡ TT‘√ >±qeTT#˚dæ ˙≈£î $ì|æ+∫ j·TT+&çs√! ªªsêeTdü´
eT<ÛTä s¡+ eè‘·+Ô >±j·T+‘Í e÷‘·T s¡Á>∑‘'· ˆ ‘·~«jÓ÷>∑e´<∏ë+ øÏ+∫ ∫Ã¤~©∏ #·Áø£‘T·
düT‡‘Í.μμ (_&É¶\T ≈£îX¯\e⁄\T ‘·*¢ jÓT<äT≥ lsêeTTì eT<ÛäTs¡>±<∏äqT >±qeTT
#˚ j · T T#· T qïyê¬ s ’ ÄyÓ T eTqdü T q+<ä * |ü ‹ $jÓ ÷ >∑ e ´<∏ ä q T ø=\~>∑
‘=\–+|ü>\∑ T>∑T#·T+&ç] ` ø±[<ëdüT s¡|Tüò Te+X¯eTT) ÄHê{Ï Ä eT<ÛTä s¡ø±eéTT
H˚{øÏ ìÏ nfÒ¢ ˝Àø£eTTq m\¢jTÓ &É\ m\¢]øÏì MqT\$+<äT>± $ì|æ+#·T#·Tqï<Ó’
Äq+<ä‘q· àj·T‘·«eTT >∑÷s¡TÃ#·Tqï~ düTe÷! ‘·©!¢ lsêeTs¡eTD°! ˙≈£î e+<äqeTT.
XÀ¢ˆˆ sêyÓ÷ $≈£î+sƒì¡ \jÓ÷ uÛ>Ñ y∑ êHé dü $wüß'í
‘·«+ <˚$ $wüßuí >ÑÛ e∑ <éV≤ü è<äj÷· \j·÷ l' ˆ
‘·‘Y ‘ê«+ q‘√ uÛ»Ñ ‹ $wüß|í <ü +ä Á|üy÷Ó <ë‘Y
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ≈’ î£ +sƒ$¡ \dæ‘T· &Óq’ $wüßuí >ÑÛ y∑ êqT&˚ lsêeTT&ÉT— Ä eTVü‰$wüßeí ⁄
eø£åeTTq n~Ûedæ+#·T \ø°Î<˚$y˚ ˙e⁄— ø±e⁄q ‘·©¢! ìqTï uÛÑøÏÔ‘√ ÁyÓTT≈£îÿ
düTø£è‘ê‘·Tà&ÉT düV≤ü »eTT>∑H˚ dü+‘√wüeTT‘√ $wüß|í <ü Áä bÕ|æÔ H=+<äT#·THêï&ÉT. ($wüß|í <ü ä
eTq>± Äø±X¯eTT nì ≈£L&É ns¡eú TT ø±ã{Ïº eTVü‰q+<äeTT‘√ $TqTï eTT≥Tº#T· Hêï&Éì
uÛ≤eeTT.) ‘·©!¢ lsêeTVü≤è<äjT˚ X¯«Ø! ˙≈£î e+<äqeTT.
XÀ¢ˆˆ düs«¡ »„j÷Ó –|ü⁄s¡TcÕ uÛeÑ r+ e<ä+‹
uÛøÑ öÔ|Tüò s¡øDå£ $<Ûëq >∑èV”≤‘·<V˚ ‰ü yéT ˆ
X¯ø+ÔÏ |üsê+ ìœ\$X¯«ìj·T+Á‹D°+ ‘ê+
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üs¡ÁãVü≤à‘·‘·Ô «eTTqT |ü]|üPs¡íeTT>± HÓiÏ–q C≤„qjÓ÷>∑T\T ˙
ì»s¡÷|üeTTqT Á>∑V≤æ +∫qyê¬s’ ˙e⁄ |üsêX¯ø$ÔÏ , düeTdü$Ô X¯«eTTqT XÊdæ+∫ q&ç|+æ #·T
eT÷\Á|üøè£ ‹$, uÛøÑ øÔ£ √{Ïì nqTÁ>∑V≤æ +|ü>√] ©˝≤$Á>∑V≤ü <Ûë]DÏy’Ó d”‘ês¡÷|üeTTq
˝Àø£eTTq ≈£îbÕdüé>∑T#·THêïeì ‘Ó\T|ü⁄#·THêïs¡T. ªªñ‘·Œ‹Ôdæú‹dü+Vü‰s¡ø±]D°
düs«¡ <˚V≤æ HêyéT, d”‘ê uÛ>Ñ e∑ r CÒj „ ÷· eT÷\Á|üøè£ ‹dü+õ„‘ê, ..... lsêeTkÕìï<Û´ä eXÊ
»®><∑ ëq+<äø±]D°, ..... ‘·<é ÁãVü≤àdü‘êÔkÕe÷q´+ d”‘ê‘·‘Ô· « eTTbÕdüàùV≤μμ (d”‘ê
(14)
uÛ>Ñ e∑ ‹ j·Tq>± düs«¡ Je⁄\ düèwædº ‹úæ dü+Vü‰s¡ø±]DÏjT· >∑T eT÷\Á|üøè£ ‹— ‘êqTø√]
lsêeTTì düìï~Û qTqï<Ó’ »>∑‘·TÔq≈£î Äq+<äÁ|ü<ësTTì j·T>∑T#·Tqï~— ø±e⁄q
eT÷\ø±s¡DX¯øj ÔÏ TÆÓ q Ä d”‘ê‘·‘«Ô· eTT HÓi–Ï j·TTbÕdæ+#Ó<eä TT. (Ä<∏sä «¡ D°jT· eTT
` d”‘√|üìwü‘T· ,Ô XÖqø°jT· eTT) lsêeTVü≤è<äjT˚ X¯«Ø! »>∑BX¯«Ø! d”‘êe÷‘ê! ˙øÏ<˚
e÷ e+<äqeTT.
XÀ¢ˆˆ lsêeT yêeT\*‘ê+ø£ $sê»e÷H˚!
uÛ÷Ñ |ü⁄Å‹øπÔ ! uÛTÑ eqbÕeqdü#Ã· ]Á‘˚!
e÷‘·'! ø£èbÕeTè‘·ì<Û̊! Á•‘·ø\£ Œe*¢!
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
★★★
$»j·T‘˚ ly˚+ø£fXÒ '¯ |
Á uü TÑÛ '

yÓTÆ\es¡|ü⁄ uÀj·Tq|ü*¢
lC≤qø°Á|æj·T >∑TDø°s¡ÔqyéT
XÀ¢ˆˆ ÁbÕDÁ|æj÷· <Ûsä D¡ CÏ ≤ ì»yêeTuÛ≤>π
yêy˚T‘·sπ Á|æjT· ‘·y÷Ó -qT»\ø£ÎD X¯Ã ˆ
j·Tdü´ Á|æj÷Ó -qT#·se¡ ÷s¡T‹ s¡Á>∑‘'· dü'
lsêeT @e X¯sD¡ + eTeT C≤qø°X'¯ ˆˆ 1
‘·q m&ÉeTÁ|üøÿ£ ‘·q ˙&Ée˝… ì‘ê´qbÕsTTì>± qT+&ÉT d”‘e· Tà, ªnqHê´
Væ≤ eTj·÷ d”‘ê uÛ≤düÿsπ D Á|üu≤Û j·T<∏ë.μ ÄyÓT ‘·q≈£î ÁbÕDdüe÷qTsê\T. ªªsêeTdü´
<äsTT‘ê uÛ≤sê´ ì‘·´+ ÁbÕDdüe÷ Væ≤‘ê.μμ áe*yÓ’|ü⁄ ‘·q ãVæ≤'ÁbÕDyÓTÆq
\ø£ÎDT&ÉT. ªª\ø£ÎD√ \øÏÎdü+|üH√ï ãVæ≤'ÁbÕD Ç yê|üs'¡ .μμ Ä‘·&TÉ ˝Òì<˚ sêeTTq≈£î
nqïeTT ≈£L&É s¡T∫+|ü<≥ ä . ªªeTèwüeº Tqï eTTbÕ˙‘· eTXÊï‹ qVæ≤ ‘·+ $Hê.μμ
Ä‘·ìì #·÷#·Tø=ìj˚T sêeTT&ÉT #·ìb˛sTTq ‘·+Á&çì eTs¡Te>∑*>¬ qT.... Hê ø£+f…qT
>∑÷&É düT≈£îe÷s¡ Ms¡T&Óq’ \ø£ÎDT&˚ nqï≈£î Çwüß&º TÉ μμ nqTq≥ d”‘e· Tà. ªªeTè<äT
]ï‘·´+ X¯ó∫ s¡ø› 'å£ Á|æj÷Ó sêeTdü´ \ø£ÎD', j·T+ <äècÕº« sê|òTü y√ HÓe’ eè‘·Ô e÷s¡´
eTqTdüàsπ ‘Y,.. eT‘·'Ô Á|æjT· ‘·s√ ì‘·´+ ÁuÛ≤‘ê sêeTdü´ \ø£ÎD'.μμ sêeTT&ÉT ≈£L&É
ªª\ø£ÎD≤! ˙ø=iπø düTe÷, Hêø° sê»éTTqT uÛÀ>∑eTT\TqTμμ nqTq≥ ` ªªkÂ$TÁ‘˚
uÛTÑ +ø£å « uÛÀ>±+ X¯Ã sêC≤´ì #· düTU≤ì #·, J$‘·+ #· Væ≤ sê»´+ #· ‘·«<äsú¡
eT_Ûø±eTj˚Tμμ. m≥ºm<äT≥ ‘·q ø£‘·´+‘· Á|æj·TeTTqT>∑÷]Ã ì‘·´kÕìï<ÛäéTT
dü + bÕ~+#· T ø=qï e÷s¡ T ‹. Ä‘· & É T ‘· q ≈£ î #˚ d æ q Á|æ j · T eTT\≈£ î ‘· q
|ü+#·ÁbÕDeTT*∫ÃqqT #ê\e⁄— n+<äTøπ ãTTD|ü&ç j·TT+&Ée\dæ q<˚ j·TqTq≥
sêeTT&ÉT ` ª@¬øø’ £ k˛´|üø±s¡d´ü ÁbÕD≤Hé <ëkÕ´$T ‘˚ ø£ù|, X‚wü ùd´ ôVA|üø±s¡d´ü
uÛyÑ êeT ãTTDÏH√ ej·TyéT.μ
Ç≥T¢ Vü≤qTeTr‡‘ê\ø£ÎDdüyT˚ ‘·T&Ó’ uÛøÑ VÔ£ ≤ü è<äjT· |ü⁄≥eTTÁ~‘·T&Ój
’ T· T+&ÉT
sêeTuÛÑÁ<äT&˚ Hê≈£î s¡ø£å.
XÀ¢ˆˆ ø√<ä+&ÉeT+&ç‘ø· s£ '¡ ø£eT˝≤j·T‘êø£'å
|”‘ê+ãs√ eTDÏdTü es¡øí ØÏ ≥Vü‰s¡' ˆ
esê¸ÁuÛÑ˙\düT‘·q÷düTwüe÷_ÛsêeT'
‘·q <äTwüdº +ü Vü‰s¡ \ø£å éTTqT yÓ\&¢ +ç #·T ø√<ä+&ÉeTT #˚‹˝À yÓ\j·TT#·T+&É,
(17)
ø£qT\≈£î $+<äT >∑÷s¡TÃ ‘êeTs¡ |ü⁄e⁄«\e+{Ï yÓ&<É ä ø£qTï\T ø£sT¡ D≤Ås›¡ <äèwüß\º
˙qT#·T+&É, ø£{‘Ï ≥
· eTTq |ü#Ã· ì ã+>∑sT¡ |ü⁄≥ºeTT, ñs¡eTTq qes¡‘ï· Vü‰s¡eTT\T,
•s¡eTTq eTDÏ>D ∑ K∫‘· düTes¡í øÏØ≥eTT yÓTij·TT#·T+&É, esê¸ø±\ y˚T|òTü eTT
e+{Ï ˙\düT+<äsy¡ TÓ qÆ <˚V≤ü #êÃ¤jT· ‘√ XÀ_Û\T¢#T· +&ÉT d”‘êe\¢uTÑÛ &˚ Hê≈£î s¡ø≈å£ î£ &ÉT.
XÀ¢ˆˆ Áù|e÷eTè‘Óø’ ì£ \j·T' ø£sT¡ D≤Ås<›¡ èä wæ'º
Å‘˝’Ó Àø£ýÓ÷Vü≤qe|ü⁄' Á|æjT· <äsÙ¡ q X¯Ã ˆ
ø£fi≤´D dü<Tä DZ >∑D≤s¡eí Äs¡ãÔ +<ÛTä '
lsêeTT&ÉT Áù|eTeT÷]Ô, neTè‘·V≤ü è<äjT· T&ÉT. Ä‘·ìøÏ ‘·qyê] dü+‘√wüyT˚
‘·q dü+‘√wüeTT. ªñ‘·‡y˚wüß #· düπs«wüß |æ‘˚e |ü]‘·Twü´‹.μμ n‘·ì Áù|eT
ìs¡T|üe÷qyÓTÆq~. ‘·q eqyêdüeTTq≈£îqT, sê»´ÁuÛÑ+X¯eTTq≈£îqT ø±s¡D
eTqe\dæqyê&Óq’ qT, uÛsÑ ‘¡ T· ìô|’ ‘·q |üPs¡«Áù|eT @$Tj·TT #Ó≈î£ ÿ#Ó<sä ˝¡ <Ò Tä . ªHê
‘·eTTàìøÏ sê»´$T#·TÃ≥≈£î y˚i=ø£sT¡ qqTï ø√s¡e˝…Hê ` ªnVü≤+ Væ≤ d”‘ê+ sê»´+
#· ÁbÕD≤ ìcÕºHé <ÛHä êì #·, Vü≤èc˛º ÁuÛ≤Á‘˚ dü«j·T+ <ä<ë´+ uÛsÑ ‘¡ ê j·÷Á|ü#√~‘·'μ
nìHê&ÉT. n‘·&TÉ ø£sT¡ D≤eTj·TT&ÉT. |üsT¡ \ ø£weºü TT\T >±+∫q Ä‘·ì Vü≤è<äjT· eTT
Á<ä$+∫b˛e⁄qT ` ªe´düHw˚ ßü eTqTcÕ´D≤+ uÛèÑ X¯+ uÛeÑ ‹ <äT'œ‘·'μ ‘·q d”‘ø¬· ’
ÁbÕDeTT \]Œ+∫q |üøsåÏ êEqT ˇ&ç˝ÀìøÏ rdæø=ì ª‘·+ >∑èÁ<Û+ä Áù|ø£å ´... >∑‘êdüT+
dü«ã+<ÛäT$Teμ <äT'œ+∫Hê&ÉT. lsêeTT&ÉT uÛÑTeq yÓ÷Vü≤q kÂ+<äs¡éTT‘√
Á|æjT· <äsÙ¡ qT&Óq’ yê&ÉT ` ªª˝Àø£ø±+‘· X¯Ùo j·T<∏ë— dü<e’Ó Á|æjT· <äsÙ¡ q'.μμ #·÷∫q
ø=\~ |ü⁄s¡Twüß\≈£î ≈£L&É ø£qT\≈£îqT eTqdüT‡q≈£îqT Äq+<ä eTTbıŒ+>∑ CÒjT· Tq{Ïº
n<äT“¤‘<· sä Ù¡ q e÷‘·ì~ ` ªªs¡÷bÂ<ës¡´>∑TD…'Æ |ü⁄+kÕ+ <äèwæ∫º ‘êÔ|Vü ≤ü s¡ø'£ ... ªªqVæ≤
‘·kÕà qàq' ø£•Ã #·Ã≈£îå w” yê qs√‘·eÔ ÷‘Y, qs¡' X¯ø√ï‘·´bÕÁø£wßü º eT‹Áø±+‘˚ -|æ
sê|òTü y˚μμ. μμÄHê&ÉT sêeTTì #·÷&Éìyêì »qà ìs¡søú¡ e£ T≥. nfÒ¢ ‘·qqT sêeTT&ÉT
#·÷&Éì yêì |ü⁄≥Tºøj £ T· T n{Ï<º j
˚ T· ≥ ` ªªj·TX¯Ã sêeT+ q |üX´‚ ‘·TÔ j·T+ #· sêyÓ÷
q |üX´¯ ‹, ì+~‘· dü‡ uÛyÑ ˚ ˝À¢øπ kÕ«‘êà -ù|´q+ $>∑sΩ¡‘.˚ μμ Ä‘·ì ø£fi≤´D>∑TDeTT\T
nq+‘·eTT\T. bÂs¡T\T <äXs¯ <¡ Tä∏ ì‘√ ªªãVü≤y√ qè|ü ø£fi≤´D>∑TD≤' |ü⁄Á‘·d´ü dü+‹
‘˚μμ nqT#·T+<äTs¡≥. n‘·&ÉT <Ûäs¡àÁ|æj·TT&ÉT, dü‘·´Á|æj·TT&ÉT, dü»®qÁ|æj·TT&ÉT,
düs«¡ ˝Àø£Á|æjT· T&ÉT, Á|æjT· uÛ≤wæ, dü‘´· uÛ≤wæ, eTè<äTuÛ≤wæ, eT<ÛTä sêuÛ≤wæ, |üPs¡«uÛ≤wæ,
Væ≤‘·u≤Û wæ, $T‘·u≤Û wæ, qj·Te+‘·T&ÉT, $qj·Te+‘·T&ÉT, Ä‘·àe+‘·T&ÉT, e•, $»sTT,
ø±\Á|üyêVü≤eTTq≈£î ∫øÏÿ ø=≥Tºø=ìb˛eì dæ‘ú Á· |üE&„ TÉ ` Ç≥T¢ #Ó|Œæ #Ó|Œæ eTq
(18)
H√s¡ T , eTqdü T ‡ ÁX¯ e T H=+<ä T H˚ y Ó ÷ ø±ì, ªªeT‹ø£ å j · ÷ ìïes¡ Ô + ‘˚ q
>√$+<ä>T∑ Dø£j
å ÷· ‘Yμμ nìq≥T¢>± Ä‘·ì >∑TDeTT\≈£î e÷Á‘·eTT n+‘·eTT+&É<Tä .
Ç{Ïº eT+>∑fi>¯ T∑ Ddæ+<ÛTä e⁄ Äs¡ãÔ +<ÛTä e⁄q>∑T sêeTuÛÁÑ <äT&˚ Hê≈£î s¡ø≈å£ î£ &ÉT.
XÀ¢ˆˆ Å‘˝’Ó Àø£´ >∑D´ düTø£è‘ê+∫‘· <ä+|üruÛ≤´+
øödü\´j·÷ <äXs¯ <¡ q˚∏ ∫sê <äyê|ü'Ô ˆ
dü÷qT' Á|æjT· ' Á|æjT· ‘·y÷Ó -œ\<˚V≤ü uÛ≤C≤+
øödü˝≤´<äXs¯ <¡ Tä∏ \T #˚dqæ |ü⁄DéTT $TøÏÿ* >∑DýÓTqÆ ~. $T>∑T\ |òTü qyÓTqÆ ~.
<äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT nHÓqT ` ªªwüwsºæ «¡ s¡¸dVü ≤ü ÁkÕDÏ C≤‘·d´ü eTeT øö•ø£, <äT'UÒ H√‘êŒ~‘·
XÊÃj·TyéT.μμ øödü\´ nHÓqT ` ªªñ|üyêôd’ X¯Ã jÓ÷¬>’X¯Ã ãVüQ_Û X¯Ã |ü]ÁX¯yÓTÆ'
nyê|üÔ'.μμ Ä |ü⁄D´<ä+|ü‘·T\T ø£qï≈£îe÷s¡T&ÉT ˝Àø£eTTq kÕ{Ï˝Òì _&É¶&ÉT `
ªuÛ÷Ñ e÷eqT|üeT dü÷‡qT'.μ Ä |ü⁄Á‘·T&ÉT Ä ˇø£ÿ ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\≈£î e÷Á‘·yT˚ Á|æjT· T&ÉT
ø±&ÉT. »qT\+<ä]øÏì, düs«¡ ÁbÕDT\≈£îqT ≈£L&É n‘·´+‘·Á|æjT· T&É≥ ` ªÇwüº dü‡s¡«dü´
˝Àø£d´ü düs«¡ dü‘Ô· «eTH√Vü≤s¡'.μ ÄHê&ÉT »qT\≈£î sêeTTì‘√&ç<˚ ˝Àø£eTjÓT´qT. `
ªsêyÓ÷ sêyÓ÷ sêeT Ç‹ Á|üC≤Hê eTuÛeÑ Hé ø£<ë∏ ' sêeTuÛ÷Ñ ‘·+ »>∑<uä ÷ÑÛ ‘Y.μ sêeTTì
πøåeTeTT ø√s¡T#·T Åd”Ô\T, eè<äTΔ\T, j·TTe‘·T\T m\¢y˚fi¯\ <˚e‘· ˝…\¢s¡≈£îqT
ÁyÓTT≈£îÿ#·T+&ÉTyês¡≥ ` ªÅdj Ôæ ÷Ó eè<ΔëdüsÔ T¡ D´ X¯Ã kÕj·T+ÁbÕ‘· dü‡e÷Væ≤‘ê', düsê«Hé
<˚yêHé qeTdü´+‹ sêeT kÕ´πsú eTqdæ«q'.μ Ç+‘·{Ï Á|æjT· ‘·eTT&ÉT ø£qTø£H˚ n‘·&TÉ
n&É$øÏ yÓ&\É T#·Tqï|ü&ÉT n‘·ìì yÓ+ã&ç+#·T#·T, <ä÷&É\qT >√˝ÀŒsTTq >√e⁄\e˝…
$\|æ+∫Hês¡≥` ªªnqT»>∑Tà' Á|üj·÷+‘·+ ‘·+ eqyêkÕj·T.... $\|ü+‹ düà
<äT'U≤sêÔ' $e‘ê‡ Çe <Û̊qe'. nÁX¯SDÏ eTTeTT#·T dü‡πs«μμ. ÄHê&ÉT Ç+{Ï˝À
e+≥\T e÷ìs¡≥ ` ªHê|ü#H· é >∑èVü≤y˚T~Ûq'.μμ ˝Òø£ ˝Òø£ |ü⁄{Ïqº ø=&ÉT≈£î ≈£L&É
‘·*ø¢ Ï dü+‘√wüeTT ø£*+Z #· ˝Òø£ b˛jÓTq≥ ` ªª|ü⁄Á‘·+ Á|ü<eä∏ T»+ \uΔ≤« »q˙
HêuÛ´Ñ q+<ä‘μ· μ Ç+ø£ ÄHê{Ï düTeT+Á‘·Tì <äT'KeTT es¡Hí êr‘·eTT. ªìqTï s¡<eä∏ TTô|’
$Vü≤]+|ü CÒj·TT uÛ≤>∑éTTqπø Ç+‘·ej·TdüT‡˝À ≈£L&É H˚˙ s¡<∏äkÕs¡<∏äéTT
#˚jT· T#·THêïqT ` ª‘·«‘·ÿ è‘˚ Væ≤ eTj·÷-yê|ü+Ô s¡<#ä∏ s· ê´ø£è‘·+ düTKyéT.μμ nHÓqT.
qqTï ˙‘√ sêìeTTà. ˝Òì#√ H˚ ì<˚ n–ï˝À <ä÷ø¬ <äqT ` ªeqyê kÕqTj·÷Hêj·T
e÷ eTqTC≤„‘T· eTs¡Ωd—æ düs<¡ √∏ -–ï+ Á|üyø˚ ±å ´$T ‘·´ø£eÔ ÷Á‘· ÇVü≤ ‘·«j·÷.μμ nHÓqT.
ª˙e⁄ ≈£Ls¡TÃ+&Éì jÓT&É\ >∑Ti¿eTT\T s¡<eä∏ TTqT ˝≤>∑C≤\e⁄ ` ªø£<+ä∏ s¡<+ä∏ ‘·«j·÷
V”≤q+ Á|üeø£å ´+‹ Vü≤jÓ÷‘·eÔ ÷'μ ˙e⁄ ˝Òì s¡<eä∏ TTqT #·÷∫q njÓ÷<Ûë´q>∑]
(19)
>∑T+&Ó Áã<ä˝› b’… ˛e⁄qT ` ªª$Hê sêeT+ s¡<+ä∏ <äècºÕ« $Bπs´‘ê|æ kÕ |ü⁄Ø.μμ nHÓqT.
sêeTTì <äT'KeTT #Ó≥T¢ #˚eT\T >∑÷&É uÛ]Ñ +|ü˝eÒ ≥ ` ªn|æ eèøå±' |ü]e÷¢Hê'
dü|ü⁄cÕŒ+≈£îs¡|ü\¢yê'μμ.
Ç{Ïº düs«¡ dü‘Ô· «Á|æjT· T&Óq’ sêeT#·+Á<äT&˚ Hê≈£î s¡ø.å£
XÀ¢ˆˆ u≤˝≤´ <ä«dæwü̃ ≈£î•ø±‘·à» X¯doÔü \
düHÍàq´>∑dÔü éTTK dü+düT‘Ô · <Ûsä à¡ ìwü̃' ˆ
yê©àøÏ eTTK´ ø£$|ü⁄+>∑e ^‘·ø]° 'Ô
lsêeTT&ÉT u≤\éj·TdüT‡qT+&ç Á|üu≤Û eXÊ* $qj·To* ` nì edæw˜ü
$XÊ«$TÁ‘ê~ eTVü≤s¡T¸\#˚ yÓT#·Ãã&çqyê&ÉT. $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT ` ªªnVü≤+ y˚~à
eTVü‰‘êàq+ sêeT+ dü‘´· |üsêÁø£eTyéT, edæc˛˜ -|æ eTVü≤‘˚C≤ j˚T #˚yT˚ ‘·|dü æ
dæ‘ú ê'.μμ kÕ{Ï˝ìÒ <Ûsä à¡ ìwü˜ >∑\yê&Éì n>∑kÕÔ´~ eTVü‰eTTqT\#˚ XÊ¢|Tæò +|üã&çqyê&ÉT.
n>∑dTü Ô ´&ÉT ` ªªs¡+dü´ùd ‘·«+ |æ‘T· sê«ø£´+ j·T<∏√ø£Ô eTqTbÕ\j·THé....<Ûqä ´ ùdÔ
»qø√ sêeT, ....j·TdüÔ «j·÷ CÒ´wü|˜ ⁄ü Á‘˚D j·Tj·÷‹ ]e ‘ê]‘·'.μμ yê©àøÏ Á|üuèÑÛ ‘·T˝…q’
eTVü≤˙j·T ø£e⁄\#˚ ø°]Ô+|üã&çq #·]‘·eTT ø£\yê&ÉT ` ªª<Ûäsêàs¡ú>∑TD$düÔs¡yéT..
‘·‘‡· s¡«+ ‘·‘Ô· «‘√ C≤„‘ê«...n_ÛsêeTdü´ sêeTdü´ #·]‘·+ #·ø±s¡ uÛ>Ñ y∑ êHé ãTTwæ'.μμ
eTTsê] eTVü‰ø£$ ` m+‘√ eT+~ #Ó|æŒq Ä sêeTø£<∏äH˚ eTi\ ˙e⁄ ≈£L&É
#Ó|ü<äT y˚\? n+<äTπsyÓ÷! eTiÏ düs√«‘·ÔeTT&Ó’q eTVü‰|ü⁄s¡Twüßì #·]Á‘·eTT
#Ó|Œü e˝…qqï#√ Ç+ø=ø£ÿ &Óe &ÉTHêï&ÉT? ` ªj·T~ ≈£îå Dí+ |üPs¬ «’ ]‹ »Vü≤‹ sêeTdü´
#·]‘·+ >∑TD…Æ sπ ‘êe~“¤' »j·T‹ |ü⁄qs¡H√´ »>∑‹ ø£'μ nì n&ç–Hê&É≥.μ
Ç{Ïº ø°s˙Ô¡ j·T$•wü#º ]· ‘·T&Óq’ lsêeTT&˚ Hê≈£î s¡ø≈å£ î£ &ÉT.
XÀ¢ˆˆ j˚Tq Á|üu≤Û ø£s≈¡ î£ \+ uÛeÑ ‹ Á|üB|ü+Ô
y˚TH˚-Vü≤ y˚Te düTø£èr‹ >∑Ts¡T]Ω j·Tdü´ ˆ
dü+dü÷jÔ T· ‘˚ düà ìVü≤‘Ó'’ ]|ü⁄_ÛXÃ¯ j·T', dü'
lsêeTT&ÉT düs¡«˝Àø£Á|üø±X¯≈£î&Ó’q dü÷s¡T´ì e+X¯eTTqπø Á|üø±X¯eTT
#˚≈L£ ]Ãqyê&ÉT. ˙≈£î $<ä´>∑iT|ü⁄ n<äèwüeº TT |ü{qºÏ ~, H˚H+Ó ‘· <Ûqä T´&ÉqT!μμ nì
‘·q>∑Ts¡Te⁄\H˚ dü+‘·d+æ |ü CÒdqæ yê&ÉT. ˙ #˚‹˝À eTs¡D+Ï #·T uÛ≤>∑éTT ø£*–q~.
H˚H+Ó ‘· <Ûqä T´&ÉH√μ nì X¯Á‘·Te⁄\#˚ >∑÷&É ø°]+Ô |üã&çqyê&ÉT. ‘·q#˚ e~Û+#·ã&çq
(20)
$sê<ÛTä &ÉT ` ªuÛeÑ q+ dü«+ >∑$TcÕ´$T dü«dæÔ y√-düTÔ |üs+¡ ‘·|.ü ..‘·e Á|ükÕ<ë
qTàø√Ô-Vü≤ eT_ÛXÊbÕ‘Y düT<ës¡TD≤‘Y.μμ nì dü+‘√wüeTT‘√ |ü*¬øqT. nfÒ¢
e÷Ø#·T&ÉT ` ªsêyÓ÷ $Á>∑V≤ü yêHé <Ûsä à¡ ', kÕ<ÛTä ' dü‘´· |üsêÁø£eT', sêC≤ düs«¡ dü´
˝Àø£d´ü μ nqT#·T Ç+ø=ø£ eTVü‰X¯Á‘·Te⁄ m<äT≥ Á|üX+¯ dæ+∫Hê&ÉT. yê* ≈£L&É yÓTT<ä≥
ì+~+∫q|üŒ{ÏøìÏ ∫e]øÏ ªnj·TTø£+Ô ‘·T eTj·÷ |üPs¡«+ Á|üe÷<ë <ä_uÛ ≤Û wæ‘y· Té μ
nì ‘·q ‘·|ü ~<äT›ø=ì ª‘·«+ Væ≤ <äècÕºs¡ú‘·‘·Ô «»„' Á|üC≤Hê+ #· Væ≤‘˚ s¡‘·'μ
nqT#·T XÊ¢|Tæò +∫Hê&ÉT. yês¡T Ms¡T nì j˚T$T, sêeTTì˝À <√wüeTT #·÷|ü⁄#·T
|ü*øÏqyêπs ˝Òs≥ ¡ `ªq ‘·+ |üXÊ´ eT´Vü≤+ ˝Àπø jÓ÷ q sêeT eTqTÁe‘·', n$TÁ‘√
-|æ ìs¡k˛Ô-|æ jÓ÷-dü´ <√wüeTT<ëVü≤πs‘Y.μμ Ç{Ïº ñ<ë‘·Ô>∑TD$•wüßº&Ó’q
C≤qø°Hêj·T≈£î&˚ Hê≈£î s¡ø.å£
XÀ¢ˆˆ j·T dü‡‘·´<Ûäs¡àdüT»Hêeqdüø£Ô∫‘·Ô'
j·T XÊÙ+‹<ë+‹ì\jÓ÷ »>∑<ø˚ M£ s¡' ˆ
j·TXËÃeÌ sêeDKsê~K˝≤+‘·ø'£ , dü'
dü‘´· bÕ\qeTT, <Ûsä à¡ s¡øDå£ eTT, dü»q® |ü]Á‘êDeTT, <äTwüdº +ü Vü‰s¡eTT nqTq$
lsêeTTì J$‘·\ø£å éTT\T. Ç$j˚T n‘·ì #·]Á‘·eTT ≈£L&É, nì »>∑~«~‘·eTT.
Çø£ X¯eTeTT <äeTeTT nqT á s¬ +&ÉT >∑TDeTT\TqT Ä‘·ì JeHê&ÉT˝Ò. ø±ã{Ïj º T˚
ø=~› ùd|ü{˝Ï À ‘êq~Ûw+˜æ |üe\dæjT· Tqï sê»´dæ+Vü‰düqeTT ‘·q≈£î ˝Òø,£ ns¡DéTTq≈£î
b˛e\dæe∫Ãq|ü&ÉT ≈£L&É n‘·ì düV≤ü »dü+‘√wüd‹úæ ˝À m{Ïº e÷s¡TŒqT sê˝Ò<≥ ä
` ªñ∫‘·+ #· eTVü‰u≤VüQ' q »Vü≤Ö Vü≤s¡¸ e÷‘·àq', yê´Vü≤‘˚ -|ü´_Ûùwøπ -dü´
|ü]‘êb˛ q $<ä´‘˚.μ
Ä‘·ì ã\|üsêÁø£eTeTT\T kÕ{Ï˝Òì$. Ä‘·ì eTVü‰dü‘·Ô«eTT •e
<ÛäqTs¡“¤+>∑eTTq yÓ\¢&çjÓÆTq~ >∑<ë ` ªª©\j·÷ dü <ÛäqT s¡à<Û˚´ »Á>±Vü≤....
|üPs¡j÷· e÷dü ‘·<qΔä T'....‘·<é ãuÛ+Ñ » <Ûqä T s¡à<Û̊´.... ‘·d´ü X¯uÀ› eTVü‰Hêd”‘.Y ..
uÛ÷Ñ $Tø£+|üXÃ¯ düTeTVü‰Hé...ìù|‘·T X¯Ã »Hê dü‡sπ «.μμ n|ü&ÉT »q≈£îì ÄX¯Ãs¡éTT
` ªªn‘·´<äT“¤‘· eT∫+‘·´+ #· n‘·]ÿ‘· $T<ä+ eTj·÷!μμ. ÇfÒ¢ Ç+ø=ø£e÷iT `
düTÁê⁄ìøÏ ‘·q kÕeTs¡´ú eTTqT #·÷|æq|ü&ÉT `ªª<äT+<äTuÛ'Ò ø±j·T eTT‘·eÔ TyéT,...
eTVü‰|üs«¡ ‘· düìïuÛ+Ñ ...bÕ<ë+>∑Tùwq˜ ∫πø|å ü dü+|üPs¡+í X¯‘j · ÷Ó »qyéT— _uÛ<Ò ä #·
|ü⁄q' kÕ˝≤Hé düô|øπÌÔ q eTùV≤wüßD≤,–]+ s¡kÕ‘·\+ #Óe’ »qj·THé Á|ü‘´· j·T+ ‘·<ë.μμ
n+‘·{Ï ìs¡T|üe÷q |üsêÁø£eT dü+|üqTï&ÉT ø£qTø£H˚ <äTsê«s¡ã\>∑]«‘·T˝…q’ sêeD
(21)
≈£î+uÛøÑ s£ í¡ Ks¡ <ä÷wüD≤~ <äTwü<º ëqe⁄\qT n+‘· yÓTT+~+∫ »>∑<ø˚ M£ s¡T&ÓH’ ê&ÉT.
n{Ïº kÕ<ÛTä s¡ø≈å£ î£ &Óq’ eTVü‰Ms¡T&ÉT lsêeTT&˚ Hê≈£î s¡ø.å£
XÀ¢ˆˆ M‘·düŒ èVü‰ eTTìesê n|æ C≤‘·ø±e÷'
j·T kÕ´<äT“¤‘êqT|üeT yÓ÷Vü≤q s¡eT´ eT÷¬sÌÔ ´ ˆ
d”«#·ÁøÏsπ »qq y˚Te |ü⁄q' øÏ‘å Í, dü'
˝Àø£kÂKéTT\ô|’ yê+#Û\· qT M&çq eTVü‰eTTqT\qT>∑÷&É n|üPs¡«yÓTqÆ
‘·q n<äT“¤‘·kÂ+<äs¡éTT#˚ yÓ÷Væ≤+|üCÒdæ »qàã+<ÛäeTT\qT iÀdæq{Ïº Ä
yÓs’ ê>∑é+‘·T\#˚‘H· ˚ ‘·q kÂ+<äs√´bÕdüqø=i¬ø’ eTi\ »qàHÓ‘T· ≥Ô ≈£î Çwü|º &ü TÉ q≥T¢
#˚dqæ uÛTÑ eqyÓ÷Vü≤qT&ÉT lsêeTT&ÉT. á $wüjT· eTTq+<äT n_ÛjT· Tø√ÔøÔÏ ` ªªj·T
‘Í‡+<äs´¡ eTy˚øå£ ´ Js¡eí TTqj·T' yê‘ê+ãT|üsXí¡ ÊHê' >±&ÛÜ*+>∑qø±$Tq' düeTuÛeÑ Hé
`μμ yê©àøÏ#]· Á‘·eTT ` ÁbÕeèD°\í |òTü qXÊéT+ d”‘ê\ø£ÎDdü+j·TT‘·+, eTqj·T'
eTTì|ü‘ï· ´X¯Ã <äècÕº « yÓ÷Vü≤+ Á|üù|~πs.μμ n|ü⁄&ÉT lsêeTT&ÉT yê]‘√ ` ªªø£ècÕíe‘êπs
uÛeÑ ‘ê+ ø±eT' |üPs√í uÛ$Ñ wü´‹, j·T÷j·T+ Væ≤ >√|æø± uÛ÷Ñ ‘ê« düsê«Hé ø±e÷
qyê|ü‡ ´<∏μä μ nHÓq≥.
n{Ïº ~e´düT+<äs©¡ ˝≤$Á>∑VQü &ÉT sêeT#·+Á<äT&˚ Hê≈£î s¡ø.å£
XÀ¢ˆˆ sê»´+ ø£fiÁ¯ ‘· eT|æ j·Tdü´ ‘·èD+ ãuÛ÷Ñ e
Áù|e÷düŒ<ë' X¯ãs¡yêqs¡|øü DåÏ √-|æ ˆ
ø£seÔ¡ ´bÕ\qeT‘˚' ø£sT¡ D≤+ãT<Û̊', dü'
ø£s¡Ôe´bÕ\qy˚T J$‘·eTTq Á|ü<ÛëqeTì jÓT+∫ ˝ÀuÛÑyÓ÷Vü≤eTT\qT
<ä]#˚s˙¡ j·Tì Ä <Ûsä à¡ Ms¡Tq≈£î sê»éTTqT nsêú+–j·TT ≈£L&É ‘·èDÁbÕj·TyÓTHÆ ês¡T.
<äj÷· düeTTÁ<äT&ÉT ø±e⁄q Ä≥$≈£î˝…q’ >∑TVüQ&ÉT, X¯ã] e+{Ï yê]ì ≈£L&É ø√]
#˚] Ä<ä]+∫Hê&ÉT `ª‘·‘√ ìcÕ<ë~Û|‹ü + <äècÕº« <ä÷sê <äT|üd‘úæ +· , düV≤ü kÂ$TÁ‹D≤
sêeT' düe÷>∑#·Ã¤‘Y >∑TùV≤q dü'.... uÛÑTC≤uÛ≤´+ kÕ<ÛäTeè‘êÔuÛ≤´+ |”&Éj·T ìï<ä
eTÁãM‘Yμ. ÇfÒ¢ ` ªk˛ -uÛ´Ñ >∑#Ã· ¤ qàVü‰‘˚C≤' X¯ãØ+ <Ûsä à¡ #ê]D°yTé .μ Áù|eT|üPs¡T&í q’Ó
Ä <Ûsä êà‘·Tàq≈£î eTs¡D≤edü˝ú À qTqï |üøsåÏ êE »{≤j·TTe⁄ ‘·+Á&çø+£ f…qT n~Û≈î£ &Óq’
ã+<ÛäTyÓ’Hê&ÉT ` ª‘·+ >∑èÁ<Ûä+ Áù|ø£å ´ <Ûäsêà‘êà >∑‘êdüT eT#·˝À|üeT+, sêeT'
düTãVüQ_ÛsT¡ '› U…'’ ...<ä<ëVü≤ sêyÓ÷ <Ûsä êà‘êà dü«ã+<ÛTä $Te <äT'œ‘·'.μ eq#·sT¡ ˝…q’
(22)
ndü+K´ eT>∑T yêqs¡T\T n‘·ìøÏ ∫s¡ø±˝≤qT#·sT¡ ˝…H’ ês¡T >∑<ë. Vü≤qTeT+‘·Tì
yÓTT<ä{Ïe÷iT>± #·÷∫q|ü&ÉT sêeTT&ÉT \ø£ÎDTì‘√ ` ªn_ÛuÛ≤wüdü« kÂ$TÁ‘˚
düTÁêdü∫e+ ø£|+æ , yêø£´»„+ eT<ÛTä s¬ ’ sê«¬ø´Ì ' ùdïVü≤j·TTø£Ô eT]+<äeT.μ nHÓqT.
Ä‘·ì eTè<äTeT<ÛTä s¡ Vü≤è<äjT· eTTq≈£î e÷qe⁄\˝ÀH˚ >±<äT |üXó¯ |üø±å ´<äT\˝À ôd‘’ e· TT
m\¢jTÓ &É\ kÕ<ÛTä e⁄\T, <Ûë]à≈£î\T, X¯Ss¡T\T, X¯sD ¡ T´˝Ò ø£q|ü&TÉ <äTs¡T ` ªªdüs«¡ Á‘·
K\T <äèX¯´+‘˚ kÕ<Ûyä √ <Ûsä à¡ #ê]D', X¯Ssê' X¯sD ¡ ≤´' kÂ$TÁ‘˚ ‹s¡´>√´ì>∑‘˚ wü«|æ.μμ
sêeTTì˝Àì Ç{Ïº $X‚weü TT\qT >∑eTì+∫j˚T uÛeÑ uÛ÷Ñ ‹ eTVü‰ø£$ ` ªªeÁC≤<ä|æ
ø£s√ƒ sêDÏ eTè<ä÷ì ≈£îdüTe÷ <ä|,æ ˝Àø√‘·sÔ êD≤+ #˚‘ê+dæ`μ nHÓqT. Ç{Ïº <Ûsä à¡ Ms¡T&ÉT
<äj÷· kÕ>∑sT¡ &ÉTq>∑T <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·àE&˚ Hê≈£î s¡ø.å£
XÀ¢ˆˆ j·Tdü´ Á|üd÷ü X¯Ã »qø£XÃ¯ ‘·<ë∏ -qTC≤X¯Ã
|ürï düT‘Í #· düTVü≤è<√ -qT#·sê' Á|üC≤X¯Ã ˆ
<Ûsä à¡ Á|ü<ëÛ q#·]‘ê q s¡‘ê' düTUÒ, dü'
lsêeTTì >∑qï ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T, Ä‘·ì nqT>∑T<äeTTà\T, Ä‘·ì Ç˝≤¢\T,
_&É\¶ T, $TÁ‘·T\T, nqT#·sT¡ \T, ‘·T<ä≈î£ Ä‘·ì @\Tã&ç˝Àì Á|üC˝…\s¢ T¡ qT >∑÷&É
<ÛäsêàqTes¡ÔqeTTq+<˚ Äq+<äeTT, Ä‘√àqï‹ ø£\<äìj·TT, nì‘·ýÓTÆq ˝Àø£
dü T KeTT\¬ ø ’ ÁbÕ≈£ î ˝≤&É T ≥ ≈£ L &É < ä ì j· T TqT Á>∑ V æ ≤ +∫q <Û ä s ¡ à Á|æ j · T T\T.
ñ<ëVü≤s¡DeTTq≈£î sêe÷qTE&Óq’ uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT ‘·*e¢ \q ñ|üŒ‘·*q <ës¡TDeTTqT
>∑÷]Ã ‘·q≈£î ‘Ó*j·T>∑H˚ m<ä˝Àì Áù|eT‘√ ô|qy˚døæ =qï ‘·q <Ûsä à¡ es¡qÔ eTTq≈£î
|òTü Às¡yTÓ qÆ Ä|ò÷ü ‘·eTT ø£*– m+‘·>± ‘·\&¢ \ç H¢ ê&√ ` ‘·*¢ nq≈£î+&É n|ü &Ü‘·&TÉ
ÄyÓTô|’ ≈£î]|æ+∫q yêø˘ X¯s¡eTT˝Ò ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï$. ªsêC≤´‘Y ÁuÛÑ+X¯dü« ¬ø’πøsTT,
qèX¯+ùd, <äTwü#º ê]DÏ, ...¬øøπ’ sTT, qs¡ø+£ >∑#Ã· ¤ <äTs¡« è‘Ô̊, |ü‹|ò÷ü ‹ì, q‘·T ø±eT+
ø£]cÕ´$T ‘· yêVü≤+ bÕ|üìX¯Ãj˚T,... kÕ ‘·« eT–ï+ Á|ü$X¯ yê,... s¡E+® ã<Ûëq
yê ø£+sπ .ƒ μμ nì X¯|+æ #·TqT. ªª....ìes¡sÔ TT‘ê« sêeTdü´ <ëk˛ uÛ$Ñ cÕ´$T... dü«j·Ty˚Te
Á|üyø˚ ±å ´$T eq+... ø£<+ä∏ <äXs¯ <¡ ë∏ ‘Y C≤‘√ uÛyÑ ‘˚ Y sêC≤´|üV‰ü s¡ø'£ ?... Á‘·j÷· D≤
eT|æ ˝Àø±Hê+ sê»´ eTs¡Ω‹ sê|òTü e'μ nqT#·T ÄyÓT≈£î ‘·q ìs¡j í T· eTTqT ‘Ó*|æ
sêeTTì sê»éTTq≈£î eTi*+∫ ‘Ó#T· Ã≥¬ø’ n&É$øÏ b˛e⁄#·T+&É>± Á‘√e˝À >∑TVüQ&ÉT
Ä‘·ìì >±+∫ X¯+øÏ+∫ ` ªsêeTT&ÉT Hê≈£î n‘·´+‘·Á|æjT· T&ÉT...˙ yê‘·ì øπ $Tj·TT
Vü‰ì ‘·\ô|≥Tº≥ ˝Ò<Tä >∑<ë? ª....qVæ≤ sêe÷‘Y Á|æjT· ‘·s'¡ eT e÷dæÔ uÛTÑ $ ø£XÃ¯ q...
ø£•Ãqï <äTc˛º Áe»dæ sêeT kÕ´øÏ¢wüºø£s¡àD'...μ nì n&ç¬>q≥. á Á|üX¯ï≈£î Ä
(23)
uÛsÑ ‘¡ T· ì Vü≤è<äjT· eTT m+‘· øå√_Û+∫q<√ Ä nee÷qeTT ~>∑Á$T+– ` nj·÷´,
sêeTT&ÉT Hê nqï, Hê‘·+Á&ç‘√ düe÷qT&ÉT— Ä‘·ìì sê»éTTq≈£î ‹]– rdæø=ì
e#·TÃ≥πø H˚ì|ü⁄&ÉT b˛e⁄#·THêïqT. ` ªsê|òTü e dü‡ Væ≤ y˚T ÁuÛ≤‘ê CÒ´wü̃' |æ‘è· düy÷Ó
eT‘·'.. ‘·+ ìes¡j Ô T· ‘·T+ j·÷$T...μnHÓqT. Ä e÷≥ $q>±H˚ uÛsÑ ‘¡ T· ì <Ûsä à¡
ãT~ΔøÏ >∑TVüQì >∑T+&Ó ø£]– b˛sTTq~. yÓ+≥H˚ ª<Ûqä ´düÔ «+ q ‘·«j·÷ ‘·T\´+
|üXÊ´$T »>∑r‘·˝Ò, nj·T‘êï <ë>∑‘·+ sê»´+ j·T düÔ «+ ‘·´≈£îÔ $T ùV≤#·Ã¤dæ.μ
nqT#·T eTVü‰q+<äeTT‘√ Ä‘·ìì eTTø£Ôø£+sƒ¡eTT>± yÓT#·TÃø=ìHê&ÉT. sêeTTì
bÕ\q˝Àì Á|ü»˝…\¢s¡TqT >∑÷&É <Ûäs¡àìs¡‘·T˝Ò. ªªdüπs« \ø£åDdü+|üHêï' düπs«
<Ûäs¡à|üsêj·TD≤', düπs« ˝ÀuÛÑ$e]®‘ê'.... dü«ø£s¡àdüT Á|ües¡Ô+‘˚ ‘·TcÕº' ôd’ « πse
ø£sà¡ _Û'μμ Ç≥T¢ <Ûsä à¡ XÊœøÏ eT÷\ø£+<äyTÓ qÆ sêeTuÛÁÑ <äT&˚ Hê≈£î s¡ø.å£
XÀ¢ˆˆ ùV≤ sêeT s¡øå£ ø£è|üjT˚ ‹ ì‘ê+‘·uøÑÛ ±Ô´
jÓ÷ Væ≤ düT‘Ô √ ãVüQ$<Û+ä ãVüQø√{Ïø√{Ï ˆ
ø£+s¬ '’ƒ X¯óuÛ≤ì ‘·qT‘˚ »>∑‘ê+ dü<ë, dü'
nq+‘·ø±\eTTqT+&ç nq+‘·ø√{Ïe÷qe⁄\T, nq+‘·yÓTÆq Ø‘·T\˝À
lsêeTTì y˚&TÉ #·THêïs¡T. yê] n+<ä] ÁbÕs¡qú j·TT ˇø£ÿfÒ. ªsêe÷ ˙y˚ Hê düs«¡ dü«eTT.
˙y˚ qqTï <äjT· ‘√ ÁuÀee˝…qT.μμ nì @ Ø‹˝À ‘·qqT ùd$+∫qqT yê] uÛøÑ øÔÏ Ï
eX¯ó&Ó’ yê] yê] ø√]ø£\qT r]Ã X¯óuÛeÑ TT\qT >∑÷s¡TÃ#·THêï&ÉT. ªlsêeTeT+Á‘·
düeÔ sê»eTT ` ª|üsd¡ ´ü jÓ÷>∑´‘êù|øå±s¡V≤æ ‘√ ì‘·éT+>∑fi+¯ <ä<ë‘˚é ìCÖ<ësê´‘Y
j·T dü+Ô uÛÁÑ <ä+ qe÷ eT´Vü≤yéT.μ
n{Ïº düs¡«˝Àø£X¯s¡DT´&ÉT düs¡«X¯óuÛÑÁ|ü<äT&ÉT sêeTuÛÑÁ<äT&˚ Hê≈£î s¡ø£å.
XÀ¢ˆˆ j·T ôd´Ì e HêeT eT<ÛTä s¡+ eTVæ≤‘·Á|üu≤Û e+
kÕøå± ∫Ã¤y√ VüQ´|ü~<˚X¯ eTT<ë uÛyÑ êHÓ´Ì ˆ
j·T ôd’ é HêeT uÛeÑ kÕ>∑s‘¡ ês¡ø+£ dü'
sêeTHêeTeTT eT<ÛäTs¡eTT ` ªeT<ÛäTs¡eT<ÛäTs¡ y˚T‘·‘Y eT+>∑fi¯+
eT+>∑fi≤HêyéT.μ eTVü‰Á|üu≤Û edü+|üqïeTT ` sêeT|üPs¡«‘ê|ü˙jÓ÷|üìwü‘.Y ` ªj·T<∏e’Ó
e≥;»dü'ú ÁbÕø£è‘·XÃ¯ eTVü‰Á<äTeT', ‘·<e’Ó∏ sêeTHêeTdü+ú »>∑ <˚‘· #·Ãsê#·sy¡ Té .μ
Ä sêeTHêeTÁ|üu≤Û eeTT |üP]Ô>± ‘Ó*dæqyê&ÉT ˇø£ÿ eTùV≤X¯«s¡T&ÉT e÷Á‘·yT˚ `
(24)
ªª•e @ yêdü´ C≤Hê‹ s¡V≤ü dü´+ dü«dü«s¡÷|üøy£ Té .μμ ø±ã{Ïj
º T˚ Ä‘·&û eT+Á‘·sê»eTTqT
‘·q nsêΔ+–øÏ $TøÏÿ* eT≈£îÿe‘√ ñ|ü<˚•+∫Hê&ÉT. ñe÷dü+Væ≤‘·˝À •e⁄&ÉT
bÕs¡«‹ì>∑÷]Ã, ªªlsêeT sêeT sêy˚T‹ s¡yT˚ sêy˚T eTH√s¡yT˚ , düV≤ü Ádü HêeT‘·
düT\Ô ´+ sêeTHêeT esêqH˚.μμ Á|ü|+ü #·<Tä 'KeTT\qT+&ç düs«¡ »qT\qT düT\uÛeÑ TT>±
$&ç|+æ |ü >∑\ eTVü‰eT+Á‘·eTT sêeTHêeTy˚T. ªªdü+kÕsês¡eí düeTà>∑ï+ qs¡+ j·T
kÕÔsj ¡ T˚ qàqT', dü @e ‘ês¡ø£ düÁÔ ‘· sêeTeT+Á‘·' Á|üø<£ ´ä∏ ‘˚.μμ (‘·+Á‘·XÊÅdeÔü TT)
n{Ïº eT<ÛTä s¡‘ês¡øH£ êeTT&ÉT sêeTT&˚ Hê≈£î s¡ø.å£
XÀ¢ˆˆ j·T ôd´Ì e eT+>∑fi¯ >∑TD≤ qìX¯+ düàs¡+‘·'
kÕ«+‘ê <äbÕdü´ <äT]‘êeVü≤uÛ≤eHêì ˆ
eTsêÔ ´ uÛeÑ +‹ eTVæ≤‘êX¯jT· B|æ‘ê', dü'
sêeTuÛÑÁ<äTì eT+>∑fi¯>∑TDeTT\T n‹$•wüºyÓTÆq$. eT≈£îÿe‘√ yêìì
eTqqeTT #˚j·TTø=\~ e÷qe⁄\ e÷qdüeTT\+<äT <äT]‘·∫+‘·\T ‘=\–
ìs¡à\‘·«eTT H=+~ ñqï‘êX¯jT· eTT\T ø£*– n$ |ò*ü +|üCdÒ øæ =ì qs¡T\T »qà
kÕ|ò\ü éTT H=+<ä>\∑ TZ#T· Hêïs¡T.
n{Ïº uÛeÑ ´>∑TD$sêõ‘·T&Óq’ sê|òTü TsêeTT&˚ Hê≈£î s¡ø≈å£ î£ &ÉT.
XÀ¢ˆˆ ÁbÕb˛ï‹ j·Tdü´ K\T HêeT »|üHé eTqTwü´'
bÕbÂ|òTü HêX¯ eT‹ìs¡à\∫‘·‘Ô ê+ #· ˆ
Ä‘√àqï‹+ ∫s¡dTü U≤qTuÛeÑ + |üs+¡ , dü'
ªªeT<ÛäTs¡eT<ÛäTs¡ y˚T‘·‘Y.μμ eTVü‰eTVæ≤yÓ÷ù|‘·yÓTÆq sêeTHêeTeTTqT
»|üeTT#˚j·TT <ÛäqT´&ÉT bÕ|üdü+#·j·TeTT\qT ‘=\–+#·Tø=ì n‹ìs¡à\yÓTÆq
n+‘·'ø£sD¡ eTT H=+~ Ä‘·à$ø±düeTTqT kÕ~Û+#·Tø=ì ‘˚*ø£>± ÁãVü‰àq+<ëqTuÛeÑ eTT
bı+<ä>\∑ TZ#T· Hêï&ÉT. ñe÷dü+Væ≤‘· ` ªlsêeTÁbÕ‹|ü~ø£ eTeX‚ Hê|æ dü+>∑èDHé,
eTTøÏ+Ô ÁbÕb˛ï‹ eTqT»', øÏ+, |ü⁄q s¡T“~Δ|Pü s¡«ø£yTé ?μ dü÷‘·d+ü Væ≤‘· ` ªj·T'
lsêeT|ü<+ä qs¡' Á|ü‹|ü<+ä dü+ø°sj Ô¡ T˚ ‘Y ‘·‘Y ø£Då +, eTTø√Ô <äTwüÿ è‘·sê•‘·'...‘·´ø±Ô «
dü+düè‹s¡÷|ü<Tä 'K|ü≥\+ dü+X¯ó<ä∫Δ ‘·'Ô |ü⁄e÷Hé....ñqï‘·+ |üs|¡ <ü +ä ÁbÕb˛ï‹.μ
lsêeT X¯sD ¡ >∑Ts¡T<˚e⁄\ HêeTeTVæ≤e÷s¡eí eTT ` sêeTHêeTï' |üs√ eT+Á‘·' q
uÛ÷Ñ ‘√ q uÛ$Ñ wü´‹.
(25)
n{Ïº XÊX¯«‘êq+<äeT÷\ø£+<äyTÓ qÆ sêeT<Óe’ y˚T Hê≈£î X¯sD
¡ eTT.
XÀ¢ˆˆ sêe÷‘Y |üs√ q X¯sD¡ ≤>∑‘e· ‘·‡˝≤‘Y ‘·
<äøw¢Ï øºü s£ à¡ D ÇHêq«j·Tdæ+<ÛTä k˛e÷‘Y ˆ
<Ûsä êà‘·àH√ »>∑‹ dü‘´· |üsêÁø£e÷‘Y, ‘·‘Y
lsêeTT&ÉT X¯sD¡ ≤>∑‘e· ‘·‡\T&ÉT. ‘·q #·s´¡ \e\q |üsT¡ \≈£î m{Ïº øπ X¢ e¯ TTqT
ø£\T>∑T≥≈£î n+^ø£]+|üìyê&ÉT. |òüTqyÓTÆq ‘·q #·]Á‘·eTT#˚‘· dü÷s¡é+X¯eTqT
düeTTÁ<äeTTqT |üPs¡#í +· Á<äTìe˝… ñbıŒ+>∑Cj Ò T· Tq{Ïyº ê&ÉT. düs«¡ $<Ûeä TT\ <Ûsä à¡ eTTqT
Ä#·]+#·Tyê&ÉT. sêeTs¡V≤ü k˛´|üìwü‘Y ` ª<Ûsä à¡ e÷s¡+Z #·]Á‘˚D C≤„qe÷s¡+Z ‘·T
HêeT‘·'.μ dü‘·éTTqT »sTT+|ü CÒj·TT nyÓ÷|òüTyÓTÆq |üsêÁø£eTeTT >∑\yê&ÉT.
lsêeTTì X¯s¡D≤>∑‘·e‘·‡\‘·«eTT »>∑~«~‘·eTT ` ªª$~‘· dü‡ Væ≤ <Ûäsêà‘êà
X¯sD¡ ≤>∑‘e· ‘·‡\'.μμ nì d”‘· sêeDTq≈£î ‘Ó*|æq~ø£<ë! Ç#·≥ yêj·Tdüeè‘êÔ+‘·eTT
düà]+|ü<–ä q~ ` lsêeTTì nÅdeÔü TT ‘·qqT yÓ+{≤&ÉT#·T+&É>± |òTü Àsê|üsê~ÛjTÆÓ q
Ä yêj·TdüeTT ªªdü |æÁ‘ê #· |ü]‘·´ø£'Ô ..ÁrHé ˝Àø±Hé dü+|ü]Áø£eT´ ‘· y˚Te X¯sD ¡ +
>∑‘'· ... dü ‘·+ ì|ü‹‘·+ uÛ÷Ñ eTÚ X¯sD¡ ´' X¯sD¡ ≤>∑‘+· , e<Ûës¡ΩeT|æ ø±≈£î‘·ú ‡' ø£è|üj÷·
|üs¡´bÕ\j·T‘Y.μμ $;ÛwüDX¯s¡D≤>∑‹j·TT Ç{Ïº<˚...ªªnVü≤+.... ‘·´ø±Ô « |ü⁄Á‘ê+ X¯Ã
bÂÁ‘ê+ X¯Ã sê|òTü e+ X¯sD ¡ + >∑‘'· μμ nqT#·T $;ÛwD ü T&ÉT sêeTTì X¯sD ¡ Ty˚&qç |ü&ÉT
düTÁ^yê<äT\T ªªá‘·&TÉ X¯Á‘·Tk˛<äsT¡ &ÉTμμ nì nqTe÷ì+#·T#·T+&É>± lsêeTT&ÉT
yê]ì eTè<äTe⁄>± yê]+∫ ªªdüøè£ <˚e Á|ü|Hü êïj·T ‘·yêd”à‹ #· j·÷#·‘,˚ nuÛj Ñ T· +
düs«¡ uÛ÷Ñ ‘˚uÀÛ ´ <ä<ë y˚T´‘·‘Y Áe‘·+ eTeT.μμ nì n‘·ìøÏ nuÛj Ñ T· $T∫Ã Äràj·TTì
#˚dæø=Hêï&ÉT. Ç{Ïº düs¡«˝Àø£X¯s¡DT´&Ó’q <äj·÷eTj·TTìø£+f… y˚iTs¡ø£å≈£î
&Óe«&ÉTHêï&ÉT? ªsêe÷‘Y Hêq´ ‘·Œs¡+ øÏ+∫‘Y.μ lsêeTX¯s¡D>∑Ts¡T<˚e⁄\
lsêyÓ÷bÕdüHêdüs«¡ dü«eTT ` ªsêeT#·+Á<ë‘Y |üs√ <˚y√ q uÛ÷Ñ ‘√ q uÛ$Ñ wü´‹.μ
Ç{Ïº C≤qø°C≤ì lsêeTT&˚ Hê≈£î X¯sD ¡ éTT.
XÀ¢ˆˆ uÛÑπøÔwüß e‘·‡\‘·j·÷ düT\uÛ…’ø£ùde´+
d”«ø£è‘·´ e÷qTwü‘q· T+ uÛTÑ $ jÓ÷-ers¡'í ˆ
dü∫ÃqTà<ëø£è‹ s¡Hê~ |üs+¡ eTVü≤', dü'
lsêeT#·+Á<äT&ÉT uÛÑø£Ô»qT\ô|’ nyêĆ≤qTsê>∑eTT‘√ yê]øÏ düT\uÛÑ
(26)
ùdeýÓTÆq e÷qes¡÷|üeTTq uÛÑ÷$Tô|’ ne‘·]+∫q{Ïº dü∫Ã<ëq+<äs¡÷|ü⁄&Ó’q
|üs¡+CÀ´‹j˚T. ªª@e+ dü+düè‹#·Áø£ùdú ÁuÛ≤eTé÷DÒ dü«ø£s¡à_Û', Jy˚ <äT'U≤≈£î˝Ò
$c˛í' ø£èbÕ ø± -|ü⁄´|üC≤j·T‘˚μμ.... ªªdü Væ≤ <˚y’Ó s¡TBs¡dí ´ü sêeDdü´ e<Ûë]ú_'Û ,n]ú‘√
e÷qTùw ˝Àπø »CÒ„ $wüß'í düHê‘·q'. y˚<yä <˚ ´˚ |üsπ |ü⁄+dæ C≤‘˚ <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·àCÒ...μμ
ÁãVü≤àdü+Væ≤‘· ` ª∫qàj·÷q+<äkÕsê‘êà- q+‘·e÷<ÛTä s¡´$Á>∑V≤ü ', |ü]|üPs¡‘í e· T+
ÁãVü≤à dü«j·T+ sêeT dü‡Hê‘·q'.μμ Ç{Ïº ©˝≤e÷qTwü$Á>∑VüQ&ÉT, uÛÑø£ÔX¯s¡DT´&ÉT
q>∑T lsêeT|üsÁ¡ ãVü≤ày˚T Hê≈£î X¯sD ¡ éTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
lsêe÷s¡ŒDeTdüTÔ.
ªª<ëX¯s<
¡ ë∏ j·T $<äàVù ≤ d”‘êe\¢u≤Û j·T BÛeTVæ≤
‘·H√ï sêeT' |Á #
ü √<äj÷
· ‘Yμμ
C≤qø°Á|æj·T >±j·TÁr
‘·‘Œ· s√ \uÛ‘Ñ ˚ ÁX‚jT· ' <Ûë´j·THé uÛøÑ √Ô <äj÷· eTj·TyéT ˆ
dü‘´· + •e+ düT+<äs+¡ j·T+ dü sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 1
lsêeTT&ÉT dü‘´· •e düT+<äs¡ s¡÷|ü⁄&Óq’ y˚\T|ü⁄. ‘·qqT q$Tà ø=\#·T
uÛÑ≈£îÔ\qT Ä <äj·÷eTj·TT&ÉT düs¡«ÁX‚j·TeTT\ H=dü– ø±#·T#·T+&ÉTqT. n{Ïº
ø£fi≤´DeT÷]Ô eTyÓTà\¢yfi˚ \¯ ø±bÕ&ÉT#·T+&ÉT>±ø£.
dü$‘·T s¡«+X¯d+ü uÛ÷Ñ ‘√ uÛ≤düjT· ‘·´<äT“¤‘Á· |üu'ÑÛ ˆ
jÓ÷-+‘·s“¡ Væ≤X¯Ã uÛ÷Ñ ‘êHê+ dü sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ2
uÛ≤düÿs¡Tì e+X¯eTTq+<äT »ì+∫q lsêeTTì Á|üø±X¯eTT ñ»®«\yÓTÆ
j·TT+&ÉT≥˝À $X‚weü TT ˝Ò<Tä . sêeT‘˚»eTT Ç+ø£qT $•wüyº TÓ qÆ ~. n<äT“¤‘y· TÓ qÆ ~.
Ä ‘˚»düT‡ ˝À≈£î\ n+‘·s+¡ >∑eTT\+<äT >∑÷&É Á|üd]ü +∫ ~yêsêÁ‘·eTT\T yê{Ïì
Á|üø±•+|üCj Ò T· T#·T+&ÉTqT. n{Ïº ~e´‘˚CÀeT÷]Ô eTeTTà dü<ë s¡ø+åÏ #·T>±ø£.
$XÊ«$TÁ‘· edæcÕ˜Á‹ yê©àø±´~ eTTìdüT‘Ô '· ˆ
y˚<yä <˚ ´ä qs¡ÁX‚wü̃ dü‡ sêyÓ÷ -e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 3
qs¡es¡T&Óq’ <äXs¯ <¡ sä∏ êeTTì $•wü‘º q· T>∑÷]Ã ‘Ó*dæø=qï#√ uÀ<Û|ä &ü TÉ q
<˚eTq>± ` e÷qe⁄&ÉT ÁbÕ|ü+∫ø£ Á|ü˝ÀuÛÑeTT\≈£î eX¯ó&ÉT >±≈£î+&É ìwü˜‘√
<Ûäs¡à|üsêj·TDT&Ó’ e]Ô+∫qjÓT&É\ Ä<äs¡Ù|ü⁄s¡Twüß&ÉT>± eHÓï¬øøÏÿ eTVü‰eTTqT\≈£î
>∑÷&É düeÔ ˙j·TT &É>T∑ #·T y˚<Áä |üd÷ü j Ô T· e÷qT&É>T∑ |üse¡ T|ü⁄s¡Twüß&ÉT>± ‘˚»]\T¢qT
` nqT dü‘´· eTT! n{Ïº |üse¡ T|ü⁄s¡Twüß&ÉT dü<ë eTeTTà s¡ø+åÏ #·T>±ø£.
‘·TØj·÷ÁX¯$TDXÊÃ|æ j·Tdü´ ©˝≤eTè‘·+ eTTVüQ' ˆ
ùdee÷Hê HÓe’ ‘·èbÕÔ dü‡ sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 4
>∑TD≤r‘·d‹úæ ì bı+~ X¯ó<ä|Δ sü Á¡ ãVü≤à qTbÕdæ+#·T |üse¡ TjÓ÷>∑T\T ôd‘’ e· TT
lsêeTT&ÉT ˝Àø£eTTq+<äT ø£qãi∫q ©˝≤$uÛ÷Ñ ‹ #Óe⁄\ ã&ÉT#·Tqï|ü&ÉT Äq+<ä
‘·qàj·T‘·«eTT H=+<äT#·T eTi\ eTi\ Ä‘·ì #·]‘êeTè‘·eTTqT Á>√\T≥¬ø’
eTqdüT|ü&TÉ #·T+<äTs¡T. n{Ïº eT<ÛTä s¡#]· ‘·T&ÉT ì‘·éTT eTeTTà s¡ø+åÏ #·T>±ø£.
(28)
eπsD√´ yê]C≤‘êøå√ esê¸ÁuÛXÑ ÊéTdüT+<äs'¡ ˆ
$XÊ\<äè&ÛeÉ øå± j·T dü‡ sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 5
Äs¡ÔX¯s¡DT´&Ó’q Á|üuÛÑTeπsDT´&ÉT>±, ø£s¡TD≤eTè‘·eTT e]¸+#·T ø£eT\
˝À#·qT&ÉT>±, esê¸yT˚ |òTü eTTe˝… dæï>∑XΔ ÊéT\yÓTqÆ <˚V≤ü XÀuÛ>Ñ \∑ kÂ+<äs´¡ eT÷]Ô>±,
Ms¡‘êk˛Œ¤sø¡ £ $XÊ\ <äè&ÛeÉ ≈£îå &ÉT>± uÛ≈Ñ î£ \Ô ≈£î ø£qT\ |ü+&ÉTe⁄ ùdj·TT lsêeTT&ÉT
dü<ë eTeTTà s¡ø+åÏ #·T>±ø£.
sπ D÷Hé j·T‘êŒ<ä|<ü àä kÕúHé <Ûës¡jT· +‘· dü‡«eT÷s¡dΔ Tü ˆ
s¡eT+‘˚ jÓ÷–H√ j·TdæàHé q sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 6
eTVü‰jÓ÷>∑T\T düe÷~Ûdæú‹˝ÀqT+&ç lsêeTTì »>∑H√àVü≤qeT÷]Ôì
kÕøå±‘·ÿ]+|üCÒdæø=ì Ä‘·ì bÕ<äeTT\≈£î yÓ÷ø£]\T¢<äTs¡T. ‘·eT yê+∫Û‘·eTTq
ø£qT>∑TDeTT>± Ä ~eéT÷]Ô bÕ<ä|ü<äà|üsê>∑πsDTe⁄\T ‘·eT •s¡eTT\ô|’
|ü&TÉ #·T+&É>± n$T‘êq+<äeTT H=+<äT#·T+<äTs¡T. n{Ïº jÓ÷–e+<äT´&ÉT dü<ë eTeTTà
>±#·T>±ø£.
ìj·TeT´ düT<äè&Û+É ∫‘·+Ô dü«<Ûsä à¡ + ãVüQeTq«‘˚ ˆ
‘·´ø£yÔ ÷Ó Vü‰ j·Tdü´ uÛøÑ ±Ô dü‡ sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 7
lsêeTTì ‘ê´>∑eTj·TJ$‘·eTT ‘·eTTà Á|üuÛ≤$‘·T\qT CÒj·TT#·T+&É>±
Ä‘·ì uÛ≈Ñ î£ \Ô T ‘·eT eTqdüT‡qT n\Œ$wüjT· eTT\qT+&çjT· T ‘ê‘êÿ*ø£uÀÛ >∑eTT\
qT+&çjT· T eTi*+#·Tø=ì yÓ÷Vü≤s¡V≤æ ‘·T˝…’ J$‘·|sü e¡ ÷s¡eú TT ì»<Ûsä à¡ ìs¡«Vü≤DeTT
q+<˚ j·TTqï<äqT miTø£ ø£*– Ä<äsÙ¡ ÁbÕj·TyÓTqÆ ñ‘·eÔ TJ$‘·eTTqT >∑&TÉ |ü⁄<äTs¡T.
n{Ïº eTVü≤˙j·T#·]‘·T&ÉT dü<ë eTeTTà s¡ø+åÏ #·T >±ø£.
j·T+ düqà<ÛTä s¡Hêe÷q+ uÛyÑ êHê´ düV≤ü X¯+ø£s'¡ ˆ
>±j·THé düy÷Ó à<ä‘˚ ì‘·´+ dü sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 8
lsêeTTì HêeTe÷<ÛTä s¡éTT dü+|üPs¡eí TT>± HÓi–Ï q eTùV≤X¯«s¡T&ÉT ‘·q
nsΔê+– >ö]‘√ ø£*dæ ìs¡+‘·se¡ TT sêeTHêeTeTTqT >±qeTT#˚jT· T#·T ‘·Hêïe÷eTè‘·
ùdeqeTTq Äq+<ä‘q· àj·TT&Ó’ j·TT+&ÉTqT. n{Ïº eT<ÛTä s¡HêeTT&ÉT e÷≈£î s¡ø≈å£ î£ &Ó’
j·TT+&ÉT>±ø£.
uÛsÑ êÔ j·T dü‡s¡«˝Àø±Hê+ <ë‘ê j·T dü‡s¡«dü+|ü<ëyéT ˆ
Vü≤sêÔ jÓ÷ uÛeÑ <äT'U≤Hê+ dü sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 9
(29)
lsêeTT&ÉT düs«¡ ˝Àø£eTT\ jÓ÷>∑øπ eå TeTT\qT eVæ≤+#·T düø\£ »>∑Á‘·ŒuÛTÑ e⁄.
uÛÑ≈£îÔ\≈£î düeTdüÔ$uÛÑeeTT\qT >∑÷s¡TÃ Ç\Ty˚\T|ü⁄. yê]øÏ J$‘·eTT˝À ø£\T>∑T
πø¢X¯eTT\qT u≤|æ ø±bÕ&ÉT uÛÑø£Ôe‘·‡\T&ÉT. n{Ïº sêeTÁ|üuÛÑTe⁄ eTyÓTà\¢y˚fi¯\
ø±bÕ&ÉT#·T+&ÉT>±ø£.
>√bÕÔ dü«|üs<¡ säÛ êàD≤+ >√bÕÔ j·T X¯Ùs¡D≤]úHêyéT ˆ
>√#·s√ Vü≤è~ uÛøÑ ±ÔHê+ dü sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 10
<Ûsä à¡ s¡øD å£ ≤s¡yú TÓ Æ uÛ÷Ñ $Tô|’ ne‘·]+∫q lsêeTT&ÉT ‘·q <Ûsä à¡ eTT HÓ&É m{Ïº
Bø£å ø£*–j·TT+&ÉTH√ |üsT¡ \T ≈£L&É n{Ïº Bø£‘å √&ÉH˚ ‘·eT <Ûsä à¡ eTTqT ìs¡«Væ≤+|üe˝…
qì ø√] yê]øÏ ‘√&ÉT>∑ ì\#·T#·T+&ÉTqT. ‘·qqT X¯sD ¡ T ø√]q Ä|üqTï\ ø£uj ÑÛ T·
yÓTTdü– ø±bÕ&ÉT#·T+&ÉTqT. ì‘·´j·TT≈£î˝Ô ’… ‘·qàj·T‘·«eTT‘√ ‘·qTï <Ûë´ì+#·Tyês¡T
ø√]q|ü&Ó\¢ Vü≤è<äjT· eTTq+<äT kÕøå±‘·ÿ]+∫ yê] Hêq+~+|üCj Ò T· T #·T+&ÉTqT.
n{Ïº ø£sT¡ D≤fi¯óe⁄ dü<ë eTeTTà >±#·T>±ø£.
<˚e<˚y√ <äXÁ¯ ê Ksê <ä´] ìwüO<äq' ˆ
$;ÛwDü X¯sD¡ √´ j·T dü‡ sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 11
sêeTÁ|üuTÑÛ e⁄ <˚e‘·\ ø±$T‘·eTT\qT >∑÷&É rs¡TÃ <˚e<˚e⁄&ÉT. ˝Àø√|ü
Á<äeø£sT¡ ˝…q’ Ks¡T&ÉT, <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT eTTqï>∑T K\T\qT s¡÷|ü⁄e÷|ü⁄ »>∑<ø˚ M£ s¡T&ÉT.
<ëqe⁄˝…’qqT $;ÛwüDTìe˝… kÕ<ÛäTes¡ÔqT˝…’q jÓT&É\ yê] ø£uÛÑj·TyÓTTdü–
ÁX‚jT· eTT\qT >∑÷s¡TÃ düT»qã+<ÛTä e⁄. n{Ïº eTVü≤˙j·TT&ÉT dü<ë eTeTTà >±#·T>±ø£.
e‘·‡˝À ÁuÛ≤‘·èwüß ùd«wüß uÛøÑ uÔ£ èÑÛ ‘·´»H˚wßü #· ˆ
e‘·‡\ dü‡s¡«uÛ÷Ñ ‘˚wßü dü sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 12
Áù|eTeT÷]ÔjTÆÓ q lsêeTTìøÏ ‘·eTTà\ô|>’ \∑ nqTsê>∑eTT nqT|üe÷q
yÓTqÆ ~. Ä‘·ì yê‘·‡˝≤éTè‘·eTT ÄÁ•‘·T˝…q’ yê] ø¬ \¢]øÏ qqTuÛeÑ eTT˝À qTqï{Ï<º .˚
yês¡T Ms¡qH˚\? Ä‘·ì Áù|eTdüT<Ûä düeTj·TeTT e∫Ãq|ü&Ó\¢ m\¢Je⁄\jÓT&É
düeTeTT>±H˚ C≤\Tyês¡T#·T+&ÉTqT. n{Ïº e‘·‡\Vü≤è<äjT· T&ÉT dü<ë eTeTTà s¡ø+åÏ #·T>±ø£.
dü´+<äe÷HêeTè‘·sô¡ d’ Ø«ø£å D…Æ sê“¤wDü sÆ… |¡ æ ˆ
Vü≤è~k˛ú-e‹ uÛøÑ ±ÔHé j·T dü‡ sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 13
uÛøÑ dÔ£ Tü \uÛTÑ &Óq’ lsêeTT&ÉT ‘·q≈£î ‘·eT düs«¡ dü«eTT q]Œ+∫ ‘·q ùde˝ÀH˚
ìeT>∑Tï˝…’ j·TT+&ÉT uÛ≈Ñ î£ \Ô Vü≤è<äjT· |”se¡ƒ TTq n~Ûedæ+∫ Ä|üãÔ +<ÛTä e⁄e˝… Áù|e÷eTè‘·
|üPs¡eí TT˝…q’ Mø£Då eTT\‘√&ÉqT uÛ≤wüDeTT\‘√&ÉqT yê] Hêq+~+|üCj Ò T· T#·T+&ÉTqT.
(30)
n{Ïº uÛøÑ »Ô£ qu≤+<Ûeä ⁄&ÉT dü<ë eTeTTà ÁuÀ#·T>±ø£.
BÛs√ y˚Ts¡T] yê‘·´+‘·+ >∑+;Ûs¡ kÕ‡>∑s√ j·T<∏ë ˆ
düTBÛy<˚ ´ä #·]Á‘√ j·T dü‡ sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 14
y˚Ts¡Tq>∑BÛs¡T&ÉTqT kÕ>∑s¡>∑+;Ûs¡T&ÉTq>∑T lsêeTTì >∑TD>∑DeTT\qT
dü+|üPs¡eí TT>± Á>∑V≤æ +|ü>*∑ –qyês¡T edæcÕ˜~ eTVü‰C≤„qT\T e÷Á‘·yT˚ . ø±e⁄qH˚
yêsê‘·ìì ˝Àø±_ÛsêeTT&Éìj·TT, nÁ|ü‹eTÁ|üuÛ≤e⁄&Éìj·TT, ø£fi≤´D>∑TD
kÕ>∑sT¡ &Éìj·TT y˚H√fi¢̄ ø°]+Ô #·T#·T+<äTs¡T. n{Ïº eTVü≤˙j·T#·]‘·T&ÉT eTeTTà dü<ë
s¡øÏå+#·T>±ø£.
eTs¡Tqï+<äq Vü≤kÕÔã® dü+ùd$‘· |ü<ë+ãT»' ˆ
eTVü‰u≤VüQ s¡àùV≤cÕ«dü dü‡ sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 15
Á|æjT· uÛ≈Ñ î£ &Ô q’Ó eTVü‰Ms¡T&É>T∑ eTs¡Tqï+<äqT&ÉT ìs¡+‘·se¡ TT ‘·q düìï~Û
qT+&ç ùd$+#·T#·T+&É>± ÄC≤qTu≤VüQe⁄\˝À Á|üø±•+#·T »>∑<ø˚ £ <Ûqä Ts¡sΔ T¡ &É>T∑
Ms¡sê|òTü e⁄&ÉT düø\£ ˝Àø£eTT\≈£îqT nuÛj Ñ T· Á|ü<ësTTjÓTÆ q y˚\T|ü⁄. n{Ïº »>∑Á‘·ŒuÛTÑ e⁄
dü<ë eTeTTà s¡ø+åÏ #·T>±ø£.
Væ≤‘·øè£ ‘·‡#·Ã]Á‘êD≤+ uÛj Ñ T· ø£è <√´ <äTsê‘·àHêyéT ˆ
Væ≤e÷+X¯óe »®Hêq+B dü sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 16
kÕ<Û ä T »q|ü ] Á‘êDeTT <ä T wü º » q$HêX¯ q eTT nqT ‘· q ne‘ês¡
Á|üj÷Ó »qeTT\qT HÓiy˚sT¡ Ã s¡|Tüò TMs¡T&Óq’ sêeT#·+Á<äT&ÉT |üPs¡#í +· Á<äTìe˝… »>∑»H® ê
q+<äøs£ T¡ &ÉT. n{Ïº y˚T˝…q’ y˚\T|ü⁄ m\¢yfi˚ \¯ e÷≈£î y˚T\T >∑÷s¡TÃ#·T eTy˚Tà\T>±ø£.
~ÛwDü √ ~ÛwDü ≤j·÷+ j·T' Á|üu≤Û j·÷+ j·T' Á|üu≤Û ø£s'¡ ˆ
düT+<äs¡ düT‡+<äsêD≤+ j·T dü‡ sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 17
nkÕ<Ûës¡D >∑TD$\dæ‘T· &É>T∑ lsêeTT&ÉT Á|üC≤„‹X¯jT· eTTq ãèVü≤düŒ‹—
‘˚»dü‡+|ü<äj·T+<äT Á|üuÛ≤ø£s¡T&ÉT— kÂ+<äs¡´$X‚wüeTTq+<äT kÕ{Ï˝Òì »>∑<˚ø£
düT+<äsT¡ &ÉT. n{Ïº $•wü>º T∑ D≤ø£sT¡ ì s¡øD å£ eTT dü<ë e÷≈£î \_Û+#·T>±ø£.
jÓ÷ j·T‘·Œ\¤ + ø±eTj·T‘˚ jÓ÷»j·T ‘˚´wü ‘˚q ‘·yTé ˆ
jÓ÷ uÛøÑ ±ÔHê+ ø£\Œeèø£å dü‡ sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 18
@j˚T uÛ≈Ñ î£ Ô &˚ j˚T |ò\ü eTT Hêdæ+∫ ‘·qqT ùd$+#·TH√ yêì yêì ø±
j·÷ |òü\eTT Á|ükÕ~+∫ |üPs¡íeTH√s¡<∏äTì #˚j·TT ø£\Œeèø£åy˚T sêeTT&ÉT. n{Ïº
(31)
eTVæ≤yÓ÷<ës¡T&ÉT eTeTTà dü|\üò Ts¡qT #˚dæ s¡ø+åÏ #·T>±ø£.
jÓ÷ Áu≤Vü≤à eTÅd+Ôü y˚<ë+X¯Ã y˚<ä y˚<$ä <ë+ es¡' ˆ
jÓ÷ q' ø£fi≤´Dø£è‘Y kÕ«MT dü sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 19
lsêeTT&ÉT ÁãVü‰àÅdüÔÁ|üjÓ÷>∑<ä≈£åî&Ó’q eTVü‰ÅdüÔø√$<äT&ÉT. y˚<äy˚‘·Ô\˝À
nÁ>∑>D∑ T´&Óq’ y˚<Xä ÊÅkÕÔs‘ú¡ ‘· Ô· «E„&TÉ . uÛ≈Ñ î£ \Ô ≈£î düeTdüdÔ qü à+>∑fie¯ TT\ H=dü>T∑ kÕ«$T.
n{Ïº Á|üuTÑÛ e⁄ dü<ë eTeTTà s¡ø+åÏ #·T>±ø£.
q‘êdü‡+‘·' Á|üuÀÛ s¡´dü´ #·sD¡ ≤+ãT»düìï<ÛÍ ˆ
uÛeÑ + ‘·´‘·T´qï‘ê dü‡+‘· dü‡ sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 20
sêeT<˚e⁄ì uÛ≈Ñ î£ \Ô uÛ≤>∑éTT n<äT“¤‘y· TÓ qÆ ~. Ä <ÛHä ê´‘·Tà\T ‘·eT kÕ«$T
bÕ<ä|<ü àä eTT\eTT+<äT yÓ÷ø£]\T¢#T· uÛøÑ ‘ÔÏ √ ÁøÏ+~øÏ e+>∑T<äTs¡T. ‘·‘Œ· *¤ ‘·eTT>±
yês¡T n‘·T´qï‘·yTÓ qÆ |ü<eä ⁄\T bı+~ >=|üŒ ñ#·Ãdæ‹ú H=+<äT<äTs¡T. n{Ïº ÄÁ•‘·
»H√<äsΔ D¡ T&ÉT dü<ë eTeTTà ÁuÀ#·T>±ø£.
Á|üy÷Ó <ä»qø√ jÓ÷-uÛ÷Ñ ‘Y »qHê´' »qø£d´ü #· ˆ
»qø£d´ü #· C≤qø±´ dü‡ sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 21
düø£\»Hêq+<äø£s¡T&Ó’q sêeT#·+Á<äT&ÉT Á|ü<ÛëqeTT>± ∫s¡ø±\‘·|ü'
|ò\ü eTT>± »ì+∫q eTT<äT_› &É>¶ ± ø£qï ‘·*<¢ +ä Á&ÉT˝…q’ øödü\´≈£îqT <äXs¯ <¡ Tä∏ q≈£îqT
eTVü‰q+<äeTT ≈£L]ÃHê&ÉT. nfÒ¢ <äTwüÿs¡yTÓ qÆ ‘·q Á|ü‹»„≈î£ uÛ+Ñ >∑eTT yê{Ï\≈¢ î£ +&É
\_Û+∫q Ms¡es¡T&ÉT>± ‘·q e÷eTjÓTÆ q »q≈£îq≈£îqT nsêΔ+– C≤qøÏøìÏ kÕ{Ï˝ìÒ
Äq+<äeTT ø£*–+∫Hê&ÉT. n{Ïº Äq+<äì\j·TT&ÉT nqes¡‘e· TT eTeTTà s¡ø+åÏ #·T>±ø£.
#√<äjT· Hé e÷qyêHé düsê«Hé d”«j·÷#·sD¡ es¡Ô àHê ˆ
ìj·TT+πøÔ j·T dü‡ «<Ûsπä àwüß dü sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 22
˝Àø£eTTq+<äT <Ûsä à¡ eTTqT kÕú|+æ #·T≥j˚T \ø£å éTT>± qT+&çq lsêeTT&ÉT
Á|ü»\qT <Ûsä à¡ es¡qÔ T\qT>± #˚jT· T≥¬ø’ #˚|{ü qºÏ e÷s¡eZ TT ` ‘êHê <Ûsä à¡ eTT\qT
dü«j·TeTT>± Ä#·]+∫ #·÷|ü⁄≥j˚T. Ä‘·ì Ä es¡qÔ y˚T »qT\≈£î eT¨|ü<X˚ e¯ TT>±,
Á|üuÛÑTXÊdüqeTT>± qT+&ç yê]ì <Ûäs¡àeTT ‘·|üŒì dü<ä«s¡ÔqT\qT>± r]Ã~~›q~.
n{Ïº <Ûsä à¡ eT÷]Ô eTeTTà dü<ë s¡ø+åÏ #·T>±ø£.
<äj÷· eTè‘·eTVü‰dæ+<ÛTä sê›+‘√ <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·à»' ˆ
<äø√å -øå√uÛÀ´ <äøDåÏ √ j·T dü‡ sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 23
(32)
<äj÷· eTè‘·kÕ>∑sT¡ &Óq’ <äXs¯ <¡ qä∏ +<äqT&ÉT <ë+‘·T&ÉT, <ä≈îå£ &ÉT, <ëøÏDå ´>∑TD
XÀ_Û‘T· &ÉT. m{Ïº |ü]dæ‹ú j·T+<äTqT ≈£îå _Û‘e· TT>±ì Ä‘·àX¯øÔÏ >∑\yê&ÉT. n{Ïº eTVü‰‘·Tà&ÉT
eTeTTà s¡ø+åÏ #·T>±ø£.
j·÷‹ Á|ü#√<äHê+ <Ûsπä à j·÷‹ #êq+<ä eTø£j å T· yéT ˆ
j·T+ >±j·THé X¯ó<äBΔ Û s¡à s¡Ô ´ dü‡ sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 24
lsêeTTì bÕeq#·]‘·eTTqT >±qeTT#˚j·TT e÷qe⁄&ÉT |ü]X¯ó<äΔ
Vü≤è<äj·TT&É>∑TqT. ìs¡à\∫‘·ÔeTT‘√ <Ûäsêà#·s¡DeTT #˚j·TT#·T J$‘·|üs¡e÷s¡úyÓTÆq
Ä‘·à$ø±düeTTqT bı+~ XÊX¯«‘êq+<ädæ~Δ q+<äTqT. n{Ïº sêeT$uÛÑT&ÉT e÷≈£î
∫s¡‘s· êq+<äeTTqT >∑÷]Ã s¡ø+åÏ #·T>±ø£.
C≤qø°Á|æjT· >±j·TÁ‘ê´' |üsq¡ƒ + Á|”‘j · T˚ uÛyÑ ‘˚ Y ˆ
sêeTdü´ #Óe’ d”‘êj·÷' >±j·TÁ‘ê´X¯Ã Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ
>±j·TÁreT+Á‘·esêí&ÜÛ ´ e]í‘ê‘˚àX¯d<ü Tä D Z ≤ˆ
C≤qø°Á|æjT· >±j·TÁr kÕ´ <˚cÕ düø\£ Á|æj÷· ˆˆ
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
ÄyÓ÷<äeTT
lll »>∑<Tä sZ T¡ X¯+ø£sê#ês¡´
|ü⁄wüŒ–] eTVü‰dü+kÕúq |”sêƒ ~Û|‘ü T· \T
l $<ë´qèdæ+Vü≤uÛ≤s¡rkÕ«$Tyês¡T
|ü⁄wüŒ–], ø£&|É õü ˝≤¢
qe÷eT y˚<eä ÷‘·sy¡ Té
ndüà<ä‘´· +‘·Á|æjT· •wüß´˝…q’ l yÓT\Æ es¡|⁄ü düTÁãVü≤àDéTT, l uÀsTTq|ü*¢
ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±s¡\≈£î Äos¡«#·q|ü⁄s¡'düse¡ TT>± `
sêe÷j·TD eTVü‰ø±eéTTq≈£î Vü≤è<äjT· eTT düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT. <ëìì
Á|ü‹|ü<ës¡ú ‘ê‘·Œs¡éTT\‘√ Á|üø{£ +Ï #·T≥≈£î ã÷qTø=ìq MTs¡T Hê\Ze dü+|ü⁄≥eTTqT
Á|üø{£ +Ï |üuÀe⁄#·THêïs¡ì $ì j·÷q+~+#·T#·THêïqT. Ä dü+|ü⁄≥eTT 26e düsZ¡
qT+&ç 34e düs‘Z¡ √ nq>± ‘=$Tà~ düs\Z¡ ‘√ Á|üDes¡÷|üeTTq ne‘·]+#·uÀe⁄
#·Tqï~. á düs¡Z\˝ÀH˚ düT+<äs¡T&ÉT, eTVü‰jÓ÷–, yêqs¡|ü⁄+>∑e⁄&ÉT qsTTq
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Á|üÁ|ü<eä∏ TeTT>± |üsê<˚e‘ês¡÷|æDÏ j·T>∑T d”‘‘· √ dü+uÛ≤wæ+#·TqT.
ÄyÓT‘√ ‘·q dü«s¡÷|üeTTqT>∑÷]Ã e]í+∫ #Ó|æŒø=qT≥ Á|ü<Ûëq$wüj·TeTT.
|üsê<˚e‘·‘√ dü+uÛ≤wæ+∫q Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ‘·q yêqs¡‘«· eTTqT kÕs¡øú |£ iü #·Tø=qT≥
>∑eTì+|ü<ä–q~.
yêqs¡T\q>± eq#·s¡eTT\ì kÕe÷Hê´s¡úeTT. øÏwæÿ+<Ûä˝Àì yêqs¡T\
yêqs¡‘«· eTT y˚sT¡ . eq X¯ãe› TT |üse¡ ÷‘·à yê#·øe£ TT. ªªeqy˚Te yêq+μμ ` eq
yêqs¡ X¯ãe› TT\T düe÷Hês¡øú e£ TT\T. ªªyêq+ |üse¡ ÷‘êàq+ sêr‹ yêqs¡'μμ `
|üse¡ ÷‘·àqT <ä]Ù+#·Tyê&Éì j·Ts¡eú TT. Vü≤qTeT+‘·T &É{ºÏ yêqs¡T&ÉT— eTVü‰C≤„ì—
n{Ïº Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ÁãVü≤à$<ë´dü«s¡÷|æDj Ï TÆÓ q d”‘q· T <ä]Ù+∫, j·÷yÓT‘√ uÛ≤wæ+∫
‘·q yêqs¡‘«· eTTqT kÕs¡øú |£ iü #·Tø=ìHê&ÉT. ø£qTø£H˚ j·÷yÓT ì≥T¢ dü+uÀ~Û+|ü>\∑ T>∑T
#·THêï&ÉT.
ªªø± ‘·«+ uÛeÑ dæ s¡TÁ<ëD≤+ eTs¡T‘ê+ yê esêqH˚ ˆ
edü÷Hê+ #· esês√ùV≤ <˚e‘ê Á|ü‹uÛ≤dæ y˚T ˆˆ
øÏ+ qT #·+Á<äeTkÕ V”≤Hê |ü‹‘ê $ãT<Ûë\j·÷‘Y ˆ
s√Væ≤D° CÀ´‹cÕ+ ÁX‚cÕ˜ ÁX‚wd˜ü sü «¡ >∑TD≤ì«‘ê ˆˆ
(34)
ø±‘·«+ uÛeÑ dæ ø£˝≤´DÏ ‘·« eTì+~‘·˝À#·H˚ ˆ
ø√bÕ<ë« j·T~ yê yÓ÷Vü‰‘Y uÛsÑ êÔs¡ eTdæ‘ø˚ Då£ Ò ˆˆ
edæw+˜ü ø√|üsTT‘ê« ‘·«+ Hêdæ ø£˝≤´ D´s¡TqΔr ˆ
sêeDÒq »qkÕúHê‘Y ã˝≤ <ä|Vü ≤ü è‘ê j·T~ ˆ
d”‘ê ‘·«eTdæ uÛÁÑ <ä+ ‘˚ ‘· qàe÷#·øå£ « |üè#·Ã‘¤ '· ˆˆμμ
Ç≥T¢ Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î $$<Ûsä ÷¡ |üeTT\‘√ kÕøå±‘·ÿ]+∫q d”‘ê|üsê<˚e‘ê
dü«s¡÷|ü$X‚wüeTT\‘√, Á‹»{≤dü«bÕï~ $$<Ûädüìïy˚X¯eTT\ ì>∑÷&ÛÉ‘·‘·Ô «eTTqT,
Á>∑+<∏äø£s¡Ô\T |ü]o\Hê‘·àø£<äèwæº‘√ $e]+#·T#·T Hê\Zedü+|ü⁄≥eTTqT düsê«+>∑
düT+<äse¡ TT>± yÓ\T>∑T˝ÀìøÏ rdæø=ì sê>∑\s¡ì j·÷•+#·T#·THêïqT.
X¯óuÛ+Ñ uÛeÑ ‘·T.
Ç‹ Hêsêj·TDdüà è‹'
l $<ë´qèdæ+Vü≤ uÛ≤s¡r kÕ«$Tq'
lll Á‹<ä+&ç
leTHêïsêj·TD sêe÷qT» ∫qJj·Ts¡T kÕ«$Tyês¡T
n<Û´ä ≈£îå \T ` kÕ+>∑y<˚ ä $X¯«$<ë´\j·T+, $»j·Tyê&É
XÀ¢ˆˆ nqq´<Óe’ ‘·« $Tj·T+ ø£eå ÷ #·
uÛ÷Ñ eTÚ #· X¯j÷· ´ ìj·TeTX¯Ã <Ûsπä à ˆ
|ü‹Áe‘ê‘·«+ $|ò\ü + eTy˚T<ä+
ø£è‘·+ ø£è‘·ù|Tò ïwæ«e e÷qTcÕD≤yéT ˆˆ ` düT+.28`12
ªlsêeTTì ‘·|üŒ y˚s=ø£]ì <Ó’eeTì uÛ≤$+#·˝Ò<äT. s¡øÏå+#·Tyê &É‘·&˚
j·Tì Hê Á|üjT· ‘·ïy˚T$Tj·TT ˝Òø£ m+‘· u≤<Ûä ø£*qZ q÷ z]$TH˚ eVæ≤+∫j·TT+{Ïì.
lsêeTTì düT≈£îe÷s¡>±Á‘·eTTq ø£sΩ¡yTÓ qÆ á <˚V≤ü eTTqT H˚\ô|’ X¯jT· ì+|üCdÒ ‹æ ì.
lsêeTTì #˚‘H· ˚ ìj·T$T+|üã&ÉT≥ j·THÓ&ç <Ûsä à¡ eTT m|ü&ÉTqT M&É˝<Ò Tä . |ü‹H˚
düø\£ Áe‘·eTT\T>∑ ÄÁX¯sTT+∫ j·TT+{Ïì. nsTTHê sTTeìïj·TT e´s¡yú TÓ qÆ $. m≥T¢?
(e÷qTcÕD≤+ (eT<Û˚´) ø£è‘·ù|òTïwüß ø£è‘·$Te) e÷qe⁄\˝À ø£è‘·|òüTTï\sTTq
eTqTwüß´\¬ø’ #˚dqæ <Ûsä à¡ bÕ\q m≥T¢ e´s¡yú ÷Ó n≥T¢ lsêeTTì $wüjT· eTT˝À H˚
bÕ*+∫q <Ûsä à¡ eTT qfÒ¢ e´s¡yú TÓ qÆ ~.μ Ç~ d”‘e· Tà Äy˚<qä ‘√ ì+&çq <äT'K|ü⁄
bı+>∑T. ô|’ s¡øy£ TÓ qÆ nq«j·T+˝À n+‘·>∑ <äT'KeTT ø£qŒ&ÉT≥˝Ò<Tä . ø±s¡Dy˚TeT+fÒ
e÷qe⁄\˝À ø=+<äsT¡ eT+∫yê s¡T+&Ée#·TÃ. ø=+<äsT¡ <äTwüß\º Tq÷ ñ+&Ée#·TÃ.
eT+∫yê]ì e~*y˚ùdÔ <äTwüß\º qT e÷Á‘·yT˚ d”‘e· Tà ì+~+∫q≥T¢ ô|’ XÀ¢øu£ ≤Û eeTT
düTŒ¤]düTqÔ ï~. ø±ì ÄyÓT ø√|üeTTq≈£î e÷qe⁄\+‘ê, n|ü⁄&ÉT >∑T]ø±e\dæ e∫Ãq<ä≥.
m≥T¢? ªªe÷qTcÕD≤+ $wüjT˚ ø£è‘·+, j·T‘Y, ‘·‘Y ø£è‘·ù|Tò ïwüß ø£è‘·$Teμμ nq>±
e÷qe⁄\ $wüjT· +˝À m+‘· #˚dHæ ê düsπ ! nu≤“! ø£è‘·»‘„ · nH˚<˚ ndü\T ‘Ó*j·Tì
yêìøÏ #˚dæq<ëì‘√ düeTy˚T. e÷qe⁄\+‘ê ø£è‘·|òüTï‘˚ dü«s¡÷|ü+>± ø£\yês¡ì
d”‘e· Tà n_ÛÁbÕj·T+. n+<äTø£H˚ ‘·qqT≈£L&É ªªe÷qe⁄ì>∑Hμ˚ μ uÛ≤$+#·Tø=ìq+<äTq
Ä‘·ìøÏ, #Ó|Œü ø£H˚ á ø£è‘·|Tüò ï‘· C≤‹\ø£D å eTjÓT´qT. eT] ‘êH√ nq>±, ‘êqT
njÓ÷ì» ø£qTø£ e÷qe‘·« <√wü e÷yÓT≈£î ˝Ò<≥ ä . e÷qe⁄\ $wüjT· +˝À sTT+‘·
ø√|üeTTqT bı+~q|üŒ{Ïø° d”‘e· Tà≈£î ‘·q dü+‘êqyÓTqÆ á Je⁄\+fÒ e\¢e÷*q
yê‘·‡\´+. ø£qTø£H˚ sêeDe<Ûëq+‘·s¡eTT Vü≤qTeT á ÄÅsê›|üsê<Ûä\>∑T sêø£ådü
Åd\Ô” qT Væ≤+dæ+‘·Tqì ø√s¡>H∑ ˚ ªq ø£•ÃHêï|üsê<Û´ä ‹μ á ˝Àø£eTTq ‘·|ü #˚jT· ì
(36)
yê¬ses¡T? nì ì\Bdæ j·T&ç–q~. <ëìøÏ Á|ü‹>∑H˚ Á‹»{≤dü«|üïeTTqT $ì >∑»>∑»
eDÏøÏ d”‘e· Tàπø $»j·TeTT ø£*–‘˚ ‘·eT+<äsq¡ T @ s¡øe£ TT>∑ ∫Á‘·V≤æ +dü\ bÕ\T
#˚jT· TH√ nì uÛj Ñ T· |ü&qç sêø£då Åü d\Ô” qT >∑÷]Ã yês¡&TÉ >∑ø£ b˛sTTqq÷ ªuÛyÑ j
˚ T· +
X¯sD ¡ + Væ≤ e'μ n{Ïº X¯óuÛdÑ eü Tj·Ty˚T ÄdüqïyÓT‘Æ ˚ ‘êH˚ yês¡+<ä]ì s¡økåÏ ÕÔqì,
Væ≤+dæ+#·T#·Tqï sêø£då Åü d\Ô” ≈£î nuÛj Ñ T· $T∫Ãq~ eTq d”‘e· Tà. ‘ê‘êÿ*ø£ø√|ü+‘√
n+‘· ø£]qƒ eTT>∑ |ü*ÿqq÷ ‘êqT yê‘·‡\ý˚T, ø£eå ÷>∑TDy˚T s¡÷|ü⁄<ë*Ãq eT÷]Ô
düTe÷ j·Tì nH˚ø£ dü+<äs“¡ e¤ TT\˝À ìs¡÷|æ+∫q~ eTq d”‘e· Tà. n+<äT#˚ ÄyÓT
eTq ø£+<äs≈¡ L£ ÄÁX¯jT· D°jT· Tsê\T. ‘·q uÛsÑ >Ô¡ ±]jÓTTø£ÿ sTT+{Ï>T∑ ≥Tº\qT >∑÷&É
eTqMT~ yê‘·‡\éTT#˚ ã≥ºãj·T\T #˚dqæ <äj÷· eTsTT d”‘e· Tà. n$ @$Tj·Tq>±
lsêeTT&ÉT ˝Àø£eTT\ìï+{Ïì uÛ]Ñ +#·T uÛsÑ .Ô¡ ø±e˝…qì j˚T s¡&–ç q yê]øÏ nìï
|ò\ü eTT\qT ˇdü+>∑T düeTs¡T&ú TÉ . n+‹j˚T>±ø£ mìï |òTü Às¡ ‘·|Œæ <äeTT\T #˚dqæ q÷
‘Ó*dæq Hê{ÏqT+&ç ˇø£ÿkÕ] ª‘·yêdæàμ nì mes¡ìqq÷, n{Ïyº ê]ì s¡ø+åÏ #·T≥
<Ûäs¡àeTì miÏ+–q ªX¯s¡D≤>∑‘·e‘·‡\T&ÉTμ e÷ lsêeTT&ÉT. nì sêeD≤<äT\≈£î
>∑÷&É Væ≤‘√|ü<X˚ e¯ TT #˚dqæ ~ eTq d”‘e· Tà. Ç+‘·>± á Je⁄\qT Áù|$T+∫q
<Ó+<äT\≈£î? nìq, kÕ«$T#˚ s¡øÏå+|üCÒdæ ‘·«s¡˝À ‘·q düìï~Ûì Äq+~+|ü
CÒdTü ø=qe˝… qHÓ&ç ø£è|ü#.˚ s¡ø+åÏ #·Tyê&ÉT kÕ«$T. ø±ì n#·Ã{ÏøÏ #˚]Ã s¡ø+åÏ |üCj
Ò T· Tq~
e÷Á‘·eTT eTq neTàj˚T.
neTà˝À qT+&Ó&ç ø£èbÕ, bÕs¡‘·+Á‘·éTT, lsêeTTìπø #Ó+~j·TT+&Ó&ç
nqHê´s¡Ω‘·«+ nHÓ&ç eT÷&ÉT >∑TDeTT˝Ò eTq≈£î s¡ø£åø£eTT\T. Ç$ d”‘·eTà˝À
|ü⁄wüÿ\eTT>± ì+&çjT· Tqï$ ø£qTø£H˚ lsêeTT&Ü neTàqT yÓ<Tä ≈£îø=ì b˛jÓTqT.
á eT÷&ÉT >∑TDeTT \Tqï+<äTqH˚ d”‘·eTà lsêeTTìø£+fÒ H˚Á‘· kÂ+<äsê´~
>∑TDeTT\˝À >=|üŒ<äì Vü≤qTeT >∑T]Ô+#ÓqT. Ä >∑TD≤~Ûø´£ eTT#˚‘H· ˚ áyÓT j·Tìq
lsêeTT &É+‘· yÓ÷Vü≤|ü&TÉ #·THêï&Éì, áyÓTø¬ ,’ s√>±‘·Ts¡T&Óq’ yê&ÉT Wwü<eäÛ TTø=i
ø¬ ≥T¢ |ü]‘·|+æ #·TH√ n≥T¢ lsêeTT&ÉTq÷ ª@‘˚q K\T J$ùw´μ, Vü≤qTe÷! ˙e⁄
#Ó|Œü uÀe⁄ d”‘e· Tà |ü\T≈£î\H˚ Á|æjT· zwü~>Û ∑ Á>∑V≤æ +∫ <ëì‘√H˚ J$+∫ j·TT+<äTqT.
@eTqï~ Hê uÛ≤$Tì? nì |ü]‘·|æ+#ÓqT. Ä eT÷&ÉT >∑TDeTT\Tqï d”‘·eTà
|ü\Tπø eT<ÛTä s¡eTì, $&ÉTe˝Òø£ $&ÉTe˝Òø£ eTs¡\ eTs¡\ Vü≤qTeTqT lsêeTT&ÉT
n&ç>¬ qT. ªªeT<ÛTä sê eT<ÛTä sê˝≤bÕ øÏe÷Vü≤ eTeT uÛ≤$T˙?μμ ÄyÓT e÷≥\ >=|üŒ<äq
yÓT+‘· <äìq#√ n~ $ì e∫Ã ‹]– Hêe<ä› |ü\Tø£ uÀe⁄q|ü⁄&ÉT ˙e÷≥\qT
≈£L&É ‘·q e÷≥\e˝…H˚ e÷]Ãy˚jT· >∑*qZ +‘· e÷<ÛTä s¡éTT ø£\ Hê uÛ≤$Tì @eTqï<äì
Á|ü•ï+#ÓqT. ÄyÓTø¬ ’ nìï{ÏøÏ ‘Ó–+∫ sT÷ q>∑se¡ TTq Á|üy•˚ +#ÓqT. Ms¡T&ÉT Á|æjT· Tsê*
(37)
yÓT|üq¬ø’ |ü⁄* ñ+&ÉT bı<ä˝ÀìøÏ <ä÷], <ëì‘√ b˛s¡T dü\TŒq≥T\ eTq\qT
s¡øÏå+#·T Bø£åø£\~ neTà. ÄyÓT e÷≥\H˚ |ü~\eTT>∑ eT÷≥\T ø£{Ïº J$+#·T
˝Àø£Xs¯ D ¡ T´&ÉTq>∑T lsêeTT&ÉT eTq ‘·+Á&ç, nsTTñ+&ç >∑÷&É yê]ì eTs¡∫ á
≈£îå Á<äÁ|üøè£ ‹ nHÓ&ç @&ç|+æ ∫ Äq+~+#·T sêeDTì #˚‘· eTqeTT |ü&‹ç $T.
ªsêej·Tr‹μ @&ç|+æ #·Tyê&˚ eTq eTqdü‡HÓ&ç sêeDT&ÉT. ø√]q ø√]ø£\T
rs¡Ãì#√ á eTqdüT‡ m+‘· @&ç|æ+#·TqT? á ndüTs¡Tì sê»ý˚T n+<äyÓTÆq
\+ø±q>∑s¡eTT, á X¯Øs¡eTT. Bìì Äe]+∫q kÕ>∑s¡y˚T, ˝À‘·T ‘Ó*j·Tì
dü+kÕs¡eTH˚ |òüTÀs¡»\~Û. á ndüTs¡Tì <äX¯ •s¡düT‡˝Ò |ü~ Ç+Á~j·TeTT\T.
Ç+<Ó + <ä s √ ø±eTÁø√<Û ë ~ eT÷\ã\eTT sêeDTq ≈£ î qï~. sêeTTì‘√
Á|æjT· yêsêÔ˝≤|üq #˚jT· T jÓ÷>∑´‘·>\∑ á d”‘e· Tàe+{Ï ªªÄ‘·àμμ ≈£L&Ü yÓ+≥H˚
sêeDTì #Óiq ã&çq~. nsTT‘˚ yÓ+≥H˚ >∑T]Ô+∫ $T–*q Åd\Ô” e˝… sêeDTì
kÂ+<äsê´ìø√ ◊X¯«sê«ìø√ ˝§+>∑ø,£ sêeTTì¬øj ’ T˚ ´, Ä]Ô‘√ ÄÁø√•+∫, sêeT<ä÷‘·>±
ìs¡sí TT+#·Tø=ìj˚T ‘·q >∑Ts¡T‘·TqT lsêeTTq≈£î Vü≤qTeT <ë«sê |ü+|ü>*∑ –q~.
ø£qTø£H˚ ÄyÓTø¬ ’ m<äTs¡T ‘ÓqTï\T kÕ«$T #·÷∫Hê&ÉT. n≥T¢ #˚dHæ ê&ÉT >∑÷&É. á
$es¡eTT ‘Ó*dæ X¯Øs¡eTH˚ n+<äyTÓ qÆ \+ø£˝À |ü&ç <äT'œ+#·T Je⁄\+<äs≈¡ î£ q÷
@<√ ˇø£Hê &É{ºÏ düT+<äs~¡ q e÷düqïeTT ø±e˝…qì, düT+<äsT¡ &É>T∑ Ä#ês¡T´ì
ÁbÕ|æÔ ø£*,Z düT+<äsT¡ &É>T∑ uÛ>Ñ y∑ êqTì >∑Ts¡TÔ ‘Ó*dæ, n‘·ì<Óq’ düT+<äse¡ T>∑T Ä‘·àqT
Ä‘·ìπø Ä#ês¡T´ì<ë«sê n]Œ+#˚ düT+<äs¡~q+ @Hê&=ùdÔ ÄHê&˚ á »qà
düT+<äse¡ TT ‘·|Œü ˝Òì#√ $HêX¯øs£ e¡ Tì düT+<äsø¡ ±+&ÉjT· +<äT lyê©àøÏ uÛ>Ñ y∑ êqT&ÉT
ìs¡÷|æ+#ÓqT. n{Ïº düT+<äs¡ Ä‘·àqT bı+<ä<\ä #·TqT Ä‘·&TÉ . Ä‘·&TÉ düT+<äsT¡ &ÉT
>±q bı+<äe˝…qH˚ ‘·|qü á Je⁄ìø° ø£\TZ≥ düV≤ü »eTT. nsTT‘˚ Çs¡Te⁄]˝À
me] ‘·|üq n~Ûø£eTT? Je⁄\yÓTÆq eTqπø ‘·|üŒ Ä‘·ì πø$T ñ+&ÉTqT? nì
nì|æ+#·TqT >±ì ì»eTTq≈£î Ä‘·ì <äT'KeTT eTT+<äT eTq <äT'KyÓT+‘· ø£qTø£?
ªªe÷kÕ<ä÷s¡«Δ + q J$ùw´μμ sêeTTì $&É∫ sTTø£ ˇø£ÿHÓ\ø£+fÒ m≈£îÿe
J$+#·qì ‘Ó\T|ü⁄ eTHÓqT d”‘e· Tà. n~ $qï lsêeTT&ÉT Bs¡eÈ TT>± ìX¯«dæ+∫
ªHÓ\s√E\T J$+#·>\∑ d”‘e· Tà ∫s¡ø±\eTT J$+∫j˚T ñ+&É>\∑ <äT. n+<˚MT
dü+<˚V≤ü eTT˝Ò<Tä . ø±ì Vü≤qTe÷! ÄyÓTqT M&ç H˚qT e÷Á‘·eTT ªq Jy˚jT· + ø£Då eT|æμ
ˇø£ÿ ø£Då eTT >∑÷&É ‘êfi¯ C≤\qj·÷´, nì $\|æ+#ÓqT. n{Ïº Äs¡ÁÔ ‘êD|üsêj·TDTìøÏ
ª˙s¡øD å£ ≈£î Ä≥+ø£eTT˝Ò<Tä >±q ˙y˚ e∫Ã Hê Ä≥+ø£eTT\T ìs¡÷à*+∫ ªe÷+
qj˚T<ä´~μ qqTï >¬ ø’ =qï#√ n~ ˙ dü«s¡÷|üeTTq ø£qTs¡÷|üeTT düTe÷! nì ˇø£ÿe÷s¡T
nq>∑*–‘˚, n+‘·≈î£ $T+∫q Á|æjT· yês¡Ô eTs=ø£{Ï ñ+&ÉH˚ ñ+&É<Tä . Je⁄q≈£î sêeT
(38)
eè‘êÔqeÔ TT ªeTè‘·d+ü Jeìμ nì n+<äTs¡T. n+<äT≈£î ø±s¡DeTT yÓT&É≈î£ ñ#·TÃ
_–+#·T#·Tqï d”‘e· Tà≈£î ªsêC≤ <äXs¯ <¡ √∏ HêeT....μ nì Äs¡+_Û+#·>H∑ ˚ ‘Ó*j·Tø£H˚
ñ#·TÃ dü&É* ‹]– <˚Vü≤eTT \_Û+∫ J$+#ÓqT >∑qTø£. ø±ì eT]ø=+#ÓeTT
Ä˝À∫+∫q#√, Je⁄ì $X‚w¢ eü TT H√s¡«C≤\ì yÓÁ]Áù|eT#˚ |”&+ç |üã&É¶ uÛ>Ñ y∑ êqTìøÏ
á Je⁄&ÉT |ü*ø¬ &ç ªe÷+ qj˚T<ä´~....μ ˙y˚qqTï >¬ ø’ =qT≥ ˙≈£î∫‘·eTT. n≥T¢
>¬ ø’ =qã&ÉT≥ Hêdü«s¡÷|üeTìjÓT&ç |ü\T≈£î\T e÷Á‘·yT˚ ªeTè‘·d+ü JeqeTT\T.μ Ä‘·ìì
J$+∫ b˛wæ+#·T zwü<TäÛ \T. Mì‘√H˚ ªuÛwÒ Cü qÒ Ä‘·Ts√ j·T<∏ëμ Bs¡sÈ √– zwü<TäÛ \‘√H˚
J$+#·Tq≥T¢ ‘êqT J$+#·TqT. Ç~ ‘Ó*dæ n‘·ì yê´~Ûì ‘=\–+#·Tq≥T¢ Ä‘·ìøÏ
<Ûs’Ó ´¡ eTT ∫≈£îÿq≥T¢qTï eTq s¡øDå£ Hê‘·ìøÏ n|üŒC…|Œü e˝…qì, n≥T¢ #Ó|ü ≥≈£î
ªdüT+<äsø¡ ±+&Éμj˚T |ü≥Tºø=eTàj·Tì miÏ+–, ø±ì uÛ≤eyÓTs¡T>∑ø,£ ns¡yú TÓ iT+>∑ø£
b˛e⁄≥#˚ n+<äs≈¡ î£ q÷ n+<äT s¡T∫ ñqïq÷ ÁX¯<Δä ø£\TZ≥ ˝Ò<ìä >∑T]Ô+∫ #ê˝≤ø±\+
‘·<Tä |ü] yê$fi¯flyê] ‘·sê«‘· eTs¡\ ÁX¯<‘Δä √ le÷Hé uÀsTTq|ü*¢ ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±s¡T
|üPqTø=ì le÷Hé yÓTÆ\es¡|ü⁄ düTÁãVü≤àD´+ X¯s¡à>±]#˚ XÀ¢ø£, Á|ü‹|ü<ës¡ú,
nq«j·TÁø£eT, ‘ê‘·Œs¡éTT\qT, nø£ÿ&Éøÿ£ &É $X‚cÕs¡eú TT\qT ÁyêsTT+∫ ∫qï ∫qï
|ü⁄düøÔ e£ TT\T>∑ s¡÷bı+~+∫ »qT\≈£î n+~+|ü <ä\#·T≥ m+‘·j÷Ó XÊ¢|Tüò ˙j·TeTT.
Ç~ $<ë´s¡T\ú øπ $T dü+düÿ è‘·eTT H˚s«¡ <ä\∫q yê]πø$T #ê\ ñ|üj÷Ó >∑ø±] nqT≥˝À
dü+<˚V≤ü $TdüTeT+‘Óq’ q÷ ˝Ò<Tä . M]s¡Te⁄] ø£èwæøÏ ‘·–q |ò*ü ‘·eTT ÁX¯<ëΔfió¯ e⁄©
Á>∑+<∏eä TT\qT ñ|üj÷Ó –+#·T≥j˚T. n≥T¢|j ü ÷Ó –düTHÔ êïeTì eTs¡\ yê]øÏ ‘Ó*|æ‘˚
n+‘·≈î£ $T+∫q |ü⁄s¡dÿü è‹ á »+≥≈£î eTs=ø£{Ï ñ+&É<ìä e÷ j·T÷Vü≤.
M] ø£èwæ sTTfÒ¢ ~q~q Á|ües¡eΔ ÷q eT>∑T#·T eT]ìï Ä<Ûë´‹àø£ùde\qT
»qT\≈£î n+~+#·Tq≥T¢ #·\ì¢ #·÷|ü⁄\‘√ lsêeT#·+Á<äÁ|üuTÑÛ eqTÁ>∑V≤æ +#·T>±ø£
j·Tì ÁbÕ]úd÷ü Ô nH˚ø£ eT+>∑fi≤XÊdüqeTT\qT M]s¡Te⁄s¡≈L£ #˚jT· T#·THêïeTT.
(dü+) ∫q l.sê.Jj·Ts¡T,
d”‘êq>∑s+¡ 16`1`88
l'
l #·qÅ e
› TÚ∞X¯«sêj·T qeT'
»>∑<Tä sZ T¡ l X¯vÿs¡ uÛ>Ñ e
∑ ‘êŒ<ë#ês¡´ |üs+¡ |üsê>∑‘+·
l ø±eTø√{Ï |”s¡ƒ eTVü‰ dü+kÕúqyéT
ø±x°Ã|ü⁄s¡yéT
17`10`1987
lbÕ<ëHê+
Äos¡«#·q|üÁ‘·yéT
Ä~ø£y˚' lyê©àπø' sêe÷j·TDÒ düT+<äs¡ø±+&Édü´ Ä+Á<ÛëqT
yê<ë‘·àø£d´ü Á|ü‹|ü<ësêú~ $X‚wj ü T· Tø£dÔ ´ü n+>∑T∞j·Tø£Á|ü<ëq HêeTø£'
|ü+#·y÷Ó uÛ≤>∑' Á|üø±X¯´‘˚ l myéT.düTÁãVü≤àD´, l _.ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄
düTø£è‹uÛ≤´+ Ç‹ C≤„‘ê« uÛèÑ X¯+ dü+‘·TcÕéT'.
|üPπs«uÛÑ´' #·‘·Ts√“¤ ´ uÛ≤π>uÛÀ´-|æ n‘·´~Ûø+£ »qeTH√yÓ÷<äø‘£ «· +
ndü´ |ü+#·eTdü´ uÛeÑ ‘·T lsêeT#·+Á<äÁ|ükÕ<˚q Ç ‘ê´XÊdüàùV≤ ˆˆ
Hêsêj·TDdüà è‹'
Á|üdTü ‘Ô · |ü+#·eT dü+|ü⁄≥ eTTÁ<äDeTT |üP]Ô nsTT u…+’ &ç+>∑Tq≈£î yÓfió¯ fl#·Tqï
∫e]ø£åDeTT˝À lø±eTø√{Ï |”sƒ¡ eTVü‰dü+kÕúqeTTqT+&ç lbÕ<äT\ á
Äos¡ « #· H êqTÁ>∑ V ü ≤ eTT \_Û + ∫q~. $•wü º y Ó T Æ q á uÛ ≤ >∑ e TTqT n<ë› ì #˚
n\+ø£]+#·Tø=qT uÛ≤>∑éTT ø£*–+∫q l »>∑<Tä sZ T¡ bÕ<äT\≈£î ø£è‘·E\„ yÓTÆ qeT
X¯Ù‘·eTT \]Œ+#·T#·THêïeTT.
n_Ûq+<äq |
Á d
ü ÷ü H√bÕj·TqyéT
ø£<ë∏ >±q ø£fi≤Á|ü|Pü s¡í
le÷Hé ô|~›+{Ï dü÷s¡´Hêsêj·TD BøÏ‘å <· ëdüT>±s¡T
‹s¡TeT\ ‹s¡T|ü‹ <˚ekÕúq ÄkÕúq $<ë«+düT\T,
qs¡kÕ|ü⁄s¡eTT (|ü.>√.õ˝≤¢.)
XÀ¢ˆˆ leTÁ<ëeT |ü<ë+ãTC≤‘· eT<ÛTä bÕq Á|üdTü Œ¤s¡ <ä“+uÛsÑ +¡
>√cÕŒBø£è‘·yê]Δ\+|òTü q$<ÛÍ #·T+ã~«XÊ˝≤+ãs¡yTé ˆ
\+ø±<ëVü≤ø£ $Áø£y÷Ó »®«*‘· kÕø°uå ÷ÑÛ ‘· yÓX’ Ê«qs¡+
e+<˚ BÛsd¡ Mü Ts¡q+<äq eTVü≤+ uÛøÑ ±Ô´ ø£|H” ê+ es¡yTé ˆˆ
XÀ¢ˆˆ lyÓT\Æ es¡|⁄ü e+X¯´ düTÁãVü≤àD≤´K´ ø£$eπsD´X¯Ã dü<ë ˆ
$»j˚T‘ê+ luÀj·Tq|ü* ø±y˚TX¯«s¡ ø£M+Á<äes¡´X¯Ã eTT<ë ˆˆ
XÀ¢ˆˆ leTÁ<ëe÷j·TDÒ ø±+&˚ düT+<äsπ XÀ¢ød£ +ü ‘·‘'˚ ˆ
nq«j·TÁø£eT ‘ê‘·Œsê´<ä´s¡ú yêÚ≤´q $düÔ è‘ê ˆ
düTuÀ~Û˙ $es¡D Á|üU≤´‘ê uÛeÑ ‘√' ø£è‹' ˆ
uÛ÷Ñ j·÷‘Y ˝Àø√|üø±sêj·T ‘·<e’Ó∏ $<äTcÕ+ eTT<˚ ˆˆ
‘·ìXÀ¢ø±´~ ÁbÕNq yêÚ≤´Hê+X¯ $uÛ÷Ñ wæ‘ê ˆ
düTuÀ~Û˙ düTBÛuÀ~Ûq´|æ kÕ´‘Y uÛeÑ ‘√' ø£è‹' ˆˆ
ªª‘·èD eT+‘·s‘¡ '· ø£è‘ê«μμ eTTK´XÀ¢ø±s¡dú +ü #·jT˚ ˆ
uÛeÑ ‘√ kÕ‡Væ≤r XÊ¢|÷üò ´ Hêq´kÕe÷q´‘ê+ >∑‘ê ˆˆ
XÀ¢ˆˆ lyêD° <Ûèä ‘·e\¢ø° eTè<äTø£sêu≤® >±qkÕVæ≤‘·´$
C≤„Hêq+<äeTsT÷ $<Ûë‘·èe<äql|ü<àä dü+yêdæ˙ ˆ
$<ä«˝À¢ø£ düeT]Ã‘ê+Á|òTæ j·TT>∑fi≤ $wüßdí Tü ïcÕ dü+‘·‘+·
bÕj·÷‘Y yêvàj·Tùdeøö ø£èwæ|\üò + <ä‘êÔ « uÛeÑ +‘ê e⁄uÛÖ ˆˆ
XÀ¢ˆˆ qeqeuÛ≤edü+uÛèÑ ‘·, eTqq´düTBÛeTVæ≤e÷_ÛsêeT, e÷
s¡´$qT‘· e÷~dü‘ÿ· $es¡ Á|ü$^‘· eTH√»„ ø±e´ •
\Œ$uÛeÑ ìs¡“s¤ +¡ ã>∑T#·T yêdæ >∑&+ç #Ó&TÉ MT düTuÀ~Û˙
$es¡D eTø£så êø£så |¡ $ü Á‘·eTT düqTï‹bÕÁ‘· yÓTqï>∑Hé ˆˆ
(41)
eT. ø£$ ø£ìŒ+#·TqT ø±e´•\ŒeTTq— ‘·‘êÿe´Á|üXd¯ HÔæ é ìdü
s¡$Z ~ÛHé yê´ø£è‹ #˚dæ |ü⁄wæº düeT≈£Ls¡Œ+ C≤\T yêÚ≤´‘·˝À
ø£$ J$+#·TqT— ø±eéTTHé ø£$ì ñ‘·ÿ]¸+∫ ‘ê<ë‘·à ´dæ
~Δ $&É+_+#·T s¡d»ü ã„ T~Δ" >∑$ XÊ+‹+ u§+<äT qÁXÊ+‘·eTTHé ˆˆ
eT. uÛeÑ <äT‘·ÿ èwüeº T˙wü düT‘Ô ´· eT>∑T düTÁãVü≤àD´ ø±y˚TX¯sê
j·T $X¯ó<ëΔXj ¯ T· T˝≤s¡! düs«¡ »qe÷q´‘·«+ ãT≥+øÏ+#·T q
<Û´ä ekÕj·T+ãTq n~«rj·Tø£èwæ ùdj·T+C≤\T MTX¯øÔÏ BÛ
\eX¯SqT´+&ÉqT H˚qT es¡qí eTT dü\Œ H˚ïs¡THÔ ˚ ˝ÒXe¯ TTHé ˆˆ
XÀ¢ˆˆ dü«düÔ «düTÔ ìdüT\Ô »jÓ÷-düTÔ ∫sêj·TT s¡dTü Ô
Äs√>∑éTdüTÔ uÛeÑ <äq«j·Teè~Δ s¡dTü Ô ˆˆ
kÕs¡d«ü ‘·Á|üeD BÛã\dæ~Δ s¡dTü Ô
yê+ dü+‘·‘+· <äX~¯ XÊeè‘· dü<´ä XÀ-düTÔ ˆˆ
düTBÛ$<Û˚j·TT&ÉT
BøÏå‘·<ëdüT
★★★
ÄyÓ÷<äeTT
ø£fi≤Á|ü|üPs¡í
&Üø£ºs¡T ~yêø£s¡¢ yÓ+ø£{≤e<Ûëì>±s¡T
M.A. (Hons) Ph.D, ôV≤’ <äsêu≤<äT`27
j·T<∏ë düsπ «wüß <˚yw˚ ßü sêeT' Á|æjT· ‘·y÷Ó eT‘·' ˆ
‘·<ë∏ sêe÷j·TDÒ düsπ « düT+<äs'¡ ø±+&É ñ‘·eÔ T' ˆˆ
nqT q_Ûj·TTø√ÔøÏÔ sêe÷j·TDeTT q+<ä* düT+<äs¡ø±+&ÉeTTq≈£î >∑\
ÁbÕX¯dÔü éTTqT $X¯Bø£]+#·T#·Tqï~. n+<äT ø£Hø˚ ø£ ±s¡DeTT\Tqï$. yê©àøÏ eTVü≤]¸
sêe÷j·TDeTTq+<ä* sTT‘·s¡ø±+&ÉeTT\≈£î, n+<ä* ø£<∏ëdü+<äs¡“¤eTT\qT ã{Ïº
ù|s¡Tô|{Ï,º düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTqT e÷Á‘·eTT y˚iT>± ù|s=ÿHÓqT. düT+<äsT¡ &Éq>±,
Vü≤qTeT+‘·T&Éì #Ó|ü ≥≈£î Ä<Ûës¡eTT\Tqï$. |ü<àä |ü⁄sêDeTTq •e⁄&ÉT bÕs¡«‹‘√
ªªeT<ä+X¯CÀ eTVü‰u≤VüQ' eTVü‰ã\|üsêÁø£eT' ˆ düTuÛ>Ñ ∑ düT‡+<äs'¡ Áoe÷Hé uÛøÑ Ô£
s¡ø±å |üsêj·TD'μμ nì #Ó|ü #·T, Vü≤qTeT+‘·TìøÏ düT+<äsT¡ &ÉqT $X‚wD ü eTTqT >∑÷&É
y˚dj æ T· T+&ÓqT. Ä+»H˚jT· T&ÉT düT+<äsT¡ &Ü! nqT dü+<˚V≤ü eTT ø=+<äiÏ ≈£î<äsTT+|ü
e#·TÃqT. ø±ì n‘·&TÉ ø±+#·HêÁ~ ø£eT˙j·T $Á>∑VQü &ÉT— ãT~ΔeT‘ê+ e]wüß˜ &ÉT.
n~>±ø£, yêqs¡T\ kÂ+<äs¡éTTqT düMTøÏå+#·Tq|ü⁄&ÉT yê]ì, yêqs¡T\‘√&ÉH˚
b˛\Ãe\j·TTqT>±ì ‘·~‘·s¡T\‘√ b˛\Ãsê<äT. Ä yêqs¡T\˝À Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
düT+<äsT¡ &ÉqT≥˝À dü+<˚V≤ü eTT˝Ò<Tä . düT+<äsX¡ ã¯ e› TTq≈£î ` ªªdüT+ R XÀø£+, <ës¡jT· ‹
R K+&ÉjT· ‹ Ç‹ düT+<äs'¡ μμ nì e⁄´‘·Œ‹Ô. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ï,
d”‘·qT <ä]Ù+∫, sêeTTì πøåeTyês¡Ô HêyÓT≈£îqT, ‹]– e∫Ã, d”‘êπøåeTyês¡Ô
sêeTTq≈£îqT ‘Ó*|æ, yê]s¡Te⁄] XÀø£eTT\qT s¡÷|ü⁄e÷ô|qT. n+<äT#˚ >∑÷&É q‘·&TÉ
düT+<äsT¡ &É>T∑ #·THêï&ÉT. düT+<äsX¡ ã¯ e› TTq≈£î ªªdüT‘·sê e÷Á~j·T‘˚μμ nqT e⁄´‘·Œ‘·Ô ´s¡eú TT
>∑÷&Éø\£ <äT. nq>± $TøÏÿ* Ä<ä]+|üã&ÉT yê&Éì j·Ts¡eú TT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT s¡TÁ<ë+X¯
dü+uÛ÷Ñ ‘·T&É>T∑ ≥#˚ XËe’ ⁄\≈£îqT, sêeTuÛ≈Ñ î£ &Ô >É T∑ ≥#˚ yÓw’ eíü ⁄\≈£îqT, yêj·TTdü÷qT&É>T∑ ≥#˚
e÷<ÛTä «\≈£îqT Ä<äsD¡ j ° T· T&É>T∑ #·THêï&ÉT! @ eT‘·eTTyês¡Tø±ì, Ä‘·ìì Ä<äse¡ TT‘√
|üPõ+|üì yês¡T+&ÉsT¡ . eTiÏjT· T
ªªdüT+<äsπ düT+<äs√ sêeT' düT+<äsπ düT+<äs'¡ ø£|'æ ... düT+<äsπ düT+<äØ
d”‘ê düT+<äsπ øÏ+ q düT+<äsy¡ Té μμ nqT Hês√´øÏÔ ≈£L&É ø£|dæ ‘ü eÔ· TT&Óq’ j·÷‘·&TÉ
düT+<äsT¡ &Éì ‘Ó\TŒ#·Tqï~.
(43)
kÕ<Ûës¡DeTT>± ø±eéTT\+<äT Äs¡+uÛeÑ TTq+<˚ Hêj·Tø£ es¡qí eTT+&ÉTqT.
ø±ì sêe÷j·TDeTTq sêeTTì dü+|üPs¡í kÂ+<äs¡éTT HÓiT+>∑e˝… qqï,
düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTH˚ |ü]+ƒ |üe\j·TTqT. @\j·Tq, d”‘· sêeTTì nej·TeeTT\qT
e]í+|ü⁄eTì ø√]q|ü⁄&ÉT Vü≤qTeT+‘·T &Ü‘·ì düsê«ej·TeeTT\ kÂ+<äs´¡ eTTqT
$e]+∫ #Óô|ŒqT. sêeTTì kÂ+<äs´¡ eTTqT ‘Ó\TŒ ø±+&ÉeTT >±e⁄q, Bìì düT+<äs¡
ø±+&ÉeTì |æ\Tee#·TÃqT. ø£$‘ê $wüjT· eTTq >∑÷&É Ç‘·s¡ ø±+&ÉeTT \+<ä*
ø£$‘·«eTTø£+f…, düT+<äs¡ ø±eéTTq+<ä* ø£$‘·«eTT düT+<äs‘¡ s· e¡ TT>± qT+&ÉTqT.
eTiÏjT· T H=ø£ÿ $X‚weü TT ø£\<äT. sêe÷j·TDeTT q+‘·qT |ü]+ƒ |ü˝ìÒ yês¡T, ˇø£ÿ
düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTHÓq’ |ü]+ƒ ∫, ‘·‘T· ŒDéTTqT ã&ÉjT· "C≤\T<äTs¡ì ô|<ä\› +<äTs¡T.
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT nXÀø£eèø£Xå ÊKô|’ ≈£Ls¡TÃ+&ç, ‘êqT Vü≤sƒê‘·T>Ô ± d”‘q· T <ä]Ù+∫q#√
HêyÓT dü+<˚V≤æ +#·TH˚y÷Ó j·TqT uÛj Ñ T· eTTq lsêeT »qqeTT yÓTT<ä\T, ‘êq#·Ã{ÏøÏ
e#·TÃes¡≈î£ qT »]–q eè‘êÔ+‘·eTT q+‘·qT #Óô|ŒqT. ‘·sT¡ yê‘· d”‘≈· î£ ‘·HïÓ iÏ+–+∫
ø=ì, eTT+<äT sêeTT&ÉT \ø£ÎDTì‘√&ÉqT, yêqs¡ôdq’ éTT‘√&ÉqT e∫Ã, sêeDTì
dü+Vü≤]+∫, j·÷yÓTqT >=ìb˛e⁄qì <Ûs’Ó ´¡ eTT #Óô|ŒqT. á $<Ûeä TT>± sêe÷j·TD
ø£<∏äj·T+‘·j·TT düT+<äs¡ ø±+&ÉeTTq Vü≤qTeTÁ‘√Œø£ÔyÓTÆ dü+Á>∑Vü≤s¡÷|üeTTq
>±qe#·TÃqT.
düT+<äs¡ø±+&ÉeTTqT bÕsêj·TDeTT #˚j·TTq|ü⁄&ÉT, $Hêj·Tø£ düs¡dü«r
yê©àøÏ ÁbÕs¡úq\‘√bÕ≥T, Vü≤qTeT‘Y k˛ÔÁ‘·eTTqT≈£L&É #˚j·TT≥ dü+Á|ü<ëj·T
dæ<äΔyÓTÆj·TTqï~. Çø£ÿ&É Vü≤qTeT+‘·Tì düTÔ‹+#·T XÀ¢ø£eTT\˝À e]í+|ü"ã&çq
Vü≤qTeT+‘·Tì >∑TDeTT\ìïj·TT düT+<äs¡ø±+&ÉeTTq ø±ì|æ+#·TqT. n‘·&ÉT
eTH√»e⁄&ÉT, e÷s¡T‘·‘·T\ý˚>∑T&ÉT. d”‘êH˚«wüDeTTq¬ø’ sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡eTTqT
<ä]Ù+#·Tq|ü⁄&ÉT Ä‘·ì eTqdüT‡q m{Ïº yÓ’ø£\éTTqT ø£\T>∑≈£î+&ÉT≥, Ä‘·ì
õ‘˚+Á~j·T‘·«eTTqT #Ó|üŒø£ #Ó|ü#·Tqï~. n‘·&ÉT kÕ<Ûës¡D yêqs¡T&ÉT ø±<äT.
sêe÷j·TD eTVü‰e÷˝≤s¡‘ï· eTì Á|üXd¯ Ôæ bı+~qyê&ÉT. eTiÏjT· T |ü⁄s¡Twüd÷ü ø£eÔ TTq
ªªÁ‹bÕ<ä÷s¡Δ« ñ<Ó’‘·TŒs¡Twüμμ nqT yêø£éTTqï~. Vü≤qTeT‘·‡Vü≤ÁdüHêeTeTT\˝À
Á‹bÕ<ä÷s¡Δ«>±j·T qeT' nqT HêeTeTT≈£L&É ø±qe#·TÃ#·Tqï~. Bìì ã{Ïº
ô|<ä\› ‘·ìì |üsÁ¡ ãVü≤àdü«s¡÷|ü⁄ì>± uÛ≤$+∫s¡ì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. n{Ïº eTVü‰qTuÛ≤e⁄ì
>∑TD>∑DeTT\qT e]í+#·T ø±+&ÉeTT düT+<äse¡ TT ø±ø£, eTiÏjT˚ eT>∑TqT?
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT >=|üŒjÓ÷–e˝… ø£ìŒ+#·TqT. lsêeTT&ÉT Á|ü<∏äeT
<äsÙ¡ qeTTqH˚ Ä‘·ì e÷Vü‰‘·à éTTqT Á>∑V≤æ +#ÓqT. n+<äT#˚‘H· ,˚ Ä‘· &ÉT+>∑se¡ TT
ì‘·sy¡ êqs¡T\ ø°jT· ø£ Vü≤qTeT+‘·Tì ø=dü+>¬ qT. düTÁê⁄ì |ü]yês¡eTT˝À qTqï
(44)
yêqs¡T\˝À n‘·&=ø£ÿ&˚ d”‘·qT <ä]Ù+|ü>∑\&ÉqT $XÊ«dü e÷‘·ìøÏ ø£\<äT.
edüT#·]Á‘·ø±s¡T&ÉT lsêeTTìøÏì, Vü≤qTeT+‘·TìøÏì ≈£L&É uÛ≈Ñ î£ &Ô TÉ . Ä‘·&TÉ `
ªª‘·sT¡ D≤s¡ÿ ø£ãfi¯H√<ä‹Δ " pô| HÓyê«&ÉT s¡T#·T\#˚ |ò\ü yÓ÷Vü≤s¡T#·T\#˚‘μ· μ
Ç‘ê´~ d”dü|ü<äéTTq ªªnø£å•øå±ÁbÂ&Ûç q\sê¬s HÓyê«&ÉT s¡DeTT#˚ ìj·TeT
<Ûës¡DeTT#˚‘·μμ
nì≈£L&É #Ó|Œæ j·TT+&ÓqT. Ç+<ä* s¬ +&Éej·Ts¡eú TTq, n‘·&TÉ ìj·TeT
<Ûës¡DeTT#˚ nq>± jÓ÷>±uÛ≤´kÕ<äT\#˚ Ç+Á~j·T<äeTqeTT ø±$+#Óqì
#Ó|üŒe\j·TTqT. n‘·&É{Ïº eTVü‰jÓ÷– ø±e⁄qH˚ X¯‘·jÓ÷»q $d”Ôs¡íeTsTTq
düeTTÁ<äeTTqT <ë≥" C≤˝…qT. eTiÏj·TT \+ø£qT <äVæ≤+#·Tq|ü⁄&ÉT, n+<ä*
sTT+&Éì¢ ïj·TT ø±˝…qT >±ì Ä‘·ì ‘√ø£e÷Á‘·eTT ø±*j·TT+&É˝<Ò Tä . Ç<ä+‘·jT· T
jÓ÷>∑eTVæ≤eTy˚T. »>∑<äTZs¡T X¯+ø£sê#ês¡T´\yês¡T ªªeTV”≤+ eT÷˝≤<Ûëπs ø£eT|æ
eTDÏ|Pü sπ VüQ‘·eVü≤+ dæ‘ú +· kÕ«~ÛcÕ˜Hμ˚ μ nqT kÂ+<äs´¡ \Vü≤]j·T+<ä* XÀ¢øe£ TTq+<äT
≈£î+&É*˙X¯øÔÏ qT‘êú|qü eTT#˚jT· >∑\ jÓ÷– ø£kÕ<Û´ä y˚T~j·TT qT+&É<ìä #Ó|Œæ j·TTHêïs¡T.
kÕ+πø‹ø£eTT>± #·÷∫q#√ nXÀø£eqeTT düVü≤ÁkÕs¡eTìj·TT, Vü≤qTeT+‘·T&ÉqT
eTVü‰jÓ÷– nìï Á|ü˝ÀuÛqÑ eTT\qT ‘·]+∫, »>∑»q® ìj·TT, |üsÁ¡ ãVü≤àdü«s¡÷|æDj Ï T· T
q>∑T d”‘q· T <ä]Ù+|ü" C≤˝…qìj·TT #Ó|Œü e#·TÃqT. jÓ÷>±uÛ≤´düeTT #˚jT· Tyêì ø¬ {Ïº
Á|ü˝ÀuÛqÑ eTT\T ø£\TZH√, m{Ïº j·÷≥+ø£eTT \T|üŒ‹\T¢H√, n$ nìïj·TT yê©àøÏ
Vü ≤ qTeT+‘· T ìøÏ ø£ * –+#Ó q T. Ä jÓ ÷ –•U≤eTDÏ yêìì ˝… ø £ ÿ #˚ j · T ø£
»>∑»®q˙<äs¡ÙqeTT ø±$+∫, ‹]–, sêeTTìø£&É≈£î sê"C≤˝…qT. düT+<äs¡ø±+&É
eT+‘·jT· T Vü≤qTeT+‘·Tì |üsêÁø£eT eTH√ìÁ>∑V‰ü ~ >∑TD>∑DeTT \ìï+{Ïì #·øÿ£ >±
e]í+#·TqT.
ø=+<äs¡T $<ë«+düT\T Á‹»{≤dü«|üïeTTq >±j·TÁres¡íqeTT ø£\<äì
#Ó|ü <äTs¡T. eTiÏjT· T yê©àøÏ, >±j·TÁreT+Á‘·eTT q+<ä* jÓTTø=ÿø£ÿ j·Tø£så e¡ TTq≈£î,
ˇø=ÿø£ÿ y˚sTT#=|üq leTÁ<ëe÷j·TDeTTq yÓTT‘·ÔeTT 24y˚\ XÀ¢ø£eTT\T
s¡∫+∫j·TT+&ÓqT. n+<äT düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTq eT÷&ÉT ;C≤ø£så e¡ TT\T ìøÏ|å eÔü TT˝…’
j·TTqï$. ÇfÒ¢ düT+<äsø¡ ±+&É e÷Vü‰‘·à éTTqT ìs¡÷|æ+#·T≥ øÏ+ø£qT y˚iTø±s¡DeTT
\H˚ø£eTT\Tqï$.
n{Ïº düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTq≈£î ‘Ó\T>∑Tq >∑<´ä |ü<ë´qTyê<äeTT ˝…H√ï yÓ\Te&ç
j·TTqï$. |ü\Te⁄s¡T {°ø±‘ê‘·Œs¡éTT\qT ≈£L&É s¡∫+∫ j·TTHêïs¡T. Ç{°e\
l _.ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±] Áù|s¡DeTTq |ü+&ç‘·eπsDT´\sTTq, l yÓTÆ\es¡|ü⁄
(45)
düTÁãVü≤àDéTT>±s¡T düT+<äs¡ø±+&ÉeTT q+<ä* Á|ü‹XÀ¢ø£eTTq≈£îqT nq«j·T
Áø£eTeTTqT, Á|ü‹|ü<ës¡eú TTqT, ‘ê‘·Œs¡´ $X‚weü TT\qT yÓ\sTT+∫ j·TT+&ç]. Ç≥T¢
#˚dqæ #√ düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT ãVüQdü+|ü⁄≥eTT\‘√ ≈£L&çq ô|<ä› Á>∑+<∏ä eT>∑TqT.
nsTTq H˚$T! kÕe÷qT´\≈£î ≈£L&É ñ‘·eÔ TeTsTTq j·÷ ø±+&ÉeTTq+<ä* Á|ü‹|ü<eä TT
qs¡eú TT#˚døæ =ì bÕsêj·TDeTT #˚jT· T≥≈£î neø±X¯eTT \_Û+#·TqT.
á eTVü‰ø±s¡éTTqT ìs¡«Væ≤+#·T#·Tqï s¡#s· TT‘· *s¡Te⁄]øÏì \_Û+#·T
|ü⁄D´$T+‘· j·T+‘· j·Tì #Ó|Œü C≤\eTT. e´j·TÁ|üj÷· düeTT\‘√ >∑÷&çq sT÷ |üìì
yê¬s+‘√ Äq+<√‘ê‡Vü≤$X‚wüeTT‘√ #˚j·TT#·THêïs¡T. yês¡T qqTï #·÷#·T≥≈£î
e∫Ãq|ü⁄&ÉT, yê] j·TT‘ê‡Vü‰q+<äeTT\ H˚qT dü«j·TeTT>± #·÷∫, ÄX¯Ãs¡´#·ø‘Ï T· &É
HÓ’‹ì.
nq«j·TÁø£eTeTTqT, ns¡‘ú ê‘·Œs¡´ $X‚weü TT\qT s¡∫+#·T≥˝À s¡#s· TT‘·\T
ãVüQyêÚ≤´qeTT\ kÕVü‰j·TéTTq #·÷|æq bÕ+&çr |ü]ÁX¯eT, bÕ≥eeTTqT
e]í+|ü"C≤\eTT. »>∑~Δ‘·ø£s¡eTsTTq sT÷ ø±s¡éTTqT #˚j·TT#·Tqï yê]ì
lsêeT#·+Á<äT&ÉTqT, ‘·<ä“¤≈£îÔ&É>∑T Vü≤qTeT+‘·T&ÉTqT, nqTÁ>∑Væ≤+‘·T s¡qT≥˝À
dü+<˚V≤ü eTT˝Ò<Tä . bÕsêj·TDeTT #˚jT· Tyês¡TqT yê] j·TqTÁ>∑V≤ü eTTq≈£î bÕÁ‘·T\T
ø±">∑\s¡T. á yê´K´≈£î düTuÀ~Û˙ yê´K´ nqT ù| s¡q«s¡yú TÓ j Æ T· Tqï~. $T–*q
düs¡ZeTT\qT ≈£L&É ìfÒ¢ dü‘·«s¡eTT>± Á|üø£{Ï+∫, Ä |ü⁄D≤´‘·Tà *s¡Te⁄s¡TqT
Ä+Á<Ûä˝Àø£eTTq≈£î düT+<äs¡ø±+&ÉeTTqT Á|ü‹|ü<ës¡ú ‘ê‘·Œs¡´ $X‚wüeTT\‘√
bÕsêj·TDeTT #˚dæ, düs¡«X¯óuÛÑeTT\ q+<äT≥ ø£eø±X¯eTT ø£*Z+‘·Ts¡ì y˚&ÉT#·T,
yê]ì Vü≤è<äjT· |üPs¡«ø£eTT>± q_Ûq+~+#·T#·THêïqT.
~yêø£s¢¡ y˚+ø£{≤e<Ûëì
Á|üX¯+dü
ø£fi≤Á|ü|üPs¡í
l ‘·TeTà\ d”‘êsêeTeT÷]Ô >±s¡T,
n|æŒø£≥,¢ ‘ÓHê*‘ê\÷ø±.
s¡$≈£î\yê]Δ k˛eTTq≈£î sêeTTq≈£îHé düø\£ Á|ü|+ü #· >ö
s¡eeTT \_Û+|ü uÛ≤s¡‘· <Ûsä êÁ|ü» ø° qs¡bÕ\ eTÚ[ y˚
\Œe⁄≥ $∫Á‘·e÷! ‘·qTe⁄ q+~q <Ûsä T¡ àe⁄ >±q sêeTT" &û
uÛ$Ñ ø£eTT bı+<ä">∑˝"Z… — eTq|ü˝≈¢… î£ , M{Ïø,Ï yê&Éyê&É≈î£ Hé
qeqeXÀuÛÑ >∑÷s¡TÃ#·T qHês¡‘|· Pü »\ q+<äT#·THé s¡|Tüò T
Á|ües¡Tì ø√yÓ\˝Ÿ yÓ\ôd— uÛeÑ ´>∑TD≤ø£s¡ d”‘· MìøÏHé
<ä$q yÓ\+~ j·TjÓT´— X¯ó∫‘êì~Û>± »>∑<ø˚ e£ ÷‘·>±
düeÔ qeTT \+<Ó— ˙j·TT>∑[ HêeTeTT\Hé <äq_&É\¶ Hé eT¨
‘·‡eeTTq" _\«kÕ¬> eTq<ÛëÁ‹ <äqs¡TÃ >∑èVü≤düøú √{Ï— l
qe$TøÏ d”‘ô· |+&ç¢ q_Ûq+<ä´ø£fi≤ø£eT˙j·T yê]¸ø√
<äeΔ eTT>∑ q÷s¡q÷s¡ ìj·T‘·eTTà>∑" CÒjT· qT|üÁø£$T+#Ó— dü‘Y
‘·ÿ$≈£î\#·Áø£e]Ô j·Tq">± qT‹¬øøÏÿq |ü⁄≥º|⁄ü ≥Tº M
ø£eø£<ä∏ |ü*ÿ eTTyÓTTà<ä{Ï ø¬ d’ sü T¡ " &ÉjTÓ ´" <äBj·Tø±e´ MT
uÛTÑ $ ø¬ q˝Òì uÛ≤>∑éTT>∑" u§˝…Ã— X¯‘ê~Ûø<£ X˚ u¯ ≤Û wü\+
<ä$‘·<sä∏ ÷¡ |üeTT+ ã&Éôd— Hê+Á<Ûøä e£ ⁄˝Ÿ dü&dç qü ïyês¡T eT
≈£îÿe|ü&ç Ø#·]Á‘·eTTq≈£îHé— $<äTw”eTDÏ yÓTT\¢ ø£Á|ü|⁄ü Hé
s¡e\≈£î— <˚HkÓ ˛q\≈£î s¡+>∑eTT>±, X¯s~¡ +<äT#·+Á~ø±
uÛeÑ qeTT>±" ã{°s–¡ ] |ü+∫q eT+<ädMü Ts¡M∫>±,
õe>∑\ ‘·*u¢ ≤dü ø=ø£ ∫qïj·T>±" <äqø¬ ‘’ · >∑÷]Ã e÷
qéì‘· j·TjÓT´— ì+‘· ì»— yÓTqÆ qT eT÷\eTT>∑Tf…iº T+>∑">±"
<äe⁄\eTT dü÷|ü⁄yês¡\≈£î <äøÿ£ <äT dü+düÿ è‘·yêDÏ sêø£ ì
≈£îÿeeT>∑T ‘·Twæ—º sT÷ø=i"‘·≈î£ Hé >∑TiÏjTÆÓ ~>∑T\+<äT ‘Ó\TZyê
s¡eVæ≤‘·∫‘·T˝Ô ’… ‘·ìj·TTq≥T¢ eTVü≤]¸ >∑;sÛ y¡ êDÏøHÏ é
(47)
dües¡ì ‘ÓqTZ"ã\Tÿ\ s¡dE ü \„ bÕ*{Ï y˚T*$+<äT>±,
$$<Û$ä X‚weü TT˝Ÿ |ü>≥ ∑ T y˚~ø£>±, s¡T∫sês¡sú ê•>±
$es¡D dü+‘·]+∫q ø£$Á|ües¡THé, s¡|Tüò THê<∏uä øÑÛ ÔÏ yÓ’
uÛeÑ ⁄ì, $˙‘·T ªªyÓT\Æ es¡μμ bÕeqe+X¯ó´ì" kÕVæ≤rj·TX¯'
Á|üeD‘· sêeTeT+Á‘·»|übÕs¡>‘∑ H· é ìœ˝≤+Á<Ûeä T+&É\
düeÔ eTT\ q+<äTø=qï ãT<Û#ä +· Á<äTì ªªuÀj·Tq|ü*μ¢ μ dü‘T· ÿ\THé
düTe#·q B|æ‘Ô √&É H=ø£ düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT ø±ø£ C≤qø°
<Ûeä ø£<ä∏ jÓT\¢" C≤≥">∑ ì‘ê+‘·»j·TeTTà\ q+<ä">± X¯‘ê
j·TTe⁄ ì&ç sêeT<ä÷‘·, ø£sT¡ D√<ä~Û e÷s¡T‹ Áb˛#·T">±e⁄‘·H!é
l ‘·TeTà\ d”‘êsêeTeT÷]Ô
Ä|üÔyêø£éTT
&Üø£sº Y ø£*~+&ç yÓ+ø£≥sêeTsêE>±s¡T
uÛ≤cÕÁ|üMD, myéT.@— |æôV≤#Y.&ç.
Ø&ÉsT¡ , |æ.õ.‘Ó\T">∑TXÊK,
&ç.j·THé.ÄsY.ø±˝Òõ.
;ÛeTes¡+, |üˆˆ >√ˆˆ õ˝≤¢.
XÀ¢ˆˆ ≈£L»+‘·+ sêeT sêy˚T‹ eT<ÛTä s¡+ eT<ÛTä sêø£så +¡ ˆ
Äs¡TVü≤´ ø£$‘êXÊU≤+ e+<˚ yê©àøÏø√øÏ\yéT ˆˆ
Ä<äs¡ÙÁbÕj·TeTT˝…’q e÷qé÷qeÁ|üeè‘·TÔ\qT <Ó’eX¯øÏÔ‘√ eTT&çô|{Ïº
\*‘· |ü<äC≤\ dü+j·TT‘· düs¡fi¯XË’*˝À ˝Àø£eTTq ø£+~+∫q yÓTT≥ºyÓTT<ä{Ï
eTVü‰ø±eéTT sêe÷j·TDeTT. ø£qTø£H˚ sêe÷j·TDeTT Hê~ø±eéTì, ‘·‘ÿ· s¡j Ô TÆÓ q
yê©àøÏ Hê~ø£$ j·Tìj·TT eTqeTT ø°]+Ô #·T#·THêïeTT. uÛ>Ñ e∑ ‘·‡+kÕs¡eT+‘·jT· T
sêe÷j·TDeTT˝À Á|ü‹_+_‘·yTÓ qÆ ~. düø\£ y˚<kä Õs¡s÷¡ |üyTÓ qÆ ~ sêe÷j·TDeTT.
s¡düeTj·T s¡eTD°j·T s¡#·Hê |òüDÏ‘·T\˝À e÷qeVü≤è<äj·TeTTqT dü+düÿ]+#·T#·T
~e´dü + <˚ X ÊeTè‘· e TTqT ìs¡ + ‘· s ¡ e TT |ü + ∫ sTT#· T Ã sêe÷j· T DeTT
eTVü‰ø±e´sê»eTT. leTHêïsêj·TDTì j·Te‘ês¡yÓTÆ, e÷qy√‘·ÔeTT"&Ó’q
lsêeT#·+Á<äT&˚ ø±eéTVü‰Hêj·T≈£î"&ÉT.
XÀ¢ˆˆ y˚<yä <˚ ´˚ |üsπ |ü⁄+dæ C≤‘˚ <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·àCÒ ˆ
y˚<'ä ÁbÕ#˚‘k· Õ <ëd” ‘ê‡øå± Á<ëe÷j·TD≤‘·àHê ˆˆ
nì y˚<äy˚<äT´"&Ó’q leTVü‰$wüßíe⁄ lsêeT#·+Á<äT"&ÉT>∑ qe‘·]+#·>∑,
y˚<äy˚T yê©àøÏ eTTK ø£eT\eTTqT+&ç sêe÷j·TD s¡÷|üeTTq yÓ\Te&çq<äì
sêe÷j·TD Á|ü‹|ü‹Ôì Á|üX¯+dæ+#·T#·THêïs¡T. ø£wüºqcÕº\‘√" >∑÷&çq e÷qe
J$‘·eTTq≈£î düeT~Ûø£ ÁbÕ<ÛëqéTT ì∫Ã j·Te‘ês¡|⁄ü s¡Twüß"&Óq’ lsêeT#·+Á<äTì
e÷qy√‘·eÔ TTì>∑, kÕBÛ«eT‘·*j ¢ TÆÓ q d”‘ê<˚$ì HêØ‹\ø£eTT>∑qT r]Ã~~› s¡eTD°jT·
sêe÷j·TD ø±eéTTqT düsê«+>∑dTü +<äse¡ TT>∑ ≈£L]Ã ˝Àø£eTTq ø£+~+∫q yê©àøÏ
eTTì|ü⁄+>∑e⁄"&ÉT düø£\»qVü≤è<äj·Ty˚~ø£\ô|’ ‹wü˜y˚dæ j·÷~ø£$>± Hê‘·àø£$‘ê
Á|üu≤Û eeTT\qT H˚{øÏ ìÏ HÓi|ü⁄#·TH˚ j·TTHêï"&ÉT. @ X¯óuÛdÑ eü Tj·TeTT˝À ÁbÕs¡+_Û+∫
j·÷ ø£$‘·\E ¢ "&ÉT bÕeq d”‘êsêe÷~ bÕÁ‘·\qT ‘·q eT<ÛTä s¡˝œÒ ì‘√ eT\∫Hê"&√
ø±ì j·T$ j·T»sêeTs¡eTT˝…’ e÷qeVü≤è<äjT· dü<qä eTT\˝À H˚{øÏ ìÏ ÁbÕuÛyÑ ê+∫‘·
(49)
$Hê´düeTT\T dü\TŒ#·TH˚ j·TTqï$. s¡düHêÁ>∑d”eT\ô|’ s¡düeTj·T Hê≥éTT\T
#˚j·TT#·TH˚ j·TTqï$. ìs¡+‘·s¡eTT XÊØs¡ø£ e÷qdæø£ e´<∏ä\≈£î >∑TiÏjÓÆT
ã+&Ésêfi¯ó>¢ ÷∑ "&É ø£s"¡ >∑Tq≥T¢ >∑T+&Ó \$j·T $\|æ+∫ ø£&>É +∑ &É¢ düT&ç>T∑ +&ÉeTT\˝À
|ü]ÁuÛÑ$T+#·T#·T e÷qe‘·«eTT˝À <Ó’e‘·«eTTqT ìs¡÷|æ+∫q d”‘êsêeTT\e+{Ï
<Ûsä à¡ eT÷s¡T\Ô T düèwæ˝º À ø±qsês¡T. ø£qTø£H˚ ªsêyÓ÷ $Á>∑V≤ü yêHé <Ûsä à¡ 'μ nì sêeTTq≈£î,
ªd”‘êj·÷' #·]‘·+ eTVü≤‘Yμ nì d”‘ê#·]Á‘·≈î£ qT ø£eT˙j·T‘· |üÁ‘·eTT\T \_Û+∫q$.
s¡÷|ü⁄>∑{Ïºq <Ûäs¡ày˚T sêeTT"&ÉT. s¡÷|ü⁄ >∑{Ïºq j·Tø£fi¯+ø£o\y˚T d”‘·. n{Ïº
eTVü≤‘·Ô «|üP]‘· d”‘êsêeTT\ #·]Á‘· qT≥º+øÏ+∫ sêe÷j·TDeTT bÕeq
ø±e´sê»eTT>∑ Á|ü d æ ~ Δ ¬ ø øÏ ÿ q~— ø±\>∑ ‹ ˝À q~ j· T ìï uÛ ≤ wü \ ˝À HÓ ì ï
Á|üÁøÏj÷· s¡÷|üeTT\T <ë*ÃqqT <ëì düV≤ü » düT+<äs¡ s¡÷|üsπ K\T, ìd”‡eTyê´|æÔ
B|ü⁄\Ô TqT dü&\É ˝Ò<Tä . Ä eTVü‰ ø±e´ yÓu’ eÑÛ eTT, ‘·<‘Zä · eTTK´ bÕÁ‘·\ dæ‹ú >∑‘T· \T
q{Ïº$.
n{Ïº sêe÷j·TDeTT˝À düT+<äs¡ø±+&ÉeTTq≈£î Á|ü‘˚´ø£Á|ü‹|ü‹Ô >∑\<äT.
á j·T+‘·s‘Z¡ ø· ±+&ÉyT˚ jÓTTø£ Á|ü‘´˚ ø£ø±e´ eTq"<ä–j·TTqï~. BìøÏ Vü≤qTeT+‘·T"&ÉT
Hêj·T≈£î"&ÉT, lsêeTT qqT#·sT¡ "&ÉT. áX¯«sê+X¯d+ü uÛ÷Ñ ‘·T"&Ó’ uÛ>Ñ e∑ Á<ä÷|üeTTqT
‘·q Vü≤è<äj·TeTTq ì\T|ü⁄ø=ìq eTVü‰uÛÑ≈£îÔ"&ÉT, ~eĆ≤„qdü+|üqTï"&ÉT HÓ’q
Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ u≤Vü‰´+‘·kÂ‡+<äs´¡ eTT *+<äT Á|ü<ëÛ qeTT>∑ ∫Á‹+|üã&çq$
>∑qTø£ Bìø° düT+<äs¡ø±+&É eéVü‰s¡eTT kÕs¡úø£yÓTÆq~. uÛÑ>∑e<äTZDÁ‘·j·TeTT˝À
H=ø£≥>∑T kÂ+<äs´¡ eTTqT ˝Àø√‘·sÔ <¡ +ä |ü‘T· \>∑T d”‘êsêeTT\ Hê<Ûës¡eTT>∑" CÒdøæ =ì
kÕ+>√bÕ+>∑eTT>∑ ∫Á‹+∫q <ä>T∑ ≥#˚ ˙ ø±+&ÉeTTq≈£î düT+<äs¡ $X‚wD ü eTT ‘·–q
Ø‹>∑ q+<ä–+∫j·TTqï~.
eTiÏjT· T ˙ø±+&ÉeTT dü‘Œ· \¤ eTT\ ì#·TÃq{Ïº ;C≤ø£så e¡ TT\‘√ ≈£L&ÉTø=ì
>∑+;Ûs¡ XË©’ düeTì‘·«yÓTÆ ˝ÖøÏø£ bÕs¡e÷]úø£ düT+<äsês¡eú TT\qT eTH√Vü≤s¡ |òDü ‘Ï T· \˝À
Á|ü‹bÕ~+#·T#·Tqï~ >∑qTø£ ˙ |üPsê«qTã+<Ûä s¡÷|ü düT+<äs¡ X¯ã› eTìï $<Ûeä TT\T>±
‘·–j·TTqï~.
n{Ïº |ü{wÏ s˜ü #¡ H· ê düeTì«‘·eT>∑T düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT ‘·eT düTuÀ~Û˙ yê´K´‘√
e÷qT´\T, $<ä«‘·ÿe⁄\THÓ’q luÀj·Tq|ü*¢ ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±s¡T, lyÓTÆ\es¡|ü⁄
düTÁãVü≤àDéTT>±s¡TqT eTT+<äT>∑ Á|üø£{Ï+|ü ã÷qT≥ $TøÏÿ* eTT<ëeVü≤yÓTÆq
$wüjT· eTT. sêe÷j·TD uÛ≤s¡‘· uÛ≤>∑e‘·eTT\T $|ü⁄\ yê´K´\‘√ yÓ\Te&Ée\dæq
j·÷eX¯´ø£‘· jÓT+‘˚ì j·TTqï~. XÀ¢øe£ TT\≈£î |ü<#ä Ã˚ <¤ ,ä Áø£e÷q«j·T, Á|ü‹|ü<ës¡,ú
(50)
‘ê‘·Œs¡´, $wüjT· $X‚weü TT\‘√" >∑÷&çq $|ü⁄\ yêÚ≤´qeTT sêe÷j·TDeTTq øÏ+‘·≈î£
eTT+<äT düTuÀ<Ûøä e£ T>∑T düsfi¡ X¯ *’Ë ˝À yÓ\Te&É˝<Ò Tä . á yêÚ≤´qeTTjÓTTø£ÿ rs¡TqT
ã{Ïº BìøÏ düTuÀ~Û˙ HêeTeTT düeTs¡ú˙j·TeTT>∑ qTqï~. á düTuÀ~Ûì ‘·q
\*‘·|ü<äVü≤kÕÔ\‘√ ‘Ó\T>∑Tyê]ì ‘·{Ïº ˝Ò|æ, Vü≤è<äj·TdüŒ+<äq ø£\T>∑T q≥T¢
Á|üuÀ~Û+∫, yê©àøÏV≤ü è<äjT· eTT q+~+∫ sêe÷j·TDeTT y˚dqæ yÓ\T>∑Tu≤≥qT
#·÷|ü>\∑ <äT. e´j·TÁ|üj÷· dü\ ø√]Ã ‘·eT Á|ü‹uÛ≤e⁄´‘·Œqï‘·\≈£î ìø£c˛|ü\eTTe+{Ï
sTT{Ïº ãèVü≤‘êÿs¡éTTq≈£î |üPqTø=ìq sT÷ e÷qéT÷]Ô<«ä j·TeTT <Ûqä éTT. $T–*q
düT+<äsø¡ ±+&É dü+|ü⁄≥eTT˝Ò >±ø£ ‘·~‘·sø¡ ±+&ÉeTT\T >∑÷&É M] j·TeTè‘·˝œÒ ˙
$Hê´kÕ‘·àø£ yêÚ≤´qeTT‘√ ‘·«s¡˝À yÓ\Te&ç yêÚ≤´düeTì«‘· sêe÷j·TD eT+‘·jT· T
Hê+Á<ÛäT\ H√eTT\ |ü+≥>∑ q+<ä">∑\<äì $X¯«dæ+#·T#·THêïqT. á uÛ≤s¡e
‘êÿs¡´Áø£eTeTTq≈£î düV≤ü è<äjT· T˝…q’ dü+|üqTï\T, Á|üuTÑÛ ‘ê«~Ûø±s¡T\T, {Ï.{Ï.&ç.yês¡T,
‘·~‘·s¡ düV‰ü j·Tø£ dü+dü\ú T Hê]úøe£ TT>∑ düV≤ü ø£]+∫q#√ M] j·Tø£j å T· ø£èwæ ‘·«]‘·
>∑‹ì eTTÁ~‘êø£ås¡s¡÷|üeTTqT <ë\Ã>∑\<äT. MT Á|üjÓ÷»Hê‘·àø£ø£èwæøÏ Hê
j·÷yÓ÷<äeTTqT ‘Ó*j·TCÒjT· T#·THêïqT.
MT yêÚ≤´Hê‘· à ø£ ø £ è wæ ø Ï Hê bÕeq<ä + |ü ‘ · T \>∑ T d” ‘ êsêeTT\T,
ø±$T‘·<ëj·T≈£î"&É>T∑ Hê+»H˚jT· kÕ«$Tj·TT düs«¡ $<Ûeä TT\ düV≤ü ø£]+#·T>±ø£.
X¯óuÛ+Ñ uÛ÷Ñ j·÷‘Y.
Ç≥T¢
ø£*~+&ç yÓ+ø£≥ sêeTsêE
X¯óuÛ≤odüT‡\T
ldüHê‘·q uÛ≤>∑e‘· uÛøÑ Ô£ düe÷<Û´ä ≈£îå \T,
Á|üXÊ+‹ $<ä«qàVü‰düu≤Û øπ +Á<ä |ü+&ç‘T· \T,
m+&√yÓT+≥T |ü]bÕ\HêXÊK eT‘·d\ü Vü‰ düuTÑÛ ´\T
eT+Á‘· XÊÅdÔü Á|üMD, Vü≤qTeT<äTbÕdüø£
ÁãVü≤àl •cÕº¢ #·+Á<äeTÚ[XÊÅd>Ôæ ±s¡T
ô|<äbÕ&ÉT |üˆˆ >√ˆˆ õ˝≤¢.
XÀ¢ˆˆ ªªj·T<∏ë düsπ «wüß <˚yw˚ ßü lsêeT' |üsy¡ ÷Ó eT‘·' ˆ
‘·<ë∏ sêe÷j·TDÒ le÷Hé düT+<äs'¡ ø±+&É ñ‘·eÔ T' ˆˆ
<˚e‘· \+<äij
Ï T· +<äTqT lsêeTT" &ÉT‘·eÔ TT" &Óq’ ≥T¢ lsêe÷j·TDeTT
q+<ä* ø±+&ÉeTT\˝À düT+<äsø¡ ±+&É eTT‘·eÔ T yÓTqÆ ~.
ªª;»ø±+&É $T‹ Áb˛ø£+Ô düs«¡ sêe÷j·TDÒ wü«|æ ˆμμ
düeTdüÔsêe÷j·TDeTT\+<äTqT düTq›s¡ø±D¶j˚T ;»ø±D¶eTT nq>±
Á|ü<ÛëqeTT.
XÀ¢ˆˆ dü|üÔdüs¡ZÁø£y˚TD…Æe ì‘·´+ j·T' |üsƒ¡‘˚ |ü⁄e÷Hé ˆ
dü |ü⁄e÷Hé »j·T e÷b˛ï‹ düs«¡ ø±πs«wüß düs«¡ <ë ˆˆ
dü|üÔdüs¡ZÁø£eTeTT‘√ ì‘·´bÕsêj·TD yÓTTqs¡TÃ e÷qe⁄\≈£î düs¡«ø±s¡´
»j·TeTT #˚≈L£ s¡TqT.
eTVü‰uÛ≤s¡‘·eTTq+<äT ªuÛÑ>∑eBZ‘·μ Á|ü<ÛëqeTT, sêe÷j·TDeTTq+<äT
ªdüTq›sø¡ ±D¶μ Á|ü<ëÛ qeTT. ø±>± ` uÛ>Ñ e∑ BZ‘· øπ e\ yÓ÷ø£Áå |ü<eä TT. ø±ì düTq›sø¡ ±D¶
uÛÀ>∑yÓ÷ø£åÁ|ü<äeTT.
XÀ¢ˆˆ j·TÁ‘êdæÔ uÛÀ>√ qVæ≤ ‘·Á‘· yÓ÷ø£'å j·TÁ‘êdæÔ yÓ÷øå√ qVæ≤ ‘·Á‘· uÛÀ>∑' ˆ
le÷s¡T‘˚ ùd‡eq‘·‘Œ· sêD≤+ uÛÀ>∑XÃ¯ yÓ÷ø£Xå Ã¯ ø£sd¡ úü @e ˆˆ
` (Vü≤qTeT‘·‘Ô «· uÀ~Ûì)
n{Ïº $•wüºyÓTÆq düTq›s¡ø±+&ÉeTTq+<äT ªn+>∑T∞j·Tø£Á|ü<ëqeè‘êÔqÔeTTμ
n‘·´+‘·Á|ü<ÛëqeTTqT, s¡eTD°j·TeTTHÓ’q~. ‘·‘·‡+ã+<ÛäeT>∑T 36e düs¡ZqT
(52)
ìj·TeTeTT>± bÕsêj·TDyÓTTqs¡TÃ uÛ≈Ñ î£ \Ô ≈£î ÁøÏ+~ |ò*ü ‘·eTT \_Û+#·">∑\<äT.
XÀ¢ˆˆ $•wüãº +<ÛTä dü+jÓ÷>∑ø±eTHê #˚ <äqΔ ÷eT‘·' ˆ
sêe÷+>∑T∞j·÷s¡ŒD+ ‘·T d”‘êjÓTÆ dü+<Û´ä jÓ÷' |üsπ ‘ƒ Y ˆˆ
Ä<ë e+‘˚-|æ yê ì‘·´+ |üqkÕÁeT|ò˝ü ≤s¡ŒDyéT ˆˆ
$TÁ‘·T\T X¯Á‘·T\T>∑ e÷]q|ü⁄&ÉT >±ì, uÛ≤sêúÛsÑ \Ô¡ T eTTqï>∑T Ä|ü⁄\Ô T,
k˛<äsT¡ \T, <˚XÊ+‘·se¡ TT\j·T+ <äTqïyês¡\T ‹]– jÓTTø£#√≥ #˚se¡ ˝…qì ø√s¡Tø=qT
q|ü⁄&ÉT>±ì lsêeTeTTÁ~ø£qT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT d”‘· ø=dü–q düT+<äs¡ø±+&É
eTT|üŒ~j·÷s¡edüs¡ZqT Á‹ø±\eTT\j·T+<äT |ü]ƒ+∫ |üsƒ¡qeTTq≈£î eTT+<äT,
nq+‘·se¡ TT |üqdü|\üò eTT\T ø±ì, e÷$T&ç|+ü &ÉT¢ ø±ì ìy˚~+#·e˝…qT. (˝Ò<ë
dü+ÁbÕ|ü|Ô \üò eTT\ ìy˚~+#·e#·TÃqT.)
n{Ïº eTVæ≤yÓ÷ù|‘·yÓTÆq düÅ<äZqúeTTq≈£î ` |üs¡eTVü≤qTeT<ä“¤≈£îÔ\>∑T
l yÓT\Æ es¡|⁄ü düTÁãVü≤àDéTT>±s¡TqT, l uÀj·Tq|ü*¢ ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±s¡TqT `
düTVü≤è<ë“¤eeTT‘√ nH√´q´düV≤ü ø±s¡eTT‘√, ñ|üjT· Tø£eÔ TT˝…q’ ô|≈£îÿ $X‚weü TT\T#˚]Ã
»>∑~‘Δ y· TÓ qÆ yêÚ≤´qeTT s¡∫+∫ uÛøÑ »Ô£ qT\ ø£+~+∫].
düs«¡ <˚e‘êdü«s¡÷|ü⁄&É>T∑ Ä+»H˚jT· kÕ«$T yê]ì düs«¡ <ë s¡ø+åÏ #·T>±‘·!!!
ªÇ‹ X¯yTé μ
Ç≥T¢
ªªVü≤qTeT<äTbÕdüø£μμ
•cÕº¢ #·+<Á eä TÚ[XÊÅdÔæ
X¯óuÛ≤ø±+ø£å
uÛ≤cÕÁ|üMD, $<ë´Á|üMD,
ñ.y˚.Á|ü.le÷Hé leT‹ÔsT¡ eT\ |ü⁄]ôV≤fi¢̄
y˚+ø£≥ ø√qbÕŒ#ês¡´ kÕ«$T>±s¡T.
]f…sÆ T¡ ¶ Á|æì‡bÕ\T, Ä+Á<Ûjä T· Ter ø£fi≤XÊ\, sê»eT+Á&ç
l sêe÷j·TD eTVü‰uÛ≤s¡‘e· TT\T s¬ +&ÉTqT düTÁ|üd<æ ‹Δ̊ Vü‰düeTT ˝…q’ qT
n+<äT lsêe÷j·TDeTT #ê\ eT+~ uÛ≤s¡rj·TT\#˚ ì‘·´bÕsêj·TD Á>∑+<∏eä TT>±
Ä<ä]+|üã&ÉT#·Tqï~. n~ ñ‘·eÔ TyÓTqÆ y˚<√|üãè+Vü≤ø£ Á>∑+<∏sä ê»eTT. y˚<ë+‘·T\≈£î
ñ|üìwü<sä eú¡ T+pwü, kÕVæ≤r Á|æjT· T\≈£î eT¨‘·eÔ Tø±eéTT. n+<ä* bÕÁ‘·\T
Ä<äs¡Ù˙j·TeTT\T. n+<ä* Á|ü‹ dü÷øÏÔj·TT Vü≤è<äj·T ù|{Ïø£˝À uÛÑÁ<ä|üs¡#·T
ø=qe\dæq~. n+<ä* <Ûsä à¡ eTT\T Á‹ø±˝≤u≤~Û‘e· TT\T, l sêe÷j·TD eT+<ä*
düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT eTVü‰Á|üu≤Û e dü+|üqïeTT. bÕsêj·TD yÓTTqs¡TÃ yê]øÏ n;Ûwºü
|ò\ü eTT\ ˙j·T>∑\ nyÓ÷|òTü X¯ødÔÏ +ü uÛ]Ñ ‘·yTÓ qÆ ~. Á|ü‹düseZ¡ TT ˇø£ eT+Á‘·sê»y˚T.
‘·»|® eü TTe\q n;ÛwÁºü bÕ|æ,Ô nìwüìº eè‹Ô bı+~q <Ûqä T´˝…+<äs√ ø£\s¡T.
lsêe÷j·TDeTT q+<äT nsTT<äe ø±+&É≈£î düT+<äs¡ ø±+&ÉeTT nì
ù|s¡T. á ù|s¡T #ê˝≤ $\ø£D å yÓTqÆ ~. ‘·øÿÏ q ø±+&ÉeTT\≈£î Ä uÛ≤>∑eTT\˝Àì ø£<ë∏
$wüj·TeTTqT ã{Ïº njÓ÷<Ûä´, ns¡D´, øÏwæÿ+<Ûä, j·TT<äΔø±+&ÉeTT\ì ù|s¡T\T
neT]j·TTqï$. á nsTT<äe ø±+&É≈£î ªªdüT+<äs¡μμ ø±+&É eTqT ù|πs n+<ä*
ì>∑÷&ÛÜs¡yú \’Ó ø£D
å éTTqT yÓ\&¢ +ç #·T#·Tqï~.
ªªdüT+<äsπ düT+<äs√ sêeT' düT+<äsπ düT+<äs'¡ ø£|'æ ˆ
düT+<äsπ düT+<äØ d”‘ê düT+<äsπ düT+<äs+¡ eqyéT ˆˆ
düT+<äsπ düT+<äs+¡ ø±e´+ .....μμ Ç‘ê´~>∑ HÓ+<äs√ düT+<äsT¡ \ kÂ+<äs´¡ eTT
Ç+<äT e]í+|üã&ç j·TT+&ÉT≥#˚ Ç~ düT+<äs¡ø±+&É eTqT≥ düeT+»düy˚T. á
Ø‹>± ô|’ XÀ¢øe£ TTq+<äT #Ó|Œü ã&çq d”‘êsêe÷+»H˚jT· T\ kÂ+<äs´¡ eTT u≤Vü≤´
yÓTÆq{Ïº~ ø±<äT. n+‘·s¡ yÓTÆq{Ïº~. Ä n+‘·s¡ kÂ+<äs¡´ es¡íqeTT #˚‘·H˚ Ç~
düT+<äsø¡ ±+&É yÓTqÆ ~.
Ä Ä+‘·s¡ kÂ+<äs´¡ y˚T$T? nq>± Á|üøè£ ‹ã<äT&Δ q’Ó Je⁄q≈£î dü«dü«s¡÷|ü,
|üsd¡ «ü s¡÷|ü C≤„qeTT\qT uÀ~Û+∫ ñJ®$+|ü CÒjT· T≥. n~j˚T Ç+<äT e´+>±´s¡eú TT>±
#Ó|Œü ã&çq~. Ç+<äT d”‘· Jyê‘·à, \+ø£ Á|üøè£ ‹, Ä+»H˚jT· T&ÉT Ä#ês¡T´&ÉT, sêeTT&ÉT
(54)
|üse¡ ÷‘·à. Ç{Ïº ns¡$ú X‚weü TT ˝…ìïjÓ÷ düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTq+<äT e´ø£eÔ T>∑T#·Tqï$.
yêÚ≤´‘·\>∑T >√$+<äsêC≤#êsê´<äT\T Ä $wüjT· eTT\qT #·øÿ£ >± yêÚ≤´ì+∫
j·TTHêïs¡T. y˚<ë+‘·T\T n{Ïº ns¡$ú X‚weü TT\qT ã{Ïj º T˚ düT+<äsø¡ ±+&É kÂ+<äs´¡ eTTqT
yÓT#·TÃø=+<äTs¡T.
πøe\ kÕVæ≤r|üs¡yÓTÆq <äèwæº‘√ #·÷∫q|üŒ{ÏøÏì Ç+<äT e´+>±´s¡ú
yÓu’ eÑÛ eTTq≈£î ˝À≥T˝Ò<Tä . Ç+#·T$T+#·T Á|ü‹ XÀ¢øe£ TTq+<äT yê#ê´s¡eú TTqT $T+∫q{Ïº
e´+>±´s¡eú TT n‹ düT+<äse¡ TT>± >√#·]+#·T#·TH˚ j·TT+&ÉTqT.
d”‘· C≤&É ‘Ó*j·Tø£ sêeTT&ÉT, düTÁê⁄&ÉT, d”‘êH˚«wüDeTTø=s¡ø¬ ’ ãj·T\T<˚]q
yêqs¡T\T n+<äsT¡ qT Ä+<√fi¯q H=+<äT#·THêïs¡T. d”‘· ≈£L&É sêeTTì C≤&É ‘Ó*j·Tø£
y˚<qä |ü&TÉ #·Tqï~. ∫es¡≈î£ á düT+<äsø¡ ±+&É˝À Ä+»H˚jT· Tì ø£èwæ |ò*ü +∫ n+<ä]
Ä+<√fi¯qeTTqT ‘=\– düTK|üs´¡ ekÕsTT jÓTÆ q~. ø±e⁄qH˚ nX¯óuÛeÑ TT\T ‘=\–
X¯óuÛeÑ TT\qT ã&ÉjT· T≥¬ø’ düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTqT $$<Ûìä j·TeTeTT\‘√ bÕsêj·TDeTT
#˚jT· T#·Tqïyês¡TqT #˚sTT+#·Tø=qT#·Tqï yês¡TqT ñHêïs¡T. yês¡T ‘·eT n;Ûweºü TT\qT
ã&ÉjT· T≥ #·÷#·T#·THêïeTT.
Ç{Ï º eTVü ‰ eTVæ ≤ yÓ ÷ ù|‘· y Ó T Æ q , >∑ + ;Û s ês¡ ú uÀ<Û ä ø £ y Ó T Æ q yê©àøÏ
sêe÷j·TD≤+‘·s¡Z‘· düT+<äs¡ø±+&ÉqT düTÁ|üdæ<äΔeTT˝…’q |üPs¡«yêÚ≤´‘·\
yêÚ≤´qeTT\qT |ü]o*+∫ Ä j·T+X¯eTT\ qìï+{Ïì ‘·eT düTuÀ~Û˙ yê´K´˝À
#˚]Ã düTuÀ<Ûäø£yÓTÆq uÛ≤wü˝À, XË’*˝À |ü+&ç‘·, kÕe÷q´, »q Á>±Vü≤éTT>±
düT+<äs¡ø±+&É s¡Vü≤kÕ´s¡úeTT\qT $e]+∫ l düTÁãVü≤àD´ ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±s¡
*<ä›s¡TqT ‘Ó\T>∑Tyê]øÏ eT¨|üø±s¡yÓTTq]Ã j·TTHêïs¡T. <ë<ë|ü⁄ eT÷&ÉT y˚\
XÀ¢øe£ TT\T >∑\ düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTqT Á|ü‹|ü<ës¡ú ‘ê‘·Œs¡´ $X‚cÕs¡eú TT\‘√ $e]+|ü
ã÷qT≥ eTVü‰ kÕVü≤dæø£ ø£è‘·éTT. á kÕVü≤düø£è‘·éTT˝À l düTÁãVü≤àDéTT
>±s¡TqT, l ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄ >±s¡TqT #·]‘ês¡T˝ú q’… ≥T¢>H∑ ˚ uÛ≤$+|üe#·TÃqT. Ç|üŒ{ÏøÏ
q\uÛ’… düs\Z¡ yêÚ≤´qeTT |üP]ÔjTÆÓ q~. ◊<äT dü+|ü⁄≥eTT\T yÓ\Te&çq$. ‘·øÿÏ q
uÛ≤>∑eTT eT]jÓTTø£ eT÷&ÉT dü+|ü⁄≥eTT\T ø±e#·TÃqT. n$j·TTqT Ä lìyêdüTì
<äj÷· $X‚weü TT#˚ ‘=+<äs>¡ ± yÓ\Te&ç á eTVü≤˙j·TT\ ñuÛj Ñ T· T\ ø£èwæ |üP]Ô>±
dü|\üò eTT ø±e˝…qì Hê Äø±+ø£.å
mdt.{Ï.|æ.$.ø√qbÕŒ#ês¡T´\T
düT+<äs¡ ø±+&É kÂ+<äs¡´ B|æÔ
ø£fi≤Á|ü|Pü s¡,í Ä+Á<Ûdä sü d¡ «ü ‹,
kÕVæ≤r s¡TÁ<äeT, <Ûsä à¡ Á|ü#ês¡ uÛ≤s¡‹,
&Ü. }≥T≈£L] \øÏÎø±qÔeTà>±s¡T
u≤|ü≥,¢ >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢.
Á|ü|ü+#· yêvàj·TeTT\˝À Ä~ø±eýÓTÆ ÁbÕDÏø√{ÏjÓTTø£ÿ eTTKéTT>∑
e÷qe⁄\jÓTTø£ÿ J$‘· HÓ‹’ ø£ Á|üe÷D≤<äsÙ¡ ø±e´sê»yÓTÆ $\dæ*q¢ ~ yê©àøÏøè£ ‘·yTÓ qÆ
leTÁ<ëe÷j·TDeTT!
$Á>∑V≤ü e+‘·yTÓ qÆ <Ûsä à¡ \ø£D
å eTT, sêe÷j·TDø±e´ Hêj·T≈£î&Óq’ lsêeTTì
eT÷]Ô>± qe‘·]+∫ ª‘ê´π>HÓ’ øπ q neTè‘· eTX¯óï‘˚μ nqT Hês√´øÏÔ j·TT<ä“$¤ +#·T≥≈£î
ÁbÕDuÛ÷Ñ ‘·yTÓ qÆ , d”‘êsêeTT\ eTVæ≤yÓ÷‘·sÔ y¡ TÓ qÆ {Ïº ~e´‘ê´>∑yT˚ leTÁ<ëe÷j·TDeTT
q≈£î Ç‹eè‘·eÔ TT!
lsêe÷e‘ês¡eTTq≈£î |üPs¡«eTT Á|üe]Ô*¢q eT‘·‡´, ≈£Ls¡à, esêVü‰
<äé‘ês¡eTT\ düeTj·TeTT\ j·T+<äT dü+uÛ$Ñ +|üì X¯øÔ£ é‘·sD ¡ eTT eTVü‰kÕBÛ«
•s√s¡‘ï· yÓTqÆ d”‘êeTVü‰<˚M s¡÷|üeTT>∑ Á‘˚‘êj·TT>∑eTTq dü+|òTü {Ï‘y· TÓ qÆ ~. n~j·TTqT
•euÛÑ≈£îÔ&ÉTqT, eTVü‰‘·|üdæ«j·TT, eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ*j·TT q>∑T n+»Hêdü÷qTì
j·T+‘·{yÏ êì#˚ ªªn¨ s¡÷|ü eT¨ã\+μμ nqT#·T eT¨‘·ÿ èwüeº TT>∑ e]í+|üã&É
<ä–q+‘·{Ï ñ»®«\ ã\s¡÷|ü dü+|üqTï&Ó’ $sêõ*¢jT· T, ø±eT Áø√<Ûä eT<ä e÷‘·‡sê´
<ä´]wü≥ÿeTTqT »sTT+|üC≤\ø£ |üs¡<ësê yêýÓ÷Vü≤ e´düqeTT#˚ q+BÛuÛÑ÷‘·
#˚‘·düTÿ&ÉTqT, dü«j·T+ø£è‘ê|üsê<Ûä ‹s¡düÿ è‘· ‘˚CÀ ã\dü+|üqTï&ÉTHÓ’, ÄdüTs¡
ø£è‘ê´#·s¡DeTT#˚ qdüTs¡jÓÆT, ˝Àø£ $Á<ëeDT&ÉT>± |ü]D$T*¢q sêeD≤düTs¡Tì
dü+Vü‰s¡D≤s¡eú TT dü+|òTü {Ï‘y· TÓ qÆ ~.
ø±e⁄qH˚ Ä~ø£$ ªªd”‘êj·÷ X¯Ã]‘·+ eTVü≤‘Y— bÂ\dü´Ô e<Ûä $T‘˚éμμ nì
sêe÷j·TD ø±eéTTq≈£î Á|üj÷Ó »q s¡÷|üeTT>± dü‘´˚ ‘·se¡ TTø±ì kÕs¡øú ´£ uÛ≤wüD
yÓTTq]+∫ j·TTHêï&ÉT.
n{Ïº eTVü≤‘·Ôs¡ Á|üjÓ÷»q kÕ<ÛäHê s¡÷|üyÓTÆq sêe÷j·TDeTTq≈£î
eTVü‰e÷˝≤s¡‘ï· eTT>± n_Û˝KÒ ýÓTqÆ nqT|üeT kÂ+<äsê´+∫‘· yÓTqÆ ø±+&ÉeTT `
düT+<äs¡ø±+&ÉeTT.
(56)
Je ‘·‘Ô· «eTTqT, Jy˚X¯ ‘·‘Ô· «eTTqT mqï&ÉTqT $&ÉBj·Tsêì Á|üDjÓTÆ ø£´
dü+<Ûëq Á|ü‹s¡÷|üeTT\T.
ÄdüTØ >∑TD≤Vü≤+ø±sê_Ûì$wüß&º ’Ó |üse¡ TeT÷s¡T&â ’Ó Å‘˝’Ó Àø±´|ü‘‡· +bÕ<äHê
|üsêj·TD ø±s¡DyÓTÆq kÕ«s¡ú Á|üeè‹Ô •s√eTDÏjÓÆTq sêeDTì dü+Vü≤]+∫
»>∑Á#˚Ãj ¤ T· eTTqT ø£*Œ+#·T≥¬ø’ »>∑Hêà‘·jTÆÓ q d”‘ê d”eT+‹˙eT‘·*¢ lsêeT#·+Á<äTì
jÓTTø£ÿ $s¡V≤ü eTTqT nqTuÛ$Ñ +|üe\dæ e∫Ãq~.
n≥¢>∑T≥ düèwæºø±s¡DyÓTÆq Je Jy˚X¯ ~e´ Á|üDj·÷qTdü+<ÛëqeTTqπø
eTT|ü yê{Ï*q¢ ~. á Á|üe÷<äeTT#˚ ªªk˛-ø±eTj·T‘· ãVüQkÕ´+ Á|üC≤j˚T j˚T‹μμ
nqT |üs¡e÷‘·à ìπs›X¯eTTq≈£î, eTVü‰ dü+ø£\ŒeTTq≈£î eT¨|üÁ<äeeTT ø£*Z
»>∑Å‘j Ô· T· eTT kÂ+<äs´¡ $V”≤qeTT ø±>∑\ Á|üe÷<äd‹úæ j˚Ts¡Œ&çq~.
|üse¡ ÷‘·Tàì dü+ø£\Œ s¡÷|üyTÓ qÆ düèwæøº ±s¡éTTq eT÷\ e÷‘·èø£jTÆÓ Á|üøè£ ‹
‘·‘Ô· «eTT>∑ uÛTÑ $ qe‘·]+∫q |üse¡ T |ü‹Áe‘ê •s√eTDÏjTÆÓ q d”‘ê eTVü‰kÕBÛ«
$s¡Vü≤eTT‘√ ø£è•+∫j·TTqï |üs¡+<ÛëeTT&Ó’q lsêeT#·+Á<äTq≈£îqT lsêeT
$s¡V≤ü eTT‘√ nVæ≤‘·yTÓ qÆ \+ø±B«|üeTVü‰s¡DéTTq qXÀø£‘s· T¡ #êÃ¤jT· qT n‘·´+‘·
<äTs¡“¤s¡ $s¡Vü‰–ïø°˝≤ <ä+<äVü≤é÷qjÓÆT <äTs¡|æ\T¢#·Tqï »qø±‘·à»≈£îqT |ü⁄q
s¡qTdü+<ÛëqeTTq≈£î ‘·>T∑ |ü<øä∏ e£ TTqT }Væ≤+∫ eTVü‰düèwæº $s¡eTD s¡÷|üeT>∑T
eTVü‰ Á|üfij ¯ T· eTTqT ìyê]+∫ ‹]– Á‹uÛTÑ eqeTT\TqT, bÕ+#·uÖÛ ‹ø£eT>∑T ~e´
kÂ+<äsê´q+<ëqTuÛ÷Ñ ‹ q$sêeTeTT>∑ bı+<äT≥≈£î ø±s¡DuÛ÷Ñ ‘·T&Óq’ ~ eTVü‰dü‘Ô· «
dü+|üqTï&ÉT, n‘·´+‘· ãT~ΔXÊ*, eTH√Vü≤s¡ ‘˚CÀ\+ø±s¡T&ÉTq>∑T Vü≤qTeTj˚T.
ø±e⁄qH˚ ªø£sà¡ düT øöX¯\μeTTqT jÓ÷>∑eTT>± bı+~, ªãT~ΔeT‘ê+ es¡'μ
nqT Á|üdTü ‹Ô H=+~, ny˚Tj·T »edü‘Ô· « dü+|ü‹Ô ø£*–, sêeT<ä÷‘·>± e÷Á‘·yT˚ ‘·q
n_Û<j Û̊ T· eTT XÊX¯«‘·‘Ô· «eTT H=+<äe˝… qHÓ&TÉ ‘ê´>∑ kÂ+<äs´¡ Á|ü‹|ü‹Ô Á|üeè‹Ô>±
ø£\ eTVü‰˙j·TT&ÉT Vü≤qTeT Hêj·T≈£î&ÉT>± ø£\ ø±+&ÉeTTqT ãTTwæd‘ü eÔ· TT&Óq’ yê©àøÏ
eTVü‰ø£$ düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT>∑ uÛ≤$+∫ ø°]+Ô ∫ nœ\ »>∑Á#˚Ãj ¤ T· dü‡+bÕ<ä≈î£ &Í
Vü≤qTeTqT j·TTø£ØÔ ‹ì dü+uÛ≤$+∫ düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTq dü+ø°sqÔ¡ yÓTTq]+∫Hê&ÉT.
Ç+‘· eTVü‰qTuÛ≤e⁄ø£‘ê Á|ü‹|üqïyÓTÆq düT+<äs¡ø±+&É≈£î |üPs¡«>ö‘·MT
eT+&É\ ìedüq |ü⁄D´ø°sT¡ \Ô T, eTVü≤˙j·TeT÷s¡T\Ô T, $<ä«‘·ÿ$‘ê •s√\+ø±s¡T\T,
nK+&É bÕ+&çr eT+&ç‘·T\THÓ’q l yÓTÆ\es¡|ü⁄ düTÁãVü≤àD´ uÛ≤>∑<Û˚j·TT\TqT,
l uÀj·Tq|ü*¢ ø±y˚TX¯«s¡ düTBÛ dü+|üqTï\TqT >=|üŒ ø£èwæ dü*|æ |ü⁄D´ø±s¡´
(57)
\e˝ÒX¯eTTqT düVæ≤+|üø£, ìs¡+‘·s¡ <äTs¡+‘· <äT]‘· eTVü‰s¡íeeT>∑Tï˝…’ $<˚«wü
ø±sê´#·s¡D <Ûä÷s¡ÔeT‘·T˝…’q eTs¡TÔ ´\‘√ ì+&çj·TTqï H˚{Ï kÕ«s¡ú|üs¡bÂs¡Jeq
eékÕj·Tø£yÓTÆq <äTs¡®q düe÷»eTTq≈£î $ÁX¯ó‘· eT>∑T≥≈£îqT, á uÛÑj·T+ø£s¡
»Hês¡DéTTq á <Ûë]àø£ ø±eéTT $düÔ è‘· Á|ü#ês¡eTT q+~ n|üe÷s¡Z Á|üeè‘·T\Ô >∑T
H˚{Ï <äTs¡q® düe÷»eTTq+ <=øÏ+‘·jTÆÓ q XÀuÛHÑ êdüŒ<äeT>∑T |ü]D‹ ø£\TZ≥ø=i≈£îqT
á düT+<äs¡ø±+&ÉeTTq≈£î n‹düs¡fi¯eTTqT kÕ+Á|ü<ësTTø£eTT q>∑T |ü<äΔ‹˝À
yêÚ≤´qeTTqT s¡∫+∫ Ä+Á<Û˝ä Àø£eTTq≈£î n+~+∫].
n+‘˚ø±<äT— >√$+<äsêJj·TeTT, ‹\ø£eTT, yêdüT<ëdükÕ«$T eT+<äse¡ TT
eTTqï>∑T yêÚ≤´q $X‚wüeTT\qT ≈£L&É nedüs¡yÓTÆq|ü&ÉT ñ≥+øÏ+#·T≥#˚
sêe÷j·TD eTVü‰ø±e´ yêÚ≤´‘·\ n+<äiÏ uÛ≤eeTT\qT ˇø£ÿ#√ #˚]Ã eTq
ø£+~+∫qyê¬s’].
ñ<ëVü≤s¡D≈£î düT+<äs¡ø±+&Éj·T+<ä* Á|ü<ÛëqyÓTÆq n+>∑T∞j·T≈£
Á|ü<ëq|òTü ≥ºeTT H=øÏ+#·Tø£ |ü]o*+‘·eTT `
ªªyêqs√-Vü≤+ eTVü‰uÛ≤>π <ä÷‘√ sêeTdü´ BÛeT‘·' ˆ
sêeTHêe÷+øÏ‘+· #˚<+ä |üX´¯ <˚ e´+>∑T∞j·Tø£yTé ˆˆμμ
nì #Ó|ü#·T Vü≤qTeT d”‘·eTà #˚‹øÏ lsêeTTì Hêe÷+øÏ‘·yÓTÆq
n+>∑T∞j·Tø£eTTqT n+~+∫Hê&ÉT. Ç#·≥ $X‚wü y˚TeTq>± lsêeT#·+Á<äTì
Vü≤düeÔ TTH˚ ÄyÓT ø£+~+∫ Ä eTVü‰|ü$Á‘·eT÷s¡T\Ô düT∫s¡ $s¡V≤ü XÀø£eTTq≈£î dü«dæÔ
|ü*øÏHê&ÉT. á n+>∑T∞j·Tø£ Á|ü<ëq |òTü ≥ºeTTq≈£î ì»yÓTqÆ ns¡ú $T~j˚T. Ä
j·T+X¯eTTqT $X¯Bø£]+#·T `
ªª>∑èV”≤‘ê« Áù|ø£eå ÷D≤ kÕ uÛsÑ T¡ 'Ô ø£s$¡ uÛ÷Ñ wüDyéT ˆ
uÛsÑ êÔs$¡ Te dü+ÁbÕbÕÔ C≤qø° eTT~‘ê -uÛeÑ ‘Y ˆˆμμ
nqT á XÀ¢ø£eTTq Ä eTVü≤˙j·÷s¡úeTT <Ûä«ì+#·T#·TH˚ j·TTqï~. Ä
<Û«ä ìì Ç+<ä* >√$+<äsêJj·Tyê´K´ düTdüŒwüeº TT>∑ eTq≈£î Vü≤è<ä‘Z e· TT #˚dqæ ~.
Ç{Ïº eTVü≤˙j·TdüTuÀ~Û˙$es¡DeTT‘√ düT+<äs¡ø±+&ÉeTTqT eTq
ø£+~+∫q l yÓT\Æ es¡|⁄ü düTÁãVü≤àD´ eπsDT´\≈£îqT l uÀj·Tq|ü*¢ ø±y˚TX¯«s¡
sêj·T <ÛTä s¡T´\≈£îqT eTq'|üPs¡«ø£ Á|üD‹X¯‘e· TT q+~+#·T#·T $s¡$T+#·T#·THêïqT.
}. \ø°Îø±qÔeTà
düT+<äs¡ düTuÀ~Ûì
Ä#ês¡´ myéT.ÄsY. nbÕŒsêe⁄>±s¡T
e÷J bÕs¡y¢ TÓ +≥T düuTÑÛ ´\T
e÷J Ä+Á<ÛÁä |ü<X˚ ¯ Á|üuTÑÛ ‘ê«e÷‘·T´\T
e÷J Ä+Á<Ûä $X¯«$<ë´\jÓ÷bÕ<Û´ä ≈£îå \T
ñj·T÷´s¡T >±¬sH¶ ‡é ` q÷õM&ÉT, ø£ècÕí õ˝≤¢.
leT<ë«©àøÏ sêe÷j·TDeTT dü+|üPs¡í e÷qe⁄ì J$‘· j·÷Á‘·qT ∫Á‹+#·T
eTVü‰ø±eéTT. Ä<äsÙ¡ Á>∑+<∏eä TT. e÷qy˚‹Vü‰düeTTq »]π> |üsd¡ Œü s¡ dü+|òTü s¡¸D\≈£îqT,
düeTdü´\≈£îqT, #·øÿ£ ì |ü]cÕÿs¡eTTqT dü÷∫+#·T $C≤„qB|æø.£ Ä<Ûë´‹àø£ dü+|ü<≈ä î£
Ä\yê\eTT. wü{≤ÿ+&É |ü]$T‘·yTÓ qÆ á sêe÷j·TDeTTq düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT Ä~Û
yê´~Û ìyês¡Dj·TTqT, düø£\ ø±s¡´dæ~Δj·TTqT, $»j·T dü+bÕ<äqeTTqT
ø£s‘¡ ˝· ≤eT\ø£eTT #˚jT· T#·Tqï bÕsêj·TD Á>∑+<∏eä TT.
eTTKéTT>± d”‘êsêeTT\ ∫‘·Ôeè‹Ô˙, sêeTuÛÑ≈£îÔ&Ó’q Vü≤qTe÷qTì
nkÕe÷q´ Á|üC≤„ bÕ≥yê˙ï, yêø±Ã‘·Tsê´˙ï, XÊÅdyÔü <’Ó Tä cÕ´˙ï, ˝Àø£»‘„ q· ÷, á
dü T +<ä s ¡ ø ±+&É e TT ìs¡ ÷ |æ + #· T #· T qï~. n+<ä T e\qH˚ kÂ+<ä s √´bÕdü q
ÁbÕ<ÛëqéTTH=+~ á ø±+&ÉeTT ªªdüT+<äs¡ø±+&ÉeTTμμ nqT nq«s¡úHêeTeTT
dü+‘·]+#·T ø=ìq~. á ÄsTT<äe dü+|ü⁄≥eTTq+<äT düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT˝Àì 32e
düsqZ¡ T+&ç 40e düseZ¡ s¡≈î£ Äs¡T düs\Z¡ T ø£\e⁄.
yê©àøÏ sêe÷j·TDeTTq≈£î Äj·÷ eT‘·eTT\ yês¡T d”«j·T eT‘êqT
>∑TDeTT>∑ mH√ï yêÚ≤´qeTT\T s¡∫+∫Hês¡T. Ä yêÚ≤´qeTT\qT ns¡eú TT #˚døæ =ì,
uÛ≤eeTT\qT Á>∑V≤æ +#·T≥≈£î, nbÕs¡bÕ+&ç‘´· eTT, XÊÅdÔü yÓ<’ Tä wüéTT, eT‘· dæ<ëΔ+‘·
|ü]#·j·TeTTqT, ø±e\j·TTqT. kÕe÷qT´\≈£î n$ n+<äTu≤≥T˝À qT+&Ée⁄.
kÕe÷qT´\qT <äèwæ˝º À qT+#·Tø=ì XÀ¢øe£ TTqT, XÀ¢øe£ TT˝Àì |ü<ä $uÛ≤>∑eTTqT,
nq«j·T Áø£eTeTTqT, Á|ü‹ |ü<ës¡úeTTqT Äj·÷ eT‘· |üs¡eTT˝…’q yêÚ≤´q
$X‚weü TT\qT, dü+Á>∑V≤ü eTT>± ‘ê‘·Œs¡éTTqT, á nsTT<äe dü+|ü⁄≥eTTq $X¯<eä TT
#˚jT· T≥#˚ ªªdüTuÀ~Ûìμμ nqT ù|s¡T á Ä+Á<Ûä $es¡DeTTq≈£î ‘·–j·TTqï~. düsfi¡ e¯ TT>∑,
düTuÀ<Ûøä e£ TT>∑, á $es¡DeTT Áyêj·Tã&çq~. Ä j·÷ XÀ¢øe£ TT\˝Àì $X‚weü TT\
qqTdü]+∫ $es¡D $|ü⁄\eTT>± qT+&ÉT≥#˚ bÕsƒ¡≈£î\ ø£edüs¡ eTqT≈£îqï#√
$es¡eTT>∑qT, dü+Á>∑V≤ü eTqT≈£îqï#√ dü+Á>∑V≤ü eTT>∑qT dü÷∫+|üã&çq~.
(59)
á nsTT<äe dü+|ü⁄≥eTTq+<äT 35e düs¡Z˝À Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘êqT
sêeT<ä÷‘· j·TqT qeTàø£eTTqT d”‘e· Tà≈£î ø£*+Z #·TqT. 36e düs˝Z¡ À n+>∑T∞j·Tø£
Á|ü<ëqeTT »s¡T>∑TqT. 37e düs˝Z¡ À d”‘e· TàqT ‘êqT rdüTø=ì sêø£b˛e⁄≥˝Àì
W∫‘·éTT $e]+|üã&çq~. 38e düs˝Z¡ À sêeTTq≈£î qeTàø£eTT ø£*–+#·T yêj·Tdü
eè‘êÔ+‘· ø£<ä∏ $e]+|üã&çq~. 39e düs˝Z¡ À Vü≤qTeT‘·‡+<˚Xe¯ TTq÷ï, 40e düs˝Z¡ À
Vü≤qTeTÁ‘˚ŒwüDeTTq÷ï $e]+|üã&çq~.
sêe÷j·TDeTT|ü≥¢ nHê~>± ô|]–q Ä<äs¡eTT, eT]+‘· eè~Δ
j·T>∑T≥≈£îqT, Áø£eT|ü<äΔ‹˝À dü+düÿ è‘·sêe÷j·TDeTT qs¡úeTT #˚dæø=ì $C≤„q
e÷]®+#·T≥≈£îqT, e÷qdæø√˝≤¢düeTTqT bı+<äT≥≈£îqT, á Á>∑+<∏äeTT $TøÏÿ*
ñ|üø£]+#·T#·Tqï~.
sêe÷j·TDeTTq ø£+‘·≈î£ qT Ç{Ïº düTuÀ<Ûøä £ $es¡D eTedüsy¡ T˚ . Ç{Ïº
dü‘ÿ· èwæø,Ï düÁ‘·Œj·T‘·ïeTTq≈£îqT l düTÁãVü≤àDéTT >±]øÏì, l ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄
>±]øÏì <˚e<˚e⁄&Óq’ lsêeT#·+Á<äTì nqTÁ>∑V≤ü eTT ‘·|Œü ø£ \uÛ´Ñ yÓTÆ j·TT+&ÉTqT.
$T–*q dü+|ü⁄≥eTT\T >∑÷&É ‘·«s¡˝ÀH˚ yÓ\Te&É>\∑ eìj·TT, n$ ≈£L&É ‘·|Œü ø£
kÕe÷q´ bÕsƒ≈¡ î£ \ Ä<äsD ¡ ≈£î H√#·Tø=q>∑\ eìj·TT Ä•+#·T#·THêïqT. n{Ïº X¯øÔÏ
j·TT≈£î\Ô qT á ñuÛj Ñ T· T\≈£îqT ‘·|Œü ø£ düs«¡ »>∑‘Y kÕ«$TjÓTÆ q lsêeT#·+Á<äeT÷]Ô
nqTÁ>∑V≤æ +|ü >∑\&ÉqT≥˝À dü+<˚V≤ü eTT ˝Ò<Tä .
z+ XÊ+‹' XÊ+‹' XÊ+‹'
Ä#ês¡´ myéT.ÄsY.nbÕŒsêe⁄
$C≤„|üqeTT
lsêeTÁ|üuÛÑTe⁄ ø£è|ü#˚ ªªÁ|æj·TyêsêÔ~Û>∑eTeTTμμ nqT á Hê\Ze
dü+|ü⁄≥eTT‘√ e÷ ªªdüT+<äs¡ø±+&É düTuÀ~Ûìμμ dü>∑uÛ≤>∑eTT eTTÁ<äDeTT |üP]Ô
nsTTq~. Ç≥T¢ ‘Ó\TŒø=qT uÛ≤>∑éTT ø£*–+∫q sêeT<˚e⁄q≈£î e÷ ø£è‘·»„‘ê
e+<äqeTT \]Œ+#·Tø=qT#·THêïeTT.
sêeTÁ|üuTÑÛ e⁄ ø£è|üe\qH˚ Ç|üŒ{Ïei≈£îqT ≈£L&É e÷ ø£èwæ˝À düV≤ü è<äjT·
eTVü≤˙j·TT˝…q’ |ü\Te⁄s¡T |ü+&ç‘e· sπ DT´\ ÄodüT‡\qT, ÄyÓ÷<äÁb˛‘ê‡Vü≤eTT\qT
bı+<ä>\∑ TZ#T· HêïeTT. yÓTT≥ºyTÓ T<ä{Ï dü+|ü⁄≥eTT˝À Äosê«<ä|Pü s¡«ø£eTT>± eTeTTà
n_Ûq+~+∫q q\Te⁄s¡T $<ä«<ä«s¡T´\Te˝…H˚ n≥T‘·sT¡ yê‘· ≈£L&É ˇø=ÿø£ÿ dü+|ü⁄≥eTT
Á|üø{£ +Ï #·T≥≈£î eTT+<äT Á|ü‘´˚ ø£eTT>± y˚TeTT <ä]Ù+∫ n]ú+∫q kÂ»q´|üPs¡T˝í q’…
$U≤´‘·$<ë«+düT\T n+<äsT¡ qT ≈£L&É nyê´»yÓTqÆ nqTsê>∑eTT‘√ á eT÷&ÉT
uÛ≤>∑eTT\≈£îqT ‘·eT n_Ûq+<äq X¯óuÛ≤ø±+ø£\å T Á|ükÕ~+∫ eTeTTà Áb˛‘·‡Væ≤+∫Hês¡T.
lsêeT<˚e⁄ì ùde>± y˚TeTT >±$+#·T#·Tqï á e÷ø£èwæøÏ y˚TeTT ø√s¡Tq{Ïº
|ü s ¡ e ÷s¡ ú e TT ≈£ L &É <Ó ’ M uÛ ≤ edü + |ü q Tï˝… ’ q Ç{Ï º ô|<ä › \ , dü V ü ≤ è<ä j · T T\
ÄyÓ÷<ë_Ûe÷qeTT˝Ò. nsêúsq®¡ eTT ≈£L&É ø£*dæe#·TÃ |ü<‹Δä ˝À Ä<Ûë´‹àø£Á>∑+<∏eä TT\qT
Á|üø{£ +Ï #·T#·T ø£è‘·øè£ ‘·T´\>∑T#·Tqï ‘·‘ÿ· fi≤ø√$<äT\T ø=+<äiT+&Ée#·TÃqT ø±ì Ç+‘·
ei≈£îqT e÷ nqTuÛeÑ eTTqT ã{Ïº Ä ø£fi¯ e÷≈£î n\uÛ´Ñ eTì uÀ<Û|ä &ü qç ~.
@‘·<qä T>∑TDeTT>±H˚ e÷ n\Œdü+‘·Twæìº , nq˝ÀŒ‘ê‡Vü≤eTTqT >∑eTì+∫
y˚TeTT ø√]q á eTVü≤˙j·TT˝…\s¢ T¡ qT ‘·eT düV≤ü »kÂeTqdüéTT‘√ ‘·eT ÄyÓ÷<ä
eTTÁ<äH=dü– á bÕeqÁ>∑+<∏$ä •wü‘º q· T ÇqTeT&ç+|ü CÒdj æ T· THêïs¡T. Ç{Ïº kÂ»q´
|üP]‘·eTT˝…’qyê] neTè‘·Vü≤è<äj·TeTT\≈£î ø£è‘·»„‘ê|üPs¡íVü≤è<äj·TeTT‘√
Á|üD≤e÷+»* |òTü {Ï+#·T#·THêïeTT. nyê´»yÓTqÆ >ös¡yêqTsê>∑eTT\‘√ eTeTTà >∑÷]Ã
yês¡T >±$+∫q Á|üX+¯ dü\T e÷ X¯øøÔÏ Ï $T+∫q yÓq’ qT e÷ ø£èwæ˝À e÷≈£î Ä‘·à
$XÊ«düeTTqT >∑÷]Ã eTeTTà |ü⁄s√>∑$T+|ü CÒjT· T#·Tqïeì dü+‘√wæ+#·T#·THêïeTT.
yê©àøÏeTVü‰ø£$ Á|ükÕ~+∫q yêvàj·TeT<ÛTä e⁄qT ‘·qàVü≤]¸ìs¡÷|æ‘y· TÓ qÆ
Á>∑+<∏|ä sü e¡ ÷s¡eú TTqT Ä+Á<Ûdä Vü ≤ü è<äjT· uÛøÑ ˝Ô£ Àø£eTTq≈£î @ ø=+#Ó eT+~+|ü >∑*qZ qT
á düTuÀ~Ûì <Ûqä ý˚T nìj·TT, y˚TeTT sêe÷qTÁ>∑V≤ü eTTq≈£î bÕÁ‘·T\y˚T nìj·TTqT
Äq+~+‘·TeTT.
(61)
eTiÏjT· T <Ûsä à¡ dü+es¡qΔ ìs¡‘T· &ÉTqT, ÄÁ•‘· e‘·‡\T&ÉTqT n>∑T dü|–Ôü ]
kÕ«$T á Á>∑+<∏äÁ|üø£≥qeTTq+<äT e÷ô|’ p|ü⁄#·Tqï ø£è|üqT eTi\ eTi\
ø£è‘·»‘„ ‘· √ düà]+#·T#·THêïeTT.
Ç≥T¢
ãT<Û»ä q $<Û̊jT· T\T,
$»„|æÔ
»>∑Á‘êŒD<˚e⁄ì ø£sT¡ D#˚ »ì+∫q ‘·q q+<äqTì s¡÷|ü˝≤eDéTT\≈£î
eTT]dæ »qì n+»q Ä‘·ìì eTT<äT>› ± düT+<äsê! j·Tì |æ\T#·T#·T+&Ó&<ç ≥ ä .
n≥T¢ düT+<äsT¡ &É>T∑ Vü≤qTeT »>∑<ø˚ d£ Tü +<äsT¡ &É>T∑ Hê<∏Tä ì sêeTTì øπ eå Tyês¡qÔ T
Á‹»>∑‘T· ‡+<ä]jÓTÆ q C≤qøÏøÏ n+>∑T∞j·Tø£ Á|ü<ëq |üPs¡«ø£eTT>± düT+<äse¡ TT>±
‘Ó*|æHê&ÉT. s¡eTD°jT· sêe÷j·TD düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTq+<äT n~ n‹eTH√Vü≤s¡yTÓ qÆ
|òüT≥ºeTT.
ø±\Á|üuÛ≤eeTT#˚‘· d”‘êdü‹ J$‘·eTTô|’ iÀ‘·H=+~ XÀø±+<Ûäø±s¡
ìeT>∑ïjÓTÆ j·TT+&É>± Vü≤qTeT ÄyÓT≈£î Á|æjT· yÓTqÆ Á|æjT· Tìyês¡qÔ T ‘Ó*|æ ÄyÓT
Vü≤è<äjT· eTTq JeqkÂ+<äs´¡ eTTqT Á|üø±•+|üCdÒ Hæ ê&ÉT. á dü+<äs“¡ e¤ TTqT yê©àøÏ
eTVü≤]¸ ‘·q ~e´#·≈îå£ e⁄‘√ <ä]Ù+∫ |ü$Á‘· eT<ÛTä sêø£så ¡ s¡÷|üeTTq eT+Á‘·sê»yÓTqÆ
dü‘êÿe´K+&ÉeTT>± ˝Àø£eTTq≈£î Á|ükÕ~+∫Hê&ÉT. ø±ã{Ïº á |òTü ≥ºeTT uÛøÑ »Ô£ qT\≈£î
n|òüTVü≤s¡yÓTÆ XÀø£dü+‘·eTdü eTT&ç|æ J$‘·eTTq Äq+<äÁ|üø±X¯eTT H=dü>∑T#·T
ÁX‚j÷Ó <ëj·Tø£yTÓ Æ yÓ\j·TT#·Tqï~.
Ç{Ïº bÕeqdüT+<äs¡ø£è‹ì j·T<∏ëX¯øÏÔ>± düTuÀ<ÛäeTT >±$+∫ Ä+Á<Ûä
k˛<äsT¡ \≈£î düeT]Œ+|ü>\∑ TZ#T· qï+<äT≈£î dü+‘·d+æ #·T#·Tqï á eT<Û´ä ø±\eTTq+<äT
eTeTTà u≤~Û+∫q nHês√>±´~ n+‘·sêj·T øπ X¢ e¯ TT\qT <Óe’ ø£è|ü#˚ <ë{Ï j·TT+{ÏeTì
eTq$#˚j·TT#·THêïeTT. n|ü⁄&É|ü⁄&ÉT ø£\T>∑T#·T+&ÉT <Ó’$ø£|üØø£å\qT ‘·≥Tºø=ì
ì\#·Tq|ü&˚ e÷qe⁄\≈£î #˚dqæ |ü⁄DéTT\T |ò*ü +∫ <Óe’ ø£è|ü dæ~+Δ #·Tqì>∑<ë
ô|<ä\› dæ<ëΔ+‘·eTT. n{Ï<º ˚ e÷ nqTuÛeÑ eTT! e÷ >∑Ts¡T<˚e⁄\ Ä<˚XÊqTkÕs¡eTT
Ç{°e* ø±\eTTq düsj ¡ T· ÷ Á‹y˚DÏ C≤Vü≤ïM ÁãVü≤à≈£î+&Ü~ rs¡eú TT\T ùd$+#·T#·T
njÓ÷<Ûë´ Á|üj·÷>∑ yês¡D≤d” Vü≤]<ë«sê~ πøåÁ‘·eTT\˝À |ü]$T‘·ø±\eTT
ø£è‘·ìyêdüT\yÓTÆ sêeT<˚e⁄ì ø£è|üq]ú+∫ ‘·|æ+∫ #˚dæø=qï düTø£è‘·eTT,
dü+bÕ~+#·Tø=qï sêe÷qTÁ>∑V≤ü eTT eTeTTà ‘·|Œü ø£ ø£è‘·øè£ ‘·T´\qT #˚jT· TqT nqT
e÷ <Ûs’Ó ´¡ $XÊ«düeTT\T |ò*ü +∫ eTeTTà y˚~+Û ∫q øπ X¢ e¯ TT\T ‘=\–q eì dü>s∑ «¡ eTT>∑
‘Ó\T|ü⁄ø=qT uÛ≤>∑éTT H˚{øÏ Ï >∑*–q~. ø=~› ø±\$\+ãyÓTqÆ qT ‹]– j·T‘·ï|üsT¡ \eTT
ø±>∑*–‹$T.
á eTVæ≤e÷ì«‘·ø£è‹ì >∑÷]Ã y˚TeTT j·T<∏ëX¯øÏÔ>± #˚j·TT#·Tqï e÷
ø£èwæì n_Ûq+~+#·T#·T y˚TeTT <ä]Ù+∫q X¯‘·eè<äTΔ\T dü+‘·‘· d”‘êsêeT
(63)
Vü≤qTeT<ëΔ´HÓø’ ∫£ ‘·T\Ô T, Vü≤qTeT‘Y |üsÁ¡ ãVü≤à Á|ü‹s¡÷|ü⁄\T HÓq’ l #·+Á<äeTÚ[XÊÅdÔæ
>±s¡TqT, ìs¡+‘·s¡ sêe÷j·TD≤sêúqTdü+<Ûëq, Á|üe#·qìs¡‘·T\TqT, e÷ô|’
∫s¡‘s· êqTs¡≈î£ \Ô TqT n>∑T le÷Hé ø√qbÕŒ#ês¡´ $<ä«<ä«s¡T´\TqT, ÇfÒ¢ ˝Àø£eTTq≈£î
d”‘êe÷‘·è#·]Á‘·qT düeT]Œ+#·T#·Tqï >ö‘·MTrs¡eTTyês¡eTT nì eTeTTà >∑TiÏ+∫
‘Ó\T|ü⁄ø=q>∑H˚ n$T‘·yTÓ qÆ Ä<äse¡ TT‘√ dü+uÛ≤$+∫ á düT+<äsø¡ è£ ‹øÏ kÂ+<äs´¡ B|æÔ
H=dü–q $<ä«‘·ÿesTTÁ‹, d”‘êuÛ≤s¡rs¡TÁ<äe÷ \ø£D å \dæ‘j· TÆÓ q &Ü.\ø°Îø±+‘·eTà
>±s¡TqT eT]j·TT ãVüQfi¯eTT˝…’q eTTK´ø±s¡éTT\+<äT e´Á>∑T˝…’ j·TT+&çj·TT
e÷jÓT&ÉqT, e÷ ø£èwæjTÓ &ÉqT Á|ü‘´˚ ø±_Ûe÷qeTT‘√ ‘·eT neT÷\´ düeTj·TeTTqT
yÓ∫Ã+∫ e÷ ø√]ø£ y˚Ts¡≈î£ Á|ü‘´˚ ø£ ÁbÕ<ÛëqéTT >∑\ á dü+|ü⁄≥eTTqT ‘·eT
düVü≤»kÂ»qéTT‘√&ÉqT ø£fi≤_Ûìy˚X¯eTT‘√&ÉqT düeTÁ>∑eTT>∑ |ü]o*+∫ ‘·eT
ÄyÓ÷<äe#·qeTT\qT n+<äCÒdæ e÷ ìØø£åDeTTqT |òü*+|üCÒdæq Ä#ês¡´
myéT.ÄsY.nbÕŒsêj·T eT¨<äjT· T\TqT nyêĆ≤qTsê>∑eTT‘√ eTeTTà Áb˛‘·‡Væ≤+∫q
$<Ûeä TT y˚TeTT eTiTeC≤\ì~.
á ø£è‹ Á|üø£≥qeTTq »]–q $\+ãeTTq eTeTTà eTi\ eTi\
Á|üuÀ~Û+#·T#·T e÷ô|’ ø£è|ü HÓi|æq ‹s¡TeT\ y˚+ø£≥ Á|üuTÑÛ ø£èbÕMø£D å eTT\≈£î
ø£è‘·E\„ yÓTÆ j·TTHêïeTT
Ç≥T¢ ãT<Û$ä <Û̊jT· T\T
n+>∑T∞j·Tø£ |
Á <ü ëqeTT
XÀ¢ˆˆ yêqs√-Vü≤+ eTVü‰uÛ≤>π <ä÷‘√ sêeTdü´ BÛeT‘·' ˆ
sêeTHêe÷+øÏ‘+· #˚<+ä |üX´¯ <˚ e´+>∑T∞j·Tø£yTé ˆˆ
Á|ü‘´· j·÷s¡+ú ‘· yê˙‘·+ ‘˚q <ä‘+Ô· eTVü‰‘·àHê ˆ
düe÷X¯«dæV≤æ uÛÁÑ <ä+ ‘˚ ø°Då <äT'K|ò˝ü ≤ Vü≤´dæ ˆˆ
‘êˆˆ eTVü‰‘·Tàsê\yÓq’ z d”‘êkÕBÛ«! H˚qT Á|üC≤„XÊ*jÓTÆ q lsêeTTì
<ä÷‘·qT. Ä eTVü‰‘·Tà&ÉT ˙≈£î qeTàø£eTT ø£\T>∑T≥ø=i¬ø’ Ç∫Ãq
sêeTHêe÷+øÏ‘·yÓTÆq n+>∑T∞j·Tø£eTTqT >=ì e∫Ã‹ì.
#·÷&ÉTeTT. |üPs¡«bÕ|ü|*üò ‘·yTÓ qÆ ˙ <äT'K eT+‘·jT· TqT q•+∫
b˛sTTq~. }s¡&\ç T¢eTT. ˙≈£î eT+>∑fie¯ TT n>∑TqT.
` 36e düseZ¡ TT 2,3 XÀ¢.\T.
lsêe÷j·T qeT'
lsêeTX¯sD
c˛&ÉX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ Á|üXd¯ ´ü ‘·T Á|üXd¯ yÔü ê´+ d”‘ê+ ‘ê+ Vü≤]|ü⁄+>∑e' ˆ
>∑TD≤_ÛsêeT+ sêeT+ #· |ü⁄q •Ã+‘ê|üs√-uÛeÑ ‘Y ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üXd¯ ´ü ` ‘·T ` Á|üXd¯ yÔü ê´+ ` d”‘ê+ ` ‘ê+ ` Vü≤]|ü⁄+>∑e' `
>∑TD≤_ÛsêeT+ ` sêeT+ ` #· ` |ü⁄q' ` ∫+‘ê|üs'¡ ` nuÛeÑ ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]|ü⁄+>∑e' Á|üXd¯ yÔü ê´+ ‘ê+ d”‘ê+ >∑TD≤_ÛsêeT+ sêeT+
#· Á|üXd¯ ´ü , |ü⁄q' ∫+‘ê|üs'¡ nuÛeÑ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]|ü⁄+>∑e' R yêqs¡ÁX‚wß˜ü &Óq’ Vü≤qTeT, Á|üXd¯ yÔü ê´+ ‘ê+ d”‘ê+
R Á|üX+¯ dæ+|ü<–ä q{Ïº Ä d”‘ê<˚$ì, >∑TD≤_ÛsêeT+ sêeT+ #· R dü<Tä D Z eTT\#˚
Á|üø±•+#·T#·Tqïyê&É>T∑ lsêeTTì, Á|üXd¯ ´ü R $TøÏÿ* XÊ¢|Tæò +∫, |ü⁄q' R ‹]–,
∫+‘ê|üs'¡ nuÛeÑ ‘Y R ∫+‘êìeT>∑Tï&ÉjTÓ ´qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á Ø‹>± düT‹Ô +|ü<–ä q #·]Á‘·eTT>∑\ d”‘e· TàqT, dü<Tä DZ eTT\#˚
XÀ_Û+#·T#·Tqï lsêeTTì, Á|üX+¯ dæ+∫ yêqs¡ ÁX‚wß˜ü &Óq’ Vü≤qTeT ‹]– ∫+‘êìeT>∑Tï
&ÉjÓT´qT.
XÀ¢ˆˆ dü eTTVüAs¡Ô $Te <Ûë´‘ê« u≤wüŒ|üsê´≈£î˝ÒøDå£ ' ˆ
d”‘ê e÷Á•‘·´ ‘˚»d”« Vü≤qTe÷ ì«\˝≤|ü Vü≤ ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` eTTVüAs¡yÔ Té ` Çe ` <Ûë´‘ê« ` u≤wüŒ|üsê´≈£î˝ÒøDå£ ' `
d”‘êyéT ` ÄÁ•‘·´ ` ‘˚»d”« ` Vü≤qTe÷Hé ` $\˝≤|ü ` Vü≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ‘˚»d”« Vü≤qTe÷Hé d”‘êyéT ÄÁ•‘·´ eTTVüAs¡ÔyéT Çe
<Ûë´‘ê« u≤wüŒ|üsê´≈£î˝ÒøDå£ ' (düH)é $\˝≤|ü Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' ‘˚»d”« Vü≤qTe÷Hé R Ä ‘˚»XÊÙ*jÓTÆ q Vü≤qTeT+‘·T&ÉT,
d”‘êyéT ÄÁ•‘·´ R d”‘ê<˚$ì >∑÷]Ã, eTTVüAs¡yÔ Té Çe <Ûë´‘ê« R ø=~›øD å£ eTT\
ø±\ e÷˝À∫+∫, u≤wüŒ|üsê´≈£î˝Òø£åD' (düHé) R ø£˙ï{Ï‘√ ì+&çq H˚Á‘·eTT\T
2 düT+<äs¡ø±+&ÉeTT
>∑\yê&Ó,’ $\˝≤|ü Vü≤ R $\|æ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘˚»dü‡+|üqTï&Óq’ Vü≤qTeT, d”‘ê<˚$ |ü]dæ‹ú ì>∑÷]Ã, ø=~›ùd|ü⁄
Ä˝À∫+∫, <äT'Ku≤wüŒeTT\‘√ ì+&çq ø£qTï\T >∑\yê&Ó,’ á $<Ûeä TT>± $\|æ+|ü
kÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ e÷Hê´ >∑Ts¡T$˙‘·d´ü \ø£ÎDdü´ >∑Ts¡TÁ|æj÷· ˆ
j·T~ d”‘ê-|æ <äT'U≤sêÔ ø±˝À Væ≤ <äTs¡‹Áø£eT' ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e÷Hê´ ` >∑Ts¡T$˙‘·d´ü ` \ø£ÎDdü´ ` >∑Ts¡TÁ|æj÷· ` j·T~ `
d”‘ê ` n|æ ` <äT'U≤sêÔ ` ø±\' ` Væ≤ ` <äTs¡‹Áø£eT' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` >∑Ts¡T$˙‘·d´ü \ø£ÎDdü´ e÷Hê´ >∑Ts¡TÁ|æj÷· d”‘ê n|æ <äT'U≤sêÔ
j·T~, ø±\' <äTs¡‹Áø£eT' Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` >∑Ts¡T$˙‘·d´ü \ø£ÎDdü´ R edæcÕ˜ ~ >∑Ts¡Te⁄\#˚ •øÏ+å |üã&çq{Ïº
\ø£ÎDTq≈£î, e÷Hê´ R |üPE´sê˝…q’ ~j·TTqT, >∑Ts¡TÁ|æj÷· R eTVü≤˙j·TT\≈£î
Á|”‹bÕÁ‘·Tsê˝…q’ ~j·TTq>∑T, d”‘ê n|æ R d”‘ê<˚$>∑÷&É, <äT'U≤sêÔ j·T~ R <äT'KeTT#˚
Bqdæ‹ú H=+~ j·TTqï~ jÓTÆ q#√, ø±\' R ø±\eTT, <äTs¡‹Áø£eT' Væ≤ R nqT\¢+|òTü
˙j·TyÓTÆq~>∑<ë!
‹\ø£eTT :` ª\ø£ÎDdü´ e÷Hê´ d”‘êμ R \ø£ÎDTìj·T+‘·{Ï yêì#˚ ñbÕdü´<Óe’ eTT>∑
ùd$+|üã&ÉT#·Tqï d”‘· Ç{Ïº ø£wüºeTT\≈£î õ≈£îÿ≥ ÄX¯Ãs¡´ø£s¡eTì uÛ≤eeTT.
uÛ>Ñ e∑ ~#êÃ¤s÷¡ |üyTÓ qÆ ø±\eTTq mìï ÄX¯Ãs¡´ø£sy¡ TÓ qÆ dü+|òTü ≥q˝…q’ qT »s¡T>∑e#·TÃqT—
n$ d”‘êsêeTT\≈£î düeTà‘·eTT˝Ò— yês¡T uÛ>Ñ e∑ ‘Y dü«s¡÷|ü⁄˝…q’ qT, e÷qeX¯Øs¡eTTqT
<Û]ä +∫q{Ïyº ês¡T >±q e÷qy√∫‘·yTÓ qÆ düTK<äT'KeTT\qT Á|ü<]ä Ù+|ü <ä\∫j·TTqï
yêπs >∑<ë!
eTùV≤X¯«s¡rs¡T\ú T :` düø\£ »>∑Á<äø≈å£ î£ ˝…q’ sêeT\ø£ÎDT\#˚ s¡ø+åÏ |üã&çq{Ïº d”‘ê<˚$øÏ
>∑÷&É Ç{Ïº eTVü‰<äT'KeTT dü+uÛ$Ñ +#·T≥ ø±\yÓ|’ Øü ‘·ý˚T.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` \ø£ÎDdü´ e÷Hê´ ` ªj·Tdü´ <˚y˚ |üsê uÛøÑ sÔÏ ´¡ <∏ë <˚y˚ ‘·<ë∏
>∑Tsöμ nqï≥T¢ uÛ>Ñ e∑ +‘·Tq+ <Ó+‘· uÛøÑ j ÔÏ ÷Ó j·T+‘· uÛøÑ ÔÏ j·Tqïj·T+<äT >∑\yê&ÉT.
n≥Te+{Ï yêìøÏ e÷q´ d”‘e· Tà. Á|üøè£ ‹ ø£r‘·. nq>± n+<ä]e˝… bÕ+#·uÖÛ ‹ø£yTÓ qÆ
(16) ` c˛&ÉX¯düs¡Z 3
>∑s¡“¤eTT qT+&ç, ø£sêàqTuÛÑeeTTq¬ø’ |ü⁄{Ïºq~>±<äT. n{Ïº ÄyÓTπø e´düqeTT
ÁbÕ|æ+Ô ∫q#√, ì+ø£ ˝Àø£eTTq+<äT ø±\eTT q‹Áø£$T+#·Tyê &Óe&ÉT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` edæwßü̃ &ÉT, $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT, düT$TÁ‘· eTTqï>∑T ô|<ä\› #˚ •ø£Då eTT
H=+~j·TTqï \ø£ÎDTq≈£î ñbÕdü´<Óe’ yÓTj Æ T· T+&ç, lsêeTTq≈£î Á|æjT· Tsê˝…j
’ T· Tqï
d”‘ê<˚$>∑÷&É <äT'KeTT\≈£î ∫øÏÿ BqTsê˝…’ j·TTqï#√, á ˝Àø£eTTq ø£weºü TT\qT
»sTT+|ü HÓe]øÏ kÕ<ÛäéT>∑TqT? á ø£wüºdüTKeTT\qT ìj·T$T+#·Tq~ ø±\y˚T
>±q <ëìì ñ\¢+|òTæ +#·T≥ me«]øÏì kÕ<Û´ä eTT>±<äT.
XÀ¢ˆˆ sêeTdü´ eékÕj·TC≤„ \ø£ÎDdü´ #· BÛeT‘·' ˆ
Hê‘·´s¡+ú ≈£îå uÛ´Ñ ‘˚ <˚M >∑+>π e »\<ë>∑yT˚ ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeTdü´ ` eékÕj·TC≤„ ` \ø£ÎDdü´ ` #· ` BÛeT‘·' ` q `
n‘·´s¡+ú ` ≈£îå uÛ´Ñ ‘˚ ` <˚M ` >∑+>± ` Çe ` »\<ë>∑yT˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeTdü´, BÛeT‘·' \ø£ÎDdü´ #·, eékÕj·TC≤„ <˚M, »\<ë>∑yT˚
>∑+>± Çe n‘·´s¡+ú q ≈£îå uÛ´Ñ ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeTdü´ R lsêeTTìjÓTTø£ÿj·TT, BÛeT‘·' \ø£ÎDdü´ #· R
Á|üC≤„e+‘·T&Ó’q \ø£ÎDTìjÓTTø£ÿj·TT, eékÕj·TC≤„ R Á|üj·T‘·ïeTTqT >∑÷]Ã
‘Ó*dæq<Óq’ , <˚M R d”‘ê<˚$, »\<ë>∑yT˚ R esê¸ø±\eTTq+<äT, >∑+>± Çe R
>∑+>±q~e˝…, n‘·´s¡+ú R $TøÏÿ*>±, q ≈£îå uÛ´Ñ ‘˚ R øå√uÛHÑ =+<äT≥˝Ò<Tä .
‹\ø£eTT :` sêeTdü´ \ø£ÎDdü´ eékÕj·TC≤„ ` Ç{Ïº <äTs¡eZ TyÓTqÆ \+ø£jT· +<äT
ñqï|üŒ{ÏøìÏ düeTTÁ<äeTTqT \+|òTæ +∫ Ç#·Ã{ÏøeÏ ∫Ã ‘·eT ~yê´ÅdeÔü TT\‘√ X¯Á‘·Te⁄qT
»sTT+|ü>∑\s¡ì yê] |üsêÁø£eTeTTqT >∑÷]Ã ‘Ó*dæq{Ïº~ d”‘· j·Tì uÛ≤eeTT.
ªªn‘·´s¡ú+ q ≈£åîuÛÑ´‘˚μμ ` ìsêX¯qT bı+~ ÁbÕD‘ê´>∑eTT H=q]+#·Tø=q˝Ò<äì
uÛ≤eeTT. ª»\<ë>∑y˚T >∑+>± Çeμ ` esê¸ø±\eTTq+<äT bı+– bıs¡T¢q{Ïº
≈£åîÁ<äq<äT\e˝…>±ø£ >∑+>∑ m\¢|ü&ÉTqT ø£˝À¢\eTT H=+<äø£ j·TT+&ÉTq~ j·Tì
uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` sêeTdü´ eékÕj·TC≤„ ` ªªn|ü´Vü≤+ J$‘·+ »Vü‰´+μμ nì
ÄÁ•‘· dü+s¡øDå£ eTTqT >∑÷]Ã |üPs¡«eTT lsêeTT&ÉT Á|ü‹»„ #˚dqæ $<Ûeä TT Ç≥ d”‘·
düà]+#·T#·Tqï~. ªBÛeT‘·' \ø£ÎDdü´μ e÷j·÷eTè>∑eTTjÓTTø£ÿ j·T<∏ës¡sú ÷¡ |üeTTqT
düø±\eTTq >∑T]Ô+∫ Ä dü+<äs“¡ e¤ TTq+<äT lsêeTTìø£+f…qT ÄÁ•‘·d+ü s¡øD å£ eTTq
ÁX¯<äΔ eVæ≤+∫q yê&Ó’ d”‘·eTà s¡ø£åDy˚T Á|ü<ÛëqeTì uÛ≤$+∫q ãT~ΔXÊ* >∑<ë
\ø£ÎDT&ÉT!
yêdüT<ëdükÕ«$T :` düT$TÁ‘· ø=&ÉTø£>∑T \ø£ÎDTì ãT~Δ m|ü&ÉTqT Á|üe÷<ä
|ü&TÉ q~>±<äT. e÷j·÷eTè>∑$wüjT· eTTq d”‘êsêeTT *s¡Te⁄s¡TqT Á|üe÷<ä|&ü qç qT
\ø£ÎDT&ÉT Á|üe÷<ä|ü&É˝Ò<äT. n~ e÷j·÷eTè>∑ eTìj˚T #Óô|ŒqT. e÷Ø#·Tì
≈£L‘·$wüj·TeTTq d”‘· bıs¡ã&çqqT \ø£ÎDT&ÉT Á|üe÷<ä|ü&É˝Ò<äT. n‘·&É{Ïº
BÛeT+‘·T&ÉT. n‘·ì ãT~Δ #·øÿ£ ì Ä˝À#·q\‘√ ì+&çjT· T+&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nqT|üe÷q |üsêÁø£eTXÊ*jÓÆTq lsêeTTìjÓTTø£ÿj·TT n$T‘·
ãT~ΔXÊ*jÓTÆ q \ø£ÎDTìjÓTTø£ÿj·TT Á|üjT· ‘·ïrÁe‘·qT>∑÷]Ã qeTàø£eTT >∑\~ø±ã{Ïº
d”‘ê<˚$ esê¸ø±\eTTq+<äT bı+– bıs¡\T Ç‘·s¡ q<äT\e˝…>±ø£, ì‘·éTT
Á|üXÊ+‘·eTT>∑H˚ j·TT+&ÉT >∑+>±q~e˝…H˚ j·TT+&ÓqT. $|üØ‘·yTÓ qÆ øå√uÛÑ H=+<äT≥
˝Ò<äT.
XÀ¢ˆˆ ‘·T\ó\ejÓ÷eè‘êÔ+ ‘·T˝≤´_Û»q\ø£Då ≤+ ˆ
sê|òTü y√-s¡Ω‹ yÓ<’ V˚ ≤” + ‘·+ #˚jT· eTdæ‘ø˚ Då£ ≤ ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·T\ó\ejÓ÷eè‘êÔ+ ` ‘·T˝≤´_Û»q\ø£Då ≤+ ` sê|òTü e' ` ns¡Ω‹
` yÓ<’ V˚ ≤” + ` ‘·+ ` #· ` Çj·TyéT ` ndæ‘ø˚ D å£ ≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·T\ó\ejÓ÷eè‘êÔ+ ‘·T˝≤´_Û»q\ø£Då ≤+ yÓ<’ V˚ ≤” + sê|òTü e'
ns¡Ω‹— ‘·+ #· Çj·TyéT ndæ‘ø˚ D å£ ≤ ns¡Ω‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·T\ó\ejÓ÷eè‘êÔ+ R düe÷qyÓTÆq dü«uÛ≤eeTT, ej·TdüT‡
#·]Á‘·eTT ø£*–q{Ïº, ‘·T˝≤´_Û»q\ø£åD≤+ R düe÷qyÓTÆq e+X¯eTTqT,
ñ‘·ÔeT\ø£åDeTT\qT ø£*–q{Ïº, yÓ’<˚V”≤+ R d”‘ê<˚$ì (bı+<äT≥≈£î), sê|òüTe'
ns¡Ω‹ R lsêeTT&ÉT ‘·–j·TTHêï&ÉT, ‘·+ #· R Ä lsêeTTì (bı+<äT≥≈£îqT),
Çj·T+ ndæ‘ø˚ D å£ ≤ ns¡Ω‹ R á kÂ+<äs´¡ e‹ ‘·–j·TTqï~.
‹\ø£eTT :` ª‘·T˝≤´_Û»q\ø£åD≤+μ R kÕeTTÁ~ø£XÊÅdüÔeTTq+<äT #Ó|üŒã&çq
\ø£D
å eTT\ì uÛ≤eeTT. á |üsd¡ Œü sês¡Ω‘· j·TT+&ÉT≥#˚‘H· ˚ d”‘e· Tà≈£î Ç‘·s|¡ ⁄ü s¡Twüßì
j·T+<äTqT, lsêeTTìøÏ Ç‘·sÅ¡ dj
Ô” T· +<äTqT <äèwæº ˝Ò≈î£ +&ÉT≥ düV≤ü »eTì dü÷∫+|ü
ã&çq~.
(16) ` c˛&ÉX¯düs¡Z 5
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª‘·T˝≤´_Û»q\ø£Då ≤+μ ` c˛&ÉXe¯ s¡¸ej·TdüTÿ&Óq’ lsêeTTq≈£î
<ë«<äX¯e‘·‡s¡ej·TdüTÿsê˝…’q C≤qøÏ ‘·T\éj·TdüTÿsê˝Ò j·Tì #Ó|üŒã&ÉT#·Tqï~.
‘·T\éjÓ÷eè‘·ÔeTT \q>± nqTs¡÷|üyÓTÆq ej·TdüT‡, #·]Á‘·eTT, dü«uÛ≤eeTT
yÓTT<ä\>∑Tq$.
‘·T˝≤´_Û»q\ø£Då ≤+ :` kÕs¡«uÛÖeT \ø£Då eTT\T >∑*–q sêeTTq≈£î |ü≥eº TVæ≤wæ>±>∑\
kÕeTTÁ~ø£XÊÅdüÔ \ø£åDeTT\T ø£*–j·TTqï{Ïº~ d”‘· nì uÛ≤eeTT. ˝Àø£eTT˝À
kÕe÷qéTT>∑ kÂ+<äsê´~ dü\¢ø£åDeTT\T >∑\ |ü⁄s¡Twüßq≈£î nqTs¡÷|üyÓTÆq
uÛ≤s¡´j·TTqT, kÂ+<äsê´~ >∑TD≤‹X¯jT· eTT>∑\ eì‘·≈î£ nqTs¡÷|üyTÓ qÆ es¡T&ÉTqT
<=s¡≈£î≥ ndü+uÛÑeeTT>± qT+&ÉTqT. d”‘êsêeTT\ <ë+|ü‘·éTTq+<äT n{Ïº
nH√´Hê´qTs¡÷|üéTT \_Û+∫q~ j·TqT≥ ÄX¯Ãs¡´ø£sy¡ TÓ qÆ $wüjT· eTT. ªªndæ‘ø˚ D å£ μμ
j·TqT≥#˚ ø£eT\|üÁ‘ê≈£îå &Óq’ lsêeTTìø£+f…qT >∑÷&É d”‘e· Tà qj·TqkÂ+<äs´¡ eTT
n‘·´~Ûøy£ TÓ qÆ <äì ‘Ó\T|üã&çq~. n+<äT#˚‘H· ˚ lsêeTT&ÉT ªªq Jy˚jT· + ø£D å eT|æ
$Hê ‘êyéT ndæ‘ø˚ D å£ ≤+μ nì e>∑#qÓ T.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` Ç|ü&ÉT lsêeT#·+Á<äeT÷]ÔøÏ eTT|üŒ~‘=$Tà~ dü+e‘·‡s¡eTT\T—
d”‘·eTà≈£î eTT|üŒ~¬s+&ÉT dü+e‘·‡s¡eTT\T. d”‘êsêeTT\T ej·TdüT‡q+ <Ó≥T¢
‘·–j·TTHêïs√ o\eTTq+ <äfÒ¢ ‘·–j·TTHêïs¡T. m≥Tº\ìq ` sêeT#·+Á<äeT÷]Ô
ªyêìjÓT&ÉqT+&ÓH˚ì j˚T<˚ì <√wüeT~› >∑s¡Ω ´+ãTø±<äT dü<ëfi¯ó\μø£ì #Óô|ŒqT.
d”‘e· TàjÓ÷! ªªe<Û≈ä î£ bÕÁ‘·T\|ü≥H¢ é >∑è|üp|üe\j·TT dü»q® T— &É|sü ê<Ûeä TT #˚jT· q{Ïº
j·T‘·&TÉ + >∑\&˚μμ j·Tì #Óô|ŒqT.
kÕeTTÁ~ø£ XÊÅdÔü Á|üø±s¡eTT kÕs¡«uÛÖeTT&ÉTø±>∑\ ∫Vü≤ïeTT\T sêeT#·+Á<äT
q+<äT >∑\e⁄. n{ÏºyêìøÏ uÛ≤s¡´>± qT+&É<ä–q Åd”ÔøÏ ñ+&Ée\dæq \ø£åDeTT\T
d”‘e· Tà j·T+<äTqï$. Çø£ e+X¯eTTq+<äT lsêeTT&ÉT dü÷s¡é+X¯eTTq Á|üd~æ ø¬Δ øÏÿq
yêì ≈£îe÷s¡T&ÉT. d”‘e· Tà #·+Á<äe+X¯eTTq »>∑Á‘·Œdæ~>Δ q∑ ï »q≈£îì ≈£L‘·Ts¡T.
ªªnjÓ÷<Ûë´|ü⁄s¡H‘˚ ês¡+ $T~∏˝≤|ü⁄s¡Hêj·Tø°yTé ,
sê|òTü yêD≤ eT\+ø±s¡+ yÓ<’ V˚ ‰ü Hê eT\+ÁøÏj÷· yéT,
s¡|Tüò ÷D≤+ ≈£î\B|ü+ #· ìMTHê+ ≈£î\B|æø±yéT,
dü÷s¡é+X¯deü TT<ä÷“¤‘+· k˛eTe+X¯deü TT<ä“y¤ êyéT,
düs«¡ ˝Àø£$<Ûë‘ês¡+ düs«¡ ˝Àø£$<ÛësTT˙yéT,
˝Àø±_ÛsêeT+ lsêeTyéT n_Ûsêe÷+ #· yÓT~Æ ©∏ yéT,
nH√´q´dü<äèXÊy˚‘Í Å‘Ó’˝Àø£´>∑èVü≤<ä+|ür.μμ
(Vü≤qTeT~«s¡∫‘· d”‘êsêeT k˛ÔÁ‘·eTT)
ø±e⁄qH˚ Hê´dü$<ä´j·T+<äT X¯s¡D≤>∑‹ Çs¡Te⁄s¡≈£îqT #Ó|üŒã&ÓqT.
lsêeTT&ÉT düàs¡De÷Á‘·d+ü ‘·Twüßº &ÉT. C≤qø£eTà Á|üD‹Á|üdqü ï.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nqTs¡÷|üyÓTÆq ñ‘·ÔeTdü«uÛ≤eeTT, j·TÚeqeTT, #·]Á‘·eTT,
ñqï‘·e+X¯eTT, kÕeTTÁ~ø£ XÊÅdÁÔü |üd<æ yΔä TÓ qÆ X¯óuÛ\Ñ ø£Då eTT\qT ø£*–j·TTqï áyÓTqT
uÛ≤s¡´>± ã&ÉjT· T≥≈£î lsêeTT&˚ ‘·–j·TTHêï&ÉT. ˝Àø√‘·sÔ ¡ X¯óuÛ\Ñ ø£D å $•wüßº &Óq’
lsêeTTì uÛsÑ >Ô¡ ± bı+<äT≥≈£î ñ‘·eÔ TyÓTqÆ >∑TD kÂ+<äsê´~ düs«¡ jÓ÷>∑´‘·\T ø£*qZ
á C≤qøÏjT˚ ‘·–j·TTqï~.
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ <äècºÕ« qeùV≤e÷uÛ≤+ ˝Àø£ø±+‘ê $Te Á•j·TyéT ˆ
»>±eT eTqkÕ sêeT+ e#·q+ #˚<ä eTÁãM‘Y ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ` <äècºÕ« ` qeùV≤e÷uÛ≤+ ` ˝Àø£ø±+‘êyéT ` Çe `
Á•j·TyéT ` »>±eT ` eTqkÕ ` sêeT+ ` e#·q+ ` #· ` Ç<äyTé ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` qeùV≤e÷uÛ≤+ ˝Àø£ø±+‘ê+ Á•j·TyéT Çe (dæú‘ê+) ‘ê+
<äècºÕ« eTqkÕ sêeT+ »>±eT. Ç<ä+ e#·q+ #· nÁãM‘Y.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` qeùV≤e÷uÛ≤+ R q÷‘·q düTes¡#í êÃ¤jT· >∑\~j·TTqT, ˝Àø£ø±+‘ê+
Á•j·T+ Çe R ˝Àø£eTTqT yÓ÷Væ≤+|üCj Ò T· T \øÏÎe˝…, (dæ‘ú ê+ R ñqï) ‘ê+ R Ä
d”‘ê<˚$ì, <äècºÕ« R #·÷∫, eTqkÕ R eTqdüT‡#˚‘,· sêeT+ »>±eT R sêeTTì
#˚s¬ qT. Ç<ä+ e#·q+ #· nÁãM‘Y R á e÷≥qT >∑÷&É |ü*ø¬ qT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` ªqeùV≤e÷uÛ≤+μ ` ªVæ≤s¡DàsT÷+ \ø°Î+μ nì ldü÷ø£eÔ TTq
#Ó|æŒq≥T¢ d”‘·eTà ùV≤j·T>∑TDs¡Væ≤‘· j·T>∑T düT>∑TDeTT\sê•. |ü⁄≥eTT ô|{Ïºq
ã+>±s¡eTT. ˝Àø£ø±+‘ê $Te Á•j·TyéT ` d”‘e· Tà ˝ÀπøX¯«] j·TsTTq leTVü‰\øÏÎ
j·Tìj˚T Vü≤qTeT düŒwüeº TT>∑ #Ó|ü #·THêï&ÉT. düø\£ düeTè~Δ dü«s¡÷|üjT· >∑T \øÏÎj·TTqï
#√≥ lìyêdüT&ÉT+&ÉTqT. ø£qTø£ ÁX¯ó‘·T\T d”‘e· TàqT uÛ>Ñ e∑ +‘·T&Óq’ lsêeTTìø£qï
_ÛqïeTì #Ó|Œü e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˝Àø£eTTq+‘·qT Á|üø±•+|ü#j ˚ T· T \øÏÎe˝…, ‘·|øÔü ±+#·q Á|üu\ÑÛ ‘√
$sêõ\T¢ Ä d”‘ê<˚$ì >±+∫, Vü≤qTeT ˇø£ÿ e÷s¡T>∑ ‘·q eTqdüT‡q+<äT sêeTTì
(16) ` c˛&ÉX¯düs¡Z 7
düà]+∫, áØ‹>± |ü\Tø£<=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ nkÕ´ ùV≤‘√ ]«XÊ˝≤øå±´ Vü≤‘√ yê© eTVü‰ã\' ˆ
sêeDÁ|ü‹yÓ÷ Mπs´ ø£ã+<ÛXä Ã¯ ìbÕ‹‘·' ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nkÕ´' ` ùV≤‘√' ` $XÊ˝≤øå±´' ` Vü≤‘·' ` yê© ` eTVü‰ã\' `
sêeDÁ|ü‹eT' ` Mπs´ ` ø£ã+<Û'ä ` #· ` ìbÕ‹‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $XÊ˝≤øå±´' nkÕ´' ùV≤‘√' eTVü‰ã\' yê© Vü≤‘·'. Mπs´
sêeDÁ|ü‹eT' ø£ã+<Û'ä #· ìbÕ‹‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $XÊ˝≤øå±´' nkÕ´' ùV≤‘√' R $XÊ\eTT˝…’q ø£qTï\T>∑\
áyÓTì$T‘·yÔ T˚ , eTVü‰ã\' yê© Vü≤‘·' R eTVü‰ã\T&Óq’ yê* dü+Vü≤]+|üã&çHê&ÉT,
Mπs´ R |üsêÁø£eTeTTq+<äT, sêeDÁ|ü‹eT' R sêeD düe÷qT&Óq’ {Ï,º ø£ã+<Û'ä #·
R ø£ã+<ÛTä &ÉTqT, ìbÕ‹‘·' R ≈£L*Ãy˚jT· ã&çHê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á kÂ+<äs´¡ e‹ì >∑÷]Ãj˚T>∑<ë eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ yê*ì lsêeTT&ÉT
Vü≤‘·e÷¬sÃqT! |üsêÁø£eTeTTq+<äT sêeDTìøÏ kÕ{Ïsê>∑\ ø£ã+<ÛäTì Ä‘·&ÉT
dü+Vü≤]+∫q~>∑÷&É á d”‘ê<˚$ ì$T‘·yÔ T˚ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ $sê<ÛXä Ã¯ Vü≤‘· dü‡+UÒ´ sêø£kå ˛ ;ÛeT$Áø£eT' ˆ
eH˚ sêy˚TD $Áø£eT´ eTùV≤+Á<˚DeÒ X¯+ãs¡' ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $sê<Û'ä ` #· ` Vü≤‘·' ` dü+UÒ´ ` sêø£då 'ü ` ;ÛeT$Áø£eT' ` eH˚
` sêy˚TD ` $Áø£eT´ ` eTùV≤+Á<˚D ` Çe ` X¯+ãs¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+UÒ´ eTùV≤+Á<˚D X¯+ãs¡' Çe, eH˚ ;ÛeT$Áø£eT' $sê<Û'ä
sêø£då 'ü sêy˚TD $Áø£eT´ Vü≤‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+UÒ´ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, eTùV≤+Á<˚D R <˚y+˚ Á<äTì#˚, X¯+ãs¡'
Çe R X¯+ãsêdüTs¡T&ÉTe˝…, eH˚ R ns¡DéTTq+<äT, sêy˚TD R lsêeTTì#˚,
$Áø£eT´ R $»è+_Û+∫, ;ÛeT$Áø£eT' R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ XÖs¡éTT >∑*–q{Ï,º $sê<Û'ä
sêø£då 'ü R $sê<ÛTä &ÉqT s¡øÿ£ düT&ÉT, Vü≤‘·' R |ü]e÷s¡Ãã&çHê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á d”‘ê<˚$ ì$T‘·yÔ T˚ >∑<ë, |üPs¡«eTT ;Ûøs£ e¡ T>∑T j·TT<äeΔ TTq+<äT,
<˚y˚+Á<äT&ÉT X¯+ãsêdüTs¡Tì dü+Vü≤]+∫q≥T¢ lsêeTT&ÉT ns¡DéTTq+<äT ‘·q
|üsêÁø£eTeTTqTp|æ uÛj Ñ T· +ø£s$¡ Áø£eTeTTqT p|ü⁄#·Tqï $sê<ÛTä ì n\Œø±\eTT˝ÀH˚
Vü≤‘·e÷]ÃHê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ #·‘T· s¡X› d¯ Vü ≤ü ÁkÕDÏ s¡økå£ Õ+ ;ÛeTø£sà¡ D≤yéT ˆ
ìVü≤‘êì »qkÕúH˚ X¯s¬ ’ s¡–ï•UÀ|üyTÓ 'Æ ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #·‘T· s¡X› d¯ Vü ≤ü ÁkÕDÏ ` s¡økå£ Õ+ ` ;ÛeTø£sà¡ D≤yéT ` ìVü≤‘êì `
»qkÕúH˚ ` X¯s¬ '’ ` n–ï•UÀ|üyTÓ 'Æ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` »qkÕúH˚ ;ÛeTø£sà¡ D≤+ s¡økå£ Õ+ #·‘T· s¡X› d¯ Vü ≤ü ÁkÕDÏ n–ï•UÀ|üyTÓ 'Æ
X¯s¬ '’ ìVü≤‘êì.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »qkÕúH˚ R »qkÕúqeTTq+<äT, ;ÛeTø£sà¡ D≤+ s¡økå£ Õ+ R ;Ûøs£ ¡
ø£è‘·éTT\T>∑\ sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ, #·‘T· s¡X› d¯ Vü ≤ü ÁkÕDÏ R |ü<Tä Hê\TZy\˚ T, n–ï•UÀ|üyTÓ 'Æ
X¯s¬ '’ R n–ïC≤«\\e+{Ï u≤DeTT\#˚, ìVü≤‘êì R dü+Vü≤]+#·ã&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` á d”‘ê<˚$ ì$T‘·yÔ T˚ >∑<ë, ÄHê&ÉT (lsêeTT&ÉT) »qkÕúqeTTq+<äT
|ü<Tä Hê\TZ y˚\eT+~ eTVü‰uÛj Ñ T· +ø£sT¡ ˝…q’ <äTwüsº êø£då Tü \qT n–ïC≤«\\e+{Ï ‘·q
u≤D|üs+¡ |üs\¡ #˚ H˚\>∑÷*ÃHê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ Ks¡XÃ¯ ìVü≤‘· dü‡+UÒ´ Á‹•sêX¯Ã ìbÕ‹‘·' ˆ
<ä÷wüDX¯Ã eTVü‰‘˚C≤ sêy˚TD $~‘ê‘·àHê ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ks¡' ` #· ` ìVü≤‘·' ` dü+UÒ´ ` Á‹•sê' ` #· ` ìbÕ‹‘·' `
<ä÷wüD' ` #· ` eTVü‰‘˚C≤' ` sêy˚TD ` $~‘ê‘·àHê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+UÒ´ $~‘ê‘·àHê sêy˚TD Ks¡' #· ìVü≤‘·'— Á‹•sê' #·
ìbÕ‹‘·'— eTVü‰‘˚C≤' <ä÷wüD' #· ìbÕ‹‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $~‘ê‘·àHê sêy˚TD R Ä‘·à‘·‘Ô· «y˚‘j Ô· TÆÓ q lsêeTTì#˚, dü+UÒ´
R dü+Á>±eTeTTq+<äT, Ks¡' #· ìVü≤‘·' R Ks¡T&ÉT nqT sêø£ådüT&ÉTqT
dü+Vü≤]+|üã&çHê&ÉT, Á‹•sê' #· ìbÕ‹‘·' R Á‹•s¡T&ÉqT s¡øÿ£ düT&ÉTqT H˚\>∑÷\Œ
ã&çHê&ÉT, eTVü‰‘˚C≤' <ä÷wüDX¯Ã (ìbÕ‹‘·') R eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ*jÓTÆ q <ä÷wüDT
&ÉqT ndüTs¡T&ÉTqT ≈£L\Œã&çHê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Á|üuÛ≤edü+|üqTï&Ó’q lsêeTT&ÉT áyÓTø=s¡πø >∑<ë ÄHê&ÉT
dü+Á>±eTeTTq+<äT Ks¡T&ÉqT s¡øÿ£ düT >∑÷*ÃHê&ÉT— Á‹•s¡T&ÉqT ndüTs¡Tì s¡÷|ü⁄e÷|æ
Hê&ÉT— eTVü‰|üsêÁø£y÷Ó ù|‘·T&Óq’ <ä÷wüD≤düTs¡Tì>∑÷&É H˚\>∑÷*ÃHê&ÉT.
(16) ` c˛&ÉX¯düs¡Z 9
XÀ¢ˆˆ ◊X¯«s¡´+ yêqsêD≤+ #· <äTs¡u¢ +ÑÛ yê*bÕ*‘·yTé ˆ
nkÕ´ ì$T‘Ô̊ düTÁê' ÁbÕ|üyÔ êHé ˝Àø£d‘ü ÿ· è‘·yTé ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ◊X¯«s¡´+ ` yêqsêD≤+ ` #· ` <äTs¡u¢ +ÑÛ ` yê*bÕ*‘·yTé `
nkÕ´' ` ì$T‘Ô̊ ` düTÁê' ` ÁbÕ|üyÔ êHé ` ˝Àø£d‘ü ÿ· è‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` nkÕ´' ì$T‘˚Ô yê*bÕ*‘·+ ˝Àø£d‘ü ÿ· è‘·+ <äTs¡u¢ +ÑÛ yêqsêD≤yéT
◊X¯«s¡´+ düTÁê' ÁbÕ|üyÔ êHé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nkÕ´' ì$T‘˚Ô R áyÓT ø±s¡DeTT>±, ˝Àø£d‘ü ÿ· è‘·+ R ˝Àø£eTT#˚
Á|üX¯+dæ+|üã&çq{Ïº, <äTs¡¢uÛÑ+ R nì‘·s¡\uÛÑýÓTÆq{Ïº, yê*bÕ*‘·+ R yê*#˚
|ü]bÕ*+|üã&ÉT#·Tqï, yêqsêD≤yéT ◊X¯«s¡´+ R yêqs¡T\ kÕÁe÷»éTTqT, düTÁê'
R düTÁê⁄&ÉT, ÁbÕ|üyÔ êHé R bı+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á eTVü‰‘·Tàsê* ø±s¡DeTT>±H˚ ˝Àø£eTT#˚ yÓT#·Ãã&çq{Ï,º yê*eX¯eTT
q+<äT+&ç, |üsT¡ \≈£î ø£HïÓ ‹Ô #·÷#·T≥ ≈£Xø¯ ´£ yÓTqÆ {Ï,º yêqs¡kÕÁe÷»éTTqT düTÁê⁄&ÉT
nHêj·÷düeTT>± dü+bÕ~+#·Tø=q>∑*HZ ê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ kÕ>∑sX¡ Ã¯ eTj·÷ Áø±+‘· ÁoÙe÷ qï<äqB|ü‹' ˆ
nkÕ´ ùV≤‘√ ]«XÊ˝≤øå±´' |ü⁄Ø #˚jT· + ìØøÏ‘å ê ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ>∑s'¡ ` #· ` eTj·÷ ` Áø±+‘·' ` Áoe÷Hé ` q<äqB|ü‹' `
nkÕ´' ` ùV≤‘√' ` $XÊ˝≤øå±´' ` |ü⁄Ø ` #· ` Çj·T+ ` ìØøÏ‘å ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $XÊ˝≤øå±´' nkÕ´' ùV≤‘√' q<äqB|ü‹' le÷Hé kÕ>∑s'¡ #·
eTj·÷ Áø±+‘·'— Çj·T+ |ü⁄Ø #· ìØøÏ‘å ê—
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $XÊ˝≤øå±´' nkÕ´' ùV≤‘√' R $XÊ˝≤øÏj å TÆÓ q á d”‘ê<˚$ì
>∑T]+∫j˚T, q<äqB|ü‹' R düeTdüqÔ Bq<äeTT\≈£îqT Á|üuTÑÛ yÓq’ {Ï,º le÷Hé kÕ>∑s'¡
R leT+‘·T&Óq’ düeTTÁ<äT&ÉT, eTj·÷ Áø±+‘·' R Hê#˚ <ë≥ã&ÓqT— Çj·T+ |ü⁄Ø #·
R á \+ø±q>∑se¡ TTqTï, eTj·÷ R Hê#˚, ìØøÏ‘å ê R #·øÿ£ >± |ü]øÏ+|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á ˝Àø√‘·Ôs¡düT+<ä] ì$T‘·Ôy˚T >∑<ë düeTdüÔ qBq<äeTT\≈£îqT
Á|üuTÑÛ yÓ,’ ìs¡T|üe÷q XÀuÛ≤dü+|ü<\ä ≈£î ì\j·TyÓTj Æ T· Tqï eTVü‰kÕ>∑se¡ TTqT H˚qT
<ë{Ïe∫Ã‹ì— áyÓTqT >∑÷]Ãj˚T ø£<ë \+ø£q+‘·qT H˚qT |ü]XÀ~Û+∫ #·÷∫‹ì!
XÀ¢ˆˆ j·T~ sêeT dü‡eTTÁ<ë+‘ê+ y˚T~˙+ |ü]es¡j Ô T˚ ‘Y ˆ
nkÕ´' ø£è‘˚ »>∑#êÃ|æ j·TTø£Ô $T‘˚é y˚T eT‹' ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` sêeT' ` düeTTÁ<ë+‘ê+ ` y˚T~˙+ ` |ü]es¡j
Ô T˚ ‘Y `
nkÕ´' ` ø£è‘˚ ` »>∑‘Y ` #· ` n|æ ` j·TTø£yÔ Té ` Ç‹ ` @e ` y˚T ` eT‹' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nkÕ´' ø£è‘˚ sêeT' düeTTÁ<ë+‘ê+ y˚T~˙+, »>∑‘Y #·
|ü]es¡j Ô T˚ ‘Y j·T~, j·TTø£+Ô Ç‹ @e y˚T eT‹'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nkÕ´' ø£è‘˚ R áyÓT ì$T‘·ÔyÓTÆ, sêeT' R lsêeTT&ÉT,
düeTTÁ<ë+‘ê+ y˚T~˙+ R düeTTÁ<äeTT\es¡≈î£ qT>∑\ uÛ÷Ñ $Tì, »>∑‘Y #· n|æ R
düeTdüÔ »>∑‘T· qÔ T >∑÷&É, |ü]es¡j
Ô T˚ ‘Y j·T~ R ‘·\ÁøÏ+<äT\T #˚dqæ jÓT&É\, j·TTø£yÔ Té
Ç‹ @e R j·TTø£eÔ TT nìj˚T, y˚T eT‹' R Hê j·T_ÛÁbÕj·TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á eTVü≤˙j·TTsê*ì >∑÷]Ã lsêeTT&ÉT #·‘T· dü‡eTTÁ<ä |üs´¡ +‘·eTTqT
>∑\ á uÛ÷Ñ $Tq+‘·qT, nfÒ¢ düeTdüÔ »>∑‘T· qÔ T ≈£L&É ‘·\ÁøÏ+<äT\T #˚dyæ ∫’Ó qqT
düeTT∫‘·yTÓ qÆ ø£è‘·ý˚T j·T>∑Tqì Hê ìX¯Ãj·TeTT.
XÀ¢ˆˆ sê»´+ yê Á‹wüß ˝Àπøwüß d”‘ê yê »qø±‘·àC≤ ˆ
Å‘˝’Ó Àø£´sê»´+ düø\£ + d”‘êj·÷ Hê|ü⁄ïj·÷‘·ÿ˝≤yéT ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sê»´+ ` yê ` Á‹wüß ` ˝Àπøwüß ` d”‘ê ` yê ` »qø±‘·àC≤ `
Å‘˝’Ó Àø£´sê»´+ ` düø\£ + ` d”‘êj·÷' ` q ` Ä|ü⁄ïj·÷‘Y ` ø£˝≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á‹wüß ˝Àπøwüß sê»´+ yê, »qø±‘·àC≤ d”‘ê yê, (øÏ+ ÁX‚w+˜ü
Ç‹ X¯+ø±j·÷+) düø\£ + Å‘˝’Ó Àø£´sê»´+, d”‘êj·÷' ø£˝≤+ q Ä|ü⁄ïj·÷‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á‹wüß ˝Àπøwüß sê»´+ yê R eTT˝À¢ø£eTT\ kÕÁe÷»é÷?
»qø±‘·àC≤ d”‘ê yê R »qø£‘·qj·T j·T>∑T d”‘ê<˚$j·÷? (øÏ+ ÁX‚wü̃yéT Ç‹
X¯+ø±j·÷+ R @~ >=|üŒ<äqT X¯+ø£ ø£*–q|ü&ÉT) düø£\+ Å‘Ó’˝Àø£´sê»´+ R
düeTdüÔyÓTÆq Á‹uÛÑTeq kÕÁe÷»éTT, d”‘êj·÷' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ , ø£˝≤+ q
Ä|ü⁄ïj·÷‘Y R ˇø£ÿ n+X¯eTTqT >∑÷&É bı+<äC≤\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˇø£e+ø£ eTT˝À¢ø£eTT\ Ä~Û|ü‘·éTT, y˚i=ø£e+ø£ d”‘ê<˚$,
j·TTqï|ü&ÉT á s¬ +&ç+{Ï˝À @~ >=|üŒ<äì dü+X¯jT· eTT ø£*qZ #√ Ä Á‹uÛTÑ eq
kÕÁe÷»éTT d”‘ê<˚$ ø±* ø=q>√{Ïø≈Ï L£ &É dü]b˛<äT nìj˚T #Ó|Œü e˝…qT.
XÀ¢ˆˆ Çj·T+ kÕ <Ûsä à¡ o\dü´ yÓT~Æ \∏ dü´ eTVü‰‘·àq' ˆ
düT‘ê »qø£sê»dü´ d”‘ê uÛsÑ Ô¡ è<äè&ÛÁÉ e‘ê ˆˆ 15
(16) ` c˛&ÉX¯düs¡Z 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Çj·T+ ` kÕ ` <Ûsä à¡ o\dü´ ` yÓT~Æ \∏ dü´ ` eTVü‰‘·àq' ` düT‘ê `
»qø£sê»dü´ ` d”‘ê ` uÛsÑ Ô¡ è<äè&ÛÁÉ e‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛsÑ Ô¡ è<äè&ÛÁÉ e‘ê, <Ûsä à¡ o\dü´ yÓT~Æ \∏ dü´ eTVü‰‘·àq' »qø£sê»dü´
düT‘ê, kÕ d”‘ê Çj·TyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛsÑ Ô¡ è<äè&ÛÁÉ e‘ê R |ü‹uÛøÑ ÔÏ |üsêj·TDTsê˝…q’ ~j·TT, <Ûsä à¡ o\dü´ R
<Ûäsêà#·s¡D|üs¡T&Ó’q{Ïº, eTVü‰‘·àq' yÓTÆ~∏\dü´ »qø£sê»dü´ R eTVü‰‘·Tà&Ó’q
$T~∏˝≤|ü‹j·T>∑T »q≈£îìjÓTTø£ÿ, düT‘ê kÕ d”‘ê R ‘·qj·T j·T>∑T Ä d”‘ê<˚$,
Çj·TyéT R áyÓTj˚T!
‘ê‘·Œs¡éTT :` |ü‹uÛøÑ ÔÏ |üsêj·TDTsê˝…q’ {Ï~º j·TTqT, <Ûsä à¡ o\T&ÉT, eTVü≤˙j·TT&ÉT,
$T~∏˝≤|ü‹ j·T>∑T »q≈£îì ≈£îe÷¬sj Ô TÆÓ q{Ïj
º T· Tq>∑T Ä d”‘ê<˚$ áyÓTj˚T! dü+<˚V≤ü eTT
˝Ò<äT.
XÀ¢ˆˆ ñ‹ú‘ê y˚T~˙+ _Û‘êÔ « øπ Áå ‘˚ Vü≤\eTTKø£‘å ˚ ˆ
|ü<àä sπ DTìuÛ'’… ø°sêí X¯óuÛ'’… øπ <ës¡bÕ+düT_Û' ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ‹ú‘ê ` y˚T~˙+ ` _Û‘êÔ « ` øπ Áå ‘˚ ` Vü≤\eTTKø£‘å ˚ ` |ü<àä sπ DTìuÛ'’…
` ø°sêí ` X¯óuÛ'’… ` øπ <ës¡bÕ+düT_Û' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤\eTTKø£å‘˚ πøåÁ‘˚ y˚T~˙+ _Û‘êÔ «, |ü<äàπsDTìuÛ…’' X¯óuÛ…’'
øπ <ës¡bÕ+düT_Û' ø°sêí, ñ‹ú‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤\eTTKø£‘å ˚ øπ Áå ‘˚ R Hêπ>{ÏyTÓ Tq‘√ <äTqïã&çq{Ïº bı\eTTq+<äT,
y˚T~˙+ _Û‘êÔ « R uÛ÷Ñ $Tì Áã<ä\› T#˚døæ =ì, |ü<àä sπ DTìuÛ'’… R ‘êeTs¡|⁄ü bıŒ&çe+{Ï,
X¯óuÛ'’… øπ <ës¡bÕ+düT_Û' R eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ bı\eTTq+<ä* eT{Ïøº D £ eTT\#˚, ø°sêí
R ì+&çjT· Tqï<Ó,’ ñ‹ú‘ê R MT~øÏ yÓ&*É e∫Ãq{Ï~º , (Çj·TyéT R áyÓTj˚T).
‹\ø£eTT :` y˚T~˙+ _Û‘êÔ « ñ‹ú‘ê R áyÓT uÛ÷Ñ $T» >±e⁄qH˚ njÓ÷ì»j·T>∑T≥#˚
˝Àø√‘·sÔ y¡ TÓ qÆ kÂ+<äs´¡ eTT bı+<ä>*∑ Z j·TTqï<äì Vü≤qTeT }Væ≤+#·T#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·÷>∑ìs¡«Vü≤DeTT ø=s¡ø¬ ’ Hê>∑*‘√ <äTìïq |ü$Á‘· øπ Áå ‘·eTTqT+&ç
uÛ÷Ñ $Tì Áã<ä\› T #˚døæ =ì, ‘êeTs¡ |ü⁄bıŒ&çe+{Ï Ä bı\eTTq+<ä* |ü$Á‘·yTÓ qÆ
<Û÷ä [ø£DeTT\qT ˇ&É*ô|’ <Û]ä +∫, á ˝Àø£eTTq yÓ\dæq eTVü≤˙j·TTsê\T áyÓTj˚T.
XÀ¢ˆˆ $Áø±+‘· kÕ´s¡ó\dü´ dü+j·TTπ> wü«ìe]Ôq' ˆ
düTïcÕ <äXs¯ <¡ ä∏ ôd´’ cÕ CÒć˜Õ sêCÀ„ j·TX¯d«æ ˙ ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $Áø±+‘·d´ü ` Äs¡ó\dü´ ` dü+j·TTπ>wüß ` nìe]Ôq' ` düTïcÕ
` <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü ` @cÕ ` CÒć˜Õ ` sêC„' ` j·TX¯d«æ ˙.
nq«j·TÁø£eTeTT :` $Áø±+‘·d´ü , Äs¡ó\dü´ dü+j·TTπ>wüß nìe]Ôq' <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü
sê»„' CÒćÕ˜ j·TX¯d«æ ˙ düTïcÕ @cÕ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $Áø±+‘·dü´ R |üsêÁø£eTXÊ*j·TTqT, Äs¡ó\dü´ R ñ‘·ÔeT
#·]Á‘·>\∑ yê&ÉTqT, dü+j·TTπ>wüß nìe]Ôq' R j·TT<äeΔ TTq+<äT yÓqTïp|üì yê&ÉT
q>∑T, sê»„' <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü R eTVü‰sêC…q’ <äXs¯ <¡ Tä∏ ìøÏ, j·TX¯d«æ ˙ R >=|üŒø°]>Ô *∑ qZ ,
CÒćÕ˜ düTïcÕ R ô|<äø› √&É\T, @cÕ R áyÓTj˚T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üsêÁø£eTeTTq≈£îqT, ñ‘·eÔ T#·]Á‘·≈î£ qT, kÕVü≤düeTTq≈£îqT, ù|s¡Tã&çq
<äXs¯ <¡ eä∏ TVü‰sêEq≈£î ‘·–q{Ïº dürÿ]Ô >∑*qZ ô|<äø› √&É\T áyÓTj˚T!
XÀ¢ˆˆ <Ûsä à¡ »„d´ü ø£è‘·»d„ ´ü sêeTdü´ $~‘ê‘·àq' ˆ
Çj·T+ kÕ <äsTT‘ê uÛ≤sê´ sêø£då e” X¯ e÷>∑‘ê ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <Ûsä à¡ »„d´ü ` ø£è‘·»d„ ´ü ` sêeTdü´ ` $~‘ê‘·àq' ` Çj·T+ ` kÕ
` <äsTT‘ê ` uÛ≤sê´ ` sêø£då e” X¯yTé ` Ä>∑‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <Ûsä à¡ »„d´ü , ø£è‘·»d„ ´ü , $~‘ê‘·àq' sêeTdü´ <äsTT‘ê uÛ≤sê´ kÕ
Çj·T+ sêø£då e” X¯yTé Ä>∑‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Ûsä à¡ »„d´ü R <Ûsä à¡ y˚‘j
Ô· T· TqT, ø£è‘·»d„ ´ü R ø£è‘·E&„ TÉ qT, $~‘ê‘·àq'
R Ä‘·àC≤„ìj·TTq>∑T, sêeTdü´ R sêeTTq≈£î, <äsTT‘ê R Á|æjT· Tsê\sTTq{Ï,º uÛ≤sê´
R <Ûsä à¡ |ü‹ïj·T>∑T, kÕ Çj·T+ R Ä áyÓT, sêø£då e” X¯yTé Ä>∑‘ê R sêø£då Åü d\Ô”
eX¯yTÓ Æ j·TTqï~.
‹\ø£eTT :` ªsêø£då e” X¯yTé μ Ä>∑‘ê ` n\+|òTü ýÓTqÆ ø±\eTT jÓTTø£ÿ Á|üu≤Û eeTT
#˚‘q· ì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üse¡ T<Ûë]à≈£î&Óq’ , eTVü‰‘·Tà&Óq’ lsêeTTq≈£î Á|æjT· Tsê\T>±qTqï
á |üPE´sê\T>∑÷&É sêø£då Åü d\Ô” ≈£î eX¯yTÓ Æ Bqdæ‹ú H=+~j·TTqï~>∑<ë!
(16) ` c˛&ÉX¯düs¡Z 13
XÀ¢ˆˆ düsê« H√“¤>± qŒ]‘·´»´ uÛsÑ Ô¡ èùdïVü≤ã˝≤‘·ÿ è‘ê ˆ
n∫+‘·sTT‘ê« <äT'U≤ì Á|ü$cÕº ìs¡q® + eqyéT ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düsê«Hé ` uÛÀ>±Hé ` |ü]‘·´»´ ` uÛÑs¡Ô èùdïVü≤ã˝≤‘·ÿ è‘ê `
n∫+‘·sTT‘ê« ` <äT'U≤ì ` Á|ü$cÕº ` ìs¡q® + ` eqyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛsÑ Ô¡ èùdïVü≤ã˝≤‘·ÿ è‘ê, düsê«Hé uÛÀ>±Hé |ü]‘·´»´ ` <äT'U≤ì
n∫+‘·sTT‘ê«, ìs¡q® + eq+ Á|ü$cÕº.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛÑs¡Ô èùdïVü≤ã˝≤‘·ÿ è‘ê R uÛÑs¡Ôj·T+<ä* Áù|eT#˚ ã˝≤‘·ÿ]+|ü
ã&çq<Ó,’ düsê«Hé uÛÀ>±Hé |ü]‘·´»´ R düeTdüÔ uÛÀ>∑eTT\qT |ü]‘·´õ+∫, <äT'U≤ì
n∫+‘·sTT‘ê« R πø¢X¯eTT\qT ˝…øÏÿ+|üø£, ìs¡®q+ eq+ R ìsêàqTwüýÓTÆq
ns¡DéTTqT, Á|ü$cÕº R Á|üy•˚ +∫q~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` áyÓT uÛsÑ ôÔ¡ |>’ \∑ Áù|eT≈£î ˝Àã&çq<Ó,’ sê»uÛeÑ qeTTq+<ä*, düeTdüÔ
uÛÀ>∑eTT\qT $&ç∫ô|{Ïº, eTT+<äTø±\eTTq dü+uÛÑ$+|üuÀe⁄ ø£wüºeTT\qT >∑÷]Ã
Ä˝À∫+|ü≈î£ +&É ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ ìs¡H® ês¡DéTTqT #˚]q~.
XÀ¢ˆˆ dü+‘·TcÕº |ò\ü eT÷˝Òq uÛsÑ Ô¡ èX¯óÁX¯SwüDÒ s¡‘ê ˆ
j·÷ |üsê+ uÛ»Ñ ‘˚ Á|”‹+ eH˚˚- |æ uÛeÑ H˚ j·T<∏ë ˆˆ 20
XÀ¢ˆˆ ùdj·T+ ø£qø£esêí+^ ì‘·´+ düTdæà‘·u≤Û wæD° ˆ
düV≤ü ‘˚ j·÷‘·Hê y˚T‘ê eTqsêúHê eTuÛ≤–˙ ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü+‘·TcÕº ` |ò\ü eT÷˝Òq ` uÛsÑ ¡Ô èX¯óÁX¯SwüDÒ ` s¡‘ê ` j·÷ `
|üsê+ ` uÛ»Ñ ‘˚ ` Á|”‹+ ` eH˚˚ ` n|æ ` uÛeÑ H˚ ` j·T<∏ë. kÕ ` Çj·T+ ` ø£qø£
esêí+^ ` ì‘·´+ ` düTdæà‘·u≤Û wæD° ` düV≤ü ‘˚ ` j·÷‘·HêyéT ` @‘êyéT ` nqsêúHê+
` nuÛ≤–˙ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·÷, |ò\ü eT÷˝Òq dü+‘·TcÕº, uÛsÑ Ô¡ èX¯óÁX¯SwüDÒ s¡‘ê (dür), eH˚
n|æ uÛeÑ H˚ j·T<∏ë |üsê+ Á|”‹+ uÛ»Ñ ‘˚, kÕ ø£qø£esêí+^, ì‘·´+ düTdæà‘·u≤Û wæD,°
nqsêúHêyéT nuÛ≤–˙, Çj·TyéT @‘ê+ j·÷‘·Hê+ düV≤ü ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·÷ R @ eTVü≤˙j·TTsê\T, |ò\ü eT÷˝Òq dü+‘·TcÕº R |ü+&É#¢ ‘˚ q· T,
ø£+<äeT÷˝≤<äT\#˚‘·qT dü+‘·è|æÔH=+<äT#·Tqï<Ó’, uÛÑs¡Ô èX¯óÁX¯SwüDÒ s¡‘ê (dür) R
ô|ì$T{ÏjTÓ Tø£ÿ |ü]#·s´¡ j·T+<äT ìeT>∑Tïsê\>∑T#·T, eH˚ n|æ R n&É$j·T+<äT>∑÷&É,
uÛeÑ H˚ j·T<∏ë R Ç+{ÏjT· +<äTe˝…H,˚ |üsê+ Á|”‹+ R >=|üŒ<Óq’ dü+‘√wüeTTqT,
uÛ»Ñ ‘˚ R bı+<äT#·T+&Ó&<ç √, kÕ R n{Ï,º ø£qø£esêí+^ R düTes¡#í êÛ j·T>∑\ <˚V≤ü eTT
>∑\~j·TTqT, ì‘·´+ düTdæà‘·u≤Û wæD° R m\¢|ü &ÉTqT ∫s¡Tq>∑e⁄‘√ e÷≥˝≤&ÉTq{Ïº
~j·TTqT, nqsêúHêyéT nuÛ≤–˙ R ø£weºü TT\≈£î nqs¡TΩsê˝…q’ {Ï~º j·TTq>∑T, Çj·T+
R áyÓT, @‘ê+ j·÷‘·Hê+ R Ç{Ïeº ´<∏qä T, düV≤ü ‘˚ R düV≤æ +#·T#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ns¡DéTTq+<ä* |ü+&É‘¢ √&ÉqT, ø£+<äeT÷\eTT\‘√&ÉqT dü+‘·Twæº
H=+<äT#·T, uÛsÑ Ô¡ è|ü]#·s´¡ H˚ Á|ü<ëÛ qø£seÔ¡ éTT>± m+#·Tø=ì, q≥º&$É j·T+<äT>∑÷&É
n+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äTe˝…H˚ >=|üŒ<Ó’q Äq+<äeTT qqTuÛÑ$+#·T#·T, m\¢|ü&ÉTqT
∫s¡Tq>∑e⁄‘√&ÉH˚ e÷≥˝≤&ÉT#·T, <äT'KeTT\ ø£sΩ¡eTT>±q{Ïº ‘·q ã+>±s¡T y˚Tì‘√
á j·÷‘·q\qT m≥T¢ zs¡TÃø=qT#·Tqï<√ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ Çe÷+ ‘·T o\dü+|üHêï+ Á<äwßü º eTs¡Ω‹ sê|òTü e' ˆ
sêeDÒq Á|üeT~∏‘ê+ Á|übÕ $Te |æbÕdæ‘'· ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Çe÷+ ` ‘·T ` o\dü+|üHêï+ ` Á<äwßü yº Té ` ns¡Ω‹ ` sê|òTü e' `
sêeDÒq ` Á|üeT~∏‘ê+ ` Á|übÕyéT ` Çe ` |æbÕdæ‘'· ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` o\dü+|üHêï+, sêeDÒq Á|üeT~∏‘ê+, Çe÷+ sê|òTü e', |æbÕdæ‘'·
Á|übÕyéT Çe, Á<äwßºü yéT ns¡Ω‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` o\dü+|üHêï+ R ñ‘·eÔ TyÓTqÆ o\dü+|ü<ä >∑\~j·TTqT, sêeDÒq
Á|üeT~∏‘ê+ R sêeDTì#˚ Væ≤+dæ+|üã&ÉT#·Tqï~j·TTq>∑T, Çe÷+ R áyÓTqT,
sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, |æbÕdæ‘'· Á|übÕyéT Çe R <ä|Œæ >=qïyê&ÉT #·*|ü+~]ìe˝…,
Á<äwßºü yéT ns¡Ω‹ R #·÷&É<–ä j·TTHêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeD≤düTs¡Tì#˚ Á≈£Ls¡eTT>∑ Væ≤+dæ+|üã&ÉT#·T>∑÷&É >=|üŒ<Ó’q
o\dü+|ü<ä ø£*j Z T· Tqï{Ïº á eTVü≤˙j·TTsê*ì, lsêeTT&ÉT, <ä|Œæ ø£‘√ ‘·|+æ #·T#·Tqï
yê&ÉT #·\ì¢ bÕ˙j·TXÊ\qT ø£qT>=ìq≥T¢, eTVü‰q+<äeTT‘√ #·÷&Ée\dæjT· THêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ nkÕ´ q÷q+ |ü⁄q sê¢u≤Û Á<ë|òTü e' Á|”‹ y˚Twü´‹ ˆ
sêC≤ sê»´|ü]ÁuÛwÑ 'ºü |ü⁄q' ÁbÕù|é y˚T~˙yéT ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nkÕ´' ` q÷q+ ` |ü⁄q' ` ˝≤uÛ≤‘Y ` sê|òTü e' ` Á|”‹yéT `
@wü´‹, sêC≤ ` sêC´|ü]ÁuÛwÑ 'ºü ` |ü⁄q' ` ÁbÕ|ü´ ` Çe ` y˚T~˙yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òTü e' nkÕ´' ˝≤uÛ≤‘Y sê»´|ü]ÁuÛwÑ 'ºü sêC≤ y˚T~˙+ |ü⁄q'
ÁbÕ|ü´ Çe q÷q+ Á|”‹yéT @wü´‹.
(16) ` c˛&ÉX¯düs¡Z 15
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, nkÕ´' |ü⁄q' ˝≤uÛ≤‘Y R áyÓT ‹]–
<=s¡≈î£ ≥e\q, sê»´|ü]ÁuÛwÑ 'ºü sêC≤ R sê»éTTqT >√˝ÀŒsTTq{Ïº sêE, y˚T~˙+
R sê»éTTqT, |ü⁄q' ÁbÕ|ü´ Çe R ‹]– bı+~e˝…, q÷q+ R ìX¯Ãj·TeTT>±,
Á|”‹yéT @wü´‹ R Äq+<äeTTqT bı+<ä>\∑ &ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT áyÓT ‘·q≈£î ‹]– \_Û+∫q+<äT\≈£î, sê»éTTqT
>√˝ÀŒsTTq sêE, ‹]– ‘·qsê»éTTqT \_Û+∫q|ü&ÉTe˝…, m+‘·j÷Ó Äq+<äeTT
H=+<äTqT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ø±eTuÛÀ>¬ '’ |ü]‘·´ø±Ô V”≤Hê ã+<ÛTä »H˚q #· ˆ
<Ûës¡jT· ‘ê´‘·àH√ <˚V≤ü + ‘·‘‡· e÷>∑eTø±+øÏDå ° ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±eTuÛÀ>¬ '’ ` |ü]‘·´ø±Ô ` V”≤Hê ` ã+<ÛTä »H˚q ` #· ` <Ûës¡jT· ‹
` Ä‘·àq' ` <˚V≤ü + ` ‘·‘‡· e÷>∑eTø±+øÏD å ° ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±eTuÛÀ>¬ '’ |ü]‘·´ø±Ô ã+<ÛTä »H˚q V”≤Hê #·, ‘·‘dY eü ÷>∑eT
ø±+øÏD å ° (@cÕ) Ä‘·àq' <˚V≤ü + <Ûës¡jT· ‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±eTuÛÀ>¬ '’ |ü]‘·´ø±Ô R ø√]q uÛÀ>∑eTT\#˚ $&ÉTeã&çq~j·TTqT,
ã+<ÛTä »H˚q V”≤Hê #· R ø±e\dæqyê]øÏ <ä÷s¡yTÓ qÆ ~j·TT q>∑T (@cÕ R áyÓT),
‘·‘Y düe÷>∑eTø±+øÏåD° R uÛÑs¡ÔjÓTTø£ÿ düe÷>∑eTeTTqT Ä•+#·T#·Tqï<Ó’, Ä‘·àq'
<˚V≤ü + R ‘·q X¯Øs¡eTTqT, <Ûës¡jT· ‹ R ì\T|ü⁄ø=qT#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘êqT ø√s¡Tø=qï uÛÀ>∑eTT\T ‘=\–b˛e>±, ø±e\dæqyês¡T
<ä÷s¡yTÓ bÆ ˛e>±, <äT'KdüeTTÁ<äeTTq+<äTqï áyÓT, uÛsÑ j Ô¡ TÓ Tø£ÿ |ü⁄qdü‡e÷>∑eTeTT
Hêdæ+#·T#·Tqï<Ó,’ ‘·q X¯Øs¡eTT HÓ{À¢ ì\T|ü⁄ø=qT#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ HÓc’ Õ |üX´¯ ‹ sêø£kå ˛´ H˚e÷Hé |ü⁄wüŒ|ò\ü Á<äTe÷Hé ˆ
@ø£dVúü ≤ü è<äj÷· q÷q+ sêeT y˚T yêqT|üX´¯ ‹ ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` @cÕ ` |üX´¯ ‹ ` sêø£då ´ü ' ` q ` Çe÷Hé ` |ü⁄wüŒ|ò\ü
Á<äTe÷Hé ` @ø£dVúü ≤ü è<äj÷· ` q÷q+ ` sêeTyéT ` @e ` nqT|üX´¯ ‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @cÕ sêø£då ´ü ' q |üX´¯ ‹— Çe÷Hé |ü⁄wüŒ|ò\ü Á<äTe÷Hé q |üX´¯ ‹—
q÷q+ @ø£dVúü ≤ü è<äj÷· sêeTyéT @e nqT|üX´¯ ‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @cÕ R áyÓT, sêø£då ´ü ' q |üX´¯ ‹ R sêø£då Åü d\Ô” qT #·÷#·T≥˝Ò<Tä ,
Çe÷Hé |ü⁄wüŒ|òü\Á<äTe÷Hé q |üX¯´‹ R á |ü⁄wüŒeèø£åeTT\qT |ü+&É¢#Ó≥ºqT
#·÷#·T≥˝Ò<Tä , q÷q+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, @ø£dVúü ≤ü è<äj÷· R @ø±Á>∑∫‘·eÔ TT>∑\<Ó,’
sêeTyéT @e nqT|üX´¯ ‹ R lsêeTTH˚ ø£qT>=qT#·Tqï~.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ‘·q≈£î uÛj
Ñ T· eTTqT >=\TŒ sêø£då >” D
∑ eTT>±ì Äq+<äeTTqT
>∑÷s¡TÃ |ü⁄wüŒ|ò\ü eèø£eå TT\T >±ì d”‘e· TàjÓTTø£ÿ <äèwæøº Ï >√#·]+∫ m{Ïº $ø±s¡eTTqT
ø£*Œ+|ü˝≈Ò î£ qï$. m≥T#·÷∫qqT ÄyÓT≈£î lsêeTT &=ø£ÿ&˚ >±ìŒ+#·T#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç|ü &ûyTÓ ‘·q#·T≥TºqTqï á sêø£då Åü d\Ô” qT>±ì, á |üP\#Ó≥q¢ T>±ì,
|òü\eèø£åeTT\qT>±ì @$Tj·TTqT #·÷#·T≥ ˝Ò<äT. @ø±Á>∑yÓTÆq eTqdüT‡>∑\<Ó’
ìX¯Ãj·TeTT>± ˇø£ÿ lsêeTTH˚ #·÷#·T#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ uÛsÑ êÔ HêeT |üs+¡ Hêsê´ uÛ÷Ñ wüD+ uÛ÷Ñ wüD≤<ä|æ ˆ
@cÕ ‘·T s¡V≤æ ‘ê ‘˚q uÛ÷Ñ wüD≤sêΩ q XÀuÛ‘Ñ ˚ ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛsÑ êÔ ` HêeT ` |üs+¡ ` Hêsê´' ` uÛ÷Ñ wüD+ ` uÛ÷Ñ wüD≤‘Y ` n|æ
` @cÕ ` ‘·T ` s¡V≤æ ‘ê ` ‘˚q ` uÛ÷Ñ wüD≤sêΩ ` q ` XÀuÛ‘Ñ ˚ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛsÑ êÔ HêeT R uÛsÑ Ô¡ j·Tq>±, Hêsê´' R ÅdøÔ” ,Ï uÛ÷Ñ wüD≤<ä|æ R
ÄuÛsÑ D¡ eTTø£+f…qT >∑÷&É, |üs+¡ uÛ÷Ñ wüDyéT R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ ÄuÛsÑ D
¡ eTT. uÛ÷Ñ wüD≤sêΩ
R ÄuÛsÑ D ¡ eTT\≈£î ‘·–j·TTqï{Ï,º @cÕ ‘·T R á d”‘ê<˚$ e÷Á‘·eTT, ‘˚q s¡V≤æ ‘ê
R n{Ïº uÛsÑ Ô¡ ˝Ò≈î£ qï<Ó,’ q XÀuÛ‘Ñ ˚ R Á|üø±•+#·T≥˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÅdøÔ” Ï uÛsÑ j Ô¡ T˚ düeTkÕÔusÑÛ D
¡ eTT\ ø£+f…qT, >=|üŒ XÀuÛqÑ T >∑÷s¡TÃ
y˚T{Ï ÄuÛsÑ D ¡ yÓTÆ j·TT+&ÉTqT. áHê&ÉT, á d”‘· Ç#·Ã≥ n{Ïº uÛsÑ ≈Ô¡ î£ <ä÷s¡yTÓ ,Æ
uÛ÷Ñ wüDV”≤q jÓTÆ q≥T¢>± XÀuÛ≤s¡V≤æ ‘·jTÆÓ j·TTqï~.
XÀ¢ˆˆ <äTwüÿs¡+ ≈£îs¡T‘˚ sêyÓ÷ V”≤H√ j·T <äqj·÷ Á|üuTÑÛ ' ˆ
<Ûës¡jT· ‘ê´‘·àH√ <˚V≤ü + q <äT'UÒ Hêed”<‹ä ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äTwüÿs¡+ ` ≈£îs¡T‘˚ ` sêeT' ` V”≤q' ` j·T‘Y ` nqj·÷ `
Á|üuTÑÛ ' ` <Ûës¡jT· ‹ ` Ä‘·àq' ` <˚V≤ü + ` q ` <äT'UÒq ` ned”<‹ä ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nqj·÷ V”≤q', sêeT', Á|üuTÑÛ ' (düH)é Ä‘·àq' <˚V≤ü + <Ûës¡jT· ‹,
<äT'UÒq q ned”<‹ä (Ç‹ j·T‘Y) (‘·‘)Y <äTwüÿs¡+ ≈£îs¡T‘˚.
(16) ` c˛&ÉX¯düs¡Z 17
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nqj·÷ V”≤q' R á d”‘ê<˚$øÏ <ä÷s¡yÓTÆqyê&Ó’, sêeT' R
lsêeTT&ÉT, Á|üuTÑÛ ' (düH)é R kÕeTs¡´ú eTT >∑\yê&Ó,’ Ä‘·àq' <˚V≤ü + R ‘·q X¯Øs¡eTTqT,
<Ûës¡jT· ‹ R ì\T|ü⁄ø=qT#·THêï&ÉT. <äT'UÒq q ned”<‹ä R <äT'KeTT#˚ nD–
b˛e˝Ò<Tä , (Ç‹ j·T‘Y R nqTq <˚~ >∑\<√), ‘·‘Y R n~, <äTwüÿs¡+ ≈£îs¡T‘˚ R
<äTs¡≥
È yÓTqÆ ø±s¡éTT Hê#·]+#·T#·THêï&ÉT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` ªªnqHê´ Væ≤ eTj·÷ d”‘ê uÛ≤düÿsπ D Á|üu≤Û j·T<∏ëμμ dü÷s¡T´q≈£î
m+&Ée˝… d”‘· Hê ø£qq´ nì sêeTTì yêø£éTT. m+&ÉqT $&ç∫ dü÷s¡T´&ÉTe˝…,
d”‘q· T $&ç∫ sêeTT &ÉT+&ÉT≥ <äTwüÿs¡eTT >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç{Ïº d”‘ê<˚$ì b˛>=≥Tºø=ì, lsêeTT&ÉT kÕeTs¡úéTT‘√ ‘·q
X¯Øs¡eTTqT ì\T|ü⁄ø=qT#·THêï&ÉT. $cÕ<äeT>∑Tï&Ó’ Á≈£î+– b˛e˝Ò <äqTq~ #·÷&É>±
n‘·&TÉ >=|üŒ<Óq’ <äTs¡≥
È ø±s¡éTT #˚jT· T#·THêï&Éì Hê≈£î ‘√#·T#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ Çe÷ eTdæ‘øπ· XÊ+‘ê+ X¯‘|· Áü ‘·ìuÛøÒ Då£ ≤yéT ˆ
düTU≤sêΩ+ <äT'œ‘ê+ <äècºÕ« eTe÷|æ e´~∏‘+· eTq' ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Çe÷yéT ` ndæ‘øπ· XÊ+‘ê+ ` X¯‘|· Áü ‘·ìuÛøÒ Då£ ≤yéT ` düTU≤sêΩ+ `
<äT'œ‘ê+ ` <äècºÕ« ` eTeT ` n|æ ` e´~∏‘+· ` eTq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ndæ‘·πøXÊ+‘ê+, X¯‘·|üÁ‘·ìuÛÒø£åD≤+, düTU≤sêΩyéT, Çe÷+
<äT'œ‘ê+ <äècºÕ« eTeT eTq' n|æ e´~∏‘y· Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯‘|· Áü ‘·ìuÛøÒ Då£ ≤+ R |ü<àä |üÁ‘·eTT\e+{Ï ø£qTï\T >∑\~j·TTqT,
düTU≤sêΩ+ R düTKeTT\πø ‘·–j·TTqï{Ï~º j·TTqT n>∑T, Çe÷+ R á |üPE´sê*ì,
<äT'œ‘ê+ <äècºÕ« R <äT'KeTTH=+~j·TTqï <ëìì>± p∫, eTeT eTq' n|æ R
Hê (e+{Ïyêì) eTqdüT‡ >∑÷&É, e´~∏‘+· R y˚<qä eTT #Ó+~q~.
‹\ø£eTT :` ªªndæ‘øπ· XÊ+‘ê+μμ ` øπ X¯eTT\jÓTTø£ÿ ø=q\j·T+<äT ˙*eTj·TT+&ÉT≥
Åd\Ô” ≈£î <äTs¡u¢ yÑÛ TÓ qÆ $wüjT· eTT. d”‘j
· TÓ Tø£ÿ q\¢ì øπ X¯eTT\T Á|ü‘´˚ ø£yTÓ qÆ kÂ+<äs´¡ eTT
>∑*–q$. ªX¯‘·|üÁ‘·ìuÛÒø£åD≤+μ ` ø£eT˝≤≈£åî&Ó’q lsêeTTq≈£î >∑÷&É d”‘·ø£qTï\T
yêýÓ÷Vü≤eTTqT ø£*–+#·Tq{Ïeº ì uÛ≤eeTT. düTU≤sêΩ+ ` s¡|Tüò TsêeTTì jÓTT&ç˝À
≈£Ls=Ãìj·TT+&ÉT düTU≤s¡Ω‘· ø£*qZ {Ï~º . <äT'œ‘ê+ ` sêø£då Åü d\Ô” q&ÉTeT ∫øÏÿj·TTqï~.
ªeTe÷|æ e´~∏‘+· eTq'μ ` XÊU≤#·se¡ Tè>∑eTTHÓq’ Hê eTqùd‡ e´<∏Hä =+<äT#·Tqï~—
|üs¡eT<äj·÷fi¯óyÓ’q sêeTTì Vü≤è<äj·TeTTe÷≥ #Ó|üŒe\dæq <˚eTTqï~? ˝Òø£
XÀø£V≤ü s¡¸eTT\qT <ä÷s¡eTT #˚døæ =qï Hêπø e´<∏ä ø£\T>∑T#·Tqï~. Çø£ Áù|eTbÕX¯ã<äT&Δ ’Ó
j·TTqïyêì $wüjT· eTT #Ó|Œü H˚\?
yêdüT<ëdükÕ«$T :` ªJy˚ <äT'U≤≈£î˝Ò $c˛í' ø£èbÕ ø±-|ü⁄´|üC≤j·T‘˚μ nqï≥T¢ ‘·q
j·T+X¯yTÓ qÆ Je⁄q≈£î ‘êqT uÛsÑ >Ô¡ ±qT, kÕ«$T>±qT, Ä<Ûës¡eTT>∑qT, X¯sD ¡ T´&ÉT>∑qT
qT+&ÉTq{Ïº Je⁄&ÉT, dü+kÕs¡eTT˝Àã&ç <äT'œ+#·T#·T+&É »>∑‘Œ· ‹j·TT, ø£sT¡ D≤ì~ÛjT· T,
yê‘·‡\´kÕ>∑sT¡ &ÉTHÓq’ uÛ>Ñ e∑ +‘·Tq≈£î <äjT· |ü⁄≥º≈î£ +&ÉTHê!
‘ê‘·Œs¡éTT :` n‹eTH√Vü≤s¡eTT˝…q’ øπ X¯eTT\TqT, $XÊ\eTT˝…’ düT+<äse¡ TT˝…q’
ø£qTï\TqT ø£*– düTKeTTq≈£î e÷Á‘·yT˚ ns¡TΩsê \ì|æ+#·T#·Tqï áyÓT XÀø£Á>∑dTü sÔ ê˝…’
j·TT+&ÉT≥ #·÷&É>±, XÊU≤eTè>∑eTTHÓq’ {Ïº Hê eTqdüT‡>∑÷&É $cÕ<äu]ÑÛ ‘·yTÓ Æ j·TTqï~.
|üse¡ Tø±s¡TDÏ≈î£ &Óq’ lsêeTTì Vü≤è<äjT· eTT m≥T¢+&ÉTH√ Ç+ø£ y˚sT¡ >∑ #Ó|Œü e\j·THê?
XÀ¢ˆˆ øÏå‹ø£åe÷ |ü⁄wüÿs¡düìïuÛ≤ø°å
j·÷ s¡ø‘åÏ ê sê|òTü e\ø£ÎD≤uÛ≤ýéT ˆ
kÕ sêø£då _” Û ]«ø£è‘˚øDå£ ≤_Û
dü‡+s¡øå£ ´‘˚ dü+Á|ü‹ eèø£eå T÷˝Ò ˆˆ 29
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` øÏ‹å ø£eå ÷ ` |ü⁄wüÿs¡dìü ïuÛ≤ø°å ` j·÷ ` s¡ø‘åÏ ê ` sê|òTü e\ø£ÎD≤uÛ≤ýéT
` kÕ ` sêø£då _” 'Û ` $ø£è‘˚øD å£ ≤_Û' ` dü+s¡øå£ ´‘˚ ` dü+Á|ü‹ ` eèø£eå T÷˝Ò ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` øÏ‹å ø£eå ÷, |ü⁄wüÿs¡dìü ïuÛ≤ø°,å j·÷ sê|òTü e\ø£ÎD≤uÛ≤´+ s¡ø‘åÏ ê,
kÕ dü+Á|ü‹ eèø£eå T÷˝Ò $ø£è‘˚øD å£ ≤_Û' sêø£då _” 'Û dü+s¡øå£ ´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` øÏ‹å ø£eå ÷ R uÛ÷Ñ <˚$ì b˛*q düV≤ü qeTT >∑\~j·TTqT, |ü⁄wüÿs¡
düìïuÛ≤ø°å R ‘êeTs¡|ü⁄e⁄«\qT uÀ*q ø£qTï\T >∑\~j·TT q>∑T, j·÷ R @
eTVü≤˙j·TTsê\T, sê|òTü e\ø£ÎD≤uÛ≤´+ s¡ø‘åÏ ê R lsêeTTì#˚‘q· T, \ø£ÎDTì#˚‘q· T
dü+s¡øÏå+|üã&ç j·TT+&ÓH√, kÕ R n{Ïº ÄyÓT, dü+Á|ü‹ R H˚&ÉT, eèø£åeT÷˝Ò R
#Ó≥TºyTÓ T<ä≥, $ø£è‘˚øD å£ ≤_Û' sêø£då _” 'Û R $ø±s¡yTÓ qÆ #·÷|ü⁄\T >∑\ sêø£då ü Åd\Ô” #˚,
dü+s¡øå£ ´‘˚ R ø±e* ø±j·Tã&ÉT#·Tqï~.
‹\ø£eTT :` øÏ‹å ø£eå ÷ ` ‘·q ø£+{Ï #·÷|ü⁄#˚‘H· ˚ sêeDTì uÛdÑ àü eTT #˚jT· ø£b˛e⁄≥≈£î
(16) ` c˛&ÉX¯düs¡Z 19
ø±s¡D e÷yÓTjÓTTø£ÿ düVü≤qo\y˚T >∑<ë. sêø£åd”_Û' dü+s¡ø£å ´‘˚ R |üs¡T\T
n|üV≤ü ]+|ü≈î£ +&É ø±e* ø±j·Tã&ÉT#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` uÛ÷Ñ <˚$‘√ düe÷qyÓTqÆ zs¡TŒ >∑\~j·TTqT, |ü<àä |üÁ‘·eTT\qTuÀ\T
düT+<äs¡ H˚Á‘·eTT\T >∑\~j·TTqT, eTVü‰Ms¡T˝…q’ sêeT\ø£ÎDT\#˚ ø£+{ÏøÏ s¬ |üŒe˝…
ø±bÕ&Éã&ÉT#·Tqï{Ïº~j·TTq>∑T áyÓT H˚&ÉT eTVü‰uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq #·÷|ü⁄\T>∑\
sêø£då Åü d\Ô” #˚ #·T≥Tºø=qã&ç j·TTqï~>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ Væ≤eTVü≤‘·q[˙e qwüXº ÀuÛ≤
e´düq|üs+¡ |üsj ¡ ÷· ì|”&´É e÷Hê ˆ
qVü≤#·ss¡ V¡ ≤æ ‘˚e #·Áø£yêø°
»qø£dTü ‘ê ø£è|üD≤+ <äXÊ+ Á|ü|Hü êï ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Væ≤eTVü≤‘·q[˙ ` Çe ` qwüXº ÀuÛ≤ ` e´düq|üs+¡ |üsj ¡ ÷· `
ì|”&´É e÷Hê ` qVü≤#·ss¡ V¡ ≤æ ‘ê ` Çe ` #·Áø£yêø° ` »qø£dTü ‘ê ` ø£è|üD≤+ `
<äXÊ+ ` Á|ü|Hü êï ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Væ≤eTVü≤‘·q[˙ Çe qwüXº ÀuÛ≤, e´düq|üs+¡ |üsj ¡ ÷· ì|”&´É e÷Hê
»qø£dTü ‘ê, düV≤ü #·ss¡ V¡ ≤æ ‘ê #·Áø£yêø° Çe, ø£è|üD≤+ <äXÊ+ Á|ü|Hü êï.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Væ≤eTVü≤‘·q[˙ Çe R eT+#·T#˚ •~∏\yÓTqÆ ‘êeTs¡r>∑e˝…,
qwüXº ÀuÛ≤ R #Ó&bç ˛sTTq kÂ+<äs´¡ eTT >∑\~j·TTqT, e´düq|üs+¡ |üsj ¡ ÷· R <äT'KeTT\
|üs¡+|üs¡#˚, ì|”&Éé÷Hê R $TøÏÿ* |”&ç+|üã&ÉT#·Tqï~j·TTHÓ’, »qø£düT‘ê R
C≤qø°<$˚ , düV≤ü #·ss¡ V¡ ≤æ ‘ê R Á|æjT· TìøÏ <ä÷s¡yTÓ qÆ {Ï,º #·Áø£yêø° Çe R Ä&ÉT#·Áø£yêø£
|üøeåÏ ˝…, ø£è|üD≤+ <äXÊ+ R <äjT· ˙j·TyÓTqÆ dæ‹ú ì, Á|ü|Hü êï R bı+~j·TTqï~.
>√$+<äsêJj·TeTT :` düV≤ü #·ss¡ V¡ ≤æ ‘ê #·Áø£yêø° Çe, #·Áø£yêø±+>∑q ` $ÁXÊ+‹ì
bı+<äe\dæq sêÁ‹ø±\eTTq Á|æj·T$jÓ÷>∑eTT >∑*–, <ëìì uÛÑ]+|ü˝Òø£
u≤<ÛHä =+<äT#·T+&ÉT≥ Á|üd<æ eΔä TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT+#·T<Óã“#˚ •~∏\yÓTqÆ ‘êeTs¡r>∑e˝…, ‘·q düV≤ü »XÀuÛqÑ T >√˝ÀŒsTT
m&É‘Ó>∑ì <äT'KeTT\#˚ rÁeeTT>∑ |”&ç+|üã&ÉT#·Tqï ád”‘ê<˚$, ‘·q Á|æj·T
$s¡V≤ü eTT#˚ sêÁ‹ø±\eTTq+<äT |ü]‘ê|üeTTH=+<äTq{Ïº #·Áø£yêø±+>∑qe˝… $TøÏÿ*
<äjT· ˙j·TyÓTqÆ dæ‹ú H=+~j·TTqï~>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ nkÕ´ Væ≤ |ü⁄cÕŒeq‘êÁ>∑XÊU≤
XÀÙø£+ <äè&Û+É yÓ’ »qj·T+ ‘·´XÀø±' ˆ
Væ≤eTe´bÕj˚Tq #· eT+<äs•¡ à
s¡uTÑÛ ´‹ú‘√ HÓø’ d£ Vü ≤ü Ádüs•¡ à' ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nkÕ´' ` Væ≤ ` |ü⁄cÕŒeq‘êÁ>∑XÊU≤' ` XÀø£+ ` <äè&Û+É ` yÓ’ `
»qj·T+‹ ` nXÀø±' ` Væ≤eTe´bÕj˚Tq ` #· ` eT+<äs•¡ à' ` nuÛTÑ ´‹ú‘'· ` HÓø’ £
düV≤ü Ádüs•¡ à' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nkÕ´', |ü⁄cÕŒeq‘êÁ>∑XÊU≤' nXÀø±', Væ≤eTe´bÕj˚Tq
eT+<äs•¡ à', nuÛTÑ ´‹ú‘'· HÓø’ d£ Vü ≤ü Ádüs•¡ à' #· <äè&Û+É XÀø£+ »qj·T+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nkÕ´' R áyÓT≈£î, |ü⁄cÕŒeq‘êÁ>∑XÊU≤' R |ü⁄wüŒeTT\ (ãs¡Te⁄)#˚
e+–b˛sTTq ø=q ø=eTà\T >∑*–q{Ïº, nXÀø±' R nXÀø£ eèø£åeTT\TqT,
Væ≤eTe´bÕj˚Tq R eT+#·T yê´|æ+#·T≥#˚ (‘=\>∑T≥#˚),eT+<äs•¡ à' R eT+<äyTÓ qÆ
ø±+‘·T\T >∑*Zq{Ïº yê&Ó’, nuÛÑT´‹ú‘·' R ñ<äsTT+∫q{Ïº, HÓ’ø£düVü≤Ádüs¡•à' #· R
ô|≈£îÿy˚\ øÏs¡DeTT\T>∑\ #·+Á<äT&ÉTqT>∑÷&É, <äè&ÛÉ+ R $T≈£îÿ≥eTT>±, XÀø£+
»qj·T+‹ R XÀø£eTTqT |ü⁄{Ï+º #·T #·THêïs¡T.
>√$+<äsêJj·TeTT :` Væ≤eTe´bÕj˚Tq R edü+‘·ãTT‘·Te⁄#˚‘.·
‘ê‘·Œs¡éTT :` á d”‘ê<˚$ øÏ|ü &ÉT |üP\ãs¡Te⁄#˚ e+–q ø=eTà\T >∑*qZ {Ï,º
düT+<äs¡yÓTÆq nXÀø£ eèø£åeTT\TqT, ••s¡ãTT‘·Te⁄ ‘=\>∑T≥#˚ düTŒ¤≥yÓTÆq ‘·q
y˚\ø=\~ øÏsD ¡ eTT\‘√ ñ<äsTT+∫q #·+Á<äT&ÉTqT >∑÷&É, rÁeeTT>∑ <äT'KeTTqT
ø£*–+#·T#·THêïs¡T >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ Ç ‘˚é eTs¡ú+ ø£|æ s¡q«y˚ø£å´
d”‘j
˚ T· $T‘˚é ì$wüãº T~Δ' ˆ
dü+Á•‘·´ ‘·dàæ ìïwükÕ<ä eèπøå
ã© Vü≤ØD≤ eTèwüuÑÛ düsÔ d¡ «” ˆˆ 32
ª Vü≤q÷eT‘·Œ]‘êb˛μμ HêeT c˛&ÉX¯dü‡s¡Z'.
(16) ` c˛&ÉX¯düs¡Z 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` @e+ ` ns¡+ú ` ø£|'æ ` nq«y˚øå£ ´ ` d”‘ê ` Çj·T+ `
Ç‹ ` @e ` ì$wüãº T~Δ' ` dü+Á•‘·´ ` ‘·dàæ Hé ` ìwükÕ<ä ` eèπøå ` ã© `
Vü≤ØD≤yéT ` ãTTwüu'ÑÛ ` ‘·sd¡ «” ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ã© Vü≤ØD≤yéT ãTTwüu'ÑÛ , ‘·sd¡ «” ø£|'æ Ç‹ @eyéT ns¡yú Té
nq«y˚øå£ ´, Çj·T+ d”‘ê @e, Ç‹ ì$wüãº T~Δ', (düH)é ‘·dàæ Hé eèπøå dü+Á•‘·´ ìwükÕ<ä.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ã© R ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT, Vü≤ØD≤yéT ãTTwüu'ÑÛ R yêqs¡T\˝À ÁX‚wß˜ü &ÉTqT,
‘·sd¡ «” R ã\e+‘·T&ÉTqT n>∑T, ø£|'æ R Vü≤qTeT, Ç‹ R á $<Ûeä TT>±, @eyéT
ns¡+ú R á Ø‹ uÛ≤eeTTqT, nq«y˚øå£ ´ R uÛ≤$+∫, Çj·T+ d”‘ê @e R áyÓT
d”‘j · T˚ , Ç‹ R nì, ì$wüãº T~Δ' R ìX¯ÃsTT+#·Tø=qï eTqdüT‡>∑\yê&Ó,’ ‘·dàæ Hé
eèπøå R Ä •+X¯óbÕeèø£åeTTq+<äT, dü+Á•‘·´ R nD–j·TT+&ç, ìwükÕ<ä R
≈£Ls¡TÃ+&ÓqT.
‹\ø£eTT :` ª‘·dàæ Hé eèπøå ìwükÕ<äμ ` ‘·sT¡ yê‘· #˚jT· <ä\∫q ø£è‘·éTT Hê#·]+#·>√],
Äeèø£åeTTq+<˚ $ÁX¯$T+∫qyê&Ó’, Ä sêÁ‹X‚wüeTTqT |üs¡~qeTTqT >∑÷&É
≈£Ls¡TÃ+&Óqì uÛ≤eeTT. düeTTÁ<ä\+|òüTq~qeTTHê{Ï sêÁ‹j·T+<˚ sêeD
n+‘·'|ü⁄s¡eTT‘√ düV‰ü \+ø£q+‘·qT Ä sêÁ‹ yÓTT<ä{Ï eT÷&ÉT C≤eTT\j·T+<äTqT
nH˚«wæ+∫ j·TT+&ÓqT. Hê\Ze C≤eTTqH˚ nXÀø£eqeTTqT Á|üy˚•+#Óqì
‘Ó*dæø=qe˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ÁX‚wü˜ß&ÉTqT, eTVü‰Ms¡T&ÉT q>∑T Vü≤qTeT, á $<ÛäyÓTÆq
Ä˝À#·q\qT #˚dæ áyÓT d”‘j · T˚ j·Tì ìs¡j
í T· eTTq≈£î e∫Ã uÛ≤$ø±s¡´ìs¡j
í T· eTT
#˚jT· >√s¡T#·T Ä eèø£eå TTq+<˚ Ä sêÁ‹X‚weü TT >∑&|É ⁄ü ≥πø ≈£Ls=Ãìj·TT+&ÓqT.
ªªVü≤q÷eT‘·Œ]‘ê|üeTTμμ nqT
|ü<äTHêiedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
dü|üÔ<äX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· ≈£îeTT<äw+ü &ÜuÛÀ ìs¡à˝À ìs¡à\+ dü«j·TyéT ˆ
Á|ü»>±eT quÛÑ X¯Ã+Á<√ Vü≤+k˛ ˙\ $T y√<äøy£ Té ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` ≈£îeTT<äwü+&ÜuÛÑ' ` ìs¡à\' ` ìs¡à\+ ` dü«j·TyéT
Á|ü»>±eT ` quÛ'Ñ ` #·+Á<ä' ` Vü≤+dü' ` ˙\yéT ` Çe ` ñ<äøy£ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ≈£îeTT<äw+ü &ÜuÛ'Ñ , ìs¡à\' #·+Á<ä', Vü≤+dü' ˙\yéT ñ<äø+£
Çe, ìs¡à\+ quÛ'Ñ dü«j·T+ Á|ü»>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, ≈£îeTT<äwü+&ÜuÛÑ' R ‘Ó\¢ ø£\Te\
düeT÷Vü≤eTTe+{Ï Á|üø±X¯eTT ø£*–q{Ï,º ìs¡à\' #·+Á<ä' R dü«#·Ãy¤ TÓ qÆ s¡÷|üeTT>∑\
#·+Á<äT&ÉT, Vü≤+dü' ˙\yéT ñ<äøy£ Té Çe R sê»Vü≤+dü q\¢ì ‘·{≤ø£»\eTTqTe˝…,
ìs¡à\+ quÛ'Ñ R ìs¡à\yÓTqÆ Äø±X¯eTTqT, dü«j·T+ R dü«j·TeTT>±, Á|ü»>±eT R
#˚¬sqT.
‹\ø£eTT :` ª‘·‘'· μ nq>± Ä |ü>{∑ ìÏ >∑&|ç qæ ‘·sT¡ yê‘· Äø±X¯eTT q\¢>± qTqï<äqT≥
ø£$ düeTj·TeTT.
u§+u≤sTT Á|ü‹ :` ≈£îeTT<äwü+&ÉeTTq≈£î e÷s¡T>± ≈£îeTT<äK+&ÉeTì >∑\<äT.
K+&ÉeTqïqT düeT÷Vü≤eTìj˚T ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ sê»Vü≤+dü q\¢ì ‘·{≤ø£ »\eTTqT #˚]q≥T¢>±,
‘Ó\¢ø£\Te\ sê•e˝…, dü«#·Ã¤yÓTÆq <Ûäefi¯ø±+‹‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï #·+Á<äT&ÉT
$˙˝≤ø±X¯eTTqT #˚] eTH√Vü≤s¡eTT>∑ >±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ∫e´ $Te ≈£îs¡«Hé dü Á|üuj ÑÛ ÷· ìs¡à\Á|üu'ÑÛ ˆ
#·+Á<äe÷ s¡•à_Û oÙ‘Ó’ dæ‡ùwy˚ |üeHê‘·à»yéT ˆˆ 2
(17) ` dü|üÔ<äX¯düs¡Z 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ∫eýéT ` Çe ` ≈£îs¡«Hé ` dü' ` Á|üuj
ÑÛ ÷· ` ìs¡à\Á|üu'ÑÛ `
#·+Á<äe÷' ` s¡•à_Û' ` o‘Ó'’ ` dæùwy˚ ` |üeHê‘·à»yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ìs¡à\Á|üu'ÑÛ #·+Á<äe÷', Á|üuj ÑÛ ÷· kÕ∫e´+ ≈£îs¡«Hé Çe,
o‘Ó'’ s¡•à_Û' |üeHê‘·à»+ dæùwy˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ìs¡à\Á|üu'ÑÛ R dü«#·Ãy¤ TÓ qÆ ø±+‹>∑*–q{Ï,º dü' #·+Á<äe÷' R Ä
#·+Á<äT&ÉT, Á|üuj
ÑÛ ÷· R yÓ\T>∑T‘√, kÕ∫e´+ ≈£îs¡«Hé Çe R kÕVü‰j·TéTT #˚jT· T#·Tqï
yê&ÉTe˝…, o‘Ó'’ s¡•à_Û' R #·\ì¢ øÏsD ¡ eTT\#˚, |üeHê‘·à»+ R yêj·TTq+<äqTì,
dæùwy˚ R ùd$+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` ªkÕ∫e´+ ≈£îs¡«Hé Çeμ ` |ü>{∑ Ï uÛ≤>∑eTTq mø£ÿ&√ ˇø£#√≥ @ø±+‘·
Á|ü<X˚ e¯ TTq >∑&|ç j
æ T· T+&ÉT≥#˚‘q· T, ìÁ<ëyê´≈£î\T&Ó’ j·TT+&ÉT≥#˚‘q· T, d”‘q· T, sêø£då ü
Åd”Ô\qT dü]>± #·÷&É˝Òø£ b˛jÓTqT. düMT|üeTTqqTqï Vü≤qTeT≈£î sêÁ‹j·T+<äT
d”‘e· TàqT #·÷#·T≥˝À #·+Á<√<äjT· y˚T düV‰ü j·TyÓTqÆ ~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` dü«#·Ãy¤ TÓ qÆ ø±+‹>∑\ #·+Á<äT&ÉT ‘·q #·\ì¢ yÓHïÓ \‘√ Vü≤qTeT≈£î
düV‰ü j·TeTT #˚jT· TØ‹>± ‘·q o‘·øsÏ D¡ eTT\‘√ Ä‘·ì ÁX¯eTqT b˛>=≥Tº#T· ùd$+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü <ä<sä Ù¡ ‘·‘· d”‡‘ê+ |üPs¡#í +· Á<äìuÛ≤qHêyéT ˆ
XÀø£u≤Û s¬ ’ ]e q´kÕÔ+ uÛ≤s¬ ’ sêïe $T yê+uÛdÑ æ ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` <ä<äs¡Ù ` ‘·‘·' ` d”‘ê+ ` |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qHêyéT ˆ
XÀø£u≤Û s¬ '’ ` Çe ` q´kÕÔ+ ` uÛ≤s¬ '’ ` HêeyéT ` Çe ` n+uÛdÑ æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ‘·‘·', n+uÛÑdæ, uÛ≤¬s’' q´kÕÔ+ HêeyéT Çe XÀø£uÛ≤¬s’'
q´kÕÔ+, |üPs¡#í +· Á<äìuÛ≤qHêyéT d”‘ê+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Vü≤qTeT, ‘·‘'· R |æeTà≥, n+uÛdÑ æ R »\eTTq+<ä*,
uÛ≤¬s’' q´kÕÔ+ HêeyéT Çe R ãs¡Te⁄\‘√ ì+|üã&çq HêeqTe˝…, XÀø£uÛ≤¬s’'
q´kÕÔ+ Çe (dæ‘ú ê+) R <äTs¡“s¤ y¡ TÓ qÆ <äT'KuÛ≤s¡eTT‘√ ì+|üã&çq≥T¢>∑ qTqï{Ï,º
|üPs¡#í +· Á<äìuÛ≤qHêyéT d”‘ê+ R ì+&ÉT#·+Á<äTì uÀ*q eTTKeTT >∑*–q d”‘ê<˚$ì,
<ä<sä Ù¡ R ø£qT>=HÓqT.
‹\ø£eTT :` XÀø£u≤Û s¬ '’ q´kÕÔyTé Çe ` <äT'KuÛ≤s¡eTT#˚ rÁeeTT>± nD∫ y˚jT· ã&ÉT
#·Tqï{Ïº d”‘q· T—
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙{Ï˝À n$T‘·yÓTÆq uÛ≤s¡eTT#˚ eTTì–b˛e⁄#·Tqï HêeØ‹>±,
<äT'KuÛ≤s¡eTT#˚ nD– Á≈£î+–b˛e⁄#·Tqï Ä ì+&ÉT #·+Á<äTì e+{Ï eTTKeTT>∑\
d”‘ê<˚$ì Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ~<äèø£eå ÷D√ yÓ<’ V˚ ≤” + Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ
dü <ä<ä sêÙ$<ä÷s¡kÕú sêø£då ” s√Ès<¡ sä Ù¡ Hê' ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ~<äèø£eå ÷D' ` yÓ<’ V˚ ≤” + ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ` dü' `
<ä<sä Ù¡ ` n$<ä÷s¡kÕú' ` sêø£då '” ` |òTü Às¡<sä Ù¡ Hê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé, yÓ’<˚V”≤+ ~<äèø£åe÷D',
n$<ä÷s¡kÕú', |òTü Às¡<sä Ù¡ Hê' sêø£då '” <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' dü' Vü≤qTe÷Hé R yêj·TTq+<äqT&Óq’ j·÷ Vü≤qTeT,
yÓ’<˚V”≤+ ~<äèø£åe÷D' R d”‘ê<˚$ì #·÷&É>√s¡T#·Tqïyê&Ó’, n$<ä÷s¡kÕú' R
düMT|üeTTqH˚ j·TTqï{Ïº, |òüTÀs¡<äs¡ÙHê' sêø£åd”' R ;Ûø£sêø±s¡\>∑T sêø£ådüÅd”Ô\qT,
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT d”‘ê<˚$ì düŒwüeº TT>∑ #·÷&É>√]qyê&Ó’ ÄyÓTyÓ|’ ⁄ü #·÷#·T#·T
ÄyÓT #·T≥TºqT>∑\ ;Ûøs£ êø±s¡˝q’… |ü\Te⁄s¡T sêø£då Åü d\Ô” qT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ @ø±ø°å y˚Tø£øs£ êí+ #· ø£sÁí¡ bÕes¡D≤+ ‘·<ë∏ ˆ
nø£sêí+ X¯+≈£îø£sêí+ #· eTdüøÔ √#êÃ¤«düHêdæø±yéT ˆˆ 5
Ç≥qT+&ç 15e XÀ¢øe£ TT ei≈£îqT |ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT, nq«j·TÁø£eTeTT ≈£L&É
düT>∑eTeTT\T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @ø±ø°+å R ˇ+{Ïøq£ Tï>∑\ <ëìì, @ø£øs£ êí+ #· R ˇø£ÿ#Ó$ >∑*qZ
sêø£då ìæ , ‘·<ë∏ ø£sÁí¡ bÕes¡D≤+ R nfÒ¢ Áy˚˝≤&ÉT #Óe⁄\T >∑\<ëìì, nø£sêí+ R
#Óe⁄\T˝Òì <ëìì, X¯+≈£îø£sêí+ #· R dü÷~jÓTÆ q #Óe⁄\T>∑\ <ëìì, eTdüøÔ √#êÃ¤ «dü
Hêdæø±+ R ‘·\j·T+<˚ XÊ«düqT |”\TÃ eTT≈£îÿ>∑*qZ sêø£då ìæ (Vü≤qTe÷Hé <ä<sä Ù¡ R
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘e· Tà#·T≥TºqT>∑\ $ø±s¡yTÓ qÆ {Ïº Äø±s¡eTT\T>∑\ Ä sêø£då Åü d\Ô” ˝À,
ˇø£ÿ‘Ó≈î£ ˇø£ ø£Hï˚ j·TT+&ÓqT. ˇø£‘≈Ó î£ ˇø£#$Ó j˚T j·TT+&ÓqT. y˚s=ø£ÿ‘Ó #Óe⁄\T
<ëì uÛTÑ »eTT es¡≈î£ qT Áy˚˝≤&ÉT #·T+&ÓqT. Ç+ø=ø£‘≈Ó î£ #Óe⁄˝Ò ˝Ò≈î£ +&ÓqT. ˇø£ÿ‘Ó
#Ó$ X¯+≈£îe⁄e˝… dü÷~yÓTTq >∑*j Z T· T+&ÓqT. ˇø£ sêø£då øæ Ï ‘·q ‘·\ô|ì’ Hêdæø>£ *∑ Z
ÄyÓT <ëì‘√H˚ XÊ«dæ+#·T #·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ n‹ø±jÓ÷‘·eÔ ÷+^+ #· ‘·qTBs¡•È s√<Ûsä ê+ ˆ
<Û«ä düøπÔ o+ ‘·<ë∏ -πøo+ øπ X¯ø+£ ãfi¯<ëÛ ]D°yTé ˆˆ 6
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n‹ø±jÓ÷‘·eÔ ÷+^+ R X¯Øs¡eTTq≈£î $T+∫q ô|<ä› •s¡dTü ‡>∑\
<ëìì, ‘·qTBs¡•È s√<Ûsä êyéT R düqïHÓ’ bı&Éyq’Ó yÓT&Éø*£ –q{Ï<º ëìì, <Û«ä düøπÔ o+ R
sê*b˛sTTq ‘·\yÓ+Á&ÉTø£\T >∑\<ëìì, ‘·<ë∏ nπøo+ R nfÒ¢ |üP]Ô>± øπ X¯eTT˝Ò
˝Òq{Ï<º ëìì, øπ X¯ø+£ ãfi¯<ëÛ ]D°+ R ø£+ãfi¯eTTe˝… u§#·TÃ yÓ+Á&ÉTø£\T >∑\<ëìì
(Vü≤qTe÷Hé <ä<sä Ù¡ R Vü≤qTeT #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` ∫qï X¯Øs¡eTTô|’ ô|<ä‘› \· >∑\~ jÓTTø£‘,Ó düqïHÓ’ bı&Éyq’Ó yÓT&É>\∑ ~
jÓTTø£‘,Ó øπ X¯eTT\T |üP]Ô>± sê*b˛sTTq~ ˇø£‘,Ó ‘·\ô|’ øπ X¯eTT˝Ò ˝Òì <=ø£‘,Ó
>=i…u¿ §#·TÃe+{Ï øπ X¯eTT\T>∑\~ jÓTTø£‘Ó ` n{Ïº Ä sêø£då Åü d\Ô” qT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ \+ãø£s\í¡ ˝≤{≤+ #· \+uÀ<äs|¡ j ü ÷Ó <Ûsä ê+ ˆ
\+uÀw”+˜ #·TãTø√w”+˜ #· \+u≤kÕ´+ \+ãC≤qTø±yéT ˆˆ 7
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \+ãø£s\í¡ ˝≤{≤+ #· R Áy˚˝≤&ÉT#·Tqï #Óe⁄\TqT, qT<äTs¡TqT
>∑\<ëìì, \+uÀ<äs|¡ j ü ÷Ó <Ûsä ê+ R Áy˚˝≤&ÉT#·Tqï ø£&TÉ |ü⁄qT, düqÔ eTT\TqT >∑*qZ
<ëìì, \+uÀw”+˜ R Áy˚˝≤&ÉT#·Tqï ô|<ä$>∑\<ëìì, #·TãTø√w”+˜ R >∑&e¶É TT es¡≈î£
Áy˚˝≤&ÉT#·Tqï ô|<ä$ >∑\<ëìì, \+u≤kÕ´+ R bı&ÉyÓ’q H√s¡T >∑\<ëìì,
\+ãC≤qTø±+ R bı&Éyq’Ó yÓ÷ø±fi¯ófl >∑\<ëìì, (Vü≤qTe÷Hé <ä<sä Ù¡ R Vü≤qTeT
#·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêø£då Åü d\Ô” ˝À ˇø£‘≈Ó î£ #Óe⁄\TqT qT<äTs¡TqT Áy˚˝≤&ÉT #·T+&ÓqT.
Ç+ø=ø£‘≈Ó î£ ø£&TÉ |ü⁄qT düqÔ eTT\TqT Áy˚˝≤&ÉT#·T+&ÓqT. ˇø£‘≈Ó î£ ô|<ä$ Áy˚˝≤&ÉT
#·T+&ÓqT. Ç+ø=ø£‘Ó ô|<ä$ ‘·q >∑&e¶É TT es¡≈î£ qT Áy˚˝≤&ÉT #·T+&ÓqT. ˇø£‘Ó H√s¡T
$TøÏÿ* bı&Ée⁄>∑ qT+&ÓqT. Ç+ø=ø£‘≈Ó î£ yÓ÷ø±fi¯ó¢ $TøÏÿ* bı&Éyj ’Ó T· T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ÁVü≤kÕ«+ BsêÈ+ ‘·<ë∏ ≈£îu≤®+ $ø£{≤+ yêeTHê+ ‘·<ë∏ ˆ
ø£sêfi≤+ uÛTÑ >∑ïeÅø±Ô+ #· |æ+>±ø°+å $ø£è‘êqHêyéT ˆˆ 8
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÁVü≤kÕ«+ R bı{Ï>º ±qTqï <ëìì, ‘·<ë∏ ≈£îu≤®+ R nfÒ¢ eTiT>∑TE®
<ëìì, $ø£{≤+ R e+ø£sj ¡ TÆÓ q <ëìì, yêeTHê+ R bı{Ï>º q∑ Tqï <ëìì, ø£sêfi≤+
R uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq<ëìì, uÛÑT>∑ïeÅø±Ô+ #· R nD–j·TTqï eTTKeTT >∑\<ëìì,
|æ+>±ø°+å R |ü#Ã· ì ø£qTï\T>∑\ <ëìì, $ø£è‘êqHê+ R $ø±s¡yTÓ qÆ eTTKeTT
>∑\<ëìì, (Vü≤qTe÷Hé <ä<sä Ù¡ R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêø£då Åü d\Ô” ˝À ˇø£‘Ó $TøÏÿ* bı{Ï>º ∑ qT+&ÓqT. ˇø£‘Ó $TøÏÿ*
bı&Ée⁄>∑ qT+&ÓqT. ˇø£‘Ó eTs¡T>∑TE®>∑ j·TT+&ÓqT. ˇø£‘Ó nej·TeeTT\T $ø£≥eTT>±
qT+&ÓqT. ˇø£‘Ó ;Ûøs£ j
¡ TÆÓ j·TT+&ÓqT. ˇø£‘Ó eTTKeTT yÓqTø£≈î£ nD– j·TT+&ÓqT.
ˇø£‘Ó |æ*¢ ø£qTï\T >∑\<Ó’ j·TT+&ÓqT. ˇø£‘Ó $ø±s¡yTÓ qÆ H√s¡T ø£*–j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ $ø£è‘ê' |æ+>∑fi≤' ø±∞' Áø√<ÛHä ê' ø£\Vü≤Á|æj÷· ' ˆ
ø±˝≤j·Tdü eTVü‰X¯S\ ≈£L≥eTT<äsZ <¡ ëÛ ]D°' ˆˆ 9
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $ø£è‘ê' R $ø±s¡yTÓ qÆ nej·TeeTT\T >∑\yê]ì, |æ+>∑fi≤' R
|ü#Ã· ì<˚V≤ü eTT>∑\ yê]ì, ø±∞' R q\¢ì X¯Øs¡eTT >∑\yê]ì, Áø√<ÛHä ê' R rÁe
ø√|üd«ü uÛ≤eeTT >∑\yê]ì, ø£\Vü≤Á|æj÷· ' R ø£jT· éTTq≈£î dæ<yΔä TÓ Æ j·TT+&ÉTyê]ì,
ø±˝≤j·Tdü R q\¢ì ÇqTeTT‘√ ì]à+∫q, eTVü‰X¯S\ R ô|<äX› S¯ \eTT\qT, ≈£L≥
R düyTÓ à≥\qT, eTT<äsZ ¡ R >∑T~j·T\qT, <Ûë]D°' R <Û]ä +∫q yê]ì (Vü≤qTe÷Hé
<ä<sä Ù¡ R Vü≤qTeT #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêø£då Åü d\Ô” ˝À ø=+<äsT¡ $ø±s¡yTÓ qÆ X¯Øs¡eTT >∑\yês¡T. ø=+<äsT¡
|ü#·Ãì s¡+>∑T>∑\yês¡T, ø=+<äs¡T q\¢ì s¡+>∑T >∑\yês¡T. ø=+<äs¡T rÁeyÓTÆq
ø√|üo\eTT >∑\yês¡T. ø=+<äs¡T ø£\Vü≤Á|æj·T\T. ø=+<äs¡T dü÷ú\yÓTÆq ÇqT|ü
X¯S\eTT\qT, q\¢ì ÇqT|ü düyTÓ à≥\qT, >∑T~j·T\qT <Û]ä +∫q yês¡T>± qT+&ç].
XÀ¢ˆˆ esêVü≤eTè>∑ XÊs¡÷\› eTVæ≤cÕ»•yêeTTF' ˆ
>∑CÀÅwVºü ≤ü j·TbÕBX¯Ã ìU≤‘·•s¡k˛-|üsê' ˆˆ 10
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` esêVü≤eTè>∑ XÊs¡÷\› eTVæ≤wü G n»•yêeTTF' R n&É$|ü+~
eTTKeTT\T, ˝Ò&ç eTTKeTT\T, ô|<ä›|ü⁄* eTTKeTT\T, <äTqïb˛‘·T eTTKeTT\T,
>=i…¿ eTTKeTT\T, qø£ÿeTTKeTT\T >∑*qZ {Ïyº ê]ì, >∑CÀÅwVºü ≤ü j·TbÕBX¯Ã R @qT>∑T
ˇ+f… >∑Ti¿eTT\ jÓTTø£ÿ bÕ<äeTT\e+{Ï bÕ<äeTT\T >∑\yê]ì, ìU≤‘·•s¡dü'
n|üsê' R yÓTT+&ÓeTT˝Àìπø ~–b˛sTTq ‘·\>∑\ yê]ì eT] ø=+‘·eT+~ì,
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêø£då Åü d\Ô” ˝À ø=+<äsT¡ n&É$|ü+~ eTTKeTT\T, ˝Ò&eç TTKeTT\T,
ô|<ä|› ⁄ü * eTTKeTT\T, <äTqïb˛‘·T eTTKeTT\T, >=i…¿ eTTKeTT\T, qø£ÿ eTTKeTT\T
>∑\yês¡T>± qT+&ç]. @qT>∑T bÕ<äeTT\T >∑\yês¡T ø=+<äsT¡ , ˇ+f…ø±fi¯ó¢ >∑\yês¡T
ø=+<äsT¡ , >∑Ti¿eTTø±fi¯ó¢ >∑\yês¡T ø=+<äsT¡ qT+&ç]. ø=+‘·eT+~ •s¡dTü ‡\T yê]
yÓTT+&ÓeTT˝ÀìøÏ nDÏ–b˛sTT j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ @ø£Vü≤ôdÔÌø£bÕ<ëX¯Ã Ks¡ø£s¡í ´X¯«ø£]íø±' ˆ
>√ø£Øí sΩ¡ dæøÔ Ø£ Xí Ã¯ Vü≤]ø£Øí dü<Ô ë∏ -|üsê' ˆˆ 11
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @ø£V≤ü ôdøÌÔ b£ Õ<ëX¯Ã R @ø£V≤ü düeÔ TT, @ø£bÕ<äeTT >∑\yê]ì, Ks¡øØ£ í
G nX¯«ø£]øí ±' R >±&ç<ä #Óe⁄\TqT, >∑Ti¿eTT #Óe⁄\TqT >∑\yê]ì, >√ø£Ø'í R
Äe⁄#Óe⁄\T >∑\yê]ì, ‘·<ë∏ Vü≤]ø£Ø'í n|üsê' R nfÒ¢ dæ+Vü≤eTT #Óe⁄\T >∑\
eT]ø=+<ä]ì, (Vü≤qTe÷Hé <ä<sä Ù¡ R Vü≤qTeT #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêø£då Åü d\Ô” ˝À ø=+<äsT¡ ˇπø #Ó$>∑\yês¡T, ˇπø bÕ<äeTT >∑\yês¡T—
nfÒ¢ ø=+<äsT¡ ˇπø #Ó$>∑\yês¡T, >∑Ti¿eTT #Óe⁄\yês¡T, Äe⁄ #Óe⁄\yês¡T, >±&ç<ä
#Óe⁄\yês¡T, dæ+Vü≤eTT #Óe⁄\yês¡TqT>± qT+&ç].
XÀ¢ˆˆ nHêkÕ n‹HêkÕX¯Ã ‹s¡´v±ïkÕ $Hêdæø±' ˆ
>∑»düìïuÛHÑ êkÕX¯Ã \˝≤{À#êÃ¤«düHêdæø±' ˆˆ 12
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nHêkÕ' R eTT≈£îÿ˝Òìyê]ì, n‹HêkÕ' R u§i¿eTT≈£îÿ >∑\yê]ì,
‹s¡´v±ïkÕ' R n&ÉT‹¶ ]–q eTT≈£îÿ >∑\yê]ì, $Hêdæø±' R e+ø£s¡ ‹]–q Hêdæø£
>∑\yê]ì, >∑»düìïuÛHÑ êkÕX¯Ã R @qT>∑T ‘=+&ÉeTT‘√ düe÷qyÓTqÆ Hêdæø£ >∑\yê]ì,
\˝≤{À#êÃ¤«düHêdæø±' R qT<äT{Ïj·T+<˚ XÊ«düqT rdüTø=qT Hêdæø£ >∑\yês¡>∑T
s¡øÿ£ düT\qT, (Vü≤qTe÷Hé <ä<sä Ù¡ R Vü≤qTeT #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêø£ådüÅd”Ô\˝À ø=+<äs¡T eTT≈£îÿ˝Òìyês¡T, u§i¿eTT≈£îÿ\yês¡T,
n&ÉT‹¶ ]–q eTT≈£îÿ >∑\yês¡T, e+ø£s\¡ T ‹]–q eTT≈£îÿ >∑\yês¡T, @qT>∑T ‘=+&ÉeTT
e+{Ï eTT≈£îÿ >∑\yês¡T qT<äT{ÏjT· +<˚ s¡+Á<Ûeä TTø£*– <ëì‘√H˚ XÊ«dæ+#·T#·T+&ÉT
yês¡TqT>± qT+&ç].
XÀ¢ˆˆ Vü≤dæbÔ Õ<ë eTVü‰bÕ<ë >√bÕ<ë' bÕ<ä#÷· [ø±' ˆ
n‹e÷Á‘·•s√Á^yê n‹e÷Á‘·≈î£ #√<äØ' ˆˆ 13
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤dæÔbÕ<ë' R @qT>∑T bÕ<äeTT\T >∑\yê]ì, >√bÕ<ë' R
>√e⁄bÕ<äeTT\e+{Ï bÕ<äeTT\T >∑\yê]ì, bÕ<ä#÷· [ø±' R bÕ<äeTT\j·T+<äT
u§#·TÃ>∑\yê]ì, n‹e÷Á‘·•s√Á^yê' R $|üØ‘·yTÓ qÆ ‘·\ø±j·T\TqT yÓT&É\TqT
>∑\yê]ì, n‹e÷Á‘·≈î£ #√<äØ' R $|üØ‘·yTÓ qÆ düqÔ eTT\T, ø£&TÉ |ü⁄\T >∑\yê]ì,
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêø£då Åü d\Ô” ˝À ø=+<äsT¡ @qT>∑T bÕ<äeTT\yês¡T, $|üØ‘·yTÓ qÆ
bÕ<äeTT\yês¡T, >√e⁄ bÕ<äeTT\T >∑\yês¡T, ‘·eT bÕ<äeTT\ ì+&ÉT>∑ u§#·TÃ>∑\yês¡T,
$|üØ‘·yTÓ qÆ ø£+sƒe¡ TT>∑\yês¡T. n‹dü÷\ú yÓTqÆ düqÔ eTT\T, bı≥º\T>∑\yês¡TqT>±
qT+&ç].
XÀ¢ˆˆ n‹e÷Á‘êdü´H˚Á‘êX¯Ã Bs¡õÈ Vü‰«qU≤ dü<Ô ë∏ ˆ
nC≤eTTF s¡Ω dæeÔ TTF s√ZeTTF dü÷‡ø£ØeTTF' ˆˆ 14
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n‹e÷Á‘êdü´H˚Á‘êX¯Ã R $TøÏÿ* $|üØ‘·yTÓ qÆ H√fi¯ó,¢ ø£qTï\T
>∑\yê]ì, ‘·<ë∏ Bs¡õÈ Vü‰«qU≤' R nfÒ¢ $|üØ‘·yTÓ qÆ bı&Ée⁄>∑\ Hê\Tø£\T, >√fi¯ó¢
>∑\yê]ì, nC≤eTTF' R y˚Tø£ eTTKeTT >∑\yê]ì, Vü≤dæeÔ TTF' R @qT>∑T eTTKeTT,
>√eTTF' R Äe⁄eTTKeTT >∑\yê]ì, dü÷ø£ØeTTF' R |ü+~ eTTKeTT >∑\yê]ì,
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêø£då ü Åd\Ô” ˝À ø=+<äsT¡ $TøÏÿ* ô|<äy› q’Ó H√fi¯óflqT, ø£fió¯ flqT
>∑\yês¡T, $TøÏÿ* bı&Éyq’Ó Hê\Tø£\TqT >√fi¯óflqT >∑\yês¡TqT>± qT+&ç]. nfÒ¢
eTiÏø=+<äsT¡ y˚Tø£eTTKeTT >∑\yês¡T, @qT>∑T eTTKeTT >∑\yês¡T, Äe⁄ eTTKeTT
>∑\yês¡T, |ü+~ eTTKeTT >∑\yês¡TqT>± qT+&ç].
XÀ¢ˆˆ Vü≤jÓ÷ÅwKºü s¡eÅø±ÔXÃ¯ sêø£då ” s√Ès<¡ sä Ù¡ Hê' ˆ
X¯S\eTT<äsZ V¡ ≤ü kÕÔXÃ¯ Áø√<ÛHä ê' ø£\Vü≤Á|æj÷· ' ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤jÓ÷ÅwKºü s¡eÅø±Ô' ` #· ` sêø£då '” ` |òTü Às¡<sä Ù¡ Hê' ` X¯S\eTT<äsZ ¡
Vü≤kÕÔ' ` #· ` Áø√<ÛHä ê' ` ø£\Vü≤Á|æj÷· ' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤j·T G ñÅwKºü s¡ eÅø±Ô' R >∑Ti¿eTT jÓTTø£ÿj·TT, ˇ+f… jÓTTø£ÿj·TT,
>±&ç<ä jÓTTø£ÿj·TT eTTKeTT e+{Ï eTTKeTT >∑\yês¡TqT, |òüTÀs¡<äs¡ÙHê' R
uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq s¡÷|üeTT >∑\yês¡TqT, X¯S\eTT<äZs¡Vü≤kÕÔ' #· R X¯S\eTT\qT,
ÇqT|ü>T∑ ~j·T\qT #˚‹j·T+<äT <Û]ä +∫q yês¡TqT, Áø√<ÛHä ê' R rÁeyÓTqÆ Áø√<Ûä
dü«uÛ≤eeTT >∑\yês¡TqT, ø£\Vü≤Á|æj÷· ' R ø£jT· éTTq+ ~wüeº TT>∑\yês¡TqT n>∑T,
sêø£då '” R sêø£då Åü d\Ô” qT, (Vü≤qTe÷Hé <ä<sä Ù¡ R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêø£ådüÅd”Ô\T >∑Ti¿|ü⁄ eT÷‘·T\T, ˇ+f… eT÷‘·T\T, >±&ç<ä
eTTKeTT\TqT ø£*– uÛjÑ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ s¡÷|üeTT‘√ qT+&ç]. eTiÏjT· T X¯S\eTT\qT,
ÇqT|ü>T∑ ~j·T\qT ‘·eT #˚‘· <Û]ä +∫ ø£\Vü≤dü«uÛ≤eeTT >∑\yê¬s’ ø£jT· éTTq≈£î
>±\T<äTe⁄«yês¡T>± qT+&ç].
XÀ¢ˆˆ ø£sêfi≤ <Û÷ä ÁeTπøoX¯Ã sêø£då ” ]«ø£è‘êqHê' ˆ
|æã+r dü‡‘·‘+· bÕq+ dü<ë e÷+düdTü sêÁ|æj÷· ' ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£sêfi≤' ` <Û÷ä ÁeTπøo' ` #· ` sêø£då '” ` $ø£è‘êqHê' ` |æã+r'
` dü‘‘· +· ` bÕq+ ` dü<ë ` e÷+düdTü sêÁ|æj÷· ' ˆˆ
á |òüT≥ºeTTq+<ä* XÀ¢ø£eTT\≈£î nq«j·TÁø£eTeTT düT>∑eTeTT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£sêfi≤' R ;Ûøs£ êø±s¡eTT >∑\yês¡TqT, <Û÷ä ÁeTπøo' R ã÷&ç<ä
es¡eí TT>∑\ E≥Tº >∑\yês¡TqT, $ø£è‘êqHê' R $ø±s¡yTÓ qÆ $T≥º|\ü e¢ TT>∑\ eTTKeTT\T
>∑\yês¡TqT, dü<ë e÷+düdTü sêÁ|æj÷· ' R ì‘·éTT e÷+düeTTq+<äTqT, eT<äéTT
q+<äT q~Ûø£yÓTÆq Á|”‹ >∑\yê¬s’, dü‘·‘·+ bÕq+ |æã+r' R m&É‘Ó>∑≈£î+&É>±
eT<äéTTqT bÕqeTT #˚jT· T#·Tqïyês¡Tq>∑T, sêø£då '” R sêø£då Åü d\Ô” qT, (Vü≤qTe÷Hé
<ä<sä Ù¡ R Vü≤qTeT #·÷#ÓqT.)
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ X¯Øs¡eTT\TqT, ã÷&ç<sä +¡ >∑T>∑\ E≥TºqT, $ø±s¡yTÓ qÆ
eTTKeTT\TqT, >∑\yê¬s’ eT<äé÷+düeTT\+<äT n‘·´~Ûø£Á|”‹>∑\yê¬s’ n<˚|üì>∑
$&ÉTe≈£î+&É düTsêbÕqeTT #˚jT· T#·Tqï sêø£då Åü d\Ô” T n#·≥ Vü≤qTeT≈£î >±qe∫Ã].
XÀ¢ˆˆ e÷+düXÀDÏ‘~· >±Δ+^ sêà+düXÀDÏ‘u· ÀÛ »Hê' ˆ
‘ê <ä<sä Ù¡ ø£|Áæ X‚c˛˜ s√eTVü≤s¡¸D<äsÙ¡ Hê'
düÿ+<Ûeä +‘· eTTbÕd”Hê' |ü]yês¡´ eqdüŒ‹yéT ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e÷+düXÀDÏ‘~· >±Δ+^' ` e÷+düXÀDÏ‘u· ÀÛ »Hê' ` ‘ê' `
<ä<äs¡Ù ` ø£|æÁX‚wü˜' ` s√eTVü≤s¡¸D<äs¡ÙHê' ` düÿ+<Ûäe+‘·yéT ` ñbÕd”Hê' `
|ü]yês¡´ ` eqdüŒ‹yéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷+düXÀDÏ‘· ~>±Δ+^' R e÷+düeTT‘√, s¡øeÔ£ TT‘√ |üPj·Tã&çq
X¯Øs¡eTT>∑\yês¡TqT, e÷+düXÀDÏ‘·uÛÀ»Hê' R e÷+düeTT, s¡ø£ÔeTT e÷Á‘·y˚T
ÄVü‰s¡eTT>± ø£*–qyês¡TqT, s√eTVü≤s¡¸D <äsÙ¡ Hê' R ˇ&É*øÏ >∑>T∑ sêŒ≥T ø£*–+#·T
s¡÷|üeTT >∑\yês¡Tq>∑T, düÿ+<Ûeä +‘·+ eqdüŒ‹+ R ô|<ä› uÀ<Ó>\∑ Ä •+X¯óbÕ
eèø£åeTTqT, |ü]yês¡´ ñbÕd”Hê' R #·T≥TºqTCÒ] ≈£Ls¡TÃ+&çj·TTqï, ‘ê' R Ä
sêø£då Åü d\Ô” qT, ø£|Áæ X‚w'ü̃ R yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Óq’ Vü≤qTeT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˇ&É*ì+&É e÷+düeTT jÓTTø£ÿj·TT, s¡øeÔ£ TT jÓTTø£ÿj·TT eTTø£ÿ\TqT,
#ês¡\TqT >∑*–, e÷+düeTT s¡øeÔ£ TT e÷Á‘·yT˚ ÄVü‰s¡eTT>±qTqï yês¡TqT, #·÷&É>H∑ ˚
ˇ&É\T >∑>T∑ s¡Tbı&ÉT#·T ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ Äø±s¡eTT >∑\yês¡THÓ,’ ô|<ä› ø=eTà\TqT, uÀ<ÓjT· TqT
>∑*–j·TTqï Ä •+X¯óbÕeèø£eå TT #·T≥TºqT #˚] ≈£Ls¡TÃqï n#·Ã{Ï Ä sêø£då Åü d\Ô” qT
XÀ¢ˆˆ ‘· kÕ´<Ûkä ÕÔ#Ã· ‘ê+ <˚M+ sê»|ü⁄Ár eTì+~‘êyéT ˆ
\ø£j
å ÷· e÷dü \ø°ÎyêHé Vü≤qTe÷Hé »qø±‘·àC≤yéT ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·dü´ ` n<ÛäkÕÔ‘Y ` #· ` ‘ê+ ` <˚M+ ` sê»|ü⁄ÁryéT `
nì+~‘êyéT, \ø£j å ÷· e÷dü ` \ø°ÎyêHé ` Vü≤qTe÷Hé ` »qø±‘·àC≤yéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \ø°ÎyêHé Vü≤qTe÷Hé R XÀuÛ≤dü+|üqTï&Óq’ Vü≤qTeT, ‘·d´ü
n<Ûkä ÕÔ‘Y R Ä •+X¯óbÕeèø£eå TT jÓTTø£ÿ ÁøÏ+~uÛ≤>∑eTTq+<äT, nì+~‘ê+ R ñ‘·eÔ TT
sê˝…q’ {Ï,º <˚M+ R eTVü≤˙j·TTsê˝…q’ {Ï,º sê»|ü⁄Ár+ R eTVü‰sêE ≈£îe÷¬sj Ô TÆÓ q{Ï,º
‘ê+ »qø±‘·àC≤+ R Ä C≤qø°<$˚ ì, \ø£j å ÷· e÷dü R ø£qT>=HÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` \ø°ÎyêHé R d”‘e· Tà‘·*¢ <äsÙ¡ qeTT#˚‘· ø£*–q{Ïº ~eýÓTqÆ
XÀuÛÑ>∑\yê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä •+X¯óbÕeèø£eå TT ÁøÏ+<äHj
˚ T· Tqï ñ‘·eÔ TTsê˝…q’ »qø£eTVü‰sêE
≈£îe÷¬sÔj·T>∑T Ä d”‘ê<˚$ì Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ‘·q ∫s¡ø±\‘·|ü'|òü*‘·eTT>±
eTVü‰q+<äeTT‘√ $bÕŒ]q H˚Á‘·eTT\‘√ ø£qT>=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ ìÁwüŒuÛ≤+ XÀø£d+ü ‘·bÕÔ+ eT\dü+≈£î\eT÷s¡CΔ ≤yéT ˆ
ø°Då |ü⁄D≤´+ #·T´‘ê+ uÛ÷Ñ eTÚ ‘êsê+ ì|ü‹‘ê$Te ˆ
#ê]Á‘·e´|ü<X˚ Ê&ÛÜ´+ uÛsÑ Ô¡ è<äsÙ¡ q<äTs¡‘Z êyéT ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìÁwüŒuÛ≤+ ` XÀø£d+ü ‘·bÕÔ+ ` eT\dü+≈£î\ eT÷s¡CΔ ≤yéT, ø°Då |ü⁄D≤´+
` #·T´‘ê+ ` uÛ÷Ñ eTÚ ` ‘êsê+ ` ì|ü‹‘êyéT ` Çe, #ê]Á‘·e´|ü<X˚ Ê&ÛÜ´+ `
uÛsÑ Ô¡ è<äsÙ¡ q<äTs¡‘Z êyéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ìÁwüŒuÛ≤+ R Á|üuqÑÛ T >√\Tb˛sTT j·TTqï~j·TTqT, XÀø£d+ü ‘·bÕÔ+
R <äT'KeTT#˚ |ü]‘·|+æ |üCj Ò T· ã&ÉT #·Tqï~j·TTqT, eT\ dü+≈£î\ eT÷s¡CΔ ≤yéT R
<äTeTTà‘√ ì+&ç #Ó~]b˛sTTq øπ X¯eTT\T >∑\~j·TTqT, uÛ÷Ñ eTÚ ì|ü‹‘ê+ ‘êsê$Te
R uÛ÷Ñ $Tô|’ sê*q qø£Áå ‘·eTTe˝…, ø°Då |ü⁄D≤´+ R ø°Då +Ï ∫j·TTqï |ü⁄DéTT>∑\~j·TTqT,
#·T´‘ê+ R (ø°D å dæ‹ú øÏ) C≤]q~j·TTqT, uÛsÑ Ô¡ è<äsÙ¡ q<äTs¡‘Z ê+ R uÛsÑ Ô¡ è<äsÙ¡ qeTT
\_Û+|ü≈î£ +&ÉT≥#˚, <äTdæ‹ú H=+~ j·TTqï~j·TTq>∑T, (C≤qø°+ \ø£j å ÷· e÷dü R
C≤qø°<$˚ ì #·÷#ÓqT.)
>√$+<äsêJj·TeTT :` #ê]Á‘·e´|ü<X˚ Ê&ÛÜ´+ R |ü‹Áe‘ê<Ûsä êà#·sD¡ eTTq U≤´‹ì
bı+~j·TTqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düV≤ü »yÓTqÆ ‘·q X¯Øs¡Á|üuqÑÛ T >√˝ÀŒsTT XÀø£d+ü ‘·|⁄ü sÔ ê˝…,’ <Û÷ä [ `
<Û÷ä dü]‘·eTT˝…q’ øπ X¯eTT\T >∑*,Z |ü⁄DéTT q•+#·T≥#˚ ~$qT+&ç sê* uÛ÷Ñ $Tô|’
ã&çq qø£Áå ‘·eTTe˝… >±ìŒ+#·T#·T bÕ‹Áe‘·´Á|üu≤Û eeTTqT yÓ\&¢ +ç #·T s¡÷|üeTT ø£*–,
uÛsÑ Ô¡ ø±ìŒ+|üøb£ ˛e⁄≥ j·THÓ&ç <äT'dæ‹ú H=+~j·TTqï{Ïº Ä C≤qø°<$˚ ì Vü≤qTeT
ø£qT˝≤sê >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ uÛÑ÷wüD…Æ s¡T‘·ÔyÓTÆ ØΩHê+ uÛÑs¡Ô èyê‘·‡\úÛÑ÷wüD≤yéT ˆ
sêø£kå Õ~Û|dü +ü s¡T<ëΔ+ ã+<ÛTä _ÛXÃ¯ $Hêø£è‘êyéT ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛ÷Ñ wüD'Æ… ` ñ‘·yÔ TÓ 'Æ ` V”≤Hê+ ` uÛsÑ ¡Ô èyê‘·‡\úÛ÷Ñ wüD≤yéT `
sêø£kå Õ~Û|ü dü+s¡T<ëΔ+ ` ã+<ÛTä _Û' ` #· ` $Hêø£è‘êyéT ˆˆ
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ñ‘·yÔ TÓ 'Æ uÛ÷Ñ wüD'Æ… V”≤Hê+ R ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ ÄuÛsÑ D¡ eTT\T ˝Òq{Ï~º j·TTqT,
uÛÑs¡Ô èyê‘·‡\´ uÛÑ÷wüD≤+ R uÛÑs¡ÔjÓTTø£ÿ Áù|eTj˚T ÄuÛÑs¡DeTT>± qTqï~j·TTqT,
sêø£kå Õ~Û|ü dü+s¡T<ëΔ+ R sêø£då sü êC…q’ sêeDTì#˚ ã+~Û+|üã&çq~j·TTqT, ã+<ÛTä _Û'
$Hêø£è‘êyéT R ‘·q yê]øÏ <ä÷s¡yÓTÆb˛sTTj·TTqï~j·TTqT n>∑T— (C≤qø°+
\ø£j å ÷· e÷dü R d”‘ê<˚$ì >±+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ Ç‘·sêuÛsÑ D¡ eTT ˝Ò$Tj·TTqT ˝Òø£ b˛sTTq|üŒ{ÏøìÏ uÛsÑ Ô¡ èÁù|eT
j·THÓ&ç neT÷\ýÓTqÆ ÄuÛsÑ D¡ eTT‘√ XÀ_Û+#·T #·Tqï~j·TTqT, ã+<ÛTä e⁄\≈£î <ä÷s¡eTT
#˚jT· ã&ç sêeDTì#˚ ã+~Û+|üã&ç j·TTqï~j·TTq>∑T Ä d”‘ê<˚$ì Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ $j·T÷<∏ë+ dæ+Vü≤dü+s¡T<ëΔ+ ã<ëΔ+ >∑»e<Û÷ä $Te ˆ
#·+Á<äsπ U≤+ |üj÷Ó <ë+‘˚ XÊs¡<ëÅu]’…Û yêeè‘êyéT ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $j·T÷<∏ë+ ` dæ+Vü≤dü+s¡T<ëΔ+ ` ã<ëΔ+ ` >∑»e<Û÷ä yéT ` Çe,
#·+Á<äsπ U≤+ ` |üj÷Ó <ë+‘˚ ` XÊs¡<ëÅu'’…Û ` Çe ` Äeè‘êyéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $j·T÷<∏ë+ R ‘·q eT+<äqT+&ç ‘·|æŒb˛sTTq~j·TTqT,
dæ+Vü≤dü+s¡T<ëΔ+ R dæ+Vü≤eTT#˚ n&É–¶ +|üã&çq~j·TT q>∑T, ã<ëΔ+ >∑»e<Û÷ä yéT
Çe R ã+~Û+|üã&çq{Ïº Ä&ÉT@qT>∑Te˝… qTqï~j·TTqT, |üj÷Ó <ë+‘˚ R esê¸ø±\|ü⁄
∫e] ø±\eTTq, XÊs¡<ëÅu'’…Û Äeè‘ê+ R X¯s‘¡ êÿ\ y˚T|òTü eTT\#˚ Äe]+|üã&çq{Ï,º
#·+Á<äsπ U≤yéT Çe R #·+Á<äsπ Ke˝… qTqï~j·TT q>∑T, (C≤qø°+ \ø£j å ÷· e÷dü R
C≤qø°<$˚ ì #·÷#ÓqT).
‹\ø£eTT :` |üjÓ÷<ë+‘˚ XÊs¡<ëÅuÛ…’' Äeè‘ê+ ` nqT≥#˚ d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ
<äT'KeTT\T n‘·´\ŒeTT˝Ò $T–*j·TTqïeì dü÷∫+|üã&çq$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q eT+<äqT+&ç <ä÷s¡yÓTÆb˛sTT, dæ+Vü≤eTT#˚ n&É¶–+|üã&ç,
ã+<Ûeä TT˝À ∫≈£îÿø=qï Ä&ÉT@qT>∑T e˝…qT, esê¸ø±\eTT ‘=\–b˛>± X¯s‘¡ êÿ\
y˚T|òTü eTT\#˚ ø£|Œü ã&ÉT#·Tqï, düqïì #·+Á<äsπ K e˝…qT ø±ìŒ+#·T #·Tqï{Ïº Ä d”‘ê<˚$ì
XÀ¢ˆˆ øÏw¢ sºü ÷¡ bÕ eTdü+düŒsêÙ <äjT· Tø±Ô$Te e\¢øy° Té ˆ
d”‘ê+ uÛsÑ Ô¡ èeX‚ j·TTø±Ô eTj·TTø±Ô+ sêø£då e” X‚ ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏw¢ sºü ÷¡ bÕyéT ` ndü+düŒsêÙ‘Y ` nj·TTø±ÔyTé ` Çe ` e\¢øy° Té `
d”‘ê+ ` uÛsÑ Ô¡ èeX‚ ` j·TTø±ÔyTé ` nj·TTø±Ô+ ` sêø£då e” X‚ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndü+düŒsêÙ‘Y R X¯Øs¡ dü+kÕÿs¡eTT ˝Ò≈î£ +&ÉT≥#˚, øÏw¢ sºü ÷¡ bÕ+ R
q*–b˛sTTj·TTqï s¡÷|üeTT>∑\~j·TTqT, nj·TTø±Ô+ e\¢ø°yéT Çe R r>∑\T
≈£Ls¡Ãã&Éì MDe˝…qTqï~j·TTqT, uÛÑs¡Ô èeX‚ j·TTø±Ô+ R uÛÑs¡Ôj·TBÛqeTTq+<äT
ñ+&É<–ä q~j·TTqT, sêø£då e” X‚ nj·TTø±Ô+ R sêø£då Tü \ nBÛqeTTq+ <äT+&ÉT≥≈£î
‘·>∑ì~j·TTqT n>∑T, d”‘ê+ R C≤qø°<˚$ì, (Vü≤qTe÷Hé \ø£åj·÷e÷dü R
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT >±+#ÓqT).
‹\ø£eTT :` ndü+düŒsêÙ‘Y R uÛsÑ j
Ô¡ TÓ Tø£ÿ düŒs¡Ù ˝Ò≈î£ +&ÉT≥#˚, ªnj·TTø±Ô+ e\¢ø$° Teμ
` ÁyÓ÷–+#·T≥j·TqT ñ|üj÷Ó >∑eTT ˝Òì<Ó’ j·TT+&ÉT≥#˚ eT÷\ã&çjT· Tqï{Ïº MDe˝…
qTqï~.
u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTTq uÛsÑ Ô¡ èeX‚ j·TTø±Ô+ ` nqT<ëìøÏ ã<äT\T>±,
uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘˚ j·TTø±Ô+ ` nqT bÕsƒe¡ TT >∑\<äT. nq>± uÛsÑ øπÔ¡ eå TeTTqT ø√s¡T#·Tqï~
j·Tì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q düTKeTTô|’ ÁX¯<äΔ˝Ò≈£î+&ÉT≥#˚ dü+kÕÿs¡V”≤qyÓTÆ eT*qyÓTÆ
q*–b˛sTTj·TTqï <˚V≤ü eTT‘√ r>∑\T≈£Ls¡Ãì MDe˝… qTqï~j·TTqT, uÛsÑ Ô¡ è˝≤\qeTT
q+<äT+&ç düTœ+#·T #·T+&Ée\dæq{Ï~º j·TTqT, sêø£då Tü \ nBÛqeTTq qT+&ÉT≥≈£î
‘·>ì∑ ~j·TTqT, n>∑T C≤qø°<$˚ ì Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ nXÀø£eìø±eT<Û̊´ XÀø£kÕ>∑se¡ ÷|ü⁄‘¢ êyéT ˆ
‘ê_Û' |ü]eè‘ê+ ‘·Á‘· düÁ>∑V‰ü $Te s√Væ≤D°yTé ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nXÀø£eìø±eT<Û´˚ ` XÀø£kÕ>∑sy¡ Té ` Ä|ü⁄‘¢ êyéT, ‘ê_Û' ` |ü]eè‘ê+
` ‘·Á‘· ` düÁ>∑V‰ü yéT ` Çe ` s√Væ≤D°yTé ˆˆ
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` nXÀø£eìø±eT<Û´˚ R nXÀø£eqeTT q&ÉTeT, XÀø£kÕ>∑sy¡ Té Ä|ü⁄‘¢ êyéT
R <äT'KdüeTTÁ<äeTTq+<äT ‘˚\T#·Tqï~j·TTqT, düÁ>∑V‰ü + s√Væ≤D°yTé Çe R (Á≈£Ls¡)
Á>∑V≤ü eTT\‘√ ≈£L&çq s√Væ≤D° qø£Áå ‘·eTTe˝…, ‘·Á‘· R Ä •+X¯óbÕeèø£eå TT ÁøÏ+<ä,
‘ê_Û' |ü]eè‘êyéT R Ä Á≈£Ls¡sêø£då Åü d\Ô” #˚ #·T≥ºã&çjT· Tqï{Ï,º (d”‘ê+ \ø£j
å ÷· e÷dü
R C≤qø°<$˚ ì #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä j·TXÀø£eq eT<Û´ä eTTq+<äT, <äT'KdüeTTÁ<äeTTq+<äT eTTì–
‘˚\T#·Tqï<Ó’, Á≈£Ls¡Á>∑Vü≤eTT\‘√ ≈£L&çq düT≈£îe÷s¡yÓTÆq s√Væ≤D° qø£åÁ‘·eTTe˝…,
;Ûøs£ êø±s¡eTT>∑\ Ä sêø£då Åü d\Ô” #˚ Äe]+|üã&çjT· Tqï{Ïº Ä d”‘ê<˚$ì Vü≤qTeT
>±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ <ä<sä Ù¡ Vü≤qTe÷Hé <˚M+ \‘ê eT≈£îdüTe÷$Te ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <ä<sä Ù¡ ` Vü≤qTe÷Hé ` <˚M+ ` \‘êyéT ` n≈£îdüTe÷yéT ` Çe ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n≈£îdüTe÷+ \‘ê$Te R |ü⁄e⁄«\T˝Òq{Ïº r>∑e˝…qTqï, <˚M+ R
d”‘ê<˚$ì, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î n|ü&ÉT Ä d”‘ê<˚$ ˇø£ÿ |ü⁄wüŒeTT>∑÷&É ˝Òq{Ïº
|üP\r>∑e˝… >±ìŒ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ eT˝Òq #· ~>±Δ+^ e|ü⁄cÕ #ê|ü´\+ø£è‘ê ˆ
eTèD≤∞ |ü+ø£~>π eΔ $uÛ≤‹ q $uÛ≤‹ #· ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` eT˝Òq ` #· ` ~>±Δ+^ ` e|ü⁄cÕ ` #· ` n|æ `
n\+ø£è‘ê, eTèD≤∞ ` |ü+ø£~>±Δ ` Çe ` $uÛ≤‹ ` q ` $uÛ≤‹ ` #· ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT˝Òq ~>±Δ+^ R <Û÷ä [#˚ ì+&çq X¯Øs¡eTT>∑\~, n|æ #· R
nsTTq|üŒ{ÏøìÏ , e|ü⁄cÕ n\+ø£è‘ê R X¯Øs¡eTT#˚‘· n\+ø£]+|üã&çq<Ó,’ |ü+ø£~>±Δ
eTèD≤∞ Çe R ãTs¡<‘ä √ ì+&çq ‘êeTs¡r>∑e˝…, kÕ R Ä d”‘ê<˚$, $uÛ≤‹ R
Á|üø±•+#·T#·Tqï~, q $uÛ≤‹ #· R Á|üø±•+#·T≥˝Ò<Tä ≈£L&ÉqT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` $uÛ≤‹ q $uÛ≤‹ #· ` dü«uÛ≤ekÂ+<äs´¡ eTTe\q Á|üø±•+#·T
#·Tqï~, dü+kÕÿs¡sêVæ≤‘·éTT#˚ Á|üø±•+#·T≥ ˝Ò<Tä ≈£L&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˇ&É*ì+&É <Û÷ä [ Áø£$Tà ‘·q düV≤ü » kÂ+<äs´¡ $X‚weü TT e÷Á‘·eTT
yÓ\&¢ j
ç T· >∑T#·T+&É>± d”‘ê<˚$ ãTs¡<‘ä √ ≈£L&çq ‘êeTs¡r>∑e˝… Á|üø±•+#·T#·T >∑÷&É
Á|üø±X¯eTT˝Òø£ j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eT*H˚q ‘·T eÅùdDÔ |ü]øÏù¢ wqº uÛ≤$T˙yéT ˆ
dü+eè‘ê+ eTè>∑XÊu≤ø°+å <ä<sä Ù¡ Vü≤qTe÷ qÿ|æ' ˆˆ 26
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ <˚M+ Bqe<äHê eTBHê+ uÛsÑ Ô¡ è‘˚»kÕ ˆ
s¡ø‘åÏ ê+ ùd«q o˝Òq d”‘ê eTdæ‘˝· À#·HêyéT ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT*H˚q ` ‘·T ` eÅùdDÔ ` |ü]øÏù¢ wqº ` uÛ≤$T˙yéT, dü+eè‘ê+ `
eTè>∑XÊu≤ø°+å ` <ä<sä Ù¡ ` Vü≤qTe÷Hé ` ø£|'æ ` ‘ê+ ` <˚M+ ` Bqe<äHêyéT `
nBHê+ ` uÛsÑ Ô¡ è‘˚»kÕ ` s¡ø‘åÏ ê+ ` ùd«q ` o˝Òq ` d”‘êyéT ` ndæ‘˝· À#·HêyéT.
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eT*H˚q, |ü]øÏù¢ wqº eÅùdDÔ dü+eè‘ê+ eTè>∑XÊu≤ø°+å , uÛ≤$T˙+,
Bqe<äHê+, uÛsÑ Ô¡ è‘˚»kÕ nBHê+ ùd«q o˝Òq s¡ø‘åÏ êyéT, ndæ‘˝· À#·Hê+, ‘ê+
<˚M+ d”‘ê+, ø£|'æ Vü≤qTe÷Hé <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT*H˚q R eT*qyÓTj Æ T· Tqï{Ï,º |ü]øÏù¢ wqº R $TøÏÿ* q*–b˛sTT
j·TTqï{Ï,º eÅùdD Ô R Ns¡#‘˚ ,· dü+eè‘ê+ R ø£|Œü ã&ç j·TTqï~j·TTqT, eTè>∑XÊu≤ø°+å
R ˝Ò&|ç \æ ¢ ø£qTï\e+{Ï ø£qTï\T >∑*j Z T· Tqï~j·TTqT, uÛ≤$T˙+ R düT+<äsê+–j·TTqT,
Bqe<äHê+ R BqyÓTÆj·TTqï eTTKeTT >∑\~j·TTqT, uÛÑs¡Ô è‘˚»kÕ nBHê+ R
lsêeTTì ‘˚»düT‡#˚ <Óq’ éTT ˝Òì<Ój ’ T· Tqï~j·TTqT, ùd«q o˝Òq s¡ø‘åÏ ê+ R ‘·q
bÕ‹Áe‘·éTT#˚‘· s¡øD å£ H=+~j·TTqï~j·TTqT, ndæ‘˝· À#·Hê+ R q\¢ì ø£qTï\T
>∑\~j·TTq>∑T, ‘ê+ <˚M+ d”‘ê+ R Ä eTVü≤˙j·TTsê˝…q’ d”‘ê<˚$ì, ø£|'æ Vü≤qTe÷Hé
R yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Óq’ Vü≤qTeT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT :` uÛsÑ Ô¡ è‘˚»kÕ nBHê+ ` uÛsÑ j
Ô¡ TÓ Tø£ÿ |üsêÁø£eTeTTqT eTqdüT‡q+<äT
düà]+#·T#·T+&ÉT≥#˚ <Óq’ éTT˝Òì Vü≤è<äjT· eTT >∑\<äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $TøÏÿ* q*–b˛sTT eT*qyÓTqÆ eÅdeÔü TTqT <Û]ä +∫, ˝Ò&|ç \æ e¢ ˝…
u…<äs¡T#·÷|ü⁄\‘√, $TøÏÿ* Bqdæú‹˝ÀqTqïqT uÛÑs¡ÔjÓTTø£ÿ |üsêÁø£eTeTTqT
düà]+#·Tø=qT≥#˚ ‘·q eTqdüT‡q+<äT <Óq’ éTT˝Òì<Ó,’ ‘·q bÕ‹Áe‘·éTT#˚‘H· ˚ ‘·qqT
ø±bÕ&ÉTø=qT#·T, düT+<äse¡ TT˝…q’ q\¢ì H˚Á‘·eTT\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï Ä d”‘ê<˚$ì
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ <äècºÕ« Vü≤qTe÷Hé d”‘ê+ eTè>∑XÊãìuÛøÒ Då£ ≤yéT ˆ
eTè>∑øH£ ê´ $Te Á‘·kÕÔ+ Mø£eå ÷D≤+ düeT+‘·‘'· ˆˆ 28
XÀ¢ˆˆ <äV≤ü +r$Te ìXÊÙ«ôd’ s¡« èøå±Hé |ü\e¢ <Ûë]D' ˆ
dü+|ò÷ü ‘·$Te XÀø±Hê+ <äT'K k˛´]à $T y√‹ú‘êyéT ˆˆ 29
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ ø£eå ÷+ düT$uÛøÑ ±Ô+^+ $HêuÛsÑ D¡ XÀ_Û˙yéT ˆ
Á|üV≤ü s¡¸ eT‘·T\+ ˝ÒuÒÛ e÷s¡T‹' Áù|ø£å ´ yÓT~Æ ©∏ yéT ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ` <äècºÕ« ` Vü≤qTe÷Hé ` d”‘ê+ ` eTè>∑XÊãìuÛøÒ Då£ ≤yéT,
eTè>∑øH£ ê´+ ` Çe ` Á‘·kÕÔ+ ` Mø£eå ÷D≤+ ` düeT+‘·‘'· — <äV≤ü +ryéT ` Çe `
ìXÊÙ«ôd’' ` eèøå±Hé ` |ü\¢e<Ûë]D' ` dü+|òü÷‘·yéT ` Çe ` XÀø±Hê+ `
<äT'Kdü´ ` }]àyéT ` Çe ` ñ‹ú‘ê+ ` ‘ê+ ` ø£eå ÷+ ` düT$uÛøÑ ±Ô+^+ `
$HêuÛsÑ D ¡ XÀ_Û˙+ ` Á|üV≤ü s¡¸yTé ` n‘·T\+ ` ˝ÒuÒÛ ` e÷s¡T‹' ` Áù|ø£å ´ `
yÓT~Æ ©∏ yéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTè>∑XÊãìuÛÒø£åD≤+ R ˝Ò&ç|æ\¢ ≈£qTï\e+{Ï ø£qTï\T
>∑*–q~j·TTqT, Á‘·kÕÔ+ eTè>∑ø£HêýéT Çe R u…~]b˛sTTq Ä&ÉT˝Ò&ç|æ\¢e˝…,
düeT+‘·‘·' Mø£åe÷D≤+ R nìïyÓ’|ü⁄\≈£îqT #·÷#·T#·Tqï~j·TTqT, ìXÊÙ«ôd’' R
ì≥÷ºsT¡ Œ\#˚, |ü\e¢ <Ûë]D' eèøå±Hé R ∫>∑Tfi¯ófl‘=&ç–j·TTqï #Ó≥q¢ T, <äV≤ü +ryéT
Çe R ø±*Ãy˚j·TT#·Tqï~e˝… qTqï~j·TTqT, XÀø±Hê+ dü+|òü÷‘·yéT Çe R
<äT'KeTT\ sê•e˝… qTqï~j·TTqT, <äT'Kdü´ ñ‹ú‘êyéT }]àyéT Çe R
<äTKdüeTTÁ<äeTT jÓTTø£ÿ ñqï‘·yÓTÆq ¬øs¡≥eTTe˝… qTqï~j·TTqT, ø£åe÷+ R
eT÷ØÔu$ÑÛ +∫q düV≤ü qeTTe˝… qTqï~j·TTqT, düT$uÛøÑ ±Ô+^+ R #·øÿ£ ì bı+~ø£>\∑
nej·TeeTT\T >∑*Zq~j·TTqT, $HêuÛÑs¡DXÀ_Û˙+ R ÄuÛÑs¡DeTT\T ˝Òø£j˚T
Á|üø±•+#·T #·Tqï~j·TTqT n>∑T, yÓT~Æ ©∏ + ‘ê+ d”‘ê+ R $T~∏˝≤~Û|⁄ü ì ≈£îe÷¬sjÔ TÆÓ q
Ä d”‘ê<˚$ì, <äècºÕ« R #·÷∫, Áù|ø£å ´ R u≤>∑T>± |ü]øÏ+∫, e÷s¡T‹' Vü≤qTe÷Hé
R yêj·TTq+<äqT&Óq’ Vü≤qTeT, n‘·T\+ Á|üV≤ü s¡¸+ R ìs¡T|üe÷qyÓTqÆ Äq+<äeTTqT,
˝ÒuÒÛ R bı+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` u…~]q Ä&ÉT˝Ò&ç|æ\¢e˝… ‘·qqT s¡øÏå+#·Tyê]ø=i¬ø’ q\TyÓ’|ü⁄\
#·÷#·T#·Tqï~j·TTqT, ‘·q y˚&ç ì≥÷ºs¡TŒ\#˚ ∫–]Ãj·TTqï #Ó≥¢ |ü\¢eeTT\qT
e÷&çÃy˚jT· T#·Tqï≥T¢qï~j·TTqT, Áb˛>∑Tã&çq <äT'KeTT\e˝… ø±ìŒ+#·T#·Tqï~j·TTqT,
ñyÓ«‘·T>Ô ∑ ˝Ò∫j·TTqï <äT'KdüeTTÁ<ä|⁄ü ø¬ s¡≥eTTe˝… >±qe#·TÃ#·Tqï~j·TTqT, >=|üŒ
zs¡TŒ>∑*– j·TTqï~j·TTqT, düT+<äsy¡ TÓ qÆ bı+~ø£>\∑ nej·TeeTT\‘√ Á|üø±•+#·T
#·Tqï~j·TTqT, ÄuÛsÑ D ¡ eTT\T ˝Òøj£ T˚ >=|üŒ XÀuÛ>Ñ \∑ X¯Øs¡eTT >∑\~j·TTqT n>∑T
Ä d”‘ê<˚$ì <ä]Ù+∫, yêj·TTq+<äqT&ÉT n$T‘·yTÓ qÆ Äq+<äeTT H=+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤s¡¸C≤ì #· k˛-ÁX¯SDÏ ‘ê+ <äècºÕ« eT~πsø£Då ≤+ ˆ
eTTyÓ÷#· Vü≤qTe÷+ düÁÔ ‘· qeTX¯ÃÁπø #· sê|òTü eyéT ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤s¡¸C≤ì ` #· ` dü' ` nÁX¯SDÏ ` ‘ê+ ` <äècºÕ« ` eT~πsø£Då ≤yéT
` eTTyÓ÷#· ` Vü≤qTe÷Hé ` ‘·Á‘· ` qeT' ` #·Áøπ ` #· ` sê|òTü eyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ê+ eT~πsø£Då ≤+ <äècºÕ«, dü' Vü≤qTe÷Hé Vü≤s¡¸C≤ì nÁX¯SDÏ
eTTyÓ÷#·, ‘·Á‘· sê|òTü e+ qeT' #·Áøπ #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT~πsø£Då ≤+ ‘ê+ <äècºÕ« R kÂ+<äs´¡ e‹jÓTÆ q Ä d”‘ê<˚$ì
>±+∫, dü' Vü≤qTe÷Hé R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, Vü≤s¡¸C≤ì nÁX¯SDÏ R Äq+<äeTT#˚
ø£*–q u≤wüŒeTT\qT, eTTyÓ÷#· R $&ç#qÓ T, ‘·Á‘· R n#·Ã≥, sê|òTü e+ R lsêeTTì
>∑÷]Ã, qeT' #·Áøπ #· R qeTkÕÿs¡eTT #˚ôdqT ≈£L&É.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä d”‘ê<˚$ì ø£qT˝≤s¡ >±+∫ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ‘·q ø£qTï\qT+&ç
»\»\ Äq+<äu≤wüŒeTT\qT sê˝…ÃqT. n#·Ã{ÏqT+&çjT˚ Ä j·÷q+<äeTT‘√ n‘·&TÉ
lsêeTTq≈£î uÛøÑ |ÔÏ Pü s¡«ø£eTT>∑ qeTkÕÿs¡eTT #˚ôdqT >∑÷&ÉqT.
XÀ¢ˆˆ qeTdüÿ è‘ê« #· sêe÷j·T \ø£ÎD≤j·T #· Ms¡ýêHé ˆ
d”‘ê<äsÙ¡ qdü+Vü≤èwü'º Vü≤qTe÷Hé dü+eè‘√-uÛeÑ ‘Y ˆˆ 32
ª sêø£åd”|üØyês¡'μ HêeT
dü|üÔ<äX¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` qeT' ` ø£è‘ê« ` #· ` sêe÷j·T ` \ø£ÎD≤j·T ` #· ` Ms¡ýêHé
` d”‘ê<äsÙ¡ qdü+Vü≤èwü'º ` Vü≤qTe÷Hé ` dü+eè‘·' ` nuÛeÑ ‘Y ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêe÷j·T R lsêeTTq≈£îqT, \ø£ÎD≤j·T #· R \ø£ÎDTq≈£îqT,
qeTdüÿ è‘ê« #· R qeTkÕÿs¡eTT#˚dæ yÓ+≥H˚, d”‘ê<äsÙ¡ qdü+Vü≤èwü'º R d”‘j
· TÓ Tø£ÿ
<äsÙ¡ qeTT#˚ ø£*–q Äq+<äeTT‘√ ì+&çq{Ï,º Ms¡ýêHé Vü≤qTe÷Hé R |üsêÁø£eT
XÊ*jÓTÆ q Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, dü+eè‘·' nuÛeÑ ‘Y R <ë–j·TTqïyê&ÉjTÓ ´qT.
‹\ø£eTT :` ªdü+eè‘·' nuÛÑe‘Yμ ` sêø£ådüÅd”Ô\ <äèwæºì ‘·|æŒ+#·Tø=qT≥≈£î
dü÷ø£Îs¡÷|üeTTH˚ <Û]ä +∫, Ä #Ó≥Tºø=eTà\j·T+<˚ nD–j·TT+&Óqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘e· TàqT <ä]Ù+|ü>*∑ –q+<äT\≈£î eTVü‰q+<äeTTH=+~ |üsêÁø£eT
XÊ*jÓTÆ q Ä Vü≤qTeT, sêeTTq≈£îqT, \ø£ÎDTq≈£îqT qeTdüÿ]+∫ n#·{Ï sêø£då Åü d\Ô”
ø£+≥ ã&É≈î£ +&ÉT≥¬ø’ Ä •+X¯óbÕeèø£eå TTjÓTTø£ÿ Ä≈£î\ yÓqTø£ dü÷ø£Îs¡÷|üeTT‘√
<ë–j·TT+&ÓqT.
ªªsêø£då |” Øü yês¡eTTμμ nqT
|ü<äTH˚&Éedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
ncÕº<äX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·<ë∏ $Áù|ø£eå ÷Ddü´ eq+ |ü⁄wæŒ‘·bÕ<ä|yü Té ˆ
$∫q«‘· X¯Ã yÓ<’ V˚ ≤” + øÏ+∫#˚Ãc¤ Õ ìXÊ-uÛeÑ ‘Y ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·<ë∏ ` $Áù|ø£eå ÷Ddü´ ` eq+ ` |ü⁄wæŒ‘·bÕ<ä|yü Té , $∫q«‘·' `
#· ` yÓ<’ V˚ ≤” + ` øÏ+∫‘YXc‚ Õ ` ìXÊ ` nuÛeÑ ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (‘·d´ü ) ‘·<ë∏ |ü⁄wæŒ‘·bÕ<ä|+ü eq+ $Áù|ø£eå ÷Ddü´ yÓ<’ V˚ ≤” +
$∫q«‘·' #· ìXÊ øÏ+∫‘YXc‚ Õ nuÛeÑ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (‘·d´ü R Ä Vü≤qTeT) ‘·<ë∏ R ÄØ‹>±, |ü⁄wæŒ‘·bÕ<ä|+ü R
#·ø£ÿ>± |ü⁄wæŒ+∫j·TTqï eèø£åeTT\T >∑*Zq{Ïº, eq+ R Ä j·TXÀø£eqeTTqT,
$Áù|ø£eå ÷Ddü´ R Ädüø‘ÔÏ √ |ü]øÏ+∫ #·÷#·T#·T+&É>±qT, yÓ<’ V˚ ≤” + $∫q«‘·' #· R
d”‘ê<˚$ì yÓ<≈ä î£ #·T+&É>q∑ T, ìXÊ R Ä sêÁ‹, øÏ+∫‘YXc‚ Õ nuÛeÑ ‘Y R ø=+#ÓeTT
e÷Á‘·yT˚ $T–*q<äjTÓ ´qT.
‹\ø£eTT :` ªøÏ+∫‘YXc‚ Õ ìXÊμ ` ∫e] C≤eTT e÷Á‘·eTT $T–*q~. d”‘q· T
düŒwüeº TT>± #·÷#·T≥ø=i¬ø’ sêø£då Tü \T ìÁ~+#·T düeTj·TeTTø=i¬ø’ y˚∫j·TT+&ç d”‘q· T
p#·Tq|üŒ{ÏøÏ ˇø£C≤eTT sêÁ‹ e÷Á‘·eTT $T–*j·TT+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` #·ø£ÿ>± |üP∫j·TTqï |ü⁄wüŒeèø£åeTT\T>∑\ Ä j·TXÀø£eìø£
kÂ+<äs¡éTTqT p#·T#·T, sêø£ådüÅd”Ô\T ìÁ~+#·T düeTj·TeTTø=i≈£î y˚∫j·TT+&ç
d”‘q· T yÓ<Tä ≈£î#·Tqï Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î sêÁ‹ø±\eTT ˇø£ÿ C≤eTT e÷Á‘·eTT $T–*
j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ wü&+É >∑y<˚ $ä <äTcÕ+ Áø£‘T· Á|ües¡j÷· õHêyéT ˆ
X¯óÁXÊe ÁãVü≤à|òTü ÀcÕ+X¯Ã $sêÁ‘˚ ÁãVü≤às¡økå£ ÕyéT ˆˆ 2
(18) ` ncÕº<äX¯düs¡Z 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` wü&É+>∑y˚<ä$<äTcÕ+ ` Áø£‘·TÁ|ües¡j·÷õHêyéT, X¯óÁXÊe `
ÁãVü≤à|òTü ÀcÕHé ` #· ` $sêÁ‘˚ ` ÁãVü≤às¡økå£ ÕyéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä Vü≤qTeT) $sêÁ‘˚ R sêÁ‹jÓTTø£ÿ ∫e] uÛ≤>∑eTTq+<äT,
wü&É+>∑y˚<ä$<äTcÕ+ R y˚<ë+>∑eTT ˝≤]+{Ï‘√ >∑÷&çq{Ïº y˚<äeTT\qT ‘Ó*dæq
yês¡TqT, Áø£‘·TÁ|ües¡j·÷õHê+ R >=|üŒ j·T»„eTT\T >±$+∫qyês¡TqT n>∑T,
ÁãVü≤às¡økå£ Õ+ R ÁãVü≤às¡ødå£ Tü ‡\jÓTTø£ÿ, ÁãVü≤à|òTü ÀcÕHé R y˚<|ä Tüò Àwü\qT, X¯óÁXÊe
R Äø£]+í #ÓqT.
‹\ø£eTT :` ÁãVü≤às¡økå£ ÕyéT ` ÁãVü≤àX¯ãe› TTq≈£î y˚<eä TT nì ≈£L&É ns¡eú TT >∑\<äT.
>±e⁄q ÁãVü≤às¡ødå£ Tü ‡\q>± y˚<yä ‘˚ ˝Ô· q’… sêø£då Tü \T.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` ÁãVü≤às¡økå£ ÕyéT ` Áu≤Vü≤àD sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` wü&+É >∑y<˚ $ä <äT˝Ÿ, •øå±yê´ø£sD¡ ≤<äT\>∑T Hêi+>∑eTT\‘√ >∑÷&çq
y˚<eä TT HÓi–Ï qyês¡T. ÁãVü≤àsêø£då Tü \T R sêø£då Tü \+<äT Áu≤Vü≤àDT\T. sêeD≤<äT\T
ø£Áå ‹j·TT\T ø±e⁄q esêíÁX¯eT$uÛ≤>∑eTT sêø£då Tü \+<äTqT >∑\<äì j˚Ts¡Œ&ÉT#·Tqï~.
Áu≤Vü≤àD;CÀ<ä“¤e⁄\>∑T bÂ\düÔT´\T (ø=+<äs¡T ‘·\#·Tq≥T¢) nHês¡T´\T >±s¡T.
Á≈£Ls¡øs£ T¡ à\>∑T≥#˚ sêø£då Tü ˝…]’ . ÁãVü≤à|òTü ÀwüeTT˝Ÿ R y˚<<ä «äÛ qT\T. ª|üse¡ ÷‘êà ‘·b˛
y˚<√ ÁãVü≤à, ÁãVü‰à-ã®CÒ ~«CÒμ ` HêHês¡sú ‘¡ ï· e÷\.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT Ä Áu≤V”≤àeTTVüAs¡eÔ TTq+<äT y˚<yä <˚ ë+>∑y‘˚ \Ô· TqT, ô|≈£îÿ
j·÷>∑eTT\T #˚dqæ ÄVæ≤‘ê>∑Tï\TqT n>∑T Áu≤Vü≤àDsêø£då Tü \T >±$+#·T y˚<ë<Û´ä j·Tq
|òTü Àwü\qT Ä\øÏ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ n<∏ä eT+>∑fiy¯ ê~Á‘·Xu¯ Ì›… ÁXÀÙÁ‘·eTH√Vü≤s¬ '’ ˆ
ÁbÕuÀ<Û´ä ‘· eTVü‰u≤VüQ s¡X› Á¯ ^y√ eTVü‰ã\' ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` eT+>∑fiy¯ ê~Á‘·Xu¯ 'Ì›… ` ÁXÀÁ‘·eTH√Vü≤s¬ '’ ` ÁbÕuÀ<Û´ä ‘· `
eTVü‰u≤VüQ' ` <äXÁ¯ ê' ` eTVü‰ã\' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, eTVü‰u≤VüQ' eTVü‰ã\' R eTVü‰ã\
|üsêÁø£eTeTT\T ø£*–q{Ï,º <äXÁ¯ ê' R <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT, ÁXÀÁ‘·eTH√Vü≤s¬ '’ R #Óe⁄\
øÏ+|ü⁄>∑qTqï{Ïº, eT+>∑fi¯yê~Á‘·X¯u…›Ì' R eT+>∑fi¯yê<ä´ <Ûä«qT\#˚, ÁbÕuÀ<Ûä´‘· R
y˚T˝§ÿ\Œã&ÓqT.
ÁbÕãT<Û´ä ‘· j·Tì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘·≥ eTVü‰Ms¡T&Óq’ sêeDT&ÉT #Óe⁄\ øÏ+|ü⁄>∑ $qã&ÉT#·Tqï
eT+>∑fiy¯ ê<ä´ <Û«ä qT\T $qT#·T ìÁ<äqT+&ç y˚T˝§ÿHÓqT.
XÀ¢ˆˆ $ãT<Û´ä ‘·T j·T<∏ëø±\+ sêø£ùå d+Á<ä' Á|ü‘ê|üyêHé ˆ
ÁdüdeÔü ÷˝≤´+ãs¡<säÛ √ yÓ<’ V˚ ≤” eTq«∫+‘·jT· ‘Y ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $ãT<Û´ä ` ‘·T ` j·T<∏ëø±\+ ` sêø£ùå d+Á<ä' ` Á|ü‘ê|üyêHé `
ÁdüdeÔü ÷˝≤´+ãs¡<säÛ '¡ ` yÓ<’ V˚ ≤” yéT ` nq«∫+‘·jT· ‘Y ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|ü‘ê|üyêHé sêø£ùå d+Á<ä' R eTVü‰Á|ü‘ê|üXÊ*jÓTÆ q sêø£då sü êE,
j·T<∏ëø±\+ $ãT<Û´ä R j·TTø£yÔ TÓ qÆ ø±\eTTq y˚T˝§ÿì, ÁdüdeÔü ÷˝≤´+ãs¡<säÛ '¡ R
C≤]b˛sTTq ÄuÛsÑ D ¡ eTT\qT, eÅdeÔü TT\qT (dü]#˚døæ =ì) <Û]ä +∫qyê&Ó,’ yÓ<’ V˚ ≤” +
R d”‘ê<˚$ì >∑÷]Ã, nq«∫+‘·jT· ‘Y R Ä˝À∫+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêø£kå Õ~Û|‹ü düø±\eTTq y˚T˝≤ÿ+∫ ìÁ<ëeX¯eTT#˚ #Ó<]ä j·TTqï
ÄuÛsÑ D ¡ eTT\qT, eÅdeÔü TT\qT dü]#˚døæ =ì d”‘ê<˚$ì >∑T]+∫ ∫+‹+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ uÛèÑ X¯+ ìj·TTø£Ô dükÔ Õ´+ #· eT<äHq˚ eT<√‘·ÿ≥' ˆ
q dü ‘·+ sêø£då 'ü ø±eT+ X¯XÊ ø±‘·àì >∑÷Væ≤‘·TyéT ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛèÑ X¯+ ` ìj·TTø£'Ô ` ‘·kÕ´+ ` #· eT<äHq˚ ` eT<√‘·ÿ≥' ` q `
dü' ` ‘·+ ` sêø£då 'ü ` ø±eT+ ` X¯XÊø£ ` Ä‘·àì ` >∑÷Væ≤‘·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·kÕ´+ uÛèÑ X¯+ ìj·TTø£'Ô , eT<äHq˚ eT<√‘·ÿ≥' sêø£då 'ü Ä‘·àì
‘·+ ø±eT+ ì>∑÷Væ≤‘·T+ q X¯XÊø£.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·kÕ´+ R Ä d”‘ê<˚$j·T+<äT, uÛèÑ X¯+ R $TøÏÿ*>∑, ìj·TTø£'Ô R
yêýÓ÷Væ≤‘·T&Ó,’ eT<äHq˚ R ø±eTeTT#˚, eT<√‘·ÿ≥' R $TøÏÿ* eT~+∫j·TTqïyê&Ó,’
sêø£ådü' R Ä sêeDT&ÉT, Ä‘·àì R ‘·qeTqdüT‡q+<äT, ‘·+ ø±eT+ R Ä
d”‘ê$wüjT· ø£yTÓ qÆ ø±eTeTTqT, ì>∑÷Væ≤‘·T+ R nD∫ô|≥Tºø=qT≥≈£î, q X¯XÊø£ R
X¯≈î£ &Ô TÉ >±ø£b˛jÓTqT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ªeT<äHq˚ eT<√‘·ÿ≥'μ nqT#√≥, eT<äH˚ R eTqà<∏ä $ø±s¡eTT
ø£*–q|üŒ{ÏøìÏ , q eT<√‘·ÿ≥' R eT<äeTTq≈£î |üs‘¡ +· Á‘·T&ÉT >±ìyê&ÉT>± qT+&ÓqT.
n+<äT#˚‘H· ,˚ ‘·kÕ´+ uÛèÑ X¯+ ìj·TTø£'Ô R Ä d”‘ê<˚$j·T+<äT $TøÏÿ*>± rÁeyÓTqÆ
j·TTø£yÔ TÓ qÆ uÛ≤ey˚T >∑\yê&ÉjTÓ ´qT, nq>± |üP»úÛ≤eeTT >∑\yê&ÉjTÓ ´qT, ªø±eT+
n‘·àì >∑÷Væ≤‘·T+ q X¯XÊø£μ R nqT yêø£éTTq≈£î, ø±≈£îdü«s¡eTT‘√ |ü]+ƒ ∫q ª‘·q
ø±eTeTT qD#·Tø=q˝Òøb£ ˛jÓTHê? nq>± ‘·|Œü ø£ sêeDT&ÉT ø±eTeTTqT ‘·q˝ÀH˚
nD#·Tø=q>∑˝qZ… Tμ nì uÛ≤eeTT.
‹\ø£eTT :` á XÀ¢ø£eTTq≈£î eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú&ÉT Ç∫Ãq yêÚ≤´qeTT ÁuÛ≤+‹
eT÷\ø£eTT. ‘·y÷Ó >∑TD$•wüß&º ’Ó uÛ>Ñ e∑ Hêàj·÷yÓ÷Væ≤‘·T&Ó’ j·TTqï{Ïº Ä sêø£då Tü q≈£î
nø£è‘ê´#·s¡DeTTq+<˚ ÄdüøÏÔ >±qã&ÉTqT. n≥T¢>±ø£ á‘·&ÉT á nø£è‘·éTT
#˚jT· T#·TqïqT d”‘êsêeTT\ |üse¡ T |ü$Á‘· HêeTeTT\qT düà]+#·T#·THêï&ÉT >∑<ë!
n+<äTe\q ñ‘·eÔ T|ò\ü eTT ø£\T>∑TqT>∑<ë! nìq#√ ‘·|Œü ø£ ø£*–q~. m≥¢q>±
á‘·&ÉT »Hêà+‘·s¡eTTq+<äT #˚~e+X¯|ü⁄ sê»≈£î≥T+ãeTTq •X¯óbÕ\T&ÉT>±
»ìà+#·T≥j·TqT ñ‘·eÔ T|ò\ü eTT H=+<ÓqT ø£<ë!
Ç#·Ã≥ y˚<Áä bÕe÷D´ $T≥T¢qï~ `
ãTTøå±X¯«y˚T<ÛäT&ÉqT ù|s¡T>∑\ sêEjÓTTø£ÿ <ëqeTTqT düTÔ‹+#·Tq{Ïº
ãTTπ>«<äeT+Á‘·eTT ` ªªq j·TTùwà yê»ã+<Ûyä √ ìqT‘·T‡X¯Ã q eTs¡Ô ´+! ne<ä´ eT~Û
B<Ûsä ‘¡ μ· μ ˆˆ
z yê»ã+<ÛTä e⁄˝≤sê! (nq>±) ªªnqï<ëqeTT#˚ m\¢s≈¡ î£ qT ã+<ÛTä e⁄
˝…q’ yêsê! MT ô|’ ì+<äyj ˚ T· T eTqTwüß´&ÉT>∑÷&É #Ó&TÉ >∑TqT bı+<ä&TÉ . m+<äT#˚‘q· q>±,
MTs¡T $TeTTà düà]+#·T#·T ì+~+#·Tyê]øÏ >∑÷&É ñ‘·eÔ T|ò\ü eTT H=dü+>∑T<äTs¡T.μμ
n<˚$<Ûeä TT>∑ kÕøå±‘Y \ø°Îdü«s¡÷|ü⁄sê˝…q’ d”‘e· TàqT <äTwüuº ≤Û eeTT‘√ HÓq’ qT
|ü\Te÷iT\T düà]+∫qyê&ÉT >±e⁄q sêeDTq≈£î n{Ïº ñ‘·eÔ T»qà \_Û+∫q~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeD≤düTs¡T&ÉT eT<äq‘ê|üeTT#˚ |”&+ç |üã&ÉT#·T d”‘j · T· +<äT \>∑ïyÓTqÆ
uÛ≤eeTT >∑\yê&Ó,’ ‘·q eTqdüT‡q+<ä* Ä ø±eTeTTqT nD#·Tø=qC≤\ø£b˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ dü düsê«uÛsÑ D¡ Æ… s¡T´ø√Ô _ÁuÛÁÑ ∫Ã¤jT· eTqT‘·eÔ ÷yéT ˆ
‘ê+ q¬>’ s¡“VüQ_Û s¡Tc® Õº+ düs«¡ |ü⁄wüŒ|ò˝ü À|ü>¬ '’ ˆˆ 6
XÀ¢ˆˆ eè‘ê+ |ü⁄wüÿ]D°_XÛ Ã¯ HêHê|ü⁄c˛Œ|üXÀ_Û‘êyéT ˆ
dü<ëeT<ÓX’ Ã¯ $Vü≤>¬ ’ ]«∫Á‘ê+ |üse¡ ÷<äT“¤‘êyéT ˆˆ 7
XÀ¢ˆˆ áVü‰eTè¬>X’ Ã¯ $$<Û’Ó s¡Tc® Õº+ <äèwæeº TH√Vü≤s¬ '’ ˆ
MB∏ dü‡+Áù|ø£eå ÷DX¯Ã eTDÏø±+#·q‘√s¡D≤yéT ˆˆ 8
XÀ¢ˆˆ HêHêeTè>∑>D∑ ≤ø°sêí+ |ò˝ü '’… Á|ü|‹ü ‘Ó’ s¡« è‘ê+ ˆ
nXÀø£eìø± y˚Te ÁbÕ$X¯ ‘·‡+‘·‘Á· <äTe÷yéT ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` düsê«uÛsÑ D¡ 'Æ… ` j·TTø£'Ô ` _ÁuÛ‘Ñ Y ` Á•j·TyéT ` nqT‘·eÔ ÷yéT,
‘ê+ ` q¬>'’ ` ãVüQ_Û' ` EcÕº+ ` düs«¡ |ü⁄wüŒ|ò˝ü À|ü>¬ '’ ˆˆ eè‘ê+ ` |ü⁄wüÿ]D°_'Û
` #· ` HêHê|ü⁄c˛Œ|üXÀ_Û‘êyéT ` dü<ëeT<Ó'’ ` #· ` $Vü≤>¬ '’ ` $∫Á‘ê+ `
|üse¡ ÷<äT“¤‘êyéT ˆˆ áVü‰eTè¬>'’ ` #· ` $$<Û'’Ó ` EcÕº+ ` <äèwæeº TH√Vü≤s¬ '’ `
MB∏'Û ` dü+Áù|ø£eå ÷D' ` #· ` eTDÏø±+#·q‘√s¡D≤yéT ˆˆ HêHêeTè>∑>D ∑ ≤ø°sêí+ `
|ò˝ü '’… ` Á|ü|‹ü ‘Ó'’ ` eè‘êyéT, nXÀø£eìø±yéT ` @e ` ÁbÕ$X¯‘Y ` dü+‘·‘·
Á<äTe÷yéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düsê«uÛsÑ D¡ 'Æ… j·TTø£'Ô R düeTdüyÔ TÓ qÆ uÛ÷Ñ wüDeTT\‘√ ≈£L&çqyê&Ó,’
nqT‘·eÔ ÷+ Á•j·T+ _ÁuÛ‘Ñ Y R $TøÏÿ* ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ XÀuÛqÑ T eVæ≤+#·T#·Tqïyê&Ó,’ dü' R
Ä sêeDT&ÉT, düs¡«|ü⁄wüŒ|òü˝À|ü¬>’' R düeTdüÔ$<ÛäeTT˝…’q |ü⁄wüŒeTT\‘√&ÉqT,
|ò\ü eTT\‘√&ÉqT ≈£L&çq{Ï,º ãVüQ_Û' R ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ , q¬>'’ R eèø£eå TT\#˚,
EcÕº+ R ùd$+|üã&çq~j·TTqT, HêHê|ü⁄c˛Œ|üXÀ_Û‘ê+ R |ü\T$<ÛäeTT\>∑T
|ü⁄wüŒeTT\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï~j·TTqT, dü<ëeT<Ó'’ R ì‘·éTTqT eT~+∫ j·TT+&ÉT,
$Vü≤>¬ '’ R |ü≈îå£ \‘√, $∫Á‘ê+ R |ü\Ts¡+>∑T\T >∑*–j·TTqï~j·TTqT, |üse¡ ÷<äT“¤‘ê+
R $TøÏÿ* ÄX¯Ãs¡´ø£s¡eTT>∑ qTqï~j·TTqT, $$<ÛÓ’' <äèwæºeTH√Vü≤¬s’' áVü‰eTè¬>’'
EcÕº+ R |ü\T$<Ûeä TT˝…q’ #·÷&ÉeTT#·Ã≥ >=\T|ü⁄ ‘√&˚fifl¯ >∑T+|ü⁄\#˚ ùd$+|üã&çq
~j·TTqT, HêHêeTè>∑>D∑ ≤ø°sêí+ R |ü\T$<Ûeä TT\>∑T ˝Òfi>¢¯ T∑ +|ü⁄\‘√ ì+&çq~j·TTqT,
Á|ü|‹ü ‘Ó'’ |ò˝ü '’… eè‘ê+ R H˚\ô|ã’ &çq |ü+&É‘¢ √ ≈£L&çq~j·TTqT, dü+‘·‘Á· <äTe÷+
R <ä≥yº TÓ qÆ #Ó≥T¢>*∑ –j·TTqï{Ï~º j·TTq>∑T, nXÀø£eìø±yéT @e R nXÀø£eqeTTH˚,
eTDÏø±+#·q‘√s¡D≤yéT R s¡‘·ïdüTes¡í ì]à‘·eTT˝…’q ‘√s¡DeTT\T>∑\, MB∏' R
ÁX‚DT\qT (ñ<ë´qM<∏Tä \qT), dü+Áù|ø£eå ÷D' R |ü]øÏ+∫ #·÷#·T#·Tqïyê&Ó,’ ÁbÕ$X¯‘Y
R Á|üy•˚ +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeD≤düTs¡T&ÉT düeTkÕÔuÛÑs¡DeTT\qT <Ûä]+∫, $TøÏÿ* XÀuÛÑ‘√
yÓ\T>=+<äT#·Tqïyê&Ó’ düs¡«ãTT‘·T|ü⁄wüŒ|òü\eTT\‘√ ì+&çq #Ó≥¢‘√&ÉqT,
‘êeTs¡ø=\qT\‘√&ÉqT, ãVüQ$<Û|ä ⁄ü wüŒeTT\‘√&ÉqT, eT~+∫j·TTqï |ü≈îå£ \‘√&ÉqT,
#·÷&ÉeTT#·Ã≥>=\T|ü⁄ ‘√&˚fi‘¢̄ √&ÉqT, ãVüQ$<Ûeä Tè>∑eTT\‘√&ÉqT, sê*|ü&j ç T· Tqï
eT<ÛTä s¡|\üò eTT\‘√&ÉqT düT+<äse¡ TT>± n<äT“¤‘e· TT>± >±qe#·TÃ#·Tqï Ä eèø£Áå X‚DT\qT
‹\øÏ+#·T#·T, nXÀø£eqeTTq+<äT Á|üy•˚ +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ n+>∑HêX¯‘e· ÷Á‘·+ ‘·T ‘·+ Áe»+‘· eTqTÁe»‘Y ˆ
eTùV≤+Á<ä$Te bÂ\düÔ ´+ <˚e>∑+<Ûsä «¡ jÓ÷wæ‘'· ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n+>∑HêX¯‘e· ÷Á‘·+ ` ‘·T ` ‘·+ ` Áe»+‘·yTé ` nqTÁe»‘Y `
eTùV≤+Á<äyTé ` Çe ` bÂ\düÔ ´+ ` <˚e>∑+<Ûsä «¡ jÓ÷wæ‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Áe»+‘·+ ‘·+ bÂ\düÔ ´+, eTùV≤+Á<ä+ <˚e>∑+<Ûsä «¡ jÓ÷wæ‘'·
Çe n+>∑HêX¯‘e· ÷Á‘·+ ‘·T nqTÁe»‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Áe»+‘·+ R yÓ&\É T#·Tqï{Ï,º ‘·+ bÂ\düÔ ´+ R Ä sêeD≤düTs¡Tì,
eTùV≤+Á<ä+ R <˚y+˚ Á<äTì, <˚e>∑+<Ûsä «¡ jÓ÷wæ‘'· Çe R n|ü‡s¡Åd\Ô” TqT >∑+<Ûsä «¡
eì‘·\TqTe˝…, n+>∑HêX¯‘·e÷Á‘·+ ‘·T R e+<äeT+~ n+>∑q\T e÷Á‘·eTT,
nqTÁe»‘Y R yÓ+ã&ç+∫ yÓfió¯ #¢ T· +&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚y˚+Á<äTì n|ü‡s¡Åd”Ô\TqT, >∑+<Ûäsê«+>∑q\TqT, nqTdü]+∫
q&É#T· q≥T¢, nXÀø£eìø£≈î£ |üjT· qyÓTÆ q&É#T· #·Tqï Ä sêeD≤düTs¡Tì e+<äeT+~
düT+<äØeTDT\T e÷Á‘·eTT yÓ+≥ q&ÉT#·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ B|æø±' ø±+#·˙' ø±•Ã »®>è∑ VüQ düÁÔ ‘· jÓ÷wæ‘'· ˆ
yê\e´»qVü≤kÕÔXÃ¯ ‘ê\eè+‘êì #ê|üsê' ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` B|æø±' ` ø±+#·˙' ` ø±' ` ∫‘Y ` »>∑èVüQ' ` ‘·Á‘· `
jÓ÷wæ‘'· ` yê\e´»qVü≤kÕÔ' ` #· ` ‘ê\eè+‘êì ` #· ` n|üsê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· ø±•Ã‘Y jÓ÷wæ‘'· ø±+#·˙' B|æø±' »>∑èVüQ', ø±•Ã‘Y
yê\e´»qVü≤kÕÔ' #· ÄdüH—é n|üsê' ‘ê\eè+‘êì »>∑èVüQ'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R n+<äT, ø±•Ã‘Y jÓ÷wæ‘'· R ø=+‘·eT+~ Åd\Ô” T, ø±+#·˙'
B|æø±' R ã+>±s¡T B|æø\£ qT, »>∑èVüQ' R |ü≥Tºø=ì], (ø±•Ã‘Y R ø=+‘·eT+~),
yê\e´»qVü≤kÕÔ' #· R $+C≤eTs¡eTT\T #˚‹j·T+<äT ø£*–q yês¡T>±qT, ÄdüHé R
ñ+&ç], n|üsê' R eT]ø=+‘·eT+~ Åd\Ô” T, ‘ê\eè+‘êì R $düqø£Ás¡\qT, »>∑èVüQ'
R <Û]ä +∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeDTìyÓ+≥ e#·TÃ#·Tqï Åd\Ô” ˝À ø=+<äsT¡ düTes¡Bí |æø\£ qT,
ø=+<äsT¡ $+C≤eTs¡\qT, eT]ø=+<äsT¡ $düqø£Ás¡\qT |ü≥Tºø=ì e#·TÃ#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ ø±+#·H’Ó s¡|æ uÛèÑ +>±¬s’ s¡Á® VüQ dü‡*\ eTÁ>∑‘'· ˆ
eT+&É˝≤Á>±Hé ãèd”+ #Óe’ >∑èVü‰´Hê´' eèwü‘˜ √ j·Tj·TT' ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±+#·H'’Ó ` n|æ ` uÛèÑ +>±¬s'’ ` »ÁVüQ' `dü*\yéT ` nÁ>∑‘'· `
eT+&É˝≤Á>±Hé ` ãèd”+ ` #· ` @e ` >∑èVü≤´ ` nHê´' ` eèwü‘˜ '· ` j·Tj·TT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±•Ã‘Y nÁ>∑‘'· ø±+#·H'’Ó uÛèÑ +>±¬s'’ dü*\+ »ÁVüQ'— nHê´'
eT+&É˝≤Á>±Hé, ãèd”+ #Óe’ >∑èVü≤´ |üèwü̃‘'· j·Tj·TT' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±•Ã‘Y R ø=+‘·eT+~, nÁ>∑‘'· R eTT+<äT uÛ≤>∑eTTq, ø±+#·H'’Ó
uÛèÑ +>±¬s'’ R ã+>±s¡T ø£\X¯eTT\‘√, dü*\+ R ˙{Ïì, »ÁVüQ' R ‘Ó#T· Ã#·T+&ç],
nHê´' R eT]ø=+‘·eT+~, eT+&É˝≤Á>±Hé R K&ÉeZ TT\qT, ãèd”+ #Óe’ R ≈£Ls¡TÃ+&ÉT
ÄdüqeTTqT, >∑èVü≤´ R Á>∑Væ≤+∫, |üèwü˜‘·' R yÓqTø£uÛ≤>∑eTTq, j·Tj·TT' R
b˛e⁄#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø=+<äsT¡ düT+<äsT¡ \T Ä‘·ìøÏ eTT+<äTuÛ≤>∑eTTq+<äT q&É#T· #·T,
ã+>±s¡T ø£\X¯eTT\‘√ »\eTTqT >=ìe#·TÃ#·T+&ç]. eT]ø=+<äsT¡ K&ÉeZ TT\qT,
≈£Ls¡TÃ+&ÉT ÄdüqeTT\qT ‘·eT#˚‘· <Û]ä +∫ Ä‘·ìyÓ+≥ q&É#T· #·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ ø±∫ Á<ä‘ï· eTsT÷+ kÕú©+ |üPsêí+ bÕqdü´ uÛ≤$T˙ ˆ
<äøDåÏ ≤ <äøDåÏ Ò HÓe’ ‘·<ë »Á>±Vü≤ bÕDÏHê ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø± ` ∫‘Y ` s¡‘ï· eTsT÷+ ` kÕú©+ ` |üPsêí+ ` bÕqdü´ `
uÛ≤$T˙, <äøD åÏ ≤ ` <äøD åÏ qÒ ` @e ` ‘·<ë ` »Á>±Vü≤ ` bÕDÏHê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë <äøDåÏ ≤ ø±∫‘Y uÛ≤$T˙ s¡‘ï· eTsT÷+ |üPsêí+ bÕqdü´
kÕú©+ <äøD åÏ qÒ bÕDÏHê @e »Á>±Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R Ä düeTj·TeTTq+<äT, <äøDåÏ ≤ R düeTs¡‘ú ø· *£ –q, ø±∫‘Y
uÛ≤$T˙ R ˇø±H=ø£ ‘·s¡TDÏ, s¡‘·ïeTsT÷+ R s¡‘·ïì]à‘·yÓTÆq{Ïº, |üPsêí+ R
ì+&çj·TTqï{Ïº, bÕqdü´ kÕú©+ R eT<ä´|ü⁄ bÕÁ‘·qT, <äøÏåDÒq bÕDÏHê @e R
≈£î&ç#‹˚ ‘√&ÉH,˚ »Á>±Vü≤ R |ü≥Tºø=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT+∫ kÕeTs¡´ú eTT ø£*–q{Ïº ˇø±H=ø£ düT+<ä] s¡‘ï· ì]à‘·yTÓ qÆ
|üPs¡yí TÓ qÆ eT<ä´bÕÁ‘·qT ‘·q ≈£î&ç#‹˚ ‘√ C≤Á>∑‘>Ô· ∑ |ü≥Tºø=ì n‘·ì Á|üøÿ£ >± q&É∫
e#·TÃ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ sê»Vü≤+düÁ|ürø±X¯+ #ÛÁ· ‘·+ |üPs¡Xí •¯ Á|üuyÑÛ Té ˆ
kÂes¡<í +ä &É eT|üsê >∑èV”≤‘ê« |üèwü̃‘√ j·Tj·TÚ ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sê»Vü≤+düÁ|ürø±X¯+ ` #ÛÁ· ‘·+ ` |üPs¡Xí •¯ Á|üuyÑÛ Té , kÂes¡<í +ä &ÉyTé
` n|üsê ` >∑èV”≤‘ê« ` |üèwü̃‘'· ` j·Tj·TÚ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n|üsê R y˚s=ø£Åd”Ô, sê»Vü≤+düÁ|ürø±X¯+ R sê»Vü≤+düe˝…
qTqï~j·TTqT, |üPs¡Xí •¯ Á|üu+ÑÛ R ì+&ÉT#·+Á<äTì ø±+‹e+{Ï ø±+‹ >∑*–q~j·TTqT,
kÂes¡<í +ä &É+ R ã+>±s¡T<ä+&ÉeTT >∑\~j·TTqT n>∑T, #ÛÁ· ‘·+ R >=&ÉT>∑TqT, >∑èV”≤‘ê«
R Á>∑V≤æ +∫, |üèwü̃‘'· j·Tj·TÚ R yÓqTø£ uÛ≤>∑eTTq q&É#T· #·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç+ø=ø£ j·TTe‹ sêj·T+#·e˝… ‘Ó\¢>∑qT, ì+&ÉT#·+Á<äTìe˝…
düT+<äse¡ TT>∑qT qTqï{Ïº düTes¡<í +ä &ÉeTT>∑\ X‚«‘·#Ã· Á¤ ‘·eTTqT ‘·q #˚‘· |ü≥Tºø=ì
n‘·ì yÓqTø£u≤Û >∑eTTq q&É#T· #·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ìÁ<ëeT<ä|Øü ‘êøå√´ sêeD k˛´‘·eÔ ÷' Ådj Ôæ T· ' ˆ
nqT»>∑Tà' |ü‹+ Ms¡+ |òTü q+ $<äT´\¢‘ê Çe ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìÁ<ëeT<ä|Øü ‘êø£å ´' ` sêeDdü´ ` ñ‘·eÔ ÷' ` Ådj Ôæ T· ' ` nqT»>∑Tà'
` |ü‹+ ` Ms¡+ ` |òTü q+ ` $<äT´\¢‘ê' ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeDdü´ ñ‘·Ôe÷' ÅdæÔj·T' ìÁ<ëeT<ä|üØ‘êø£å ´' (dü‘·´')
$<äT´\¢‘ê' |òTü qyéT Çe, Ms¡+ |ü‹yéT nqT»>∑Tà'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeDdü´ R sêeD≤düTs¡TìjÓTTø£ÿ, ñ‘·eÔ ÷' Ådj Ôæ T· ' R ñ‘·eÔ TÅd\Ô” T,
ìÁ<ëeT<ä|Øü ‘êø£å ´' (dü‘´· ') R ìÁ<äjT· +<ä* eT‘·T‘Ô √ì+&çq ø£qTï\T >∑\yê¬s,’
$<äT´\¢‘ê' |òTü qyéT Çe R yÓTs¡|⁄ü r>∑\T y˚T|òTü Tìe˝…, Ms¡+ |ü‹+ R Ms¡T&Óq’
(‘·eT) uÛsÑ qÔ¡ T, nqT»>∑Tà' R yÓ+ã&ç+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT]ø=+‘·eT+~ ñ‘·eÔ TÅd\Ô” T ìÁ<ä‘√&ÉqT eT‘·T‘Ô √&ÉqT $eX¯yTÓ qÆ
ø£qTï\T >∑\yê¬s,’ yÓTs¡|⁄ü r>∑\T y˚T|òTü eTT qqTdü]+#·T #·Tqï≥T¢>±, Ms¡T&Óq’ ‘·eT
uÛsÑ j
Ô¡ T· >∑T sêeD≤düTs¡Tì yÓ+≥q+{Ï q&É∫ e#·TÃ#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ yê´$<äVΔ ‰ü s¡øπ j·T÷sê dü‡e÷eTè~‘·es¡øí ±' ˆ
düe÷>∑[‘·øπ XÊ+‘ê dü‡ùd«<äe<äHê dü<Ô ë∏ ˆˆ 16
XÀ¢ˆˆ |òTü ÷s¡+í ‘√´ eT<äXù‚ wD ìÁ<äj÷· #· X¯óuÛ≤qHê' ˆ
ùd«<äøc¢Ï Õº+>∑≈î£ düTe÷ düT‡e÷˝≤´≈£î\eT÷s¡CΔ ≤' ˆˆ 17
XÀ¢ˆˆ Á|üj÷· +‘·+ HÓs’ è¡ ‘·|‹ü + Hês√´ eT~s¡˝À#·Hê' ˆ
ãVüQe÷Hê#·Ã ø±e÷#·Ã Á|æj÷· uÛ≤sê´düÔ eTq«j·TT' ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yê´$<äVΔ ‰ü s¡øπ j·T÷sê' ` düe÷eTè~‘·es¡øí ±' ` düe÷>∑[‘·øπ XÊ+‘ê'
` düùd«<äe<äHê' ` ‘·<∏ë ˆˆ |òüT÷s¡í+‘·´' ` eT<äX‚ùwD ` ìÁ<äj·÷ ` #· `
X¯óuÛ≤qHê' ` ùd«<äøc¢Ï Õº+>∑≈î£ düTe÷' ` düTe÷˝≤´≈£î\eT÷s¡CΔ ≤' ˆˆ Á|üj÷· +‘·+ `
HÓs’ è¡ ‘·|‹ü + ` Hês¡´' ` eT~s¡˝À#·Hê' ` ãVüQe÷Hê‘Y ` #· ` ø±e÷‘Y ` #· `
Á|æj÷· ' ` uÛ≤sê´' ` ‘·yTé ` nq«j·TT' ˆˆ
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` yê´$<äVΔ ‰ü s¡øπ j·T÷sê' R #Ó<]ä b˛sTTj·TTqï eTT‘ê´\Vü‰s¡eTT\TqT
uÛTÑ »ø°sT¡ \Ô TqT >∑\yês¡TqT, düe÷eTè~‘· es¡øí ±' R q*– sê*b˛sTTq yÓT|Æ Pü ‘·>\∑
yês¡TqT, düe÷>∑[‘·øπ XÊ+‘ê' R C≤]q øπ XÊ+‘·eTT\T >∑\yês¡TqT, ‘·<ë∏ R nfÒ,¢
düùd«<äe<äHê' R #ÓeT≥\‘√ ≈£L&çq eTTKeTT >∑\yês¡TqT, eT<äX‚ùwD R
X‚w+æ ∫j·TTqï eT‘·T#Ô ‘˚ q· T, |òTü ÷s¡+í ‘·´' R }–b˛e⁄#·Tqïyês¡TqT, X¯óuÛ≤qHê' R
eT+>∑fi¯ø£s¡yÓTÆq eTTKeTT>∑\yês¡TqT, ùd«<äøÏ¢cÕº+>∑≈£îdüTe÷' R #ÓeT≥‘√
‘·&dç bæ ˛sTTq X¯Øs¡eTTqT, |ü⁄wüŒeTT\TqT >∑\yês¡TqT, düTe÷˝≤´≈£î\eT÷s¡CΔ ≤' R
|üP\e÷\\‘√ ∫≈£îÿ|ü&çj·TTqï ‘·\yÓ+Á&ÉTø£\T >∑\yês¡TqT, eT~s¡˝À#·Hê' R
mi¿ì ø£qTï\T >∑\yês¡Tq>∑T, Á|æj÷· ' uÛ≤sê´' Hês¡´' R Á|æjT· uÛ≤s¡´˝…q’ HêØeTDT\T,
ãVüQe÷Hê‘Y #· R >=|üŒ<Ó’q >ös¡eeTT#˚‘·qT, ø±e÷‘Y #· R Áù|eT#˚‘·qT,
Á|üj÷· +‘·+ R b˛e⁄#·Tqï{Ï,º ‘·+ HÓs’ è¡ ‘·|‹ü + R Ä sêø£då sü êEqT, nq«j·TT' R
yÓ+≥ yÓ&*É ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ q&É∫ e#·TÃ#·Tqï Ä sêø£ådüsêEqT #Ó<ä]b˛sTTq
eTT‘ê´\Vü‰s¡eTT\T uÛÑT»ø°s¡TÔ\T eTTqï>∑T ÄuÛÑs¡DeTT\‘√&ÉqT, sê*b˛sTTq
yÓTÆ|üP‘·>∑\ X¯Øs¡eTT‘√&ÉqT, $&çb˛sTT C≤]b˛e⁄#·Tqï E≥TºeTT&ÉT\‘√&ÉqT,
#ÓeT≥‘√ ì+&çq eTTKeTT\‘√&ÉqT, X‚w+æ ∫q eT<ä´|ü⁄eT‘·T‘Ô √&ÉqT, ìÁ<ä‘√&ÉqT
‘·&Éã&ÉT#·Tqï q&Éø£\‘√&ÉqT, yê&çj·TTqïqT düT+<äs¡yÓTÆq eTTKeTT\‘√&ÉqT,
#ÓeT≥‘√ ì+&çq düT≈£îe÷s¡yTÓ qÆ X¯Øs¡eTT‘√&ÉqT, |üP\<ä+&É\‘√ ∫≈£îÿ|ü&j ç T· Tqï
‘·\yÓ+Á&ÉTø£\‘√&ÉqT, sêeDTq≈£î Á|æjT· Tsê+Å&q’Ó uÛ≤s¡´\T Ä‘·ìô|>’ \∑ >ös¡yê‹
X¯jT· eTT#˚‘q· T, Áù|e÷‹X¯jT· eTT#˚‘q· T n‘·ìì yÓ+≥q+{Ï e#·TÃ#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ dü #· ø±eT|üsêBÛq' |ü‹ kÕÔkÕ+ eTVü‰ã\' ˆ
d”‘êdüøeÔ£ THê eT+<√ eT<ë+∫‘·>‹∑ s¡“uÛÖ ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` #· ` ø±eT|üsêBÛq' ` |ü‹' ` ‘êkÕ+ ` eTVü‰ã\' `
d”‘êdüøeÔ£ THê' ` eT+<ä' ` eT<ë+∫‘·>‹∑ ' ` ãuÛÖ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ã\' ‘êkÕ+ |ü‹' dü' d”‘êdüøeÔ£ THê' ø±eT|üsêBÛq'
eT+<ä' eT<ë+∫‘·>‹∑ ' (düH)é ãuÛÖ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ã\' R n$T‘·ã˝≤&ÛÉT´&Ó’q, ‘êkÕ+ |ü‹' R Ä Åd”Ô\
uÛÑs¡Ôj·T>∑T, dü' R Ä sêeDT&ÉT, d”‘êdüø£Ôe÷Hê' R d”‘ê<˚$j·T+<äT \>∑ïyÓTÆq
eTqdüT‡>∑\yê&Ó,’ ø±eT|üsêBÛq' R eTqà<∏Tä q≈£î eX¯yTÓ qÆ yê&Ó,’ eT+<ä' R eT÷s¡T&â ,’Ó
eT<ë+∫‘·>∑‹' (düHé) R eT<äeTT#˚ Øƒ$>±qTqï >∑eTqeTT>∑\yê&Ó’, ãuÛÖ R
Á|üø±•+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰ã\XÊ*j·T>∑T, Ä Åd\Ô” uÛsÑ j Ô¡ TÆÓ q Ä sêeDT&ÉT d”‘j · T· +<˚
\>∑ïyÓTj Æ T· Tqï eTqdüT‡#˚ ø±eT|üse¡ X¯ó&Ó,’ eT÷s¡T&â j
’Ó T· T+&ç ‘·q eT<√Á<˚øe£ TT#˚
ôV≤∫Ãj·TTqï Øƒ$‘√ yÓ\j·TT#·Tqï >∑eTqeTT‘√ n|ü&ÉT $TøÏÿ* Á|üø±•+#·T
#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· ø±+NìHê<ä+ #· q÷|ü⁄sêD≤+ #· ìdü«qyéT ˆ
X¯óÁXÊe |üse¡ TÅdDÔ” ≤+ dü ø£|æ sêàs¡T‘ê‘·à»' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ø±+NìHê<ä+ ` #· ` q÷|ü⁄sêD≤+ ` #· ` ìdü«qyéT ˆ
X¯óÁXÊe ` |üse¡ TÅdD Ô” ≤+ ` dü' ` ø£|'æ ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· e÷s¡T‘ê‘·à»' dü' ø£|'æ |üse¡ TÅdDÔ” ≤+ ø±+NìHê<ä+ #·
q÷|ü⁄sêD≤+ ìdü«q+ #· X¯óÁXÊe.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, e÷s¡T‘ê‘·à»' dü' ø£|'æ R yêj·TTq+<äqT&Óq’
j·÷ Vü≤qTeT, |üse¡ TÅdDÔ” ≤+ R ñ‘·eÔ Teì‘·\jÓTTø£ÿ, ø±+NìHê<ä+ #· R yÓTT\
q÷*>∑+≥\ <Û«ä qT\qT, q÷|ü⁄sêD≤+ ìdü«q+ #· R ø±*j·T+<Ó\ ÁyÓ÷‘·\qT,
X¯óÁXÊe R Ä\øÏ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT #Ó≥Tºô|q’ Tqï Vü≤qTeT≈£î ø=\~ <ä÷s¡eTT qT+&ç e#·TÃ#·Tqï{Ïº
Ä sêeD≤+>∑q\jÓTTø£ÿ yÓTT\ q÷* ∫iT>∑+≥\ düe«&çj·TT ø±*j·T+<Ó\
ÁyÓ÷‘·\TqT $qã&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·+ #êÁ|ü‹eTø£sêàD eT∫+‘·´ã\bÂs¡Twü+ ˆ
<ë«s¡<X˚ ¯ eTqTÁbÕ|ü+Ô <ä<sä Ù¡ Vü≤qTe÷Hé ø£|'æ ˆˆ 21
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` ‘·+ ` #· ` nÁ|ü‹eTø£sêàDyéT ` n∫+‘·´ã\bÂs¡TwüyTé , <ë«s¡<X˚ y¯ Té
` nqTÁbÕ|ü+Ô ` <ä<sä Ù¡ ` Vü≤qTe÷Hé ` ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|æ' Vü≤qTe÷Hé nÁ|ü‹eTø£sêàDyéT n+∫‘·´ã\bÂs¡Twü+
<ë«s¡<X˚ y¯ Té nqTÁbÕ|ü+Ô ‘·+ #· <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|æ' Vü≤qTe÷Hé R yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ó’q Vü≤qTeT, <ë«s¡<˚X¯yéT
nqTÁbÕ|ü+Ô R <ë«s¡<X˚ e¯ TTqT #˚se¡ ∫Ãj·TTqï{Ï,º nÁ|ü‹eTø£sêàD+ R kÕ{Ï˝ìÒ
ø£s¡à\ Hê#·]+∫qyê&ÉTqT, n+∫‘·´ã\bÂs¡Twü+ R }Væ≤+|üC≤\ì
ã\|üsêÁø£eTeTT\T >∑\yê&ÉTqT n>∑T, ‘·+ #· R Ä sêeDTì≈£L&É, <ä<sä Ù¡ R
#·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ Vü≤qTeT kÕ{Ï˝Òì ø£è‘·éTT\#˚ Á|üdæ<äTΔ&Ó’qyê&ÉTqT,
}Væ≤+|üq\$>±ì ã\|üsêÁø£eTeTT\T >∑\yê&ÉT q>∑T sêeDT&ÉT Ä j·TXÀø£eq
<ë«s¡eTTq≈£î e#·TÃ#·T+&ÉT≥ >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ B|æø±_Û s¡Hø˚ ±_Û dü‡eT+‘ê <äeuÛ≤dæ‘y· Té ˆ
>∑+<Û‘ä ˝’Ó ≤edæø±Ô_Û Å]j
Δ T· e÷D≤_Û s¡Á>∑‘'· ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` B|æø±_Û' ` nH˚ø±_Û' ` düeT+‘ê‘Y ` neuÛ≤dæ‘·yéT,
>∑+<Û‘ä ˝’Ó ≤edæø±Ô_'Û ` Á~ÛjT· e÷D≤_Û' ` nÁ>∑‘'· ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nÁ>∑‘·' Á~Ûj·Te÷D≤_Û' R m<äTs¡T>∑ |ü≥Tºø=qã&çj·TTqï{Ïº,
>∑+<Û‘ä ˝’Ó ≤edæø±Ô_'Û R düT>∑+<Û‘ä \’Ó eTT\‘√ ‘·&TÉ |üã&ÉT#·Tqïe>∑T, nH˚ø±_Û' B|æø±_Û'
R ô|≈£îÿø±>∑&Ü\‘√, düeT+‘ê‘Y neuÛ≤dæ‘·+ R #·T≥TºÁ|üø£ÿ\ Á|üø±•+|üCÒj·TT
#·Tqï{Ï,º (‘·+ <ä<sä Ù¡ R Ä sêeDTì p#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q≈£î m<äT≥ q&ÉT#·T#·T Åd”Ô\T düT>∑+<Ûä‘Ó’\eTT\‘√ ‘·&ÉT|ü⁄#·T
|ü≥Tºø=ì e#·TÃ#·Tqï ô|≈£îÿ ø±>∑&Ü\ ø±+‘·T\T #·T≥TºÁ|üøÿ£ \ Á|ü<X˚ e¯ TT\ qìï+{Ïì
Á|üø±•+|ü CÒjT· T#·T+&É>± düMT|æ+#·T#·Tqï Ä sêeDTì Vü≤qTeT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ø±eT<äsŒ¡ eT<Ós’ T¡ ´ø£+Ô õVü≤à‘êÁe÷j·T‘˚øDå£ yéT ˆ
düeTø£$å Te ø£+<äsŒ¡ eT|ü$<äXΔ s¯ êdüqyéT ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±eT<äsŒ¡ eT<Ó'’ ` j·TTø£+Ô ` õVü≤à‘êÁe÷j·T‘˚øDå£ yéT, düeTø£yå Té `
Çe ` ø£+<äsŒ¡ yéT ` n|ü$<äXΔ s¯ êdüqyéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±eT<äs¡ŒeT<Ó’' j·TTø£Ô+ R ø±eTeTT‘√&ÉqT >∑s¡«eTT‘√&ÉqT
eT<äeTT‘√&ÉqT ≈£L&çq{Ïºyê&ÉTqT, õVü≤à‘êÁe÷j·T‘˚ø£åD+ R e+ø£s¡˝…’ mi¿ìyÓ’
$XÊ\eTT˝…’j·TTqï ø£qTï\T>∑\yê&ÉTqT, n|ü$<äΔX¯sêdüq+ R $&É∫q <ÛäqTdüT‡
>∑*–q{Ïº, düeTø£å+ ø£+<äs¡ŒyéT Çe (dæú‘·+) R ø£qT\m<äT≥ ì\∫q
eTqà<∏Tä ìe˝…qTqï, (‘·+ <ä<sä Ù¡ R Ä sêeDTì p#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒ<Ó’q ø±eTeTT >∑s¡«eTT eT<äeTT >∑*– mi¿HÓ’ eÁø£yÓTÆ
$XÊ\eTT˝…’j·TTqï ø£qTï\‘√, <ÛäqTdüT‡qT $&ç∫ô|{Ïºq eTqà<∏äTìe˝…
eTVü‰düT+<äsT¡ &ÉT>± >±ìŒ+#·T#·Tqï, Ä sêeD≤düTs¡Tì Vü≤qTeT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eT~∏‘êeTè‘·ù|Hò êuÛÑ eTs¡CÀeÅdÔü eTT‘·eÔ TyéT ˆ
dü©\ eTqTø£s¸¡ +‘·+ $eTTø£+Ô düøÔ£ eT+>∑<˚ ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT~∏‘êeTè‘·ù|Hò êuÛ+Ñ ` ns¡CÀeÅdyÔü Té ` ñ‘·eÔ TyéT, dü©\yéT `
nqTø£s¸¡ +‘·+ ` $eTTø£+Ô ` düøyÔ£ Té ` n+>∑<˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eT~∏‘êeTè‘·ù|òHêuÛÑyéT ñ‘·ÔeT+ $eTTø£ÔyéT n+>∑<˚ düø£ÔyéT
ns¡CÀeÅd+Ôü dü©\yéT nqTø£s¸¡ +‘·+ (‘·+ <ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT~∏‘êeTè‘·ù|Hò êuÛ+Ñ R ∫ø£ÿì eTõ®>e∑ ˝…qT, n|ü&ÉT |æ~øÏq
bÕ\ qTs¡T>∑Te˝…qT Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ï~º j·TTqT, ñ‘·eÔ T+ R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ ~j·TTqT,
$eTTø£yÔ Té R C≤]q<Ó,’ n+>∑<˚ düø+Ô£ R ‘·q uÛTÑ »ø°]ìÔ ∫≈£îÿø=ì j·TTqï~j·TTq>∑T,
ns¡CÀeÅd+Ôü R ns¡CÀeÅdeÔü TTqT, dü©\yéT nqTø£s¸¡ +‘·+ R ˇj·÷´s¡eTT>± ˝≤–
düsT¡ ø› =qT#·Tqï{Ï,º (‘·+ <ä<sä Ù¡ R sêeDTì p#ÓqT).
‹\ø£eTT :` ªeT~Û‘· neTè‘·ù|òHêuÛÑ+μ R ∫*øÏq bÕ\qTs¡T>∑T e+{Ï ‘Ó\¢ì
ø±+‹>∑\~.
u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTT :` ªdü©\ eTqTø£s¸¡ +‘·+μ ` nqT <ëìøÏ ã<äT\T>± ªdü|⁄ü wüŒ
eTeø£s¸¡ +‘·+μ nì >∑\<äT. nq>± |üP\e÷\\‘√ >∑÷&çq eÅdeÔü TTqT $&ç|+æ #·T
ø=qT#·THêï&Éì uÛ≤eeTT. $eTTø£+Ô R $X‚wyü TÓ qÆ eTT‘·éTT\‘√ >∑÷&çq~.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` $eTTø£+Ô R dü«kÕúqeTTqT+&ç #·*+∫q{Ï.º
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª<Ûës√wü+í ‘·T neTè‘·+ |üjT· 'μ n|ü&ÉT |æ~øÏ y˚&ç #·˝≤¢sì¡
bÕ\T neTè‘·eTì ªyÓ»’ j·T+‹μ. eT~∏‘+· R ‘·Áø£eTT (∫*øÏq eTõ®>)∑ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` ∫*øÏq ∫ø£ÿì eTõ®>e∑ ˝…qT, n|ü&˚ |æ~øÏq bÕ\qTs¡T>∑Te˝…qT
Á|üø±•+#·T#·T $TøÏÿ* <Ûeä fi¯yTÓ Æ düT+<äsy¡ TÓ qÆ {Ïº ‘·q ñ‘·ØÔ j·TeTT C≤iÏ uÛTÑ »ø°sT¡ \Ô
j·T+<äT ∫≈£îÿ|ü&j ç T· T+&É>± <ëìì ˇj·÷´s¡eTT>± $&ç|+æ #·Tø=qT#·T e#·TÃ#·Tqï
sêeDTì Vü≤qTeT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·+ |üÁ‘·$≥ù| ©q' |üÁ‘·|⁄ü wüŒ|òTü Hêeè‘·' ˆ
düMT|ü$Te dü+Áø±+‘·+ ì<Ûë´‘·T eTT|ü#Á· ø£yT˚ ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` |üÁ‘·$≥ù| ` ©q' ` |üÁ‘·|⁄ü wüŒ|òTü Hêeè‘·' ` düMT|üyTé `
Çe ` dü+Áø±+‘·+ ` ì<Ûë´‘·TyéT ` ñ|ü#Á· ø£yT˚ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üÁ‘·$≥ù| ©q' R Ä≈£î\‘√>∑÷&çq ø=eTàô|’ <ë–j·TTqïyê&Ó,’
|üÁ‘·|ü⁄wüŒ|òüTHêeè‘·' R <ä≥ºeTT>∑qTqï Ä≈£î\‘√&ÉqT |ü⁄e⁄«\‘√&ÉqT Äe]+|ü
ã&çqyê&Ó,’ düMT|ü+ dü+Áø±+‘·yTé Çe (dæ‘ú +· ) R $TøÏÿ* <ä>sZ∑ ≈¡ î£ e∫Ãq≥T¢>q∑ Tqï,
‘·+ R Ä sêeD≤düTs¡Tì, ì<Ûë´‘·T+ ñ|ü#Á· ø£yT˚ R |ü]øÏ+∫ #·÷&É<=&É>¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT <ä≥ºyÓTÆq Ä≈£î\T>∑\ ø=eTàô|’ ≈£Ls¡TÃ+&ç Ä
ø=eTàjÓTTø£ÿ Ä≈£î\‘√&ÉqT, |üPe⁄\‘√&ÉqT ø£|Œü ã&ç j·TTqïyê&Ó,’ ‘·q≈£î $TøÏÿ*
düMT|üeTT>± e∫Ãj·TTqï{Ïº Ä sêeD≤düTs¡Tì |ü]o*+∫ #·÷&ÉkÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ ny˚øeå£ ÷D düTÔ ‘·‘√ <ä<sä Ù¡ ø£|≈æ î£ +»s¡' ˆ
s¡÷|üjT· Úeqdü+|üHêï sêeDdü´ es¡Ådj Ôæ T· ' ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ny˚ø£åe÷D' ` ‘·T ` ‘·‘·' ` <ä<äs¡Ù ` ø£|æ≈£î+»s¡' `
s¡÷|üjT· Úeqdü+|üHêï' ` sêeDdü´ ` es¡Ådj Ôæ T· ' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· ø£|≈æ î£ +»s¡' ny˚øeå£ ÷D' s¡÷|üjT· Úeqdü+|üHêï' sêeDdü´
es¡Ådj Ôæ T· ' <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, ø£|æ≈£î+»s¡' R yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ó’q Vü≤qTeT,
ny˚øeå£ ÷D' R #·÷#·T#·Tqïyê&Ó,’ s¡÷|üjT· Úeqdü+|üHêï' R kÂ+<äs´¡ eTT‘√&ÉqT,
j·TÚeqeTT‘√&ÉqT ì+&çjT· Tqï{Ï,º sêeDdü´ es¡Ådj Ôæ T· ' R sêeDTì uÛ≤s¡´\qT,
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT sêeD≤düTs¡Tì #·÷#·T#·TH˚ >=|üŒ kÂ+<äs´¡ dü+|ü<j ä T· TqT
j·TÚeqdü+|ü<j ä T· TqT ø£*–q{Ïº Ä sêeD≤düTs¡Tì uÛ≤s¡´\T n‘·ì#·T≥Tº qT+&É>∑
#·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê_Û' |ü]eè‘√ sêC≤ düTs¡÷bÕ_Û s¡àVü‰j·TXÊ' ˆ
‘·qà è>∑~«»dü+|òTü Twü+º Á|ü$wü'º Á|üeT<ëeqyéT ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê_Û' ` |ü]eè‘·' ` sêC≤ ` düTs¡÷bÕ_Û' ` eTVü‰j·TXÊ' ` ‘·‘Y
` eTè>∑~«»dü+|òTü Twü+º ` Á|ü$wü'º ` Á|üeT<ëeqyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰j·TXÊ' sêC≤ ‘ê_Û' düTs¡÷bÕ_Û' |ü]eè‘·',
eTè>∑~«»dü+|òTü Twü+º ‘·‘Y Á|üeT<ëeq+ Á|ü$wü'º .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰j·TXÊ' sêC≤ R >=|üŒ ø°]XÔ Ê*jÓTÆ q Ä sêø£då sü êE, ‘ê_Û'
düTs¡÷bÕ_Û' R Ä düT+<äsê+>∑q\#˚, |ü]eè‘·' R |ü]y˚w+ºæ |üã&çqyê&Ó,’ eTè>∑~«»
dü+|òüTTwüº+ R »+‘·Te⁄\#˚‘·qT, |ü≈£åî\#˚‘·qT <Ûä«ì+|ü#˚j·Tã&ÉT#·Tqï{Ïº, ‘·‘Y
Á|üeT<ëeq+ R Ä j·TT<ë´qeqeTTqT, Á|ü$wü'º R Á|üy•˚ +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒ j·TX¯dTü ‡>∑\yê&Óq’ Ä sêeDT&ÉT n‹kÂ+<äs´¡ e‘·T˝…q’ ‘·q
n+‘·'|ü⁄s¡Åd”Ô\‘√>∑÷&ç s¡eTD°j·TyÓTÆq eTè>∑eTT\jÓTTø£ÿj·TT |ü≈£åî\jÓTTø£ÿj·TT
<Û«ä qT\‘√ ì+&çq Ä j·TXÀø£eqeTTq+<äT Á|üy•˚ +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ø°uå À $∫Á‘êuÛsÑ D¡ X¯Ù+≈£îø£s√í eTVü‰ã\' ˆ
‘˚q $ÁX¯edü' |ü⁄Á‘· dü‡ <äèc˛º sêø£kå Õ~Û|'ü ˆ
eè‘·' |üse¡ THêØ_Û kÕÔsê_Û ]e #·+Á<äe÷' ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø°åu' ` $∫Á‘êuÛÑs¡D' ` X¯+≈£îø£s¡í' ` eTVü‰ã\' ` ‘˚q `
$ÁX¯edü' ` |ü⁄Á‘·' ` dü' ` <äèwü'º ` sêø£kå Õ~Û|'ü ` eè‘·' ` |üse¡ THêØ_Û' `
‘êsê_Û' ` Çe ` #·+Á<äe÷' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø°ãå ', $∫Á‘êuÛsÑ D¡ ', X¯+≈£îø£s'í¡ eTVü‰ã\', $ÁX¯edü' |ü⁄Á‘·',
dü' sêø£kå Õ~Û|'ü ‘êsê_Û' eè‘·' #·+Á<äe÷' Çe, |üse¡ THêØ_Û' eè‘·' (düH)é ‘˚q
<äèwüº'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø°ãå ' R eT~+∫j·TTqïyê&ÉTqT, $∫Á‘êuÛsÑ D¡ ' R $$<Ûeä s¡eí TT\T
>∑\ uÛÑ÷wüDeTT\T >∑\yê&ÉTqT, X¯+≈£îø£s¡í' R ø=q<˚]q #Óe⁄\T>∑\yê&ÉTqT,
eTVü‰ã\' R >=|üŒ ã\eTT>∑\yê&ÉTqT, $ÁX¯edü' |ü⁄Á‘·' R $ÁX¯edüT&ÉqT ÁãVü≤à
≈£îe÷s¡T&ÉTqT n>∑T, dü' sêø£kå Õ~Û|'ü R Ä sêø£då sü êE, ‘êsê_Û' R qø£Áå ‘·eTT\#˚,
eè‘·' R #·T≥Tº ø=qã&çjT· Tqï, #·+Á<äe÷' Çe R #·+Á<äT&ÉTe˝…, |üse¡ THêØ_Û' R
ñ‘·eÔ T Åd\Ô” #˚, eè‘·' (düH)é R |ü]y˚w+ºæ |üã&çqyê&Ó,’ ‘˚q R Ä Vü≤qTeT#˚, <äèwü'º
R #·÷&Éã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $TøÏÿ* eT~+∫j·TTqïyê&Ó’ $$<Ûeä s¡eí TT\>∑T uÛ÷Ñ wüDeTT\T <Û]ä +∫
dü÷~>∑qTqï #Óe⁄\‘√ eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&ÉT>±qTqï $ÁX¯y√ÁãVü≤à≈£îe÷s¡T&Ó’q Ä
sêeDT&ÉT ñ‘·ÔeTÅd”Ô\#˚ |ü]y˚wæº+|üã&çqyê&Ó’ qø£åÁ‘·eTT\eT<Ûä´ yÓ\j·TT#·Tqï
#·+Á<äTìe˝… Á|üø±•+#·T#·T Vü≤qTeT≈£î >±ìŒ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·+ <ä<sä Ù¡ eTVü‰‘˚C≤ ùdCÔ Àe+‘·+ eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` <ä<sä Ù¡ ` eTVü‰‘˚C≤' ` ‘˚CÀe+‘·+ ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘˚C≤' eTVü‰ø£|'æ ‘·+ ‘˚CÀe+‘·+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘˚C≤' R >=|üŒ ‘˚»XÊÙ*jÓTÆ q, eTVü‰ø£|'æ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ TÉ ,
‘·+ R n{Ï,º ‘˚CÀe+‘·+ R ‘˚»dæ«jÓTÆ q sêeDTì, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒ ‘˚»XÊÙ*jÓTÆ q Vü≤qTeT n{Ïº ‘˚CÀe+‘·T&Óq’ sêeDTì >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ sêeD√ -j·T+ eTVü‰u≤VüQ ]‹ dü+∫+‘·´ yêqs¡' ˆ
(k˛ -j·Ty˚Te |ü⁄sê X‚‘˚ |ü⁄s¡eT<Û̊´ >∑è¨‘·yÔ T˚ )
ne|ü⁄¢‘√ eTVü‰‘˚C≤ Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeD' ` nj·T+ ` eTVü‰u≤VüQ' ` Ç‹ ` dü+∫+‘·´ ` yêqs¡',
dü' ` nj·TyéT ` @e ` |ü⁄sê ` X‚‘˚ ` |ü⁄s¡eT<Û̊´ ` >∑è¨‘·yÔ T˚ ` ne|ü⁄¢‘'· `
eTVü‰‘˚C≤' ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄sê |ü⁄s¡eT<Û̊´ nj·Ty˚Te X‚‘—˚ eTVü‰u≤VüQ' nj·T+ sêeD'—
Ç‹ dü+∫+‘·´, eTVü‰‘˚C≤', e÷s¡T‘ê‘·à»' yêqs¡' Vü≤qTe÷Hé ne|ü⁄¢‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄sê R |üPs¡«eTT, |ü⁄s¡eT<Û´˚ R \+ø±q>∑se¡ TTq+<äT, >∑è¨‘·yÔ T˚
R ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ uÛeÑ qeTTq+<äT, nj·Ty˚Te X‚‘˚ R á‘·&˚ ìÁ~+#·T#·T+&ÓqT, eTVü‰u≤VüQ'
nj·T+ sêeD' R eTVü‰Ms¡T&Ó’q Ç‘·&ÉT sêeDT&ÉT, Ç‹ dü+∫+‘·´ R Ç≥¢ì
Ä˝À∫+∫, eTVü‰‘˚C≤' R eTVü‰‘˚»XÊÙ*j·TTqT, e÷s¡T‘ê‘·à»' R yêj·TTq+<äqT
&ÉTqT, yêqs¡' R yêqs√‘·eÔ TT&ÉTq>∑T,Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, ne|ü⁄¢‘'· R ÁøÏ+~øÏ
~¬>qT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªne|ü⁄‘¢ '· μ R nq>± ÁøÏ+~ø=eTàMT~øÏ ñ]¬øqT nì uÛ≤eeTT.
}
‹\ø£eTT :`
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` ‘·q ø=eTàqT+&ç MT<äø=eTà MT~øÏ \+|òTæ +#ÓqT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :`
‘ê‘·Œs¡éTT :` \+ø±q>∑se¡ TTq ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ Ä uÛeÑ qeTTq+<äT ìÁ~+#·T#·T Hê≈£î
>±qe∫Ãq j· ÷ ‘· & û ‘ · & ˚ . eTVü ‰ Ms¡ T &Ó ’ q sêeDT&É q >± á‘· & ˚ ø £ < ë nì
ìX¯ÃsTT+#·Tø=ì eTVü‰‘˚»XÊÙ*jÓTÆ q Vü≤qTeT ÁøÏ+~ø=eTàMT~øÏ ~¬>qT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·<∏ë -|ü⁄´Á>∑‘C˚ ≤dü‡ ìïs¡÷‘Δ · düdÔ ´ü ‘˚»kÕ ˆ
|üÁ‘·>T∑ Vü‰´+‘·sπ düø√Ô Vü≤qTe÷Hé dü+eè‘√ -uÛeÑ ‘Y ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·<ë∏ ` n|æ ` ñÁ>∑‘C˚ ≤' ` düHé ` ìs¡÷‘Δ '· ` ‘·d´ü `
‘˚»kÕ ` |üÁ‘·>T∑ Vü‰´+‘·sπ ` düø'Ô£ ` Vü≤qTe÷Hé ` dü+eè‘·' ` nuÛeÑ ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' Vü≤qTe÷Hé ‘·<ë∏ ñÁ>∑‘C˚ ≤' düHé n|æ, ‘·d´ü ‘˚»kÕ ìs¡÷‘Δ '·
düHé |üÁ‘·>T∑ Vü‰´+‘·sπ düø'Ô£ , dü+eè‘·' nuÛeÑ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' Vü≤qTe÷Hé R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘·<ë∏ R Ä Ø‹>±, ñÁ>∑‘C˚ ≤'
düHé n|æ R rø£åíyTÓ qÆ ‘˚»düT‡>∑\yê&Óq’ |üŒ{ÏøìÏ , ‘·d´ü ‘˚»kÕ R Ä sêeD≤düTs¡Tì
jÓTTø£ÿ ‘˚»düT‡#˚, ìs¡÷‘Δ '· (düH)é R ‹s¡dÿü ]+|üã&çqyê&Ó,’ |üÁ‘·>T∑ Vü‰´+‘·sπ düø'Ô£ R
>∑TãTs¡T>∑qTqï Ä≈£î\j·T+<äT ©qyÓTÆqyê&Ó’, dü+eè‘·' nuÛÑe‘Y R #·ø£ÿ>±
ø£|Œü ã&çqyê&ÉT>± qT+&ÓqT.
‹\ø£eTT :` ‘·<ë∏ ñÁ>∑‘C˚ ≤' R düeTTÁ<ä\+|òTü q yÓTTq]Ãq{Ïº eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ*
jÓTÆ q|üŒ{ÏøìÏ , Vü≤qTeT sêeDTì ‘˚»düT‡#˚ »+øÏ, m<äT≥ ì\#·T≥≈£î X¯ø˝ÔÏ øÒ j £ T˚
Ä≈£î\ >∑TãTs¡Tq+<äT <ë¬>qT. nìïe÷j·T\qT $T+∫q eTVü‰e÷j·T\T ø£*–q
sêeDTì <äèwæìº uÛ]Ñ +|ü˝øÒ £ ‘·q ø±eTs¡÷bÕ~ø£yTÓ qÆ X¯øÔÏ Ä‘·ìj·T+<äT n\ŒyÓTqÆ <äì
Vü≤qTeT uÛj Ñ T· |ü&qÓ ìj˚T #Ó|Œü e˝…qT.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` sêeDTì ‘˚»düT‡#˚ ;Û‘·T&Ó’ ‘·q ø±s¡´dæ~Δø=s¡≈£î
Ä≈£î\yÓqTø£≈î£ b˛sTT <ë¬>qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düV≤ü »eTT>± ‘êqT eT¨Á>∑‘»˚ XÊÙ*jÓTÆ qqT sêeDTì ‘˚CÀ$X‚weü TT
#·÷#·Tq|üŒ{ÏøÏ Vü≤qTeT ø=~› »+≈£î‘√ yÓqTø£≈£î ‘·–Z Ä≈£î\ >∑TãTs¡T˝À
<ë–ø=ìj·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘ê eTdæ‘øπ· XÊ+‘ê+ düTÁXÀD°+ dü+Vü≤‘·d˙Ôü + ˆ
~<äè≈£îå s¡d‘æ êbÕ+>± eTTbÕes¡‘Ô · sêeD' ˆˆ 32
ª sêeD≤>∑eTq+μμ HêeT
ncÕº<äX¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘êyéT ` ndæ‘øπ· XÊ+‘ê+ ` düTÁXÀD°+ ` dü+Vü≤‘·d˙Ôü +,
~<äè≈£îå ' ` ndæ‘êbÕ+>±yéT ` ñbÕes¡‘Ô · ` sêeD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' sêeD' ndæ‘·πøXÊ+‘ê+, düTÁXÀD°+, dü+Vü≤‘·düÔ˙yéT,
ndæ‘êbÕ+>±+ ‘ê+ ~<äè≈£îå ' ñbÕes¡‘Ô .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' sêeD' R Ä sêeD≤düTs¡T&ÉT, ndæ‘øπ· XÊ+‘ê+ R q\¢ì
πøXÊÁ>∑eTT\T >∑\~j·TTqT, düTÁXÀD°+ R düT+<äs¡yÓTÆq |æs¡T<äT\T >∑\~j·TTqT,
dü+Vü≤‘·d˙Ôü + R |üsd¡ Œü s¡eTT ˇs¡døæ =qT#·Tqï düqÔ eTT\T >∑\~j·TTqT, ndæ‘êbÕ+>±+
R q\¢ì ø£+{Ïø=q\T >∑\~j·TTqT n>∑T, ‘ê+ R Ä d”‘ê<˚$ì, ~<äè≈£åî' R
#·÷&É>√s¡T#·Tqïyê&Ó,’ ñbÕes¡‘Ô · R düMT|üeTTq≈£î e#ÓÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeDT&ÉT q\¢ì øπ X¯bÕX¯eTTqT, düT+<äse¡ TT\>∑T |æiT<äT\TqT,
|üs¡düŒs¡eTT ˇs¡dæø=qT#·Tqï düÔqeTT\TqT, q\¢ì Áø°>∑+{Ï #·÷|ü⁄\TqT >∑\ Ä
d”‘ê<˚$ì #·÷&É>√]qyê&Ó’ ÄyÓT düMT|üeTTq≈£î e#·TÃ#·T+&ÓqT.
ªªsêeD≤>∑eTqeTTμμ nqT
|ü<äTHÓì$T~edüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
@ø√q$+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·dàæ H˚ïe ‘·‘'· ø±˝Ò sê»|ü⁄Ár ‘·«ì+~‘ê ˆ
s¡÷|üjT· Úeqdü+|üqï+ uÛ÷Ñ wüD√‘·eÔ TuÛ÷Ñ wæ‘y· Té ˆˆ 1
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ <äèôweÌº yÓ<’ V˚ ≤” sêeD+ sêø£kå Õ~Û|yü Té ˆ
ÁbÕy˚|‘ü · esês√Vü‰ Á|üyê‘˚ ø£<∞ä j·T<∏ë ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·dàæ Hé ` @e ` ‘·‘'· ` ø±˝Ò ` sê»|ü⁄Ár ` ‘·T ` nì+~‘ê `
s¡÷|üjT· Úeqdü+|üqï+ ` uÛ÷Ñ wüD√‘·eÔ TuÛ÷Ñ wæ‘y· Té ˆˆ ‘·‘'· ` <äècºÕ« ` @e `
yÓ<’ V˚ ≤” ` sêeD+ ` sêø£kå Õ~Û|yü Té , ÁbÕy˚|‘ü · ` esês√Vü‰ ` Á|üyê‘˚ ` ø£<∞ä `
j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘·dàæ H˚ïe ø±˝Ò, nì+~‘ê, sê»|ü⁄Ár, esês√Vü‰, yÓ<’ V˚ ≤” ,
s¡÷|üjT· Úeqdü+|üqï+, uÛ÷Ñ wüD√‘·eÔ TuÛ÷Ñ wæ‘+· , sêø£kå Õ~Û|+ü , sêeD+ ‘·‘'· , <äècºÕ«
@e, Á|üyê‘˚, ø£<∞ä j·T<∏ë, ÁbÕy˚|‘ü .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ‘·dàæ H˚ïe ø±˝Ò R n<˚ düeTj·TeTTq,
nì+~‘ê R ø£fi+¯ ø£eTT ˝Òì~j·TTqT, sê»|ü⁄Ár R eTVü‰sêE ≈£îe÷¬sj Ô TÆÓ q~j·TTqT,
esês√Vü‰ R >=|üŒ |æiT<äT\T >∑\~j·TTqT n>∑T, yÓ<’ V˚ ≤” R C≤qø°<$˚ , s¡÷|üjT· Úeq
dü+|üqï+ R kÂ+<äs´¡ dü+|ü<j ä T· T, ej·Tdü‡+|ü<j
ä T· T ø£*–yê&ÉTqT, uÛ÷Ñ wüD√‘·eÔ T
uÛ÷Ñ wæ‘+· R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ ÄuÛsÑ D ¡ eTT\#˚ Ä\+ø£]+|üã&çqyê&ÉTqT, sêø£kå Õ~Û|+ü R
sêø£då Tü \≈£î Á|üuTÑÛ e⁄qT n>∑T, sêeD+ R sêeD≤düTs¡Tì, ‘·‘'· R n#·{qÏ T+&ç,
<äècºÕ« @e R #·÷∫q+‘·H˚, Á|üyê‘˚ R ô|qT>±*j·T+<äT, ø£<ä∞ j·T<∏ë R
ns¡{#Ï ≥ Ó Tºe˝…, ÁbÕy˚|‘ü · R $TøÏÿ* ø£+|æ+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` ª‘·dàæ H˚ïe ø±˝Òμ R Vü≤qTeT e∫ÃqHê{Ï sêÁ‹ jÓTTø£ÿ ∫e]C≤eTTq+<˚.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘·≥ ìwüÿfi¯+ø£#·]Á‘·Tsê˝…’q sê»|ü⁄Á‹j·T>∑T d”‘êdüT+<ä],
(19) ` @ø√q$+X¯düs¡Z 57
kÂ+<äs´¡ eTT‘√&ÉqT j·TÚeqeTT‘√&ÉqT Á|üø±•+#·T#·T ñ‘·eÔ ÷uÛsÑ D ¡ eTT\T <Û]ä +∫
‘·qø£&≈É î£ e#·TÃ#·Tqï sêø£då sü êC…q’ sêeDTì <ä÷s¡eTTqT+&çjT˚ #·÷∫, s¡a+s¡a≤
e÷s¡T‘·eTTq≈£î }–b˛e⁄#·Tqï ns¡{#Ï ≥ Ó Tºe˝… ø£+|æ+∫b˛e⁄#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Ä#êÃ¤ <√´<äs¡ eT÷s¡TuÛ≤´+ u≤VüQuÛ≤´+ #· |üj÷Ó <Ûsä ö ˆ
ñ|ü$cÕº $XÊ˝≤ø°å s¡T<ä+r es¡e]í˙ ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ä#êÃ¤<ä´ ` ñ<äs¡yéT ` }s¡TuÛ≤´+ ` u≤VüQuÛ≤´+ ` #· `
|üj÷Ó <Ûsä ö, ñ|ü$cÕº ` $XÊ˝≤ø°å ` s¡T<ä+r ` es¡e]í˙ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` $XÊ˝≤ø°å es¡e]í˙ }s¡TuÛ≤ýéT ñ<äs+¡ , u≤VüQuÛ≤´+ |üj÷Ó <Ûsä ö
#· Ä#êÃ¤<´ä , s¡T<ä+r ñ|ü$cÕº.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $XÊ˝≤ø°å es¡e]í˙ R $XÊ\yÓTqÆ ø£qTï\T >∑\~j·TTqT, ñ‘·eÔ T
\ø£D å eTT\T >∑\~j·TTqT n>∑T d”‘ê<˚$, ñ<äsy¡ Té R ø£&TÉ |ü⁄qT, }s¡TuÛ≤´+ R
s¬ +&ÉT ‘=&É\‘√&ÉqT, |üj÷Ó <Ûsä ö R s¬ +&ÉT düqÔ eTT\qT, u≤VüQuÛ≤´+ #· R s¬ +&ÉT
uÛTÑ »eTT\‘√&ÉqT, Ä#êÃ¤<´ä R ø£|ü ø=ì, s¡T<ä+r ñ|ü$cÕº R XÀøÏ+#·T#·Tqï<Ó’
≈£Ls¡TÃ+&ÓqT.
|üs¡e÷s¡ú#·+Á~ø£ :` es¡e]í˙ R ñwüøí ±\eTTq+<äT düTKo‘·\eTTqT, o‘êø±\eTT
q+<äT düTUÀwüeí TTqTq>∑T n+>∑eTT\T >∑*– uÛsÑ j Ô¡ T· + <äqTsê>∑eTT >∑*qZ Åd.Ô”
yêdüT<ëdükÕ«$T :` ‘·q kıeTTà\T eT÷≥>∑{Ïº j·TT‘·ÔØj·TeTTqT u≤s¡yÓ’∫q
ø±s¡DeTT#˚ u…≥ ’ ø=+>∑T dü]>∑ ˝Òøj£ T· T+&ÉT≥#˚ ‘·q ø£&TÉ |ü⁄ ø±qsê≈£î+&É ‘=&É\qT,
eø£då \úü eTT >±qsê≈£î+&É yÓ÷ø±fi¯flqT n&Ée¶ TT+∫ Ä ø±fi¯flqT s¬ +&ÉT#˚‘T· \‘√ ø£≥Tºø=ì
_–+#Óqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ô|<ä› ø£qTï\T>∑*–q |ü‹Áe‘·jÓÆTq{Ïº d”‘ê<˚$ <ä÷s¡eTTqT+&ç
sêeDTì #·÷∫qyÓ+≥H˚ ‘·q ø£&ÉT|ü⁄qT ‘=&É\‘√&ÉqT, ‘·q düÔqeTT\qT
uÛÑT»eTT\‘√&ÉqT, >∑|æŒyÓ’#·Tø=ì ≈£Ls¡TÃ+&ç sêeDTìe\q uÛÑj·TeTTqT
X¯+øÏ+#·T#·Tqï<Ó’ $\|æ+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ <äXÁ¯ êdüTÔ yÓ<’ V˚ ≤” + s¡ø‘åÏ ê+ sêø£då >” D∑ 'Æ… ˆ
<ä<sä Ù¡ d”‘ê+ <äT'U≤sêÔ+ Hêe+ düHêï$T yês¡yí ˚ ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äXÁ¯ ê' ` ‘·T ` yÓ<’ V˚ ≤” + ` s¡ø‘åÏ ê+ ` sêø£då >” D∑ 'Æ… ` <ä<sä Ù¡ `
d”‘ê+ ` <äT'U≤sêÔ+ ` Hêe+ ` düHêïyéT ` Çe ` ns¡yí ˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äXÁ¯ ê', sêø£då >” D∑ 'Æ… , s¡ø‘åÏ êyéT, ns¡yí ,˚ düHêï+ HêeyéT Çe,
<äT'U≤sêÔ+, yÓ<’ V˚ ≤” + d”‘ê+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äXÁ¯ ê' R <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT, sêø£då >” D∑ 'Æ… s¡ø‘åÏ ê+ R sêø£då Åü d\Ô” #˚
ø±e*j·TT+#·ã&çq{Ï~º j·TTqT, ns¡yí ˚ R düeTTÁ<äeTTq+<äT, düHêï+ HêeyéT Çe
R •~∏\yÓTÆj·TTqï Hêee˝… (Hêe˝Àì »qeTTe˝…) <äT'U≤sêÔ+ R <äT'KeTT‘√
BqTsê˝…j’ T· Tqï{Ï,º yÓ<’ V˚ ≤” + d”‘ê+ R »qø£sê»|ü⁄Á‹j·T>∑T d”‘q· T, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeD≤düTs¡T&ÉT, sêø£då Åü d\Ô” #˚ ø±e*j·TT+#·ã&ç, eTVü‰düeTTÁ<äeTT
q+<äT •~∏\yÓTbÆ ˛sTTj·TTqï Hêe˝À ì\∫j·TTqï{Ïº »qeTTe˝… <äT'KìeT>∑Tïsê˝…’
j·TTqï{Ïº d”‘q· T >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ndü+eè‘êj·÷ e÷d”Hê+ <Ûsä D¡ ≤´+ dü+•‘·Áe‘êyéT ˆ
∫ÛHêï+ Á|ü|‹ü ‘ê+ uÛ÷Ñ eTÚ XÊU≤$Te eqdüŒ‘˚' ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ndü+eè‘êj·÷yéT ` Äd”Hê+ ` <Ûsä D¡ ≤´+ ` dü+•‘·Áe‘êyéT,
∫ÛHêï+ ` Á|ü|‹ü ‘ê+ ` uÛ÷Ñ eTÚ ` XÊU≤yéT ` Çe ` eqdüŒ‘˚' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ndü+eè‘êj·÷+ <Ûsä D¡ ≤ýéT Äd”Hê+, dü+•‘·Áe‘ê+, ∫ÛHêï+,
uÛ÷Ñ eTÚ Á|ü|‹ü ‘ê+ eqdüŒ‘˚' XÊU≤$Te (dæ‘ú ê+) (d”‘ê+ <ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndü+eè‘êj·÷+ <Ûäs¡D≤´+ R ÄdüÔs¡DeTT ˝Òì uÛÑ÷$Tô|’
(ø£{øÏ HÏ \˚ ô|)’ , Äd”Hê+ R ≈£Ls¡TÃ+&çjT· Tqï~j·TTqT, dü+•‘·Áe‘ê+ R rø£åíyTÓ qÆ
ìj·TeTeTT\T >∑\~j·TTqT, ∫ÛHêï+ R ‘Ó>>∑ =≥ºã&çq<Ó,’ uÛ÷Ñ eTÚ Á|ü|‹ü ‘ê+ R
H˚\ô|’ ≈£L*j·TTqï, eqdüŒ‘˚' XÊU≤$Te (dæ‘ú ê+) R eTVü‰eèø£eå TTjÓTTø£ÿ ø=eTàe˝…
qTqï{Ï,º (d”‘ê+ <ä<sä Ù¡ R d”‘q· T #·÷#ÓqT).
‹\ø£eTT :` dü+•‘·Áe‘êyéT R sêeDe<Ûø¬ä ’ rÁeyÓTqÆ Áe‘·eTT Hê#·]+#·T#·Tqï~e˝…
qTqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` rÁeyÓTqÆ Bø£‘å √ Áe‘·eTT Hê#·]+#·T#·T ø£{øÏ HÏ \˚ ô|’ ≈£Ls¡TÃ+&ç,
‘Ó>>∑ ={Ïº H˚\ô|’ ≈£L\Ãã&çq eTVü‰eèø£eå TTjÓTTø£ÿ XÊKe˝…qTqï{Ïº d”‘q· T sêeDT&ÉT
#·÷#ÓqT.
(19) ` @ø√q$+X¯düs¡Z 59
XÀ¢ˆˆ eT\eT+&Éq∫Á‘ê+^+ eT+&ÉHêsΩê eTeT+&ç‘êyéT ˆ
eTèD≤∞ |ü+ø£~>π eΔ q $uÛ≤‹ $uÛ≤‹ #· ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT\eT+&Éq∫Á‘ê+^+ ` eT+&ÉHêsΩêyéT ` neT+&ç‘êyéT, eTèD≤∞
` |ü+ø£~>±Δ ` Çe ` q ` $uÛ≤‹ ` $uÛ≤‹ ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (j·÷) |ü+ø£~>±Δ eTèD≤∞ Çe q $uÛ≤‹, $uÛ≤‹ #·, (‘ê+)
eT\eT+&Éq∫Á‘ê+^+, eT+&ÉHêsΩêyéT, neT+&ç‘ê+ (d”‘ê+ <ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (j·÷ R @ ‘·s¡TDÏ) |ü+ø£~>±Δ eTèD≤∞ Çe R ãTs¡<ä#˚
ø£|Œü ã&çjT· Tqï ‘êeTs¡r>∑e˝…, q $uÛ≤‹ R Á|üø±•+#·T≥˝Ò<√ (eTiÏjT· T), $uÛ≤‹
#· R Á|üø±•+#·T#·TH˚ j·TTqï<√, ‘ê+ R n{Ï,º eT\eT+&Éq∫Á‘ê+^+ R <Û÷ä [j˚T
ÄuÛsÑ D¡ eTT>± ∫Á‘·yTÓ qÆ es¡eí TT\T>∑\ X¯Øs¡eTT ø£*–j·TTqï~j·TTqT, eT+&ÉHêsΩêyéT
R ÄuÛsÑ D ¡ eTT\≈£î ‘·–j·TTqï~j·TTqT, neT+&ç‘ê+ R uÛ÷Ñ wüDeTT\T ˝Òøj £ T· Tqï~
j·TTq>∑T, (d”‘ê+ <ä<sä Ù¡ R d”‘ê<˚$ì #·÷#ÓqT).
‹\ø£eTT :` ªeT\eT+&Éq~>±Δ+^μ j·Tì u§+u≤sTT bÕsƒe¡ TT. nq>± <Û÷ä [j˚T
ÄuÛsÑ D
¡ eTT\T>± |üPj·Tã&çjT· Tqï X¯Øs¡eTT >∑\~.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` <Û÷ä [j·TqT ÄuÛsÑ D¡ eTT#˚ |ü\Ts¡+>∑T\T >∑\ X¯Øs¡eTT >∑\~.
>√$+<äsêJj·TeTT :` eT*qyÓTj Æ T· Tqï <˚V≤ü eTT >∑\<Ó’ j·TTqïqT, ÄX¯Ãs¡´ø£sy¡ TÓ qÆ
kÂ+<äs´¡ eTTH˚ ø£*–j·TTqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTTiÏøÏ|ü{Ïº s¡+>∑T\ es¡íeTT\‘√ Á|üø±•+#·T#·T, Ä d”‘ê<˚$
ãTs¡<‘ä √ì+&çq ‘êeTs¡r>∑e˝… ˇø£e+ø£ ø=+‘· ‘·q n+<äeTTqT >√˝ÀŒsTTqqT
düT+<äse¡ TT>∑H˚ >±qe#·TÃ#·T+&ÓqT. ˇ&É*ì+&É ÄuÛsÑ D¡ eTT\T <Û]ä +|üe\dæq áyÓT
ˇø£ÿ ÄuÛsÑ D¡ eTT>∑÷&É ˝Òøj
£ T· Tqï<˚ j·Tì nì|æ+#·T#·Tqï{Ïº Ä d”‘ê<˚$ì sêeDT&ÉT
#·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düMT|ü+ sê»dæ+Vü≤dü´ sêeTdü´ $~‘ê‘·àq' ˆ
dü+ø£\ŒVü≤j·Tdü+j·TT¬øÌÔ sê´+r$Te eTH√s¡<'’Ó∏ ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düMT|ü+ ` sê»dæ+Vü≤dü´ ` sêeTdü´ ` $~‘ê‘·àq' `
dü+ø£\ŒVü≤j·Tdü+j·TT¬ø'ÌÔ ` j·÷+ryéT ` Çe ` eTH√s¡<'’Ó∏ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $~‘ê‘·àq', sê»dæ+Vü≤dü´ sêeTdü´ düMT|ü+, dü+ø£\ŒVü≤j·T
dü+j·TT¬ø'ÌÔ , eTH√s¡<'’Ó∏ j·÷+ryéT Çe, (dæ‘ú ê+ d”‘ê+ <ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $~‘ê‘·àq' R Ä‘·ày˚‘j Ô· TÆÓ q{Ï,º sê»dæ+Vü≤dü´ R sê»dæ+Vü≤yÓTqÆ ,
sêeTdü´ R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, düMT|ü+ R düìï~Ûø,Ï dü+ø£\ŒVü≤j·Tdü+j·TT¬ø'ÌÔ R ‘·q
dü+ø£ŒeTT\HÓ&ç nX¯«eTT\‘√ >∑÷&çq{Ï,º eTH√s¡<'’Ó∏ R eTH√s¡<eä∏ TT\‘√, j·÷+r+
Çe R |üjT· ì+#·T#·Tqï{Ï~º >±, (dæ‘ú ê+ d”‘ê+ <ä<sä Ù¡ R ñqï{Ïº d”‘q· T p#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q Vü≤è<äjT· eTTq+<ä* dü+ø£\ŒeTT\H˚ >∑Ti¿eTT\T>± #˚dæ |üPìÃq
eTH√s¡<eä∏ TT\‘√, ‘·q Ä‘·à‘·‘«Ô· eTTqT Á>∑V≤æ +∫q{Ïº sê»dæ+VüQ&Óq’ lsêeTTì
ø£&≈É î£ eTVü‰y˚>e∑ TT‘√ b˛e⁄#·Tqï<ë j·Tqï≥T¢>± ø±qe#·TÃ#·Tqï d”‘ê<˚$ì sêeDT&ÉT
#·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ X¯ówü´+r+ s¡T<är y˚Tø±+ <Ûë´qXÀø£|sü êj·TD≤+ ˆ
<äT'K kÕ´+‘· eT|üX´¯ +r+ sêe÷+ sêeT eTqTÁe‘êyéT ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯ówü´+r+ ` s¡T<äryéT ` @ø±+ ` <Ûë´qXÀø£|üsêj·TD≤yéT,
<äT'Kdü´ ` n+‘·yTé ` n|üX´¯ +r+ ` sêe÷+ ` sêeTyéT ` nqTÁe‘êyéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯ówü´+r+ R X¯ówæÿ+∫b˛e⁄#·Tqï~j·TTqT, s¡T<är+ R $\|æ+#·T
#·Tqï~j·TTqT, @ø±+ R ˇ+≥]jÓÆTj·TTqï~j·TTqT, <Ûë´qXÀø£|üsêj·TD≤+ R
Ä˝À#·qeTTq+<äTqT <äT'KeTTq+<äTqT eTTì– j·TTqï~j·TTqT, <äT'Kdü´ R ‘·q
<äT'KeTTq≈£î, n+‘·yTé R n+‘·eTTqT, n|üX´¯ +r+ R #·÷&É≈î£ qï~j·TTqT, sêeTyéT
nqTÁe‘ê+ R lsêeTTì nqTdü]+#·T≥j·TqT Áe‘·eTT >∑\~j·TTqT, sêe÷+ R
düT+<äsê+–j·TTq>∑T (d”‘ê+ <ä<sä Ù¡ R d”‘q· T sêeDT&ÉT #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` HêHê{ÏøÏ ø£è•+#·T #·Tqï~j·TTqT, rÁeeTT>∑ <äT'œ+#·T
#·Tqï~j·TTqT, ì‘·éTT ∫+‘·\+<äTqT, <äT'KeTT\+<äTqT ìeT>∑ïyÓTÆ j·TTqï~j·TTqT,
‘·q <äT'KeTTq≈£î n+‘·eTT >±qsêø£ ~>∑T\T #Ó+~j·TTqï~j·TTqT, lsêeTTì
j·T+<äT \>∑ïyÓTqÆ eTqdüT‡ >∑*qZ ~j·TTq>∑T d”‘êdüT+<ä]ì sêeDT&ÉT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ y˚weºü ÷Hê+ ‘·<ë∏ --$cÕº+ |üqïπ>+Á<äe<Û÷ä $Te ˆ
<Û÷ä |üé÷Hê+ Á>∑ùV≤DÒe s√Væ≤D°+ <Û÷ä eTπø‘·THê ˆˆ 9
(19) ` @ø√q$+X¯düs¡Z 61
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` y˚weºü ÷Hê+ ` ‘·<ë∏ ` Ä$cÕº+ ` |üqïπ>+Á<äe<Û÷ä yéT Çe `
<Û÷ä |üé÷Hê+ ` Á>∑ùV≤D ` Çe ` s√Væ≤D°+ ` <Û÷ä eTπø‘·THê ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Ä$cÕº+, ‘·<ë∏ y˚weºü ÷Hê+ |üqïπ>+Á<äe<Û÷ä yéT Çe, <Û÷ä eTπø‘·THê
Á>∑ùV≤D <Û÷ä |üé÷Hê+ s√Væ≤D°yTé Çe dæ‘ú ê+ (d”‘ê+ <ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ä$cÕº+ R eT+Á‘·eTT#˚‘q· T eTDÏ#‘˚ q· T ã+~Û+|üã&çq<Ó,’ ‘·<ë∏
R nfÒ,¢ y˚weºü ÷Hê+ R #·T≥Tºø=qT#·Tqï<Ó’ j·TTqï{Ï,º |üqïπ>+Á<äe<Û÷ä yéT Çe R
>=|üŒ C≤‹ Á‘ê#·TbÕeTTe˝…qT, <Ûä÷eTπø‘·THê Á>∑ùV≤D R <Ûä÷eTes¡íeTT>∑\
πø‘·TÁ>∑Vü≤eTT#˚, <Ûä÷|üé÷Hê+ R ‘·|æ+|ü#˚j·Tã&ÉT#·Tqï{Ïº, s√Væ≤D°yéT Çe R
s√Væ≤D° qø£Áå ‘·eTT e˝…qT, (dæ‘ú ê+ R ñqï{Ï)º , (d”‘ê+ <ä<sä Ù¡ R d”‘ê<˚$ì #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` $wüyÓ’<äT´\T Á|üjÓ÷–+∫q eTDÏ eT+Á‘·eTT\#˚ ã+~Û+|üã&ç
s√wüeTT‘√ ‘·q˝À ‘êqT #·T≥Tºø=qT#·Tqï >=|üŒ C≤‹ Á‘ê#·TbÕeTTe˝…qT,
<Û÷ä eTes¡eí TT ø£*–j·TTqï Á≈£Ls¡yTÓ qÆ øπ ‘·TÁ>∑V≤ü eTT#˚ |ü{ºÏ |”&+ç |üã&ÉT#·Tqï s√Væ≤D°
qø£Áå ‘·eTTe˝…qT ø±qe#·TÃ#·Tqï Ä d”‘ê<˚$ì sêeDT&ÉT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eè‘·oÔ \≈£î˝Ò C≤‘ê e÷#ês¡e‹ <Ûë]àπø ˆ
|ü⁄q dü‡+kÕÿs¡ e÷|üHêï+ C≤‘ê $Te #· <äTwüßÿ˝Ò ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eè‘·oÔ \≈£î˝Ò ` C≤‘êyéT ` Ä#ês¡e‹ ` <Ûë]àπø ` |ü⁄q' `
dü+kÕÿs¡yTé ` Ä|üHêï+ ` C≤‘êyéT ` Çe ` #· ` <äTwüßÿ˝Ò ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ä#ês¡e‹ <Ûë]àπø eè‘·oÔ \≈£î˝Ò C≤‘ê+ |ü⁄q' <äTwüßÿ˝Ò C≤‘êyéT
Çe dü+kÕÿs¡yTé Ä|üHêïyéT Çe #· dæ‘ú ê+ (d”‘ê+ <ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ä#ês¡e‹ R >=|üŒ dü<ë#ês¡eTT ø£*–q{Ï~º j·TT, <Ûë]àπø R
<Ûsä à¡ ìwü̃ >∑*–q{Ï~º j·TT q>∑T, eè‘·oÔ \≈£î˝Ò R ñ‘·eÔ TyÓTqÆ q&É‘j· T· T |ü$Á‘·yTÓ qÆ
dü«uÛ≤eeTTqT>∑\ ≈£î\eTTq+<äT, C≤‘ê+ R »ìà+∫q<Ó,’ <äTwüßÿ˝Ò C≤‘êyéT Çe R
<äTwüeº +X¯eTTq+<äT »ìà+∫q<ëìe˝…, |ü⁄q' dü+kÕÿs¡yTé Ä|üHêïyéT Çe R ‹]–
ÁbÕj·T•Ã‘êÔ~ dü+kÕÿs¡eTT\T bı+~j·TTqï e<ÛTä e⁄e˝…, (dæ‘ú ê+ R ñqï{Ï,º d”‘ê+
<ä<sä Ù¡ R d”‘ê<˚$ì sêeDT&ÉT #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒ dü<ë#ês¡eTT, <Ûsä à¡ ìwü̃, dü‘dY «ü uÛ≤eeTT >∑\ ñqï‘·e+X¯eTT
q+<äT »ìà+∫q ø£q´≈£î e˝… ‹]– ÁbÕj·T•Ã‘·ÔeTTe+{Ï dü+kÕÿs¡eTT\qT
#˚sTT+|üã&çq e<ÛTä e⁄e˝… |üsêuÛeÑ <äT'KeTT H=+<äT#·Tqï{Ï,º d”‘ê<˚$ì sêeDT&ÉT
p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ nuÛ÷Ñ ‘˚ Hê|üyê<˚q ø°]+Ô ì|ü‹‘ê$Te ˆ
Äe÷ïj·÷Hê eTjÓ÷>π q $<ë´+ Á|ü•~∏˝≤$Te ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nuÛÑ÷‘˚q ` n|üyê<˚q ` ø°]Ô+ ` ì|ü‹‘êyéT ` Çe `
Äe÷ïj·÷HêyéT ` njÓ÷>π q ` $<ë´+ ` Á|ü•~∏˝≤yéT ` Çe ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nuÛ÷Ñ ‘˚q n|üyê<˚q R $T<∏ë´|üyê<äeTT#˚‘,· ì|ü‹‘ê+ ø°]yÔ Té
Çe R ø£fi¯+øÏ‘·yÓTÆq ø°]Ôe˝…qT, Äe÷ïj·÷HêyéT njÓ÷π>q R eTqqeTTqT
#˚jT· ≈£î+&ÉT≥#˚, Á|ü•~∏˝≤+ $<ëýéT Çe R eTi|ü⁄q≈£îe∫Ãq $<äé˝…qT, (dæ‘ú ê+
d”‘ê+ <ä<sä Ù¡ R ñqï d”‘q· T sêeDT&ÉT #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` øÏ≥ìº yês¡T ø£*Œ+∫q n|üyê<äeTT#˚ ø£fi+¯ ø£eTT H=+~q ø°]eÔ ˝…qT,
‹]– eTqqeTT #˚jT· ≈£î+&ÉT≥#˚ $düà è‹bÕ˝…q’ ñ‘·eÔ T $<äé˝…qT ø±qe#·TÃ#·Tqï{Ïº
d”‘ê<˚$ì sêeDT&ÉT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düHêï$Te eTVü‰ø°]+Ô ÁX¯<ëΔ$Te $e÷ì‘êyéT ˆ
|üPC≤$Te |ü]ø°Då ≤ e÷XÊ+ Á|ü‹Vü≤‘ê$Te ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düHêïyéT ` Çe ` eTVü‰ø°]+Ô ` ÁX¯<ëΔyTé ` Çe ` $e÷ì‘êyéT,
|üPC≤yéT ` Çe ` |ü]ø°D å ≤yéT ` ÄXÊ+ ` Á|ü‹Vü≤‘êyéT ` Çe ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düHêï+ eTVü‰ø°]yÔ Té Çe R ø°Då +Ï ∫b˛sTTq >=|üŒ ø°]eÔ ˝…qT,
$e÷ì‘ê+ ÁX¯<ëΔyTé Çe R nee÷ì+|üã&çq |üP»úÛ≤eeTTe˝…qT, |ü]ø°D å ≤+
|üPC≤yéT Çe R düqï–*¢b˛sTTq dü‘êÿs¡u≤Û eeTT e˝…qT, Á|ü‹Vü≤‘êyéT ÄXÊyéT
Çe R uÛ>Ñ ï∑ yÓTbÆ ˛sTTq ÄX¯e˝…qT, (dæ‘ú ê+ R ñqï{Ï,º d”‘ê+ <ä<sä Ù¡ R d”‘q· T
#·÷#ÓqT).
u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTT :` ª|üPC≤$Te |ü]ø°Då ≤+μ nqT <ëìøÏ ã<äT\T>± ªÁ|üC≤„$Te
|ü]ø°D
å ≤+μ nì >∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äTs¡<èä wüeº X¯eTTq ø°Då +Ï ∫b˛sTTq{Ïº n<äT“¤‘ø· ]° eÔ ˝…qT, nE„\#˚
nee÷ì+|üã&çq ÁX¯<ëΔu≤Û eeTTe˝…qT, nø±s¡DeTT>± ø°D å +Ï ∫b˛sTTq >ös¡eeTT
e˝…qT, uÛ>Ñ ï∑ yÓTbÆ ˛sTTq ÄX¯e˝…qT Bqdæ‹ú ˝ÀqTqï{Ïº d”‘q· T sêeDT&ÉT #·÷#ÓqT.
(19) ` @ø√q$+X¯düs¡Z 63
XÀ¢ˆˆ Äj·Tr$Te $<Û«ä kÕÔ e÷C≤„+ Á|ü‹Vü≤‘ê$Te ˆ
BbÕÔ$Te ~X¯+ ø±˝Ò |üPC≤ eT|üV≤ü è‘ê$Te ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Äj·TryéT ` Çe ` $<Û«ä kÕÔyTé ` ÄC≤„+ ` Á|ü‹Vü≤‘êyéT ` Çe
` BbÕÔyTé ` Çe ` ~X¯+ ` ø±˝Ò ` |üPC≤yéT ` n|üV≤ü è‘êyéT ` Çe ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $<Û«ä kÕÔ+ Äj·TryéT Çe R #Ó&>É =≥ºã&çq eTVü‰˝≤uÛeÑ TTe˝…qT,
Á|ü‹Vü≤‘ê+ ÄC≤„yTé Çe R ~Ûøÿ£ ]+|üã&çq Ä»„e˝…qT, ø±˝Ò R ñ|üÁ<äe düeTj·TeTT
q+<äT, BbÕÔ+ R eT+&ÉT#·Tqï, ~X¯yéT Çe R ~≈£îÿe˝…qT, n|üVü≤è‘ê+ R
n|üV≤ü ]+|üã&çq, |üPC≤yéT Çe R dü‘êÿs¡eTTe˝…qT, (dæ‘ú ê+ d”‘ê+ <ä<sä Ù¡ R
ñqï{Ïº d”‘q· T #·÷#ÓqT).
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª|üPC≤yéT n|üV≤ü è‘ê$Teμ ` n|üV≤ü ]+|üã&çq |üPC≤Á<äeéTT
e˝… qTqï<äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üs¡T\#˚ #Ó&É>=≥ºã&çq eTVü‰˝≤uÛÑeTTe˝…qT, n>ös¡eeTT#˚,
~Ûøÿ£ ]+|üã&çq sêC≤»„e˝…qT, ñ‘êŒ‘·ø±\eTTq+<äT <äV≤æ +|üã&ÉT#·Tqï Á|ü<X˚ e¯ TT
e˝…qT, |üsT¡ \#˚ n|üV≤ü ]+|üã&çq |òTü qdüHêàqeTTe˝…qT, <äjT· ˙j·TyÓTqÆ dæ‹ú ˝À
qTqï{Ïº d”‘ê<˚$ì sêeD≤düTs¡T&ÉT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ |ü~à˙$Te $<Û«ä kÕÔ+ Vü≤‘·XS¯ sê+ #·eT÷$Te ˆ
Á|üu≤Û $Te ‘·y÷Ó <Û«ä kÕÔ eTT|üøDå° ≤ $T yê|ü>±yéT ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü~à˙yéT ` Çe ` $<Û«ä kÕÔ+ ` Vü≤‘·XS¯ sê+ ` #·eT÷yéT ` Çe
` Á|üu≤Û yéT ` Çe ` ‘·y÷Ó <Û«ä kÕÔyTé ` ñ|üøD å° ≤yéT ` Çe ` Ä|ü>±yéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $<Û«ä kÕÔ+ |ü~à˙yéT Çe R <Û«ä +düeTT#˚jT· ã&çq ‘êeTs¡r>∑e˝…qT,
Vü≤‘·XS¯ sê+ #·eT÷yéT Çe R #·+|üã&çq Ms¡T\T>∑\ ôdq’ éTTe˝…qT, ‘·y÷Ó <Û«ä kÕÔ+
Á|üuÛ≤+ Çe R sêVüQe⁄#˚ q•+|ü#˚j·Tã&çq (#·+Á<ädü÷s¡T´\) ø±+‹e˝…qT,
ñ|üøD å° ≤yéT Ä|ü>±yéT Çe R ø°D å +Ï ∫b˛sTTq q~e˝…qT, (dæ‘ú ê+ d”‘ê+ <ä<sä Ù¡ R
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT+#·T#˚ #Ó&>É =≥ºã&çq ‘êeTs¡r>∑e˝…qT, e~Û+|üã&çq Ms¡T\T>∑\
ôdq’ éTTe˝…qT, sêVüQe⁄#˚ q•+|ü#j
˚ T· ã&çq dü÷s¡´ø±+‹ e˝…qT, ø°D
å +Ï ∫b˛sTTq
»\eTT>∑\ q~ e˝…qT, Bqdæ‹ú ˝ÀqTqï{Ïº d”‘q· T sêeDT&ÉT p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ y˚B$Te |üsêeTècÕº+ XÊ+‘ê eT–ï•U≤$Te ˆ
bÂs¡eí ÷d” $Te ìXÊ+ sêVüQÁ>∑ùd+Ô <äTeT+&É˝≤yéT ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` y˚ByéT ` Çe ` |üsêeTècÕº+ ` XÊ+‘êyéT ` n–ï•U≤yéT ` Çe
` bÂs¡eí ÷d”yTé ` Çe ` ìXÊ+ ` sêVüQÁ>∑ùd+Ô <äTeT+&É˝≤yéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üsêeTècÕº+ y˚ByéT Çe R (n|ü$Á‘·Tì#˚) düŒè•+|üã&çq
j·T»„y˚~ø£ e˝…qT, XÊ+‘êyéT n–ï•U≤yéT Çe R #·˝≤¢]q n–ïC≤«\e˝…qT,
sêVüQÁ>∑ùd+Ô <äT eT+&É˝≤+ R sêVüQe⁄#˚ Á$T+>∑ã&çq #·+Á<ä_+ãeTT >∑*–q{Ï,º
bÂs¡eí ÷d”+ ìXÊyéT Çe R |ü⁄qïeTHê{Ï sêÁ‹e˝…qT, (dæ‘ú ê+ d”‘ê+ <ä<sä Ù¡ R
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü$Á‘·Tì#˚ n+≥ã&çq j·TC≤„–ï y˚~ø£e˝…qT, Ä]b˛sTTq
n–ïC≤«\e˝…qT, #·+Á<äÁ>∑Vü≤DdüeTj·TeTTq+<ä* sêÁ‹ düeTj·TeTTe˝…qT
ø°D
å dæ‹ú H=+~j·TTqï d”‘ê<˚$ì p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ñ‘·ÿ èwü|º sü øí¡ e£ T˝≤+ $Á‘êdæ‘$· Vü≤+>∑e÷yéT ˆ
Vü≤dæVÔ ≤ü dü|Ô sü êeTècÕº e÷≈£î˝≤+ |ü~à˙ $Te ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ‘·ÿ èwüº|üs¡íø£eT˝≤+ ` $Á‘êdæ‘·$Vü≤+>∑e÷+ ` Vü≤dæÔ
Vü≤dü|Ô sü êeTècÕºyTé ` Ä≈£î˝≤+ ` |ü~à˙yéT ` Çe ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤dæVÔ ≤ü dü|Ô sü êeTècÕºyTé R @qT>∑T‘=+&ÉeTT#˚ ˝≤–y˚jT· ã&çq~
j·TTqT, ñ‘·ÿ èwüº|üs¡íø£eT˝≤+ R ô|]øÏy˚j·Tã&çq Ä≈£î\TqT ‘êeTs¡|ü⁄e⁄«\TqT
>∑\~j·TTqT, $Á‘êdæ‘$· Vü≤+>∑e÷yéT R ‘·]$Ty˚jT· ã&çq »\|ü≈îå£ \T >∑\~j·TTqT
n>∑T, Ä≈£î˝≤+ |ü~à˙yéT Çe (dæ‘ú ê+) R q*–b˛sTTj·TTqï ‘êeTs¡r>∑e˝… qTqï{Ï,º
(d”‘ê+ <ä<sä Ù¡ R d”‘q· T sêeDT&ÉT p#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` @qT>∑T‘=+&ÉeTT#˚ ˝≤–y˚jT· ã&ÉT≥#˚‘q· T, Ä≈£î\TqT, |ü⁄e⁄«\TqT
ô|iøÏyj ˚ T· ã&ÉT≥#˚‘q· T, »\|ü≈îå£ \T ‘·]$Ty˚jT· ã&ÉT≥#˚‘q· T yê&ç q*–b˛sTT
(19) ` @ø√q$+X¯düs¡Z 65
XÀuÛ≤V”≤qeTT>±qTqï ‘êeTs¡r>∑e˝… >±ìŒ+#·T#·Tqï{Ïº d”‘ê<˚$ì sêeDT&ÉT
#·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ |ü‹XÀø±‘·Tsê+ X¯ócÕÿ+ qB+ $ÁkÕ$‘ê$Te ˆ
|üsj¡ ÷· eTè»j·÷ V”≤Hê+ ø£èwü|í øü ìå£ XÊ $Te ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü‹XÀø±‘·Tsê+ ` X¯ócÕÿ+ ` qB+ ` $ÁkÕ$‘êyéT ` Çe `
|üsj¡ ÷· ` eTè»j·÷ ` V”≤Hê+ ` ø£èwü|í øü ìå£ XÊyéT ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` $ÁkÕ$‘ê+, X¯ócÕÿ+ qByéT Çe |ü‹XÀø±‘·Tsê+, ø£èwü|í øü ìå£ XÊ+
Çe, |üsj ¡ ÷· eTè»j·÷ V”≤Hê+, (d”‘ê+ <ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $ÁkÕ$‘ê+ R Á|üø£ÿ≈£î Á|üeVæ≤+|ü CÒj·Tã&çq, X¯ócÕÿ+ R
m+&çb˛sTTq{Ï,º qByéT Çe R q~e˝…, |ü‹XÀø±‘·Tsê+ R uÛsÑ Ô¡ è$s¡V≤ü XÀø£eTT#˚
ø£è•+∫j·TTqï~j·TTqT, ø£èwüí|üø£åìXÊyéT Çe R ø£èwüí|üø£å|ü⁄ sêÁ‹e˝…, |üs¡j·÷
eTè»j·÷ V”≤Hê+ R ñ‘·eÔ TyÓTqÆ <˚V≤ü dü+kÕÿs¡eTT ˝Òøj £ T· Tqï~j·TTqT n>∑T, (d”‘ê+
<ä<sä Ù¡ R d”‘e· TàqT p#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙{Ïì n+‘·qT Á|üøÿ£ ≈£î Á|üeVæ≤+|ü#j ˚ T· T≥#˚ m+&çb˛sTTj·TTqï
q~e˝… |ü‹ $s¡Vü≤<äT'KeTT#˚ X¯ówæÿ+∫ j·TTqï{Ïº~j·TTqT, ø£èwüí|üø£åìX¯e˝…
<˚V≤ü dü+kÕÿs¡eTT e÷qT≥#˚ eT*qyÓTÆ j·TTqï~j·TTqT n>∑T d”‘ê<˚$ì sêeDT&ÉT
#·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düT≈£îe÷Ø+ düTC≤‘ê+^+ s¡‘ï· >∑s“¡ >¤ è∑ ¨∫‘êyéT ˆ
‘·|´ü e÷Hê $Ty√ùwqí eTèD≤∞ eT∫s√<äΔ è‘êyéT ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düT≈£îe÷Ø+ ` düTC≤‘ê+^+ ` s¡‘·ï>∑s¡“¤>∑è¨∫‘êyéT `
‘·|´ü e÷HêyéT ` Çe ` ñùwqí ` eTèD≤∞yéT ` n∫s√<äΔ è‘êyéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düT≈£îe÷Ø+ R >=|üŒ kÂ≈£îe÷s¡éTT>∑\~j·TTqT, düTC≤‘ê+^+
R düT+<äs¡yÓTÆq nej·Te düìïy˚X¯eTT >∑\~j·TTqT, s¡‘·ï>∑s¡“¤>∑è¨∫‘ê+ R
s¡‘·ïuÛÑeqeTT\+<äT ìedæ+|ü<ä–q~j·TTqT, n∫s√<äΔè‘ê+ R n|ü&˚
|”øÏy˚j·Tã&çq{Ïº<Ó’, ñùwíq ‘·|üé÷Hê+ R y˚&ç$T#˚ ‘·|æ+|üCÒj·Tã&ÉT#·Tqï,
eTèD≤∞yéT Çe dæú‘ê+ R ‘êeTs¡‘·÷&ÉTe˝…qTqï{Ïº, (d”‘ê+ <ä<äs¡Ù R d”‘·qT
#·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` n‹düT≈£îe÷s¡Tsê\TqT, düT+<äsê+–j·TTqT eTDÏeTj·TuÛeÑ qeTT\
j·T+<äT e÷Á‘·y˚T ìedæ+|ü<ä–q~j·TTqT, n|ü&˚ ô|]øÏy˚j·Tã&ç m+&É≈£î
e&É*b˛e⁄#·Tqï ‘êeTs¡‘÷· &ÉTe˝… ø±ìŒ+#·T#·Tqï~j·TT q>∑T d”‘ê<˚$ì sêeDT&ÉT
#·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ >∑èV”≤‘ê e÷[‘ê+ dü+Ô uÛÒ j·T÷<∏ùä |q $Hêø£è‘êyéT ˆ
ìX¯Ù«dü+r+ düT<äT'U≤sêÔ+ >∑»sê»e<Û÷ä $Te ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >∑èV”≤‘êyéT ` Ä[‘ê+ ` dü+Ô uÛÒ ` j·T÷<∏ùä |q ` $Hêø£è‘êyéT,
ìX¯Ù «dü+r+ ` düT<äT'U≤sêÔ+ ` >∑»sê»e<Û÷ä yéT ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` j·T÷<∏ùä |q $Hêø£è‘ê+, >∑èV”≤‘ê+, dü+Ô uÛÒ Ä[‘ê+, ìX¯«dü+r+,
düT<äT'U≤sêÔ+ >∑»sê»e<Û÷ä yéT Çe (dæ‘ú ê+ d”‘ê+ <ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T÷<∏ùä |q $Hêø£è‘ê+ R Hêj·T≈£î&Óq’ @qT>∑T#˚ $jÓ÷>∑eTT
ø£*Œ+|üã&çq<Ó,’ >∑èV”≤‘ê+ R ã+~Û+|üã&çq<Ó,’ dü+Ô uÛÒ Ä[‘ê+ R ø£≥Tº>T∑ +»≈£î
ø£{yºÏ j
˚ T· ã&çq<Ó,’ ìX¯Ù «dü+r+ R ì≥÷ºsT¡ Ã#·Tqï{Ï,º düT<äT'U≤sêÔ+ >∑»sê»e<Û÷ä +
Çe dæ‘ú ê+ R $TøÏÿ* <äT'KeTT#˚ ~>∑T\TH=+~q >=|üŒC≤‹ Ä&ÉT@qT>∑Te˝… qTqï,
(d”‘ê+ <ä<sä Ù¡ R d”‘ê<˚$ì #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q eT+<äqT+&ç ‘=\–+∫ Ç+{ÏøÏ ‘Ó∫Ã, ø£≥TºdüÔ+uÛÑeTTq≈£î
ã+~Û+|üã&ç eTVü‰<äT'KeTT‘√ ì≥÷ºsT¡ Œ\T $&ÉT#·T#·Tqï{Ïº uÛÁÑ <äC≤‹ >∑C≤+>∑qe˝…
ø±qe#·TÃ#·Tqï d”‘q· T sêeDT&ÉT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ @ø£j÷· Bs¡jÈ ÷· y˚D≤´ XÀuÛeÑ ÷Hê eTj·T‘·ï‘·' ˆ
˙\j·÷ ˙s¡<ëbÕj˚T eqsêC≤´ eTV”≤ $Te ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @ø£j÷· ` Bs¡jÈ ÷· ` y˚D≤´ ` XÀuÛeÑ ÷HêyéT ` nj·T‘·ï‘·' `
˙\j·÷ ` ˙s¡<ëbÕj˚T ` eqsêC≤´ ` eTV”≤yéT ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ˙s¡<ëbÕj˚T ˙\j·÷ eqsêC≤´ eTV”≤yéT Çe nj·T‘·ï‘·'
@ø£j÷· Bs¡j
È ÷· y˚D≤´ XÀuÛeÑ ÷Hê+ (d”‘ê+ <ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ˙s¡<ëbÕj˚T R esê¸ø±\eTT >∑&∫É q|æeTà≥, ˙\j·÷ eqsêC≤´
R q\¢Hq’Ó eèø£Áå X‚D#Ï ,˚ eTV”≤yéT Çe R equÛ÷Ñ $Te˝…, nj·T‘·ï‘·' R dü+kÕÿs¡eTT
˝Òøb£ ˛e⁄≥e\q, @ø£j÷· Bs¡j È ÷· y˚D≤´ R ˇø£{>Ï ±qTqï, bı&Éyq’Ó øπ X¯bÕX¯eTT#˚,
(19) ` @ø√q$+X¯düs¡Z 67
XÀuÛeÑ ÷Hê+ R Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ï,º (d”‘ê+ <ä<sä Ù¡ R d”‘q· T #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` esê¸ø±\eTT >∑&∫É q|æeTà≥ q\¢ã&çb˛sTTq #Ó≥e¢ s¡Tdü‘√ equÛ÷Ñ $T
m≥T¢ ø±qe#·TÃH√, nfÒ¢ m{Ïº dü+kÕÿs¡eTT #˚jT· ≈£î+&ÉT≥#˚ »&É>{∑ bºÏ ˛sTTj·TTqï
bı&Éyq’Ó q\¢ì øπ X¯bÕX¯eTT‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ïº d”‘ê<˚$ì sêeDT&ÉT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ñ|üyêùdq XÀπøq <Ûë´H˚q #· uÛj Ñ T˚ q #· ˆ
|ü]ø°Då ≤+ ø£èXÊ+ BHê eT˝≤ŒVü‰sê+ ‘·b˛<ÛHä êyéT ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ|üyêùdq ` XÀπøq ` <Ûë´H˚q ` #· ` uÛj Ñ T˚ q ` #· ` |ü]ø°D
å ≤+
` ø£èXÊ+ ` BHêyéT ` n˝≤ŒVü‰sê+ ` ‘·b˛<ÛHä êyéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñ|üyêùdq R ñ|üyêdüeTT#˚‘q· T, XÀπøq R <äT'KeTT#˚‘q· T,
<Ûë´H˚q R rÁeyÓTqÆ ∫+‘·#‘˚ q· T, uÛj Ñ T˚ q #· R ;Û‹#˚‘q· T, |ü]ø°D å ≤+ R $TøÏÿ*
ø°D
å +Ï ∫ j·TTqï~j·TTqT, ø£èXÊ+ R ø£è•+∫j·TTqï~j·TTqT, BHê+ R Bqdæ‹ú
H=+~j·TTqï~j·TTqT, n˝≤ŒVü‰sê+ R n\ŒyÓTqÆ ÄVü‰s¡eTTH˚ d”«ø£]+#·T#·Tqï~
j·TTqT, ‘·b˛<ÛHä ê+ R ‘·|ùü d‡ <Ûqä eTT>∑ ø£\~j·TT q>∑T, (d”‘ê+ <ä<sä Ù¡ R d”‘q· T
#·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` ì‘√´|üyêdüeTT#˚‘q· T, rÁe<äT'KeTT#˚‘q· T, ìs¡+‘·s<¡ ëÛ ´qeTT#˚‘q· T,
n~Ûøe£ T>∑T uÛj Ñ T· eTT#˚‘q· T, $TøÏÿ* ø°D
å +Ï ∫q<Ó,’ ø£è•+∫q<Ó,’ BqTsê˝…’ dü«\ŒyÓTqÆ
ÄVü‰s¡eTTqT uÛTÑ õ+#·T#·T ‘·b˛ìeT>∑Tïsê˝…j ’ T· Tqï d”‘ê<˚$ì sêeDT&ÉT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Äj·÷#·e÷Hê+ <äT'U≤sêÔ+ ÁbÕ+»*+ <˚e‘ê $Te ˆ
uÛ≤y˚q s¡|Tüò TeTTK´dü´ <äXÁ¯ ê|üsêuÛeÑ yéT ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Äj·÷#·e÷Hê+ ` <äT'U≤sêÔ+ ` ÁbÕ+»*+ ` <˚e‘êyéT ` Çe
` uÛ≤y˚q ` s¡|Tüò TeTTK´dü´ ` <äXÁ¯ ê|üsêuÛeÑ yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡|òüTTeTTK´dü´ uÛ≤y˚q <äX¯Áê|üsêuÛÑe+ <˚e‘êyéT
Äj·÷#·e÷qyéT Çe ÁbÕ+»*+, <äT'U≤sêÔ+ (d”‘ê+ <ä<sä Ù¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡|Tüò TeTTK´dü´ uÛ≤y˚q R lsêeTTì Á|üu≤Û eeTT#˚‘,· <äXÁ¯ ê
|üsêuÛÑe+ R sêeDTì |üsêuÛÑeeTTqT, <˚e‘êyéT R ‘·q Çwüº<Ó’eeTTqT,
Äj·÷#·e÷HêyéT Çe R ÁbÕ]ú+#·T#·Tqï~e˝…, ÁbÕ+»*+ R <√dæ˝§–ZjT· Tqï<Ó,’
<äT'U≤sêÔ+ R <äT'KeTT#˚ ø£è+–j·TTqï{Ï,º (d”‘ê+ <ä<sä Ù¡ R d”‘q· T #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q Á|æjT· T&Óq’ lsêeTTì Á|üu≤Û eeTT#˚ sêeD≤düTs¡Tq≈£î |üsêuÛeÑ eTT
ø£\T>∑e\j·TTqì eTqdüT‡q+<äT ø√s¡T#·T ‘·q Çwü<º e’Ó eTTqT ÁbÕ]ú+#·T #·Tqï≥T¢>±
<äT'U≤s¡j
Ô TÆÓ , #˚‘T· \T CÀ&ç+#·Tø=ìj·TTqï d”‘ê<˚$ì sêeDT&ÉT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düMTø£eå ÷D≤+ s¡T<är eTì+~‘ê+
düT|üøÎ£ ‘êÁe÷j·T‘· X¯óø£˝¢ À#·HêyéT ˆ
nqTÁe‘ê+ sêeT eTre yÓT~Æ ©∏ +
Á|ü˝ÀuÛj Ñ ÷· e÷dü e<Ûëj·T sêeD' ˆˆ 23
ª πø¢X¯>∑‘· d”‘√|üe÷'μμ HêeT
@ø√q$+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düMTø£eå ÷D≤+ ` s¡T<äryéT ` nì+~‘ê+ ` düT|üøÎ£ ‘êÁe÷j·T‘·
X¯óø£˝¢ À#·HêyéT, nqTÁe‘ê+ ` sêeTyéT ` n‹ ` Çe ` yÓT~Æ ©∏ + ` Á|ü˝ÀuÛj
Ñ ÷· e÷dü
` e<Ûëj·T ` sêeD' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düMTø£eå ÷D≤+ R (q\TyÓ|’ ⁄ü \qT) #·÷#·T#·Tqï~j·TTqT, s¡T<är+
R XÀøÏ+#·T#·Tqï~j·TTqT, nì+~‘ê+ R ñ‘·eÔ TTsê\TqT, düT|üøÎ£ ‘êÁe÷j·T‘·
X¯óø£˝¢ À#·Hê+ R düT+<äsy¡ TÓ qÆ s¬ |üŒ\‘√ >∑÷&çq mi¿ì $XÊ\yÓTqÆ ‘Ó\ì¢ ≈£qTï\T
>∑\~j·TTqT, sêeTyéT nre nqTÁe‘ê+ R lsêeTTH˚ $TøÏÿ*>∑ q$Tàj·TTqï~j·TTqT
n>∑T, yÓT~Æ ©∏ + R C≤qø°<$˚ ì, sêeD' R sêeD≤düTs¡T&ÉT, e<Ûëj·T R eTs¡DeTT
ø=s¡ø¬ ,’ Á|ü˝ÀuÛj
Ñ ÷· e÷dü R ˝ÀuÛôÑ |f…qº T.
‹\ø£eTT :` ªe<Ûëj·Tμ sêeDTì <äTwüj
º T· ‘·ïeTT ‘·q e<Ûøä =s¡øπ jÓTÆ q~— ‘·q Çwüdº ~æ øΔ Ï
ø±˝Ò<ìä uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·qqT s¡ø+åÏ #·T yê]ì>∑÷]Ã q\TyÓ|’ ⁄ü \≈£î #·÷#·T#·T, düV≤ü »eTT>±
mi¿Hq’Ó ‘·q $XÊ\ düT+<äs¡ H˚Á‘·eTT\T <äT'KeTT#˚ ‘Ó\ã¢ &ç j·TT+&É>± $\|æ+#·T#·T,
(19) ` @ø√q$+X¯düs¡Z 69
sêeTTìj·T+<˚ \>∑ïyÓTÆq ∫‘·ÔeTT‘√ ìs¡T›wüºyÓTÆq es¡ÔqeTT‘√qTqï d”‘ê<˚$ì
sêeD≤dü T s¡ T &É | ü  &É T ‘· q e<Û ä ø =s¡ ¬ ø ’ j · T Tqï≥T¢ ÄyÓ T qT ˝ÀuÛ Ñ ô |≥Tº # · T
e÷≥˝≤&É<=&É¬>qT.
ªªπøX¢ >¯ ‘∑ · d”‘√|üe÷qeTT\Tμμ nqT
|ü+<=$Tà<äedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
$+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ dü ‘ê+ |ü‹Áe‘ê+ BHê+ ìsêq+<ë+ ‘·|dü «æ ˙yéT ˆ
kÕø±¬s’ s¡à<ÛTä s¬ ’ sê« ø¬ ’ ´ s¡ï ´<äsÙ¡ j·T‘· sêeD' ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘ê+ ` |ü‹Áe‘ê+ ` BHê+ ` ìsêq+<ë+ ` ‘·|dü «æ ˙yéT,
kÕø±¬s'’ ` eT<ÛTä s¬ '’ ` yê¬ø’ ´' ` q´<äsÙ¡ j·T‘· ` sêeD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü‹Áe‘ê+, BHê+, ìsêq+<ë+, ‘·|dü «æ ˙+, ‘ê+, dü' sêeD',
kÕø±¬s'’ , eT<ÛTä s¬ '’ , yê¬ø’ ´' (kÕ«_ÛÁbÕj·T+) q´<äsÙ¡ j·T‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü‹Áe‘ê+ R |ü‹Áe‘·jT· TqT, BHê+ R BqTsê\TqT, ìsêq+<ë+
R Äq+<äeTTqT >√˝ÀŒsTTq~j·TTqT, ‘·|dü «æ ˙+ R u≤<Û\ä ≈£î ˝ÀHÓq’ ~j·TTqT q>∑T,
‘ê+ R Ä d”‘ê<˚$ì>∑÷]Ã, dü' sêeD' R Ä sêeD≤düTs¡T&ÉT, kÕø±¬s'’ R ‘·q
uÛ≤eeTTqT yÓ\¢&ç+#·Tq{Ïº, eT<ÛäT¬s’' R rj·THÓ’q{Ïº, yê¬ø’ ´' R e÷≥\‘√,
(kÕ«_ÛÁbÕj·T+) q´<äsÙ¡ j·T‘· R (‘·q n_ÛÁbÕj·TeTTqT) yÓ*ãT#ÓÃqT.
‹\ø£eTT :` ª|ü‹Áe‘ê+μ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ª|ü]eè‘ê+μ nì u§+u≤sTT
eTTÁ<äDeTT. nq>± sêø£då Tü \#˚ |ü]y˚w+ºæ |üã&çjT· Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |ü‹Áe‘·jTÆÓ Äq+<äeTTq≈£î <ä÷s¡yTÓ Æ BHêedü˝ú À qTqï{Ïº Ä d”‘ê<˚$ì
>∑÷]Ã ÄyÓTø£&≈É î£ e∫Ãq sêeDT&ÉT ‹j·T´HÓq’ n_ÛÁbÕj·T>∑]“¤‘e· TT\>∑T e÷≥\‘√
‘·q Vü≤è<äjT· eTT ì≥T¢ yÓ\&¢ +ç #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ e÷+ <äècºÕ« Hê>∑Hêk˛s¡T >∑÷Vü≤e÷Hê düHÔ √<äsy¡ Té ˆ
n<äsÙ¡ q $T yê‘êàq+ uÛj
Ñ ÷· H˚ï‘·T+ ‘·« $T#·Ãd¤ æ ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e÷+ ` <äècºÕ« ` Hê>∑Hêk˛s¡T ` >∑÷Vü≤e÷Hê ` düHÔ √<äsy¡ Té ,
n<äsÙ¡ qyéT ` Çe ` Ä‘êàq+ ` uÛj Ñ ÷· ‘Y ` H˚‘T· + ` ‘·«yéT ` Ç#·Ãd¤ æ ˆˆ
(20) ` $+X¯düs¡Z 71
nq«j·TÁø£eTeTT :` Hê>∑Hêk˛s¡T, e÷+ <äècºÕ«, düHÔ √<äs+¡ , >∑÷Vü≤e÷Hê, uÛj
Ñ ÷· ‘Y,
Ä‘êàqyéT n<äsÙ¡ q+ H˚‘T· yéT Çe, ‘·«+ (≈£î‘·') Ç#·Ãd¤ ?æ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Hê>∑Hêk˛s¡T R @qT>∑T‘=+&ÉeTT\e+{Ï }s¡Te⁄\T>∑\ jÓ÷
düT+<äØ, e÷+ <äècºÕ« R qqTï p∫, düHÔ √<äs+¡ >∑÷Vü≤e÷Hê R düqÔ eTT\qT
ñ<äse¡ TTqT ø£|Œæ y˚døæ =qï<ëqyÓ,’ uÛj
Ñ ÷· ‘Y R ;Û‹e\q, Ä‘êàqyéT n<äsÙ¡ q+ H˚‘T· +
Çe R ˙ s¡÷|üeTTqT ø£qã&É≈î£ +&É #˚jT· T≥≈£îe˝…, ‘·«+ (≈£î‘·') Ç#·Ãd¤ ?æ R ˙y˚\
ø√s¡T#·THêïe⁄?
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` n<äsÙ¡ q+ H˚‘T· + (≈£î‘·') Ç#·Ãd¤ ?æ yêdüeÔ eTTq≈£î |ü⁄Á‘·deü TT&Óq’
uÛèÑ ‘·T´ì #·÷#·Tq|ü⁄&ÉT uÛj
Ñ ÷· <äT\ H=+<äT≥ ñ∫‘·eTT ø±<äì s¡V≤ü kÕ´s¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z düT+<äsê+^! qqTï #·÷&É>H∑ ˚ ˙ düqÔ eTT\qT ñ<äse¡ TTq≈£î
ø£|ü ø=qT#·T Hê≈£î ˙ s¡÷|üeTT ø£qã&É≈î£ +&É #˚jT· T≥¬ø’ ;Û‹‘√ ˙y˚\ Á|üe]Ô+#·T
#·T+{Ï$?
XÀ¢ˆˆ ø±eTj˚T ‘ê«+ $XÊ˝≤øÏå ãVü≤eTq´dü« e÷+ Á|æjT˚ ˆ
düsê«+>∑>T∑ Ddü+|üHï˚ düs«¡ ˝Àø£eTH√Vü≤sπ ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±eTj˚T ` ‘ê«+ ` $XÊ˝≤øÏå ` ãVü≤eTq´dü« ` e÷+ ` Á|æjT˚
` düsê«+>∑>T∑ Ddü+|üHï˚ ` düs«¡ ˝Àø£eTH√Vü≤sπ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düsê«+>∑>T∑ Ddü+|üHï˚ , düs«¡ ˝Àø£eTH√Vü≤sπ , $XÊ˝≤øÏ!å ‘ê«+
ø±eTj˚T— Á|æjT˚ ! e÷+ ãVüQeTq´dü«.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düsê«+>∑>∑TDdü+|üH˚ï R nìï nej·TeeTT\j·T+<äTqT
X¯óuÛÑ\ø£åDeTT\T ø£*–q{Ïº, düs¡«˝Àø£eTH√Vü≤πs R düeTdüÔ ˝Àø£eTT\≈£îqT
eTH√Vü≤s¡yTÓ qÆ kÂ+<äs´¡ eTT>∑\, $XÊ˝≤øÏå R $XÊ\yÓTqÆ H˚Á‘·eTT\T>∑\ düT+<äØ!
‘ê«+ ø±eTj˚T R ìqTï ø±$T+#·T#·THêïqT. Á|æjT˚ ! R z Á|æjT· Tsê˝≤! e÷+
ãVüQeTq´dü« R qqTï >ös¡$+|ü⁄eTT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ª‘ê«+ ø±eTj˚Tμ R Hê≈£î |üsy¡ T˚ X¯«]ì>± ìqTï ø√s¡T#·THêïqT
nì s¡V≤ü kÕ´s¡eú TT
‘ê‘·Œs¡éTT :` düs«¡ dü<Tä DZ eTT\‘√ Á|üø±•+#·T#·T düs«¡ ˝Àø£eTT\jÓTTø£ÿ eTqdüT‡\qT
Vü≤]+#·Tq{Ïº z düT+<äsê+^! ìqTï H˚qT ø√s¡T#·THêïqT. Hê≈£î Á|æjT· Tsê*yÓ’ qqTï
Áù|eT‘√ eTìï+|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ H˚V≤ü øπ ∫ qàqTcÕ´ yê sêø£kå Õ' ø±eTs¡÷|æD' ˆ
e´|üdsü Œ¡ ‘·T ‘˚ d”‘˚ uÛj
Ñ T· + eT‘·dÔ ‡ü eTT‹ú‘y· Té ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` ÇVü≤ ` øπ ` ∫‘Y ` eTqTcÕ´' ` yê ` sêø£kå Õ' `
ø±eTs¡÷|æD' ` e´|üdsü Œ¡ ‘·T ` ‘˚ ` d”‘˚ ` uÛj Ñ T· + ` eT‘·'Ô ` düeTT‹ú‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘,˚ ÇVü≤ øπ ∫‘Y eTqTcÕ´' yê, ø±eTs¡÷|æD' sêø£kå Õ' yê q—
eT‘·'Ô düeTT‹ú‘+· uÛj Ñ T· + ‘˚ e´|üdsü Œ¡ ‘·T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘!˚ R z C≤qø°! ÇVü≤ R Ç#·≥, øπ ∫‘Y eTqTcÕ´' yê R @
eTqTwüß´\T>±ì, ø±eTs¡÷|æD' sêø£kå Õ' yê' R ø±eTs¡÷|ü⁄˝…q’ sêø£då Tü \T>±ì, q
R ˝ÒsT¡ , eT‘·'Ô düeTT‹ú‘+· R Hê qT+&ç ø£*–q{Ï,º ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, uÛj Ñ T· + R
uÛj
Ñ T· eTT, e´|üdsü Œ¡ ‘·T R ‘=\–b˛e⁄>±ø£!
‹\ø£eTT :` qqTï $T+∫q uÛj
Ñ T· ùV≤‘·Te⁄˝…q’ eTqTwüß´\T >±ì sêø£då Tü \T >±ì
Ç≥ HÓe«s¡TqT ˝Òsì¡ uÛ≤eeTT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` Ç#·Ã≥ eTqTwüß´\T>±ì sêø£då Tü \T>±ì ˙≈£î uÛj Ñ T· eTT ø£*–+#·T
yês¡T me«s¡TqT ˝ÒsT¡ . düsπ «X¯«]jÓTÆ q ˙≈£î me«]e\qqT uÛj Ñ T· eTT>±ì X¯+ø£>±ì
j·TT+&É<Tä >∑<ë j·Tì s¡V≤ü kÕ´s¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°! Ç#·≥ ˙e⁄ dü+<˚Væ≤+|üe\dæq{Ïº eTqTwüß´\T>±ì
ø±eTs¡÷|ü⁄˝…q’ sêø£då Tü \T>±ì me«s¡TqT˝ÒsT¡ . Hêe\q uÛj
Ñ T· |ü&eÉ \dæq~ ˙¬øqï&ÉTqT
˝Ò<äTdüTe÷!
XÀ¢ˆˆ dü«<Ûsä √à s¡økå£ Õ+ ;ÛsT¡ düs«¡ <∏e’Ó q dü+X¯jT· ' ˆ
>∑eTq+ yê |üsÅ¡ dDÔ” ≤+ Vü≤s¡D+ dü+Á|üeT<∏´ä yê ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü«<Ûsä à¡ ' ` s¡økå£ Õ+ ` ;ÛsT¡ ` düs«¡ <∏ë ` @e ` q ` dü+X¯jT· ' `
>∑eTq+ ` yê ` |üsÅ¡ dD Ô” ≤+ ` Vü≤s¡D+ ` dü+Á|üeT<∏´ä ` yê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ;ÛsT¡ , |üsÅ¡ dDÔ” ≤+ >∑eTq+ yê, dü+Á|üeT<∏´ä Vü≤s¡D+ yê, s¡økå£ Õ+
(20) ` $+X¯düs¡Z 73
düs«¡ <∏ë dü«<Ûsä à¡ ' @e, q dü+X¯jT· '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ;ÛsT¡ ! R z uÛj Ñ T· dü«uÛ≤e⁄sê\yÓq’ C≤qø°!, |üsÅ¡ dD
Ô” ≤+ >∑eTq+ R
|üsÅ¡ d\Ô” qT bı+<äT≥j·TT, dü+Á|üeT<∏´ä Vü≤s¡D+ yê R ã˝≤‘·ÿ]+∫ n|üV≤ü ]+#·T≥
j·TTqT, s¡økå£ Õ+ R sêø£då Cü ≤‹yê]øÏ, düs«¡ <∏ë R m\¢$<Ûeä TT\qT, dü«<Ûsä à¡ ' @e R
≈£î\<Ûsä à¡ y˚T, q dü+X¯jT· ' R dü+<˚V≤ü eTT˝Ò<Tä .
‹\ø£eTT :` ªq dü+X¯jT· 'μ R ã˝≤‘êÿs¡eTT>± |üsT¡ ì#˚ n|üV≤ü ]+|üã&ÉT#·Tqï~
>±e⁄q düV≤ü »eTT>± ndü«‘·+Á‘·Tsê\>∑T ÅdøÔ” Ï <√wüX+¯ ø£ >∑÷&É nø£ÿs¡˝<Ò ìä sêeDTì
uÛ≤eeTT.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` |üsÅ¡ dVÔ” ≤ü s¡D≤~ <√wüøè£ ‘·éTT #˚dqæ bÕ‘·≈î£ ì #·÷#·T≥j·TT
n<Ûsä à¡ eTT nì X¯+øÏ+|üqø£ÿs¡˝<Ò Tä . n~ e÷ sêø£då Tü \≈£î düV≤ü »yÓTqÆ <Ûsä à¡ y˚T j·Tì
sêeD≤düTs¡T&ÉT ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z ;Û‘·∫‘·TÔsê\yÓ’j·TTqï C≤qø°! |üs¡Åd”Ô\ qqTuÛÑ$+#·T≥j·TT,
ã˝≤‘·ÿ]+∫ Ç+{ÏøÏ ‘Ó#T· Ãø=qT≥j·TT, e÷ sêø£då eü +X¯eTTyê]øÏ düs«¡ $<Ûeä TT\
≈£î\dæ<yΔä TÓ qÆ <Ûsä à¡ yÓTj
Æ T· Tqï~. ø±ã{Ïº qqTï #˚ã≥Tº $wüjT· eTTq ˙≈£î m{Ïº X¯+ø£≈î£ qT
‘êe⁄˝Ò<äT.
XÀ¢ˆˆ @e+ #Ó‘’ · <äø±e÷+ ‘·T q ‘ê«+ ÁdüŒøå±´$T yÓT~Æ *∏ ˆ
ø±eT+ ø±eT X¯ÙØπs y˚T j·T<∏ëø±eT+ Á|ües¡‘Ô êyéT ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @e+ ` #· ` @‘·‘Y ` nø±e÷+ ` ‘·T ` q ` ‘ê«+ ` ÁdüŒøå±´$T
` yÓT~Æ *∏ ` ø±eT+ ` ø±eT' ` X¯Øsπ ` y˚T ` j·T<∏ëø±eT+ ` Á|ües¡‘Ô êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓT~Æ *∏ , @‘·‘,Y @eyéT, nø±e÷+ ‘ê«+ ‘·T q ÁdüŒøå±´$T— y˚T
X¯Øsπ ø±eT' ø±eT+ j·T<∏ëø±eT+, Á|ües¡‘Ô êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓT~Æ *∏ R z C≤qø°! @‘·‘Y @eyéT R Ç~ Ç{Ï<º q’Ó qT, nø±e÷+
‘ê«+ ‘·T R (Hêô|)’ ø±eTeTT˝Òq{Ïº ìqTïe÷Á‘·eTT, q ÁdüŒøå±´$T R ‘êø£qT, y˚T
X¯Øsπ R Hê X¯Øs¡eTTq+<äT, ø±eT' R (Hê) ø±eTeTT, ø±eT+ j·T<∏ëø±eT+ R
m+‘·jT· T Çwüeº TTe∫Ãq Ø‹>±, Á|ües¡‘Ô êyéT R #·]+#·T#·T qT+&ÉT>±ø£!
‹\ø£eTT :` ªø±eT' y˚T X¯Øsπ j·T<∏ëø±eT+ ø±eT+ Á|ües¡‘Ô êyéTμ R eTqà<∏Tä &ÉT Hê
X¯Øs¡eTTq+<äT ùd«#·Ã>¤ ± ø±eTeTTqT $dü]Ô +|ü#j ˚ T· T>±ø£!
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` Hêô|’ ø±eTeTT˝Òø£j·TTqï ìqTï ‘ê≈£î≥ j·TqTq~
»s¡T>∑˙j·TqT. ìqTï Hê ø£qTï\‘√ e÷Á‘·yT˚ #·÷#Ó<qä T. ˙ <äsÙ¡ H˚#êÃ¤s÷¡ |üyTÓ qÆ
ø±eTeTT e÷Á‘·yT˚ Hê X¯Øs¡eTTq #Ó\sπ >∑T #·T+&ÉT>±ø£!
eTùV≤X¯«s¡rs¡T\ú T :` |üs<¡ ësêVü≤s¡DeTT eTTqï>∑Tq$ sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ dü«uÛ≤eyÓTqÆ qT,
H˚qT e÷Á‘·eTT nø±eTyÓ’q ìqTï ` (nRnq>± $wüßíeT÷]Ôj·T+<äT e÷Á‘·y˚T—
ø±eT' R ø√]ø£jT· Tqï ìqTï, H˚qT ‘êø£Hq’Ó qT ‘êø£qT. Hê eTqà<∏$ä ø±s¡eTT Hê
X¯Øs¡eTTq+<˚ nD–j·TT+&ÉT >±ø£! ˙Ä»„˝ìÒ <˚ |üPC≤s¡eú TT>± ≈£L&É ìqTï ‘êø£qT
nì s¡V≤ü kÕ´s¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` @eTsTTqqT, qqTï ø±$T+|üq{Ïº ìqTï H˚qT m+‘·e÷Á‘·eTT ‘êø£qT
düTe÷! z C≤qø°! Hê˝À $»è+_Û+#·T#·Tqï eTqà<∏$ä ø±s¡eTT Hê X¯Øs¡eTTq+<˚
nD–j·TT+&ÉT>±ø£.
XÀ¢ˆˆ <˚$ H˚V≤ü uÛj
Ñ T· + ø±s¡´+ eTsTT $X¯«dæV≤æ Á|æjT˚ ˆ
Á|üDj·Tdü« #· ‘·‘Ô˚ «q yÓTeÆ + uÛ÷Ñ XÀÙø£˝≤\kÕ ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <˚$ ` q ` ÇVü≤ ` uÛj Ñ T· + ` ø±s¡´+ ` eTsTT ` $X¯«dæV≤æ `
Á|æjT˚ ` Á|üDj·Tdü« ` #· ` ‘·‘˚Ô «q ` e÷ ` @e+ ` uÛ÷Ñ ' ` XÀø£˝≤\kÕ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚$, ÇVü≤ uÛÑj·T+ q ø±s¡ýéT— Á|æj˚T, eTsTT $X¯«dæVæ≤—
‘·‘Ô˚ «q Á|üDj·Tdü« #·— @e+ XÀø£˝≤\kÕ e÷ uÛ÷Ñ '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚$! R z |üPE´sê˝≤! ÇVü≤ R á o\s¡øDå£ $wüjT· eTTq,
uÛj
Ñ T· + q ø±s¡´+ R uÛj Ñ T· |ü&qÉ ø£ÿs¡˝<Ò Tä , Á|æjT˚ ! R z Á|æjT· Tsê˝≤! eTsTT $X¯«dæV≤æ
R Hêj·T+<äT $XÊ«düeTT+#·TeTT, ‘·‘Ô˚ «q Á|üDj·Tdü« #· R yêdüeÔ eTT>∑H˚ Hêj·T+<äT
Áù|eT >∑*– j·TT+&ÉTeTT, @e+ R áØ‹>±, XÀø£˝≤\kÕ e÷ uÛ÷Ñ ' R <äT'K
ìeT>∑Tïsê\e⁄ >±ø£jT· T+&ÉTeTT.
‹\ø£eTT :` <˚$! R n+‘·'|ü⁄s¡eTTqø£+‘·≈î£ qT |üPE´sê\yÓ’ j·TT+&ÉTq{Ïº z s¡eTD°!
(20) ` $+X¯düs¡Z 75
‘ê‘·Œs¡éTT :` z |üPE´sê˝≤! ˙ o\s¡øDå£ eTTqT>∑÷]Ã uÛj
Ñ T· |ü&≈É î£ eTT. Hêô|’
|üP]Ô>± $XÊ«düeTTqT ø£*–j·TT+&ÉTeTT. qqTï Vü≤è<äjT· |üPs¡«ø£eTT>∑ Áù|$T+|ü⁄eTT.
á $<Ûeä TT>± <äT'KìeT>∑Tïsê\yÓ’ j·TT+&É≈î£ eTT.
XÀ¢ˆˆ @ø£yD˚ ° <Ûsä êX¯j÷· ´ <Ûë´q+ eT*q eT+ãs¡yTé ˆ
nkÕúH˚ -|ü⁄´|üyêdüXÃ¯ HÓ‘’ ê HÍ´|üsTTø±ì ‘˚ ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @ø£yD˚ ° ` <Ûsä êX¯j÷· ´ ` <Ûë´q+ ` eT*qyéT ` n+ãs¡yTé ,
nkÕúH˚ ` n|æ ` ñ|üyêdü' ` #· ` q ` @‘êì ` W|üsTTø±ì ` ‘˚ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @ø£yD˚ ° R »≥ø£{qºÏ øπ X¯eTT\T, <Ûsä êX¯j÷· ´ R H˚\ô|’ |üsT¡ +&ÉT≥,
<Ûë´q+ R rÁe∫+‘·qeTT, eT*qyéT n+ãs¡+ R eT*qeÅdeÔü TT, nkÕúH˚ ñ|üyêdü'
n|æ R nHêeX¯´ø£eTT>∑ ñ|üedæ+#·T #·T+&ÉT≥j·TTqT, @‘êì R Ç$, ‘˚ R ˙≈£î,
W|üsTTø±ì q R j·TTø£eÔ TsTTq$>±e⁄.
‹\ø£eTT :` q W|üsTTø±ì ` |ü⁄s¡TcÕs¡eú TT\≈£î ñ|üjT· Tø£eÔ TT ˝…q’ $ >±e⁄.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` ªnkÕúH˚μ nqT|ü<äeTT @ø£y˚D° eTTqï>∑T nìï{ÏøÏì
nq«sTT+#·TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` áØ‹>± øπ X¯eTT\qT »&Éø{£ +ºÏ #·T≥, H˚\ô|’ |üsT¡ +&ÉT≥, ∫+‘ê
ìeT>∑Tïsê\yÓ’ j·TT+&ÉT≥, eT*qyÓTqÆ eÅdeÔü TT\T <Û]ä +∫j·TT+&ÉT≥, ìcÕÿs¡DeTT>±
ñ|üyêdüeTT #˚jT· T#·T+&ÉT≥ nqT ˙ ø£è‘·éTT ˝…+‘·e÷Á‘·eTTqT ˙≈£î ‘·–q$
ø±e⁄düTe÷!
XÀ¢ˆˆ $∫Á‘êDÏ #· e÷˝≤´ì #·+<äHê q´>∑s÷¡ DÏ #· ˆ
$$<Ûëì #· yêkÕ+dæ ~yê´ HêúÛsÑ D¡ ≤ì #· ˆˆ 9
XÀ¢ˆˆ eTVü‰sêΩDÏ #· bÕHêì X¯jT· Hê Hê´düHêì #· ˆ
^‘·+ qè‘·+Ô #· yê<ä´+ #· \uÛÑ e÷+ ÁbÕ|ü´ yÓT~Æ *∏ ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $∫Á‘êDÏ ` #· ` e÷˝≤´ì ` #·+<äHêì ` n>∑s÷¡ DÏ ` #· `
$$<Ûëì ` #·, yêkÕ+dæ ` ~yê´ì ` ÄuÛsÑ D ¡ ≤ì ` #· ` eTVü‰sêΩDÏ ` #· `
bÕHêì ` X¯jT· Hêì ` ÄdüHêì ` #· ` ^‘·+ ` qè‘·+Ô ` #· ` yê<ä´+ ` #· `
\uÛÑ ` e÷+ ` ÁbÕ|ü´ ` yÓT~Æ *∏ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓT~Æ *∏ R z C≤qø°! e÷+ ÁbÕ|ü´ R qqTï bı+~, $∫Á‘êDÏ
e÷˝≤´ì R ∫Á‘·$∫Á‘·eTT˝…q’ |ü⁄wüŒe÷*ø£\qT, #·+<äHêì R düT>∑+<Ûeä TT\qT,
n>∑s÷¡ DÏ #· R n>∑sT¡ <Û÷ä |üeTT\qT, $$<Ûëì yêkÕ+dæ #· R ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’
eÅdeÔü TT\qT, ~yê´ì ÄuÛsÑ D ¡ ≤ì #· R ˝Àø√‘·sÔ e¡ TT˝…q’ uÛ÷Ñ wüDeTT\qT, eTVü‰sêΩDÏ
R neT÷\éTT˝…q’ {Ï,º bÕHêì R bÕ˙j·TeTT\qT, X¯jT· Hêì R ‘·\ŒeTT\qT,
ÄdüHêì #· R |”se¡ƒ TT\qT, ^‘·+ R dü+^‘·eTTqT, qè‘·+Ô #· R Hê≥éTTqT,
yê<ä´+ #· R yê<äéTTqT, \uÛÑ R dü+bÕ~+#·Tø=qTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°! ˙e⁄ qqTï d”«ø£]+∫ ∫Á‘·$∫Á‘·eTT˝…q’ |ü⁄wüŒe÷*ø£\qT,
#·+<äHê~ düT>∑+<ÛäeTT\qT, n>∑s¡TÁ|üuÛÑè‹ <Ûä÷|üeTT\qT |ü\T$<ÛäeTT\>∑T eÅdüÔ
$X‚weü TT\qT, ˝Àø√‘·sÔ e¡ TT\>∑T uÛ÷Ñ wüDeTT\qT, neT÷\éTT˝…q’ bÕ˙j·TeTT\qT,
Vü≤+dü‘·÷*ø±‘·\ŒeTT\qT, $$<ÛäeTDÏeTj·÷düqeTT\qT qè‘·´^‘·yê<ë´~
$˝≤düeTT\qT bı+~ ‘·ì$rs¡ nqTuÛ$Ñ +|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ ÅdsÔ” ‘¡ ï· eTdæ yÓTeÆ + uÛ÷Ñ ' ≈£îs¡T >±Á‘˚wßü uÛ÷Ñ wüDyéT ˆ
e÷+ ÁbÕ|ü´ Væ≤ ø£<+ä∏ qT kÕ´ düÔ « eTqsΩê düT$Á>∑ùV≤ ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÅdsÔ” ‘¡ ï· yéT ` ndæ ` e÷ ` @e+ ` uÛ÷Ñ ' ` ≈£îs¡T ` >±Á‘˚wßü `
uÛ÷Ñ wüDyéT— e÷+ ` ÁbÕ|ü´ ` Væ≤ ` ø£<+ä∏ ` qT ` kÕ´' ` ‘·«yéT ` nqsΩê `
düT$Á>∑ùV≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÅdsÔ” ‘¡ ï· yéT ndæ— @e+ e÷ uÛ÷Ñ '— >±Á‘˚wßü uÛ÷Ñ wüD+ ≈£îs¡T—
düT$Á>∑ùV≤— e÷+ ÁbÕ|ü´ ‘·«+ ø£<+ä∏ qT nqsΩê kÕ´' ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÅdsÔ” ‘¡ ï· yéT ndæ R Åd\Ô” ˝À ÁX‚wßü s˜ ê\e⁄, @e+ e÷ uÛ÷Ñ ' R á
Ø‹>± qT+&É≈£îeTT, >±Á‘˚wüß uÛÑ÷wüD+ ≈£îs¡T R nej·TeeTT\j·T+<äT
ÄuÛsÑ D¡ eTT\qT <Û]ä +|ü⁄eTT, düT$Á>∑ùV≤! R z düT+<äsê+^! e÷+ ÁbÕ|ü´ R qqTï
bı+~, ‘·«+ R ˙e⁄, ø£<+ä∏ qT R m≥T¢>±, nqsΩê kÕ´' R ns¡TΩsê*$ ø±≈£î+&É
qT+&É>∑\e⁄.
(20) ` $+X¯düs¡Z 77
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` ªnqsêΩμ R n|üPõ‘·. qqTï #˚ã{Ïº |üPõ‘·Tsê\e⁄ >±≈£î+&É>∑
m≥T¢+<äTe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙e⁄ ÅdCÔ” ≤‹øÏ y˚T\Tã+‹$. á Ø‹>± eT*qs¡÷|üeTT‘√ qT+&É
≈£L&É<Tä . ˇ&É*ì+&É ÄuÛsÑ D¡ eTT\qT <Û]ä +|ü⁄eTT, ~eýÓTqÆ s¡÷|üd+ü |ü<>ä \∑ z
düT+<äØ! qqTï #˚|{ü qºÏ |æeTà≥ n\+ø±s¡jT· T≈£îsÔ ê\e⁄ >±≈£î+&É m≥T¢+&É>\∑ e⁄?
XÀ¢ˆˆ Ç<ä+ ‘˚ #ês¡T dü+C≤‘·+ j·TÚeq+ e´‹es¡‘Ô ˚ ˆ
j·T <är‘·+ |ü⁄q¬s’ ï‹ Ák˛‘· oÙÁ|òTü eTbÕ$Te ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç<ä+ ` ‘˚ ` #ês¡T ` dü+C≤‘·+ ` j·TÚeq+ ` e´‹es¡‘Ô ˚ `
j·T‘Y ` nr‘·+ ` |ü⁄q' ` q ` @‹ ` Ák˛‘·' ` oÁ|òTü yéT ` nbÕyéT ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` #ês¡Tdü+C≤‘·+ ‘˚ j·TÚeq+ e´‹es¡‘Ô —˚ nbÕ+ oÁ|òTü + Ák˛‘·'
Çe, j·T‘Y nr‘·+, ‘·‘Y |ü⁄q' q @‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` #ês¡Tdü+C≤‘·+ R düT+<äse¡ TT>± \_Û+∫q{Ï,º ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ,
Ç<ä+ R á, j·TÚeq+ R j·TÚeqej·TdüT‡, e´‹es¡‘Ô ˚ R n‹Áø£$T+∫b˛e⁄#·Tqï~,
nbÕ+ R ˙{ÏjTÓ Tø£ÿ, oÁ|òTü + Ák˛‘·' Çe R y˚>y∑ TÓ qÆ Á|üyêVü≤eTTe˝…, j·T‘Y nr‘·+
R @~ <ë{Ïb˛sTTq<√, ‘·‘Y R n~, |ü⁄q' q @‹ R ‹]–sêC≤\<äT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` uÛÀ>∑eTT\qT nqTuÛ$Ñ +#·T≥ øÏ~j˚T ‘·–q ø±\eTT. ˙≈£î
uÛèÑ ‘·T´&ÉHq’Ó Hê ej·TdüT‡ e´s¡eú TT>± >∑&∫É b˛e⁄#·Tqï~. n+<äT#˚ Hê≈£î jÓ÷>∑ýÓTqÆ {Ïº
˙ |üP»¬ø’ nqT»„ H=dü>T∑ eTì ì>∑÷&ÛyÉ TÓ qÆ uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` q~j·T+<äT Á|üeVæ≤+#·T ˙s¡Te˝… >∑&∫É b˛sTTq~ yÓqTø£≈î£ sê<äT
>∑<ë! nqq´<äTs¡u¢ yÑÛ TÓ qÆ ˙ j·TÚeq ej·TdüT‡ e´s¡eú TT>± >∑&∫É b˛e⁄#·Tqï~ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘ê«+ ø£è‘√«|üs‘¡ √ eTH˚´ s¡÷|üøs£ êÔ dü $X¯«düè{Ÿ ˆ
q Væ≤ s¡÷b˛|üe÷ ‘·«Hê´ ‘· yêdæÔ X¯óuÛ<Ñ sä Ù¡ H˚ ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê«+ ` ø£è‘ê« ` ñ|üs‘¡ '· ` eTH˚´ ` s¡÷|üøs£ êÔ ` dü' `
$X¯«düè{Ÿ ` q ` Væ≤ ` s¡÷b˛|üe÷ ` ‘·T ` nHê´ ` ‘·e ` ndæÔ ` X¯óuÛ<Ñ sä Ù¡ H˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯óuÛ<Ñ sä Ù¡ H˚! s¡÷|üøs£ êÔ, dü' $X¯«düè{Ÿ ‘ê«+ ø£è‘ê«, ñ|üs‘¡ '· ,
(Ç‹) eTH˚´, ‘·e s¡÷b˛|üe÷ nHê´ HêdæÔ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡÷|üøs£ êÔ R düT+<äss¡ ÷¡ |üeTTqT düèwæ#º j
˚ T· T, dü' $X¯«düè{Ÿ R Ä
düèwæºø£s¡Ô, ‘ê«+ R ìqTï, ø£è‘ê« R ìsêàDeTT #˚dæ, ñ|üs¡‘·' (Ç‹) R
$s¡$T+#·Tø=Hêï&Éì, eTH˚´ R uÛ≤$+#·T#·THêïqT, X¯óuÛ<Ñ sä Ù¡ H˚ R eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ
<äsÙ¡ qeTT>∑\ z C≤qø°! ‘·e R ˙≈£î, s¡÷b˛|üe÷ R kÂ+<äs´¡ eTT#˚ kÕ{ÏjTÆÓ q,
nHê´ R Ç+ø=ø£Åd,Ô” q ndæÔ Væ≤ R ˝Ò<Tä >∑<ë!
‹\ø£eTT :` ªs¡÷|üøs£ êÔμ ` ~e´ kÂ+<äs´¡ eTTqT düèwæ+º |ü ‘·\ô|{Ïqº ÁãVü≤à<˚e⁄q≈£î
‹]– n‘· &Ó+‘· j·T‹ï+∫qqT, Ç{Ïº ìsêàDeTT kÕ<ÛäéTTø±<äì uÛ≤eeTT.
n+<äT#˚‘H· ˚ ÁãVü≤à Ç{Ïº kÂ+<äs´¡ ìsêàDeTTqT ‹]– ‘·\ô|≥º&ìÉ ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ñ‘·sÔ √‘·sÔ ¡ kÂ+<äs´¡ ìsêàDeTT #˚jT· >√s¡T#·T, ˙ kÂ+<äs´¡
n‹X¯jT· eTTqT düèwæ+º ∫, Ç{Ïº ìsêàD eTkÕ<Û´ä eTì ‘Ó*dæø=ì ÁãVü≤à ‹]– Ä
|üìì $s¡$T+#ÓqT nì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˝Àø√‘·sÔ k¡ Â+<äs´¡ eTTqT ì]à+|ü<\ä ∫q{Ïº Ä düèwæøº s£ j
Ô¡ TÆÓ q ÁãVü≤à
ìH˚ï kÂ+<äs´¡ sê•>± ì]à+∫, Ç+‘·ø+£ f…qT ñ‘·eÔ TìsêàDeTT nkÕ<Û´ä eTì ‘Ó*dæø=ì
n≥T|æeTà≥ n‘·&TÉ düT+<äss¡ ÷¡ |üdèü wæHº ˚ e÷qTø=HÓqì ‘·\#·T#·THêïqT. m+<äT#˚‘·
qq>±, eT+>∑fi¯ø£s¡yÓTÆq ~e´kÂ+<äs¡éTT>∑\ ˙≈£î kÕ{Ïe#·TÃ düT+<ä] düèwæº˝À
y˚s=ø£‘Ó ˝Ò<Tä >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ‘ê«+ düe÷kÕ<ä´ yÓ<’ V˚ ≤æ s¡÷|üjT· ÚeqXÊ*˙yéT ˆ
ø£' |ü⁄e÷ q‹eπs‘Ô · kÕøå±<ä|æ |æ‘êeTVü≤' ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê«+ ` düe÷kÕ<ä´ ` yÓ<’ V˚ ≤æ ` s¡÷|üjT· ÚeqXÊ*˙yéT, ø£' `
|ü⁄e÷Hé ` n‹eπs‘Ô · ` kÕøå±‘Y ` (n|æ) |æ‘êeTVü≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ’<˚Væ≤! s¡÷|üj·TÚeqXÊ*˙+ ‘ê«+ düe÷kÕ<ä´ kÕøå±‘Y
|æ‘êeTVü≤' n|æ ø£' |ü⁄e÷Hé n‹eπs‘Ô !·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ<’ V˚ ≤” R z C≤qø°! s¡÷|üjT· ÚeqXÊ*˙+ R kÂ+<äs´¡ eTT‘√&ÉqT,
j·TÚeqeTT‘√&ÉqT Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ï,º ‘ê«+ düe÷kÕ<ä´ R ìqTï #˚], kÕøå±‘Y
(20) ` $+X¯düs¡Z 79
|æ‘êeTVü≤' n|æ R dü«j·TeTT>± ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉsTTqqT, ø£' |ü⁄e÷Hé R @ |ü⁄s¡Twüß&ÉT,
n‹eπs‘Ô · R <ë{Ï b˛e>∑\&ÉT!
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ªd”‘ê \ø°Î' uÛyÑ êHé $wüß'í μ nì eTT+<äT #Ó|Œü uÀe⁄Ø‹>±,
kÕøå±‘Y ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT≈£L&É d”‘d· ìü ï~ÛøÏ e∫Ãq|ü&ÉT, Äsê~Û+|üø£ yÓ&*É b˛˝Ò&TÉ .
Ç‘·s|¡ ⁄ü s¡Twüß&ÉT me&ÉT ÁyÓTT≈£ÿ≈£î+&É uÀe⁄qT? nì >∑÷&ÛyÉ TÓ qÆ uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˝Àø√‘·sÔ ¡ s¡÷|üjT· ÚeqeTT\#˚ Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ïº ìqTïp∫q @
|ü⁄s¡Twüß&ÉT ìÁ>∑V≤æ +#·Tø=q>∑\&ÉT! dü«j·TeTT>∑ ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉsTTqqT eTqdüT‡q+<äT
øå√uÛqÑ T bı+<äø£ j·TT+&É>\∑ &Ü!
XÀ¢ˆˆ j·T<ä´‘·ŒXÊ´$T ‘˚ >±Á‘·+ o‘ê+X¯ódü<èä XÊqH˚ ˆ
‘·dàæ + düdÔ àæ Hé |üè<∏Tä ÁXÀDÏ #·≈îå£ s¡àeT ìã<Û´ä ‘˚ ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T‘Y ` j·T‘Y ` |üXÊ´$T ` ‘˚ ` >±Á‘·+ ` o‘ê+X¯ódü<èä XÊqH˚
` ‘·dàæ Hé ` ‘·dàæ Hé ` |üè<∏Tä ÁXÀDÏ ` #·≈îå£ ' ` eTeT ` ìã<Û´ä ‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` o‘ê+X¯ódü<èä XÊqH˚, |üè<∏Tä ÁXÀDÏ! ‘˚ j·T‘Y j·T‘Y >±Á‘·+ |üXÊ´$T,
‘·dàæ Hé ‘·dàæ Hé eTeT #·≈îå£ ' ìã<Û´ä ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` o‘ê+X¯ódü<äèXÊqH˚ R #·+Á<ä_+ãeTTe+{Ï eTTKeTT>∑\ z
düT+<äØ, |üè<∏Tä ÁXÀDÏ R $XÊ\yÓTqÆ ø£{dÏ e” T>∑\ z ø√eT©! ‘˚ j·T‘Y j·T‘Y >±Á‘·+
|üXÊ´$T R ˙ jÓTTø£ÿ @ j˚T nej·TeeTTqT #·÷#·T#·THêïH√, ‘·dàæ Hé ‘·dàæ Hé R
Äj·÷ nej·TeeTTq+<äT, eTeT #·≈îå£ ' ìã<Û´ä ‘˚ R Hê<äèwæº ø£{yºÏ j ˚ T· ã&ÉT#·Tqï~.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` Çwü<º e˚ ‘·yq’Ó ˙ <äsÙ¡ qeTT eTTøÏkÔ Õ<Ûqä eT>∑T≥e\q Hê<äèwæº
˙j·T+<äT ã+~Û+|üã&ÉT#·Tqï~ j·Tì s¡V≤ü kÕ´s¡eú TT.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` á es¡qí eTT#˚ d”‘ê<˚$ #·sD¡ ≤s¡$+<ä <äsÙ¡ q eTVæ≤eT≈£L&É
e]í+|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Væ≤e÷+X¯óo‘·\yÓTÆq eTTKÁ|üø±X¯eTT>∑\ z düT+<äsê+^! ˙
X¯Øs¡eTTq+<ä* @ nej·TeeTTqT p∫q, Ä j·Tej·TeeTTq+<˚ Hê<äèwæº
ã+~Û+|üã&ç b˛e⁄#·Tqï~ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ uÛeÑ yÓT~Æ *∏ uÛ≤sê´ y˚T yÓ÷Vü≤ y˚Tq+ $düsj ®¡ T· ˆ
ãV”≤«Hê eTT‘·eÔ TÅdDÔ” ≤ e÷Vü≤è‘êHê $T‘·d‘Ôü '· ˆ
düsê«kÕy˚Te uÛÁÑ <ä+ ‘˚ eT e÷Á>∑eTVæ≤w” uÛeÑ ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛeÑ ` yÓT~Æ *∏ ` uÛ≤sê´ ` y˚T ` yÓ÷Vü≤yéT ` @q+ ` $düsj ®¡ T· ,
ãV”≤«HêyéT ` ñ‘·eÔ TÅdD Ô” ≤yéT ` ÄVü≤è‘êHêyéT ` Ç‘·' ` ‘·‘'· ` düsê«kÕyéT `
@e ` uÛÁÑ <ä+ ` ‘˚ ` eTeT ` nÁ>∑eTVæ≤w” ` uÛeÑ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓT~Æ *∏ ! y˚T uÛ≤sê´ uÛeÑ , @q+ yÓ÷Vü≤+ $düsj ®¡ T· , Ç‘·' ‘·‘'·
ÄVü≤è‘êHê+, ãV”≤«Hê+, düsê«kÕyéT ñ‘·ÔeTÅd”ÔD≤+ ‘·«y˚Te eTeT nÁ>∑eTVæ≤w”
uÛÑe, ‘˚ uÛÑÁ<ä+ (uÛÑy˚‘Y).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓT~Æ *∏ R z C≤qø°! y˚T uÛ≤sê´ uÛeÑ R Hê≈£î uÛ≤s¡é>∑TeTT, @q+
yÓ÷Vü≤+ $düsj ®¡ T· R á ÁuÛ≤+‹ì $&ç∫ ô|≥TºeTT, Ç‘·' ‘·‘'· ÄVü≤è‘êHê+ R
Ç#·{ÏqT+&ç n#·{ÏqT+&ç rdæø=ì sêã&çq{Ïº, ãV”≤«Hê+ R ndü+U≤´ø£˝…’q,
düsê«kÕyéT ñ‘·eÔ TÅdD Ô” ≤+ R m\¢ ñ‘·eÔ TÅd\Ô” ˝À, ‘·«y˚Te R ˙y˚, eTeT R Hê≈£î,
nÁ>∑eTVæ≤w” uÛeÑ R |ü≥eº TVæ≤wæ$ n>∑TeTT, ‘˚ uÛÁÑ <ä+ (uÛyÑ ‘˚ )Y R ˙≈£î øπ eå TeTT
n>∑TqT.
‹\ø£eTT :` yÓ÷Vü≤+ $düsj
®¡ T· R á‘·ìøÏ H˚H\˚ uÛ≤s¡´qT >±e˝…qT nqT nC≤„qeTTqT
$&ÉTe⁄eTT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` uÛ≤sê´ uÛeÑ ` (uÛj
Ñ ÷· ø±+‘ê´ Äsê´ ` uÛ≤sê´) R ˙ düV≤ü »
Á|üø±X¯eTT#˚ ÁX‚wüß˜sê\yÓ’ j·TT+&ÉTeTT, @q+ yÓ÷Vü≤+ $düs¡®j·T R Hêj·T+<äT
X¯Á‘·T‘·«X¯+ø£qT $&ÉTe⁄eTT, ñ‘·eÔ TÅdD Ô” ≤+, eTeT #·, j·÷ nÁ>∑eTVæ≤w” ‘·kÕ´' #·
áX¯«Ø uÛeÑ R ñ‘·eÔ TÅd˝Ô” q’… Hê Ç‘·su¡ ≤Û s¡´\≈£îqT, |ü≥eº TVæ≤wæjTÆÓ q eT+<√<ä]øÏì,
Hê≈£îqT áX¯«]$>± qT+&ÉTeTì s¡V≤ü kÕ´s¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°! Hê≈£î uÛ≤s¡é>∑TeTT. nHêeX¯´ø£yTÓ qÆ X¯+ø£qT $&ÉTe⁄eTT.
H˚ HÓ\¢ ˝Àø£eTT\qT+&ç rdæø=ìe∫Ãq ndü+U≤´ø£\T>± qTqï HêuÛ≤s¡´ \+<äs≈¡ î£ qT,
˙y˚ |ü≥eº TVæ≤wæ$>± qT+&ç >=|üŒy˚T\T dü+bÕ~+#·Tø=qTeTT.
XÀ¢ˆˆ ˝ÀπøuÛÀ´ j·÷ì s¡‘êïì dü+Á|üeT <∏ë´Vü≤è‘êì yÓ’ ˆ
‘êì y˚T ;ÛsT¡ düsê«DÏ sê»´+ #Ó‘’ · <äV≤ü + #· ‘˚ ˆˆ 17
(20) ` $+X¯düs¡Z 81
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ˝ÀπøuÛ´Ñ ' ` j·÷ì ` s¡‘êïì ` dü+Á|üeT<∏´ä ` ÄVü≤è‘êì ` yÓ’ `
‘êì ` y˚T ` ;ÛsT¡ ` düsê«DÏ ` sê»´+ ` #· ` @‘·‘Y ` nVü≤+ ` #· ` ‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ;ÛsT¡ ! ˝ÀπøuÛ´Ñ ' j·÷ì s¡‘êïì, dü+Á|üeT<∏´ä , ÄVü≤è‘êì, ‘êì
düsê«DÏ, @‘·‘Y y˚T sê»´+ #·, nVü≤+ #·, ‘˚ (uÛ$Ñ cÕéT').
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ;ÛsT¡ R z ;Û‘∫· ‘·TsÔ ê˝≤! ˝ÀπøuÛ´Ñ ' R ˝Àø£eTT\qT+&ç, j·÷ì
s¡‘êïì R @ ÁX‚weü̃ düTeÔ ⁄˝…‘’ ,˚ dü+Á|üeT<∏´ä R j·TT<äeΔ TTq z&ç+∫, ÄVü≤è‘êì R
‘˚ã&çqy√, ‘êì düsê«DÏ R Ä edüTÔe⁄\ìïj·TTqT, @‘·‘Y sê»´+ #· R á
kÕÁe÷»éTTqTï, nVü≤+ #· R H˚qT≈£L&ÉqT, ‘˚ (uÛ$Ñ cÕéT') R ˙$ (ø±>∑\eTT).
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` Çwü<º e˚ ‘·jTÆÓ q d”‘ê<˚$øÏ sêeDT&ÉT Ç#·Ã≥, Ä‘·àdüeTs¡ŒDeTT
>±$+#·Tø=qT#·THêï&ÉT, ªnVü≤+ #· ‘˚μ ` nqT≥#˚ Ä‘·àdüeTs¡ŒDeTTqT— ªª‘êì
düsê«DÏ s¡‘êïìμ ` nqT≥#˚ Äràj·Tdüs«¡ edüTdÔ eü Ts¡ŒDeTTqT #˚jT· T#·THêï&ÉT nì
>∑÷&ÛÜs¡úeTT.
Ñ T· dü«uÛ≤e⁄sê\yÓq’ z C≤qø°! j·TT<äeΔ TT˝À »sTT+∫ e#·TÃq|ü⁄&ÉT
@ j˚T neT÷\éTT˝…q’ ÁX‚we˜ü düTeÔ ⁄\qT ‘Ó∫Ãj·TT+{ÏH√ n$ j·Tìïj·TTqT, á
Hê kÕÁe÷»éT+‘·jT· TqT, H˚qTqT H˚{qÏ T+&ç ˙j·TBÛqyÓTÆ j·TT+<äTeTT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ $õ‘·´ |üè~∏M+ düsê«+ HêHêq>∑se¡ ÷*˙yéT ˆ
»qø±j·T Á|ü<ëkÕ´$T ‘·e ùV≤‘√ ]«˝≤dæì ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $õ‘·´ ` |üè~∏M+ ` düsê«+ ` HêHêq>∑se¡ ÷*˙+ ` »qø±j·T
` Á|ü<ëkÕ´$T ` ‘·e ` ùV≤‘√' ` $˝≤dæì ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $˝≤dæì! HêHêq>∑se¡ ÷*˙+ düsê«+ |üè~∏M+ $õ‘·´, ‘·e
ùV≤‘√' »qø±j·T Á|ü<ëkÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $˝≤dæì R z düT+<äsê+^! HêHêq>∑se¡ ÷*˙+ R ãVüQ$<Ûä
|ü≥Dº düeT÷Vü≤eTT\‘√, düsê«+ |üè~∏M+ R uÛ÷Ñ eT+&É\eTTq+‘·jT· T, $õ‘·´ R
»sTT+∫, ‘·e ùV≤‘√' R ˙ì$T‘·ÔyÓTÆ, »qø±j·T Á|ü<ëkÕ´$T R(˙‘·+Á&çjÓÆTq)
»q≈£îq ø=dü>¬ <äqT.
‹\ø£eTT :` ‘·e ùV≤‘√' R ˙≈£î Á|”‹ø£\T>∑T ì$T‘·eÔ TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z düT+<äsê+^! ˙≈£î Á|”‹ì ≈£Ls¡TÃ≥¬ø’ ø±e\dæq#√ H˚ ì|ü&˚
b˛sTT $$<Ûeä TVü‰|ü≥Dº eTT\‘√ ≈£L&çq düeTdüÔ uÛ÷Ñ eT+&É\eTTqT »sTT+∫ ˙
»q≈£îq ø=dü+>¬ <äqT.
XÀ¢ˆˆ H˚V≤ü |üXÊ´$T ˝Àπø-q´+ jÓ÷ y˚T Á|ü‹ã˝À uÛyÑ ‘˚ Y ˆ
|üX´¯ y˚T düTeTVü≤ B«s¡´ eTÁ|ü‹<ä«+<ä« e÷Vü≤y˚ ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` ÇVü≤ ` |üXÊ´$T ` ˝Àπø ` nq´+ ` j·T' ` y˚T ` Á|ü‹ã\'
` uÛyÑ ‘˚ Y ` |üX´¯ ` y˚T ` düTeTVü≤‘Y ` Ms¡ýéT ` nÁ|ü‹<ä«+<ä«yéT ` ÄVü≤y˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T' y˚T ˝Àπø Á|ü‹ã\' uÛyÑ ‘˚ Y (‘·+) nqýéT ÇVü≤ q |üXÊ´$T,
ÄVü≤y˚ nÁ|ü‹<ä«+<ä«+ y˚T düTeTVü≤<é Ms¡´+ |üX´¯ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T' R me«&ÉT, y˚T R Hê≈£î, ˝Àπø R ˝Àø£eTTq+<äT, Á|ü‹ã\'
uÛyÑ ‘˚ Y R Á|ü‹Ms¡T&ÉT>± qT+&É>\∑ &√, ‘·yTé nq´+ R n{Ïº y˚s=ø£ìì, ÇVü≤ R á
uÛ÷Ñ $Tô|,’ q |üXÊ´$T R #·÷&ÉqT, ÄVü≤y˚ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, nÁ|ü‹<ä«+<ä«+ R
m<äTs¡T˝Òq{Ï,º y˚T R Hê jÓTTø£ÿ, düTeTVü≤‘Y Ms¡´+ R $TøÏÿ* >=|üŒ<Óq’ |üsêÁø£eTeTTqT,
|üX´¯ R #·÷&ÉTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê ø¬ <äTs¡T ì\∫ j·TT<äeΔ TT #˚jT· >∑\ Ms¡T&ÉT ˝Àø£eTTq+ <Óøÿ£ &ÉqT
Hê≈£î ø±ìŒ+|ü˝<Ò Tä . j·TT<äeΔ TTq+<äT m<äTs¡T ˝Òq{Ïº Hê |üsêÁø£eT yÓT{Ï<º √ ˙y˚
‘Ó*dæø=qTeTT.
XÀ¢ˆˆ ndüøè£ ‘·‡+j·TTπ> uÛ>Ñ ±ï eTj·÷ $eTè~‘·<«äÛ C≤' ˆ
nX¯ø±Ô' Á|ü‘´· ˙πøwüß kÕú‘T· + eTeT düTsêdüTsê' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ndüøè£ ‘Y ` dü+j·TTπ> ` uÛ>Ñ ±ï' ` eTj·÷ ` $eTè~‘·<«äÛ C≤' `
nX¯ø±Ô' ` Á|ü‘´· ˙πøwüß ` kÕú‘T· + ` eTeT ` düTsêdüTsê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTeT dü+j·TTπ>, Á|ü‘´· ˙πøwüß kÕú‘T· yéT nX¯ø±Ô', düTsêdüTsê'
ndüøè£ ‘Y eTj·÷ $eTè~‘·<«äÛ C≤' (dü+‘·') uÛ>Ñ ±ï'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTeT dü+j·TTπ> R HêjÓTTø£ÿ j·TT<äeΔ TTq+<äT, Á|ü‘´· ˙πøwüß R
$s√~Ûôdq’ éTTq+<äT, kÕú‘T· + R ì\#·T≥≈£î, nX¯ø±Ô' R X¯ø˝ÔÏ ìÒ yê¬s,’ düTsêdüTsê'
(20) ` $+X¯düs¡Z 83
R <˚e‘·\TqT sêø£då Tü \TqT, ndüøè£ ‘Y R |ü\Te÷s¡T\T, eTj·÷ R Hê#˚‘,· $eTè~‘·
<Û«ä C≤' (dü+‘·') R ≈£L\Ãã&çq <Û«ä »eTT\T >∑\yê¬s,’ uÛ>Ñ ±ï' R uÛ+Ñ >∑bÕ≥TH=+~].
‘ê‘·Œs¡éTT :` ô|≈£îÿ |üsê´j·TeTT\T j·TT<äeΔ TTq+<äT Hê ø¬ <äTs¡T>± X¯Á‘·Tôdq’ éTT
q+<äT ì\Te˝Òø£ <˚e‘·\TqT <ëqe⁄\TqT >∑÷&É ‘·eT‘·eT s¡<<ä∏ «äÛ »eTT\T H˚\>∑÷\>±
yÓìï∫Ã bÕ]b˛sTT].
XÀ¢ˆˆ Ç#·Ãj ¤ ÷· ÁøÏjT· ‘ê eT<ä´ Á|ü‹ø£sà¡ ‘· y√‘·eÔ TyéT ˆ
düÁ|üu≤Û Dédü»´+‘ê+ ‘·yê+π> uÛ÷Ñ wüD≤ì #· ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç#·Ãj ¤ ÷· ` ÁøÏjT· ‘êyéT ` n<ä´ ` Á|ü‹ø£sà¡ ` ‘·e ` ñ‘·eÔ TyéT—
düÁ|üu≤Û DÏ ` nedü»´+‘ê+ ` ‘·e ` n+π> ` uÛ÷Ñ wüD≤ì ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç#·Ã¤j·÷ n<ä´ ñ‘·ÔeT+ Á|ü‹ø£s¡à ÁøÏj·T‘êyéT— ‘·e n+π>
düÁ|üu≤Û DÏ uÛ÷Ñ wüD≤ì #· nedü»´+‘êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç#·Ãj ¤ ÷· R ø√]ø£‘√, n<ä´ R H˚&TÉ , ‘·e R ˙≈£î, ñ‘·eÔ T+
Á|ü‹ø£sà¡ R y˚T˝…q’ n\+ø£sD ¡ eTT, ÁøÏjT· ‘ê+ R #˚jT· ã&ÉT>±ø£! ‘·e n+π> R ˙
X¯Øs¡eTTq+<äT, düÁ|üu≤Û DÏ uÛ÷Ñ wüD≤ì #· R >=|üŒ Á|üø±X¯eTT>∑\ ÄuÛsÑ D ¡ eTT\T
>∑÷&É, nedü»´+‘êyéT R n\+ø£]+|üã&ÉT>±ø£!
ªªÇ#·Ã¤j·÷μμ≈£î ã<äT\T>± ªªÇ#·Ã¤ e÷+μμ nì u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTT.
nq>± qqTï ø√s¡Tø=qTeTT nì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚&TÉ ˙e⁄ eTqdü÷‡Œ¤]>Ô ± ˙ ˇ&É*ì n\+ø£]+#·Tø=qTeTT. ˙
e+^ø£]+|ü⁄eTT. ˙ X¯Øs¡eTTqT Hê |ü]#ê]ø£\T n\+ø£]+‘·Ts¡T. ˙jÓTT&É*ì+&É
<Û>ä <∑ >äÛ y∑ TÓ ij·TT ÄuÛsÑ D ¡ eTT\T Á|üø±•+#·T>±ø£!
XÀ¢ˆˆ kÕ<ÛTä |üXÊ´$T ‘˚ s¡÷|ü+ dü+j·TTø£+Ô Á|ü‹ø£sà¡ D≤ ˆ
Á|ü‹ø£sêà_Ûd+ü j·TTø±Ô <ëøÏDå ´Ò q esêqH˚ ˆ
uÛTÑ vŸøå£ « uÛÀ>± q´<∏ëø±eT+ |æã ;ÛsT¡ s¡eTdü« #· ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ<ÛTä ` |üXÊ´$T ` ‘˚ ` s¡÷|ü+ ` dü+j·TTø£+Ô ` Á|ü‹ø£sà¡ D≤ `
Á|ü‹ø£sêà_Ûd+ü j·TTø±Ô ` <ëøÏD å ´Ò q ` esêqH˚, uÛTÑ vŸøå£ « ` uÛÀ>±Hé ` j·T<∏ëø±eT+
` |æã ` ;ÛsT¡ ` s¡eTdü« ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ kÕ<ÛTä s¡÷|ü+ Á|ü‹ø£sà¡ D≤ dü+j·TTø£+Ô |üXÊ´$T, esêqH˚!
<ëøÏD
å ´Ò q Á|ü‹ø£sêà_Ûd+ü j·TTø±Ô (dür) j·T<∏ëø±eT+, uÛÀ>±Hé uÛTÑ +ø£å «— ;ÛsT¡ ' |æã,
s¡eTdü« #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, kÕ<ÛTä s¡÷|ü+ R y˚T˝…q’ s¡÷|üeTTqT, Á|ü‹ø£sà¡ D≤
dü+j·TTø£+Ô R n\+ø£sD ¡ eTT\‘√ ≈£L&çq<ëìì>±, |üXÊ´$T R #·÷#Ó<qä T— esêqH˚
R z düT+<äsê+^! <ëøÏDå ´Ò q R <äjT· ‘√, Á|ü‹ø£sêà_Ûd+ü j·TTø±Ô R n\+ø£sD¡ eTT\‘√
≈£L&çq<ëqyÓ’, j·T<∏ëø±eT+ R ùd«#·Ã¤>±, uÛÀ>±Hé uÛÑT+ø£å « R uÛÀ>∑eTT\qT
nqTuÛ$Ñ +|ü⁄eTT, ;ÛsT¡ R ;Û‘∫· ‘·TsÔ ê\yÓq’ z C≤qø°! |æã R Á‘ê>∑TeTT, s¡eTdü« #·
R eTiÏjT· T Áø°&+ç |ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düT+<äØ! ˙s¡÷|üeTTqT #·øÿ£ >± n\+ø£]+#·Tø=ìj·TT+&É>±, Hê≈£î
#·÷&Ée˝…qìj·TTqï~. z ø√eT©! Hêô|’ <äj·Tp|æ #·ø£ÿ>± n\+ø£]+#·Tø=ì
ùd«#·Ã>¤ ± düø\£ uÛÀ>∑eTT\qT nqTuÛ$Ñ +|ü⁄eTT. düTKeTT>± Á‘ê– Áø°&+ç |ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ j·T<Û̊w+ºü #· Á|üjT· #·Ã¤ ‘·«+ |üè~∏M+ yê <ÛHä êì #· ˆ
\\dü« eTsTT $Ádüu≤Δ <Ûèä wüº e÷C≤„|j ü T· dü« #· ˆ
eT‘YÁ|ükÕ<ë \¢\+‘ê´X¯Ã \\+‘ê+ u≤+<Ûyä ê düeÔ ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<∏w˚ +ºü ` #· ` Á|üjT· #·Ã¤ ` ‘·«+ ` |üè~∏M+ ` yê ` <ÛHä êì `
#· ` \\dü« ` eTsTT ` $Ádüu≤Δ ` <Ûèä wüyº Té ` ÄC≤„|j ü T· dü« ` #· ` eTÁ‘·ŒkÕ<ë‘Y
` \\+‘ê´' ` #· ` \\+‘ê+ ` u≤+<Ûyä ê' ` ‘·e ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«+ |üè~∏M+ yê <ÛHä êì #· j·T<∏w˚ +ºü Á|üjT· #·Ã¤ #·— $Ádüu≤Δ,
eTsTT \\dü«, <Ûèä wü+º ÄC≤„|j ü T· dü« #·— eT‘YÁ|ükÕ<ë‘Y \\+‘ê´' ‘·e u≤+<Ûyä ê'
#· \\+‘êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«+ R ˙e⁄, |üè~∏M+ yê R uÛ÷Ñ $Tì >±ì, <ÛHä êì #· R
<Ûqä eTT\qT >±ì, j·T<∏w˚ +ºü R ùd«#·Ã>¤ ±, Á|üjT· #·Ã¤ #· R Ç#·TÃø=qTeTT, $Ádüu≤Δ R
(Hêô|’) qeTàø£eTT ø£*–q<ëìyÓ’, eTsTT R Hêj·T+<äT, \\dü« R Áù|eTø£*–
j·TT+&ÉTeTT, <Ûèä wü+º R ìs¡“j ¤ T· eTT>±, ÄC≤„|j ü T· dü« #· R ÄC≤„|+æ |ü⁄eTT ≈£L&É,
eT‘YÁ|ükÕ<ë‘Y R Hê nqTÁ>∑V≤ü eTTe\q, ‘·e R ˙e⁄, \\+‘ê´' (dü‘ê´') R
dü+‘√wæ+#·T#·Tqï<ëq e>∑T#·T+&É>±, u≤+<Ûyä ê' #· R ˙ ã+<ÛTä e⁄\T >∑÷&É, \\+‘ê+
R dü+‘√wæ+‘·Ts¡T >±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê≈£î |ü≥eº TVæ≤wæy’Ó ùd«#·Ã>¤ ± ø±e\dæqìï uÛ÷Ñ eTT\qT, dü+|ü<\ä qT
˙sTTwüºeTT e∫Ãqyê]øÏ Ç#·TÃø=qTeTT. Hêj·T+<äT qeTàø£eTT+∫, qqTï
Áù|$T+|ü⁄eTT. Hê sêCéTTq düeTdüyÔ TÓ qÆ n~Ûø±s¡eTT\TqT ø£*Z m<äTs¡T˝Òì<ëqyÓ’
(20) ` $+X¯düs¡Z 85
˙ Ä»„qT #Ó*+¢ #·Tø=qTeTT. Hê nqTÁ>∑V≤ü eTT bı+~ ˙e⁄ dü+‘√wæ+#·T#·T+&É>±
ìqTï p∫ ˙ ã+<ÛTä e⁄ ˝…\s¢ T¡ qT dü+‘√wæ+‘·Ts¡T >±ø£!
XÀ¢ˆˆ ãTT~Δ+ eT e÷qT|üX´¯ ‘·«+ Á•j·T+ uÛÁÑ <˚ j·TX¯XÃ¯ y˚T ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ãTT~Δ+ ` eTeT ` nqT|üX´¯ ` ‘·«+ ` Á•j·T+ ` uÛÁÑ <˚ ` j·TX¯'
` #· ` y˚T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛÁÑ <˚! ‘·«+, eTeT ãTT~Δ+, y˚T Á•j·T+ j·TX¯XÃ¯ nqT|üX´¯ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛÁÑ <˚! R z eT+>∑fid¯ «ü s¡÷|ü⁄sê˝≤! ‘·«+ R ˙e⁄, eTeT R Hê
jÓTTø£ÿ, ãTT~Δ+ R düeTè~Δì, y˚T R Hê jÓTTø£ÿ, Á•j·T+ R ◊X¯«s¡éTTqT, j·TX¯' #·
R ø°]ìÔ ≈£L&É, nqT|üX´¯ R ‘Ó*dæø=qTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°! Hê dü+|ü<\ä qT, Hê ◊X¯«s¡éTTqT, Hê ø°]ÁÔ |ü‹wü̃\qT
>∑÷]Ã u≤>∑T>± ‘Ó*dæø=qTeTT.
XÀ¢ˆˆ øÏ+ ø£]wü´dæ sêy˚TD düTuÛ>πÑ Ns¡yêdükÕ ˆ
ìøÏ|å $Ôü »jÓ÷ sêyÓ÷ >∑‘Á· o s¡«q>√#·s'¡ ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏ+ ` ø£]wü´dæ ` sêy˚TD ` düTuÛ>πÑ ` Ns¡yêdükÕ ` ìøÏ|å $Ôü »j·T'
` sêeT' ` >∑‘Á· o' ` eq>√#·s'¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTuÛÑπ>! Ns¡yêdükÕ sêy˚TD øÏ+ ø£]wü´dæ? ìøÏå|üÔ$»j·T',
>∑‘Á· o' sêeT' eq>√#·s'¡ (es¡‘Ô )˚ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTuÛ>πÑ ! R z düT+<äsê+^! Ns¡yêdükÕ sêy˚TD R Hês¡ã≥º\T
>∑≥Tºø=qï Ä sêeTTì‘√, øÏ+ ø£]wü´dæ R @$T #˚jT· T<äTe⁄ ? ìøÏ|å $Ôü »j·T' R
‘=\–b˛sTTq $»j·TeTT >∑\yê&Ó’, >∑‘·Áo' R q•+∫q ◊X¯«s¡éTT >∑\yê&Ó’,
sêeT' R sêeTT&ÉT, eq>√#·s'¡ (es¡‘Ô )˚ R n&Ée⁄\j·T+<äT ‹s¡T>∑Tyê&ÉT>± qTHêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z düT+<äsê+^! Hês¡ã≥º\T ø£≥Tºø=ì, n&Ée⁄\ yÓ+ã&çì ‹s¡T>∑T#·T,
sê»éTTqT ◊X¯«s¡éTTqT, b˛>=≥Tºø=qï Ä sêeTT&ÉT ˙πø$T kÂKéTTqT
≈£Ls¡Œ>∑\&ÉT?
XÀ¢ˆˆ Áer dü+ú &ç\XÊsT÷ #· X¯+øπ Je‹ yê qyê ˆ
q Væ≤ yÓ<’ V˚ ≤æ sêeT kÕÔ «+ Á<äwßü +º yê |ü⁄´|ü\|ü‡´‘˚ ˆ
|ü⁄s√ã˝≤¬ø’ s¡d‘æ ’Ó sπ àô|Tò Æ s®√´‘ê‡ï $Tyêeè‘êyéT ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Áer ` dü+ú &ç\XÊsT÷ ` #· ` X¯+øπ ` Je‹ ` yê ` q ` yê
` q ` Væ≤ ` yÓ<’ V˚ ≤æ ` sêeT' ` ‘ê«+ ` Á<äwßü +º ` yê ` n|æ ` ñ|ü\|ü‡´‘˚,
|ü⁄s√ã˝≤¬ø'’ ` ndæ‘'’Ó ` y˚Tô|Tò 'Æ ` CÀ´‘ê‡ýéT ` Çe ` Äeè‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Áer, dü+ú &ç\XÊsT÷ #· sêeT' Je‹ yê q yê (Ç‹) X¯+øπ —
yÓ<’ V˚ ≤æ ! ndæ‘'’Ó , |ü⁄s√ã˝≤¬ø'’ , y˚Tô|Tò 'Æ , Äeè‘ê+, CÀ´‘ê‡ïyéT Çe, ‘ê«+ Á<äwßü +º
sêeT' q ñ|ü\|ü‡´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ<’ V˚ ≤æ ! R z C≤qø°!, Áer R Áe‘·eTT\qT ã÷ìj·TTqïyê&ÉTqT,
dü+ú &ç\XÊsT÷ #· R ø£{øÏ HÏ \˚ ô|’ ìÁ~+#·Tyê&ÉTHÓ,’ sêeT' R sêeTT&ÉT, Je‹ yê q
yê R Áã‹øÏj·TTHêï&√ ˝Ò<√, (Ç‹ R nì) X¯+πø R dü+<˚Væ≤+#·T #·THêïqT,
|ü⁄s√ã˝≤¬ø'’ R eTT+<äT u…>T∑ sZ T¡ |ü≈îå£ \T>∑\, ndæ‘'’Ó y˚Tô|Tò 'Æ R q\¢ìyÓq’ eTãT“\#˚,
Äeè‘ê+ R ø£|Œü ã&çjT· Tqï, CÀ´‘ê‡ï$Te R yÓHïÓ \qTe˝…, ‘ê«+ R ìqTï, Á<äwßü +º
yê|æ R #·÷#·T≥≈£î≈£L&É, q ñ|ü\|ü‡´‘˚ R \_Û+|ü&TÉ .
‹\ø£eTT :` ªÁ<äwßü +º yê|æ q ñ|ü\|ü‡´‘˚μ R #·÷#·T≥≈£î ≈£L&É \_Û+|ü&TÉ nq>±
ìqTï rdæø=ì yÓfió¯ fl≥ ndü+uÛeÑ y˚T j·Tì uÛ≤eeTT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` H˚qT J$+∫j·TT+&É>± sêeTT&ÉT ìqTï rdæø=ìyÓfifl¯ &ÉT. nq>±
Hêe<Ûä »]–q|æeTà≥ sêeTT&ÉT ìqTï p∫, rdæø=ì yÓfifl¯ >∑\&ÉT nì sêeDT&ÉT
ì>∑÷&ÛeÉ TT>∑ ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°! yêqÁ|üdÁúü e‘·eTTqT |üPìqyê&Ó’ ø£{øÏ HÏ \˚ ô|’ X¯jT· ì+#·T#·T
J$‘·eTTqT >∑&TÉ |ü⁄#·Tqï sêeTT&ÉT Á|üdTü ‘Ô e· TT J$+∫j·TTHêï&√ ˝Ò<√ j·Tì ≈£L&É
Hê≈£î nqTe÷qeTT. <ä≥yº TÓ qÆ u…>T∑ sZ T¡ |ü≈îå£ \‘√ >∑÷&çq eTãT“\#˚ ø£|Œü ã&çq yÓHïÓ \
#·÷#·T≥≈£î ø£qã&Éq≥T¢, ìqTï sêeTT&ÉT #·÷#·T≥j˚T ndü+uÛeÑ eTT.
XÀ¢ˆˆ q #ê|æ eTeT Vü≤kÕÔ ‘êÔ «+ ÁbÕ|ü⁄Ô eTs¡Ω‹ sê|òTü e' ˆ
Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄' ø°]Ô $T+Á<äV≤ü dü>Ô ‘∑ ê$Te ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` #· ` n|æ ` eTeT ` Vü≤kÕÔ‘Y ` ‘ê«+ ` ÁbÕ|ü⁄yÔ Té ` ns¡Ω‹
` sê|òTü e' ` Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄' ` ø°]yÔ Té ` Ç+Á<äV≤ü dü>Ô ‘∑ êyéT ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄' Ç+Á<äV≤ü dü>Ô ‘∑ ê+ ø°]yÔ Té Çe, sê|òTü e' eTeT
Vü≤kÕÔ‘Y ‘ê«+ ÁbÕ|ü⁄+Ô q n|æ ns¡Ω‹ #·.
(20) ` $+X¯düs¡Z 87
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄' R Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄&ÉT, Ç+Á<äV≤ü dü>Ô ‘∑ ê+ ø°]yÔ Té Çe
R Ç+Á<äTì #˚‹øÏ ∫øÏÿq ø°]ìÔ e˝… (uÛ≤s¡´qT e˝…), sê|òTü e' R sêeTT&ÉT, eTeT
Vü≤kÕÔ‘Y R Hê#˚‹qT+&ç, ‘ê«+ R ìqTï, ÁbÕ|ü⁄Ô+ q n|æ ns¡Ω‹ #· R
bı+<äC≤\&ÉT≈£L&ÉqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªªe´\T+|üHé sê»•_s¡+ neTsê sê»´ø±+øÏDå ', Ç+Á<ädTü Ô
sê»eTVæ≤w”+ e÷‘·s+¡ eTeT #êÁ>∑V≤” ‘Y.μμ nq>±, sê»´ø±+≈£îå ˝…q’ <˚e‘·\T e÷
sê»•_s¡eTTqT <Û«ä +düeTT#˚d]æ . Ç+Á<äT&ÉT Hê ‘·*j ¢ TÆÓ q sê»eTVæ≤wæì >=ìb˛jÓTqT.
|æeTà≥ Hês¡<Tä &ÜyÓTqT Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄ìøÏ n|üŒ–+#Óqì |üPs¡«>±<∏.ä
yêdüT<ëdükÕ«$T :` Çø£ÿ&É ø°]øÔ ±s¡DyÓTqÆ uÛ≤s¡´j·Tì Á>∑V≤æ +#·e˝…qT. uÛ≤sê´Vü≤s¡DeTT
ø°]VÔ ≤ü s¡Dy˚T>∑<ë! Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄ì uÛ≤s¡´qT Ç+Á<äT&ÉT Vü≤]+|ü>*∑ >¬ qT >±ì sêeTT&ÉT
Hê#˚‘· õøÏÿq ìqTï eTs¡\ Vü≤]+|üC≤\&ÉT. eTs¡\ sêeTT&ÉT ìqTï Vü≤]+#ÓHì˚
Hêø°]Ô Vü≤]+∫qfÒ.¢ Ç+Á<äT&ÉT Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄ì uÛ≤s¡´qT Vü≤]+∫ Hês¡<ëÁX¯eTeTTq
qT+#Óqìj·TT eTs¡\ Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄&ÉT Hês¡<Tä ì eT÷\eTTq ÄyÓTqT Á>∑V≤æ +#Óqìj·TT
uÛ≤>∑e‘·eTTq >∑\<äT. Ç~ yÓ<’ säÛ à¡ ´<äècºÕ+‘·eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üPs¡«eTT Ç+Á<äTì #˚‹øÏ ∫øÏÿq ‘·q uÛ≤s¡´qT Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄&ÉT
Hês¡<äTì düVü‰j·TeTT‘√ ‹]– dü+bÕ~+#·Tø=qï≥T¢, ìqTï sêeTT&ÉT ‹]–
dü+bÕ~+#·Tø=qTqì Ä•+#·T#·T+{Ïyy˚ ÷Ó , Hê #˚‘T· \qT+&ç lsêeTT&ÉT ìHÓï+‘·
e÷Á‘·eTTqT ‹]– dü+bÕ~+#·Tø=q˝Ò&TÉ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ #ês¡Tdæà‘˚ #ês¡T<ä‹ #ês¡TH˚Á‘˚ $˝≤dæì ˆ
eTH√ Vü≤s¡dæ y˚T ;ÛsT¡ düT|üs'í¡ |üqï>∑+ j·T<∏ë ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #ês¡Tdæà‘˚ ` #ês¡T<ä‹ ` #ês¡TH˚Á‘˚ ` $˝≤dæì ` eTq' ` Vü≤s¡dæ
` y˚T ` ;ÛsT¡ ` düT|üs'í¡ ` |üqï>∑+ ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` #ês¡Tdæà‘˚, #ês¡T<ä‹, #ês¡TH˚Á‘˚, $˝≤dæì, ;Ûs¡T! düT|üs¡í'
|üqï>∑+ j·T<∏ë, (‘·«+) y˚T eTq', Vü≤s¡d.æ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` #ês¡Tdæà‘˚ R düT+<äsy¡ TÓ qÆ ∫s¡Tq>∑e⁄ >∑\<ëqe⁄qT, #ês¡T<ä‹ R
s¡eTD°j·TyÓTÆq |ü\Tes¡Tdü >∑\<ëqe⁄qT, #ês¡TH˚Á‘˚ R s¡eTýÓTÆq H˚Á‘·eTT\T
>∑\<ëqe⁄qT, $˝≤dæì R $˝≤düeTT\T >∑\<ëqe⁄qT, ;ÛsT¡ ! R z ;Û‘∫· ‘·yÔ q’Ó
C≤qø°!, düT|üs'í¡ R >∑sT¡ ‘·à+‘·T&ÉT, |üqï>∑+ j·T<∏ë R düsŒ¡ eTTqTe˝…, ‘·«+ R ˙e⁄,
y˚T eTq' R Hê eTqdüT‡qT, Vü≤s¡dæ R Vü≤]+#·T#·THêïe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTH√Vü≤s¡yTÓ qÆ ∫s¡Tq>∑e⁄, düT+<äsy¡ TÓ qÆ |ü\Tes¡Tdü, $XÊ\H˚Á‘·eTT\T,
<äèwæ$º ˝≤düeTT\T ø£*– uÛj Ñ T· eTTqT yÓ\&¢ +ç #·T#·Tqï, z C≤qø°! >∑sT¡ &É|øü åÏ düsŒ¡ eTT
q|üV≤ü ]+#·Tq≥T¢ ˙e⁄ Hê Vü≤è<äjT· eTTqT n|üV≤ü ]+#·T#·THêïe⁄ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ øÏw¢ øºü öX‚jT· edüHê+ ‘·˙« eT |ü´q\+ø£è‘êyéT ˆ
‘ê«+ <äècºÕ« ùd«wüß <ëπswüß s¡‹+ H√|ü\uÛ≤ eT´Vü≤yéT ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏw¢ øºü öX‚jT· edüHê+ ` ‘·˙«yéT n|æ ` nq\+ø£è‘êyéT ` ‘ê«+ `
<äècºÕ« ` ùd«wüß ` <ëπswüß ` s¡‹+ ` q ` ñ|ü\uÛ≤$T ` nVü≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` øÏw¢ øºü öX‚jT· edüHêyéT n|æ, ‘·˙«eT|æ nq\+ø£è‘êeT|æ, ‘ê«+
<äècºÕ«, ùd«wüß <ëπswüß nVü≤+ s¡‹+ q ñ|ü\uÛ≤$T.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` øÏw¢ øºü öX‚jT· edüHêyéT n|æ R q*–b˛sTTj·TTqï |ü≥TºNs¡qT <Û]ä +∫q
<ëqyÓq’ qT, ‘·˙«eT|æ R ø£è•+∫q<ëqyÓq’ qT, nq\+ø£è‘êeT|æ R ÄuÛsÑ D ¡ eTT\T
<Û]ä +|üì<ëqyÓj ’ T· TqïqT, ‘ê«+ <äècºÕ« R ìqTï p∫, nVü≤+ R H˚qT, ùd«wüß
<ëπswüß R Hê uÛ≤s¡´\j·T+<äT, s¡‹+ q ñ|ü\uÛ≤$T R ÄdüøìÔÏ #·÷|ü˝≈Ò î£ HêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` C≤qø°! ˙e⁄ q*–b˛sTTq |ü≥TºNs¡qT <Û]ä +∫j·TT+{Ï$. $TøÏÿ*
ø£è•+∫j·TT+{Ï$. @ ÄuÛsÑ D ¡ eTTqT >∑÷&É <Û]ä +|ü≈î£ +{Ï$. n≥T\j·TT´qT ìqTï
#·÷#·T#·T+&É>±, Hê≈£î Hê uÛ≤s¡´\MT<ä eTqdüT b˛e⁄≥˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ n+‘·'|ü⁄s¡ìyêdæq´ ÅdæÔ‡j·T dü‡s¡«>∑TD≤ì«‘ê' ˆ
j·÷e+‘√´ eTeT düsê«kÕ yÓTXÆ «¯ s¡´+ ≈£îs¡T C≤qøÏ ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n+‘·'|ü⁄s¡ìyêdæq´' ` Ådj Ôæ T· ' ` düs«¡ >∑TD≤ì«‘ê' ` j·÷e+‘·´'
` eTeT ` düsê«kÕyéT ` ◊X¯«s¡´+ ` ≈£îs¡T ` C≤qøÏ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` C≤qøÏ! düs«¡ >∑TD≤ì«‘ê' j·÷e+‘·´' n+‘·'|ü⁄s¡ìyêdæq´' Ådj Ôæ T· '
eTeT (dü+‹) (‘êkÕ+) düsê«kÕyéT ◊X¯«s¡´+ ≈£îs¡T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` C≤qøÏ! R z d”‘ê! düs«¡ >∑TD≤ì«‘ê' R düeTdüÔ dü<Tä DZ eTT\‘√
ì+&çjT· Tqï, j·÷e+‘·´' R m+‘·eT+~ nsTT‘˚, n+‘·'|ü⁄s¡ìyêdæq´' Ådj Ôæ T· ' R
n+‘·'|ü⁄s¡ø±+‘·\T, (eTeT) (dü+‹ R Hê≈£îHêïs√), ‘êkÕ+ düsê«kÕ+ R
(20) ` $+X¯düs¡Z 89
yês¡+<äs≈¡ î£ qT, ◊X¯«s¡´+ ≈£îs¡T R Ä~Û|‘ü ´· eTTqT eVæ≤+|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê j·T+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT düeTdüdÔ <ü Tä DZ eTT\‘√ yÓ\j·TT#·Tqï{Ï,º
düT+<äØeTDT\T m+‘·eT+~ j·TTHêïs√ yês¡+<ä]ô|’ ≈£L&É ˙e⁄ Ä~Û|‘ü ´· eTTqT
eVæ≤+|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ eTeT Vü≤´dæ‘øπ· XÊ+‘˚ Å‘˝’Ó Àø£´Á|üesê ÅdÔæ‡j·T' ˆ
‘ê kÕÔ«+ |ü]#·]wü´+‹ Á•j·T eT|ü‡s¡k˛ j·T<∏ë ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTeT ` Væ≤ ` ndæ‘øπ· XÊ+‘˚ ` Å‘˝’Ó Àø£´Á|üesê' ` Ådj Ôæ T· ' ` ‘ê'
` ‘ê«+ ` |ü]#·]wü´ìÔ ` Á•j·TyéT ` n|ü‡s¡d'ü ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ndæ‘øπ· XÊ+‘˚, Å‘˝’Ó Àø£´Á|üesê' ‘ê' eTeT Ådj Ôæ T· ', Á•j·TyéT
n|ü‡s¡d'ü j·T<∏ë, ‘ê«+ |ü]#·]wü´ìÔ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndæ‘·πøXÊ+‘˚ R q\¢ì πøXÊÁ>∑eTT\T>∑\ z C≤qø°, Å‘Ó’˝Àø£´
Á|üesê' R Á‹uÛÑTeqeTT\j·T+<äTqT ÁX‚wü˜ß˝…’q{Ïº, ‘ê' eTeT ÅdæÔj·T' R Ä Hê
uÛ≤s¡´\T, Á•j·T+ R \ø°Î<˚$ì, n|ü‡s¡d'ü j·T<∏ë R n|ü‡s¡Åd\Ô” e˝…, ‘ê«+ R
ìqTï, |ü]#·]wü´ìÔ R ùd$+#·T#·T+&É>\∑ s¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z düT+<äsê+^! eTT˝À¢øe£ TT\+<äTqT ÁX‚wß˜ü \ì|æ+#·Tø=qï HêjÓTTø£ÿ
n+‘·'|ü⁄s¡Åd\Ô” T m\¢sT¡ qT, \ø°Î<˚$ì n|ü‡s¡Åd‡Ô” \T ùd$+#·T$<Ûeä TT>±, ìqTï #˚]
|ü]#·s´¡ \T #˚jT· >∑\s¡TdüTe÷!
XÀ¢ˆˆ j·÷ì yÓÁ’ X¯eDÒ düTÁuÛTÑ s¡‘êïì #· <ÛHä êì #· ˆ
‘êì ˝Àø±+X¯Ã düTÁXÀDÏ e÷+ #· uÛTÑ +ø£å « j·T<∏ëdüTKyéT ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·÷ì ` yÓÁ’ X¯eDÒ ` düTÁuÛTÑ ` s¡‘êïì ` #· ` <ÛHä êì ` #· ` ‘êì
` ˝Àø±Hé ` #· ` düTÁXÀDÏ ` e÷+ ` #· ` uÛTÑ +ø£å « ` j·T<∏ëdüTKyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTÁuÛTÑ ! düTÁXÀDÏ! yÓÁ’ X¯eDÒ, j·÷ì s¡‘êïì, <ÛHä êì #· (dü+‹),
‘êì, ˝Àø±+X¯Ã, e÷+ #·, j·T<∏ëdüTK+ uÛTÑ +ø£å «.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTÁuÛTÑ R düT+<äsy¡ TÓ qÆ ø£qTu§eTà\T>∑\<ëqe⁄qT, düTÁXÀDÏ R
eTH√Vü≤s¡yTÓ qÆ ø£{dÏ e” T>∑\ <ëqe⁄qT n>∑T z C≤qø°! yÓÁ’ X¯eDÒ R ≈£îuÒsT¡ ì nBÛqeTT
q+<äT, j·÷ì s¡‘êïì #· R @ s¡‘ï· eTT\TqT, <ÛHä êì #· (dü+‹) R dü+|ü<\ä TqT
>∑\y√, ‘êì R yêìì, ˝Àø±+X¯Ã R eT]j·TT düeTdü˝Ô Àø£eTT\qT, e÷+ #· R
qqTïqT≈£L&É, j·T<∏ëdüTK+ uÛTÑ +ø£å « R ‘·ì$rs¡ nqTuÛ$Ñ +|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z düT+<äsê+^! ≈£îuÒs¡Tì qeì<ÛäT\+<äT @ n|üPs¡«yÓTÆq
s¡‘·ïeTT\TqT, dü+|ü<ä\TqT ñqïy√, yêìqìï+{Ïì, düeTdüÔ˝Àø£eTT\+<ä*
dü+|ü<ä\qT, qqTïqT Hê jÓÆTX¯«s¡éTTqT >∑÷&É ˙ ‘·ì$Bi düTKeTT>∑
nqTuÛÑ$+#·TeTT.
XÀ¢ˆˆ q sêeT dü|Ô kü Õ <˚$ q ã˝Òq q $Áø£yTÓ 'Æ ˆ
q <ÛHä q˚ eTj·÷ ‘·T\´ ùd»Ô kÕ j·TX¯kÕ-|æ yê ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` sêeT' ` ‘·|kü Õ ` <˚$ ` q ` ã˝Òq ` q ` $Áø£yTÓ 'Æ ` q
` <ÛHä q˚ ` eTj·÷ ` ‘·T\´' ` ‘˚»kÕ ` j·TX¯kÕ ` n|æ ` yê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚$, sêeT', ‘·|kü Õ eTj·÷ ‘·T\´' q— ã˝Òq q— $Áø£yTÓ 'Æ q—
<ÛHä q˚ q— ‘˚»kÕ q— j·TX¯kÕ n|æ yê ‘·T\´' q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚$ R z |üPE´sê˝≤!, sêeT' R sêeTT&ÉT, ‘·|kü Õ R ‘·|dü Tü ‡#˚‘,·
eTj·÷ R Hê‘√, ‘·T\´' q R düe÷qT&ÉT ø±&ÉT, ã˝Òq q R X¯ø#ÔÏ ‘˚ q· T düe÷qT&ÉT
>±&ÉT, $Áø£yTÓ 'Æ q R |üsêÁø£eTeTT\#˚‘q· T düe÷qT&ÉT >±&ÉT, <ÛHä q˚ q R ◊X¯«s¡éTT
#˚‘q· T düe÷qT&ÉT >±&ÉT. ‘˚»kÕ q R Á|ü‘ê|üeTT#˚‘q· T düe÷qT&ÉT>±&ÉT. j·TX¯kÕ
n|æ yê q R ø°]#Ô ‘˚ q· T>∑÷&É düe÷qT&ÉT >±&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düT+<äØ! ˙ uÛsÑ j Ô¡ TÆÓ q lsêeTT&ÉT ‘·|dü Tü ‡q+<äT>±ì, ã\|üsêÁø£eTeTT
\+<äT>±ì, ◊X¯«s¡éTTq+<äT>±ì, Á|ü‘ê|üeTTq+<äT>±ì ø°]ÁÔ |ü‹wü̃\j·T+<äT>±ì
m+<äTqT >∑÷&É Hê≈£î kÕ{Ï ø±C≤\&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ |æã $Vü≤s¡ s¡eTdü« uÛTÑ +ø£å « uÛÀ>±Hé
<Ûqä ì#·jT· + Á|ü~XÊ$T y˚T~˙+ #· ˆ
eTsTT \\ \\H˚ j·T<∏ëdüTK+ ‘·«+
‘·«sTT #· düyT˚ ‘·´ \\+‘·T u≤+<Ûyä ê ùdÔ ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |æã ` $Vü≤s¡ ` s¡eTdü« ` uÛTÑ +ø£å « ` uÛÀ>±Hé ` <Ûqä ì#·jT· + `
Á|ü~XÊ$T ` y˚T~˙+ ` #· ` eTsTT ` \\ ` \\H˚ ` j·T<∏ëdüTK+ ` ‘·«+ `
‘·«sTT ` #· ` düyT˚ ‘·´ ` \\+‘·T ` u≤+<Ûyä ê' ` ‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` \\H˚! <Ûqä ìj·T+ y˚T~˙+ #· Á|ü~XÊ$T— j·T<∏ëdüTK+ |æã—
$Vü≤s¡— s¡eTdü«— uÛÀ>±Hé uÛTÑ +ø£å «— ‘·«+ eTsTT \\— ‘˚ u≤+<Ûyä ê' düyT˚ ‘·´ ‘·«sTT
\\+‘·T.
(20) ` $+X¯düs¡Z 91
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \\H˚ R z ø±$T˙! <Ûqä ì#·jT· + R ◊X¯«s¡´düeT÷Vü≤eTTqT,
y˚T~˙+ #· R düeTdüÔ kÕÁe÷»éTTqT, Á|ü~XÊ$T R n]Œ+#Ó<qä T, j·T<∏ëdüTK+ R
‘·ì$rs¡>±, |æã R Á‘ê>∑TeTT, $Vü≤s¡ R ‹s¡T>∑TeTT, s¡eTdü« R Áø°&+ç |ü⁄eTT,
uÛÀ>±Hé uÛTÑ +ø£å « R uÛÀ>∑eTT\qT nqTuÛ$Ñ +|ü⁄eTT, ‘·«+ R ˙e⁄, eTsTT \\ R
Hêô|’ Áù|eT >∑*– j·TT+&ÉTeTT. ‘˚ u≤+<Ûyä ê' #· R ˙ ã+<ÛTä e⁄\TqT, düyT˚ ‘·´ R
#˚], ‘·«sTT \\+‘·T R ˙j·T+<äT Áù|eT‘√ qT+<äTs¡T>±ø£.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düT+<äØ! ˙≈£î ø±e\dæq <Ûqä sê•ì ˇdü>¬ <äqT. sê»éTT q+‘·jT· TqT
˙≈£î n]Œ+#Ó<äqT. ùd«#·Ã¤>± Á‘ê>∑TeTT, $Vü≤]+|ü⁄eTT, $H√~+|ü⁄eTT, düeTdüÔ
uÛÀ>∑eTT\qT nqTuÛ$Ñ +|ü⁄eTT. Ç≥T¢ düTKeTT>± qT+&ç ˙e⁄ Hêô|’ Áù|eTqT p|ü⁄eTT.
n|ü&ÉT ˙ ã+<ÛTä e⁄ ˝…\s¢ T¡ qT ˙ø£&≈É î£ e∫Ã ˙ô|’ Áù|eT #·÷ô|<äsT¡ ˝…eTTà.
XÀ¢ˆˆ ≈£îdüT$T‘·‘·s¡TC≤\dü+‘·‘êì
ÁuÛeÑ Ts¡jT· T‘êì düeTTÁ<ärs¡C≤ì ˆ
ø£qø£$eT\Vü‰s¡uÛÑ÷wæ‘ê+^
$Vü≤s¡ eTj·÷ düV≤ü ;ÛsT¡ ø±qHêì ˆˆ 35
ª Á|üDj·TÁbÕs¡úHêμμ HêeT
$+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ≈£îdüT$T‘·‘s· T¡ C≤\dü+‘·‘êì ` ÁuÛeÑ Ts¡jT· T‘êì ` düeTTÁ<ärs¡C≤ì
` ø£qø£$eT\Vü‰s¡u÷ÑÛ wæ‘ê+^ ` $Vü≤s¡ ` eTj·÷ ` düV≤ü ` ;ÛsT¡ ` ø±qHêì ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ;ÛsT¡ ! düeTTÁ<ärs¡C≤ì, ÁuÛeÑ Ts¡jT· T‘êì, ≈£îdüT$T‘·‘s· T¡ C≤\dü+‘·
‘êì ø±qHêì ø£qø£$eT\Vü‰s¡u÷ÑÛ wæ‘ê+^ (dür) eTj·÷ düV≤ü $Vü≤s¡.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ;ÛsT¡ ! R ;Û‘∫· ‘·TsÔ ê\yÓq’ z C≤qø°, düeTTÁ<ärs¡C≤ì R düeTTÁ<ärs¡
eT+<äTqï{Ïº$j·TTqT, ÁuÛÑeTs¡j·TT‘êì R ‘·TyÓTà<ä\‘√ ì+&çj·TTqï{Ïº$j·TTqT,
≈£îdüT$T‘·‘s· T¡ C≤\dü+‘·‘êì R |ü⁄wüŒeèø£eå TT\ düeT÷Vü≤eTT\‘√ ì+&çq{Ï$º j·TT
q>∑T, ø±qHêì R eqeTT\qT, ø£qø£$eT\Vü‰s¡uÛÑ÷wæ‘ê+^ (dür) R düTes¡í
düT+<äsV¡ ‰ü s¡eTT\‘√ n\+ø£]+#·Tø=qï<ëqyÓ,’ eTj·÷ düV≤ü $Vü≤s¡ R Hê‘√ ≈£L&ç
$Vü≤]+|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z düT+<äØ! ˙e⁄ düTes¡sí ‘¡ ï· Vü‰s¡eTT\qT <Û]ä +∫, düeTTÁ<ärs¡eTT
q+<äTqï{Ïº düTs¡_Ûfi¯ |ü⁄wüŒuÛÑ]‘·eTT˝…’q eèø£åeTT\‘√ ì+&çj·TTqï eqeTT\+<äT
Hê‘√ ø£\dæ düTKeTT>± $Vü≤]+|ü⁄eTT.
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
@ø£$+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü ‘·<«ä #·q+ ÁX¯ó‘ê« d”‘ê söÁ<äd´ü s¡ødå£ 'ü ˆ
ÄsêÔ Bqdü«sê Bq+ Á|ü‘T· ýê#· X¯H’Ó s¡«#·' ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` ‘·‘Y ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` d”‘ê ` söÁ<äd´ü ` s¡ødå£ 'ü `
ÄsêÔ ` Bqdü«sê ` Bq+ ` Á|ü‘T· ýê#· ` X¯H'’Ó ` e#·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` söÁ<äd´ü ‘·d´ü s¡ødå£ 'ü ‘·<«ä #·q+ ÁX¯ó‘ê« ÄsêÔ Bqdü«sê (#·
dür) d”‘ê X¯H'’Ó Bq+ e#·' Á|ü‘T· ýê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` söÁ<äd´ü ‘·d´ü s¡ødå£ 'ü R Á≈£Ls¡T&Óq’ Ä sêø£då Tü ìjÓTTø£ÿ, ‘·<«ä #·q+
R Ä e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, ÄsêÔ Bqdü«sê (#· dür) R $wüDTísê\TqT,
BqyÓTqÆ ø£+sƒd¡ «ü s¡eTT >∑\~j·TT q>∑T#·T, d”‘ê R d”‘ê<˚$, X¯H'’Ó R yÓT\¢>±, Bq+
e#·' R BqyÓTqÆ e#·qeTTqT, Á|ü‘T· ýê#· R »yêãT>± |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äTsêàs¡T&Z q’Ó Ä sêø£då sü êE |ü*øÏq Ä e÷≥\qT $ì, d”‘ê<˚$
$TøÏÿ* $cÕ<äeTTH=+~ BqyÓTqÆ dü«s¡eTT‘√ yÓT\¢>± sêeDTq≈£î Ç≥T¢ »yêãT
#Óô|ŒqT.
XÀ¢ˆˆ <äT'U≤sêÔ s¡T<är d”‘ê y˚|eü ÷Hê ‘·|dü «æ ˙ ˆ
∫+‘·jT· +r esês√Vü‰ |ü‹y˚Te |ü‹Áe‘ê ˆ
‘·èD eT+‘·s‘¡ '· ø£è‘ê« Á|ü‘T· ýê#· X¯ó∫dæà‘ê ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äT'U≤sêÔ ` s¡T<är ` d”‘ê ` y˚|eü ÷Hê ` ‘·|dü «æ ˙ ` ∫+‘·jT· +r
` esês√Vü‰ ` |ü‹yéT ` @e ` |ü‹Áe‘ê ` ‘·èDyéT ` n+‘·s‘¡ '· ` ø£è‘ê« `
Á|ü‘T· ýê#· ` X¯ó∫dæà‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äT'U≤sêÔ, s¡T<är, y˚|eü ÷Hê, ‘·|dü «æ ˙, esês√Vü≤, X¯ó∫dæà‘ê,
|ü‹Áe‘ê d”‘ê |ü‹y˚Te ∫+‘·jT· +r ‘·èDyéT n+‘·s‘¡ '· ø£è‘ê« Á|ü‘T· ýê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äT'U≤sêÔ R <äT'KeTT#˚ Äs¡TsÔ ê˝…’ j·TTqï~j·TTqT, s¡T<är R
$\|æ+#·T#·Tqï~j·TTqT, y˚|üe÷Hê R ø£+|æ+#·T#·Tqï~j·TTqT, ‘·|üdæ«˙ R
BqTsê\TqT, esês√Vü‰ R düT+<äsy¡ TÓ qÆ ø£{dÏ e” T>∑\~j·TTqT, X¯ó∫dæà‘ê R dü«#·Ãy¤ TÓ qÆ
∫iTq>∑e⁄>∑\~j·TTqT, |ü‹Áe‘ê R |ü‹Áe‘·jT· TqT n>∑T, d”‘ê R d”‘ê<˚$, |ü‹y˚Te
∫+‘·j·T+r R uÛÑs¡ÔqT >∑÷]Ãj˚T ∫+‹+#·T#·T, ‘·èDyéT n+‘·s¡‘·' ø£è‘ê« R
>∑&b¶ç ˛#·qT q&ÉTeT qT+#·Tø=ì, Á|ü‘T· ýê#· R »yêãT #Óô|ŒqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äT'KeTT#˚ |”&ç+|üã&ç XÀøÏ+#·T#·T, ~>∑T\T‘√ ø£+|æ+#·T#·T,
|ü‹Áe‘·jTÆÓ q{Ïº Ä d”‘ê<˚$ eTqdüT‡q+<äT uÛsÑ HÔ¡ ˚ <Ûë´ì+#·T#·T sêeDTì ˙#·ãT~Δ
‘·q≈£î ádü&+ç |ü⁄‘√ ≈£L&çq ∫s¡Tqe⁄« ø£*–+#·T#·T+&É>± yêìøÏì ‘·q≈£îqT q&ÉTeT
H=ø£ >∑&b¶ç ˛#· qT+∫ Ç≥T¢ »yêãT #Ó|Œü <=&É>¬ qT.
‹\ø£eTT :` ª‘·èDyéT n+‘·s¡‘·' ø£è‘ê«μ ` |üs¡|ü⁄s¡Twüßì‘√ Á|ü‘·´ø£åeTT>±
dü+uÛ≤wæ+#·T≥ nqs¡ΩeTT >∑qTø£ d”‘·eTà ‘·èDeTTqT eé<ÛëqeTT #˚dæø=HÓqì
uÛ≤eeTT.˝Ò<ë
H˚ \ ô|’ H˚ < ˚ ì n&É ¶ e TT qT+#· T ø=ì eT÷Á‘· e TTqT $dü ] ® + #· T ≥
Ä#ês¡yÓTÆq≥T¢>± sêeDTì eTTKeTTq≈£î ‘·èDeTTqT n&É¶eTT>∑ qT+∫ d”‘·eTà
»yêãT #Ó|ü #·Tqï<äì uÛ≤eeTT.
ªX¯ó∫dæà‘êμ ` s¡»düyÔ ÷Ó >∑TDeTT\ $»è+uÛD Ñ eTT#˚ <äTwüãº T~ΔjTÆÓ j·TTqï
á <äTsêàs¡TqZ ≈£î m{Ïº <äTs¡T“~Δ ø£*–q~ j·Tì d”‘≈· î£ ∫s¡Tq>∑e⁄ e∫Ãq~! nì
uÛ≤eeTT. eTiÏjT· T
n+‘·{Ï sêeDTì ‘·èD°ø]£ +∫ d”‘ê<˚$ ìs¡“j ¤ T· eTT>± »yêãT #Ó|Œæ q<äì
uÛ≤eeTT.
‘·ìXÀ¢øy° êÚ≤´qeTT :` 1) >∑&b¶ç ˛#·e˝… Ä‘·ìì ìs¡ø¢ å£ éTT #˚jT· T#·T, H˚qT #Ó|Œü uÀe⁄
e÷≥ MìøÏ ‘·èDÁbÕj·Ty˚T ø±>∑\<äT, nqTø=qï<äì uÛ≤eeTT. ˝Ò<ë `
2) ‘·q <äèwæbº Õ‘·eTT#˚ Ä‘·&TÉ eTVü‰uÛ≤>∑´XÊ* ø±e\dæjT· T+&ÉTqT, ø±ã{Ïº
n≥T¢ >±≈£î+&É d”‘e· Tà ‘·èDeTTH˚ #·÷#·T#·T |ü*ø¬ qì uÛ≤eeTT.
m≥¢q>± `
dü XÊ¢|Tüò ´ dü‡ >∑TD° <Ûqä ´ dü‡ ≈£î©q dü‡ ãT~Δe÷Hé ˆ
dü X¯Ss¡ dü‡ #· $Áø±+‘√ j·T+ ‘·«+ <˚$ ìØø£ùå d ˆˆ
(21) ` @ø£$+X¯düs¡Z 95
z \ø°Î<˚$! ˙e⁄ me«ìô|’ ˙ <äèwæìº kÕ]+‘·Ty√, n‘·&TÉ XÊ¢|Tüò T´ &É>T∑ qT—
n‘·&˚ >∑TDe+‘·T&ÉTqT n>∑TqT. n‘·&˚ <ÛäqT´&É>∑TqT— n‘·&˚ eT¨qï‘·≈£î\
C≤‘·T&É>∑TqT— n‘·&˚ ãT~ΔeT+‘·T&É>∑TqT— X¯Ss¡T&É>∑TqT, |üsêÁø£eTe+‘·T&É>∑TqT,
nqT ˙ $wüjT· eTT Á|üd<æ eΔä TT ø£<ë! ˝Ò<ë `
3) lsêeT#·+Á<äT&ÉT ‘·èDeTTqT >¬ ø’ =ì eTTqTï ø±ø±düTs¡Tì bÕs¡Á<√*q≥T¢
á‘·&TÉ qT Ç|ü⁄&ÉT n{Ïº >∑&b¶ç ˛#·‘√H˚ ì]®+|ü<–ä qyê&ÉT nì ÄyÓT uÛ≤eeTT.
˝Ò<ë `
4) düMT|üeTTq+<äTqï á <äTs¡q® Tq≈£î ø=~› eé<ÛëqeTT+&ÉT≥ ñ∫‘·eTì
uÛ≤eeTT. ˝Ò<ë `
5) ˙e⁄ |üX¯ódüe÷qT&Ée⁄ >∑qTø£ ˙ øÏ<˚ ñ∫‘·|ü<ës¡úeTT nì uÛ≤eeTT.
˝Ò<ë`
6) sêeT$s√<ÛäeTT#˚ ˙e⁄ dü|ü]yês¡eTT>± q•+‘·Teì á ‘·èDeTTqT
#Û̊~+#·T#·T ˙≈£î ‘Ó\T|ü⁄#·THêïqT nì uÛ≤eeTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` 1) M&ÉT ‘·qj·T+<äT <äTwüuº ≤Û eeTT >∑\yê &ÉsTTqqT Á|üuTÑÛ e⁄,
ø£Áå ‹j·TT&ÉT. Ç{Ïº M&ÉT ‘·q jÓTT<ä≈› î£ e∫Ãq|ü⁄&ÉT n‹~∏ e+{Ïyê&˚. Ä j·T‹~∏øÏ
ÄdüqyÓ÷ nqïyÓ÷ ˙s√ j·T<∏ëX¯ø>ÔÏ ∑ ˙j·Te\j·TTqT, ªÄdüq+ #êqï eTT<äø+£
<˚jT· +μ nì XÊÅdyÔü êø£éTT >∑\<äT >∑<ë, ø±e⁄q n|üŒ{ÏøÏ ‘·q≈£î \_Û+∫q Ä
‘·èDeTTH˚ n≥T¢ ÄdüqeTT>± Á‘·T+∫yÓ#’ qÓ ì uÛ≤eeTT.
2) n\ø±|ü⁄] eT]j·TT ˝Àø£eTTq >∑\ s¡‘êïuÛsÑ D ¡ eTT\ qìï+{Ï ì#ÓÃ<ä
q+{Ïy!˚ n$j·TTqT, ˙jÓTTø£ÿ ◊X¯«s¡´ eT+‘·jT· TqT, Hê≈£î á ‘·èDeTT‘√
düe÷qeTT düTe÷! nì ‘Ó\T|ü⁄≥≈£î >±qT >∑&b¶ç ˛#· HÓ<Tä s¡T>∑ yÓ#’ qÓ ì
uÛ≤eeTT.
3) m+‘·{Ï X¯Á‘·TyÓq’ qT >∑&b¶ç ˛#· ‘·q H√≥ >∑s#¡ T· ø=qï#√ yêìì Ms¡T\T
#·+|üs¡T. ø±e⁄q ˙e⁄ Áã‘·Tø£>√¬s<äy˚ì Bìì ˙H√≥ >∑s¡#·Tø=ì
sêeTTìjÓTT<ä≈› î£ u§eTTà. Ä ø£sT¡ D≤ø±≈£î‘·Tú ‡&ÉT ìqTï s¡ø+åÏ #·TqT. ˝Ò≈î£ +&çq
n‘·&TÉ ìqTï #·+|ü⁄≥ ‘·<´ä∏ eTT nì uÛ≤eeTT.
4) qqTï ˙e⁄ u≤~Û+∫‹yê, Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄ì#˚ u≤<Û|ä &ü TÉ Á|üV‰ü <¢ Tä ì s¡ø+åÏ #·T≥¬ø’
düÔ+uÛÑeTTqT+&ç qèdæ+Vü≤eT÷]Ô ñ<ä“¤$+∫qfÒ¢ á ‘·èDeTTq+<äT
lsêeTeT÷]Ô ñ<ä“$¤ +∫ ììï#·Ã≥H˚ dü+Vü≤]+#·TqT nì uÛ≤eeTT.
5) Hê nej·TeeTT\+<äT ˙ <äèwæº ì\∫ eTs¡\T≥ ˝Ò<ìä j·T+{Ï$, ˙
<äèwæº eTs¡\ø£ n+‘·{Ï‘√H˚ Vü≤‘·eT>∑Tq≥T¢ |üPs¡«eTT yêeTqT&ÉT
X¯óÁø±#ês¡T´ì ø£qTï <äs“¡ ‘¤ √ bı&ç∫q≥T¢>± ˙ ø£qTï\T bı&ç#<Ó qä T nì
uÛ≤eeTT.
6) ˙e⁄ sêeTTì >¬ *#Ó<ä q+{Ï$. sêeT#·+Á<äeT÷]Ô $&ç∫q Ä <äs“¡ q¤ T
ÁãVü≤às¡TÁ<˚+Á<ë<äT\TqT eTs¡*+|ü˝Òø£b˛sTT]. n{Ïºyêìì ˙y˚$T
#˚j
Ó T· >∑\e⁄ nì uÛ≤eeTT.
7) á ‘·èDeTTqT Á‘·T+#·Tq≥T¢ ˙ |ü~‘·\\qT Á‘·T+#Ó<qä T düTMT j·Tì
dü÷∫+|ü >√s¡T#·T d”‘e· Tà ‘·èDeTTqT Á‘·T+∫yÓ#’ qÓ T nì uÛ≤eeTT.
8) |ü‹Áe‘·\ ø√|ü<äèwæº ø√|æ+|üCÒdæqyê]ì <äVæ≤+#·TqT. <äeTj·T+‹
ms¡Tø£\yêìì <äV≤æ +#ÓqT— >±+<Ûë]jÓTTø£ÿ #·÷|ü⁄ <Ûsä à¡ sêE |ü<qä KeTT\
ô|ã’ &ç n$ ø£$T*b˛jÓTqT.` (uÛ≤s¡‘e· TT ` Åd|Ô” sü «¡ eTT ` 1n.176 XÀ¢)
nfÒ¢ M&ÉTqT ‘·q <äèwæº |ü&ÓHê, uÛÑdüàeT>∑TqT. n≥T¢ yêìì ˇø£ÿìì
e÷Á‘·y˚T uÛÑdüàeTT#˚j·TT≥ ‘·q≈£î düeTà‘·eTT ø±<äT. (á‘·&ÉT $wüßíeT+~s¡
<ë«s¡bÕ\≈£î\>∑T »j·T$»j·TT\ ˝Àìyê&ÉT >∑<ë) M&ÉT |üs¡Åd”ÔVü≤s¡DeTT ‘·q
≈£î\<Ûsä à¡ eTì #Óô|ŒqT. n+<äT#˚‘· n{Ïº ≈£î\eTTH˚ ìs¡÷à*+|üe˝…qT. >±ì øπ e\
yÓTTø£e´øÏìÔ e÷Á‘·eTT ìs¡V› ≤æ +∫q ˝≤uÛÑ y˚T$T j·Tì ‘·\∫ yê&ÉT <ä>T∑ &Δ TÉ ø±≈£î+&ÉT≥¬ø’
d”‘e· Tà ‘·èDeTTqT n&Ée¶ TT>∑ yÓ#’ qÓ T nì uÛ≤eeTT.
9) ˙e⁄ Hê≈£î ø√|üeTT e#·TÃq≥T¢ #˚d‹æ y˚ì Hê ø√bÕ–ïøÏ ˙e⁄ ‘·èDÁbÕj·TeTT
düTe÷! ø±e⁄q Hê≈£î ø√|üeTT e#·TÃq≥T¢ #˚jT· ≈£îeTT. nì uÛ≤eeTT.
ªªX¯ó∫dæà‘êμμ ` bÕeTT ‘·qqT Á$T+>∑T#·T+&É>± ‘êqT >∑+&ÉTNeTqT
Á$T+>∑uÀe⁄q{Ïº ø£|Œü e˝…, ‘·qqT eTè‘·T´<˚e‘· yê‘·yd˚ øæ =qT#·T+&ÉT≥ ms¡T>∑˝øÒ £
sêeDT&ÉT ‘·qTï Ä•+#·T#·THêï&˚! M &Ó+‘·{Ï eT÷s¡T&â ìÉ d”‘e· Tà qyÓ«qT nì
uÛ≤eeTT.
s¡|òüTTsêeTT&ÉT ã\|üsêÁø£eT"ãT\ Hê≈£î dü]>±&Éì j·T+{Ïy˚! <ëìøÏ
düe÷<ÛëqeTT $qTeTT ` Ä eTVü‰Ms¡T&ÉT ªª<Ûìä «Hê+ sêeT'μμ nì Á|üd~æ Δ H=+~
q{Ïyº ê&ÉT. Ä‘·&TÉ ÄÁX¯eTeTTq ˝Òq|ü&ÉT>∑<ë qqTï ‘Ó∫Ã‹$. n{Ïº |æ]øÏ|+ü <äe⁄
#ê≥Tq Ä&ÉTyê]eTT+<äT ˙e⁄ <ä+uÛeÑ TT\T |ü*ø¬ <äy!˚ j·Tì d”‘e· Tà qyÓ«qT nì
uÛ≤eeTT.
(21) ` @ø£$+X¯düs¡Z 97
á qe⁄« kÕe÷qýÓTqÆ qe⁄«>±<äT.
ªX¯ó∫dæà‘·μ nq>± n–ï¨Á‘·eTTe+{Ï qe⁄«, n~j˚T yêìì HêX¯qeTT
#˚jT· >∑\<äT. (X¯ó∫ nq>± n–ï nì ns¡eú TT).
XÀ¢ˆˆ ìes¡jÔ T· eTH√ eT‘·Ô dü‡«»H˚ ÁøÏjT· ‘ê+ eTq' ˆ
q e÷+ ÁbÕs¡sú TT‘·T+ j·TTø£+Ô düTdæ~$Δ Te bÕ|üøè£ ‘Y ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìes¡j Ô T· ` eTq' ` eT‘·'Ô ` dü«»H˚ ` ÁøÏjT· ‘ê+ ` eTq' ` q
` e÷+ ` ÁbÕs¡sú TT‘·T+ ` j·TTø£+Ô ` düTdæ~yΔ Té ` Çe ` bÕ|üøè£ ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eT‘·'Ô eTq' ìes¡j Ô T· — dü«»H˚ eTq' ÁøÏjT· ‘êyéT— bÕ|üøè£ ‘Y
düTdæ~yΔ Té Çe (‘·«+) e÷+ ÁbÕs¡sú TT‘·T+ q j·TTø£yÔ Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT‘·'Ô R HêqT+&ç, eTq' ìes¡j Ô T· R eTqdüT‡qT eTs¡*+#·T
ø=qTeTT— dü«»H˚ R ˙ uÛ≤s¡´\j·T+<äT, eTq' ÁøÏjT· ‘ê+ R eTqdüT‡qT ì\TŒø=qTeTT,
bÕ|üøè£ ‘Y R bÕbÕ‘·Tà&ÉT, düTdæ~yΔ Té Çe R ñ‘·eÔ TyÓTqÆ ø±s¡´dæ~ìΔ e˝…, ‘·«+ R
˙e⁄, e÷+ ÁbÕs¡sú TT‘·T+ q j·TTø£yÔ Té R qqTï ø√s¡Tø=qT≥ ‘·><∑ Tä .
u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTT :` ªeTq' ÁøÏjT· ‘ê+μ nqT<ëìøÏ ã<äT\T>± ªeTq' Á|”jT· ‘ê+μ
nì >∑\<äT. nq>± eTqdüT‡ Á|”‹H=+<äT>±ø£.
‹\ø£eTT :` ªdüTdæ~μΔ R nq>± ÁãVü≤à˝Àø£ÁbÕ|æ.Ô
l uÛ≤wü´+ n|üŒ˝≤#ês¡´kÕ«$T :` ªªeTq' ìes¡j Ô T· μμ. ªªeTq'μμ nqT<ëìì nq>±
eTqX¯Ùã›eTTqT ‹s¡T>∑yd˚ qæ ªªqeT'μμ n>∑TqT nq>± Hê~ ø±<äT nì uÛ≤eeTT.
<ëìì ô|+bı+~+#·Tø=qTeTT nì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙ eTqdüT‡qT HêqT+&ç eTs¡*+#·Tø=qTeTT. ˙ uÛ≤s¡´\+<˚ eTqdüT‡
ì*Œ dü+‘√wüeTT H=+<äTeTT. bÕbÕ#·sD ¡ |üsT¡ &ÉT ñ‘·eÔ T>∑‹ì bı+<ä˝qÒ ≥T¢ ˙e⁄
qqTï ø√s¡T≥πø ‘·><∑ Tä .
XÀ¢ˆˆ nø±s¡´+ q eTj·÷ ø±s¡´ y˚Tø£|‘ü êï ´ $>∑]Ω‘y· Té ˆ
≈£î\+ dü+ÁbÕ|üj
Ô ÷· |ü⁄D´+ ≈£î˝Ò eTVü≤‹ C≤‘·j÷· ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nø±s¡´+ ` q ` eTj·÷ ` ø±s¡ýéT ` @ø£|‘ü êï ´ ` $>∑]Ω‘y· Té ,
≈£î\+ ` dü+ÁbÕ|üj Ô ÷· ` |ü⁄D´+ ` ≈£î˝Ò ` eTVü≤‹ ` C≤‘·j÷· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @ø£|‘ü êï ´ eTVü≤‹ ≈£î˝Ò C≤‘·j÷· |ü⁄D´+ ≈£î\+ dü+ÁbÕ|üj
Ô ÷·
eTj·÷ $>∑]Ω‘y· Té nø±s¡´+ q ø±s¡ýéT.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eTVü≤‹ ≈£î˝Ò C≤‘·j÷· R >=|üŒ<Óq’ ≈£î\eTTq+<äT »ìà+∫q{Ïj º T· T,
|ü⁄D´+ ≈£î\+ dü+ÁbÕ|üj Ô ÷· R |ü$Á‘·yTÓ qÆ e+X¯eTTqT bı+~q{Ïjº T· T, @ø£|‘ü êï ´
R |ü‹Áe‘·jTÆÓ q{Ïj º T· T, eTj·÷ R Hê#˚‘,· $>∑]Ω‘+· R ì+<äýÓTqÆ {Ï,º nø±s¡´+ R
bÕ|üøè£ ‘·éTT, q ø±s¡ýéT R #˚jT· <ä–q~ >±<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ñqï‘·yTÓ qÆ e+X¯eTTq+<äT »ìà+∫, |ü$Á‘·yTÓ qÆ e+X¯eTTq+<ä*
uÛÑs¡ÔqT bı+~q{Ïº |ü‹Áe‘·HÓ’q H˚qT ô|<ä›\T ì+~+#·Tq{Ïº bÕ|üø£è‘·éTTqT
‘·\ô|≥ºC≤\qT.
XÀ¢ˆˆ @e eTTø±Ô « ‘·T yÓ<’ V˚ ≤” sêeD+ ‘·+ j·TX¯d«æ ˙ ˆ
sêø£då +ü |üèwü̃‘'· ø£è‘ê« uÛ÷Ñ jÓ÷ e#·q eTÁãM‘Y ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø±Ô « ` ‘·T ` yÓ<’ V˚ ≤” ` sêeD+ ` ‘·+ ` j·TX¯d«æ ˙
` sêø£då +ü ` |üèwü̃‘'· ` ø£è‘ê« ` uÛ÷Ñ j·T' ` e#·qyéT ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TX¯d«æ ˙ yÓ<’ V˚ ≤” sêeDyéT @eyéT ñø±Ô « ‘·+ sêø£då +ü |üèwü̃‘'·
ø£è‘ê«, uÛ÷Ñ j·T' e#·qyéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TX¯dæ«˙ yÓ’<˚V”≤ R ø°]Ôdü+|üqTïsê˝…’q d”‘ê<˚$, sêeDyéT
@eyéT ñø±Ô « R sêeDTì >∑÷]Ã Ç≥T¢ |ü*øÏ, ‘·+ sêø£då +ü R Ä sêø£då Tü ì, |üèwü̃‘'·
ø£è‘ê« R yÓqTø£ #˚d,æ uÛ÷Ñ j·T' R ‹]–, e#·q+ R e÷≥qT, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ sêeDTì‘√ Ç≥T¢ |ü*øÏ yÓ+≥H˚ yÓqTø£≈î£ ‹]–, eTs¡\
Ä sêø£då Tü ì>∑÷]Ã á Ø‹>± #Ó|Œü <=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ HêVü≤ eTÚ|üsTTø° uÛ≤sê´ |üsu¡ ≤Û sê´ dür ‘·e ˆ
kÕ<ÛTä <Ûsä à¡ eTy˚ødå£ «ü kÕ<ÛTä kÕ<ÛTä Áe‘·+ #·s¡ ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` nVü≤+ ` W|üsTTø° ` uÛ≤sê´ ` |üsu¡ ≤Û sê´ ` dür ` ‘·e `
kÕ<ÛTä ` <Ûsä à¡ yéT ` ny˚ødå£ «ü ` kÕ<ÛTä ` kÕ<ÛTä Áe‘·+ ` #·s¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üsu¡ ≤Û sê´ dür, nVü≤+ ‘·e W|üsTTø° uÛ≤sê´ q (uÛyÑ ê$T.)
kÕ<ÛTä <Ûsä à¡ + kÕ<ÛTä ny˚ødå£ «ü — kÕ<ÛTä Áe‘·+ kÕ<ÛTä #·s.¡
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üsu¡ ≤Û sê´ dür R Ç‘·sT¡ ì uÛ≤s¡´HÓj ’ T· Tqï<ëqHÓ,’ nVü≤+ R H˚qT,
(21) ` @ø£$+X¯düs¡Z 99
‘·e R ˙≈£î, W|üsTTø° uÛ≤sê´ q (uÛyÑ ê$T) R j·TTø£yÔ TÓ qÆ uÛ≤s¡´qT ø±C≤\qT, kÕ<ÛTä
<Ûsä à¡ + R dü‘T· Œs¡Twüß\ <Ûsä à¡ eTTqT, kÕ<ÛTä ny˚ødå£ «ü R #·øÿ£ >± Á>∑V≤æ +|ü⁄eTT, kÕ<ÛTä Áe‘·+
R dü‘T· Œs¡Twüß\ ìj·TeTeTTqT, kÕ<ÛTä #·s¡ R #·øÿ£ >± Ä#·]+#·TeTT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ªHêVü≤+ ‘·e uÛ≤sê´μ R H˚qT ˙≈£î uÛ]Ñ +|ü<–ä q<ëqqT >±qT,
|üsu¡ ≤Û sê´ R ÁX‚wßü̃ &Óq’ sêeTTì#˚ e÷Á‘·yT˚ uÛ]Ñ +|ü<–ä q<ëqqT, nì s¡V≤ü kÕ´s¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üs¡Tì uÛ≤s¡´HÓ’q H˚qT ˙≈£î jÓ÷>∑ýÓTÆq uÛ≤s¡´ HÓ≥¢>∑T<äTqT?
dü‘·TŒs¡Twüß\ <Ûäs¡àeTT #·ø£ÿ>± Á>∑Væ≤+∫ dü‘·TŒs¡Twüß\ ìj·TeTeTT\qT #·ø£ÿ>±
bÕ{Ï+#·T≥ H˚sT¡ Ãø=qTeTT.
XÀ¢ˆˆ j·T<∏ë ‘·e ‘·<∏ë-H˚ćÕ+ <ësê s¡ø±å ´ ìXÊ#·s¡ ˆ
Ä‘êàq eTT|üe÷+ ø£è‘ê« ùd«wüß <ëπswüß s¡eT´‘êyéT ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<∏ë ` ‘·e ` ‘·<ë∏ ` nH˚ćÕ+ ` <ësê' ` s¡ø±å ´' ` ìXÊ#·s¡
` Ä‘êàqyéT ` ñ|üe÷+ ` ø£è‘ê« ` ùd«wüß ` <ëπswüß ` s¡eT´‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ìXÊ#·s!¡ j·T<∏ë ‘·e uÛ≤sê´' s¡ø±å ´', ‘·<ë∏ nH˚ćÕ+ <ësê' #·
‘·e s¡ø±å ´'— Ä‘êàqyéT ñ|üe÷+ ø£è‘ê«, ùd«wüß <ëπswüß s¡eT´‘êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ìXÊ#·s!¡ R z sêø£då Tü &Ü! j·T<∏ë R @Ø‹>±, ‘·e <ësê' R ˙
uÛ≤s¡´\T, s¡ø±å ´' R s¡ø+åÏ #·Tø=q<ä–j·TTHêïs√, ‘·<ë∏ R Ä Ø‹>±, nH˚ćÕ+ <ësê'
#· R Ç‘·sT¡ \ uÛ≤s¡´\TqT, ‘·e R ˙≈£î, s¡ø±å ´' R s¡ø+åÏ |ü<–ä qyêπs, Ä‘êàqyéT
ñ|üe÷+ ø£è‘ê« R ìqTï (˙e⁄) ñ<ëVü≤s¡DeTT>± #˚døæ =ì, ùd«wüß <ëπswüß R ˙
uÛ≤s¡´\j·T+<˚, s¡eT´‘ê+ R $Vü≤]+|üã&ÉT>±ø£.
‹\ø£eTT :` ˙ uÛ≤s¡´\≈£î ˙j·T+<˚ Á|”‹j·TT+&Ée˝…qì ˙≈£î m≥T¢ ø√]ø£jT· T+&ÉTH√,
nfÒ¢ |üsT¡ \≈£îqT n{Ïº ø√]ø£ j·TT+&ÉTqT>∑<ë!
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ˙≈£î ˙uÛ≤s¡´\T |ü$Á‘·T\T>± qT+&Ée˝…qì ø√]ø£jT· TqïfÒ,¢
Ä‘·à<äècÕº+‘·eTT‘√ |üs<¡ ësêìdüŒ èVüQ&Éy’Ó dü«<ës¡ìs¡‘T· &É e>∑TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙ ø√]ø£qT ˙ ìX¯Ãj·TeTTqT b˛*ø£>± #˚døæ =ì, ˙uÛ≤s¡´\ o\
yÓT≥T¢ s¡ø+åÏ |üã&Ée˝…qì ˙e⁄ ø√s¡T<äTy√ nfÒ¢ |üsT¡ \ uÛ≤s¡´\ o\eTTqT >∑÷&É
˙e⁄ ø±bÕ&É e\dæjT· Tqï~ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ n‘·Twü+º ùd«wüß <ëπswüß #·|\ü + #·*‘˚+Á~j·TyéT ˆ
qj·T+‹ ìø£è‹Á|ü»+„ |üs<¡ ësê' |üsêuÛeÑ yéT ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n‘·Twü+º ` ùd«wüß ` <ëπswüß ` #·|\ü + ` #·*‘˚+Á~j·TyéT,
qj·T+‹ ` ìø£è‹Á|ü»+„ ` |üs<¡ ësê' ` |üsêuÛeÑ yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùd«wüß <ëπswüß n‘·Twü+º , #·|\ü +, #·*‘˚+Á~j·T+, ìø£è‹Á|ü»+„ ,
|üs<¡ ësê' |üsêuÛeÑ + qj·T+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùd«wüß <ëπswüß n‘·Twüº+ R ‘·quÛ≤s¡´\j·T+<äT ‘·è|æÔì
u§+<äìyê&ÉTqT, #·|\ü + R #ê|ü\éTT >∑\yê&ÉTqT, #·*‘˚+Á~j·T+ R #·*+∫b˛e⁄
Ç+Á~j·TeTT\T >∑\yê&ÉTqT, ìø£è‹Á|ü»+„ R ì+<äýÓTqÆ Á|ü»>„ \∑ yê&ÉTqT n>∑Tyêìì,
|üs<¡ ësê' R |üsÅ¡ d\Ô” T, |üsêuÛeÑ + qj·T+‹ R nee÷qeTT bÕ\T#˚jT· T<äTs¡T.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª|üsêuÛeÑ +μ R Äj·TT¬sX’ «¯ sê´~ø£j
å T· s¡÷|üyTÓ qÆ |üsêuÛeÑ eTT.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` ª|üs<¡ ësê'μ ` nq>± |üsu¡ ≤Û s¡´\qT e+∫+∫q{Ïº <√wüeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·quÛ≤s¡´\j·T+<äT ‘·è|æHÔ =+<äø£ Ç+Á~j·T˝À\T&Ó,’ #·|\ü dü«uÛ≤eeTT
ø£*–q{Ïº ì+<äýÓTqÆ Á|ü»>„ \∑ bÕbÕ‘·Tà&ÉT #˚dqæ |üs<¡ ës¡\qT yÓ÷dü–+#·T≥ nqT
Ä <√wüeTT yêì Äj·TT¬sX’ «¯ sê´<äT\qT ø°D å +Ï |ü CÒdæ q•+|üCjÒ T· TqT.
XÀ¢ˆˆ ÇVü≤ dü+‘√ q yê dü+‹ dü‘√ yê HêqTes¡ùÔ d ˆ
‘·<ë∏ Væ≤ $|üØ‘ê ‘˚ ãT~Δ sê#ês¡e]®‘ê ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÇVü≤ ` dü+‘·' ` q ` yê ` dü+‹ ` dü‘'· ` yê ` q `
nqTes¡ùÔ d? ‘·<ë∏ ` Væ≤ ` $|üØ‘ê ` ‘˚ ` ãT~Δ' ` Ä#ês¡e]®‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÇVü≤ dü+‘·' q dü+‹ yê? dü‘'· q nqTes¡ùÔ d yê? ‘·<ë∏ Væ≤,
‘˚ $|üØ‘ê ãT~Δ' Ä#ês¡e]®‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÇVü≤ R Ç#·≥ (á sê»éTTq), dü+‘·' R dü‘T· Œs¡Twüß˝…q’ yês¡T,
q dü+‹ yê R ˝ÒH˚ ˝Òsê! dü‘·' R ñqïyê]ì, q nqTes¡Ôùd yê R ˙e⁄
nqTdü]+|üyê! ‘·<∏ë Væ≤ R n~ düŒwüºy˚T! ‘˚ ãT~Δ' R ˙ ãT~Δ, $|üØ‘ê R
$|üØ‘·yTÓ qÆ ~>∑qT, Ä#ês¡e]®‘ê R dü<ë#ês¡eTTqT $&É∫q~>∑qT, (dæ‘ú ê R ñqï~).
(21) ` @ø£$+X¯düs¡Z 101
>√$+<äsêJj·TeTT :` dü‘·' q yê ` $;ÛwüDT&ÉT eTTqï>∑Tyês¡THêïs¡T >∑qTø£
˝Òsì¡ #Ó|ü ≥≈£î M\T˝Ò<Tä .
‹\ø£eTT :` dü+‘·' ` ÇVü≤˝Àø£ |üs˝¡ Àø£ Væ≤‘·eTTqT uÀ~Û+#·T dü‘T· Œs¡Twüß\T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙ \+ø±sê»éTTq+<äT eT+∫#Ó&\¶É qT uÀ~Û+#·T ô|<ä˝› e… «s¡TqT
˝Òsê! n{Ïyº ês¡TqïqT ˙e⁄ yê]ì ùd$+∫, dü<ë#ês¡eTTqT ø√] ‘Ó*dæø=qT≥˝Ò<ë!
$s¡T<äyΔ TÓ qÆ ø√]ø£\‘√ dü<ë#ês¡eTTqT $&ç∫q{Ïº ˙ Á|ües¡qÔ e\qH˚, ˙e⁄ n{Ïº
dü‘|Y ⁄ü s¡Twüß\ùde #˚jT· ˝Ò<ìä düŒwüeº TT>∑ ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ e#√ $T<∏ë´Á|üD‘° ê‘êà |ü<´ä∏ eTTø£+Ô $#·øDå£ 'Æ… ˆ
sêø£kå ÕHê eTuÛ≤yêj·T ‘·«+ yê q Á|ü‹|ü<´ä ùd ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e#·' ` $T<∏ë´Á|üD‘° ê‘êà ` |ü<´ä∏ yéT ` ñø£+Ô ` $#·øå£ D…'Æ `
sêø£kå ÕHêyéT ` nuÛ≤yêj·T ` ‘·«+ ` yê ` q ` Á|ü‹|ü<´ä ùd ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $T<∏ë´Á|üD‘° ê‘êà, $#·øå£ D…'Æ ñø£+Ô |ü<´ä∏ + e#·' sêø£kå ÕHê+
nuÛ≤yêj·T, ‘·«+ q Á|ü‹|ü<´ä ùd yê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $T<∏ë´Á|üD‘° ê‘êà R $T<∏ë´$qj·TeTT >∑\ dü«uÛ≤eeTT >∑\yê&Éy,’Ó
$#·øå£ D…'Æ ñø£+Ô R ô|<ä\› #˚ #Ó|Œü ã&çq{Ï,º |ü<´ä∏ + e#·' R ÁX‚jT· düÿs¡yTÓ qÆ e÷≥\qT,
sêø£kå ÕHêyéT nuÛ≤yêj·T R sêø£då ≈ü î£ \$HêX¯qeTT ø=s¡ø¬ ,’ ‘·«+ R ˙e⁄, q Á|ü‹|ü<´ä ùd
yê R nqTdü]+#·T≥ ˝Ò<ë!
>√$+<äsêJj·TeTT :` $T<∏ë´Á|üD‘° ê‘êà sêø£kå ÕHê eTuÛ≤yêj·T |ü<´ä∏ + e#·' q
Á|ü‹|ü<´ä ùd ` sêø£då Tü \ô|’ ø£|≥
ü Áù|eTqT Á|üø{£ +Ï #·T#·T eTqdüT‡q+<äT e÷Á‘·eTT
yê] $HêX¯qeTTH˚ ø√] ô|<ä\› e÷≥qT ô|&É#$Ó ì ô|≥Tº#T· Hêïeì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙ uÛ≤$Væ≤‘·eTT Hê˝À∫+∫ ô|<ä\› T #Ó|Œæ q Væ≤‘·e#·qeTT\qT,
$T<∏ë´$qj·TeTT\qT Á|ü<]ä Ù+#·T#·T, ˙ sêø£då eü +X¯eTTq≈£î $HêX¯qeTT ‘Ó#T· Ãø=qT#·T
˙y˚ ô|&É#$Ó ì ô|≥Tº#T· Hêïy˚y÷Ó !
XÀ¢ˆˆ nø£è‘ê‘êàq e÷kÕ<ä´ sêC≤q eTqj˚T s¡‘y· Té ˆ
düeTè<ëΔì $qX¯´+‹ sêÅcÕºDÏ q>∑sêDÏ #· ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nø£è‘ê‘êàqyéT ` ÄkÕ<ä´ ` sêC≤qyéT ` nqj˚T ` s¡‘y· Té ,
düeTè<ëΔì ` $qX¯´+‹ ` sêÅcÕºDÏ ` q>∑sêDÏ ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nqj˚T s¡‘y· Té nø£è‘ê‘êàq+ sêC≤qyéT ÄkÕ<ä´ düeTè<ëΔì
q>∑sêDÏ sêÁcÕºDÏ #· $qX¯´+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nqj˚T s¡‘+· R n$˙‹j·T+<äT Ädü≈î£ &Ô q’Ó , nø£è‘ê‘êàq+ R
eT÷s¡T&â q’Ó {Ï,º sêC≤q+ R Á|üuTÑÛ e⁄qT, ÄkÕ<ä´ R bı+~, düeTè<ëΔì R ◊X¯«s¡é+‘·eTT
˝…q’ {Ï,º q>∑sêDÏ R |ü≥D º eTT\TqT, sêÁcÕºDÏ #· R sêÅweºü TT\TqT>∑÷&É, $qX¯´+‹
R $HêX¯eTTH=+<äTqT.
‹\ø£eTT :` nø£è‘ê‘êà R dü<Tä |ü<X˚ e¯ TTqT Á>∑V≤æ +|ü˝ìÒ eT+<äãT~Δ >∑\yê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n$˙‹øÏ n\yê≥T|ü&qç yê&Ó’ #Ó&TÉ q&É‘‘· √ ≈£L&çjT· Tqï{Ïº Á|üuTÑÛ e⁄
HêÁX¯sTT+∫q q>∑se¡ TT\TqT, sêÅweºü TT\TqT, ‘·eT |üPs¡«|ü⁄ ◊X¯«s¡éTTqT ø°D
å +Ï |ü
#˚døæ =ì Áø£eTeTT>± |üP]Ô>± HêX¯qeTT H=+<äTqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·<j
˚∏ T· + ‘ê«+ düe÷kÕ<ä´ \+ø± s¡‘Íï|òTü dü+≈£î˝≤ ˆ
n|üsê<Ûë ‘·yÔ ø’Ó d£ ´ü q∫sê ~«q•wü´‹ ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·<ë∏ ` Çj·T+ ` ‘ê«+ ` düe÷kÕ<ä´ ` \+ø± ` s¡‘Íï|òTü dü+≈£î˝≤
` n|üsê<Ûë‘Y ` ‘·e ` @ø£d´ü ` q∫sê‘Y ` $q•wü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë∏ Çj·T+ s¡‘Íï|òTü dü+≈£î˝≤ \+ø±, ‘ê«+ düe÷kÕ<ä´ ‘·e
@ø£d´ü n|üsê<Ûë‘Y, q∫sê‘Y $q•wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë∏ R Ä Ø‹>∑H,˚ s¡‘Íï|òTü dü+≈£î˝≤ R neT÷\ýÓTqÆ dü+|ü<\ä ‘√
ì+&çq, Çj·T+ \+ø± R á \+ø±sê»éTT, ‘ê«+ düe÷kÕ<ä´ R ìqTï #˚], ‘·e
@ø£d´ü n|üsê<Ûë‘Y R ˙ ˇø£ÿì n|üsê<Ûeä TTe\q, q∫sê‘Y R dü«\Œø±\eTT˝ÀH˚,
$q•wü´‹ R q•+∫b˛>∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nfÒ¢ eTVü‰dü+|ü<\ä ≈£î ì\j·TyÓTj Æ T· Tqï á \+ø±sê»éT+‘·jT· T
áHê{ÏøÏ ìqTï #˚] ˙ y=ø£ÿ&Ée⁄ #˚dæq n|üsê<ÛäeTTe\q n∫s¡ø±\eTT˝ÀH˚
düs«¡ HêX¯qeTT ø±uÀe⁄#·Tqï~ düTe÷!
(21) ` @ø£$+X¯düs¡Z 103
XÀ¢ˆˆ dü«ø£è‘Ó’ s¡Ωqé÷qdü´ sêeD≤Bs¡<È ]ä Ùq' ˆ
n_Ûq+<ä+‹ uÛ÷Ñ ‘êì $HêX‚ bÕ|üøs£ à¡ D' ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü«ø£è‘Ó'’ ` Vü≤qé÷qdü´ ` sêeD ` nBs¡<È ]ä Ùq' ` n_Ûq+<ä+‹
` uÛ÷Ñ ‘êì ` $HêX‚ ` bÕ|üøs£ à¡ D' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeD! dü«ø£è‘Ó’' Vü≤qé÷qdü´, nBs¡È<ä]Ùq' bÕ|üø£s¡àD'
$HêX‚ (dü‹) uÛ÷Ñ ‘êì n_Ûq+<ä+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeD R z sêeD≤düTs¡T&Ü, nBs¡<È ]ä Ùq' R <ä÷s¡<èä wæ˝º ìÒ yê&Ó,’
dü«ø£è‘Ó'’ Vü≤qé÷qdü´ R ‘·q ø£è‘·éTT\#˚‘H· ˚ #Ó&bç ˛e⁄#·Tqï{Ï,º bÕ|üøs£ à¡ D' R
bÕ|üøè£ ‘·éTT\T #˚jT· T yêìjÓTTø£ÿ, $HêX‚ (dü‹) R $HêX¯qeTT »]–q|ü&ÉT,
uÛ÷Ñ ‘êì R düeTdüÁÔ bÕDT\TqT, n_Ûq+<ä+‹ R Äq+~+‘·Ts¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêeD≤! uÛ≤$ø±\eTTq ø£\T>∑Tq{Ïº eT+∫ #Ó&\¶É qT Á>∑V≤æ +|ü˝øÒ £
‘·q <äTwü#º w˚ \ºü #˚‘H· ˚ ‘êqT #Ó&bç ˛e⁄#·Tqï Ä bÕ|üøs£ T¡ à&ÉT $HêX¯eTT H=+~ ø£&‘É s˚ >¡ ±,
düeTdüÁÔ bÕDT\TqT m+‘·j÷Ó dü+‘√wæ+‘·Ts¡T >±ì $#ê]+#·Tyê s¬ e«s¡T qT+&ÉsT¡ .
XÀ¢ˆˆ @e+ ‘ê«+ bÕ|üøs£ êàD+ eø£å ´+‹ ìø£è‘ê »Hê' ˆ
~ôwÌº ´‘· <ä« ´düq+ ÁbÕb˛Ô söÁ<ä Ç‘˚é Vü≤]¸‘ê' ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @e+ ` ‘ê«+ ` bÕ|üøs£ êàD+ ` eø£å ´+‹ ` ìø£è‘ê' ` »Hê',
~cÕº ´ ` @‘·‘Y ` e´düq+ ` ÁbÕ|ü'Ô ` söÁ<ä' ` Ç‹ ` @e ` Vü≤]¸‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @e+ ìø£è‘ê' »Hê' bÕ|üøs£ êàD+ ‘ê«+, söÁ<ä' ~cºÕ´ @‘·‘Y
e´düq+ ÁbÕ|ü'Ô Ç‘˚é Vü≤]¸‘ê' eø£å ´+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @e+ R á Ø‹>±, ìø£è‘ê' »Hê' R nee÷ì+|üã&çq »qT\T,
bÕ|üøs£ êàD+ ‘ê«+ R bÕbÕ#·sD ¡ T&Éyq’Ó ìqTï >∑T]+∫, söÁ<ä' R <äTsêàs¡T&Z TÉ ,
~cºÕ´ R n<äèwüºeX¯eTT#˚, @‘·‘Y e´düq+ R á $HêX¯eTTqT, ÁbÕ|üÔ' R
bı+~j·TTHêï&ÉT, Ç‘˚é R nìj˚T, Vü≤]¸‘ê' R dü+‘√wæ+∫qyê¬s,’ eø£å ´+‹ R
#Ó|ü<äTs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä $<Ûeä TT>± $HêX¯eTTH=+<äTq{Ïº bÕ|üøs£ T¡ à&Éyq’Ó ìqTïp∫ ˙#˚
nee÷ì+|üã&çq{Ïº »qT˝…\s¢ T¡ qT á <äTsêàs¡T&Z TÉ eTq n<äèwüeº X¯eTT#˚‘H· ˚ Ç{Ïº
HêX¯eTT H=+~Hê&ÉT nì eTVü‰q+<äeTT‘√ #Ó|ü ø=+<äTs¡T.
XÀ¢ˆˆ X¯ø±´ ˝ÀuÛsÑ TT‘·T+ HêVü≤ yÓTXÆ «¯ sπ ´D <ÛHä q˚ yê ˆ
nqHê´ sê|òTü y˚ D≤Vü≤+ uÛ≤düÿsπ D Á|üu≤Û j·T<∏ë ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯ø±´ ` ˝ÀuÛsÑ TT‘·T+ ` q ` nVü≤yéT ` ◊X¯«sπ ´D ` <ÛHä q˚ ` yê
` nqHê´ ` sê|òTü y˚D ` nVü≤+ ` uÛ≤düÿsπ D ` Á|üu≤Û ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ◊X¯«sπ ´D, <ÛHä q˚ yê nVü≤+ ˝ÀuÛsÑ TT‘·T+ q X¯ø±´— uÛ≤düÿsπ D
Á|üu≤Û j·T<∏ë, nVü≤+ sê|òTü y˚D nqHê´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ◊X¯«sπ ´D R n~Ûø±s¡eTT#˚‘>· ±ì, <ÛHä q˚ yê R dü+|ü<#ä ‘˚ >· ±ì,
nVü≤+ R H˚qT, ˝ÀuÛsÑ TT‘·T+ R Á|ü˝ÀuÛôÑ |≥Tº≥≈£î, q X¯ø±´ R X¯ø´£ yÓTqÆ <ëqqT>±qT,
uÛ≤düÿsπ D R dü÷s¡T´ì‘√, Á|üu≤Û j·T<∏ë R Á|üø±X¯eTTe˝…H,˚ sê|òTü y˚D R lsêeTTì‘√,
nVü≤+ R H˚qT, nqHê´ R y˚iTø±ì<ëqqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ◊X¯«sπ ´D R n+‘·'|ü⁄s¡Åd\Ô” Ä~Û|‘ü ´· eTT#˚‘q· T, <ÛHä q˚ R
ÄuÛsÑ D¡ eTT\T eTTqï>∑T dü+|ü<\ä #˚‘q· T.
sê|òTü y˚D nqHê´ R eTVü‰$wüßí y˚jT˚ s¡÷|üeTT‘√ m#·Ãf…#Ã· ≥ ne‘·]+#·T
#·T+&ÉTH√ n#·Ã≥#·Ã≥ \ø°Î<˚$≈£L&É ne‘·]+#·T#·TH˚jT· T+&ÉTqì uÛ≤eeTT.
uÛ≤düÿsπ D Á|üu≤Û j·T<∏ë R dü÷s¡T´ìø£+f…qT dü÷s¡´Á|üø±X¯ eT~Ûøy£ TÓ qÆ ≥T¢
‘·qjÓTTø£ÿ Ä~Ûø´£ eTTqT d”‘e· Tà Ç#·Ã≥ #·øÿ£ >± yÓ\&¢ +ç ∫q~.
Ä ø±s¡DeTT#˚‘H· ˚ ªnÁ|üyT˚ j·T+ Væ≤ ‘·‘Y ‘˚»' j·Tdü´ kÕ »qø±‘·àC≤μ
nì yÓqTø£ e÷Ø#·Tì Væ≤‘·e#·qeTT\+<äT ‘Ó\T|üã&çq{Ïº, d”‘·‘√ ≈£L&çq
sêeTTìjÓTTø£ÿ ‘˚CÀ‹X¯jT· eTT Ç#·Ã≥ C≤„|øü e£ TT #˚jT· ã&ÉT#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ◊X¯«s¡éTTqT p|æ>±ì, $$<Ûä dü+|ü<ä\qT #·÷|æ>±ì, qqTï
˝ÀuÛôÑ |≥Tº≥ kÕ<Û´ä eTT ø±<äT düTe÷! dü÷s¡T´ì‘√ n‘·ì Á|üø±X¯eTTqT y˚iT#˚jT· T≥
nkÕ<Û´ä yÓTqÆ ≥¢T, qqTï lsêeTTìqT+&ç y˚iT#˚jT· T≥ kÕ<Û´ä eTT >±ì ø±s¡éTì
‘Ó*dæø=qTeTT.
XÀ¢ˆˆ ñ|ü<ëÛ j·T uÛTÑ »+ ‘·d´ü ˝Àø£Hê<∏dä ´ü dü‘ÿ· è‘·yTé ˆ
ø£<+ä∏ HêyÓ÷|ü<ëÛ kÕ´$T uÛTÑ » eTq´dü´ ø£d´ü ∫‘Y ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ|ü<ëÛ j·T ` uÛTÑ »+ ` ‘·d´ü ` ˝Àø£Hê<∏dä ´ü ` dü‘ÿ· è‘·yTé ` ø£<+ä∏
(21) ` @ø£$+X¯düs¡Z 105
` HêeT ` ñ|ü<ëÛ kÕ´$T ` uÛTÑ »yéT ` nq´dü´ ` ø£d´ü ` ∫‘Y ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ˝Àø£Hê<∏dä ´ü ‘·d´ü dü‘ÿ· è‘·+ uÛTÑ »yéT ñ|ü<ëÛ j·T, nq´dü´ ø£d´ü ∫‘Y
uÛTÑ »+, ø£<+ä∏ HêeT ñ|ü<ëÛ kÕ´$T?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ˝Àø£Hê<∏dä ´ü ‘·d´ü R »>∑Hêï<∏Tä &Óq’ {Ïº Ä eTVü≤˙j·TTì, dü‘ÿ· è‘·+
uÛTÑ »+ R |üP»ýÓTqÆ {Ïº uÛTÑ »eTTqT, ñ|ü<ëÛ j·T R ‘·\>∑&>É ± #˚døæ =ì, nq´dü´
ø£d´ü ∫‘Y uÛTÑ »+ R y˚s=ø£ì me«ì uÛTÑ »eTTH√, ø£<+ä∏ HêeT R m≥T¢>±, ñ|ü<ëÛ kÕ´$T
R ‘·\>∑&>É ± #˚døæ =+<äTqT?
>√$+<äsêJj·TeTT :` ˝Àø£Hê<∏dä ´ü ` ÁãVü‰à~˝Àø£bÕ\≈£î\#˚ ‘·eT ‘·eT ñqï‹
ø=i≈£î ÁbÕ]ú+|üã&ÉTq{Ïº <˚e<˚e⁄ìjÓTTø£ÿ, dü‘ÿ· è‘·+ uÛTÑ »+ R <äøD åÏ uÛTÑ »eTTqT,
ø£d´ü ∫‘Y R nHêeT≈£î&Óq’ ≈£îå Á<äT&Óq’ ˙e+{ÏyêìjÓTTø£ÿ.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düs¡«˝Àø£Á|üuÛÑTyÓ’q Ä eTVü‰‘·Tàì <äøÏåDuÛÑT»eTTqT ÄÁX¯sTT+#·T
uÛ≤>∑éTT ø£*–q H˚qT, ≈£îå Á<äT&Óq’ |üsT¡ ì uÛTÑ »eTTqT m≥T¢ düŒ è•+‘·TqT ?
XÀ¢ˆˆ nVü≤ eTÚ|üsTTø° uÛ≤sê´ ‘· ôd´’ e edüT<Ûë|ü‘'˚ ˆ
Áe‘·kÕï‘·d´ü $Á|üd´ü $<˚é $~‘ê‘·àq' ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤yéT ` W|üsTTø° ` uÛ≤sê´ ` ‘·d´ü ` @e ` edüT<Ûë|ü‘'˚ `
Áe‘·kÕï‘·d´ü ` $Á|üd´ü ` $<ë´ ` Çe ` $~‘ê‘·àq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Áe‘·kÕï‘·d´ü , $~‘ê‘·àq' $Á|üd´ü $<ë´ Çe, nVü≤+ ‘·d´ü
edüT<Ûë|ü‘'˚ @e W|üsTTø° uÛ≤sê´.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Áe‘·kÕï‘·d´ü R y˚<Áä e‘·eTT\T eTT–+#·Tø=qïyê&ÉTqT, $~‘ê‘·àq'
R Ä‘·àkÕøå±‘êÿs¡eTT H=+~qyê&ÉTq>∑T, $Á|üdü´ R $Á|ü⁄q≈£î, $<ë´ Çe R
ÁãVü≤à$<äé˝…, nVü≤+ R H˚qT, ‘·d´ü edüT<Ûë|ü‘'˚ @e R Ä sêeTuÛ÷Ñ bÕ\Tìπø,
W|üsTTø° uÛ≤sê´ R jÓ÷>∑ýÓTqÆ uÛ≤s¡´qT.
‹\ø£eTT :` Áe‘·kÕï‘·d´ü , $~‘ê‘·àq' ‘·d´ü sêeTdü´, nì á s¬ +&ÉT $X‚wDü eTT\qT
$Á|ü⁄qπø>±ø£ sêeTTq≈£î >∑÷&É nq«sTT+#·e˝…qT.
ªª$Á|üdü´ $<ë´ Çeμμ ` Áu≤Vü≤àDTqπø Hê´j·TÁbÕ|üÔyÓTÆq düHê´düeTT
$~Û+|üã&çq~ >∑qTø£qT ÁãVü≤à$<ä´ y˚<kä Õ<Û´ä eTT >±e⁄qqT, y˚<ë<Û´ä j·Tq|üsT¡ &Óq’
Áu≤Vü≤àDTìπø ÁãVü≤à$<ë´~Ûø±s¡eTTqï<äì uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` $<ä´ nq>± jÓ÷>±uÛ≤´dü$<ä´. Ä‘·ày˚‘·Ô≈£î e÷Á‘·y˚T
jÓ÷>±uÛ≤´dü$<ä´ \_Û+#·Tqì uÛ≤eeTT.
nVü≤+ ‘·ôd’ é W|üsTTø° uÛ≤sê´ ` ‘·T\ýÓTqÆ ej·TdüT‡ o\eTT es¡qÔ eTTqT
>∑*–j·TT+&ÉT≥#˚ H˚qT sêeTTqπø ‘·–q uÛ≤s¡´ qì #Ó|Œü ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚<ë<Û´ä j·THêq+‘·se¡ TT y˚<Áä e‘·eTTqT eTT–+#·Tø=ì, Ä‘·àC≤„qeTTqT
kÕ~Û+#·Tø=qï $Á|ü⁄q≈£î e÷Á‘·yT˚ m≥T¢ ÁãVü≤à$<ä´ jÓ÷>∑ýÓTÆ j·TT+&ÉTH√ nfÒ¢
‘·T\ó\ejÓ÷eè‘·eÔ TT\T >∑*–q H˚qT lsêeT#·+Á<äTìπø ‘·–q uÛ≤s¡´HÓ’ j·TT+<äTqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ<ÛTä sêeD sêy˚TD e÷+ düe÷qj·T <äT'œ‘êyéT ˆ
eH˚ yê•‘·j÷· kÕs¡+Δ ø£sπ DÒ«e >∑C≤~Û|yü Té ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ<ÛTä ` sêeD ` sêy˚TD ` e÷+ ` düe÷qj·T ` <äT'œ‘êyéT,
eH˚ ` yê•‘·j÷· ` kÕs¡+Δ ` ø£sπ D≤« ` Çe ` >∑C≤~Û|yü Té ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêeD! eH˚ yê•‘·j÷· ø£sπ D≤« kÕs¡+Δ >∑C≤~Û|yü Té Çe <äT'œ‘ê+
e÷+ sêy˚TD kÕ<ÛTä düe÷qj·T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeD R z sêeDT&Ü! eH˚ R n&É$j·T+<äT, yê•‘·j÷· R
uÛsÑ ≈Ô¡ î£ <ä÷s¡yTÓ qÆ , ø£sπ D≤« kÕs¡+Δ R Ä&É@qT>∑T‘√&É, >∑C≤~Û|yü Té Çe R |ü⁄s¡Twü
>∑»eTTqTe˝…, <äT'œ‘ê+ R XÀø£Á>∑düTÔsê\HÓ’q, e÷+ R qqTï, sêy˚TD R
lsêeTTì‘√, kÕ<ÛTä R #·øÿ£ >±, düe÷qj·T R ≈£Ls¡TÃeTT.
dü÷#·q :` á XÀ¢øe£ TTq ñ|üe÷H√|üyT˚ j·T yêø£éTT\˝Àì |ü<eä TT\ $uÛ≈Ñ î£ \Ô qT
e÷s¡TŒ#˚dæ ns¡eú TT #Ó|ü ø=qe˝…qT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` sêeDT&ÉT X¯ó<äÁΔ u≤Vü≤àDT&ÉT ø±&ÉT X¯ó<äøΔ Áå£ ‹j·TT&ÉTqT ø±&ÉT.
nqT˝ÀeT dü+ø£sC¡ ≤‹yê&ÉT.
Ç#·≥ d”‘e· Tà ‘·qTï rdæø=ìb˛sTT sêeTTìjÓTT<ä› $&ÉTe⁄eTì #Ó|Œü ˝Ò<Tä .
@\qq n≥T¢ #Ó|Œæ q#√ Ä HÓ|eü TTq ‘·qqT ‘ê≈£îH˚y÷Ó j·Tì uÛj
Ñ T· |ü&qç ~. ø±e⁄q
(21) ` @ø£$+X¯düs¡Z 107
sêeDTì‘√ sêeTTH˚ Ç#·≥≈£î ‘ÓeTàHÓqT. n≥T˝…q’ ˙e⁄ qj·TeT‹ eì|æ+#·T
ø=+<äTe⁄. ˙øÏ|ü &ÉT e∫Ãq <äTØï‹|üsT¡ &ÉqT ù|s¡T b˛e⁄qT nHÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªªyê•‘·j·÷μμ j·TÚeqej·TdüT‡ q+<äTqï >∑»j·TTe‹‘√
nì ns¡eú TT. ˝Òø£ eH˚ yê•‘·j÷· eqeTTq+<äT ã+~Û+|üã&çq Ä&ÉT@qT>∑T‘√
nì ns¡eú TT.
kÕ<ÛäTsêeD :` kÕ<ÛTä Hé sêej·Tr‹ kÕ<ÛTä sêeD' R nq>± kÕ<ÛTä e⁄\qT $\|æ+|ü
CÒjT· Tyê&Éì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeD≤! ns¡DéTTq+<äT |ü‹$jÓ÷>∑eTTqT bı+~ <äT'œ+#·T#·Tqï
>∑C≤+>∑qqT, j·T÷<∏Hä ê<∏Tä &Óq’ >∑»eTT‘√ ≈£L]Ã |ü⁄DéTT ø£≥Tºø=qï≥T¢, |ü‹XÀø£
Á>∑düTÔsê\HÓ’q qqTï Hê sêeTTì‘√ ≈£L]Ã Hê≈£î y˚T\T>∑÷]Ã ˙≈£î πøåeTeTTqT
dü+bÕ~+#·Tø=qTeTT.
XÀ¢ˆˆ $TÁ‘· eTÚ|üsTTø£+ ø£sT¡ +Ô sêeTkúÕ‡q+ |üØ|ü‡‘ê ˆ
e<Û+ä #êì#·Ã‘¤ ê |òTü Às¡+ ‘·«j·÷kÂ |ü⁄s¡Twüs¸¡ u'ÑÛ ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $TÁ‘·yTé ` W|üsTTø£+ ` ø£sT¡ +Ô ` sêeT' ` kúÕq+ ` |üØ|ü‡‘ê `
e<Û+ä ` #· ` nì#·Ã‘¤ ê ` |òTü Às¡+ ` ‘·«j·÷ ` nkÂ ` |ü⁄s¡Twüs¸¡ u'ÑÛ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕúq+ |üØ|ü‡‘ê, |òTü Às¡+ e<Û+ä #· nì#·Ã‘¤ ê ‘·«j·÷ nkÂ
|ü⁄s¡Twüs¸¡ u'ÑÛ sêeT' $TÁ‘·+ ø£sT¡ yÔ Té W|üsTTø£yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕúq+ |üØ|ü‡‘ê R ˙ j·TTìøÏì |ü]s¡ø+åÏ #·Tø=q >√s¡Tyê&Ée⁄qT,
|òTü Às¡+ e<Ûyä Té nì#·Ã‘¤ ê #· R <ës¡TDyÓTqÆ e÷s¡DeTTqT ø√s¡ìyê&Ée⁄ n>∑T,
‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· nkÂ |ü⁄s¡Twüs¸¡ u'ÑÛ R á |ü⁄s¡Twüd+æ VüQ&Óq’ , sêeT' R lsêeTT&ÉT,
$TÁ‘·+ ø£sT¡ +Ô R ùdïVæ≤‘·Tì>± #˚døæ =qT≥≈£î, W|üsTTø£yTé R ‘·–j·TT+&ÉTqT.
‹\ø£eTT :` kÕúq+ R (\+ø±+) \+ø£qT, |òüTÀs¡+ e<Ûä+ R düø£\≈£î≥T+ã
e÷s¡DeTTqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` X¯sD¡ T y˚&TÉ ø=qTeTT nqe\dæq dü+<äs“¡ e¤ TTq $TÁ‘·Tì>±
#˚døæ =qT eTqT≥ <äTs¡_eÛ ÷ìjÓTÆ q sêeDTq≈£î q#·TÃq≥T¢ #Ó|Œü e˝…qqT ø√]ø£‘√&ÉH˚
n≥T¢ d”‘e· Tà #Ó|Œæ q~. ªª$TÁ‘·u≤Û y˚q dü+ÁbÕ|ü+Ô q ‘·ĆÒjT· + ø£<+ä∏ #·qμμ nì
lsêeTTì Á|ü‹»„qT ÄyÓT »„|øÔæ Ï ‘Ó#T· Ãø=ìj˚T n≥T¢ #Ó|Œæ q~.
|òTü Às¡+ e<Û+ä R ∫Á‘·e<Ûä nì uÛ≤eeTT.
u§+u≤sTT bÕsƒ¡eTT :` ªªe<Ûä+ #·μμ nì#·Ã¤‘ê nqT≥≈£î ã<äT\T ªªã+<Ûä+ #·μμ
nì#·Ã‘¤ ê j·Tì j·TTqï~.
nkÂ sêeT' ` á sêeTT&ÉT nqT≥≈£î ø±s¡DeTT ìs¡+‘·sd¡ àü s¡DeTT#˚
lsêeTT &ÜyÓT≈£î Á|ü‘´· ø£eå TT>∑H˚ ø±ìŒ+#·T#·THêï&Éì ‘Ó*dæø=qe˝…qT.
|ü⁄s¡Twüs¸¡ u'ÑÛ ` H˚qT #˚dqæ á |òTü Às¡bÕ|üeTT Hê‘· &Ó≥T¢ ø£$å T+#·Tqì
X¯+øÏ+|ü |üì˝Ò<Tä . s¡|Tüò TsêeTT&ÉT |ü⁄s¡Twüß\˝À ñ‘·yÔ ÷Ó ‘·eÔ TT&ÉT >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ìqTï, ˙|ü≥Dº eTTqT, ˙sê»éTTqT ˙e⁄ s¡ø+åÏ #·Tø=q<ä\#·Tø=+<äT
y˚ì, <ës¡TDyÓTqÆ eTè‘·Té⁄qT ˙≈£îqT ˙yê]øÏì ‘·|Œæ +|ü<\ä ∫‹y˚ì, |ü⁄s¡Twüß\+<äT
ñ‘·yÔ ÷Ó ‘·eÔ TT&É>T∑ sêeT#·+Á<äTì‘√ yÓTÁÆ ‹ì ø√s¡Tø=qT≥j˚T ˙≈£î ø£seÔ¡ ýÓTÆ j·TTqï~.
XÀ¢ˆˆ $~‘· dü‡Væ≤ <Ûsä à¡ »„' X¯sD¡ ≤>∑‘e· ‘·‡\' ˆ
‘˚q yÓTÁÆ r uÛeÑ ‘·T ‘˚ j·T~ J$‘·T $T#·Ãd¤ æ ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $~‘·' ` dü' ` Væ≤ ` <Ûsä à¡ »„' ` X¯sD¡ ≤>∑‘e· ‘·‡\' ` ‘˚q ` yÓTÁÆ r
` uÛeÑ ‘·T ` ‘˚ ` j·T~ ` J$‘·TyéT ` Ç#·Ãd¤ æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' <Ûsä à¡ »„', X¯sD¡ ≤>∑‘e· ‘·‡\' Ç‹ $~‘·'. Væ≤ J$‘·T+ Ç#·Ãd¤ æ
j·T~, ‘˚ ‘˚q yÓTÁÆ r uÛeÑ ‘·T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä lsêeT#·+Á<äT&ÉT, <Ûsä à¡ »„' R düs«¡ <Ûsä à¡ y˚‘j
Ô· TÆÓ qyê&ÉT,
X¯sD¡ ≤>∑‘e· ‘·‡\' R X¯sD ¡ T>√]qyê]jÓT&É yê‘·‡\éTT ø£*–j·TT+&ÉTyê&ÉT, Ç‹
R nì, $~‘·' R düT$~‘·yTÓ qÆ yê&ÉT, J$‘·TyéT Ç#·Ãd¤ æ j·T~ R Áã‹øÏjT· T+&ÉT≥
ø√s¡Tø=+<äTy˚ì, ‘˚ R ˙≈£î, ‘˚q R Ä Bqe‘·‡\Tì‘√, yÓTÁÆ r uÛeÑ ‘·T R ùdïVü≤eTT
ø£\T>∑T>±ø£.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä lsêeT#·+Á<äT&ÉT düs«¡ <Ûsä à¡ eTT\T ‘Ó*dæqyê&ÉT>∑qT, ‘·qqT X¯sD¡ T
y˚&qç yê]jÓT&É yê‘·‡\úÛ≤eeTT Á|üø{£ +Ï #·Tyê&ÉT>∑qT »>∑~«~‘·T&ÉT>∑<ë! n+<äT#˚
˙≈£î J$+|üø√]ø£jT˚ j·TTqï#√ Ä‘·ì‘√ yÓTÁÆ ‹ì HÓi|ü⁄<äTe⁄>±ø£!
XÀ¢ˆˆ Á|ükÕ<äjT· dü« ‘·«+ #Óq’ + X¯sD¡ ≤>∑‘e· ‘·‡\yéT ˆ
e÷+ #êôd’ à Á|üjT· ‘√ uÛ÷Ñ ‘ê« ìsê´‘·sTT‘·T eTs¡Ωdæ ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|ükÕ<äjT· dü« ` ‘·«+ ` #· ` @q+ ` X¯sD¡ ≤>∑‘e· ‘·‡\yéT, e÷+
(21) ` @ø£$+X¯düs¡Z 109
` #· ` Äôd’ à ` Á|üjT· ‘·' ` uÛ÷Ñ ‘ê« ` ìsê´‘·sTT‘·TyéT ` ns¡Ωdæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @q+ X¯s¡D≤>∑‘·e‘·‡\+ ‘·«+ #· Á|ükÕ<äj·Tdü«. Á|üj·T‘·'
uÛ÷Ñ ‘ê« nôd’ à e÷+ ìsê´‘·sTT‘·T+ #· ns¡Ωd.æ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯sD¡ ≤>∑‘e· ‘·‡\yéT @q+ R X¯sD¡ ≤>∑‘s· ø¡ Då£ ‘·‘Œ· s¡T&Óq’ lsêeT
#·+Á<äTì, ‘·«+ #· Á|ükÕ<äj·Tdü« R ˙e⁄ ≈£L&É Áã‹e÷\Tø=qTeTT. Á|üj·T‘·'
uÛ÷Ñ ‘ê« R ìwüÿfi¯+ø£yTÓ qÆ ∫‘·eÔ TT>∑\yê&Éy,’Ó nôd’ à R á lsêeT#·+Á<äTq≈£î, e÷+
R qqTï, ìsê´‘·sTT‘·T+ #· ns¡Ωdæ R ‹]– n|üŒ#Ó|ü ≥≈£î ‘·>T∑ <äTe⁄.
|üs¡e÷s¡ú#·+Á~ø£ :` ªª@q+ ‘·«+ #· Á|ükÕ<äjT· dü«μμ lsêeTTì ˙e⁄qT Áã‹e÷\T
ø=qTeTT. nq>± ˙ø=s¡ø¬ ’ H˚qT>∑÷&É n‘·ìì ˙ô|’ Áù|eTj·TT≈£îìÔ >± #˚jT· T≥≈£î,
‘√&ÉT|ü&<Ó qä ì uÛ≤eeTT. ˝Òø£ ` |üPs¡«eTT m+<äs√ n‘·ìøÏ n|üø±s¡eTT #˚dqæ yês¡T,
n‘·ìì X¯sD ¡ Ty˚&ç s¡ø+åÏ |üã&ç]. nfÒ¢ ˙e⁄≈£L&É n≥T¢ y˚&TÉ ø=ì n‘·ì <äjT· ≈£î
bÕÁ‘·T&Ée⁄ ø£eTTà nì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯s¡D≤>∑‘·s¡ø£åD‘·‘·Œs¡T&Ó’q{Ïº Ä sêeT#·+Á<äTì ‘·|üŒø£ ˙e⁄
Áã‹e÷\Tø=qTeTT. H˚qT≈£L&É ìqTï ø£å$T+|üø√¬s<äqT. ñ‘·ÔeTyÓTÆq eTqdüT‡‘√
qqTï yÓ+≥H˚ Äj·Tq ≈£|Œü C…|ü ≥j˚T Ç|ü&ÉT ˙≈£î ‘·–j·TTqï |üì.
XÀ¢ˆˆ @e+ Væ≤ ‘˚ uÛyÑ ‘˚ Y dü«dæÔ dü+Á|ü<ëj·T s¡|Tüò ÷‘·yÔ T˚ ˆ
nq´<∏ë ‘·«+ Væ≤ ≈£îsê«D√ e<Û+ä ÁbÕ|ü‡ ´dæ sêeD ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @e+ ` Væ≤ ` ‘˚ ` uÛyÑ ‘˚ Y ` dü«dæÔ ` dü+Á|ü<ëj·T ` s¡|Tüò ÷‘·yÔ T˚
` nq´<∏ë ` ‘·«+ ` Væ≤ ` ≈£îsê«D' ` e<Û+ä ` ÁbÕ|ü‡ ´dæ ` sêeD ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeD, s¡|Tüò ÷‘·yÔ T˚ , (e÷+) dü+Á|ü<ëj·T, ‘˚ dü«dæÔ uÛyÑ ‘˚ ,Y
nq´<∏ë ≈£îsê«D', ‘·«+ e<Û+ä , ÁbÕ|ü‡ ´dæ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeD R z sêeDT&Ü! @e+ R áØ‹>±, e÷+ s¡|Tüò ÷‘·yÔ T˚
dü+Á|ü<ëj·T R qqTï lsêeT#·+Á<äTq≈£î düeT]Œ+∫ (j·TTqïjÓT&É\), ‘˚ dü«dæÔ
uÛyÑ ‘˚ Y R ˙≈£î øπ eå TeTT ø£\T>∑TqT. nq´<∏ë ≈£îsê«D' R y˚sT¡ >± #˚jT· T#·Tqï yê&Éyq’Ó #√,
e<Û+ä ÁbÕ|ü‡ ´dæ Væ≤ R eTs¡DeTTH˚ bı+<Ó<eä ⁄ düTe÷!
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT #Ó|Œæ q≥T¢>± qqTï l sêeT#·+Á<äTq≈£î düeT]Œ+∫‹y˚ì ˙≈£î
øπ eå Ty˚Tj·T>∑TqT. ˝Òø£ y˚iT$<Ûeä TT>± Á|üe]Ô+∫q jÓT&É\ lsêeTTì e\q ˙e⁄
e<Ûqä T bı+<äø£ ‘·|Œü <äT.
XÀ¢ˆˆ es¡j ® T˚ <ä«Á» eTT‘·‡ èwü+º es¡j
® T˚ <ä+‘·ø£ •Ãs¡yTé ˆ
‘·«~«<Û+ä ‘·T q dü+Á≈£î<√Δ ˝Àø£Hê<∏ä dü‡ sê|òTü e' ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` es¡j ® T˚ ‘Y ` eÁ»yéT ` ñ‘·‡ èwü+º ` es¡j ® T˚ ‘Y ` n+‘·ø'£ ` ∫s¡yTé ,
‘·«~«<Û+ä ` ‘·T ` q ` dü+Á≈£î<ä'Δ ` ˝Àø£Hê<∏'ä ` dü' ` sê|òTü e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ñ‘·‡ èwü+º eÁ»+ es¡j ® T˚ ‘Y— n+‘·ø'£ ∫s¡+ es¡j ® T˚ ‘Y— dü+Á≈£î<ä'Δ
˝Àø£Hê<∏'ä , dü' sê|òTü e' ‘·T ‘·«~«<Û+ä q es¡j ® T˚ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñ‘·‡ èwüº+ eÁ»+ R (<˚y˚+Á<äTì#˚) Á|üjÓ÷–+|üã&çq
eÁC≤j·TT<ÛäeTT, es¡®j˚T‘Y R $&ÉTee#·TÃqT. n+‘·ø£' R j·TeTT&ÉT, ∫s¡+ R
XÊX¯«‘·eTT>±, es¡®j˚T‘Y R $&ÉTee#·TÃqT. dü+Á≈£î<äΔ' R $TøÏÿ* Áø√<ÛäeTT
H=+~j·TTqï{Ï,º ˝Àø£Hê<∏'ä R »>∑Á‘·ŒuÛTÑ yÓq’ {Ï,º dü' sê|òTü e' ‘·T R Ä lsêeTT&ÉT
e÷Á‘·eTT, ‘·«~«<Û+ä R ˙e+{Ï bÕ|üøs£ T¡ àì, q es¡j ® T˚ ‘Y R $&ç∫ô|≥º&TÉ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚y+˚ Á<äT&ÉT Á|üj÷Ó –+∫q{Ïº eÁC≤j·TT<Ûeä TT ˇø£|ü &ÉT ìqTï #·+|üø£
$&ç∫qqT $&ÉTee#·TÃqT. nfÒ¢ j·TeTT&ÉT >∑÷&É ∫s¡ø±\eTT #·+|üø£ ìqTï $&ç∫qqT
$&ÉTee#·TÃqT >±ì, ˙ô|’ Áø√<Ûeä TT H=+~j·TTqï »>∑Á‘·ŒuÛTÑ &Óq’ Ä lsêeTT&ÉT
e÷Á‘·eTT ˙e+{Ï bÕ‘·øìÏ mqï&ÉTqT $&ÉTe&ÉT.
XÀ¢ˆˆ sêeTdü´ <Ûqä Twü X¯Ùã›+ ÁXÀwü´dæ ‘·«+ eTVü‰dü«qyéT ˆ
X¯‘Á· ø£‘T· $düèwüdº ´ü ìs√Èwü eTX¯H]˚ e ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeTdü´ ` <Ûqä Twü' ` X¯ã+› ` ÁXÀwü´dæ ` ‘·«+ ` eTVü‰dü«qyéT,
X¯‘Á· ø£‘T· $düèwüdº ´ü ` ìs√Èwyü Té ` nX¯H'˚ ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ªªX¯‘Á· ø£‘T· $düèwüdº ´ü nX¯H'˚ ìs√Èwyü Té Çeμμ sêeTdü´ <Ûqä Twü'
eTVü‰dü«q+ X¯ã+› ‘·«+ ÁXÀwü´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯‘Á· ø£‘T· $düèwüdº ´ü R <˚y+˚ Á<äTì#˚ Á|üj÷Ó –+|üã&çq{Ï,º nX¯H'˚
ìs√Èwyü Té Çe R eÁC≤j·TT<Ûeä TTjÓTTø£ÿ ;Ûøs£ <¡ «äÛ ììe˝…, sêeTdü´ <Ûqä Twü' R lsêeTTì
<Ûqä TdüT‡jÓTTø£ÿ, eTVü‰dü«q+ X¯ã+› R >=|üŒ ìs√Èweü TT‘√ ≈£L&çq{Ïº X¯ãe› TTqT,
‘·«+ R ˙e⁄, ÁXÀwü´dæ R $q>∑\e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚y˚+Á<äT&ÉT Á|üjÓ÷–+∫q{Ïº eÁC≤j·TT<ÛäeTTjÓTTø£ÿ uÛÑj·T+ø£s¡
(21) ` @ø£$+X¯düs¡Z 111
X¯ãe› TTe˝… lsêeTTì <Ûqä TdüT‡jÓTTø£ÿ Á|ü‹<Û«ä qT\‘√ ;Ûøs£ y¡ TÓ j
Æ T· T+&ÉT $+{ÏHê]
X¯ãe› TTqT ø=\~ø±\eTT˝ÀH˚ ˙e⁄ ‘·|Œü ø£ $HÓ<eä ⁄düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ÇVü≤ oÁ|òTü + düT|üsê«D√ »«*‘êkÕ´ Çy√s¡>±' ˆ
Çwüy√ ì|ü‹wü´+‹ sêeT\ø£ÎD\ø£Då ≤' ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÇVü≤ ` oÁ|òTü + ` düT|üsê«D' ` »«*‘êkÕ´' ` Çe ` ñs¡>±' `
Çwüe' ` ì|ü‹wü´+‹ ` sêeT\ø£ÎD\ø£D å ≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÇVü≤ »«*‘êkÕ´' ñs¡>±' Çe sêeT\ø£ÎD\ø£Då ≤' düT|üsê«D'
Çwüe' oÁ|òTü + ì|ü‹wü´+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÇVü≤ R á \+ø±q>∑se¡ TTq+<äT, »«*‘êkÕ´' ñs¡>±' Çe R
Á|ü»«*+#·T#·Tqï H√s¡T\T>∑\ düs¡ŒeTT\e˝…, sêeT\ø£ÎD\ø£åD≤' R
sêeT\ø£ÎDT\jÓTTø£ÿ HêeTeTT\‘√ eTTÁ~‘·eTT˝…’q{Ïº, düT|üsê«D' Çwüe' R
eT+∫ø£DT|ü⁄\T ø£*–q{Ïuº ≤DeTT\T, oÁ|òTü + R ‘·«s¡˝À, ì|ü‹wü´+‹ R |ü&TÉ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø=\~ø±\eTT˝ÀH˚ á \+ø±q>∑se¡ T+<äT eT+≥\qT Á>∑≈î£ ÿ düsŒ¡ eTT\
e+{Ï$j·TTqT, sêeT\ø£ÎDT\ ù|s¡T¢ #Óøÿ£ ã&çq n+<äyTÓ qÆ ø£DT|ü⁄\T >∑*–q{Ï$º
j·TTqT n>∑T u≤DeTT\T e∫Ã|ü&ç eTT+∫jÓT‘·>Ô \∑ e⁄ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ sêø£ùå d+Á<äeTVü‰düsêŒHé dü sêeT>∑sT¡ &√ eTVü‰Hé ˆ
ñ<ä]Δ wü´‹ y˚>π q yÓq’ ‘˚jT· Ç y√s¡>±Hé ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêø£ùå d+Á<äeTVü‰düsêŒHé ` dü' ` sêeT>∑sT¡ &É' ` eTVü‰Hé ` ñ<ä]Δ wü´‹
` y˚>π q ` yÓq’ ‘˚jT· ' ` Çe ` ñs¡>±Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰Hé dü' sêeT>∑sT¡ &É', yÓq’ ‘˚jT· ' ñs¡>±Hé Çe, sêø£ùå d+Á<ä
eTVü‰düsêŒHé y˚>π q ñ<ä]Δ wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰Hé dü' sêeT>∑sT¡ &É' R >=|üŒ<Óq’ {Ïº sêeTT&ÉqT >∑sT¡ ‘·à+‘·T&ÉT,
yÓq’ ‘˚jT· ' ñs¡>±Hé Çe R >∑sT¡ &ÉT&ÉT düsŒ¡ eTT\qTe˝…, sêø£ùå d+Á<äeTVü‰düsêŒHé R
sêø£då Mü s¡T\HÓ&ç eTVü‰düsŒ¡ eTT\qT, y˚>π q ñ<ä]Δ wü´‹ R oÁ|òTü eTT>∑ m‘·TøÔ =ì b˛>∑\&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉH&Ó ç >∑sT¡ ‘·à+‘·T&ÉT ` >∑sT¡ &É|øü åÏ düsŒ¡ eTT\qT ‘·qTïø=ì
b˛sTTq≥T¢, n‹oÁ|òüTeTT>± Ç#·{Ï sêø£ådüT\HÓ&ç düs¡ŒeTT\qT m‘·TÔø=ìb˛e⁄qT
düTe÷!
XÀ¢ˆˆ n|üHw˚ ´ü ‹ e÷+ uÛsÑ êÔ ‘·«‘·Ô oÙÁ|òTü eT]+<äeT' ˆ
ndüTsπ uÛ´Ñ Á•Ùj·T+ BbÕÔ+ $wüßí Åd_Ôæ ]Û e Áø£yTÓ 'Æ ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n|üHw˚ ´ü ‹ ` e÷+ ` uÛsÑ êÔ ` ‘·«‘·'Ô ` oÁ|òTü yéT ` n]+<äeT' `
ndüTsπ uÛ´Ñ ' ` Á•j·T+ ` BbÕÔ+ ` $wüß'í ` Á‹_Û' ` Çe ` Áø£yTÓ 'Æ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` $wüß'í , Á‹_Û' Áø£yTÓ 'Æ , ndüTsπ uÛ´Ñ ', BbÕÔ+ Á•j·TyéT Çe, n]+~eT'
(eTeT) uÛsÑ êÔ, e÷+ ‘·«‘·'Ô oÁ|òTü yéT n|üHw˚ ´ü ‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $wüß'í R leTVü‰$wüßeí ⁄, ndüTsπ uÛ´Ñ ' R sêø£då Tü \qT+&ç, Á‹_Û'
Áø£yTÓ 'Æ R eT÷&ÉT n&ÉT>∑T\‘√, BbÕÔ+ Á•j·TyéT Çe R ñ»®«\yÓTqÆ dü+|ü<qä Te˝…,
n]+<äeT' (eTeT) uÛsÑ êÔ R X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &Óq’ Hê uÛsÑ ,Ô¡ e÷+ R qqTï, ‘·«‘·'Ô R
˙ø£&qÉ T+&ç, oÁ|òTü + n|üHw˚ ´ü ‹ R ‘·«s¡˝ÀH˚ ‘·s*¡ +#·Tø=ìb˛>∑\&ÉT.
‹\ø£eTT :` ªªq #ê|æ eTeT Vü≤kÕÔ‘Y ‘ê«+ ÁbÕ|ü⁄yÔ Té ns¡Ω‹ sê|òTü e'μμ nì eTT+<äT
sêeDT&ÉT |ü*øÏq{Ïº Á|ü>\∑ “¤eTT\≈£î d”‘e· Tà Ç≥T¢ dü÷{ÏjTÆÓ q »yêãT #Ó|Œæ q~.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` Ç+Á<ä$s√~ÛjT· >∑T ã*#·Áø£e]Ô |üPs¡«$T+Á<äTìkÕúqe÷Áø£$T+∫
‘êH˚ Ç+Á<äT&Ó’ j·TT+&É>±, $wüßeí ⁄ <ëìì eTi\ ‘·q eX¯eTT#˚døæ =q˝Ò<ë! n≥Tº˝Ò
sêeTT&ÉT ˙ kÕ«BÛq eT+<äT+&ÉT qqTï ‘√&=ÿìb˛e⁄qT. yêeTqT &=+≥]yê&ÉT
>±<ë! ã\|üsêÁø£eTeTT\T ˝…øÿ£ >±ì, jÓTT+≥] dü+≥]‘·qeTT ˝…øÿ£ >±<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêeTqs¡÷|üeTT‘√ |üPs¡«eTT l eTVü‰$wüßeí ⁄ eT÷&É&TÉ >∑T\‘√&ÉH˚
ã*#·Áø£e]ÔjÓTTø£ÿ eTôV’≤X¯«s¡éTTqT >=ìb˛sTTq≥T¢ X¯Á‘·TeTs¡›qT&Ó’q HêuÛÑs¡Ô
˙#˚‘T· \qT+&ç n‹‘·«s¡˝ÀH˚ qqTï $&ç|+æ #·Tø=ì b˛e>∑\&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ »qkÕúH˚ Vü≤‘·kÕúH˚ ìVü≤‘˚ s¡økå£ Õ+ ã˝Ò ˆ
nXπ̄øqÔ ‘·«j·÷ s¡ø'å£ ø£è‘· y˚T‘· <äkÕ<ÛTä yÓ’ ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` »qkÕúH˚ ` Vü≤‘·kÕúH˚ ` ìVü≤‘˚ ` s¡økå£ Õ+ ` ã˝Ò ` nXπ̄øqÔ `
‘·«j·÷ ` s¡ø'å£ ` ø£è‘·yTé ` @‘·‘Y ` nkÕ<ÛTä ` yÓ’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡ø'å£ ! »qkÕúH˚ Vü≤‘·kÕúH˚ (dü‹) s¡økå£ Õ+ ã˝Ò ìVü≤‘˚ (dü‹)
nXπ̄øqÔ ‘·«j·÷, @‘·‘Y nkÕ<ÛTä ø£è‘·+ yÓ.’
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡ø'å£ R z sêø£då Tü &Ü! »qkÕúH˚ R <ä+&Éøj £ T· +<ä* »qkÕúqeTT,
(21) ` @ø£$+X¯düs¡Z 113
Vü≤‘·kÕúH˚ (dü‹) R bÕ&ÉT|ü&bç ˛sTT j·TT+&É>±, s¡økå£ Õ+ ã˝Ò R sêø£då ôü dq’ éTT,
ìVü≤‘˚ (dü‹) R s¡÷|ü⁄e÷|üã&çjT· T+&É>±, nXπ̄øqÔ ‘·«j·÷ R nX¯≈î£ &Ô yÉ q’Ó ˙#˚‘,·
@‘·‘Y nkÕ<ÛTä R á ˙#·yTÓ qÆ |üì, ø£è‘·+ yÓ’ R #˚jT· ã&çq~>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêeD≤! <ä+&Éø±s¡DéTTq+<ä* »qkÕúqeTTq ˙ sêø£ådü
ã\eT+‘·jT· TqT ìs¡÷à\yÓTÆ bÕ&ÉT|ü&jç T· T+&É>±, ˙e⁄ ìØ«s¡T´&Éy’Ó <=+>∑‘q· eTT>±
qqTï Ç#·{øÏ Ï rdæø=ìe∫Ã n‹˙#·yTÓ qÆ ø£è‘·éTT #˚d‹æ $ ø£<ë!
XÀ¢ˆˆ ÄÁX¯eT+ ‘·T ‘·j÷Ó X¯SÙq´+ Á|ü$X¯´ qs¡d+æ Vü≤jÓ÷' ˆ
>√#·s+¡ >∑‘j · ÷Ó Ásê“¤Á‘√ s¡|˙ü ‘ê ‘·«j·÷-<Ûeä T ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÄÁX¯eT+ ` ‘·T ` ‘·j÷Ó ' ` X¯Sq´+ ` Á|ü$X¯´ ` qs¡d+æ Vü≤jÓ÷'
` >√#·s+¡ ` >∑‘j · ÷Ó ' ` ÁuÛ≤Á‘√' ` n|ü˙‘ê ` ‘·«j·÷ ` n<Ûeä T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<Ûeä T! qs¡d+æ Vü≤jÓ÷', ‘·j÷Ó ' ÁuÛ≤Á‘√' >√#·s+¡ >∑‘j · ÷Ó '
(dü‘√') X¯SqýéT ÄÁX¯eT+ Á|ü$X¯´ ‘·«j·÷ (nVü≤yéT) n|ü˙‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<Ûeä T! R z ˙#·T&Ü! qs¡d+æ Vü≤jÓ÷' R |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü̃ ˝…q’ , ‘·j÷Ó '
ÁuÛ≤Á‘√' R Ä k˛<äs¡T *s¡Te⁄s¡TqT, >√#·s¡+ >∑‘·jÓ÷' (dü‘√') R <ä÷s¡eTTq
qT+&É>±, X¯SqýéT ÄÁX¯eT+ R ìdü‡Vü‰j·TyÓTqÆ ÄÁX¯eTeTTqT, Á|ü$X¯´ R Á|üy•˚ +∫,
‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· (nVü≤+ R H˚qT) n|ü˙‘ê R <=+>∑*+|üã&ç‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄHê&ÉT e÷j·T˝Ò&ìç yÓ+ã&ç+#·T#·T |ü⁄s¡Twüd+æ VüQ˝…q’ j·÷ k˛<äsT¡
*s¡Te⁄s¡TqT <ä÷s¡eTT>± yÓ&É*b˛>± |ü⁄s¡TwüX¯SqýÓTÆq ÄÁX¯eTeTTq Á|üy˚•+∫
˙#·T&Éy’Ó ˙e⁄ qqTï n|üV≤ü ]+∫‹$ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ qVæ≤ >∑+<Ûä eTTbÕÁ|ò÷ü j·T sêeT\ø£ÎDjÓ÷ düÔ «j·÷ ˆ
X¯ø´£ + dü+<äsÙ¡ H˚ kÕú‘T· + X¯óHê XÊs¡÷\› jÓ÷]e ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` Væ≤ ` >∑+<Ûyä Té ` ñbÕÁ|ò÷ü j·T ` sêeT\ø£ÎDjÓ÷' ` ‘·«j·÷
` X¯ø´£ + ` dü+<äsÙ¡ H˚ ` kÕú‘T· + ` X¯óHê ` XÊs¡÷\› jÓ÷' ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` XÊs¡÷›\jÓ÷' >∑+<ÛäyéT ñbÕÁ|òü÷j·T X¯óHê Çe, ‘·«j·÷,
sêeT\ø£ÎDjÓ÷' >∑+<Ûyä Té ñbÕÁ|ò÷ü j·T (‘·j÷Ó ') dü+<äsÙ¡ H˚ kÕú‘T· + q X¯ø´£ + Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XÊs¡÷›\jÓ÷' R ô|<ä›|ü⁄\T\jÓTTø£ÿ, >∑+<Ûä+ R yêdüqqT,
ñbÕÁ|ò÷ü j·T R ÄÁ|ò÷ü DÏ+∫, X¯óHê Çe R ≈£îø£ÿ#˚‘· e˝…, sêeT\ø£ÎDjÓ÷' >∑+<Û+ä
ñbÕÁ|ò÷ü j·T R sêeT\ø£ÎDT\ yêdüqqT ÄÁ|ò÷ü DÏ+∫, ‘·«j·÷ R ˙#˚‘· (‘·j÷Ó '),
dü+<äsÙ¡ H˚ kÕú‘T· + R yê]m<äT≥ ì\#·T≥≈£î, q X¯ø´£ + Væ≤ R X¯ø´£ eTT>±<äT düTe÷!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ô|<ä|› ⁄ü \T\ yêdüqqT |üd>æ {∑ qºÏ X¯óqø£eTTe˝… Ms¡T˝…q’ sêeT\ø£ÎDT\
>±* k˛øÏq{Ïº ˙e⁄ Ä j·Tqï<äeTTà\ ø£qT\eTT+<äT ì\#·T≥≈£î >∑÷&É X¯ø´£ eTTø±<äT
düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü ‘˚ $Á>∑ùV≤ ‘êuÛ≤´+ j·TT>∑Á>∑V≤ü D eTdæsú y¡ Té ˆ
eèÁ‘·ùdý˚+Á<äu≤VüQuÛ≤´+ u≤¨ sπ ø£d´ü ìÁ>∑V≤ü ' ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` ‘˚ ` $Á>∑ùV≤ ` ‘êuÛ≤´+ ` j·TT>∑Á>∑V≤ü DyéT ` ndæsú y¡ Té `
eèÁ‘·d´ü ` Çe ` Ç+Á<äu≤VüQuÛ≤´+ ` u≤¨' ` @ø£d´ü ` ìÁ>∑V≤ü ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·d´ü ‘˚ ‘êuÛ≤´+ $Á>∑ùV≤ (dü‹) j·TT>∑Á>∑V≤ü DyéT ndæsú y¡ Té —
Ç+Á<äu≤VüQuÛ≤´+ eèÁ‘·d´ü @ø£d´ü u≤¨' Çe (‘·e) ìÁ>∑V≤ü ' (dæsú '¡ ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dü´ ‘˚ R n{Ïº n\TŒ&ÉyÓ’q ˙≈£î, ‘êuÛ≤´+ R Ä Ms¡T˝…’q
k˛<äs¡T\‘√, $Á>∑ùV≤ (dü‹) R j·TT<äΔeTT ø£\T>∑>±, j·TT>∑Á>∑Vü≤D+ R
»j·Tdü+bÕ<äqeTT, ndæsú y¡ Té R nkÕ<Û´ä eTT. Ç+Á<äu≤VüQuÛ≤´+ R Ç+Á<äTìjÓTTø£ÿ
¬s+&ÉTuÛÑT»eTT\‘√, eèÁ‘·dü´ R eèÁ‘êdüTs¡TìjÓTTø£ÿ, @ø£dü´ u≤¨' Çe R
ˇ+{ÏuTÑÛ »eTTq≈£îe˝…, (‘·e R ˙≈£î) ìÁ>∑V≤ü ' R ã+<Ûqä eTT, dæsú '¡ R ìX¯Ãj·TeTT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` <˚y˚+Á<äTì#˚‹˝À eèÁ‘êdüTs¡Tq≈£î u≤VüQ#˚Ã¤<äeTT
dü+uÛ$Ñ +∫q≥T¢ ˙≈£îqT sêeT\ø£ÎDT\#˚ n{Ïº Vü‰ì ‘·|Œü <äì dü÷∫+|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üPs¡«eTT eèÁ‘êdüTs¡T&ÉT u≤VüQ#˚Ã<¤ eä TT ø£*– @ø£V≤ü düT&Ô ,’Ó s¬ +&ÉT
uÛTÑ »eTT\‘√ j·TT<äeΔ TT #˚jT· T#·Tqï{Ïº <˚y+˚ Á<äTì qT+&ç z≥$Tì bı+~q≥T¢>±
ndüeTs¡Tú&ÉyÓ’ ˇ+≥]yÓ’ j·TT+&ÉT ˙≈£î Ä k˛<äs¡T*s¡Te⁄]‘√ j·TT<äΔeTT
dü+uÛ$Ñ +∫q|ü⁄&ÉT ˙e⁄ »j·TeTTqT dü+bÕ~+#·T≥ ndü+uÛeÑ eTT.
XÀ¢ˆˆ øÏÁå |ü+ ‘·e dü Hê<∏√ y˚T sêeT kÂ‡$TÁ‹D≤ düV≤ü ˆ
‘√j·T eT\Œ $T yê~‘·´' ÁbÕD≤ Hê<ëdü´‘˚ X¯s¬ '’ ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏÁå |ü+ ` ‘·e ` dü' ` Hê<∏'ä ` y˚T ` sêeT' ` kÂ$TÁ‹D≤ ` düV≤ü
` ‘√j·TyéT ` n\ŒyéT ` Çe ` Ä~‘·´' ` ÁbÕD≤Hé ` Ä<ëdü´‘˚ ` X¯s¬ '’ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` y˚T Hê<∏'ä R Hê uÛsÑ j Ô¡ TÆÓ q{Ï,º dü' sêeT' R Ä lsêeTT&ÉT,
(21) ` @ø£$+X¯düs¡Z 115
kÂ$TÁ‹D≤ düV≤ü R \ø£ÎDTì‘√>∑÷&É, Ä~‘·´' R dü÷s¡T´&ÉT, n\Œ+ ‘√j·TyéT Çe
R dü«\ŒeTT>∑qTqï ˙{Ïìe˝…, øÏÁå |ü+ R ‘·«s¡˝À, ‘·e ÁbÕD≤Hé R ˙ ÁbÕDeTT\qT,
X¯s¬ '’ R u≤DeTT\‘√, Ä<ëdü´‘˚ R Á>∑V≤æ +|ü>\∑ &ÉT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` m+&Üø±\eTT dü÷s¡T´&ÉT ˙fi¯flqT ‘·q øÏs¡DeTT\#˚
|”\TÃ$<ÛäeTTq, ˙e⁄ ¬ø’˝≤dü|üs¡«‘·eTT˝Àq>∑T q÷s¡Δ«˝Àø£+ãT\ <ë–qqT,
düeTTÁ<äeTT˝À es¡TDTì |ü≥D º eTT˝Àq>∑T q<Û√˝Àø£eTT\+<äT <ë–qqT, HêuÛsÑ Ô¡
‘·q ‘·eTTàì‘√ e∫Ã |æ&TÉ >∑T eèø£eå TTqT >∑÷\TÃq≥T¢ ìqTï >∑÷\TÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT&ÉT>∑T˝À n&ÉT>∑TqqTqï n\Œ»\eTTqT dü÷s¡T´&ÉT ‘·«s¡˝ÀH˚
Vü≤]+∫y˚jT· Tq≥T¢, Hê uÛsÑ j
Ô¡ TÆÓ q sêeTT&ÉT nqTEì‘√ ≈£L&ç j·TT<äeΔ TTq ˙ô|’
u≤DeTT\qT >∑T]|æ+∫ ˙ ÁbÕDeTT\qT ‘·«s¡˝ÀH˚ rj·T>∑\&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ –]+ ≈£îuÒsd¡ ´ü >∑‘√-|ü<ëÛ j·T yê
düu≤Û + >∑‘√ yê es¡TDdü´ sê»„' ˆ
ndü+X¯jT· + <ëX¯s<¡ s˚∏ ï¡ yÓ÷ø£å ´ùd
eTVü‰Á<äTeT' ø±\Vü≤‘√ - X¯H]˚ e ˆˆ 35
ª sêeD‘·èD°ø£s¡D+μμ HêeT
@ø£$+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` –]+ ` ≈£îuÒsd¡ ´ü ` >∑‘'· ` n|ü<ëÛ j·T ` yê, düu≤Û + ` >∑‘'· `
yê ` es¡TDdü´ ` sê»„', ndü+X¯jT· + ` <ëX¯s<¡ '˚∏ ` q ` yÓ÷ø£å ´ùd ` eTVü‰Á<äTeT'
` ø±\Vü≤‘·' ` nX¯H'˚ ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ø±\Vü≤‘·' (‘·«yéT) n|ü<ëÛ j·T, ≈£îuÒsd¡ ´ü –]+ >∑‘'· yê, es¡TDdü´
sê»„' düu≤Û + >∑‘'· yê, nX¯H'˚ , eTVü‰Á<äTeT' Çe ndü+X¯jT· +, <ëX¯s<¡ '˚∏ q yÓ÷ø£å ´ùd.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±\Vü≤‘·' R <Óy’ √|üV≤ü ‘·T&Éyq’Ó , ‘·«+ R ˙e⁄, n|ü<ëÛ j·T R
|üsT¡ >¬ ‹Ô b˛sTT, ≈£îuÒsd¡ ´ü –]+ >∑‘'· yê R ≈£îuÒsT¡ ì |üs«¡ ‘·yTÓ qÆ ø¬ ˝’ ≤düeTTqT
CÒ]qqT, es¡TDdü´ sê»„' R es¡TD<˚e⁄ìjÓTTø£ÿ, düu≤Û + >∑‘'· yê R ÄkÕúqeTTqT
#˚s¡Tø=qïqT, nX¯H˚' R |æ&ÉT>∑TqT+&ç, eTVü‰Á<äTeT' Çe R eTVü‰eèø£åeTTe˝…,
ndü+X¯jT· + R ìdü‡+<˚V≤ü eTT>±, <ëX¯s<¡ '˚∏ R lsêeTTìqT+&ç, q yÓ÷ø£å ´ùd R
$&ç|æ+|üã&Ée⁄.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ≈£îuÒsd¡ ´ü –]+ R >∑+<Ûeä ÷<äq|üs«¡ ‘·eTTqT, ª≈£îuÒsd¡ ´ü –]+,
es¡TDdü´ düu≤Û +μ nì á s¬ +{Ïì ù|s=ÿqT≥#˚ }s¡«Δ ˝Àø£eTT\TqT n<Û√˝Àø£eTT\TqT
s¬ +&ÉTqT Ç#·≥ dü÷∫+#·ã&çq$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeD≤, ˙e⁄ ≈£îuÒsT¡ ì |üs«¡ ‘·eTTMT~øÏ b˛sTTqqT, es¡TD<˚e⁄ì
düuÛ≤kÕúqeTT˝À <ë–qqT lsêeTTì#˚ Á|üjÓ÷–+|üã&çq{Ïº u≤DeTT\qT+&ç
m+‘·e÷Á‘·eTTqT ‘·|Œæ +#·Tø=q˝Òe⁄. |æ&TÉ >∑T |ü&qç |ü&ÉT uÛdÑ àü eT>∑T eTVü‰eèø£eå TTe˝…
lsêeTTì #˚‹qT+&ç ˙≈£î $HêX¯eTT ‘·|Œü <äT düTe÷!
ªªsêeD‘·èD°øs£ D¡ eTTμμ nqT
Çs¡Te~jÓTTø£≥edüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
<ë«$+X¯'düs¡Z
XÀ¢ˆˆ d”‘êj·÷ e#·q+ ÁX¯ó‘ê« |üsT¡ wü+ sêø£kå Õ~Û|'ü ˆ
Á|ü‘T· ýê#· ‘·‘· d”‡‘ê+ $Á|æjT· + Á|æjT· <äsÙ¡ HêyéT ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` d”‘êj·÷' ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` |üsT¡ wü+ ` sêø£kå Õ~Û|'ü `
Á|ü‘T· ýê#· ` ‘·‘'· ` d”‘ê+ ` $Á|æjT· + ` Á|æjT· <äsÙ¡ HêyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åkÕ~Û|ü' d”‘êj·÷' |üs¡Twü+ e#·q+ ÁX¯ó‘ê«, ‘·‘·'
Á|æjT· <äsÙ¡ Hê+ d”‘ê+ $Á|æjT· + e#·q+ Á|ü‘T· ýê#·.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` sêø£kå Õ~Û|'ü R sêø£då sü êC…q’ sêeDT&ÉT, d”‘êj·÷' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ,
|üsT¡ wü+ e#·q+ R |üsT¡ wüyTÓ qÆ e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, Á|æjT· <äsÙ¡ Hê+ d”‘ê+ R
düT+<äsê+–jÓTÆ q d”‘ê<˚$ì>∑÷]Ã, ‘·‘'· R |æeTà≥, $Á|æjT· + R ø£]qƒ eTT>±,
Á|ü‘T· ýê#· R »yêãT#Óô|ŒqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeD≤düTs¡T&ÉT d”‘ê<˚$ #Ó|æŒq |üs¡TwüyÓTÆq e÷≥\T $ì
düT+<äsê+–jÓTÆ q ÄyÓTqT >∑÷]Ã ‹]– ø£]qƒ eTT>± Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ j·T<∏ë j·T<∏ë kÕ+‘·«sTT‘ê eX¯´' ÅdDÔ” ≤+ ‘·<ë∏ ‘·<ë∏ ˆ
j·T<∏ë j·T<∏ë Á|æjT· + eø±Ô |ü]uÛ÷Ñ ‘· dü<Ô ë∏ ‘·<ë∏ ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<∏ë ` j·T<∏ë ` kÕ+‘·«sTT‘ê ` eX¯´' ` ÅdDÔ” ≤+ ` ‘·<ë∏ `
‘·<ë∏ ` j·T<∏ë ` j·T<∏ë ` Á|æjT· + ` eø±Ô ` |ü]uÛ÷Ñ ‘·' ` ‘·<ë∏ ` ‘·<ë∏ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T<∏ë j·T<∏ë (|ü⁄s¡Twü'), kÕ+‘·«sTT‘ê ‘·<ë∏ ‘·<ë∏ ÅdDÔ” ≤+
eX¯´'— j·T<∏ë j·T<∏ë Á|æjT· + eø±Ô, ‘·<ë∏ ‘·<ë∏ |ü]uÛ÷Ñ ‘·' (uÛeÑ ‹).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T<∏ë j·T<∏ë R m+‘·$X‚weü TT>∑, (|ü⁄s¡Twü') kÕ+‘·«sTT‘ê R
(|ü⁄s¡Twüß&ÉT) Áã‹e÷\T#·T+&ÉTyê&É>T∑ H√, ‘·<ë∏ ‘·<ë∏ R n+‘· n~Ûøe£ TT>±, ÅdD
Ô” ≤+
R Åd”Ô\≈£î, eX¯´' uÛÑe‹ R ˝Àã&çb˛sTTq yê&É>∑TqT, j·T<∏ë j·T<∏ë R m+‘·
n~Ûøe£ TT>±, Á|æjT· + eø±Ô R Á|æjT· eTT>± e÷≥˝≤&ÉTyê&É>T∑ H√, ‘·<ë∏ ‘·<ë∏ R
n+‘· m≈£îÿe>±, |ü]uÛ÷Ñ ‘·' uÛeÑ ‹ R |üsêuÛ$Ñ +|üã&ÉTyê &É>T∑ qT.
‹\ø£eTT :` ªªeX¯´' uÛeÑ ‹μμ ` Çwüßº &É>T∑ qT. Ç~ ˝Àø£eTTq+<ä* kÕe÷q´<Ûsä à¡ eTT.
ø±ì ˙jÓT&É\ n~ $s¡T<äyΔ TÓ qÆ <äì sêeDTì ‘ê‘·Œs¡éTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˝Àø£eTTq |ü⁄s¡Twüß&ÉT Åd\Ô” HÓ+‘·>∑ Áã‹e÷\Tø=qT#·T+&ÉTH√ n+‘·≈î£
n+‘·>± yê]øÏ eX¯ó&Ó’ ˝À≈£îejÓÆT b˛e⁄#·T+&ÉTqT. yê]‘√ m+‘· Á|æj·TeTT>±
e÷≥˝≤&ÉT#·T+&ÉTH√ n+‘·>± yê]#˚ |üsêuÛ$Ñ +|ü ã&ÉT#·T+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ düìïj·T#·Ã‹¤ y˚T Áø√<Û+ä ‘·«sTT ø±eT dü‡eTT‹ú‘'· ˆ
Á<äe‘√ - e÷s¡Z e÷kÕ<ä´ Vü≤j·÷ ìe düTkÕs¡~'∏ ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düìïj·T#·Ã‹¤ ` y˚T ` Áø√<Û+ä ` ‘·«sTT ` ø±eT' ` düeTT‹ú‘'· `
Á<äe‘·' ` ne÷s¡yZ Té ` ÄkÕ<ä´ ` Vü≤j·÷Hé ` Çe ` düTkÕs¡~'∏ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«sTT düeTT‹ú‘'· ø±eT', ne÷s¡+Z ÄkÕ<ä´ Á<äe‘·' Vü≤j·÷Hé
düTkÕs¡~'∏ Çe, ‘·«sTT düeTT‹ú‘+· Áø√<Û+ä düìïj·T#·Ã‹¤ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«sTT düeTT‹ú‘'· ø±eT' R ˙j·T+ <˚sŒ¡ &çq{Ïº ø±eTeTT, ne÷s¡+Z
ÄkÕ<ä´ R ô|&ÉÁ‘√eqT ã{Ï,º Á<äe‘·' Vü≤j·÷Hé R |üsT¡ –&ÉT#·Tqï >∑Ti¿eTT\qT,
düTkÕs¡~'∏ Çe R H˚sŒ¡ ]jÓTÆ q kÕs¡~e∏ ˝…, ‘·«sTT düeTT‹ú‘+· Áø√<Û+ä R ˙j·T+<äT
ø£*qZ {Ïº Áø√<Ûeä TTqT, düìïj·T#·Ã‹¤ R nD∫y˚jT· T#·Tqï~.
‹\ø£eTT :` ªªÁø√<Û+ä ‘·+ ìj·T#·Ã‹¤ μμ ` Áø√<Ûøä ±s¡ýÓTqÆ ìqTï #·+|æyj
˚ T· T≥qT
e÷ìŒ+#·T#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·|ü &ÉT e÷s¡eZ TTq≈£î ˝≤–ø=ì b˛e⁄#·Tqï >∑Ti¿eTT\qT ì|ü⁄DT&Óq’
s¡<#ä∏ √<ä≈î£ &ÉT |ü>eZ∑ TT\qT H˚sT¡ Œ>± _>∑ã{Ïº eTi*+∫q≥T¢, ˙j·T+<äT Hê≈£îqï
Áù|j·Ty˚T ˙ô|’ Hê≈£î ø£\T>∑T Áø√<Ûeä TTq+‘·qT nD∫y˚jT· T#·Tqï~ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ yêeT' ø±yÓ÷ eTqTcÕ´D≤+ j·TdæàHé øÏ\ ìã<Û´ä ‘˚ ˆ
»H˚ ‘·dàæ + düÔ «qTÁø√X¯ ùd‡ ïVü≤X¯Ã øÏ\ C≤j·T‘˚ ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yêeT' ` ø±eT' ` eTqTcÕ´D≤+ ` j·TdæàHé ` øÏ\ ` ìã<Û´ä ‘˚ `
»H˚ ` ‘·dàæ Hé ` ‘·T ` nqTÁø√X¯' ` ùdïVü≤' ` #· ` øÏ\ ` C≤j·T‘˚ ˆˆ
(22) ` <ë«$+X¯ düs¡Z 119
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTqTcÕ´D≤+ ø±eT' yêeT'. (dü') j·TdæàHé »H˚ øÏ\ ìã<Û´ä ‘˚,
‘·dàæ Hé »H˚, nqTÁø√X¯', ùdïVü≤X¯Ã, C≤j·T‘˚ øÏ\.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTqTcÕ´D≤+ R eTqTwüß´\≈£î, ø±eT' R ø±eTeTqTq~, yêeT'
R <äTwüyº TÓ qÆ ~, (dü' R n~) j·TdæàHé »H˚ øÏ\ R @ eTqTEìj·T+ <äsTT‘˚,
ìã<Û´ä ‘˚ R \>∑ïyÓTj Æ T· T+&ÉTH√, ‘·dàæ Hé »H˚ R Ä eTqTwüß´ìj·T+<äT, nqTÁø√X¯' R
ø±s¡TDéTTqT, ùdïVü≤X¯Ã R ùdïVü≤eTTqT, C≤j·T‘˚ øÏ\ R |ü⁄≥Tº#T· +&ÉTqT >∑<ë!
‹\ø£eTT :` yêeT' ` Á≈£Ls¡', Áø√<ÛäeTTø£+f…qT ≈£L&É ø±eTeTT rÁeeTT>∑
Á≈£Ls¡yÓTÆq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTqTwüß´\#˚ ø±eTeTT $TøÏÿ* $|üØ‘·yÓTÆq |üqT\T #˚sTT+#·T
#·T+&ÉTqT. qs¡Tq≈£î me«]j·T+<äT á ø±eTeTT »ì+#·TH√ n{Ïyº ês¡T m+‘√
Áø√<Ûeä TTq≈£î >∑TiÏø±e\dæq yês¡sTTq|üŒ{ÏøìÏ yê]ô|ì’ ø£sT¡ Dj·TTqT ùdïVü≤eTTqT
e÷Á‘·yT˚ ø£\T>∑T#·T+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ @‘·kÕà ‘êÿs¡D≤ qï ‘ê«+ |ò÷ü ‘·j÷· $T esêqH˚ ˆ
e<ÛësΩê eTee÷HêsΩê+ $T<∏ë´Á|üÁeõ‘˚ s¡‘êyéT ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘·kÕà‘Y ` ø±s¡D≤‘Y ` q ` ‘ê«+ ` |ò÷ü ‘·j÷· $T ` esêqH˚ `
e<ÛësΩêyéT ` nee÷HêsΩê+ ` $T<∏ë´Á|üÁeõ‘˚ ` s¡‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` esêqH˚! @‘·kÕà‘Y ø±s¡D≤‘Y e<ÛësΩêyéT nee÷HêsêΩ+
$T<∏ë´Á|üÁeõ‘˚ s¡‘ê+, ‘ê«+ q |ò÷ü ‘·j÷· $T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` esêqH˚ R z ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ eTTKeTT >∑\ d”‘ê, @‘·kÕà‘Y ø±s¡D≤‘Y
R á ø±s¡DeTTe\q, e<ÛësΩê+ R e~Û+#·T≥≈£î ns¡ΩyÓTÆj·TTqï <ëqe⁄qT,
nee÷HêsêΩ+ R nee÷ì+#·T≥≈£î ‘·–j·TTqï <ëqe⁄qT, $T<∏ë´Á|üÁeõ‘˚ s¡‘êyéT
R ø£|≥ü yÓTqÆ eqyêdüÁe‘·eTTqT #˚jT· T#·Tqï yêìj·T+<äT eTqdüT|ü&TÉ #·Tqï <ëqe⁄
q>∑T, ‘ê«+ R ìqTï, q |ò÷ü ‘·j÷· $T R #·+|æyj ˚ T· T≥ ˝Ò<Tä .
u§+u≤sTT eTTÁ<Dä eTT :` ªÁ|üÁeõ‘˚ s¡‘êyéTμ nqT<ëìøÏ ã<äT\T>± ªÁ|üÁe»H˚ s¡‘êyéTμ
nì >∑\<äT. nq>± ìÁwüŒjÓ÷»qeTT>± uÛÀ>∑‘ê´>∑s÷¡ |üyTÓ qÆ Á|üÁe»q (dü+ Hê´dü)
e÷s¡eZ TTq+<äT Ädü≈î£ sÔ ê\yÓ’ j·TTqï<ëqeì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z düT+<äse¡ <äHê! ˙ô|’ Hê≈£î ñ‘·ÿ≥yÓTqÆ ø±eTeTT ø£*j
Z T· Tqï
ø±s¡DeTT#˚‘·H˚ Ä ø£|ü≥|ü]Áyê»≈£îìj·T+<äT eTqdüT‡ ì\TŒø=qï ˙e⁄ Hê≈£î
e<ÛTä ´sê\yÓq’ qT, nee÷ì+|ü<–ä q<ëq yÓq’ qT ìqTï H˚qT #·+|üø£ ñù|øÏ+å #·T
#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ |üsT¡ cÕ D°V≤ü yêø±´ì j·÷ì j·÷ì ÁãMwæ e÷+ ˆ
‘˚wßü ‘˚wßü e<Û√ j·TTø£Ô düeÔ yÓT~Æ *∏ <ës¡TD' ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üsT¡ cÕDÏ ` ÇVü≤ ` yêø±´ì ` j·÷ì ` j·÷ì ` ÁãMwæ `
e÷yéT, ‘˚wßü ` ‘˚wßü ` e<Û'ä ` j·TTø£'Ô ` ‘·e ` yÓT~Æ *∏ ` <ës¡TD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓT~Æ *∏ , ÇVü≤ j·÷ì j·÷ì |üsT¡ cÕDÏ yêø±´ì e÷+ ÁãMwæ,
‘˚wßü ‘˚wßü ‘·e <ës¡TD' e<Û'ä j·TTø£'Ô .
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` yÓT~Æ *∏ R z C≤qø°! e÷+ R qqTï >∑÷]Ã, ÇVü≤ R á dü+<äs“¡ e¤ TTq,
j·÷ì j·÷ì |üs¡TcÕDÏ yêø±´ì R @ j˚T |üs¡Twüe#·qeTT\qT, ÁãMwæ R
|ü\T≈£î#·THêïy√, ‘˚wßü ‘˚wßü R Ä j·÷ yêø£éTT\+<äT, ‘·e R ˙≈£î, <ës¡TD'
e<Û'ä R Á≈£Ls¡yTÓ qÆ e<Û,ä j·TTø£'Ô R ‘·–j·TTqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` C≤qø°! Ç|ü&ÉT qqTï>∑÷]Ã @ j˚T ø£≥Te#·qeTT\T ˙e⁄
|ü*øÏj·TTHêïy√ yêì˝À Á|ü‹ ˇø£ÿ yêø£éTTq≈£îqT ˙≈£î eTs¡D<ä+&Éqy˚T
$~Û+|üe\dæjT· Tqï~ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ @e eTTø±Ô « ‘·T yÓ<’ V˚ ≤” + sêeD√ sêø£kå Õ~Û|'ü ˆ
Áø√<Ûdä +ü s¡+uÛdÑ +ü j·TTø£Ô d”‡‘ê eTT‘·sÔ e¡ TÁãM‘Y ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø±Ô « ` ‘·T ` yÓ<’ V˚ ≤” + ` sêeD' ` sêø£kå Õ~Û|'ü ,
Áø√<Ûdä +ü s¡+uÛdÑ +ü j·TTø£'Ô ` d”‘êyéT ` ñ‘·sÔ y¡ Té ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£kå Õ~Û|'ü sêeD', yÓ<’ V˚ ≤” yéT @eyéT ñø±Ô « ‘·T, Áø√<Ûdä +ü s¡+uÛÑ
dü+j·TTø£'Ô , d”‘êyéT ñ‘·sÔ y¡ Té nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£kå Õ~Û|'ü sêeD' R sêø£då sü êC…q’ sêeDT&ÉT, yÓ<’ V˚ ≤” + R
d”‘q· T>∑÷]Ã, @eyéT ñø±Ô « ‘·T R áØ‹>± |ü*øÏ |æeTà≥— Áø√<Ûdä +ü s¡+uÛdÑ +ü j·TTø£'Ô
R Áø√<Ûëy˚X|¯ Pü ]‘·T&Ó,’ d”‘êyéT R d”‘q· T>∑÷]Ã, ñ‘·sÔ y¡ Té nÁãM‘Y R düe÷<ÛëqeTT
|ü*¬øqT.
(22) ` <ë«$+X¯ düs¡Z 121
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då sü êC…q’ sêeDT&ÉT, d”‘q· T>∑÷]Ã á Ø‹>± |ü*øÏ rÁeyÓTqÆ
Áø√<Ûëy˚Xe¯ TT‘√ ‹]– Ç≥¢HqÓ T.
XÀ¢ˆˆ <Í« e÷kÂ s¡ø‘åÏ y· Í´ y˚T jÓ÷-e~ÛùdÔ eTj·÷ ø£è‘·' ˆ
‘·‘· X¯Ùj·Tq e÷s√Vü≤ eTeT ‘·«+ es¡e]íì ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <Í« ` e÷kÂ ` s¡ø‘åÏ y· Í´ ` y˚T ` j·T' ` ne~Û' ` ‘˚ ` eTj·÷
` ø£è‘·', ‘·‘'· ` X¯jT· qyéT ` Äs√Vü≤ ` eTeT ` ‘·«+ ` es¡e]íì ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` es¡e]íì! eTj·÷ j·T' ne~Û ø£è‘·', (‘·<qä TkÕπsD) y˚T <Í«
e÷kÂ s¡ø‘åÏ y· Í´— ‘·‘'· ‘·«+ eTeT X¯jT· qyéT Äs√Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` es¡e]íì R z düT+<äsê+^! ‘˚ R ˙≈£î, eTj·÷ R Hê#˚‘,· j·T'
ne~Û' ø£è‘·' R @ Vü≤<äT› @s¡Œs¡#ã· &çq<√, (‘·<qä TkÕπsD R ÄVü≤<äT› qqTdü]+∫)
y˚T R Hê≈£î, <Í« e÷kÂ R s¬ +&ÉTHÓ\\T, s¡ø‘åÏ y· Í´ R y˚∫j·TT+&Ée\dæ j·TTqï~.
‘·‘'· R |æeTà≥, ‘·«+ R ˙e⁄, eTeT X¯jT· q+ R HêX¯jT· ´qT, Äs√Vü≤ R n~Ûw+˜æ |ü⁄eTT.
‹\ø£eTT :` ªes¡‘Ô ˚ <äXy¯ ÷Ó e÷kÂ <Í« ‘·T X‚cÂ |üe¢ +>∑eTμ nì d”‘e· Tà eTT+<äT
#Ó|Œü uÀe⁄ e#·qeTTq ø° s¬ +&ÉTe÷düeTT\ ne~Û dü«\Œ~qeTT\ uÛ<Ò yä T˚ ø±e⁄q
$s¡T<äeΔ TT >±<äT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` ªª‘·‘'· eTeT X¯jT· qyéT Äs√Vü≤μμ, eTeT R Hê≈£î, X¯jT· q+
R Bs¡ÈìÁ<ës¡÷|üyÓTÆq eTs¡DeTT nì, Äs√Vü≤ R ‘Ó*dæø=qTeTT, nq>± ˙e⁄
sêeTdüàs¡D $&ÉTeì#√ ˙ m<äT≥H˚ H˚qT eTs¡D+Ï ‘·Tqì sêeDTì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düT+<äØ! ˙ ø=dü–q{Ïº düeTj·TeTTqT nqTdü]+∫ Ç+ø£qT H˚qT
s¬ +&ÉT e÷düeTT\T ø±#·Tø=ì j·TT+&Ée\dæjT· Tqï~. Ä s¬ +&ÉT HÓ\\|æeTà≥ ˙e⁄
Hê X¯jT· qeTTqT Äs√Væ≤+|üø£ ‘·|Œü <äT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ }s¡«Δ + <ë«uÛ≤´+ ‘·T e÷kÕuÛ≤´+ uÛsÑ êÔs+¡ e÷ eTì#·Ãr¤ yéT ˆ
eTeT ‘ê«+ ÁbÕ‘·sêXÊs¡ú e÷\uÛ+Ñ ‘˚ eTVü‰qùd ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` }s¡«Δ + ` <ë«uÛ≤´+ ` ‘·T ` e÷kÕuÛ≤´+ ` uÛsÑ êÔs+¡ ` e÷yéT `
nì#·Ãr¤ yéT, eTeT ` ‘ê«+ ` ÁbÕ‘·sêXÊs¡yú Té ` Ä\uÛ+Ñ ‘˚ ` eTVü‰qùd ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <ë«uÛ≤´+ e÷kÕuÛ≤ýéT }s¡«Δ + ‘·T e÷+ uÛsÑ êÔsy¡ Té nì#·Ãr¤ +
‘ê«+ eTeT eTVü‰qùd ÁbÕ‘·sêXÊs¡yú Té Ä\uÛ+Ñ ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <ë«uÛ≤´+ e÷kÕuÛ≤´+ }s¡«Δ + ‘·T R s¬ +&ÉTHÓ\\T <ë{Ïq |æeTà≥
e÷Á‘·eTT, e÷+ R qqTï, uÛsÑ êÔs+¡ R uÛsÑ >Ô¡ ±, nì#·Ãr¤ + R n+^ø£]+#·q{Ï,º
‘ê«+ R ìqTï, eTeT eTVü‰qùd R Hê e+≥sTT+{ÏjT· +<äT, ÁbÕ‘·sêXÊs¡+ú R
ñ<äjT· ø±\|ü⁄ uÛÀ»qeTTq¬ø,’ Ä\uÛ+Ñ ‘˚ R #·+|æyj ˚ T· T<äTs¡T.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` ªªuÛsÑ êÔs+¡ μμ ` ˙ uÛsÑ j
Ô¡ TÆÓ q{Ïº sêeTTì eTiÏjT· T ªe÷+
nì#·Ãr¤ yéT ‘ê«+μ Hê \+¬øX’ «¯ s¡éTTqT ˇ\¢ì ìqTïqT >∑÷&É e~Û+‘·Ts¡T nì
uÛ≤eeTT.
u§+u≤sTT eTTÁ<Dä eTT :` ªªÄ\uÛ+Ñ ‘˚ eTVü‰qùdμμ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªªdüT<ëX‚Ã‘¤ ‡· ´+‹
K+&ÉX'¯ μμ nì >∑\<äT (Hê e+≥\yês¡T ìqTï eTTø£ÿ\T>± K+&ç+‘·Ts¡T).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä s¬ +&ÉTHÓ\\T >∑&∫É q |æeTà≥ e÷Á‘·eTT n|üŒ{ÏøìÏ ˙e⁄ qqTï
uÛsÑ >Ô¡ ± n+^ø£]+|üø£ b˛sTTq#√ Hê e+≥\yês¡T ìqTï Hê e+≥sTT+{Ï˝À Hê
ÁbÕ‘·'ø±\uÛÀ»qeTTø=s¡ø¬ ’ ìqTï #·+|æ e+&ç ô|≥Tº<Tä s¡T düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ ‘·s®¡ é÷Hê+ dü+Áù|ø£å ´ sêø£ùå d+Á<˚D C≤qø°yTé ˆ
<˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£Hê´ kÕÔ $ùw<äT ]«ø£è‘˚øDå£ ≤' ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ` ‘·s®¡ é÷Hê+ ` dü+Áù|ø£å ´ ` sêø£ùå d+Á<˚D ` C≤qø°yTé ,
<˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£Hê´' ` ‘ê' ` $ùw<äT' ` $ø£è‘˚øD å£ ≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åùd+Á<˚D ‘·s¡®é÷Hê+, ‘ê+ C≤qø°+ dü+Áù|ø£å ´, ‘ê'
<˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£Hê´' $ø£è‘˚øD å£ ≤' (dü‘´· ') $ùw<äT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£ùå d+Á<˚D R sêø£då sü êE#˚, ‘·s´®¡ e÷Hê+ R >∑~+› |üã&ÉT#·Tqï{Ï,º
‘ê+ C≤qø°+ R Ä d”‘ê<˚$ì, dü+Áù|ø£å ´ R #·÷∫, ‘ê' <˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£Hê´' R Ä
<˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£q´ø£\T, $ø£è‘˚øD å£ ≤' (dü‘´· ') R $ø±s¡eTT H=+~q{Ïº ø£qTï\T >∑\yê¬s,’
$ùw<äT' R <äT'œ+∫].
‹\ø£eTT :` ª<˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£Hê´'μ ` d”‘e· ˝…H˚ ã˝≤‘êÿs¡eTT>±, rdæø=ì sêã&çq{Ïº
yês¡T, n‘·ìì $~Û˝øÒ £ n+^ø£]+∫q{Ïyº ês¡T.
(22) ` <ë«$+X¯ düs¡Z 123
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêø£då sü êE#˚ á $<Ûeä TT>± Á≈£Ls¡eTT>± >∑~+› |üã&ÉT#·Tqï{Ïº
d”‘ê<˚$ì p∫, <˚e>∑+<Ûsä «¡ ≈£îe÷]ø£\T ‘·eT ‘·eT ø£qTï\T #ÓeTà–\T¢#T· +&É>±
$TøÏÿ* $cÕ<äeTTqT bı+~].
XÀ¢ˆˆ zwü̃Á|üø±¬s’ s¡|üsê eÅø£ÔH˚Å‘Ó’ düÔ<∏ë|üsê' ˆ
d”‘ê e÷XÊ«düj÷· e÷düT dü]Ô ‘® ê+ ‘˚q s¡økå£ Õ ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` zwü̃Á|üø±¬s'’ ` n|üsê' ` eÅøHÔ£ Å˚ ‘'’Ó ` ‘·<ë∏ ` n|üsê' ` d”‘êyéT
` ÄXÊ«düj÷· e÷düT' ` ‘·]‘® ê+ ` ‘˚q ` s¡økå£ Õ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚q s¡økå£ Õ ‘·]‘® ê+ d”‘êyéT n|üsê' zwü̃Á|üø±¬s'’ , ‘·<ë∏ n|üsê'
eÅøHÔ£ Å˚ ‘'’Ó ÄXÊ«düj÷· e÷düT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚q s¡økå£ Õ R Ä sêø£då Tü ì#˚, ‘·]‘® ê+ d”‘ê+ R u…~]+|üã&ÉT#·Tqï
d”‘ê<˚$ì, n|üsê' R ø=+‘·eT+~ <˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£q´\T, zwü̃Á|üø±¬s'’ R ô|<äe⁄\
ø£<ä*ø£#˚‘·qT, ‘·<∏ë n|üsê' R nfÒ¢ eT]ø=+<äs¡T, eÅø£ÔH˚Å‘Ó’' R H√{Ï‘√&ÉqT,
ø£qTï\‘√&ÉqT, ÄXÊ«düj÷· e÷düT' R z<ës¡TÃ#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` á $<Ûeä TT>± sêeDT&ÉT d”‘q· T uÛj Ñ T· +ø£se¡ TT>± u…<]ä +#·T#·T+&É>±,
n#·{Ï <˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£q´\T, BìøÏ ˙y˚$Tj·TT u…<]ä b˛e≈£î eTì ‘·eT ô|<äe⁄\
jÓTTø£ÿj·TT, H√{ÏjTÓ Tø£ÿj·TT, ø£qTï\ jÓTTø£ÿj·TT, ø£<*ä ø£\‘√ >∑÷&çq dü+»„\‘√
z<ë]Ã d”‘e· Tà≈£î <Ûs’Ó ´¡ eTTqT #Ó|ü #·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ ‘ê_Û sêXÊ«dæ‘ê d”‘ê sêeD+ sêø£kå Õ~Û|yü Té ˆ
ñyê #ê‘·àVæ≤‘·+ yêø£´+ eè‘·XÔ Ö+&ûs´¡ >∑]«‘·yTé ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê_Û' ` ÄXÊ«dæ‘ê ` d”‘ê ` sêeD+ ` sêø£kå Õ~Û|yü Té ` ñyê#·,
Ä‘·àVæ≤‘·+ ` yêø£´+ ` eè‘·XÔ Ö+&ûs´¡ >∑]«‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ê_Û' ÄXÊ«dæ‘ê d”‘ê, sêø£kå Õ~Û|+ü sêeD+ eè‘·XÔ Ö+&ûs´¡
>∑]«‘·yTé , Ä‘·àVæ≤‘·+ yêø£ýéT ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘ê_Û' nXÊ«dæ‘ê R Ä <˚e‘ê>∑+<Ûsä «¡ ø£q´\#˚ }s¡&+ç |üã&çq{Ï,º
d”‘ê R d”‘ê<˚$, sêø£kå Õ~Û|+ü sêeD+ R sêø£då sü êC…q’ sêeDTì >∑÷]Ã, eè‘·Ô
XÖ+&ûs´¡ >∑]«‘·+ R ‘·q bÕ‹Áe‘·´ Á|üu≤Û eeTT#˚ ø£*–q >∑s«¡ eTT‘√ ≈£L&çq{Ï,º
Ä‘·àVæ≤‘·+ yêø£´+ R ‘·q≈£î Væ≤‘·yTÓ qÆ yêø£éTTqT, ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‹\ø£eTT :` ªªÄ‘·àVæ≤‘·+ yêø£´+μμ ` sêeDTì Ä‘·à≈£î Væ≤‘·yTÓ qÆ , eè‘·Ô XÖ+&ûs´¡
>∑]«‘·+ R ‘·q bÕ‹Áe‘·éTT#˚‘·qT, uÛÑs¡ÔjÓTTø£ÿ XÖs¡éTVæ≤eT#˚‘·qT \_Û+∫q
>∑s«¡ eTT ø£*–q{Ï.º
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä <˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£q´\#˚ z<ës¡Ãã&ÉT#·Tqï d”‘ê<˚$, ‘·q bÕ‹Áe‘·éTT
#˚‘·qT, lsêeTTì |üsêÁø£eTeTT#˚‘·qT ø£*–q >∑s¡«eTT‘√, ‘·q≈£î Væ≤‘·yÓTÆq
e#·qeTT\qT ‹]– Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ q÷q+ q ‘˚ »q' ø£•Ã <ädÔæ ìÁX‚Ùj·Tùd dæ‘ú '· ˆ
ìyês¡jT· ‹ jÓ÷ q ‘ê«+ ø£sà¡ D√ -kÕà~«>∑]Ω‘ê‘Y ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q÷q+ ` q ` ‘˚ ` »q' ` ø£•Ã‘Y ` ndæÔ ` ìÁX‚Ùj·Tùd ` dæ‘ú '·
` ìyês¡jT· ‹ ` j·T' ` q ` ‘ê«+ ` ø£sà¡ D' ` nkÕà‘Y ` $>∑]Ω‘ê‘Y ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` j·T' ‘ê«yéT nkÕà‘Y $>∑]Ω‘ê‘Y ø£sà¡ D' ìyês¡jT· ‹— ‘˚ ì'ÁX‚jT· ùd
dæ‘ú '· dü' »q' q÷q+ ø£•Ã‘Y q ndæ.Ô
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T' R me&ÉsTT‘˚, $>∑]Ω‘ê‘Y R ì+<äýÓTqÆ {Ï,º ø£sà¡ D' R á
ø£è‘·éTT qT+&ç, ìyês¡jT· ‹ R ìe]Ô+|üCj Ò T· TH√, ‘˚ ì'ÁX‚jT· ùd dæ‘ú '· R ˙πøeå TeTT
q+<äT+&ÉTH√, dü' »q' R Ä eTqTwüß´&ÉT, q÷q+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, ø£•Ã‘Y q ndæÔ
R me«&ÉTqT ˝Ò&TÉ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêeD≤düTs¡T&Ü! á \+ø±q>∑se¡ TTq+<äT |üs<¡ ës¡#Ís¡éTTe+{Ï
>∑s¡ΩD°j·TyÓTÆq ø£è‘·éTT #˚j·T≈£î+&É ìqTï ìyê]+#·Tq{Ïº ˙y˚T\T ø√]q e´øÏÔ
me«s¡TqT ìX¯Ãj·TeTT>± ˝ÒH˚ ˝Òsì¡ nqTø=qT#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ e÷+ Væ≤ <Ûsä êà‘·àq' |ürï+ X¯N$Te X¯N|ü‘'˚ ˆ
‘·«<äq´ ÅdwÔæ ßü ˝Àπøwüß ÁbÕs¡j ú T˚ qàqkÕ-|æ ø£' ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e÷+ ` Væ≤ ` <Ûsä êà‘·àq' ` |ürï+ ` X¯NyéT ` Çe ` X¯N|ü‘'˚
` ‘·«<äq´' ` Á‹wüß ` ˝Àπøwüß ` ÁbÕs¡j ú T˚ ‘Y ` eTqkÕ ` n|æ ` ø£' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯N|ü‘'˚ X¯NyéT Çe, <Ûsä êà‘·àq' |ürï+ e÷+ Á‹wüß ˝Àπøwüß
eTqkÕ n|æ, ‘·«<äq´' ø£' ÁbÕs¡j ú T˚ ‘Y ?
(22) ` <ë«$+X¯ düs¡Z 125
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯N|ü‘'˚ X¯NyéT Çe R <˚y+˚ Á<äTì |ü≥eº TVæ≤wæjTÆÓ q X¯N<˚$ìe˝…,
<Ûsä êà‘·àq' |ürï+ e÷+ R |üse¡ T<Ûë]à≈£î&Óq’ lsêeTTì uÛ≤s¡´q>∑T qqTï, Á‹wüß
˝Àπøwüß R eTT˝À¢øe£ TT\+<äTqT, ‘·«<äq´' ø£' R ˙ø£+f… y˚s¬ e«&ÉT, eTqkÕ n|æ R
eTqdüT‡#˚ >∑÷&É, ÁbÕs¡jú T˚ ‘Y R ø√s¡TqT ?
‹\ø£eTT :` ªªeTqkÕ|æ ø£' ÁbÕs¡j
ú T˚ ‘Yμμ e÷≥\‘√ ø√s¡Tyê&ÉT ñ+&ÉT≥ |üP]Ô>±
ndü+uÛeÑ eTì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚y˚+Á<äTì |ü≥ºeTVæ≤wæjÓÆTq X¯N<˚$ì uÛ≤s¡´>± ø√]q≥T¢>±,
<Ûäsêà‘·Tà&Ó’q j·÷ lsêeTTì uÛ≤s¡´q>∑T qqTï, eTT»®>∑eTT\+<äTqT ˙e⁄ >±ø£
eTiÏjTÓ e«&ÉTqT ‘·q eTqdüT‡q+<Óq’ yê+∫Û+|ü>\∑ &Ü!
XÀ¢ˆˆ sêø£kå Õ<Ûeä T sêeTdü´ uÛ≤sê´ eT$T‘·‘»˚ dü' ˆ
ñø£yÔ ê qdæ j·T‘êŒ|ü+ ø£« >∑‘· düdÔ ´ü yÓ÷ø£å ´ùd ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêø£kå Õ<Ûeä T ` sêeTdü´ ` uÛ≤sêýéT ` n$T‘·‘»˚ dü' ` ñø£yÔ êHé `
ndæ ` j·T‘Y ` bÕ|ü+ ` ø£« ` >∑‘'· ` ‘·d´ü ` yÓ÷ø£å ´ùd ?
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£kå Õ<Ûeä T! n$T‘·‘»˚ dü' sêeTdü´ uÛ≤sê´+ j·T‘Y bÕ|üyTé
ñø£yÔ êHé ndæ, ø£« >∑‘'· ‘·d´ü yÓ÷ø£å ´ùd ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£kå Õ<Ûeä T R sêø£då Tü \+<Ó\¢ n<Ûeä TT&Óq’ sêeD≤! n$T‘·‘»˚ dü'
R nbÕs¡yÓTÆq |üsêÁø£eTeTT>∑\, sêeTdü´ R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, uÛ≤sê´+ R
<Ûäs¡à|ü‹ïjÓÆTq qqTï>∑÷]Ã, j·T‘Y bÕ|üyéT ñø£ÔyêHé ndæ R @ bÕ|üe#·qeTT
|ü*øÏqyê&Éy‹’Ó y√, ‘·d´ü (‘·kÕà‘Y) R Ä bÕ‘·øe£ TTqT+&ç, ø£« >∑‘'· R m#·{øÏ Ï
b˛sTTqyê&Éy,’Ó yÓ÷ø£å ´ùd R $&ÉTeã&É>\∑ e⁄?
‹\ø£eTT :` ªªj·T‘Y bÕ|ü+μμ ` ªeTeT X¯jT· qyéT Äs√Vü≤μ Ç‘ê´~s¡÷|üyTé ` Hê
X¯jT· ´ô|’ #˚se¡ \dæq<äì ˙e⁄ |ü*øÏq bÕ|ü|⁄ü e÷≥\T, ªø£« >∑‘'· yÓ÷ø£å ´ùdμ ` Ä
bÕ|üeTT#˚ |ò*ü +#·Tq{Ïº ˙ düeT÷\$HêX¯qeTTq≈£î |ü]Vü‰s¡eTT m#·≥≈£î b˛sTTqqT
nX¯ø´£ eTT nì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêø£kå Õ<Ûeä ÷! n$T‘·Á|ü‘ê|üXÊ*jÓTÆ q lsêeTTì uÛ≤s¡´qT >∑÷]Ã
@ bÕ|üe#·qeTT\T ˙e⁄ |ü*øÏjT· T+{Ïy√ Ä bÕ‘·øe£ TTqT ˙e⁄ m#·{øÏ Ï uÀsTT
@$T #˚dæ b˛>=≥Tºø=q>∑\e⁄?
XÀ¢ˆˆ j·T<∏ë <äè|üXÔ Ã¯ e÷‘·+>∑' X¯XX¯ Ã¯ düV≤æ ‘Í eH˚ ˆ
‘·<ë∏ ~«s¡<eä Á<ëeT düÔ «+ ˙#·XX¯ e¯ ‘Y düà è‘·' ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<∏ë ` <äè|ü'Ô ` #· ` e÷‘·+>∑' ` X¯X'¯ ` #· ` düV≤æ ‘Í ` eH˚
` ‘·<ë∏ ` ~«s¡<eä ‘Y ` sêeT' ` ‘·«+ ` ˙#·XX¯ e¯ ‘Y ` düà è‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eH˚ j·T<∏ë <äè|ü'Ô e÷‘·+>∑XÃ¯ , X¯XX¯ Ã¯ düV≤æ ‘Í, ‘·<ë∏ (nÁ‘·)
sêeT' ~«s¡<eä ‘Y, ‘·«+ ˙#·XX¯ e¯ ‘Y düà è‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eH˚ R ns¡DéTTq+<äT, j·T<∏ë R @ $<Ûeä TT>±, <äè|ü'Ô e÷‘·+>∑XÃ¯
R eT~+∫q{Ïº @qT>∑TqT, X¯XX¯ Ã¯ R ≈£î+<˚\TqT, düV≤æ ‘Í R ≈£L&çjT· T+&ÉTH√,
‘·<ë∏ R Ä Ø‹>±, nÁ‘· R Ç#·Ã≥, sêeT' ~«s¡<eä ‘Y R lsêeTT&ÉT eT‘·>Ô »∑ eTT
e+{Ïyê&ÉT>±, düà è‘·' R ‘·\#·ã&ÉTqT. ‘·«+ ˙#·XX¯ e¯ ‘Y R ˙e⁄ ≈£îå Á<äyTÓ qÆ ≈£î+<˚\T
e+{Ïyê&Ée⁄>±, düà è‘·' R ‘·\#·ã&ÉT<äTe⁄.
bÕsƒê+‘·se¡ TT ` düV≤æ ‘√ eH˚ ` nì ø£\<äT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` Ç#·≥ sêeDT&ÉT ‘·q≈£î eT<ä|ü⁄fÒqT>∑T‘√ kÕeTéTT
#Ó|Œü ã&ÉT#·Tqï<äì ÁuÛeÑ T #Ó+<ä≈î£ +&É sêeTT&ÉT @qT>∑Te+{Ïyê&ÉT ˙e⁄ ≈£î+<˚{eÏ +{Ï
yê&Éeì d”‘e· Tàj˚T düŒwüeº TT #˚dæ #Ó|Œæ q~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ns¡DéTTq+<äT eT<ä|ü⁄fÒqT>∑Tqï #√{ÏøÏ ≈£î+<˚\T #˚] ˙‘√
j·TT<äeΔ TTq≈£î e∫Ã‹ qqï≥T¢>±, eT‘˚uÔ eÑÛ TTe+{Ï lsêeTTì‘√ ≈£î+<˚\T e+{Ï
˙e⁄ kÕeTéTT #Ó|ü ø=qT#·THêïe⁄.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·« $Tøå±«≈£îHê<∏+ä yÓ’ øÏ|å ü ìïVü≤ q \»®ùd ˆ
#·≈îå£ c˛ ]«wüjT· + ‘·d´ü q ‘êe <äT|ü>#∑ Ã· d¤ æ ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·«yéT ` Çøå±«≈£îHê<∏+ä ` yÓ’ ` øÏ|å Hü é ` ÇVü≤ ` q ` \»®ùd,
#·≈îå£ c˛' ` $wüjT· + ` ‘·d´ü ` q ` ‘êe‘Y ` ñ|ü>#∑ Ã· d¤ æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ‘·«yéT Çøå±«≈£îHê<∏+ä øÏ|å Hü é ÇVü≤ q \»®ùd, ‘·d´ü #·≈îå£ c˛'
$wüjT· + ‘êe‘Y q ñ|ü>#∑ Ã· d¤ .æ
(22) ` <ë«$+X¯ düs¡Z 127
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' ‘·«+ R n{Ïº ˙e⁄, Çøå±«≈£îHê<∏+ä R Çøå±«≈£îÁ|üuTÑÛ e⁄qT, ÇVü≤
R á \+ø£jT· +<äT, øÏ|å Hü é R ì+~+#·T#·T, q \»®ùd R dæ>T∑ |Z &ü TÉ ≥˝Ò<Tä , ‘·d´ü
#·≈îå£ c˛' $wüjT· + ‘êe‘Y R Ä eTVü‰‘·Tàì ø£qTï\≈£î ø±ìŒ+#·T≥ e÷Á‘·eTT, q
ñ|ü>#∑ Ã· d¤ æ R bı+<ä˝≈Ò î£ Hêïe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ≈£î+<˚\Te˝… ≈£åîÁ<äT&ÉyÓ’q ˙e⁄ á \+ø£˝À ≈£Ls¡TÃ+&ç
eT<ä>»∑ eTTe+{Ï Ä Çøå±«≈£îÁ|üuTÑÛ e⁄qT ì+~+#·T≥≈£î @$Tj·TTqT dæ>T∑ |Z &ü ≈É î£ Hêïe⁄.
Ç+‘·≈î£ qT n‘·ì ø£qTï\ m<äT≥ ì\T#·T <Ûs’Ó ´¡ eTT m|ü&ÉTqT ˙e⁄ #·÷|ü˝<Ò Tä
>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ Çy˚T ‘˚ qj·TH˚ Á≈£Lsπ $s¡÷ù| ø£èwü|í +æ >∑fi‚ ˆ
øÏ‘å Í q |ü‹‘˚ ø£kÕà Hêà eTHês¡´ ìØø£‘å '· ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Çy˚T ` ‘˚ ` qj·TH˚ ` Á≈£Lsπ ` $s¡÷ù| ` ø£èwü|í +æ >∑fi‚ ` øÏ‘å Í `
q ` |ü‹‘˚ ` ø£kÕà‘Y ` e÷yéT ` nHês¡´ ` ìØø£‘å '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nHês¡´! e÷+ ìØø£‘å '· ‘˚ Çy˚T Á≈£Lsπ , $s¡÷ù|, ø£èwü|í +æ >∑fi‚
qj·TH˚ ø£kÕà‘Y øÏ‘å Í q |ü‹‘˚ ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nHês¡´ R z ˙#·T&Ü! e÷+ ìØø£‘å '· R qqTï (<äTwüãº T~Δ‘√)
#·÷#·T#·Tqï, ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, Çy˚T R á, Á≈£Lπs R Á≈£Ls¡yÓTÆq{Ïº, $s¡÷ù| R
$ø£è‘·eTT˝…q’ {Ï,º ø£èwü|í +æ >∑fi‚ R q\¢ì |ü#Ã· ì s¡+>∑T‘√ qTqï, qj·TH˚ R s¬ +&ÉT
ø£qTï\TqT, ø£kÕà‘Y R m+<äTe\q, øÏ‘å Í q |ü‹‘˚ R H˚\ô|’ sê*b˛≈£îqï$?
‘ê‘·Œs¡éTT :` z ˙#·T&Ü! qqTï bÕ|üãT~Δ‘√ #·÷#·T#·Tqï{Ïº ˙ Á≈£Ls¡yTÓ qÆ , $ø±s¡yTÓ qÆ ,
;Ûø£s¡es¡íeTT >∑\ á ˙ ¬s+&ÉT ø£qTï\TqT Ç+ø£qT m+<äT#˚‘· H˚\ô|’ sê*
b˛e≈£îqï$?
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü <Ûsä êà‘·àq' |ürï+ düTïcÕ+ <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü #· ˆ
ø£<+ä∏ yê´Vü≤s¡‘√ e÷+ ‘˚ q õVü‰« eéos¡´‘˚ ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` <Ûsä êà‘·àq' ` |ürï+ ` düTïcÕ+ ` <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü ` #· ` ø£<+ä∏
` yê´Vü≤s¡‘'· ` e÷+ ` ‘˚ ` q ` õVü‰« ` eéos¡´‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <Ûsä êà‘·àq' ‘·d´ü |ürï+, <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü düTïcÕ+ e÷+ yê´Vü≤s¡‘'·
‘˚ õVü‰« ø£<+ä∏ q eéos¡´‘˚ ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dü´ <Ûäsêà‘·àq' |ürï+ R Ä |üs¡eT<Ûë]à≈£î&Ó’q lsêeTTì
uÛ≤s¡´HÓq’ {Ï,º ‘·d´ü <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü düTïcÕ+ R Ä <äXs¯ <¡ Tä∏ ì ø√&É*HÓq’ {Ï,º e÷+ R qqTï,
yê´Vü≤s¡‘'· R (Çwüeº TT e∫Ãq≥T¢) e÷≥˝≤&ÉT#·Tqï, ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, õVü‰« R
Hê\Tø£, ø£<+ä∏ q eéos¡´‘˚ R @\ N*ø£jTÆÓ b˛e⁄≥˝Ò<Tä ?
‘ê‘·Œs¡éTT :` <Ûsä êà‘·Tà&Óq’ lsêeTTì uÛ≤s¡´qT, <äXs¯ <¡ Tä∏ ì ø√&É*ì n>∑T qqTï,
H√{ÏøÏ e∫Ãq≥T¢ <äTsê“¤w˝ü ≤&ÉT#·Tqï ˙ Hê\Tø£ @\ N*b˛ø£jT· Tqï<√ø£<ë!
XÀ¢ˆˆ ndü+<˚XÊ‘·TÔ sêeTdü´ ‘·|dü ü XÊÃqTbÕ\Hê‘Y ˆ
q ‘ê«+ ≈£î]à <äXÁ¯ ê uÛdÑ àü uÛkÑ Õàs¡Ω‘»˚ kÕ ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ndü+<˚XÊ‘Y ` ‘·T ` sêeTdü´ ` ‘·|dü 'ü ` #· ` nqTbÕ\Hê‘Y `
q ` ‘ê«+ ` ≈£î]à ` <äXÁ¯ ê ` uÛdÑ àü ` uÛkÑ Õàs¡Ω‘»˚ kÕ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äX¯Áê! sêeTdü´ ndü+<˚XÊ‘Y, ‘·|üdü' nqTbÕ\Hê‘Y #·,
‘ê«+ uÛkÑ Õàs¡Ω‘»˚ kÕ, uÛdÑ àü q ≈£î]à.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äXÁ¯ ê! R z <äXø¯ +£ sƒT¡ &Ü! sêeTdü´ ndü+<˚XÊ‘Y R sêeTTì
Ä»„ ˝Òøb£ ˛e⁄≥e\qqT, ‘·|dü 'ü nqTbÕ\Hê‘Y #· R ‘·b˛Áe‘·eTTqT nqTdü]+#·T≥
e\qqT, uÛkÑ Õàs¡Ω‘»˚ kÕ R uÛdÑ àü eTT #˚jT· T≥≈£î X¯ø>ÔÏ \∑ Hê ‘˚»eTT#˚‘,· ‘ê«+ R
ìqTï, uÛdÑ àü q ≈£î]à R uÛdÑ àü eTT #˚jT· ≈£îHêïqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªªuÛkÑ Õàs¡Ω ‘˚»kÕμμ nqT |ü<eä TTq+<äT ªuÛkÑ Õàs¡Ωμ nqTq~
dü+uÀ<Ûqä eTT>± #˚dæ (uÛdÑ àü eT>∑T≥≈£î ‘·–qyê&Ü! nì) ns¡eú TT #Ó|Œü e#·TÃqT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` ìqTï #·+|ü⁄≥≈£î sêeT#·+Á<äeT÷]Ô sêe\j·TTHê? H˚H˚ ìqTï
uÛdÑ àü eTT #˚jT· ˝ÒHê? ˙ øÏ+‘· X¯øÔÏ j·TT+&çq @\ #˚jT· sê <ä+<äTyê? H˚qT øπ e\eTT
|üs‘¡ +· Á‘·Tsê\qT— HêjÓTTø£ÿ s¡øD å£ uÛ≤s¡eTT HêuÛsÑ ôÔ¡ |q’ yÓ∫’ j·TTqï<ëqqT. n|üŒ{À¢
H˚qT dü«‘·+Á‹+∫ ìqTï #·+|æ‹Hê Hê bÕs¡‘·+Á‘·éTTq≈£î Vü‰ìe#·TÃqT. uÛÑs¡Ô
j·÷»„ ˝Òì ø±s¡éTT H˚qT #˚dqæ #√ Hê bÕ‹Áe‘·éTTqπø Vü‰ìe#·TÃqT >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` uÛdÑ àü eTT #˚jT· e\dæjT· Tqï bÕ‘·≈î£ &Óq’ z<äXø¯ +£ sƒT¡ &Ü! Hê sêeTT&ÉT
Hê≈£î nqT»„ Çe«≈£î+&ÉT≥#˚‘·qT, Hê bÕ‹Áe‘·´‘·|üdüT‡q≈£î uÛÑ+>∑eTT ø£\T>∑
>∑÷&É<ìä j·TTqT Á|ü#+· &ÉyTÓ qÆ Hê ‘˚»eTT#˚‘· ìqTï uÛdÑ àü eTT #˚jT· <ä\#·Tø=q˝Ò<Tä
düTe÷!
(22) ` <ë«$+X¯ düs¡Z 129
XÀ¢ˆˆ Hê|üV≤ü s¡TÔ eTVü≤+ X¯ø±´ ‘·«j·÷ sêeTdü´ BÛeT‘·' ˆ
$~Û düeÔ e<ÛësêújT· $Væ≤‘√ HêÁ‘· dü+X¯jT· ' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` n|üV≤ü s¡TyÔ Té ` nVü≤+ ` X¯ø±´ ` ‘·«j·÷ ` sêeTdü´ `
BÛeT‘·', $~Û' ` ‘·e ` e<ÛësêújT· ` $Væ≤‘·' ` q ` nÁ‘· ` dü+X¯jT· ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` BÛeT‘·' sêeTdü´ nVü≤+ ‘·«j·÷ n|üV≤ü s¡T+Ô q X¯ø±´— (@wü')
$~Û', ‘·e e<ÛësêújT· $Væ≤‘·'— nÁ‘· dü+X¯jT· ' q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` BÛeT‘·' sêeTdü´ R Á|üC≤„XÊ*jÓTÆ q lsêeTTìjÓTTø£ÿ, nVü≤+ R
(uÛ≤s¡´HÓq’ ) H˚qT, ‘·«j·÷ R ˙#˚, n|üV≤ü s¡T+Ô R <=+–*+|üã&ÉT≥≈£î, q X¯ø±´ R
kÕ<ÛäT´sê\qT >±qT, @wü' $~Û' R á |òüT≥qeTT, ‘·e e<Ûësêúj·T R ˙
eTè‘·Té⁄ø=s¡≈î£ ($Væ≤‘·' R $~Û+|üã&çq~), nÁ‘· dü+X¯jT· ' q R Ç+<äT dü+~j·TeTT
˝Ò<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á|üC≤„XÊ*jÓTÆ q Ä lsêeTTì nBÛqeT+<äTqï qqTï <=+–*+#·T≥
˙≈£î X¯ø´£ yÓTqÆ $wüjT· eTT ø±<äT. ø±ì <Óe’ y˚T ˙≈£î eTè‘·Té⁄qT ø£*Œ+#·T≥≈£î á
$<Ûeä TT>± @sêŒ≥T#˚dHæ ê&ÉT. á $wüjT· eTTq dü+<˚V≤ü eTT ˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ X¯Ssπ D <Ûqä <äÁuÛ≤Á‘ê ã˝…’ dü‡eTT~‘˚q #· ˆ
nb˛Vü≤´ sêeT+ ø£kÕà~Δ <ës¡#Ís¡´+ ‘·«j·÷ ø£è‘·yTé ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯Ssπ D ` <Ûqä <äÁuÛ≤Á‘ê ` ã˝…'’ ` düeTT~‘˚q ` #· ` nb˛Vü≤´ `
sêeT+ ` ø£kÕà‘Y ` Væ≤ ` <ës¡#Ís¡´+ ` ‘·«j·÷ ` ø£è‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯Ssπ D, <Ûqä <äÁuÛ≤Á‘ê, ã˝…'’ düeTT~‘˚q #· ‘·«j·÷ sêeT+
nb˛Vü≤´ ø£kÕà‘Y <ës¡#Ís¡´+ ø£è‘·yTé ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯SπsD R eTVü‰Ms¡T&Ée⁄qT, <Ûäq<äÁuÛ≤Á‘ê R ≈£îuÒs¡Tq≈£î
‘·eTTà&Ée⁄qT, ã˝…'’ düeTT~‘˚q R ã\eTT‘√ ‘·T\‘·÷>∑T #·Tqïyê&Ée⁄q>∑T, ‘·«j·÷
R ˙#˚‘,· ø£kÕà‘Y R @ø±s¡DeTTe\q, sêeTyéT nb˛Vü≤´ R lsêeTTì <ä÷s¡eTT#˚d,æ
<ës¡#Ís¡´+ ø£è‘·+ R uÛ≤sê´|üV≤ü s¡DeTT #˚jT· ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Ée⁄qT, ≈£îuÒsT¡ ì ‘·eTTà&Ée⁄qT, n$T‘·ã\dü+|ü<\ä ‘√
$sêõ\T¢#T· qïyê&Ée⁄ HÓq’ {Ïº |òTü qT&Ée⁄, ÄHê&ÉT |üsXí¡ Ê\˝À Hê uÛsÑ j
Ô¡ TÆÓ q lsêeTTì,
n‘·ì k˛<äsT¡ ì <ä÷s¡eTT#˚dæ qqTï @\ <=+–*+∫ ‘Ó∫Ã‹$?
XÀ¢ˆˆ d”‘êj·÷ e#·q+ ÁX¯ó‘ê« sêeD√ sêø£kå Õ~Û|'ü ˆ
$eè‘·´ qj·TH˚ Á≈£Lsπ C≤qø° eTq«yÓø’ ‘å£ · ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` d”‘êj·÷' ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` sêeD' ` sêø£kå Õ~Û|'ü `
$eè‘·´ ` qj·TH˚ ` Á≈£Lsπ ` C≤qø°yTé ` nq«yÓø’ ‘å£ · ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£kå Õ~Û|'ü sêeD', d”‘êj·÷' e#·q+ ÁX¯ó‘ê«, Á≈£Lsπ qj·TH˚
$eè‘·´, C≤qø°yTé nq«yÓø’ ‘å£ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£kå Õ~Û|'ü sêeD' R sêø£då sü êC…q’ sêeDT&ÉT, d”‘êj·÷' e#·q+
R d”‘e· Tàe÷≥\qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, Á≈£Lsπ R rø£åíeTT˝…q’ , qj·TH˚ R ø£qTï\qT,
$eè‘·´ R ô|<ä$› >∑ #˚d,æ C≤qø°+ R d”‘ê<˚$ì, nq«yÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeD≤düTs¡T&ÉT d”‘ê<˚$ |ü*øÏq e÷≥\T $ì ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ ‘·q
H˚Á‘·eTT\qT ô|<ä$› >∑ #˚dæ ÄyÓTyÓ|’ ⁄ü ñÁ>∑eTT>± #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ˙\JeT÷‘·d+ü ø±X¯' eTVü‰uÛTÑ »•s√<Ûsä '¡ ˆ
dæ+Vü≤dü‘Ô·«>∑‹ ÁoÙe÷Hé B|üõÔ Vü‰«Á>∑˝À#·q' ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ˙\JeT÷‘·d+ü ø±X¯' ` eTVü‰uÛTÑ »•s√<Ûsä '¡ ` dæ+Vü≤dü‘Ô·«>∑‹' `
Áoe÷Hé ` B|üõÔ Vü‰«Á>∑˝À#·q' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ˙\JeT÷‘·dü+ø±X¯' R q\¢ì y˚T|òüTeTT‘√ düe÷qT&ÉTqT,
eTVü‰uÛÑT»•s√<Ûäs¡' R >=|üŒyÓ’q uÛÑT»eTT\TqT, ø£+sƒ¡eTTqT >∑\yê&ÉTqT,
dæ+Vü≤dü‘Ô· «>∑‹' R dæ+Vü≤eTTe+{Ï ã\eTTqT >∑eTqeTTqT >∑\yê&ÉTqT, Áoe÷Hé
R >=|üŒXÀuÛÑø£*Zj·TTqïyê&ÉTqT, B|üÔõVü‰«Á>∑˝À#·q' R »«*+#·T#·Tqï Hê\Tø£
ø=qj·TTqT, ø£qTï\TqT >∑*j Z T· Tqï yê&ÉTqT n>∑T, (sêeD' R sêeDT&ÉT), ñyê#·
R |ü*ø¬ qT. (nì 30e XÀ¢øe£ TT‘√ nq«j·TeTT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDT&ÉT n|ü&ÉT q\¢ì ô|<äy› T˚ |òTü eTTe˝… ø±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
Bs¡eÈ TT˝…q’ u≤VüQe⁄\qT ø£+sƒe¡ TTqT ø£*Z j·TT+&ÓqT. n‘·ì ã\eTTqT, >∑eTqeTTqT
dæ+Vü≤eTTqT uÀ*j·TT+&ÓqT. Á|ü»«*+#·T#·Tqï ø£qT\TqT õVü‰«Á>∑eTTqT >∑\yê&Ó’
n‘·&TÉ d”‘q· T #·÷∫ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
(22) ` <ë«$+X¯ düs¡Z 131
XÀ¢ˆˆ #·˝≤Á>∑eT≈£î≥ÁbÕ+X¯ó •ÃÁ‘·e÷˝≤´qT˝Ò|qü ' ˆ
s¡øeÔ£ ÷˝≤´+ãs¡<säÛ ¡ dübÔ ÕÔ+>∑<$ä uÛ÷Ñ wüD' ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #·˝≤Á>∑eT≈£î≥ÁbÕ+X¯ó' ` ∫Á‘·e÷˝≤´qT˝Ò|üq' ` s¡ø£Ô
e÷˝≤´+ãs¡<säÛ '¡ ` ‘·bÕÔ+>∑<$ä uÛ÷Ñ wüD' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` #·˝≤Á>∑eT≈£î≥ÁbÕ+X¯ó' R #·*+#·T#·Tqï ∫e] uÛ≤>∑eTT>∑\
øÏØ≥eTT‘√ $TøÏÿ* bı&É>]∑ jÓTÆ qyê&ÉTqT, ∫Á‘·e÷˝≤´qT˝Ò|qü ' R s¡+>∑T s¡+>∑T\
|üP\e÷*ø£\TqT, yÓTÆ|üP‘·\TqT >∑\yê&ÉTqT, s¡ø£Ôe÷˝≤´+ãs¡<Ûäs¡' R mÁs¡ì
|ü⁄wüŒe÷*ø£\qT eÅdüÔeTT\qT <Ûä]+∫qyê&ÉTqT, ‘·bÕÔ+>∑<ä$uÛÑ÷wüD' R
Á|üø±•+#·T#·Tqï uÛTÑ »ø°sT¡ \Ô T ÄuÛsÑ D ¡ eTT\T>∑ <Û]ä +∫qyê&ÉTqT n>∑T (sêeD' R
sêeDT&ÉT, ñyê#· R |ü*ø¬ qT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` bı&Éyq’Ó n‘·ì X¯Øs¡eTTq øÏØ≥eTTjÓTTø£ÿ nÁ>∑eTT ø£<Tä \T#·T+&ÓqT.
n‘·&TÉ s¡+>∑T s¡+>∑T\ |üP\e÷*ø£\qT, yÓT|Æ Pü ‘·\qT <Û]ä +∫j·TT+&ÓqT. eT]j·TT
Hê‘·&TÉ mi¿ì|ü⁄wüŒe÷*ø£\qT eÅdeÔü TT\qT <Û]ä +∫j·TT+&ÓqT. n‘·ì uÛTÑ »ø°sT¡ \Ô T
>=|üŒ Á|üø±X¯eTT‘√ yÓTij·TT#·T+&ÓqT. Ç{Ïº n‘·&TÉ d”‘q· T #·÷∫ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ÁXÀDÏd÷ü Á‘˚D eTVü≤‘ê y˚T#·øπ q düTdü+eè‘·' ˆ
neTè‘√‘êŒ<äq<˚qΔ uÛTÑ »π>H˚e eT+<äs'¡ ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁXÀDÏdü÷Á‘˚D ` eTVü≤‘ê ` y˚T#·πøq ` düTdü+eè‘·' `
neTè‘√‘êŒ<äq<˚qΔ ` uÛTÑ »π>q ` Çe ` eT+<äs'¡ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` neTè‘√‘êŒ<äq<Δ̊q R neTè‘·d+ü bÕ<äqeTT ø=s¡≈î£ #·T≥ºu{… qºÏ {Ï,º
uÛTÑ »π>q R düsŒ¡ eTT#˚ (yêdüTøÏ#)˚ , eT+<äs'¡ Çe R eT+<äs¡ |üs«¡ ‘·eTTe˝…, y˚T#·øπ q
R q\¢Hq’Ó (HÓeT*ø£qTï\e+{Ï) s¡+>∑Tø£*–q, eTVü≤‘ê ÁXÀDÏd÷ü Á‘˚D R ô|<ä<› q’Ó
yÓTT\q÷*#˚, düTdü+eè‘·' R #·øÿ£ >± #·T≥ºã&çjT· Tqï yê&ÉTqT n>∑T (sêeD' R
sêeDT&ÉT, ñyê#· R |ü*ø¬ qT).
‹\ø£eTT :` y˚T#·øπ q ` Ç+Á<ä˙\eTDT\#˚ bı<ä>ã∑ &ç j·TT+&ÉT≥#˚ yÓTT\q÷\T
q\¢>∑ qTqï<äì uÛ≤eeTT. yêdüTøÏ q\¢ìs¡+>∑T yê&Éì #Ó|ü <äTs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` neTè‘√‘êŒ<äqeTTø=s¡ø¬ ’ q\¢Hq’Ó yêdüTøÏjT· qT düsŒ¡ eTT#˚ #·T≥ºã&çq{Ïº
eT+<äs¡|üs¡«‘·eTTe˝… sêeDT&ÉT, Ç+Á<ä˙\eTT\‘√ q\¢>∑qTqï ô|<ä›<Ó’q ø£{Ï
dü÷Á‘·eTTqT ‘·q q&ÉTeTTô|’ <Û]ä +∫ j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘êuÛ≤´+ dü |ü]|üPsêíu≤Û ´+ uÛTÑ C≤uÛ≤´+ sêø£ùå dX¯«s¡' ˆ
X¯óX¯óuÛÒ -#·\dü+ø±X¯ X¯Ù è+>±uÛ≤´$Te eT+<äs'¡ ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êuÛ≤´+ ` dü' ` |ü]|üPsêíu≤Û ´+ ` uÛTÑ C≤uÛ≤´+ ` sêø£ùå dX¯«s¡' `
X¯óX¯óuÛÒ ` n#·\dü+ø±X¯' ` X¯è+>±uÛ≤ýéT ` Çe ` eT+<äs'¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' sêø£ùå dX¯«s¡' X¯è+>±uÛ≤´+ eT+<äs'¡ Çe, |ü]|üPsêíu≤Û ´+
‘êuÛ≤ýéT uÛTÑ C≤uÛ≤ýéT, n#·\dü+ø±X¯', (düH)é X¯óX¯óuÛ,Ò (ñyê#· #·).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' sêø£ùå dX¯«s¡' R Ä sêø£då #ü Á· ø£e]Ô, X¯è+>±uÛ≤´+ eT+<äs'¡ Çe
R s¬ +&ÉT •Ks¡eTT\‘√ qTqï eT+<äs|¡ sü «¡ ‘·eTTe˝…, |ü]|üPsêíu≤Û ´+ R ì+&ÉT>∑
qTqï{Ïº, ‘êuÛ≤´+ uÛÑTC≤uÛ≤´+ R »>∑Á‘·Œdæ<äΔeTT˝…’q ¬s+&ÉTu≤VüQe⁄\‘√, n#·\
dü+ø±X¯', (düH)é R |üs«¡ ‘·dìü ïuÛTÑ &Ó,’ X¯óX¯óuÛÒ R XÀ_Û˝q¢… T. (ñyê#· R |ü*ø¬ qT).
‹\ø£eTT :` ªªuÛTÑ C≤uÛ≤´+μμ ` sêeDTq≈£î j·TT<äeΔ TT eTTqï>∑T düeTj·TeTT\+<˚
Çs¡Te~ u≤VüQe⁄\T+&ÉTqT. ø±ì n‘·&ÉT ì‘·éTT ~«uÛÑT»eTT\‘√ e÷Á‘·y˚T
j·TT+&ÉTqì ‘Ó*dæø=qe˝…qT. ø=+<äsT¡ yêÚ≤´‘·\T n‘·ì ≈£î&ç m&ÉeT u≤VüQe⁄\qT
s¬ +&ç+{Ïì e÷Á‘·yT˚ $uÛõÑ +#·T#·T ~«e#·qeTT yê&Éã&çq <äì].
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` sêeDT&ÉT ø±eTs¡÷|æ >±e⁄q n‘·&TÉ ‘·q Çwüeº TT e∫Ãq≥T¢
ùd«#·Ã>¤ ± mìïuÛTÑ »eTT\‘√ HÓq’ qT+&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT ã*wü̃eTT\sTTq ‘·q s¬ +&ÉT uÛTÑ »eTT\‘√ >∑+;Ûsy¡ TÓ qÆ
<˚V≤ü eTT ø£*–q sêeDT&ÉT, s¬ +&ÉT •Ks¡eTT\‘√ ≈£L&çq eT+<äs|¡ sü «¡ ‘·eTTe˝…
XÀ_Û\T¢#T· d”‘e· Tà‘√ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·sT¡ D≤~‘·ésêíu≤Û ´+ ≈£î+&É˝≤uÛ≤´+ $uÛ÷Ñ wæ‘'· ˆ
s¡ø|Ô£ \ü e¢ |ü⁄cÕŒuÛ≤´ eTXÀø±uÛ≤´ $Tyê#·\' ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·sT¡ D≤~‘·ésêíu≤Û ´+ ` ≈£î+&É˝≤uÛ≤´+ ` $uÛ÷Ñ wæ‘'· ` s¡ø|Ô£ \ü e¢
|ü⁄cÕŒuÛ≤ýéT ` nXÀø±uÛ≤ýéT ` Çe ` n#·\' ˆˆ
(22) ` <ë«$+X¯ düs¡Z 133
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡ø|Ô£ \ü e¢ |ü⁄cÕŒuÛ≤ýéT, nXÀø±uÛ≤ýéT n#·\' Çe, ‘·sT¡ D≤~‘·´
esêíu≤Û ´+ ≈£î+&É˝≤uÛ≤´+ $uÛ÷Ñ wæ‘'· (düH)é (ñyê#· R |ü*ø¬ qT.)
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡ø£Ô|ü\¢e|ü⁄cÕŒuÛ≤´+ R mi¿ì ∫>∑Tfi¯fl‘√qT, |ü⁄wüŒeTT\‘√qT
ì+&çq, nXÀø±uÛ≤´+ R s¬ +&ÉT nXÀø£eèø£eå TT\‘√, n#·\' Çe R |üs«¡ ‘·eTTe˝…,
‘·s¡TD≤~‘·ésêíuÛ≤´+ R ˝Ò‘· dü÷s¡T´ì eHÓï>∑\, ≈£î+&É˝≤uÛ≤´+ R
≈£î+&É\<ä«j·TeTT‘√, $uÛ÷Ñ wæ‘'· (düH)é R n\+ø£]+|üã&çqyê&Ó,’ ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˝Ò‘·dü÷s¡T´ìe˝… mi¿ìø±+‹‘√ Á|üø±•+#·T ø£sêíuÛÑs¡DeTT\‘√
$sêõ\T¢#·Tqï{Ïº Ä‘·&ÉT, mi¿ì ∫e⁄fi¯óflqT |ü⁄wüŒeTT\TqT >∑\ ¬s+&ÉT nXÀø£
eèø£eå TT\‘√ eTT#·Ã≥>∑qTqï |üs«¡ ‘·eTTe˝…H˚ XÀ_Û\T¢#T· d”‘e· Tà‘√ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ dü ø£\Œeèø£Áå |ü‹yÓ÷ edü+‘· Çe eT÷]Ôe÷Hé ˆ
X¯àXÊq#Ó‘’ ´· Á|ü‹yÓ÷ uÛ÷Ñ wæ‘√-|æ uÛj Ñ T· +ø£s'¡ ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ø£\Œeèø£Áå |ü‹eT' ` edü+‘·' ` Çe ` eT÷]Ôe÷Hé `
X¯àXÊq#Ó‘’ ´· Á|ü‹eT' ` uÛ÷Ñ wæ‘'· ` n|æ ` uÛj Ñ T· +ø£s'¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£\Œeèø£åÁ|ü‹eT' dü', eT÷]Ôe÷Hé edü+‘·' Çe, uÛÑ÷wæ‘·'
n|æ, X¯àXÊq#Ó‘’ ´· Á|ü‹eT' uÛj Ñ T· +ø£s'¡ (düHé ñyê#·).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£\Œeèø£Áå |ü‹eT' dü' R ø£\Œeèø£eå TT‘√ düe÷qT&Óq’ sêeDT&ÉT,
eT÷]Ôe÷Hé R X¯Øs¡eTTqT <Û]ä +∫q, edü+‘·' Çe R edü+‘·T&ÉTe˝…, uÛ÷Ñ wæ‘'·
n|æ R n\+ø£]+|üã&çqyê&Óq’ |üŒ{ÏøìÏ , X¯àXÊq#Ó‘’ ´· Á|ü‹eT' R X¯àXÊqeTT q+<ä*
eT+&É|üeTT e+{Ïyê&ÉT>±, uÛÑj·T+ø£s¡' düHé R uÛÑj·T+ø£s¡T&É>∑T#·T, (ñyê#· R
|ü*¬øqT).
>√$+<äsêJj·TeTT :` sêeDT&ÉT ‘·q n\+ø±s¡eTT\‘√ >∑÷&ç ø£\Œeèø£eå TTe˝…
düT+<äs¡eTT>±qTqïqT, ‘·qjÓTTø£ÿ sêø£ådüC≤‹ düVü≤»yÓTÆq uÛÑj·T+ø£s¡‘·«eTT#˚
X¯àXÊqeT+&É|eü TTe˝… ;Û‹>=\TŒ#·T qT+&Óqì uÛ≤eeTT.
‹\ø£eTT :` ªªX¯àXÊq#Ó’‘·´Á|ü‹eT'μμ ` (#Ó’‘·´+ uÖ<ëΔj·T‘·q+) X¯àXÊqeTTqT,
uÖ<äeΔ T+~s¡eTTqT #·÷&Ésêì$ >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø£\Œeèø£eå TT e˝…qT, eT÷ØÔu$ÑÛ +∫q{Ïº edü+‘·eTTe˝…qT, #·øÿ£ ì
ÄuÛ Ñ s ¡ D eTT\‘√ ì+&ç j · T TqïqT, X¯ à XÊqeTTq+<ä * uÖ<ëΔ j · T ‘· q eTTe˝…
uÛj
Ñ T· +ø£se¡ TT>∑ ø±ìŒ+#·T#·T, sêeDT&ÉT d”‘e· Tà‘√ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ny˚øeå£ ÷D√ yÓ<’ V˚ ≤” + ø√|üd+ü s¡ø˝Ô£ À#·q' ˆ
ñyê#· sêeD d”‡‘ê+ uÛTÑ »+>∑ Çe ìX¯Ù «düHé ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ny˚øeå£ ÷D' ` yÓ<’ V˚ ≤” + ` ø√|üd+ü s¡ø˝Ô£ À#·q' ` ñyê#· ` sêeD'
` d”‘ê+ ` uÛTÑ »+>∑' ` Çe ` ìX¯Ù «düHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø√|üdü+s¡ø£Ô˝À#·q' (düHé) sêeD' yÓ’<˚V”≤yéT ny˚ø£åe÷D',
uÛTÑ »+>∑' Çe ìX¯Ù«düHé d”‘êyéT ñyê#·.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` sêeD' R sêeDT&ÉT, ø√|üd+ü s¡ø˝Ô£ À#·q' R Áø√<Ûeä TT#˚ mi¿u≤]q{Ïº
ø£qTï\T>∑\yê&Ó,’ yÓ<’ V˚ ≤” yéT ny˚øeå£ ÷D' R d”‘ê<˚$ì #·÷#·T#·T, uÛTÑ »+>∑' Çe
ìX¯Ù «düHé R düsŒ¡ eTTe˝… ì≥÷ºsT¡ Ã#·T, d”‘êyéT ñyê#· R d”‘q· T>∑÷]Ã |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDT&ÉT n$T‘·yTÓ qÆ Áø√<Ûeä TT#˚ mi¿ã&çq{Ïº ø£qTï\T >∑\yê&Ó,’
d”‘q· T Á≈£Ls¡eTT>± #·÷#·T#·T, eTVü‰düsŒ¡ eTT ãTdüø=≥Tº#T· qï≥Tº ì≥÷ºsT¡ Ã#·T ÄyÓT‘√
‹]– Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ nqj˚T Hê_Ûd+ü |üqï eTs¡Vú ≤” q eTqTÁe‘˚ ˆ
HêX¯j÷· eT´Vü≤ eT<ä´ ‘ê«+ dü÷s¡´ dü‡+<Ûë´$TyÍ»kÕ ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nqj˚Tq ` n_Ûd+ü |üqïyéT ` ns¡Vú ≤” qyéT ` nqTÁe‘˚ ` HêX¯j÷· $T
` nVü≤yéT ` n<ä´ ` ‘ê«+ ` dü÷s¡´' ` dü+<ÛëýéT ` Çe ` z»kÕ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nqj˚Tq n_Ûd+ü |üqïyéT, ns¡Vú ≤” qyéT nqTÁe‘˚! ‘ê«yéT nVü≤yéT
n<ä´ dü÷s¡´' z»kÕ dü+<ÛëýéT Çe HêX¯j÷· $T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nqj˚Tq n_Ûd+ü |üqï+ R nÁø£eTeTT\‘√ ì+&ç j·TTqïyê&ÉTqT,
ns¡Vú ≤” q+ R <Ûqä V”≤qT&ÉTq>∑T (sêeTTì), nqTÁe‘˚ R nqTdü]+#·T#·Tqï<ëHê,
‘ê«+ R ìqTï, nVü≤+ R H˚qT, n<ä´ R H˚&TÉ , dü÷s¡´' R dü÷s¡T´&ÉT, z»kÕ R
(‘·q) Á|üu#ÑÛ ,˚ dü+<ÛëýéT Çe R (ñ<äjT· ø±\|ü⁄) dü+<Û´ä qTe˝…, HêX¯j÷· $T R
q•+|üCÒôd<äqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙‹e÷*qyê&ÉTqT, <Ûqä V”≤qT&ÉTqT n>∑T sêeTTìj·T+<äT nqTs¡ø>ÔÏ \∑
z nC≤„qTsê˝≤! dü÷s¡T´&ÉT ñ<äjT· ø±\eTTq+<ä* Nø£{ìÏ HêX¯qeTT #˚dqæ ≥T¢>±
ìqTï Ç|ü&˚ q•+|ü#ô˚ d<äqT #·÷&ÉTeTT.
(22) ` <ë«$+X¯ düs¡Z 135
XÀ¢ˆˆ Ç‘·T´ø±Ô « yÓT~Æ ©∏ + sêC≤ sêeD X¯ÙÁ‘·TsêeD' ˆ
dü+~<˚X¯ ‘·‘· dü‡sê« sêø£då ” s√Ès<¡ sä Ù¡ Hê' ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` ñø±Ô « ` yÓT~Æ ©∏ + ` sêC≤ ` sêeD' ` X¯Á‘·TsêeD' `
dü+~<˚X¯ ` ‘·‘'· ` düsê«' ` sêø£då '” ` |òTü Às¡<sä Ù¡ Hê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯Á‘·TsêeD', sêC≤ sêeD', yÓTÆ~∏©yéT Ç‹ ñø±Ô «, ‘·‘·'
|òTü Às¡<sä Ù¡ Hê', düsê«' sêø£då '” dü+~<˚X.¯
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯Á‘·TsêeD' R X¯Á‘·Te⁄\ HêÁø√•+|ü #˚jT· Tq{Ï,º sêC≤ sêeD'
R sêø£då sü êC…q’ sêeDT&ÉT, yÓT~Æ ©∏ + R d”‘ê<˚$ì >∑÷]Ã, Ç‹ ñø±Ô « R áØ‹>±
|ü*øÏ, ‘·‘'· R |æeTà≥, |òTü Às¡<sä Ù¡ Hê' R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ <äsÙ¡ qeTT>∑\, düsê«'
sêø£då '” R n#·Ã≥ sêø£då ü Åd\Ô” q+<äsq¡ T, dü+~<˚X¯ R ÄC≤„|+æ #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·T;Ûøs£ T¡ &Óq’ Ä sêeDT&ÉT d”‘ê<˚$‘√ á Ø‹>± ã*øÏ, |æeTà≥
n#·Ã≥qTqï eTVü‰uÛÑj·T+ø£s¡T˝…’q sêø£åkÕ+>∑q\ HÓ\¢s¡qTp∫ á $<ÛäeTT>±
HêC≤„|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ @ø±ø°å y˚Tø£øs£ êí+ #· ø£sÁí¡ bÕes¡D≤+ ‘·<ë∏ ˆ
>√ø£Ø+í Vü≤dæøÔ Ø£ +í #· \+ãø£Øí eTø£]øí ±yéT ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @ø±ø°yå Té ` @ø£øs£ êí+ ` #· ` ø£sÁí¡ bÕes¡D≤+ ` ‘·<ë∏ ` >√ø£Ø+í
` Vü≤dæøÔ Ø£ +í ` #· ` \+ãø£Øyí Té ` nø£]øí ±yéT ˆˆ
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` @ø±ø°+å R ˇ+{Ïøq£ Tï >∑\<ëìì, @ø£øs£ êí+ R ˇ+{Ï#$Ó >∑\<ëìì,
‘·<ë∏ R n≥T¢, ø£sÁí¡ bÕes¡D≤+ R #Óe⁄˝Ò ñ‘·ØÔ j·TeTT>± >∑\<ëìì, >√ø£Ø+í R
Äe⁄#Óe⁄\e+{Ï #Óe⁄\T>∑\ <ëìì, Vü≤dæÔø£Øí+ R @qT>∑T#Óe⁄\e+{Ï #Óe⁄\T
>∑\<ëìì, \+ãø£Ø+í R bı&Ée⁄>∑ Áy˚˝≤&ÉT #Óe⁄\T >∑\<ëìì, nø£]øí ±+ R #Óe⁄\T
˝Òì<ëìì, (Ä~<˚X¯ R ÄC≤„|+æ #ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä ;Ûøs£ êø±s¡\>∑T sêø£kå Õ+>∑q\˝À @ø±øÏjT· T, @ø£øs£ j
í¡ T· T, <äT|üŒ{Ï
e+{Ï ø£s¡íeTT\T >∑\~j·TT, >√ø£]íj·TT, Vü≤dæÔø£]íj·TT, \+ãø£]íj·TT, ø£s¡íeTT˝Ò
˝Òì~j·TTq>∑T Ä j·÷ sêø£då ü Åd\Ô” qT p∫ sêeDT &ç{≤¢C≤„|+æ #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤dæbÔ Õ<ä´X¯«bÕ<Í´ #· >√bÕB+ bÕ<ä#÷· [ø±yéT ˆ
@ø±ø°å y˚Tø£bÕB+ #· |üè<∏Tä bÕB eTbÕ~ø±yéT ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤dæbÔ Õ<ä´X¯«bÕ<Í´ ` #· ` >√bÕB+ ` bÕ<ä#÷· [ø±yéT, @ø±ø°yå Té
` @ø£bÕB+ ` #· ` |üè<∏Tä bÕByéT ` nbÕ~ø±yéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤dæbÔ Õ<ä´X¯«bÕ<Í´ #· R @qT>∑TbÕ<äeTTe+{Ï bÕ<äeTT>∑\<ëìì,
>∑Ti¿eTT bÕ<äeTTe+{Ï bÕ<äeTT ø£\<ëìì, >√bÕB+ R >√e⁄bÕ<äeTTe+{Ï bÕ<äeTT
>∑\<ëìì, bÕ<ä#·÷[ø±+ R bÕ<äeTT\j·T+<äT E≥Tºø£\<ëìì, @ø±ø°å+ R
ˇø£ÿø£qTï>∑\ <ëìì, |üè<∏Tä bÕB+ R dü÷\ú yÓTqÆ bÕ<äeTT\T >∑\<ëìì, nbÕ~ø±yéT
R bÕ<äeTT˝Ò ˝Òq{Ï<º ëìì, (Ä~<˚X¯ R ÄC≤„|+æ #ÓqT).
‹\ø£eTT :` @ø±ø°å+ ` Ç#·≥ ‘Ó\T|üã&çq @ø±øÏå eT]jÓTTø£ sêø£ådæ, nq>±
Çs¡Te⁄s¡T @ø±ø£så êø£då eü ì‘·\T >∑\s¡ì #Ó|Œü ã&ÓqT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` @ø±ø°+å ` ∫ìï ø£qTï\T>∑\ <ëìì nì ns¡eú TT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` @ø±ø°+å ` nø£eå Tq>± Ç+Á~j·TeTT, Ç#·Ã{Ï @ø±øÏøå Ï H˚Á‘·
ÁXÀ‘êB+Á~j·TeTT\T ˇø=ÿø£ÿ{Ï >∑\eì ‘Ó\T|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTiÏjT· T Vü≤dæbÔ Õ~j·TT, nX¯«bÕ~j·TT, >√bÕ~j·TT, bÕ<äeTT\
j·T+<äT øπ X¯eTT\T >∑\~j·TTqT, ˇ+{Ïøq£ Tï, ˇ+{Ï#$Ó , ˇ+{Ï eTT≈£îÿqT >∑\~j·TTqT,
@ø£bÕ~j·TT, dü÷\ú bÕ~j·TT bÕ<äeTT˝Ò ˝Òq≥T¢>∑ qTqï~j·TT q>∑T Äj·÷ sêø£då ü
eì‘·\qT #·÷∫ sêeDT &ç{≤¢C≤„|+æ #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ n‹e÷Á‘·•s√Á^yê eT‹e÷Á‘·≈î£ #√<äØ+ ˆ
n‹e÷Á‘êdü´H˚Á‘ê+ #· Bs¡õÈ Vü‰« eTõVæ≤«ø±yéT ˆˆ 35
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` n‹e÷Á‘·•s√Á^yê+ ` n‹e÷Á‘·≈î£ #√<äØyéT ` n‹e÷Á‘êdü´H˚Á‘ê+
` #· ` Bs¡õÈ Vü‰«yéT ` nõVæ≤«ø±yéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n‹e÷Á‘·•s√Á^yê+ R $|üØ‘·yTÓ qÆ ‘·\j·TT ø£+sƒe¡ TT >∑\<ëìì,
n‹e÷Á‘·≈î£ #√<äØ+ R $TøÏÿ* dü÷\ú yÓTqÆ düqÔ eTT\qT ñ<äse¡ TTqT >∑\<ëìì,
(22) ` <ë«$+X¯ düs¡Z 137
n‹e÷Á‘êdü´H˚Á‘ê+ R $TøÏÿ* ô|<ä›<äsTTq H√s¡TqT, H˚Á‘·eTT\TqT >∑\<ëìì,
Bs¡ÈõVü‰«+ R $TøÏÿ* bı&ÉyÓ’q Hê\Tø£ >∑\<ëìì, nõVæ≤«ø±+ R Hê\Tø£j˚T
˝Òì<ëìì, (Ä~<˚X¯ R ÄC≤„|+æ #ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT]j·TT ô|<ä<› sä TTq •s¡dTü ‡, ø£+sƒe¡ TTqT ø£\~j·TT, $TøÏÿ* dü÷\ú yÓTqÆ
≈£î#·eTT\T, bı≥º >∑\~j·TTqT, $TøÏÿ* ô|<ä<› sä TTq H√s¡T, ø£qTï\TqT >∑\~j·TTqT,
n‹Bs¡yÈ TÓ qÆ Hê\Tø£ >∑\~j·TTqT, Hê\Tø£jT˚ ˝Òì~>∑ qTqï{Ï~º j·TT q>∑T Äj·÷
sêø£då Åü d\Ô” qT p∫ sêeDT &ç{≤¢C≤„|+æ #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ nHêdæø±+ dæ+Vü≤eTTF+ >√eTTF+ dü÷ø£ØeTTFyéT ˆ
j·T<∏ë eT<ä«X¯>± d”‘ê øÏÁå |ü+ uÛeÑ ‹ C≤qø° ˆ
‘·<ë∏ ≈£îs¡T‘· sêø£då ´ü dü‡sê«' øÏÁå |ü+ düyT˚ ‘·´ #· ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nHêdæø±+ ` dæ+Vü≤eTTF+ ` >√eTTF+ ` dü÷ø£ØeTTF+ `
j·T<∏ë ` eT<ä«X¯>± ` d”‘ê ` øÏÁå |ü+ ` uÛeÑ ‹ ` C≤qø° ˆ ‘·<ë∏ ` ≈£îs¡T‘· `
sêø£då ´ü ' ` düsê«' ` øÏÁå |ü+ ` düyT˚ ‘·´ ` #· ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nHêdæø±+ R eTT≈£îÿ˝Òì<ëìì, dæ+Vü≤eTTF+ R dæ+Vü≤eTTKeTT
e+{Ï eTTKeTTø£\<ëìì, >√eTTF+ R >√e⁄eTTKeTT e+{Ï eTTKeTT>∑\<ëìì,
dü÷ø£ØeTTF+ R |ü+~eTT{Ïºe+{Ï eTTKeTT>∑\<ëìì (@e+ dü+~<˚X¯ R
Ç{≤¢C≤„|+æ #ÓqT) düsê«' sêø£då ´ü ' R m\¢ sêø£kå Õ+>∑q˝≤sê! C≤qø° d”‘ê R »qø£sê»
‘·qj·TjÓTÆ q d”‘,· j·T<∏ë R @Ø‹>±, øÏÁå |ü+ R oÁ|òTü eTT>±, eT<ä«X¯>± uÛeÑ ‹ R
Hê≈£î eX¯yTÓ qÆ <ä>T∑ H√, ‘·<ë∏ R Ä Ø‹>±, øÏÁå |ü+ R ‘=+<äs>¡ ±, düyT˚ ‘·´ #· R
(MTs¡+<äsT¡ qT) ø£\dæjT· T, ≈£îs¡T‘· R ìs¡«Væ≤+|ü⁄&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nHêdæøj £ T· T, dæ+Vü≤eTTœj·TT, >√eTTœj·TT, dü÷ø£ØeTTœj·TT q>∑T
Äj·÷ sêø£då eü ì‘·\qT sêeDT&ÉT Ç{≤¢C≤„|+æ #ÓqT. Ç#·Ã≥qTqï{Ïº MTs¡T m\¢sT¡ qT,
nq>± MTs¡T ˇø=ÿø£ÿs¡TqT>±ì ˝Òø£ m\¢sT¡ qT ø£*dæjT· T>±ì á C≤qøÏ n‹‘·«s¡˝À
m≥T¢ Hê≈£î eX¯eT>∑TH√ Ä $<ÛëqeTTqT Ä˝À∫+∫ |üì ìs¡«Væ≤+|ü⁄&ÉT.
XÀ¢ˆˆ Á|ü‹˝Àe÷qT˝ÀyÓTXÆ Ã¯ kÕeT<ëHê~uÛ<Ò Hä '’Ó ˆ
Äes¡j ® T· ‘· yÓ<’ V˚ ≤” + <ä+&É k˛´<äéTH˚q #· ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|ü‹˝Àe÷qT˝ÀyÓT'Æ ` kÕeT<ëHê~uÛ<Ò Hä '’Ó ` Äes¡j
® T· ‘· ` yÓ<’ V˚ ≤” +
` <ä+&Éd´ü ` ñ<äéTH˚q ` #· ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|ü‹˝Àe÷qT˝ÀyÓTÆX¯Ã R Á|ü‹≈£L˝≤qT≈£L\eTT ˝…’q{Ïº,
kÕeT<ëHê~ uÛ<Ò Hä '’Ó R kÕeT<ëq uÛ<Ò √bÕj·TeTT\ #˚‘q· T, <ä+&Éd´ü ñ<äéTH˚q
#· R <ä+&√bÕj·TeTTjÓTTø£ÿ Á|üj÷Ó >∑eTT#˚‘q· T, yÓ<’ V˚ ≤” + R C≤qøÏì, Äes¡j
® T· ‘·
R eX¯eTT#˚døæ =qT&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄyÓT≈£î nqT≈£L\eTT>± e÷≥˝≤&çjT· T |üsT¡ wüeTT>∑ e÷≥˝≤&çjT· T,
kÕeT<ëq uÛ<Ò <ä +ä &ÉeTT\HÓ&ç #·‘T· ]«<Û√bÕj·TeTT\qT Á|üj÷Ó –+∫, C≤qøÏì ‘·«s¡˝À
Hê≈£î eX¯eTTqT #˚jT· T&ÉT.
XÀ¢ˆˆ Ç‹ Á|ü‹düe÷~X¯´ sêø£ùå d+Á<ä' |ü⁄q' |ü⁄q' ˆ
ø±eTeTqT´|üØ‘ê‘êà C≤qø°+ |üs´¡ ‘·sj ®¡ T· ‘Y ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` Á|ü‹düe÷~X¯´ ` sêø£åùd+Á<ä' ` |ü⁄q' ` |ü⁄q' `
ø±eTeTqT´|üØ‘ê‘êà ` C≤qø°+ ` |üs´¡ ‘·sj ®¡ T· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£ùå d+Á<ä' Ç‹ Á|ü‹düe÷~X¯´, ø±eTeTqT´|üØ‘ê‘êà düHé
C≤qø°+ |ü⁄q' |ü⁄q' |üs´¡ ‘·sj ®¡ T· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£ùå d+Á<ä' R sêeDT&ÉT, Ç‹ R áØ‹>±, Á|ü‹düe÷~X¯´ R
ÄC≤„|+æ ∫, ø±eTeTqT´|üØ‘ê‘êà düHé R ø±eTÁø√<Ûeä TT\‘√ ì+&çq eTqdüT‡>∑\yê&Ó,’
C≤qø°+ R d”‘ê<˚$ì, |ü⁄q' |ü⁄q' R ‹]– ‹]–, |üs´¡ ‘·sj ®¡ T· ‘Y R u…~]+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDT&ÉT sêø£då Åü d\Ô” qT áØ‹>± ÄC≤„|+æ ∫, ø±eTÁø√<Ûë$wü∫º ‘·T&Ô ’Ó
d”‘ê<˚$ì #·÷#·T#·T eTi\ eTi\ u…~]+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ñ|ü>e∑ T´ ‘·‘'· øÏÁå |ü+ sêø£då ” <Ûëqé÷*˙ ˆ
|ü]wü«»´ <äXÁ¯ ê $T<ä+ e#·q eTÁãM‘Y ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ|ü>e∑ T´ ` ‘·‘'· ` øÏÁå |ü+ ` sêø£då ” ` <Ûëqé÷*˙ ` |ü]wü«»´
` <äXÁ¯ êyéT ` Ç<ä+ ` e#·qyéT ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· <Ûëqé÷*˙ sêø£då ” øÏÁå |üyTé ñ|ü>e∑ T´ <äXÁ¯ ê+ |ü]wü«»´
Ç<ä+ e#·qyéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, <Ûëqé÷*˙ R <Ûëqé÷*ì j·TqT, sêø£då ” R
(22) ` <ë«$+X¯ düs¡Z 139
sêø£då ,æ øÏÁå |ü+ R yÓ+≥H˚, ñ|ü>e∑ T´ R <ä>sZ∑ ≈¡ î£ e∫Ã, <äXÁ¯ ê+ |ü]wü«»´ R sêeDTì
øö–*+#·Tø=ì, Ç<ä+ e#·q+ R á e÷≥qT, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª<Ûëqé÷*˙μ X¯ã›eTT#˚‘·H˚ eT+<√<ä] nì >∑÷&É
Á>∑V≤æ +#·e\dæ j·TTqï~.
‹\ø£eTT :` |ü]wü«»´ R sêeD|ü≥eº TVæ≤wæ Ä düeTj·TeTTq yêìì øö–*+#·Tø=ì
áe\≈£î ˝≤–, Ä‘·&TÉ d”‘#· +Ó ‘·≈î£ b˛≈£î+&É>± H˚sT¡ Œ>± ìyê]+∫q~.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` ªsêø£då ,” <Ûëqé÷*˙μ ` sêø£då k” Õ«$TìjÓTÆ q eT+&√<ä]j·TT,
<Ûëqé÷*ìj·TT nì ns¡eú TT #Ó|Œü e#·TÃqT. eTT+<äTø£<˝ä∏ À Vü≤qTeT eT+&√<ä]e∫Ã
á düeTj·TeTTq n&ÉTø¶ =HÓqì #Ó|Œü uÀe⁄qT >∑<ë!
yêdüT<ëdükÕ«$T :` Ç≥¢&É¶eTTe∫Ãq Åd”Ôì>∑÷]Ã |æeTà≥ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
n+>∑<ë<äT\‘√ #Ó|üq|ü⁄&ÉT eT+<√<ä] j·Tì #Óô|ŒqT. s¡÷|ükÕeTéTT#˚‘·H˚
ÁuÛ$Ñ T+#ÓH√, düTÁ|üd<æ Tä sΔ ê\>∑T eT+<√<ä] ù|s¡T ‘Ó*dæjT· T+&ç áyÓT ù|s¡T ‘Ó*j·Tø£
b˛e⁄≥#˚‘H· √, ˝Òø£ Çs¡Te⁄s¡TqT n&Ée¶ TTsê>±, ˇø£] ù|]#·Ã≥, ˇø£] ù|s¡#Ã· ≥qT
yê©àøÏ #Óô|ŒH√!
eTVü‰|ü‹Áe‘·jT· >∑T d”‘· ‘·{≤\Tq X¯|+æ ∫q sêeDT&ÉT #·∫Ãq‘√ ‘·q≈£î
yÓ<’ eäÛ éTT e#·TÃqì n&Ée¶ TT e∫Ãj·TT+&Ée#·TÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT yÓ+≥H˚ <Ûëqé÷*ì sêeDTì <ä>sZ∑ ≈¡ î£ uÀsTT yêìì
øö–*+#·Tø=ì d”‘q· T+&ç yêìì Á|üøÿ£ ≈£î eTi*+∫ Ä‘·ì‘√ ì≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ eTj·÷ Áø°&É eTVü‰sê» d”‘j · ÷· øÏ+ ‘· yêqj·÷ ˆ
$es¡jí ÷· ø£è|üDj·÷ e÷qTcÕ´ sêø£ùå dX¯«s¡ ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTj·÷ ` Áø°&É ` eTVü‰sê» ` d”‘j · ÷· ` øÏ+ ` ‘·e ` nqj·÷
` $es¡j í ÷· ` ø£è|üDj·÷ ` e÷qTcÕ´ ` sêø£ùå dX¯«s¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£ùå dX¯«s¡! eTVü‰sê»! eTj·÷ Áø°&,É $es¡j í ÷· , ø£è|üDj·÷,
e÷qTcÕ´ nqj·÷ d”‘j · ÷· ‘·e øÏyTé ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£ùå dX¯«s¡ eTVü‰sê» R sêø£då Áü |üuTÑÛ yÓq’ zeTVü‰sêC≤! eTj·÷
Áø°&É R Hê‘√ Áø°&ç+|ü⁄eTT, $es¡íj·÷ R ø±+‹V”≤qTsê\TqT, ø£è|üDj·÷ R
BqTsê\TqT, e÷qTcÕ´ R eTqTwü´Ådj Ô” T· Tq>∑T, nqj·÷ d”‘j · ÷· R á d”‘‘· √,
‘·e øÏyTé R ˙≈£î @$T Á|üj÷Ó »qeTT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêø£ùå dX¯«sê! ˙e⁄ Hê‘√&É ùd«#·Ã>¤ ± $Vü≤]+|ü⁄eTT. eT*qTsê\TqT,
BqTsê\TqT, e÷qyê+>∑qj·TT q>∑T á d”‘· ˙πø\?
XÀ¢ˆˆ q÷q eTkÕ´ eTVü‰sê» q ~yê´Hé uÛÀ>∑d‘ü eÔ· ÷Hé ˆ
$<ä<ëÛ ‘·éTs¡ÁX‚wü̃ düeÔ u≤VüQã˝≤]®‘êHé ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q÷q+ ` nkÕ´' ` eTVü‰sê» ` q ` ~yê´Hé ` uÛÀ>∑d‘ü eÔ· ÷Hé
` $<ä<ëÛ ‹ ` neTs¡ÁX‚w'˜ü ` ‘·e ` u≤VüQã˝≤]®‘êHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰sê»! q÷qyéT neTs¡ÁX‚w'˜ü ~yê´Hé ‘·e u≤VüQã˝≤]®‘êHé
uÛÀ>∑d‘ü eÔ· ÷Hé nkÕ´' q $<ä<ëÛ ‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰sê»! R z sêø£ådüsêC≤, neTs¡ÁX‚wü̃' R ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT,
q÷q+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, ‘·e u≤VüQã˝≤]®‘êHé R ˙ uÛTÑ »X¯ø#ÔÏ ˚ dü+bÕ~+|ü
ã&çq{Ï,º ~yê´Hé uÛÀ>∑d‘ü eÔ· ÷Hé R ~eéTT˝…q’ eTVü‰uÛÀ>∑eTT\qT, nkÕ´' R áyÓT≈£î,
q $<ä<ëÛ ‹ R düeT≈£Ls¡Ã˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰sêC≤! ˙ u≤VüQã\eTT#˚ dü+bÕ~+∫ ô|{Ïºq{Ïº á
eTVü‰uÛÀ>∑eTT\T áyÓT qT<äT≥ ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT Áyêdæô|≥º˝<Ò Tä . dü+<˚V≤ü eTT ˝Ò<Tä .
n+<äT\πø áyÓT Ç{Ïº eT÷s¡|â ⁄ü |ü≥Tº<\ä ‘√ qTqï~.
XÀ¢ˆˆ nø±e÷+ ø±eTj·÷qdü´ X¯Øs¡eTT|ü‘|· ´ü ‘˚ ˆ
Ç#·Ã+¤ r+ ø±eTj·÷qdü´ Á|”‹ s¡“e¤ ‹ XÀuÛHÑ ê ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nø±e÷+ ` ø±eTj·÷qdü´ ` X¯Øs¡yTé ` ñ|ü‘|· ´ü ‘˚ ` Ç#·Ã+¤ r+
` ø±eTj·÷qdü´ ` Á|”‹' ` uÛeÑ ‹ ` XÀuÛHÑ ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Äø±e÷+ ø±eTj·÷qdü´ X¯Øs¡yéT ñ|ü‘·|ü´‘˚, Ç#·Ã¤+r+
ø±eTj·÷qdü´ XÀuÛHÑ ê Á|”‹' uÛeÑ ‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nø±e÷+ R nqTsê>∑eTT˝Òì eì‘·qT, ø±eTj·÷qdü´ R
ø±$T+#·T#·Tqï yêìjÓTTø£ÿ, X¯Øs¡+ R <˚V≤ü eTT, ñ|ü‘|· ´ü ‘˚ R ‘ê|üeTTH=+<äT
#·T+&ÉTqT, Ç#·Ã¤+r+ R Áù|$T+#·T#·Tqï{Ïº ‘·s¡TDÏì, ø±eTj·÷qdü´ R
ø±$T+#·TyêìøÏ, XÀuÛHÑ ê Á|”‹' R eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ Äq+<äeTT, uÛeÑ ‹ R ø£\T>∑TqT.
(22) ` <ë«$+X¯ düs¡Z 141
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·qô|’ Áù|eT˝Òq{Ïº eì‘·qT ø±$T+#·Tq{Ïº |ü⁄s¡Twüßq≈£î X¯Øs¡eTTq
>=|üŒ‘ê|üeTT ø£\T>∑TqT. n≥T¢>±ø£ ‘·qqT Áù|$T+#·T#·Tqï ø√eT*ì ø±$T+∫q#√
‘·q≈£î eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ Äq+<äeTT ø£\TZqT.
XÀ¢ˆˆ @e eTTø£dÔ Tü Ô sêø£kå Õ´ düeTT‹øå|üÔ dü‘Ô √ ã© ˆ
Á|üV≤ü dü H˚à|òTü dü+ø±XÀ sêø£då ü dü‡ qés¡‘Ô · ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø£'Ô ` ‘·T ` sêø£kå Õ´ ` düeTT‹øå |ü'Ô ` ‘·‘'· ` ã© `
Á|üV≤ü düHé ` y˚T|òTü dü+ø±X¯' ` sêø£då 'ü ` dü' ` qés¡‘Ô · ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· sêø£kå Õ´ @eyéT ñø£'Ô düeTT‹øå |ü'Ô , y˚T|òTü dü+ø±X¯', ã©
dü', sêø£då 'ü Á|üV≤ü düHé qés¡‘Ô .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, sêø£kå Õ´ R <Ûëqé÷*ì#˚, @eyéT ñø£'Ô R
á$<Ûeä TT>± #Ó|Œü ã&çqyê&Ó,’ düeTT‹øå |ü'Ô R ô|ø’ ˝Ï eÒ HÓ‘ãÔ· &çqyê&Ó,’ y˚T|òTü dü+ø±X¯'
R y˚T|òTü düìïuÛTÑ &Óq’ {Ï,º ã© dü' sêø£då 'ü R ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ Ä sêeDT&ÉT, Á|üV≤ü düHé R
ô|<ä>› ± qe⁄«#·T, qés¡‘Ô · R eTi˝…qT.
‹\ø£eTT :` ªªÁ|üV≤ü düHμé μ ` <Ûëqé÷*ì düeTjÓ÷∫‘·eTT>± eéVü≤]+∫ ‘êqT
Äy˚Xe¯ TT‘√ ÅdôÔ” |’ #˚sTT#˚døæ =qT n|üø]° ìÔ ‘·|Œæ +∫q~ j·Tì Á|üdqü ï‘ê|üPs¡«ø£eTT>±
qe⁄«#·T—
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` düeTT‹øå |ü'Ô ` Á|üøÿ£ ≈£î ‘=\–+|üã&çqyê&Ó.’
‘ê‘·Œs¡éTT :` <Ûëqé÷*ì sêeDTì‘√ ì≥T¢ |ü\T≈£î#·T n‘·ìì Á|üø£ÿ≈£î
rdæø=ìb˛>±, q\¢ì ø±iTy˚T|òTü eTTe˝… eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Ó’ j·TTqï sêeDT&ÉT ÄyÓTjÓTTø£ÿ
düeTjÓ÷∫‘·yTÓ qÆ es¡qÔ eTTq≈£î eTqdüT‡q+<äT dü+‘√wæ+#·T#·T _>∑sZ >¡ ∑ qe⁄«#·T
n≥qT+&ç yÓ&˝É q… T.
XÀ¢ˆˆ Á|üd‘úæ · dü‡ <äXÁ¯ ê' ø£+|üjT· ìïe y˚T~˙yéT ˆ
»«\<ë“¤dÿü s¡esêíu+ÑÛ Á|ü$y˚X¯ ìy˚Xq¯ yéT ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üd‘úæ '· ` dü' ` <äXÁ¯ ê' ` ø£+|üjT· Hé ` Çe ` y˚T~˙yéT `
»«\<ë“¤dÿü s¡esêíu+ÑÛ ` Á|ü$y˚X¯ ` ìy˚Xq¯ yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' <äXÁ¯ ê', y˚T~˙+ ø£+|üjT· ìïe Á|üd‘úæ '· düH,é »«\<ë“¤dÿü s¡
esêíu+ÑÛ ìy˚Xq¯ + Á|ü$y˚X.¯
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' <äXÁ¯ ê' R Ä <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT, y˚T~˙+ ø£+|üjT· ìïe R uÛ÷Ñ $Tì
ø£+|æ+|üCj Ò T· T#·Tqï yê&ÉTe˝…, Á|üd‘úæ '· R (n≥qT+&ç) ãj·T\TyÓ&*É qyê&Ó,’ »«\‘Y
uÛ≤düÿs¡esêíu+ÑÛ R Á|ü»«*+#·T#·Tqï dü÷s¡T´ì‘√ düe÷qyÓTqÆ ‘˚»düT‡ ø£*–q{Ï,º
ìy˚Xq¯ + R (‘·q) uÛeÑ qeTTqT, Á|ü$y˚X¯ R Á|üy•˚ +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDT&É|ü &ÉT uÛ÷Ñ $Tq+‘·qT e&Éø+Ï #·T#·T n≥qT+&ç ãj·T\T
yÓ&É*qyê&Ó’ eT<Ûë´Vü≤ïø±\|ü⁄ dü÷s¡T´ìe˝… rø£åíyÓTÆq Á|üø±X¯eTT‘√ XÀ_Û\T¢#·Tqï
‘·q uÛeÑ qeTTq+<äT Á|üy•˚ +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ <˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£Hê´X¯Ã Hê>∑øH£ ê´X¯Ã düs«¡ ‘·' ˆ
|ü]yês¡´ <äXÁ¯ ê+ $$X¯ó dü+Ô >∑è¨‘·eÔ TyéT ˆˆ 45
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£Hê´' ` #· ` Hê>∑øH£ ê´' ` #· ` düs«¡ ‘·' ` |ü]yês¡´
` <äXÁ¯ ê+ ` $$X¯ó' ` ‘·+ ` >∑è¨‘·eÔ TyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` <˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£Hê´' #·, Hê>∑øH£ ê´' #·, <äXÁ¯ ê+, düs«¡ ‘·' |ü]yês¡´
‘·+ >∑è¨‘·eÔ T+ $$X¯ó'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£Hê´' #· R <˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£q´\TqT, Hê>∑øH£ ê´' #· R
Hê>∑øq£ ´\TqT, <äXÁ¯ ê+ R sêeD≤düTs¡Tì, düs«¡ ‘·' |ü]yês¡´ R #·T≥TºqT #˚],
‘·+ >∑è¨‘·eÔ T+ R Ä sêeDuÛeÑ qeTTqT, $$X¯ó' R Á|üy•˚ +∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDTì yÓ+≥qTqï Ä <˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£q´\TqT, Hê>∑øq£ ´\TqT n‘·ì
#·T≥TºqT+&ç q&É#T· #·T n‘·ì yÓ+ã&çH˚ sêeDTì uÛeÑ qeTT˝ÀìøÏ Á|üy•˚ +∫].
XÀ¢ˆˆ dü yÓT~Æ ©∏ + <Ûsä à¡ |üsê eTedæ‘ú ê+
Á|üy|˚ eü ÷Hê+ |ü]uÛsÑ Ô¡ ‡ ´ sêeD' ˆ
$Vü‰j·T d”‘ê+ eT<äHq˚ yÓ÷Væ≤‘·'
dü« y˚Te y˚Xà¯ Á|ü$y˚X¯ uÛ≤dü«s¡yTé ˆˆ 46
ª e÷dü<ä«j·÷e~Ûø£s¡D+μμ HêeT
<ë«$+X¯dü‡s¡Z'.
(22) ` <ë«$+X¯ düs¡Z 143
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` yÓT~Æ ©∏ + ` <Ûsä à¡ |üsêyéT ` nedæ‘ú ê+ ` Á|üy|˚ eü ÷Hê+ `
|ü]uÛsÑ Ô¡ ‡ ´ ` sêeD' ` $Vü‰j·T ` d”‘ê+ ` eT<äHq˚ ` yÓ÷Væ≤‘·' ` dü«yéT ` @e
` y˚Xà¯ ` Á|ü$y˚X¯ ` uÛ≤dü«s¡yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' sêeD', <Ûsä à¡ |üsê+, Á|üy|˚ eü ÷HêyéT nedæ‘ú ê+, yÓT~Æ ©∏ +,
d”‘ê+ |ü]uÛsÑ Ô¡ ‡ ´, (‘ê+) $Vü‰j·T, eT<äHq˚ yÓ÷Væ≤‘·' (düH)é uÛ≤dü«s¡+, dü«+ y˚Xà¯
@e Á|ü$y˚X.¯
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' sêeD' R Ä sêeDT&ÉT, <Ûsä à¡ |üsê+ R <Ûsä à¡ |üsêj·TDTsê\TqT,
nedæ‘ú ê+ R <äè&Û∫É ‘·TsÔ ê\TqT, Á|üy|˚ eü ÷Hê+ R eDT≈£î#·Tqï~j·TTq>∑T, yÓT~Æ ©∏ +
R C≤qøÏì, |ü]uÛsÑ Ô¡ ‡ ´ R $TøÏÿ*>± >∑~+› ∫, d”‘ê+ $Vü‰j·T R ÄyÓTqT $&É∫,
eT<äHq˚ yÓ÷Væ≤‘·' R eTqà<∏‘ä ê|üeTT#˚ yÓ÷Vü≤eTTH=+~j·TTqïyê&Ó,’ uÛ≤dü«s¡+ R
>=|üŒ Á|üø±X¯eTT>∑*qZ , dü«+ y˚Xà¯ @e R ‘·q uÛeÑ qeTTH˚, Á|ü$y˚X¯ R Á|üy•˚ +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDT&ÉT áØ‹>± <Ûäs¡à‘·‘·Œs¡Tsê\TqT, <äè&ÛÉ∫‘·TÔsê\TqT,
uÛÑj·TeTT#˚‘· eD≈£î#·Tqï~j·TTq>∑T d”‘ê<˚$ì |ü\T$<ÛäeTT\T>∑ >∑~›+#·T#·T
e÷≥˝≤&ç ‘·T<äø±yÓTqT M&ç eT<äq|üse¡ X¯ó&Ó’ ‹]– ‘·q uÛeÑ qeTTqT #˚sT¡ ø=HÓqT.
ªªe÷dü<«ä j·÷e~Ûøs£ D¡ eTTμμ nqT
ÇiTe~¬s+&Éeedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
Á‘·jÓ÷$+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ Ç‘·TÔ «ø±Ô « yÓT~Æ ©∏ + sêC≤ sêeD X¯ÙÁ‘·TsêeD' ˆ
dü+~X¯´ #· ‘·‘· dü‡sê« sêø£då ” ]ïs¡>® ±eT Vü≤ ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` ñø±Ô « ` yÓT~Æ ©∏ + ` sêC≤ ` sêeD' ` X¯Á‘·TsêeD' `
dü+~X¯´ ` #· ` ‘·‘'· ` düsê«' ` sêø£då '” ` ìs¡>® ±eT ` Vü≤ ˆˆ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯Á‘·TsêeD', sêC≤ sêeD' yÓT~Æ ©∏ yéT Ç‹ ñø±Ô «, düsê«'
sêø£då '” dü+~X¯´, ‘·‘'· ìs¡>® ±eT Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯Á‘·TsêeD' R X¯Á‘·Te⁄\qT ÄÁø√•+|ü#j ˚ T· Tq{Ï,º sêC≤ sêeD'
R (sêø£då )ü sêC…q’ sêeDT&ÉT, yÓT~Æ ©∏ + R d”‘q· T >∑÷]Ã, Ç‹ ñø±Ô « R áØ‹>±
|ü*øÏ, düsê«' sêø£då '” R sêø£då Åü d\Ô” HÓ\s¢ q¡ T, dü+~X¯´ R ÄC≤„|+æ ∫, ‘·‘'· ìs¡>® ±eT
Vü≤ R n≥qT+&ç yÓ&*É b˛jÓTqT.
‹\ø£eTT :` ªªX¯Á‘·TsêeD'μμ ` ‘·q X¯Á‘·Te⁄\qT Vü‰Vü‰ø±s¡eTT #˚sTT+#·Tyê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·TuÛj
Ñ T· +ø£sT¡ &Óq’ sêø£då sü ê»>∑T sêeDT&ÉT d”‘ê<˚$‘√ áØ‹>±
|ü*øÏ n#·Ã≥qTqï{Ïº sêø£ådüÅd”Ô\≈£î ‘·>∑T Ä»„\ H=dü– n≥qT+&ç eTs¡* ‘·q
uÛeÑ qeTTq øπ >¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ìÁcÕÿ+‘˚ sêø£ùå d+Á<˚ ‘·T |ü⁄q s¡+‘·'|ü⁄s¡+ >∑‘˚ ˆ
sêø£kå ˛´ ;ÛeTs¡÷bÕ kÕÔ d”‡‘ê+ düeT_Û<Tä Á<äTe⁄' ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìÁcÕÿ+‘˚ ` sêø£ùå d+Á<˚ ` ‘·T ` |ü⁄q' ` n+‘·'|ü⁄s¡+ ` >∑‘˚ `
sêø£då ´ü ' ` ;ÛeTs¡÷bÕ' ` ‘ê' ` d”‘ê+ ` düeT_Û<Tä Á<äTe⁄' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£ùå d+Á<˚ ìÁcÕÿ+‘˚, |ü⁄q' n+‘·'|ü⁄s¡+ >∑‘˚ (dü‹) ;ÛeTs¡÷bÕ'
‘ê' sêø£då ´ü ' d”‘ê+ düeT_Û<Tä Á<äTe⁄'.
(23) ` Á‘·jÓ÷$+X¯düs¡Z 145
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£ùå d+Á<˚ R sêø£då sü êC…q’ sêeDT&ÉT, ìÁcÕÿ+‘˚ R yÓ&*É b˛jTq
yê&Ó,’ |ü⁄q' n+‘·'|ü⁄s¡+ >∑‘˚ (dü‹) R ‹]– n+‘·'|ü⁄s¡eTT #˚sT¡ ø=q>±H˚, ;ÛeTs¡÷bÕ'
R uÛÑj·T+ø£sêø±s¡eTT ø£*Zq{Ïº, ‘ê' sêø£ådü´' R Ä sêø£ådüeì‘·\T, d”‘ê+
düeT_Û<Tä Á<äTe⁄' R d”‘M· T~øÏ |üsT¡ >¬ ‹Ô].
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDT&ÉT n≥qT+&ç yÓ&*É ‘·q n+‘·'|ü⁄s¡eTTq≈£î #˚sT¡ ø=q>∑H˚
d”‘ø· &£ qÉ Tqï |òTü Às¡s÷¡ |üeTT\T >∑\ sêø£då Åü d\Ô” T n+<äsT¡ ˇ≈£îÿeTà&ç>± ÄyÓT MT~øÏ
|üs¡T¬>‘·TÔø=ìb˛sTT].
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· d”‡‘ê eTTbÕ>∑eT´ sêø£då ´ü ' Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘ê' ˆ
|üs+¡ |üsT¡ wüj÷· yê#ê yÓ<’ V˚ ≤” $T<ä eTÁãTeHé ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` d”‘êyéT ` ñbÕ>∑eT´ ` sêø£då ´ü ' ` Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘ê' `
|üs+¡ ` |üsT¡ wüj÷· ` yê#ê ` yÓ<’ V˚ ≤” yéT ` Ç<äyTé ` nÁãTeHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· , sêø£då ´ü ', Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘ê' (dü‘´· ') d”‘êyéT ñbÕ>∑eT´,
|üs+¡ |üsT¡ wüj÷· yê#ê yÓ<’ V˚ ≤” yéT Ç<äyTé nÁãTeHé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, sêø£då ´ü ' R sêø£då Åü d\Ô” T, Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘ê'
(dü‘´· ') R Áø√<Û|ä sü e¡ X¯ \>∑T#·Tqïyê¬s,’ d”‘êyéT ñbÕ>∑eT´ R d”‘q· T düMT|æ+∫,
|üs+¡ |üsT¡ wüj÷· yê#ê R $TøÏÿ* ø£]qƒ yÓTqÆ e÷≥‘√, yÓ<’ V˚ ≤” yéT R d”‘q· T>∑÷]Ã,
Ç<äyTé nÁãTeHé R á e÷≥qT |ü*øÏ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ Ä sêø£då eü ì‘·\T n$T‘·yTÓ qÆ Áø√<Ûëy˚Xe¯ TT‘√ d”‘q· T
CÒ] ÄyÓT‘√ Ç≥T¢ |ü*øÏ].
XÀ¢ˆˆ bÂ\düÔ ´dü´ e]wü̃d´ü sêeDdü´ eTVü‰‘·àq' ˆ
<äXÁ¯ êdü´ uÛ≤sê´‘·«+ d”‘˚ q ãVüQeTq´ùd ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` d”‘˚ ` bÂ\düÔ ´dü´ ` e]wü̃d´ü ` sêeDdü´ ` eTVü‰‘·àq' `
<äXÁ¯ êdü´ ` uÛ≤sê´‘·«+ ` d”‘˚ ` q ` ãVüQeTq´ùd ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘˚ R z C≤qø°, bÂ\düÔ ´dü´ R |ü⁄\düTÔ ´ì bÂÁ‘·T&ÉTqT, e]wü̃d´ü
R ÁX‚wüß˜&ÉTqT, eTVü‰‘·àq' R eTVü‰|üPE´&ÉTqT n>∑T, <äX¯Áêdü´ sêeDdü´ R
<äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉsTTq sêeDTq≈£î, uÛ≤sê´‘·«+ R uÛ≤s¡´>± qT+&ÉT≥qT, q ãVüQeTq´ùd
R >=|üŒ>± m+#·Tø=q≈£îHêïe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |ü⁄\düÔ ´ÁãVü≤à≈£î bÂÁ‘·T&ÉTqT, ˝Àø£$U≤´‹ >∑qïyê&ÉT q>∑T <äXø¯ +£ sƒT¡ q≈£î
uÛ≤s¡é>∑T uÛ≤>∑éTTqT ˙e⁄ ‘·èD°ø£]+#·T#·THêïe⁄. z C≤qø°! ˙e⁄ m+‘·
nC≤„qTsê\e⁄.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· ùdÔ «ø£»{≤ HêeT sêø£då ” yêø£´ eTÁãM‘Y ˆ
ÄeT+Á‘·´ Áø√<Û‘ä êÁe÷ø°å d”‘ê+ ø£s‘¡ ˝· À<äØyéT ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·T ` @ø£»{≤ ` HêeT ` sêø£då ” ` yêø£ýéT ` nÁãM‘Y
` ÄeT+Á‘·´ ` Áø√<Û‘ä êÁe÷ø°å ` d”‘ê+ ` ø£s‘¡ ˝· À<äØyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ø£s‘¡ ˝· À<äØ+ d”‘êyéT ÄeT+Á‘·´ Áø√<Û‘ä êÁe÷ø°å (dür)
@ø£»{≤ HêeT sêø£då ” yêø£ýéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ø£s‘¡ ˝· À<äØ+ d”‘ê+ R ns¡#s˚ TTe+{Ï
ñ<äse¡ TT ø£*qZ {Ïº d”‘ê<˚$ì, ÄeT+Á‘·´ R |æ\∫, Áø√<Û‘ä êÁe÷ø°å (dür) R ø√|üeTT#˚
HÓiu¿ ≤]q ø£qTï\T>∑\<Ó,’ @ø£»{≤ HêeT sêø£då ” R @ø£»≥ j·THÓ&ç s¡øÿ£ dæ, yêø£ýéT
nÁãM‘Y R (á) e÷≥qT ã*¬øqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ @ø£»≥ j·TqT ù|s¡T>∑\ ˇø±H=ø£ sêø£kå Õ+>∑q düT≈£îe÷]jÓTÆ q
Ä d”‘ê<˚$ì Áø√<Ûeä TT#˚ mÁs¡u≤]q ø£qTï\‘√ >∑~+› #·T#·T á $<Ûeä TT>± |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ Á|üC≤|ürHê+ wüD≤í+ ‘·T #·‘T· s√ú j·T' Á|üC≤|ü‹' ˆ
e÷qk˛ ÁãVü≤àD' |ü⁄Á‘·' |ü⁄\düÔ ´ Ç‹ $ÁX¯ó‘·' ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üC≤|ürHê+ ` wüD≤í+ ` ‘·T ` #·‘T· s¡'ú ` j·T' ` Á|üC≤|ü‹' `
e÷qdü' ` ÁãVü≤àD' ` |ü⁄Á‘·' ` |ü⁄\düÔ ´' ` Ç‹ ` $ÁX¯ó‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T' wüD≤í + Á|üC≤|ürHê+ #·‘T· s¡'ú Á|üC≤|ü‹', ÁãVü≤àD' e÷qdü'
|ü⁄Á‘·' dü', |ü⁄\düÔ ´' Ç‹ $ÁX¯ó‘·' Äd”‘.Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` wüD≤í + Á|üC≤|ürHê+ R Á|üd<æ Tä sΔ ê˝…q’ Äs¡T>∑Ts¡T Á|üC≤|ü‘T· \˝À,
j·T' R me&ÉT, #·‘T· s¡'ú Á|üC≤|ü‹' R Hê\Ze Á|üC≤|ü‹ jÓTÆ q{Ïyº ê&√, ÁãVü≤àD'
e÷qdü' |ü⁄Á‘·' R ÁãVü≤à<˚e⁄q≈£î e÷qdü|⁄ü Á‘·T&Óq’ , dü' R Ä‘·&TÉ , |ü⁄\düÔ ´' Ç‹ R
|ü⁄\düTÔ ´&ÉT nì, $ÁX¯ó‘·' R Á|üd<æ Tä &Δ TÉ , Äd”‘Y R ÄjÓTqT.
‹\ø£eTT :` eTØ∫ nÁ‹ n+–s¡dTü &ÉT |ü⁄\düTÔ ´&ÉT |ü⁄\VüQ&ÉT Áø£‘T· e⁄ nqT eiTdü˝À
(23) ` Á‘·jÓ÷$+X¯düs¡Z 147
|ü⁄\düTÔ ´&ÉT Hê\Zeyê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTØ∫ eTTqï>∑T Äs¡T>∑Ts¡T Á|üC≤|ü‘T· \˝À Hê\T>∑eyê&ÉT ÁãVü≤àe÷qdü
|ü⁄Á‘·T&ÉT |ü⁄\düT´Ô &ÉT>± ˝Àø£$U≤´‹ H=+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ |ü⁄\düÔ ´dü´ ‘·T ‘˚»d”« eTVü≤]¸ sêàqdü düT‡‘·' ˆ
Hêe÷ï dü $ÁX¯yê HêeT Á|üC≤|ü‹düeTÁ|üu'ÑÛ ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄\düÔ ´dü´ ` ‘·T ` ‘˚»d”« ` eTVü≤]¸' ` e÷qdü' ` düT‘·' `
Hêe÷ï ` dü' ` $ÁX¯yê' ` HêeT ` Á|üC≤|ü‹düeTÁ|üu'ÑÛ ˆˆ
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` |ü⁄\düÔ ´dü´ ‘·T R |ü⁄\düÔ ´ÁãVü≤à≈£î, e÷qdü' düT‘·' R e÷qdü|⁄ü Á‘·T&ÉT,
‘˚»d”« R eTVü‰‘˚»XÊÙ*jÓTÆ , Hêe÷ï $ÁX¯yê' HêeT R ù|s¡T#˚ $ÁX¯edüT&Éqã&ÉTyê&ÉT.
dü' R n‘·&TÉ , Á|üC≤|ü‹düeTÁ|üu'ÑÛ R Á|üC≤|ü‘T· \‘√ düe÷qyÓTqÆ ‘˚»düT‡>∑\yê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä |ü⁄\düÔ ´Á|üC≤|ü‹jÓTTø£ÿ e÷qdü|ü⁄Á‘·T&Ó’q $ÁX¯edüT&ÉqTyê&ÉT
eTVü‰‘˚»dæ«— Á|üC≤|ü‘T· \‘√ düe÷qyÓTqÆ {Ïº ‘˚»düT‡>∑\yê&Ó’ eTVü‰Á|üd<æ Tä &Δ ’Ó j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü |ü⁄Á‘√ $XÊ˝≤øÏå sêeD X¯ÙÁ‘·TsêeD' ˆ
‘·d´ü ‘·«+ sêø£ùå d+Á<äd´ü uÛ≤sê´ uÛ$Ñ ‘·T eTs¡Ωdæ ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` |ü⁄Á‘·' ` $XÊ˝≤øÏå ` sêeD' ` X¯Á‘·TsêeD' ` ‘·d´ü `
‘·«+ ` sêø£ùå d+Á<äd´ü ` uÛ≤sê´ ` uÛ$Ñ ‘·TyéT ` ns¡Ωdæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $XÊ˝≤øÏ!å X¯Á‘·TsêeD' sêeD' ‘·d´ü |ü⁄Á‘·', ‘·d´ü sêø£ùå d+Á<äd´ü
‘·«+ uÛ≤sê´ uÛ$Ñ ‘·TyéT ns¡Ωd.æ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $XÊ˝≤øÏå R z düT+<äØ! X¯Á‘·TsêeD' sêeD' R X¯Á‘·Te⁄\qT
ÄÁø√•+|ü#j ˚ T· Tyê&Óq’ sêeDT&ÉT, ‘·d´ü |ü⁄Á‘·' R Ä $ÁX¯y√ÁãVü≤àjÓTTø£ÿ ≈£îe÷s¡T&ÉT,
‘·d´ü sêø£ùå d+Á<äd´ü R Ä sêø£då sü êEq≈£î, ‘·«+ R ˙e⁄, uÛ≤sê´ uÛ$Ñ ‘·TyéT ns¡Ωdæ R
uÛ≤s¡é⁄ ø±<ä–j·TTHêïe⁄.
‹\ø£eTT :` ‘·dü´ |ü⁄Á‘·' ` n{Ïºyêì |ü⁄Á‘·T&ÉqT≥#˚ ˝Àø√‘·Ôs¡yÓTÆq sêeDTì
eTVü‰≈£î©q‘·«eTT Ç≥ dü÷∫+|üã&ÉT#·Tqï~.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` Äs¡T«s¡T Á|üC≤|ü‘T· \˝À Hê\Zeyê&ÉT |ü⁄\düTÔ ´&ÉT. Äj·Tq ÁãVü≤à≈£î
e÷qq|ü⁄Á‘·T&ÉT. Äj·Tq dü+ø£\ŒeTTe\q ø£*–qyê&ÉT $ÁX¯e⁄&ÉT. Äj·Tq ø=&ÉT≈£î
sêeDT&ÉT. Çø£ Ç‘·&TÉ ã\eTTq+<ë X¯Á‘·Te⁄\ H˚&|ç +æ #·Tyê&ÉT, Ç{Ïº >=|üŒyê&ÉT
‘êHÓe’ ∫Ã ìqTï ÁbÕ]ú+|ü ˙πø\ á _>∑Teì Á|ü•ï+#·T#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z düT+<äØ! X¯Á‘·T;Ûøs£ T¡ &Óq’ sêeD≤düTs¡T &Éq>± ÁãVü≤à<˚e⁄q≈£î
Hê\Ze ‘·se¡ TTyê&ÉT düTe÷! n{Ïº eTVü‰≈£î©qT&Óq’ yêìøÏ uÛ≤s¡´>± qT+&ÉT≥ ˙
n<äèwüºeTT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ eTjÓ÷ø£+Ô #ês¡Tdüsê«+– yêø£´+ øÏ+ HêqTeTq´ùd ? 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTj·÷ ` ñø£+Ô ` #ês¡Tdüsê«+– ` yêø£´+ ` øÏ+ ` q `
nqTeTq´ùd ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` #ês¡Tdüsê«+– R z düT+<äsy¡ TÓ qÆ düeTkÕÔej·TeeTT\T ø£*qZ
‘·sT¡ D°! eTj·÷ R Hê#˚, ñø£+Ô R #Ó|Œü ã&çq, yêø£´+ R e÷≥qT, øÏ+ q nqTeTq´ùd
R @\ n+^ø£]+|ü≈î£ Hêïe⁄?
‘ê‘·Œs¡éTT :` z düsê«+>∑düT+<äØ! H˚qT ˙ Væ≤‘·eTTqTø√] #Ó|æŒqe÷≥\qT
‘Ó*$e÷* @\ n+^ø£]+|ü≈î£ Hêïe⁄?
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ Vü≤]»{≤ HêeT sêø£då ” yêø£´ eTÁãM‘Y ˆ
$es¡Ô ´ qj·TH˚ ø√bÕ Hêàsê®sd¡ <ü èä X‚øDå£ ≤ ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` Vü≤]»{≤ ` HêeT ` sêø£då ” ` yêø£ýéT ` nÁãM‘Y `
$es¡Ô ´ ` qj·TH˚ ` ø√bÕ‘Y ` e÷sê®sd¡ <ü èä X‚øD å£ ≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· e÷sê®sd¡ <ü èä X‚øDå£ ≤ Vü≤]»{≤ HêeT sêø£då ” ø√bÕ‘Y qj·TH˚
$es¡Ô ´ yêø£ýéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, e÷sê®sd¡ <ü èä X‚øDå£ ≤ R |æ*ø¢ q£ Tï\e+{Ï
ø£qTï\T>∑\, Vü≤]»{≤ HêeT sêø£då ” R Vü≤]»≥ j·TqT s¡øÿ£ dæ, qj·TH˚ $es¡Ô ´ R
(‘·q) s¬ +&ÉTø£qTï\TqT Á‹|æŒ, ø√bÕ‘Y R Áø√<Ûeä TTe\q, yêø£ýéT nÁãM‘Y R (á)
yêø£éTT |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ Vü≤]»≥ j·TqT sêø£då æ |æ*¢ ø£qTï\e+{Ï ‘·q ø£qTï\qT
ÁøÏ+~øÏì MT~øÏì Á‹|ü#·T ø√|üeTT‘√ d”‘ê<˚$ì #·÷∫ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
(23) ` Á‘·jÓ÷$+X¯düs¡Z 149
XÀ¢ˆˆ j˚Tq <˚yê Ådj Ôü T· Åd+Ôæ X¯ <˚e› sê»X¯Ã ì]®‘ê' ˆ
‘·d´ü ‘·«+ sêø£ùå d+Á<äd´ü uÛ≤sê´ uÛ$Ñ ‘·T eTs¡Ωdæ ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j˚Tq ` <˚yê' ` Á‘·jT· Åd+Ôæ X¯‘Y ` <˚esê»' ` #· ` ì]®‘ê' `
‘·d´ü ` ‘·«+ ` sêø£ùå d+Á<äd´ü ` uÛ≤sê´ ` uÛ$Ñ ‘·TyéT ` ns¡Ωdæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j˚Tq, Á‘·j·TÅdæÔ+X¯‘Y <˚yê', <˚esê»' #·, ì]®‘ê', ‘·dü´
sêø£ùå d+Á<äd´ü uÛ≤sê´ uÛ$Ñ ‘·T+ ‘·«yéT ns¡Ωd.æ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j˚Tq R @ <äXø¯ +£ sƒT¡ ì#˚, Á‘·jT· Åd+Ôæ X¯‘Y <˚yê' R eTT|üŒ~eT÷&ÉT
(ø√≥¢) <˚e‘·\TqT, <˚esê»X¯Ã R <˚y+˚ Á<äT&ÉTqT, ì]®‘ê' R z&ç+|üã&çjT· T+&çs√,
‘·d´ü sêø£ùå d+Á<äd´ü R Ä sêø£då Áü |üuTÑÛ yÓq’ sêeDTq≈£î, uÛ≤sê´ uÛ$Ñ ‘·T+ R uÛ≤s¡é>∑T≥≈£î,
‘·«yéT ns¡Ωdæ R ˙e⁄ ‘·–j·TTHêïe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z d”‘ê! @ eTVü‰Ms¡Tì#˚ eTT|üŒ~eT÷&ÉTø√≥¢ <˚e‘·\TqT,
<˚y+˚ Á<äT&ÉTqT z&çb˛sTTj·TTHêïs√, n{Ïº sêø£då Áü |üuTÑÛ e⁄q≈£î uÛ≤s¡é>∑T uÛ≤>∑éTTq≈£î
˙y˚ ‘·>T∑ <äTe⁄.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘d· Tü Ô Á|ü|Tüò kÕ HêeT sêø£då ” Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘ê ˆ
uÛsÑ Ô¡ ‡j·T+r ‘·<ë |òTü Às¡ $T<ä+ e#·q eTÁãM‘Y ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·T ` Á|ü|Tüò kÕ ` HêeT ` sêø£då ” ` Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘ê `
uÛsÑ Ô¡ ‡j·T+r ` ‘·<ë ` |òTü Às¡yTé ` Ç<ä+ ` e#·qyéT ` nÁãM‘Y ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, Á|ü|Tüò kÕ HêeT sêø£då ” R Á|ü|Tüò dü j·TqT
ù|s¡T>∑\ s¡øÿ£ dæ, Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘ê dür R Áø√<Ûë$wüßsº ê˝…,’ uÛsÑ Ô¡ ‡j·T+r R >∑~+› #·T#·T,
‘·<ë R n|ü&ÉT, Ç<ä+ |òTü Às¡+ e#·q+ R á <ës¡TDyÓTqÆ e÷≥qT, nÁãM‘Y R
|ü*¬øqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ Á|ü|Tüò dü j·TqT s¡øÿ£ dæ Áø√<Û|ä sü e¡ X¯ósê˝…’ d”‘ê<˚$ì >∑~+› #·T#·T
á $<Ûeä TT>± |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ Ms√´‹‡ø£dÔ ´ü X¯Ss¡d´ü dü+Á>±y˚T wü«ìe]Ôq' ˆ
ã*H√ Ms¡´j·TTø£dÔ ´ü uÛ≤sê´‘·«+ øÏ+ q \|ü‡ ´ùd ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ms√´‹‡ø£dÔ ´ü ` X¯Ss¡d´ü ` dü+Á>±y˚Twüß ` nìe]Ôq' ` ã*q' `
Ms¡´j·TTø£dÔ ´ü ` uÛ≤sê´‘·«+ ` øÏ+ ` q ` \|ü‡´ùd ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms√´‹‡ø£dÔ ´ü R XÖs¡éTT#˚ >∑]«‘·T&ÉTqT, X¯Ss¡d´ü R Ms¡T&ÉTqT,
dü+Á>±y˚Twüß nìe]Ôq' R j·TT<äeΔ TT\+<äT yÓqTïp|üìyê&ÉTqT, Ms¡´j·TTø£dÔ ´ü R
|üsêÁø£eTeTT ø£*–q{Ïyº ê&ÉTqT, ã*q' R ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT n>∑T, ‘·d´ü R Ä sêeDTq≈£î,
uÛ≤sê´‘·«+ R uÛ≤s¡´j·T>∑T≥qT, øÏ+ q \|ü‡´ùd R @\ bı+<ä≈î£ Hêïe⁄?
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰X¯Ss¡T&ÉTqT, Msê´‹πsø£eTT#˚ >∑]«‘·T&Ó’ j·TTqïyê&ÉTqT, j·TT<äeΔ TT
q+ <ä|ü»j·TeTT ms¡T>∑ìyê&ÉTqT n>∑T Ä <äX¯Áê⁄ì uÛ≤s¡´ qì|æ+#·Tø=qT
uÛ≤>∑éTTqT ˙e⁄ @\ e\<äqT#·THêïe⁄?
XÀ¢ˆˆ Á|æj÷· + ãVüQeT‘ê+ uÛ≤sê´+ ‘·´ø±Ô « sêC≤ eTVü‰ã\' ˆ
düsê«kÕ+ #· eTVü‰uÛ≤>±+ ‘ê« eTTô|w’ ´ü ‹ sêeD' ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|æj÷· + ` ãVüQeT‘ê+ ` uÛ≤sê´+ ` ‘·´ø±Ô « ` sêC≤ ` eTVü‰ã\'
` düsê«kÕ+ ` #· ` eTVü‰uÛ≤>±+ ` ‘ê«yéT ` ñô|w’ ´ü ‹ ` sêeD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ã\' sêC≤ sêeD' düsê«kÕ+ ãVüQeT‘ê+ Á|æj÷· +
uÛ≤sê´+, ‘·´ø±Ô « eTVü‰uÛ≤>±+ ‘ê«yéT ñô|w’ ´ü ‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ã\' sêC≤ sêeD' R eTVü‰ã\XÊ*jÓTÆ q sêE sêeDT&ÉT,
düsê«kÕ+ R (‘·quÛ≤s¡´) ˝…\]¢ ˝ÀqT, ãVüQeT‘ê+ R $TøÏÿ* Çwüßsº ê\TqT, Á|æj÷· +
R Á|æjT· Tsê\Tq>∑T, uÛ≤sê´+ R eT+<√<ä]ì, ‘·´ø±Ô « R $&ç∫, eTVü‰uÛ≤>±+ ‘ê«+
R uÛ≤>∑é+‘·Tsê\yÓq’ ìqTï, ñô|w’ ´ü ‹ R #˚sT¡ ø=q>∑\&ÉT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` ãVüQeT‘ê+ R ô|≈£îÿeT+~#˚ ø√s¡ã&çq{Ïº (eT+<√<ä]ì).
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ*jÓTÆ q sêeDT&ÉT ‘·q≈£î $TøÏÿ* >ös¡yês¡ΩTsê\TqT
Á|æjT· Tsê\Tq>∑T eT+<√<ä]ì ôd‘’ e· TT $&ç∫ n<äèwüeº +‘·Tsê\yÓq’ ìqTï ø√s¡Tø=q
qTHêï&ÉT!
XÀ¢ˆˆ düeTè<ä+Δ ÅddÔ” Vü ≤ü ÁùdD HêHês¡‘√ï|üXÀ_Û‘y· Té ˆ
n+‘·'|ü⁄s¡+ düeTT‘·‡ è»´ ‘ê« eTTô|w’ ´ü ‹ sêeD' ˆˆ 15
(23) ` Á‘·jÓ÷$+X¯düs¡Z 151
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düeTè<ä+Δ ` ÅddÔ” Vü ≤ü ÁùdD ` HêHês¡‘√ï|üXÀ_Û‘y· Té ` n+‘·'|ü⁄s¡+
` düeTT‘·‡ è»´ ` ‘ê«yéT ` ñô|w’ ´ü ‹ ` sêeD' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêeD' ÅddÔ” Vü ≤ü ÁùdD düeTè<ä+Δ , HêHês¡‘√ï|üXÀ_Û‘y· Té n+‘·'|ü⁄s¡+
düeTT‘·‡ è»´ ‘ê«yéT ñô|w’ ´ü ‹.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` sêeD' R sêeDT&ÉT, ÅddÔ” Vü ≤ü ÁùdD düeTè<ä+Δ R y˚\ø=\~ uÛ≤s¡´\‘√
ì+&çjT· Tqï~j·TTqT, HêHês¡‘√ï|üXÀ_Û‘+· R ãVüQ$<Ûsä ‘¡ ï· eTT\‘√ yÓ\j·TT#·Tqï
~j·TTq>∑T, n+‘·'|ü⁄s¡+ R n+‘·'|ü⁄s¡eTTqT, düeTT‘·‡ è»´ R $&ç∫ô|{Ï,º ‘ê«yéT R
ìqTï, ñô|w’ ´ü ‹ R #˚sT¡ #·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚\ø=\~ j·TTe‘·T\‘√ ≈£L&çq~j·TTqT, düeTdüÔuÛ≤>∑éTT\‘√
ì+&çq~j·TT q>∑T ‘·q n+‘·'|ü⁄s¡eTTq+‘·qT $&ç∫ô|{Ïº sêeDT&ÉT uÛ≤>∑é+‘·Tsê\
yÓq’ ìqTï e]+#·T#·THêï&ÉT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ nHê´ ‘·T $ø£{≤ HêeT sêø£då ” yêø£´ eTÁãM‘Y ˆ
ndüøè£ <˚e› ‘êj·TT<Δ̊ Hê>∑>+∑ <Ûsä «¡ <ëqyê' ˆ
ì]®‘ê dü‡eTπs j˚Tq dü ‘˚ bÕs¡Ù « eTTbÕ>∑‘'· ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nHê´ ` ‘·T ` $ø£{≤ ` HêeT ` sêø£då ” ` yêø£ýéT ` nÁãM‘Y
` ndüøè£ ‘Y ` <˚e‘êj·TT<˚Δ ` Hê>∑>+∑ <Ûsä «¡ <ëqyê' ` ì]®‘ê' ` düeTπs ` j˚Tq `
dü' ` ‘˚ ` bÕs¡Ù «yéT ` ñbÕ>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` $ø£{≤ HêeT nHê´ sêø£då ” yêø£ýéT nÁãM‘Y, j˚Tq <˚e‘êj·TT<˚,Δ
Hê>∑>+∑ <Ûsä «¡ <ëqyê', ndüøè£ ‘Y düeTπs ì]®‘ê', dü' ‘˚ bÕs¡Ù «yéT ñbÕ>∑‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $ø£{≤ HêeT R $ø£≥ j·TqT ù|s¡T ø£*–q{Ï,º nHê´ sêø£då ” R
y˚s=ø£ s¡øÿ£ dæ, yêø£ýéT nÁãM‘Y R á e÷≥qT |ü*ø¬ qT, j˚Tq R @ eTVü‰Ms¡Tì#˚,
<˚e‘êj·TT<Δ̊ R <˚e‘·\‘√ j·TT<äeΔ TTq+<äT, Hê>∑>+∑ <Ûsä «¡ <ëqyê' R Hê>∑T\TqT
>∑+<Ûsä T¡ «\TqT, <ëqe⁄\TqT, düeTπs R j·TT<äeΔ TTq+<äT, ndüøè£ ‘Y R |ü\Te÷s¡T\T,
ì]®‘ê' R z&ç+|üã&çs√, dü' R Ä eTVü‰Ms¡T&ÉT, ‘˚ bÕs¡Ù «yéT R ˙ |ü»®qT,
ñbÕ>∑‘'· R #˚]Hê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ $ø£≥ j·TqT y˚s=ø£sø¡ ÿ£ dæ á Ø‹>∑ |ü*ø¬ qT. @ eTVü‰Ms¡T&ÉT
|ü\Te÷s¡T\T j·TT<äeΔ TTq+<äT <˚e‘·\qT, >∑+<Ûsä T¡ «\qT, <Ó‘’ T· ´\qT z&ç+∫j·TTHêï&√
n‘·&TÉ H˚&TÉ ìqTï >√] ˙|ü»q® T #˚]Hê&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü düs«¡ düeTè<ädΔ ´ü sêeDdü´ eTVü‰‘·àq' ˆ
øÏ eT<ä´ sêø£ùå d+Á<äd´ü uÛ≤sê´‘·«+ H˚#Ã· ù¤ d-<Ûyä T˚ ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` düs«¡ düeTè<ädΔ ´ü ` sêeDdü´ ` eTVü‰‘·àq' ` øÏyTé ` n<ä´
` sêø£ùå d+Á<äd´ü ` uÛ≤sê´‘·«+ ` q ` Ç#·Ãù¤ d ` n<Ûyä T˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<Ûyä T˚ ! düs«¡ düeTè<ädΔ ´ü , eTVü‰‘·àq' sêø£ùå d+Á<äd´ü ‘·d´ü sêeDdü´
uÛ≤sê´‘·«+ øÏ+ H˚#Ã· ù¤ d ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<Ûyä T˚ R z n<Ûeä TTsê˝≤! düs«¡ düeTè<ädΔ ´ü R düeTdüÔ düeTè<äT\Δ T
ø£*–q{Ï,º eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&Óq’ , sêø£ùå d+Á<äd´ü R sêø£då Áü |üuTÑÛ e>∑T, ‘·d´ü
sêeDdü´ R Ä sêeDTq≈£î, uÛ≤sê´‘·«+ R uÛ≤s¡´j·T>∑T≥qT, øÏ+ H˚#Ã· ù¤ d R @\
ø√s¡≈£îHêïe⁄?
‘ê‘·Œs¡éTT :` düs¡«düeTè<äTΔ\TqT ø£*–q eTVü‰Á|üuÛ≤eXÊ*j·T>∑T sêeDTìøÏ
uÛ≤s¡é>∑T uÛ≤>∑éTTqT zd”! ˙y˚\ ˇ\¢≈î£ +{Ï$?
XÀ¢ˆˆ ‘·‘d· Tü Ô <äTs¡TàF HêeT sêø£då ” yêø£´ eTÁãM‘Y ˆ
j·Tdü´ dü÷s√´ q ‘·|‹ü ;Û‘√ j·Tdü´ #· e÷s¡T‘·' ˆ
q yê‹ kÕàj·T‘êbÕ+π> øÏ+ ‘·«+ ‘·d´ü q ‹wüd˜ æ ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·T ` <äTs¡TàF ` HêeT ` sêø£då ” ` yêø£ýéT ` nÁãM‘Y
` j·Tdü´ ` dü÷s¡´' ` q ` ‘·|‹ü ` ;Û‘'· ` j·Tdü´ ` #· ` e÷s¡T‘·' ` q ` yê‹
` düà ` Äj·T‘êbÕ+π> ` øÏ+ ` ‘·«+ ` ‘·d´ü ` q ` ‹wüd˜ æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· <äTs¡TàF HêeT sêø£då ” yêø£ýéT nÁãM‘Y ` Äj·T‘êbÕ+π>!
j·Tdü´ ;Û‘'· , dü÷s¡´' q ‘·|‹ü — e÷s¡T‘·' #· j·Tdü´ (;Û‘'· ) q yê‹ düà, ‘·«+ ‘·d´ü
(eX‚) øÏ+ q ‹wüd˜ æ ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, <äTs¡TàF HêeT sêø£då ” R <äTs¡Tàœ j·TqT
s¡øÿ£ dæ, yêø£´+ nÁãM‘Y R (á) e÷≥qT ã*¬øqT. Äj·T‘êbÕ+π>! R Bs¡yÈ TÓ qÆ
H˚Á‘ê+‘·eTT\T >∑\ z düT+<äØ! j·Tdü´ ;Û‘'· R meìøÏ uÛj Ñ T· |ü&qç yê&Ó,’ dü÷s¡´' R
dü÷s¡T´&ÉT, q ‘·|‹ü R ‘·|+æ |üCj Ò T· ≈£î+&ÉTH√, e÷s¡T‘·' #· R yêj·TT<˚e⁄&ÉTqT,
j·Tdü´ ;Û‘'· R meìøÏ uÛj Ñ T· |ü&qç yê&Ó,’ q yê‹ düà R Me≈£î+&ÉTH√, ‘·d´ü eX‚ R
Ä‘·ì nBÛqeTTq+<äT, ‘·«+ R ˙e⁄, øÏ+ q ‹wüd˜ æ R @\ qT+&Ée⁄.
(23) ` Á‘·jÓ÷$+X¯düs¡Z 153
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ <äTs¡Tàœ j·THÓ&TÉ sêø£kå Õ+>∑q d”‘‘· √ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
z düT+<äsê+^! @ Á|üu≤Û eXÊ*øÏ uÛj
Ñ T· |ü&ç dü÷s¡T´&ÉT ôV≤#·TÃ>∑ y˚&$ç Tì Á|üd]ü +|ü
CÒjT· &√, yêj·TTe⁄ nqqT≈£L\eTT>± M#·≈î£ +&ÉTH√ n{Ïº Ä eTVü≤˙j·TTì eX¯eTT˝À
qT+&ÉT≥≈£î ˙y˚\ H=\¢e⁄ ?
XÀ¢ˆˆ |ü⁄wüŒeèwæ+º #· ‘·sy¡ √ eTTeTT#·T s¡´dü´ yÓ’ uÛj
Ñ ÷· ‘Y ˆ
XË˝’ ≤X¯Ã düTÁuÛTÑ bÕ˙j·T+ »\<ëX¯Ã j·T<˚#Ã· ‹¤ ˆˆ 19
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü HÓs’ è¡ ‘·sê»dü´ sê»sê»dü´ uÛ≤$Tì ˆ
øÏ+ ‘·«+ q ≈£îs¡Tùw ãT~Δ+ uÛ≤sê´πsú sêeDdü´ Væ≤ ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄wüŒeèwæ+º ` #· ` ‘·se¡ ' ` eTTeTT#·T' ` j·Tdü´ ` yÓ’ `
uÛj Ñ ÷· ‘Y ` XË˝’ ≤' ` #· ` düTÁuÛTÑ ` bÕ˙j·T+ ` »\<ë' ` #· ` j·T<ë ` Ç#·Ã‹¤
` ‘·d´ü ` HÓs’ è¡ ‘·sê»dü´ ` sê»sê»dü´ ` uÛ≤$Tì ` øÏ+ ` ‘·«+ ` q ` ≈£îs¡Tùw
` ãT~Δ+ ` uÛ≤sê´πsú ` sêeDdü´ ` Væ≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTÁuÛTÑ ! j·Tdü´ uÛj Ñ ÷· ‘Y, ‘·se¡ ' |ü⁄wüŒeèwæ+º , eTTeTT#·T', j·T<ë
(dü') Ç#·Ã‹¤ , (‘·<ë) »\<ë' #·, XË˝’ ≤' #·, bÕ˙j·T+ eTTeTT#·T', uÛ≤$Tì, ‘·d´ü ,
HÓs’ è¡ ‘·sê»dü´, sê»sê»dü´, sêeDdü´, uÛ≤sê´πsú ãT~Δ+ ‘·«+ øÏ+ q ≈£îs¡Tùw?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTÁuÛTÑ R düT+<äsy¡ TÓ qÆ ø£qTu§eT\T>∑\ z C≤qø°! j·Tdü´ uÛj Ñ ÷· ‘Y
R meìjÓTTø£ÿ uÛj Ñ T· eTT e\¢H‘’Ó ,˚ (dü' R n‘·&TÉ ), j·T<ë Ç#·Ã‹¤ R m|ü&ÉT
ø√s¡TH√, (‘·<ë) @e R n|ü&˚, ‘·se¡ ' R eèø£eå TT\T, |ü⁄wüŒeèwæ+º R |ü⁄wüŒes¡¸eTTqT,
eTTeTT#·T' R $&É#T· H√, XË˝’ ≤' #· »\<ë' #· R |üs«¡ ‘·eTT\TqT, y˚T|òTü eTT\TqT,
bÕ˙j·T+ eTTeTT#·T' R »\eTTqT ≈£î]|æ+#·TH√, uÛ≤$Tì R z düT+<äØ, ‘·d´ü R
n{Ï,º HÓs’ è¡ ‘·sê»dü´ R sêø£då Áü |üuTÑÛ yÓq’ {Ï,º sê»sê»dü´ R sêC≤~Ûsê»sTTq, sêeDdü´
R sêeDTq≈£î, uÛ≤sê´πsú R uÛ≤s¡é>∑T≥ø=s¡ø¬ ,’ ‘·«+ R ˙e⁄, ãT~Δ+ øÏ+ q ≈£îs¡Tùw
R m+<äT\≈£î ìX¯ÃsTT+#·Tø=qe⁄?
‘ê‘·Œs¡éTT :` z düT+<äØ! me]øÏ uÛÑj·TeTT H=+~ ø√]q yÓ+≥H˚ Ä j·÷
eèø£eå TT\T, |ü⁄wüŒes¡¸eTTqT ≈£î]|æ+#·T#·T+&ÉTH√, nfÒ¢ |üs«¡ ‘·eTT\TqT, y˚T|òTü eTT\TqT,
»\eTTqT e]¸+#·T#·T+&ÉTH√ n{Ïº sêø£kå Õ~Û|‹ü jÓTÆ q sêeDTìøÏ uÛ≤s¡´>± qT+&ÉT≥≈£î
@\ ìX¯ÃsTT+#·Tø=q˝Ò≈î£ Hêïe⁄?
XÀ¢ˆˆ kÕ<ÛTä ‘˚ ‘·‘Ô· «‘√ <˚$ ø£~‘∏ +· kÕ<ÛTä uÛ≤$Tì ˆ
>∑èVü‰D düTdæà‘˚ yêø£´ eTq´<∏ë q uÛ$Ñ wü´dæ ˆˆ 21
ª sêø£åd”Á|üs√#·q+μμ HêeT
Á‘·jÓ÷$+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ<ÛTä ` ‘˚ ` ‘·‘Ô· «‘·' ` <˚$ ` ø£~‘∏ +· ` kÕ<ÛTä ` uÛ≤$Tì!
>∑èVü‰D ` düTdæà‘˚ ` yêø£ýéT ` nq´<∏ë ` q ` uÛ$Ñ wü´dæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚$! uÛ≤$Tì! ‘˚, ‘·‘Ô· «‘·' kÕ<ÛTä ø£~‘∏ +· yêø£´+ kÕ<ÛTä >∑èVü‰D—
düTdæà‘˚! nq´<∏ë (‘·«+) q uÛ$Ñ wü´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚$! R z |üPE´sê˝≤, uÛ≤$Tì R z düT+<äØ! ‘˚ R ˙≈£î, kÕ<ÛTä
R ˝…d‡ü >±, ‘·‘Ô· «‘·' R j·T<∏ës¡eú TT qqTdü]+∫, ø£~‘∏ +· R #Ó|Œü ã&çq, yêø£´+ R
e#·qeTTqT, kÕ<ÛTä >∑èVü‰D R ˝…d‡ü >± d”«ø£]+|ü⁄eTT, düTdæà‘˚ R #·øÿ£ ì ∫s¡Tqe⁄«>∑\
jÓ÷ ‘·sT¡ D°! nq´<∏ë R y˚s=ø£Ø‹>±, (q&É∫q) (‘·«+ R ˙e⁄) q uÛ$Ñ wü´dæ R
J$+|üe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z d”‘ê<˚M! y˚TeTT ˙≈£î yêdüeÔ $wüjT· eTTqT #·øÿ£ >± ‘Ó*|æjT· T+{Ï$T.
˙e⁄ ≈£L&É y˚TeTT #Ó|Œæ q<ëìì #·øÿ£ >± Á>∑V≤æ +|ü⁄eTT. sêeDTì uÛsÑ >Ô¡ ± d”«ø£]+|ü⁄eTT.
n≥T¢ >±ìjÓT&É\ ˙e⁄ JeeTT\‘√ qT+&Ée⁄ düTe÷!
ªªsêø£då Á” |üs√#·qeTTμμ nqT
ÇiTe~eT÷&Éedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
#·‘·T]«+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· d”‡‘ê eTTbÕ>∑eT´ sêø£kå ˛´ $ø£è‘êqHê' ˆ
|üsT¡ wü+ |üsT¡ cÕ Hês¡´ }#·T kÕÔ+ yêø£´ eTÁ|æjT· yéT ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` d”‘êyéT ` ñbÕ>∑eT´ ` sêø£då ´ü ' ` $ø£è‘êqHê' `
|üsT¡ wü+ ` |üsT¡ cÕ' ` Hês¡´' ` }#·T' ` ‘ê+ ` yêø£ýéT ` nÁ|æjT· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· $ø£è‘êqHê', |üsT¡ cÕ', sêø£då ´ü ' Hês¡´' ‘ê+ d”‘êyéT
ñbÕ>∑eT´, |üsT¡ wüyTé , nÁ|æjT· + yêø£ýéT }#·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, $ø£è‘êqHê' R $ø±s¡yTÓ qÆ eTTKeTT\T
ø£*–j·TTqï, |üsT¡ cÕ' R |üsT¡ wüd«ü uÛ≤eeTT ø£*–q{Ï,º sêø£då ´ü ' Hês¡´' R sêø£då ü
Åd\Ô” T, ‘ê+ d”‘ê+ R Ä d”‘ê<˚$ì, ñbÕ>∑eT´ R #˚], |üsT¡ wü+ R |üsT¡ wüyTÓ qÆ Ø‹>±,
nÁ|æjT· + yêø£´+ R nÁ|æjT· yÓTqÆ e#·qeTTqT, }#·T' R |ü*øÏ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ $ø±s¡yÓTÆq s¡÷|üeTT\T ø£*–q{Ïº Ä sêø£ådüÅd”Ô\T
d”‘ê<˚$ì düMT|æ+∫ ÄyÓTqT>∑÷]Ã n‹|üsT¡ wüeTT>± nÁ|æjT· eTT˝…q’ {Ïº e#·qeTT\qT
áØ‹>± ã\Tø£<=&É–].
XÀ¢ˆˆ øÏ+ ‘·« eTqÔ'|ü⁄sπ d”‘˚ düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTH√Vü≤sπ ˆ
eTVü‰s¡ΩXj¯ T· H√ù|‘˚ q yêdü eTqTeTq´ùd ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏ+ ` ‘·«yéT ` n+‘·'|ü⁄sπ ` d”‘˚ ` düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTH√Vü≤sπ `
eTVü‰s¡Ω X¯jT· H√ù|‘˚ ` q ` yêdüyTé ` nqTeTq´ùd ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘˚! düs¡«uÛÑ÷‘·eTH√Vü≤πs eTVü‰s¡Ω X¯j·TH√ù|‘˚, n+‘·'|ü⁄πs,
yêdü+ ‘·«+ øÏ+ q nqTeTq´ùd?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘!˚ R z C≤qø°! düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTH√Vü≤sπ R düeTdüÁÔ bÕDT\≈£îqT
Äq+<äøs£ y¡ TÓ Æ j·TTqï{Ï,º eTVü‰s¡Ω X¯jT· H√ù|‘˚ R neT÷\éTT˝…q’ X¯jT· qeTT\‘√
≈£L&çq{Ï,º n+‘·'|ü⁄sπ R (sêeDTì) n+‘·'|ü⁄s¡eTTq, yêdü+ R edæ+#·T≥qT,
‘·«+ R ˙e⁄, øÏ+ q nqTeTq´ùd R @\ n+^ø£]+|ü≈î£ Hêïe⁄?
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°! düs«¡ »qT\ Vü≤è<äjT· eTT\qT Äø£]¸+#·Tq{Ïº n<äT“¤‘y· TÓ qÆ
X¯j·T´\‘√ $sêõ\T¢#·Tqï sêeDTì ~eýÓTÆq n+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT düTKeTT>±
uÛÀ>∑eTT\ qqTuÛ$Ñ +#·T≥≈£î ˙y˚\ düeTà‹+|ü≈î£ Hêïe⁄?
XÀ¢ˆˆ e÷qTw” e÷qTwü ôd’ é uÛ≤sê´‘·«+ ãVüQeTq´ùd ˆ
Á|ü‘ê´Vü≤s¡ eTH√ sêe÷ qï ‘·«+ C≤‘·T uÛ$Ñ wü´dæ ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e÷qTw” ` e÷qTwüd´ü ` @e ` uÛ≤sê´‘·«+ ` ãVüQeTq´ùd `
Á|ü‘ê´Vü‰s¡ ` eTq' ` sêe÷‘Y ` q ` ‘·«+ ` C≤‘·T ` uÛ$Ñ wü´dæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷qTw” (‘·«+) e÷qTwüd´ü uÛ≤sê´‘·«+ @e ãVüQeTq´ùd—
sêe÷‘Y eTq' Á|ü‘ê´Vü≤s¡— ‘·«+ q C≤‘·T uÛ$Ñ wü´dæ.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` e÷qTw” R eTqTwü´ÅdyÔ” q’Ó , ‘·«+ R ˙e⁄, e÷qTwüd´ü R e÷qe⁄q≈£î,
uÛ≤sê´‘·«yéT @e R uÛ≤s¡´>± qT+&ÉT≥qT e÷Á‘·y˚T, ãVüQeTq´ùd R >=|üŒ>±
‘·\#·T ø=qT#·THêïe⁄, sêe÷‘Y R sêeTTìqT+&ç, eTq' R eTqdüT‡qT, Á|ü‘ê´Vü≤s¡
R eTi*+#·Tø=qTeTT. ‘·«+ R ˙e⁄, q C≤‘·T uÛ$Ñ wü´dæ R mqï{ÏøìÏ (n‘·ìøÏ
uÛ≤s¡´>±) qT+&ÉuÀe⁄.
‹\ø£eTT :` ªq C≤‘·T uÛ$Ñ wü´dæμ ` sêeDTì n+^ø£]+|ü ≈£îqï#√ y˚TeTT ìqTï
#·+|æyj˚ T· T<äTeTT ø±ã{Ïº sêeTTq≈£î ≈£L&É uÛ≤s¡´>± qT+&ÉuÀeì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙e⁄ eTqTwü´Åd$Ô” ø±ã{Ï,º ˇø£ eTqTwüß´q≈£î uÛ≤s¡´>± qT+&ÉT≥
e÷Á‘·y˚T |òüTqyÓTÆq<äì uÛ≤$+#·T#·THêïe⁄. ‘·|ü&ÉT uÛ≤eeTTqT dü]~<äT›ø=ì
e÷qee÷Á‘·T&Ó’q sêeTTìqT+&ç ˙ eTqdüT‡qT eTi*+#·Tø=qTeTT. sêeDTì
#˚|≥
ü TºeTT. @~ @eTsTTqqT, ˙e⁄ sêeTTq≈£î uÛ≤s¡´>± qT+&ÉT≥ uÛ$Ñ wü´‘·T˝Ô À
»s¡T>∑ì |üì düTe÷!
XÀ¢ˆˆ Å‘˝’Ó Àø£édüTuÛÀø±Ôs+¡ sêeD+ sêø£ùå dX¯«s¡yTé ˆ
uÛsÑ êÔs¡ eTT|üd+ü >∑eT´ $Vü≤s¡d«ü j·T<∏ëdüTKyéT ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Å‘˝’Ó Àø£édüTuÛÀø±Ôs+¡ ` sêeD+ ` sêø£ùå dX¯«s¡yTé , uÛsÑ êÔsy¡ Té `
ñ|üd+ü >∑eT´ ` $Vü≤s¡d«ü ` j·T<∏ëdüTKyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Å‘˝’Ó Àø£édüTuÛÀø±Ôs+¡ sêø£ùå dX¯«s¡+ sêeD+ uÛsÑ êÔsy¡ Té ñ|üd+ü >∑eT´
(24) ` #·‘·T]«+X¯düs¡Z 157
j·T<∏ëdüTK+ $Vü≤s¡d«ü .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Å‘Ó’˝Àø£édüTuÛÀø±Ôs¡+ R eTT˝À¢ø£eTT\+<ä* ◊X¯«s¡éTT\qT
nqTuÛ$Ñ +#·T#·Tqï{Ï,º sêø£ùå dX¯«s¡+ sêeD+ R sêø£då sü êC…q’ sêeDTì, uÛsÑ êÔsy¡ Té
ñ|üdü+>∑eT´ R Hê<∏äTì>± #˚|ü{Ïº, j·T<∏ëdüTK+ R düTKeTT>±, $Vü≤s¡dü« R
Áø°&ç+|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTT˝À¢ø£eTT\+<ä* dü+|ü<ä\qT nqTuÛÑ$+#·T uÛ≤>∑´XÊ*jÓÆTq
sêeD≤düTs¡Tì uÛsÑ >Ô¡ ± d”«ø£]+∫ ˙e⁄ ùd«#·Ã>¤ ± $Vü≤]+|üe#·TÃqT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ e÷qTw” e÷qTwü+ ‘·+ ‘·T sêeT $T#·Ãd¤ æ XÀuÛHÑ ˚ ˆ
sêC≤´ Á<ä“w¤ ºü eTdæ<ëΔs+ú¡ $ø£ã¢ + ‘·« eTìì›‘˚ ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e÷qTw” ` e÷qTwü+ ` ‘·+ ` ‘·T ` sêeTyéT ` Ç#·Ãd¤ æ ` XÀuÛHÑ ˚
` sêC≤´‘Y ` ÁuÛwÑ yºü Té ` ndæ<ëΔs+ú¡ ` $ø£ã¢ + ` ‘·«yéT ` nì+~‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` XÀuÛHÑ !˚ nì+~‘˚! e÷qTw” ‘·«+ e÷qTwü+, sêC≤´‘Y ÁuÛwÑ yºü Té ,
ndæ<ëΔs+ú¡ , $ø£ã¢ + ‘·+ sêeTyéT Ç#·Ãd¤ .æ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XÀuÛHÑ ˚ R z eT+>∑fi¯ Á|ü<yä TÓ qÆ <ëHê, nì+~‘˚! R z ñ‘·eÔ TTsê˝≤!
e÷qTw” R e÷qeÅdyÔ” q’Ó , ‘·«+ R ˙e⁄, e÷qTwü+ R e÷qe⁄&ÉTqT, sêC≤´‘Y R
sê»éTTqT+&ç, ÁuÛÑwüº+ R ‘=\–qyê&ÉTqT, ndæ<ëΔs¡ú+ R dæ~Δ+#·ì ø√]ø£\T
>∑\yê&ÉTqT, $ø£ã¢ + R <Ûs’Ó ´¡ V”≤qT&ÉTqT n>∑T, ‘·+ sêeT+ R Ä sêeTTì, Ç#·Ãd¤ æ
R ø√s¡Tø=qT#·THêïe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :`z ñ‘·ÔeTTsê˝≤! ˙e⁄ e÷qeÅd”Ô$ ø±ã{Ïº sê»éTTqT+&ç
‘·]$Ty˚jT· ã&çq|üŒ{ÏøìÏ @ Á|üj÷Ó »qeTT kÕ~Û+|ü˝ìÒ yê&Óq’ |üŒ{ÏøìÏ <Ûs’Ó ´¡ V”≤qT&Ó’
q|üŒ{ÏøìÏ ˇø±H=ø£ e÷qee÷Á‘·TH˚ Ç|üŒ{ÏøìÏ uÛsÑ >Ô¡ ± Áù|$T+#·T#·THêïe⁄.
XÀ¢ˆˆ sêø£då H” ê+ e#·' ÁX¯ó‘ê« d”‘ê |ü<àä ìuÛøÒ Då£ ≤ ˆ
H˚Á‘êuÛ≤´ eTÁX¯ó|üPsêíu≤Û ´ $T<ä+ e#·q eTÁãM‘Y ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêø£då H” ê+ ` e#·' ` ÁX¯ó‘ê« ` d”‘ê ` |ü<àä ìuÛøÒ Då£ ≤ ` H˚Á‘êuÛ≤ýéT
` nÁX¯ó|üPsêíu≤Û ýéT ` Ç<ä+ ` e#·qyéT ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü<àä ìuÛøÒ Då£ ≤ d”‘ê sêø£då H” ê+ e#·' ÁX¯ó‘ê« nÁX¯ó|üPsêíu≤Û ´+
H˚Á‘êuÛ≤ýéT Ç<ä+ e#·qyéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü<àä ìuÛøÒ Då£ ≤ R |ü<àä eTT\e+{Ï ≈£qTï\T>∑\, d”‘ê R d”‘ê<˚$,
sêø£då H” ê+ R sêø£kå Õ+>∑q\jÓTTø£ÿ, e#·' R e#·qeTTqT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, nÁX¯ó
|üPsêíu≤Û ´+ R <äT'Ku≤wüŒeTT\‘√ ì+&çq, H˚Á‘êuÛ≤´+ R ø£qTï\‘√, Ç<ä+ e#·q+
R á e÷≥qT, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då eü ì‘·\T |ü*øÏq Ä e÷≥\ Hê\øÏ+∫ d”‘ê<˚$ ‘êeTs¡
|ü⁄e⁄«\e˝… ‘·q ø£qTï\ì+&É <äT'Ku≤wüŒeTT\T n\eTTø=qT#·T+&É yê] ø°$<Ûeä TT>∑
Á|ü‘T· ´‘·sÔ ¡ yÓTTdü>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ j·T ~<ä+ ˝Àø£$~«wüº eTT<ëVü≤s¡<ä∏ dü+>∑‘ê' ˆ
HÓ‘’ q· àqdæ yêø£´+ y˚T øÏ*“wü+ Á|ü‹uÛ≤‹ e' ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T‘Y ` Ç<ä+ ` ˝Àø£$~«wüyº Té ` ñ<ëVü≤s¡<ä∏ ` dü+>∑‘ê' ` q `
@‘·‘Y ` eTqdæ ` yêø£´+ ` y˚T ` øÏ*“wü+ ` Á|ü‹uÛ≤‹ ` e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+>∑‘ê' ˝Àø£$~«wüyº Té Ç<ä+ j·T‘Y ñ<ëVü≤s¡<,ä∏ @‘·‘Y yêø£´+
y˚T eTqdæ q— e' øÏ*“wü+ Á|ü‹uÛ≤‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+>∑‘ê' R >∑T$T≈£L&çqyê¬s,’ ˝Àø£$~«wü+º R ˝Àø£ì+<äýÓTqÆ {Ï,º
Ç<ä+ R á e÷≥qT, j·T‘Y ñ<ëVü≤s¡<ä∏ R @~ uÀ~Û+#·T#·THêïs√, @‘·‘Y yêø£´+
R á e#·qeTT, y˚T eTqdæ q R HêeTqdüT‡q+<äT ì\Te<äT. e' R MT≈£î,
øÏ*“wü+ R bÕ|üùV≤‘·Te⁄>±, Á|ü‹uÛ≤‹ R (Hê≈£î) ‘√#·T#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêø£kå Õ+>∑q˝≤sê! MTs¡+<äsT¡ qT ø£\dæ ˝Àø£ì+<äéTT˝…q’ e÷≥\qT
|ü\T≈£î#·T Hê≈£î uÀ~Û+#·T#·Tqï á $wüjT· y˚T$Tj·TT Hê eTqdüT‡q ø=|üŒ<äT.
MT≈£î Ç~ eTVü‰bÕ‘·øe£ TTqT ø£*–+#·T ø±s¡éTì Hê ìX¯Ãj·TeTT.
XÀ¢ˆˆ q e÷qTw” sêø£då dü ´ü uÛ≤sê´ uÛ$Ñ ‘·T eTs¡Ω‹ ˆ
ø±eT+ U≤<ä‘· e÷+ düsê« q ø£]cÕ´$T y√ e#·' ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` e÷qTw” ` sêø£då dü ´ü ` uÛ≤sê´ ` uÛ$Ñ ‘·TyéT ` ns¡Ω‹ `
ø±eT+ ` U≤<ä‘· ` e÷+ ` düsê«' ` q ` ø£]cÕ´$T ` e' ` e#·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷qTw” sêø£då dü ´ü uÛ≤sê´ uÛ$Ñ ‘·T+ q ns¡Ω‹— e÷+ düsê«'
ø±eT+ U≤<ä‘—· e' e#·' q ø£]cÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷qTw” R e÷qeÅd,Ô” sêø£då dü ´ü R sêø£då Tü q≈£î, uÛ≤sê´ R |ü‹ï,
uÛ$Ñ ‘·T+ R n>∑T≥≈£î, q ns¡Ω‹ R ‘·–j·TT+&É<Tä , düsê«' R (MTs¡T) n+<äsT¡ qT,
(24) ` #·‘·T]«+X¯düs¡Z 159
ø±eT+ R j·T<∏#˚ Ã· >¤ ±, e÷+ R qqTï, U≤<ä‘· R ‹ìy˚jT· T&ÉT, e' e#·' R MT
e÷≥qT, q ø£]cÕ´$T R Ä#·]+|üqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTqTwü´ø±+‘· mqï&ÉTqT sêø£då Tü q≈£î uÛ≤s¡´ ø±C≤\<äT. MTs¡+<äsT¡ qT
ø£\dæ qqTï ‹ìy˚jT· T&ÉT. MTπs$T #˚jT· ã÷ìqqT MT e÷≥\qT e÷Á‘·eTT H˚qT
Ä\øÏ+|üqT, bÕ{Ï+|üqT.
XÀ¢ˆˆ BH√ yê sê»´V”≤H√ yê jÓ÷ y˚T uÛsÑ êÔ dü y˚T >∑Ts¡T' ˆ
‘·+ ì‘·´ eTqTs¡ø±Ô -dæà j·T<∏ë dü÷s¡´+ düTes¡Ã˝≤ ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Bq' ` yê ` sê»´V”≤q' ` yê ` j·T' ` y˚T ` uÛsÑ êÔ ` dü' ` y˚T
` >∑Ts¡T' ` ‘·+ ` ì‘·ýéT ` nqTs¡ø±Ô ` ndæà ` j·T<∏ë ` dü÷s¡´+ ` düTes¡Ã˝≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` BH√ yê sê»´V”≤H√ yê, j·T' y˚T uÛÑsêÔ, dü' y˚T >∑Ts¡T'—
düTes¡Ã˝≤ dü÷s¡´+ j·T<∏ë (nVü≤+) ‘·+ ì‘·´+ nqTs¡ø±Ô ndæà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` BH√ yê R BqT&Óq’ qT, sê»´V”≤q' yê R sê»éTT ˝Òìyê&Óq’ qT,
j·T' R me«&ÉT, y˚T R Hê≈£î, uÛsÑ êÔ R Á|üuTÑÛ y√, dü' R n‘·&TÉ , y˚T R Hê≈£î, >∑Ts¡T'
R ùde˙j·TT&ÉT, düTes¡Ã˝≤ R düTes¡Ã˝≤<˚$, dü÷s¡´+ j·T<∏ë R dü÷s¡T´ìe˝…,
(nVü≤+ R H˚qT) ‘·+ R n‘·ìì>∑÷]Ã, ì‘·´+ R m\¢|ü &ÉT, nqTs¡ø±Ô ndæà R
nqTsê>∑eTT >∑\<ëqHÓ’ j·TTHêïqT.
‹\ø£eTT :` düTes¡Ã˝≤ ` dü÷sê´_ÛeTTKeTT˝…’q |ü⁄wüŒeTT\T >∑*Zj·TT+&ÉT ˇø£
yÓTTø£ÿ j·Tì ø=+<ä] uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n‘·&TÉ BqT&Ó’ j·TT+&Ée#·TÃqT, sê»´ÁuÛwÑ ßü &º ’Ó j·TT+&Ée#·TÃqT— Ä
|ü⁄s¡Twüß&ÉT Hê ô|ì$T{Ï ø±ã{Ïº Hê≈£î <Ó’edüe÷qT&˚ j·T>∑TqT. düTes¡Ã˝≤<˚$
dü÷s¡úÛ>Ñ y∑ êqTì jÓT&Ée˝…H˚ H˚qT Hê uÛsÑ j
Ô¡ TÆÓ q Ä sêeTTìjÓT&ÉH˚ m{Ïº |ü]dæ‹ú
j·T+<Óq’ qT nqTsê>∑|Pü s¡Tsí ê\HÓ’ j·TT+<äTqT.
XÀ¢ˆˆ j·T<∏ë X¯N eTVü‰uÛ≤>± X¯Áø£+ düeTT|ü‹wü̃‹ ˆ
ns¡T+<Ûrä edæw+˜ü #· s√Væ≤D° X¯•q+ j·T<∏ë ˆˆ 10
XÀ¢ˆˆ ˝ÀbÕeTTÁ<ë j·T<∏ë>∑dÔü ´+ düTø£Hê´ #·éq+ j·T<∏ë ˆ
kÕ$Ár dü‘´· e+‘·+ #· ø£|\æ + leTr j·T<∏ë ˆˆ 11
XÀ¢ˆˆ kÂ<ëdü+ eT<äjT· +re øπ •˙ dü>s∑ +¡ j·T<∏ë ˆ
HÓw’ <ü +äÛ <äeTj·T+re uÛM’… T |ü‹ eTqTÁe‘ê ˆˆ 12
XÀ¢ˆˆ ‘·<∏ë -Vü≤ $Tøå±«≈£îes¡+ sêeT+ |ü‹ eTqTÁe‘ê ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düT>∑eTeTT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T<∏ë eTVü‰uÛ≤>± X¯N X¯Áø£+ düeTT|ü‹wü̃‹, (j·T<∏ë) ns¡T+<Ûrä
#· edæw+˜ü (düeTT|ü‹wü‹˜ ), j·T<∏ë s√Væ≤D° X¯•q+ (düeTT|ü‹wü‹˜ ), j·T<∏ë ˝ÀbÕeTTÁ<ë
n>∑dÔü ´+ (düeTT|ü‹wü̃‹), j·T<∏ë düTø£Hê´ #·éq+ (düeTT|ü‹wü̃‹), j·T<∏ë kÕ$Ár
#· dü‘´· e+‘·+ (düeTT|ü‹wü̃‹), j·T<∏ë ÁoeTr ø£|\æ + (düeTT|ü‹wü̃‹), eT<äjT· +r
kÂ<ëdü+ Çe, j·T<∏ë øπ •˙ |ü‹+ dü>s∑ +¡ nqTÁe‘ê, uÛM’… T <äeTj·T+r HÓw’ <ü yäÛ Té
Çe, ‘·<ë∏ nVü≤yéT Çøå±«≈£îes¡+ |ü‹+ sêeTyéT nqTÁe‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T<∏ë R m≥T¢, eTVü‰uÛ≤>± X¯N R uÛ≤>∑´XÊ*ìjÓTÆ q X¯N<˚$,
X¯Áø£+ R <˚y+˚ Á<äTì, düeTT|ü‹wü̃‹ R ùd$+#·TH√, j·T<∏ë R m≥T¢, ns¡T+<Ûrä #· R
ns¡T+<Û‹ä j·TTqT, edæw+ü̃ düeTT|ü‹wü̃‹ R edæwßü ì˜ ùd$+#·TH√, j·T<∏ë R m≥T¢,
s√Væ≤D° R s√Væ≤D°‘ês¡, X¯•q+ R #·+Á<äTì ùd$+#·TH√, j·T<∏ë R m≥T¢, ˝ÀbÕeTTÁ<ë
R ˝ÀbÕeTTÁ<ä, n>∑dÔü ´+ R n>∑deÔü TVü≤]¸ì ùd$+#·TH√, j·T<∏ë R m≥T¢, düTø£Hê´
R düTø£q´, #·éq+ R #·éqeTVü≤]¸ì ùd$+#·TH√, j·T<∏ë R m≥T¢, kÕ$Ár #· R
kÕ$Á‹j·TTqT, dü‘´· e+‘·+ R dü‘´· e+‘·Tì ùd$+#·TH√, j·T<∏ë R m≥T¢, ÁoeTr R
leT‹ j·TqT kÕ~Û«, ø£|æ\+ R ø£|æ\eTVü≤]¸ì ùd$+#·TH√, eT<äj·T+r R
eT+<äjT· +‹ j·TqT HêyÓT, kÂ<ëdü+ Çe R kÂ<ëdüTìe˝…, uÛM’… T <äeTj·T+r R
;ÛeTuÛ÷Ñ bÕ\Tì ‘·qj·TjÓTÆ q <äeTj·T+‹, HÓw’ <ü yäÛ Té Çe R ìwü<eäÛ TV”≤|ü‹jÓTÆ q
q\Tìe˝…, j·T<∏ë R m≥T¢>±, øπ •˙ R øπ •ì j·TqT kÕ~Û«, |ü‹+ dü>s∑ +¡ R
uÛsÑ j
Ô¡ TÆÓ q dü>s∑ u¡ ÷ÑÛ |ü‹ì, nqTÁe‘ê R nqTdü]+#·Tq{Ï<º √, ‘·<ë∏ R n≥T¢>±, nVü≤+
R H˚qT, Çøå±«≈£îes¡+ R Çøå±«≈£î≈£î\‹\≈£î&Óq’ , |ü‹+ sêeT+ R uÛsÑ j Ô¡ TÆÓ q sêeTTì,
nqTÁe‘ê R nqTdü]+#·Tq{Ï<º ëqqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` »>∑~«U≤´‹ H=+~q eTVü‰kÕ<ÛäT«\T>± ø°]Ô+|üã&ÉT X¯N<˚$
<˚y+˚ Á<äTìe˝…, ns¡T+<Û‹ä edæwe˜ü TVü≤]¸ìe˝…, s√Væ≤D°‘ês¡ #·+Á<äTìe˝…, ˝ÀbÕeTTÁ<ä
n>∑dÔü éTVü≤]¸ìe˝…, sê»ø£q´jÓTÆ q düTø£q´ #·éqeTVü≤]¸ìe˝…, eTÁ<äsê»|ü⁄Á‹jÓTÆ q
kÕ$Á‹ dü‘´· e+‘·Tìe˝…, leT‹ ø£|\æ eTVü≤]¸ìe˝…, eT<äjT· +‹ kÂ<ëdüTìe˝…,
;ÛeTsê»düT‘·jTÆÓ q <äeTj·T+‹ q\eTVü‰sêEqTe˝…, øπ •ì dü>s∑ u¡ ÷ÑÛ bÕ\Tìe˝…,
(24) ` #·‘·T]«+X¯düs¡Z 161
H˚qT≈£L&É n#·+#·\yÓTqÆ >ös¡yêqTsê>∑eTT\‘√ Hê Hê<∏Tä &Óq’ Ä Çøå±«≈£î≈£î\‹\≈£îH˚
düV≤ü <Ûsä à¡ #ê]DÏH’Ó ùd$+#·Tq{Ï<º ëqqT nì ‘Ó*dæø=qT&ÉT.
XÀ¢ˆˆ d”‘êj·÷ e#·q+ ÁX¯ó‘ê« sêø£då ´ü ' Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘ê' ˆ
uÛsÑ Ô¡ ‡j·T+‹ düà |üsT¡ ôw’ sê« ø¬ ’ ´ sêeD#√~‘ê' ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` d”‘êj·÷' ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` sêø£då ´ü ' ` Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘ê',
uÛsÑ Ô¡ ‡j·T+‹ ` düà ` |üsT¡ ôw'’ ` yê¬ø’ ´' ` sêeD#√~‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` d”‘êj·÷' e#·q+ ÁX¯ó‘ê« sêø£då ´ü ' Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘ê' sêeD#√~‘ê'
|üsT¡ ôw'’ yê¬ø’ ´' (d”‘ê+) uÛsÑ Ô¡ ‡j·T+‹ düà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘êj·÷' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, e#·q+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R
$ì, sêø£ådü´' R sêø£ådüeì‘·\T, Áø√<ÛäeT÷]Ã¤‘ê' R ø√|üeTT#˚ $eX¯ósê+Å&Ó’,
sêeD#√~‘ê' R sêeDTì#˚ Áù|sπ |æ+|üã&çqyê¬s,’ |üsT¡ ôw'’ R ø£≥TyÓq’ , yê¬ø’ ´' R
e÷≥\‘√, (d”‘ê+ R d”‘ê<˚$ì) uÛsÑ Ô¡ ‡j·T+‹ düà R uÛj Ñ T· ô|≥ºkÕ–].
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘· #Ó|Œæ q e÷≥\T $ì n#·Ã{Ï sêø£kå Õ+>∑q\T Áø√<Ûëy˚Xe¯ TT
H=+~ sêeDT&ÉT ‘·eTTà Ä<˚•+∫q Ø‹>± d”‘ê<˚$ì ø£≥TyÓq’ e÷≥\‘√ ‹]–
u…~]+|ü kÕ–].
XÀ¢ˆˆ ne©q dü‡ ìsê«ø√´ Vü≤qTe÷Hé •+X¯óbÕÁ<äTy˚T ˆ
d”‘ê+ dü+‘·sj ®¡ T· +r kÕÔ sêø£då ” s¡Xè¯ D√‘·ÿ|æ' ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ne©q' ` dü' ` ìsê«ø£´' ` Vü≤qTe÷Hé ` •+X¯óbÕÁ<äTy˚T `
d”‘ê+ ` dü+‘·sj ®¡ T· +r' ` ‘ê' ` sêø£då '” ` nX¯èD√‘Y ` ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` •+X¯óbÕÁ<äTy˚T ne©q' dü' ø£|'æ Vü≤qTe÷Hé ìsê«ø£´' (düH)é
d”‘ê+ dü+‘·sj ®¡ T· +r' ‘ê' sêø£då '” nX¯èD√‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` •+X¯óbÕÁ<äTy˚T R •+X¯óbÕeèø£eå TTô|,’ ne©q' R <ë–j·TTqï{Ï,º
dü' ø£|'æ Vü≤qTe÷Hé R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, ìsê«ø£´' (düH)é R @$Tj·TT
|ü\Tø£ìyê&Ó,’ d”‘ê+ dü+‘·sj ®¡ T· +r' R d”‘ê<˚$ì >∑~+› #·T#·Tqï{Ï,º ‘ê' sêø£då '” R
Ä sêø£då Åü d\Ô” qT, nX¯èD√‘Y R $qT#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä •+X¯óbÕeèø£åeTTô|’ ø=eTà\e÷≥Tq <ë–j·TTqï Vü≤qTeT
d”‘ê<˚$ì Ç≥T¢ ;Ûøs£ e¡ TT>± >∑~+› #·T#·T sêø£då Åü d\Ô” T |ü*øÏq e÷≥\qT eTÚqeTT>±
qT+&ç $qT#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê eT_ÛÁø£eT´ dü+Á≈£î<ëΔ y˚|eü ÷Hê+ düeT+‘·‘'· ˆ
uÛèÑ X¯+ dü+**VüQ Ø›bÕÔHé Á|ü\+u≤Hé <äXq¯ #·Ã<¤ ëHé ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êyéT ` n_ÛÁø£eT´ ` dü+Á≈£î<ëΔ' ` y˚|eü ÷Hê+ ` düeT+‘·‘'· `
uÛèÑ X¯+ ` dü+**VüQ' ` BbÕÔHé ` Á|ü\+u≤Hé ` <äXq¯ #·Ã<¤ ëHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` y˚|eü ÷Hê+ ‘ê+ düeT+‘·‘'· n_ÛÁø£eT´ dü+ø£è<ëΔ' ‘ê' BbÕÔH,é
Á|ü\+u≤Hé <äXq¯ #·Ã<¤ ëHé uÛèÑ X¯+ dü+**VüQ'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` y˚|eü ÷Hê+ R eDÏøbÏ ˛e⁄#·Tqï, ‘ê+ R Ä d”‘ê<˚$ì, düeT+‘·‘'·
R #·T≥TºqT, n_ÛÁø£eT´ R >∑T$T>∑÷&ç, dü+Á≈£î<ëΔ' R $TøÏÿ* Áø√<Ûëy˚Xe¯ TT H=+~q,
‘ê' R Ä sêø£då Åü d\Ô” T, BbÕÔHé R Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ï,º Á|ü\+u≤Hé R Áy˚˝≤&ÉT#·Tqï,
<äXq¯ #·Ã<¤ ëHé R ô|<äe⁄\qT, uÛèÑ X¯+ R e÷{Ïe÷{Ïø,Ï dü+**VüQ' R HêøÏø=qT
#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` uÛj Ñ T· eTT#˚ $TøÏÿ* eDøÏb˛e⁄#·Tqï d”‘ê<˚$ #·T≥TºqT Ä sêø£då Åü d\Ô” T
m\¢sT¡ qT eT÷– Áy˚˝≤&ÉT#·Tqï ‘·eT mi¿ì ô|<äe⁄\qT Áø√<Ûeä TT‘√ e÷{Ïe÷{ÏøÏ
Hê≈£îø=qT#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ }#·TX¯Ã |üse¡ TÁ≈£î<ëΔ' Á|ü>è∑ Vü‰´X¯ó |üsX¡ «¯ <ÛëHé ˆ
H˚jT· eTs¡Ω‹ uÛsÑ êÔs+¡ sêeD+ sêø£kå Õ~Û|yü Té ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` }#·T' ` #· ` |üse¡ TÁ≈£î<ëΔ' ` Á|ü>è∑ Vü≤´ ` ÄX¯ó ` |üsX¡ «¯ <ÛëHé `
q ` Çj·TyéT ` ns¡Ω‹ ` uÛsÑ êÔs+¡ ` sêeD+ ` sêø£kå Õ~Û|yü Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÄX¯ó |üsX¡ «¯ <ÛëHé Á|ü>è∑ Vü≤´ |üse¡ TÁ≈£î<ëΔ' }#·T' #·— Çj·T+,
sêø£kå Õ~Û|+ü sêeD+ uÛsÑ êÔs+¡ q ns¡Ω‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÄX¯ó R oÁ|òTü eTT>∑, |üsX¡ «¯ <ÛëHé R >∑+Á&É>=&Éfi¶ fl¯ qT, Á|ü>è∑ Vü≤´ R
#˚‘ã· ÷ì, |üse¡ TÁ≈£î<ëΔ' R $TøÏÿ* Áø√<Û√Á~≈£˝Ô ,’… }#·T' #· R |ü*øÏ], Çj·T+ R
áyÓT, sêø£kå Õ~Û|+ü sêeD+ R sêø£då Áü |üuTÑÛ yÓq’ sêeDTì, uÛsÑ êÔs+¡ R uÛsÑ qÔ¡ T>±, q
ns¡Ω‹ R (#˚døæ =qT≥≈£î) ‘·><∑ Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTiÏjT· T yês¡T ‘·eT Äj·TT<Ûeä TT˝…q’ >∑+Á&É>=&Éfi¶ fl¯ qT #˚‘· ã÷ì
rÁeyÓTqÆ Áø√<Ûeä TT‘√ ªªá C≤qøÏøÏ Á|üuTÑÛ yÓq’ sêeDTì uÛsÑ >Ô¡ ± bı+<äT jÓ÷>∑´‘·
˝Ò<Tä μμ nì |ü\Tø£<=&É–].
(24) ` #·‘·T]«+X¯düs¡Z 163
XÀ¢ˆˆ kÕ uÛsÑ Ô¡ ‡é÷Hê ;Ûe÷;Û sêø£då _” Û s¡«sêqHê ˆ
kÕ u≤wüŒ eT|üe÷s¡+® r •+X¯óbÕ+ ‘ê eTTbÕ>∑eT‘Y ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` uÛsÑ Ô¡ ‡é÷Hê ` ;Ûe÷_Û' ` sêø£då _” 'Û ` esêqHê, kÕ `
u≤wüŒyéT ` n|üe÷s¡+® r ` •+X¯óbÕ+ ` ‘êyéT ` ñbÕ>∑eT‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ esêqHê ;Ûe÷_Û' sêø£då _” 'Û uÛsÑ ¡Ô ‡é÷Hê (nuÛ÷Ñ ‘Y—) kÕ
u≤wüŒyéT n|üe÷s¡+® r ‘ê+ •+X¯óbÕyéT ñbÕ>∑eT‘Y.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` kÕ esêqHê R Ä düTeTTœ d”‘,· ;Ûe÷_Û' R uÛj Ñ T· eTTqT>=\TŒq{Ï,º
sêø£då _” 'Û R sêø£då Åü d\Ô” #˚, uÛsÑ Ô¡ ‡é÷Hê R >∑~+› |üã&ÉT#·Tqï~, (nuÛ÷Ñ ‘Y R ÄjÓTqT—)
kÕ R ÄyÓT, u≤wüŒ+ R ø£˙ï{Ïì, n|üe÷s¡+® r R ‘·T&ÉT#·Tø=qT#·T, ‘ê+ •+X¯óbÕyéT
R Ä •+X¯óbÕeèø£eå TTqT, ñbÕ>∑eT‘Y R #˚sT¡ ø=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ Á≈£Ls¡Tsê+Å&Ó’q Ä sêø£ådüeì‘·\T ‘·qqT ìs¡›j·T>±
>∑~›+#·T#·T+&É>± ø£qTï\qT+&ç e#·TÃ#·Tqï <äT'Ku≤wüŒeTT\qT ‘·T&ÉT#·Tø=qT#·T
˝Ò∫ n#·≥qTqï •+X¯óbÕeèø£eå TT ÁøÏ+<ä≈î£ #˚s¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· kÕÔ+ •+X¯óbÕ+ d”‘ê sêø£då _” Û dü‡e÷eè‘ê ˆ
n_Û>e∑ T´ $XÊ˝≤ø°å ‘·kÂú XÀø£|]ü |ü⁄¢‘ê ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘ê+ ` •+X¯óbÕ+ ` d”‘ê ` sêø£då _” 'Û ` düe÷eè‘ê `
n_Û>e∑ T´ ` $XÊ˝≤ø°å ` ‘·kÂú ` XÀø£|]ü |ü⁄¢‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· $XÊ˝≤ø°å d”‘ê sêø£då _” 'Û düe÷eè‘ê, XÀø£|]ü |ü⁄¢‘ê (dür)
‘ê+ •+X¯óbÕyéT n_Û>e∑ T´ ‘·kÂú.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, $XÊ˝≤ø°å R $XÊ\eTT˝…q’ H˚Á‘·eTT\T>∑\,
d”‘ê R d”‘ê<˚$, sêø£då _” 'Û R sêø£då eü ì‘·\#˚, düe÷eè‘ê R #·T≥Tºø=qã&çq<Ó,’
XÀø£|]ü |ü⁄¢‘ê (dür) R <äT'KeTT‘√ ì+&çq<Ó,’ ‘ê+ •+X¯óbÕ+ R Ä •+X¯óbÕ
eèø£eå TTqT, n_Û>e∑ T´ R #˚], ‘·kÂú R ì\∫j·TT+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` uÛj Ñ T· +ø£sT¡ ˝…q’ Ä sêø£då Åü d\Ô” T ‘·qqT #·T≥TºeTT{Ïº j·TT+&É>± <äT'K
dü+‘·|⁄ü sÔ ê \>∑T#·T d”‘ê<˚$ •+X¯óbÕeèø£eå TTÁøÏ+<ä≈î£ b˛sTT ì\∫j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ ø£èXÊ+ Bqe<äHê+ eT*Hê+ãs¡<ëÛ ]D°yTé ˆ
uÛsÑ Ô¡ ‡j·÷+#·ÁøÏsπ d”‘ê+ sêø£då ´ü kÕÔ+ düeT+‘·‘'· ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ` ø£èXÊ+ ` Bqe<äHê+ ` eT*Hê+ãs¡<ëÛ ]D°yTé , uÛsÑ Ô¡ ‡j·÷+
#·ÁøÏsπ ` d”‘ê+ ` sêø£då ´ü ' ` ‘ê+ ` düeT+‘·‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ê+ ø£èXÊ+ Bqe<äHê+, eT*Hê+ãs¡<ëÛ ]D°+ d”‘ê+, sêø£då ´ü '
düeT+‘·‘'· (n_Û>e∑ T´) uÛsÑ Ô¡ ‡j·÷+#·ÁøÏsπ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘ê+ R Ä$<Ûyä TÓ qÆ , ø£èXÊ+ R ø£è•+∫j·TTqï~, Bqe<äHê+ R
BqyÓTÆq eTTKeTT‘√ qTqï~j·TTqT, eT*Hê+ãs¡<Ûë]D°+ R eT*qeÅdüÔeTT‘√
qTqï~j·TTq>∑T, d”‘ê+ R d”‘ê<˚$ì, düeT+‘·‘'· R #·T≥TºqT, n_Û>e∑ T´ R >∑T$T≈£L&ç,
sêø£då ´ü ' R Ä sêø£då Åü d\Ô” T, uÛsÑ Ô¡ ‡j·÷+#·ÁøÏsπ R uÛj
Ñ T· ô|≥ºkÕ–].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ ø£è•+∫ Bqe<äqjÓTÆ eT*qeÅdeÔü TT‘√ qTqï Ä d”‘ê<˚$ì
Ä sêø£då Åü dÔ” ˝…\s¢ T¡ qT n#·Ã≥>∑÷&É #·T≥TºeTT{Ïº ‹]– ÄyÓTqT ãVüQ$<Ûeä TT\T>∑
uÛÑj·Tô|≥ºkÕ–].
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· kÕÔ+ $q‘ê HêeT sêø£då ” ;ÛeT<äsÙ¡ Hê ˆ
nÁãM‘Y ≈£î|æ‘êø±sê ø£sêfi≤ ìs¡‘í √<äØ ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘ê+ ` $q‘ê ` HêeT ` sêø£då ” ` ;ÛeT<äsÙ¡ Hê `
nÁãM‘Y ` ≈£î|æ‘êø±sê ` ø£sêfi≤ ` ìs¡‘í √<äØ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ;ÛeT<äsÙ¡ Hê, ≈£î|æ‘êø±sê, ø£sêfi≤ ìs¡‘í √<äØ, $q‘ê
HêeT sêø£då ” ‘êyéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ;ÛeT<äsÙ¡ Hê R uÛj Ñ T· +ø£sêø±s¡eTT >∑\~j·TTqT,
≈£î|æ‘êø±sê R Áø√<Ûeä T÷]ÔjT· TqT, ø£sêfi≤ R ;Ûøs£ T¡ sê\TqT, ìs¡‘í √<äØ R nD–j·TTqï
bı≥º>\∑ ~j·TTqT n>∑T, $q‘ê HêeT sêø£då ” R $q‘· j·TqT sêø£då eü ì‘·, ‘ê+ R
Ä d”‘ê<˚$ì >∑÷]Ã, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ s¡÷|üeTT >∑\~j·TTqT eT÷ØÔu$ÑÛ +∫q
Áø√<Ûeä TTe˝… qTqï~j·TTqT, ˝À‘Óq’ bı≥º>\∑ ~j·TTHÓq’ $q‘· j·TqT ˇø±H=ø£ eì‘·
d”‘ê<˚$ì dü+uÀ~Û+#·T#·T áØ‹>± |ü\Tø£<=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ d”‘˚ |üsê´|üÔ y˚T‘êe <ä“s¤ Ô¡ èùdï¨ ì<ä]Ù‘·' ˆ
düs«¡ Á‘ê‹ø£è‘·+ uÛÁÑ <˚ e´düHê jÓ÷|üø\£ Œ‘˚ ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` d”‘˚ ` |üsê´|üyÔ Té ` @‘êe‘Y ` uÛsÑ Ô¡ èùdïVü≤' ` ì<ä]Ù‘·' ` düs«¡ Á‘·
` n‹ø£è‘·+ ` uÛÁÑ <˚ ` e´düHêj·T ` ñ|üø\£ Œ‘˚ ˆˆ
(24) ` #·‘·T]«+X¯düs¡Z 165
nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘,˚ (‘·«j·÷) uÛsÑ Ô¡ èùdïVü≤', ì<ä]Ù‘·'— @‘êe‘Y |üsê´|üyÔ Té —
uÛÁÑ <˚! düs«¡ Á‘· n‹ø£è‘·+ e´düHêj·T ñ|üø\£ Œ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘˚ R z C≤qø°! ‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· uÛsÑ Ô¡ èùdïVü≤' R uÛsÑ ôÔ¡ |’
(qT+&Ée\dæq) Áù|eT, ì<ä]Ù‘·' R Á|ü<]ä Ù+|üã&çq~, @‘êe‘Y R Ç+‘·e÷Á‘·eTT,
|üsê´|üyÔ Té R #ê\TqT, uÛÁÑ <˚ R z eT+>∑fid¯ «ü s¡÷|ü⁄sê˝≤! düs«¡ Á‘· R m\¢jTÓ &É\qT,
n‹ø£è‘·+ R $T‹MTiÏ #˚jT· ã&çq~, e´düHêj·T R ø£weºü TTqπø, ñ|üø\£ Œ‘˚ R
ø±s¡DeTT ø±>∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°! ˙ uÛsÑ ôÔ¡ |’ #·÷|üe\dæq Áù|eTq+‘·jT· T ˙e⁄ #·øÿ£ >∑H˚
Á|ü<]ä Ù+∫‹$— Ç|üŒ{Ïø~Ï Ç+‘·e÷Á‘·eTT #ê\TqT— m#·Ã≥HÓq’ qT $T‹MT] >±$+∫q
m{Ï|º ìü jÓTÆ qqT ‘·q≈£î ø£weºü TTH˚ ø£*–+#·TqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ |ü]‘·TcÕºdàæ uÛÁÑ <ä+ ‘˚ e÷qTwü ùdÔ ø£è‘√ $~Û' ˆ
eTe÷|æ ‘·T e#·' |ü<´ä∏ + ÁãTe+‘ê´' ≈£îs¡T yÓT~Æ *∏ ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü]‘·TcÕº ` ndæà ` uÛÁÑ <ä+ ` ‘˚ ` e÷qTwü' ` ‘˚ ` ø£è‘·' ` $~Û'
` eTeT ` n|æ ` ‘·T ` e#·' ` |ü<´ä∏ + ` ÁãTe+‘ê´' ` ≈£îs¡T ` yÓT~Æ *∏ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü]‘·TcÕº ndæà— ‘˚ uÛÁÑ <äyTé — e÷qTwü' ‘˚ $~Û' ø£è‘·'— yÓT~Æ *∏ ,
ÁãTe+‘ê´' eTe÷|æ |ü<´ä∏ + e#·' ‘·T ≈£îs¡T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü]‘·TcÕº ndæà R $TøÏÿ* dü+‘√wæ+∫‹ì. ‘˚ R ˙≈£î, uÛÁÑ <ä+ R
πøåeTeTT. e÷qTwü' R e÷qeÁ|üj·T‘·ïyÓTÆq, ‘˚ $~Û' R ˙ <Ûäs¡àeTT, ø£è‘·' R
HÓs¡y˚s¡Œã&çq~. yÓTÆ~∏* R z C≤qø°, ÁãTe+‘ê´' R #Ó|ü#·Tqï{Ïº, eTeT R
HêjÓTTø£ÿ, |ü<´ä∏ + e#·' n|æ R y˚T\TqT>∑÷s¡TÃ e÷≥qT>∑÷&É, ≈£îs¡T R Ä#·]+|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙es¡ÔqeTT Hê≈£î #ê˝≤ dü+‘·düeTT ø£*Z+∫q~. ˙≈£î y˚T\T
ø£\T>∑T>±ø£! ˙e⁄ #˚jT· e\dæq eTqTwü´Á|üjT· ‘·ïeT+‘·jT· TqT #·øÿ£ >± #˚d‹æ $. z
C≤qø°! Ç|ü&ÉT ˙ ÁX‚jT· düT‡>√] #Ó|ü #·Tqï Hêe÷≥\qT >∑÷&É, ø=+#ÓeTT $ì
Ä Á|üø±s¡eTT q&É#T· ø=qTeTT.
XÀ¢ˆˆ sêeD+ uÛ»Ñ uÛsÑ êÔs+¡ uÛsÑ êÔs+¡ düs«¡ s¡økå£ ÕyéT ˆ
$Áø±+‘·+ s¡÷|üe+‘·+ #· düTsπ X¯$Te yêdüeyéT ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeD+ ` uÛ»Ñ ` uÛsÑ êÔs+¡ ` uÛsÑ êÔs+¡ ` düs«¡ s¡økå£ ÕyéT, $Áø±+‘·+
` s¡÷|üe+‘·+ ` #· ` düTsπ X¯yTé ` Çe ` yêdüeyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düs¡«s¡ø£åkÕ+ uÛÑsêÔs¡+, düTπsX¯+ yêdüeyéT Çe $Áø±+‘·+,
s¡÷|üe+‘·+ sêeD+ uÛsÑ êÔs+¡ uÛ»Ñ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düs«¡ s¡økå£ Õ+ R düs«¡ <ëqe⁄\≈£îqT, uÛsÑ êÔs+¡ R Á|üuTÑÛ yÓq’ yê&ÉTqT,
düTsπ X¯+ yêdüe$Te R <˚esêC…q’ Ç+Á<äTìe˝…, s¡÷|üe+‘·+ R s¡÷|üe+‘·T&ÉTqT
n>∑T, sêeD+ R sêeDTì, uÛsÑ êÔs+¡ R uÛsÑ qÔ¡ T>±, uÛ»Ñ R ùd$+|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düs«¡ sêø£då eü +X¯eTT\≈£îqT Á|üuTÑÛ yÓq’ yê&ÉTqT <˚esêC…q’ eTùV≤+Á<äTì
e˝… kÂ+<äs´¡ e+‘·T&ÉTqT |üsêÁø£eTe+‘·T&ÉTqT n>∑T sêeDTì uÛsÑ >Ô¡ ± #˚|≥ ü TºeTT.
XÀ¢ˆˆ <äøDåÏ + ‘ê´>∑o\+ #· düs«¡ dü´ Á|æjT· <äsÙ¡ qyéT ˆ
e÷qTwü+ ø£è|üD+ sêeT+ ‘·´ø±Ô « sêeD e÷ÁX¯jT· ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äøDåÏ + ` ‘ê´>∑o\+ ` #· ` düs«¡ dü´ ` Á|æjT· <äsÙ¡ qyéT, e÷qTwü+
` ø£è|üD+ ` sêeT+ ` ‘·´ø±Ô « ` sêeDyéT ` ÄÁX¯jT· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷qTwü+, ø£è|üD+, sêeT+ ‘·´ø±Ô «, <äøÏåD+, ‘ê´>∑o\+
düs«¡ dü´ Á|æjT· <äsÙ¡ q+, sêeDyéT ÄÁX¯jT· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷qTwü+ R e÷qee÷Á‘·T&ÉTqT, ø£è|üD+ R BqT&ÉTqT n>∑T,
sêeT+ R sêeTTì, ‘·«ø±Ô « R $&ç∫, <äøD åÏ + R düeTs¡T&ú TÉ qT, ‘ê´>∑o\+ R ‘ê´>∑
dü«uÛ≤eeTT >∑\yê&ÉTqT, düs¡«dü´ R m\¢s¡≈£îqT, Á|æj·T<äs¡Ùq+ R Á|æj·TeTT>±
>±qe#·TÃyê&ÉTqT n>∑T, sêeD+ R sêeDTì, ÄÁX¯jT· R ÄÁX¯sTT+|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` e÷qee÷Á‘·T&ÉTqT, BqT&Óq’ yê&ÉT q>∑T sêeTTì $&É∫, m\¢s≈¡ î£ qT
Á|æj·T+ø£s¡yÓTÆq s¡÷|üeTT ø£*– ‘ê´>∑o\T&Ó’ düs¡«düeTs¡Tú&Ó’ j·TTqï sêeDTì
ÄÁX¯sTT+|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ ~yê´+>∑sê>± yÓ<’ V˚ ≤æ ~yêúÛsÑ D¡ uÛ÷Ñ wæ‘ê ˆ
n<ä´ Á|üuèÑÛ ‹ düsπ «cÕ+ ˝Àø±Hê MTX¯«Ø uÛeÑ ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ~yê´+>∑sê>± ` yÓ<’ V˚ ≤æ ` ~yêúÛsÑ D¡ uÛ÷Ñ wæ‘ê ` n<ä´ ` Á|üuèÑÛ ‹
` düsπ «cÕ+ ` ˝Àø±HêyéT ` áX¯«Ø ` uÛeÑ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ<’ V˚ ≤æ R z C≤qø°! ~yê´+>∑sê>± R ~eéTT˝…q’ n+>∑sê>∑eTT\T
>∑\<ëqyÓ,’ ~yêúÛsÑ D ¡ uÛ÷Ñ wæ‘ê R ~eéTT˝…q’ uÛ÷Ñ wüDeTT\‘√ n\+ø£]+#·Tø=ìq
(24) ` #·‘·T]«+X¯düs¡Z 167
<ëqyÓ’, n<ä´ Á|üuÛÑè‹ R H˚{ÏqT+&ç, düπs«cÕ+ R düeTdüÔyÓTÆq, ˝Àø±Hê+ R
˝Àø£eTT\≈£îqT, áX¯«Ø R Ä~Û|‘ü ´· eTT >∑\<ëqe⁄, uÛeÑ R n>∑TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°! ~eýÓTqÆ yÓT|Æ Pü ‘·\qT ñ|üj÷Ó –+#·Tø=qT#·T neT÷\ýÓTqÆ
ÄuÛÑs¡DeTT\‘√ n\+ø£]+#·Tø=qT#·T H˚{ÏqT+&ç ˙e⁄ düeTdüÔ˝Àø£eTT\≈£îqT
nBÛX«¯ ]$ >∑eTTà!
XÀ¢ˆˆ nπ>ï kÕ‡«Vü‰ j·T<∏ë <˚M X¯N y˚+Á<äd´ü XÀuÛHÑ ˚ ˆ
øÏ+ ‘˚ sêy˚TD yÓ<’ V˚ ≤æ ø£è|üDqÒ >∑‘êj·TTcÕ ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nπ>ï' ` kÕ«Vü‰ ` j·T<∏ë ` <˚M ` X¯N ` Çe ` Ç+Á<äd´ü `
XÀuÛHÑ ˚ ` øÏ+ ` ‘˚ ` sêy˚TD ` yÓ<’ V˚ ≤æ ` ø£è|üDqÒ ` >∑‘êj·TTcÕ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nπ>ï' kÕ«Vü‰ j·T<∏ë, Ç+Á<äd´ü <˚M X¯N Çe, XÀuÛHÑ !˚ (‘·«+
sêeDdü´ <˚M uÛeÑ ) yÓ<’ V˚ ≤æ ! ø£è|üDqÒ , >∑‘êj·TTcÕ sêy˚TD ‘˚ øÏyTé ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nπ>ï' R n–ï<˚e⁄q≈£î, kÕ«Vü‰ j·T<∏ë R kÕ«Vü‰<˚$e˝…qT,
Ç+Á<äd´ü R <˚y+˚ Á<äTq≈£î, <˚M X¯N Çe R X¯N<˚$e˝…qT, XÀuÛHÑ ˚ R z eT+>∑fi¯
dü«s¡÷|ü⁄sê˝≤! (‘·«+ sêeDdü´ <˚M uÛeÑ R ˙e⁄ sêeDTq≈£î uÛ≤s¡é⁄>∑eTTà) yÓ<’ V˚ ≤æ
R z C≤qø°! ø£è|üDqÒ R BqT&Óq’ {Ï,º >∑‘êj·TTcÕ R Äj·TTsê›jT· eTT #Ó*b¢ ˛sTTq{Ï,º
sêy˚TD R sêeTTì‘√, ‘˚ R ˙≈£î, øÏyTé R @$T Á|üj÷Ó »qeTTqï~?
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°! n–ï<˚e⁄q≈£î kÕ«Vü‰<˚$ uÛ≤s¡´jÓTÆ q≥T¢qT, <˚y+˚ Á<äTq≈£î
X¯N<˚$ |ü≥eº TVæ≤wæ jÓTÆ q≥T¢qT, ˙e⁄ sêeDTq≈£î Çwüßsº ê˝…q’ |ü‹ïyÓ’ j·TT+&ÉT≥j˚T
ñ∫‘·eT>∑TqT. BqT&Ó’ sêeDTì#˚‹˝À Äj·TTe⁄qT b˛>=≥Tºø=qTyê&ÉsTTq Ä sêeTTì
e\q ˙πø$T Á|üj÷Ó »qeTT?
XÀ¢ˆˆ @‘· <äTø£+Ô #· y˚T yêø£´+ j·T~ ‘·«+ q ≈£]wü´dæ ˆ
ndæàqTàVüAsπ Ô düsê« kÕÔ «+ uÛøÑ så£ TTcÕéTùV≤ ej·TyéT ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘·‘Y ` ñø£+Ô ` #· ` y˚T ` yêø£´+ ` j·T~ ` ‘·«+ ` q `
≈£]wü´dæ ` ndæàHé ` eTTVüAsπ Ô ` düsê«' ` ‘ê«+ ` uÛøÑ så£ TTcÕéTùV≤ ` ej·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«yéT ñø£+Ô y˚T @‘·‘Y yêø£´+, q ø£]wü´dæ j·T~, ndæàHé
eTTVüAsπ ,Ô ej·T+ düsê«', ‘ê«+ uÛøÑ så£ TTcÕéTùV≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñø£+Ô R #Ó|Œü ã&çq{Ï,º y˚T @‘·‘Y yêø£´+ R Hê sT÷ e#·qeTTqT,
‘·«+ R ˙e⁄, q ø£]wü´dæ j·T~ R #˚jT· ≈£î+<äTy˚ì, ndæàHé eTTVüAsπ Ô R á
ø£D
å eTTq+<˚, ej·T+ düsê«' R y˚TeT+<äse¡ TT, ‘ê«+ R ìqTï, uÛøÑ så£ TTcÕéTùV≤ R
uÛÑøÏå+∫y˚ôd<äeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙ y˚T\TqT >√] H˚qT #Ó|Œæ q yêø£éTTqT ˙ eqTdü]+|üìjÓT&É\
á ø£D å y˚T y˚TeT+<äse¡ TT >∑\dæ ìqTï #·+|æ ‹ìy˚ôd<äeTT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ nHê´ ‘·T $ø£{≤ HêeT \+ãe÷q|üj÷Ó <Ûsä ê ˆ
nÁãM ‘·Tÿ|æ‘ê d”‘ê+ eTTwæº eTT<äéT´ >∑sr®¡ ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nHê´ ` ‘·T ` $ø£{≤ ` HêeT ` \+ãe÷q|üjÓ÷<Ûäsê `
nÁãM‘Y ` ≈£î|æ‘ê ` d”‘ê+ ` eTTwæyº Té ` ñ<äéT´ ` >∑sr®¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` \+ãe÷q|üj÷Ó <Ûsä ê, $ø£{≤ HêeT, nHê´ ≈£î|æ‘ê (dür)
eTTwæyº Té ñ<äéT´ >∑sr®¡ , d”‘êyéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \+ãe÷q|üj÷Ó <Ûsä ê R Áy˚˝≤&ÉT#·Tqï düqÔ eTT\T>∑\, $ø£{≤
HêeT R $ø£≥ j·TqT ù|s¡T>∑\, nHê´ R y˚s=ø£eì‘·, ≈£î|æ‘ê (dür) R
ø√|üeTT>∑*–q<Ó’, eTTwæºyéT R |æ&çøÏ*ì, ñ<äéT´ R MT~øÏ m‹Ô, >∑s¡®r R
>∑]+® #·T#·Tqï<Ó,’ d”‘ê+ R d”‘ê<˚$ì >∑÷]Ã, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $ø±s¡eTT>± Áy˚˝≤&ÉT#·Tqï düqÔ eTT\T >∑\ $ø£≥ j·TqT y˚i=ø£sø¡ ÿ£ dæ
$TøÏÿ* Áø√<Ûeä TTH=+~q<Ó’ |æ&øç *Ï ì _–+∫ MT~øÏ m‹Ô ô|<ä>› s∑ q®¡ #˚jT· T#·T d”‘ê<˚$ì
>∑÷]Ã áØ‹>± |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ãVüA q´Á|æjT· s¡÷bÕDÏ e#·Hêì düT<äTs¡à‘˚ ˆ
nqTÁø√XÊ qà è<äT‘ê«#·Ã k˛&ÛÜì ‘·e yÓT~Æ *∏ ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ãVüAì ` nÁ|æjT· s¡÷bÕDÏ ` e#·Hêì ` düT<äTs¡à‘˚ ` nqTÁø√XÊ‘Y
` eTè<äT‘ê«‘Y ` #· ` k˛&ÛÜì ` ‘·e ` yÓT~Æ *∏ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` düT<äTs¡à‘˚! yÓT~Æ *∏ ! nqTÁø√XÊ‘Y, eTè<äT‘ê«‘Y #·, nÁ|æjT· s¡÷bÕDÏ,
ãVüAì ‘·e e#·Hêì k˛&ÛÜì.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düT<äTs¡à‘˚ R z <äTsêàs¡TsZ ê˝≤! yÓT~Æ *∏ R z C≤qø°, nqTÁø√XÊ‘Y
R <äjT· e\qqT, eTè<äT‘ê«‘Y #· R eTè<äTdü«uÛ≤eeTTe\qqT, nÁ|æjT· s¡÷bÕDÏ R
$TøÏÿ* nìwüeº TT˝…q’ {Ï,º ãVüAì R nH˚øe£ TT˝…q’ , ‘·e e#·Hêì R ˙ e÷≥\T,
k˛&ÛÜì R zs¡TÃø=qã&çq$.
(24) ` #·‘·T]«+X¯düs¡Z 169
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äTsêàs¡TZsê\yÓ’q z C≤qø°! Ç+‘·ei≈£îqT y˚TeTT e÷˝Àì
<äj÷· dü«uÛ≤eeTT #˚‘q· T, e÷ eTè<äTdü«uÛ≤eeTT #˚‘q· T, e÷≈£î nìwüøº s£ e¡ TT>±
˙yÓìï e÷≥\T #Ó|ü #·TqïqT zs¡TŒ eVæ≤+∫j·TT+{Ï$T.
XÀ¢ˆˆ q #· q' ≈£îs¡Tùw ø±s¡´+ Væ≤‘·+ ø±\|ü⁄s¡dÿü è‘·yTé ˆ
Ä˙‘êdæ düeTTÁ<äd´ü bÕs¡ eTHÓ´’ s¡Ts› êdü<yä Té ˆ
sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡+ |òTü Às¡+ Á|ü$cÕº #êdæ yÓT~Æ *∏ ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` #· ` q' ` ≈£îs¡Tùw ` ø±s¡´+ ` Væ≤‘·+ ` ø±\|ü⁄s¡düÿ è‘·yTé
` Ä˙‘ê ` ndæ ` düeTTÁ<äd´ü ` bÕs¡yTé ` nHÓ´’ ' ` <äTsêdü<yä Té ` sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡'
` |òTü Às¡+ ` Á|ü$cÕº ` #· ` ndæ ` yÓT~Æ *∏ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓTÆ~∏*, Væ≤‘·+, ø±\|ü⁄s¡düÿ è‘·+, q' yêø£´+ q ≈£îs¡Tùw—
nHÓ’ ´' <äTsêdü<+ä , düeTTÁ<äd´ü bÕs¡yTé , Ä˙‘ê ndæ— |òTü Às¡+ sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡+
Á|ü$cÕº ndæ #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓT~Æ *∏ ! R z C≤qø°! Væ≤‘·+ R |ü<´ä∏ yÓTqÆ ~j·TTqT, ø±\|ü⁄s¡dÿü è‘·+
R ø±˝À∫‘· yÓTqÆ {Ï~º j·TTq>∑T, q' yêø£´+ R e÷ e#·qeTTqT, q ≈£îs¡Tùw R
Ä#·]+|ü≈î£ Hêïe⁄, nHÓ’ ´' R Ç‘·sT¡ \#˚, <äTsêdü<+ä R #˚sT¡ ≥≈£î nX¯ø´£ yÓTqÆ {Ï,º
düeTTÁ<ädü´ R düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ, bÕs¡+ R <ä÷s¡rs¡eTTq≈£î, Ä˙‘ê ndæ R
rdæø=ìsêã&ç‹$, |òTü Às¡+ R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ {Ï,º sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡+ R sêeD≤düTs¡Tì
n+‘·'|ü⁄s¡eTTqT, Á|ü$cÕº ndæ #· R Á|üy•˚ +∫j·TT+{Ï$ >∑÷&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚TeTT ˙ÁX‚j·TdüT‡qT >√] ø±˝À∫‘·eTT>∑ #Ó|æŒq e÷≥\qT
˙yÓ+‘·e÷Á‘·eTT ne\+_+|ü≈£îHêïe⁄. Ç‘·s¡T\T düMT|æ+#·T≥≈£î X¯ø£éTT>±ì
düeTTÁ<äeTTqT, <ë{Ï+∫ áe*rs¡eTT MT<ä≈î£ ‘Ó∫Ã, uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ sêeDTì
n+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT Á|üyX˚ ô¯ |≥ºã&ç j·TT+{Ï$ nì ‘Ó*dæø=qTeTT.
XÀ¢ˆˆ sêeDdü´ >∑èùV≤ s¡T<ëΔ eTkÕà_ÛdTü Ô düTs¡ø‘åÏ êyéT ˆ
q ‘ê«+ X¯ø'Ô£ |ü]Á‘ê‘·T eT|æ kÕøå±‘·TŒs¡+<äs'¡ ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeDdü´ ` >∑èùV≤ ` s¡T<ëΔyTé ` nkÕà_Û' ` ‘·T ` düTs¡ø‘åÏ êyéT, q
` ‘ê«+ ` X¯ø'Ô£ ` |ü]Á‘ê‘·TyéT ` n|æ ` kÕøå±‘Y ` |ü⁄s¡+<äs'¡ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêeDdü´ >∑èùV≤ s¡T<ëΔyTé , nkÕà_Û' düTs¡ø‘åÏ êyéT, ‘ê«+ |ü]Á‘ê‘·T+
kÕøå±‘Y |ü⁄s¡+<äs'¡ n|æ, |ü]Á‘ê‘·T+ X¯ø'Ô£ q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeDdü´ R sêeDTìjÓTTø£ÿ, >∑èùV≤ R uÛeÑ qeTTq+<äT, s¡T<ëΔ+
R ã+~Û+|üã&çq<ëqe⁄qT, nkÕà_Û' R e÷#˚, düTs¡ø‘åÏ ê+ R dü+s¡ø+åÏ |üã&ÉT#·Tqï
<ëqe⁄qT n>∑T, ‘ê«+ R ìqTï, |ü]Á‘ê‘·T+ R dü+s¡ø+åÏ #·T≥≈£î, kÕøå±‘Y R kÕøå±‘·T>Ô ±,
|ü⁄s¡+<äs'¡ n|æ R <˚y+˚ Á<äT&Óq’ qT, X¯ø'Ô£ q R düeTs¡T&ú TÉ ø±&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDTì e+{Ïyêì uÛeÑ qeTT˝À ã+~Û+|üã&ç e÷e+{Ïyê]#˚
ø±e*ø±j·Tã&ÉT#·Tqï ìqTï e÷eX¯eTTqT+&ç s¡ø+åÏ #·T≥≈£î <˚y+˚ Á<äT&ÉT ~–e∫ÃqqT
kÕ<Û´ä eTT ø±<äT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ≈£îs¡Twü« Væ≤‘·yê~Hê´ e#·q+ eTeT yÓT~Æ *∏ ˆ
n\ eTÁX¯óÁ|übÕ‘˚q ‘·´» XÀø£ eTqs¡øú y£ Té ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ≈£îs¡Twü« ` Væ≤‘·yê~Hê´' ` e#·q+ ` eTeT ` yÓT~Æ *∏ ! ` n\yéT
` nÁX¯óÁ|übÕ‘˚q ` ‘·´» ` XÀø£yTé ` nqs¡øú y£ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓT~Æ *∏ ! Væ≤‘·yê~Hê´' eTeT e#·q+ ≈£îs¡Twü«— nÁX¯óÁ|übÕ‘˚q
n\yéT— nqs¡øú +£ XÀø£+ ‘·´».
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓT~Æ *∏ R z C≤qø°, Væ≤‘·yê~Hê´' R Væ≤‘·øs£ e¡ TT>± |ü\T≈£î#·Tqï,
eTeT R HêjÓTTø£ÿ, e#·q+ R e÷≥qT, ≈£îs¡Twü« R Ä#·]+|ü⁄eTT. nÁX¯óÁ|übÕ‘˚q
n\+ R ø£˙ïs¡T $&ÉT#·T≥ #ê\TqT. nqs¡øú +£ R nqs¡øú y£ TÓ qÆ , XÀø£+ R XÀø£eTTqT,
‘·´» R $&ÉTe⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°! ˙y˚T\Tø√] #Ó|ü #·THêïeTT ø±ã{Ïº e÷ e÷≥\T Á>∑V≤æ +∫
nqTdü]+#·TeTT. á ø£˙ï{Ï<ëÛ s¡\T m+<äT≈£î? ìs¡søú¡ y£ TÓ qÆ ˙ XÀø£eTT e÷qTeTT.
XÀ¢ˆˆ uÛ»Ñ Á|”‹+ #· Vü≤s¡¸+ #· ‘·Ć…‘’ ê+ ì‘·´<Óq’ ´‘êyéT ˆ
d”‘˚ sêø£då sü êCÒq düV≤ü Áø°&É j·T<∏ëdüTKyéT ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛÑ» ` Á|”‹+ ` #· ` Vü≤s¡¸+ ` #· ` ‘·´» ` @‘ê+ `
ì‘·´<Óq’ ´‘ê+ ` d”‘˚ ` sêø£då sü êCÒq ` düV≤ü ` Áø°&É ` j·T<∏ëdüTKyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘,˚ Á|”‹+ #· Vü≤s¡¸+ #·, uÛ»Ñ — @‘ê+ ì‘·´<Óq’ ´‘ê+, ‘·´»—
sêø£då sü êCÒq düV≤ü j·T<∏ëdüTK+ Áø°&.É
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘!˚ R z C≤qø°, Á|”‹+ #· R Á|”‹ì, Vü≤s¡¸+ #· R Äq+<äeTTqT,
uÛÑ» R dü+bÕ~+#·Tø=qTeTT, @‘ê+ ì‘·´<Ó’q´‘ê+ R á $<ÛäyÓTÆq ìs¡+‘·s¡
<Óq’ éTTqT, ‘·´» R $&ç∫ô|≥TºeTT. sêø£då sü êCÒq düV≤ü R sêø£då sü êC…q’ sêeDTì‘√
(24) ` #·‘·T]«+X¯düs¡Z 171
≈£L&ç, j·T<∏ëdüTK+ R düTKeTT>±, Áø°&É R $Vü≤]+|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°! sêeDTìô|’ Áù|eTqT #·÷|ü⁄eTT— Äq+<äeTTqT dü+bÕ~+#·T
ø=qTeTT. á Ø‹>± m\¢|ü &ÉTqT BqTsê˝…’ j·TT+&ÉT≥ ˙≈£î ‘·><∑ Tä . sêø£då Áü |üuTÑÛ yÓq’
sêeDTì‘√ >∑÷&ç ùd«#·Ã>¤ ± $Vü≤]+|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ C≤Hêdæ Væ≤ j·T<∏ë ;ÛsT¡ ÅdDÔ” ≤+ j·TÚeq eTÁ<ÛTä eyéT ˆ
j·÷e qï ‘˚ e´‹Áø±y˚T ‘êÔe ‘·T‡K eTyê|ü⁄ïVæ≤ ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` C≤Hêdæ ` Væ≤ ` j·T<∏ë ` ;ÛsT¡ ` ÅdDÔ” ≤+ ` j·TÚeqyéT `
nÁ<ÛTä eyéT, j·÷e‘Y ` q ` ‘˚ ` e´‹Áø±y˚T‘Y ` ‘êe‘Y ` düTKyéT ` nyê|ü⁄ïVæ≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ;ÛsT¡ ! ÅdDÔ” ≤+ j·TÚeq+ j·T<∏ë nÁ<ÛTä e+, C≤Hêdæ Væ≤— ‘˚ (‘·‘Y
j·TÚeq+) j·÷e‘Y e´‹Áø±y˚T‘Y ‘êe‘Y düTKyéT nyê|ü⁄ïVæ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ;ÛsT¡ ! R ;Û‹dü«uÛ≤e⁄sê˝…q’ z d”‘ê, ÅdDÔ” ≤+ R Åd\Ô” ≈£î, j·TÚeq+
R j·TÚeqej·TdüT‡, j·T<∏ë nÁ<ÛTä e+ R m≥T¢ nXÊX¯«‘·eTT>± qT+&ÉTH√, C≤Hêdæ
Væ≤ R m]–j˚Tj·TTHêïe⁄>∑<ë! ‘·‘Y j·TÚeq+ R Ä j·TÚeqeTT, ‘˚ R ˙≈£î,
j·÷e‘Y R m+‘·˝À, q e´‹Áø±y˚T‘Y R >∑&∫É b˛e≈£î+&ÉTH√, ‘êe‘Y R n+‘·˝ÀH˚,
düTKyéT R düTKeTTqT, nyê|ü⁄ïVæ≤ R bı+<äTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` uÛj Ñ T· dü«uÛ≤e⁄sê\yÓq’ z d”‘ê! Åd\Ô” ≈£î j·TÚeq<äX¯ ∫s¡ø±\eTT
ñ+&ÉTq~ >±<äì ˙≈£î ‘Ó*j·TTqT >∑<ë! ø±ã{Ïº n{Ïº j·TÚeqej·TdüT‡ ‘=\–b˛sTT
yês¡øú ´£ eTT sê≈£î+&É>H∑ ˚ j·TÚeqdüTKeTT\T j·T<∏#˚ Ã· >¤ ± nqTuÛ$Ñ +|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ ñ<ë´Hêì #· s¡e÷´DÏ |üs«¡ ‘√|üeHêì #· ˆ
düV≤ü sêø£då sü êCÒq #·s¡ ‘·«+ eT~πsø£Då Ò ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ<ë´Hêì ` #· ` s¡e÷´DÏ ` |üs«¡ ‘√|üeHêì ` #· ` düV≤ü `
sêø£då sü êCÒq ` #·s¡ ` ‘·«+ ` eT~πsø£D å Ò ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eT~πsø£åDÒ! ‘·«+ sêø£ådüsêCÒq düVü≤, s¡e÷´DÏ ñ<ë´Hêì,
|üs«¡ ‘√|üeHêì #·, #·s.¡
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT~πsø£åDÒ! R mi¿ì ø£qTï\T>∑\ z C≤qø°! ‘·«+ R ˙e⁄,
sêø£då sü êCÒq düV≤ü R sêø£då Áü |üuTÑÛ yÓq’ sêeDTì‘√ >∑÷&ç, s¡e÷´DÏ R düT+<äse¡ TT˝…q’ {Ï,º
ñ<ë´Hêì R ñ<ë´qeqeTT\qT, |üs¡«‘√|üeHêì #· R Áø°&Ü|üs¡«‘·eTT\qT,
ÄsêeTeTT\qT, #·s¡ R $Vü≤]+|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z düT+<äØ! e÷ sêø£ådüÁ|üuÛÑTe⁄‘√ >∑÷&ç, eTH√Vü≤s¡eTT˝…’q
ñ<ë´qeqeTT \+<äTqT, Áø°&Ü|üs¡«‘·eTT\+<äTqT, n+<ä* ÄsêeTeTT\+<äTqT
j·T<∏#˚ Ã· >¤ ± $Vü≤]+|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ ÅddÔ” Vü ≤ü ÁkÕDÏ ‘˚ dü|Ôü eX‚ kÕúd´ü +‹ düT+<ä] ˆ
sêeD+ uÛ»Ñ uÛsÑ êÔs+¡ uÛsÑ êÔs+¡ düs«¡ s¡økå£ ÕyéT ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÅddÔ” Vü ≤ü ÁkÕDÏ ` ‘˚ ` dü|Ôü ` eX‚ ` kÕúd´ü +‹ ` düT+<ä] `
sêeD+ ` uÛ»Ñ ` uÛsÑ êÔs+¡ ` uÛsÑ êÔs+¡ ` düs«¡ s¡økå£ ÕyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düT+<ä]! dü|Ôü ÅddÔ” Vü ≤ü ÁkÕDÏ ‘˚ eX‚ kÕúd´ü +‹, düs«¡ s¡økå£ Õ+
uÛsÑ êÔs+¡ sêeD+, uÛsÑ êÔs+¡ uÛ»Ñ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düT+<ä] R z yÓ÷Vü≤Hê+^! dü|Ôü ÅddÔ” Vü ≤ü ÁkÕDÏ R @&ÉTy˚\eT+~
n+‘·'|ü⁄s¡Åd\Ô” T, ‘˚ eX‚ R ˙ j·TBÛqeTTq+<äT, kÕúd´ü +‹ R ñ+&É>\∑ <äT, düs«¡
s¡ø£åkÕ+ uÛÑsêÔs¡+ R sêø£ådüT˝…\¢s¡≈£îqT Á|üuÛÑTyÓ’q{Ïº, sêeD+ R sêeD≤düTs¡Tì,
uÛsÑ êÔs+¡ R uÛsÑ >Ô¡ ±qT, uÛ»Ñ R ùd$+|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTdüsÔ êø£då ˝ü Àø£eTTq≈£îqT Á|üuTÑÛ yÓq’ {Ïº sêeD≤düTs¡Tì ˙e⁄ uÛsÑ >Ô¡ ±
#˚dæø=qTeTT. n‘·ì n+‘·'|ü⁄s¡eì‘·\T @&ÉTy˚\ eT+~j·TT ˙≈£î nBÛqT˝…’
e]Ô+#Ó<äs¡T.
XÀ¢ˆˆ ñ‘êŒ≥´ yê ‘˚ Vü≤è<äjT· + uÛøÑ så£ TTcÕ´$T yÓT~Æ *∏ ˆ
j·T~ y˚T yê´Vü≤è‘·+ yêø£´+ q j·T<∏ëe ‘·ÿ]wü´dæ ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ‘êŒ≥´ ` yê ` ‘˚ ` Vü≤è<äjT· + ` uÛøÑ så£ TTcÕ´$T ` yÓT~Æ *∏ !
j·T~ ` y˚T ` yê´Vü≤è‘·+ ` yêø£´+ ` q ` j·T<∏ëe‘Y ` ø£]wü´dæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓT~Æ *∏ ! yê, yê´Vü≤è‘·+ y˚T yêø£´+, j·T<∏ëe‘Y q ø£]wü´dæ
j·T~, ‘˚ Vü≤è<äjT· + ñ‘êŒ≥´ uÛøÑ så£ TTcÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓT~Æ *∏ R z C≤qø°! yê R n≥T¢>±ø£, yê´Vü≤è‘·+ R #Ó|Œü ã&çq,
y˚T yêø£´+ R Hê e÷≥qT, j·T<∏ëe‘Y R #Ó|æŒq≥T¢>±, q ø£]wü´dæ j·T~ R
Ä#·]+|ü≈î£ +{Ïyì˚ , ‘˚ Vü≤è<äjT· + R ˙ >∑T+&Óø±j·TqT, ñ‘êŒ≥´ R ô|\¢–+∫,
uÛøÑ så£ TTcÕ´$T R ‹ìy˚ôd<äqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°! Ç+‘·>± #Ó|ü #·Tqï{Ïº Hê e÷≥\qT H˚qT #Ó|Œæ qØ‹>±
˙ yê#·]+|üø£ b˛sTTq#√ H˚ ì|ü&˚ ˙ >∑T+&Óø±j·TqT ô|\¢–+∫ rdæ ‹ìy˚ôd<äqT.
(24) ` #·‘·T]«+X¯düs¡Z 173
düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· X¯Ã+&√<äØ HêeT sêø£då ” Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘ê ˆ
ÁuÛ≤eTj·T+r eTVü≤ #·÷Ã¤\ $T<ä+ e#·q eTÁãM‘Y ˆˆ 39
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` ‘·‘'· ` #·+&√<äØ ` HêeT ` sêø£då ” ` Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘ê ` ÁuÛ≤eTj·T+r
` eTVü≤‘Y ` X¯S\yéT ` Ç<ä+ ` e#·qyéT ` nÁãM‘Y ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, #·+&√<äØ HêeT R #·+&√<ä] j·TqT ù|s¡T
>∑\, sêø£då ” R s¡øÿ£ dæ, Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘ê R Áø√<Ûeä TT#˚ ˇ&É\T ‘Ó*j·Tì<Ó,’ eTVü≤‘Y R
>=|üŒ<Óq’ , X¯S\+ R X¯S˝≤j·TT<Ûeä TTqT, ÁuÛ≤eTj·T+r R Á‹|ü#·Tqï<Ó,’ Ç<ä+
e#·qyéT R á e÷≥qT, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ #·+&√<ä] j·TqT s¡øÿ£ dæ Áø√<Ûeä TT#˚ ˇ&É\T ‘Ó*j·Tì<Ó’
‘·q #˚‹˝Àì ô|<ä<› q’Ó X¯S\eTTqT ùV≤\>± Á‹|ü#·T d”‘ê<˚$‘√ á $<Ûeä TT>±
|ü*¬øqT.
XÀ¢ˆˆ Çe÷+ Vü≤]D˝À˝≤ø°+å Á‘êk˛‘·ÿ+|æ|j ü ÷Ó <Ûsä êyéT ˆ
sêeDÒq Vü≤è‘ê+ <äècºÕ« <ÍVü≤è<√ y˚T eTVü‰quÛ÷Ñ ‘Y ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Çe÷+ ` Vü≤]D˝À˝≤ø°+å ` Á‘êk˛‘·ÿ+|æ|j ü ÷Ó <Ûsä êyéT ` sêeDÒq
` Vü≤è‘ê+ ` <äècºÕ« ` <ÍVü≤è<ä' ` y˚T ` eTVü‰Hé ` nuÛ÷Ñ ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeDÒq Vü≤è‘ê+, Á‘êk˛‘·ÿ+|æ|j ü ÷Ó <Ûsä ê+, Vü≤]D˝À˝≤ø°+å
Çe÷+ <äècºÕ« y˚T eTVü‰Hé <ÍVü≤è<ä' nuÛ÷Ñ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeDÒq R sêeDTì#˚, Vü≤è‘ê+ R n|üV≤ü ]+|üã&çq~j·TTqT,
Á‘êk˛‘·ÿ+|æ|j ü ÷Ó <Ûsä ê+ R uÛj
Ñ T· eTT#˚ ø£+|æ+#·T#·Tqï{Ïº düqÔ eTT\T >∑\~j·TTqT
n>∑T, Vü≤]D˝À˝≤ø°yå Té Çe÷+ R ˝Ò&eç ˝… #·+#·\eTT˝…q’ ø£qTï\T >∑\ áyÓTqT,
<äècºÕ« R #·÷∫, y˚T R Hê≈£î, eTVü‰Hé R >=|üŒ<Óq’ , <ÍVü≤è<ä' R #·÷*+‘·\≈£î
>∑\TZ ø√]ø£, nuÛ÷Ñ ‘Y R ø£*>¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDT&ÉT ‘Ó∫Ã ìs¡“+~Û+#·T≥e\q, uÛj Ñ T· eTT#˚ eDøÏ b˛e⁄#·Tqï
düqÔ eTT\TqT, #·+#·\eTT˝…q’ ˝Ò&ç #·÷|ü⁄\e+{Ï #·÷|ü⁄\TqT >∑\ áyÓTqT #·÷&É>H∑ ˚
#·÷*+‘·sê*q>∑T Hê≈£î ˇø£ >=|üŒ ø√]ø£ ø£*–q~.
XÀ¢ˆˆ j·Tø£èr¢ŒVü≤ eT <∏√rŒ&É+ Vü≤è<äjT· + #· düã+<Ûqä yéT ˆ
Ä+Á‘êD´|æ ‘·<ë∏ os¡¸+ U≤<˚jT· $T‹ y˚T eT‹' ˆˆ 41
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` j·Tø£è‘Y|V¢” ≤ü yéT ` n<∏ä ` ñrŒ&É+ ` Vü≤è<äjT· + ` #· ` düã+<Ûqä yéT,
Ä+Á‘êDÏ ` n|æ ` ‘·<ë∏ ` os¡¸+ ` U≤<˚jT· yéT ` Ç‹ ` y˚T ` eT‹' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·Tø£è‘Y R m&ÉeTyÓ’|ü⁄ ø£&ÉT|ü⁄q+<äT+&ÉT j·Tø£è‘·TÔ nqT
e÷+düeTTqT, |”V¢ ≤ü eTqT e÷+düeTTqT, ñrŒ&É+ R ñrŒ&É eTqT >∑T+&Óø±j·T≈£î
ô|q’ T+&ÉT e÷+düK+&ÉeTTqT, düã+<Ûqä + R Hê&ÉT\‘√ >∑÷&çq, Vü≤è<äjT· + #· R
>∑T+&Óø±j·TqT, Ä+Á‘êDÏ n|æ R Áù|>∑T\qT >∑÷&É, ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ os¡¸+ R ø£bÕ\eTT
q+<ä* yÓT<ä&TÉ qT, U≤<˚jT· + R ‹ìy˚jT· e˝…qT, Ç‹ R nì, y˚T R HêjÓTTø£ÿ,
eT‹' R ø√]ø£.
‹\ø£eTT :` ªj·Tø£è‘Yμ ` ø£&TÉ |ü⁄˝À <äøDåÏ uÛ≤>∑eTTq+ <äT+&ÉT ø±\K+&ÉeTqT e÷+dü
$X‚wüeTT.
|”V¢ ≤ü eTT ` >∑T+&Óø±j·T≈£î m&ÉeTuÛ≤>∑eTTq+ <äT+&ÉT >∑T\à eTqT e÷+dü
$X‚weü TT. ñrŒ&É+ ` >∑T+&Ó≈î£ ô|u’ ≤Û >∑eTTq qT+&ÉT e÷+düã+<Ûqä eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` áyÓT ñ<äse¡ TTq+<äT ≈£î&çm&ÉeT\+<äT ñ+&ÉT j·Tø£è‘Y |”V¢ ≤ü eTT
\HÓ&ç s¡T∫ø£s¡yÓTÆq e÷+düK+&ÉeTT\qT, >∑T+&Óô|’qT+&ÉT ñrŒ&ÉqeTTqT, nìï
Hê&ÉT\‘√ ≈£L&çq >∑T+&Óø±j·TqT, ø£&TÉ |ü⁄˝Àì Áù|>∑T\qT, •s¡eTTq+<ä* yÓT<ä&TÉ
e÷+düeTTqT, ‘·è|æ>Ô ± uÛøÑ +åÏ |üe˝…qì ø√]ø£jTÆÓ j·TTqï~.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘d· Tü Ô Á|ü|Tüò kÕ HêeT sêø£då ” yêø£´ eTÁãM‘Y ˆ
ø£+sƒ¡ eTkÕ´ qèX¯+kÕj·÷' |”&j É ÷· eT øÏ e÷dü´‘˚ ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·T ` Á|ü|Tüò kÕ ` HêeT ` sêø£då ” ` yêø£ýéT ` nÁãM‘Y
` ø£+sƒy¡ Té ` nkÕ´' ` qèX¯+kÕj·÷' ` |”&j É ÷· eT ` øÏyTé ` Ädü´‘˚ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, Á|ü|Tüò kÕ HêeT R Á|ü|Tüò dü j·TqT ù|s¡T>∑\,
sêø£då ” R sêø£då ,æ yêø£ýéT nÁãM‘Y R e÷≥qT |ü*ø¬ qT, nkÕ´' qèX¯+kÕj·÷' R
á Á≈£Ls¡Tsê*jÓTTø£ÿ, ø£+sƒ+¡ R ø£+sƒe¡ TTqT, |”&j É ÷· eT R qT*$T y˚ôd<äeTT, øÏ+
Ädü´‘˚ R @\ }s¡≈î£ +&ÉT≥.
(24) ` #·‘·T]«+X¯düs¡Z 175
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ Á|ü|Tüò dü j·TqT sêø£kå Õ+>∑q á Ø‹>± |ü*ø¬ qT ` ªÁ≈£Ls¡Tsê˝…q’
áyÓT ø£+sƒe¡ TTqT eTqeT+<äse¡ TTqT qT*$T y˚jT· T<äeTT, Ä\düýÓT+<äT\≈£î?
XÀ¢ˆˆ ìy˚<´ä ‘ê+ ‘·‘√ sêCÒ„ e÷qTw” kÕ eTè‘˚‹ Vü≤ ˆ
HêÁ‘· ø£XÃ¯ q dü+<˚V≤ü ' U≤<ä‘‹˚ dü eø£å ´‹ ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìy˚<´ä ‘ê+ ` ‘·‘'· ` sêCÒ„ ` e÷qTw” ` kÕ ` eTè‘ê ` Ç‹ `
Vü≤ ` q ` nÁ‘· ` ø£' ` #·q ` dü+<˚V≤ü ' ` U≤<ä‘· ` Ç‹ ` dü' ` eø£å ´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· sêCÒ„ kÕ e÷qTw” eTè‘ê Ç‹ ìy˚<´ä ‘êyéT— dü' U≤<ä‘·
Ç‹ eø£å ´‹— nÁ‘· ø£XÃ¯ q dü+<˚V≤ü ' q ndæ.Ô
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T |æeTà≥, sêCÒ„ R sêeDTq≈£î, kÕ e÷qTw” R Ä
eTqTwü´Åd,Ô” eTè‘ê R #·ìb˛sTTq~, Ç‹ R nì, ìy˚<´ä ‘ê+ R #Ó|Œü ã&ÉT>±ø£! dü'
R Ä sêeDT&ÉT, U≤<ä‘· R MTs¡T ‹ìy˚jT· T&ÉT, Ç‹ R nì, eø£å ´‹ R #Ó|Œü >∑\&ÉT,
nÁ‘· R á $wüjT· eTTq, ø£XÃ¯ q dü+<˚V≤ü ' HêdæÔ R @$Tj·TTqT dü+<˚V≤ü eTT˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ+≥H˚ eTqeTT sêEø£&≈É î£ uÀsTT ˙e⁄ e÷≈£î n|üŒ–+∫q Ä
eTqTwü´ÅdÔ” Ç|ü&˚ #·ìb˛sTTq <äì #Óô|Œ<äeTT. sêeDT&ÉT, n≥¢sTTq ÄyÓTqT
MTs¡+<äsT¡ ø£\dæ ‹ì y˚jT· T&Éì yÓ+≥H˚ eTq≈£î #Ó|Œü >∑\&ÉT— Ç+<äT dü+<˚V≤ü
$TdüTeT+‘·jT· T ˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· düÔ «C≤eTTF HêeT sêø£då ” yêø£´ eTÁãM‘Y ˆ
$X¯ ùdé÷+ ‘·‘· dü‡sê« dü‡e÷Hé ≈£îs¡T‘· |”\Tø±Hé ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·T ` nC≤eTTF ` HêeT ` sêø£då ” ` yêø£ýéT ` nÁãM‘Y
` $X¯d´ü ` Çe÷+ ` ‘·‘'· ` düsê«' ` düe÷Hé ` ≈£îs¡T‘· ` |”\Tø±Hé ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, nC≤eTTF HêeT R nC≤eTTœ j·TqT,
sêø£då ” R s¡øÿ£ dæ, yêø£ýéT nÁãM‘Y R e÷≥qT |ü*ø¬ qT, düsê«' R n+<äiTqT,
Çe÷+ R áyÓTqT, $X¯d´ü R K+&ç+∫, düe÷Hé R düe÷qyÓTqÆ , |”\Tø±Hé R
e÷+dü K+&ÉeTT\qT, ≈£îs¡T‘· R #˚jT· T&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘·≥ nC≤eTTœ j·TqT sêø£kå Õ+>∑q yê]‘√ ªªMTs¡+<äsT¡ qT
áyÓTqT eTT≈£ÿ\T>± q]øÏ Ä e÷+düeTTqT düe÷qyÓTqÆ uÛ≤>∑eTT\T>± y˚sT¡ y˚sT¡ >±
qT+#·T&ÉT.μμ nì |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ $uÛCÑ ≤eT ‘·‘· dü‡sê« $yê<√ y˚T q s√#·‘˚ ˆ
ù|j·T e÷˙j·T‘ê+ øÏÁå |ü+ ˝ÒV≤ü ´ eTT#êÃe#·+ ãVüQ ˆˆ 45
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $uÛCÑ ≤eT ` ‘·‘'· ` düsê«' ` $yê<ä' ` y˚T ` q ` s√#·‘˚ `
ù|j·TyéT ` Ä˙j·T‘ê+ ` øÏÁå |ü+ ` ˝ÒV≤ü ýéT ` ñ#êÃe#·+ ` ãVüQ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· , düsê«' $uÛCÑ ≤eT— y˚T $yê<ä' q s√#·‘—˚ øÏÁå |ü+ ù|j·T+,
ñ#êÃe#·+ ˝ÒV≤ü ´+ #·, ãVüQ Ä˙j·T‘êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, düsê«' R n+<äs¡eTTqT, $uÛÑC≤eT R
|ü+#·Tø=+<äeTT, y˚T R Hê≈£î, $yê<ä' R ø£\Vü≤eTT, q s√#·‘˚ R Çwüeº TT+&É<Tä ,
øÏÁå |ü+ R oÁ|òTü y˚T, ù|j·T+ R eT<äéTTqT, ñ#êÃe#·+ R $$<Ûyä TÓ qÆ , ˝ÒV≤ü ´+ #· R
˝ÒV≤ü éTTqT, ãVüQ R m≈£îÿe>±, Ä˙j·T‘ê+ R ‘˚ã&ÉT>±ø£.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·sT¡ yê‘· eTq eT+<äse¡ TTqT ø£\dæ düe÷qeTT>± |ü+#·Tø=+<äeTT,
$yê<äeTT\≈£î ‘ê$#·TÃ≥ Hê¬ø|ü&ÉTqT ÇwüºeTT+&É<äT. oÁ|òüTeTT>± ùd«#·Ã¤>±
Á‘ê>∑T≥≈£î eT<äéTTqT, q+Eø=qT≥¬ø’ |ü\T$<ÛäeTT\>∑T q+Efi¯flqT>∑÷&É
ø±e\dæqìï >¬ ø’ =ì s¡+&ÉT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· X¯Ss¡ŒDU≤ HêeT sêø£då ” yêø£´ eTÁãM‘Y ˆ
nC≤eTTU≤´ j·T <äTø£+Ô Væ≤ ‘·<e˚ eTeT s√#·‘˚ ˆˆ 46
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` X¯Ss¡ŒDU≤ ` HêeT ` sêø£då ” ` yêø£ýéT ` nÁãM‘Y `
nC≤eTTU≤´ ` j·T‘Y ` ñø£+Ô ` Væ≤ ` ‘·‘Y ` @e ` eTeT ` s√#·‘˚ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, X¯Ss¡ŒDU≤ HêeT sêø£då ” R X¯Ss¡ŒDK j·TqT
s¡øÿ£ dæ, yêø£ýéT nÁãM‘Y R e÷≥qT |ü*ø¬ qT. nC≤eTTU≤´ R nC≤eTTœ#˚, j·T‘Y
ñø£+Ô R @ e÷≥ #Ó|Œü ã&çjT· Tqï<√, ‘·‘Y @e R n~j˚T, eTeT R Hê≈£î, s√#·‘˚
R q∫Ãq~.
‹\ø£eTT :` Ç#·Ã≥ ù|s=ÿqã&çq á X¯Ss¡ŒDK sêeDTì k˛<ä] >±ø£ y˚i=ø£‘.Ó
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT X¯Ss¡ŒDK j·TqT <Ó‘’ ´· eì‘· Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT. nC≤eTTœ
Hê´j·TeTT>± #Ó|Œæ q<˚ Hê≈£î u≤>∑T>± q∫Ãq~.
(24) ` #·‘·T]«+X¯düs¡Z 177
XÀ¢ˆˆ düTsê #ê˙j·T‘ê+ øÏÁå |ü+ düs«¡ XÀø£$Hê•˙ ˆ
e÷qTwü+ e÷+dü e÷kÕ«<ä´ qè‘êýÓ÷-<∏ä ì≈£î+_Û˝≤yéT ˆˆ47
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düTsê ` #· ` Ä˙j·T‘ê+ ` øÏåÁ|ü+ ` düs¡«XÀø£$Hê•˙ `
e÷qTwü+ ` e÷+düyTé ` ÄkÕ«<ä´ ` qè‘êéT' ` n<∏ä ` ì≈£î+_Û˝≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` øÏÁå |ü+, düs«¡ XÀø£$Hê•˙, düTsê #· Ä˙j·T‘êyéT— n<∏ä e÷qTwü+
e÷+düyTé ÄkÕ«<ä´ ì≈£î+_Û˝≤+ qè‘êéT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` øÏåÁ|ü+ R yÓ+≥H˚, düs¡«XÀø£$Hê•˙ R düeTdüÔXÀø£eTT\
q•+|ü#j ˚ T· Tq{Ï,º düTsê #· R eT<äéTT>∑÷&É, Ä˙j·T‘êyéT R ø=ìsêã&ÉT>±ø£!
n<∏ä R |æeTà≥, e÷qTwü+ e÷+dü+ R eTqTwüé÷+düeTTqT, ÄkÕ«<ä´ R uÛTÑ õ+∫,
ì≈£î+_Û˝≤+ R ì≈£î+_Û˝≤qè‘·éTTqT, qè‘êéT' R Hê≥éTT >±$+‘·eTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ì≈£î+_Û˝≤ ` \+ø£jTÓ Tø£ÿ |ü•ÃeT<ë«s¡eTTq qTqï uÛÁÑ <äø±[
j·TqT <˚e‘·.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTdüXÔ Àø£eTT\qT bÕs¡Á<√\Tq{Ïº eT<äéTTqT yÓ+≥H˚ rdæø=ìs¡+&ÉT—
eTqTwüé÷+düeTTqT #·ø£ÿ>± uÛÑTõ+∫ yÓ+≥H˚ ì≈£î+_Û˝≤<˚$øÏ Á|”‹ø£s¡eTT>±
qè‘·éTT >±$+‘·TeTT.
XÀ¢ˆˆ @e+ dü+uÛsÑ Ô¡ ‡ é÷Hê kÕ d”‘ê düTs¡dTü ‘√|üe÷ ˆ
sêø£då _” Û düT‡|òTü Àsê_Û s¬ sÌΔ ´¡ eTT‘·‡ è»´ s√~‹ ˆˆ 48
ª sêø£åd”uÛÑs¡Ô ‡qyéTμ HêeT
#·‘·T]«+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @e+ ` dü+uÛsÑ Ô¡ ‡ é÷Hê ` kÕ ` d”‘ê ` düTs¡dTü ‘√|üe÷ `
sêø£då _” 'Û ` düT|òTü Àsê_Û' ` <Ûs’Ó ´¡ yéT ` ñ‘·‡ è»´ ` s√~‹ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTs¡dTü ‘√|üe÷ R <˚e‘êø£q´\‘√ düe÷qTsê˝…q’ , kÕ d”‘ê R Ä
d”‘ê<˚$, düT|òTü Àsê_Û' R eTVü‰uÛj Ñ T· +ø£sT¡ ˝…q’ , sêø£då _” 'Û R sêø£då Åü d\Ô” #˚, @e+ R
áØ‹>±, dü+uÛsÑ Ô¡ ‡ é÷Hê R u…~]+|üã&ÉT#·Tqï<Ó,’ <Ûs’Ó ´¡ yéT R <Ûs’Ó ´¡ eTTqT, ñ‘·‡ è»´
R M&ç, s√~‹ R $\|æ+#·T#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚eø£q´\‘√ düe÷qyÓTÆq düs¡«yÓ’uÛÑeeTT\T ø£*Zq Ä d”‘ê<˚$
<Ó’eeX¯eTTq Á≈£Ls¡Vü≤è<äj·T˝…’q sêø£ådüeì‘·\#˚ á $<ÛäeTT>∑ uÛÑj·T+ø£s¡eTT>±
>∑~+› |üã&ÉT#·T ‘·q düV≤ü »<Ûs’Ó ´¡ eTTqT >√˝ÀŒsTT $\|æ+|ü<=&É>¬ qT.
ªªsêø£då u” sÑÛ Ô¡ ‡qeTTμμ nqT
ÇiTe~Hê\Zedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
|ü+#·$+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·<ë∏ ‘êkÕ+ e<ä+rHê+ |üsT¡ wü+ <ës¡TD+ ãVüQ ˆ
sêø£då H” ê eTkÂe÷´Hê+ s¡Ts√<ä »qø±‘·àC≤ ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·<ë∏ ` ‘êkÕ+ ` e<ä+rHê+ ` |üsT¡ wü+ ` <ës¡TD+ ` ãVüQ
` sêø£då H” êyéT ` nkÂe÷´Hê+ ` s¡Ts√<ä ` »qø±‘·àC≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë∏ |üsT¡ wü+, ãVüQ <ës¡TD+ e<ä+rHêyéT, nkÂe÷´Hê+,
‘êkÕ+ sêø£då H” ê+ (e#·q+ ÁX¯ó‘ê«) »qø±‘·àC≤ s¡Ts√<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë∏ R Ä$<Ûeä TT>±, |üsT¡ wü+ R ø£≥Te⁄>±qT, ãVüQ<ës¡TD+ R
$TøÏÿ* Á≈£Ls¡eTT>±qT, e<ä+rHê+ R e÷≥˝≤&ÉT#·Tqï{Ïº, nkÂe÷´Hê+ R
<äTsêàs¡TsZ ê+Á&ÉsTTq, ‘êkÕ+ sêø£då H” ê+ R Ä sêø£då Åü d\Ô” jÓTTø£ÿ, e#·' ÁX¯ó‘ê« R
e÷≥\qT $ì, »qø±‘·àC≤ R d”‘ê<˚$, s¡Ts√<ä R $\|æ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä$<ÛäeTT>± ø£sƒ√s¡eTT>∑qT, $TøÏÿ* <ës¡TDeTT>∑qT ‘·qqT
>∑~+› #·T#·Tqï Á≈£Ls¡Tsê+Å&q’Ó Ä sêø£då eü ì‘·\ e÷≥\T $ì d”‘ê<˚$ #˚jT· Tq~
˝Òø£ $TøÏÿ* $\|æ+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ @e eTTø±Ô ‘·T yÓ<’ V˚ ≤” sêø£då _” Û s¡àqdæ«˙ ˆ
ñyê#· |üse¡ TÁ‘·kÕÔ u≤wüŒ>∑<<Zä j ä ÷· –sê ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø±Ô ` ‘·T ` yÓ<’ V˚ ≤” ` sêø£då _” 'Û ` eTqdæ«˙ ` ñyê#·
` |üse¡ TÁ‘·kÕÔ ` u≤wüŒ>∑<<Zä jä ÷· ` –sê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @e+ sêø£då _” 'Û ñø±Ô eTqdæ«˙ yÓ<’ V˚ ≤” |üse¡ TÁ‘·kÕÔ (dür)
u≤wüŒ>∑<<Zä j
ä ÷· –sê ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£då _” 'Û R sêø£kå Õ+>∑q\#˚, @e+ R á Ø‹>±, ñø±Ô R
|ü\Tø£ã&çq<Ó,’ eTqdæ«˙ R <äè&ÛeÉ TqdüTÿsê˝…q’ , yÓ<’ V˚ ≤” R d”‘ê<˚$, |üse¡ TÁ‘·kÕÔ
(dür) R $TøÏÿ* ;Û‹#Ó+~q<ä>∑T#·T, u≤wüŒ>∑<äZ<äj·÷ R ø£˙ï{Ï _+<äTe⁄\#˚
&É>T∑ ‹Z øÔ e£ &çq, –sê R ø£+sƒe¡ TT‘√, ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då eü ì‘·\T ‘·qqT áØ‹>± u…~]+#·T#·T+&É>±, ‘·q bÕ‹Áe‘·´
s¡øDå£ eTTq≈£î <äè&ÛeÉ TT>± ìX¯ÃsTT+#·Tø=qï d”‘ê<˚$ $TøÏÿ* ñ<˚«>∑eTT H=+~q<Ó’
<äT'Ku≤wüŒeTT\‘√ &É>T∑ ‹Z øÔ ã£ &çq dü«s¡eTT‘√ á Ø‹>± |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ q e÷qTw” sêø£då dü ´ü uÛ≤sê´ uÛ$Ñ ‘·T eTs¡Ω‹ ˆ
ø±eT+ U≤<ä‘· e÷+ düsê« q ø£]cÕ´$T y√ e#·' ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` e÷qTw” ` sêø£då dü ´ü ` uÛ≤sê´ ` uÛ$Ñ ‘·TyéT ` ns¡Ω‹ `
ø±eT+ ` U≤<ä‘· ` e÷+ ` düsê«' ` q ` ø£]cÕ´$T ` e' ` e#·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷qTw” sêø£då dü ´ü uÛ≤sê´ uÛ$Ñ ‘·T+ q ns¡Ω‹. düsê«' e÷+
ø±eT+ U≤<ä‘—· e' e#·' q ø£]cÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷qTw” R eTqTwü´Åd,Ô” sêø£då dü ´ü R sêø£då Tü q≈£î, uÛ≤sê´ uÛ$Ñ ‘·T+
R uÛ≤s¡´>∑ qT+&ÉT≥≈£î, q ns¡Ω‹ R ‘·><∑ Tä , düsê«' R n+<äsT¡ qT, ø±eT+ R
ùd«#·Ã>¤ ±, U≤<ä‘· R ‹ìy˚jT· T&ÉT. e' R MTjÓTTø£ÿ, e#·' R e÷≥\qT, q ø£]cÕ´$T
R Ä#·]+|üqT.
‹\ø£eTT :` á dü+<äs¡“¤eTTq+<ä* d”‘ê$˝≤|üeT+‘·j·TTqT, e÷qes¡÷|üeTT
<Û]ä +∫q+<äT\≈£î ‘·–q≥T¢>± ÄyÓT ˇø£ q{Ïe˝… qs¡T\qT nqTø£]+#·T#·T |ü*øÏq
e÷≥\ì ‘Ó*dæø=qe˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêø£då eü ì‘·˝≤sê! eTqTwü´ÅdÔ” mqï&ÉTqT MT sêø£då Tü q≈£î uÛ≤s¡´>∑
qT+&ÉC≤\<äT. MTs¡+<äs¡TqT ø£\dæ MTsTTwüºeTT e∫Ãq≥T¢ qqTï ‹ìy˚j·TT&ÉT.
H˚qT e÷Á‘·eTT MTe÷≥\qT n+^ø£]+|üqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ sêø£då e” T<Û´ä >∑‘ê d”‘ê düTs¡dTü ‘√|üe÷ ˆ
q X¯sà¡ ˝ÒuÒÛ <äT'U≤sêÔ sêeDÒq #· ‘·]‘® ê ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` sêø£då e” T<Û´ä >∑‘ê ` d”‘ê ` düTs¡dTü ‘√|üe÷ ` q ` X¯sà¡ `
˝ÒuÒÛ ` <äT'U≤sêÔ ` sêeDÒq ` #· ` ‘·]‘® ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£då e” T<Û´ä >∑‘ê, düTs¡dTü ‘√|üe÷ kÕ d”‘ê, sêeDÒq ‘·]‘® ê,
<äT'U≤sêÔ #· (dür) X¯sà¡ q ˝Òu.ÒÛ
(25) ` |ü+#·$+X¯düs¡Z 181
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£då e” T<Û´ä >∑‘ê R sêø£då Åü d\Ô” q&ÉTeTqTqï, düTs¡dTü ‘√|üe÷ R
<˚eø£q´\qT uÀ*q{Ïº, kÕ d”‘ê R Ä d”‘ê<˚$, <äT'U≤sêÔ R <äT'KeTT#˚
|”&+ç |üã&çq~j·TTqT, sêeDÒq ‘·]‘® ê #· (dür) R sêeDTì#˚ u…<]ä +|üã&çq~j·TT
q>∑T#·T, X¯sà¡ q ˝ÒuÒÛ R düTKeTT H=+<ä≈î£ +&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚eø£q´\qT b˛*q{Ïº Ä d”‘ê<˚$ sêø£då Åü d\Ô” q&ÉTeTqT ∫≈£îÿø=ì
$TøÏÿ* XÀø±s¡TÔsê˝…’ sêeDTì#˚ uÛÑj·T+ø£s¡eTT>± >∑~›+|üã&ç n$T‘·yÓTÆq e´<∏ä
H=+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ y˚|‘ü ˚ kÕà~Ûø+£ d”‘ê $X¯+r yê+>∑ e÷‘·àq' ˆ
eH˚ j·T÷<∏|ä ]ü ÁuÛcÑ Õº eTè^ ø√¬ø]’ yê]›‘ê ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` y˚|‘ü ˚ ` düà ` n~Ûø+£ ` d”‘ê ` $X¯+r ` Çe ` n+>∑yTé `
Ä‘·àq' ` eH˚ ` j·T÷<∏|ä ]ü ÁuÛcÑ Õº ` eTè^ ` ø√¬ø'’ ` Çe ` n]›‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eH˚ j·T÷<∏|ä ]ü ÁuÛcÑ Õº , ø√¬ø'’ n]›‘ê eTè^ Çe d”‘ê Ä‘·àq'
n+>∑+ $X¯+r Çe n~Ûø+£ y˚|‘ü ˚ düà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eH˚ R ns¡DéTTq+<äT, j·T÷<∏|ä ]ü ÁuÛcÑ Õº R ‘·q eT+<äqT+&ç
$&çb˛sTTq<Ó,’ ø√¬ø'’ n]›‘ê R ‘√&˚fifl¯ #˚ u≤~Û+|üã&ÉT#·Tqï{Ï,º eTè^ Çe R Ä&ÉT
˝Ò&eç ˝…, d”‘ê R d”‘ê<˚$, n~Ûø+£ R $TøÏÿ*>±, y˚|‘ü ˚ düà R ø£+|æ+∫b˛e⁄#·T+&ÓqT.
‹\ø£eTT :` Ä‘·àq' n+>∑+ $X¯+r Çe R ‘êuÒ\T ‘·q X¯Øs¡eTTqT ‘·q˝ÀìøÏ
eTT&ÉT#·Tø=qï≥T¢>±.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n&É$˝À ‘·q eT+<äqT+&ç ‘·|Œæ b˛sTT ‘√&˚fifl¯ q&ÉTeT ∫≈£îÿø=qï<Ó’
yê{Ï#˚ y˚~Û+|üã&ÉT#·Tqï{Ïº Ä&ÉT˝Ò&çe˝… d”‘ê<˚$ ‘êuÒ\Te˝… ‘·q X¯Øs¡eTTqT
dæ>T∑ #Z ‘˚ q· T, <äT'KeTT#˚‘q· T dü+ø√#·|sü #¡ T· ø=qT#·Tqï<Ó’ $TøÏÿ*>± eDø£<=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ kÕ ‘·«XÀø£d´ü $|ü⁄˝≤+ XÊU≤ e÷\+ã´ |ü⁄wæŒ‘ê+ ˆ
∫+‘·j÷· e÷dü XÀπøq uÛsÑ êÔs+¡ uÛ>Ñ ï∑ e÷qkÕ ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` ‘·T ` nXÀø£d´ü ` $|ü⁄˝≤+ ` XÊU≤yéT ` Ä\+ã´ `
|ü⁄wæŒ‘ê+ ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` XÀπøq ` uÛsÑ êÔs+¡ ` uÛ>Ñ ï∑ e÷qkÕ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ R Ä d”‘ê<˚$, $|ü⁄˝≤+ R ô|<ä~› j·TTqT, |ü⁄wæŒ‘ê+ R #·øÿ£ >∑
|üP∫j·TTqï~j·TTq>∑T, nXÀø£d´ü R nXÀø£eèø£eå TTjÓTTø£ÿ, XÊU≤+ R ø=eTàqT,
Ä\+ã´ R |ü≥Tºø=ì, XÀπøq R <äT'KeTT#˚, uÛ>Ñ ï∑ e÷qkÕ dür R Áã<ä˝› q’… eTqdüT‡
>∑\<Ó,’ uÛsÑ êÔs+¡ R uÛsÑ qÔ¡ T>∑÷]Ã, ∫+‘·j÷· e÷dü R ∫+‹+|ü<=&É>¬ qT.
‹\ø£eTT :` nXÀø£eqeTTq+<äT •+X¯óbÕeèø£eå TTq≈£î Á|üøÿ£ >∑H˚ Ç+ø=ø£ nXÀø£
eèø£eå TTqï<äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ ‘êqT ≈£Ls¡TÃ+&çq •+X¯óbÕeèø£åeTTq≈£î #˚] #·ø£ÿ>±
|ü⁄wæŒ+∫j·TTqï nXÀø£eèø£åeTTjÓTTø£ÿ ˇø£ ô|<ä›ø=eTàqT ‘·q #˚‹‘√ |ü≥Tºø=ì
XÀø£eTT#˚ #Ó<]ä q eTqdüT‡‘√ ‘·q uÛsÑ j
Ô¡ TÆÓ q lsêeTTì>∑÷]Ã ∫+‹+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ kÕ kÕï|üjT· +r $|ü⁄˝Ö düHÔ Í H˚Á‘·»\Ádüy'’Ó ˆ
∫+‘·jT· +r q XÀø£d´ü ‘· <ë+‘· eT~Û>#∑ Ã· ‹¤ ˆˆ 7
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` kÕ ` kÕï|üjT· +r ` $|ü⁄˝Ö ` düHÔ Í ` H˚Á‘·»\Ádüy'’Ó ` ∫+‘·jT· +r
` q ` XÀø£d´ü ` ‘·<ë ` n+‘·+ ` n~Û>#∑ Ã· ‹¤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ $|ü⁄˝Ö düHÔ Í H˚Á‘·»\Ádüy'’Ó kÕï|üjT· +r, ∫+‘·jT· +r,
‘·<ë XÀø£d´ü n+‘·+ q n~Û>#∑ Ã· ‹¤ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ R Ä d”‘ê<˚$, $|ü⁄˝Ö R dü÷\ú eTT˝…q’ , düHÔ Í R düqÔ eTT\qT,
H˚Á‘·»\Ádüy'’Ó R ø£˙ï{Ï<ëÛ s¡\#˚, kÕï|üjT· +r R ‘·&|É yæ #’Ó T· #·T, ∫+‘·jT· +r R
<äT'œ+#·TqT, XÀø£d´ü R XÀø£eTTq≈£î, ‘·<ë R Ä düeTj·TeTTq, n+‘·+ R düe÷|æìÔ ,
q n~Û>#∑ Ã· ‹¤ R bı+<ä˝≈Ò î£ +&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$, ìs¡+‘·se¡ TT>∑ Ádü$+#·T#·Tqï ø£˙ï{Ï<ëÛ s¡\T dü÷\ú eTT˝…q’
‘·q düÔqeTT\qT ‘·&ç|æy˚j·TT#·T+&É>±, $TøÏÿ*>∑ $\|æ+#·T#·T ‘·q XÀø£eTTq
ø±düeTj·TeTTq n+‘·eTTqT >±q˝Ò≈î£ +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ y˚|eü ÷Hê |ü‹‘ê Á|üyê‘˚ ø£<∞ä j·T<∏ë ˆ
sêø£då H” ê+ uÛj Ñ T· Á‘·kÕÔ $es¡eí <äHê -uÛeÑ ‘Y ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` y˚|eü ÷Hê ` |ü‹‘ê ` Á|üyê‘˚ ` ø£<∞ä ` j·T<∏ë `
sêø£då H” ê+ ` uÛj Ñ T· Á‘·kÕÔ ` $es¡eí <äHê ` nuÛeÑ ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` kÕ Á|üyê‘˚ |ü‹‘ê ø£<∞ä j·T<∏ë y˚|eü ÷Hê, sêø£då H” ê+ (e#√_Û'),
(25) ` |ü+#·$+X¯düs¡Z 183
uÛj
Ñ T· Á‘·kÕÔ (dür) $es¡eí <äHê nuÛeÑ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ R Ä d”‘ê<˚$, y˚|eü ÷Hê R ø£+|æ+∫b˛e⁄#·Tqï<Ó,’ Á|üyê‘˚
R ô|qT>±*j·T+<äT, ø£<∞ä j·T<∏ë R ns¡{#Ï ≥ Ó Tºe˝…, |ü‹‘ê R |ü&qç <Ó,’ sêø£då H” ê+
R sêø£kå Õ+>∑q\jÓTTø£ÿ, (e#√_Û' R yê≈£îÿ\#˚), uÛj
Ñ T· Á‘·kÕÔ R ;Û‹#˚ e´<∏Hä =+~q<Ó,’
$es¡eí <äHê R bÕ*b˛sTTq{Ïº eTTKeTT>∑\~, nuÛeÑ ‘Y R ÄjÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ sêø£ådüT\ Á≈£Ls¡‘·«eTTq≈£î $TøÏÿ* uÛÑj·T|ü&ÉT#·Tqï<Ó’,
ø£+|æ+∫b˛e⁄#·T ô|qT>±*øÏ }– H˚\ô|’ã&çq ns¡{Ï#Ó≥Tºe˝… H˚\ø=]–,
bÕ*b˛sTTq{Ïº eTTKeTT‘√ XÀø£eT>∑ïjÓTÆ j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕ´ kÕ‡ Bs¡$È |ü⁄˝≤ y˚|+ü ‘ê´ d”‘j · ÷· ‘·<ë ˆ
<ä<èä X‚ ø£+|æ˙ y˚D° yê´∞e |ü]düsŒ¡ r ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·kÕ´' ` kÕ ` Bs¡$È |ü⁄˝≤ ` y˚|+ü ‘ê´ ` d”‘j · ÷· ` ‘·<ë `
<ä<èä X‚ ` ø£+|æ˙ ` y˚D° ` yê´∞ ` Çe ` |ü]düsŒ¡ r ˆˆ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` y˚|+ü ‘ê´' ‘·kÕ´' d”‘j · ÷· (d”‘êj·÷') ø£+|æ˙, Bs¡$È |ü⁄˝≤ kÕ
y˚D° ‘·<ë |ü]düsŒ¡ r yê´∞ Çe <ä<èä X‚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` y˚|+ü ‘ê´' R ø£+|æ+#·T#·Tqï{Ï,º ‘·kÕ´' d”‘j · ÷· (d”‘êj·÷') R
Ä d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, Bs¡$È |ü⁄˝≤ R bı&Ée⁄>∑qT ˝≤e⁄>∑qTqï{Ï,º ø£+|æ˙ R ø£<\ä T#·Tqï{Ï,º
y˚D° R øπ X¯bÕX¯eTT, ‘·<ë R Ä düeTj·TeTTq+<äT, |ü]düsŒ¡ r R #·s#¡ s· Á¡ bÕ≈£î#·Tqï,
yê´∞ Çe R ÅddÔ” sü Œ¡ eTT˝…, <ä<èä X‚ R ø±qe#ÓÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ bı&Ée⁄>∑qT ˝≤e⁄>∑qT qTqï{Ïº ÄyÓT øπ X¯bÕX¯eTT Ç≥Tq≥T
ø£<\ä T#·T+&É>± n~ #·s#¡ s· ¡ ÁbÕ≈£î#·Tqï q\¢Á‘ê#·Te˝… >±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
dü÷#·q :` á XÀ¢ø£eTTq ªd”‘·j·÷μ nqT ‘·èrj·÷$uÛÑøÏÔ |ü<äeTTq≈£î Äs¡¸
Á|üj÷Ó >∑eTT>± wüw$˜” uÛøÑ ÔÏ ns¡eú TT #Ó|ü ø=qe˝…qT.
XÀ¢ˆˆ kÕ ìX¯Ù «dü+r <äT'U≤sêÔ XÀø√|üV≤ü ‘·#‘˚ H· ê ˆ
ÄsêÔ e´düè» <äÁX¯SDÏ yÓT~Æ ©∏ $\˝≤|ü Vü≤ ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` ìX¯Ù «dü+r ` <äT'U≤sêÔ ` XÀø√|üV≤ü ‘·#‘˚ H· ê ` ÄsêÔ `
e´düè»‘Y ` nÁX¯SDÏ ` yÓT~Æ ©∏ ` $\˝≤|ü ` Vü≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ yÓT~Æ ©∏ XÀø√|üV≤ü ‘·#‘˚ H· ê, <äT'U≤sêÔ ìX¯Ù«dü+r nÁX¯SDÏ
e´düè»‘Y— ÄsêÔ $\˝≤|ü Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ R Ä d”‘ê<˚$, <äT'U≤sêÔ R <äT'KeTT#˚ BqTsê˝…’,
XÀø√|üVü≤‘·#˚‘·Hê R <äT'KeTT#˚ ø√˝ÀŒsTTq #Ó’‘·qéTT >∑\<Ó’, ìX¯Ù«dü+r R
ì≥÷ºsT¡ Œ\T $&ÉT#·T#·T, nÁX¯SDÏ R <äT'Ku≤wüŒeTT\qT, e´düè»‘Y R $&ç#qÓ T.
ÄsêÔ R e´<∏Hä =+~j·TTqï, yÓT~Æ ©∏ R C≤qøÏ, $\˝≤|ü Vü≤ R XÀøÏ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä d”‘ê<˚$ sêø£ådüT\jÓTTø£ÿ e÷≥\#˚ ø£*–q <äT'KeTTqT
uÛ]Ñ +#·˝ìÒ <Ó,’ #Ó‘’ q· éTTqT >√˝ÀŒsTT, Bs¡yÈ TÓ qÆ ì≥÷ºsT¡ Œ\T $&ÉT#·T#·T ‘·q ø£qTï\
qT+&ç <äT'Ku≤wüŒeTT\T Ádü$+#·T#·T+&É>± $TøÏÿ* Äs¡TsÔ ê˝…’ XÀøÏ+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Vü‰ sêy˚T‹ #· <äT'U≤sêÔ Vü‰ |ü⁄q s¡ø¢ Î£ DÒ‹ #· ˆ
Vü‰ X¯«ÁX¯ó eTeT øödü˝´Ò Vü‰ düT$TÁ‘˚‹ uÛ≤$T˙ ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü‰ ` sêeT ` Ç‹ ` #· ` <äT'U≤sêÔ ` Vü‰ ` |ü⁄q' ` \ø£ÎD `
Ç‹ ` #· ` Vü‰ ` X¯«ÁX¯ó ` eTeT ` øödü˝´Ò ` Vü‰ ` düT$TÁ‘˚ ` Ç‹ ` uÛ≤$T˙ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äT'U≤sêÔ uÛ≤$T˙ Vü‰ sêeT Ç‹ (#·), |ü⁄q', Vü‰ \ø£ÎD Ç‹
#·, Vü‰ eTeT X¯«ÁX¯ó øödü˝´Ò , Vü‰ düT$TÁ‘˚ Ç‹ (#·) $\˝≤|ü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äT'U≤sêÔ R <äT'K|”&‘ç T· sê˝…q’ , uÛ≤$T˙ R d”‘e· Tà, Vü‰ sêeT
Ç‹ #· R Vü‰ sêe÷ j·Tìj·TT, |ü⁄q' R ‹]–, Vü‰ \ø£ÎD Ç‹ #· R Vü‰ \ø£ÎD≤
j·Tìj·TTqT, Vü‰ eTeT X¯«ÁX¯ó øödü˝´Ò R Hê n‘·>Ô ±s¡sTTq Vü‰ øödü˝≤´ j·Tìj·TTqT,
Vü‰ düT$TÁ‘˚ Ç‹ #· R Vü‰ düT$TÁ‘ê j·Tìj·TTqT, $\˝≤|ü R $\|æ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äT'KìeT>∑Tïsê˝…q’ Ä d”‘ê<˚$ Vü‰ sêe÷ j·Tìj·TT, Vü‰ \ø£ÎD≤
j·Tìj·TT, njÓ÷´ e÷ n‘·Ô øödü˝≤´ j·Tìj·TTqT, Vü‰ düT$TÁ‘ê j·Tìj·TTqT
$\|æ+#·T #·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ˝Àø£Á|üyê<ä dü‡‘√´ -j·T+ |ü+&ç‘’Ó dü‡eTT<ëVü≤è‘·' ˆ
nø±˝Ò <äTs¡u¢ ÀÛ eTè‘·T´ ÅdÔæ‡j·÷ yê |ü⁄s¡Twüd´ü yê ˆˆ 12
XÀ¢ˆˆ j·T Á‘êVü≤ y˚Te+ Á≈£Lsê;Û sêø£då _” Û ] Vü‰]›‘ê ˆ
Jyê$T V”≤Hê sêy˚TD eTTVüAs¡Ô eT|æ <äT'œ‘ê ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ˝Àø£Á|üyê<ä' ` dü‘´· ' ` nj·T+ ` |ü+&ç‘'’Ó ` düeTT<ëVü≤è‘·' `
nø±˝Ò ` <äTs¡u¢ 'ÑÛ ` eTè‘·T´' ` Ådj Ôæ ÷· ' ` yê ` |ü⁄s¡Twüd´ü ` yê ` j·TÁ‘· `
(25) ` |ü+#·$+X¯düs¡Z 185
nVü≤+ ` @e+ ` Á≈£Lsê_Û' ` sêø£då _” 'Û ` n]›‘ê ` Jyê$T ` V”≤Hê ` sêy˚TD
` eTTVüAs¡yÔ Té ` n|æ ` <äT'œ‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TÁ‘· @e+ Á≈£Lsê_Û' sêø£då _” 'Û n]›‘ê nVü≤+ <äT'œ‘ê,
sêy˚TD V”≤Hê eTTVüAs¡eÔ T|æ Jyê$T— ‘·‘Y Ådj Ôæ T· ' yê, |ü⁄s¡Twüd´ü yê eTè‘·T´'
nø±˝Ò <äTs¡u¢ 'ÑÛ , Ç‹ |ü+&ç‘'’Ó düeTT<ëVü≤è‘·', nj·T+ ˝Àø£Á|üyê<ä', dü‘´· ' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TÁ‘· R @ø±s¡DeTTq, Á≈£Lsê_Û' sêø£då _” 'Û R Á≈£Ls¡Tsê+Á&ÉsTTq
sêø£då Åü d\Ô” #˚, ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, @e+ R áØ‹>±, n]›‘ê R |”&+ç |üã&ÉT#·Tqï<ëqHÓ,’
<äT'œ‘ê R <äT'KeTT H=+<äT#·Tqï<ëqHÓ’, sêy˚TD V”≤Hê R sêeTT&ÉT˝Ò≈£î+&É,
eTTVüAs¡eÔ T|æ R ø£Då ø±\yÓTqÆ qT, Jyê$T R Áã‘·T≈£î#·THêïH√ (‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTq)
ÅdjÔæ ÷· ' yê |ü⁄s¡Twüd´ü yê R ÅdøÔ” >Ï ±ì, |ü⁄s¡Twüßq≈£î>±ì, eTè‘·T´' R eTs¡DeTT,
nø±˝Ò R ø±\eTT ø±q|ü&ÉT, <äTs¡u¢ 'ÑÛ R n\uÛ´Ñ y˚T! Ç‹ R nqT, |ü+&ç‘'’Ó R
$<ë«+düT\#˚, düeTT<ëVü≤è‘·' R ù|s=ÿqã&çq{Ïº, nj·T+ ˝Àø£Á|üyê<ä' R á
˝Àø√øÏ,Ô dü‘´· ' R j·T<∏ës¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á Á≈£Ls¡sêø£då Åü d\Ô” #˚ á$<Ûeä TT>± u≤<Û\ä H=+<äT#·T, <äT'KÁ>∑dTü Ô
sê\HÓ’ HêsêeTTì $&ç∫ ø=~›ø±\yÓTqÆ qT JeeTT‘√ qTqï+<äTe\q HêøÏ|ü &ÉT
uÀ<Û|ä &ü qç ~— ˝Àø£eTTq |ü⁄s¡Twüßq≈£î>±ì ÅdøÔ” >Ï ±ì <Óe’ dü+ø£\ŒeTT ˝Òì<˚ ø√s¡Tø=qï+‘·
e÷Á‘·eTTq eTs¡DeTT \_Û+|ü<Tä nì ô|<ä\› T #Ó|ü e÷≥ |üse¡ Tdü‘´· eTT.
XÀ¢ˆˆ @cÕ-\Œ|ü⁄D≤´ ø£è|üD≤ $q•cÕ´ eT´Hê<∏eä ‘Y ˆ
düeTTÁ<äeT<Û̊´ HÍ' |üPsêí yêj·TTy˚>¬ ’ ]yêVü≤‘ê ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @cÕ ` n\Œ|ü⁄D≤´ ` ø£è|üD≤ ` $q•cÕ´$T ` nHê<∏eä ‘Y `
düeTTÁ<äeT<Û´˚ ` HÍ' ` |üPsêí ` yêj·TTy˚>¬ '’ ` Çe ` ÄVü≤‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düeTTÁ<äeT<Û̊´ yêj·TTy˚>¬ '’ ÄVü≤‘ê, |üPsêí HÍ' Çe, @cÕ
n\Œ|ü⁄D≤´, ø£è|üD≤ (nVü≤+) nHê<∏eä ‘Y $q•cÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düeTTÁ<äeT<Û´˚ R q&çdeü TTÁ<äeTTq+<äT, yêj·TTy˚>¬ '’ R ô|<ä>› ±\T\
e&ç#,˚ ÄVü≤‘ê R ˇs¡–b˛sTTq{Ï,º |üPsêíHÍ' Çe R ì+&ÉTz&Ée˝…, n\Œ|ü⁄D≤´ R
|ü⁄D´V”≤qTsê\HÓ,’ ø£è|üD≤ R BqTsê\HÓj ’ T· Tqï, @cÕ (nVü≤+) R áH˚qT, nHê<∏eä ‘Y
R ~≈£îÿ˝Òì<ëìe˝…, $q•cÕ´$T R q•+∫b˛e⁄<äTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTTÁ<äeT<Û´ä eTTq+<äT ô|qT>±\T\jÓTTø£ÿ ‘êøÏ&øç Ï ˇ]–b˛sTTq
ì+&Óq’ z&Ée˝…, ø°D
å |ü⁄DT´sê\HÓ’ BqTsê\HÓj
’ T· Tqï H˚ì|ü&ÉT ~≈£îÿ˝Òì<ëìe˝…
q•+∫b˛e⁄<äTqT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ uÛsÑ êÔs+¡ ‘· eT|üX´¯ +r sêø£då e” X¯ e÷>∑‘ê ˆ
d”<ë$T K\T XÀπøq ≈£L\+ ‘√j·TVü≤‘·+ j·T<∏ë ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛsÑ êÔs+¡ ` ‘·yTé ` n|üX´¯ +r ` sêø£då e” X¯yTé ` Ä>∑‘ê ` d”<ë$T
` K\T ` XÀπøq ` ≈£L\+ ` ‘√j·TVü≤‘·+ ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·+ uÛsÑ êÔsy¡ Té n|üX´¯ +r, ‘√j·TVü≤‘·+ ≈£L\+ j·T<∏ë sêø£då e” X¯yTé
Ä>∑‘ê, (nVü≤+) XÀπøq d”<ë$T K\T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·+ uÛsÑ êÔs+¡ R »>∑Á‘·Œdæ<Tä &Δ q’Ó Hê Hê<∏Tä ì, n|üX´¯ +r R #·÷&É˝ìÒ
<ëqHÓ,’ sêø£då e” X¯yTé Ä>∑‘ê R á sêø£då Åü d\Ô” ø£BqÛ Tsê\HÓ,’ ‘√j·TVü≤‘·+ ≈£L\+
j·T<∏ë R »\eTT#˚ ≈£L\Ãã&çq >∑≥Tºe˝…, nVü≤+ R H˚qT, XÀπøq R <äT'KeTT‘√,
d”<ë$T K\T R q•+∫b˛e⁄<äTqT>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˝Àø£Hê<∏äT&Ó’q Hê Hê<∏äTì ø±q˝Òq{Ïº H˚qT sêø£ådüÅd”Ô\ #˚‹øÏ
∫øÏÿq<ëqHÓ,’ Á|üyêVü≤»\eTTjÓTTø£ÿ ˇ]|æ&øç Ï <Óã“‹qï @{Ï>≥ ∑ Tºe˝… <äTs¡“s¤ y¡ TÓ qÆ
<äT'KeTT‘√ q•+∫b˛e⁄<äTqT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ‘·+ |ü<àä <äfi|¯ Áü ‘êø£+å dæ+Vü≤$Áø±+‘·>±$TqyéT ˆ
<ÛHä ê´' |üX´¯ +‹ y˚T Hê<∏+ä ø£è‘·»+„ Á|æjT· yê~qyéT ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` |ü<àä <äfi|¯ Áü ‘êø£+å ` dæ+Vü≤$Áø±+‘·>±$Tq+ ` <ÛHä ê´' `
|üX´¯ +‹ ` y˚T ` Hê<∏+ä ` ø£è‘·»+„ ` Á|æjT· yê~qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü<äà<äfi¯|üÁ‘êø£å+, dæ+Vü≤$Áø±+‘·>±$Tq+, ø£è‘·»„+,
Á|æjT· yê~q+, ‘·+ y˚T Hê<∏+ä <ÛHä ê´' |üX´¯ +‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü<äà<äfi¯|üÁ‘êø£å+ R ‘êeTs¡πs≈£î\e+{Ï ø£qTï\T>∑\yê&ÉTqT,
dæ+Vü≤$Áø±+‘·>±$Tq+ R dæ+Vü≤>∑eTqeTTe+{Ï q&Éø£>∑\yê&ÉTqT, ø£è‘·»„+ R
ñ|üø±s¡eTTqT düà]+#·Tyê&ÉTqT, Á|æjT· yê~q+ R Á|æjT· eTT>∑ e÷≥˝≤&ÉTyê&ÉTq>∑T,
‘·+ y˚T Hê<∏+ä R $U≤´‘·T&Óq’ HêuÛsÑ qÔ¡ T, <ÛHä ê´' R n<äèwüeº +‘·T\T, |üX´¯ +‹ R
#·÷#Ó<äs¡T.
(25) ` |ü+#·$+X¯düs¡Z 187
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª‘·+ y˚T Hê<∏+ä μ nq>± ` ªªãVü≤y√ qè|ü ø£fi≤´D>∑TD≤'
|ü⁄Á‘·d´ü dü+‹ ‘˚μμ sêC≤! ˙|ü⁄Á‘·T&Óq’ sêeTTì˝À ˝…øÿ£ ˝Òqìï ø£fi≤´D>∑TDeTT\Tqï$
düTe÷! j·Tì ø°]+Ô |üã&çq{Ïº düTÁ|üd<æ Tä &Δ q’Ó Ä lsêeTT&ÉT nì uÛ≤eeTT.
ªª<ÛHä ê´' |üX´¯ +‹μμ ` nq>± H˚qT >∑‹+∫b˛e⁄#·THêïqT >∑qTø£ $T–*q
<Ûqä T´\Te÷Á‘·yT˚ Hê düs«¡ dü«eTT nì uÛ≤$+#·Tø=qï Hê Hê<∏Tä ì #·÷#·T n<äèwüeº TT
ø£*j Z T· T+<äTs¡ì uÛ≤eeTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` Ç+<ë‘·à>∑TDeTT\T, <˚Vü≤>∑TDeTT\T ø£*|æ #Ó|ü≥#˚
dü>∑TDÁãVü≤ày˚T ùdeéTì j·T{Ïºyêì kÕøå±‘êÿs¡eTT >∑\yêπs |ü⁄D≤´‘·Tà\ì
yÓ÷øå±s¡TΩ\ì j˚Ts¡Œ&ÉT#·Tqï~. ªªy˚<'ä ÁbÕ#˚‘k· Õ <ëd” ‘ê‡øå±Á<ëe÷j·TD≤‘·àHêμμ
j·Tqï≥T¢ kÕøå±<˚«<äyTÓ qÆ leTÁ<ëe÷j·TDeTT ªªme«&ÉT >∑TDe+‘·Tμμ&Éì ÁbÕs¡+_Û+∫
lsêeT#·+Á<äeT÷]ÔjT· +<äT nqTsê>∑eTT>∑\ yês¡+<äsT¡ qT eTT≈£î˝Ô s’… ì¡ j·TT|üÁø£y÷Ó |ü
dü+Vü‰s¡eTT\j·T+<äT @ø£$<Ûeä TT >∑\<äjTÓ ´qT.
n≥T\H˚ |ü+#·eTy˚<äeTT ªªHêsêj·TD+ qeTdüÿ è‘·´, Hêsêj·TDø£<∏ë
$Te÷yéTμμnì ÁbÕs¡+_Û+∫ eTTKéTT˝…q’ $wüßdí Vü ≤ü ÁdüHêeTeTT\T, uÛ>Ñ e∑ BZ‘· `
dü>T∑ DÁã¨àbÕdüqy˚T yÓ÷ø£kå Õ<Ûqä eTì ìs¡«∫+#ÓqT.
ªªleT<ë“¤>e∑ ‘·eTT ` $X¯«»qàdæ‹ú $\j·T+ãT ˝…e«ìe\qμμ qì dü>T∑ D
ÁãVü≤àeTT‘√H˚ ÁbÕs¡+_Û+∫ ªªVü≤]+<ä\+|ü⁄ $Tø£ »qàeTTø£\T>∑μμ <äì eTT–+#ÓqT.
ÁãVü≤àdü÷Á‘·eTT\T ªªÁãVü≤àõC≤„dμü μj·Tì ÁbÕs¡+_Û+#·T#·T ªª»Hêà<ä´dü´ j·T‘·'μμj·Tì
dü>T∑ DÁã¨à bÕdüq‘√ ÁbÕs¡+_Û+∫, eTT–+|ü⁄˝À n{Ïº yê]øÏ ÁX¯ó‹Á|üe÷DeTTq
|ü⁄qs¡q® à ˝Ò<ìä ªªnHêeè‹Ô X¯Ùu≤›‘μY μ nì dü÷Á‹+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘êeTs¡i≈Ò î£ \e˝… n‹$XÊ\eTT˝…q’ düT+<äse¡ TT\>∑T qj·TqeTT\T
>∑\yê&ÉT— eTè>∑sê»eTTjÓTTø£ÿ $Áø£eTeTT‘√ H=|ü >∑eTqeTT >∑\yê&ÉT! |üsT¡ \T#˚dqæ
∫qïy˚T\TqT >=|üŒ>± HÓ+#·Tq{Ïº o\eTT>∑\yê&ÉT! m\¢s¡‘√&ÉqT eT<ÛäTs¡eTT>∑
e÷&É˝≤&ÉTyê&ÉT— Ç{Ïº dü<Tä D Z kÕ>∑sT¡ &Óq’ Hê Hê<∏Tä ì <ä]Ù+#·TuÛ≤>∑éTT Çø£MT<ä≥
Hê≈£î˝Ò<Tä . @ |ü⁄D≤´‘·Tà\ø√ e÷Á‘·yT˚ j·TT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ düs«¡ <∏ë ‘˚q V”≤Hêj·÷ sêy˚TD $~‘ê‘·àHê ˆ
rø£åí+ $wü $TyêkÕ«<ä´ <äTs¡u¢ +ÑÛ eTeT J$‘·yTé ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düs«¡ <∏ë ` ‘˚q ` V”≤Hêj·÷' ` sêy˚TD ` $~‘ê‘·àHê ` rÁe+
` $wüyTé ` Çe ` ÄkÕ«<ä´ ` <äTs¡u¢ +ÑÛ ` eTeT ` J$‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $~‘ê‘·àHê ‘˚q sêy˚TD V”≤Hêj·÷' eTeT J$‘·+ rø£åí+
$wüyTé ÄkÕ«<ä´ Çe, düs«¡ <∏ë <äTs¡u¢ yÑÛ Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $~‘ê‘·àHê R Ä‘·ày˚~jÓTÆ q, ‘˚q sêy˚TD R Ä lsêeTTì#˚,
V”≤Hêj·÷' R m&Éu≤≥TH=+~q, eTeT R Hê≈£î, rø£åí+ R >±&ÛyÉ TÓ qÆ , $wü+ R
$wüeTTqT, ÄkÕ«<ä´ Çe R Á$T+–q≥T¢>,∑ düs«¡ <∏ë R m\¢$<Ûeä TT\qT, J$‘·+ R
J$‘·eTT, <äTs¡¢uÛÑyéT R <äTs¡¢uÛÑeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ñ‘·eÔ TC≤„qdü+|üqTï&ÉT>± »>∑Á‘·Œdæ<Tä &Δ q’Ó HêsêeTTìqT+&ç Bs¡yÈ TÓ qÆ
jÓT&Éu≤≥TH=+~‹ì! Ç{Ïº Hê≈£î >±&ÛyÉ TÓ qÆ $wüeTT Á‘ê–q qs¡TìøÏe˝… m\¢$<Ûeä TT\
J$‘êX¯ <äTs¡u¢ yÑÛ TÓ qÆ <˚!
XÀ¢ˆˆ ø°<èä X¯+ ‘·T eTj·÷ bÕ|ü+ |ü⁄sê »Hêà+‘·sπ ø£è‘·yTé ˆ
j˚TH˚<+ä ÁbÕ|ü´‘˚ <äT'K+ eTj·÷ |òTü Às¡+ düT<ës¡TDyéT ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø°<èä X¯+ ` ‘·T ` eTj·÷ ` bÕ|ü+ ` |ü⁄sê ` »Hêà+‘·sπ `
ø£è‘·yTé , j˚Tq ` Ç<ä+ ` ÁbÕ|ü´‘˚ ` <äT'K+ ` eTj·÷ ` |òTü Às¡+ ` düT<ës¡TDyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j˚Tq eTj·÷ Ç<ä+ |òTü Às¡+ düT<ës¡TD+ <äT'K+ ÁbÕ|ü´‘˚,
(‘˚q) eTj·÷ |ü⁄sê »Hêà+‘·sπ ø°<èä X¯+ ‘·T bÕ|ü+ ø£è‘·yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j˚Tq R @ø±s¡DeTT#˚, eTj·÷ R Hê#˚‘,· Ç<ä+ R á, |òTü Às¡+
R uÛjÑ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ ~j·TTqT, düT<ës¡TD+ R $TøÏÿ* rÁeyÓTqÆ ~j·TTq>∑T, <äT'K+ R
<äT'KeTT, ÁbÕ|ü´‘˚ R bı+<äã&ÉT#·Tqï<√, (‘˚q R Äø±s¡DeTT#˚) eTj·÷ R
Hê#˚‘·, |ü⁄sê R |üPs¡«eTT, »Hêà+‘·πs R y˚iT»qàeTTq+<äT, ø°<äèX¯+ ‘·T R
m+‘·{Ï <ës¡TDyÓTqÆ {Ï,º bÕ|ü+ R bÕ‘·øe£ TT, ø£è‘·yTé R #˚jT· ã&çq<√!
yêdüT<ëdükÕ«$T :` |üPs¡«»qàeTq>± Ç#·Ã≥ u≤\éTì ns¡eú TT Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
‘·qqT ns¡DéTTq≈£î ‘·q‘√ rdæø=ìb˛qì lsêeT#·+Á<äeT÷]Ô |ü*øÏq|ü⁄&ÉT ˙e⁄
|ü⁄s¡Twü$Á>∑Vü≤eTT <ë*Ãq Åd”Ôeì d”‘·eTà lsêeT#·+Á<äTì <ä÷wæ+#ÓqT>∑<ë! Ä
bÕ|ü$T≥T¢ ‘·qqT u≤~Û+#·T#·Tqï<äì ÄyÓT ‘·\b˛j·TT#·Tqï<äì Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
»Hêà+‘·se¡ Tq>± <˚V≤ü eTTb˛sTT y˚iT<˚V≤ü eTT e#·TÃfÒø<£ ë! @&ÉT dü+e‘·‡s¡eTT\≈£î
(25) ` |ü+#·$+X¯düs¡Z 189
|ü]|üPs¡qí ÷‘·q <˚V≤ü eTT e#·TÃ#·T+&ÉTqT ø±e⁄q Ç#·Ã≥ d”‘e· Tà nHê˝À∫‘· yêø£éTT
#Ó|Œü ˝Ò<ìä Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚&TÉ uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ Æ eTVü‰<ës¡TDyÓTqÆ {Ï,º á $<Ûeä T>∑T <äT'KeTT
Hê≈£î dü+ÁbÕ|æÔ+#·T≥≈£î, yÓqTø£{Ï »qàeTTq+<äT H˚HÓ{Ïº eTVü‰bÕ‘·ø£eTT #˚dæ
j·TT+{ÏH√>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ J$‘·+ ‘·´≈£îÔ $T#êÃ¤$T XÀπøq eTVü≤‘ê eè‘ê ˆ
sêø£då _” XÛ Ã¯ s¡ø+å£ ‘ê´ sêyÓ÷ HêkÕ<ä´‘˚ eTj·÷ ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` J$‘·+ ` ‘·´≈£îyÔ Té ` Ç#êÃ¤$T ` XÀπøq ` eTVü≤‘ê ` Äeè‘ê `
sêø£då _” 'Û ` #· ` s¡ø+å£ ‘ê´ ` sêeT' ` q ` ÄkÕ<ä´‘˚ ` eTj·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£då _” 'Û s¡ø+å£ ‘ê´ eTj·÷ sêeT' q ÄkÕ<ä´‘˚ (n‘·') eTVü≤‘ê
XÀπøq Äeè‘ê (nVü≤+) J$‘·+ ‘·´≈£î+Ô Ç#êÃ¤$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£då _” 'Û R sêø£då Åü d\Ô” #˚, s¡ø+å£ ‘ê´ R ø±e* ø±j·Tã&ÉT#·Tqï,
eTj·÷ R Hê#˚‘,· sêeT' R lsêeTT&ÉT, q ÄkÕ<ä´‘˚ R bı+<äã&ÉT≥˝Ò<Tä , (n‘·'
R n+<äTe\q) eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Óq’ , XÀπøq R <äT'KeTT‘√, Äeè‘ê R #·T≥Tºø=qã&ç
q{Ï,º (nVü≤+ R H˚qT) J$‘·+ R J$‘·eTTqT, ‘·´≈£îyÔ Té Ç#êÃ¤$T R $&ÉTe>√s¡T
#·THêïqT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` uÛ≈Ñ î£ &Ô TÉ ‘·q düs«¡ dü«eTT <Ûës¡b˛dæqqT uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT ‘·q≈£î
kÕøå±‘·ÿ]+|üq|ü&ÉT ªªø£\&ÉT ø£\+&ÉH&Ó TÉ yê&ÉT >∑\&√ ˝Ò&√μμj·Tì Ä‘·ìøÏ dü+<˚V≤ü eTT
>∑\T>∑e#·TÃqT, ø±ì n|üŒ≥¢ Hêdæ≈Ô î£ ìe˝… uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT ˝Ò&qÉ Tø=qsê<äT. ‘·qj·T+
<˚<√ ˝À|üeTTqï~. n+<äTe\q uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT ø£sT¡ DÏ+#·˝<Ò ìä }Væ≤+#·Tø=qe˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då Åü d\Ô” s¡øDå£ ˝À |ü]‘·|+æ #·T#·Tqï Hê≈£î m|üŒ{ÏøìÏ s¡|Tüò TsêeTT&ÉT
\_Û+#·T≥˝Ò<äT. <äTs¡“¤s¡yÓTÆq áXÀø£eTT˝À eTTì–j·TTqï H˚qT á J$‘·eTTH˚
$&ÉTe <ä\#·T#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ ~Û>d∑ Tü Ô K\T e÷qTwü´+ ~Û >∑dTü Ô |üse¡ X¯´‘ê+ ˆ
q X¯ø´£ + j·T ‘·Œ]‘·´≈£îÔ e÷‘·à#·Ã+¤ <˚q J$‘·yTé ˆˆ 20
ª d”‘êìπs«<ä'μ HêeT |ü+#·$+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ~Ûø˘ ` ndüTÔ ` K\T ` e÷qTwü´+ ` ~Ûø˘ ` ndüTÔ ` |üse¡ X¯´‘êyéT
` q ` X¯ø´£ + ` j·T‘Y ` |ü]‘·´≈£îyÔ Té ` Ä‘·à#·Ã+¤ <˚q ` J$‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` j·T‘Y Ä‘·à#·Ã+¤ <˚q J$‘·+ |ü]‘·´≈£î+Ô q X¯ø´£ +, (‘·‘)Y e÷qTwü´+
~Ûø˘ ndüT—Ô |üse¡ X¯´‘ê+ ~Ûø˘ ndüT.Ô
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T‘Y R @ø±s¡DeTTe\q, Ä‘·à#·Ã+¤ <˚q R ‘·qø√]ø£#‘˚ ,· J$‘·+
R J$‘·eTTqT, |ü]‘·´≈£î+Ô R $&ÉT#·T≥≈£î, q X¯ø´£ + R X¯ø´£ eTT>±≈£îqï<√, (‘·‘Y R
Äø±s¡DeTTe\q) e÷qTwü´+ R e÷qe »qàeTTqT >∑÷]Ã, ~Ûø˘ ndüTÔ R
ì+<äj·T>∑T>±ø£! |üs¡eX¯´‘ê+ R |üsêBÛqJ$‘·eTTqT >∑÷]Ã, ~Ûø˘ ndüTÔ R
ì+<äj·T>∑T>±ø£!
‹\ø£eTT :` ª~Ûø˘ ndüTÔ K\T e÷qTwü´+μ ` e÷qe⁄&ÉT $cÕ–ï Á|üuèÑÛ ‹kÕ<Ûqä eTT\#˚
<˚V≤ü ‘ê´>∑eTT #˚døæ =qT≥≈£î M\TqïqT, n$ bÕ|üùV≤‘·Te⁄\T>± ìX¯ÃsTT+#·ã&ÉT≥#˚
m+‘·{Ï |òTü Às¡<Tä 'KeTT\HÓq’ qT uÛ]Ñ +#·T≥j˚T ‘·|Œü >∑‘´· +‘·se¡ TT˝Òøb£ ˛e⁄≥#˚ á
eTqTwü´<˚V≤ü eTT ì+<äýÓTqÆ <äì #Ó|Œü ã&ÉT#·Tqï~.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` ªªdüs«¡ + |üse¡ X¯+ <äT'K+ düs«¡ e÷‘·àeX¯+ düTKyéTμnì düà è‹
Á|üe÷DeTT. eTqTwü´»qày˚T\ ì+<äéTìq, q~ |üse¡ X¯yTÓ qÆ Áã‘·T≈£î >±e⁄q—
dü+kÕs¡ã<äTΔ&Ó’q Je⁄&ÉT dü«‘·+Á‹+∫ #·∫ÃqqT, ndüTs¡˝Àø£eTT\T ‘·|üŒe⁄.
Åd|Ô” sü ê´j·T+ãTq H˚qT |ü‹Áe‘·qT— uÛsÑ ≈Ô¡ î£ |üsêBÛqTsê\qT. ø±e⁄q ã‹j·÷»„˝øÒ £
#·#T· Ã≥≈£î n~Ûø±s¡eTT˝Òì á j·Tdü«‘·+Á‘·|⁄ü Áã‘·T≈£î, bÕ&ÉTÁã<äT≈£î>∑<ë j·Tì
d”‘e· Tà uÛ≤eeTT. Bìe\q <˚V≤æ øÏ düTKyÓ÷ <äT'KyÓ÷ ÁbÕs¡ãeΔ TqTuÛ$Ñ +|üe\j·TTH˚
>±ì <ëìì ‘·|Œæ +#·Tø=q j·T‹ï+|üsê<äì j˚Ts¡Œ&ÉT#·Tqï~.
Çø£ ˙<äT'KeTT yêj·TTf…≥T¢? mHêïfi¢̄ì á <äT'K eTqTuÛ$Ñ +|üe˝…qìq,
<ëì ≈£îbÕj·T$Tø£ d”‘ê<˚$ #Ó|Œæ q≥T¢ sêeT#·+Á<äeT÷]Ôì <ä\#·Tø=ì ‘·\#·Tø=ì
düs«¡ <∏ë <Ûë´ì+#·T≥, >∑TDes¡qí eTT #˚jT· T≥, ìπs«<ä|&ü TÉ ≥j˚T>±ì, y˚iT ñbÕj·TeTT
˝Ò<Tä . Bìπø nuÛ≤´düj÷Ó >∑eTì ù|s¡T.
n<Ûë´‘·àsêe÷j·TDeTT :` ªª‘·∫Ã+‘·q+ ‘·‘·ÿ<∏äq eTH√´q´+ ‘·Á‘·ŒuÀ<ÛäqyéT,
@ø±+‘·‘‘· Œ· s¡‘«· + #· ‘·<uä ≤Û ´dü+ $<äTs¡T“<Ûë'μμ
(25) ` |ü+#·$+X¯düs¡Z 191
uÛÑ>∑eBZ‘· :`
n<∏ä ∫‘·+Ô düe÷<Ûë‘·T+ q X¯ø√ïwæ eTsTT dæsú y¡ Té ˆ
nuÛ≤´düj÷Ó >π q ‘·‘√ e÷ $T#êÃ¤|⁄ü +Ô <Ûqä +»j·T ˆˆ
á rÁeìπs«<äq|ò\ü y˚T Ä#ês¡´ÁbÕ|æ,Ô n~j˚T Çø£MT<ä≥ ÄyÓT≈£î ø£\T>∑uÀe⁄
Vü≤qTeT‘·‡e÷>∑eTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q ø√]ø£qTã{Ïº J$‘·eTTqT $&ÉT#·T≥≈£î M\T˝Òq{Ï,º á e÷qe
»qàeTT n‹ì+<äýÓTqÆ ~ nfÒ¢ |üsêBÛqyÓTqÆ J$‘·eTT ≈£L&É |üse¡ Tì+<äýÓTqÆ <˚!
(uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì düMT|üeTT˝À ‘·q J$‘·eTT >∑&|É eü \dæq qs¡T&ÉT Ä‘·ìøÏ <ä÷s¡yTÓ qÆ #√
‹]– Ä‘·ìì #˚sT¡ ei≈£îqT Ä qs¡Tì J$‘·eTT <äT'KuÛ≤»qyÓTÆ ì+<äéT>∑Tqì
d”‘êe÷‘· Ç#·≥ eTq≈£î Ç≥T¢ dü+<˚Xe¯ TT Ç#·TÃ#·Tqï~ nì Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
ªªd”‘êìπs«<äeTTμμ nqT
ÇiTe~jÓÆT<äeedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
wü&ç«+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ Á|üdøü ±ÔÁX¯óeTTF ‘˚«e+ ÁãTe+r »qø±‘·àC≤ ˆ
n<Û√eTTKeTTF u≤˝≤ $\|ü⁄Ô eTT|ü#Á· ø£yT˚ ˆˆ 1
XÀ¢ˆˆ ñqà‘Ô̊e Á|üeT‘Ô̊e ÁuÛ≤+‘·∫‘Ô̊e XÀ#·r ˆ
ñbÕeè‘êÔ øÏXÀØe $y˚w+ºü r eTV”≤‘·˝Ò ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT : Á|üdüø±ÔÁX¯óeTTF ` ‘·T` @e+ ` ÁãTe+r ` »qø±‘·àC≤ `
n<Û√eTTKeTTF ` u≤˝≤ ` $\|ü⁄yÔ Té ` ñ|ü#Á· ø£yT˚ ˆˆ ñqà‘êÔ ` Çe ` Á|üeT‘êÔ
` Çe ` ÁuÛ≤+‘·∫‘êÔ ` Çe ` XÀ#·r ` ñbÕeè‘êÔ ` øÏXÀØ ` Çe ` $y˚w+ºü r
` eTV”≤‘·˝Ò ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @e+ ÁãTe+r Á|üdøü ±ÔÁX¯óeTTF u≤˝≤ »qø±‘·àC≤, ñqà‘êÔ
Çe, Á|üeT‘êÔ Çe, ÁuÛ≤+‘·∫‘êÔ Çe XÀ#·r, ñbÕeè‘êÔ øÏXÀØ Çe eTV”≤‘·˝Ò
$y˚w+ºü r, n<Û√eTTKeTTF $\|ü⁄yÔ Té ñ|ü#Á· ø£yT˚ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @e+ R áØ‹>±, ÁãTe+r R |ü\T≈£î#·Tqï<Ó,’ Á|üdøü ±ÔÁX¯óeTTF
R Ádü$+#·T#·Tqï ø£˙ïs¡T>∑\ eTTKeTT>∑\<Ó,’ u≤˝≤ »qø±‘·àC≤ R C≤qø°≈î£ e÷],
ñqà‘êÔ Çe R (uÛÑ÷‘ê$wüßºsê\sTTq) |æ∫Ã<ëìe˝…qT, Á|üeT‘êÔ Çe R
(ÄVü‰s¡<√wüeTT#˚) eT‘·TÔH=+~q <ëì e˝…qT, ÁuÛ≤+‘·∫‘êÔ Çe R ÁuÛÑeT#˚
ø£\‘·H=+~q eTqdüT‡>∑\ <ëìe˝…qT, XÀ#·r R XÀøÏ+#·T#·Tqï~j·TTHÓ,’ ñbÕeè‘êÔ
øÏXÀØ Çe R H˚\ô|’ u§sê¢&TÉ >∑Ti¿|⁄ü |æ\e¢ ˝…, eTV”≤‘·˝Ò R H˚\ô|,’ $y˚w+ºü r R
<=s¡T¢#·T, n<Û√eTTKeTTF R ÁøÏ+~øÏ e+∫q{Ïº eTTKeTT>∑\<Ó’, $\|ü⁄ÔyéT
ñ|ü#Á· ø£yT˚ R $\|æ+|ü<=&É>¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düT≈£îe÷s¡Tsê˝…q’ d”‘ê<˚$ ø£˙ï{Ï‘√ ‘·&dç bæ ˛sTTq eTTKeTT >∑*–
|æ∫Ã<ëìe˝…qT, eT‘·TÔH=+~q<ëìe˝…qT, ÁuÛ≤+‹˝À eTTì–q eTqdüT‡>∑\
<ëìe˝…qT $TøÏÿ* <äT'œ+#·T#·Tqï<Ó’ s¡øÿ£ düT\‘√ Ä Ø‹>± |ü\T≈£î#·T, n\dü≥
‘=\>∑T≥¬ø’ H˚\ô|’ <=s¡T¢ Ä&ÉT >∑Ti¿|⁄ü |æ\e¢ ˝… uÛ÷Ñ $Tô|’ <=s¡T#¢ T· , eTTKeTT ÁøÏ+~øÏ
(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z 193
e+#·Tø=ì BqeTT>± XÀøÏ+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ sê|òTü edü´ Á|üeT‘·dÔ ´ü s¡økå£ Õ ø±eTs¡÷|æD≤ ˆ
sêeDÒq Á|üeT<∏ë´Vü≤ e÷˙‘ê Áø√X¯r ã˝≤‘Y ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sê|òTü edü´ ` Á|üeT‘·dÔ ´ü ` s¡økå£ Õ ` ø±eTs¡÷|æD≤ ` sêeDÒq `
Á|üeT<∏´ä ` nVü≤yéT ` Ä˙‘ê ` Áø√X¯r ` ã˝≤‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òTü edü´ Á|üeT‘·dÔ ´ü , ø±eTs¡÷|æD≤ s¡økå£ Õ sêeDÒq ã˝≤‘Y
Á|üeT<∏´ä nVü≤+ Áø√X¯r, Ä˙‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü edü´ R lsêeTT&ÉT, Á|üeT‘·dÔ ´ü R @eTiTbÕ≥T>± qT+&É>±,
nVü≤+ R H˚qT, ø±eTs¡÷|æD≤ R ùd«#êÃ¤s÷¡ |üeTT <Û]ä +∫q{Ï,º sêeDÒq s¡økå£ Õ R
sêeD≤düTs¡Tì#˚‘,· ã˝≤‘Y R ã\e+‘·eTT>±, Á|üeT<∏´ä R eX¯eTT#˚døæ =ì, ÄÁø√X¯r
R ni#·T#·Tqï<ëqHÓ,’ Ä˙‘ê (ndæà) R rdæø=ì sêã&ç‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT &˚eTiTbÕ≥T>± qT+&É>±, e÷iTs¡÷|üeTTqT <Ûä]+∫
sêeD≤düTs¡T&ÉT, qqTï Á≈£Ls¡eTT>± |”&ç+∫ s¡ø£åD ˝Òø£ H˚qT $eX¯ósê\HÓ’
j·Ti#·T#·T+&É>± Ç#·Ã{ÏøÏ qqTï ã\e+‘·eTT>± rdæø=ì e∫ÃHê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ sêø£då e” X¯ e÷|üHêï uÛsÑ ‡Ô¡ é÷Hê düT<ës¡TDyéT ˆ
∫+‘·jT· +r düT<äT'U≤sêÔ HêVü≤+ J$‘·T eTT‘·‡ùV≤ ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêø£då e” X¯yTé ` Ä|üHêï ` uÛsÑ ‡Ô¡ é÷Hê ` düT<ës¡TD+ ` ∫+‘·jT· +r
` düT<äT'U≤sêÔ ` q`nVü≤+ ` J$‘·TyéT ` ñ‘·‡ùV≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£då e” X¯yTé Ä|üHêï, düT<ës¡TD+ uÛsÑ ‡Ô¡ é÷Hê düT<äT'U≤sêÔ,
∫+‘·jT· +r nVü≤+ J$‘·T+ q ñ‘·‡ùV≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£då e” X¯yTé Ä|üHêï R sêø£då Åü d\Ô” j·TBÛqeTTq ∫≈£îÿø=qï<ëqHÓ,’
düT<ës¡TD+ R $TøÏÿ* <ës¡TDeTT>±, uÛsÑ ‡Ô¡ é÷Hê R u…<]ä +|üã&ÉT#·Tqï<ëqHÓ—’
düT<äT'U≤sêÔ R >=|üŒ<äT'KeTT#˚ |”&+ç |üã&ÉT#·Tqï<ëqHÓ,’ ∫+‘·jT· +r R XÀøÏ+#·T#·T,
J$‘·T+ R Áã‹øÏ j·TT+&ÉT≥≈£î, nVü≤+ R H˚qT, q ñ‘·‡ùV≤ R Çwü|º &ü TÉ ≥˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç#·Ã≥ Á≈£Ls¡T˝…q’ sêø£kå Õ+>∑q\ eX¯eTT˝À qT+&ç n‹<ës¡TDeTT>±
yê]#˚ >∑ ~ › + |ü ã &É T #· T , n$T‘· y Ó T Æ q <ä T 'KeTT qqTï |” & ç + #· T #· T +&É > ±
XÀø£|sü êj·TDTsê\HÓ’ J$+∫ j·TT+&ÉT≥ Ç+ø£ Hê≈£î Çwüeº TT ˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ qVæ≤ y˚T J$‘˚ Hêsú√ HÓ’ yê¬ssÌú ï¡ #· uÛ÷Ñ wüD'Æ… ˆ
edü+‘ê´ sêø£då e” T<Û´˚ $Hê sêeT+ eTVü‰s¡<yä∏ Té ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` Væ≤ ` y˚T ` J$‘˚q ` ns¡'ú ` q ` @e ` n¬s'Ìú ` q `
#· ` uÛ÷Ñ wüD'Æ… ` edü+‘ê´' ` sêø£då e” T<Û̊´ ` $Hê ` sêeT+ ` eTVü‰s¡<yä∏ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰s¡<+ä∏ sêeT+ $Hê, sêø£då e” T<Û̊´ edü+‘ê´' y˚T J$‘˚q
ns¡'ú qVæ≤— n¬s'Ìú HÓe’ — uÛ÷Ñ wüD'Æ… #· ns¡'ú HÓe’ ndæ.Ô
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰s¡<+ä∏ R eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ*jÓTÆ q, sêeT+ $Hê R lsêeTTì
$&É∫, sêø£då e” T<Û̊´ R sêø£då Åü d\Ô” q&ÉTeT, edü+‘ê´' R edæ+#·T#·Tqï{Ï,º y˚T R
Hê≈£î, J$‘˚q R J$‘·eTT‘√, ns¡'ú R Á|üj÷Ó »qeTT, qVæ≤ R @$Tj·TT ˝Ò<Tä —
n¬s'Ìú R dü+|ü<\ä ‘√&ÉqT, ns¡'ú R Á|üj÷Ó »qeTT, HÓe’ R ñ+&ÉuÀ<äT— uÛ÷Ñ wüD'Æ… #·
R ÄuÛsÑ D ¡ eTT\‘√&ÉqT≈£L&É, ns¡'ú R Á|üj÷Ó »qeTT, q(ndæ)Ô R ˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰|üsêÁø£eTdü+|üqTï&Ó’q lsêeTTq≈£î <ä÷s¡yÓTÆ á sêø£ådü
Åd\Ô” q&ÉTeT edæsTT+|üe\dæ e∫Ãq Hê≈£î á J$‘·eTT‘√ @$T |üìj·TTqï~?
mìï dü+|ü<ä\T <äøÏÿqqT, mìï ÄuÛÑs¡DeTT\T \_Û+∫qqT á J$‘·eTTq≈£î
|ò*ü ‘·yT˚ eTTqï~? Hê düs«¡ dü«eTT Hê J$‘˚Xó¯ &Óq’ Ä lsêeTT&˚.
XÀ¢ˆˆ nX¯àkÕs¡ $T<ä+ q÷q eT<∏ä yê |ü´»sêeTs¡yTé ˆ
Vü≤è<äjT· + eTeT j˚T H˚<+ä q <äT'UÒ Hêeos¡´‘˚ ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nX¯àkÕs¡yTé ` Ç<ä+ ` q÷qyéT ` n<∏yä ê ` n|æ ` n»sêeTs¡yTé ,
Vü≤è<äjT· + ` eTeT ` j˚Tq`Ç<ä+ ` q ` <äT'UÒq`neos¡´‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç<ä+ eTeT Vü≤è<äj·T+ q÷qyéT nX¯àkÕs¡yéT— n<∏äyê
n»sêeTs¡yTé n|æ, j˚Tq Ç<ä+ <äT'UÒq q neos¡´‘˚ ˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç<ä+ R á, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, Vü≤è<äjT· + R >∑T+&Ó, q÷q+
R ìX¯Ãj·TeTT>±, nX¯àkÕs¡+ R i≤sTTe˝… <Ûäè&ÛÉ yÓTÆq~, n<∏äyê-|æ R
n≥T¢>±≈£îqï|üŒ{ÏøÏì, nCsêeTs¡+ R »sêeTs¡DeTT\T ˝Òq{Ïº~, j˚Tq R
m+<äT#˚‘q· q>±, Ç<ä+ R á >∑T+&Ó, <äT'UÒq R (Ç+‘·{)Ï <äT'KeTT#˚‘q· T, q
neos¡´‘˚ R Áã<ä˝› ’… b˛e⁄≥˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê >∑T+&Óø±j·T ì»eTT>± bÕcÕDeTTe˝… $TøÏÿ* ø£s√ƒ s¡yTÓ qÆ ~—
eTiÏjT· T ì~ @ XË~’ \∏ éTT $HêX¯eTT >∑÷&É ˝Òq{Ï~º e˝… qTqï~. ˝Òì#√ Ç+‘·{Ï
(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z 195
<äT'KeTT dü+uÛ$Ñ +∫q|ü&ÉT Ç~ eTTø£ÿ\T eTTø£ÿ\T >±≈£î+&É m≥T¢ ì*∫j·TT+&É
>∑*–q~!
XÀ¢ˆˆ ~Ûv±à eTHêsê´ eTdür+ j·÷-Vü≤+ ‘˚q $Hê ø£è‘ê ˆ
eTTVüAs¡eÔ T|æ s¡ø±å $T J$‘·+ bÕ|üJ$‘ê ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ~Ûø˘ ` e÷yéT ` nHêsêýéT ` ndür+`j·÷ ` nVü≤+ ` ‘˚q `
$Hê ` ø£è‘ê, eTTVüAs¡yÔ Té ` n|æ ` s¡ø±å $T ` J$‘·+ ` bÕ|üJ$‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` bÕ|üJ$‘ê j·÷ nVü≤+ ‘˚q $Hêø£è‘ê eTTVüAs¡eÔ T|æ J$‘·+
s¡ø±å $T, (‘ê+) nHêsêýéT, ndür+(e÷+)~Ûø.˘
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` bÕ|üJ$‘ê R bÕ|üJ$‘·eTT>∑\, j·÷ R @, nVü≤+ R H˚qT,
‘˚q $Hê ø£è‘ê R n‘·ì#˚ $jÓ÷>∑eTT H=+~q<ëqHÓ,’ eTTVüAs¡eÔ T|æ R s¬ +&ÉT
ø£D
å eTT\ ø±\yÓTqÆ qT, J$‘·+ R ÁbÕDeTT\qT, s¡ø±å $T R ø±bÕ&ÉT ø=qT#·THêïH√,
‘êyéT nHêsê´+ R n{Ïº bÕbÕ‘·Tàsê\HÓq’ , ndür+ R |ü‹Áe‘·qT>±q{Ï,º e÷+ R
qqTï>∑÷]Ã, ~Ûø˘ R ì+<äjT· >∑T>±ø£ ˆ
‘ê‘·Œs¡éTT :` bÕ|üeTT‘√ ì+&çq J$‘·eTT >∑\<ëqHÓ’ Hê Hê<∏Tä ìøÏ <ä÷s¡eTT>∑qT+&ç
ø=ìïø£D å eTT\ ø±\yÓTqÆ qT á bÕ&ÉT J$‘·eTTqT H˚qT ì\T|ü⁄ø=qT#·THêï qq>±
Hêe+{Ï bÕbÕ‘·Tàsê\TqT, bÕ‹Áe‘·´<Ûsä à¡ V”≤qTsê\TqT y˚i=ø£‘Ó j·TT+&É<Tä . njÓ÷´!
Hê »qày˚T\?
XÀ¢ˆˆ ø± #· y˚T J$‘˚ ÁX¯<ëΔ düTUÒ yê ‘·+ Á|æjT· + $Hê ˆ
uÛsÑ êÔs+¡ kÕ>∑sê+‘êj·÷ edüT<Ûëj·÷' Á|æjT· +e<äyTé ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT : ` ø± ` #· ` y˚T ` J$‘˚ ` ÁX¯<ëΔ ` düTUÒ ` yê ` ‘·+ ` Á|æjT· +
` $Hê ` uÛsÑ êÔs+¡ ` kÕ>∑sê+‘êj·÷ ` edüT<Ûëj·÷' ` Á|æjT· +e<äyTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT : ` kÕ>∑sê+‘êj·÷' edüT<Ûëj·÷' uÛsÑ êÔs+¡ , Á|æjT· +e<ä+ ‘·+
Á|æjT· + $Hê, y˚T J$‘˚, düTUÒ yê ø± ÁX¯<ëΔ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT : ` kÕ>∑sê+‘êj·÷' R düeTTÁ<äeTT \+‘·eTT>± >∑*qZ , edüT<Ûëj·÷'
R uÛ÷Ñ eT+&É\eTTq≈£î, uÛsÑ êÔs+¡ R n~Û|‹ü j·TTqT, Á|æjT· +e<ä+ R Á|æjT· uÛ≤wæjT· T
q>∑T, ‘·+ Á|æj·T+ $Hê R n{Ïº Á|æj·TTì $&ç∫, y˚T R Hê≈£î, J$‘˚ R
J$‘·eTTq+<äT>±ì, düTUÒ yê R düTKeTTq+<äT>±ì, ø± ÁX¯<ëΔ R m{Ïº ÄdüøÏÔ
(ñ+&É>∑\<äT?).
‘ê‘·Œs¡éTT : ` Hê\TZ düeTTÁ<äeTT\ei≈£îqT yê´|æ+∫ j·TTqï uÛ÷Ñ eT+&É\eTTq
ø£+‘·≈£îqT Hê<∏äT&Ó’ düs¡«˝Àø£Á|æj·TT&Ó’q{Ïº Hê Á|æj·TT&ÉT Hê≈£î ˝Òq|ü&ÉT
J$‘·eTTô|>’ ±ì düTKeTT\ô|>’ ±ì Hêπø$T ÄdüøÔÏ j·TT+&ÉTqT?
XÀ¢ˆˆ _Û<´ä ‘ê+ uÛøÑ å£ ´‘ê+ yê-|æ X¯Øs¡+ $düèC≤ eT´Vü≤yéT ˆ
q #ê |ü´Vü≤+ ∫s¡+ <äT'K+ düùV≤j·T+ Á|æjT· e]®‘ê ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` _Û<´ä ‘ê+ ` uÛøÑ ´å£ ‘ê+ ` yê ` n|æ ` X¯Øs¡+ ` $düèC≤$T `
nVü≤+ ` q ` #· ` n|æ ` nVü≤+ ` ∫s¡+ ` <äT'K+ ` düùV≤j·T+ `
Á|æj·Te]®‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (eTeT) X¯Øs¡+ _Û<´ä ‘ê+, uÛøÑ ´å£ ‘ê+ yê n|æ— nVü≤+ X¯Øs¡+
$düèC≤$T— Á|æjT· e]®‘ê nVü≤+ <äT'K+ ∫s¡+ q #· düùV≤j·TyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTeT X¯Øs¡+ R HêX¯Øs¡eTT, _Û<´ä ‘ê+R eTTø£ÿ\T #˚jT· ã&ÉT>±ø£!
uÛøÑ å£ ´‘ê+ yê n|æ R ˝Òø£ eTiÏjT· T ‹ìy˚jT· ã&ÉT>±ø£! nVü≤+ R H˚qT, X¯Øs¡+ R
<˚Vü≤eTTqT, $düèC≤$T R e<ä*y˚j·TT<äTqT, Á|æj·Te]®‘ê R Á|æj·TTì#˚
e]®+|üã&çq{Ï,º nVü≤+ R H˚qT, <äT'K+ R <äT'KeTTqT, ∫s¡+ R ∫s¡ø±\eTT, q
#· düùV≤j·TyéT R düV≤æ +|üH˝˚ qÒ T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêø£då Åü d˝Ô” ≤sê! Hê X¯Øs¡eTTqT MT Çwüeº TT e∫Ãq≥T¢ eTTø£ÿ\T
eTTø£ÿ\T #˚jT· T&ÉT— ‹ìy˚jT· T&ÉT— H˚ ˙ X¯Øs¡eTTqT $&ç∫y˚jT· T<äTqT. Hê Hê<∏Tä ìøÏ
<ä÷s¡eTT>± qT+&ç á <äT'KeTTqT H˚qT ∫s¡ø±\eTT düV≤æ +|üC≤\qT.
XÀ¢ˆˆ #·sD¡ HÒ ê|æ düy´˚ q q düŒ èX‚jT· + ìXÊ#·sy¡ Té ˆ
sêeD+ øÏ+ |ü⁄q s¡V≤ü + ø±eTj˚Tj·T+ $>∑]Ω‘y· Té ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #·sD¡ qÒ ` n|æ ` düy´˚ q ` q ` düŒ èX‚jT· + ` ìXÊ#·s+¡ `
sêeD+ ` øÏ+ ` |ü⁄q' ` nVü≤+ ` ø±eTj˚Tj·T+ ` $>∑]Ω‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düy´˚ q #·sD¡ HÒ ê|æ ìXÊ#·s+¡ q düŒ èX‚jT· yéT— $>∑]Ω‘+· sêeD+
nVü≤+ |ü⁄q' øÏ+ ø±eTj˚Tj·TyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düy´˚ q #·sD¡ qÒ n|æ R m&ÉeT ø±*‘√ >∑÷&É, ìXÊ#·s+¡ R
sêø£då Tü &ÉTqT, $>∑]Ω‘+· R |üse¡ Tì+~‘·T&ÉT q>∑T, sêeD+ R sêeDTì, q düŒ èX‚jT· +
R n+≥qT. |ü⁄q' R ‹]–, øÏ+ R m≥T¢>±, ø±eTj˚Tj·TyéT R Áù|$T+#Ó<qä T?
(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z 197
‘ê‘·Œs¡éTT :` ìXÊ#·sT¡ &ÉTqT, ì+<ä´#·]Á‘·T&ÉT q>∑T á sêeDTì, H˚qT Hê
m&ÉeTø±*‘√ >∑÷&É ‘êø£qT— n{Ïj
º TÓ &É Hê‘·ìì H˚ HÓ≥T¢ ø±$T+#Ó<qä T?
XÀ¢ˆˆ Á|ü‘êÚ≤´q+ q C≤Hê‹ Hê‘êàq+ Hê‘·àq' ≈£î\yéT ˆ
jÓ÷ qèX¯+düd«ü uÛ≤y˚q e÷+ ÁbÕs¡sú TT‘·T $T#·Ã‹¤ ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|ü‘êÚ≤´q+ ` q ` C≤Hê‹ ` q ` Ä‘êàq+ ` q ` Ä‘·àq'
` ≈£î\yéT ` j·T' ` qèX¯+düd«ü uÛ≤y˚q ` e÷+ ` ÁbÕs¡sú TT‘·TyéT ` Ç#·Ã‹¤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` qèX¯+düd«ü uÛ≤y˚q e÷+ ÁbÕs¡sú TT‘·T+ j·T' Ç#·Ã‹¤ (dü' sêeD')
Á|ü‘êÚ≤´q+ q C≤Hê‹— Ä‘êàq+ q C≤Hê‹— Ä‘·àq' ≈£î\+ q C≤Hê‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` qèX¯+düd«ü uÛ≤y˚q R Á≈£Ls¡d«ü uÛ≤eeTT‘√, e÷+ ÁbÕs¡sú TT‘·T+ R
qqTï (uÛ≤s¡´>±) ø√s¡T≥≈£î, j·T' Ç#·Ã‹¤ R mes¡T dæ<|Δä &ü TÉ #·THêï&√, (dü' sêeD'
R Ä sêeDT&ÉT) Á|ü‘êÚ≤´q+ R ‹s¡kÕÿs¡eTTqT, q C≤Hê‹ R ‘Ó*dæø=qT≥˝Ò<Tä ,
Ä‘êàq+ R ‘·qdæ‹ú ì, q C≤Hê‹ R ‘Ó*dæø=qT≥ ˝Ò<Tä , Ä‘·àq' ≈£î\+ R ‘·qe+X¯
eTsê´<äqT, q C≤Hê‹ R ‘Ó*dæø=q ˝Ò≈î£ Hêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á sêeDT&ÉT |üse¡ TÁ≈£Ls¡d«ü uÛ≤eeTT‘√ qqTï ø±$T+#·T#·THêï&˚
>±ì H˚qT #·÷|ü⁄q{Ïº ‹s¡kÕÿs¡u≤Û eeTTqT >±ì ‘·q >ös¡eeTTqT >±ì, ‘·qe+X¯
>ös¡eeTTqT >±ì Á>∑V≤æ +|ü˝≈Ò î£ Hêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ ∫ÛHêï _ÛHêï $uÛøÑ ±Ô yê Bù|Ô yê>öï Á|üB|æ‘ê ˆ
sêeD+ H√|ü‹ùwj ˜ T· + øÏ+ Á|ü˝≤ù|q e •Ãs¡yTé ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ∫ÛHêï ` _ÛHêï ` $uÛøÑ ±Ô ` yê ` Bù|Ô ` yê ` n>öï `
Á|üB|æ‘ê, sêeD+ ` q ` ñ|ü‹ùwj ˜ T· + ` øÏ+ ` Á|ü˝≤ù|q ` e' ` ∫s¡yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ∫ÛHêï _ÛHêï $uÛøÑ ±Ô yê— Bù|Ô n>öï Á|üB|æ‘ê yê, sêeD+
q ñ|ü‹ùwj ˜ T· +— e' ∫s¡+ Á|ü˝≤ù|q øÏyTé ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ∫ÛHêï R ‘Ó+|üã&çqqT, _ÛHêï R Áã<ä\› T ø=≥ºã&çqqT, $uÛøÑ ±Ô
yê R eTTø£ÿ\T eTTø£ÿ\T #˚j·Tã&çqqT, Bù|Ô R Á|ü»«*+∫j·TTqï, n>öï R
n–ï˝À, Á|üB|æ‘ê yê R ø±*Ãy˚jT· ã&çqqT, sêeD+ R sêeDTì, q ñ|ü‹ùwj ˜ T· +
R #˚su¡ ÀeqT, e' R MTjÓTTø£ÿ, ∫s¡+ R ∫s¡ø±\eTT, Á|ü˝≤ù|q R Á|ü˝≤|üeTT#˚,
øÏ+ R @$T Á|üj÷Ó »qeTT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêø£kå Õ+>∑q˝≤sê! qqTï MTs¡T q]øÏ y˚dqæ qT dü]j˚T, eTTø£ÿ\T
eTTø£ÿ\T>± N*ÃqqT dü]j˚T, nej·TeeTT\qT ˝≤–y˚dæqqT dü]j˚T, n–ï˝À
>±*Ãy˚dqæ qT dü]j˚T— H˚qT e÷Á‘·eTT sêeDTì ø£HïÓ ‹Ô #·÷&ÉqT. MTs¡T m+‘·ø±\eTT
mìï $<Ûeä TT\ Á|ü˝≤|üeTT\T #˚dqæ qT @$Tj·TT Á|üj÷Ó »qeTT˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ U≤´‘·' ÁbÕ»„' ø£è‘·»„ X¯Ã kÕqTÁø√X¯XÃ¯ sê|òTü e' ˆ
dü<«ä è‘√Ô ìs¡qTÁø√X¯ X¯Ù+πø eT<ë“¤>´∑ dü+ø£j
å ÷· ‘Y ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT : ` U≤´‘·' ` ÁbÕ»„' ` ø£è‘·»'„ ` #· ` kÕqTÁø√X¯' ` #· ` sê|òTü e'
` dü<«ä è‘·'Ô ` ìs¡qTÁø√X¯' ` X¯+øπ ` eT<ë“¤>´∑ dü+ø£j å ÷· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT : ` U≤´‘·', ÁbÕ»„',ø£è‘·»'„ , kÕqTÁø√X¯', dü<ä« è‘·'Ô #· sê|òTü e',
eT<ë“¤>´∑ dü+ø£jå ÷· ‘Y ìs¡qTÁø√X¯' (dü+C≤‘·' Ç‹) X¯+øπ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT : ` U≤´‘·' R X¯Á‘·Te⁄\#˚>÷∑ &É ø=ìj·÷&É ã&çq yê&ÉTqT, ÁbÕ»„'
R <√wüß\j·T+<äT>∑÷&É >∑TDeTTqT Á>∑V≤æ +|ü>\∑ yê&ÉTqT, ø£è‘·»'„ R ∫qï y˚T\TqT>∑÷&É
>=|üŒ>± HÓ+#·Tyê&ÉTqT, kÕqTÁø√X¯' R |üs¡T\ø£wüºeTT\qT p∫ $TøÏÿ*>±
<äT'œ+#·Tyê&ÉTqT, dü<«ä è‘·'Ô #· R Ç‘·sT¡ \≈£î y˚T\T#˚jT· T kÕ<ÛTä es¡qÔ eTT >∑\yê&ÉT
q>∑T, sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, eT‘Yu≤Û >∑´dü+ø£j å ÷· ‘Y R Hê uÛ≤>∑éTT\T ø°D å +Ï #·T≥
e\q, ìs¡qTÁø√X¯' R ø£èbÕs¡V≤æ ‘·T&ÉT>∑ (dü+C≤‘·' Ç‹ R ÄjÓTqì) X¯+øπ R
}Væ≤+#·T#·THêïqT.
yêdüT<ëdükÕ«$T : ` Ç{Ïº uÛ≤eeTT ì»eT>∑T uÛ≈Ñ î£ ìÔ \ø£Då eTT. uÛ≈Ñ î£ &Ô TÉ uÛ>Ñ e∑ ‘·ÿ{≤ø£eå TT
‘·qj·T+<äT ø£\T>∑ì#√, Äj·Tq uÛÑ>∑e+‘·Tì ‘·|ü|ü≥º&ÉT. Äj·Tq ø£{≤ø£åeTT
e#·TÃ≥≈£î Hêj·T+<äT>∑\ ˝À|üeTT\qT dü]#˚dæø=HÓ<äqì ‘·qTï‘êqT ‘·|ü
|ü≥Tºø=qTH˚>±ì ‘êqT #˚jT· e\dæq <ä+‘·jT· T#˚dæ |üPs¡uí øÑÛ ÔÏ dü+bÕ~+#·Tø=ìq
≥T¢qT, uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ø£]ƒqT&Ó’ ‘·qqT nqTÁ>∑Væ≤+|üq≥T¢>∑qT uÛ≤$+|ü&ÉT. ‘êqT
|ü]|üPs¡uí ≈ÑÛ î£ &Ô qÉ ì ‘·\#·Tyê&ÉT ì»yÓTqÆ uÛ≈Ñ î£ &Ô TÉ >±<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <√wüß\j·T+<äT>∑÷&É >∑TDeTT\T <ä]Ù+|ü>\∑ yê&ÉT, ∫qï ñ|üø±s¡eTTH˚
>=|üŒ>± #˚dæ m\¢ø±\eTT düà]+#·Tyê&ÉT, me]øÏ ø£weºü TT >∑*qZ qT $TøÏÿ* <äT'KeTT
H=+<äTyê&ÉT, |üsT¡ \≈£î Áù|eT‘√ y˚T\T >∑÷s¡TÃq{Ïº dü#Ã· ]Á‘·T&ÉT ` nì X¯Á‘·Te⁄\
>√wüß\˜ +<äT >∑÷&É mqïã&ÉTq{Ïº Hê lsêeTT&ÉT Hê uÛ≤>∑´ø£j å T· eTT#˚‘H· ˚ Hêô|’ H˚&TÉ
(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z 199
<äj÷· V”≤qT&Ó’ j·TTHêï&Éì H˚ qqTø=qT#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ sêø£kå ÕHê+ düV≤ü ÁkÕDÏ »qkÕúH˚ #·‘T· s¡X› ¯ ˆ
j˚T HÓøπ’ q ìs¡kÕÔì dü e÷+ øÏ+ Hê_Û|<ü ´ä ‘˚ ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêø£kå ÕHê+ ` düV≤ü ÁkÕDÏ ` »qkÕúH˚ ` #·‘T· s¡X› ¯ ` j˚Tq ` @πøq
` ìs¡kÕÔì ` dü' ` e÷+ ` øÏ+ ` q ` n_Û|<ü ´ä ‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` »qkÕúH˚ sêø£kå ÕHê+ #·‘T· s¡X› ¯ düV≤ü ÁkÕDÏ @πøq j˚Tq ìs¡kÕÔì,
dü' e÷+ ` øÏ+ ` q ` n_Û|<ü ´ä ‘˚ !
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »qkÕúH˚ R »qkÕúqeTTq+<äT, sêø£kå ÕHê+ #·‘T· s¡X› ¯ düV≤ü ÁkÕDÏ
R |ü<Tä Hê\TZy\˚ eT+~ sêø£då Tü \T, @πøq R @ø±øÏjTÆÓ q, j˚Tq R @ Ms¡Tì#˚,
ìs¡kÕÔì R dü+Vü≤]+|üã&çs√, dü' R Ä lsêeTT&ÉT, e÷+ R qqTï, øÏ+ q
n_Û|<ü ´ä ‘˚ R @\ s¡ø+åÏ |ü≈î£ Hêï&ÉT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄHê&ÉT »qkÕúqeTTq+<äT |ü<Tä Hê\TZy\˚ sêø£då j ü ÷Ó <ÛTä \qT ‘êH=ø£ÿ&˚
@ø±øÏjTÆÓ dü+Vü≤]+∫q Ä s¡|Tüò TsêeTT&ÉT H˚&TÉ Ç≥≈£î e∫Ã qH˚ï\ s¡ø+åÏ |ü≈î£ Hêï&ÉT?
XÀ¢ˆˆ ìs¡T<ëΔ sêeDÒ HêVü≤ eT\ŒMπs´D s¡økå£ Õ ˆ
düeTs¡'ú K\T y˚T uÛsÑ êÔ sêeD+ Vü≤+‘·T e÷Vü≤y˚ ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìs¡T<ëΔ ` sêeDÒq ` nVü≤yéT ` n\ŒMπs´D ` s¡økå£ Õ, düeTs¡'ú `
K\T ` y˚T ` uÛsÑ êÔ ` sêeD+ ` Vü≤+‘·TyéT ` ÄVü≤y˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤yéT n\ŒMπs´D sêeDÒq s¡økå£ Õ ìs¡T<ëΔ! ÄVü≤y˚ sêeD+
Vü≤+‘·T+ y˚T uÛsÑ êÔ düeTs¡'ú K\T ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, n\ŒMπs´D R n\ŒyÓTqÆ XÖs¡éTT>∑\, sêeDÒq
s¡økå£ Õ R sêeD≤düTs¡Tì#˚, ìs¡T<ëΔ R ìs¡“+~Û+|ü ã&ç‹ì, ÄVü≤y˚ R j·TT<äeΔ TTq+<äT,
sêeD+ R sêeDTì, Vü≤+‘·T+ R e~Û+#·T≥≈£î, y˚T uÛsÑ êÔ R Hê Hê<∏Tä &ÉT, düeTs¡'ú
K\T R düeTs¡T&ú TÉ >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` á sêeD≤düTs¡Tì j·TT<äeΔ TT˝À H˚\>∑÷\TÃ≥≈£î Hê uÛsÑ Ô¡ m+‘·jT· TqT
düeTs¡T&ú ,˚ ◊qqT H˚qT ˇø£ kÕe÷q´Ms¡T&Óq’ á sêeD≤düTs¡Tì#˚, H˚&û Ø‹>±
Çø£ÿ&É ã+~Û+|üã&ç j·TTHêïqT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ $sê<Û√ <ä+&Éø±s¡D´Ò j˚Tq sêø£då |ü ⁄ü +>∑e' ˆ
s¡DÒ sêy˚TD ìVü≤‘· dü‡ e÷+ øÏ+ Hê_Û|<ü ´ä ‘˚ ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $sê<Û'ä ` <ä+&Éø±s¡D´Ò ` j˚Tq ` sêø£då |ü ⁄ü +>∑e' ` s¡DÒ `
sêy˚TD ` ìVü≤‘·' ` dü' ` e÷+ ` øÏ+ ` q ` n_Û|<ü ´ä ‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <ä+&Éø±s¡D´Ò s¡DÒ sêø£då |ü ⁄ü +>∑e' $sê<Û'ä j˚Tq sêy˚TD ìVü≤‘·',
dü' e÷+ øÏ+ q n_Û|<ü ´ä ‘˚?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <ä+&Éø±s¡DÒ´ R <ä+&Éø±s¡DéTTq+<äT, s¡DÒ R j·TT<äΔeTTq,
sêø£ådü|ü⁄+>∑e' R sêø£ådüÁX‚wüß˜&Ó’q, $sê<Ûä' R $sê<ÛäT&ÉT, j˚Tq sêy˚TD R @
sêeTTì#˚, ìVü≤‘·' R dü+Vü≤]+|üã&ÓH√, dü' R n{Ïº lsêeTT&ÉT, e÷+ R qqTï,
øÏ+ q n_Û|<ü ´ä ‘˚ R @\ s¡ø+åÏ |ü≈î£ Hêï&ÉT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄHê&ÉT <ä+&Éø±≥$j·T+<äT $sê<ÛTä &ÉqT Ä sêø£då j ü ÷Ó <ÛTä ì H˚\
>∑÷*Ãq{Ïº Hê lsêeTT&ÉT áHê&ÉT Ç≥≈£î e∫Ã qH˚ï\ s¡ø+åÏ #·T≥˝Ò<Tä ?
XÀ¢ˆˆ ø±eT+ eT<Û̊´ düeTTÁ<äd´ü \+πøj·T+ <äTÁwüŒ<Ûsä ¸¡ D≤ ˆ
q ‘·T sê|òTü eu≤D≤Hê+ >∑‹s√BÛV≤ü $<ä´‘˚ ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±eT+ ` eT<Û̊´ ` düeTTÁ<äd´ü ` \+ø± ` Çj·T+ ` <äTÅwŒü <Ûsä ¸¡ D≤
` q ` ‘·T ` sê|òTü eu≤D≤Hê+ ` >∑‹s√BÛ ` ÇVü≤ ` $<ä´‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eT<Û̊´ düeTTÁ<äd´ü Çj·T+ \+ø± ø±eT+ <äTÅwŒü <Ûsä ¸¡ D≤ (ndüT)Ô —
sê|òTü eu≤D≤Hê+ >∑‹s√BÛ ‘·T ÇVü≤ q $<ä´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT<Û´˚ düeTTÁ<äd´ü R düeTTÁ<äeTTq&ÉTeT, Çj·T+ \+ø± R á
\+ø±|ü≥D º eTT, ø±eT+ R m+‘·jT· TqT, <äTÅwŒü <Ûsä ¸¡ D≤ (ndüT)Ô R m<äTs=ÿq X¯ø´£ eTT
ø±ì~ >±e#·TÃqT— sê|òüTeu≤D≤Hê+ ‘·T RlsêeTTì u≤DeTT\≈£î e÷Á‘·eTT,
>∑‹s√BÛ R n&É–¶ +#·Tq{Ï~º , ÇVü≤ R á ˝Àø£eTTq, q $<ä´‘˚ R ˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTTÁ<äeTT q≥ºq&ÉTeT qTqï{Ïº á \+ø±|ü≥Dº eTT á ˝Àø£eTTq
m<äTs=ÿqT≥≈£î m\¢]øÏì uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ ~ ø±e#·TÃqT ø±ì lsêeTTì X¯s|¡ sü +¡ |üs≈¡ î£
e÷Á‘·eTT #˚ss¡ êì ‘ê M »>∑eTTq qT+&ÉuÀe<äT.
XÀ¢ˆˆ øÏqTï ‘·‘êÿs¡D+ j˚Tq sêyÓ÷ <äè&Û|É sü êÁø£eT' ˆ
s¡økå£ Õ|üV≤ü è‘ê+ uÛ≤sê´ $TcÕº+ HêuÛ´Ñ e|ü<´ä ‘˚ ˆˆ 18
(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z 201
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏ+ ` qT ` ‘·‘Y ` ø±s¡D+ ` j˚Tq ` sêeT' ` <äè&Û|É sü êÁø£eT'
` s¡økå£ Õ ` n|üV≤ü è‘ê+ ` uÛ≤sêýéT ` ÇcÕº+ ` q ` nuÛ´Ñ e|ü<´ä ‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äè&Û|É sü êÁø£eT' sêeT' s¡økå£ Õ n|üV≤ü è‘êyéT ÇcÕº+ uÛ≤sê´+
j˚Tq q nuÛ´Ñ e|ü<´ä ‘˚ ‘·‘Y ø±s¡D+ øÏ+ qT?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äè&ÛÉ|üsêÁø£eT' sêeT' R eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ*jÓÆTq sêeTT&ÉT,
s¡ø£åkÕ R s¡ø£ÿdüTì#˚, n|üVü≤è‘êyéT R <=+–*+|üã&çq{Ïº, ÇcÕº+ R $TøÏÿ*
Á|æjT· Tsê˝…q’ , uÛ≤sê´+ R uÛ≤s¡´qT, j˚Tq R @ø±s¡DeTT#˚, q nuÛ´Ñ e|ü<´ä ‘˚ R
s¡ø+åÏ |ü≈î£ Hêï&√, ‘·‘Y ø±s¡D+ R n{Ïº ø±s¡DeTT, øÏ+ qT R @yÓ÷ >∑<ë?
‘ê‘·Œs¡éTT :` n$T‘·|sü êÁø£eTXÊ*jÓTÆ q Hê sêeTT&ÉT sêø£då Tü &É|Vü ≤ü ]+∫q ‘·q
Á|æjT· Tsê˝…q’ uÛ≤s¡´qT s¡ø+åÏ |ü sê≈£îqï{Ïº Ä ø±s¡D y˚TyÓTÆ j·TT+&ÉTH√ >∑<ë?
XÀ¢ˆˆ ÇVü≤kÕú+ e÷+ q C≤˙‘˚ X¯+øπ \ø£ÎD|üPs¡«»' ˆ
C≤qqï|æ Væ≤ ‘˚»d”« <Ûsä ¸¡ D+ eTs¡¸sTTwü´‹ ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT : ` ÇVü≤kÕú+ ` e÷+ ` q ` C≤˙‘˚ ` X¯+øπ ` \ø£ÎD|üPs¡«»' `
C≤qHé ` n|æ ` Væ≤ ` ‘˚»d”« ` <Ûsä ¸¡ D+ ` eTs¡¸sTTwü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` \ø£ÎD|üPs¡«»' e÷yéT ÇVü≤kÕú+ q C≤˙‘˚ (Ç‹) X¯+øπ — Væ≤
` C≤qHé n|æ ‘˚»d”« (dü') <Ûsä ¸¡ D+ eTs¡¸sTTwü´‹ (øÏyTé ?)
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \ø£ÎD|üPs¡«»' R \ø£Då ≤Á>∑E&Óq’ sêeTT&ÉT, e÷+ R qqTï,
ÇVü≤kÕú+ R Ç#·Ã≥ qTqï<ëì>±, q C≤˙‘˚ R ‘Ó*dæø=ì j·TT+&É&TÉ , (Ç‹) X¯+øπ
R (nì) }Væ≤+#·T#·THêïqT— Væ≤ R m+<äT#˚‘· qq>±, C≤qHé n|æ R ‘Ó*j·TT#·T>∑÷&É,
‘˚»d”« (dü') R eTVü‰Á|ü‘ê|üXÊ*jÓTÆ q j·÷‘·&TÉ , <Ûsä ¸¡ D+ R nee÷qeTTqT, eTs¡¸sTT
wü ´‹ (øÏ+) R düV≤æ +|ü>\∑ &Ü j˚T$T?
‘ê‘·Œs¡éTT :` \ø£ÎDdüV≤æ ‘·T&Ó,’ <äj÷· fi¯óe⁄qT, e÷q<Ûqä T&ÉT q>∑T Hê lsêeTT&ÉT
H˚ ì#·Ã≥ qTqï≥T¢ miT>∑ &Éì H˚qT }Væ≤+#·T#·THêïqT. miÏ–j˚T j·TTqï#√
n+‘·{Ï |üsêÁø£eTe+‘·T&ÉT X¯Á‘·Te⁄ #˚dqæ {Ïº á j·Tee÷qeTTqT m≥T¢ düV≤æ +∫
j·T÷s¡≈î£ +&É >∑\&ÉT!
XÀ¢ˆˆ Vü≤è‘˚‹ jÓ÷-~Û>‘∑ ê« e÷+ sê|òTü yêj·T ìy˚<j
ä T˚ ‘Y ˆ
>∑èÁ<Ûsä êCÀ-|æ dü s¡DÒ sêeDÒq ìbÕ‹‘·' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤è‘ê ` Ç‹ ` j·T' ` n~Û>‘∑ ê« ` e÷+ ` sê|òTü yêj·T `
ìy˚<j ä T˚ ‘Y ` >∑èÁ<Ûsä ê»' ` n|æ ` dü' ` s¡DÒ ` sêeDÒq ` ìbÕ‹‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T' e÷+ Vü≤è‘ê Ç‹ n~Û>‘∑ ê« sê|òTü yêj·T ìy˚<j ä T˚ ‘Y, dü'
>∑èÁ<Ûsä ê»' n|æ s¡DÒ sêeDÒq ìbÕ‹‘·' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T' R me«&ÉT, e÷+ R qqTï>∑÷]Ã, Vü≤è‘ê Ç‹ R <=+–*+|ü
ã&çq<äì, n~Û>‘∑ ê« R ‘Ó*dæø=ì, sê|òTü yêj·T R lsêeTTq≈£î, ìy˚<j ä T˚ ‘Y R
$qï$+|ü>\∑ &√, dü' >∑èÁ<Ûsä ê»' n|æ R Ä |üøsåÏ ê»>∑T »{≤j·TTe⁄ >∑÷&É, s¡DÒ R
j·TT<äeΔ TTq+<äT, sêeDÒq R sêeD≤düTs¡Tì#˚, ìbÕ‹‘·' R ≈£L\Ãã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT <=+–*+|üã&çq{Ïº $wüjT· eTTqT lsêeTTq≈£î $qï$+|ü
>∑*–q{Ïº Ä |üøsåÏ êC…q’ »{≤j·TTe⁄ >∑÷&É, sêeDTìe\q j·TT<äeΔ TTq H˚\ >∑÷˝…qT
>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ø£è‘·+ ø£sà¡ eTVü≤‘Ô̊q e÷+ ‘·<ë∏ -uÛ´Ñ e|ü<´ä ‘ê ˆ
‹wü‘˜ ê sêeD<ä«+<˚« eè<˚HΔ ê|æ »{≤j·TTcÕ ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£è‘·+ ` ø£sà¡ ` eTVü≤‘Y ` ‘˚q ` e÷+ ` ‘·<ë∏ ` nuÛ´Ñ e|ü<´ä ‘ê
` ‹wü‘˜ ê ` sêeD<ä«+<˚« ` eè<˚qΔ ` n|æ ` »{≤j·TTcÕ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷+ ‘·<ë∏ nuÛ´Ñ e|ü<´ä ‘ê, sêeD<ä«+<˚« ‹wü̃‘ê, eè<Δ̊Hê|æ
‘˚q »{≤j·TTcÕ eTVü≤‘Y ø£sà¡ ø£è‘·yTé ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷+ R qqTï, ‘·<∏ë R Ä Ø‹>±, nuÛÑé|ü<ä´‘ê R
s¡ø+åÏ #·T#·Tqïyê&ÉTqT, sêeD<ä«+<˚« R sêeDTì‘√&ç <ä«+<ä«j·TT<äeΔ TTq+<äT, ‹wü‘˜ ê
R ì\∫qyê&ÉTqT, eè<˚ΔHê|æ R eè<äTΔ&Ó’q|üŒ{ÏøÏì, ‘˚q »{≤j·TTcÕ R Ä
»{≤j·TTe⁄#˚, eTVü≤‘Y ø£sà¡ R >=|üŒ ø±s¡éTT, ø£è‘·yTé R HÓiy˚sŒ¡ ã&ÓqT>∑<ë !
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄHê&ÉT qqTï s¡ø+åÏ #·T≥¬ø’ sêeDTì m<äTs=ÿì <ä«+<ä«j·TT<äΔ yÓTTq]Ãq
Ä »{≤j·TTe⁄ ø£&TÉ eè<äT&Δ q’Ó qT Hêø=i¬ø’ m+‘·j÷Ó <äTwüÿs¡ yÓTqÆ ø£è‘·éTT H=q¬sÃqT.
XÀ¢ˆˆ j·T~ e÷$TVü≤ C≤˙j·÷ <ä«s¡eÔ ÷Hê+ dü sê|òTü e' ˆ
n<ä´ u≤D…Æ s¡_ÁÛ ≈£î<ä'Δ ≈£îsê´˝À¢ø£ eTsêø£då yü Té ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` e÷yéT ` ÇVü≤ ` C≤˙j·÷‘Y ` es¡eÔ ÷Hê+ ` dü' `
sê|òTü e' ` n<ä´ ` u≤D…'Æ ` n_ÛÁ≈£î<ä'Δ ` ≈£îsê´‘Y ` ˝Àø£yTé ` nsêø£då yü Té ˆˆ
(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z 203
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' sê|òüTe' e÷yéT ÇVü≤ es¡Ôe÷Hê+ C≤˙j·÷‘Y j·T~,
n_ÛÁ≈£î<ä'Δ n<ä´ u≤D…'Æ ˝Àø£yTé nsêø£då +ü ≈£îsê´‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' sê|òTü e' R Ä lsêeTT&ÉT, e÷+ R qqTï, ÇVü≤ R Çø£ÿ&É,
es¡eÔ ÷Hê+ R ñqï<ëìì>±, C≤˙j·÷‘Y j·T~ R ‘Ó*dæø=qï jÓT&É\, n_ÛÁ≈£î<ä'Δ
R rÁeyÓTqÆ Áø√<Ûeä TTH=+~qyê&Ó,’ n<ä´ R Ç|ü&˚, u≤D…'Æ R X¯se¡ TT\#˚, ˝Àø£+ R
»>∑eTTqT, nsêø£då +ü R sêø£då Xü S¯ qéTT>±, ≈£îsê´‘Y R #˚dyæ #’Ó T· qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê lsêeTT&É T H˚ ˙ \+ø£ ˝ À qTqï≥T¢ > ± @e÷Á‘· e TT
‘Ó*dæø=ìq|üŒ{ÏøìÏ rÁeyÓTqÆ Áø√<Ûeä TT‘√ yÓ+≥H˚ ‘·q X¯s|¡ sü +¡ |üs\¡ Á|üu≤Û eeTT#˚
á ˝Àø£eTTH˚ sêø£då sü V¡ ≤æ ‘·eTT>± #˚dyæ #’Ó T· qT.
XÀ¢ˆˆ $<Ûyä T˚ #·Ã |ü⁄Ø+ \+ø±+ XÀwüjT˚ #·Ã eTôVA<ä~yÛ Té ˆ
sêeDdü´ #· ˙#·d´ü ø°]+Ô HêeT #· HêX¯jT˚ ‘Y ˆˆ 23
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` $<Ûyä T˚ ‘Y ` #· ` |ü⁄Ø+ ` \+ø±+ ` XÀwüjT˚ ‘Y ` #· ` eT¨<ä~yÛ Té ,
sêeDdü´ ` #· ` ˙#·d´ü ` ø°]+Ô ` HêeT ` #· ` HêX¯jT˚ ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') \+ø±+ |ü⁄Ø+ $<Ûyä T˚ #·Ã, eT¨<ä~+Û XÀwüjT˚ ‘Y #·—
˙#·d´ü sêeDdü´ ø°]+Ô HêeT #· HêX¯jT˚ ‘Y #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R n‘·&TÉ ) \+ø±+ |ü⁄Ø R \+ø±q>∑se¡ TTqT, $<Ûyä T˚ #·Ã R
}~y˚jT· TqT— eT¨<ä~+Û XÀwüjT˚ ‘Y #· R eTVü‰kÕ>∑se¡ TTqT m+&ç+|ü#j ˚ T· TqT—
˙#·dü´ sêeDdü´ R ˙#·T&Ó’q sêeDTìjÓTTø£ÿ, ø°]Ô+ HêeT #· R j·TX¯düT‡qT
ù|s¡TqT >∑÷&É, HêX¯jT˚ ‘Y #· R q•+|üCdÒ æ y˚jT· TqT >∑÷&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTiÏjT· T Hê lsêeTT &û \+ø±q>∑se¡ TT q+‘·qT uÛdÑ àü eTT#˚dæ
m>∑Ts¡>={Ïº y˚jT· TqT. á eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT ˇø£ÿ ˙{Ï #·Tø£ÿ ˝Ò≈î£ +&É>∑ X¯ówæÿ+|üCdÒ æ
j·TT+&ÉTqT. ˙#·T&Óq’ á sêeDTì }s¡TqT ù|s¡TqT ˝Ò≈î£ +&É q•+|ü#d˚ æ j·TT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ ìVü≤‘·Hê<∏ëHê+ sêø£då H” ê+ >∑èùV≤ >∑èùV≤,
j·T<∏ëVü≤ y˚Te+ s¡T<är ‘·<ë∏ uÛ÷Ñ jÓ÷ q dü+X¯jT· ' ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ìVü≤‘·Hê<∏ëHê+ ` sêø£då H” ê+ ` >∑èùV≤ ` >∑èùV≤ ` j·T<∏ë
` nVü≤yéT ` @e+ ` s¡T<är ` ‘·<ë∏ ` uÛ÷Ñ j·T' ` q ` dü+X¯jT· ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· nVü≤yéT @e+ j·T<∏ë s¡T<är— ìVü≤‘·Hê<∏ëHê+ sêø£då H” ê+
>∑èùV≤ >∑èùV≤ ‘·<ë∏ uÛ÷Ñ j·T' (s√<äq+ uÛ$Ñ wü´‹) q dü+X¯jT· '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, nVü≤+ R H˚qT, j·T<∏ë @e+ s¡T<är R @Ø‹>±
ì≥T¢ <äT'œ+#·T#·THêïH√, ‘·<ë∏ R Ä Ø‹>±, uÛ÷Ñ j·T' R ‹]–, ìVü≤‘·Hê<∏ëHê+
sêø£åd”Hê+ R uÛÑs¡Ô\qT >√˝ÀŒsTTq{Ïº sêø£ådüÅd”Ô\jÓTTø£ÿ— >∑èùV≤ >∑èùV≤ R
Á|ü‹Ç+{ÏjT· +<äTqT, (s√<äq+ uÛ$Ñ wü´‹ R XÀø£eTT ø£\T>∑>\∑ <äT—) q dü+X¯jT· ' R
dü+<˚V≤ü eTT ˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚ ì|ü &˚Ø‹>± <äT'KeTT\bÕ˝…j ’ T· THêïH√ ‹]– Ç<˚ Ø‹>± Hê
uÛsÑ Ô¡ \+ø£qT q•+|ü#d˚ æ sêø£då Xü S¯ qéTT #˚dqæ |ü&ÉT $>∑‘u· sÑÛ Ô¡ èø£˝q’… sêø£då Åü dÔ”
\+<äsT¡ qT Ç+{Ï+≥qT s√<äqeTT\T >±$+∫ rs¡T<äTs¡T— dü+<˚V≤ü eTT ˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ nì«wü´ s¡økå£ Õ+ \+ø±+ ≈£îsê´ Á<ëeT dü‡\ø£ÎD' ˆ
q Væ≤ ‘êuÛ≤´+ ]|ü⁄ s¡› èc˛º eTTVüAs¡Ô eT|æ Je‹ ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nì«wü´ ` s¡økå£ Õ+ ` \+ø±+ ` ≈£îsê´‘Y ` sêeT' ` dü\ø£ÎD'
` q ` Væ≤ ` ‘êuÛ≤´+ ` ]|ü⁄' ` <äèwü'º ` eTTVüAs¡yÔ Té ` n|æ ` Je‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü\ø£ÎD' sêeT', s¡økå£ Õ+ \+ø±yéT nì«wü´ (Vü≤‘·sêø£kå Õ+)
≈£îsê´‘Y— ‘êuÛ≤´+ <äèwü'º ]|ü⁄' eTTVüAs¡Ô eT|æ q Væ≤ Je‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü\ø£ÎD' sêeT' R \ø£ÎDTì‘√ ≈£L&ç j·TTqï lsêeTT&ÉT,
s¡økå£ Õ+ \+ø±+ R sêø£då Tü \ \+ø£qT, nì«wü´ R yÓ<øä ,Ï Vü≤‘·sêø£kå Õ+ ≈£îsê´‘Y R
sêø£då Xü S¯ qéTT>± #˚dyæ j˚ T· TqT. Væ≤ R m+<äT#˚‘· qq>±, ‘êuÛ≤´+ <äèwü'º ]|ü⁄' R
Ä k˛<äsT¡ *s¡Te⁄]#˚ #·÷&Éã&çq X¯Á‘·Te⁄, eTTVüAs¡Ô eT|æ R ø£D å ø±\eTT >∑÷&É,
qVæ≤ Je‹ R J$+∫ j·TT+&É&TÉ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` \ø£ÎDT&ÉT ‘√&ÉsTTj·TTqï{Ïº Hê lsêeTT&ÉT \+ø£q+‘·jT· TqT yÓ<øä ,Ï
ˇø£ÿ sêø£ådüT&ÉT >∑÷&É ˝Ò≈£î+&É>∑ q•+|üCÒj·TTqT. Ä k˛<äs¡T\ ø£+≥ã&çq
X¯Á‘·TyÓe«&Óq’ qT JeeTT‘√ qT+&ÉT≥ ndü+uÛeÑ eTT.
XÀ¢ˆˆ ∫‘ê<Û÷ä e÷≈£î\|ü<ë∏ >∑èÁ<Ûeä T+&É\dü+≈£î˝≤ ˆ
n∫πsD ‘·T \+πøj·T+ X¯àXÊqdü<èä o uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ∫‘ê<Û÷ä e÷≈£î\|ü<ë∏ ` >∑èÁ<Ûeä T+&É\dü+≈£î˝≤ ` n∫πsD ` ‘·T `
\+ø± ` Çj·T+ ` X¯àXÊqdü<èä o ` uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ
(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z 205
nq«j·TÁø£eTeTT :` Çj·T+ \+ø± n∫πsD ∫‘ê<Û÷ä e÷≈£î\|ü<ë∏ , >∑èÁ<Ûeä T+&É\
dü+≈£î˝≤ (#· dür) X¯àXÊqdü<èä o uÛyÑ ‘˚ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Çj·T+ \+ø± R á \+ø±q>∑se¡ TT, n∫πsD R ø=~›ø±\eTT˝ÀH˚,
∫‘ê<Û÷ä e÷≈£î\|ü<ë∏ R ∫‘ê<Û÷ä eTeTT yê´|æ+∫q{Ïº M<∏Tä \T >∑\~>∑qT, >∑èÁ<Ûeä T+&É\
dü+≈£î˝≤ R Á>∑<ä›\ >∑T+|ü⁄\‘√ ì+&çq~>∑qT, (dü‘Y R n>∑T#·T) X¯àXÊqdü<äèo
uÛyÑ ‘˚ Y R e\¢ø±{Ïì b˛*q~ n>∑TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á \+ø±q>∑ s ¡ e TT n∫s¡ ø ±\eTT˝ÀH˚ M<∏ ä T \ìïj· T T
∫‘ê<Û÷ä eTeTT\‘√ yê´|æ+∫ j·TT+&É>±, >∑T+|ü⁄\T >∑T+|ü⁄\T>± Á>∑<\›ä T dü+#·]+#·T
#·T+&É>±, X¯àXÊqyê{Ïø£ ø±>∑\<äT.
XÀ¢ˆˆ n∫πs D…eÆ ø±˝Òq ÁbÕbÕ‡´ y˚Té eTH√s¡<yä∏ Té ˆ
<äTÅwŒü kÕúH√-j·T e÷U≤´‹ düsπ «cÕ+ y√ $|üs´¡ j·TyéT ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT:` n∫π s D ` @e ` ø±˝Ò q ` ÁbÕbÕ‡´$T ` @e `
eTH√s¡<yä∏ Té , <äTÅwŒü kÕúq' ` nj·TyéT ` ÄU≤´‹ ` düsπ «cÕ+ ` e' ` $|üs´¡ j·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n∫πsD ø±˝Òq @e eTH√s¡<∏ä+ ÁbÕbÕ‡´$T @e— nj·T+
<äTÅwŒü kÕúq' e' düsπ «cÕ+ $|üs´¡ j·TyéT ÄU≤´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n∫πsD ø±˝Òq @e R ø=~› ø±\eTTqH˚, eTH√s¡<+ä∏ ÁbÕbÕ‡´$T
@e R n;Ûweºü TTqT ‘·|Œü ø£ bı+<ä>\∑ qT. nj·T+ <äTÅwŒü kÕúq' R á $<Ûyä TÓ qÆ
(MT)<äTsê#·sD ¡ y˚T, e' düsπ «cÕ+ $|üs´¡ j·T+ R MTj·T+<ä]jÓTTø£ÿ Á|üe÷<äeTTqT,
ÄU≤´‹ R ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` MTs¡T #˚jT· T#·Tqï á <äTsê#·sD¡ y˚T MT≈£î ø£\T>∑uÀe⁄ ø°&TÉ qT
düŒwüeº TT>± ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï~. n+<äT#˚‘· n∫s¡ø±\eTTqH˚ Hê eTH√s¡<eä∏ TT ‘·|Œü ø£
dæ~Δ+|ü>∑\<äT.
XÀ¢ˆˆ j·÷<äèXÊ ˙Vü≤ <äèX¯´+‘˚ \+ø±j·÷ eTX¯óuÛ≤ì yÓ’ ˆ
n∫πsD ‘·T ø±˝Òq uÛ$Ñ wü´‹ Vü≤‘·Á|üu≤Û ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·÷<äèXÊì ` ÇVü≤ ` <äèX¯´+‘˚ ` \+ø±j·÷yéT ` nX¯óuÛ≤ì ` yÓ’
` n∫πsD ` ‘·T ` ø±˝Òq ` uÛ$Ñ wü´‹ ` Vü≤‘·Á|üu≤Û ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÇVü≤ \+ø±j·÷+ j·÷<äèXÊì nX¯óuÛ≤ì <äèX¯´+‘˚, (‘˚q)
n∫πsD ø±˝Òq, (\+ø±) Vü≤‘·Á|üu≤Û uÛ$Ñ wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÇVü≤ \+ø±j·÷+ R á \+ø±q>∑s¡eTTq+<äT, j·÷<äèXÊì
nX¯óuÛ≤ì <äèX¯´+‘˚ R m{Ïº neT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ <äèX¯éTT\T ø±ìŒ+#·T#·Tqïy√, ‘˚q
R Ä ø±s¡DeTTq, \+ø± R \+ø±q>∑se¡ TT, n∫πsD ø±˝Òq R n‹dü«\ŒyÓTqÆ
ø±\eTTqH˚, Vü≤‘·Á|üu≤Û uÛ$Ñ wü´‹ R ‘˚CÀ$V”≤qyÓTqÆ ~ ø±>∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á \+ø±q>∑s¡eTTq+<äT ø±ìŒ+#·T#·Tqï{Ïº neT+>∑fi¯ø£s¡yÓTÆq
n|üX≈¯ î£ qeTT\#˚ n‹dü«\Œø±\eTT˝ÀH˚ á \+ø±q>∑se¡ TT s¡÷|ü⁄ e÷dæb˛e⁄qì
‘Ó*j·TT#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ q÷q+ \+ø± Vü≤‘˚ bÕù| sêeDÒ sêø£kå Õ<Ûyä T˚ ˆ
XÀwü+ j·÷dü´‹ <äTs¡sΔ ê¸ Á|üeT<ë $<Ûyä ê j·T<∏ë ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q÷q+ ` \+ø± ` Vü≤‘˚ ` bÕù| ` sêeDÒ ` sêø£kå Õ<Ûyä T˚ `
XÀwü+ ` j·÷dü´‹ ` <äTs¡sΔ ê¸ ` Á|üeT<ë ` $<Ûyä ê ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£kå Õ<Ûyä T˚ bÕù| sêeDÒ Vü≤‘˚ (dü‹) <äTs¡sΔ ê¸ \+ø± $<Ûyä ê
Á|üeT<ë j·T<∏ë q÷q+ XÀwü+ j·÷dü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£kå Õ<Ûyä T˚ R ˙#·sêø£då Tü &Óq’ {Ï,º bÕù| sêeDÒ R bÕbÕ‘·Tà&Óq’
sêeDT&ÉT, Vü≤‘˚ (dü‹) R #·ìb˛e>∑H,˚ <äTs¡sΔ ê¸ \+ø± R |üsT¡ \≈£î #˚s¡ X¯ø´£ eTT>±ì
\+ø±q>∑se¡ TT, $<Ûyä ê Á|üeT<ë j·T<∏ë R uÛsÑ qÔ¡ T >√˝ÀŒsTTq ‘·sT¡ DÏe˝…, q÷q+
R ìX¯Ãj·TeTT>±, XÀwü+ j·÷dü´‹ R X¯ówüÿyÓTÆ b˛e⁄qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£kå Õ<Ûeä TT&Óq’ eTVü‰bÕbÕ‘·Tà&É>T∑ sêeDT&ÉT lsêeTTì #˚‹˝À
ÁbÕDeTT\T >√˝ÀŒe>∑H˚ H˚{eÏ i≈£î |üsT¡ \≈£î <äTs¡eZ TeTT>± qTqï á \+ø±q>∑se¡ TT
sπ |ü⁄ uÛsÑ qÔ¡ T b˛>=≥Tºø=qï j·TTe‹e˝…, ø£fi≤$V”≤qyÓTÆ $HêX¯eTT H=+<ä>\∑ <äT.
XÀ¢ˆˆ |ü⁄D√´‘·‡edüeTT‘êú #· qwüuº ÁÑÛ ØÔ düsêø£då ” ˆ
uÛ$Ñ wü´‹ |ü⁄Ø \+ø± qwüuº ÅÑÛ ØÔ j·T<∏ë-+>∑Hê ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄D√´‘·‡edüeTT‘êú ` #·` qwüuº ÅÑÛ ØÔ ` düsêø£då ” ` uÛ$Ñ wü´‹ ` |ü⁄Ø
` \+ø± ` qwüuº ÅÑÛ ØÔ ` j·T<∏ë ` n+>∑Hê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` qwüºuÛÑÅØÔ, |ü⁄D√´‘·‡edüeTT‘êú, düsêø£åd” \+ø±|ü⁄Ø, qwüºuÛÑÅØÔ
n+>∑Hê j·T<∏ë uÛ$Ñ wü´‹.
(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z 207
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` qwüºuÛÑÅØÔ R #·ìb˛sTTq Hê<∏äT&ÉT>∑\, düsêø£åd” \+ø±|ü⁄Ø R
sêø£då Tü \‘√ >∑÷&çq á \+ø±|ü≥D º eTT, qwüuº ÅÑÛ ØÔ n+>∑Hê j·T<∏ë R $‘·+‘·TyÓq’
ÅdÔ” e˝…, |ü⁄D√´‘·‡edüeTT‘êú uÛ$Ñ wü´‹ R |ü⁄D√´‘·‡e$V”≤qyÓTqÆ ~ ø±>∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£ å k Õ~Û | ü ‹ j· T >∑ T sêeDTì >√˝ÀŒsTTq á \+ø±
q>∑se¡ T+‘·jT· TqT, yÓ<’ eäÛ éTT H=+~q ÅdeÔ” ˝…H,˚ düs«¡ X¯óuÛeÑ TT\≈£îqT, ñ‘·‡eeTT
\≈£îqT <ä÷s¡yTÓ qÆ ~ ø±>∑\<äT.
XÀ¢ˆˆ q÷q+ sêø£då øü H£ ê´Hê+ s¡T<ä+rHê+ >∑èùV≤ >∑èùV≤ ˆ
ÅXÀcÕ´$T q∫sê <˚e <äT'U≤sêÔHê $TVü≤ <Û«ä ìyéT ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q÷q+ ` sêø£då øü H£ ê´Hê+ ` s¡T<ä+rHê+ ` >∑èùV≤ ` >∑èùV≤ `
ÅXÀcÕ´$T ` q∫sê‘Y ` @e ` <äT'U≤sêÔHêyéT ` ÇVü≤ ` <Û«ä ìyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÇVü≤ >∑èùV≤ >∑èùV≤ <äT'U≤sêÔHê+ s¡T<ä+rHê+ sêø£då øü H£ ê´Hê+
<Û«ä ì+ q÷q+ q∫sê<˚e ÅXÀcÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÇVü≤ R á \+ø£˝À, >∑èùV≤ >∑èùV≤ R Ç+{Ï+≥qT, <äT'U≤sêÔHê+
R XÀø±s¡˝Ô ,’… s¡T<ä+rHê+ R $\|æ+#·Tq{Ï,º sêø£då øü H£ ê´Hê+ R sêø£då j
ü T· Te‘·T\
jÓTTø£ÿ, <Û«ä ì+ R <Û«ä ìì, q÷q+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, q ∫sê <˚e ÅXÀcÕ´$T R
dü«\Œø±\eTT˝ÀH˚ $q>∑\qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á \+ø£˝À Á|ü‹>∑èVü≤eTTq+<äTqT <äT'U≤s¡˝Ô ’… $\|æ+#·T#·Tqï sêø£då ü
ø£q´\ s√<äq<Û«ä ì, n\Œø±\eTT˝ÀH˚ ‘·|Œü ø£ Hê≈£î $ì|æ+#·TqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ+<Ûøä ±sê Vü≤‘·<√´‘ê Vü≤‘·sêø£då |ü ⁄ü +>∑yê ˆ
uÛ$Ñ wü´‹ |ü⁄Ø \+ø± ìs¡>› ±Δ sêeTkÕj·Tø¬ '’ ˆˆ 32
XÀ¢ˆˆ j·T~ HêeT dü X¯Ss√ e÷+ sêyÓ÷ s¡ø±Ô+‘·˝À#·q' ˆ
C≤˙j·÷ <ä«s¡eÔ ÷Hê+ Væ≤ sêeDdü´ ìy˚XH¯ ˚ ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ+<Ûøä ±sê ` Vü≤‘·<√´‘ê ` Vü≤‘·sêø£då |ü ⁄ü +>∑yê ` uÛ$Ñ wü´‹ `
|ü⁄Ø ` \+ø± ` ìs¡>› ±Δ ` sêeTkÕj·Tø¬ '’ ` j·T~ ` HêeT ` dü' ` X¯Ss¡' ` e÷+
` sêeT' ` s¡ø±Ô+‘·˝À#·q' ` C≤˙j·÷‘Y ` es¡eÔ ÷Hê+ ` Væ≤ ` sêeDdü´ `
ìy˚XH¯ ˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡ø±Ô+‘·˝À#·q', X¯Ss¡' dü sêeT' e÷+ sêeDdü´ ìy˚XH¯ ˚
es¡eÔ ÷Hê+ j·T~ HêeT C≤˙j·÷‘Y— (‘·<ë) \+ø± |ü⁄Ø sêeTkÕj·Tø¬ '’ ìs¡>› ±Δ
(dür), kÕ+<Ûøä ±sê Vü≤‘·<√´‘ê, Vü≤‘·sêø£då |ü ⁄ü +>∑yê uÛ$Ñ wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡ø±Ô+‘·˝À#·q' R mi¿ì ø£+{Ï ø=q\T >∑*qZ {Ï,º X¯Ss¡' dü sêeT'
R X¯Ss¡T&É>T∑ Ä lsêeTT&ÉT, e÷+ R qqTï, sêeDdü´ ìy˚XH¯ ˚ es¡eÔ ÷Hê+ R
sêeDTì eT+~s¡eTT q+<äTqï <ëìì>±, j·T~ HêeT C≤˙j·÷‘Y R ‘Ó*dæø=ìj˚T
j·TTqï#√, \+ø±|ü⁄Ø R \+ø±q>∑s¡eTT, sêeTkÕj·T¬ø’' ìs¡›>±Δ(dür) R sêeT
u≤DeTT\#˚ <äV≤æ +|üã&çq<Ó,’ kÕ+<Ûøä ±sê R Nø£≥T¢ Á>∑$Tàq~>∑qT, Vü≤‘·<√´‘ê R
ø±+‹X¯Sq´ yÓTqÆ ~>±qT, Vü≤‘·sêø£då |ü ⁄ü +>∑yê R Vü≤‘·e÷]q sêø£då Tü \T >∑\~>∑qT,
uÛ$Ñ wü´‹ R ø±>∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&ÉTqT, Áø√<Ûeä TT#˚ ns¡TDeTT˝…q’ ø£+{Ï ø=q\T >∑\yê&ÉTqT
n>∑T lsêeTT&ÉT H˚ ì#·Ã≥ qTqï≥T¢ ‘Ó*dæø=qT≥j˚T »]–q#√ á \+ø±q>∑s¡
eT+‘·jT· TqT Ä‘·ì u≤D≤–ï#˚ <ä>yΔ∑ TÓ Æ sêø£då Tü ˝…\s¢ T¡ qT q•+∫b˛>± yÓ\T>∑T˝Òø£
Nø£≥T¢ Á>∑$Tà bÕ&ÉT|ü&qç |ü≥D º yÓTÆ b˛e⁄qT.
XÀ¢ˆˆ nH˚q ‘·T qèX¯+ùdq sêeDÒ Hê<Ûyä T˚ q y˚T ˆ
düeTjÓ÷ j·TdüTÔ ì]›wºü düdÔ ´ü ø±˝À-j·T e÷>∑‘'· ˆ
dü #· y˚T $Væ≤‘√ eTè‘·T´s¡dàæ Hé <äTùwqº es¡‘Ô ˚ ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nH˚q ` ‘·T ` qèX¯+ùdq ` sêeDÒq ` n<Ûyä T˚ q ` y˚T `
düeTj·T' ` j·T' ` ‘·T ` ì]›w'ºü ` ‘·d´ü ` ø±\' ` nj·TyéT ` Ä>∑‘'· ` dü' `
#· ` y˚T ` $Væ≤‘·' ` eTè‘·T´' ` ndæàHé ` <äTùwqº ` es¡‘Ô ˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<Ûyä T˚ q, qèX¯+ùdq nH˚q sêeDÒq j·T' düeTj·T' ì]›w'ºü ,‘·d´ü
nj·T+ ø±\' Ä>∑‘'· — (nH˚q) <äTùwqº $Væ≤‘·', dü' eTè‘·T´' #· ndæàHé ø±˝Ò es¡‘Ô .˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<Ûyä T˚ q R ˙#·T&ÉTqT, qèX¯+ùdq R Á≈£Ls¡T&ÉTqT n>∑T, nH˚q
sêeDÒq R á sêeDTì#˚, y˚T R Hê≈£î, j·T' düeTj·T' ì]›w'ºü R @ j·Te~Û
ìs¡sí TT+|üã&çq<√, ‘·d´ü nj·T+ ø±\' R <ëìjÓTTø£ÿ Ä >∑&TÉ e⁄ ø±\eTT, Ä>∑‘'·
R e∫Ãj·TTqï~. nH˚q <äTùwqº $Væ≤‘·' R á <äTsêàs¡TìZ #˚ ìs¡sí TT+|üã&çq, dü'
eTè‘·T´' #· R Ä eTè‘·Té⁄ ≈£L&É, ndæàHé ø±˝Ò R á düeTj·TeTTq, es¡‘Ô ˚ R
dü+uÛÑ$+#·TqT.
(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z 209
‹\ø£eTT:` düeTj·T' ` <ë«<äXe¯ ÷düs÷¡ |ü yÓTqÆ {Ïº ø±˝≤e~Û. á j·Te~Û Ç+ø£qT
s¬ +&ÉT e÷düeTT\TqïqT, dü+e‘·‡s¡eTT >∑&TÉ e⁄ eTT–dæqfÒ¢ m+#·Tø=qe\dæ j·TTqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äTsêàs¡T&Z q’Ó á sêø£kå Õ<Ûeä TT&ÉT Hê≈£î ìs¡sí TT+∫q s¬ +&ÉTHÓ\\T
>∑&TÉ e⁄ düMT|æ+#·T#·Tqï~. Hê≈£î á <äTwüßìº #˚‘· eTè‘·Té⁄ n‹düìïVæ≤‘·eTT>∑H˚
j·TTqï~.
XÀ¢ˆˆ nø±s¡´+ j˚T q C≤q+‹ HÓs’ è¡ ‘ê' bÕ|üø±]D' ˆ
n<Ûsä êà‘·TÔ eT¨‘êŒ‘√ uÛ$Ñ wü´‹ Væ≤ kÕ+Á|ü‘y· Té ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nø±s¡´+ ` j˚T ` q ` C≤q+‹ ` HÓs’ è¡ ‘ê' ` bÕ|üø±]D' `
n<Ûsä êà‘Y ` ‘·T ` eT¨‘êŒ‘·' ` uÛ$Ñ wü´‹ ` Væ≤ ` kÕ+Á|ü‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` bÕ|üø±]D' j˚T HÓs’ è¡ ‘ê' nø±s¡´+ q C≤q+‹ (‘˚cÕ+) n<Ûsä êà‘Y
kÕ+Á|ü‘+· eTôVA‘êŒ‘·' uÛ$Ñ wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` bÕ|üø±]D' R bÕ|üøs£ T¡ à ˝…q’ {Ï,º j˚T HÓs’ è¡ ‘ê' R @ sêø£då Tü \T,
nø±s¡´+ q C≤q+‹ R <äTwüºø£è‘·éTTqT >∑÷]Ã ‘Ó*dæø=q˝Òs√, ‘˚cÕ+ R Ä
sêø£ådüT\jÓTTø£ÿ, n<Ûäsêà‘Y R n<Ûäsêà#·s¡DeTTe\q, kÕ+Á|ü‘·+ R Ç|ü&ÉT,
eTôVA‘êŒ‘·' uÛ$Ñ wü´‹ R >=|üŒ ñ|üÁ<äeeTT dü+uÛ$Ñ +|ü uÀe⁄#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø±sê´ø±s¡´ $#·ø£åD≤C≤„qeTT˝Òì á sêø£ådüT\T #˚j·TT
bÕ|üø£è‘·éTT\#˚ ø£*–q n<Ûäs¡àeTTe\qH˚, Á|üdüTÔ‘·eTT M]øÏ eT¨|üÁ<äeeTT
dü+uÛÑ$+|üuÀe⁄#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ HÓ‘’ ˚ <Ûsä à¡ + $C≤q+‹ sêø£kå Õ' |æ•‘êX¯Hê' ˆ
Á<ÛTä e+ e÷+ ÁbÕ‘·sêXÊπsú sêø£då 'ü ø£\ŒsTTwü´‹ ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` @‘˚ ` <Ûsä à¡ + ` $C≤q+‹ ` sêø£kå Õ' ` |æ•‘êX¯Hê' `
Á<ÛTä e+ ` e÷+ ` ÁbÕ‘·sêXÊπsú ` sêø£då 'ü ` ø£\ŒsTTwü´‹.
nq«j·TÁø£eTeTT :` @‘˚ |æ•‘êX¯Hê' sêø£kå Õ' <Ûsä à¡ + q $C≤q+‹— (nj·T+)
sêø£då 'ü Á<ÛTä e+ e÷+ ÁbÕ‘·sêXÊπsú ø£\ŒsTTwü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @‘˚ |æ•‘êX¯Hê' sêø£kå Õ' R á e÷+kÕVü‰s¡T˝…q’ {Ïº sêø£då Tü \T,
<Ûsä à¡ + q $C≤q+‹ R <Ûsä à¡ eTTqT >∑÷]Ã ‘Ó*dæø=q˝ÒsT¡ . (nj·T+) sêø£då 'ü R á
sêeD≤düTs¡T&ÉT, Á<ÛTä e+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, e÷+ R qqTï, ÁbÕ‘·sêXÊπsú ø£\ŒsTTwü´‹
R ÁbÕ‘·'ø±\|ü⁄ ÄVü‰s¡eTTq¬ø’ $ìjÓ÷–+|ü>\∑ &ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` e÷+düuÀÛ »qT˝…q’ á sêø£då Tü \≈£î <Ûsä à¡ eTTqT >∑÷]Ã @$T ‘Ó*j·TTqT?
á sêeD≤düTs¡T&ÉT ‘·|üŒø£ qqTï ˇø£Hê&ÉT ‘·q ÁbÕ‘·'ø±\|ü⁄ ÄVü‰s¡eTTq¬ø’
$ìjÓ÷–+#·Tø=q>∑\&ÉT.
XÀ¢ˆˆ kÕ-Vü≤+ ø£<+ä∏ ø£]cÕ´$T ‘·+ $Hê Á|æjT· <äsÙ¡ qyéT ˆ
sêeT+ s¡ø±Ô+‘·qj·Tq eT|üX´¯ +r düT<äT'œ‘ê ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` nVü≤+ ` ø£<+ä∏ ` ø£]cÕ´$T ` ‘·+ ` $Hê ` Á|æjT· <äsÙ¡ qyéT,
sêeT+ ` s¡ø±Ô+‘·qj·TqyéT ` n|üX´¯ +r ` düT<äT'œ‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡ø±Ô+‘·qj·Tq+ sêeTyéT n|üX´¯ +r düT<äT'œ‘ê kÕ nVü≤+
‘·+ Á|æjT· <äsÙ¡ q+ $Hê <˚V≤ü <Ûës¡D+ ø£<+ä∏ ø£]cÕ´$T?
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` s¡ø±Ô+‘·qj·Tq+ sêeT+ R mi¿ì ø£+{Ï ø=q\T >∑*–q lsêeTTì,
n|üX´¯ +r R #·÷&É˝ìÒ <ëqHÓ,’ düT<äT'œ‘ê R <äT'KÁ>∑dTü sÔ ê\HÓ’ j·TTqï, kÕ nVü≤+
R Ç{Ïº H˚qT, ‘·+ Á|æjT· <äsÙ¡ q+ $Hê R Ä Á|æjT· Tì <äsÙ¡ qeTT ˝Ò≈î£ +&É, <˚V≤ü <Ûës¡D+
R X¯Øs¡<ëÛ s¡DeTTqT, ø£<+ä∏ ø£]cÕ´$T R m≥T¢ #˚jT· >∑\qT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˝Àø£y÷Ó Vü≤qyÓTqÆ H˚Á‘·kÂ+<äs´¡ eTT‘√ $sêõ\T¢ Hê Á|æjT· T&Óq’
lsêeTTì #·÷#·Tø=q ˝Òø£ <äT'KeTT˝À eTTì– j·TTqï H˚qT á <˚V≤ü eTTqT m≥T¢
ì\T|ü⁄ø=q >∑\qT?
XÀ¢ˆˆ j·T~ ø£•Ã Å‘Œ· <ë‘ê y˚T $wü kÕ´<ä´ uÛyÑ ˚ ~Vü≤ ˆ
øÏÁå |ü+ yÓe’ dü«‘·+ <˚e+ |üX´‚ j·T+ |ü‹Hê $Hê ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` ø£•Ã‘Y ` Á|ü<ë‘ê ` y˚T ` $wüd´ü ` n<ä´ ` uÛyÑ ‘˚ Y `
ÇVü≤ ` øÏÁå |ü+ ` yÓe’ dü«‘·+ ` <˚e+ ` |üX´‚ j·T+ ` |ü‹Hê ` $Hê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` y˚T ÇVü≤ n<ä´ $wüd´ü Á|ü<ë‘ê ø£•Ã‘Y uÛyÑ ‘˚ Y j·T~, |ü‹Hê
$Hê (nVü≤+) øÏÁå |ü+, yÓe’ dü«‘·+ <˚e+ |üX´‚ j·TyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` y˚T R Hê≈£î, ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, n<ä´ R H˚&TÉ , $wüd´ü Á|ü<ë‘ê R
$wüeTT H=dü>T∑ q{Ïyº ê&ÉT, ø£•Ã‘Y R me&Óq’ qT, uÛyÑ ‘˚ Y j·T~ R ñqïjÓT&É\,
(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z 211
|ü‹Hê $Hê R uÛÑs¡Ô˝Ò≈£î+&É>± (qTqï) nVü≤+ R H˚qT, øÏåÁ|ü+ R oÁ|òüTeTT>∑,
yÓe’ dü«‘·+ <˚e+ R j·TeT<Ûsä à¡ sêEqT, |üX´‚ j·T+ R <ä]Ù+|ü>\∑ qT.
$X‚cÕs¡úeTT\T, yêÚ≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T.
sê. •s√eTDÏ :` n<ä´ R Ç|ü&ÉT, nq>± sêø£då Tü \T qqTï e~Û+#·T≥≈£î |üPs¡«eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á düeTj·TeTTq Hê≈£î Ç+‘· $wüeTT ì∫Ã |ü⁄DéTT >∑≥Tºø=qT
eTVü‰‘·Tà &Óe«&Óq’ qTqï jÓT&É\, uÛsÑ Ô¡ HÓ&uÉ ≤dæ j·TTqï H˚qT oÁ|òTü eTT>∑ á ˝Àø£eTTqT
$&ç∫ b˛sTT j·TeT<Ûsä à¡ sêEqT <ä]Ù+|ü>\∑ qT.
XÀ¢ˆˆ HêC≤Hê J®er+ sêeT dü‡ e÷+ \ø£ÎD|üPs¡«»' ˆ
C≤q+‘Í ‘Í q ≈£îsê´‘ê+ H√sê« ´+ Væ≤ eTeT e÷s¡DZ yéT ˆˆ39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` nC≤Hê‘Y ` Jer+ ` sêeT' ` dü' ` e÷+ ` \ø£ÎD
|üPs¡«»' ` C≤q+‘Í ` ‘Í ` q ` ≈£îsê´‘ê+ ` q ` ñsê«´+ ` Væ≤ ` eTeT `
e÷s¡DZ yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` \ø£ÎD|üPs¡«»' dü' sêeT', e÷+ Jer+, q nC≤Hê‘Y— Væ≤,
C≤q+‘Í ‘Í ñsê«´+ eTeT e÷s¡D Z + q q ≈£îsê´‘êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \ø£ÎD|üPs¡«»' R \ø£ÎD≤Á>∑E&Óq’ , dü' sêeT' R Ä lsêeTT&ÉT,
e÷+ R qqTï, Jer+ R Áã~øÏjT· T+&çq<ëqqT>±, q nC≤Hê‘Y R miT>∑&TÉ ,
Væ≤ R m+<äT#˚‘q· q>±, C≤q+‘Í R miÏ–j·TTqï (jÓT&É\), ‘Í R Ä k˛<äsT¡
*s¡Te⁄s¡TqT, ñsê«´+ R uÛ÷Ñ $Tô|,’ eTeT e÷s¡D Z + R Hê nH˚«wüDeTTqT, q q
≈£îsê´‘ê+ R #˚jT· ≈£î+&É qT+&ÉsT¡ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeT\ø£ÎDT\T H˚qT J$+∫ j·TTqï dü+>∑‹ @$Tj·TT HÓiT>∑sT¡ .
miÏ–j˚T j·TTqï#√ yê]s¡Te⁄s¡TqT qqTï >∑÷]Ã uÛ÷Ñ $T n+‘·jT· T >±*+∫ qqTï
yÓ~øÏ |ü≥Tºø=ì r¬s<äsT¡ .
XÀ¢ˆˆ q÷q+ eT yÓTeÆ XÀπøq dü Ms√ \ø£ÎD≤Á>∑»' ˆ
<˚e˝Àø£ $T‘√ j·÷‘· dü´Ô ø±Ô« <˚V≤ü + eTV”≤‘·˝Ò ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q÷q+ ` eTeT ` @e ` XÀπøq ` dü' ` Ms¡' ` \ø£ÎD≤Á>∑»'
` <˚e˝Àø£yTé ` Ç‘·' ` j·÷‘·' ` ‘·´ø±Ô « ` <˚V≤ü + ` eTV”≤‘·˝Ò ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` \ø£ÎD≤Á>∑»' dü' Ms¡', q÷q+ eTeT XÀπøq @e <˚V≤ü +
eTV”≤‘·˝Ò ‘·´ø±Ô « Ç‘·' <˚e˝Àø£+ j·÷‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \ø£ÎD≤Á>∑»' dü' Ms¡' R \ø£ÎDTì j·Tqï j·T>∑T Ä eTVü‰Ms¡T&ÉT
lsêeTT&ÉT, q÷q+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, eTeT XÀπøq @e R qqTï >∑÷]Ãq
<äT'KeTT‘√&ÉH˚, eTV”≤‘·˝Ò <˚Vü≤+ ‘·´ø±Ô « R uÛÑ÷$Tô|’ <˚Vü≤eTTqT M&ç, Ç‘·'
<˚e˝Àø£+ j·÷‘·' R á ˝Àø£eTTqT+&ç dü«s¡˝Z Àø£eTTq≈£î yÓ&*É b˛sTTHê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ìX¯Ãj·TeTT>± \ø£ÎD≤Á>∑E&Óq’ Hê Hê<∏Tä &ÉT Hê $s¡V≤ü <äT'KeTTqT
uÛ]Ñ +|ü˝øÒ j
£ T˚ X¯Øs¡eTTqT $&ç∫ dü«s¡˝Z Àø£eTTq≈£î yÓ&*É b˛sTT j·TT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ <ÛHä ê´ <˚yê dü‡>∑+<Ûsä ê« dæ‡<ëΔ X¯Ã |üse¡ Ts¡¸jT· ' ˆ
eTeT |üX´¯ +‹ j˚T Hê<∏+ä sêeT+ sêJe˝À#·qyéT ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <ÛHä ê´' ` <˚yê' ` dü>+∑ <Ûsä ê«' ` dæ<ëΔ' ` #· ` |üse¡ Ts¡¸jT· ' `
eTeT ` |üX´¯ +‹ ` j˚T ` Hê<∏+ä ` sêeT+ ` sêJe˝À#·qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêJe˝À#·q+ eTeT Hê<∏+ä sêeT+ j˚T |üX´¯ +‹ (‘˚) <˚yê'
dü>+∑ <Ûsä ê«' dæ<ëΔ' |üse¡ Ts¡¸jT· ' #· <ÛHä ê´'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêJe˝À#·q+ R |ü<àä eTT\e+{Ï ˝À#·qeTT\T >∑\, eTeT
Hê<∏+ä sêeT+ R HêÁ|üuTÑÛ yÓq’ lsêeTTì, j˚T |üX´¯ +‹ R mes¡T #·÷&É>\∑ T>∑T#·THêïs√,
(‘˚) <˚yê' R (Ä) <˚e‘·\TqT, dü>∑+<Ûäsê«' dæ<ëΔ' R >∑+<Ûäs¡T«\‘√ >∑÷&çq{Ïº
dæ<Tä \Δ TqT, |üse¡ Ts¡¸jT· ' #· R eTVü‰eTT˙X¯«s¡T\TqT, <ÛHä ê´' R n<äèwüeº +‘·T\T.
yêdüT<ëdükÕ«$T:` dü+kÕs¡eT+ <äTqï|ü&ÉT uÛÑ≈£îÔ ˝…{Ïº s¡÷|üeTTq+ <ëdü≈£îÔ˝…’
#· ÷ &É > √s¡ T <ä T s√ yês¡ T |ü s ¡ e T|ü < ä e TTq+ <ä { Ï º s¡ ÷ |ü e TTH˚ #· ÷ &É > ∑ \ s¡ T .
ÇVü≤˝Àø£eTTq+<äT d”‘êsêeTT\qT ùd$+#·T#·T eTT≈£îÔ\>∑Tyê]øÏ |üs¡eTTq+<äT
uÛ>Ñ y∑ êqT&ÉT d”‘êsêeTeT÷]Ô>H∑ ˚ ø±qe#·TÃ #·T+&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä dü«s¡˝Z Àø£eTTq+<äT ø£eT˝≤j·T‘·˝À#·qT&Óq’ Hê uÛsÑ qÔ¡ T ø£qTï˝≤s¡
<ä]Ù+#·T uÛ≤>∑éTT>∑\ Ä <˚e‘·\TqT >∑+<Ûsä T¡ «\TqT, dæ<Tä \Δ TqT, |üse¡ TãTTwüß\TqT
m+‘· <Ûqä T´˝À >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ n<∏yä ê øÏqTï ‘· kÕ´s√ú <Ûsä à¡ ø±eTdü´ BÛeT‘·' ˆ
eTj·÷ sêeTdü´ sê»πs¸ sê“¤s´¡ j·÷ |üse¡ ÷‘·àq' ˆˆ 42
(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z 213
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏yä ê ` øÏ+ ` qT ` ‘·d´ü ` ns¡'ú ` <Ûsä à¡ ø±eTdü´ ` BÛeT‘·'
` eTj·÷ ` sêeTdü´ ` sê»πs¸' ` uÛ≤s¡´j·÷ ` |üse¡ ÷‘·àq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏äyê <Ûäs¡àø±eTdü´ BÛeT‘·', sê»πs¸' |üs¡e÷‘·àq' ‘·dü´
sêeTdü´ uÛ≤s¡´j·÷ eTj·÷ øÏ+ qT ns¡'ú ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏äyê R n≥T¢>±ø£, <Ûäs¡àø±eTdü´ R <Ûäs¡àeTTq+<˚
Á|”‹>∑*–q{Ïºj·TT, BÛeT‘·' R Á|üC≤„e+‘·T &Ó’q{Ïºj·TT, sê»πs¸' R sê»ãTTwæ>±
qTqï{Ïjº T· T, |üse¡ ÷‘·àq' R ñ‘·ÿ èwüyº TÓ qÆ {Ïº eTqdüT‡>∑\, ‘·d´ü sêeTdü´ R Ä
lsêeTTq≈£î, eTj·÷ uÛ≤s¡´j·÷ R uÛ≤s¡´HÓq’ Hê‘√, øÏ+ qT ns¡'ú R @$T Á|üj÷Ó »q
(eTT+&ÉTqT?)
‹\ø£eTT :` |üse¡ ÷‘·àq' ` JeqTà≈£î&Ô j ’Ó T· Tqï{Ï.º
>√$+<äsêJj·TeTT :` |üse¡ ÷‘·àq' ` ñ‘·ÿ èwüdº «ü uÛ≤eeTT ø£*j Z T· Tqï.
‘ê‘·Œs¡éTT :` øπ e\eTT <Ûsä à¡ eTTH˚ ø√s¡Tyê&ÉTqT, Á|üC≤„XÊ*j·TTqT, sê»]¸>±
#·]+#·T#·Tqïyê&ÉTqT, Ä‘·àC≤„ìj·TTqT n>∑T lsêeTTq≈£î ` uÛ≤s¡´ q>∑T Hê‘√
@$T Á|üj÷Ó »qeTT? H˚qT ˝Ò≈î£ qïqT n‘·ìøÏ ø=<äTe j˚T$T?
XÀ¢ˆˆ <äèX¯é÷H˚ uÛyÑ ˚ ÅrŒ‹ kÂ‡Vü≤è<ä+ Hê dü´Ô |üX´¯ ‘·' ˆ
HêX¯jT· +‹ ø£è‘·|÷üò ïdüTÔ q sêyÓ÷ HêX¯sTTwü´‹ ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äèX¯é÷H˚ ` uÛyÑ ‘˚ Y ` Á|”‹' ` kÂVü≤è<ä+ ` q ` ndæÔ `
n|üX´¯ ‘·' ` HêX¯jT· +‹ ` ø£è‘·|÷üò ï' ` ‘·T ` q ` sêeT' ` HêX¯sTTwü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äèX¯é÷H˚ Á|”‹' uÛyÑ ‘˚ —Y n|üX´¯ ‘·' kÂVü≤è<ä+ Hêdæ—Ô ø£è‘·|÷üò ï'
‘·T kÂVü≤è<ä+ HêX¯jT· +‹— sêeT' ‘·T q HêX¯sTTwü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äèX¯é÷H˚ R #·÷#·T#·Tqï|ü&ÉT, Á|”‹' uÛyÑ ‘˚ Y R Á|”‹ >∑\T>∑T
#·T+&ÉTqT— n|üX´¯ ‘·' R #·÷&É≈î£ qïyêìøÏ, kÂVü≤è<ä+ HêdæÔ R ùdïVü≤eTT+&É<Tä .
ø£è‘·|÷üò ï' R ø£è‘·|Tüò Tï˝…q’ yês¡T, kÂVü≤è<ä+ HêX¯jT· +‹ R kÂVü‰s¡e› TTqT q•+|ü
#˚jT· T<äTs¡T. sêeT' ‘·T R sêeTT&ÉT e÷Á‘·eTT, q HêX¯sTTwü´‹ R q•+|ü#j ˚ T· &ÉT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` sêeT#·+Á<äeT÷]Ô ‘·q≈£î ˇø£ÿ ñ|üø±s¡eTT #˚dqæ qT ø£\ø±\eTT
<ëìì ‘·q düà è‹j·T+ <äT+#·Tø=qTqT. Äj·Tq Á|ü‘´· ø£eå T+<äTqT |üs√ø£eå T+<äTqT
@ø£$<ÛäeTT>∑ qT+&ÉTqT. nq>± Jyê‘·à\T uÛÑ>∑e+‘·Tì $wüj·TeTTq mìï
n|ü#ês¡eTT˝…q’ qT #˚jT· T<äTs¡T, >±ì uÛ>Ñ e∑ +‘·T &É≥T¢ #˚jT· &ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` kÕe÷qéTT>± ˝Àø£eTT˝À m<äT≥qT+&ç #·÷#·T q{Ïº edüTeÔ ⁄\ô|’
Á|”‹ ø£\T>∑T≥ düV≤ü »eTT. ø£qTeTiT¬>q’ yêìô|’ nqTsê>∑eTT+&ÉT≥ ø£weºü TT. ø±ì
<ä÷s¡eTT>∑ qT+&ÉT≥#˚ Á|”‹ì >√˝ÀŒe⁄ q{Ïº ø£è‘·|Tüò Tï˝…q’ Ä kÕe÷qT´\ $wüjT· eTT
y˚iT. Hê lsêeTT&ÉT e÷Á‘·eTT Hê Áù|eTqT m{Ïº |ü]dæ‹ú ˝À≈£L&É eTi#·Tq{Ïyº ê&ÉT
ø±&ÉT.
XÀ¢ˆˆ øÏ+ qT y˚T q >∑TD≤' øπ ∫ ‹ÿ+ yê uÛ≤>∑´ø£j
å ÷Ó eTeT ˆ
j·÷-Vü≤+ d”<ë$T sêy˚TD V”≤Hê eTTUÒ´q uÛ≤$T˙ ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏ+ ` qT ` y˚T ` q ` >∑TD≤' ` øπ ∫‘Y ` øÏ+ ` yê `
uÛ≤>∑´ø£j
å T· ' ` eTeT ` j·÷ ` nVü≤+ ` d”<ë$T ` sêy˚TD ` V”≤Hê ` eTTUÒ´q
` uÛ≤$T˙ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTTUÒ´q sêy˚TD V”≤Hê uÛ≤$T˙ j·÷ nVü≤+ d”<ë$T, (‘·kÕ´')
y˚T øπ ∫‘Y >∑TD≤' q (dü+‹) øÏ+ qT? øÏ+ yê eTeT uÛ≤>∑´ø£j å T· '?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTTUÒ´q sêy˚TD V”≤Hê R Á|ü<ëÛ qT&Óq’ sêeTT&ÉT ˝Òì<ëqHÓ,’
uÛ≤$T˙ R nã\ q>∑T, j·÷ nVü≤+ R @ H˚qT, d”<ë$T R ø°D å +Ï #·T#·THêïH√,
‘·kÕ´' R n{Ï,º y˚T R Hê≈£î, øπ ∫‘Y >∑TD≤' R ø=ìï (ÄeX¯´ø£eTT˝…q’ ) >∑TDeTT\T,
q (dü+‹) øÏ+ qT R ˝Ò≈î£ qïyê j˚T$T! øÏ+ yê eTeT uÛ≤>∑´ø£j å T· ' R ˝Òø£ Hê uÛ≤>∑´
ø°åD‘·jÓ÷!
>√$+<äsêJj·TeTT :` q>∑TD≤' ` nq>± bÕ|üeTT\T, Hê <äTdæ‹ú øÏ Hê bÕ|üeTT˝Ò
ø±s¡De÷?
‘ê‘·Œs¡éTT :` nã\HÓ’q H˚qT Ç≥T¢ Hê ÁbÕDHê<∏äT&Ó’q sêeTTìøÏ <ä÷s¡yÓTÆ
<äT'œ+#·T≥≈£î Hê˝Àì >∑TD˝À|üeTT ø±s¡DyÓTÆ j·TT+&ÉTHê ˝Òø£ Hê j·T<äèwüyº T˚
ø°D
å +Ï ∫ j·TT+&ÓHê?
(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z 215
XÀ¢ˆˆ ÅXj ‚ ÷Ó y˚T J$‘ê qàs¡T+Ô $V”≤Hêj·÷ eTVü‰‘·àq' ˆ
sêe÷ <äøw¢Ï #ºü ê]Á‘ê #·÷Ã¤sê #·ÃÁ¤ ‘·Tìãs¡ΩD≤‘Y ˆˆ 45
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÅXj‚ T· ' ` y˚T ` J$‘ê‘Y ` eTs¡T+Ô ` $V”≤Hêj·÷' ` eTVü‰‘·àq'
` sêe÷‘Y ` nøÏw¢ #ºü ê]Á‘ê‘Y ` X¯Ssê‘Y `X¯Á‘·Tìãs¡ΩD≤‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nøÏw¢ #ºü ê]Á‘ê‘Y, X¯Ssê‘Y, X¯Á‘·Tìãs¡ΩD≤‘Y, eTVü‰‘·àq' sêe÷‘Y
$V”≤Hêj·÷' y˚T, J$‘ê‘Y eTs¡T+Ô ÅXj ‚ T· '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nøÏw¢ #ºü ê]Á‘ê‘Y R ñ‘·eÔ TyÓTqÆ es¡qÔ eTT >∑\yê&ÉTqT, X¯Ssê‘Y
R Ms¡T&ÉTqT, X¯Á‘·Tìãs¡ΩD≤‘Y R X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &ÉTqT n>∑T, eTVü‰‘·àq' sêe÷‘Y
R eTVü≤˙j·TT&Óq’ lsêeTTìqT+&ç, $V”≤Hêj·÷' y˚T R m&Éu≤≥T H=+~ j·TTqï{Ïº
Hê≈£î, J$‘ê‘Y R Áã~øÏ j·TT+&ÉT≥ø£+fÒ, eTs¡T+Ô R eTs¡D+Ï #·T≥j˚T, ÅXj ‚ T· ' R
y˚T\T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üse¡ T<äj÷· fi¯óe⁄qT, eTVü‰Ms¡T&ÉTqT, X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &ÉT q>∑T Ä
eTVü‰‘·Tà&Óq’ lsêeTT&ÉT Hê≈£î <ä÷s¡yTÓ j Æ T· Tqï|ü&ÉT H˚qT J$+∫ j·TT+&ÉT≥ y˚T\T
ø±<äT. eTs¡D+Ï #·T≥j˚T j·TTø£eÔ TT.
XÀ¢ˆˆ n<∏yä ê q´düXÔ Å¯ kÂÔ ‘Í eH˚ eT÷\|ò˝ü ≤•HÍ ˆ
ÁuÛ≤‘·sö Væ≤ qs¡ÅXc‚ Â˜ dü+eè‘ÍÔ eq>√#·sö ˆˆ 46
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏yä ê ` q´düXÔ Å¯ kÂÔ ` ‘Í ` eH˚ ` eT÷\|ò˝ü ≤•HÍ ` ÁuÛ≤‘·sö
` Væ≤ ` qs¡ÅXc‚ Â˜ ` dü+eè‘ÍÔ ` eq>√#·sö ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏yä ê qs¡ÁX‚cÂ˜, ÁuÛ≤‘·sö, eH˚ eT÷\|ò˝ü ≤•HÍ (dü+‘Í),
q´düXÔ Å¯ kÂÔ eq>√#·sö dü+eè‘ÍÔ (øÏyTé )?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏yä ê R ˝Òø,£ qs¡ÁX‚cÂ˜ ‘Í ÁuÛ≤‘·sö R |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ TT˝…q’ Ä
j·Tqï<äeTTà *s¡Te⁄s¡TqT, eH˚ R ns¡DéTTq+<äT, q´düXÔ Å¯ kÂÔ R Äj·TT<Ûeä TT\qT
$&ç∫ y˚dqæ yê¬s,’ eT÷\|ò˝ü ≤•HÍ (dü+‘Í) R ø£+<äeT÷\|ò\ü eTT\qT ‹qT#·Tqïyê¬s,’
eq>√#·sö dü+eè‘ÍÔ(øÏyTé ) R eTTìeè‹Ôì ne\+_+∫qyê s¡sTTsê @$T?
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˝Òø£ |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü ˝˜ q’… Ä j·Tqï<äeTTà *s¡Te⁄s¡TqT Äj·TT<Ûeä TT\qT
$dü]+® ∫ ns¡DéTTq+<äT ø£+<äeT÷\eTT\qT ‹qT#·T ‘ê|üdeü è‹Ôì ne\+_+∫
j·TTHêïπsyÓ÷! n{Ïyº ê]øÏ Åd∫Ô” +‘· j˚TeTT+&ÉTqT!
XÀ¢ˆˆ n<∏yä ê sêø£ùå d+Á<˚D sêeDÒq <äTsê‘·àHê ˆ
#Û<· àä Hê |ò÷ü ‹‘Í X¯Ssö ÁuÛ≤‘·sö sêeT\ø£ÎDÖ ˆˆ 47
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏yä ê ` sêø£ùå d+Á<˚D ` sêeDÒq ` <äTsê‘·àHê ` #Û<· àä Hê `
|ò÷ü ‹‘Í ` X¯Ssö ` ÁuÛ≤‘·sö ` sêeT\ø£ÎDÖˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏yä ê X¯Ssö ÁuÛ≤‘·sö sêeT\ø£ÎDÖ <äTsê‘·àHê sêø£ùå d+Á<˚D
sêeDÒq #Û<· àä Hê |ò÷ü ‹‘Í!
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` n<∏yä ê R n≥T¢>±ø£, X¯Ssö R eTVü‰Ms¡T˝…q’ , ÁuÛ≤‘·sö sêeT\ø£ÎDÖ
R k˛<äsT¡ ˝…q’ Ä sêeT\ø£ÎDT *s¡Te⁄s¡TqT, <äTsê‘·àHê R <äTsêàs¡T&Z q’Ó {Ï,º sêø£ùå d+Á<˚D
R sêø£ådüsêC…’q, sêeDÒq R sêeDTì#˚, #Û·<äàHê R yÓ÷düeTT#˚, |òü÷‹‘Í R
|ü]e÷s¡Ãã&ç j·TT+<äTs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢>±ì jÓT&É\ m+‘·{Ï eTVü‰Ms¡T˝…q’ |üŒ{ÏøìÏ Ä j·Tqï<äeTTà\
ìs¡Te⁄]ì eTVü‰<äTsêàs¡T&Z q’Ó Ä sêeDT&ÉT @~jÓ÷ >=|üŒ yÓ÷düeTT #˚dæ #·+|æyd˚ æ
j·TT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ-Vü≤ y˚Te+ >∑‘˚ ø±˝Ò eTs¡TÔ $T#êÃ¤$T düs«¡ <∏ë ˆ
q #· y˚T $Væ≤‘√ eTè‘·T´ s¡dàæ Hé <äT'UÒ-|æ es¡‹Ô ˆˆ 48
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` nVü≤+ ` @e+ ` >∑‘˚ ` ø±˝Ò ` eTs¡TyÔ Té ` Ç#êÃ¤$T `
düs«¡ <∏ë ` q ` #· ` y˚T ` $Væ≤‘·' ` eTè‘·T´' ` ndæàHé` <äT'UÒ ` n|æ ` es¡‹Ô ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @e+ ø±˝Ò >∑‘,˚ kÕ nVü≤+ düs«¡ <∏ë eTs¡TyÔ Té Ç#êÃ¤$T— ndæàHé
<äT'UÒ es¡‹Ô n|æ, y˚T eTè‘·T´' q #· $Væ≤‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @e+ ø±˝Ò >∑‘˚ R á Ø‹>± ø±\eTT >∑&∫É b˛e⁄#·T+&É>±, kÕ
nVü≤+ R n{Ïº <äT'dæú‹˝À qTqï H˚qT, düs¡«<∏ë R m\¢ $<ÛäeTT\qT, eTs¡TÔyéT
Ç#êÃ¤$T R eTs¡D+Ï #·T≥πø ø√s¡T#·THêïqT, ndæàHé <äT'UÒ R Ç+‘·{Ï <äT'KeTT,
es¡‹Ô n|æ R #·T≥Tºø=ìj·TTqï|üŒ{ÏøìÏ , y˚T R Hê≈£î, eTè‘·T´' R eTs¡DeTT, q #·
$Væ≤‘·' R $~Û+|üã&ç j·TT+&É˝<Ò Tä >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` áØ‹>± ø±\eT+‘·jT· T >∑&∫É b˛e⁄#·Tqï~ >±ì @ $<Ûeä T>∑T
ÄX¯jT· TqT Hê≈£î ø£ìŒ+#·T≥ ˝Ò<Tä . ø±ã{Ïº Hê n+‘·≥ H˚qT #·ìb˛e⁄≥j˚T H˚qT
#˚jT· <ä–q|üì. Ç+‘· <äT'KeTT qqTï n\eTTø=qïqT Hê≈£î <Óe’ eTTe\q düV≤ü »yÓTqÆ
(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z 217
eTè‘·Té⁄ ÁbÕ|æ+Ô |ü≈î£ qï~.
XÀ¢ˆˆ <ÛHä ê´' K\T eTVü‰‘êàH√ eTTqj·T dü´Ô ø£øÔ *Ï “cÕ',
õ‘ê‘êàH√ eTVü‰uÛ≤>± j˚TcÕ+ q dü'Ô Á|æj÷· Á|æjT˚ ˆˆ 49
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <ÛHä ê´' ` K\T ` eTVü‰‘êàq' ` eTTqj·T' ` ‘·´ø£øÔ *Ï “cÕ'`
õ‘ê‘êàq' ` eTVü‰uÛ≤>±' ` j˚TcÕ+ ` q ` dü'Ô ` Á|æj÷· Á|æjT˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j˚TcÕ+ Á|æj÷· Á|æjT˚ q dü'Ô ‘˚ õ‘ê‘êàq', eTVü‰uÛ≤>±',
‘·´ø£øÔ *Ï “cÕ', eTVü‰‘êàq' eTTqj·T' <ÛHä ê´' K\T!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j˚TcÕ+ R @ eTVü≤˙j·TT\≈£î, Á|æj·÷Á|æj˚T R Á|æj·TeTT
nÁ|æjT· eTT nqTq$, q dü'Ô R ˝Ò≈î£ +&É qT+&ÉTH√, ‘˚ R n{Ï,º õ‘ê‘êàq' R
õ‘˚+Á~j·TT\TqT, eTVü‰uÛ≤>±' R eTVü‰uÛ≤>∑é+‘·T\TqT, ‘·´ø£ÔøÏ*“cÕ' R
bÕ|ü$<ä÷s¡T\TqT n>∑T, eTVü‰‘êàq' eTTqj·T' R eTVü‰‘·Tà˝…q’ ãTTwüß\T, <ÛHä ê´'
K\T R n<äèwüeº +‘·T\T >∑<ë!
‹\ø£eTT:` eTVü‰uÛ≤>±' ` |üPs¡«»Hêà<äT\j·T+<äT Ä]®+∫ q{Ïº ñ‘·eÔ T ø£sà¡ s¡÷|üeTTq
eTVü‰uÛ≤>∑éTT ø£*qZ {Ïyº ês¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç~ Á|æjT· eTT, Ç~ j·TÁ|æjT· eTT nqT uÛ<Ò <ä èä wæº ˝Òø,£ Ç+Á~j·TeTT\qT
»sTT+∫, bÕ|üeTT\≈£î <ä÷s¡eTT>± qT+&ÉT uÛ≤>∑é+‘·T˝…q’ eTVü‰ãTTwüß\T m+‘·
<Ûqä ´JeqT˝À >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ Á|æj÷· qï dü+uÛyÑ ˚ <äT'› K eTÁ|æj÷· <ä~øÛ +£ uÛj
Ñ T· yéT ˆ
‘êuÛ≤´+ Væ≤ j˚T $j·TT»´+‘˚ qeT ùdcÔ Õ+ eTVü‰‘·àHêyéTˆˆ50
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|æj÷· ‘Y ` q ` dü+uÛyÑ ‘˚ Y ` <äT'KyéT ` nÁ|æj÷· ‘Y ` n~Ûø+£ `
uÛj
Ñ T· + ` ‘êuÛ≤´+ ` Væ≤ ` j˚T ` $j·TT»´+‘˚ ` qeT' ` ‘˚cÕ+ ` eTVü‰‘·àHêyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|æj÷· ‘Y <äT'K+ q dü+uÛyÑ ‘˚ —Y nÁ|æj÷· ‘Y n~Ûø+£ uÛj Ñ T· +
dü+uÛyÑ ‘˚ —Y j˚T Væ≤ ‘êuÛ≤´+ $j·TT»´HÔ̊, ‘˚cÕ+ eTVü‰‘·àHê+ qeT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ˝Àπø R ˝Àø£eTTq+<äT, Á|æj·÷‘Y R Á|æj·TyÓTÆq<ëìe\q,
<äT'K+ q dü+uÛyÑ ‘˚ Y R <äT'KeTT dü+uÛ$Ñ +|ü≈î£ +&ÉTqT, nÁ|æj÷· ‘Y R nÁ|æjT· yÓTqÆ <ëì
e\q, n~Ûø+£ uÛj Ñ T· + dü+uÛyÑ ‘˚ Y R n~Ûøy£ TÓ qÆ uÛj
Ñ T· eTT dü+uÛ$Ñ +#·TqT. j˚T Væ≤ R
me¬s‘’ ,˚ ‘êuÛ≤´+ R Ä Á|æj÷· Á|æjT· eTT\ s¬ +&ç+{ÏqT+&ç, $j·TT»´+‘˚ R <ä÷s¡eTT>∑
qT+<äTs√, ‘˚cÕ+ eTVü‰‘·àHê+ R Ä eTVü‰qTuÛ≤e⁄\≈£î, qeT' R qeTkÕÿs¡eTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T:` <˚Vü‰_Ûe÷qeTT >∑\ yê]øÏ Á|æj·TeTT ø£*¬>Hê dü+‘√wüeTT
ø£\T>∑TqT. nÁ|æjT· eTT ø£*>¬ Hê uÛjÑ T· eTT ø£\T>∑TqT. ø±e⁄q eTqdüT‡ Á|æjT· eTT
MT~øÏì nÁ|æjT· eTT MT~øÏì b˛ø£ b˛jÓTHê eTT<äeTT ˝Ò<Tä , uÛj Ñ T· eTTqT ˝Ò<Tä .
(eTTqT\ì #Ó|üŒã&ÉT≥#˚ Ç#·≥ Ç~ yêqÁ|üdüTú\ $wüj·T eTì
j˚Ts¡Œ&ÉT#·Tqï~).
‘ê‘·Œs¡éTT :` @ eTVü‰qTuÛ≤e⁄\≈£î Á|æjT· edüTeÔ ⁄ ‘=\– b˛sTTqqT <äT'KeTT ˝Òø£
düTKy˚T ø£\T>∑TH√, nÁ|æjT· edüTeÔ ⁄\e\q ≈£L&É uÛj Ñ T· eTT dü+uÛ$Ñ +|üø£ düTKy˚T
ø£\T>∑T#·T+&ÉTH√, n{Ïº <ä«+<ë«r‘·T˝…q’ eTVü‰‘·Tà\ ~e´X¯øøÔÏ Ï qeTdüÿ]+#·T #·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ- Vü≤+ ‘·´ø±Ô Á|æj÷· sπ ΩD sêy˚TD $~‘ê‘·àHê ˆ
ÁbÕD≤+ dü´Ô øå±´$T bÕ|üd´ü sêeDdü´ >∑‘ê eX¯yTé ˆˆ 51
ª d”‘êÁbÕD‘ê´>∑∫+‘·q+μμ HêeT
wü&ç«+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` nVü≤+ ` ‘·´ø±Ô ` Á|æj÷· sπ ΩD ` sêy˚TD ` $~‘ê‘·àHê `
ÁbÕD≤Hé ` ‘·´øå±´$T ` bÕ|üd´ü ` sêeDdü´ ` >∑‘ê ` eX¯yTé .
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|æj÷· sπ ΩD, $~‘ê‘·àHê sêy˚TD ‘·´ø±Ô bÕ|üd´ü sêeDdü´
eX¯+ >∑‘ê kÕ nVü≤+ ÁbÕD≤Hé ‘·´øå±´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|æ j · ÷ π s Ω D R $TøÏ ÿ * Á|æ j · T T&É T qT, $~‘ê‘· à Hê R
Ä‘·àC≤„qeTT>∑\yê&ÉT q>∑T, sêy˚TD R sêeTTì#˚, ‘·´ø±Ô R $&ÉTeã&çq<ëqHÓ,’
bÕ|üdü´ sêeDdü´ R bÕbÕ‘·Tà&Ó’q sêeDTq≈£î, eX¯+ >∑‘ê R nBÛqTsê˝HÓ’
j·TTqï{Ï,º kÕ nVü≤+ R Ä H˚qT, ÁbÕD≤Hé ‘·´øå±´$T R ÁbÕDeTT\qT $&ç#<Ó qä T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê≈£î n‘·´+‘·Á|æjT· T&É>T∑ eTVü‰‘·Tà&Óq’ Hê ÁbÕDHê<∏Tä ì#˚ $&ÉTeã&ç
(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z 219
eTVü‰bÕbÕ‘·Tà&Ó’q sêeDTq≈£î eX¯yÓTÆ Ç{Ïº Bqdæú‹j·T+<äTqï H˚qT Ç|ü&˚
ÁbÕDeTT\qT $&ç#<Ó qä T.
ªªd”‘êÁbÕD‘ê´>∑∫+‘·qeTTμμ nqT
ÇiTe~j·÷iedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
dü|üÔ$+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ Ç ‘·T´ø±Ô d”‡‘·j÷· |òTü Àsê sêø£då ´ü ' Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘ê' ˆ
ø±•Ã »®>T∑ à düÔ <ëU≤´‘·T+ sêeDdü´ ‘·sd¡ «æ q' ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` ñø±Ô' ` d”‘j · ÷· ` |òTü Àsê' ` sêø£då ´ü ' ` Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘ê'
` ø±•Ã‘Y ` »>∑Tà' ` ‘·‘Y ` ÄU≤´‘·T+ ` sêeDdü´ ` ‘·sd¡ «æ q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç‹ d”‘j · ÷· ñø±Ô', |òTü Àsê', Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘ê' ø±•Ã‘Y s¡ødå£ ´ü '
‘·‘Y sêeDdü´ ÄU≤´‘·T+ ‘·sd¡ «æ q' (dü‘´· ') »>∑Tà'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç‹ R á $<ÛäeTT>±, d”‘·j·÷ R d”‘ê<˚$#˚, ñø±Ô' R
#Ó|Œü ã&çqyê¬s,’ |òTü Àsê' R ;Ûøs£ T¡ \TqT, Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘ê' R Áø√<Ûëy˚Xe¯ TT H=+~q
yês¡T q>∑T, ø±•Ã‘Y sêø£då ´ü ' R ø=\~eT+~ sêø£då Åü d\Ô” T, ‘·‘Y R Ä $wüjT· eTTqT,
sêeDdü´ ÄU≤´‘·T+ R sêeDTq≈£î $qï$+#·T≥¬ø,’ ‘·sd¡ «æ q' (dü‘´· ') »>∑Tà' R
y˚>e∑ TT >∑\yê¬s’ yÓ&*É ].
‹\ø£eTT:` ‘·‘Y ÄU≤´‘·T+ nq>± d”‘ê<˚$ eTs¡DìX¯Ãj·TeTTqT #Ó|ü ≥≈£î.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á $<Ûeä TT>± d”‘ê<˚$ |ü\Tø£>± uÛj
Ñ T· +ø£sT¡ ˝…q’ Ä sêø£då Åü d\Ô” T
Áø√<Ûëy˚Xe¯ TT H=+~ ø=+<äsT¡ Ä d”‘ê<˚$ eTs¡DìX¯Ãj·TeTTqT sêeDTq≈£î ‘Ó\T|ü⁄≥¬ø’
yÓ+≥H˚ ãj·T\T<˚] b˛sTT].
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· d”‡‘ê eTTbÕ>∑eT´ sêø£kå ˛´ |òTü Às¡<sä Ù¡ Hê' ˆ
|ü⁄q' |üsT¡ wü y˚Tø±s¡ú eTqsêúsú¡ eT <∏ëÁãTeHé ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` d”‘êyéT ` ñbÕ>∑eT´ ` sêø£då ´ü ' ` |òTü Às¡<sä Ù¡ Hê' ` |ü⁄q'
` |üsT¡ wüyTé ` @ø±s¡yú Té ` nqsêúsyú¡ Té ` n<∏ä ` nÁãTeHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· |òTü Às¡<sä Ù¡ Hê' sêø£då ´ü ' d”‘êyéT ñbÕ>∑eT´, n<∏ä |üsT¡ wüyTé ,
(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z 221
@ø±s¡yú Té , nqsêús+ú¡ (e#·') |ü⁄q' nÁãTeHé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, |òTü Às¡<sä Ù¡ Hê' sêø£då ´ü ' R ;Ûøs£ êø±s¡T˝…q’ sêø£då ü
Åd”Ô\T, d”‘êyéT ñbÕ>∑eT´ R d”‘·qT düMT|æ+∫, |ü⁄q' R ‹]–, |üs¡Twü+ R
ø£≥TyÓq’ ~j·TT, @ø±s¡yú Té R ˇπø ns¡eú TT ø£*qZ {Ï~º j·TT, nqsêúsyú¡ Té R nqs¡øú s£ y¡ TÓ qÆ
ns¡eú TT >∑\~j·TT q>∑T, (e#·' R e÷≥qT) n<∏ä R n+‘·≥, nÁãTeHé R |ü*øÏ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ Ä ;Ûøs£ êø±s¡T˝…q’ sêø£då eü ì‘·\T d”‘e· Tà düMT|üeTTq≈£î
e∫Ã ‹]– yÓqTø£{Ï e˝…H,˚ nqs¡øú s£ y¡ TÓ qÆ e#·qeTT\qT |üsT¡ wüeTT>± Ç≥T¢ |ü\Tø£
<=&É–].
XÀ¢ˆˆ n <˚´<ë˙+ ‘·yêHêπs´ d”‘˚ bÕ|ü$ìX¯Ãj˚T ˆ
sêø£kå ˛´ uÛøÑ så£ TTwü´+‹ e÷+dü y˚T‘· <ä´<∏ëdüTKyéT ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<ä´ ` Ç<ë˙+ ` ‘·e ` nHêπs´ ` d”‘˚ ` bÕ|ü$ìX¯Ãj˚T `
sêø£då ´ü ' ` uÛøÑ så£ TTwü´+‹ ` e÷+düyTé ` @‘·‘Y ` j·T<∏ëdüTKyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nHêπs´ bÕ|ü$ìX¯Ãj˚T d”‘—˚ n<ä´ Ç<ë˙+ ‘·e @‘·‘Y e÷+dü+
sêø£då ´ü ' j·T<∏ëdüTK+ uÛøÑ så£ TTwü´+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nHêπs´ R z <äTwüßsº ê˝≤! bÕ|ü$ìX¯Ãj˚T R bÕ|üìX¯Ãj·TeTT
ø£*qZ {Ï,º d”‘!˚ R z C≤qø°! n<ä´ R H˚&,˚ Ç<ë˙+ R áø£D å eTTqH˚, @‘·‘Y R á,
‘·e e÷+dü+ R ˙ e÷+düeTTqT, j·T<∏ëdüTK+ R ‘·è|æøÔ s£ e¡ TT>±, sêø£då ´ü ' R
sêø£ådüÅd”Ô\T, uÛÑø£åsTTwü´+‹ R uÛÑøÏå+|ü>∑\s¡T!
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äTsêàs¡TsZ ê\yÓ’ bÕ|üìX¯Ãj·TeTT ø£*–q z C≤qø°! H˚&TÉ á ø£Då eTT
q+<˚ ˙X¯Øs¡eTTq+<ä* e÷+düeTTqT e÷ sêø£då Åü d\Ô” T m\¢sT¡ qT ‘·è|æøÔ s£ e¡ TT>±
uÛøÑ +åÏ |ü>\∑ s¡T düTe÷!
XÀ¢ˆˆ d”‘ê+ ‘ê_Û s¡Hêsê´_Û s¡› ècÕº« dü+‘·]‘® ê+ ‘·<ë ˆ
sêø£då ” Á‹»{≤ eè<Δë X¯j÷· Hê yêø£´ eTÁãM‘Y ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` d”‘ê+ ` ‘ê_Û' ` nHêsê´_Û' ` <äècÕº« ` dü+‘·]‘® ê+ ` ‘·<ë `
sêø£då ” ` Á‹»{≤ ` eè<ëΔ ` X¯j÷· Hê ` yêø£ýéT ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ê_Û' nHêsê´_Û' dü+‘·]‘® ê+ d”‘ê+ <äècÕº«, ‘·<ë X¯j÷· Hê,
eè<ëΔ Á‹»{≤ sêø£då ” yêø£ýéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘ê_Û' nHêsê´_Û' R Ä <äTsêàs¡TsZ ê+Å&q’Ó sêø£då Åü d\Ô” #˚, dü+‘·]‘® ê+
R >∑~+› |üã&çq{Ï,º d”‘ê+ R C≤qøÏì, <äècÕº« R #·÷∫, ‘·<ë R n|ü&ÉT, X¯j÷· Hê
R |üsT¡ +&çjT· Tqï{Ï,º eè<ëΔ R eè<äTsΔ ê˝…q’ , Á‹»{≤ sêø£då ” R Á‹»≥ j·TqT sêø£då ,æ
yêø£ýéT nÁãM‘Y R á e÷≥\qT |ü*ø¬ qT.
‹\ø£eTT:` eè<ëΔ ` <Ûäs¡àeTTq+<äTqT, jÓ÷>∑eTTq+<äTqT, C≤„qeTTq+<äTqT,
ej·TdüT‡q+<äTqT≈£L&É eè<äTΔsê˝…’q~. X¯j·÷Hê nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªÁ|üãT<ëΔμ
j·Tì bÕsƒê+‘·se¡ TT. (ìÁ<äqT+&ç y˚T˝§ÿìq~ nì ns¡eú TT).
>√$+<äsêJj·TeTT:` Á‹»{≤ ` $;ÛwDü Tì ≈£îe÷¬s.Ô X¯j÷· Hê ` dü«|üïeè‘êÔ+‘·eTT
‘Ó\T|ü⁄≥¬ø’ y˚–s¡bÕ≥T‘√ n|ü&˚ ˝Ò∫q~ j·Tì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á $<Ûeä TT>± <äTsêàs¡TsZ ê+Å&q’Ó Ä sêø£då Åü d\Ô” T d”‘ê<˚$ì uÛj
Ñ T· ô|≥Tº#T·
|ü\T≈£î#·T+&É>± #·÷∫ Á‹»≥ j·TqT ˇø£ eè<äTsΔ ê˝…q’ sêø£då Åü dÔ” n|ü&˚ ìÁ<äqT+&ç
y˚T˝§ÿì yê]‘√ á $<Ûeä TT>± |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ Ä‘êàq+ U≤<ä ‘êHêsê´ q d”‘ê+ uÛøÑ så£ TTwü´<∏ä ˆ
»qø£d´ü düT‘ê $TcÕº+ düTïcÕ+ <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü #· ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ä‘êàq+ ` U≤<ä‘· ` nHêsê´' ` q ` d”‘ê+ ` uÛøÑ så£ TTwü´<∏ä `
»qø£d´ü ` düT‘êyéT ` ÇcÕº+ ` düTïcÕ+ ` <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nHêsê´', Ä‘êàq+ U≤<ä‘—· »qø£d´ü düT‘ê+, <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü ÇcÕº+
düTïcÕ+, d”‘ê+ q uÛøÑ så£ TTwü´<∏.ä
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (ùV≤) nHêsê´' R z <äTwüeº ì‘·˝≤sê! Ä‘êàq+ U≤<ä‘· R qqTï
‹qT&ÉT. »qø£d´ü düT‘ê+ R »qø£eTVü‰sêE |ü⁄Á‹ø£jT· T, <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü ÇcÕº+ düTïcÕ+
R <äXs¯ <¡ eä∏ TVü‰sêEq≈£î Á|æjT· yÓTqÆ ø√&É\Tq>∑T, d”‘ê+ R d”‘ê<˚$ì, q uÛøÑ så£ TTwü´<∏ä
R uÛÑøÏå+|ü≈£î&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z <äTs¡T“<äT˝Δ ≤sê! d”‘e· TàqT ‹HÓ<ä eTqT#·THêïsê? e\dæq#√
qqTï ‹qT&ÉT. n+‹j˚T ø±ì »qø£eTVü‰sêE ≈£îe÷¬sj Ô T· TqT, <äXs¯ <¡ Tä∏ q≈£î Á|æjT· yÓTqÆ
ø√&É\T q>∑T d”‘e· TàqT e÷Á‘·eTT ‹q≈£î&ÉT.
(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z 223
XÀ¢ˆˆ dü«b˛ï Vü≤´<ä´ eTj·÷ <äèc˛º <ës¡TD√ s√eTVü≤s¡¸D' ˆ
sêø£kå ÕHê eTuÛ≤yêj·T uÛsÑ T¡ Ô s¡kÕ´ »j·÷j·T #· ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü«|üï' ` Væ≤ ` n<ä´ ` eTj·÷ ` <äèwü'º ` <ës¡TD' ` s√eTVü≤s¡¸D',
sêø£kå ÕHêyéT ` nuÛ≤yêj·T ` uÛsÑ T¡ 'Ô ` nkÕ´' ` »j·÷j·T ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£kå ÕHêyéT nuÛ≤yêj·T, nkÕ´' uÛsÑ T¡ 'Ô »j·÷j·T #·, eTj·÷
<ës¡TD', s√eTVü≤s¡¸D' dü«|üï' n<ä´ <äèwü'º .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£kå ÕHêyéT nuÛ≤yêj·T R sêø£då Tü \ $HêX¯eTT ø=i≈£îqT, nkÕ´'
uÛsÑ T¡ 'Ô R áyÓT ô|ì$T{Ïø,Ï »j·÷j·T #· R $»j·TeTTø=i≈£îqT, n<ä´ R Ç|ü&˚,
eTj·÷ R Hê#˚‘,· <ës¡TD' R uÛj Ñ T· +ø£se¡ TTqT, s√eTVü≤s¡¸D' R >∑>T∑ sêŒ≥TqT
ø£*–+#·Tq~j·TT q>∑T, dü«|üï' R (ˇø£) ø£\, <äèwü'º R ø£qã&çq~.
‹\ø£eTT:` <ës¡TD' ` sêø£då Tü \≈£î $HêX¯øs£ e¡ TT ø±ã{Ïº |òTü Às¡yTÓ qÆ ~,s√eTVü≤s¡¸D'
` lsêeTTq≈£î $»j·TeTTqT >∑*+Z #·Tq~ ø±ã{Ïº n<äT“¤‘y· TÓ qÆ {Ï~º .
ª»j·÷j·T #·μ nqT ∫e] e÷≥≈£î ã<äT\T>± uÛyÑ êj·T #· nì u§+u≤sTT
eTTÁ<äDeTT (nq>± nuÛTÑ ´<äjT· eTTø=i≈£î)
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då eü +X¯eTTq≈£î $HêX¯øs£ y¡ TÓ qÆ ~j·TTqT, |òTü Às¡yTÓ qÆ ~j·TTqT áyÓT
uÛsÑ ≈Ô¡ î£ \_Û+#·uÀe⁄ $»j·TeTTqT dü÷∫+#·Tq~j·TT q>∑T n<äT“¤‘y· TÓ qÆ ˇø±H=ø£
dü«|üïeTT H˚&TÉ Hê≈£î ø£qe∫Ãq~.
XÀ¢ˆˆ @e eTTø±Ô Åd»Ôæ ≥j·÷ sêø£då ´ü ' Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘ê' ˆ
düsê« @ yêÁãTe˙“¤‘ê Åd»Ôæ {≤+ ‘ê $T<ä+ e#·' ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø±Ô' ` Á‹»≥j·÷ ` sêø£då ´ü ' ` Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘ê',
düsê«' ` @e ` nÁãTeHé ` ;Û‘ê' ` Á‹»{≤+ ` ‘êyéT ` Ç<ä+ ` e#·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Áø√<ÛäeT÷]Ã¤‘ê' sêø£ådü´', Á‹»≥j·÷ @e+ ñø±Ô' (dü‘·´')
düsê«' @e, ‘ê+ Á‹»{≤yéT Ç<ä+ e#·' nÁãTeHé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘ê' R Áø√<Ûëy˚Xe¯ TT H=+~q, sêø£då ´ü ' R sêø£då Åü d\Ô” T,
Á‹»≥j·÷ R Á‹»≥#˚, @eyéT ñø±Ô' R áØ‹>± |ü\Tø£ã&çqyê¬s,’ ;Û‘ê' dü‘´· ' R
uÛj
Ñ T· |ü&qç yê¬s,’ düsê«' @e R n+<äsT¡ qT, ‘ê+ Á‹»{≤+ R Ä Á‹»≥qT >∑÷]Ã,
Ç<ä+ e#·' R á e÷≥qT, nÁãTeHé R |ü*øÏ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Á‹»≥ Ç≥T¢ |ü\Tø£>H∑ ˚ Áø√<Ûëy˚Xe¯ TT‘√ qTqï sêø£då Åü dÔ” ˝…\s¢ T¡ qT
$TøÏÿ* uÛj Ñ T· eTT H=+~ ÄyÓT‘√ áØ‹>± |ü*øÏ].
XÀ¢ˆˆ ø£<jä∏ T· dü« ‘·«j·÷ <äèwü'º dü«b˛ï-j·T+ ø°<èä XÀ ì• ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£<j ä∏ T· dü« ` ‘·«j·÷ ` <äèwü'º ` dü«|üï' ` nj·T+ ` ø°<èä X¯' `
ì• ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ì• ‘·«j·÷ <äèwü'º , nj·T+ dü«|üï' ø°<èä X¯'? ø£<j ä∏ T· dü«.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ì• R sêÁ‹y˚fi,¯ ‘·«j·÷ <äèwü'º R ˙#˚ ø£qã&çq{Ï,º nj·T+
dü«|üï' R á dü«|üïeTT, ø°<èä X¯' R m{Ï~º ?, ø£<j ä∏ T· dü« R #Ó|ü eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á sêÁ‹ ˙≈£î e∫Ãq{Ïº ø£\ m{Ï<º √ e÷≈£î #Ó|ü eTT.
XÀ¢ˆˆ ‘êkÕ+ ÁX¯ó‘ê« ‘·T e#·q+ sêø£då H” ê+ eTTU≤ #·TÃ´‘·yTé ˆ
ñyê#· e#·q+ ø±˝Ò Á‹»{≤ dü«|üïdü+Á•‘·yTé ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êkÕ+ ` ÁX¯ó‘ê« ` ‘·T ` e#·q+ ` sêø£då H” ê+ ` eTTU≤‘Y `
#·T´‘·yTé ` ñyê#· ` e#·q+ ` ø±˝Ò ` Á‹»{≤ ` dü«|üïdü+Á•‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘êkÕ+ sêø£då H” ê+ eTTU≤‘Y #·T´‘·+ e#·q+ ÁX¯ó‘ê«, Á‹»{≤
ø±˝Ò dü«|üïdü+Á•‘·+ e#·qyéT ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘êkÕ+ sêø£då H” ê+ R Ä sêø£då Åü d\Ô” jÓTTø£ÿ, eTTU≤‘Y R H√{ÏqT+&ç,
#·T´‘·+ R yÓ&*É q{Ï,º e#·q+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, Á‹»{≤ R Á‹»≥ j·TqT
Ä s¡øÿ£ dæ, ø±˝Ò R ñwü'ø±\eTTq+<äT, dü«|üïdü+Á•‘·+ e#·q+ R dü«|üïdü+ã+<Ûyä TÓ qÆ
e#·qeTTqT, ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‹\ø£eTT:` ªø±˝Òμ ` ÁbÕ‘·'ø±\eTTq+ <äì uÛ≤eeTT. ‘Ó\y¢ ês¡TC≤eTTq e∫Ãq{Ïº
ø£\ ‘·|Œü ø£ |ò*ü +#·Tqì XÊÅddÔü <æ ëΔ+‘·eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då Åü d\Ô” T ÄØ‹>± n&ÉT>∑>± Á‹»≥ ‘Ó\y¢ ês¡TC≤eTTq ‘·q≈£î
e∫Ãq ø£\˝Àì $wüjT· eTT\qT Ä sêø£då Åü d\Ô” ≈£î áØ‹>± ‘Ó*|æq~.
(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z 225
XÀ¢ˆˆ >∑»<ä+‘·eTsT÷+ ~yê´+ •_ø± eT+‘·]ø£>å ±yéT ˆ
j·TTø±Ô+ Vü≤+düdVü ≤ü ÁùdD dü«j·T e÷kÕújT· sê|òTü e' ˆ
X¯óø£e¢ ÷˝≤´+ãs¡<säÛ √ \ø£ÎDÒq düV‰ü >∑‘'· ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >∑»<ä+‘·eTsT÷+ ` ~yê´+ ` •_ø±yéT ` n+‘·]ø£>å ±yéT, j·TTø±Ô+
` Vü≤+düdVü ≤ü ÁùdD ` dü«j·TyéT ` ÄkÕújT· ` sê|òTü e' ` X¯óø£e¢ ÷˝≤´+ãs¡<säÛ '¡ `
\ø£ÎDÒq ` düV≤ü ` Ä>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òüTe' \ø£ÎDÒq düVü≤ >∑»<ä+‘·eTsT÷yéT n+‘·]ø£å>±+
Vü≤+düdVü ≤ü ÁùdD j·TTø±Ô+ ~yê´+ •_ø±+ dü«j·TyéT ÄkÕújT· X¯óø£e¢ ÷˝≤´+ãs¡<säÛ '¡
(düH)é Ä>∑‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, X¯óø£¢e÷˝≤´+ãs¡<Ûäs¡' R ‘Ó\¢ì
|ü⁄wüŒVü‰s¡eTT\qT eÅdeÔü TT\qT <Û]ä +∫qyê&Ó,’ \ø£ÎDÒq düV≤ü R \ø£ÎDTì‘√ >∑÷&É,
>∑»<ä+‘·eTsT÷+ R @qT>∑T <ä+‘·eTT‘√ ì]à+#·ã&çq~j·TTqT, n+‘·]ø£>å ±+ R
Äø£deü TTq+<äT |üjT· ì+#·T#·Tqï~ j·T>∑T, ~yê´+ •_ø±+ R ~eýÓTqÆ |ü\ø¢ ì° ,
dü«j·TyéT ÄkÕújT· R dü«j·TeTT>± n~Ûw+æ̃ ∫, Ä>∑‘'· R e#ÓÃqT.
ªVü≤+düdVü ≤ü ÁùdDμ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªyêõdüV≤ü ÁùdDμ j·Tì u§+u≤sTT
bÕsƒ¡eTT.
‹\ø£eTT:` á dü+<äs¡“¤eTT qqTdü]+∫ •_ø£ j·Tq>± $e÷q eTì ns¡úeTT
#Ó|ü ø=q e˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` @qT>∑T <ä+‘·eTT‘√ ì]à+|üã&ç y˚\ø=\~ Vü≤+dü\#˚ eVæ≤+|üã&ÉT#·T,
n+‘·]ø£eå TTq |üjT· ì+#·T#·Tqï |ü\ø¢ j
Ï T· +<äT ‘Ó\ì¢ |üP\ e÷\\qT, eÅdeÔü TT\qT
<Û]ä +∫q lsêeTT&ÉT \ø£ÎDTì‘√ >∑÷&ç \+ø±q>∑se¡ TTq≈£î $#˚ÃôdqT.
XÀ¢ˆˆ dü«ù|ï #ê<ä´ eTj·÷ <äècÕº d”‘ê X¯óø±¢+ãsêeè‘ê ˆ
kÕ>∑sπ D |ü]øÏ|å +Ôü X‚«‘·+ |üs«¡ ‘· e÷dæ‘ú ê ˆ
sêy˚TD dü+>∑‘ê d”‘ê uÛ≤düÿsπ D Á|üu≤Û j·T<∏ë ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü«ù|ï ` #· ` n<ä´ ` eTj·÷ ` <äècÕº ` d”‘ê ` X¯óø±¢+ãsêeè‘ê,
kÕ>∑sπ D ` |ü]øÏ|å +Ôü ` X‚«‘·+ ` |üs«¡ ‘·yTé ` Ädæ‘ú ê ` sêy˚TD ` dü+>∑‘ê ` d”‘ê
` uÛ≤düÿsπ D ` Á|üu≤Û ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<ä´ eTj·÷ dü«ù|ï X¯óø±¢+ãsêeè‘ê d”‘ê #· <äècÕº— uÛ≤düÿsπ D
Á|üu≤Û j·T<∏ë, sêy˚TD d”‘ê dü+>∑‘ê, kÕ>∑sπ D |ü]øÏ|å +Ôü X‚«‘·+ |üs«¡ ‘·yTé Ädæ‘ú ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<ä´ R H˚&TÉ , eTj·÷ R Hê#˚‘,· X¯óø±¢+ãsêeè‘ê d”‘ê #· R
<Ûeä fi¯eÅdeÔü TT\T <Û]ä +∫j·TTqï{Ïº d”‘j
· T· TqT, <äècÕº R #·÷&Éã&çq~, uÛ≤düÿsπ D R
dü÷s¡T´ì‘√, Á|üu≤Û j·T<∏ë R ‘˚»düT‡ e˝…, sêy˚TD R sêeTTì‘√, d”‘ê R d”‘,·
dü+>∑‘ê R ø£\dæjT· Tqï<Ó,’ kÕ>∑sπ D |ü]øÏ|å +Ôü R düeTTÁ<äeTT#˚ |ü]y˚w+ºæ |üã&çq,
X‚«‘·+ |üs«¡ ‘·+ R ‘Ó\ì¢ |üs«¡ ‘·eTTqT, Ädæ‘ú ê R n~Ûs√Væ≤+∫ j·TT+&ÓqT.
‹\ø£eTT:` kÕ>∑sπ D ` ø°så k¡ Õ>∑se¡ TT#˚.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚&TÉ Ä dü«|üïeTTq+<˚ d”‘ê<˚$ >∑÷&É X‚«‘·e÷˝≤´+ãs¡<ëÛ ]DÏjTÆÓ
>±qe∫Ãq~. Á|üu≤Û <˚$ uÛ≤düÿs¡Tì‘√ >∑÷&çjT· Tqï≥T¢ d”‘ê<˚$ lsêeTTì‘√ ≈£L&çq<Ó’
ø°så d¡ eü TTÁ<äeTT#˚ |ü]y˚w+ºæ |üã&çq ‘Ó\ì¢ |üs«¡ ‘·eTTqT n~Ûs√Væ≤+∫ j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ sê|òTü e X¯Ã eTj·÷ <äèwüº X¯Ã‘·Ts¡+› ‘·+ eTVü‰>∑»yéT ˆ
Äs¡÷&ÛÉ XËÙ\Ì dü+ø±X¯+ #·#ês¡ düV≤ü \ø£ÎD' ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sê|òTü e' ` #· ` eTj·÷ ` <äèwü'º ` #·‘T· s¡+› ‘·+ èTVü‰>∑»yéT `
Äs¡÷&Û'É ` XË\’ dü+ø±X¯+ ` #·#ês¡ ` düV≤ü \ø£ÎD' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTj·÷ <äèwü'º , sê|òTü e' #· düV≤ü \ø£ÎD' #·‘T· s¡+› ‘·+, XË\’ dü+ø±X¯+
eTVü‰>∑»yéT Äs¡÷&Û'É #·#ês¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTj·÷ <äèwüº' sê|òüTe' R Hê#˚‘· #·÷&Éã&çq lsêeTT&ÉT,
düV≤ü \ø£ÎD' R \ø£ÎDTì‘√ ≈£L&çqyê&Ó,’ #·‘T· s¡+› ‘·+ R Hê\T>∑T <ä+‘·eTT\T
ø£*–q{Ï,º XË\’ dü+ø±X¯+ R |üs«¡ ‘·dìü ïuÛyÑ TÓ qÆ {Ï,º eTVü‰>∑»yéT Äs¡÷&Û'É R uÛÁÑ <ä>»∑ eTTqT
Äs√Væ≤+∫qyê&Ó,’ #·#ês¡ R |üs´¡ {Ï+#ÓqT.
u§+u≤sTTbÕsƒ¡eTT :` ªªsê|òTü eX¯Ã eTj·÷ <äèwü'º μ ≈£î ã<äT\T>± ªªsê|òTü eX¯Ã |ü⁄q'
<äèwü'º μμ nì >∑\<äT. eTiÏjT· T ªª#·#ês¡ düV≤ü \ø£ÎD'μμ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªª#·ø±dü
düV≤ü \ø£ÎD'μμ nì >∑\<äT.
(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z 227
>√$+<äsêJj·TeTT :` Äs√Vü≤D+ >√eèwü≈î£ +»sêD≤+ ÁbÕkÕ<äX˝’Ë ≤Á>∑ eqdüŒrHê+,
$cÕ˜qT˝Òb˛ s¡T~‘·+ eTè‘·+ #· dü«ù|ï wü«>∑e÷´>∑eTq+ #· <Ûqä ýéT.
(dü«bÕï<Ûë´j·TÁ>∑+<∏äeTT)
nq>± dü«|üïeTTq+<äT eTVü‰>∑»eTTqT Äs√Væ≤+∫q≥T¢ ø±qe#·TÃ≥
eTVü‰uÛ≤>∑´dü÷#·ø£eTT.
‹\ø£eTT:` sêy˚TD dü+>∑‘ê d”‘ê ` nqT≥#˚ lsêeTT &û \+ø£jT· +<˚ d”‘q· T
#·÷#·Tqì dü÷∫+|üã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üs«¡ ‘·eTTqT uÀ* j·TT+&ç, Hê\TZ <ä+‘·eTT\T>∑\<Ó’ j·TTqï ˇø£
eTVü‰>∑»eTTqT \ø£ÎDTì‘√ ø£\dæ Äs√Væ≤+∫ lsêeTT&ÉT d”‘q· T yÓ<øä øÏ =qT#·T
e#·TÃ≥qT >∑÷&É H˚qT p∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· kÂÔ qs¡XÊs¡÷› ˝Ö B|üé÷HÍ dü«‘˚»kÕ ˆ
X¯óø£e¢ ÷˝≤´+ãs¡<säÛ ö C≤qø°+ |üsT¡ ´|üd‘úæ Í ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘Í ` qs¡XÊs¡÷˝› Ö ` B|üé÷HÍ ` dü«‘˚»kÕ ` X¯ó
ø£e¢ ÷˝≤´+ãs¡<säÛ ö ` C≤qø°+ ` |üsT¡ ´|üd‘úæ Í ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· X¯ó≈£e¢ ÷˝≤´+ãs¡<säÛ ö, dü«‘˚»kÕ B|üé÷HÍ ‘Í qs¡XÊs¡÷˝› Ö
C≤qø°+ |üsT¡ ´|üd‘úæ Í.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, X¯óø£¢e÷˝≤´+ãs¡<Ûäsö R ‘Ó\¢ì
|ü⁄wüŒe÷*ø£\qT eÅdüÔeTT\qT <Ûä]+∫q{Ïºj·TT, dü«‘˚»kÕ R ‘·eT ‘˚»eTT#˚,
B|üé÷HÍ R $TøÏÿ* Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ïj º T· T, ‘Í qs¡XÊs¡÷˝› Ö R Ä |ü⁄s¡Twü |ü⁄+>∑e⁄
*s¡Te⁄s¡TqT, C≤qø°+ R d”‘ê<˚$ì, |üsT¡ ´|üd‘úæ Í R düMT|æ+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ ‘Ó\¢ì |ü⁄wüŒe÷\\qT, eÅdüÔeTT\qT <Ûä]+∫ ‘·eT
<˚Vü≤ø±+‘·T\‘√ $TøÏÿ*>± B|æ+#·T#·Tqï Ä |ü⁄s¡TwüÁX‚wüß˜ *s¡Te⁄s¡TqT C≤qøÏì
düMT|æ+∫].
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· düdÔ ´ü q>∑ kÕ´Áπ> Vü‰´ø±X¯ddúü ´ü <ä+‹q' ˆ
uÛÁÑ sêÔ |ü]>∑èV”≤‘·d´ü C≤qø° düÿ+<Ûä e÷Á•‘ê ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·d´ü ` q>∑d´ü ` nÁπ> ` Væ≤ ` Äø±X¯ddúü ´ü ` <ä+‹q' `
uÛÁÑ sêÔ ` |ü]>∑èV”≤‘·d´ü ` C≤qø° ` düÿ+<Ûyä Té ` ÄÁ•‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· C≤qø° ‘·d´ü q>∑d´ü nÁπ> Äø±X¯ddúü ´ü , uÛÁÑ sêÔ |ü]>∑èV”≤‘·d´ü
<ä+‹q' düÿ+<Ûyä Té ÄÁ•‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T |æeTà≥, C≤qø° R d”‘ê<˚$, ‘·d´ü q>∑d´ü nÁπ> R
Ä X‚«‘·|sü «¡ ‘·eTT jÓTTø£ÿ •Ks¡eTTq, Äø±X¯ddúü ´ü R Äø±X¯eTTq+ <äTqï{Ï,º uÛÅÑ sêÔ
|ü]>∑èV”≤‘·d´ü R uÛsÑ j
Ô¡ TÆÓ q lsêeTTì#˚ d”«ø£]+|üã&çq{Ïº (Äs√Væ≤+|üã&çq{Ï)º <ä+‹q'
R @qT>∑TjÓTTø£ÿ, düÿ+<Û+ä R eT÷|ü⁄qT, ÄÁ•‘ê R ÄÁX¯sTT+∫q~ (≈£Ls¡TÃ+&çq~)
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T:` á XÀ¢øe£ TTq≈£î |üPs¡«eTT |ü+Á&Ó+&ÉTy˚\ XÀ¢øe£ TT\T |üP]Ô
nsTTq$. á XÀ¢øe£ TT |ü<eä T÷&Ée düV≤ü ÁdüeTTq yÓTT<ä{~Ï . >±j·TÁreT+Á‘·eTT˝Àì
|ü<eä T÷&Ée nø£så y¡ TÓ qÆ ªdü´μ ‘·‘d· dÔü ´ü ` nqT á bÕ<äeTT˝Àì Hê\Ze nø£så e¡ TT>±
≈£Ls¡Ãã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ d”‘ê<˚$ Äø±X¯eTTq X‚«‘·|üs¡«‘·eTTô|’ lsêeTT
&É~wÛ +æ̃ ∫j·TTqï Ä ~e´>∑»eTT eT÷|ü⁄q, uÛsÑ qÔ¡ T CÒ] ≈£Ls¡TÃ+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ uÛsÑ T¡ Ô s¡+ø± ‘·‡eTT‘·Œ‘·´ ‘·‘'· ø£eT\˝À#·Hê ˆ
#·+Á<äd÷ü sö´ eTj·÷ <äècÕº bÕDÏHê |ü]e÷s¡r® ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛsÑ T¡ 'Ô ` n+ø±‘Y ` düeTT‘·Œ‘·´ ` ‘·‘'· ` ø£eT\˝À#·Hê `
#·+Á<äd÷ü sö´ ` eTj·÷ ` <äècÕº ` bÕDÏHê ` |ü]e÷s¡r® ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ø£eT\˝À#·Hê uÛsÑ T¡ 'Ô n+ø±‘Y düeTT‘·Œ‘·´ bÕDÏHê #·+Á<ä
dü÷sö´ |ü]e÷s¡r® eTj·÷ <äècÕº.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ø£eT\˝À#·Hê R ø£eT˝≤øÏj å TÆÓ q d”‘ê<˚$, uÛsÑ T¡ 'Ô
n+ø±‘Y R uÛsÑ j Ô¡ TÓ Tø£ÿ ˇ&çqT+&ç, düeTT‘·Œ‘·´ R MT~øÏ ˝Ò∫, #·+Á<äd÷ü sö´ R
#·+Á<äd÷ü s¡T´\qT, bÕDÏHê |ü]e÷s¡r® R #˚‹‘√ ‘·T&ÉT#·T#·Tqï~>±, eTj·÷ R
Hê#˚, <äècÕº R #·÷&Éã&çq~.
sê. •s√eTDÏ :` ªªÄ~‘·éT+&É\+ yê|æ #·+Á<äeT+&É\ y˚Te yê, dü«ù|ï >∑èVü‰‹í
Vü≤kÕÔuÛ≤´+ eTVü≤ Á<ë»´+ düe÷|ü⁄ïj·÷‘Yμμ nì dü«|üïìs¡íj·TeTTq #Ó|üŒã&çq
Á|üø±s¡eTT d”‘e· Tà≈£î Ç~ uÛ≤$X¯óuÛdÑ ÷ü #·øe£ TT.
(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z 229
#·+Á<äd÷ü sö´ eTj·÷ <äècÂº ` nì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ d”‘ê<˚$ lsêeTTì ˇ&çqT+&ç ˝Ò∫ #˚sTT #ê∫ Äø£deü TT
q+<äTqï dü÷s¡´#·+Á<äT\qT |ü≥Tºø=ì ‘·T&ÉT#·T#·Tqï≥T¢>± Hê≈£î ø±ìŒ+∫q~.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· kÕÔu≤Û ´+ ≈£îe÷sêuÛ≤´ e÷dæ‘ú · dü‡ >∑CÀ‘·eÔ T' ˆ
d”‘j
· ÷· #· $XÊ˝≤øå±´ \+ø±j·÷ ñ|ü] dæ‘ú '· ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘êuÛ≤´+ ` ≈£îe÷sêuÛ≤ýéT ` Ädæ‘ú '· ` dü' ` >∑CÀ‘·eÔ T'
` d”‘j · ÷· ` #· ` $XÊ˝≤øå±´ ` \+ø±j·÷' ` ñ|ü] ` dæ‘ú '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘êuÛ≤´+ ≈£îe÷sêuÛ≤´+ $XÊ˝≤øå±´ d”‘j · ÷· #·, Ädæ‘ú '·
dü' >∑CÀ‘·eÔ T' \+ø±j·÷' ñ|ü] dæ‘ú '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘êuÛ≤´+ ≈£îe÷sêuÛ≤´+ R Ä j·TTe≈£î˝…q’
sêeT\ø£ÎDT *s¡Te⁄]#˚‘q· T, $XÊ˝≤øå±´ d”‘j · ÷· #· R yÓ&\É ŒsTTq ø£qTï\T>∑\
d”‘#· ‘˚ q· T, Ädæ‘ú '· R n~Ûw+æ̃ |üã&çq{Ï,º dü' >∑CÀ‘·eÔ T' R Ä y˚T\T C≤‹ @qT>∑T,
\+ø±j·÷' ñ|ü] dæ‘ú '· R \+ø±q>∑se¡ TT MT<ä ì\#ÓqT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` ªÄs√Vü≤D+ >√eèwü≈î£ +»sêD≤+ ÁbÕkÕ<äX˝’Ë ≤Á>∑eqdüŒrHê+,
$cÕ˜qT˝Òb˛ s¡T~‘·+ eTè‘·+ #· dü«ù|ï wü«>∑e÷´>∑eTq+ #· <Ûqä ýéTμ (dü«bÕï<Ûë´j·TeTT)
ø£\\+<äT m<äT\› qT, @qT>∑T\qT, y˚T&É\qT, ø=+&É•Ks¡eTT\qT, ø±#·T#·Tqï{Ïº
#Ó≥q¢ T m≈£îÿ≥, eT\eTT |üPdæø=qT≥, @&ÉTÃ≥, #·#T· Ã≥, bı+<äsêì <ëìì bı+<äT≥
Ç$ X¯óuÛeÑ TT\T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T |æeTà≥ sêeT\ø£ÎDT\TqT, d”‘ê<˚$j·TTqT n~Ûw+˜æ ∫j·TTqï
Ä uÛÁÑ <ä>»∑ eTT \+ø±q>∑se¡ TT MT<äøÏ e∫Ã ì\∫ j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ bÕ+&Éss¡ ¸¡ uj
ÑÛ T· TπøqÔ s¡<˚∏ Hêwüj º T· TC≤ dü«j·TyéT ˆ
Ç ¨|üj÷· ‘·' ø±≈£î‘·‡ú d”‡‘·j÷· düV≤ü uÛ≤s¡´j·÷ ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` bÕ+&Éss¡ ¸¡ uj ÑÛ T· TπøqÔ ` s¡<q˚∏ ` nwüj º T· TC≤ ` dü«j·TyéT, ÇVü≤ `
ñ|üj÷· ‘·' ` ø±≈£î‘Yd'úü ` d”‘j · ÷· ` düV≤ü ` uÛ≤s¡´j·÷ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ø±≈£î‘Yd'úü uÛ≤s¡´j·÷ d”‘j · ÷· düV≤ü bÕ+&Éss¡ ¸¡ uj
ÑÛ T· TπøqÔ nwüj
º T· TC≤
s¡<q˚∏ , ÇVü≤ ñ|üj÷· ‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±≈£î‘Yd'úü R lsêeTT&ÉT, uÛ≤s¡´j·÷ d”‘j · ÷· düV≤ü R uÛ≤s¡´jÓTÆ q
d”‘ê<˚$‘√ >∑\dæ, nwüj º T· TC≤ bÕ+&Éss¡ ¸¡ uj
ÑÛ T· TπøqÔ R mì$T~ ‘Ó\ì¢ eèwüueÑÛ TT\‘√
>∑÷&çq, s¡<q˚∏ R s¡<eä∏ TT#˚, ÇVü≤ R á \+ø±q>∑se¡ TTq≈£î, ñ|üj÷· ‘·' R $#˚ÃôdqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT mì$T~ X‚«‘· eèwüueÑÛ TT\T eVæ≤+#·T#·Tqï s¡<eä∏ TTô|’
d”‘ê<˚$‘√ >∑÷&ç á \+ø±q>∑se¡ TTq≈£î $#˚ÃôdqT.
XÀ¢ˆˆ X¯óø£e¢ ÷˝≤´+ãs¡<säÛ √ \ø£ÎDÒq düV‰ü >∑‘'· ˆ
‘·‘√ -q´Á‘· eTj·÷ <äèc˛º sêeT dü‡‘·´|üsêÁø£eT' ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯óø£e¢ ÷˝≤´+ãs¡<säÛ '¡ ` \ø£ÎDÒq ` düV≤ü ` Ä>∑‘'· , ‘·‘'· `
nq´Á‘· ` eTj·÷ ` <äèwü'º ` sêeT' ` dü‘´· |üsêÁø£eT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· nq´Á‘· X¯óø£e¢ ÷˝≤´+ãs¡<säÛ '¡ , dü‘´· |üsêÁø£eT' sêeT'
\ø£ÎDÒq düV≤ü Ä>∑‘'· eTj·÷ <äèwü'º .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, nq´Á‘· R y˚i=ø£ dü«|üïeTTq, X¯óø£e¢ ÷˝≤´ãs¡<säÛ '¡
R ‘Ó\ì¢ |üP\e÷\\qT <äTdüT\Ô qT <Û]ä +∫q{Ï,º dü‘´· |üsêÁø£eT' sêeT' Rdü‘´· yÓTqÆ
|üsêÁø£eTeTT >∑*qZ {Ïº lsêeTT&ÉT, \ø£ÎDÒq düV≤ü Ä>∑‘'· R \ø£ÎDTì‘√ ø£\dæ
e∫Ãqyê&ÉT>±, eTj·÷ <äèwü'º R Hê#˚‘· #·÷&Éã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ Ç+ø=ø£ ø£\j·T+<äT eTVü‰|üsêÁø£eTdü+|üqTï&Óq’ lsêeTT&ÉT
‘Ó\ì¢ |üP\e÷\\qT NHê+ãs¡eTT\qT <Û]ä +∫ \ø£ÎDTì‘√ >∑\dæ e#·TÃ#·Tqï≥T¢>±
Hê≈£î ø±ìŒ+∫Hê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ \ø£ÎDÒq düV≤ü ÁuÛ≤Á‘ê d”‘j· ÷· düV≤ü Ms¡ýêHé ˆ
Äs¡TVü≤´ |ü⁄wüŒø£+ ~e´+ $e÷q+ dü÷s¡´düìïuÛyÑ Té ˆ
ñ‘·sÔ ê+ ~X¯ e÷˝Àø£´ »>±eT |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ T' ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` \ø£ÎDÒq ` düV≤ü ` ÁuÛ≤Á‘ê ` d”‘j · ÷· ` düV≤ü ` Ms¡ýêHé `
Äs¡TVü≤´ ` |ü⁄wüŒø£+ ` ~e´+ ` $e÷q+ ` dü÷s¡´düìïuÛyÑ Té , ñ‘·sÔ ê+ ` ~X¯yTé
` Ä˝Àø£´ ` »>±eT ` |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ T' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Ms¡ýêHé |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ T' dü÷s¡´düìïuÛ+Ñ , ~e´+, |ü⁄wüŒø£+ $e÷q+
ÁuÛ≤Á‘ê \ø£ÎDÒq, d”‘j · ÷· #· düV≤ü Äs¡TVü≤´ ñ‘·sÔ ê+ ~X¯yTé Ä˝Àø£´, »>±eT.
(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z 231
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡ýêHé |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ T' R |üsêÁø£eTe+‘·T&É>T∑ lsêeTT&ÉT, ÁuÛ≤Á‘ê
R \ø£ÎDTì ‘√&ÉqT, d”‘·j·÷ #· düVü≤ R (uÛ≤s¡´jÓÆTq) d”‘·‘√&ÉqT >∑÷&ç,
dü÷s¡´düìïuÛÑ+ R dü÷s¡T´ì‘√ düe÷qeTT>± qTqï{Ïº, ~e´+ R eTVü‰Á|üuÛ≤e
dü+|üqïyÓTqÆ , |ü⁄wüŒø£+ $e÷q+ R |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTqT, Äs¡TVü≤´ R Äs√Væ≤+∫,
ñ‘·sÔ ê+ ~X¯yTé Ä˝Àø£´ R ñ‘·sÔ ~¡ X¯qT ñ<˚•› +∫, »>±eT R yÓ&*É b˛jÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üsêÁø£eTXÊ*jÓTÆ q lsêeTT&ÉT ‘·eTTà&Óq’ \ø£ÎDTì‘√&ÉqT, uÛ≤s¡´jÓTÆ q
d”‘‘· √&ÉqT >∑\dæ dü÷s¡T´ìe˝… >=|üŒ Á|üø±X¯eTT‘√ Á|ü»«*+#·T#·Tqï ~eýÓTqÆ Ä
|ü⁄wüŒø£$e÷qeTT Hês√Væ≤+∫ ñ‘·sÔ ~¡ X¯>± yÓ&˝É q… T.
XÀ¢ˆˆ @e+ dü«ù|ï eTj·÷ <äèc˛º sêyÓ÷ $wüß|í sü êÁø£eT' ˆ
\ø£ÎDÒq düV≤ü ÁuÛ≤Á‘ê d”‘j · ÷· düV≤ü sê|òTü e' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @e+ ` dü«ù|ï ` eTj·÷ ` <äèwü'º ` sêeT' ` $wüß|í sü êÁø£eT' `
\ø£ÎDÒq ` düV≤ü ` ÁuÛ≤Á‘ê ` d”‘j · ÷· ` düV≤ü ` sê|òTü e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @e+, $wüß|í sü êÁø£eT', sê|òTü e' sêeT' dü«ù|ï eTj·÷ ÁuÛ≤Á‘ê
\ø£ÎDÒq düV≤ü , d”‘j · ÷· #· düV≤ü <äèwü'º .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @e+ R áØ‹>±, eTj·÷ R Hê#˚‘,· dü«ù|ï R dü«|üïeTTq+<äT,
$wüßí|üsêÁø£eT' R $wüßí‘·T\ýÓTÆq |üsêÁø£eTeTT ø£*–q{Ïº, sê|òüTe' sêeT' R
s¡ | ò ü T Te+X¯ ‹ \≈£ î &Ó ’ q lsêeTT&É T , ÁuÛ ≤ Á‘ê \ø£ Î DÒ q dü V ü ≤ R ‘· e TTà&Ó ’ q
\ø£ÎDTì‘√&ÉqT, d”‘j · ÷· #· düV≤ü R uÛ≤s¡´jÓTÆ q d”‘‘· √&ÉqT >∑÷&ç, <äèwü'º R
#·÷&Éã&ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT:` Ç#·Ã≥ dü«|üïÁø£eT $T{Ï~º ` lsêeTT&ÉT (•_ø£) |ü\ø¢ j
° T· +<äT
>±ìŒ+∫Hê&ÉT. d”‘ê<˚$ X‚«‘·|sü «¡ ‘·eTTô|’ >±ìŒ+∫q~. lsêeTT&ÉT •_ø£qT+&ç
@qT>∑T HÓøÿÏ \ø£ÎDT&ÉT yÓ+ã&ç sê>± |üs«¡ ‘·eTT ø£&≈É î£ e#ÓÃqT, n#·Ã≥ qTqï
d”‘q· T, ‘·q @qT>∑Tô|’ ≈£Ls¡TÃ+&É ô|≥Tºø=ì \+ø±q>∑se¡ TT MT~øÏ e∫Ã ì\#ÓqT.
|æeTà≥ yê ]s¡Te⁄]‘√ mì$T~ eèwüueÑÛ TT\T eVæ≤+#·T#·Tqï s¡<eä∏ TT q~Ûs√Væ≤+∫,
ø=+‘·<ä÷s¡eTT e∫Ã, yê ]s¡Te⁄]‘√&ÉH˚ |ü⁄wüŒø£$e÷qeTT Hês√Væ≤+∫ ‘·q
q>∑se¡ TTq≈£î yÓ&*É b˛jÓTqT.
ø=ìï Á|ü‘T· \˝À ø±qe#·TÃ#·Tqï ` ªªkÕ+&É+ Á‹uÛTÑ eq+μμ nì ÁbÕs¡+_Û+∫
ªªsêeT' dü‘´· |üsêÁø£eT'μμ nqT XÀ¢øe£ TT ei≈£îqT >∑\ yÓTT‘·eÔ TT 14 XÀ¢øe£ TT\T
Á|üø|åÏ eÔü TT\ì ‘Ó*j·Te˝…qT. @\qq>± |üPs¡«eTT #Ó|Œæ q ª$wüß|í sü êÁø£eT'μ nqT
lsêeTTì $X‚wD ü eTT‘√ á XÀ¢øe£ TT\+<ä* ª$wüßí sπ e dü«j·T+ uÛ÷Ñ ‘ê«μ nqT
e#·qeTTq≈£î $s√<Ûeä TT düŒwüeº TT>± ø±qe#·TÃ#·Tqï~ ø±ã{Ï.º
‘ê‘·Œs¡éTT :` á $<Ûeä TT>± Hê ø£\˝À $wüß‘í T· \´|üsêÁø£eTT&Óq’ lsêeTT&ÉT ‘·eTTà&Óq’
\ø£ÎDTì‘√&ÉqT uÛ≤s¡´jÓTÆ q d”‘‘· √&ÉqT Hê≈£î n<äT“¤‘e· TT>± ø±qe#ÓÃqT.
á |ò ü T ≥º e TTq≈£ î dü + ã+~Û + ∫q eTiÏ ø =ìï $X‚ c Õ+X¯ e TT\T `
ªªc˛&É•sêe÷j·TD s¡V≤ü düéTT\Tμμ qT+&ç ` s¡#s· TT‘· ` l>∑T+≥÷s¡T X‚ùw+Á<äXs¯ à¡ .
á Á‹»{≤dü«|üï|òTü ≥ºeTTq+<ä* ªªuÛsÑ T¡ Ô s¡+ø± ‘·‡eTT‘·Œ‘·´μμ nqT 15e
XÀ¢ø£eTT sêe÷j·TDÁ>∑+<∏äeTTjÓTTø£ÿ q≥ºq&ÉTeT qTqï{Ïº |ü<äeT÷&Ée yÓsTT´øÏ
yÓTT≥ºyÓTT<ä{Ï~. á XÀ¢ø£eTTjÓTTø£ÿ Ä<äés¡íyÓTÆq uÛÑø±s¡eTT `ªªuÛÑs√Z <˚edü´
BÛeTVæ≤μμnqT >±j·TÁreT+Á‘· ~«rj·TbÕ<ä Á|ü<eä∏ ÷ø£så e¡ TT. nq>± eT+Á‘·eT<Û´ä eTTq
qTqï nø£så e¡ TT.
yê©àøÏ#˚ á Á‹»{≤dü«|üï|òüT≥ºeTT nqT s¡‘·ïeTT ` sêe÷j·TD
s¡ ‘ · ï Vü ‰ s¡ e TTq Hêj· T ø£ e TDÏ > ± ñ<˚ › • +|ü ã &ç q ~. dü T +<ä s ¡ ø ±+&É e TT
sêe÷j·TDeTTq≈£î Vü≤è<äjT· eTT ø±>± Á‹»{≤dü«|üïeTT Ä düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT q≈£î
Vü≤è<äjT· eTT nì ãTTwæV≤ü è<äjT· eTT.
á Á‹»{≤dü«|üïeè‘êÔ+‘·eTTqT yê©àøÏ ñ‘·eÔ T|ò\ü eTT ì#·TÃ ˇø£ dü«|üïeTT
jÓTTø£ÿ es¡qí eTT >±H˚ >±ø£ dü+|üPs¡í >±j·TÁr eTVü‰eT+Á‘·eTTjÓTTø£ÿ s¡÷|ües¡qí eTT>±
≈£L&É <Û«ä ìe÷s¡eZ TTq eTq≈£î Á|ükÕ~+∫Hê&ÉT.
á dü«|üïes¡qí eTTq sêeTTq≈£îqT >±j·TÁr eT+Á‘ê~ÛcÕ˜q <Óe’ ‘·yTÓ qÆ
|üsÁ¡ ãVü≤àeTTq≈£îqT nuÛ<Ò eä TT #Ó|Œü ã&çq~. m≥¢q>± ` ªª>∑»<ä+‘·eTsT÷+ ~yê´+
•_ø±eT+‘·]ø£>å ±yéT, j·TTø±Ô+ Vü≤+düdVü ≤ü ÁùdD dü«j·T e÷kÕújT· sê|òTü e'μμ nqT#·T
>∑»X¯ãe› TT#˚‘· >±j·TÁr ncÕºøså£ b¡ Õ<äeTT dü÷∫+|üã&çq~. <ä+‘·Xã¯ e› TT#˚‘· á
eT+Á‘·eTTjÓTTø£ÿ yÓTT‘·eÔ TT nø£så e¡ TT\T ` 32 nì #Ó|Œü ã&çq~. ªªn+‘·]ø£>å ±+
•_ø±+μμ nqT#·T Äø±X¯‘‘· Ô· «eTj·TeT>∑T $X¯ó<ä#Δ Á· ø£kÕúqyÓTqÆ ø£+sƒ<¡ X˚ e¯ TTq+<äT
#·]+#·Tq~ nq>± >±qeTT#˚jT· ã&ÉTq~ (>±j·T+‘·+ Á‘êj·T‘˚ Ç‹ >±j·TÁr)
nì #Ó|Œü ã&çq~.
(‘·sT¡ yê‹ <äèX¯éTTq ≈£L&É eTs¡\ ª#·‘T· s¡+› ‘·+ eTVü‰>∑»+μ nqT#·T
(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z 233
bÕ<ä#‘· T· wüjº T· $•wüyº TÓ qÆ dü+|üPs¡>í ±j·TÁ‹j˚T #Ó|Œü ã&çq~).
dü«j·T e÷kÕújT· sê|òTü e' ` nqT#·T Ç{Ïº ~eýÓTqÆ >±j·TÁreT+Á‘·eTTqT
n~Ûw+˜æ ∫q |üsÁ¡ ãVü≤àj˚T sêeTT&ÉT nì e]í+|üã&çq~.
>±j·TÁreT+Á‘·eTTq nø£så e¡ TT\T 24 ø£<ë! 32 ñ+&ÉT≥ jÓT≥T¢? nq>±
` kÕe÷qýÓTqÆ >±j·TÁ‹ Á‹|ü<.ä á eT÷&ÉTbÕ<äeTT\ eT+Á‘·eTTq≈£î nø£så e¡ TT\T
(3I8) 24. j·T‘·T\T »|æ+#·Tq{Ï~º dü+|üPs¡í >±j·TÁ‹. <ëìøÏ Hê\T>∑TbÕ<äeTT\T.
n+<äT+&ÉTq$ (4I8) 32 nø£så e¡ TT\T.ªª|üs√ s¡»dæ kÕ e <√yéTμμ nqTq~ Ä
#·‘·Ts¡úbÕ<äeTT.
yÓqTø£{Ï <äèX¯éTT‘√ ø£*|æ Ä dü«|üïeTTq+<äT Á‹»≥≈£î yÓTT‘·eÔ TT Hê\T>∑T
<äèX¯éTT\T ø±qe∫Ãq$.
s¬ +&Éee÷iT ªªsê|òTü e X¯Ã eTj·÷ <äèwü'º #·‘T· s¡+› ‘·+ eTVü‰>∑»yéT, Äs¡÷&ÛÉ
XËÙÌ\dü+ø±X¯+ #·ø±dü düVü≤\ø£ÎD'.μμ Hê\T>∑T<ä+‘·eTT\ eTVü‰>∑»eTT nq>±
◊sêe‘·eTTHÓøÿÏ sêeTT&ÉT Á|üø±•+#ÓqT.
eT÷&Éee÷iT ªbÕ+&És¡s¡¸uÛÑj·TTπøÔq s¡<∏˚ Hêwüºj·TTC≤ dü«j·TyéT,
Ç¨|üj÷· ‘·' ø±≈£î‘·‡ú d”‡‘·j÷· düV≤ü uÛ≤s¡´j·÷μμ ` ‘Ó\ì¢ mì$T~ eèwüueÑÛ TT\T
|üPìÃq s¡<yä∏ TÓ øÏÿ sêeTT&ÉT d”‘‘· √≈£L&ç e#ÓÃqT.
Hê\Zee÷iT ªª\ø£ÎDÒq düV≤ü ÁuÛ≤Á‘ê d”‘j · ÷· düV≤ü Ms¡ýêHé, Äs¡TVü≤´
|ü⁄wüŒø£+ ~e´+ $e÷q+ dü÷s¡´düìïuÛyÑ Té μμ ` d”‘ê\ø£ÎDdüV≤æ ‘·T&Ó’ dü÷s¡´düìïuÛyÑ TÓ qÆ
$e÷qeTT HÓøÿÏ lsêeTT&ÉT yÓ&˝É q… T.
á <äèX¯éTT\˝À yÓTT<ä{Ï eT÷&ç{Ïj·T+<äTqT eiTdü>± Vü≤+dü,
◊sêe‘·eTT, eèwüuÛÑeTT yêVü≤qeTT\T>± #Ó|üŒã&ÓqT. eT÷&ÉT bÕ<äeTT\T >∑\
Á‹|ü<ë >±j·TÁ‹ ` dü>T∑ DÁãVü‰à‘·àø£eTT>± ÁãVü≤à $wüßí •yê‘·àø£eTT n>∑T#·Tqï~.
ª>∑TDÁ‘·j÷· ‘·àø±' Áb˛ø±Ô' ÁãVü≤à $wüßí eTùV≤X¯«sê'μ (<˚MuÛ≤>∑e‘·eTT) á Vü≤+dü,
◊sêe‘·eTT, eèwüueÑÛ TT nqTq$ Ä Á‹eT÷s¡T\Ô yêVü≤qeTT˝Ò><∑ ë!μ ªªVü≤+dükÕú
>∑s¡T&Üs¡÷&ÛÜ ‘·<∏ë eèwüuÛÑyêVü≤Hêμ, >±j·TÁ‹ Á‹dü+<Ûä´\j·T+<äTqT ÁãVü≤à$wüßí
eTùV≤X¯«s¡ s¡÷|üeTT\T ø£*– ‘·‘<Ô· ë«Vü≤q˝≤+#Ûq· eTT\‘√ $\dæ\T¢#T· +&ÉTqT. Ç+<äT
>∑s¡T&ÉTìøÏ e÷iT>± ◊sêe‘·eTT #Ó|üŒã&çq~. $wüßíe⁄ ñù|+Á<äT&ÉT ø±ã{Ïº
◊sêe‘·eTT n‘·ìøÏ≈£L&É yêVü≤qeTT ø±e#·TÃqT. n+<äT#˚‘·H˚ e÷<Ûë´Væ≤ïø£
>±j·TÁ‹jÓÆTq á yÓ’wüí$ ªª◊+ÁB ôV’≤´sêe‘ês¡÷&ÛÜ #Ó’Væ≤ø±eTTwæàø£Á|ü<ëμμ nì
#Ó|üŒã&çq~.
eT÷&Ée<äèX¯éTTq ` ªbÕ+&Éss¡ ¸¡ uj ÑÛ T· TπøqÔ s¡<˚∏ Hêwüj º T· TC≤ dü«j·TyéTμ
nqT#·T ªªs¡eT‘˚ |üs¡ÁãVü‰à nÁ‘· Ç‹ s¡<∏ä'μμ nì >±j·TÁr eTVü‰eT+Á‘·eTTqT
s¡<∏äeTT>± #Ó|æŒ mì$T~ X‚«‘·eèwüuÛÑeTT\T <ëìì eVæ≤+#·T#·Tqï≥T¢ #Óô|ŒqT.
dü|üÔyê´Vü≤è‹j·TTø£Ô >±j·TÁr eT+Á‘·eTT q+<ä* mì$T~ z+ø±s¡eTT˝Ò á
nwüeº èwüueÑÛ TT \ì ‘Ó*j·Te#·TÃqT. ªÁ‹<Ûë ã<√Δ eèwüuÀÛ s√s¡M‹μ nqT y˚<eä T+Á‘·eTT
Á|üd<æ eΔä TT. á eèwüueÑÛ TT\T ‘Ó\ì¢ eqT≥≈£î ª#·‘T· X¯Ù è+>√ eMT<ÍZs¡ @‘·‘μY nì
ÁX¯ó‹ Á|üe÷DeTT.
Hê\Z e <ä è X¯ ´ eTTq yêVü ≤ qeTT #Ó | ü Œ ã&É ˝ Ò < ä T . ªª~e´+ $e÷q+
dü÷s¡´düìïuÛyÑ Té μμnì e÷Á‘·yT˚ #Ó|Œü ã&ÓqT. >±j·TÁreT+Á‘·eTTq ≈£îbÕdü´<Óe’ eTT
dü÷s¡T´&˚ ø±ã{Ïº Ç#·{Ï dü÷s¡´X¯ãe› TT kÕs¡øú e£ TT. á <äèX¯éTT >±j·TÁr ‘·TØj·TbÕ<ä
>∑eTýÓTqÆ ìs¡TDZ |üsÁ¡ ãVü≤àeTTH˚ Á|ü‹bÕ~+#·T#·Tqï~ ø±e⁄q yêVü≤qÁ|üdøü ÔÏ ˝Ò≈î£ +&ÉT≥
düeTT∫‘·y˚T>∑<ë!
á |òTü ≥ºeTTq+<äT ù|s=ÿqã&çq ªÁ‹»≥μ Á‹bÕ<äd$ü Tà‘·>± Á|üd<æ yΔä TÓ qÆ
>±j·TÁ‹j˚T j·Tì #Ó|Œü q>∑TqT. >±j·TÁr düV≤ü ÁdüHêeTeTT\˝À ªÁ‹»{≤ ‹‹ÔØ ‘·ècíÕ
Á‹$<Ûë ‘·sT¡ D≤ø£è‹'μ nì #Ó|Œü ã&çq~.
ø=+<äsT¡ ÁuÛ$Ñ T+#·T#·Tqï≥T¢ á Á‹»≥ $;ÛwD ü |ü⁄Á‹ø£ ø±<äT. á Á‹»≥
eè<äTsΔ ê\T. ªsêø£då ” Á‹»{≤ eè<ëΔ Á|üãT<ëΔ yêø£´ eTÁãM‘Yμ, $;ÛwD ü Tì |ü⁄Á‹ø£
ù|s¡T ªq\.μ CÒć˜Õ ø£Hê´ q˝≤ HêeT $;ÛwD ü düT‘ê ø£ù|μ nì ø£<ë #Ó|Œü ã&ÓqT.
$;ÛwD ü T&˚ eè<äT&Δ TÉ ø±&ÉT. n‘·ì ≈£îe÷¬sÔ eè<äTsΔ ê ˝…≥>¢ T∑ qT? kÕj·T+dü+<Ûë´
<˚e‘·jTÆÓ q >±j·TÁ‹ eè<ä,Δ Á|üãT<ä,Δ C≤„qdü«s¡÷|æDÏ nì Á|üd<æ eΔä TT. n+<äT#˚ yê©àøÏ
Á‹»≥≈£î ñ|üj÷Ó –+∫q $X‚wD ü eTT\T kÕs¡øú e£ TT\T.
á dü«|üïeTT >±j·TÁrs¡÷|ü eTqT≥≈£î eTiÏjTÓ Tø£ ì<äsÙ¡ qeTT ` >±j·TÁ‹
Á|ü<ëÛ qeTT>± X‚«‘·es¡,í ªªX‚«‘·esêí kÕ+U≤´j·Tqdü>√Á‘ê >±j·TÁrμμ nìø£<ë >±j·TÁr
Á|üdüTÔ‹. Á‹»≥≈£î dü«|üïeTTq ø±ìŒ+∫q d”‘êsêeT\ø£ÎDeT÷s¡TÔ\T ` ªX¯óø£¢
e÷˝≤´+ãsêeè‘êμμ nìj·TT ªX¯óø£e¢ ÷˝≤´+ãs¡<säÛ öμ nìj˚T ø£<ë e]í+|üã&ç].
Ä <äèX¯éTT >±j·TÁrs¡÷|üeTT ø±ø£ eT iÒeT>∑TqT?
Ç≥T¢ sêe÷j·TDeTVü‰ø±eéTTq á Á‹»{≤dü«|üï<äèX¯éTT#˚ yê©àøÏ
eTVü≤]¸ >±j·TÁrdü«s¡÷|üeTTqT ø±eé÷s¡ZeTTq ˝Àø£eTTq≈£î Á|ükÕ~+∫ ‘·q
(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z 235
Ä~ø£$‘·qT ˝Àø£eTTq n~«rj·Tø£$‘· nì|æ+#·Tø=Hêï&ÉT.
(á $X‚cÕ+X¯eTT\≈£î eT÷\yÓTqÆ Á|üøs£ D¡ eTT ` ªªÁ‹»{≤dü«|üïeTT >±j·TÁr
eT+Á‘·yT˚ μμ nqTq~).
XÀ¢ˆˆ q Væ≤ sêyÓ÷ eTVü‰‘˚C≤ X¯Ùø√´ CÒ‘T· + düTsêdüTs¬ '’ ˆ
sêø£ôå d’ sê«|æ #êHÓ´’ sê« dü«s¡'Z bÕ|ü»HÓ’ ]e ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` Væ≤ ` sêeT' ` eTVü‰‘˚C≤' ` X¯ø´£ ' ` CÒ‘T· + ` düTsêdüTs¬ '’
` sêø£ôå d'’ ` yê ` n|æ ` #· ` nHÓ´'Ì ` yê ` dü«s¡'Z ` bÕ|ü»HÓ'’ ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü«s¡'Z bÕ|ü»HÓ'’ Çe, eTVü‰‘˚C≤' sêeT' düTsêdüTs¬ '’ , sêø£ôå d'’
yê, n|æ #· nHÓ´'Ì yê CÒ‘T· + q Væ≤ X¯ø´£ '.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` dü«s¡'Z bÕ|ü»HÓ'’ Çe R dü«s¡˝Z Àø£eTT bÕbÕ‘·Tà\#˚‘e· ˝…, eTVü‰‘˚C≤'
sêeT' R eTVü‰Á|ü‘ê|üXÊ*jÓTÆ q lsêeTT&ÉT, düTsêdüTs¬ '’ R <˚yêdüTs¡T\ #˚‘>· ±ì,
sêø£ôå d'’ yê R sêø£då Tü \#˚‘>· ±ì, n|æ#· R eTiÏjT· TqT, nHÓ´'Ì yê R y˚ie… «]
#˚‘q· T>±ì, CÒ‘T· + qVæ≤ X¯ø´£ ' R »sTT+#·T≥≈£î X¯ø´£ yÓTqÆ yê&ÉT>±<äT düT&û!
‘ê‘·Œs¡éTT :` dü«s¡˝Z Àø£eTT bÕbÕ‘·Tà\≈£î #˚s¡ kÕ<Û´ä eTT >±q≥T¢>± eTVü‰|üsêÁø£eT
e+‘·T&Óq’ lsêeTT&ÉT <˚e<ëqe⁄\≈£î >±ì, sêø£då Tü \≈£î>±ì, Ç+¬øe«]øÏHq’Ó >±ì
»sTT+#·T≥≈£î M\T|ü&&É TÉ düT&û!
XÀ¢ˆˆ sêeD X¯Ã eTj·÷ <äèwü'º øÏ‘å Í ‘Ó\’ düeTTøÏ‘å '· ˆ
s¡øyÔ£ êkÕ' |æãqà‘·'Ô ø£sM¡ s¡øè£ ‘·Ádü»' ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeD' ` #· ` eTj·÷ ` <äèwü'º ` øÏ‘å Í ` ‘Ó\’ düeTTøÏ‘å '· `
s¡øyÔ£ êkÕ' ` |æãHé ` eT‘·'Ô ` ø£sM¡ s¡øè£ ‘·Ádü»' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeD' #·, ‘Ó\’ düeTTøÏ‘å '· , s¡øyÔ£ êkÕ', ø£sM¡ s¡øè£ ‘·Ádü»', |æãHé
eT‘·'Ô , øÏ‘å Í eTj·÷ <äèwü'º .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeD' #· R sêeDT&ÉT>∑÷&É, ‘Ó’\düeTTøÏå‘·' R q÷HÓ#˚
‘·&TÉ |üã&çqyê&Ó,’ s¡øyÔ£ êkÕ' R mi¿ì eÁdüeÔ TT\T >∑\yê&Ó,’ ø£sM¡ s¡øè£ ‘·Ádü»' R
>∑Hï˚ s¡T |ü⁄e⁄«\<ä+&É\T >∑\yê&Ó,’ |æãHé R Á‘ê>∑T#·T, eT‘·'Ô R ˇ&É˝i… T>∑ìyê&Ó,’
øÏ‘å Í R H˚\ô|’ (bıs¡\T#·T), eTj·÷ R Hê#˚, <äèwü'º R#·÷&Éã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDT&ÉT ˇ&É* ì+&É q÷HÓ |üPdæø=ì mi¿ì <äTdüT\Ô T <Û]ä +∫
yÓT&Éì+&É >∑Hï˚ s¡T |üP\<ä+&É\T y˚døæ =ì, ‘·|Œü Á‘ê– eT‘ÓøÔ ÿÏ H˚\ô|’ <=s¡T#¢ T· Hê≈£î
ø±qã&çHê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ $e÷Hê ‘·TŒwüŒø± <ä<´ä sêeD' |ü‹‘√ uÛTÑ $ ˆ
ø£èwüé÷D' Ádæj Ô ÷· <äèc˛º eTT+&É' ø£ècÕí+ãs¡' |ü⁄q' ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $e÷Hê‘Y ` |ü⁄wüŒø±‘Y ` n<ä´ ` sêeD' ` |ü‹‘·' ` uÛTÑ $ `
ø£èwüé÷D' ` Ådj Ôæ ÷· ` <äèwü'º ` eTT+&É' ` ø£ècÕí+ãs¡' ` |ü⁄q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄q', n<ä´, sêeD', |ü⁄wüŒø±‘Y $e÷Hê‘Y Ådj Ôæ ÷· ø£èwüé÷D',
ø£ècíÕ+ãs¡', eTT+&É' ` uÛTÑ $ |ü‹‘·' <äèwü'º .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄q' R ‹]– y˚i=ø£ e÷iT ø£\˝À, n<ä´ R H˚&TÉ , sêeD' R
sêeDT&ÉT, |ü⁄wüŒø±‘Y $e÷Hê‘Y R |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTqT+&ç, uÛTÑ $ R H˚\ô|,’ |ü‹‘·'
R |ü&qç yê&Ó,’ Ådj Ôæ ÷· ø£èwüé÷D' R ˇø£Åd#Ô” ˚ ˝≤>∑ã&ÉT #·Tqïyê&Ó,’ eTT+&É' R
eTT+&ç‘·•s¡düTÿ&Ó’, ø£ècÕí+ãs¡' R eT*qeÅdüÔeTT\qT <Ûä]+∫qyê&Ó’, <äèwüº' R
#·÷&Éã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‹]– ø£\˝ÀH˚ y˚i=ø£e÷iT sêeDT&ÉT q\¢ì eÅdeÔü TT\qT <Û]ä +∫
eTT+&ç‘·•s¡düTÿ&Ó’ $e÷qeTTqT+&ç ÁøÏ+<ä ã&ç ˇø£ Åd”Ô#˚ ˝≤–y˚j·Tã&ÉT#·T
ø±qe∫ÃHê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ s¡<q˚∏ Ks¡jT· TπøqÔ s¡øeÔ£ ÷˝≤´qT˝Ò|qü ' ˆ
|æã+ ôd\ÌÔ + Vü≤dü qïè‘·´Hé ÁuÛ≤+‘·∫‘êÔ≈î£ ˝Ò+Á~j·T' ˆ
>∑su›¡ qÒÛ j·Tj·TÚ oÁ|òTü + <äøDåÏ ≤+ ~X¯ e÷dæ‘ú '· ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` s¡<q˚∏ ` Ks¡jT· TπøqÔ ` s¡øeÔ£ ÷˝≤´qT˝Ò|qü ' ` |æãHé ` ‘Ó\’ + `
Vü≤düHé ` qè‘·´Hé ` ÁuÛ≤+‘·∫‘êÔ≈î£ ˝Ò+Á~j·T' ` >∑su›¡ qÒÛ ` j·Tj·TÚ ` oÁ|òTü + `
<äøDåÏ ≤+ ` ~X¯yTé ` Ädæ‘ú '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡øeÔ£ ÷˝≤´qT˝Ò|qü ', ÁuÛ≤+‘·∫‘êÔ≈î£ ˝Ò+Á~j·T', ‘Ó\’ + |æãHé,
Vü≤düH,é qè‘·´Hé Ks¡jT· TπøqÔ s¡<q˚∏ <äøD åÏ ≤+ ~X¯yTé Ädæ‘ú '· >∑su›¡ qÒÛ oÁ|òTü + j·Tj·TÚ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡ø£Ôe÷˝≤´qT˝Ò|üq' R mi¿ì |üP\e÷*ø£\TqT, #·+<äq|ü⁄
|üP‘·j·TTqT >∑\yê&Ó’, ÁuÛ≤+‘·∫‘êÔ≈£î˝Ò+Á~j·T' R ÁuÛ≤+‹ H=+~q eTqdüT‡qT
Ç+Á~j·TeTT\TqT >∑\yê&Ó,’ ‘Ó\’ + |æãHé R q÷HÓqT Á‘ê>∑T#·T, Vü≤düHé R qe⁄«#·TqT,
(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z 237
qè‘·´Hé R Hê≥éTT#˚jT· T#·T, Ks¡jT· TπøqÔ s¡<q˚∏ R >±&ç<\ä T |üPìÃq s¡<eä∏ TT‘√,
<äøÏåD≤+ ~X¯+ R <äøÏåD~≈£îÿqT, Ädæú‘·' R #˚]qyê&Ó’, oÁ|òüT+ R y˚>∑eTT>±,
>∑su›¡ qÒÛ j·Tj·TÚ R >±&ç<Mä T<äH˚ yÓ&*É b˛jÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` mi¿ì |üP\e÷\\qT yÓT|Æ Pü ‘·\qT <Û]ä +∫q yê&Ó,’ ≈£î<äTs¡T˝Òì
eTqdüT‡, Ç+Á~j·TeTT\TqT >∑\yê&Ó,’ n‘·&TÉ q÷HÓqT Á‘ê>∑T#·T, |æ∫Ã>± qe⁄«#·T,
>∑+‘·T\T y˚jT· T#·T, >±&ç<\ä T |üPìÃq s¡<eä∏ TTHÓøÿÏ , ø=+‘·<÷ä s¡ y˚T– |æeTà≥ <äøD
åÏ
~≈£îÿ>± >±&ç<ôä |’ eTVü‰y˚>e∑ TT‘√ b˛e⁄#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ |ü⁄q sπ e eTj·÷ <äèc˛º sêeD√ sêø£ùå dX¯«s¡' ˆ
|ü‹‘√ -yêøÏÃs¤ ê uÛ÷Ñ eTÚ >∑su›¡ ≤Û <ä“j ¤ T· yÓ÷Væ≤‘·' ˆ
düV≤ü k˛‘êújT· dü+ÁuÛ≤+‘√ uÛj Ñ ÷· s√Ô eT<ä$Vü≤«\' ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄q' ` @e ` eTj·÷ ` <äèwü'º ` sêeD' ` sêø£ùå dX¯«s¡' `
|ü‹‘·' ` nyêøÏÃ¤sê' ` uÛÑ÷eTÚ ` >∑s¡›uÛ≤‘Y ` uÛÑj·TyÓ÷Væ≤‘·' ` düVü≤kÕ `
ñ‘êújT· ` dü+ÁuÛ≤+‘·' ` uÛj Ñ ÷· s¡'Ô ` eT<ä$Vü≤«\' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄q' @e sêø£ùå dX¯«s¡' sêeD' uÛj Ñ T· yÓ÷Væ≤‘·' >∑su›¡ ≤Û ‘Y uÛ÷Ñ eTÚ
nyêøÏÃs¤ ê' |ü‹‘·', düV≤ü kÕ ñ‘êújT· dü+ÁuÛ≤+‘·', eT<ä$Vü≤«\', uÛj Ñ ÷· s¡'Ô (düH)é
eTj·÷ <äèwü'º .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄q' @e R ‹]– Ç+ø=ø£e÷iT, sêø£åùdX¯«s¡' sêeD' R
sêø£då sü êC…q’ sêeDT&ÉT, >∑su›¡ ≤Û ‘Y R >±&ç<qä T+&ç, uÛj Ñ T· yÓ÷Væ≤‘·' R uÛjÑ T· $Vü≤«\T&Ó’
nyêøÏÃs¤ ê' R ‘·\ÁøÏ+<äT>±, uÛ÷Ñ eTÚ R H˚\ô|,’ |ü‹‘·' R |ü&qç yê&Ó,’ düV≤ü kÕ
ñ‘êújT· R yÓ+≥H˚ ˝Ò∫, eT<ä$Vü≤«\' R >∑s«¡ eTT#˚‘· $eX¯ó&Ó,’ dü+ÁuÛ≤+‘·' R
‘=Á≥TbÕ≥T H=+<äT#·Tqïyê&Ó,’ uÛj Ñ ÷· s¡'Ô (düH)é R uÛj Ñ T· eTT#˚ Bqdæ‹ú H=+~qyê&Ó,’
eTj·÷ <äèwü'º R Hê#˚ #·÷&Éã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç+ø=ø£ ø£\˝À Ä sêeDT&ÉT Ä >±&ç<äqT+&ç uÛÑj·T$Vü≤«\T&Ó’
‘·\ÁøÏ+<äT>± H˚\ô|ã’ &ç yÓ+≥H˚ ˝Ò∫ ‘=Á≥T|ü&TÉ #·T, ˇø£ e+ø£ >∑s«¡ eTT, y˚i=ø£
e+ø£ uÛj Ñ T· eTT ‘·qqT |”&+ç #·T#·T+&É>± H˚\ô|’ <=s¡T#¢ T· >±qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ ñqà‘·Ô Çe ~>±«kÕ <äTsê«ø£´+ Á|ü\|ü q“VüQ ˆ
<äTs¡+Z <Û+ä <äTdü‡Vü≤+ |òTü Às¡+ ‹$Ts¡+ qs¡ø√|üeTyéT ˆ
eT\|ü+ø£+ Á|ü$ XÊ´X¯ó eT>∑ï düÁÔ ‘· dü sêeD' ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñqà‘·'Ô ` Çe ` ~>±«kÕ' ` <äTsê«ø£´+ ` Á|ü\|üHé ` ãVüQ `
<äTs¡+Z <Û+ä ` <äTdü‡Vü≤+ ` |òTü Às¡+ ` ‹$Ts¡+ ` qs¡ø√|üeTyéT, eT\|ü+ø£+ `
Á|ü$X¯´ ` ÄX¯ó ` eT>∑ï' ` ‘·Á‘· ` dü' ` sêeD' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ñqà‘·'Ô Çe ~>±«kÕ' düHé ãVüQ <äTsê«ø£´+ Á|ü\|üH,é <äTs¡+Z <Û+ä ,
<äTdü‡Vü≤+, |òTü Às¡+ ‹$Ts¡+, qs¡ø√|üeT+ eT\|ü+ø£+ Á|ü$X¯´ dü' sêeD' ‘·Á‘·
ÄX¯ó eT>∑ï'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñqà‘·'Ô Çe R |æ∫Ãyê&ÉTe˝…, ~>±«kÕ' (düH)é R ~>∑+ãs¡T&Ó,’
ãVü Q <ä T sê«ø£ ´ + Á|ü \ |ü H é R ãVü Q <ä T sê“¤ w ü ˝≤&É T #· T , <ä T s¡ Z + <Û ä + R
<ä T sê«dü q >∑ \ ~j· T TqT, <ä T dü ‡ Vü ≤ + R ndü V ü ≤ ýÓ T Æ q ~j· T TqT, |ò ü T Às¡ + R
<ës¡TDyÓTqÆ ~j·TTqT, ‹$Ts¡+ R Nø£{>Ï q∑ Tqï~j·TTqT, qs¡ø√|üeT+ R qs¡øe£ TTe˝…
qTqï~j·TTqT n>∑T, eT\|ü+ø£+ R eT\|ü+ø£eTTqT, Á|ü$X¯´ R Á|üy•˚ +∫, dü'
sêeD' R Ä sêeDT&ÉT, ‘·Á‘· R Ä ãTs¡<˝ä À, ÄX¯ó R yÓ+≥H˚, eT>∑ï' R~>∑ã&ç
b˛jÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeDT&ÉT ñqà‘·TìÔ e˝… ~>∑+ãs¡T&Ó’ |ü\T $<Ûeä TT˝…q’ <äTsê“¤w\ü
Hê&ÉT#·T, >=|üŒ<äTsê«düq‘√, |òüTÀs¡eTT>± ndüVü≤éTT>±qTqï eT\eTT‘√ ì+&ç
qs¡øe£ TT e˝… qTqï ˇø£ u≤$˝ÀìøÏ ~– n+<äT ≈£Ls¡Tø=ì b˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ ø£+sπ ƒ ã<ëΔ« <äXÁ¯ ê+ Á|üeT<ë s¡øyÔ£ êdæ˙ ˆ
ø±© ø£se›¡ T*bÕÔ+^ ~X¯+ j·÷e÷´+ Á|üøs£ ¸¡ ‹ ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£+sπ ƒ ` ã<ëΔ« ` <äXÁ¯ ê+ ` Á|üeT<ë ` s¡øyÔ£ êdæ˙ ` ø±© `
ø£se›¡ T*bÕÔ+^ ` ~X¯+ ` j·÷e÷´+ ` Á|üøs£ ¸¡ ‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡øyÔ£ êdæ˙, ø£se›¡ T*bÕÔ+^, ø±© Á|üeT<ë <äXÁ¯ ê+ ø£+sπ ƒ ã<ëΔ«
j·÷e÷´+ ~X¯+ Á|üøs£ ¸¡ ‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡øyÔ£ êdæ˙ R mi¿ì eÅdeÔü TT <Û]ä +∫q, ø£se›¡ T*bÕÔ+^ R ãTs¡<‘ä √
|üPj·Tã&çq X¯Øs¡eTT >∑*–q{Ï,º ø±© Á|üeT<ë R q\¢ì ÅdÔ” jÓTTø£‘,Ó <äXÁ¯ ê+ R
sêeDTì, ø£+sπ ƒ R ø£+sƒe¡ TTq+<äT, ã<ëΔ« R bÕX¯eTTqT _–+∫, j·÷e÷´+ ~X¯+
Á|üøs£ ¸¡ ‹ R <äøD åÏ ~≈£îÿq≈£î á&ÉTÃ#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` mi¿ì eÅdeÔü TT\T <Û]ä +∫ ˇ&É*ì+&É ãTs¡<ä ø£*–j·TTqï<Ó,’ ø±≥Tø£
ø=+&Ée˝… ø±ìŒ+#·T#·T ø±∞ j·TqT ˇø£ sêø£då Åü dÔ” sêeDTì ø£+sƒe¡ TTq≈£î bÕX¯eTTqT
(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z 239
_–+∫, <äøD
åÏ ~≈£îÿ>± á&ÉTÃø=ì b˛e⁄#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ @e+ ‘·Á‘· eTj·÷ <äèwü'º ≈£î+uÛøÑ s£ √í ìXÊ#·s'¡ ˆ
sêeDdü´ düT‘ê dü‡sπ « <äècÕº ôd\ÌÔ düeTTøÏ‘å ê' ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @e+ ` ‘·Á‘· ` eTj·÷ ` <äèwü'º ` ≈£î+uÛøÑ s£ 'í¡ ` ìXÊ#·s'¡ `
sêeDdü´ ` düT‘ê' ` düsπ « ` <äècÕº' ` ‘Ó\’ düeTTøÏ‘å ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ìXÊ#·s'¡ ≈£î+uÛøÑ s£ 'í¡ (#·) eTj·÷ ‘·Á‘· @e+ <äèwü'º , sêeDdü´
düsπ « düT‘ê', ‘Ó\’ düeTTøÏ‘å ê' <äècÕº'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ìXÊ#·s¡' ≈£î+uÛÑø£s¡í' R sêø£ådüÁX‚wüß˜&Ó’q ≈£î+uÛÑø£s¡Tí&ÉT ≈£L&É, ‘·Á‘·
R Ä dü«|üïeTTq+<äT, eTj·÷ R Hê#˚‘,· @e+ <äèwü'º R ÇfÒ¢ #·÷&Éã&ÓqT. sêeDdü´
düsπ « düT‘ê' R sêeDTì |ü⁄Á‘·T\+<äsT¡ qT, ‘Ó\’ düeTTøÏ‘å ê' R q÷HÓ‘√ |üPj·Tã&çq
yês¡T>±, <äècÕº' R #·÷&Éã&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê ø± dü«|üïeTTq+<äT sêeDk˛<äsT¡ &Óq’ ≈£î+uÛøÑ s£ T¡ &í TÉ >∑÷&É sêeDTì
Ø‹>∑H˚ Ä dæ‹ú ˝ÀH˚ >±qe∫ÃHê&ÉT. eTiÏjT· T sêeDTì |ü⁄Á‘·T˝…\s¢ T¡ qT q÷HÓ˝À
eTTì– ‘˚\T#·T >±qe∫ÃHês¡T.
XÀ¢ˆˆ esêùV≤D <äXÁ¯ ê •Ù+X¯óe÷πsD #˚+Á<äõ‘Y ˆ
ñÅùwDº ≈£î+uÛøÑ s£ Xí¡ Ã¯ Á|üj÷· ‘ê <äøDåÏ ≤+ ~X¯yTé ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äXÁ¯ ê' ` esêùV≤D ` •+X¯óe÷πsD ` #· ` Ç+Á<äõ‘Y `
ñÅùwD º ` ≈£î+uÛøÑ s£ 'í¡ ` #· ` Á|üj÷· ‘ê' ` <äøD åÏ ≤+ ` ~X¯yTé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` <äXÁ¯ ê' esêùV≤D, Ç+Á<äõ‘Y •+X¯óe÷πsD, ≈£î+uÛøÑ s£ 'í¡ ñÅùwDº
#·, <äøD åÏ ≤+ ~X¯+ Á|üj÷· ‘ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äXÁ¯ ê' esêùV≤D R sêeDT&ÉT dü÷ø£se¡ TT MT<äqT, Ç+Á<äõ‘Y
•+X¯óe÷πsD R Ç+Á<äõ‘·TÔ eTø£se¡ TT MT<äqT, ≈£î+uÛøÑ s£ 'í¡ ñÅùwD º R ≈£î+uÛøÑ s£ T¡ &í TÉ
ˇ+f… MT<äqT, <äøD åÏ ≤+ ~X¯+ Á|üjT· ‘ê' R <äøD åÏ ~≈£îÿ>± yÓ&*É b˛sTT].
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDT&ÉT esêVü≤yêVü≤qeTTqT, Ç+Á<äõ‘·TÔ eTø£sy¡ êVü≤qeTTqT,
≈£î+uÛøÑ s£ T¡ &í TÉ ñÅwyºü êVü≤qeTTqT, Äs√Væ≤+∫qyê¬s,’ <äøDåÏ ~≈£îÿ>± ‹]– b˛e⁄ #·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ @ø£ düÁÔ ‘· eTj·÷ <äèwü'º X‚«‘·#Ã· Á¤ ‘√ $;ÛwDü ' ˆ
X¯óø£e¢ ÷˝≤´+ãs¡<säÛ ¡ X¯óÙø£>¢ +∑ <ÛëqT˝Ò|qü ' ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @ø£' ` ‘·Á‘· ` eTj·÷ ` <äèwü'º ` X‚«‘·#Ã· Á¤ ‘·' ` $;ÛwDü ' `
X¯óø£e¢ ÷˝≤´+ãs¡<säÛ '¡ ` X¯óø£>¢ +∑ <ÛëqT˝Ò|qü ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· @ø£' $;ÛwüD' X‚«‘·#·Ã¤Á‘·', X¯óø£¢e÷˝≤´+ãs¡<Ûäs¡',
X‚«‘·>+∑ <ÛëqT˝Ò|qü ' eTj·÷ <äèwü'º .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä dü«|üïeTTq+<äT, @ø£' $;ÛwDü ' R $;ÛwDü T&=ø£ÿ&ÉT,
X‚«‘·#Ã· Á¤ ‘·' R ‘Ó\ì¢ >=&ÉT>∑T >∑\yê&Ó,’ X¯óø£e¢ ÷˝≤´+ãs¡<säÛ '¡ R ‘Ó\ì¢ |üP\e÷\\qT
eÅdeÔü TT\qT <Û]ä +∫qyê&Ó,’ X‚«‘·>+∑ <ÛëqT˝Ò|qü ' R ‘Ó\ì¢ #·+<äqeTT |üP‘· ø£\yê&Ó,’
eTj·÷ <äèwü'º R Hê#˚ #·÷&Éã&çHê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê≈£î Ä dü«|üïeTTq+<äT $;ÛwDü T&=ø£ÿ&ÉT e÷Á‘·eTT X‚«‘·#Ã· Á¤ ‘·eTT‘√
$sêõ\T¢#T· , ‘Ó\ì¢ |ü⁄wüŒe÷\\qT NHê+ãs¡eTT\qT <Û]ä +∫ ‘Ó\ì¢ >∑+<Ûeä TT\‘√
n\+ø£]+|üã&ç düT+<äse¡ TT>± >±q e∫ÃHê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ X¯+K<äT+<äT_Ûìs√Èôw’ s¡ï è‘·^Ô ‘Ó’ s¡\+ø£è‘·' ˆ
Äs¡TVü≤´ XË\’ dü+ø±X¯+ y˚T|òTü düìÔ ‘· ìdü«qyéT ˆ
#·‘T· s¡+› ‘·+ >∑»+ ~e´ e÷ùdÔ ‘·Á‘· $;ÛwDü ' ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯+K<äT+<äT_Ûìs√Èôw'’ ` qè‘·^Ô ‘Ó'’ ` n\+ø£è‘·' ` Äs¡TVü≤´ `
XË\’ dü+ø±X¯+ ` y˚T|òTü düìÔ ‘·ìdü«qyéT, #·‘T· s¡+› ‘·+ ` >∑»+ ` ~eýéT ` ÄùdÔ `
‘·Á‘· ` $;ÛwD ü '.
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· n\+ø£è‘·', $;ÛwDü ' X¯+K<äT+<äT_Ûìs√Èôw'’ , qè‘·^Ô ‘Ó'’
XË\’ dü+ø±X¯+, y˚T|òTü düìÔ ‘·ìdü«q+, #·‘T· s¡+› ‘·+ ~e´+ >∑»yéT Äs¡TVü≤´ Äùd.Ô
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä dü«|üïeTTq+<äT, n\+ø£è‘·' R n\+ø£]+|üã&ç
j·TTqï, $;ÛwD ü ' R $;ÛwD ü T&ÉT, X¯+K<äT+<äT_Ûìs√Èôw'’ R X¯+KeTT\jÓTTø£ÿj·TT
<äT+<äTuÛTÑ \jÓTTø£ÿj·TT ÁyÓ÷‘·\‘√&ÉqT, qè‘·^Ô ‘Ó'’ R Hê≥éTT ‘√&ÉqT ^‘·eTT\
‘√&ÉqT, XË\’ dü+ø±X¯+ R |üs«¡ ‘·dìü ïuÛyÑ TÓ qÆ {Ïj º T· T, y˚T|òTü düìÔ ‘·ìdü«q+ R y˚T|òTü eTT
ñiTeTT\ e+{Ï <Û«ä ì >∑*–q{Ïj º T· T, #·‘T· s¡+› ‘·+ R Hê\TZ<+ä ‘·eTT\T ø£*qZ {Ïj º T· T,
~e´+ >∑»+ R n<äT“¤‘y· TÓ qÆ @qT>∑TqT, Äs¡TVü≤´ R n~Ûw+˜æ ∫, ÄùdÔ R $sêõ\T¢
#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä dü«|üïeTTq+<˚ sê»˝≤+#Û·qeTT\‘√ #·ø£ÿ>± n\+ø£]+|ü
ã&çj·TTqï Ä $;ÛwüDT&ÉT, X¯+K<Ûë«qeTT\‘√&ÉqT <äT+<äT_Ûyê<äéTT\‘√&ÉqT,
(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z 241
qè‘·^Ô ‘·eTT\‘√&ÉqT ø£<*ä e#·TÃ#·T, |üs«¡ ‘·eTT\e˝… ñqï‘·yTÓ ,Æ y˚T|òTü eTT\ ñiTeTT\
e+{Ï >∑+;Ûsy¡ TÓ qÆ <Û«ä qT\T #˚jT· T#·Tqï Hê\TZ <ä+‘·eTT\T>∑\ ˇø£ uÛÁÑ <ä>»∑ eTTqT
n~Ûw+˜æ ∫ sê»Øƒ$‘√ $sêõ\T¢#T· +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ #·‘T· ]“¤ dü‡∫yÓ’ kÕ‡s¡+Δ yÓV’ ‰ü j·Tdü eTT|üd‘úæ '· ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #·‘T· ]“¤' ` dü∫yÓ'’ ` kÕs¡+Δ ` yÓV’ ‰ü j·TdüyTé ` ñ|üd‘úæ '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') #·‘T· ]“¤', dü∫yÓ'’ , kÕs¡+Δ , yÓV’ ‰ü j·TdüyTé , ñ|üd‘úæ '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä $;ÛwDü T&ÉT) #·‘T· ]“¤' dü∫yÓ'’ kÕs¡+Δ R (‘·q) q\T>∑Ts¡T
eT+Á‘·T\‘√&ÉqT, yÓV’ ‰ü j·TdüyTé ñ|üd‘úæ '· R Äø±X¯eTTq dü+#·]+#·T #·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n{Ïº Ä $;ÛwDü T&ÉT ‘·q q\T>∑Ts¡T eT+Á‘·T\‘√ ≈£L&ç >∑>q∑ e÷s¡eZ TTq
#·]+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düe÷» X¯Ã eTj·÷ <äèc˛º ^‘·yê~Á‘·ìdü«q' ˆ
|æã‘ê+ s¡øeÔ£ ÷˝≤´Hê+ s¡økå£ Õ+ s¡øyÔ£ êdükÕyéT ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düe÷»' ` #· ` eTj·÷ ` <äèwü'º ` ^‘·yê~Á‘·ìdü«q' ` |æã‘ê+
` s¡øeÔ£ ÷˝≤´Hê+ ` s¡økå£ Õ+ ` s¡øyÔ£ êdükÕyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (‘·Á‘·) |æã‘ê+, s¡øeÔ£ ÷˝≤´Hê+, s¡øyÔ£ êdükÕ+ s¡økå£ Õ+ ^‘·
yê~Á‘·ìdü«q' düe÷»' #· eTj·÷ <äèwü'º .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä dü«|üïeTTq+<äT, |æã‘ê+ R ‘Ó’\bÕqeTT
#˚jT· T#·Tqï{Ïj
º T· T, s¡øeÔ£ ÷˝≤´Hê+ R mi¿ì |üP\e÷\\T ø£*–q{Ïj º T· T, s¡øyÔ£ êdükÕ+
R mi¿ì eÅdeÔü TT\T ø£*–q{Ïj º T· T, s¡økå£ Õ+ R sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ, ^‘·yê~Á‘·ìdü«q'
düe÷»' #· R bÕ≥\ jÓTTø£ÿj·TT yê<äéTT\ jÓTTø£ÿj·TT <Ûä«qT\‘√ >∑÷&çq
>∑T+|ü⁄≈£L&É, eTj·÷ <äèwü'º R Hê#˚ #·÷&Éã&çq~.
‹\ø£eTT :` |æã‘ê+ R ‘Ó˝’ ≤~bÕqeTT #˚jT· T#·Tqï{Ï.º
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä dü«|üïeTTq+<äT q÷HÓ\T Á‘ê>∑T#·T mi¿ì |üP\e÷\\T, eÅdeÔü TT\T
<Û]ä +∫ bÕ≥\‘√qT yê<äéTT\‘√qT ô|<ä>› √\ #˚jT· T#·Tqï sêø£då Tü \ eT÷ø£>÷∑ &É
Hê≈£î >±qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ \+ø± #˚jT· + |ü⁄Ø s¡e÷´ düyêõs¡<≈ä∏ î£ +»sê ˆ
kÕ>∑sπ |ü‹‘ê <äècÕº uÛ>Ñ ï∑ >√|ü⁄s¡‘√s¡D≤ ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` \+ø± ` #· ` Çj·T+ ` |ü⁄Ø ` s¡e÷´ ` düyêõs¡<≈ä∏ î£ +»sê `
kÕ>∑sπ ` |ü‹‘ê ` <äècÕº ` uÛ>Ñ ï∑ >√|ü⁄s¡‘√s¡D≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡e÷´ Çj·T+ \+ø± |ü⁄Ø #· düyêõs¡<∏ä≈£î+»sê,
uÛ>Ñ ï∑ >√|ü⁄s¡‘√s¡D≤ (dür) kÕ>∑sπ |ü‹‘ê <äècÕº.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Çj·T+ R á, s¡e÷´ R düT+<äs¡yÓTÆq, \+ø± |ü⁄Ø #· R
\+ø±|ü⁄s¡eTT>∑÷&É, uÛÑ>∑ï>√|ü⁄s¡‘√s¡D≤ (dür) R $iÏ–b˛sTTq >√|ü⁄s¡eTT\T,
‘√s¡DeTT\TqT >∑\<Ó,’ düyêõs¡<≈ä∏ î£ +»sê R >∑Ti¿eTT\‘√&ÉqT, s¡<eä∏ TT\‘√&ÉqT>∑÷&É,
kÕ>∑sπ R düeTTÁ<äeTTq, |ü‹‘ê R ≈£L*b˛sTTq~>±, <äècÕº R #·÷&Éã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` m+‘·j÷Ó s¡eTD°jT· yÓTqÆ á \+ø±q>∑se¡ TT >∑÷&É, uÛeÑ qeTT\T
>√|ü⁄s¡eTT\T $iÏ–b˛sTT, Ç#·Ã{Ï >∑Ti¿eTT\‘√&ÉqT @qT>∑T\‘√&ÉqT düeTTÁ<äeTT˝À
~>∑ã&çb˛sTTq~>± ø±qe∫Ãq~.
XÀ¢ˆˆ \+ø± <äècÕº eTj·÷ dü«ù|ï sêeDÒ Hê_Ûsø¡ ‘åÏ ê ˆ
<ä>±Δ sêeTdü´ <ä÷‘˚q yêqπsD ‘·sd¡ «æ Hê ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` \+ø± ` <äècÕº ` eTj·÷ ` dü«ù|ï ` sêeDÒq ` n_Ûsø¡ ‘åÏ ê `
<ä>±Δ ` sêeTdü´ ` <ä÷‘˚q ` yêqπsD ` ‘·sd¡ «æ Hê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTj·÷ dü«ù|ï sêeDÒq n_Ûsø¡ ‘åÏ ê \+ø± sêeTdü´ <ä÷‘˚q,
‘·sd¡ «æ Hê yêqπsD <ä>±Δ <äècÕº.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTj·÷ R Hê#˚‘,· dü«ù|ï R dü«|üïeTTq+<äT, sêeDÒq n_Ûsø¡ ‘åÏ ê
R sêeDTì#˚ uÛÁÑ <äeTT>± ø±bÕ&Éã&çq{Ï,º \+ø± R \+ø±q>∑se¡ TT, sêeTdü´ <ä÷‘˚q
R lsêeTTì <ä÷‘·jTÆÓ q{Ï,º ‘·sd¡ «æ Hê yêqπsD R ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ ˇø£ yêqs¡Tì#˚,
<ä>±Δ <äècÕº R <äV≤æ +|üã&çq~>± #·÷&Éã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä dü«|üïeTTq+<äT Hê≈£î sêeDT&ÉT uÛÁÑ <äeTT>± ø±bÕ&ÉT#·Tqï{Ï,º
á \+ø±q>∑se¡ TTqT lsêeTTì <ä÷‘·jTÆÓ q ˇø±H=ø£ ã\XÊ*j·T>∑T yêqs¡T&ÉT
uÛj
Ñ T· +ø£se¡ TT>± ‘·>T∑ \ô|≥Tº≥ ø±qe#ÓÃqT.
dü÷#·q :` á XÀ¢ø+£ Á|üø|åÏ eÔü Tì ø=+<ä] uÛ≤eeTT.
(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z 243
XÀ¢ˆˆ |”‘ê« ‘Ó\’ + Á|üqè‘êÔ X¯Ã Á|üV≤ü dü+‘√´ eTVü‰dü«Hê' ˆ
\+ø±j·÷+ uÛdÑ àü s¡÷øå±j·÷+ Á|ü$cÕº sêø£då Åü dj Ôæ T· ' ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |”‘ê« ` ‘Ó\’ + ` Á|üqè‘êÔ' ` #· ` Á|üV≤ü dü+‘·´' ` eTVü‰dü«Hê' `
\+ø±j·÷+ ` uÛdÑ àü s¡÷øå±j·÷+ ` Á|ü$cÕº' ` sêø£då Åü dj Ôæ T· ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£då Åü dj Ôæ T· ' ‘Ó\’ + |”‘ê«, Á|üqè‘êÔ', Á|üV≤ü dü+‘·´' eTVü‰dü«Hê',
uÛdÑ àü s¡÷øå±j·÷+ \+ø±j·÷+ Á|ü$cÕº'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£då Åü dj Ôæ T· ' R sêø£då Åü d\Ô” T, ‘Ó\’ + |”‘ê« R q÷HÓqT Á‘ê–,
Á|üqè‘êÔ' R >∑+‘·T\T y˚jT· T#·Tqïyê¬s,’ Á|üV≤ü dü+‘·´' R $ø£≥eTT>± qe⁄«#·Tqïyê¬s,’
eTVü‰dü«Hê' R ô|<ä>› √\ #˚jT· T#·Tqïyê¬s,’ uÛdÑ àü s¡÷øå±j·÷+ R ã÷&ç<ä Á>∑$Tàj·TTqï,
\+ø±j·÷+ R \+ø£˝ÀìøÏ, Á|ü$cÕº' R Á|üy•˚ +∫].
ªªÁ|üqè‘êÔ'μμ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªªÁ|üeT‘êÔ'μμ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTiÏjT· T ì#·Ã{Ï sêø£då ü Åd˝Ô” \… s¢ T¡ qT ‘Ó\’ bÕqeTT #˚jT· T#·T, >∑+‘·T\T
y˚jT· T#·T ô|<ä› >√\‘√, ã÷&ç<j ä TÆÓ j·TTqï \+ø£˝ÀìøÏ b˛e⁄#·T ø±ìŒ+∫].
XÀ¢ˆˆ ≈£î+uÛøÑ s£ êí<j
ä T· X‚Ãy˚T düsπ « sêø£då |ü ⁄ü +>∑yê' ˆ
s¡ø+Ô£ ìedüq+ >∑èVü≤´ Á|ü$cÕº >√eTj·TÁVü≤<˚ ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ≈£î+uÛøÑ s£ êí<j ä T· ' ` #· ` Çy˚T ` düsπ « ` sêø£då |ü ⁄ü +>∑yê' ` s¡ø+Ô£
` ìedüq+ ` >∑èVü≤´ ` Á|ü$cÕº' ` >√eTj·TÁVü≤<˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Çy˚T ≈£î+uÛøÑ s£ êí<j ä T· ' düsπ « sêø£då |ü ⁄ü +>∑yê' s¡ø+Ô£ ìedüq+
>∑èVü≤´, >√eTj·TÁVü≤<˚ Á|ü$cÕº'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Çy˚T ≈£î+uÛÑø£sêí<äj·T' R á ≈£î+uÛÑø£s¡Tí&ÉT yÓTT<ä˝…’q{Ïº, düπs«
sêø£då |ü ⁄ü +>∑yê' R sêø£då Mü s¡T ˝…\s¢ T¡ qT, s¡ø+Ô£ ìedüq+ >∑èVü≤´ R mi¿ì eÅdeÔü TT\qT
<Û]ä +∫, >√eTj·TÁVü≤<˚ Á|ü$cÕº' R ù|&ÉeT&ÉT>∑T˝ÀìøÏ ~>∑ã&ç].
yêdüT<ëdükÕ«$T:` sêe÷j·TDeTTq+<äT <äX¯s¡<∏ädü«|üïeTT, uÛÑs¡‘·dü«|üïeTT
Á‹»{≤dü«|üïeTT, nì eT÷&ÉT ø£\\T >∑\e⁄. á eT÷&ÉT ø£\\TqT dü‘´· eTT˝Ò
njÓT´qT. ø±e⁄q sêe÷j·TDeTT dü«|üïeTT\T dü‘´· eTT˝Ò nì kÕ~Û+#·T#·Tqï~.
ãèVü≤<ës¡D´ø√|üìwüì‘·TqÔ + ~≥T¢ #Ó|Œü ã&ÓqT 4`3`9
|ü⁄s¡Twüßq≈£î nq>± Jyê‘·à≈£î s¬ +&ÉT kÕúqeTT˝Ò >∑\e⁄. á ˝Àø£eTT,
|ü s ¡ ˝ Àø£ e TT. eT÷&É e ~ dü « |ü ï eTqT kÕú q eTT. Je⁄&É T ÇVü ≤ ˝Àø£ e TTq≈£ î
|üs˝¡ Àø£eTTq≈£î dü+~ÛkÕúqeTT n>∑T á dü«|üïÁ|ü|+ü #·eTTq ì\∫ s¬ +{Ïì p#·TqT.
uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT Mìì ìÁ<ä|ü⁄#·TÃq|ü⁄&ÉT á‘·ìøÏ y˚T\Tø=qï|ü&ÉTqï C≤„qeTTqT,
Ç+Á~j·TeTT\qT ‘êH˚ Á>∑Væ≤+∫ u≤ùV≤´+Á~j·TeTT\ HÓ\¢ ìe]Ô+|üCÒdæ
dü«|üï|ü<ës¡eú TT\qT yê] yê] n<äèwüeº TT ø=\~ düèwæ+º ∫ j·÷ |ü<ës¡eú TT\qT
‘·q CÀ´‹#˚ Á|üø±•+|üCdÒ æ dü«|üïeTTq+<ä* Ä˝À#·qeTT ‘êH˚ Á|üø±•+|ü#j ˚ T· TqT.
n|ü&ÉT J$ dü«j·T+CÀ´‹ j·T>∑TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ≈£î+uÛÑø£s¡Tí&ÉT eTTqï>∑T á sêø£ådüÁX‚wüß˜\+<äs¡TqT >∑÷&É mi¿ì
∫+øÏ>T∑ &É\¶ qT ø£≥Tºø=ì, ù|&É‘√ ì+&çjT· Tqï eT&ÉT>∑T˝À ~>∑ã&çb˛sTT].
XÀ¢ˆˆ n|ü>#∑ Ã· ‘¤ · qX¯´<Û«ä + d”‘ê e÷|ü dü sê|òTü e' ˆ
|ò÷ü ‘·jT˚ ‘·Œs¡e÷eTØ¸ düs¬ «Ì kÕ‡s¡+Δ Væ≤ sêø£ôå d'’ ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n|ü>#∑ Ã· ‘¤ · ` qX¯´<Û«ä yéT ` d”‘êyéT ` Ä|ü ` dü' ` sê|òTü e' `
|ò÷ü ‘·jT˚ ‘Y ` |üse¡ ÷eTØ¸ ` düs¬ «Ì' ` kÕs¡+Δ ` Væ≤ ` sêø£ôå d'’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n|ü>#∑ Ã· ‘¤ —· qX¯´<Û«ä yéT— dü' sê|òTü e' d”‘êyéT Ä|ü— |üse¡ ÷eTØ¸
dü' düs¬ «Ì' sêø£ôå d'’ kÕs¡+Δ (j·TTcÕàHé) |ò÷ü ‘·jT˚ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n|ü>#∑ Ã· ‘¤ · R ‘=\–bı+&ÉT, qX¯´<Û«ä + R q•+∫bı+&ÉT, dü'
sê|òTü e' R Ä lsêeTT&ÉT, d”‘êyéT Ä|ü R d”‘q· T bı+<ÓqT. (nq>± ‘·«s¡˝ÀH˚
bı+<ä>\∑ &ÉT) |üse¡ ÷eTØ¸ dü' R eTVü‰Áø√<Ûj ä T· T≈£î&Ô q’Ó Ä lsêeTT&ÉT, düs¬ «Ì' R
kÕs¡Δ+ R sêø£ådüT ˝…\¢]‘√ ≈£L&É, (j·TTcÕàHé R $TeTTà\qT) |òü÷‘·j˚T‘Y R
|ü]e÷s¡Ã>∑\&ÉT, u§+u≤sTT bÕsƒe¡ TT q+~≥T¢qï~ ` n|ü>#∑ Ã· ‘¤ · |üX´¯ <Û«ä + d”‘ê
e÷b˛ï‹ sê|òTü e', |ò÷ü ‘·jT˚ ‘Y |üse¡ ÷eTØ¸ j·TTcÕàHé kÕs¡+Δ Væ≤ sêø£ôå d'’ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ+≥H˚ d”‘·ø£&ÉqT+&ç MTs¡T ‘=\–b˛e⁄&ÉT, ˝Òì#√ MTs¡T
q•+∫b˛jÓT<äsT¡ — Ä lsêeTT &ç|ü &˚ e∫Ã d”‘q· T >=ìb˛e⁄#·THêï&ÉT— Áø√<Ûeä TT
H=+~q Ä‘·&TÉ Ç#·Ã{Ï sêø£då Tü ˝…\]¢ ‘√ ø£*|æ $TeTTà ‘·«s¡˝ÀH˚ Vü≤‘·e÷s¡TÃqT.
XÀ¢ˆˆ Á|æj÷· + ãVüQeT‘ê+ uÛ≤sê´+ eqyêdü eTqTÁe‘êyéT ˆ
uÛ]Ñ ‡Ô ‘ê+ ‘·]‘® ê+ yê|æ HêqTeT+dü´‹ sê|òTü e' ˆˆ 39
(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z 245
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|æj÷· + ` ãVüQeT‘ê+ ` uÛ≤sê´+ ` eqyêdüyTé ` nqTÁe‘êyéT,
uÛ]Ñ ‡Ô ‘ê+ ` ‘·]‘® ê+ ` yê ` n|æ ` q ` nqTeT+dü´‹ ` sê|òTü e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òüTe' eqyêdüyéT nqTÁe‘ê+, Á|æj·÷+, ãVüQeT‘ê+
uÛ≤sê´+, uÛ]Ñ ‡Ô ‘ê+, ‘·]‘® ê+ yê n|æ q nqTeT+dü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, eqyêdüyTé nqTÁe‘ê+ R eqyêdüeTTqT
>∑÷&É nqTeT‹+∫ nqTdü]+#·T#·Tqï~j·TTqT, Á|æj·÷+ R Çwüßºsê\TqT,
ãVüQeT‘ê+ R >ös¡yês¡TΩsê\T q>∑T, uÛ≤sê´+ R uÛ≤s¡´jÓTÆ q d”‘q· T, uÛ]Ñ ‡Ô ‘ê+ R
nee÷ì+|üã&çq<ëìì>± >±ì, ‘·]®‘ê+ yê n|æ R u…<ä]+|üã&çq<ëìì>±
>±ì, q nqTeT+dü´‹ R n+^ø£]+|ü&TÉ (düV≤æ +|ü&TÉ ).
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q≈£î $TøÏÿ* Çwüßsº ê\TqT, $TøÏÿ* >ös¡yês¡TΩsê\TqT, ns¡D´
yêdüeTTq >∑÷&É ‘·qqT nqTdü]+#·T#·Tqï~j·TTq>∑T ‘·q uÛ≤s¡´qT MTs¡T @ e÷Á‘·eTT
nee÷ì+∫qqT, u…~]+∫qqT lsêeTT&ÉT @$Tj·TT düV≤æ +|ü&TÉ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘·<\ä + Á≈£Ls¡yê¬ø´Ì s¡« kÕ‡+‘·« y˚T yê_ÛBj Û T· ‘êyéT ˆ
n_Ûj÷· #êeT yÓ<’ V˚ ≤” y˚T‘· ~Δ eTeT s√#·‘˚ ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` n\+ ` Á≈£Ls¡yê¬ø´Ì' ` e' ` kÕ+‘·«yéT ` @e `
n_ÛBj Û T· ‘êyéT ` n_Ûj÷· #êeT ` yÓ<’ V˚ ≤” yéT ` @‘·‘Y ` Væ≤ ` eTeT ` s√#·‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y e' Á≈£Ls¡yê¬ø´Ì' n\yéT— kÕ+‘·«yéT @e n_ÛBj Û T· ‘êyéT—
yÓ<’ V˚ ≤” yéT (ø£eå ÷+) n_Ûj÷· #êeT— eTeT @‘·‘Y Væ≤ s√#·‘.˚
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·‘Y R n+<äTe\q, e' Á≈£Ls¡yê¬ø´Ì' n\+ R MT Á≈£Ls¡e#·qeTT\#˚
#ê\TqT, kÕ+‘·«yéT @e RkÕeTe#·qy˚T, n_ÛBj Û T· ‘êyéT R |ü\Tø£ã&ÉT>±ø£! yÓ<’ V˚ ≤” +
R d”‘q· T, (ø£eå ÷+) n_Ûj÷· #êeT R (nuÛj Ñ T· eTTqT) y˚&TÉ ø=+<äeTT, eTeT R
Hê≈£î, @‘·‘Y Væ≤ R Ç~j˚T, s√#·‘˚ R Çwüeº T>∑T#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+<äT#˚ áyÓTqT >∑÷]Ã MT]ø£ Á≈£Ls¡e#·qeTT\T |ü\Tø£≈î£ &ÉT.
kÕeTe#·qeTT˝Ò |ü\T≈£î&ÉT. eTq e÷yÓTqT nuÛj Ñ T· eTTqT y˚&TÉ ø=+<äeTT. Ç~j˚T
Hê≈£î q∫Ãq |ü<‹Δä .
XÀ¢ˆˆ j·TkÕ´ y˚Te+$<Û'ä dü«b˛ï <äT'œ‘êj·÷+ Á|ü<èä X¯´‘˚ ˆ
kÕ <äT'U…’ ]«$<Û’Ó s¡Tàø±Ô Á|æjT· + ÁbÕb˛ï‘·´qT‘·eÔ TyéT ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·TkÕýéT ` @e+$<Û'ä ` dü«|üï' ` <äT'œ‘êj·÷+ ` Á|ü<èä X¯´‘˚ `
kÕ ` <äT'U…'’ ` $$<Û'’Ó ` eTTø±Ô ` Á|æjT· + ` ÁbÕb˛ï‹ ` nqT‘·eÔ TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TkÕ´+ <äT'œ‘êj·÷yéT @e+$<Û'ä dü«|üï' Á|ü<èä X¯´‘˚, kÕ,
$$<Û'’Ó <äT'U…'’ eTTø±Ô nqT‘·eÔ T+ Á|æjT· + ÁbÕb˛ï‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TkÕ´+ <äT'œ‘êj·÷+ R @ eì‘· <äT'œ+#·T#·T+&É>±, @e+$<Û'ä
dü«|üï' R á $<Ûyä TÓ qÆ {Ïº dü«|üïeTT, Á|ü<èä X¯´‘˚ R #·÷&Éã&ÉT#·Tqï<√, kÕ R Ä
eì‘·, $$<Û'’Ó <äT'U…'’ R düeTdü$Ô <Ûeä TT˝…q’ <äT'KeTT\#˚‘q· T, eTTø±Ô R $&ÉTeã&çq<Ó,’
nqT‘·eÔ T+ Á|æjT· + R düs«¡ ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ y˚T\TqT, ÁbÕb˛ï‹ R bı+<äTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` áyÓT áØ‹>± <äT'KeTT\˝À ∫≈£îÿø=ì j·TT+&É>± Hêø°Ø‹ dü«|üïeTT
e∫Ãq~ ø±ã{Ïº áyÓT≈£î ìX¯Ãj·TeTT>± á <äT'KeTT \ìïj·TT ‘=\– >=|üŒy˚T\TqT
bı+<ä>∑\<äT.
XÀ¢ˆˆ uÛ]Ñ ‡Ô ‘ê eT|æ j·÷#·<«äÛ + sêø£då ´ü ' øÏ+ $eø£j å ÷· ˆ
sê|òTü yê~Δ uÛj
Ñ T· + |òTü Às¡+ sêø£kå ÕHê eTT|üd‘úæ y· Té ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛ]Ñ Ô ‡‘êyéT ` n|æ ` j·÷#·<«äÛ + ` sêø£då ´ü ' ` øÏ+ ` $eø£j å ÷· `
sê|òTü yê‘Y ` Væ≤ ` uÛj Ñ T· + ` |òTü Às¡+ ` sêø£kå ÕHêyéT ` ñ|üd‘úæ y· Té .
nq«j·TÁø£eTeTT :` (ùV≤) sêø£då ´ü ', uÛ]Ñ Ô ‡‘êyéT n|æ (d”‘êyéT nuÛj Ñ T· +) j·÷#·<«äÛ yéT—
øÏ+ $eø£j å ÷· ? sêø£kå ÕHê+ sê|òTü yê‘Y |òTü Às¡+ uÛj Ñ T· yéT ñ|üd‘úæ +· Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (ùV≤) sêø£då ´ü ' R z sêø£kå Õ+>∑q˝≤sê! $eø£j å ÷· øÏ+ R e÷≥\‘√
|üì @$T? uÛ]Ñ Ô ‡‘êyéT n|æ R ì+~+#·ã&çq|üŒ{ÏøìÏ , (d”‘êyéT R d”‘q· T, nuÛj Ñ T· +
R nuÛj Ñ T· eTT) j·÷#·<«äÛ + R y˚&TÉ ø=qT&ÉT— sêø£kå ÕHê+ R sêø£då Tü \≈£î, sê|òTü yê‘Y
R lsêeTTìe\q, |òTü Às¡+ uÛj Ñ T· + R <ës¡TDyÓTqÆ Á|üe÷<äeTT, ñ|üd‘úæ +· Væ≤ R
e∫Ãq~>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêø£ådüeì‘·˝≤sê! ô|≈£îÿe÷≥\T #Ó|üŒ e\dæq |üì˝Ò<äT.
Ç+‘·ei≈£î MTs¡T d”‘q· T m+‘· Væ≤+dæ+∫qqT, Ç|ü&ÉT yÓ+≥H˚ ÄyÓTqT nuÛj Ñ T· eTT
y˚&TÉ ø=qT&ÉT. H˚&TÉ lsêeTTìe\q sêø£då Tü \ ø¬ \¢s≈¡ î£ qT <ës¡TDyÓTqÆ eTVü‰Á|üe÷<äeTT
e∫Ã|ü&ÉT#·Tqï~.
(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z 247
XÀ¢ˆˆ Á|üDbÏ Õ‘·Á|üdHü êï Væ≤ yÓT~Æ ©∏ »qø±‘·àC≤ ˆ
n\ y˚TcÕ |ü]Á‘ê‘·T+ sêø£kå ˛´ eTVü≤‘√ uÛj Ñ ÷· ‘Y ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üDbÏ Õ‘·Á|üdHü êï ` Væ≤ ` yÓT~Æ ©∏ ` »qø±‘·àC≤ ` n\yéT ` @cÕ
` |ü]Á‘ê‘·T+ ` sêø£då ´ü ' ` eTVü≤‘·' ` uÛj Ñ ÷· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£ådü´'! yÓTÆ~∏© »qø±‘·àC≤, Á|üDÏbÕ‘·Á|üdüHêï Væ≤— @cÕ
eTVü≤‘√ uÛj Ñ ÷· ‘Y (nkÕàHé) |ü]Á‘ê‘·TyéT n\yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£ådü´' R z sêø£åkÕ+>∑q˝≤sê! »qø±‘·àC≤ yÓTÆ~∏© R
»qø£eTVü‰sêE |ü⁄Á‹ø£jTÆÓ q d”‘ê<˚$, Á|üDbÏ Õ‘·Á|üdHü êï Væ≤ R qeTkÕÿs¡e÷Á‘·eTT
#˚ ‘ · H ˚ Á|ü d ü q Tïsê \>∑ T q{Ï º ~ , @cÕ R áyÓ T j˚ T , eTVü ≤ ‘√ uÛ Ñ j · ÷ ‘Y R
>=|üŒuÛÑj·TeTTqT+&ç (nkÕàHé R eTqqT) |ü]Á‘ê‘·T+ R ø±bÕ&ÉT≥≈£î, n\+
RdüeTs¡úTsê˝…’q{Ïº~.
yêdüT<ëdükÕ«$T:` ªdüs«¡ ø±eTÁ|ü<ë+ s¡e÷´+ dü+kÕsês¡eí ‘ê]D°+, øÏÁå |üÁ|ükÕ~˙+
\ø°Î+ X¯sD¡ ≤´ eTqT∫+‘·jT˚ ‘Yμ düeTdüøÔ ±$T‘·eTT\ ì#·TÃq~j·TT, eTH√»„yTÓ qÆ ~j·TT,
dü+kÕs¡deü TTÁ<äeTTqT <ë{Ï+#·Tq~j·TT, oÁ|òTü eTT>∑ qqTÁ>∑V≤æ +#·Tq~j·TT n>∑T
\ø°Î<˚$ì X¯sD ¡ T y˚&É qs¡ΩeT>∑T s¡ø≈å£ î£ sê*ì>± <Ûë´ì+#·e˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` qeTkÕÿs¡e÷Á‘·eTT#˚‘H· ˚ Á|üdqü Tïsê\>∑T á C≤qø°<$˚ j˚T eTq≈£î
dü+uÛ$Ñ +∫q H˚{Ï eTVü‰$|ü‘T· qÔ T+&ç eTqqT ø±bÕ&ÉT≥≈£î düeTs¡Tsú ê\TdüTe÷!
XÀ¢ˆˆ n|æ #êkÕ´ $XÊ˝≤øå±´ q øÏ+∫ <äT|ü\ø£j å T˚ ˆ
$s¡÷|ü eT|æ #ê+π>wüß düTdü÷ø£Î eT|æ \ø£Då yéT ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n|æ ` #· ` nkÕ´' ` $XÊ˝≤øå±´' ` q ` øÏ+∫‘Y ` ñ|ü\ø£j å T˚
` $s¡÷|üyTé ` n|æ ` #· ` n+π>wüß ` düTdü÷ø£ÎyéT ` n|æ `\ø£D å yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n|æ#,· nkÕ´' $XÊ˝≤øå±´' n+π>wüß øÏ+∫‘Y $s¡÷|üyTé n|æ,
düTdü÷ø£Î+ \ø£D å yéT n|æ q ñ|ü\ø£jå T˚ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n|æ#· R eTiÏjT· TqT, nkÕ´' $XÊ˝≤øå±´' R á düT+<äØeTDÏ
jÓTTø£ÿ, n+π>wüß R nej·TeeTT\+<äT, øÏ+∫‘Y $s¡÷|üyéT n|æ R ø=+#ÓeTT
$s¡÷|üeTT>±ì, düTdü÷ø£Î+ \ø£D å yéT n|æ R ∫qï <Óq’ nX¯óuÛ\Ñ ø£D
å eTT>±ì, q
ñ|ü\ø£jå T˚ R #·÷&É≈î£ HêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTiÏjT· T á düT+<äsê+– nej·Te eTT\+<äT $|ü‹dÔ ÷ü #·øy£ TÓ qÆ
@ ∫qï ne\ø£D å eTT>±ì, m{Ïº <äTs¡ø¢ D
å£ eTT>±ì ø=+#ÓeTT >∑÷&É ø±qe#·TÃ≥˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ #Ûêj·÷yÓ>’ T∑ Dé÷Á‘·+ ‘·T X¯+øπ <äT'K eTT|üd‘úæ y· Té ˆ
n<äT'U≤sêΩ$Te÷+ <˚M+ yÓV’ ‰ü j·Tdü eTT|üd‘úæ êyéT ˆˆ 45
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #Ûêj·÷yÓ>’ T∑ Dé÷Á‘·+ ` ‘·T ` X¯+øπ ` <äT'KyéT ` ñ|üd‘úæ y· Té `
n<äT'U≤sêΩyTé ` Çe÷+ ` <˚M+ ` yÓV’ ‰ü j·TdüyTé ` ñ|üd‘úæ êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ’Vü‰j·TdüyéT ñ|üdæú‘êyéT, n<äT'U≤sêΩyéT Çe÷+ <˚M+,
#Ûêj·÷yÓ>’ T∑ Dé÷Á‘·+ <äT'KyéT, ñ|üd‘úæ +· X¯+øπ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ’Vü‰j·TdüyéT ñ|üdæú‘ê+ R ~eúÛÀ>∑eTT\≈£î ns¡ΩyÓTÆq{Ïºj·TT,
n<äT'U≤sêΩ+ R <äT'KeTT\≈£î ‘·>ì∑ ~j·TTq>∑T, Çe÷+ <˚M+ R á d”‘ê<˚$ì>∑÷]Ã,
#Ûêj·÷yÓ’>∑TDé÷Á‘·+ R ‘˚»düT‡ ‘·>∑TZ≥ e÷Á‘·yÓTÆq, <äT'K+ R <äT'KeTTqT,
ñ|üd‘úæ +· R dü+uÛ$Ñ +∫q<ëìì>±, X¯+øπ R }Væ≤+#·T#·THêïqT.
‹\ø£eTT:` ª#Ûêj·÷yÓ’>∑TDé÷Á‘·+μ ` kÕïqeTT, nqT˝Ò|üqeTT eTTqï>∑Tq$
˝Ò≈î£ +&ÉT≥#˚ XÀuÛÑ ˝À|æ+#·T≥ nì uÛ≤eeTT. n+‹j˚T >±ì eTTKeTT bÕ*b˛e⁄≥,
≈£î&ç≈q£ Tï n<äTs¡T≥ eTTqï>∑T <äT]ï$T‘·eÔ TT\T, m$«j·TTqT ˝Òeì ‘Ó\T|üã&çq~.
yÓV’ ‰ü j·TdüyTé ñ|üd‘úæ ê+ ` dü«|üïeTTq+<äT ø±ìŒ+∫q s¡÷|üeTTqT nqTdü]+∫
nì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ~eýÓTÆq uÛÀ>∑eTT\≈£î ‘·–q es¡ÃdüT‡ >∑*– <äT'KeTT\≈£î
m+‘·e÷Á‘·eTT ‘·>q∑ {Ïº á d”‘ê<˚$øÏ kÕïqbÕHê<äT\ nuÛ≤eeTT#˚ X¯Øs¡#êÃ¤jT·
‘·iT>∑T≥ nqT˝À|ü yÓTTø£ÿ{Ï e÷Á‘·yT˚ >±qe#·TÃ #·Tqï<äì Hê uÛ≤eeTT.
XÀ¢ˆˆ ns¡dú ~æ +Δ ‘·T yÓ<’ V˚ ‰ü ´' |üXÊ´ eT´Vü≤ eTT|üd‘úæ êyéT ˆ
sêø£ùå d+Á<ä$HêX¯+ #· $»j·T+ sê|òTü edü´ #· ˆˆ 46
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ns¡dú ~æ +Δ ` ‘·T ` yÓ<’ V˚ ‰ü ´' ` |üXÊ´$T ` nVü≤yéT ` ñ|üd‘úæ êyéT,
` sêø£ùå d+Á<ä$HêX¯+ ` #· ` $»j·T+ ` sê|òTü edü´ ` #· ˆˆ
(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z 249
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ ’ < ˚ V ü ‰ ´' ns¡ ú d æ ~ Δ y é T ñ|ü d æ ú ‘ êyé T nVü ≤ + |ü X Ê´$T—
sêø£ùå d+Á<ä$HêX¯+ #·, sê|òTü edü´ $»j·T+ #· ñ|üd‘úæ +· |üXÊ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ<’ V˚ ‰ü ´' R d”‘ê<˚$øÏ, ns¡dú ~æ +Δ R ø±s¡´dæ~ìΔ , ñ|üd‘úæ ê+ R
dü + ÁbÕ|æ Ô + ∫q<ëìì>±, nVü ≤ + R H˚ q T, |ü X Ê´$T R #· ÷ #· T #· T HêïqT.
sêø£åùd+Á<ä$HêX¯+ #· R sêeDTì $HêX¯eTTqT, sê|òüTedü´ $»j·T+ #· R
lsêeTTq≈£î $»j·TeTTqT, ñ|üdæú‘·+ R düMT|æ+∫q<ëìì>±, |üXÊ´$T R
#·÷#·T#·THêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$øÏ Çwüºdæ~Δ dü+uÛÑ$+|üuÀe⁄#·Tqï<äìj·TT, sêeDTq≈£î
$HêX¯ e TT ø£ \ T>∑ u Àe⁄#· T qï<ä ì j· T T, lsêeTTq≈£ î $»j· T eTT ÁbÕ|æ Ô + |ü
uÀe⁄#·Tqï<äìj·TT Hê≈£î düŒwüeº TT>± ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ ì$T‘·uÔ ÷ÑÛ ‘· y˚T‘· ‘·TÔ ÁXÀ‘·T eTkÕ´ eTVü≤Å‹Œj·TyéT ˆ
<äèX¯´‘˚ #· düTŒ¤s#¡ Ã· ≈£îå ' |ü<àä |üÁ‘· $Tyêj·T‘·yTé ˆˆ 47
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ì$T‘·uÔ ÷ÑÛ ‘·yTé ` @‘·‘Y ` ‘·T ` ÁXÀ‘·TyéT ` nkÕ´' ` eTVü≤‘Y `
Á|æjT· yéT ` <äèX¯´‘˚ ` #· ` düTŒ¤s‘¡ Y ` #·≈îå£ ' ` |ü<àä |üÁ‘·yTé ` Çe ` Äj·T‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü<àä |üÁ‘·yTé Çe Äj·T‘·+ (yêeT+) #·≈îå£ ' düTŒ¤s‘¡ Y <äèX¯´‘˚
#·— eTVü≤‘Y Á|æjT· + ÁXÀ‘·T+ @‘·‘Y ì$T‘·uÔ ÷ÑÛ ‘·yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü<àä |üÁ‘·yTé Çe R ‘êeTs¡sπ ≈£îe˝…, Äj·T‘·+ R $XÊ\yÓTqÆ {Ï,º
nkÕ´' R áyÓTjÓTTø£ÿ , (yêeT+) #·≈îå£ ' R m&ÉeTø£qTï, düTŒ¤s‘¡ Y R n<äTs¡T#·T,
<äèX¯´‘˚ R ø£qã&ÉT#·Tqï~. nkÕ´' R áyÓT≈£î, eTVü≤‘Y Á|æjT· + R >=|üŒX¯óuÛeÑ TTqT,
ÁXÀ‘·T+ R $qT≥≈£î, @‘·‘Y R Ç~, ì$T‘·uÔ ÷ÑÛ ‘·yTé R ø±s¡DuÛ÷Ñ ‘·yTÓ Æ j·TTqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$øÏ ‘·«s¡˝À ø£\T>∑uÀe⁄ >=|üŒ<Óq’ Á|æjT· eTT $ì|æ+#·T≥≈£î
ø±s¡DuÛ÷Ñ ‘·eTT>± ` ‘êeTs¡sπ ≈£îe˝… $XÊ\yÓTqÆ áyÓT m&ÉeT ø£qTï n<äTs¡T≥
ø±qe#·TÃ#·Tqï~. #·÷&ÉT&ÉT!
XÀ¢ˆˆ áwü#Ã· Vü≤èwæ‘√ yêkÕ´ <äøDåÏ ≤j·÷ Vü≤´<äøDåÏ ' ˆ
nø£kÕà<˚e yÓ<’ V˚ ‰ü ´ u≤VüQ sπ ø£' Á|üø+£ |ü‘˚ ˆˆ 48
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` áwü‘Y ` #· ` Vü≤èwæ‘'· ` yê ` nkÕ´' ` <äøDåÏ ≤j·÷' ` Væ≤ `
n<äøDåÏ ' ` nø£kÕà‘Y ` @e ` yÓ<’ V˚ ‰ü ´' ` u≤VüQ' ` @ø£' ` Á|üø+£ |ü‘.˚
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äøDåÏ ≤j·÷', nkÕ´' yÓ<’ V˚ ‰ü ´', @ø£' n<äøDåÏ ' u≤VüQ' áwü‘Y
Vü≤èwæ‘'· nø£kÕà‘Y Á|üø+£ |ü‘.˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äøÏåD≤j·÷' R düeTs¡úTsê˝…’q{Ïº, nkÕ´' yÓ’<˚Vü‰´' R á
d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, @ø£' n<äøD åÏ ' u≤VüQ' R ˇø£ÿ m&ÉeT uÛTÑ »eTT e÷Á‘·eTT, áwü‘Y
Vü≤èwæ‘'· R ø=\~>∑ >∑>T∑ sêŒ≥T H=+~q<Ó,’ nø£kÕà‘Y (@e) R Vü≤sƒê‘·T>Ô H∑ ,˚ Á|üø+£ |ü‘˚
R n<äTs¡T#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á ñ‘·eÔ TTsê* m&ÉeT uÛTÑ » yÓTTø£ÿ{ÏjT˚ ø=~›>∑ >∑>T∑ sêŒ≥T H=+<äT#·T,
nø£kÕà‘·T>Ô ∑ ø£+|æ+#·T#·Tqï~. #·÷&ÉT&ÉT!
XÀ¢ˆˆ ø£sπ DTVü≤düÁÔ |ü‹eT dü‡e´ XÀÃs¡T s¡qT‘·eÔ T' ˆ
y˚|eü ÷q dü÷‡#·jT· ‹ sê|òTü e+ |ü⁄s¡‘'· dæ‘ú y· Té ˆˆ 49
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£sπ DTVü≤düÁÔ |ü‹eT' ` düe´' ` #· ` }s¡T' ` nqT‘·eÔ T' `
y˚|eü ÷q' ` dü÷#·jT· ‹ ` sê|òTü e+ ` |ü⁄s¡‘'· ` dæ‘ú y· Té .
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ø£sπ DTVü≤düÁÔ |ü‹eT' nqT‘·eÔ T' (nkÕ´') düe´' }s¡T' #· y˚|eü ÷q'
(düH)é sê|òTü e+ |ü⁄s¡‘'· dæ‘ú +· dü÷#·jT· ‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£πsDTVü≤düÔÁ|ü‹eT' R Ä&ÉT @qT>∑T ‘=+&ÉeTTqT uÀ*q{Ïº,
nqT‘·eÔ T' (nkÕ´') düe´' }s¡T' #· R düT+<äsy¡ TÓ qÆ {Ïº áyÓT m&ÉeT‘=&É >∑÷&É,
y˚|eü ÷q' (düH)é R ø£+|æ+#·T#·Tqï<Ó,’ sê|òTü e+ R lsêeTTì, |ü⁄s¡‘'· dæ‘ú +· R
m<äT≥ ì\∫j·TTqï yêìì>±, dü÷#·jT· ‹ R dü÷∫+#·T#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` @qT>∑T ‘=+&ÉeTTqT uÀ*q düT+<äsy¡ TÓ qÆ áyÓT m&ÉeT‘=&É >∑÷&É
n<äTs¡T#·T lsêeTT&ÉT m<äT{ÏøÏ e∫Ã ì\∫j·TTHêï &Éì ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï~ #·÷∫‹sê!
XÀ¢ˆˆ |üøå° #· XÊU≤ì\j·T' Á|üV≤ü èwü'º
|ü⁄q' |ü⁄q XÀÃ‘·eÔ TkÕ+‘·«yêB ˆ
düTkÕ«>∑‘ê+ yê#· eTTBs¡j÷· q'
|ü⁄q' |ü⁄q XÀÃ<äjT· re Vü≤èwü'º ˆˆ 50
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üøå° ` #·` XÊU≤ì\j·T' ` Á|üV≤ü èwü'º ` |ü⁄q' `|ü⁄q' ` #· `
ñ‘·eÔ TkÕ+‘·«yêB `düTkÕ«>∑‘ê+ ` yê#·yTé ` ñBs¡j÷· q' ` |ü⁄q' ` |ü⁄q' `
#√<äjT· ‹ ` Çe ` Vü≤èwü'º ˆˆ
(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z 251
nq«j·TÁø£eTeTT :` XÊU≤ì\j·T', Á|üV≤ü èwü'º , |üøå° #· |ü⁄q' |ü⁄q' ñ‘·eÔ TkÕ+‘·«yêB
(düH)é Vü≤èwü'º , düTkÕ«>∑‘ê+ yê#·yTé ñBs¡j÷· q', |ü⁄q' |ü⁄q' #√<äjT· ‹ Çe.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XÊU≤ì\j·T' R ø=eTà ìyêdüeTT>± >∑*–q{Ï,º Á|üV≤ü èwü'º R
dü+‘√wüeTT H=+~j·TTqï{Ï,º |üøå° #· R (á) |üø>åÏ ÷∑ &É, |ü⁄q' |ü⁄q' R eTi\
eTi\, ñ‘·eÔ TkÕ+‘·«yêB (düH)é RÅXw‚ y˜ü TÓ qÆ kÕ+‘·«q e#·qeTT\T |ü\T≈£î #·Tqï<Ó,’
düTkÕ«>∑‘ê+ yê#·+ R Á|æj·Tã+<ÛäTe⁄ jÓTTø£ÿ sêø£qT ‘Ó\T|ü⁄q{Ïº e÷≥qT,
ñBs¡j÷· q' R |ü\T≈£î#·Tqï<Ó,’ Vü≤èwü'º R Äq+<äeTT H=+~q<Ó,’ |ü⁄q' |ü⁄q' R
eTi\ eTi\, #√<äjT· ‹ Çe R Áb˛‘·‡Væ≤+#·T#·Tqï~e˝… (qTqï~).
‘ê‘·Œs¡éTT :` á |ü#Ã· ì #Ó≥Tºø=eTàô|’ >∑÷{Ï˝ÀqTqï á |üø≈åÏ L£ &É eTVü‰q+<äeTT‘√
d”‘e· Tà eTqdüT‡q≈£î }s¡≥ ø£\T>∑Tq≥T¢>± Ç+|ü⁄>± ≈£Lj·TT#·T, Á|æjT· yÓTqÆ ÄyÓT
Ä‘·àã+<ÛTä e⁄ e#·TÃ#·THêï&Éì dü÷∫+#·T#·T ªª˙ eTqdüT‡˝Àì ~>∑T\T ‘=\–+#·Tø=ì
ñ‘ê‡Vü≤eTT>± qT+&ÉTμμeTì ÄyÓT≈£î <Ûs’Ó ´¡ eTT #Ó|⁄ü Œ#·Tqï<ë j·Tqï≥T¢qï~, #·÷&ÉT&ÉT.
>√$+<äsêJj·TeTT:` Ç#·Ã≥ |üøåÏ j·Tq>± >=|üŒ|üøeå£ TT\T nq>± i…øÿ£ \T >∑\~.
nq>± ã\yÓTqÆ i…øÿ£ \‘√ ùd«#·Ã>¤ ± $Vü≤]+|ü>\∑ ~.
XÊU≤ì\j·T' :` #·øÿ£ >± |ü⁄wæŒ+∫ |ü\$¢ +∫ j·TTqï XÊKj·T+<äT >∑\ ‘·q >∑÷{Ï˝À
uÛÁÑ <äeTT>∑ ≈£Ls=Ãìj·TTqï~. |ü#Ã· ì ‘·sT¡ XÊKπø XÊK j·Tì eéVü‰s¡eTT. ‘·q
i…øÿ£ \qT #·øÿ£ >± #ê∫, Á|ü<øä DåÏ eTT>± m>∑Ts¡T#·T |ü#Ã· ì ø=eTàô|’ ≈£Ls=Ãì j·TT+&ÉT≥
ˇø£ X¯óuÛXÑ ≈¯ î£ qeTT.
Á|üVü≤èwüº' :` n#·Ã{Ï |ò\ü eTT ˝≤s¡–+#·T≥#˚ $TøÏÿ* dü+‘√wüeTT>∑ qTqï~.
|ü⁄q' |ü⁄q' #· ñ‘·eÔ TkÕ+‘·«yêB :` ñ‘·sÔ √‘·sÔ $¡ X‚weü TT>± kÕ+‘·«q
e#·qeTT\T |ü\T≈£î#·Tqï~. nq>± ª<äT'œ+|ü≈î£ eTT. ˙ uÛsÑ Ô¡ Ç|ü&˚ sê>∑\&ÉT.
<äT'œ+|üe\dæq nedüse¡ TT˝Ò<Tä μ nì z<ës¡TÃ#·Tqï≥T¢>∑ qTqï~.
düTkÕ«>∑‘ê+ yê#·yéT ñBs¡j·÷q' : ` ñ‘·eÔ Tã+<ÛTä e⁄jÓTTø£ÿ sêø£qT dü÷∫+#·T
e÷≥qT (düTGdü«GÄ>∑‘ê+, yê#·+ ` dü« nq>± ã+<ÛTä eì ns¡eú TT) |ü\T≈£î
#·Tqï~. ˙ Á|æjT· T&ÉT ˙ø£+f…qT n$T‘·yTÓ qÆ $s¡V≤ü ‘ê|üeTT H=+<äT#·T ‘·«s¡˝À
sêuÀe⁄#·THêï&Éì dü÷∫+#·T#·Tqï~.
|ü⁄q' |ü⁄q' #√<äjT· re :` ˙ Á|æjT· Tìsêø£ ìX¯Ãj·TyÓTÆ j·TT+&É>±, @\ nuÛ´Ñ +>∑qeTT,
n\+ø±s¡eTT eTTqï>∑Tq$ >±$+#·Tø=qe⁄ nì d”‘ê<˚$ì Áù|sπ |æ+#·T#·Tqï~ e˝…
qTqï~.
Vü≤èwü'º :` lsêeTTì sêø£e\q ø£\T>∑T Äq+<äeTT ‘êqT >∑÷&É bı+<äT#·Tqï≥T¢
‘·q X¯Øs¡eTTq+<ä* |ü⁄\ø±+≈£îs¡eTT\#˚ dü÷∫+#·T#·Tqï~.
á sêe÷j·TD ø±e´ eTT‘·eÔ Tø±eéTT >∑<ë! ñ‘·eÔ Tø±e´ eTq>± <Û«ä ì
Á|ü<ëÛ qyÓTqÆ ø±eéTT. Ä <Û«ä ì |ü<>ä ‘∑ e· TT, yêø£´>∑‘e· TT, Á|üã+<Û>ä ‘∑ e· TT nì
eT÷&ÉT $<Ûeä TT\ì XÊÅdøÔü ±s¡T\jÓTTø£ÿ ìs¡j í T· eTT. Ç#·Ã≥qTqï <Û«ä ì á düT+<äsø¡ ±+&É
s¡÷|üÁ|üã+<Ûä>∑‘·yÓTÆq~. m≥¢q>± nHê~>± uÛÑ>∑e‘Ydü+ã+<ÛäeTT>∑\ Je⁄ì
ñ<äΔ]+#·T≥≈£î |üPqTø=ìj·TTqï Ä#ês¡T´ìjÓTTø£ÿ Á|üeè‹Ô Ç#·Ã≥ <Û«ä ì+#·T #·Tqï~.
á $wüjT· y˚T á ø±+&ÉeTTjÓTTø£ÿ yÓTT<ä{Ï XÀ¢øe£ TTq+<äTqT ‘Ó\T|üã&çq~.
Ç#·Ã≥ ª\+ø£μ j·Tq>± X¯Øs¡eTT. @ø±øÏå Á|üuèÑÛ ‘·T˝…q’ {Ïº sêø£då >” D ∑ eTT
Ç+Á~j·TeTT\T. sêeD≈£î+uÛÑø£s¡Tí\T nVü≤+ø±s¡eTeTø±s¡eTT\T. Ç+Á<äõ‘Y
Á|üuÛÑè‘·T\T ø±eTÁø√<Ûä˝ÀuÛÑyÓ÷Vü≤ eT<ä e÷‘·‡s¡´ <ä+uÛ≤<äT\T. n{Ïº \+ø£˝À
ã+~Û+|üã&çq~ d”‘ês¡÷|üeTT>∑ qTqï Je⁄&ÉT. Ä J$øÏ uÛÑ>∑e<éC≤„qeTTqT
ñ|ü<•˚ +#·T Ä#ês¡T´&˚ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT. n{Ïº Ä#ês¡T´ìjÓTTø£ÿ \ø£Då y˚T á XÀ¢øe£ TT#˚
dü÷∫+|üã&ÉT#·Tqï~.
|üøåÏ j·Tq>± uÛ>Ñ e∑ Á‘êŒ|æøÔ =i≈£î kÕ<Ûqä eTT˝…q’ C≤„qø£sà¡ \T nHÓ&,ç s¬ +&ÉT
|üøeå£ TT\qT eVæ≤+∫qyê&ÉT.
ªªñuÛ≤uÛ≤´ y˚Te |üø±å uÛ≤´+ j·T<∏ë UÒ |üøD åÏ ≤+ >∑‹',
‘·<e’Ó∏ C≤„qø£sà¡ uÛ≤´+ ìj·T‘ê |üse¡ ÷ >∑‹'.μμ
nì Ç≥T¢ C≤„qø£s¡à\≈£î n+>±+ûÛÑeeTT+&ÉT≥e\q Ä#ês¡T´&ÉT Ä
¬s+&ç+{Ïì ø£*–j·TT+&Ée\j·TTqT. Ç#·Ã≥ ÁX¯ó‹ Á|üe÷DeTT ` ªÁu≤Vü≤àD≤
$$~wü+‹, j·TCÒ„q <ëH˚q ‘·|ükÕ nHêX¯πøqμ. nq>± j·T»„eTT#˚‘·qT,
<ëqeTT#˚‘q· T, ñ|üyêdüeTT\#˚‘q· T, Áu≤Vü≤àDT&ÉT, C≤„ì j·T>∑T#·THêï&ÉT. Ä#ês¡´
X¯ãì› s¡«#·q $T≥T¢ #Ó|Œü ã&ç j·TT+&ÓqT.
ªªÄ∫H√‹ Væ≤ XÊkÕÔÅsê› Hé Ä#êπs kÕú|j ü T· ‘·´|æ,
dü«j·T e÷#·s‘¡ ˚ j·TkÕà‘Y, ‘·kÕà<ë#ês¡´ ñ#·´‘˚.μμ
(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z 253
XÊU≤ì\j·T' :` Ç#·Ã{Ï XÊU≤X¯ãe› TT y˚<Xä ÊK\qT ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï~. ì\j·TX¯ãe› TT
Ä y˚<ë<Ûä´j·Tqìwü˜qT ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï~. y˚<ä|ü]‘ê´>∑eTT#˚ >=|üŒ Á|ü‘·ýêj·TeTT
ø£\T>∑Tqì XÊÅdeÔü TTq #Ó|Œü ã&ç j·TTqï~ >∑<ë!
ªªnBÛ‘· eT|æ jÓ÷ y˚<+ä $eTT+#·‹ qsê<Ûeä T',
ÁuÛ÷Ñ DVü‰ dü ‘·T $CÒj „ T· ' $jÓ÷ì eT~Û>#∑ Ã· ‹¤ .μμ
eTiÏjT· T XÊU≤ì\j·T' nqT≥#˚ Ä y˚<ës¡ú $wüjT· eTT\jÓTTø£ÿ ÁX¯eD
eTqq ì~<Ûë´dü s¡÷|üyÓTÆq nqTcÕ˜qeTT\ì >∑÷&É #Ó|üŒã&ÉT#·Tqï~. n+‘·{Ï
nqTcÕ˜qeTT >∑\yê&˚ >∑Ts¡T|ü<eä TTq≈£î ns¡TΩ&’Ó j·TT+&ÉTqT.
ªªÄ#ês√´ y˚<dä +ü |üqï' $wüßuí øÑÛ √Ô $eT‘·‡s¡',
eT+Á‘·CÀ„ eT+Á‘·uøÑÛ XÔ£ Ã¯ dü<ë eT+Á‘êÁX¯jT· X¯óÙ∫',
>∑Ts¡TuÛøÑ dÔÏ eü ÷j·TTø£'Ô |ü⁄sêDCÀ„ $X‚w‘ü '· ,
@e+\ø£D å dü+|üH√ï >∑Ts¡T ] ‘·´_ÛBj Û T· ‘˚.μμ
Á|üVü≤èwüº' ` nq>± ì‘·éTT dü+‘·TwüºVü≤è<äj·TT&Éì ns¡úeTT. nq>±
m\¢|ü&ÉTqT Äq+<äs¡÷|üeTT‘√ qT+&ç m\¢y˚fi¯\ ùde˙j·TT&Ó’ j·TT+&ÉTyê&Éì
ns¡úeTT.
ªªÄVü‰<¢ oä ‘·HÁ˚ ‘ê+ãT' |ü⁄\ø°øè£ ‘·>±Á‘·yêHé,
dü<ë es¡>T∑ D≤$c˛í Á<äweºü ´ dü‡s¡«<˚V≤æ _Û'.μμ
|ü⁄q' |ü⁄q' #· ñ‘·eÔ TkÕ+‘·«yêB ` ñ‘·eÔ TT &Éq>± ñ‘·eÔ T|ü⁄s¡Twüß&ÉT.
ªªñ‘·eÔ T' |ü⁄s¡Twü düÔ «q´' |üse¡ ÷‘˚à ‘·T´<ëVü≤è‘·'μ nqT≥#˚ ñ‘·eÔ T|ü⁄s¡Twüß &Éq>±
|üse¡ ÷‘·à. Ä ñ‘·eÔ T|ü⁄s¡Twüßì $wüjT· yÓTqÆ kÕ+‘·«eTTqT ` nq>± eT+∫ e÷≥qT
‘·q •wüß´\≈£î ‘Ó\T|ü⁄yê&ÉT ñ‘·eÔ TkÕ+‘·«yê~.
ª‘·«+ y˚Tμ ª-Vü≤+ y˚T.μ ª≈£î‘·! ªdüÔμª‘·Ô<ä|æ ≈£î‘·?μ
ªÇ<ä+ y˚<eä T÷\Á|üe÷D≤‘Y.
@‘· #êÃHê~dæ<ëΔ, <äqTuÛeÑ $uÛyÑ ê ª‘·]Ô Ω kÕÁø√X¯ @e.μ ˆ
ø±«--Áø√X¯'? ø£d´ü ?μ ª^‘ê~wüß eTeT $~‘·'μ ªø√-Á‘· kÕø°?å μ
ªdüTBÛ' kÕ´μ ˆ
ª<ä+Δ ‘·! ‘·« ‘·Œø£bå Õr düμ Ç‹ qèø£\ùV≤ eTè>∑éT<Û´ä düeú ‘·Ô «yéT.μˆˆ
nì #Ó|Œü ã&çq Ø‹>± uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì‘√ eT÷s¡T˝â q’… eTqTwüß´\≈£î ø£\Vü≤eTT
dü+uÛÑ$+|ü>±
ªªj·TyÓ÷ yÓe’ dü«‘√ sêC≤ j·TdüyÔ e’Ó Vü≤è~ dæ‘ú '· , ‘˚q #˚<|ä æ yê<ä ùdÔ e÷
>∑+>±+ e÷ ≈£îs¡÷Hé >∑eT'μμ nqT#·T kÕ+‘·«qe#·qeTT\‘√ düeT´>¥ C≤„q
eTT|ü<•˚ +#·Tyê&ÉT >∑Ts¡Ty˚.
|ü⁄q' |ü⁄q' nq>± ø£s¸¡ ≈î£ &ÉT ˇø£|ü &ÉT ‘·q ø£èwæ |ò*ü +#·˝<Ò qä T ø±s¡DeTTq
n+‘·{‘Ï √ $&ÉTe≈£î+&É ‘·qø£èwæì eTi\eTi\ m≥T¢ kÕ–+#·TH√, nfÒ¢ Ä#ês¡T´&ÉT
>∑÷&É ‘·q e#·qeTT $qø£b˛sTTqqT •wüß´q ≈£î|ü<˚•+|üø£ e÷q&ÉT nì
‘Ó\T|üã&ÉT#·Tqï~. n+<äT#˚‘H· ˚ >∑Ts¡Te⁄ uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì ø£+f…qT >∑÷&É ÁX‚wßü &˜ TÉ . lø£èwüí
uÛÑ>∑yêqT&ÉT ns¡T®qTq≈£î ^‘· qT|ü<˚•+∫ ‹]– eTiÏjÓTTø£ e÷iT (nX¯«y˚T<Ûä
|üs«¡ eTTq+<äT) |üPs√«|ü<X˚ e¯ TTqT eTi∫‹ì, ‹]– ‘Ó\T|ü⁄eTT, nì n&ÉT>∑>±,
H˚qT s¬ +&Ée e÷iT #Ó|Œü qì lø£èwüí |üse¡ ÷‘·à ‹s¡dÿü ]+#ÓqT.
ªªq÷q eTÁX¯<<›ä ëÛ H√-dæ, <äTsπ à<Ûë XÊÃdæ bÕ+&Ée!μμ
eTiÏjT· T ªdüTkÕ«>∑‘ê+ yê#·yTé ñBs¡j÷· q'μ, nq>± ñ‘·eÔ T dü+Á|ü<ëj·T
|üPs¡«ø£yTÓ qÆ {Ïº Ä#ês¡´|üs+¡ |üs>¡ ± ‘·q≈£î ÁbÕ|æ+Ô ∫q e#·qeTT\qT nq>± ncÕºø]å£
Ç‘ê´~ eT+Á‘·eTT\qT ìπsΩ‘T· ø£yTÓ qÆ <äjT· ‘√ •wüß´\≈£î ñ|ü<•˚ +#·Tyê&ÉT.
ª|ü⁄q' |ü⁄q' #√<äjT· ‹ Çeμ ` nq>± ‘Ó*dæq $wüjT· eTTqT Ä#·]+#·T≥
ø=i¬ø’ Áb˛‘·‡Væ≤+#·T#·Tqïyê&Ó’ j·Tì ns¡eú TT. n{Ïº Áb˛‘ê‡Vü≤eTT ˝Òì#√ ñ|ü<X˚ e¯ TT
e´s¡úyÓTÆ b˛e⁄qT>∑<ë! n+<äT#˚‘·H˚ ªkâÕ*‘˚´ XÊdæ‘ês¡+μ nì >∑Ts¡Te⁄qT
Á|üX¯+dæ+#Ó<äs¡T.
Vü≤èwü'º ` nqT≥#˚ •wüß´\≈£î ñ|ü<•˚ +#·T#·T Ä j·TT|ü<X˚ e¯ TT#˚ ‘·q≈£î
Á|üj÷Ó »qeTT dæ~+Δ ∫q≥T¢ >∑Ts¡Te⁄ dü+‘√wæ+#·Tqì dü÷∫+|üã&çq~.
eTùV≤X¯«s¡rs¡T\ú T:` XÊU≤ì\j·T+ Á|ü$wü'º ` nq>± ø=eTàô|’ qTqï{Ïº
>∑÷{Ïì #˚]q~. ªñ‘·eÔ T kÕ+‘·«yêB μ ` ñ‘·eÔ TyÓTqÆ XÊ+‘·d«ü s¡eTT‘√ |ü\T≈£î
#·Tqï~. ªªdüTkÕ«>∑‘ê+ yê#·yTé ñBs¡j÷· q'μμ ˙≈£î eT+>∑fie¯ TT dü+uÛ$Ñ +∫q <äqT
e÷≥qT |ü\T≈£î#·Tqï~. ªª|ü⁄q' |ü⁄q' #√<äjT· ‹μμ ` ˙≈£î eT+>∑fie¯ TT dü+uÛ$Ñ +∫q~.
˝Ò∫ m<äTsπ >∑TeTì eTi\ eTi\ Á|üuÀ~Û+#·T #·Tqï~.
ª|üøå° #· XÊU≤ì\j·T+ Á|ü$wü'º μ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z 255
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· kÕ‡ ÁV”≤eTr u≤˝≤ uÛsÑ T¡ Ô ]«»j·TVü≤]Ω‘ê ˆ
ny√#· <ä´~ ‘· ‘·<Ô ´ä∏ + uÛyÑ j ˚ T· + X¯sD¡ + Væ≤ e' ˆˆ 51
ª Á‹»{≤düïb˛ïμ HêeT
dü|üÔ$+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` kÕ ` ÁV”≤eTr ` u≤˝≤ ` uÛsÑ T¡ 'Ô ` $»j·TVü≤]¸‘ê,
ny√#·‘Y ` j·T~ ` ‘·‘Y ` ‘·<´ä∏ + ` uÛyÑ j ˚ T· + ` X¯sD
¡ + ` Væ≤ ` e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ÁV”≤eTr kÕ u≤˝≤ uÛsÑ T¡ 'Ô $»j·TVü≤]¸‘ê (dür) ny√#·‘Y
` ‘·‘Y ‘·<´ä∏ + ` (uÛyÑ ‘˚ )Y j·T~, (nVü≤+) e' X¯sD ¡ + uÛyÑ j
˚ T· + Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ÁV”≤eTr R \C≤®o\jÓTÆ q, kÕ R Ä, u≤˝≤ R
eTT>∑j Δ TÆÓ q d”‘e· Tà, uÛsÑ T¡ 'Ô R Hê<∏Tä ìjÓTTø£ÿ, $»j·TVü≤]¸‘ê (dür) R $»j·TeTTq≈£î
Äq+<äeTT H=+~q<Ó,’ ny√#·‘Y R |ü*ø¬ qT. ‘·‘Y R Ä dü«|üï|ò*ü ‘·eTT, ‘·<´ä∏ + R
j·T<∏ës¡yú TÓ qÆ ~ (uÛyÑ ‘˚ )Y j·T~ R nsTTq jÓT&É\, (nVü≤+) R H˚qT, e' R MT≈£î,
X¯sD ¡ + R s¡ø≈å£ î£ sê*ì, uÛyÑ j ˚ T· + Væ≤ R ø±>∑\qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á‹»≥ ‘Ó*|æq dü«|üïeè‘êÔ+‘·eTTqT $ì d”‘e· Tà ‘·q düV≤ü »yÓTqÆ
\C≤®dü«uÛ≤eeTT#˚ e+∫ø=ìj·TTqï ‘·\qT m‘·Ô≈£î+&É>∑H˚ ‘·q ÁbÕDHê<∏äTìøÏ
ø£\T>∑uÀe⁄ $»j·TeTTq≈£î Äq+<äeTT H=+~ Ä sêø£kå Õ+>∑\qT p∫ á dü«|üï
|ò*ü ‘·eTT dæ~+Δ ∫q|ü&ÉT MT≈£î m{Ïº Vü‰ì ø£\T>∑≈î£ +&É s¡øD å£ eTT ø£*–+#Ó<qä T
nì nuÛj Ñ T· e#·qeTT |ü*ø¬ qT.
dü÷#·q:` á ∫e] XÀ¢øe£ TT ø=ìï Á|ü‘T· \˝À e÷Á‘·yT˚ ø±qe#·TÃ#·Tqï~.
ªªÁ‹»{≤dü«|üïeTTμμ nqT
ÇiTe~j˚T&Éedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
ncÕº$+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ kÕ sêø£ùå d+Á<äd´ü e#√ ìX¯eT´
‘· Á<ëeD kÕ´Á|æjT· eTÁ|æj÷· sêÔ ˆ
d”‘ê $‘·Á‘êdü j·T<∏ë eHê+‘˚
dæ+Vü‰_Û|Hü êï >∑»sê»ø£Hê´ ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` sêø£ùå d+Á<äd´ü ` e#·' ` ìX¯eT´ ` ‘·‘Y ` sêeDdü´ `
nÁ|æjT· yéT ` nÁ|æj÷· sêÔ ` d”‘ê ` $‘·Á‘êdü ` j·T<∏ë ` eHê+‘˚ ` dæ+Vü‰_Û|Hü êï
` >∑»sê»ø£Hê´ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nÁ|æj÷· sêÔ kÕ d”‘ê sêø£ùå d+Á<äd´ü sêeDdü´ ‘·‘Y nÁ|æjT· +
e#·' ìX¯eT´, eHê+‘˚, dæ+Vü‰_Û|Hü êï >∑»sê»ø£Hê´ j·T<∏ë $‘·Á‘êdü.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` nÁ|æj÷· sêÔ kÕ R nÁ|æjT· (dü+|òTü ≥q) eTT\#˚ e´<∏ä H=+~j·TTqï,
kÕ d”‘ê R Ä d”‘ê<˚$, sêø£ùå d+Á<äd´ü R sêø£då sü êC…q’ , sêeDdü´ R sêeDTì
jÓTTø£ÿ, ‘·‘Y nÁ|æjT· + e#·' R Ä <ës¡TDyÓTqÆ e÷≥qT, ìX¯eT´ R $ì, eHê+‘˚
R ns¡DéT<Û´ä eTTq, dæ+Vü‰_Û|Hü êï R dæ+Vü≤eTT#˚ |ü≥Tºã&çq, >∑»sê»ø£Hê´ j·T<∏ë
R >∑C+Ò Á<äTì |ü⁄Á‹ø£e˝…, $‘·Á‘êdü R ;Û‹H=+<ÓqT.
sê. •s√eTDÏ :` Á‹»{≤dü«|üïeè‘êÔ+‘·eTTqT $ì, ø=+‘· j·T÷s¡≥ #Ó+~ q|üŒ{ÏøìÏ ,
n+‘·≈î£ |üPs¡«eTT sêeDT&ÉT <ës¡TDeTT>± |ü*øÏqe÷≥\T, C≤„|øü e£ TT e#·TÃ≥#˚
ø£*–q <äT'KeTT‘√ d”‘· Ç≥T¢ $\|æ+#·T #·Tqï<äì ø£$ Vü≤è<äjT· eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då sü êC…q’ sêeDTì <ës¡TDe#·qeTT\qT $ì d”‘ê<˚$ j·÷
<äT'KeTT#˚ $eX¯ósê˝…,’ n&É$ q&ÉTeT dæ+Vü≤eTTq≈£î ∫øÏÿq >∑»sê»e<ÛTä e⁄e˝…,
n$T‘·yTÓ qÆ ;Û‹H=+<ÓqT.
(28) ` ncºÕ$+X¯düs¡Z 257
XÀ¢ˆˆ kÕ sêø£då e” T<Û´ä >∑‘ê #· ;ÛsT¡
sê«–“¤ s¡“¤ èX¯+ sêeD‘·]‘® ê #· ˆ
ø±+‘ês¡eT<Û´˚ $»H˚ $düècÕº
u≤˝Òe ø£Hê´ $˝˝≤|ü d”‘ê ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` sêø£då e” T<Û´ä >∑‘ê ` #· ` ;ÛsT¡ ' ` yê–“¤' ` uÛèÑ X¯+ `
sêeD‘·]‘® ê ` #· ` ø±+‘ês¡eT<Û´˚ ` $»H˚ ` $düècÕº ` u≤˝≤ ` Çe ` ø£Hê´
` $\˝≤|ü ` d”‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£då e” T<Û´ä >∑‘ê, yê–“¤' uÛèÑ X¯+ sêeD‘·]‘® ê #·, ;ÛsT¡ ' kÕ
d”‘ê, $»H˚ ø±+‘ês¡eT<Û´˚ $düècÕº u≤˝≤ ø£Hê´ Çe, $˝˝≤|ü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£då e” T<Û´ä >∑‘ê R sêø£då Åü d\Ô” eT<Û´ä qTqï<Ó,’ yê–“¤' R (Á≈£Ls¡)
e#·qeTT\#˚, uÛÑèX¯+ R rÁeeTT>±, sêeD‘·]®‘ê #· R sêeD≤düTs¡Tì#˚
>∑~+› |üã&çq<Ó,’ kÕ d”‘ê R Ä d”‘ê<˚$, $»H˚ R ìsêàqTwüýÓTqÆ , ø±+‘ês¡eT<Û´˚
R ns¡DéT<Û´ä eTTq+<äT, $düècÕº R $&ç∫ô|≥ºã&çq{Ï,º u≤˝≤ ø£Hê´ Çe R ∫qï
Ä&ÉT|æ\e¢ ˝…, $˝˝≤|ü R XÀøÏ+#ÓqT.
‹\ø£eTT:` $düècÕº u≤˝≤ ø£Hê´ Çe ` eTVü‰<äT]“¤øeå£ TT @s¡Œ&ç, Ä øå√uÛqÑ T uÛ]Ñ +|ü
C≤\ø£ ø£qï_&Éq¶ T n&É$˝À $&ç∫ô|{Ïqº |ü&ÉT ‘·≥dæ+ú ∫q Ä _&Éj ¶ TÓ Tø£ÿ dæ‹ú ì
Ç#·Ã≥ düà]+#·Tø=qe˝…qT. (nq>± nÁø£eTdü+‘êqyÓTqÆ {Ïº _&É¶ ø±<äì uÛ≤eeTT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á≈£Ls¡T˝…’q sêø£åd”>∑DeTT eT<Ûä´qT+&ç <ës¡TDeTT˝…’q sêeDTì
e÷≥\#˚ >∑T+&Ó #Ó~]b˛sTT j·TTqï d”‘ê<˚$ <Ûs’Ó ´¡ eTTqT >√˝ÀŒsTT, ìs¡H® ês¡DéTT
q+<äT |ü]‘·´õ+|üã&çq |üd_æ &Ée¶ ˝… $\|æ+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü‘´· + ã‘˚<+ä Á|üe<ä+‹ ˝Àπø
Hêø±\eTè‘·T´ s¡“e¤ r‹ dü+‘·' ˆ
j·T Á‘êVü≤ y˚Te+ |ü]uÛsÑ ‡Ô¡ é÷Hê
Jyê$T øÏ+∫ ‘·øå D eT |ü´|ü⁄D≤´ ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü‘´· + ` ã‘· ` Ç<ä+ ` Á|üe<ä+‹ ` ˝Àπø ` q ` nø±\eTè‘·T´'
` uÛeÑ ‹ ` Ç‹ ` dü+‘·' ` j·TÁ‘· ` nVü≤yéT ` @e+ ` |ü]uÛsÑ Ô¡ ‡é÷Hê `
Jyê$T ` øÏ+∫‘Y ` ø£D å yéT ` n|æ ` n|ü⁄D≤´ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TÁ‘· @e+ |ü]uÛsÑ Ô¡ ‡é÷Hê, n|ü⁄D≤´ nVü≤+ ø£Då eT|æ øÏ+∫‘Y
Jyê$T— ‘·Á‘·, ã‘·! ˝Àπø nø±\eTè‘·T´' q uÛeÑ ‹, Ç‹ dü+‘·' j·T‘Y Á|üe<äì,Ô ‘·‘Y
Ç<ä+ dü‘´· yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TÁ‘· R @ø±s¡DeTTq, @e+ R áØ‹>±, |ü]uÛsÑ ‡Ô¡ é÷Hê R
u…<]ä +|üã&ÉT#·T, n|ü⁄D≤´ R |ü⁄D´V”≤qTsê\HÓq’ , nVü≤+ R H˚qT, ø£Då eT|æ R
ø£D
å ø±\yÓTqÆ qT, øÏ+∫‘Y R ø=q }|æ]‘√, Jyê$T R Áã‹øÏ j·TTHêïH√, ‘·Á‘· R
Ä ø±s¡DeTTq, ã‘· R njÓ÷´, ˝Àπø R ˝Àø£eTTq, nø±\eTè‘·T´' R ø±\eTT
sê≈£î+&É>± eTs¡DeTT, q uÛeÑ ‹ R dü+uÛ$Ñ +|ü<Tä , Ç‹ R nì, dü+‘·' R ô|<ä\› T,
j·T‘Y Á|üe<äìÔ R @ e÷≥qT |ü\T≈£î#·THêïs√, Ç<ä+ ‘·‘Y R Çj·T´~, dü‘´· + R
j·T<∏ës¡úeTT.
sê. •s√eTDÏ:` n|ü⁄D≤´ R kÕïHê<äT\ nuÛ≤eeTT#˚ X¯ó~ΔV≤” qHÓ’ j·TTHêïqì d”‘e· Tà
uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT:` øÏ+∫‘Y Jyê$T ` ≈£î‹‡‘·yTÓ qÆ J$‘·eTTqT uÛ]Ñ +#·T#·THêïqì
uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äTwüßº&Ó’q sêeDTì#˚ nyê#·éTT˝…’q <äTs¡«e#·qeTT\≈£î
>∑TiÏjT· >∑T#·T, Hê |ü⁄D´$X‚wü y˚T$Tj·TTqT |ò*ü +|üø£ Ç≥T¢ ÁbÕDeTT\‘√ Ç+‘·ø±\eTT
ì\∫ j·TTHêï qq>±, ªªø±\eTT ‘·≥dæ+ú |üì<˚ eTs¡DeTT me«]øÏì dü+uÛ$Ñ +|üμμ<äqT
ô|<ä\› e÷≥ |üse¡ Tdü‘´· eTT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ düTU≤ ~«V”≤q+ ãVüQ<äT'K|üPs¡í
$T<ä+ ‘·T q÷q+ Vü≤è<äjT· + dæsú +¡ y˚T ˆ
$os¡´‘˚ j·Tqï düV≤ü Ádü<ëÛ -<ä´
eÁC≤Vü≤‘·+ X¯è+>∑ $T yê#·\dü´ ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düTU≤‘Y ` $V”≤q+ ` ãVüQ<äT'K|üPs¡yí Té ` Ç<ä+ ` ‘·T ` q÷q+
` Vü≤è<äjT· + ` dæsú +¡ ` y˚T ` $os¡´‘˚ ` j·T‘Y ` q ` düV≤ü Ádü<ëÛ ` n<ä´ `
eÁC≤Vü≤‘·+ ` X¯è+>∑yTé ` Çe ` n#·\dü´ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTU≤‘Y $V”≤q+, ãVüQ<äT'K|üPs¡+í Ç<ä+ y˚T Vü≤è<äjT· +,
eÁC≤Vü≤‘·yTé n#·\dü´ X¯è+>∑yTé Çe düV≤ü Ádü<ëÛ j·T‘Y q $os¡´‘˚, ‘·‘Y q÷qyéT
Ç<ä+ dæsú y¡ Té .
(28) ` ncºÕ$+X¯düs¡Z 259
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTU≤‘Y R düTKeTTqT+&ç, $V”≤q+ R ‘=\–q~j·TT,
ãVüQ<äT'K|üPs¡+í R ô|≈£îÿ<äT'KeTT\‘√ ì+&çq~j·TTq>∑T, y˚T R HêjÓTTø£ÿ, Ç<ä+
Vü≤è<äjT· + R á >∑T+&Ó, eÁC≤Vü≤‘·+ R eÁC≤j·TT<Ûeä TT#˚ Á|üV≤ü ]+|üã&çq, n#·\dü´
R |üs«¡ ‘·eTTjÓTTø£ÿ, X¯è+>∑yTé Çe R •Ks¡eTTe˝…, düV≤ü Ádü<ëÛ R y˚sTT ‘·Tqø£\T>±,
j·T‘Y R @ ø±s¡DeTTq, q $os¡´‘˚ R K+&ÉeTT\T >±≈£îqï<√, ‘·‘Y R Ä
ø±s¡DeTTq, q÷q+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, Ç<ä+ R á >∑T+&Ó, dæsú +¡ R ø£]qƒ yÓTqÆ ~.
sê. •s√eTDÏ:` dæsú y¡ Té ` Ä XË\’ •Ks¡eTTø£+f…qT >∑÷&É ø£s√ƒ s¡yTÓ qÆ <äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düTKeTT\≈£î <ä÷s¡yTÓ ,Æ ãVüQ$<Ûeä TT\>∑T <äT'KeTT\≈£î ì\j·TyÓTÆ
j·TTqï{Ïº á Hê >∑T+&Ó |æ&TÉ >∑TbÕ≥Tq≈£î y˚sTT ‘·TqTø£\T n>∑T ø=+&É•Ks¡eTTe˝…
K+&ÉK+&ÉeTT\T >±≈£î+&É ìã“s¡eTT>± qTqï <äq>± Hê Vü≤è<äjT· e÷ bÕcÕD
•Ks¡eTT ø£+f…qT >∑÷&É ø£s√ƒ s¡yTÓ qÆ ~ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ HÓ’ yêdæÔ <√wü+ eTeT q÷q eTÁ‘·
e<Ûë´-Vü≤ eTkÕ´-Á|æjT· <äsÙ¡ qdü´ ˆ
uÛ≤e+ q #êkÕ´Vü≤ eTqTÁ|ü<ë‘·T
eT\+ ~«CÀ eT+Á‘· $T yê~«C≤j·T ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` @e ` ndæÔ ` <√wü+ ` eTeT ` q÷qyéT ` nÁ‘· ` e<Ûë´
` nVü≤yéT ` ndü´ ` nÁ|æjT· <äsÙ¡ qdü´ ` uÛ≤e+ ` q ` #· ` ndü´ ` nVü≤yéT `
nqTÁ|ü<ë‘·TyéT ` n\+ ` ~«»' ` eT+Á‘·yTé ` Çe ` n~«C≤j·T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nÁ|æj·T<äs¡Ùqdü´ ndü´ nVü≤+ e<Ûë´— nÁ‘· eTeT <√wü+
q÷q+ HÓe’ ndæ—Ô ~«»' n~«C≤j·T eT+Á‘·+ nqTÁ|ü<ë‘·TyéT Çe, nVü≤yéT ndü´
uÛ≤eyéT nqTÁ|ü<ë‘·T+ q n\yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nÁ|æjT· <äsÙ¡ qdü´ R ndüV≤ü ´s¡÷|üeTT ø£*–q{Ï,º ndü´ R á
sêeDTq≈£î, nVü≤+ R H˚qT, e<Ûë´ R e~Û+|üã&Ée\dæq <ëqH˚, nÁ‘· R Ç|üŒ≥Tºq,
(nq>± Ä‘·àVü≤‘·´j·T+<äT), eTeT R Hê≈£î, <√wü+ R <√wüeTT, HÓ’e ndæÔ R
m+‘·e÷Á‘·eTT˝Ò<Tä , ~«»' R Áu≤Vü≤àDT&ÉT, n~«C≤j·T R Áu≤Vü≤àDÒ‘s· T¡ q≈£î, eT+Á‘·+
R eT+Á‘·eTTqT, nqTÁ|ü<ë‘·TyéT Çe R Ç#·TÃ≥≈£îe˝…, nVü≤+ R H˚qT, ndü´ R
á sêeDTq≈£î, uÛ≤e+ R eTqdüT‡qT, nqTÁ|ü<ë‘·T+ R Ç#·TÃ≥≈£î, q n\+ R
düeTs¡Túsê\qT>±qT.
‹\ø£eTT:` e<Ûë´ nVü≤yéT ndü´ ` HÓy’ êdæÔ q÷q+ eTeT <√wü eTÁ‘· ` H˚qT
ÁbÕD‘ê´>∑eTT#˚dqæ qT, Hê≈£î Ä‘·àVü≤‘ê´<√wüeTT ˝Ò<Tä . sêeDTì #˚‘H· q’Ó qT Hê≈£î
<äTs¡às¡Dy˚T dü+uÛ$Ñ +|üqTqï~>∑<ë! <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TT\T Ä‘·àVü≤‘·´ #˚døæ =qïyêìøÏì,
Áu≤Vü≤àDTì#˚ #·+|üã&çqyêìøÏì düe÷qeTT>∑H˚ <äVü≤Hê~dü+kÕÿs¡eTT\≈£î
ns¡Ω‘˝· <Ò ìä eø±ÿDÏ+#·T#·Tqï$. n+<äT#˚ ‘·q ÁbÕD‘ê´>∑eTT‘√ n‹Á|ü<ëÛ qyÓTqÆ
bÕ‹Áe‘·´s¡øD å£ eTT #˚døæ =qT≥j˚T düs«¡ <√wü|]ü Vü‰s¡eTì d”‘ê<˚$ uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT:` nVü≤+ ndü´ uÛ≤e+ Á|ü<ë‘·T+ q n\+ ` HêVü≤è<äjT· eTT
@Hê&√ lsêeTTq≈£î eX¯yTÓ Æ b˛sTTj·TTqï~. n‘·ì kı‘·T>Ô ± qTqï Hê eTqdüT‡qT
y˚i=ø£ìøÏ áj·T>∑\TZ≥ m≥T¢ kÕ<Û´ä eT>∑Tqì d”‘ê<˚$ uÛ≤eeTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T:` ˇø£ ãTTw”X¯«s¡T&ÉT X¯SÁ<äTq ø=ø£ìøÏ yÓ’~ø£$<ÛëqeTT>∑
ô|’‘·èø£ø£s¡àeTT ‘Ó*|æ yêì#˚ q≥T¢ #˚sTT+∫, sê»|ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT>± ãT{Ïºq≥T¢>±
uÛ≤s¡‘·eTT ` nqTXÊdüq|üs¡«eTTq >∑\<äT. ø±ì á XÊÅdüÔeTT eTTeTT≈£åîe⁄q≈£î
uÛ>Ñ e∑ qà+Á‘·eTT qT|ü<•˚ +#·T≥qT ìùw~Û+|ü<Tä . @\q ` uÛøÑ ÔÏ Á|ü|‹ü Ô e÷s¡eZ TTq
yÓ÷ø£åeTTq ø£+<äs¡T n~Ûø±s¡T˝Ò. ˇø£ÿ yÓ’~ø£ø£s¡àeTT\+<äT e÷Á‘·eTT X¯SÁ<äTq
ø£~øÛ ±s¡eTT ˝Ò<Tä . ø±e⁄q yêì $<ÛëqeTT e÷Á‘·eTT #Ó|Œü sê<äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á <äTsêàs¡T&Z TÉ m≥¢sTTqqT qqTï #·+|ü>\∑ &ÉT. á ˙#·Tì #˚‹˝À
eTè‹ø£+f… Ä‘·àVü≤‘·´ m≈£îÿe <√cÕeVü≤yÓTqÆ ~ >±<äT. ~«CÒ‘s· T¡ q≈£î y˚<eä T+Á‘·eTTqT
ñ|ü<•˚ +#·T≥ jÓ÷>∑éTT ø±q≥Tº H˚qT Hê eTqdüT‡qT á <äTsêàs¡TqZ øÏ#T· Ã≥e÷Á‘·eTT
kÕ<ÛäéTTø±<äT.
XÀ¢ˆˆ q÷q+ eTe÷+>±q´∫sê <äHês¡´
X¯ÙÅôdÌÔ •Ù‘Ó’ X‚Ã‘¤ ‡· ´‹ sêø£ùå d+Á<ä' ˆ
‘·dàæ qïHê>∑#Ã· ‹¤ ˝Àø£Hê<∏˚
>∑s“¡ d¤ »úü +‘√ ]e X¯\´ø£è+‘·' ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q÷q+ ` eTeT ` n+>±ì ` n∫sê‘Y ` nHês¡´' ` X¯ÅôdÔ'’ `
•‘Ó'’ ` #Û̊‘‡· ´‹ ` sêø£ùå d+Á<ä' ` ‘·dàæ Hé ` nHê>∑#Ã· ‹¤ ` ˝Àø£Hê<∏˚ ` >∑s“¡ d¤ »úü +‘√'
` Çe ` X¯\´ø£è+‘·' ˆˆ
(28) ` ncºÕ$+X¯düs¡Z 261
nq«j·TÁø£eTeTT :` ˝Àø£Hê<∏˚ ‘·dàæ Hé nHê>∑#Ã· ‹¤ dü‹, X¯\´ø£è+‘·' >∑s“¡ d¤ »úü +‘√'
n+>±ì Çe, nHês¡´' sêø£ùå d+Á<ä', n∫sê‘Y •‘Ó'’ X¯Åôd'ÌÔ eTeT n+>±ì q÷q+
#Û˚‘·‡´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ˝Àø£Hê<∏˚ ‘·dàæ Hé R »>∑Å‘Œ· uÛTÑ yÓq’ Ä lsêeTT&ÉT, nHê>∑#Ã· ‹¤ R
sê≈£îqïjÓT&É, nHês¡´' R <äTsêàs¡T&Z q’Ó , sêø£ùå d+Á<ä' R sêeDT&ÉT, X¯\´ø£è+‘·' R
X¯ÅdüÔ∫øÏ‘·‡≈£î&ÉT, >∑s¡“¤düú»+‘√' n+>±ì Çe R >∑s¡“¤eTT˝Àì •X¯óe⁄jÓTTø£ÿ
nej·TeeTT\qT e˝…, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, n+>±ì R nej·TeeTT\qT, q÷q+
R ìX¯Ãj·TeTT>±, n∫sê‘Y R oÁ|òTü eTT>∑H,˚ •‘Ó'’ R yê&çjTÆÓ q, X¯Åôd'ÌÔ R X¯ÅdeÔü TT\#˚,
#Û̊‘‡· ´‹ R K+&ç+#·TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˝Àø£sø¡ ≈å£ î£ &Óq’ lsêeTT&ÉT >∑&TÉ e⁄ eTT–j·Tø£ eTT+<äT sêì jÓT&É\
á <äTsêàs¡T&Z TÉ , eTs¡D+Ï ∫q >∑s“¡ d¤ •úü X¯óe⁄qT yÓ*øÏ rj·TT≥≈£î X¯Åd∫Ôü øÏ‘‡· ≈£î&ÉT
<ëìì K+&ÉK+&ÉeTT\T #˚jT· Tq≥T¢>±, Hê nej·TeeTT\qT ‘·|Œü ø£ eTTø£ÿ\T>±
K+&ç+∫ rs¡TqT.
XÀ¢ˆˆ <äT'K+ ã‘˚<+ä eTeT <äT'œ‘êj·÷
e÷kÂ ∫sêj·÷~Û>$∑ Twü´‘√ <Í« ˆ
ã<ädΔ ´ü e<Û´ä dü´ ‘·<ë∏ ìXÊ+‘˚
sêC≤|üsê<Ûë ~e ‘·dÿü s¡d´ü ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äT'K+ ` u‘· ` Ç<ä+ ` eTeT ` <äT'œ‘êj·÷' ` e÷kÂ `
∫sêj·T ` n~Û>$∑ Twü´‘·' ` <Í« ` ã<ädΔ ´ü ` e<Û´ä dü´ ` ‘·<ë∏ ` ìXÊ+‘˚ `
sêC≤|üsê<Ûë‘Y ` Çe ` ‘·dÿü s¡d´ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ã‘·! Ç<ä+ <äT'K+, sêC≤|üsê<Ûë‘Y ã<ädΔ ´ü , ‘·<ë∏ ìXÊ+‘˚
e<Û´ä dü´ ‘·dÿü s¡d´ü Çe, ∫sêj·T <äT'œ‘êj·÷' eTeT <Í« e÷kÂ n~Û>$∑ Twü´‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ã‘· R njÓ÷´! Ç<ä+ R Ç~, <äT'K+ R dü+‘ê|üøs£ y¡ TÓ qÆ ~,
sêC≤|üsê<Ûë‘Y R sê»Á<√Vü≤ eTqT n|üsê<ÛäeTTe\q, ã<äΔdü´ R ã+~Û+|ü
ã&çq{Ïºj·TT, ‘·<∏ë R n≥T¢, ìXÊ+‘˚ e<Ûä´dü´ R ‘Ó\¢yês¡>∑H˚ #·+|üã&Ée\dæ
j·TTqï{Ïºj·TT, ‘·düÿs¡dü´ Çe R <=+>∑yêìøÏe˝…, ∫sêj·T R ∫s¡ø±\eTT,
<äT'œ‘êj·÷' R <äT'œ+∫ j·TTqï{Ï,º eTeT R Hê≈£î, <Í« e÷kÂ R s¬ +&ÉT HÓ\\TqT,
n~Û>$∑ Twü´‘·' R düMT|æ+#·T#·Tqï$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sê»Á<√Vü≤ eTqT n|üsê<ÛäeTTq≈£î ã+~Û+∫ ‘Ó\¢yês¡>∑H˚
e~Û+|üe\dæjT· Tqï #√s¡Tq≈£îe˝… ∫s¡ø±\eTT <äT'œ+∫ j·TTqï Hê≈£î $T–*q
á s¬ +&ÉT HÓ\\TqT ‘·«s¡˝ÀH˚ >∑&∫É b˛e⁄qT>∑<ë! Ä ‘·sT¡ yê‹ $wüjT· eT÷Væ≤+∫q
m+‘· |òTü Às¡eTT>± qT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ Vü‰ sêeT Vü‰ \ø£ÎD Vü‰ düT$TÁ‘˚
Vü‰ sêeTe÷‘· dü‡Vü≤ y˚T »qHê´ ˆ
@cÕ $|ü<ë´ eT´Vü≤ eT\ŒuÛ≤>±´
eTVü‰s¡yí ˚ HÍ ]e eT÷&ÛyÉ ê‘ê ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü‰ ` sêeT ` Vü‰ ` \ø£ÎD ` Vü‰ ` düT$TÁ‘˚ ` Vü‰ `
sêeTe÷‘·' ` düVü≤ ` y˚T ` »qHê´ ` @cÕ ` $|ü<ë´$T ` nVü≤yéT `
n\ŒuÛ≤>±´ ` eTVü‰s¡yí ˚ ` HÍ' ` Çe ` eT÷&ÛyÉ ê‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü‰ sêeT! Vü‰ \ø£ÎD! Vü‰ düT$TÁ‘˚! y˚T »qHê´ düV≤ü Vü‰
sêeTe÷‘·'! eTVü‰s¡yí ˚ eT÷&ÛyÉ ê‘ê HÍ' Çe n\ŒuÛ≤>±´ @cÕ nVü≤+ $|ü<ë´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü‰ sêeT R njÓ÷´ lsêe÷! Vü‰ \ø£ÎD R njÓ÷´ \ø£ÎD≤,
Vü‰ düT$TÁ‘˚ R njÓ÷´ düT$TÁ‘ê! y˚T »qHê´ düV≤ü R Hê‘·*‘¢ √ >∑÷&çq, Vü‰
sêeTe÷‘·' R njÓ÷´ sêeTTì ‘·*y¢ q’Ó z øödü˝≤´ <˚M! eTVü‰s¡yí ˚ R q≥ºq&ç
düeTTÁ<äeTTq, eT÷&ÛyÉ ê‘ê R ô|qT>±* ø£*–j·TTqï, HÍ' Çe R z&Ée˝…, n\ŒuÛ≤>±´
R uÛ≤>∑´V”≤qTsê\HÓ’q{Ïº, @cÕ nVü≤+ R á H˚qT, $|ü<ë´$T R q•+∫
b˛e⁄#·THêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` njÓ÷´ lsêeT#·+Á<ë! Vü‰ \ø£ÎD≤! Vü‰ düT$TÁ‘ê! njÓ÷´! Hê
ø£qï‘·©¢! lsêeT»qìyÓ’q z øödü˝≤´! q≥ºq&çdüeTTÁ<äeTTq ô|qT‘·TbòÕqT˝À
∫≈£îÿø=qï HÍø£e˝… MT¬ø\¢s¡≈£îqT <ä÷s¡yÓTÆ Ç#·Ã≥ H˚qT áØ‹>± n+‘·]+∫
b˛e⁄#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·sd¡ «æ HÍ <Ûës¡jT· ‘ê eTè>∑d´ü
dü‘«Ô̊ q s¡÷|ü+ eTqTCÒ+Á<ä|⁄ü Á‘Í ˆ
q÷q+ $X¯kÂÔ eTeT ø±s¡D≤ ‘ÍÔ
dæ+Vü≤s¡¸uÖÛ <ë« $e yÓ<’ Tä ´‘˚q ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·s¡dæ«HÍ ` <Ûës¡j·T‘ê ` eTè>∑dü´ ` dü‘˚Ô«q ` s¡÷|ü+ `
(28) ` ncºÕ$+X¯düs¡Z 263
eTqTCÒ+Á<ä|⁄ü Á‘Í ` q÷q+ ` $X¯kÂÔ ` eTeT ` ø±s¡D≤‘Y ` ‘Í ` dæ+Vü≤s¡¸uÖÛ `
<Í« ` Çe ` yÓ<’ Tä ´‘˚q ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTè>∑d´ü s¡÷|ü+ <Ûës¡jT· ‘ê dü‘«Ô̊ q yÓ<’ Tä ´‘˚q <Í« dæ+Vü≤s¡¸uÖÛ
Çe ‘Í ‘·sd¡ «æ HÍ eTqTCÒ+Á<ä|⁄ü Á‘Í eTeT ø±s¡D≤‘Y q÷q+ $X¯kÂÔ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTè>∑d´ü R ˝Ò&j ç TÓ Tø£ÿ, s¡÷|ü+ R s¡÷|üeTTqT, <Ûës¡jT· ‘ê R
<Û]ä +∫q{Ï,º dü‘Ô̊ «q R ÁbÕDÏ#,˚ yÓ<’ Tä ´‘˚q R |æ&TÉ >∑T#˚‘,· <Í« dæ+Vü≤s¡¸uÖÛ Çe R
s¬ +&ÉT dæ+Vü≤eèwüueÑÛ TT\e˝…, ‘·sd¡ «æ HÍ R Á|ü‘ê|üe+‘·T˝…q’ , ‘Í eTqTCÒ+Á<ä|⁄ü Á‘Í
R Ä sê»≈£îe÷s¡T *s¡Te⁄s¡TqT, eTeT ø±s¡D≤‘Y R HêeT÷\eTTqH˚, q÷q+ R
ìX¯Ãj·TeTT>±, $X¯kÂÔ R e~Û+|üã&ç].
>√$+<äsêJj·TeTT:` <Í« dæ+Vü≤s¡¸uÖÛ Çe ` s¬ +&ÉT dæ+Vü≤eTT\e˝…qT, s¬ +&ÉT
eèwüueÑÛ TT\ e˝…qT.
sê. •s√eTDÏ:` dæ+Vü≤s¡¸uÖÛ ` s¬ +&ÉT ÅXw‚ eü̃ TT˝…q’ dæ+Vü≤eTT\e˝….
‘ê‘·Œs¡éTT :` ô|<ä|› &æ TÉ >∑TbÕ≥T#˚ Vü≤‘·e÷]q dæ+Vü≤eTT\ »+≥e˝…qT, eèwüueÑÛ TT\
»+≥e˝…qT, eTVü‰Ms¡T˝…’q á sê»≈£îe÷s¡T *s¡Te⁄s¡TqT <äTwüºyÓTÆq Hêø√]ø£
ø±s¡DeTT>±, ˝Ò&çs¡÷|üeTTqT <Ûä]+∫ e∫Ãq ˇø±H=ø£ <äTwüºdü‘·Ô «eTT #˚‹˝À
#·ìb˛sTT]. Ç<˚ j·T<∏ës¡eú TT.
XÀ¢ˆˆ q÷q+ dü ø±˝À eTè>∑s÷¡ |ü<ëÛ Ø
e÷ eT\ŒuÛ≤>±´+ \T\TuÛÒ ‘·<ë˙yéT ˆ
j·T Á‘ês¡´|ü⁄Á‘·+ $düdsü ®¡ eT÷&ÛÜ
sêe÷qT»+ \ø£ÎD|üPs¡«»+ #· ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q÷q+ ` dü' ` ø±\' ` eTè>∑s÷¡ |ü<ëÛ Ø ` e÷yéT ` n\ŒuÛ≤>±´+
\T\TuÛÒ ` ‘·<ë˙+ ` j·TÁ‘· ` Äs¡´|ü⁄Á‘·+ ` $düdsü ®¡ ` eT÷&ÛÜ ` sêe÷qT»+
` \ø£ÎD|üPs¡«»+ ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TÁ‘· nVü≤+ sêe÷qT»yéT Äs¡´|ü⁄Á‘·+ \ø£ÎD|üPs¡«»+ #·
eT÷&ÛÜ $düdüs¡®, ‘·<ë˙+ q÷q+ dü' ø±\' eTè>∑s¡÷|ü<ÛëØ düHé n\ŒuÛ≤>±´+
e÷+ \T\TuÛ.Ò
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TÁ‘· R m#·Ã≥, Äs¡´|ü⁄Á‘·+ R Hê uÛsÑ j
Ô¡ T· TqT, \ø£ÎD|üPs¡«»+
R \ø£ÎDTì nqïj·TTHÓ’q{Ïº lsêeTTì, sêe÷qT»+ R sêeTTìøÏ Á|æj·TT&Ó’q
‘·eTTà&É>T∑ \ø£ÎDTì, eT÷&ÛÜ R eT÷s¡Tsâ ê\HÓ,’ $düdsü ®¡ R |ü+|æ y˚dj
æ T· T+{ÏH√,
‘·<ë˙+ R Ä düeTj·TeTTq, ø±\' R j·TeT<Ûsä à¡ sêCÒ, dü' eTè>∑s÷¡ |ü<ëÛ Ø düHé R
Ä ˝Ò&ç s¡÷|üeTTqT <Ûä]+∫qyê&Ó’, q÷q+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, n\ŒuÛ≤>±´+ R
uÛ≤>∑´ V”≤qTsê\HÓq’ {Ï,º e÷+ R qqTï, \T\TuÛÒ R ˝ÀuÛôÑ |f…qº T.
>√$+<äsêJj·TeTT:` sêe÷qT»+ \ø£ÎD|üPs¡«»+ #· ` u≤\éTTqT+&çj·TT
|ü s ¡ e TùdïVü ≤ eTT‘√ qT+&É T ≥#˚ ‘ · q T ˇø£ ] ì uÀ* ˇø£ s¡ T +&É T ≥#˚ ‘ · q T,
sêeT\ø£ÎDT\≈£î á |üsê´j·T|ü<eä TT\T Ç≥ düsd¡ eü TT>∑ yê&Éã&çq$.
yê]ì yê©àøÏ |üsd¡ Œü s¡d´ü dü<èä XÖ ` nì |üPs¡«y˚T e]í+∫j·TT+&ÓqT.
yêdüT<ëdükÕ«$T:` ø£$ Ç#·Ã≥ á Á|üj÷Ó >∑eTT #˚jT· T≥ Çs¡Te⁄s¡TqT Ç+#·T $T+#·T
düe÷qT\ì ‘Ó\T|ü⁄≥ø£ì miT>∑Tq~. ª<Í« düT|üsöí düjT· TCÖ düU≤j·TÚμ nqT ÁX¯ó‹
ì≥ nqTdü+~Û+#·Tq~. Bìe\q X¯ó<Δë‘·à |üse¡ ÷‘·à *+#·T$T+#·T>± düe÷qT\ì
uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ìX¯Ãj·TeTT>± ÄHê&ÉT Ä j·TeT<Ûsä à¡ sêCÒ Ä ˝Ò&sç ÷¡ |üeTTqT <Û]ä +∫
ìsê“¤>T∑ ´sê\HÓq’ qqTï ˝ÀuÛeÑ TTq≈£î >∑TiÏ#ô˚ dqT. ˝Òì#√ Ä $<Ûeä TT>± eT÷s¡Tsâ ê\HÓ’
\ø£ÎDÁ|æjT· k˛<äsT¡ &Óq’ lsêeTTì, n‘·ì eTT<äT\› ‘·eTTà&Óq’ \ø£ÎDTì, H˚qT
<ä÷s¡eTT #˚døæ =+<äTHê!
XÀ¢ˆˆ Vü‰ sêeT dü‘´· Áe‘· Bs¡uÈ ≤ôVA
Vü‰ |üPs¡#í +· Á<äÁ|ü‹e÷qeÅøÔ£ ˆ
Vü‰ Je ˝Àø£d´ü Væ≤‘·' Á|æjT· X¯Ã
e<Ûë´+ q e÷+ y˚‹‡ Væ≤ sêø£kå ÕHêyéT ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü ‰ ` sêeT ` dü ‘ · ´ Áe‘· ` Bs¡ È u ≤¨ ` Vü ‰ `
|üPs¡#í +· Á<äÁ|ü‹e÷qeÅøÔ£ ` Vü‰ ` Je ` ˝Àø£d´ü ` Væ≤‘·' ` Á|æjT· ' ` #· `
e<Ûë´+ ` q ` e÷+ ` y˚‹‡ ` Væ≤ ` sêø£kå ÕHêyéT ˆˆ
(28) ` ncºÕ$+X¯düs¡Z 265
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Vü‰ sêeT R njÓ÷´ lsêe÷! dü‘´· Áe‘· R dü‘´· yêø£´|ü]bÕ\≈£î&Ü!,
Bs¡uÈ ≤¨ R eTVü‰Ms¡\ø£D å dü+j·TT‘·T&Ü, Vü‰ |üPs¡#í +· Á<äÁ|ü‹e÷qeÅøÔ£ R njÓ÷´!
ì+&ÉT #·+<äTs¡Tì uÀ*q eTTKeTT >∑\yê&Ü! Vü‰ Je! R njÓ÷´ Hê ÁbÕDe÷!
˝Àø£d´ü R »>∑‘T· qÔ ≈£î, Væ≤‘·' R ÅXj
‚ T· düT‡qT >∑÷s¡TÃyê&Ée⁄qT, Á|æjT· X¯Ã R Á|æjT· yÓTqÆ
yê&Ée⁄q>∑T, ‘·«+ R ˙e⁄, sêø£kå ÕHê+ R sêø£då Tü \≈£î, e<Ûë´+ R e<ÛTä ´sê\qT>±
qTqï, e÷+ R qqTï >∑÷]Ã, q y˚‹‡ Væ≤ R miT>∑≈î£ Hêïe⁄ >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` njÓ÷´! lsêeT#·+Á<ë! dü‘´· bÕ\≈£î&Ü! |üPs¡#í +· Á<ä düìïuÛÑ düT+<äs¡
e<äHês¡$+<äT&Ü! düeTdü˝Ô Àø£eTTq≈£îqT øπ eå TeTTqT, Á|æjT· eTTqT >∑÷s¡TÃ ˙e⁄ Ç#·Ã≥
sêø£då Tü \ #˚‹˝À e~Û+|üã&ÉuÀe⁄#·Tqï qqTï >∑÷]Ã ˇøÏ+‘·jT· TqT ‘Ó*j·T˝Ò≈î£ +{Ï$
>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ nqq´<Óe’ ‘·« $Tj·T+ ø£eå ÷ #·
uÛ÷Ñ eTÚ #· X¯j÷· ´ ìj·TeT X¯Ã <Ûsπä à ˆ
|ü‹Áe‘ê‘·«+ $|ò\ü + eT y˚T<ä+
ø£è‘·+ ø£è‘·ù|Tò ï wæ«e e÷qTcÕD≤yéT ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nqq´<Óe’ ‘·«yéT ` Çj·T+ ` ø£eå ÷ ` #· ` uÛ÷Ñ eTÚ ` #· ` X¯j÷· ´
` ìj·TeT' ` #· ` <Ûsπä à, |ü‹Áe‘ê‘·«+ ` $|ò\ü + ` eTeT ` Ç<ä+ ` ø£è‘·+ `
ø£è‘·ù|Tò ïwüß ` Çe ` e÷qTcÕD≤yéT ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£è‘·ù|Tò ïwüß R #˚dqæ y˚T\T eTi#·T <äTwüß\º j·T+<äT, e÷qTcÕD≤+
R e÷qe⁄\jÓTTø£ÿ, ø£è‘·yTé Çe R ñ|üø±s¡eTT e˝…, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, Ç<äyTé R
á, nqq´<Óe’ ‘·«+ R uÛsÑ ôÔ¡ |’ @¬øø’ <£ e’Ó ‘·«uÛ≤eeTTqT, Çj·T+ R á, ø£eå ÷ #· R
ø£wdºü Vü ≤ü qeTTqT, uÛ÷Ñ eTÚ R uÛ÷Ñ ‘·\eT+<äT, X¯j÷· ´ #· R X¯jT· qeTTqT, <Ûsπä à R
<Ûsä à¡ eTTq+<äT, ìj·TeT' #· R ìj·TeTeTTqT, Ç<ä+ R á, |ü‹Áe‘ê‘·«+ #· R
bÕ‹Áe‘·´<Ûsä à¡ eTTqT, $|ò\ü yéT R e´s¡eú TT.
‹\ø£eTT:` ª<Ûäs√à s¡ø£å‹ s¡øÏå‘·'μ R nqT ì]«yê<äyÓTÆq dü‘·éTT HêjÓT&É\
ìwüŒ\¤ yÓTqÆ ~. Hê ø£eå ÷>∑TDeTT nq>± XÊ|üeTT#˚ X¯Á‘·Te⁄\qT dü+Vü≤]+#·Tq{Ïº
X¯øÏÔj·TTqïqT <ëìì $ìjÓ÷–+|üø£ ø£wüºeTT\qT eVæ≤+#·T#·Tqï Hê zs¡TŒ
ìwüŒ¤\yÓTÆq~.
>√$+<äsêJj·TeTT:` ª<Ûsπä à ìj·TeT' #·μ ` s¡øøå£ ‘£ «· <Ûsä à¡ eTT (u≤<Û´ä ‘·) lsêeTTì
j·T+<˚ >∑\<äì, n‘·ì nqT»„˝ìÒ <˚ Ä‘·às¡øDå£ Á|üjT· ‘·ïeTT >∑÷&É n<Ûsä à¡ y˚T j·T>∑Tqì
d”‘·eTà sêeDT&ÉT ô|≥Tº#·Tqï u≤<Ûä\qT düVæ≤+#ÓH˚ >±ì Á|ürø±s¡eTTq≈£î
|üPqTø=q˝Ò<Tä . á $wüjT· y˚T ªq ‘ê«+ ≈£î]à <äXÁ¯ ê uÛdÑ àü uÛkÑ Õàs¡Ω‘»˚ kÕμ nì
sêeDTì‘√ |ü*øÏjT· Tqï~ >∑<ë!
yêdüT<ëdükÕ«$T:` ªªnqq´<Óe’ ‘·«+, |ü‹Áe‘ê‘·«+μμ ` uÛ≈Ñ î£ &Ô TÉ , Á|ü|qü Tï&ÉT, |ü‹Áe‘·
` á eTTe⁄«s¡TqT düe÷qT\T. ø±e⁄q |ü‹Áe‘·jÓÆTq d”‘·eTà uÛ≤e$T≥T¢qï~.
ªªHê<∏ë! ˙j·T+<äT H˚qT @ø£uÛÑøÏÔ>∑\<ëq q>∑T≥#˚‘·H˚ ˙e⁄ Hêsêj·TD|üP»
#˚jT· Tq|ü&ÉT H˚qT ˙düV‰ü j·TTsê\T>± qT+&ç ø±e\dæq$ n+~#·TÃ#·T+{ÏH>˚ ±ì
Hêsêj·TDTq+<äT >∑÷&É <Óe’ ãT~Δ qT+∫ j·T]Ã+∫q<ëqqT ø±<äT >∑<ë!
μ@ø£uøÑÛ ÔÏ ]«•wü´‘˚.μ ªnqHê´ •Ã+‘·jT· +‘√ e÷+μ ªnqq´#˚‘ê dü‡‘·‘+· ,
nqqúÛ≤ø˘, nqqéTqdü', nqq´jÓ÷π>qμ Ç‘ê´~ uÛÑ>∑eBZ‘êyêø£éTT *#·≥
nqTdü+~Û+#·Tø=qe˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` #˚dqæ y˚T\T eTi#·Tq{Ïº <äTsêàs¡T\Z jÓT&É\ ø±$+∫q ñ|üø±s¡eTTe˝…,
HêuÛsÑ Ô¡ èùde, Hê düV≤ü qo\eTT, Hê ìj·TeTbÕ\qeTT, Hê <Ûsä êà#·sD ¡ eTT, Hê
bÕ‹Áe‘·éTT, düs«¡ eTT H˚&TÉ $|ò\ü eTjÓT´qT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ yÓ÷|òTü À Væ≤ <Ûsä à¡ X¯Ã]‘√ eTj·÷-j·T+
‘· <∏ø’Ó |£ rü ï‘·« $T<ä+ ìs¡søú¡ y£ Té ˆ
j·÷ ‘ê«+ q |üXÊ´$T ø£èXÊ $esêí
V”≤Hê ‘·«j·÷ dü+>∑eTH˚ ìsêXÊ ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yÓ÷|òTü ' ` Væ≤ ` <Ûsä à¡ ' ` #·]‘·' ` eTj·÷ ` nj·TyéT ` ‘·<ë∏ `
@ø£|rü ï‘·«yéT ` Ç<ä+ ` ìs¡søú¡ y£ Té , j·÷ ` ‘ê«+ ` q ` |üXÊ´$T ` ø£èXÊ `
$esêí ` V”≤Hê ` ‘·«j·÷ ` dü+>∑eTH˚ ` ìsêXÊ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«j·÷ dü+>∑eTH˚ ìsêXÊ, V”≤Hê, ø£èXÊ, $esêí, j·÷ nVü≤+
‘ê«+ q |üXÊ´$T, (‘·j÷· ) eTj·÷ #·]‘·' nj·T+ <Ûsä à¡ ' yÓ÷|òTü ' Væ≤— ‘·<ë∏ (eTeT)
Ç<äyTé @ø£|rü ï‘·«+ ìs¡søú¡ y£ Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«j·÷ R ˙‘√&É, dü+>∑eTH˚ R ø£\dæø=qT≥ j·T+<äT, ìsêXÊ R
(28) ` ncºÕ$+X¯düs¡Z 267
ÄX¯˝ìÒ <ëqHÓ,’ V”≤Hê R uÛ≤>∑´V”≤qTsê\HÓ,’ ø£èXÊ R ø£è•+∫q<ëqHÓ,’ $esêí R
BqTsê\HÓj ’ T· Tqï, (j·÷) nVü≤+ R (@) H˚qT, ‘ê«+ R ìqTï, q |üXÊ´$T R
#·÷&É˝øÒ £ b˛e⁄#·THêïH√, (‘·j÷· ) eTj·÷ R n{Ïº Hê#˚‘,· #·]‘·' R Ä#·]+|ü
ã&çq{Ï,º nj·T+ <Ûsä à¡ ' R á <Ûsä à¡ eTT, yÓ÷|òTü ' Væ≤ R e´s¡yú T˚ >∑<ë! ‘·<ë∏ R nfÒ,¢
Ç<äyTé @ø£|rü ï‘·«+ R á bÕ‹Áe‘·´ <Ûsä à¡ eTT, ìs¡søú¡ y£ Té R e´s¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙≈£î <ä÷s¡yTÓ ,Æ ìqTï ø£\dæø=qT ÄX¯ ˝Òì<ëqHÓ,’ ø£è•+∫, <Óq’ éTT‘√
ìqTï >∑q˝Ò≈î£ qï{Ïº H˚qT #˚dqæ <Ûsä à¡ eT+‘·jT· TqT e´s¡yú TÓ qÆ ~>∑<ë! Hê bÕ‹Áe‘·´
$X‚weü TT >∑÷&É ìs¡søú¡ y£ T˚ jÓTÆ q~ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ |æ‘T· ]ï<˚X+¯ ìj·Ty˚Tq ø£è‘ê«
eHê ìïeè‘·Ô X¯Ã]‘·Áe‘·XÃ¯ ˆ
Åd_Ô” Û düTÔ eTH˚´ $|ü⁄˝ÒøDå£ ≤_Û
düÔ «+ s¡+dü´ùd M‘·uj ÑÛ T· ' ø£è‘ês¡'ú ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |æ‘T· ' ` ì<˚X+¯ ` ìj·Ty˚Tq ` ø£è‘ê« ` eHê‘Y ` ìeè‘·'Ô `
#·]‘·Áe‘·' ` #· ` Åd_Ô” 'Û ` ‘·T ` eTH˚´ ` $|ü⁄˝ÒøD å£ ≤_Û' ` ‘·«+ ` s¡+dü´ùd `
M‘·uj ÑÛ T· ' ` ø£è‘ês¡'ú ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ìj·Ty˚Tq |æ‘T· ' ì<˚X+¯ ø£è‘ê«, #·]‘·Áe‘·', eHê‘Y ìeè‘·'Ô
‘·«+ ø£è‘ês¡'ú , M‘·uj ÑÛ T· ' #· düH,é $|ü⁄˝ÒøD å£ ≤_Û' Åd_Ô” 'Û s¡+dü´ùd Ç‹ eTH˚´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ìj·Ty˚Tq R ìj·TeTeTT‘√, |æ‘T· ' R ‘·+Á&çjTÓ Tø£ÿ, ì<˚X+¯ R
Ä»„qT, ø£è‘ê« R bÕ*+∫, #·]‘·Áe‘·' R HÓiy˚sT¡ Ãø=qï ìj·TeTbÕ\qeTT >∑\yê&Éy,’Ó
eHê‘Y R ns¡DéTT qT+&ç, ìeè‘·Ô' R yÓqTø£≈£î yÓ[¢qyê&ÉyÓ’, ø£è‘ês¡ú' R
#·]‘ês¡T&ú eÉ ⁄qT, M‘·uj ÑÛ T· ' #·(düH)é R uÛj Ñ T· eTT‘=\–q yê&Ée⁄ q>∑T#·T, ‘·«+ R
˙e⁄, $|ü⁄˝ÒøD å£ ≤_Û' R ô|<äø› q£ Tï\T >∑*qZ {Ï,º Åd_Ô” 'Û R ø±+‘·\‘√, s¡+dü´ùd R
Áø°&+ç |ü>\∑ e⁄, Ç‹ R nì, eTH˚´ R ‘·\+#·T#·THêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙ ‘·+Á&ç Ä»„qT j·T<∏ë$~Û>± HÓiy˚]Ã ø£è‘·øè£ ‘·T´&Éy’Ó ns¡DéTT
qT+&ç eTi* njÓ÷<Û´ä ≈£î #˚sT¡ ø=ì ‘·\ô|{Ïqº ø±s¡éTTqT kÕ~Û+∫ dü+‘√wüeTT‘√qT,
‘=\–q X¯Á‘·TuÛj Ñ T· eTT‘√&ÉqT ìqTï ø±$T+#·T ô|≈£îÿeT+~ ø±+‘·\qT #˚sB¡ dæ
˙e⁄ ùd«#·Ã>¤ ± $Vü≤]+|ü >∑\e⁄ >∑<ë! nì H˚qT ‘·\+#·T#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ ‘·T sêeT ‘·«sTT C≤‘·ø±e÷
∫s¡+ $HêXÊj·T ìã<äuΔ ≤Û yê ˆ
yÓ÷|òTü + #·]‘ê« #· ‘·b˛ Áe‘·+ #·
‘·´øå±´$T ~Û ^®$‘· eT\ŒuÛ≤>±´ ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` ‘·T ` sêeT ` ‘·«sTT ` C≤‘·ø±e÷ ` ∫s¡+ `
$HêXÊj·T ` ìã<äuΔ ≤Û yê ` yÓ÷|òTü + ` #·]‘ê« ` #· ` ‘·|'ü ` Áe‘·+ ` #· `
‘·´øå±´$T ` ~Ûø˘ ` J$‘·yTé ` n\ŒuÛ≤>±´ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤ sêeT! ‘·«sTT C≤‘·ø±e÷ nVü≤+ $HêXÊj·T ‘·«sTT
ìã<äuΔ ≤Û yê, ‘·|'ü #· Áe‘·+ #· yÓ÷|òTü + #·]‘ê«, n\ŒuÛ≤>±´ J$‘·+ ‘·´øå±´$T—
e÷+ ~Ûø˘.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤ sêeT R z sêe÷! ‘·«sTT R ˙ j·T+<äT, C≤‘·ø±e÷ R
»ì+∫q Áù|eT>∑\<ëqHÓ,’ $HêXÊj·T R HêX¯qeTTø=i≈£î, ‘·«sTT R ˙j·T+<äT,
∫s¡+ R ∫s¡ø±\eTT, ìã<äuΔ ≤Û yê R \>∑ïyÓTqÆ {Ïº Vü≤è<äjT· eTT >∑\<ëqHÓ,’ yÓ÷|òTü +
R e´s¡yú TÓ qÆ , ‘·|'ü R ‘·|dü Tü ‡qT, Áe‘·+ #· R Áe‘·eTTqT, #·]‘ê« R Ä#·]+∫,
n\ŒuÛ≤>±´ R ø°D å uÛ≤>∑T´sê\HÓ,’ J$‘·+ R ÁbÕDeTTqT, ‘·´øå±´$T R $&ç#<Ó qä T,
e÷+ R qqTï>∑÷]Ã, ~Ûø˘ R ì+<äjT· >∑T >±ø£!
yêdüT<ëdükÕ«$T:` Ç+<äT #Ó|Œü ã&çq eìïj·TT |üse¡ TuÛ≈Ñ î£ \Ô j·TT, Á|ü|qü Tï\j·TT
ø£è‘·éTT\T. @ø£<y˚ √bÕdæÔ >∑\yê&Óq’ uÛ≈Ñ î£ &Ô TÉ uÛ>Ñ e∑ #·Ã]Á‘·eTT\T ‘·|Œü y˚iT ˝ÖøÏø£
yês¡\Ô T $qsê<äT. ‘·q <˚V≤ü düTKeTT\T ø√s¡sê<äT. s¡ø≈å£ î£ &ÉT uÛ>Ñ e∑ +‘·T&˚ j·Tì
<äè&Û$É XÊ«düeTT >∑*–, ‘·q jÓ÷>∑øπ eå TeTT\¬ø’ ‘êqT>± Á|üjT· ‹ï+#·sê<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêe÷! H˚qT ìqTï Áù|$T+∫q<ëqHÓ’ ˙j·T+<˚ Vü≤è<äjT· eTTqT
ì\TŒø=ì ∫s¡ø±\eTT >∑&|ç æ ∫es¡≈î£ $HêX¯eTT ‘Ó#T· Ãø=ì e´s¡yú TÓ qÆ ‘·|dü Tü ‡qT,
Áe‘·eTTqT >±$+#·T#·T uÛ≤>∑´V”≤qTsê\HÓ’ ∫es¡ øÏ≥T¢ ÁbÕDeTT >√˝ÀŒe⁄#·THêïqT.
Ç{Ïº H˚ HÓ+‘· ìsê“¤>T∑ ´sê\H√ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ kÕ J$‘·+ øÏÁå |ü eTVü≤+ ‘·ĆÒjT· +
$ùwD X¯ÅùdDÔ •‘˚q yê|æ ˆ
(28) ` ncºÕ$+X¯düs¡Z 269
$wüd´ü <ë‘ê q Væ≤ y˚T -dæÔ ø£•Ã
#·ÃÅ¤ ddÔü ´ü yê y˚Xà¯ ì sêø£då dü ´ü ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` J$‘·+ ` øÏÁå |üyTé ` nVü≤+ ` ‘·ĆÒjT· + ` $ùwD ` X¯ÅùdDÔ
` •‘˚q ` yê ` n|æ ` $wüd´ü ` <ë‘ê ` q ` Væ≤ ` y˚T ` ndæÔ ` ø£•Ã‘Y `
X¯ÅddÔü ´ü ` yê ` y˚Xà¯ ì ` sêø£då dü ´ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ nVü≤+ øÏÁå |ü+ $ùwD, •‘˚q X¯ÅùdDÔ yê n|æ J$‘·+
‘·ĆÒjT· +, sêø£då dü ´ü y˚Xà¯ ì y˚T $wüd´ü , X¯ÅddÔü ´ü yê <ë‘ê ø£•Ã‘Y HêdæÔ Væ≤!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ nVü≤+ R n{Ïº H˚qT, $ùwD R $wüeTT#˚‘· >±ì, •‘˚q R
yê&çjTÆÓ q, X¯ÅùdD Ô yê n|æ R Äj·TT<Ûeä TT#˚‘· >±ì, øÏÁå |ü+ R oÁ|òTü eTT>±, J$‘·+
R J$‘·eTTqT, ‘·ĆÒjT· + R $&ç∫ô|f…<º qä T, sêø£då dü ´ü R (á) sêø£då Tü ìjÓTTø£ÿ,
y˚Xà¯ ì R uÛeÑ qeTTq+<äT, y˚T R Hê≈£î, $wüd´ü R $wüeTTjÓTTø£ÿ >±ì, X¯ÅddÔü ´ü yê
R X¯ÅdeÔü TTjÓTTø£ÿ >±ì, <ë‘ê R Ç#·TÃyê&ÉT, ø£•Ã‘Y R me«&ÉTqT, q ndæÔ Væ≤ R
˝Ò&ÉT>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` á $<Ûeä TT>± ìsê“¤>T∑ ´sê\HÓq’ H˚qT @ $wüeTTqT Á$T+–jÓ÷, @
X¯ÅdeÔü TTqT Á|üj÷Ó –+∫jÓ÷ oÁ|òTü eTT>± Hê J$‘·eTTqT n+‘·yTÓ T+~+#·Tø=+<äTqT.
ø±ì njÓ÷´! á sêø£då Tü ì eT+~s¡eTTq+<äT HêøÏ+‘· $wüeTT ì#·TÃyê&ÉT >±ì, @
K&ÉeZ TTHÓq’ H=dü>T∑ yê&ÉT >±ì me«&ÉTqT ˝Ò&TÉ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ Çre <˚M ãVüQ<Ûë $\|ü´
düsê«‘·àHê sêeT eTqTdüàs¡+r ˆ
Á|üy|˚ eü ÷Hê |ü]X¯ówüÿeÅø±Ô
q>√‘·eÔ T+ |ü⁄wæŒ‘· e÷dükÕ<ä ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` Çe ` <˚M ` ãVüQ<Ûë ` $\|ü´ ` düsê«‘·àHê ` sêeTyéT
` nqTdüàs¡+r ` Á|üy|˚ eü ÷Hê ` |ü]X¯ówüÿeÅø±Ô ` q>√‘·eÔ T+ ` |ü⁄wæŒ‘·yTé `
ÄdükÕ<ä ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚M Çre ãVüQ<Ûë $\|ü´ düsê«‘·àHê sêeTyéT nqTdüàs¡+r,
Á|üy|˚ eü ÷Hê, |ü]X¯ówüÿeÅø±Ô |ü⁄wæŒ‘·+ q>√‘·eÔ TyéT ÄdükÕ<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚M R |üPE´sê˝…q’ d”‘ê<˚$, Çre R Ç≥Te˝…, ãVüQ<Ûë R
ô|≈£îÿuÛ+Ñ >∑T\, $\|ü´ R $\|æ+∫, düsê«‘·àHê R düs«¡ $<Ûeä TT\, sêeTyéT nqTdüàs¡+r
R sêeTTì <Ûë´ì+#·T#·T, Á|üy|˚ eü ÷Hê R $TøÏÿ* ø£+|æ+#·T#·Tqï<Ó,’ |ü]X¯ówüÿeÁø±Ô
R ‘·&ç j·÷]b˛sTTq H√s¡T >∑\~ j·T>∑T#·T, |ü⁄wæŒ‘·+ R |üP∫j·TTqï, q>√‘·eÔ T+
R ÅXw‚ yü̃ TÓ qÆ (•+X¯óbÕ) eèø£eå TTqT, ÄdükÕ<ä R #˚s¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ á $<Ûeä TT>± ô|≈£îÿØ‘·T\T>± $\|æ+#·T#·T düs«¡ $<Ûeä TT\
lsêeTTH˚ ∫+‹+#·T#·T, <äT'KuÛ≤s¡eTT#˚ eDøÏb˛e⁄#·T dü+‘êbÕ‹X¯jT· eTT#˚ H√s¡T
m+&çb˛e⁄#·T+&É>±, #·øÿ£ >± |ü⁄wæŒ+∫j·TTqï Ä •+X¯óbÕeèø£eå TT yÓTT<ä{øÏ Ï #˚s¬ qT.
XÀ¢ˆˆ XÀø±_Û‘b· ÕÔ ãVüQ<Ûë $∫+‘·´
d”‘ê-<∏ä y˚DT´Å<<Zä qä∏ + >∑èV”≤‘ê« ˆ
ñ<ä“<Û´ä y˚DT´Å<<Zä Hä∏ q˚ oÁ|òTü
eTVü≤+ >∑$TcÕ´$T j·TeTdü´ eT÷\yéT ˆˆ 18
XÀ¢ˆˆ ñ|üd‘úæ ê kÕ eTè<äTdüs«¡ >±Ár
XÊU≤+ >∑èV”≤‘ê« -<∏ä q>∑d´ü ‘·d´ü . 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` XÀø±_Û‘b· ÕÔ ` ãVüQ<Ûë ` $∫+‘·´ ` d”‘ê ` n<∏ä ` y˚DT´Å<<Zä qä∏ +
` >∑èV”≤‘ê« ` ñ<ä“<Û´ä ` y˚DT´Å<<Zä Hä∏ q˚ ` oÁ|òTü yéT ` nVü≤+ ` >∑$TcÕ´$T `
j·TeTdü´ ` eT÷\yéT. ñ|üd‘úæ ê ` kÕ ` eTè<äTdüs«¡ >±Ár ` XÊU≤+ ` >∑èV”≤‘ê«
` n<∏ä ` q>∑d´ü ` ‘·d´ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä eTè<äTdüs«¡ >±Ár kÕ d”‘ê y˚DT´Å<<Zä Hä∏ q˚ ñ<ä“<Û´ä nVü≤+
oÁ|òTü + j·TeTdü´ eT÷\+ >∑$TcÕ´$T, Ç‹ XÀø±_Û‘b· ÕÔ ãVüQ<Ûë $∫+‘·´, n<∏ä
y˚DT´Å<<Zä qä∏ + >∑èV”≤‘ê« ‘·d´ü q>∑d´ü XÊU≤+ >∑èV”≤‘ê« ñ|üd‘úæ ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ ä R |æ e Tà≥, eTè<ä T dü s ¡ « >±Ár R ø√eT\yÓ T Æ q
düsê«ej·TeeTT\TqT >∑*–q{Ïº, kÕ d”‘ê R Ä d”‘ê<˚$, y˚DT´Å<äZ<∏äH˚q R
»&ÉeTT&ç‘√, ñ<ä“<Û´ä R ñ]b˛dæø=ì, nVü≤+ R H˚qT, oÁ|òTü + R yÓ+≥H˚, j·TeTdü´
R j·TeTTìjÓTTø£ÿ, eT÷\+ R düìï~Ûì>∑÷]Ã, >∑$TcÕ´$T R b˛jÓT<äqT, Ç‹ R
nì, XÀø±_Û‘b· ÕÔ R XÀø£eTT#˚ dü+‘ê|üeTT H=+~q<Ó,’ ãVüQ<Ûë R ô|≈£îÿ$<Ûeä TT\T>±,
$∫+‘·´ R Ä˝À∫+∫, n<∏ä R nq+‘·se¡ TT, y˚DT´Å<<Zä qä∏ + R »&ÉqT, >∑èV”≤‘ê« R
|ü≥Tºø=ì, ‘·dü´ q>∑dü´ R Ä (•+X¯óbÕ) eèø£åeTTjÓTTø£ÿ, XÊU≤+ R ø=eTàqT,
>∑èV”≤‘ê« R (Ç+ø=ø£#‹˚ ‘√) |ü≥Tºø=ì, ñ|üd‘úæ ê R ì\∫j·TT+&ÓqT.
u§+u≤sTT bÕsƒ¡eTT:` ªy˚DT´Å<<Zä qä∏ +μ≈£î e÷iT>± ªy˚DÁ° >∑<qä∏ +μ nì bÕsƒe¡ TT ø£\<äT.
(28) ` ncºÕ$+X¯düs¡Z 271
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T |æeTà≥ ≈£îdüTeTø√eT˝≤+–jÓTÆ q Ä d”‘ê<˚$ |ü\T$<Ûeä TT\>∑T
∫+‘·\‘√ dü+‘êqeTT H=+~ ô|≈£îÿ Ä˝À#·q\T #˚dæ |æeTà≥ Hê øπ X¯bÕX¯eTT‘√&ÉH˚
yÓT&É≈î£ ñ]b˛dæø=ì ‘·«s¡˝À j·TeTTì #˚sT¡ ø=+<äTqì ‘·q »&ÉeTT&çì ˇø£ #˚‹‘√
|ü≥Tºø=ì Ä •+X¯óbÕeèø£eå TTjÓTTø£ÿ ø=eTàqT ÁøÏ+~øÏ ˝≤– Ç+ø=ø£ #˚‹‘√ |ü≥Tºø=ì
n#·≥ ì\∫ j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕ´düTÔ sêeT+ Á|ü$∫+‘·jT· +‘ê´
sêe÷qT»+ dü«+ #· ≈£î\+ X¯óuÛ≤+>±´' ˆ
XÀø±ì$T‘êÔì ‘·<ë∏ ãVüAì
<Ûs’Ó ê´]®‘êì Á|üesêDÏ ˝Àπø ˆ
ÁbÕ<äT ]ï$T‘êÔì ‘·<ë ãuÛ÷Ñ e⁄'
|ü⁄sê-|æ dæ<ëΔ qT´|ü\øÏ‘å êì ˆˆ 20
ª ñ<ä“+<ÛäqÁ|üj·T‘√ïμμ HêeT
ncºÕ$+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·kÕ´' ` ‘·T ` sêeT+ ` Á|ü$∫+‘·jT· +‘ê´' ` sêe÷qT»+ `
dü«+ ` #· ` ≈£î\+ ` X¯óuÛ≤+>±´' ` XÀø±ì$T‘êÔì ` ‘·<ë∏ ` ãVüAì `
<Ûs’Ó ê´]®‘êì ` Á|üesêDÏ ` ˝Àπø ` ÁbÕ<äT' ` ì$T‘êÔì ` ‘·<ë ` ãuÛ÷Ñ e⁄' `
|ü⁄sê ` n|æ ` dæ<ëΔì ` ñ|ü\øÏ‘å êì ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT+, sêe÷qT»+, dü«+ ≈£î\+ #· Á|ü$∫+‘·jT· +‘ê´',
X¯óuÛ≤+>±´' ‘·kÕ´' ãVüAì, XÀø±ì$T‘êÔì, <Ûs’Ó ê´]®‘êì, ‘·<ë∏ ˝Àπø Á|üesêDÏ,
|ü⁄sê n|æ dæ<ëΔì ñ|ü\øÏ‘å êì ì$T‘êÔì ‘·<ë ÁbÕ<äTs¡“uÛ÷Ñ e⁄'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT+ R lsêeTTì >∑÷]Ãj·TT, sêe÷qT»+ R \ø£ÎDTì
>∑÷]Ãj·TT, dü«+ ≈£î\+ #· R ‘·q ≈£î\eTTqT >∑÷]Ãj·TT, Á|ü$∫+‘·jT· +‘ê´' R
$TøÏÿ*>± Ä˝À∫+#·T#·Tqï{Ï,º X¯óuÛ≤+>±´' ‘·kÕ´' R X¯óuÛ\Ñ ø£D å dü+|üqïjÓTÆ q{Ïº Ä
d”‘e· Tà≈£î, ‘·<ë R n|ü&ÉT, XÀø±ì$T‘êÔì R XÀø£eTTq≈£î ø±s¡DeTT >±q{Ïj º T· TqT,
<Ûs’Ó ê´]®‘êì R <Ûs’Ó ´¡ eTTqT >∑÷s¡TÃq{Ï$º j·TT, ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ ˝Àπø R ˝Àø£eTTq,
Á|üesêDÏ R Á|üd<æ yΔä TÓ qÆ $j·TTqT, |ü⁄sê n|æ R |üPs¡«ø±\eTTq+<äT>∑÷&É, dæ<ëΔì
R dü|\üò yÓTqÆ $>±, ñ|ü\øÏ‘å êì R ìs¡sí TT+|ü ã&çq{Ï$º j·TT q>∑T, ãVüAì ì$T‘êÔì
R ô|≈£îÿ X¯óuÛXÑ ≈¯ î£ qeTT\T, ÁbÕ<äTs¡“uÛ÷Ñ e⁄' R dü+uÛ$Ñ +∫q$.
>√$+<äsêJj·TeTT:` dü«+ ≈£î\+ #· $∫+‘·jT· +‘ê´' ` nqT≥#˚ ‘·qe+X¯eTTq≈£î
eT#·Ã‘Ó#T· Ã Ä‘·àVü≤‘·´≈£î uÛj Ñ T· |ü&TÉ #·Tqï<äì dü÷∫+|üã&çq~.
sê.•s√eTDÏ :` |ü⁄sê n|æ dæ<ëΔì ` |üPs¡«eTT $T~∏\j·T+<äT ‘êqT sêeTTì
#·÷&ÉuÀe⁄≥≈£î eTT+ <Ó{ºÏ X¯óuÛXÑ ≈¯ î£ qeTT\T >±ìŒ+∫qy√, n{Ïº X¯óuÛXÑ ≈¯ î£ qeTT\T
d”‘e· Tà≈£î >√#·]+#Óqì uÛ≤eeTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T:` nee÷qeTT e\q >±ì, n‹ø√|üeTT#˚ >±ì, ùdïVü≤eTT#˚>±ì,
uÛjÑ T· eTT#˚>±ì, ñ]b˛düTø=ìjÓ÷, @ ã\e+‘·|⁄ü eTs¡DeTT #˚‘H· √ Ådj Ô” TÆÓ qqT,
|ü⁄s¡Twüß&Óq’ qT #·∫Ãq jÓT&É\ <äTs¡+Z <Ûeä TT‘√ ≈£L&çq j·T+<Û‘ä $· TÁdü eTqT qs¡øe£ TTq
ã&ç j·TT+&Ée˝…qT.
»q≈£îì e+{Ï eTVü‰‘·Tàì e+X¯eTTq ãT{Ïqº <ëqHÓ’ Ç{Ïº ˙#·|⁄ü #êe⁄
m≥T¢ #·‘T· HÔ ê j·Tì Ä˝À∫+#ÓqT.
sêeT\ø£ÎDT\qT <ä\#·T≥ ` H˚ì≥T¢ #˚dqæ yê] ø£|øü ]° Ô sê<ë! yêπsyÓTqÆ
j·T‘·ïeTT #˚jT· T#·THêïπsyÓ÷! H˚ì|ü&ÉT #·∫Ãq#√ yês¡T ndüeTs¡T˝ú ’… Ä&ÉT<ëìì
s¡ø+åÏ |ü˝øÒ £ #êe$&ç∫s¡ì ˝À≈£î\T ‘·\b˛j·TT<äTsπ yÓ÷! nìj·TT ‘·\#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q uÛÑs¡ÔjÓÆTq lsêeTTì, n‘·ì Á|æj·Tk˛<äs¡T&Ó’q \ø£ÎDTì,
ìwüÿfi¯+ø£yTÓ qÆ ‘·q e+X¯eTTqT >∑÷]Ã ‘·\#·Tø=qT#·Tqï Ä d”‘ê<˚$øÏ <Ûs’Ó ´¡ eTTqT
ø£ * Œ+#· T q$j· T TqT, XÀø£ e TT qD#· T q$j· T TqT, X¯ ó uÛ Ñ X ¯ ≈ £ î qeTT\T>±
˝Àø£Á|üd<æ yΔä TÓ qÆ $j·TTqT, |ü\Te÷iT\T ‘·q≈£î X¯óuÛdÑ ÷ü #·øe£ TT\T>± nqTuÛeÑ eTTq
qTqï$j·TTqT n>∑T X¯óuÛXÑ ≈¯ î£ qeTT\T mìïjÓ÷ >±ìŒ+|ükÕ¬>qT.
ªªñ<ä“+<Ûqä Á|üjT· ‘·ïeTTμμ nqT
ÇiTe~mì$T<äedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
@ø√qÁ‹+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·<ë∏ >∑‘ê+ ‘ê+ e´~∏‘ê eTì+~‘ê+
e´ù|‘·V≤ü sê¸+ |ü]Bqe÷qkÕ+ ˆ
X¯óuÛ≤+ ì$T‘êÔì X¯óuÛ≤ì uÛõÒ sπ
qs¡+ Á•j·÷ Ewü$º T y√|üJ$q' ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·<ë∏ >∑‘ê+ ` ‘ê+ ` e´~∏‘êyéT ` nì+~‘ê+ ` e´ù|‘·V≤ü sê¸+
` |ü]Bqe÷qkÕyéT, X¯óuÛ≤+ ` ì$T‘êÔì ` X¯óuÛ≤ì ` uÛõÒ sπ ` qs¡+ ` Á•j·÷
` Ewüyº Té ` Çe ` ñ|üJ$q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë∏ >∑‘ê+, e´~∏‘êyéT, nì+~‘ê+, e´ù|‘·V≤ü sê¸+, |ü]Bq
e÷qkÕ+, ‘ê+ X¯óuÛ≤+ Á•j·÷ Ewü+º qs¡yTé ñ|üJ$q' Çe, X¯óuÛ≤ì ì$T‘êÔì
uÛÒõπs.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë∏ >∑‘ê+ R n{Ïdº ‹úæ ˝À qTqï{Ï~º j·TT, e´~∏‘êyéT R ~>∑T\T
#Ó+~q~j·TT, nì+~‘ê+ R ñ‘·eÔ T dü«uÛ≤e⁄sê˝…q’ {Ï~º j·TTqT, e´ù|‘·V≤ü sê¸+ R
‘=\–b˛sTTq dü+‘√wüeTT >∑*qZ ~j·TT, |ü]Bqe÷qkÕ+ R XÀø£eTT‘√ ì+&çq{Ïº
eTqdüT‡ >∑\~j·TT q>∑T, ‘ê+ X¯óuÛ≤+ R Ä eT+>∑fid¯ «ü s¡÷|ü⁄sê˝…q’ d”‘q· T, Á•j·÷
R ◊X¯«s¡éTT‘√, Ewüº+ R ì+&çq, qs¡+ R |ü⁄s¡Twüßì, ñ|üJ$q' Çe R
nqT#·sT¡ \Te˝…, X¯óuÛ≤ì R X¯óuÛdÑ ÷ü #·øe£ TT˝…q’ , ì$T‘êÔì R X¯≈î£ qeTT\T, uÛõÒ sπ
R bı+~q$.
>√$+<äsêJj·TeTT:` ‘·<ë∏ >∑‘ê+ ` ªs¡V≤ü dü´+ #· Á|üø±X¯+ #·μ nì Á>∑+<∏ë~j·T+<äT
#Ó|Œæ q≥T¢>± d”‘êsêeTT\ #·]Á‘· düs«¡ eTTqT ‘·q≈£î >√#·]+#·T#·Tqï{Ïº <Óq’ |üŒ{ÏøìÏ
Ä düeTj·TeTTq+<ä* d”‘e· Tà <äT'KeTT ‘·q yê≈£îÿ\ ø£+<äì~>± ‘êH˚ #Ó|ü ø=qT#·T
n{Ïº <äT'KeTT˝À eTTì–j·TTqï<äì Ä~ø£$jÓTÆ q yê©àøÏ j·T<∏ës¡eú TTqT yÓ\&¢ +ç #·T
#·THêï&ÉT. nfÒ¢ á XÀ¢øe£ TTq ªd”‘ê+μ nì #Ó|Œü ø£ ª‘ê+μ nì #Ó|ü ≥#˚ n#·Ã≥
d”‘>· ±ø£ eT÷ØÔu$ÑÛ +∫q ˇø£ XÀø£<e˚ ‘·jT˚ j·TTqï<äì ø£$ eTq≈£î ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT.
ªnì+~‘ê+μ ` lsêeTTì m&Éu≤≥T ø±\eTTq n‘·ì <Ûsä à¡ |ü‹ï ì+<ä≈î£
<ä÷s¡eTT>± m≥T¢+&Ée˝…H√ nfÒ¢ j·TTqï{Ï~º .
X¯óuÛ≤ì ì$T‘êÔì uÛõÒ sπ ` ùdyêuÛ≤eeTT‘√ dü«j·TeTT>± X¯óuÛXÑ ≈¯ î£ qeTT\T
d”‘e· Tà≈£î >±ìŒ+#·T#·T ‘·eT ñìøÏì n$ kÕs¡øú e£ TT #˚døæ =qï$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nbÕs¡yÓTÆq <äT'KuÛ≤s¡eTT‘√ eTTì– dü+‘√wüeTTq≈£î <ä÷s¡yÓTÆ,
~>∑T\T‘√ ì+&çq Vü≤è<äj·TeTT‘√ qT+&çj·TT ì+<ä≈£î <ä÷s¡yÓTÆq es¡ÔqeTT‘√
#·]+#·T#·Tqï Ä d”‘ê<˚$øÏ ◊X¯«s¡é+‘·T&Óq’ ñ<ës¡|⁄ü s¡Twüßì (ø£&≈É î£ #˚]) ÄÁ•‘·T\T
#·T≥Tº eTT≥Tºq≥T¢>± mìïjÓ÷ X¯óuÛXÑ ≈¯ î£ qeTT\T |üs+¡ |üs>¡ ∑ >√#·]+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕ´ X¯óÙuÛ+Ñ yêeT eTsêfi¯|øü Î£
sêJeè‘·+ ø£èwü$í XÊ\X¯óø£y¢ Té ˆ
ÁbÕdüŒ+<ä ‘Óø’ +£ qj·Tq+ düTøπ XÊ´
MTHêVü≤‘·+ |ü<àä $T yê_Û‘êÁeTyéT ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·kÕ´' ` X¯óuÛ+Ñ ` yêeTyéT ` nsêfi¯|øü Î£ sêJeè‘·+ ` ø£èwü$í XÊ\
` X¯óø£+¢ ` ÁbÕdüŒ+<ä‘· ` @ø£+ ` qj·Tq+ ` düTøπ XÊ´' ` MTHêVü≤‘·+ ` |ü<àä yéT
` Çe ` n_Û‘êÁeTyéT.
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·kÕ´' düTπøXÊ´', X¯óuÛÑyéT, nsêfi¯|üø£ÎsêJeè‘·+, ø£èwüí
$XÊ\X¯óø£¢yTé , n_Û‘êÁeT+, yêeTyéT @ø£+ qj·Tq+, MTHêVü≤‘·+ |ü<àä yéT Çe
ÁbÕdüŒ+<ä‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·kÕ´' düTøπ XÊ´' R düT+<äsy¡ TÓ qÆ øπ X¯ dü+|ü<>ä \∑ Ä d”‘ê<˚$
jÓTTø£ÿ, X¯óuÛ+Ñ R eT+>∑fiø¯ s£ e¡ TTqT, nsêfi¯|øü Î£ sêJeè‘·+ R e+|ü⁄‹]– j·TTqï
ø£qT u§eT\ yÓ+Á&ÉTø£\‘√ #·T≥Tºø=qã&ç j·TTqï~j·TTqT, ø£èwüí$XÊ\X¯óø£¢+ R
q\¢ì~j·TTqT $kÕÔsy¡ TÓ qÆ ‘Ó\T|ü⁄>∑\~j·TTq>∑T, n_Û‘êÁeT+ R #·T≥TºqT miT|ü⁄>∑\,
yêeTyéT @ø£+ qj·Tq+ R m&ÉeT ø£H=ïø£{,Ï MTHêVü≤‘·+ R #˚|#ü ˚ ø£<\ä Œã&çq{Ï,º
|ü<àä yéT Çe R ‘êeTs¡ |ü⁄e⁄«e˝…, ÁbÕdüŒ+<ä‘· R ø£+|æ+#ÓqT.
(29) ` @ø√qÁ‹+X¯düs¡Z 275
>√$+<äsêJj·TeTT:` n_Û‘êÁeT+ qj·Tq+ ` ªªÁbÕ+‘·søπ¡ Ô #· H˚Á‘˚μμj·Tì ø£+{Ï
#·T≥TºqT mi¿ìsπ K\T >∑*– j·TT+&ÉT≥ |ü~à˙ C≤‹ ÅdøÔ” Ï \ø£D å eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` e+–j·TTqï ø£qTu§eT\‘√>∑÷&ç ø=q\+<äT mi¿ì πsK\‘√
Á|üø±•+#·T#·T, ‘Ó\ì¢ ø£+{ÏjT· +<äT q\¢ì bÕ|ü‘√ XÀ_Û\T¢#T· qï ÄyÓT m&ÉeT ø£qTï,
#˚|ü jÓTTs¡døæ =qT≥#˚ #·*+∫q ‘êeTs¡|⁄ü e⁄« e˝… ø£+|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ uÛTÑ » X¯Ã #ês¡«+∫‘·|q” eè‘·'Ô
|üsêsΔ¡ ´ ø±˝≤>∑sT¡ #·+<äHês¡Ω' ˆ
nqT‘·yÔ T˚ Hê<ÛTä ´wæ‘'· Á|æjT˚ D
∫πsD yêeT dü‡eTy˚|‘ü ê--X¯ó ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛTÑ »' ` #· ` #ês¡«+∫‘·|q” eè‘·'Ô ` |üsês¡´Δ ø±˝≤>∑sT¡ #·+<äHês¡Ω',
nqT‘·yÔ T˚ q ` n<ÛTä ´wæ‘'· ` Á|æjT˚ D ` ∫πsD ` yêeT' ` düeTy˚|‘ü · ` ÄX¯ó.
nq«j·TÁø£eTeTT :` #ês¡«+∫‘·|”qeè‘·Ô', |üsês¡Δ´ø±˝≤>∑s¡T #·+<äHês¡Ω', ∫πsD
nqT‘·yÔ T˚ q Á|æjT˚ D n<ÛTä ´wæ‘'· , yêeT' uÛTÑ »' #· ÄX¯ó düeTy˚|‘ü .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` #ês¡«+∫‘·|”qeè‘·Ô' R düT+<äs¡eTT>∑qT ÅX‚wü˜eTT>∑qT ã\dæ
>∑T+Á&ÉeTT>∑ qTqï~j·TTqT, |üsês¡´Δ ø±˝≤>∑sT¡ #·+<äHês¡Ω' R ÅXw‚ eü̃ TT˝…q’ ø±˝≤>∑sT¡
#·+<äq Á<äeéTT\≈£î bÕÁ‘·yTÓ qÆ ~j·TTqT, ∫πsD R ∫s¡ø±\eTT, nqT‘·yÔ T˚ q R
düs√«‘·eÔ TT&Óq’ , Á|æjT˚ D R uÛsÑ #Ô¡ ,˚ n<ÛTä ´wæ‘'· R ùd$+|üã&çq~j·TT q>∑T, yêeT'
uÛTÑ »' #· R m&ÉeT uÛTÑ »eTT>∑÷&É, ÄX¯ó R ‘·‘øY D å£ y˚T, düeTy˚|‘ü · R ø£+|æ+#ÓqT.
yêdüT<ëdükÕ«$T:` nqT‘·yÔ T˚ Hê<ÛTä ´wæ‘'· ` ˝Àø£eTT\ìï+{Ï˝Àì yê]ø£+f… ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó
Hê<∏Tä &ÉT— ˝Àø£Hê<∏Tä \ì|æ+#·Tø=qï yês¡+<äs≈¡ î£ qT Hê<∏Tä &Éì uÛ≤eeTT. @ø√ <˚y√
Hêsêj·TD'. ªª@ø£yT˚ yê~«rj·TyéT, q ‘·«‘·‡yÓ÷-düÔ úÛÑ´~Ûø£' ≈£î‘√-q´'μμ uÛ.Ñ ^ `
11`43. nqT ÁX¯ó‹düà è‹yêø£éTT\T Ç≥ düàs¡D°j·TeTT\T nì yê©àøÏ
n_ÛÁbÕj·TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düT+<äse¡ TT>±qT, ã\dæ >∑T+Á&ÉeTT>±qT ñ+&ç, ÅXw‚ yü̃ TÓ qÆ düT>∑+<Ûä
Á<äeéTT\≈£î jÓ÷>∑ýÓT,Æ ∫s¡ø±\eTT düs√«‘·eÔ TT&Óq’ uÛsÑ #Ô¡ ˚ ùd$+|üã&çq Ä d”‘ê<˚$
m&ÉeTuÛTÑ »eTT ≈£L&É Ä ø£D
å eTTq ˇø£ÿ e÷iT ø£+|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ >∑C+Ò Á<äV≤ü düÁÔ |ü‹eTX¯Ã |”q
düj
Ô ÷Ó s¡«› jÓ÷ dü‡+Vü≤‘·j÷Ó düT‡C≤‘·' ˆ
Á|üdŒü +<äe÷q' |ü⁄q s¡÷s¡T s¡kÕ´
sêeT+ |ü⁄s¡kÕÔ‘Y dæ‘ú · e÷#·#øπ· å ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >∑CÒ+Á<äVü≤düÔÁ|ü‹eT' ` #· ` |”q' ` ‘·jÓ÷' ` <ä«jÓ÷' `
dü+Vü≤‘·j÷Ó ' ` düTC≤‘·' ` Á|üdŒü +<äe÷q' ` |ü⁄q' ` }s¡T' ` nkÕ´' ` sêeT+
` |ü⁄s¡kÕÔ‘Y ` dæ‘ú y· Té ` Ä#·#øπ· .å
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+Vü≤‘·j÷Ó ' ‘·j÷Ó ' <ä«jÓ÷', >∑C+Ò Á<äV≤ü düÁÔ |ü‹eT', |”q',
düTC≤‘·', nkÕ´' (yêeT') }s¡T' #· |ü⁄q' Á|üdŒü +<äe÷q' (düH)é , sêeT+ |ü⁄s¡kÕÔ‘Y
dæ‘ú y· Té Ä#·#øπ· .å
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+Vü≤‘·j÷Ó ' R |üsd¡ Œü s¡eTT #·øÿ£ >∑ ø£*dæ j·TTqï{Ï,º ‘·j÷Ó '
<ä«jÓ÷' R ÄyÓT j·T÷s¡T<ä«j·TeTTq+<äT, >∑C+Ò Á<äV≤ü düÁÔ |ü‹eT' R @qT>∑T ‘=+&ÉeTTqT
uÀ*j·TTqï{Ï,º |”q' R dü÷\ú yÓTqÆ ~j·TTqT, düTC≤‘·' R X¯óuÛ\Ñ ø£D å √ù|‘·yTÓ qÆ ~j·TT
q>∑T, nkÕ´' R ÄyÓTjÓTTø£ÿ, (yêeT') }s¡T' #· R m&ÉeT‘=&É>÷∑ &É, |ü⁄q' R yÓqT
yÓ + ≥H˚ , Á|ü d ü Œ +<ä e ÷q' (dü H é ) R ø£ + |æ + #· T #· T qï<ä > ∑ T #· T , sêeT+ R
lsêeTTì,|ü⁄s¡kÕÔ‘Y R m<äTs¡T>±, dæ‘ú y· Té R ñqïyêìì>±, Ä#·#øπ· å R #Óô|ŒqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯óuÛ\Ñ ø£Då √ù|‘·yTÓ j Æ T· Tqï Ä d”‘e· Tà j·T÷s¡T<ä«j·TeTTq+<äT, @qT>∑T
‘=+&ÉeTTe˝… düT+<äse¡ TT>±qT dü÷\ú eTT>±qT ñqï m&ÉeT‘=&É≈L£ &É n|ü&˚ ø£+|üeTT
H=+<äT#·T, Ç<˚ lsêeTT&ÉT ˙ m<äT{ÏøÏ e∫Ã ì\#·T#·THêï&ÉT #·÷&ÉTeTT ` nqT
Á|æjT· yês¡Ô #Ó|Œæ q≥Tº \T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ X¯óuÛ+Ñ |ü⁄q sπ ΩeTdüe÷qes¡í
MTwü Á<äCÀ<Û«ä dü$Ô T yêeT˝≤øå±´' ˆ
yêdü dæ‡ú ‘êj·÷ •ÙKsêÁ>∑<‘ä ê´'
øÏ+∫ ‘·Œ]Ádü+dü‘· #ês¡T>±Á‘ê´' ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯óuÛ+Ñ ` |ü⁄q' ` ùV≤eTdüe÷qes¡yí Té ` áwü‘Y ` s¡CÀ<Û«ä düyÔ Té `
Çe ` neT˝≤øå±´' ` yêdü' ` dæ‘ú êj·÷' ` •KsêÁ>∑<‘ä ê´' ` øÏ+∫‘Y ` |ü]Ádü+dü‘·
` #ês¡T>±Á‘ê´' ˆˆ
(29) ` @ø√qÁ‹+X¯düs¡Z 277
nq«j·TÁøe£ TeTT :` neT˝≤øå±´', •KsêÁ>∑<‘ä ê´', #ês¡T>±Á‘ê´', dæ‘ú êj·÷' d”‘êj·÷'
ùV≤eTdüe÷qes¡yí Té , áwü‘Y s¡CÀ<Û«ä dü+Ô , X¯óuÛ+Ñ yêdü' øÏ+∫‘Y |ü]Ádü+dü‘.·
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` neT˝≤øå±´' R ìs¡à\yÓTqÆ H˚Á‘·eTT\T >∑*qZ ~j·TTqT, •KsêÁ>∑<‘ä ê´'
R <ë&çeT –+»\e+{Ï düT+<äsy¡ TÓ qÆ |ü\TeiTdü >∑\~j·TTqT, #ês¡T>±Á‘ê´' R
düT+<äs¡yÓTÆq X¯Øs¡eTT >∑\~j·TTq>∑T, dæú‘êj·÷' d”‘·j·÷' R ì\∫j·TTqï Ä
d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, ùV≤eTdüe÷qes¡+í R düTes¡dí ìü ïuÛyÑ TÓ qÆ #Ûêj·T>∑*qZ <Ó,’ áwü‘Y R
ø=\~>∑, s¡CÀ<Û«ä dü+Ô R <Û÷ä [‘√ <Û÷ä dü]‘·yTÓ qÆ , X¯óuÛ+Ñ R |ü$Á‘·yTÓ qÆ , yêdü' R
Ns¡, øÏ+∫‘Y R ø=\~>∑, |ü]Ádü+dü‘· R C≤i…qT.
sê. •s√eTDÏ:` X¯óuÛ+Ñ |ü]Ádü+dü‘· R X¯óuÛøÑ s£ e¡ TT>± C≤iÏq~ j·Tì uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT:` ø£≥Tºø=qï Ns¡ ˇ&É*qT+&ç C≤iT≥ Á|æj÷· >∑eTqdü÷#·øe£ Tì
uÛ≤eeTT. •KsêÁ>∑<ä‘ê´' R ø=q\T<˚]q |ü\Teidü >∑*Zj·TT+&ÉT≥ kÕeTTÁ~ø£
XÊÅdÁÔü |üø±s¡eTT n‘·´+‘·eT+>∑fiø¯ s£ e¡ TT.
ªªdæï>±Δ' düe÷qs¡÷bÕ' düT|ü+ø£jÔ T· ' •K]D' X¯ø¢ ±å 'í , <ä+‘ê uÛeÑ +‹ j·÷kÕ+
‘êkÕ+ bÕ<˚ »>∑‘‡· s¡«yéT.μμ ªªj·÷kÕ+ •K]D√ <ä+‘ê' Bs¡+È Je+‹ ‘ê' Ådj Ôæ T· 'μμ.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düT+<äs¡yÓTÆq ø£qTï\‘√, ø=q\T<˚]q{Ïº <ë&çeT –+»\ e+{Ï
|ü\TeiTdü‘√, düT+<äs¡‘·s¡yÓTÆq X¯Øs¡eTT‘√ n#·≥ ì\Teã&çj·TTqï d”‘ê<˚$
<Ûä]+∫j·TTqï `düTes¡í#êÃ¤j·T >∑*–qqT ø=\~>∑ <Ûä÷[<Ûä÷dü]‘·yÓTÆj·TTqï{Ïº `
Ns¡ #Ói>∑T ÄyÓT uÛTÑ »eTTqT+&ç ø=~›>± C≤i…qT.
XÀ¢ˆˆ @‘ÓÔ ]ï$T‘ÓÌÔ s¡|s¬ü ’ X¯Ã düTÁuÛ÷Ñ
dü‡+uÀ~Û‘ê ÁbÕ >∑|æ kÕ<ÛTä dæ<'ÌΔÓ ˆ
yê‘ê‘·|øü ±¢+‘·$Te Á|üDwü+º
eπs¸D ;»+ Á|ü‹dü+»Vü≤s¡¸ ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘Ó'’ ` ì$T‘Ó'ÌÔ ` n|üs¬ '’ ` #· ` düTÁuÛ÷Ñ ' ` dü+uÀ~Û‘ê ` ÁbÕø˘
` n|æ ` kÕ<ÛTä ` dæ<'ÌΔÓ ` yê‘ê‘·|øü ±¢+‘·yTé ` Çe ` Á|üDwü+º ` eπs¸D ` ;»+
` Á|ü‹dü+»Vü≤s¡¸ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTÁuÛ÷Ñ ' ÁbÕø˘ n|æ kÕ<ÛTä dæ<'ÌΔÓ @‘Ó'’ dü+uÀ~Û‘ê yê‘ê‘·|ü
ø±¢+‘·+, Á|üDwü+º ;»+, eπs¸D Çe, Á|ü‹dü+»Vü≤s¡¸.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTÁuÛÑ÷' R eT+∫ ø£qTu§eT\T >∑*Zq d”‘·, ÁbÕø˘ n|æ R
|üPs¡«ø±\eTTq+<äT >∑÷&É, kÕ<ÛTä dæ<'ÌΔÓ R #·øÿ£ >± dæ~ìΔ ø£qãi∫q{Ï,º @‘Ó'’ R á
#Ó|Œü ã&çq{Ï$º j·TTqT, n|üs¬ '’ #· R eTiÏ y˚isTTq{Ïj º T· TqT n>∑T, ì$T‘Ó'ÌÔ R (X¯ó
uÛ)Ñ X¯≈î£ qeTT\#˚, dü+uÀ~Û‘ê R #·øÿ£ >± ‘Ó\T|üã&çq<Ó,’ yê‘ê‘·|øü ±¢+‘·+ R >±\T\
#˚‘q· T m+&É#‘˚ q· T yê&çb˛sTTq<Ó,’ Á|üDwü+º R #Ó&bç ˛sTTj·TTqï{Ïº (nq>± H˚\
n&ÉT>∑Tq ã&çq) ;»+ R $‘·qÔ eTT, eπs¸D Çe R es¡¸eTT#˚‘e· ˝…, Á|ü‹dü+»Vü≤s¡¸
R >=|üŒdü+‘√wüeTT H=+<ÓqT.
sê. •s√eTDÏ:` ÁbÕø˘ n|æ kÕ<ÛTä dæ<'ÌΔÓ R |üPs¡«eTT $T~∏˝≤q>∑se¡ TTq+<äT >∑÷&É
ø±s¡´dæ~ìΔ dü÷∫+∫q X¯óuÛXÑ ≈¯ î£ qeTT\ì uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT:` Á|üDwüº+ ;»+ ` H˚\˝À ˝À‘·Tq m+&çb˛sTT j·TTqï{Ïº
$‘·qÔ eTì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üPs¡«ø±\eTTqT+&çjT· T ‘·q≈£î ø±s¡´dæ~ìΔ dü÷∫+#·T $wüjT· eTTq
nqTuÛeÑ eTT˝À qTqï Ç{Ïº á X¯óuÛXÑ ≈¯ î£ qeTT\#˚‘q· T, Ç{Ïyº ˚ j·T>∑T eTiÏø=ìï{Ï#‘˚ q· T,
d”‘ê<˚$ ‘·>T∑ Ø‹>∑ }s¡≥ H=+~q<Ó’ m+&É≈î£ qT >±*øÏì yê&çb˛sTT, nD–b˛sTT
j·TTqï $‘·qÔ eTT düTeèwæ#º ˚ #·øÿ£ >± n+≈£î]+∫q≥T¢ $TøÏÿ* Äq+<äeTT H=+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕ´' |ü⁄q ]“+ã|ò˝ü ≤<Ûsä √wü̃+
dü«øÏÁå uÛTÑ øπ XÊ+‘· eTsêfi¯|øü Î£ ˆ
eÅø+Ô£ ãuÛ≤ùd dæ‘X· ó¯ ø£<¢ +ä Åw+ºü
sêôVAs¡TàU≤ #·Ã+Á<ä Çe Á|üeTTø£'Ô ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·kÕ´' ` |ü⁄q' ` _+ã|ò˝ü ≤<Ûsä √wü̃+ ` dü«øÏÁå uÛTÑ øπ XÊ+‘·yTé `
nsêfi¯|øü Î£ ` eÅø+Ô£ ` ãuÛ≤ùd ` dæ‘X· ó¯ ø£<¢ +ä Åw+ºü ` sêôVA' ` eTTU≤‘Y `
#·+Á<ä' ` Çe ` Á|üeTTø£'Ô ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` _+ã|ò˝ü ≤<Ûsä √wü+˜ dü«øÏÁå uÛTÑ øπ XÊ+‘·yTé nsêfi¯|øü Î£ , dæ‘X· ó¯ ø£<¢ +ä Åw+ºü
‘·kÕ´' eÅø+Ô£ , sêôVA' eTTU≤‘Y Á|üeTTø£'Ô #·+Á<ä' Çe ãuÛ≤ùd.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` _+ã|ò˝ü ≤<Ûsä √wü+˜ R <=+&É|+ü &ÉTe+{Ï ÁøÏ+~ ô|<ä$ >∑\~j·TTqT,
(29) ` @ø√qÁ‹+X¯düs¡Z 279
dü«øÏÁå uÛTÑ øπ XÊ+‘·+ R düT+<äse¡ TT˝…q’ ø£qTu§eT\TqT, eTT+>∑Ts¡T\TqT >∑*qZ ~j·TT,
nsêfi¯|øü Î£ R e+|ü⁄‹]–q ø£qTi…|Œü \T ø£\~j·TTqT, dæ‘X· ó¯ ø£<¢ +ä Åw+ºü R dü«#·Ãy¤ TÓ qÆ
‘Ó\ì¢ |ü\TeiTdü>\∑ ~j·TTqTq>∑T, ‘·kÕ´' R Ä d”‘e· TàjÓTTø£ÿ, eÅø+Ô£ R eTTKeTT,
|ü⁄q' R ‹]–, sêôVA' R sêVüQe⁄jÓTTø£ÿ, eTTU≤‘Y R H√{ÏqT+&ç, Á|üeTTø£'Ô R
$&ÉTeã&çq{Ï,º #·+Á<ä' Çe R #·+Á<äTìe˝…, ãuÛ≤ùd R XÀ_Û˝q¢… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <=+&É|ü+&ÉTe+{Ï ô|<ä$j·TT, düT+<äs¡yÓTÆq ø£qTï\TqT,
ø£qTu§eT\TqT, eTT+>∑Ts¡T\TqT, e+|ü⁄r]q ø£qTi…|üŒ\TqT, ‘Ó\¢ì #·ø£ÿì
|ü\TeidüjT· TqT ø£*–j·TTqï Ä d”‘ê<˚$ eTTKeTT sêVüQe⁄ H√{ÏqT+&ç $&çe&çq
#·+Á<ä_+ãeTTe˝… |üPs¡«‘˚»eTT‘√ eTi\ $ø£d‘æ y· TÓ Æ $sêõ˝…q¢ T.
XÀ¢ˆˆ kÕ M‘·XÀø± e´|ü˙‘·‘+· ÁB
XÊ+‘·»«sê Vü≤s¡¸$eè<ädΔ ‘ü êÔ « ˆ
nXÀuÛ‘Ñ ê--sê´ e<äHq˚ X¯óøπ ¢
o‘ê+X¯óHê sêÁ‹ ] y√~‘˚q ˆˆ 8
ª X¯óuÛÑì$T‘êÔìμ HêeT
@ø√qÁ‹+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` M‘·XÀø± ` e´|ü˙‘·‘+· ÁB ` XÊ+‘·»«sê ` Vü≤s¡¸$eè<äΔ
dü‘êÔ « ` nXÀuÛ‘Ñ · ` Äsê´ ` e<äHq˚ ` X¯óøπ ¢ ` o‘ê+X¯óHê ` sêÁ‹' ` Çe `
ñ~‘˚q ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` M‘·XÀø±, e´|ü˙‘·‘+· ÁB, XÊ+‘·»«sê, Vü≤s¡¸$eè<ädΔ ‘ü êÔ « kÕ
Äsê´ X¯óøπ ¢ ñ~‘˚q o‘ê+X¯óHê sêÁ‹' Çe, ($ø£d‘æ q˚ ) e<äHq˚ nXÀuÛ‘Ñ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` M‘·XÀø± R ‘=\–q ~>∑T\T >∑\~j·TTqT, e´|ü˙‘·‘+· ÁB R
b˛sTTq{Ïº ìs¡T‘ê‡Vü≤eTT >∑\~j·TTqT, XÊ+‘·»«sê R ñ|üX¯$T+∫q ‘ê|üeTT
>∑\~j·TTqT, Vü≤s¡¸$eè<ädΔ ‘ü êÔ « R Äq+<äeTT#˚ ô|+bı+~q ñ‘ê‡Vü≤eTT >∑\~j·TT
q>∑T, kÕ Äsê´ R Ä |üPE´sê˝…q’ d”‘ê<˚$, X¯óøπ ¢ R X¯óø£|¢ øü eå£ TTq+<äT, ñ~‘˚q R
ñ<äsTT+∫q, o‘ê+X¯óHê R #·+Á<äTì#˚, sêÁ‹' Çe R sêÁ‹e˝…, ($ø£d‘æ q˚ R
$bÕŒ]q) e<äHq˚ R eTTKeTT‘√, nXÀ_Û‘· R XÀ_Û˝q¢… T.
yêdüT<ëdükÕ«$T:` o‘ê+X¯óHê sêÁ‹ ]e ` ìXÊø±+‘·Tì‘√ ≈£L&çq|üŒ{Ï ìX¯e˝…,
s¡|òüTTsêeTTì ø±+‘·j·T>∑T d”‘· uÛÑs¡Ô‘√ >∑÷&çq+‘· dü+‘√wüeTT >∑\ <äjÓT´qì
uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q ~>∑T\T ìs¡T‘ê‡Vü≤eTT nDÏ–b˛>±, eTqkÕÔ|eü TT r], Äq+<äeTT
eè~Δ n>∑T#·T+&É>±, ñ‘ê‡Vü≤eTT‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï d”‘ê<˚$ eTTKeTT, X¯óø£¢
|üø£åeTTq+<äT ì+&ÉT ø£fi¯\‘√ ñ<äsTT+∫q #·+Á<äTì kÕìï<ÛäéTT H=+~q
ìXÊø±+‘·e˝… $TøÏÿ* XÀ_Û\T¢ #·T+&ÓqT.
ªªX¯óuÛìÑ $T‘·eÔ TT\Tμμ nqT
ÇiTe~‘=$Tà<äedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
¡ Y >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'
Á‹+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ Vü≤qTe÷ q|æ $Áø±+‘· dü‡s¡«+ X¯óÁXÊe ‘·‘«Ô· ‘·' ˆ
d”‘êj·÷ Åd»Ôæ {≤j·÷X¯Ã sêø£då H” ê+ #· ‘·sq®¡ yéT ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤qTe÷Hé ` n|æ ` $Áø±+‘·' ` düs«¡ + ` X¯óÅXÊe ` ‘·‘«Ô· ‘·' `
d”‘êj·÷' ` Á‹»{≤j·÷' ` #· ` sêø£då H” ê+ ` #· ` ‘·sq®¡ yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $Áø±+‘·' Vü≤qTe÷Hé n|æ d”‘j · ÷· ' ($˝≤|ü+) Á‹»{≤j·÷'
(dü«|üïeè‘êÔ+‘·+) #·, sêø£då H” ê+ ‘·sq®¡ + #· düs«¡ + ‘·‘Ô· «‘·' X¯óÁXÊe.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $Áø±+‘·' R |üsêÁø£eTXÊ*jÓÆTq, Vü≤qTe÷Hé n|æ R
Vü≤qTeT+‘·T&ÉTqT, d”‘êj·÷' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, ($˝≤|ü+ R $˝≤|üeTTqT),
Á‹»{≤j·÷' R Á‹»≥jÓTTø£ÿ (dü«|üïeè‘êÔ+‘·+ R dü«|üïeè‘êÔ+‘·eTTqT) sêø£då H” ê+
R sêø£då Åü d\Ô” jÓTTø£ÿ, ‘·sq®¡ + #· R u…<]ä +|ü⁄qT, düs«¡ + R n+‘·jT· TqT, ‘·‘Ô· «‘·' R
j·T<∏ë‘·<eä∏ TT>±, X¯óÁXÊe R Ä\øÏ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Ó’q Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, d”‘ê<˚$ $˝≤|üeTTqT, Á‹»≥
dü«|üïeè‘êÔ+‘·eTTqT, sêø£ådüÅd”Ô\ u…<ä]+|ü⁄\TqT, n+‘·j·TT>∑÷&É düTdüŒwüºeTT>±
Äø£]í+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ny˚øeå£ ÷D kÕÔ+ <˚M+ <˚e‘ê$Te q+<äH˚ ˆ
‘·‘√ ãVüQ$<Ûë+ ∫+‘ê+ ∫+‘·j÷· e÷dü yêqs¡' ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ny˚øeå£ ÷D' ` ‘ê+ ` <˚M+ ` <˚e‘êyéT ` Çe ` q+<äH˚ `
‘·‘'· ` ãVüQ$<Ûë+ ` ∫+‘ê+ ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` yêqs¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· yêqs¡' q+<äH˚ <˚e‘êyéT Çe (dæ‘ú ê+) ‘ê+ <˚MyéT
ny˚øeå£ ÷D' ãVüQ$<Ûë+ ∫+‘ê+ ∫+‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R ‘·s¡Tyê‘·, yêqs¡' R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, q+<äH˚ R
q+<äqeqeTTq+<ä*, <˚e‘êyéT Çe (dæ‘ú ê+) R <˚e‘·e˝… (qTqï{Ï)º , ‘ê+ <˚M+
R Ä |üPE´sê˝…’q d”‘ê<˚$ì, ny˚ø£åe÷D' R #·÷#·T#·Tqïyê&Ó’, ãVüQ$<Ûë+
∫+‘ê+ R ô|≈£îÿ$<Ûeä TT\>∑T Ä˝À#·q\qT, ∫+‘·j÷· e÷dü R ∫+‹+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` dü«s¡eZ TTq+<ä* q+<äqeqeTTq+<äT >√#·]+#·T <˚e‘êeT÷]Ôe˝…
qTqï Ä d”‘êe÷‘·qT #·÷#·T#·T Vü≤qTeT ô|≈£îÿ $<Ûeä TT\T>± ì≥T¢ Ä˝À∫+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ j·÷+ ø£|H” ê+ düV≤ü ÁkÕDÏ düTãVüA q´j·TT‘êì #· ˆ
~≈£îå düsê«düT e÷s¡+Z ‘˚ ùdj·T e÷kÕ~‘ê eTj·÷ ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·÷+ ` ø£|H” ê+ ` düV≤ü ÁkÕDÏ ` düTãVüAì ` nj·TT‘êì ` #·
` ~≈£îå ` düsê«düT ` e÷s¡+Z ‘˚ ` kÕ ` Çj·TyéT ` ÄkÕ~‘ê ` eTj·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|H” ê+ düTãVüAì nj·TT‘êì, düV≤ü ÁkÕDÏ düsê«düT ~≈£îå
j·÷+ e÷s¡+Z ‘˚, kÕ Çj·T+ eTj·÷ ÄkÕ~‘ê.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` düTãVüAì R nH˚øe£ TT˝…q’ , ø£|H” ê+ R yêqs¡T\jÓTTø£ÿ, nj·TT‘êì
R |ü~y˚\T, düV≤ü ÁkÕDÏ R y˚\T, düsê«düT R düeTdüeÔ TT˝…q’ , ~≈£îå R ~≈£îÿ\j·T+<äTqT,
j·÷+ R @ eTVü≤˙j·TTsê*ì, e÷s¡+Z ‘˚ R yÓ<≈ä î£ #·THêïs√, kÕ Çj·T+ R n{Ïº á
d”‘ê<˚$, eTj·÷ R Hê#˚‘,· ÄkÕ~‘ê R bı+<ä (#·÷&É)ã&çq~.
>√$+<äsêJj·TeTT:` yêqs¡T\+<äsT¡ qT ø√s¡Tø=qT#·Tqï >ös¡e$X‚weü TT ‘·q ˇø£ÿìπø
\_Û+∫q<äì Vü≤qTeT ÄX¯Ãsê´q+<äeTT\ H=+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚\ø=\~ yêqs¡deü T÷Vü≤eTT\T @ eTVü‰‘·Tàsê*ø=i≈£î düs«¡ ~≈£îÿ\
j·T+<äTqT rÁeeTT>∑ yÓ<ä≈£î#·THêïs√, Ä d”‘êeTVü‰kÕ~Û« Hê |ü⁄D´$X‚wüeTT#˚
Hêπø >√#·]+∫q~.
XÀ¢ˆˆ #êπsD ‘·T düTj·TTπøqÔ X¯Á‘√ X¯ÙøÏÔ eTy˚ø‘å£ ê ˆ
>∑÷&Ûq˚ #·s‘¡ ê ‘êe <äyø˚ ‘åÏ · $T<ä+ eTj·÷ ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #êπsD ` ‘·T ` düTj·TTπøqÔ ` X¯Á‘√' ` X¯øyÔÏ Té ` ny˚ø‘å£ ê `
>∑÷&Û̊q ` #·s‘¡ ê ` ‘êe‘Y ` ny˚ø‘åÏ y· Té ` Ç<ä+ eTj·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTj·TTπøqÔ #êπsD >∑÷&Û̊q #·s‘¡ ê, X¯Á‘√' X¯øyÔÏ Té ny˚ø‘å£ ê
eTj·÷ Ç<ä+ ‘êe‘Y ny˚ø‘åÏ y· Té .
(30) ` Á‹+X¯düs¡Z 283
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTj·TTπøÔq R #·ø£ÿ>± ìj·T$T+|üã&çq{Ïºj·TT, #êπsD R
#ês¡T&ÉHq’Ó {Ïj
º T· T, >∑÷&Û̊q R s¡V≤ü düéTT>±, #·s‘¡ ê R dü+#·]+#·T #·Tqï{Ïj
º T· T,
X¯Á‘√' R X¯Á‘·Te⁄jÓTTø£ÿ, X¯øÏÔyéT R X¯øÏÔì, ny˚ø£å‘ê R Á>∑Væ≤+#·T #·Tqï{Ïºj·TT,
eTj·÷ R Hê#˚‘—· Ç<ä+ ‘êe‘Y R Ç~ j·T+‘·jT· TqT, ny˚ø‘åÏ y· Té R #·÷&Éã&çq~.
yêdüT<ëdükÕ«$T:` ªªjÓ÷ j·T<∏ë es¡‘Ô ˚ j·TdæàHé ‘·dàæ H˚ïe+ Á|ües¡j
Ô T· Hé, Hê<Ûsä à¡ +
düeTyêb˛ï‹ q #êÁX‚jT· X¯Ã $+<ä‹.(uÛ≤s¡ ` ñ<√´) nq>± meì $wüjT· eTTq
me&Ó≥T¢ e]Ô+#·T#·THêï&√ yêì $wüjT· eTTq yê&É≥T¢ e]Ô+∫q#√ <Ûsä à¡ Vü‰ì ˝Ò<Tä .
(;Ûwüàyêø£éTT.)
Áe»+‹ ‘˚ eT÷&Û~É jÛ T· ' |üsêuÛeÑ +
uÛeÑ +‹ e÷j·÷$wüß j˚T q e÷sTTq'.
(øÏsê‘ês¡T˙® j·TeTT ` 1 ` 30)
nq>± e÷j·÷e⁄\ $wüjT· yÓTÆ mes¡T e÷j·T‘√ e]Ô+|üs√ yês¡T HêX¯q
eT>∑T<äTs¡T.
ø±e⁄q #√s¡Tìe˝… e]Ô+∫q sêeDTì $wüj·TyÓTÆ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
e+#·qeTT>∑ e]Ô+#·T≥ <Ûsä à¡ $s¡T<äeΔ TT>±<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` qeTàø£eTT‘√ ìjÓ÷–+|üã&çq #ês¡T&ÉHq’Ó H˚qT Ç#·Ã≥ X¯Á‘·Te⁄\
X¯øÏÔkÕeTs¡úéTT\qT #·ø£ÿ>± |ü]øÏ+#·T#·T s¡Vü≤düéTT>± dü+#·]+#·T#·T Ç~
j·T+‘·jT· TqT düeTÁ>∑eTT>± ne˝ÀøÏ+∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ sêø£kå ÕHê+ $X‚wXü Ã¯ |ü⁄Ø #˚jT· eTy˚ø‘åÏ ê ˆ
sêø£kå Õ~Û|‘ü ˚ s¡d´ü Á|üu≤Û y√ sêeDdü´ #· ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêø£kå ÕHê+ ` $X‚w'ü ` #· ` |ü⁄Ø ` #· ` Çj·TyéT ` ny˚ø‘åÏ ê `
sêø£kå Õ~Û|‘ü '˚ ` ndü´ ` Á|üu≤Û e' ` sêeDdü´ ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£kå ÕHê+ $X‚w'ü #· (ny˚ø‘åÏ '· )— Çj·T+ |ü⁄Ø #· ny˚ø‘åÏ ê—
sêø£kå Õ~Û|‘ü '˚ ndü´ sêeDdü´ Á|üu≤Û eX¯Ã ny˚ø‘åÏ '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£kå ÕHê+ $X‚w'ü #· R sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ $es¡eTTqT, (ny˚ø‘åÏ '·
R #·÷&Éã&ÓqT) Çj·T+ R á, |ü⁄Ø #· R \+ø±q>∑s¡eTTqT, ny˚øÏå‘ê R
|ü]øÏ+|üã&çq~, sêø£kå Õ~Û|‘ü '˚ R sêø£då sü êC…q’ , ndü´ sêeDdü´ R á sêeD≤düTs¡Tì
jÓTTø£ÿ, Á|üu≤Û e' #· R |òTü q‘·jT· TqT, ny˚ø‘åÏ '· R #·÷&Éã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç#·Ã≥ >∑\ sêø£då Tü \ |üsêÁø£eTeTT, ◊X¯«s¡éTT eTTqï>∑T $X‚weü TT\qT
>∑eTì+∫‹ì. \+ø±q>∑s¡ yÓu’ eÑÛ eTT q+‘·qT >±+∫‹ì. \+ø±~Û|‹ü jÓTÆ q sêeDTì
Á|üu≤Û eeTT >∑÷&É ‘Ó*dæø=+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ j·TTø£+Ô ‘·kÕ´Á|üyT˚ j·Tdü´ düs«¡ dü‘«Ô· <äj÷· e‘·' ˆ
düe÷XÊ«düsTT‘·T+ uÛ≤sê´+ |ü‹<äsÙ¡ qø±+øÏDå y° Té ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·TTø£Ô+ ` ‘·dü´ ` nÁù|eTj·Tdü´ ` düs¡«dü‘·Ô«<äj·÷e‘·' `
düe÷XÊ«düsTT‘·T+ ` uÛ≤sê´+ ` |ü‹<äsÙ¡ qø±+øÏD å y° Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nÁ|üyT˚ j·Tdü´, düs«¡ dü‘Ô· «<äj÷· e‘·' ‘·d´ü |ü‹<äsÙ¡ qø±+øÏDå +°
uÛ≤sê´+ düe÷XÊ«düsTT‘·T+ j·TTø£yÔ Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nÁ|üy˚Tj·Tdü´ R n|ü]$T‘·yÓTÆq |üsêÁø£eTeTT >∑\yê&ÉTqT,
düs¡«dü‘·Ô«<äj·÷e‘·' R düeTdüÔÁbÕDT\+<äTqT, ø£s¡TD>∑\yê&ÉTq>∑T, ‘·dü´ R Ä
lsêeTTìjÓTTø£ÿ, |ü‹<äsÙ¡ qø±+øÏDå +° R uÛsÑ Ô¡ è<äsÙ¡ qeTTqT ø±+øÏ+å #·T#·Tqï{Ï,º uÛ≤sê´+
R Ç˝≤¢*ì, düe÷XÊ«düsTT‘·T+ R z<ës¡TÃ≥≈£î, j·TTø£+Ô R ‘·–j·TTqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nq+‘·eTVü‰eTVæ≤yÓ÷ù|‘·T&ÉTqT, düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·<j ä ÷· |üsT¡ &ÉT q>∑T Ä
lsêeTTì uÛ≤s¡´j·T>∑T á d”‘ê<˚$øÏ >∑\ uÛsÑ Ô¡ è<äsÙ¡ Hê_Û˝≤wüqT |ò*ü +|ü#j ˚ T· T#·T
ÄyÓTqT z<ës¡TÃ≥ Ç|ü&ÉT Hê≈£î Hê´j·TeTT.
XÀ¢ˆˆ nVü≤ e÷XÊ«düj÷· y˚T´Hê+ |üPs¡#í +· Á<äìuÛ≤qHêyéT ˆ
n<äèwü<º Tä 'U≤+ <äT'U≤sêÔ+ <äT'K kÕ´+‘· eT>∑#Ã· r¤ yéT ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤yéT ` ÄXÊ«düj÷· $T ` @Hê+ ` |üPs¡#í +· Á<äìuÛ≤qHêyéT `
n<äèwü<º Tä 'U≤+ ` <äT'U≤sêÔ+ ` <äT'Kdü´ ` n+‘·yTé ` n>∑#Ã· r¤ yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üPs¡#í +· Á<äìuÛ≤qHêyéT, n<äèwü<º Tä 'U≤+ <äT'U≤sêÔ+, <äT'Kdü´
n+‘·yTé , n>∑#Ã· r¤ + @HêyéT nVü≤yéT ÄXÊ«düsTTcÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qHê+ R ì+&ÉT #·+<äTs¡Tì e+{Ï eTTKeTT
>∑\~j·TTqT, n<äèwüº<äT'U≤+ R (|üPs¡«eTT) #·÷&Éì <äT'KeTT\T ø£\~j·TTqT,
<äT'U≤sêÔ+ R <äT'KeTT\#˚ |”&+ç |üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT, <äT'Kdü´ R <äT'KeTTq≈£î,
(30) ` Á‹+X¯düs¡Z 285
n+‘·yTé R n+‘·eTTqT, n>∑#Ã· r¤ yéT R #˚s≈¡ î£ qï~j·TTq>∑T, @HêyéT R á d”‘ê<˚$ì,
nVü≤yéT R H˚qT, ÄXÊ«düsTTcÕ´$T R z<ë¬sÃ<äqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üPs¡í#·+Á<äTì e+{Ï eTTKeTT‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï áyÓT
<äT'KeTT\qT mqï&ÉTqT miT>∑q{Ï~º . n{Ïº áyÓT H˚&TÉ <äT'KeTT\#˚ |”&+ç |üã&ÉT#·T,
á <äT'KeTT\≈£î ne~Û >±qø£ ‘·|+æ #·T#·Tqï~. áyÓTqT H˚ì|ü&˚ z<ë¬sÃ<äqT.
XÀ¢ˆˆ j·T<ä´ |ü´Vü≤ $Te÷+ <˚M+ XÀø√|üV≤ü ‘·#‘˚ H· êyéT ˆ
nHêXÊ«dü´ >∑$TcÕ´$T <√wüe <äeZ Tq+ uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` n|æ ` Çe÷+ ` <˚M+ ` XÀø√|üV≤ü ‘·#‘˚ H· êyéT `
nHêXÊ«dü´ ` >∑$TcÕ´$T ` <√wüe‘Y ` >∑eTq+ ` uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` XÀø√|üV≤ü ‘·#‘˚ H· êyéT Çe÷+ <˚M+ j·T~ nVü≤yéT nHêXÊ«dü´
>∑$TcÕ´$T (‘·<ë y˚T) >∑eTq+ <√wüe‘Y uÛyÑ ‘˚ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XÀø√|üV≤ü ‘·#‘˚ H· ê+ R <äT'KeTT#˚ Á≈£î+–j·TTqï Vü≤è<äjT· eTT
ø£*–q{Ïº, Çe÷+ <˚M+ R á d”‘ê<˚$ì, nVü≤+ R H˚qT, nHêXÊ«dü´ R
z<ës¡Ã≈£î+&É, >∑$TcÕ´$T j·T~ R yÓ[¢b˛jÓT<äH˚ì, ‘·<ë R n|ü&ÉT, y˚T R
HêjÓTTø£ÿ, >∑eTq+ R Á|üj÷· DeTT, <√wüe‘Y R <√wüeTT‘√ ≈£L&çq~, uÛyÑ ‘˚ Y R
ø±>∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äT'KuÛ≤s¡eTT#˚ $eX¯ósê˝…’j·TTqï á d”‘êe÷‘·qT H˚ì|ü&ÉT
z<ës¡Ã≈£î+&É ‹]– yÓ[b¢ ˛sTTq#√ Ç|üŒ{Ï á Hê sêø£ ìs¡T|üj÷Ó >∑yT˚ ø±ø£ ˇø£
<äTwüÿ è‘·eTT ≈£L&É ø±>∑\<äT.
XÀ¢ˆˆ >∑‘˚ Væ≤ eTsTT ‘·Á‘˚jT· + sê»|ü⁄Ár j·TX¯d«æ ˙ ˆ
|ü]Á‘êD eT$+<ä+r C≤qø° J$‘·+ ‘·ĆÒ‘Y ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >∑‘˚ ` Væ≤ ` eTsTT ` ‘·Á‘· ` Çj·T+ ` sê»|ü⁄Ár ` j·TX¯d«æ ˙
` |ü]Á‘êDyéT ` n$+<ä+r ` C≤qø° ` J$‘·+ ` ‘·ĆÒ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTsTT ‘·Á‘· >∑‘˚ (dü‹) Çj·T+ j·TX¯d«æ ˙ sê»|ü⁄Ár C≤qø°
|ü]Á‘êDyéT n$+<ä+r J$‘·+ ‘·ĆÒ‘Y Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTsTT R H˚qT, ‘·Á‘· R Ä sêeTTì düìï~Ûø,Ï >∑‘˚ (dü‹) R yÓ&*É
b˛sTTqyê&ÉqT ø±>±, j·TX¯d«æ ˙ R ø°]eÔ T+‘·Tsê\TqT, sê»|ü⁄Ár R sê»≈£îe÷¬sjÔ T· T
q>∑T, C≤qø° R d”‘ê<˚$, |ü]Á‘êDyéT R s¡øD å£ eTTqT, n$+<ä+r R bı+<äì<Ó,’
J$‘·+ R ÁbÕDeTTqT, ‘·ĆÒ‘Y Væ≤ R $&ç∫ ô|≥TºqT >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT áyÓT‘√ e÷≥˝≤&É≈î£ +&É>∑ ÇfÒ¢ lsêeTdüìï~ÛøÏ yÓ&*É b˛sTTq#√
n_Ûe÷qe+‘·Tsê˝…’q á eTVü‰kÕ~Û« ‘·q≈£î s¡ø£åD H=dü>∑Tyês¡T ø£qT|æ+#·ì
ø±s¡DeTT#˚ ‘·q ÁbÕDeTT\H˚ e<ä*y˚jT· e#·TÃqT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ eTj·÷ #· dü eTVü‰u≤VüQ' |üPs¡#í +· Á<äìuÛ≤qq' ˆ
düe÷XÊ«düsTT‘·T+ Hê´j·T´ d”‡‘ê<äsÙ¡ q˝≤\dü' ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTj·÷ ` #· ` dü' ` eTVü‰u≤VüQ' ` |üPs¡#í +· Á<äìuÛ≤qq' `
düe÷XÊ«düsTT‘·T+ ` Hê´j·T´' ` d”‘ê<äsÙ¡ q˝≤\dü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üPs¡#í +· Á<äìuÛ≤qq', d”‘ê<äsÙ¡ q˝≤\dü' dü' eTVü‰u≤VüQ' #·
eTj·÷ düe÷XÊ«düsTT‘·T+ Hê´j·T´'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qq' R ì+&ÉT#·+Á<äTìe+{Ï eTTKeTT ø£*Zq
yê&ÉTqT, d”‘ê<äsÙ¡ q˝≤\dü' R d”‘q· T #·÷#·T≥¬ø’ ‘·V≤ü ‘·V≤ü ˝≤&ÉT#·Tqïyê&ÉT q>∑T,
dü' eTVü‰u≤VüQ' #· R Ä eTVü‰Ms¡T&Óq’ lsêeTT&ÉT >∑÷&É, düe÷XÊ«düsTT‘·T+ R
z<ës¡TÃ≥≈£î, Hê´j·T´' R ‘·–qyê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Ó’q lsêeTT&ÉT ‘·q Á|æj·TTsê*ì ø£qT>=qe˝…qqT
ñ‘·ÿ+sƒ‘¡ √ ì+&ÉT #·+<äTs¡Tì j·T+‘· ô|<äy› TÓ T>∑eTT #˚døæ =ì y˚∫j·TT+&ÉTqT>∑<ë!
n{Ïº j·÷‘·ìøÏ d”‘êe#·qeTT\qT $ì|æ+∫ z<ës¡TÃ≥j˚T Hê´j·TeT>∑TqT.
XÀ¢ˆˆ ìXÊ#·ØD≤+ Á|ü‘´· ø£å eTqs¡Ω+ #ê|æ uÛ≤wüDyéT ˆ
ø£<+ä∏ qT K\T ø£seÔ¡ ´ $T<ä+ ø£èÅ#Ã· >¤ ‘∑ √ Vü≤´Vü≤yéT ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìXÊ#·ØD≤+ ` Á|ü‘´· ø£yå Té ` nqs¡Ω+ ` #· ` n|æ ` uÛ≤wüDyéT `
ø£<+ä∏ ` qT ` K\T ` ø£seÔ¡ ýéT ` Ç<ä+ ` ø£èÅ#Ã· >¤ ‘∑ '· ` Væ≤ ` nVü≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ìXÊ#·ØD≤+ Á|ü‘´· ø£+å uÛ≤wüDyéT n|æ nqs¡ΩyTé ! Ç<ä+ ø£<+ä∏
qT K\T ø£seÔ¡ ýéT— nVü≤+ ø£èÅ#Ã· >¤ ‘∑ '· Væ≤!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ìXÊ#·ØD≤+ Á|ü‘´· ø£+å R sêø£då Åü d\Ô” düeTø£eå TTq+<äT, uÛ≤wüDyéT
n|æ R e÷≥˝≤&ÉT≥>∑÷&É, nqs¡ΩyTé R ‘·>ì∑ ~, Ç<ä+ R Ç~, ø£<+ä∏ qT K\T R
m≥T¢>±, ø£seÔ¡ ýéT R #˚jT· e˝…qT. nVü≤+ R H˚qT, ø£èÅ#Ã· >¤ ‘∑ '· Væ≤ R ∫≈£îÿ |ü]dæ‹ú ˝À
|ü&çHê&ÉqT>∑<ë!
(30) ` Á‹+X¯düs¡Z 287
‘ê‘·Œs¡éTT :` á sêø£åkÕ+>∑q\ jÓT<äT≥ d”‘ê<˚$‘√ e÷≥˝≤&ÉT≥≈£L&É
Á|üe÷<äø£s¡eTT. e÷≥˝≤&ÉT≥j·÷? e÷≥˝≤&É≈£î+&É>∑ yÓ&É\T≥j·÷ j·TqT
dü+<˚V≤ü eTT˝À ∫≈£îÿø=ì j·TT+{Ïì. H˚ì|ü&ÉT @$T #˚jT· e˝…H√ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ nH˚q sêÁ‹X‚ùwD j·T~ HêXÊ«dü´‘˚ eTj·÷ ˆ
düs«¡ <∏ë HêdæÔ dü+<˚V≤ü ' |ü]‘·´ø£å ´‹ J$‘·yTé ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nH˚q ` sêÁ‹X‚ùwD ` j·T~ ` q ` ÄXÊ«dü´‘˚ ` eTj·÷ `
düs«¡ <∏ë ` q ` ndæÔ ` dü+<˚V≤ü ' ` |ü]‘·´ø£´å ‹ ` J$‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nH˚q sêÁ‹X‚ùwD, @cÕ eTj·÷ HêXÊ«dü´‘˚ j·T~, düs«¡ <∏ë
J$‘·+ |ü]‘·´ø£å ´‹— dü+<˚V≤ü ' Hêdæ.Ô
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nH˚q sêÁ‹X‚ùwD R á sêÁ‹X‚weü TTq, @cÕ R á d”‘ê<˚$,
eTj·÷ R Hê#˚, HêXÊ«dü´‘˚ j·T~ R z<ës¡Œã&Éø£ b˛sTTq jÓT&É\, düs«¡ <∏ë R
düs«¡ $<Ûeä TT\, J$‘·+ R ÁbÕDeTTqT, |ü]‘·´ø£´å ‹ R $&É∫ô|≥TºqT. dü+<˚V≤ü ' R
dü+<˚V≤ü eTT, HêdæÔ R ˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` á sêÁ‹ >∑&∫É b˛≈£î+&É>H∑ ˚ H˚˙yÓT H√<ës¡Ã≈£îqï#√ ‘·|Œü ø£ áyÓT
ÁbÕDeTT\qT $&ç∫ ô|≥TºqT. Ç+<äT dü+<˚V≤ü y˚T$Tj·TTqT ˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ sêeTX¯Ã j·T~ |üè#˚Ã¤ Hêà+ øÏ+ e÷+ d”‘ê-ÁãM <ä«#·' ˆ
øÏ eTVü≤+ ‘·+ Á|ü‹ Áã÷j·÷ eTdü+uÛ≤wü´ düTeT<Û´ä e÷yéTˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeT' ` #· ` j·T~ ` |üè#˚Ã‘¤ Y ` e÷+ ` øÏ+ ` e÷+ ` d”‘ê
` nÁãM‘Y ` e#·' ` øÏyTé ` nVü≤+ ` ‘·+ ` Á|ü‹ ` Áã÷j·÷yéT ` ndü+uÛ≤wü´
` düTeT<Û´ä e÷yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT' #· e÷+ d”‘ê øÏ+ e#·' nÁãM‘Y (Ç‹) e÷+ |üè#˚Ã‘¤ Y
j·T~, düTeT<Û´ä e÷yéT ndü+uÛ≤wü´, nVü≤+ ‘·+ øÏ+ Á|ü‹ Áã÷j·÷yéT?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT' #· R lsêeTT&ÉTqT, d”‘ê R d”‘ê<˚$, e÷+ R qqTï
>∑÷]Ã, øÏ+ e#·' R @ e÷≥qT, nÁãM‘Y R |ü*øÏq~, (Ç‹ R nì) e÷+ R
qqTï, |üè#˚Ã‘¤ Y j·T~ R n&ç–qjÓT&É\, düTeT<Û´ä e÷+ R #·øÿ£ ìq&ÉTeTT>∑\ d”‘ê
kÕ~Û«ì, ndü+uÛ≤wü´ R |ü\Tø£]+#·≈î£ +&É>,∑ ‘·+ R lsêeTTì >∑÷]Ã, nVü≤+ R
H˚qT, øÏ+ Á|ü‹ Áã÷j·÷yéT R @eTì düe÷<ÛëqeTT #Ó|Œü >∑\qT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTiÏjT· T lsêeTT&ÉT qqTï ªd”‘· Hê‘√ @eTì #Ó|Œü eTqï~μ nì
n&ç–q jÓT&É\ ÄyÓT‘√ e÷≥˝≤&É≈î£ +&É lsêeTTq≈£î H˚ H˚eTì düe÷<ÛëqeTT
#Ó|ü⁄Œ<äTqT?
XÀ¢ˆˆ d”‘êdü+<˚Xs¯ V¡ ≤æ ‘·+ e÷ $T‘· düÔ «s¡j÷· -->∑‘y· Té ˆ
ìs¡ù› V≤<ä|æ ø±≈£î‘·ú ‡' Á≈£î<äΔ d”ÁÔ y˚D #·≈îå£ cÕ ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` d”‘êdü+<˚Xs¯ V¡ ≤æ ‘·+ ` e÷yéT ` Ç‘·' ` ‘·«s¡j÷· ` Ä>∑‘y· Té `
ìs¡ù› V≤‘Y ` n|æ ` ø±≈£î‘Yd'úü ` Á≈£î<ä'Δ ` rÁy˚D ` #·≈îå£ cÕ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç‘·' ‘·«s¡j÷· d”‘êdü+<˚Xs¯ V¡ ≤æ ‘·yTé Ä>∑‘+· e÷+ ø±≈£î‘Yd'úü
Á≈£î<ä'Δ rÁy˚D #·≈îå£ cÕ ìs¡ù› V≤‘Y n|æ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç‘·' R á \+ø£qT+&ç, ‘·«s¡j·÷ R y˚–s¡bÕ≥T‘√,
d”‘êdü+<˚Xs¯ V¡ ≤æ ‘·+ R d”‘j · TÓ Tø£ÿ dü+<˚Xe¯ TT ˝Ò≈î£ +&É>±, Ä>∑‘+· R e∫Ãj·TTqï{Ï,º
e÷+ R qqTï, ø±≈£î‘Yd'úü R lsêeTT&ÉT, Á≈£î<ä'Δ R ø√|æ+∫qyê&Ó,’ rÁy˚D R
rø£åíyTÓ qÆ , #·≈îå£ cÕ R ø£+{Ï‘√, ìs¡ù› V≤‘Y n|æ R e÷&çÃy˚jT· TqT >∑÷&É!
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘·qT+&ç dü+<˚X¯eTTqT rdæø=ì b˛≈£î+&É ‘=+<äs¡bÕ≥T‘√,
H˚ì≥TqT+&ç lsêeTTì ø£&É≈£î #˚]q#√, Ä‘·&ÉT Hê ‘Ó*$‘·≈£îÿe‘·qeTTq≈£î
Áø√<Ûeä TTH=+~ rÁeyÓTqÆ mi¿ì Ä #·÷|ü⁄\‘√H˚ qqTï e÷&çÃy˚jT· TqT >∑÷&É!
XÀ¢ˆˆ j·T~ #√<√´»sTTcÕ´$T uÛsÑ êÔs+¡ sêeTø±s¡D≤‘Y ˆ
e´s¡ú e÷>∑eTq+ ‘·d´ü düôdq’ ´dü´ uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` #· ` ñ<√´»sTTcÕ´$T ` uÛsÑ êÔs+¡ ` sêeTø±s¡D≤‘Y `
e´s¡yú Té ` Ä>∑eTq+ ` ‘·d´ü ` düôdq’ ´dü´ ` uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeTø±s¡D≤‘Y, uÛsÑ êÔs+¡ ñ<√´»sTTcÕ´$T j·T~ #·, düôdq’ ´dü´
‘·d´ü Ä>∑eTq+ e´s¡+ú uÛ$Ñ wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeTø±s¡D≤‘Y R lsêeTTì ø±s¡´ìs¡«Vü≤DeTTq, uÛsÑ êÔs+¡ R
sêC…q’ düTÁê⁄ì, ñ<√´»sTTcÕ´$T j·T~ #· R Áb˛‘·‡Væ≤+#Ó<ä H˚ìj·TT, düôdq’ ´dü´
R ôdq’ ´düyT˚ ‘·T&Óq’ , ‘·d´ü R Ä‘·ìjÓTTø£ÿ, Ä>∑eTq+ R sêø£, e´s¡+ú uÛ$Ñ wü´‹ R
ìs¡søú¡ e£ TT ø±>∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢>±ø£ sêeTTì ø£&É øπ >∑T≥ e÷ì lsêeTTì ì$T‘·yÔ TÓ Æ e÷
(30) ` Á‹+X¯düs¡Z 289
Á|üuÛÑTyÓ’q düTÁê⁄ì Áb˛‘·‡Væ≤+∫ Ç≥≈£î >=ìe∫Ãq|üŒ{ÏøÏì, n+‘·ei≈£î d”‘·
J$+∫ j·TT+&ÉT≥ dü+<˚V≤ü y˚T ø±ã{Ïº ô|<ä› ôdq’ éTT‘√ e∫Ãq Ä‘·ì Ä>∑eTqeTT
≈£L&É e´s¡yú T˚ j·T>∑TqT.
XÀ¢ˆˆ n+‘·s+¡ ‘·«Vü≤ e÷kÕ<ä´ sêø£då H” ê $TVü≤ dæ‘ú '· ˆ
X¯H’Ó sêXÊ«düsTTcÕ´$T dü+‘ê|üãVüQfi≤ $Te÷yéT ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n+‘·s+¡ ` ‘·T ` nVü≤yéT ` ÄkÕ<ä´ ` sêø£då H” êyéT ` ÇVü≤ `
dæ‘ú '· ` X¯H'’Ó ` ÄXÊ«düsTTcÕ´$T ` dü+‘ê|üãVüQfi≤yéT ` Çe÷yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÇVü≤ dæú‘·' nVü≤+ sêø£åd”HêyéT n+‘·s¡yéT ÄkÕ<ä´,
dü+‘ê|üãVüQfi≤yéT Çe÷+ X¯H'’Ó ÄXÊ«düsTTcÕ´$T ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, ÇVü≤ dæ‘ú '· R Ç#·Ã≥ qTqïyê&ÉH,’Ó sêø£då H” ê+ R
sêø£ å k Õ+>∑ q \jÓ T Tø£ ÿ , n+‘· s ¡ + R neø±X¯ e TTqT, ÄkÕ<ä ´ R bı+~,
dü+‘ê|üãVüQfi≤+ R dü+‘ê|üeTT‘√ ì+&çjT· Tqï, Çe÷+ R áyÓTqT, X¯H'’Ó R
HÓeTà~>±, ÄXÊ«düsTTcÕ´$T R z<ë¬sÃ<äqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+<äT#˚‘· H˚qT Ç#·Ã≥H˚ j·TT+&ç á sêø£kå Õ+>∑q\T <ä÷s¡eTT>∑
qTqï düeTj·TeTT #·÷#·Tø=ì dü+‘ê|üeTT˝À eTTì– j·TTqï áyÓTqT z<ë]Ã
}i≥ ø£*–+#Ó<qä T.
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ ‘·«‹‘·qTXËÃeÌ yêqs¡XÃ¯ $X‚w‘ü '· ˆ
yê#·+ #√<ëVü≤]cÕ´$T e÷qTw” $TVü≤ dü+düÿ è‘êyéT ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` ‘·T ` n‹‘·qT' ` #· ` @e ` yêqs¡' ` #· ` $X‚w‘ü '·
` yê#·+ ` #· ` ñ<ëVü≤]cÕ´$T ` e÷qTw”yTé ` ÇVü≤ ` dü+düÿ è‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ ‘·T n‹‘·qT', $X‚w‘ü '· yêqs¡' #·, ÇVü≤ dü+düÿ è‘ê+,
e÷qTw”+ yê#·yTé ñ<ëVü≤]cÕ´$Tˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, n‹‘·qT' R $TøÏÿ* ∫qï X¯Øs¡eTT>∑\yê&ÉqT,
$X‚w‘ü '· R $X‚w+æ ∫, yêqs¡XÃ¯ R yêqs¡T&ÉqT >∑÷&ÉqT, ÇVü≤ R Ç|ü&ÉT, dü+düÿ è‘ê+
R dü+düÿ]+|üã&çq{Ï,º e÷qTw”+ yê#·+ R e÷qeuÛ≤wüqT, ñ<ëVü≤]cÕ´$T R
|ü*¬ø<äqT.
‹\ø£eTT :` dü+düÿ è‘ê+ yê#·+ ` yê´ø£sD¡ dü+kÕÿs¡jT· Tø£yÔ TÓ qÆ {Ïº uÛ≤wüqT.
sê. •s√eTDÏ :` Á|üj÷Ó >∑kÂwü̃e\ø£Då eTT\T ø£*–q{Ïº uÛ≤wüqT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ^sê«DuÛ≤wüqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ^sê«DuÛ≤wüqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚H≥Ó T¢qT ∫qï X¯Øs¡eTT >∑\yê&ÉqT, $X‚w+æ ∫ yêqs¡s÷¡ |üeTT‘√
qTqïyê&ÉqT, Ç|ü&ÉT á s¡øÿ£ düT\≈£î ‘Ó*j·Tì dü+düÿ è‘·u≤Û wü˝À d”‘êe÷‘·‘√
e÷{≤&ÉT<äTqT>±ø£!
XÀ¢ˆˆ j·T~ yê#·+ Á|ü<ëkÕ´$T ~«C≤‹]e dü+düÿ è‘êyéT ˆ
sêeD+ eTqé÷Hê e÷+ d”‘ê ;Û‘ê uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` yê#·+ ` Á|ü<ëkÕ´$T ` ~«C≤‹' ` Çe ` dü+düÿ è‘êyéT
` sêeD+ ` eTqé÷Hê ` e÷+ ` d”‘ê ` ;Û‘ê ` uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (øÏ+‘·T) ~«C≤‹' Çe, dü+düÿ è‘ê+ yê#·+ Á|ü<ëkÕ´$T j·T~
e÷+ sêeD+ eTqé÷Hê d”‘ê ;Û‘ê uÛ$Ñ wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (øÏ+‘·T R ø±ì) ~«C≤‹' Çe R ~«E&ÉTe˝…, dü+düÿ è‘ê+
yê#·+ R dü+düÿ è‘·u≤Û wüqT, Á|ü<ëkÕ´$T j·T~ R e÷{≤&çq jÓT&É\, d”‘ê R
d”‘ê<˚$, e÷+ R qqTï, sêeD+ R sêeDTì>±, eTqé÷Hê R ‘·\#·T#·Tqï<Ó,’
;Û‘ê R uÛj Ñ T· Á>∑dTü sÔ ê\T, uÛ$Ñ wü´‹ R ø±>∑\<äT.
sê. •s√eTDÏ:` ‘·qqT n|üVü≤]+#·TdüeTj·TeTTq sêeDT&ÉT dü+düÿ è‘·eTTH˚
e÷{≤&Óqìj·TT, ‹]– Ç|ü&ÉT ‘·q dü+düÿ è‘·uÛ≤wüDeTTqT $ìq#√, ÄyÓT≈£î
ÄHê{Ï sêeDT&ÉT »„|øÔæ eÏ ∫Ã ;Û‹ H=+<äTqT nìj·TTqT Vü≤qTeT }Væ≤+#·T#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø±ì nÁ>∑C≤‹ yê]e˝… H˚qT dü+düÿ è‘·eTT˝ÀH˚ e÷≥˝≤&çqjÓT&É\
d”‘ê<˚$øÏ |üPs¡«eTT sêeDT&ÉT e÷≥˝≤&çq Ä yÓqTø£{Ï uÛ≤wüjT˚ C≤„|øü e£ TTe∫Ã
uÛj
Ñ T· Á>∑dTü sÔ ê\T ø±>∑\<äT.
(30) ` Á‹+X¯düs¡Z 291
XÀ¢ˆˆ yêqs¡d´ü $X‚ùwD ø£<+ä∏ kÕ´ <ä_uÛ ≤Û wüDyéT ˆ
neX¯ý˚Te eø£eÔ ´+ e÷qTwü+ yêø£´ eTs¡eú ‘Y ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yêqs¡dü´ ` $X‚ùwD ` ø£<∏ä+ ` kÕ´‘Y ` n_ÛuÛ≤wüDyéT, `
neX¯ýéT ` @e ` eø£eÔ ´+ ` e÷qTwü+ ` yêø£ýéT ` ns¡eú ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡d´ü ø£<+ä∏ $X‚ùwD n_Ûu≤Û wüD+ kÕ´‘Y? neX¯ý˚Te
e÷qTwüyTé ns¡eú ‘Y yêø£´+ eø£eÔ ýéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡dü´ R eTs¡ÿ≥eTTq≈£î, $X‚ùwD R $•wüºyÓTÆq Ø‹>±,
n_Ûu≤Û wüD+ R dü+uÛ≤wæ+#·T≥, ø£<+ä∏ R m≥T¢, kÕ´‘Y R dü+uÛeÑ eTT ø±>∑\<äT?
neX¯ý˚Te R ‘·|Œü ìdü]>±, ns¡eú ‘Y R #·øÿ£ >± ns¡eú T>∑Tq{Ï,º e÷qTwü+ yêø£´+ R
e÷qe⁄\jÓTTø£ÿ uÛ≤wüqT, eø£eÔ ýéT R |ü\Tø£ e˝…qT.
sê. •s√eTDÏ:` yêqs¡uÛ≤wü d”‘ê<˚$øÏ uÀ<Ûä|ü&Éø£ b˛e#·TÃqT >∑qTø£ ÄyÓTqT
z<ës¡TÃ≥≈£î eTqTwüúÛ≤wü˝ÀH˚ e÷{≤&Ée˝…qì Vü≤qTeT ìX¯ÃsTT+#·Tø=HÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT:` ªªe÷qTwü+ yêø£´+μμ nq>± ø√dü\<˚X|¯ ⁄ü eTqTwüß´\ uÛ≤wü
j·Tì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˇø£ yêqs¡eTT $•wüºyÓTÆq <˚euÛ≤wü˝À e÷{≤&ÉT≥ m≥T¢
dü+uÛ$Ñ +#·TqT? n+<äT#˚‘· H˚qT #·øÿ£ >± uÀ<Û|ä &ü TÉ Ø‹ì kÕ<Ûës¡De÷qe⁄\ uÛ≤wü˝ÀH˚
e÷{≤&ÉT<äTqT >±ø£!
XÀ¢ˆˆ eTj·÷ kÕ+‘·«sTT‘·T+ X¯ø±´ Hêq´<∏j ˚ T· eTì+~‘ê ˆ
ùdj·T e÷˝Àø£´ y˚T s¡÷|ü+ C≤qø° uÛ≤wæ‘+· ‘·<ë∏ ˆ
s¡ø√å _Û ÅkÕÔd‘æ ê |üPs¡«+ uÛ÷Ñ j·T ÅkÕÔd+ü >∑$Twü´‹ ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTj·÷ ` kÕ+‘·«sTT‘·T+ ` X¯ø±´ ` q ` nq´<∏ë ` Çj·TyéT `
nì+~‘ê ` kÕ ` Çj·TyéT ` Ä˝Àø£´ ` y˚T ` s¡÷|ü+ ` C≤qø° ` uÛ≤wæ‘+· `
‘·<ë∏ ` s¡ø√å _Û' ` Á‘êdæ‘ê ` |üPs¡«+ ` uÛ÷Ñ j·T' ` Á‘êdü+ ` >∑$Twü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Çj·TyéT nì+~‘ê nq´<∏ë eTj·÷ kÕ+‘·«sTT‘·T+ q X¯ø±´,
|üPs¡«+ s¡ø√å _Û' Á‘êdæ‘ê Çj·T+ kÕ C≤qø° y˚T s¡÷|ü+, ‘·<ë∏ uÛ≤wæ‘y· Té Ä˝Àø£´,
uÛ÷Ñ j·T' Á‘êdü+ >∑$Twü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Çj·TyéT nì+~‘ê R á ñ‘·eÔ TTsê\T, nq´<∏ë R y˚s=ø£Ø‹>±,
eTj·÷ R Hê#˚‘,· kÕ+‘·«sTT‘·T+ R z<ës¡TÃ≥≈£î, q X¯ø±´ R X¯≈î£ ´sê\T >±<äT.
|üPs¡«+ R Ç+‘·≈î£ eTT+<äT, s¡ø√å _Û' Á‘êdæ‘ê R sêø£då Tü \#˚ |”&+ç |üã&çq{Ï,º kÕ
Çj·T+ C≤qø° R Ä á d”‘ê<˚$, y˚T s¡÷|ü+ R Hê s¡÷|üeTTqT, Ä˝Àø£´ R #·÷∫,
‘·<ë∏ R nfÒ,¢ uÛ≤wæ‘+· R e÷≥qT, (ÁX¯ó‘ê« R $ìj·TTqT) uÛ÷Ñ j·T' R ‹]–,
Á‘êdü+ >∑$Twü´‹ R ;Û‹ H=+<ä>\∑ <äT.
‹\ø£eTT:` yêqs¡s÷¡ |üeTTq m<äT≥ ì\∫ eTqTwüúÛ≤wü˝À e÷{≤&çq#√, Ç~
j·T+‘·jT· TqT sêeDTì e÷j·Tj˚T j·Tì d”‘e· Tà ;Û‹ H=+<äTqì Vü≤qTeT uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘e· TàqT z<ës¡TÃ≥≈£î eTqTwüúÛ≤wü˝À e÷{≤&ÉT≥ ‘·|Œü >∑‘´· +‘·se¡ TT
˝Ò<Tä >±ì H˚qT yêqs¡s÷¡ |üeTT˝À >±ìŒ+#·T#·T, eTqTwüúÛ≤wü˝À e÷≥˝≤&çq#√,
Ç+‘·ei≈£îqT s¡øÿ£ düT\#˚ |ü\T$<Ûeä TT˝…q’ Ø‘·T\˝À yÓ÷dü–+|üã&ç u≤~Û+|üã&çq
áyÓT ‹]– Ç~ eTiÏjTÓ Tø£ yÓ÷düeTì ;Û‹ H=+<äTH˚y÷Ó ?
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ C≤‘·|]ü Á‘êkÕ X¯ã+› ≈£îsê´ qàqdæ«˙ ˆ
C≤qe÷Hê $XÊ˝≤ø°å sêeD+ ø±eTs¡÷|æDyéT ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` C≤‘·|]ü Á‘êkÕ ` X¯ã+› ` ≈£îsê´‘Y ` eTqdæ«˙ ` C≤qe÷Hê
` $XÊ˝≤ø°å ` sêeD+ ` ø±eTs¡÷|æDyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (e÷+) ø±eTs¡÷|æD+ sêeD+ C≤qe÷Hê, eTqdæ«˙ $XÊ˝≤ø°å
C≤‘·|]ü Á‘êkÕ, ‘·‘'· X¯ã+› ≈£îsê´‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (e÷+ R qqTï) ø±eTs¡÷|æD+ sêeD+ R ø±eTs¡÷|ü⁄&Óq’ {Ïº
sêeDTì>±, C≤qe÷Hê R ‘·\#·T#·Tqï<ä>T∑ #·T, ‘·‘'· R n+<äTe\q, C≤‘·|]ü Á‘êkÕ
R »ì+∫q uÛÑj·TeTTø£*–q<Ó’, eTqdæ«˙ $XÊ˝≤ø°å R n_Ûe÷qe‹ jÓÆTq{Ïº
d”‘êdüT+<ä], X¯ã+› ≈£îsê´‘Y R øπ ø£ô|≥º e#·TÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTqTwüúÛ≤wü˝À e÷≥˝≤&ÉT#·Tqï yêqs¡T&Ó’q qqTï p∫
ø±eTs¡÷|æjÓÆTq sêeDT&˚ Ç≥T¢ e#ÓÃqì uÛ≤$+∫ n$T‘·yÓTÆq uÛÑj·TeTT‘√
d”‘êdüT+<ä] _>∑sZ >¡ ± ÄÁø£+<äqeTT #˚jT· e#·TÃqT.
(30) ` Á‹+X¯düs¡Z 293
XÀ¢ˆˆ d”‘j · ÷· #· ø£è‘˚ X¯u›Ò düV≤ü kÕ sêø£då >” D∑ ' ˆ
HêHêÁ|üV≤ü s¡D√ |òTü Às¡ dü‡y˚Tj·÷ <ä+‘·ø√|üeT' ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` d”‘·j·÷ ` #· ` ø£è‘˚ ` X¯uÒ› ` düVü≤kÕ ` sêø£åd”>∑D' `
HêHêÁ|üV≤ü s¡D' ` |òTü Às¡' ` düyT˚ j·÷‘Y ` n+‘·ø√|üeT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘j · ÷· , X¯u›Ò ø£è‘˚, düV≤ü kÕ n+‘·ø√|üeT', HêHêÁ|üV≤ü s¡D'
|òTü Às¡' sêø£då >” D∑ ' düyT˚ j·÷‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘j · ÷· R d”‘ê<˚$#˚, X¯u›Ò ø£è‘˚ R X¯ãe› TT #˚jT· ã&É>±, düV≤ü kÕ
R ‘·‘øY D å£ y˚T, n+‘·ø√|üeT' R j·TeTTì uÀ*q{Ï,º |òTü Às¡' sêø£då >” D ∑ ' R ;Ûøs£ T¡ ˝…q’
sêø£då Åü d\Ô” düeT÷Vü≤eTT, HêHêÁ|üV≤ü s¡D' R $$<Ûyä TÓ qÆ Äj·TT<Ûeä TT\T >∑\yê¬s,’
düyT˚ j·÷‘Y R MT<ä≈î£ sêe#·TÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ #˚jT· Tq{Ïº ÄÁø£+<äq<Û«ä ìì $ì yÓ+≥H˚ j·TeTTìe˝…
uÛj
Ñ T· +ø£sT¡ ˝…q’ ô|≈£îÿs¡T sêø£då Åü d\Ô” T ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ Äj·TT<Ûeä TT\qT #˚‘ã· ÷ì
sêe#·TÃqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ e÷+ dü+|ü]øÏ|å ´ü düs«¡ ‘√ $ø£è‘êqHê' ˆ
e<Û̊ #· Á>∑V≤ü DÒ #Óe’ ≈£îs¡T´ s¡´‘·ï+ j·T<∏ëã\yéT ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` e÷+ ` dü+|ü]øÏ|å ´ü ` düs«¡ ‘·' ` $ø£è‘êqHê' ` e<Û˚ `
#· ` Á>∑V≤ü DÒ ` #· ` @e ` ≈£îs¡T´' ` j·T‘·ï+ ` j·T<∏ëã\yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· $ø£è‘êqHê' (‘ê') e÷+ düs«¡ ‘·' dü+|ü]øÏ|å ´ü e<Û̊ #·,
Á>∑V≤ü DÒ #· @e j·T<∏ëã\+ j·T‘·ï+ ≈£îs¡T´'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R Ä≥T|æeTà≥, $ø£è‘êqHê'(‘ê') R $ø±s¡yTÓ qÆ eTTKeTT\T
>∑\ (Ä sêø£då Åü d\Ô” T), düs«¡ ‘·' R q\TeT÷\\qT+&ç, e÷+ R qqTï, dü+|ü]øÏ|å ´ü
R #·T≥TºeTT{Ï,º j·T<∏ëu\+ R X¯øìÔÏ nqTdü]+∫, e<Û̊ #· R #·+|ü⁄≥j·T+<äTqT,
Á>∑Vü≤DÒ #Ó’e R ã+~Û+#·T≥j·T+<äTqT, j·T‘·ï+ R Á|üj·T‘·ïeTTqT, ≈£îs¡T´' R
#˚j·TT<äTs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT $ø±s¡yTÓ qÆ eTTKeTT\T>∑\ Ä sêø£då Åü d\Ô” T qqTï #·T≥TºeTT{Ï,º
yê]øÏ #˚‘H· q’Ó +‘· ei≈£î qqTï ã+~Û+#·T≥≈£îqT #·+|ü⁄≥≈£îqT Á|üjT· ‹ï+|üe#·TÃqT.
XÀ¢ˆˆ >∑èVü≤´ XÊU≤' Á|üXÊU≤X¯Ã düÿ+<Ûë+ XÀÃ‘·eÔ TXÊœHêyéT ˆ
<äècÕº« $|ü]<Ûëe+‘·+ uÛyÑ j ˚ T· T s¡“j¤ T· X¯+øÏ‘ê' ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >∑èVü≤´ ` XÊU≤' ` Á|üXÊU≤' ` #· ` düÿ+<ÛëHé ` #· ` ñ‘·eÔ T
XÊœHê+ ` <äècÕº« ` $|ü]<Ûëe+‘·+ ` uÛyÑ j ˚ T· T' ` uÛj
Ñ T· X¯+øÏ‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ñ‘·eÔ TXÊœHê+ XÊU≤' #·, Á|üXÊU≤' #·, düÿ+<ÛëHé #· >∑èVü≤´
$|ü]<Ûëe+‘·+ (e÷+) <äècÕº« (‘ê') uÛj Ñ T· X¯+øÏ‘ê' uÛyÑ j˚ T· T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñ‘·eÔ TXÊœHê+ R >=|üŒ eèø£eå TT\jÓTTø£ÿ, XÊU≤' #· R ø=eTà\qT,
Á|üXÊU≤X¯Ã R ∫qï ø=eTà\qT, düÿ+<ÛëHé #· R uÀ<Ó\qT, >∑èVü≤´ R |ü≥Tºø=ì
$|ü]<Ûëe+‘·+ R n≥T ì≥T |üsT¡ >¬ ‘·T#Ô T· qï, (e÷+ R qqTï) <äècÕº« R #·÷∫,
(‘ê' R Ä sêø£då Åü d\Ô” T) uÛj
Ñ T· X¯+øÏ‘ê' R uÛj Ñ T· eTT#˚ nqTe÷qeTT H=+~qyês¡T,
uÛyÑ j
˚ T· T' R ø±>∑\s¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ô|<ä› ô|<ä› #Ó≥¢ ô|<ä› ø=eTà\qT, ∫qï ø=eTà\qT, uÀ<Ó\qT #˚‹‘√
|ü≥Tºø=ì q\TyÓ|’ ⁄ü \≈£îqT |üsT¡ >¬ ‘·T#Ô T· qï qqTï #·÷∫ Ä sêø£då Åü d\Ô” ≈£î uÛj Ñ T· eTTqT
nqTe÷qeTTqT ø£\T>∑e#·TÃqT.
XÀ¢ˆˆ eTeT s¡÷|ü+ #· dü+Áù|ø£´å eH˚ $#·s‘¡ √ eTVü≤‘Y ˆ
sêø£kå ˛´ uÛjÑ T· $Á‘·kÕÔ uÛyÑ j˚ T· T ]«ø£è‘êqHê' ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTeT ` s¡÷|ü+ ` #· ` dü+Áù|ø£å ´ ` eH˚ ` $#·s‘¡ '· ` eTVü≤‘Y
` sêø£då ´ü ' ` uÛj Ñ T· $Á‘·kÕÔ' ` uÛyÑ j ˚ T· T' ` $ø£è‘êqHê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eH˚ $#·s‘¡ '· eTeT eTVü≤‘Y s¡÷|ü+ dü+Áù|ø£å ´ $ø£è‘êqHê'
sêø£då ´ü ' uÛj
Ñ T· $Á‘·kÕÔ' uÛyÑ j
˚ T· T'.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eH˚ $#·s‘¡ '· R eqeTTq+<äT ‹s¡T>±&ÉT#·Tqï{Ï,º eTeT R HêjÓTTø£ÿ,
eTVü≤‘Y R >=|üŒ<Óq’ , s¡÷|ü+ R s¡÷|üeTTqT, dü+Áù|ø£å ´ R #·÷∫, $ø£è‘êqHê' R
$ø±s¡yTÓ qÆ eTTKeTT\T>∑\, sêø£då ´ü ' R sêø£då Åü d\Ô” T, uÛj Ñ T· $Á‘·kÕÔ' R uÛj
Ñ T· |”&‘ç T· \T,
uÛyÑ j
˚ T· T' R ø±>∑\s¡T.
‹\ø£eTT :` yê]øÏ ˝§+>∑≈î£ +&ÉT≥¬ø’ H˚qT s¡÷|üeTTqT ô|+#·Tø=+<äTqT >∑qTø£ Hê
eTVü‰ø±j·TeTTqT p∫ yê]øÏ ø£+|üeTT >∑*– >∑T+&Ó\T #Ó<]ä $ø£è‘·d«ü s¡eTT
(30) ` Á‹+X¯düs¡Z 295
˝Òs¡Œ&ç, á‘·&ÉT πøe\ yêqs¡T&ÉT >±&ÉT— ø±eTs¡÷|ü<Ûäs¡T&Ó’q X¯Á‘·T|üø£åeTTyê&Éì
X¯+øÏ+#Ó<sä ì¡ uÛ≤eeTT.
ª$ø£è‘êqHê'μ ≈£î ã<äT\T>± ª$ø£è‘·d«ü sê'μ j·Tì u§+u≤sTT bÕsƒe¡ TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT ô|<ä<› q’Ó Hê X¯Øs¡eTT‘√ á eqeTTq+<äT dü+#·]+#·T≥
#·÷∫ á sêø£då Åü d\Ô” T Ç+ø£qT $ø£è‘·eTT˝…q’ eTTKeTT\‘√, dü«s¡eTT\‘√ rÁeyÓTqÆ
uÛj
Ñ ÷· +<√fi¯qeTT\ H=+<ä>\∑ s¡T.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· ≈£îs¡T´ dü‡e÷Vü‰«q+ sêø£kå ˛´ s¡økå£ Õ eT|æ ˆ
sêø£ùå d+Á<äìj·TTø±ÔHê+ sêø£ùå d+Á<äìy˚XH¯ ˚ ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ≈£îs¡T´' ` düe÷Vü‰«q+ ` sêø£då ´ü ' ` s¡økå£ ÕyéT ` n|æ `
sêø£ùå d+Á<äìj·TTø±ÔHê+ ` sêø£ùå d+Á<äìy˚XH¯ ˚ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· sêø£då ´ü ' sêø£ùå d+Á<äìy˚XH¯ ˚ sêø£ùå d+Á<äìj·TTø±ÔHê+ s¡økå£ Õ+
düe÷Vü‰«q+ ≈£îs¡T´' n|æ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, sêø£då ´ü ' R Ä sêø£då Åü d\Ô” T, sêø£ùå d+Á<äìy˚XH¯ ˚
R sêø£då sü êC…q’ sêeDTì uÛeÑ qeTTq+<äT, sêø£ùå d+Á<äìj·TTø±ÔHê+ R sêeDTì#˚
ìj·T$T+|üã&çq{Ï,º s¡økå£ Õ+ R sêø£då Tü \ jÓTTø£ÿ, düe÷Vü‰«q+ R ÄVü‰«qeTTqT,
≈£îs¡T´' n|æ R #˚jT· >∑\s¡T ≈£L&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ uÛÑj·T|”&ç‘·˝…’q Ä sêø£ådüÅd”Ô\T sêeDTì uÛÑeqeTTq+<äT
q>∑ss¡ ø¡ Då£ ø¬ ’ n‘·ì#˚ ìj·T$T+|üã&çq sêø£då Mü s¡T\qT |æ\T#·Tø=ì sê>∑\s¡T ≈£L&ÉqT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚ X¯S\X¯øìÔÏ Åd+Ôæ X¯$$<Ûëj·TT<Ûbä ÕDj·T' ˆ
Ä|ü‘j˚ T· T ]«eTπs›-dæà H˚«>π H√~«>∑ïø±]D' ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` X¯S\X¯øìÔÏ Åd+Ôæ X¯$$<Ûëj·TT<Ûbä ÕDj·T' ` Ä|ü‘j
˚ T· T' ` $eTπs›
` ndæàHé ` y˚>π q ` ñ~«>∑ïø±]D' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ndæàHé $eTπs› ñ~«>∑ïø±]D' ‘˚ X¯S\X¯øìÔÏ Åd+Ôæ X¯$$<Ûëj·TT<Ûä
bÕDj·T' (dü+‘·') y˚>π q Ä|ü‘j ˚ T· T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndæàHé $eTπs› R á ø√˝≤Vü≤\eTTq+<äT, ñ~«>∑ïø±]D' R
uÛj
Ñ ÷Ó <˚«>∑eTTqT ø£*+Z #·T q{Ïº yê¬sq’ , ‘˚ R Ä sêø£då ü Ms¡T\T, X¯S\X¯øìÔÏ Åd+Ôæ X¯
$$<Ûëj·TT<Ûä bÕDj·T' (dü+‘·') R X¯S\eTT\T, X¯≈£îÔ\T, K&ÉZeTT\T eTTqï>∑T,
ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ Äj·TT<Ûeä TT\qT #˚‘T· \+<äT <Û]ä +∫qyê¬s,’ yπ̊>q R y˚>e∑ TT‘√,
Ä|ü‘j ˚ T· T' R MT<äã&ÉT<äTs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &˚sŒ¡ &çq Ä ø√˝≤Vü≤\eTTq+<äT Ç+ø£qT uÛj Ñ ÷Ó <˚«>∑eTTqT
ø£*+Z #·T#·T sêeDTì uÛ≥ Ñ T˝…q’ sêø£då Mü s¡T\T X¯S\eTT\T, X¯≈î£ \Ô T, Äj·TT<Ûeä TT\T,
K&ÉeZ TT\T eTTqï>∑T X¯ÅdeÔü TT\qT <Û]ä +∫ Hêô|’ ã&ÉT<äTs¡T.
XÀ¢ˆˆ dü+s¡T<äΔ ôddÌÔ Tü Ô |ü]‘√ $<Ûeä THé s¡økå£ Õ+ u\yéT ˆ
X¯≈î£ ïj·÷+ q‘·T dü+ÁbÕ|ü⁄+Ô |üs+¡ bÕs¡+ eT¨<ä<'˚Û ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü+s¡T<ä'Δ ` ‘Ó'’ ` ‘·T ` |ü]‘·' ` $<Ûeä THé ` s¡økå£ Õ+ ` ã\yéT
` X¯≈î£ ïj·÷+ ` q ` ‘·T ` dü+ÁbÕ|ü⁄+Ô ` |üs+¡ ` bÕs¡+ ` eT¨<ä<'Û̊ .
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘Ó'’ |ü]‘·' dü+s¡T<ä'Δ s¡økå£ Õ+, (‘·+ ã\+) $<Ûeä THé, eT¨<ä<'˚Û
|üs+¡ bÕs¡+ ‘·T dü+ÁbÕ|ü⁄+Ô q X¯≈î£ ïj·÷yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘Ó’' R Ä sêø£ådüMs¡T\#˚, |ü]‘·' R #·T≥TºqT, dü+s¡T<äΔ' R
n&É–¶ +|üã&çqyê&ÉH,’Ó s¡økå£ Õ+ (‘·+ ã\+) R sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ Ä ôdq’ ´düeT÷Vü≤eTTqT,
$<Ûeä THé R ‘·i$Ï Tø=≥Tº#T· , eT¨<ä<'Û̊ R eTVü‰düeTTÁ<äeTT jÓTTø£ÿ, |üs+¡ bÕs¡+
‘·T R Äe* jÓTT&ÉTq¶ T e÷Á‘·eTT, dü+ÁbÕ|ü⁄+Ô R #˚sT¡ ø=qT≥≈£î, q X¯≈î£ ïj·÷yéT R
X¯≈î£ &Ô qÉ T >±ø£ b˛e#·TÃqT.
sê. •s√eTDÏ :` sêø£då Mü s¡T\qT |ü]e÷s¡TqÔ T>±ì, d”‘e· Tà‘√ e÷{≤&çq≥T¢ $ì
sêø£då Tü ˝≤yÓTqT #·+|æyd˚ qæ jÓT&É\ Hê≈£î n|ü&ÉT düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ï e÷ yê
s¡Tqï{Ïº rs¡eTTqT #˚sT¡ ø=qT X¯øÔÏ j·TT+&É<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêø£då Mü s¡T\T qqTï #·T≥TºeTT{Ïº m<äTs=ÿìq|ü&ÉT H˚qT yê]ì
|ü]e÷s¡TÃ#·T düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ï Äe*jÓTT&ÉT¶≈£î #˚s¡Tø=qT≥≈£î M\T ˝Òø£
b˛e#·TÃqT.
XÀ¢ˆˆ e÷+ yê >∑èV”≤j
í T· T sê|ü⁄‘¢ ´· ãVü≤e oÙÁ|òTü ø±]D' ˆ
kÕ´ ~j·T+ #ê>∑èV”≤‘êsêú eTeT #· Á>∑V≤ü D+ uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e÷+ ` yê ` >∑èV”≤j í T· T' ` Ä|ü⁄‘¢ ´· ` ãVü≤e' ` oÁ|òTü ø±]D' `
Çj·T+ ` #· ` n>∑èV”≤‘êsêú ` eTeT ` #· ` Á>∑V≤ü D+ ` uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ
(30) ` Á‹+X¯düs¡Z 297
nq«j·TÁø£eTeTT :` ãVü≤e' oÁ|òTü ø±]D' Ä|ü⁄‘¢ ´· , e÷+ >∑èV”≤j
í T· T' yê— Çj·T+ #·
n>∑èV”≤‘êsúê kÕ´‘Y, eTeT Á>∑V≤ü D+ #· uÛyÑ ‘˚ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` oÁ|òTü ø±]D' R eTVü‰y˚>e∑ TT ø£*qZ {Ï,º ãVü≤e' R ô|≈£îÿ eT+~
Ms¡ T \T, Ä|ü ⁄ ¢ ‘ · ´ R m–] (e∫Ã), e÷+ R qqTï, >∑ è V” ≤ í j · T T' yê R
ã+~Û+|üe#·TÃH˚y÷Ó ! Çj·T+ #· R á d”‘ê<˚$j·TTqT, n>∑èV”≤‘êsêú kÕ´‘Y R
‘Ó*j·Tì sêeTeè‘êÔ+‘·eTT >∑\~ ø±>∑\<äT. eTeT Á>∑V≤ü D+ #· R Hêã+<Ûqä eTT
≈£L&É, uÛyÑ ‘˚ Y R dü+uÛ$Ñ +|üe#·TÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` m{À¢ H˚qT ‘·|Œæ +#·Tø=ì düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ï b˛e⁄#·TqïqT eTVü‰»e
dü+|üqTï˝…’q sêø£ådüMs¡T\T ô|≈£îÿeT+~ qqTï yÓ+ã&ç+∫ Äø£düeTTq+<˚
u+~Û+|üe#·TÃqT. qqTï ã+~Û+∫q|ü&ÉT d”‘ê<˚$øÏ sêeTeè‘êÔ+‘·eTT ‘Ó*j·Tø£
b˛e⁄≥j·TT dü+uÛ$Ñ +#·TqT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ Væ≤+kÕ_ÛsT¡ #·j÷Ó Væ≤+düT´ ]e÷+ yê »qø±‘·àC≤yéT ˆ
$|üqï+ kÕ´‘·‘Ô '· ø±s¡´+ sêeTdüTÁêjÓ÷ ]<äyTé ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Væ≤+kÕ_ÛsT¡ #·jT· ' ` Væ≤+düT´' ` Çe÷+ ` yê ` »qø±‘·àC≤yéT
` $|üqï+ ` kÕ´‘Y ` ‘·‘'· ` ø±s¡´+ ` sêeTdüTÁêjÓ÷' ` Ç<äyTé .
nq«j·TÁø£eTeTT :` Væ≤+kÕ_ÛsT¡ #·jT· ', (sêø£kå Õ') Çe÷+ »qø±‘·àC≤+ Væ≤+düT´'
yê! ‘·‘'· sêeTdüTÁêjÓ÷' Ç<ä+ ø±s¡´+ $|üqï+ kÕ´‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Væ≤+kÕ_ÛsT¡ #·jT· ' R Væ≤+düjT· +<äT n$T‘·Á|”‹ >∑*–q{Ï,º sêø£kå Õ'
R sêø£ådüT\T, »qø±‘·àC≤+ R »qø£sê»|ü⁄Á‹ì, Væ≤+düT´' yê R #·+|æqqT
#·+|üe#·TÃqT, ‘·‘'· R n+<äTe\q, sêeTdüTÁêjÓ÷' R sêeTdüTÁê⁄\jÓTTø£ÿ,
Ç<ä+ ø±s¡´+ R á j·TT<äéTeTT, $|üqï+ kÕ´‘Y R #Ó&bç ˛e>∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` dü»q® T\qT Væ≤+dæ+#·T≥j·T+<äT n$T‘·yTÓ qÆ ÄdüøÔÏ >∑\ á sêø£då Tü \T
d”‘ê<˚$H˚ Væ≤+dæ+∫ |ü]e÷s¡Ãe#·TÃqT. n≥T¢ »]–q jÓT&É\ sêeTdüTÁê⁄\T
‘·\ô|{Ïqº {Ïº á j·TT<äéTy˚T $|ò\ü yÓTÆ b˛e⁄qT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ñ<˚X› ‚ qwüeº ÷πsZ -dæàHé sêø£ôå d'’ |ü]yê]‘˚ ˆ
kÕ>∑sπ D |ü]øÏùå |Ô >∑Tù|Ô edü‹ C≤qø° ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ<˚X› ‚ ` qwüeº ÷πsZ ` ndæàHé ` sêø£ôå d'’ ` |ü]yê]‘˚ ` kÕ>∑sπ D
` |ü]øÏùå |Ô ` >∑Tù|Ô ` edü‹ ` C≤qø° ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` qwüeº ÷πs,Z kÕ>∑sπ D |ü]øÏùå |,Ô sêø£ôå d'’ , |ü]yê]‘˚, ndæàHé >∑Tù|Ô
ñ<˚X› ‚ C≤qø° edü‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` qwüeº ÷πsZ R Á‘√e‘ÓqTï\T ˝Òq{Ïj º T· T, sêø£ôå d'’ |ü]yê]‘˚ R
sêø£ådüT\#˚ ø±e* j·TT+#·ã&çq{Ïºj·TT, kÕ>∑πsD |ü]øÏåù|Ô R düeTTÁ<äeTT#˚
#·T≥ºã&çjT· Tqï{Ïj º T· T, ndæàHé >∑Tù|Ô ñ<˚X› ‚ R á s¡V≤ü düýÓTqÆ {Ïº Á|ü<X˚ e¯ TTq+<äT,
C≤qø° R d”‘ê<˚$, edü‹ R edæ+#·T#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT:` á Á|ü<X˚ e¯ TT #·÷&É>± #˚sT¡ ≥≈£î ‘√e‘ÓqTï\T ˝Òì~, q\TyÓ|’ ⁄ü \qT
eTVü‰düeTTÁ<äeTT#˚ eT÷dæy˚j·Tã&çq~, sêø£ådüuÛÑ≥T\#˚ ø±e* j·TT+#·ã&çq~.
Ç{Ïº s¡V≤ü dü´Á|ü<X˚ e¯ TTq+<äT >∑<ë d”‘ê<˚$ ∫≈£îÿø=ì j·TTqï~.
XÀ¢ˆˆ $X¯ùdÔ yê >∑èV”≤‘˚ yê s¡ø√å _Û s¡àsTT dü+j·TTπ> ˆ
Hêq´+ |üXÊ´$T sêeTdü´ kÕVü‰j·T´+ ø±s¡´kÕ<ÛHä ˚ ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $X¯ùdÔ ` yê ` >∑èV”≤‘˚ ` yê ` s¡ø√å _Û' ` eTsTT ` dü+j·TTπ> `
q ` nq´+ ` |üXÊ´$T ` sêeTdü´ ` kÕVü‰j·T´+ ` ø±s¡´kÕ<ÛHä .˚
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+j·TTπ> s¡ø√å _Û' $X¯ùdÔ yê >∑èV”≤‘˚ yê sêeTdü´ ø±s¡´kÕ<ÛHä ˚
nq´+ kÕVü‰j·T´+ q |üXÊ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+j·TTπ> R j·TT<äeΔ TTq+<äT, s¡ø√å _Û' R sêø£då Tü \#˚, eTsTT
$X¯ùdÔ yê R H˚qT #·+|üã&çq>±ì, >∑èV”≤‘˚ yê R ã+~Û+|üã&çq>±ì, sêeTdü´
ø±s¡´kÕ<ÛäH˚ R lsêeTTì ø±s¡éTTqT kÕ~Û+#·T $wüj·TeTTq, kÕVü‰j·T´+ R
düV‰ü j·T|ü&TÉ q{Ïº yêìì, nq´+ R y˚i=ø£ÿìì, q |üXÊ´$T R #·÷&ÉqT.
sê.•s√eTDÏ :` ‘·q eTs¡DeTT#˚ yêqs¡Ms¡T ˝…\s¢ T¡ qT $cÕ<äìeT>∑Tï˝…’ j·TT+<äTs¡T
>±e⁄q düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ïe#·TÃX¯øÔÏ me«]øÏì ñ+&É<ìä uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` á »s¡T>∑uÀe⁄ j·TT<äΔeTTq+<äT sêø£ådüT\T qqTï #·+|æqqT
ã+~Û+∫qqT lsêeTTì ø±s¡éTTqT kÕ~Û+|ü>*∑ qZ {Ïº Ms¡T&ÉT y˚ie… «&ÉTqT ñqï≥T¢
Hê≈£î >±ìŒ+|ü&TÉ .
(30) ` Á‹+X¯düs¡Z 299
XÀ¢ˆˆ $eTèX¯+X¯Ã q |üXÊ´$T jÓ÷ Vü≤‘˚ eTsTT yêqs¡' ˆ
X¯‘j
· ÷Ó »q$d”sÔ +í¡ \+|òTü j˚T‘· eT¨<ä~yÛ Té ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $eTèX¯Hé ` #· ` q ` |üXÊ´$T ` j·T' ` Vü≤‘˚ ` eTsTT `
yêqs¡' ` X¯‘j · ÷Ó »q$d”sÔ +í¡ ` \+|òTü j˚T‘· ` eT¨<ä~yÛ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTsTT Vü≤‘˚ (dü‹) X¯‘j · ÷Ó »q$d”sÔ +í¡ eT¨<ä~+Û j·T' yêqs¡'
\+|òTü j˚T‘· (‘·+) $eTèX¯Hé #· q |üXÊ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTsTT Vü≤‘˚ (dü‹) R H˚qT #·+|üã&É>±, X¯‘j · ÷Ó »q$d”sÔ +í¡ R
q÷s¡T jÓ÷»qeTT\ bı&Ée⁄ >∑*Zq, eT¨<ä~Û+ R eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT, j·T'
yêqs¡' R @ yêqs¡T&ÉT, \+|òTü j˚T‘· R <ë≥>∑\TZH√ (‘·+ R n{Ïyº êìì), $eTèX¯Hé
#· R Ä˝À∫+∫qqT, q |üXÊ´$T R #·÷&É˝≈Ò î£ HêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` s¡øÿ£ düT\ #˚‹˝À H˚qT eTs¡D+Ï ∫q jÓT&É\ X¯‘j · ÷Ó »q$d”sÔ yí¡ TÓ qÆ
á eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT <ë≥>∑\ yêqs¡T &Óe«&ÉTqT m+‘· Ä˝À∫+∫q|üŒ{ÏøìÏ
Hê≈£î ø±ìŒ+#·T≥˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ ø±eT+ Vü≤+‘·T+ düeTs√ú- dæà düV≤ü ÁkÕD´|æ s¡økå£ ÕyéT ˆ
q ‘·T X¯ø±å ´$T dü+ÁbÕ|ü⁄+Ô |üs+¡ bÕs¡+ eT¨<ä<'˚Û ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±eT+ ` Vü≤+‘·T+ ` düeTs¡'ú ` ndæà ` düV≤ü ÁkÕDÏ ` n|æ `
s¡økå£ ÕyéT ` q ` ‘·T ` X¯ø±å ´$T ` dü+ÁbÕ|ü⁄+Ô ` |üs+¡ ` bÕs¡+ ` eTôVA<ä<'Û̊ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡økå£ Õ+ düV≤ü ÁkÕDÏ n|æ ø±eT+ Vü≤+‘·T+ düeTs¡'ú ndæà (øÏ+)
‘·T eTôVA<ä<'Û̊ |üs+¡ bÕs¡+ dü+ÁbÕ|ü⁄+Ô q X¯ø±å ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±eT+ R ìsê≥+ø£eTT>±, s¡økå£ Õ+ düV≤ü ÁkÕDÏ n|æ R sêø£då Tü \qT
y˚\ø=\~ jÓTÆ qqT, Vü≤+‘·T+ R Vü≤‘·e÷s¡TÃ≥≈£î, düeTs¡'ú ndæà R düeTs¡T&ú qÉ T
n>∑T<äTqT, (øÏ+) ‘·T R ø±ì, eT¨<ä<'Û̊ R eTVü‰düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ, |üs+¡ bÕs¡+
R Äe* jÓTT&ÉTq¶ T, dü+ÁbÕ|ü⁄+Ô R #˚sT¡ ≥≈£î, düeTs¡'ú q ndæà R kÕeTs¡´ú eTTqïyê&ÉqT
>±qT.
‹\ø£eTT:` düeTTÁ<äeTTqT <ë≥T≥≈£î ‘·q j·TT<ä|Δ ]ü Áø±+‹ n&Ée¶ TT sêe#·TÃqì
uÛ≤eeTT.
sê. •s√eTDÏ: ` sêø£ å d ü T \ #˚ ‹ ˝À d” ‘ · e Tà eTs¡ D Ï + #· T qqT ~>∑ T \T#˚
düeTTÁ<ä\+|òTü qeTTq≈£î ‘·–q X¯øÔÏ ‘·q≈£î+&É<ìä Vü≤qTeT uÛj
Ñ T· eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` á sêø£då Mü s¡T\T mìï y˚\eT+~ e∫ÃqqT ìdü‡+X¯jT· eTT>± H˚qT
‘Ó>{∑ ≤s¡Ã>∑\qT >±ì á eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ï Äe*rs¡eTT #˚sT¡ ≥≈£î e÷Á‘·eTT
Hê≈£î X¯øÔÏ j·TT+&É<Tä .
XÀ¢ˆˆ ndü‘ê´ì #· j·TT<ëΔì dü+X¯j÷Ó y˚T q s√#·‘˚ ˆ
≈£XÃ¯ ìdü‡+X¯jT· + ø±s¡´+ ≈£îsê´ Á‘êŒ»„ dü‡dü+X¯jT· yéT ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ndü‘ê´ì ` #· ` j·TT<ëΔì ` dü+X¯jT· ' ` y˚T ` q ` s√#·‘,˚ ø£'
` #· ` ìdü‡+X¯jT· + ` ø±s¡´+ ` ≈£îsê´‘Y ` ÁbÕ»„' ` düd+ü X¯jT· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TT<ëΔì #· ndü‘ê´ì— y˚T dü+X¯jT· ' q s√#·‘—˚ ø£' ÁbÕ»„'
ìdü‡+X¯jT· + ø±s¡´+ düd+ü X¯jT· + ≈£îsê´‘Y?
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` j·TT<ëΔì #· R j·TT<äeΔ TT\TqT, ndü‘ê´ì R (»j·TeTT $wüjT· eTTq)
ìX¯Ãj·TeTT ˝Òq{Ïº$— y˚T R Hê≈£î, dü+X¯j·T' q s√#·‘˚ R dü+~>∑Δ$wüj·TeTT
Çwüeº TT ˝Ò<Tä , ø£' #· ÁbÕ»„' R @ ‘Ó*yÓq’ yê&ÉT, ìdü‡+X¯jT· + ø±s¡´+ R dü+X¯jT·
s¡V≤æ ‘·eTT>± qTqï ø±s¡éTTqT, düd+ü X¯jT· + ≈£îsê´‘Y R dü+<˚V≤ü Á>∑dyÔü TÓ qÆ <ëìì>±
#˚j·TTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` j·TT<äΔeTT ‘·≥dæú+∫q|ü&ÉT »j·TeTT ‘·|üŒø£ ø£\T>∑TqqT≥
dü+<˚V≤ü eTT>∑<ë! Ç{Ïº dü+X¯jT· Á>∑dyÔü TÓ qÆ j·TT<äeΔ TT ø√] ‘Ó#T· Ãø=qT≥ HêøÏweºü TT˝Ò<Tä .
‘Ó*yÓq’ yê&ÉT me«&ÉTqT ìdü‡+X¯jT· eTT>∑ |ò\ü eTTì#·TÃ u≤≥qT M&ç dü+X¯jT· Á>∑dyÔü TÓ qÆ
e÷s¡eZ TTqT #˚|≥ ü &º TÉ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ÁbÕD‘ê´>∑XÃ¯ yÓ<’ V˚ ‰ü ´ uÛyÑ <˚ qä _Ûu≤Û wüDÒ ˆ
@wü <√c˛ eTVü‰Hé Væ≤ kÕ´qàeT d”‘ê_Ûu≤Û wüDÒ ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁbÕD‘ê´>∑' ` #· ` yÓ<’ V˚ ‰ü ´' ` uÛyÑ ‘˚ Y ` nq_Ûu≤Û wüDÒ ` @wü' `
<√wü' ` eTVü‰Hé ` Væ≤ ` kÕ´‘Y ` eTeT ` d”‘ê_Ûu≤Û wüDÒ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nq_Ûu≤Û wüDÒ yÓ<’ V˚ ‰ü ´' ÁbÕD‘ê´>∑' uÛyÑ ‘˚ —Y d”‘ê_Ûu≤Û wüDÒ Væ≤
eTeT @wü' eTVü‰Hé <√wü' kÕ´‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nq_ÛuÛ≤wüDÒ R e÷{≤&Éì jÓT&É\, yÓ’<˚Vü‰´' R d”‘ê<˚$øÏ,
(30) ` Á‹+X¯düs¡Z 301
ÁbÕD‘ê´>∑XÃ¯ uÛyÑ ‘˚ Y R eTs¡DeTT ø£\T>∑e#·TÃqT, d”‘ê_Ûu≤Û wüDÒ Væ≤ R d”‘e· Tà‘√
e÷{≤&çq jÓT&É\, eTeT R Hê≈£î, @wü' eTVü‰Hé <√wü' kÕ´‘Y R á $<Ûyä TÓ qÆ
eTVü‰<√wüeTT dü+uÛ$Ñ +#·TqT.
sê. •s√eTDÏ:` d”‘·eTà‘√ e÷{≤&çq sêø£ådüT\ #˚‹˝À ÄyÓT≈£î eTs¡DeTT
dü+uÛÑ$+#·TqT. e÷{≤&É≈£îqï#√ dü«j·TeTT>∑H˚ d”‘ê<˚$ eTs¡DÏ+#·TqT. Ç~j˚T
Vü≤qTeT+‘·T &É÷Væ≤+∫q eTVü‰<√wüeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` d”‘ê<˚$øÏ sêeTdü+<˚Xe¯ TTqT $ì|æ+∫ e÷≥˝≤&Éì#√ uÛsÑ èÔ¡ $jÓ÷>∑
e´<∏ä#˚ ÄyÓT ‘·|üŒø£ eTs¡DÏ+#·TqT. n≥T¢>±ø£ ÄyÓT m<äT≥ ì\∫ sêø£ådüÅd”Ô\T
#·÷#·T#·T+&É>± sêeTTì eè‘êÔ+‘·eTTqT ‘Ó*|æq#√ Ä sêø£då Åü d\Ô” #˚‹˝À ÄyÓT≈£î
eTè‘·Té⁄ dü+uÛÑ$+#·e#·TÃqT. Ç≥T¢ á |üø£åeTTq >∑÷&É Hê≈£î eTVü‰<√wüy˚T
‘·≥dæú+#·T#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ uÛ÷Ñ ‘ê XÊÃsêú $qX¯´+‹ <˚Xø¯ ±\$s√~Û‘ê' ˆ
$ø£ã¢ + <ä÷‘· e÷kÕ<ä´ ‘·eT dü÷‡s√´<äjT˚ j·T<∏ë ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛ÷Ñ ‘ê' ` #· ` nsêú' ` $qX¯´+‹ ` <˚Xø¯ ±\$s√~Û‘ê' `
$ø£ã¢ + ` <ä÷‘·yTé ` ÄkÕ<ä´ ` ‘·eT' ` dü÷s√´<äjT˚ ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛ÷Ñ ‘ê' nsêúXÃ¯ $ø£ã¢ + <ä÷‘·+ ÄkÕ<ä´, dü÷s√´<äjT˚ ‘·eT'
j·T<∏ë, <˚Xø¯ ±\$s√~Û‘ê' (dü+‘·') $qX¯´+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛ÷Ñ ‘ê' R dæ~+Δ ∫q{Ï,º nsúêX¯Ã R ø±s¡éTT\T>∑÷&É, $ø£ã¢ + R
eT÷s¡T&â q’Ó , <ä÷‘·+ R <ä÷‘·qT, ÄkÕ<ä´ R bı+~, dü÷s√´<äjT˚ R dü÷s√´<äjT·
düeTj·TeTTq, ‘·eT' j·T<∏ë R Nø£{Ïe˝…, <˚X¯ø±\$s√~Û‘ê' (dü+‘·') R
<˚Xø¯ ±\eTT\‘√ $s√~Û+∫qyÓ,’ $qX¯´+‹ R #Ó&bç ˛e⁄#·Tqï$.
‘ê‘·Œs¡éTT:` n+‘·ei≈£îqT #·øÿ£ >± ìs¡«Væ≤+|üã&çjT· Tqï{Ïº ø±s¡éTT\T >∑÷&É
n$y˚øÏjÓÆTq <ä÷‘·#˚‹˝À |ü&çq jÓT&É\, dü÷s¡T´&ÉT<äsTT+#·>∑H˚ Nø£{Ï q•+∫
b˛sTTq≥T¢, <˚Xø¯ ±\eTT\ W∫‘·´ yÓTiT>∑ø£ Á|üe]Ô+∫q Ä <ä÷‘·eT÷s¡‘â «· eTT e\q
|üP]Ô>± #Ó&bç ˛e⁄#·T+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ nsêúqsêú+‘·sπ ãT~Δ ]ï•Ã‘ê-|æ q XÀuÛ‘Ñ ˚ ˆ
|ò÷ü ‘·jT· +‹ Væ≤ ø±sê´DÏ <ä÷‘ê' |ü+&ç‘e· ÷ìq' ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nsêúqsêú+‘·sπ ` ãT~Δ' ` ì•Ã‘ê ` n|æ ` q ` XÀuÛ‘Ñ ˚ `
|ò÷ü ‘·jT· +‹ ` Væ≤ ` ø±sê´DÏ ` <ä÷‘ê' ` |ü+&ç‘e· ÷ìq'.
nq«j·TÁø£eTeTT :` ì•Ã‘ê n|æ ãT~Δ' nsêúqsêú+‘·sπ q XÀuÛ‘Ñ .˚ |ü+&ç‘e· ÷ìq'
ø±sê´DÏ |ò÷ü ‘·jT· +‹ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nsêúqsêú+‘·sπ R ø±sê´ø±s¡´$wüjT· eTTq, ì•Ã‘ê ãT~Δ' n|æ R
ìs¡sí TT+|üã&çq Ä˝À#·qeTT >∑÷&É, $ø£ã¢ + R n$y˚øj Ï TÆÓ q, <ä÷‘·+ R <ä÷‘·qT,
ÄkÕ<ä´ R #˚], q XÀ_Û‘˚ R XÀ_Û\<¢ Tä . |ü+&ç‘e· ÷ìq' R‘êy˚T Á|üC≤„e+‘·T\
eTqTø=qTq{Ï,º <ä÷‘ê' R <ä÷‘·\T, ø±sê´DÏ R ø±s¡éTT\qT, |ò÷ü ‘·jT· +‹ Væ≤ R
#Ói∫y˚jT· T#·T+<äTs¡T >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT:` ø£syÔ¡ ê´ø£seÔ¡ éTT\T ‘Ó*dæq ô|<ä\› T #·øÿ£ >± ìs¡sí TT+∫ j·TT+∫q
Ä˝À#·q\T≈£L&É eT÷s¡T&â q’Ó <ä÷‘·e\q sêDÏ+|ü⁄ ˝Òø£ ìwüŒ\¤ eT>∑T#·Tqï$. ‘êy˚T
>=|üŒ Á|ü»>„ \∑ yês¡ eTqTø=qT <ä÷‘·\T #˚|{ü qºÏ ø±s¡éTT\qT ‘·i#·T>± <Û«ä +düeTT
#˚j·TT#·T+<äTs¡T.
XÀ¢ˆˆ q $qX‚´ ‘·ÿ<∏+ä ø±s¡´+ yÓø’ ã¢£ ´+ q ø£<+ä∏ uÛyÑ ‘˚ Y ˆ
\+|òTü q+ #· düeTTÁ<äd´ü ø£<+ä∏ qT q eè<∏ë uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ 39
XÀ¢ˆˆ ø£<+ä∏ qT K\T yêø£´+ y˚T X¯èDTj·÷ H√ï~«CÒ‘· yê ˆ
Ç‹ dü+∫+‘·´ Vü≤qTe÷+ X¯Ãø±s¡ eT‹e÷ qà‹yéT ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` $qX‚´‘Y ` ø£<+ä∏ ` ø±s¡´+ ` yÓø’ ã¢£ ´+ ` q ` ø£<+ä∏ ` uÛyÑ ‘˚ Y
` \+|òTü q+ ` #· ` düeTTÁ<äd´ü ` ø£<+ä∏ ` qT ` q ` eè<∏ë ` uÛyÑ ‘˚ ,Y ø£<+ä∏ `
qT ` K\T ` yêø£´+ ` y˚T ` X¯èDTj·÷‘Y ` q ` ñ~«CÒ‘· ` yê, Ç‹ `
dü+∫+‘·´ ` Vü≤qTe÷Hé ` #·ø±s¡ ` eT‹e÷Hé ` eT‹yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£<+ä∏ ø±s¡´+ q $qX‚´‘Y! ø£<+ä∏ yÓø’ ã¢£ ´+ q uÛyÑ ‘˚ ?Y ø£<+ä∏ qT
düeTTÁ<äd´ü \+|òTü q+ eè<∏ë q uÛyÑ ‘˚ ,Y ø£<+ä∏ qT y˚T yêø£´+ d”‘ê X¯èDTj·÷‘Y? q
yê ñ~«CÒ‘?· Ç‹ eT‹e÷Hé Vü≤qTe÷Hé dü+∫+‘·´ eT‹+ #·ø±s¡.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ø£<+ä∏ R m≥T¢, ø±s¡´+ R |üì, q $qX‚´‘Y R #Ó&bç ˛eø£ j·TT+&ÉTqT?
ø£<+ä∏ R m≥T¢, yÓø’ ã¢£ ´+ R ø£\es¡bÕ≥T #·s´¡ , q uÛyÑ ‘˚ Y R »s¡T>∑ø£ j·TT+&ÉTqT,
(30) ` Á‹+X¯düs¡Z 303
ø£<+ä∏ qT R m≥T¢>±, düeTTÁ<äd´ü \+|òTü q+ R düeTTÁ<ä\+|òTü qeTT, eè<∏ë q uÛyÑ ‘˚ Y
R e´s¡eú TT >±ø£ j·TT+&ÉTqT, ø£<+ä∏ qT R m≥T¢>±, y˚T R HêjÓTTø£ÿ, yêø£´+ R
e#·qeTT, (d”‘ê R d”‘ê<˚$) X¯èDTj·÷‘Y R Ä\øÏ+#·TqT? q yê ñ~«CÒ‘· R
uÛj
Ñ T· #·ø‘Ï T· sê\T >±ø£ j·TT+&ÉTqT, Ç‹ R nì, eT‹e÷Hé R uÛ$Ñ wü´‘·TÔ q÷Væ≤+#·T
Á|ü»>„ \∑ yê&Óq’ , Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, dü+∫+‘·´ R Ä˝À∫+∫, eT‹+ R
ñ‘·eÔ T yÓTqÆ {Ïº ìs¡jí T· eTTqT, #·ø±s¡ R #˚ôdqT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` Hê kÕ«$T ø±s¡éTT m≥T¢ #Ó&bç ˛eø£ j·TT+&ÉTqT? ø£\es¡bÕ≥Tq≈£î
‘êe⁄˝Ò≈î£ +&É ø±s¡éTT HÓ≥T¢ kÕ~Û+‘·TqT? Hê düeTTÁ<ä\+|òTü qÁ|üj÷· DeTT e´s¡eú TT
>±≈£î+&É m≥T¢ |ò*ü +#·TqT? Hê dü+<˚Xe¯ #·qeTT\qT d”‘e· Tà m≥T¢ ìs¡“j ¤ T· eTT>±
$q>∑\TZqT? $qTq|ü&ÉT X¯+ø£e\¢ ;Û‘T· sê\T >±≈£î+&É m≥T¢+&É>\∑ <äT? nì #·øÿ£ >±
Ä˝À∫+∫ uÛ≤$ø£seÔ¡ éTT\qT #·øÿ£ >± ‘Ó*dæø=qT Á|üC≤„XÊ*jÓTÆ q Vü≤qTeT+‘·T&ÉT,
d”‘ê<˚$‘√ m{Ïº Á|üe÷<äeTT ˝Ò≈î£ +&É>∑ dü+uÛ≤wæ+#·T |ü<‹Δä ì ìs¡sí TT+#·Tø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ sêeT eTøÏw¢ øºü s£ êàD+ dü«ã+<ÛTä eTqTø°sj Ô¡ T· Hé ˆ
HÓH’ ê eTT<˚«»sTTcÕ´$T ‘·<“ä +<ÛTä >∑‘e· ÷qkÕyéT ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeTyéT ` nøÏw¢ øºü s£ êàD+ ` dü«ã+<ÛTä yéT ` nqTø°sj Ô¡ T· Hé ` q `
@Hê+ ` ñ<˚«»sTTcÕ´$T ` ‘·<“ä +<ÛTä >∑‘e· ÷qkÕyéT.
nq«j·TÁø£eTeTT :` nøÏw¢ øºü s£ êàD+ dü«ã+<ÛTä + sêeTyéT nqTø°sj Ô¡ T· Hé ‘·<“ä +<ÛTä
>∑‘e· ÷qkÕyéT @Hê+ q ñ<˚«»sTTcÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nøÏw¢ øºü s£ êàD+ R nπøX¢ ø¯ s£ e¡ TT>∑ ø£è‘·éTT\T >±$+#·T yê&ÉTqT,
dü«ã+<ÛäT+ R ‘·q≈£î Ä|ü⁄Ô&ÉTqT n>∑T, sêeT+ R lsêeTTì, nqTø°s¡Ôj·THé R
Á|üX+¯ dæ+#·T#·T, ‘·<“ä +<ÛTä >∑‘e· ÷qkÕ+ R ‘·q≈£î Ä|ü⁄&Ô q’Ó n‘·ìj·T+<˚ \>∑ïyÓTj Æ T· Tqï
eTqdüT‡ ø£*Zq{Ïº, @Hê+ R á d”‘ê<˚$ì, q ñ<˚«»sTTcÕ´$T R uÛÑj·TeTT
ø£\T>∑≈î£ +&É #˚ôd<äqT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` |üsT¡ \≈£î øπ X¢ e¯ TT düV≤æ +|üì Ä#·sD¡ eTT ø£\yê&ÉTqT, ‘·q ø£‘´· +‘·
Á|æjT· T&ÉT q>∑T lsêeTTì >∑TDyÓu’ eÑÛ eTTqT ø°]+Ô #·T#·T á d”‘e· Tà eTqdüT‡q≈£î
ñ<˚«>∑eTT ø£\T>∑≈î£ +&É Hê e÷≥\T $qTq≥T¢ #˚ôd<äqT.
XÀ¢ˆˆ Çøå±«≈£LD≤+ e]wüd˜ ´ü sêeTdü´ $~‘ê‘·àq' ˆ
X¯óuÛ≤ì <Ûsä à¡ j·TTø±Ôì e#·Hêì düeTs¡Œj·THé ˆˆ 42
XÀ¢ˆˆ ÁXÊesTTcÕ´$T düsê«DÏ eT<ÛTä sê+ Á|üÁãTeHé –]yéT ˆ
ÁX¯<ëΔd´ü ‹ j·T<∏ë V”≤j·T+ ‘·<ë∏ düs«¡ + düe÷<ä<Û̊ ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Çøå±«≈£LD≤+ ` e]wüd˜ ´ü ` sêeTdü´ ` $~‘ê‘·àq' ` X¯óuÛ≤ì `
<Ûsä à¡ j·TTø±Ôì ` e#·Hêì ` düeTs¡Œj·THé ` ÁXÊesTTcÕ´$T ` düsê«DÏ ` eT<ÛTä sê+
` Á|üÁãTeHé ` –s¡yTé ` ÁX¯<ëΔd´ü ‹ ` j·T<∏ë ` Væ≤ ` Çj·T+ ` ‘·<ë∏ ` düs«¡ + `
düe÷<ä<Û̊ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Çøå±«≈£LD≤+ e]wü̃d´ü , $~‘ê‘·àq' sêeTdü´, <Ûsä à¡ j·TTø±Ôì,
X¯óuÛ≤ì e#·Hêì düeTs¡Œj·THé, eT<ÛTä sê+ –s¡+ Á|üÁãTeHé düsê«DÏ ÁXÊesTTcÕ´$T—
Çj·T+ j·T<∏ë ÁX¯<ëΔd´ü ‹, ‘·<ë∏ düs«¡ + düe÷<ä<.Û̊
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Çøå±«≈£LD≤+ R Çøå±«≈£îe+X¯eTTyê]˝À, e]wü̃d´ü R ÅXw‚ ßü &˜ ,’Ó
$~‘ê‘·àq' R Ä‘·ày˚~jÓÆTq{Ïº, sêeTdü´ R sêeTTìjÓTTø£ÿ, <Ûäs¡àj·TTø±Ôì R
<Ûsä √àù|‘·eTT˝…q’ {Ï,º X¯óuÛ≤ì e#·Hêì R eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ {Ïº e#·qeTT\qT, düeTs¡Œj·THé
R ìy˚~+#·T#·T, eT<ÛTä sê+ R nìï $wüjT· eTT\qT, ÅXÊesTTcÕ´$T R $ì|æ+#Ó<qä T,
Çj·T+ R á d”‘e· Tà, j·T<∏ë R @ $<Ûeä TT>±, ÁX¯<ëΔd´ü ‹ R qeTà>∑\<√, ‘·<ë∏ R
Ä $<Ûeä TT>±, düs«¡ + R düeTdüeÔ TTqT, düe÷<ä<Û̊ R düeT≈£Ls¬ Ã<äqT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` Çøå±«≈£î≈£î\uÛ÷Ñ wüDT&ÉTqT Ä‘·àE„&TÉ qT n>∑T lsêeTT&ÉT ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï
<Ûë]àø£eTT˝…q’ X¯óuÛeÑ #·qeTT\ qìï+{Ïì eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ yê≈£îÿ\‘√ áyÓT C≤Á>∑‘>Ô· ±
$ì qeTàø£eTT H=+<äTq≥T¢ düeTT∫‘·yTÓ qÆ Ø‹˝À áyÓT≈£î $ì|æ+#Ó<qä T.
XÀ¢ˆˆ Ç‹ dü ãVüQ$<Û+ä eTVü‰qTuÛ≤y√
»>∑‹|ü‘'˚ Á|üeT<ë eTy˚øeå£ ÷D' ˆ
eT<ÛTä s¡ eT$‘·<+ä∏ »>±<ä yêø£´+
Á<äTeT$≥bÕ+‘·s¡ e÷dæ‘ú √ Vü≤q÷e÷Hé ˆˆ 44
ª Vü≤qTeT‘Y ø£è‘ê´ø£è‘·´$#ês¡D+μμ HêeT
Á‹+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` dü' ` ãVüQ$<Ûä+ ` eTVü‰qTuÛ≤e' ` »>∑‹|ü‘˚' `
Á|üeT<ëyéT ` ny˚øeå£ ÷D' ` eT<ÛTä s¡yTé ` n$‘·<+ä∏ ` »>±<ä ` yêø£´+ `
(30) ` Á‹+X¯düs¡Z 305
Á<äTeT$≥bÕ+‘·sy¡ Té ` Ädæ‘ú '· ` Vü≤q÷e÷Hé.
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰qTuÛ≤e' dü' Vü≤q÷e÷Hé, Ç‹ ãVüQ$<Û+ä ($∫+‘·´)
»>∑‹|ü‘'˚ Á|üeT<ëyéT ny˚øeå£ ÷D', Á<äTeT$≥bÕ+‘·sy¡ Té Ädæ‘ú '· , eT<ÛTä s¡yTé , n$‘·<+ä∏
yêø£´+ »>±<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰qTuÛ≤e' R eTVü‰‘·Tà&Óq’ {Ï,º dü' Vü≤q÷e÷Hé R Ä Vü≤qTeT,
Ç‹ R Ç≥T¢, ãVüQ$<Û+ä R ô|≈£îÿuÛ+Ñ >∑T\, ($∫+‘·´ R Ä˝À∫+∫), »>∑‹|ü‘'˚ R
»>∑Å‘Œ· uÛTÑ yÓq’ lsêeTTìjÓTTø£ÿ, Á|üeT<ë+ R <Ûsä à¡ |ü‹ïì, ny˚øeå£ ÷D' R <ä]Ù+#·T
#·Tqïyê&Ó,’ Á<äTeT$≥bÕ+‘·sy¡ Té R •+X¯óbÕeèø£eå TTjÓTTø£ÿ ø=eTà#ê≥Tq, Ädæ‘ú '·
R Äd”qT&Ó,’ eT<ÛTä s¡yTé R eT<ÛTä s¡eTTqT, n$‘·<+ä∏ R nyÓ÷|òTü eTTqT n>∑T, yêø£´+
R e#·qeTTqT, »>±<ä R |ü*ø¬ qT.
yêdüT<ëdükÕ«$T:` ˝Àø£eTTq+<äT ‘·i#·T>± Ç+Á~j·TeTT\ eT÷\eTTq C≤„qeTT
Á|üdü]+∫, $wüj·TeTTqT Á>∑Væ≤+∫q|æeTà≥H˚ eTqdüT‡q ø±Vü‰¢<äeTT ø£\T>∑T≥
»s¡T>∑TqT. á e÷≥\T n≥T¢>±ø£, dü«j·TeTT>∑H˚ nVü‰<¢ øä s£ e¡ TT\T. Ç#·Ã≥ eTqdüTq≈£î
nVü‰<¢ øä s£ ‘¡ «· eTT X¯ãe› T÷\eTTq qì jÓTiT+>∑Tq~. á yêø£éTT\T d”‘e· Tà $ìq
‘√&ÉH˚ dü+‘√wü|&ü ç ÁbÕD‘ê´>∑Á|üjT· ‘·ïeTT e÷qTqì uÛ≤eeTT. @ j·TT<˚X› ´¯ eTT‘√
Ä e÷≥\T #Ó|üŒã&ÓH√ <ëìì HÓiy˚s¡TÃ X¯øÏÔ j·÷ X¯ã›eTT\j·T+<äT >∑\<äì
uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` eTVü‰‘·Tà&Óq’ Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT »>∑Å‘Œ· uÛTÑ yÓq’ lsêeTTì nsêΔ+–ì
ne˝ÀøÏ+#·T#·T, Ç≥T¢ ãVüQ$<ÛäeTT\T>∑ Ä˝À∫+∫ ‘êqT ≈£Ls¡TÃqï Ä
•+X¯óbÕeèø£åeTT ø=eTà #ê≥Tq≈£î #˚] eT<ÛäTs¡eTT\TqT dü|òü\eTT\TqT q>∑T
e#·qeTT\‘√ ì≥T¢ |ü*ø¬ qT.
ªªVü≤qTeT‘Yøè£ ‘ê´ø£è‘·´$#ês¡DeTTμμ nqT
eTT|üŒ<äedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
@ø£Á‹+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ @e+ ãVüQ$<Ûë+ ∫+‘ê+ ∫+‘·sTT‘ê« eTVü‰ø£|'æ ˆ
dü+ÁX¯y˚ eT<ÛTä s¡+ yêø£´+ yÓ<’ V˚ ‰ü ´ yê´»Vü‰s¡ Vü≤ ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @e+ ` ãVüQ$<Ûë+ ` ∫+‘ê+ ` ∫+‘·sTT‘ê« ` eTVü‰ø£|'æ `
dü+ÁX¯y˚ ` eT<ÛTä s¡+ ` yêø£´+ ` yÓ<’ V˚ ‰ü ´' ` yê´»Vü‰s¡ ` Vü≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ø£|'æ @e+ ãVüQ$<Ûë+ ∫+‘ê+ ∫+‘·sTT‘ê« yÓ<’ V˚ ‰ü ´'
dü+ÁX¯y,˚ eT<ÛTä s¡+ yêø£´+ yê´»Vü‰s¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ø£|'æ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó {Ïº Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, @e+ R á
Ø‹>±, ãVüQ$<Ûë+ R |ü\T$<Ûeä TT\>∑T, ∫+‘ê+ R Ä˝À#·qqT, ∫+‘·sTT‘ê« R
Ä˝À∫+∫, yÓ’<˚Vü‰´' R d”‘ê<˚$øÏ, dü+ÁX¯y˚ R $q|ü&ÉTq≥T¢>± (nq>±
düMT|üeTTq+<äT) eT<ÛTä s¡+ R eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ , yêø£´+ R e#·qeTTqT, yê´»Vü‰s¡ R
|ü*¬øqT.
>√$+<äsêJj·TeTT:` ªdü+ÁX¯y˚ eT<ÛTä s¡+μ nsêúeuÀ<Ûeä TT nø£ÿs¡ ˝Ò≈î£ +&É>H∑ ,˚ ÁX¯eD
e÷Á‘·eTT#˚‘H· ,˚ |üPsê«|üs¡ dü+<äs“¡ C¤ ≤„qeTT >∑÷&É ø√s¡≈î£ +&É>H∑ ˚ $ìq+‘·H˚ eT<ÛTä s¡yTÓ Æ
j·TT+&ÉTq{Ïº e#·qeTT\ì uÛ≤eeTT. yÓ’<˚Vü‰´' ` <˚Vü≤ÁuÛ≤+‹ ˝Òì C≤qø°<˚$øÏ
≈£L&É Vü≤qTeT e#·qeTT\T ÁX¯eDeT<ÛTä s¡eTT˝…’ j·TTqï$.
‘ê‘·Œs¡éTT:` yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT á Ø‹>± sêeTdü+<˚X¯ ø£<qä∏ eTTø=i¬ø,’
ãVüQ $<ÛäeTT\T>∑ Ä˝À#·qqT #˚dæ, d”‘ê<˚$øÏ e÷Á‘·eTT $ì|æ+#·Tq≥T¢
düMT|üeTTq≈£î #˚] #ê≥T>∑H˚ j·TT+&ç, ÁX¯eDeT<ÛTä s¡eTT˝…q’ e#·qeTT\‘√ Ç≥T¢
|ü*¬øqT.
XÀ¢ˆˆ sêC≤ <äXs¯ <¡ √∏ HêeT s¡<≈ä∏ î£ +»s¡yêõe÷Hé ˆ
|ü⁄Dó˝À eTVü‰ø°]Ô s¡èE sêd” qàVü‰j·TXÊ' ˆˆ 2
(31) ` @ø£Á‹+X¯düs¡Z 307
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêC≤ ` <äXs¯ <¡ 'ä∏ ` HêeT ` s¡<≈ä∏ î£ +»s¡yêõe÷Hé ` |ü⁄Dó\'
` eTVü‰ø°]'Ô ` ãTTE' ` Äd”‘Y ` eTVü‰j·TXÊ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äXs¯ <¡ 'ä∏ HêeT, s¡<≈ä∏ î£ +»s¡yêõe÷Hé, |ü⁄Dó\', eTVü‰ø°]'Ô
ãTTE' eTVü‰j·TXÊ', sêC≤ Äd”‘.Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äXs¯ <¡ 'ä∏ HêeT R <äXs¯ <¡ Tä∏ &Éì $U≤´‹ H=+~q{Ï,º s¡<≈ä∏ î£ +»s¡
yêõe÷Hé R y˚T˝…q’ s¡<eä∏ TT\T, >∑»eTT\T, nX¯«eTT\TqT >∑\yê&ÉTqT, |ü⁄Dó\'
R |ü$Á‘·o\T&ÉTqT, eTVü‰ø°]'Ô R |òTü qyÓTqÆ j·TX¯dTü ‡>∑\yê&ÉT q>∑T, sêC≤ R uÛ÷Ñ |ü‹,
Äd”‘Y R ñ+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` |üPs¡«eTT >=|üŒ<Ó’q s¡<∏ädü+|ü<ä, >∑»dü+|ü<ä, nX¯«dü+|ü<äj·TT
>∑*Zqyê&ÉTqT, |ü⁄D´#·]Á‘·T&ÉTqT, eTVü‰ø°]Ôdü+|üqTï&ÉTqT, ãTTEes¡ÔqT&ÉTqT,
j·TX¯XÊÙ*j·TT q>∑T, <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉqT »>∑Á‘·Œdæ<Tä &Δ q’Ó sêE ñ+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ sê»Ø¸D≤+ >∑TDÅXw‚ ˜ü dü|Ô kü Õ #·]¸_dÛ ‡ü eT' ˆ
#·Áø£e]Ô≈î£ ˝Ò C≤‘·' |ü⁄s¡+<äsd¡ yü ÷Ó ã˝Ò ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sê»Ø¸D≤+ ` >∑TDÅXw‚ 'ü̃ ` ‘·|kü Õ ` #· ` ãTTwæ_'Û ` düeT' `
#·Áø£e]Ô≈î£ ˝Ò ` C≤‘·' ` |ü⁄s¡+<äsd¡ eü T' ` ã˝Ò ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT) sê»Ø¸D≤+ R sê»s¡T¸\˝À, >∑TDÅXw‚ 'ü̃ R
>=|üŒ>∑TDeTT\#˚ mqï<ä–q{Ïºyê&ÉT, ‘·|ükÕ R ‘·|üdü‡+|ü<ä#˚, ãTTwæ_Û' R
eTVü‰ãTTwüß\‘√, düeT' R düeTyÓTqÆ yê&ÉT, #·Áø£e]Ô≈î£ ˝Ò R #·Áø£es¡T\Ô e+X¯eTT
q+<äT, C≤‘·' R »ì+∫qyê&ÉT, ã˝Ò R |üsêÁø£eTeTTq+<äT, |ü⁄s¡+<äs¡düeT'
<˚y+˚ Á<äTìøÏ kÕ{ÏjTÆÓ qyê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` Ä <ä X ¯ s ¡ < ∏ ä T &É T sê»ãTTwü ß \+<ä ] ˝ÀqT ÅX‚ w ü ß ˜ & Ó ’ q yê&É T ,
‘·|dü ‡ü +|ü<j
ä T· +<äT eTVü‰ãTTwüß\qT uÀ*q{Ïyº ê&ÉT, >=|üŒ #·Áø£es¡T\Ô T »ì+∫q
e+X¯eTTq≈£î #Ó+~qyê&ÉT eTiÏj·TT ã\|üsêÁø£eTeTT\+<äT <˚y˚+Á<äTì‘√
‘·T\‘·÷>∑Tyê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ nVæ≤+kÕs¡‹ s¡≈îå£ Á<√ |òTü èD° dü‘´· |üsêÁø£eT' ˆ
eTTK´ X‚Ãøå±«≈£îe+X¯d´ü \ø°ÎyêHé \øÏÎes¡qΔ ' ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVæ≤+kÕs¡‹' ` n≈£îå Á<ä' ` |òTü èD° ` dü‘´· |üsêÁø£eT' ` eTTK´' `
#· ` Çøå±«≈£îe+X¯d´ü ` \ø°ÎyêHé ` \øÏÎes¡qΔ ' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVæ≤+kÕs¡‹' R nVæ≤+düjT· +<äT Á|”‹ >∑\yê&ÉTqT, n≈£îå Á<ä' R
˙#·dü«uÛ≤eeTT ˝Òìyê&ÉTqT, |òüTèD° R <äj·÷e+‘·T&ÉTqT, dü‘·´|üsêÁø£eT' R
nyÓ÷|òTü yÓTqÆ |üsêÁø£eTeTT>∑\yê&ÉTqT, \ø°ÎyêHé R >=|üŒdü+|ü<\ä T >∑\yê&ÉTqT,
\øÏÎes¡qΔ ' R düs«¡ dü+|ü<\ä qT ô|+bı+~+#·T q{Ïyº ê&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` Ä <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT nVæ≤+kÕÁe‘·eTT >∑\yê&ÉT, ñ‘·eÔ TT&ÉT, <äj÷· fi¯óe⁄,
nyÓ÷|òTü |üsêÁø£eTT&ÉT, Çøå±«≈£î e+X¯ $uÛ÷Ñ wüDT&ÉT, düs«¡ dü+|ü<\ä ø±düŒ<äyTÓ qÆ yê&ÉT,
eTiÏjT· T düeTdüdÔ +ü |ü<\ä qT eè~Δ#j ˚ T· T X¯ø>ÔÏ \∑ yê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ bÕ]úee´+»HÓ’ s¡T´ø£'Ô |üè<∏Tä l' bÕ]úes¡¸u'ÑÛ ˆ
|üè~∏yê´+ #·‘T· s¡+‘êj·÷+ $ÁX¯ó‘· düT‡K<ä düT‡F ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` bÕ]úee´+»HÓ'’ ` j·TTø£'Ô ` |üè<∏Tä l' ` bÕ]úes¡¸u'ÑÛ ` |üè~∏yê´+
` #·‘T· s¡+‘êj·÷+ ` $ÁX¯ó‘·' ` düTK<ä' ` düTF ˆˆ
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` (dü' R Ä <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT) bÕ]úee´+»HÓ'’ R düeTdüsÔ ê» \ø£Då eTT\‘√,
j·TTø£'Ô R ≈£L&çjT· Tqïyê&ÉT, |üè<∏Tä l' R $kÕÔsy¡ TÓ qÆ {Ïº dü+|ü<>ä \∑ yê&ÉT, bÕ]úes¡¸u'ÑÛ
sêE\˝À nÁ>∑>D ∑ T´&ÉT, #·‘T· s¡+‘êj·÷+ R #·‘T· dü‡eTTÁ<ä |üs´¡ +‘·yTÓ qÆ , |üè~∏yê´+
R uÛ÷Ñ eT+&É\eTTq+<äT, $ÁX¯ó‘·' R $U≤´‹ H=+~qyê&ÉT, düTK<ä' R (Á|ü»\qT)
düTKô|≥Tºyê&ÉT, düTF R (‘êqT) düTKeTT>∑ qT+&ÉTyê&ÉT.
‹\ø£eTT:` bÕ]ú e e´+»HÓ ’ ' j· T Tø£ Ô ' ` #Û · Á ‘· # êeTsê~ sê»∫Vü ≤ ïeTT\T
>∑*j Z T· T+&ÉT≥j˚T>±ø£ kÕeTTÁ~ø£ XÊÅdÔü düeTà‘·yTÓ qÆ sêCÀ∫‘·yTÓ qÆ X¯Øs¡\ø£D å eTT
\ìïj·TT >∑\ yê&Éì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` Ä <äX¯s¡<∏äT&ÉT düeTdüÔsê» \ø£åDeTT\‘√ Á|üø±•+#·Tq{Ïºyê&ÉT.
n$T‘·yTÓ qÆ dü+|ü<\ä T >∑\yê&ÉT. #·Áø£es¡T\Ô ˝À nÁπ>düsT¡ &ÉT. #·‘T· dü‡eTTÁ<ä e\sTT‘·
uÛ÷Ñ eT+&É\eTT q+<Ó\¢ U≤´‹ >∑qï{Ïyº ê&ÉT. ‘·q yê] HÓ\s¢ q¡ T ∫+‘·\T˝Ò≈î£ +&É
düTKô|≥Tºyê&ÉT, eTiÏjT· T ‘êqT ì]«#ês¡eTT>∑ qT+&ç düTœ+|ü>\∑ yê&ÉT.
(31) ` @ø£Á‹+X¯düs¡Z 309
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü |ü⁄Á‘·' Á|æj÷Ó CÒ´wü̃ kÕÔsê~Û|ìü uÛ≤qq' ˆ
sêyÓ÷ HêeT $X‚w»ü '„ ÅXw‚ ü̃ dü‡s¡«<Ûqä Twüà‘êyéT ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` |ü⁄Á‘·' ` Á|æjT· ' ` CÒ´wü̃' ` ‘êsê~Û|ìü uÛ≤qq' ` sêeT'
` HêeT ` $X‚w»ü '„ ` ÅXw‚ 'ü̃ ` düs«¡ <Ûqä Twüà‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·d´ü , sêeT', HêeT, ‘êsê~Û|ìü uÛ≤qq', $X‚w»ü '„ düs«¡ <Ûqä Twüà‘ê+
ÅXw‚ 'ü̃ , CÒ´wü̃', |ü⁄Á‘·' Á|æjT· ' (Äd”‘)Y .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dü´ R Ä <äX¯s¡<∏äTq≈£î, ‘êsê~Û|üìuÛ≤qq' R #·+Á<äTì‘√
düe÷qyÓTqÆ eTTKeTT>∑\yê&ÉTqT, $X‚w»ü '„ R düs«¡ <Ûsä à¡ $X‚weü TT\ HÓi–Ï qyê&ÉTqT,
düs«¡ <Ûqä Twüà‘ê+ R $\Tø±+Á&É+<ä]˝ÀqT, ÅXw‚ 'ü̃ R y˚T{ÏjTÆÓ q yê&ÉTqT n>∑T, sêeT'
R sêeTT&ÉqT, HêeT R ù|s¡T>∑\, CÒ´wü̃' |ü⁄Á‘·' R ô|<ä≈› î£ e÷s¡T&ÉT, Á|æjT· ' (Äd”‘)Y
R Á|”‹bÕÁ‘·T&Ój ’ T· T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` Ä <äXs¯ <¡ Tä∏ q≈£î #·+Á<äTìe˝… düT+<äsy¡ TÓ qÆ eTTKeTT ø£*–, düs«¡ XÊÅdÔü
$X‚wüeTT\qT ‘Ó*dæ, <ÛäqTsΔês¡T\˝À y˚T{Ï j·Tì|æ+#·Tø=qï ô|<ä› ≈£îe÷s¡T&É>∑T
lsêeTT&ÉT n‘·´+‘·Á|”‹bÕÁ‘·T&Ó’ j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ s¡ø‘åÏ ê dü«dü´ <Ûsä à¡ dü´ dü«»qdü´ #· s¡ø‘åÏ ê ˆ
s¡ø‘åÏ ê Je˝Àø£d´ü <Ûsä à¡ dü´ #· |üs+¡ ‘·|'ü ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` s¡ø‘åÏ ê ` dü«dü´ ` <Ûsä à¡ dü´ ` dü«»qdü´ ` #· ` s¡ø‘åÏ ê ` s¡ø‘åÏ ê `
Je˝Àø£d´ü ` <Ûsä à¡ dü´ ` #· ` |üs+¡ ‘·|'ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üs+¡ ‘·|'ü (dü') dü«dü´ <Ûsä à¡ dü´ s¡ø‘åÏ ê, dü«»qdü´ #· s¡ø‘åÏ ê,
Je˝Àø£d´ü `<Ûsä à¡ dü´ #· s¡ø‘åÏ ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üs+¡ ‘·|'ü (dü') R X¯Á‘·Te⁄\qT ‘·|+æ |ü #˚jT· Tq{Ïº Ä lsêeTT&ÉT,
dü«dü´ <Ûäs¡àdü´ s¡øÏå‘ê R ‘·q <Ûäs¡àeTTqT ø±bÕ&ÉT q{Ïºyê&ÉT, Je˝Àø£dü´ R
ÁbÕDÏ˝Àø£eTTq≈£î, s¡ø‘åÏ ê R s¡ø≈å£ î£ &Óq’ yê&ÉT, <Ûsä à¡ dü´ #· R (esêíÁX¯eT) <Ûsä à¡ eTTq≈£î
>∑÷&É, s¡øÏå‘ê R s¡ø£å≈£î&Ó’q{Ïºyê&ÉT.
u§+u≤sTTbÕsƒ¡eTT:` yÓTT<ä{Ï <Ûsä à¡ dü´, nqT |ü<eä TTq≈£î ã<äT\T>∑ eè‘·dÔ ´ü nì
bÕsƒê+‘·s¡eTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T:` nìï$wüjT· eTT\j·T+<äTqT |üPs¡T&í TÉ nq>± düs«¡ »„‘«· düs«¡ X¯øÔÏ
eT‘·Ô « dü+Vü‰s¡ø‘£ «· düs«¡ s¡øøå£ ‘£ ê«~ >∑TDeTT\T >∑\yê&ÉT.
ªªzôVA jÓTes√ Hê eT>∑ì ù|s¡T Ç#·Ã≥ #Ó|ü #·THêïπs Äj·Tq >∑TiÏ+∫
Ç+ø£qT @$T #Ó|ü H√ $+<äTqT >±ø£μμj·Tì, ‘·V≤ü ‘·V≤ü ‘√ #Ó$jÓTT–Z Vü≤è<äjT·
ø£eT\eTT $∫Ã $qT#·Tqï~ d”‘e· Tà.
‘ê‘·Œs¡éTT:` X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈£î&Ó’q Ä lsêeTT&ÉT ‘·q <Ûäs¡àeTT ‘êqT @eTiø£
bÕ*+#·Tq{Ïyº ê&ÉT— ‘·q yê] HÓ\]¢ ì ø±bÕ&ÉTq{Ïyº ê&ÉT— düeTdüÁÔ bÕDÏ˝Àø£eTTqT,
m\¢yê] <Ûsä à¡ eTT\qT ≈£L&É s¡ø+åÏ #·T q{Ïyº ê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü dü‘ê´_Ûd+ü <Ûdä ´ü eè<ädΔ ´ü e#·Hê ‹Œ‘·T' ˆ
düu≤Û s¡´ dü‡Vü≤ #· ÁuÛ≤Á‘ê Ms¡' Á|üyêõ‘√ eqyéT ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` dü‘ê´_Ûd+ü <Ûdä ´ü ` eè<ädΔ ´ü ` e#·Hê‘Y ` |æ‘T· ' ` düu≤Û s¡´'
` düV≤ü ` #· ` ÁuÛ≤Á‘ê ` Ms¡' ` Á|üÁyêõ‘·' ` eqyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü‘ê´_Ûdü+<Ûädü´, eè<äΔdü´, ‘·dü´ |æ‘·T' e#·Hê‘Y, düuÛ≤s¡´',
ÁuÛ≤Á‘ê düV≤ü #· (dü') Ms¡' eq+ Á|üÁyêõ‘·'.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` dü‘ê´_Ûd+ü <Ûdä ´ü R dü‘´· eTT ‘·|Œü q{Ïyº ê&ÉTqT, eè<ädΔ ´ü R eè<äT&Δ TÉ qT,
n>∑T, ‘·d´ü |æ‘T· ' R n‘·ì ‘·+Á&çjTÆÓ q <äXs¯ <¡ Tä∏ ìjÓTTø£ÿ, e#·Hê‘Y R e÷≥e\q
(dü') Ms¡' R Ä Ms¡T&Óq’ lsêeTT&ÉT, düu≤Û s¡´' R uÛ≤s¡´‘√ >∑÷&çqyê&Ó,’ ÁuÛ≤Á‘ê #·
düV≤ü R ‘·eTTàì‘√&ÉqT >∑÷&É, eq+ Á|üÁyêõ‘·' R ns¡DéTTq≈£î yÓ&\É T q≥T¢
#˚j·Tã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` dü‘´· Á|ü‹E„&TÉ qT, eè<äT&Δ TÉ qT n>∑T ‘·q ‘·+Á&çjTÆÓ q <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ‘·q
uÛ≤s¡´jÓTÆ q ø¬ ø’ £ øÏ∫Ãq es¡eTT\ qqTdü]+∫, <Ûsä à¡ Ms¡T&É>T∑ Ä lsêeTT&ÉT ‘·q
uÛ≤s¡´‘√&ÉqT ‘·eTTàì‘√&ÉqT sê»éTT M&ç n&É$øÏ yÓ&˝É q… T.
XÀ¢ˆˆ ‘˚q ‘·Á‘· eTVü‰s¡D´Ò eTè>∑j÷· + |ü]<Ûëe‘ê ˆ
sêø£kå Õ ìVü≤‘ê X¯SÙsê ãVü≤e' ø±eTs¡÷|æD' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚q ` ‘·Á‘· ` eTVü‰s¡D´Ò ` eTè>∑j÷· + ` |ü]<Ûëe‘ê ` sêø£kå Õ'
` ìVü≤‘ê' ` X¯Ssê' ` ãVü≤e' ` ø±eTs¡÷|æD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· eTVü‰s¡D´Ò eTè>∑j÷· + |ü]<Ûëe‘ê ‘˚q ãVü≤e' X¯Ssê',
(31) ` @ø£Á‹+X¯düs¡Z 311
ø±eTs¡÷|æD' sêø£kå Õ' ìVü≤‘ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· eTVü‰s¡D´Ò R Ä |òTü Àsê≥$ j·T+<äT, eTè>∑j÷· + |ü]<Ûëe‘ê
R y˚≥qT>∑÷]Ã |ü]ÁuÛÑ$T+#·T#·Tqï, ‘˚q R Ä lsêeTTì#˚, ø±eTs¡÷|æD' R
ø±eTs¡÷|ü⁄˝…q’ {Ïjº T· T, X¯Ssê' R Ms¡T˝…q’ {Ïj
º T· T, ãVü≤e' sêø£kå Õ' R ô|≈£îÿeT+~
sêø£då Tü \T, ìVü≤‘ê' R e~Û+|üã&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT:` Ä eTVü‰s¡DéTTq+<äT y˚{≤&ÉT≥¬ø’ |ü]ÁuÛ$Ñ T+#·T#·T Ä lsêeTT&ÉT
ø±eTs¡÷|ü<säÛ T¡ ˝…q’ eTVü‰Ms¡T\>∑T ô|≈£îÿeT+~ <äTwüsº êø£då Tü \qT e~Û+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ »qkÕúqe<Û+ä ÁX¯ó‘ê« Vü≤‘Í #· Ks¡<÷ä wüDÖ ˆ
‘·‘· düÔ «eTsê¸|Vü ≤ü è‘ê C≤qø° sêeDÒq ‘·T ˆ
e+#·sTT‘ê« eH˚ sêeT+ eTè>∑s÷¡ ù|D e÷j·Tj·÷ ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` »qkÕúqe<Û+ä ` ÁX¯ó‘ê« ` Vü≤‘Í ` #· ` Ks¡<÷ä wüDÖ ` ‘·‘'· `
‘·T ` neTsê¸|Vü ≤ü è‘ê ` C≤qø° ` sêeDÒq ` ‘·T ` e+#·sTT‘ê« ` eH˚ `
sêeT+ ` eTè>∑s÷¡ ù|D ` e÷j·Tj·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` »qkÕúqe<Ûä+, Vü≤‘Í Ks¡<ä÷wüDÖ #·, ÁX¯ó‘ê«, sêeDÒq
e÷j·Tj·÷ eTè>∑s÷¡ ù|D eH˚ sêeT+ e+#·sTT‘ê«, C≤qø° ‘·‘'· neTsê¸|Vü ≤ü è‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »qkÕúqe<Û+ä R »qkÕúqeTTq+<ä* sêø£då Tü \ dü+Vü‰s¡eTTqT
>∑÷]Ãj·TT, Vü≤‘Í Ks¡<ä÷wüDÖ #· R #·+|üã&çq Ks¡<ä÷wüDT\qT >∑÷]Ãj·TT,
ÁX¯ó‘ê« R $ì, sêeDÒq R sêeD≤düTs¡Tì#˚, e÷j·Tj·÷ R e÷j·T#˚, eTè>∑s÷¡ ù|D
R ˝Ò&sç ÷¡ |üeTTq, eH˚ R ns¡DéTTq+<äT, sêeT+ R lsêeTTì, e+#·sTT‘ê«
yÓ÷dü–+∫, ‘·‘'· R Ä j·T&É$qT+&ç, C≤qø° R d”‘ê<˚$, neTsê¸|Vü ≤ü è‘ê R
Áø√<Ûeä TT‘√ n|üV≤ü ]+|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT:` Ä j·Ts¡DéTTq »qkÕúqeTTq+<ä* sêø£ådüT\e<ÛäqT >∑÷]Ãj·TT,
e~Û+|üã&çq Ks¡<÷ä wüD≤<äT\qT >∑÷]Ãj·TT $ì sêeDT&ÉT sêeTTìô|’ ø√|æ+∫,
ã+>±s¡T˝Ò&ç s¡÷|üeTTq n‘·ìì e+∫+∫, Ä j·T&É$j·T+<äTqï d”‘ê<˚$ì,
<=+–*+#·Tø=ì b˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ dü e÷s¡eZ ÷DkÕÔ+ <˚M+ sêeTd”‡‘ê eTì+~‘êyéT ˆ
ÄdükÕ<ä eH˚ $TÁ‘·+ düTÁê+ HêeT yêqs¡yTé ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` e÷s¡eZ ÷D' ` ‘ê+ ` <˚M+ ` sêeT' ` d”‘êyéT `
nì+~‘êyéT ` ÄdükÕ<ä ` eH˚ ` $TÁ‘·+ ` düTÁê+ ` HêeT ` yêqs¡yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' sêeT' nì+~‘ê+ ‘ê+ d”‘ê+ <˚M+ e÷s¡eZ ÷D', eH˚
düTÁê+ HêeT yêqs¡+ $TÁ‘·yTé ÄdükÕ<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' sêeT' R Ä lsêeTT&ÉT, nì+~‘ê+ R ñ‘·eÔ TTsê˝…q’ {Ï,º
‘ê+ d”‘ê+ <˚M+ R Ä d”‘ê<˚$ì, e÷s¡eZ ÷D' R yÓ<≈ä î£ #·Tqïyê&Ó,’ eH˚ R
ns¡DéTTq+<äT, düTÁê+ HêeT yêqs¡+ R düTÁê⁄ &ÉqT yêqs¡sêEqT, $TÁ‘·+
R $TÁ‘·Tì>±, ÄdükÕ<ä R bı+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` Ä lsêeTT&ÉT |ü$Á‘·Tsê˝…’q ‘·q uÛ≤s¡´ j·T>∑T d”‘ê<˚$ì
nH˚«wæ+#·T#·T+&É>± Ä j·Ts¡DéTTq+<äT düTÁê⁄ &ÉH&Ó ç yêqs¡ÁX‚wßü &˜ TÉ $TÁ‘·T&ÉT>±
\_Û+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ yê*q+ Vü≤‘ê« sêeT' |üs|¡ ⁄ü s¡+»j·T' ˆ
ÁbÕj·T#·Ã‘¤ ÿ· |æsê»´+ ‘·‘T· ‡Á^yêj·T eTVü‰ã\' ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` yê*q+ ` Vü≤‘ê« ` sêeT' ` |üs|¡ ⁄ü s¡+»j·T' `
ÁbÕj·T#·Ã‘¤ Y ` ø£|sæ ê»´+ ` ‘·‘Y ` düTÁ^yêj·T ` eTVü‰ã\' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· eTVü‰ã\' |üs|¡ ⁄ü s¡+»j·T' dü' sêeT' yê*q+ Vü≤‘ê«
‘·‘Y ø£|sæ ê»´+ düTÁ^yêj·T ÁbÕj·T#·Ã‘¤ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, eTVü‰ã\' R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT, |üs|¡ ⁄ü s¡+»j·T'
R X¯Á‘·T|ü⁄s¡$CÒ‘j · T· T q>∑T, dü' sêeT' R Ä lsêeTT&ÉT, yê*q+ R yê*ì,
Vü≤‘ê« R #·+|æ, ‘·‘Y ø£|sæ ê»´+ R Ä yêqs¡sê»éTTqT, düTÁ^yêj·T R düTÁê⁄q≈£î,
ÁbÕj·T#·Ã‘¤ Y R ˇdü>¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` eTVü‰Ms¡T&ÉTqT X¯Á‘·T$HêX¯≈î£ &ÉT q>∑T lsêeTT&ÉT ‘·q $TÁ‘·T&Óq’
düTÁê⁄ìøÏ X¯Á‘·Te>∑T yê*ì dü+Vü≤]+∫, Ä‘·ì nBÛqeTTq qTqï yêqs¡sê»éTTqT
düTÁê⁄q ø=dü>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ düTÁ^y˚D≤|æ dü+~cÕº Vü≤s¡jT· ' ø±eTs¡÷|æD' ˆ
~≈£îå düsê«düT ‘ê+ <˚M+ $∫q«+‹ düV≤ü ÁdüX'¯ ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düTÁ^y˚D ` n|æ ` dü+~cÕº' ` Vü≤s¡jT· ' ` ø±eTs¡÷|æD' ` ~≈£îå
` düsê«düT ` ‘ê+ ` <˚M+ ` $∫q«+‹ ` düV≤ü ÁdüX'¯ ˆˆ
(31) ` @ø£Á‹+X¯düs¡Z 313
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTÁ^y˚D dü+~cÕº' ø±eTs¡÷|æD' Vü≤s¡jT· ' n|æ düV≤ü ÁdüX'¯
‘ê+ <˚M+ düsê«düT ~≈£îå $∫q«+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTÁ^y˚D R düTÁê⁄ì#˚, dü+~cÕº' R ÄC≤„|æ+|üã&çq{Ïº,
ø±eTs¡÷|æD' R ø±eTs¡÷|ü<säÛ T¡ ˝…q’ {Ï,º Vü≤s¡jT· ' n|æ R yêqs¡T\T>∑÷&É, düV≤ü ÁdüX'¯
R y˚\ø=\~>∑, düsê«düT ~≈£îå R nìï ~≈£îÿ\j·T+<äTqT, ‘ê+ <˚M+ R Ä d”‘ê<˚$ì,
$∫q«+‹ R yÓ<≈ä î£ #·THêïs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT:` yêqs¡sêC…q’ düTÁê⁄ì#˚ ÄC≤„|+æ |üã&ç y˚\ø=\~ ø±eTs¡÷|ü⁄˝…q’
yêqs¡T\T nìï ~≈£îÿ\j·T+<äTqT Ä d”‘e· Tàø=i¬ø’ yÓ<≈ä î£ #·THêïs¡T.
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ dü+bÕ‹e#·Hê #·Ã‘¤ j · ÷Ó »q e÷j·T‘·yTé ˆ
nkÕ´ ùV≤‘√ ]«XÊ˝≤øå±´ kÕ‡>∑s+¡ y˚>y∑ êHé |ü⁄‘¢ '· ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` dü+bÕ‹e#·Hê‘Y ` X¯‘j · ÷Ó »qyéT ` Äj·T‘·yTé `
nkÕ´' ` ùV≤‘√' ` $XÊ˝≤øå±´' ` kÕ>∑s+¡ ` y˚>y∑ êHé ` |ü⁄‘¢ '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+bÕ‹e#·Hê‘Y nkÕ´' $XÊ˝≤øå±´' ùV≤‘√' X¯‘j · ÷Ó »qyéT
Äj·T‘·+ kÕ>∑s+¡ y˚>y∑ êHé nVü≤+ |ü⁄‘¢ '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+bÕ‹e#·Hê‘Y R dü+bÕ‹ j·TqT |üøÏåjÓTTø£ÿ e÷≥e\q,
nkÕ´' $XÊ˝≤øå±´' ùV≤‘√' R á |ü<ëàøÏå j·T>∑T d”‘ê<˚$ø=i¬ø,’ X¯‘j · ÷Ó »q+
Äj·T‘·+ R q÷sêeT&É\ bı&Ée⁄>∑\, kÕ>∑s+¡ R düeTTÁ<äeTTqT, y˚>y∑ êHé nVü≤+
R eTVü‰y˚>e∑ TT >∑\yê&ÉHq’Ó H˚qT, |ü⁄‘¢ '· R <ë{Ï‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT:` dü+bÕ‹ j·TqT |üøåÏ #Ó|Œæ q e÷≥ qqTdü]+∫ á eTVü≤˙j·TTsê*
ì$T‘·yÔ TÓ Æ X¯‘j
· ÷Ó »q$d”sÔ yí¡ TÓ qÆ á kÕ>∑se¡ TTqT ‘·]+∫ eTVü‰y˚>e∑ TT‘√ H˚ ì≥≈£î
#˚s¡Tø=+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ j·T<∏ës¡÷bÕ+ j·T<∏ëesêí+ j·T<∏ë\ø°Î+ #· ì•Ã‘êyéT ˆ
nÅXÖwü+ sê|òTü ekÕ´Vü≤+ ùdj·T e÷kÕ~‘ê eTj·÷ ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<∏ës¡÷bÕ+ ` j·T<∏ëesêí+ ` j·T<∏ë\ø°Î+ ` #· ` ì•Ã‘êyéT
` nÅXÖwü+ ` sê|òTü edü´ ` nVü≤+ ` kÕ ` Çj·TyéT ` ÄkÕ~‘ê ` eTj·÷ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sê|òTü edü´ (eTTU≤‘Y) j·T<∏ës¡÷bÕ+, j·T<∏ë esêí+, j·T<∏ë\ø°Î+
#· ì•Ã‘êyéT nVü≤yéT nÅXÖwü+, kÕ Çj·T+ eTj·÷ ÄkÕ~‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü edü´ eTTU≤‘Y R lsêeTTì eTTKeTTqT+&ç, j·T<∏ës¡÷bÕ+
R m{Ïº dü«s¡÷|üeTT>∑\~>∑qT, j·T<∏ëesêí+ R m{Ïº es¡eí TT >∑\~>∑qT, j·T<∏ë\ø°Î+
#· R m{Ïº kÂ+<äs´¡ eTT>∑\~>∑qT, ì•Ã‘ê+ R ìX¯ÃsTT+|üã&çq~>±, nVü≤+ R
H˚qT, nÅXÖwü+ R $ìj·TT+{ÏH√, kÕ Çj·T+ R Ä $<Ûyä TÓ qÆ {Ïº áyÓT, eTj·÷ R
Hê#˚‘· ÄkÕ~‘ê R bı+<äã&çq~ (ø£qT>=qã&çq~).
u§+u≤sTTbÕsƒ¡eTT:` j·T<∏ë\ø°Î+ #· ì•Ã‘ê+ nqT <ëìøÏ ã<äT\T>±,
ªªj·T<∏ë\ø£Îer+ #· ‘ê+μμ nì >∑\<äT.
yêdüT<ëdükÕ«$T:` sêeT#·+Á<äeT÷]Ô #Ó|Œæ q Äø±s¡eTT, es¡eí TT, ø±+‹, >∑TDeTT,
kÂ+<äs´¡ eTT >∑\ á |ü‹Áe‘·qT Hê|üPs¡«|ü⁄D´|ò\ü eTT>∑ #·÷∫‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT:` lsêeTTì e÷≥\qT ã{Ïº ÄyÓT m{Ïº dü«s¡÷|üeTT >∑\<Ó’ m{Ïº es¡eí TT‘√,
m{Ïº kÂ+<äs´¡ eTT‘√, m{Ïº X¯óuÛ\Ñ ø£D
å eTT\‘√, qTqï{Ï~º >± ‘Ó*dæø=+{ÏH√ dü]>±
n{Ïº Äø£è‹j˚T >∑\ áyÓT Hê≈£î \_Û+∫q~.
XÀ¢ˆˆ $s¡sê yÓTeÆ eTTø±Ô «- kÂ yê#·+ yêqs¡|⁄ü +>∑e' ˆ
C≤qø° #ê|æ ‘·Á#·TÃ¤‘ê« |üs+¡ $düàj·T e÷>∑‘ê ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $s¡sêeT ` @eyéT ` ñø±Ô« ` nkÂ ` yê#·+ ` yêqs¡|⁄ü +>∑e'
` C≤qø° ` #· ` n|æ ` ‘·‘Y ` ÁX¯ó‘ê« ` |üs+¡ ` $düàj·TyéT ` Ä>∑‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nkÂ yêqs¡|⁄ü +>∑e' @e+ yê#·yTé ñø±Ô « $s¡sêeT— C≤qø° #·
n|æ ‘·‘Y ÁX¯ó‘ê« |üs+¡ $düàj·TyéT Ä>∑‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nkÂ yêqs¡|⁄ü +>∑e' R á yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, @e+ R
áØ‹>±, yê#·+ R e#·qeTTqT, ñø±Ô« R |ü*øÏ, $s¡sêeT R }s¡≈î£ +&ÓqT,
C≤qø° #· n|æ R d”‘ê<˚$j·TTqT, ‘·‘Y R Ä e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, |üs+¡
$düàj·T+ Ä>∑‘ê R $TøÏÿ* ÄX¯Ãs¡éTT H=+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` Vü≤qTeT á $<Ûeä TT>∑ |ü*øÏ }s¡≈î£ +&ÓqT. d”‘ê<˚$ n~ n+‘·jT· T
$ì $TøÏÿ* ÄX¯Ãs¡éTT H=+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· kÕ‡ eÁø£øπ XÊ+‘ê düTøπ o øπ X¯d+ü eè‘·yTé ˆ
ñqïeT´ e<äq+ ;ÛsT¡ •Ù+X¯óbÕeèø£å yÓTøÆ ‘å£ · ˆˆ 17
(31) ` @ø£Á‹+X¯düs¡Z 315
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` kÕ ` eÁø£øπ XÊ+‘ê ` düTøπ o ` øπ X¯d+ü eè‘·yTé ` ñqïeT´
` e<äq+ ` ;ÛsT¡ ' ` •+X¯óbÕeèø£yå Té ` ◊ø£‘å · ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· eÁø£øπ XÊ+‘ê düTøπ o kÕ ;ÛsT¡ ' øπ X¯d+ü eè‘·+ e<äqyéT
ñqïeT´ •+X¯óbÕeèø£yå Té ◊ø£‘å .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, eÁø£øπ XÊ+‘ê R e+ø£s>¡ ∑ qTqï eTT+>∑Ts¡T\T
>∑*–q{Ïj º T· T, kÕ ;ÛsT¡ ' R Ä ;Û‘∫· ‘·TsÔ ê˝…q’ d”‘ê<˚$, øπ X¯d+ü eè‘·+ R E≥Tº#˚
ø£|Œü ã&çq{Ï,º e<äq+ R eTTKeTTqT, ñqïeT´ R ô|ø’ Ï m‹Ô, •+X¯óbÕeèø£yå Té R
•+X¯óbÕeèø£eå TTqT, ◊ø£‘å · R #·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT:` øπ X¯d+ü eè‘·+ e<äq+ ` dü+kÕÿs¡sêVæ≤‘·éTT#˚ #Ó<]ä d”‘ê<˚$ E≥Tº
eTTKeTTô|’ ã&çjT· T+&Óqì uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT:` ªªdüTøπ oμμ ` ˙\dü÷ø£Îøπ •—
‘ê‘·Œs¡éTT:` n|ü&ÉT e+ø£s\¡ T ‹]– eTT+>∑Ts¡T\‘√ ≈£L&çjT· Tqï ‘·q eTè<äTyÓq’
q\¢ì øπ X¯eTT\qT eTTKeTTMT<äqT+&ç Á|üøÿ£ \≈£î ‘·|Œæ +∫ düe]+#·Tø=ì ;Û‘∫· ‘·TsÔ ê˝…’
Ä d”‘ê<˚$ eTTKeTT MT~øÏ m‹Ô •+X¯óbÕeèø£eå TTqT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ìX¯eT´ d”‘ê e#·q+ ø£ù|X¯Ã
~X¯XÃ¯ düsê«' Á|ü~X¯ X¯Ã Mø£å ´ ˆ
dü«j·T+ Á|üV≤ü s¡¸+ |üse¡ T+ »>±eT
düsê«‘·àHê sêeT eTqTdüàs¡+r ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìX¯eT´ ` d”‘ê ` e#·q+ ` ø£ù|' ` #· ` ~X¯' ` #· ` düsê«'
` Á|ü~X¯' ` #· ` Mø£å ´ ` dü«j·T+ ` Á|üV≤ü s¡¸+ ` |üse¡ T+ ` »>±eT ` düsê«‘·àHê
` sêeTyéT ` nqTdüàs¡+r ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘ê ø£ù|' e#·q+ ìX¯eT´ düsê«' ~X¯' Á|ü~X¯' #· Mø£å ´
düsê«‘·àHê sêeTyéT nqTdüàs¡+r dü«j·T+ |üse¡ T+ Á|üV≤ü s¡¸+ »>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘ê R d”‘ê<˚$, ø£ù|' R Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, e#·q+ R e÷≥qT,
ìX¯eT´ R Äø£]+í ∫, düsê«' ~X¯' #· R nìï~≈£îÿ\qT, Á|ü~X¯' #· R eT÷\\qT
>∑÷&É, Mø£å ´ R #·÷∫, düsê«‘·àHê R @ø±Á>∑∫‘·eÔ TT‘√, sêeT+ R lsêeTTì,
nqTdüàs¡+r R <Ûë´ì+#·T#·Tqï<Ó,’ dü«j·T+ R ‘êqT, |üse¡ T+ R >=|üŒ<Óq’ , Á|üV≤ü s¡¸+
R eTVü‰q+<äeTTqT, »>±eT R bı+<ÓqT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` n|ü < ä \ j· T +<ä T , uÛ Ñ j · T eTT\j· T +<ä T , Äq+<ä
düeTj·TeTT\j·T+<äT, sêeTHêeTdüàs¡D+>± ªªn|ü<ë eT|üVü≤sêÔs¡μμeTàqT
eT+Á‘·XÀ¢øe£ TTqT |ü]+ƒ ∫q Ä|ü<,ä uÛj
Ñ T· eTT ‘=\>∑TqT, Äq+<äeTT dæsú e¡ T>∑TqT.
Ç~ sêeTuÛ≈Ñ î£ \Ô ≈£î düT$~‘·eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` d”‘e· Tà Vü≤qTeT e÷≥\T $ì nìï yÓ|’ ⁄ü \≈£îqT #·÷∫ m\¢yfi˚ \¯
lsêeTTì <Ûë´ì+#·T n\yê≥T qqTdü]+∫ sêeT#·+Á<äTì düà]+#·Tø=qT#·T
Vü≤è<äjT· eTT ì+&É eTVü‰q+<äeTT H=+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ ‹s¡´ >∑÷s¡«Δ + #· ‘·<ë∏ |ü´<Ûkä ÕÔ
ìïØø£eå ÷D≤ ‘· eT∫+‘·´ãT~ΔyTé ˆ
<ä<sä Ù¡ |æ+>±~Û|‘ü ˚ s¡e÷‘·´+
yê‘ê‘·à»+ dü÷s¡´ $T y√<äjT· düyú Té ˆˆ 19
ª sêeTeè‘êÔ+‘·ø°s¡Ôq+μμ HêeT
@ø£Á‹+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` ‹s¡´ø˘ ` }s¡Δ «+ ` #· ` ‘·<ë∏ ` n|æ ` n<Ûkä ÕÔ‘Y `
ìØø£eå ÷D≤ ` ‘·yTé ` n∫+‘·´ãT~ΔyTé ` <ä<sä Ù¡ ` |æ+>±~Û|‘ü '˚ ` ne÷‘·´+ `
yê‘ê‘·à»+ ` dü÷s¡ýéT ` Çe ` ñ<äjT· düyú Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ ‹s¡´ø˘ }s¡Δ «+ #·, ‘·<∏ë n<ÛäkÕÔ‘Y n|æ ìØø£åe÷D≤,
ñ<äjT· dü+ú dü÷s¡ýéT Çe, ‘·yTé n∫+‘·´ãT~Δ+, |æ+>±~Û|‘ü '˚ ne÷‘·´+ yê‘ê‘·à»+
<ä<äs¡Ù.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ R Ä d”‘ê<˚$, ‹s¡´ø˘ R n&Ée¶ TT>∑qT, }s¡«Δ + #· R MT<äT>∑qT,
‘·<∏ë R nfÒ¢, n<ÛäkÕÔ‘Y n|æ R ÁøÏ+<äT>∑qT >∑÷&É, ìØø£åe÷D≤ R |ü]øÏ+∫
#·÷#·T#·Tqï<Ó,’ ñ<äjT· dü+ú dü÷s¡ýéT Çe R ñ<äjT· eTTq qTqï dü÷s¡T´ìe˝… qTqï{Ï,º
n∫+‘·´ãT~Δ+ R n$T‘·yÓTÆq Á|ü»„>∑\, |æ+>±~Û|ü‘˚' ne÷‘·´+ R düTÁê⁄ì
(31) ` @ø£Á‹+X¯düs¡Z 317
dü∫e⁄&Óq’ {Ï,º ‘·+ yê‘ê‘·à»+ R n yêj·TTq+<äqTì, <ä<sä Ù¡ R ne˝ÀøÏ+#ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT:` Vü≤qTeT e÷≥\T $qT#·TH˚ á e÷≥\T |ü\T≈£î#·Tqï e´øÏÔ
uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq á Á|ü<˚X¯eTTq≈£î e∫Ãq yê&Éq>± n<äT“¤‘·yÓTÆq Á|ü»„ >∑\yê
&Éìj·TTqT, n‘·ì ø£+sƒd¡ «ü s¡$X‚weü TTqTã{Ï,º á‘·&TÉ yêqs¡T&ÉT, ‘·qsêC…q’ yêì
ø√]ø£ô|’ Ä sê»ø±s¡éTTqT kÕ~Û+#·T≥≈£î e∫Ãq eTVü≤˙j·TT &Éìj·TTqT, sêeTTì
ÁbÕDeTT\qT, ‘·q ÁbÕDeTT\TqT, düs¡«Je⁄\ ÁbÕDeTT\qT ì\T|ü>∑*–q
yêj·TT<˚e⁄ì |ü⁄Á‘·T&˚ j·Tìj·TTqT ÄyÓT #·øÿ£ >± Á>∑V≤æ +∫q<äì uÛ≤eeTT.
Ä $<ÛäeTT>∑ ÄyÓT≈£î ø±qe∫Ãq Vü≤qTeT ñ<äj·T|üs¡«‘·eTTô|’ qTqï
nq÷s¡Tìe˝… >√#·]+∫ n∫s¡ø±\eTT˝À sêeT~yêø£sT¡ ì sêø£qT yÓ\&¢ +ç #·T#·Tqï
≥T¢+&ÓqT.
yêdüT<ëdükÕ«$T:` ‘·÷s¡T|ü⁄ ø=+&ÉMT<ä nq÷s¡T&ÉT mi¿ìyê&ÉT, m‘·TqÔ qTqïyê&ÉT
nqT≥#˚, dü÷s¡´_+ãeTT ø±qe∫Ãj·TT ø±qsêì düeTj·TeTT dü÷∫+|üã&çq~.
Vü≤qTeT+‘·T &ÉH&Ó ç nq÷s¡Tì <äsÙ¡ q eT>∑T≥#˚ sêeT#·+Á<äeT÷]Ô j·THÓ&ç dü÷s¡T´ì
<äsÙ¡ qeTT oÁ|òTü ø±\eTTq+<˚ ‘·|Œü ø£ >∑\TZqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` d”‘ê<˚$ Á|üø£ÿ\≈£îqT, MT~øÏì, Ä •+X¯óbÕeèø£åeTT ÁøÏ+~øÏì,
|ü]øÏ+∫ #·÷#·T#·T, Ä eèø£Xå ÊKô|,’ ñ<äsTT+#·T#·Tqï dü÷s¡T´ìe˝… ø£qTï\ |ü+&ÉTe⁄
#˚jT· T#·Tqï eTVü‰Á|üC≤„XÊ*jÓTÆ q yêj·TTq+<äqTì >±+#ÓqT.
ªªsêeTeè‘êÔ+‘·øs° qÔ¡ eTTμμ nqT
eTT|üŒ~jÓTTø£≥edüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
<ë«Á‹+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· XÊÙU≤+‘·sπ ©q+ <äècÕº« #·*‘·e÷qkÕ ˆ
y˚w‘ºæ ês¡Tq® eÅd+Ôü ‘·+ $<äT´‘·‡+|ò÷ü ‘·|+æ >∑fiy¯ Té ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` XÊU≤+‘·πs ` ©q+ ` <äècºÕ« ` #·*‘·e÷qkÕ `
y˚w‘ºæ ês¡Tq® eÅd+Ôü ` ‘·+ ` $<äT´‘·‡+|ò÷ü ‘·|+æ >∑fiy¯ Té ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· (kÕ) y˚w‘ºæ ês¡Tq® eÅd+Ôü , $<äT´‘·‡+|ò÷ü ‘·|+æ >∑fi+¯ , XÊU≤+‘·sπ
©q+ ‘·+ <äècÕº« #·*‘·e÷qkÕ (nuÛeÑ ‘Y).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, (kÕ R Ä C≤qø°<$˚ ), y˚w‘ºæ ês¡Tq® eÅd+Ôü R
(<Û]ä +∫q) ‘Ó\ì¢ ã≥º\T >∑\yê&ÉTqT, $<äT´‘·‡+|ò÷ü ‘·|+æ >∑fiy¯ Té R yÓTiT|ü⁄r>∑\
düeT÷Vü≤eTTe˝… |ü#Ã· ì es¡eí TT >∑\yê&ÉTqT, XÊU≤+‘·sπ ©q+ R ø=eTà\ q&ÉTeT
<ë–j·TTqïyê&ÉT q>∑T, ‘·+ R Ä Vü≤qTeTqT, <äècÕº« R #·÷∫, #·*‘·e÷qkÕ R
#Ó<]ä q eTqdüT‡>∑\~, (nuÛeÑ ‘Y R njÓT´qT).
‹\ø£eTT:` ª#·*‘·e÷qkÕμ $+‘·jÓÆTq s¡÷|üeTT‘√ qTqï á‘·&ÉT ‹]– @
e÷j·÷eTè>∑yTÓ Æ j·TT+&ÉTH√ j·Tì ;Û‹Á>∑dTü sÔ ê ˝≤jÓTqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` |æeTà≥ ‘Ó\ì¢ eÅdeÔü TT\qT <Û]ä +∫, yÓTi|ü⁄\ düeT÷Vü≤eTT e+{Ï
|ü#Ã· ì #Ûêj·T‘√, •+X¯óbÕeèø£eå TT ø=eTà\ q&ÉTeT <ë–j·TTqï Vü≤qTeTqT p∫
d”‘ê<˚$øÏ ;Û‹#˚ eTqdüT‡q+<äT ø£\es¡bÕ≥T ø£*>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ kÕ <ä<sä Ù¡ ø£|+æ ‘·Á‘· Á|üÁ•‘·+ Á|æjT· yê~qyéT ˆ
|ò⁄ü ˝≤¢XÀø√‘·ÿsêuÛ≤dü+ ‘·|#Ôü êMTø£sπ ø£Då yéT ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` <ä<sä Ù¡ ` ø£|+æ ` ‘·Á‘· ` Á|üÁ•‘·+ ` Á|æjT· yê~q+ `
|ò⁄ü ˝≤¢XÀø√‘·ÿsêuÛ≤dü+ ` ‘·|#Ôü êMTø£sπ ø£D å yéT ˆˆ
(32) ` <ë«Á‹+X¯düs¡Z 319
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ ‘·Á‘· Á|üÁ•‘·+, Á|æj·Tyê~q+, |òü⁄˝≤¢XÀø√‘·ÿsêuÛ≤dü+,
‘·|üÔ#êMTø£πsø£åD+, ø£|æ+ <ä<äs¡Ù.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ R Ä d”‘ê<˚$, ‘·Á‘· R n#·Ã≥, Á|üÁ•‘·+ R $qj·Te+‘·T&ÉTqT,
Á|æj·Tyê~q+ R Á|æj·TuÛ≤wæj·TTqT, |òü⁄˝≤¢XÀø√‘·ÿsêuÛ≤dü+ R $ø£dæ+∫q
nXÀø£|⁄ü wüŒeTT\ düeT÷Vü≤eTTe˝… Á|üø±•+#·T#·Tqïyê&ÉTqT, ‘·|#Ôü êMTø£sπ ø£D
å +R
ø£]–+|üã&çq ã+>±s¡eTTe˝… |ü#·ÃHÓ’q ø£qTï\T >∑\yê&ÉTqT n>∑T, ø£|æ+ R
Vü≤qTeTqT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT:` kÕ <ä<sä Ù¡ ` d”‘ê<˚$ |üPs¡«eTT Vü≤qTeTqT #·÷∫q|ü&ÉT Vü≤sƒê‘·T>Ô ±
q÷‘·qs¡÷|ü<sä Ù¡ qeTT#˚ uÛj Ñ T· eTT H=+~q~. |æeTà≥ XÊ+‘·eTT>± #·÷&É>± Vü≤qTeT
XÊ+‘·d«ü s¡÷|üyT˚ >±qe#ÓÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` d”‘ê<˚$ Ä #Ó≥Tºø=eTà\ q&ÉTeT, $qj·TeTT‘√ Á|æjT· yÓTqÆ e÷≥\T
|ü\T≈£î#·T, #·øÿ£ >∑ $ø£d+æ ∫q nXÀø£|⁄ü wüŒeTT\e˝… Á|üø±•+#·T#·Tqï X¯Øs¡eTT‘√&ÉqT,
ø£]–b˛dæq y˚T*$Tã+>±s¡eTT e˝… yÓTij·TT#·Tqï ø£qTï\‘√&ÉqT n<äT“¤‘·
s¡÷|üeTT‘√&ÉqT qTqï Vü≤qTeTqT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ-<∏ä <äècÕº« Vü≤]ÅXw‚ +ü̃ $˙‘·e <äedæ‘ú y· Té ˆ
yÓT~Æ ©∏ ∫+‘·j÷· e÷dü $düàj·T+ |üse¡ T+ >∑‘ê ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` n<∏ä ` <äècÕº« ` Vü≤]ÅXw‚ +ü̃ ` $˙‘·e‘Y ` nedæ‘ú +· `
yÓT~Æ ©∏ ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` $düàj·T+` |üse¡ T+ ` >∑‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä kÕ yÓT~Æ ©∏ , $˙‘·e <äedæ‘ú +· Vü≤]ÅXw‚ +ü̃ <äècºÕ« |üse¡ T+
$düàj·T+ >∑‘ê ∫+‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, kÕ yÓT~Æ ©∏ R Ä d”‘ê<˚$, $˙‘·e‘Y R $TøÏÿ*
$qj·TeTT>∑\ yêìe˝…, nedæ‘ú +· R ≈£Ls=Ãìj·TTqï{Ï,º Vü≤]ÅXw‚ +˜ü R yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó
j·÷ Vü≤qTeTqT, <äècÕº« R #·÷∫, |üse¡ T+ $düàj·T+ >∑‘ê R $TøÏÿ* ÄX¯Ãs¡éTT
H=+~q<Ó,’ ∫+‘·j÷· e÷dü R Ä˝À∫+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` n|ü&ÉT d”‘ê<˚$ n#·Ã≥ $TøÏÿ* $qj·TeTT‘√ ≈£Ls¡TÃ+&çjT· Tqï Ä
yêqs√‘·eÔ TTì >±+∫ >=|üŒ ÄX¯Ãs¡éTT H=+~ Ç≥T¢ Ä˝À∫+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ n¨ ;ÛeT $T<ä+ s¡÷|ü+ yêqs¡d´ü <äTsêdü<yä Té ˆ
<äT]ïØø£´å $T‹ C≤„‘ê« |ü⁄qπse eTTyÓ÷Vü≤ kÕ ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n¨ ` ;ÛeTyéT ` Ç<ä+ ` s¡÷|ü+ ` yêqs¡d´ü ` <äTsêdü<+ä `
<äT]ïØø£å ýéT ` Ç‹ ` C≤„‘ê« ` |ü⁄q' ` @e ` eTTyÓ÷Vü≤ ` kÕ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n¨, yêqs¡d´ü Ç<ä+ s¡÷|ü+ ;ÛeT+, <äTsêdü<yä Té — Ç<ä+
<äT]ïØø£å ýéT Ç‹ C≤„‘ê« kÕ |ü⁄qπse eTTyÓ÷Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n¨ R ÄVü‰, yêqs¡d´ü R yêqs¡Tì jÓTTø£ÿ, Ç<ä+ s¡÷|ü+ R
á s¡÷|ü$X‚weü TT, ;ÛeT+ R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ ~j·TTqT, <äTsêdü<+ä R #˚sX¡ ø¯ ´£ eTT
>±ì~>∑qT ñqï~, Ç<ä+ R á s¡÷|üeTT, <äT]ïØø£å ´+ R #·÷#·T≥≈£î X¯ø´£ eTT>±
q{Ï~º , Ç‹ R nì, C≤„‘ê« R ‘·\∫, kÕ R Ä d”‘ê<˚$, |ü⁄q' @e R eTi\,
eTTyÓ÷Vü≤ R eT÷]Ã¤˝q¢… T.
‹\ø£eTT:` |ü⁄qπse eTTyÓ÷Vü≤ kÕ ` sêø£då eü ÷j·Tj˚T Ç~ j·Tì Ä˝À#·q >∑*–
‹]– d”‘e· Tà eT÷]Ã¤*q¢ ~.
‘ê‘·Œs¡éTT:` ªªÄVü‰! yêqs¡Tì á s¡÷|üeTT uÛj Ñ T· +ø£se¡ TT>∑ qT+&ç düMT|æ+#·T≥
ø£Xø¯ ´£ eTT>∑ qTqï<˚! eTiÏjT· T #·÷#·T≥≈£î >∑÷&É á‘·ì s¡÷|üeTT <äTs¡“s¤ e¡ TT>∑H˚
j·TTqï~μμ nì ‘·\b˛j·TT#·T ;Û‹‘√ ‹]– d”‘ê<˚$ eT÷s¡ÃH¤ =+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ $\˝≤|ü uÛèÑ X¯+ d”‘ê ø£sT¡ D+ uÛj Ñ T· yÓ÷Væ≤‘ê ˆ
sêeT sêy˚T‹ <äT'U≤sêÔ \ø£ÎDÒ‹ #· uÛ≤$T˙ ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $\˝≤|ü ` uÛèÑ X¯+ ` d”‘ê ` ø£sT¡ D+ ` uÛj Ñ T· yÓ÷Væ≤‘ê ` sêeT
` sêeT ` Ç‹ ` <äT'U≤sêÔ ` \ø£ÎD ` Ç‹ ` #· ` uÛ≤$T˙ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛ≤$T˙ d”‘ê uÛj Ñ T· yÓ÷Væ≤‘ê, <äT'U≤sêÔ sêeT sêy˚T‹, \ø£ÎDÒ‹
#· uÛèÑ X¯+ ø£sT¡ D+ $\˝≤|ü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛ≤$T˙ d”‘ê R Ådj Ô” TÆÓ q d”‘,· uÛj Ñ T· yÓ÷Væ≤‘ê R uÛj Ñ T· eTT#˚
$yÓ÷Væ≤‘·Tsê\TqT, <äT'U≤sêÔ R <äT'KeTT#˚ |”&+ç |üã&çq~j·TTHÓ,’ sêeT sêy˚T‹
R Vü‰ sêe÷! sêe÷! j·TqT#·T, \ø£ÎD Ç‹ #· R Vü‰ \ø£ÎD≤! j·TqT#·TqT,
uÛèÑ X¯+ ø£sT¡ D+ R $TøÏÿ* BqeTT>±, $\˝≤|ü R XÀøÏ+#ÓqT.
(32) ` <ë«Á‹+X¯düs¡Z 321
‘ê‘·Œs¡éTT:` d”‘êuÛ≤$Tì uÛÑj·TyÓ÷Væ≤‘·Tsê\TqT <äT'K|”&ç‘·Tsê\TqT n>∑T#·T,
Vü‰ sêe÷! Vü‰ \ø£ÎD≤! j·Tì $TøÏÿ* BqeTT>± $\|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ s¡Ts√<ä düV≤ü kÕ d”‘ê eT+<ä+ eT+<äd«ü sê dür ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` s¡Ts√<ä ` düV≤ü kÕ ` d”‘ê ` eT+<ä+ ` eT+<äd«ü sê ` dür ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘ê düV≤ü kÕ eT+<äd«ü sê dür eT+<ä+ s¡Ts√<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘ê R Ä d”‘e· Tà, düV≤ü kÕ R yÓ+≥H˚, eT+<äd«ü sê dür R
$TøÏÿ* eT+<äyTÓ qÆ ø£+sƒd¡ «ü s¡eTT >∑\<Ó,’ eT+<ä+ R HÓeTà~>∑, s¡Ts√<ä R XÀøÏ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` n≥T¢ d”‘ê<˚$ yÓ+≥H˚ $TøÏÿ* eT+<äyTÓ qÆ dü«s¡eTT‘√ HÓeTà~>∑
ø=~›ùd|ü⁄ $\|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ-<∏ä <äècÕº« Vü≤]es¡+ $˙‘·e <äT|üd‘úæ y· Té ˆ
yÓT~Æ ©∏ ∫+‘·j÷· e÷dü dü«b˛ï-j·T $T‹ uÛ≤$T˙ ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` n<∏ä ` <äècÕº« ` Vü≤]es¡+ ` $˙‘·e‘Y ` ñ|üd‘úæ +· `
yÓT~Æ ©∏ ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` dü«|üï' ` nj·TyéT ` Ç‹ ` uÛ≤$T˙ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä kÕ uÛ≤$T˙ yÓT~Æ ©∏ $˙‘·e‘Y ñ|üd‘úæ +· Vü≤]es¡+ <äècÕº«
nj·T+ dü«|üï' Ç‹ ∫+‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, kÕ uÛ≤$T˙ yÓT~Æ ©∏ R Ä d”‘ê<˚$, $˙‘·e‘Y
ñ|üd‘úæ +· R $qj·TeTT>± #˚]j·TTqï, Vü≤]es¡+ R Vü≤qTeTqT, <äècÕº« R #·÷∫,
nj·T+ dü«|üï' Ç‹ R Ç~ dü«|üïe÷ j·Tì, ∫+‘·j÷· e÷dü R uÛ≤$+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` n|ü&ÉT d”‘ê<˚$ n#·Ã≥ $TøÏÿ* $qj·TeTT‘√ ≈£Ls¡TÃ+&çjT· Tqï Ä
Vü≤qTeTqT p∫, Ç~ j·T+‘·jT· TqT ‘·q≈£î >∑*–q dü«|üïy˚TyÓ÷ j·Tì uÛ≤$+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ Mø£eå ÷D≤ |üè<∏Tä uÛTÑ >∑ïeÅø+Ô£
XÊU≤eTèπ>+Á<äd´ü j·T<∏√ø£øÔ ±s¡yTé ˆ
<ä<sä Ù¡ |æ+>±~Û|‘ü ˚ s¡e÷‘·´+
yê‘ê‘·à»+ ãT~ΔeT‘ê+ e]wüy˜ Té ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` Mø£åe÷D≤ ` |üè<∏äTuÛÑT>∑ïeÅø£Ô+ ` XÊU≤eTèπ>+Á<ädü´ `
j·T<∏√ø£øÔ ±s¡yTé , <ä<sä Ù¡ ` |æ+>±~Û|‘ü '˚ ` ne÷‘·´+ ` yê‘ê‘·à»+ ` ãT~ΔeT‘ê+
` e]wü̃yTé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` kÕ Mø£eå ÷D≤, |üè<∏Tä uÛTÑ >∑ïeÅø+Ô£ , XÊU≤eTèπ>+Á<äd´ü j·T<∏√ø£øÔ ±s¡+,
|æ+>±~Û|‘ü '˚ ne÷‘·´+, ãT~ΔeT‘ê+ e]wü+˜ yê‘ê‘·à»+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ R Ä d”‘ê<˚$, Mø£åe÷D≤ R ÁX¯<ä›>± #·÷#·T#·Tqï<Ó’,
|üè<∏Tä uÛTÑ >∑ïeÅø+Ô£ R $XÊ\yÓTÆ e+–j·TTqï eTTKeTT >∑\yê&ÉTqT, XÊU≤eTèπ>+Á<äd´ü
R yêqs¡sê»sTTq düTÁê⁄ìjÓTTø£ÿ, j·T<∏√ø£Ôø±s¡+ R Ä»„qT HÓs¡y˚s¡TÃ ã+≥T
nsTTqyê&ÉTqT, |æ+>±~Û|‘ü '˚ R yêqs¡ sê»sTTq düTÁê⁄ìjÓTTø£ÿ, ne÷‘·´+ R
eT+Á‹j·TTqT, ãT~ΔeT‘ê+ e]wü+˜ R ãT~ΔXÊ\Ts¡˝À ÅXw‚ ßü &˜ TÉ qT n>∑T, yê‘ê‘·à»+
R yêj·TTq+<äqT&Óq’ {Ïº Vü≤qTeTqT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT:` Mø£åe÷D≤ ` sêø£ådüÅd”Ô\T me«¬s’q á yêqs¡Tì dü+uÛ≤wüDeTTqT
$qT#·THêïπsyÓ÷ j·TqT X¯+ø£‘√ Ç≥T q≥T #·÷#·T#·Tqï<äì uÛ≤eeTT. |üè<∏Tä uÛTÑ >∑ïeÅø+Ô£
` <˚y+˚ Á<äTìjÓTTø£ÿ eÁ»Á|üV‰ü s¡eTT#˚ nD– e+ø£sj ¡ TÆÓ j·TTqï eTTKeTT>∑\yê&Éì
uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` d”‘ê<˚$ sêø£då Åü d\Ô” ≈£î yÓi∫ q\TyÓ|’ ⁄ü \≈£î #·÷#·T#·Tqï<Ó’ ‘·q≈£î
düMT|üeTTqqTqï düTÁê⁄ì eT+Á‹j·TTqT, ãT~ΔXÊ\Ts¡˝À nÁ>∑>∑DT´&ÉTqT,
e+–j·TTqï{Ïº eTTKeTT >∑\yê&ÉT q>∑T Vü≤qTeTqT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ ‘·+ düMT¬øÌå é uÛèÑ X¯+ $|üHêï
>∑‘êdüTø£˝ŒÒ e ãuÛ÷Ñ e d”‘ê ˆ
∫πsD dü+C≤„+ Á|ü‹\uÛ´Ñ #Óe’ +
$∫+‘·j÷· e÷dü $XÊ\H˚Á‘ê ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` ‘·+ ` düMTø£å ´ ` @e ` uÛèÑ X¯+ ` $|üHêï ` >∑‘êdüTø£˝≤Œ
` Çe ` ãuÛ÷Ñ e ` d”‘ê ` ∫πsD ` dü+C≤„+ ` Á|ü‹\uÛ´Ñ ` #· ` @e+ `
$∫+‘·j÷· e÷dü ` $XÊ\H˚Á‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ d”‘ê ‘·+ düMTø£å ´ @e uÛèÑ X¯+ $|üHêï >∑‘êdüTø£˝≤Œ Çe
ãuÛ÷Ñ e. $XÊ\H˚Á‘ê (kÕ)∫πsD dü+C≤„+ Á|ü‹\uÛ´Ñ @e+ $∫+‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ d”‘ê R Ä d”‘ê<˚$, ‘·+ R Ä Vü≤qTeT+‘·Tì, düMTø£å ´ @e
(32) ` <ë«Á‹+X¯düs¡Z 323
R #·÷∫q+‘·H,˚ uÛèÑ X¯+ $|üHêï R $TøÏÿ* øπ X¢ e¯ TTH=+~q<Ó,’ >∑‘êdüTø£˝≤Œ Çe R
ÁbÕDeTT\T >√˝ÀŒsTTq~e˝…, ãuÛ÷Ñ e R ÄjÓTqT, $XÊ\H˚Á‘ê (kÕ) R $XÊ\yÓTqÆ
ø£qTï\T>∑\ ÄyÓT, ∫πsD R #ê\ùd|ü{ÏøÏ, dü+C≤„+ R düŒ èVü≤qT, Á|ü‹\uÛÑ´ R
bı+~, @e+ R á Ø‹>±, $∫+‘·j÷· e÷dü R ∫+‹+|ükÕ¬>qT.
sê. •s√eTDÏ:` >∑‘êdüTø£˝≤Œ $|üHêï ` d”‘e· Tà ‘·q m<äT≥ qTqï Vü≤qTeT+‘·Tì
sêeDTì>±H˚ ÁuÛ$Ñ T+∫ ;Û‹#˚ düŒ èVü≤qT >√˝ÀŒsTT ÁbÕDeTT\T b˛sTTq{Ïº <ëìe˝…
qjÓT´qì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` d”‘ê<˚$ n{Ïº j·÷ Vü≤qTeT+‘·Tì #·÷∫q yÓ+≥H˚ rÁeyÓTÆq
$|ü‘ÿ· s¡<Xä q¯ T bı+~ ÁbÕDeTT\T >√˝ÀŒsTTq≥T¢ ø±ìŒ+#ÓqT. ‹]– ø=~›ùd|ü{øÏ Ï
m{À¢ düŒ èVü≤qT bı+~ Ç≥T¢ ∫+‹+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ dü«b˛ï eTj·÷j·T+ $ø£è‘√-<ä´ <äèwü'º
XÊU≤eTè>∑ XÊÙÅd>Ôü D∑ ]Æ… ïwæ<'Δä ˆ
dü«dü´Ô düTÔ sêe÷j·T dü\ø£ÎD≤j·T
‘·<ë∏ |æ‘T· sπ à »qø£d´ü sê»„'ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü«|üï' ` eTj·÷ ` nj·T+ ` $ø£è‘·' ` n<ä´ ` <äèwü'º `
XÊU≤eTè>∑' ` XÊÅd>Ôü D ∑ 'Æ… ` ìwæ<'Δä ` dü«dæÔ ` ndüTÔ ` sêe÷j·T ` dü\ø£ÎD≤j·T
` ‘·<ë∏ ` |æ‘T· ' ` y˚T ` »qø£d´ü ` sê»„' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<ä´ eTj·÷ nj·T+ $ø£è‘·' dü«|üï' <äèwü'º . XÊÅd>Ôü D∑ 'Æ… ìwæ<'Δä
XÊU≤eTè>∑' (‘·Á‘·) <äèwü'º . dü\ø£ÎD≤j·T sêe÷j·T dü«dæÔ ndüT.Ô ‘·<ë∏ y˚T |æ‘T· '
sê»„' »qø£d´ü (dü«dæÔ ndüT)Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<ä´ R H˚&ÉT, eTj·÷ R Hê#˚‘·, $ø£è‘·' R $ø±s¡yÓTÆq{Ïº,
nj·T+ dü«|üï' R á dü«|üïeTT, <äèwü'º R #·÷&Éã&çq~, XÊÅd>Ôü D∑ 'Æ… R <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TT\#˚,
ìwæ<'Δä R ìùw~Û+|üã&çq{Ï,º XÊU≤eTè>∑' R yêqs¡eTT (‘·Á‘· <äèwü'º R Ä dü«|üïeTTq
#·÷&Éã&ÓqT.) dü\ø£ÎD≤j·T R \ø£ÎDdüV≤æ ‘·T&Óq’ {Ï,º sêe÷j·T R lsêeTTq≈£î,
dü«dæÔ ndüTÔ R X¯óuÛeÑ T>∑T>±ø£! ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ y˚T |æ‘T· ' R Hê ‘·+Á&çjTÆÓ q{Ï,º sê»„'
»qø£d´ü R »qø£eTVü‰sêEq≈£î, (dü«dæÔ ndüTÔ R øπ eå TeT>∑T>±ø£!)
>√$+<äsêJj·TeTT:` XÊÅd>Ôü D∑ 'Æ… ìwæ<'Δä ` dü«|üïeTTq yêqs¡Tì #·÷#·T≥ ã+<ÛTä
$HêX¯øs£ e¡ Tì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` H˚&TÉ Hê≈£î m+‘· uÛj
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ dü«|üïeTT e∫Ãq~! Hê ø± dü«|üïeTTq
XÊÅdeÔü TT\T ìùw~Û+∫q yêqs¡<sä Ù¡ qeTT ø£*–q~. Ç+<äTe\q e÷yê] ø¬ e«]
øπ $T ø°&TÉ eT÷&ÉTH√ >∑<ë! e÷ \ø£ÎDTì‘√ >∑÷&çq lsêeTTq≈£î X¯óuÛeÑ T>∑T>±ø£!
Hê ‘·+Á&çjTÆÓ q »qø£eTVü‰sêEq≈£î øπ eå T eT>∑T>±ø£!
XÀ¢ˆˆ dü«b˛ï Væ≤ Hêj·T+ qVæ≤ y˚T-dæÔ ìÁ<ë
XÀπøq <äT'UÒq #· |”&‘ç êj·÷' ˆ
düTK+ Væ≤ y˚T HêdæÔ j·T‘√ $V”≤Hê
‘˚H+˚ <äT|üPs¡Áí |ü‹e÷qH˚q ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü«|üï' ` Væ≤ ` q ` nj·T+ ` q ` Væ≤ ` y˚T ` ndæÔ ` ìÁ<ë
` XÀπøq ` <äT'UÒq ` #· ` |”&‘ç êj·÷' ` düTK+ ` Væ≤ ` y˚T ` q ` ndæÔ `
j·T‘·' ` $V”≤Hê ` ‘˚q ` Ç+<äT|üPs¡Áí |ü‹e÷qH˚q ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·T+ dü«|üï' qVæ≤—XÀπøq <äT'UÒq #· |”&‘ç êj·÷' y˚T ìÁ<ë
qVæ≤ ndæ,Ô j·T‘·' (nVü≤+) Ç+<äT|üPs¡Áí |ü‹e÷qH˚q ‘˚q $V”≤Hê (ndæà n‘·') y˚T
düTK+ qVæ≤ ndæ.Ô
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ R Ç~, dü«|üï' R dü«|üïeTT, qVæ≤ ndæÔ R ø±H˚ø±<äT,
XÀπøq R XÀø£eTT#˚‘q· T, <äT'UÒq #· R <äT'KeTT#˚‘q· T, |”&‘ç êj·÷' R |”&+ç |üã&çq{Ï,º
y˚T R Hê≈£î, ìÁ<ë R ìÁ<ä, qVæ≤ ndæÔ R ˝ÒH˚ ˝Ò<Tä , j·T‘·' R @ ø±s¡DeTTq,
(nVü≤+ R H˚qT) Ç+<äT|üPs¡íÁ|ü‹e÷qH˚q R |üPs¡í#·+Á<ädüìïuÛÑyÓTÆq eTTKeTT
ø£*–q{Ï,º ‘˚q R Ä lsêeTTì#˚, $V”≤Hê R $jÓ÷>∑eTT H=+~q<ëqH√, n‘·' R
n+<äTe\q, y˚T R Hê≈£î, düTK+ R düTKeTT, qVæ≤ ndæÔ R ˝ÒH˚ ˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT:` ì+&ÉT#·+Á<äTì uÀ*q eTTKeTT ø£*–q Hê lsêeTT&ÉT Hê≈£î
<ä÷s¡yTÓ j
Æ T· T+&É>± Hê≈£î düTKeTT mø£ÿ&ç~? düTKeTT\≈£î <ä÷s¡yTÓ Æ <äT'KeTT˝À
eTTì–j·TTqï Hê≈£î ìÁ<ä m≥T¢ dü+uÛÑ$+#·TqT? ìÁ<äj˚T ˝Òq|ü&ÉT dü«|üïeTT
ø£\T>∑T≥ m≥T¢ dü+uÛeÑ eT>∑TqT? ø±ã{Ïº H˚qT yêqs¡Tì p#·T≥ dü«|üï eTqT≥≈£î
M\T˝Ò<äT.
(32) ` <ë«Á‹+X¯düs¡Z 325
XÀ¢ˆˆ sêy˚T‹ sêy˚T‹ dü<e’Ó ãT<ëΔ´
$∫+‘·´ yê#ê ÁãTer ‘·yT˚ e ˆ
‘·kÕ´qTs¡÷|ü+ #· ø£<ë∏ + ‘·<sä êúyTé
@e+ Á|ü|Xü Ê´$T ‘·<ë∏ X¯èD√$T ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeT ` Ç‹ ` sêeT ` Ç‹ `dü<ë ` @e ` ãT<ëΔ´ ` $∫+‘·´
` yê#ê ` ÁãTer ` ‘·yTé ` @e ` ‘·d´ü ` nqTs¡÷|ü+ ` #· ` ø£<ë∏ + `
‘·<sä êúyTé ` @e+ ` Á|ü|Xü Ê´$T ` ‘·<ë∏ ` X¯èD√$T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (nVü≤+) dü<e’Ó sêy˚T‹ sêy˚T‹ ãT<ëΔ´ $∫+‘·´ yê#ê ‘·yT˚ e
ÁãTer @e+ ‘·d´ü nqTs¡÷|ü+ Á|ü|Xü Ê´$T ‘·<ë∏ @e+ ‘·<sä êú+ ø£<ë∏ + #· X¯èD√$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (nVü≤+ R H˚qT) dü<e’Ó R m\¢|ü &ÉTqT, sêy˚T‹ sêy˚T‹ R
sêe÷ sêe÷ j·Tì, ãT<ëΔ´ $∫+‘·´ R eTqdüT‡q düà]+∫, yê#ê R yê≈£îÿ‘√, ‘·
y˚Te R Ä lsêeTTì >∑÷]Ãj˚T, ÁãTer R |ü\T≈£î#·Tqï<ëqHÓ,’ @e+ R á
Ø‹>±, ‘·dü´ R Ä lsêeTTq≈£î, nqTs¡÷|ü+ R ‘·–q≥Tº>±, Á|ü|üXÊ´$T R
#·÷#·T#·THêïqT, ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ @e+ R á Ø‹>±, ‘·<sä êú+ ø£<ë∏ + #· R lsêeTTì
(#·]Á‘·H˚ uÀ~Û+#·Tq{Ï)º eè‘êÔ+‘·eTTqT, X¯èD√$T R $qT#·THêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` H˚qT ì‘·éTT sêe÷ sêe÷ j·Tì eTqdüT‡q+<äT düà]+#·T#·T,
yê≈£îÿ\‘√ Ä lsêeTTH˚ ø°]+Ô #·T#·Tqï<ëqqT ø±ã{Ïº Hê uÛ≤eq ø£qT>∑TDyÓTqÆ
<äèX¯éTTH˚ m\¢jÓT&É\ #·÷#·T#·THêïqT. n{Ïº j·÷‘·ì #·]Á‘·qT ‘Ó\T|ü⁄q{Ïº
$wüjT· eTT\H˚ m\¢yfi˚ \¯ $qT#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ Væ≤ ‘· kÕ´<ä´ eTH√uÛyÑ q˚
dü+|”&‘ç ê ‘·<‘Zä d· sü «¡ uÛ≤yê ˆ
$∫+‘·jT· +r dü‘‘· +· ‘·yT˚ e
‘·<e’Ó∏ |üXÊ´$T ‘·<ë∏ X¯èD√$T ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` Væ≤ ` ‘·d´ü ` n<ä´ ` eTH√uÛyÑ q˚ ` dü+|”&‘ç ê `
‘·<‘Zä d· sü «¡ uÛ≤yê ` $∫+‘·jT· +r ` dü‘‘· +· ` ‘·yTé ` @e ` ‘·<ë∏ ` @e `
|üXÊ´$T ` ‘·<ë∏ ` X¯èD√$T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ n<ä´ eTH√uÛyÑ q˚ dü+|”&‘ç ê dü‘‘· +· ‘·yT˚ e ∫+‘·jT· +r
‘·<‘Zä d· sü «¡ uÛ≤yê ‘·<e’Ó∏ ‘·d´ü s¡÷|ü+ |üXÊ´$T ‘·<ë∏ (‘·d´ü ø£<ë∏ +) X¯èD√$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, n<ä´ R H˚&TÉ , eTH√uÛyÑ q˚ R eTqà<∏Tä ì#˚,
dü+|”&‘ç ê R |”&+ç |üã&çq<ëqHÓ,’ dü‘‘· +· R ìs¡+‘·se¡ TT, ‘·yT˚ e R Ä lsêeTTH˚,
∫+‘·j·T+r R düà]+#·T#·Tqï<ëqHÓ’, ‘·<äZ‘·düs¡«uÛ≤yê R Ä lsêeTTìj·T+<äT
\>∑ïyÓTj
Æ T· Tqï Hê düeTdüyÔ TÓ qÆ eTqdüT‡ >∑\<ëqHÓ,’ ‘·<e’Ó∏ R Ä Ø‹>∑H,˚ ‘·d´ü
s¡÷|ü+ R Ä lsêeTTì s¡÷|üeTTqT, |üXÊ´$T R ø£qT>=qT#·THêïqT, ‘·<ë∏ R Ä
Ø‹>±, (‘·d´ü ø£<ë∏ + R n‘·ì #·]Á‘·qT) X¯èD√$T R Ä\øÏ+#·T#·THêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` H˚qT H˚&ÉT eTqà<∏äTì#˚ |”&ç+|üã&ÉT#·T ìs¡+‘·s¡eTT Hê Hê<∏äTH˚
düà]+#·T#·T, Hê düeTdüyÔ TÓ qÆ Ä˝À#·qeTTqT Ä‘·ìj·T+<˚ \>∑ïeTT#˚dæ j·TT+&ÉT≥#˚‘·
Hê ø£qTï\‘√ HÓ\¢ jÓT&É\qT lsêeTTì dü«s¡÷|üeTTH˚ #·÷#·T#·THêïqT. nfÒ¢ Hê
#Óe⁄\≈£î $ì|æ+#·Tq~>∑÷&É Ä‘·ì #·]Á‘·jT˚ n>∑T#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ eTH√s¡<ä∏ kÕ‡´ ~‹ ∫+‘·j÷· $T
‘·<ë∏ -|æ ãT<ëΔ´|æ $‘·sÿ¡ j·÷$T ˆ
øÏ+ ø±s¡D+ ‘·d´ü Væ≤ HêdæÔ s¡÷|ü+
düTe´ø£sÔ ÷¡ |üXÃ¯ e<ä ‘·´j·T+ e÷yéT ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTH√s¡<'ä∏ ` kÕ´‘Y ` Ç‹ ` ∫+‘·j÷· $T ` ‘·<ë∏ ` n|æ `
ãT<ëΔ´ ` n|æ ` $‘·sÿ¡ j·÷$T ` øÏ+ ` ø±s¡D+ ` ‘·d´ü ` Væ≤ ` q ` ndæÔ `
s¡÷|ü+ ` düTe´ø£sÔ ÷¡ |ü' ` #· ` e<ä‹ ` nj·T+ ` e÷yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·T+ eTH√s¡<'ä∏ kÕ´‘Y Ç‹ ∫+‘·j÷· $T— ‘·<ë∏ |æ ãT<Δë´
n|æ (dü' q Ç‹) $‘·sÿ¡ j·÷$T— øÏ+ ø±s¡D+ (Ç‹ #˚‘)Y ‘·d´ü s¡÷|ü+ HêdæÔ Væ≤—
nj·T+ düTe´ø£sÔ ÷¡ |ü' e÷+ e<ä‹ #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ R á dü+|òTü ≥qeTT, (y˚T) eTH√s¡<'ä∏ kÕ´‘Y R Hê
e÷qdæøy£ TÓ qÆ n_Û˝≤wüjT˚ j·T>∑TqT, Ç‹ R nì, ∫+‘·j÷· $T R uÛ≤$+‘·TqT,
‘·<ë∏ |æ R nsTTqqT, ãT<ëΔ´|æ R ìX¯Ã\yÓTqÆ ãT~Δ‘√ (dü' q Ç‹ R n{Ïº e÷qdæø£
uÛ≤eq ø±<äì) $‘·s¡ÿj·÷$T R }Væ≤+#·T#·THêïqT. øÏ+ ø±s¡D+ (Ç‹ #˚‘Y)
Rø±s¡Dy˚T$T (nq>±), ‘·d´ü R Ä e÷qdæøu£ ≤Û eq≈£î, s¡÷|ü+ HêdæÔ Væ≤ R Á|ü‘´· ø£yå TÓ qÆ
s¡÷|üeTT+&É<Tä >∑<ë! nj·T+ R á yêqs¡T&ÉT, düTe´ø£sÔ ÷¡ |ü' R Á|ü‘´· ø£yå TÓ qÆ {Ïº
s¡÷|üeTT>∑\yê&Ó,’ e÷+ e<ä‹ #· R qqTï >∑÷]Ã e÷{≤&ÉT#·THêï&ÉT >∑÷&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` H˚qT #·÷#·T#·Tqï á dü+|òTü ≥q\T Hê eTH√s¡<ë∏ qT≈£L\yÓTqÆ uÛ≤eq
(32) ` <ë«Á‹+X¯düs¡Z 327
j˚TyÓ÷ nì H˚ qqTø=qT#·THêïqT. ø±ì #·øÿ£ >± Ä˝À∫+∫ #·÷∫q#√ eTi\ Ç~
øπ e\eTT Hê uÛ≤eq ø±<äì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. m+<äT#˚‘q· q>± e÷qdæøy£ TÓ qÆ uÛ≤eq≈£î
ø£qTï\≈£î >√#·]+#·T dü«s¡÷|ü eTT+&É<äT >∑<ë! Ç|ü&û yêqs¡T&ÉT düŒwüºyÓTÆq
s¡÷|üeTT‘√ Hê m<äT≥H˚ e÷{≤&ÉT#·THêï&ÉT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ qyÓ÷-düTÔ yê#·dŒü ‘·jT˚ düeÁõDÒ
dü«j·T+uÛTÑ y˚ #Óe’ VüQ‘êX¯Hêj·T ˆ
nH˚q #√ø£+Ô j·T~<ä+ eTe÷Á>∑‘'·
eHÍø£kÕ ‘·#Ã· ‘·<ë∏ -düTÔ Hêq´<∏ë ˆˆ 15
ª d”‘ê$‘·s¡ÿ'μμ HêeT
<ë«Á‹+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` qeT' ` ndüTÔ ` yê#·dŒü ‘·jT˚ ` düeÁõDÒ ` dü«j·T+uÛTÑ y˚ ` #· `
@e ` VüQ‘êX¯Hêj·T ` nH˚q ` #· ` ñø£+Ô ` j·T‘Y ` Ç<ä+ ` eTeT ` nÁ>∑‘'·
` eHÍø£kÕ ` ‘·‘Y ` #· ` ‘·<ë∏ ` ndüTÔ ` q ` nq´<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düeÁõDÒ yê#·dŒü ‘·jT˚ qeT' ndüT—Ô dü«j·T+uÛTÑ y˚ VüQ‘êX¯Hêj·T
(qeT' ndüT)Ô eTeT nÁ>∑‘'· nH˚q eHÍø£kÕ j·T‘Y Ç<äyTé ñø£+Ô , ‘·‘Y ‘·<ë∏ düT—Ô
nq´<∏ë q ndüT.Ô
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düeÁõDÒ R <˚y+˚ Á<äTì‘√ ≈£L&çq{Ï,º yê#·dŒü ‘·jT˚ R ãèVü≤düŒ‹øÏ,
qeT' ndüTÔ R qeTkÕÿs¡eT>∑T>±ø£! dü«j·T+uÛTÑ y˚ R ÁãVü≤à<˚e⁄q≈£î, VüQ‘êX¯Hêj·T
#Óe’ R n–ï<˚e⁄q≈£îqT, qeT' ndüTÔ R qeTkÕÿs¡eT>∑T>±ø£! eTeT nÁ>∑‘'· R Hê
düeTø£eå TTq, nH˚q eHÍø£kÕ R á yêqs¡Tì#˚, Ç<ä+ j·T‘Y ñø£+Ô R Ç~ @$T
#Ó|Œü ã&ÓH√, ‘·‘Y R n~, ‘·<ë∏ düTÔ R nfÒ¢ j·T>∑T>±ø£! nq´<∏ë q ndüTÔ R y˚s=ø£Ø‹>±
ø±≈£î+&ÉT>±ø£!
‹\ø£eTT:` Vü≤qTeT+‘·Tì e#·qeTT\T dü‘·éTT˝Ò ø±e˝…qì d”‘·eTà <˚e‘ê
e+<äqeTT >±$+#·T#·Tqï~. ãèVü≤düŒ‹, yê≈£îÿ\≈£î |ü‹ (yê#·dŒü ‹) ø±e⁄q n‘·ìøÏ
qeTkÕÿs¡eTT #˚dqæ ~. <˚y+˚ Á<äTìøÏ e+<äq yÓT+<äT\ ø£q>±, n‘·&TÉ ãèVü≤düŒ‹ø£&É
dü‘´· e#·qeTT˝…q’ X¯ãe› TT\qT eT+Á‘·s÷¡ |üeTT>± bı+~ ñbÕdæ+∫ q{Ïyº ê&ÉT >±e⁄q
n‘·ìøÏ ÁyÓTTøÏÿq~. ÁãVü≤àj·Tq>± dü‘´· <˚e⁄&ÉT, yê≈£îÿq≈£î dü‘´· ‘·«eTT Ä‘·ìe\qH˚
dæ~+Δ #·TqT. n–ï<˚e⁄&ÉT yê≈£îÿq ø£~cÛ Õ˜q<Óe’ eTT ø±e⁄q ÁãVü≤à≈£îqT n–ïøÏì d”‘e· Tà
e+<äq $T&ÓqT nì Á>∑V≤æ +#·e˝…qT. ªªn–ï sπ à yê∫ Á•‘·'μμ nì ÁX¯ó‹ Á|üe÷DeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` <˚y+˚ Á<ädVü ≤æ ‘·T&Óq’ yê#·dŒü ‹j·T>∑T ãèVü≤düŒ‹øÏ qeTdüÿ]+#·T#·THêïqT.
dü‘·´˝Àø£Á|üuÛÑTyÓ’q ÁãVü≤à<˚e⁄q≈£î qeTkÕÿs¡eTT. yê≈£îÿ\ ø£~ÛcÕ˜q<Ó’eyÓTÆq
n–ï<˚e⁄q≈£î qeTkÕÿs¡eTT. H˚&ÉT HêjÓT<äT≥ á yêqs¡T&ÉT |ü*øÏq{Ïº áØ‹
n+‘·jT· TqT j·T<∏ës¡eú T>∑T >±ø£! Ç+ø=ø£ $<Ûeä TT>± >±≈£î+&ÉT>±ø£!
ªªd”‘ê$‘·sÿ¡ eTTμμ nqT
eTT|üŒ~¬s+&Éedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
Á‘·j·TÅdæÔ+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ k˛-ers¡´ Á<äTe÷ ‘·kÔ Õà ~«Á<äTeTÁ|ü‹e÷qq' ˆ
$˙‘·yw˚ 'ü ø£è|üD' Á|üD|Ï ü ‘√´|üdèü ‘·´ #· ˆˆ 1
XÀ¢ˆˆ ‘ê eTÁãM qàVü‰‘˚C≤ Vü≤qTe÷Hé e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆ
•s¡ dü´+»* e÷<Ûëj·T d”‘ê+ eT<ÛTä s¡j÷· –sê ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ners¡´ ` Á<äTe÷‘Y ` ‘·kÕà‘Y ` $Á<äTeTÁ|ü‹e÷qq' `
$˙‘·yw˚ 'ü ` ø£è|üD' ` Á|üD|Ï ‘ü ´· ` ñ|üdèü ‘·´ ` #· ` ‘êyéT ` nÁãM‘Y `
eTVü‰‘˚C≤' ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ` •s¡dæ ` n+»*yéT ` Ä<Ûëj·T `
d”‘ê+ ` eT<ÛTä s¡j÷· ` –sê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $Á<äTeTÁ|ü‹e÷qq' $˙‘·y˚wü' ø£è|üD' eTVü‰‘˚C≤',
e÷s¡T‘ê‘·à»' dü' Vü≤qTe÷Hé ‘·kÕà‘Y Á<äTe÷‘Y ners¡´ ‘ê+ d”‘ê+ Á|üD|Ï ‘ü ´· ,
ñ|üdèü ‘·´ #· •s¡dæ n+»*yéT Ä<Ûëj·T eT<ÛTä s¡j÷· –sê (@eyéT) nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $Á<äTeTÁ|ü‹e÷qq' R |ü>&∑ eÉ TT‘√ düe÷qyÓTqÆ eTTKeTT>∑\
yê&ÉTqT, $˙‘·yw˚ 'ü R $qj·TeTT>∑\ y˚weü TT >∑\yê&ÉTqT, ø£è|üD' R BqT&ÉTqT,
eTVü‰‘˚C≤' R >=|üŒ ‘˚»düT‡ >∑\yê&ÉTqT, e÷s¡T‘ê‘·à»' R yêj·TT|ü⁄Á‘·T&ÉTqT
n>∑T, dü' Vü≤qTe÷Hé R Ä Vü≤qTeT, ‘·kÕà‘Y Á<äTe÷‘Y R Ä #Ó≥TºqT+&ç, ners¡´
R ~–, ‘ê+ d”‘ê+ R Ä d”‘ê<˚$ì, Á|üDÏ|ü‘·´ R ÁyÓTTøÏÿ, ñ|üdüè‘·´ #· R
düMT|æ+∫j·TT, •s¡dæ R •s¡dTü ‡q, n+»*yéT Ä<Ûëj·T R n+»*ì |òTü {Ï+∫,
eT<ÛTä s¡j÷· –sê R eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ {Ïº yê≈£îÿ‘√, (@e+ R áØ‹>±) nÁãM‘Y R
|ü*¬øqT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ø£è|üD' R d”‘e· TàjÓTTø£ÿ <äT'Kdæ‹ú ì <ä]Ù+#·T≥#˚ Bqdæ‹ú ì
bı+~q yê&Éì ns¡úeTT. nÁãM‘Y ` sêø£ådüÅd”Ô\T sêÁ‹ y˚T˝§ÿì ìÁ<äeT‘·TÔ‘√
qT+&ÉT≥#˚‘q· T, Á‹»{≤dü«|üïeè‘êÔ+‘·eTTqT $ì uÛj Ñ T· eTTH=+~ ‘·eT≈£î s¡ø≈å£ î£ sê\T
d”‘·j˚T j·TqT uÛ≤eeTT‘√ yÓqTø£{Ïe˝… ÄyÓTqT |”&ç+|ü≈£î+&ÉT≥#˚‘·qT,
<Ó’yêqTÁ>∑Vü≤eTT#˚‘·qT, Ä d”‘êVü≤qTeT+‘·T\ dü+uÛ≤wüDeTT ìsê≥+ø£eTT>±
kÕ–q<äì ‘Ó*j·Te˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |ü>&∑ eÉ TT e+{Ï mi¿ì eTTKeTT >∑*–q, $qj·TeTTqT dü÷∫+#·T
y˚weü TTqT <Û]ä +∫j·TTqï Ä Vü≤qTeT düV≤ü »eTT>± eTVü‰‘˚»XÊÙ*jÓTÆ qqT d”‘e· Tà
ø£wdºü ‹úæ ì p∫ BqT&Ó’ <ä÷s¡eTTqT+&çjT˚ d”‘ê<˚$øÏ ÁyÓTTøÏÿ, $qj·TeTT‘√ ÄyÓTqT
düMT|æ+∫, (ô|’ ø=eTàqT+&ç ÁøÏ+~ ø=eTà MT~øÏe∫Ã) #˚‘T· \T CÀ&ç+∫ ‘·\MT~øÏ
#˚]Ã uÛøÑ ‘ÔÏ √ ÄyÓTqT #·÷#·T#·T eT<ÛTä s¡eTT˝…q’ e÷≥\‘√ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ø± qT |ü<àä |ü˝≤XÊøÏå øÏw¢ øºü öX‚jT· yêdæì ˆ
Á<äTeTdü´ XÊU≤ e÷\+ã´ ‹wüd˜ æ ‘·« eTì+~‘ê ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø± ` qT ` |ü<àä |ü˝≤XÊøÏå ` øÏw¢ øºü öX‚jT· yêdæì ` Á<äTeTdü´ `
XÊU≤yéT ` Ä\+ã´ ` ‹wüd˜ æ ` ‘·«yéT ` nì+~‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü<àä |ü˝≤XÊøÏ,å øÏw¢ øºü öX‚jT· yêdæì, Á<äTeTdü´ XÊU≤yéT Ä\+ã´
‹wüd˜ ,æ nì+~‘ê ‘·«+ ø± qT?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü<àä |ü˝≤XÊøÏå R |ü<àä |üÁ‘·eTT\ e+{Ï H˚Á‘·eTT\T >∑\<ëqe⁄qT,
øÏ¢wüºøöX‚j·Tyêdæì R q*–b˛sTTq |ü≥TºeÅdüÔeTT\qT <Ûä]+∫q <ëqe⁄qT n>∑T
zj·Te÷à, Á<äTeTdü´ R eèø£eå TTjÓTTø£ÿ, XÊU≤+ R ø=eTàqT, Ä\+ã´ R |ü≥Tºø=ì,
‹wüd˜ æ R ì\∫j·TTHêïe⁄, nì+~‘ê ‘·«+ R ñ‘·eÔ TTsê\yÓq’ {Ïº ˙e⁄, ø± qT R
mes¡y√?
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T:` ø± qT ` düŒwüyº TÓ qÆ \ø£Då eTT\#˚ ÄyÓT d”‘e· Tàj˚T j·Tì ‘·q≈£î
ìX¯Ãj·TeTT ø£*ZqqT ÄyÓT#˚‘·H˚ dü«j·TeTT>± #Ó|æŒ+#·T≥¬ø’ miT>∑ìyêìe˝…
Vü≤qTeTqï d”‘· ì≥¢&TÉ >∑T#·THêï&Éì ‘Ó*j·Te˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` q*–b˛sTTq |ü≥TºNs¡ <Ûä]+∫ á eèø£åXÊKqT |ü≥Tºø=ì
ì\∫j·TTHêïe⁄. |üPE´sê\yÓq’ z |ü<ëàø°!å ˙e⁄ me«‘Óe⁄?
(33) ` Á‘·j·TÅdæÔ+X¯düs¡Z 331
XÀ¢ˆˆ øÏeTs¡+ú ‘·e H˚Á‘êuÛ≤´+ yê] Ádüe‹ XÀø£»yéT ˆ
|ü⁄+&ÉØø£|˝ü ≤XÊuÛ≤´+ $Á|üøs° í¡ $T y√<äøy£ Té ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏeTs¡+ú ` ‘·e ` H˚Á‘êuÛ≤´+ ` yê] ` Ádüe‹ ` XÀø£»yéT `
|ü⁄+&ÉØø£|˝ü ≤XÊuÛ≤´+ ` $Á|üøs° yí¡ Té ` Çe ` ñ<äøy£ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄+&ÉØø£|˝ü ≤XÊuÛ≤´+ $Á|üøs° yí¡ Té ñ<äøy£ Té Çe, ‘·e H˚Á‘êuÛ≤´+,
øÏeTs¡+ú XÀø£»+ yê] Ádüe‹?
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` |ü⁄+&ÉØø£|˝ü ≤XÊuÛ≤´+ R s¬ +&ÉT ‘êeTs¡|Áü ‘·eTT\ qT+&ç, $Á|üøs° yí¡ Té
ñ<äøy£ Té Çe R ø±]b˛e⁄#·Tqï ˙s¡Te˝…, ‘·e H˚Á‘êuÛ≤´+ R ˙ s¬ +&ÉT ø£qTï\
qT+&çjT· T, øÏeTs¡+ú R m+<äTø=i≈£î, XÀø£»+ yê] R <äT'Ku≤wüŒ»\eTT, Ádüe‹
R Ádü$+#·T#·Tqï~?
>√$+<äsêJj·TeTT:` ‘·e H˚Á‘êuÛ≤´+ ` Äq+<äu≤wüŒeTT\T Ádü$+#·e\dæq
ø£qTï\qT+&ç , øÏeTs¡+ú ` nq>± me«ì e+X¯#Ã˚ <¤ eä TT ø=iø√ >∑<ë nì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` |ü<äà|üÁ‘·eTT\qT+&ç ˙s¡T C≤]|ü&ÉT#·Tqï≥T¢>± düT+<äs¡yÓTÆq
˙ø£qTï\qT+&ç Ç≥T¢ <äT'Ku≤wüŒeTT\T Ádü$+#·T#·Tqï$. ø±s¡Dy˚T$T ‘·©!¢
XÀ¢ˆˆ düTsêD≤ eTdüTsêD≤+ #· Hê>∑>+∑ <Ûsä «¡ s¡økå£ ÕyéT ˆ
j·Tøå±D≤+ øÏqïsêD≤+ #· ø± ‘·«+ uÛeÑ dæ XÀuÛHÑ ˚ ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düTsêD≤yéT ` ndüTsêD≤+ ` #· ` Hê>∑>+∑ <Ûsä «¡ s¡økå£ ÕyéT, j·Tøå±D≤+
` øÏqïsêD≤+ ` #· ` ø± ` ‘·«+ ` uÛeÑ dæ ` XÀuÛHÑ ˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` XÀuÛHÑ ,˚ ‘·«+ düTsêD≤yéT, ndüTsêD≤+ #·, Hê>∑>+∑ <Ûsä «¡ s¡økå£ Õ+,
j·Tøå±D≤+, øÏqïsêD≤+ #· ø± uÛeÑ dæ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XÀuÛHÑ ˚ R z eT+>∑fid¯ «ü s¡÷|ü⁄sê˝≤! ‘·«+ R ˙e⁄, düTsêD≤+ R
<˚e‘·\˝ÀqT, ndüTsêD≤+ #· R <ëqe⁄\˝ÀqT, Hê>∑>+∑ <Ûsä «¡ s¡økå£ Õ+ R Hê>∑T\˝ÀqT
>∑+<Ûäs¡T«\˝ÀqT s¡ø£ÿdüT\˝ÀqT, j·Tøå±D≤+ R j·T≈£åî\˝ÀqT, øÏqïsêD≤+ R
øÏqïs¡T\˝ÀqT, ø± uÛeÑ dæ R me«‘Óy’Ó j·TTHêïe⁄?
‘ê‘·Œs¡éTT:` zeT+>∑fi¯ dü«s¡÷|æD!° ˙e⁄ <˚e<ëqe⁄\˝ÀqT, Hê>∑>+∑ <Ûsä T¡ «\˝ÀqT,
j·Tø£så êø£då Tü \˝ÀqT, øÏqïs¡T\˝ÀqT @ es¡eZ TTq≈£î #Ó+~q<ëqe⁄?
XÀ¢ˆˆ ø± ‘·«+ uÛeÑ dæ s¡TÁ<ëD≤+ eTs¡T‘ê+ yê esêqH˚ ˆ
edü÷Hê+ yê esês√ùV≤ <˚e‘ê Á|ü‹uÛ≤dæ y˚T ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø± ` ‘·«+ ` uÛeÑ dæ ` s¡TÁ<ëD≤+ ` eTs¡T‘ê+ ` yê ` esêqH˚
` edü÷Hê+ ` yê ` esês√ùV≤ ` <˚e‘ê ` Á|ü‹uÛ≤dæ ` y˚T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` esêqH˚, esês√ùV≤, s¡TÁ<ëD≤+ eTs¡T‘ê+ yê, edü÷Hê+ yê,
‘·«+ ø± uÛeÑ dæ— ‘·«+ y˚T <˚e‘ê Á|ü‹uÛ≤dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` esêqH˚ R |üP»ýÓTqÆ eTTKeTT ø£*–q{Ï,º esês√ùV≤ R z
düT+<äsê+^! s¡TÁ<ëD≤+ R s¡TÁ<äT\˝À>±ì, eTs¡T‘ê+ yê R eTs¡T‘·T\Ô ˝À>±ì,
edü÷Hê+ yê R edüTe⁄\˝À>±ì, ‘·«+ R ˙e⁄, ø± uÛeÑ dæ? R @>∑DeTTq≈£î
#Ó+~q<ëqe⁄? ‘·«+ R ˙e⁄, y˚T R Hê≈£î, <˚e‘ê R <˚e‘·e⁄>±, Á|ü‹uÛ≤dæ R
‘√#·T#·THêïe⁄.
<˚e‘ê Á|ü‹uÛ≤dæ y˚T ` ~eýÓTqÆ ˙ düV≤ü »‘˚»eTT#˚ ˙ |üsê<˚e‘ês¡÷|üeTT Hê≈£î
uÛ≤dæ+#·T#·TH˚ j·TTqï~. Bs¡XÈ Àø£eTT‘√ ñ|üyêdüøè£ X¯yTÓ Æ <Û÷ä [<Û÷ä dü]‘·yTÓ Æ j·TTqï
˙ X¯Øs¡eTT>±ì, ˙ øÏ¢wüºøöX‚j·TedüqeTT>±ì, eT*qyÓTÆ @ø£yÓTÆb˛sTTj·TTqï ˙
øπ X¯C≤\eTT>±ì ˙ ~e´‘·«eTTqT Hê≈£î eTiT>∑T |üi#·˝≈Ò î£ qï$ düTe÷ nqT#·T
ªªãT~ΔeT‘ê+ e]wüßμ˜ μ <Óq’ Vü≤qTeT d”‘e· Tà ì»s¡÷|üeTT #·øÿ£ >± Á>∑V≤æ +#ÓqT, nì
uÛ≤eeTT.
π ø e\ ‘êeTdæ ≈ £ î ˝… ’ q s¡ ø £ ÿ dü T \π ø Vü ≤ qTeT+‘· T ì $Áø£ e TeTTqT
>±+#·T#·Tqï|ü&ÉT Ä‘·ì dü«s¡÷|üeTT ~eýÓTÆq~>±, Á‹eT÷sêÔ´‘·àø£yÓTÆq~>±,
ªªnq+‘· eTe´ø£Ô eT∫+‘·´ y˚Tø£+μμ (54 düseZ¡ TT 36, 37, 38 XÀ¢øe£ TT\T) n>∑T
|üs¡‘·‘·Ô «eTT>± uÛ≤dæ+∫q|ü&ÉT |üs¡eTdü‘·Ô «dü+|üqTï &Ó’q Ä eTVü≤˙j·TTq≈£î
d”‘êe÷‘· dü«dü«s¡÷|üeTT‘√ uÛ≤dæ+#·T≥˝À ÄX¯Ãs¡´ y˚TeTTqï~!
‘ê‘·Œs¡éTT:` |üPE´sê˝yÓ’q z düT+<äØ! s¡TÁ<äT\˝À>±ì eTs¡T‘·TÔ\˝À>±ì,
edüTe⁄\˝À>±ì, ˙e⁄ @ es¡eZ TTq≈£î #Ó+~q <ëqee÷à! Hê≈£î #·÷&É>± ˙e⁄
eT+>∑fi<¯ e˚ ‘·e⁄>± >∑ìŒ+#·T #·THêïe⁄!
XÀ¢ˆˆ øÏqTï #·+Á<äeTkÕ V”≤Hê |ü‹‘ê $ãT<Ûë\j·÷‘Y ˆ
s√Væ≤D° CÀ´‹cÕ+ ÅXc‚ Õ˜ ÅXc‚ Õ˜ düs«¡ >∑TD≤~Ûø± ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏ+ ` qT ` #·+Á<äeTkÕ ` V”≤Hê ` |ü‹‘ê ` $ãT<Ûë\j·÷‘Y `
s√Væ≤D° ` CÀ´‹cÕ+ ` ÅXc‚ Õ˜ ` ÅXc‚ Õ˜ ` düs«¡ >∑TD≤~Ûø± ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (‘·«+) $ãT<Ûë\j·÷‘Y |ü‹‘ê, CÀ´‹cÕ+ ÅXc‚ Õ˜, düs«¡ >∑TD≤~Ûø±,
#·+Á<äeTkÕ V”≤Hê ÅXc‚ Õ˜ s√Væ≤D° øÏ+ qT?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (‘·«+ R ˙e⁄) $ãT<Ûë\j·÷‘Y |ü‹‘ê R dü«s¡˝Z Àø£eTTqT+&ç
|ü&çq{Ïº, CÀ´‹cÕ+ ÅX‚cÕ˜ R qø£åÁ‘·eTT\˝À ÅX‚wüß˜sê\TqT, düs¡«>∑TD≤~Ûø± R
dü<Tä D
Z eTT\#˚ eTVü≤˙j·TTsê\TqT, #·+Á<äeTkÕ V”≤Hê R #·+Á<äTì‘√ $jÓ÷>∑eTT
H=+~q~j·TT q>∑T, ÅXc‚ Õ˜ s√Væ≤D° øÏ+ qT R düs√«‘·eÔ TTsê\yÓq’ s√Væ≤DÏyê @$T?
ÅXw‚ >ü̃ T∑ D≤~Ûø± ` nì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` düs¡«Á>∑Vü≤qø£åÁ‘·eTT\˝À ÅX‚wüß˜sê\TqT, düs¡«dü<äTZDeTT\#˚
düsê«~Û≈î£ sê\TqT, #·+Á<äTìqT+&ç $jÓ÷>∑eTT H=+~ dü«s¡eZ TTqT+&ç uÛ÷Ñ $TMT<ä≈î£
C≤]|ü&qç ~j·TT q>∑T Ä s√Væ≤D°‘ês¡yê j˚T$T?
XÀ¢ˆˆ ø±‘·«+ uÛeÑ dæ ø£˝≤´DÏ ‘·« eTì+~‘·˝À#·H˚ ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø± ` ‘·«+ ` uÛeÑ dæ ` ø£˝≤´DÏ ` ‘·«yéT ` nì+~‘·˝À#·H˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£˝≤´DÏ, nì+~‘·˝À#·H!˚ ‘·«+ ø± uÛeÑ dæ.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ø£˝≤´DÏ! R z eT+>∑fid¯ «ü s¡÷|ü⁄sê˝≤! nì+~‘·˝À#·H˚ R ñ‘·eÔ TyÓTqÆ
H˚Á‘·XÀuÛ>Ñ \∑ z düT+<äØ! ‘·«+ ø± uÛeÑ dæ R ˙e⁄ me«‘Óyj ’Ó T· THêïe⁄?
‘ê‘·Œs¡éTT:` ñ‘·eÔ TyÓTqÆ H˚Á‘·XÀuÛ‘Ñ √ yÓ\T>=+<äT#·Tqï z eT+>∑fid¯ «ü s¡÷|æD!° ˙
yÓe«‘Óy√ Hê≈£î ‘Ó\T|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ ø√bÕ <ë« j·T~ yê yÓ÷Vü‰<ä“s¤ êÔs¡ eTdæ‘ø˚ Då£ Ò ˆ
edæw+˜ü ø√|üsTT‘ê« ‘·«+ Hêdæ ø£˝≤´ D´s¡T+<Ûrä ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø√bÕ‘Y ` yê ` j·T~ ` yê ` yÓ÷Vü‰‘Y ` uÛsÑ êÔsy¡ Té ` ndæ‘ø˚ Då£ Ò
` edæw+˜ü ` ø√|üsTT‘ê« ` ‘·«+ ` q ` ndæ ` ø£˝≤´D° ` ns¡T+<Ûrä ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ndæ‘ø˚ Då£ ,Ò (‘·«+) ø√bÕ‘Y yê, j·T~ yê yÓ÷Vü‰‘Y uÛsÑ êÔs+¡
edæw+ü̃ ø√|üsTT‘ê«, ($ãT<Ûë\j·÷‘Y |ü‹‘ê) ø£˝≤´D° ns¡T+<Ûrä q ndæ øÏyTé ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndæ‘ø˚ Då£ Ò R q\¢ìø£qTï\T>∑\ z düT+<äØ! (‘·«+ R ˙e⁄) ø√bÕ‘Y
yê R ø√|üeTTe\q>±ì, j·T~ yê yÓ÷Vü‰‘Y R ˝Òø£ yÓ÷Vü≤eTTe\q>±ì, uÛsÑ êÔs+¡
edæw+ü̃ R uÛsÑ j
Ô¡ TÆÓ q{Ïº edæweü̃ TVü≤]¸ì, ø√|üsTT‘ê« R ø√|æ+|üCdÒ ,æ $ãT<Ûë\j·÷‘Y
|ü‹‘ê R dü«s¡ZeTTqT+&ç ÁøÏ+~øÏ |ü&çq, ø£˝≤´D° ns¡T+<Ûär q ndæ (øÏ+) R
eT+>∑fi¯ dü«s¡÷|ü⁄sê˝…q’ ns¡T+<Û‹ä $ ø±e⁄>∑<ë!
‹\ø£eTT:` ªø£˝≤´D° ns¡T+<Ûrä μ |üPs¡«eTT ø±+‹$X‚weü TT#˚ d”‘e· TàqT Vü≤qTeT
s√Væ≤DÏ>± X¯+øÏ+∫Hê&ÉT. Ç#·Ã≥ bÕ‹Áe‘·éTVü≤‘·«Ô eTT#˚ ns¡T+<Û‹ä >± X¯+øÏ+#·T
#·THêï&Éì ‘Ó*j·Te˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` z ˙*ø£qTï\ düT+<äØ! n\Tø£#˚>±ì, ÁuÛ≤+‹#˚>±ì, uÛÑs¡ÔjÓÆTq
edæwü˜eTVü≤]¸øÏ ø√|üeTT >∑*–+∫, ~$qT+&ç uÛÑT$øÏ ~– e∫Ãq{Ïº düs¡«˝Àø£
|üPE´sê˝…q’ ns¡T+<Û‹ä $ >±ì ø±<äT>∑<ë ˙e⁄?
XÀ¢ˆˆ ø√ qT |ü⁄Á‘·' |æ‘ê ÁuÛ≤‘ê uÛsÑ êÔ yê ‘˚ düTeT<Û´ä y˚T ˆ
nkÕà˝À¢ø±<äeTT+ ˝Àø£+ >∑‘+· ‘·« eTqTXÀ#·dæ ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£' ` qT ` |ü⁄Á‘·' ` |æ‘ê ` ÁuÛ≤‘ê ` uÛsÑ êÔ ` yê ` ‘˚ `
düTeT<Ûäý˚T ` nkÕà‘Y ` ˝Àø±‘Y ` neTT+ ` ˝Àø£+ ` >∑‘·+ ` ‘·«yéT `
nqTXÀ#·dæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTeT<Û´ä y˚T! nkÕà‘Y ˝Àø±‘Y neTT+ ˝Àø£+ >∑‘+· (j·T+) ‘·«+
nqTXÀ#·d,æ (dü') ‘˚ |ü⁄Á‘·' |æ‘ê, ÁuÛ≤‘ê, uÛsÑ êÔ yê, ø√ qT (uÛeÑ ‹?)
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` düTeT<Û´ä y˚T R z düT+<äsê+^, nkÕà‘Y ˝Àø±‘Y R á ˝Àø£eTTqT+&ç,
neTT+ ˝Àø£+ R Ä (ô|)’ ˝Àø£eTTq≈£î, >∑‘+· R b˛sTTq{Ï,º j·T+ R me«ìì>∑÷]Ã
nsTT‘˚, ‘·«+ R ˙e⁄, nqTXÀ#·dæ R XÀøÏ+#·T#·THêïy√ (dü' R n‘·&TÉ ) ‘˚ R ˙≈£î,
|ü⁄Á‘·' R |ü⁄Á‘·T&Ü, |æ‘ê R ‘·+Á&çj÷· ? ÁuÛ≤‘ê R k˛<äsT¡ &Ü, uÛsÑ êÔ yê R ˝Òø£
uÛsÑ j
Ô¡ ÷· ? ø√qT (uÛeÑ ‹) R me«&Ó’ j·TTHêï&ÉT?
>√$+<äsêJj·TeTT:` ªneTT+ ˝Àø£+ >∑‘êμ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT. dü«s¡˝Z Àø£eTTqT+&ç
uÛÑ÷˝Àø£eTTq≈£î e∫Ãq <ëqyÓ’q ˙e⁄, |ü⁄Á‘·Tì >∑÷]Ãj·÷? uÛÑs¡ÔqT>∑÷]Ãj·÷?
me«]ì>∑÷]Ã <äT'œ+#·T#·THêï?eì ns¡eú TT #Ó|ü ø=qe˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` á ˝Àø£eTTqT $&ç∫ |üs¡˝Àø£>∑‘·T&Ó’q{Ïº me«ì>∑÷]ÃjÓ÷ ˙e⁄,
<äT'œ+#·T#·Tqï≥T¢qï~. Ä‘·&TÉ ˙≈£î |ü⁄Á‘·T&É>T∑ Hê? ‘·+Á&çjT· >∑THê? k˛<äsT¡ &É>T∑ Hê?
uÛsÑ j
Ô¡ T· >∑THê? ˙ ø±‘· &˚eT>∑TqT ‘·©!¢
XÀ¢ˆˆ s√<äHê <ä‹ìXÊÙ«kÕ <ä÷“¤$Tdü+düŒs¡ÙHê<ä|æ ˆ
q ‘ê«+ <˚M eTVü≤+ eTH˚´ sê»„ dü‡+C≤„e<Ûës¡D≤‘Y ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` s√<äHê‘Y ` n‹ìXÊÙ«kÕ‘Y ` uÛ÷Ñ $Tdü+düŒs¡ÙHê‘Y ` n|æ ` q `
‘ê«+ ` <˚MyéT ` nVü≤+ ` eTH˚´ ` sê»„' ` dü+C≤„e<Ûës¡D≤‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s√<äHê‘Y, n‹ìXÊÙ«kÕ‘Y, uÛ÷Ñ $Tdü+düŒs¡ÙHê‘Y n|æ sê»„'
dü+C≤„e<Ûës¡D≤‘Y, nVü≤+ ‘ê«+ <˚M+ q eTH˚´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s√<äHê‘Y R @&ÉTŒe\qqT, n‹ìXÊ«kÕ‘Y R Bs¡yÈ TÓ qÆ ì≥÷ºsT¡ Œ\
e\qqT, uÛ÷Ñ $Tdü+düŒs¡ÙHê‘Y n|æ R uÛ÷Ñ $TjÓTTø£ÿ düŒs¡Ù#˚‘q· T, sê»„' R sêC…q’
sêeTTìjÓTTø£ÿ, dü+C≤„e<Ûës¡D≤‘Y R HêeTeTTqT Á>∑V≤æ +#·T≥#˚‘q· T, ‘ê«+ R ìqTï,
nVü≤+ R H˚qT, <˚M+ q eTH˚´ R <˚eeì‘·>± uÛ≤$+|üqT.
‹\ø£eTT:` <äT'Ku≤wüŒeTT\TqT, uÛ÷Ñ düŒs¡Ùj·TTqT <˚e‘·\≈£î >∑\T>∑eì Á|üd<æ eΔä TT.
>√$+<äsêJj·TeTT:` sê»„' dü+C≤„e<Ûës¡D≤‘Y ` sê»\ø£Då eTT\qT ø£*–j·TT+&ÉT≥
e\q, nq>± d”‘·eTà˝À sê»|ü⁄Á‹ø±\ø£åDeTT\T nìïj·TTqT düŒwüºeTT>±
>√#·]+#·T#·Tqïeì uÛ≤eeTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T:` #·Áø£d«ü dæøÔ e£ ÁC≤+ø£+ <Û«ä »MTHê‘·|Áü ‘·e‘Y, j·TkÕ´' bÕ<ä‘\· +
ÁãVü≤àHé kÕ uÛyÑ ‘˚ Y øÏ‹å bÕ+>∑Hê, uÛyÑ <˚ Kä +&ÉuÀÛ >±jÓ÷sê«´+ eT<Ûë´+>∑T[ dü+>∑‘+· ,
ñqï‘√ e÷+dü˝À-+>∑Tc˛˜ es¡T˝Ô À-‘·T\uÛÀ>∑<'ä .
#· Á ø£ e TT dü « dæ Ô ø £ e TT eÁ»eTT <Û ä « »eTT eT‘· ‡ éTT >=&É T >∑ T Mì
j·÷ø±s¡eTTe+{Ï sπ K\T, bÕ<äeTT\+ <äT+&çq#√ ÄyÓT sê»|ü‹ï j·T>∑TqT.
ø±*Áy˚fi¯¢q&ç$TuÛ≤>∑eTT uÛÑ÷$Tì <ëøÏj·TT+&çq nK+&ÉuÛÀ>∑eTT\T
ø£*jZ T· T+&ÉTqT. u§≥qÁy˚\T m‘·T>Ô q∑ T, >∑T+Á&ÉeTT>∑qT qT+&çq $X‚wkü ÂKéTT\T
ø£\T>∑TqT.
sêJ„‘«· dü÷#·ø+£ ÅdD Ô” ≤+ bÕ<ä|èü wü̃+ düeTTqï‘·yTé ,
nùd«<ä eTdæsê&Û´É + #· eTdüèD+ eTè<äTe÷+dü\yéT.
MT>± ˝…‘T· >Ô q∑ T, #ÓeT≥ ˝Òì~>∑qT, qs¡eTT\T ‘Ó*j·Tì~>∑qT, qTqT|ü⁄>∑qT,
yÓT‘·>Ô q∑ T, ã\dæq~>∑qT qT+&çq#√ sê»uÛ≤s¡´ j·T>∑TqT.
ÁuÛTÑ y√s¡+‘· s¡˝¢ ≤fÒ yê eTX¯ø√ sê»´dü÷#·ø'£ ,
HêkÕÁπ> eTX¯øX£ ÀÙD√ eTVæ≤cÕ´XËÃeÌ C≤j·T‘˚.
ø£qTu§eT\ q&ÉTeT>±ì, \˝≤≥eTTq+<äT>±ì <√eTe+{Ï düqïì eT#·Ã
j·TT+&çq sê»´ÁbÕ|æÔ >∑\<ä>T∑ qT.
Ç‘ê´~∫Vü≤ïeTT\#˚ d”‘ê<˚$ sê»|ü‹ï j·Tì kÕeTTÁ~ø£XÊÅdÁÔü |üMDT&É>T∑
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Á>∑V≤æ +#ÓqT nì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` XÀøÏ+#·T≥, ì≥÷ºsT¡ Œ\T $&ÉT#·T≥, uÛ÷Ñ $Tô|’ ì\T#·T≥, sêC…q’
sêeTTì HêeTeTTqT ø°]Ô+#·T≥ sê»Åd”Ô\ø£åDeTT\‘√ XÀ_Û\T¢#·T+&ÉT≥ j·TqT
>∑Ts¡T\Ô qT ã{Ïº ˙e⁄ <˚e‘êÅdeÔ” ì H˚qT uÛ≤$+|üqT.
XÀ¢ˆˆ e´+»Hêì Væ≤ ‘˚ j·÷ì \ø£Då ≤ì #· \ø£j å T˚ ˆ
eTVæ≤w” uÛ÷Ñ $TbÕ\dü´ sê»ø£Hê´-dæ y˚T eT‘ê ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e´+»Hêì ` Væ≤ ` ‘˚ ` j·÷ì ` \ø£Då ≤ì ` #· ` \ø£j å T˚ `
eTVæ≤w” ` uÛ÷Ñ $TbÕ\dü´ ` sê»ø£Hê´ ` #· ` y˚T ` eT‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ j·÷ì e´+»Hêì, \ø£Då ≤ì #· \ø£j å T˚ (‘êì) \ø£j å T· ‘·'
y˚T (‘·«+) sê»ø£Hê´, uÛ÷Ñ $TbÕ\dü´ eTVæ≤w” eT‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, j·÷ì e´+»Hêì R @ kÕeTTÁ~ø£\ø£Då eTT\qT,
\ø£jå T˚ R ø£qT>=qT#·THêïH√, (‘êì \ø£j å T· ‘·' R yê{Ïì #·÷#·T#·Tqï{Ï,º ) y˚T R
Hê≈£î, ‘·«+ R ˙e⁄, sê»ø£Hê´ R sê»|ü⁄Á‹$>∑qT, uÛ÷Ñ $TbÕ\dü´, eTVæ≤w” R
eTVü‰sêEjÓTTø£ÿ |ü≥eº TVæ≤wæ$>∑qT, eT‘ê R ‘√#·T#·THêïe⁄.
>√$+<äsêJj·TeTT:` e´+»Hêì ` düqÔ »|òTü Hê~ nej·TeeTT\T, X¯óuÛøÑ s£ y¡ TÓ qÆ
düT&ÉT\T, sπ K\T eTTqï>∑TkÕeTTÁ~ø£ \ø£D å eTT\T.
yêdüT<ëdükÕ«$T:`
düTeè‘ÓÔÌ' ø£s¡uÛ≤ø±¬s’ s¡÷s¡T_Û s¡àdüèD…Æs¡ÈHÓ’',
düTeè‘Ó'ÌÔ s√eTs¡V≤æ ‘Ós’ “¡ y¤ j˚ T· T s¡÷“¤$Te\¢u≤Û '.
‘=&É\T <äè&ÛeÉ TT>∑qT, @qT>∑T‘=+&ÉeTT e˝…qT, qTqT|ü⁄>∑qT, ˝≤e⁄>∑qT,
>∑T+Á&ÉeTT>∑qT, yÓ+Á&ÉTø£\T ˝Òì$>∑qT, qT+&çq sê»uÛ≤s¡´ j·T>∑TqT.
#·‘T· ]“¤s+¡ >∑TfiËX’ Ù¯ kÕÔ ø£{Ï ]«+X¯‹ dü+j·TT‘Ó'’ ,
düeTTqï‘·ì‘·+u≤&ÛÜ´ #·‘T· s¡ÁXÊ eTè^<äèXÊyéT.
ì‘·+ã_+uÀ HêØD≤eTTqï‘√ e÷+dü\' |üè<∏Tä ',
eTVü‰uÛÀ>±j·T dü Áb˛ø£dÔ <Ôü Hä √´- X¯sà¡ DÒ eT‘·'.
yÓTT\ Çs¡Te~ Hê\T>∑T n+>∑Tfi¯eTT\T yÓ&\É TŒ >∑*–, m‘ÓÌÔ #·<sä e¡ TT>±
qT+&çq |æsT¡ <äT\T>∑\~ sê»|ü‹ïj·T>∑TqT. |æsT¡ <äT\Tqï‘·eTT>∑qT, ã\dæq$>∑qT,
$XÊ\eTT>∑qT qT+&çq eTVü‰uÛÀ>∑eTT >∑\~ j·T>∑TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` $•wüeº TT˝…q’ ˙ j·Tej·TeeTT\ XÀuÛqÑ T XÊÅddÔü eü Tà‘·yTÓ qÆ kÕeTTÁ~ø£
\ø£Då eTT\qT ã{Ïº ˙e⁄ eTVü‰sê»|ü⁄Á‹ø£e⁄qT, eTVü‰sêE uÛ≤s¡é⁄qT nì H˚qT
Á>∑Væ≤+#·T#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ sêeDÒq »qkÕúHê <ä“˝≤ Å‘Œ· eT~∏‘ê j·T~ ˆ
d”‘ê ‘·«eTdæ uÛÁÑ <ä+ ‘˚ ‘·qàe÷#·øå£ « |üè#·Ã‘¤ '· ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeDÒq ` »qkÕúHê‘Y ` ã˝≤‘Y ` Á|üeT~∏‘ê ` j·T~ ` d”‘ê `
‘·«yéT ` ndæ ` uÛÁÑ <ä+ ` ‘˚ ` ‘·‘Y ` eTeT ` Ä#·øå£ « ` |üè#·Ã‘¤ '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«+ »qkÕúHê‘Y sêeDÒq ã˝≤‘Y Á|üeT~∏‘ê d”‘ê ndæ j·T~,
‘˚ uÛÁÑ <äyTé (ndüT)Ô . |üè#·Ã‘¤ '· eTeT ‘·‘Y Ä#·øå£ «.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«+ R ˙e⁄, »qkÕúHê‘Y R »qkÕúqeTTqT+&ç, sêeDÒq R
sêeDTì#˚, ã˝≤‘Y R ã\e+‘·eTT>±, Á|üeT~∏‘ê R |”&+ç |üã&çq{Ï,º d”‘ê ndæ
j·T~ R d”‘j · TÆÓ q jÓT&É\, ‘˚ uÛÁÑ <äyTé (ndüT)Ô R ˙≈£î X¯óuÛeÑ T>∑T>±ø£, |üè#·Ã‘¤ '·
eTeT R Á|ü•ï+#·T#·Tqï{Ïº Hê≈£î, ‘·‘Y R Ä dü‘´· eTTqT, Ä#·øå£ « R #Ó|ü eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` »qkÕúqeTTqT+&ç ÄHê&ÉT sêeDT&ÉT ã\e+‘·eTT>± |”&+ç ∫ ‘Ó∫Ãq
d”‘e· Tày˚ ˙yÓq’ #√ ˙≈£î eT+>∑fie¯ T>∑T>±ø£! ø√] n&ÉT>∑T#·Tqï Hê≈£î Ä j·T<∏ës¡eú TTqT
‘Ó\T|ü⁄eTT ‘·©!¢
XÀ¢ˆˆ j·T<∏ë Væ≤ ‘·e yÓ’ <Óq’ ´+ s¡÷|ü+ #êÁ|ü‹e÷qTwüyTé ˆ
‘·|kü Õ #êì«‘√ y˚wdü «Ôü + sêeTeTVæ≤w” Á<ÛTä eyéT ˆˆ 14
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` j·T<∏ë ` Væ≤ ` ‘·e ` yÓ’ ` <Óq’ ´+ ` s¡÷|ü+ ` #· ` nÁ|ü‹e÷qTwüyTé
` ‘·|kü Õ ` #· ` nì«‘·' ` y˚w'ü ` ‘·«+ ` sêeTeTVæ≤w” ` Á<ÛTä eyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·e <Óq’ ´+, nÁ|ü‹e÷qTwü+ s¡÷|ü+, ‘·|kü Õ nì«‘·' y˚w'ü #·,
j·T<∏ë (ÁX¯ó‘·yTé ) (‘·<ë∏ ) (dæ‘ú ê) ‘·«+ Á<ÛTä e+ sêeTeTVæ≤w” ndæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, <Óq’ ´+ R Bqdæ‹ú j·TTqT, nÁ|ü‹e÷qTwü+
s¡÷|ü+ R e÷qyêr‘·yTÓ qÆ {Ïº s¡÷|üeTTqT, ‘·|kü Õ nì«‘·' R ‘·|dü Tü ‡‘√ ≈£L&çq{Ï,º
y˚w'ü #· R y˚weü TTqT, j·T<∏ë R @Ø‹>±, ÁX¯ó‘·+ R $qã&çjT· T+&ÓH√, ‘·<ë∏
(dæ‘ú ê) R Ä Ø‹>± qTqï{Ï,º ‘·«+ R ˙e⁄, Á<ÛTä e+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, sêeTeTVæ≤w”
ndæ R sêeT|ü‹ïy˚ j·T>∑T<äTe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT:` BqyÓTÆq ˙|ü]dæú‹j·TT, e÷qyêr‘·yÓTÆq ˙s¡÷|üeTTqT, ‘ê|ü
k˛∫‘·yÓTÆq ˙y˚wüeTTqT, H˚qT $ìj·TTqï<ëìøÏ dü]|ü&çj·TTqï$. ø±ã{Ïº ˙e⁄
ìX¯Ãj·TeTT>± lsêeTTì |ü≥eº TVæ≤wæy.˚
XÀ¢ˆˆ kÕ ‘·d´ü e#·q+ ÁX¯ó‘ê« sêeTø°sqÔ¡ Vü≤]¸‘ê ˆ
ñyê#· yêø£´+ yÓ<’ V˚ ≤” Vü≤q÷eT+‘·+ Á<äTe÷Á•‘·yTé ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` ‘·d´ü ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` sêeTø°sqÔ¡ Vü≤]¸‘ê ` ñyê#· `
yêø£´+ ` yÓ<’ V˚ ≤” ` Vü≤q÷eT+‘·+ ` Á<äTe÷Á•‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ yÓ<’ V˚ ≤” ‘·d´ü e#·q+ ÅXó¯ ‘ê« sêeTø°sqÔ¡ Vü≤]¸‘ê (dür)
Á<äTe÷Á•‘·+ Vü≤q÷eT+‘·+ yêø£ýéT ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ yÓ<’ V˚ ≤” R Ä d”‘ê<˚$, ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ,
e#·q+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, sêeTø°sqÔ¡ Vü≤]¸‘ê R lsêeTTì ø°]+Ô #·T≥#˚
dü+‘√wæ+∫q<Ó’, Á<äTe÷Á•‘·+ R #Ó≥TºqT #˚]j·TTqï{Ïº, Vü≤q÷eT+‘·+ R
Vü≤qTeT+‘·Tì>∑÷]Ã, yêø£´+ ñyê#· R (á) e#·qeTTqT |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` d”‘ê<˚$ Vü≤qTeTe÷≥\qT Ä\øÏ+∫, Ä‘·ì#˚ >±$+|üã&çq
sêeTdü+ø°sqÔ¡ eTTq≈£î Vü≤s¡¸eTT H=+~q<Ó’ Ä eèø£eå TT HêÁX¯sTT+∫j·TTqï Vü≤qTeT
qT<˚•› +∫ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ |üè~∏yê´+ sê»dæ+Vü‰Hê+ eTTK´dü´ $~‘ê‘·àq' ˆ
düTïcÕ <äXs¯ <¡ ä∏ kÕ´Vü≤+ X¯Á‘·Tôdq’ ´Á|üD≤•q' ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üè~∏yê´+ ` sê»dæ+Vü‰Hê+ ` eTTK´dü´ ` $~‘ê‘·àq', düTïcÕ `
<äXs¯ <¡ dä∏ ´ü ` nVü≤+ ` X¯Á‘·Tôdq’ ´Á|üD≤•q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üè~∏yê´+, sê»dæ+Vü‰Hê+, eTTK´dü´, $~‘ê‘·àq',
X¯Á‘·Tôdq’ ´Á|üD≤•q' <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü nVü≤+ düTïcÕ.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` |üè~∏yê´+ R uÛ÷Ñ $Tj·T+<äT (>∑\), sê»dæ+Vü‰Hê+ R sê»ÅXw‚ ßü \˜ ˝À,
eTTK´dü´ R Á|ü<ÛëqT&ÉTqT, $~‘ê‘·àq' R (Ä‘·àC≤„ìj·TTqT) düTÁ|üdæ<äTΔ&ÉTqT,
X¯Á‘·Tôdq’ ´Á|üD≤•q' R X¯Á‘·Tôdq’ éTT\qT ìs¡÷à*+#·Tq{Ïyº ê&ÉTq>∑T, <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü R
<äXs¯ <¡ Tä∏ q≈£î, nVü≤+ R H˚qT, düTïcÕ R ø√&É*ì.
>√$+<äsêJj·TeTT:` X¯Á‘·Tôdq’ ´Á|üD≤•q' ` Hê e÷eT>±s¡T <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT X¯Á‘·Te⁄\
qTù|øÏ+å #·Tyês¡T >±<äT. n‘·&˚ J$+∫j·TTqï#√ H˚qT á $<Ûeä TT>± X¯Á‘·Te⁄\#˚
u≤<ÛHä =+<äT<ëqqT >±qì d”‘e· Tà uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` uÛ÷Ñ $Tô|>’ \∑ sê»ÅXw‚ ßü \˜ ˝À eTTKT´&Óq’ yê&ÉT, C≤„ì, X¯Á‘·TMs¡T\qT
Vü≤‘·e÷s¡TÃ XÖs¡´XÊ* nì Á|üd~æ Δ H=+~q <äXs¯ <¡ eä∏ TVü‰sêEq≈£î H˚qT ø√&É*ì.
XÀ¢ˆˆ <äTVæ≤‘ê »qø£ kÕ´Vü≤+ yÓ<’ V˚ ≤ü dü´ eTVü‰‘·àq' ˆ
d”‘‹˚ Hêe÷ï #√ø±ÔV≤ü + uÛ≤sê´ sêeTdü´ BÛeT‘·' ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äTVæ≤‘ê ` »qø£d´ü ` nVü≤+ ` yÓ<’ V˚ ≤ü dü´ ` eTVü‰‘·àq' ` d”‘ê
` Ç‹ ` Hêe÷ï ` #· ` ñø±Ô ` nVü≤+ ` uÛ≤sê´ ` sêeTdü´ ` BÛeT‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘·àq' yÓ<’ V˚ ≤ü dü´ »qø£d´ü nVü≤+ <äTVæ≤‘ê, Hêe÷ï d”‘‹˚
ñø±Ô nVü≤+ BÛeT‘·' sêeTdü´ uÛ≤sê´ (ndæà).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘·àq' R eTVü‰‘·Tà&Óq’ , yÓ<’ V˚ ≤ü dü´ »qø£d´ü R $<˚V≤ü <˚XÊ~Û|‹ü
j·T>∑T »q≈£îq≈£î, nVü≤+ R H˚qT, <äTVæ≤‘ê R ≈£îe÷¬sqÔ T, Hêe÷ï R ù|s¡T#˚, d”‘ê
Ç‹ ñø±Ô R d”‘· j·Tì |æ\Teã&ÉT<ëqHÓq’ , nVü≤+ R H˚qT, BÛeT‘·' sêeTdü´ R
BÛXÊ*jÓTÆ q sêeTTq≈£î, uÛ≤sê´ (ndæà) R uÛ≤s¡´HÓj
’ T· THêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` H˚qT eTVü‰‘·Tà&Óq’ $<˚V‰ü ~Û|‹ü j·T>∑T »q≈£îq≈£î ≈£îe÷¬sqÔ T. d”‘·
j·Tì |æ\Teã&Ó&TÉ <ëqqT. BÛeT+‘·T&Óq’ lsêeTTq≈£î uÛ≤s¡´qT.
XÀ¢ˆˆ düe÷ <ë«<äX¯ ‘·Á‘êVü≤+ sê|òTü edü´ ìy˚XH¯ ˚ ˆ
uÛTÑ +C≤Hê e÷qTcÕHé uÛÀ>±Hé düs«¡ ø±eTdüeTè~Δ˙ ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düe÷' ` <ë«<äX¯ ` ‘·Á‘· ` nVü≤+ ` sê|òTü edü´ ` ìy˚XH¯ ˚ `
uÛTÑ +C≤Hê ` e÷qTcÕHé ` uÛÀ>±Hé ` düs«¡ ø±eTdüeTè~Δ˙ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· sê|òTü edü´ ìy˚XH¯ ˚ <ë«<äX¯ düe÷' e÷qTcÕHé uÛÀ>±Hé
uÛTÑ +C≤Hê, düs«¡ ø±eTdüeTè~Δ˙ (ÄdüyTé )
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R n#·Ã≥, sê|òTü edü´ R s¡|Tüò Te+X¯es¡qΔ Tì, ìy˚XH¯ ˚ R
uÛeÑ qeTTq, <ë«<äX¯ düe÷' R |ü+Á&Ó+&ÉT dü+e‘·‡s¡eTT\T, e÷qTcÕHé uÛÀ>±Hé R
e÷qekÂKéTT\qT, uÛTÑ +C≤Hê R nqTuÛ$Ñ +#·T#·Tqï<ëqHÓ,’ düs«¡ ø±eTdüeTè~Δ˙
R nìïuÛÀ>∑édüTeÔ ⁄\qT düeTè~Δ>± >∑*qZ <ëqqT>± (ÄdüyTé R ñ+{Ïì)
>√$+<äsêJj·TeTT:` e÷qTcÕHé uÛÀ>±Hé uÛÑT+C≤Hê R e÷qes¡÷|üeTT˝À
qTqï+<äTq eTqTwüúÛÀ>∑eTT\qT Hê ©\>± nqTuÛ$Ñ +∫‹ì, nì d”‘e· Tà ‘·q≈£î
e÷qes¡÷|üeTT düV≤ü »yÓTqÆ ~ >±<äì Ç≥T¢ <Û«ä ì+|ü#d˚ qæ ~.
yêdüT<ëdükÕ«$T:` Ç#·Ã≥ |ü~j·TT s¬ +&ÉT dü+e‘·‡s¡eTT\T sêeTTì+≥ qT+&ç‹
qì #Óô|ŒqT. ø±ì sêeD≤düTs¡Tì‘√ ‘êqT sêeTTì‘√ qs¡DéTTq≈£î e#·TÃq|üŒ{ÏøÏ
|ü<Tä HÓì$T~ dü+e‘·‡s¡eTT\ì #Óô|ŒqT. (#·÷ ns¡`767) ø±e⁄q sêeT#·+Á<äeT÷]Ô
Ç+{ÏøÏ Äs¡edü+e‘·‡s¡eTTqH˚ e#ÓÃqì j˚Ts¡Œ&ÉT#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä s¡|òüTT≈£î\‹\≈£îì eT+~s¡eTTq |ü+Á&Ó+&ÉT dü+e‘·‡s¡eTT\T
e÷qekÂKéTT\ qìï+{Ïì nqTuÛÑ$+#·T#·T düs¡«uÛÀ>∑düeTè~Δ >∑*Z düTKeTT>∑
qT+{Ïì.
Ôü ÷Ó <äX‚ eπs¸ sêCÒ´ #˚ø±å «≈£îq+<äqyéT ˆ
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· Ådj
n_Ûùw#·sTT‘·T+ sêC≤ k˛bÕ<Ûë´j·T' Á|ü#Á· ø£yT˚ ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` Á‘·j÷Ó <äX‚ ` eπs¸ ` sêCÒ´ ` #· ` Çøå±«≈£îq+<äqyéT `
n_Ûùw#·sTT‘·T+ ` sêC≤ ` k˛bÕ<Ûë´j·T' ` Á|ü#Á· ø£yT˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Á‘·j÷Ó <äX‚ eπs¸ k˛bÕ<Ûë´j·T' sêC≤ Çøå±«≈£îq+<äq+
sêCÒ´ n_Ûùw#·sTT‘·T+ Á|ü#Á· ø£yT˚ .
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, Á‘·j÷Ó <äX‚ eπs¸ R |ü<eä T÷&Ée @≥, k˛bÕ<Ûë´j·T'
R >∑Ts¡TyÓq’ edæwßü ì˜ ‘√ ≈£L&çqyê&Ó,’ sêC≤ R <äXs¯ <¡ eä∏ TVü‰sêE, Çøå±«≈£îq+<äq+
R Çøå±«≈£îe+X¯es¡qΔ T&Óq’ lsêeTTì, sêCÒ´ R sê»éTTq, n_Ûùw#·sTT‘·T+ R
|ü≥eº TT>∑≥Tº≥≈£î, Á|ü#Á· ø£yT˚ R ñ|üÁø£$T+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` |æeTà≥ |ü<Tä eT÷&Ée @≥ <äXs¯ <¡ eä∏ TVü‰sêE ‘·q>∑Ts¡TyÓq’ edæwßü ì˜ ‘√
>∑\dæ ì»e+X¯es¡ΔqT&Ó’q lsêeTTì sê»éTTq |ü{≤º_Ûwæ≈£îÔì #˚j·Te˝…qì
dü+ø£*Œ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·dàæ Hé dü+Á_ÛjT· e÷DÒ ‘·T sê|òTü e kÕ´_Ûùw#·H˚ ˆ
ø¬ øπ’ sT÷ HêeT uÛsÑ êÔs¡ $T<ä+ e#·q eTÁãM‘Y ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·dàæ Hé ` dü+Á_ÛjT· e÷DÒ ` ‘·T ` sê|òTü edü´ ` n_Ûùw#·H˚ `
ø¬ øπ’ sT÷ ` HêeT ` uÛsÑ êÔsy¡ Té ` Ç<ä+ ` e#·qyéT ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dàæ Hé sê|òTü edü´ n_Ûùw#·H˚ dü+Á_ÛjT· e÷DÒ ‘·T (dü‹), ø¬ øπ’ sT÷
HêeT (‘·d´ü |ürï) uÛsÑ êÔsy¡ Té Ç<ä+ e#·qyéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dàæ Hé R Ä, sê|òTü edü´ n_Ûùw#·H˚ R lsêeTTì |ü{≤º_ùÛ wø£eTT,
dü+Á_ÛjT· e÷DÒ ‘·T (dü‹) R @sêŒ≥T #˚jT· ã&ÉT#·T+&É>±, ø¬ øπ’ sT÷ HêeT R ø¬ ’ øπ sTT
nHÓ&TÉ , (‘·d´ü |ürï R Ä‘·ì uÛ≤s¡´), uÛsÑ êÔs+¡ R ô|ì$T{Ïì >∑÷]Ã, Ç<ä+ e#·q+
nÁãM‘Y R á e÷≥\qT |ü*øÏq~.
‘ê‘·Œs¡éTT:` lsêeTTì |ü{≤º_Ûùwø£eTTqT >∑÷]Ã düHêïVü≤eTT »s¡T>∑T#·T+&É>±
ø¬ øπ’ sTT j·TqT <äXs¯ <¡ Tä∏ ì ∫qïuÛ≤s¡´ ‘·q uÛsÑ ‘Ô¡ √ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
Ò T· + q U≤<˚jT· + Á|ü‘´· Vü≤+ eTeT uÛÀ»qyéT ˆ
XÀ¢ˆˆ q |æuj
@wü y˚T J$‘·kÕ´+‘√ sêyÓ÷ j·T <ä´_Ûw#æ ´· ‘˚ ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` |æuj
Ò T· + ` q ` U≤<˚jT· + ` Á|ü‘´· Vü≤+ ` eTeT `
uÛÀ»qyéT ` @wü' ` y˚T ` J$‘·d´ü ` n+‘·' ` sêeT' ` j·T~ ` n_Ûw#æ ´· ‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT' n_Ûw#æ ´· ‘˚ j·T~ nVü≤+ Á|ü‘´· Vü≤+ q |æuj Ò T· yéT— eTeT
uÛÀ»q+ q U≤<˚jT· yéT— @wü' y˚T J$‘·d´ü n+‘·' (uÛ$Ñ wü´‹).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT' R lsêeTT&ÉT, n_Ûw#æ ´· ‘˚ j·T~ R |ü{≤º_wÛ ≈æ î£ &Ô q’Ó jÓT&É\,
nVü≤+ R H˚qT, Á|ü‘´· Vü≤+ R Á|ü‹~qeTT, q |æuj Ò T· + R (˙s¡T) Á‘ê>∑qT, eTeT
uÛÀ»q+ R Hê uÛÀ»qeTTqT, q U≤<˚jT· + R ‹qqT, @wü' R áj·T~, y˚T R
Hê≈£î, J$‘·d´ü n+‘·' R J$‘·eTTq≈£î n+‘·eTT, (uÛ$Ñ wü´‹ R ø±>∑\<äT).
‘ê‘·Œs¡éTT:` lsêeTT&ÉT H˚&ÉT |ü{≤º_Ûwæ≈£îÔ&Ó’q#√ H˚{ÏqT+&ç H˚qT @Hê&ÉTqT
ÄVü‰s¡bÕ˙j·TeTT\qT eTT≥ºqT— á sêeT|ü{≤º_ùÛ wø£|⁄ü ~qy˚T Hê J$‘·eTTq≈£î
n+‘·´~qeTT ø±>∑\<äT.
XÀ¢ˆˆ j·T‘·<Ô Tä ø£+Ô ‘·«j·÷ yêø£´+ Á|”‘ê´ qè|ü‹dü‘eÔ· T ˆ
‘·#Ã˚ qï $‘·<+ä∏ ø±s¡´+ eq+ >∑#Ã· ‘¤ T· sê|òTü e' ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T‘Y ` ‘·‘Y ` ñø£+Ô ` ‘·«j·÷ ` yêø£´+ ` Á|”‘ê´ ` qè|ü‹dü‘eÔ· T
` ‘·‘Y ` #˚‘Y ` q ` $‘·<+ä∏ ` ø±s¡´+ ` eq+ ` >∑#Ã· ‘¤ T· ` sê|òTü e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘,Y qè|ü‹dü‘eÔ· T, ‘·«j·÷ Á|”‘ê´ (|üPs¡«+) j·T‘Y yêø£ýéT
ñø£+Ô , ‘·‘Y q $‘·<+ä∏ ø±s¡´+ #˚‘Y sê|òTü e' eq+ >∑#Ã· ‘¤ T· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTq, qè|ü‹dü‘eÔ· T R z sêCÀ‘·eÔ ÷! ‘·«j·÷
R ˙#˚‘,· (|üPs¡«+ R eTTqTï), Á|”‘ê´ R Áù|eT‘√, j·T‘Y yêø£´+ R @ e#·qyÓT‘Æ ,˚
ñø£+Ô R #Ó|Œü ã&çq<√, ‘·‘Y R Ä e#·qeTT, q $‘·<+ä∏ R ndü‘´· eTTø±ì~>±,
ø±s¡´+ #˚‘Y R #˚jT· <ä–q~jÓTÆ q jÓT&É\, sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, eq+ >∑#Ã· ‘¤ T· R
n&É$øÏ yÓ&\É T>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT:` z sêCÀ‘·eÔ ÷! ˙ yêHê&ÉT H˚qT #˚dqæ y˚T\Tq≈£î yÓT∫Ã, Hêô|’
Áù|eT‘√ @ es¡eTTqT yê>±›qeTT #˚dæ‹y√, Ä es¡<ëqe#·qeTTqT ˙e⁄
ì\u…≥Tºø=q<ä\∫q jÓT&É\ H˚&TÉ lsêeTT&ÉT n&É$øÏ yÓ&\É e\j·TTqT.
XÀ¢ˆˆ dü sêC≤ dü‘´· yêπ>y› ê´ es¡<ëq eTqTdüàs¡Hé ˆ
eTTyÓ÷Vü≤ e#·q+ ÁX¯ó‘ê« ø¬ øπ’ j·÷´' Á≈£Ls¡ eTÁ|æjT· yéT ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` sêC≤ ` dü‘´· yêø˘ ` <˚yê´' ` es¡<ëqyéT ` nqTdüàs¡Hé `
eTTyÓ÷Vü≤ ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` ø¬ øπ’ j·÷´' ` Á≈£Ls¡yTé ` nÁ|æjT· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü‘´· yêø˘ dü' sêC≤ <˚yê´' (<ä‘+Ô· ) es¡<ëqyéT nqTdüàs¡H,é
Á≈£Ls¡yTé , nÁ|æjT· +, ø¬ øπ’ j·÷´' e#·q+ ÁX¯ó‘ê« eTTyÓ÷Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü‘´· yêø˘ R dü‘´· e#·qT&Óq’ , dü' sêC≤ R Ä <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT, <˚yê´'
(<ä‘+Ô· ) R uÛ≤s¡´≈£î (Ç∫Ãq), es¡<ëq+ R es¡<ëqeTTqT, nqTdüàs¡Hé R C≤„|øü e£ TT#˚dæ
ø=qT#·T, Á≈£Ls¡+ R |òTü Às¡yTÓ qÆ {Ï~º j·TTqT, nÁ|æjT· + R u≤<Ûëø£sy¡ TÓ qÆ {Ïj
º T· T q>∑T,
ø¬ øπ’ j·÷´' R ø¬ øπ’ sTTjÓTTø£ÿ, e#·q+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, eTTyÓ÷Vü≤ R
eT÷]Ã¤˝…¢qT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` dü‘·´|ü]bÕ\≈£î&Ó’q <äX¯s¡<∏äT&ÉT ‘êqT |üPs¡«eTT ÄyÓT≈£î #˚dæq
yê>±›qeTTqT C≤„|øü e£ TT #˚døæ =qT#·T ÄyÓT |ü*øÏq Á≈£Ls¡yTÓ ,Æ nÁ|æjT· yÓTÆ j·TTqï Ä
e÷≥\≈£î yÓ+≥H˚ eT÷s¡ÃH¤ =+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü+Ô dü$ú s√ sêC≤ dü‘´· <Ûsπä à eédæ‘ú '· ˆ
CÒ´wü̃+ j·TX¯d«æ q+ |ü⁄Á‘·+ s¡T<ä ÁHê»éTj·÷#·‘· ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·+ ` dü$ú s¡' ` sêC≤ ` dü‘´· <Ûsπä à ` eédæ‘ú '· ` CÒ´wü̃+
` j·TX¯d«æ q+ ` |ü⁄Á‘·+ ` s¡T<äHé ` sê»ýéT ` nj·÷#·‘.·
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· dü‘´· <Ûsπä à eédæ‘ú '· dü$ú s¡' sêC≤ s¡T<äH,é j·TX¯d«æ q+ ‘·+
CÒ´wü̃+ |ü⁄Á‘·+ sê»ýéT nj·÷#·‘.·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, dü‘´· <Ûsπä à R dü‘´· Áe‘·eTTq+<äT, eédæ‘ú '·
R ø£≥Tºã&ç j·TTqï{Ïyº ê&Óq’ , dü$ú s¡' sêC≤ R eè<äuΔ ÷ÑÛ |ü‹, s¡T<äHé R $\|æ+#·T#·T,
j·TX¯d«æ q+ R ø°]XÔ Ê*j·T>∑T, CÒ´wü̃+ |ü⁄Á‘·+ R ô|<ä› ≈£îe÷s¡Tì, sê»ýéT nj·÷#·‘·
R sê»éTTqT j·÷∫+#ÓqT.
sê. •s√eTDÏ:` ªsê»ýéT nj·÷#·‘· eqsê»´+ nj·÷#·‘· Ç‘·´s¡'ú μ eqsê»éTTH˚
>¬ ø’ =qTeTì, lsêeTTì j·÷∫+#Óqì uÛ≤eeTT.
ªªdü‘´· <Ûsπä à eédæ‘ú '· μμ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªªdü‘´˚ <Ûsπä à eédæ‘ú '· μμ nì
‘ê‘·Œs¡éTT:` n|ü&ÉT dü‘´· eTTq≈£î ø£≥Tºã&çjT· T+&ÉT yê&Óq’ Ä eè<äuΔ ÷ÑÛ |ü‹, á
<ës¡TD|ü]D≤eTeTTq≈£î $\|æ+#·T#·T, j·TX¯düT‡H˚ (ì»J$‘·\ø£å éTT>±)
uÛ≤$+#·Tq{Ïº ô|<ä›≈£îe÷s¡T&Ó’q lsêeTTì ‘·q≈£î \_Û+|üe\dæq sê»éTTqT
(uÛsÑ ‘¡ T· q≈£î) Ç∫Ã y˚jT· TeTì j·÷∫+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü |æ‘T· s¡«#·q+ le÷ q_Ûùwø± ‘·Œs¡+ Á|æjT· yéT ˆ
eTqkÕ |üPs¡« e÷kÕ<ä´ yê#ê Á|ü‹>∑èV”≤‘·yêHé ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` |æ‘T· ' ` e#·q+ ` le÷Hé ` n_Ûùwø±‘Y ` |üs+¡ `
Á|æjT· yéT ` eTqkÕ ` |üPs¡«yéT ` ÄkÕ<ä´ ` yê#ê ` Á|ü‹>∑èV”≤‘·yêHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` le÷Hé (dü') n_Ûùwø±‘Y |üs+¡ Á|æjT· + |æ‘T· ' e#·q+ eTqkÕ
|üPs¡«yéT ÄkÕ<ä´, (|ü⁄q') yê#ê Á|ü‹>∑èV”≤‘·yêHé.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` le÷Hé R X¯óuÛ\Ñ ø£Då dü+|üqTï&Óq’ , dü' R Ä lsêeTT&ÉT, n_Ûùwø±‘Y
R |ü{≤º_ùÛ wø£eTT ø£+f…qT, |üs+¡ Á|æjT· + R $TøÏÿ* Á|æjT· yÓTqÆ {Ï,º |æ‘T· ' e#·q+ R
‘·+Á&çe÷≥qT, eTqkÕ R eTq'|üPs¡«ø£eTT>±, |üPs¡«yéT ÄkÕ<ä´ R yÓTT<ä≥ d”«ø£]+∫,
(|ü⁄q' R ‘·sT¡ yê‘·) yê#ê R yêÁ>∑÷|üeTT>±, Á|ü‹>∑èV”≤‘·yêHé R d”«ø£]+#ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT:` ªeTqkÕ |üPs¡«yéT ÄkÕ<ä´μ ‘·+Á&çjTÆÓ q <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉT ‘·q H√{Ï‘√
#Ó|Œü ø£ |üPs¡«y˚T <ëìì HÓsy¡ s˚ T¡ Ã≥≈£î ìX¯ÃsTT+#·T ø=HÓqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` X¯óuÛÑ\ø£åDeTT\≈£î ì\j·TyÓTÆq lsêeTT&ÉT, ‘·+Á&ç ‘·q≈£î #Ó|ü⁄Œ
e÷≥\qT Ä#·]+#·T≥j˚T |ü{≤º_ùÛ wø£eTTø£+f…>÷∑ &É |òTü qeTT>± m+#·Tø=ì, ‘·q‘·+Á&ç
#Ó|üŒø£ |üPs¡«y˚T ‘êqT #˚j·TT≥≈£î e÷qdæø£eTT>∑ ìs¡ísTT+#·Tø=ì, |æeTà≥
‘·+Á&çe÷≥\≈£î yêÁ>∑÷|üeTT>± ‘·q n+^ø±s¡eTT ‘Ó*ô|qT.
XÀ¢ˆˆ <ä<ë´ qï Á|ü‹>∑èV”≤j í ÷· ‘·‡‘·´+ Áã÷j·÷qï #êqè‘·yTé ˆ
n|æ J$‘·ùV≤‘√ ]Ω sêeT dü‡‘·´|üsêÁø£eT' ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <ä<ë´‘Y ` q ` Á|ü‹>∑èV”≤j í ÷· ‘Y ` dü‘´· + ` Áã÷j·÷‘Y ` q `
#· ` nqè‘·yTé ` n|æ ` J$‘·ùV≤‘√' ` Væ≤ ` sêeT' ` dü‘´· |üsêÁø£eT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü‘´· |üsêÁø£eT' sêeT' (dü«j·T+) <ä<ë´‘Y— J$‘·ùV≤‘√' n|æ q
Á|ü‹>∑èV”≤jí ÷· ‘Y— dü‘´· + Áã÷j·÷‘Y— J$‘·ùV≤‘√ n|æ nqè‘·+ q #· Áã÷j·÷‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü‘·´|üsêÁø£eT' R dü‘·´bÕ\qì$T‘·Ô|üsêÁø£eTT&Ó’q, sêeT' R
lsêeTT&ÉT, (dü«j·T+ R ‘êqT) <ä<ë´‘Y R <ëqeTT #˚jT· e˝…qT, J$‘·ùV≤‘√' n|æ
R J$‘·sø¡ Då£ ø=i≈£î >∑÷&É, q Á|ü‹>∑èV”≤j
í ÷· ‘Y R |üsT¡ \qT+&ç d”«ø£]+|üsê<äT,
dü‘´· + Áã÷j·÷‘Y R ì»eTT |ü\Tø£e˝…qT, (J$‘·ùV≤‘√' n|æ R ÁbÕDs¡øD å£ ≈£î
>∑÷&É), nqè‘·+ q#· Áã÷j·÷‘Y R ndü‘´· eTT HÓ+‘·e÷Á‘·eTT |ü\Tø£sê<äT.
sê.•s√eTDÏ :` ª<ä<ë´‘Y q Á|ü‹>∑èV”≤j
í ÷· ‘Yμ ` lsêeTT&ÉT @~ Ç∫Ãy˚jT· TH√
<ëìì ‘·q ÁbÕDeTT\qT ì\T|ü⁄ø=qT≥≈£î >∑÷&É ‹]– rdæø=q&Éì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` dü‘·´bÕ\qeTTø=i≈£î Ms¡T&Ó’ J$+#·T#·Tqï{Ïº lsêeTT&ÉT, ‘êqT
ˇø£]øÏ Ç#·TÃ≥j˚T>±ì ‘·q ÁbÕDdü+s¡ø£åDeTTø=i≈£î >∑÷&É |üs¡T\qT+&ç
d”«ø£]+#·T≥≈£î n+^ø£]+|ü&ÉT. m{Ïº|ü]dæú‹j·T+<Ó’qqT dü‘·éTTH˚ |ü\Tø£
e\j·TTqT>±ì ÁbÕDs¡øD å£ eTTq≈£î >∑÷&É ndü‘´· eTT H√≥ sê˙j·T>∑÷&É<ìä Äj·Tq
ìX¯Ãj·TeTT.
XÀ¢ˆˆ dü $Vü‰ jÓ÷‘·ØÔ j·÷DÏ eTVü‰sêΩDÏ eTVü‰j·TXÊ' ˆ
$düè»´ eTqkÕ sê»´+ »qHÓ´’ e÷+ düe÷~X¯‘Y ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` $Vü‰j·T ` ñ‘·ØÔ j·÷DÏ ` eTVü‰sêΩDÏ ` eTVü‰j·TXÊ' `
$düè»´ ` eTqkÕ ` sê»´+ ` »qHÓ´’ ` e÷+ ` düe÷~X¯‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰j·TXÊ' dü' eTVü‰sêΩDÏ ñ‘·ØÔ j·÷DÏ $Vü‰j·T, eTqkÕ
sê»´+ $düè»´, e÷+ »qHÓ´’ düe÷~X¯‘.Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰j·TXÊ' R eTVü‰j·TX¯d‡ü +|üqTï&Óq’ , dü' R Ä lsêeTT&ÉT,
eTVü‰sêΩDÏ R neT÷\éTT ˝…q’ {Ï,º ñ‘·ØÔ j·÷DÏ R <äTdüT\Ô qT, $Vü‰j·T R $&É∫ô|{Ï,º
sê»´+ R kÕÁe÷»éTTqT, eTqkÕ $düè»´ R e÷qdæøe£ TT>± |ü]‘·´õ+∫, e÷+
R qqTï, »qHÓ´’ R ‘·*j ¢ T· >∑T øödü\´≈£î, düe÷~X¯‘Y R n|üŒ–+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` j·TXÀ<ÛäqT&Ó’q{Ïº lsêeTT&ÉT, neT÷\éTT˝…’q ‘·q sêCÀ∫‘·
eÅdeÔü TT\qT yÓ+≥H˚ $&ç∫ô|{Ïº nfÒ¢ ‘·q kÕÁe÷»éTTqT>∑÷&É eTq'|üPs¡«ø£eTT>±
|ü]‘·´õ+∫, qqTï ‘·q ‘·*j ¢ TÆÓ q øödü˝≤´<˚$ø£&É qT+&ÉT≥≈£î Ä<˚•+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ-Vü≤+ ‘· kÕ´Á>∑‘· dü÷sÔ +í¡ Á|üd‘úæ ê eq#ê]D° ˆ
qVæ≤ y˚T ‘˚q V”≤Hêj·÷ yêdü dü‡«πsZ-|æ s√#·‘˚ ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` nVü≤+ ` ‘·d´ü ` nÁ>∑‘'· ` ‘·÷s¡+í ` Á|üd‘úæ ê ` eq#ê]D°
` q ` Væ≤ ` y˚T ` ‘˚q ` V”≤Hêj·÷' ` yêdü' ` dü«sπ Z ` n|æ ` s√#·‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ nVü≤+, ‘·d´ü nÁ>∑‘'· ‘·÷s¡+í Á|üd‘úæ ê eq#ê]D° (nuÛeÑ yéT),
‘˚q V”≤Hêj·÷' y˚T dü«sπ Z yêdü' n|æ q s√#·‘.˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ nVü≤+ R n{Ïº H˚qT, ‘·d´ü nÁ>∑‘'· R n‘·ìøÏ eTT+<äT>∑H,˚
‘·÷s¡+í R oÁ|òTü eTT>±, Á|üd‘úæ ê R ãj·T\T<˚]q<ëqHÓ,’ eq#ê]D° (nuÛeÑ yéT) R
eq#ê]DÏ HÓ‹’ ì, ‘˚q V”≤Hêj·÷' R n‘·ìqT+&ç $jÓ÷>∑eTT H=+~q{Ï,º y˚T R
Hê≈£î, dü«sπ Z yêdü' n|æ R dü«s¡eZ TTq+<ä* ìyêdüeTT>∑÷&É, q s√#·‘˚ R Çwüeº TT>±<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` Ä Ø‹>± Ä<˚•+|üã&çq H˚qT, Äj·Tqø£+f…qT eTT+<äT>∑H˚ ns¡D´
yêdüeTTq¬ø’ ãj·T\T<˚]‹ì. lsêeTT&ÉT Hê‘√ ˝Òì jÓT&É\ dü«s¡eZ TTq+<äT>∑÷&É
ˇø£ÿ ø£Då eTT H˚qT edæ+|üC≤\qT.
XÀ¢ˆˆ ÁbÕπ>e ‘·T eTVü‰uÛ≤>∑ kÂ‡$TÁ‹ ]àÁ‘·q+<äq' ˆ
|üPs¡«» kÕ´qTj·÷Á‘êπsú ≈£îX¯Ns¬ ’ s¡\+ø£è‘·' ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁbÕø˘ ` @e ` ‘·T ` eTVü‰uÛ≤>∑' ` kÂ$TÁ‹' ` $TÁ‘·q+<äq' `
|üPs¡«»dü´ ` nqTj·÷Á‘êπsú ` ≈£îX¯Ns¬ '’ ` n\+ø£è‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $TÁ‘·q+<äq', eTVü‰uÛ≤>∑' kÂ$TÁ‹' ÁbÕø˘ @e |üPs¡«»dü´
nqTj·÷Á‘êπsú ≈£îX¯Ns¬ '’ n\+ø£è‘·' (nuÛeÑ ‘Y).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $TÁ‘·q+<äq' R $TÁ‘·T\ Hêq+~+|ü#j ˚ T· Tyê&ÉTqT, eTVü‰uÛ≤>∑'
R eTVü‰‘·Tà&ÉTqT n>∑T, kÂ$TÁ‹' R düT$TÁ‘êq+<äqT&Óq’ \ø£ÎDT&ÉT, ÁbÕπ>e R
eTT+<äT>∑H˚, |üPs¡«»dü´ R nÁ>∑E&Ó’q lsêeTTìjÓTTø£ÿ, nqTj·÷Á‘êπsú R
nqT>∑$T+#·T≥¬ø,’ ≈£îX¯Ns¬ '’ R Hês¡Ns¡\‘√, n\+ø£è‘·' (nuÛeÑ ‘Y) R n\+ø£]+#·T
ø=ìqyê &ÜjÓTqT.
>√$+<äsêJj·TeTT:` ÁbÕπ>e ` lsêeTT&ÉT Hês¡eÅdeÔü TT \qT <Û]ä +∫q |æeTà≥H˚
\ø£ÎDT&ÉT <Û]ä +#ÓqT. ø±ì ÄHê{Ï n‘·ì ñ‘ê‡Vü≤eTTqT yÓ\&¢ +ç #·T≥ø=iπø d”‘e· Tà
Ç|ü&ç≥T¢ |ü*øÏq<äì ‘Ó*j·Te˝…qT.
eTVü‰uÛ≤>∑' ` <äX¯s¡<∏ä|ü⁄Á‘·T&ÉT>± lsêeTTì‘√ uÛÑ÷$Tô|’ ne‘·]+∫
leTVü‰$wüßeí ⁄jÓTTø£ÿ ø£seÔ¡ éTT˝À >=|üŒ uÛ≤>∑eTTqT ‘êqT ìs¡«Væ≤+‘·Tqì <˚e‘·\
ø£&É ‘êqT #˚dæq Á|ü‹C≤„qTkÕs¡eTT <äTwüº•ø£åD¬ø’ ns¡D´dü+#ês¡eTT #˚j·Te\dæ
j·TTqïyê&ÉT.
kÂ$TÁ‹' ` ªdüèwü'º ‘·«+ eqyêkÕj·Tμ nìj·TTqT ªnjÓ÷<Ûë´ eT≥M+
$~Δμ nìj·TTqT |ü\T≈£î#·T, ˙ ø£seÔ¡ éT+‘·jT· TqT ns¡DéTTq+<˚ >∑\<äT— n+<äT\πø
˙e⁄ »ìà+∫‹$. <ëìì ˙e⁄ bÕ*+|ü⁄eTì Áb˛‘·‡Væ≤+∫q{Ïº ñ<ës¡o\jÓTÆ q ‘·*¢
düT$TÁ‘·≈î£ ‘·–q |ü⁄Á‘·T&Éì uÛ≤eeTT.
$TÁ‘·q+<äq' ` lsêeTTq≈£î ñ∫‘·yTÓ qÆ ø¬ +’ ø£s´¡ eTTqT ìs¡«Væ≤+|ü>\∑
düeTs¡T&ú ìÉ $TÁ‘·T\#˚ dü+‘√wü|Pü s¡«ø£eTT>± Á|üX+¯ dæ+|üã&çq yê&Éì ns¡eú TT.
|üPs¡«»dü´ nqTj·÷Á‘êπsú ` ‘·q≈£î eTT+<äT>∑ »ìà+∫q lsêeTTì ne‘ês¡
Á|üj÷Ó »qeTTqT dæ~+Δ |ü #˚jT· T≥¬ø’ lsêeTTì nqT>∑$T+#·T#·Tqïyê&Éì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` lsêeTTì dü+s¡øDå£ $wüjT· eTTq $TøÏÿ* C≤>∑s÷¡ ø£‘· >∑\yê&Éì
$TÁ‘· T \#˚ n_Û q +~+|ü ã &ç q eTVü ‰ ‘· T à&É T dü T $TÁ‘êq+<ä q T&É T nqï‘√
eqyêdüj÷· Á‘·ø=i¬ø’ yÓ&\É T#·T n‘·ìø£+f… eTT+<äT>∑H˚ ‘êqT Hês¡eÅdeÔü TT\qT
<Û]ä +∫ Ä‘·ì qqTdü]+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚ ej·T+ uÛsÑ T¡ Ô sê<˚X+¯ ãVüQe÷q´ <äè&ÛÁÉ e‘ê' ˆ
Á|ü$cÕº' düà |ü⁄sê-<äèwü+º eq+ >∑+;Ûs<¡ sä Ù¡ qyéT ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` ej·T+ ` uÛsÑ T¡ 'Ô ` Ä<˚X+¯ ` ãVüQe÷q´ ` <äè&ÛÁÉ e‘ê' `
Á|ü$cÕº' ` düà ` |ü⁄sê ` n<äèwü+º ` eq+ ` >∑+;Ûs<¡ sä Ù¡ qyéT.
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘˚ ej·T+ uÛsÑ T¡ 'Ô Ä<˚X+¯ ãVüQe÷q´ <äè&ÛÁÉ e‘ê', |ü⁄sê n<äèwü+º ,
>∑+;Ûs<¡ sä Ù¡ q+ eq+ Á|ü$cÕº' düà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ ej·T+ R Ä y˚TeTT (y˚TeTT eTTe⁄«s¡eTT) uÛsÑ T¡ 'Ô Ä<˚X+¯ R
Á|üuTÑÛ e⁄jÓTTø£ÿ Ä»„qT, ãVüQe÷q´ R >ös¡$+∫, <äè&ÛÁÉ e‘ê' R dæsú y¡ TÓ qÆ ìX¯Ãj·TeTT
>∑\yês¡yTÓ ,Æ |ü⁄sê n<äèwü+º R |üPs¡«eTT #·÷∫j·TT+&Éq{Ï,º >∑+;Ûs<¡ sä Ù¡ q+ R ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ
<äèX¯éTT\T >∑\, eq+ R ns¡DéTTqT, Á|ü$cÕº' düà R Á|üy•˚ +∫q yês¡yTÓ ‹Æ $T.
‘ê‘·Œs¡éTT:` Ä $<Ûeä TT>± y˚TeTT eTVü‰sêE Hê»„qT •s¡kÕeVæ≤+∫, <äè&ÛyÉ TÓ qÆ
ìX¯Ãj·TeTT‘√ |üPs¡«|ü]#·jT· y˚T$Tj·TTqT˝Òì uÛj
Ñ T· +ø£s<¡ èä X¯éTT\T ø£*qZ ns¡DéTT
Á|üy˚•+∫‹$T.
XÀ¢ˆˆ edü‘√ <ä+&Éø±s¡D´Ò ‘· kÕ´Vü≤ eT$T‘Í»dü' ˆ
s¡økå£ Õ-|üV≤ü è‘ê uÛ≤sê´ sêeDÒq <äTsê‘·àHê ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` edü‘'· ` <ä+&Éø±s¡D´Ò ` ‘·d´ü ` nVü≤yéT ` n$T‘Í»dü' ` s¡økå£ Õ
` n|üV≤ü è‘ê ` uÛ≤sê´ ` sêeDÒq ` <äTsê‘·àHê ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` <ä+&Éø±s¡D´Ò edü‘'· , n$T‘Í»dü' ‘·d´ü uÛ≤sê´ nVü≤+, <äTsê‘·àHê,
s¡økå£ Õ sêeDÒq n|üV≤ü è‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <ä+&Éø±s¡D´Ò R <ä+&Éø±s¡DéTTq+<äT, edü‘'· R ìedæ+#·T
#·Tqï{Ïyº ê&Óq’ , n$T‘Í»dü' R n$T‘·Á|ü‘ê|üXÊ*j·T>∑T, ‘·d´ü R Ä lsêeTTì
jÓTTø£ÿ, uÛ≤sê´ R uÛ≤s¡´HÓ’q{Ïº, nVü≤+ R H˚qT, <äTsê‘·àHê R <äTsêàs¡TZ&Ó’q{Ïº,
sêeDÒq s¡økå£ Õ R sêeD≤düTs¡Tì#˚, n|üV≤ü è‘ê R n|üV≤ü ]+#·ã&ç‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT:` eTVü‰Á|ü‘ê|üdü+|üqTï&Ó’q lsêeTT&ÉT <ä+&Éø±s¡DéTTq+<äT,
ìedæ+#·T#·T+&É>± n‘·ì uÛ≤s¡´q>∑T qqTï <äTsêàs¡T&Z q’Ó sêeDT&ÉT n|üV≤ü ]+∫Hê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ <Í« e÷kÂ ‘˚q y˚T ø±˝À J$‘êqTÁ>∑V≤ü ' ø£è‘·' ˆ
}s¡Δ «+ <ë«uÛ≤´+ ‘·T e÷kÕuÛ≤´+ ‘·‘· dü´Ô øå±´$T J$‘·yTé ˆˆ32
ª Vü≤qTeTr‡‘êdü+uÛ≤wüD√|üÁø£yÓ÷μ HêeT
Á‘·j·TÅdæÔ+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <Í« ` e÷kÂ ` ‘˚q ` y˚T ` ø±\' ` J$‘êqTÁ>∑V≤ü ' ` ø£è‘·' `
}s¡«Δ + ` <ë«uÛ≤´+ ` ‘·T ` e÷kÕuÛ≤´+ ` ‘·‘'· ` ‘·´øå±´$T ` J$‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚q y˚T <Í« e÷kÂ J$‘êqTÁ>∑V≤ü ' ø£è‘·'. ‘·‘'· <ë«uÛ≤´+
e÷kÕuÛ≤´+ }s¡«Δ +, (dü«j·Ty˚Te) J$‘·+ ‘·´øå±´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚q R Ä sêeDTì#˚, y˚T R Hê≈£î, <Í« e÷kÂ R s¬ +&ÉTHÓ\\T,
J$‘êqTÁ>∑Vü≤' R J$‘·eTTq≈£î nqTeT‹, ø£è‘·' R ø£*Œ+|üã&çq~, ‘·‘·' R
n≥T|æeTà≥, <ë«uÛ≤´+ e÷kÕuÛ≤´+ }s¡«Δ + R s¬ +&ÉTHÓ\\ nq+‘·se¡ TT, (dü«j·T
y˚Te R dü«j·TeTT>∑H)˚ J$‘·+ ‘·´øå±´$T R ÁbÕDeTT $&ç#<Ó qä T.
‘ê‘·Œs¡éTT:` Ä sêeDT&ÉT Hê≈£î ¬s+&ÉT HÓ\\ ø±\eTT e÷Á‘·y˚T J$‘êe~Û
nqTeT‹+∫Hê&ÉT. Ä s¬ +&ÉT HÓ\\ nq+‘·se¡ TT H˚H˚ ÁbÕDeTT\qT $&ç∫ ô|f…<º qä T.
ªªVü≤qTeTr‡‘ê dü+uÛ≤wüD√|üÁø£eTeTTμμ nqT
eTT|üŒ~eT÷&Éedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
#·‘·TÅdæÔ+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕ´ dü<Ô «ä #·q+ ÁX¯ó‘ê« Vü≤qTe÷Hé Vü≤]|ü⁄+>∑e' ˆ
<äT'U≤ <äT'› U≤_Ûu÷ÑÛ ‘êj·÷ kÕ‡+‘·« eTT‘·sÔ ¡ eTÁãM‘Y ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·kÕ´' ` ‘·‘Y ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` Vü≤qTe÷Hé ` Vü≤]|ü⁄+>∑e'
` <äT'U≤‘Y ` <äT'U≤_Ûu÷ÑÛ ‘êj·÷' ` kÕ+‘·«yéT ` ñ‘·sÔ y¡ Té ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]|ü⁄+>∑e' Vü≤qTe÷Hé <äT'U≤_ÛuÛÑ÷‘êj·÷' ‘·kÕ´' ‘·‘Y
e#·q+ <äT'U≤‘Y ÁX¯ó‘ê«, kÕ+‘·«yéT ñ‘·sÔ y¡ Té nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]|ü⁄+>∑e' R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó , Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, <äT'U≤_Û
uÛÑ÷‘êj·÷' R <äT'KeTT#˚ |”&ç+|üã&çq{Ïº, ‘·kÕ´' R Ä d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, ‘·‘Y
e#·q+ R Ä e÷≥qT, <äT'U≤‘Y R <äT'KeTTq, ÁX¯ó‘ê« R $ì, kÕ+‘·«yéT ñ‘·sÔ +¡
R z<ës¡TŒ >∑*+Z #·Tq{Ïº Á|ü‹e#·qeTTqT, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` <äT'U≤‘Y <äT'U≤_Ûu÷ÑÛ ‘êj·÷' ` ìs¡+‘·s¡ <äT'K|”&‘ç T· sê˝…q’ {Ïº
d”‘e· TàjÓTTø£ÿ nì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` yêqs√‘·ÔeTT&Ó’q Vü≤qTeT ìs¡+‘·s¡eTT <äT'K|”&ç‘·Tsê˝…’ j·TTqï
d”‘ê<˚$ e÷≥\T $ì $cÕ<äeTT‘√ ÄyÓT H√<ës¡TÃ#·T á Ø‹>± |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ sêeTdü´ dü+<˚XÊ <˚$› <ä÷‘· düyÔ ê>∑‘'· ˆ
yÓ<’ V˚ ≤æ ≈£îX¯© sêeT dü‡ ‘ê«+ øöX¯\ eTÁãM‘Y ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` sêeTdü´ ` dü+<˚XÊ‘Y ` <˚$ ` <ä÷‘·' ` ‘·e ` Ä>∑‘'·
` yÓ<’ V˚ ≤æ ` ≈£îX¯© ` sêeT' ` dü' ` ‘ê«+ ` øöX¯\yéT ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚$!, nVü≤+ sêeTdü´ dü+<˚XÊ‘Y ‘·e (düMT|ü+) Ä>∑‘'· (ndæà)
yÓ<’ V˚ ≤æ , sêeT' ≈£îX¯©— dü' ‘ê«+ øöX¯\yéT nÁãM‘Y.
(34) ` #·‘·TÅdæÔ+X¯düs¡Z 351
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚$ R z C≤qø°<M˚ !, nVü≤+ R H˚qT, sêeTdü´ R lsêeTTì
jÓTTø£ÿ, dü+<˚XÊ‘Y R dü+<˚Xe¯ TTe\q, ‘·e (düMT|ü+) R ˙<ä>sZ∑ ≈¡ î£ , Ä>∑‘'· R
e∫Ãq{Ï,º <ä÷‘·' (ndæà) R <ä÷‘·H’Ó j·TTHêïqT, yÓ<’ V˚ ≤æ R z C≤qø°, sêeT' R
lsêeTT&ÉT, ≈£îX¯© R øπ eå TeTT>∑qTqïyê&ÉT, dü' R n‘·&TÉ , ‘ê«+ R ìqTï, øöX¯\+
R ≈£îX¯\yês¡qÔ T, nÁãM‘Y R n&ç–Hê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` ‘·©!¢ H˚qT lsêeTTì dü+<˚Xe¯ TTqT >¬ ø’ =ì <ä÷‘·>± ˙ jÓTT<ä≈› î£
e∫Ã‹ì. ne÷à! lsêeTT&ÉT øπ eå TeTT>∑ qTHêï&ÉT. n‘·&TÉ ˙ øπ eå TeTT q&ç–Hê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ jÓ÷ Áu≤Vü≤à eTÅd+Ôü y˚<ë+ X¯Ã y˚<ä y˚<$ä <ë+ es¡' ˆ
dü ‘ê«+ <ëX¯sB¡ ∏ sêyÓ÷ <˚$ øöX¯\ eTÁãM‘Y ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T' ` Áu≤Vü≤àyéT ` nÅd+Ôü ` y˚<ëHé ` #· ` y˚<ä ` y˚<$ä <ë+ `
es¡' ` dü' ` ‘ê«+ ` <ëX¯s~¡ '∏ ` sêeT' ` <˚$ ` øöX¯\yéT ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚$! j·T' Áu≤Vü≤àyéT nÅd+Ôü , y˚<ëHé #· y˚<,ä y˚<$ä <ë+ es¡',
dü' <ëX¯s~¡ '∏ sêeT' ‘ê«+ øöX¯\yéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚M! R z |üPE´sê˝≤!, j·T' R @ eTVü≤˙j·TT&ÉT, Áu≤Vü≤àyéT
nÅd+Ôü R ÁãVü‰àÅdeÔü TTqT, y˚<ë+X¯Ã R #·‘T· sπ «<äeTT\qT, y˚<ä R miÏ–j·TT+&ÓH√,
y˚<$ä <ë+ es¡' R y˚<yä ‘˚ \Ô· ˝À nÁ>∑>D∑ T´&É>T∑ , dü' <ëX¯s~¡ '∏ sêeT' R Ä <äXs¯ <¡ ä∏
q+<äqT&Óq’ sêeTT&ÉT, ‘ê«+ R ìqTï, øöX¯\yéT nÁãM‘Y R ≈£îX¯\yês¡Ô q&ç>¬ qT.
‹\ø£eTT:` j·T' Áu≤Vü≤àyéT nÅd+Ôü y˚<ä ` nì ø£$ |ü\T≈£î≥#˚ ÁãVü≤à düs«¡ <˚e‘·\˝À
n~Û≈î£ &Óq’ fÒ,¢ ÁãVü‰àÅdeÔü TT düsê«ÅdeÔü TT\˝ÀqT ÅXw‚ eü̃ TT. ÁãVü‰àÅdeÔü TT H˚]Ãq yê&Éq>±
düsê«ÅdeÔü TT\TqT n‘·ìøÏ eX¯yTÓ qÆ fÒ¢ nì #Ó|Œæ q≥T¢ ø±>∑\<äT.
y˚<ë+X¯Ã y˚<ä R düs«¡ ø£sà¡ |ü]C≤„‘· j·Tì uÛ≤eeTT.
y˚<$ä <ë+ es¡' R C≤„qe÷s¡bZ Õs¡+>∑‘T· &Éì uÛ≤eeTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T:` ÁãVü‰àÅdeÔü TT ‘Ó*dæq yê&ÉqT≥#˚ düeTkÕÔÅdeÔü TT\T ‘Ó*dæq yê&Éì
ns¡eú TT. y˚<eä TT\T ‘Ó*dæqyê&ÉqT≥#˚ ns¡eú TT‘√ y˚<eä TT\ q<Û´ä j·TqeTT #˚ôdqìj·TT
<Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TT ø£sêàqTcÕ˜qeTT ≈£L&É ‘Ó*dæqyê&Éìj·TT ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` nÅdsÔü ê»yÓTqÆ ÁãVü‰àÅdeÔü TTqT, ø£sà¡ ÁãVü≤à\qT uÀ~Û+#·T y˚<eä TT\qT
#·øÿ£ >± HÓi–Ï j·TTqï <äXs¯ <¡ qä∏ +<äqT&Óq’ lsêeTT&ÉT ìqTï øπ eå Tyês¡Ô q&ÉT>∑T#·THêï&ÉT
‘·©!¢
XÀ¢ˆˆ \ø£ÎD X¯Ã eTVü‰‘˚C≤ uÛsÑ T¡ Ô ùdÔ-qT#·s'¡ Á|æjT· ' ˆ
ø£è‘·yêHé XÀø£d+ü ‘·|'Ôü •s¡kÕ ‘˚-_Ûyê<äqyéT ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` \ø£ÎD' ` #· ` eTVü‰‘˚C≤' ` uÛsÑ T¡ 'Ô ` ‘˚ ` nqT#·s'¡ ` Á|æjT· '
` ø£è‘·yêHé ` XÀø£d+ü ‘·|'Ôü ` •s¡kÕ ` ‘˚ ` n_Ûyê<äqyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ uÛsÑ T¡ 'Ô Á|æjT· ' nqT#·s'¡ , eTVü‰‘˚C≤' \ø£ÎD' #· XÀø£d+ü ‘·|'Ôü
düHé •s¡kÕ ‘˚ n_Ûyê<äq+ ø£è‘·yêHé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ uÛÑs¡TÔ' R ˙uÛÑs¡Ô≈£î, Á|æj·T' nqT#·s¡' R Á|”‹bÕÁ‘·T&Ó’
‘√&ÉT>±qT+&ÉT, eTVü‰‘˚C≤' R ‘˚»XÊÙ*jÓÆTq, \ø£ÎDX¯Ã R \ø£ÎDT&ÉTqT,
XÀø£d+ü ‘·|'Ôü düHé R <äT'Kdü+‘·|⁄ü &Ô >É T∑ #·T, •s¡kÕ R •s¡dTü ‡‘√, ‘˚ R ˙≈£î, n_Ûyê<äq+
ø£è‘·yêHé R n_Ûyê<äqeTT >±$+∫ j·TTHêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` ˙ uÛÑs¡Ô≈£î Á|”‹bÕÁ‘·T&Ó’q nqT#·s¡T&É>∑T ‘˚»XÊÙ* \ø£ÎDT&ÉT
<ä T 'Kdü + ‘· | ü Ô y Ó T Æ q Vü ≤ è<ä j · T eTT‘√ ˙≈£ î •s¡ d ü T ‡ e+∫ n_Û y ê<ä q eTT
>±$+∫j·TTHêï&Ée÷à!
XÀ¢ˆˆ kÕ ‘·j÷Ó ' ≈£îX¯\+ <˚M ìX¯eT´ qs¡d+æ Vü≤jÓ÷' ˆ
Á|”‹dü+Vü≤èwüdº sü ê«+^ Vü≤q÷eT+‘· eT<∏ëÁãM‘Y ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` ‘·j÷Ó ' ` ≈£îX¯\+ ` <˚M ` ìX¯eT´ ` qs¡d+æ Vü≤jÓ÷' `
Á|”‹dü+Vü≤èwüdº sü ê«+^ ` Vü≤q÷eT+‘·yTé ` n<∏ä ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä kÕ <˚M ‘·jÓ÷' qs¡dæ+Vü≤jÓ÷' ≈£îX¯\+ ìX¯eT´,
Á|”‹dü+Vü≤èwüdº sü ê«+^ (dür), Vü≤q÷eT+‘·yTé nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, kÕ <˚M R Ä d”‘ê<˚$, ‘·j÷Ó ' qs¡d+æ Vü≤jÓ÷'R
Ä qs¡ÅXw‚ ßü ˝˜ q’… sêeT\ø£ÎDT\jÓTTø£ÿ, ≈£îX¯\+ R øπ eå TeTTqT, ìX¯eT´ R Äø£]+í ∫,
Á|”‹dü+Vü≤èwüdº sü ê«+^ (dür) R Äq+<äeTT#˚ >∑>T∑ sêŒ≥T H=+~q düeTdüXÔ Ø¯ s¡eTT
>∑\<Ó,’ Vü≤q÷eT+‘·+ R Vü≤qTeT+‘·Tì >∑÷]Ã, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` n|ü&ÉT d”‘ê<˚$ sêeT\ø£ÎDT\jÓTTø£ÿ øπ eå Tyês¡qÔ T #Óe⁄˝≤s¡ $ì,
(34) ` #·‘·TÅdæÔ+X¯düs¡Z 353
Äq+<äeTT#˚ ˇ&É˝\… q¢ T >∑>T∑ sêŒ≥T H=+<äT#·T+&É>± Vü≤qTeT+‘·Tì p∫ Ç≥T¢
|ü*¬øqT.
XÀ¢ˆˆ ø£fi≤´D° ã‘· >±<∏j˚ T· + ˝ÖøÏø° Á|ü‹uÛ≤‹ e÷ ˆ
@‹ Je+‘· e÷q+<√ qs¡+ es¡¸X‘¯ ê <ä|æ ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£fi≤´D° ` ã‘· ` >±<∏ë ` Çj·T+ ` ˝ÖøÏø° ` Á|ü‹uÛ≤‹ ` e÷ `
@‹ ` Je+‘·yTé ` Äq+<ä' ` qs¡+ ` es¡¸X‘¯ ê‘Y ` n|æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ã‘·! Je+‘·+ qs¡+ es¡¸X¯‘ê‘Y n|æ Äq+<ä' @‹, Ç‹
Çj·T+ ˝ÖøÏø° >±<∏ë e÷ ø£fi≤´D° Á|ü‹uÛ≤‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ã‘· R ÄVü‰, Je+‘·+ qs¡+ R J$+∫j·TTqï e÷qe⁄ì,
es¡¸X¯‘ê‘Y n|æ R q÷iT dü+e‘·‡s¡eTT\≈£î |æeTà≥HÓ’qqT, Äq+<ä' @‹ R
Äq+<äeTT ÁbÕ|æ+Ô #·TqT, Ç‹ R nqTq{Ï,º Çj·T+ R á, ˝ÖøÏø° >±<∏ë R ˝ÖøÏøy£ TÓ qÆ
dü÷øÏ,Ô e÷ R Hê≈£î, ø£fi≤´D° Á|ü‹uÛ≤‹ R eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ dü‘´· yê≈£îÿ>± ‘√#·T#·Tqï~.
‹\ø£eTT:` ø£fi≤´D° ` dü‘ê´sêú R j·T<∏ës¡ú yÓTqÆ <äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` ÄVü‰! ªªø£wüºeTT\qT düVæ≤+∫ J$+∫ j·TT+&ÉT qs¡T&ÉT, q÷iT
dü+e‘·‡s¡eTT\¬ø’qqT ‘·q J$‘·eTTq≈£î kÕ|òü˝éTT \_Û+#·T Äq+<äeTTqT
bı+~rs¡TqTμμ nqT ˝Àø£eTT˝Àì ô|<ä\› dü÷øÏÔ m+‘·jT· T j·T<∏ës¡ú eTì H˚&TÉ Hê≈£î
nqTuÛeÑ |üPs¡«ø£eTT>± uÀ<Û|ä &ü qç ~.
XÀ¢ˆˆ ‘·j÷Ó dü‡e÷>∑yT˚ ‘·dàæ Å˙Œ‹s¡T‘êŒ~‘ê<äT“¤‘ê ˆ
|üsd¡ Œü sπ D #ê˝≤|ü+ $X¯«kÂÔ ‘Í Á|ü#Á· ø£‘T· ' ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·j÷Ó ' ` düe÷>∑yT˚ ` ‘·dàæ Hé ` Á|”‹' ` ñ‘êŒ~‘ê ` n<äT“¤‘ê
` |üsd¡ Œü sπ D ` #· ` Ä˝≤|ü+ ` $X¯«kÂÔ ` ‘Í ` Á|ü#Á· ø£‘T· ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dæàHé düe÷>∑y˚T ‘·jÓ÷' n<äT“¤‘ê Á|”‹' ñ‘êŒ~‘ê— ‘Í
$X¯«kÂÔ |üsd¡ Œü sπ D Ä˝≤|ü+ Á|ü#Á· ø£‘T· '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dæàHé düe÷>∑y˚T R Ädüe÷>∑eTeTTq+<äT, ‘·jÓ÷' R
yê]s¡Te⁄]øÏì, n<äT“¤‘ê Á|”‹' R $TøÏÿ* >=|üŒ<Óq’ Á|”‹, ñ‘êŒ~‘ê R ø£*–+|ü
ã&çq~, ‘Í R yê]s¡Te⁄s¡TqT, $X¯«kÂÔ R qeTàø£eTT ø£*–qyê¬s,’ |üsd¡ Œü sπ D R
ˇ+&=s¡T\‘√, Ä˝≤|ü+ Á|ü#Á· ø£‘T· ' R dü+uÛ≤wüDeTTqT >±$+∫].
‹\ø£eTT:` n<äT“¤‘ê Á|”‹' ` sêeT\ø£ÎDT *s¡Te⁄s¡TqT ‘·qqT ø£\dæø=qï+‘·
n<äT“¤‘y· TÓ qÆ {Ïº dü+‘√wüeTT d”‘e· Tà≈£î ø£*–q~.
>√$+<äsêJj·TeTT:` |üsd¡ Œü sπ D Ä˝≤|ü+ Á|ü#Á· ø£‘T· '. eTT+<äT düs˝Z¡ À e]í+|üuÀe⁄
dü+uÛ≤wüDeTTqT >∑÷]Ã Ç#·Ã≥ Ç≥T¢ #Ó|Œü ã&çq~ nì ‘Ó*j·Te˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` d”‘êe÷s¡T‘·T\ Ä düe÷y˚Xe¯ TTq, yê]s¡Te⁄] Vü≤è<äjT· eTT\+<äTqT,
n<äT“¤‘y· TÓ qÆ Äq+<äeTT, Á|”‹ ñ<äsTT+#ÓqT. ˇø£]ô|’ ˇø£sT¡ |üP]Ô $XÊ«düeTT‘√
dü+uÛ≤wüDeTTq ≈£î|üÁø£$T+∫].
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕ´ düÔ <ä«#·q+ ÁX¯ó‘ê« Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ
d”‘êj·÷ XÀÙø£‘b· ÕÔj÷· dü‡MT|ü eTT|ü#Á· ø£yT˚ ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·kÕ´' ` ‘·‘Y ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»'
` d”‘êj·÷' ` XÀø£‘b· ÕÔj÷· ' ` düMT|üyTé ` ñ|ü#Á· ø£yT˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé ‘·kÕ´' ‘·<ä«#·q+ ÁX¯ó‘ê«
XÀø£‘b· ÕÔj÷· ' d”‘êj·÷' düMT|üyTé ñ|ü#Á· ø£yT˚ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé R yêj·TTq+<äqT&Óq’ Vü≤qTeT, ‘·kÕ´'
R Ä d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, ‘· <ä«#·q+ ÁX¯ó‘ê« R Ä e÷≥ $ì, XÀø£‘b· ÕÔj÷· ' R
XÀø£eTT#˚ dü+‘ê|üeTT H=+~j·TTqï{Ï,º d”‘êj·÷' R d”‘j · TÓ Tø£ÿ, düMT|ü+ R düìï~Ûø,Ï
ñ|ü#Á· ø£yT˚ R #˚s¡ <=&É>¬ qT.
‹\ø£eTT :` düMT|üyTé ñ|ü#Á· ø£yT˚ ` Ç+ø£qT ÁøÏ+~ø=eTàMT~øÏ e#·TÃ#·T+&Óqì
uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj· T Tq+<ä q T&Ó ’ q Vü ≤ qTeT d” ‘ · e ÷≥\qT Äø£ ] í + ∫,
XÀø£|]ü ‘·|⁄ü sÔ ê˝…q’ ÄyÓT düMT|üeTTq≈£î ÄÁ‘·eTT‘√ #˚s¡ e#·TÃ#·T+&ÓqT.
(34) ` #·‘·TÅdæÔ+X¯düs¡Z 355
XÀ¢ˆˆ j·T<∏ë j·T<∏ë düMT|ü+ dü Vü≤qTe÷ qT|üdsü Œ¡ ‹ ˆ
‘·<ë∏ ‘·<ë∏ sêeD+ kÕ ‘·+ d”‘ê |ü]X¯+ø£‘˚ ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<∏ë ` j·T<∏ë ` düMT|ü+ ` dü' ` Vü≤qTe÷Hé ` ñ|üdsü Œ¡ ‹ `
‘·<ë∏ ` ‘·<ë∏ ` sêeD+ ` kÕ ` ‘·+ ` d”‘ê ` |ü]X¯+ø£‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' Vü≤qTe÷Hé j·T<∏ë j·T<∏ë (‘·kÕ´') düMT|üyTé ñ|üdsü Œ¡ ‹,
‘·<ë∏ ‘·<ë∏ kÕ d”‘ê ‘·+ sêeD+ |ü]X¯+ø£‘.˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' Vü≤qTe÷Hé R Ä Vü≤qTeT, j·T<∏ë j·T<∏ë R @ $<Ûeä TT>±HÓ‘’ ˚
(‘·kÕ´'), düMT|ü+ R (Ä d”‘ê<˚$) düMT|üeTTq≈£î, ñ|üdsü Œ¡ ‹ R #˚sT¡ #·THêï&√,
‘·<ë∏ ‘·<ë∏ R Ä $<Ûeä TT>∑H,˚ kÕ d”‘ê R Ä C≤qø°<$˚ , ‘·+ R Ä Vü≤qTeTqT,
sêeD+ R sêeDTì>±, |ü]X¯+ø£‘˚ R X¯+øÏ+#·T#·T+&ÓqT.
‹\ø£eTT:` |ü]X¯+ø£‘˚ ` Ç+‘·≈î£ |üPs¡«eTT sêeT≈£îX¯\ø°sqÔ¡ eTT#˚ $XÊ«düeTT
>∑*j
Z T· Tqï|üŒ{ÏøìÏ , sêeD≤düTs¡Tì e÷j·÷~Ûø´£ eTTjÓTTø£ÿ düàs¡DeTT ø£*–q+‘·H˚
X¯+ø£≈î£ ˝ÀHÓq’ <äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` n|ü&ÉT ‘·qqT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT düMT|æ+#·T#·Tqïø=\~j·TTqT, d”‘e· Tà
n+‘·ø+£ ‘· ø£‘ì· ì eTi\ sêeDTì>± X¯+øÏ+#·T#·T uÛj Ñ T· |ü&kÉ Õ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ n¨ ~Û –Δ ø£ÿ è‘· $T<ä+ ø£~‘∏ +· Væ≤ j·T<äd´ü y˚T ˆ
s¡÷bÕ+‘·s¡ eTTbÕ>∑eT´ dü @ yêj·T+ Væ≤ sêeD' ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n¨ ` ~Ûø˘ ` ~Ûø˘ ` ø£è‘·yTé ` Ç<ä+ ` ø£~‘∏ +· ` Væ≤ ` j·T‘Y
` ndü´ ` y˚T ` s¡÷bÕ+‘·sy¡ Té ` ñbÕ>∑eT´ ` dü' ` @e ` nj·T+ ` Væ≤ `
sêeD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n¨, y˚T ndü´ j·T‘Y ø£~‘∏ +· , Ç<ä+ ~Ûø˘ ~Ûø˘ (j·T‘·') nj·T+
s¡÷bÕ+‘·sy¡ Té ñbÕ>∑eT´ (Ä>∑‘'· ) dü' sêeD' @e Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n¨ R nø£ÿ{≤, y˚T R Hê≈£î, ndü´ R á‘·ìjÓTTø£ÿ (#˚‘)· ,
j·T‘Y ø£~‘∏ +· R #Ó|Œü ã&çq <˚~ j·TTqï<√, Ç<ä+ R Ç~, ~Ûøø˘ è£ ‘·+ R $TøÏÿ*
ì+<äýÓTqÆ ~, j·T‘·' R m+<äT#˚‘q· q>±, nj·T+ R á‘·&TÉ , s¡÷bÕ+‘·sy¡ Té R
e÷iTy˚weü TTqT, ñbÕ>∑eT´ R bı+~ (Ä>∑‘'· R e∫Ãq{Ï)º dü' sêeD' @e Væ≤ R
Ä sêeD≤düTs¡T&˚ j·T>∑TqT>∑<ë.
‘ê‘·Œs¡éTT:` nø£ÿ{≤! á‘·&TÉ Hê‘√ |ü*øÏq~j·TT, H˚ Hê‘·ì‘√ |ü*øÏq~j·TT
n+‘·j·TT $TøÏÿ* ì+<äýÓTÆq $wüj·Ty˚T nsTTq~. @\ qq>±, á‘·&ÉT
e÷j·÷s¡÷|üeTTqT <Û]ä +∫ e∫Ãq Ä sêeD≤düTs¡T&˚>±ì eTi…e«&ÉTqT >±&ÉT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê eTXÀø£d´ü XÊU≤+ ‘·T $eTTø±Ô« XÀø£ø]£ Ù‘ê ˆ
‘·kÕ´ y˚T yêqe<ë´+^ <Ûsä D¡ ≤´+ düeTTbÕ$X¯‘Y ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êyéT ` nXÀø£d´ü ` XÊU≤+ ` ‘·T ` $eTTø±Ô « ` XÀø£ø]£ Ù‘ê `
‘·kÕýéT ` @e ` nqe<ë´+^ ` <Ûsä D ¡ ≤´+ ` düeTTbÕ$X¯‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` XÀø£ø]£ Ù‘ê, nqe<ë´+^ kÕ nXÀø£d´ü ‘ê+ XÊU≤+ $eTTø±Ô «,
‘·kÕýéT @e <Ûsä D ¡ ≤´+ düeTTbÕ$X¯‘.Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XÀø£ø]£ Ù‘ê R XÀø£|&” ‘ç T· sê\TqT, nqe<ë´+^ R ñ‘·eÔ TyÓTqÆ
<˚V≤ü eTT>∑\~j·TTq>∑T, kÕ R Ä d”‘ê<˚$, nXÀø£d´ü R nXÀø£eèø£eå TTjÓTTø£ÿ, ‘ê+
XÊU≤+ R Ä ø=eTàqT, $eTTø±Ô« R $&ç∫ô|{Ï,º ‘·kÕ´+ <Ûsä D ¡ ≤ýéT @e R n#·Ã{Ï
H˚\MT<äH,˚ düeTTbÕ$X¯‘Y R ≈£Ls¡TÃ+&ÓqT.
‹\ø£eTT:` nXÀø£d´ü XÊU≤+ ` nXÀø£eqeTTq+<ä* •+X¯óbÕeèø£eå TTjÓTTø£ÿ XÊKqT
nì ns¡eú TT.
>√$+<äsêJj·TeTT:` nXÀø£d´ü XÊU≤+ ` n#·Ã≥ nXÀø£eTT, •+X¯ó|üeTT s¬ +&ÉT
eèø£eå TT\TqT ø£\dæjT˚ j·TTqïeì ‘Ó*j·Te˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` XÀø£|&” ‘ç T· sê˝…q’ Ä d”‘êkÕ~Û« ‘êqT |ü≥Tºø=ìj·TTqï eèø£Xå ÊKqT
$&ç∫ô|{Ï,º Ä #Ó≥Tº ÁøÏ+<ä H˚\ô|’ #·~øÏ\ã&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤qTe÷ q‹<äT'U≤sêÔ+ ‘ê+ <äècÕº« uÛj Ñ T· yÓ÷Væ≤‘êyéT ˆ
ne+<ä‘· eTVü‰u≤VüQ dü‘Ô · kÕÔ+ »qø±‘·àC≤yéT ˆ
kÕ #Óq’ + uÛj
Ñ T· dü+Á‘·kÕÔ uÛ÷Ñ jÓ÷ HÓq’ eTT<Óø’ ‘å£ · ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤qTe÷Hé ` n‹<äT'U≤sêÔ+ ` ‘ê+ ` <äècÕº« ` uÛj Ñ T· yÓ÷Væ≤‘êyéT,
(34) ` #·‘·TÅdæÔ+X¯düs¡Z 357
ne+<ä‘· ` eTVü‰u≤VüQ' ` ‘·‘'· ` ‘ê+ ` »qø±‘·àC≤yéT, kÕ ` #· ` @q+ `
uÛjÑ T· dü+Á‘·kÕÔ ` uÛ÷Ñ j·T' ` q ` @qyéT ` ñ<Óø’ ‘å£ · ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰u≤VüQ' Vü≤qTe÷Hé n‹<äT'U≤sêÔ+, uÛÑj·TyÓ÷Væ≤‘ê+
‘ê+ <äècÕº«, ‘ê+ »qø±‘·àC≤yéT ne+<ä‘.· @q+ <äècÕº« uÛj Ñ T· dü+Á‘·kÕÔ (dür) kÕ
uÛ÷Ñ j·T' @q+ q ñ<Óø’ ‘å£ .·
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eTVü‰u≤VüQ' Vü≤qTe÷Hé R eTVü‰Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT, n‹<äT'U≤sêÔ+
R $TøÏÿ*>∑ <äT'K|”&‘ç T· sê\TqT, uÛj Ñ T· yÓ÷Væ≤‘ê+ R uÛjÑ T· $eX¯ósê\TqT n>∑T,
‘ê+ R ÄyÓTqT, <äècÕº« R #·÷∫, ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘ê+ »qø±‘·àC≤+ R Ä
d”‘ê<˚$ì >∑÷]Ã, ne+<ä‘· R qeTdüÿ]+#ÓqT. @q+ R á‘·ìì, <äècÕº« R
#·÷∫, uÛj Ñ T· dü+Á‘·kÕÔ R uÛj
Ñ T· $Vü≤«\Tsê˝…q’ , kÕ R ÄyÓT, uÛ÷Ñ j·T' R ‹]–, @q+
R á Vü≤qTeTqT, q ñ<Óø’ ‘å£ · R ø£HïÓ ‹Ô #·÷&É≈î£ +&ÓqT.
sê. •s√eTDÏ:` ‘êyéT ne+<ä‘· ` sêeDX¯+ø±ìyês¡D≤s¡yú TÓ Æ Vü≤qTeT n≥T¢ d”‘e· Tà≈£î
ÁyÓTT¬øÿqì ‘Ó*j·Te˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` n$T‘·yTÓ qÆ uÛj Ñ T· eTT‘√&ÉqT, <äT'KeTT‘√&ÉqT |”&+ç |üã&ÉT#·Tqï{Ïº
Ä d”‘ê<˚$ eTqdüT‡q+<äTqï uÛj Ñ T· eTTqT X¯+ø£qT ‘=\–+#·T≥¬ø’ Vü≤qTeT ÄyÓT≈£î
•s¡dTü ‡ e+∫ e+<äqeTT #˚ôdqT. ø±ì uÛj Ñ T· $Vü≤«\Tsê˝…q’ Ä d”‘e· Tà e÷Á‘·eTT
n‘·ì yÓ|’ ⁄ü ø£HïÓ ‹Ô #·÷&É≈î£ +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·+ <äècÕº« e+<äe÷q+ #· d”‘ê X¯•ìuÛ≤qHê ˆ
nÁãM B›sÈ¡ eTT#·Ã«¤ dü´ yêqs¡+ eT<ÛTä s¡d«ü sê ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` <äècÕº« ` e+<äe÷q+ ` #· ` d”‘ê ` X¯•ìuÛ≤qHê `
nÁãM‘Y ` Bs¡yÈ Té ` ñ#·Ã«¤ dü´ ` yêqs¡+ ` eT<ÛTä s¡d«ü sê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯•ìuÛ≤qHê d”‘ê e+<äe÷q+ ‘·+ yêqs¡+ <äècÕº«, Bs¡+È
ñ#·Ã«¤ dü´ eT<ÛTä s¡d«ü sê nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯•ìuÛ≤qHê d”‘ê R #·+Á<äTìe+{Ï eTTKeTT ø£*–q Ä d”‘ê<˚$,
e+<äe÷q+ R ÅyTÓ T≈£îÿ#·Tqï{Ï,º ‘·+ yêqs¡+ R Ä yêqs¡|⁄ü +>∑e⁄ì, <äècÕº« R
#·÷∫, Bs¡yÈ Té ñ#·Ã«¤ dü´ R Bs¡yÈ TÓ qÆ ì≥÷ºsT¡ ŒqT yÓ&*É +∫, eT<ÛTä s¡d«ü sê R rj·Tì
ø£+sƒe¡ TT>∑\<Ó,’ nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` #·+Á<äTìuÀ\T düT+<äsy¡ TÓ qÆ eTTKeTT‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï Ä d”‘ê<˚$
‘·q≈£î ÅyTÓ T≈£îÿ#·Tqï Ä yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ >±+∫ ~>∑T\T‘√ Bs¡eÈ TT>∑ ì≥÷ºsT¡ ŒqT $&ç∫
eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ ø£+sƒd¡ «ü s¡eTT‘√ áØ‹>∑ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ e÷j·÷+ Á|ü$c˛º e÷j·÷M j·T~ ‘·«+ sêeD dü‡«j·TyéT ˆ
ñ‘êŒ<äjT· dæ y˚T uÛ÷Ñ j·T' dü+‘ê|ü+ ‘·qï XÀuÛqÑ yéT ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e÷j·÷+ ` Á|ü$wü'º ` e÷j·÷M ` j·T~ ` ‘·«+ ` sêeD'`
dü«j·TyéT ` ñ‘êŒ<äjT· dæ ` y˚T ` uÛ÷Ñ j·T' ` dü+‘ê|ü+ ` ‘·‘Y ` q ` XÀuÛqÑ yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷j·÷M sêeD' ‘·«+ dü«j·T+ e÷j·÷+ Á|ü$wü'º (düH)é y˚T
dü+‘ê|ü+ ñ‘êŒ<äjT· dæ j·T~, ‘·‘Y XÀuÛqÑ + q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷j·÷M sêeD' R e÷j·÷$jÓTÆ q sêeDT&Ée>∑T, ‘·«+ R
˙e⁄, uÛ÷Ñ j·T' R ‹]–, dü«j·T+ R dü«j·TeTT>∑H,˚ e÷j·÷+ Á|ü$wü'º , (düH)é R
e÷j·TqT d”«ø£]+∫qyê&Éy,’Ó y˚T R Hê≈£î, dü+‘ê|ü+ R |ü]‘ê|üeTTqT, ñ‘êŒ<äjT· dæ
j·T~ R ø£*+Z #·T#·Tqï jÓT&É\, ‘·‘Y R Ä e÷j·÷ø£è‘·éTT, XÀuÛqÑ + q R y˚T\T>±<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` sêeD≤! e÷j· ÷ $jÓ Æ T q ˙e⁄ ‹]– H˚ & É T dü « j· T eTT>∑
e÷j·÷s¡÷|üeTTqT <Û]ä +∫ á $<Ûeä TT>± Hê≈£î dü+‘ê|üeTTqT ø£*–+#·T≥ ˙
ø¬ +‘·e÷Á‘·eTT y˚T\T>±<äT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ dü«+ |ü]‘·´»´ s¡÷|ü+ j·T' |ü]Áyê»ø£s÷¡ |üyêHé ˆ
»qkÕúH˚ eTj·÷ <äèwüº dü«Ô + dü @e Væ≤ sêeD' ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü«+ ` |ü]‘·´»´ ` s¡÷|ü+ ` j·T' ` |ü]Áyê»ø£s÷¡ |üyêHé `
»qkÕúH˚ ` eTj·÷ ` <äèwü'º ` ‘·«+ ` dü' ` @e ` Væ≤ ` sêeD' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` j·T' dü«+ s¡÷|ü+ |ü]‘·´»´, |ü]Áyê»ø£s÷¡ |üyêHé (düH)é »qkÕúH˚
eTj·÷ <äèwü'º , ‘·«+ dü' sêeD' @e Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T' R @ ˙e⁄, dü«+ s¡÷|ü+ R ì»s¡÷|üeTTqT, |ü]‘·´»´ R
$&ç∫, |ü]Áyê»ø£s÷¡ |üyêHé (düH)é R j·T‹y˚weü TTqT <Û]ä +∫qyê&Éy,’Ó »qkÕúH˚ R
»qkÕúqeTTq+<äT, eTj·÷ R Hê#˚‘,· <äèwü'º R #·÷&Éã&ç‹y√, ‘·«+ R ˙e⁄, dü'
sêeD' @e Væ≤ R Ä sêeDT&Éy>˚ <∑ ë!
(34) ` #·‘·TÅdæÔ+X¯düs¡Z 359
‘ê‘·Œs¡éTT:` Ä Hê&ÉT »qkÕúqeTTq+<äT ˙ ì»s¡÷|üeTTqT $&ç∫, j·T‹y˚weü TT
<Û]ä +∫ Hê≈£î ø±q e∫Ãq{Ïº Ä sêeDT&Éy˚ eTi\ Ç|ü &û s¡÷|üeTTq Ç≥T¢
e∫Ã‹$>∑<ë.
XÀ¢ˆˆ ñ|üyêdüøè£ XÊ+ BHê+ ø±eTs¡÷|ü ìXÊ#·s¡ ˆ
dü+‘ê|üjT· dæ e÷+ uÛ÷Ñ j·T' dü+‘ê|ü+ ‘·qï XÀuÛqÑ yéT ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ|üyêdüøè£ XÊ+ ` BHê+ ` ø±eTs¡÷|ü ` ìXÊ#·s¡ ` dü+‘ê|üjT· dæ
` e÷+ ` uÛ÷Ñ j·T' ` dü+‘ê|ü+ ` ‘·‘Y ` q ` XÀuÛqÑ yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±eTs¡÷|ü, ìXÊ#·s,¡ ñ|üyêdüøè£ XÊ+, BHê+ e÷+ uÛ÷Ñ j·T'
dü+‘ê|ü+ dü+‘ê|üjT· dæ, ‘·‘Y XÀuÛqÑ + q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±eTs¡÷|ü! ìXÊ#·s¡! R ø±eTs¡÷|ü⁄&ÉyÓ’q z s¡ø£ÿdüT&Ü!
ñ|üyêdüøè£ XÊ+ R ñ|üyêdüeTT#˚ ø£è•+∫j·TTqï{Ï,º BHê+ e÷+ R BqTsê\HÓq’
qqTï! uÛ÷Ñ j·T' R ‹]–, dü+‘ê|ü+ R dü+‘ê|üeTT >∑\TZq≥T¢>±, dü+‘ê|üjT· dæ R
|ü]‘·|+æ |ü CÒjT· T#·THêïe⁄, ‘·‘Y R Ä ø£è‘·éTT, XÀuÛqÑ + q R øπ eå TeTT>±<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` ø±eTs¡÷|üeTTqT <Ûä]+#·T≥ dü«uÛ≤eyÓTÆq{Ïº z sêeDT&Ü!
ñ|üyêdüeTT\T #˚j·TT#·T ø£è•+∫ BqTsê\HÓ’ j·TTqï qqTï áØ‹>∑ ì+ø£qT
dü+‘ê|üeTT H=+~+#·T≥ ˙¬ø+‘· e÷Á‘·eTTqT øπ eå TeTT>±<äT düTe÷.
XÀ¢ˆˆ n<∏yä ê HÓ‘’ · <˚e+ Væ≤ j·T qàj·÷ |ü]X¯+øÏ‘y· Té ˆ
eTqk˛ Væ≤ eTeT Á|”‹ s¡T‘·ŒHêï ‘·e <äsÙ¡ Hê‘Y ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏yä ê ` q ` @‘·‘Y ` @e+ ` Væ≤ ` j·T‘Y ` eTj·÷ `
|ü]X¯+øÏ‘y· Té ` eTqdü' ` Væ≤ ` eTeT ` Á|”‹' ` ñ‘·ŒHêï ` ‘·e ` <äsÙ¡ Hê‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏yä ê, eTj·÷ j·T‘Y |ü]X¯+øÏ‘+· @‘·‘Y @e+ qVæ≤— Væ≤,
‘·e<äsÙ¡ Hê‘Y eTeT eTqdü' Á|”‹' ñ‘·ŒHêï.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏äyê R ˝Òø£, eTj·÷ R Hê#˚, j·T‘Y |ü]X¯+øÏ‘·+ R @
(nìwüeº TT) X¯+øÏ+|üã&çq<√, @‘·‘Y R Ç~, @e+ Rá Ø‹>±, qVæ≤ R ø±H˚ø±<äT,
Væ≤ R m+<äTe\¢qq>±, ‘·e <äsÙ¡ Hê‘Y R ìqTï p#·T≥e\q, eTeT eTqdü' R
Hê eTqdüT‡q≈£î, Á|”‹' ñ‘·ŒHêï R Äq+<äeTT ø£*–q~.
‘ê‘·Œs¡éTT:` ˝Òø£ H˚qT X¯+øÏ+∫q~ j·T<∏ës¡úeTT>±<äT nì ˇ|üø=qe˝…qT.
m+<äT#˚‘· qq>±, ìqTï #·÷#·T≥#˚‘· Hê eTqdüT‡q≈£î $T>∑T\ Vü≤s¡¸yT˚ ø£*–q~
>±ì yê´≈£î\‘· ø£\T>∑˝<Ò Tä .
XÀ¢ˆˆ j·T~ sêeTdü´ <ä÷‘· dü«Ô e÷>∑‘√ uÛÁÑ <ä eTdüTÔ ‘˚ ˆ
|üè#êÃ¤$T ‘ê«+ Vü≤]ÁX‚wü̃ Á|æj÷· sêeTø£<ë∏ Væ≤ y˚T ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` sêeTdü´ ` <ä÷‘·' ` ‘·«yéT ` Ä>∑‘'· ` uÛÁÑ <äyTé ` ndüTÔ
` ‘˚ ` |üè#êÃ¤$T ` ‘ê«+ ` Vü≤]ÅXw‚ ü̃ ` Á|æj÷· ` sêeTø£<ë∏ ` Væ≤ ` y˚T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«+ sêeTdü´ (düø±XÊ‘Y) Ä>∑‘'· <ä÷‘·' j·T~, ‘˚ uÛÁÑ <äyTé
ndüT—Ô (sêeTø£<ë∏ +) |üè#êÃ¤$T, Væ≤, y˚T sêeTø£<ë∏ Á|æj÷· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«+ R ˙e⁄, sêeTdü´ (düø±XÊ‘Y) R sêeTTì ø£&qÉ T+&ç, Ä>∑‘'·
R e∫Ãq{Ï,º <ä÷‘·' j·T~ R <ä÷‘·yq’Ó jÓT&É\, ‘˚ R ˙≈£î, uÛÁÑ <äyTé ndüTÔ R
eT+>∑fie¯ T>∑T >±ø£! (sêeTø£<ë∏ +) |üè#êÃ¤$T R sêeTTì ø£<qä∏ T >∑÷]Ã n&ÉT>∑T#·THêïqT,
Væ≤ R m+<äT#˚‘q· q>±, y˚T R Hê≈£î, sêeTø£<ë∏ R sêeTTì eè‘êÔ+‘·eTT, Á|æj÷·
R Çwüyº TÓ qÆ ~.
‘ê‘·Œs¡éTT:` ˙e⁄ lsêeTTìø£&qÉ T+&ç e∫Ãq{Ïº <ä÷‘·y˚ jÓTÆ qjÓT&É\, ˙≈£î eT+>∑fi¯
eT>∑T>±ø£! sêeTTì >∑÷]Ãq ø£<qä∏ T $q>√s¡T#·THêïqT. Hê≈£î sêeTTì eè‘êÔ+‘·eTT
$TøÏÿ* Çwüeº TT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ >∑TD≤ ÁHêeTdü´ ø£<jä∏ T· Á|æjT· dü´ eTeT yêqs¡ ˆ
∫‘·+Ô Vü≤s¡dæ y˚T kÂeT´ qB≈£L\+ j·T<∏ë s¡jT· ' ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >∑TD≤Hé ` sêeTdü´ ` ø£<j ä∏ T· ` Á|æjT· dü´ ` eTeT ` yêqs¡ `
∫‘·+Ô ` Vü≤s¡dæ ` y˚T ` kÂeT´ ` qB≈£L\+ ` j·T<∏ë ` s¡jT· ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡, eTeT Á|æjT· dü´, sêeTdü´, >∑TD≤Hé ø£<j ä∏ T· — kÂeT´,
s¡jT· ' qB≈£L\+ j·T<∏ë, ‘·«+ y˚T ∫‘·+Ô Vü≤s¡d.æ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡! R z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! eTeT Á|æjT· dü´ R Hê≈£î Á|æjT· T&Óq’ {Ï,º
sêeTdü´ R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, >∑TD≤Hé R >∑TDeTT\qT, ø£<j ä∏ T· R #Ó|ü eTT, kÂeT´!
Rz yêqs√‘·eÔ ÷!, s¡jT· ' R Á|üyêVü≤y˚>e∑ TT, qB≈£L\+ j·T<∏ë R @{Ï>≥ ∑ TºqTe˝…,
‘·«+ R ˙e⁄, y˚T ∫‘·+Ô R Hê eTqdüT‡qT, Vü≤s¡dæ R Vü≤]+#·T#·THêïe⁄.
(34) ` #·‘·TÅdæÔ+X¯düs¡Z 361
yêdüT<ëdükÕ«$T:` Bìe\q uÛ>Ñ e∑ <äTDZ ≤qTuÛeÑ eT+<äT n_Û˝≤wü >∑*–, uÛ>Ñ e∑ <äTDZ ≤qT
dü+<ÛëqeTT #˚jT· T#·T, •wüß´q≈£î uÛ>Ñ e∑ <äTD Z eTT\T e]í+∫ #Ó|ü yê&ÉT ì»yÓTqÆ
>∑Ts¡Te⁄ nì ‘Ó*dæø=qe˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! Hê Á|æjT· T&Óq’ {Ïº lsêeTTì >∑TDeTT\qT ø°]+Ô |ü⁄eTT.
Á|üyêVü≤y˚>e∑ TT @{Ï>≥
∑ TºqT ˝À>=qTq≥T¢ ˙e⁄ Hê eTqdüT‡qT <√#·T#·THêïe⁄.
XÀ¢ˆˆ n¨ dü«|üïdü´ düTK‘ê j·÷-Vü≤ y˚Te+ ∫sêVü≤è‘ê ˆ
Áù|wæ‘+· HêeT |üXÊ´$T sê|òTü y˚D eHÍø£dyü Té ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n¨ ` dü«|üïdü´ ` düTK‘ê ` j·÷ ` nVü≤yéT ` @e+ `
∫sêVü≤è‘ê ` Áù|wæ‘+· ` HêeT ` |üXÊ´$T ` sê|òTü y˚D ` eHÍø£dyü Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ∫sêVü≤è‘ê, j·÷ nVü≤yéT @e+ sê|òTü y˚D Áù|wæ‘+· eHÍø£d+ü
|üXÊ´$T, (‘·kÕ´' y˚T) dü«|üïdü´ düTK‘ê n¨.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ∫sêVü≤è‘ê R ∫s¡ø±\eTT ÁøÏ+<ä≥ n|üV≤ü ]+|üã&çq{Ï,º j·÷
nVü≤+ R @ H˚qT, @e+ R Ç≥T¢, sê|òTü y˚D Áù|wæ‘+· R lsêeTTì#˚ |ü+|üã&çq{Ï,º
eHÍø£d+ü R yêqs¡Tì, |üXÊ´$T R #·÷#·T#·THêïH√, (‘·kÕ´' y˚T R n{Ïº Hê≈£î),
dü«|üïdü´ R dü«|üïeTTjÓTTø£ÿ, düTK‘ê R kÂKéTT, n¨ R m+‘· >=|üŒ<√!
‘ê‘·Œs¡éTT:` ÄVü‰! á dü«|üïeTT m+‘· kÂKéTT ø£*–+#·T#·Tqï~! @Hê&√
sêeDTì#˚ n|üV≤ü ]+|ü ã&çq{Ïº H˚qT Hê Á|æjT· T&ÉT |ü+|æq <ä÷‘·qT, Ç≥T¢ Hê
ø£qTï˝≤s¡ >±+#·>\∑ TZ#T· HêïqT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ dü«ù|ï -|æ j·T <ä´Vü≤+ Ms¡+ sê|òTü e+ düV≤ü \ø£ÎDyéT ˆ
|üX´‚ j·T+ Hêed”<j ˚ T· + dü«b˛ï-|æ eTeT eT‘·‡Ø ˆˆ 21
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` dü«ù|ï ` n|æ ` j·T~ ` nVü≤+ ` Ms¡+ ` sê|òTü e+ ` düV≤ü \ø£ÎDyéT
` |üX´‚ j·T+ ` q ` ned”<j ˚ T· + ` dü«|üï' ` n|æ ` eTeT ` eT‘·‡Ø ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü«ù|ï n|æ, nVü≤+ düV≤ü \ø£ÎD+, Ms¡+ sê|òTü e+ |üX´‚ j·T+
j·T~, q ned”<j ˚ T· yéT. eTeT dü«|üï' n|æ eT‘·‡Ø uÛeÑ ‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü«ù|ï n|æ R dü«|üïeT+ <Óq’ qT, düV≤ü \ø£ÎD+ R \ø£ÎDTì‘√
>∑÷&çq{Ï,º Ms¡+ sê|òTü e+ R Ms¡T&Óq’ sêeTTì, nVü≤+ |üX´‚ j·T+ j·T~ R H˚qT
#·÷&É>*∑ qZ jÓT&É\, q ned”<j˚ T· yéT R q•+|üqT. eTeT R Hê≈£î, dü«|üï' n|æ R
ø£\>∑÷&É, eT‘·‡Ø R e÷‘·‡s¡éTT>∑\~, (uÛeÑ ‹ R n>∑T#·Tqï~).
>√$+<äsêJj·TeTT:` Ms¡+ sê|òTü e+ ` sêø£då e” T<Û´ä eTTq ìedæ+#·T#·Tqï{Ïº Hê
<äT'KeTTqT, dü«|üïeTTq+<äT ø£qã&çq|üŒ{ÏøìÏ Ms¡T&Óq’ sêeTT&ÉT |ü]Vü≤]+|ü>\∑ &Éì
sêeT|üsêÁø£eTeTTqT d”‘e· Tà Ç≥T¢ ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï~.
düV≤ü \ø£DÎ + sê|òTü e+ :` ‘êqT |üPs¡«eTT Çs¡Te⁄]ì ø£*dæ #·÷∫q≥T¢>±, dü«|üïeTT˝À
>∑÷&É ‹]– Çs¡Te⁄]ì ø£*dæjT˚ #·÷&É>√s¡T#·Tqï<äì uÛ≤eeTT. ˝Òø£ ‘êqT yê]qT+∫
$jÓ÷>∑eTT H=+~q|ü⁄&ÉT Ä j·Tqï<äeTTà *s¡Te⁄s¡TqT >∑÷&É |üsd¡ Œü s¡eTT $jÓ÷>∑eTT
H=+~j·TTHêïs¡T >±e⁄q, ‹]– yê]s¡Te⁄s¡TqT ø£*dæø=qï <äèX¯éTT ø£\˝ÀHÓq’
#·÷&Ée˝…qì d”‘e· Tà ø√s¡T#·Tqï<äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` Hê dü«|üïeT+ <Óq’ qT ‘·eTTà&Óq’ \ø£ÎDTì‘√ ø£\dæjT· Tqï eTVü‰Ms¡T&Óq’
lsêeTTì Hê ø£qTï˝≤s¡ #·÷&É>∑*–q jÓT&É\ Hê ø£wüºeTT\qT m{À¢ z]Ã
J$+#·>\∑ qT. ø±ì HêjÓT&É dü«|üïeTT >∑÷&É e÷‘·‡s¡éTT eVæ≤+∫ j·TTqï~>∑<ë.
ø±e⁄qH˚ ø£\jÓTÆ qqT e#·TÃ≥˝Ò<Tä !
XÀ¢ˆˆ HêVü≤+ dü«|üï $TeT+ eTH˚´ dü«ù|ï <äècÕº« Væ≤ yêqs¡yTé ˆ
q X¯ø√´-uÛTÑ ´<äjT· ' ÁbÕ|ü⁄+Ô ÁbÕ|üÔ XÊÃuÛTÑ ´<äj÷Ó eTeT ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` nVü≤+ ` dü«|üïyéT ` ÇeT+ ` eTH˚´ ` dü«ù|ï ` <äècÕº« `
Væ≤ ` yêqs¡yTé , ` q ` X¯ø´£ ' ` nuÛTÑ ´<äjT· ' ` ÁbÕ|ü⁄+Ô ` ÁbÕ|ü'Ô ` #· `
nuÛTÑ ´<äjT· ' ` eTeT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤yéT ÇeT+, dü«|üï+ q eTH˚´— dü«ù|ï yêqs¡+ <äècÕº«,
nuÛTÑ ´<äjT· ' ÁbÕ|ü⁄+Ô qVæ≤ X¯ø´£ ', eTeT nuÛTÑ ´<äjT· X¯Ã ÁbÕ|ü'Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, ÇeT+ R Bìì, dü«|üï+ R dü«|üïeTTqT>±, q
eTH˚´ R ‘·\b˛j·TqT— dü«ù|ï R dü«|üïeTTq+<äT, yêqs¡+ <äècÕº« R yêqs¡Tì
p∫, nuÛTÑ ´<äjT· ' ÁbÕ|ü⁄+Ô R ÅXj ‚ T· düT‡ bı+<äT≥≈£î, qVæ≤ X¯ø´£ ' R kÕ<Û´ä eTT>±<äT
>∑<ë, eTeT R Hê≈£î, nuÛTÑ ´<äjT· ' #· R ÅXj ‚ T· düT‡>∑÷&É, ÁbÕ|ü'Ô R dæ~+Δ ∫q~.
(34) ` #·‘·TÅdæÔ+X¯düs¡Z 363
‘ê‘·Œs¡éTT:` H˚qT #·÷#·T#·Tqï dü+|òTü ≥qeTT dü«|üïeTT nì nqTø=qqT. dü«|üïeTT
q+<äT yêqs¡T&ÉT ø£qã&çq|ü⁄&ÉT nuÛÑT´<äj·TeTT dæ~Δ+#·T≥ X¯ø£éTT ø±<äT>∑<ë—
HêøÏ|ü &ÉT Vü≤è<äj÷· q+<äs÷¡ |üyTÓ qÆ nuÛTÑ ´<äjT· eTTqT \_Û+∫j·TTqï~>∑<ë! n+<äT#˚
Ç~ dü«|üïeTTø±<äT.
XÀ¢ˆˆ øÏqTï kÕ´ ∫Ã‘·yÔ ÷Ó ¨-j·T+ uÛyÑ ˚ <ë«‘·>‹∑ dæÔ «j·TyéT ˆ
ñHêà<äCÀ $ø±s√ yê kÕ´ <äjT· + eTè>∑‘è· wæøí ± ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏ+ ` qT ` kÕ´‘Y ` ∫‘·yÔ ÷Ó Vü≤' ` nj·T+ ` uÛyÑ ‘˚ Y ` yê‘·>‹∑ '
` ‘·T ` Çj·TyéT— ñHêà<ä»' ` $ø±s¡' ` yê ` kÕ´‘Y ` Çj·T+ ` eTè>∑‘è· wæøí ± ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·T+ ∫‘·yÔ ÷Ó Vü≤' øÏ+ qT? yê Çj·T+ yê‘·>‹∑ ' uÛyÑ ‘˚ ?Y yê
nj·T+ ñHêà<ä»' $ø±s¡' kÕ´‘Y? yê (Çj·T+) eTè>∑‘è· wæøí ± uÛyÑ ‘˚ ?Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ R Ç~, ∫‘·yÔ ÷Ó Vü≤' øÏ+ qT? R eTqdüT‡q+<Óq’ yÓ÷Vü≤e÷
j˚T$T— yê R ˝Òø,£ Çj·T+ R Ç~, yê‘·>‹∑ ' uÛyÑ ‘˚ Y R yêj·TT\ø£D å yÓTÆ j·TT+&ÉTHê,
yê R ˝Òø,£ nj·T+ R Ç~, ñHêà<ä»' $ø±s¡' kÕ´‘Y R ñHêà<äeTT e\q »ì+∫q
\ø£Då yÓTÆ j·TT+&ÉTHê, yê R ˝Òø,£ (Çj·T+ R Ç~) eTè>∑‘è· wæøí ± uÛyÑ ‘˚ Y R m+&Ée÷$jÓTÆ
j·TT+&ÉTHê!
‹\ø£eTT:` ∫‘·ÔyÓ÷Vü≤' ` ìs¡+‘·s¡sêeT<Ûë´qeTTe\q »ì+∫q ` sêeTT&ÉT
|ü + |æ q <ä ÷ ‘· q T p#· T ≥, n‘· ì ‘√ dü + uÛ ≤ wæ + #· T ≥ eTTqï>∑ T Ø‹>±
ø£qã&çq{Ïº ÁuÛÑeT.
yê‘·>‹∑ ' ` uÛ÷Ñ ‘êy˚Xe¯ TT eTTqï>∑Tyêìe\q ø£*–q{Ïº ÁuÛeÑ T.
ñHêà<ä' ` $s¡V≤ü <äX˝¯ À qTqïyê]øÏ ô|‘’ √´Á<˚øe£ TTe\q >∑*–q{Ïº $ø±s¡
s¡÷|üyTÓ qÆ ÁuÛeÑ T.
eTè>∑‘è· wæøí ± ` m+&Ée÷e⁄\e˝… ˝Òì~ ñqï≥T¢ ø£ì|æ+#·T≥#˚ >∑\TZÁuÛeÑ T.
>√$+<äsêJj·TeTT:` ∫‘·ÔyÓ÷Vü≤eTT, ñHêà<äeTT á ¬s+&ÉTqT eTqkÕ‡´düúéTT
˝ÒìyêìøÏ »ì+#·T $ø±s¡eTT\T. yê‘·>∑‹, eTè>∑‘·èwæíø£ j·TqT á ¬s+&ÉTqT,
Äs√>∑é+‘·TìøÏ >∑÷&É ø£\T>∑T ÁuÛeÑ T\T.
‘ê‘·Œs¡éTT:` Ç~ j·T+‘·jT· T Hê eTqdüT‡q+<äT >∑\TZ#T· qï yÓ÷Vü≤yÓTÆ j·TT+&ÉTHê?
˝Òø£ yêj·TT\ø£D
å eTT>± >∑*–q{Ïº $ø±s¡yTÓ Æ j·TT+&ÉTHê? ˝Òø£ H˚qT ñHêà<ëedü˝ú À
∫≈£îÿø=ì j·TT+{ÏHê? ˝Òø£ á kÂKéTT Hê ø=ø£ m+&Ée÷$jÓTÆ j·TT+&ÉTHê?
XÀ¢ˆˆ n<∏yä ê Hêj·T eTTHêà<√ yÓ÷¨ -|ü⁄´Hêà<ä\ø£Då ' ˆ
dü+ãT<Û´˚ #êVü≤ e÷‘êàq $TeT+ #ê|æ eHÍø£dyü Té ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏äyê ` q ` nj·TyéT ` ñHêà<ä' ` yÓ÷Vü≤' ` n|æ `
ñHêà<ä\ø£D å ' ` dü+ãT<Û̊´ ` #· ` nVü≤yéT ` Ä‘êàqyéT ` ÇeT+ ` #· ` n|æ `
eHÍø£dyü Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏yä ê, nj·T+ ñHêà<ä' q— ñHêà<ä\ø£Då ' yÓ÷Vü≤' n|æ q—
(j·T‘·'), nVü≤yéT Ä‘êàqyéT, ÇeT+ eHÍø£d+ü #· dü+ãT<Û´˚ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏yä ê R ˝Òø,£ nj·T+ R Ç~, ñHêà<ä' q R ñHêà<äeTT>±<äT—
ñHêà<ä\ø£D å ' R ñHêà<äeTTjÓTTø£ÿ \ø£D
å yÓTqÆ {Ï,º yÓ÷Vü≤' n|æ R yÓ÷Vü≤eTT>∑÷&É,
q R ø±<äT, (j·T‘·' R m+<äT#˚‘q· q>±) nVü≤+ R H˚qT, Ä‘êàq+ R qqTï, ÇeT+
eHÍø£d+ü #· R á yêqs¡Tì ≈£L&É, dü+ãT<Û̊´ R #·øÿ£ >± >∑Ts¡T|Ô ≥ ü Tº#T· HêïqT.
‹\ø£eTT:` yÓqTø£ #Ó|Œæ q{Ïº Hê\T>∑T |üøeå£ TT\TqT, ãT~Δ $y˚øe£ TT >√˝ÀŒsTTq{Ïº
yê]πø dü+uÛ$Ñ +#·T q{Ï$º . ø±ì Hê≈£î Hê ãT~Δ kÕ«BÛqeTT˝ÀH˚ j·TT+&ÉT≥#˚,
yÓTT<ä{Ï eT÷&ÉTqT ndü+uÛeÑ eTT\T. Çø£ eTè>∑‘è· wæøí ±s¡÷|ü ÁuÛeÑ T, <ä÷s¡eTTq+<äTqï
$wüjT· eTTqT >∑÷]Ãj˚T >∑\T>∑TqT. á yêqs¡T&ÉT Hê≈£î Hê m≥ºm<äT≥H˚ j·TTHêï&ÉT,
ø±ã{Ïº n~j·TTqT ndü+uÛeÑ y˚T. ø£qTø£ á $wüjT· eTTq Hê≈£î yÓqTø£{Ï ÁuÛeÑ T\≈£î
‘êe⁄ ˝Ò<ìä uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` H˚qT p#·T#·Tqï{Ïº Ç~ j·T+‘·j·TT ñHêà<äeTT ø±H˚s¡<äT—
ñHêà<ä\ø£åDyÓTÆq{Ïº yÓ÷Vü≤eTT >∑÷&É ø±uÀe<äT. m+<äT#˚‘·qq>± Hê ãT~Δ
HêeX¯eTTqH˚ j·TT+&ç qqTï, á yêqs¡Tì >∑÷&É H˚qT m{Ïº ÁuÛeÑ T≈£î neø±X¯eTT
˝Ò≈î£ +&É>∑ #·øÿ£ >∑H˚ >∑T]Ô+#·T#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ Ç‘˚é+ ãVüQ<Ûë d”‘ê dü+Á|ü<ëÛ s¡´ ã˝≤ã\yéT ˆ
s¡økå£ Õ+ ø±eTs¡÷|ü‘ê« H˚àH˚ ‘·+ sêø£kå Õ~Û|yü Té ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` @e+ ` ãVüQ<Ûë ` d”‘ê ` dü+Á|ü<ëÛ s¡´ ` ã˝≤ã\yéT,
(34) ` #·‘·TÅdæÔ+X¯düs¡Z 365
s¡økå£ Õ+ ` ø±eTs¡÷|ü‘ê«‘Y ` y˚TH˚ ` ‘·+ ` sêø£kå Õ~Û|yü Té ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` d”‘ê Ç‹ @e+ ã˝≤ã\+ dü+Á|ü<ëÛ s¡´, s¡økå£ Õ+ ø±eTs¡÷|ü‘ê«‘Y
‘·+ sêø£kå Õ~Û|+ü y˚TH˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘ê R d”‘ê<˚$, Ç‹ R nì, @e+ R Ç≥T¢, ã˝≤ã\+ R
ã˝≤ã\eTT\qT, dü+Á|ü<Ûës¡´ R ìX¯ÃsTT+#·Tø=ì, s¡ø£åkÕ+ ø±eTs¡÷|ü‘ê«‘Y R
sêø£då Tü \T ø±eTs¡÷|ü⁄˝…’ j·TT+&ÉT≥e\q, ‘·+ R n‘·ìì, sêø£kå Õ~Û|+ü R sêeDTì>±,
y˚TH˚ R ‘·\#ÓqT.
‹\ø£eTT:` ã˝≤ã\+ ` ã\eTq>± sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ ø±eTs¡÷|ü‘«· eTHÓ&TÉ ã\eTT,
nã\eTT nq>± sêeT<ä÷‘·jTÆÓ q yêqs¡T&ÉT düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ï sê˝Òø£ b˛e⁄≥
nqTq~ j·Tìj·TT Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
>√$+<äsêJj·TeTT:` ã˝≤ã\+ ` sêeDTìjÓTTø£ÿ ã\eTTe\q ‘·q yÓ÷Vü‰<äT
\HÓ&TÉ ã\V”≤q‘·e\qqT Vü≤qTeTqïqT sêeDTì>± uÛ≤$+∫q<äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` áØ‹>± ‘·q Ä˝À#·q\jÓTTø£ÿ ã˝≤ã\eTT\qT ìs¡ísTT+∫
sêø£ådüT\≈£î ø±eTs¡÷|üX¯øÏÔ j·TT+&ÉT≥#˚ m<äT≥ qTqï{Ïº Ä yêqs¡ÁX‚wüß˜ì
sêeD≤düTs¡T&Éì ‘·\+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ @‘ê+ ãT~Δ+ ‘·<ë ø£è‘ê« d”‘ê kÕ ‘·qTeT<Û´ä e÷ ˆ
q Á|ü‹yê´»Vü‰sê<∏ä yêqs¡+ »qø±‘·àC≤ ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘ê+ ` ãT~Δ+ `‘·<ë ` ø£è‘ê« ` d”‘ê ` kÕ ` ‘·qTeT<Û´ä e÷
` q ` Á|ü‹yê´»Vü‰s¡ ` n<∏ä ` yêqs¡+ ` »qø±‘·àC≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä ‘·qTeT<Û´ä e÷, »qø±‘·àC≤ kÕ d”‘ê ‘·<ë @‘ê+ ãT~Δ+
ø£è‘ê« ‘·+ yêqs¡+ q Á|ü‹yê´»Vü‰s¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, ‘·qTeT<Û´ä e÷ R düqïì q&ÉTeTT >∑*qZ ~j·TTqT,
»qø±‘·àC≤ R »q≈£îì |ü⁄Á‹ø£jTÆÓ q~j·TT q>∑T, kÕ d”‘ê R Ä d”‘ê<˚$, ‘·<ë R
Ä düeTj·TeTTq, @‘ê+ ãT~Δ+ ø£è‘ê« R á ìX¯Ãj·TeTTqT #˚døæ =ì, ‘·+ yêqs¡+
R Ä yêqs¡Tì>∑÷]Ã, q Á|ü‹yê´»Vü‰s¡ R »yêãT #Ó|Œü ≈£î+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` n|ü &Ü d”‘êkÕ~Û« á $<Ûyä TÓ qÆ {Ïº ìX¯Ãj·TeTT >∑*–, m<äT≥qTqï{Ïº
yêqs¡Tì‘√ @$Tj·TTqT |ü\Tø£ø£ }s¡T≈£î+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ d”‘êj·÷' ì•Ã‘·+ ãT<ëΔ« Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ
ÅXÀÁ‘êqT≈£L˝…’ s¡«#·H’Ó dü<Ô ë ‘ê+ dü+Á|üV≤ü s¡¸jT· Hé ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` d”‘êj·÷' ` ì•Ã‘·+ ` ãT<ëΔ« ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' `
ÁXÀÁ‘êqT≈£L˝…'’ ` e#·H'’Ó ` ‘·<ë ` ‘ê+ ` dü+Á|üV≤ü s¡¸jT· Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé d”‘êj·÷' ì•Ã‘·+ ãT<ëΔ« ‘·<ë
ÅXÀÁ‘êqT≈£L˝…'’ e#·H'’Ó ‘·<ë ‘ê+ dü+Á|üV≤ü s¡¸jT· Hé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' R yêj·TTq+<äqT&Óq’ , Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT,
d”‘êj·÷' R d”‘j · TÓ Tø£ÿ, ì•Ã‘·+ R ìX¯Ãj·TeTTqT, ãT<ëΔ« R ‘Ó*dæø=ì, ‘·<ë R
n|ü⁄Œ&ÉT, ÅXÀÁ‘êqT≈£L˝…'’ R #Óe⁄\ øÏ+|üsTTq{Ï,º e#·H'’Ó R e÷≥\‘√, ‘ê+ R Ä
d”‘ê<˚$ì, dü+Á|üV≤ü s¡¸jT· Hé R $TøÏÿ* dü+‘√wæ+|üCj Ò T· T#·T, (nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.)
‘ê‘·Œs¡éTT:` Vü≤qTeT+‘·T &É|⁄ü Œ&ÉT d”‘ê<˚$øÏ >∑*–q{Ïº n_ÛÁbÕj·TeTTqT Á>∑V≤æ +∫
yÓ+≥H˚ ÄyÓT #Óe⁄\≈£î Ç+|ü⁄>∑ qT+&ÉTq{Ïº e#·qeTT\‘√ sêeTTì ø°]+Ô #·T#·T
ÄyÓT eTqdüT‡q≈£î $TøÏÿ* Äq+<äøs£ e¡ TT>± Ç≥T¢ |ü\T≈£<=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ Ä~‘·´ Çe ‘˚»d”« ˝Àø£ø±+‘· X¯Ùo j·T<∏ë ˆ
sêC≤ düs«¡ dü´ ˝Àø£d´ü <˚y√ yÓÁ’ X¯eD√ j·T<∏ë ˆˆ 28
XÀ¢ˆˆ $Áø£yT˚ D√|ü|qü ï X¯Ã j·T<∏ë $wüßí s¡àVü‰j·TXÊ' ˆ
dü‘´· yêB eT<ÛTä s¡yêπ>y› √ yê#·dŒü ‹ s¡´<∏ë ˆˆ 29
XÀ¢ˆˆ s¡÷|üyêHé düTuÛ>Ñ '∑ le÷Hé ø£+<äsŒ¡ Çe eT÷]Ôe÷Hé ˆ
kÕúqÁø√<Û̊ Á|üV≤ü sêÔ #· ÅXc‚ ˛˜ ˝Àπø eTVü‰s¡<'ä∏ ˆˆ 30
XÀ¢ˆˆ u≤VüQ#êÃ¤j÷· eTewüuº ÀΔ j·Tdü´ ˝Àø√ eTVü‰‘·àq' ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ä~‘·´' ` Çe ` ‘˚»d”« ` ˝Àø£ø±+‘·' ` X¯o ` j·T<∏ë ` sêC≤
` düs«¡ dü´ ` ˝Àø£d´ü ` <˚e' ` yê#·dŒü ‹' ` j·T<∏ë ` $Áø£yT˚ D ` ñ|ü|qü ï' `
#· ` j·T<∏ë ` $wüß'í ` eTVü‰j·TXÊ' ` dü‘´· yêB ` eT<ÛTä s¡yêø˘ ` <˚e' `
yÓÁ’ X¯eD' ` j·T<∏ë, ` s¡÷|üyêHé ` düTuÛ>Ñ '∑ ` le÷Hé ` ø£+<äsŒ¡ ' ` Çe `
(34) ` #·‘·TÅdæÔ+X¯düs¡Z 367
eT÷]Ôe÷Hé ` kÕúqÁø√<Û̊ ` Á|üV≤ü sêÔ ` #· ` ÅXw‚ 'ü̃ ` ˝Àπø ` eTVü‰s¡<'ä∏ `
u≤VüQ#êÃ¤j÷· yéT ` newüãº 'Δ ` j·Tdü´ ` ˝Àø£' ` eTVü‰‘·àq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ˝Àø£' eTVü‰‘·àq' j·Tdü´ u≤VüQ#êÃ¤j÷· + newüãº 'Δ , (dü' sêeT')
Ä~‘·´' Çe, ‘˚»d”«— X¯o j·T<∏ë ˝Àø£ø±+‘·'— yÓ’ÁX¯eD' <˚e' j·T<∏ë düs¡«dü´
˝Àø£d´ü sêC≤— $wüß'í j·T<∏ë eTVü‰j·TXÊ' $Áø£yT˚ D ñ|ü|qü ï' #·, yê#·dŒü ‹' <˚e'
j·T<∏ë dü‘·ýêB eT<ÛäTs¡yêø˘— eT÷]Ôe÷Hé ø£+<äs¡Œ' Çe le÷Hé, s¡÷|üyêHé,
düTuÛ>Ñ '∑ , kÕúqÁø√<Û̊ Á|üV≤ü sêÔ #·, ˝Àπø ÅXw‚ 'ü̃ eTVü‰s¡<'ä∏ #· (Äùd)Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ˝Àø£' R á »>∑‘T· ,Ô eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&Óq’ , j·Tdü´ R @
|üs¡eT|ü⁄s¡TwüßìjÓTTø£ÿ, u≤VüQ#êÃ¤j·÷+ R uÛÑT»eTT\ ˙&ÉqT, newüºãΔ' R
ì\∫j·TTqï<√, (dü' sêeT' R Ä lsêeT#·+Á<äT&ÉT) Ä~‘·´' Çe R uÛ≤düÿs¡Tìe˝…,
‘˚»d”« R ‘˚»XÊÙ*— X¯o j·T<∏ë R #·+Á<äTìe˝…, ˝Àø£ø±+‘·' R »>∑‘T· qÔ ø±Vü‰<¢ ä
ø£s¡yÓTÆqyê&ÉT— yÓ’ÁX¯eD' <˚e' j·T<∏ë R ≈£îuÒs¡Tì e˝…, düs¡«dü´ ˝Àø£dü´ R
düs«¡ ˝Àø£eTTq≈£îqT, sêC≤ R sêE— $wüß'í j·T<∏ë R eTVü‰$wüßeí ⁄e˝…, eTVü‰j·TXÊ'
R n$T‘·yTÓ qÆ j·TX¯dTü ‡>∑\yê&ÉTqT, $Áø£yT˚ D ñ|ü|qü ï' #· R n$T‘·|sü êÁø£eTeTT‘√
≈£L&çq{Ïyº ê&ÉTqT— <˚e' yê#·dŒü ‹' j·T<∏ë R |üPE´&Óq’ {Ïº ãèVü≤düŒ‹e˝…, dü‘´· yêB
R dü‘´· e#·qT&ÉTqT, eT<ÛTä s¡yêø˘ R eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ {Ïº yê≈£îÿ>∑\yê&ÉTqT— eT÷]Ôe÷Hé
ø£+<äsŒ¡ ' Çe R X¯Øs¡eTT‘√ Á|üø±•+#·T eTqà<∏Tä &ÉTe˝…, le÷Hé R >=|üŒXÀuÛ‘Ñ √
H=|üyê&ÉTqT, s¡÷|üyêHé R s¡eTýÓTqÆ s¡÷|üeTT‘√ Á|üø±•+#·Tyê&ÉTqT, düTuÛ>Ñ '∑
R ˝≤eDéTT‘√ H=|üyê&ÉTqT— kÕúqÁø√<Û̊ R ÄeX¯´ø£yTÓ qÆ Áø√<Ûdä eü Tj·TeTTq+<äT,
Á|üV≤ü sêÔ #· R (X¯Á‘·Te⁄\qT) s¡÷|ü⁄e÷|ü⁄yê&ÉTqT, ˝Àπø R »>∑‘T· qÔ +<äT, ÅXw‚ 'ü̃
Rdüs«¡ ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó , eTVü‰s¡<'ä∏ R eTVü‰Ms¡T&ÉTqT>±, ÄùdÔ R yÓ\j·TT#·THêï&ÉT.
‹\ø£eTT:` düs«¡ dü´ ˝Àø£d´ü sêC≤ ` <Ûqä <ÛëHê´~Á|ü<ëqeTT#˚‘· düs«¡ ˝Àø£eTTq≈£îqT
s¡+»≈£î&ÉT. (≈£îuÒsT¡ &ÉT n{Ïyº ê&ÉT).
>√$+<äsêJj·TeTT:` düs«¡ dü´ ˝Àø£d´ü sêC≤ ` ≈£îuÒsT¡ q≈£î düs«¡ ˝Àø£sê»‘·«eTT
ÁX¯ó‹düeTà‘·eTT. ªªsêC≤~ÛsêC≤j·T Á|üdVü ≤ü ´ kÕVæ≤H˚, qyÓ÷ ej·T+ yÓÁ’ X¯eD≤j·T
≈£îs¡àùV≤μμ.
‘ê‘·Œs¡éTT:` á ˝Àø£eT+‘·jT· TqT @ eTVü‰‘·Tàì u≤VüQ#êÃ¤jT· j·T+<äT $ÁX¯$T+∫
düTœ+#·T#·Tqï<√ n{Ïº lsêeT#·+Á<äT&ÉT dü÷s¡T´ìe˝… rÁeyÓTqÆ ‘˚»düT‡ >∑\yê&ÉT.
#·+Á<äTìe˝… ˝Àø£Á|æjT· yÓTqÆ #·\ì¢ ø±+‹>∑\yê&ÉT— ≈£îuÒsT¡ ìe˝… ˝À≈£î ˝…\]¢ jÓTTø£ÿ
ø√¬sÿ\qT B]Ã s¡+õ+|ü#j ˚ T· T q{Ïyº ê&ÉT— leTVü‰$wüßeí ⁄ e˝… kÕ{Ï˝ìÒ ø°]‘Ô √qT,
n$T‘·yTÓ qÆ $Áø£eTeTT‘√qT yÓ\j·TTq{Ïyº ê&ÉT— ãèVü≤düŒ‹e˝… dü‘´· yÓTqÆ eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ
yê≈£îÿ\‘√ yÓ\j·TTyê&ÉT, X¯Øs¡eTT‘√ yÓ\j·TT eTqà<∏Tä ì e˝… ~eýÓTqÆ XÀuÛ‘Ñ √&ÉqT,
kÂ+<äs¡éTT‘√&ÉqT, ˝≤eDéTT‘√&ÉqT ˇbÕŒs¡Tq{Ïºyê&ÉT— ø√|æ+|üe\dæq
düeTj·TeTTq+<äT X¯Á‘·Te⁄qT |ü]e÷s¡Œ>∑\yê&ÉT— ˝Àø£eTTq+<äT düsê«~Û≈î£ &Óq’ Ms¡T&ÉT
nì ø°]+Ô |üã&ÉT#·Tqï{Ïyº ê&ÉT düTe÷.
XÀ¢ˆˆ n|üÁø£e÷´--ÁX¯eT|ü<ë qà è>∑s÷¡ ù|D sê|òTü eyéT ˆ
X¯SH˚´ j˚T Hê|ü˙‘ê-dæ ‘·d´ü Á<äøå£ ´dæ ‘·‘Œ· \¤ yéT ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n|üÁø£eT´ ` ÄÁX¯eT|ü<ë‘Y ` eTè>∑s÷¡ ù|D ` sê|òTü eyéT, X¯SH˚´
` j˚Tq ` n|ü˙‘ê ` ndæ ` ‘·d´ü ` Á<äøå£ ´dæ ` ‘·‘|Y \üò yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÄÁX¯eT|ü<ë‘Y eTè>∑s÷¡ ù|D sê|òTü eyéT n|üÁø£eT´ j˚Tq X¯SH˚´
n|ü˙‘ê ndæ, ‘·d´ü ‘·‘|Y \üò + Á<äøå£ ´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÄÁX¯eT|ü<ë‘Y R ÄÁX¯eTkÕúqeTTqT+&ç, eTè>∑s¡÷ù|D R
e÷j·÷eTè>∑s÷¡ |üeTT‘√, sê|òTü e+ R lsêeTTì, n|üÁø£eT´ R <ä÷s¡eTT#˚d,æ X¯SH˚´
R ìs¡®qyÓTÆq{Ïº (dæú‹j·T+<äT), j˚Tq R @ sêeDTì#˚, n|ü˙‘ê ndæ R
n|üVü≤]+|üã&ç j·TT+{Ïy√, ‘·dü´ R Ä sêeDTq≈£î, ‘·‘Y|òü\+ R <ëìjÓTTø£ÿ
|ò*ü ‘·eTTqT, Á<äøå£ ´dæ R #·÷&É>\∑ e⁄.
eTùV≤X¯«s¡rs¡T\ú T :` ‘·d´ü ‘·‘Y |ò\ü + ` Ä sêeDTq≈£î eTs¡Ds¡÷|üyTÓ qÆ {Ïº |ò*ü ‘·eTTqT
nì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` ÄHê&ÉT ÄÁX¯eTeTTqT+&ç e÷j·T˝Ò&ç s¡÷|üeTT‘√ lsêeTTì
<ä÷s¡eTT#˚dæ ˇ+≥]>∑qTqï ìqTï @ ˙#·T&ÉT n|üVü≤]+#ÓH√ n‘·&ÉT ‘·q
bÕ|üøè£ ‘·éTTq≈£î ‘·>T∑ |ò*ü ‘·eTT qqTuÛ$Ñ +#·T≥ ø=~›ø±\eTT˝ÀH˚ #·÷&É>\∑ e⁄.
XÀ¢ˆˆ n∫sê Á<ëeD+ dü+UÒ´ jÓ÷ e~Ûw´ü ‹ Ms¡ýêHé ˆ
Áø√<ÛÁä |üeTT¬øÌÔ ]wüß_Û s¡® «\~“¤]e bÕe¬ø'’ ˆ
‘˚ HêVü≤+ Áù|wæ‘√ <ä÷‘· düÔ «‘·‡ø±X¯ $TVü‰>∑‘'· ˆˆ 33
(34) ` #·‘·TÅdæÔ+X¯düs¡Z 369
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n∫sê‘Y ` sêeD+ ` dü+UÒ´ ` j·T' ` e~Ûw´ü ‹ ` Ms¡ýêHé `
Áø√<ÛÁä |üeTT¬ø'ÌÔ ` Çwüß_Û' ` »«\~“¤' ` Çe ` bÕe¬ø'’ ` ‘˚q ` nVü≤+ ` Áù|wæ‘'·
` <ä÷‘·' ` ‘·«‘·‡ø±X¯yTé ` ÇVü≤ ` Ä>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡ýêHé j·T', »«\~“¤' bÕe¬ø'’ Çe, Áø√<ÛÁä |üeTT¬ø'ÌÔ Çwüß_Û'
n∫sê‘Y dü+UÒ´ sêeD+ e~Ûw´ü ‹, ‘˚q Áù|wæ‘'· <ä÷‘·' nVü≤+ ÇVü≤ ‘·«‘Ydøü ±X¯+
Ä>∑‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡ýêHé j·T' R Ms¡´XÊ*jÓTÆ q @ eTVü≤˙j·TT&ÉT, »«\~“¤'
bÕe¬ø'’ Çe R Á|ü»«*+#·T #·Tqï n>∑Tï\e+{Ï, Áø√<ÛÁä |üeTT¬ø'ÌÔ R Áø√<Ûeä TT#˚ $&ÉTe
ã&çq{Ïº, Çwüß_Û' R X¯s¡eTT\#˚, n∫sê‘Y R ø=~›ø±\eTT˝ÀH˚, dü+UÒ´ R
j·TT<äeΔ TTq+<äT, sêeD+ R sêeD≤düTs¡Tì, e~Ûw´ü ‹ R dü+Vü≤]+|ü>\∑ &√, ‘˚q
R Ä eTVü≤˙j·TTì#˚, Áù|wæ‘'· R |ü+|üã&çq{Ï,º <ä÷‘·' R <ä÷‘·Hq’Ó , nVü≤+ R
H˚qT, ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, ‘·«‘Ydøü ±X¯+ R ˙ düìï~Ûø,Ï Ä>∑‘'· R e∫Ãqyê&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` @ eTVü‰Ms¡T&ÉT rÁeyÓTqÆ Áø√<Ûeä TT‘√ Á|ü»«*+#·T#·Tqï n–ï•K\
e+{Ï u≤DeTT\qT Á|üjÓ÷–+∫, ø=\~ø±\eTT˝ÀH˚ j·TT<äΔuÛÑ÷$T˝À sêeDTì
H˚\ >∑÷\ŒqTHêï&√, Ä eTVü‰‘·Tà&ÉT lsêeTT&ÉT |ü+|ü>± ˙ø£&≈É î£ H˚qT <ä÷‘·>±
e∫Ãj·TT+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ ‘·«~«jÓ÷>π q <äT'U≤s¡dÔ ‡ü ‘ê«+ øöX¯\ eTÁãM‘Y ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·«~«jÓ÷>π q ` <äT'U≤s¡'Ô ` dü' ` ‘ê«+ ` øöX¯\yéT ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«~«jÓ÷>π q <äT'U≤s¡'Ô dü' ‘ê«+ øöX¯\yéT nÁãM‘Y ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«~«jÓ÷>π q R ˙ $jÓ÷>∑eTT#˚, <äT'U≤s¡'Ô R XÀø£|&” ‘ç T· &Ó’
j·TTqï{Ï,º dü' R Ä lsêeTT&ÉT, ‘ê«+ R ìqTï, øöX¯\yéT nÁãM‘Y R ≈£îX¯\eT&çHê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` ˙ $jÓ÷>∑eTTe\q <äT'KeTT#˚ |”&ç+|üã&ÉT Ä lsêeTT&ÉT Hê
eTTKeTTq (<ë«sê) ìqTï øπ eå Tyês¡Ô q&ÉT>∑T#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ \ø£ÎD X¯Ã eTVü‰‘˚C≤ düT‡$TÁ‘êq+<äes¡qΔ ' ˆ
n_Ûyê<ä´ eTVü‰u≤VüQ' dü ‘ê«+ øöX¯\ eTÁãM‘Y ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` \ø£ÎD' ` #· ` eTVü‰‘˚C≤' ` düT$TÁ‘êq+<äes¡qΔ ' ` n_Ûyê<ä´
` eTVü‰u≤VüQ' ` dü' ` ‘ê«+ ` øöX¯\yéT ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘˚C≤', eTVü‰u≤VüQ', düT$TÁ‘êq+<äes¡qΔ ' dü' \ø£ÎDX¯Ã,
‘ê«yéT n_Ûyê<ä´ øöX¯\yéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘˚C≤' R ‘˚»XÊÙ*j·TTqT, eTVü‰u≤VüQ' R |üsêÁø£eT
XÊ*j·TTqT, düT$TÁ‘êq+<äes¡qΔ ' R düT$TÁ‘êq+<äqT&ÉTqT n>∑T, dü' \ø£ÎDX¯Ã R
Ä \ø£ÎDT&ÉT >∑÷&É, ‘ê«yéT n_Ûyê<ä´ R ˙≈£î e+<äqeTT#˚d,æ øöX¯\yéT nÁãM‘Y
R ≈£îX¯\ eT&ç–Hê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` eTVü‰‘˚»dü‡+|üqTï&ÉTqT eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ*j·TTqT, düT$TÁ‘·Á|æjT·
|ü⁄Á‘·T&ÉT HÓ’q, \ø£ÎDT&ÉT >∑÷&É, n_Ûyê<äqeTT >±$+∫ ìqTï ≈£îX¯\ yês¡Ô
q&ÉT>∑T#·THêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ sêeTdü´ #· düU≤ <˚$ düTÁ^y√ HêeT yêqs¡' ˆ
sêC≤ yêqs¡eTTU≤´Hê+ dü ‘ê«+ øöX¯\ eTÁãM‘Y ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeTdü´ ` #· ` düU≤ ` <˚$ ` düTÁê' ` HêeT ` yêqs¡' `
sêC≤ ` yêqs¡eTTU≤´Hê+ ` dü' ` ‘ê«+ ` øöX¯\yéT ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚$! sêeTdü´ düU≤, yêqs¡eTTU≤´Hê+ sêC≤ dü' düTÁ^y√
HêeT yêqs¡' #· ‘ê«+ øöX¯\yéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚$! R z |üPE´sê˝≤! sêeTdü´ düU≤ R lsêeTTq≈£î $TÁ‘·T&ÉTqT,
yêqs¡eTTU≤´Hê+ sêC≤ R yêqs¡ÅXw‚ ßü \˜ ≈£î Á|üuTÑÛ e⁄qT n>∑T, dü' düTÁê' HêeT
yêqs¡' #· R Ä düTÁê⁄&ÉqT yêqs√‘·eÔ TT&ÉT >∑÷&É, ‘ê«+ R ìqTï, øöX¯\yéT
nÁãM‘Y R øπ eå T eT&ç–Hê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` ne÷à! lsêeTTìøÏ ùdïVæ≤‘·T&ÉTqT, yêqs¡T\≈£î eTVü‰sêEqT n>∑T
Ä düTÁê⁄&ÉT >∑÷&É ìqTï øπ eå Tyês¡qÔ T n&ÉT>∑T#·THêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ ì‘·´+ düàs¡‹ sêeTkÕÔ «+ düdTü Áê dü‡\ø£ÎD' ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ì‘·´+ ` düàs¡‹ ` sêeT' ` ‘ê«+ ` düdTü Áê' ` dü\ø£ÎD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düdTü Áê', dü\ø£ÎD' sêeT' ì‘·´+ ‘ê«+ düàs¡‹.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` düdTü Áê' R düTÁê⁄ì‘√ >∑÷&çqyê&ÉTqT, dü\ø£ÎD' R \ø£ÎDTì‘√
>∑÷&çqyê&ÉTqT n>∑T, sêeT' R lsêeTT&ÉT, ì‘·´+ R m\¢|⁄ü Œ&ÉTqT, ‘ê«+ R
ìqTï, düàs¡‹ R düà]+#·T#·THêï&ÉT.
(34) ` #·‘·TÅdæÔ+X¯düs¡Z 371
‘ê‘·Œs¡éTT:` düTÁê⁄ì‘√&ÉqT, \ø£ÎDTì‘√&ÉqT, ≈£L&çjT· Tqï lsêeT#·+Á<äT&ÉT
m\¢|ü &ÉT ìH˚ï düà]+#·T#·THêï&ÉT düTe÷.
XÀ¢ˆˆ ~cÕº´ Jedæ yÓ<’ V˚ ≤æ sêø£då e” X¯ e÷>∑‘ê ˆ
q ∫sê Á<äø› å£ ´ùd sêeT+ \ø£ÎD+ #· eTVü‰s¡<yä∏ Té ˆ
eT<Û´˚ yêqs¡ø√{°Hê+ düTÁê+ #ê$T‘Í»düyTé ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ~cÕº´ ` Jedæ ` yÓ<’ V˚ ≤æ ` sêø£då e” X¯yTé ` Ä>∑‘ê ` q ` ∫sê‘Y
` Á<äøå£ ´ùd ` sêeT+ ` \ø£ÎD+ ` #· ` eTVü‰s¡<yä∏ Té , ` eT<Û̊´ ` yêqs¡ø√{°Hê+
` düTÁê+ ` #· ` n$T‘Í»düyTé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` yÓ<’ V˚ ≤æ ! sêø£då e” X¯yTé Ä>∑‘ê, (‘·«+) ~cÕº´ Jedæ— yêqs¡ø√{°Hê+
eT<Û´˚ n$T‘Í»dü+ düTÁê+, eTVü‰s¡<+ä∏ \ø£ÎD+, sêeT+ #· q∫sê‘Y Á<äø´å£ dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ’<˚Væ≤ R z d”‘ê<˚M! sêø£åd”eX¯yéT Ä>∑‘ê R sêø£ådüT\≈£î
#˚õøÏÿq{Ï,º (‘·«+ R ˙e⁄), ~cÕº´ R n<äèwüeº X¯eTT#˚, Jedæ R J$+∫j·TTHêïe⁄,
q∫sê‘Y R ‘·«s¡˝ÀH˚, eTVü‰s¡<+ä∏ sêeT+ R eTVü‰Ms¡T&Óq’ lsêeTTì, \ø£ÎD+ #·
R \ø£ÎDTì, yêqs¡ø√{°Hê+ eT<Û´˚ R yêqs¡ø√≥T\ q&ÉTeT, n$T‘Í»dü+ R
nbÕs¡yTÓ qÆ Á|ü‘ê|üeTT>∑\, düTÁê+ #· R düTÁê⁄ì ≈£L&É, Á<äøå£ ´ùd R ø£qT>=q>∑\e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT:` ‘·©,¢ á sêø£då Åü d\Ô” ≈£î õøÏÿ ˙e⁄ e÷ n<äèwüeº X¯eTTqH˚ ÁbÕDeTT\‘√
qTHêïe⁄. Çø£ $TøÏÿ* ‘·«s¡˝ÀH˚ eTVü‰Ms¡T˝…q’ sêeT\ø£ÎDT *s¡Te⁄]ì, nbÕs¡
yêqs¡ôdq’ éT<Û´ä eTTq ‘˚»]\T¢ XÖs¡´XÊ* düTÁê⁄ì ø£qTï˝≤s¡ #·÷&É>\∑ e⁄.
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ düTÁêdü∫e' Vü≤qTe÷ HêïeT yêqs¡' ˆ
Á|ü$c˛º q>∑Ø+ \+ø±+ \+|òTü sTT‘ê« eT¨<ä~yÛ Té ˆˆ 39
XÀ¢ˆˆ ø£è‘ê« eT÷]Δ ï |ü<Hä ê´dü+ sêeDdü´ <äTsê‘·àq' ˆ
‘ê«+ Á<äwßü º eTT|üj÷· ‘√-Vü≤+ düe÷Á•‘·´ |üsêÁø£eTyéT ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` düTÁêdü∫e' ` Vü≤qTe÷Hé ` HêeT ` yêqs¡' `
Á|ü$wü'º ` q>∑Ø+ ` \+ø±+ ` \+|òTü sTT‘ê« ` eT¨<ä~yÛ Té , ø£è‘ê« ` eT÷]úï `
|ü<Hä ê´dü+ ` sêeDdü´ ` <äTsê‘·àq' ` ‘ê«+ ` Á<äwßü yº Té ` ñ|üj÷· ‘·' ` nVü≤+
` düe÷Á•‘·´ ` |üsêÁø£eTyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+, düTÁêdü∫e' Vü≤qTe÷HêïeT yêqs¡' eT¨<ä~+Û
\+|òTü sTT‘ê«, \+ø±q>∑Ø+, Á|ü$wü'º (düH)é , <äTsê‘·àq' sêeDdü´ eT÷]Δï |ü<Hä ê´dü+
ø£è‘ê« |üsêÁø£eT+ düe÷Á•‘·´ nVü≤+ ‘ê«+ Á<äwßü yº Té ñ|üj÷· ‘·' ndæà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTÁêdü∫e' R düTÁê⁄ì eT+Á‹ì, Vü≤qTe÷HêïeT yêqs¡' R
Vü≤qTeT+‘·T&ÉqT ù|s¡T>∑\ yêqs¡T&ÉHÓ’q, nVü≤+ R H˚qT, eT¨<ä~Û+ R
eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT, \+|òTü sTT‘ê« R <ë{Ï, \+ø±q>∑Ø+ R \+ø±q>∑se¡ TTqT,
Á|ü$wü'º (düH)é R Á|üy•˚ +∫qyê&ÉH,’Ó |üsêÁø£eT+ düe÷Á•‘·´ R |üsêÁø£eTeTTqT
ã÷ì, <äTsê‘·àq' R <äTsêàs¡T&Z q’Ó {Ï,º sêeDdü´ R sêeDTìjÓTTø£ÿ, eT÷]Δ ï R
‘·\ô|,’ |ü<Hä ê´dü+ ø£è‘ê« R bÕ<äeTTqT yÓ÷|æ, ‘ê«+ Á<äwßü +º R ìqTï ø£qT>=qT≥¬ø,’
nVü≤+ R H˚qT, ñ|üj÷· ‘·' ndæà R e∫Ãj·TTHêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` düTÁê⁄ì eT+Á‹j·T>∑T Vü≤qTeT+‘·T&Éqì |æ\Teã&ÉT H˚qT,
eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT \+|òæT+∫, \+ø±q>∑s¡eTTqT C§∫Ã Hê |üsêÁø£eTeTTqT
Á|ü<]ä Ù+∫, <äTsêàs¡T&Z q’Ó sêeDTì •s¡eTTô|’ Hê yêeTbÕ<äeTTqT yÓ÷|æ ìqTï
‹\øÏ+#·T≥¬ø’ e∫Ãqyê&ÉqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ HêVü≤ eTdæà ‘·<ë∏ <˚$ j·T<∏ë e÷ eTe>∑#Ã· d¤ æ ˆ
$X¯+ø± ‘·´»´‘ê y˚TcÕ ÁX¯<‘Δä ‡· « e<ä‘√ eTeT ˆˆ 41
ª sêeDX¯+ø±ìyês¡D+μμ HêeT
#·‘·TÅdæÔ+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` nVü≤+ ` ‘·<ë∏ ` <˚$ ` j·T<∏ë ` e÷yéT ` ne>∑#Ã· d¤ æ `
$X¯+ø± ` ‘·´»´‘êyéT ` @cÕ ` ÁX¯<‘Δä ‡· « ` e<ä‘'· ` eTeT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚$! (‘·«+) j·T<∏ë e÷yéT ne>∑#Ã· d¤ ,æ nVü≤+ ‘·<ë∏ q ndæà—
@cÕ $X¯+ø± ‘·´»´‘êyéT— e<ä‘'· eTeT ÁX¯<‘Δä ‡· «.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚$! R z |üPE´sê˝≤— (‘·«+ R ˙e⁄) j·T<∏ë R @Ø‹>±, e÷+
ne>∑#Ã· d¤ æ R qqTï ‘·\#·T#·THêïy√, nVü≤+ R H˚qT, ‘·<ë∏ R Ä Ø‹>±, q ndæà
R ø±qT (düTe÷), @cÕ $X¯+ø± R á j·TqTe÷qeTT, ‘·´»´‘ê+ R $&ÉTeã&ÉT>±ø£!
e<ä‘'· eTeT ÁX¯<‘Δä ‡· « R (˙‘√) e÷{≤&ÉT‘·Tqï qqTï qeTTàeTT.
(34) ` #·‘·TÅdæÔ+X¯düs¡Z 373
yêdüT<ëdükÕ«$T:` d”‘·eTà Vü≤qTeT+‘·Tì |üØøÏå+#·T#·Tqï~. nfÒ¢ >∑Ts¡Te⁄qT
•wüß´&ÉT>± qT+&É>√s¡Tyê&ÉT |üØøÏå+#·e˝…qT. sêeT#·+Á<äeT÷]ÔjÓTT<ä›≈£î,
e÷s¡Ty˚weü TT‘√ b˛e⁄≥≈£î kÕVü≤dæ+∫q Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, d”‘ê<˚$jÓTT<ä› ø£≥T¢ b˛e⁄≥
ì|ü‘√ Hê&ÉTø=qT≥ e+{Ï<ìä ‘·\#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT:` ‘·©,¢ qqTï e÷j·÷$jÓTÆ q sêeDT&Éì ÁuÛ$Ñ T+#·T#·THêïe⁄. ø±ì
H˚qT n{Ïyº ê&ÉqT>±qT düTe÷! ˙ eTqdüT‡q+<äTqï e´s¡yú TÓ qÆ ÄX¯+ø£qT $&ç∫ô|≥TºeTT.
˙≈£î dü‘´· eTTqT ‘Ó\T|ü>√s¡T#·T #Ó|ü #·Tqï Hê e÷≥\qT $X¯«dæ+|ü⁄eTT.
ªªsêeDX¯+ø±ìyês¡DeTTμμ nqT
eTT|üŒ~Hê\Zedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
|ü+#·Á‹+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ ‘·T sêeTø£<ë∏ + ÁX¯ó‘ê« yÓ<’ V˚ ≤” yêqs¡s¸¡ u≤Û ‘Y ˆ
ñyê#· e#·q+ kÕ+‘·« $T<ä+ eT<ÛTä s¡j÷· –sê ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ` ‘·T ` sêeTø£<ë∏ + ` ÁX¯ó‘ê« ` yÓ<’ V˚ ≤” ` yêqs¡s¸¡ u≤Û ‘Y `
ñyê#· ` e#·q+ ` kÕ+‘·«yéT ` Ç<ä+ ` eT<ÛTä s¡j÷· ` –sê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ<’ V˚ ≤” yêqs¡s¸¡ u≤Û ‘Y ‘ê+ sêeTø£<ë∏ + ÁX¯ó‘ê« eT<ÛTä s¡j÷·
–sê Ç<ä+ kÕ+‘·«+ e#·qyéT ñyê#·.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` yÓ<’ V˚ ≤” R C≤qø°<$˚ , yêqs¡s¸¡ u≤Û ‘Y R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT+‘·Tì
qT+&ç— ‘ê+ sêeTø£<ë∏ + R Ä lsêeTTì #·]‘·eTTqT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, eT<ÛTä s¡j÷·
–sê R rj·Tì e÷≥‘√, Ç<ä+ kÕ+‘·«+ e#·q+ R á kÂeTýÓTqÆ e÷≥qT,
ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT $ì|æ+∫q Ä lsêeTTì eè‘êÔ+‘·eTTqT
dü+‘√wüeTT‘√ $ì, eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ e#·qeTT\‘√ kÂeTéTT>± Vü≤qTeT+‘·Tì #·÷∫
Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ø£« ‘˚ sêy˚TD dü+düs'Z¡ ø£<+ä∏ C≤Hêdæ \ø£ÎDyéT ˆ
yêqsêD≤+ qsêD≤+ #· ø£<ä∏ e÷d” ‘·‡e÷>∑eT' ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£« ` ‘˚ ` sêy˚TD ` dü+düs'Z¡ ` ø£<+ä∏ ` C≤Hêdæ ` \ø£ÎD+ `
yêqsêD≤+ ` qsêD≤+ ` #· ` ø£<yä∏ Té ` Äd”‘Y ` düe÷>∑eT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ sêy˚TD dü+düs'Z¡ ø£«? (‘·«+) \ø£ÎD+ ø£<+ä∏ C≤Hêdæ?
yêqsêD≤+ qsêD≤+ #· düe÷>∑eT' ø£<yä∏ Té Äd”‘?Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ R ˙≈£î, sêy˚TD R lsêeTTì‘√, dü+düs'Z¡ R ø£\sTTø£, ø£« R
m#·Ã≥ ? (‘·«+ R ˙e⁄) \ø£ÎD+ R \ø£ÎDTì, ø£<∏ä+ R m≥T¢, C≤Hêdæ R
miT>∑T<äTe⁄? yêqsêD≤+ R yêqs¡T\≈£îqT, qsêD≤+ #· R qs¡T\≈£îqT, düe÷>∑eT'
(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z 375
R düe÷y˚Xe¯ TT, ø£<+ä∏ Äd”‘Y R m≥T¢ ÄjÓTqT ?
‘·ìXÀ¢ø° :` >∑Ts¡T≈£î\yêdüjÓ÷>∑´‘· ˝Òq{Ïº yêqs¡T\≈£îqT, edæwü˜•wüß´˝…’q
sêeT\ø£ÎDT\≈£îqT ø£\sTTø£ m≥T¢ dü+uÛ$Ñ +#ÓqT? yêqs¡T\T XÊÅd•Ôü øå±<ä÷s¡T\T
>±e⁄q Hê>∑]≈£î\‘√ yê]øÏ dü+|üsÿ¡ eTT ndü+uÛeÑ yÓTÆ j·TT+&ÉTqT >∑<ë j·Tì d”‘e· Tà
uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙≈£î lsêeTTì‘√ |ü]#·jT· eTT m#·Ã≥ \_Û+∫q~? ˙e⁄ \ø£ÎDTì
m≥T¢ miT>∑T<äTe⁄? yêqs¡T\TqT á k˛<äsT¡ \TqT ø£\dæ e÷{≤&ÉTø=qT≥ m≥T¢
dü+uÛÑeeTsTTq~?
XÀ¢ˆˆ j·÷ì sêeTdü´ ∫Vü‰ïì \ø£ÎDdü´ #· yêqs¡ ˆ
‘êì uÛ÷Ñ j·T dü‡e÷#·øå£ « q e÷+ XÀø£ dü‡e÷$X‚‘Y ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·÷ì ` sêeTdü´ ` ∫Vü‰ïì ` \ø£ÎDdü´ ` #· ` yêqs¡, ‘êì `
uÛ÷Ñ j·T' ` düe÷#·øå£ « ` q ` e÷+ ` XÀø£' ` düe÷$X‚‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡! sêeTdü´ \ø£ÎDdü´ #· j·÷ì ∫Vü‰ïì (dü+‹) uÛ÷Ñ j·T'
‘êì düe÷#·øå£ «— e÷+ XÀø£' q düe÷$X‚‘.Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡! R z yêqs√‘·eÔ ÷! sêeTdü´ R lsêeTTìjÓTTø£ÿj·TT,
\ø£ÎDdü´ #· R \ø£ÎDTìjÓTTø£ÿj·TT, j·÷ì ∫Vü‰ïì R @>∑Ts¡T\Ô sTT‘˚, (dü+‹ R
ñqïy√) ‘êì R Ä >∑Ts¡T\Ô qT, uÛ÷Ñ j·T' R ‹]–, düe÷#·øå£ « R u≤>∑T>∑ #Ó|ü eTT,
e÷+ R qqTï, XÀø£' R <äT'KeTT, q düe÷$X‚‘Y R #˚s≈¡ î£ +&ÉT>±ø£.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z ø£|ædü‘·Ôe÷! lsêeTTìjÓTTø£ÿj·TT \ø£ÎDTìjÓTTø£ÿj·TT
s¡÷|üeTT\+<äT >∑Ts¡T˝Ô {… yºÏ ’Ó j·TTqïy√ yêìì Hê≈£î eTi\ $es¡eTT>∑ ‘Ó\T|ü⁄eTT.
H˚qT yêìì $qT#·T Hê XÀø£eTTqT b˛>=≥Tºø=+<äTqT.
XÀ¢ˆˆ ø°<èä X¯+ ‘·d´ü dü+kÕúq+ s¡÷|ü+ ‘·d´ü #· ø°<èä X¯yTé ˆ
ø£<ä∏ eT÷s¡÷ ø£<+ä∏ u≤VüA \ø£ÎDdü´ #· X¯+dü y˚T ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø°<èä X¯+ ` ‘·d´ü ` dü+kÕúq+ ` s¡÷|ü+ ` ‘·d´ü ` #· ` ø°<èä X¯yTé ,
ø£<yä∏ Té ` }s¡÷ ` ø£<+ä∏ ` u≤VüA ` \ø£ÎDdü´ ` #· ` X¯+dü ` y˚T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·d´ü dü+kÕúq+ ø°<èä X¯yTé ? ‘·d´ü s¡÷|ü+ ø°<èä X¯yTé ? }s¡÷
ø£<yä∏ Té ? u≤VüA ø£<yä∏ Té ? \ø£ÎDdü´ #· (dü+kÕúq+ s¡÷|ü+ #· ø°<èä X¯yTé ?) y˚T
X¯+dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü R Ä lsêeTTìjÓTTø£ÿ, dü+kÕúq+ R nej·Te düìïy˚Xe¯ TT,
ø°<èä X¯yTé R m{Ï~º ? ‘·d´ü R n‘·ìjÓTTø£ÿ, s¡÷|ü+ #· R Äø±s¡eTTqT, ø°<èä X¯yTé R
m{Ï~º ? }s¡÷ ø£<yä∏ Té R }s¡T<ä«j·T yÓT≥T¢+&ÉTqT? u≤VüA ø£<+ä∏ R uÛTÑ »<ä«j·T
yÓT≥T¢+&ÉTqT? \ø£ÎDdü´ #· R \ø£ÎDTìøÏ>∑÷&É (dü+kÕúq+ s¡÷|ü+ #· R
nej·Tedæ‹ú j·TT Äø±s¡eTTqT, ø°<èä X¯yTé R m{Ï~º ?) y˚T X¯+dü R Hê≈£î #Ó|ü eTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` d”‘ê<˚$ Á|üXï¯ $wüeTÁ|üXï¯ . n+<äT s¬ +&ÉT uÛ≤>∑eTT\T ñqï$.
u≤VüQe⁄\T ãVæ≤s¡+>∑eTT ˝…es¬ q’ qT #·÷&Ée#·TÃqT. ‘=&É ˝…{eºÏ ì j·T&ç>¬ qT. nq>±
eTsêà+>∑eTT ˝…{eºÏ ì Á|üXï¯ . Ç$ eÅdeÔü TT eTiT>∑Tq qT+&ÉTq$. Mìì á‘·&≥ Ó T¢
‘Ó*dæø=qTqT? ‘Ó*dæø=HÓuÀ! Ådj Ô” TÆÓ q ‘·q‘√ yêìHÓ≥T¢ #Ó|ü qT? W∫‘·ýÓTiT>∑THê
jÓTiT>∑&Ü? sêeTTì <ä÷‘·j˚T jÓÆTq |üø£åeTTq+<äT á‘· &Í∫‘·´ yÓTiT>∑ø£
e÷{≤¢&&É TÉ . nì d”‘ê<˚$ ‘·\+∫ áÁ|üXï¯ y˚ôdqT.
Bìe\q Ä#ês¡T´&ÉT uÛÑ>∑e‘·Ô‘·Ô «eTT HêeT÷˝≤Á>∑eTT düs¡Vü≤düéTT>∑
‘Ó*dæqyê&Ó’ j·TT+&Ée˝…qT. <ëì HÓe] ¬ø≥T¢ #Ó|üŒe\j·TTH√ j·T~j·TTqT
‘Ó*dæqyê&Ó’ j·TT+&Ée\j·TTqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTTì nej·Tedüìïy˚X¯ yÓT{Ïº~? Ä‘·ì es¡íeTT eTTqï>∑T
Äø±s¡$X‚wü yÓT{Ï~º ? n‘·ì }s¡Te⁄ ˝…{$ºÏ ? uÛTÑ »eTT ˝…{$ºÏ ? eTiÏjT· T \ø£ÎDTì
nej·Te$X‚weü TTqT Äø±s¡$X‚weü TTqT m{Ïyº √ Hê≈£î ‘Ó*j·TC…|ü eTT.
XÀ¢ˆˆ @e eTTø£dÔ Tü Ô yÓ<’ V˚ ‰ü ´ Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ
‘·‘√ sêeT+ j·T<∏ë‘·‘Ô· « e÷U≤´‘·T eTT|ü#Á· ø£yT˚ ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø£'Ô ` yÓ<’ V˚ ‰ü ´ ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ` ‘·‘'·
` sêeT+ ` j·T<∏ë‘· ‘Ô· «yéT ` ÄU≤´‘·TyéT ` ñ|ü#Á· ø£yT˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ<’ V˚ ‰ü ´ @eyéT ñø£'Ô e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé ‘·‘'· sêeT+
j·T<∏ë‘·‘Ô· «yéT ÄU≤´‘·TyéT ñ|ü#Á· ø£yT˚ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ<’ V˚ ‰ü ´ R d”‘ê<˚$#˚, @eyéT ñø£'Ô R áØ‹>± n&ÉT>∑ã&çqyê&Ó,’
e÷s¡T‘ê‘·à»' R yêj·TTq+<äqT&É>∑T, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘·‘·' R
(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z 377
n≥T |æeTà≥, sêeT+ R lsêeTTì >∑÷]Ã, j·T<∏ë‘·‘Ô· «+ R ñqï~ j·TTqï≥T¢>±,
ÄU≤´‘·TyéT R ù|s=ÿqT≥≈£î, ñ|ü#Á· ø£yT˚ R yÓTT<ä\Tô|f…qº T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ ‘·qqT áØ‹>± n&ÉT>∑>± yêj·TTq+<äqT&Óq’ Vü≤qTeT
n|ü&ÉT lsêeTTì jÓTTø£ÿ j·T<∏ës¡úyÓTÆq s¡÷|üeTTqT $e]+#·T#·T Ç≥T¢
#Ó|üŒHês¡+_Û+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ C≤q+r ã‘· ~cºÕ´ e÷+ yÓ<’ V˚ ≤æ |ü]|üè#·Ãd¤ æ ˆ
uÛsÑ T¡ 'Ô ø£eT\|üÁ‘êøÏå dü+kÕúq+ \ø£ÎDdü´ #· ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` C≤q+r ` ã‘· ` ~cºÕ´ ` e÷+ ` yÓ<’ V˚ ≤æ ` |ü]|üè#·Ãd¤ ,æ uÛsÑ T¡ 'Ô
` ø£eT\|üÁ‘êøÏå ` dü+kÕúq+ ` \ø£ÎDdü´ ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£eT\|üÁ‘êøÏ!å yÓ<’ V˚ ≤æ ! uÛsÑ T¡ 'Ô , \ø£ÎDdü´ #· dü+kÕúq+ C≤q+r
(n|æ) ~cºÕ´ e÷+ |ü]|üè#·Ãd¤ .æ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£eT\|üÁ‘êøÏå R |ü<àä |üÁ‘·eTT\e+{Ï H˚Á‘·eTT\T >∑\<ëqyÓq’ ,
yÓ<’ V˚ ≤æ R z C≤qø°! uÛsÑ T¡ 'Ô R uÛsÑ jÔ¡ TÓ Tø£ÿj·TT, \ø£ÎDdü´ #· R \ø£ÎDTì jÓTTø£ÿj·TT,
dü+kÕúq+ R nej·TeeTT\ bı+~ø£qT, C≤q+r (n|æ) R ‘Ó*dæq<ëqyÓq’ qT,
~cºÕ´ R uÛ≤>∑éX¯eTTq, e÷+ R qqTï, |ü]|üè#·Ãd¤ æ R $es¡eTT>∑ n&ÉT>∑T#·THêïe⁄,
ã‘· R ÄVü‰! (Hê j·T<äèwüeº TT!).
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°! ˙ uÛsÑ j Ô¡ TÓ Tø£ÿj·TT \ø£ÎDTìjÓTTø£ÿj·TT s¡÷|üsπ U≤<äT\qT
#·øÿ£ >± miÏ–j·TTqï<ëqyÓq’ qT Hê uÛ≤>∑éX¯eTTq Hê#˚ #Ó|Œæ +#·T≥¬ø’ qqï&ÉT>∑T
#·THêïe⁄ >∑<ë! ÄVü‰! @$T Hê j·T<äèwüeº TT.
XÀ¢ˆˆ j·÷ì sêeTdü´ ∫Vü‰ïì \ø£ÎDdü´ #· j·÷ì yÓ’ ˆ
\øÏ‘å êì $XÊ˝≤øÏå e<ä‘'· X¯èDT ‘êì y˚T ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·÷ì ` sêeTdü´ ` ∫Vü‰ïì ` \ø£ÎDdü´ ` #· ` j·÷ì ` yÓ,’
\øÏ‘å êì ` $XÊ˝≤øÏå ` e<ä‘'· ` X¯èDT ` ‘êì ` y˚T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $XÊ˝≤øÏ!å sêeTdü´ j·÷ì ∫Vü‰ïì \øÏ‘å êì, (‘·<ë∏ ) \ø£ÎDdü´
#· (j·÷ì ∫Vü‰ïì \øÏ‘å êì) ‘êì e<ä‘'· y˚T (e#·') X¯èDT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $XÊ˝≤øÏ!å R $XÊ\yÓTqÆ ø£qTï\T>∑\<ëHê! sêeTdü´ R sêeTTì
jÓTTø£ÿ, j·÷ì ∫Vü‰ïì R @ ∫Vü≤ïeTT\sTT‘˚, \øÏ‘å êì R >∑T]Ô+|üã&çqy√, (‘·<ë∏
R nfÒ)¢ \ø£ÎDdü´ #· R \ø£ÎDTìjÓTTø£ÿj·TT, j·÷ì(∫Vü‰ïì) R @ (∫Vü≤ïeTT\sTT‘˚)
\øÏ‘å êì R ø£qT>=qã&çqy√, ‘êì R Ä ∫Vü≤ïeTT\qT>∑÷]Ã, e<ä‘'· R ù|s=ÿqT
#·Tqï{Ï,º y˚T R HêjÓTTø£ÿ, (e#·' R e÷≥qT) X¯èDT R Ä\øÏ+|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` C≤qø°! sêeTTì Äø±s¡ $X‚weü TT\qT H˚H$˚ T >∑T]Ô+∫‹H√, \ø£ÎDTì
s¡÷|ü$X‚weü TT\qT H˚H$˚ T #·÷∫‹H√ yêìì ˙≈£î ‘Ó\T|ü⁄#·THêïqT, Ä\øÏ+|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ sêeT' ø£eT\|üÁ‘êø£'å |üPs¡#í +· Á<äìuÛ≤qq' ˆ
s¡÷|ü<ëøÏDå ´dü+|üqï' Á|üd÷ü ‘√ »qø±‘·àCÒ ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeT' ` ø£eT\|üÁ‘êø£'å ` |üPs¡#í +· Á<äìuÛ≤qq' ` s¡÷|ü<ëøÏDå ´
dü+|üqï' ` Á|üd÷ü ‘·' ` »qø±‘·àCÒ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` »qø±‘·àCÒ! sêeT' ø£eT\|üÁ‘êø£å', |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qq'
s¡÷|ü<ëøÏD å ´dü+|üqï', Á|üd÷ü ‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »qø±‘·àCÒ! R z C≤qø°! sêeT' R lsêeTT&ÉT, ø£eT\|üÁ‘êø£'å R
|ü<äà|üÁ‘·eTT\e+{Ï H˚Á‘·eTT\T >∑\yê&ÉT>∑qT, |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qq' R
ì+&ÉT#·+Á<äTì‘√ düe÷qyÓTqÆ eTTKeTT >∑\yê&ÉT>∑qT, s¡÷|ü<ëøÏD å ´dü+|üqï' R
kÂ+<äs´¡ eTT‘√&ÉqT, <äj÷· >∑TDeTT‘√&ÉqT ì+&çjT· Tqï{Ïyº ê&ÉT>∑qT, Á|üd÷ü ‘·' R
»ìà+∫q{Ïºyê&ÉT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª|üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qq'μ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªdüs¡«dü‘·Ô «
eTH√Vü≤s¡'μ nì ˇø£ bÕsƒe¡ TT. nq>± düs«¡ ÁbÕDÏeTH√Vü≤s¡T&ÉT.
‹s¡´>±®‹yê&ÉH’Ó #Ó≥Tºø=eTà\eT<Û´ä ‹s¡T>∑T#·T+&ÉT Hê eTqdüT‡qT >∑÷&É
q|üVü≤]+∫qyê&ÉT. nq>± kÕe÷qT´\ <äèwæºì>∑÷&É Hêø£]¸+#·T kÂ+<äs¡éTT
>∑\yê&Éì uÛ≤eeTT. s¡÷|ü<ëøÏåD´dü+|üqï' ` s¡÷|üeTqT≥#˚ düs¡«$<ÛäX¯Øs¡
kÂ+<äs´¡ eTT‘√ ì+&çqyê&Éìj·TT, <ëøÏDå éTqT≥#˚ düs«¡ $<Ûeä TT˝…q’ Ä‘·à>∑TDeTT\‘√
ì+&çqyê&Éìj·TT uÛ≤eeTT. dü+|üqï' Á|üd÷ü ‘·' ` sêeTTì >∑TDeTT\ìïj·TT »qà‘·'
ÁbÕ|æ+Ô ∫qy˚>±ì ‘Ó∫Ãô|≥Tºø=qï$ >±eì uÛ≤eeTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` ø£eT\|üÁ‘êø£'å ` ‘êeTs¡ iÒ≈î£ \e˝… yÓ&\É Œ>∑T ø£qTï\T >∑\yê&ÉT.
lsêeTT&ÉT düV≤ü »düT+<äsT¡ &ÉT. Äj·Tqj·T+ B ø£qTï \_ÛsêeTeTT˝…’ j·TTqï$. Ä
ªª|ü⁄+kÕ+ yÓ÷Vü≤qs¡÷|ü⁄ìμμ jÓTTø£ÿ kÂ+<äs´¡ s¡dÁü |üyêVü≤eTTq, á ø£qTï\T <ä÷s¡eTT
(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z 379
qT+&ç #·÷#·Tyê]ì düMT|üeTTq≈£î Äø£]¸+#·TqT. düMT|üeTTq≈£î sê>±H˚ yê]
eTqdüT‡\qT ‘·eTj·T+<˚ \>∑ïeTT #˚døæ =qTqT. s¡÷|ü<ëøÏD å ´dü+|üqï' ` s¡÷|üeTT
#˚‘q· T <ëøÏD å éTT#˚‘q· T |ü]|üPs¡eí TT>∑ ì+&çqyê&Ó’ |ü⁄f…qº T. nq>± Äj·Tqø£fi≤´D
>∑TDeTT ˝≤j·Tq‘√&ÉH˚ |ü⁄{Ïqº $, ø±ì q&ÉTeT e∫Ãq$ >±e⁄. Ç~ ªª|üPs¡eí T<ä'
|üPs¡$í T<äμμeTàqT ÁX¯ó‘·´s¡eú TTqT uÀ~Û+#·T#·Tqï~. nq>± |üs‘¡ «· <äXj¯ T· + <˚ cÕ&ÉTDZ ´
|ü]|üP]Ô >∑\<√ ne‘ês¡<Xä j ¯ T· +<äTqT Hê j·÷s¡T >∑TDeTT\TqT >∑\eì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z d”‘ê<˚M! lsêeTT&ÉT |ü<äà|üÁ‘·eTT\qT uÀ*q $XÊ\yÓTÆq
H˚Á‘·eTT\T >∑\yê&ÉT, ì+&ÉT #·+Á<äTì uÀ*q eTTKeTT >∑\yê&ÉT, Ç{Ïº <˚Vü≤
kÂ+<äs´¡ eTT >∑*– >=|üŒ <äj÷· >∑TDeTT‘√ ì+&çjT· Tqï Vü≤è<äjT· eTT >∑\yê&ÉT>±
»ìà+∫q{Ïº eTVü‰|ü⁄s¡Twüß&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘˚»kÕ--~‘·´dü+ø±X¯' ø£eå Tj·÷ |üè~∏MdüeT' ˆ
ãèVü≤düŒ‹düy÷Ó ãT<ëΔ´ j·TX¯kÕ yêdüy√|üeT' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚»kÕ ` Ä~‘·´dü+ø±X¯' ` ø£åeTj·÷ ` |üè~∏MdüeT' `
ãèVü≤düŒ‹düeT' ` ãT<ëΔ´ ` j·TX¯kÕ ` yêdüy√|üeT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') ‘˚»kÕ Ä~‘·´dü+ø±X¯', ø£eå Tj·÷ |üè~∏MdüeT', ãT<ëΔ´
ãèVü≤düŒ‹düeT', j·TX¯kÕ yêdüy√|üeT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä lsêeTT&ÉT) ‘˚»kÕ R ‘˚»düT‡#˚, Ä~‘·´dü+ø±X¯' R
dü÷s¡T´ì‘√ düe÷qT&ÉT, ø£eå Tj·÷ R zs¡TŒ#˚, |üè~∏MdüeT' R uÛ÷Ñ $T‘√ düe÷qT&ÉT,
ãT<ëΔ´ R ãT~Δ#,˚ ãèVü≤düŒ‹düeT' R ãèVü≤düŒ‹‘√ düe÷qT&ÉT, j·TX¯kÕ R ø°]#Ô ,˚
yêdüy√|üeT' R Ç+Á<äTì‘√ düe÷qT&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä lsêeTT&ÉT ‘˚CÀ$X‚wüeTT#˚‘· dü÷s¡T´ì uÀ*q{Ïºyê&ÉT,
düVü≤q>∑TDeTTq uÛÑ÷<˚$‘√ düe÷qT&ÉT, ãT~Δ$X‚wüeTTq ãèVü≤düŒ‹øÏ kÕ{Ï
e#·TÃyê&ÉT, j·TX¯dTü ‡q+<äT <˚y+˚ Á<äTì‘√ düe÷qT&ÉT.
XÀ¢ˆˆ s¡ø‘åÏ ê Je˝Àø£d´ü dü«»qdü´ #· s¡ø‘åÏ ê ˆ
s¡ø‘åÏ ê dü«dü´ eè‘·dÔ ´ü <Ûsä à¡ dü´ #· |üs+¡ ‘·|'ü ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` s¡ø‘åÏ ê ` Je˝Àø£d´ü ` dü«»qdü´ ` #· ` s¡ø‘åÏ ê ` s¡ø‘åÏ ê ` dü«dü´
` eè‘·dÔ ´ü ` <Ûsä à¡ dü´ ` #· ` |üs+¡ ‘·|'ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üs+¡ ‘·|'ü (dü') Je˝Àø£d´ü s¡ø‘åÏ ê, dü«»qdü´ #· s¡ø‘åÏ ê, dü«dü´
eè‘·dÔ ´ü <Ûsä à¡ dü´ #· s¡ø‘åÏ ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üs+¡ ‘·|'ü R X¯Á‘·Te⁄\qT ‘·|+æ |üCj Ò T· Tq{Ï,º (dü' R Ä lsêeTT&ÉT)
Je˝Àø£d´ü R ÁbÕDÏ˝Àø£eTTq≈£î, s¡ø‘åÏ ê R s¡ø≈å£ î£ &ÉT, dü«»qdü´ #· R ‘·qyê]øÏ,
s¡ø‘åÏ ê R s¡ø≈å£ î£ &ÉT, dü«dü´ eè‘·dÔ ´ü R ‘·q q&Ée&çøìÏ , <Ûsä à¡ dü´ #· R <Ûsä à¡ eTTq≈£îqT,
s¡øÏå‘ê R s¡ø£å≈£î&ÉT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` lsêeT#·+Á<äT&ÉT eTqTwüß´\qT Væ≤‘·e÷s¡eZ TTq+<äT Á|üe]Ô+|ü
#˚jT· T≥¬ø’ ˝Àø£d+ü Á>∑V‰ü s¡eú TT <Ûsä à¡ s¡øDå£ eTT, <Ûsä êàqTcÕ˜qeTTqT≈£L&É #˚jT· T#·THêï&ÉT.
Ç≥T¢ sêeT#·+Á<äTq+ <äT|ü<˚X¯ bÕ+&ç‘·ý˚T>±ø£ nqTcÕ˜qkÕeTs¡úéTT ≈£L&É
#Ó|üŒã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·TuÛj Ñ T· +ø£sT¡ &Óq’ lsêeTT&ÉT düeTdüJÔ e˝Àø£eTTqT s¡ø+åÏ #·Tq{Ïº
yê&ÉT, ‘·qyê] HÓ\¢s¡qT ø±bÕ&ÉTq{Ïºyê&ÉT. ‘·q #·]Á‘·eTTqT ø±bÕ&ÉTø=qT#·T
Ç‘·sT¡ \ <Ûsä à¡ eTTqT ≈£L&É C≤Á>∑‘>Ô· ± s¡ø+åÏ #·Tq{Ïyº ê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ sêyÓ÷ uÛ≤$Tì ˝Àø£d´ü #ê‘·Ts¡«s¡í ´dü´ s¡ø‘åÏ ê ˆ
eTsê´<ëHê+ #· ˝Àø£d´ü ø£sêÔ ø±s¡sTT‘ê #· dü' ˆˆ 11
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` sêeT' ` uÛ≤$Tì ` ˝Àø£d´ü ` #ê‘·Ts¡«s¡í ´dü´ ` s¡ø‘åÏ ê ` eTsê´<ëHê+
` #· ` ˝Àø£d´ü ` ø£sêÔ ` ø±s¡sTT‘ê ` #· ` dü' ˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛ≤$Tì! sêeT' #ê‘·Ts¡«s¡í ´dü´ ˝Àø£d´ü s¡ø‘åÏ ê— dü' ˝Àø£d´ü
eTsê´<ëHê+ ø£sêÔ #· ø±s¡sTT‘ê #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛ≤$Tì! R eì‘ês¡‘ï· e÷! sêeT' R lsêeTT&ÉT, #ê‘·Ts¡«s¡í ´dü´
R Hê\TZes¡eí TT\T ø£*–j·TTqï{Ï,º ˝Àø£d´ü R ˝Àø£eTTq≈£î, s¡ø‘åÏ ê R s¡ø≈å£ î£ &ÉT. dü'
R Ä‘·&TÉ , ˝Àø£d´ü R ˝Àø£eTTjÓTTø£ÿ, eTsê´<ëHê+ R ø£≥Tºu≤≥T\≈£î, ø£sêÔ R
≈£Ls¡TÃyê&ÉTqT, ø±s¡sTT‘ê #· R Ä#·]+|ü#j ˚ T· Tyê&ÉTqT.
‹\ø£eTT :` ª˝Àø£d´ü ø£sêÔμ ` nqT≥#˚ Vü≤s¡j
Ô T· T uÛsÑ j
Ô¡ T· T >∑÷&É qì |üP]+#·Tø=q
e˝…qT. Ç≥T¢ #Ó|ü ≥#˚ lsêeTT&ÉT düèwædº ‹úæ dü+Vü‰s¡ø±s¡≈î£ &Óq’ |üsÁ¡ ãVü≤à j·Tì,
>∑÷&ÛeÉ TT>∑ dü÷∫+|üã&çq~. Ç≥T¢ Vü≤qTeT |ü\T≈£î≥ Ä ø£Då eTTq Vü≤qTeT+‘·Tì˝Àì
(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z 381
e÷j· ÷ +X¯ e TTqT ‘=\–+∫ C≤„ q eTTqT Á|ü ø ±•+|ü # ˚ j · T T≥#˚ >∑ * –q~.
ªeTsê´<ëHê+ ø£sêÔ ø±s¡sTT‘êμ ` ‘·q ne‘ês¡Á|üjÓ÷»qeTT>±, <Ûäs¡às¡ø£åDeTT
‘·q ø£seÔ¡ éTì Ç≥T¢ ‘Ó\T|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©¢! lsêeTT&ÉT #ê‘·Ts¡«s¡í´dü+j·TT‘·yÓTÆq á ˝Àø£eTTqT
s¡øÏå+#·Tyê&ÉT. ˝Àø£eTTq+<ä* <Ûäs¡àeédüúqT ø±bÕ&ÉT#·T Ä <Ûäs¡àeTTqT ‘êqT
Ä#·]+#·Tyê&ÉTqT |üsT¡ \#˚ Ä#·]+|ü#j ˚ T· Tq{Ïyº ê&ÉTqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ n]ÃcÕà q]Ã‘√ -‘·´s¡+ú ÁãVü≤à#·s´¡ Áe‘˚ dæ‘ú '· ˆ
kÕ<Û÷ä Hê eTT|üø±s¡»'„ Á|ü#ês¡»X„ Ã¯ ø£sà¡ D≤yéT ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n]ÃcÕàHé ` n]Ã‘·' ` n‘·´s¡+ú ` ÁãVü≤à#·s´¡ Áe‘˚ ` dæ‘ú '· `
kÕ<Û÷ä HêyéT ` ñ|üø±s¡»'„ ` Á|ü#ês¡»'„ ` #· ` ø£sà¡ D≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') n]ÃcÕàHé, n‘·´s¡úyéT n]Ã‘·', ÁãVü≤à#·s¡´Áe‘˚ dæú‘·',
kÕ<Û÷ä HêyéT ñ|üø±s¡»'„ , ø£sà¡ D≤+ Á|ü#ês¡»'„ #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä lsêeTT&ÉT) n]ÃcÕàHé R >=|üŒ‘˚»düT‡ >∑\yê&ÉT,
n‘·´s¡+ú R $TøÏÿ*>±, n]Ã‘·' R |üPõ+|üã&çq{Ïyº ê&ÉT, ÁãVü≤à#·s´¡ Áe‘˚ dæ‘ú '· R
ÁãVü≤à#·s´¡ Áe‘·eTTqT bÕ*+#·Tyê&ÉT, kÕ<Û÷ä HêyéT R dü‘T· Œs¡Twüß\≈£î, ñ|üø±s¡»'„
R ñ|üø±s¡eTT #˚jT· T≥ ‘Ó*dæqyê&ÉT, ø£sà¡ D≤+ R ø±s¡éTT\jÓTTø£ÿ, Á|ü#ês¡»'„ #·
R Ä#·sD ¡ $X‚weü TT HÓi–Ï qyê&ÉTqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` Á|ü#ês¡»'„ ` ◊Væ≤ø±eTTwæàø£ ø£sà¡ \ Á|üj÷Ó >∑eTT ‘Ó*dæqyê&ÉT.
‹\ø£eTT :` ªn]ÃcÕàHé düHé n]Ã‘·'μ ` Á|üø±X¯d«ü s¡÷|ü⁄&Óq’ Ä~‘·´s¡÷|ü⁄&Ó’ ãT<ÛTä \#˚
Äsê~Û+|üã&ÉT#·THêï&Éì uÛ≤eeTT. ªÁãVü≤à#·s¡´Áe‘˚ dæú‘·'μ ` XÊÅdüÔeTTq+<äT
‘Ó \ T|ü ã &ç q Ø‹>± >∑ è Vü ≤ dü T ú > ∑ qT+&ç $~Û ì ùw<Û ä e TT\qT bÕ{Ï + #· T q{Ï º
ÁãVü≤à#·s´¡ Áe‘·eTì uÛ≤eeTT.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` ªn]ÃcÕàHé düHé n]Ã‘·'μ Á|üø±X¯d«ü s¡÷|æjTÆÓ q |üse¡ ÷‘·àjÓTÆ
düs«¡ <˚e‘·\#˚ |üPõ+|üã&ÉTq{Ïyº ê&Éì uÛ≤eeTT. ªÁãVü≤à#·s´¡ Áe‘˚ dæ‘ú '· μ ` ‘·q#˚
ì]à+|üã&çq eTsê´<ës¡÷|üeTT˝…’q y˚<√ø£Ôìj·TeTeTT\≈£î ã<äTΔ&Ó’ j·TTqïyê&Éì
uÛ≤eeTT. (ÁãVü≤à R y˚<eä TT) ñ|üø±s¡»'„ ` ñ|üø±s¡eTT #˚jT· T≥j˚T miÏ–q{Ïyº ê&ÉT,
nq>± n|üø±s¡eTT #˚jT· T≥ miT>∑ìyê&Éì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n‘·&TÉ eTVü‰‘˚»dü‡+|üqTï&Ó’ m\¢˝Àø£eTT\#˚ n]Ã+|üã&ÉTq{Ïyº ê&ÉT.
XÊÅd$Ôü Væ≤‘·yTÓ qÆ ÁãVü≤à#·s´¡ Áe‘·eTT qqTdü]+#·Tyê&ÉT. dü‘|Y ⁄ü s¡Twüß\≈£î ñ|üø±s¡eTT
#˚jT· H˚]Ãqyê&ÉT. ø£seÔ¡ éTT\ Ä#·sD ¡ eTT #·øÿ£ >± ‘Ó*dæqyê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ sê»˙‘ê´+ $˙‘·XÃ¯ Áu≤Vü≤àD≤Hê eTTbÕdüø'£ ˆ
C≤„qyêHé o\dü+|üH√ï $˙‘·XÃ¯ |üs+¡ ‘·|'ü ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sê»˙‘ê´+ ` $˙‘·' ` #· ` Áu≤Vü≤àD≤Hê+ ` ñbÕdüø'£ , C≤„qyêHé
` o\dü+|üqï' ` $˙‘·' ` #· ` |üs+¡ ‘·|'ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') sê»˙‘ê´+ $˙‘·', Áu≤Vü≤àD≤HêyéT ñbÕdüø'£ , C≤„qyêHé,
o\dü+|üqï', $˙‘·' #·, |üs+¡ ‘·|'ü #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü') R Ä lsêeTT&ÉT, sê»˙‘ê´+ R sê»˙‹j·T+<äT, $˙‘·'
R •ø£Då eTT bı+~q{Ïyº ê&ÉT, Áu≤Vü≤àD≤HêyéT ñbÕdüø'£ R Áu≤Vü≤àDT\qT n]Ã+#·Tq{Ïº
yê&ÉT, C≤„qyêHé R ñ‘·eÔ TC≤„qeTT ø£*–j·TTqïyê&ÉTqT, o\dü+|üqï' R ñ‘·eÔ T
#·]Á‘· ø£*–q{Ïyº ê&ÉTqT, $˙‘·' R $qj·Te+‘·T&ÉTqT, |üs+¡ ‘·|'ü #· R X¯Á‘·Te⁄\qT
‘·|æ+|ü#˚j·TTyê&ÉTqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªsê»$<ë´$˙‘·'μ nì ˇø£ bÕsƒe¡ TT. sê»$<ä´\T 4 `
1.Ä˙«øÏøå ,Ï 2.Á‘·sTT, 3.yês¡,Ô 4.<ä+&É˙‹ nqTq$. Ä˙«øÏøå Ï R ‘·sÿ¡ $<ä´, Á‘·sTT
R eT÷&ÉT y˚<eä TT\T, yês¡Ô R yêDÏC≤´~ø£eTT, <ä+&ÉeTT R <√wüß\qT <ä+&ç+#·T≥.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä lsêeTT&ÉT sê»˙‹j·T+<äT #·ø£ÿ>± •ø£åD H=+~qyê&ÉT,
Áu≤Vü≤àDT\ jÓT&É uÛøÑ >ÔÏ \∑ yê&ÉT, ñ‘·eÔ TyÓTqÆ C≤„qeTT Hê]®+∫qyê&ÉT, ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ
#·]Á‘· >∑\yê&ÉT, $qj·Tdü+|üqTï&ÉT, X¯Á‘·Te⁄\ qD#·Tyê&ÉTqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ j·TEπs«<ä$˙‘·XÃ¯ y˚<$ä ~“¤ düT‡|üPõ‘·' ˆ
<Ûqä Tπs«<˚ #· y˚<w˚ ßü y˚<ë+π>wüß #· ìwæ̃‘'· ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·TEπs«<ä$˙‘·' ` #· ` y˚<$ä ~“¤' ` düT|üPõ‘·', <Ûqä Tπs«<˚ ` #·
` y˚<w˚ ßü ` y˚<ë+π>wüß ` #· ` ìwæ̃‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') j·TEπs«<ä$˙‘·', y˚<$ä ~“¤' düT|üPõ‘·', <Ûqä Tπs«<˚ #·,
y˚<w˚ ßü , y˚<ë+π>wüß #· ìwæ̃‘'· .
(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z 383
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä lsêeTT&ÉT) j·TEπs«<ä$˙‘·' R j·TEπs«<äeTTq+<äT
•ø£qå T bı+~q{Ïyº ê&ÉT, (lsêeTTì~ j·TEπs«<äeTT) y˚<$ä ~“¤' R y˚<yä ‘˚ \Ô· #˚,
düT|üPõ‘·' R $TøÏÿ* >ös¡$+|ü ã&çqyê&ÉT, <Ûqä Tπs«<˚ #· R <Ûqä Tπs«<äeTT q+<äTqT,
y˚<w˚ ßü R #·‘T· sπ «<äeTT\+<äTqT, y˚<ë+π>wüß #· R y˚<eä TT\jÓTTø£ÿ wü&+É >∑eTT\
j·T+<äTqT, ìwæ̃‘'· R Á|ü»q„ T dü+bÕ~+∫qyê&ÉT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` Ç+<äT j·TEπs«<äeTTqT Á|ü‘´˚ øÏ+∫ #Ó|ü ≥#˚ lsêeT#·+Á<äeT÷]Ô
j·TEXÊÙœ j·Tì ‘Ó*j·Tq>∑TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q y˚<yä TÓ qÆ j·TEπs«<äeTTqT #·øÿ£ >± n<Û´ä j·TqeTT #˚dqæ yê&ÉT.
y˚<äy˚‘·Ô\#˚ |üPõ+|üã&ÉTyê&ÉTqT. <ÛäqTπs«<äeTTq+<äTqT Hê\TZy˚<äeTT\+<äTqT,
Äs¡T y˚<ë+>∑eTT\+<äTqT dü+|üPs¡Áí |ü»„ >∑*–j·TTqïyê&ÉTqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ $|ü⁄˝≤+k˛ eTVü‰u≤VüQ' ø£+ãTÁê X¯óÙuÛ≤qq' ˆ
>∑÷&Û»É Á‘·T düT‡‘êÁe÷øå√ sêyÓ÷ HêeT »HÓÁ’ X¯óÙ‘·' ˆˆ 15
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` $|ü⁄˝≤+dü' ` eTVü‰u≤VüQ' ` ø£+ãTÁê' ` X¯óuÛ≤qq' ` >∑÷&Û»É Á‘·T'
` düT‘êÁe÷ø£'å ` sêeT' ` HêeT ` »HÓ'’ ` ÁX¯ó‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') $|ü⁄˝≤+dü', eTVü‰u≤VüQ', ø£+ãTÁê', X¯óuÛ≤qq',
>∑÷&Û»É Á‘·T' düT‘êÁe÷ø£'å , »HÓ'’ sêyÓ÷ HêeT ÁX¯ó‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä‘·&TÉ ) $|ü⁄˝≤+dü' R $XÊ\yÓTqÆ eT÷|ü⁄\T >∑\yê&ÉT,
eTVü‰u≤VüQ' R bı&Éyq’Ó <äè&ÛyÉ TÓ qÆ uÛTÑ »eTT\T >∑\yê&ÉT, ø£+ãTÁê' R X¯+KeTTe+{Ï
ø£+sƒe¡ TT >∑\yê&ÉT, X¯óuÛ≤qq' R eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ eTTKeTT >∑\yê&ÉT, >∑÷&Û»É Á‘·T'
R ô|ø’ Ï ø±ìŒ+|üì eT÷|ü⁄ dü+~Û meTTø£\T >∑\yê&ÉT, »HÓ'’ R »qT\#˚, sêyÓ÷
HêeT R sêeTT&ÉqT ù|s¡, ÁX¯ó‘·' R Á|üd~æ HΔ =+~qyê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n‘·&TÉ $XÊ\yÓTqÆ uÛTÑ »•s¡dTü ‡\T >∑\yê&ÉT, >=|üŒyÓq’ uÛTÑ »eTT\T
>∑\yê&ÉT, X¯+KeTTe+{Ï ø£+sƒe¡ TT >∑\yê&ÉT, eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ eTTKeTT >∑\yê&ÉT,
ô|ø’ Ï ø±ìŒ+|üì eT÷|ü⁄ dü+~Û meTTø£\T >∑\yê&ÉT, sêeTT&ÉqT ù|s¡ Á|ü»\˝À
Á|üd~æ Δ H=+~q{Ïº yê&ÉTqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ <äT+<äT_Ûd«ü qìs√Èw'ü dæï>∑eΔ s¡'í Á|ü‘ê|üyêHé ˆ
düeTX¯Ã düT$uÛøÑ ±Ô+>√ es¡+í XÊéT+ düe÷Á•‘·' ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äT+<äT_Ûd«ü qìs√Èw'ü ` dæï>∑eΔ s¡'í ` Á|ü‘ê|üyêHé ` düeT' ` #· `
düT$uÛøÑ ±Ô+>∑' ` es¡+í ` XÊéT+ ` düe÷Á•‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') <äT+<äT_Ûdü«qìs√Èwü', dæï>∑Δes¡í', Á|ü‘ê|üyêHé, düeT',
düT$uÛøÑ ±Ô+>∑', XÊéT+ es¡+í düe÷Á•‘·' #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä lsêeTT&ÉT) <äT+<äT_Ûd«ü qìs√Èw'ü R <äT+<äT_Û<«äÛ ìe+{Ï
ø£+sƒd¡ «ü s¡eTT >∑\yê&ÉT, dæï>∑eΔ s¡'í R qTqïì #·øÿ£ ì #Ûêj·T>∑\yê&ÉT, Á|ü‘ê|üyêHé
R >=|üŒ Á|ü‘ê|üeTT >∑\yê&ÉT, düeT' R düe÷qyÓTÆq (X¯Øsêej·TeeTT\T>∑\)
yê&ÉT, düT$uÛøÑ ±Ô+>∑' R #·øÿ£ ì $&çe&çq nej·TeeTT\T >∑\yê&ÉT, XÊéT+ es¡+í
R y˚T|òTü es¡eí TTqT, düe÷Á•‘·' R bı+~j·TTHêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT <äT+<äT_Û<«äÛ ìe+{Ï ø£+sƒd¡ «ü s¡eTT >∑\yê&ÉT, ì>∑ì>∑˝≤&ÉT
qTqïì ∫ø£ÿHÓ’q X¯Øs¡ø±+‹ >∑\yê&ÉT, |üsêÁø£eTe+‘·T&ÉT, düe÷qyÓTÆq X¯Øs¡
Á|üe÷DeTT\T >∑\yê&ÉT, #·øÿ£ >± y˚sT¡ |ü&j ç T· Tqï nej·Te düìïy˚Xe¯ TT >∑\yê&ÉT,
düT+<äsy¡ TÓ qÆ y˚T|òTü es¡eí TT e+{Ï ˙\#êÃ¤jT· ‘√ yÓ\j·TTq{Ïyº ê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ Á‹dæsú ¡ ÅdÁÔæ |ü\+ãX¯Ã Á‹düeT ÅdwÔæ ßü #√qï‘·' ˆ
Á‹‘êÁeT ÅdwÔæ ßü #· dæï>√Δ >∑+;Ûs¡ ÅdwÔæ ßü ì‘·´X¯' ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á‹dæsú '¡ ` Á‹Á|ü\+ã' ` #· ` Á‹düeT' ` Á‹wüß ` #· ` ñqï‘·',
Á‹‘êÁeT' ` Á‹wüß ` #· ` dæï>∑'Δ ` >∑+;Ûs'¡ ` Á‹wüß ` ì‘·´X¯' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') Á‹dæsú '¡ , Á‹Á|ü\+ã', Á‹düeT', Á‹wüß ñqï‘·', Á‹‘êÁeT',
Á‹wüß dæï>∑'Δ , ì‘·´X¯' Á‹wüß >∑+;Ûs'¡ #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä lsêeTT&ÉT) Á‹dæsú '¡ R i=eTTà eTDÏø≥£ Tº |æ&øç *Ï
j·TqT eT÷&ÉT kÕúqeTT\+<äTqT >∑{‘ºÏ q· eTT >∑\yê&ÉT, Á‹Á|ü\+ã' R ø£qTu§eTà\T,
eèwüDeTT\T, u≤VüQe⁄\T nqT eT÷&ÉTqT bı&Ée⁄>± qT+&ÉTyê&ÉT, Á‹düeT' R
øπ XÊÁ>∑eTT\T, eèwüDeTT\T, C≤qTe⁄\T nqT eT÷&ÉTqT düeTeTT>∑ qT+&ÉTyê&ÉT,
Á‹wüß ñqï‘·' R u§&ÉT,¶ bı≥º, i=eTTà nqT eT÷&ÉTqT ñqï‘·eTT˝…’ j·TT+&ÉTyê&ÉT,
Á‹‘êÁeT' R ø£+{Ï ø=q\T, qKeTT\T, ns¡#‘˚ T· \T (n]ø±fi¯ófl) nqT eT÷&ç+{Ï
j·T+<äTqT mi¿<qä eTT >∑*j Z T· T+&ÉTyê&ÉT, Á‹wüß dæï>∑'Δ R bÕ<äsπ K\T, øπ X¯eTT\T,
*+>∑eTDÏ nqT eT÷&ç+{ÏjT· +<äTqT qTqï<äqeTT >∑\yê&ÉT, ì‘·´X¯' R m\¢|ü &ÉTqT,
Á‹wüß >∑+;Ûs'¡ #· R ø£+sƒd¡ «ü s¡eTT, >∑eTqeTT, Hê_Û j·TqT eT÷&ç+{Ï j·T+<äTqT
>±+;Ûs´¡ eTT >∑\yê&ÉT.
(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z 385
‹\ø£eTT :` Á‹dæsú '¡ ` ªªñs¡XÃ¯ eTDÏã+<ÛXä Ã¯ eTTwæXº Ã¯ qè|ü‘'˚ dæsú ê'μμ nìj·TT,
Á‹Á|ü\+ã' ` ªªÁ|ü\+u≤ j·Tdü´ dü <Ûä˙ Á‘·jÓ÷ ÁuÛÑ÷eTTwüÿu≤Vü≤e'μμ nìj·TT,
Á‹düeT' ªªπøXÊÁ>∑+ eèwüD+ C≤qT düeT+ j·Tdü´ dü uÛ÷Ñ |ü‹'μμ nìj·TT, Á‹wüß
ñqï‘·' ªHêuÛ´Ñ +‘·'≈£îøÏeå øå√_Û' ñqï‘Ó'’ øÏ‹å b˛ uÛyÑ ‘˚ μY μ nìj·TT, Á‹‘êÁeT' ªªH˚Á‘ê+‘·
qKbÕD´+Á|òTæ ‘·˝'’… ‘êÅyTÓ 'Æ Á‹_Û düT‡Fμμ j·Tìj·TT, Á‹wüß dæï>∑'Δ ªªdæï>±Δ uÛeÑ +‹ yÓ’
j˚TcÕ+ bÕ<äsπ U≤ •Ùs√s¡TVü‰', ‘·<ë∏ *+>∑eTDÏ ùdcÔ Õ+ eTVü‰uÛ≤>∑´+ $ì]›X‘‚ μY μ
nìj·TT, Á‹wüß >∑+;Ûs'¡ ªªdü«sπ dü‘Ô̊ « >∑‘Í HêuÛÖ >∑+;Ûs'¡ Á‹wüß X¯d´ü ‘˚μμ nìj·TTqT
kÕeTTÁ~ø£XÊÅdüÔeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` Á‹Á|ü\+ã' ` ªªBs¡ÁÈ uÛ÷Ñ u≤VüQeTTwüÿdüTÔ ∫s¡+JM <Û˙ä qs¡'μμ
nìj·TT ˝Òø£ ªªÁ‘·jT· X¯Ã j·Tdü´ $<ä´+‘˚ Á|ü\+u≤ y˚TÁ&ÛuÉ ≤Vü≤e'μμ nìj·TT, Á‹wüß
ñqï‘·' ªªñqï‘·≈î£ øÏ'å øÏ‹å |ü' |ü]eT+&É˝Àqï‘·HêuÛj Ñ T· ' øÏ‹å bÕ', Vü≤è<äjT· + düy|˚ qü +
|üè<∏Tä düy÷Ó qï‘·+ e÷+düfi+¯ #· qè|ürHêyéTμμ ` esêVü≤$TVæ≤s¡T&ÉT. Á‹‘êÁeT'
ªª•¢cÕº+>∑T∞ s¡T∫s¡‘êÁeTqUÖ düTbÕØ¸í bÕ<Í ø£sêe|æ düTs¡øqÔ£ U≤‘·àsπ UÖμμ. Á‹wüß
>∑+;Ûs'¡ ªdü«s¡ dü‡‘·Ô «+ #· Hê_ÛXÃ¯ >∑+;Ûs'¡ X¯d´ü ‘˚ ãT<Û'’Ó μ es¡sT¡ ∫.
‘=&É\T, düÔqeTT\T, eèwüDeTT\T nqT#·T Åd”Ô\jÓT<äT≥ Ä j·÷
nej·TeeTT\ qìï+{Ïì ø£+sƒ¡‘·' ìπs›•+#·T≥ ñ∫‘·eTTø±<äT >±ã{Ïº düs¡«
XÊÅd$Ôü XÊs¡<Tä sê˝…q’ Ä C≤qø°<$˚ øÏ ‘Ó*j·TTq≥T¢>± kÕeTTÁ~ø£ XÊÅdÔü Á|üd<æ eΔä TT˝…q’
|ü<eä TT\‘√ Vü≤qTeT Ç≥T¢ dü÷∫+#·T#·THêï&Éì ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT i=eTTà eTDÏø≥£ Tº |æ&øç *Ï j·TqT eT÷&ÉT nej·TeeTT
\+<äTqT >∑{Ïº‘·qeTT >∑\yê&ÉT, ø£qTu§eTà\T u≤VüQe⁄\T eèwüDeTT\T nqT
eT÷&ÉTqT bı&Ée⁄>∑ qT+&ÉTyê&ÉT, πøXÊ+‘·eTT\T eèwüDeTT\T C≤qTe⁄\TqT
düe÷qeTT>± qT+&ÉTyê&ÉT, bı≥º u§&ÉT¶ Vü≤è<äj·TeTT nqT eT÷&ÉTqT m‘·TÔ>∑
qT+&ÉTyê&ÉT, ø£+{Ïø=q\T >√fi¯ófl n]ø±fi¯ófl (n]#˚‘·T\T) mi¿>∑qT+&ÉTyê&ÉT,
bÕ<äsπ K\T øπ X¯eTT\T *+>∑eTDÏ nqT eT÷&ÉTqT, qTqï>∑ qT+&ÉTyê&ÉT, e÷≥,
q&Éø,£ u§&ÉT¶ nqT eT÷&ç+{Ï j·T+<äTqT m\¢|ü &ÉT >±+;Ûs´¡ eTT >∑*j Z T· T+&ÉTq{Ïº
yê&ÉTdüTe÷!
XÀ¢ˆˆ Á‹e∞e÷+ Åd´Ôü eq‘· X¯Ã‘·Ts¡« ´+>∑ ÅdoÔæ s¡¸yêHé ˆ
#·‘T· wüÿ\ X¯Ã‘·Tsπ K¢ X¯Ã‘·T'øÏwßü ÿ X¯Ã‘·Tdü‡eT' ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á‹e∞e÷Hé ` Á‘·éq‘·' ` #·‘T· s¡« ´+>∑' ` Á‹os¡¸yêHé, #·‘T· wüÿ\'
` #·‘T· sπ K¢ ' ` #·‘T· 'øÏwßü ÿ' ` #·‘T· dü‡eT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') Á‹e∞e÷Hé, Á‘·éq‘·', #·‘·Ts¡« ´+>∑', Á‹os¡¸yêHé,
#·‘T· wüÿ\', #·‘T· sπ K¢ ', #·‘T· 'øÏwßü ÿ', #·‘T· dü‡eT' #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä lsêeTT&ÉT), Á‹e∞e÷Hé R bı≥ºjT· +<äT (ø£+sƒe¡ TTq,
ñ<äs¡eTTq >∑÷&É) eT÷&ÉT eTT&ÉT‘·\T ø£*–q{Ïºyê&ÉT, Á‘·éq‘·' RdüÔqeTT\T,
düÔHêÁ>∑eTT\T, bÕ<äπsK\T, á eT÷&ÉTqT e+–j·TT+&ÉTyê&ÉT, #·‘·Ts¡« ´+>∑' R
ø£+sƒe¡ TT, *+>∑eTT, |æøÿ£ \T, |æiT<äT\T nqT Hê\T>∑TqT bı{Ï$º >∑ qT+&ÉTyê&ÉT,
Á‹os¡¸yêHé R eT÷&ÉT düT&ÉT\T>∑\ •s¡dTü ‡ >∑\yê&ÉT, #·‘T· wüÿ\' R Hê\T>∑T (y˚<eä TT\
ÁbÕ|æìÔ dü÷∫+#·T) sπ K\T u§≥q Áy˚*ô|’ >∑\yê&ÉT, #·‘T· sπ K¢ ' R \˝≤≥eTTq
Hê\T>∑T sπ K\T >∑\yê&ÉT, #·‘T· 'øÏwßü ÿ' R s¬ +&ÉT yÓ÷#˚‘T· \T, s¬ +&ÉT yÓ÷ø±fi¯ófl
nqT Hê\TZqT <äè&ÛeÉ TT>∑ qT+&ÉTyê&ÉT, #·‘T· dü‡eT' R u≤VüQe⁄\T, |æøÿ£ \T, ‘=&É\T,
#ÓøÿÏ fi¯ófl nqT Hê\TZqT düeTeTT>∑ qT+&ÉTyê&ÉT.
‹\ø£eTT :` #·‘T· s¡« ´+>∑' ªªÁ^yê Á|ü»qq+ |üèwü̃+ ÁVü≤ùd« »+ù|Tò #· |üPõ‘˚μμ,
Á‹os¡¸yêHé ªªÄes¡ÁÔ ‘·jT· j·TTø£+Ô j·Tdü´ •s¡' øÏ‹å uÛèÑ ‘ê eTj·T+ Hê<∏'ä μμ #·‘T· wüÿ\'
ªªeT÷˝Ò-+>∑Twü̃d´ü sπ U≤Hê+ #·‘Á· dü' Á‹Ádü @e Væ≤, @ø± <˚« yê j·T<∏ëjÓ÷>∑+
y˚<sπä U≤ ~«»qàHêyéTμμ, #·‘T· sπ U¢ ≤' ªª\˝≤fÒ j·Tdü´ <äèX¯´+‘˚ #·‘T· Åd<Ôæ «˚ ´ø£sπ œø±',
X¯‘<· «ä j·T+ X¯‘+· wüwºæ dükÔ Õ´j·TT]«+X¯‹ dü<Ô ë∏ μμ. #·‘T· 'øÏwßü ÿ' ` øÏwßü ÿ' nq>±
Çs¡Te~ Hê\T>∑T n+>∑Tfi¯eTT\ Vü≤düeÔ TT. Ç{Ïº Hê\TZ øÏwßü ÿe⁄\ Á|üe÷DeTT >∑\yê&ÉT.
nq>± 96 n+>∑Tfi¯eTT\ bı&Éyq’Ó yê&Éì uÛ≤eeTT. #·‘T· dü‡eT' ªªu≤VüQC≤q÷s¡T
>∑+&Üì #·‘ê«s¡´<∏ä düe÷ì #·μμ nìj·TT ÁãVü‰à+&É |ü⁄sêDeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` Á‘·éq‘·' ªª|”H√-|ü∫‘Ó’ ]ïyÓTÆ ï' øÏ‹å |ü‘j · T· X¯SÃ#·Tø¬ '’
düÔ HÓ’ düT‡œq', dæï>±Δ ìe÷ï πsU≤ <ÛäìHê+ ‘· <ä« ´‘·´j˚Tq ì'kÕ«HêyéTμμ
esêVü≤$TVæ≤s¡T&ÉT. #·‘T· sπ K¢ ' ` bÕ<ä‘\· eTTq Hê\TZ sê»\ø£D å sπ K\T >∑\yê&ÉT.
ªj·Tdü´ bÕ<ä‘˝· Ò eÁ»<Û«ä »X¯+U≤+≈£îXÀ|üe÷', sπ U≤' düeT´ø˘ Á|üø±X¯+‘˚ eTqTCÒ+Á<ä+
‘· e÷~X‚‘.Y μμ nì Hês¡<eä #·qeTT.
#·‘T· 'øÏwßü ÿ' ªªwüDeí ‘·´+>∑TfiÀ‘˚‡<Û√ j·T' |ü⁄e÷Hé dü ~yÍø£d'ü μμ ÁãVü‰à+&É
|ü⁄sêDeTT.
(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z 387
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT ø£+sƒe¡ TTq+<äTqT, ñ<äse¡ TTq+<äTqT eT÷&ÉT eTT&ÉT‘·\T
>∑\yê&ÉT— düqÔ eTT\T, düHÔ êÁ>∑eTT\T, bÕ<äsπ K\T nqT eT÷&ÉTqT e+–j·TT+&ÉTyê&ÉT—
ø£+sƒe¡ TT, |üèwü̃eTT, |æøÿ£ \T nqT Hê\TZqT bı{Ï>º ∑ qT+&ÉTyê&ÉT— eT÷&ÉT düT&ÉT\‘√
>∑÷&çq •s¡düT‡ >∑\yê&ÉT— #·‘·Tπs«<äÁbÕ|æÔì dü÷∫+#·T Hê\TZπsK\T #˚‹u§≥q
Áy˚*ô|’ >∑\yê&ÉT— ‘=+ã~Äs¡T n+>∑Tfi¯eTT\ bı&Ée⁄>∑\yê&ÉT— u≤VüQe⁄\T, |æøÿ£ \T,
‘=&É\T, #ÓøÿÏ fi¯ófl nqT Hê\TZqT düeTeTT>∑ qT+&ÉTyê&ÉTqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ #·‘·Ts¡›X¯düeT<ä«+<ä« X¯Ã‘·Ts¡›+Åwüº X¯Ã‘·Ts¡Z‹' ˆ
eT¨wüV˜ ≤ü qTHêdüXÃ¯ |ü+#·dïæ >√Δ -wüeº +X¯yêHé ˆˆ 19
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` #·‘T· s¡X› d¯ eü T<ä«+<ä«' ` #·‘T· s¡+› Åw'ºü ` #·‘T· s¡‹Z ' ` eT¨wüV˜ ≤ü qTHêdü'
` #· ` |ü+#·dïæ >∑'Δ ` nwüeº +X¯yêHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') #·‘·Ts¡›X¯düeT<ä«+<ä«' #·‘·Ts¡›+Åwüº' #·‘·Ts¡Z‹',
eT¨wü̃V≤ü qTHêdü', |ü+#·dïæ >∑'Δ , nwüeº +X¯yêHé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä lsêeTT&ÉT) #·‘T· s¡X› d¯ eü T<ä«+<ä«' R ø£qTu§eTà\T,
HêkÕ|ü⁄≥eTT\T, ø£qTï\T, #Óe⁄\T, ô|<äe⁄\T, düÔHêÁ>∑eTT\T, yÓ÷#˚‘·T\T,
eTDÏø≥£ Tº\T, yÓ÷ø±fi¯ófl, n+&Éø√X¯eTT, ø£{ÁÏ |ü<X˚ e¯ TT, #˚‘T· \T, bÕ<äeTT\T, |æiT<äT\T
nqT |ü<äTHê\TZ »+≥\TqT düe÷qeTT˝…’ j·TT+&ÉTyê&ÉT. #·‘·Ts¡›+Åwüº' R X¯óuÛÑ
\ø£Då eTT\T >∑\ Hê\T>∑T ø√i|üqTï\T >∑\yê&ÉT, #·‘T· s¡‹Z ' R dæ+Vü≤eTT, XÊs¡÷\› eTT,
>∑»eTT, eèwüueÑÛ TT nqT Hê*Z+{Ï >∑eTqeTT e+{Ï >∑+;Ûsy¡ TÓ qÆ >∑eTqeTT >∑\yê&ÉT.
eT¨wü˜Vü≤qTHêdü' R ÁX‚wü˜eTT˝…’q ô|<äe⁄\T, #·s¡àeTT, πøX¯eTT\T, bÕ<äeTT\T
nqT HÓ<’ Tä qT qTqT|ü⁄>∑*– j·TT+&ÉTyê&ÉT, nwüeº +X¯yêHé R mì$T~ bı&Éyq’Ó
meTTø£\T>∑\ nej·TeeTT\T >∑\yê&ÉT (yÓHïÓ eTTø£, X¯Øs¡eTT, Áy˚fió¯ fl, #˚‘T· \T,
eTT≈£îÿ, ø£qTï\T, #Óe⁄\T, eT>∑>T∑ iÏ nqT mì$T~ nej·TeeTT\TqT bı&Ée⁄>∑
qT+&ÉTyê&ÉT).
‹\ø£eTT :` #·‘T· s¡X› d¯ eü T<ä«+<ä«' ªªÁuÛTÑ yÍ HêkÕ|ü⁄fÒ H˚Á‘˚ ø£sêíy√c˜Â #· #·÷#·Tøπ ,
≈£Ls¡Œsπ eTDÏã+<ÛÍ #· C≤qT˙ eèwüDÖ ø£{,° ø£sö bÕ<Í dæŒC¤ Ö j·Tdü´ düeTÚ CÒj „ T· '
dü uÛ÷Ñ |ü‹'μμ #·‘T· s¡+› Åw'ºü ` ªªdæï>±Δ |òTü HêX¯Ã <äXH¯ ê' düTrø£åí<+ä ÅcÕºd‡ü e÷X¯Ã X¯óuÛ≤'μμ
esêVü≤$TVæ≤s¡T&ÉT.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` ªªu≤VüA #· q\øö #√s¡÷ »+ù|Tò #˚‘´· wüeº +X¯ø±'μμ q\øö
nq>± n+>∑T∞<ä«j·TeTì ns¡eú TT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` #·‘T· s¡‹Z ' ` ªª>∑»dæ+Vü≤>∑r Msö XÊs¡÷\› eèwüuÀÛ |üeTÚμμ
nqT u≤\ø±+&É e TT q+<ä * e#· q $T#· ≥ nqT dü + ~Û + #· T ø=qe˝… q T.
eT¨wü˜Vü≤qTHêdü' ` ªªã+<ÛäTJe≈£îdüTyÓ÷|üyÓ÷-<Ûäs√, e÷+dü˝À s¡T∫s¡_+ã
s¡÷|ü<Ûäè‘Y, |üPs¡íe÷+düfi¯Vü≤qTdüTÔ uÛÑ÷$T|ü düTÔ+>∑‘·T+&És¡T∫sêø£è‹düÔ<∏ëμμ
(‘·T+&ÉeTq>± Hêdæø£ nì dü+Væ≤‘êe#·qeTT) |ü+#·dïæ >∑'Δ ` #·≈îå£ 'ùdïùV≤q kÂuÛ≤>∑´+
<ä+‘·ùdïùV≤q uÛÀ»q+, ‘·«#·ùd‡ ïùV≤q X¯jT· q+ bÕ<äùdïùV≤q yêVü≤qyéTμμnì es¡sT¡ ∫
yêø£éTT. ªªdæï>∑Δ ˙\ eTè<äT≈£î+∫‘ê' ‘·<ë∏ , eT÷s¡CΔ ≤ düT‡Kø£sê dü‡eT+ •s¡'μμ
esêVü≤$TVæ≤s¡T&ÉT. nwüeº +X¯yêHé ` ªª|üèwü̃e+X¯' X¯Øs¡+ #· Vü≤dübÔ Õ<ë+>∑T∞ ø£sö,
Hêdæø± #·≈îå£ w” ø£söí Á|ü»H√ j·Tdü´ #êj·T‘ê'μμ nì kÕeTTÁ~ø£e#·qeTT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` #·‘·Ts¡›X¯düeT<ä«+<ä«' ªªø£sêíøÏåÁuÛÑ÷>∑+&ÉHêkÕ<ä+‘√wü˜düÿ+<Ûä
»Á‘·TD°, bÕ<Í ø£sö düHÔ ê ePs¡÷ dæŒC¤ Ö <ä«+<Í« #·‘T· s¡X› μ¯ μ. |ü+#·dïæ >∑'Δ ªªyê>∑«
ÅøqÔ£ K˝Àe÷ì ‘·«#·XÃ¯ μμ nqT |ü+#êej·TeeTT\T dæï>∑eΔ TT˝…’ j·TT+&ÉTyê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT ø£qTu§eT\T, HêkÕ|ü⁄≥eTT\T, ø£qTï\T, #Óe⁄\T,
ô|<äe⁄\T, düÔHêÁ>∑eTT\T, yÓ÷#˚‘·T\T, eTDÏø£≥Tº\T, yÓ÷ø±fi¯ófl, eèwüDeTT\T,
ø£{ÏÁ|ü<˚X¯eTT, #˚‘·T\T, bÕ<äeTT\T, |æiT<äT\T nqT |ü<äTHê\T>∑T »+≥\TqT
düe÷qeTT˝…’ j·TT+&ÉTyê&ÉT. X¯óuÛ\Ñ ø£Då √ù|‘·eTT˝…q’ Hê\T>∑T ø√i|üqTï\T >∑*j Z T· Tqï
yê&ÉT. dæ+Vü≤ XÊs¡÷\› >∑» eèwüuÑÛ >∑eTqeTT\‘√ düe÷qyÓTqÆ Øƒ$>∑\ >∑eTqeTT
>∑*j Z T· Tqïyê&ÉT, ø£qTï\T, |üqTï\T, #·sà¡ eTT, øπ X¯eTT\T, bÕ<äeTT\T nqT ◊<äTqT
qTqT|ü⁄ >∑*–j·TT+&ÉTyê&ÉT. yÓHïÓ eTTø£, X¯Øs¡eTT, Áy˚fió¯ fl, #˚‘T· \T, eTT≈£îÿ, ø£qTï\T,
#Óe⁄\T, eT>∑>∑TiÏ j·TqT mì$T~ nej·TeeTT\TqT Á|üX¯düÔ\ø£åD√ù|‘·eTT˝…’
j·TT+&ÉTyê&ÉTqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ <äX|¯ <ü √à <äXã¯ èVü≤ Å‹_Ô Û sê« ´b˛Ô ~«X¯óø£y¢ êHé ˆ
wü&TÉ qï‘√ qe‘·qT Åd_Ôæ Û sê« ´b˛ï‹ sê|òTü e' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äX|¯ <ü àä ' ` <äXã¯ èVü≤‘Y ` Á‹_Û' ` yê´|ü'Ô ` ~«X¯óø£y¢ êHé `
wü&TÉ qï‘·' ` qe‘·qT' ` Á‹_Û' ` yê´b˛ï‹ ` sê|òTü e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òTü e' <äX|¯ <ü àä ', <äXã¯ èVü≤‘Y, Á‹_Û' yê´|ü'Ô ~«X¯óø£y¢ êHé,
wü&TÉ qï‘·', qe‘·qT', Á‹_Û' yê´b˛ï‹.
(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z 389
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, <äX|¯ <ü àä ' R eTTKeTT, ø£qTï\T, Hê\Tø£,
ô|<äe⁄\T, #Óe⁄\T, düqÔ eTT\T, >√fi¯ófl, #˚‘T· \T, bÕ<äeTT\T nqT |ü~ nej·TeeTT\T
|ü<ëàø±s¡eTT>∑ >∑*jZ T· T+&ÉTyê&ÉT, <äXã¯ èVü≤‘Y R eø£eå TT, •s¡dTü ‡, qT<äTs¡T, ø£+sƒe¡ TT,
u≤VüQe⁄\T, eT÷|ü⁄\T, u§&ÉT,¶ Á|üøÿ£ \T, yÓqTø£u≤Û >∑eTT, dü«s¡eTT nqT |ü~ m‘ÓqÌÔ
nej·TeeTT\T >∑\yê&ÉT, Á‹_Û' yê´|ü'Ô R ‘˚»düT‡, j·TX¯dTü ‡, XÀuÛÑ j·TqT eT÷&ç+{Ï#˚
$düÔ]+∫ j·TTqïyê&ÉT, ~«X¯óø£¢yêHé R |üqTï\T, ø£qTï\T nqT ¬s+&ÉT ‘Ó\¢ì
nej·TeeTT\T >∑\yê&ÉT, wü&TÉ qï‘·' R ø£øeå£ TT, ø£&TÉ |ü⁄, eø£eå TT, eTT≈£îÿ, eT÷|ü⁄,
\˝≤≥eTT nqT Äs¡T ñqï‘·yTÓ qÆ nej·TeeTT\T >∑\yê&ÉT, qe‘·qT' R øπ X¯eTT\T,
MTdüeTT\T, >√fi¯ófl, s√eTeTT\T, Áy˚fi¯ófl, ø£DT|ü⁄\T, #·s¡àeTT, *+>∑eTT, <äèwæº,
ãT~Δ nqT ‘=$Tà~ dü÷ø£ÎyÓTqÆ $>± >∑\yê&ÉT, Á‹_Û' yê´b˛ï‹ R |üPsê«Vü≤í eTT,
eT<Ûë´Vü≤ïeTT, n|üsêVü≤í eTT nqT eT÷&ÉT ø±\eTT\+<äTqT <Ûsä êàs¡ú ø±eTeTT \qT
eT÷&ÉT |ü⁄s¡TcÕs¡eú TT\‘√ yê´|æ+∫j·TT+&ÉTqT.
‹\ø£eTT :` <äX|¯ <ü àä ' ªªeTTKH˚Á‘êdü´õ¨«wü‘˜ ê\TdüqÔ qU≤' ø£sö, bÕ<Í #· <äX|¯ <ü ëàì
|ü<ëàø±sêDÏ j·Tdü´ #·μμ (ÄdüéTq>± zwü˜eT<ÛäéTT), <äX¯ãèVü≤‘Y ` ªñs¡•Ùs√
\˝≤≥+ #· Á^yê u≤Vü≤«+düHêuÛj Ñ T· ', bÕs¡Ù«|üèwü̃d«ü sê X‚Ã‹ $XÊ˝≤ ùdÔ X¯óuÛÁÑ |ü<ë'
` kÕeTTÁ~ø£ e#·qeTT. ~«X¯óø£y¢ êHé. ªª<Í« X¯ó<ÍΔ ‘·T X¯óuÛÖ X¯óøö¢ e+XÖ e÷‘·T'
|æ‘T· dü<Ô ë∏ μμ nìj·TTqT, wü&TÉ qï‘·' ªªø£ø'å£ ≈£îøÏXå Ã¯ eø£Xå Ã¯ Á|ò÷ü D' düÿ+<Û√ \˝≤{Ïø±,
düs«¡ uÛ÷Ñ ‘˚wßü ì]›cÕº ñqï‘ê+>± X¯óÙuÛÁÑ |ü<ë'μμ es¡sT¡ ∫ yêø£éTT. qe‘·qT' ªªdü÷øå±à
D´+>∑T[|üsê«DÏ øπ X¯˝ÀeTqK‘·«#·', X‚|Xüò Ã¯ j˚TcÕ+ dü÷øå±àDÏ ‘˚ qsê Bs¡JÈ $q'μμ
` nì es¡sT¡ ∫yêø£éTT. eTè<äTX¯àÁX¯ó‘·, dü÷ø£Î<äèwæ,º dü÷ø£ÎãT~Δ ` nqT eT÷&ÉTqT
>∑\dæ yÓTT‘·eÔ TT ‘=$Tà~ j·T>∑TqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` <äXã¯ èVü≤‘Y ` ªª•s√\˝≤fÒ ÁX¯eDÒ Á^yê eø£Xå Ã¯ Vü≤è‘·<Ô ë∏ ,
ñ<äs+¡ bÕDÏbÕ<Í #· |üèwü̃+ <äX¯ ãèVü≤+‹ #·μ (ÁãVü≤à|ü⁄sêDeTT). Á‹_Û sê« ´b˛ï‹
` ªª<Ûsä êàs¡øú ±e÷' ø±˝Òwßü Á‹wüß j·Tdü´ dü«qTwæ̃‘ê'μμ (ÁãVü≤à|ü⁄sêDeTT).
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` Á‹_Ûsê« ´|ü'Ô ªªÁ‹_Û sê« ´|æXÔ Ã¯ j·Tdü´ kÕ´‘Y ‘˚»kÕ j·TX¯kÕ
Á•j·÷μμ
lsêeTTì á nej·TeÁ|üX¯+dü˝À ø=ìï |ü⁄qs¡T≈£îÔ\T ø±qe#·TÃ≥≈£î
ø±s¡DeTT, kÕeTTÁ~ø£XÊÅdøÔü s£ \Ô¡ ˝À >∑\ eT‘·u<ÒÛ eä TT˝Ò. lsêeTT&ÉT düs«¡ eT‘·eTT\qT
nqTdü]+∫ eTVü‰|ü⁄s¡Twü\ø£D å düeTì«‘·T&Ó’ j·TTHêï&Éì ‘Ó\T|ü⁄≥j˚T ø£$\ø£å éTì
Á>∑Væ≤+#·e˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` s¡|Tüò Te+X¯‹\≈£î&Óq’ lsêeTTì eTTKeTT, ø£qTï\T, H√s¡T, Hê\Tø£,
ô|<äe⁄\T, <äe&É\T, düÔqeTT\T, >√fi¯ófl, Vü≤düÔeTT\T, bÕ<äeTT\T nqT |ü~
nej·TeeTT\TqT ‘êeTs¡|⁄ü e⁄«\qT uÀ*j·TT+&ÉTqT. n‘·ì •s¡dTü ‡, \˝≤≥eTT,
ø£se¡ TT\T, ø£+sƒe¡ TT, eø£eå TT, Vü≤è<äjT· eTT, ñ<äse¡ TT, Vü≤düeÔ TT\T, bÕ<äeTT\T,
|üèwü̃eTT nqT |ü~ nej·TeeTT\TqT dü÷\ú eTT˝…’ j·TT+&ÉTqT. n‘·ì ‘˚»düT‡,
ø°],Ô XÀuÛÑ j·TqT eT÷&ÉTqT $TøÏÿ* $•wüyº TÓ qÆ $. n‘·ì <ä+‘·eTT\T, H˚Á‘·eTT\T
nqT s¬ +&ÉTqT <Ûeä fi¯es¡eí TT >∑*Z n+<äeTT>∑ qT+&ÉTqT. ˝Òø£ |æ‘è· e÷‘·èe+X¯eTT\T
s¬ +&ÉTqT ìwüÿfi¯+ø£eTT>∑ qTqïyê&ÉT. n‘·ì #·+ø£, ø£&TÉ |ü⁄, i=eTTà, eTT≈£îÿ, eT÷|ü⁄,
qT<äTs¡T nqT Hês¡TqT ñqï‘·eTT˝…q’ {Ï$º . Ä‘·ì Áy˚fifl¯ ø£DT|ü⁄\T, ‘·\yÓ+Á&ÉTø£\T,
>√fi¯ófl, s√eTeTT\T, #·sà¡ eTT, *+>∑eTT, MTdüeTT\T, <äèwæ,º ãT~Δ j·TqT ‘=$Tà~j·TTqT
$TøÏÿ* dü÷ø£ÎyÓTÆq{Ïº$. n‘·&ÉT |üPs¡« eT<Ûä´ n|üsêVü≤íeTT\qT eT÷&ÉT
ø±\eTT\+<äTqT <Ûsä êàs¡øú ±eTeTT\qT eT÷&ÉT |ü⁄s¡TcÕs¡eú TT\qT kÕ~Û+#·T dü«uÛ≤eeTT
>∑\yê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ dü‘´· <Ûsä à¡ |üs¡ ÁoÙe÷Hé dü+Á>∑V‰ü qTÁ>∑ùV≤ s¡‘'· ˆ
<˚Xø¯ ±\$uÛ≤>∑»'„ düs«¡ ˝Àø£Á|æjT· +e<ä' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü‘´· <Ûsä à¡ |üs'¡ ` le÷Hé ` dü+Á>∑V‰ü qTÁ>∑ùV≤ ` s¡‘'· ` <˚Xø¯ ±\
$uÛ≤>∑»'„ ` düs«¡ ˝Àø£Á|æjT· +e<ä' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') dü‘´· <Ûsä à¡ |üs'¡ , le÷Hé, dü+Á>∑V‰ü qTÁ>∑ùV≤ s¡‘'· , <˚Xø¯ ±\
$uÛ≤>∑»'„ , düs«¡ ˝Àø£Á|æjT· +e<ä'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä lsêeTT&ÉT) dü‘·´<Ûäs¡à|üs¡' R dü‘·éTTq+<äTqT,
<Ûäs¡àeTTq+<äTqT >=|üŒ ÄdüøÏÔ >∑*– j·TT+&ÉTyê&ÉT, le÷Hé R X¯óuÛÑ\ø£åD
düeTTù|‘·T&ÉT, dü+Á>∑Vü‰qTÁ>∑ùV≤ R dü+Á>∑Væ≤+#·T≥j·T+<äTqT, (Ä Á<äeéTTqT)
$ìjÓ÷–+#·T≥j·T+<äTqT, s¡‘'· R $TøÏÿ* ÄdüøÔÏ >∑\yê&ÉT, <˚Xø¯ ±\$uÛ≤>∑»'„ R
<˚Xe¯ TTjÓTTø£ÿj·TT, ø±\eTTjÓTTø£ÿj·TT $uÛ»Ñ qeTT ‘Ó*dæqyê&ÉT, düs«¡ ˝Àø£Á|æjT· +e<ä'
R düeTdüÔ »qT\≈£îqT Á|æjT· eTT>∑ e÷{≤&ÉTq{Ïyº ê&ÉT.
‹\ø£eTT :` dü+Á>∑V‰ü qTÁ>∑ùV≤ s¡‘'· ` <Ûqä eTTqT ã\eTTqT dü+Á>∑V≤æ +∫ yêì‘√
Á|üC≤s¡øD
å£ eTT #˚jT· T≥˝À ì|ü⁄DT&ÉT.
(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z 391
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT dü‘´· eTTq+<äTqT <Ûsä à¡ eTTq+<äTqT $TøÏÿ* ÄdüøÔÏ >∑*Z
j·TT+&ÉTyê&ÉT. düs«¡ X¯óuÛ\Ñ ø£D
å dü+|üqTï&ÉT. dü+|ü<\ä qT dü+bÕ~+#·T≥j·T+<äTqT
Á|üC≤Væ≤‘·eTT>∑ $ìjÓ÷–+#·T≥j·T+<äTqT >=|üŒÁX¯<Δä >∑\yê&ÉT. <˚Xe¯ TTjÓTTø£ÿj·TT,
ø±\eTTjÓTTø£ÿj·TT $uÛ≤>∑eTT\qT #·øÿ£ >± >∑T]Ô+∫ dü~«ìjÓ÷>∑eTT #˚jT· H˚]Ãqyê&ÉT.
düeTdü»Ô qT\≈£îqT Á|æjT· eTT>∑ uÛ≤wæ+#·Tyê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ ÁuÛ≤‘ê ‘·d´ü #· <Ó’ «e÷Á‘·' kÂ$TÁ‹ s¡$T‘·Á|üu'ÑÛ ˆ
nqTsêπ>D s¡÷ù|D >∑TD…Æ XÊÃ|æ ‘·<ë∏ $<∏'ä ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁuÛ≤‘ê ` ‘·d´ü ` #· ` <Ó’ «e÷Á‘·' ` kÂ$TÁ‹' ` n$T‘·Á|üu'ÑÛ `
nqTsêπ>D ` s¡÷ù|D ` >∑TD…'Æ ` #· ` n|æ ` ‘·<ë∏ $<Û'ä ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·d´ü <Ó«’ e÷Á‘·' uÛ≤Á‘ê kÂ$TÁ‹' #· n$T‘·Á|üu'ÑÛ nqTsêπ>D,
s¡÷ù|D, >∑TD…XÆ Ã¯ n|æ ‘·<ë∏ $<Û'ä .
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·d´ü R Ä lsêeTTìjÓTTø£ÿ, <Ó«’ e÷Á‘·' R s¬ +&Ée ‘·*¢ ≈£îe÷s¡T&Óq’ ,
ÁuÛ≤‘ê kÂ$TÁ‹' #· R k˛<äsT¡ &Óq’ düT$TÁ‘êq+<äqT&É>T∑ \ø£ÎDT&ÉTqT, n$T‘·Á|üu'ÑÛ
R nbÕs¡yTÓ qÆ ‘˚»düT‡>∑\yê&ÉT, nqTsêπ>D R Áù|eT#˚‘q· T, s¡÷ù|D R kÂ+<äs´¡ eTT
#˚‘q· T, >∑TD…XÆ Ã¯ R dü<Tä D
Z eTT\#˚‘q· T, ‘·<ë∏ $<Û'ä R Ä lsêeTTì e+{Ïyê&˚.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` <Ó«’ e÷Á‘·' R Çs¡Te⁄s¡T ‘·\T¢\ _&É&¶ TÉ nq>± düT$TÁ‘ê øödü\´\
ìs¡Te⁄]ì ‘·q ‘·*>¢ H∑ ˚ #·÷#·Tø=qTq{Ïyº ê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTTì düe‹‘·*¢jÓÆTq düT$TÁ‘· ≈£îe÷s¡T&É>∑T \ø£ÎDT&ÉT
øödü˝≤´düT$TÁ‘·\qT Çs¡Te⁄s¡qT ‘·q ø£qï‘·\T¢\e˝… #·÷#·Tø=qTyê&ÉT. n$T‘·
‘˚»dü‡+|üqTï&ÉT. nqTsê>∑eTT, kÂ+<äs´¡ eTT eTTqï>∑T dü<Tä D
Z eTT\#˚ düs«¡ $<Ûeä TT\
‘·q j·TqïjÓTÆ q lsêeTTì uÀ*qyê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ dü düTes¡#í Ã· $¤ ÁoÙe÷ÁHêeT XÊÙýÓ÷ eTVü‰j·TXÊ' ˆˆ
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` düTes¡#í Ã· $¤ ' ` Áoe÷Hé ` sêeT' ` XÊéT' ` eTVü‰j·TXÊ' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` dü' (\ø£ÎD') düTes¡#í Ã· $¤ '— le÷Hé eTVü‰j·TXÊ' sêeT' XÊéT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' (\ø£ÎD') R Ä \ø£ÎDT&ÉT, düTes¡#í Ã· $¤ ' R ã+>±s¡Tø±+‹
>∑\yê&ÉT— le÷Hé R düs«¡ X¯óuÛ\Ñ ø£D å dü+j·TT‘·T&ÉTqT, eTVü‰j·TXÊ' R >=|üŒ ø°]Ô
>∑\yê&ÉT q>∑T, sêeT' R lsêeTT&ÉT, XÊéT' R ˙\es¡eí TT >∑\yê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä \ø£ÎDT&ÉT ã+>±s¡T#êj·T‘√ H=|ü y˚TqT >∑\yê&ÉT, eTVü‰‘·Tà&Óq’
lsêeTT&ÉT e÷Á‘·eTT ˙\y˚T|òTü #êÃ¤jT· >∑\yê&ÉT.
dü÷#·q : á bÕ<äeTT ø=ìï Á|ü‘T· \˝À ˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ ‘ê e⁄uÛÖ qs¡XÊs¡÷˝› Ö ‘·«<äs› Ù¡ qø£è‘√‘·‡yÍ ˆ
$∫q«+‘Í eTV”≤+ ø£è‘ê‡ ï eTkÕà_Û dü‡Vü≤ dü+>∑‘Í ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê ` ñuÛÖ ` qs¡XÊs¡÷˝› Ö ` ‘·«<äs› Ù¡ qø£è‘√‘·‡yÍ ` $∫q«+‘Í
` eTV”≤+ ` ø£è‘ê‡ ïyéT ` nkÕà_Û' ` düV≤ü ` dü+>∑‘Í ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` qs¡XÊs¡÷˝› Ö ‘Í ñuÛÖ ‘·«<äs› Ù¡ qø£è‘√‘·‡yÍ, ø£è‘ê‡ ï+ eTV”≤+
$∫q«+‘Í, nkÕà_Û' düV≤ü dü+>∑‘Í.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` qs¡XÊs¡÷˝› Ö ‘Í ñuÛÖ R |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü ˝˜ q’… Ä sêeT\ø£ÎDT\T
Çs¡Te⁄s¡TqT, ‘·«<äs› Ù¡ qø£è‘√‘·‡yÍ R ìqTï #·÷#·T≥j·T+<äT y˚&TÉ ø£>\∑ yê¬s,’ ø£è‘ê‡ ï+
eTV”≤+ R uÛ÷Ñ $Tì n+‘·qT, $∫q«+‘Í R yÓ<≈ä î£ #·Tqïyê¬s,’ nkÕà_Û' düV≤ü R
e÷‘√&É, dü+>∑‘Í R ø£*dæHês¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |ü⁄s¡Twüd+æ VüQ˝…q’ Ä j·Tqï<äeTTà *s¡Te⁄s¡TqT ìqTï ø£qT>=qT
≈£î‘·÷Vü≤\eTT‘√ uÛ÷Ñ $Tq+‘·qT |üs´¡ {Ï+#·T#·T eTeTTà ø£*dæø=ì].
XÀ¢ˆˆ ‘ê«y˚Te e÷s¡eZ ÷DÖ ‘Í $#·s+¡ ‘Í edüT+<Ûsä êyéT ˆ
<ä<sä Ù¡ ‘·T s¡à è>∑|‹ü + |üPs¡«CÒ Hêes√|æ‘y· Té ˆˆ 24
XÀ¢ˆˆ ãTTwüéT÷ø£d´ü eT÷˝Ò ‘·T ãVüQbÕ<ä|dü +ü ≈£î˝Ò ˆ
ÁuÛ≤‘·T s¡“j
¤ ÷· s¡Ô e÷d”q+ düTÁê+ Á|æjT· <äsÙ¡ qyéT ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê«yéT ` @e ` e÷s¡eZ ÷DÖ ` ‘Í ` $#·s+¡ ‘Í ` edüT+<Ûsä êyéT
` <ä<sä Ù¡ ‘·T' ` eTè>∑|‹ü + ` |üPs¡«CÒq ` nes√|æ‘y· Té ` ãTTwüéT÷ø£d´ü `
eT÷˝Ò ` ‘·T ` ãVüQbÕ<ä|dü +ü ≈£î˝Ò ` ÁuÛ≤‘·T' ` uÛj Ñ ÷· s¡yÔ Té ` Äd”q+ ` düTÁê+
` Á|æjT· <äsÙ¡ qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :`‘ê«y˚Te e÷s¡eZ ÷DÖ, edüT+<Ûsä êyéT $#·s+¡ ‘Í ãVüQbÕ<ä|ü
dü+≈£î˝Ò ãTTwüéT÷ø£d´ü eT÷˝Ò Äd”q+, |üPs¡«CÒq nes√|æ‘+· , ÁuÛ≤‘·T' uÛj Ñ ÷· s¡+Ô ,
Á|æjT· <äsÙ¡ q+ eTè>∑|‹ü + <ä<sä Ù¡ ‘·T'.
(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z 393
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘ê«y˚Te R ìH˚ï, e÷s¡eZ ÷DÖ R yÓ<≈ä î£ #·Tqïyê¬s,’ edüT+<Ûsä ê+
R uÛÑ÷$Tô|’, $#·s¡+‘Í R |üs¡´{Ï+#·T#·Tqï{Ïº, ‘Í R Ä k˛<äs¡T*s¡Te⁄s¡TqT,
ãVüQbÕ<ä|üdü+≈£î˝Ò R ndü+KéTT˝…’q eèø£åeTT\‘√ <ä≥ºeTT>∑qTqï{Ïº, ãTTwü´
eT÷ø£dü´ eT÷˝Ò R ãTTwüéT÷ø£|üs¡«‘·eTTjÓTTø£ÿ ~>∑TeuÛ≤>∑eTTq, Äd”q+ R
≈£Ls¡TÃ+&ç j·TTqï{Ïºj·TT, |üPs¡«CÒq R nqïjÓÆTq yê*#˚, nes√|æ‘·+ R
sê»´ÁuÛwÑ ßü &º TÉ >∑ #˚jT· ã&çqyê&ÉTqT, ÁuÛ≤‘·T' uÛj Ñ ÷· s¡+Ô R nqï>±]e\q uÛj Ñ T· eTT#˚
|”&ç+|üã&ÉT#·Tqïyê&ÉTqT, Á|æj·T<äs¡Ùq+ R düT+<äs¡yÓTÆq s¡÷|üeTT‘√
ø±qe#·TÃyê&ÉTq>∑T, eTè>∑|‹ü + R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó , düTÁê+ R düTÁê⁄ì, <ä<sä Ù¡ ‘·T'
R #·÷∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeT\ø£ÎDT *s¡Te⁄s¡TqT ìqTï >∑÷]Ãj˚T yÓ<≈ä î£ #·T <˚Xe¯ TT
n+‘·jT· T ‹s¡T>∑T#·T ãTTwüéT÷ø£|sü «¡ ‘·eTT ~>∑Te>∑\ #Ó≥¢ >∑TãTs¡Tq+<äT nqï#˚
sê»´ÁuÛwÑ ßü &º ,’Ó n‘·ìøÏ uÛj
Ñ T· |ü&TÉ #·T ≈£Ls¡TÃ+&çjT· Tqï{Ïº düT+<äss¡ ÷¡ |ü⁄&Óq’ yêqs¡ÁX‚wßü ì˜
p∫].
XÀ¢ˆˆ ej·T+ #· Vü≤]sê»+ ‘·+ düTÁê+ dü‘´· dü+>∑sy¡ Té ˆ
|ü]#·sêéTùV≤ sêC≤´‘Y |üPs¡«CÒ Hêes√|æ‘y· Té ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ej·T+ ` #· ` Vü≤]sê»+ ` ‘·+ ` düTÁê+ ` dü‘´· dü+>∑sy¡ Té `
|ü]#·sêéTùV≤ ` sêC≤´‘Y ` |üPs¡«CÒq ` nes√|æ‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ej·T+ #· |üPs¡«CÒq sêC≤´‘Y nes√|æ‘+· , dü‘´· dü+>∑s+¡ ,
Vü≤]sê»+ düTÁê+ |ü]#·sêéTùV≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ej·T+ #· R y˚TeTTqT, |üPs¡«CÒq R nqï>±]#˚, sêC≤´‘Y R
sê»éTTqT+&ç, nes√|æ‘+· R ~+|æyj ˚ T· ã&çq{Ïº yê&ÉTqT, dü‘´· dü+>∑s+¡ R dü‘´· yÓTqÆ
Á|ü‹»„>\∑ yê&ÉTqT n>∑T, Vü≤]sê»+ ‘·+ düTÁê+ R yêqπs+Á<äT&Óq’ Ä düTÁê⁄ì,
|ü]#·sêéTùV≤ R ùd$+#·T#·THêïeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç#·Ã≥H˚ y˚TeTT yê*#˚ sê»éTT >√˝ÀŒsTTj·TTqï ñ‘·eÔ TMs¡T&Óq’
yêqs¡ÁX‚wßü &˜ >É T∑ Ä düTÁê⁄ìø£&É qT+&ç n‘·ìì ùd$+#·T#·T qT+{Ï$T.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· kÂÔ Ns¡edüHÍ <Ûqä T'Á|ües¡bÕDÏHÍ ˆ
ãTTwüéT÷ø£d´ü XË\’ dü´ s¡eT´+ <˚X¯ eTTbÕ>∑‘Í ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘Í ` Ns¡edüHÍ ` <Ûqä T'Á|ües¡bÕDÏHÍ ` ãTTwüéT÷ø£d´ü
` XË\’ dü´ ` s¡eT´+ ` <˚Xy¯ Té ` ñbÕ>∑‘Í ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Ns¡edüHÍ, <Ûqä T'Á|ües¡bÕDÏHÍ, ‘Í ãTTwüéT÷ø£d´ü XË\’ dü´
s¡eT´+ (‘·+) <˚Xy¯ Té ñbÕ>∑‘Í.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, Ns¡edüHÍ R Hês¡Ns¡\T <Û]ä +∫qyê¬s,’
<Ûqä T'Á|ües¡bÕDÏHÍ R >=|üŒ <Ûqä TdüT‡\qT #˚‹j·T+<äT |üPìj·TTqï{Ï,º ‘Í R Ä
sêeT\ø£ÎDT*s¡Te⁄s¡TqT, ãTTwüéT÷ø£d´ü XË\’ dü´ R ãTTwüéT÷ø£|sü «¡ ‘·eTTjÓTTø£ÿ,
s¡eT´+ ‘·+ <˚X+¯ R düT+<äsy¡ TÓ qÆ Ä Á|ü<X˚ e¯ TTqT, ñbÕ>∑‘Í R #˚]Hês¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Hês¡Ns¡\qT <Û]ä +∫ #˚‘T· \+<äT >=|üŒyÓq’ <Ûqä TdüT‡\qT
<ë*Ãj·TTqï{Ïº Ä k˛<äs¡T *s¡Te⁄s¡TqT düT+<äs¡yÓTÆq Ä ãTTwüéT÷ø£ |üs¡«‘·
Á|ü<X˚ e¯ TTq≈£î e∫Ã].
XÀ¢ˆˆ dü ‘Í <äècºÕ« qs¡yê´Á|òTü Ú <Ûìä «HÍ yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ ˆ
n_Û|⁄ü ¢‘√ –πs düdÔ ´ü •Ks¡+ uÛj Ñ T· yÓ÷Væ≤‘·' ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘Í ` <äècºÕ« ` qs¡yê´Á|òTü Ú ` <Ûìä «HÍ ` yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ `
n_Û|⁄ü ¢‘'· ` –πs' ` ‘·d´ü ` •Ks¡+ ` uÛj Ñ T· yÓ÷Væ≤‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ qs¡yê´Á|òTü Ú <Ûìä «HÍ ‘Í <äècºÕ« uÛj Ñ T· yÓ÷Væ≤‘·'
‘·d´ü –πs' •Ks¡+ n_Û|⁄ü ¢‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Ä düTÁê⁄&ÉT, qs¡yê´Á|òTü Ú R
|ü⁄s¡TwüÁX‚wßü \˜ TqT, <Ûìä «HÍ R >=|üŒ <Ûqä TdüT‡\qT <Û]ä +∫qyês¡Tq>∑T, ‘Í R Ä
sêeT\ø£ÎDT\qT, <äècºÕ« R #·÷∫, uÛj Ñ T· yÓ÷Væ≤‘·' R uÛj Ñ T· Á>∑dTü &Ô ,’Ó ‘·d´ü –πs' R
Ä ãTTwüéT÷ø£ |üs«¡ ‘·eTTjÓTTø£ÿ, •Ks¡yTé n_Û|⁄ü ‘¢ '· R •Ks¡eTTqT n~Ûs√Væ≤+∫Hê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT düTÁê⁄&ÉT eTVü‰<ÛäqTdüT‡\qT <Ûä]+∫j·TTqï{Ïº Ä
eTqT»ÁX‚wüß˜\ ìs¡Te⁄s¡qT >±+∫ uÛÑj·T#·øÏ‘·T&Ó’ Ä ãTTwüéT÷ø£|üs¡«‘·•Ks¡eTT
MT~øÏ |üsT¡ >∑T‘√ b˛sTT #˚sT¡ ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ •Kπs ‘·dàæ Hé yêqπs+Á<√ eédæ‘ú '· ˆ
‘·j÷Ó dü‡MT|ü+ e÷y˚Te Áù|wüj÷· e÷dü dü‘«· s¡yTé ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` •Kπs ` ‘·dàæ Hé ` yêqπs+Á<ä' ` eédæ‘ú '· ` ‘·j÷Ó '
` düMT|ü+ ` e÷yéT ` @e ` Áù|wüj÷· e÷dü ` dü‘«· s¡yTé ˆˆ
(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z 395
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘·dàæ Hé •Kπs eédæ‘ú '· dü' yêqπs+Á<ä' ‘·j÷Ó ' düMT|ü+
dü‘«· s¡+ e÷y˚Te Áù|wüj÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ‘·dàæ Hé •Kπs R Ä |üs«¡ ‘·•Ks¡eTTq,
eédæ‘ú '· R ≈£î<äT≥ã&çjT· Tqï, dü' yêqπs+Á<ä' R Ä yêqs¡sê»>∑T düTÁê⁄&ÉT,
dü‘«· s¡+ R yÓ+≥H˚, e÷ y˚Te R qH˚ï, ‘·j÷Ó ' düMT|ü+ R Ä sêeT\ø£ÎDT\
ø£&≈É î£ , Áù|wüj÷· e÷dü R |ü+|æ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ Ä |üs¡«‘·•Ks¡eTTq ø=+#ÓeTT ≈£î<äT≥ã&ç düTÁê⁄&ÉT
yÓ+≥H˚ qH˚ï |æ\∫ Ä sêeT\ø£ÎDT\qT >∑÷]Ã ‘Ó*dæø=ì s¡eTàì |ü+ô|qT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê eVü≤+ |ü⁄s¡Twüyê´Á|òTü Ú düTÁêe#·Hê Á‘·ŒuÛ÷Ñ ˆ
s¡÷|ü\ø£Då dü+|üHÍï ø£è‘ê+»* s¡T|üd‘úæ '· ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘Í ` nVü≤+ ` |ü⁄s¡Twüyê´Á|òTü Ú ` düTÁêe#·Hê‘Y ` Á|üu÷ÑÛ `
s¡÷|ü\ø£D å dü+|üHÍï ` ø£è‘ê+»*' ` ñ|üd‘úæ '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ düTÁêe#·Hê‘Y |ü⁄s¡Twüyê´Á|òTü Ú, s¡÷|ü\ø£Då dü+|üHÍï,
‘Í Á|üu÷ÑÛ ø£è‘ê+»*' (düH)é ñ|üd‘úæ '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, düTÁêe#·Hê‘Y R düTÁê⁄ì Ä»„e\q,
|ü⁄s¡Twüyê´Á|òüTÚ R |ü⁄s¡TwüÁX‚wüß˜˝…’q, s¡÷|ü\ø£åDdü+|üHÍï R kÂ+<äs¡éTT‘√&ÉqT
ñ‘·eÔ T\ø£D å eTT\‘√&ÉqT ≈£L&çjT· Tqï{Ï,º ‘Í Á|üu÷ÑÛ R Ä kÕ«eTT\ ìs¡Te⁄]ì,
ø£è‘ê+»*' R <√dæ* ˇ–Zqyê&ÉH,’Ó ñ|üd‘úæ '· R düMT|æ+∫Hê&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT n|ü&ÉT düTÁê⁄ì Ä<˚Xe¯ TT qqTdü]+∫, >=|üŒ kÂ+<äs´¡ eTT
‘√qT, eTVü‰|ü⁄s¡Twü\ø£D å eTT\‘√qT, yÓ\j·TT#·Tqï Ä |ü⁄s¡Twüd+æ VüQ\ ø£&≈É î£ b˛sTT
<√dæ* ˇ–Z $qj·TeTT‘√ #˚] ì\∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘Í |ü]C≤„‘‘· ‘· êÔ «söú eTj·÷ Á|”‹düeTì«‘Í ˆ
|üèwü̃ e÷s√|ü´ ‘·+ <˚X+¯ ÁbÕ|æ‘Í |ü⁄s¡Twüs¸¡ uÖÛ ˆˆ 31
ìy˚~‘Í #· ‘·‘Ô˚ «q düTÁ^yêj·T eTVü‰‘·àH˚ ˆˆ
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘Í ` |ü]C≤„‘‘· ‘· êÔ «söú ` eTj·÷ ` Á|”‹düeTì«‘Í ` |üèwüy˜ Té `
Äs√|ü´ ` ‘·+ ` <˚X+¯ ` ÁbÕ|æ‘Í ` |ü⁄s¡Twüs¸¡ uÖÛ ` ìy˚~‘Í ` #· ` ‘·‘Ô˚ «q `
düTÁ^yêj·T ` eTVü‰‘·àH˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘Í |ü⁄s¡Twüyê´Á|òTü Ú eTj·÷ |ü]C≤„‘‘· ‘· êÔ «söú, Á|”‹düeTì«‘Í
|üèwü̃yTé Äs√|ü´ ‘·+ <˚X+¯ ÁbÕ|æ‘Í— eTVü‰‘·àH˚ düTÁ^yêj·T ‘·‘Ô̊ «q ìy˚~‘Í #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘Í |ü⁄s¡Twüyê´Á|òTü Ú R Ä |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü ˜ *s¡Te⁄s¡TqT, eTj·÷ R
Hê#˚‘·, |ü]C≤„‘·‘·‘êÔ «söú R ‘Ó*j·T#˚j·Tã&çq j·T<∏ës¡ú$wüj·TeTT>∑\yê¬s’,
Á|”‹düeTì«‘Í R dü+‘√wüeTT‘√ >∑÷&çqyê s¡>T∑ #·T, |üèwü̃yTé Äs√|ü´ R (Hê) M|ü⁄ô|’
HÓøÿÏ +#·Tø=ì, ‘·+ <˚X+¯ R (düTÁê⁄&ÉTqï) Ä Á|ü<X˚ e¯ TTqT, ÁbÕ|æ‘Í R #˚sÃ¡ ã&çHês¡T,
eTVü‰‘·àH˚ R eTVü‰qTuÛ≤e⁄&Ó’q, düTÁ^yêj·T R düTÁê⁄q≈£î, ‘·‘˚Ô «q R
j·T<∏ës¡$ú wüjT· eTT#˚, ìy˚~‘Í #· R $qï$+|üã&çHês¡T ≈£L&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü ˝˜ q’… Ä k˛<äsT¡ \T HêqT+&ç e÷ #·]Á‘·q+‘·qT
‘Ó*dæø=ì dü+‘√wüeTT H=+~]. |æeTà≥ H˚qT yê]ì Hê M|ü⁄ô|’ HÓøÿÏ +#·Tø=ì
düTÁê⁄ì ø£&≈É î£ rdæø=ìe∫Ã n‘·ìøÏ yê]s¡Te⁄] #·]Á‘·qT $qï$+∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·j÷Ó s¡H√´q´dü+uÛ≤cÕ <ä“¤ èX¯+ Á|”‹ s¡C≤j·T‘· ˆˆ
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·j÷Ó ' ` nH√´q´dü+uÛ≤cÕ‘Y ` uÛèÑ X¯+ ` Á|”‹' ` nC≤j·T‘· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·j÷Ó ' nH√´q´dü+uÛ≤cÕ‘Y uÛèÑ X¯+ Á|”‹' nC≤j·T‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·j÷Ó ' R Ä sêeTdüTÁê⁄\≈£î, nH√´q´dü+uÛ≤cÕ‘Y R |üsd¡ Œü s¡
dü+uÛ≤wüDeTT e\q, uÛèÑ X¯+ R $TøÏÿ*>±, Á|”‹' nC≤j·T‘· R |üsd¡ Œü s¡ Áù|eT
»ì+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·Á‘· ‘Í ø°]dÔ +ü |üHÍï Vü≤ØX¯«s¡qsπ X¯«sö ˆ
|üsd¡ Œü s¡øè£ ‘êXÊ«kÂ ø£<jä∏ ÷· |üPs¡«eè‘·j
Ô ÷· ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·Á‘· ` ‘Í ` ø°]Ôdü+|üHÍï ` Vü≤ØX¯«s¡qπsX¯«sö ` |üs¡düŒs¡
ø£è‘êXÊ«kÂ ` ø£<j ä∏ ÷· ` |üPs¡«eè‘·j Ô ÷· ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·Á‘· ø°]dÔ +ü |üHÍï, ‘Í Vü≤ØX¯«s¡qsπ X¯«sö, |üPs¡«eè‘·j Ô ÷· ø£<jä∏ ÷·
|üsd¡ Œü s¡øè£ ‘êXÊ«kÂ (nuÛeÑ ‘êyéT).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä düeTj·TeTTq+<äT, ø°]dÔ +ü |üHÍï R >=|üŒ Á|ü‹wüH˜ =+~
j·TTqï{Ï,º ‘Í Vü≤ØX¯«s¡qsπ X¯«sö R Ä düTÁê⁄&ÉTqT, lsêeTT&ÉTqT, |üPs¡«eè‘·j Ô ÷·
R |üPs¡«eTT»]–q{Ï,º ø£<j ä∏ ÷· R #·]Á‘·#,˚ |üsd¡ Œü s¡øè£ ‘êXÊ«kÂ R ˇ+&=s¡T\qT
z<ës¡TÃø=qïyês¡T, (nuÛeÑ ‘êyéT) R nsTT].
(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z 397
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT ‘·eT |üPs¡«#·]Á‘·#˚ >=|üŒ $U≤´‹ >∑*qZ Ä sêeTdüTÁê⁄
*s¡Te⁄s¡TqT ‘ê‘êÿ*ø£eTT˝…’q{Ïº ‘·eT ‘·eT $cÕ<ä>±<∏ä\qT ˇø£] ø=ø£s¡T
‘Ó\T|ü⁄ø=qT#·T }s¡≥ H=+~].
XÀ¢ˆˆ ‘·+ ‘·‘· kÕ‡+‘·«j·÷e÷dü düTÁê+ \ø£ÎD≤Á>∑»' ˆ
ÅdùÔ” V≤‘√ sê«*Hê ÁuÛ≤Á‘ê ìs¡dÔü eTTs¡T‘˚»kÕ ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` ‘·‘'· ` kÕ+‘·«j·÷e÷dü ` düTÁê+ ` \ø£ÎD≤Á>∑»' `
ÅdùÔ” V≤‘√' ` yê*Hê ` ÁuÛ≤Á‘ê ` ìs¡dyÔü Té ` ñs¡T‘˚»kÕ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' \ø£ÎD≤Á>∑»' ñs¡T‘˚»kÕ, ÁuÛ≤Á‘ê yê*Hê Åd”ÔùV≤‘√'
ìs¡d+Ôü ‘·+ düTÁê+ kÕ+‘·«j·÷e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, \ø£ÎD≤Á>∑»' R lsêeTT&ÉT, ñs¡T‘˚»kÕ R
eTVü‰Á|ü‘ê|üdü+|üqTï&Ó’q, ÁuÛ≤Á‘ê yê*Hê R k˛<äs¡T&Ó’q yê*#˚, Åd”ÔùV≤‘√' R
uÛ≤s¡´ø±s¡DeTT>±, ìs¡düÔ+ R yÓ&É\>=≥ºã&çq, ‘·+ düTÁê+ R Ä düTÁê⁄ì,
kÕ+‘·«j·÷e÷dü R z<ë¬sÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ lsêeTT&ÉT ` >=|üŒ |üsêÁø£eTeTT >∑*qZ ‘·q k˛<äsT¡ &Óq’
yê* ‘·q uÛ≤s¡´qT n|üV≤ü ]+∫, ‘·qqT sê»éTT qT+&ç yÓ&\É >=≥º>± e´<∏Hä =+<äT
#·Tqï{Ïº Ä düTÁê⁄ì Áù|eTe#·qeTT\‘√ q÷s¡&+ç #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· düÔ «HêïX¯»+ XÀø£+ sêeT kÕ´øÏw¢ øºü s£ à¡ D' ˆ
\ø£ÎD√ yêqπs+Á<ëj·T düTÁ^yêj·T qý˚<j ä T· ‘Y ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·«HêïX¯»+ ` XÀø£+ ` sêeTdü´ ` nøÏw¢ øºü s£ à¡ D' `
\ø£ÎD' ` yêqπs+Á<ëj·T ` düTÁ^yêj·T ` qý˚<j ä T· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' \ø£ÎD' nøÏ¢wüºø£s¡àD' sêeTdü´ ‘·«HêïX¯»+ XÀø£+
yêqπs+Á<ëj·T düTÁ^yêj·T qý˚<j ä T· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, \ø£ÎD' R \ø£ÎDT&ÉT, yêqπs+Á<ëj·T R
yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó {Ï,º düTÁ^yêj·T R düTÁê⁄q≈£î, nøÏw¢ øºü s£ à¡ D' R |üsT¡ \≈£î øπ X¢ e¯ TT\T
>∑*+Z |üì ø£è‘·éTT\T ø£*–q{Ï,º sêeTdü´ R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, ‘·«HêïX¯»+ R ˙
$jÓ÷>∑eTT#˚ >∑*–q{Ï,º XÀø£+ R ~>∑T\TqT>∑÷]Ã, qý˚<j ä T· ‘Y R miTø£|iü #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ düTÁê⁄ìøÏ \ø£ÎDT&ÉT ˙ $jÓ÷>∑eTTe\q sêeTuÛÁÑ <äTìøÏ
ø£*–q XÀø£|]ü dæ‹ú q+‘·qT >∑÷]Ã ‘Ó*ô|qT.
XÀ¢ˆˆ dü ÁX¯ó‘ê« yêqπs+Á<ädTü Ô \ø£ÎDÒ H˚]‘·+ e#·' ˆ
‘· <ëd” ìïÁwüŒuÛÀ-‘·´s¡+ú Á>∑V≤ü Á>∑dÔü Çyê+X¯óe÷Hé ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ÁX¯ó‘ê« ` yêqπs+Á<ä' ` ‘·T ` \ø£ÎDÒq ` á]‘·+ ` e#·'
` ‘·<ë ` Äd”‘Y ` ìÁwüŒuÛ'Ñ ` n‘·´s¡+ú ` Á>∑V≤ü Á>∑d'Ôü ` Çe ` n+X¯óe÷Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' yêqπs+Á<ä' \ø£ÎDÒq á]‘·+ e#·' ÁX¯ó‘ê«, ‘·<ë Á>∑V≤ü Á>∑d'Ôü
n+X¯óe÷Hé Çe n‘·´s¡+ú ìÁwüŒuÛ'Ñ Äd”‘Y ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' yêqπs+Á<ä' R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ >É T∑ düTÁê⁄&ÉT, \ø£ÎDÒq R
\ø£ÎDTì#˚, á]‘·+ R #Ó|Œü ã&çq{Ï,º e#·' R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, ‘·<ë R
n|ü&ÉT, Á>∑V≤ü Á>∑d'Ôü R sêVüQe⁄#˚ Á$T+>∑ã&çq, n+X¯óe÷Hé Çe R dü÷s¡T´&ÉTe˝…,
n‘·´s¡+ú R $TøÏÿ*, ìÁwüŒuÛ'Ñ R ‘˚CÀs¡V≤æ ‘·T&ÉT, Äd”‘Y R ÄjÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT \ø£ÎDT&ÉT ‘Ó*|æq eè‘êÔ+‘· eT+‘·jT· TqT $ì düTÁê⁄&ÉT
sêVüQe⁄#˚ Á>∑dæ+#·ã&çq dü÷s¡´_+ãeTTe˝… $TøÏÿ* $#ês¡eTT‘√ ‘˚CÀ$V”≤qT
&ÉjÓT´qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· düÔ «<ëZÁ‘·XÀ;Ûì s¡økå£ Õ ÁVæ≤j·Te÷Dj·÷ ˆ
j·÷ HêúÛsÑ D¡ C≤˝≤ì bÕ‹‘êì eTV”≤‘·˝Ò ˆˆ 36
XÀ¢ˆˆ ‘êì düsê«DÏ sêe÷j·T Ä˙j·T Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' ˆ
dü+Vü≤ècÕº <äsÙ¡ j·÷e÷düT' >∑‹+ ‘·T q $<äTdüeÔ ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·«<ëZÁ‘·XÀ;Ûì ` s¡økå£ Õ ` ÁVæ≤j·Te÷Dj·÷ ` j·÷ì `
ÄuÛsÑ D ¡ C≤˝≤ì ` bÕ‹‘êì ` eTV”≤‘·˝,Ò ‘êì ` düsê«DÏ ` sêe÷j·T ` Ä˙j·T
` Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' ` dü+Vü≤ècÕº' ` <äsÙ¡ j·÷e÷düT' ` >∑‹+ ` ‘·T ` q ` $<äT'
` ‘·e ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· s¡økå£ Õ ÁVæ≤j·Te÷Dj·÷ (‘·«j·÷) ‘·«<ëZÁ‘·XÀ;Ûì j·÷ì
ÄuÛsÑ D¡ C≤˝≤ì eTV”≤‘·˝Ò bÕ‹‘êì, ‘êì düsê«DÏ Ä˙j·T dü+Vü≤ècÕº' Vü≤]j·T÷<∏bä Õ'
sêe÷j·T <äsÙ¡ j·÷e÷düT'. (‘˚) ‘·e >∑‹+ ‘·T q $<äT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, s¡økå£ Õ R sêeDTì#˚, ÁVæ≤j·Te÷Dj·÷ R
n|üVü≤]+|üã&ÉT#·Tqï{Ïº, (‘·«j·÷ R ˙#˚‘·), ‘·«<ëZÁ‘·XÀ;Ûì R ˙ X¯Øs¡eTTô|’
(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z 399
Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ï,º j·÷ì ÄuÛsÑ D ¡ C≤˝≤ì R @ uÛ÷Ñ wüDeTT\ düeT÷Vü≤eTT\T,
eTV”≤‘·˝Ò R H˚\ô|,’ bÕ‹‘êì R |ü&yÉ j ˚ T· ã&çqy√, ‘êì düsê«DÏ R yêì qìï+{Ïì,
Ä˙j·T R rdæø=ìe∫Ã, dü+Vü≤ècÕº' R dü+‘√wüeTT H=+~j·TTqïyê¬s,’ Vü≤]j·T÷<∏bä Õ'
R yêqs¡Ms¡T\T, sêe÷j·T R lsêeTTq≈£î, <äsÙ¡ j·÷e÷düT' R #·÷|æ+∫], (‘˚ R
Ä yêqs¡Ms¡T\T) ‘·e R ˙ jÓTTø£ÿ, >∑‹+ ‘·T R ñìøÏì e÷Á‘·eTT, q $<äT' R
miT>∑s¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT ìqTï sêeD≤düTs¡T&ÉT n|üV≤ü ]+#·Tø=ì b˛e⁄#·Tqï|ü&ÉT
Äø£deü TTqT+&ç ˙e⁄ ˙ jÓTT&É*ô|’ yÓ\j·TT#·Tqï @ j·÷uÛsÑ D ¡ eTT\qT rdæy∫’Ó
H˚\ô|’ ÁøÏ+~øÏ |ü&yÉ d˚ ‹æ y√ Ä j·÷uÛsÑ D
¡ eTT\ qìï+{Ïì rdæø=ìe∫Ã e÷ yêqs¡
Ms¡T\T dü+‘√wüeTT‘√ Äqyê\T>± #·÷|ü⁄≥¬ø’ lsêeTTq≈£î Á|ü<ä]Ù+∫]. ø±ì
yê]øÏ ˙ yÓ#Ã· ≥ qTHêïy√ e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T≈£î+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘êì sêe÷j·T <ä‘êÔì eTjÓTÆ y√|üV≤ü è‘êì #· ˆ
dü«qe+ ‘·éø°sêíì ‘·dàæ Hé $Vü≤‘·#‘˚ d· æ ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êì ` sêe÷j·T ` <ä‘êÔì ` eTj·÷ ` @e ` ñ|üV≤ü è‘êì `
#· ` dü«qe+‹ ` neø°sêíì ` ‘·dàæ Hé ` $Vü≤‘·#‘˚ d· æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dàæ Hé $Vü≤‘·#‘˚ d· æ (dü‹) dü«qe+‹, neø°sêíì, ñ|üV≤ü è‘êì
‘êì eTjÓTÆ e sêe÷j·T <ä‘êÔì.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dàæ Hé R Ä lsêeTT&ÉT, $Vü≤‘·#‘˚ d· æ (dü‹) R düŒ èVü≤ ‘·|Œæ qyê&Ó’
j·TT+&É>±, dü«qe+‹ R #·|ü&É>∑T#·Tqï{Ïº$j·TTqT, neø°sêíì R #Ó<ä]b˛sTT
j·TTqï{Ïº$j·TTqT, ñ|üVü≤è‘êì R ‘˚ã&çq{Ïº$j·TTqT n>∑T, ‘êì R Ä
j·÷uÛÑs¡DeTT\T, eTjÓÆTe R Hê#˚‘·H˚, sêe÷j·T R lsêeTTq≈£î, <ä‘êÔì R
áj·Tã&çq$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Äj·÷uÛsÑ D¡ eTT\qT ø£qT>=q>∑H˚ Á|æj÷· dü+düàs¡DeTT#˚ lsêeTT&ÉT
düŒ èVü≤qT >√˝ÀŒjÓTqT. >∑\ >∑\ eTqT #·|ü &ÉT‘√ H˚\ô|’ ã&ç #Ó<]ä b˛sTTq{Ï,º Ä
j·÷uÛsÑ D¡ eTT\qT nø£ÿ&É e÷yêqs¡T\T ‘Ó∫Ãj·TT+#·>± yê{Ïì H˚H˚ lsêeTTì
#˚‘· qT+∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘ê q´+πø <äsÙ¡ ˙j·÷ì ø£è‘ê« ãVüQ$<Û+ä ‘·<ë ˆ
‘˚q <˚eÁ|üø±X‚q <˚yq˚ |ü]<˚$‘·yTé ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êì ` n+πø ` <äsÙ¡ ˙j·÷ì ` ø£è‘ê« ` ãVüQ$<Û+ä ` ‘·<ë `
‘˚q ` <˚eÁ|üø±X‚q ` <˚yq˚ ` |ü]<˚$‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë <˚eÁ|üø±X‚q ‘˚q <˚yq˚ <äsÙ¡ ˙j·÷ì ‘êì n+πø ø£è‘ê«
ãVüQ$<Û+ä |ü]<˚$‘·yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, <˚eÁ|üø±X‚q R <˚e‘·\‘√ düe÷qyÓTqÆ ‘˚»düT‡
ø£*qZ {Ï,º ‘˚q <˚yq˚ R Ä |üPE´ì#˚, <äsÙ¡ ˙j·÷ì R eTH√Vü≤s¡eTT˝…q’ {Ï,º ‘êì R
Ä j·÷uÛÑs¡DeTT\qT, n+πø ø£è‘ê« R ˇ&ç˝À qT+#·Tø=ì, ãVüQ$<Ûä+ R
|ü\T$<Ûeä TT\T>±, |ü]<˚$‘·yTé R <äT'œ+|üã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚e‘·\‘√ düe÷qyÓTÆq ‘˚»düT‡>∑\ Ä eTVü≤˙j·TT&ÉT n|ü&ÉT
ø£qTï\ |ü+&ÉTe⁄>± ø±qe∫Ãq Ä j·÷uÛsÑ D¡ eTT\qT rdæø=ì ‘·eT ˇ&ç˝À qT+#·Tø=ì
|ü]|ü]$<Ûeä TT\T>± $\|æ+|ü <=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ |üX´¯ ‘· kÕÔì s¡T<ä‘· kÕÔeT´‘·XÃ¯ |ü⁄q' |ü⁄q' ˆ
ÁbÕB|üjT· <ë›Xs¯ <¡ ˚∏ dü<Ô ë XÀø£VQü ‘êX¯qyéT ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üX´¯ ‘·' ` ‘êì ` s¡T<ä‘'· ` ‘êeT´‘·' ` #· ` |ü⁄q' ` |ü⁄q' `
ÁbÕB|üjT· ‘Y ` <ëX¯s<¡ '˚∏ ` ‘·<ë ` XÀø£VQü ‘êX¯qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë ‘êì |ü⁄q' |ü⁄q' |üX´¯ ‘·', s¡T<ä‘'· , ‘êeT´‘·' <ëX¯s<¡ '˚∏
(‘·‘)Y XÀø£VQü ‘êX¯q+ ÁbÕB|üjT· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, ‘êì R Ä j·÷uÛsÑ D¡ eTT\qT, |ü⁄q' |ü⁄q' R
eTi\ eTi\, |üX´¯ ‘·' R #·÷#·T#·Tqïyê&ÉTqT, s¡T<ä‘'· R XÀøÏ+#·T#·Tqï yê&ÉTqT,
‘êeT´‘·' R ≈£î$T* b˛e⁄#·Tqïyê&ÉT q>∑T, <ëX¯s<¡ '˚∏ R lsêeTTìøÏ, (‘·‘Y R Ä
j·÷uÛsÑ D ¡ <äsÙ¡ qeTT) XÀø£VQü ‘êX¯q+ R XÀø±–ïì, ÁbÕB|üjT· ‘Y R Á|ü»«*+|ü
#˚ôdqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü j·÷uÛsÑ D¡ eTT\qT eTi\ eTi\ #·÷#·T#·T XÀøÏ+#·T#·T,
‘ê|üeTT H=+<äT#·Tqï Ä lsêeTTìøÏ ‘·q Vü≤è<äjT· eT+<äTqï XÀø±–ï ˇø£ÿ e÷iT>±
Á|ü»«*+|ü <=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ XÊsTT‘·+ #· ∫s¡+ ‘˚q <äT'U≤πsqÔ eTVü‰‘·àHê ˆ
eTj·÷|æ $$<Û’Ó sê« ø¬ ’ ´' ø£èÁ#êÃ¤<Tä ‘êú|‘æ '· |ü⁄q' ˆˆ 41
(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z 401
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` XÊsTT‘·+ ` #· ` ∫s¡+ ` ‘˚q ` <äT'U≤πsqÔ ` eTVü‰‘·àHê `
eTj·÷ ` n|æ ` $$<Û'’Ó ` yê¬ø’ ´' ` ø£èÁ#êÃ¤‘Y ` ñ‘êú|‘æ '· ` |ü⁄q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äT'U≤πsqÔ ‘˚q eTVü‰‘·àHê ∫s¡+ XÊsTT‘·+ #·— eTj·÷ n|æ
$$<Û'’Ó yê¬ø’ ´' |ü⁄q' ø£èÁ#êÃ¤‘Y ñ‘êú|‘æ '· ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äT'U≤πsÔq R <äT'K|”&ç‘·T&Ó’q{Ïº, ‘˚q eTVü‰‘·àHê R Ä
eTVü≤˙j·TTì#˚, ∫s¡+ R ∫s¡ø±\eTT, XÊsTT‘·+ #· R eT÷s¡ÃH¤ =+<äã&ÓqT, eTj·÷
n|æ R Hê#˚‘≈· L£ &É, $$<Û'’Ó yê¬ø’ ´' R |ü\T$<Ûeä TT\>∑T e#·qeTT\‘√, |ü⁄q' R
‹]–, ø£èÁ#êÃ¤‘Y R n‹ø£weºü TTq, ñ‘êú|‘æ '· R ˝ÒeHÓ‘ãÔ· &ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT <äTs¡“s¤ y¡ TÓ qÆ {Ïº Ä <äT'KeTT#˚ #ê\ùd|ü{eÏ i≈£î eT÷]Ã¤‘T· &Ó’
j·TT+&ÓqT. düTÁ^yê~yêqs¡T\TqT H˚qTqT >∑÷&É ãVüQ$<ÛäeTT\>∑T kÕ+‘·«q
e#·qeTT\‘√ Ä‘·ìì n‹ø£weºü TT MT<ä düŒ èVü≤ H=+<äTq≥T¢ #˚jT· >∑*–‹$T.
XÀ¢ˆˆ ‘êì <äècºÕ« eTVü‰sêΩDÏ <äsÙ¡ sTT‘ê« eTTVüQs¡TàVüQ' ˆ
sê|òTü e dü‡Vü≤kÂ$TÁ‹' düTÁ^y˚ dü+qý˚Xj ¯ T· ‘Y ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êì ` <äècºÕ« ` eTVü‰sêΩDÏ ` <äsÙ¡ sTT‘ê« ` eTTVüQ' ` eTTVüQ'
` sê|òTü e' ` düV≤ü kÂ$TÁ‹' ` düTÁ^y˚ ` dü+qý˚Xj ¯ T· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düV≤ü kÂ$TÁ‹' sê|òTü e' eTVü‰sêΩDÏ ‘êì eTTVüQs¡TàVüQ' <äècºÕ«
<äsÙ¡ sTT‘ê« düTÁ^y˚ dü+qý˚Xj ¯ T· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düV≤ü kÂ$TÁ‹' R \ø£ÎDTì‘√ >∑÷&çq, sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT,
eTVü‰sêΩDÏ R neT÷\éTT˝…q’ {Ï,º ‘êì R Ä j·÷uÛsÑ D ¡ eTT\qT, eTTVüQs¡TàVüQ' R
eTi\ eTi\, <äècºÕ« R #·÷∫, <äsÙ¡ sTT‘ê« R (e÷≈£î) #·÷|æ+∫, düTÁ^y˚ R
düTÁê⁄ì nBÛqeTTq+<äT, dü+qý˚Xj ¯ T· ‘Y R ñ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä j·÷uÛsÑ D¡ eTT\ qìï+{Ïì ô|≈£îÿ e÷iT\T #·÷∫ #·÷∫ ‘·q
#·T≥TºqTqï e÷jÓT\¢s≈¡ î£ qT #·÷|æ #·÷|æ yêìì uÛÁÑ <ä|iü #·TeTì düTÁê⁄ì ø=dü>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·yê<äsÙ¡ Hê <ëπs´ sê|òTü e' |ü]‘·|´ü ‘˚ ˆ
eTVü≤‘ê »«\‘ê ì‘·´ eT–ïH˚ yê–ï|üs«¡ ‘·' ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·e ` n<äsÙ¡ Hê‘Y ` Äπs´ ` sê|òTü e' ` |ü]‘·|´ü ‘˚ `
eTVü≤‘ê ` »«\‘ê ` ì‘·ýéT ` n–ïHê ` Çe ` n–ï|üs«¡ ‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Äπs´! sê|òTü e' ‘·e n<äsÙ¡ Hê‘Y eTVü≤‘ê, »«\‘ê n–ïHê
n–ï|üs«¡ ‘·' Çe ì‘·´+ |ü]‘·|´ü ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Äπs´! R z |üPE´sê˝≤! sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, ‘·e n<äsÙ¡ Hê‘Y
R ˙e⁄ ø±ìŒ+|ü≈£î+&ÉT≥e\q, eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Ó’q, »«\‘ê n–ïHê R
eT+&ÉT#·Tqï{Ïº n–ï#˚, n–ï|üs«¡ ‘·' Çe R n–ï|üs«¡ ‘·eTTe˝…, ì‘·´+ R ì‘·éTT,
|ü]‘·|´ü ‘˚ R $TøÏÿ* ‘ê|üeTT H=+~+|üã&ÉT#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z |üPE´sê˝≤! lsêeTT&ÉT ˙e⁄ ø±ìŒ+|üø£ b˛e⁄≥#˚ rÁeyÓTqÆ
C≤«\\‘√ eT+&ÉT#·Tqï n–ï|üs«¡ ‘·eTTe˝… ‘·q˝À nVü≤]ïX¯\T m+‘·>H∑ √ |ü]‘ê|üeTT
H=+<äT#·THêï&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘·«‘·ÿ è‘˚ ‘· eTìÁ<ë #· XÀø£ •Ã+‘ê #· sê|òTü eyéT ˆ
‘ê|üjT· +‹ eTVü‰‘êàq eT>∑ï ´>±s¡ $Tyê>∑ïj·T' ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·«‘·ÿ è‘˚ ` ‘·yTé ` nìÁ<ë ` #· ` XÀø£' ` ∫+‘ê ` #·
sê|òTü eyéT, ‘ê|üjT· +‹ ` eTVü‰‘êàqyéT ` n>∑ï ´>±s¡yTé ` Çe ` n>∑ïj·T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘êàq+ ‘·+ ‘·«‘·ÿ è‘˚ nìÁ<ë #·, XÀø£XÃ¯ , ∫+‘ê #·
n>∑ï ´>±s¡yTé n>∑ïj·T' Çe ‘ê|üjT· +‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘êàq+ ‘·+ R eTVü‰‘·Tà&Óq’ Ä lsêeTTì, ‘·«‘·ÿ è‘˚ R ˙
ø±s¡DeTT>±, nìÁ<ë #· R ìÁ<ä ˝Òøb£ ˛e⁄≥j·TTqT, XÀø£XÃ¯ R <äT'KeTTqT, ∫+‘ê
#· R ∫+‘·jT· TqT, n>∑ï ´>±s¡+ R n–ï>∑èVü≤eTTqT, n>∑ïj·T' Çe R n>∑Tï\Te˝…,
‘ê|üjT· +‹ R ‘·|+æ |üCj Ò T· T#·Tqï$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙ ø±s¡DeTT>± eTVü‰‘·Tà&Óq’ Ä lsêeTTìøÏ ìÁ<ä˝≈Ò î£ qï~. n‘·ìøÏ
<äT'KeTT‘√ ∫+‘·‘√ ø£*–q y˚<qä \T n–ï>∑èVü≤eTTqT Ä>∑Tï\T »«*+|ü#d˚ qæ ≥T¢>±
n|ü]$T‘·yTÓ qÆ ‘ê|üeTT ø£*+Z #·T#·Tqï$.
XÀ¢ˆˆ ‘· yê<äsÙ¡ qXÀπøq sê|òTü e' |ü]#ê\´‘˚ ˆ
eTVü≤‘ê uÛ÷Ñ $Tø£+ù|q eTVü‰ ìe •˝À#·Ãj·T' ˆˆ 45
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·e ` n<äsÙ¡ qXÀπøq ` sê|òTü e' ` |ü]#ê\´‘˚ ` eTVü≤‘ê `
uÛ÷Ñ $Tø£+ù|q ` eTVü‰Hé ` Çe ` •˝À#·Ãj·T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òTü e' ‘·e n<äsÙ¡ qXÀπøq, eTVü≤‘ê uÛ÷Ñ $Tø£+ù|q eTVü‰Hé
(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z 403
•˝À#·Ãj·T' Çe |ü]#ê\´‘˚ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, n<äsÙ¡ qXÀπøq R
ø£q|ü&øÉ £ b˛e⁄≥e\q ø£*–q <äT'KeTT#˚, eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Óq’ , uÛ÷Ñ $Tø£+ù|q
R uÛ÷Ñ ø£+|üeTT#˚, eTVü‰Hé R >=|üŒ<Óq’ , •˝À#·Ãj·T' Çe R |üs«¡ ‘·eTTe˝…, |ü]#ê\´‘˚
R ø£+|æ+|ü #˚jT· ã&ÉT#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙e⁄ ø±ìŒ+|ü ≈£î+&ÉT≥#˚ >∑*–q <äT'KeTT#˚, lsêeTT&ÉT ô|<ä›
uÛ÷Ñ ø£+|üeTTq≈£î eTVü‰|üs«¡ ‘·eTT ø£+|æ+∫q≥T¢>± ø£+|æ+∫ b˛e⁄#·THêï&ÉT düTe÷.
XÀ¢ˆˆ ø±qHêì düTs¡e÷´DÏ qBÁ|üÁdüeD≤ì #· ˆ
#·s¡ qï s¡‹ e÷b˛ï‹ ‘ê« eT|üX´¯ qï èbÕ‘·àCÒ ˆˆ 46
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±qHêì ` düTs¡e÷´DÏ ` qBÁ|üÁdüeD≤ì #· ` #·sH¡ é ` q `
s¡‹yéT ` Äb˛ï‹ ` ‘ê«yéT ` n|üX´¯ Hé ` qèbÕ‘·àCÒ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` qèbÕ‘·àCÒ, (sêeT') ‘ê«yéT n|üX´¯ Hé düTs¡e÷´DÏ ø±qHêì,
qBÁ|üÁdüeD≤ì #· #·sH¡ é s¡‹+ q Äb˛ï‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` qèbÕ‘·àCÒ R z sê»|ü⁄Ár! (sêeT' R lsêeTT&ÉT) ‘ê«yéT n|üX´¯ Hé
R ìqTï >±qø£, düTs¡e÷´DÏ R $TøÏÿ* eTH√Vü≤s¡eTT˝…q’ , ø±qHêì R eqeTT\qT,
qBÁ|üÁdüeD≤ì #· R q<äT\qT, ôd\j˚Tfi¢̄qT, #·sH¡ é R |üs´¡ {Ï+#·T#·T, s¡‹+ R
y˚&TÉ ø£qT, q Äb˛ï‹ R bı+<äT≥˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°! lsêeTT&ÉT, ˙e⁄ ø±qsê≈£î+&ÉT≥#˚ m+‘·j÷Ó s¡eTéTT˝…q’
eqeTT\+<äTqT, qBrs¡eTT\+<äTqT, ôd\j˚Tfi¯fl düMT|üeTTqqT dü+#·]+#·T
#·Tqï|üŒ{ÏøìÏ ‘·q eTqdüT‡q m{Ïº Äq+<äeTT H=+<ä˝øÒ £ b˛e⁄#·THêï&ÉTdüTe÷!
XÀ¢ˆˆ dü ‘ê«+ eTqT»XÊs¡÷\› ' øÏÁå |ü+ ÁbÕ|ü‡ ´‹ sê|òTü e' ˆ
dü$TÁ‘·u≤+<Ûeä + Vü≤‘ê« sêeD+ »qø±‘·àCÒ ˆˆ 47
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘ê«+ ` eTqT»XÊs¡÷\› ' ` øÏÁå |ü+ ` ÁbÕ|ü‡ ´‹ ` sê|òTü e',
dü$TÁ‘·u≤+<Ûeä + ` Vü≤‘ê« ` sêeD+ ` »qø±‘·àCÒ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` »qø±‘·àCÒ! eTqT»XÊs¡÷\› ' dü' sê|òTü e' dü$TÁ‘·u≤+<Ûeä +
sêeD+ Vü≤‘ê« ‘ê«+ øÏÁå |ü+ ÁbÕ|ü‡ ´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »qø±‘·àCÒ! R z »qø£q+~˙! eTqT»XÊs¡÷›\' R |ü⁄s¡Twü
ÁX‚wüß˜&Ó’q, dü' sê|òüTe' R Ä lsêeTT&ÉT, dü$TÁ‘·u≤+<Ûäe+ R $TÁ‘·T\‘√&ÉqT
ã+<ÛTä e⁄\ ‘√&ÉqT >∑÷&çq, sêeD+ R sêeD≤düTs¡Tì, Vü≤‘ê« R #·+|æ, ‘ê«+ R
ìqTï, øÏÁå |ü+ R ‘·«s¡˝À, ÁbÕ|ü‡ ´‹ R bı+<ä>\∑ &ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z »qø£sê»≈£îe÷Ø! e÷qedæ+VüQ&Óq’ Ä Ms¡T&ÉT $TÁ‘·ã+<ÛTä
düyT˚ ‘·eTT>± sêeDTì j·TT<äeΔ TTq Vü≤‘·e÷]Ã ìqTï n∫s¡ø±\eTT˝ÀH˚ #˚sT¡ ø=q
>∑\&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ düV≤æ ‘Í sêeTdüTÁ^yê e⁄uÛ≤ e≈£îs¡T‘ê+ ‘·<ë ˆ
düeTj·T+ yê*q+ Vü≤+‘·T+ ‘·e #êH˚«wüD+ Á|ü‹ ˆˆ 48
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düVæ≤‘Í ` sêeTdüTÁ^yÍ ` ñuÛÖ ` n≈£îs¡T‘ê+ ` ‘·<ë `
düeTj·T+ ` yê*q+ ` Vü≤+‘·T+ ` ‘·e ` #· ` nH˚«wüD+ ` Á|ü‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë düV≤æ ‘Í sêeTdüTÁ^yÍ ñuÛÖ yê*q+ Vü≤+‘·T+, ‘·e
nH˚«wüD+ Á|ü‹ #· düeTj·T+ n≈£îs¡T‘êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, düV≤æ ‘Í R ø£*dæø=qï{Ï,º sêeTdüTÁ^yÍ ñuÛÖ R
sêeTdüTÁê⁄ *s¡Te⁄s¡TqT, yê*q+ Vü≤+‘·T+ R yê*ì e~Û+#·T≥≈£î, ‘·e nH˚«wüD+
Á|ü‹ #· R ˙ nH˚«wüDeTTqT >∑÷]Ãj·TTqT, düeTj·T+ n≈£îs¡T‘êyéT R Á|ü‹»„qT
#˚dæ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT sêeTdüTÁê⁄ *s¡Te⁄s¡TqT |üsd¡ Œü s¡dVü ≤ü ø±s¡eTT‘√ yê*ì
dü+Vü≤]+#·T≥≈£îqT, ìqTï yÓ<øä Ï ‘Ó*dæø=qT≥≈£îqT ø£*dæ Á|ü‹»„#d˚ ]æ .
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· kÕÔu≤Û ´+ ≈£îe÷sêuÛ≤´+ MsêuÛ≤´+ dü Vü≤ØX¯«s¡' ˆ
øÏwÿæ +<Ûë+ düeTTbÕ>∑eT´ yê© j·TT<˚Δ ìbÕ‹‘·' ˆˆ 49
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘êuÛ≤´+ ` ≈£îe÷sêuÛ≤´+ ` MsêuÛ≤´+ ` dü' ` Vü≤ØX¯«s¡',
øÏwÿæ +<Ûë+ ` düeTTbÕ>∑eT´ ` yê© ` j·TT<Δ̊ ` ìbÕ‹‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· dü' Vü≤ØX¯«s¡' øÏwÿæ +<Ûë+ düeTTbÕ>∑eT´ MsêuÛ≤´+ ‘êuÛ≤´+
≈£îe÷sêuÛ≤´+ yê© j·TT<Δ̊ ìbÕ‹‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, dü' Vü≤ØX¯«s¡' R Ä yêqs¡sêC…q’ düTÁê⁄&ÉT,
øÏwÿæ +<Ûë+ R øÏwÿü +<Û≈ä î£ , düeTTbÕ>∑eT´ R #˚], MsêuÛ≤´+ R Ms¡T˝…q’ {Ï,º ‘êuÛ≤´+
R Ä, ≈£îe÷sêuÛ≤´+ R sê»|ü⁄Á‘·T\#˚, yê© R yê*, j·TT<Δ̊ R j·TT<äeΔ TTq+<äT,
(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z 405
ìbÕ‹‘·' R ≈£L\Ãã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ düTÁê⁄&ÉT sêeT\ø£ÎDT *s¡Te⁄s¡T‘√ ø£*dæ øÏwÿæ +<Ûä
#˚sT¡ ø=ì yê*‘√ j·TT<äeΔ TT #˚dæ Ä‘·ìì H˚\>∑÷\ CÒôdqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ ìVü≤‘·´ ‘·sk¡ Õ sêyÓ÷ yê*q e÷Vü≤y˚ ˆ
düs«¡ s¡øå Vü≤]ôdH’ ê´Hê+ düTÁê eTø£s√ ‘·Œ‹yéT ˆˆ 50
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ìVü≤‘·´ ` ‘·sk¡ Õ ` sêeT' ` yê*qyéT ` ÄVü≤y˚ ` düs«¡ s¡øå
Vü≤]ôdH’ ê´Hê+ ` düTÁêyéT ` nø£s√‘Y ` |ü‹yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· sêeT' ‘·sk¡ Õ ÄVü≤y˚ yê*q+ ìVü≤‘·´ düTÁê+ düs«¡ s¡øå
Vü≤]ôdH’ ê´Hê+ |ü‹yéT nø£s√‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, sêeT' R lsêeTT&ÉT, ‘·sk¡ Õ R ã\eTT#˚,
ÄVü≤y˚ R j·TT<äe› TTq+<äT, yê*q+ R yê*ì, ìVü≤‘·´ R |ü]e÷]Ã, düTÁê+ R
düTÁê⁄ì, düs«¡ s¡øå Vü≤]ôdH’ ê´Hê+ R düeTdüyÔ TÓ qÆ uÛ\Ñ ÷¢øe£ TT\jÓTTø£ÿj·TT yêqs¡T\
jÓTTø£ÿj·TT ôdq’ éTT\≈£î, |ü‹+ R sêEqT>±, nø£s√‘Y R #˚ôdqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T |æeTà≥ lsêeTT&ÉT ‘·q |üsêÁø£eT$X‚weü TT#˚ yê*ì j·TT<äeΔ TTq
dü+Vü≤]+∫ düTÁê⁄ì düeTdüÔyÓTÆq uÛÑ\÷¢ø£eTT\≈£îqT yêqs¡eTT\≈£îqT, Á|üuÛÑTe⁄
H=q]+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ sêeTdüTÁêjÓ÷ s¬ ø’ ´£ + <˚ y˚é+ düeTC≤j·T‘· ˆ
Vü≤q÷eT+‘·+ #· e÷+ $~Δ ‘·j÷Ó s¡÷‘› $· TVü‰>∑‘y· Té ˆˆ 51
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeTdüTÁêjÓ÷' ` ◊ø£´+ ` <˚$ ` @e+ ` düeTC≤j·T‘· `
Vü≤q÷eT+‘·+ ` #· ` e÷+ ` $~Δ ` ‘·j÷Ó ' ` <ä÷‘·yTé ` ÇVü≤ ` Ä>∑‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚$— @e+ sêeTdüTÁêjÓ÷' ◊ø£´+ düeTC≤j·T‘·— e÷+
‘·j÷Ó ' (düø±XÊ‘Y) ñbÕ>∑‘+· <ä÷‘·+ Vü≤qTeT+‘·+ $~Δ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚$ R z |üPE´sê˝≤! @e+ R áØ‹>±, sêeTdüTÁêjÓ÷' R
sêeTdüTÁê⁄\≈£î, ◊ø£´+ R yÓTÁÆ ‹, düeTC≤j·T‘· R @s¡Œ&çq~, e÷+ R qqTï,
‘·j÷Ó ' R yê]jÓTTø£ÿ, (düø±XÊ‘Y R düìï~ÛqT+&ç) ñbÕ>∑‘+· R e∫Ãq{Ï,º <ä÷‘·+
R <ä÷‘·jTÆÓ q, Vü≤qTeT+‘·+ R Vü≤qTeT+‘·Tì>±, $~Δ R ‘Ó*dæø=qTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚M! sêeTdüTÁê⁄\ ø°$<Ûeä TT>∑ yÓTÁÆ ‹ @s¡Œ&çq~. yê] düìï~Û
qT+&çjT˚ e∫Ãq <ä÷‘·qT H˚qT. qqTï Vü≤qTeT+‘·T&Éì j·T+<äTs¡T.
XÀ¢ˆˆ dü«+ sê»´+ ÁbÕ|ü´ düTÁê' kÕ« Hê˙j·T eTVü‰ø£|H” é ˆ
‘·«<äs+ú¡ Áù|wüj÷· e÷dü ~XÀ <äX¯ eTVü‰ã˝≤Hé ˆˆ 52
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü«+ ` sê»´+ ` ÁbÕ|ü´ ` düTÁê' ` kÕ«Hé ` Ä˙j·T `
eTVü‰ø£|H” é ` ‘·«<äs+ú¡ ` Áù|wüj÷· e÷dü ` ~X¯' ` <äX¯ ` eTVü‰ã˝≤Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTÁê' dü«+ sê»´+ ÁbÕ|ü´, kÕ«Hé eTVü‰ã˝≤Hé eTVü‰ø£|H” é
Ä˙j·T ‘·«<äsπ ú <äX~¯ X¯' Áù|wüj÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTÁê' R düTÁê⁄&ÉT, dü«+ sê»´+ R ‘·q sê»éTTqT, ÁbÕ|ü´
R bı+~, kÕ«Hé R ‘·q yê¬sq’ , eTVü‰ã˝≤Hé R n$T‘· ã˝≤&ÛTÉ ´˝…q’ , eTVü‰ø£|H” é R
yêqs¡Ms¡T\qT, Ä˙j·T R s¡|Œæ +∫, ‘·«<äsπ ú R ˙ ø=i¬ø,’ <äX~¯ X¯' R |ü~ ~≈£îÿ\qT
>∑÷]Ã, Áù|wüj÷· e÷dü R |ü+|æ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düTÁê⁄&ÉT ‘·q sê»éTTqT ‹]– dü+bÕ~+#·Tø=qï |æeTà≥
q\TeT÷\\ qTqï eTVü‰ã\XÊ\T¬sq’ ‘·q yêqs¡Ms¡T\ HÓ\s¢ q¡ T q>∑se¡ TTq≈£î
s¡|Œæ +∫ ìqTï yÓ<Tä ≈£î≥ø=i¬ø’ m\¢ ~≈£îÿ\≈£îqT |ü+ô|qT.
XÀ¢ˆˆ Ä~cÕº yêqπs+Á<˚D düTÁ^y˚D eTVü≤Ö»dü' ˆ
nÁ~sê»Á|ürø±XÊ dü‡s¡«‘·' Á|üd‘úæ ê eTV”≤yéT ˆˆ 53
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ä~cÕº' ` yêqπs+Á<˚D ` düTÁ^y˚D ` eTVü≤Ö»dü' ` nÁ~sê»
Á|ürø±XÊ' ` düs«¡ ‘·' ` Á|üd‘úæ ê' ` eTV”≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqπs+Á<˚D düTÁ^y˚D Ä~cºÕ' eTVü≤Ö»dü' nÁ~sê»Á|ürø±XÊ'
(yêqsê') eTV”≤+ düs«¡ ‘·' Á|üd‘úæ ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqπs+Á<˚D R yêqs¡Á|üuTÑÛ esTTq, düTÁ^y˚D R düTÁê⁄ì#˚,
Ä~cºÕ' R ÄC≤„|æ+|üã&çqyê¬s’, eTVü≤Ö»dü' R eTVü‰Á|ü‘ê|üdü+|üqTï\TqT,
nÁ~sê»Á|ürø±XÊ' R eTVü‰|üs«¡ ‘·dìü ïuÛTÑ \TqT n>∑T, yêqsê' R yêqs¡T\T, eTV”≤+
R uÛ÷Ñ $Tì, düs«¡ ‘·' R n+‘·≥qT, Á|üd‘úæ ê' R ãj·T\TyÓ&*É ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡sêC…’q düTÁê⁄ì#˚ ÄC≤„|æ+|üã&çq{Ïº, eTVü‰|üsêÁø£eT
dü+|üqTï˝…q’ eTVü‰|üs«¡ ‘·dìü ïuÛTÑ \>∑T Ä yêqs¡Ms¡T\T uÛ÷Ñ $Tô|’ HÓ\j
¢ TÓ &É\qT ìqTï
yÓ<≈ä î£ ≥¬ø’ ãj·T\T<˚] yÓ&*É ].
(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z 407
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· ùdÔ e÷s¡eZ ÷D≤ yÓ’ düTÁêe#·Hê‘·Tsê' ˆ
#·s+¡ ‹ edüT<Ûë+ ø£è‘ê‡ ï+ ej·T eTH˚´ #· yêqsê' ˆˆ 54
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘˚ ` e÷s¡eZ ÷D≤' ` yÓ’ ` düTÁêe#·Hê‘·Tsê' ` #·s+¡ ‹
` edüT<Ûë+ ` ø£è‘ê‡ ï+ ` ej·TyéT ` nH˚´ ` #· ` yêqsê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· düTÁêe#·Hê‘·Tsê' ‘˚ ej·T+, nH˚´ yêqsêX¯Ã ø£è‘ê‡ ï+
edüT<Ûë+ e÷s¡eZ ÷D≤' #·s+¡ ‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T |æeTà≥, düTÁêe#·Hê‘·Tsê' R düTÁê⁄ì Ä»„≈î£
;Û‹H=+~qyês¡yÓTÆ, ‘˚ ej·T+ R n{Ïº y˚TeTT, nH˚´ yêqsêX¯Ã R Ç‘·s¡T˝…’q
yêqs¡T\TqT, ø£è‘ê‡ ï+ edüT<Ûë+ R düeTdüÔyÓTÆq uÛÑ÷$Tì, e÷s¡Ze÷D≤' R
yÓ<≈ä î£ #·Tqïyê¬s,’ #·s+¡ ‹ R |ü]ÁuÛ$Ñ T+#·T#·THêïs¡T.
dü÷#·q :` ªdüTÁêe#·HêqT>±'μ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT nq>± düTÁê⁄ì
e÷≥qT nqTdü]+∫qyês¡yTÓ .Æ
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ düTÁê⁄ì Ä»„≈£î ã<äTΔ\yÓTÆ y˚TeTTqT, Ç‘·s¡
yêqs¡T\eTTqT ìqTï yÓ<≈ä î£ #·Tqïyês¡yTÓ Æ uÛ÷Ñ eT+&É\eTT q+‘·≥qT |ü]ÁuÛ$Ñ T+#·T
#·T+{Ï$T.
XÀ¢ˆˆ n+>∑<√ HêeT \ø°Îyê Hê«*dü÷qT s¡àVü‰ã\' ˆ
Á|üd‘úæ '· ø£|Xæ Ês¡÷\› ÅduÔæ ≤Û >∑ã\dü+eè‘·' ˆˆ 55
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n+>∑<'ä ` HêeT ` \ø°ÎyêHé ` yê*dü÷qT' ` eTVü‰ã\' `
Á|üd‘úæ '· ` ø£|Xæ Ês¡÷\› ' ` Á‹uÛ≤>∑ã\dü+eè‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n+>∑<'ä HêeT \ø°ÎyêHé eTVü‰ã\' ø£|Xæ Ês¡÷\› ' yê*dü÷qT'
Á‹uÛ≤>∑ã\dü+eè‘·' Á|üd‘úæ '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n+>∑<'ä HêeT R n+>∑<Tä &ÉqT ù|s¡T>∑*–q{Ï,º \ø°ÎyêHé R
X¯óuÛ\Ñ ø£Då düeTTù|‘·T&ÉTqT, eTVü‰ã\' R eTVü‰ã\XÊ*j·TTqT, ø£|Xæ Ês¡÷\› ' R
yêqs¡ÁX‚wßü &˜ TÉ qT n>∑T, yê*dü÷qT' R yê* ‘·qj·TT&ÉT, Á‹uÛ≤>∑ã\dü+eè‘·' R
eT÷&Éee+‘·T ôdq’ éTT‘√ >∑÷&çqyê&Ó,’ Á|üd‘úæ '· R ãj·T\T<˚s¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯óuÛÑ\ø£åDdüeTì«‘·T&ÉTqT, eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&ÉTqT, yêqs¡ÁX‚wüß˜&ÉTqT
n>∑T yê*‘·qj·TT&Óq’ n+>∑<Tä &ÉT eT÷&Éee+‘·T yêqs¡ôdq’ éTTqT yÓ+≥ì&ÉTø=ì
ìqTï yÓ<≈ä î£ ≥¬ø’ ãj·T\T<˚s¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚cÕ+ H√ $Á|üDcÕºHê+ $+<Û̊´ |üs«¡ ‘·d‘ü yÔ· T˚ ˆ
uÛèÑ X¯+ XÀø£|Øü ‘êHê eT¨sêÁ‘·>D∑ ≤ >∑‘ê' ˆˆ 56
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚cÕ+ ` q' ` $Á|üDcÕºHê+ ` $+<Û̊´ ` |üs«¡ ‘·d‘ü yÔ· T˚ ` uÛèÑ X¯+
` XÀø£|Øü ‘êHêyéT ` n¨sêÁ‘·>D ∑ ≤' ` >∑‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üs¡«‘·dü‘·Ôy˚T $+<Û̊´ $Á|üDcÕºHê+, uÛÑèX¯+ XÀø£|üØ‘êHê+
‘˚cÕ+ q' n¨sêÁ‘·>D ∑ ≤' >∑‘ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üs«¡ ‘·d‘ü yÔ· T˚ R |üs«¡ ‘·ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ , $+<Û̊´ R $+<Û´ä –]j·T+<äT,
$Á|üDcÕºHê+ R e÷s¡eZ TT >√˝ÀŒsTTq{Ïj º T· T, uÛèÑ X¯+ R $TøÏÿ*>∑, XÀø£|Øü ‘êHê+
R XÀø£Á>∑dTü \Ô yÓTjÆ T· Tqïyês¡eTTq>∑T, ‘˚cÕ+ q' R n{Ïº e÷≈£î, n¨sêÁ‘·>D ∑ ≤' R
sêÁ‹+ãefi¯fl düeT÷Vü≤eTT\T, >∑‘ê' R >∑&∫É b˛sTTq$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰|üs¡«‘·yÓTÆq $+<Ûä´–]ô|’ e÷s¡ZeTTqT >√˝ÀŒsTT $TøÏÿ*>∑
XÀø£d+ü ‘·|⁄ü \Ô yÓTÆ ‹s¡T>∑T#·T+&É>±, e÷≈£î n#·Ã≥ mìïjÓ÷ |ü>fi∑ ó¯ q¢ T, sêÁ‘·T\TqT
>∑&É∫b˛sTTq$.
XÀ¢ˆˆ ‘˚ ej·T+ ø±s¡´HÓs’ êXÊ´ ‘êÿ\ kÕ´‹Áø£yT˚ D #· ˆ
uÛj
Ñ ÷· #·Ã ø£|sæ ê»dü´ ÁbÕD≤+ düÔ ´≈£îÔ eTT|üd‘úæ ê' ˆˆ 57
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` ej·T+ ` ø±s¡´HÓs’ êXÊ´‘Y ` ø±\dü´ ` n‹Áø£yT˚ D ` #· `
uÛjÑ ÷· ‘Y ` #· ` ø£|sæ ê»dü´ ` ÁbÕD≤Hé ` ‘·´≈£îyÔ Té ` ñ|üd‘úæ ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ ej·T+ ø±s¡´HÓs’ êXÊ´‘Y, ø±\dü´ n‹Áø£yT˚ D #·, ø£|sæ ê»dü´
uÛjÑ ÷· ‘Y #· ÁbÕD≤Hé ‘·´≈£îyÔ Té ñ|üd‘úæ ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ ej·T+ R n{Ïº y˚TeTT, ø±s¡´HÓs’ êXÊ´‘Y R ø±s¡éTT HÓ&>É *∑ qZ
ìsêX¯e\qqT, ø±\dü´ n‹Áø£yT˚ D #· R ø±\ eT‹Áø£$T+#·T≥#˚‘q· T, ø£|sæ ê»dü´
uÛÑj·÷‘Y #· R düTÁê⁄ì uÛÑj·TeTTe\qqT, ÁbÕD≤Hé ‘·´≈£îÔ+ R ÁbÕDeTT\qT
$&ÉT#·T≥≈£î, ñ|üd‘úæ ê' R dæ<|Δä &ü ‹ç $T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` e÷ ø£seÔ¡ éTTqT HÓiy˚sÃ¡ ˝Òq+<äTe\q >∑*–q ìsêX¯e\qqT,
e÷ yêqs¡sê C§dü–q ø±\ eT‹Áø£$T+#·T≥#˚‘q· T, #·+&ÉXÊdüqT&Óq’ düTÁê⁄ì
uÛj
Ñ T· eTTe\qqT eTT+<äT Á‘√e >±qø£ ÁbÕDeTT\qT M&ÉT≥πø ìs¡sí TT+#·Tø=+{Ï$T.
(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z 409
XÀ¢ˆˆ $∫‘·´ –]<äTsêZDÏ qBÁ|üÁdüeD≤ì #· ˆ
nHêkÕ<ä´ |ü<+ä <˚yê´' ÁbÕD≤+düÔ ´≈£î+Ô eédæ‘ú ê' ˆˆ 58
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $∫‘·´ ` –]<äTsêZDÏ ` qBÁ|üÁdüeD≤ì ` #· ` nHêkÕ<ä´ `
|ü<+ä ` <˚yê´' ` ÁbÕD≤Hé ` ‘·´≈£î+Ô ` eédæ‘ú ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` –]<äTsêZDÏ qBÁ|üÁdüeD≤ì #· $∫‘·´ <˚yê´' |ü<+ä nHêkÕ<ä´
ÁbÕD≤Hé ‘·´≈£î+Ô eédæ‘ú ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` –]<äTsêZDÏ R |üs«¡ ‘·<Tä s¡eZ TT\qT, qBÁ|üÁdüeD≤ì #· R q<äT\qT
ôd\j˚Tfi¯flqT >∑÷&É, $∫‘·´ R nH˚«wæ+∫, <˚yê´' |ü<+ä R |üPE´sê\yÓq’ ˙
j·TTìøÏì, nHêkÕ<ä´ R ø£qT>=q˝Òø,£ ÁbÕD≤Hé ‘·´≈£î+Ô R ÁbÕDeTT\qT $&ÉT#·T≥≈£î,
eédæ‘ú ê' R ìX¯ÃsTT+#·Tø=HêïeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äTs¡eZ TeTT˝…q’ |üs«¡ ‘·eTT\qT, q<äT\qT, ôd\j˚Tfi¯flqT m\¢jTÓ &É\qT
yÓ<øä Ï yÓ<øä Ï |üPE´sê\yÓq’ ˙ j·TTìøÏì m+<äTqT ø£qT>=qC≤\ø£ ∫e]øÏ e÷
ÁbÕDeTT\qT ‘·´õ+#·T≥πø ìX¯ÃsTT+#·Tø=+{Ï$T.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· düdÔ ´ü –πs s¡÷à]Δ ï ej·T+ ÁbÕj·T eTTbÕdüàùV≤ ˆˆ
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·d´ü ` –πs' ` eT÷]Δ ï ` ej·TyéT ` ÁbÕj·T+ `
ñbÕdüàùV≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ej·T+ ‘·d´ü –πs' eT÷]Δ ï ÁbÕj·TyéT ñbÕdüàùV≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T |æeTà≥, ej·T+ R y˚TeTT, ‘·d´ü –πs' R Ä $+<Û´ä
|üs«¡ ‘·eTTjÓTTø£ÿ, eT÷]Δ ï R •Ks¡eTTô|,’ ÁbÕj·TyéT ñbÕdüàùV≤ R ÁbÕjÓ÷|üyX˚ e¯ TTqT
ã÷ì j·TT+{Ï$T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ ÁbÕDeTT\T $&ÉT#·T≥≈£î ìX¯ÃsTT+#·Tø=qï{Ïº y˚TeTT yÓ+≥H˚
Ä $+<Û´ä |üs«¡ ‘·•Ks¡eTTô|’ ÁbÕjÓ÷|üyX˚ Á¯ e‘·eTTqT ã÷ì ≈£Ls¡TÃ+{Ï$T.
dü÷#·q :` á bÕ<äeTT ñ‘·sÔ <¡ X˚ Á¯ |ü‘T· \˝À e÷Á‘·yT˚ >±qe#·TÃ#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ <äècºÕ« ÁbÕjÓ÷|ü$cºÕ+X¯Ã düsê«Hê«qs¡|⁄ü +>∑yêHé ˆ
uÛèÑ X¯+ XÀø±s¡yí ˚ eT>∑ï' |üs´¡ <˚ej·T <ä+>∑<'ä ˆˆ 59
XÀ¢ˆˆ ‘·e HêX¯+ #· yÓ<’ V˚ ≤æ yê*qX¯Ã ‘·<ë∏ e<Ûyä Té ˆ
ÁbÕjÓ÷|üyX˚ ¯ eTkÕàø£+ eTs¡D+ #· »{≤j·TTwü' ˆˆ 60
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äècºÕ« ` ÁbÕjÓ÷|ü$cºÕHé ` #· ` düsê«Hé ` yêqs¡|⁄ü +>∑yêHé `
uÛèÑ X¯+ ` XÀø±s¡yí ˚ ` eT>∑ï' ` |üs´¡ <˚ej·T‘Y ` n+>∑<'ä ` ‘·e ` HêX¯+ ` #· `
yÓ<’ V˚ ≤æ ` yê*q' ` #· ` ‘·<ë∏ ` e<Ûyä Té ` ÁbÕjÓ÷|üyX˚ y¯ Té ` nkÕàø£+ `
eTs¡D+ ` #· ` »{≤j·TTwü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ<’ V˚ ≤æ ! n+>∑<'ä ÁbÕjÓ÷|ü$cºÕHé düsê«Hé yêqs¡|⁄ü +>∑yêHé
<äècºÕ«, ‘·e HêX¯+ #·, yê*q' e<Û+ä #·, »{≤j·TTwü' eTs¡D+ #·, ‘·<ë∏ nkÕàø£+
ÁbÕjÓ÷|üyX˚ +¯ #· <äècºÕ« XÀø±s¡yí ˚ eT>∑ï' uÛèÑ X¯+ |üs´¡ <˚ej·T‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ<’ V˚ ≤æ R z C≤qø°, ÁbÕjÓ÷|ü$cºÕHé R ÁbÕjÓ÷|üyX˚ B¯ ø£qå T
ã÷ì j·TTqï{Ï,º düsê«Hé yêqs¡|⁄ü +>∑yêHé <äècºÕ« R yêqs¡ÁX‚wßü \˜ q+<äsq¡ T p∫,
‘·e HêX¯+ #· R ˙e⁄ ø£qã&É≈î£ +&ÉT≥qT, yê*q' e<Û+ä #· R yê* jÓTTø£ÿe<Ûqä T,
»{≤j·TTwü' eTs¡D+ #· R »{≤j·TTe⁄jÓTTø£ÿ eTs¡DeTTqT, ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ nkÕàø£+
ÁbÕjÓ÷|üyX˚ +¯ #· R e÷ ÁbÕjÓ÷|üyX˚ e¯ TTqT, <äècºÕ« R ø£qT>=ì, XÀø±s¡yí ˚ R
XÀø£kÕ>∑s¡eTTq, eT>∑ï' R ìeT>∑Tï&Ó’, uÛÑèX¯+ R $TøÏÿ*>±, |üs¡´<˚ej·T‘Y R
$\|æ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÁbÕjÓ÷|üyX˚ B¯ ø£qå T ã÷ìj·TTqï e÷ yêqs¡Ms¡T\qT #·÷&É>±H˚
n+>∑<Tä &ÉT, ˙e⁄ ø£ì|æ+|ü≈î£ +&ÉT≥, yê* e~Û+|üã&ÉT≥, »{≤j·TTe⁄ eTè‹ H=+<äT≥,
nqTyêì‘√ u≤≥T e÷ ÁbÕjÓ÷|üyX˚ e¯ TTqT ‘·\#·Tø=ì XÀø£deü TTÁ<äeTTq eTTì–
n$T‘·eTT>∑ $\|æ+|ü <=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚cÕ+ q kÕ‡«$Tdü+<˚XÊ ìïsêXÊHê+ eTTeT÷s¡¸‘êyéT ˆ
ø±s¡´ùV≤‘√ ] Vü‰j·÷‘·' X¯≈î£ ì Ø«s¡ýê qàVü‰Hé ˆˆ 61
XÀ¢ˆˆ >∑èÁ<Ûsä ê»dü´ k˛<äs´¡ ' dü+bÕ‹ sêïeT >∑èÁ<Ûsä ê{Ÿ ˆ
ÁX¯ó‘ê« ÁuÛ≤‘·èe<Û+ä ø√bÕ ~<ä+ e#·q eTÁãM‘Y ˆˆ 62
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚cÕ+ ` q' ` kÕ«$Tdü+<˚XÊ‘Y ` ìsêXÊHê+ ` eTTeT÷s¡¸‘êyéT
` ø±s¡´ùV≤‘√' ` ÇVü≤ ` Äj·÷‘·' ` X¯≈î£ ì' ` Ms¡ýêHé ` eTVü‰Hé ` >∑èÁ<Ûsä ê»dü´
` k˛<äs´¡ ' ` dü+bÕ‹' ` HêeT ` >∑èÁ<Ûsä ê{Ÿ ` ÁX¯ó‘ê« ` ÁuÛ≤‘·èe<Û+ä ` ø√bÕ‘Y
` Ç<ä+ ` e#·qyéT ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘˚cÕ+ q' kÕ«$Tdü+<˚XÊ‘Y eTTeT÷s¡¸‘êyéT (dü‘ê+) >∑èÁ<Ûsä ê»dü´
k˛<äs´¡ ' dü+bÕ‹' HêeT >∑èÁ<Ûsä ê{Ÿ eTVü‰Hé Ms¡ýêHé X¯≈î£ ì' ø±s¡´ùV≤‘√' ÇVü≤
Äj·÷‘·', ÁuÛ≤‘·èe<Û+ä ÁX¯ó‘ê« ø√bÕ‘Y Ç<ä+ e#·qyéT nÁãM‘Y.
(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z 411
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚cÕ+ q' R n{Ïº y˚TeTT, kÕ«$Tdü+<˚XÊ‘Y R sêC≤»„e\q,
eTTeT÷s¡¸‘êyéT (dü‘ê+) R #·ìb˛e>√s¡T#·T+&É>±, >∑èÁ<Ûsä ê»dü´ R >∑èÁ<Ûsä êC…q’
»{≤j·TTe⁄jÓTTø£ÿ, k˛<äs´¡ ' R k˛<äsT¡ &É>T∑ , dü+bÕ‹' HêeT R dü+bÕ‹ j·Tì
U≤´‹ì >∑qï{Ï,º >∑èÁ<Ûsä ê{Ÿ R >∑èÁ<Ûeä TT\˝À ÁX‚wßü̃ &Óq’ , eTVü‰Hé Ms¡ýêHé X¯≈î£ ì' R
>=|üŒ |üsêÁø£eTXÊ*j·T>∑T |üø,åÏ ø±s¡´ùV≤‘√' R |üì ø±s¡DeTT>∑, ÇVü≤ R Ç#·Ã{Ïø,Ï
Äj·÷‘·' R e∫Ãqyê&Ó,’ ÁuÛ≤‘·èe<Û+ä ÁX¯ó‘ê« R ‘·eTTàì eTs¡DeTTqT >∑÷]Ã $ì,
ø√bÕ‘Y R Áø√<Ûeä TTq, Ç<ä+ e#·q+ R á e÷≥qT, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ y˚TeTT yêqs¡sêE Ä»„≈î£ ;Û‹H=+~, ÁbÕDeTT\T M&ÉT≥≈£î
dæ<yΔä TÓ Æ j·TT+&É>±, »{≤j·TTe⁄ k˛<äsT¡ &Óq’ eTVü‰|üsêÁø£eTdü+|üqTï&É>T∑ dü+bÕ‹
j·THÓ&ç |üøsåÏ êE ˇø±H=ø£ ø±s¡éTTqT >∑÷]Ã y˚TeTTqï Ä $+<Û´ä |üs«¡ ‘·•Ks¡eTT
MT<ä≈î£ e∫Ã ‘·q k˛<äsT¡ &Óq’ »{≤j·TTe⁄ eTs¡DeTTqT >∑÷]Ã $ì $TøÏÿ* Áø√<Ûeä TT‘√
eTeTTà #·÷∫ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ j·TMj·÷Hé øπ q y˚T ÁuÛ≤‘ê Vü≤‘·' ø£« #· ìbÕ‹‘·' ˆ
@‘· <ëU≤´‘·T $T#êÃ¤$T uÛeÑ ~“¤ sê«qs√‘·eÔ ÷' ˆˆ 63
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·TMj·÷Hé ` øπ q ` y˚T ` ÁuÛ≤‘ê ` Vü≤‘·' ` ø£« ` #· ` ìbÕ‹‘·'
` @‘·‘Y ` ÄU≤´‘·TyéT ` Ç#êÃ¤$T ` uÛeÑ ~“¤' ` yêqs√‘·eÔ ÷' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs√‘·eÔ ÷'! y˚T j·TMj·÷Hé ÁuÛ≤‘ê øπ q ìbÕ‹‘·'? ø£« #·
ìbÕ‹‘·'? uÛeÑ ~“¤' @‘·‘Y ÄU≤´‘·TyéT Ç#êÃ¤$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs√‘·eÔ ÷' R z yêqs¡ÁX‚wßü ˝˜ ≤sê! y˚T R HêjÓTTø£ÿ, j·TMj·÷Hé
R ∫qïyê&Óq’ , ÁuÛ≤‘ê R k˛<äsT¡ &ÉT, øπ q R me«ì#˚, ìbÕ‹‘·' R e~Û+|üã&ÓqT?
ø£« #· R m#·Ã≥, ìbÕ‹‘·' R H˚\>∑÷\Œã&ÓqT? uÛeÑ ~“¤' R MT#˚, @‘·‘Y R Ç~,
ÄU≤´‘·T+ R #Ó|ü ≥≈£î, Ç#êÃ¤$T R ø√s¡T#·THêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê ‘·eTTà&ÉT meì#˚ e~Û+|üã&çHê&ÉT? m#·Ã≥ H˚\ >∑÷\Œã&çHê&ÉT?
z yêqs¡ÁX‚wßü̃ ˝≤sê! Hêø° $wüjT· eTTqT MTs¡T $es¡eTT>± ‘Ó\T|ü⁄&ÉT.
XÀ¢ˆˆ n+>∑<√ -ø£<j ä∏ T· ‘·dÔ ´ü »qkÕúH˚ eTVü≤<ä«<Ûyä Té ˆ
s¡økå£ Õ ;ÛeTs¡÷ù|D ‘ê«eTT~›X´¯ j·T<∏ës¡‘ú '· ˆˆ 64
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n+>∑<'ä ` nø£<j ä∏ T· ‘Y ` ‘·d´ü ` »qkÕúH˚ ` eTVü≤‘Y ` e<Ûyä Té `
s¡økå£ Õ ` ;ÛeTs¡÷ù|D ` ‘ê«yéT ` ñ~›X´¯ ` j·T<∏ës¡‘ú '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` »qkÕúH˚ ‘ê«yéT ñ~›X´¯ ;ÛeTs¡÷ù|D s¡økå£ Õ ‘·d´ü eTVü≤<ä«<Û+ä
n+>∑<'ä j·T<∏ës¡‘ú '· nø£<j
ä∏ T· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »qkÕúH˚ R »qkÕúqeTTq+<äT, ‘ê«+ R ìqTï, ñ~›X´¯ R >∑TiÏ+∫,
;ÛeTs¡÷ù|D R ;Ûøs£ êø±s¡T&Óq’ , s¡økå£ Õ R sêø£då Tü ì#˚, ‘·d´ü R Ä »{≤j·TTe⁄
jÓTTø£ÿ, eTVü≤<ä«<Û+ä R >=|üŒ<Óq’ e<Ûqä T >∑÷]Ã, n+>∑<'ä R n+>∑<Tä &ÉT, j·T<∏ës¡‘ú '·
R ñqï~ j·TTqï≥T¢>±, nø£<j ä∏ T· ‘Y R #Óô|ŒqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` »qkÕúqeTTq+<äT ˙ >∑TiÏ+∫j˚T uÛj Ñ T· +ø£sT¡ &Óq’ ˇø£ sêø£då Tü ì#˚
Ä »{≤j·TTe⁄ j·TT<äeΔ TTq ìVü≤‘·T&ÉjTÓ ´qì n+>∑<Tä &ÉT »]–q Ä j·T<∏ës¡eú TTqT
dü+bÕ‹øÏ $e]+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ »{≤jÓ÷düTÔ e<Û+ä ÁX¯ó‘ê« <äT'œ‘· k˛‡-s¡TD≤‘·à»' ˆ
‘ê« e÷Vü≤ dü esês√ùV≤ edü+r+ sêeD≤\j˚T ˆˆ 65
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` »{≤jÓ÷' ` ‘·T ` e<Ûä+ ` ÁX¯ó‘ê« ` <äT'œ‘·' ` dü' `
ns¡TD≤‘·à»' ` ‘ê«+ ` ÄVü≤ ` dü' ` esês√ùV≤ ` edü+r+ ` sêeD≤\j˚T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` esês√ùV≤! »{≤jÓ÷' e<Û+ä ÁX¯ó‘ê« <äT'œ‘·' dü' ns¡TD≤‘·à»'
‘ê«+ sêeD≤\j˚T edü+ryéT ÄVü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` esês√ùV≤! R z düT+<äsê+^! »{≤jÓ÷' R »{≤j·TTe⁄jÓTTø£ÿ,
e<Ûä+ R e<ÛäqT>∑÷]Ã, ÁX¯ó‘ê« R $ì, <äT'œ‘·' R <äT'KeTT H=+~q{Ïº, dü'
ns¡TD≤‘·à»' R Ä nq÷s¡T‘·qj·TT&Óq’ dü+bÕ‹, ‘ê«+ R ìqTï, sêeD≤\j˚T R
sêeDTì uÛeÑ qeTTq+<äT, edü+‘·+ R ñqï<ëìì>±, ÄVü≤ R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z d”‘ê düT+<äØ! »{≤j·TTe<Ûqä T >∑÷]Ã $ì <äT'œ‘·T&Óq’ Ä
dü+bÕ‹ ˙e⁄ sêeDTì uÛeÑ qeTTq+ <äTHêïeì e÷≈£î ‘Ó*ô|qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü ‘· <ä«#·q+ ÁX¯ó‘ê« dü+bÕ‘˚' Á|”‹es¡qΔ yéT ˆ
n+>∑<Áä |üeTTU≤ dü‡sπ « ‘·‘'· dü+Á|üd‘úæ ê ej·TyéT ˆˆ 66
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` ‘·‘Y ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` dü+bÕ‘˚' ` Á|”‹es¡qΔ yéT `
n+>∑<Áä |üeTTU≤' ` düsπ « ` ‘·‘'· ` dü+Á|üd‘úæ ê' ` ej·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·d´ü dü+bÕ‘˚', Á|”‹es¡qΔ + ‘·<«ä #·q+ ÁX¯ó‘ê« n+>∑<Áä |üeTTU≤'
ej·T+ düsπ « ‘·‘'· dü+Á|üd‘úæ ê'.
(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z 413
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü dü+bÕ‘˚' R Ä dü+bÕ‹jÓTTø£ÿ, Á|”‹es¡qΔ + R dü+‘√wü
es¡Δø£yÓTÆq{Ïº, ‘·<ä«#·q+ R Ä e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, n+>∑<äÁ|üeTTU≤' R
n+>∑<Tä &ÉT eTTqï>∑T, ej·T+ düsπ « R y˚T yÓT\¢se¡ TTqT, ‘·‘'· R n≥qT+&ç, dü+Á|üd‘úæ ê'
R ãj·T\T yÓ&*É ‹$T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` dü+bÕ‹ #Ó|Œæ q dü+‘√wüøs£ y¡ TÓ qÆ Ä e÷≥qT $ì, n+>∑<Tä &ÉT
eTTqï>∑T y˚TeT+<äieTTqT Ä $+<Û´ä |üs«¡ ‘·eTTqT+&ç eTT+<äTq≈£î kÕ–b˛sTT‹$T.
XÀ¢ˆˆ $+<Ûë´ <äT‘êújT· dü+ÁbÕbÕÔ' kÕ>∑s¡ kÕ´+‘· eTT‘·eÔ TyéT ˆ
‘·«<äs› Ù¡ H˚ ø£è‘√‘ê‡Vü‰ Vü≤ècºÕ' |ü⁄cºÕ' |üe¢ +>∑e÷' ˆˆ 67
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $+<Ûë´‘Y ` ñ‘êújT· ` dü+ÁbÕbÕÔ' ` kÕ>∑sd¡ ´ü ` n+‘·yTé `
ñ‘·eÔ TyéT ` ‘·«<äs› Ù¡ H˚ ` ø£è‘√‘ê‡Vü‰' ` Vü≤ècºÕ' ` |ü⁄cºÕ' ` |üe¢ +>∑e÷' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«<äs› Ù¡ H˚ ø£è‘√‘ê‡Vü‰', Vü≤ècºÕ' |ü⁄cºÕ' |üe¢ +>∑e÷' $+<Ûë´‘Y
ñ‘úêj·T ñ‘·eÔ T+ kÕ>∑sd¡ ´ü n+‘·+ dü+ÁbÕbÕÔ'.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·«<äs› Ù¡ H˚ R ˙ <äsÙ¡ qeTTq+<äT, ø£è‘√‘ê‡Vü‰' R ø£*–q ñ‘ê‡Vü≤eTT
>∑\yês¡yÓTÆ, Vü≤ècºÕ' R dü+‘√wüeTT ø£*–j·TTqïyês¡eTTqT, |ü⁄cºÕ' R
ã\eTTH=+~j·TTqïyês¡eTT q>∑T, |üe¢ +>∑e÷' R yêqs¡T\eTT, $+<Ûë´‘Y ñ‘êújT·
R $+<Û´ä |üs«¡ ‘·eTTqT+&ç ˝Ò∫, ñ‘·eÔ T+ R ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ , kÕ>∑sd¡ ´ü n+‘·+ R düeTTÁ<äeTT
jÓTTø£ÿ rs¡eTTqT, dü+ÁbÕbÕÔ' R #˚sT¡ ø=+{Ï$T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ìqTï <ä]Ù+#·e˝…qì ñ‘ê‡Vü≤eTT >∑\yês¡yTÓ Æ >=|üŒ Äq+<äeTT‘√,
>=|üŒ ã\eTT H=+~ e÷ yêqs¡T\eTT Ä $+<Û´ä |üs«¡ ‘·eTTqT+&ç ø£<*ä $XÊ\yÓTqÆ
düeTTÁ<ärs¡eTTqT #˚sT¡ ø=+{Ï$T.
XÀ¢ˆˆ n+>∑<Áä |üeTTU≤ dü‡sπ « y˚˝ÀbÕ+‘· eTTbÕ>∑‘ê' ˆ
∫+‘ê+ »>∑Tà' |ü⁄q Ø“¤e÷+ ‘·«<äs› Ù¡ qdüeTT‘·T‡ø±' ˆˆ 68
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n+>∑<Áä |üeTTU≤' ` düsπ « ` y˚˝ÀbÕ+‘·yTé ` ñbÕ>∑‘ê' ` ∫+‘ê+
` »>∑Tà' ` |ü⁄q' ` ;Ûe÷+ ` ‘·«<äs› Ù¡ qdüeTT‘·T‡ø±' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«<ä›s¡ÙqdüeTT‘·T‡ø±' n+>∑<äÁ|üeTTU≤' düπs« y˚˝ÀbÕ+‘·yéT
ñbÕ>∑‘ê' |ü⁄q' ;Ûe÷+ ∫+‘ê+ »>∑Tà'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«<ä›s¡ÙqdüeTT‘·T‡ø±' R ˙ <äs¡ÙqeTTq+<äT y˚–s¡bÕ≥T
ø£*–q{Ïºyê¬s’q, n+>∑<äÁ|üeTTU≤' düπs« R n+>∑<äT&ÉT eTTqï>∑T yê¬s\¢s¡TqT,
y˚˝ÀbÕ+‘·+ R rs¡Á|ü<X˚ e¯ TTqT, ñbÕ>∑‘ê' R #˚]qyê¬s,’ |ü⁄q' R ‹]–, ;Ûe÷+
R uÛj
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ , ∫+‘ê+ R $#ês¡eTTqT, »>∑Tà' R bı+~].
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙ <äsÙ¡ qeTTqT >∑÷]Ã ‘·V≤ü ‘·V≤ü ˝≤&ÉT#·Tqï n+>∑<ë~ yêqs¡T˝…\s¢ T¡ qT
düeTTÁ<ärs¡eTTqT #˚] n#·Ã≥ uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ Ä eTVü‰kÕ>∑se¡ TTqT p∫ $TøÏÿ*
∫+‘·≈î£ ˝ÀqsTT].
XÀ¢ˆˆ n <∏ëVü≤+ Vü≤]ôdq’ ´dü´ kÕ>∑s+¡ Áù|ø£å ´ d”<‘ä '· ˆ
eé<Û÷ä j·T uÛjÑ T· + rÁe+ jÓ÷»HêHê+ X¯‘+· |ü⁄¢‘'· ˆˆ 69
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` nVü≤+ ` Vü≤]ôdq’ ´dü´ ` kÕ>∑s+¡ ` Áù|ø£å ´ ` d”<‘ä '· `
eé<Û÷ä j·T ` uÛj Ñ T· + ` rÁe+ ` jÓ÷»HêHê+ ` X¯‘+· ` |ü⁄¢‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä nVü≤+ kÕ>∑s+¡ Áù|ø£å ´ d”<‘ä '· Vü≤]ôdq’ ´dü´ rÁe+ uÛj Ñ T· +
eé<Û÷ä j·T jÓ÷»HêHê+ X¯‘+· |ü⁄¢‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, nVü≤+ R H˚qT, kÕ>∑s+¡ R düeTTÁ<äeTTqT,
Áù|ø£å ´ R #·÷∫, d”<‘ä '· R uÛj Ñ T· $Vü≤«\ eT>∑T#·Tqï, Vü≤]ôdq’ ´dü´ R yêqs¡ôdq’ éTT
jÓTTø£ÿ, rÁe+ R rÁeyÓTqÆ {Ï,º uÛj Ñ T· + R ;Û‹ì, eé<Û÷ä j·T R b˛>={Ï,º jÓ÷»HêHê+
X¯‘+· R q÷iT jÓ÷»qeTT\qT, |ü⁄¢‘'· R <ë{ÏHêqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT H˚qT düeTTÁ<äeTTqT p∫ ;Û‹Á>∑dTü ˝Ô ’… j·TTqï e÷ yêqs¡
ôdq’ éTTqT u≤~Û+#·T#·Tqï Ä rÁeyÓTqÆ uÛj Ñ T· eTTqT b˛>={Ïº q÷iT jÓ÷»qeTT\
$d”sÔ eí¡ TT>∑\ düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ï e∫Ã‹ì.
XÀ¢ˆˆ \+ø± #ê|æ eTj·÷ sêÁ‘Í Á|ü$cÕº sêø£kå Õ≈£î˝≤ ˆ
sêeDX¯Ã eTj·÷ <äèwü'º ‘·«+ #· XÀø£ì|”&‘ç ê ˆˆ 70
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` \+ø± ` #· ` n|æ ` eTj·÷ ` sêÁ‘Í ` Á|ü$cÕº ` sêø£kå Õ≈£î˝≤
` sêeD' ` #· ` eTj·÷ ` <äèwü'º ` ‘·«+ ` #· ` XÀø£ì|”&‘ç ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTj·÷ ` sêø£kå Õ≈£î˝≤ \+ø± n|æ #· sêÁ‘Í Á|ü$cÕº, sêeDX¯Ã
eTj·÷ <äèwü'º , XÀø£ì|”&‘ç ê ‘·«+ #· <äècÕº.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTj·÷ R Hê#˚‘,· sêø£kå Õ≈£î˝≤ R sêø£då Tü \#˚ ì+&çq{Ï,º \+ø±
n|æ #· R \+ø±q>∑se¡ TT>∑÷&É, sêÁ‘Í R sêÁ‹j·T+<äT, Á|ü$cÕº R Á|üy•˚ +|üã&çq~,
sêeDX¯Ã R sêeDT&ÉT>∑÷&É, eTj·÷ R Hê#˚‘,· <äèwü'º R #·÷&Éã&çHê&ÉT, XÀø£ì|”&‘ç ê
(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z 415
R XÀø£d+ü ‘·|⁄ü sÔ ê\yÓq’ , ‘·«+ #· R ˙e⁄>∑÷&É, <äècÕº R ø£qT>=qã&ç‹$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då Tü \‘√ ì+&çjT· Tqï á \+ø±q>∑se¡ TTqT H˚qT sêÁ‹ø±\eTTq
Á|üy•˚ +∫‹ì. sêeDTì >∑÷&É #·÷∫‹ì. XÀø£eTT#˚ $TøÏÿ* ø£è•+∫j·TTqï ìqTïqT
ø£qT>=+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ @‘· ‘Ô̊ düs«¡ e÷U≤´‘·+ j·T<∏ëeè‘·Ô eTì+~‘˚ ˆ
n_Ûu≤Û wüd«ü e÷+ <˚$ <ä÷‘√ <ëX¯s<¡ ˚∏ s¡V≤ü yéT ˆˆ 71
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘·‘Y ` ‘˚ ` düs«¡ yéT ` ÄU≤´‘·+ ` j·T<∏ëeè‘·yÔ Té ` nì+~‘˚
` n_Ûu≤Û wüd«ü ` e÷+ ` <˚$ ` <ä÷‘·' ` <ëX¯s<¡ '˚∏ ` nVü≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nì+~‘˚! @‘·‘Y düs«¡ + ‘˚ j·T<∏ëeè‘·yÔ Té nU≤´‘·yTé . <˚$
e÷+ n_Ûu≤Û wüd«ü , nVü≤+ <ëX¯s<¡ '˚∏ <ä÷‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nì+~‘˚ R z |üPE´sê˝≤, @‘·‘Y R Ç~, düs«¡ + R n+‘·jT· TqT,
‘˚ R ˙≈£î, j·T<∏ëeè‘·+Ô R ñqï~ j·TTqï≥T¢>±, nU≤´‘·yTé R #Ó|Œü ã&çq~, <˚$ R
z |üPE´sê˝≤! e÷+ n_Ûu≤Û wüd«ü R Hê‘√ uÛ≤wæ+|ü⁄eTT. nVü≤+ R H˚qT, <ëX¯s<¡ '˚∏
R <äXs¯ <¡ sä∏ êeTTìjÓTTø£ÿ, <ä÷‘·' R <ä÷‘·qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z d”‘êkÕBÛ«! ˙≈£î ñqï~ j·TTqï≥T¢>± $wüjT· eT+‘·jT· TqT ‘Ó*|æ
j·TT+{Ïì— ‘·©!¢ Hê‘√ e÷{≤&ÉTeTT. H˚qT <äXs¯ <¡ sä∏ êeTTì <ä÷‘·qT>±ì y˚i=ø£&qÉ T
>±qT.
XÀ¢ˆˆ ‘· Hêà+ sêeTø£è‘√<√´>∑+ ‘·«ìï$T‘·Ô $TVü‰>∑‘y· Té ˆ
düTÁêdü∫e+ <˚$ ãT<Û´ä dü« |üeHê‘·à»yéT ˆˆ 72
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` e÷+ ` sêeTø£è‘√<√´>∑+ ` ‘·«ìï$T‘·yÔ Té ` ÇVü≤ `
Ä>∑‘y· Té ` düTÁêdü∫e+ ` <˚$ ` ãT<Û´ä dü« ` |üeHê‘·à»yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚$! ‘·‘Y e÷+ sêeTø£è‘√<√´>∑+ ÇVü≤ ‘·«ìï$T‘·yÔ Té Ä>∑‘+·
düTÁêdü∫e+ |üeHê‘·à»+ ãT<Û´ä dü«.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚$! R z |üPE´sê˝≤! ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTT#˚, e÷+ R qqTï,
sêeTø£è‘√<√´>∑+ R lsêeTTì>∑TiÏ+∫ #˚j·TT#·Tqï Á|üj·T‘·ïeTT>∑\yêìì>∑qT,
ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, ‘·«ìï$T‘·Ô+ R ˙ø=i≈£î>±, Ä>∑‘·+ R e∫Ãqyêìì>∑qT,
düTÁêdü∫e+ R düTÁê⁄ì eT+Á‹jÓTÆ q{Ï,º |üeHê‘·à»+ R yêj·TT|ü⁄Á‘·Tì>∑qT,
ãT<Û´ä dü« R ‘Ó*dæø=qTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©!¢ H˚ì#·Ã≥≈£î sêeTø±sê´s¡eú TT>± ìqTï <ä]Ù+#·T≥¬ø’ e∫Ãq{Ïº
düTÁê⁄ì eT+Á‹jÓTÆ q yêj·TTdüT‘·T&Éqì qqTï >∑TiÏ+∫ ‘Ó*dæø=qTeTT.
XÀ¢ˆˆ ≈£îX¯© ‘·e ø±≈£î‘·ú ‡' düs«¡ X¯ÅduÔü èÑÛ ‘ê+ es¡' ˆ
>∑Ts√ sêsê<ÛHä ˚ j·TTø√Ô \ø£ÎD X¯óÙuÛ\Ñ ø£Då ' ˆˆ 73
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ≈£îX¯© ` ‘·e ` ø±≈£î‘·ú ‡' ` düs«¡ X¯ÅduÔü èÑÛ ‘ê+ ` es¡', >∑Ts√' `
Äsê<ÛHä ˚ ` j·TTø£'Ô ` \ø£ÎD' ` X¯óuÛ\Ñ ø£D å ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düs«¡ X¯ÅduÔü èÑÛ ‘ê+ es¡' ‘·e ø±≈£î‘·ú ‡', ≈£îX¯©, >∑Ts√' Äsê<ÛHä ˚
j·TTø£'Ô X¯óuÛ\Ñ ø£D å ' \ø£ÎD' #· ≈£îX¯©.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düs«¡ X¯ÅduÔü èÑÛ ‘ê+ es¡' R X¯Åd<Ôü ëÛ s¡T˝…q’ Ms¡T\+<ä]˝À, es¡' R
ÁX‚wßü̃ &Óq’ , ‘·e ø±≈£î‘Yd'úü R ˙ lsêeTT&ÉT, ≈£îX¯© R øπ eå TeTT >∑*– j·TTqïyê&ÉT,
>∑Ts√' R nqïjÓTTø£ÿ, Äsê<ÛHä ˚ R ùdej·T+<äT, j·TTø£'Ô R \>∑ïyÓTj Æ T· Tqïyê&ÉTqT,
X¯óuÛ\Ñ ø£D å ' R X¯óuÛ\Ñ ø£D
å düeTì«‘·T&ÉTqT n>∑T, \ø£ÎD' #· R \ø£ÎDT&ÉTqT, ≈£îX¯©
R ≈£îX¯\eTT>∑ qTqïyê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©!¢ ˝Àø£eTTq y˚T{ÏMs¡T&Óq’ ˙ lsêeTT&ÉT øπ eå TeTT>∑ qTHêï&ÉT.
nqïjÓTÆ q n‘·ì ùdej·T+<äT C≤>∑s÷¡ ≈£î&Ó’ j·TTqï X¯óuÛ\Ñ ø£Då dü+|üqTï&É>T∑ \ø£ÎDT&ÉT
>∑÷&É ≈£îX¯\eTT>∑ qTHêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü Ms¡é‘√ <˚$ uÛsÑ T¡ Ô düeÔ Væ≤‘˚ s¡‘'· ˆ
nVü≤ y˚Tø£dTü Ô dü+ÁbÕ|ü'Ô düTÁêe#·Hê ~Vü≤ ˆˆ 74
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` Ms¡é‘·' ` <˚$ ` uÛsÑ T¡ 'Ô ` ‘·e ` Væ≤‘˚ ` s¡‘'· ` nVü≤+
` @ø£' ` ‘·T ` dü+ÁbÕ|ü'Ô ` düTÁêe#·Hê‘Y ` ÇVü≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚$! Ms¡é‘·' ‘·d´ü ‘·e uÛsÑ T¡ 'Ô Væ≤‘˚ s¡‘'· nVü≤yéT @ø£'
düTÁêe#·Hê‘Y ÇVü≤ dü+ÁbÕ|ü'Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚$! R z |üPE´sê˝≤! Ms¡é‘·' R |üsêÁø£eTe+‘·T&Óq’ {Ï,º ‘·d´ü
R n{Ï,º ‘·e uÛsÑ T¡ 'Ô R ˙ ô|ì$T{ÏjTÓ Tø£ÿ, Væ≤‘˚ R øπ eå TeTTq+<äT, s¡‘'· R ÄdüøÔÏ
>∑\yê&ÉH,’Ó nVü≤+ R H˚qT, @ø£' R ˇø£ÿ&ÉH,˚ düTÁêe#·Hê‘Y R düTÁê⁄ì Ä»„e\q,
ÇVü≤ R Ç≥≈£î, dü+ÁbÕ|ü'Ô R #˚]j·TT+{Ïì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ne÷à! |üsêÁø£eTXÊ*jÓTÆ q ˙uÛsÑ ≈Ô¡ î£ Á|æjT· eTTqT kÕ~Û+|ü>√]qyê&ÉH’Ó
düTÁê⁄ì Ä»„Á|üø±s¡eTT ˇ+≥]>± á \+ø£≈î£ #˚sT¡ ø=+{Ïì.
(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z 417
XÀ¢ˆˆ eT j˚Tj·T eTdüV‰ü j˚Tq #·s‘¡ ê ø±eTs¡÷|æD≤ ˆ
<äøDåÏ ≤ ~ >∑qTÁø±HêÔ ‘·«Hêàs¡$Z #·jTÆÓ wæD≤ ˆˆ 75
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTj·÷ ` Çj·T+ ` ndüV‰ü j˚Tq ` #·s‘¡ ê ` ø±eTs¡÷|æD≤ `
<äøD åÏ ≤ ` ~ø˘ ` nqTÁø±+‘ê ` ‘·«Hêàs¡$Z #·jTÆÓ wæD≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ndüV‰ü j˚Tq, ‘·«Hêàs¡$Z #·jTÆÓ wæD≤, ø±eTs¡÷|æD≤ #·s‘¡ ê eTj·÷
Çj·T+ <äøD åÏ ≤ ~ø˘ nqTÁø±+‘ê.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·«Hêàs¡$Z #·jTÆÓ wæD≤ R ˙C≤&ÉqT ‘Ó*dæø=q>√]q{Ïj º T· T, ndüV‰ü j˚Tq
R ˇ+≥]HÓq’ {Ïj º T· T, ø±eTs¡÷|æD≤ #·s‘¡ ê R ø±eTs¡÷|üeTTqT <Û]ä +∫qyê&ÉH’Ó
dü+#·]+#·T#·Tqï{Ïj º T· T, eTj·÷ R Hê#˚‘,· Çj·T+ <äøD åÏ ≤ ~ø˘ R á <äøD åÏ ~≈£îÿ,
nqTÁø±+‘ê R nqTdü]+|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ìqTï yÓ<Tä ø£>√] ˇ+≥]>∑H˚ ø±eTs¡÷|üeTT‘√ ãj·T\T<˚] #·]+#·T
#·Tqï{Ïº H˚qT á <äøD åÏ ~≈£îÿqT >¬ ø’ =ì e∫Ã‹ì.
XÀ¢ˆˆ ~cºÕ´Vü≤+ Vü≤]ôdH’ ê´Hê+ ‘·«HêïX¯ eTqTXÀ#·‘êyéT ˆ
n|üHc˚ Õ´$T dü+‘ê|ü+ ‘· yê~Û>e∑ TX¯+düHê‘Y ˆˆ 76
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ~cºÕ´ ` nVü≤+ ` Vü≤]ôdH’ ê´Hê+ ` ‘·«HêïX¯yTé ` nqTXÀ#·‘êyéT,
n|üHc˚ Õ´$T ` dü+‘ê|ü+ ` ‘·e ` n~Û>e∑ TX¯+düHê‘Y ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ~cºÕ´ nVü≤+ ‘·«HêïX¯yTé nqTXÀ#·‘êyéT Vü≤]ôdH’ ê´Hê+ dü+‘ê|ü+
‘·e n~Û>e∑ TX¯+düHê‘Y n|üHc˚ Õ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ~cºÕ´ R uÛ≤>∑éX¯eTTq, nVü≤+ R H˚qT, ‘·«HêïX¯+ R ˙e⁄
ø£qã&É≈î£ +&ÉT≥qT >∑÷]Ã, nqTXÀ#·‘ê+ R |ü]‘·|+æ #·T#·Tqï{Ï,º Vü≤]ôdH’ ê´Hê+
R yêqs¡ôdq’ éTT\jÓTTø£ÿ, dü+‘ê|ü+ R XÀø£eTTqT, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, n~Û>e∑ T
X¯+düHê‘Y R dü+ÁbÕ|æøÔ <£ qä∏ eTTe\q, n|üHc˚ Õ´$T R ‘=\–+#·>\∑ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙e⁄ ø£qã&ÉT≥˝Ò<ìä <äT'œ+#·T#·Tqï, e÷ yêqs¡Ms¡T\ dü+‘ê|üeTT
‘=\–+#·T#·T ˙e⁄ ø±ìŒ+∫‹ eqT X¯óuÛyÑ ês¡qÔ T #Ó|Œæ Hê uÛ≤>∑éX¯eTTe\q yê]øÏ
dü+‘√wüeTT ø£*–+#Ó<qä T.
XÀ¢ˆˆ ~cºÕ´ Væ≤ q eTeT e´s¡+ú kÕ>∑s¡ ùd´Vü≤ \+|òTü qyéT ˆ
ÁbÕbÕ‡´ eT´Vü≤ $T<ä+ <˚$ ‘·«<äs› Ù¡ qø£è‘·+ j·TX¯' ˆˆ 77
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ~cºÕ´ ` Væ≤ ` q ` eTeT ` e´s¡+ú ` kÕ>∑sd¡ ´ü ` ÇVü≤ `
\+|òTü qyéT, ÁbÕbÕ‡´$T ` nVü≤+ ` Ç<ä+ ` <˚$ ` ‘·«<äs› Ù¡ qø£è‘·+ ` j·TX¯' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ~cºÕ´ eTeT kÕ>∑sd¡ ´ü \+|òTü qyéT ÇVü≤ q Væ≤ e´s¡yú Té . <˚$!
nVü≤+ ‘·«<äs› Ù¡ qø£è‘·yTé Ç<ä+ j·TX¯' ÁbÕbÕ‡´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ~cºÕ´ R n<äèwüeº X¯eTT#˚, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, kÕ>∑sd¡ ´ü \+|òTü q+
R düeTTÁ<ä\+|òTü qeTT, ÇVü≤ R Çø£ÿ&É, q Væ≤ e´s¡+ú R ìÁwüŒjÓ÷»qeTT >±˝Ò<Tä ,
<˚$ R z |üPE´sê˝≤, nVü≤+ R H˚qT, ‘·«<äs› Ù¡ qø£è‘·+ R ìqTï <ä]Ù+#·T≥#˚
ø£*–q{Ï,º Ç<ä+ j·TX¯' R á ø°]ìÔ , ÁbÕbÕ‡´$T R bı+<ä>\∑ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê j·T<äèwüºeX¯eTTq H˚qT >±$+∫q{Ïº á düeTTÁ<ä\+|òüTq
Á|üj÷· düeTT e´s¡eú TT >±˝Ò<Tä . ‘·©!¢ ìqTï <ä]Ù+∫‹ qqï ø°]Ô Hêπø <äøÿ£ >∑\<äT.
XÀ¢ˆˆ sê|òTü eX¯Ã eTVü‰Ms¡´' øÏÁå |ü+ ‘ê« eT_Û|‘ü ‡· ´‘˚ ˆ
dü|⁄ü Á‘·u≤+<Ûeä + Vü≤‘ê« sêeD+ sêø£kå Õ~Û|yü Té ˆˆ 78
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sê|òTü e' ` #· ` eTVü‰Ms¡´' ` øÏÁå |ü+ ` ‘ê«yéT ` n_Û|‘ü ·‡ ´‘˚ `
dü|⁄ü Á‘·u≤+<Ûeä + ` Vü≤‘ê« ` sêeD+ ` sêø£kå Õ~Û|yü Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰Ms¡´' sê|òTü eX¯Ã øÏÁå |ü+ dü|⁄ü Á‘·u≤+<Ûeä + sêø£kå Õ~Û|+ü
sêeD+ Vü≤‘ê« ‘ê«yéT n_Û|‘ü ‡· ´‘˚.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eTVü‰Ms¡´' R eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ*j·T>∑T, sê|òTü eX¯Ã R lsêeTT&ÉTqT,
øÏÁå |ü+ R oÁ|òTü eTT>∑, dü|⁄ü Á‘·u≤+<Ûeä + R |ü⁄Á‘·T\‘√&ÉqT ã+<ÛTä e⁄\ ‘√&ÉqT >∑÷&çq{Ï,º
sêø£kå Õ~Û|+ü R sêø£då sü êC…q’ , sêeD+ R sêeDTì, Vü≤‘ê« R dü+Vü≤]+∫, ‘ê«+
R ìqTï, n_Û|‘ü ‡· ´‘˚ R #˚s>¡ \∑ &ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Ó’q lsêeTT&ÉT n∫s¡ø±\eTT˝ÀH˚ ø=&ÉT≈£î\‘√&ÉqT,
ã+<ÛäTe⁄\ ‘√&ÉqT ≈£L&çq Ä sêø£ådüÁ|üuÛÑTyÓ’q sêeDTì |ü]e÷]Ã ìqTï
bı+<ä>∑\&ÉTdüTe÷!
XÀ¢ˆˆ e÷\ýê HêïeT yÓ<’ V˚ ≤æ –ØD≤ eTT‘·yÔ ÷Ó –]' ˆ
‘·‘√ >∑#Ã· ‹¤ >√ø£s+í¡ |üs«¡ ‘·+ øπ düØ Vü≤]' ˆˆ 79
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e÷\ýêHé ` HêeT ` yÓ<’ V˚ ≤æ ` –ØD≤yéT ` ñ‘·eÔ T' ` –]',
‘·‘'· ` >∑#Ã· ‹¤ ` >√ø£s+í¡ ` |üs«¡ ‘·+ ` øπ düØ ` Vü≤]' ˆˆ
(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z 419
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ<’ V˚ ≤æ , e÷\ýêHé HêeT –ØD≤+ ñ‘·eÔ T' –]' (ndæ)Ô . øπ düØ
Vü≤]' ‘·‘'· >√ø£s+í¡ |üs«¡ ‘·+ >∑#Ã· ‹¤ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ<’ V˚ ≤æ R z C≤qø°! e÷\ýêHé HêeT R e÷\é+‘·eTT nqT
Á|üd<æ yΔä TÓ qÆ {Ï,º –]' R |üs«¡ ‘·eTT (ndæÔ R ñqï~). øπ düØ Vü≤]' R øπ dü] j·TqT
yêqs√‘·eÔ TT&ÉT, ‘·‘'· R n#·Ã{ÏqT+&ç, >√ø£s+í¡ |üs«¡ ‘·+ R >√ø£sí¡ eTqT |üs«¡ ‘·eTTqT
>∑÷]Ã, >∑#Ã· ‹¤ R yÓ&˝É q… T.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` ªªj·Tdü´ q C≤„jT· ‘˚ o\+ ≈£î\+ j·Tdü´ #· dü+ÁX¯jT· yéT ˆ
q ‘·d´ü dü+>∑‹+ ≈£îsê´ ~‘·Týê#· ãèVü≤düŒ‹' ˆˆμμ
meì j·÷#ês¡eTT, dü«uÛ≤eeTT, ≈£î\eTT, me]e<ä› HÓ#√Ã≥ qT+&ÉTq~,
‘Ó*j·T<√ yêì‘√&É >∑÷&ç j·TT+&Ésê<äT nì ãèVü≤düŒ‹ e#·qeTT. ø±e⁄q
≈£î\V”≤qTì‘√, Ä#ês¡V≤” qTì‘√, dü<ëÁX¯jT· eTT˝Òì yê]‘√ ùdïVü≤+ #˚jT· >∑÷&É<Tä .
ø±ã{Ïº Vü≤qTeT d”‘ê<˚$øÏ ‘·q $wüjT· eTT Ç#·Ã≥ #Ó|ü #·THêï&ÉT. n~j·TTqT>±ø£
•wüß´\T ôd‘’ e· TT >∑Ts¡Te⁄ e+XÊ<äT\qT $#ê]+#·e˝…qì <Û«ä ì‘·eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°<M˚ ! e÷\é+‘·eTì ù|s¡Te&Édqæ |üs«¡ ‘·ÁX‚we˜ü TT ˇø£{Ï
>∑\<äT. n~ ìyêdüeTT>± #˚døæ =qï øπ dü] j·TqT yêqs√‘·eÔ TT&ÉT ˇø£e÷iT Ä
–]qT+&ç >√ø£s|í¡ sü «¡ ‘·eTTq≈£î yÓ&*É j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü #· <˚e]¸_Û ]›w'ºü |æ‘ê eTeT eTVü‰ø£|'æ ˆ
rπsú qB|ü‘'˚ |ü⁄DÒ´ X¯+ãkÕ<äq eTT<äsΔ ‘¡ Y ˆˆ 80
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` #· ` <˚e]¸_'Û ` ~wü'º ` |æ‘ê ` eTeT ` eTVü‰ø£|'æ ` rπsú
` qB|ü‘'˚ ` |ü⁄DÒ´ ` X¯+ãkÕ<äqyéT ` ñ<äsΔ ‘¡ Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTeT |æ‘ê dü' eTVü‰ø£|'æ <˚e]¸_'Û ~wü'º qB|ü‘'˚ |ü⁄D´rπsú
X¯+ãkÕ<äqyéT ñ<äsΔ ‘¡ .Y
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eTeT |æ‘ê R Hê ‘·+Á&çjTÆÓ q{Ï,º dü' eTVü‰ø£|'æ R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ TÉ ,
<˚e]¸_'Û R <˚eãTTwüß\#˚, ~wü'º R n<˚•+|üã&çqyê&Ó,’ qB|ü‘'˚ R düeTTÁ<äeTT
jÓTTø£ÿ, |ü⁄D´rπsú R |ü$Á‘·rs¡eú TTq+<äT, X¯+ãkÕ<äq+ R X¯+ãkÕ<äqT&ÉqT s¡øÿ£ düTì,
ñ<äsΔ ‘¡ Y R dü+Vü≤]+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê ‘·+Á&çjTÆÓ q øπ dü] j·TqT Ä yêqs√‘·eÔ TT&ÉT n#·{Ï <˚eãTTwüß\#˚
ÄC≤„|æ+|üã&çqyê&Ó’ |ü$Á‘·yÓTÆq kÕ>∑s¡rs¡úeTTqT bÕ&ÉT#˚j·TT#·T n#·≥H˚
ìedæ+#·T#·Tqï X¯+ãkÕ<äqT&ÉqT sêø£då Tü ì dü+Vü≤]+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘· kÕ´Vü≤+ Vü≤]D' øπ å Á‘˚ C≤‘√ yê‘˚q yÓT~Æ *∏ ˆ
Vü≤qTe÷ì‹ $U≤´‘√ ˝Àπø ùd«HÓe’ ø£sà¡ D≤ ˆˆ 81
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` nVü≤+ ` Vü≤]D' ` øπ å Á‘˚ ` C≤‘·' ` yê‘˚q ` yÓT~Æ *∏ `
Vü≤qTe÷Hé ` Ç‹ ` $U≤´‘·' ` ˝Àπø ` ùd«q ` @e ` ø£sà¡ D≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓT~Æ *∏ ! nVü≤+ ‘·d´ü Vü≤]D' øπ Áå ‘˚ yê‘˚q C≤‘·', ùd«q @e
ø£sà¡ D≤ Vü≤qTe÷Hé Ç‹ $U≤´‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓT~Æ *∏ ! R z C≤qø°! nVü≤+ R H˚qT, ‘·d´ü R Ä, Vü≤]D' R
yêqs¡TìjÓTTø£ÿ, πøåÁ‘˚ R ø£fi¯Á‘·eTTq+<äT, yê‘˚q R yêj·TT<˚e⁄ì#˚, C≤‘·' R
»ì+∫HêqT, ùd«q R Hê<Ó’q, ø£s¡àD≤ @e R |üì#˚‘·H˚, Vü≤qTe÷Hé Ç‹ R
Vü≤qTeT+‘·T&Éì, $U≤´‘·' R ù|s=+~‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°! H˚qT Ä øπ dü] j·TqT yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ ø£fiÁ¯ ‘·yTÓ qÆ n+»Hê<˚$
j·T+<äT yêj·TT<˚e⁄ì es¡eTT#˚ »ìà+∫q{Ïºyê&ÉqT. Hê #˚wüº ø±s¡DeTT>±H˚
Vü≤qTeT+‘·T&Éqì ù|s¡T >±+∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ $XÊ«kÕs¡+ú ‘·T yÓ<’ V˚ ≤æ uÛsÑ T¡ Ô s¡Tø±Ô eTj·÷ >∑TD≤' ˆ
n∫sê‘êÔ « $T‘√ <˚$ sê|òTü y√ qsTT‘ê Á<ÛTä eyéT ˆˆ 82
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $XÊ«kÕs¡+ú ` ‘·T ` yÓ<’ V˚ ≤æ ` uÛsÑ T¡ 'Ô ` ñø±Ô' ` eTj·÷ ` >∑TD≤'
` n∫sê‘Y ` ‘ê«+ ` Ç‘·' ` <˚$ ` sê|òTü e' ` qsTT‘ê ` Á<ÛTä eyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ<’ V˚ ≤æ ! (‘·e) $XÊ«kÕs¡+ú eTj·÷ uÛsÑ T¡ 'Ô >∑TD≤' ñø±Ô'— <˚$!
sê|òTü e' ‘ê«yéT Ç‘·' n∫sê‘Y Á<ÛTä e+ qsTT‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ<’ V˚ ≤æ ! R z C≤qø°! ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, $XÊ«kÕs¡+ú R qeTàø£eTT
ø=i≈£î, eTj·÷ R Hê#˚‘,· uÛsÑ T¡ 'Ô R Á|üuTÑÛ e⁄jÓTTø£ÿ, >∑TD≤' R >∑TDeTT\T, ñø±Ô' R
#Ó|Œü ã&çq$, <˚$ R z |üPE´sê˝≤! sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, ‘ê«+ R ìqTï, Ç‘·'
R Ç≥qT+&ç, n∫sê‘Y R ‘·«s¡˝ÀH˚, Á<ÛTä e+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, qsTT‘ê R rdæø=ì
b˛e>∑\&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°<˚M! ˙≈£î qeTàø£eTTqT ø£*–+#·T≥ø=i¬ø’ kÕ«$T
(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z 421
>∑TDeTT\qT e]í+∫ #Ó|æŒ‹ì. ‘·©¢! lsêeTT&ÉT ìqTï sêø£ådüeT<ÛäéTTqT+&ç
n‹oÁ|òTü ø±\eTT˝ÀH˚ ìX¯Ãj·TeTT>± >=ìb˛>∑\&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ @e+ $XÊ«dæ‘ê d”‘ê ùV≤‘·T_Û XÀÙø£ø]£ Ù‘ê ˆ
ñ|ü|Hü ’Ó ï s¡_CÛ ≤„H’Ó s¡÷‘› +· ‘· eT~Û>#∑ Ã· ‹¤ ˆˆ 83
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @e+ ` $XÊ«dæ‘ê ` d”‘ê ` ùV≤‘·T_Û' ` XÀø£ø]£ Ù‘ê ` ñ|ü|Hü Ó’ ï'
` n_ÛC≤„H'’Ó ` <ä÷‘·+ ` ‘·yTé ` n~Û>#∑ Ã· ‹¤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` XÀø£ø]£ Ù‘ê d”‘ê ` @e+ ùV≤‘·T_Û' $XÊ«dæ‘ê (dür) ñ|ü|Hü Ó’ ï'
n_ÛC≤„H'’Ó ‘·+ <ä÷‘·yTé n~Û>#∑ Ã· ‹¤ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XÀø£ø]£ Ù‘ê R <äT'KeTT#˚ |”&+ç |üã&çq{Ï,º d”‘ê R d”‘ê<˚$,
@e+ R á Ø‹>±, ùV≤‘·T_Û' R ø±s¡DeTT\#˚, $XÊ«dæ‘ê (dür)
R qeTàø£eTT ø£*+Z |üã&çq<Ó,’ ñ|ü|Hü Ó’ ï' R j·TTø£eÔ TT˝…q’ {Ï,º n_ÛC≤„H'’Ó R >∑Ts¡T\Ô #˚,
‘·+ R Ä‘·ìì, <ä÷‘·+ R <ä÷‘·>±, n~Û>#∑ Ã· ‹¤ R Á>∑V≤æ +∫q~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` XÀø£|&” ‘ç T· sê˝…’ j·TTqï d”‘ê<˚$øÏ Vü≤qTeT á $<Ûeä TT>± j·TTø£yÔ TÓ qÆ
ø±s¡DeTT\#˚ qeTàø£eTT ø£*–+#ÓqT. Ä‘·ì˝À ø±qe∫Ãq ñ‘·eÔ T\ø£D å eTT\#˚
d”‘e· Tàj·TT Ä‘·ìì lsêeTTì<ä÷‘·>± q$Tàq~.
XÀ¢ˆˆ n‘·T\+ #· >∑‘ê Vü≤s¡¸+ Á|üV≤ü sπ ¸D ‘·T C≤qø° ˆ
H˚Á‘êuÛ≤´+ eÁø£|øü ±å àuÛ≤´+ eTTyÓ÷ #êq+<ä»+ »\yéT ˆˆ 84
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n‘·T\+ ` #· ` >∑‘ê ` Vü≤s¡¸+ ` Á|üV≤ü sπ ¸D ` ‘·T ` C≤qø° `
H˚Á‘êuÛ≤´+ ` eÁø£|øü ±å àuÛ≤´+ ` eTTyÓ÷#· ` Äq+<ä»+ ` »\yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` C≤qø° n‘·T\+ Vü≤s¡¸+ >∑‘ê (dür) Á|üV≤ü sπ ¸D eÁø£|øü ±å àuÛ≤´+
H˚Á‘êuÛ≤´+ Äq+<ä»+ »\+ eTTyÓ÷#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` C≤qø° R d”‘ê<˚$, n‘·T\+ Vü≤s¡¸+ R kÕ{Ï˝ìÒ dü+‘√wüeTTqT,
>∑‘ê (dür) R bı+~q<Ó’, Á|üVü≤πs¸D R eTVü‰q+<äeTT‘√, eÁø£|üøå±àuÛ≤´+ R
e+ø£sj ¡ TÆÓ q ø£qTu§eTà\T ø£*–q{Ï,º H˚Á‘êuÛ≤´+ R ø£qTï\qT+&ç, Äq+<ä»+ »\+
R dü+‘√wüu≤wüŒeTT\qT, eTTyÓ÷#· R $&ç#qÓ T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ n$T‘·yTÓ qÆ Äq+<äeTT H=+~q<Ó’ Ä eTVü‰q+<äeTT‘√
düT+<äse¡ TT˝…q’ ø£qTu§eT\‘√ yÓ\j·TTq{Ïº ‘·q ≈£qTï\qT+&ç Äq+<äu≤wüŒeTT\qT
sê*Ãq~.
XÀ¢ˆˆ #ês¡T ‘·<«ä <äq+ ‘·kÕ´ kÕÔÁeTX¯óø±¢jT· ‘˚øDå£ yéT ˆ
nXÀuÛ‘Ñ · $XÊ˝≤øå±´ sêVüQeTTø£Ô Çy√&ÉTsê{Ÿ ˆˆ 85
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #ês¡T ` ‘·‘Y ` e<äq+ ` ‘·kÕ´' ` ‘êÁeTX¯óø±¢jT· ‘˚øDå£ yéT `
nXÀuÛ‘Ñ · ` $XÊ˝≤øå±´' ` sêVüQeTTø£'Ô ` Çe ` ñ&ÉTsê{Ÿ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $XÊ˝≤øå±´' ‘·kÕ´' ‘êÁeTX¯óø±¢jT· ‘˚øDå£ + #ês¡T ‘·<«ä <äq+
sêVüQeTTø£'Ô ñ&ÉTsê{Ÿ Çe nXÀuÛ‘Ñ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $XÊ˝≤øå±´' R $XÊ\eTT˝…q’ H˚Á‘·eTT\T ø£*qZ , ‘·kÕ´' R ÄyÓT
jÓTTø£ÿ, ‘êÁeTX¯óø±¢jT· ‘˚øD å£ + R mi¿ì, ‘Ó\ì¢ yÓ&˝É ’… Œq H˚Á‘·eTT\‘√ ≈£L&çq,
#ês¡T R düT+<äsy¡ TÓ qÆ , ‘·<«ä <äq+ R ÄyÓT jÓTTø£ÿ eTTKeTT, sêVüQeTTø£'Ô R sêVüQe⁄#˚
$&ÉTeã&çq, ñ&ÉTsê{Ÿ Çe R #·+Á<äT&ÉTe˝…, nXÀuÛ‘Ñ · R XÀ_Û˝q¢… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $XÊ˝≤øÏj å TÆÓ q Ä d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ mi¿>q∑ T ‘Ó\>¢ q∑ T bı&Ée⁄>∑qT
qTqï ø£qTï\‘√ eTH√Vü≤s¡yÓTÆq{Ïº e<äqeTT, Ä düeTj·TeTTq ø£*–q Äq+<ä
$X‚wüeTT#˚ sêVüQe⁄#˚ $&ÉTeã&ç Á|üø±•+#·T#·Tqï |ü⁄qï$THê{Ï #·+Á<äTìe˝…
m+‘·j÷Ó ø±+‹‘√ XÀ_Û˝q¢… T.
XÀ¢ˆˆ Vü≤qTeT+‘·+ ø£|+æ e´ø£+Ô eTq´‘˚ Hê-q´<∏‹˚ kÕ ˆ
n<∏√yê#· Vü≤q÷e÷+ kÕÔ eTT‘·sÔ +¡ Á|æjT· <äsÙ¡ HêyéT ˆˆ 86
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤qTeT+‘·+ ` ø£|+æ ` e´ø£+Ô ` eTq´‘˚ ` q ` nq´<∏ë ` Ç‹
kÕ ` n<∏ä ` ñyê#· ` Vü≤q÷e÷Hé ` ‘êyéT ` ñ‘·sÔ +¡ ` Á|æjT· <äsÙ¡ HêyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ Vü≤q÷eT+‘·+ e´ø£Ô+ ø£|æ+ eTq´‘˚, nq´<∏ë q Ç‹
eTq´‘˚, n<∏ä Vü≤q÷e÷Hé Á|æjT· <äsÙ¡ HêyéT ‘êyéT ñ‘·sÔ y¡ Té ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ R Ä d”‘ê<˚$, Vü≤q÷eT+‘·+ R Vü≤qTeT+‘·Tì, e´ø£+Ô
ø£|+æ R düŒwüyº TÓ qÆ yêqs¡Tì>±, eTq´‘˚ R ‘·\#ÓqT, nq´<∏ë q Ç‹ R y˚i=ø£
$<ÛäeTT>± >±<äìj·TT, eTq´‘˚ R ‘·\∫q~, n<∏ä R |æeTà≥, Vü≤q÷e÷Hé R
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, Á|æjT· <äsÙ¡ Hê+ ‘ê+ R dü+‘√wüøs£ e¡ TT>∑ >±qe#·TÃ#·Tqï{Ïº ÄyÓTqT,
ñ‘·sÔ +¡ ñyê#· R MT~ $wüjT· eTTqT |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ ‘·q‘√ e÷{≤&ÉT#·Tqï yêqs¡T&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&˚ >±ì
e÷j·÷$jÓÆTq y˚i=ø£&ÉT >±&Éì Á>∑Væ≤+∫q~. n|ü&ÉT dü+‘√wü∫Vü≤ïeTT\‘√
>±qe#·TÃ#·Tqï d”‘ê<˚$ì >∑÷]Ã Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ô|$’ <Ûeä TT>∑ |ü*ø¬ qT.
(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z 423
XÀ¢ˆˆ @‘· ‘Ô̊ düs«¡ e÷U≤´‘·+ düe÷X¯«dæV≤æ yÓT~Æ *∏ ˆ
øÏ+ ø£s√$T ø£<+ä∏ yê ‘˚ s√#·‘˚ Á|ü‹j·÷ eT´Vü≤yéT ˆˆ 87
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘·‘Y ` ‘˚ ` düs«¡ yéT ` ÄU≤´‘·+ ` düe÷X¯«dæV≤æ ` yÓT~Æ *∏ `
øÏ+ ` ø£s√$T ` ø£<+ä∏ ` yê ` ‘˚ ` s√#·‘˚ ` Á|ü‹j·÷$T ` nVü≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓT~Æ *∏ ! ‘˚ @‘·‘Y düs«¡ + (eTj·÷) ÄU≤´‘·yTé . düe÷X¯«dæV≤æ .
øÏ+ ø£s√$T? ø£<+ä∏ yê ‘˚ s√#·‘?˚ nVü≤+ Á|ü‹j·÷$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓT~Æ *∏ R z d”‘ê<˚M! ‘˚ R ˙≈£î, (eTj·÷ R Hê#˚‘)· @‘·‘Y
düs«¡ + R Ç~ j·T+‘·jT· TqT, nU≤´‘·+ R #Ó|Œü ã&çq~, düe÷X¯«dæV≤æ R }s¡&\ç T¢eTT,
øÏ+ ø£s√$T? R @$T #˚jT· T<äTqT? ‘˚ R ˙≈£î, ø£<+ä∏ yê R @ Ø‹>±, s√#·‘˚ R
Çwüeº T>∑TqT? nVü≤+ R H˚qT, Á|ü‹j·÷$T R yÓ&*É b˛e⁄<äTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°! ˙e&ç–q <ëì ø£+‘·≈î£ qT düe÷<ÛëqeTT #Ó|Œæ ‹ì. ˙e⁄
}s¡≥ #Ó+~j·TT+&ÉTeTT. H˚qT ‹]– lsêeTTì ø£&≈É î£ yÓ&*É b˛e⁄#·THêïqT. Çø£
H˚H$˚ T #˚jT· e\dæ j·TT+&ÉTqT? ˙ Çwüyº TÓ qÆ <˚eTTqï<√ #Ó|ü eTT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤‘˚ -düTsπ dü+j·T‹ X¯+ãkÕ<äH˚
ø£|Áæ |üMsπ D eTVü≤]¸#√<äHê‘Y ˆ
‘·‘√ -dæà yêj·TTÁ|üuyÑÛ √ Væ≤ yÓT~Æ *∏
Á|üu≤Û e‘· düÁÔ ‘·Œ‹eTX¯Ã yêqs¡' ˆˆ 88
ª $XÊ«k˛‘êŒ<äq+μμ HêeT
|ü+#·Á‹+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤‘˚ ` ndüTsπ ` dü+j·T‹ ` X¯+ãkÕ<äH˚ ` ø£|Áæ |üMsπ D `
eTVü≤]¸#√<äHê‘Y ` ‘·‘'· ` ndæà ` yêj·TTÁ|üueÑÛ ' ` Væ≤ ` yÓT~Æ *∏ ` Á|üu≤Û e‘·'
` ‘·Á‘·Œ‹eT' ` #· ` yêqs¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓT~Æ *∏ ! eTVü≤]¸#√<äHê‘Y ø£|Áæ |üMsπ D dü+j·T‹ X¯+ãkÕ<äH˚
ndüTπs Vü≤‘˚ (dü‹) ‘·‘·' nVü≤+ yêj·TTÁ|üuÛÑe' Á|üuÛ≤e‘·' ‘·Á‘·Œ‹eT' yêqs¡'
ndæà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓTÆ~∏*! R z C≤qø°! eTVü≤]¸#√<äHê‘Y R <˚es¡T¸\jÓTTø£ÿ
Áù|s¡De\q, ø£|Áæ |üMsπ D R yêqs√‘·eÔ TTì#˚, dü+j·T‹ R j·TT<äeΔ TTq, X¯+ãkÕ<äH˚
ndüTsπ R X¯+ãkÕ<äqT&ÉqT sêø£då Tü &ÉT, Vü≤‘˚ (dü‹) R ìVü≤‘·T&Ó’ j·TT+&É>±, ‘·‘'·
R n+<äTe\q, nVü≤+ R H˚qT, yêj·TTÁ|üueÑÛ ' R yêj·TT<˚e⁄ìe\q »ì+∫q{Ïº
yê&ÉqT, Á|üu≤Û e‘·' R Á|üu≤Û eeTTq, ‘·‘ÁY |ü‹eT' R Ä‘·ì‘√ düe÷qT&Éq>∑T, yêqs¡'
ndæà R yêqs¡T&ÉH’Ó j·TTHêïqT.
‹\ø£eTT :` ‘·‘·' R n+<äTe\q X¯+ãkÕ<äqT&ÉqT sêø£ådüTì e~Û+#·T≥e\q
Á|”‹H=+~q eTVü≤s¡T¸\jÓTTø£ÿ nqTÁ>∑V≤ü eTTe\q nì uÛ≤eeTT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡T\ú T :` Á|üu≤Û e‘·' ‘·‘ÁY |ü‹eT', øÏ+ ø£s√$T? j·Tì d”‘ê<˚$ì n&ÉT>∑T#·T
Vü≤qTeT ‘êqT m{Ïº |òTü qø±s¡éTTHÓq’ qT kÕ~Û+|ü >∑\ kÕeTs¡´ú eTT >∑\yê&ÉH˚ j·Tì
ÄyÓT≈£î ‘Ó\T|ü⁄≥¬ø’ H˚qT Á|üu≤Û eeTTq+<äT Hê ‘·+Á&çjTÆÓ q yêj·TT<˚e⁄ì‘√ düe÷qT&ÉH˚
j·THÓqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü≤s¡T¸\ Áù|s¡D qqTdü]+∫ Hê ‘·+Á&çjTÆÓ q øπ dü] s¡Ds¡+>∑eTTq
X¯+ãkÕ<äqTì e~Û+|ü>± ‘·‘Œ· *¤ ‘·eTT>± dü+‘√wüeTT H=+~j·TTqï yêj·TT<˚e⁄ì
es¡eTT e\q H˚qT »ìà+∫j·TTHêïqT. Á|üu≤Û e$X‚weü TTq H˚qTqT Hê ‘·+Á&çjTÆÓ q
yêj·TT<˚e⁄ì j·T+‘·{yÏ ê&ÉH˚ düTe÷!
ªª$XÊ«k˛‘êŒ<äqeTTμμ nqT
eTT|üŒ~jÓÆT<äedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
wüÅ{ÏÔ+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ uÛ÷Ñ j·T @e eTVü‰‘˚C≤ Vü≤qTe÷ qŒeHê‘·à»' ˆ
nÁãM Á‘·ŒÁ•‘·+ yêø£´+ d”‘êÁ|ü‘´· j·Tø±s¡D≤‘Y ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛ÷Ñ j·T' ` @e ` eTVü‰‘˚C≤' ` Vü≤qTe÷Hé ` |üeHê‘·à»' `
nÁãM‘Y ` Á|üÁ•‘·+ ` yêø£´+ ` d”‘êÁ|ü‘´· j·Tø±s¡D≤‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘˚C≤' |üeHê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé d”‘êÁ|ü‘·´j·Tø±s¡D≤‘Y
uÛ÷Ñ j·T' @e Á|üÁ•‘·+ yêø£ýéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘˚C≤' R eTVü‰‘˚»dü‡+|üqTï&Óq’ , |üeHê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé
R yêj·TTq+<äqT&É>T∑ Vü≤qTeT, d”‘êÁ|ü‘´· j·Tø±s¡D≤‘Y R d”‘≈· î£ qeTàø£eTT ø£*+Z #·T
ì$T‘·eÔ TT>±, uÛ÷Ñ j·T' @e R ‹]– yÓ+≥H˚, Á|üÁ•‘·+ R $qj·TeTT‘√ >∑÷&çq,
yêø£´+ R e#·qeTTqT, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘˚»dü‡+|üqTï&É>T∑ e÷s¡T‹ d”‘≈· î£ Ç+ø£qT qeTàø£eTT ø£*+Z #·T
ø=i¬ø’ $qj·TeTT‘√ ‹]– á $<Ûeä TT>∑ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ yêqs√ -Vü≤+ eTVü‰uÛ≤>π <ä÷‘√ sêeTdü´ BÛeT‘·' ˆ
sêeTHêe÷+øÏ‘+· #˚<+ä |üX´¯ <˚ e´+>∑T∞j·Tø£yTé ˆˆ 2
XÀ¢ˆˆ Á|ü‘´· j·÷s¡+ú ‘· yê˙‘·+ ‘˚q <ä‘+Ô· eTVü‰‘·àHê ˆ
düe÷X¯«dæV≤æ uÛÁÑ <ä+ ‘˚ ø°Då <äT'K|ò˝ü ≤ Vü≤´dæ ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yêqs¡' ` nVü≤+ ` eTVü‰uÛ≤>π ` <ä÷‘·' ` sêeTdü´ ` BÛeT‘·'
sêeTHêe÷+øÏ‘+· ` #· ` Ç<ä+ ` |üX´¯ ` <˚$ ` n+>∑T∞j·Tø£yTé ˆˆ Á|ü‘´· j·÷s¡+ú
` ‘·e ` Ä˙‘·+ ` ‘˚q ` <ä‘+Ô· ` eTVü‰‘·àHê ` düe÷X¯«dæV≤æ ` uÛÁÑ <ä+ ` ‘˚ `
ø°D
å <äT'K|ò˝ü ≤ ` Væ≤ ` ndæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰uÛ≤>π ! nVü≤+ BÛeT‘·' sêeTdü´ <ä÷‘·' yêqs¡', <˚$! ‘˚q
eTVü‰‘·àHê <ä‘·Ô+ ‘·e Á|ü‘·´j·÷s¡úyéT Ä˙‘·+ sêeTHêe÷+øÏ‘·yéT Ç<äyéT
n+>∑T∞j·Tø£+ #· |üX´¯ , ø°D å <äT'K|ò˝ü ≤ ndæ Væ≤— düe÷X¯«dæV≤æ , ‘˚ uÛÁÑ <ä+ (ndüT)Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰uÛ≤>π R z eTVü‰‘·Tàsê˝≤! nVü≤+ R H˚qT, BÛeT‘·' R
Á|üC≤„XÊ*jÓTÆ q, sêeTdü´ R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, <ä÷‘·' R <ä÷‘·jTÆÓ q, yêqs¡' R
yêqs¡T&ÉqT, <˚$! R z |üPE´sê˝≤! ø°åD<äT'K|òü˝≤ R q•+∫b˛sTTq <äT'K
s¡÷|üyTÓ qÆ bÕ|ü|\üò eTT >∑\<ëqe⁄, ndæ Væ≤ R ne⁄#·THêïe⁄ düTe÷! ‘·e Á|ü‘´· j·÷s¡+ú
R ˙≈£î qeTàø£eTTø=i¬ø’, ‘˚q eTVü‰‘·àHê R Ä eTVü≤˙j·TTì#˚, <ä‘·Ô+ R
ˇdü>ã∑ &çq{Ï,º (eTj·÷) Ä˙‘·+ R (Hê#˚) rdüTø=ì sêã&çq{Ï,º sêeTHêe÷+øÏ‘+·
R sêeTHêeT∫Vü≤ïeTT ø£*–q{Ï,º Ç<äyTé n+>∑T∞j·Tø£+ R á j·TT+>∑se¡ TTqT,
|üX´¯ R #·÷&ÉTeTT. düe÷X¯«dæV≤æ R }s¡&\ç T¢eTT. ‘˚ R ˙≈£î, uÛÁÑ <ä+ R eT+>∑fie¯ TT,
ndüTÔ R n>∑T>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` z eTVü‰‘·Tàsê˝≤! H˚qT BÛXÊ*jÓTÆ q sêeTTì<ä÷‘·qT. Ä eTVü‰‘·Tà&ÉT
˙≈£î qeTàø£eTT ø£\T>∑T≥ø=i¬ø’ ˇdü–q sêeTHêe÷+øÏ‘e· T>∑T n+>∑T∞j·Tø£eTTqT
ø=ìe∫Ã‹ì— #·÷&ÉTeTT. |üPs¡«bÕ|ü|\üò yÓTqÆ ˙ <äT'KeT+‘·jT· T q•+∫b˛sTTq~,
}s¡&\ç T¢eTT. ˙≈£î eT+>∑fie¯ TT n>∑TqT.
XÀ¢ˆˆ >∑èV”≤‘ê« Áù|ø£eå ÷D≤ kÕ uÛsÑ T¡ 'Ô ø£s$¡ uÛ÷Ñ wüDyéT ˆ
uÛsÑ êÔs¡ $Te dü+ÁbÕbÕÔ C≤qø° eTT~‘ê-uÛeÑ ‘Y ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >∑èV”≤‘ê« ` Áù|ø£eå ÷D≤ ` kÕ ` uÛsÑ T¡ 'Ô ` ø£s$¡ uÛ÷Ñ wüDyéT `
uÛsÑ êÔsy¡ Té ` Çe ` dü+ÁbÕbÕÔ ` C≤qø° ` eTT~‘ê ` nuÛeÑ ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` C≤qø° uÛsÑ T¡ 'Ô (‘·‘)Y ø£s$¡ uÛ÷Ñ wüD+ >∑èV”≤‘ê« Áù|ø£eå ÷D≤ uÛsÑ êÔs+¡
dü+ÁbÕbÕÔ Çe eTT~‘ê nuÛeÑ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` C≤qø° R d”‘e· Tà, uÛsÑ T¡ 'Ô R uÛsÑ j Ô¡ TÓ Tø£ÿ, (‘·‘)Y ø£s$¡ uÛ÷Ñ wüD+ R
Ä Vü≤kÕÔusÑÛ D ¡ eTTqT, >∑èV”≤‘ê« R >¬ ø’ =ì, Áù|ø£eå ÷D≤ R ø£qTï˝≤sê #·÷#·Tø=qT
#·Tqï<Ó,’ uÛsÑ êÔs+¡ R uÛsÑ qÔ¡ T, dü+ÁbÕbÕÔ Çe R bı+~q~ e˝…H,˚ eTT~‘ê nuÛeÑ ‘Y
R Äq+<äeTT H=+~q<ëjÓTqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª>∑èV”≤‘ê« Áù|ø£eå ÷D≤μ Ç#·Ã≥ ø£$, ªrdæø=ì #·÷∫μ nq≈£î+&É
#·÷#·T#·Tqï<Ó’ nì e∫+#·T≥#˚ d”‘·eTà≈£î Ä j·T+>∑T∞j·Tø£eTT m+‘·‘·&Ée⁄
#·÷∫qqT ‘·ì$ rs¡ø£ m+‘·j÷Ó ‘·&eÉ ⁄ nfÒ¢ #·÷#·T#·T+&Óqì uÛ≤eeTT. ªuÛsÑ êÔs+¡
(36) ` wüÅ{ÏÔ+X¯düs¡Z 427
dü+ÁbÕbÕÔ Çeμ uÛÑs¡ÔqT bı+~q≥T¢>∑H˚ nq>± n+>∑T∞j·Tø£eTT \_Û+∫q
$yêVü≤düeTj·TeTT Hê{Ï qT+&ç <ëì $jÓ÷>∑ düeTj·TeTT ei≈£îqT d”‘êsêeTT\
Á|üDj·T$Vü‰s¡eTT\‘√ Ä j·TT+>∑s¡eTT Á|üdü+>∑eTTq e∫Ãq eT<ÛäTs¡|òüT≥ºeTT
\ìïj·TTqT ÄyÓTdüà è‹øÏ e#·TÃ#·T+&É>± d”‘e· Tà≈£î ‘·q Á|æjT· TìjÓTTø£ÿ düT+<äs¡
s¡÷|üeTTqT, Á|üDj·T#˚w\ºü TqT <äè>√Z#s· e¡ ÷jÓTqT. nq>± uÛsÑ j Ô¡ TÓ Tø£ÿ kÕìï<Û´ä eTT
‘·q≈£î \_Û+∫qfÒ¢ ÄyÓT Äq+<äeTT H=+<Óqì uÛ≤eeTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` nH˚øe£ TT\>∑T |üPs¡«ø£è‘·éTT ˝≤ j·TT+>∑se¡ TT eT÷\eTTq
»„|øÔæ Ï sê>± Áø£eTÁø£eTeTT>± Hêø±s¡ eT+‘·jT· T düŒwüeº TT>∑ uÛ≤eHê‹X¯jT· ã\eTTq
>√#·]+|ü>± ‘·q uÛsÑ j Ô¡ T˚ m<äT≥e∫Ã ì*#Óqì lsêeTT &É≥≈£î e∫Ãq≥¢ì ø£$
>∑÷&ÛÉeTT>∑ dü÷∫+#·T#·THêï&ÉT. á Áø£eTeTT uÛÑ>∑eq÷à]ÔjÓTTø£ÿ <Ûë´qk˛bÕq
e÷s¡ZeTTqT ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï~. •wüß´&ÉT uÛÑ>∑eq÷à]Ô m<äTs¡T>∑e∫Ã ì\∫q≥T¢
‘√#·Tei≈£î ì≥T¢bÕdæ+#·e˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeD≤düTs¡T&˚y÷Ó j·TqT X¯+øÏ#˚ »+≈£î#·Tqï d”‘ê<˚$ Vü≤qTeT+‘·Tì
#˚‹qT+&ç Ä j·TT+>∑se¡ TTqT n$T‘·yTÓ qÆ Äq+<äeTT‘√ >¬ ø’ =ì eTqdüT‡˝Àì X¯+ø£
‘=\–b˛e>± uÛsÑ #Ô¡ ‹˚ n\+ø±s¡yTÓ qÆ Ä j·TT+>∑se¡ TTqT ‘·ì$rs¡ #·÷#·T#·Tqï<Ó’
uÛsÑ j
Ô¡ T˚ ‘·qjÓT<äT≥≈£î e∫Ã j·TTqï≥T¢>∑ Äq+<äeTT H=+~j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ #ês¡T ‘·<«ä <äq+ ‘·kÕ´ kÕÔÁeTX¯óø±¢jT· ‘˚øDå£ yéT ˆ
ãuÛ÷Ñ e Vü≤s√¸<Áä >∑+ #· sêVüQeTTø£Ô Çy√&ÉTsê{Ÿ ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #ês¡T ` ‘·‘Y ` e<äq+ ` ‘·kÕ´' ` ‘êÁeTX¯óø±¢jT· ‘˚øDå£ yéT `
ãuÛ÷Ñ e ` Vü≤s√¸<Áä >∑+ ` #· ` sêVüQeTTø£'Ô ` Çe ` ñ&ÉTsê{Ÿ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·kÕ´' ‘êÁeTX¯óø±¢jT· ‘˚øDå£ + ‘·‘Y e<äq+ sêVüQeTTø£'Ô ñ&ÉTsê{Ÿ
Çe Vü≤s√¸<Áä >∑+ ãuÛ÷Ñ e.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·kÕ´' R Ä d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, ‘êÁeTX¯óø±¢jT· ‘˚øDå£ + R mi¿Hq’Ó ,
‘Ó\H¢ q’Ó , $XÊ\yÓTqÆ ø£qTï\T >∑*qZ {Ï,º ‘·‘Y e<äq+ R Ä eTTKeTT, sêVüQeTTø£'Ô
R sêVüQe⁄#˚ $&ÉTeã&çq{Ïº, ñ&ÉTsê{Ÿ Çe R #·+Á<äT&ÉTe˝…, Vü≤s√¸<äÁ>∑+ R
Äq+<äeTT‘√ ì+&çq~, ãuÛ÷Ñ e R njÓT´qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä d”‘ê<˚$ eTTKeTT n|ü&ÉT sêVüQe⁄#˚ $&ÉTeã&çq dü+|üPs¡í
#·+Á<ä_+ãeTTe˝… eTVü‰q+<äeTT‘√ $sêõ\T¢ #·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· kÕ‡ ÁV”≤eTr u≤˝≤ uÛsÑ Ô¡ èdü+<˚XV¯ ≤ü ]¸‘ê ˆ
|ü]‘·TcºÕ Á|æjT· + ø£è‘ê« Á|üXX¯ +¯ dü eTVü‰ø£|yæ Té ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` kÕ ` ÁV”≤eTr ` u≤˝≤ ` uÛsÑ T¡ 'Ô ` dü+<˚XV¯ ≤ü ]¸‘ê `
|ü]‘·TcºÕ ` Á|æjT· + ` ø£è‘ê« ` Á|üXX¯ +¯ dü ` eTVü‰ø£|yæ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ÁV”≤eTr kÕ u≤˝≤ uÛsÑ T¡ 'Ô dü+<˚XV¯ ≤ü ]¸‘ê, |ü]‘·TcÕº (‘·+)
eTVü‰ø£|+æ Á|æjT· + ø£è‘ê« Á|üXX¯ +¯ dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ÁV”≤eTr R \C≤®e‹jÓTÆ q, kÕ u≤˝≤ R Ä
d”‘ê‘·sT¡ DÏ, uÛsÑ T¡ 'Ô R uÛsÑ j
Ô¡ TÓ Tø£ÿ, dü+<˚XV¯ ≤ü ]¸‘ê R dü+<˚Xe¯ TT#˚ Äq+<äeTT H=+~q<Ó,’
|ü]‘·TcÕº R ì+&ÉT>∑ ‘·è|æÔ H=+~q<Ó,’ (‘·+) eTVü‰ø£|+æ R Ä yêqs¡ ÁX‚wßü &˜ q’Ó
Vü≤qTeTqT, Á|æjT· + ø£è‘ê« R Á|”‹bÕÁ‘·Tì>∑ #˚d,æ Á|üXX¯ +¯ dü R XÊ¢|Tæò +∫q~.
‹\ø£eTT :` ÁV”≤eTr R n+>∑T∞j·Tø£kÕìï<Û´ä eTT#˚ uÛsÑ j
Ô¡ TÓ Tø£ÿ düìï~Ûì dæ>T∑ |Z &ü TÉ q≥T¢>∑
dæ>T∑ Z H=+~q<äì uÛ≤eeTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` ÁV”≤eTr R \»®>\∑ ~. d”‘e· Tà Ç|ü&ÉT eTT|üŒ~¬s+&˚+&É~¢
>±e⁄q u≤\HêsTTø£ >±<äT. n≥T¢+&çj·TT u≤˝≤ nqT≥#˚ Hê düeTj·TeTTq
eTT>±ΔHêsTTø£ j·T+<ä* >∑TDeTT \»® ÄyÓTj·T+<äT >±qe∫Ã u≤\ njÓT´qì
uÛ≤eeTT.
Á|üX¯X¯+dü :` düeÔ yÓTTq]+#Ó qqT≥. >∑Ts¡Tk˛ÔÁ‘·eTT >∑Ts¡TeTVü‰‘·à és¡qí eTT ‘Ó\T|ü⁄
#·Tqï~. uÛ>Ñ e∑ q÷à]Ôì kÕøå±‘·ÿ]+|ü#d˚ qæ >∑Ts¡Te⁄ HÓ+‘· k˛ÔÁ‘·eTT #˚dqæ qT >=i‘·jT˚ !
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ Ä j·T+>∑T∞j·Tø£eTTqT #·÷&É>H∑ ˚ ‘·q uÛsÑ qÔ¡ T #·÷∫q≥T¢
ø±>± ø=~›>∑ dæ>T∑ HZ =+~ Á|æjT· Tì dü+<˚Xe¯ TT \_Û+∫q+<äT≈£î n$T‘êq+<äeTT
H=+<äT#·T ‘·q≈£î Á|æjT· eTT>∑÷]Ã Áù|eTbÕÁ‘·T&Óq’ Ä Vü≤qTeTqT Ç≥T¢ Ä<äse¡ TT‘√
XÊ¢|òæT+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ $Áø±+‘· düÔ «+ düeTs¡ú dü+Ô ÁbÕ»„dÔü «+ yêqs√‘·eÔ T ˆ
j˚T H˚<+ä sêø£då |ü <ü +ä ‘·« jÓTÆ øπ q Á|ü<]äÛ ¸‘y· Té ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $Áø±+‘·' ` ‘·«+ ` düeTs¡'ú ` ‘·«+ ` ÁbÕ»„' ` ‘·«+ ` yêqs√‘·eÔ T
` j˚Tq ` Ç<ä+ ` sêø£då |ü <ü +ä ` ‘·«j·÷ ` @πøq ` Á|ü<]äÛ ¸‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs√‘·eÔ T! ‘·«+ ÁbÕ»„' j˚Tq Ç<ä+ sêø£då |ü <ü yä Té @πøq
‘·«j·÷ Á|ü<]äÛ ¸‘y· Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs√‘·ÔeT! R z yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ü! ‘·«+ $Áø±+‘·' R ˙e⁄
eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ*$, ‘·«+ düeTs¡'ú R ˙e⁄ >=|üŒ düeTs¡‘ú · >∑\yê&Ée⁄, ‘·«+ ÁbÕ»„'
R ˙e⁄ eTVü‰ãT~ΔXÊ*$, j˚Tq R m+<äT#˚‘q· q>±, Ç<ä+ sêø£då |ü <ü +ä R á
sêø£då ìü \j·TeTT, @πøq ‘·«j·÷ R ˇ+≥]jÓTÆ q ˙#˚‘,· Á|ü<]äÛ ¸‘y· Té R ìs¡“j
¤ T· eTT>±
Á|üy˚•+|üã&çq~.
>√$+<äsêJj·TeTT :` $Áø±+‘·' ` sêø£då Tü \qT øå√_Û+|ü#j
˚ T· T≥#˚ |üsêÁø£eTXÊ*,
düeTs¡'ú R ˇ+≥]>∑H˚ sêø£då Tü \qT »sTT+#·T≥#˚ düeTs¡T&ú TÉ , ÁbÕ»„' R e÷j·÷e⁄˝…q’
sêø£då Tü \qT »sTT+#·T≥#˚ Á|üC≤„XÊ* j·Tì uÛ≤eeTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` X¯Ss¡T&Ée⁄, düeTs¡T&ú eÉ ⁄, ÁbÕE„&eÉ ⁄ nqT |ü<eä TT\T C≤„qX¯øÔÏ
ã\eTT\qT ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï$, nHêj·÷düeTT>∑ »\ì~Ûì \|òTæ +#·T≥#˚ ã\eTTqT,
ˇø£ÿ&Éy˚ nqT≥#˚ kÕeTs¡´ú eTTqT, \+ø£jT· +<äT Á|üy•˚ +∫ d”‘e· TàqT ‘Ó*dæø=qT≥#˚
C≤„qeTTqT ‘Ó\T|üã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ü! ˇ+≥]yÓ’ á |òüTÀs¡sêø£ådüT\ ìyêdüeTTqT
ìs¡ “ ¤ j · T eTT>± Á|ü y ˚ • +∫q{Ï º ˙e⁄ kÕe÷qT´&É e ⁄ ø±e⁄. $Áø£ e TXÊ*$,
eTVü‰düeTs¡Tú &Ée⁄ >=|üŒ Á|üC≤„e+‘·T&Ée⁄qT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ X¯‘j · ÷Ó »q$d”sÔ í¡ kÕ‡>∑s√ eTø£sê\j·T' ˆ
$Áø£eTXÊ¢|Tüò ˙j˚Tq Áø£eT‘ê >√wüŒBø£è‘·' ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯‘j · ÷Ó »q$d”sÔ 'í¡ ` kÕ>∑s'¡ ` eTø£sê\j·T' ` $Áø£eTXÊ¢|Tüò ˙j˚Tq
` Áø£eT‘ê ` >√wüŒBø£è‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯‘·jÓ÷»q$d”Ôs¡í' eTø£sê\j·T' kÕ>∑s¡' Áø£eT‘ê
$Áø£eTXÊ¢|Tüò ˙j˚Tq (‘·«j·÷) >√wüŒBø£è‘·'.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` X¯‘j · ÷Ó »q$d”sÔ 'í¡ R q÷i≤eT&É\ bı&Éyq’Ó ~j·TTqT, eTø£sê\j·T'
R yÓTTdüfi≈¢¯ î£ ìyêdüyTÓ qÆ {Ï~º j·TTq>∑T, kÕ>∑s'¡ R düeTTÁ<äeTT, Áø£eT‘ê R <ë≥T#·Tqï{Ï,º
$Áø£eTXÊ¢|Tüò ˙j˚Tq R |üsêÁø£eTeTT#˚ ø°]+Ô |ü<–ä qyê&Éyq’Ó , (‘·«j·÷ R ˙#˚‘)·
>√wüŒBø£è‘·' R >√e⁄bÕ<ä eT+‘·{>Ï ∑ #˚jT· ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` XÊ¢|Tüò ˙j·TyÓTqÆ |üsêÁø£eTeTT >∑*qZ ˙e⁄ q÷iTjÓ÷»qeTT\ bı&Éy’Ó
;Ûøs£ »¡ \»+‘·Te⁄\≈£î ì\j·TyÓTj
Æ T· Tqï á eTVü‰kÕ>∑se¡ TTqT ˇø£ >√e⁄bÕ<äeT+‘·
∫qï~>±#˚dæ <ë{Ïe∫Ã‹$>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ qVæ≤ ‘ê«+ ÁbÕø£è‘·+ eTH˚´ yêqs¡+ yêqs¡s¸¡ uÑÛ ˆ
j·Tdü´ ‘˚ HêdæÔ dü+Á‘êk˛ sêeD≤ <ä|æ dü+ÁuÛeÑ T' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` Væ≤ ` ‘ê«+ ` ÁbÕø£è‘·+ ` eTH˚´ ` yêqs¡+ ` yêqs¡s¸¡ uÑÛ
` j·Tdü´ ` ‘˚ ` q ` ndæÔ ` dü+Á‘êdü' ` sêeD≤‘Y ` n|æ ` dü+ÁuÛeÑ T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡s¸¡ uÑÛ j·Tdü´ ‘˚ (kÕ>∑sê‘Y) dü+Á‘êdü' Hêdæ—Ô sêeD≤‘Y
n|æ dü+ÁuÛeÑ T' Hêdæ—Ô (‘·+) ‘ê«+ ÁbÕø£è‘·+ yêqs¡+ q eTH˚´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡s¸¡ uÑÛ R z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! j·Tdü´ ‘˚ R @ ˙≈£î, (kÕ>∑sê‘Y
R düeTTÁ<äeTTe\q) dü+Á‘êdü' HêdæÔ R uÛj Ñ T· eTT ˝Ò<√, (‘·+) ‘ê«+ R n{Ïº ìqTï,
ÁbÕø£è‘·+ yêqs¡+ R kÕe÷qýÓTqÆ yêqs¡Tì>±, q eTH˚´ R ‘·\eqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! ìqTï H˚qT kÕe÷q´ yêqs¡Tì>± uÛ≤$+|üC≤\qT.
m+<äT#˚‘·qq>± ˙e⁄ eTVü‰düeTTÁ<äeTTq≈£î uÛÑj·TeTT H=+<ä˝Ò<äT. n+‘·{Ï
sêeD≤düTs¡Tì >∑÷]Ã u…<sä T¡ H=+<ä≈î£ +{Ï$.
XÀ¢ˆˆ ns¡Ωùd #· ø£|æÁX‚wü̃ eTj·÷ düeT_ÛuÛ≤wæ‘·TyéT ˆ
j·T<ä´dæ Áù|wæ‘· ùdqÔ sêy˚TD $~‘ê‘·àHê ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ns¡Ωùd ` #· ` ø£|Áæ X‚wü̃ ` eTj·÷ ` düeT_Ûu≤Û wæ‘T· yéT ` j·T~ `
ndæ ` Áù|wæ‘'· ` ‘˚q ` sêy˚TD ` $~‘ê‘·àHê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|æÁX‚wü̃! (‘·«+) $~‘ê‘·àHê sêy˚TD Áù|wæ‘·' ndæ j·T~,
eTj·÷ düeT_Ûu≤Û wæ‘T· yéT ns¡Ωùd.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|Áæ X‚wü̃ R z yêqs√‘·eÔ TT&Ü, ‘·«+ R ˙e⁄, $~‘ê‘·àHê R
Ä‘·ày˚‘j Ô· TÆÓ q, sêy˚TD R lsêeTTì#˚, Áù|wæ‘'· ndæ j·T~ R |ü+|üã&çqyê&Éyq’Ó
jÓT&É\, eTj·÷ R Hê‘√, düeT_Ûu≤Û wæ‘T· + R dü+uÛ≤wæ+#·T≥≈£î, ns¡Ωùd R ‘·>T∑ <äTe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·eÔ ÷! ìqTï Ä eTVü‰‘·Tà&Óq’ lsêeTT&˚ |ü+|æjT· Tqï
jÓT&É\ ˙e⁄ Hê‘√ dü+uÛ≤wæ+#·T≥≈£î düs«¡ $<Ûeä TT\ ‘·–qyê&Éeì jÓT+#Ó<qä T.
XÀ¢ˆˆ Áù|wüsTTwü´‹ <äTs¡sΔ √¸ sêyÓ÷ q Vü≤´|üØøÏ‘å y· Té ˆ
|üsêÁø£eT eT$C≤„jT· eT‘·‡ø±X¯+ $X‚w‘ü '· ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Áù|wüsTTwü´‹ ` <äTs¡sΔ ¸¡ ' ` sêeT' ` q ` Væ≤ ` n|üØøÏ‘å y· Té `
|üsêÁø£eTyéT ` n$C≤„jT· ` eT‘·‡ø±X¯+ ` $X‚w‘ü '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äTs¡Δs¡¸' sêeT' |üsêÁø£eTyéT n$C≤„j·T (ø£eT|æ) qVæ≤
Áù|wüsTTwü´‹— $X‚w‘ü '· eT‘·‡ø±X¯yTé n|üØøÏ‘å +· (qVæ≤) Áù|wüsTTwü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äTs¡Δs¡¸' sêeT' R m~]+#·T≥≈£î X¯ø£éTT>±ì lsêeTT&ÉT,
|üsêÁø£eTyéT n$C≤„j·T R |üsêÁø£eTeTTqT >∑÷]Ã ‘Ó*dæø=q≈£î+&É, (ø£eT|æ R
me«ìì ≈£L&É <ä÷‘·>±) q Væ≤ Áù|wüsTTwü´‹ R |ü+|üuÀe&ÉT, $X‚w‘ü '· R $X‚w+æ ∫,
eT‘·‡ø±X¯+ R Hê ø£&É≈£î, n|üØøÏå‘·+ R |üØøÏå+|üã&Éq{Ïº (<ä÷‘·qT). (q Væ≤
Áù|wüsTTwü´‹ R m+‘·e÷Á‘·eTT |ü+|ü&TÉ ).
‘ê‘·Œs¡éTT :` nkÕ<Ûës¡DXÖs¡´XÊ*jÓTÆ q lsêeTT&ÉT <ä÷‘·jTÓ Tø£ÿ |üsêÁø£eTeTTqT
>∑÷]Ã ‘Ó*dæø=q≈£î+&É |üsT¡ \ ø£&≈É î£ |ü+|ü&TÉ . n+<äTqqT $X‚w+æ ∫ Hê ø£&≈É î£
|ü+|ü⁄q|ü⁄&ÉT <ä÷‘· kÕeTs¡´ú eTTqT |üØøÏ+å |ü≈î£ +&É mqï&ÉTqT |ü+|ü&TÉ .
XÀ¢ˆˆ ~cºÕ´ #· ≈£îX¯© sêyÓ÷ <Ûsä êà‘êà dü‘´· dü+>∑s'¡ ˆ
\ø£ÎDX¯Ã eTVü‰‘˚C≤ düT‡$TÁ‘êq+<äes¡qΔ ' ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ~cºÕ´ ` #· ` ≈£îX¯© ` sêeT' ` <Ûsä êà‘êà ` dü‘´· dü+>∑s'¡ `
\ø£ÎD' ` #· ` eTVü‰‘˚C≤' ` düT$TÁ‘êq+<äes¡qΔ ' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` dü‘´· dü+>∑s'¡ <Ûsä êà‘êà sêeT' ~cºÕ´ ≈£îX¯©? düT$TÁ‘êq+<äes¡qΔ '
eTVü‰‘˚C≤' \ø£ÎDX¯Ã ≈£îX¯©?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü‘´· dü+>∑s'¡ R dü‘´· dü+<ÛTä &Óq’ , <Ûsä êà‘êà R |üse¡ T<Ûë]à≈£î&Óq’ ,
sêeT' R lsêeTT&ÉT, ~cºÕ´ R Hê uÛ≤>∑éX¯eTTq, ≈£îX¯©! R øπ eå TeTT>± qTHêï&ÉTø£<ë,
düT$TÁ‘êq+<äes¡qΔ ' R düT$TÁ‘·eTT<äT› _&É&¶ q’Ó , eTVü‰‘˚C≤' R n$T‘·‘»˚ dü‡+|üqTï&ÉT
n>∑T, \ø£ÎDX¯Ã R \ø£ÎDT&ÉTqT, ≈£îX¯©! R øπ eå TeTT‘√ qTHêï&ÉT>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` dü‘´· bÕ\qBø£å >∑\yê&ÉTqT <Ûsä êà‘·Tà&ÉTqT n>∑T lsêeTT&ÉT Hê
j·T<äèwüeº X¯eTTq øπ eå TeTT>∑ qTHêï&ÉT >∑<ë! düT$TÁ‘êq+<äqT&Óq’ eTVü‰‘˚»XÊÙ*
j·T>∑T \ø£ÎDT&ÉTqT øπ eå TeTT>± qTHêï&ÉT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ≈£îX¯© j·T~ ø±≈£î‘·ú ‡' øÏ+ q kÕ>∑sy¡ T˚ K˝≤yéT ˆ
eTV”≤+ <äV≤ü ‹ ø√ù|q j·TT>±+‘ê–ï]y√‹ú‘'· ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ≈£îX¯© ` j·T~ ` ø±≈£î‘·ú ‡' ` øÏ+ ` q ` kÕ>∑sy¡ T˚ K˝≤yéT `
eTV”≤+ ` <äV≤ü ‹ ` ø√ù|q ` j·TT>±+‘ê–ï' ` Çe ` ñ‹ú‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±≈£î‘·ú ‡' ≈£îX¯© j·T~ ø√ù|q ñ‹ú‘'· j·TT>±+‘ê–ï' Çe
kÕ>∑sy¡ T˚ K˝≤+ eTV”≤+ øÏ+ q <äV≤ü ‹?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±≈£î‘·ú ‡' R s¡|òüTTsêeTT&ÉT, ≈£îX¯© j·T~ R πøåeTeTT>∑
qTqïyê&ÉsTTq, ø√ù|q R Áø√<Ûeä TT#˚, ñ‹ú‘'· R Á|ü»«]*¢q{Ï,º j·TT>±+‘ê–ï' Çe
R Á|üfij ¯ ÷· –ïe˝…, kÕ>∑sy¡ T˚ K˝≤+ R düeTTÁ<äeT<Û´ä eTTq+<äT>∑\ (kÕ>∑sy¡ T˚ yÓTT\
q÷\T>±>∑\) eTV”≤+ R uÛ÷Ñ $Tì, øÏ+ q <äV≤ü ‹ R @\ <äV≤æ +#·T≥˝Ò<Tä ?
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT øπ eå TeTT>±H˚ j·TTqï#√ uÛ≤s¡´ q|üV≤ü ]+∫q X¯Á‘·Te⁄ô|’
Áø√<Ûeä TT H=+~ Á|üfij ¯ T· ø±\eTTq+<äT $»è+_Û+∫q dü+esêÔ–ïe˝… #·‘T· dü‡eTTÁ<ä
eT<Û´ä >∑‘y· TÓ qÆ uÛ÷Ñ eT+&É\eTTq+‘·qT yÓ+≥H˚ @\ <äV≤æ +∫y˚jT· T≥ ˝Ò<Tä ?
XÀ¢ˆˆ n<∏yä ê X¯øeÔÏ T+‘Í ‘Í düTsêD≤eT|æ ìÁ>∑ùV≤ ˆ
eTyÓTeÆ ‘·T q <äT'U≤Hê eTdæÔ eTH˚´ $|üs´¡ j·T' ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏yä ê ` X¯øeÔÏ T+‘Í ` ‘Í ` düTsêD≤yéT ` n|æ ` ìÁ>∑ùV≤ `
eTeT ` @e ` ‘·T ` q ` <äT'U≤Hê+ ` ndæÔ ` eTH˚´ ` $|üs´¡ j·T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏yä ê ‘Í düTsêD≤+ ìÁ>∑ùV≤ n|æ X¯øeÔÏ T+‘Í— ‘·T eTeT @e
<äT'U≤Hê+ $|üs´¡ j·T' q (ndæÔ Ç‹) eTH˚´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏yä ê R ˝Òø,£ ‘Í R Ä sêeT\ø£ÎDT\T, düTsêD≤+ R <˚e‘·\
jÓTTø£ÿ, ìÁ>∑ùV≤ n|æ R ì]®+#·T≥j·T+<äT >∑÷&É, X¯øeÔÏ T+‘Í R kÕeTs¡´Δ eTT>∑\yêπs,
‘·T R ø±ì, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, <äT'U≤HêyéT @e R <äT'KeTT\πø, $|üs´¡ j·T' R
n+‘·eTT, HêdæÔ Ç‹ R ˝Ò<Tä nì, eTH˚´ R ‘·\#·T#·THêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˝Òø£ |ü⁄s¡Twüd+æ VüQ˝…q’ Ä j·Tqï<äeTTà *s¡Te⁄s¡TqT <˚e‘·\ qD∫
y˚jT· T≥˝À >∑÷&É kÕeTs¡´ú eTT >∑\yês¡˝Ò >±ì Á|üdTü ‘Ô e· TT Hê <äT'KeTT\πø n+‘·
eTqTq~ ˝Òø£ j·TTqï<äì H˚qT uÛ≤$+#·T#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ ø£∫Ã qï e´<∏‘ä ˚ sêeT' ø£∫Ã qï |ü]‘·|´ü ‘˚ ˆ
ñ‘·sÔ êDÏ #· ø±sê´DÏ ≈£îs¡T‘˚ |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ T' ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£∫Ã‘Y ` q ` e´<∏‘ä ˚ ` sêeT' ` ø£∫Ã‘Y ` q ` |ü]‘·|´ü ‘˚ `
ñ‘·sÔ êDÏ ` #· ` ø±sê´DÏ ` ≈£îs¡T‘˚ ` |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT' e´<∏‘ä ˚ q ø£∫Ã‘Y! |ü]‘·|´ü ‘˚ q ø£∫Ã‘Y! |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ T'
ñ‘·sÔ êDÏ ø±sê´DÏ ≈£îs¡T‘˚ (ø£∫Ã‘Y!).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT' R lsêeTT&ÉT, e´<∏‘ä ˚ q ø£∫Ã‘Y R ~>∑T\T H=+<äT#·T+&ÉT≥
˝Ò<Tä >∑<ë! |ü]‘·|´ü ‘˚ q ø£∫Ã‘Y! R dü+‘ê|üeTT H=+<äT≥ ˝Ò<Tä >∑<ë! |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ T'
R |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü &˜ q’Ó j·÷‘·&TÉ , ñ‘·sÔ êDÏ R eTT+<äTø±\eTTq #˚jT· <ä–q, ø±sê´DÏ
R ø£è‘·éTT\qT, ≈£îs¡T‘˚ ø£∫Ã‘Y! R #˚jT· T#·THêï&ÉT>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT qqTï <ä\#·Tø=qT#·T e´<∏˝ä À eTTì– j·TT+&É˝<Ò Tä >∑<ë!
|ü⁄s¡TwüÁX‚wßü &˜ q’Ó j·÷‘·&TÉ Hê $yÓ÷#·qeTTø=i¬ø’ eTT+<äT »iT|üe\dæq ø£è‘·éTT\qT
yÓT\≈£îe‘√ #˚jT· T#·THêï&ÉT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ø£∫Ã qï Bq dü‡+ÁuÛ≤+‘·' ø±πs´wüß #· q eTTVü≤´‹ ˆ
ø£∫Ã ‘·TŒs¡Twüø±sê´DÏ ≈£îs¡T‘˚ qè|ü‘˚ düT‡‘·' ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£∫Ã‘Y ` q ` Bq' ` dü+ÁuÛ≤+‘·' ` ø±πs´wüß ` #· ` q `
eTTVü≤´‹ ` ø£∫Ã‘Y ` |ü⁄s¡Twüø±sê´DÏ ` ≈£îs¡T‘˚ ` qè|ü‘'˚ ` düT‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Bq' dü+ÁuÛ≤+‘·' ø±πs´wüß q eTTVü≤´‹ ø£∫Ã‘Y! qè|ü‘'˚ düT‘·'
|ü⁄s¡Twüø±sê´DÏ ≈£îs¡T‘˚ ø£∫Ã‘Y?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Bq' R <Óq’ éTT H=+~qyê&ÉTqT, dü+ÁuÛ≤+‘·' R dü+ÁuÛeÑ TeTT
>∑\yê&ÉTHÓ’, ø±πs´wüß R ø£s¡ÔeéTT\+<äT, q eTTVü≤´‹ ø£∫Ã‘Y R yÓ÷Vü≤Á>∑düTÔ&Ó’
j·TT+&ÉT≥ ˝Ò<Tä >∑<ë! qè|ü‘'˚ düT‘·' R sê»≈£îe÷s¡T&Óq’ j·÷‘·&TÉ , |ü⁄s¡Twüø±sê´DÏ
R |ü⁄s¡TwüjT· ‘·ïeTT‘√ #˚jT· T |üqT\qT, ≈£îs¡T‘˚ ø£∫Ã‘Y R #˚jT· T#·THêï&ÉT >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` <Óq’ éTTq≈£î ∫øÏÿqyê&Ó’ ÁuÛeÑ T≈£î eX¯ó&É>T∑ #·T ‘·q ø£seÔ¡ éTT\+<äT
yÓ÷Vü≤Á>∑düTÔ&Ó’ j·TT+&ÉT≥˝Ò<äT >∑<ë! Ä sê»≈£îe÷s¡T&ÉT |ü⁄s¡Twüj·T‘·ïeTT‘√
kÕ~Û+|üe\dæq ø±s¡éTT\qT $&ÉTeø£ HÓiy˚sT¡ Ã#·THêï&ÉT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ~«$<Û+ä Á‹$<Û√bÕj·T eTTbÕj·TeT|æ ùde‘˚ ˆ
$õ^wüß düT‡Vü≤è‘·ÿ∫Ã ìàÁ‘˚wßü #· |üs+¡ ‘·|'ü ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ~«$<Û+ä ` Á‹$<Û√bÕj·T+ ` ñbÕj·TyéT ` n|æ ` ùde‘˚ `
$õ^wüß' ` düTVü≤è‘Y ` ø£∫Ã‘Y ` $TÁ‘˚wßü ` #· ` |üs+¡ ‘·|'ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üs+¡ ‘·|'ü (dü') $TÁ‘˚wßü düTVü≤è‘Y (düH)é ~«$<Ûyä Té ñbÕj·T+,
n$TÁ‘˚wßü #· $õ^wüß' (düH)é Á‹$<Û√bÕj·T+ n|æ ùde‘˚ ø£∫Ã‘Y ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üs+¡ ‘·|'ü R X¯Á‘·T‘ê|üqT&Óq’ , (dü' R Ä lsêeTT&ÉT) $TÁ‘˚wßü R
$TÁ‘·T\jÓT&É, düTVü≤è‘Y (düHé) R kÂVü‰s¡›eTT>∑\yê&Ó’, ~«$<ÛäyéT ñbÕj·T+ R
(kÕeT<ëqeTT\qT) s¬ +&ÉT ñbÕj·TeTT\qT, n$TÁ‘˚wßü #· R X¯Á‘·Te⁄\+<äTqT,
$õ^wüß' (düH)é R $»j·Tyê+#Û>· \∑ yê&Ó,’ Á‹$<Û√bÕj·T+ R <ëquÛ<Ò <ä +ä &ÉeTT\qT
eT÷&ÉT ñbÕj·TeTT\qT, n|æ ùde‘˚ ø£∫Ã‘Y R ne\+_+#·T#·THêï&ÉT >∑<ë!
eTùV≤X¯«s¡rØúj·TeTT :` $TÁ‘˚wüß #· ~«$<Ûä+ ñbÕj·T+ nq>± $TÁ‘·T\jÓT&É
kÕeT<ëqeTT\qT ¬s+&ÉT ñbÕj·TeTT\T, #·ø±s¡eTT#˚ Ä $TÁ‘·T\jÓT&É uÛÒ<ä
<ä+&ÉeTT\qT s¬ +&ÉT ñbÕj·TeTT\qT nì #Ó|Œü q>∑TqT.
‹\ø£eTT :` ~«$<Ûyä Té ñbÕj·T+ ` kÂe÷´ kÂeT´ s¡÷|ü ~«$<Û√bÕj·TeTT\T `
Á‹$<Û√bÕj·T+ <Ûsä êàs¡øú ±eTeTT\qT eT÷&ÉT |ü⁄s¡TcÕs¡eú TT\ dü+bÕ<äq≈£î kÕ<Ûqä
uÛ÷Ñ ‘·yTÓ qÆ eT÷&ÉT ñbÕj·TeTT\qT.
sê.•s√eTDÏ :` $TÁ‘˚wüß #· düTVü≤è‘Y ` #·ø±s¡eTTe\q X¯Á‘·Te⁄\jÓT&É>∑÷&É
lsêeTT&ÉT kÂVü‰s¡e› TT>∑\yê&ÉT.
~«$<ÛäyéT ñbÕj·T+ :` ◊Væ≤ø±eTTwæàø£ ÁbÕ|æÔ ñbÕj·TeTT\T.
Á‹$<Û√bÕj·T+ :` ÁãVü≤à$wüßí eTùV≤X¯«s¡T\≈£î Á|”‹ dü+bÕ<äøe£ TT\>∑T ñbÕj·TeTT\T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Ó’q lsêeTT&ÉT $TÁ‘·T\jÓT&É eT+∫ eTqdüT‡‘√
kÕeT<ëqeTT\HÓ&ç ~«$<Û√bÕj·TeTT\qT, X¯Á‘·Te⁄\jÓT&É $»j˚T#·Ã‘¤ √ <ëquÛ<Ò ä
<ä+&És÷¡ |üyTÓ qÆ eT÷&ÉT ñbÕj·TeTT\qT j·TTø£eÔ TT>∑ HÓi|ü⁄#·THêï&ÉT ø£<ë!
XÀ¢ˆˆ ø£∫Ã ìàÁ‘êDÏ \uÛ‘Ñ ˚ $TÅ‘ÔÌÓ XÊÃ|ü´_Û>e∑ T´‘˚ ˆ
ø£∫Ã ‘·ÿ˝≤´D$TÁ‘·XÃ¯ $TÅ‘ÔÌÓ XÊÃ|æ |ü⁄s¡dÿü è‘·' ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£∫Ã‘Y ` $TÁ‘êDÏ ` \uÛ‘Ñ ˚ ` $TÅ‘'ÔÌÓ ` #· ` n|æ ` n_Û>e∑ T´‘˚
` ø£∫Ã‘Y ` ø£˝≤´D$TÁ‘·' ` #· ` $TÅ‘'’Ó ` #· ` n|æ ` |ü⁄s¡dÿü è‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') $TÁ‘êDÏ \uÛÑ‘˚ ø£∫Ã‘Y? $TÅ‘ÓÌÔ' n_Û>∑eT´‘˚ ø£∫Ã‘Y!
ø£˝≤´D$TÁ‘·' uÛeÑ ‹ ø£∫Ã‘Y! $TÅ‘'ÔÌÓ |ü⁄s¡dÿü è‘·' n|æ (uÛeÑ ‹ ø£∫Ã‘Y)?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä lsêeTT&ÉT) $TÁ‘êDÏ \uÛ‘Ñ ˚ ø£∫Ã‘Y R $TÁ‘·T\qT
bı+<äT#·THêï&ÉT>∑<ë! (dü+bÕ~+#·T#·THêï&ÉT>∑<ë), $TÅ‘'ÔÌÓ n|æ #· R $TÁ‘·T\‘√>∑÷&É,
n_Û>∑eT´‘˚ ø£∫Ã‘Y R #˚s¡ã&ÉT#·THêï&ÉT>∑<ë, ø£˝≤´D$TÁ‘·' (uÛÑe‹) ø£∫Ã‘Y R
ñ‘·eÔ TT˝…q’ $TÁ‘·T\T >∑\yê&ÉT>∑ qTHêï&ÉT>∑<ë! $TÅ‘'’Ó #· n|æ R $TÁ‘·T\#˚ >∑÷&É,
|ü⁄s¡dÿü è‘·' (uÛeÑ ‹) ø£∫Ã‘Y R >ös¡$+|üã&ÉT#·THêï&ÉT >∑<ë!
sê.•s√eTDÏ :` n$TÅ‘'’Ó n_Û>e∑ T´‘˚ ø£∫Ã‘Y ` ‘·qe\q |üsêuÛ$Ñ +|üã&çq X¯Á‘·Te⁄\#˚
X¯sD
¡ T>√] ùd$+|üã&ÉT#·THêï&ÉT>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê lsêeTT&ÉT $TÁ‘·T\qT dü+bÕ~+#·T#·T yê]#˚ ùd$+|üã&ÉT
#·THêï&ÉT>∑<ë! dü‘·TŒs¡Twüß˝…’q $TÁ‘·T\‘√ >∑*dæj·TT+&ç yê]#˚ >ös¡$+|üã&ÉT
#·THêï&ÉT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ø£∫Ã <ëXÊdæÔ <˚yêHê+ Á|ükÕ<ä+ bÕ]úyê‘·à»' ˆ
ø£∫Ã ‘·TŒs¡Twüø±s¡+ #· <Óe’ + #· Á|ü‹|ü<´ä ‘˚ ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£∫Ã‘Y ` ÄXÊdæÔ ` <˚yêHê+ ` Á|ükÕ<ä+ ` bÕ]úyê‘·à»' ` ø£∫Ã‘Y
` |ü⁄s¡Twüø±s¡+ ` #· ` <Óe’ + ` #· ` Á|ü‹|ü<´ä ‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` bÕ]úyê‘·à»' <˚yêHê+ Á|ükÕ<äyTé ÄXÊdæÔ ø£∫Ã‘Y! |ü⁄s¡Twüø±s¡+
#· <Óe’ + #· Á|ü‹|ü<´ä ‘˚ ø£∫Ã‘Y!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` bÕ]úyê‘·à»' R sê»≈£îe÷s¡T&Óq’ lsêeTT&ÉT, <˚yêHê+ R <˚e‘·\
jÓTTø£ÿ, Á|ükÕ<ä+ R nqTÁ>∑Vü≤eTTqT, ÄXÊdæÔ ø£∫Ã‘Y R ø√s¡T#·THêï&ÉT>∑<ë!
|ü⁄s¡Twüø±s¡+ #· R |ü⁄s¡TwüjT· ‘·ïeTTqT, <Óe’ + #· R <Óy’ êqTÁ>∑V≤ü eTTqT, Á|ü‹|ü<´ä ‘˚
ø£∫Ã‘Y R bı+<äT#·THêï&ÉT>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` sê»|ü⁄Á‘·T&Ó’q lsêeTT&ÉT <˚e‘·\ nqTÁ>∑Vü≤eTTqT j·TTø£ÔyÓTÆq
Ø‹˝À ÁbÕ]ú+∫ bı+<äT#·THêï&ÉT>∑<ë! ‘·q |ü⁄s¡Twüø±s¡eTTq≈£îqT <Ó’yêqT
Á>∑V≤ü eTTq≈£îqT j·TTø£yÔ TÓ qÆ ÁbÕ<ÛëqéTT ì#·TÃ#·THêï&ÉT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ø£∫Ã qï $>∑‘ù· dïVü≤' Á|üyêkÕqàsTT sê|òTü e' ˆ
ø£∫Ã Hêà+ e´düHê <äkÕàH√àø£så TTwü´‹ sê|òTü e' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£∫Ã‘Y ` q ` $>∑‘ù· dïVü≤' ` Á|üyêkÕ‘Y ` eTsTT ` sê|òTü e' `
ø£∫Ã‘Y ` e÷+ ` e´düHê‘Y ` nkÕà‘Y ` yÓ÷ø£så TTwü´‹ ` sê|òTü e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òTü e' Á|üyêkÕ‘Y eTsTT $>∑‘ù· dïVü≤' q (uÛeÑ ‹) ø£∫Ã‘Y!
sê|òTü e' e÷+ nkÕà‘Y e´düHê‘Y yÓ÷ø£så TTwü´‹ ø£∫Ã‘Y!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, Á|üyêkÕ‘Y R Á|üyêdü ø±s¡DeTTq, eTsTT
R Hêj·T+<äT, $>∑‘ù· dïVü≤' R q•+∫q nqTsê>∑eTT >∑\yê&ÉT, q (uÛeÑ ‹) ø£∫Ã‘Y
R ø±&ÉT>∑<ë! sê|òTü e' R s¡|Tüò T≈£î\uÛ÷Ñ wüDT&ÉT, e÷+ R qqTï, nkÕà‘Y e´düHê‘Y
R á $|ü‘T· qÔ T+&ç, yÓ÷ø£så TTwü´‹ ø£∫Ã‘Y R $&ç|+æ |ü>\∑ &ÉT>∑<ë!
ªª$qX¯´‹ ùdïVü≤' Á|üyêkÕÁX¯j÷· ‘Yμμ (ùdïVü≤eTT <ä÷s¡<X˚ y¯ êdüeTTe\q
q•+#·TqT.) uÛsÑ Ô¡ èVü≤] qT&ç$q á ˙‹dü÷øÏøÔ Ï Á|üdTü ‘Ô y· ê©àøÏXÀ¢øy£ T˚ eT÷\eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT Hê á <ä÷s¡<X˚ d¯ ‹úæ e\q HêjÓT&É nqTsê>∑V≤” qT&Ó’
j·TT+&ÉT≥˝Ò<Tä >∑<ë! Hê≈£î dü+uÛ$Ñ +∫q á $|ü‘T· qÔ T+&ç qqTï Ä‘·&TÉ ‘·«s¡˝À
$&ç|æ+#·TqT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ düTU≤Hê eTT∫‘√ ì‘·´ eTdüTU≤Hê eTq÷∫‘·' ˆ
<äT'K eTT‘·sÔ ¡ e÷kÕ<ä´ ø£∫Ã Á<ëyÓ÷ q d”<‹ä ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düTU≤HêyéT ` ñ∫‘·' ` ì‘·ýéT ` ndüTU≤HêyéT ` nq÷∫‘·' `
<äT'KyéT ` ñ‘·sÔ y¡ Té ` ÄkÕ<ä´ ` ø£∫Ã‘Y ` sêeT' ` q ` d”<‹ä ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ì‘·´+ düTU≤HêyéT ñ∫‘·', ndüTU≤HêyéT nq÷∫‘·' sêeT'
ñ‘·sÔ +¡ <äT'KyéT ÄkÕ<ä´ q d”<‹ä ø£∫Ã‘Y!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ì‘·´+ R m\¢|ü &ÉTqT, düTU≤Hê+ R düTKeTT\πø, ñ∫‘·' R
‘·–qyê&ÉTqT, ndüTU≤Hê+ R øπ X¢ e¯ TT\≈£î, nq÷∫‘·' R ‘·>ì∑ yê&ÉTq>∑T, sêeT'
R lsêeTT&ÉT, ñ‘·sÔ +¡ R >=|üŒ<Óq’ , <äT'K+ R <äT'KeTTqT, ÄkÕ<ä´ R bı+~,
q d”<‹ä ø£∫Ã‘Y R Á≈£î+–b˛e⁄≥˝Ò<Tä >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` m\¢yfi˚ \¯ düTKeTT\≈£î e÷Á‘·yT˚ ‘·–j·TTqïyê&ÉTqT, ø£weºü TT\≈£î
m+‘· e÷Á‘·eTT ‘·>ì∑ yê&ÉT q>∑T lsêeTT&ÉT á rÁeyÓTqÆ <äT'KeTTqT bı+~
Á≈£î+–b˛e⁄≥ ˝Ò<Tä >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ øödü˝≤´j·÷ dü<Ô ë∏ ø£∫Ã ‘·T‡$TÁ‘êj·÷ dü<Ô e’Ó∏ #· ˆ
n;Ûøå£í+ ÁX¯Sj·T‘˚ ø£∫Ã ‘·TÿX¯\+ uÛsÑ ‘¡ d· ´ü #· ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øödü˝≤´j·÷' ` ‘·<ë∏ ` ø£∫Ã‘Y ` düT$TÁ‘êj·÷' ` ‘·<ë∏ ` @e
` #· ` n;Ûøå£í+ ` ÁX¯Sj·T‘˚ ` ø£∫Ã‘Y ` ≈£îX¯\+ ` uÛsÑ ‘¡ d· ´ü ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` øödü˝≤´j·÷' ‘·<ë∏ düT$TÁ‘êj·÷' ‘·<e’Ó∏ uÛsÑ ‘¡ d· ´ü #· ≈£îX¯\+
n;Ûøå£í+ ÁX¯Sj·T‘˚ ø£∫Ã‘Y?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` øödü˝≤´j·÷' R øödü˝≤´<˚$jÓTTø£ÿj·TT, ‘·<∏ë R n≥T¢,
düT$TÁ‘êj·÷' R düT$TÁ‘·jÓTTø£ÿj·TT, ‘·<∏Ó’e R nfÒ¢, uÛÑs¡‘·dü´ #· R uÛÑs¡‘·Tì
jÓTTø£ÿj·TTqT, ≈£îX¯\+ R øπ eå TeTT, n;Ûøå£í+ R ‘·i#·T>±, ÁX¯Sj·T‘˚ ø£∫Ã‘Y R
$qã&ÉT#·Tqï~>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` øödü˝≤´<˚$ øπ eå TeTTqT, düT$TÁ‘ê<˚$ ≈£îX¯\eTTqT, uÛsÑ ‘¡ T· ì øπ eå T
yês¡j
Ô T· T ‘·i#·T $qe#·TÃ#·Tqï$>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ eTìï$T‘Ô̊q e÷Hês¡Ω' ø£∫Ã #√Ã¤øπ q sê|òTü e' ˆ
ø£∫Ã HêïqéTHê sêeT' ø£∫Ã Hêà+ ‘ês¡sTTwü´‹ ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTìï$T‘Ô̊q ` e÷Hês¡Ω' ` ø£∫Ã‘Y ` XÀπøq ` sê|òTü e' ` ø£∫Ã‘Y
` q ` nqéTHê' ` sêeT' ` ø£∫Ã‘Y ` e÷+ ` ‘ês¡sTTwü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷Hês¡Ω' sê|òTü e' eTìï$T‘Ô̊q XÀπøq |ü]‘·|´ü ‘˚ q ø£∫Ã‘Y?
sêeT' nqéTHê' q (uÛeÑ ‹) ø£∫Ã‘Y? e÷+ ‘ês¡sTTwü´‹ ø£∫Ã‘Y?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷Hês¡Ω' R >ös¡yês¡TΩ &Óq’ , sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, eTìï$T‘Ô̊q
R Hê ø±s¡DeTT>∑ ø£*–q{Ï,º XÀπøq R <äT'KeTT#˚, (|ü]‘·|´ü ‘˚) (q ø£∫Ã‘Y) R
dü+‘ê|üeTT H=+<äT≥˝Ò<Tä >∑<ë! sêeT' R lsêeTT&ÉT, nqéTHê' R nqéTqdüTÿ&ÉT,
q uÛÑe‹ ø£∫Ã‘Y R n>∑T≥˝Ò<äT>∑<ë? e÷+ R qqTï, ‘ês¡sTTwü´‹ ø£∫Ã‘Y R
<ë{Ï+|ü>∑\&ÉT>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` e÷q˙j·TT&Óq’ lsêeTT&ÉT Hê $jÓ÷>∑eTT#˚ >∑*–q <äT'KeTT‘√
$TøÏÿ*>± ‘·|æ+#·T≥˝Ò<äT>∑<ë! Ä‘·&ÉT |üs¡<Ûë´qeTT˝À qTqïyê&Ó’ ø£s¡ÔeéT÷&ÛÉT
&É>T∑ ≥˝Ò<Tä >∑<ë! BÛs‘¡ «· eTT eVæ≤+∫ á $|ü‘T· qÔ T+&ç qqTï ‘·|Œü ø£ ñ<ä]Δ +|ü>\∑ &ÉT
>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ø£∫Ã <äøöå Væ≤D°+ ;Ûe÷+ uÛsÑ ‘¡ √ ÁuÛ≤‘·èe‘·‡\' ˆ
<Û«ä õ˙+ eT+Á‹_Û s¡TbZ ÕÔ+ Áù|wüsTTwü´‹ eT‘·ÿ è‘˚ ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£∫Ã‘Y ` nøåöVæ≤D°+ ` ;Ûe÷+ ` uÛsÑ ‘¡ '· ` ÁuÛ≤‘·èe‘·‡\' `
<Û«ä õ˙+ ` eT+Á‹_Û' ` >∑TbÕÔ+ ` Áù|wüsTTwü´‹ ` eT‘·ÿ è‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÁuÛ≤‘·èe‘·‡\' uÛsÑ ‘¡ '· eT+Á‹_Û' >∑TbÕÔ+ ;Ûe÷yéT nøåöVæ≤D°+
<Û«ä õ˙+ eT‘·ÿ è‘˚ Áù|wüsTTwü´‹ ø£∫Ã‘Y ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÁuÛ≤‘·èe‘·‡\' R k˛<äsT¡ ìô|’ Áù|eT>∑\, uÛsÑ ‘¡ '· R uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT,
eT+Á‹_Û' >∑TbÕÔ+ R eT+Á‘·T\#˚ s¡ø+åÏ |üã&ÉT#·Tqï, ;Ûe÷+ R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ {Ï,º
nøåöVæ≤D°+ R ô|<äd› +ü K´>∑\ #·‘T· s¡+>∑ã\eTT ø£*–q{Ï,º <Û«ä õ˙+ R ôdq’ éTTqT,
eT‘·ÿ è‘˚ R Hê ì$T‘·yÔ TÓ ,Æ Áù|wüsTTwü´‹ ø£∫Ã‘Y R |ü+|ü>\∑ &ÉT >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` n$T‘·yTÓ qÆ k˛<äsÁ¡ ù|eT>∑\ e÷ uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT nqï≈£î >∑*–q ø£weºü TTqT
‘Ó*dæø=ì düeTs¡T˝ú q’… j·TT<äeΔ T+Á‘·T\qT ‘√&ç∫Ã #·‘T· s¡+>∑ã\dü+|üqïyÓTqÆ X¯Á‘·T
uÛj
Ñ T· +ø£se¡ T>∑T eTVü‰ôdq’ éTTqT qqTï $&ç|+æ #·T≥¬ø’ |ü+|ü⁄qT >∑<ë.
XÀ¢ˆˆ yêqsê~Û|‹ü ' le÷Hé düTÁê' ø£∫Ã <˚w´ü ‹ ˆ
eT‘·ÿ è‘˚ Vü≤]_Û Ø«¬s’ s¡« è‘√ <ä+‘·qU≤j·TT<Û'’Ó ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yêqsê~Û|ü‹' ` le÷Hé ` düTÁê' ` ø£∫Ã‘Y ` @wü´‹ `
eT‘·ÿ è‘˚ ` Vü≤]_Û' ` M¬s'’ ` eè‘·' ` <ä+‘·qU≤j·TT<Û'’Ó ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqsê~Û|‹ü ' le÷Hé düTÁê' <ä+‘·qU≤j·TT<Û'’Ó Vü≤]_Û' eè‘·'
eT‘·ÿ è‘˚ @wü´‹ ø£∫Ã‘Y?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqsê~Û|‹ü ' R yêqs¡sêC…q’ , le÷Hé düTÁê' R leT+‘·T&Óq’
düTÁê⁄&ÉT, <ä+‘·qU≤j·TT<ÛÓ’' R <ä+‘·eTT\TqT qKeTT\TqT Äj·TT<ÛäeTT\T>±
ø£*–q{Ï,º Vü≤]_Û' R yêqs¡T\‘√, eè‘·' R ≈£L&çqyê&Ó,’ eT‘·ÿ è‘˚ R Hê ì$T‘·yÔ TÓ ,Æ
@wü´‹ ø£∫Ã‘Y R sê>∑\&ÉT>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqsêBÛXó¯ &Óq’ eTVü≤˙j·TT&É>T∑ düTÁê⁄&ÉT ‘·eT <ä+‘·eTT\qT,
qKeTT\qT Äj·TT<Ûeä TT\T>± #˚døæ =ì j·TT<äeΔ TT#˚jT· T eTVü‰Ms¡T˝…q’ yêqs¡T\qT
yÓ+≥u…≥Tºø=ì qqTï $&ç|+æ #·T≥ø=i¬ø’ á \+ø£≈î£ ‘·«s¡˝À sê>∑\&ÉT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ø£∫Ã qï \ø£ÎD X¯SÙs¡ düT‡$TÁ‘êq+<äes¡qΔ ' ˆ
nÅd$Ôü #·Ãs¤ C¡ ≤˝Òq sêø£kå Õ ì«<Û$ä Twü´‹ ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£∫Ã‘Y ` q ` \ø£ÎD' ` X¯Ss¡' ` düT$TÁ‘êq+<äes¡qΔ ' `
nÅd$Ôü ‘Y ` X¯sC¡ ≤˝Òq ` sêø£kå ÕHé ` $<Û$ä Twü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düT$TÁ‘êq+<äes¡Δq', X¯Ss¡', nÅdüÔ$‘Y \ø£ÎD' X¯s¡C≤˝Òq
sêø£kå ÕHé q $<Û$ä Twü´‹ ø£∫Ã‘Y?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düT$TÁ‘êq+<äes¡qΔ ' R düT$TÁ‘·≈î£ Äq+<äeTTqT ô|+bı+~+|ü
#˚jT· Tyê&ÉTqT, X¯Ss¡' R eTVü‰Ms¡T&ÉTq>∑T, nÅd$Ôü ‘Y \ø£ÎD' R eTVü‰ÅdyÔü ~˚ jÓTÆ q
\ø£ÎDT&ÉT, X¯sC¡ ≤˝Òq R u≤DdüeT÷Vü≤eTT#˚, sêø£kå ÕHé R s¡øÿ£ düT\qT, q $<Û$ä Twü´‹
ø£∫Ã‘Y R Vü≤‘·e÷s¡Ã≈£î+&ÉTHê!
‘ê‘·Œs¡éTT :` düT$TÁ‘êq+<äqT&ÉT, eTVü‰Ms¡T&ÉT, $$<ÛëÅdøÔü √$<äT&ÉT nsTTq e÷
eTi~ \ø£ÎDT&ÉT á sêø£ådüT\ô|’ u≤Des¡¸eTTqT ≈£î]|æ+∫ yê]ì ‘·«s¡˝À
|ü]e÷s¡Œ>∑\&ÉT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ söÁ<˚D ø£∫Ã <äÅùdDÔ sêy˚TD ìVü≤‘·+ s¡DÒ ˆ
Á<äø±å ´ eT´˝ÒŒq ø±˝Òq sêeD+ düdTü Vü≤è»®qyéT ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` söÁ<˚D ` ø£∫Ã‘Y ` nÅùdDÔ ` sêy˚TD ` ìVü≤‘·+ ` s¡DÒ `
Á<äø±å ´$T ` n˝ÒŒq ` ø±˝Òq ` sêeD+ ` düdTü Vü≤è»®qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n˝ÒŒq ø±˝Òq söÁ<˚D nÅùdDÔ sêy˚TD düdTü Vü≤è»®q+ sêeD+
s¡DÒ ìVü≤‘·+ Á<äø±å ´$T ø£∫Ã‘Y!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n˝ÒŒq ø±˝Òq R dü«\Œø±\eTTqH˚, söÁ<˚D nÅùdDÔ R ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ
nÅdeÔü TT‘√, sêy˚TD R lsêeTTì#˚, düdTü Vü≤è»®q+ R $TÁ‘·es¡eZ TT‘√ >∑÷&çq{Ï,º
sêeD+ R sêeD≤düTs¡Tì, s¡DÒ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, ìVü≤‘·+ R e~Û+|üã&çq
yêìì>±, Á<äø±å ´$T ø£∫Ã‘Y R #·÷&É>\∑ qT>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` n∫s¡ø±\eTT˝ÀH˚ j·TT<äeΔ TTq lsêeTT&ÉT ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ nÅdeÔü TT\qT
Á|üj÷Ó –+∫ $TÁ‘·ã+<ÛTä düyT˚ ‘·eTT>± H˚\>∑÷\Œ>± #·∫Ã|ü&j ç T· Tqï sêeDTì ‘·«s¡˝ÀH˚
H˚qT #·÷&É>\∑ qT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ø£∫Ã qï ‘· <Δ̊eTdüe÷qes¡+í
‘· kÕ´qq+ |ü<àä düe÷q>∑+~Û ˆ
eTj·÷ $Hê X¯ówü´‹ XÀø£Bq+
»\ø£jå T˚ |ü<àä $T yê‘·ù|q ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£∫Ã‘Y ` q ` ‘·‘Y ` ùV≤eTdüe÷qes¡+í ` ‘·d´ü ` Äqq+ `
|ü<àä düe÷q>∑+~Û ` eTj·÷ ` $Hê ` X¯ówü´‹ ` XÀø£Bq+ ` »\ø£j å T˚ `
|ü<àä + ` Çe ` Ä‘·ù|q ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ùV≤eTdüe÷qes¡+í , |ü<àä düe÷q>∑+~Û ‘·d´ü ‘·‘Y Äqq+ »\ø£j
å T˚
Ä‘·ù|q |ü<àä yéT Çe eTj·÷ $Hê XÀø£Bq+ (dü‘)Y X¯ówü´‹ q ø£∫Ã‘Y!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤eTdüe÷qes¡í+ R ã+>±s¡eTT‘√ düe÷qyÓTÆq es¡íeTT
>∑\~j·TTqT, |ü<àä düe÷q>∑+~Û R |ü<àä eTT‘√ düe÷qyÓTqÆ |ü]eTfi¯eTT >∑\~j·TTq>∑T,
‘·d´ü R Ä lsêeTTìjÓTTø£ÿ, ‘·‘Y Äqq+ R Ä eTTKeTT, »\ø£j å T˚ R ˙s¡T
ø°D
å +Ï ∫q|ü&ÉT, Ä‘·ù|q R m+&É#,˚ |ü<àä + Çe R ‘êeTs¡|⁄ü e⁄«e˝…, eTj·÷ $Hê
R H˚qT ˝Ò≈î£ +&É>±, XÀø£Bq+ (dü‘)Y R <äT'KeTT#˚ yÓ\yÓ\ uÀsTTq<Ó,’ X¯ówü´‹ q
ø£∫Ã‘Y R m+&çb˛e˝Ò<Tä >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ã+>±s¡eTTe˝… eTqdüT‡qT Äø£]¸+#·Tq{Ïº s¡eTýÓTqÆ es¡eí TT>∑*–
|ü<àä kÂs¡ueÑÛ TTqT yÓ<»ä \T¢q{Ïº Hê Á|æjT· Tì eTTKeTT Hê $jÓ÷>∑eTTq dü+‘ê|üeTT#˚
∫øÏÿb˛sTTq<Ó,’ m+&çb˛e⁄#·Tqï düsd¡ Tü ‡˝À m+&É≈î£ ø£$T*b˛sTTq ‘êeTs¡|⁄ü e⁄«e˝…
X¯ówæÿ+∫ b˛˝Ò<Tä >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ <Ûsä êà|ü<X˚ Ê ‘·Ô ´»‘· dü‡ «sê»´+
e÷+ #ê |ü´s¡D´+ qj·T‘·' |ü<ë‘˚' ˆ
Hêd” <ä« ´<∏ë j·Tdü´ q ;Û s¡ï XÀø£'
ø£∫Ã ‘·‡ <Ûs’Ó ´¡ + Vü≤è<äjT˚ ø£s√‹ ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <Ûsä êà|ü<X˚ Ê‘Y ` ‘·´»‘·' ` dü«sê»´+ ` e÷+ ` #· ` n|æ `
ns¡D´+ ` qj·T‘·' ` |ü<ë‘˚' ` q ` Äd”‘Y ` e´<∏ë ` j·Tdü´ ` q ` ;Û' ` q
` XÀø£' ` ø£∫Ã‘Y ` dü' ` <Ûs’Ó ´¡ + ` Vü≤è<äjT˚ ` ø£s√‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <Ûsä êà|ü<X˚ Ê‘Y dü«sê»´+ ‘·´»‘·', e÷yéT n|æ ns¡D´+ qj·T‘·',
|ü<ë‘˚' j·Tdü´ e´<∏ë Hêd”‘,Y ;Û' Hêd”‘,Y XÀø£' #· Hêd”‘,Y dü' n<ä´ Vü≤è<äjT˚
<Ûs’Ó ´¡ + ø£s√‹ ø£∫Ã‘Y?
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` <Ûsä êà|ü<X˚ Ê‘Y R <Ûsä à¡ eTT ì$T‘·eÔ TTq, dü«sê»´+ R ‘·q sê»éTTqT,
‘·´»‘·' R |ü]‘·´õ+#·T#·Tqïyê&ÉTqT, e÷yéT n|æ R qqTï >∑÷&É, ns¡D´+ qj·T‘·'
R n&É$øÏ >=ìb˛e⁄#·Tqïyê&ÉTqT, |ü<ë‘˚' R ø±*q&Éø£qT b˛e⁄#·Tqïyê&ÉTqT
n>∑T, j·Tdü´ R @ BÛsT¡ q≈£î, e´<∏ë R ∫+‘·, Hêd”‘Y R ˝Ò≈î£ +&ÓH√, XÀø£' #· R
<äT'KeTT ≈£L&É, Hêd”‘Y R ˝Ò≈£î+&ÓH√, dü' R Ä lsêeTT&ÉT, n<ä´ R H˚&ÉT,
Vü≤è<äjT˚ R eT~˝À, <Ûs’Ó ´¡ + ø£s√‹ ø£∫Ã‘Y R <Ûs’Ó ´¡ eTTqT |üPìj·TTHêï&ÉT >∑<ë!
‹\ø£eTT :` ;Û' R C≤qøÏì yÓ+≥>√ì b˛e⁄≥≈£î uÛj
Ñ T· eTT, XÀø£' ` sê»´|ü]
‘ê´>∑eTTq≈£î <äT'KeTT, e´<∏ë ` ns¡DýêdüeTTq≈£î ~>∑T\T.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` e´<∏ë ` sê»´‘ê´>∑eTTe\q, ;Û' ` ns¡D´dü+#ês¡eTTqT
>∑÷]Ã, XÀø£' ` d”‘êeqdü+#ês¡eTTq≈£î.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` H˚qT |ü<Tä HÓì$T<˚fifl¯ |æ\q¢ T ø±i&Ée⁄\˝À eTT+&É˝¢ À, sêfi¯fl˝À
‘·q ø£qTï\jÓT<äT≥ ‹s¡T>∑T#·Tqï|ü&ÉTqT eTqdüTq BÛs‘¡ · H=+~q <Ûs’Ó ´¡ XÊ* Ç|ü&ÉT
d”‘· b˛sTTq b˛ìeTàì <Ûs’Ó ´¡ eTT $&ÉTeø£jT· THêï&ÉT>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` <Ûsä à¡ bÕ\qeTTø=i¬ø’ sê»éTTqT $&ç∫ ô|≥Tº#T· qï|ü&ÉT >±ì,
qqTï ‘·q yÓ+≥ ns¡DéTTq≈£î ø±*q&Éøq£ T >=ìb˛e⁄#·Tqï|ü&ÉT >±ì @ BÛsT¡ &ÉT
m{Ïº e´<∏j
ä T· TqT uÛj
Ñ T· eTTqT <äT'KeTTqT ˝Òø£ j·TT+&É>˝∑ HZ… √ n{Ïº Ä‘· &ûHê&ÉT Hê
$jÓ÷>∑eTT#˚ eTqdüT‡q+<äT <Ûs’Ó ´¡ eTTqT >√˝ÀŒe⁄≥˝Ò<Tä >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ q #êdü´ e÷‘ê q |æ‘ê q #êq´'
ùdïVü‰ ~«•cº˛ -dæÔ eTj·÷ düy÷Ó yê ˆ
‘êe <ä´Δ Vü≤+ <ä÷‘· õJ$ùwj·T+
j·÷e Á‘·Œeè‹Ô+ X¯èDTj·÷+ Á|æjT· dü´ ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` #· ` ndü´ ` e÷‘ê ` q ` |æ‘ê ` q ` #· ` nq´' `
ùdïVü‰‘Y ` $•wü'º ` ndæÔ ` eTj·÷ ` düeT' ` yê, ‘êe‘Y ` Væ≤ ` nVü≤+ `
<ä÷‘· ` õJ$ùwj·T+ ` j·÷e‘Y ` Á|üeè‹Ô+ ` X¯èDTj·÷+ ` Á|æjT· dü´ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùdïVü‰‘Y ndü´ e÷‘ê q $•cÕº, |æ‘ê #· q $•wü'º , nq´X¯Ã
$•wü'º q ndæ,Ô eTj·÷ düeT' #· yê Hêdæ,Ô <ä÷‘·' Á|æjT· dü´ Á|üeè‹Ô+ j·÷e‘Y
X¯èDTj·÷+, ‘êe‘Y Væ≤ nVü≤+ õJ$ùwj·TyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùdïVü‰‘Y R ùdïVü≤eTTe\q, ndü´ R lsêeTTq≈£î, e÷‘ê R ‘·*,¢
q $•cÕº R n~Û≈î£ sê\Tø±<äT, |æ‘ê #· R ‘·+Á&çjT· TqT, q $•wü'º R n~Û≈î£ &ÉT
ø±&ÉT, nq´X¯Ã R Ç‘·sT¡ &ÉTqT, $•wü'º R n~Û≈î£ &ÉT, HêdæÔ R ˝Ò&TÉ , eTj·÷ R Hê‘√,
düeT' #· yê R düe÷qT&ÉTqT>±ì, HêdæÔ R ˝Ò&TÉ . <ä÷‘· R z #ês¡T&Ü! Á|æjT· dü´ R
Á|æjT· TìjÓTTø£ÿ, Á|üeè‹Ô+ R yês¡qÔ T, j·÷e‘Y R m|üŒ{Ïei≈£î, X¯èDTj·÷+ R
$q>∑\T>∑T<äTH√, ‘êe‘Y Væ≤ R n+‘·eiπø düTe÷, nVü≤+ R H˚qT, õJ$ùwj·T+
R J$+|ü >√¬s<äqT.
‹\ø£eTT :` ªªùdïVü≤‘Y $•wü'º eTj·÷ düy÷Ó yê HêdæÔ ` Ä |üse¡ T|ü⁄s¡TwüßìjÓTTø£ÿ
X¯øsÔÏ ÷¡ |üyTÓ qÆ <ëqqT nì d”‘e· Tà yÓ\&¢ +ç #·T#·Tqï<äì ‘Ó*j·Te˝…qT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` sêeT$jÓ÷>∑eTT ø£*–q ñ‘·Ôs¡ø£åDeTTqH˚ d”‘·eTà
ÁbÕDeTT\qT $&ÉTee\dæjT· TqïqT n{Ïº ÁbÕD‘ê´>∑eTT lsêeTTq≈£î n_ÛeT‘·eTT
>±<äì ÄyÓT ÁbÕDeTT\qT <Ûä]+∫j˚T j·TTqï~. ‘êqT J$+∫ j·TTqï|ü&˚
lsêeTT&ÉT X¯Á‘·Te⁄\ô|’ Á|ürø±s¡eTT >±$+#·T≥≈£î neø±X¯eTT+&ÉTqT. n{Ïº
neø±X¯eTT sêeTTqø=dü– Ä‘·&TÉ \+ø£≈î£ #˚sT¡ q+‘·ei≈£î ‘êqT J$+∫ j·TT+&ÉT≥
‘·q <Ûsä à¡ eTì ‘Ó\T|ü⁄#·T n≥T|æeTà≥ $wüjT· eTTô|’ ‘·q≈£î ÄdüøÔÏ ˝Ò<ìä sêeTTì
yês¡j Ô T· T #·s´¡ j·TT $qTei≈£îqT J$+∫ j·TT+<äTqì e´ø£|Ô iü #ÓqT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` Ç+‘·es¡≈î£ yêqπs+Á<ä ø£|+” Á<ë j·Tì dü+uÀ~Û+∫q d”‘·
Ç|ü&ÉT <ä÷‘ê! j·Tì dü+uÀ~Û+∫q~. @\qq>± <ä÷‘·‘√ #Ó|Œæ qe÷≥ Ä‘·ì
kÕ«$T‘√ #Ó|Œæ qfÒ!¢ Ä‘·ì kÕ«$T ø± e÷≥ \‘·&TÉ #Ó|Œü e\j·TTqìj˚T j·TT<˚X› ´¯ eTT.
á $wüjT· eTT leT<é uÛ≤>∑e‘·eTT˝Àì <äXe¯ Tdüÿ+<Ûeä TTq+<ä* ÁuÛeÑ Ts¡^‘·\‘√
b˛*Ã #·÷&Ée˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <ä÷‘·yq’Ó z Vü≤qTe÷! lsêeTT&ÉT qH˚ï $TøÏÿ* Áù|$T+∫Hê&ÉT.
Ä‘·&TÉ qqTï Áù|$T+∫q+‘·>±ì, n+‘·ø+£ fÒ m≈£îÿe>± >±ì me«]ì Áù|$T+#·˝<Ò ìä
Hê≈£î ‘Ó*j·TTqT. ‘·q ‘·*¢>±ì, ‘·+Á&ç >±ì, y˚i=ø£s¡T>±ì Ä‘·ì Áù|eTqT
#·÷i>=qT≥˝À Hê ‘·sT¡ yê‹yêπs düTe÷! n+<äT#˚‘H· ˚ Ä‘·ì øπ eå Tyês¡qÔ T $qe˝…qì
m{À¢ Ç+‘· ø±\eTTqT J$+∫j·TT+{Ïì. ‘·sT¡ yê‹ $wüjT· eTT HêeX¯eTT˝Àì~
>±<äT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ Çre <˚M e#·q+ eTVü‰s¡+ú
‘·+ yêqπs+Á<ä+ eT<ÛTä sês¡ú eTTø±Ô « ˆ
ÁXÀ‘·T+ |ü⁄q düdÔ ´ü e#√-_ÛsêeT+
sêe÷s¡j ú T· Tø£+Ô $s¡sêeT sêe÷ ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` Çe ` <˚M ` e#·q+ ` eTVü‰s¡+ú ` ‘·+ ` yêqπs+Á<ä+
` eT<ÛTä sês¡yú Té ` ñø±Ô « ` ÁXÀ‘·T+ ` |ü⁄q' ` ‘·d´ü ` e#·' ` n_ÛsêeT+ `
sêe÷s¡jú T· Tø£+Ô ` $s¡sêeT ` sêe÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚M sêe÷ ‘·+ yêqπs+Á<äyTé Ç‹ Çe eTVü‰s¡+ú eT<ÛTä sês¡+ú
e#·qyéT ñø±Ô « sêe÷s¡j ú T· Tø£+Ô ‘·d´ü n_ÛsêeT+ e#·' |ü⁄q' ÁXÀ‘·T+ $s¡sêeT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚M R |üPE´sê˝…q’ , sêe÷ R Ä d”‘ê<˚$, ‘·+ yêqπs+Á<ä+ R
Ä yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ >∑÷]Ã, Ç‹ Çe R á $<Ûeä TT>±, eTVü‰s¡+ú R >=|üŒ<Óq’ uÛ≤eeTT
ø£*–q{Ï~º j·TTqT, eT<ÛTä sês¡+ú R eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ ns¡eú TT>∑\~j·TTq>∑T, e#·q+ R
e÷≥qT, ñø±Ô « R |ü*øÏ, sêe÷s¡j ú T· Tø£+Ô R lsêeTTì Á|üj÷Ó »qeTT‘√ ≈£L&çq{Ï,º
‘·d´ü R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, n_ÛsêeT+ e#·' R s¡eTD°jT· yÓTqÆ yê≈£îÿqT, |ü⁄q' R
‹]–, ÁXÀ‘·T+ R $qT≥ø=i≈£î, $s¡sêeT R $s¡$T+#ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` eTVü‰s¡+ú ` d”‘êsêeTT\ Á|üDj·TeTTq+<ä* dü÷ø£ÎeTT˝…q’
$wüjT· eTT *+ø£qT mìïjÓ÷ Vü≤qTeT≈£î ‘Ó*|æq~. Ä $wüjT· eTT\T ‘·q≈£î >∑÷&É
n>√#·se¡ TT˝…q’ eìj·TT Äràj·TTì>± HÓ+∫q Vü≤qTeT≈£î e÷Á‘·yT˚ ÄyÓT ‘Ó*|æq~
nìj·TT eTVü≤]¸ ªeTVü‰s¡+ú μ nqT |ü<eä TT‘√ dü÷∫+∫j·TTHêï&ÉT. eT<ÛTä sês¡+ú `
d”‘êe÷‘· e#·qeTT q+<ä* e÷<ÛTä s¡éTT#˚ Vü≤qTeT @ø±Á>∑∫‘·T&Ô ’Ó ∫s¡ø±\eTT
$qT#·T ìX¯Ùã›eTT>∑ qT+&çb˛jÓTqT. n+<äT#˚‘·H˚ d”‘ê<˚$ Vü≤qTeTeTTKeTTq
‘·q Á|æjT· Tì >∑÷]Ã Ç+ø£qT $qe\j·TTqqT ≈£î‘·÷Vü≤\eTT‘√ Ä‘·ìøÏ neø±X¯eTT
ì∫Ã ‘êqT $s¡$T+#Óqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ á Ø‹>± eTVü‰s¡|ú Pü s¡eí TT\TqT, eT<ÛTä sês¡uú ]ÑÛ ‘·eTT\TqT
n>∑T e#·qeTT\qT mìïjÓ÷ Vü≤qTeT≈£î ‘Ó*|æ Ä Vü≤qTeT eTTKeTTqT+&ç ‹]–
‘·q Á|æj·TTì>∑÷]Ã eTH√Vü≤s¡eTT˝…’q e#·qeTT\qT $q>√] ‘·q e÷≥\qT
#ê*+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ d”‘êj·÷ e#·q+ ÁX¯ó‘ê« e÷s¡T‹ Ø“¤eT$Áø£eT' ˆ
•s¡ dü´+»* e÷<Ûëj·T yêø£´ eTT‘·sÔ ¡ eTÁãM‘Y ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` d”‘êj·÷' ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` e÷s¡T‹' ` ;ÛeT$Áø£eT' `
•s¡dæ ` n+»*yéT ` Ä<Ûëj·T ` yêø£ýéT ` ñ‘·sÔ y¡ Té ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ;ÛeT$Áø£eT' e÷s¡T‹' d”‘êj·÷' e#·q+ ÁX¯ó‘ê« •s¡dæ n+»*yéT
Ä<Ûëj·T ñ‘·sÔ +¡ yêø£ýéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ;ÛeT$Áø£eT' R ;Ûøs£ |¡ sü êÁø£eTXÊ*jÓTÆ q, e÷s¡T‹' R Vü≤qTeT,
d”‘êj·÷' R d”‘j· TÓ Tø£ÿ, e#·q+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, •s¡dæ R ‘·\ô|,’
n+»*+ R <√sTT*ì, Ä<Ûëj·T R ñ+∫, ñ‘·sÔ +¡ yêø£´+ R Á|ü‘T· ´‘·sÔ ¡ e#·qeTTqT,
nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
sê.•s√eTDÏ :` ñ‘·sÔ +¡ yêø£´+ ` ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ yêø£éTTqT.
Ñ T· +ø£s$¡ Áø£eTT&Óq’ Vü≤qTeT d”‘ê<˚$ #Ó|Œæ q e÷≥\qT $ì
>ös¡yê‹X¯jT· eTT‘√ •s¡dTü ‡ e+∫ <√dæ* jÓTT–Z Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ q ‘ê« $TVü≤kÕú+ C≤˙‘˚ sêeT' ø£eT\˝À#·q' ˆ
‘˚q ‘ê«+ Hêqj·T ‘ê´X¯ó X¯N$Te |ü⁄s¡+<äs'¡ ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` ‘ê«yéT ` ÇVü≤kÕú+ ` C≤˙‘˚ ` sêeT' ` ø£eT\˝À#·q' `
‘˚q ` ‘ê«+ ` q ` Äqj·T‹ ` ÄX¯ó ` X¯NyéT ` Çe ` |ü⁄s¡+<äs'¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£eT\˝À#·q' sêeT' ‘ê«yéT ÇVü≤kÕú+ q C≤˙‘˚, ‘˚q X¯N+
|ü⁄s¡+<äs'¡ Çe (dü') ‘ê«yéT ÄX¯ó q Äqj·T‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£eT\˝À#·q' R ‘êeTs¡|⁄ü e⁄«\e+{Ï $XÊ\yÓTqÆ ø£qTï\T>∑\,
sêeT' R lsêeTT&ÉT, ‘ê«+ R ìqTï, ÇVü≤kÕú+ R Ç#·Ã≥ qTqï<ëìì>±, q
C≤˙‘˚ R miT>∑&TÉ , ‘˚q R n+<äT#˚‘,· X¯N+ R X¯N<˚$ì, |ü⁄s¡+<äs'¡ Çe R
<˚y+˚ Á<äT&ÉTe˝…, ‘ê«+ R ìqTï, dü' R Ä lsêeTT&ÉT, ÄX¯ó R oÁ|òTü eTT>±, q
Äqj·T‹ R rdæø=ì e#·TÃ≥˝Ò<Tä .
>√$+<äsêJj·TeTT :` X¯N+ |ü⁄s¡+<äs¡ Çe ` nqTVü‰<¢ <ä ‘’Ó T· ´ì#˚ n|üV≤ü ]+|ü
ã&çq{Ï,º X¯N<˚$ì e˝…qì uÛ≤eeTT, nqTÁVü≤<äTì #˚õøÏÿq X¯N<˚$ì Ç+Á<äT&ÉT
ø=+‘·ø±\eTT ‘Ó*dæø=q˝Òø,£ |æeTà≥ ‘Ó*dæø=ìq yÓ+≥H˚ @ $<Ûeä TT>± ‘Ó#T· Ãø=HÓH√
n≥¢ì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ìqTï ÁbÕDeTT>± #·÷#·Tø=qT sêeTT&ÉT ˙ $#·Ã≥ qTqï≥T¢ miT>∑&TÉ
ø±ã{Ïº |üPs¡«eTT X¯Á‘·TVü≤dü>Ô ‘∑ j
· TÆÓ q X¯N<˚$ì <˚y+˚ Á<äT&ÉT ‹]– ‘Ó#T· Ãø=ì q≥T¢>±
oÁ|òTü eTT>± ìqTï rdæø=ì b˛˝Òøj £ T· THêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ ÁX¯ó‘Ó’ «e #· e#√ eTVü≤´+ øÏÁå |ü y˚Twü´‹ sê|òTü e' ˆ
#·eT÷+ Á|üøs£ ¸¡ qàVü≤r+ Vü≤s¡´ èø£>å D∑ dü+j·TT‘êyéT ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯ó‘ê« ` @e ` #· ` e#·' ` eTVü≤´+ ` øÏÁå |üyTé ` @wü´‹ `
sê|òTü e' ` #·eT÷+ ` Á|üøs£ ¸¡ Hé ` eTVü≤r+ ` Vü≤s¡´ èø£>å D ∑ dü+j·TT‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òüTe' eTVü≤´+ (eT‘·Ô') e#·' ÁX¯ó‘ê« @e Vü≤s¡´ èø£å>∑D
dü+j·TT‘ê+ eTVü≤r+ #·eT÷+ Á|üøs£ ¸¡ Hé øÏÁå |üyTé @wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, eTVü≤´+ (eT‘·'Ô ) R Hê qT+&ç, e#·' R
e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« @e R $q>∑H,˚ Vü≤s¡´ èø£>å D ∑ dü+j·TT‘ê+ R yêqs¡T\jÓTTø£ÿj·TT
uÛ\Ñ ÷¢øe£ TT\jÓTTø£ÿj·TT düeT÷Vü≤eTT\‘√ >∑÷&çq{Ï,º eTVü≤r+ R >=|üŒ<Óq’ , #·eT÷+
R ôd’qéTTqT, Á|üø£s¡¸Hé R rdæø=ìe#·TÃ#·T, øÏåÁ|ü+ R oÁ|òüTeTT>±, @wü´‹ R
sê>∑\&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT H˚qT ‘Ó*|æqe÷≥ $ìq yÓ+≥H˚ >=|üŒ >=|üŒ yêqs¡
Ms¡T\‘√ uÛ\Ñ ÷¢øj £ ÷Ó <ÛTä \‘√ >∑÷&çq ô|<ä› ôdq’ éTTqT q&ç|+æ #·Tø=qT#·T Ç#·Ã{ÏøÏ
n‹oÁ|òTü ø±\eTT˝ÀH˚ #˚s>¡ \∑ &ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ $wü+º uÛsÑ TT‘ê« u≤DÖô|Tò Æ s¡ø√å uÛ´Ñ + es¡TD≤\j·TyéT ˆ
ø£]wü´‹ |ü⁄Ø+ \+ø±+ ø±≈£î‘·ú ‡ XÊÙ+‘·sêø£kå ÕyéT ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $wü+º uÛsÑ TT‘ê« ` u≤DÖô|Tò 'Æ ` nøå√uÛ´Ñ + ` es¡TD≤\j·TyéT, ø£]wü´‹
` |ü⁄Ø+ ` \+ø±+ ` ø±≈£î‘·ú ‡' ` XÊ+‘·sêø£kå ÕyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±≈£î‘·ú ‡' nøå√uÛ´Ñ + es¡TD≤\j·T+ u≤DÖô|Tò 'Æ $wü+º uÛsÑ TT‘ê«
\+ø±|ü⁄Ø+ XÊ+‘·sêø£kå Õ+ ø£]wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±≈£î‘·ú ‡' R lsêeTT&ÉT, nøå√uÛÑ´+ R n‹Áø£$T+|üC≤\ì,
es¡TD≤\j·T+ R düeTTÁ<äeTTqT, u≤DÖô|Tò 'Æ R u≤DdüeT÷Vü≤eTT\#˚, $wü+º uÛsÑ TT‘ê«
R dü+Ô _Û+|ü#d˚ ,æ \+ø±|ü⁄Ø+ R \+ø±q>∑se¡ TTqT, XÊ+‘·sêø£kå Õ+ R q•+∫q
sêø£då Tü \T >∑\<ëìì>±, ø£]wü´‹ R #˚jT· >∑\&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT <äTs¡eZ TyÓTÆ ;Ûøs£ y¡ TÓ j Æ T· Tqï kÕ>∑se¡ TTqT rÁeyÓTqÆ ‘·q
u≤DdüeT÷Vü≤eTT#˚ dü+Ô _Û+|üCdÒ æ <ë{Ïe∫Ã \+ø±q>∑se¡ TTqT sêø£då Xü S¯ qéTT>±
#˚dyæ j˚ T· >∑\&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘·Á‘· j·T <ä´+‘·sê eTè‘·T´ s¡´~ <˚yê eTVü‰düTsê' ˆ
kÕúd´ü +‹ |ü~∏ sêeTdü´ dü ‘ê q|æ e~Ûw´ü ‹ ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·Á‘· ` j·T~ ` n+‘·sê ` eTè‘·T´' ` j·T~ ` <˚yê' `
eTVü‰düTsê', kÕúd´ü +‹ ` |ü~∏ ` sêeTdü´ ` dü' ` ‘êHé ` n|æ ` e~Ûw´ü ‹ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·Á‘· n+‘·sê eTè‘·T´' kÕúd´ü ‹ j·T~, sêeT' ‘·yTé n|æ e~Ûw´ü ‹,
sêeTdü´ |ü~∏ <˚yê' eTVü‰düTsê' kÕúd´ü +‹ j·T~ dü' ‘êq|æ e~Ûw´ü ‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä j·T‘·ïeTTq+<äT, n+‘·sê R eT<Û´ä ˝À, eTè‘·T´' R
eTè‘·T´<˚e‘·, kÕúd´ü ‹ j·T~ R ì\∫q jÓT&É\, sêeT' R lsêeTT&ÉT, ‘·yTé n|æ
e~Ûw´ü ‹ R <ëìì>∑÷&É e~Û+#·>\∑ &ÉT, sêeTdü´ |ü~∏ R lsêeTTì e÷s¡eZ TTq,
<˚yê' R <˚e‘·\T, eTVü‰düTsê' R |òTü Às¡sêø£då Tü \T, kÕúd´ü +‹ j·T~ R ì\Teã&çq
jÓT&É\, dü' R Ä‘·&TÉ , ‘êq|æ R yê]ì>∑÷&É, e~Ûw´ü ‹ R dü+Vü≤]+#·>\∑ &ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT ìqTï $&ç|+æ #·T≥¬ø’ #˚jT· T Á|üjT· ‘·ïeTT˝À <˚e‘·\T
n&Éy¶ TÓ qÆ qT, |òTü Às¡sêø£då Tü \T n&É–¶ +∫q|üŒ{ÏøìÏ ‘·T<ä≈î£ eTè‘·Té⁄ e∫ÃqqT Ä‘·&TÉ
yê]HÓ\s¢ q¡ T >∑÷&É Vü≤‘·e÷]Ã ìqTï>=ì b˛e>∑\&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘· yê<äsÙ¡ qCÒ Hêπs´ XÀπøq |ü]|üP]‘·' ˆ
q X¯sà¡ \uÛ‘Ñ ˚ sêeT' dæ+Vü‰]›‘· Çe ~«|ü' ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·e ` n<äsÙ¡ qCÒq ` Äπs´ ` XÀπøq ` |ü]|üP]‘·' ` q ` X¯sà¡
` \uÛ‘Ñ ˚ ` sêeT' ` dæ+Vü‰]›‘'· ` Çe ` ~«|ü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Äπs´, sêeT' ‘·e n<äsÙ¡ qCÒq XÀπøq |ü]|üP]‘·', dæ+Vü‰]›‘'·
~«|ü' Çe X¯sà¡ q \uÛ‘Ñ .˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Äπs´! R |üPE´sê˝≤! sêeT' R lsêeTT&ÉT, ‘·e n<äsÙ¡ qCÒq R
˙e⁄ >±ìŒ+|ü≈î£ +&ÉT≥#˚ >∑*qZ {Ï,º XÀπøq R <äT'KeTT‘√, |ü]|üP]‘·' R ì+&çqyê&Ó,’
dæ+Vü‰]›‘'· R dæ+Vü≤eTT#˚ |”&+ç |üã&çq, ~«|ü' Çe R @qT>∑Te˝…, X¯sà¡ R düTKeTTqT,
q \uÛ‘Ñ ˚ R bı+<äT≥˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©!¢ lsêeTT&ÉT ˙ $jÓ÷>∑eTT#˚ >∑*qZ eTVü‰<äT'KeTT‘√ ‘·|+æ #·T#·T
dæ+Vü≤eTT#˚ Væ≤+dæ+|üã&çq @qT>∑Te˝… düTKXÊ+‘·T\≈£î <ä÷s¡yTÓ j Æ T· THêï&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ eT+<äsπ D #· ‘˚ <˚$ X¯ù| eT÷\|ò˝ü qÒ #· ˆ
eT\j˚Tq #· $+<Û´˚ q y˚Ts¡TD≤ <äsT¡ sπ› D #· ˆˆ 38
XÀ¢ˆˆ j·T<∏ë düTqj·Tq+ e\TZ _+uÀwü̃+ #ês¡T≈£î+&É\yéT ˆ
eTTK+ Á<äøå£ ´dæ sêeTdü´ |üPs¡#í +· Á<ä$T y√~‘·yTé ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT+<äsπ D ` #· ` ‘˚ ` <˚$ ` X¯ù| ` eT÷\|ò˝ü qÒ ` #· `
eT\j˚Tq ` #· ` $+<Û̊´q ` y˚Ts¡TD≤ ` <äsT¡ sπ› D ` #· ` j·T<∏ë ` düTqj·Tq+
` e\TZ ` _+uÀwü˜+ ` #ês¡T≈£î+&É\yéT, eTTK+ ` Á<äø£å ´dæ ` sêeTdü´ `
|üPs¡#í +· Á<äyTé ` Çe ` ñ~‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚$! ñ~‘·+ |üPs¡#í +· Á<äyTé Çe(dæ‘ú +· ) sêeTdü´ düTqj·Tq+,
e\TZ, _+uÀwü+˜ #ês¡T≈£î+&É\+ eTTK+ j·T<∏ë Á<äøå£ ´dæ ‘·<ë∏ eT+<äsπ D #· eT\j˚Tq
#· $+<Û̊´q #· y˚Ts¡TD≤ #· <äsT¡ sπ› D #· eT÷\|ò˝ü qÒ #· X¯ù|.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚$! R z |üPE´sê˝≤! ñ~‘·+ R ñ<äsTT+∫q{Ï,º |üPs¡#í +· Á<äyTé
Çe dæ‘ú +· R ì+&ÉT#·+Á<äTìe˝… qTqï{Ï,º sêeTdü´ R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, düTqj·Tq+
R düT+<äsy¡ TÓ qÆ H˚Á‘·eTT\T >∑*qZ {Ï~º j·TT, e\TZ R eTH√Vü≤s¡yTÓ qÆ {Ï~º j·TT, _+uÀwü+˜
R <=+&É|+ü &ÉTe+{Ï ô|<ä$ >∑*qZ {Ï~º j·TTqT, #ês¡T≈£î+&É\+ R s¡eTD°jT· yÓTqÆ
ø£sêíusÑÛ D
¡ eTT\T >∑*qZ {Ï~º j·TTq>∑T, eTTK+ R eTTKeTT, j·T<∏ë R @ $<Ûeä TT>±,
Á<äøå£ ´dæ R #·÷#Ó<yä √, ‘·<ë∏ R Ä $<Ûeä TT>±, eT+<äsπ D #· R eT+<äs–¡ ]‘√&ÉqT,
eT\j˚Tq #· R eT\j·÷Á~‘√&ÉqT, $+<Û´˚ q #· R $+<Û´ä |üs«¡ ‘·eTT‘√&ÉqT, y˚Ts¡TD≤
#· R y˚Ts¡Tq>∑eTT‘√&ÉqT, <äsT¡ sπ› D #· R <äsT¡ s› –¡ ]‘√&ÉqT, eT÷\|ò˝ü qÒ #· R
ø£+<äeT÷\|ò\ü düeT÷Vü≤eTT‘√&ÉqT, X¯ù| R ˇ≥Tºô|{Ïº #Ó|ü #·THêïqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` <äsT¡ sπ› D ` <äsT¡ s› ¡ eTHÓ&~ç eT\j·T–] |ü]düse¡ ]ÔjTÆÓ q
#·+<äqeèø£eå TT\≈£î ì\j·TyÓTqÆ ˇø±H=ø£ |üs«¡ ‘·eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&˚ ñ<äsTT+∫q |ü⁄qï$THê{Ï #·+Á<äTìe˝… $XÊ\yÓTÆq
H˚Á‘·eTT\‘√ <=+&É|ü+&ÉTe+{Ï ô|<ä$‘√ eTH√»„eTT˝…’q ø£sêíuÛÑs¡DeTT\‘√
XÀ_Û\T¢#T· qï lsêeTTì düT+<äs¡ e<äHês¡$+<äeTTqT oÁ|òTü y˚T ˙e⁄ #·÷&É>\∑ eì
eT+<äs¡|üs¡«‘·eTTMT<äqT, eT\j·T–]MT<äqT, $+<Ûä´q>∑eTTMT<äqT, y˚Ts¡T
eTV”≤<Ûäs¡eTTMT<äqT, <äs¡T›sêÁ~MT<äqT, e÷≈£î uÛÀ»éTT˝…’q ø£+<äeT÷\
|ò˝ü ≤~ø£eTTMT<äqT, ˇ≥Tºô|{Ïº #Ó|ü #·THêïqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ øÏÁå |ü+ Á<äøå£ ´dæ yÓ<’ V˚ ≤æ sêeT+ Á|üÁdüeDÒ –sö ˆ
X¯‘Á· ø£‘T· $T yêd”q+ Hê>∑|èü wü̃d´ü eT÷s¡ìΔ ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏÁå |ü+ ` Á<äøå£ ´dæ ` yÓ<’ V˚ ≤æ ` sêeT+ ` Á|üÁdüeDÒ ` –sö `
X¯‘Á· ø£‘T· yéT ` Çe ` Äd”q+ ` Hê>∑|èü wü̃d´ü ` eT÷s¡ìΔ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ<’ V˚ ≤æ , Hê>∑|èü wü̃d´ü eT÷s¡ìΔ Äd”q+ X¯‘Á· ø£‘T· yéT Çe øÏÁå |ü+
Á|üÁdüeDÒ –sö sêeT+ Á<äøå£ ´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ<’ V˚ ≤æ R z C≤qø°! Hê>∑|èü wü̃d´ü eT÷s¡ìΔ R ◊sêe‘·>»∑ eTT
jÓTTø£ÿ eT÷|ü⁄ô|,’ Äd”q+ R ≈£Ls=Ãìj·TTqï, X¯‘Á· ø£‘T· yéT Çe R <˚y+˚ Á<äTìe˝…,
øÏÁå |ü+ R oÁ|òTü eTT>±, Á|üÁdüeDÒ –sö R Á|üÁdüeD |üs«¡ ‘·eTTô|,’ sêeT+ R lsêeTTì,
Á<äøå£ ´dæ R #·÷&É>\∑ e⁄.
dü÷#·q :` Hê>∑|èü wüd˜ ´ü nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªHêø£|èü wüd˜ ´ü μ nqT bÕsƒê+‘·se¡ TT>∑\<äT.
n|ü&ÉT dü«s¡eZ TTq+<äTqï{Ïº nì ns¡eú TT #Ó|ü ø√e˝…qT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` Hê>∑|èü wüe˜ TT nì Ç+Á<äTìjÓTTø£ÿ nkÕ<Ûës¡D dü«s¡uí eÑÛ qeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚M! dü«s¡Z˝Àø£eTTq ◊sêe‘· >∑»eTTô|’ yÓ\j·TT#·T+&ÉT
<˚ y ˚ + Á<ä T ìe˝… Ç#· Ã ≥ Á|ü Á dü e D–]ô|’ n~Û e dæ + ∫j· T T+&É T ˙ Á|æ j · T Tì
n∫s¡ø±\eTT˝ÀH˚ #·÷&É>\∑ e⁄ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ q e÷+dü+ sê|òTü y√ uÛTÑ +πøÔ q #Óe’ eT<ÛTä ùde‘˚ ˆ
eq´+ düT$Væ≤‘·+ ì‘·´+ uÛøÑ Ô£ eTXÊï‹ |ü+#·eTyéT ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` e÷+dü+ ` sê|òTü e' ` uÛTÑ +πøÔ ` q ` #· ` @e ` eT<ÛTä `
ùde‘˚ ` eq´+ ` düT$Væ≤‘·+ ` ì‘·´+ ` uÛøÑ yÔ£ Té ` nXÊï‹ ` |ü+#·eTyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òüTe' e÷+dü+ q uÛÑT+πøÔ, eT<ÛäT #· q ùde‘˚, ì‘·´+
düT$Væ≤‘·+ eq´+ |ü+#·eT+ uÛøÑ yÔ£ Té nXÊï‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, e÷+dü+ R e÷+düeTTqT, q uÛTÑ +πøÔ R
‹qT≥˝Ò<Tä , eT<ÛTä #· R eT<äéTTqT ≈£L&É, q ùde‘˚ R ñ|üj÷Ó –+#·T≥˝Ò<Tä ,
ì‘·´+ R ì‘·éTTqT, düT$Væ≤‘·+ R XÊÅk˛ÔøyÔ£ TÓ qÆ {Ï,º eq´+ R eqeTTq \_Û+#·Tq{Ï,º
uÛøÑ +Ô£ R ÄVü‰s¡eTTqT, |ü+#·eT+ R ◊<äee+‘·T, nXÊï‹ R uÛTÑ õ+#·T#·THêï&ÉT.
‹\ø£eTT :` |ü+#·eTyéT nXÊï‹ ` |ü+#·eT ø±\eTTq ÁbÕ‘·' dü+>∑eT eT<Ûë´Vü≤ï
n|üsêVü≤íeTT\T <ë{Ïq|æeTà≥ ◊<äe~jÓÆTq kÕj·T+ø±\eTTqH˚ uÛÑTõ+#·Tqì
uÛ≤eeTT. ˝Òø£ ÁbÕ‘·'ø±\eTT kÕj·T+ø±\eTT eTi\ ÁbÕ‘·'ø±\eTT kÕj·T+ø±\eTT
j·TqT Hê\TZ |üP≥\T >∑&∫ç q |æeTà≥ ◊<äe|üP≥≈£î e÷Á‘·yT˚ ì‘·éTT uÛTÑ õ+#·T
#·THêï&Éì uÛ≤eeTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :`
ªª<äèvàqdü‡+>∑d+ü ø£\ŒC≤>∑sê' ø£èX¯‘ê-s¡‹'
ÁV”≤‘ê´>√Hêà<äeT÷sêÃ¤+‘ê Ç‘·´q+>∑<Xä Ê <äX.¯ μμ
nì eTqà<∏ëedü\ú T |ü~, n+<äT ns¡‹ j·TqT nedüú Ç+<äT #Ó|Œü ã&ÓqT.
ns¡‹ j·Tq>± <˚ìj·T+<äTqT Á|”‹ ˝Òøb£ ˛e⁄≥.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©!¢ ˙ sêeTT&ÉT e÷+düeTTqT uÛTÑ õ+#·T≥ e÷HÓqT. eT<äéTTqT
eTT≥Tº≥j˚T ˝Ò<äT. XÊÅkÕÔqTkÕs¡eTT>± yêqÁ|üdüTú\≈£î $Væ≤‘·yÓTÆq{Ïº eqýÓTÆq
ÄVü‰s¡eTT˝À ‘êqT ‹HÓ&ç <ëì˝À ◊<äee+‘·T e÷Á‘·yT˚ Ç|ü&ÉT uÛTÑ õ+#·T#·THêï&ÉT
düTe÷!
XÀ¢ˆˆ HÓe’ <ä+XÊ qï eTX¯ø± qï ø°{≤ qï düØdüèbÕHé ˆ
sê|òTü y√- |üqj˚T <ëZÁ‘ê‘·Ô «<ä‘Z ˚ Hê+‘·sê‘·àHê ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` @e ` <ä+XÊHé ` q ` eTX¯ø±Hé ` q ` ø°{≤Hé ` q `
düØdüèbÕHé ` sê|òTü e' ` n|üqj˚T‘Y ` >±Á‘ê‘Y ` ‘·«<ä‘Z q˚ ` n+‘·sê‘·àHê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òTü e' ‘·«<ä‘Z q˚ n+‘·sê‘·àHê >±Á‘ê‘Y <ä+XÊHé q n|üqj˚T‘Y,
eTX¯ø±Hé q, ø°{≤Hé q, düØdüèbÕHé q n|üqj˚T‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, ‘·«<äZ‘˚q R ˙j·T+<äT \>∑ïyÓTÆq{Ïº,
n+‘·sê‘·àHê R eTqdüT‡#˚, >±Á‘ê‘Y R X¯Øs¡eTTqT+&ç, <ä+XÊHé R á>∑\qT, q
n|üqj˚T‘Y R ‘=\–+#·Tø=q&ÉT, eTX¯ø±Hé q n|üqj˚T‘Y R <√eT\qT
‘=\–+#·Tø=q&ÉT, ø°{≤Hé q n|üqj˚T‘Y R |ü⁄s¡T>∑T\qT ‘=\–+#·Tø=q&ÉT, düØdüèbÕHé
q n|üqj˚T‘Y R bÕeTT\qT ‘=\–+#·Tø=q&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT ‘·q eTqdüT‡qT ˙j·T+<˚ \>∑ïeTT #˚dæj·TTHêï&ÉT.
Ä‘·ìøÏ Ç‘·s¡ y˚T$Tj·TTqT ‘Ó*j·TT≥˝Ò<äT. ‘·q ˇ&É*ô|’ Áyê*q á>∑\qT
Á‘√\Tø=q&ÉT. <√eT\qT Á‘√dæyj ˚ T· &ÉT. |ü⁄s¡T>∑T\qT <äT\T|ü⁄ø=q&ÉT. ‘·T<ä≈î£ bÕeTT\T
‘·q MT<ä ÁbÕ≈£î#·TqïqT ‘·|Œæ +#·Tø=q&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ì‘·´+ <Ûë´q|üs√ sêyÓ÷ ì‘·´+ XÀø£|sü êj·TD' ˆ
Hê q´ ∫Ã+‘·jT· ‘˚ øÏ+∫ ‘·‡‘·T ø±eTeX¯+ >∑‘'· ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ì‘·´+ ` <Ûë´q|üs'¡ ` sêeT' ` ì‘·´+ ` XÀø£|sü êj·TD' ` q `
nq´‘Y ` ∫+‘·jT· ‘˚ ` øÏ+∫‘Y ` dü' ` ‘·T ` ø±eTeX¯+ ` >∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT' ì‘·´+ <Ûë´q|üs'¡ , ì‘·´+ XÀø£|sü êj·TD', ø±eTeX¯+
>∑‘'· dü' ‘·T nq´‘Y øÏ+∫‘Y q ∫+‘·jT· ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT' R lsêeTT&ÉT, ì‘·´+ R m\¢|ü &ÉTqT, <Ûë´q|üs'¡ R
∫+‘êìeT>∑Tï&É>T∑ qT, ì‘·´+ R m\¢|ü &ÉTqT, XÀø£|sü êj·TD' R <äT'KìeT>∑Tï&Ó’
j·TT+&ÉTqT, ø±eTeX¯+ >∑‘'· R ø±eTeTTq≈£î ˝Àã&ç j·TTqï{Ï,º dü' ‘·T R Ä‘·&TÉ ,
nq´‘Y R y˚iqÆ… ~, øÏ+∫‘Y R ø=+#ÓeTT>∑÷&É, q ∫+‘·jT· ‘˚ R Ä˝À∫+#·T≥˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©!¢ ˙ sêeTT &Ó\|¢ ü &ÉTqT @~jÓ÷ ∫+‘·‘√ <Ûë´qìeT>∑Tï&Ó’
j·TT+&ÉTqT. ìs¡+‘·se¡ TTqT <äT'KÁ>∑dTü &Ô TÉ >∑H˚ j·TT+&ÉTqT. ˙ ô|q’ Áù|eT‘√ Ä‘·&TÉ
ø±eT|üse¡ X¯ó&Ó’ y˚i$Ò Tj·TT Ä˝À∫+|ü˝øÒ £ b˛e⁄#·THêï&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ nìÁ<ä dü‡‘·‘+· sêeT düT‡b˛Ô-|æ #· qs√‘·eÔ T' ˆ
d”‘‹˚ eT<ÛTä sê+ yêD°+ yê´Vü≤s¡Hé Á|ü‹ãT<Û´ä ‘˚ ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nìÁ<ä' ` dü‘‘· +· ` sêeT' ` düT|ü'Ô ` n|æ ` #· ` qs√‘·eÔ T' `
d”‘ê ` Ç‹ ` eT<ÛTä sê+ ` yêD°+ ` yê´Vü≤s¡Hé ` Á|ü‹ãT<Û´ä ‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT' dü‘‘· +· nìÁ<ä' (es¡‘Ô )˚ (dü') qs√‘·eÔ T' düT|ü'Ô n|æ #·
d”‘ê Ç‹ eT<ÛTä sê+ yêD°+ yê´Vü≤s¡Hé Á|ü‹ãT<Û´ä ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT' R lsêeTT&ÉT, dü‘‘· +· R m\¢|ü &ÉT, nìÁ<ä' (es¡‘Ô )˚ R
ìÁ<ëX¯SqT´&Ój ’ T· T+&ÉTqT, (dü') qs√‘·eÔ T' R Ä |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ TT&ÉT, düTb˛Ô-|æ #· R
ìÁ~+∫q yê&ÉsTTqqT, d”‘ê Ç‹ R C≤qø° j·Tì, eT<ÛTä sê+ yêD°+ R rj·Tì
e÷≥qT, yê´Vü≤s¡Hé R |ü\T≈£î#·T, Á|ü‹ãT<Û´ä ‘˚ R y˚T˝§ÿqTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT m|ü&ÉT #·÷∫qqT ìÁ<ä˝øÒ j £ T˚ >±q e#·TÃqT. ˇø£|ü
&Ó≥ºπø\≈£î ìÁ~+∫qqT ø=~›ø±\eTT˝ÀH˚ Vü‰! d”‘ê j·TqT#·T eT<ÛäTs¡yÓTÆq ˙
HêeTeTTqT ñ#·Ã]+#·T#·T y˚T˝§ÿqTqT.
XÀ¢ˆˆ <äècºÕ« |ò\ü + yê |ü⁄wüŒ+ yê j·T #êÃq´‘Y ÅdeÔ” TH√Vü≤s¡yTé ˆ
ãVüQXÀ Vü‰ Á|æjT˚ ‘˚é+ X¯«dü+ kÕÔ « eT_Ûu≤Û wü‘˚ ˆˆ 45
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äècºÕ« ` |ò\ü + ` yê ` |ü⁄wüŒ+ ` yê ` j·T‘Y ` #· ` nq´‘Y `
ÅdeÔ” TH√Vü≤s¡yTé ` ãVüQX¯' ` Vü‰ ` Á|æjT˚ ` Ç‹ ` @e+ ` X¯«düHé ` ‘ê«+ `
n_Ûu≤Û wü‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ò\ü + yê |ü⁄wüŒ+ yê ÅdeÔ” TH√Vü≤s¡+ j·T‘Y nq´‘Y #· yê <äècºÕ«
ãVüQX¯' X¯«düHé Vü‰ Á|æjT˚ Ç‹ @e+ ‘ê«yéT n_Ûu≤Û wü‘.˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ò\ü + yê R |ò\ü eTTqT >±ì, |ü⁄wüŒ+ yê R |ü⁄wüŒeTTqT>±ì,
ÅdeÔ” TH√Vü≤s¡+ R Åd\Ô” ≈£î Á|æjT· yÓTqÆ {Ï,º j·T‘Y nq´‘Y #· yê R @ Ç‘·sy¡ TÓ qÆ ~j·TT>±ì,
<äècºÕ« R #·÷∫, ãVüQX¯' R |ü\Te÷iT\T, X¯«düHé R ì≥÷ºsT¡ Ã#·T, Vü‰ Á|æjT˚ R
z Á|æjT· Tsê˝≤, Ç‹ R nì, @e+ R Ç≥T¢>±, ‘ê«+ R ìqTï >∑÷]Ã, n_Ûu≤Û wü‘˚
R e÷{≤&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n‘·&TÉ eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ |ò\ü eTTqT>±ì s¡eTýÓTqÆ |ü⁄wüŒeTTqT>±ì Åd\Ô” T
eTT#·Ã≥|ü&ÉT s¡eTD°j·TyÓTÆq @ edüTÔe⁄qT >±ì #·÷∫q|ü&ÉT |ü\Te÷iT\T
ì≥÷ºsT¡ Œ\T $&ÉT#·T#·T Vü‰ Á|æj÷· j·TqT#·T ìqTï>∑÷]Ãj˚T uÛ≤wæ+#·T#·T+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ dü <˚$ ì‘·´+ |ü]‘·|´ü e÷q'
‘ê«y˚Te d”‘˚ ‘·´_Ûu≤Û wüe÷D' ˆ
<Ûèä ‘·Áe‘√ sê»düT‘√ eTVü‰‘êà
‘·ye’Ó ˝≤uÛ≤j·T ø£è‘·Á|üjT· ‘·ï' ˆˆ 46
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` <˚$ ` ì‘·´+ ` |ü]‘·|´ü e÷q' ` ‘ê«yéT ` @e ` d”‘ê `
Ç‹ ` n_Ûu≤Û wüe÷D' ` <Ûèä ‘·Áe‘·' ` sê»düT‘·' ` eTVü‰‘êà ` ‘·e ` @e `
˝≤uÛ≤j·T ` ø£è‘·Á|üjT· ‘·ï' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚$! eTVü‰‘êà dü sê»düT‘·' ì‘·´+ |ü]‘·|´ü e÷q' d”‘ê! Ç‹
‘ê«y˚Te n_Ûu≤Û wüe÷D' <Ûèä ‘·Áe‘·' ‘·e ˝≤uÛ≤j·T ø£è‘·Á|üjT· ‘·ï' @e (ndæ)Ô .
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` <˚$! R z |üPE´sê˝≤! eTVü‰‘êà R eTVü≤˙j·TT&Óq’ , dü' sê»düT‘·'
R Ä sê»|ü⁄Á‘·T&ÉT, ì‘·´+ R m\¢|ü &ÉTqT, |ü]‘·|´ü e÷q' R |ü]‘·|+æ #·T#·Tqïyê&Ó,’
d”‘ê! Ç‹ R C≤qø° j·Tì, ‘ê«y˚Te R ìqTï>∑÷]Ãj˚T, n_Ûu≤Û wüe÷D' R uÛ≤wæ+#·T
#·Tqïyê&Ó,’ <Ûèä ‘·Áe‘·' R <Û]ä +∫q Bø£>å \∑ yê&Ó,’ ‘·e ˝≤uÛ≤j·T R ìqTï dü+bÕ~+#·T≥
ø=i≈£î, ø£è‘·Á|üjT· ‘·ï' @e (ndæ)Ô R #˚jT· ã&çq Á|üjT· ‘·ïeTT ø£\yê&ÉT>±H˚ j·TTHêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©!¢ eTVü‰‘·Tà&Óq’ Ä sê»≈£îe÷s¡T&ÉT ìs¡+‘·se¡ TT ˙¬ø’ |ü]‘·|+æ #·T#·T
Vü‰! d”‘ê j·Tì ìqTï >∑÷]Ãj˚T uÛ≤wæ+#·T#·T <äè&ÛÉyÓTÆq Bø£å‘√ ìqTï ‹]–
dü+bÕ~+#·T≥¬ø’ rÁeyÓTqÆ Á|üjT· ‘·ïeTT #˚jT· T#·TH˚ j·TTHêï&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ kÕ sêeTdü+ø°sqÔ¡ M‘·XÀø±
sêeTdü´ XÀπøq düe÷qXÀø± ˆ
X¯sq¡ TàUÒ kÕ+ãT<äXw‚ #ü +· Á<ë
ìX‚e yÓ<’ V˚ ≤ü düT‘ê ãuÛ÷Ñ e ˆˆ 47
ª n+>∑T∞j·Tø£Á|ü<ëq+μμ HêeT
wüÅ{ÏÔ+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` sêeTdü+ø°sqÔ¡ M‘·XÀø± ` sêeTdü´ ` XÀπøq ` düe÷qXÀø±
` X¯sq¡ TàUÒ ` kÕ+ãT<äXw‚ #ü +· Á<ë ` ìXÊ ` Çe ` yÓ<’ V˚ ≤ü düT‘ê ` ãuÛ÷Ñ e ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeTdü+ø°s¡ÔqM‘·XÀø±, sêeTdü´ XÀπøq düe÷qXÀø±, kÕ
yÓ<’ V˚ ≤ü düT‘ê X¯sq¡ TàUÒ kÕ+ãT<äXw‚ #ü +· Á<ë ìXÊ Çe ãuÛ÷Ñ e.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeTdü+ø°sqÔ¡ M‘·XÀø± R lsêeTTì dü+ø°sqÔ¡ eTTe\q ‘=\–q
XÀø£eTT >∑\~j·TTqT, sêeTdü´ XÀπøq R lsêeTTì <äT'KeTT‘√, düe÷qXÀø± R
düe÷qyÓTqÆ <äT'KeTT>∑\~j·TTq>∑T, kÕ yÓ<’ V˚ ≤ü düT‘ê R Ä $<˚V≤ü sê»‘·qj·T,
X¯sq¡ TàUÒ R X¯s‘¡ øY ±˝≤s¡+uÛeÑ TTq, kÕ+ãT<äXw‚ #ü +· Á<ë R y˚T|òTü X‚weü TT‘√ >∑÷&çq{Ïº
#·+Á<ä_+ãeTT ø£\<ä>T∑ , ìXÊ Çe R sêÁ‹e˝…, ãuÛ÷Ñ e R ñ+&ÓqT.
‹\ø£eTT :` ªM‘·XÀø±μ ` nìÁ<ä' dü‘‘· +· sêeT', nì ‘·qô|’ Áù|eT>∑*–j·TTqï
Hê<∏Tä ì es¡qÔ eTTqT ‘·\#·Tø=ì <äT'KeTT ‘=\–j·TTqï~. q e÷+dü+ sê|òTü y√
uÛTÑ +πøÔ ` nqTØ‹ì>∑\ lsêeTTì <äT'KeTTqT ‘·\∫ n{Ïº <äT'KeTTH˚ bı+<äT#·Tqï~.
X¯sq¡ TàUÒ ìXÊ Çe ` X¯s<¡ èä ‘·TÁbÕs¡+uÛeÑ TTq ìX¯\T |üP]Ô>∑ ‘=\–b˛eì y˚T|òTü eTT\#˚
#·+Á<äø±+‹ >∑\$>∑qT ˝Òì$>∑qT >∑÷&É qTqïfÒ¢ ÄyÓT XÀø£eTT˝Òì~ >±qT ñqï~
>±qT ≈£L&É qT+&Óqì uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` d”‘e· Tà≈£î sêeTTì Vü≤è<äjT· eTT ‘Ó*j·Tø£ ø=+‘· XÀø£eTTqT,
Ä‘·ì $jÓ÷>∑eTT#˚ ø=+‘· XÀø£eTTqT ø£*dæ yÓTT‘·eÔ TT s¬ {Ï+º |ü⁄ XÀø£eTT >∑*–
j·TT+&ÓqT. Ç+<äT yÓTT<ä{Ï dü>e∑ TT Vü≤qTeT+‘·Tì e÷≥\e\q ‘=\–q~. s¬ +&Ée
XÀø£eTT $T–*j˚Tj·TTqï~. n+<äT#˚‘·H˚ dü>∑eTT XÀø£eTT ‘=\–qqT Ç+ø£qT
sêeTTì‘√ düe÷qyÓTqÆ $jÓ÷>∑XÀø£eTT ø£*–j˚T j·TTqï<äì uÛ≤eeTT. (sêeTdü´
XÀπøq düe÷qXÀø±).
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTTì >∑÷]Ã $qT≥#˚ ‘·q XÀø£eTT ø=+‘· ‘=\–qqT n‘·ì
<äT'KeTTqT >∑÷]Ã $qT≥#˚ d”‘· Ç+ø£qT XÀø£eTTqT bı+~q<Ó’ X¯s‘¡ êÿ˝≤s¡+uÛeÑ TTq
dü>e∑ TT y˚T|òTü eTT ø£|Œæ j·TTqï #·+Á<äø±+‹‘√ yÓ\T>∑TqT Nø£{j
Ï T· TqT >∑\ sêÁ‹e˝…
qT+&ÓqT.
ªªn+>∑T∞j·Tø£Á|ü<ëqeTTμμ nqT
eTT|üŒ~j·÷iedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ kÕ d”‘ê e#·q+ ÁX¯ó‘ê« |üPs¡#í +· Á<äìuÛ≤qHê ˆ
Vü≤q÷eT+‘· eTTyê #˚<+ä <Ûsä êàs¡dú Vü ≤æ ‘·+ e#·' ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` d”‘ê ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qHê `
Vü≤q÷eT+‘·yTé ` ñyê#· ` Ç<ä+ ` <Ûsä êàs¡dú Vü ≤æ ‘·+ ` e#·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qHê kÕ d”‘ê (‘·‘Y) e#·q+ ÁX¯ó‘ê«
Vü≤q÷eT+‘·yTé Ç<ä+ <Ûsä êàs¡dú Vü ≤æ ‘·+ e#·' ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üPs¡#í +· Á<äìuÛ≤qHê R ì+&ÉT #·+Á<äTì‘√ düe÷qyÓTqÆ eTTKeTT
>∑*–q{Ï,º kÕ d”‘ê R d”‘ê<˚$, (‘·‘)Y e#·q+ R Ä e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì,
Vü≤q÷eT+‘·+ R Vü≤qTeT+‘·Tì >∑÷]Ã, Ç<ä+ R á, <Ûsä êàs¡dú Vü ≤æ ‘·+ R <Ûsä êàs¡j
ú T· Tø£Ô
yÓTqÆ {Ï,º e#·' R e÷≥qT, ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ì+&ÉT#·+Á<äTì e+{Ï eTTKeTT ø£*qZ d”‘ê<˚$ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT
|ü*øÏq e÷≥\T $ì n‘·ìì p∫ <Ûsä êàs¡uú ]ÑÛ ‘·eTT˝…q’ e÷≥\qT ‹]– Ç≥T¢
|ü*¬øqT.
XÀ¢ˆˆ neTè‘·+ $wüd+ü j·TTø£+Ô ‘·«j·÷ yêqs¡ uÛ≤wæ‘y· Té ˆ
j·T#·Ã HêqéTHê sêyÓ÷ j·T#·Ã XÀø£|sü êj·TD' ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` neTè‘·+ ` $wüd+ü j·TTø£+Ô ` ‘·«j·÷ ` yêqs¡ ` uÛ≤wæ‘y· Té ,
j·T‘Y ` #· ` q ` nqéTHê' ` sêeT' ` j·T‘Y ` #· ` XÀø£|sü êj·TD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡! sêeT' j·T‘Y #· HêqéTHê' Ç‹ (ñø£+Ô ) ‘·‘Y neTè‘·+,
j·T‘Y #· XÀø£|sü êj·TD' Ç‹ (ñø£+Ô ) ‘·‘Y $wüd+ü j·TTø£+Ô ‘·«j·÷ uÛ≤wæ‘y· Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡! R z Vü≤qTe÷! sêeT' R lsêeTT&ÉT, j·T‘Y #· R @,
HêqéTHê Ç‹ R nqqéTqdüTÿ&Éì, (ñø£+Ô R #Ó|Œü ã&ÓH√) ‘·‘Y neTè‘·+ R n~
neTè‘·eTT>∑qT, j·T‘Y #· XÀø£|sü êj·TD' Ç‹ R @ <äT'K|üsêj·TDT&ÉT nì, ñø£+Ô
(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z 455
R #Ó|Œü ã&çq<√, ‘·‘Y R n~, $wüd+ü j·TTø£+Ô R $wüd+ü j·TT‘·eTT>∑qT, ‘·«j·÷ R
˙#˚, uÛ≤wæ‘y· Té R #Ó|Œü ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·eÔ ÷! sêeTT&ÉT nqqéTqdüTÿ&Ó’ ìqTï <ä\#·T#·THêï&ÉT
nqïe÷≥ Hê≈£î neTè‘·eTTe˝… qTqï~. ø±ì Ä‘·&TÉ ìs¡+‘·se¡ TT XÀø£ìeT>∑Tï&Ó’
j·TTHêï&Éì ˙e⁄ ‘Ó*|æq~ e÷Á‘·eTT $wü$TÁ•‘·yTÓ Æ j·TT+&ç Hê≈£î u≤<Ûä ø£*–+#·T
#·Tqï~ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ◊X¯«sπ ´ yê düT$d”sπÔ í e´düH˚ yê düT<ës¡TDÒ ˆ
s¡C«®Ò e |ü⁄s¡Twü+ ã<Δë« ø£è‘ê+‘·' |ü]ø£s¸¡ ‹ ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ◊X¯«sπ ´ ` yê ` düT$d”sπÔ í ` e´düH˚ ` yê ` düT<ës¡TDÒ ` s¡C≤®«
` Çe ` |ü⁄s¡Twü+ ` ã<Δë« ` ø£è‘ê+‘·' ` |ü]ø£s¸¡ ‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düT$ùdsπÔ í ◊X¯«sπ ´ yê, düT<ës¡TDÒ e´düH˚ yê, ø£è‘ê+‘·' s¡C≤® «
ã<ëΔ« Çe |ü⁄s¡Twü+ |ü]ø£s¸¡ ‹.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` düT$d”sπÔ í R $TøÏÿ* $kÕÔsy¡ TÓ qÆ , ◊X¯«sπ ´ yê R ◊X¯«s¡éTTq+<äT>±ì,
düT<ës¡TDÒ R |òTü Às¡yTÓ qÆ , e´düH˚ yê R Ä|ü<jä T· +<äT>±ì, ø£è‘ê+‘·' R j·TeT<Ûsä à¡ sêE,
s¡C≤® « R Á‘ê&ÉT‘√, ã<ëΔ« Çe R ø£{yºÏ d˚ eæ ˝…, |ü⁄s¡Twü+ R eTqTEì, |ü]ø£s¸¡ ‹ R
˝≤–ø=ì b˛e⁄#·T+&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒ<Óq’ ◊X¯«s¡éTTq+<äT>±ì uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ Ä|ü<j
ä T· +<äT>±ì
<Ó’eeTT Á‘ê{Ï‘√ ø£{Ïº rdæø=ì b˛e⁄q≥T¢>± qs¡Tì (|üPs¡«ø£s¡àeTTqTã{Ïº ‘·q
ìs¡j í T· eTTq ø£qT≈£L\eTT>±) ˝≤–ø=ìb˛e⁄qT.
XÀ¢ˆˆ $~Û s¡÷ïq eTdü+Vü‰s¡´' ÁbÕDÏHê+ |üe¢ >√‘·eÔ T ˆ
kÂ$TÁ‹+ e÷+ #· sêeT+ #· e´düH'’Ó |üX´¯ yÓ÷Væ≤‘êHé ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $~Û' ` q÷qyéT ` ndü+Vü‰s¡´' ` ÁbÕDÏHê+ ` |üe¢ >√‘·eÔ T `
kÂ$TÁ‹+ ` e÷+ ` #· ` sêeT+ ` #· ` e´düH'’Ó ` |üX´¯ ` yÓ÷Væ≤‘êHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üe¢ >√‘·eÔ T! q÷q+ ÁbÕDÏHê+ $~Û' ndü+Vü‰s¡´', e´düH'’Ó
yÓ÷Væ≤‘êHé kÂ$TÁ‹+, e÷+ #·, sêeT+ #· |üX´¯ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü¢e>√‘·ÔeT R z yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ü! q÷q+ R ìX¯Ãj·TeTT>±,
ÁbÕDÏHê+ R Je⁄\≈£î, $~Û' R <Óe’ eTT, ndü+Vü‰s¡´' R ‘·|Œæ +|üXø¯ ´£ eTT>±ì~,
e´düH'’Ó R Ä|ü<\ä #˚, yÓ÷Væ≤‘êHé R eT÷&Û∫É ‘·T\Ô yÓTjÆ T· Tqï, kÂ$TÁ‹+ R \ø£ÎDTì,
e÷+ #· R qqTï, sêeT+ #· R sêeTTì, |üX´¯ R #·÷&ÉTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! Je⁄\≈£î <Óe’ eTT ìdü‡+<˚V≤ü eTT>± nqT\¢+|òTü ˙j·T
yÓTqÆ ~. m+<äT#˚‘· qq>± e÷ \ø£ÎDT&ÉTqT H˚qTqT ‘·T<ä≈î£ sêeTT&ÉTqT m≥T¢
Ä|ü<\ä ˝À ∫≈£îÿø=ì ÁuÛ≤+‘·∫‘·T\Ô yÓTÆ j·TTHêïyÓ÷ #·÷&ÉTeTT.
XÀ¢ˆˆ XÀø£ kÕ´dü´ ø£<+ä∏ bÕs¡+ sê|òTü y√ -~Û>$∑ Twü´‹ ˆ
|üe¢ e÷q' |ü]Áø±+‘√ Vü≤‘·HÍ kÕ‡>∑sπ j·T<∏ë ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` XÀø£d´ü ` ndü´ ` ø£<+ä∏ ` bÕs¡+ ` sê|òTü e' ` n~Û>$∑ Twü´‹ `
|üe¢ e÷q' ` |ü]Áø±+‘·' ` Vü≤‘·HÍ' ` kÕ>∑sπ ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ>∑πs Vü≤‘·HÍ' (|ü⁄s¡Twü') |ü]Áø±+‘·' (düHé) u≤VüQuÛ≤´+
|üe¢ e÷q' j·T<∏ë, sê|òTü e' ndü´ XÀø£d´ü bÕs¡+ ø£<+ä∏ n~Û>$∑ Twü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ>∑sπ R düeTTÁ<äeTTq, Vü≤‘·HÍ' R #Ó&bç ˛sTTq Hêe>∑\, |ü⁄s¡Twü'
R |ü⁄s¡Twüß&ÉT, |ü]Áø±+‘·' düHé R |ü]ÁuÛÑ$T+#·T #·Tqïyê&Ó’, u≤VüQuÛ≤´+ R
uÛTÑ »eTT\‘√, |üe¢ e÷q' j·T<∏ë R á<äT#·Tqïyê&ÉT e˝…, sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT,
ndü´ XÀø£d´ü R á <äT'KeTTq≈£î, bÕs¡+ R n+‘·eTTqT, ø£<+ä∏ n~Û>$∑ Twü´‹ R
m≥T¢ bı+<ä>\∑ &ÉT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTTÁ<äeTTq+<äT Hêe #Ó&çb˛e>± ~≈£îÿ ‘√#·ø£ ‹s¡T>∑T#·T
u≤VüQe⁄\‘√ á<äT#·Tqï eTTqTwüß´&ÉTe˝… lsêeTT&ÉT ‘·q á <äT'KeTTq≈£î ˇ&ÉTq¶ T
m|ü&ÉT #˚sT¡ ø=q>∑\&√>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ sêø£kå ÕHê+ e<Û+ä ø£è‘ê« dü÷<äsTT‘ê« #· sêeDyéT ˆ
\+ø± eTTqà~∏‘ê+ ø£è‘ê« ø£<ë Á<äøå£ ´‹ e÷+ |ü‹' ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêø£kå ÕHê+ ` e<Û+ä ` ø£è‘ê« ` dü÷<äsTT‘ê« ` #· ` sêeDyéT
` \+ø±yéT ` ñqà~∏‘ê+ ` ø£è‘ê« ` ø£<ë ` Á<äøå£ ´‹ ` e÷+ ` |ü‹' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü‹' sêø£kå ÕHê+ e<Û+ä ø£è‘ê« sêeD+ dü÷<äsTT‘ê« #· \+ø±+
ñqà~∏‘ê+ ø£è‘ê« #· e÷+ ø£<ë Á<äøå£ ´‹?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü‹' R Á|üuTÑÛ yÓq’ lsêeTT&ÉT, sêø£kå ÕHê+ R sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ,
e<Û+ä R e<Ûqä T, ø£è‘ê« R #˚d,æ sêeD+ R sêeD≤düTs¡Tì, dü÷<äsTT‘ê« #· R
(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z 457
|ü]e÷]Ãj·TT, \+ø±+ R \+ø±q>∑]ì, ñqà~∏‘ê+ R ø£˝À¢\eTT H=+~+#·ã&çq
<ëìì>±, ø£è‘ê« #· R #˚dj
æ T· T, e÷+ R qqTï, ø£<ë R m|ü&ÉT, Á<äøå£ ´‹ R
#·÷&É>∑\&√.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` ªª|ü]Á‘êD≤j·T kÕ<Û÷ä Hê+ $HêXÊj·T #· <äTwüÿ è‘êμμ eTàqï≥T¢
d”‘ê<˚$ì Á>∑V≤æ +#·T≥j·TqT kÕ<ÛTä |ü]Á‘êDeTT eTTK´ø±s¡éTT. <ëìøÏ $|òTü ïeTT
>∑*–+#·T <äTwüÿ è‘·T\ $HêX¯eTT s¬ +&Ée ø±s¡éTT nì @s¡Œ&ÉT#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê uÛÑs¡Ô sêø£ådüT\ q+<äs¡qT Vü≤‘·e÷]Ã, sêeDTì |ü]e÷]Ã
\+ø£qT ø£˝À¢*‘· yÓTTq]Ã qHÓï|ü&ÉT >±+#·TH√ ø£<ë!
XÀ¢ˆˆ dü yê#·´ dü‡+‘·«s¡ ùd«‹ j·÷e<˚e q |üPs¡´‘˚ ˆ
nj·T+ dü+e‘·‡s¡' ø±\ kÕÔe~Δ eTeT J$‘·yTé ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` yê#·´' ` dü+‘·«s¡d«ü ` Ç‹ ` j·÷e‘Y ` @e ` q `
|üPs¡´‘˚ ` nj·T+ ` dü+e‘·‡s¡' ` ø±\' ` ‘êe‘Y ` Væ≤ ` eTeT ` J$‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·T+ dü+e‘·‡s¡' ø±\' j·÷e<˚e q |üPs¡´‘˚, (‘êe<˚e)
dü+‘·«s¡d«ü Ç‹ dü' yê#·´', eTeT J$‘·+ ‘êe‘Y Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ R á, dü+e‘·‡s¡' ø±\' R dü+e‘·‡s¡ ø±\eTT, j·÷e<˚e
R m+‘·ei≈£îqT, q |üPs¡´‘˚ R |üP]Ô#˚j·Tã&çq<√, (‘êe<˚e R n+‘·˝ÀH˚)
dü+‘·«s¡d«ü R y˚–s¡|&ü TÉ eTT, Ç‹ R nì, dü' R Ä lsêeTT&ÉT, yê#·´' R #Ó|Œü ã&É
e\j·TTqT, eTeT R Hê≈£î, J$‘·+ R J$‘·ø±\eTT, ‘êe‘Y Væ≤ R n|üŒ{Ïeiπø
düTe÷.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á dü+e‘·‡s¡ø±\eTT eTT–j·TT≥≈£î |üPs¡«y˚T qqTï $&ç|+æ #·T≥¬ø’
‘=+<äs¡|ü&Ée\j·TTqT nì lsêeTTq≈£î ‘Ó\T|ü⁄eTT. Hê Jeqø±\eTT á
dü+e‘·‡s¡eTT e÷Á‘·yT˚ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ es¡‘Ô ˚ <äXy¯ ÷Ó e÷k˛ <Í« ‘·T X‚cÂ |üe¢ +>∑eT ˆ
sêeDÒq qèX¯+ùdq düeTjÓ÷ j·T' ø£è‘√ eTeT ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` es¡‘Ô ˚ ` <äXe¯ T' ` e÷dü' ` <Í« ` ‘·T ` X‚cÂ ` |üe¢ +>∑eT `
sêeDÒq ` qèX¯+ùdq ` düeTj·T' ` j·T' ` ø£è‘·' ` eTeT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üe¢ +>∑eT! qè+X¯ùdq sêeDÒq eTeT j·T' düeTj·T' ø£è‘·',
‘·d´ü <äXe¯ T' e÷dü' es¡‘Ô ,˚ <Í« ‘·T X‚cÂ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üe¢ +>∑eT! R z Vü≤qTe÷!, qèX¯+ùdq R Á≈£Ls¡T&Óq’ , sêeDÒq R
sêeDTì#˚, eTeT R Hê≈£î, j·T' düeTj·T' R @ >∑&TÉ e⁄, ø£è‘·' R #˚jT· ã&çq<√,
‘·d´ü R Ä >∑&TÉ e⁄q≈£î, <äXe¯ T' e÷dü' R |ü~j·Te e÷düeTT, es¡‘Ô ˚ R »s¡T>∑T#·Tqï~,
<Í« ‘·T R s¬ +&ÉT (HÓ\\T) e÷Á‘·yT˚ , X‚cÂ R $T–*j·TTqï$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs√‘·eÔ ÷! Á≈£Ls¡T&Óq’ sêeDT&ÉT Hê J$‘·eTTq≈£î ìs¡sí TT+∫q
>∑&TÉ e⁄˝À |ü~j·Tee÷dü $T|ü&ÉT »s¡T>∑T#·Tqï~. Ç+ø£ s¬ +&ÉT HÓ\\T e÷Á‘·yT˚
$T–*j·TTqï$.
XÀ¢ˆˆ $;ÛwDü qÒ #· ÁuÛ≤Á‘ê eTeT ìsê´‘·q+ Á|ü‹ ˆ
nqT˙‘·' Á|üjT· ‘˚ïq q #· ‘· ‘·Tÿs¡T‘˚ eT‹yéT ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $;ÛwDü qÒ ` #· ` ÁuÛ≤Á‘ê ` eTeT ` ìsê´‘·q+ ` Á|ü‹ `
nqT˙‘·' ` Á|üjT· ‘˚ïq ` q ` #· ` ‘·‘Y ` ≈£îs¡T‘˚ ` eT‹yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÁuÛ≤Á‘ê $;ÛwDü qÒ eTeT ìsê´‘·q+ Á|ü‹ Á|üjT· ‘˚ïq nqT˙‘·',
(sêeD') ‘·‘Y (‘·dàæ Hé) eT‹+ q ≈£îs¡T‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÁuÛ≤Á‘ê R k˛<äsT¡ &Óq’ {Ï,º $;ÛwDü qÒ R $;ÛwDü Tì#˚, eTeT R Hê
jÓTTø£ÿ, ìsê´‘·q+ Á|ü‹ R ‹]– n|üŒ–+#·T≥qT >∑÷]Ã, Á|üjT· ‘˚ïq R >=|üŒ
Á|üjT· ‘·ïeTT‘√, nqT˙‘·' R Áã‹e÷\Tø=qã&çq{Ï,º (sêeD' R sêeDT&ÉT) ‘·‘Y
(‘·dàæ Hé) R Ä ‹]– Ç∫Ãy˚jT· T≥ j·TqT $wüjT· eTTq, eT‹+ q ≈£îs¡T‘˚ R Çwüº
|ü&ÉT≥˝Ò<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·eTTà&Ó’q $;ÛwüDT&ÉT qqTï ‹]– Ç∫Ã y˚j·TTeTì mìï
$<ÛäeTT\T>∑H√ Á|üj·T‹ï+∫ Áã‹e÷*Hê&ÉT>±ì sêeDT&ÉT Ä |üìøÏ m+‘·
e÷Á‘·eTTqT Çwü|º &ü TÉ ≥˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ eTeT Á|ü‹Á|ü<ëq+ Væ≤ sêeDdü´ q s√#·‘˚ ˆ
sêeD+ e÷s¡‘Z ˚ dü+UÒ´ eTè‘·T´' ø±\eX¯+ >∑‘y· Té ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTeT ` Á|ü‹Á|ü<ëq+ ` Væ≤ ` sêeDdü´ ` q ` s√#·‘˚ `
sêeD+ ` e÷s¡‘Z ˚ ` dü+UÒ´ ` eTè‘·T´' ` ø±\eX¯+ ` >∑‘y· Té ˆˆ
(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z 459
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTeT Á|ü‹Á|ü<ëq+ sêeDdü´ q Væ≤ s√#·‘,˚ ø±\eX¯+ >∑‘+·
sêeD+ eTè‘·T´' dü+UÒ´ e÷s¡‘Z .˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeDdü´ R sêeDTq≈£î, eTeT Á|ü‹Á|ü<ëq+ R qqTï ‹]–
Ç∫Ãy˚jT· T≥, qVæ≤ s√#·‘˚ R @$Tj·TTqT Çwüeº TT n>∑T≥˝Ò<Tä . ø±\eX¯+ >∑‘+· R
j·TeTTq≈£î nBÛqT&Óq’ , sêeD+ R sêeDTì, eTè‘·T´' R eTè‘·T´<˚e‘·, dü+UÒ´ R
j·TT<äeΔ TTq+<äT, e÷s¡‘Z ˚ R yÓ<øä Ï ø=qT#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDTq≈£î qqTï ‹]– Ç∫Ãy˚jT· T≥ m+‘· e÷Á‘·eTT Çwüeº T>∑T≥
˝Ò<Tä . ø±\eX¯ó&Ój
’ T· Tqï n‘·ìì eTè‘·T´<˚e‘· j·TT<äeΔ TTq+<äT m|ü&ÉT <=s¡≈î£ Hê
j·Tì nH˚«wæ+#·T#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ CÒć˜Õ ø£Hê´ -q˝≤ HêeT $;ÛwDü düT‘ê ø£ù| ˆ
‘·j÷· eT yÓT‘Æ · <ëU≤´‘·+ e÷Á‘ê Á|üV≤æ ‘·j÷· dü«j·TyéT ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` CÒć˜Õ ` ø£Hê´ ` nq˝≤ ` HêeT ` $;ÛwDü düT‘ê ` ø£ù| ` ‘·j÷·
` eTeT ` @‘·‘Y ` ÄU≤´‘·+ ` e÷Á‘ê ` Á|üV≤æ ‘·j÷· ` dü«j·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£ù|! nq˝≤ HêeT $;ÛwDü düT‘ê CÒćÕ˜ ø£Hê´ (ndæ)Ô . e÷Á‘ê
Á|üV≤æ ‘·j÷· ‘·j÷· dü«j·T+ eTeT @‘·‘Y nU≤´‘·yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£ù|! R z Vü≤qTe÷! nq˝≤ HêeT R nq\ j·TqT ù|s¡T>∑\,
CÒćÕ˜ R ô|<ä<› q’Ó {Ï,º $;ÛwD
ü düT‘ê R $;ÛwD
ü Tì ≈£îe÷¬sj Ô TÆÓ q, ø£Hê´ R ˇø£ ø£q´,
(ndæÔ R ø£\<äT) e÷Á‘ê R ‘·*#¢ ,˚ Á|üV≤æ ‘·j÷· R |ü+|üã&çq{Ï,º ‘·j÷· R ÄyÓT#˚,
dü«j·T+ R dü«j·TeTT>±, eTeT R Hê≈£î, @‘·‘Y R á $wüjT· eTT, ÄU≤´‘·+ R
#Ó|üŒã&çq~.
‹\ø£eTT :` @‘·‘Y ` nq>± $;ÛwDü T&ÉT sêeDTì nqTqsTT+#·T≥.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` $;ÛwDü Tì uÛ≤s¡´ düse¡ T j·TqT HêyÓT |ü‹ j·TqTeT‹ Bdæø=ì
‘·q ≈£L‘·Ts¡>T∑ qq\ j·TqT ø£q´ø£#˚ á $wüjT· eTT d”‘≈· î£ <Ó*ô|qT. á $wüjT· y˚T
sêeTTq≈£î ‘Ó*dæ ìdü‡+ø√#·eTT>± $;ÛwüDTì $TÁ‘·Tì>± d”«ø£]+∫ Ä‘·ìøÏ
\+ø±sêC≤´_Ûùwø£eTT #˚jT· T≥˝ÀqT ø±s¡DyÓTqÆ ~.
bÕsƒê+‘·s¡eTT :` ªnq˝≤ HêeT $;ÛwDü düT‘êμ nqT<ëìøÏ e÷iT>± ø£˝≤ HêeT
j·Tì ñ‘·sÔ <¡ o˚ j·TÁ|ü‘T· \+<äT ø±qe#·TÃ#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs√‘·eÔ ÷! $;ÛwDü Tq≈£î nq\ j·TqT ù|s¡T>∑\ ø£q´jÓTÆ q CÒ´wü̃
|ü⁄Á‹ø£ >∑\<äT. ÄyÓT#˚‘H· ˚ ÄyÓT ‘·*¢ Hê ø° $wüjT· eTT dü«j·TeTT>± ‘Ó*|æjT· Tqï~.
XÀ¢ˆˆ n$+<Û√´ HêeT y˚T<ÛëM $<ë« ÁHêø£då |ü ⁄ü +>∑e' ˆ
<Ûèä ‹e÷Hé o\yêHé eè<√Δ sêeDdü´ düTdüeTà‘·' ˆˆ 12
XÀ¢ˆˆ sêe÷‘·øå j·T eTqTÁbÕ|ü+Ô s¡økå£ Õ+ Á|ü‘´· #√<äjT· ‘Y ˆ
q #· ‘·d´ü dü <äTcÕº‘êà X¯èD√‹ e#·q+ Væ≤‘·yTé ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n$+<Û´ä ' ` HêeT ` y˚T<ÛëM ` $<ë«Hé ` sêø£då |ü ⁄ü +>∑e' `
<Ûèä ‹e÷Hé ` o\yêHé ` eè<ä'Δ ` sêeDdü´ ` düTdüeTà‘·' ` sêe÷‘Y ` ø£j å T· + `
nqTÁbÕ|ü+Ô ` s¡økå£ Õ+ ` Á|ü‘´· #√<äjT· ‘Y, q ` #· ` ‘·d´ü ` dü' ` <äTcÕº‘êà
` X¯èD√‹ ` e#·q+ ` Væ≤‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` y˚T<ÛëM $<ë«Hé <Ûèä ‹e÷Hé o\yêHé eè<ä'Δ sêeDdü´ düTdüeTà‘·'
n$+<Û´ä ' HêeT sêø£då |ü ⁄ü +>∑e' s¡økå£ Õ+ sêe÷‘Y ÁbÕ|ü+Ô ø£j å T· + Á|ü‹ n#√<äjT· ‘Y,
dü' <äTcÕº‘êà ‘·d´ü Væ≤‘·+ e#·q+ q#· X¯èD√‹.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` y˚T<ÛëM R y˚T<ÛëXÊ*j·TTqT, $<ë«Hé R $<ë«+düT&ÉTqT, <Ûèä ‹e÷Hé
R <Ûs’Ó ´¡ XÊ*j·TTqT, o\yêHé R o\dü+|üqTï&ÉTqT, eè<ä'Δ R eè<äT&Δ TÉ qT, sêeDdü´
R sêeDTq≈£î, düTdüeTà‘·' R $TøÏÿ* Çwüßº&ÉTqT n>∑T, n$+<Ûä´' HêeT R
n$+<ÛTä ´&ÉqT ù|s¡T>∑\, sêø£då |ü ⁄ü +>∑e' R sêø£då Áü X‚wßü &˜ TÉ , s¡økå£ Õ+ R sêø£då Tü \≈£î,
sêe÷‘Y R lsêeTTìe\q, ÁbÕ|ü+Ô R dü+uÛ$Ñ +#·T, ø£j å T· + Á|ü‹ R $HêX¯eTTqT
>∑÷]Ã, n#√<äjT· ‘Y R Áb˛‘·‡Væ≤+#ÓqT. dü' <äTcÕº‘êà R Ä <äTsêàs¡T&Z q’Ó sêeDT&ÉT,
‘·d´ü R Ä j·T$+<ÛTä ´ìjÓTTø£ÿ, Væ≤‘·+ e#·q+ R ÁX‚jT· düÿs¡yTÓ qÆ e÷≥qT, q#·
X¯èD√‹ R m+‘·e÷Á‘·eTT $qT≥˝Ò<Tä .
dü÷#·q : ` ô|’ s¬ +&ÉT XÀ¢øe£ TT\TqT ñ‘·sÔ <¡ o˚ j·TÁ|ü‘T· \˝À e÷Á‘·yT˚ ø±qe#·TÃ
#·Tqï$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚T<Ûë$j·TT, $<ë«+düT&ÉTqT, BÛsT¡ &ÉTqT, eè<äT&Δ TÉ qT, sêeDTq≈£î
$TøÏÿ* Çwüßº&ÉTqT n>∑T n$+<ÛäT´&ÉqT sêø£åk˛‘·ÔeTT&ÉT lsêeTTìe\q sêø£ådü
≈£î\eTTq≈£î dü+uÛ$Ñ +#·T $HêX¯eTTqT >∑÷]Ã $X¯<eä TT>∑ ôV≤#·Ã]+#ÓqT. ø±ì Ä
<äTsêàs¡T&Z TÉ Ä‘·ì Væ≤‘·e#·qeTT\qT #Ó$ì u…≥˝º <Ò Tä .
(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z 461
XÀ¢ˆˆ ÄX¯+ùdj·T+ Vü≤]ÁX‚wü̃ øÏÁå |ü+ e÷+ ÁbÕ|ü‡´‘˚ |ü‹' ˆ
n+‘·sê‘êà Væ≤ y˚T X¯ó<äΔ düdÔ àæ +X¯Ã ãVü≤y√ >∑TD≤' ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÄX¯+ùdj·T+ ` Vü≤]ÁX‚wü̃ ` øÏÁå |ü+ ` e÷+ ` ÁbÕ|ü‡´‘˚ ` |ü‹' `
n+‘·sê‘êà ` Væ≤ ` y˚T ` X¯ó<ä'Δ ` ‘·dàæ Hé ` #· ` ãVü≤e' ` >∑TD≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]ÁX‚w!ü̃ y˚T n+‘·sê‘êà X¯ó<ä'Δ , ‘·dàæ Hé #· ãVü≤e' >∑TD≤'
(n‘·') |ü‹' e÷+ øÏÁå |ü+ ÁbÕ|ü‡´‘˚ Ç‹ ÄX¯+ùdj·TyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]ÁX‚w!ü̃ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! y˚T n+‘·sê‘êà R Hê n+‘·sê‘·à,
X¯ó<ä'Δ R |ü]X¯ó<äeΔ TT>± qTqï~, ‘·dàæ Hé R Ä lsêeTTìj·T+<äT, ãVü≤e' >∑TD≤' R
ô|≈£îÿ >=|üŒ>∑TDeTT\Tqï$, (n‘·' R n+<äTe\q) |ü‹' R (Hê) uÛsÑ ,Ô¡ e÷+ R
qqTï, øÏÁå |ü+ R oÁ|òTü eTT>±, ÁbÕ|ü‡ ´‘˚ R bı+<ä>\∑ &ÉT, Ç‹ R nì, ÄX¯+ùdj·T+
R Ä•+#·T #·THêïqT.
dü÷#·q : ` ÄX¯+ùdj·T+ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ndü+X¯jT· + nì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·eÔ ÷! Hê j·T+‘·sê‘·à |ü]X¯ó<äyΔ TÓ j Æ T· Tqï~. lsêeTTì
j·T+<äT #·÷&É>± ndü+U≤´ø£eTT˝…q’ ñ‘·ÿ èwü>º T∑ DeTT\Tqï$. n+<äT#˚ Hê uÛsÑ Ô¡
qqTï ‘·«s¡˝ÀH˚ bı+<ä>\∑ &Éì Ä•+|ü >∑\TZ#T· HêïqT.
XÀ¢ˆˆ ñ‘ê‡Vü≤' bÂs¡Twü+ dü‘Ô· « e÷qèX¯+dü´+ ø£è‘·»‘„ ê ˆ
$Áø£eTX¯Ã Á|üu≤Û eX¯Ã dü+‹ yêqs¡ sê|òTü y˚ ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ‘ê‡Vü≤' ` bÂs¡Twü+ ` dü‘Ô· «yéT ` ÄqèX¯+dü´+ ` ø£è‘·»‘„ ê `
$Áø£eT' ` #· ` Á|üu≤Û e' ` #· ` dü+‹ ` yêqs¡ ` sê|òTü y˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡! sê|òTü y˚ ñ‘ê‡Vü≤', bÂs¡Twü+, dü‘Ô· «yéT, ÄqèX¯+dü´+,
ø£è‘·»‘„ ê, $Áø£eT', Á|üu≤Û e' #· dü+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡! R z Vü≤qTe÷! sê|òTü y˚ R lsêeTTìj·T+<äT, ñ‘ê‡Vü≤'
R ñ‘ê‡Vü≤eTT, bÂs¡Twü+ R |ü⁄s¡Twüø±s¡eTT, dü‘Ô· «+ R ã\eTT, ÄqèX¯+dü´+ R
nÁ≈£Ls¡d«ü uÛ≤eeTT, ø£è‘·»‘„ ê R ø£è‘·»‘„ j
· T· TqT, $Áø£eT' R |üsêÁø£eTeTT, Á|üu≤Û e'
R eTVæ≤eT, dü+‹ R ñqï$.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ñ‘ê‡Vü≤' ` ˝Àø√‘·sÔ ø¡ ±s¡éTT\+<äT dæsú y¡ TÓ qÆ Á|üjT· ‘·ïeTT,
bÂs¡Twü+ R n{Ïº ø±s¡´kÕ<Ûqä eTT.
‹\ø£eTT :` ÄqèX¯+dü´+ ` ÄÁ•‘·»qT\+<äT yê‘·‡\éTT, Á|üu≤Û e' ` ~yê´ÅdÔü
dü+|ü<eä \q »ì+∫q eTVæ≤eT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` ø=+<äiÏj·T+<ë >∑TDeTT\T n\Œø±\y˚T j·TT+&ÉTqT.
eTiÏø=+<ä] j·T+ ~+<äT ø=ìïj˚T j·TT+&ÉTqT. lsêeTTì j·T+ <ä≥T¢ø±<äT. ø£fi≤´D
>∑TDeTT\ìïj·TT dü+|üPs¡eí TT>∑ XÊX¯«‘·eTT>∑ ì\∫j·TTqï$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! Hê lsêeTTìj·T+<äT n$T‘·yTÓ qÆ ñ‘ê‡Vü≤eTT,
bÂs¡TwüeTT, X¯ø,ÔÏ ÄÁ•‘·»qyê‘·‡\éTT, ø£è‘·»‘„ ,· |üsêÁø£eTeTT, ~yê´ÅdÁÔü |üu≤Û eeTT
nqT n|üPs¡«>∑TDeTT\T ì+&ÉT>∑ ì‘·éTT>± yÓ\j·TT#·T+&ÉTqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ #·‘T· s¡X› ¯ düV≤ü ÁkÕDÏ sêø£kå ÕHê+ »|ò÷ü q j·T' ˆ
»qkÕúH˚ $Hê ÁuÛ≤Á‘ê X¯Á‘·T' ø£ düdÔ ´ü H√~«CÒ‘Y ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #·‘T· s¡X› ¯ ` düV≤ü ÁkÕDÏ ` sêø£kå ÕHê+ ` »|ò÷ü q ` j·T' ` »qkÕúH˚
` $Hê ` ÁuÛ≤Á‘ê ` X¯Á‘·T' ` ø£' ` ‘·d´ü ` q ` ñ~«CÒ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` »qkÕúH˚ ÁuÛ≤Á‘ê $Hê j·T' sêø£kå ÕHê+ #·‘T· s¡X› ¯ düV≤ü ÁkÕDÏ
»|ò÷ü q, ‘·d´ü X¯Á‘·T' ø£' H√~«CÒ‘?Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »qkÕúH˚ R »qkÕúqeTTq+<äT, ÁuÛ≤Á‘ê $Hê R k˛<äs¡T&Ó’q
\ø£ÎDT&ÉT ˝Ò≈î£ +&É, j·T' R @ Ms¡T&ÉT, sêø£kå ÕHê+ R sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ, #·‘T· s¡X› ¯
düVü≤ÁkÕDÏ R |ü<äTHê\TZy˚\eT+~ì, »|òü÷q R dü+Vü≤]+#ÓH√, ‘·dü´ R n{Ïº
Ms¡TìøÏ, X¯Á‘·T' R yÓ]’ jÓTÆ q, ø£' R me«&ÉT, q ñ~«CÒ‘Y R uÛj Ñ T· eTT H=+<ä≈î£ +&ÉTqT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄHê&ÉT »qkÕúqeTTq ‘·q k˛<äsT¡ ì düV‰ü j·TeTT ˝Ò≈î£ +&É>H∑ ˚ @
Ms¡T&ÉT |ü<Tä Hê\T>∑T y˚\eT+~ sêø£då Tü \qT |ü]e÷¬sÃH√ Ä‘·ìì p∫ X¯Á‘·TyÓq’
yê&Óe«&ÉT uÛj Ñ T· |ü&≈É î£ +&É>∑ qT+&É>\∑ &ÉT?
XÀ¢ˆˆ q dü X¯ø´£ düT\Ô sTT‘·T+ e´düH'’Ó |ü⁄s¡Twüs¸¡ u'ÑÛ ˆ
nVü≤+ ‘· kÕ´qTuÛ≤eC≤„ X¯Áø£ùdé |ü⁄˝ÀeTC≤ ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` dü' ` X¯ø´£ ' ` ‘·T\sTT‘·T+ ` e´düH'’Ó ` |ü⁄s¡Twüs¸¡ u'ÑÛ `
nVü≤+ ` ‘·d´ü ` nqTuÛ≤eC≤„ ` X¯Áø£d´ü ` Çe ` |ü⁄˝ÀeTC≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' |ü⁄s¡Twüs¸¡ u'ÑÛ e´düH'’Ó ‘·T\sTT‘·T+ X¯ø´£ ' q, |ü⁄˝ÀeTC≤
(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z 463
X¯Áø£d´ü Çe nVü≤+ ‘·d´ü nqTuÛ≤eC≤„.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' |ü⁄s¡Twüs¸¡ u'ÑÛ R Ä |ü⁄s¡Twüd+æ VüQ&ÉT, e´düH'’Ó R Ä|ü<\ä #˚,
‘·T\sTT‘·T+ R #·*+|ü#j ˚ T· T≥≈£î, X¯ø´£ ' q R kÕ<ÛTä ´&ÉT>±&ÉT, |ü⁄˝ÀeTC≤ R |ü⁄˝ÀeTTì
|ü⁄Á‹ø£jTÆÓ q X¯N<˚$, X¯Áø£d´ü Çe R <˚y+˚ Á<äTìjÓTTø£ÿ (Á|üu≤Û eeTTqT) e˝…, nVü≤+
R H˚qT, ‘·d´ü R Ä‘·ìjÓTTø£ÿ, nqTuÛ≤eC≤„ R Á|üu≤Û eeTT HÓi–Ï q<ëqqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |ü⁄s¡Twüdæ+VüQ&Ó’q lsêeTT&ÉT sêø£ådüT\T ø£*Œ+#·T Ä|ü<ä\≈£î
#·*+#·Tq{Ïyº ê&ÉT >±<äT. X¯N<˚$ <˚y+˚ Á<äTì Á|üu≤Û eeTTqT |üP]Ô>± miÏ–j·TTqï≥T¢
H˚qT Hê lsêeTTì eTVæ≤eTqT dü+|üPs¡eí TT>± ‘Ó*dæjT· Tqï<ëqqT.
XÀ¢ˆˆ X¯sC¡ ≤˝≤+X¯óe÷Hé X¯Ss¡' ø£ù| sêeT~yêø£s'¡ ˆ
X¯Á‘·Ts¡ø√å eTj·T+ ‘√j·T eTT|üXÀwü+ qsTTwü´‹ ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯s¡C≤˝≤+X¯óe÷Hé ` X¯Ss¡' ` ø£ù| ` sêeT~yêø£s¡' `
X¯Á‘·Ts¡ø√å eTj·T+ ` ‘√j·TyéT ` ñ|üXÀwü+ ` qsTTwü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£ù|! X¯Ss¡' X¯sC¡ ≤˝≤+X¯óe÷Hé sêeT~yêø£s'¡ X¯Á‘·Ts¡ø√å eTj·T+
‘√j·TyéT ñ|üXÀwü+ qsTTwü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£ù|! R z Vü≤qTe÷! X¯Ss¡' R eTVü‰Ms¡T&É>T∑ , X¯sC¡ ≤˝≤+X¯óe÷Hé
R u≤DdüeT÷Vü≤eTT\HÓ&ç øÏsD ¡ eTT\T >∑*–q, sêeT~yêø£s'¡ R lsêeTT&ÉH&Ó ç
dü÷s¡T´&ÉT, X¯Á‘·Ts¡øå√eTj·T+ R X¯Á‘·Te⁄\HÓ&ç sêø£ådüT\ s¡÷|üyÓTÆq, ‘√j·T+ R
»\eTTqT, ñ|üXÀwü+ R m+&çb˛e⁄≥qT, qsTTwü´‹ R bı+~+|ü>\∑ &ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z Vü≤qTe÷! ‘·q u≤DeTT\HÓ&ç øÏsD¡ eTT\‘√ ≈£L&çq X¯Ss¡T&Óq’
sêeT~yêø£sT¡ &ÉT, X¯Á‘·T|üøj å° T· T˝…q’ sêø£då Tü \HÓ&ç ˙{Ïì |üP]Ô>± m+&ç+∫ y˚jT· >∑\&ÉT
düTe÷!
XÀ¢ˆˆ Ç‹ dü+»\Œe÷Hê+ ‘ê+ sêe÷πsú XÀø£ø]£ Ù‘êyéT ˆ
nÁX¯ódü+|üPs¡eí <äHê eTTyê#· Vü≤qTe÷ qÿ|æ' ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` dü+»\Œe÷Hê+ ` ‘ê+ ` sêe÷πsú ` XÀø£ø]£ Ù‘êyéT, nÁX¯ó
dü+|üPs¡eí <äHêyéT ` ñyê#· ` Vü≤qTe÷Hé ` ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|'æ Vü≤qTe÷Hé Ç‹ dü+»\Œe÷Hê+, sêe÷πsú XÀø£ø]£ Ù‘êyéT,
nÁX¯ódü+|üPs¡eí <äHê+ ‘êyéT ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|'æ Vü≤qTe÷Hé R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ >É T∑ Vü≤qTeT, Ç‹ R áØ‹>±,
dü+»\Œe÷Hê+ R uÛ≤wæ+#·T#·Tqï~j·TTqT, sêe÷πsú R sêeTTìø=i¬ø,’ XÀø£ø]£ Ù‘ê+
R <äT'KeTT#˚ ø£è•+∫q~j·TTqT, nÁX¯ódü+|üPs¡íe<äHê+ R <äT'Ku≤wüŒeTT\‘√
ì+&çqeTTKeTT >∑\~j·TTq>∑T, ‘ê+ R Ä d”‘e· TàqT >∑÷]Ã, ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT yêqs√‘·eÔ TT&Óq’ Vü≤qTeT á $<Ûeä TT>± uÛ≤wæ+#·T#·T,
lsêeTTì >∑÷]Ã XÀøÏ+#·T#·T, ø£è•+∫ ø£˙ï{Ï‘√ ì+&çq eTTKeTT>∑\ d”‘e· TàqT
>∑÷]Ã Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ÁX¯ó‘Ó’ «e #· e#√ eTVü≤´+ øÏÁå |ü y˚Twü´‹ sê|òTü e' ˆ
#·eT÷+ Á|üøs£ ¸¡ qàVü≤r+ Vü≤s¡´ èø£>å D∑ dü+≈£î˝≤yéT ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯ó‘ê« ` @e ` #· ` e#·' ` eTVü≤´+ ` øÏÁå |üyTé ` @wü´‹ `
sê|òTü e' ` #·eT÷+ ` Á|üøs£ ¸¡ Hé ` eTVü≤r+ ` Vü≤s¡´ èø£>å D ∑ dü+≈£î˝≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sê|òTü e' eTVü≤´+ (eT‘·'Ô ) e#·' ÁX¯ó‘ê« @e Vü≤s¡´ èø£>å D∑ dü+≈£î˝≤+
eTVü≤r+ #·eT÷+ Á|üøs£ ¸¡ Hé øÏÁå |üyTé @wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, eTVü≤´+ (eT‘·'Ô ) R HêqT+&ç, e#·' R
e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« @e R $ìq+‘·H,˚ Vü≤s¡´ èø£>å D ∑ dü+≈£î˝≤+ R yêqs¡T\jÓTTø£ÿj·TT,
uÛ\Ñ ÷¢øe£ TT\jÓTTø£ÿj·TT düeT÷Vü≤eTT‘√ ì+&çq{Ï,º eTVü≤r+ #·eT÷+ R >=|üŒ<Óq’
ôdq’ éTTqT, Á|üøs£ ¸¡ Hé R ‘Ó#T· Ã#·T, øÏÁå |ü+ R oÁ|òTü eTT>±, @wü´‹ R sê>∑\&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT H˚qT #Ó|Œæ q e÷≥qT $ìq yÓ+≥H˚ nbÕs¡yTÓ qÆ yêqs¡T\
düeT÷Vü≤eTT‘√&ÉqT, uÛÑ\÷¢ø£>∑DeTT\‘√&ÉqT ≈£L&çq n$T‘·yÓTÆq ôd’qéTTqT
q&ç|+æ #·Tø=qT#·T n‹ oÁ|òTü ø±\eTT˝ÀH˚ Ç≥≈£î sê>∑\&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ n<∏yä ê yÓ÷#·sTTcÕ´$T ‘ê« eT<Ó’ é esêqH˚ ˆ
nkÕà <äT'› U≤ <äTbÕs√Vü≤ eTeT |üèwü˜ eTì+~‘˚ ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏yä ê ` yÓ÷#·sTTcÕ´$T ` ‘ê«yéT ` n<ä´ ` @e ` esêqH˚ `
nkÕà‘Y ` <äT'U≤‘Y ` ñbÕs√Vü≤ ` eTeT ` |üèwüy˜ Té ` nì+~‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏yä ê n<ä´ @e ‘ê«yéT nkÕà‘Y <äT'U≤‘Y yÓ÷#·sTTcÕ´$T,
esêqH˚ nì+~‘˚ eTeT |üèwüy˜ Té Äs√Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏yä ê R ˝Òøb£ ˛sTTq#√, n<ä´ @e R Ç|ü&˚, ‘ê«+ R ìqTï,
(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z 465
nkÕà‘Y <äT'U≤‘Y R á <äT'KeTTqT+&ç, yÓ÷#·sTTcÕ´$T R $&ç|+æ #Ó<qä T, esêqH˚
R z #·+Á<äeTTF! nì+~‘˚! R z ñ‘·eÔ TTsê˝≤! eTeT |üèwü+˜ R Hê M|ü⁄qT,
ñbÕs√Vü≤ R Äs√Væ≤+|ü⁄eTT.
dü÷#·q :` ªªesêqH˚μμøÏ ã<äT\T>± ªªdü sêø£kå Õ‘Yμμ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT e#·TÃ≥ Ä\düéT>∑Tqì X¯+øÏ+‘·Ty˚ì H˚ì|ü&˚ ìqTï
˙ <äT'KeTTqT+&ç $&ç|+æ #Ó<qä T. Hê M|ü⁄ô|’ ≈£Ls¡TÃ+&ÉTeTT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê«+ ‘·T |üèwü̃>‘∑ ê+ ø£è‘ê« dü+‘·]cÕ´$T kÕ>∑sy¡ Té ˆ
X¯øÔÏ s¡dÔæ Væ≤ y˚T y√&ÛTÉ + \+ø±eT|æ düsêeD≤yéT ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê«+ ` ‘·T ` |üèwü̃>‘∑ ê+ ` ø£è‘ê« ` dü+‘·]cÕ´$T ` kÕ>∑sy¡ Té ,
X¯ø'ÔÏ ` ndæÔ ` Væ≤ ` y˚T ` y√&ÛTÉ + ` \+ø±yéT ` n|æ ` düsêeD≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ê«+ |üèwü>˜ ‘∑ ê+ ø£è‘ê« kÕ>∑s+¡ dü+‘·]cÕ´$T, düsêeD≤+
\+ø±yéT n|æ y√&ÛTÉ + y˚T X¯ø'ÔÏ ndæÔ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘ê«+ R ìqTï, |üèwü>˜ ‘∑ ê+ ø£è‘ê« R M|ü⁄ô|’ qTqï<ëìì>±
#˚døæ =ì, kÕ>∑s+¡ R düeTTÁ<äeTTqT, dü+‘·]cÕ´$T R <ë≥>∑\qT, düsêeD≤+ R
sêeD≤düTs¡Tì‘√ >∑÷&çq, \+ø±yéT n|æ R \+ø±q>∑se¡ TTqT>∑÷&É, y√&ÛTÉ + R
eVæ≤+#·T≥≈£î, y˚T R Hê≈£î, X¯ø'ÔÏ R kÕeTs¡´ú eTT, ndæÔ Væ≤ R ñqï~ düTe÷!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ìqTï Hê M|ü⁄ô|’ HÓøÏÿ+#·Tø=ì á eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ï
y˚j·TT<äTqT. á sêeD≤düTs¡Tì‘√ düVæ≤‘·eTT>± \+ø±q>∑s¡eTTq+‘·qT >∑÷&É
yÓ÷dæø=ì b˛e⁄≥≈£î ø±e\dæq+‘· kÕeTs¡´ú eTT Hê≈£îqï~ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ Á|üÁdüeDkÕújT· sê|òTü yê j·÷<ä´ yÓT~Æ *∏ ˆ
ÁbÕ|üsTTcÕ´$T X¯Áø±j·T Vü≤e´+ VüQ‘·$T yêq\' ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` Á|üdeü DkÕújT· ` sê|òTü yêj·T ` n<ä´ ` yÓT~Æ *∏ `
ÁbÕ|üsTTcÕ´$T ` X¯Áø±j·T ` Vü≤e´+ ` VüQ‘·yTé ` Çe ` nq\' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓT~Æ *∏ ! nq\' VüQ‘·+ Vü≤e´+ X¯Áø±j·T Çe nVü≤yéT n<ä´
(‘ê«+) Á|üÁdüeDkÕújT· sê|òTü yêj·T ÁbÕ|üsTTcÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓTÆ~∏*! R z C≤qø°! nq\' R n–ï¨Á‘·T&ÉT, VüQ‘·+ R
ëTeTT #˚jT· ã&çq, Vü≤e´+ R Vü≤$düT‡qT, X¯Áø±j·T Çe R <˚y+˚ Á<äTq≈£îe˝…,
nVü≤+ R H˚qT, n<ä´ R H˚&ÉT, ‘ê«+ R ìqTï, Á|üÁdüeDkÕúj·T R Á|üÁdüeD
|üs«¡ ‘·eTTô|’ qTqï{Ï,º sê|òTü yêj·T R lsêeTTq≈£î, ÁbÕ|üsTTcÕ´$T R #˚s¬ Ã<äqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°! n–ï¨Á‘·T&ÉT ‘·q˝À ëTeTT #˚jT· ã&çq{Ïº edüTeÔ ⁄qT
<˚y+˚ Á<äTq≈£î düeT]Œ+∫q≥T¢>± H˚ì|ü&ÉT Á|üÁdüeD|üs«¡ ‘·eTTô|’ qTqï lsêeTTq≈£î
ìqTï düeT]Œ+#Ó<qä T.
XÀ¢ˆˆ Á<äøå£ ´ dü´<Ó’ é yÓ<’ V˚ ≤æ sê|òTü e+ düV≤ü \ø£ÎDyéT ˆ
eékÕj·Tdüe÷j·TTø£+Ô $wüß+í <Ó‘’ ´· e<Û̊ j·T<∏ë ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á<äøå£ ´dæ ` n<ä´ ` @e ` yÓ<’ V˚ ≤æ ` sê|òTü e+ ` düV≤ü \ø£ÎDyéT `
eékÕj·Tdüe÷j·TTø£+Ô ` $wüß+í ` <Ó‘’ ´· e<Û̊ ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` yÓ<’ V˚ ≤æ ! düV≤ü \ø£ÎD+ sê|òTü e+ <Ó‘’ ´· e<Û˚ eékÕj·Tdüe÷j·TTø£+Ô
$wüß+í j·T<∏ë n<ä´ @e Á<äøå£ ´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ<’ V˚ ≤æ ! R z C≤qø°! düV≤ü \ø£ÎD+ R \ø£ÎDTì‘√ ≈£L&çq{Ï,º
sê|òTü e+ R lsêeTTì, <Ó‘’ ´· e<Û˚ R sêø£då dü +ü Vü‰s¡eTTq+<äT, eékÕj·Tdüe÷j·TTø£+Ô
R Á|üjT· ‘·ïdüeTì«‘·T&Óq’ {Ï,º $wüß+í j·T<∏ë R $wüßeí ⁄qTe˝…, n<ä´ @e R H˚&,˚
Á<äøå£ ´dæ R #·÷&É>\∑ e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°<M˚ ! ‘·eTTà&Óq’ \ø£ÎDTì‘√ ≈£L&çq lsêeTTì sêø£då ü
dü+Vü‰s¡eTTq¬ø’ j·T‘·ï|üsT¡ &Ój ’ T· Tqï $wüßeí T÷]Ôìe˝… H˚&˚ ø£qT˝≤s¡ <ä]Ù+|ü>\∑ e⁄
düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘·«<äs› Ù¡ qø£è‘√‘ê‡Vü≤ e÷ÁX¯eTdü+ú eTVü‰ã\yéT ˆ
|ü⁄s¡+<äs$¡ T yêd”q+ q>∑sê»dü´ eT÷s¡ìΔ ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·«<äs› Ù¡ qø£è‘√‘ê‡Vü≤yéT ` ÄÁX¯eTdü+ú ` eTVü‰ã\yéT ` |ü⁄s¡+<äsy¡ Té
` Çe ` Äd”q+ ` q>∑sê»dü´ ` eT÷s¡ìΔ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` q>∑sê»dü´ eT÷s¡Δì Äd”q+ |ü⁄s¡+<äs¡yéT Çe ‘·«<ä›s¡Ùq
ø£è‘√‘ê‡Vü≤+ eTVü‰ã\yéT ÄÁX¯eTdü+ú (sê|òTü e+ Á<äøå£ ´dæ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` q>∑sê»dü´ R y˚Ts¡T|üs«¡ ‘·eTTjÓTTø£ÿ, eT÷s¡ìΔ R •Ks¡eTTô|,’
Äd”q+ R ≈£Ls¡TÃqï{Ï,º |ü⁄s¡+<äsy¡ Té Çe R <˚y+˚ Á<äTìe˝…, ‘·«<äs› Ù¡ qø£è‘√‘ê‡Vü≤+
R ˙ <äs¡ÙqeTTq¬ø’ y˚–s¡|ü&ÉT#·Tqï ñ‘ê‡Vü≤eTT>∑\yê&ÉTqT, eTVü‰ã\+ R
eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT, ÄÁX¯eTdü+ú R ÄÁX¯eTeTTq+<äTqïyê&ÉT q>∑T, (sê|òTü e+ R
(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z 467
lsêeTTì, Á<äøå£ ´dæ R #·÷&É>\∑ e⁄).
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚Ts¡T|üs¡«‘·•Ks¡eTTô|’ Äd”qT&Ó’ j·TTqï <˚y˚+Á<äTìe˝… ìqTï
p#·T≥¬ø’ y˚–s¡|&ü TÉ #·Tqï lsêeTT&ÉT ‘·q ÄÁX¯eTeTTq+<˚ j·TT+&É>± ˙$|ü&˚
Ä‘·ìì ø£qTï˝≤sê #·÷&É>\∑ e⁄ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ |üèwü̃ e÷s√Vü≤ y˚T <˚$ e÷ $ø±+ø£då «ü XÀuÛHÑ ˚ ˆ
jÓ÷>∑ eTì«#·Ã¤ sêy˚TD X¯XÊ+πøH˚e s√Væ≤D° ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üèwü̃yTé ` Äs√Vü≤ ` y˚T ` <˚$ ` e÷ ` $ø±+ø£då «ü ` XÀuÛHÑ ˚ `
jÓ÷>∑yTé ` nì«#·Ã¤ ` sêy˚TD ` X¯XÊ+πøq ` Çe ` s√Væ≤D° ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚$! y˚T |üèwü̃yTé Äs√Vü≤, XÀuÛHÑ !˚ e÷ $ø±+ø£då «ü — s√Væ≤D°
X¯XÊ+πøq Çe (‘·«+) sêy˚TD jÓ÷>∑yTé nì«#·Ã.¤
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚$! R z |üPE´sê˝≤! y˚T R Hê jÓTTø£ÿ, |üèwü̃+ R M|ü⁄qT,
Äs√Vü≤ R m≈£îÿeTT, XÀuÛÑH˚! R z eT+>∑fi¯dü«s¡÷|ü⁄sê˝≤! e÷ $ø±+ø£ådü« R
ñù|øÏ+å |ü≈î£ eTT, s√Væ≤D° R s√Væ≤D°‘ês¡, X¯XÊ+πøq Çe R #·+Á<äTì‘√e˝…, (‘·«+
R ˙e⁄) sêy˚TD R lsêeTTì‘√, jÓ÷>∑+ R ø£\sTTø£qT, nì«#·Ã¤ R ø√s¡Tø=qTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚M! Hê M|ü⁄ô|’ Äs√Væ≤+|ü⁄eTT, ñù|ø£å eVæ≤+|ü≈î£ eTT— Äø±X¯eTTô|’
|üjT· ì+∫, s√Væ≤D°‘ês¡ #·+Á<äTì‘√ ø£\dæjT· Tqï≥T¢>± ˙e⁄ lsêeTTì‘√ ø£\dæ
j·TT+<äTe⁄.
XÀ¢ˆˆ ø£<j
ä∏ T· +r #· #·+Á<˚D dü÷sπ ´D #· eTVü‰]ÃcÕ ˆ
eT‘·Œ èwü̃ eT~ÛsT¡ Vü≤´ ‘·«+ ‘· sêø±X¯eTVü‰s¡yí Í ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£<j ä∏ T· +r ` Çe ` #·+Á<˚D ` dü÷sπ ´D ` #· ` eTVü‰]ÃcÕ `
eT‘·Œ èwü̃yTé ` n~ÛsT¡ Vü≤´ ` ‘·«+ ` ‘·s¡ ` Äø±X¯eTVü‰s¡yí Í ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«+ eT‘·Œ èwü̃yTé n~ÛsT¡ Vü≤´ #·+Á<˚D eTVü‰]ÃcÕ dü÷sπ ´D #·
ø£<jä∏ T· +r Çe, Äø±X¯eTVü‰s¡yí Í ‘·s.¡
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«+ R ˙e⁄, eT‘·Œ èwü̃+ R Hê M|ü⁄qT, n~ÛsT¡ Vü≤´ R Äs√Væ≤+∫,
#·+Á<˚D R #·+Á<äTì‘√&ÉqT, eTVü‰]ÃcÕ R >=|üŒ‘˚»düT‡ >∑*qZ {Ï,º dü÷sπ ´D #· R
dü÷s¡T´ì‘√&ÉqT, ø£<j ä∏ T· +r Çe R uÛ≤wæ+#·T#·Tqï<ëìe˝…, Äø±X¯eTVü‰s¡yí Í R
Äø±X¯eTTqT eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT, ‘·s¡ R <ë≥TeTT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` #·+Á<˚D, dü÷πs´D ø£<∏äj·T+r Çe ` #·+Á<ädü÷s¡T´\‘√
e÷≥˝≤&É>∑*–q+‘·{Ï ñqï‘·e÷s¡ZeTTq ìqTï ¬>’ø=ì H˚qT Á|üj·÷DÏ+|ü>∑\qT
düTe÷ j·Tì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙e⁄ Hê M|ü⁄ q~Ûs√Væ≤+∫ dü÷s¡T´#·+Á<äT\‘√ e÷≥˝≤&ÉT#·Tqï≥T¢>±
ñqï‘·e÷s¡eZ TTq Äø±X¯eTTq |üjT· ì+#·T#·T eTVü‰kÕ>∑se¡ TTqT <ë≥TeTT.
XÀ¢ˆˆ q Væ≤ y˚T dü+Á|üj÷· ‘·d´ü ‘ê«$T‘√ qj·T‘√ -+>∑H˚ ˆ
nqT>∑+‘·T+ >∑‹+ X¯ø±Ô' düsπ « \+ø±ìyêdæq' ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` Væ≤ ` y˚T ` dü+Á|üj÷· ‘·d´ü ` ‘ê«yéT ` Ç‘·' ` qj·T‘·' `
n+>∑H˚ ` nqT>∑+‘·T+ ` >∑‹+ ` X¯ø±Ô' ` düsπ « ` \+ø±ìyêdæq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n+>∑H˚! ‘ê«+ Ç‘·' qj·T‘·', dü+Á|üj·÷‘·dü´ y˚T >∑‹+
nqT>∑+‘·T+ düsπ « \+ø±ìyêdæq' q X¯ø±Ô' Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n+>∑H!˚ R z uÛ≤$T˙! ‘ê«+ R ìqTï, Ç‘·' R Ç#·Ã{ÏqT+&ç,
qj·T‘·' R ø=ìb˛e⁄#·T, dü+Á|üj÷· ‘·d´ü R yÓ&*É b˛e⁄#·Tqï{Ï,º y˚T R HêjÓTTø£ÿ,
>∑‹+ R >∑eTqeTTqT, nqT>∑+‘·T+ R nqTdü]+#·T≥≈£î, \+ø±ìyêdæq' R \+ø£˝À
ìedæ+#·T#·Tqï{Ï,º düsπ « R m\¢sT¡ qT, q X¯ø±Ô' Væ≤ R düeTs¡T\ú T>±s¡T düTe÷!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ìqTï >¬ ø’ =ì yÓ&*É b˛e⁄#·Tqï qqTï yÓ+ã&ç+#·T≥≈£î á \+ø£˝À
ìedæ+#·T#·Tqï yê]˝À me«&ÉTqT düeTs¡T&ú TÉ >±&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ j·T<∏’Ó yêVü≤ $TVü≤ ÁbÕ|üÔ dü<Ô ’Ó∏ yêVü≤ eTdü+X¯jT· yéT ˆ
j·÷kÕ´$T |üX´¯ yÓ<’ V˚ ≤æ ‘ê« eTT<äéT´ $Vü‰j·TdüyTé ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<∏ë ` @e ` nVü≤yéT ` ÇVü≤ ` ÁbÕ|ü'Ô ` ‘·<ë∏ ` @e `
nVü≤yéT ` ndü+X¯jT· yéT ` j·÷kÕ´$T ` |üX´¯ ` yÓ<’ V˚ ≤æ ` ‘ê«yéT ` ñ<äéT´ `
$Vü‰j·TdüyTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ<’ V˚ ≤æ ! |üX´¯ , nVü≤+ j·T<∏ë @e ÇVü≤ ÁbÕ|ü'Ô ‘·<ë∏ @e
‘ê«yéT ñ<äéT´ ndü+X¯jT· + $Vü‰j·Tdü+ j·÷kÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ<’ V˚ ≤æ ! R z C≤qø°! |üX´¯ R #·÷&ÉTeTT, nVü≤+ R H˚qT, ÇVü≤
R Ç#·Ã{Ïø,Ï j·T<∏ë @e R @Ø‹>±, ÁbÕ|ü'Ô R #˚]‹H√, ‘·<e’Ó∏ R Ä Ø‹>∑H,˚ ‘ê«+
(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z 469
R ìqTï, ñ<äéT´ R m‘·TøÔ =ì, ndü+X¯jT· + R ìdü‡+<˚V≤ü eTT>±, $Vü‰j·Tdü+ R
Äø±X¯e÷s¡eZ TTq, j·÷kÕ´$T R |üjT· ì+|ü>\∑ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚M! H˚qT á \+ø£≈î£ m≥T¢ ne©\>∑ #˚s>¡ *∑ ‹Z H√ n+‘·
‘˚*ø£>H∑ ˚ Hê M|ü⁄ô|’ ìqTï+#·Tø=ì Äø±X¯e÷s¡eZ TTq nHêj·÷düeTT>± |üjT· ì+‘·TqT.
˙y˚ #·÷&ÉTeTT.
XÀ¢ˆˆ yÓT~Æ ©∏ ‘·T Vü≤]ÁX‚cÕ˜ Á#·TÃ¤‘ê« e#·q eT<äT“¤‘y· Té ˆ
Vü≤s¡¸$dæà‘·dsü ê«+^ Vü≤q÷eT+‘· eT<∏ëÁãM‘Y ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yÓT~Æ ©∏ ` ‘·T ` Vü≤]ÁX‚cÕ˜‘Y ` ÁX¯ó‘ê« ` e#·qyéT ` n<äT“¤‘y· Té `
Vü≤s¡¸$dæà‘·dsü ê«+^ ` Vü≤q÷eT+‘·yTé ` n<∏ä ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓT~Æ ©∏ ! Vü≤]ÁX‚cÕ˜‘Y n<äT“¤‘+· e#·q+ ÁX¯ó‘ê« Vü≤s¡¸$dæà‘·
düsê«+^ (dür) Vü≤q÷eT+‘·yTé nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓT~Æ ©∏ R d”‘ê<˚$, Vü≤]ÁX‚cÕ˜‘Y R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeTqT+&ç,
n<äT“¤‘+· R ÄX¯Ãs¡´ø£sy¡ TÓ qÆ {Ï,º e#·q+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, Vü≤s¡¸$dæà‘·
düsê«+^ R dü+‘√wüeTT#˚ >∑>∑Ts¡T bı&ç∫q X¯Øs¡eTT>∑\<Ó’, n<∏ä R |æeTà≥,
Vü≤q÷eT+‘·+ R Vü≤qTeTqT>∑÷]Ã, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ Vü≤qTeT |ü*øÏq ÄX¯Ãs¡´ø£sy¡ TÓ qÆ e÷≥\qT Ä\øÏ+∫
Äq+<äeTT‘√ X¯Øs¡eTT >∑>T∑ sêŒ≥T H=+<äT#·T+&É Ä‘·ìì p∫ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤qTeTHé <ä÷s¡ eT<Ûë«q+ ø£<+ä∏ e÷+ H˚‘T· $T#·Ãd¤ æ ˆ
‘· <˚e K\T ‘˚ eTH˚´ ø£|‘æ «· + Vü≤]j·T÷<∏|ä ü ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤qTeTHé ` <ä÷s¡yTé ` n<Ûë«q+ ` ø£<+ä∏ ` e÷+ ` H˚‘T· yéT `
Ç#·Ãd¤ æ ` ‘·‘Y ` @e ` K\T ` ‘˚ ` eTH˚´ ` ø£|‘æ «· + ` Vü≤]j·T÷<∏|ä ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTeTHé! <ä÷s¡yTé n<Ûë«q+ e÷+ ø£<+ä∏ H˚‘T· yéT Ç#·Ãd¤ ?æ
Vü≤]j·T÷<∏|ä !ü ‘·<e˚ K\T ‘˚ ø£|‘æ «· + (Ç‹) eTH˚´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTeTHé! R z Vü≤qTe÷! <ä÷s¡+ R <ä÷s¡yTÓ qÆ {Ï,º n<Ûë«q+ R
e÷s¡eZ TTqT, e÷+ R qqTï, ø£<+ä∏ R m≥T¢, H˚‘T· + R ø=ìb˛e⁄≥≈£î, Ç#·Ãd¤ æ R
ø√s¡T#·THêïe⁄? Vü≤]j·T÷<∏|ä !ü R z yêqsêÁ>∑D!° ‘·<e˚ K\T R n~j˚T>∑<ë, ‘˚
ø£|‘æ «· + R ˙ yêqs¡\ø£D å eTT, (Ç‹ R nì) eTH˚´ R ‘·\#·T#·THêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z Vü≤qTe÷! Ç+‘· <ä÷s¡yTÓ qÆ e÷s¡eZ TTq qqTï m≥T¢>± rdæø=ìb˛e
>√s¡T#·THêïe⁄? yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! ˙j·T+<ä* yêqs¡d«ü uÛ≤eeTT ÇfÒ¢ j·TT+&ÉTqT>∑<ë!
j·Tì H˚qT ns¡eú TT #˚døæ =qT#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ ø£<+ä∏ #ê\ŒX¯Øs¡ düÔ «+ e÷ $T‘√ H˚‘T· $T#·Ãd¤ æ ˆ
düø±X¯+ e÷qy˚+Á<äd´ü uÛsÑ T¡ Ô sπ à |üe¢ >∑s¸¡ uÑÛ ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£<+ä∏ ` #· ` n\ŒX¯Øs¡' ` ‘·«+ ` e÷+ ` Ç‘·' ` H˚‘T· yéT `
Ç#·Ãd¤ æ ` düø±X¯+ ` e÷qy˚+Á<äd´ü ` uÛsÑ T¡ 'Ô ` y˚T ` |üe¢ >∑s¸¡ uÑÛ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üe¢ >∑s¸¡ u!ÑÛ n\ŒX¯Øs¡' ‘·«+ Ç‘·' e÷+ e÷qy˚+Á<äd´ü y˚T
uÛsÑ T¡ 'Ô düø±X¯+ ø£<+ä∏ H˚‘T· yéT Ç#·Ãd¤ ?æ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üe¢ >∑s¸¡ uÑÛ R z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! n\ŒX¯Øs¡' R ∫qï<Óq’ X¯Øs¡eTT
ø£*–q{Ï,º ‘·«+ R ˙e⁄, Ç‘·' R Ç#·Ã{ÏqT+&ç, e÷+ R qqTï, e÷qy˚+Á<äd´ü R
eTqT»Hê<∏äT&ÉsTTq, y˚T R HêjÓTTø£ÿ, uÛÑs¡TÔ' R ô|ì$T{ÏjÓTTø£ÿ, düø±X¯+ R
düMT|üeTTq≈£î, ø£<+ä∏ R m≥T¢>±, H˚‘T· + R ø=ìb˛e⁄≥≈£î, Ç#·Ãd¤ æ R ø√s¡T#·THêïe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·eÔ ÷! Ç+‘· ∫qï X¯Øs¡eTT>∑\ ˙e⁄ á \+ø±q>∑se¡ TT
qT+&ç Hê uÛsÑ j Ô¡ TÆÓ q Ä qπs+Á<äTì düìï~ÛøÏ m≥T¢ >=ìb˛ee˝…qì Ä•+#·T#·THêïe⁄?
XÀ¢ˆˆ d”‘êj·÷düTÔ e#· ÁX¯óÙ‘ê« Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ
∫+‘·j÷· e÷dü \ø°Îyê qïe+ |ü]uÛeÑ + ø£è‘·yTé ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` d”‘êj·÷' ` ‘·T ` e#·' ` ÁX¯ó‘ê« ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»'
` ∫+‘·j÷· e÷dü ` \ø°ÎyêHé ` qe+ ` |ü]uÛeÑ + ` ø£è‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` \ø°ÎyêHé e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé d”‘êj·÷' e#·' ÁX¯ó‘ê«
qe+ |ü]uÛeÑ + ø£è‘·+ Çe ∫+‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \ø°ÎyêHé R X¯óuÛÑ\ø£åD düeTì«‘·T&ÉTqT, e÷s¡T‘ê‘·à»' R
yêj·TTq+<äqT&ÉTqT n>∑T, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, d”‘êj·÷' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ,
e#·' R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, qe+ R Áø=‘·<Ô q’Ó , |ü]uÛeÑ + R |üsêuÛeÑ eTT,
ø£è‘·yTé Çe R #˚jT· ã&çq≥T¢, ∫+‘·j÷· e÷dü R ∫+‹+|ükÕ¬>qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰|üsêÁø£eTe+‘·T&Óq’ Vü≤qTeT, ‘·q kÕeTs¡´ú eTT HÓiT>∑ø£ d”‘ê<˚$
e÷≥\T $ì, ‘·q≈£î eTTHÓïqï&ÉTqT »s¡T>∑ì eTVü‰|üsêuÛÑeeTT »]–q≥T¢>±
e´<∏äH=+<ÓqT.
(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z 471
XÀ¢ˆˆ q y˚T C≤Hê‹ dü‘·Ô «+ yê Á|üu≤Û e+ yê -dæ‘ø˚ Då£ ≤ ˆ
‘·kÕà ‘·ŒX¯´‘·T yÓ<’ V˚ ≤” j·TÁ<ä÷|ü+ eTeT ø±eT‘·' ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` y˚T ` C≤Hê‹ ` dü‘Ô· «+ ` yê ` Á|üu≤Û e+ ` yê `
ndæ‘˚ø£åD≤ ` ‘·kÕà‘Y ` |üX¯´‘·T ` yÓ’<˚V”≤ ` j·T‘Y ` s¡÷|ü+ ` eTeT `
ø±eT‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ndæ‘˚ø£åD≤, yÓ’<˚V”≤ y˚T dü‘·Ô «+ Á|üuÛ≤e+ yê q C≤Hê‹,
‘·kÕà‘Y eTeT ø±eT‘·' j·T‘Y s¡÷|ü+ (uÛeÑ ‹ ‘·‘)Y |üX´¯ ‘·T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndæ‘ø˚ Då£ ≤ R düT+<äsy¡ TÓ qÆ ø£qTï\T>∑\, yÓ<’ V˚ ≤” ! R C≤qø°<$˚ ,
y˚T R Hê jÓTTø£ÿ, dü‘Ô· «+ R ã\eTTqT>±ì, Á|üu≤Û e+ yê R eTVæ≤eTqT>±ì, q
C≤Hê‹ R miT>∑<Tä , ‘·kÕà‘Y R n+<äTe\q, eTeT R Hê≈£î, ø±eT‘·' R Ç#·ÃqTã{Ï,º
j·T‘Y s¡÷|ü+ R @ s¡÷|üeTT (uÛeÑ ‹ R ñ+&ÉTH√, ‘·‘Y R Ä s¡÷|üeTTqT) |üX´¯ ‘·T
R #·÷#·TqT>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` á ø√eT* Hê X¯øìÔÏ >±ì Á|üu≤Û eeTTqT>±ì @$Tj·TT HÓiT>∑<Tä .
n+<äT#˚ H˚qT ø√] m{Ïº s¡÷|üeTTqT <Û]ä +|ü>\∑ H√ áyÓT #·÷∫ ‘Ó*dæø=qTqT
>±ø£!
XÀ¢ˆˆ Ç‹ dü+∫+‘·´ Vü≤qTe÷Hé ‘·<ë |üe¢ >∑d‘ü eÔ· T' ˆ
<äsÙ¡ j·÷e÷dü d”‘êj·÷ dü‡«+ s¡÷|ü eT]eTs¡q› ' ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` dü+∫+‘·´ ` Vü≤qTe÷Hé ` ‘·<ë ` |ü¢e>∑dü‘·ÔeT' `
<äsÙ¡ j·÷e÷dü ` d”‘êj·÷' ` dü«+ ` s¡÷|üyTé ` n]eTs¡q› ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n]eTs¡q› ', |üe¢ >∑d‘ü eÔ· T' Vü≤qTe÷Hé Ç‹ dü+∫+‘·´ ‘·<ë
d”‘êj·÷' dü«+ s¡÷|ü+ <äsÙ¡ j·÷e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n]eTs¡q› ' R X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &Ó’ q{Ïj º T· TqT, |üe¢ >∑d‘ü eÔ· T' R
yêqs¡ÁX‚wßü̃ &Óq’ {Ïj
º T· T, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, Ç‹ R á $<Ûeä TT>∑, dü+∫+‘·´ R
Ä˝À∫+∫, ‘·<ë R n|ü&ÉT, d”‘êj·÷' R d”‘ê<˚$øÏ, dü«+ s¡÷|ü+ R ‘·q
ì»s¡÷|üeTTqT, <äsÙ¡ j·÷e÷dü R #·÷ô|qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ó’q Vü≤qTeT á $<ÛäeTT>± Ä˝À∫+∫ d”‘ê<˚$øÏ
X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡deü Ts¡T&ú q’Ó Ä‘·&TÉ ‘·q ì»s¡÷|üeTTqT #·÷ô|qT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·kÕà ‘êŒ<äbÕ BΔe÷ Hê|ü⁄¢‘´· |üe¢ >∑s¸¡ u'ÑÛ ˆ
‘·‘√ e]Δ‘T· e÷πsuÛÒ d”‘êÁ|ü‘´· j·Tø±s¡D≤‘Y ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·kÕà‘Y ` bÕ<äbÕ‘Y ` BÛe÷Hé ` Ä|ü⁄¢‘´· ` |üe¢ >∑s¸¡ u'ÑÛ `
‘·‘'· ` e]Δ‘T· yéT ` ÄπsuÛÒ ` d”‘êÁ|ü‘´· j·Tø±s¡D≤‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` BÛe÷Hé dü' |ü¢e>∑s¡¸uÛÑ' ‘·kÕà‘Y bÕ<äbÕ‘Y Ä|ü⁄¢‘·´ ‘·‘·'
d”‘êÁ|ü‘´· j·Tø±s¡D≤‘Y e]Δ‘T· yéT ÄπsuÛ.Ò
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` BÛe÷Hé R Á|üC≤„XÊ*jÓTÆ q{Ï,º dü' |üe¢ >∑s¸¡ u'ÑÛ R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ TÉ ,
‘·kÕà‘Y bÕ<äbÕ‘Y R Ä eèø£eå TTqT+&ç, Ä|ü⁄¢‘´· R \+|òTæ +∫, ‘·‘'· R |æeTà≥,
d”‘êÁ|ü‘·´j·Tø±s¡D≤‘Y R d”‘ê<˚$øÏ qeTàø£eTT ì$T‘·ÔeTT, e]Δ‘·T+ R eè~Δ
bı+<äT≥≈£î, ÄπsuÛÒ R yÓTT<ä*&ÓqT.
‹\ø£eTT :` bÕ<äbÕ‘Y Ä|ü⁄¢‘´· ` ø=eTàqT+&ç ~>∑T≥ ‘·q X¯Øs¡u≤Û s¡eTT#˚ #Ó≥T¢
$]– Ä <Û«ä ìøÏ sêø£då Åü d\Ô” T ‘·qqT >∑T]Ô+‘·Ts¡qT ;Û‹‘√ qì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á|üC≤„XÊ*jÓTÆ q Vü≤qTeT ‘êqTqï Ä •+X¯óbÕeèø£eå TTqT+&ç ÁøÏ+~øÏ
<ä÷øÏ ‘·qô|’ d”‘ê<˚$øÏ qeTàø£eTT >∑\TZ≥ø=i¬ø’ ‘·q X¯Øs¡eTTqT ô|+#·<=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ y˚Ts¡TeT+<äsd¡ +ü ø±XÀ ãuÛÖ BbÕÔq\Á|üu'ÑÛ ˆ
nÁ>∑‘√ eé‘·ùdú #· d”‘êj·÷ yêqs√‘·eÔ T' ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` y˚Ts¡TeT+<äsd¡ +ü ø±X¯' ` ãuÛÖ ` BbÕÔq\Á|üu'ÑÛ ` nÁ>∑‘'· `
eé‘·ùdú ` #· ` d”‘êj·÷' ` yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ y˚Ts¡TeT+<äsd¡ +ü ø±X¯' (düH)é ãuÛÖ, BbÕÔq\Á|üu'ÑÛ
(düH)é d”‘êj·÷' nÁ>∑‘'· eé‘·ùd.ú
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, y˚Ts¡TeT+<äsd¡ +ü ø±X¯'
(düH)é R y˚Ts¡T|üs«¡ ‘·eTT ‘√&ÉqT, eT+<äs–¡ ] ‘√&ÉqT, düe÷qyÓTqÆ {Ïyº ê&Ó,’ ãuÛÖ R
Á|üø±•+#ÓqT, BbÕÔq\Á|üu'ÑÛ R Á|ü»«*+∫q n–ïjÓTTø£ÿ ‘˚»düT‡e+{Ï Á|üu>ÑÛ \∑ yê&Ó,’
d”‘êj·÷' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, nÁ>∑‘'· R m<äT≥, eé‘·ùdú R ì\#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ eè~Δbı+~j·TTqï Vü≤qTeT y˚Ts¡T|üs«¡ ‘·eTT e˝…qT, eT+<äsêÁ~
e˝…qT #·÷#·T≥≈£î ÄX¯Ãs¡éTT >=\TŒ#·T+&ÓqT. Ç≥T¢ d”‘ê<˚$eTT+<äT ì\∫q
(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z 473
j·÷‘·&TÉ Á|ü»«*+#·T#·Tqï n–ï<˚e⁄ì e˝…H˚ Á|üø±•+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤]' |üs«¡ ‘·d+ü ø±X¯ kÕÔÁeTeÅø√Ô eTVü‰ã\' ˆ
eÁ»<ä+Åwqºü UÀ ;Ûy÷Ó yÓ<’ V˚ ≤” $T<ä eTÁãM‘Y ˆˆ 38
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` Vü≤]' ` |üs«¡ ‘·d+ü ø±X¯' ` ‘êÁeTeÅø'Ô£ ` eTVü‰ã\' ` eÁ»<ä+Åwqºü K'
` ;ÛeT' ` yÓ<’ V˚ ≤” yéT ` Ç<äyTé ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üs«¡ ‘·d+ü ø±X¯', ‘êÁeTeÅø'Ô£ , eTVü‰ã\', eÁ»<ä+Åwqºü K', ;ÛeT'
(dü') Vü≤]' yÓ<’ V˚ ≤” yéT Ç<äyTé nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üs«¡ ‘·d+ü ø±X¯' R |üs«¡ ‘·deü ÷qT&ÉTqT, ‘êÁeTeÅø'Ô£ R mi¿ì
eTTKeTT >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰ã\' R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT, eÁ»<ä+Åwqºü K' R eÁ»eTT\
e+{Ï ø√i\TqT >√s¡T\TqT >∑\yê&ÉTqT, ;ÛeT' R uÛj Ñ T· +ø£sT¡ &ÉTqT n>∑T, (dü')
Vü≤]' R Ä yêqs¡T&ÉT, yÓ<’ V˚ ≤” + R C≤qø°<$˚ ì >∑÷]Ã, Ç<ä+ R á e÷≥qT,
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT |üs«¡ ‘·eTTe+{Ï X¯Øs¡eTTqT mi¿ì eTTKeTTqT
eÁ»eTT\e+{Ï ø√i\TqT >√s¡T\TqT >∑*– eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉT>±qT, uÛj Ñ T· +ø£sT¡ &ÉT
>±qT, ø±ìŒ+#·T#·T d”‘ê<˚$ì >∑÷]Ã Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ dü|sü «¡ ‘·eH√<˚X› Ê+ kÕ≥ºÁbÕø±s¡‘√s¡D≤yéT ˆ
\+ø± $Te÷+ düHê<∏ë+ yê qsTT‘·T+ X¯øÔÏ s¡dÔæ y˚T ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü|sü «¡ ‘·eH√<˚X› Ê+ ` kÕ≥ºÁbÕø±s¡‘√s¡D≤yéT ` \+ø±yéT ` Çe÷yéT
` düHê<∏ë+ ` yê ` qsTT‘·T+ ` X¯ø'ÔÏ ` ndæÔ ` y˚T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü|sü «¡ ‘·eH√<˚X› Ê+, kÕ≥ºÁbÕø±s¡‘√s¡D≤+, düHê<∏ëyéT Çe÷+
\+ø±+ yê qsTT‘·T+ y˚T X¯ø'ÔÏ ndæ.Ô
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü|sü «¡ ‘·eH√<˚X› Ê+ R |üs«¡ ‘·eTT\‘√&ÉqT eqÁ|ü<X˚ e¯ TT\‘√&ÉqT
≈£L&çq~j·TTqT, kÕ≥ºÁbÕø±s¡‘√s¡D≤+ R y˚T&É\‘√&ÉqT ÁbÕø±s¡eTT\‘√&ÉqT
‘√s¡DeTT\‘√&ÉqT >∑÷&çq~j·TTqT, düHê<∏ë+ R sêE‘√ >∑÷&çq~j·TTq>∑T, Çe÷+
\+ø±+ yê R á \+ø±q>∑]HÓq’ qT, qsTT‘·T+ R rdæø=ìb˛e⁄≥≈£î, y˚T R Hê≈£î,
X¯ø'ÔÏ R kÕeTs¡´ú eTT, ndæÔ R ñqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTdüÔ|üs¡«‘·eTT\‘√qT ns¡D´Á|ü<˚X¯eTT\‘√qT kÂ<ÛäeTT\‘√qT
ÁbÕø±s¡eTT\‘√qT ãVæ≤sê›«s¡eTT\‘√qT ‘·q j˚T*ø£jTÆÓ q sêeDTì‘√qT >∑÷&çjT· Tqï
á \+ø±q>∑se¡ TT q+‘·qT yÓ÷dæø=ìb˛e⁄≥≈£î ø±e\dæq+‘· X¯øÔÏ Hê≈£îqï~ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘· <äekúÕ|ü´‘ê+ ãT~Δ s¡\+ <˚$ $ø±+ø£j å ÷· ˆ
$XÀø£+ ≈£îs¡T yÓ<’ V˚ ≤æ sê|òTü e+ düV≤ü \ø£ÎDyéT ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` nekúÕ|ü´‘ê+ ` ãT~Δ' ` n\+ ` <˚$ ` $ø±+ø£j å ÷· `
$XÀø£+ ` ≈£îs¡T ` yÓ<’ V˚ ≤æ ` sê|òTü e+ ` düV≤ü \ø£ÎDyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y <˚$! ãT~Δ' nekúÕ|ü´‘ê+— $ø±+ø£j å ÷· n\yéT— yÓ<’ V˚ ≤æ !
düV≤ü \ø£ÎD+ sê|òTü e+ $XÀø£+ ≈£îs¡T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTq, <˚$! R z |üPE´sê˝≤! ãT~Δ' R ãT~Δ,
nekúÕ|ü´‘ê+ R ìX¯Ã\|üiT|üã&ÉT>±ø£! $ø±+ø£j å ÷· n\+ R y˚iT‘·\+|ü⁄e\<äT,
yÓ<’ V˚ ≤æ ! R z C≤qø°! düV≤ü \ø£ÎD+ R \ø£ÎDTì‘√ >∑÷&çq{Ï,º sê|òTü e+ R lsêeTTì,
$XÀø£+ R XÀø£sV¡ ≤æ ‘·Tì>±, ≈£îs¡T R #˚jT· TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©!¢ n+<äT#˚ qqTï >∑÷]Ã ˙ eTqdüT‡q+<äT <Ûs’Ó ´¡ eTT‘√ ìX¯Ã\eTT>∑
qT+&ÉTeTT. ˙≈£î m{Ïº X¯+ø£j·TT nø£ÿi˝Ò<äT. Hê ‘√&Ée∫Ã ‘·eTTàì‘√ >∑÷&ç
XÀø£ìeT>∑Tï&Ój ’ T· Tqï lsêeTTì XÀø£eTTqT ‘=\–+|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ ‘·+ <äècºÕ«-#·\dü+ø±X¯ eTTyê#· »qø±‘·àC≤ ˆ
|ü<àä |üÁ‘·$XÊ˝≤ø°å e÷s¡T‘· kÂ´s¡d+ü düT‘·yTé ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` <äècºÕ« ` n#·\dü+ø±X¯+ ` ñyê#· ` »qø±‘·àC≤ `
|ü<àä |üÁ‘·$XÊ˝≤ø°å ` e÷s¡T‘·d´ü ` Ws¡d+ü ` düT‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` |ü<àä |üÁ‘·$XÊ˝≤ø°å »qø±‘·àC≤ n#·\dü+ø±X¯+ e÷s¡T‘·d´ü Ws¡d+ü
düT‘·+ ‘·+ <äècºÕ« ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü<àä |üÁ‘·$XÊ˝≤ø°å R ‘êeTs¡i≈Ò î£ \e˝… $XÊ\yÓTqÆ ø£qTï\T>∑\,
»qø±‘·àC≤ R C≤qø°<$˚ , n#·\dü+ø±X¯+ R |üs«¡ ‘·dìü ïuÛTÑ &Óq’ {Ï,º e÷s¡T‘·d´ü R
yêj·TTe⁄jÓTTø£ÿ, Ws¡d+ü düT‘·+ R Ws¡d|ü ⁄ü Á‘·T&Óq’ , ‘·+ R Ä Vü≤qTeTqT, <äècºÕ« R
#·÷∫, ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘êeTs¡i≈Ò î£ \e˝… $XÊ\eTT ˝…q’ {Ïº ø£qTï\T>∑\ d”‘ê<˚$ ‘·q eTT+<äT
|üs«¡ ‘·eTTe˝… Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ïº Ä yêj·TTq+<äqTì p∫ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z 475
XÀ¢ˆˆ ‘·e dü‘Ô· «+ ã\+ #Óe’ $C≤Hê$T eTVü‰ø£ù| ˆ
yêjÓ÷]e >∑‹+ #ê|æ ‘˚» XÊÃ >π ï]yê<äT“¤‘y· Té ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·e ` dü‘·Ô «+ ` ã\+ ` #· ` @e ` $C≤Hê$T ` eTVü‰ø£ù| `
yêjÓ÷' ` Çe ` >∑‹+ ` #· ` n|æ ` ‘˚»' ` #· ` nπ>ï' ` Çe ` n<äT“¤‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ø£ù|! n<äT“¤‘+· ‘·e dü‘·Ô «+, ã\+ #·, yêjÓ÷' Çe
>∑‹+ #·, nπ>ï' Çe ‘˚»' #· nVü≤+ $C≤Hê$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ø£ù| R z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü, n<äT“¤‘+· R ÄX¯Ãs¡´ø£sy¡ TÓ qÆ , ‘·e
R ˙jÓTTø£ÿ, dü‘·Ô «+ R X¯øÏÔì, ã\+ #· R ã\eTTqT, yêjÓ÷' Çe R
yêj·TTe⁄q≈£îe˝…, >∑‹+ #· R >∑eTqeTTqT, nπ>ï' Çe R n–ïøÏe˝…, ‘˚»' #· R
‘˚»düT‡qT, nVü≤+ R H˚qT, $C≤Hê$T R u≤>∑T>± ‘Ó*dæø=qT#·THêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·eÔ ÷! n<äT“¤‘y· TÓ qÆ {Ïº ˙ X¯øìÔÏ >∑÷]Ãj·TT, kÕeTs¡´ú eTTqT
>∑÷]Ãj·TT, yêj·TT<˚e⁄q ≈£îqï+‘·{Ï ˙ y˚>e∑ TTqT >∑÷]Ãj·TT, n–ï<˚e⁄ìe+{Ï ˙
‘˚»düT‡qT >∑÷]Ãj·TTqT Hê≈£î u≤>∑T>∑ ‘Ó*dæq~.
XÀ¢ˆˆ ÁbÕø£è‘√ -q´' ø£<+ä∏ #˚e÷+ uÛ÷Ñ $Te÷>∑+‘·T eTs¡Ω‹ ˆ
ñ<ä<Û̊ s¡Á|üyT˚ j·Tdü´ bÕs¡+ yêqs¡jT· ÷<∏|ä ü ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁbÕø£è‘·' ` nq´' ` ø£<+ä∏ ` #· ` Çe÷+ ` uÛ÷Ñ $TyéT `
Ä>∑+‘·T+ ` ns¡Ω‹ ` ñ<ä<'Û̊ ` nÁ|üyT˚ j·Tdü´ ` bÕs¡+ ` yêqs¡jT· ÷<∏|ä ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡jT· ÷<∏|ä !ü nÁ|üyT˚ j·Tdü´ ñ<ä<'Û̊ bÕs¡yTé Çe÷+ uÛ÷Ñ $T+
nq´' ÁbÕø£è‘·' ø£<yä∏ Té Ä>∑+‘·TyéT ns¡Ω‹?
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` yêqs¡jT· ÷<∏|ä ü R z yêqsêÁπ>düsê! nÁ|üyT˚ j·Tdü´ R nbÕs¡yTÓ qÆ {Ï,º
ñ<ä<'Û̊ R düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ, bÕs¡+ R Äe*jÓTT&ÓqÌ¶ {Ï,º Çe÷+ uÛ÷Ñ $T+ R á
Á|ü<X˚ e¯ TTqT, nq´' R Ç‘·sT¡ &Óq’ , ÁbÕø£è‘·' R kÕe÷qT´&ÉT, ø£<+ä∏ R m≥T¢, Ä>∑+‘·T+
R e#·TÃ≥≈£î, ns¡Ω‹ R düeTs¡T&ú >É T∑ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs√‘·Ôe÷! nbÕs¡yÓTÆq á eTVü‰kÕ>∑s¡eTTjÓTTø£ÿ Äe*
jÓTT&ÉTq¶ qTqï á düT<ä÷s¡<X˚ e¯ TTqT ˙e⁄>±ø£ eTi…e«&ÉT #˚sT¡ ≥≈£î düeTs¡T&ú >É T∑ qT?
XÀ¢ˆˆ C≤Hê$T >∑eTH˚ X¯ø+ÔÏ qj·TH˚ #ê|æ ‘˚ eTeT ˆ
neX¯´+ dü+Á|ü<ëÛ sê´X¯ó ø±s¡´dæ~sΔ à¡ Vü‰‘·àq' ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` C≤Hê$T ` >∑eTH˚ ` X¯ø+ÔÏ ` qj·TH˚ ` #· ` n|æ ` ‘˚ ` eTeT
` neX¯´+ ` dü+Á|ü<ëÛ sê´ ` ÄX¯ó ` ø±s¡´dæ~'Δ ` eTVü‰‘·àq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTeT qj·TH˚, ‘˚ >∑eTH˚ #· X¯ø+ÔÏ C≤Hê$T, eTVü‰‘·àq' ÄX¯ó
ø±s¡´dæ~'Δ neX¯´+ dü+Á|ü<ëÛ sê´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTeT R Hê jÓTTø£ÿ, qj·TH˚ R ø=ìb˛e⁄≥j·T+<äTqT, >∑eTH˚ #·
R >∑eTqeTTq+<äTqT, ‘˚ R ˙ jÓTTø£ÿ, X¯ø+ÔÏ R kÕeTs¡´ú eTTqT >∑÷]Ã, C≤Hê$T R
miT>∑T<äTqT (øÏ+‘·T R ø±ì), eTVü‰‘·àq' R eTVü‰‘·Tà&Óq’ lsêeTTìjÓTTø£ÿ, ÄX¯ó
R oÁ|òTü yÓTqÆ , ø±s¡´dæ~'Δ R ø±s¡´dæ~,Δ neX¯´+ R ‘·|Œü ø£, dü+Á|ü<ëÛ sê´ R ìX¯ÃsTT+|ü
e\dæj·TTqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z Vü≤qTe÷! qqTï >=ìb˛e⁄≥≈£îqT, düeTTÁ<äeTTqT \+|òTæ +#·T≥≈£îqT
˙≈£î>∑\ $X‚wyü TÓ qÆ kÕeTs¡´ú eTTqT >∑÷]Ã Hê≈£î ‘Ó*j·TTqT >±ì Ä eTVü‰‘·Tà&Óq’
lsêeTT&ÉT ‘·\ô|{Ïqº ø±s¡´dæ~ìΔ >∑÷]Ã ≈£L&É eTqeTT Ä˝À∫+|ü e\dæjT· Tqï~
>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ nj·TTø£+Ô Væ≤ ø£|Áæ X‚wü̃ eTj·÷ >∑+‘·T+ ‘·«j·÷ düV≤ü ˆ
yêj·TTy˚>d∑ yü >˚ d∑ ´ü y˚>√ e÷+ yÓ÷Vü≤j˚T‘·eÔ ˆˆ 45
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nj·TTø£+Ô ` Væ≤ ` ø£|Áæ X‚wü̃ ` eTj·÷ ` >∑+‘·T+ ` ‘·«j·÷ `
düV≤ü ` yêj·TTy˚>d∑ yü >˚ d∑ ´ü ` y˚>'∑ ` e÷+ ` yÓ÷Vü≤j˚T‘Y ` ‘·e ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ø£|Áæ X‚w!˜ü ‘·«j·÷ düV≤ü eTj·÷ >∑+‘·TyéT nj·TTø£+Ô Væ≤, yêj·TTy˚>∑
düy>˚ d∑ ´ü ‘·e y˚>'∑ e÷+ yÓ÷Vü≤j˚T‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|Áæ X‚w!ü̃ R z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! ‘·«j·÷ düV≤ü R ˙‘√>∑÷&É, eTj·÷
R Hê#˚‘,· >∑+‘·T+ R nqTdü]+|üã&ÉT≥≈£î, nj·TTø£+Ô Væ≤ R nj·TTø£eÔ TT düTe÷!
yêj·TTy˚>d∑ yü >˚ d∑ ´ü R yêj·TTe⁄jÓTTø£ÿ y˚>e∑ TT‘√ düe÷qyÓTqÆ y˚>e∑ TT>∑*qZ {Ï,º ‘·e
R ˙ jÓTTø£ÿ, y˚>'∑ R y˚>e∑ TT, e÷+ R qqTï, yÓ÷Vü≤j˚T‘Y R eX¯eTT ‘·|Œæ q<ëìì
#˚j·TTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs√‘·eÔ ÷! ˙‘√>∑÷&É H˚qT e#·TÃ≥ ñ∫‘·eTT>±<äT. @\qq>±
yêj·TTy˚>∑eTT‘√ Äø£düeTTq m–]b˛e⁄#·Tqï{Ïº ˙ >∑eTqy˚>∑eTTqT H˚qT
uÛÑ]+|üC≤\qT.
(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z 477
XÀ¢ˆˆ nVü≤ e÷ø±X¯ e÷|üHêï VüQ´|üsT¡ ´|ü] kÕ>∑sy¡ Té ˆ
Á|ü|‘ü j˚ T· + Væ≤ ‘˚ |üècÕ˜ <ä“j ¤ ÷· <˚«>π q >∑#Ã· ‘¤ '· ˆˆ 46
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤yéT ` Äø±X¯yTé ` Ä|üHêï ` Væ≤ ` ñ|ü] ` ñ|ü] `
kÕ>∑sy¡ Té ` Á|ü|‘ü j ˚ T· + ` Væ≤ ` ‘˚ ` |üècÕ˜‘Y ` uÛj Ñ ÷· ‘Y ` yπ̊>q ` >∑#Ã· ‘¤ '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ>∑s+¡ ñ|ü] ñ|ü] Äø±X¯yTé Ä|üHêï nVü≤+ y˚>π q >∑#Ã· ‘¤ '·
‘·e |üècÕ˜‘Y uÛj Ñ ÷· ‘Y Á|ü|‘ü j ˚ T· + Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ>∑s+¡ ñ|ü] ñ|ü] R düeTTÁ<äeTTq≈£î ô|ô’ |ì’ , Äø±X¯+ R
Äø±X¯eTTqT, Ä|üHêï R bı+~q{Ï,º nVü≤+ R H˚qT, yπ̊>q R y˚>e∑ TT>±, >∑#Ã· ‘¤ '·
R b˛e⁄#·Tqï{Ïº, ‘·e R ˙ jÓTTø£ÿ, |üècÕ˜‘Y R M|ü⁄MT<ä qT+&ç, uÛÑj·÷‘Y R
uÛj
Ñ T· eTTe\q, Á|ü|‘ü j ˚ T· + Væ≤ R |ü&bç ˛e⁄<äTqT >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ $TøÏÿ* ô|’uÛ≤>∑eTT>∑ Äø±X¯eTTô|’ #˚]Ã
qqTï eTVü‰y˚>e∑ TT‘√ >=ìb˛e⁄#·Tqï ˙ M|ü⁄MT<ä qT+&ç H˚qT uÛj Ñ T· eTT#˚ |ü≥Tº‘|· Œæ
ÁøÏ+<ä |ü&bç ˛e#·TÃqT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ |ü‹‘ê kÕ>∑sπ #êVü≤+ ‹$TqÁø£sa¡ cÕ≈£î˝Ò ˆ
uÛyÑ j
˚ T· e÷X¯ó $eXÊ j·÷<äkÕ eTqï eTT‘·eÔ TyéT ˆˆ 47
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü‹‘ê ` kÕ>∑sπ ` #· ` nVü≤+ ` ‹$TqÁø£sa¡ cÕ≈£î˝Ò ` uÛyÑ j ˚ T· yéT
` ÄX¯ó ` $eXÊ ` j·÷<äkÕyéT ` nqïyéT ` ñ‘·eÔ TyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‹$TqÁø£sa¡ cÕ≈£î˝Ò kÕ>∑sπ |ü‹‘ê nVü≤yéT ÄX¯ó $eXÊ j·÷<äkÕ+
ñ‘·eÔ TyéT nqï+ uÛyÑ j ˚ T· + #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‹$TqÁø£sa¡ cÕ≈£î˝Ò R ‹$T+–\eTT\‘√&ÉqT, yÓTTdüfifl¯ ‘√&ÉqT,
MTqeTT\‘√&ÉqT dü+≈£î\yÓTÆj·TT+&ÉT, kÕ>∑πs R düeTTÁ<äeTTq+<äT, |ü‹‘ê R
|ü&qç <ëqHÓ,’ nVü≤+ R H˚qT, ÄX¯ó R oÁ|òTü eTT>±, $eXÊ R eX¯eTT‘·|Œæ q<ëqHÓ,’
j·÷<äkÕ+ R »\»+‘·Te⁄\≈£î, ñ‘·eÔ T+ R ñ‘·eÔ TyÓTqÆ , nqï+ R ÄVü‰s¡eTTqT,
uÛyÑ j
˚ T· + #· R n>∑T<äTqT>∑÷&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‹$T+>∑\eTT\‘√qT, yÓTTdüfifl¯ ‘√qT, eT‘·‡éTT\‘√qT ;Ûøs£ y¡ TÓ j
Æ T· T+&ÉT
eTVü‰kÕ>∑se¡ TTq+<äT |ü&bç ˛sTT y˚iT>∑‹ ˝Òø£ H˚qT n+<ä* »\»+‘·Te⁄\≈£î eT+∫
s¡T∫ø£sy¡ TÓ qÆ ÄVü‰s¡eTT ø±>∑\qT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ q #· Xπ̄øå ´ ‘·«j·÷ kÕs¡+Δ >∑+‘·T+ X¯Á‘·T$HêX¯q ˆ
ø£fiÁ¯ ‘·e‹ dü+<˚V≤ü düÔ «sTT kÕ´<ä |ü´dü+X¯jT· yéT ˆˆ 48
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` #· ` Xπ̄øå ´ ` ‘·«j·÷ ` kÕs¡+Δ ` >∑+‘·T+ ` X¯Á‘·T$HêX¯q
` ø£fiÁ¯ ‘·e‹ ` dü+<˚V≤ü ' ` ‘·«sTT ` kÕ´‘Y ` n|æ ` ndü+X¯jT· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯Á‘·T$HêX¯q! ‘·«j·÷ kÕs¡+Δ >∑+‘·T+ #· (nVü≤+) q Xπ̄øå ´,
‘·«sTT ø£fiÁ¯ ‘·e‹ (Çe) ndü+X¯jT· + dü+<˚V≤ü ' kÕ´‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯Á‘·T$HêX¯q R X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &Óq’ z Vü≤qTe÷! ‘·«j·÷ kÕs¡+Δ
R ˙‘√>∑÷&É, >∑+‘·T+ R |üjT· ì+#·T≥≈£î, nVü≤+ R H˚qT, q Xπ̄øå ´ R #ê\qT,
‘·«sTT R ˙j·T+<äT, ø£fiÁ¯ ‘·e‹ Çe R uÛ≤s¡´‘√ >∑÷&çqyêìj·T+<äTe˝…, ndü+X¯jT· +
R ìdü‡+X¯jT· eTT>±, dü+<˚V≤ü ' n|æ R X¯+ø£>÷∑ &É, kÕ´‘Y R ø£\T>∑TqT.
‹\ø£eTT :` ø£fiÁ¯ ‘·e‹ dü+<˚V≤ü ' ` ˇø£ ÅdìÔ” yÓ+≥u…≥Tºø=ì b˛e⁄#·Tqïyêìì
p∫ sêø£då Tü \≈£î $|üØ‘·yTÓ qÆ X¯+ø£\T >∑\T>∑e#·TÃqì uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ø£fiÁ¯ ‘·eTT nq>± s¡ø+åÏ |üe\dæq{Ïº edüTeÔ ⁄ nì ns¡eú TT.
s¡ø+åÏ |üe\dæq qqTï yÓ+≥>=ì b˛e⁄#·Tqï ˙≈£î >∑÷&É sêø£då Tü \#˚ ÁbÕDuÛj
Ñ T· eTT
ø£\T>∑e#·TÃqqT dü+<˚V≤ü eTT ø£\T>∑Tqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙‘√>∑÷&É H˚qT Á|üj÷· DeTT #˚jT· C≤\qT. ˙e⁄ X¯Á‘·T$HêX¯≈î£ &É
yÓq’ qT ˙‘√>∑÷&ÉqTqï ÅdÔ” HÓq’ qqTï #·÷∫ ˙ uÛ≤s¡´H˚y÷Ó nì, |üsT¡ \T X¯+øÏ+|ü
e#·TÃqT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ÁVæ≤j·Te÷D≤+ ‘·T e÷+ <äècºÕ« sêø£kå Õ ;ÛeT$Áø£e÷' ˆ
nqT>∑#Ã˚ j ¤ T· T sê~cÕº sêeDÒq <äTsê‘·àHê ˆˆ 49
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁVæ≤j·Te÷D≤+ ` ‘·T ` e÷+ ` <äècºÕ« ` sêø£kå Õ' ` ;ÛeT$Áø£e÷'
` nqT>∑#Ã˚ j ¤ T· T' ` Ä~cÕº' ` sêeDÒq ` <äTsê‘·àHê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÁVæ≤j·Te÷D≤+ e÷+ <äècºÕ« <äTsê‘·àHê sêeDÒq Ä~cÕº'
;ÛeT$Áø£e÷' sêø£kå Õ' nqT>∑#Ã˚ j ¤ T· T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÁVæ≤j·Te÷D≤+ R ø=ìb˛eã&ÉT#·Tqï, e÷+ R qqTï, <äècºÕ« R
#·÷∫, <äTsê‘·àHê R <äTsêàs¡TZ&Ó’q, sêeDÒq R sêeDTì#˚, Ä~cÕº' R
(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z 479
ÄC≤„|æ+|üã&çq{Ïº, ;ÛeT$Áø£e÷' R uÛÑj·T+ø£s¡|üsêÁø£eTeTT>∑*Zq, sêø£åkÕ' R
sêø£då Tü \T, nqT>∑#Ã˚ j ¤ T· T' R yÓ+ã&ç+‘·Ts¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙e⁄ qqTï >=ìb˛e⁄≥qT p∫ sêeDT&ÉT ÄC≤„|æ+|ü>±
uÛj
Ñ T· +ø£sT¡ ˝…q’ sêø£då Tü \T yÓ+≥H˚ eTq\qT ‘·|Œü ø£ yÓ+ã&ç+‘·Ts¡T.
XÀ¢ˆˆ ‘Ó’ düÔ «+ |ü]eè‘· X¯SÙ¬s’ X¯SÙ\eTT<äsZ b¡ ÕDÏ_'Û ˆ
uÛyÑ ˚ düÔ «+ dü+X¯jT· + ÁbÕb˛Ô eTj·÷ Ms¡ ø£fiÁ¯ ‘·yêHé ˆˆ 50
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘Ó'’ ` ‘·«+ ` |ü]eè‘·' ` X¯Ss¬ '’ ` X¯S\eTT<äsZ b¡ ÕDÏ_'Û , uÛyÑ '˚ `
‘·«+ ` dü+X¯jT· + ` ÁbÕ|ü'Ô ` eTj·÷ ` Ms¡ ` ø£fiÁ¯ ‘·yêHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯S\eTT<äZs¡bÕDÏ_Û' ‘Ó’' X¯S¬s’' |ü]eè‘·' ø£fi¯Á‘·yêHé ‘·«+
eTj·÷ dü+X¯jT· + ÁbÕ|ü'Ô uÛyÑ '˚ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯S\eTT<äsZ b¡ ÕDÏ_'Û R X¯S\eTT\T eTT<äsZ e¡ TT\T #˚‹j·T+<äT
>∑*–q{Ï,º ‘Ó'’ X¯Ss¬ '’ R Ä X¯Ss¡T\#˚, |ü]eè‘·' R #·T≥TºeTT≥ºã&çq, ‘·«+ R ˙e⁄,
ø£fiÁ¯ ‘·yêHé R ø£fiÁ¯ ‘·e+‘·T&Ée⁄>±, dü+X¯jT· + ÁbÕ|ü'Ô R dü+X¯jT· eTT H=+~qyê&Ée⁄,
uÛyÑ '˚ R ø±>∑\e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯S\eTT\T eTT<äsZ e¡ TT\T #˚‘ã· {Ïº e∫Ãq Ä sêø£då Tü \T ìqTï
#·T≥TºeTT{Ïº Hê‘√>∑÷&É qTqï ìqTï ø£fiÁ¯ ‘·e+‘·T&ÉeqT dü+<˚V≤ü eTTH˚ bı+<Ó<sä T¡ .
XÀ¢ˆˆ kÕj·TT<Ûë ãVü≤y√ y√´$Tï sêø£kå Õ düÔ «+ ìsêj·TT<Û'ä ˆ
ø£<+ä∏ X¯øå£ ´dæ dü+j·÷‘·T+ e÷+ #Óe’ |ü]s¡ø‘åÏ T· yéT ˆˆ 51
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕj·TT<Ûë' ` ãVü≤e' ` y√´$Tï ` sêø£kå Õ' ` ‘·«+ ` ìsêj·TT<Û'ä
` ø£<+ä∏ ` X¯øå£ ´dæ ` dü+j·÷‘·T+ ` e÷+ ` #· ` @e ` |ü]s¡ø‘åÏ T· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åkÕ' ãVü≤e', kÕj·TT<Ûë', ‘·«+ ìsêj·TT<Ûä' y√´$Tï
dü+j·÷‘·T+, e÷+ |ü]s¡ø‘åÏ T· + #· ø£<+ä∏ X¯øå£ ´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£kå Õ' R sêø£då Tü \T, ãVü≤e' R ô|≈£îÿeT+~, kÕj·TT<Ûë' R
Äj·TT<ÛäeTT\T >∑*Zj·TTqïyês¡T, ‘·«+ R ˙e⁄, ìsêj·TT<Ûä' R Äj·TT<ÛäeTT\T
˝Òìyê&Ée⁄, y√´$Tï R Äø£deü TTq+<äT, dü+j·÷‘·T+ R b˛s¡T≥≈£îqT, e÷+ R
qqTï, |ü]s¡ø‘åÏ T· + #· R ø±bÕ&ÉT≥≈£îqT, ø£<+ä∏ R m≥T¢, X¯øå£ ´dæ R #ê\T<äTe⁄?
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTq\qT yÓ+ã&ç+#·T sêø£då Tü \T #·÷&É>± ô|≈£îÿeT+~ j·TT+<äTs¡T.
ô|>’ ± yês¡T Äj·TT<Ûeä TT\qT <Û]ä +∫j·TT+<äTs¡T. ˙eqïH√ ˇ+≥]$, MT<äT$TøÏÿ*
ìsêj·TT<ÛTä &Ée⁄, n{Ïº ˙e⁄ Ä j·÷ø±X¯eTTq+<äT yês¡+<ä]‘√ HÓ≥T¢ b˛sê&É>\∑ e⁄?
qHÓï≥T¢ s¡ø+åÏ |ü>\∑ e⁄?
XÀ¢ˆˆ j·TT<Ûäé÷qdü´ s¡øå√_Û düÔ‘· ôdÔÌ' Á≈£Ls¡ø£s¡à_Û' ˆ
Á|ü|‘ü j
˚ T· + Væ≤ ‘˚ |üècÕ˜ <ä“j¤ ÷· sêÔ ø£|dæ ‘ü eÔ· T ˆˆ 52
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·TT<Ûäé÷qdü´ ` s¡øå√_Û' ` ‘·‘·' ` ‘Ó’' ` Á≈£Ls¡ø£s¡à_Û' `
Á|ü|‘ü j
˚ T· + ` Væ≤ ` ‘˚ ` |üècÕ˜‘Y ` uÛj Ñ ÷· sêÔ ` ø£|dæ ‘ü eÔ· T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|dæ ‘ü eÔ· T! ‘·‘'· Á≈£Ls¡øs£ à¡ _Û' ‘Ó'’ s¡ø√å _Û' j·TT<Û´ä e÷qdü´ ‘˚
|üècÕ˜‘Y uÛj Ñ ÷· sêÔ Á|ü|‘ü j˚ T· + Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|dæ ‘ü eÔ· T! R z yêqs√‘·eÔ ÷! ‘·‘'· R |æeTà≥, Á≈£Ls¡øs£ à¡ _Û' R
Á≈£Ls¡#w˚ \ºü T >∑*qZ {Ï,º ‘Ó'’ s¡ø√å _Û' R Ä sêø£då Tü \‘√, j·TT<Û´ä e÷qdü´ R j·TT<äeΔ TT
#˚j·TT#·Tqï{Ïº, ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, |üècÕ˜‘Y R M|ü⁄MT<äqT+&ç, uÛÑj·÷sêÔ R
uÛj
Ñ T· |”&‘ç T· sê\HÓ,’ Á|ü|‘ü j ˚ T· + Væ≤ R |ü&bç ˛e⁄<äTqT>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·Ôe÷! |üs¡eTÁ≈£Ls¡T˝…’q{Ïº Ä sêø£ådüjÓ÷<ÛäT\‘√ ˙e⁄
b˛sê&ÉT#·T+&É>± ˙ M|ü⁄MT<äqT+&ç H˚qT uÛj Ñ T· ø£+|æ‘T· sê\HÓ’ ÁøÏ+<ä≈î£ |ü&bç ˛e⁄<äTqT
>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ n<∏ä s¡ø±å +dæ ;Ûe÷ì eTVü‰+‹ ã\e+‹ #· ˆ
ø£<+ä∏ ∫ ‘ê‡+|üsêj˚T ‘ê«+ »j˚Tj·TT' ø£|dæ ‘ü eÔ· T ˆˆ 53
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` s¡ø±å +dæ ` ;Ûe÷ì ` eTVü‰+‹ ` ã\e+‹ ` #· `
ø£<+ä∏ ∫‘Y ` kÕ+|üsêj˚T ` ‘ê«+ ` »j˚Tj·TT' ` ø£|dæ ‘ü eÔ· T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|dæ ‘ü eÔ· T! ;Ûe÷ì, eTVü‰+‹, ã\e+‹ #· s¡ø±å +dæ n<∏ä
kÕ+|üsêj˚T ‘ê«+ ø£<+ä∏ ∫‘Y »j˚Tj·TT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|dæ ‘ü eÔ· T R z yêqs√‘·eÔ ÷! ;Ûe÷ì R ;Ûøs£ T¡ \TqT, eTVü‰+‹
R ô|<äy› ês¡TqT, ã\e+‹ #· R ã˝≤&ÛTÉ ´\TqT n>∑T, s¡ø±å +dæ R sêø£då Tü \T, n<∏ä R
|æeTà≥, kÕ+|üsêj˚T R j·TT<äeΔ TTq+<äT, ‘ê«+ R ìqTï, ø£<+ä∏ ∫‘Y R m{À¢,
»j˚Tj·TT' R »sTT+‘·Ts¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·Ôe÷! eTVü‰uÛÑj·T+ø£s¡T\TqT ˙ ø£+f… ô|<ä›yês¡TqT
ã˝≤&ÛÉT´\TqT n>∑T Ä s¡ø£ÿdüT\T n≥T|æeTà≥ »s¡T>∑T j·TT<äΔeTTq+<äT m{Ïº
(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z 481
e÷jÓ÷bÕj·TeTT‘√ HÓq’ ìqTï »sTT+#·e#·TÃqT.
XÀ¢ˆˆ n<∏yä ê j·TT<Û´ä e÷qdü´ |ü‘j ˚ T· + $eTTKdü´ ‘˚ ˆ
|ü‹‘ê+ #· >∑èV”≤‘ê« e÷+ qj˚Tj·TT' bÕ|üsêø£kå Õ' ˆˆ 54
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏yä ê ` j·TT<Û´ä e÷qdü´ ` |ü‘j ˚ T· + ` $eTTKdü´ ` ‘˚ `
|ü‹‘ê+ ` #· ` >∑èV”≤‘ê« ` e÷+ ` qj˚Tj·TT' ` bÕ|üsêø£kå Õ' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` n<∏yä ê j·TT<Û´ä e÷qdü´ $eTTKdü´ ‘˚ (|üècÕ˜‘Y nVü≤+) |ü‘j ˚ T· yéT,
bÕ|üsêø£kå Õ' |ü‹‘ê+ e÷+ >∑èV”≤‘ê« qj˚Tj·TT' #·.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` n<∏yä ê R ˝Òø,£ j·TT<Û´ä e÷qdü´ R j·TT<äeΔ TT #˚jT· T#·Tqï, $eTTKdü´
R Á|üøÿ£ ≈£î ‹]–j·TTqï{Ï,º ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, (|üècÕ˜‘Y R M|ü⁄qT+&ç, nVü≤+ R H˚qT)
|ü‘j ˚ T· + R |ü&bç ˛e#·TÃqT, bÕ|üsêø£kå Õ' R bÕbÕ‘·Tà˝…q’ s¡øÿ£ düT\T, |ü‹‘ê+ R
|ü&bç ˛sTTq{Ï,º e÷+ R qqTï, >∑èV”≤‘ê« R |ü≥Tºø=ì, qj˚Tj·TT' #· R rdæø=ì
b˛e⁄<äTs¡T ≈£L&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä »sTT+#·T e÷≥ m≥T¢qïqT yê]‘√ ˙e⁄ b˛sê&ÉT#·T Á|üøÿ£ ≈£î
‹]– j·TTqï|ü&ÉT ˙ M|ü⁄MT<ä qT+&ç H˚qT ÁøÏ+~øÏ |ü&bç ˛e⁄<äTqT. n≥T¢ |ü&bç ˛e>∑H˚
bÕbÕ‘·Tà˝…q’ sêø£då Tü \T yÓ+≥H˚ qqTï ã+~Û+∫ rdæø=ì b˛e⁄<äTs¡T.
XÀ¢ˆˆ e÷+ yê Vü≤sπ j·TT düÔ «<äkΔ ÕÔ ~«X¯ùdj·TT s¡<ë∏ |æ yê ˆ
nqekÂú Væ≤ <äèX‚´‘˚ j·TT<Δ̊ »j·T|üsê»j·TÚ ˆˆ 55
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e÷+ ` yê ` Vü≤sπ j·TT' ` ‘·«<äkΔ ÕÔ‘Y ` $X¯ùdj·TT' ` n<∏ä ` n|æ
` yê ` nqekÂú ` Væ≤ ` <äèX‚´‘˚ ` j·TT<Δ̊ ` »j·T|üsê»j·TÚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yê ‘·«<äkΔ ÕÔ‘Y e÷+ Vü≤sπ j·TT', n<∏ë|æ yê, (e÷+) $X¯ùdj·TT',
j·TT<Δ̊ »j·T|üsê»j·TÚ nqekÂú <äèX‚´‘˚ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yê R ˝Òø,£ ‘·«<äkΔ ÕÔ‘Y R ˙ #˚‹qT+&ç, e÷+ R qqTï, Vü≤sπ j·TT'
R ˝≤–ø=ìb˛e⁄<äTs¡T, n<∏ë|æ yê R eTiÏjT· TqT, (e÷+ R qqTï) $X¯ùdj·TT' R
K+&ç+#Ó<sä T¡ , j·TT<Δ̊ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, »j·T|üsê»j·TÚ R »j·÷|ü»j·TeTT\T,
nqekÂú R nì•Ã‘·eTT\T>±, <äèX‚´‘˚ Væ≤ R ø±ìŒ+#·TqTø£<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä s¡øÿ£ düT\T ˙ #˚‹qT+&ç qqTï ã\e+‘·eTT>± ˝≤–ø=ìb˛sTT
yÓ+≥H˚ eTTø£ÿ\T>± K+&ç+∫ y˚jT· e#·TÃqT. ˝Àø£eTTq j·TT<äeΔ TTq+<äT »j·÷|ü
»j·TeTT\T ìX¯ÃsTT+|üsêì$>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ yê|æ $|ü<´˚ j·T+ s¡ø√å _Ûs_¡ ‘Û ]· ‘® ê ˆ
‘·«Á‘·Œj·T‘√ï Vü≤]ÁX‚wü̃ uÛyÑ ˚ ìïwüŒ\¤ @e ‘·T ˆˆ 56
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` yê ` n|æ ` $|ü<´˚ j·T+ ` s¡ø√å _Û' ` n_Û‘]· ‘® ê `
‘·«Á‘·Œj·T‘·ï' ` Vü≤]ÁX‚wü̃ ` uÛyÑ ‘˚ Y ` ìwüŒ\¤ ' ` @e ` ‘·T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ s¡ø√å _Û' n_Û‘]· ‘® ê $|ü<´˚ j·T+ yê n|æ, Vü≤]ÁX‚w!ü̃ ‘·T
‘·«Á‘·Œj·T‘·ï' ìwüŒ\¤ ' @e uÛyÑ ‘˚ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, s¡ø√å _Û' R sêø£då Tü \#˚, n_Û‘]· ‘® ê R u…~]+|üã&çq
<ëqHÓ,’ $|ü<´˚ j·T+ yê n|æ R q•+∫b˛e⁄<äTqT ≈£L&É, Vü≤]ÁX‚w˜ü R yêqs¡ÁX‚wß˜ü &Ü!
‘·T R n|ü&ÉT, ‘·«Á‘·Œj·T‘·ï' R ˙ Á|üjT· ‘·ïeTT, ìwüŒ\¤ ' @e R e´s¡yú TÓ qÆ ~j˚T,
uÛyÑ ‘˚ Y R ø±>∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT Ä sêø£då Tü \#˚ ãVüQ$<Ûeä TT\T>∑ Væ≤+dæ+|üã&çq<ëqHÓ’ HêX¯eTT
H=+<äe#·TÃqT >∑÷&ÉqT. yêqs√‘·eÔ ÷! n|ü&ÉT ˙ Á|üj÷· düeT+‘·jT· TqT ìwüŒ\¤ y˚T
nsTTb˛e⁄qT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ø±eT+ ‘·« eTdæ |üsê´b˛Ô ìVü≤+‘·T+ düs«¡ sêø£kå ÕHé ˆ
sê|òTü edü´ j·TXÀ V”≤j˚T ‘·Ô «j·÷ X¯ôddÌÔ Tü Ô sêø£ôå d'’ ˆˆ 57
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±eT+ ` ‘·«yéT ` ndæ ` |üsê´|ü'Ô ` ìVü≤+‘·T+ ` düs«¡ sêø£kå ÕHé
` sê|òTü edü´ ` j·TX¯' ` V”≤j˚T‘Y ` ‘·«j·÷ ` X¯ôd'ÌÔ ` ‘·T ` sêø£ôå d'’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«+ düs«¡ sêø£kå ÕHé ìVü≤+‘·T+ ø±eT+ |üsê´|ü'Ô , n|æ‘T· sêø£ôå d'’
‘·«j·÷ X¯ôd'ÌÔ (dü~“¤') sê|òTü edü´ j·TX¯' V”≤j˚T‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«+ R ˙e⁄, düs«¡ sêø£kå ÕHé R düeTdüsÔ êø£då Tü \qT, ìVü≤+‘·T+ R
|ü]e÷s¡TÃ≥≈£î, ø±eT+ R ø±e\dæq+‘·>±, |üsê´|ü'Ô R ‘·–j·TTHêïe⁄, n|æ‘T· R
ø±ì, sêø£ôå d'’ R sêø£då Tü \T, ‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· X¯ôd'ÌÔ (dü~“¤') R e~Û+|üã&çqyês¡Tø±>±,
sê|òTü edü´ R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, j·TX¯' R ø°],Ô V”≤j˚T‘Y R ø°D å +Ï #·TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á sêø£då Tü \ HÓ\s¢ q¡ T |ü]e÷s¡TÃ≥≈£î ˙ yÓ+‘·jT· TqT düeTs¡Tú &Éy˚
jÓTÆ j·TTHêïe⁄ >±ì sêø£då Tü \T ˙#˚‘H· ˚ e~Û+|üã&çq#√ lsêeTTì ø°]øÔ Ï uÛ+Ñ >∑eTT
yê{Ï\T¢qT>∑<ë!
(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z 483
XÀ¢ˆˆ n<∏äyê --<ëj·T s¡ø±å +dæ q´ùdj·TT dü‡+eè‘˚ Væ≤ e÷yéT ˆ
j·TÁ‘· ‘˚ Hê_ÛC≤˙j·TT s¡Ωsj ¡ ÷Ó Hê|æ sê|òTü e' ˆˆ 58
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏yä ê ` Ä<ëj·T ` s¡ø±å +dæ ` q´ùdj·TT' ` dü+eè‘˚ ` Væ≤ `
e÷yéT ` j·TÁ‘· ` ‘˚ ` q ` n_ÛC≤˙j·TT' ` Vü≤s¡jT· ' ` q ` n|æ ` sê|òTü e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏yä ê s¡ø±å +dæ e÷yéT Ä<ëj·T j·TÁ‘· ‘˚ Vü≤s¡jT· ', sê|òTü e'
n|æ q n_ÛC≤˙j·TT' (‘·Á‘·) dü+eè‘˚ q´ùdj·TT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏yä ê R ˝Òø,£ s¡ø±å +dæ R sêø£då Tü \T, e÷+ R qqTï, Ä<ëj·T R
rdæø=ì, j·TÁ‘· R m#·Ã≥HÓ‘’ ,˚ ‘˚ Vü≤s¡jT· ' R Ä yêqs¡T\TqT, sê|òTü e' n|æ R
lsêeTT&ÉTqT >∑÷&É, q n_ÛC≤˙j·TT' R >∑T]Ô+|ü˝≈Ò î£ +<äTs√, (‘·Á‘· R n{Ï)º dü+eè‘˚
R >∑÷&ÛyÉ TÓ qÆ {Ï#º √≥, q´ùdj·TT' R ñ+#Ó<sä T¡ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˝Òø£ sêø£då Tü \T qqTï >=ìb˛sTT yêqs¡T˝…e«s¡TqT >±ì lsêeTT&ÉT>±ì
ø£ìô|≥ºC≤\q{Ïº n‹ s¡V≤ü düýÓTqÆ Á|ü<X˚ e¯ TTq+<äT qqTï <ë∫ j·TT+#Ó<sä T¡ .
XÀ¢ˆˆ Äs¡+uÛÑdüTÔ eT<äs√ú -j·T+ ‘·‘· düeÔ ìs¡søú¡ '£ ˆ
‘·«j·÷ Væ≤ düV≤ü sêeTdü´ eTVü‰ Hê>∑eTH˚ >∑TD' ˆˆ 59
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Äs¡+uÛ'Ñ ` ‘·T ` eT<äs'ú¡ ` nj·T+ ` ‘·‘'· ` ‘·e ` ìs¡søú¡ '£
` ‘·«j·÷ ` Væ≤ ` düV≤ü ` sêeTdü´ ` eTVü‰Hé ` Ä>∑eTH˚ ` >∑TD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· eT<äs'ú¡ nj·T+ Äs¡+uÛ'Ñ ìs¡søú¡ '£ (uÛyÑ ‘˚ )Y ‘·«j·÷ düV≤ü
sêeTdü´ Ä>∑eTH˚ eTVü‰Hé >∑TD' (kÕ´‘Y) Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, eT<äs'ú¡ R Hêø=i¬øq’ {Ï,º nj·T+ R á, ‘·e R
˙jÓTTø£ÿ, Äs¡+uÛÑ' R Á|üj·T‘·ïeTT, ìs¡s¡úø£' R ìwüŒ¤\eTT, uÛÑy˚‘Y R n>∑TqT,
‘·«j·÷ düV≤ü R ˙‘√>∑÷&É, sêeTdü´ R sêeTTìjÓTTø£ÿ, Ä>∑eTH˚ R sêø£˝À, eTVü‰Hé
R >=|üŒ<Óq’ , >∑TD' R y˚T\T, (kÕ´‘Y) Væ≤ R (ñ+&ÉTqT) düTe÷!
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê ø=i¬ø’ ˙e⁄ |ü&qç ÁX¯eT n+‘·jT· TqT ìwüŒ\¤ yÓTÆ b˛e⁄qT>∑<ë!
n+<äT#˚‘· ˙‘√ >∑÷&É lsêeTT&ÉT \+ø£≈î£ e#·TÃ≥˝ÀH˚ m+‘·j÷Ó øπ eå T eTTqï~.
XÀ¢ˆˆ eTsTT J$‘· e÷j·T‘·+Ô sê|òTü e kÕ´$T‘Í»dü' ˆ
ÁuÛ≤‘·è≤D≤+ #· eTVü‰u≤¨ ‘·e sê»≈£î\dü´ #· ˆˆ 60
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTsTT ` J$‘·yTé ` Äj·T‘·+Ô ` sê|òTü edü´ ` n$T‘Í»dü' `
ÁuÛ≤‘·è≤D≤+ ` #· ` eTVü‰u≤¨ ` ‘·e ` sê»≈£î\dü´ ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰u≤¨! n$T‘Í»dü' sê|òTü edü´ ÁuÛ≤‘·è≤D≤+ #·, ‘·e,
sê»≈£î\dü´ #· J$‘·+ eTsTT Äj·T‘·yÔ Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰u≤¨! R eTVü‰Ms¡T&Ü! n$T‘Í»dü' R n$T‘· |üsêÁø£eTeTT
>∑*–q{Ïº, sê|òüTedü´ R lsêeTTì jÓTTø£ÿj·TT, ÁuÛ≤‘·è≤D≤+ #· R k˛<äs¡T\
jÓTTø£ÿj·TTqT, ‘·e R ˙ jÓTTø£ÿj·TT, sê»≈£î\dü´ #· R düTÁê⁄ì ≈£î≥T+ãeTT
jÓTTø£ÿj·TT, J$‘·+ R J$‘·eTT, eTsTT R Hê j·T+<äT, Äj·T‘·+Ô R nBÛqyÓTqÆ ~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z eTVü‰Ms¡T&Ü! eTVü‰|üsêÁø£eTdü+|üqTï&Óq’ lsêeTTìjÓTTø£ÿj·TT
Ä‘·ì k˛<äsT¡ \jÓTTø£ÿj·TT, ˙ jÓTTø£ÿj·TT düTÁê⁄ì e+X¯eTTjÓTTø£ÿj·TT J$‘·eTT
\ìïj·TTqT Hê øπ eå TeTT MT<äH˚ Ä<Ûës¡|&ü ç j·TTqï$>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ‘Í ìsêXÖ eT<äs+ú¡ #· XÀø£d+ü ‘ê|üø]£ Ù‘Í ˆ
düV≤ü düs«¡ s¡øå Vü≤]_Û düÔ ´ø£å ´‘·' ÁbÕDdü+Á>∑V≤ü yéT ˆˆ 61
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘Í ` ìsêXÖ ` eT<äs+ú¡ ` #· ` XÀø£d+ü ‘ê|üø]£ Ù‘Í ` düV≤ü `
düs«¡ s¡øå Vü≤]_Û' ` ‘·´ø£å ´‘·' ` ÁbÕDdü+Á>∑V≤ü yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eT<äs+ú¡ XÀø£d+ü ‘ê|üø]£ Ù‘Í ‘Í ìsêXÖ (dü‘Í) düs«¡ s¡øå Vü≤]_Û'
düV≤ü ÁbÕDdü+Á>∑V≤ü + ‘·´ø£å ´‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT<äs+ú¡ R Hê ø=i≈£î, XÀø£d+ü ‘ê|üø]£ Ù‘Í R <äT'KeTT #˚‘q· T
|ü]‘ê|üeTT #˚‘q· T |”&+ç |üã&çq{Ï,º ‘Í R yê]s¡Te⁄s¡TqT, ìsêXÖ dü+‘Í R ìsêX¯
H=+~qyê¬s,’ düs«¡ s¡øå Vü≤]_Û' düV≤ü R düeTdüyÔ TÓ qÆ uÛ\Ñ ÷¢øe£ TT\‘√&ÉqT yêqs¡T\‘√&ÉqT
>∑÷&É, ÁbÕDdü+Á>∑V≤ü + R ÁbÕD<Ûës¡DeTTqT, ‘·´ø£å ´‘·' R $&ÉT‘·Ts¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê ì$T‘·yÔ TÓ qÆ <äT'KeTT‘√&ÉqT dü+‘ê|üeTT‘√&ÉqT ø£è•+∫j·TTqï{Ïº
Ä k˛<äsT¡ *s¡Te⁄s¡TqT ìsêXÊ|üP]‘·T˝…’ ‘·eT |ü]yês¡eTTq+<ä* düeTdüÔ uÛ\Ñ ÷¢øe£ TT\
‘√&ÉqT yêqs¡T\‘√&ÉqT >∑÷&É ÁbÕDeTT\qT $&ç∫ ô|≥Tº<Tä s¡T.
XÀ¢ˆˆ uÛsÑ Ô¡ èuÛøÑ +ÔÏ |ü⁄s¡dÿü è‘·´ sêe÷ <äq´dü´ yêqs¡ ˆ
HêVü≤+ ÁdüŒwüß+º dü«‘√ >±Á‘·$T#˚Ãj ¤ T· + yêqs√‘·eÔ T ˆˆ 62
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛsÑ ¡Ô èuÛøÑ +ÔÏ ` |ü⁄s¡dÿü è‘·´ ` sêe÷‘Y ` nq´dü´ ` yêqs¡ ` q `
nVü≤+ ` ÁdüŒwüß+º ` dü«‘·' ` >±Á‘·yTé ` Ç#˚Ãj ¤ T· + ` yêqs√‘·eÔ T ˆˆ
(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z 485
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡! yêqs√‘·ÔeT! uÛÑs¡Ô èuÛÑøÏÔ+ |ü⁄s¡düÿ è‘·´ dü«‘·' nVü≤+
sêe÷‘Y nq´dü´ >±Á‘·+ ÁdüŒwüß+º q Ç#˚Ãj ¤ T· yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡! yêqs√‘·eÔ T! R yêqs√‘·eÔ TT&Óq’ z Vü≤qTe÷! uÛsÑ Ô¡ èuÛøÑ +ÔÏ
R Hê<∏Tä ìj·T+<ä* uÛøÑ ìÔÏ , |ü⁄s¡dÿü è‘·´ R |ü⁄s¡dÿü ]+#·Tø=ì, dü«‘·' R dü«j·TeTT>±,
nVü≤+ R H˚qT, sêe÷‘Y R lsêeTTìø£+f…, nq´dü´ R y˚iqÆ… {Ïº yêìjÓTTø£ÿ,
>±Á‘·+ R X¯Øs¡eTTqT, ÁdüŒwüß+º R ‘ê≈£î≥≈£î, q Ç#˚Ãj ¤ T· yéT R Ç#·Ã–+#·qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·eÔ ÷! Hê uÛsÑ Ô¡ èuÛøÑ ìÔÏ nqTdü]+∫ Hêj·T+‘·≥ H˚qT
mqï&ÉTqT s¡|Tüò TsêeTTì ‘·|Œü y˚ie… «ì X¯Øs¡eTTqT düŒ è•+|üuÀeqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ j·T <äV≤ü + >±Á‘·d+ü düŒs¡Ù+ sêeDdü´ >∑‘ê ã˝≤‘Y ˆ
n˙XÊ øÏ+ ø£]cÕ´$T $Hê<∏ë $eXÊ dür ˆˆ 63
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T‘Y ` nVü≤+ ` >±Á‘·d+ü düŒs¡Ù+ ` sêeDdü´ ` >∑‘ê ` ã˝≤‘Y
` n˙XÊ ` øÏ+ ` ø£]cÕ´$T ` $Hê<∏ë ` $eXÊ ` dür ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ã˝≤‘Y j·T‘Y sêeDdü´ >±Á‘·d+ü düŒs¡ÙyéT nVü≤+ >∑‘ê (‘·‘)Y
n˙XÊ, $Hê<∏ë, $eXÊ (dür) ø£è‘·er— øÏ+ ø£]cÕ´$T?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ã˝≤‘Y R ã\e+‘·eTT>±, nVü≤+ R H˚qT, j·T‘Y R @, sêeDdü´
R sêeDTìjÓTTø£ÿ, >±Á‘·d+ü düŒs¡Ù+ R X¯Øs¡dŒü s¡ÙqT, >∑‘ê R bı+~j·TT+{ÏH√,
(‘·‘Y R n~) n˙XÊ R ndüeTs¡Tsú ê\qT, $Hê<∏ë R s¡øD å£ V”≤qTsê\qT, $eXÊ R
#˚cÕº s¡V≤æ ‘·Tsê\qT, (dür R n>∑T#·T, ø£è‘·er R #˚d‹æ ì) øÏ+ ø£]cÕ´$T R @$T
#˚j·T>∑\qT?
‹\ø£eTT :` n˙XÊ ` ÅdÔ” HÓ’ j·TT+&ÉT≥ #˚‘· ndüeTs¡Tsú ê\qT, $Hê<∏ë ` <ä÷s¡eTT
q+<äT+&ç b˛sTTq sêeT\ø£ÎDT\T >∑\<ëqqT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` sêeT#·+Á<äeT÷]Ô jÓTTø£ÿ&˚ |ü⁄s¡Twüß&ÉT, ‘·øÿÏ q yês¡+<äsT¡ qT
Åd\Ô” ì j·T_ÛÁbÕj·TeTT.
ªªdü @e yêdüT<˚y√-j·T+ kÕøå±‘·TŒs¡Twü ñ#·´‘˚ ˆ
ÅdÁÔ” bÕj·T $T‘·s‘¡ ‡· s¡«+ »>∑Á<ä“Vü≤à|ü⁄s¡d‡ü s¡yTé ˆˆμμ
ø±e⁄q Jyê‘·à uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì‘√ kÕj·TT»éTT H=+~qH˚ Äq+<äeTT >∑\<äT.
>±ì ÁãVü‰à<äT\‘√ kÕj·TT»éTT >∑*–q eTi\ »ìà+|üe\dæq<˚, eTi\
<äT'œ+|üe\dæq<˚.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄHê&ÉT ã˝≤‘êÿs¡eTT >±$+|üã&ç eT÷s¡Ãb¤ ˛sTT |üsêBÛqHÓ’ j·TT+&ç
sêeDTì >±Á‘·düŒs¡ÙqT bı+~q e÷≥ ì»y˚T, n‘·ÔiÏ H˚qT ndüeTs¡Túsê\qT,
s¡øDå£ V”≤qTsê\qT, #˚w\ºü qT >√˝ÀŒsTTj·TTqï <ëqqT ø±ã{Ïº n+‘·ø+£ f… H˚qT
ÄHê&ÉT y˚i$Ò T #˚jT· >∑\qT?
XÀ¢ˆˆ j·T~ sêyÓ÷ <äXÁ¯ ê $TVü≤ Vü≤‘ê« düsêø£då yü Té ˆ
e÷$T‘√ >∑èVü≤´ >∑#Ã˚ ‘¤ · ‘·‘dÔ· ´ü dü<èä X¯+ uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ 64
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` sêeT' ` <äXÁ¯ êyéT ` ÇVü≤ ` Vü≤‘ê« ` düsêø£då yü Té , `
e÷+ ` Ç‘·' ` >∑èVü≤´ ` >∑#Ã˚ ‘¤ · ` ‘·‘Y ` ‘·d´ü ` dü<èä X¯+ ` uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT' ÇVü≤ düsêø£då +ü <äXÁ¯ ê+ Vü≤‘ê« Ç‘·' e÷+ >∑èVü≤´
>∑#Ã˚ ‘¤ · j·T~ ‘·‘Y ‘·d´ü dü<èä X¯+ uÛyÑ ‘˚ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT' R lsêeTT&ÉT, ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, düsêø£då +ü R sêø£då Tü \‘√
>∑÷&çq{Ï,º <äXÁ¯ ê+ R <äXø¯ +£ sƒT¡ ì, Vü≤‘ê« R |ü]e÷]Ã, Ç‘·' R Ç≥qT+&ç,
e÷+ R qqTï, >∑èVü≤´ R rdæø=ì, >∑#Ã˚ ‘¤ · j·T~ R yÓ[flqjÓT&É\, ‘·‘Y R n~,
‘·d´ü R n‘·ìøÏ, dü<èä X¯+ R j·TTø£yÔ TÓ qÆ ~, uÛyÑ ‘˚ Y R ø±>∑\<äT.
‹\ø£eTT :` ªª‘·‘Y dü<èä X¯+ uÛyÑ ‘˚ μY μ ` sêø£då Tü \+<äi‘Ï √&ÉqT ø£*|æ sêeDTì
ìs¡÷à*+∫ ‘·qqT >=ìb˛e⁄≥ »]–q|ü&˚ lsêeTTì ne‘ês¡Á|üjÓ÷»qeTT
HÓiy˚iqÏ ≥¢>T∑ qT >∑<ë! n≥T¢>±ø£ d”‘e· Tàj˚T sêeTTìe<ä≈› î£ m{À¢ #˚]q#√ ‘êqT
|üPìq ø±s¡éTT HÓiy˚iq+<äT≈£î Ä‘·ìøÏ ø√|üeTT>∑÷&É >∑\T>∑e#·TÃqì uÛ≤eeTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` Ç+<äT Ä‘·àìπø|å eü TT, bÕs¡‘+· Á‘·éTT düŒwüeº TT>± #Ó|Œü ã&ÓqT.
Á|ü|qü Tï&ÉT uÛ>Ñ e∑ Á‘êŒ|æøÔ Ï ñbÕj·TeTT>± uÛøÑ jÔÏ ÷Ó >∑eTT, ø£sà¡ jÓ÷>∑eTT, C≤„qjÓ÷>∑eTT
eTTqï>∑T kÕ<Ûqä eTT\qT <˚ìì Ä•+|üø£ uÛ>Ñ e∑ Á‘êŒ|æøÔ Ï uÛ>Ñ e∑ +‘·T&˚ kÕ<Ûqä eTT,
Äj·Tqj˚T e∫Ã qqTï rdæø=ì b˛e˝…qì ø√s¡TqT. yêìøÏ uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì `
ªªnVü≤+ düàsê$T eT<ä“ø¤ +Ô£ — qj·÷$T |üse¡ ÷+ >∑‹yéTμμ
ªnVü≤+ ‘ê« düs«¡ bÕù|uÛÀ´ yÓ÷ø£så TTcÕ´$Tμ
ªnuÛj Ñ T· + düs«¡ uÛ÷Ñ ‘˚uÀÛ ´ <ä<ë$Tμμ
(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z 487
j·TqT yêø£éTT˝Ò j·T÷‘·ø√\\T, uÛÑ>∑e+‘·Tì ‘·|üŒ y˚i=ø£<˚e‘·
HêÁX¯sTT+∫q Á|ü|ü‹Ô #Ó&ÉTqT, |òü*+|ü<äT. bÕs¡‘·+Á‘·éTT e<ä*q Á|ü|üqTïì
uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT d”«ø£]+|ü&TÉ . ø±e⁄q Á|ü|qü Tï\ìï$<Ûeä TT\ nqqT´˝…’ j·TT+&Ée˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då ãü \eTT\‘√ düV≤æ ‘·eTT>± sêeDTì ìs¡÷à*+∫ lsêeTT&ÉT
qqTï \+ø£qT+&ç >=ìb˛sTTq|ü&˚ Ä‘·ì |òTü q‘·≈î£ ‘·–q≥T¢>± ‘·q ø£seÔ¡ éTT
HÓiy˚]Ãq≥¢>∑TqT.
XÀ¢ˆˆ ÁX¯ó‘êX¯Ã <äècÕº Væ≤ eTj·÷ |üsêÁø£e÷
eTVü‰‘·àq düdÔ ´ü s¡D≤eeT]›q' ˆ
q <˚e>∑+<Ûsä «¡ uÛTÑ »+>∑sêø£kå Õ
uÛeÑ +‹ sêy˚TD düe÷ Væ≤ dü+j·TTπ> ˆˆ 65
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯ó‘ê' ` #· ` <äècÕº' ` Væ≤ ` eTj·÷ ` |üsêÁø£e÷' `
eTVü‰‘·àq' ` ‘·d´ü ` s¡D≤eeT]›q' ` q ` <˚e>∑+<Ûsä «¡ uÛTÑ »+>∑sêø£kå Õ' ` uÛeÑ +‹
` sêy˚TD ` düe÷' ` Væ≤ ` dü+j·TTπ> ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTj·÷ s¡D≤eeT]›q' ‘·d´ü eTVü‰‘·àq' |üsêÁø£e÷' ÁX¯ó‘ê' #·,
<äècÕº Væ≤— dü+j·TTπ> sêy˚TD <˚e>∑+<Ûsä «¡ uÛTÑ »+>∑sêø£kå Õ' düe÷' q uÛeÑ +‹ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTj·÷ R Hê#˚‘,· s¡D≤eeT]›q' R j·TT<äeΔ TTq+<äT X¯Á‘·Te⁄\qT
Vü≤‘·e÷s¡TÃq{Ïº, ‘·dü´ eTVü‰‘·àq' R Ä eTVü‰‘·TàìjÓTTø£ÿ, |üsêÁø£e÷' R
|üsêÁø£eTeTT\T, ÁX¯ó‘ê' #· R $qã&çq$ >∑÷&ÉqT, <äècÕº' Væ≤ R #·÷&Éã&çq$
≈£L&ÉqT >∑<ë! sêy˚TD R lsêeTTì‘√, dü+j·TTπ> R j·TT<äeΔ TTq+<äT, <˚e>∑+<Ûsä «¡
uÛTÑ »+>∑sêø£kå Õ' R <˚e‘·\TqT, >∑+<Ûsä T¡ «\TqT, Hê>∑T\TqT, sêø£då Tü \TqT, düe÷'
R dü]j·T>∑Tyês¡T, q uÛeÑ +‹ Væ≤ R ø±C≤\s¡T >∑<ë!
‹\ø£eTT :` ÁX¯ó‘ê' #· R $XÊ«$TÁ‘· j·÷>∑sø¡ Då£ eTT yê*e<Ûä eTTqï>∑T s¡|Tüò TsêeTTì
|üsêÁø£eTeTT\T $qã&çq$. <äècºÕ' R Ks¡<ä÷wüD≤~ dü+Vü‰s¡eTT eTTqï>∑T
|üsêÁø£eTeTT\T dü«j·TeTT>± #·÷&Éã&çq$.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` uÛ≈Ñ î£ qÔ ≈£î Á|ü|qü Tïq≈£î uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT ‘·q bÕ*≥ >∑\&ÉqT≥≈£î
nH˚ø£ ì<äs¡ÙqeTT \qTuÛÑeeTTq ‘Ó*j·TT#·T+&ÉTqT. u≤\ø±+&ÉeTTq ÁãVü≤à
s¡TÁ<˚+Á<ë<äT\ X¯s¡D≤>∑‹, j·TT<äΔø±+&ÉeTTq ÁãVü‰à<äT\ düTÔ‹ eTTqï>∑Tq$
j·Tìïj·TTqT uÛ>Ñ e∑ +‘·T&É>T∑ lsêeT#·+Á<äeT÷]ÔjT˚ ‘·øÿÏ q j·T+<äiÏ <˚e‘·\ø£+f…
>=|üŒyê&Éì kÕú|+æ #·T#·Tqï$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·TT<äΔeTTq+<äT X¯Á‘·T;Ûø£s¡T&Ó’j·TT+&ÉT Ä eTVü‰‘·Tàì |üsêÁø£eT
$X‚weü TT ˝…ìïjÓ÷ H˚qT $ì j·TT+{Ïì— Çø£ mìïjÓ÷ H˚qT ø£qTï˝≤sê p∫
j·TT+{Ïì— j·TT<äΔeTTq <˚e‘·\+<äTqT >∑+<Ûäs¡T«\+<äTqT, Hê>∑T\+<äTqT
sêø£då Tü \+<äTqT m+<äTqT sêeTTì‘√ kÕ{Ïe#·TÃ Ms¡T\T+&ÉsT¡ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ düMTø£å ´ ‘·+ dü+j·T‹ ∫Á‘·ø±s¡Tàø£+
eTVü‰ã\+ yêdüe‘·T\´$Áø£eTyéT ˆ
dü\ø£ÎD+ ø√ $wüùV≤‘· sê|òTü e+
VüQ‘êX¯q+ B|ü$Ô Tyêì˝Ò]‘·yTé ˆˆ 66
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düMTø£å ´ ` ‘·+ ` dü+j·T‹ ` ∫Á‘·ø±s¡Tàø£+ ` eTVü‰ã\+ `
yêdüe‘·T\´$Áø£eTyéT ` dü\ø£ÎD+ ` ø£' ` $wüùV≤‘· ` sê|òTü e+ ` VüQ‘êX¯q+
` B|üyÔ Té ` Çe ` nì˝Ò]‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+j·T‹ ∫Á‘·ø±s¡Tàø£+ eTVü‰ã\+ yêdüe‘·T\´$Áø£eT+
nì˝Ò]‘·+ B|ü+Ô VüQ‘êX¯qyéT Çe (dæ‘ú +· ) dü\ø£ÎD+ sê|òTü e+ düMTø£å ´ ø£'
$wüùV≤‘·?
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` dü+j·T‹ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, ∫Á‘·ø±s¡Tàø£+ R ãVüQ$<Ûeä s¡eí TT\‘√
Á|üø±•+#·T <Ûqä TdüT‡ >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰ã\+ R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT, yêdüe‘·T\´
$Áø£eT+ R <˚y+˚ Á<äTì‘√ düe÷qyÓTqÆ |üsêÁø£eTeTT >∑\yê&ÉTqT, nì˝Ò]‘·+ R
yêj·TTe⁄#˚ s¡>T∑ ˝§ÿ\Œã&çq, B|ü+Ô R Á|ü»«*+∫q, VüQ‘êX¯qyéT Çe R n–ïe˝…,
dæ‘ú +· R ñqïyê&ÉTq>∑T, dü\ø£ÎD+ R \ø£ÎDTì‘√ >∑÷&çq{Ï,º sê|òTü e+ R lsêeTTì,
düMTø£å ´ R #·÷∫, ø£' R me«&ÉT, $wüùV≤‘· R düV≤æ +|ü>\∑ &ÉT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` s¡D≤+>∑DeTTq+<äT |ü\TeHÓï\‘√ yÓ\j·TT $\T¢ <Û]ä +∫ <˚y+˚ Á<äTì‘√
düe÷qyÓTÆq |üsêÁø£eTeTTqT Á|ü<ä]Ù+#·T#·T yêj·TTe⁄#˚ Á|ü»«*+#·T#·Tqï n–ï
<˚e⁄ìe˝… ;Ûøs£ T¡ &Óq’ \ø£ÎDT&ÉT yÓ+≥qT+&É>± Ä lsêeTTì m<äT≥ì\∫ #·÷#·T≥≈£î
>∑÷&É me«]¬øq’ X¯ø´£ eT>∑THê!
(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z 489
XÀ¢ˆˆ dü\ø£ÎD+ sê|òTü e e÷õeTs¡q› +
~XÊ>∑»+ eT‘·$Ô Te eédæ‘ú y· Té ˆ
düùV≤‘· ø√ yêqs¡eTTK´ dü+j·TTπ>
j·TT>±+‘·d÷ü s¡´Á|ü‹eT+ X¯sê]ÃwüyTé ˆˆ 67
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü\ø£ÎD+ ` sê|òTü eyéT ` ÄõeTs¡q› + ` ~XÊ>∑»+ ` eT‘·yÔ Té `
Çe ` eédæ‘ú y· Té , ` düùV≤‘· ` ø£' ` yêqs¡eTTK´ ` dü+j·TTπ> ` j·TT>±+‘·
dü÷s¡´Á|ü‹eT+ ` X¯sê]ÃwüyTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡eTTK´! dü+j·TTπ> eT‘·+Ô ~XÊ>∑»yéT Çe eédæ‘ú +· ,
j·TT>±+‘·d÷ü s¡´Á|ü‹eT+, X¯sê]ÃwüyTé , ÄõeTs¡q› +, dü\ø£ÎD+ sê|òTü e+ ø£' düùV≤‘·?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡eTTK´ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! dü+j·TTπ> R j·TT<äeΔ TTq+<äT,
eT‘·+Ô R eT~+∫q{Ï,º ~XÊ>∑»yéT Çe R ~>∑»Z eTTe˝…, eédæ‘ú +· R ì\∫j·TTqï
yê&ÉTqT, X¯sê]Ãwü+ R u≤DeTT\HÓ&ç C≤«\\T ø£*–q{Ïº yê&ÉTqT, j·TT>±+‘·
dü÷s¡´ Á|ü‹eT+ R Á|üfij ¯ T· ø±\ dü÷s¡T´ì‘√ düe÷qT&ÉTqT, ÄõeTs¡q› + R j·TT<äeΔ TTq
X¯Á‘·Te⁄\qT Vü≤‘·e÷s¡TÃyê&ÉTqT n>∑T, dü\ø£ÎD+ R \ø£ÎDTì‘√ >∑÷&çjT· T+&ÉT,
sê|òTü e+ R lsêeTTì, ø£' R me«&ÉT, düùV≤‘· R zs¡«>∑\&ÉT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $Tj·T+<äT eT~+∫q @qT>∑Te˝… ì\∫
‘·q u≤DC≤«\\‘√ Á|üfij ¯ T· ø±\ dü÷s¡T´ìe˝… uÛjÑ T· eTT >=\TŒ#·T, X¯Á‘·Te⁄\qT
˝…ø£ÿ˝Ò≈£î+&É |ü]e÷s¡TÃ#·T, eTVü‰Ms¡T&Ó’q \ø£ÎDTì yÓ+≥u…≥Tºø=ìj·TTqï Ä
lsêeTTì m~]+#·T≥≈£î meìøÏ X¯øÔÏ j·TTqï~?
XÀ¢ˆˆ dü y˚T ø£|Áæ X‚wü̃ dü\ø£ÎD+ Á|æjT· +
düjT· ÷<∏|ä +ü øÏÁå |ü$T ¨|übÕ<äjT· ˆ
∫sêj·T sêeT+ Á|ü‹ XÀø£ø]£ Ù‘ê+
≈£îs¡Twü« e÷+ yêqs¡Ms¡ Vü≤]¸‘êyéT ˆˆ 68
ª d”‘êÁ|ü‘ê´qj·THêHÍ∫‘·´+μμ HêeT
dü|üÔÁ‹+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` y˚T ` ø£|Áæ X‚wü̃ ` dü\ø£ÎD+ ` Á|æjT· + ` düjT· ÷<∏|ä +ü `
øÏÁå |üyTé ` ÇVü≤ ` ñ|übÕ<äjT· , ∫sêj·T ` sêeT+ ` Á|ü‹ ` XÀø£ø]£ Ù‘ê+ `
≈£îs¡Twü« ` e÷+ ` yêqs¡Ms¡ ` Vü≤]¸‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|Áæ X‚w!ü̃ dü' (‘·«+) düjT· ÷<∏|ä +ü dü\ø£ÎD+ y˚T Á|æjT· + øÏÁå |ü+
ÇVü≤ ñ|übÕ<äjT· — yêqs¡Ms¡! ∫sêj·T sêeT+ Á|ü‹ XÀø£ø]£ Ù‘ê+ e÷+ Vü≤]¸‘ê+
≈£îs¡Twü«.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|Áæ X‚w!ü̃ R yêqs√‘·eÔ ÷! dü' (‘·«+) R n{Ïº ˙e⁄, düjT· ÷<∏|ä +ü
R ùdHê~Û|‘ü T· \‘√&ÉqT, dü\ø£ÎD+ R \ø£ÎDTì‘√&ÉqT, y˚T Á|æjT· + R Hê Hê<∏Tä ì,
øÏÁå |ü+ R oÁ|òTü eTT>±, ÇVü≤ R Ç≥≈£î, ñ|übÕ<äjT· R s¡|Œæ +|ü⁄eTT. yêqs¡Ms¡! R
yêqs¡jÓ÷<ÛäT&Ü! ∫sêj·T R ∫s¡ø±\eTT, sêeT+ Á|ü‹ R lsêeTTì >∑÷]Ã,
XÀø£ø]£ Ù‘ê+ R <äT'KÁ>∑dTü sÔ ê\HÓq’ {Ï,º e÷+ R qqTï, Vü≤]¸‘ê+ R dü+‘√wüeTT
H=+~q<ëìì>±, ≈£îs¡Twü« R #˚jT· TeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªsêeTyéT ñ|übÕ<äjT· μ XÀø£ø]£ Ù‘ê+ Vü≤]¸‘ê+ ≈£îs¡Twü« `
XÀø£ø]£ Ù‘·T\≈£î sêeTkÕìï<Û´ä y˚T Vü≤s¡¸ÁbÕ|æÔ kÕ<Ûqä eT>∑TqT nì Ç≥ dü÷∫+|üã&çq~.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` Jyê‘·à |üs¡e÷‘·à\≈£î q&ç$Tyê &Ü#ês¡T´&ÉT. Ä#ês¡T´ì
eT÷\eTTq uÛÑ>∑eÁ‘êŒ|æÔ düTø£s¡eTT, Ç~ uÛÑø£Ô Á|ü|üqTï\ #·s¡´. \ø£ÎDX¯ã›eTT
ì‘·´X¯Ss¡T\≈£îqT düTÁêX¯ãe› TT eTT≈£î\Ô ≈£î qT|ü\ø£D å eTT. uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì yÓ<≈ä î£ #·T
H˚qT b˛˝ÒqT, Äj·Tqj˚T Ç#·{ÏøÏ e#·TÃq≥T¢ #˚j·TTeTì •wüß´&ÉT >∑Ts¡Te⁄qT
ÁbÕ]ú+#·e˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! ˙e⁄ yÓ+≥H˚ düTÁ^yê~ yêqs¡Ms¡T\‘√&ÉqT \ø£ÎDTì
‘√&ÉqT ≈£L&çjT· Tqï Hê Á|æjT· Tì Ç≥≈£î >=ìs¡eTTà. ∫s¡ø±\eTT sêeTTì m&Éu≤≥T#˚
XÀø£ø]£ Ù‘·Tsê\HÓ’ j·TTqï Hê≈£î Äq+<äeTTqT ≈£Ls¡TŒeTT.
ªªd”‘êÁ|ü‘ê´qj·THêHÍ∫‘·éTTμμ nqT
eTT|üŒ~j˚T&Éedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
nwüºÁ‹+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ ø£|Xæ Ês¡÷\› ùdqÔ yêπø´q ‘√wæ‘'· ˆ
d”‘ê eTTyê#· ‘· Á#·TÃ¤‘ê« yêø£´+ yêø£´$XÊs¡<'ä ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` ø£|Xæ Ês¡÷\› ' ` ‘˚q ` yêπø´q ` ‘√wæ‘'· ` d”‘êyéT
` ñyê#· ` ‘·‘Y ` ÁX¯ó‘ê« ` yêø£´+ ` yêø£´$XÊs¡<'ä ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘Y ÁX¯ó‘ê« ‘˚q yêπø´q ‘√wæ‘'· , yêø£´$XÊs¡<'ä , dü' ø£|Xæ Ês¡÷\› '
‘·‘'· d”‘ê+ yêø£ýéT ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y ÁX¯ó‘ê« R n~ $ì, ‘˚q yêπø´q R Ä e#·qeTT#˚, ‘√wæ‘'·
R dü+‘√wüeTT ø£*+Z |üã&çqyê&Ó,’ yêø£´$XÊs¡<'ä R yêø˘bÕ≥eeTT >∑*qZ {Ï,º dü'
ø£|æXÊs¡÷›\' R Ä yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ó’q Vü≤qTeT, ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, d”‘ê+ R
d”‘q· T>∑÷]Ã, yêø£ýéT ñyê#· R á e÷≥qT |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ |ü*øÏq e÷≥\T $ì Ä e÷≥\≈£î $TøÏÿ* Äq+~+∫
j·TTø£ÔeTT>± e÷≥˝≤&ÉT≥j·T+<äT Á|ü»„ >∑*–q Vü≤qTeT ÄyÓTqT >∑÷]Ã Ç≥T¢
|ü*¬øqT.
XÀ¢ˆˆ j·TTø£sÔ ÷¡ |ü+ ‘·«j·÷ <˚$ uÛ≤wæ‘+· X¯óuÛ<Ñ sä Ù¡ H˚ ˆ
dü<èä X¯+ ÅddÔ” «ü uÛ≤edü´ kÕBÛ«Hê+ $qj·Tdü´ #· ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·TTø£sÔ ÷¡ |ü+ ` ‘·«j·÷ ` <˚$ ` uÛ≤wæ‘+· ` X¯óuÛ<Ñ sä Ù¡ H˚ `
dü<èä X¯+ ` ÅddÔ” «ü uÛ≤edü´ ` kÕBÛ«Hê+ ` $qj·Tdü´ ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯óuÛ<Ñ sä Ù¡ H˚! ‘·«j·÷ ÅddÔ” «ü uÛ≤edü´, kÕBÛ«Hê+ $qj·Tdü´ #·
dü<èä X¯+, j·TTø£sÔ ÷¡ |ü+ uÛ≤wæ‘y· Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯óuÛ<Ñ sä Ù¡ H˚ R eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ <äsÙ¡ qeTT >∑*qZ {Ï,º <˚$! R z
|üPE´sê˝≤! ‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· ÅddÔ” «ü uÛ≤edü´ R Åd\Ô” dü«uÛ≤eeTTq≈£î, kÕBÛ«Hê+ R
|ü‹Áe‘·\jÓTTø£ÿ, $qj·Tdü´ #· R $qj·TeTTq≈£îqT, dü<èä X¯+ R dü]>±, j·TTø£sÔ ÷¡ |ü+
R ‘·–q≥T¢>±, uÛ≤wæ‘y· Té R |ü\Tø£ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT+>∑fiÁ¯ |ü<yä TÓ qÆ <äsÙ¡ qeTT>∑\ z |üPE´sê˝≤! ;ÛsT¡ dü«uÛ≤e⁄˝…q’
Åd\Ô” ≈£îqT bÕ‹Áe‘·´XÀ_Û‘T· ˝…q’ $qj·Te‘·T\≈£îqT ‘·–q≥T¢>± ˙e⁄ e÷≥˝≤&ç‹$
düTe÷!
XÀ¢ˆˆ Åd”Ô‘ê« qï ‘·«+ düeTsêú-dæ kÕ>∑s+¡ e´‹e]Ô‘T· yéT ˆ
e÷ eT~ÛcÕ˜jT· $d”sÔ +í¡ X¯‘j· ÷Ó »q e÷j·T‘·yTé ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Åd‘Ô” ê«‘Y ` q ` ‘·«+ ` düeTsêú ` ndæ ` kÕ>∑s+¡ ` e´‹e]Ô‘T· +
` e÷yéT ` n~ÛcÕ˜jT· ` $d”sÔ +í¡ ` X¯‘j · ÷Ó »qyéT ` Äj·T‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷yéT n~ÛcÕ˜jT· X¯‘j · ÷Ó »qyéT Äj·T‘·+ $d”sÔ +í¡ kÕ>∑s+¡
e´‹e]Ô‘T· + Åd‘Ô” ê«‘Y ‘·«+ düeTsúê q ndæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷+ R qqTï, n~ÛcÕ˜jT· R n~Ûs√Væ≤+∫, X¯‘j · ÷Ó »qyéT R
q÷i≤eT&É\, Äj·T‘·+ R bı&ÉyÓ’q{Ïº, $d”Ôs¡í+ R $XÊ\yÓTÆq{Ïº, kÕ>∑s¡+ R
düeTTÁ<äeTTqT, e´‹e]Ô‘T· + R <ë≥T≥≈£î, Åd‘Ô” ê«‘Y R Ä&ÉT<ëìe>∑T≥ e\q,
‘·«+ R ˙e⁄, düeTsêú R X¯≈î£ sÔ ê\e⁄, q ndæ R ø±e⁄.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªÅd‘Ô” «· + q ‘·T düeTs¡+ú Væ≤μ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT. düeTTÁ<äeTT
e˝…H˚ $TøÏÿ* $XÊ\yÓTj Æ T· T+&ÉT qqTï n~Ûs√Væ≤+∫≈£L&É düeTTÁ<äeTT <ë≥T≥≈£î
ÅddÔ” Vü ≤ü »yÓTqÆ ˙ uÛj
Ñ T· eTTqT ˙e⁄ <ë≥˝Ò≈î£ Hêïeì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Åd$Ô” ø±ã{Ïº q÷i≤eT&É\ $d”sÔ yí¡ TÓ qÆ eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT Hê M|ü⁄MT<ä
≈£Ls¡TÃ+&ç <ë≥T≥≈£î ˙e⁄ uÛj Ñ T· |ü&TÉ #·THêïe⁄.
XÀ¢ˆˆ ~«rj·T+ ø±s¡D+ j·T#·Ã ÁãMwæ $qj·÷ì«‘˚ ˆ
sêe÷ <äq´dü´ HêsêΩ$T dü+düŒs¡Ù $T‹ C≤qøÏ ˆˆ 4
@‘· ‘Ô̊ <˚$ dü<èä X¯+ |ü‘êï ´ düdÔ ´ü eTVü‰‘·àq' ˆ
ø± Vü≤´Hê´ ‘ê«eTè‘˚ <˚$ Áã÷j·÷ <ä«#·q MT<äèX¯yTé ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ~«rj·T+ ` ø±s¡D+ ` j·T‘Y ` #· ` ÁãMwæ ` $qj·÷ì«‘˚ `
sêe÷‘Y ` nq´dü´ ` q ` nsêΩ$T ` dü+düŒs¡ÙyéT ` Ç‹ ` C≤qøÏ ` @‘·‘Y ` ‘˚
` <˚$ ` dü<èä X¯+ ` |ü‘êï ´' ` ‘·d´ü ` eTVü‰‘·àq' ` ø± ` Væ≤ ` nHê´ ` ‘ê«yéT
(38) ` nwüºÁ‹+X¯düs¡Z 493
` ãTT‘˚ ` <˚$ ` Áã÷j·÷‘Y ` e#·qyéT ` á<äèX¯yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $qj·÷ì«‘˚, <˚$! C≤qøÏ! sêe÷‘Y, nq´dü´ dü+düŒs¡Ù+ q
nsêΩ$T Ç‹ ~«rj·T+ j·T‘Y ø±s¡D+ ÁãMwæ @‘·‘Y eTVü‰‘·àq' ‘·d´ü |ü‘êï ´' ‘˚
dü<èä X¯yTé — <˚$! á<äèX¯+ e#·q+ ‘ê«yéT ãTT‘˚ nHê´ ø± Áã÷j·÷‘Y Væ≤?
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` $qj·÷ì«‘˚ R $qj·T dü+|üqTïsê\yÓq’ {Ï,º <˚$! R |üPE´sê\yÓq’ ,
C≤qøÏ! R z d”‘ê, sêe÷‘Y R sêeTTìø£+f…, nq´dü´ R y˚iqÆ… yêìjÓTTø£ÿ, dü+düŒs¡Ù+
R düŒs¡ÙqT, q nsêΩ$T R bı+<ä<>ä q∑ T, Ç‹ R nì, ~«rj·T+ R s¬ +&Ée~jÓTÆ q,
j·T‘Y R @, ø±s¡D+ R ø±s¡DeTTqT, ÁãMwæ R |ü\T≈£î#·THêïy√, @‘·‘Y R Ç~,
eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&Óq’ {Ï,º ‘·d´ü R Ä lsêeTTq≈£î, |ü‘êï ´' R uÛ≤s¡ýÓq’ {Ï,º
‘˚ R ˙≈£î, dü<èä X¯+ R ‘·–j·TTqï~, <˚$! R z |üPE´sê˝≤!, á<äèX¯+ R á
$<Ûyä TÓ qÆ , e#·q+ R e÷≥qT, ‘ê«+ R ìqTï, ãTT‘˚ R ‘·|Œæ +∫, nHê´ R y˚iqÆ… ,
ø± R @ Åd,Ô” Áã÷j·÷‘Y Væ≤ R |ü\Tø£>\∑ <äT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` $qj·TuÛÑ÷wüDTsê\yÓ’q z C≤qø°<˚M, sêeTTì‘·|üŒ y˚i…e«]ì
H˚qT ‘êø£qHÓ&ç @ s¬ +&Ée ø±s¡DeTT ˙e⁄ #Ó|ü #·THêïy√ n{Ïº e#·qeTT eTVü‰‘·Tà&Óq’
Ä lsêeTTq≈£î <Ûsä à¡ |ü‹ïyÓq’ ˙ ø¬ +‘·jT· T ñ∫‘·yTÓ Æ j·TTqï~. ‘·©!¢ Ç{Ïº e÷≥qT
˙e⁄ ‘·|Œü y˚ie… «s¡T |ü\Tø£>\∑ s¡T?
XÀ¢ˆˆ ÁXÀwü´‘˚ #Óe’ ø±≈£î‘·ú ‡' düs«¡ + ìs¡eX‚w‘ü '· ˆ
#˚w‘ºæ +· j·T‘·Ô «j·÷ <˚$ uÛ≤wæ‘+· #· eTe÷Á>∑‘'· ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁXÀwü´‘˚ ` #· ` @e ` ø±≈£î‘·ú ‡' ` düs«¡ + ` ìs¡eX‚w‘ü '· `
#˚w‘ºæ +· ` j·T‘Y ` ‘·«j·÷ ` <˚$ ` uÛ≤wæ‘+· ` #· ` eTeT ` nÁ>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚$! eTeT nÁ>∑‘'· ‘·«j·÷ j·T‘Y #˚w‘ºæ +· (j·T‘Y) uÛ≤wæ‘+· #·
(‘·‘)Y düs«¡ + ìs¡eX‚w‘ü '· ø±≈£î‘·ú ‡' (eT‘·'Ô ) ÁXÀwü´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚$! R z |üPE´sê˝≤! eTeT R Hê jÓTTø£ÿ, nÁ>∑‘'· R m<äT≥,
‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· j·T‘Y R @~, #˚w‘ºæ +· R Ä#·]+|üã&çq<√, (j·T‘Y) R (@~),
uÛ≤wæ‘+· #· R |ü\Tø£ã&çq<√, (‘·‘)Y R (n~), düs«¡ + R n+‘·jT· TqT, ìs¡eX‚w‘ü '·
R dü+|üPs¡eí TT>±, ø±≈£î‘·ú ‡' R lsêeTT&ÉT, eT‘·'Ô R Hêe\q, ÁXÀwü´‘˚ R $q>∑\&ÉT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª‘·«j·÷ #˚w‘ºæ +· ` ñ]b˛dæø=qT≥ eTTqï>∑T ø£è‘·éTT\qT.
uÛ≤wæ‘+· ` sêeDTì ‘·èD°ø]£ +∫ |ü*øÏq e÷≥\qT nì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚$! <äT'KÁ>∑dTü sÔ ê\yÓ’ ˙e⁄ #˚dqæ #˚w\ºü qT, sêeDTì‘√ ìs¡“j
¤ T· eTT>∑
˙e⁄ |ü*øÏq e÷≥\qT, Hê‘√ #Ó|Œæ q e#·qeTT\qT nìï+{Ïì dü+|üPs¡eí TT>±
H˚qT lsêeTTq≈£î $qï$+#Ó<qä T.
XÀ¢ˆˆ ø±s¡DÆ… s¡“VüQ_Û sπ $› sêeTÁ|æjT· ∫ø°s¸¡ j÷· ˆ
ùdïVü≤Á|üdÿü qïeTqkÕ eT jÓTÆ ‘· ‘·‡eTTB]‘·yTé ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±s¡D'Æ… ` ãVüQ_Û' ` <˚$ ` sêeTÁ|æjT· ∫ø°s¸¡ j÷· ` ùdïVü≤Á|üdÿü qï
eTqkÕ ` eTj·÷ ` @‘·‘Y ` düeTTB]‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚$! sêeTÁ|æjT· ∫ø°s¸¡ j÷· ãVüQ_Û' ø±s¡D'Æ… @‘·‘Y ùdïVü≤Á|üdÿü qï
eTqkÕ eTj·÷ düeTTB]‘·yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚$! R z |üPE´sê˝≤! sêeTÁ|æjT· ∫ø°s¸¡ j÷· R sêeTTq≈£î
Á|æjT· eTTqT #˚jT· e˝…qqT Ç#·Ã‘¤ √&ÉqT, ãVüQ_Û' ø±s¡D'Æ… R ô|≈£îÿùV≤‘·Te⁄\#˚‘q· T,
@‘·‘Y R á e÷≥, ùdïVü≤Á|üdÿü qïeTqkÕ R ùdïVü≤eTT#˚ Á<ä$+∫q Vü≤è<äjT· eTT
>∑*qZ {Ï,º eTj·÷ R Hê#˚‘,· düeTTB]‘·yTé R |ü\Tø£ã&çq~.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ãVü≤_Û' ø±s¡D'Æ… ` ˙ jÓTTø£ÿ <äT'Kdæ‹ú ì #·÷#·T≥ eTTqï>∑T
ø±s¡DeTT\#˚.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©!¢ ˙ <äT'Kdæ‹ú #·÷#·T≥ eTTqï>∑T ô|≈£îÿ ø±s¡DeTT\ #˚‘q· T,
lsêeTTq≈£î Á|æjT· eTTqT >∑÷s¡TÃ ø√]ø£‘√&ÉqT, MT j·TTuÛj Ñ T· T\ô|’ >∑\ ùdïVü≤
>ös¡eeTT#˚ Hê eTqdüT‡ Á<ä$+∫ sTT≥T¢ |ü*øÏ‹ì.
XÀ¢ˆˆ \+ø±j·÷ <äTÁwüŒy˚X‘¯ ê« <äTd› sÔü ‘¡ ê« qà¨<ä<'Û̊ ˆ
kÕeTsêú´ <ë‘·àqXËÃÌ e eT jÓTÆ ‘· ‘·‡eTTB]‘·yTé ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` \+ø±j·÷' ` <äTÁwüŒy˚X‘¯ ê«‘Y ` <äTdüsÔ ‘¡ ê«‘Y ` eT¨<ä<'Û̊ `
kÕeTsêú´‘Y ` Ä‘·àq' ` #· ` @e ` eTj·÷ ` @‘·‘Y ` düeTTB]‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` \+ø±j·÷' <äTÁwüŒy˚X‘¯ ê«‘Y, eT¨<ä<'˚Û <äTdüsÔ ‘¡ ê«‘Y, Ä‘·àq'
kÕeTsúê´‘Y #· @e @‘·‘Y eTj·÷ düeTTB]‘·yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \+ø±j·÷' R \+ø±q>∑se¡ TT, <äTÁwüŒy˚X‘¯ ê«‘Y R Á|üy•˚ +#·T≥≈£î
ø£wyºü TÓ qÆ <ä>T∑ ≥ e\qqT, eT¨<ä<'˚Û R eTVü‰düeTTÁ<äeTT, <äTdüsÔ ‘¡ ê«‘Y R <ë≥T≥≈£î
ø£wyºü TÓ qÆ <ä>T∑ ≥ e\qqT, Ä‘·àq' R HêjÓTTø£ÿ, kÕeTsúê´‘Y #· @e R Á|ü»e„ \qqT
e÷Á‘·yT˚ , @‘·‘Y R á e÷≥, eTj·÷ R Hê#˚‘,· düeTTB]‘·yTé R |ü\Tø£ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á \+ø±|ü≥Dº eTT kÕe÷qT´\≈£î Á|üy•˚ +|üsêì<ä>T∑ ≥#˚‘q· T, á
eTVü‰düeTTÁ<äeTT m\¢s≈¡ î£ qT <ë≥sêì<ä>T∑ ≥#˚‘q· T H˚˙ <äTs¡≥È ø±s¡éTTqT #˚jT· >∑\
düeTs¡T&ú HÉ ’Ó j·TT+&ÉT≥#˚‘q· T e÷Á‘·yT˚ á $<Ûeä TT>∑ |ü*øÏ‹ì>±ì eTiÒ$Tj·TT>±<äT
düTe÷!
XÀ¢ˆˆ Ç#êÃ¤$T ‘ê«+ düe÷H˚‘T· eT<Ó’ é s¡|Tüò Tq+~Hê ˆ
>∑Ts¡TùdïùV≤q uÛøÑ ±Ô ´ #· Hêq´<∏‘’Ó · <äT<ëVü≤è‘·yTé ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç#êÃ¤$T ` ‘ê«+ ` düe÷H˚‘T· yéT ` n<ä´ ` @e ` s¡|Tüò Tq+~Hê
` >∑Ts¡TùdïùV≤q ` uÛøÑ ±Ô ´ ` #· ` q ` nq´<∏ë ` @‘·‘Y ` ñ<ëVü≤è‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` s¡|Tüò Tq+~Hê ‘ê«+ n<ä´ @e düe÷H˚‘T· + Ç#êÃ¤$T— >∑Ts¡TùdïùV≤q
uÛøÑ ±Ô ´ #· @‘·‘Y ñ<ëVü≤è‘·yTé — nq´<∏ë q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡|Tüò Tq+~Hê R s¡|Tüò Tq+<äqT&Óq’ lsêeTTì‘√, ‘ê«+ R ìqTï,
n<ä´ @e R H˚&,˚ düe÷H˚‘T· + R #˚sT¡ Ã≥≈£î, Ç#êÃ¤$T R ø√s¡T#·THêïqT, >∑Ts¡TùdïùV≤q
R >=|üŒ<Óq’ nqTsê>∑eTT#˚‘q· T, uÛøÑ ±Ô ´ #· R uÛøÑ #ÔÏ ‘˚ q· T, @‘·‘Y R Ç~, ñ<ëVü≤è‘·yTé
R #Ó|Œü ã&çq~, nq´<∏ë R y˚iT $<Ûeä TT>±, q R ø±<äT.
‹\ø£eTT :` ª>∑Ts¡TùdïùV≤qμ ` lsêeTTìj·T+<ä* ùdïVü≤eTT#˚, nq´<∏ë q ` Hê
ã\eTTq+<ä* >∑s«¡ eTT#˚‘· H˚ì≥T¢ |ü\Tø£˝<Ò ìä uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©!¢ Ä s¡|Tüò Tq+<äqTì‘√ ìqTï áHê&˚ #˚sÃ¡ e˝…qqT rÁeyÓTqÆ
yê+#Û· >∑\yê&ÉH’Ó sêeTTìj·T+<ä* nqTsê>∑eTT#˚‘q· T, uÛøÑ $ÔÏ X‚weü TT#˚‘q· T e÷Á‘·yT˚
Ç≥T¢ |ü*øÏ‹ì— n+‘·øq£ ï y˚iT uÛ≤eeTT @$Tj·TT Hê≈£î ˝Ò<Tä düTe÷!
XÀ¢ˆˆ j·T~ H√‘·‡Vü≤ùd j·÷‘·T+ eTj·÷ kÕs¡Δ eTì+~‘˚ ˆ
n_ÛC≤„q+ Á|üjT· #·Ã¤ ‘·«+ C≤˙j·÷ Á<ë|òTü y√ Væ≤ j·T‘Y ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` q ` ñ‘ê‡Vü≤ùd ` j·÷‘·T+ ` eTj·÷ ` kÕs¡yΔ Té `
nì+~‘˚, ` n_ÛC≤„q+ ` Á|üjT· #·Ã¤ ` ‘·«+ ` C≤˙j·÷‘Y ` sê|òTü e' ` Væ≤ `
j·T‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nì+~‘˚! eTj·÷ kÕs¡+Δ j·÷‘·T+ q ñ‘·‡Vü≤ùd j·T~, sê|òTü e'
j·T‘Y C≤˙j·÷‘Y (‘·‘)Y n_ÛC≤„q+ ‘·«+ (y˚T) Á|üjT· #·Ã.¤
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nì+~‘˚! R nì+<ä´ #·]Á‘·Tsê\yÓq’ C≤qø°! eTj·÷ kÕs¡+Δ R
Hê‘√ >∑÷&É, j·÷‘·T+ R |üjT· ì+#·T≥≈£î, q ñ‘·‡Vü≤ùd j·T~ R Ç#·Ã–+|üì
jÓT&É\, sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, j·T‘Y R <˚ìqsTT‘˚, C≤˙j·÷‘Y R ‘Ó*dæø=q>∑\&√,
‘·‘Y R Ä, n_ÛC≤„q+ R >∑Ts¡TqÔ T, ‘·«+ R ˙e⁄, y˚T R Hê≈£î, Á|üjT· #·Ã¤ R ÇeTTà.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z |üPE´sê˝≤, Hê yÓ+ã&ç e#·TÃ≥≈£î ˙ $wü|º &ü ìÉ jÓT&É\ lsêeTT&ÉT
#·øÿ£ >± Á>∑V≤æ +|ü>*∑ –q{Ïº >∑Ts¡TÔ H=ø£<ëìì Hê ø=dü>T∑ eTT.
XÀ¢ˆˆ @e eTTø±Ô Vü≤qTeT‘ê d”‘ê düTs¡dTü ‘√|üe÷ ˆ
ñyê#· e#·q+ eT+<ä+ u≤wüŒÁ|üÁ>∑~‘∏ êø£så y¡ Té ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø±Ô ` Vü≤qTeT‘ê ` d”‘ê ` düTs¡dTü ‘√|üe÷ ` ñyê#·
` e#·q+ ` eT+<ä+ ` u≤wüŒÁ|üÁ>∑~‘∏ êø£så y¡ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTeT‘ê @eyéT ñø±Ô düTs¡düT‘√|üe÷ d”‘ê eT+<ä+
u≤wüŒÁ|üÁ>∑~‘∏ êø£så +¡ e#·qyéT ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTeT‘ê R Vü≤qTeT#˚, @e+ R Ç≥T¢, ñø±Ô R |ü\Tø£ã&çq{Ï,º
düTs¡dTü ‘√|üe÷ R <˚eø£q´\‘√ kÕ{ÏjTÆÓ q{Ï,º d”‘ê R C≤qøÏ, eT+<ä+ R HÓeTà~>±,
u≤wüŒÁ|üÁ>∑~‘∏ êø£så +¡ R ø£˙ï{Ï#˚ ‘=Á≥T|ü&qç nø£så e¡ TT\T>∑\, e#·q+ R e÷≥qT,
eT+<ä+ R yÓT\¢>±, ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T &ç≥T¢ |ü\Tø£>H∑ ˚ <˚eø£q´\qT uÀ*q X¯óuÛ\Ñ ø£Då eTT\T
>∑*–q d”‘ê<˚$ ø£˙ï{Ï‘√ &É>T∑ ‹Z øÔ £ |ü&qç ø£+sƒe¡ TT‘√ yÓT\¢>± Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ Ç<ä+ ÁX‚wü̃ eT_ÛC≤„q+ Áã÷j·÷ düÔ «+ ‘·T eTeT Á|æjT· yéT ˆ
XË\’ dü´ ∫Á‘·≈L£ ≥dü´ bÕ<˚ |üPs√«‘·sπÔ |ü⁄sê ˆˆ 12
XÀ¢ˆˆ ‘ê|ükÕÅXe¯ TyêdæHê´' ÁbÕ»éT÷\|ò˝ü À<äøπ ˆ
‘·dàæ Hé dæ<ëΔ Á•‘˚ <˚X‚ eT+<ëøÏHê´ Vü≤´<ä÷s¡‘'· ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç<ä+ ` ÁX‚wyü̃ Té ` n_ÛC≤„q+ ` Áã÷j·÷' ` ‘·«+ ` ‘·T ` eTeT
` Á|æj·TyéT ` XË’\dü´ ` ∫Á‘·≈£L≥dü´ ` bÕ<˚ ` |üPs√«‘·Ôπs ` |ü⁄sê `
‘ê|ükÕÅXe¯ TyêdæHê´' ` ÁbÕ»éT÷\|ò˝ü À<äøπ ` ‘·dàæ Hé ` dæ<ëΔ Á•‘˚ ` <˚X‚ `
eT+<ëøÏHê´' ` Væ≤ ` n<ä÷s¡‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄sê ∫Á‘·≈L£ ≥dü´ XË\’ dü´ bÕ<˚, |üPs√«‘·Ô sπ , eT+<ëøÏHê´'
n<ä÷s¡‘'· , ÁbÕ»éT÷\|ò˝ü À<äøπ , ‘·dàæ Hé dæ<ëΔ Á•‘˚ <˚X‚ eTeT ‘ê|ükÕÁX¯eTyêdæHê´'
(dü‘ê´') (y˚T) Á|æjT· + ÁX‚wyü̃ Té Ç<äyTé n_ÛC≤„q+ ‘·«+ Áã÷j·÷'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄sê R |üPs¡«eTT, ∫Á‘·≈L£ ≥dü´ R ∫Á‘·≈L£ ≥ eTHÓ&,ç XË\’ dü´ R
|üs¡«‘·eTTjÓTTø£ÿ, bÕ<˚ R ~>∑TeÁ|ü<˚X¯eTTq, |üPs√«‘· Ô πs R áXÊqéTTq,
eT+<ëøÏHê´' R eT+<ëøÏ˙q~øÏ, n<ä÷s¡‘'· R düMT|üeTTq, ÁbÕ»éT÷\|ò˝ü À<äøπ
R düeTè<äyΔ TÓ qÆ eT÷\eTT\TqT, |ò\ü eTT\TqT, »\eTT\TqT >∑*–q{Ï,º ‘·dàæ Hé R
düTÁ|üd<æ yΔä TÓ qÆ , dæ<ëΔ Á•‘˚ R dæ<Tä \Δ #˚ ÄÁX¯sTT+|üã&çq{Ï,º <˚X‚ R Á|ü<X˚ e¯ TTq, eTeT
R H˚qT, ‘ê|ükÕÁX¯eTyêdæHê´' (dü‘ê´') R ‘ê|ükÕÁX¯eTeTTq+<äT ìedæ+#·T#·Tqï
<ëq q>∑T#·T+&É>±, y˚T R Hê≈£î, Á|æjT· + R Á|æjT· yÓTqÆ {Ï,º ÁX‚w+ü̃ R >=|üŒ<Óq’ {Ï,º
Ç<äyTé R á, n_ÛC≤„q+ R >∑Ts¡TqÔ T, ‘·«+ R ˙e⁄, Áã÷j·÷' R #Ó|ü eTT.
‹\ø£eTT :` ÁX‚wy˜ü Té n_ÛC≤„q+ ` Ç‘·sT¡ ˝…e«]øÏì ‘Ó*j·Tq+<äTe\q lsêeTTìøÏ
qeTàø£eTT ø£*–+#·T≥˝À ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ <äì uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` Á|æjT· + Áã÷j·÷' ` Hê Á|æjT· T&Óq’ s¡|Tüò TsêeTTì >∑÷]Ã
|ü\T≈£îeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üPs¡«eTT ∫Á‘·≈L£ ≥|üs«¡ ‘·eTTq≈£î ~>∑Te Á|ü<X˚ e¯ TTq, áXÊq´
~≈£îÿ>± Á|üeVæ≤+#·T#·Tqï eT+<ëøÏ˙q~øÏ düMT|üeTTq |ü⁄wüÿ\yÓTqÆ ø£+<äeT÷\
|òü\eTT\T, ˙s¡T >∑*– dæ<äΔ|ü⁄s¡Twüß\≈£î ì\j·TyÓTÆq Ä |ü⁄DúÛÑ÷$Tj·T+<äTqï
‘ê|ükÕÁX¯eTeTTq+<äT H˚qT edæ+#·T#·T+&É>± »]–q{Ïº ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ á >∑Ts¡TqÔ T ˙e⁄
Hê Á|æjT· T&Óq’ lsêeTTq≈£î ‘Ó\T|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ ‘· k˛´|üeqwü+&˚wßü HêHê|ü⁄wüŒdüT>∑+~Ûwßü ˆ
$Vü≤è‘·´ dü*\øÏH¢ êï ‘·yê+πø düeTTbÕ$X¯yTé ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` ñ|üeqwü+&˚wßü ` HêHê|ü⁄wüŒdüT>∑+~Ûwßü ` $Vü≤è‘·´ `
dü*\øÏH¢ êï ` ‘·e ` n+πø ` düeTTbÕ$X¯yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` HêHê|ü⁄wüŒdüT>∑+~Ûwßü ‘·d´ü ñ|üeqwü+&˚wßü $Vü≤è‘·´ dü*\øÏH¢ êï
(nVü≤+) ‘·e n+πø düeTTbÕ$X¯yTé .
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` HêHê|ü⁄wüŒdüT>∑+~Ûwßü R ãTVüQ$<Û|ä ⁄ü wüŒeTT\jÓTTø£ÿ |ü]eTfi¯eTT\T
>∑*–q{Ï,º ‘·d´ü R Ä j·÷ÁX¯eTeTTjÓTTø£ÿ, ñ|üeqwü+&˚wßü R ‘√≥\düeT÷Vü≤eTT
\+<äT, $Vü≤è‘·´ R $Vü≤]+∫, dü*\øÏH¢ êï R ˙{Ï#˚ ‘·&dç qæ <ëqHÓ,’ nVü≤+ R
H˚qT, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, n+πø R ˇ&çjT· +<äT, düeTTbÕ$X¯yTé R ≈£Ls¡TÃ+{Ïì.
dü÷#·q :` Ç≥qT+&ç d”‘e· Tà #Ó|ü #·Tqï e÷≥\T lsêeTTì‘√ ‘êqT Á|ü‘´· ø£eå TT>±
#Ó|ü #·Tqï≥T¢>H∑ ˚ |ü\T≈£î#·Tqï<äì ‘Ó*j·Te˝…qT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` H=øÏÿ #Ó|Œü e\dæq <ëìì sêeTTì dü+uÀ~Û+∫j·TT, ì‘·sy¡ ês¡Ô
Vü≤qTeT+‘·Tì dü+uÀ~Û+∫j·TT nqT#·Tqï<äì ø±ì, Hê‘√ e÷≥˝≤&ÉT#·TqïqT
eTqdü‡+‘·j·TT ˙ MT<äH˚ j·TT+&ÉT≥#˚ yÓTÆeTi∫ q&ÉTeT q&ÉTeT ìqTï
dü+uÀ~Û+#Óqì Vü≤qTeT+‘·T&ÉT sêeTTì‘√ #Ó|ü ≥¬ø’ j·Tì ø±ì d”‘e· Tà Ç≥T¢
|ü*øÏq<äì jÓTiT+>∑Tq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ãVüQ$<Ûeä TT\>∑T |ü⁄wüŒeTT\ |ü]eTfi¯eTT\‘√ ì+&çq Ä j·÷ÁX¯eTeTT
q+<äTqï ñ<ë´qeqeTT\+<äT ∫s¡ø±\eTT $Vü≤]+∫ n\dæ #ÓeT≥#˚ ‘·&dÉ qæ
<ëqHÓ’ ˙jÓTT&ç˝ÀìøÏ e∫Ã ≈£Ls¡TÃ+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ e÷+düdeü ÷j·TTø√Ô yêj·Tdü' |üs´¡ ‘·T+&ÉjT· ‘Y ˆ
‘· eTVü≤+ ˝Àwüº eTT<äéT´ yês¡j÷· $T düà yêj·TdüyTé ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` e÷+düdeü ÷j·TTø£'Ô ` yêj·Tdü' ` |üs´¡ ‘·T+&ÉjT· ‘Y `
‘·yTé ` nVü≤+ ` ˝Àwüyº Té ` ñ<äéT´ ` yês¡j÷· $T düà ` yêj·TdüyTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· e÷+düdeü ÷j·TTø£'Ô yêj·Tdü' (e÷+) |üs´¡ ‘·T+&ÉjT· ‘Y—
nVü≤+ ˝Àwüyº Té ñ<äéT´ ‘·+ yêj·Tdü+ yês¡j÷· $T düà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, e÷+düdeü ÷j·TTø£'Ô R e÷+düeTTq+<äT
˝ÀuÛeÑ TT >∑*–q{Ï,º yêj·Tdü' R ø±øÏ, (e÷+ R qqTï) |üs´¡ ‘·T+&ÉjT· ‘Y R bı&ç∫q~,
nVü≤+ R H˚qT, ˝Àwü+º R eT{Ïuº &… q¶É T, ñ<äéT´ R m‹Ô (rdæø=ì), ‘·+ R Ä,
yêj·Tdü+ R ø±øÏì, yês¡j÷· $T düà R ìyê]+#·T#·T+{Ïì.
sê.•s√eTDÏ :` e÷+düdeü ÷j·TTø£'Ô yêj·Tdü' ` ‘·qH√{Ï‘√ e÷+düeTTqT ø£i#·Tø=qï
ˇø£ ø±øÏ, e÷+ |üs´¡ ‘·T+&ÉjT· ‘Y ` Ä e÷+düeTT‘√ qqTï ø={Ïqº ~.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` e÷+ |üs´¡ ‘·T+&ÉjT· ‘Y ` Hê düqÔ eT<Û´ä eTTq ‘·q eTT≈£îÿ‘√
bı&ç#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ e÷+düeTTq+<äT yê+#Û· >∑*–q{Ïº ˇø£ ø±øÏ Hê
i=eTTàô|’ ‘·q eTT≈£îÿ‘√ bı&ç∫q~. n+‘· H˚ H=ø£ eT{Ïuº &… q¶É T rdæø=ì <ëìì
ìyê]+#·T #·T+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ <ës¡jT· Hé dü #· e÷+ ø±ø£ düÅÔ ‘e’Ó |ü]©j·T‘˚ ˆ
q #ê|ü⁄´bÕs¡eT Hêà+kÕ <ä“ø¤ ±å Øú ã*uÛÀ»q' ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <ës¡jT· Hé ` dü' ` #· ` e÷+ ` ø±ø£' ` ‘·Á‘· ` @e `
|ü]©j·T‘˚ ` q ` #· ` n|æ ` ñbÕs¡eT‘Y ` e÷+kÕ‘Y ` uÛøÑ ±å Øú ` ã*uÛÀ»q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ø±ø£' e÷+ <ës¡jT· Hé ‘·Á‘· @e |ü]©j·T‘˚— uÛøÑ ±å Øú (dü')
ã*uÛÀ»q' e÷+kÕ‘Y q n|æ #· ñbÕs¡eT‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' ø±ø£' R Ä yêj·TdüeTT, e÷+ R qqTï, <ës¡j·THé R
bı&ÉT#·T#·T, ‘·Á‘· @e R n#·Ã≥H˚, |ü]©j·T‘˚ R <ë>∑Tø=qT#·T+&ÓqT, uÛøÑ ±å Øú R
uÛøÑ Då£ eTT ø√s¡Tq{Ï,º dü' ã*uÛÀ»q' R Ä yêj·TdüeTT, e÷+kÕ‘Y R e÷+düuøÑÛ Då£ eTT
qT+&ç, q n|æ #· ñbÕs¡eT‘Y R m+‘· e÷Á‘·eTT >∑÷&É $s¡$T+|ü≈î£ +&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä ø±øÏ qqï≥T¢ bı&ÉT#·T#·T H˚qT yê]+#·T#·T+&É>± Á|üøÿ£ ≈£î uÀsTT
<ë>∑Tø=qT#·T+&ÓqT. n~ Hê e÷+düuøÑÛ D å£ eTTqT+&ç m+‘· e÷Á‘·eTT $s¡$T+|ü
≈£î+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ñ‘·ÿs¡¸+‘ê´+ #· s¡XH¯ ê+ Á≈£î<ëΔj÷· + eTsTT |üøDåÏ Ï ˆ
Ádü+düe÷H˚ #· edüH˚ ‘·‘√ <äècÕº ‘·«j·÷ Vü≤´Vü≤yéT ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ‘·ÿs¡¸+‘ê´+ ` #· ` s¡XH¯ ê+ ` Á≈£î<ëΔj÷· + ` eTsTT ` |üøDåÏ Ï
` Ádü+düe÷H˚ ` #· ` edüH˚ ` ‘·‘'· ` <äècÕº ` ‘·«j·÷ ` Væ≤ ` nVü≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· eTsTT |üøDåÏ Ï Á≈£î<ëΔj÷· +, s¡XH¯ ê+ ñ‘·ÿs¡¸+‘ê´+ #·
(dü‘ê´+) edüH˚ Ádü+düe÷H˚ (dü‹) nVü≤+ ‘·«j·÷ <äècÕº.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, eTsTT R H˚qT, |üøDåÏ Ï R yêj·TdüeTTq+<äT,
Á≈£î<ëΔj÷· + R ø√|æ+∫j·TTqï<ëìHÓ,’ s¡XH¯ ê+ R yÓTT\q÷\TqT, ñ‘·ÿs¡¸+‘ê´+ #·
(dü‘ê´+) R ô|ø’ Ï rj·TT#·Tqï<ëq q>∑T#·T+&É>±, edüH˚ R Ns¡, Ádü+düe÷H˚ dü‹ R
C≤iÏb˛e⁄#·T+&É>±, nVü≤+ R H˚qT, ‘·«j·÷ R ˙ #˚‘,· <äècÕº R #·÷&Éã&ç‹ì.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ªª|üøDåÏ ≤ Ádüd´ü e÷H˚ #· edüHμ˚ μ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT. ø±øÏ#˚ Hê
Ns¡ ˝≤–y˚j·Tã&É>± nì ns¡úeTT ` ªªÁ≈£î<ëΔj·÷+ eTsTT |üøÏåDÒμμ nì ‹\ø£
düeTà‘·yTÓ qÆ bÕsƒê+‘·se¡ TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚H˚ yêj·TdüeTTô|’ ø√|æ+∫ <ëìì ø=≥Tº≥ø¬ ’ Hê yÓTT\q÷\TqT
˝≤>∑T#·T+{Ïì. n|üŒ≥Tºq Hê Ns¡ C≤iÏb˛e⁄#·T+&É>± n{Ïº j·Tedü˝ú À qTqï qqTï
˙e⁄ ø£qT\T ‘Ói∫ #·÷∫‹$.
XÀ¢ˆˆ ‘·«j·÷ $Vü≤dæ‘ê #êVü≤+ Á≈£î<ëΔ dü+\õ®‘ê ‘·<ë ˆ
uÛøÑ å£ ´>∑è<Ûï˚ q ø±πøq <ë]‘ê ‘ê« eTTbÕ>∑‘ê ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·«j·÷ ` $Vü≤dæ‘ê ` #· ` nVü≤+ ` Á≈£î<ëΔ ` dü+\õ®‘ê ` ‘·<ë
` uÛøÑ å£ ´>∑è<Ûï˚ q ` ø±πøq ` <ë]‘ê ` ‘ê«yéT ` ñbÕ>∑‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛøÑ å£ ´>∑è<Û̊ïq ø±πøq <ë]‘ê, nVü≤+ ‘ê«yéT ñbÕ>∑‘ê— ‘·«j·÷
$Vü≤dæ‘ê (dür) dü+\õ®‘ê, Á≈£î<ëΔ #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛøÑ å£ ´>∑è<Û̊ïq R e÷+düuøÑÛ Då£ eTTq ˝ÀuÛeÑ TT>∑\, ø±πøq R ø±øÏ#,˚
<ë]‘ê R bı&Éeã&çq<ëqHÓ’, nVü≤+ R H˚qT, ‘ê«+ R ìqTï, ñbÕ>∑‘ê R
#˚]j·TT+{Ïì, ‘·<ë R n|ü&ÉT, ‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· $Vü≤dæ‘ê (dür) R |ü]Vü≤dæ+|ü
ã&çq<ëq q>∑T#·T, dü+\õ®‘ê R dæ>T∑ qZ T u§+~‹ì, Á≈£î<ëΔ #· R ø√|æ+∫‹ì
≈£L&ÉqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªuÛøÑ å£ ´>∑è<Û̊ïq <ë]‘ê ‘ê«yéT ñbÕ>∑‘êμ ø±øÏ#˚ bı&Éeã&ç
ìqTï #˚]‹ì nqT≥#˚ d”‘ê<˚$ yêj·TdüeTTqT ‘·iTeTT#·T ø=+‘· <ä÷s¡eTT b˛sTT
‹]– e∫Ã sêeTTì jÓTT&ç˝À ≈£Ls¡TÃqï<äì ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ e÷+dü˝À_ÛjTÆÓ q yêj·TdüeTT#˚ bı&Éeã&çq<ëqHÓ’ ø√|üeTT‘√
˙jÓTT<ä≈› î£ e∫Ãj·TT+{Ïì. ø±ì ˙ e|ü&ÉT qqTï |ü]Vü‰düeTT‘√ #·÷&É>± Hê≈£î
#ê\ dæ>T∑ qZ T, ø√|üeTTqT ≈£L&É >∑*–q~.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· ÁXÊÙ+‘ê-Vü≤ eTT‘·‡+>∑ e÷d”qdü´ ‘· yê$X¯yTé ˆ
Á≈£î<ä´Δ +re Á|üV≤ü èùwqº ‘·« j·÷Vü≤+ |ü]kÕ+‹«‘ê ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ÁXÊ+‘ê ` nVü≤yéT ` ñ‘·‡+>∑yTé ` Äd”qdü´ ` ‘·e `
n$X¯yTé ` Á≈£î<ä´Δ +r ` Çe ` Á|üV≤ü èùwqº ` ‘·«j·÷ ` nVü≤+ ` |ü]kÕ+‹«‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ÁXÊ+‘ê nVü≤yéT Äd”qdü´ ‘·e ñ‘·‡+>∑yTé n$X¯yTé .
Á≈£î<Û´ä +r Çe (dæ‘ú ê) nVü≤+ Á|üV≤ü èùwqº ‘·«j·÷ |ü]kÕ+‹«‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ÁXÊ+‘ê R n\dæjT· Tqï{Ï,º nVü≤+ R H˚qT,
Äd”qdü´ R ≈£Ls¡TÃ+&çjT· Tqï{Ï,º ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, ñ‘·‡+>∑+ R ˇ&çì, n$X¯yTé R
Á|üy•˚ +∫‹ì, Á≈£î<Û´ä +r Çe R Áø√<Ûeä TTH=+<äT#·Tqï≥T¢, dæ‘ú ê R ñqï{Ï,º nVü≤+
R H˚qT, Á|üV≤ü èùwqº R dü+‘√wæ+∫j·TTqï{Ï,º ‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· |ü]kÕ+‹«‘ê R
z<ës¡Ãã&ç‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT H˚qT n\dæb˛sTT n#·Ã≥H˚ ≈£Ls¡TÃ+&çjT· Tqï ˙ jÓTT&ç˝ÀìøÏ
#˚]‹ì. »]–q <ëìøÏ ø√|üeTT‘√ qTqï qqTï ˙e⁄ dü+‘√wüeTT‘√ z<ë]Ãj·TTHêïe⁄.
XÀ¢ˆˆ u≤wüŒ|üPs¡eí TTF eT+<ä+ #·≈îå£ w” |ü]e÷s¡r® ˆ
\øÏ‘å ê -Vü≤+ ‘·«j·÷ Hê<∏ä yêj·Tùdq Á|üø√|æ‘ê ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` u≤wüŒ|üPs¡eí TTF ` eT+<ä+ ` #·≈îå£ w” ` |ü]e÷s¡r® ` \øÏ‘å ê `
nVü≤+ ` ‘·«j·÷ ` Hê<∏ä ` yêj·Tùdq ` Á|üø√|æ‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Hê<∏!ä yêj·Tùdq Á|üø√|æ‘ê u≤wüŒ|üPs¡eí TTF eT+<ä+ #·≈îå£ w”
|ü]e÷s¡r® ‘·«j·÷ nVü≤+ \øÏ‘å ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Hê<∏ä! R Á|æj·TT&Ü! yêj·Tùdq R ø±ø£eTT#˚, Á|üø√|æ‘ê R
ø√|æ+|ü#j ˚ T· ã&çq<ëqHÓ,’ u≤wüŒ|üPs¡eí TTF R ø£˙ï{Ï‘√ ì+&çq eTTKeTT>∑\<ëqHÓ,’
eT+<ä+ R yÓT\¢>±, #·≈îå£ w” R ø£qTï\qT, |ü]e÷s¡r® R ‘·T&ÉT#·Tø=qT#·Tqï <ëìì>±,
‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· nVü≤+ R H˚qT, \øÏ‘å ê R #·÷&Éã&ç‹ì.
>√$+<äsêJj·TeTT :` lsêeTTì ˇ&ç˝À qT+&É>± yêj·TdüeTT ‘·qqT bı&ç∫q|ü&ÉT
<ëìì ‘·iTeTT≥¬ø’ d”‘e· Tà Á|üj÷· dü|&ü TÉ #·T Ä ‘·iTeTT≥ X¯ø´£ eTT >±q+<äT\≈£î
<äT'œ+#·T#·T+&É>± lsêeTT &ÜyÓTqT |ü]Vü‰düeTT #˚jT· T#·T z<ë¬sÃqT. nq>±
‘· q jÓ T Tø£ ÿ s¡ ø £ å D eTTqT>∑ ÷ ]Ã ‘êH˚ Á|ü j · ÷ dü |ü & É T #· T qï yêì jÓ T &É \
|üsy¡ T˚ X¯«s¡T&ÉT ñù|øÏ+å #·TqT. s¡øDå£ uÛ≤s¡eTT Hê~>±<äT ˙<˚ j·TqT uÛ≤eeTT >∑*qZ |ü&ÉT
n‘·&˚ s¡ø+åÏ #·Tqì á eè‘êÔ+‘·eTT#˚ yÓ\&¢ +ç |ü ã&ÉT#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêe÷! yêj·TdüeTTô|’ H˚qT ø√|æ+∫ <ëìì ‘·iTeT˝Òq+<äT\≈£î
<äT'œ+#·T#·T ø£qTï\qT+&ç Ä XÀø£u≤wüŒeTT\qT ‘·T&ÉT#·Tø=qT#·T+&É>± ˙e⁄ qqTï
n|ü&ÉT nqTsê>∑eTT‘√ #·÷∫‹$.
XÀ¢ˆˆ |ü]ÁX¯e÷ Á‘·ŒdüTbÕÔ #· sê|òTü yê+πø-düà ´Vü≤+ ∫s¡yTé ˆ
|üsê´j˚TD Á|üdTü |üXÔ Ã¯ eTe÷+πø uÛsÑ ‘¡ êÁ>∑»' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü]ÁX¯e÷‘Y ` Á|üdTü bÕÔ ` #· ` sê|òTü yê+πø `ndæà ` nVü≤+ `
∫s¡yTé ` |üsê´j˚TD ` Á|üdTü |ü'Ô ` #· ` eTeT ` n+πø ` uÛsÑ ‘¡ êÁ>∑»' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ |ü]ÁX¯e÷‘Y sê|òTü yê+πø ∫s¡+ Á|üdTü bÕÔ ndæà. uÛsÑ ‘¡ êÁ>∑»'
#· |üsê´j˚TD eTeT n+πø Á|üdTü |ü'Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, |ü]ÁX¯e÷‘Y R n\dü≥e\q, sê|òTü yê+πø R
lsêeTTìjÓTT&ç˝À, ∫s¡+ R #ê\ùd|ü⁄, Á|üdüTbÕÔ ndæà R ìÁ~+∫j·TT+{Ïì,
uÛsÑ ‘¡ êÁ>∑»' #· R lsêeTT&ÉTqT, |üsê´j˚TD R Áø£eTÁ|üø±s¡eTT>±, eTeT R HêjÓTTø£ÿ,
n+πø R ˇ&çjT· +<äT, Á|üdTü |ü'Ô R ìÁ~+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT lsêeTTì jÓTT&ç˝À #ê\ùd|ü{Ïei≈£î ìÁ<äuÀsTT‹ì.
lsêeTT&ÉT >∑÷&É e+‘·T Á|üø±s¡eTT y˚T˝§ÿqï |æ<|ä ü Hê jÓTT&ç˝À ‘êqT ìÁ~+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·Á‘· |ü⁄qπs yê<∏ä yêj·Tdü dü‡eTTbÕ>∑eT‘Y ˆ
‘·‘· düT‡|üÁÔ |üãT<ëΔ+ e÷+ sê|òTü yê+ø±‘·‡eTT‹ú‘êyéT ˆ
yêj·Tdü dü‡Vü≤kÕ-->∑‘´· $<ä<ës¡ düHÔ ê+‘·sπ ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·Á‘· ` |ü⁄q' ` @e ` n<∏ä ` yêj·Tdü' `düeTTbÕ>∑eT‘Y `
‘·‘'· ` düT|üÁÔ |üãT<ëΔ+ ` e÷+ ` sê|òTü yê+ø±‘Y ` düeTT‹ú‘êyéT ` yêj·Tdü' `
düV≤ü kÕ ` Ä>∑‘´· ` $<ä<ës¡ ` düHÔ ê+‘·sπ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä ‘·Á‘· |ü⁄q' @e dü' yêj·Tdü' düeTTbÕ>∑eT‘Y— ‘·‘'· düT|üÔ
Á|üãT<ëΔ+, sê|òTü yê+ø±‘Y düeTT‹ú‘ê+ e÷+ yêj·Tdü' düV≤ü kÕ Ä>∑‘´· düHÔ ê+‘·sπ
$<ä<ës¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, ‘·Á‘· R n#·{øÏ ,Ï |ü⁄q' @e R eTi\, dü'
yêj·Tdü' R Ä ø±ø£eTT, düeTTbÕ>∑eT‘Y R e#ÓÃqT, ‘·‘'· R |æeTà≥, düT|üÁÔ |üãT<ëΔ+
R ìÁ~+∫ ˝Ò∫q{Ïj º T· T, sê|òTü yê+ø±‘Y R lsêeTTì jÓTTø£ÿ ˇ&çqT+&ç, düeTT‹ú‘ê+
R ˝Ò∫q<ëqq>∑T, e÷+ R qqTï, yêj·Tdü' R ø±ø£eTT, düV≤ü kÕ R oÁ|òTü eTT>±,
Ä>∑‘´· R e∫Ã, düHÔ ê+‘·sπ R düqÔ eTT\q&ÉTeT, $<ä<ës¡ R bı&ç#qÓ T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ n#·{øÏ Ï Ä yêj·TdüeTT eTi\ e∫Ãq~. n|üŒ{ÏøÏ ìÁ<äqT+&ç
y˚T˝§ÿì lsêeTTì ˇ&ç qT+&ç ˝Ò∫ ≈£Ls=Ãìj·TTqï Hê MT~øÏ n~ y˚>e∑ TT>∑ e∫Ã
Hê i=eTTàô|’ bı&ç#qÓ T.
XÀ¢ˆˆ |ü⁄q' |ü⁄q s¡<√∏ ‘·Œ‘·´ $<ä<ës¡ dü e÷+ uÛèÑ X¯yTé ˆ
‘·‘d· ‡ü eTTøÏ‘å √ sêyÓ÷ eTT¬ø'ÌÔ XÀDÏ‘_· +<äT_Û' ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄q' ` |ü⁄q' ` n<∏ä ` ñ‘·Œ‘·´ ` $<ä<ës¡ ` dü' ` e÷+ `
uÛèÑ X¯yTé ‘·‘'· ` düeTTøÏ‘å '· ` sêeT' ` eTT¬ø'ÌÔ ` XÀDÏ‘_· +<äT_Û' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä dü' |ü⁄q' |ü⁄q' ñ‘·Œ‘·´ e÷+ uÛèÑ X¯+ $<ä<ës¡. ‘·‘'·
eTT¬ø'ÌÔ XÀDÏ‘_· +<äT_Û' sêeT' düeTTøÏ‘å '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, dü' R Ä yêj·TdüeTT, |ü⁄q' |ü⁄q' R eTi\
eTi\, ñ‘·Œ‘·´ R m–], e÷+ R qqTï, uÛÑèX¯+ R $TøÏÿ*>±, $<ä<ës¡ R
bı&ÉekÕ¬>qT. ‘·‘'· R n≥T |æeTà≥, eTT¬ø'ÌÔ R $&ÉTeã&çq, XÀDÏ‘_· +<äT_Û' R
s¡ø_Ô£ +<äTe⁄\#˚, sêeT' R lsêeTT&ÉT, düeTTøÏ‘å '· R ‘·&TÉ |üã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêj·TdüeTT eTi\eTi\ m>∑Ts¡T#·T e∫Ã qqTï bı&ÉekÕ¬>qT.
n|ü&ÉT lsêeTT&ÉT, Hê >±j·TeTTqT+&ç Ádü$+∫q s¡ø_Ô£ +<äTe⁄\#˚ ‘·&ôç dqT.
XÀ¢ˆˆ yêj·Tùdq ‘·‘· ùdqÔ ã\e‘Y øÏX¢ ´¯ e÷qj·÷ ˆ
dü eTj·÷ uÀ~Û‘· ÁoÙe÷ qT‡KdüT|ü'Ô |üs+¡ ‘·|'ü ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yêj·Tùdq ` ‘·‘'· ` ‘˚q ` ã\e‘Y ` øÏX¢ ´¯ e÷qj·÷ ` dü' `
eTj·÷ ` uÀ~Û‘'· ` Áoe÷Hé ` düTKdüT|ü'Ô ` |üs+¡ ‘·|'ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘˚q yêj·Tùdq ã\e‘Y øÏX¢ ´¯ e÷qj·÷ eTj·÷ düTKdüT|ü'Ô
|üs+¡ ‘·|'ü dü' le÷Hé eTj·÷ uÀ~Û‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘˚q R Ä, yêj·Tùdq R ø±ø£eTT#˚, ã\e‘Y R
ã\eTT>±, øÏX¢ ´¯ e÷qj·÷ R |”&+ç |üã&ÉT#·Tqï{Ï,º eTj·÷ R Hê#˚, düTKdüT|ü'Ô R
düTKeTT>∑ ìÁ~+#·T#·Tqï{Ï,º |üs+¡ ‘·|'ü R X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &Óq’ , le÷Hé R X¯óuÛ\Ñ ø£D
å
düeTì«‘·T&Óq’ , dü' R Ä sêeTT&ÉT, uÀ~Û‘'· R y˚T˝§ÿ\Œã&ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` dü' ` ìœ\˝Àø£eTT\j·T+<äTqT düT$~‘·yTÓ qÆ ìs¡‹X¯jT·
kÂ+<äs¡éTT#˚ düTÁ|üdæ<äTΔ&ÉT. eTj·÷ uÀ~Û‘·' ` ìÁ<ëø±\eTTq+<ä* kÂ+<äs¡´
$X‚weü TTqT nqTuÛ$Ñ +#·T≥ e÷ì y˚T˝§ÿ\TŒ≥#˚ qqTï H˚H˚ qwü|º iü #·Tø=+{Ïì.
le÷Hé ` yÓT\≈£îe‘√ dü+#·]+#·T#·Tqï|ü&ÉT e÷Á‘·y˚T düT+<äs¡eTT>∑ qT+&ç
X¯jT· ì+∫q|ü&ÉT $ø±s¡eTT>∑ ø£qã&ÉT≥>±ø£, ìÁ<ëdüeTj·TeTTq >∑÷&É düV≤ü »
kÂ+<äs´¡ $X‚weü TT‘√ Á|üø±•+#·Tq{Ïyº ê&ÉT. düTKdüT|ü'Ô ` Ä‘·à\ø£Då yÓTqÆ Äq+<ëqT
uÛ÷Ñ ‹ H=+<äT#·T X¯jT· ì+∫j·TTqïyê&ÉT. |üs+¡ ‘·|'ü ` X¯jT· ì+∫qqT X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡
düeTs¡Tú &ÉT>∑ qT+&ÉTyê&ÉT. ªdüTKdüT|ü'Ô le÷Héμ nqT≥#˚ ìÁ<ëedü˝ú À >∑÷&É kÂ+<äs´¡
$X‚weü TTq≈£î <äèwæ<º √wüeTT ‘·>T∑ \≈£î+&É ª~wæμº rj·Te\dæq+‘·{Ï kÂ+<äs´¡ e+‘·T&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT H˚qT Ä yêj·TdüeTT ø£*–+#·T#·Tqï rÁeyÓTqÆ |”&qÉ T
uÛ]Ñ +|üC≤\ø£ düTKeTT>∑ ìÁ~+#·T#·Tqï Ä eTVü≤˙j·TTì Ä eTVü‰Ms¡Tì Hê Á|æjT· Tì
y˚T˝§ÿ*Œ‹ì.
XÀ¢ˆˆ dü e÷+ <äècºÕ« eTVü‰u≤VüQ ]«‘·THêï+ düqÔ jÓ÷ dü<Ô ë ˆ
Äo$wü Çe Á≈£î<äΔ X¯Ù «dü Hê«ø£´ eTuÛ≤wü‘· ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` e÷+ ` <äècºÕ« ` eTVü‰u≤VüQ' ` $‘·THêï+ ` düqÔ jÓ÷' `
‘·<ë ` Äo$wü' ` Çe ` Á≈£î<ä'Δ ` X¯«düHé ` yêø£ýéT ` nuÛ≤wü‘· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë dü' eTVü‰u≤VüQ' düÔqjÓ÷' $‘·THêï+ e÷+ <äècºÕ«
Á≈£î<ä'Δ Äo$wü' Çe X¯«düHé yêø£ýéT nuÛ≤wü‘.·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, dü' eTVü‰u≤VüQ' R Ä eTVü‰Ms¡T&ÉT, düqÔ jÓ÷'
R düqÔ eTT\+<äT, $‘·THêï+ R >±j·TeTTH=+~j·TTqï, e÷+ R qqTï, <äècºÕ« R
#·÷∫, Á≈£î<ä'Δ R Áø√~Û‘T· &Ó,’ (Á≈£î<ä'Δ R |ü>ã∑ {Ïº ø√|æ+∫q) Äo$wü' Çe R düsŒ¡ eTTe˝…,
X¯«düHé R s√E#·T, yêø£´+ R á yêø£éTTqT, nuÛ≤wü‘· R |ü*ø¬ qT.
‹\ø£eTT :` Á≈£î<ä'Δ R Ç+‘·ei≈£îqT ø±øÏ#w˚ \ºü qT kÕe÷qýÓTqÆ $>± e÷Á‘·eTT
m+#ÓqT, |ü]Vü≤dæ+#ÓqT. Ç|ü&ÉT d”‘·eTà i=eTTàô|’ >±j·TeTTqT p∫ Á≈£î<äΔ
uÛTÑ »+>∑eTTe˝… s√E#·T ˝Ò#qÓ ì uÛ≤eeTT.
sê.•s√eTDÏ :` düqÔ jÓ÷' $‘·THêï+ ` nq>± Ä yêj·TdüeTT ‘·q H√{ÏjT· +<äT
ø£i#·Tø=ìj·TTqï e÷+düeTT‘√ ≈£L&çq eTT{Ïìº ‘·–*+#·T≥#˚ Ä e÷+düeTTq+<ä*
s¡øeÔ£ TT _+<äTe⁄\#˚ >±j·T|ü&qç ≥T¢ d”‘e· Tà i=eTTà ø±ìŒ+∫q~. Ä <äèX¯éTTqT
p∫ sêeTT&ÉT Áø√<Ûeä TT H=+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü eTVü‰Ms¡T&ÉT düÔqeTT\+<äT >±j·TeTT H=+~j·TTqï
qqTï p∫ eTVü‰Áø√<Ûeä TT H=+~ ‘√ø£Á‘=øÏÿq Á‘ê#·T ãTdüø=≥Tº#T· qï≥T¢ s√E#·T
á $<Ûeä TT>∑ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ øπ q ‘˚ Hê>∑Hêk˛s¡T $ø£‘å +· yÓ’ düHÔ ê+‘·sy¡ Té ˆ
ø£' Áø°&‹É düs√ùwD |ü+#·eÅøπ DÔ uÛÀ–Hê ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øπ q ` ‘˚ ` Hê>∑Hêk˛s¡T ` $ø£‘å +· ` yÓ’ ` düHÔ ê+‘·sy¡ Té , ø£' `
Áø°&‹É ` düs√ùwD ` |ü+#·eÅøπ D Ô ` uÛÀ–Hê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Hê>∑Hêk˛s¡T! ‘˚ düHÔ ê+‘·s+¡ øπ q yÓ’ $ø£‘å y· Té ? düs√ùwD
|ü+#·eÅøπ D Ô uÛÀ–Hê ø£' Áø°&‹É ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Hê>∑Hêk˛s¡T R @qT>∑T ‘=+&ÉeTTe+{Ï }s¡Te⁄\T >∑*qZ {Ïº z
düT+<äØ! ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, düHÔ ê+‘·s+¡ R düqÔ eT<Û´ä eTT, øπ q yÓ’ R me«ì#˚‘,· $ø£‘å +·
R >±j·T|üi#·ã&ÓqT ? düs√ùwD R Áø√<Ûeä TT‘√qTqï, |ü+#·eÅøπ D Ô R ◊<äTH√fi¯ófl
>∑*–q{Ï,º uÛÀ–Hê R düsŒ¡ eTT‘√, ø£' R me«&ÉT, Áø°&‹É R Ä≥˝≤&ÉT#·THêï&ÉT ?
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªª|ü+#·eÅøπ DÔ uÛÀ–Hêμμ ô|<ä>› ∑ ‘Ói∫q H√s¡T>∑\ Á≈£î<ädΔ sü Œ¡ eTT
‘√qì uÛ≤eeTT. |ü+#· j·Tq>± $düÔ è‘·yTÓ qÆ j·Tì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z düT+<äØ! ˙ düqÔ eT<Û´ä eTT meì#˚ Ç≥T¢ >±j·T|üiT|üã&çq~?
s√cÕy˚Xe¯ TT H=+~ ◊<äT H√fi¯fl‘√ ãTdüø=≥Tº#T· qï ;Ûøs£ d¡ sü Œ¡ eTT‘√ me&ÉT Ä≥˝≤&ÉT
#·THêï&ÉT?
XÀ¢ˆˆ Mø£eå ÷D dü‘· dü+Ô yÓ’ yêj·Tdü+ düeTyÓø’ ‘å£ · ˆ
qU…’ dü‡s¡T~Û¬s’ d”Ô¬øåíÌ sêày˚T yê_ÛeTTK+ dæ‘ú y· Té ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Mø£eå ÷D' ` ‘·‘'· ` ‘·+ ` yÓ’ ` yêj·Tdü+ ` düeTyÓø’ ‘å£ · ` qU…'’
` düs¡T~Û¬s’' ` r¬øåíÌ' ` e÷yéT ` @e ` n_ÛeTTK+ ` dæ‘ú y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Mø£eå ÷D' ‘·‘'· düsT¡ ~Ûs¬ '’ r¬øåíÌ' qU…'’ e÷yéT @e n_ÛeTTK+
dæ‘ú +· ‘·+ yêj·Tdü+ düeTyÓø’ ‘å£ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Mø£eå ÷D' R nìïyÓ|’ ⁄ü \≈£î #·÷#·T#·Tqïyê&Ó,’ ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥,
düsT¡ ~Ûs¬ '’ R s¡øeÔ£ TT‘√ ≈£L&çq$j·TTqT, r¬øåíÌ' R yê&çjTÆÓ q$j·TTq>∑T, qU…'’ R
qKeTT\‘√, e÷y˚Te R qqTï >∑÷]Ãj˚T, n_ÛeTTK+ R n_ÛeTTKeTT>±, dæ‘ú +· R
ì\∫j·TTqï, ‘·+ yêj·Tdü+ R Ä ø±ø£eTTqT, düeTyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ |ü\T≈£î#·T lsêeTT&ÉT q\TyÓ|’ ⁄ü \≈£îqT #·÷#·T#·T+&É>± Hê
m<äT≥ s¡ø|Ô£ ⁄ü _+<äTe⁄\‘√ yê&ç>q∑ Tqï >√fi¯fl‘√ ì\∫j·TTqï yêj·TdüeTT ø±ìŒ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ |ü⁄Á‘·' øÏ\ dü X¯Áø£d´ü yêj·Tdü' |ü‘‘· ê+ es¡' ˆ
<Ûsä ê+‘·s+¡ >∑‘· oÙÁ|òTü + |üeqdü´ >∑‘Í düeT' ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄Á‘·' ` øÏ\ ` dü' ` X¯Áø£d´ü ` yêj·Tdü' ` |ü‘‘· ê+ ` es¡' `
<Ûsä ê+‘·s+¡ ` >∑‘'· ` oÁ|òTü + ` |üeqdü´ ` >∑‘Í ` düeT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü‘‘· ê+ es¡' dü' yêj·Tdü' X¯Áø£d´ü |ü⁄Á‘·' øÏ\, >∑‘Í |üeqdü´
düeT' (dü') oÁ|òTü + <Ûsä ê+‘·s+¡ >∑‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü‘‘· ê+ es¡' R |ü≈îå£ \˝À ÁX‚wßü &˜ q’Ó , dü' yêj·Tdü' R Ä ø±ø£eTT,
X¯Áø£d´ü R <˚y+˚ Á<äTq≈£î, |ü⁄Á‘·' øÏ\ R ≈£îe÷s¡T&É≥, >∑‘Í R >∑eTqeTTq+<äT,
|üeqdü´ düeT' R yêj·TTdüe÷qT&Ó’q{Ïº, dü' R n‘·&ÉT, oÁ|òüT+ R y˚>∑eTT>±,
<Ûsä ê+‘·s+¡ R uÛ÷Ñ $Tj·T+<ä* _\eTTqT, >∑‘'· R #˚s¬ qT.
sê.•s√eTDÏ :` e÷qe⁄\ ˇ&É*ì ø±øÏ bı&ÉT#·T≥ ˝Àø£eTTq+<äT mqï&ÉTqT
ø±ìŒ+|üì $wüjT· eTT >∑<ë j·Tì Vü≤qTeT ‘·q eTqdüT‡q+<äT X¯+øÏ+|ü≈î£ +&É>∑
á ø±ø£eTT $X‚wyü TÓ qÆ <äì <ëì$X‚weü TTqT d”‘e· Tà Vü≤qTeT≈£î ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï~.
yêj·TTy˚>e∑ TT >∑\~ >∑qTø£ ‘·\∫q+‘·H˚ uÛ÷Ñ $TMT<äøÏ sê>∑*–q~. á e#·TÃ≥
sêeTTì |üsêÁø£eTeTTqT |üØøÏ+å #·T≥¬ø’ <˚y+˚ Á<äTì Áù|s¡D#˚‘H· ˚ »]–j·TT+&ÉTqì
<Ûä«ì‘·eTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ˇø£ÿ ø±øÏ ì$T‘·yÔ TÓ Æ (eTT+<äT ‘Ó\T|üuÀe⁄ Ø‹>±) ÁãVü‰àÅdeÔü TT
H˚\ sêeTT&ÉT Á|üjÓ÷–+#Óqì Vü≤qTeT X¯+øÏ+|ü≈£î+&É ‘·q≈£î lsêeTT&ÉT á
dü+|òTü ≥qeTT »]–q |æeTà≥ ‘Ó*|æq{Ïº yêj·Tdü|Pü s¡«eè‘êÔ+‘·eTT d”‘e· Tà Ç≥T¢
‘Ó*|æq~. á yêj·TdüeTT Ç+Á<ä|ü⁄Á‘·T&Ó’q »j·T+‘·T&Éì ø=+<äiTqT yêj·Tdü
s¡÷|üyTÓ qÆ |ü⁄Á‘·T &ç+ø=ø£&ìÉ eTiÏ ø=+<äiTqT #Ó|ü #·THêïs¡T.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` Ç+Á<äT&ÉT nVü≤\´qT C…iT|ü<\ä ∫ jÓTTø£Hê{Ï sêÁ‹ ø±øÏjTÆÓ
≈£LôdqT. >ö‘·eTT&ÉT ø±≈£î\T ≈£Lj·TTy˚fi¯ jÓTÆ q<äì ˝Ò∫ j˚T{ÏøÏ uÀsTT Ä q~
ìÁ~+#·T#·T+&ÉT≥ #·÷∫ yÓqTø£≈î£ e∫Ã Ç~ sTT+Á<äTì ≈£î#˚wj ºü T· ì miÏ– Ä‘·ìì
˙≈£î ø±øÏ s¡÷|üyT˚ XÊX¯«‘·eT>∑TqT >±ø£ j·Tì X¯|+æ #ÓqT. n|ü&ÉT <˚e‘·\T ãTTwüß\T
>ö‘·eTTì ÁbÕ]ú+|ü>± á XÊ|üeTT Ç+Á<äTì ø=&ÉT≈£îq≈£î ‘·>T∑ \Tqìj·TT sêeTu≤D
|”&‘ç T· &Ó’ Äj·Tq#˚ s¡ø+åÏ |üã&ç XÊ|ü$eTT≈£îÔ &É>T∑ qìj·TT >ö‘·eTT&ÉT #Óô|Œqì edæw˜ü
sêe÷j·TDeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêj·TdüeTT kÕe÷qýÓTqÆ ~ ø±<äT. n~ <˚y+˚ Á<äTìjÓTTø£ÿ |ü⁄Á‘·T&˚
n≥. yêj·TTe⁄‘√ düe÷qyÓTqÆ y˚>e∑ TT >∑*–q Ä yêj·TdüeTT n|ü&˚ eTVü‰y˚>e∑ TT‘√
<ä÷s¡eTTq >∑\ uÛ÷Ñ $Tj·T+<ä* _\eTTqT #˚]q~.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· düdÔ àæ qàVü‰u≤VüQ' ø√|üd+ü e]Ô‘ø˚ Då£ ' ˆ
yêj·Tùd ø£è‘·yêHé Á≈£Lsê+ eT‹+ eT‹eT‘ê+ es¡' ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·dàæ Hé ` eTVü‰u≤VüQ' ` ø√|üd+ü e]Ô‘ø˚ Då£ ' ` yêj·Tùd `
ø£è‘·yêHé ` Á≈£Lsê+ ` eT‹+ ` eT‹eT‘ê+ ` es¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· eT‹eT‘ê+ es¡' (dü') eTVü‰u≤VüQ' ø√|üd+ü e]Ô‘ø˚ Då£ '
(düH)é ‘·dàæ Hé yêj·Tùd Á≈£Lsê+ eT‹+ ø£è‘·yêHé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, eT‹eT‘ê+ R Á|üC≤„e+‘·T\˝À, es¡' R
ÁX‚wßü &˜ q’Ó {Ï,º dü' eTVü‰u≤VüQ' R Ä eTVü‰Ms¡T&ÉT, ø√|üd+ü e]Ô‘ø˚ Då£ ' düHé R Áø√<Ûeä TT#˚
Á‹|üŒã&ÉT#·Tqï ø£qTï\T >∑\yê&Ó,’ ‘·dàæ Hé yêj·Tùd R Ä ø±øÏ $wüjT· eTTq+<äT,
Á≈£Lsê+ R Á≈£Ls¡yTÓ qÆ {Ï,º eT‹+ R ‘·\+|ü⁄qT, ø£è‘·yêHé R #˚ôdqT.
sê.•s√eTDÏ :` Á≈£Lsê+ eT‹+ ` Á≈£Ls¡eTT>± >±ìŒ+#·T Ä˝À#·q.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT eTVü‰y˚T<Ûë$jÓTÆ q Ä eTVü‰Ms¡T&ÉT Áø√<Ûeä TT#˚ ø£qTï\T
#·*+#·T#·T+&É Ä yêj·TdüeTTqT >∑÷]Ã Á≈£Ls¡yTÓ qÆ ìX¯Ãj·TeTTqT |üPHÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü <äs“¡ +¤ dü+düsÔ ê <äZ èVü≤´ Áu≤ùV≤àD≤ÅùdDÔ jÓ÷»j·T‘Y ˆ
dü B|üÔ Çe ø±˝≤–ï s¡C® ≤«˝≤_ÛeTTUÀ ~«»yéT ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` <äs“¡ +¤ ` dü+düsÔ ê‘Y ` >∑èVü≤´ ` Áu≤ùV≤àD ` nÅùdDÔ `
jÓ÷»j·T‘Y ` dü' ` B|ü'Ô ` Çe ` ø±˝≤–ï' ` »C≤«\ ` n_ÛeTTK' ` ~«»yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' dü+düsÔ ê‘Y <äs“¡ +¤ >∑èVü≤´, Áu≤ùV≤àD nÅùdDÔ jÓ÷»j·T‘Y dü'
B|ü'Ô ø±˝≤–ï' Çe ~«»+ n_ÛeTTK' »C≤«\.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä‘·&TÉ , dü+düsÔ ê‘Y R ÄdüsÔ D¡ eTTqT+&ç, <äs“¡ +¤ R ˇø£
<äs“¡ q¤ T, >∑èVü≤´ R Á>∑V≤æ +∫, (‘·+ R <ëìì) Áu≤ùV≤àD nÅùdD Ô R ÁãVü‰àÅdeÔü TT‘√,
jÓ÷»j·T‘Y R dü+~Û+#ÓqT, dü' R Ä <äs“¡ ,¤ ø±˝≤–ï' Çe R Á|üfij ¯ T· ø±˝≤–ïe˝…,
~«»yéT n_ÛeTTK' R yêj·TdüeTTq≈£î m<äTs¡T>± ì\∫q<Ó,’ »C≤«\ R Á|ü»«]\¢
kÕ¬>qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ+≥H˚ lsêeTT&ÉT ‘êqT ≈£Ls¡TÃqï ÄdüqeTTqT+&ç ˇø£ <äs“¡ q¤ T
Á>∑Væ≤+∫ ÁãVü‰àÅdüÔeT+Á‘·eTT‘√ <ëìì n_ÛeT+Á‹+#ÓqT. yÓ+≥H˚ Ä j·TÅdüÔeTT
Á|üfij ¯ T· ø±˝≤–ïe˝… Ä |üøåÏ m<äT≥≈£î uÀsTT uÛj Ñ T· +ø£se¡ TT>∑ Á|ü»«*+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·+ Á|üB|ü+Ô ∫πø|å ü <äs“¡ +¤ ‘·+ yêj·Tdü+ Á|ü‹ ˆ
‘·‘d· Tü Ô yêj·Tdü+ <äs“¡ '¤ k˛-+ãπs -qT»>±eT Vü≤ ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·+ ` Á|üB|ü+Ô ` ∫πø|å ü ` <äs“¡ +¤ ` ‘·+ ` yêj·Tdü+ `
Á|ü‹ ` ‘·‘'· ` ‘·T ` yêj·Tdü+ ` <äs“¡ '¤ ` dü' ` n+ãπs ` nqT»>±eT ` Vü≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' Á|üB|ü+Ô ‘·+ <äs“¡ +¤ ‘·+ yêj·Tdü+ Á|ü‹ ∫πø|å .ü ‘·‘'· dü'
<äs“¡ '¤ ‘·+ yêj·TdüyTé n+ãπs nqT»>±eT Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R n‘·&TÉ , Á|üB|ü+Ô R Á|ü»«]\T¢#T· qï{Ï,º ‘·+ <äs“¡ +¤ R Ä
<äs“¡ q¤ T, ‘·+ yêj·Tdü+ Á|ü‹ R Ä ø±ø£eTTqT >∑÷]Ã, ∫πø|å ü R $düs¬ qT, ‘·‘'· R
|æeTà≥, dü' <äs“¡ '¤ R Ä <äs“¡ ,¤ n+ãπs R Äø±X¯eTTq, ‘·+ yêj·Tdü+ R Ä
yêj·TdüeTTqT, nqT»>±eT Vü≤ R yÓ+ã&ç+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT &É|ü &ÉT Á|ü»«*+#·T#·Tqï Ä <äs“¡ q¤ T yêj·TdüeTT MT~øÏ
$düs¬ qT. Ä <äs“¡ ¤ Äø±X¯eTTq+<äT Ä yêj·TdüeTTqT yÓ+ã&ç+∫ ‘·iTeT kÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ nqTdüèwüº dü<Ô ë ø±ø√ »>±eT $$<Ûë+ >∑‹yéT ˆ
Á‘êDø±eT ÇeT+ ˝Àø£+ düs«¡ + yÓ’ $#·#ês¡ Vü≤ ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nqTdüèwü'º ` ‘·<ë ` ø±ø£' ` »>±eT ` $$<Ûë+ ` >∑‹yéT `
Á‘êDø±eT' ` ÇeT+ ` ˝Àø£+ ` düs«¡ + ` yÓ’ ` $#·#ês¡ Vü≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë nqTdüèwü'º (dü') ø±ø£' $$<Ûë+ >∑‹+ »>±eT. Á‘êDø±eT'
(dü') düs«¡ yéT ÇeT+ ˝Àø£+ $#·#ês¡ Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, nqTdüèwü'º R ‘·iTeTã&ÉT#·Tqï{Ï,º (dü') ø±ø£'
R (Ä) yêj·TdüeTT, $$<Ûë+ >∑‹+ R $$<Ûyä TÓ qÆ e÷s¡eZ TTqT, »>±eT R bı+<ÓqT,
Á‘êDø±eT' (dü') R s¡øD å£ eTTqT >√s¡T#·Tqï{Ïº (Ä ø±ø£eTT), düs«¡ + R düeTdüyÔ TÓ qÆ ,
ÇeT+ ˝Àø£+ R á ˝Àø£eTTqT, $#·#ês¡ Vü≤ R ‹]¬>qT.
sê.•s√eTDÏ :` $$<Ûë+ >∑‹+ »>±eT ` $$<Ûeä TT˝…q’ ÄÁX¯jT· eTT\qT >∑÷]Ã
∫+‹+|ükÕ¬>qT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª$$<Ûë+ >∑‹+μ $$<Ûeä TT˝…q’ kÕúqeTT\qT.
ªÁ‘êDø±eT'μ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ª˝Àø£ø±eT'μ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü j·TÅdeÔü TT#˚ ‘·iTeTã&ÉT#·T Ä yêj·TdüeTT $$<Ûeä TT˝…q’
ÄÁX¯j·TeTT\qT >∑÷]Ã |üs¡T>∑T˝…‘·TÔ#·T ‘·qqT s¡øÏå+#·Tyê]ø=i¬ø’ á ˝Àø£eTT
q+‘·≥qT ø£\j·T~]¬>qT.
XÀ¢ˆˆ dü |æÁ‘ê #· |ü]‘·´ø£Ô düT‡¬s’ dü‡¬s’ « s¡àVü≤]¸_Û' ˆ
ÁrH√¢ø± q‡+|ü]Áø£eT´ ‘·yT˚ e X¯sD¡ + >∑‘'· ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` |æÁ‘ê ` #· ` |ü]‘·´ø£'Ô ` düTs¬ '’ ` düs¬ ’ «' ` eTVü≤]¸_'Û `
ÁrHé ` ˝Àø±Hé ` dü+|ü]Áø£eT´ ` ‘·yTé ` @e ` X¯sD ¡ + ` >∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' düs¬ ’ «' düTs¬ '’ eTVü≤]¸_'Û |æÁ‘ê #· |ü]‘·´ø£'Ô ÁrHé ˝Àø±Hé
dü+|ü]Áø£eT´ ‘·yTé @e X¯sD ¡ + >∑‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä yêj·TdüeTT, düs¬ ’ «' R m\¢, düTs¬ '’ R <˚e‘·\#˚‘q· T,
eTVü≤]¸_'Û R eTVü≤s¡T¸\#˚‘q· T, |æÁ‘ê #· R ‘·+Á&ç#‘˚ q· T, |ü]‘·´ø£'Ô R $&ç∫y˚jT· ã&çq
yê&Ó’, ÁrHé ˝Àø±Hé R eT÷&ÉT ˝Àø£eTT\qT, dü+|ü]Áø£eT´ R |ü\Te÷iT\T
|ü]ÁuÛ$Ñ T+∫, ‘·yTé @e R Ä lsêeTTH˚, X¯sD ¡ + >∑‘'· R X¯sD ¡ TC§#ÓÃqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªª|æÁ‘ê #· |ü]‘·´ø£'Ô μμ ‘·+Á&ç#‘˚ q· T >∑÷&É $&ÉTeã&ÓqT nqT≥#˚
yÓTT<ä≥ á‘·&TÉ ‘·*¢ ø£&≈É î£ b˛jÓTqìj·TT |ü⁄s¡Twüø±s¡u÷ÑÛ ‘·jTÆÓ q d”‘êe÷‘· jÓT&É
n|üsê<Ûeä TT #˚dqæ {Ïº Mìì >±#·T≥ ‘·q≈£îqT düeTà‘·eTT>±ø£ b˛e⁄≥#˚ ÄyÓT $&É∫
ô|≥º>± n|ü&ÉT ‘·+Á&çì CÒ] Ä‘·ì#˚ >∑÷&É $&ÉTeã&Óqì ‘Ó*j·Te˝…qT.
sêeTTq≈£î $s√~ÛjTÆÓ qyêìì ªªÇ+Á<√ eTùV≤+Á<ädTü ‡s¡Hêj·Tø√ yê ......
Á‘ê‘·T+ q düeTsêú'μμ nqTq~ düTÁ|üd<æ yΔä T˚ >∑qTø£ <˚y+˚ Á<äT&ÉT $&ÉT#·T≥ ÄX¯Ãs¡éTT
>±<äT.
ª|ü]‘·´ø£'Ô μ nqT≥#˚ Mìì ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T ø√]j˚T $&ç∫ô|{Ïsº ì¡ uÛ≤eeTT.
düTs¬ d’ ‡ü s¬ ’ «' eTVü≤]¸_'Û ` |æeTà≥ á‘·&TÉ , ‘·qqT ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T $&ç∫qqT
‘·q ã+<ÛTä e⁄\T Ä<ä]+|üe#·TÃqì yê]ø£&≈É î£ b˛>± ` ªªø£d´ü _uÛ´Ñ ‹ <˚yêX¯Ã C≤‘·
s√wüd´ü dü+j·TTπ>μμ nqT Á|üd~æ Δ qqTdü]+∫ Ä <˚e‘· ˝…e«s¡TqT >∑÷&É á‘·ìì
s¡ø+åÏ |ü≈î£ +&ç]. Ç≥T¢ <˚e‘· ˝…\s¢ T¡ qT |ü]‘·´õ+#·>± düV≤ü »<äj÷· |üsT¡ ˝…q’ eTVü≤s¡T¸\
ø£&≈É î£ yÓ&\É >± düs«¡ s¡ø≈å£ î£ &Óq’ lsêeTT &ÉT+&É>± Ä‘·ì jÓT&É q|üsê<Ûeä TT #˚dqæ
MìjÓT&É\ <äjT· #·÷|æq#√ e÷≈£îqT n<Ûsä à¡ eTT n+{Ï Vü‰ì yê{Ï\T¢qìj·TT,
∫e]ø°‘&· TÉ lsêeTTì#˚‘H· ˚ s¡ø+åÏ |üã&ÉTqìj·TT <ä÷s¡ e÷˝À∫+∫ yês¡TqT Mìì
$&É∫ô|{Ïº].
Ç{≤¢‘&· TÉ eTT˝À¢øe£ TT\+<äTqT s¡øD å£ ø=i¬ø’ |ü\Te÷iT\T ‹]– ‹]–
>∑‘´· +‘·se¡ TT >±qø£ düs«¡ ˝Àø£Xs¯ D ¡ T´&Óq’ lsêeTTH˚ X¯sD¡ TC§#ÓÃqT.
düT¬s’dü‡¬s’ «s¡àVü≤]¸_Û' ` nqT<ëìøÏ ã<äT\T>± düT¬s’X¯Ã düeTVü≤]¸_Û' `
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü yêj·TdüeTT ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\#˚‘q· T, m\¢ <˚e‘·\#˚‘q· T,
düs«¡ eTVü≤s¡T¸\ #˚‘q· T >∑÷&É s¡øDå£ qT u§+<äC≤\ø£ eTT˝À¢øe£ TT\+<äTqT |ü\Te÷iT\T
‹]–‹]– m+<äTqT s¡øD
å£ eTTqT >±qø£ Ä lsêeT#·+Á<äTH˚ X¯sD
¡ TC§#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·+ ì|ü‹‘·+ uÛ÷Ñ eTÚ X¯sD¡ ´ X¯Ùs¡D≤>∑‘y· Té ˆ
e<Ûës¡ΩeT|æ ø±≈£î‘·ú ‡' ø£è|üj÷· |üs´¡ bÕ\j·T‘Y ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯sD¡ ´' ` dü' ` ø±≈£î‘·ú ‡' ` e<Ûës¡ΩyTé ` n|æ ` X¯sD¡ ≤>∑‘+· `
uÛ÷Ñ eTÚ ` ì|ü‹‘·+ ` ‘·+ ` ø£è|üj÷· ` |üs´¡ bÕ\j·T‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯s¡D´' dü' ø±≈£î‘·ú ‡' e<Ûës¡ΩyéT n|æ X¯s¡D≤>∑‘·+ uÛÑ÷eTÚ
ì|ü‹‘·+ ‘·+ ø£è|üj÷· |üs´¡ bÕ\j·T‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯sD¡ ´' R X¯sD¡ T y˚&qç yêìì s¡ø+åÏ #·T dü«uÛ≤eeTT >∑*–q{Ï,º dü'
ø±≈£î‘·ú ‡' R Ä lsêeTT&ÉT, e<Ûës¡ΩyTé n|æ R e~Û+#·T≥≈£î <ä–qyê&Ó’ j·TTqï|üŒ{ÏøìÏ ,
X¯sD ¡ ≤>∑‘+· R X¯sD ¡ Ty˚&qç yê&ÉTqT, uÛ÷Ñ eTÚ ì|ü‹‘·+ R H˚\ô|ã’ &çjT· Tqïyê&ÉT
q>∑T, ‘·+ R Ä yêj·TdüeTTqT, ø£è|üj÷· R ø£sT¡ D‘√, |üs´¡ bÕ\j·T‘Y R s¡ø+åÏ #ÓqT.
sê.•s√eTDÏ :` ªªX¯sD¡ ≤>∑‘+· ‘·+ ø£è|üj÷· |üs´¡ bÕ\j·T‘Yμμ nyê´»ø£èbÕfi¯óyÓq’
lsêeTT&ÉT á‘·ìì ø±bÕ&ÉT≥≈£î Ç+‘· Ä\düéTT @\ #˚ôd qqsê<äT. ÁbÕ]ú+∫q
yê]πø |üse¡ Tø£fi≤´DeTT\T Á|ükÕ~+|üã&ÉTqT.
ø£sT¡ D≤yêq|æ e´ø£+Ô X¯ø'Ô£ kÕ«eT´|æ, <˚V≤æ HêyéT,
nÁbÕ]ú‘√ q >√bÕj˚T‘Y Ç‹ ‘·‘Y ÁbÕs¡Hú êeT‹'. ` nì |ü⁄sêDe#·qeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` uÛ÷Ñ eTÚ ì|ü‹‘·+ ` <˚eC≤‹ j·T>∑T≥#˚ H˚\qT ‘ê≈£î≥
Ä‘·ì dü«uÛ≤eeTT >±≈£îqïqT ‘·+Á&ç#˚ •øÏ+å |üã&çq |ü⁄Á‘·T&ÉT ‘·*¢ bÕ<äeTT\ô|’
ã&çq≥T¢ ‘·q bÕ<äeTT\ #Ó+‘· |ü&j ç T· T+&Óqì uÛ≤eeTT. e<Ûës¡Ω+ n|æ ø£è|üj÷·
|üs¡´bÕ\j·T‘Y ` ‘·q#˚ e~Û+|üã&Ée\dæj·TTqïqT ‘·q düVü≤»dü«uÛ≤eyÓTÆq
<äj÷· >∑TDeTT#˚ yêìì s¡ø+åÏ #ÓqT.
<√c˛ j·T<ä´|æ ‘·d´ü kÕ´‘Y ` nqT#·T lsêeTT&ÉT X¯sD¡ ≤>∑‘T· \ <√wüeTT\qT
ñ<ës¡ãT~Δ‘√ ñù|øÏ+å #·TqT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` ªj·T~ yê sêeD' dü«j·T+μ nq>± ªªsêeDT&ÉT e∫ÃqqT
s¡ø+åÏ ‘·Tμμqì >∑<ë lsêeTTì j·T<Û´ä ekÕj·TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` uÛøÑ XÔ£ s¯ D¡ T´&Óq’ lsêeTT&ÉT ‘·q bÕ<äeTT\eTT+<äT uÛ÷Ñ $Tô|’ ã&ç
X¯sD ¡ T y˚&TÉ #·Tqï Ä yêj·TdüeTTqT #·+|üe\dæ j·TTqï{Ïº Ä‘·ì <√wüeTT qTù|øÏ+å ∫
‘·q düV≤ü »<äj÷· >∑TDeTT#˚ s¡ø+åÏ #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ |ü]<ä÷´q+ $wüD+í #· dü ‘· e÷j·÷+‘· eTÁãM‘Y ˆ
yÓ÷|òTü + ø£sT¡ +Ô q X¯ø´£ + ‘·T Áu≤Vü≤à eTÅd+Ôü ‘· <äT#·´‘êyéT ˆˆ35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü]<ä÷´q+ ` $wüD+í ` #· ` dü' ` ‘·yTé ` Äj·÷+‘·+ `
nÁãM‘Y ` yÓ÷|òTü + ` ø£sT¡ +Ô ` q ` X¯ø´£ + ` ‘·T ` Áu≤Vü≤àyéT ` nÅd+Ôü ` ‘·‘Y
` ñ#·´‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü]<ä÷´q+ $wüDyí Té Äj·÷+‘·+ ‘·yTé (dü') nÁãM‘Y— Áu≤Vü≤à+
nÅd+Ôü yÓ÷|òTü + ø£sT¡ +Ô ‘·T q X¯ø´£ +— ‘·‘Y ñ#·´‘êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü]<ä÷´q+ R |ü]‘ê|üeTT H=+~qyê&ÉTqT, $wüDí+ R
$cÕ<äeTT‘√ ≈£L&çqyê&ÉT q>∑T, Äj·÷+‘·+ R e#·TÃ#·Tqï{Ï,º ‘·+ R Ä yêj·TdüeTTqT
>∑÷]Ã, dü' R Ä lsêeTT&ÉT, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT. Áu≤Vü≤àyéT nÅd+Ôü R ÁãVü‰àÅdeÔü TT,
yÓ÷|òTü + ø£sT¡ +Ô R $|ò\ü eTTqT #˚jT· T≥≈£î, q X¯ø´£ + R kÕ<Û´ä eTTø±<äT, ‘·‘Y R Ä
ø±s¡DeTTq, ñ#·´‘êyéT R #Ó|Œü ã&ÉT>±ø£!
‹\ø£eTT :` ª‘·‘Y ñ#·´‘êyéTμ ÁãVü‰àÅdeÔü TT <˚ìì dü+Vü≤]+|üe˝…H√ n{Ï<º ëìì
#Ó|ü eTT. |üPs¡«eTT ‘·q≈£î |üsX¡ ó¯ sêeTT&ÉT #·÷|æ+∫q≥T¢ ˙e⁄qT #·÷|æ+#·TeTì
uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTT˝À¢øe£ TT\T ‹]– n\dæb˛sTT $cÕ<äÁ>∑dTü &Ô ’Ó X¯sD¡ T>√] e#·TÃ#·Tqï
j·÷‘·ìì p∫ lsêeTT&ÉT ªÁãVü‰àÅdüÔeTT Á|üjÓ÷–+|üã&ç e´s¡úeTT>∑ yÓqTø£≈£î
sê<äT. ø±ã{Ïº <ëìøÏ \ø£å éTT #˚jT· e\dæq~ @~jÓ÷ ‘Ó\T|ü⁄μeTì yêj·TdüeTT
q&ç¬>qT.
XÀ¢ˆˆ Væ≤qdüTÔ <äøÏåD≤øÏå ‘·«#·Ã¤s¡ Ç‘·´<∏ä k˛-ÁãM‘Y ˆ
‘·‘· dükÔ Õ´øÏå ø±ø£d´ü Væ≤qdæÔ düà dü <äøDåÏ yéT ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Væ≤qdüTÔ ` <äøDåÏ ≤øÏå ` ‘·«#·Ãs¤ '¡ ` Ç‹ ` n<∏ä ` dü' ` nÁãM‘Y
` ‘·‘'· ` ‘·d´ü ` ÄøÏå ` ø±ø£d´ü ` Væ≤qdæÔ ` düà ` dü' ` <äøD åÏ yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä dü' ‘·«#·Ãs¤ '¡ (y˚T) <äøDåÏ ≤øÏå Væ≤qdüTÔ Ç‹ nÁãM‘Y— ‘·‘'·
dü' ‘·d´ü ø±ø£d´ü <äøD åÏ yéT nøÏå Væ≤qdæÔ düà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, dü' R Ä yêj·TdüeTT, ‘·«#·Ãs¤ '¡ R ˙ u≤DeTT,
y˚T R HêjÓTTø£ÿ, <äøD åÏ ≤øÏå R ≈£î&çø+£ {Ïì, Væ≤qdüTÔ R q•+|üCj Ò T· TqT>±ø£, Ç‹ R
nì, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT, ‘·‘'· R |æeTà≥, dü' R Ä ÁãVü‰àÅdeÔü TT, ‘·d´ü ø±ø£d´ü R
Ä yêj·TdüeTTjÓTTø£ÿ, <äøD åÏ yéT nøÏå R ≈£î&çø+£ {Ïì, Væ≤qdæÔ düà R q•+|üCôÒ dqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü yêj·TdüeTT ˙ j·TÅdeÔü TT Hê <äøDåÏ H˚Á‘·eTTqT q•+|ü#j ˚ T· T
>±ø£ j·Tì |ü*ø¬ qT. n+‘·≥ lsêeTT&ÉT ‘·q nÅdeÔü TTqT Ä yêj·TdüeTTjÓTTø£ÿ
≈£î&çø+£ {ÏH˚ \ø£å éTT #˚ôdqT.
XÀ¢ˆˆ <ä‘êÔ « ‘·T <äøDåÏ + H˚Á‘·+ ÁbÕDÒu´ÑÛ ' |ü]s¡ø‘åÏ '· ˆ
dü sêe÷j·T qeTdüÿ è‘ê« sêCÒ„ <äXs¯ <¡ ë∏ j·T #· ˆˆ 37
XÀ¢ˆˆ $düèwüùº dqÔ MπsD Á|ü‹ù|<˚ dü«e÷\j·TyéT ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <ä‘êÔ « ` ‘·T ` <äøDåÏ + ` H˚Á‘·+ ` ÁbÕDÒu´ÑÛ ' ` |ü]s¡ø‘åÏ '· ` dü'
` sêe÷j·T ` qeTdüÿ è‘ê« ` sêCÒ„ ` <äXs¯ <¡ ë∏ j·T ` #· ` $düèwü'º ` ‘˚q `
MπsD ` Á|ü‹ù|<˚ ` dü«yéT ` Ä\j·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ÁbÕDÒu´ÑÛ ' <äøDåÏ + H˚Á‘·+ <ä‘êÔ « |ü]s¡ø‘åÏ '· — dü' sêe÷j·T,
sêCÒ„ <äXs¯ <¡ ë∏ j·T #· qeTdüÿ è‘ê« ‘˚q MπsD $düèwü'º , dü«yéT Ä\j·T+ Á|ü‹ù|<˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä yêj·TdüeTT, ÁbÕDÒu´ÑÛ ' R ÁbÕDeTT\ø=i¬ø,’ <äøDåÏ +
H˚Á‘·+ R ≈£î&çø+£ {Ïì, <ä‘êÔ « R n]Œ+∫, |ü]s¡ø‘åÏ '· R ø±bÕ&Éã&çq~, dü' R Ä
yêj·TdüeTT, sêe÷j·T R lsêeTTq≈£îqT, sêCÒ„ R eTVü‰sê»sTTq, <äXs¯ <¡ ë∏ j·T #·
R <äXs¯ <¡ Tä∏ q≈£îqT, qeTdüÿ è‘ê« R qeTdüÿ]+∫, ‘˚q MπsD R Ä Ms¡Tì#˚, $düèwü'º
R $&ÉTeã&çq<Ó,’ dü«yéT Ä\j·T+ R ì»>∑èVü≤eTTqT, Á|ü‹ù|<˚ R #˚s¬ qT.
sê.•s√eTDÏ :` ªª<äX¯s¡<∏ëj·T #· qeTdüÿ è‘ê«μμ nì <äX¯s¡<∏äTq≈£î >∑÷&É
qeTdüÿ]+#Óqì #Ó|ü ≥#˚ á‘·&TÉ dü«s¡eZ TTq+<äT s¡øD å£ ø=i≈£î |üsT¡ –&çq|ü&ÉT
‘·eT e+X¯<Ûäs¡àyÓTÆq <äj·÷>∑TDeTT qqTdü]+∫ n#·Ã≥ qTqï <äX¯s¡<∏äT&ÉT ‘·q
≈£îe÷s¡Tì nÁ•‘·sø¡ øå£ ‘£ Ô· «eTT miÏ–j·TTqïyê&ÉT >±e⁄q Ä‘·ìH˚ X¯sD ¡ Ty˚&TÉ eTì
ñ|ü<•˚ +|ü>± Ä j·TT|ü<X˚ e¯ TT qqTdü]+∫j˚T ‘·q ÁbÕDeTT\qT ì\T|ü⁄ø=HÓqT.
ø±ã{Ïº lsêeTTì‘√ u≤≥T>± <äXs¯ <¡ Tä∏ q≈£î >∑÷&É qeTdüÿ]+#Óqì ‘Ó*j·Te˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêj·Tdü eT≥T¢ ‘·q <äøDåÏ H˚Á‘·eTTqT n]Œ+∫ ‘·q ÁbÕDeTT\qT
ì\T|ü⁄ø=HÓqT. |æeTà≥ Ä‘·&ÉT lsêeTTq≈£îqT <äX¯s¡<∏äeTVü‰sêEq≈£îqT
qeTkÕÿs¡eTT#˚dæ lsêeTT&ÉT ‘·qqT $&ç∫ô|≥º>± ì»>∑èVü≤eTTq≈£î #˚sT¡ ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ eT‘·ÿ è‘˚ ø±ø£e÷Á‘˚-|æ ÁãVü‰àÅd+Ôü düeTTB]‘·yTé ˆ
ø£kÕà <√´ e÷-Vü≤s¡ ‘·«Ô ‘·'Ô ø£eå Tùd ‘·+ eTV”≤|ü‘˚ ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT‘·ÿ è‘˚ ` ø±ø£e÷Á‘˚ ` n|æ ` ÁãVü‰àÅd+Ôü ` düeTTB]‘·yTé `
ø£kÕà‘Y ` j·T' ` e÷ ` nVü≤s¡‘Y ` ‘·«‘·'Ô ` ø£eå Tùd ` ‘·+ ` eTV”≤|ü‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTV”≤|ü‘˚ (‘·«j·÷) eT‘·ÿ è‘˚ ø±ø£e÷Á‘˚ n|æ ÁãVü‰àÅdüÔ+
düeTTB]‘·yTé — j·T' ‘·«‘·'Ô e÷ nVü≤s¡‘Y ‘·+ ø£kÕà‘Y ø£eå Tùd?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTV”≤|ü‘˚ R z eTVü‰sêC≤!, ‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· eT‘·ÿ è‘˚ R Hê
ì$T‘·ÔyÓTÆ, ø±ø£e÷Á‘˚ n|æ R ø±ø£e÷Á‘·eTTq+<˚, ÁãVü‰àÅdüÔ+ R ÁãVü‰àÅdüÔeTT,
düeTTB]‘·+ R Á|üj÷Ó –+|üã&çq~, j·T' R me«&ÉT, ‘·«‘·'Ô R ˙ qT+&ç, e÷ R
qqTï, nVü≤s¡‘Y R n|üV≤ü ]+#ÓH√, ‘·+ R yêìì, ø£kÕà‘Y R m+<äTe\q, ø£eå Tùd
R düV≤æ +#·T#·THêïe⁄?
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêe÷! ˙e⁄ Hê øπ eå TeTTø=i¬ø’ n\ŒyÓTqÆ ˇø£ ø±øÏ MT<äH˚
ÁãVü‰àÅdeÔü TTqT Á|üj÷Ó –+∫j·TTHêïe⁄ >∑<ë! n{Ïº <äj÷· |üsT¡ &Ée⁄ H˚&TÉ ˙ ø£&qÉ T+&ç
qqTï n|üV≤ü ]+∫q{Ïº Ä <äTsêàs¡TìZ áHê&ç+‘· ø±\eTT m≥T¢ düV≤æ +|ü>\∑ T>∑T
#·THêïe⁄?
XÀ¢ˆˆ dü ≈£îs¡Twü« eT¨‘ê‡Vü≤' ø£èbÕ+ eTsTT qs¡s¸¡ uÑÛ ˆ
‘·«j·÷ Hê<∏eä r Hê<∏ä Vü≤´Hê<∏ë Çe <äèX¯´‘˚ ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ≈£îs¡Twü« ` eT¨‘ê‡Vü≤' ` ø£èbÕ+ ` eTsTT ` qs¡s¸¡ uÑÛ `
‘·«j·÷ ` Hê<∏eä r ` Hê<∏ä ` Væ≤ ` nHê<∏ë ` Çe ` <äèX¯´‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` qs¡s¸¡ u!ÑÛ eT¨‘ê‡Vü≤' (düH)é eTsTT ø£èbÕ+ ≈£îs¡Twü«— Hê<∏!ä
‘·«j·÷ Hê<∏eä r (@cÕ HêØ) nHê<∏ë Çe <äèX¯´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` qs¡s¸¡ uÑÛ R z eTqT»ÁX‚wßü &˜ Ü! eT¨‘ê‡Vü≤' (düH)é R >=|üŒ<Óq’
ñ‘ê‡Vü≤eTT >∑\yê&ÉyÓ’, eTsTT R Hê jÓT&É, ø£èbÕ+ R <äj·TqT, ≈£îs¡Twü« R
#˚jT· TeTT, Hê<∏!ä R z kÕ«MT! ‘·«j·÷ R ˙ #˚‘,· Hê<∏eä r R düHê<∏j ä TÆÓ j·TTqï,
(@cÕ HêØ R á j·Tã\) nHê<∏ë Çe R nHê<∏eä ˝…, <äèX¯´‘˚ R #·÷&Éã&ÉT#·Tqï~.
>√$+<ä sêJj·TeTT :` qs¡s¸¡ u!ÑÛ ` ˙e⁄ qs√‘·eÔ TT&Ée⁄ >∑<ë! ˙e⁄ |üsT¡ \ <äT'KeTTqT
düV≤æ +|ü˝ìÒ yê&Ée⁄>∑<ë! n{Ïº ˙ ñ‘·eÔ T>∑TDeTTqT Hê jÓT&É\ Á|ü<]ä Ù+|ü ≈£î+&ÉT≥
˙ düs√‘·eÔ T‘·«eTTqπø Vü‰ì j·T>∑Tqì dü÷∫+#·T#·T d”‘e· Tà Ç#·Ã≥ sêeTTì Ç≥T¢
dü+uÀ~Û+#Óqì ‘Ó*j·Te˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z qs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! ˙e⁄ eT¨‘ê‡Vü≤eTTqT ã÷ì Hêô|’ ø£è|üp|æ
qqTï s¡øÏå+|ü⁄eTT. ˝Àø£eTT#˚ ˙ uÛ≤s¡´qT nì nì|æ+#·Tø=qT#·Tqï H˚qT ˇø£
nHê<∏eä ˝… Ç{Ïº Bqdæ‹ú ˝À qT+&ÉT≥ ˙≈£î ñ∫‘·eTTø±<äT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ÄqèX¯+dü´+ |üs√ <Ûsä à¡ düÔ «‘·Ô @e eTj·÷ ÁX¯ó‘·yTé ˆ
C≤Hê$T ‘ê«+ eTVü‰Ms¡´+ eT¨‘ê‡Vü≤+ eTVü‰ã\yéT ˆˆ 41
XÀ¢ˆˆ nbÕs¡bÕs¡ eTøå√uÛ´Ñ + >±+;Ûsê´ ‘ê‡>∑s√|üeTyéT ˆ
uÛsÑ êÔs+¡ düdeü TTÁ<ëj·÷ <Ûsä D¡ ≤´ yêdüy√|üeTyéT ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÄqèX¯+dü´+ ` |üs'¡ ` <Ûsä à¡ ' ` ‘·«‘·'Ô ` @e ` eTj·÷ ` ÁX¯ó‘·yTé
` C≤Hê$T ` ‘ê«+ ` eTVü‰Ms¡´+ ` eT¨‘ê‡Vü≤+ ` eTVü‰ã\yéT ` nbÕs¡bÕs¡yTé
` nøå√uÛ´Ñ + ` >±+;Ûsê´‘Y ` kÕ>∑s√|üeTyéT ` uÛsÑ êÔs+¡ ` düdeü TTÁ<ëj·÷' `
<Ûsä D
¡ ≤´' ` yêdüy√|üeTyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«‘·'Ô @e ÄqèX¯+dü´+ |üs'¡ <Ûsä à¡ ' Ç‹ eTj·÷ ÁX¯ó‘·yTé .
‘ê«+ eTVü‰Ms¡´+ eT¨‘ê‡Vü≤+ eTVü‰ã\yéT nbÕs¡bÕs¡yTé nøå√uÛ´Ñ + >±+;Ûsê´‘Y
kÕ>∑s√|üeT+ düdeü TTÁ<ëj·÷ <Ûsä D ¡ ≤´' uÛsÑ êÔs+¡ yêdüy√|üeT+ C≤Hê$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«‘·'Ô @e R ˙ qT+&çjT˚ , ÄqèX¯+dü´+ R <äj÷· fi¯ó‘·«eTT, |üs'¡
R ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ , <Ûsä à¡ ' R <Ûsä à¡ eTT, Ç‹ R nì, eTj·÷ R Hê#˚‘,· ÁX¯ó‘·yTé R $qã&çq~,
‘ê«+ R ìqTï, eTVü‰Ms¡´+ R >=|üŒ Ms¡‘«· eTT >∑\yêì>±qT, eT¨‘ê‡Vü≤+ R
>=|üŒ ñ‘ê‡Vü≤eTT >∑\yêì>±qT, eTVü‰ã\+ R >=|üŒ X¯øÔÏ >∑\yêì>∑qT, nbÕs¡bÕs¡+
R n|ü]$T‘·yTÓ qÆ kÕeTs¡´ú eTT >∑\yêì>∑qT, nøå√uÛ´Ñ + R øå√uÛHÑ =+~+|ü X¯ø´£ eTT>±ì
yêì>±qT, >±+;Ûsê´‘Y R >±+;Ûs´¡ eTTq, kÕ>∑s√|üeT+ R düeTTÁ<ä‘T· \T´ì>∑qT,
düdüeTTÁ<ëj·÷' R (#·T≥TºqT) kÕ>∑s¡eTT\‘√ ≈£L&çq{Ïº, <Ûäs¡D≤´' R uÛÑ÷$TøÏ,
uÛÑsêÔs¡+ R Á|üuÛÑTe⁄>∑qT, yêdüy√|üeT+ R <˚y˚+Á<ädü<äèX¯óì>∑qT, C≤Hê$T R
miT>∑T<äTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` e÷qe>∑TDeTT\˝À <äj÷· fi¯ó‘·«eTT ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ <Ûsä à¡ eTì ˙y˚ Hê≈£î
#Ó|Œæ j·TTHêïe⁄>∑<ë! n{Ïº <äj÷· >∑TDeTT‘√ qH˚ï\ ø±bÕ&É≈î£ +{Ï$? ˙ M sêø£då Tü \qT
p∫ uÛj Ñ T· eTTH=+<äTyê&Ée⁄ ø±<äT>∑<ë! ˙e⁄ Ms¡´XÊ*eìj·TT, ñ‘ê‡Vü≤dü+|üqTï&É
eìj·TT, eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&Éeìj·TT, n|üs¡$T‘·yÓTÆq kÕeTs¡úéTT >∑\yê&Éeìj·TT,
|üs¡T\#˚ øå√uÛÑH=+<äT yê&Ée⁄ >±eìj·TT, düeTTÁ<äeTTe˝… >∑+;Ûs¡T&Éeìj·TT,
#·‘T· dü‡eTTÁ<ä e\sTT‘·yTÓ qÆ uÛ÷Ñ eT+&É\eTTqT bÕ*+#·T Á|üuTÑÛ e⁄eìj·TT, <˚y+˚ Á<ä
düìïuÛTÑ &Éeìj·TT, ˙ Á|üu≤Û eeTTqT >∑÷]Ã Hê≈£î u≤>∑T>± ‘Ó*j·TTqT.
XÀ¢ˆˆ @e eTÅd$Ôü <ë+ ÁX‚c˛˜ ã\yê q‡‘·ýêq|æ ˆ
øÏeTs¡ú eTÅd+Ôü s¡ødå£ Tü ‡ q jÓ÷»j·Tdæ sê|òTü e ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` nÅd$Ôü <ë+ ` ÁX‚w'ü̃ ` ã\yêHé ` dü‘´· yêHé ` n|æ `
øÏeTs¡+ú ` nÅd+Ôü ` s¡ødå£ Tü ‡ ` q ` jÓ÷»j·Tdæ ` sê|òTü e ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òüTe! @e+ nÅdüÔ$<ë+ ÁX‚wü˜' ã\yêHé dü‘·ýêHé n|æ
øÏeTs¡+ú s¡ødå£ Tü ‡ nÅd+Ôü q jÓ÷»j·Tdæ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü e! R z lsêe÷, @e+ R Ç≥T¢, nÅd$Ôü <ë+ R nÅdyÔü ‘˚ \Ô· ˝À,
ÁX‚w'˜ü R ÁX‚wßü &˜ eÉ ⁄qT, ã\yêHé R ã\e+‘·T&Ée⁄qT, dü‘´· yêHé n|æ R dü‘´· e+‘·T&Ée⁄HÓ’
q|üŒ{ÏøÏì, øÏeTs¡ú+ R @\, s¡ø£ådüT‡ R s¡ø£ÿdüT\ô|’, nÅdüÔ+ R nÅdüÔeTTqT, q
jÓ÷»j·Tdæ R dü+~Û+|ü≈î£ +{Ï$?
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêe÷! á $<Ûeä TT>∑ <Ûqä T]«<ä´˝À ÁX‚wßü &˜ yÉ ’Ó dü‘´· e+‘·T&Éy’Ó kÕeTs¡´ú
dü+|üqTï&Éy’Ó j·TT+&çjT· T ≈£L&É ˙ y˚\ á sêø£då Tü \ô|’ nÅdeÔü TTqT Á|üj÷Ó –+|ü
≈£î+{Ï$?
XÀ¢ˆˆ q Hê>± Hê|æ >∑+<Ûsä ê« HêdüTsê q eTs¡T<äDZ ≤' ˆ
sêeTdü´ düeTπs y˚>+∑ X¯ø±Ô' Á|ü‹düe÷~Û‘T· yéT ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` Hê>±' ` q ` n|æ ` >∑+<Ûsä ê«' ` q ` ndüTsê' ` q `
eTs¡T<äDZ ≤' ` sêeTdü´ ` düeTπs ` y˚>+∑ ` X¯ø±Ô' ` Á|ü‹düe÷~Û‘T· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düeTπs sêeTdü´ y˚>+∑ Á|ü‹düe÷~Û‘T· + Hê>±' q X¯ø±Ô', >∑+<Ûsä ê«
n|æ q X¯ø±Ô', eTs¡T<äDZ ≤' q X¯ø±Ô'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düeTπs R j·TT<äeΔ TTq+<äT, sêeTdü´ R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, y˚>+∑ R
ñ<äΔ‹ì, Á|ü‹düe÷~Û‘·T+ R m<äTs=ÿqT≥≈£î, Hê>±' R Hê>∑T\T, q X¯ø±Ô' R
düeTs¡T\ú T >±s¡T, >∑+<Ûsä ê«' n|æ R >∑+<Ûsä T¡ «\T>∑÷&É, q R düeTs¡T\ú T>±s¡T, eTs¡T<äDZ ≤'
R <˚e>∑DeTT\TqT, q X¯ø±Ô' R düeTs¡T\ú T>±s¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` s¡D≤+>∑DeTTq sêeTTì <Ûë{ÏøÏ ‘·≥Tºø=ì ì\T#·T≥≈£î Hê>∑j÷Ó <ÛTä \T
>±ì, >∑+<Ûäs¡«Ms¡T\T>±ì, sêø£ådüjÓ÷<ÛäT\T>±ì, <˚e>∑DeTT\T>±ì kÕeTs¡úéTT
>∑\yês¡Tø±<äT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü Ms¡é‘·' ø£•Ã <ä´<ä´dæÔ eTsTT dü+ÁuÛeÑ T' ˆ
øÏeTs¡+ú q X¯s¬ ’ d”ø¬Ô åíÌ ø£j
å T· + qj·T‹ sêø£kå ÕHé ˆˆ 45
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` Ms¡é‘·' ` ø£•Ã‘Y ` j·T~ ` ndæÔ ` eTsTT ` dü+ÁuÛeÑ T'
` øÏeTs¡+ú ` q ` X¯s¬ '’ ` r¬øåíÌ' ` ø£j å T· + ` qj·T‹ ` sêø£kå ÕHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡é‘·' ‘·d´ü eTsTT ø£•Ã‘Y dü+ÁuÛeÑ T' ndæÔ j·T~ r¬øåíÌ' X¯¬s’'
sêø£kå ÕHé øÏeTs¡+ú ø£j å T· + q qj·T‹?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡é‘·' R |üsêÁø£eTe+‘·T&Óq’ , ‘·d´ü R Ä sêeTTq≈£î, eTsTT
R Hêj·T+<äT, ø£•Ã‘Y R @yÓTqÆ qT, dü+ÁuÛeÑ T' R y˚–s¡bÕ≥T, ndæÔ j·T~ R ñqïjÓT&É\,
r¬øåíÌ' R yê&çjTÆÓ q{Ï,º X¯s¬ '’ R u≤DeTT\#˚, sêø£kå ÕHé R sêø£då Tü \qT, øÏeTs¡+ú R
@\, ø£j å T· + q qj·T‹ R HêX¯eTT H=+~+#·T≥˝Ò<Tä ?
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Ó’q Ä lsêeTTq≈£î qqTï >∑÷]Ã ø=+#ÓyÓTÆqqT
dü+ÁuÛeÑ TeTTqï jÓT&É\ ‘·q rø£åíyTÓ qÆ X¯se¡ TT\≈£î sêø£då Tü \qT >∑TiÏ#d˚ æ yê]HÓ\s¢ ¡
H˚\ q•+|üCj Ò T· ≈£îHêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ ÁuÛ≤‘·T sê<˚X¯ e÷<ëj·T \ø£ÎD√ yê |üs+¡ ‘·|'ü ˆ
ø£d´ü ùV≤‘√s¡ï e÷+ Ms¡' |ü]Á‘ê‹ eTVü‰ã\' ˆˆ 46
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁuÛ≤‘·T' ` Ä<˚X+¯ ` Ä<ëj·T ` \ø£ÎD' ` yê ` |üs+¡ ‘·|'ü `
ø£d´ü ` ùV≤‘√' ` q ` e÷+ ` Ms¡' ` |ü]Á‘ê‹ ` eTVü‰ã\' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡' |üs+¡ ‘·|'ü eTVü‰ã\' \ø£ÎD√ yê ø£d´ü ùV≤‘√' ÁuÛ≤‘·T'
Ä<˚Xy¯ Té Ä<ëj·T e÷+ q |ü]Á‘ê‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡' R Ms¡T&ÉTqT, |üs+¡ ‘·|'ü R X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &ÉTqT, eTVü‰ã\'
R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT n>∑T, \ø£ÎD√ yê R \ø£ÎDT&Óq’ qT, ø£d´ü ùV≤‘√' R <˚ì
ø±s¡DeTTe\q, ÁuÛ≤‘·T' R k˛<äsT¡ ìjÓTTø£ÿ, Ä<˚Xy¯ Té R Ä»„qT, Ä<ëj·T R >¬ ø’ =ì,
e÷+ R qqTï, q |ü]Á‘ê‹ R s¡ø+åÏ |ü≈î£ Hêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&ÉTqT X¯Á‘·TeTs¡›qT&ÉTqT eTVü‰düeTs¡Tú&ÉTqT n>∑T
\ø£ÎDT&Óq’ qT ‘·q nqï Ä»„qT >¬ ø’ =ì qqTï s¡ø+åÏ |ü |üPq≈£îHêï&ÉT @ ø±s¡DeTT
#˚‘H· √ ø£<ë!
XÀ¢ˆˆ j·T~ ‘Í |ü⁄s¡Twüyê´Á|òTü Ú yêj·T«–ïdüeT‘˚»kÂ ˆ
düTsêD≤eT|æ <äTs¡sΔ ö¸ øÏeTs¡+ú e÷eTTù|ø£‘å '· ˆˆ 47
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` ‘Í ` |ü⁄s¡Twüyê´Á|òTü Ú ` yêj·T«–ïdüeT‘˚»kÂ ` düTsêD≤+
` n|æ ` <äTs¡sΔ ö¸ ` øÏeTs¡+ú ` e÷yéT ` ñù|ø£‘å '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄s¡Twüyê´Á|òüTÚ yêj·T«–ïdüeT‘˚»kÂ (‘Í dü+>∑‘Í) j·T~
düTsêD≤eT|æ <äTs¡sΔ ö¸ ‘Í øÏeTs¡+ú e÷yéT ñù|ø£‘å '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄s¡Twüyê´Á|òüTÚ R |ü⁄s¡TwüÁX‚wüß˜˝…’q{Ïº, yêj·T«–ïdüeT‘˚»kÂ R
yêj·TTe⁄‘√&ÉqT n–ï‘√&ÉqT düe÷qyÓTqÆ Á|ü‘ê|üeTT>∑\yê¬sq’ {Ï,º (‘Í dü+>∑‘Í)
j·T~ R yês¡T ø£\dæø=qïjÓT&É\, düTsêD≤yéT n|æ R <˚e‘·\≈£î>∑÷&É, <äTs¡sΔ ö¸ R
m<äTs=ÿq X¯ø´£ eTT>±q{Ï,º ‘Í R yês¡T, øÏeTs¡+ú R @\, e÷+ R qqTï, ñù|ø£‘å '·
R ñù|øÏ+å #·T#·THêïs¡T?
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj·TTe⁄‘√&ÉqT n–ï‘√&ÉqT düe÷qyÓTÆq Á|ü‘ê|üeTT>∑\ Ä
j·Tqï<äeTTà *s¡Te⁄s¡TqT ÄHê&ÉT ‹]– ø£*dæø=qï jÓT&É\ <˚e‘·\≈£î ≈£L&É
nCÒjT· T˝…q’ {Ïº yês¡T HêjÓT&É H˚\ Ç≥T¢ ñù|ø£å eVæ≤+∫j·TTHêïs¡T?
XÀ¢ˆˆ eTyÓTeÆ <äTwüÿ è‘·+ øÏ+∫qàVü≤ <ädÔæ q dü+X¯jT· ' ˆ
düeTsêúe|æ ‘Í j·THêà+ Hêyπ̊ø‘å ˚ |üs+¡ ‘·bÂ ˆˆ 48
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTeT ` @e ` <äTwüÿ è‘·+ ` øÏ+∫‘Y ` eTVü≤‘Y ` ndæÔ ` q `
dü+X¯jT· ' ` düeTsöú ` n|æ ` ‘Í ` j·T‘Y ` e÷+ ` q ` ny˚øπ ‘å ˚ ` |üs+¡ ‘·bÂ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üs+¡ ‘·bÂ ‘Í düeTsúö n|æ j·T‘Y e÷+ q ny˚øπ ‘å ,˚ ‘·‘Y eTeT
@e eTVü≤‘Y øÏ+∫‘Y <äTwüÿ è‘·+ ndæ—Ô dü+X¯jT· ' q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üs+¡ ‘·bÂ R X¯Á‘·T‘ê|üdTü ˝…q’ , ‘Í R Ä j·Tqï<äeTTà\T, düeTsúö
n|æ R düeTs¡T˝ú q’… qT, j·T‘Y R @ ø±s¡DeTTq, e÷+ R qqTï, q nyπ̊ø‘å ˚ R
|ü]øÏ+#·T≥˝Ò<√, ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTq, eTeT @e R Hêj·T~j˚T, eTVü≤‘Y R
>=|üŒ<Óq’ , øÏ+∫‘Y R ˇø±H=ø£, <äTwüÿ è‘·+ R bÕ‘·øe£ TT, ndæÔ R ñqï~, dü+X¯jT· '
R dü+<˚V≤ü eTT, q R ˝Ò<Tä .
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªeTyÓTeÆ <äTwüÿ è‘·+ øÏ+∫‘Y eTVü≤<ädμÔæ ` sêeT\ø£ÎDT\T
‘·qqT s¡ø+åÏ #·T≥˝À »]–q ñù|ø£≈å î£ ø±s¡DeTT q÷Væ≤+#·T#·T Ä k˛<äsT¡ \ ˝À|üy÷Ó
‘·q ˝À|üyÓ÷ jÓÆTj·TT+&Ée˝…qì m+#·Tø=ì sêeTTì nkÕ<Ûës¡DÁ|üuÛ≤eeTTqT
düà]+∫ sêeTTì ˝À|üeTT ø±<äT nì ìX¯ÃsTT+∫ n~ ‘·q ˝À|üyT˚ j·Tì d”‘e· Tà
ˇ|üø=qT#·Tqï~. eqyêdüeTTq≈£î ‘·q nqT>∑eTqeTTqT n+^ø£]+|ü˝<Ò ìä ‘êqT
ÄHê&ÉT Hê<∏äTì <ä÷wæ+∫ <äTwüÿ è‘·eTT #˚dæj·TTqï~. nfÒ¢ e÷j·÷eTè>∑e<Ûä
dü+<äs“¡ e¤ TTq sêeTTì >=ìe#·TÃ≥¬ø’ b˛˝Ò<ìä \ø£ÎDTì <ä÷wæ+∫j·TTqï~. n≥T¢
uÛ>Ñ e∑ ‘Y uÛ≤>∑e‘ê|ü#ês¡eTT\T s¬ +&ÉTqT ‘êqT #˚d‹æ qì Ç|ü&ÉT $#ês¡eTT‘√
Ç≥T¢ düà]+#·T#·Tqï<äì Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` sêeTTì‘√ #Ó|ü eTì d”‘e· Tà Vü≤qTeT≈£î #Ó|Œæ q e÷≥\˝À
ø=ìï sêeTTì‘√ Á|ü‘´· ø£eå TT>∑ #Ó|Œæ q≥T¢>± |ü*øÏq~. ø=ìï Vü≤qTeTqT >∑÷]Ã
#Ó|Œæ qfÒ¢ |ü*øÏq~. $ø£\eTqdüTÿsê˝…q’ d”‘ê<˚$ <äT'U≤y˚Xe¯ TT‘√ á $<Ûeä TT>∑
y˚iTy˚iT Ø‘·T\T>± #Ó|ü ≥ düV≤ü »yÓTqÆ $wüjT· eTT>∑ Á>∑V≤æ +|üe˝…qT. $|üØ‘·eTì
X¯+øÏ+|üsê<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T˝…q’ Ä j·Tqï<äeTTà\T Hê ø£weºü TT\T ‘=\–+#·T≥≈£î
düeTs¡Tú˝…’qqT qqTï ñù|øÏå+#·T#·THêïs¡q>± H˚qT #˚dæq <√wüy˚T~jÓ÷ >=|üŒ~
j·TT+&Ée˝…qT— dü+<˚V≤ü eTT ˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ yÓ<’ V˚ ‰ü ´ e#·q+ ÁX¯ó‘ê« ø£sT¡ D+ kÕÁX¯óuÛ≤wæ‘y· Té ˆ
n<∏ëÁãM qàVü‰‘˚C≤ Vü≤qTe÷Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆˆ 49
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yÓ<’ V˚ ‰ü ´' ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` ø£sT¡ D+ ` kÕÁX¯óuÛ≤wæ‘y· Té ` n<∏ä
` nÁãM‘Y ` eTVü‰‘˚C≤' ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ<’ V˚ ‰ü ´' ø£sT¡ D+ kÕÁX¯óuÛ≤wæ‘+· ÁX¯ó‘ê« n<∏ä e÷s¡T‘ê‘·à»'
eTVü‰‘˚C≤' Vü≤qTe÷Hé nÁãM‘Y.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` yÓ<’ V˚ ‰ü ´' R C≤qø°<$˚ jÓTTø£ÿ, ø£sT¡ D+ R BqyÓTqÆ {Ï,º kÕÁX¯óuÛ≤wæ‘+·
R ø£˙ï{Ï‘√&ç e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, n<∏ä R |æeTà≥, e÷s¡T‘ê‘·à»' R
yêj·TTq+<äqT&ÉTqT, eTVü‰‘˚C≤' R eTVü‰Á|ü‘ê|üe+‘·T&ÉTq>∑T, Vü≤qTe÷Hé R
Vü≤qTeT, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ ø£˙ï{Ï‘√ BqeTT>± |ü*øÏq e÷≥\T $ì eTVü‰Á|ü‘ê|ü
XÊ*jÓTÆ q yêj·TTq+<äqT&ÉT ÄyÓT‘√ ì≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·«#√Ã¤ø$£ eTTUÀ sêyÓ÷ <˚$ dü‘´˚ q y˚T X¯ù| ˆ
sêy˚T <äT'U≤_Û|Hü ï˚ #· \ø£ÎD' |ü]‘·|´ü ‘˚ ˆˆ 50
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·«#√Ã¤ø$£ eTTK' ` sêeT' ` <˚$ ` dü‘´˚ q ` y˚T ` X¯ù| ` sêy˚T
` <äT'U≤_Û|Hü ï˚ ` #· ` \ø£ÎD' ` |ü]‘·|´ü ‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` <˚$! y˚T dü‘´˚ q X¯ù|, sêeT' ‘·«#√Ã¤ø$£ eTTK'— sêy˚T <äT'U≤_Û|Hü ï˚
‘·T \ø£ÎD' |ü]‘·|´ü ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚$! R z |üPE´sê˝≤! y˚T dü‘´˚ q R Hê dü‘´· Áe‘·eTT‘√, X¯ù|
R ˇ≥Tºô|≥Tºø=qT#·THêïqT, sêeT' R lsêeTT&ÉT, ‘·«#√Ã¤ø$£ eTTK' R ˙ j·T+<ä*
XÀø£eTT#˚ (˝Àø£) $eTTKT&Ój ’ T· THêï&ÉT, sêy˚T R lsêeTT&ÉT, <äT'U≤_Û|Hü ï˚ ‘·T R
<äT'KìeT>∑Tï&Ó’ j·TT+&É>±, \ø£ÎD' R \ø£ÎDT&ÉT, |ü]‘·|´ü ‘˚ R <äT'œ+#·T#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê dü‘´· bÕ\q Áe‘·eTTô|’ ˇ≥Tº ô|≥Tºø=ì #Ó|ü #·THêïqT. ‘·©!¢
lsêeTT&ÉT ˙ $jÓ÷>∑<Tä 'KeTT#˚ düs«¡ $wüjT· eTT\+<äTqT $eTTKT&Ó’ j·TTHêï&ÉT—
sêeTT &É≥T¢ XÀø£ìeT>∑Tï&Ó’ j·TT+&É>± \ø£ÎDT&ÉT >∑÷&É dü+‘ê|üeTTq eTTì–
j·TTHêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ ø£<+ä∏ ∫ <ä“e¤ r <äècÕº q ø±\' |ü]XÀ∫‘·TyéT ˆ
ÇeT+ eTTVüAs¡+Ô <äT'U≤Hê+ Á<äøå£ ´ dü´+‘· eTì+~‘˚ ˆˆ 51
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£<+ä∏ ∫‘Y ` uÛeÑ r ` <äècÕº ` q ` ø±\' ` |ü]XÀ∫‘·TyéT `
ÇeT+ ` eTTVüAs¡+Ô ` <äT'U≤Hê+ ` Á<äøå£ ´dæ ` n+‘·yTé ` nì+~‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛÑer`ø£<∏ä+∫‘Y <äècÕº— |ü]XÀ∫‘·T+ (nj·T+) ø±\' q—
nì+~‘˚! ÇeT+ eTTVüAs¡+Ô <äT'U≤HêyéT n+‘·+ Á<äøå£ ´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛeÑ r R ˙e⁄, ø£<+ä∏ ∫‘Y R m{À¢, <äècÕº R ø£qã&ç‹$ (nj·T+
R Ç~) |ü]XÀ∫‘·T+ R <äT'œ+#·T≥≈£î, ø±\' R düeTj·TeTT, q R ø±<äT, nì+~‘˚
R z ñ‘·eÔ TTsê˝≤! ÇeT+ eTTVüAs¡+Ô R á ø£D å y˚T, <äT'U≤Hê+ R <äT'KeTT\≈£î,
n+‘·+ R n+‘·eTTqT, Á<äøå£ ´dæ R #·÷&É>\∑ e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©!¢ m{À¢ e÷ j·T<äèwüeº TT#˚ ˙e⁄ Hê ø£+≥ã&ç‹$. Ç~ <äT'œ+|ü
e\dæq düeTj·TeTT >±<äT. n‹dü«\Œø±\eTT˝ÀH˚ ˙ <äT'KeTT\T n+‘·eTTqT
#˚s>¡ \∑ e⁄ düTe÷!.
XÀ¢ˆˆ ‘ê e⁄uÛÖ |ü⁄s¡Twüyê´Á|òTü Ú sê»|ü⁄Á‘Í eTVü‰ã˝Ö ˆ
‘·«<äs› Ù¡ qø£è‘√‘ê‡Vü≤Ö \+ø±+ uÛdÑ à” ø£]wü´‘·' ˆˆ 52
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘Í ` ñuÛÖ ` |ü⁄s¡Twüyê´Á|òTü Ú ` sê»|ü⁄Á‘Í ` eTVü‰ã˝Ö `
‘·«<äs› Ù¡ qø£è‘√‘ê‡Vü≤Ö ` \+ø±+ ` uÛdÑ à” ø£]wü´‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄s¡Twüyê´Á|òüTÚ, eTVü‰ã˝Ö ‘Í ñuÛÖ sê»|ü⁄Á‘Í ‘·«<ä›s¡Ùq
ø£è‘√‘ê‡Vü≤Ö (dü+‘Í) \+ø±+ uÛdÑ à” ø£]wü´‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄s¡Twüyê´Á|òTü Ú R |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü \˜ TqT, eTVü‰ã˝Ö R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´\T
q>∑T, ‘Í ñuÛÖ R Ä Çs¡Te⁄s¡T, sê»|ü⁄Á‘Í R sê»≈£îe÷s¡T\TqT, ‘·«<äs› Ù¡ qø£è‘√‘ê‡Vü≤Ö
(dü+‘Í) R ìqTï #·÷#·T≥j·T+<äT >∑*–q ñ‘ê‡Vü≤eTT‘√ ≈£L&çqyê s¡>∑T#·T,
\+ø±+ R \+ø±q>∑se¡ TTqT, uÛdÑ à” ø£]wü´‘·' R uÛdÑ àü eTT >±$+|ü>\∑ <äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´\TqT, |ü⁄s¡Twüd+æ VüQ\THÓq’ Ä sê»≈£îe÷s¡T *s¡Te⁄s¡TqT
ìqTï #·÷&Ée˝…qqT n$T‘·yTÓ qÆ ñ‘ê‡Vü≤eTT‘√ ãj·T\T<˚] á \+ø±q>∑se¡ TTqT
uÛdÑ àü eTT #˚dæ y˚jT· T<äTs¡T, #·÷#·T#·T+&ÉTeTT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤‘ê« #· düeTπs Á≈£Ls¡+ sêeD+ düV≤ü u≤+<Ûeä yéT ˆ
sê|òTü e kÕÔ «+ $XÊ˝≤øÏå H˚w´ü ‹ kÕ«+ |ü⁄Ø+ Á|ü‹ ˆˆ 53
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤‘ê« ` #· ` düeTπs ` Á≈£Ls¡+ ` sêeD+ ` düV≤ü u≤+<Ûeä yéT `
sê|òTü e' ` ‘ê«+ ` $XÊ˝≤øÏå ` H˚w´ü ‹ ` kÕ«+ ` |ü⁄Ø+ ` Á|ü‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $XÊ˝≤øÏ!å sê|òTü e' Á≈£Ls¡+ sêeD+ düeTπs düV≤ü u≤+<Ûeä +
Vü≤‘ê« ‘ê«+ kÕ«+ |ü⁄Ø+ Á|ü‹ H˚w´ü ‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $XÊ˝≤øÏå R $XÊ\yÓTqÆ H˚Á‘·eTT\T >∑\ z C≤qø°! sê|òTü e' R
lsêeTT&ÉT, Á≈£Ls¡+ sêeD+ R Á≈£Ls¡T&Ó’q sêeDTì, düeTπs R j·TT<äΔeTTq,
düV≤ü u≤+<Ûeä + R ã+<ÛTä e⁄\+<ä]‘√&ÉqT>∑÷&É, Vü≤‘ê« R e~Û+∫, ‘ê«+ R ìqTï,
kÕ«+ |ü⁄Ø+ Á|ü‹ R ‘·q q>∑se¡ TTqT >∑÷]Ã, H˚w´ü ‹ R ø=ìb˛e>∑\&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°! lsêeTT&ÉT j·TT<äeΔ TTq á sêeDTì ã+<ÛTä düyT˚ ‘·eTT>±
dü+Vü≤]+∫ ìqTï ì»|ü≥D º eTTq≈£î ‘·«s¡˝ÀH˚ rdæø=ì b˛e>∑\&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ Áã÷Væ≤ j·TÁ<ë|òTü y√ yê#√´ \ø£ÎDX¯Ã eTVü‰ã\' ˆ
düTÁ^y√ yê|æ ‘˚»d”« Vü≤s¡j÷Ó yê düe÷>∑‘ê' ˆˆ 54
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Áã÷Væ≤ ` j·T‘Y ` sê|òüTe' ` yê#·´' ` \ø£ÎD' ` #· `
eTVü‰ã\' ` düTÁê' ` yê ` n|æ ` ‘˚»d”« ` Vü≤s¡jT· ' ` yê ` düe÷>∑‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òTü e', eTVü‰ã\' \ø£ÎD' #·, ‘˚»d”« düTÁê' yê n|æ
j·T‘Y yê#·´', düe÷>∑‘ê' Vü≤s¡jT· ' yê (j·T‘Y yê#ê´' ‘·‘Y Áã÷Væ≤).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü e' R lsêeTT&ÉTqT, eTVü‰ã\' R ã\XÊ*jÓTÆ q, \ø£ÎD'
#· R \ø£ÎDT&ÉTqT, ‘˚»d”« R Á|ü‘ê|üXÊ*, düTÁê' yê n|æ R düTÁê⁄&Óq’ qT,
j·T‘Y R @$T, yê#·´' R #Ó|Œü ã&Ée\j·TTH√, düe÷>∑‘ê' R #˚]q{Ï,º Vü≤s¡jT· ' yê
R yêqs¡T\T >±ì, j·T‘Y R @$T, yê#ê´' R #Ó|Œü ã&Ée\dæjT· THêïs√, ‘·‘Y R
<ëìì, Áã÷Væ≤ R #Ó|ü eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©!¢ lsêeTTì‘√ @eTì #Ó|ü eT+<äTy√ #Ó|ü eTT. eTVü‰ã\XÊ*
j·T>∑T \ø£ÎDTì‘√&ÉqT Á|ü‘ê|üe+‘·T&Óq’ düTÁê⁄ì‘√&ÉqT @ eTì #Ó|ü eT+<äTe⁄?
qqTï #·÷&É>H∑ ˚ n#·Ã{ÏøÏ #˚]q yêqs¡T \+<ä]‘√&ÉqT @eTì #Ó|ü eT+<äTe⁄?
XÀ¢ˆˆ Ç ‘·T´ø£eÔ ‹ ‘·dàæ +düTÔ d”‘ê düTs¡dTü ‘√|üe÷ ˆ
ñyê#· XÀø£d+ü ‘·bÕÔ Vü≤qTeT+‘·+ |üe¢ +>∑eTyéT ˆˆ 55
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` ñø£eÔ ‹ ` ‘·dàæ Hé ` ‘·T ` d”‘ê ` düTs¡dTü ‘√|üe÷ `
ñyê#· ` XÀø£d+ü ‘·bÕÔ ` Vü≤qTeT+‘·+ ` |üe¢ +>∑eTyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dàæ Hé Ç‹ ñø£eÔ ‹, düTs¡dTü ‘√|üe÷ d”‘ê XÀø£d+ü ‘·bÕÔ (dür)
Vü≤qTeT+‘·+ |üe¢ +>∑eTyéT ñyê#·.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·dàæ Hé R Ä‘·&TÉ , Ç‹ R Ç≥T¢, ñø£eÔ ‹ R |ü\Tø£>±, düTs¡dTü ‘√|üe÷
R <˚eø£q´\‘√ düe÷qTsê\sTTq, d”‘ê R C≤qøÏ, |üe¢ +>∑eT+ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó ,
Vü≤qTeT+‘·+ R Vü≤qTeT+‘·Tì>∑÷]Ã, XÀø£d+ü ‘·bÕÔ (dür) R XÀø£eTT‘√ |ü]‘·|+æ #·T
#·Tqï<Ó,’ ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT |ü*øÏq e÷≥\T $ì eTVü≤˙j·TTsê˝…q’ d”‘ê<˚$
XÀø£d+ü ‘·|⁄ü sÔ ê \>∑T#·T n‘·ì‘√ ì≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ øödü˝≤´ ˝Àø£usÑÛ êÔs+¡ düTwüßy˚ j·T+ eTqdæ«˙ ˆ
‘·+ eTe÷πsú düTK+ |üè#·Ã¤ •s¡kÕ #ê_Ûyê<äjT· ˆˆ 56
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øödü˝≤´ ` ˝Àø£usÑÛ êÔs+¡ ` düTwüßy˚ ` j·T+ ` eTqdæ«˙ ` ‘·+ `
eTeT ` nπsú ` düTK+ ` |üè#·Ã¤ ` •s¡kÕ ` #· ` n_Ûyê<äjT· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTqdæ«˙ øödü˝≤´ ˝Àø£usÑÛ êÔs+¡ j·T+ düTwüßy˚, ‘·+ eTe÷πsú
düTK+ |üè#·Ã—¤ •s¡kÕ n_Ûyê<äjT· #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTqdæ«˙ R BÛsT¡ sê˝…q’ , øödü˝≤´ R øödü˝≤´<˚$, ˝Àø£usÑÛ êÔs+¡ R
˝Àø£eTT\≈£î Á|üuTÑÛ yÓq’ {Ï,º j·T+ R meìHÓ‘’ ,˚ düTwüßy˚ R ø£ìq<√, ‘·+ R Ä‘·ìì,
eTe÷πsú R Hê ì$T‘·ÔyÓTÆ, düTK+ |üè#·Ã¤ R πøåeTeTTqT n&ÉT>∑TeTT, •s¡kÕ R
•s¡dTü ‡‘√, n_Ûyê<äjT· #· R qeTkÕÿs¡eTT ≈£L&É #˚jT· TeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` eTqdæ«˙ øödü˝≤´ ` $XÊ\Vü≤è<äj·TTsê˝…’q øödü\´,
˝Àø£usÑÛ êÔs+¡ j·T+ düTwüßy˚ ` ˝Àø£eTTq Åd\Ô” T kÕe÷qéTT>± ‘·q≈£î s¡ø≈å£ î£ \T>∑
qT+&Ée˝…qì ø√s¡T#·T |ü⁄Á‘·T\qT ã&ÉjT· T<äTs¡T, øödü\´ e÷Á‘·eTT $XÊ\uÛ≤eeTT
>∑\<Ó’ düs«¡ ˝Àø£sø¡ ≈å£ î£ &Óq’ |ü⁄Á‘·T&ÉT ‘·q≈£î >∑\T>∑e˝…qì qeMTÁe‘·eTT Hê#·]+∫
˝Àø√|üø±s¡eTT ø=i¬ø’ ≈£îe÷s¡Tì >∑qï~. n{Ïº ÄyÓT ø√]ø£ e´s¡yú TÓ qÆ <Ó≥>¢ T∑ qT?
Ä‘·ìe\¢ y˚T\T bı+<äe\dæq ˝Àø£eTT˝À H˚qT >∑÷&É ˇø£‘HÓ ˚ >∑<ë! Ä‘·&TÉ düTKeTT>∑
qTqï ‘·|Œü ø£ n+<äiÏ düTKeTT\TqT Ä‘·ì e\q dæ~+Δ #·TqT. n+<äTe\q Ä‘·ì
düTKy˚T yÓTT<ä≥ H˚qT ø√s¡e\dæq~. Hê s¡øD å£ uÛ≤s¡eTT Ä‘·ì<˚. Hê ∫+‘·jTÓ \¢qT
Ä\düéTT ø±>∑÷&É<ìä e÷Á‘·yT˚ . n+<äTøπ Ä‘·ì düTKeTTqT>∑÷]Ã H˚qT n&ÉT>∑T
#·THêïqì #Ó|ü eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n‘·T´‘·ÔeT Vü≤è<äj·TeTT>∑\ øödü˝≤´<˚$ düs¡«˝Àø£s¡ø£å≈£î&Ó’q @
eTVü≤˙j·TTì >∑ìq<√ Ä‘·ìì Hê ø√]ø£>± øπ eå Tyês¡qÔ T n&ÉT>∑TeTT. Hê≈£î e÷iT>±
‘·\e+∫ qeTkÕÿs¡eTT #˚jT· TeTT.
XÀ¢ˆˆ Ádü»X¯Ã düs«¡ s¡‘êïì Á|æj÷· j·÷X¯Ã esê+>∑Hê' ˆ
◊X¯«s¡´+ #· $XÊ˝≤j·÷+ |üè~∏yêéT|æ <äTs¡u¢ yÑÛ Té ˆˆ 57
XÀ¢ˆˆ |æ‘s· +¡ e÷‘·s+¡ #Óe’ düe÷à Hê´_ÛÁ|ükÕ<ä´ #· ˆ
nqTÁ|üÁeõ‘√ sêeT+ düT$TÁ‘ê j˚Tq düTÁ|üC≤' ˆˆ 58
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ádü»' ` #· ` düs«¡ s¡‘êïì ` Á|æj÷· ' ` j·÷' ` #· ` esê+>∑Hê'
` ◊X¯«s¡´+ ` #· ` $XÊ˝≤j·÷+ ` |üè~∏yêýéT ` n|æ ` <äTs¡u¢ yÑÛ Té ` |æ‘s· +¡ `
e÷‘·s+¡ ` #· ` @e ` düe÷àq´ ` n_ÛÁ|ükÕ<ä´ ` #· ` nqTÁ|üÁeõ‘·' ` sêeT+
` düT$TÁ‘ê ` j˚Tq ` düTÁ|üC≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düT$TÁ‘ê j˚Tq düTÁ|üC≤' dü' \ø£ÎD', Ádü»' #·, düs«¡ s¡‘êïì,
j·÷' Á|æj÷· ' esê+>∑Hê' (‘ê') $XÊ˝≤j·÷+ |üè~∏yê´+ n|æ <äTs¡u¢ +ÑÛ ◊X¯«s¡´+
#· ‘·´ø±Ô « |æ‘s· +¡ düe÷àq´ e÷‘·s+¡ n_ÛÁ|ükÕ<ä´ #· sêeT+ nqTÁ|üÁeõ‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düT$TÁ‘ê R düT$TÁ‘ê<˚$, j˚Tq R @ eTVü‰‘·Tàì#˚, düTÁ|üC≤' R
ñ‘·eÔ TyÓTqÆ dü+‘êqeTT>∑\~ j·TjÓT´H√, dü' \ø£ÎD' R Ä \ø£ÎDT&ÉT, Ádü»' #· R
|üP\e÷\\qT, düs«¡ s¡‘êïì R düeTdüsÔ ‘¡ ï· eTT\qT, Á|æj÷· ' R Á|æjT· yÓTqÆ {Ï,º j·÷'
esê+>∑Hê' R @ düT+<äsê+>∑q\T >∑\s√ (‘ê' R yê]ì) $XÊ˝≤j·÷+ R
$XÊ\yÓTqÆ {Ï,º |üè~∏yê´+ n|æ R uÛ÷Ñ eT+&É\eTTq+<äT >∑÷&É, <äTs¡u¢ +ÑÛ R <äTs¡u¢ yÑÛ TÓ qÆ {Ï,º
◊X¯«s¡´+ #· R ◊X¯«s¡éTTqT, ‘·´ø±Ô « R $&ç∫ô|{Ï,º |æ‘s· +¡ R ‘·+Á&çì, düe÷àq´
R >ös¡$+∫, e÷‘·s+¡ R ‘·*ì¢ , n_ÛÁ|ükÕ<ä´ #· R q#·Ã#Ó|Œæ j·TT, sêeT+ R
lsêeTTì, nqTÁ|üÁeõ‘·' R düHê´dæ>± yÓ+ã&ç+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` @ eTVü≤˙j·TTì düT$TÁ‘ê<˚$ n|üPs¡«dü+‘êqe+‘·Tsê\ì ù|s¡T
ã&Édæq<√ n{Ïº eTVü‰‘·Tà&Ó’q \ø£ÎDT&ÉT ÄHê&ÉT ‘êqT nqTuÛÑ$+|ü<ä\∫q
$˝≤dü e TT˝… ’ q |ü P \e÷\\qT, s¡ ‘ êïuÛ Ñ s ¡ D eTT\qT, Á|æ j · ÷ +>∑ q \qT,
uÛ÷Ñ eT+&É\eTTq me«]øÏì \uÛ´Ñ eTT>±ì Ä j·TK+&ÓX’ «¯ s¡éTTqT ‘·èDÁbÕj·TeTT>∑
$&ç∫ ‘·+Á&çì ‘·>T∑ Ø‹>± >ös¡$+#·T#·T ‘·*ø¢ Ï q#·ÃC…|Œæ ns¡DéTTq≈£î yÓ&\É T#·Tqï
lsêeTTì yÓ+ã&ç+∫Hê&ÉT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ÄqT≈£L˝Ò´q <Ûsä êà‘êà ‘·´ø±Ô « düTK eTqT‘·eÔ TyéT ˆ
nqT>∑#Ã· ‹¤ ø±≈£î‘·ú ‡+ ÁuÛ≤‘·s+¡ bÕ\j·THé eH˚ ˆˆ 59
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÄqT≈£L˝Ò´q ` <Ûsä êà‘êà ` ‘·´ø±Ô « ` düTKyéT ` nqT‘·eÔ TyéT `
nqT>∑#Ã· ‹¤ ` ø±≈£î‘·ú ‡+ ` ÁuÛ≤‘·s+¡ ` bÕ\j·THé ` eH˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <Ûsä êà‘êà (dü') ÄqT≈£L˝Ò´q nqT‘·eÔ T+ düTK+ ‘·´ø±Ô « eH˚
ÁuÛ≤‘·s+¡ ø±≈£î‘·ú ‡+ bÕ\j·THé nqT>∑#Ã· ‹¤ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Ûäsêà‘êà dü' R <Ûäsêà‘·Tà&Ó’q j·÷‘·&ÉT, ÄqT≈£L˝Ò´q R
nqT≈£L\yÓTqÆ dü«uÛ≤eeTT‘√, nqT‘·eÔ T+ R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ {Ï,º düTK+ R düTKeTTqT,
‘·´ø±Ô « R $&ç∫, eH˚ R ns¡DéTTq+<äT, ÁuÛ≤‘·s+¡ R k˛<äsT¡ &Óq’ , ø±≈£î‘·ú ‡+ R
lsêeTTì, bÕ\j·THé R dü+s¡ø+åÏ #·T#·T, nqT>∑#Ã· ‹¤ R nqTdü]+#·T#·THêï&ÉT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªÄqT≈£L˝Ò´q nqT>∑#·Ã¤‹μ uÛÑøÏÔuÛ≤eeTT‘√ nqTdü]+#·T
#·THêï&ÉT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` lsêeTTì nsêΔ+– q>∑T≥#˚ Hê≈£î n&Ée⁄\≈£î sêø£
‘·|æŒq~>±<äT. \ø£ÎDT &És¡DéTT\≈£î sêe\dæq ø±s¡DeTT ˝Ò<äT. Äj·Tq
ø£qï>±]j·T+<äT>∑\ uÛøÑ ÔÏ Á|ü|‘ü T· ˝Ô Ò n+<äT≈£î ø±s¡DeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <Ûäsêà‘·Tà&Ó’q \ø£ÎDT&ÉT $TøÏÿ* nqTsê>∑eTT‘√ >=|üŒyÓ’q ‘·q
düTKeTT\qT nìï+{Ïì $&ç∫ ns¡DýêdüeTT #˚j·TT#·Tqï k˛<äs¡Tì dü+s¡ø£åD
ø=i≈£î Ä‘·ìì yÓ+ã&ç+∫ e#·TÃ#·THêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ dæ+Vü≤düÿ+<Û√ eTVü‰u≤VüQ s¡àqd”« Á|æjT· <äsÙ¡ q' ˆ
|æ‘è· e <ä«s¡‘Ô ˚ sêy˚T e÷‘·èe Hêà+ düe÷#·sH¡ é ˆˆ 60
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dæ+Vü≤düÿ+<Ûä' ` eTVü‰u≤VüQ' ` eTqd”« ` Á|æj·T<äs¡Ùq' `
|æ‘è· e‘Y ` es¡‘Ô ˚ ` sêy˚T ` e÷‘·èe‘Y ` e÷+ ` düe÷#·sH¡ é ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` dæ+Vü≤düÿ+<Û'ä eTVü‰u≤VüQ' eTqd”« Á|æjT· <äsÙ¡ q' (dü') e÷‘·èe‘Y
e÷+ düe÷#·sH¡ é sêy˚T |æ‘è· e‘Y es¡‘Ô .˚
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` dæ+Vü≤düÿ+<Û'ä R dæ+Vü≤eTTe+{Ï eT÷|ü⁄ >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰u≤VüQ'
R ã*wü̃yTÓ qÆ uÛTÑ »eTT\T >∑\yê&ÉTqT, eTqd”« R BÛsT¡ &Óq’ yê&ÉTqT, Á|æjT· <äsÙ¡ q' R
Á|æjT· yÓTqÆ s¡÷|üeTT >∑\yê&ÉT q>∑T, dü' R Ä‘·&TÉ , e÷‘·èe‘Y R ‘·*ì¢ e˝…H,˚
e÷+ R qqTï, düe÷#·sH¡ é R |ü]#·]+#·T#·T, sêy˚T R lsêeTTìjÓT&É, |æ‘è· e‘Y
R ‘·+Á&çjTÓ &Ée˝…H,˚ es¡‘Ô ˚ R Á|üe]Ô+#·T#·T+&ÉTyê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡ \ø£Då eTT\T >∑\yê&ÉT, |üse¡ TBÛsT¡ &ÉT Á|æjT· <äsÙ¡ qT&ÉT
n>∑T Ä \ø£ÎDT&ÉT qqTï ‘·q ‘·*¢ìe˝…H˚ ùd$+#·T#·T lsêeTTì jÓT&É ‘·q
‘·+Á&çjTÓ &Ée˝… Á|æjT· eTT‘√&ÉqT uÛøÑ ‘ÔÏ √&ÉqT Á|üe]Ô+#·Tyê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ ÁVæ≤j·Te÷D≤+ ‘·<ë Ms√ q ‘·T e÷+ y˚<ä \ø£ÎD' ˆ
eè<Δ√|üùdM \ø°ÎyêHé X¯ø√Ô q ãVüQuÛ≤wæ‘ê ˆˆ 61
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁVæ≤j·Te÷D≤+ ` ‘·<ë ` Ms¡' ` q ` ‘·T ` e÷+ ` y˚<ä `
\ø£ÎD' ` eè<Δ√|üùdM ` \ø°ÎyêHé ` X¯ø'Ô£ ` q ` ãVüQuÛ≤wæ‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eè<Δ√|üùdM \ø°ÎyêHé, X¯ø'Ô£ , q ãVüQuÛ≤wæ‘ê, Ms¡' \ø£ÎD'
‘·<ë ÁVæ≤j·Te÷D≤+ e÷+ q ‘·T y˚<.ä
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eè<Δ√|üùdM R ô|<ä\› qT $qj·TeTT‘√ ùd$+#·Tyê&ÉTqT, \ø°ÎyêHé
R X¯óuÛ\Ñ ø£D
å düeTì«‘·T&ÉTqT, X¯ø'Ô£ R düeTs¡T&ú TÉ qT, q ãVüQuÛ≤wæ‘ê R m≈£îÿe>±
e÷≥˝≤&Éìyê&ÉT q>∑T, Ms¡' \ø£ÎD' R Ms¡T&Óq’ \ø£ÎDT&ÉT, ‘·<ë R ÄHê&ÉT,
ÁVæ≤j·Te÷D≤+ R n|üV≤ü ]+|üã&ÉT#·Tqï{Ï,º e÷+ R qqTï>∑÷]Ã, q ‘·T y˚<ä R
miT>∑H˚ miT>∑&TÉ .
‹\ø£eTT :` ªªMs¡' \ø£ÎD' ÁVæ≤j·Te÷D≤+ e÷+ q y˚<μä μ <äTsê«ø£éTT\#˚ ‘·q
eTqdüT‡q≈£î u≤<Û>ä *∑ –q Ä Ms¡T&Óq’ \ø£ÎDT&ÉT H˚q≥T¢ s¡øÿ£ düTì#˚ n|üV≤ü ]+|ü
ã&ÉT<äTqì ‘Ó*dæø=q˝Òø£ b˛jÓTqT. ˝Òì#√ qHêï‘·&TÉ $&ç∫ <ä÷s¡eTTq≈£î uÀe&ÉT.
Hê <äTs¡<èä wüeº X¯eTT#˚‘H· ˚ n≥T¢ n+‘·jT· TqT »]–q<äì Hê uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰$qj·TeTT‘√ ô|<ä›\qT ùd$+#·Tyê&ÉT, düs¡«X¯óuÛÑ\ø£åD
dü+XÀ_Û‘·T&ÉT, düeTs¡Tú&Ó’j·TT+&çj·TT m≈£îÿe>∑ e÷≥˝≤&Éì dü«uÛ≤eeTT>∑\yê&ÉT
eTVü‰Ms¡T&ÉT n>∑T Hê eTi~ \ø£ÎDT&ÉT ÄHê&ÉT q Hêï <äTsêàs¡T&Z TÉ n|üV≤ü ]+#·Tqì
@$Tj·TT miT>∑&TÉ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ sê»|ü⁄Á‘·' Á|æj·T' ÁX‚wü̃ dü‡<äèX¯ X¯Ù «X¯ós¡dü´ y˚T ˆ
eT‘·'Ô Á|æjT· ‘·s√ ì‘·´+ ÁuÛ≤‘ê sêeTdü´ \ø£ÎD' ˆˆ 62
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sê»|ü⁄Á‘·' ` Á|æjT· ' ` ÁX‚w'ü̃ ` dü<èä X¯' ` X¯«X¯ós¡d´ü ` y˚T `
eT‘·'Ô ` Á|æjT· ‘·s'¡ ` ì‘·´+ ` ÁuÛ≤‘ê ` sêeTdü´ ` \ø£ÎD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` y˚T X¯«X¯ós¡d´ü dü<èä X¯' Á|æjT· ' ÁX‚w'ü̃ sê»|ü⁄Á‘·' ÁuÛ≤‘ê \ø£ÎD'
ì‘·´+ sêeTdü´ eT‘·'Ô Á|æjT· ‘·s'¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` y˚T X¯«X¯ós¡d´ü R Hê e÷eT <äXs¯ <¡ Tä∏ q≈£î, dü<èä X¯' R ‘·–q{Ïj º T· T,
Á|æjT· ' R Á|æjT· T&Óq’ {Ïj
º T· T, ÁX‚w'ü̃ R ÁX‚wßü &˜ q’Ó {Ïj
º T· T, sê»|ü⁄Á‘·' R sê»≈£îe÷s¡T&ÉT
nsTTq{Ïj º T· T, ÁuÛ≤‘ê \ø£ÎD' R ‘·eTTà&Óq’ \ø£ÎDT&ÉT, ì‘·´+ R m\¢|ü &ÉTqT,
sêeTdü´ R lsêeTTq≈£î, eT‘·'Ô R Hêø£+f…qT, Á|æjT· ‘·s'¡ R $TøÏÿ* Çwüß&º TÉ .
sê.•s√eTDÏ :` ªªeT‘·'Ô Á|æjT· ' R eTe÷|æ Á|æjT· 'μμ nq>± Hê≈£îqT $TøÏÿ* Çwüß&º TÉ .
‹\ø£eTT :` sê»|ü⁄Á‘·Á|æjT· ÁX‚w'ü̃ ` lsêeTTq≈£î Á|æjT· yÓTqÆ yê]˝À ÁX‚wßü &˜ TÉ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê e÷eTjÓTÆ q <äXs¯ <¡ Tä∏ q≈£î m\¢$<Ûeä TT\ düe÷qyÓTqÆ yê&ÉTqT,
Á|æjT· yÓTqÆ yê&ÉTqT, ÁX‚wßü &˜ q’Ó sê»|ü⁄Á‘·T&ÉTqT n>∑T Hê eTi~ \ø£ÎDT&ÉT lsêeTTq≈£î
‘·q nqT+>∑T ‘·eTTàì>± Hêø£+f…qT >∑÷&É $TøÏÿ* Á|æjT· yÓTqÆ yê&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ìj·TTø√Ô <ÛTä ] j·TkÕ´+ ‘·T ‘ê eTT<ä«Vü≤‹ Ms¡ýêHé ˆ
j·T+ <äècºÕ« sê|òTü y√ HÓe’ eè‘·Ô e÷s¡´ eTqTdüàsπ ‘Y ˆˆ 63
XÀ¢ˆˆ dü eTe÷sêújT· ≈£îX¯\+ eø£yÔ √´ e#·Hê qàeT ˆ
eTè<äT ]ï‘·´+ X¯ó∫ s¡ø› 'å£ Á|æj÷Ó sêeTdü´ \ø£ÎD' ˆˆ 64
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìj·TTø£'Ô ` <ÛTä ] ` j·TkÕ´+ ` ‘·T ` ‘êyéT ` ñ<ä«Vü≤‹ `
Ms¡ýêHé ` j·T+ ` <äècºÕ« ` sê|òTü e' ` q ` @e ` eè‘·yÔ Té ` Äs¡ýéT `
nqTdüàsπ ‘Y ` dü' ` eTeT ` nsúêj·T ` ≈£îX¯\+ ` eø£eÔ ´' ` e#·Hê‘Y ` eTeT
` eTè<äT' ` ì‘·´+ ` X¯ó∫' ` <äø'å£ ` Á|æjT· ' ` sêeTdü´ ` \ø£ÎD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (yêqs¡ÁX‚w'ü̃ ) j·T' Ms¡ýêHé j·TkÕ´+ <ÛTä ] ìj·TTø£'Ô ‘ê+
ñ<ä«Vü≤‹— sê|òTü e' j·T+ <äècºÕ« eè‘·yÔ Té Äs¡´+ HÓe’ nqTdüàsπ ‘Y, dü' eTè<äT',
X¯ó∫', <äø£å', ì‘·´+ sêeTdü´ Á|æj·T' \ø£ÎD' eTeT nsêúj·T eTeT e#·Hê‘Y
≈£îX¯\+ eø£eÔ ´'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (yêqs¡ÁX‚w˜ü R z yêqs√‘·eÔ ÷) j·T' Ms¡ýêHé R @ |üsêÁø£eTXÊ*,
j·TkÕ´+ <ÛTä ] R @ (ø±s¡´) uÛ≤s¡eTTq+<äT, ìj·TTø£'Ô R ìjÓ÷–+|üã&çqyê&√,
‘ê+ R Ä uÛ≤s¡eTTqT, ñ<ä«Vü≤‹ R #·øÿ£ >± ìs¡«Væ≤+#·TH√, sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT,
j·T+ R me]HÓ‘’ ,˚ <äècºÕ« R #·÷#·Tø=ì, eè‘·yÔ Té Äs¡´+ R #·ìb˛sTTq ‘·+Á&çì,
HÓe’ nqTdüàsπ ‘Y R düà]+|ü≈î£ +&ÓH√, dü' R n{Ï,º eTè<äT' R kÂeTT´&ÉTqT, X¯ó∫' R
|ü]X¯ó<äT&Δ TÉ qT, <äø'å£ R düeTs¡T&ú TÉ qT, sêeTdü´ R sêeTTq≈£î, ì‘·´+ R m\¢|ü &ÉTqT,
Á|æjT· ' R Çwüß&º TÉ qT n>∑T, \ø£ÎD' R \ø£ÎDT&ÉT, eTeT e#·Hê‘Y R Hê e÷≥e\q,
eTeT nsêújT· R Hê ì$T‘·eÔ TT, ≈£îX¯\+ R øπ eå TeTT, eø£eÔ ´' R n&ÉT>∑ã&Ée\j·TTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` @ eTVü‰Ms¡T&ÉT ‘·q≈£î ìjÓ÷–+∫q ø±s¡úÛ≤s¡eTTqT e÷
düTKeTTø=i¬ø’ n‹ düeTs¡‘ú ‘· √ #·øÿ£ >± HÓiy˚sT¡ Ã #·T+&ÉTyê&√, me«ìì #·÷#·Tø=qT#·T
lsêeTT&ÉT #·ìb˛sTTq ‘·+Á&çì eTi∫b˛>∑*–Hê&√ n{Ïº kÂeT´dü«uÛ≤e⁄&ÉTqT,
|ü]X¯ó<äΔVü≤è<äj·TT&ÉTqT, n‹düeTs¡Tú&ÉTqT, lsêeTTq≈£î ì‘·éTT n‘·´+‘·eTT
Çwüyº TÓ qÆ yê&ÉTqT n>∑T n{Ïº e÷ \ø£ÎDTì‘√ Hê e÷≥>± Hêø=i¬ø’ Á|ü‘´˚ ø£eTT>±
øπ eå Tyês¡Ô q&ç–‹qì #Ó|ü eTT.
XÀ¢ˆˆ j·T<∏ë Væ≤ yêqs¡ÁX‚wü̃ <äT'Kø£j
å T· ø£s√ uÛyÑ ‘˚ Y ˆ
‘·« eTdæàHé ø±s¡´ìs√´π> Á|üe÷D+ Vü≤]dü‘eÔ· T ˆ
sê|òTü e düÔ «‘·‡e÷s¡+uÛ≤ qàsTT j·T‘·ï|üs√ uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ 65
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<∏ë ` Væ≤ ` yêqs¡ÁX‚wü̃ ` <äT'Kø£j å T· ø£s'¡ ` uÛyÑ ‘˚ Y ` ‘·«+ `
ndæàHé ` ø±s¡´ìs√´π> ` Á|üe÷D+ ` Vü≤]dü‘eÔ· T ` sê|òTü e' ` ‘·«‘·‡e÷s¡+uÛ≤‘Y
` eTsTT ` j·T‘·ï|üs'¡ ` uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡ÁX‚w!ü̃ Vü≤]dü‘eÔ· T! j·T<∏ë (sê|òTü e' eTeT) <äT'Kø£j å T· ø£s'¡
uÛyÑ ‘˚ Y (‘·<ë∏ ) ‘·«yéT ndæàHé ø±s¡´ìs√´π> Á|üe÷D+ Væ≤! sê|òTü e' ‘·«‘·‡e÷s¡+uÛ≤‘Y
eTsTT j·T‘·ï|üs'¡ uÛyÑ ‘˚ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡ÁX‚w!ü̃ R z ø£|Áæ X‚wßü &˜ Ü! Vü≤]dü‘eÔ· T! R z yêqs√‘·eÔ ÷!
j·T<∏ë R @ $<Ûeä TT>±, (sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, eTeT R Hê≈£î) <äT'Kø£j å T· ø£s'¡ R
<äT'KeTTqT b˛>=≥Tºyê&ÉT, uÛyÑ ‘˚ Y R n>∑TH√, (‘·<ë∏ R nfÒ)¢ ‘·«+ R ˙e⁄, ndæàHé
R á, ø±s¡´ìs√´π> R ø±s¡´ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT, Á|üe÷D+ Væ≤ R Ä<Ûës¡eTT düTe÷!
sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, ‘·«‘·‡e÷s¡+uÛ≤‘Y R ˙ Á|üjT· ‘·ïeTT e\q, eTsTT R
HêjÓT&É, j·T‘·ï|üs'¡ R Á|üjT· ‘·ïo\T&ÉT, uÛyÑ ‘˚ Y R ø±e˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·Ôe÷! @ $<ÛäeTT>± lsêeTT&ÉT Hê <äT'KeTTqT
b˛>=≥Tºq{Ïyº ê&ÉT n>∑TH√ Ä $<Ûeä TT>± ø±s¡éTTqT #·øÿ£ u…≥eº \dæqyê&Ée⁄ ˙y˚
düTe÷! ˙ |üPìø£e\qH˚ lsêeTT&ÉT Hê $eTTøÏÔ jÓT&É j·T‘·ï|üsT¡ &ÉT >±e\dæjT· Tqï~.
XÀ¢ˆˆ Ç<ä+ Áã÷j·÷X¯Ã y˚T Hê<∏+ä X¯Ss¡+ sêeT+ |ü⁄q' |ü⁄q' ˆ
J$‘·+ <Ûës¡sTTcÕ´$T e÷dü+ <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·à» ˆ
}s¡«Δ + e÷kÕ qï Jy˚jT· + dü‘´˚ HêVü≤+ ÁãM$T ‘˚ ˆˆ 66
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç<ä+ ` Áã÷j·÷' ` #· ` y˚T ` Hê<∏+ä ` X¯Ss¡+ ` sêeT+ `
|ü⁄q' ` |ü⁄q' ` J$‘·+ ` <Ûës¡sTTcÕ´$T ` e÷dü+ ` <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·à» ` }s¡«Δ + `
e÷kÕ‘Y ` q ` Jy˚jT· + ` dü‘´˚ q ` nVü≤+ ` ÁãM$T ` ‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` y˚T Hê<∏+ä X¯Ss¡+ sêeT+ |ü⁄q' |ü⁄q' Ç<ä+ #· Áã÷j·÷'—
<äXs¯ <¡ ë∏ ‘·à»! e÷dü+ J$‘·+ <Ûës¡sTTcÕ´$T— e÷kÕ‘Y }s¡«Δ + q Jy˚jT· yéT— nVü≤+
dü‘´˚ q ‘˚ ÁãM$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` y˚T R Hê jÓTTø£ÿ, Hê<∏+ä R uÛsÑ j
Ô¡ TÆÓ q, X¯Ss¡+ R X¯Ss¡T&Óq’ ,
sêeT+ R sêeTTì>∑÷]Ã, |ü⁄q' |ü⁄q' R eTi\eTi\, Ç<ä+ #· R á e÷≥qT≈£L&É,
Áã÷j·÷' R #Ó|ü eTT— <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·à»! R z sêe÷! e÷dü+ R ˇø£ÿ e÷düeTT,
J$‘·+ R J$‘·eTTqT, <Ûës¡sTTcÕ´$T R <Ûä]+#·>∑\qT— e÷kÕ‘Y }s¡Δ«+ R
ˇø£H\Ó ø£qï $T+∫, q Jy˚jT· + R Áã<äTø£qT, nVü≤+ R H˚qT, dü‘´˚ q R j·T<∏ës¡eú TT>±,
‘˚ R ˙≈£î, ÁãM$T R #Ó|ü #·THêïqT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` Ç+ø£qT sêeDT&ç∫Ãq >∑&TÉ e⁄ s¬ +&ÉT HÓ\\≈£î $T+∫ j·TT+&É>±
ˇø£ÿ HÓ\øπ ÁbÕDeTT\T $&ç#<Ó ä qq H˚\!
Ç~ |ü<Tä Hê\T>∑e dü+e‘·‡s¡eTT, bòÕ\TZDe÷düeTT, d”‘êsêeT\ø£ÎDT\T
njÓ÷<Û´ä $&ç∫q~ #ÓÁ’ ‘·Xó¯ <ä#Δ ‘· T· ]ú. |ü<Tä Hê\T>∑T dü+e‘·‡s¡eTT\T |üP]Ô j·T>∑T≥≈£î
|ü+<=$Tà~ ~qeTT˝Ò ø=i‘·jT· Tqï~. |ü<Tä HÓ<’ eä dü+e‘·‡s¡eTT yÓTT<ä{~Ï qeTT
lsêeTT &Éj÷Ó <Û´ä ≈£î sê≈£îqï#√ uÛsÑ ‘¡ T· &É–ïÁ|üyX˚ e¯ TT #˚ôd<äqì X¯|<ü eä∏ TT #˚ôdqT.
ø±e⁄q H˚{Ï øÏsT¡ e<äeHê &Éj÷Ó <Û´ä ˝À sêeT#·+Á<äeT÷]Ô j·TT+&Éø£ ‘·|Œü <äT. Äj·Tq
Ç≥T sêø£ njÓ÷<Û´ä ≈£î uÀjÓTH˚ì Hê j·÷X¯ uÛ+Ñ >∑eT>∑TqT. <ëì‘√ Áu≤DeTT\T
b˛e⁄qT. ø±e⁄q HÓ\~qeTT\T Áã~øÏjT· T+&Ó<ä qHÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ Hê uÛsÑ ‘Ô¡ √ á $wüjT· eTTqT eTi\ eTi\ #Ó|ü eTT.
sêe÷! ˇø£ÿ HÓ\ e÷Á‘·eTT H˚qT ÁbÕDeTT\qT <Û]ä +∫ j·TT+&É>\∑ qT. e÷düeTT
>∑&∫É q |æeTà≥ H˚qT ÁbÕDeTT\‘√ qT+&ÉqT. H˚qT j·T<∏ës¡eú TT>∑H˚ ˙ ø° $wüjT· eTTqT
‘Ó\T|ü⁄#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ sêeDÒ H√|üsT¡ <ëΔ+ e÷+ ìø£è‘ê´ bÕ|üøs£ à¡ D≤ ˆ
Á‘ê‘·T eTs¡Ωdæ Ms¡ ‘·«+ bÕ‘êfi≤~e øö•ø°yTé ˆˆ 67
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeDÒq ` ñ|üsT¡ <ëΔ+ ` e÷+ ` ìø£è‘ê´ ` bÕ|üøs£ à¡ D≤ `
Á‘ê‘·TyéT ` ns¡Ωdæ ` Ms¡ ` ‘·«+ ` bÕ‘êfi≤‘Y ` Çe ` øö•ø°yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡! ìø£è‘ê´ bÕ|üøs£ à¡ D≤ sêeDÒq ñ|üsT¡ <ëΔ+ e÷+ bÕ‘êfi≤‘Y
øö•ø°yTé Çe Á‘ê‘·TyéT ns¡Ωd.æ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡! R z Ms¡T&Ü! bÕ|üøs£ à¡ D≤ R bÕbÕ‘·Tà&Óq’ {Ï,º sêeDÒq R
sêeDTì#˚, ìø£è‘ê´ R nee÷qeTT#˚‘,· ñ|üsT¡ <ëΔ+ R ìs√~Û+|üã&çq{Ï,º e÷+
R qqTï, bÕ‘êfi≤‘Y R bÕ‘êfi¯˝Àø£eTTqT+&ç, øö•ø°yTé Çe R øö•øÏìe˝…, Á‘ê‘·T+
R s¡ø+åÏ #·T≥≈£î, ns¡Ωdæ R ‘·–j·TTHêïe⁄.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ªbÕ‘êfi≤~e øö•ø°+μ |üPs¡«eTT eèÁ‘êdüTs¡e<Û#ä ˚ Ç+Á<äTq≈£î
ÁãVü≤àVü≤‘ê´bÕ‘·øe£ TT dü+uÛ$Ñ +|ü>± Ä Ç+Á<äTìjÓTTø£ÿ \øÏÎ dü«s¡eZ TTqT $&ç∫
bÕ‘êfi¯eTTq≈£î uÀjÓTqT. n|ü&ÉT uÛ>Ñ y∑ êqT&É>T∑ Ä~Hêsêj·TDTì <˚e‘·\+<äiTqT
ÁbÕ]ú+|ü>± Ä‘·&TÉ bÕ‘êfi¯eTTqqTqï Ä \øÏÎì dü«s¡eZ TTq≈£î >=ìe∫Ã <˚y+˚ Á<äTq≈£î
Á|ükÕ~+#ÓqT. Ä |ü⁄sêDÁ|üd<æ yΔä TÓ qÆ >±<∏qä T Ç#·Ã≥ nqTdü+~Û+#·T ø=qe˝…qT.
sê.•s√eTDÏ :` |üPs¡«eTT esêVü‰e‘ês¡eTTq leTVü‰$wüßeí ⁄ bÕ‘êfi¯ìeT>∑ïjÓTÆ q
øö•øÏì nq>± |üè~∏$ì ñ<ä]Δ +∫ s¡ø+åÏ ∫q≥T¢>± qì uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ñ#·<Tä∏ ´ì uÛ≤s¡´ j·TeTTq˝À kÕïqeTT #˚jT· T#·T+&É>± es¡TDT
&ÜyÓT q|üV≤ü ]+∫ bÕ‘êfi¯eTTq≈£î >=ìb˛jÓTqT. n|ü&ÉT ñ#·<Tä∏ ´&ÉT Hês¡<Tä ì
<ë«sê ‘·q uÛ≤s¡´qT ‹]– ÇeTàì es¡TDTì j·÷∫+#ÓqT. ø±ì Ä‘· &çjT· ´≈£î+&ÉT≥#˚
ñ#·<Tä∏ ´&ÉT ≈£î|æ‘T· &Ó’ bÕ‘êfi¯ÁVü≤<äeTTqT XÀwæ+|üCdÒ æ ÄyÓTqT dü+bÕ~+#·Tø=HÓqT.
Ä ñ#·<Tä∏ ´ì uÛ≤s¡´j˚T øö•øÏ j·Tì j·T+<äTs¡T. (uÛ≤s¡‘e· TT)
‘ê‘·Œs¡éTT :` bÕbÕ‘·Tà&Ó’q sêeDTì#˚ yÓ÷düeTT‘√ ìs√~Û+|üã&çq{Ïº qqTï
bÕ‘êfi¯˝Àø£eTTqT+&ç |üPs¡« $T+Á<äT&ÉT øö•øÏ qT<ä]Δ +∫q≥T¢>± eTVü‰Ms¡T&Éyq’Ó
˙e⁄ qqTï ø±bÕ&ÉT≥≈£î düeTs¡T&ú eÉ ⁄.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ eÅd>Ôü ‘∑ +· eTTø±Ô « ~e´+ #·÷&ÜeTDÏ+ X¯óuÛyÑ Té ˆ
Á|ü<j
˚ ÷Ó sê|òTü yêj˚T‹ d”‘ê Vü≤qTeT‘˚ <ä<Í ˆˆ 68
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` eÅd>Ôü ‘∑ +· ` eTTø±Ô « ` ~e´+ ` #·÷&ÜeTDÏ+ ` X¯óuÛyÑ Té
` Á|ü<j ˚ T· ' ` sê|òTü yêj·T ` Ç‹ ` d”‘ê ` Vü≤qTeT‘˚ ` <ä<Í ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· d”‘ê eÅd>Ôü ‘∑ +· ~e´+ X¯óuÛ+Ñ #·÷&ÜeTDÏ+ eTTø±Ô «
sê|òTü yêj·T Á|ü<j ˚ T· ' Ç‹ (ñø±Ô «) Vü≤qTeT‘˚ <ä<Í.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, d”‘ê R d”‘e· Tà, eÅd>Ôü ‘∑ +· R Ns¡jT· +<äTqï,
~e´+ R ~eýÓTqÆ {Ï,º X¯óuÛ+Ñ R eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ {Ï,º #·÷&ÜeTDÏ+ R #·÷&ÜeTDÏì
(•s√uÛ÷Ñ wüDeTTqT), eTTø±Ô « R (eTT&ç) $|æŒ, sê|òTü yêj·T R lsêeTTq≈£î, Á|ü<j˚ T· '
R áj·Te\dæjT· Tqï~, Ç‹ R nì, (ñø±Ô « R |ü*øÏ) Vü≤qTeT‘˚ R Vü≤qTeT≈£î,
<ä<Í R Ç#ÓÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT d”‘ê<˚$ ‘·q Ns¡ø=+>∑Tq eTT&çy˚dæj·TTqï ~eýÓTÆq
eT+>∑fi¯ø£s¡yÓTÆq{Ïº ‘·q #·÷&ÜeTDÏì $|æŒ Bìì lsêeTTq≈£î düeT]Œ+|ü⁄eTì
Vü≤qTeT #˚‹j·T+ <äT+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Á|ü‹>∑èVü≤´ ‘·‘√ Ms√ eTDÏs‘¡ ï· eTqT‘·eÔ TyéT ˆ
n+>∑Tfi≤´ jÓ÷»j·÷e÷dü q Vü≤´dü´ ÁbÕuÛeÑ <äT“¤»' ˆˆ 69
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|ü‹>∑èVü≤´ ` ‘·‘'· ` Ms¡' ` eTDÏs‘¡ ï· yéT ` nqT‘·eÔ TyéT `
n+>∑Tfi≤´ ` jÓ÷»j·÷e÷dü ` q ` Væ≤ ` ndü´ ` ÁbÕuÛeÑ ‘Y ` uÛTÑ »' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' Ms¡' nqT‘·ÔeT+ eTDÏs¡‘·ï+ Á|ü‹>∑èVü≤´ n+>∑Tfi≤´
jÓ÷»j·÷e÷dü— ndü´ uÛTÑ »' q Væ≤ ÁbÕuÛeÑ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, Ms¡' R Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT, nqT‘·eÔ T+ R
ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ {Ï,º eTDÏs‘¡ ï· + R #·÷&ÜeTDÏì, Á|ü‹>∑èVü≤´ R d”«ø£]+∫, n+>∑Tfi≤´ R
Áy˚*‘√, jÓ÷»j·÷e÷dü R #˚sT¡ Ãø=HÓqT, ndü´ R n‘·ìjÓTTø£ÿ, uÛTÑ »' R uÛTÑ »eTT,
q Væ≤ ÁbÕuÛeÑ ‘Y R #ê\≈£î+&ÓqT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` n+>∑Tfi≤´ jÓ÷»j·÷e÷dü— q Vü≤´dü´ ÁbÕuÛeÑ ‘Y uÛTÑ »' `
#·÷&ÜeTDÏ ÄuÛsÑ D ¡ eTTq+<äT øπ X¯eTT\T C§qT|ü⁄≥¬ø’ j·TT+&ÉT s¡+Á<Ûeä TTq Áy˚*øÏ
‘=&ÉT>∑Tø=HÓqT. Vü≤qTeT $TøÏÿ* dü÷ø£Îs¡÷|üeTTq qTHêï&ÉT >∑<ë! Ä‘·ìøÏ <ëìì
uÛÑT»eTTqπø ‘=&ç–ø=q e#·TÃH˚yÓ÷ nì|æ+#ÓqT. ø±ì Ä‘·ì uÛÑT»eTT <ëìì
‘=&ç–ø=qT≥≈£î dü]|ü&˝É <Ò Tä . n+<äT#˚‘· Áy˚*øÏ ‘=&ç–ø=HÓqì uÛ≤eeTT.
‹\ø£eTT :` #·÷&ÜeTDÏ uÛ÷Ñ wüDeTTqπø ∫qï <ës¡ eTTqï~. <ëìì Vü≤qTeT ‘·q
Áy˚*øÏ eTT&çyd˚ øæ =HÓqT <ëìì uÛTÑ »eTTq≈£î ø£≥Tºø=qT≥≈£î e÷Á‘·eTT dü]|ü&˝É <Ò Tä .
n+<äT#˚ Áy˚*øÏ ø£≥Tºø=HÓqT. n+‹j˚T >±ø£ uÛTÑ »eTTq≈£î ø£≥Tºø=qï#√ m\¢yês¡\≈£îqT
>±q e#·TÃqT. ‘·q >∑T|æŒ{Ïj·T+<äT >∑÷&É <ë#·T≥≈£î M\T|ü&É<äT nì jÓT+∫
Vü≤qTeT Áy˚*øÏ <Û]ä +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘e· Tà jÓTTdü–q Ä ~eýÓTqÆ #·÷&ÜeTDÏì Vü≤qTeT Á>∑V≤æ +∫
‘·q Áy˚*øÏ ‘=&ç–ø=HÓqT. uÛTÑ »eTTq≈£î ø£≥Tºø=qT≥ ‘·><∑ ìä uÛ≤$+∫ Ä‘·&TÉ Áy˚*øÏ
<Ûä]+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eTDÏs‘¡ ï· + ø£|eæ s¡' Á|ü‹>∑è Vü‰´_Ûyê<ä´ #· ˆ
d”‘ê+ Á|ü<øä DåÏ + ø£è‘ê« Á|üD‘·' bÕs¡Ù«‘·' dæ‘ú '· ˆˆ 70
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTDÏs‘¡ ï· + ` ø£|eæ s¡' ` Á|ü‹>∑èVü≤´ ` n_Ûyê<ä´ ` #· ` d”‘ê+
` Á|ü<øä D åÏ + ` ø£è‘ê« ` Á|üD‘·' ` bÕs¡Ù«‘·' ` dæ‘ú '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|eæ s¡' eTDÏs‘¡ ï· + Á|ü‹>∑èVü≤´ d”‘êyéT n_Ûyê<ä´ #· Á|ü<øä DåÏ +
ø£è‘ê« Á|üD‘·' bÕs¡Ù«‘·' dæ‘ú '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|eæ s¡' R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, eTDÏs‘¡ ï· + R #·÷&ÜeTDÏì,
Á|ü‹>∑èVü≤´ R Á>∑V≤æ +∫, d”‘ê+ R d”‘e· TàqT, n_Ûyê<ä´ #· R ÁyÓTTøÏÿj·TT, Á|ü<øä D
åÏ +
ø£è‘ê« R Á|ü<øä D åÏ eTTqT >±$+∫, Á|üD‘·' R $qj·Te+‘·T&Ó,’ bÕs¡Ù «‘·' R Á|üøÿ£ >±,
dæ‘ú '· R ì\#ÓqT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT d”‘e· Tà≈£î Á|ü<øä DåÏ eTT #˚dæ qeTdüÿ]+∫q≥T¢
#Ó|Œü ã&ÉT≥#˚ Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î d”‘êsêeTT *s¡Te⁄s¡TqT düe÷qT˝Ò jÓTÆ qqT uÛøÑ eÔÏ TT\T¢
ø=+#ÓqT d”‘e· TàyÓ|’ ⁄ü Áyê˝…Hy˚ ÷Ó j·Tì #Ó|Œü e\dæjT· Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT Ä #·÷&ÜeTDÏ q≥T¢ Á>∑V≤æ +∫ d”‘ê<˚$øÏ ÁyÓTTøÏÿ,
Á|ü<øä D
åÏ eTT >±$+∫ •s¡eTTe+∫ Á|üøÿ£ >± ì\∫j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤sπ ¸D eTVü≤‘ê j·TTø£Ô d”‡‘ê<äsÙ¡ qCÒq dü' ˆ
Vü≤è<äjT˚ q >∑‘√ sêeT+ X¯Øsπ D #· $wæ‘˜ '· ˆˆ 71
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤sπ ¸D ` eTVü≤‘ê ` j·TTø£'Ô ` d”‘ê<äsÙ¡ qCÒq ` dü' ` Vü≤è<äjT˚ q
` >∑‘'· ` sêeT+ ` X¯Øsπ D ` #· ` $wæ̃‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' d”‘ê<äsÙ¡ qCÒq eTVü≤‘ê Vü≤sπ ¸D j·TTø£'Ô Vü≤è<äjT˚ q sêeT+
>∑‘'· , X¯Øsπ D $wæ̃‘'· #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Vü≤qTeT, d”‘ê<äsÙ¡ qCÒq R d”‘e· TàjÓTTø£ÿ <äsÙ¡ qeTT
e\q >∑*qZ {Ï,º eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Óq’ , Vü≤sπ ¸D R Äq+<äeTT‘√, j·TTø£'Ô R ≈£L&çqyê&Ó,’
Vü≤è<äjT˚ q R eTqdüT‡‘√, sêeT+ R lsêeTTì, >∑‘'· R bı+<ÓqT. X¯Øsπ D R
X¯Øs¡eTT#˚, $wæ̃‘'· R ì\∫j·TT+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Vü≤qTeT d”‘ê<˚$ì <ä]Ù+∫q Äq+<äeTT‘√ ì+&çqyê&Ó’ ˇø£ÿ
kÕ]>∑ eTqdüT‡‘√ lsêeTTì düìï~ÛøÏ #˚sT¡ ø=HÓqT. Ä‘·ì X¯Øs¡eTT e÷Á‘·yT˚ n#·≥
qT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eTDÏes¡ eTT|ü>è∑ Vü≤´ ‘·+ eTVü‰s¡Ω+
»qø£qèbÕ‘·à»j·÷ <Ûèä ‘·+ Á|üu≤Û yê‘Y ˆ
–]]e |üeHêe<Û÷ä ‘·eTTø£'Ô
düTœ‘·eTHê' Á|ü‹dü+Áø£eT+ Á|üù|<˚ ˆˆ 72
ª yêj·Tdüeè‘êÔ+‘·ø£<∏äq+μμ HêeT
nwüºÁ‹+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTDes¡yTé ` ñ|ü>è∑ Vü≤´ ` ‘·+ ` eTVü‰s¡Ω+ ` »qø£qèbÕ‘·à»j·÷
` <Ûèä ‘·+ ` Á|üu≤Û yê‘Y ` –]' ` Çe ` |üeHêe<Û÷ä ‘·eTTø£'Ô ` düTœ‘·eTHê' `
Á|ü‹dü+Áø£eT+ ` Á|üù|<˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` »qø£qèbÕ‘·à»j·÷ Á|üu≤Û yê‘Y <Ûèä ‘·+ eTVü‰s¡Ω+ ‘·+ eTDÏes¡+
ñ|ü>è∑ Vü≤´ (dü') |üeHêe<Û÷ä ‘·eTTø£'Ô –]' Çe düTœ‘·eTHê' Á|ü‹dü+Áø£eT+ Á|üù|<˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »qø£qèbÕ‘·à»j·÷ R C≤qø°<$˚ #˚, Á|üu≤Û yê‘Y R eTVæ≤eTe\q,
<Ûäè‘·+ R <Ûä]+|üã&çq{Ïº, eTVü‰s¡Ω+ R neT÷\ýÓTÆq{Ïº, ‘·+ eTDÏes¡+ R Ä
>=|üŒ<Óq’ #·÷&ÜeTDÏì, ñ|ü>è∑ Vü≤´ R d”«ø£]+∫, (dü' R Ä Vü≤qTeT) |üeHêe
<Ûä÷‘·eTTø£Ô' R yêj·TTe⁄jÓTTø£ÿ ø£+|üqeTTqT+&ç $&ÉTeã&çq{Ïº, –]' Çe R
|üs«¡ ‘·eTTe˝…, düTœ‘·eTHê' R dü+‘√wüeTT H=+~q eTqdüT‡>∑\yê&Ó,’ Á|ü‹dü+Áø£eT+
R ‹s¡T>∑T Á|üj÷· DeTTqT, Á|üù|<˚ R |üPHÓqT.
‹\ø£eTT :` Á|üu≤Û yê‘Y <Ûèä ‘·+ ` d”‘ê<˚$ ‘·q kÕeTs¡´ú eTT#˚ sêø£då Åü d\Ô” ø¬ e«]øÏì
ø±ìŒ+|ü≈î£ +&É Ä #·÷&ÜeTDÏì <Û]ä +#Óqì uÛ≤eeTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` X¯éT+‘·øe£ TDÏìe˝… ˙ eTDÏ q+<äiTqT <Û]ä +|üj÷Ó >∑T´\T
>±s¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` C≤qø°<$˚ ‘·q Á|üu≤Û e$X‚weü TT#˚ sêø£kå Õ+>∑q\ ø£+≥ã&É≈î£ +&É
<Ûä]+∫q{Ïº neT÷\ýÓTÆq Ä #·÷&ÜeTDÏì ÄyÓTø£&ÉqT+&ç d”«ø£]+∫ Vü≤qTeT
ô|qT>±*#˚ ø£+|æ+∫ eTi\ j·T<∏ëdæú‹ H=+~q |üs¡«‘·eTTe˝…, d”‘ê<˚$
>±ìŒ+#·˝Ò<äqT <äT'KeTT‘√ yê´≈£î\‘· #Ó+~qqT ‹]– ÄyÓT <äs¡ÙqeTT#˚
eTVü‰q+<äeTT H=+~ ‘·q ‹s¡T>∑T Á|üj÷· DeTTq≈£î düeTø£fqº… T.
ªªyêj·Tdü eè‘êÔ+‘· ø£<qä∏ eTTμμ nqT
eTT|üŒ~jÓTì$T<äedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
@ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ eTDÏ+ <ä‘êÔ « ‘·‘· d”‡‘ê Vü≤q÷eT+‘· eT<∏ëÁãM‘Y ˆ
n_ÛC≤„q eT_ÛC≤„‘· y˚T‘· Á<ëeTdü´ ‘·‘Ô· «‘·' ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTDÏ+ ` <ä‘êÔ « ` ‘·‘'· ` d”‘ê ` Vü≤q÷eT+‘·yTé ` n<∏ä `
nÁãM‘Y ` n_ÛC≤„qyéT ` n_ÛC≤„‘+· ` @‘·‘Y ` sêeTdü´ ` ‘·‘Ô· «‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· d”‘ê eTDÏ+ <ä‘êÔ « n<∏ä Vü≤q÷eT+‘·yTé nÁãM‘Y ªª@‘·‘Y
sêeTdü´ ‘·‘Ô· «‘·' n_ÛC≤„‘+· n_ÛC≤„qyéT.μμ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, d”‘ê R d”‘ê<˚$, eTDÏ+ R #·÷&ÜeTDÏì,
<ä‘êÔ « R Ç∫Ã, n<∏ä R nq+‘·se¡ TT, Vü≤q÷eT+‘·+ R Vü≤qTeTqT>∑÷]Ã, nÁãM‘Y
R |ü*ø¬ qT, @‘·‘Y R Ç~, sêeTdü´ R lsêeTTq≈£î, ‘·‘Ô· «‘·' R j·T<∏ës¡eú TT>±,
n_ÛC≤„‘y· Té R >∑T]Ô+|üã&çq{Ï,º n_ÛC≤„qyéT R ∫Vü≤ïeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ d”‘ê<˚$ Vü≤qTeT≈£î #·÷&ÜeTDÏ H=dü– n‘·ì‘√
ì≥T¢ |ü*ø¬ qT. á #·÷&ÜeTDÏ sêeTTq≈£î qqTï u≤>∑T>± >∑Ts¡TÔ #˚jT· Tq{Ïº eT+∫
Äqyê \>∑TqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ eTDÏ+ <äècºÕ« ‘·T sêyÓ÷ yÓ’ Á‘·j÷· D≤+ dü+düà]wü´‹ ˆ
Ms√ »qHê´ eTeT #· sêCÀ„ <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü #· ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTDÏ+ ` <äècºÕ« ` ‘·T ` sêeT' ` yÓ’ ` Á‘·j÷· D≤+ ` dü+düà]wü´‹
` Ms¡' ` »qHê´' ` eTeT ` #· ` sê»„' ` <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡' sêeT' eTDÏ+ <äècºÕ« »qHê´', eTeT #·, sê»„', <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü
#·, Á‘·j÷· D≤+, dü+düà]wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡' R Ms¡T&Óq’ {Ï,º sêeT' R lsêeTT&ÉT, eTDÏ+ R #·÷&ÜeTDÏì,
<äècºÕ« R #·÷∫, »qHê´' R ‘·*¢ì, eTeT #· R qqTïqT, sê»„' R sêC…’q,
<äXs¯ <¡ dä∏ ´ü #· R <äXs¯ <¡ Tä∏ ìì, Á‘·j÷· D≤+ R eTTe⁄«s¡qT, dü+düà]wü´‹ R u≤>∑T>∑
düà]+|ü>∑\&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á #·÷&ÜeTDÏì #·÷∫q+‘·H˚ Hê $yêVü≤ düeTj·TeTTq Hê≈£î
Bìì ø±qTø£>± H=dü–q eTVü‰sêC…q’ <äXs¯ <¡ Tä∏ ì, Bìì ‘·\ô|’ n\+ø£]+∫q{Ïº
Hê ‘·*ì¢ , Ä n\+ø±s¡eTTqT <Û]ä +∫q{Ïº qqTïqT, á e÷ eTTe⁄«]ì ≈£L&É Hê
Hê<∏Tä &ÉT C≤„|øü e£ TT ‘Ó#T· Ãø=qTqT.
XÀ¢ˆˆ dü uÛ÷Ñ j·T düÔ «+ düeTT‘ê‡Vü≤#√~‘√ Vü≤]dü‘eÔ· T ˆ
ndæà Hêÿs¡´düe÷s¡+uÛÒ Á|ü∫+‘·jT· j·T<äT‘·sÔ y¡ Té ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` uÛ÷Ñ j·T' ` ‘·«+ ` düeTT‘ê‡Vü≤#√~‘·' ` Vü≤]dü‘eÔ· T `
ndæàHé ` ø±s¡´düe÷s¡+uÛÒ ` Á|ü∫+‘·jT· ` j·T‘Y ` ñ‘·sÔ y¡ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]dü‘eÔ· T! dü' ‘·«+ uÛ÷Ñ j·T' düeTT‘ê‡Vü≤#√~‘·' (düH)é ndæàHé
ø±s¡´düe÷s¡+uÛÒ j·T‘Y ñ‘·sÔ +¡ (‘·‘)Y Á|ü∫+‘·jT· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]dü‘eÔ· T! R z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! dü' ‘·«+ R n{Ïº ˙e⁄, ndæàHé
ø±s¡´düe÷s¡+uÛÒ R á ø±s¡´düe÷s¡+uÛÑeTTq, uÛÑ÷j·T' R m≈£îÿe>±,
düeTT‘ê‡Vü≤#√~‘·' R >=|üŒñ‘ê‡Vü≤eTT#˚ Áù|sπ |æ+|üã&çqyê&Éy,’Ó j·T‘Y ñ‘·sÔ +¡ R
MT~ ø£seÔ¡ éTT @~jÓ÷, (‘·‘Y R <ëìì) Á|ü∫+‘·jT· R u≤>∑T>± Ä˝À∫+|ü⁄eTT.
sê.•s√eTDÏ :` ªdüeTT‘ê‡Vü≤#√~‘·'μ ` eTDÏ<sä Ù¡ qeTTe\q ø£*–q{Ïº lsêeTTì
j·TT<√Δ‘ê‡Vü≤eTTqT #·÷#·T düeTj·TeTTq ˙e⁄ Ç+ø£qT Ä lsêeTTì#˚ Áù|sπ |æ+|ü
ã&ÉT<äTeì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ü! á Á|üdüTÔ‘· ø±s¡´düe÷s¡+uÛÑeTTq+<äT ˙e⁄
düeT~Ûø√‘ê‡Vü≤|üP]‘·T&ÉyÓ’ uÛ≤$ø£s¡ÔeéTTqT >∑÷]Ã u≤>∑T>± Ä˝À∫+|ü
e\dæj·TTqï~.
XÀ¢ˆˆ ‘·« eTdæà Hêÿs¡´ìs√´π> Á|üe÷D+ Vü≤]dü‘eÔ· T ˆ
‘·d´ü ∫+‘·jT· jÓ÷ j·T‘·ï' <äT'Kø£j å T· ø£s√ uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·«+ ` ndæàHé ` ø±s¡´ìs√´π> ` Á|üe÷D+ ` Vü≤]dü‘eÔ· T ` ‘·d´ü
` ∫+‘·jT· ` j·T' ` j·T‘·ï' ` <äT'Kø£j å T· ø£s'¡ ` uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]dü‘eÔ· T! ndæàHé ø±s¡´ìs√´π> ‘·«+ Á|üe÷DyéT. ‘·d´ü j·T'
(39) ` @ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z 537
j·T‘·ï' <äT'Kø£jå T· ø£s'¡ (‘·+) ∫+‘·jT· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]dü‘eÔ· T! R z yêqs√‘·eÔ ÷!, ndæàHé ø±s¡´ìs√´π> R á
ø±s¡´ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT, ‘·«+ R ˙e⁄, Á|üe÷D+ R Á|üe÷DeTT, ‘·d´ü R <ëìøÏ,
j·T' j·T‘·ï' R @ Á|üjT· ‘·ïeTT, <äT'Kø£j å T· ø£s'¡ R <äT'KeTT q•+|ü#j
˚ T· Tq{Ï~º ,
uÛyÑ ‘˚ Y R n>∑TH√, (‘·+ R <ëìì) ∫+‘·jT· R Ä˝À∫+#·TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs√‘·eÔ ÷! á uÛ≤$ ø±s¡´ìs¡«Vü≤DeTT n+‘·jT· TqT ˙ MT<äH˚
Ä<Ûës¡|ü&ç j·TTqï~. n+<äT Hê <äT'KeTT ‘=\– b˛e⁄q≥T¢>± #˚j·Te\dæq
Á|üjT· ‘·ïeTT m{Ï<º √ ˙y˚ Ä˝À∫+|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤qTeTHé j·T‘·ï e÷kÕújT· <äT'Kø£j å T· ø£s√ uÛeÑ ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤qTeTHé ` j·T‘·ïyéT ` ÄkÕújT· ` <äT'Kø£j å T· ø£s'¡ ` uÛeÑ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTeTHé! (‘·«+) (‘·+) j·T‘·ïyéT ÄkÕújT· <äT'Kø£j å T· ø£s'¡
uÛÑe.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTeTHé R z Ä+»H˚j÷· ! (‘·«+ R ˙e⁄) (‘·+) j·T‘·ïyéT R
(n{Ï)º j·T‘·ïeTTqT, ÄkÕújT· R #˚|{ü ,ºÏ <äT'Kø£j
å T· ø£s'¡ R <äT'KeTTqT b˛>=≥Tºyê&Ée⁄,
uÛeÑ R n>∑TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z Vü≤qTe÷! ˙y˚ n{Ïº ‘·–q Á|üjT· ‘·ïeTTqT >±$+∫ Hê <äT'KeTTqT
ìs¡÷à*+|ü e\dæjT· Tqï~ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ dü ‘·<‹˚∏ Á|ü‹C≤„jT· e÷s¡T‹ Ø“¤eT$Áø£eT' ˆ
•s¡kÕ--e+<ä´ yÓ<’ V˚ ≤” + >∑eTHê jÓ÷|ü#Á· ø£yT˚ ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·<ë∏ ` Ç‹ ` Á|ü‹C≤„jT· ` e÷s¡T‹' ` ;ÛeT$Áø£eT' `
•s¡kÕ ` Äe+<ä´ ` yÓ<’ V˚ ≤” + ` >∑eTHêj·T ` ñ|ü#Á· ø£yT˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ;ÛeT$Áø£eT' dü' e÷s¡T‹' ‘·<∏ë Ç‹ Á|ü‹C≤„j·T yÓ’<˚V”≤+
•s¡kÕ Äe+<ä´ >∑eTHêj·T ñ|ü#Á· ø£yT˚ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ;ÛeT$Áø£eT' R uÛj Ñ T· +ø£s|¡ sü êÁø£eTT&Óq’ , dü' e÷s¡T‹' R Ä
Vü≤qTeT, ‘·<ë∏ Ç‹ R nfÒ¢ j·Tì, Á|ü‹C≤„jT· R Á|ü‹»„#d˚ ,æ yÓ<’ V˚ ≤” + R d”‘ê<˚$ì
>∑÷]Ã, •s¡kÕ R •s¡dTü ‡‘√, Äe+<ä´ R ÁyÓTTøÏÿ, >∑eTHêj·T R |üjT· qeTTq≈£î,
ñ|ü#Á· ø£yT˚ R ÁbÕs¡+_Û+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰ |üsêÁø£eT dü+|üqTï&Óq’ Vü≤qTeT nfÒ¢ jÓTTq¬sÃ<äqì ÄyÓT≈£î
yê>±›qeTT#˚dæ •s¡eTTe+∫ ÁyÓTTøÏÿ ‘·q Á|üj÷· DeTTq≈£î dæ<eΔä TjÓT´qT.
XÀ¢ˆˆ C≤„‘ê« dü+Á|üd‘úæ +· <˚M yêqs¡+ e÷s¡T‘ê‘·à»yéT ˆ
ä ÷· yê#ê yÓT~Æ ©∏ yêø£´ eTÁãM‘Y ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` C≤„‘ê« ` dü+Á|üd‘úæ +· ` <˚M ` yêqs¡+ ` e÷s¡T‘ê‘·à»yéT `
ä ÷· ` yê#ê ` yÓT~Æ ©∏ ` yêø£ýéT ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚M yÓTÆ~∏© e÷s¡T‘ê‘·à»+ yêqs¡+ dü+Á|üdæú‘·+ C≤„‘ê«
ä ÷· yê#ê yêø£ýéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚M yÓT~Æ ©∏ R |üPE´sê\sTTq C≤qø°<$˚ , e÷s¡T‘ê‘·à»+ R
yêj·TTq+<äqT&Óq’ , yêqs¡+ R Vü≤qTeTqT, dü+Á|üd‘úæ +· R ãj·T\T<˚]qyêìì>±,
C≤„‘ê« R ‘Ó*dæø=ì, u≤wüŒ>∑<äZ<äj·÷ R ø£˙ï{Ï#˚ &É>∑TZ‹Ôø£ |ü&çq{Ïº, yê#ê R
yê≈£îÿ‘√, yêø£ýéT R yêø£éTTqT, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` C≤qø°<$˚ Vü≤qTeT n≥qT+&ç ãj·T\T<˚sT¡ #·T+&ÉT≥ >∑eTì+∫
bı+>∑T#·Tqï <äT'KeTT#˚ &É>T∑ ‹Z øÔ £ |ü&qç dü«s¡eTT‘√ Ä‘·ìì #·÷∫ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤qTeTHé ≈£îX¯\+ Áã÷j·÷ dü‡Væ≤‘Í sêeT\ø£ÎDÖ ˆ
düTÁê+ #· düV‰ü e÷‘·´+ düsê«Hé eè<ëΔ+ X¯Ã yêqsêHé ˆ
Áã÷j·÷ düÔ «+ yêqs¡ÁX‚wü̃ ≈£îX¯\+ <Ûsä à¡ dü+Væ≤‘·yTé ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤qTeTHé ` ≈£îX¯\+ ` Áã÷j·÷' ` düV≤æ ‘Í ` sêeT\ø£ÎDÖ `
düTÁê+ ` #· ` düV‰ü e÷‘·´+ ` düsê«Hé ` eè<ëΔHé ` #· ` yêqsêHé ` Áã÷j·÷'
` ‘·«+ ` yêqs¡ÁX‚wü̃ ` ≈£îX¯\+ ` <Ûsä à¡ dü+Væ≤‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTeTHé! düV≤æ ‘Í sêeT\ø£ÎDÖ ‘·«+ ≈£îX¯\+ Áã÷j·÷'—
yêqs¡ÁX‚w!ü̃ düV‰ü e÷‘·´+ düTÁê+ #·, eè<ëΔHé yêqsêHé #· <Ûsä à¡ dü+Væ≤‘·+ ≈£îX¯\+
Áã÷j·÷'.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Vü≤qTeTHé R z Ä+»H˚j÷· ! düV≤æ ‘Í R ø£\dæø=qï{Ï,º sêeT\ø£ÎDÖ
R sêeT\ø£ÎDT\qT, ‘·«+ R ˙e⁄, ≈£îX¯\+ R øπ eå TeTTqT, Áã÷j·÷' R |ü\T≈£îeTT,
yêqs¡ÁX‚w!˜ü R z yêqs√‘·eÔ ÷! düV‰ü e÷‘·´+ R eT+Á‘·T\‘√ >∑÷&çq{Ï,º düTÁê+
#· R düTÁê⁄ìì, eè<ëΔHé R ô|<ä˝› q’… {Ï,º yêqsêHé düsê«Hé #· R yêqs¡T\ q+<äiìÏ
>∑÷&É, <Ûsä à¡ dü+Væ≤‘·+ R <Ûsä à¡ dü+j·TT‘·eTT>±, ≈£îX¯\+ R øπ eå TeTTqT, Áã÷j·÷' R
(39) ` @ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z 539
|ü\T≈£îeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z Ä+»H˚j÷· ! nqï<äeTTà˝…q’ sêeT\ø£ÎDT\ ìs¡Te⁄s¡qT ≈£îX¯\eTT
q&ç–‹qì #Ó|ü eTT. eTiÏjT· T ‘·q eT+Á‘·T\‘√ >∑÷&çjT· Tqï düTÁê⁄ì, n#·Ã≥
>∑\ ô|<ä˝› q’… yêqs¡T\ HÓ\s¢ q¡ T <Ûsä à¡ düeTà‘·eTT>∑ H˚qT øπ eå TeTT q&ÉT>∑T#·Tqï≥T¢>±
‘Ó\T|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ j·T<∏ë #· dü eTVü‰u≤VüQ sêà+ ‘ês¡jT· ‹ sê|òTü e' ˆ
nkÕà‘Y <äT'U≤+ãTdü+s√<Ûë‘·Ô «+ düe÷<Ûë‘·T eTs¡Ωdæ ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<∏ë ` #· ` dü' ` eTVü‰u≤VüQ' ` e÷+ ` ‘ês¡jT· ‹ `
sê|òTü e' ` nkÕà‘Y ` <äT'U≤+ãTdü+s√<Ûë‘Y ` ‘·«+ düe÷<Ûë‘·TyéT ` ns¡Ωdæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eTVü‰u≤VüQ' sê|òTü e' nkÕà‘Y <äT'U≤+ãTdü+s√<Ûë‘Y j·T<∏ë
e÷+ ‘ês¡jT· ‹ #·, ‘·«+ (‘·<ë∏ ) düe÷<Ûë‘·TyéT ns¡Ωd.æ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰u≤VüQ' R eTVü‰Ms¡T&Óq’ , dü' sê|òTü e' R Ä lsêeTT&ÉT,
e÷+ R qqTï, nkÕà‘Y R á, <äT'U≤+ãTdü+s√<Ûë‘Y R <äT'KeTHÓ&ç ñô|ŒqqT+&ç,
j·T<∏ë R @ $<Ûeä TT>±, ‘ês¡jT· ‹ R <ë{Ï+#·TH√, ‘·<ë∏ R Ä Ø‹>±, ‘·«+ R ˙e⁄,
düe÷<Ûë‘·T+ R ˇq]+#·T≥≈£î, ns¡Ωdæ R ‘·>T∑ <äTe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Ó’q lsêeTT&ÉT q˙ï <äT'KdüeTTÁ<äeTT qT+&ç m≥T¢
<ë{Ï+|ü>\∑ &√ Ä $<ÛëqeTTqT ˙y˚ düeT≈£Ls¡TÃ≥≈£î ns¡TΩ&eÉ ⁄ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ Je+r+ e÷+ j·T<∏ë sêeT dü‡+uÛ≤ej·T‹ ø°]eÔ ÷Hé ˆ
‘·‘Ô· «j·÷ Vü≤qTeT Hê«#·´+ yê#ê <Ûsä à¡ eTyê|ü⁄ïVæ≤ ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Je+r+ ` e÷+ ` j·T<∏ë ` sêeT' ` dü+uÛ≤ej·T‹ ` ø°]eÔ ÷Hé
` ‘·‘Y ` ‘·«j·÷ ` Vü≤qTe÷Hé ` yê#·´+ ` yê#ê ` <Ûsä à¡ yéT ` nyê|ü⁄ïVæ≤ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Vü≤qTeTHé! ø°]eÔ ÷Hé sêeT' Je+r+ e÷+ j·T<∏ë dü+uÛ≤ej·T‹
‘·‘Y ‘·«j·÷ yê#·ýéT— yê#ê <Ûsä à¡ yéT nyê|ü⁄ïVæ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTeTHé R z Ä+»H˚j·÷, ø°]Ôe÷Hé R j·TX¯XÊÙ*jÓÆTq,
sêeT' R lsêeTT&ÉT, Je+r+ e÷+ R Áã~øÏjT· Tqï{Ïº qqTï, j·T<∏ë R m≥T¢>±,
dü+uÛ≤ej·T‹ R Ä<ä]+#·TH√, ‘·‘Y R Ä $<Ûeä TTqT, ‘·«j·÷ R ˙#˚, yê#·ýéT R
#Ó|Œü ã&Ée˝…qT, yê#ê R e÷≥‘√, <Ûsä à¡ yéT R <Ûsä à¡ eTTqT, nyê|ü⁄ïVæ≤ R bı+<äTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z Ä+»H˚j÷· ! ø°]XÔ Ê*jÓTÆ q lsêeTT&ÉT H˚qT J$+∫j·TT+&É>H∑ ˚
qqTï #˚] Ä<ä]+#·Tq≥T¢>± ˙ e‘·ì‘√ ‘·>T∑ $<Ûeä TT>± |ü\Tø£e˝…qT. á e÷≥
düV‰ü j·TeTT#˚dæ ˙e⁄ |ü⁄DéTT >∑≥Tºø=qTeTT.
XÀ¢ˆˆ ì‘·´ eTT‘ê‡Vü≤j·TTø±ÔXÃ¯ yê#· ÁX¯óÙ‘ê« ‘·« j˚T]‘ê' ˆ
e]Δw´ü ‘˚ <ëX¯s<¡ '˚∏ bÂs¡Twü+ eT<äyê|üj
Ô T˚ ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ì‘·ýéT ` ñ‘ê‡Vü≤j·TTø±Ô' ` #· ` yê#·' ` ÁX¯ó‘ê« ` ‘·«j·÷ `
á]‘ê' ` e]Δw´ü ‘˚ ` <ëX¯s<¡ '˚∏ ` bÂs¡Twü+ ` eT<äyê|üj Ô T˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ì‘·´+ ‘·«j·÷ á]‘ê' ñ‘ê‡Vü≤j·TTø±Ô' yê#·' ÁX¯ó‘ê« <ëX¯s<¡ '˚∏
eT<äyê|üj Ô T˚ bÂs¡Twü+ e]Δw´ü ‘˚.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ì‘·´+ R ìs¡+‘·se¡ TT, ‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· á]‘ê' R |ü\Tø£ã&çq{Ï,º
ñ‘ê‡Vü≤j·TTø±Ô' R ñ‘ê‡Vü≤ø£se¡ TT˝…q’ {Ï,º yê#·' R e÷≥\qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì,
<ëX¯s<¡ '˚∏ R lsêeTTq≈£î, eT<äyê|üj Ô T˚ R qqTï bı+<äT≥¬ø,’ bÂs¡Twü+ R bÂs¡TwüeTT,
e]Δw´ü ‘˚ R eè~ΔH=+<ä>\∑ <äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ñ‘ê‡Vü≤eTTqT ø£*+Z #·Tq{Ïº ˙ e÷≥\T ì‘·éTT $qT#·T+&ÉT≥e\q
lsêeTTì˝À qqTï dü+bÕ~+#·T≥¬ø’ >=|üŒ bÂs¡TwüeTT ô|+bı+<äTqT.
XÀ¢ˆˆ eT‘·‡+<˚Xj ¯ T· T‘ê yê#· düÔ «‘·Ô ÁX¯óÙ‘ê« #· sê|òTü e' ˆ
|üsêÁø£yT˚ eT‹+ Ms√ $~Ûe ‘·‡+$<Ûëdü´‹ ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT‘·‡+<˚Xj ¯ T· T‘ê' ` yê#·' ` ‘·«‘·'Ô ` ÁX¯ó‘ê« ` #· ` sê|òTü e'
` |üsêÁø£yT˚ ` eT‹+ ` Ms¡' ` $~Ûe‘Y ` dü+$<Ûëdü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡' sê|òTü e' ‘·«‘·'Ô eT‘Yd+ü <˚Xj ¯ T· T‘ê' yê#·' ÁX¯ó‘ê« #·
$~Ûe‘Y |üsêÁø£yT˚ eT‹+ dü+$<Ûëdü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡' R Ms¡T&Óq’ {Ï,º sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, ‘·«‘·'Ô R ˙qT+&ç,
eT‘Yd+ü <˚Xj ¯ T· T‘ê' R Hê dü+<˚Xe¯ TT‘√ >∑÷&çq{Ï,º yê#·' R e÷≥\qT, ÁX¯ó‘ê« #·
R $ìq+‘·H,˚ $~Ûe‘Y R ‘·>T∑ |ü<‹Δä qqTdü]+∫, |üsêÁø£yT˚ R |üsêÁø£$T+#·T≥j·T+<äT,
eT‹+ R ìX¯Ãj·TeTTqT, dü+$<Ûëdü´‹ R ø±$+#·TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ lsêeTT&ÉT ˙e⁄ ‘Ó*|æq{Ïº Hê dü+<˚Xe¯ TT yêø£éTT\qT
$ìq+‘·H˚ Hê´j·TyÓTqÆ $<ÛëqeTTq ‘·q |üsêÁø£eTeTT p|ü⁄≥≈£î ìs¡j í T· eTTqT
rdæø=q>∑\&ÉT.
(39) ` @ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z 541
XÀ¢ˆˆ d”‘êj·÷ e#·q+ ÁX¯ó‘ê« Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ
•s¡ dü´+»* e÷<Ûëj·T yêø£´ eTT‘·sÔ ¡ eTÁãM‘Y ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` d”‘êj·÷' ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' `
•s¡dæ ` n+»*yéT ` Ä<Ûëj·T ` yêø£ýéT ` ñ‘·sÔ y¡ Té ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé d”‘êj·÷' e#·q+ ÁX¯ó‘ê« •s¡dæ
n+»*yéT Ä<Ûëj·T ñ‘·sÔ +¡ yêø£ýéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' R |üeqdüT‘·T&Óq’ {Ï,º Vü≤qTe÷Hé R Ä+»H˚jT· T&ÉT,
d”‘êj·÷' R d”‘j · TÓ Tø£ÿ, e#·q+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, •s¡dæ R ‘·\ô|,’
n+»*yéT R <√dæ*ì, Ä<Ûëj·T R ñ+∫, ñ‘·sÔ +¡ yêø£ýéT R düe÷<Ûëq yêø£éTTqT,
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üeq q+<äqT&Óq’ Vü≤qTeT d”‘e· Tàe÷≥\qT $ì ‘·\e+∫ <√dæ*
jÓTT–Z á Ø‹>∑ |ü\Tø£<=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ qVæ≤ |üXÊ´$T eTπsÔ ´wüß HêdüTsπ wüß düTsπ wüß yê ˆ
j·T düdÔ ´ü øÏ|å ‘ü √ u≤D≤Hé kúÕ‘·T eTT‘·‡Vü≤‘˚-Á>∑‘'· ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` Væ≤ ` |üXÊ´$T ` eTπsÔ ´wüß ` q ` ndüTsπ wüß ` düTsπ wüß ` yê
` j·T' ` ‘·d´ü ` øÏ|å ‘ü '· ` u≤D≤Hé ` kúÕ‘·TyéT ` ñ‘·‡Vü≤‘˚ ` nÁ>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTπsÔ ´wüß ndüTsπ wüß düTsπ wüß yê u≤D≤Hé øÏ|å ‘ü '· ‘·d´ü nÁ>∑‘'·
kúÕ‘·T+ j·T' ñ‘·‡Vü≤‘˚ (‘·+) q Væ≤ |üXÊ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTπsÔ ´wüß R e÷qe⁄\+<äT>±ì, ndüTsπ wüß R sêø£då Tü \+<äT>±ì,
düTsπ wüß yê R <˚e‘·\+<äT>±ì, u≤D≤Hé R X¯se¡ TT\qT, øÏ|å ‘ü '· R Á|üj÷Ó –+#·T#·Tqï{Ï,º
‘·d´ü R Ä lsêeTTìjÓTTø£ÿ, nÁ>∑‘'· R m<äT≥, kúÕ‘·T+ R ì\#·T≥≈£î, j·T' R
me«&ÉT, ñ‘·‡Vü≤‘˚ R ñ‘·‡Væ≤+#·TH√, (‘·+ R n{Ïyº êìì) q Væ≤ |üXÊ´$T R m+‘·
e÷Á‘·eTT #·÷&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` e÷qe⁄\+<äT>±ì, <ëqe⁄\+<äT>±ì, <˚e‘·\+<äT>±ì, j·TT<äΔ
uÛ÷Ñ $T˝À u≤DeTT\qT e]¸+#·T#·Tqï Ä lsêeTTì m<äTs¡T>∑ ì\T#·T≥ ø£+^ø£]+#·T
Ms¡Tì H˚qT m+<äTqT >±qqT.
XÀ¢ˆˆ øÏåÁ|ü y˚Twü´‹ ø±≈£î‘ú√‡ Vü≤s¡´ èø£åÁ|üe¬s’ s¡« è‘·' ˆ
j·T ùdÔ j·TT~Û $õ‘ê´ØHé XÀø£+ e´|üqsTTwü´‹ ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏÁå |üyTé ` @wü´‹ ` ø±≈£î‘·ú ‡' ` Vü≤s¡´ èø£Áå |ües¬ '’ ` eè‘·' ` j·T'
` ‘˚ ` j·TT~Û ` $õ‘·´ ` nØHé ` XÀø£+ ` e´|üqsTTwü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T' j·TT~Û nØHé $õ‘·´ ‘˚ XÀø£+ e´|üqsTTwü´‹, dü' ø±≈£î‘·ú ‡'
Vü≤s¡´ èø£Áå |ües¬ '’ eè‘·' øÏÁå |üyTé @wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T' R @ eTVü‰‘·Tà&ÉT, j·TT~Û R j·TT<äeΔ TTq+<äT, nØHé R
X¯Á‘·Te⁄\qT, $õ‘·´ R »sTT+∫, ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, XÀø£+ R <äT'KeTTqT, e´|üqsTTwü´‹
R ‘=\–+|ü>∑\&√, dü' ø±≈£î‘·ú ‡' R Ä lsêeTT&ÉT, Vü≤s¡´ èø£åÁ|üe¬s’' R
yêqs¡T\jÓTTø£ÿj·TT, uÛ\Ñ ÷¢øe£ TT\jÓTTø£ÿj·TT Ms¡T\‘√, eè‘·' R ≈£L&çqyê&Ó,’ øÏÁå |ü+
R oÁ|òTü eTT>∑, @wü´‹ R sê>∑\&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $Tj·T+<äT X¯Á‘·Te⁄\qT <äTqTe÷&ç ˙ XÀø£eTT ìs¡÷à*+|ü
#˚jT· Tq{Ïº Ms¡T&Óq’ Ä ø±≈£î‘·Tú ‡&ÉT yêqs¡Ms¡T\‘√qT, uÛ\Ñ ÷¢øj £ ÷Ó <ÛTä \‘√qT ø£\dæ
n∫s¡ø±\eTT˝ÀH˚ Ç≥≈£î sêqTHêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ n|ü´s¡ÿ eT|æ |üsq®¡ ´ eT|æ yÓe’ dü«‘·+ j·TeTyéT ˆ
dü Væ≤ k˛&ÛTÉ + s¡DÒ X¯øÔ£ düeÔ ùV≤‘√ ]«X‚w‘ü '· ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n|æ ` ns¡ÿyéT ` n|æ ` |üsq®¡ ýéT ` n|æ ` yÓe’ dü«‘·+ `
j·TeTyéT ` dü' ` Væ≤ ` k˛&ÛTÉ + ` s¡DÒ ` X¯ø'Ô£ ` ‘·e ` ùV≤‘√' ` $X‚w‘ü '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' s¡DÒ ns¡ÿyéT n|æ |üsq®¡ ýéT n|æ, yÓ’ edü«‘·+ j·TeTyéT n|æ
k˛&ÛTÉ + X¯ø'Ô£ Væ≤— ‘·e ùV≤‘√' $X‚w‘ü '· X¯ø'Ô£ (uÛeÑ ‹).
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` dü' R n‘·&TÉ , s¡DÒ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, ns¡ÿyéT n|æ R dü÷s¡T´HÓq’ qT,
|üsq®¡ ýéT n|æ R Ç+Á<äTHÓq’ qT, yÓe’ dü«‘·+ j·TeTyéT n|æ R $edü«+‘·Tì düT‘·T&Óq’
j·TeTTHÓq’ qT, k˛&ÛTÉ + R düV≤æ +#·T≥≈£î, X¯ø'Ô£ Væ≤ R düeTs¡T&ú TÉ düTe÷! ‘·e ùV≤‘√'
R ˙ ì$T‘·yÔ TÓ ,Æ $X‚w‘ü '· R Ç+ø£qT $TøÏÿ*>±, X¯ø'Ô£ R düeTs¡T&ú TÉ , (uÛeÑ ‹ R
n>∑TqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ms¡T&Óq’ Ä lsêeTT&ÉT s¡Ds¡+>∑eTTq+<äT dü÷s¡T´&Ó<Tä s=ÿqïqT,
<˚y˚+Á<äT&˚ m<äT≥ ì\∫qqT j·TeT<Ûäs¡àsêCÒ e∫Ã m~]+∫qqT ne©\>∑
H√&ç+|ü>\∑ &ÉT düTe÷! n+<äTqqT ˙ ø=iπøjÓTÆ q#√ y˚iT>± #Ó|Œü qø£ÿi˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ dü Væ≤ kÕ>∑s|¡ sü ´¡ +‘ê+ eTV”≤+ kÕ~Û‘T· eTs¡Ω‹ ˆ
‘·«ìï$T‘√Ô Væ≤ sêeTdü´ »jÓ÷ »qø£q+~ì ˆˆ 17
(39) ` @ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z 543
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` Væ≤ ` kÕ>∑s|¡ sü ´¡ +‘ê+ ` eTV”≤+ ` kÕ~Û‘T· yéT ` ns¡Ω‹ `
‘·«ìï$T‘·'Ô ` Væ≤ ` sêeTdü´ ` »j·T' ` »qø£q+~ì ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` dü' kÕ>∑s|¡ sü ´¡ +‘ê+ eTV”≤+ kÕ~Û‘T· yéT ns¡Ω‹ Væ≤— »qø£q+~ì!
sêeTdü´ »j·T' ‘·«ìï$T‘·'Ô Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä lsêeTT&ÉT, kÕ>∑s|¡ sü ´¡ +‘ê+ R düeTTÁ<äeTT\ ei≈£îqT
>∑\, eTV”≤+ R edüT<Ûqä T, kÕ~Û‘T· + R eX¯|iü #·Tø=qT≥≈£î, ns¡Ω‹ Væ≤ R düeTs¡T&ú TÉ
n>∑T#·THêï&ÉT düTe÷! »qø£q+~ì! R z »qø£|⁄ü Ár! sêeTdü´ R lsêeTTq≈£î,
»j·T' R $»j·TeTT, ‘·«ìï$T‘·'Ô Væ≤ R ˙ ì$T‘·yÔ TÓ qÆ <˚ düTe÷!
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä eTVü‰Ms¡T&ÉT kÕ>∑s|¡ sü ´¡ +‘·eTT >∑\ uÛ÷Ñ eT+&É\eTT q+‘·jT· T
kÕ«BÛqeTT #˚døæ =q>∑\ düeTs¡T&ú TÉ ! ‘·©!¢ lsêeTT&ÉT kÕ~Û+#·T á $»j·T eT+‘·jT· T
˙ >∑TiÏ+∫j˚T düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü ‘·<«ä #·q+ ÁX¯ó‘ê« düeT´ ø£‡‘·´+ düTuÛ≤wæ‘y· Té ˆ
C≤qø° ãVüQy˚TH˚ ‘·+ e#·q+ #˚<ä eTÁãM‘Y ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` ‘·‘Y ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` düeT´ø˘ ` dü‘´· + ` düTuÛ≤wæ‘y· Té
` C≤qø° ` ãVüQ ` y˚TH˚— ` ‘·+ ` e#·q+ ` #· ` Ç<äyTé ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·d´ü dü‘´· + düTuÛ≤wæ‘+· ‘·<«ä #·q+ düeT´ø˘ ÁX¯ó‘ê« C≤qø° ‘·+
ãVüQ y˚TH˚. Ç<ä+ e#·qyéT nÁãM‘Y #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü R Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ, dü‘´· + R j·T<∏ës¡yú TÓ qÆ ~j·TTqT,
düTuÛ≤wæ‘+· R #·øÿ£ >∑ #Ó|Œü ã&çq~j·TTq>∑T, ‘·<«ä #·q+ R Ä e÷≥qT, düeT´ø˘ R
˝…d‡ü >±, ÁX¯ó‘ê« R $ì, C≤qø° R d”‘ê<˚$, ‘·+ R Ä Vü≤qTeTqT, ãVüQy˚TH˚ R
yÓT#·TÃø=HÓqT, Ç<ä+ e#·q+ R á e÷≥qT, nÁãM‘Y #· R |ü*ø¬ qT ≈£L&É.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT |ü*øÏq{Ïº j·T<∏ës¡yú TÓ qÆ Ä eT+∫e÷≥\qT d”‘ê<˚$
dü+‘√wüeTT>± $ì m+‘·j÷Ó yÓT#·TÃø=ì Ä‘·ì‘√ ‹]– Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü+Ô Á|üd‘úæ +· d”‘ê Mø£eå ÷D≤ |ü⁄q' |ü⁄q' ˆ
uÛsÑ Ô¡ èùdïVü‰ì«‘·+ yêø£´+ kÂVü‰sê› <äqTe÷qj·T‘Y ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·+ ` Á|üd‘úæ +· ` d”‘ê ` Mø£eå ÷D≤ ` |ü⁄q' ` |ü⁄q' `
uÛsÑ Ô¡ èùdïVü‰ì«‘·+ ` yêø£´+ ` kÂVü‰sê›‘Y ` (ÁãTeHé) nqTe÷qj·T‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· d”‘ê Á|üd‘úæ +· ‘·+ |ü⁄q' |ü⁄q' Mø£eå ÷D≤ kÂVü‰sê›‘Y
uÛsÑ Ô¡ èùdïVü‰ì«‘·+ yêø£ýéT (ÁãTeHé) nqTe÷qj·T‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, d”‘ê R d”‘ê<˚$, Á|üd‘úæ +· R ãj·T\T<˚]q{Ï,º
‘·+ R Ä Vü≤qTeTqT, |ü⁄q' |ü⁄q' R ‹]– ‹]–, Mø£eå ÷D≤ R #·÷#·T#·Tqï<Ó,’
kÂVü‰sê›‘Y R ùdïVü≤eTTe\q, uÛsÑ Ô¡ èùdïVü‰ì«‘·+ R uÛsÑ Ô¡ èÁù|eT‘√>∑÷&çq{Ï,º yêø£´+
R yêø£éTTqT, (ÁãTeHé R |ü\T≈£î#·T) nqTe÷qj·T‘Y R >ös¡$+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` ªuÛsÑ Ô¡ èùdïVü‰ì«‘·+ yêø£ýéT nqTe÷qj·T‘Yμ ‘·q uÛsÑ ôÔ¡ |’ ùdïVü≤eTT‘√
Vü≤qTeT |ü*øÏq e÷≥qT d”‘e· Tà Áù|eT‘√ >ös¡$+#ÓqT.
sê.•s√eTDÏ :` Á|üd‘úæ +· ‘·yTé nqTe÷qj·T‘Y ` ‹s¡T>∑T eTTKeTTã{Ïº ãj·T\T<˚]q
Vü≤qTeTqT d”‘ê<˚$ $TøÏÿ* >ös¡$+∫q<äì uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªyêø£ýéT nqTe÷qj·T‘Yμ eTT+<äT #Ó|üŒuÀe⁄Ø‹>±
>ös¡$+#·T#·T |ü*øÏq<äì uÛ≤eeTT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ªyêø£ýéT nqTe÷qj·T‘Yμ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT |ü*øÏq e÷≥\qT
>ös¡$+#·T#·Tqï<Ó’ nì nq«j·TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ ‹]– yÓ&*É b˛e düeTø£{qºÏ Vü≤qTeT+‘·Tì eTi\ eTi\
p#·T#·T d”‘ê<˚$ uÛsÑ j Ô¡ T· +<ä* Áù|eT#˚ >ös¡e|üPs¡«ø£eTT>± Ä‘·ì‘√ ‹]– Ç≥T¢
|ü*¬øqT.
XÀ¢ˆˆ j·T~ yê eTq´ùd Ms¡ e ôdø’ ±Vü≤ eT]+<äeT ˆ
ø£dàæ +•Ã ‘·‡+eè‘˚ <˚X‚ $ÁXÊ+‘· XÀÙ« >∑$Twü´dæ ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` yê ` eTq´ùd ` Ms¡ ` edü ` @ø±Vü≤yéT ` n]+<äeT
` ø£dàæ Hé ` ∫‘Y ` dü+eè‘˚ ` <˚X‚ ` $ÁXÊ+‘·' ` X¯«' ` >∑$Twü´dæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡! n]+<äeT! j·T~ yê eTq´ùd @ø±Vü≤+ edü— ø£dàæ +•Ã‘Y
dü+eè‘˚ <˚X‚ $ÁXÊ+‘·' (düH)é X¯«' >∑$Twü´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡ R eTVü‰Ms¡T&Ü! n]+<äeT R X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &Ü! j·T~ yê
eTq´ùd R ‘·\#·T#·TqïjÓT&É\, @ø±Vü≤+ R ˇø£ÿ~qeTT, edü R edæ+|ü⁄eTT,
ø£dàæ +•Ã‘Y R @~jÓTÆ q, dü+eè‘˚ R >∑÷&ÛyÉ TÓ qÆ {Ï,º <˚X‚ R Á|ü<X˚ e¯ TTq+<äT, $ÁXÊ+‘·'
(39) ` @ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z 545
(düH)é R $ÁX¯$T+∫qyê&Éy,’Ó X¯«' R iÒ|⁄ü , >∑$Twü´dæ R yÓ&\É >∑\e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &Éyq’Ó z eTVü‰Ms¡T&Ü! ˙ øÏwyºü TÓ qÆ #√ Ç+ø=ø£ÿ~qeTT
edæ+|ü⁄eTT. |üsT¡ \≈£î ø±qsê≈£î+&É >∑÷&ÛyÉ TÓ qÆ @ Á|ü<X˚ e¯ T+<Óq’ qT $ÁXÊ+‹ rdæø=ì
iÒ|⁄ü yÓ&*É b˛e#·TÃqT.
XÀ¢ˆˆ eTeT #Ó’ yê\ŒuÛ≤>±´j·÷' kÕìï<Ûë´ ‘·eÔ yêqs¡ ˆ
ndü´ XÀø£d´ü eTVü≤‘·' eTTVüAs¡+Ô yÓ÷ø£Då + uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTeT ` #· ` @e ` n\ŒuÛ≤>±´j·÷' ` kÕìï<Ûë´‘Y ` ‘·e `
yêqs¡ ` ndü´ ` XÀø£d´ü ` eTVü≤‘·' ` eTTVüAs¡+Ô ` yÓ÷ø£D å + ` uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡! n\ŒuÛ≤>±´j·÷' eTeT #· ‘·e kÕìï<Ûë´‘Y ndü´ eTVü≤‘·'
XÀø£d´ü eTTVüAs¡+Ô yÓ÷ø£D å + uÛyÑ ‘˚ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡! R z Vü≤qTe÷! n\ŒuÛ≤>±´j·÷' R eT+<äu≤Û >∑T´sê\HÓq’ {Ï,º
eTeT #· R Hê≈£îqT, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, kÕìï<Ûë´‘Y R <ä>iZ∑ qT+&ÉT≥e\q, ndü´ R
á, eTVü≤‘·' R >=|üŒ<Óq’ , XÀø£d´ü R <äT'KeTTq≈£î, eTTVüAs¡+Ô R ø£D å ø±\eTT,
yÓ÷ø£D
å + R $eTTøÏ,Ô uÛyÑ ‘˚ Y R n>∑TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z Ä+»H˚j÷· ! ˙e⁄ Hê jÓTT<ä› Ç+ø£qT ø=~›ø±\ eTT+&ÉTeTT.
eT+<äu≤Û >∑T´sê\HÓq’ Hê≈£î Ä ø=~› ø±\yÓTqÆ qT qqTï <äV≤æ +#·T#·Tqï á XÀø£‘ê|üeTT
qT+&ç $yÓ÷#·qeTT ø£\T>∑TqT.
XÀ¢ˆˆ >∑‘˚ Væ≤ Vü≤]XÊs¡÷\› |ü⁄qsê>∑eTHêj·T ‘·T ˆ
ÁbÕD≤HêeT|æ dü+<˚¨ eTeT kÕ´ HêïÁ‘· dü+X¯jT· ' ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >∑‘˚ ` Væ≤ ` Vü≤]XÊs¡÷\› ` |ü⁄q' ` Ä>∑eTHêj·T ` ‘·T `
ÁbÕD≤HêyéT ` n|æ ` dü+<˚V≤ü ' ` eTeT ` kÕ´‘Y ` q ` nÁ‘· ` dü+X¯jT· ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]XÊs¡÷\› ! |ü⁄q' Ä>∑eTHêj·T (‘·«sTT) >∑‘˚ (dü‹) Væ≤ eTeT
ÁbÕD≤HêyéT n|æ dü+<˚V≤ü ' kÕ´‘Y— nÁ‘· dü+X¯jT· ' q (ndæ)Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]XÊs¡÷›\ R z yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ü! |ü⁄q' Ä>∑eTHêj·T R
‹]–e#·TÃ≥¬ø,’ ‘·«sTT R ˙e⁄, >∑‘˚ (dü‹) Væ≤ R yÓ[flqyê&Ée⁄ ø±>±, eTeT R Hê
jÓTTø£ÿ, ÁbÕD≤HêyéT n|æ R ÁbÕDeTT\≈£î>∑÷&É, dü+<˚V≤ü ' R dü+X¯jT· eTT, kÕ´‘Y
R n>∑TqT, nÁ‘· R á $wüjT· eTTq, dü+X¯jT· ' R dü+<˚V≤ü eTT, q (ndæ)Ô R ˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·eÔ ÷! eTi\ e#·TÃ≥¬ø’ ˙ $|ü&ÉT yÓ&*É b˛sTTq#√
eTi\ Hê j·÷‘·q Äs¡+uÛyÑ TÓ Æ Hê ÁbÕDeTT\πø dü+X¯jT· eTT yê{Ï\T¢qT. Ç+<äT
dü+<˚V≤ü eTT ˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ ‘· yê<äsÙ¡ q» XÀÙø√ uÛ÷Ñ jÓ÷ e÷+ |ü]‘ê|üjT˚ ‘Y ˆ
<äT'U≤ <äT'› K|üsêeTècÕº+ B|üjT· ìïe yêqs¡ ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·e ` n<äsÙ¡ q»' ` XÀø£' ` uÛ÷Ñ j·T' ` e÷+ ` |ü]‘ê|üjT˚ ‘Y
` <äT'U≤‘Y ` <äT'K|üsêeTècÕº+ ` B|üjT· Hé ` Çe ` yêqs¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡! <äT'U≤‘Y <äT'K|üsêeTècºÕ+ e÷+ ‘·e n<äsÙ¡ q»'
XÀø£' B|üjT· Hé Çe uÛ÷Ñ j·T' |ü]‘ê|üjT˚ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡! R z Vü≤qTe÷! <äT'U≤‘Y R <äT'KeTTqT+&ç,
<äT'K|üsêeTècºÕ+ R <äT'KeTT\#˚ ø£|Œü ã&ÉT#·Tqï{Ï,º e÷+ R qqTï, ‘·e R ˙
jÓTTø£ÿ, n<äs¡Ùq»' R <äs¡ÙqeTT ˝Òq+<äTe\q >∑*–q{Ïº, XÀø£' R <äT'KeTT,
uÛ÷Ñ j·T' R Ç+ø£qT, B|üjT· Hé Çe R eT+&ç+#·T#·Tqï≥T¢>±, |ü]‘ê|üjT˚ ‘Y R
$TøÏÿ*>± ‘·|+æ |üCj Ò T· TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·Ôe÷! ˇø£ <äT'KeTT |æeTà≥ Ç+ø=ø£ <äT'KeTT
ø£|Œæ y˚jT· T#·Tqï Hê≈£î ˙ kÕìï<Û´ä eTT>∑÷&É <ä÷s¡yTÓ qÆ jÓT&É\ á XÀø£eTT Ç+ø£qT
qqTï <äV≤æ +∫ Hê≈£î n$T‘·yTÓ qÆ dü+‘ê|üeTT ø£\T>∑Cj Ò T· TqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ nj·T+ #· Ms¡ dü+<˚V≤ü dæwÔ rü̃ e eTe÷Á>∑‘'· ˆ
düTeTVü‰+ düÔ «‘·‡Vü‰j˚Twüß Vü≤s¡´ èπøwå ßü Vü≤ØX¯«s¡ ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nj·T+ ` #· ` Ms¡ ` dü+<˚V≤ü ' ` ‹wü‹˜ ` Çe ` eTeT `
nÁ>∑‘'· ` düTeTVü‰Hé ` ‘·«‘·‡Vü‰j˚Twüß ` Vü≤s¡´ èπøwå ßü ` Vü≤ØX¯«s¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡! Vü≤ØX¯«s¡! ‘·«‘·‡Vü‰j˚Twüß Vü≤s¡´ èπøwå ßü düTeTVü‰Hé dü+<˚V≤ü '
eTeT nÁ>∑‘'· ‹wü‹˜ Çe.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Ms¡! R eTVü‰Ms¡T&Éyq’Ó , Vü≤ØX¯«s¡! R yêqs¡ÁX‚wß˜ü &Ü! ‘·«‘·‡Vü‰j˚Twüß
R ˙≈£î düV‰ü j·T≈£î˝…q’ {Ï,º Vü≤s¡´ èπøwå ßü R yêqs¡u\ÑÛ ÷¢øe£ TT\ $wüjT· eTTq, düTeTVü‰Hé
R $TøÏÿ* >=|üŒ<Óq’ , nj·T+ dü+<˚V≤ü ' R á dü+<˚V≤ü eTT, eTeT nÁ>∑‘'· R Hê
jÓT<äT≥, ‹wü‹˜ Çe (ndæ)Ô R ì\∫j·TTqï≥T¢qï~.
(39) ` @ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z 547
‘ê‘·Œs¡éTT :` z MsêÁπ>düsê! ˙≈£î düVü‰j·T≈£î˝…’q MT yêqs¡ uÛÑ\÷¢ø£eTT\
$wüjT· eTTq >=|üŒ dü+<˚V≤ü yÓTTø£{Ï jÓT<äTs¬ ’ qqTï y˚~+Û #·T#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ ø£<+ä∏ qT K\T <äTcÕŒs¡+ ‘·]wü´+‹ eT¨<ä~yÛ Té ˆ
‘êì Vü≤s¡´ èø£ôå dH’ ê´ì ‘Í yê qs¡esê‘·àCÖ ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£<+ä∏ ` qT ` K\T ` <äTcÕŒs¡+ ` ‘·]wü´+‹ ` eT¨<ä~yÛ Té `
‘êì ` Vü≤s¡´ èø£ôå dH’ ê´ì ` ‘Í ` yê ` qs¡esê‘·àCÖ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äTcÕŒs¡+ eT¨<ä~+Û ‘êì Vü≤s¡´ èø£ôå dH’ ê´ì, ‘Í qs¡esê‘·àCÖ
yê ø£<+ä∏ qT K\T ‘·]wü´+‹?
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` <äTcÕŒs¡+ R <ë≥X¯ø´£ eTT>±ì, eT¨<ä~+Û R eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT,
‘êì R Ä, Vü≤s¡´ èø£ôå dH’ ê´ì R yêqs¡u\ÑÛ ÷¢øô£ dq’ éTT\T>±ì, ‘Í R Ä, qs¡esê‘·àCÖ
yê R sê»≈£îe÷s¡T *s¡Te⁄s¡T >±ì, ø£<+ä∏ qT K\T R m≥T¢>,∑ ‘·]wü´+‹ R
<ë≥>∑\s¡T?
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTe÷! MT yêqs¡u\ÑÛ ÷¢ø£ ôdq’ éTT\T>±ì, Ä sê»|ü⁄Á‘·T *s¡Te⁄s¡T
>±ì <ë≥ X¯ø´£ eTT>±q{Ïº á eTVü‰kÕ>∑se¡ TTqT @ Ø‹>± <ë{Ï sê>∑\s¡T?
XÀ¢ˆˆ Á‘·j÷· D≤y˚Te uÛ÷Ñ ‘êHê+ kÕ>∑s¡ kÕ´dü´ \+|òTü H˚ ˆ
X¯øÔÏ kÕ‡´ <Ó’ «q‘˚jT· dü´ ‘·e yê e÷s¡T‘·d´ü yê ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á‘·j÷· D≤yéT ` @e ` uÛ÷Ñ ‘êHê+ ` kÕ>∑sd¡ ´ü ` ndü´ ` \+|òTü H˚
` X¯ø'ÔÏ ` kÕ´‘Y ` yÓq’ ‘˚jT· dü´ ` ‘·e ` yê ` e÷s¡T‘·d´ü ` yê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ndü´ kÕ>∑sd¡ ´ü \+|òTü H˚ yÓq’ ‘˚jT· dü´ yê ‘·e yê e÷s¡T‘·d´ü
yê Á‘·j÷· D≤+ uÛ÷Ñ ‘êHêyéT @e X¯ø'ÔÏ kÕ´‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndü´ R á, kÕ>∑s¡dü´ R düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ, \+|òüTH˚ R
\+|òTü qeTTq+<äT, yÓq’ ‘˚jT· dü´ yê R >∑sT¡ ‘·à+‘·Tq≈£î >±ì, ‘·e yê R ˙≈£î >±ì,
e÷s¡T‘·d´ü yê R yêj·TTe⁄q≈£î >±ì, Á‘·j÷· D≤+ uÛ÷Ñ ‘êHêyéT @e R eT÷&ÉT
ÁbÕDT\≈£î e÷Á‘·yT˚ , X¯ø'ÔÏ R kÕeTs¡´ú eTT, kÕ´‘Y R ñ+&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á kÕ>∑s¡eTTqT \+|òæT+#·T≥≈£î >∑s¡T‘·à+‘·Tq≈£îqT ˙≈£îqT
yêj·TT<˚e⁄q≈£îqT e÷Á‘·yT˚ X¯ø>ÔÏ \∑ <äT. á eTTe⁄«s¡T ‘·|Œü y˚ie… «]#·Ã≥ á kÕ>∑s¡
\+|òTü qeTTq≈£î düeTs¡T\ú T ø±s¡T.
XÀ¢ˆˆ ‘· <ädàæ Hêÿs¡´ìs√´π> M¬se’ + <äTs¡‹Áø£yT˚ ˆ
øÏ+ |üX´¯ dæ düe÷<Ûëq+ ‘·«+ Væ≤ ø±s¡´$<ë+ es¡' ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` ndæàHé ` ø±s¡´ìs√´π> ` Ms¡ ` @e+ ` <äTs¡‹Áø£yT˚ ` øÏ+
` |üX´¯ dæ ` düe÷<Ûëq+ ` ‘·«+ ` Væ≤ ` ø±s¡´$<ë+ ` es¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y Ms¡! @e+ <äTs¡‹Áø£yT˚ ndæàHé ø±s¡´ìs√´π> øÏ+ düe÷<Ûëq+
|üX´¯ dæ? ‘·«+ ø±s¡´$<ë+ es¡' Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTq, Ms¡! R z Ms¡T&Ü! @e+ R á Ø‹>±,
<äTs¡‹Áø£yT˚ R nkÕ<Û´ä yÓTqÆ {Ï,º ndæàHé R á, ø±s¡´ìs√´π> R ø±s¡´ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT,
øÏ+ düe÷<Ûëq+ R @$T düe÷<ÛëqeTTqT, |üX´¯ dæ R ø£qT>=qT#·THêïe⁄, ‘·«+ R
˙e⁄, ø±s¡´$<ë+ R ø±s¡ý˚‘\Ô· ˝À, es¡' Væ≤ R ÁX‚wßü &˜ eÉ ⁄>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` z eTVü‰Ms¡T&Ü! Ç{Ïº nkÕ<Û´ä yÓTqÆ á ø±s¡éTTqT ìs¡«Væ≤+#·T≥¬ø’
#˚jT· <ä>T∑ ø£seÔ¡ ´ yÓT{Ï<º ìä jÓT+#·T#·THêïe⁄? ˙y˚ ø±s¡´kÕ<Û≈ä î£ \˝À nÁ>∑>D
∑ T´&Ée⁄
düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ø±eT eTdü´ ‘·« y˚T yÓø’ '£ ø±s¡´dü´ |ü]kÕ<ÛHä ˚ ˆ
|üsê´|ü'Ô |üsM¡ s¡|Tüò ï j·TX¯d´ü ùdÔ |ò˝ü À<äjT· ' ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±eTyéT ` ndü´ ` ‘·«yéT ` @e ` @ø£' ` ø±s¡´dü´ ` |ü]kÕ<ÛHä ˚
` |üsê´|ü'Ô ` |üsM¡ s¡|Tüò ï ` j·TX¯d´ü ' ` ‘˚ ` |ò˝ü À<äjT· ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üsM¡ s¡|Tüò ï! ndü´ ø±s¡´dü´ |ü]kÕ<ÛHä ˚ ‘·«yéT @ø£' @e ø±eT+
|üsê´|ü'Ô . |ò˝ü À<äjT· ' ‘˚ j·TX¯d´ü '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üsM¡ s¡|Tüò ï R X¯Á‘·TMs¡T\qT |ü]e÷s¡TÃq{Ïº Vü≤qTe÷, ndü´
ø±s¡´dü´ R á ø±s¡éTT jÓTTø£ÿ, |ü]kÕ<ÛHä ˚ R ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT, ‘·«+ R ˙e⁄,
@ø£' @e R ˇø£ÿ&Éy,˚ ø±eT+ R $TøÏÿ*>±, |üsê´|ü'Ô R #ê*q{Ïyº ê&Ée⁄, |ò˝ü À<äjT· '
R |ò\ü ÁbÕ|æ,Ô ‘˚ R ˙≈£î, j·TX¯d´ü ' R ø°]øÔ s£ y¡ TÓ qÆ {Ï~º .
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &Éyq’Ó z Vü≤qTe÷! qqTï $&ç|+æ ∫, sêeTTìø£&É
#˚s¡TÃq{Ïº á ø±s¡éTTqT ìs¡«Væ≤+#·T≥≈£î ˙ y=ø£ÿ&Éy˚ düeTs¡Tú&Ée⁄. á
ø±s¡´ìs¡«Vü≤DeTT ˙ ø¬ +‘·j÷Ó ø°]ìÔ >∑÷s¡TÃqT.
XÀ¢ˆˆ ã˝…’ dü‡eTÅ>¬ ’ s¡´~ e÷+ sêeD+ õ‘·´ dü+j·TTπ> ˆ
$»sT÷ dü«|ü⁄s¡+ j·÷j·÷ ‘·Ô ‘·dÔ ´ü dü<èä X¯+ uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ 29
(39) ` @ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z 549
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ã˝…'’ ` düeTÅ>¬ '’ ` j·T~ ` e÷+ ` sêeD+ ` õ‘·´ ` dü+j·TTπ>
` $»sT÷ ` dü«|ü⁄s¡+ ` j·÷j·÷‘Y ` ‘·‘Y ` ‘·d´ü ` dü<èä X¯+ ` uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (sêeT') düeTÅ>¬ '’ ã˝…'’ dü+j·TTπ> sêeD+ õ‘·´ $»sT÷ (düH)é
e÷+ (>∑èV”≤‘ê«) dü«|ü⁄s¡+ j·÷j·÷‘Y j·T~ ‘·‘Y ‘·d´ü dü<èä X¯+ uÛyÑ ‘˚ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (sêeT' R lsêeTT&ÉT), düeTÅ>¬ '’ R düeTÁ>∑eTT˝…q’ , ã˝…'’ R
ôdq’ éTT\‘√, dü+j·TTπ> R j·TT<äeΔ TTq+<äT, sêeD+ R sêeDTì, õ‘·´ R »sTT+∫,
$»sT÷ (düH)é R $»j·TeTT>∑\yê&Ó,’ e÷+ R qqTï, (>∑èV”≤‘ê« R rdæø=ì),
dü«|ü⁄s¡+ R ‘·q q>∑se¡ TTqT >∑÷]Ã, j·÷j·÷‘Y j·T~ R yÓ&*É qjÓT&É\, ‘·‘Y R
n~, ‘·d´ü R Ä‘·ìøÏ, dü<èä X¯+ R j·TTø£yÔ TÓ qÆ ~, uÛyÑ ‘˚ Y R ø±>∑\<äT.
dü÷#·q :` Ç#·Ã≥ ª‘·‘Y ‘·d´ü dü<èä X¯+ uÛyÑ ‘˚ μY nqT≥≈£î ã<äT\T>±, ª‘·‘T· Ô y˚T kÕ´‘Y
j·TX¯dÿü s¡yTé μ nì ø=ìï Á|ü‘T· \˝Àì bÕsƒe¡ TT. á |üøeå£ TTq, ˙e⁄ sêø£då Tü \qT
Vü≤‘·e÷]Ã qqTï >=ìb˛e⁄≥ø£+f… lsêeTT&˚ e∫Ã sêeDTì z&ç+∫ qqTï
>=ìb˛e⁄≥j˚T Hê≈£î Á|ü‹cÕ˜øs£ y¡ TÓ qÆ $wüjT· eTT >±>∑\<äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT düeTÁ>∑eTT˝…q’ ôdq’ éTT\‘√ Ç#·{øÏ eÏ ∫Ã s¡Ds¡+>∑eTTq
sêeDTì »sTT+∫ $»jÓ÷ù|‘·T&Ó’ qqTï ‘·q |ü⁄s¡eTTq≈£î >=ìb˛e⁄≥j˚T Ä‘·ì
|üsêÁø£eTeTTq≈£î j·TTø£yÔ TÓ Æ j·TT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ X¯s¬ d’ Tü Ô dü+≈£î˝≤+ ø£è‘ê« \+ø±+ |üsã¡ ˝≤s¡q› ' ˆ
e÷+ qj˚T<ä´~ ø±≈£î‘·ú ‡' ‘· ‘·dÔ ´ü dü<èä X¯+ uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯s¬ '’ ` ‘·T ` dü+≈£î˝≤+ ` ø£è‘ê« ` \+ø±+ ` |üsã¡ ˝≤s¡q› ' `
e÷+ ` qj˚T‘Y ` j·T~ ` ø±≈£î‘·ú ‡' ` ‘·‘Y ` ‘·d´ü ` dü<èä X¯+ ` uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üsã¡ ˝≤s¡q› ' ø±≈£î‘·ú ‡' X¯s¬ '’ \+ø±+ dü+≈£î˝≤+ ø£è‘ê« e÷+
qj˚T‘Y j·T~ ‘·‘Y ‘·d´ü dü<èä X¯+ uÛyÑ ‘˚ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üs¡ã˝≤s¡›q' R X¯Á‘·Tôd’qéTTqT nD#·Tq{Ïº, ø±≈£î‘·ú ‡' R
lsêeTT&ÉT, X¯s¬ '’ R u≤DeTT\‘√, \+ø±+ R \+ø±q>∑se¡ TTqT, dü+≈£î˝≤+ ø£è‘ê«
R ø£˝À¢*‘·eTT >±$+∫, e÷+ R qqTï, qj˚T‘Y j·T~ R ø=ìb˛sTTq#√, ‘·‘Y R
n~, ‘·d´ü R Ä‘·ìøÏ, dü<èä X¯+ R ‘·–j·TTqï{Ï~º , uÛyÑ ‘˚ Y R n>∑TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT X¯Á‘·Tã\ dü+Vü‰s¡≈î£ &Ó’ ‘·q X¯s|¡ sü +¡ |üs\¡ #˚ \+ø±
q>∑se¡ TTqT ø£˝À¢\eTT >±$+∫ qqTï >=ì b˛sTTq#√ Ä Ms¡øè£ ‘·ý˚T Ä‘·ìøÏ
j·TTø£yÔ TÓ Æ j·TT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ ‘· <ä´<∏ë ‘·d´ü $Áø±+‘· eTqTs¡÷|ü+ eTVü‰‘·àq' ˆ
uÛyÑ ˚ <ëVü≤eX¯Ss¡d´ü ‘·<ë∏ ‘·« eTT|übÕ<äjT· ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` j·T<∏ë ` ‘·d´ü ` $Áø±+‘·yTé ` nqTs¡÷|ü+ ` eTVü‰‘·àq'
` uÛyÑ ‘˚ Y ` ÄVü≤eX¯Ss¡d´ü ` ‘·<ë∏ ` ‘·«yéT ` ñ|übÕ<äjT· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y ÄVü≤eX¯Ss¡d´ü ‘·d´ü eTVü‰‘·àq' nqTs¡÷|ü+ $Áø±+‘·+
j·T<∏ë uÛyÑ ‘˚ Y ‘·<ë∏ ‘·«yéT ñ|übÕ<äjT· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R n+<äTe\q, ÄVü≤eX¯Ss¡d´ü R j·TT<äMΔ s¡T&Óq’ , ‘·d´ü
eTVü‰‘·àq' R Ä eTVü≤˙j·TTq≈£î, nqTs¡÷|ü+ R ñ∫‘·yÓTÆq, $Áø±+‘·+ R
|üsêÁø£eTeTT, j·T<∏ë R @ Ø‹>±, uÛyÑ ‘˚ Y R n>∑TH√, ‘·<ë∏ R Ä Ø‹>±, ‘·«+ R
˙e⁄, ñ|übÕ<äjT· R Á|ü‹bÕ~+#·TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+<äT#˚ eTVü‰Ms¡T&Óq’ Ä eTVü‰‘·Tàq≈£î ñ∫‘·yTÓ qÆ Ø‹>± Ä‘·ì
|üsêÁø£eT$»è+uÛD Ñ eTT m≥T¢>∑ »s¡T>∑e\dæjT· Tqï<√ Ä Ø‹>± ˙e⁄ Ä˝À∫+∫
ìs¡ísTT+#·TeTT.
XÀ¢ˆˆ ‘·<sä √ú|Vü ≤æ ‘·+ yêø£´+ düV≤æ ‘·+ ùV≤‘·Tdü+Væ≤‘·yTé ˆ
ìX¯eT´ Vü≤qTe÷Hé X‚w+ü yêø£éTT‘·sÔ ¡ eTÁãM‘Y ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` ns√ú|Vü ≤æ ‘·+ ` yêø£´+ ` düV≤æ ‘·+ ` ùV≤‘·Tdü+Væ≤‘·yTé `
ìX¯eT´ ` Vü≤qTe÷Hé ` X‚w+ü ` yêø£ýéT ` ñ‘·sÔ y¡ Té ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTe÷Hé ùV≤‘·Tdü+Væ≤‘·yéT, nsú√|üVæ≤‘·+, düVæ≤‘·+ ‘·‘Y
yêø£´+ ìX¯eT´ X‚wyü Té ñ‘·sÔ +¡ yêø£ýéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, ùV≤‘·Tdü+Væ≤‘·+ R düùV≤‘·Tø£yTÓ qÆ {Ïj º T· T,
ns√ú|Vü ≤æ ‘·+ R Á|üj÷Ó »qj·TTø£yÔ TÓ qÆ {Ïj
º T· T, düV≤æ ‘·+ R Væ≤‘·eTT‘√ >∑÷&çq{Ï~º j·TT
q>∑T, ‘·‘Y yêø£´+ R Ä yêø£éTTqT, ìX¯eT´ R $ì, X‚w+ü R $T–*q{Ï,º ñ‘·sÔ +¡
R düe÷<ÛëqyÓTqÆ , yêø£´+ R e#·qeTTqT, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düùV≤‘·Tø£eTT>∑qT, Á|üj÷Ó »qe+‘·eTT>∑qT, Væ≤‘·øs£ e¡ TT>∑qT d”‘ê<˚$
|ü*øÏq{Ïº e#·qeTT\qT Ä\øÏ+∫ Vü≤qTeT ‘êqT #Ó|Œü e\dæq $T–*q e÷≥\qT
á Ø‹>∑ |ü*ø¬ qT.
(39) ` @ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z 551
XÀ¢ˆˆ <˚$ Vü≤s¡´ èø£ôå dH’ ê´Hê MTX¯«s¡' |üe¢ ‘ê+ es¡' ˆ
düTÁê dü‡‘·Ô «dü+|üqï düyÔ êπsú ø£è‘·ìX¯Ãj·T' ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <˚$! ` Vü≤s¡´ èø£ôå dH’ ê´Hê+ ` áX¯«s¡' ` |üe¢ ‘ê+ ` es¡' `
düTÁê' ` dü‘Ô· «dü+|üqï' ` ‘·e ` nπsú ` ø£è‘·ìX¯Ãj·T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚$! Vü≤s¡´ èø£ôå dH’ ê´Hê+ áX¯«s¡' dü‘Ô· «dü+|üqï' |üe¢ ‘ê+ es¡'
düTÁê' ‘·e nπsú ø£è‘·ìX¯Ãj·T' (ndæ)Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚$! R z |üPE´sê˝≤! Vü≤s¡´ èø£ôå dH’ ê´Hê+ R yêqs¡T\jÓTTø£ÿj·TT
uÛÑ\÷¢ø£eTT\jÓTTø£ÿj·TT ôd’qéTT\≈£î, áX¯«s¡' R Á|üuÛÑTe⁄qT, dü‘·Ô «dü+|üqï' R
ã\dü+|üqTï&ÉTqT, |üe¢ ‘ê+ es¡' R yêqs¡T\˝À ÁX‚wßü &˜ TÉ qT n>∑T, düTÁê' R
düTÁê⁄&ÉT, ‘·e nπsú R ˙ $wüjT· eTTq+<äT, ø£è‘·ìX¯Ãj·T' R #˚jT· ã&çq ìX¯Ãj·TeTT
>∑\yê&ÉT>±, (ndæÔ R ñHêï&ÉT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` z d”‘ê<˚M! nbÕs¡yTÓ qÆ yêqs¡ uÛ\Ñ ÷¢ø£ ôdq’ éTT\≈£î n~Û|‹ü j·TT,
eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&ÉTqT n>∑T yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ó’q düTÁê⁄&ÉT ˙ XÀø£eTTqT ‘=\–+#·T
ø±s¡éTTq+<äT <Ûèä &ÛyÉ TÓ qÆ ìX¯Ãj·TeTT‘√ qTHêï&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ dü yêqs¡dVü ≤ü ÁkÕD≤+ ø√{°_Û s¡_dÛ +ü eè‘·' ˆ
øÏÁå |ü y˚Twü´‹ yÓ<’ V˚ ≤æ sêø£kå ÕHê+ ìãs¡ΩD' ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` yêqs¡dVü ≤ü ÁkÕD≤+ ` ø√{°_'Û ` n_Ûd+ü eè‘·' ` øÏÁå |üyTé `
@wü´‹ ` yÓ<’ V˚ ≤æ ` sêø£kå ÕHê+ ` ìãs¡ΩD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ<’ V˚ ≤æ ! sêø£kå ÕHê+ ìãs¡ΩD' dü' yêqs¡dVü ≤ü ÁkÕD≤+ ø√{°_'Û
n_Ûd+ü eè‘·' øÏÁå |üyTé @wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ<’ V˚ ≤æ ! R z d”‘ê<˚M! sêø£kå ÕHê+ ìãs¡ΩD' R sêø£då Tü \qT
Vü≤‘·e÷s¡TÃq{Ï,º dü' R Ä düTÁê⁄&ÉT, yêqs¡dVü ≤ü ÁkÕD≤+ R y˚\ø=\~ yêqs¡T\
jÓTTø£ÿ, ø√{°_Û' R ø√≥¢ø=\~#˚, n_Ûdü+eè‘·' R ≈£L&çj·TTqïyê&Ó’, øÏåÁ|ü+ R
‘·«s¡˝À, @wü´‹ R sê>∑\&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°<M˚ ! sêø£då Tü \qT ‘·T<äeTT{Ï+º |ü >∑\yê&Óq’ {Ïº Ä düTÁê⁄&ÉT
y˚\ø=\~ ø√≥T¢>q∑ Tqï yêqs¡ôdq’ éTT‘√ ø£*dæ ìqTï $&ç|+æ #·T≥¬ø’ ‘·«s¡˝À Ç#·Ã≥≈£î
sê>∑\&ÉT.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü $Áø£eTdü+|üHêï dü‡‘·Ô «e+‘√ eTVü‰ã˝≤' ˆ
eTqdü‡+ø£\Œdü+bÕ‘ê ì<˚X‚ Vü≤s¡jT· dæú ‡‘ê' ˆˆ 35
XÀ¢ˆˆ j˚TcÕ+ H√|ü] Hê<Ûkä ÕÔqï‹s¡´ø£‡»®‘˚ >∑‹' ˆ
q #· ø£sà¡ düT d”<+ä ‹ eTVü≤ ‘·‡ «$T‘·‘»˚ dü' ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·dü´ ` $Áø£eTdü+|üHêï' ` dü‘·Ô «e+‘·' ` eTVü‰ã˝≤' `
eTqdü‡+ø£\Œdü+bÕ‘ê' ` ì<˚X‚ ` Vü≤s¡jT· ' ` dæ‘ú ê' ` j˚TcÕ+ ` q ` ñ|ü] `
q ` n<Ûkä ÕÔ‘Y ` q ` ‹s¡´ø˘ ` dü»‘® ˚ ` >∑‹' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j˚TcÕ+ >∑‹' ñ|ü] q dü»‘® —˚ n<Ûkä ÕÔ‘Y q dü»‘® —˚ ‹s¡´ø˘ q
dü»‘® —˚ ‘˚ $Áø£eTdü+|üHêï' dü‘Ô· «e+‘·' eTVü‰ã˝≤' eTqdü‡+ø£\Œdü+bÕ‘ê' Vü≤s¡jT· '
‘·d´ü ì<˚X‚ dæ‘ú ê'— n$T‘·‘»˚ dü' eTVü≤‘·T‡ ø£sà¡ düT q #· d”<+ä ‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j˚TcÕ+ R me]jÓTTø£ÿ nsTT‘˚, >∑‹' R >∑eTqeTT, ñ|ü] R
}s¡«Δ eTTq, q dü»‘® ˚ R n&É–¶ +|üã&É<√, n<Ûkä ÕÔ‘Y R ÁøÏ+~˝Àø£eTT\+<äT, q
dü»‘® ˚ R n&É–¶ +|üã&É<√, ‹s¡´ø˘ R n&Ée¶ TT>∑, q dü»‘® ˚ R n&É–¶ +|üã&É<√, ‘˚ R
n{Ï,º $Áø£eTdü+|üHêï' R |üsêÁø£eTdü+|üqTï\TqT, dü‘Ô· «e+‘·' R X¯øÔÏ dü+|üqTï\TqT,
eTVü‰ã˝≤' R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´\TqT, eTqdü‡+ø£\Œdü+bÕ‘ê' R eTqdü‡+ø£\ŒeTTqT
ã{Ïº #·]+#·Tyês¡T q>∑T, Vü≤s¡jT· ' R yêqs¡T\T, ‘·d´ü R Ä düTÁê⁄ìjÓTTø£ÿ, ì<˚X‚
R Ä»„jT· +<äT, dæ‘ú ê' R ñHêïs¡T, n$T‘·‘»˚ dü' R nbÕs¡yTÓ qÆ Á|ü‘ê|üeTT >∑*qZ {Ïº
Ä yêqs¡T\T, eTVü≤‘·T‡ R >=|üŒyÓq’ , ø£sà¡ düT R ø±s¡éTT\+<äT, q #· d”<+ä ‹ R
~>∑T\TH=+<äs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰|üsêÁø£eTe+‘·T\TqT, n$T‘·X¯øÏÔeT+‘·T\TqT, eTVü‰
ã˝≤&ÛÉT´\TqT, eTqdü‡+ø£˝≤ŒqTkÕs¡eTT>± n$T‘·y˚>∑eTT>∑ #·]+|ü>∑\yês¡TqT,
}s¡«Δ ˝Àø£eTT\˝À >±ì n<Û√˝Àø£eTT˝À >±ì q\TeT÷\\ >∑\ <˚Xe¯ TT\˝À >±ì
n&ÉT¶˝Ò≈£î+&É #·]+|ü>∑\yês¡TqT n>∑T yêqs¡T\T ndü+U≤´≈£î\T Ä‘·ì Ä»„≈£î
ø£≥Tºã&çj·TTHêïs¡T. n+<äT#˚ ˙e⁄ ~>∑T\T H=+<äe\dæq |üì˝Ò<äT. Á|ü‘ê|ü
dü+|üqTï\>∑T yêqs¡T\T m+‘·{Ï |òTü qø±s¡éTT\+<äTqT yê´≈£î\‘· H=+<äsT¡ .
XÀ¢ˆˆ ndüøè£ ‘ÓÌÔ s¡à¨‘ê‡ôV≤’ dü‡kÕ>∑s<¡ säÛ ê<Ûsä ê ˆ
Á|ü<øä DåÏ ø° è£ ‘ê uÛ÷Ñ $T sê«j·TTe÷sêZqTkÕ]_Û' ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ndüøè£ ‘Y ` ‘Ó'’ ` eT¨‘ê‡ôV≤’ ' ` dükÕ>∑s<¡ säÛ ê<Ûsä ê ` Á|ü<øä DåÏ ø° è£ ‘ê
` uÛ÷Ñ $T' ` yêj·TTe÷sêZqTkÕ]_Û' ˆˆ
(39) ` @ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z 553
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêj·TTe÷sêZqTkÕ]_Û' eT¨‘ê‡ôV≤’ ' ‘Ó'’ dükÕ>∑s<¡ säÛ ê<Ûsä ê
uÛ÷Ñ $T' ndüøè£ ‘Y Á|ü<øä DåÏ ø° è£ ‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT¨‘ê‡ôV≤’ ' R >=|üŒ<Óq’ ñ‘ê‡Vü≤eTT ø£*–q{Ï,º yêj·TTe÷sêZqT
kÕ]_Û' R Äø±X¯e÷s¡ZeTTq dü+#·]+#·T#·Tqï{Ïº, ‘Ó’' R Ä yêqs¡T\#˚,
dükÕ>∑s<¡ säÛ ê<Ûsä ê R düeTTÁ<äeTT‘√&ÉqT |üs«¡ ‘·eTT\‘√&ÉqT ≈£L&çq{Ï,º uÛ÷Ñ $T' R
uÛ÷Ñ $T, ndüøè£ ‘Y R |ü\Te÷iT\T, Á|ü<øä D åÏ ø° è£ ‘ê R Á|ü<øä D
åÏ eTT #˚jT· ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n$T‘√‘ê‡Vü≤dü+|üqTï˝…’q Ä yêqs¡T\T yêj·TTe÷s¡ZeTTqT
nqTdü]+∫qyê¬s’ düeTTÁ<äeTT\‘√qT |üs«¡ ‘·eTT\‘√qT ≈£L&çq á uÛ÷Ñ eT+&É\eTTqT
|ü\Te÷iT\T Á|ü<øä D åÏ eTT #˚d]æ .
XÀ¢ˆˆ eT~«•cÕºXÃ¯ ‘·T˝≤´X¯Ã dü+‹ ‘·Á‘· eHÍø£d'ü ˆ
eT‘·'Ô Á|ü‘´· es¡' ø£•Ã HêïdæÔ düTÁêdüìï<ÛÍ ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT~«•cÕº' ` #· ` ‘·T˝≤´' ` #· ` dü+‹ ` ‘·Á‘· ` eHÍø£d'ü `
eT‘·'Ô ` Á|ü‘´· es¡' ` ø£•Ã‘Y ` q ` ndæÔ ` düTÁêdüìï<ÛÍ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· eHÍø£d'ü eT~«•cºÕ' ‘·T˝≤´' #· dü+‹— düTÁêdüìï<ÛÍ
eT‘·'Ô Á|ü‘´· es¡' ø£•Ã‘Y q ndæ.Ô
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R n#·Ã≥, eHÍø£d'ü R yêqs¡T\T, eT~«•cºÕ' R Hêø£+f…
|òTü qT˝…q’ yês¡T>∑qT, ‘·T˝≤´' #· R düe÷qT˝…q’ yês¡T>∑qT, dü+‹ R ñHêïs¡T, düTÁê
düìï<ÛÍ R düTÁê⁄ìø£&,É eT‘·'Ô R Hêø£+f…, Á|ü‘´· es¡' R ‘·≈î£ ÿeyê&ÉT, ø£•Ã‘Y R
ˇø£ÿ&ÉTqT, HêdæÔ R ˝Ò&TÉ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä düTÁê⁄ì düìï~Ûj·T+<äT ñqï yêqs¡T\T m+<äs√ Hê‘√
düe÷qT\THêïs¡T. eTi…+<äs√ Hê ø£qïqT >=|üŒyê s¡THêïs¡T. Ä‘·ì ø£&É Hêø£+f…
‘·≈î£ ÿeyê &Óe«&ÉTqT ˝Ò&TÉ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ ‘êe ~Vü≤ ÁbÕ|ü'Ô øÏ+ |ü⁄q ùdÔ eTVü‰ã˝≤' ˆ
qVæ≤ Á|üøè£ cºÕ' Áù|wü´+‘˚ Áù|wü´+‘˚ V”≤‘·sπ »Hê' ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` ‘êe‘Y ` ÇVü≤ ` ÁbÕ|ü'Ô ` øÏ+ ` |ü⁄q' ` ‘˚ `
eTVü‰ã˝≤' ` q ` Væ≤ ` Á|üøè£ cºÕ' ` Áù|wü´+‘˚ ` Áù|wü´+‘˚ ` Væ≤ ` Ç‘·sπ `
»Hê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ ‘êe‘Y ÇVü≤ ÁbÕ|ü'Ô — ‘˚ eTVü‰ã˝≤' øÏ+ |ü⁄q'? Á|üøè£ cºÕ'
q Áù|wü´+‘˚ Væ≤— Ç‘·sπ »Hê' Væ≤ Áù|wü´+‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ ‘êe‘Y R H˚H,˚ ÇVü≤ R Ç#·Ã≥≈£î, ÁbÕ|ü'Ô R #˚sT¡ ø=+{Ïì,
‘˚ eTVü‰ã˝≤' R Ä eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´\T, øÏ+ |ü⁄q' R @$T Çø£ #Ó|ü q~? Á|üøè£ cºÕ'
R ÁX‚wßü \˜ T, q Áù|wü´+‘˚ Væ≤ R |ü+|üã&ÉsT¡ >∑<ë!, Ç‘·sπ »Hê' Væ≤ R kÕe÷q´»qT˝Ò
>∑<ë, Áù|wü´+‘˚ R |ü+|üã&ÉT<äTs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hêe+{Ïyê&ÉH˚ Ç#·{Ï ø£Hêj·÷düeTT>∑ e∫Ã j·TT+{Ïì. Ä
eTVü‰ã\XÊ\Ts¡ $wüjT· eTT Çø£ H˚$T #Ó|Œü e\j·TTqT? m#·Ã≥HÓq’ qT |òTü qT˝…q’
yê]ì <ä÷‘·\T>∑ |ü+|üs¡T >∑<ë! kÕe÷qT´\H˚ >∑<ë <ä÷‘·ø£è‘·éTTq≈£î
$ìjÓ÷–+‘·Ts¡T.
XÀ¢ˆˆ ‘· <ä\+ |ü]‘êù|q <˚$ XÀø√ e´ô|‘’ T· ‘˚ ˆ
@ø√‘êŒ‘˚q ‘˚ \+ø± y˚Twü´+‹ Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` n\+ ` |ü]‘êù|q ` <˚$ ` XÀø£' ` e´ô|‘’ T· ` ‘˚ `
@ø√‘êŒ‘˚q ` ‘˚ ` \+ø±yéT ` @wü´+‹ ` Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚$! ‘·‘Y |ü]‘êù|q n\+— ‘˚ XÀø£' e´ô|‘’ T· — ‘˚ Vü≤]j·TT<∏bä Õ'
@ø√‘êŒ‘˚q \+ø±yéT @wü´+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚$! R z |üPE´sê˝≤!, ‘·‘Y R n+<äTe\q, |ü]‘êù|q n\yéT
R dü+‘ê|üeTT e\<äT, ‘˚ R ˙ jÓTTø£ÿ, XÀø£' R <äT'KeTT, e´ô|‘’ T· R ‘=\–b˛e⁄>±ø£,
‘˚ Vü≤]j·TT<∏bä Õ' R Ä yêqs¡Ms¡T\T, @ø√‘êŒ‘˚q R ˇø£ÿ >∑+‘·T˝À, \+ø±+ R
\+ø±q>∑se¡ TTqT, @wü´+‹ R #˚sT¡ <äTs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z d”‘ê<˚M! ˙e⁄ $#ê]+|üe\dæq |üì˝Ò<Tä . ˙ <äT'KeT+‘·jT· TqT
‘=\–b˛e⁄qT. Ä yêqs¡Ms¡T\T ˇø£ÿ >¬ +‘·T˝ÀH˚ á \+ø±q>∑se¡ TTq≈£î sêqTHêïs¡T.
XÀ¢ˆˆ eTeT |üèwü̃>‘∑ Í ‘Í #· #·+Á<äd÷ü sê´ $y√~‘Í ˆ
‘·«‘·‡ø±X¯+ eTVü‰dü‘ÍÔ « qèdæ+Vü‰ yê>∑$Twü´‘·' ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTeT ` |üèwü>˜ ‘∑ Í ` ‘Í ` #· ` #·+Á<äd÷ü sö´ ` Çe ` ñ~‘Í
` ‘·«‘·‡ø±X¯+ ` eTVü‰dü‘ÍÔ « ` qèdæ+Vü≤Ö ` Ä>∑$Twü´‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰dü‘ÍÔ « ‘Í qèdæ+Vü≤Ö eTeT |üèwü>˜ ‘∑ Í (dü+‘Í) ñ~‘Í
#·+Á<äd÷ü sö´ Çe ‘·«‘·‡ø±X¯yTé Ä>∑$Twü´‘·'.
(39) ` @ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z 555
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eTVü‰dü‘ÍÔ « R >=|üŒX¯øÔÏ >∑\yês¡>T∑ , ‘Í qèdæ+Vü≤Ö R Ä |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü ˜
*s¡Te⁄s¡TqT, eTeT |üèwü˜>∑‘Í (dü+‘Í) R Hê M|ü⁄ô|’qTqïyê¬s’, ñ~‘Í R
ñ<äsTT+∫q{Ïº, #·+Á<ädü÷sö´ Çe R #·+Á<ädü÷s¡T´\e˝…, ‘·«‘·‡ø±X¯+ R ˙
düMT|üeTTqT >∑÷]Ã, Ä>∑$Twü´‘·' R sê>∑\s¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰ã\dü+|üqTï\TqT |ü⁄s¡TwüÁX‚wüß˜\TqT n>∑T sêeT\ø£ÎDT
*s¡Te⁄s¡TqT Hê |üèwü˜eTT q~Ûs√Væ≤+∫qyê¬s’ ˇø£ÿ e÷iT>∑ qT<äsTT+∫q
#·+Á<äd÷ü s¡T´\e˝… ˙ düMT|üeTTq Á|ü‘´· ø£eå TT >±>∑\s¡T.
XÀ¢ˆˆ ‘Í Væ≤ Msö qs¡esö düV≤æ ‘Í sêeT\ø£ÎDÖ ˆ
Ä>∑eT´ q>∑Ø+ \+ø±+ kÕj·Tø¬ ’ ]«<Û$ä Twü´‘·' ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘Í ` Væ≤ ` Msö ` qs¡esö ` düV≤æ ‘Í ` sêeT\ø£ÎDÖ ` Ä>∑eT´
` q>∑Ø+ ` \+ø±+ ` kÕj·Tø¬ '’ ` $<Û$ä Twü´‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düV≤æ ‘Í qs¡esö Msö ‘Í sêeT\ø£ÎDÖ Ä>∑eT´ kÕj·Tø¬ '’
\+ø±+ $<Û$ä Twü´‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düV≤æ ‘Í R ø£\dæø=qïyês¡TqT, qs¡esö R |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü \˜ TqT,
Msö R Ms¡T\TqT n>∑T, ‘Í sêeT\ø£ÎDÖ R Ä sêeT\ø£ÎDT\T, Ä>∑eT´ R e∫Ã,
\+ø±+ R \+ø£qT, kÕj·Tø¬ '’ R u≤DeTT\‘√, $<Û$ä Twü´‘·' R HêX¯yTÓ T+~+‘·Ts¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü ˝˜ q’… eTVü‰Ms¡T\>∑T Ä sêeT\ø£ÎDT *s¡Te⁄s¡TqT ø£\dæe∫Ã
á \+ø±q>∑se¡ TTqT u≤DeTT\‘√ HêX¯yTÓ T+~+‘·Ts¡T.
XÀ¢ˆˆ dü>D∑ + sêeD+ Vü≤‘ê« sê|òTü y√ s¡|Tüò Tq+<äq' ˆ
‘ê« e÷<ëj·T esês√ùV≤ dü«|ü⁄Ø+ Á|ü‹ j·÷dü´‹ ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü>D∑ + ` sêeD+ ` Vü≤‘ê« ` sê|òTü e' ` s¡|Tüò Tq+<äq' `
‘ê«yéT ` Ä<ëj·T ` esês√ùV≤ ` dü«|ü⁄Ø+ ` Á|ü‹ ` j·÷dü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` esês√ùV≤! s¡|Tüò Tq+<äq' sê|òTü e' dü>D∑ + sêeD+ Vü≤‘ê«
‘ê«yéT Ä<ëj·T dü«|ü⁄Ø+ Á|ü‹j·÷dü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` esês√ùV≤! R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ ø£{dÏ e” T>∑\ z C≤qø°! s¡|Tüò Tq+<äq' R
s¡|Tüò Te+X¯es¡qΔ T&Óq’ , sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, dü>D ∑ + R |ü]yês¡eTT‘√>∑÷&çq,
sêeD+ R sêeDTì, Vü≤‘ê« R #·+|æ, ‘ê«+ R ìqTï, Ä<ëj·T R rdæø=ì,
dü«|ü⁄Ø+ R ì»q>∑se¡ TTqT >∑÷]Ã, Á|ü‹j·÷dü´‹ R yÓ&*É b˛e⁄qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z düT+<äsê+^! s¡|Tüò T≈£î\uÛ÷Ñ wüDT&Óq’ lsêeTT&ÉT sêeDTì |ü]yês¡
düyT˚ ‘·eTT>± |ü]e÷]Ã ìqTï >¬ ø’ =ì ì»q>∑se¡ TTq≈£î yÓ&*É b˛e>∑\&ÉT.
XÀ¢ˆˆ ‘· <ëX¯«dæV≤æ uÛÁÑ <ä+ ‘˚ uÛeÑ ‘·«+ ø±\ø±+øÏDå ° ˆ
q∫sê Å<ø›ä å£ ´ùd sêeT+ Á|ü»«\+‘·$T yêq\yéT ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` ÄX¯«dæV≤æ ` uÛÁÑ <ä+ ` ‘˚ ` uÛeÑ ` ‘·«+ ` ø±\ø±+øÏDå ° `
q ` ∫sê‘Y ` Á<äøå£ ´ùd ` sêeT+ ` Á|ü»«\+‘·yTé ` Çe ` nq\yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y ÄX¯«dæV≤æ — ‘˚ uÛÁÑ <äyTé , ‘·«+ ø±\ø±+øÏDå ° uÛeÑ — q∫sê‘Y
Á|ü»«\+‘·yTé nq\yéT Çe sêeT+ Á<äøå£ ´ùd.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R n+<äTe\q, ÄX¯«dæV≤æ R }s¡&\ç T¢eTT, ‘˚ R ˙≈£î,
uÛÁÑ <äyTé R eT+>∑fie¯ TT, ‘·«+ R ˙e⁄, ø±\ø±+øÏDå ° R düeTj·TeTTqT ø√s¡T#·Tqï<ëqe⁄,
uÛeÑ R n>∑TeTT— q∫sê‘Y R ‘·«s¡˝À, Á|ü»«\+‘·+ R Á|ü»«*+#·T#·Tqï, nq\yéT
Çe R n–ï<˚e⁄ìe˝…, sêeT+ R lsêeTTì, Á<äøå£ ´ùd R #·÷&É>\∑ e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©!¢ }s¡&\ç T¢eTT. ˙≈£î X¯óuÛeÑ T>∑T>±ø£! <äT'K$yÓ÷#·qø±\eTT
ø=i¬ø’ ìØøÏ+å #·T#·T+&ÉTeTT. dü«\Œø±\eTT˝ÀH˚ Á|ü»«*+#·T#·Tqï n–ï<˚e⁄ìe˝…
bı&É#÷· |ü⁄ lsêeTTì ˙e⁄ ø£qT>=q>∑\e⁄.
XÀ¢ˆˆ ìVü≤‘˚ sêø£åùd+Á<˚-dæàHé dü|⁄ü Á‘êe÷‘·ú≤+<Ûyä ˚ ˆ
‘·«+ düyT˚ wü´dæ sêy˚TD X¯XÊ+πøH˚e s√Væ≤D° ˆˆ 45
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìVü≤‘˚ ` sêø£ùå d+Á<˚ ` ndæàHé ` dü|⁄ü Á‘êe÷‘·ú≤+<Ûyä ˚ ` ‘·«+ `
düyT˚ wü´dæ ` sêy˚TD ` X¯XÊ+πøq ` Çe ` s√Væ≤D° ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü|⁄ü Á‘êe÷‘·ú≤+<Ûyä ˚ ndæàHé sêø£ùå d+Á<˚ ìVü≤‘˚ dü‹ X¯XÊ+πøq
s√Væ≤D° Çe sêy˚TD ‘·«+ düyT˚ wü´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü|ü⁄Á‘êe÷‘·ú≤+<Ûäy˚ R |ü⁄Á‘·T\‘√&ÉqT, eT+Á‘·T\‘√&ÉqT,
ã+<ÛTä e⁄\‘√&ÉqT >∑÷&çq{Ï,º ndæàHé sêø£ùå d+Á<˚ R á sêø£då sü êE, ìVü≤‘˚ dü‹ R
#·+|üã&çqyê&ÉTø±>±, X¯XÊ+πøq R #·+Á<äTì‘√, s√Væ≤D° Çe R s√Væ≤DÏe˝…,
sêy˚TD R lsêeTTì‘√, ‘·«+ R ˙e⁄, düyT˚ wü´dæ R ø£\dæø=q>∑\e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTTì#˚‹˝À ‘·q |ü⁄Á‘·T\T, eT+Á‘·T\T eTTqï>∑T |ü]»qeTT‘√
düV≤æ ‘·eTT>± sêeDT&ÉT ø£&‘É s˚ >¡ H∑ ˚ #·+Á<äTì‘√ s√Væ≤D°d‹ü e˝… lsêeTTì‘√ ˙e⁄
ø£\dæø=q>∑\e⁄ düTe÷!
(39) ` @ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z 557
XÀ¢ˆˆ øÏÁå |ü+ ‘·«+ <˚$ XÀø£d´ü bÕs¡+ j·÷dü´dæ yÓT~Æ *∏ ˆ
sêeD+ #Óe’ sêy˚TD ìVü≤‘·+ Á<äøå£ ´ùd-∫sê‘Y ˆˆ 46
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏÁå |ü+ ` ‘·«+ ` <˚$ ` XÀø£d´ü ` bÕs¡+ ` j·÷dü´dæ ` yÓT~Æ *∏ `
sêeD+ ` #· ` @e ` sêy˚TD ` ìVü≤‘·+ ` Á<äøå£ ´ùd ` n∫sê‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚$! yÓT~Æ *∏ ! ‘·«+ øÏÁå |ü+ XÀø£d´ü bÕs¡+ j·÷dü´dæ— sêy˚TD
ìVü≤‘·+ sêeD+ #Óe’ n∫sê‘Y Á<äøå£ ´ùd.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚$! yÓT~Æ *∏ ! R |üPE´sê\yÓq’ z C≤qø°, ‘·«+ R ˙e⁄, øÏÁå |ü+
R ‘·«s¡˝À, XÀø£d´ü R <äT'KeTTjÓTTø£ÿ, bÕs¡+ R n+‘·eTTqT, j·÷dü´dæ R #˚s>¡ \∑ e⁄,
n∫sê‘Y R ‘·«s¡˝ÀH˚, sêy˚TD R lsêeTTì#˚, ìVü≤‘·+ R #·+|üã&çq{Ï,º sêeD+
#· @e R sêeDTì>∑÷&É, Á<äøå£ ´ùd R #·÷&É>\∑ e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z d”‘ê<˚M! ‘·«s¡˝ÀH˚ ˙ XÀø£eTTq≈£î n+‘·eTT >∑\T>∑TqT. $TøÏÿ*
‘·«s¡˝ÀH˚ sêeTTì#˚ ìVü≤‘·T&Óq’ sêeDTì ˙e⁄ ø£qT>=q >∑\e⁄.
XÀ¢ˆˆ @e e÷XÊ«dü´ yÓ<’ V˚ ≤” + Vü≤qTe÷Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ
>∑eTHêj·T eT‹+ ø£è‘ê« yÓ<’ V˚ ≤” + |ü⁄q s¡ÁãM‘Y ˆˆ 47
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ÄXÊ«dü´ ` yÓ<’ V˚ ≤” + ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' `
>∑eTHêj·T ` eT‹+ ` ø£è‘ê« ` yÓ<’ V˚ ≤” + ` |ü⁄q' ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé yÓ<’ V˚ ≤” yéT @eyéT ÄXÊ«dü´ >∑eTHêj·T
eT‹+ ø£è‘ê« |ü⁄q' yÓ<’ V˚ ≤” yéT nÁãM‘Y.
yÓ<’ V˚ ≤” + R C≤qøÏì, @e+ R Ç≥T¢, ÄXÊ«dü´ R }s¡&+ç ∫, >∑eTHêj·T R yÓ&\É T≥¬ø,’
eT‹+ ø£è‘ê« R ìX¯ÃsTT+∫, |ü⁄q' R ‹]–, yÓ<’ V˚ ≤” + R d”‘q· T>∑÷]Ã, nÁãM‘Y R
|ü*¬øqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT á Ø‹>∑ d”‘e· Tà H√<ë]Ã |üjT· qeTTq ≈£î<äT´≈£î&Ô ’Ó ‹]–
ÄyÓTqT p∫ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘· eT]|òTü ï+ ø£è‘ê‘êàq+ øÏÁå |ü+ Á<äøå£ ´dæ sê|òTü e+ ˆ
\ø£ÎD+ #· <Ûqä TcÕŒDÏ+ \+ø±<ë«s¡ eTT|üd‘úæ y· Té ˆˆ 48
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·yTé ` n]|òTü ï+ ` ø£è‘ê‘êàq+ ` øÏÁå |ü+ ` Á<äøå£ ´dæ ` sê|òTü eyéT
` \ø£ÎD+ #· ` <Ûqä TcÕŒDÏ+ ` \+ø±<ë«s¡yTé ` ñ|üd‘úæ y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` \+ø±<ë«s¡yTé ñ|üd‘úæ y· Té n]|òTü ï+ ø£è‘ê‘êàq+ ‘·+ sê|òTü e+
<Ûqä TcÕŒDÏ+ \ø£ÎD+ #· øÏÁå |ü+ Á<äøå£ ´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n]|òTü ï+ R X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &ÉTqT, ø£è‘ê‘êàq+ R ìs¡«Væ≤+∫q
Ä‘·àø£è‘·éTT>∑\yê&ÉT q>∑T, <Ûqä TcÕŒDÏ+ R >=|üŒ<Ûqä TdüT‡ Vü≤düeÔ TTq+<äT >∑\yê&ÉT
q>∑T, ‘·+ sê|òTü e+ R Ä lsêeTTì, \ø£ÎD+ #· R \ø£ÎDTì, \+ø±<ë«s¡+ R
\+ø±q>∑s<¡ ë«s¡eTTqT, ñ|üd‘úæ +· R #˚sT¡ ø=qïyêìì>±, øÏÁå |ü+ R ‘·«s¡˝À, Á<äøå£ ´dæ
R #·÷&É>\∑ e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©!¢ ˙e⁄ ‘·«s¡˝ÀH˚ X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &Ó,’ ø£è‘·øè£ ‘·T´&Ó,’ eTVü‰ <Ûqä TsêΔ]jÓTÆ
ì\#·T lsêeTTì, \ø£ÎDTì á \+ø±q>∑s<¡ ë«s¡eTTq+<äT #·÷&É>\∑ e⁄ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ qK<ä+ÅcÕºjT· T<Ûë ˙«sê ì‡+Vü≤XÊs¡÷\› $Áø£e÷Hé ˆ
yêqsê Hê«s¡D+Ò Á<ëuÛ≤Hé øÏÁå |ü+ Á<äøå£ ´dæ dü+>∑‘êHé ˆˆ 49
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` qK<ä+ÅcÕºjT· T<ÛëHé ` MsêHé ` dæ+Vü≤XÊs¡÷\› $Áø£e÷Hé ` yêqsêHé
` yês¡D+Ò Á<ëuÛ≤Hé ` øÏÁå |ü+ ` Á<äøå£ ´dæ ` dü+>∑‘êHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+>∑‘êHé qK<ä+ÅcºÕj·TT<ÛëHé dæ+Vü≤XÊs¡÷›\$Áø£e÷Hé
yês¡D+Ò Á<ëuÛ≤Hé MsêHé yêqsêHé øÏÁå |ü+ Á<äøå£ ´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+>∑‘êHé R >∑T+|ü⁄>∑÷&çq{Ï,º qK<ä+ÅcÕº j·TT<ÛëHé R qKeTT\T
<ä+Åwüº\T Äj·TT<ÛäeTT>± >∑\yês¡TqT, dæ+Vü≤XÊs¡÷›\$Áø£e÷Hé R dæ+Vü≤eTT
yê´Á|òüTeTTe+{Ï |üsêÁø£eTeTT>∑\yês¡TqT, yês¡DÒ+Á<ëuÛ≤Hé R eT<ä>∑»eTT\
e+{Ïyês¡TqT, MsêHé R Ms¡T\TqT n>∑T, yêqsêHé R yêqs¡T\qT, øÏåÁ|ü+ R
‘·«s¡˝À, Á<äøå£ ´dæ R #·÷&É>\∑ e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©¢! ø=~›ø±\eTT˝ÀH˚ ‘·eT >√fi¯flqT ø√i\qT Äj·TT<ÛäeTT>±
#˚døæ =ì dæ+Vü≤eTT\e˝…qT yê´Á|òTü eTT\e˝…qT $Áø£$T+#·T#·T eT~+∫q @qT>∑T\e˝…
>±qe#·TÃ yêqs¡Ms¡T\qT \+ø±q>∑se¡ TTq+<äT >∑T$T>∑÷&çjT· T+&ÉT≥ #·÷&É>\∑ e⁄
düTe÷!
XÀ¢ˆˆ XË˝’ ≤+ãT<äìø±XÊHê+ \+ø±eT\j·TkÕqTwüß ˆ
qs¡‘› ê+ ø£|eæ TTU≤´Hê eT∫sê Á#√Ã¤w´ü dæ dü«qyéT ˆˆ 50
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` XË˝’ ≤+ãT<äìø±XÊHê+ ` \+ø±eT\j·TkÕqTwüß ` qs¡‘› ê+ `
ø£|eæ TTU≤´HêyéT ` n∫sê‘Y ` ÁXÀwü´dæ ` dü«qyéT ˆˆ
(39) ` @ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z 559
nq«j·TÁø£eTeTT :` \+ø±eT\j·TkÕqTwüß n∫sê‘Y XË˝’ ≤+ãT<äìø±XÊHê+ qs¡‘› ê+
ø£|eæ TTU≤´Hê+ dü«q+ ÁXÀwü´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \+ø±eT\j·TkÕqTwüß R \+ø£j·T+<ä* eT\j·T|üs¡«‘·|ü⁄
#·]j·T\ô|,’ n∫sê‘Y R ‘·«s¡˝ÀH˚, qs¡‘› ê+ R >∑]+® #·T#·Tqï{Ï,º XË˝’ ≤+ãT<äìø±XÊHê+
R |üs«¡ ‘·eTT\e˝…qT, y˚T|òTü eTT\e˝…qT ñqï{Ï,º ø£|eæ TTU≤´Hê+ R yêqsêÁπ>düsT¡ \
jÓTTø£ÿ, dü«q+ R <Û«ä ìì, ÁXÀwü´dæ R $q>∑\e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` C≤qø°<˚M! á \+ø±q>∑s¡eTT˝Àì eT\j·T|üs¡«‘·eTTjÓTTø£ÿ
#·ij Ï T· \ô|’ uÛj
Ñ T· +ø£se¡ TT>∑ >∑]+® #·T#·Tqï |üs«¡ ‘·eTT\e˝…qT, y˚T|òTü eTT\e˝…qT
>±qe#·TÃ ø£|eæ TTKT´\ VüQ+ø±s¡eTT\qT ‘·«s¡˝ÀH˚ $q>∑\e⁄.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·T eTs¡àDÏ |òTü ÀπsD ‘ê&ç‘√ eTqà<∏w˚ ßü D≤ ˆ
q X¯sà¡ \uÛ‘Ñ ˚ sêeT' dæ+Vü‰]›‘· Çe ~«|ü' ˆˆ 51
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·T ` eTs¡àDÏ ` |òTü ÀπsD ` ‘ê&ç‘'· ` eTqà<∏w˚ ßü D≤ ` q `
X¯sà¡ ` \uÛ‘Ñ ˚ ` sêeT' ` dæ+Vü‰]›‘'· ` Çe ` ~«|ü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' sêeT' ‘·T |òTü ÀπsD eTqà<∏w˚ ßü D≤ eTs¡àDÏ ‘ê&ç‘'· (düH)é
dæ+Vü‰]›‘'· ~«|ü' Çe X¯sà¡ q \uÛ‘Ñ .˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' sêeT' ‘·T R Ä sêeTT&ÉT, |òTü ÀπsD R rÁeyÓTqÆ , eTqà<∏w˚ ßü D≤
R eTqà<∏Xä s¯ e¡ TT#˚, eTs¡àDÏ R JekÕúqeTTq+<äT, ‘ê&ç‘'· (düH)é R y˚~+Û |üã&çqyê&Ó,’
dæ+Vü‰]›‘'· R dæ+Vü≤eTT#˚ Væ≤+dæ+|üã&çq{Ï,º ~«|ü' Çe R @qT>∑Te˝…, X¯sà¡ R
düTKeTTqT, q \uÛ‘Ñ ˚ R bı+<äT≥˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©!¢ Ä sêeTT&ç|⁄ü &ÉT rÁeyÓTqÆ eTqà<∏Xä s¯ e¡ TT\#˚ Vü≤è<äjT· eTT
y˚~Û+|üã&ÉT#·T+&É>± dæ+Vü≤eTTq≈£î ∫øÏÿ Væ≤+düH=+<äT#·Tqï @qT>∑Te˝…H˚
düTKeTTq≈£î <ä÷s¡yTÓ Æ j·TTHêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ s¡T<√ e÷ <˚$ XÀπøq e÷ uÛ÷Ñ ‘Ô̊ eTqk˛ uÛj Ñ T· yéT ˆ
X¯Ne uÛÅÑ sêÔ X¯Áøπ D dü+>∑ y˚Twü´dæ XÀuÛHÑ ˚ ˆˆ 52
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` s¡T<ä' ` e÷ ` <˚$ ` XÀπøq ` e÷uÛ÷Ñ ‘Y ` ‘˚ ` eTqdü' `
uÛj
Ñ T· yéT ` X¯N ` Çe ` uÛÅÑ sêÔ ` X¯Áøπ D ` dü+>∑yTé ` @wü´dæ ` XÀuÛHÑ ˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚$! XÀπøq e÷ s¡T<ä'— ‘˚ eTqdü' uÛj Ñ T· + e÷ uÛ÷Ñ ‘Y— XÀuÛHÑ !˚
X¯N uÛÅÑ sêÔ X¯Áøπ D Çe dü+>∑yTé @wü´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚$! R z |üPE´sê˝≤! XÀπøq R <äT'KeTT‘√, e÷ s¡T<ä' R
XÀøÏ+|ü≈î£ eTT, ‘˚ R ˙ jÓTTø£ÿ, eTqdü' R eTqdüT‡q≈£î, uÛj Ñ T· + R ;Û‹, e÷ uÛ÷Ñ ‘Y
R ˝Ò≈î£ +&ÉT>±ø£, XÀuÛHÑ ˚ R z eT+>∑fid¯ «ü s¡÷|ü⁄sê˝≤! X¯N R X¯N<˚$, X¯Áøπ D Çe
R <˚y+˚ Á<äTì‘√e˝…, uÛÅÑ sêÔ R uÛsÑ j
Ô¡ T· >∑T sêeTTì‘√, dü+>∑+ R ø£\sTTø£qT, @wü´dæ
R bı+<ä>\∑ e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©¢! ~>∑T\T‘√ XÀøÏ+|ü≈£îeTT. ˙ eTqdüT‡qT+&ç uÛÑj·TeTT
‘=\–b˛e⁄>±ø£! X¯N<˚$ <˚y+˚ Á<äTì ø£\dæø=qï≥T¢>± ˙e⁄ ˙ Hê<∏Tä ì ø£\dæø=+<äTe⁄.
XÀ¢ˆˆ sêe÷ ~«•wü'º ø√-H√´-dæÔ ø£•Ã ‘Í‡$TÁ‹D≤ düeT' ˆ
n–ïe÷s¡T‘·ø˝£ ÖŒ ‘Í ÁuÛ≤‘·sö ‘·e dü+ÁX¯jT· Ú ˆˆ 53
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêe÷‘Y ` $•wü'º ` ø£' ` nq´' ` ndæÔ ` ø£•Ã‘Y ` kÂ$TÁ‹D≤
` düeT' ` n–ïe÷s¡T‘·ø˝£ ÖŒ ` ‘Í ` ÁuÛ≤‘·sö ` ‘·e ` dü+ÁX¯jT· Ú ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêe÷‘Y $•wü'º nq´' ø£' ndæ?Ô kÂ$TÁ‹D≤ düeT' ø£•Ã‘Y
(≈£îÁ‘· ndæ?Ô ) n–ïe÷s¡T‘·ø˝£ ÖŒ ‘Í ‘·e dü+ÁX¯jT· Ú.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêe÷‘Y R sêeTTìø£qï, $•wü'º R n~Û≈î£ &ÉT, nq´' R Ç‘·sT¡ &ÉT,
ø£' R me&ÉT, ndæÔ R ñHêï&ÉT? kÂ$TÁ‹D≤ R \ø£ÎDTì‘√, düeT' R düe÷qT&ÉT,
ø£•Ã‘Y R me«&Óq’ , (≈£îÁ‘· ndæÔ R m#·Ã≥ qTHêï&ÉT?) n–ïe÷s¡T‘·ø˝£ ÖŒ R n–ï‘√qT
yêj·TTe⁄‘√qT, düe÷qT˝…q’ {Ï,º ‘Í R yê]s¡Te⁄s¡TqT, ‘·e R ˙≈£î, dü+ÁX¯jT· Ú R
ÄÁX¯j·TyÓTÆj·TTHêïs¡T.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` ˝Àø£eTTq <äV≤ü qø£sà¡ j·T+ <ä–ïì $T+∫q~ ˝Ò<Tä . Ç~ s¡÷|üyT˚
˝Ò≈î£ +&É #˚jT· TqT. ã\eTTq+<äT yêj·TTe⁄‘√ düe÷qyÓTqÆ ~ ˝Ò<Tä . á s¬ +&ÉTqT
@ø£yTÓ qÆ |ü&ÉT n$ X¯Á‘·TìX‚ÙwüeTT #˚jT· >∑\e⁄. n{Ïº Ä Çs¡Te⁄s¡T ˙≈£î düV‰ü j·TT\T.
Çø£ ˙≈£î e∫Ãq uÛj Ñ T· y˚T$T?
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeTTì ø£+f… n~Û≈î£ &Óq’ yê&ÉT Ç‘·sT¡ &Óe«&Óq’ qTHêï&Ü? \ø£ÎDTì
uÀ*q{Ïº Ms¡T &Ó#Ã· ≥HÓq’ qTHêï&Ü? |üsd¡ Œü s¡eTT ‘√&Ó’ n–ïyêj·TTe⁄\e˝… qT+&ÉT
yê]s¡Te⁄s¡TqT ˙≈£î ÄÁX¯jT· yÓTÆ j·TT+&É>± ~>∑T\T #Ó+<äe\dæq|üì ˙πøeTTqï~?
(39) ` @ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z 561
XÀ¢ˆˆ Hêdæà+ •Ãs¡+ e‘·‡´dæ <˚$ <˚X‚
s¡ø√å >∑DÆ… s¡<TäÛ ´wæ‘˚ -‹söÁ<˚ ˆ
q ‘˚ ∫sê <ë>∑eTq+ Á|æjT· dü´
ø£eå Tdü« eT‘·‡+>∑eTø±\e÷Á‘·yTé ˆˆ 54
ª Vü≤q÷eT‘·‡+<˚XÀμμ HêeT
@ø√q#·‘ê«]+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` ndæàHé ` ∫s¡+ ` e‘·‡ ´dæ ` <˚$ ` <˚X‚ ` s¡ø√å >∑D'Æ… `
n<ÛTä ´wæ‘˚ ` n‹söÁ<˚ ` q ` ‘˚ ` ∫sê‘Y ` Ä>∑eTq+ ` Á|æjT· dü´ ` ø£eå Tdü« `
eT‘·‡+>∑eTø±\e÷Á‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚$! s¡øå√>∑D…Æ' n<ÛäT´wæ‘˚ n‹söÁ<˚ ndæàHé <˚X‚ ∫s¡+ q
e‘·‡ ´dæ— ‘˚ Á|æjT· dü´ Ä>∑eTq+ q∫sê‘Y (uÛ$Ñ wü´‹)— eT‘·‡+>∑eTø±\e÷Á‘·+ ø£eå Tdü«.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚$! R z |üPE´sê˝≤!, s¡ø√å >∑D'Æ… R sêø£då Tü \ düeT÷Vü≤eTT\#˚,
n<ÛTä ´wæ‘˚ R ìedæ+|üã&ÉT#·Tqï{Ï,º n‹söÁ<˚ R eTVü‰uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ , ndæàHé <˚X‚
R á <˚X¯eTTq+<äT, ∫s¡+ R ∫s¡ø±\eTT, dü e‘·‡ ´dæ R ìedæ+|üuÀe⁄, ‘˚
Á|æjT· dü´ R ˙ uÛsÑ j Ô¡ TÓ Tø£ÿ, Ä>∑eTq+ R sêø£, q ∫sê‘Y R ‘·«s¡˝À, (uÛ$Ñ wü´‹ R
ø±>∑\<äT), eT‘·‡+>∑eTø±\e÷Á‘·+ R Hê‘√ ˙ uÛÑs¡Ô (eTi\) ø£*dæø=qTq+‘·
ø±\eTT e÷Á‘·eTT, ø£eå Tdü« R zs¡TÃø=qTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©¢! s¡ø£ÿdüT\ eT÷ø£\‘√ ì+&çj·TTqï uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq á
\+ø±q>∑se¡ TTq ∫s¡ø±\eTT ˙e⁄ edæ+|üqø£ÿi˝Ò<Tä . n∫s¡ø±\eTT˝ÀH˚ ˙ Á|æjT· T&ÉT
˙ ø£&≈É î£ e#·TÃ≥ »s¡T>∑TqT. øπ e\eTT H˚Hê eTVü≤˙j·TTì‘√ ø£\dæø=qTq+‘·ei≈£îqT
ÄeX¯´ø£yTÓ qÆ ø=~›ø±\eTT e÷Á‘·eTT m{À¢ düV≤æ +|ü⁄eTT.
ªªVü≤q÷eT‘·‡+<˚Xe¯ TTμμ nqT
eTT|üŒ~‘=$Tà<äedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
#·‘ê«]+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ÁX¯ó‘ê« ‘·T e#·q+ ‘·d´ü yêj·TTdü÷H√ s¡àVü‰‘·àq' ˆ
ñyê #ê‘·àVæ≤‘·+ yêø£´+ d”‘ê düTs¡dTü ‘√|üe÷ ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯ó‘ê« ` ‘·T ` e#·q+ ` ‘·d´ü ` yêj·TTdü÷H√' ` eTVü‰‘·àq'
` ñyê#· ` Ä‘·àVæ≤‘·+ ` yêø£´+ ` d”‘ê ` düTs¡dTü ‘√|üe÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘·àq' yêj·TTdü÷H√' ‘·d´ü e#·q+ ÁX¯ó‘ê« düTs¡dTü ‘√|üe÷
d”‘ê Ä‘·àVæ≤‘·+ yêø£ýéT ñyê#·.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` yêj·TTdü÷H√' R yêj·TT|ü⁄Á‘·T&Óq’ , eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&Óq’ {Ï,º
‘·d´ü R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, e#·q+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, düTs¡dTü ‘√|üe÷ R
<˚eø£q´qT uÀ*q, d”‘ê R d”‘ê<˚$, Ä‘·àVæ≤‘·+ R ‘·q≈£î Væ≤‘·yTÓ qÆ {Ï,º yêø£´+ R
e÷≥qT, ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj·TTq+<äqT&Óq’ Ä eTVü‰‘·Tà&É>T∑ Ä+»H˚jT· Tì e÷≥\qT $ì
<˚eø£q´qT uÀ*q d”‘ê<˚$ ‘·q≈£î Væ≤‘·yTÓ qÆ e÷≥\qT á Ø‹>∑ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê«+ <äècºÕ« Á|æjT· eø±Ôs+¡ dü+Á|üV≤ü ècÕ´$T yêqs¡ ˆ
ns¡dΔ +ü C≤‘·dùü dé eèwæ+º ÁbÕ|ü´ edüT+<Ûsä ê ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê«+ ` <äècºÕ« ` Á|æjT· eø±Ôs+¡ ` dü+Á|üV≤ü ècÕ´$T ` yêqs¡ `
ns¡dΔ +ü C≤‘·dkü Õ´ ` Çe ` eèwæ+º ` ÁbÕ|ü´ ` edüT+<Ûsä ê ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` yêqs¡! Á|æjT· eø±Ôs+¡ ‘ê«+ <äècºÕ« ns¡dΔ +ü C≤‘·dkü Õ´ edüT+<Ûsä ê
eèwæ+º ÁbÕ|ü´ Çe dü+Á|üV≤ü ècÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡! R z Vü≤qTe÷! Á|æj·Teø±Ôs¡+ R Á|æj·TeTT>∑
e÷≥˝≤&ÉT#·Tqï{Ï,º ‘ê«+ R ìqTï, <äècºÕ« R #·÷∫, ns¡dΔ +ü C≤‘·dkü Õ´ R dü>e∑ TT
yÓTT\∫q ô|s’ T¡ >∑\, edüT+<Ûsä ê R uÛ÷Ñ $T, eèwæ+º R es¡¸eTTqT, ÁbÕ|ü´ Çe R
bı+~e˝…, dü+Á|üV≤ü ècÕ´$T R $TøÏÿ* dü+‘√wüeTT H=+<äT#·THêïqT.
(40) ` #·‘ê«]+X¯düs¡Z 563
‘ê‘·Œs¡éTT :` z Vü≤qTe÷! Hê eTqdüT‡q ø±q+<äøs£ e¡ TT>± eT+∫ e÷≥\T
#Ó|ü #·Tqï ìqTï p∫ dü>e∑ TT ô|]–q ô|s’ T¡ ‘√ es¡¸eTT˝Òø£ m+&çb˛e⁄#·Tqï{Ïº
#˚qT n|ü&˚ ≈£î]dæq es¡¸eTTe\q m+‘· Äq+~+#·TH√ n+‘· >=|üŒ Äq+<äeTT
bı+<äT#·THêïqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ j·T<∏ë ‘·+ |ü⁄s¡Twüyê´Á|òTü + >±Å‘’Ó XÀÙø±_Ûø]£ Ù‘Ó'’ ˆ
dü+düŒ èX‚jT· + düø±e÷Vü≤+ ‘·<ë∏ ≈£îs¡T <äj÷· + eTsTT ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<∏ë ` ‘·+ ` |ü⁄s¡Twüyê´Á|òTü + ` >±Å‘'’Ó ` XÀø±_Ûø]£ Ù‘Ó'’ `
dü+düŒ èX‚jT· + ` düø±e÷ ` nVü≤+ ` ‘·<ë∏ ` ≈£îs¡T ` <äj÷· + ` eTsTT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düø±e÷ nVü≤+ XÀø±_Ûø]£ Ù‘Ó'’ (eTeT) >±Å‘'’Ó ‘·+ |ü⁄s¡Twü
yê´Á|òTü + j·T<∏ë dü+düŒ èX‚jT· + ‘·<ë∏ eTsTT <äj÷· + ≈£îs¡T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düø±e÷ R ø√]ø£‘√ ≈£L&çq{Ï,º nVü≤+ R H˚qT, XÀø±_Ûø]£ Ù‘Ó'’ R
<äT'KeTT#˚ $TøÏÿ* ø£è•+∫j·TTqï{Ï,º (eTeT R Hê jÓTTø£ÿ) >±Å‘'’Ó R nej·TeeTT\‘√,
‘·+ |ü⁄s¡Twüyê´Á|òTü + R Ä |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü ì˜ , j·T<∏ë R @ $<Ûeä TT>∑, dü+düŒ èX‚jT· + R
‘êø£>\∑ H√, ‘·<ë∏ R Ä Ø‹>±, eTsTT R Hêj·T+<äT, <äj÷· + ≈£îs¡T R <äjT· qT
HÓiT|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $TøÏÿ* ø√]ø£‘√ qTqï{Ïº H˚qT $jÓ÷>∑<Tä 'KeTT#˚ ø£è•+∫j·TTqï
Hê nej·TeeTT\‘√ Ä |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü ì˜ düŒ è•+#·Tq{Ïº uÛ≤>∑éTTqT Hê≈£î <äjT· ‘√
düeT≈£Ls¡TŒeTT.
XÀ¢ˆˆ n_ÛC≤„q+ #· sêeTdü´ <ä<ë´ Vü≤]>∑D√‘·eÔ T ˆ
øÏbå ÕÔ $Tw”ø±+ ø±ø£d´ü ø√bÕ <˚ø±øÏXå Ê‘·˙yéT ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n_ÛC≤„q+ ` #· ` sêeTdü´ ` <ä<ë´' ` Vü≤]>∑D√‘·eÔ T ` øÏbå ÕÔyTé
` Çw”ø±+ ` ø±ø£d´ü ` ø√bÕ‘Y ` @ø±øÏXå Ê‘·˙yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]>∑D√‘·eÔ T! ø√bÕ‘Y øÏbå ÕÔ+ ø±ø£d´ü @ø±øÏXå Ê‘·˙yéT Çw”ø±+
sêeTdü´ n_ÛC≤„q+ #· <ä<ë´'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]>∑D√‘·eÔ T! R z yêqs¡jT· ÷<∏ëÁπ>düsT¡ &Ü! ø√bÕ‘Y R ø√|üeTT
e\q, øÏåbÕÔ+ R $dü]q{Ïº, ø±ø£dü´ R ø±øÏøÏ, @ø±øÏåXÊ‘·˙+ R ˇø£ ø£qTïqT
b˛>={Ïqº {Ï,º Çw”ø±+ R <äs“¡ q¤ T>∑TiÏ+∫q eè‘êÔ+‘·eTTqT, sêeTdü´ R lsêeTTq≈£î,
n_ÛC≤„q+ R >∑Ts¡TqÔ T>±, <ä<ë´' R ˇdü>T∑ eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! ÄHê&ÉT ø√|üeTT‘√ $dü] yêj·TdüeTTjÓTTø£ÿ ˇø£
ø£+{Ïì Vü≤]+∫q{Ïº Ä <äs“¡ e¤ è‘êÔ+‘·eTTqT lsêeTTq≈£î >∑Ts¡T>Ô ± ‘Ó\T|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ eTq•Ù˝≤j·÷ dæ\Ô ø√ >∑+&ÉbÕπsÙ« ìy˚•‘·' ˆ
‘·«j·÷ Á|üDùwº ‹\πø ‘·+ øÏ\ düàs¡TÔ eTs¡Ωdæ ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTq•Ù˝≤j·÷' ` ‹\ø£' ` >∑+&ÉbÕπsÙ« ` ìy˚•‘·' ` ‘·«j·÷ `
Á|üDùwº ` ‹\πø ` ‘·+ ` øÏ\ ` düàs¡TyÔ Té ` ns¡Ωdæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (eTeT) ‹\πø Á|üDùwº (dü‹) >∑+&ÉbÕπsÙ« (j·T') eTq•Ù˝≤j·÷'
‹\ø£' ‘·«j·÷ ìy˚•‘·' ‘·+ düàs¡TyÔ Té ns¡Ωdæ øÏ\.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (eTeT R Hê jÓTTø£ÿ), ‹\πø R u§≥Tº, Á|üDùwº (dü‹) R
#Ói–Ï b˛e>±, >∑+&ÉbÕπsÙ« R #ÓøÿÏ *j·T+<ä*, eTq•Ù˝≤j·÷' R eTDÏ•\<Ûë‘·Te⁄
jÓTTø£ÿ, ‹\ø£' R ‹\ø£eTT, ‘·«j·÷ R ˙ #˚‘,· ìy˚•‘·' R (u§≥Tº>±) ô|≥ºã&çq~,
‘·+ R Ä $wüjT· eTTqT, düàs¡T+Ô R C≤„|øü e£ TT ‘Ó#T· Ãø=qT≥≈£î, ns¡Ωdæ R ‘·>T∑ <äTe⁄.
‹\ø£eTT :` ªeTeT >∑+&ÉbÕπsÙ« eTq•Ù˝≤‹\ø£' ìy˚•‘·'μ ` ãT>∑ôZ |’ u§≥Tº #Ói–Ï
b˛e>± ø=+&Éô|’ qTqï eTDÏ•˝≤<Ûë‘·Te⁄‘√ ‹]– Ä #·Tø£ÿqT Hê≈£î ô|{Ï‹º $ nì
uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` >∑+&ÉbÕπsÙ« ‹\ø£' ìy˚•‘·' ` >∑+&Éd\úü eT+<äT nì >±ì,
>∑+&ÉX\’Ë eTTq ˇø£ Á|üøÿ£ ≈£Ls¡TÃ+&É>± >±ì u§≥Tºô|≥ºã&çq<äì uÛ≤eeTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` >∑+&ÉXË’\eTTq+<äT #ÓeT≥≈£î Hê eTTKeTTq #·Tø£ÿu§≥Tº
ø£s¡–b˛e>± bÕ&ÉT eTTKeTT‘√ qTqï Hê≈£î ‘êH˚ Áù|eT‘√ eTDÏ•\qT C≤~
‹\ø£eTT+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêe÷! ˇø£ e÷iT Hê qT<äT{Ïô|’ ‹\ø£eTT #Ó<]ä b˛e>±, ˙e⁄
yÓ+≥H˚ Hê ãT>∑Zô|’ qTqï eTDÏ•˝≤‹\ø£eTTqT ˇ*∫ Hê qT<äT{Ïô|’ u§≥Tº>±
ô|{Ï‹º $— Ä $wüjT· eTTqT C≤„|øü e£ TT ‘Ó#T· Ãø=qTeTT.
XÀ¢ˆˆ dü Ms¡ýêHé ø£<+ä∏ d”‘ê+ Vü≤è‘ê+ düeTqTeTq´ùd ˆ
edü+r+ s¡økå£ Õ+ eT<Û´˚ eTùV≤+Á<äes¡TD√|üeT' ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` Ms¡ýêHé ` ø£<+ä∏ ` d”‘ê+ ` Vü≤è‘ê+ ` düeTqTeTq´ùd `
(40) ` #·‘ê«]+X¯düs¡Z 565
edü+r+ ` s¡økå£ Õ+ ` eT<Û̊´ ` eTùV≤+Á<äes¡TD√|üeT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTùV≤+Á<äes¡TD√|üeT' Ms¡ýêHé dü' (‘·«+) d”‘ê+ Vü≤è‘ê+,
s¡økå£ Õ+ eT<Û´˚ edü+r+ ø£<+ä∏ düeTqTeTq´ùd?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTùV≤+Á<äes¡TD√|üeT' R <˚y+˚ Á<äTì‘√&ÉqT, es¡TDTì‘√&ÉqT
kÕ{ÏjTÆÓ qyê&Ée⁄ n>∑T, Ms¡ýêHé R |üsêÁø£eTe+‘·T&Éyq’Ó , dü' ‘·«+ R Ä ˙e⁄,
d”‘ê+ R d”‘q· T, Vü≤è‘ê+ R n|üV≤ü ]+|üã&çq<ëì>∑qT, s¡økå£ Õ+ R sêø£då Tü \
jÓTTø£ÿ, eT<Û̊´ R q&ÉTeT, edü+r+ R ìedæ+#·T#·Tqï <ëìì>∑qT, ø£<+ä∏ R m≥T¢,
düeTqTeTq´ùd R düeTà‹+#·T#·THêïe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚y+˚ Á<äTìe˝…qT es¡TD<˚e⁄ìe˝…qT eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ*e>∑T ˙e⁄
˙ uÛ≤s¡´jÓTÆ q d”‘q· T sêø£då Tü \T n|üV≤ü ]+#·T≥j·TTqT ÄyÓT Ä Á≈£Ls¡T\ q&ÉTeT
ìedæ+#·T≥j·TT m≥T¢ düeTà‹+#·T#·THêïe⁄?
XÀ¢ˆˆ @wü #·÷&ÜeTDÏ]y› √´ eTj·÷ düT|ü]s¡ø‘åÏ '· ˆ
@‘·+ <äècºÕ« Á|üV≤ü ècÕ´$T e´düH˚ ‘ê«$T yêq|òTü ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @wü' ` #·÷&ÜeTDÏ' ` ~e´' ` eTj·÷ ` düT|ü]s¡ø‘åÏ '· ` @‘·+
` <äècºÕ« ` Á|üV≤ü ècÕ´$T ` e´düH˚ ` ‘ê«yéT ` Çe ` nq|òTü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nq|òTü ! @wü' ~e´' #·÷&ÜeTDÏ' eTj·÷ düT|ü]s¡ø‘åÏ '· — e´düH˚
@‘·+ <äècºÕ« ‘ê«+ <äècºÕ« Çe Á|üV≤ü ècÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nq|òTü ! R z bÕ|üsV¡ ≤æ ‘·T&Ü! @wü' R á, ~e´' R |üP»ýÓTqÆ {Ï,º
#·÷&ÜeTDÏ' R #·÷&ÜeTDÏ, eTj·÷ R Hê#˚, düT|ü]s¡ø‘åÏ '· R #·øÿ£ >± uÛÁÑ <äeTT
#˚jT· ã&çq~, e´düH˚ R ø£wøºü ±\eTTq+<äT, @‘·+ R Bìì, <äècºÕ« R #·÷∫, ‘ê«+
R ìqTï, <äècºÕ« Çe R #·÷∫q≥T¢e˝…, Á|üVü≤ècÕ´$T R >=|üŒ Äq+<äeTT
H=+<äT#·THêïqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª@‘·+ <äècºÕ« Á|üV≤ü ècÕ´$Tμ á #·÷&ÜeTDÏì ˙e⁄ $TøÏÿ*
Áù|eT>± |ü\Te÷iT\T #˚‹˝À ì&çø=ì #·÷#Ó&yç ê&Ée⁄ >±e⁄q Bìì#·÷∫ ìqTï
#·÷∫q≥T¢ dü+‘√wæ+#·T#·THêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á #·÷&ÜeTDÏ Hê≈£î $TøÏÿ* |ü$Á‘·yTÓ qÆ <ä>T∑ ≥#˚ Bìì $TøÏÿ*
Á|æj·TeTT>± uÛÑÁ<ä|üi#·Tø=+{Ïì. H˚qT á ø£wüºø±\eTT˝À Bìì #·÷∫ø=ìj˚T
ìqTï p∫q≥T¢ dü+‘√wæ+#·T#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ @wü ìsê´‹‘· ÁoÙe÷ qàj·÷ ‘˚ yê]dü+uÛeÑ ' ˆ
n‘·' |üs+¡ q X¯ø±å ´$T J$‘·T+ XÀø£˝≤\kÕ ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @wü' ` ìsê´‹‘·' ` Áoe÷Hé ` eTj·÷ ` ‘˚ ` yê]dü+uÛeÑ ' `
n‘·' ` |üs+¡ ` q ` X¯ø±å ´$T ` J$‘·T+ ` XÀø£˝≤\kÕ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yê]dü+uÛeÑ ' le÷Hé @wü' eTj·÷ ‘˚ ìsê´‹‘·', XÀø£˝≤\kÕ
(dür) n‘·' |üs+¡ J$‘·T+ q X¯ø±å ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yê]dü+uÛeÑ ' R düeTTÁ<äeTTqT+&ç ñ<ä“$¤ +∫q{Ï,º le÷Hé R
XÀuÛ≤e+‘·yTÓ qÆ {Ï,º @wü' R á #·÷&ÜeTDÏ, eTj·÷ R Hê#˚‘,· ‘˚ R ˙ø=i¬ø,’
ìsê´‹‘·' R |ü+|üã&çq~, XÀø£˝≤\kÕ R <äT'KÁ>∑dTü sÔ ê\HÓ,’ n‘·' |üs+¡ R Ç≥Tô|ì’ ,
J$‘·T+ R J$+#·T≥≈£î, q X¯ø±å ´$T R #ê\qT.
‹\ø£eTT :` ª@‘·‘#Y ÷· &ÜeTDÏdìü ï<ÛëH˚ s¡ø√å _ÛueÑÛ dü´ ndü+uÛyÑ ê‘Yμ á #·÷&ÜeTDÏ
Á|üu≤Û eeTT e\qH˚ d”‘e· Tà≈£î sêø£då Tü \ Áøös¡éTTqT, Væ≤+düjT· TqT m{Ïº ñ|üÁ<äeeTTqT
nbÕj·TeTTqT ø£*–+#·˝<Ò ìä uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` s¡‘êïø£sd¡ eü TT<ä“e¤ yÓTÆ \ø°Îø£sy¡ TÓ j
Æ T· Tqï á ~eýÓTqÆ #·÷&ÜeTDÏì
Ç|ü&ÉT ˙≈£î |ü+|æy˚j·TT#·THêïqT. Çø£ MT<ä≥ ∫s¡ø±\eTT H˚qT ˇ+≥]>±
JeeTT‘√ qT+&ÉC≤\qT.
XÀ¢ˆˆ ndüV‰ü ´ì #· <äT'U≤ì yê#·XÃ¯ Vü≤è<äjT· ∫Ã¤<'ä ˆ
sêø£ôå d’ dü‡Vü≤ dü+yêdü+ ‘·«‘·ÿ è‘˚ eTs¡¸j÷· eT´Vü≤yéT ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ndüV‰ü ´ì ` #· ` <äT'U≤ì ` yê#·' ` #· ` Vü≤è<äjT· ∫Ã¤<'ä `
sêø£ôå d'’ ` düV≤ü ` dü+yêdü+ ` ‘·«‘·ÿ è‘˚ ` eTs¡¸j÷· $T ` nVü≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ndüV‰ü ´ì <äT'U≤ì #·, Vü≤è<äjT· ∫Ã¤<'ä yê#·' #·, sêø£ôå d'’ düV≤ü
dü+yêdü+ #· ‘·«‘·ÿ è‘˚ nVü≤+ eTs¡¸j÷· $T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndüVü‰´ì R uÛÑ]+|üsêì, <äT'U≤ì #· R <äT'KeTT\qT,
Vü≤è<äjT· ∫Ã¤<'ä R >∑T+&Ó\qT Áã<ä\› T#˚jT· T, yê#·' #· R e÷≥\qT, sêø£ôå d'’ düV≤ü
R sêø£då Tü \‘√&É, dü+yêdü+ R ìyêdüeTTqT, ‘·«‘·ÿ è‘˚ R ˙ ì$T‘·yÔ TÓ ,Æ nVü≤+ R
(40) ` #·‘ê«]+X¯düs¡Z 567
H˚qT, eTs¡¸j÷· $T R düV≤æ +#·T#·THêïqT.
dü÷#·q :` ªsêø£ôå d'’ düV≤ü dü+yêdü+μ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªsêø£då H” ê+ düT|òTü ÀsêD≤+μ
‘ê‘·Œs¡éTT :` á uÛ]Ñ +|üsêì <äT'KeTT\qT á sêø£då Åü d\Ô” T |ü\T≈£î Vü≤è<äjT·
uÛ<Ò øä e£ TT˝…q’ e÷≥\qT, á <ëqe⁄\ q&ÉTeT ìyêdüeTTqT H˚qT düV≤æ +#·T#·Tqï~
˙ ì$T‘·yÔ T˚ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ <Ûës¡sTTcÕ´$T e÷dü+ ‘·T J$‘·+ X¯Á‘·Tdü÷<äq ˆ
e÷kÕ <ä÷s¡«Δ + q J$ùw´ ‘·«j·÷ V”≤Hê qèbÕ‘·à» ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <Ûës¡sTTcÕ´$T ` e÷dü+ ` ‘·T ` J$‘·+ ` X¯Á‘·Tdü÷<äq `
e÷kÕ‘Y ` }s¡Δ «+ ` q ` J$ùw´ ` ‘·«j·÷ ` V”≤Hê ` qèbÕ‘·à» ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` qèbÕ‘·à»! X¯Á‘·Tdü÷<äq! e÷dü+ ‘·T J$‘·+ <Ûës¡sTTcÕ´$T—
e÷kÕ‘Y }s¡«Δ + ‘·«j·÷ V”≤Hê q J$ùw´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯Á‘·Tdü÷<äq R z X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈£î&ÉyÓ’q{Ïº, qèbÕ‘·à» R
sê»≈£îe÷sê!, e÷dü+ ‘·T R ˇø£ e÷düeTT e÷Á‘·eTT, J$‘·+ R J$‘·eTTqT,
<Ûës¡sTTcÕ´$T R <Û]ä +|ü>\∑ qT, e÷kÕ‘Y R e÷düeTTø£+f…, }s¡«Δ + R |æeTà≥,
‘·«j·÷ V”≤Hê R ˙e⁄˝Òì<ëìHÓ,’ q J$ùw´ R J$+|üqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &Ü! ˇø£ e÷düeTT e÷Á‘·yTÓ {À¢ Hê J$‘·eTTqT
ì\u…≥Tºø=+<äTqT. n≥T|æeTà≥ ˙e⁄ ˝Ò≈î£ +&É ˇø£ÿ ø£D å eTT>∑÷&É J$+|üC≤\qT.
XÀ¢ˆˆ |òüTÀs√ sêø£ådüsêCÀ-j·T+ <äèwæXº Ã¯ q düTU≤ eTsTT ˆ
‘ê«+ #· ÁX¯ó‘ê« $wü»+® ‘·+ q Jy˚jT· eTVü≤+ ø£Då yéT ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |òTü Às¡' ` sêø£då sü ê»' ` nj·T+ ` <äèwæ'º ` #· ` q ` düTU≤ `
eTsTT ` ‘ê«+ ` #· ` ÁX¯ó‘ê« ` $wü»+® ‘·+ ` q ` Jy˚jT· yéT ` nVü≤+ `
ø£åDyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·T+ sêø£då sü ê»' |òTü Às¡'— eTsTT (ndü´) <äèwæ'º #· q düTU≤—
‘ê«+ $wü»+® ‘·+ #· ÁX¯ó‘ê« nVü≤+ ø£D å + q Jy˚jT· yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ sêø£då sü ê»' R á sêeDT&ÉT, |òTü Às¡' R Á≈£Ls¡T&ÉT, eTsTT
R Hêj·T+<äT, (ndü´ R MìjÓTTø£ÿ), <äèwæ'º #· R #·÷|ü⁄≈£L&É, q düTU≤ R düTKyÓTqÆ ~
>±<äT, ‘ê«+ R ìqTï, $wü»+® ‘·+ R $\+ãeTT >±$+#·T#·Tqïyêìì>±, ÁX¯ó‘ê«
#· R $ì>∑÷&É, nVü≤+ R H˚qT, ø£Då + R ø£Då ø±\eTT, q Jy˚jT· yéT R Áã<äTø£C≤\qT,
(Ç‹ sêeT+ Áã÷Væ≤ R nì sêeTTì >∑÷]Ã #Ó|ü eTT).
‹\ø£eTT :` ª<äèwæXº Ã¯ q düTU≤μ ` Ç#·Ã≥ <äèwæ>º ÷∑ &É <äT'Kø£se¡ TT>∑ qTqï~ nqT≥#˚
ãT~Δ>∑÷&É ‘·q jÓT&É Á≈£Ls¡eTT>∑H˚ j·TTqï~ nìj·TT ne~Û ø±\eTT >∑&É∫q
yÓ+≥H˚ qqTï e~Û+|üø£ e÷q&Éìj·TTqT ¬s+&ÉT HÓ\\ |æeTà≥ n‘·ì #˚‹˝À
#·ìb˛e⁄≥ ø£+f… e÷düeTT ei≈£î #·÷∫ ˙e⁄ >±ìŒ+|üì#√ H˚qT #·ìb˛e⁄≥j˚T
j·TTø£Ô eTìj·TT d”‘e· Tà ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï<äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á sêø£ådüsêE eTVü‰Á≈£Ls¡T&ÉT. á‘·ì <äèwæº ≈£L&É Hê≈£î
<äT'Kø£s¡eTT>∑H˚ j·TTqï~. Ç{Ïº dæú‹˝À ˙e⁄ qqTï ñ<äΔ]+#·T≥˝À $\+ãeTT
#˚dqæ jÓT&É\ H˚qT ø£D å eTT >∑÷&É J$+|üC≤\qT.
XÀ¢ˆˆ yÓ<’ V˚ ‰ü ´ e#·q+ ÁX¯ó‘ê« ø£sT¡ D+ kÕÁX¯óuÛ≤wæ‘y· Té ˆ
n<∏ëÁãM qàVü‰‘˚C≤ Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yÓ<’ V˚ ‰ü ´' ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` ø£sT¡ D+ ` kÕÁX¯óuÛ≤wæ‘y· Té ` n<∏ä
` nÁãM‘Y ` eTVü‰‘˚C≤' ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘˚C≤' e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé yÓ<’ V˚ ‰ü ´' kÕÁX¯óuÛ≤wæ‘+·
ø£sT¡ D+ e#·q+ ÁX¯ó‘ê« n<∏ä nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘˚C≤' R ‘˚»XÊÙ*j·TTqT, e÷s¡T‘ê‘·à»' R
yêj·TTq+<äqT&ÉTqT n>∑T, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, yÓ’<˚Vü‰´' R C≤qøÏjÓTTø£ÿ,
kÕÁX¯óuÛ≤wæ‘+· R ø£˙ï{Ï‘√ |ü\Tø£ã&çq~j·TTqT, ø£sT¡ D+ R BqyÓTqÆ ~j·TT q>∑T,
e#·q+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, n<∏ä R |æeTà≥, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘˚»dü‡+|üqTï&Óq’ e÷s¡T‘ê‘·àE&ÉT ø£˙ï{Ï‘√ BqeTT>± |ü*øÏq
C≤qø°<$˚ e#·qeTT ˝≤\øÏ+∫ yÓ+≥H˚ ÄyÓT‘√ ì≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·«#√Ã¤ø$£ eTTUÀ sêyÓ÷ <˚$ dü‘´˚ q ‘˚ X¯ù| ˆ
sêy˚T <äT'U≤_Ûu÷ÑÛ ‘˚ ‘·T \ø£ÎD' |ü]‘·|´ü ‘˚ ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·«#√Ã¤ø$£ eTTK' ` sêeT' ` <˚$ ` dü‘´˚ q ` ‘˚ ` X¯ù| ` sêy˚T
(40) ` #·‘ê«]+X¯düs¡Z 569
` <äT'U≤_Ûu÷ÑÛ ‘˚ ` ‘·T ` \ø£ÎD' ` |ü]‘·|´ü ‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚$! dü‘´˚ q ‘˚ X¯ù|— sêeT' ‘·«#√Ã¤ø$£ eTTK'— ` sêy˚T `
<äT'U≤_Ûu÷ÑÛ ‘˚ ‘·T \ø£ÎD' |ü]‘·|´ü ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚$! R z |üPE´sê˝≤! dü‘´˚ q ‘˚ X¯ù| R ì»eTTô|’ ˇ≥Tºô|{Ïº
˙≈£î #Ó|ü #·THêïqT, sêeT' R lsêeTT&ÉT, ‘·«#√Ã¤ø$£ eTTK' R ìqTï>∑÷]Ãq XÀø£eTT#˚
(nìï{ÏjTÓ &É\) $eTTKT&Ó’ j·TTHêï&ÉT, sêy˚T R lsêeTT&ÉT, <äT'U≤_Ûu÷ÑÛ ‘˚ ‘·T R
XÀø£dü+‘·|ü⁄Ô&Ó’ j·TT+&É>±, \ø£ÎD' R \ø£ÎDT&ÉT, |ü]‘·|ü´‘˚ R dü+‘ê|üeTT
H=+<äT#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°<M˚ ! dü‘´· eTTô|’ Á|üe÷DeTT #˚dæ #Ó|ü #·THêïqT. lsêeTT&ÉT
Ç|ü&ÉT ˙j·T+<ä* XÀø£eTT#˚ ˝Àø£eéVü‰s¡eTT \ìï+{Ï jÓT&ÉqT $eTTKT&Ó’
j·TTHêï&ÉT. n‘· &ç≥T¢ |ü]‘·|+æ #·T#·T+&É>± \ø£ÎDT&ÉT >∑÷&É dü+‘ê|üÁ>∑dTü &Ô sÉ TT
j·TTHêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ <äècºÕ ø£<+ä∏ ∫ <ä“e¤ r q ø±\' |ü]XÀ∫‘·TyéT ˆ
ÇeT+ eTTVüAs¡+Ô <äT'U≤Hê eT+‘·+ Á<äøå£ ´dæ uÛ≤$Tì ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äècºÕ ` ø£<+ä∏ ∫‘Y ` uÛeÑ r ` q ` ø±\' ` |ü]XÀ∫‘·TyéT `
ÇeT+ ` eTTVüAs¡+Ô ` <äT'U≤HêyéT ` n+‘·+ ` Á<äøå£ ´dæ ` uÛ≤$Tì ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛÑer ø£<∏ä+∫‘Y <äècºÕ— (nj·T+) |ü]XÀ∫‘·T+ ø±\' q—
uÛ≤$Tì! ÇeT+ eTTVüAs¡+Ô <äT'U≤HêyéT n+‘·+ Á<äøå£ ´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛeÑ r R ˙e⁄, ø£<+ä∏ ∫‘Y R m{À¢, <äècºÕ R ø£qã&ç‹$, nj·T+
R Ç~, |ü]XÀ∫‘·T+ R <äT'œ+#·T≥≈£î, ø±\' q R düeTj·TeTT>±<äT, uÛ≤$Tì R
z ‘·sT¡ D°! ÇeT+ eTTVüAs¡+Ô R á |òTü &çjT· ˝ÀH˚, <äT'U≤Hê+ R <äT'KeTT\≈£î,
n+‘·+ R n+‘·eTTqT, Á<äøå£ ´dæ R #·÷&É>\∑ e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` e÷ uÛ≤>∑éTT#˚ ˙yÓ{À¢ >±qe∫Ã‹$. Ç~ <äT'œ+|üe\dæq
düeTj·TeTT>±<äT. ø=ìï |òTü &çjT· \˝ÀH˚ ˙ <äT'KeTT ø£&‘É s˚ T¡ #·Tqï~ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘ê e⁄uÛÖ qs¡XÊs¡÷˝› Ö sê»|ü⁄Á‘ê e]+<äeTÚ ˆ
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘Í ` ñuÛÖ ` qs¡XÊs¡÷›˝Ö ` sê»|ü⁄Á‘Í ` n]+<äeTÚ `
‘·«<äs› Ù¡ qø£è‘√‘ê‡Vü≤Ö ` \+ø±+ ` uÛdÑ à” ø£]wü´‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n]+<äeTÚ, qs¡XÊs¡÷›˝Ö, ‘Í ñuÛÖ sê»|ü⁄Á‘Í ‘·«<ä›s¡Ùq
ø£è‘√‘ê‡Vü≤Ö (dü+‘Í) \+ø±+ uÛdÑ à” ø£]wü´‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n]+<äeTÚ R X¯Á‘·Te⁄\ qD#·Tyês¡TqT, qs¡XÊs¡÷˝› Ö R |ü⁄s¡Twü
ÁX‚wßü \˜ TqT n>∑T, ‘Í ñuÛÖ R Ä Çs¡Te⁄s¡T, sê»|ü⁄Á‘Í R sê»|ü⁄Á‘·T\TqT, ‘·«<äs› Ù¡ q
ø£è‘√‘ê‡Vü≤Ö (dü+‘Í) R ìqTï #·÷#·T≥j·T+<äT ø£&TÉ ñ‘ê‡Vü≤eTT>∑\yê s¡>T∑ #·T,
\+ø±+ R \+ø±q>∑se¡ TTqT, uÛdÑ à” ø£]wü´‘·' R uÛdÑ àü eTT #˚jT· T<äTs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ ˝…q’ eTVü‰Ms¡T\>∑T Ä sêeT\ø£ÎDT *s¡Te⁄s¡TqT
ìqTï #·÷#·T≥j·T+<äT eT¨‘ê‡Vü≤eTT‘√ Ç≥≈£î #˚] á \+ø±q>∑se¡ TTqT uÛdÑ àü eTT
>±$+‘·Ts¡T düTe÷!
XÀ¢ˆˆ Vü≤‘ê« ‘·T düeTπs Á≈£Ls¡+ sêeD+ düV≤ü u≤+<Ûeä yéT ˆ
sê|òTü yÍ ‘ê«+ $XÊ˝≤øÏå kÕ«+ |ü⁄Ø+ ÁbÕ|üsTTwü´‘·' ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤‘ê« ` ‘·T ` düeTπs ` Á≈£Ls¡+ ` sêeD+ ` düV≤ü u≤+<Ûeä yéT
` sê|òTü yÍ ` ‘ê«+ ` $XÊ˝≤øÏå ` kÕ«+ ` |ü⁄Ø+ ` ÁbÕ|üsTTwü´‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $XÊ˝≤øÏ!å sê|òTü yÍ düeTπs Á≈£Ls¡+ sêeD+ düV≤ü u≤+<Ûeä +
Vü≤‘ê« ‘ê«+ kÕ«+ |ü⁄Ø+ ÁbÕ|üsTTwü´‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $XÊ˝≤øÏå R $XÊ\yÓTqÆ H˚Á‘·eTT\T>∑\ z C≤qø°<$˚ !, sê|òTü yÍ
R sêeT\ø£ÎDT\T, düeTπs R j·TT<äeΔ TTq, Á≈£Ls¡+ R Á≈£Ls¡T&Óq’ , sêeD+ R
sêeDTì, düV≤ü u≤+<Ûeä + R ã+<ÛTä e⁄\‘√>∑÷&É, Vü≤‘ê« R dü+Vü≤]+∫, ‘ê«+ R
ìqTï, kÕ«+ |ü⁄Ø+ R ‘·q q>∑se¡ TTqT, ÁbÕ|üsTTwü´‘·' R #˚sÃ¡ >∑\s¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z ø£eT˝≤ø°!å Ä sêeT\ø£ÎDT\T <äTsêàs¡T&Z q’Ó sêeDTì ã+<ÛTä
>∑DeTT\‘√ ≈£L&É j·TT<äeΔ TTq+<äT |ü]e÷]Ã ìqTï ‘·eT q>∑se¡ TTq≈£î >=ìb˛e>∑\s¡T
düTe÷!
XÀ¢ˆˆ j·T‘·TÔ sêyÓ÷ $C≤˙j·÷ <ä_CÛ ≤„q eTì+~‘˚ ˆ
Á|”‹dü+»qq+ ‘·d´ü uÛ÷Ñ j·T düÔ «+ <ë‘·T eTs¡Ωdæ ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T‘Y ` ‘·T ` sêeT' ` $C≤˙j·÷‘Y ` n_ÛC≤„qyéT ` nì+~‘˚
` Á|”‹dü+»qq+ ` ‘·d´ü ` uÛ÷Ñ j·T' ` ‘·«+ ` <ë‘·TyéT ` ns¡Ωdæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nì+~‘˚! sêeT' j·T‘Y n_ÛC≤„q+ $C≤˙j·÷‘Y (‘·+)
Á|”‹dü+»qq+ ‘·«+ uÛ÷Ñ j·T' <ë‘·TyéT ns¡Ωd.æ
(40) ` #·‘ê«]+X¯düs¡Z 571
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nì+~‘˚ R z |üPE´sê˝≤!, sêeT' R lsêeTT&ÉT, j·T‘Y
n_ÛC≤„q+ R @ >∑Ts¡TqÔ T, $C≤˙j·÷‘Y R ‘Ó*dæø=q>∑\&√, (‘·+) Á|”‹dü+»qq+
R n{Ïº Äq+<äøs£ y¡ TÓ qÆ <ëìì, ‘·«+ R ˙e⁄, uÛ÷Ñ j·T' R ‹]–, <ë‘·T+ R Ç#·TÃ≥≈£î,
ns¡Ωdæ R ‘·>T∑ <äTe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©!¢ lsêeTT&ÉT @ >∑Ts¡TeÔ \q Ç#·Ã{Ï $wüjT· eTT ‘Ó*j·T>∑\&√
Ä‘·ì ø±q+<äøs£ ¡ eT>∑T n{Ïº >∑Ts¡TqÔ T ˇø£ <ëìì ‹]– Hê≈£î ÇeTTà.
XÀ¢ˆˆ kÕ-ÁãM <ä‘› Ô· y˚T y˚‹ eT j·÷_ÛC≤„q eTT‘·eÔ TyéT ˆ
@‘·<e˚ Væ≤ sêeTdü´ <äècºÕ« eT‘˚ÿX¯u÷ÑÛ wüDyéT ˆ
ÁX¯<j
Δ̊ T· + Vü≤qTeT Hê«ø£´+ ‘·e Ms¡ uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` nÁãM‘Y ` <ä‘yÔ· Té ` @e ` Ç‹ ` eTj·÷ ` n_ÛC≤„qyéT
` ñ‘·eÔ TyéT ` @‘·‘Y ` @e ` Væ≤ ` sêeTdü´ ` <äècºÕ« ` eT‘˚ÿX¯u÷ÑÛ wüDyéT `
ÁX¯<jΔ̊ T· + ` Vü≤qTeTHé ` yêø£´+ ` ‘·e ` Ms¡ ` uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ñ‘·eÔ TyéT n_ÛC≤„q+ eTj·÷ <ä‘yÔ· Té @e, Ms¡! Vü≤qTe÷Hé!
@‘·‘Y eT‘Yøπ X¯u÷ÑÛ wüD+ <äècºÕ« @e ‘·e yêø£´+ ÁX¯<j Δ̊ T· + uÛ$Ñ wü´‹, Ç‹ kÕ
nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñ‘·eÔ TyéT R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ , n_ÛC≤„q+ R >∑Ts¡T,Ô eTj·÷ R Hê#˚‘,·
<ä‘·ÔyéT @e ndæÔ R áj·Tã&çj˚T j·TTqï~, Ms¡! Vü≤qTeTHé! R Ms¡T&Ó’q z
Vü≤qTeT+‘·T&Ü! @‘·‘Y eT‘Yøπ X¯u÷ÑÛ wüD+ R á Hê #·÷&ÜeTDÏì, <äècºÕ« @e R
#·÷∫j˚T, ‘·e R ˙ jÓTTø£ÿ, yêø£´+ R e÷≥, ÁX¯<j Δ̊ T· + R $X¯«dæ+|ü<–ä q~,
uÛ$Ñ wü´‹ R ø±>∑\<äT, Ç‹ R nì, kÕ R Ä d”‘ê<˚$, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚T˝…q’ >∑Ts¡TqÔ T ˙≈£î H˚ ì~eiπø Ç∫Ã j·TT+{Ïì. z eTVü‰Ms¡T&Ü!
Hê øπ X¯u÷ÑÛ wüDyÓTqÆ {Ïº á #·÷&ÜeTDÏì #·÷&É>H∑ ˚ lsêeTTq≈£î ‘·|Œü ø£ ˙ e÷≥\
j·T+<äT $XÊ«düeTT ø£\T>∑TqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·+ eTDÏes¡+ >∑èVü≤´ le÷Hé |üe¢ >∑d‘ü eÔ· T' ˆ
Á|üDeT´ •s¡kÕ <˚M+ >∑eTHê jÓ÷|ü#Á· ø£yT˚ ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·+ ` eTDÏes¡+ ` >∑èVü≤´ ` le÷Hé ` |üe¢ >∑d‘ü eÔ· T' `
Á|üDeT´ ` •s¡kÕ ` <˚M+ ` >∑eTHêj·T ` ñ|ü#Á· ø£yT˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` le÷Hé |üe¢ >∑d‘ü eÔ· T' dü' ‘·+ eTDÏes¡+ >∑èVü≤´ <˚M+ •s¡kÕ
Á|üDeT´ >∑eTHêj·T ñ|ü#Á· ø£yT˚ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` le÷Hé R X¯óuÛ\Ñ ø£Då ≤&ÛTÉ ´&Óq’ , |üe¢ >∑d‘ü eÔ· T' R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ >É T∑ ,
dü' R Ä Vü≤qTeT, ‘·+ eTDÏes¡+ R Ä eTDÏÁX‚weü̃ TTqT, >∑èVü≤´ R Á>∑V≤æ +∫, <˚M+
R d”‘ê<˚$ì, •s¡kÕ R •s¡dTü ‡‘√, Á|üDeT´ R ÁyÓTTøÏÿ, >∑eTHêj·T R |üjT· qeTTq≈£î,
ñ|ü#Á· ø£yT˚ R dæ<|Δä &ü qÓ T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯óuÛ\Ñ ø£Då XÀ_Û‘T· &Óq’ Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ TÉ d”‘· jÓTTdü–q #·÷&ÜeTDÏì
Á>∑V≤æ +∫ •s¡eTTe+∫ ÄyÓT≈£î ÁyÓTTøÏÿ ‹s¡T>∑T Á|üj÷· DeTTq≈£î ñ<äT´≈£î&Ô j É TÓ ´qT.
XÀ¢ˆˆ ‘· eTT‘êŒ‘·øè£ ‘√‘ê‡Vü≤ eTy˚øå£ ´ Vü≤]|ü⁄+>∑eyéT ˆ
es¡eΔ ÷q+ eTVü‰y˚>∑ eTTyê#· »qø±‘·àC≤ ˆ
nÁX¯ó|üPs¡eí TTF BHê u≤wüŒ>∑<<Zä jä ÷· –sê ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` ñ‘êŒ‘·ø£è‘√‘ê‡Vü≤yéT ` ny˚ø£å ´ ` Vü≤]|ü⁄+>∑eyéT `
es¡eΔ ÷q+ ` eTVü‰y˚>y∑ Té ` ñyê#· ` »qø±‘·àC≤ ` nÁX¯ó|üPs¡eí TTF ` BHê `
u≤wüŒ>∑<<Zä jä ÷· ` –sê ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ñ‘êŒ‘·øè£ ‘√‘ê‡Vü≤+, eTVü‰y˚>+∑ , es¡eΔ ÷q+ ‘·+ Vü≤]j·T÷<∏|ä +ü
ny˚øå£ ´ »qø±‘·àC≤ nÁX¯ó|üPs¡eí TTF, BHê (dür) u≤wüŒ>∑<<Zä j ä ÷· –sê ñyê#·.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ñ‘êŒ‘·øè£ ‘√‘ê‡Vü≤+ R m–]b˛e⁄≥j·T+<äT ñ‘ê‡Vü≤eTT ø£*–q{Ïº
yê&ÉTqT, eTVü‰y˚>+∑ R >=|üŒy˚>e∑ TT>∑\yê&ÉTqT, es¡eΔ ÷q+ R eè~Δbı+<äT#·Tqï
yê&ÉTqT n>∑T, ‘·+ Vü≤]j·T÷<∏|ä +ü R Ä Vü≤qTeTqT, ny˚øå£ ´ R #·÷∫, »qø±‘·àC≤
R C≤qø°<$˚ , nÁX¯ó|üPs¡eí TTF R ø£˙ï{Ï‘√ ì+&çq eTTKeTT >∑\~j·TTqT, BHê
(dür) R BqTsê\T q>∑T#·T, u≤wüŒ>∑<<Zä j ä ÷· R ø£˙ï{Ï#˚ &É>T∑ ‹Z øÔ £ ã&çq{Ï,º –sê R
yê≈£îÿ‘√, ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT d”‘ê<˚$ Äø£deü TT MT~øÏ m–] b˛e⁄≥≈£î ñ‘ê‡Vü≤|ü&TÉ #·T
eTVü‰y˚>e∑ TT‘√ ‘·q X¯Øs¡eTTqT ô|+#·Tø=qT#·Tqï{Ïº Ä Vü≤qTeTqT p∫ ø£˙ï{Ï‘√
‘·&dÉ qæ eTTKeTT>∑\<Ó’ <äT'Ku≤wüŒeTT\#˚ &É>T∑ ‹Z øÔ £ ã&çq ø£+sƒe¡ TT‘√ BqeTT>±
p∫ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤qTeTHé dæ+Vü≤dü+ø±XÖ ÁuÛ≤‘·sö sêeT\ø£ÎDÖ ˆ
düTÁê+ #· düV‰ü e÷‘·´+ düsê«Hé Áã÷j·÷ Vü≤´HêeTj·TyéTˆˆ21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤qTeTHé ` dæ+Vü≤dü+ø±XÖ ` ÁuÛ≤‘·sö ` sêeT\ø£ÎDÖ ` düTÁê+
(40) ` #·‘ê«]+X¯düs¡Z 573
` #· ` düV‰ü e÷‘·´+ ` düsê«Hé ` Áã÷j·÷' ` Væ≤ ` nHêeTj·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTeTHé! dæ+Vü≤dü+ø±XÖ ÁuÛ≤‘·sö sêeT\ø£ÎDÖ, düV‰ü e÷‘·´+
düTÁê+ #·, düsê«Hé nHêeTj·T+ Áã÷j·÷'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTeTHé R Ä+»H˚j÷· ! dæ+Vü≤dü+ø±XÖ R dæ+Vü≤düìïuÛTÑ \>∑T,
ÁuÛ≤‘·sö R k˛<äs¡T˝…’q, sêeT\ø£ÎDÖ R sêeT\ø£ÎDT\qT, düVü‰e÷‘·´+ R
eT+Á‘·T\‘√ >∑÷&çq, düTÁê+ #· R düTÁê⁄ìì, düsê«Hé R m\¢sq¡ T, nHêeTj·T+
R øπ eå TeTTqT, Áã÷j·÷' R |ü\T≈£îeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z Vü ≤ qTeT+‘· T &Ü! dæ + Vü ≤ $Áø£ e TT\>∑ T k˛<ä s ¡ T ˝… ’ q Ä
sêeT\ø£ÎDT\qT, eT+Á‹düyT˚ ‘·T&Óq’ düTÁê⁄ì, eTqyê] HÓ\s¢ q¡ T H˚qT øπ eå TeTT
q&ç–q≥T¢ #Ó|ü eTT.
nkÕà <äT'› U≤+ãTdü+s√<Ûë ‘·Ô «+ düe÷<Ûë‘·T eTs¡Ωdæ ˆˆ 22
sê|òTü e' ` nkÕà‘Y ` <äT'U≤+ãTdü+s√<Ûë‘Y ` ‘·«+ ` düe÷<Ûë‘·TyéT ` ns¡Ωdæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰u≤VüQ' dü' sê|òTü e' nkÕà‘Y <äT'U≤+ãTdü+s√<Ûë‘Y j·T<∏ë
e÷+ ‘ês¡jT· ‹ ‘·<ë∏ ‘·«+ düe÷<Ûë‘·TyéT ns¡Ωd.æ
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eTVü‰u≤VüQ' R |üsêÁø£eTe+‘·T&Óq’ , dü' sê|òTü e' R Ä lsêeTT&ÉT,
nkÕà‘Y <äT'U≤+ãTdü+s√<Ûë‘Y R á <äT'KeTHÓ&ç ˙{Ïy\Ó T¢eqT+&ç, j·T<∏ë R @
$<Ûeä TT>±, e÷+ R qqTï, ‘ês¡jT· ‹ R <ë{Ï+#·TH√, ‘·<ë∏ R Ä $<Ûeä TT>±, ‘·«+
R ˙e⁄, düe÷<Ûë‘·T+ R düqï<äTìΔ #˚jT· T≥≈£î, ns¡Ωdæ R ‘·–j·TTHêïe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ Ä lsêeTT&ÉT q˙ï <äT'KkÕ>∑se¡ TT qT+&ç @ $<Ûeä TT>∑
<ë{Ï+#·>\∑ &√ Ä $<ÛëqeTT Hê˝À∫+∫ <ëìì ˙y˚ düeT≈£Ls¡Œ <ä>T∑ <äTe⁄.
XÀ¢ˆˆ ÇeT+ #· rÁe+ eTeT XÀø£y>˚ +∑
s¡ø√å _Û sπ _Û' |ü]uÛsÑ Ô¡ ‡q+ #· ˆ
Áã÷j·÷düTÔ sêeTdü´ >∑‘· dü‡MT|ü+
•eX¯Ã ‘˚-<Ûë«düTÔ Vü≤]Á|üMs¡ ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÇeT+ ` #· ` rÁe+ ` eTeT ` XÀø£y>˚ +∑ ` s¡ø√å _Û' ` @_Û' `
|ü]uÛsÑ Ô¡ ‡q+ ` #· ` Áã÷j·÷' ` ‘·T ` sêeTdü´ ` >∑‘'· ` düMT|ü+ ` •e' ` #·
` ‘˚ ` n<Ûë« ` ndüTÔ ` Vü≤]Á|üMs¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTeT ÇeT+ XÀø£y>˚ y∑ Té @_Û' s¡ø√å _Û' |ü]uÛsÑ Ô¡ ‡q+ #· sêeTdü´
düMT|ü+ >∑‘'· Áã÷j·÷' ‘·T Vü≤]Á|üMs¡! ‘˚ n<Ûë« •e' ndüT.Ô
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTeT R Hê jÓTTø£ÿ, ÇeT+ XÀø£y>˚ +∑ R á Hê <äT'Ky˚>e∑ TTqT,
@_Û' s¡ø√å _Û' R á s¡øÿ£ düT\#˚, |ü]uÛsÑ Ô¡ ‡q+ #· R >∑~+› |ü⁄qT, sêeTdü´ R lsêeTTì
jÓTTø£ÿ, düMT|ü+ R kÕìï<Û´ä eTTqT, >∑‘'· R bı+~qyê&Éy,’Ó Áã÷j·÷' R #Ó|ü eTT,
Vü≤]Á|üMs¡! R z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, n<Ûë« R e÷s¡eZ TT, •e' R
eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ ~, ndüTÔ R n>∑T >±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê sT÷ <äT'Ky˚>e∑ TTqT, á sêø£då Tü \#˚ #˚jT· ã&ÉT >∑~+› |ü⁄\qT
sêeTTì ø£&øπÉ – Ä‘·ìøÏ n+‘·jT· T ‘Ó\T|ü⁄eTT. ˙≈£î e÷s¡eZ TT eT+>∑fiø¯ s£ e¡ T>∑T
>±ø£!
XÀ¢ˆˆ dü sê»|ü⁄Å‘êÔ ´ Á|ü‹y˚~‘ês¡ú'
ø£|'æ ø£è‘ês¡'ú |ü]Vü≤èwü#º ‘˚ ê' ˆ
n˝≤ŒeX‚w+ü Á|üdMü Tø£å ´ ø±s¡´+
~X¯+ VüQ´BN+ eTqkÕ »>±eT ˆˆ 24
ª Vü≤q÷eTÁ‘˚ ŒwüD+μμ HêeT
#·‘ê«]+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` sê»|ü⁄Å‘êÔ ´ ` Á|ü‹y˚~‘ês¡'ú ` ø£|'æ ` ø£è‘ês¡'ú ` |ü]Vü≤èwüº
#˚‘ê' ` n˝≤ŒeX‚w+ü ` Á|üdMü Tø£å ´ ` ø±s¡´+ ` ~X¯+ ` Væ≤ ` ñBN+ ` eTqkÕ
` »>±eT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ø£|'æ sê»|ü⁄Á‘ê´ Á|ü‹y˚~‘ês¡'ú , ø£è‘ês¡'ú , |ü]Vü≤èwü#º ‘˚ ê'
(düH)é ø±s¡ýéT n˝≤ŒeX‚w+ü Á|üdMü Tø£å ´ eTqkÕ ñBN+ ~X¯+ »>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, sê»|ü⁄Á‘ê´ R d”‘e· Tà#˚, Á|ü‹y˚~‘ês¡'ú
R ‘Ó\T|üã&çq $wüjT· eTT>∑\yê&Ó,’ ø£è‘ês¡'ú R ø£è‘·øè£ ‘·T´&Ó,’ |ü]Vü≤èwü#º ‘˚ ê' (düH)é
R $TøÏÿ* dü+‘·TwæHº =+~q eTqdüT‡>∑\yê &É>T∑ #·T, ø±s¡´+ R ø£seÔ¡ éTTqT, n˝≤Œe
X‚w+ü R ø=\~>∑ $T–*q<ëìì>±, Á|üdMü Tø£å ´ R ø£qT>=ì, eTqkÕ R eTqdüT‡#˚,
(40) ` #·‘ê«]+X¯düs¡Z 575
ñBN+ ~X¯+ R ñ‘·sÔ ¡ ~≈£îÿqT>∑÷]Ã, »>±eT R yÓ&˝É q… T.
‹\ø£eTT :` ªø±s¡ýéT n˝≤ŒeX‚w+ü Á|üdMü Tø£å ´μ Á|ü<ëÛ qyÓTqÆ d”‘ê dü+<äsÙ¡ q ø£seÔ¡ éTT
kÕ~Û+|üã&çqqT, X¯Á‘·Tã\|ü]$T‹<äs¡ÙqeTHÓ&ç ÄqTwü+–ø£yÓTÆq ∫qï ø±s¡éTT
e÷Á‘·eTT $T–*j·TTqï<äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T &û $<ÛäeTT>∑ d”‘ê<˚$#˚ ‘Ó\T|üã&çq ÄeX¯´ø£
$wüjT· eTT\ìïj·TTqT $ìqyê&Ó’ ø£è‘·øè£ ‘·T´&Ó’ eTVü‰q+<äeTT H=+~q eTqdüT‡‘√
‘·q <Í‘·´ø£è‘·éTT˝À X¯Á‘·Tã\<äs¡ÙqeTT nHÓ&ç $T–*q ø£è‘·éTTqT >∑÷&É
düà]+#·Tø=qT#·T ˇø£ÿe÷iT ñ‘·sÔ ~¡ ≈£îÿq≈£î e÷qdæøe£ TT>∑ |üjT· ì+#ÓqT.
ªªVü≤q÷eTÁ‘˚ŒwüDeTTμμ nqT
q\Tã~j·Tedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
eT+>∑fi¯ XÀ¢ø±'
XÀ¢ˆˆ dü«dæÔ Á|üC≤uÛ´Ñ ' |ü]bÕ\j·T+‘ê+
Hê´j˚T´q e÷πsDZ eTV”≤+ eTV”≤XÊ' ˆ
>√Áu≤Vü≤àDÒu´ÑÛ X¯óÙuÛeÑ TdüTÔ ì‘·ýéT
˝Àø± dü‡eTkÕÔ' düTœH√ uÛeÑ +‘·T ˆˆ
XÀ¢ˆˆ eT+>∑fi+¯ ø√dü˝+Ò Á<ëj·T
eTVü≤˙j·T>∑TD≤‘·àH˚ ˆ
#·Áø£e]Ô‘·q÷C≤j·T
kÕs¡«uÛÖe÷j·T eT+>∑fiy¯ Té ˆˆ
XÀ¢ˆˆ ø±j˚Tq yê#ê eTq ùd+Á~jÓTÆ sê«
ãT<Δë´--‘·àHê yê Á|üøè£ ‘˚' dü«uÛ≤yê‘Y ˆ
ø£s√$T j·T<ä´ ‘·‡ø£\+ |üsô¡ d’ à
Hêsêj·TD≤ j˚T‹ düeTs¡Œj·÷$T ˆˆ
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
‘·èrj·T dü+|ü⁄≥eTT
(41`68 düs\Z¡ T)

$»j·T‘˚ ly˚+ø£fXÒ '¯ |
Á uü TÑÛ '

: düTuÀ~Û˙ düeTs¡Œ≈£î\T :
$wüjT· dü÷∫ø£
1. eT+>∑fi≤XÊdüqeTT ` lll \ø£ÎD j·Tr+Á<äT\T
eTTeTT≈£îå »q eTVü‰|”sêƒ ~Û|‘ü T· \T. (10)
2. n_Ûq+<äqeTT ` Ä#ês¡´ dæ.Hêsêj·TD¬s&ç>¶ ±s¡T
ñbÕ<Û´ä ≈£îå \T : ‘Ó\T>∑T $X¯«$<ë´\j·T+ (12)
4. düTuÀ~Û˙ kÂ+<äs´¡ eTT ` l ù|sê\ uÛsÑ ‘¡ X· s¯ à¡ , myéT.@ (13)
5. |ü]Áù|ø£D å ` &Üø£sº T¡ j·Tdt.dü+Je<˚e⁄>±s¡T &ç.*{Ÿ.
∫Á‘·øfi£ ≤ìcíÕ‘·T\T. (16)
6. Á|üV≤ü s¡¸eTT ` ñ.y˚.Á|ü le÷Hé ø=.X¯sø¡ƒ √bÕ#ês¡T´\T>±s¡T
]f…Æs¡T¶ ˝…ø£Ãs¡sY. (23)
8. ÄyÓ÷<äeTT ` Ä#ês¡´ uÒ‘y· √\T sêeTÁãVü≤à+, MA, Ph.D (25)
9. Á|üy÷Ó <äeTT ` le÷Hé &Üˆˆ ø£+<ëfi¯ y˚+ø£{≤#ês¡T´\T MA, Ph.D (27)
13. n_Ûq+<äqeTT ` ‘·÷e÷{Ï <√D|üŒ (28)
14. X¯óuÛ≤X¯+düqeTT ` õ.$.C≤«˝≤qs¡d+æ Vü≤XÊÅdÔæ (29)
15. düT+<äsd¡ Tü uÀ~Û˙ ` #·+Á<äeTÚ[ X‚w–ü ]sêe⁄ (33)
16. düT+<äsq¡ +<äqeTT ` ãT<äsΔ êE sêeTsêE (35)
17. øπ eå T+ø£s+¡ ` zπ>{Ï |üXó¯ |ü‹ (37)
3. düy÷Ó à<ä ìy˚<qä eTT ` düTuÀ~Û˙ düeTs¡Œ≈£î\T (38)
7. Vü≤qTeT‘YÁ|üD‹ ` düTuÀ~Û˙ düeTs¡Œ≈£î\T (40)
10. »j·T‹ |üeqdü÷qT' ` düTuÀ~Û˙ düeTs¡Œ≈£î\T (45)
11. d”«j·Tìy˚<qä yéT ` düTuÀ~Û˙ düeTs¡Œ≈£î\T (48)
12. Ä~ø±e´Á|üX+¯ dü ` düTuÀ~Û˙ düeTs¡Œ≈£î\T (50)
(5)
1. \+ø£qT+&ç yÓ&\É T≥≈£î eTT+<äT
Vü≤qTeT #˚dqæ Ä˝À#·qeTT 41 1 1
2. Vü≤qTeT sêeDTì Á|üeT<ëeqeTTqT
<Û«ä +düeTT #˚jT· T≥ ˆˆ 14 9
3. Vü≤qTeTqT>∑÷]Ã sêø£då Åü d\Ô” Á|üXï¯ :
C≤qøÏ düe÷<ÛëqeTT 42 5 17
4. Vü≤qTeT#·s´¡ \qT sêø£då Åü d\Ô” T
sêeDTq≈£î $e]+#·T≥ ˆˆ 11 20
5. sêeDT&ÉT Vü≤qTeTMT<ä≈î£
øÏ+ø£sêdüTs¡T\qT |ü+|ü⁄≥ 42 24 27
6. øÏ+ø£sêdüTs¡T\qT >±+∫ Vü≤qTeT
$»j·T|òTü ÀwüDeTT #˚jT· T≥ ˆˆ 30 29
7. Vü≤qTeT øÏ+ø£sêdüTs¡T\qT eT&çsTT+#·T≥ ˆˆ 40 34
8. #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<ä e÷s√Væ≤+∫ Vü≤qTeT ‹]–
$»j·T|òTü ÀwüDeTT #˚jT· T≥ 43 3 38
9. Vü≤qTeT #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<ä eT~Ûs√Væ≤+∫
yêqs¡Ms¡T\ XÖs¡éTT qT>∑&Z +ç #·T≥ 43 18 46
10. »+ãTe÷* j·TT<äeΔ s¡qí eTT 44 1 50
11. »+ãTe÷* eTs¡D+Ï #·T≥ ˆˆ 16 57
12. eT+Á‹|ü⁄Á‘·T\ j·TT<äeΔ s¡qí eTT 45 1 61
13. eT+Á‹|ü⁄Á‘·d|ü øÔü e£ TT eTs¡D+Ï #·T≥ ˆˆ 12 66
14. ùdHê|ü‹|ü+#·øe£ TTqT |ü+|ü⁄#·T sêeDT&ÉT
yê]øÏ Væ≤‘√|ü<X˚ e¯ TT #˚jT· T≥ 46 4 71
15. ùdHê|ü‘T· ˝…<’ Tä >∑Ts¡TqT es¡Tdü>∑ eTè‹H=+<äT≥ 46 27 83
(6)
16. j·TT<äΔdüqï<äTΔ&Ó’ nø£å≈£îe÷s¡T&ÉT
Vü≤qTeTMT<ä≈î£ e#·TÃ≥ 47 3 92
17. Vü≤qTeT nø£≈å î£ e÷s¡Tì j·TT<äøΔ öX¯\eTT yÓT#·TÃ≥ ˆˆ 16 101
18. Vü≤qTeT nø£≈å î£ e÷s¡Tì n+‘·yTÓ T+~+#·T≥ ˆˆ 31 112
19. sêeDT&ÉT Ç+Á<äõ‘·T|Ô sü êÁø£eTeTTqT XÊ¢|Tæò +#·T≥48 2 119
20. Ç+Á<äõ‘·TÔ s¡DuÛ÷Ñ $TøÏ e#·TÃ≥ ˆˆ 16 129
21. Ç+Á<äõ‘·TÔ ` Vü≤qTeT\ dü+Á>±eTeTT ˆˆ 24 134
22. Ç+Á<äõ‘·TÔ Vü≤qTeTqT ÁãVü‰àÅdeÔü TT#˚ ã+~Û+#·T≥ ˆˆ 35 140
23. sêø£då Tü \T Vü≤qTeTqT ã+~Û+∫
sêeDTì ø£&≈É î£ >=ìb˛e⁄≥ ˆˆ 46 147
24. Vü≤qTeT sêeDTì yÓu’ eÑÛ eTTqT
>±+∫ $dæà‘·T&É>T∑ ≥ 49 16 165
25. sêeDTì ø√]ø£ô|’ Á|üV≤ü düT&Ô TÉ ªª˙sêø£≈î£
ø±s¡Dμμy˚T eTì Vü≤qTeTqT Á|ü•ï+#·T≥ 50 1 169
26. Vü≤qTeT sêeDTì‘√ ‘êqT lsêeTTì
<ä÷‘·>± n‘·ìø£&≈É î£ e∫Ã‹qì ‘Ó\T|ü⁄≥ ˆˆ 12 175
27. Vü≤qTeT sêeDTq≈£î sêeTdüTÁêdüKéTT,
lsêeTTì d”‘ê$jÓ÷>∑eTTqT>∑÷]Ã ‘Ó\T|ü⁄≥ 51 1 180
28. d”‘q· T n|üV≤ü ]+∫q n|üsê<Ûeä TT lsêeTTìjÓT&É
H=q]Ãq n<Ûsä à¡ eTT ˙≈£î $HêX¯eTT‘Ó#T· Ãqì
‘Ó\T|ü⁄≥ ˆˆ 17 189
29. ˙≈£î ø£\T>∑uÀe⁄ eTVü‰$HêX¯eTT
‘·|Œæ +#·Tø=qT≥ nkÕ<Û´ä eTì ‘Ó\T|ü⁄≥ ˆˆ 27 196
30. Vü≤qTeTqT e~Û+|ü⁄&Éqï sêeDTì
Ä»„qT $;ÛwD ü T &Üπø|å +æ #·T≥ 52 1 212
31. <ä÷‘·qT e~Û+#·T≥e\q ô|≈£îÿ qwüeº TT\T
ñqïeì $;ÛwD ü T&ÉT $e]+#·T≥ ˆˆ 13 219
(7)
32. sêeDTì Ä»„ Á|üø±s¡eTT sêø£då Tü \T
Vü≤qTeT yê\eTTq≈£î ì|ü eTT{Ï+º ∫
q>∑sM¡ <∏Tä \˝À Á‹|ü≥ 53 1 230
33. Vü≤qTeT yê\eTTqT <äV≤æ +#·T#·THêïs¡ì $ì
d”‘· n–ï<˚e⁄ì ÁbÕ]ú+#·T≥ ˆˆ 23 243
34. ‘·qjÓT&É n–ï o‘·\T&É>T∑ ≥ d”‘êsêeTT\
Á|üu≤Û eeTT #˚‘H· ˚ nì Á>∑V≤æ +∫ Vü≤qTeT
s¡øÿ£ düT\qT |ü]e÷s¡TÃ≥ ˆˆ 33 248
35. ‘·qô|’ Áù|eTqT p|æq n–ïøÏ
$+<äT#˚jT· T<äT qqT#·T Vü≤qTeT yê˝≤–ï‘√
sêø£då uü eÑÛ qeTT\qT <äV≤æ +#·T≥ 54 1 255
36. <äV≤æ +|üã&ÉT#·Tqï \+ø±q>∑se¡ TT jÓTTø£ÿ
<äèX¯éTT ˆˆ 21 264
37. <ä>eΔ∑ T>∑T#·Tqï q>∑se¡ TT˝Àì yê]
Vü‰Vü‰ø±s¡eTT\T 54 36 273
38. Vü≤qTeT kÕVü≤düøè£ ‘·éTTqT
<˚e>∑DeTT\T Á|üdTü ‹Ô +#·T≥ ˆˆ 49 282
39. Vü≤qTeT d”‘ê<˚$øÏ
Vü‰ì»]–j·TT+&ÉTqì |ü]‘·|+æ #·T≥ 55 2 285
40. n|üŒ{Ï X¯óuÛìÑ $T‘·eÔ TT\ e\q d”‘≈· î£ Vü‰ì
ø£\T>∑˝<Ò ìä Á>∑V≤æ +∫ Vü≤qTeT }s¡≥ H=+<äT≥ ˆˆ 22 295
41. Vü≤qTeT d”‘H· √<ë]Ã \+ø±rs¡eTTq+<ä*
n]wü|º sü «¡ ‘·eTT Hês√Væ≤+#·T≥ 56 1 305
42. Vü≤qTeT ‹s¡T>∑T Á|üj÷· DeTT,
düeTTÁ<ä\+|òTü q düHêïVü≤eTT ˆˆ 25 318
43. düeTTÁ<ä\+|òTü q es¡qí eTT 57 1 324
44. Vü≤qTeT dæ+Vü≤Hê<äeTTqT $ìq
yêqs¡T\ Äq+<äeTT ˆˆ 18 332
(8)
45. eTùV≤+Á<ä|sü «¡ ‘·eTTô|’ ~– yêqs¡eTTKT´\qT
#˚] yê]øÏ Vü≤qTeT d”‘ê øπ eå TeTTqT ‘Ó\T|ü⁄≥ 57 30 337
46. eTVü‰q+<äeTT‘√ n+>∑<ë<äT\T Vü≤qTeT
Á|ü»q„ T Á|üX+¯ dæ+#·T≥ ˆˆ 40 340
47. C≤+ãe+‘·T&ÉT \+ø£qT+&ç e∫Ãq Vü≤qTeTqT
n#·{Ï $X‚weü TT\ q&ÉT>∑T≥ 58 2 350
48. Vü≤qTeT ‘Ó*|æq yÓTHÆ êø£eè‘êÔ+‘·eTT ˆˆ 8 353
49. düTs¡kÕeè‘êÔ+‘·eTT, dæ+Væ≤ø±dü+Vü‰s¡eTT ˆˆ 21 359
50. \+øÏD$° »j·TeTT, d”‘êdü+<äsÙ¡ qeTT ˆˆ 48 371
51. sêeDTì ÁbÕs¡qú eTT, d”‘· ádü&+ç |ü⁄ ˆˆ 68 380
52. sêeDÁø√<Ûeä TT ` eT+&√<ä] eT+<ä*+|ü⁄ ˆˆ 74 384
53. sêø£kå Õ+>∑q\qT Á‹»≥ eT+<ä*+#·T≥ ˆˆ 84 389
54. Vü≤qTeTr‡‘êdü+uÛ≤wüDeTT,
#·÷&ÜeTDÏÁ|ü<ëqeTT ˆˆ 91 392
55. eq$+<Û«ä düqeTT, sêø£då dü +ü Vü‰s¡eTT ˆˆ 102 398
56. Ç+Á<äõ‘·T#Ô ‘˚ · ã+<Ûqä eTT 58 122 408
57. sêeDTìøÏ ‘Ó*|æq düTÁêdü+<˚Xe¯ TT ˆˆ 130 412
58. sêeDTì Áø√<Ûeä TT `
$;ÛwD ü Tì ˙‹e#·qeTT\T ˆˆ 139 416
59. ˝≤+>∑÷\ <äV≤ü qeTT,
yê˝≤–ï‘√ \+ø±<äV≤ü qeTT ˆˆ 147 420
60. \+ø£qT+&ç ‘·q ‹s¡T>∑T Á|üj÷· DeTT ˆˆ 159 427
61. d”‘êo\Á|üX¯+dü 59 1 430
62. Ms¡T\yÓTqÆ eTqeTT d”‘e· TàqT ‘Ó∫Ã
sêeTTq ø£]Œ+‘· eTqT≥ ˆˆ 6 433
63. d”‘ê<äTs¡ekÕúø£<∏äqeTT ˆˆ 23 442
(9)
64. Vü≤qTeT e÷≥≈£î n+>∑<Tä ì n+^ø±s¡eTT,

C≤+ãe+‘·Tì ndüeTà‹ 60 1 449
65. øÏwÿæ +<Û≈ä î£ yêqs¡T\ |üjT· qeTT `
Á‘√e˝À eT<ÛTä eq$Vü‰s¡eTT 61 2 456
66. eqbÕ\Ts¡‘√ b˛sê≥eTT ˆˆ 19 465
67. n+>∑<Tä &Éuj ÑÛ T· $T#·TÃ≥‘√ b˛s¡T |òTü Às¡eT>∑T≥ 62 5 472
68. düTÁê⁄ìøÏ <ä~eÛ TTKTì $qï|üeTT ˆˆ 36 487
69. düTÁê⁄&ÉT yêqs¡T\ ø±s¡´dæ~ìΔ Á>∑V≤æ +#·T≥ 63 16 497
70. <ä~eÛ TTKTì‘√ yêqs¡T\qT yÓ+≥H˚ |ü+|ü⁄eTqT≥ ˆˆ 28 503
71. ‘êqT Á>∑V≤æ +∫q dü+‘√wü $wüjT· eTTqT
sêeTTq≈£î ‘Ó\T|ü⁄≥ 64 26 518
72. Vü≤qTeT sêeTTq≈£î eTDÏ H=dü–
d”‘ê yês¡\Ô qT ‘Ó\T|ü⁄≥ 65 7 529
73. lsêeTT&ÉT #·÷&ÜeTDÏì #·÷#·T#·T
$cÕ<äeTT H=+<äT≥ 66 1 542
74. d”‘e· Tà sêeTTq≈£î C≤„|øü e£ TT #˚jT· TeTqï
yêj·Tdü eè‘êÔ+‘·eTT 67 2 550
75. ÄyÓT eTs¡\ eTs¡\ ‘Ó*|æq dü+<˚X¯ e#·qeTT\T 67 18 559
76. Vü≤qTeT d”‘e· Tà dü+<˚V≤ü eTT\qT rs¡TÃ#·T
sêeD dü+Vü‰s¡eTT, lsêeT |ü{≤º_ùÛ wø£eTT
oÁ|òTü eTT>∑H˚ »s¡T>∑Tqì }s¡&+ç #·T≥ 68 7 575
lsêeT |ü{≤º_Ûùwø£ |òüT≥ºeTT
77. lsêeTTì |ü{≤º_ùÛ wø£eTT 1 587
78. ãVüQe÷qeTT\T, dü‘êÿs¡eTT\T 12 591
79 sêeTsê»éTT, Á|üC≤πøeå TeTT 37 605
80. bÕsêj·TD |ò\ü ÁX¯ó‹ 40 607
★★★
lll \ø£ÎDj·Tr+Á<äT\T
eTTeTT≈£îå »q eTVü‰|”se¡ƒ TT, l ø£ècÕíÁX¯eTeTT
ô|<äeTTrÔ$ , ø£ècÕíeT+&É\eTT
z+ qyÓ÷ uÛ>Ñ e∑ ‘˚ yÓ≈’ î£ +sƒH¡ ê<∏ëj·T
z+ qeT ÁoÙd”‘êsêeTj·Tr+Á<ëj·T
leTÁ<ëe÷j·TD+ n+<ä]ø° n+<äTu≤≥T˝À ñ+&˚$<Ûä+>± |ü<ä#˚Ã¤<ä
nq«j·TÁø£eT {°ø±‘ê‘·Œs¡´ \|òüTTyê´K´\‘√ yê´|æÔ˝ÀøÏ eùdÔ u≤>∑T+&ÉTqT nì
m+‘√ø±\+>± m<äTs¡T#·÷düTqÔ ï e÷e+{Ïyê]øÏ $+<äT nsTT+~ MTs¡T Á|ü#T· ]düTqÔ ï
sêe÷j·TD+. düT+<äs¡ø±+&ÉeTT q\uÛ…’ düs¡Z\es¡≈£î nsTT<äTdü+|ü⁄{≤\T>±
Ç‘·'|üPs¡«+ n+<äT≈£îHêï+— Äq+~+#ê+. Vü≤qTeT~«Áø£eTeTT nqï $•wüº o]¸ø‘£ √&ç
Äs¡e dü+|ü⁄≥+ Ç|ü&ÉT n+<äTø=ì •s¡dTü q <Û]ä +#êeTT.
ªªÁyêdæq sêeT#·+Á<äø<£ ä∏ Áyêdæ‹q+ #·ì|æ+#·Tø√ `
eè<∏ëj·÷düeTT ø±ø£ ø£≥Tºø‘£ · ˝…V’ ≤æ ø£e÷? |üse¡ ÷?μμ nHêïs¡≥ j·TX¯
X¯ÙØs¡T˝…q’ $X¯«Hê<∏ä XÀuÛHÑ êÁ~ eTVü‰X¯jT· T\T ‘·eT |ü⁄Á‘·T\T ªø£$ düÁe÷{Ÿμ $X¯«Hê<∏ä
dü‘·´Hêsêj·TD>±]‘√.
ª‘·+Á&ç Vü≤]CÒsT¡ eTìjÓT&ç ‘·+Á&ç ‘·+Á&çμ. yÓqTø£ ˇø£]<äs› T¡ Ç{Ïº Á|üjT· ‘·ï+
#˚dæqe÷≥ ì»y˚T ø±˙ Ä Á|ü#·Ts¡D\T @M áHê&ÉT ÄdüøÏÔø£\ bÕsƒ¡≈£î\≈£î
n+<äTu≤≥T˝À <=s¡ø≥ £ + ˝Ò<Tä . n+‘˚ø±ø£ |üPs¡«yêÚ≤´‘·\T #Ó|Œæ q $X‚cÕ\T `
dü+øÏ|å +Ôü >± nsTTHê Ä Á>∑+<∏ë\˝À ñqï>∑Ts¡TÔ ˝Ò<Tä .
áHê&ÉT MTs¡T #˚dTü qÔ ï áùde áHê{Ï Ä+Á<Ûä ÄdæøÔ ˝£ Àø£+ XÊX¯«‘·+>±
>∑Ts¡TÔ+#·T≈£î+≥T+~. á s¡#·q≈£î MTs¡Tyê&çq uÛ≤wü düT\uÛÑdüT+<äs¡+>± ñ+~.
düsfi¡ y¯ TÓ qÆ Á>±+~∏øu£ ≤Û wü. uÛ≤wü˝Àì kÕs¡fi´¯ + õ–ì _–ì @e÷Á‘·+ dü&*É +#·˝<Ò Tä .
n~ $X‚wü+. eT÷\+ #·ø£ÿ>± $e]dü÷Ô ` $X‚cÕsêú\T nedüs¡yÓTÆq y˚Ts¡≈£î,
dü+Á|ü<ëj·Tã<ä+Δ >± n+~dü÷Ô ` Ç{Ïº Á>∑+<∏ë\T m˝≤ ñ+&Ü˝À ˇs¡e&ç ô|{≤ºsT¡
nì nì|æ+∫+~. Ç~ ªªl l l sêeT#·sD ¡ μμ X¯óÁX¯ScÕ|ò\ü +.
á dü+<äs“¡ +¤ >± MT‘√ düV≤ü ø£]dü÷Ô MT‘√ n<Ó’ «‘·u≤Û e+ uÛõÑ düTqÔ ï ÁãVü≤àl
yÓT\Æ es¡|⁄ü düTÁãVü≤àD´+>±]ì Á|ü‘´˚ ø£eTT>± n_Ûq+~düTHÔ êï+.
(11)
Ç<˚ Áø£eT+˝À $T–*q uÛ≤>±\T n˙ï m|ü&ÉT #·÷kÕÔe÷, düeTÁ>∑
sêe÷j·TD dü+Á>∑V≤ü yêÚ≤´‘·\T>± $TeTTà m|ü&ÉT Äos¡«~<ë›e÷ nì m<äTs¡T
#·÷dü÷Ô eT+>∑fi≤XÊdüq+ #˚dTü HÔ êïqT.
\ø£ÎD j·Tr+Á<Tä \T
n_Ûq+<äq
Ä#ês¡´ dæ. Hêsêj·TD¬s&ç¶
m+.m, |æôV≤#Y.&ç., &ç.*{Ÿ,
ñbÕ<Û´ä ≈£îå \T : ‘Ó\T>∑T $X¯«$<ë´\j·T+
ø£fi≤uÛeÑ q+, ôdb’ Õò u≤<äT
ôV’≤<äsêu≤<äT
ø£$Á‘·jT· + |ü⁄D≤´q yê´düeTVü‰uÛ≤s¡‘+· ‘Ó\T>∑Tyê] Çfi¢̄≈L£
˝À–fi¯≈¢ L£ n+~+~. b˛‘·q #˚‹#·\Tee\¢ yê´düeTVü‰uÛ≤>∑e‘·+ ‘Ó\T>∑T
ø£è‘˚ nqï+‘· Äràj·T‘·qT dü+‘·]+#·T≈£î+~. mìï sêe÷j·TD≤\T
‘Ó\T>∑T˝À yÓ\Te&çHê m+<äTø√ düeTT∫‘· ÁbÕ#·Ts¡´+ \_Û+#·˝<Ò Tä .
l ø±y˚ T X¯ « s¡ s êe⁄>±s¡ T yê©àøÏ sêe÷j· T D+˝Àì
düT+<äsø¡ ±+&ÉqT |ü<#ä Ã˚ <¤ +ä , nq«j·TÁø£eT+, Á|ü‹|ü<ës¡+ú nqï $uÛ»Ñ q‘√
düTuÀ<Ûøä +£ >± ‘Ó\T>∑T˝À $e]dü÷Ô á dü+|ü⁄{≤\T yÓ\Te]düTHÔ êïs¡T.
yê©àøÏVü≤è<äj·T+ kÕe÷q´ ‘Ó\T>∑T bÕsƒ¡≈£î\≈£î ne>∑‘·+
ø±e&ÜìøÏ áe÷s¡+Z ñ‘·eÔ TyÓT+Æ ~. n+<äT≈£î M]øÏ Hê n_Ûq+<äq.
dæ.Hêsêj·TD¬s&ç¶
düTuÀ~Û˙ kÂ+<äs¡éTT
ªne<Ûëqdüsd¡ «ü ‹μ, ªø£$|ü+#êqqμ
l ù|sê\ uÛsÑ ‘¡ X· s¯ à¡ , myéT.@.
Á|üuTÑÛ ‘·« eTVü‰sê» dü+düÿ è‘· ø£fi≤XÊ\ n<Û´ä ≈£îå \T
$»j·Tq>∑s¡+.
düT+<äsT¡ ì uÛ≤eeTT kÂ+<äs´¡ e÷? düT+<ä] uÛ≤eeTT kÂ+<äs´¡ e÷? düT+<äØ
düT+<äs¡T\ uÛ≤ey˚T kÂ+<äs¡é÷? BìøÏ |ü]cÕÿs¡eTT>± d”‘êsêeTT\T ˇπø
kÂ+<äs´¡ eTT jÓTTø£ÿ s¬ +&ÉT s¡÷|üeTT\T>± ø£qT>=qïyê&ÉT Vü≤qTeT. kÂ+<äs´¡ +
jÓTTø£ÿ düeTÁ>∑yTÓ qÆ kÕøå±‘êÿs¡+ø=i≈£î ‘·|+æ ∫q yêìø£+f…, Ä kÂ+<äs´¡ eTTqT
‘·q Vü≤è<äj·TeTTq ì\T|ü⁄ø=qïyêìø£+f… düT+<äs¡T&ÉT eT¬se«s¡T? n≥Te+{Ï
düT+<äsT¡ &ÉT ‘·q $X¯«s¡÷|ü+‘√ eTq≈£î ø£ì|æ+#˚ ø±+&ÉeTT düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT.
sêe÷j·TDeTTe\q eTq+ Á|ü<Ûëq+>± bı+<äe\dæq Á|üjÓ÷»q+
@$T{Ï? ªªsêeTdü´ sêe÷j·÷X¯Ã nj·TqyéTμμ sêeTTìjÓTTø£ÿj·TT sêeTjÓTTø£ÿj·TT
e÷s¡eZ TT ‘Ó*j·÷*. n<˚ Á|üj÷Ó »q+. sêeT sêe÷ nj·Tq+ nqï~ ` n‹dü÷ø£Î+,
n‹$kÕÔs¡eTT. n‹>∑Vü≤qeTT n‘·T´<ë‘·ÔeTT. <ëìì ø£qT>=qïyêìø£+f…
düT+<äsT¡ &Óe&ÉT? Ä düT+<äsT¡ &ÉT Á|ü<ëÛ q+>± q&ç#˚ ø±+&ÉeTT düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT.
ns¡ú+ ‘Ó*j·Tø£ bÕsêj·TD+ #˚dæHê >=|üŒ|òü*‘êìï ø£*–+#·≥+˝À
dü+<˚V≤ü + ˝Ò<Tä . ø±ì ns¡+ú ‘Ó*dæø=ì düTX¯ã+› >± düTdü«s¡+>± düTwüß>˜ ± bÕsêj·TD+
#˚ùdÔ <ëì Á|üj÷Ó »q+ Ç+‘· n+‘· nì #Ó|Œü >∑\e÷?
Ä Á|üjÓ÷»Hêìï bı+<ä&ÜìøÏ »Hêìï nqTÁ>∑Væ≤+∫ l uÀj·Tq|ü*¢
ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±s¡T, l yÓTÆ\es¡|ü⁄ düTÁãVü≤àDéTT>±s¡T düT+<äs¡ø±+&ÉeTT˝Àì
Á|ü‹XÀ¢ø±ìøÏ |ü<ä$uÛ≤>∑+, nq«j·T+, Á|ü‹|ü<ës¡ú+ $$<ÛäyêÚ≤´‘·\T #Ó|æŒq
$X‚cÕsêú\ kÕsê+X¯+ Á>∑T∫ÃjÓT‹Ô $es¡+>± Áyêdü÷Ô mì$T~ dü+|ü⁄{≤\˝À
Á|üø£{ÏdüTÔHêïs¡T. Ç~ Ä+»H˚j·TkÕ«$T düeTTÁ<ädü+‘·s¡DeT+‘·{Ï |òüTqø±s¡éTT.
d”‘êsêeTT\ düeTÁ>∑kÂ+<äs´¡ <äsÙ¡ HêìøÏ nqT≈£L*+#˚ ø±s¡éTT. ªdü«j·T+ rsêÔ «
|üsê+ kÕÔsj ¡ T˚ ‘Yμ nqï <ëìøÏ ì<äsÙ¡ q+>± ‘êeTT bı+~q Á|üj÷Ó »Hêìï Ç‘·sT¡ \
ø£+~+#˚ ñ<ës¡d+ü ø£\ŒeTT. yê]øÏ Ä+Á<Ûbä Õsƒø¡ ˝£ Àø£+ uÛøÑ øÔ£ √{Ï ãTTD|ü&ç ñHêïeTT.
Ä ãTTDeTT rs¡TÃø√e&ÉeT+fÒ n~ ãTTwæãTTD+ rs¡TÃø√e&É+ e+{Ï~.
á düTuÀ~Û˙ $es¡D düV≤æ ‘·yTÓ qÆ düT+<äsø¡ ±+&Üìï Ç+{Ï+{≤ Á|ü‹yês¡÷
(14)
#·<Tä e⁄ø√yê*. ne>±Vü≤q #˚dTü ø√yê*. yê©àøÏV≤ü è<äj÷· ìï ‘Ó\TdüTø√yê*. X¯ã›
ÁãVü≤àdü«s¡÷|üeTTq ñqï |üs¡e÷‘·àqT ñbÕdæ+#·&ÜìøÏ ‘·–q kÕ<ÛäHêìï
n+~|ü⁄#·TÃø√yê*. n+<äTπø ∫s¡ø±\+>± uÛÑ≈£îÔ\T sêe÷j·TD+ bÕsêj·TD+
#˚dTü HÔ êïs¡T. n+<äT˝À düT+<äsø¡ ±+&É eTØ ÁX¯<>Δä ± bÕsêj·TD+ #˚kÕÔsT¡ .
ˇø£ eTVü‰ø±e´+ bÕsêj·TDÁ>∑+<∏ä+>± ˇø£ C≤‹#˚‘· ì‘·éT÷
Äsê~Û+|üã&É≥+ eTq <˚X+¯ ˝ÀH˚ ñqï dü‘‡· +Á|ü<ëj·T+.
sêeTø£<ä∏ ‘Ó*j·Tìyês¡T ˝ÒsT¡ . ˝ÖøÏø+£ >± bÕs¡e÷]úø+£ >± mH√ï s¡V≤ü kÕ´\T
á ø£<qä∏ T+&ç e÷qeC≤‹øÏ ne>∑‘y· TÓ HÆ êsTT. <ëìøÏ ø±s¡DeTT bÕsêj·TDy˚T.
ãTTwüß\T #Ó|Œæ q Á>∑+<∏ë\T e{Ïº nø£så ê\ eTT<ä\› T, yêø±´\ dü+|ü⁄≥T\T ø±e⁄.
ãTTwüß\T ‘·|+æ ∫ ‘·|+æ ∫ ‘·eT ÁbÕD≤ìï ‘˚CÀeTj·T+>± #˚dTü ≈£î+{≤s¡T. yês¡T
‘·eT ÁbÕDX¯øÏÔì nø£ås¡s¡÷bÕq uÛÑÁ<ä|üs¡∫q|ü⁄&ÉT Ä nø£åsê\˝À Ä nø£åsê\
|üs+¡ |üs\¡ ‘√&ç |ü<ë\˝À yêø±´\˝À ˇø£ X¯ãC› À´‹ Ç$T&ç ñ+≥T+~.
ªX¯eTÁ|ü<ëÛ H˚wßü ‘·b˛<ÛHä w˚ ßü >∑÷&Û+É Væ≤ <ëVü‰‘·àø£ eTdæÔ ‘˚»'μ nqï ø±[<ëdüT
eTVü‰ø£$uÛ≤eqqT eTq+ Çø£ÿ&É nqTo*+∫ ns¡+ú #˚dTü ø√yê*. Ä X¯u≤›\˝Àì
‘˚»düT‡qT ‘Ó\TdüT≈£î+fÒ eTq ÁbÕD≤\T Ä ‘˚»düT‡‘√ |ü#q· + nsTT bÕø±ìøÏ
ekÕÔsTT. n˝≤ ø±ø£ e{Ïº X¯u≤›\T>± yê{Ïì ñ#·Ã]+∫Hê Ä ‘˚»'Á|üu≤Û e+#˚‘·
eTq ÁbÕD≤\T nuÀ<Û|ä Pü s¡«ø£yTÓ qÆ ˇø£ düTU≤ìï bı+<äT‘êsTT.
bÕsêj·TD+˝À |ü]ƒ+∫q Á>∑+<∏ä+˝Àì nø£åsê\qT+&ç X¯ã›+ edüTÔ+~
ø£<ë! Ä X¯ã+› ˝À ãTTwæjTÓ Tø£ÿ ÁbÕDX¯øÔÏ ñ+≥T+~. <ëìì Á>∑V≤æ +#·&ÜìøÏ eTq
<ä>sZ∑ ¡ ø=+‘· ‘·|qü ñ+&Ü*. n<˚ ‘·|dü Tü ‡ ` n–ï. n|ü&É~ e{Ïº X¯ã+› >± ø±ø£
Hê<äs÷¡ |ü+>± |ü]D$TdüT+Ô ~. n+<äTø£H˚ sêe÷j·TD+ e+{Ï ˇø£ Äs¡¸Á>∑+<∏ëìï
eTq+ ÁX¯<‘Δä √ ìj·TeT+‘√ ìwü̃‘√ bÕsêj·TD+ #˚dTü qÔ ï|ü&ÉT |ü$Á‘·‘· dü+|üqï+
ne⁄‘·T+~.
Ä Äs¡¸ø$£ @ nø£så ê\˝ÀìøÏ ‘·q ‘·b˛eTj·TyÓTqÆ ÁbÕD≤ìï }~Hê&√ Ä
ÁbÕDeTT B|æeÔ T+‘·eTT ø±yê\+fÒ Ä nø£så ê\qT |ü\T≈£î‘·Tqï eTq˝À Ä]Ô, ‘·|qü ,
‘·|dü Tü ‡ ñ+&Ü*. n|ü&ÉT Ä nø£så ê\˝Àì ãTTwüß\ ÁbÕDX¯øÔÏ eTq ÁbÕD≤\qT
düeTT»®«*+|ü#d˚ Tü +Ô ~. ãTTwæ ‘·|Xü Ù¯ øÏÔ nø£så ê\˝À Hê<äs÷¡ bÕq ñ+≥T+~.
ªqμø±s√ ÁbÕDyê#·ø£' ª<äμø±s√-–ïyê#·ø£'. ÁbÕD≤–ïdü+jÓ÷>±Hêï<ä
Çrs¡´‘˚. eTq ÁbÕDeTTqT ‘·b˛s¡÷|üyTÓ qÆ n–ï˝À Áy˚*Ãq|ü⁄&ÉT Hê<ä+ |ü⁄≥Tº‘T· +~.
(15)
bÕsêj·TD+˝À sêeTø£<qä∏ T Hê<äs÷¡ bÕq ø£s–¡ +#·Tø√e≥+#˚‘· |üsê>∑‹ì bı+<äì
yê&ÉT+&É&TÉ , ªªX¯èD«Hé sêeTø£<ë∏ Hê<ä+ ø√ q j·÷‹ |üsê+ >∑‹yéTμμ
ø£qTø£ eTT+<äT sêeTø£<ä∏ eTq≈£î düŒwü+º >± ‘Ó*j·÷*. Ä yê©àøÏ XÀ¢ø±\˝À
Ä<Ûë´‹àø£ ˝Àø±˝…H√ï ñHêïsTT. n$ ‘Ó*j·Te˝…q+fÒ Ä XÀ¢ø±\˝À, düe÷kÕ\˝À,
|ü<ë\˝À |ü<dä +ü <ÛTä \˝À yêì ≈£Ls¡TŒ\˝À düTwüß>˜ ± ñqï eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ ns¡eú TTqT
n+~+#˚ yêø±´\˝À eTTì #Ó|Œæ q s¡|Tüò Tes¡#]· ‘·eTTqT eTq+ jÓ÷>∑´+>± ns¡+ú
#˚düTø√yê*.
yê©àøÏ eTTì Á|ü‹XÀ¢ø+£ Hê<äs÷¡ |üyTÓ qÆ |üsÁ¡ ãVü≤àjÓTTø£ÿ nø£så s¡ ÷¡ |üeTT.
á nø£ å s ¡ s ¡ ÷ |ü y Ó T Æ q XÀ¢ ø £ ã <ä Δ y Ó T Æ q dü e ÷dü d ü + ~Û j Ó ÷ >∑ + ‘√ ìs¡ ÷ |æ ‘ · y Ó T Æ q
ns¡úe÷<ÛäTsê´ìï eTq+ Á>√*q|ü&ÉT XÀ¢ø£eTT\˝Àì sêeTø£<∏ä Hê<äs¡÷|ü+>±
|ü]D$T+∫ eTq bÕsêj·TDeTT X¯ãÁ› ã¨àbÕdüqeTT>± $ø£ddæ Tü +Ô ~. $dü]Ô düT+Ô ~.
n+<äT≈£î düV≤ü ø£]+#˚ Á>∑+<∏+ä á düTuÀ~Û˙ $es¡D düV≤æ ‘·yTÓ qÆ mì$T~
dü+|ü⁄{≤\ düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT.
ªª‘Ó*dæ sêeT∫+‘·q ùdj·Ty˚ eTqkÕμμ
ù|sê\ uÛsÑ ‘¡ X· s¯ à¡
|ü]Áù|ø£åD
&Üˆˆj·Tdt.dü+Je<˚y,é &ç.*{Ÿ.
∫Á‘·ø£fi≤ìcÕí‘·T\T
sêe÷j·TD+, eTVü‰uÛ≤s¡‘+· , uÛ≤>∑e‘·+ e+{Ï Á>∑+<∏ë\T eTq |ü⁄sêD
yêvàj·÷ìøÏ #Ó+~q$.
á Á>∑+<∏+ä sêe÷j·TD+˝À düT+<äsø¡ ±+&É≈î£ #Ó+~+~.
á Á>∑+<∏äø£s¡Ô ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±s¡T sêe÷j·TD+˝Àì düT+<äs¡ø±+&ÉqT
e÷Á‘·yT˚ rdüTø=ì ‘Ó\T>∑T nqTyê<ä+˝ÀøÏ mì$T~ dü+|ü⁄{≤\˝À eTT–+#ês¡T.
ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±s¡T, áj·Tq≈£î düV≤ü ø£]düTqÔ ï düTÁãVü≤àD´+>±s¡T ≈£L&É
Á|üø±+&É|+ü &ç‘T· \T. ‘Ó\T>∑T˝ÀqT, dü+düÿ è‘·+˝ÀqT ≈£L&É yê©àøÏ sêe÷j·TD+˝Àì
düT+<äs¡ø±+&ÉqT dü+düÿ è‘·e÷‘·èø£qT+&ç ‘Ó\T>∑T˝ÀìøÏ mì$T~ dü+|ü⁄{≤\T>±
nqTe~+#ês¡T.
á Äs¡e dü+|ü⁄≥+ ù|s¡T ªªVü≤qTeT~«Áø£eT+μμ, n+fÒ eTÚ*ø£XÀ¢ø±\qT,
|ü<ä#˚Ã¤<ä, nq«j·TÁø£eT, Á|ü‹|ü<ës¡ú, yêÚ≤´q$X‚wüdüVæ≤‘·+>± nqTe~+#ês¡T.
n+fÒ Ç~ $X‚w¢ D ü ≤‘·àø£ nqTyê<ä+.
Ç~es¡˝À m+<äs√ eTVü‰qTuÛ≤e⁄\T dü+düÿ è‘· yê©àøÏ sêe÷j·TD≤ìï,
‘Ó\T>∑T˝ÀøÏ nqTe~+#ês¡T. >∑<´ä s¡÷|ü+˝À, |ü<´ä s¡÷|ü+˝À ≈£L&Ü. yê{Ï˝À yês¡T
ø£<≈ä∏ î£ ÁbÕ<Ûëq´+ Çe«≥y˚T ø±ì ø£<qä∏ $X‚w¢ $ü X‚cÕ\≈£î ÁbÕ<Ûëq´+ Çe«˝Ò<Tä .
ø=+<äs¡T |ü+&ç‘·T\T {°ø±‘ê‘·Œs¡´düVæ≤‘·+>± nqTe~+#ês¡T ø±ì
ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±] e˝… Á|ü‹XÀ¢ø±˙ï Çìï $<Ûë\T>± $X‚w¢ +æ ∫ #·÷|ü˝<Ò Tä . Ç<˚
á Á>∑+<∏+ä ˝Àì Á|ü‘´˚ ø£‘.·
Bì˝Àì ø£<ë∏ $X‚cÕ\qT ‘Ó\TdüTø√yê* nH˚yês¡T ‘ê‘·Œsê´ìï #·<Tä e⁄≈£î+fÒ
dü]b˛‘·T+~. n~ø±ø£ uÛ≤cÕbÕ+&ç‹ì, yêø£´ìsêàD≤ìï, |ü<,ä |ü<ës¡ú yÓ∫’ Á‹ yÓTT<ä˝q’…
yê{Ïì ‘Ó*j·Tø√πsyês¡T $X‚w¢ D ü $esê\qT ‘Ó\TdüTø=+fÒ dü]b˛‘·T+~.
á$<Û+ä >± áÁ>∑+<∏+ä kÕe÷q´ bÕsƒ≈¡ î£ ìø°, nkÕe÷q´ bÕsƒ≈¡ î£ ìøÏ ≈£L&É
düe÷q+>± ñ|üø]£ düT+Ô ~.
(17)
yê©àøÏ sêe÷j·TD+˝Àì yÓ’•cºÕ´\˝À ˇø£ Á|ü<ÛëqyÓ’•wüº ´+ @eT+fÒ
Äj·Tq ø±e´s¡#·q˝À nsêúì ¬ø+‘· $\Te ñ+≥T+<√ X¯u≤›ìøÏ n+‘· $\Te
ñ+≥T+~.
ñ‘·eÔ Tø±e´\ø£D å + ≈£L&É n<˚— ÁXÊeýÓTqÆ X¯ã+› , $wüjT· $X¯Bø£sD
¡ >∑\
ns¡+ú , X¯ã+› ì$T‘·+Ô nsêúìï ã*e«≥+ ø±ì, ns¡+ú ì$T‘·+Ô X¯u≤›ìï ã*e«≥+
ø±ì »s¡>s∑ ê<äT.
ìC≤ìøÏ kÕVæ≤rs¡#q· ˝À X¯ã+› ì$T‘·+Ô X¯ã+› ø±ø£, nsêúìï n_Ûe´ø£Ô
|ü]#˚+<äT≈£î X¯ã+› yê&Éã&ÉT‘·T+~.
X¯ó<ädΔ +ü ^‘·+˝À, n+fÒ sê>±˝≤|üq˝≤+{Ï yê{Ï‘√, ns¡+ú ø±ø£, øπ e\+
Hê<ä+ e÷Á‘·yT˚ ñ+≥T+~. n≥Te+{Ï X¯ó<ädΔ +ü ^‘·+ ÁXÀ‘·≈î£ nsêúìï ø±ø£ X¯ó<äΔ
nqTuÛ÷Ñ ‹ì Á|ükÕ~+∫ s¡kÕq+<ëìï ø£*–düT+Ô ~. Ç≥Te+{Ï dü+^‘·+˝À ns¡+ú ‘√
|üì˝Ò<Tä , nqTuÛ÷Ñ ‹ e÷Á‘·yT˚ Á|ü<ëÛ q+.
á |ü<äΔ‹ kÕVæ≤‘ê´ìøÏ e]Ô+#·<äT. dü+^‘êìøÏ e÷<ÛäéT+ Hê<ä+,
kÕVæ≤‘ê´ìøÏ yê≈£îÿ , Hê<ëìøÏ dü+y˚<qä e÷Á‘·yT˚ ñ+≥T+~ ø±ì ns¡+ú ñ+&É<Tä .
ø±ì yê≈£îÿ≈£î Hê<ä+ ñ+≥T+~, ns¡+ú ñ+≥T+~.
yê©àøÏ Ä~ø£$ e÷Á‘·y˚T ø±<äT, ø±e´s¡#·q˝À X¯ã›+, ns¡ú+≈£L&É
düeTbÕfi¯fl˝À ñ+&Ü\ì Á>∑V≤æ +∫q Ä~˝≤ø£D å ≈Ï î£ &ÉT ≈£L&É.
Äj·Tq nsêúìøÏ m+‘· $\Te Ç#êÃ&√ nsêúìï n_Ûe´ø£|Ô ]ü #˚ e÷<Û´ä e÷ìø°
(X¯u≤›ìø°) n+‘· $\Te Ç#êÃ&ÉT.
yê©àøÏ ‘·q s¡#q· ˝À¢ X¯ã› kÂ+<äsê´ìø°, ns¡>ú ±+;Ûsê´ìøÏ ≈£L&É düe÷q
eTsê´<ä Ç#êÃ&ÉT.
á Á>∑+<∏+ä ˝Àì ˇø£ XÀ¢ø±ìï #·÷‘·+.
ªª‘·‘dÔ· ´ü s¡ø+Ô£ s¡øπ qÔ s¡+õ‘·+ X¯óX¯óuÛÒ eTTKyéT ˆ
j·T<∏ëø±X‚ eTVü‰|ü<àä + dæø+Ô£ #·+<äq_+<äT_Û' ˆˆμμ
á ô|’ XÀ¢ø+£ ˝Àì Á|ür~ ˇø£ ÁXÊe´|ü<+ä , Á>∑+<∏øä s£ Ô¡ $X‚w¢ +æ ∫q Ø‹ì
≈£L&Ü #·÷‘ê+.
(18)
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` ‘·d´ü ` s¡ø+Ô£ ` s¡øπ qÔ ` s¡+õ‘·+ ` X¯óX¯óuÛÒ ` eTTKyéT `
j·T<∏ë ` Äø±X‚ ` eTVü‰|ü<àä + ` dæø+Ô£ ` #·+<äq_+<äT_Û' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡øπ qÔ s¡+õ‘·+ ‘·d´ü ‘·‘Y s¡ø+Ô£ eTTK+ Äø±X‚ #·+<äq_+<äT_Û'
dæø+Ô£ eTVü‰|ü<àä + j·T<∏ë X¯óX¯óuÛ.Ò
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡øπ qÔ R HÓ‘T· sÔ T¡ #˚, s¡+õ‘·+ R |üPj·Tã&çq, ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeT
jÓTTø£ÿ, s¡ø+Ô£ R mÁs¡H’Ó j·TTqï, ‘·‘Y eTTK+ R Ä eTTKeTT, Äø±X‚ R Äø±X¯eTTq,
#·+<äq_+<äT_Û' R s¡ø£Ô#·+<äq_+<äTe⁄\#˚, dæø£Ô+ R ‘·&ÉT|üã&çq, eTVü‰|ü<äà+
j·T<∏ë R >=|üŒ<Óq’ |ü<àä +e˝…, X¯óX¯óuÛÒ R XÀ_Û˝q¢… T.
ªª‘ê‘·Œs¡éTT :` HÓ‘T· sÔ T¡ #ês¡\‘√ eTTKeT+‘·jT· T ì+&ç mÁs¡H’Ó ø±qe#·TÃ#·Tqï
Vü≤qTeTeTTKeTT s¡ø#Ô£ +· <äq_+<äTe⁄\‘√ ‘·&TÉ |üã&ç Äø±X¯eTTq+<äT $ø£d+æ ∫j·TTqï
ˇø£ eTVü‰|ü<àä eTTe˝… Á|üø±•+#ÓqT.μμ
ô|q’ ñ<ëVü≤]+∫q yê©àøÏ XÀ¢ø+£ m+‘· s¡eTD°jT· +>± ñqï<√ ø±y˚TX¯«s¡
sêe⁄>±] $X‚w¢ D ü yÓ$’ <Û´ä + n+‘· ø£eT˙j·T+>± ñqï~.
ÁbÕNqø±\|ü⁄ kÕVæ≤‘·´+ Á|ü<ëÛ q+>± |ü<´ä y˚T ø±ì >∑<´ä + ø±<äT. >∑<´ä +ø£+fÒ
|ü<´ä + m≈£îÿe>± #Ó$MT<ä Ä<Ûës¡|&ü ç ñ+≥T+~. ˇø£|ü &ÉT kÕVæ≤‘·´+ m≈£îÿe>±
yê#·ý˚T ø±ì ˝ÒK´+ ø±<äT. H√{Ï‘√ |ü\ø£≥y˚T ø±ì #˚‹‘√ Áyêj·T≥+ ñ+&˚~ø±<äT.
˝ÒU≤kÕVæ≤‘ê´ìø£+fÒ yê#·´kÕVæ≤‘ê´ìøÏ X¯ã›ÁbÕ<Ûëq´+ m≈£îÿe kÕúq+
ñ+&˚~.
á dü‘´· y˚T yê©àøÏXÀ¢ø±˝À¢ >√#·]düT+Ô ~. Äj·Tq~ X¯ãC› ≤\+ ø£qTø£H˚
düTHê<ëìï ø£*– ñ+&˚~ n~.
ndü\T Ä˝À#·q≈£îø±ì, nqTuÛ÷Ñ ‹øÏø±ì ÁXÊe´s¡÷|ü+ø±ì <äèX¯´s¡÷|ü+ø±ì
˝Òe⁄. yê{Ïs÷¡ |ü+ HÓs’ ÷¡ |üý˚T, yê{ÏXã¯ +› ìX¯Ùã›yT˚ .
Ä˝À#·q\T, nqTuÛ÷Ñ ‘·T\T n_Ûe´ø£+Ô ø±yê\+fÒ ˇø£ ÁXÊeé÷<Û´ä e÷H√ï,
<äèX¯é÷<Û´ä e÷H√ï rdüTø√e\dæ e#˚Ã~.
n+<äT≈£î yê©àøÏ X¯ãe› ÷<Û´ä e÷H˚ï rdüTø=Hêï&ÉT. n+<äTøπ Äj·Tq ø±e´+˝À
nsêúìøÏ∫Ãq+‘· ÁbÕ<Ûëq´+ X¯u≤›ìøÏ ≈£L&É Ç#êÃ&ÉT.
(19)
\+ø£˝À d”‘· ñ+≥Tqï nXÀø£eq+ Vü≤qTeT+‘·Tì <Û«ä +düø±+&É eT÷\+>±
XÀø£eq+ nsTTq<ä≥.
ªªkÕ $Vü≤«˝≤XÀø£\‘êÁ|ü‘êHê
eqdü©ú XÀø£\‘êÁ|ü‘êHê ˆ
C≤‘ê <äXÊdü´Á|üeT<ëeqdü´
ø£ù| s¡“˝≤~Δ Á|üeT<ëeqdü´ ˆˆμμ
Ç+<äT˝À |ü<Áä |üj÷Ó >∑+ m+‘· \*‘·+>± ñqï<√ ns¡+ú ≈£L&É n+‘·
s¡eTD°jT· +>± ñqï~. ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±] e÷≥˝À¢ <ëì ‘ê‘·Œs¡´+ Ç~:
ªd”‘ê<˚$ ìedæ+#·T#·Tqï{Ïº Ä sêeDTì Á|üeT<ëeqeTTq nXÀø£\‘·\T
nìïj·TT #Ó~]b˛sTTqyÓ’ Ä equÛ÷Ñ $Tj·T+<äT Vü≤qTeT>±$+∫q $<Û«ä +düøè£ ‘·éTT
e\q yÓqTø£{Ï nXÀø£eq$T|ü&ÉT XÀø£eqeTT nsTTq~.μ
ô|’ XÀ¢ø+£ ˝Àì |ü<ë\T bÕ]C≤‘ê\e˝… ñHêïsTT. n+<äT˝Àì uÛ≤yê\
|ü]eTfi¯+‘√ $ì|æ+#˚ |ü<ë\<ë«sê $ì|æ+#·ì uÛ≤e\Vü≤] Á|ü‹<Û«ä ì+∫+~.
Vü≤qTeT+‘·Tì |üsêÁø£eTeT+‘ê á dü+|ü⁄≥+˝À #ê˝≤es¡≈î£ ø±e´düyú TÓ +Æ ~.
n+<äTøπ á dü+|ü⁄{≤ìøÏ ªVü≤qTeT~«Áø£eTeTTμ nH˚ HêeTø£sD ¡ + #˚jT· ã&ç+~.
Vü≤qTeT+‘·Tì#˚‘· nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT eTè‘·T&Óq’ ≥T¢ ‘Ó\TdüTø=ì sêeDT&ÉT
Ç+Á<äõ‘·TÔ‘√ n+{≤&ÉT, Ç+Á<äõ‘·TÔ düeTs¡X¯øÏÔ Á|ü‹uÛÑqT >∑T]+∫ n+<äT≈£î
dü+ã+~Û+∫q á ÁøÏ+~XÀ¢ø+£ ˇø£ ÁX¯eýÓ∫’ Á‹ì Á|ü<]ä ÙdüT+Ô ~.
ªªq ‘˚-düÔ ´X¯ø´£ + düeTπswüß ø£sà¡ D≤
q ‘˚-düÔ ´ø±s¡´+ eT‹|üPs¡«eT+Á‘·DÒ ˆ
q k˛-dæÔ ø£•Ã‘Y Á‹wüß dü+Á>∑ùV≤wüß yÓ’
q y˚<ä j·T ùdÔ-ÅdãÔü \+ ã\+ #· ‘˚ ˆˆμμ
Ç+<äT≈£î ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±] ‘ê‘·Œs¡´+ : `
ªj·TT<äeΔ TT\+<äT ˙e⁄ ìs¡«Væ≤+|üC≤\ì nkÕ<Û´ä ø£è‘·éTT @~j·TTqT ˝Ò<Tä ,
á eT÷&ÉT ˝Àø£eTT\+<äTqT ˙ nÅdãÔü \eTTqT >∑T]+∫>±ì X¯Øs¡ã\eTTqT >∑T]+∫
>±ì ‘Ó*j·Tìyê&ÉT me«&ÉTqT ˝Ò&TÉ .μ
(20)
Á|ü‹ø±\+˝ÀqT, >∑&∫É b˛sTTq ø±\+˝À ø±ì >∑&TÉ düTqÔ ïø±\+˝À ø±ì,
ªã\+μ≈£î ñqïã\+ eTs√<ëìøÏ ˝Òq≥T¢ ø£ì|ædTü +Ô ~! nìï{Ïø° ã\+ Á|ü<ëÛ q+.
X¯Øs¡ã\+, e÷qdæøã£ \+, Ä‘·àã\+, nÅdãÔü \+, X¯ÅdãÔü \+, Ç‘·sT¡ \qT #·+ù|
ã\+, ‘êqT dü«j·T+>± #·#Ã˚ ã\+, mH√ï eT¬sH√ï ã˝≤\T nedüs+¡ . á ˝Àø£+˝À
ã\+ ñqï eTìwæ düã\T&ÉT, ã\+˝Òì eTìwæ <äTs¡“\T&ÉT.
n+<äTπø sêeDT&ÉT Ç+Á<äõ‘·TÔ≈£î ªã\+μjÓTTø£ÿ ã˝≤ìï >∑T]+∫
Á|üuÀ~Û+#·kÕπ>&ÉT.
H˚&TÉ eTq+ eT+Á‘·ã˝≤ìï <ë{Ï j·T+Á‘·ã\+˝À ìedædTü HÔ êï+. nsTT‘˚
Áø£yT˚ D á |üse¡ ÷DTj·TT>∑+˝À dü÷\ú j·÷+Á‹ø£‘· ‘·q j·T+Á‘·ã˝≤ìï dü÷ø£ÎyÓTqÆ
HÓs’ ÷¡ |ü´+˝ÀøÏ s¡÷bÕ+‘·s|¡ sü T¡ dü÷Ô eT+Á‘·ã\+˝≤+{Ï n‹dü÷ø£Îã\+˝ÀøÏ Á|üy•˚ +|ü
#·÷dü÷+Ô ~. »&É+ Áø£yT˚ D #˚‘H· êeTj·T+ ne⁄‘·T+~.
sêe÷j·TD j·TT<ëΔìøÏ e÷Á‘·yT˚ ø±<äT ã\+ ø±e\dæ+~, sêe÷j·TD
s¡#q· ≈£î ≈£L&É ã\+ ø±yê*. ˇø£{Ï dü÷\ú ã\+, s¬ +&Ée~ dü÷ø£Îã\+. ˇø£{Ï
<˚V≤ü ã\+, s¬ +&Ée~ ãT~Δã\+. j·TT<ä+Δ ‘ê‘êÿ*ø£+, s¡#q· ∫s¡ø±*ø£+.
sêe÷j·TDj·TT<ä+Δ , ø=+<äsT¡ z&çqHê&ÉT ` eT]ø=+<äsT¡ >¬ *∫qHê&ÉT‘√
n+‘·yTÓ +Æ ~— sêe÷j·TDs¡#q· H˚{øÏ ° $T–˝Ò ñqï~— ndü+U≤´ø£bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î, ÁXÀ‘·\≈£î
ÁbÕDÁù|s¡D ìdü÷HÔ ˚ ñqï~.
<ëì e÷‘·èø£ dü+düÿ è‘·+˝À s¡∫+#·ã&çHê, nqTyê<ä+ nH˚ n<äT“¤‘·
kÕ<Ûqä + <ë«sê n~ nqúÛ≤wü˝À¢øÏ Á|üy•˚ düTqÔ ï~.
n≥Te+{Ï dü+düÿ è‘· sêe÷j·TD≤ìï eTq ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±s¡T kÕe÷q´
nqTyê<ä+ ø±ø£ kÕ+πø‹ø£yTÓ qÆ $X‚w¢ D ü ≤‘·àø£ nqTyê<ä+ #˚dæ ‘Ó\T>∑T bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î
q÷‘·qøÏsD ¡ ≤ìï #·÷ù|s¡T.
Ä<ÛTä ìø£jT· T>∑+˝À bÂsêDÏø£ ø±yê´\T nedüse¡ ÷? Bì »yêãT≈£î eTT+<äT
eTs√Á|üXï¯ ñ<äsTTdüT+Ô ~. Ä<ÛTä ìø£jT· T>∑+˝À, |üse¡ ÷DTyÓC’ ≤„ìø£jT· T>∑+˝À ndü\T
ø±yê´\T nedüse¡ ÷ nì.
e÷qe⁄&ÉT Ä˝À#·q˝À e÷Á‘·y˚T J$+#·˝Ò&ÉT, Äq+<ä+‘√ ≈£L&É
J$+#ê*. Äq+<ä+ ˝Òì Ä˝À#·q m+&ÉTm&Ü] e÷Á‘·yT˚ ne⁄‘·T+~.
(21)
n+<äTøπ e÷qe⁄&çøÏ Ä˝À#·qC≤«\≈£î ‘√&ÉT s¡kÕqTuÛ÷Ñ ‹ düT>∑+<Û+ä ≈£L&É
nedüs+¡ . n+<äTøπ nH˚~ ` yÓC’ ≤„ìø£jT· T>∑+˝À ø±yê´\T |üPs¡«+ ø£+fÒ m≈£îÿe
nedüs¡eTì.
Ä<ÛäTìø£j·TT>∑+˝À ø±yê´\T nedüs¡eTì ‘˚*q|ü&ÉT Ä ø±yê´\T
bÂsêDÏø±˝≤, kÕe÷õø±˝≤ nH˚ #·sÃ¡ nedüs+¡ ˝Ò<Tä . ˇø√ ‘·sV¡ ‰ü ø±e´+ ˇø√
‘·sV¡ ‰ü s¡kÕqTuÛ÷Ñ ‹ì Á|ükÕ~düT+Ô ~. n≥Te+{Ï ø±yê´\T ÁbÕNHê\T ø±e#·TÃ.
nsê«NHê\T ø±e#·TÃ.
bÕsƒ¡≈£î\T eT÷&ÉT $<Ûë\T>± ñ+{≤s¡T. kÕ<Ûës¡D+>± dü+düÿ è‘·+‘√
ndü\T |ü]#·jT· + ˝Òìyês¡T, dü>+∑ |ü]#·jT· + ñqïyês¡T, |üPs¡|í ]ü #·jT· + ñqïyês¡T.
dü+düÿ è‘·+‘√ ndü\T |ü]#·jT· + ˝Òìyê]øÏ≈L£ &É Ä uÛ≤wüqT #·<Tä e⁄‘·T+fÒ
ns¡+ú ø±ø£b˛sTTHê #Ó$øÏ Ç+|ü⁄>± $ì|ædTü +Ô ~.
dü>+∑ |ü]#·jT· + ñqï yê]øÏ yêø±´\T yÓTT‘·+Ô ns¡+ú ø±ø£b˛sTTHê,
ns¡+ú ne⁄‘·Tqï≥T¢ ÄuÛ≤dü »ìdüT+Ô ~.
Çø£ Ä uÛ≤wü‘√ |üPs¡í|ü]#·j·T+ ñqïyê]øÏ Ä uÛ≤wü˝À ñqï ndü\T
nsêúìøÏ $T+∫≈£L&É $•cÕºs+ú¡ »ìdüT+Ô ~.
dü+düÿ è‘·+˝À ndü\T |ü]#·j·T+ ˝Òìyê]øÏ ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±] á
Á>∑+<∏ëìï #·~$‘˚ ndü\T dü+düÿ è‘·+ n+fÒ m{≤¢ ñ+≥T+<√ <ëì dü÷\ú sπ K\T
‘Ó\TkÕÔsTT.
dü>+∑ |ü]#·jT· + ñqïyês¡T á Á>∑+<∏ëìï #·~$‘˚ dü+düÿ è‘· uÛ≤wü˝Àì
dü÷\ú sπ K˝Òø±ø£ dü÷ø£Îsπ K\T≈£L&É ‘Ó\TkÕÔsTT yê]øÏ.
Çø£ eT÷&Ée es¡+Z yê¬sq’ |üPs¡|í ]ü #·jT· + ñqïyês¡T Bìï #·~$‘˚ yê]øÏ
dü+düÿ è‘·|⁄ü dü÷\ú sπ K\T ‘Ó\TkÕÔsTT, Ç+ø± ‘Ó\TkÕÔsTT ‘Ó\TdüTø√‘·–qe˙ï, Ç+ø±
‘Ó\TkÕÔsTT ‘Ó*dæqyê{Ïø+£ f… $T+∫≈£L&É.
á Á>∑+<∏+ä ˝Àì Á|ü‹XÀ¢ø+£ ˝Àì yêø£´ìsêàD+, |ü<$ä Hê´dü+, X¯ã$› X‚w¢ Dü ,
ns¡$ú es¡D, uÛ≤yê_Ûe´øÏÔ yÓTT<ä˝q’… ø±e´ kÕeTÁ– n+‘ê q>∑ïs¡÷|ü+˝À Á|ü‘´· ø£å
|üs#¡ ã· &ç+~ nqTyê<ä≈î£ ì nX‚wü kÕVæ≤r Á|ü‹uÛÑ <ë«sê.
á ø£èwæ˝À ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±]øÏ ‘√&ÉT˙&É nsTT ì\∫ düs¡«$<Ûë˝≤
(22)
düVü≤ø£]+∫ á eTVü‰ø±sê´ìï (eTVü‰ø±yê´ìï) á $<Ûä+>± s¡÷bı+~+∫q
$<ë´Á|üMD, uÛ≤cÕÁ|üMD l yÓT\Æ es¡|⁄ü düTÁãVü≤àDéTT>±s¡T XÊ¢|Tüò ˙j·TT\T.
dü+düÿ è‘·+, ø=+<äs+¡ ≥Tqï≥Tº>±, e÷‘·èuÛ≤wüø±<äT— n<=ø£ n<äT“¤‘u· ≤Û wü—
n<=ø£ XÊÅdj Ô” T· uÛ≤wü, s¡#H· ê‘·àø£ uÛ≤wü≈L£ &É.
yê©àøÏ sêe÷j·TD+, n+<äT˝Àì ø£<qä∏ T e<ä*Hê ≈£L&É eTVü‰ø±e´+>±
ì\e>∑\ kÕVæ≤r•˝≤Œìï, s¡ddü èü wæìº ø£*– ñ+&É≥+ Á|üy÷Ó <äøs£ y¡ TÓ qÆ $wüjT· +.
<ëìï ‘Ó\T>∑T nqTyê<äs¡÷|ü+˝À, kÕVæ≤‘·´ XÊÅdüÔ#Ûêj·T˝À¢ •*Œ+∫q
ì|ü⁄D•*Œ l ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±s¡T, yê]‘√ düVü≤ø£]+∫q l yÓTÆ\es¡|ü⁄
düTÁãVü≤àDéTT>±s¡T ‘Ó\T>∑TbÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ∫s¡d+ü düàs¡Dj
° T· T\T.
uÛ≤wü˝À yêø±´ì~ ô|<ä›kÕúq+, nsTT‘˚, eTìwæ yêø£´+‘√ e÷Á‘·y˚T
J$+#·C≤\&ÉT. yêø£´+ ø±e´+>± •*Œ+#·ã&Ü*. Ä yêø£´+ ø±e´+>± e÷]q|ü⁄&˚
eTìwæ y˚T<Ûë$>± e÷Á‘·yT˚ ø±ø£ s¡dJü $>±≈£L&É ‘·q JeqHÍø£qT á uÛeÑ kÕ>∑s|¡ ⁄ü
ø¬ s¡{≤\MT<ä qs¡qÔ o* nsTT q&É|>ü \∑ &ÉT!
mHé.dü+Je<˚yé
leT‘˚ sêe÷qTC≤j·T qeT'
Á|üVü≤s¡¸eTT
kÕVæ≤‘·´ $<ë´ Á|üMD, uÛ≤cÕÁ|üMD
ñ.y˚.Á|ü.le÷Hé ø£+<ëfi¯ X¯sø¡ƒ √bÕ#ês¡T´\T,
]f…sÆ T¡ ¶ ˝…øÃ£ s¡sY ` eTVü‰sê» dü+düÿ è‘·øfi£ ≤XÊ\
$»j·Tq>∑s¡eTT.
düTuÀ~Û˙ düeTs¡Œ≈£î\T Áù|eT‘√ Hê≈£î |ü+|æq düT+<äs¡ø±+&ÉeTT\
dü+|ü⁄≥eTT\T ◊<äTqT n+<äTø=ì Ädüø‘ÔÏ √ ÄeT÷˝≤Á>∑eTT #·~$‹ì. Ç~ Hê≈£î
ì‘·´bÕsêj·TD Á|üe#·qeTT\˝À qTqï |üP»˙j·TÁ>∑+<∏eä TT. #ê\ dü+‘√wüyTÓ qÆ ~.
Ä Äq+<äeTTqT ‘Ó\T|ü⁄≥≈£î ø=~›e÷≥\T Áyêj·TT#·THêïqT.
dü+düÿ è‘ê+Á<Ûä kÕVæ≤‘·´ Á|üMDT\T l düTÁãVü≤àDéTT>±s¡TqT, Ä+Á<Ûë+>∑¢
kÕVæ≤rø√$<äT\T leT+‘·T\T ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±s¡TqT lsêeT X¯sD ¡ Y >∑Ts¡Tes¡T´\
•wüß´\T, ld”‘êsêe÷+»H˚jT· dü<“ä ≈¤ î£ \Ô T, »Hêà+‘·s¡ düTø£è‘· $X‚weü TT#˚ eT+∫
Á|ü‹uÛ≤e⁄´‘·Œ‘·T\Ô T ø£\yês¡TqT n>∑T≥#˚ ‘·eT J$‘·eTTqT Ç{Ïº dü‘êÿs¡éTT\‘√
kÕs¡øú e£ TT #˚døæ =qT#·THêïs¡T.
<Óe’ dü+ø£\ŒeTTe\qH˚ Ms¡TuÛj Ñ T· T\≈£îqT yÓTÁÆ ‹ ø£*–q~. n~j˚T M]ì
Ç{Ïº n|üPs¡« ø±s¡´ø£sD ¡ <ä≈îå£ \qT #˚dqæ ~. ªªq Væ≤ ø£sà¡ düT d”<ìä Ô eTVü≤‘·‡ «$T‘·
‘˚»dü'μμ nì yê©àøÏ düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT˝À #Ó|Œæ q≥T¢>± Ms¡T d”‘êsêeT Vü≤qTeT
<äTbÕdüHê$T‘·‘˚»düTÿ\>∑T≥#˚‘·H˚ e÷qdæø£Ä]úø£ÁX¯eT\ ø√]Ã ìπs«<äeTT#Ó+<äø£
|üsd¡ Œü s¡dVü ‰ü j·TeTT‘√ ˝Àø√|üø±s¡yTÓ qÆ áø£èwæì Ç≥T¢ ìs¡«Væ≤+#·T#·T ‘Ó\T>∑Tyê]ì
‘·]+|ü#˚j·TT#·THêïs¡T.
dü+düÿ è‘·eTTq+<äT Á|üy˚X¯eTT #ê\ø£ b˛sTTqqT á düT+<äs¡ |ü$Á‘·
ø£è‹j·T+<äT $TøÏÿ* uÛøÑ ,ÔÏ ÄdüøÔÏ ø£*–j·TTqï yê¬s\¢]øÏì düTuÀ<Ûøä e£ T>∑Tq≥T¢>±
#·øÿ£ ì Á|üD≤[ø£qT y˚døæ =ì, e´j·TÁ|üj÷· dü\≈£î ˝…øÿ£ #˚jT· ø£, mH√ï ÁbÕNq qMq
yêÚ≤´q $eTs¡Ù $X‚weü TT\qT n+~+#·T#·Tqï M]ø£èwæ düs«¡ XÊ¢|Tüò éTT.
eTTKéTT>± yê©àøÏ yÓ\&¢ +ç |ü<\ä #·Tø=qï d”‘êsêeTVü≤qTeT+‘·T\jÓTTø£ÿ
u≤Vü≤´ Ä+‘·s¡ kÂ+<äs¡éTTq+‘·qT ˝Àø£eTTq≈£î ‘Ó*j·T#˚j·TT≥˝À Ms¡T
ø£è‘ês¡T˝ú H’… ês¡ì Hê ìX¯Ãj·TeTT. Ä bÕeqeT÷s¡T\Ô ~eéT+>∑fi¯ $Á>∑V≤ü eTT\qT
(24)
eTq eTH√H˚Á‘·eTT\eTT+<äT ì*|æ #·÷|ü⁄#·Tqï á$TÁ‘·T*s¡Te⁄] j·T‘·ïeTT düs«¡ <ë
<ÛäqéTT.
á <Ûäq´Je⁄\ô|’ Hê≈£î>∑\ ùdïVü≤>ös¡eeTT\‘√ á bÕeq$X‚wü
düT+<äsø¡ è£ ‹ dü+|ü⁄≥eTT\T #·<Tä e⁄#·T+&É>± mH√ï $wüjT· eTT\T #Ó|Œü e\dæq$
ø£qã&çq$. ø±ì Á>∑+<∏$ä düsÔ ;¡ ‹Û #˚ Hê ªªÁ|üV≤ü s¡¸eTTqTμμ kÕsê+X¯eTT>± e÷Á‘·yT˚
Ç|ü&ç≥T¢ yÓ\&¢ +ç #·T≥ »]–q~.
Ç{Ïº $X‚wü $wüjT· eTT\H˚ ‘Ó\T>∑T˝Àø£eTTq≈£î ‘˚≥‘Ó\e¢ TT #˚jT· T#·T á
$TÁ‘·<«ä j·TeTT ld”‘êsêeT Vü≤qTe÷qT\ ø£sT¡ D≤ $X‚weü TT#˚ leTÁ<ëe÷j·TDeTT
q+‘·qT≈£L&É Á|ü#T· ]+|ü>\∑ X¯≈î£ Ô ´‘ê‡Vü≤eTT\T Äj·TTsê“¤>e∑ TT ø£\yês¡>T∑ <äTs¡T>±ø£.
ø£+<ëfi¯ X¯sø¡ƒ √bÕ#ês¡T´\T
ÄyÓ÷<äeTT
Ä#ês¡´ uÒ‘y· √\T sêeTÁãVü≤à+>±s¡T
MA, Ph.D
‘Ó\T>∑T $X¯«$<ë´\j·TeTT
u§eT÷às¡T ` sê»eT+Á&ç.
ªªÁãVü≤à˝Àø£+qT+∫ uÛÑ÷˝Àø±ìøÏ ne‘·]düTÔqï uÛ≤s¡r<˚$øÏ Á|ü<∏äeT
$ÁXÊeTXÊKμμ nHêï&ÉT yê©àøÏì nqs¡È sê|òTü eø£sÔ¡ eTTsê]uÛ≥
Ñ Tº.
ªªá dü+kÕs¡ $T<Óìï »qà\≈£î H˚˙ eTÚì yê©àøÏ uÛ≤cÕ dü+Áø±+‘·
ãTTD+ãT Bs¡Œ">∑\<ë! dü‘êÿe´ ìsêàDπsU≤ kÕeTÁ– ãTTD+ãT Bs¡Œ">∑\<ë!μμ
nì $X¯«Hê<∏yä ês¡T ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷s¡T.
ªªe÷qe⁄&ÉT m˝≤ ñHêï&√ #ÓãT‘·T+~ uÛ≤s¡‘+· , m˝≤ ñ+&Ü˝À #ÓãT‘·T+~
sêe÷j·TD+μμ nHêïs¡T e÷ >∑Ts¡T<˚e⁄\T.
Çìï s¡ ø ±\T>± MqT $T–*q~ ` #· ‘ · T ]«+X¯ ‹ kÕVü ≤ Ádæ ø £
leTÁ<ëe÷j·TD+. n~ uÛ≤s¡rj·Tdü+düÿ è‹øÏ ÁbÕD+. ÁbÕ+rj·TuÛ≤cÕø£e⁄\≈£î
ø±eédüTìÔ <Ûëq+. @<√ s¡ø+£ >± sêe÷j·TD≤ìï düŒ è•+#·ì ø£\+>±˙ >∑fi+¯ >±˙
˝Òe⁄.
Ä sêe÷j·TD≤ìøÏ ÁbÕDkÕïj·TTe⁄ düT+<äs¡ø±+&É. ø£$‘ê|üs¡+>±
‘ê‹Ô «ø£+>± á ø±+&É≈î£ ñqï ÁbÕeTTU≤´˙ï, ÁbÕX¯kÕÔ´˙ï >∑T]Ô+∫ l yÓT\Æ es¡|⁄ü
düTÁãVü≤àD´+ >±s¡÷, l uÀj·Tq|ü*¢ ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄ >±s¡÷ BìøÏ düeTÁ>∑+>±
yêÚ≤´q+ dü+‘·]+∫ Ä+Á<Ûä õC≤„düTe⁄\qT ãTTDÁ>∑düTÔ\qT #˚düTÔHêïs¡T. @<√
ns¡ú‘ê‘·Œsê´\T sêj·T&É+>± ø±≈£î+&Ü $$<ÛäyêÚ≤´Hê\qT |ü]o*+∫ $$<Ûä
dü+Á|ü<ëj·÷\qT nqTo*+∫ Ä j·÷ $X‚cÕ\qT ≈£L&Ü Hê‹Bs¡+È >± bı+<äT
|üs#¡ &· +É M] ø£èwæøÏ n~«rj·T‘·q÷, n|üPs¡«‘·q÷ düeT≈£Ls¡Tk˛Ô+~. Çø£qT+∫
Ä+Á<Û<ä X˚ +¯ ˝À ÄdæøÔ e£ TVü‰»qT\ düT+<äsø¡ ±+&É bÕsêj·TD kÕs¡øú e£ Te⁄‘·T+~. n+<ä]
|üø±å Hê uÛ$Ñ wü´‘·sÔ ê\ |üø±å Hê á »+≥ s¡#s· TT‘·\≈£î ø£è‘·»‘„ ê+»* |òTü {ÏdTü HÔ êïqT.
(26)
lsêeTTì ø£fi≤´D >∑TD≤\qT @ø£s¡Te⁄ ô|&ÉT‘·÷ yê©àøÏ ªªø£è‘·»„X¯Ãμμ
nHêï&ÉT. ø£è‘·»‘„ «· + nH˚~ n+‘· Á|ü‘´˚ ø£+>± ù|s=ÿq e\dæq >∑TD+ nì yê©àøÏ
dü+uÛ≤eq. »HêuÛ≤ ô|]– e÷qe dü+K´ ‘·]–b˛‘·Tqï á s√E˝À¢ Ç~ eTØ
Á|ü‘´˚ ø£+>± >∑Ts¡TôÔ |≥Tºø√e\dæq n+X¯+. á <äèwæ‘º √ ÄÅsyΔ¡ TÓ qÆ Vü≤è<äjT· +‘√ M]øÏ
eTs√kÕ] ø£è‘·»‘„ \· T ‘Ó\T|ü⁄‘·÷ ôd\e⁄.
uÛÑeBj·TT&ÉT
uÒ‘y· √\T sêeTÁãVü≤à+
Á|üyÓ÷<äeTT
le÷Hé ø£+<ëfi¯ y˚+ø£{≤#ês¡T´\T>±s¡T
MA, Ph.D
$ÁXÊ+‘ê+Á<Û√|üHê´dü≈£î\T
$»j·Tq>∑s¡eTT.
lsêe÷j·TDeTT yêeT\÷s¡TuÛÑe⁄ì ‘·|ü'|òü\eTT. m+‘·yêìø£+‘·>±
qs¡úeTTqT Á|ükÕ~+#·Tq~. y˚<äy˚<äT´&ÉT sêeTT&ÉT ø±>± y˚<äeTT sêe÷j·TD
s¡÷|üeTTq yê©àøÏ ø√øÏ\ ≈£îVüAHê<äeTTq Ä$s¡“$¤ +∫q~.
l sêe÷j·TD uÛ÷Ñ wüD eTqT yêÚ≤´qeTTqT nqTÁ>∑V≤æ +∫q >√$+<äsêE
ªªø±«Vü≤+ eT+<äeT‹' >∑;sÛ V¡ ≤ü è<äjT· + sêe÷j·TD+ ‘·‘Y ø£« #·μμ nì ìyÓ«s¡b˛sTT].
‘·‘·Ô«B|æø±yêÚ≤´‘· j·T>∑T eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T ªªHêHê{°ø±düúyêø±´ì *K´H˚Ô-Á‘·
j·T<∏ëeT‹,..., ˝ÒKø√-Vü≤+ q ø£\Œø£'μμ nHêïs¡T. n{Ïº sêe÷j·TDeTTq
‹\ø±j·Te÷qeTT düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT, Bì yê´K´≈£î ªX¯è+>±s¡‹\ø£eTTμ nì kÕs¡øú £
HêeTeTT+∫ eTT]dæb˛sTTHês¡T >√$+<äsêE\T.
n{Ïº eT¨qï‘· Á>∑+<∏yä TÓ qÆ Bì˝Àì $$<Ûä $wüjT· eTT\qT yêÚ≤´‘·
\H˚≈î£ \T dü+düÿ è‘·eTTqqT, Ä+Á<Ûeä TTqqT m≥T¢ $e]+∫s√ |ü]o*+∫ düTuÀ~Û˙
yê´K´ ù|s¡ düTuÀ<Ûøä e£ TT>∑ Ä+Á<Ûbä Õsƒ≈¡ î£ \≈£î n+~+∫q eTVü≤˙j·TT\T lj·TT‘·T\T
yÓTÆ\es¡|ü⁄ düTÁãVü≤àDéTT>±s¡T, lj·TT‘·T\T uÀj·Tq|ü*¢ ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±s¡T.
M]s¡Te⁄] ø£èwæ |ò*ü ‘·eTT>± yÓ\dæq sT÷ Á>∑+<∏eä TT Ä+Á<ÛTä \ uÛ≤>∑´|ü⁄ |ü+≥.
Vü≤qTeT sêeDTq≈£î #˚dqæ Væ≤‘·uÀ<Û˝ä Àì ª<Ûsä à¡ XÊÃ<Ûsä à¡ HêX¯q'μ ªÇ+Á<√
eTùV≤+Á<ädTü ‡s¡Hêj·Tø√ yêμ e+{Ï XÀ¢øe£ TT\ uÛ≤eeTT #ê\ düT>∑eTeTT>± #·øÿ£ >±
Áyêdæ]. #ê\ dü+‘√wüyTÓ qÆ ~.
Ä+Á<Û˝ä Àø£eTT á Á>∑+<∏eä TTqT |ü]+ƒ ∫ <Ûqä ýÓTÆ ø£è‹ø£s\Ô¡ ãTTDeTTqT
rs¡Œe˝…qì Ä•+#·T#·THêïqT.
Ç≥T¢
uÛÑeBj·TT&ÉT
ø£+<ëfi¯ y˚+ø£{≤#ês¡T´\T
n_Ûq+<äqeTT
Ä#ês¡´ ‘·÷e÷{Ï <√D|üŒ>±s¡T,
‘=* ñbÕ<Û´ä ≈£îå \T,
‘Ó\T>∑T $X¯«$<ë´\j·T+
ôV’≤<äsêu≤<äT.
l ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±]øÏ
Ä<äs|¡ ⁄ü s¡d‡ü s¡+>± MT s¡+|æq düTuÀ~Ûì, düT+<äsø¡ ±+&É+ @&ÉT
dü+|ü⁄{≤\T n+<ësTT. s√E ø=ø£ dü+|ü⁄≥+ e+‘·Tq yês¡+ s√E\˝À
n˙ï |ü]o*+#êqT.
kÕe÷qT´\≈£î ôd‘’ +· #·øÿ£ >± ns¡eú Tj˚T´ Ø‹˝À nìï n+XÊ\T
düeTÁ>∑+>± XÊÅdj Ô” T· +>± $es¡D+ kÕ–+~. |üPs¡«yêÚ≤´‘·\ rs¡TŒ\qT
#˚sÃ¡ &É+ eT]+‘· Äq+<äes¡qΔ +.
n+‘ê düsê«+>∑dTü +<äs+¡ >± neT]+~. Vü‰]›øy£ TÓ qÆ n_Ûq+<äq\T.
MT ø£èwæ Á|üX+¯ kÕs¡Ω+.
<Ûäqýê<ë\‘√
‘·÷e÷{Ï <√D|üŒ
X¯óuÛ≤X¯+düqeTT
ªªkÕVæ≤‘·´ ø£fi≤ ‘·|dü «æ μμ
õ.$.C≤«˝≤ qs¡d+æ Vü≤XÊÅd,Ôæ
_.ø±+, _.j·T˝Ÿ.
n&É«øπ ≥T : |ü_ø¢ ˘ H√≥Ø, Nsê\
j·T' ø£sêí+»* dü+|ü⁄f…Æ s¡V≤ü s¡V≤ü q‡eT´ øÏ“ã ‘ê´<äsê
<ë«©àπø s¡«<äHês¡$q›>[∑ ‘·+ sêe÷j·TD≤K´+ eT<ÛTä ˆ
»qàyê´~Û»sê$|ü‹eÔ Ts¡D'Æ… n‘·´+‘·k˛|üÁ<äe+
dü+kÕs¡+ dü $Vü‰j·T >∑#Ã· ‹¤ |ü⁄e÷Hé $c˛í' |ü<+ä XÊX¯«‘·yTé ˆˆ
|ü⁄≥Tº≥\T, yê´<ÛTä \T, Ä|ü<\ä T, eTT<äTdü*‘·Hê\T, #êe⁄\T #·]«‘·#s· «¡ D+
ne⁄‘·T+fÒ, dü+kÕs¡uÛ≤sêìï yÓ÷j·T˝Òø£, uÛÑeã+<Ûë\#˚‘· ø£≥Tºã&ç, nedüú\
bÕ˝Ö‘·Tqï ÁbÕDÏø√{ÏøÏ n|üPs¡«yÓTqÆ eT<ÛTä e⁄qT ªªsêe÷j·TDμμ eTH˚ s¡÷|ü+˝À
Á|ükÕ~+∫, ‘·]+#·&ÜìøÏ eT¨|üø±s¡+ #˚dqæ yê©àøÏeTVü≤]¸ #·sD ¡ ø£eT\eTT\≈£î
düV≤ü ÁdüÁ|üD≤eTeTT\qT düeT]Œ+#·Tø=qïq÷ sT÷ dü+kÕs¡eTT Äj·Tq≈£î m\¢|ü &É÷
ãTTD|ü&j ç T˚ ñ+≥T+~.
ªªn#·ÃyÓTqÆ j·TeTè‘· eTeTs¡T\T Á‘ê$Hê
s√sTT! <ëì øπ qdü÷j·T|ü&qÉ T
|üse¡ TeTÚìjÓTÆ q yê©àøÏ ø£è‘· sêeT
dü‘ÿ· <∏ëdüT<Ûës¡d+ü ãT" Á<ë$μμ
ªªá dü+kÕs¡ $T<Óìï »qà\≈£î H˚˙ eTÚì yê©àøÏ uÛ≤ `
cÕ dü+Áø±+‘· ãTTDeTTà Bs¡Œ>∑\<ë! dü‘êÿe´ìsêàDπs ` ˆ
U≤kÕeTÁ– ãTTDeTTà Bs¡Œø£\<ë! ø±≈£î‘·Tú ‡&Í kÕ«$T>± `
<∏ë dü+|üqïeTT uÛøÑ "ÔÏ B]ÃqqT <Ó’ «‘ê<Ó’ «‘·e÷s¡eZ TTà\Héμμ
nì ø£$kÕÁe÷{Ÿ $X¯«Hê<∏,ä ø£\Œeèøå±e‘ê]ø£˝À Á|üX+¯ dæ+#ês¡T.
lsêeT ø£<>ä∏ ±, d”‘ê<˚$ø£<>ä∏ ±, bÂ\düÔ é<Ûøä <£ ë∏ $X‚w+ü >± |üsq¡ƒ eTTq≈£î
ÁbÕ#· T s¡ ´ + bı+~q yê©àøÏ s êe÷j· T D+ dü s ¡ « \ø£ å D \øÏ å ‘ · + >±, >±j· T Ár
(30)
eTVü‰eT+Á‘ês¡|ú Pü s¡+í >±, düø\£ y˚<ä y˚<ë+>∑ ñ|üìwü<ë“¤w´ü eT+<äs+¡ >± n<Ûë´‘·à
$<äT\#˚ eT+Á‘·XÊÅdyÔü ‘˚ \Ô· #˚ |üse¡ T Á|üe÷D bÕsêj·TD bÕÁ‘·yTÓ qÆ ~.
á sêe÷j·TDeTTqT mìï $<Ûë\ m+<äs√ eTVü‰qTuÛ≤e⁄\T ÁbÕ+rj·T
uÛ≤wü\˝ÀìøÏ nqTyê<ä+ #˚dHæ ê, yê©àøÏ Vü≤è<äjT· >∑‘ês¡eú TT\qT ^sê«DyêDÏ˝À
ìs¡“s¤ y¡ TÓ qÆ ≥T¢>±, yêÚ≤´Hê\T, mìï e∫ÃHê, yê©àøÏ e<äHês¡$+<ä >∑[‘·+ nsTTq
sêe÷j·TD≤K´ eT<ÛTä e⁄jÓTTø£ÿ kÕ«<äT>∑TDeTT sTT‘·sÁ¡ ‘ê ø=s¡e&ÉT‘·÷H˚ ñ+~.
n+<äTøπ Ä+ÁBÛøè£ ‘·, ‘·$Tfi≤qTyê<ä, Væ≤+BuÛ≤cÕ>∑‘· sêe÷j·TDeTT\qT #·~$
Äq+~dü÷HÔ ˚ eT÷\+˝À yê©àøÏ m˝≤ nHêï&√, m˝≤ s¡∫+#ê&√ ‘Ó\TdüTø√yê\H˚
õC≤„dü Á|ü‹yê]˝Àq÷ düV≤ü »+>± ñ+≥Tqï~.
Ç<ä+‘ê m+<äT≈£î #Ó|Œü &É+ n+fÒ, Ç+‘·ø±˝≤ìøÏ ≈£L&Ü yê©àøÏ $s¡∫‘·
dü+düÿ è‘·u≤Û cÕ>∑‘· X¯ãe› è‹Ô ns¡Áú |ü‹|ü‹j Ô TÓ Tø£ÿ ÁbÕ<ÛëqéTTqT ‘Ó\TdüTø√&Üìπø!
Ä Á|ü<ëÛ q\ø£å ý˚T lyÓT\Æ es¡|⁄ü düTÁãVü≤àD´ l uÀsTTq|ü*¢ ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄
eT¨<äjT· T\qT Áù|sπ |æ+#·>± |ü<|ä <ü ës¡ú {°ø± ‘ê‘·Œs¡éTT\‘√ dü]Áø=‘·Ô Á|ü‹ì
eTs¡\ Ä+Á<ÛTä \ Vü≤kÕÔ\≈£î n+~+#·e˝…qì ø£èwæøÏ Bøå±ø£+ø£DT˝…q’ ≥T¢ nqTø=q
e˝…qT.
Á|üdTü ‘Ô êìøÏ sêe÷j·TD eTVü‰Á>∑+<∏+ä ˝À n‹ eTTKýÓTqÆ düT+<äs¡ ø±+&É≈î£
sT÷ ø£èwæì mqTïø√&É+ Vü≤s¡¸<ëj·Tø£+. düT+<äs¡ø±+&É |ü\Te⁄s¡≈£î bÕsêj·TD
Á>∑+<∏+ä >± sTTcÕºsdú¡ ~æ Δ ì#·TÃ eT+Á‘·sê»eTT>± sT÷Hê{Ïø° Á|ü#ês¡+˝À ñqï~.
dü+düÿ è‘· uÛ≤cÕ C≤„q+ ˝Òìyês¡T #·øÿ£ >± ‘êeTT |ü]+ƒ #˚ XÀ¢ø±sêú\qT ne>∑‘+·
#˚düT≈£î+≥÷ eTqq+ #˚düT≈£î+≥÷ j·TTqï|ü&ÉT yê]øÏ $X‚wü|ü]C≤„q+, yê]
bÕsƒê´+X¯+ |ü≥¢ Á|ü‘´· j·TeTT, ˝…d‡ü >± ø£*,Z @ø±Á>∑‘≈· L£ , ÄdüøøÔÏ ,° dü+|üPs¡í kÕ«<äq≈£L
Ä\+ãq+ ne⁄‘·T+~.
Ç+‘·{Ï |òTü qø±s¡´+ #˚|{ü qºÏ ø£è‹ø£s\Ô¡ T XÊ¢|Tüò ˙j·TT\T, á düT+<äsø¡ ±+&É
jÓTTø£ÿ ÁbÕeTTK´+ |ü+&ç‘T· \≈£î ‘Ó*j·Tì~ø±<äT.
ªªdüT+<äsπ düT+<äs√ sêeT', düT+<äsπ düT+<äØ ø£<ë∏
düT+<äsπ düT+<äØ d”‘ê, düT+<äsπ düT+<äs+¡ eq+
düT+<äsπ düT+<äs+¡ ø±e´+, düT+<äsπ düT+<äs'¡ ø£|'æ
düT+<äsπ düT+<äs+¡ eT+Á‘·+, düT+<äsπ øÏ+ q düT+<äsy¡ Té ?μμ
(31)
ªqwüÁº <äe´dü´ ˝≤uÛÀ Væ≤ düT+<äs'¡ |ü]ø°]‘Ô '· μ
Ç{Ïº ø±+&ÉeTTqT #·øÿ£ >± ‘Ó\T>∑T bÕsƒ≈¡ î£ \≈£î ne>∑‘+· ø±yê\H˚ düT\uÛÑ
XË*’ ˝À, yê©àøÏ Á|üj÷Ó –+∫q ø=ìï >∑÷&ÛÜs¡eú TT\‘√ ≈£L&çq X¯ãe› TT\≈£î n|ü#ês¡+
»s¡T>∑≈î£ +&Ü nq>±, ªªs¡V≤ü dü´+ #· Á|üø±X¯+ #· j·T<é eè‘·+Ô ‘·d´ü BÛeT‘·'μμ nqï
$wüj÷· ìï eTqdüTq+ <äT+#·Tø=ì #˚dTü qÔ ï nqTyê<äeTT sTT~.
˝À>∑&É yê$fi¯flyês¡÷ eT] ø=+<äs¡T Á|ü#·Ts¡D ø£s¡Ô\÷ ‘ê‘·Œs¡éTTqT
e÷Á‘·+ sTTdü÷Ô dü+düÿ è‘·eT÷\eTTqT eTTÁ~+∫Hês¡T. ø±ì Á|ü‹|ü<ës¡ú {°ø± uÛ≤yês¡,ú
$X‚cÕs¡ú Á|üe#·q+ #˚dæq≥T¢ ‘Ó*j·T<äT. Ä ø=s¡‘·qT l yÓTÆ\es¡|ü⁄ yês¡T,
l uÀsTTq|ü*y¢ ês¡T |üP]Ô #˚dHæ ês¡T. á ø£èwæøÏ nkÕ<Ûës¡D bÕ+&ç‘´· + ø±yê*,
yêÚ≤´‘·\qT ns¡ú+ #˚düTø√yê*. ñuÛÑj·TuÛ≤wü\j·T+<äT <äs¡ÙqeTT\j·T+<äT
ñ‘·eÔ TyÓTqÆ dü+kÕÿs¡+ ñ+&Ü*.
n~ l düTÁãVü≤àDéTT ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±s¡\jÓTTø£ÿ s¡#q· ˝À ø£ìŒdüTqÔ ï~.
uÛ≤wü≈L£ &É n≥Tπøe\+ Á>±eT´+ ø±≈£î+&Ü, »{Ï\Á>±+~∏ø+£ ø±≈£î+&Ü, M˝…q’ +‘·
düT\Te⁄>± ns¡eú Tj˚T´ •wüß\º uÛ≤wüH˚ sT÷ nqTyê<ä+˝À ñ|üj÷Ó –+#ês¡T.
yêdüÔe+˝À Ç~ ªªdüTuÀ~Û˙$es¡Dμμ düVæ≤‘·y˚T! düT+<äs¡ø±+&ÉeTTqT
düXÊÅdj Ô” T· +>± $uÛõÑ +∫, Ä Á|üø±s¡+ düT\Te⁄>± Vü≤dü>Ô ‘∑ +· #˚dTü ø=qT≥≈£î nqTe⁄>±
dü+|ü⁄{≤\qT mqTïø√e&É+˝À s¡#s· TT‘·\jÓTTø£ÿ dü÷ø£Î<äèwæº ‘Ó\TdüTqÔ ï~.
Á|üø£è‘·+ ªªπøåeTìy˚<äqeTTμμ nqT o]¸ø£‘√ á ∫e] dü+|ü⁄{≤ìï
n+~düTÔHêïs¡T.
e÷qdæød£ +ü øå√uÛ+Ñ ì+∫ d”‘êπøeå Tìy˚<qä eTT #˚dæ sêeT#·+Á<äT&çø,° nfÒ¢
sêeTuÛÁÑ <äTì ≈£îX¯\yêsêÔV≤ü s¡T&Ó’ d”‘êkÕ~Û«ø°, <äT'K$yÓ÷#·q+ ø£\#Z d˚ qæ <Ûqä ´J$,
|üse¡ TuÛ≤>∑e‘√‘·eÔ TT&ÉT, l Ä+»H˚jT· kÕ«$T!
\+ø£˝À X¯Á‘·Te⁄\ >∑T+&Ó\˝À dü+øå√uÛ≤ìï ‘êqT düèwæ+º ∫, nedüsy¡ TÓ qÆ +‘·
dü+ø£åj·T+ #˚dæ, dü+øÏ¢wüºø£s¡ÔeéTTqT ‘·q Á|ü»„‘√ kÕ~Û+∫q eT‹eT+‘·T&ÉT,
ãT~ΔeT+‘·T&ÉT, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT! Vü≤qTeT‘·‡+<˚Xe¯ TT dü+øπ eå Tìy˚<qä y˚T! sêeDT&çøÏ
øÏ≥qº +<äTq dü+ø°s|í¡ ]ü dæ‘ú T· \qT ø=ì‘Ó#T· Ãø=Hêï&ÉT. ªª<ëk˛-Vü≤+ ø√dü˝+Ò Á<äd´ü ,
sêeTkÕ´øÏw¢ øºü s£ à¡ D'μμ nì #Ó|ü ø=qï <Ûs’Ó ´¡ XÖs¡´Ms¡é+‘·T&ÉT.
(32)
á Á|üøs£ D¡ +˝À n+<ä]ø° øπ eå T+ ÁbÕ|ædÔ Tü +Ô ~. n~ |ü]+ƒ ∫q, bÕsêj·TD+
#˚dqæ yê]øÏ ≈£L&É øπ eå T+ ø£\TZ‘T· +~. Ç+‘· $wüjT· $y˚#q· + #˚dæ W∫‘·é+‘·+>±
HêeTø£sD ¡ + #˚dqæ ‘ê‹Ô «≈£î\T á düTuÀ~Û˙ $es¡D ø£s\Ô¡ T!
˝Àø£ø˝£ ≤´D+ ø=s¡ø¬ q’ sTT‹eè‘·uÔ ≤Û >∑eTT nqTe~+#·&+É <ë«sê düs«¡
»qT\≈£î düs«¡ ‘√uÛÁÑ <äeTTqT ø±+øÏ+å ∫q á düTø£è‘·T\≈£î Vü≤qTeT‘Y d”‘ê \ø£ÎD
düyT˚ ‘·T&Óq’ sêeT#·+Á<äT&ÉT X¯óuÛ≤odüT‡\T e]¸+#·T>±ø£.
Ç≥T¢
C≤«˝≤XÊÅdæÔ
düT+<äs¡ düTuÀ~Ûì
#·+Á<äeTÚ[ X‚w–ü ]sêe⁄
(eTVü‰uÛ≤s¡‘√|üHê´dü≈£î\T)
j·÷»*, >∑T+≥÷s¡Tõ˝≤¢.
lj·TT‘·T\T yÓT\Æ es¡|⁄ü düTÁãVü≤àD´+>±s¡T luÀj·Tq|ü*¢ ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄
>±s¡T ñuÛj Ñ T· T\T ÁX¯$T+∫ $es¡D düyT˚ ‘·eTT>± Á|ü#T· ]+∫q düT+<äs¡ ø±+&ÉeTTqT
kÕø£\éTT>∑ |ü]+ƒ ∫ Äq+<ä |üse¡ X¯ó&ÉH‹’Ó ì. yê©àøÏ eTVü≤]¸ s¡∫+∫q dü+düÿ è‘·
sêe÷j·TDeTTq+<ä* düT+<äs¡ø±+&ÉeTTq≈£î |ü<ä#˚Ã¤<äeTT, nq«j·TÁø£eTeTT,
Á|ü‹|ü<ës¡eú TT, yêÚ≤´q $X‚weü TT, ‘ê‘·Œs¡éTT ` á Áø£eTeTT˝À $es¡D Ç#·TÃ≥
nqTq~ ∫qï$wüjT· + ø±<äT. bÕ+&ç‘´· ã\ kÕ<Û´ä yÓTqÆ á |üìì #˚jT· dü+ø£*Œ+∫
ø£è‘·øè£ ‘·T´˝…q’ á $<ë«+düT *s¡Te⁄s¡÷ n_Ûq+<ä˙j·TT\T. á s√E\˝À Ç≥Te+{Ï
$es¡D‘√ ≈£L&çq Á>∑+<∏eä TT\T m+‘·j÷Ó nedüse¡ TT. eTq≈£î kÕVæ≤‘·éTTq≈£î
ø=s¡‘˝· <Ò Tä . yê©àøÏ eTVü≤]¸, yê´düu>ÑÛ y∑ êqT&ÉT, ø±[<ëkÕ~ eTVü‰ø£e⁄\T dü+düÿ è‘·
uÛ≤wü˝À m+‘√ >=|üŒ kÕVæ≤‘ê´ìï Á|ükÕ~+#ês¡T. <ëìì |ü]+ƒ #·T≥e\q ñ‘·eÔ T
C≤„qeTT, $wüjT· |ü]C≤„qeTT, eTH√$ø±düeTT ø£\T>∑T‘·T+~. Ä kÕVæ≤‘ê´ìï $C≤„q
düs¡«dü«eTì #Ó|üø√ø£*–qyês¡T ‘Ó\T>∑Tyê]˝À #ê˝≤ø=~›eT+~ e÷Á‘·y˚T. á
˝À≥TqT uÛØÑ Ô #˚jT· T≥j˚T sT÷ ñuÛj Ñ T· T\ dü+ø£\ŒeTT. nø£så êdüT´&Óq’ Á|ü‹yê&ÉTqT
Ç‘·s¡T\ düVü‰j·T+ ˝Ò≈£î+&ÜH˚ Ms¡T Á|ü#·T]+∫q á Á>∑+<∏äeTT qqTdü]+∫
ns¡+ú #˚dTü ø=ì |ü]|üPs¡eí TsTTq C≤„qeTTqT bı+<ä>\∑ s¡T. Ç+‘·es¡≈î£ Ç≥Te+{Ï
$es¡DeTT Ç#˚Ã Á>∑+<∏eä TT\T ˝Òøb£ ˛e⁄≥#˚ eTq kÕVæ≤‘·´+e\q ‘·–q Á|üj÷Ó »q+
bı+<ä˝øÒ £ b˛e⁄#·THêïs¡T. me¬sH’ ê Ç≥Te+{Ï Á>∑+<∏eä TT\T Á|ü#T· ]ùdÔ u≤>∑T+&ÉTqTø£<ë
nì H˚qT nqTø=H˚yê&çì. yÓ<äø£uÀsTTq r>∑ ø±*øÏ ‘·–*q≥T¢ Ms¡T $es¡D
düy˚T‘·eTT>± Á>∑+<∏äeTTqT Á|ü#·T]+#·&É+, n_ÛÁbÕj·÷ìï ø√s¡T‘·÷ yês¡T Hê≈£î
|ü⁄düøÔ ±ìï |ü+|ü≥+ »]–+~. Hê ø£\ dü|\üò eTsTT+<äì dü+‘√wæ+#êqT. dü+‘√wüyT˚
ø±<äT, ÄX¯Ãs¡´+≈£L&Ü ø£*–+~, m+<äTø£+fÒ á s√E\˝À #ê˝≤eT+~ Á<äyê´s¡q®
\ø£å ´+‘√ @y˚TyÓ÷ ÁyêkÕÔsT¡ , uÛ≤wü ñ+&É<Tä ` uÛ≤e+ ñ+&É<Tä . n+‘ê Äsê“¤≥+.
Ms¡T e÷Á‘·+ dü«‘·+Á‘·+>± Á>∑+<∏äs¡#·q≈£î |üPqTø√≈£î+&Ü düs¡«»HêyÓ÷<äyÓTÆq
|üs¡eT|ü$Á‘·yÓTÆq, |üP»ýÓTÆq sêe÷j·TD eTVü‰ø±yê´ìï $es¡D düVæ≤‘·+>±
Á|ü#T· ]+∫ Ä+Á<Ûëe[øÏ n+~+#·{≤ìπø |üPqT≈£îHêïs¡T <Ûqä T´\T.
ªªuÛ≤e+u…øÿ£ &É˝øÒ £ eè‘·ìÔ j·Te÷bÕj·T+ãT ∫+‹+|üø£ ô|ô’ |’ eHÓï˝Ÿ |ü#]· +|ü
(34)
<ëì ‹\øÏ+|üuÀs¡T BÛs√‘·eÔ TT\Tμμ nì |üPs¡«y˚T kÕs¡V≤” qkÕVæ≤‘ê´ìï ì+<ä#X˚ Ês¡T.
sT÷ u…&É<ä |üPs¡«+ qT+&ç ≈£L&É ñqï~. <ëìe\q $\TesTTq kÕVæ≤‘·´+
eTs¡T>∑Tq|ü&˚ Á|üe÷<ä+ ñ+~.
Ms¡T Áyêdæq $es¡D‘√ $\TesTTq kÕVæ≤‘·´+ yÓ\T>∑T#·÷&É&+É e\q
n~ eTs¡T>∑Tq|ü&çb˛j˚T Á|üe÷<ä+ ‘·|æŒ+~. uÛ≤s¡‘·s¡#·q ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À ‹ø£ÿq
k˛eTj·÷õ ªªuÛ≤s¡‘êeTè‘·eTT ø£s|í¡ ⁄ü ≥+ãT\ Hês¡Á>√* Ä+Á<Ûëe[ yÓ÷<äeTT+u§s¡
j·TTq≥T¢>μ∑ μ nHêïs¡T. n<˚ ñ<˚X› ´¯ eTT M]s¡Te⁄]˝À >√#·]düT+Ô ~. eTVü‰uÛ≤s¡‘+· ˝À
$sê{À<√´>∑ |üs¡«eTT\T m{≤¢>√ sêe÷j·TDeTT˝À düT+<äs¡ø±+&ÉeTT n{≤¢π>
s¡deü ‘·sÔ y¡ TÓ qÆ ~. sêe÷j·TD eTVü‰ø±e´ s¡dbü ÕqeTT#˚dæ Ä+Á<Ûëe[ yÓ÷<äeTTHé
u§s¡jT· T≥j˚T M] ÄX¯jT· eTT. M] ø£èwæ e&ç+¶ ∫q $dü]Ô . ø£&TÉ bÕs¡ Hês¡–+∫
‘·è|æHÔ =+<äT≥j˚T bÕsƒ≈¡ î£ \e+‘·T.
sêe÷j·TD ø£è‹øÏ #·øÿ£ ì $es¡D Ç#êÃs¡T ø£qTø£ H˚qT eTs¡\ n+<äT˝Àì
$wüjT· + CÀ*øÏ b˛˝Ò<Tä .
Ms¡T #˚j·Te\dæq~ Ç+ø£q÷ m+‘√ ñ+~. s¡düe‘·Ôs¡yÓTÆq ø±yê´\T
Ç+ø± mH√ï ñHêïsTT. yê{ÏøÏ ≈£L&Ü Ç<˚$<ÛäeTT>± düTuÀ~Û˙ $es¡D ÇùdÔ
u≤>∑T+≥T+~. Ä |üì ≈£L&Ü Mπs#˚ùdÔ u≤>∑T+≥T+<äì ‘·\TkÕÔqT. Ç+<äT≈£î yê]øÏ
‘·–q X¯øìÔÏ Äj·TTsês√>∑éTT\qT Á|ükÕ~+#·e\dæq~>± <Óy’ êìï ÁbÕ]údTü HÔ êïqT.
nì‘·s¡kÕ<ÛäýÓTÆq M]ø£èwæì Á|üX¯+dædü÷Ô á Á|üj·T‘·ï+˝À ø£è‘·ø£è‘·T´˝…’q+<äT≈£î
M]ì düV≤ü è<äjT· +>± n_Ûq+~düTHÔ êïqT.
Ç≥T¢
#·+<Á eä TÚ[ X‚w–ü ]sêe⁄
düT+<äs¡ q+<äqeTT
ø£$sê» |ü+&ç‘·
ãT<äsΔ êE sêeTsêE myéT.m.,
$<ë´Á|üMD, •øå±XÊÅdÔæ
Á|ü<ëÛ q kÕVæ≤‘ê´#ês¡T´\T
eTVü‰sê» Á|üuTÑÛ ‘·« dü+düÿ è‘· ø£fi≤XÊ\
$»j·Tq>∑s¡eTT
ªªeT<ÛTä eTj·T|òDü rÏ Hê+ e÷s¡<Z Øä Ù eTVü≤]¸'μμ nìj·TT
ªªbÕπs´ƒ >π j˚T #· eT<ÛTä s¡yTé μμ nìj·TTqT
ªªdü«dü÷øÏHÔ ê+ bÕÁ‘·+ s¡|Tüò T‹\ø£yT˚ ø£+ ø£\j·T‘êyéTμμ
nìj·TT |ü\T$<Ûeä TT\T>± düT‹Ô +|üã&çq yê©àøÏ sêe÷j·TD ø±eéTT
$X¯«kÕVæ≤‘·éTT˝À Á|ü<eä∏ T>∑DýÓTqÆ {Ï~º .
ªªq >±j·TÁ‘ê´' |üs√ eT+Á‘·'μμ nqT eTVü‰Á|üuÛ≤eeTT>∑\ >±j·TÁr
eT+Á‘ê‘·àø£yTÓ qÆ |ü$Á‘·ø±e´ $T~.
n+<äT ªªdüT+<äs¡+ düs¡«düT+<äs¡yéTμμ nì|æ+#·Tø=qï düT+<äs¡ø±+&ÉeTT
kÕs¡u÷ÑÛ ‘· yÓTqÆ {Ï~º .
Ç+<äT ø£<ë∏ Á|üd+ü >∑eTTq lsêeTTì bÕeq#·]Á‘·eTT, düs«¡ \ø£Då |üPs¡yí TÓ qÆ
Ä‘·ì ~eéT+>∑fi¯$Á>∑Vü≤ es¡íq, düs¡«»qÁ>±Vü≤ýÓTÆq Væ≤‘√|ü<˚X¯eTTqT
ì+&çj·TTqï$.
eT]j·TT ªªdüT+<äπs düT+<äs¡' ø£|æ'μμ nì ø°]Ô+|üã&çq Vü≤qTeT
ªª$Áø±+‘·düÔ «+ düeTs¡údüÔ «+, ÁbÕ»„düÔ «+ yêqs√‘·ÔeTμμ nì d”‘êeTVü‰<˚$#˚
XÊ¢|òæT+|üã&ÉT#·T ˝≤+>∑÷\#·Áø£eTT‘√ |æ+>∑fi¯es¡íeTT‘√ X¯«düq$Áø£eTT&Ó’ eTq≈£î
kÕøå±‘·ÿ]+#·TqT.
á düT+<äsø¡ <£ ˝ä∏ Àì d”‘êH˚«wüDeTTq+<ä* n+‘·sês¡eú TT ` Je⁄&ÉT ‘êqT
nH˚«wæ+∫ bı+<äe\dæq J$‘·|sü e¡ ÷s¡eú TTqT kÕ~Û+#·T≥j˚T nì ‘Ó*j·Tq>∑TqT.
(36)
Ä kÕ<Ûqä ˝À »|æ+|üã&ÉT eT+Á‘·yT˚ ªªqyÓ÷-düTÔ sêe÷j·T dü\ø£ÎD≤j·T
<˚y’Ó ´ #· ‘·ôd’ ´ »qø±‘·àC≤jÓTÆ , qyÓ÷-düTÔ s¡TÁ<˚+Á<äjT· e÷ì˝ÒuÀÛ ´ qyÓ÷-düTÔ
#·+Á<ës¡ÿ eTs¡T<äDZ uÒ ´ÑÛ 'μμ nqï{Ï~º .
düeTdü|Ô &” Ü|ü]Vü‰s¡eTTq≈£îqT, düs«¡ »j·T eT+>∑fie¯ TT\≈£îqT kÕ<Ûqä yÓTqÆ
á dü‘êÿeéTT uÛ≤s¡rj·TT\ ‘·|'ü |ò\ü eTT.
Ç{Ïº $•wüyº TÓ qÆ {Ïº á Ä~ø±eéTT dü+düÿ è‘·u≤Û wü˝ÀH˚ #·<Tä e⁄ø=q>∑*qZ
n<äèwüeº TT kÕe÷qýÓTqÆ ~ ø±<äT.
n{Ïº uÛ≤>∑éTT ‘·eT düTuÀ~Û˙ $es¡D s¡÷|üeTTq lyÓTÆ\es¡|ü⁄
düTÁãVü≤àDéTT >±s¡TqT, l uÀj·Tq|ü*¢ ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±s¡TqT Ä+Á<Ûbä Õsƒ≈¡ î£ \≈£î
düT\uÛÁÑ >±Vü≤éTT #˚dHæ ês¡T.
Ç+<ä* |ü<#ä Ã˚ <¤ ë~ø£yTÓ qÆ $es¡DeTT uÛ≤cÕõC≤„dTü e⁄\≈£î ≈£L&É n‘·´+‘·
˝≤uÛ<Ñ ëj·Tø£yTÓ qÆ ~. ‘ê‘·Œsê´~ $X‚wü $es¡DeTT ‘ês¡øs£ êeTTì bÕeq #·]Á‘·
jÓTTø£ÿ Á>∑V≤ü DeTTq≈£îqT eTqqì~<Ûë´düqeTT\≈£îqT kÕ<Ûqä eTsTT uÛøÑ eÔ£ sπ DT´\≈£î
|üse¡ ÷s¡dú +ü <Ûëj·Tø£yTÓ Æ j·TT+&ÉT≥ ìX¯Ãj·TeTT.
ãT<äsΔ êE sêeTsêE
πøåeT+ø£s¡+
eT<ÛTä s¡ø$£ , ø£$≈£î\X‚Ks¡
zπ>{Ï |üXó¯ |ü‹
$<ë´πøÁå ‘·+, j·÷»*,
>∑T+≥÷s¡Tõ˝≤¢.
ªªdü‘·´+ •e+ düT+<äs¡+. d”‘· düT+<ä], lsêeTT&ÉT düT+<äs¡T&ÉTμμ,
ªªãT~ΔeT‘ê+ e]wü˜'μμ nsTTq Vü≤qTeT+‘·T&ÉT <äX¯ø£+sƒ¡TìjÓTTø£ÿ n+fÒ
<äX+‚ Á~j·TeTT\ jÓTTø£ÿ ÁbÕã\´+#˚ jÓT&Éu≤≥T ÁbÕ|æ+Ô ∫q düT+<äØdüT+<äsT¡ \qT
(Á|üøè£ ‹ |ü⁄s¡Twüß\qT) ø£\T|ü⁄≥≈£î #˚dqæ Á|üjT· ‘·ï+ >∑T]+∫ #Óù|Œ<˚ düT+<äsø¡ ±+&ÉeTT.
n~ ø±e´s¡÷|ü+˝À s¡duü ]ÑÛ ‘·+ nqïe÷≥.
uÛeÑ kÕ>∑s‘¡ s· D
¡ √bÕj·T+>± uÛ≤$+∫ <ëìì ì‘·´+ bÕsêj·TD #˚dTü ø=H˚
ÁX¯<ëΔfió¯ e⁄\÷, uÛ≈Ñ î£ \Ô ÷ m+<äs√ ñHêïs¡T. dü+düÿ è‘·u≤Û wü˝À dü]jÓTÆ q |ü]C≤„q+
˝Òø£ <ëìì dü]jÓÆTq Ø‹˝À ns¡ú+ #˚düTø√˝Òìyês¡T ≈£L&Ü m+<äs√ ñHêïs¡T.
n{Ïºyês¡+<ä]øÏ ñ|üjÓ÷–+#·Tq≥T¢ $$<Ûä yêÚ≤´Hê\˝À>∑\ $X‚cÕsêú\‘√
‘˚≥‘ÓqT>∑T˝À á Á>∑+<∏äeTT yÓ\Te]+#·T#·Tqï lj·TT‘·T\T düTÁãVü≤àD´+
ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±s¡T¢ m+‘√ n_Ûq+<ä˙j·TT\T. $X‚w+æ ∫ ªπøeå Tìy˚<qä eTTμ Á|üøè£ ‹
|ü⁄s¡Twüß\ n$HêuÛ≤edü+ã+<Û+ä ‘Ó\T|ü⁄#·÷ uÛÖ‹ø£$C≤„qXÊÅd+Ôü ã*dæ b˛sTTq
n<ÛTä Hê‘·q Á|ü|+ü #·+˝À Ä<äsÙ¡ <ë+|ü‘´· J$‘· $wüjT· +˝À ø£qT$|ü øπ eå Tø£s+¡
ø±>∑\<äì Hê $XÊ«dü+.
Ç+ø=ø£e÷≥ ` á Á>∑+<Ûøä s£ \Ô¡ T e÷ ãT<ëΔ+ ªHêeTÁ|üj÷· >∑μ dü+kÕú|≈ü î£ \T
lsêeTX¯sD¡ Y >∑Ts¡Tes¡T´\ •wüß´\T ø±e≥+ e÷≈£î eT]+‘· dü+‘√wüøs£ y¡ TÓ qÆ $wüjT· +.
lsêeTX¯sD ¡ T\T |üse¡ T|ü~+∫j·TT @‘ê<äèX¯•wü´>∑D+‘√ lsêeTHêeT Á|ü#ês¡+
#˚d÷ü HÔ ˚ ñHêïs¡T. eTVü‰|ü⁄s¡Twüß\T neTs¡T\T.
zπ>{Ï |üXó¯ |ü‹
düyÓ÷à<ä ìy˚<äqeTT
Á|üdTü ‘Ô · ªVü≤qTeT~«Áø£eTμ dü+|ü⁄≥eTT Äs¡+_Û+∫q~ Ä~>± n&ÉT>∑&TÉ >∑Tq
n+‘·sêj·TeTT\T u≤~Û+#·T#·T+&É>± Ä]Ô‘√ ªVü≤q÷eTÁ‘·ŒuÛÀ q' Á|üdHü √ï uÛeÑ ‘·«yéTμμ,
nì mH√ïe÷iT\T y˚&TÉ ø=HêïeTT. Ä Ä]Ô |üP]Ô>± ‘=\– H˚&TÉ ªªVü≤q÷eTÁ‘·ŒuÛÀ!
q' Á|üdHü √ï Vü≤´dæ ‘·«yéTμ nì Äq+<äeTT‘√ ø£è‘·»‘„ · ‘Ó\T|ü⁄ø=qT#·THêïeTT.
Ç{Ïº H˚{Ï á e÷ düy÷Ó à<äeTTq≈£î ø±s¡DeTT\T `
á dü+|ü⁄≥eTT u…+’ &ÉsT¡ <ä>sZ∑ ¡ u…+’ &ç+>∑T |üP]Ôø±≈£î+&É>H∑ ˚ ∫e] ø£Då eTT˝À
l uÛsÑ ‘¡ X· s¯ à¡ >±] qT+&ç e÷≈£î #˚]q yê] n_Ûe÷q|üPs¡«ø£yTÓ qÆ neT÷\´ n_Ûq+<äq
düTuÛ≤wæ‘e· TT\T, düTì•‘· Á|ü‹uÛ‘Ñ √ yês¡T >±$+∫q düT+<äsø¡ ±e´kÕsê$wüÿ è‹—
e÷ô|’ Áù|eT|üPs¡Ví ≤ü è<äjT· T\T lll \ø£ÎDj·Tr+Á<äT\T Á|ükÕ~+∫q
eT+>∑fi≤XÊdüq|üPs¡«ø£yTÓ qÆ düT+<äsø¡ ±eéTTK‹\ø£eTT—
dü«j·TeTT>± <ä]Ù+|üC≤\ø£ ˝ÒU≤eT÷\eTT>±H˚ ` e÷ ø£èwæì ∫‘·–Ô +∫
‘·eT ÄyÓ÷<äeTTqT <äj·T#˚j·TT&Éì ø√s¡>± kÕVæ≤‘·ú≤+<Ûäe⁄˝…’q Ä#ês¡´
l dæ.Hêsêj·TD¬s&ç¶ eT¨<äjT· T\T ˇdü–q ªn_Ûq+<äqμ eTiÏjT· T H˚&˚ Ä+Á<Ûkä ÕVæ≤r
˝Àø£eTTqø£+‘·≈£îqT >∑s¡«ø±s¡DeT>∑T <˚X¯eTT˝Àì¬ø\¢ düs¡«ÁX‚wü˜yÓTÆq C≤„q|”sƒ¡eTT
yê] nyês¡T¶ M]øÏ \_Û+#·T≥.
es¡íπsU≤$Hê´düeTT\‘√ nø£ås¡eTT˝…’q düJe∫Á‘·eTT\qT düèwæº+∫
H˚Á‘·|sü «¡ eTT#˚jT· T &Üø£sº T¡ dü+Je<˚e⁄>±] ãVüQeTTKÁ|üC≤„bÕ≥eeTT‘√ |ü]$T‘êø£så ¡
|ü<eä TT\‘√ yê©àøÏeTVü‰ø£$ Vü≤è<äjT· eTTqT+&ç sêe÷j·TD eTVü‰ø±eéTT˝ÀìøÏ
C≤\Tyê]q kÂ+<äs´¡ dü«s¡÷|ü ìs¡÷|üDeTT.
$TÁ‘·T\T le÷Hé X¯sƒ¡ø√bÕ#ês¡T´\T>±s¡T e÷ô|’>∑\ ùdïVü≤>ös¡eeTT\
e\qqT, @‘·‘Y ø£è‹|ü]o\qeTT e\qqT ø£*–q ÄyÓ÷<äeTTqT yÓ\&¢ +ç #·T#·T
‘Ó*j·TCÒdqæ Á|üV≤ü s¡¸eTT nì e÷ eTq$.
(39)
e÷ ø√]ø£yT˚ s¡≈î£ Ä|üVÔ ≤ü è<äjT· eTT‘√ Ç≥T¢ eTeTTà Áb˛‘·‡Væ≤+∫q á
eTVü≤˙j·TT\≈£î Á|ü‘˚´ø£eTT>± e÷ Vü≤è<äj·T|üPs¡«ø£ ø£è‘·»„‘ê e+<äqeTT
\]Œ+#·Tø=qT#·THêïeTT.
Ä~ qT+&çj·TT eTe÷à<ä]+#·T#·Tqï ‹s¡TeT˝ÒX¯óì <˚ekÕúq n~Ûø±s¡
es¡eZ TTyê]øÏ e÷ qeTdüT‡e÷+»*.
l Vü≤qTeT‘Y Á|üD‹
XÀ¢ˆˆ j·TÁ‘· j·TÁ‘· sêeTHêeTø°sqÔ¡ + Á|ües¡‘Ô ˚
‘·Á‘· ‘·Á‘· Vü≤s¡¸u≤wüŒ˝À#·q' Á|üqè‘·´dæ ˆ
sêeT<˚e~e´HêeTe÷<ÛTä Øs¡d»ü !„ ùV≤
Ms¡! BÛs!¡ sêeTuÛøÑ !Ô£ e÷s¡T‘˚! qyÓ÷-düTÔ ‘˚ ˆˆ 1
m#·Ãf…#Ã· ≥ uÛøÑ >Ô£ D
∑ eTT ≈£L&ç eTTø£øÔ +£ sƒe¡ TT‘√ sêeTHêeT dü+ø°sqÔ¡ eTT
#˚jT· T#·T+<äTs√ n#√Ã≥T\HÓ\¢ düìïVæ≤‘·T&Éy’Ó Äq+<äu≤wüŒeTT\T ì+&çq ø£qTï\‘√
qè‘·éTT #˚jT· T#·T+<äTe⁄. sêeT<˚e⁄ì ~e´HêeTeTTq+<ä* e÷<ÛTä s¡´$X‚weü TTqT
|üPs¡íeTT>± nqTuÛÑ$+|üC≤*q <ÛäqT´&Ée⁄ ˙e⁄. ˙ XÖs¡´<ÛÓ’s¡éTT\T m+‘·
n<äT“¤‘y· TÓ qÆ y√ sêeTÁ|üuTÑÛ ìjÓT&É ˙ uÛøÑ ≈ÔÏ L£ &É n+‘· |òTü qyÓTqÆ ~.
sêeT<Ûë´q‘·‘Œ· s¡eTr! e÷s¡Tr! ˙≈£î e÷ Á|üD‘·T\T.
XÀ¢ˆˆ <äTdüsÔ √ eTVü‰+ãT~Û dü‡ >√wüŒ<√ ãuÛ÷Ñ e ‘˚
nø£å y˚T|òTü Hê<äeTTK´ sêø£kå ÕX¯Ã ø°≥ø±' ˆ
sêeTHêeT ∫+‘·q Á|üeè<äΔ XÖs¡´ »è+uÛDÑ !
nbÕs¡yTÓ qÆ eTVü‰kÕ>∑se¡ TT ˙≈£î ∫qï>√wüŒ<ä yÓTqÆ ~. mqTã~ y˚\eT+~
øÏ+ø£sêdüTs¡T\T, m<äTs¡T˝Òì nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT, Ç+Á<äõ‘·TÔ e+{Ï <äTsê›+‘·<ëqe⁄\T
˙≈£î ø°≥ø£ÁbÕj·TT˝…H’ ês¡T. ªª»j·T‘·´‹ã˝À sêeT'... <ëk˛-Vü≤+ ø√dü˝+Ò Á<äd´ü
sêeTdü´.....μμ nqT#·T \+ø£˝À sêeTHêeTeTTqT Á|ü‹<Û«ä ì+|üCj Ò T· T#·T n]>∑DeTT
ô|s¡T>∑T#·Tqïø=\~ XÖs¡´<Ûs’Ó ´¡ eTT\‘√ $»è+_Û+∫q BÛsM¡ s¡T&Ée⁄ ˙e⁄!
sêeTuÛøÑ !Ô£ e÷s¡Tr! ˙≈£î e÷ Á|üD‘·T\T.
XÀ¢ˆˆ düs«¡ ˝Àø£ ;Ûøs£ √ -|æ ;ÛeXÀ <äXÊqq'
k˛ -uÛeÑ ‘Y uÛeÑ ‘YÁ|ü‘ê|ü‘ê|ü‘|· eÔü ÷qdü' ˆ
nÁ|ü<Ûäèwü´XÖs¡´<ÛÓ’s¡´$Áø£eTÁø£yÓ÷»® «\!
(41)
ªªj·Tdü´ dü÷s√´ q ‘·|ü‹, ;Û‘√ j·Tdü´ #· e÷s¡T‘·' q yê‹....μμ
nì|æ+#·Tø=ì düs«¡ ˝Àø£ uÛj Ñ T· +ø£sT¡ &Ó’ j·TTqï sêeDT&ÉT ˙ $Áø£eTeTTqT>∑÷]Ã
$ì ªª.... X¯+ø±Vü≤‘ê‘êà <ä<ÍÛ ´, ........ eTq dü‡e÷<Ûëj·T ..... eTVü≤‘Y dü‘Ô· «$T<ä+
CÒ„j·T+ .... düs¡«<∏ë ‘·‘Y eTVü≤<é uÛÑ÷‘·+ ..... qVü≤´Vü≤+ ‘·+ ø£|æ+ eTH˚´μμ
nqT#·T ˙ XÖs¡´<Ûs’Ó ´¡ eTT\≈£î >∑T+&Ó #Ó~]qyê&ÓH’ ê&ÉT.
ìs¡T|üeT$Áø£e÷! Vü≤qTe÷! ˙≈£î e÷ qeTkÕÿs¡eTT\T.
XÀ¢ˆˆ sê|òTü y˚D d”‘j · ÷· #· düqTï‘√ uÛèÑ X¯+ eTT<ë
<äTwüÿsês¡kú Õ<Ûøä £ düÔ « eTÁ|üyT˚ j·T$Áø£eT' ˆ
ÄÁ•‘ê]ÔHêX¯ø'£ Á|üy÷Ó <äøè£ ‘Y dü‘ê+ dü<ë
ªªø£è‘·+ Vü≤qTeT‘ê ø±s¡´+ düTeTVü≤Hé uÛTÑ $ <äTwüÿs¡+, eTqkÕ-|æ j·T
<äH´˚ q q X¯ø´£ + <Ûsä D¡ ‘° ˝· Ò ..... $Áø±+‘· düÔ «+ düeTs¡ú düÔ «+ ÁbÕ»„ düÔ «+ yêqs√‘·eÔ T!
.... ‘˚CÀ <Ûèä ‹ s¡´XÀ <ëø£å ´+, kÕeTs¡´ú + $qjÓ÷ qj·T', bÂs¡Twü+ $Áø£y÷Ó ãT~Δ
s¡´dü´ ‘˚«‘êì ì‘·´<ë.... nVü≤+ #· s¡|Tüò Te+X¯XÃ¯ \ø£ÎDX¯Ã eTVü‰ã\', yÓ<’ V˚ ‰ü ´
<äsÙ¡ H˚ Hê<ä´ <Ûsä à¡ ‘·' |ü]s¡ø‘åÏ ê'μμ nì d”‘êsêeTT\#˚ ø°]+Ô |üã&çq Á|üu≤Û eeTT>∑\
eTVü≤˙j·TT&Ée⁄ ˙e⁄. ˙ nÁ|üyT˚ j·T$Áø£eTeTT#˚ ÄÁ•‘·T\ Ä]Ôì b˛>={Ïº dü<ë
dü»q® T\≈£î düy÷Ó à<äeTT >∑÷s¡TeÔ ⁄ ˙e⁄.
düs«¡ »qdüeÔ ˙j·÷! Ä+»H˚j÷· ! ˙≈£î e÷ qyÓ÷yêø£eTT\T.
XÀ¢ˆˆ j·TÁ‘· ‘˚ >∑;sÛ M¡ s¡~eéT÷]Ô s¡sÃ¡ ´‘˚
j·TÁ‘· #Óe’ ø°sÔ¡ ´‘˚ ‘·«<äÁ|üyT˚ j·T$Áø£eT' ˆ
<äTwüXº ø¯ j
Ô£ T· ' Á|üj÷· +‹ <ä÷s¡‘d· ‘Ôü √-œ˝≤'
BÛs>¡ +∑ ;Ûsy¡ TÓ qÆ ˙ ~e´s¡÷|üeTTqT HÓ\ø=\TŒø=ì ìHÓï#·Ã≥ n]Ã+#·T
#·T+<äTs√, n<äT“¤‘·eTT˝…’q ˙ |üsêÁø£eT>±<∏ä\qT m#·Ã≥ ø°]Ô+#·T#·T+<äTs√,
|üs¡eT|ü$Á‘·yÓTÆq Äj·÷ Á|ü<˚X¯eTT\+<Ó\¢ nq>± Ä Vü≤è<äj·TeTT\+<äT, Ä
eT+~s¡eTT\+<äT, Ä »q|ü<eä TT \+<Ó\¢ uÛ÷Ñ ‘·Áù|‘· |æXÊ#ê~ <äTwüsº êø£då >ü D∑ eTT>±ì
Væ ≤ +kÕ<˚ « cÕdü ÷ j· ÷ ~ sêø£ å d ü u Û ≤ eeTT\T>±ì ì\TeC≤\ø£ <ä ÷ s¡ e TT>±
‘=\–b˛e⁄qT.
(42)
eTVü≤˙j·÷! X¯Á‘·TuÛj
Ñ T· +ø£s¡ Msê+»H˚j÷· ! ˙≈£î e÷ uÛøÑ ÔÏ |üPs¡«ø£yTÓ qÆ
Á|üD≤e÷+»*.
XÀ¢ˆˆ <äè|üÔ <äTwüº Vü≤è~«<ë] ‘êeø√Á>∑Mø£Då yéT
‘·«Á‘·Œdüqïs¡eTéT÷]Ô sêÁ•‘êøÏøå öeTTB ˆ
~eúÛ≤eB|üq+ Væ≤ ‘˚ >∑TDÖ|òTü ∫+‘·q+
<äTwü•º ø£≈å î£ &Éyq’Ó ˙ ñÁ>∑Mø£Då eTT\T <äTs¡q® T\ düs«¡ >∑s«¡ eTT\qT ìs¡÷à*+|ü
CÒj·TTqT. ˙ X¯s¡DeTT>√]q ÄÁ•‘·»qT\ ø£qT\≈£î ˙ ~e´düT+<äs¡$Á>∑Vü≤eTT
#·\ì¢ yÓHïÓ \ j·T>∑TqT. ñ»®«\yÓTqÆ ˙ bÕeq#·]‘·eTTqT uÛ≤eq #˚jT· T <Ûqä T´\
e÷qdüeTT\T |òüTqyÓTÆq C≤„qÁøÏj·÷X¯≈£îÔ\≈£î HÓ\e⁄˝…’ <Ó’MuÛ≤edü+|üqïeTT˝…’
j·TT+&ÉTqT.
n]uÛÑj·T+ø£sê! ÄÁ•‘·e‘·‡˝≤! nqT|üeT>∑TD≤+ãTBÛ! Vü≤qTe÷! ˙≈£î
e÷ Á|üD≤eTeTT\T.
XÀ¢ˆˆ yêqs√‘·eÔ Tdü´ ‘˚ Væ≤ jÓ÷ uÛyÑ ‘˚ Y Á|æj÷Ó qs¡'
kÕ´ qïs√‘·eÔ TÁ|üuÀÛ dü‡ sê|òTü edü´ #· Á|æjT· ' ˆ
ìX¯Ãj·T+ qs√‘·eÔ T dü‡ düs«¡ <˚e‘êÁ|æjT· '
yêqs√‘·Ôe÷! ˙ uÛÑ≈£îÔ&Ó’ ˙ Áù|eT≈£î bÕÁ‘·T&Ó’q qs¡T&ÉT qs¡T\˝À
ñ‘·eÔ TT&É>T∑ qT. eTiÏjT· T Ä <Ûqä T´&ÉT ìqTï n$T‘·eTT>± Áù|$T+#·T |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ TT&Óq’
sêeTÁ|üuÛÑTe⁄q≈£î ≈£L&É $TøÏÿ* Á|”‹bÕÁ‘·T&É>∑TqT, n+‘˚ø±ø£ düs¡«<˚e‘·\≈£îqT
˙e⁄ Çwüß&º eÉ ⁄ ø±e⁄q Ä qs√‘·eÔ TT&ÉT Vü≤] Vü≤s¡ ÁãùV≤à+Á<ë~ düø\£ <˚e‘·\≈£î
≈£L&É Áù|eTbÕÁ‘·T&É>T∑ qT.
á $wüjT· eTTH˚ ªÄ+»H˚jT· ' |üPõ‘·XÃ‚ ‘Y |üPõ‘ê dü‡s¡«<˚e‘ê'μ nqT
Äs¡¸e#·qeTT $X¯<eä TT #˚jT· T#·Tqï~.
nœ\<˚e‘·\≈£îqT Äràj·TT&ÉyÓ’q sêeTuÛÑø±ÔÁ>∑D°! bÕe˙! ˙≈£î e÷
e+<äqeTT\T.
(43)
XÀ¢ˆˆ y√éT>±$TMs¡! yêj·TTC≤+ãTsê•\+|òTü q!
uÛ÷Ñ $TC≤]ÔHêX¯! eVæ≤ï<ä><Δ∑ ‘’Ó ´· eT+~s¡ ˆ
kÕ«$TùdeH√|üj·TTø£Ô|ü+#·uÛÑ÷‘·dü+#·j·T!
yê‘ê‘·àC≤— ˙e⁄ \+ø£˝À sêeT<ä÷‘·>± kÕ~Û+∫q $»j·TeTT
mH√ï$<ÛäeTT\ $•wüºyÓTÆq~. n+<=ø£ $X‚wü $T{Ïº~ ` Ç+<äT |üè~∏yê´~
|ü+#·uÛÑ÷‘·eTT\≈£îqT uÛ≤>∑eTT ø£*–q~. m≥¢q>± ` ˙#˚ nH˚«wæ+|üã&ç Ä]Ô
‘=\–+#·Tø=qï~ ` |üè~∏MÛ düT‘·— ˙e⁄ \+ø£qT #˚sT¡ ≥≈£î <ë{Ïq~ ` »\sê•— ˙
e#·≥ sêø£då uü eÑÛ qeTT\+<äT »«*+|üCdÒ qæ ~ ` n–ï — @‘·‘êÿs¡´ìsê«Vü≤≈£î&Éyq’Ó
˙ »q≈£î&ÉT ` yêj·TTe⁄— ˙ düTBs¡È >∑eTq Á|ü<X˚ e¯ TT Äø±X¯eTT.
kÕ«$T ùdeH√|üjT· Tø£Ô düs«¡ uÛ÷Ñ ‘· dü+‘·r! e÷s¡Tr! ˙≈£î e÷ Á|üD‹.
XÀ¢ˆˆ s¡‘ï· kÕqT XË\’ s¡eT´ ~e´ <˚V≤ü sêõ‘·!
~e´ s¡‘ï· Vü‰s¡ eTTK´ ùV≤eTuÛ÷Ñ wüD√»® «\ ˆ
uÛ≤qTe+X¯ sêeTs¡‘ï· B|üé÷q e÷qdü!
s¡‘ï· kÕqT yÓq’ y˚Ts¡T–]e+{Ï düT+<äs>¡ +∑ ;Ûsy¡ TÓ qÆ X¯Øs¡eTT‘√ $sêõ\T¢
yê&Ée⁄. d”‘êe÷‘· Áù|eT|üPs¡«ø£eTT>± H=dü–q s¡‘·ïVü‰s¡eTT eTTqï>∑T
ùV≤e÷uÛsÑ D
¡ eTT\‘√ XÀ_Û\T¢yê&Ée⁄. eTiÏjT· T uÛ≤qTe+X¯s‘¡ ï· yÓTqÆ sêeTÁ|üuTÑÛ ì
ñìøÏ#˚ eTVü‰‘˚»düT‡‘√ ì+&çq eTqdüT‡‘√ yÓ\T>=+<äTyê&Ée⁄.
sêe÷j·TDeTVü‰e÷˝≤s¡‘ï· e÷! nì˝≤‘·àC≤! ˙≈£î Á|üD≤e÷+»*.
XÀ¢ˆˆ n+»HêeTH√+ãTC≤‘·s¡+»qÁ|üuÛ≤ø£s¡!
yê]‘êe˙düT‘êÁ|ü>±&ÛÉ∫‘·Ôdü+»«s¡!
sêeT<˚euÛÑe´~e´bÕ<ä|ü<äàã+uÛÑs¡!
dü÷s¡T´&ÉT |ü<äàeTT\≈£î $ø±düeTT ≈£Ls¡TÃq≥T¢ ˙e⁄ n+»Hêe÷‘·
e÷qdüeTTq≈£î Äq+<äeTT ≈£Ls¡TÃyê&Ée⁄. n$T‘·yÓTÆq ‘ê|üeTT H=+<äT#·Tqï
d”‘êe÷‘· Vü≤è<äj·Te´<∏äqT X¯$T+|üCÒdæqyê&Ée⁄. eT<ÛäT|üeTT |ü<äàeTTqT CÒ]
n$T‘êq+<äeTT H=+<äTq≥T¢ ˙e⁄ sêeT<˚e⁄ì bÕeqbÕ<ädìü ï~Ûì eTVü‰q+<äeTT
(44)
H=+<äTyê&Éy’Ó j·TT+<äTe⁄.
n+»Hêq+<äHê! C≤qø°XÀø£HêX¯Hê! sêeTuÛøÑ ±ÔÁ>∑D!° ˙≈£î e+<äqeTT.
XÀ¢ˆˆ uÛøÑ øÔ£ √{Ï yê+∫Û‘ês¡ú <ëqø£\ŒuÛ÷Ñ s¡TVü≤!
jÓ÷ uÛeÑ ‘Yø{£ ≤ø£uå ≤Û >∑úÛ≤»H√ »H√ uÛyÑ ‘˚ Y ˆ
ìs¡“j ¤ ÷Ó ìsê|ü<ä dü‡ dü+‘·‘ê|üdÔ eü Tà<ä'
@j˚T uÛ≈Ñ î£ &Ô TÉ @j˚T |ò\ü eTTqT ø√] ìqTï y˚&TÉ #·T+&ÉTH√ Ä j·÷ uÛ≈Ñ î£ qÔ ≈£î
Äj·÷ |òü\eTT\HÓ\¢ jÓTTdü– dü+‘·Twüßº\ CÒj·TTq{Ïº eTT+–{Ï ø£\Œeèø£åeTT
e+{Ïyê&Ée⁄ ˙e⁄ uÛ≈Ñ î£ \Ô ≈£î. ˙ ø£{≤ø£uå ≤Û >∑éTTq≈£î bÕÁ‘·T&Óq’ e÷qe⁄&ÉT m{Ïº
uÛj
Ñ T· eTT\≈£îqT >∑TiÏø±≈£î+&Ü m{Ïº Çø£ÿ≥¢≈î£ ˝ÀqT>±≈£î+&Ü <Ûqä ´JeqT&É>T∑ #·T
ìs¡+‘·sêq+<äeTT‘√ yÓ\j·TT#·T+&ÉTqT.
ÄÁ•‘·e‘·‡˝≤! ny˚Tj·TeTVæ≤e÷! Vü≤qTe÷! ˙ bÕ<ä|ü<äàeTT\≈£î
kÕcÕº+>∑<+ä &É Á|üD≤eTeTT\T.
✫✫✫
z+ qyÓ÷ uÛe
Ñ ‘˚ Vü≤qTeT‘˚
»j·T‹ |üeqdü÷qT'
düø\£ düT»qã+<ÛTä dü‡∫Ã<ëq+<äd+æ <ÛTä '
ìœ\K\$<ëØ •wüøº c£ Õº|Vü ‰ü Ø ˆ
ìs¡e~ÛdTü K<ësT÷ HÓø’ d£ +ü |ü~«<ÛësT÷
»j·T‹ |üeqdü÷qT' uÛøÑ VÔ£ ≤ü è‘·Œ<äàuÛ≤qT' ˆˆ 1
dü»®qT ˝…\¢]øÏì Ä|üÔã+<ÛäTe⁄, dü‘·Ć≤„Hêq+<äeTT\≈£î ì\j·TeTT,
<äTwüßº\qT HêX¯yÓTT+~+∫ •wüßº\ ø£wüºeTT\qT ‘=\–+#·Tq{Ïºyê&ÉT, XÊX¯«‘·
kÂKéTT\qT düeT≈£L]Ã düeTdüÔ dü+|ü<ä\qT Á|ükÕ~+#·Tq{Ïºyê&ÉT, dü÷s¡T´&ÉT
|ü < ä à eTT\qT $ø£ d æ + |ü C Ò j · T Tq≥T¢ uÛ Ñ ≈ £ î Ô \ eTqdü T ‡\qT Äq+<ä u Û Ñ ] ‘· e TT
#˚jT· Tq{Ïyº ê&ÉT nì ø°]+Ô |üã&ÉTq{Ïº Vü≤qTeT ` düs«¡ ùde⁄´&Óq’ <Óe’ eTT.
ø£qø£•K]s¡eT´ÁbÕ»´>∑+;Ûs¡eT÷]Ô'
X¯$T‘·<qä T»<äs√ŒÁ<˚ød£ +ü \ãΔø]° 'Ô ˆ
|ü]Vü≤è‘·ì»uÛÑø£ÔkÕ«+‘·dü+‘ê|üC≤]Ô'
»j·T‹ ø£|eæ sπ D√´ sêeTuÛøÑ ±ÔÁ>∑>D∑ ´' ˆˆ 2
ã+>∑s¡T ø=+&Ée+{Ï >∑+;Ûs¡yÓTÆq eT÷]ÔkÂ+<äs¡éTT, <äTwüº<ëqe
dü+Vü‰s¡eTT#˚ >∑*–q ø°]Ô yÓu’ eÑÛ eTT, ÄÁ•‘·u≈ÑÛ î£ \Ô Ä]Ôì b˛>=≥Tº ø±s¡TDúÛ≤eeTT,
nqT ~e´\ø£Då eTT\‘√ $sêõ\T¢ sêeTuÛøÑ ±ÔÁ>∑>D∑ T´&Óq’ Vü≤qTeT düs«¡ ˝Àø£Xs¯ D¡ T´&ÉT.
düTs¡>∑Ts¡TdüeTãT~ΔÁbÕuÛÑeU≤´‘·ø°]Ô'
Vü≤è<äjT· \dæ‘d· ‘” êsêeTkÂ$TÁ‹eT÷]Ô' ˆ
s¡|òüTT|ü‹qT‹C≤‘êq+<äu≤cÕŒÅs¡›H˚Á‘·'
»j·T‹ »>∑‹ùde´dü‡+‘·‘+· yêj·TT|ü⁄Á‘·' ˆˆ 3
ãèVü≤düŒ‹düe÷qT&Ó’q ãT~ΔXÊ* j·TqT ø°]ÔyÓ’uÛÑeeTT, eTqdüTq+<äT
ì\T|ü⁄ø=qï d”‘êsêeT\ø£ÎDT\qT <Ûë´ì+#·T ì‘·úÛÑøÏÔ, ‘·q sêeTÁ|üuÛÑTe⁄
~e´>∑TD>±Hêq+<äeTT‘√ ÄÅs¡ΔyÓTÆq H˚Á‘·j·TT>∑fi¯eTT ø£*– yÓ\j·TT#·T+&ÉT
yêj·TT|ü⁄Á‘·T&Óq’ Vü≤qTeT ˝Àø£Á‘·j÷· sê<ÛTä ´&ÉT.
(46)
n$T‘·»e$X‚c˛rÔs¡í<äTsêZ+ãTsê•'
n‹#·‘T· s¡>y∑ w˚ Cü ≤„‘d· ‘” êìy˚X'¯ ˆ
X¯$T‘·»qø£C≤Vü≤èrÔÁedü+‘ê|üeVæ≤ï'
»j·T‹ $»j·TùV≤‘·Tsêàs¡Tr sêeTuÛøÑ 'Ô£ ˆˆ 4
n<äT“¤‘·yÓTÆq »edü‘·Ô«eTT\‘√ eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT \+|òæT+∫ n$T‘·
#ê‘·Ts¡éTT‘√ d”‘êe÷‘· ñìøÏì ø£qT>=ì Ä kÕ~Û« eTqdüTq+<ä* dü+‘êbÕ–ïì
X¯$T+|üCdÒ æ kÕ«$T ø±s¡´$»j·TeTT kÕ~Û+∫q{Ïº sêeT<ä÷‘· e÷s¡T‹ ` uÛøÑ ‘Ô£ ‹· øÏ
$»j·TÁ|ü<ë‘·jTÆÓ yÓ\j·TT#·THêï&ÉT.
eT~∏‘·düTãVüQs¡øå√s¡øÏå‘êXÀø£eq´'
Á|üeT~∏‘e· T<äsT¡ +<ÛBä “¤øs£ êøå±~<Ó‘’ ´· ' ˆ
Á|üX¯$T‘·<äX¯eÅø£ÔkÕ«+‘·<äTsê›+‘·<äs¡Œ'
»j·T‹ ø£|eæ sπ D√´ Ms¡˝Àø±Á>∑>D∑ ´' ˆˆ 5
Á|üã\ sêø£ådü dü+s¡ø£åDeTTq+<äTqï nXÀø£eqyê{Ïø£qT $˝≤düeTT>±
$<Û«ä +düyTÓ Tq]Ã, m<äTs=ÿq e∫Ãq nø£≈å î£ e÷sê~ sêø£då eü TVü‰Ms¡T\qT Vü≤‘·e÷]Ã
<äX¯ø£+sƒ¡Tì n≈£î+]ƒ‘· <ÛÓ’s¡´<äs¡ŒeTT\qT nD∫yÓ’∫ n<äT“¤‘·XÖs¡´<ÛäTs¡T´&ÉT>±
$sêõ*¢q{Ïº |òTü qT&ÉT ` ø£|eæ s¡T´&Óq’ Vü≤qTeT!
dü«Vü≤è<äjT· ∫s¡B|ü+Ô C≤qø°XÀø£eVæ≤ï+
düeTj·TdüeTT∫‘·+ dü+>∑èVü≤´ \+ø±+ düeTkÕÔyTé ˆ
dü<Xä e¯ <äq<äsŒ¡ + dü+<ä<ëVü‰X¯ó j·Tdü‡'
»j·T‹ |üeqC≤‘√ s¡TÁ<ä‘»˚ 'Á|üu÷ÑÛ ‘·' ˆˆ 6
∫s¡ø±\eTTqT+&ç s¡>∑T\Tø=qT#·Tqï{Ïº C≤qø°<˚$ Vü≤è<äj·TeTTq+<ä*
XÀø±–ïC≤«\qT Á>∑V≤æ +∫ yêj·TT|ü⁄Á‘·T&É>T∑ Vü≤qTeT yêj·TT$TÁ‘·T&Óq’ n–ï<˚e⁄q≈£î
$+<äT >±$+#·T#·T düeTdüÔ\+ø±|ü≥ºDeTTH˚ >±ø£ \+ø±~Û|ü‹ eT~˝Àì
eTVü‰<äs¡ŒeTTqT >∑÷&É <äVæ≤+∫y˚dæ ‘·q Á|üuÛÑTe⁄ |òüTq‘·qT, ‘·q s¡TÁ<ä‘˚»'
Á|üu≤Û eeTTqT >∑÷&É yÓ\&¢ +ç ∫ <˚e>∑DeTT\#˚ ø=ìj·÷&Éã&çq{Ïº eTVæ≤e÷&ÛTÉ ´&ÉT.
s¡D<Ûsä D¡ $Ï os¡+í \ø£ÎD+ JesTT‘ê«
|üe¢ >∑‘‹· düyT˚ ‘·+ sê|òTü e+ s¡+»sTT‘ê« ˆ
Á|üeTT~‘·s|¡ Tüò THê<∏ëX‚w¢ dü eü ÷àì‘√ j·T'
»j·T‹ dü Vü≤qTe÷Hé lsêeT#·+Á<ë‘·àuÛøÑ 'Ô£ ˆˆ 7
(47)
s¡Ds¡+>∑eTTq düeT÷à]Ã¤‘T· &Óq’ {Ïº \ø£ÎDkÕ«$T ÁbÕDdü+s¡øDå£ eTT >±$+∫
düs«¡ yêqs¡Ms¡T\≈£îqT sêeTÁ|üuTÑÛ e⁄q≈£îqT eTVü‰q+<äeTTqT >∑*–+∫ ‘·‘Œ· *¤ ‘·eTT>±
s¡|Tüò THê<∏Tä ì >±&ÛÜ*+>∑quÛ≤>∑éTT H=+~q Vü≤qTeT sêeTÁ|üuTÑÛ e⁄q ø±ràj·TT&ÉT.
n‘·T*‘·ã\XÊ© uÛøÑ dÔ£ +ü Á‘êDo©
ìœ\ì>∑eTy˚B Bq<äT'U≤|üH√B ˆ
<äT]‘·‘‹· $Hêo kÕ<ÛTä ãT~ΔÁ|üø±o
»j·T‹ düT\uÛùÑ de´ düT‡Á|üdHü êï+»H˚jT· ' ˆˆ 8
˝Àø√‘· Ô s ¡ | ü s êÁø£ e TeTT, uÛ Ñ ø £ Ô d ü + s¡ ø £ å D Bø£ å , Bq»qø±s¡ T DéTT,
düø\£ bÕ|ü|]ü Vü≤s¡DeTT, dü<Tä “~ΔÁ|ü<ëqeTT, düàs¡De÷Á‘·Á|üdqü ï‘· eTTqï>∑T ~e´
Á|üu≤Û eeTT\≈£î ì\j·TyÓTqÆ Ä+»H˚jT· kÕ«$T ` düø\£ »qT\≈£î düT\uÛùÑ de⁄´&Óq’
|üs¡eT<Ó’eeTT.
düT+<äs¡ düTuÀ~Û˙ düeTs¡Œ≈£î\T
d”«j·T ìy˚<qä eTT
<Óe’ ø£è|ü#˚ á e÷ düTuÀ~Û˙ düyT˚ ‘· düT+<äsø¡ ±+&É Á>∑+<∏dä +ü |ü⁄≥eTT\T
H˚{øÏ Ï |üP]ÔjTÆÓ y˚TeTT ø£è‘·øè£ ‘·T´\yÓTHÆ êeTT.
á |ü$Á‘·ø£è‹ì n+øÏ‘·eTT >=qT#·T e÷>∑Ts¡T<˚e⁄\T lsêeTX¯s¡D
eTVü≤˙j·TT\T ªªá ø£è‹ì uÛøÑ ùÔ£ deéTT>± ˝Àø£eTTq Á|üø±•+|ü CÒjT· >∑\s¡T.μμ nì
#˚dqæ Äosê«<äeTTqT dü|\üò eTT #˚døæ =HêïeTT.
Ç+<ä* Á|ü<∏äeTdü+|ü⁄≥eTT Á|üø£{Ï+∫qHê{Ï qT+&çj·TT ô|<ä›\TqT
düVü≤è<äj·T uÛÑø£Ôk˛<äs¡T\TqT ªªMT Á|üD≤[ø£ düT+<äs¡ø±eéTTqT düT>∑eTeTT
#˚jT· T#·Tqï~μμ nì ‘Ó\T|ü⁄#·T+&ÉT n_Ûq+<äq\T e÷≈£î m+‘·j÷Ó ñ‘ê‡Vü≤Á|ü<eä TT
\>∑T#·T+&çq$.
ø±ì |ü]$T‘·X≈¯ î£ \Ô T >∑\ y˚TeTT e÷ ø√]ø£qT <Óe’ ìs¡j í T· eTT>±H˚ m+∫
Äq+~+#·T#·T j·T<∏ëX¯ø>ÔÏ ± eTT+<äT≈£î kÕ>∑T#·T+&É>± ªªÁX‚j÷· +dæ ãVüQ$|ò÷ü ïìμμ
nqT dü÷øÏÔ e÷jÓT&É |üP]Ô>∑ ì»yÓTÆ e÷ Bø£≈å î£ nH˚ø£ |üØø£\å T @s¡Œ&çq$. ‘·‘Y
|òü*‘·eTT>± á dü+|ü⁄≥eTT\qT n+~+#·T≥˝À Ä\düéTT nìyês¡éTT
n>∑T#·T+&ÓqT. Ä\düýÓTqÆ qT XÊX¯«‘√|üjT· Tø£eÔ T>∑T ñ‘·eÔ TÁ>∑+<∏eä TTqT ˝Àø£eTTq
ø£]Œ+|ü >∑*–HêeTT nHÓ&ç ‘·è|æÔ e÷≈£î \_Û+∫q~.
yê©àøÏ sêe÷j·TDeTT q+<ä* á düT+<äsø¡ ±+&ÉeTTq≈£î ªª;»ø±+&ÉeTTμμ
nqT Á|üXd¯ j Ôæ T· Tqï~ø£<ë! Ç+<ä* XÀ¢øe£ TT\ìïj·TT eT+Á‘·‘T· \éTT˝…q’ $ ø±e⁄q
n+<ä* |ü<äeTT\qìï+{Ïì |ü⁄q'|ü⁄q' Äeè‹Ô #˚j·TT#·T eTVü≤]¸eTTK|ü<äà
ìdü‡ è‘·yTÓ qÆ sêeTø£<ë∏ eT<ÛTä e⁄qT uÛøÑ øÔ£ √{ÏøÏ X¯óuÛÁÑ |ü<yä TÓ qÆ Ø‹˝À düT\uÛÁÑ bÕ|üéTT
#˚jT· T≥ nqT e÷ \ø£å éTT dæ~+Δ ∫q~ nì eTq$.
eT]j·TT ªªπøåeTìy˚<äqeTTμμ nqT á mì$T<äe dü+|ü⁄≥eTT á
ø±+&ÉeTTq≈£î eT≈£î{≤j·Te÷qyÓTqÆ {Ï~º . Ç+<ä* yÓTT<ä{Ï düseZ¡ TTq+<äT yÓqTø£{Ï
ø£<ä∏ n+‘·jT· T dü+Á>∑V≤ü eTT>± ‘Ó\T|üã&çjT· T+&ÉT≥#˚ dü+|üPs¡í Á>∑+<∏|ä sü q¡ƒ ˝≤uÛeÑ TT
ø£\T>∑>∑\<äT. Ç+ø£qT Ç+<ä* Á|ü<Ûëq$wüj·TyÓTÆq ªªπøåeTìy˚<äqeTTμμ ÄHê{Ï
sêeT\ø£ Î D≤<ä T \≈£ î e˝… H ˚ H˚ { Ï dü e Tdü Ô u Û Ñ ø £ Ô ø √{Ï ø Ï ì dü + ‘√wü ø £ s ¡ e TTqT,
dü+‘ê|üV≤ü s¡eTTqT n>∑T#·T ÁX‚j÷Ó <ëj·Tø£eTT ø±>∑\<äT.
(49)
n‘·´~Ûø£ Á<äe´kÕ<Û´ä yÓTqÆ á ãèVü≤Å<+Zä <∏ä Á|ü#T· s¡DuÛ≤>∑éTT uÛøÑ eÔ£ s¡<Tä &Óq’
l ‹s¡TeT˝ÒXó¯ ì ø£èbÕ$X‚weü TT e\qH˚ \uÛ´Ñ yÓTqÆ <äì ‘Ó\T|ü⁄ø=qT#·T l ‹s¡TeT\
‹s¡T|ü‹ <˚ekÕúqø±s¡´ ìs¡«Vü≤D≤~Û|‘ü T· \≈£î e÷ Vü≤è<äjT· |üPs¡«ø£yTÓ qÆ ø£è‘·»‘„ ê
e+<äqeTT\qT n]Œ+#·T#·THêïeTT.
∫e] eTq$>± ` e÷ ñ‘ê‡Vü≤eTTq≈£î ‘·–q |üP]Ô neø±X¯eTT\T
e÷≈£î ˝Òøb£ ˛e⁄≥#˚ á ø£è‹˝À ø£ì|æ+∫q ˝À|üeTT\≈£î $»„eTVü‰X¯jT· T\T eTeTTà
eTìï+|üe˝…qì ÁbÕ]ú+#·T#·THêïeTT.
Ç≥T¢
Ä~ø±e´ |
Á Xü +¯ dü
@ø£ ùd‡y√´ sêeT<˚y√ j·T<∏ë q'
eT+‘·e´+ ‘· Á<ëeTeè‘·+Ô ‘·<e’Ó∏ ˆ
j·T qàsêÔ ´Hê+ »qàkÕ|ò\ü ´ø£è‘Y ‘·‘Y
uÛeÑ ´+ ø±e´+ ùde´ e÷<ä´+ düTBÛ_'Û ˆˆ 1
sêeTÁ|üuÛÑTy=ø£ÿ&˚ m≥T¢>± Äsê<Ûä´<Ó’eyÓTÆ j·TTHêï&√, nfÒ¢ eTqeTT
eTqqeTT #˚jT· e\dæjT· Tqï~ ≈£L&É sêeT#·]Á‘· yÓTTø£ÿfÒ. n~j˚T eTq≈£î »qà
kÕ|ò\ü éTT ≈£Ls¡TÃq{Ï~º ø±ã{Ïº düs«¡ ãT<Ûùä deýÓTÆ j·TTqï ø±eéTT.
>¬ s’ ê«D° yêø˘ s¡eT´‘êj·÷ ì<Ûëq+
lD≤+ eT÷\+ #ÓV’ ≤æ ø±eTTwæàø±D≤yéT ˆ
j·T ~«X¯«dæàHé yêvàj˚T ìdüT\Ô + ‘·‘Y
á eTVü‰ø±eéTT neTs¡u≤Û wü˝Àì n+<äeTT\ qìï+{Ïì dü+‘·]+#·T
ø=qï{Ï~º . e÷qe⁄\≈£î ◊Væ≤ø±eTTwæàø£ÁX‚jT· eTT\ ø£ìï+{ÏøÏ eT÷\yÓTqÆ {Ï~º eT]j·TT
Á|ü|ü+#·uÛ≤wü\ìï+{Ï˝ÀqT kÕ{Ï˝Òì y˚T{Ïø±eéTì mìïø£ >∑qï{Ïº~. Ç{Ïº
$•wüøº ±eéTT düs«¡ ãT<Ûùä deýÓTqÆ {Ï~º ø£<ë!
bÕπs´ƒ >π j˚T -‘·´+‘·e÷<ÛTä s¡´|üPs¡+í
dü<sΔä êàD≤+ ìs¡à\+ <äsŒ¡ D+ j·T‘Y ˆ
yê©àø°jT· + ~e´sêe÷j·TD+ ‘·‘Y
yê©àøÏeTVü≤]¸ ‘·q sêe÷j·TDø±eéTTqT |üsq¡ƒ eTTq+<äTqT >±qeTT
q+<äTqT ≈£L&É eT<ÛäTs¡eTT>± qT+&ÉTq≥T¢>∑qT, e÷qeJ$‘·eTTq≈£î e\dæq
düs¡«<Ûäs¡àeTT\qT $X¯<äeTT #˚j·TTq{Ïº<ëì>∑qT ì]à+∫ j·TTHêï&ÉT ø±ã{Ïº á
eT<ÛTä s¡eT+>∑fiø¯ ±eéTT düs«¡ düT»qdü+ùdeéTT.
(51)
Ä<Í C≤„‘+· ÁãVü≤àDdü÷‡qTHê j·T‘Y

|üXÊÃ‘Y kÕøå±‘Y ÁãVü≤àD≤ Áù|]‘·+ dü‘Y ˆ
Áu≤Vü‰à ´ <˚yê´ yêø˘dj
úü ÷· #√~‘·+ ‘·‘Y
Ä~ø±\eTTq+<äT yê©àøÏ ø√]ø£ô|’ ÁãVü≤àe÷qdü|⁄ü Á‘·T&Óq’ Hês¡<Tä &ÉT á
sêeT#·]‘·eTTqT Ä‘·ìøÏ ‘Ó*j·TCÒdæHê&ÉT. |æeTà≥ ÁãVü≤àj˚T dü«j·TeTT>±
kÕøå±‘·ÿ]+∫ Ä‘·ìøÏ e\dæq X¯øqÔÏ +‘·qT Á|ükÕ~+∫ Bìì düs«¡ ˝Àø£ùdeéTT>±
Á|üø±•+|üCÒj·TTeTì Áb˛‘·‡Væ≤+∫Hê&ÉT. nfÒ¢ Áu≤V”≤à<˚$ yêDÏ eTVü≤]¸yê≈£îÿq
ì\∫j·TT+&ç á uÛÑe´ø±eéTTqT yÓ\sTT+|ü CÒdæq~. ø±ã{Ïº á ~eýÓTÆq
Ä~ø±eéTT düs«¡ ˝Àø£d+ü ùdeéTT.
y˚<’Ó sπ «<√´ j·T' |üs'¡ |üPs¡Twü dü‡'
ùd«q Áù|e÷í e÷qedü‡Hé j·T<∏ë q' ˆ
ÄràjÓ÷ -uÛ÷Ñ ‘Y ‘·‘Y Áø£eT+ eøÏÔ j·T‘Y ‘·‘Y
nyêv±àqdü>√#·s¡T&ÉT>± y˚<äÁ|ü‹bÕ~‘·T&Ó’q |üs¡e÷‘·à ‘·q ø£èbÕ
$X‚weü TT#˚ e÷qe⁄&ÉT>± eTq eT<Û´ä »ìà+∫ ‘·q Áù|eTqT eTq≈£î |ü+∫ ñ‘·eÔ T
Jeqe÷s¡eZ TTqT #·÷|æq $<Ûeä TTqT ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï{Ïº á uÛeÑ ´ø±eéTT ãT<Û»ä qT\≈£î
es¡Á|ükÕ<äeTT>± ì‘·´ùde´ yÓTqÆ {Ï~º ø£<ë.
$X¯«ÁX‚j·T'ø±$Tyê©àøÏeTÚ˙
d”‘êsêeTdüeÔ ´>±<Ûë‘·àø£+ j·T‘Y ˆ
ÁbÕ<ë qï dü‘Ô Y ˝Àø£d+ü y˚<´ä kÕs¡+
yê©àøÏeTVü≤]¸ ∫s¡‘·|ü'Á|üuÛ≤eeTT#˚ ‘·q≈£î \_Û+∫q ~e´X¯øÏÔì ˝Àø£
ÁX‚jT· eTTq¬ø’ $ìjÓ÷–+∫ e÷qe⁄\T Á>∑V≤æ +#·e\dæq C≤„qeTTq+‘·qT d”‘êsêeTT\
|ü$Á‘·#]· Á‘·s÷¡ |üeTTq yÓ\sTT+∫Hê&ÉT. n{Ïº uÛeÑ ´ø±eéTT düø\£ ùdeéTT.
(52)
sêeT+ d”‘ê+ e÷s¡T‹+ e÷qyêHê+
kÕ«+‘·øπ Áå ‘˚ kúÕ|üsTT‘ê« <äè&Û+É q' ˆ
uÛøÑ <ÔÏ ëÛ ´qC≤„q<ÛHä ê´Hé $‘·q«‘Y
sêeT<˚e⁄ì, d”‘êe÷‘·qT, Vü≤qTeT‘YkÕ«$Tì e÷qe⁄\ Vü≤è<äjT· |”se¡ƒ TT
q+<äT dæsú e¡ TT>∑ HÓ\ø=*Œ yê]ì uÛøÑ ‘ÔÏ ‘· Œ· s¡T\qT>±qT, C≤„qdü+|üqTï\qT >±qT
r]Ã ~<äT#› T· qï{Ïº á uÛeÑ ´ø±eéTT ìœ\»qì‘·´ùdeéTT.
yê´kÕ<Ó’ ´ ôd'ÌÔ ø±[<ëkÕ~_Û X¯Ã
˝Àø£øπ eå T+ kÕ~Û‘+· j·Tdü´ e÷sêZ‘Y ˆ
d”«jÓTÆ s¡yTÓ ´Æ sê«–«˝≤ôd’ •Ãsê‘Y ‘·‘Y
y˚<yä ê´düTì e+{Ï eTVü‰eTTqT\TqT, ø±[<ëdüT e+{Ï eTVü‰ø£e⁄\TqT
@ Ä~ø±eéTTqT ‘·eT≈£î e÷s¡<Z sä Ù¡ ø£eTT>± Á>∑V≤æ +∫ |ü⁄sêD ÁX¯e´ <äèX¯´ø±yê´~
s¡÷|üeTTq e÷qeø£fi≤´DeTTqT kÕ~Û+#·T ø£eT˙j·Te#√$˝≤düeTT\≈£î ì\j·TyÓTqÆ
ñ‘·ÔeTyêvàj·TeTT q+~+#·T#·THêïs√ n{Ïº á ñ‘·ÿ èwüºø±eéTT eTq¬ø\¢]øÏì
düeTdüqÔ qà+>∑fid¯ +ü <Ûëj·Tø£ yÓTqÆ {Ï~º .
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeTX¯sD
@ø£#·‘ê«]+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ dü #· yê–“¤' Á|üXk¯ ÕÔ_'Û >∑$Twü´ q÷Œõ‘· düj
Ô ÷· ˆ
‘·kÕà<˚X› Ê <äbÕÁø£eT´ ∫+‘·j÷· e÷dü yêqs¡' ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` #· ` yê–“¤' ` Á|üXk¯ ÕÔ_'Û ` >∑$Twü´Hé ` |üPõ‘·' ` ‘·j÷·
` ‘·kÕà‘Y ` <˚XÊ‘Y ` <äbÕÁø£eT´ ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` yêqs¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' yêqs¡' ‘·j·÷ Á|üX¯kÕÔ_Û' yê–“¤' |üPõ‘·', >∑$Twü´Hé,
‘·kÕà‘Y <˚XÊ‘Y nbÕÁø£eT´ ∫+‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' yêqs¡' R Ä Vü≤qTeT, ‘·j÷· R Ä d”‘ê<˚$#˚, Á|üXk¯ ÕÔ_'Û R
ÁX‚weü̃ TT˝…q’ , yê–“¤' R e÷≥\#˚, |üPõ‘·' R >ös¡$+|üã&çqyê&Ó,’ >∑$Twü´Hé R
yÓ&É\uÀe⁄#·T, ‘·kÕà‘Y <˚XÊ‘Y R Ä Á|ü<˚X¯eTT qT+&ç, nbÕÁø£eT´ R ‘=\–,
∫+‘·j÷· e÷dü R Ä˝À∫+|ü<=&É>¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT d”‘ê<˚$#˚ eT+∫ e÷≥\‘√ düeTT∫‘·eTT>± >ös¡$+|üã&ç
n≥qT+&ç yÓ&*É b˛e⁄#·T Ä Á|ü<X˚ e¯ TT qT+&ç Á|üøÿ£ ≈£î yÓ&*É ø=\~ <ä÷s¡eTTq
ì\∫ Ç≥T¢ ∫+‹+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ n\ŒX‚wü $T<ä+ ø±s¡´+ <äèùwjº T· eTdæ‘ø˚ Då£ ≤ ˆ
Ár qTbÕj·÷ q‹Áø£eT´ #·‘T· s¡ú ÇVü≤ <äèX¯´‘˚ ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n\ŒX‚wyü Té ` Ç<ä+ ` ø±s¡´+ ` <äècÕº ` Çj·T+ ` ndæ‘ø˚ Då£ ≤ `
ÁrHé ` ñbÕj·÷Hé ` n‹Áø£eT´ ` #·‘T· s¡'ú ` ÇVü≤ ` <äèX¯´‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç<ä+ ø±s¡ýéT n\ŒX‚wyü Té — Çj·TyéT ndæ‘ø˚ Då£ ≤ <äècºÕ— ÇVü≤
ÁrHé ñbÕj·÷Hé n‹Áø£eT´ #·‘T· s¡'ú <äèX¯´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç<ä+ ø±s¡´+ R á ø±s¡éTT, n\ŒX‚w+ü R ø=~›>∑ $T–*q{Ï~º ,
Çj·T+ ndæ‘ø˚ D å£ ≤ R á d”‘ê<˚$, <äècºÕ R ø£qã&çq~, ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, ÁrHé
ñbÕj·÷Hé R kÕe÷<äT˝…q’ eT÷&ÉT ñbÕj·TeTT\qT, n‹Áø£eT´ R $T+∫, #·‘T· s¡'ú
R Hê\Ze<Óq’ <ä+&√bÕj·TeTT, <äèX¯´‘˚ R ø±ìŒ+#·T#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á|ü<ëÛ qø±s¡ýÓTqÆ d”‘êdü+<äsÙ¡ qeTT Ç|üŒ{ÏøÏ kÕ~Û+|üã&çq~. X¯Á‘·Tã\
dü+<äsÙ¡ qeTHÓ&ç s¬ +&Ée ∫qï ø±s¡éTT Ç+ø£ $T–*j·TTqï~. <ëìø=i≈£î kÕeT<ëq
uÛ<Ò eä TT\HÓ&ç eT÷&ÉT ñbÕj·TeTT\TqT >±ø£ <ä+&ÉeTT nq>± j·TT<äeΔ TT nHÓ&ç
Hê\Ze ñbÕj·Ty˚T Á|üdTü ‘Ô e· TT Á|üj÷Ó »qø£se¡ TT>± Hê≈£î >±ìŒ+#·T#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ q kÕeT s¡ødå£ Tü ‡ >∑TD≤j·T ø£\Œ‘˚
q <ëq eTs√ú|∫ü ‘˚wßü j·TT»´‘˚ ˆ
q uÛ<Ò kä Õ<Ûë´ ã\<ä]Œ‘ê »Hê'
|üsêÁø£eT ùdÔ «e eT y˚TVü≤ s√#·‘˚ ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` kÕeT ` s¡ødå£ Tü ‡ ` >∑TD≤j·T ` ø£\Œ‘˚ ` q ` <ëqyéT `
ns√ú|∫ü ‘˚wßü ` j·TT»´‘˚ ` q ` uÛ<Ò kä Õ<Ûë´' ` ã\<ä]Œ‘ê' ` »Hê' ` |üsêÁø£eT'
` ‘·T ` @e ` eTeT ` ÇVü≤ ` s√#·‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡ødå£ Tü ‡ kÕeT >∑TD≤j·T q ø£\Œ‘˚— ns√ú|∫ü ‘˚wßü <ëq+ q
j·TT»´‘˚— ã\<ä]Œ‘ê' »Hê' uÛ<Ò kä Õ<Ûë´' q— ÇVü≤ eTeT |üsêÁø£eT' @e s√#·‘.˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡ødå£ Tü ‡ R sêø£då Tü \ $wüjT· eTTq+<äT, kÕeT R kÕeTe#·qeTT,
>∑TD≤j·T R eT+∫ ø=i≈£î, q ø£\Œ‘˚ R ñ|üj÷Ó –+|ü<Tä , ns√ú|∫ü ‘˚wßü R <Ûqä eTT#˚
düeTè~Δ>±+∫j·TTqï yê] jÓT&É, <ëq+ R <ëqeTT, q j·TT»´‘˚ R ñ|üj÷Ó –+#·<Tä ,
ã\<ä]Œ‘ê' R ã\eTT#˚ eT~+∫j·TTqï{Ïº, »Hê' R »qT\T, uÛÒ<äkÕ<Ûë´' R
uÛ<Ò √bÕj·TeTT#˚ eX¯|&ü TÉ q{Ïº yês¡T, q R ø±s¡T, ÇVü≤ R á dü+<äs“¡ e¤ TTq, eTeT
R Hê≈£î, |üsêÁø£eT' @e R |üsêÁø£eTy˚T, s√#·‘˚ R Çwüeº T>∑T#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á sêø£ådüT\j·T+<äT kÕeTe#·qeTT |òü\e+‘·eTT >±C≤\<äT.
◊X¯«s¡éTT‘√ eT~+∫j·TTqï á s¡ø£ÿdüT\ jÓT&É <ëqeTqT ñbÕj·TeTT≈£L&É
|üì#˚jT· <äT. me«]ì ˝…øÿ£ #˚jT· ì ã\>∑]«‘·T˝…q’ M]q&ÉTeT |üsd¡ Œü s¡ys’Ó e¡ TT ø£*Œ+∫
kÕ~Û+|üe\dæjT· Tqï{Ïº uÛ<Ò √bÕj·TeTT>∑÷&É @$Tj·TT |üì#˚jT· <äT. n+<äT#˚ M]jÓT&É
#·÷|üe\dæq~ ∫e] ñbÕj·TyÓTqÆ j·TT<äeΔ THÓ&ç <ä+&√bÕj·T yÓTTø£ÿ{ÏjT˚ j·Tì
Hê ìX¯Ãj·TeTT.
XÀ¢ˆˆ q #êdü´ ø±s¡´dü´ |üsêÁø£e÷ <äè‘˚
$ìX¯Ãj·T' ø£•Ã ~ ¨|ü|<ü ´ä ‘˚ ˆ
(41) ` @ø£#·‘ê«]+X¯düs¡Z 3
Vü≤‘·Á|üMsê X¯Ã s¡DÒ ‘·T sêø£kå Õ'
ø£<+ä∏ ∫ Bj·TT s¡´ ~ Vü‰<ä´ e÷s¡e› yéT ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` #· ` ndü´ ` ø±s¡´dü´ ` |üsêÁø£e÷‘Y ` ãTT‘˚ ` $ìX¯Ãj·T'
` ø£•Ã‘Y ` ÇVü≤ ` ñ|ü|<ü ´ä ‘˚ ` Vü≤‘·Á|üMsê' ` #· ` s¡DÒ ` ‘·T ` sêø£kå Õ' `
ø£<+ä∏ ∫‘Y ` áj·TT' ` j·T‘Y ` ÇVü≤ ` n<ä´ ` e÷s¡e› yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÇVü≤ ndü´ ø±s¡´dü´ |üsêÁø£e÷‘Y ãTT‘˚ ø£•Ã‘Y $ìX¯Ãj·T' q
ñ|ü|<ü ´ä ‘˚— ÇVü≤ n<ä´ s¡DÒ Vü≤‘·Á|üMsê' sêø£kå Õ' ø£<+ä∏ ∫‘Y e÷s¡e› yéT áj·TT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, ndü´ ø±s¡´dü´ R á ø±s¡éTTq≈£î, |üsêÁø£e÷‘Y
ãTT‘˚ R |üsêÁø£eTeTT>±ø£, ø£•Ã‘Y $ìX¯Ãj·T' R ˇø±H=ø£ ìX¯Ãj·TeTT, q ñ|ü|<ü ´ä ‘˚
R ‘·–j·TT+&É<Tä , j·T‘Y R @\qq>±, ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, n<ä´ R H˚&TÉ , s¡DÒ R
j·TT<äeΔ TTq+<äT, Vü≤‘·Á|üMsê' R #·ìb˛sTTq eTVü‰jÓ÷<ÛTä \T ø£*–q{Ï,º sêø£kå Õ'
R s¡øÿ£ düT\T, ø£<+ä∏ ∫‘Y R m{À¢, e÷s¡e› + R yÓT‘·ãÔ &ÉT≥qT, áj·TT' R bı+<ä>\∑ s¡T.
sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` sêø£åkÕ' ø£<∏ä+∫‘Y e÷s¡›eyéT áj·TT' ` H˚ì|ü&˚
$»è+_Û+∫ á sêø£då Tü \˝À ô|<äy› ê]ì Vü≤‘·e÷]Ãq#√ yês¡T #˚jT· Tq~˝Òø£ ‘·eT
ø±s¡éTTqT e<ä*, d”‘·qT sêeTTq≈£î n|üŒ–+∫q#√ sêø£ådü≈£î\$<Ûä«+düqeTT
»s¡T>∑≈î£ +&ÉTqT >∑<ë j·Tì Vü≤qTeT ‘·q <äj÷· dü«uÛ≤eeTT ì≥T¢ yÓ\&¢ +ç #·T#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT kÕ~Û+|üuÀe⁄ ø±s¡éTTq≈£î |üsêÁø£eTeTT ø£+f… y˚i…Æq
e÷s¡yZ T˚ $Tj·TT ‘·–j·TT+&É<Tä . á sêø£då Tü \˝Àì eTVü‰Ms¡T\T H˚&TÉ Vü≤‘·e÷]q#√
$T–*q yê¬sq’ qT Áøös¡éTTqT M&ç m{À¢ kÕ<ÛTä e÷s¡eZ TT qe\+_+#·e#·TÃqT.
XÀ¢ˆˆ ø±πs´ ø£sà¡ DÏ ì]›ùwº jÓ÷ ãVüA q´|æ kÕ<Ûj ä T˚ ‘Y ˆ
|üPs¡«ø±sê´$s√<Ûq˚ dü ø±s¡´+ ø£sT¡ Ô eTs¡Ω‹ ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±πs´ ` ø£sà¡ DÏ ` ì]›ùwº ` j·T' ` ãVüAì ` n|æ ` kÕ<Ûj ä T˚ ‘Y
` |üPs¡«ø±sê´$s√<Û̊q ` dü' ` ø±s¡´+ ` ø£sT¡ yÔ Té ` ns¡Ω‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ì]›ùwº ø±πs´ ø£sà¡ DÏ j·T' ãVüAì n|æ |üPs¡«ø±sê´$s√<Û̊q
kÕ<Ûj
ä T˚ ‘Y, dü' ø±s¡´+ ø£sT¡ yÔ Té ns¡Ω‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ì]›ùwº R ìπs•› +|üã&çq{Ï,º ø±πs´ R ø£seÔ¡ ýÓTqÆ {Ï,º ø£sà¡ DÏ R
|üìj·T+<äT, |üPs¡«ø±sê´$s√<Û̊q R yÓTT<ä{Ï ø£seÔ¡ éTTq≈£î $s√<Ûeä TT ˝Ò≈î£ +&É>±,
ãVüAì n|æ R ô|øÏÿ+{Ïì >∑÷&É, j·T' R me&ÉT, kÕ<Ûj ä T˚ ‘Y R HÓiy˚sT¡ ÃH√, dü'
R Ä‘·&TÉ , ø±s¡´+ R |üìì, ø£sT¡ +Ô R kÕ~Û+#·T≥≈£î, ns¡Ω‹ R ‘·–j·TT+&ÉTqT.
dü÷#·q :` ø±πs´ ø£sà¡ DÏ ì]›ùwº ` nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªø±πs´ ø£sà¡ DÏ ìs¡« è‘Ô̊μ nì
bÕsƒê+‘·se¡ TT. nq>± ìs¡sí TT+|üã&çq ø£seÔ¡ éTT |üP]Ô>± ìs¡«Væ≤+|üã&çq |æeTà≥
nì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q≈£î ìπs•› +|üã&çq{Ïº ø£seÔ¡ ´ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT Á|ü<ëÛ qø±s¡éTTq≈£î
$s√<Ûeä TT ˝Ò≈î£ +&É, Ä ø±s¡éTTqπø b˛wüøe£ TT˝…q’ {Ïº eTiÏ ô|øÏÿ+{Ïì >∑÷&É HÓe«&ÉT
kÕ~Û+|ü>\∑ TZH√ n{Ïº yê&˚ ø±s¡´ìs¡«Vü≤DeTTq≈£î ns¡TΩ&’Ó j·TT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ q ùV≤´ø£ kÕ‡<Ûøä √ ùV≤‘·T dü‡ «\Œ kÕ´|”V≤ü ø£sà¡ D' ˆ
jÓ÷ Vü≤´s¡+ú ãVüQ<Ûë y˚<ä dü düeTs√ú -s¡kú Õ<ÛHä ˚ ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` Væ≤ ` @ø£' ` kÕ<Ûøä '£ ` ùV≤‘·T' ` dü«\Œdü´ ` n|æ ` ÇVü≤
` ø£s¡àD' ` j·T' ` Væ≤ ` ns¡ú+ ` ãVüQ<Ûë ` y˚<ä ` dü' ` düeTs¡ú' `
ns¡úkÕ<ÛäH˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÇVü≤ dü«\Œdü´ ø£sà¡ D' n|æ kÕ<Ûøä '£ ùV≤‘·T' @ø£' q Væ≤— j·T'
ns¡+ú ãVüQ<Ûë (ø£sT¡ +Ô ) y˚<,ä dü' ns¡kú Õ<ÛHä ˚ düeTs¡'ú Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÇVü≤ R á ˝Àø£eTTq, dü«\Œdü´ R ∫qï<Óq’ {Ï,º ø£sà¡ D' n|æ R
|üìøÏ>÷∑ &É, kÕ<Ûøä '£ R kÕ~Û+#·Tq{Ï,º ùV≤‘·T' R ø±s¡DeTT, @ø£' R ˇø£ÿ{Ï, q Væ≤
R ø±<äT>∑<ë, j·T' R me«&ÉT, ns¡+ú R ø±s¡éTTqT, ãVüQ<Ûë R ô|≈£îÿ$<Ûeä TT\T>±,
(ø£sT¡ +Ô R ìs¡«Væ≤+#·T≥≈£î) y˚<ä R ‘Ó*dæjT· T+&ÉTH√, dü' R Ä‘·&TÉ , ns¡kú Õ<ÛHä ˚ R
ø±s¡´ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT, düeTs¡'ú Væ≤ R ns¡TΩ&TÉ >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˝Àø£eTTq+<äT m+‘·∫qï |üìøÏì >∑÷&É <ëìì kÕ~Û+#·T≥≈£î ˇø£ÿfÒ
kÕ<Ûqä eTT nì #Ó|Œü M\T|ü&<É Tä . ø±s¡´ ìs¡«Vü≤DeTTq≈£î nH˚øe£ TT\T kÕ<Ûqä eTT\T
ñ+&çrs¡TqT. n+<äT#˚ ˇø£ eTVü‰ø±s¡éTTqT ìs¡«Væ≤+#·T≥≈£î |ü\Te÷s¡eZ TT\qT
me«&ÉT miÏ–j·TT+&ÉTH√ Ä‘·&˚ eTVü‰ø±s¡´ìs¡«Vü≤DeTTq≈£î düeTs¡T&ú TÉ ø±>∑\&ÉT.
XÀ¢ˆˆ Ç ôV≤’ e ‘êe ‘·ÿ è‘·ìX¯ÃjÓ÷ Vü≤´Vü≤+
j·T~ ÁeCÒjT· + |üe¢ >π X¯«sê\j·TyéT ˆ
(41) ` @ø£#·‘ê«]+X¯düs¡Z 5
|üsê‘·àdüeTàs¡›$X‚wü‘·‘·Ô «$
‘·‘Ô '· ø£è‘·+ kÕ´ qàeT uÛsÑ Ô¡ èXÊdüqyéT ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÇVü≤ ` @e ` ‘êe‘Y ` ø£è‘·ìX¯Ãj·T' ` Væ≤ ` nVü≤yéT ` j·T~
` ÁeCÒj·T+ ` |ü¢eπ>X¯«sê\j·TyéT ` |üsê‘·àdüeTàs¡›$X‚wü‘·‘·Ô «$‘Y ` ‘·‘·' `
ø£è‘·+ ` kÕ´‘Y ` eTeT ` uÛsÑ Ô¡ èXÊdüqyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÇVü≤ n<ä´ @e ‘êe‘Y |üsê‘·àdüeTàs¡›$X‚wü‘·‘·Ô «$‘Y,
ø£è‘·ìX¯Ãj·T' nVü≤+ |üe¢ >π X¯«sê\j·T+ ÁeCÒjT· + j·T~, ‘·‘'· eTeT uÛsÑ Ô¡ èXÊdüq+
ø£è‘·+ kÕ´‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÇVü≤ R Ç#·≥, n<ä´ @e R Ç|ü&˚, ‘êe‘Y R eTT+<äT>±,
|üsê‘·àdüeTàs¡$› X‚w‘ü ‘· Ô· «$‘Y R X¯Á‘·Te⁄\jÓTTø£ÿj·TT e÷jÓTTø£ÿj·TT ã\$X‚weü TT\
yêdüeÔ s¡÷|üeTTqT ‘Ó*dæø=qïyê&ÉH,’Ó ø£è‘·ìX¯Ãj·T' R #˚døæ =qï ìX¯Ãj·TeTT >∑\yê&ÉH,’Ó
nVü≤+ R H˚qT, |üe¢ >π X¯«sê\j·T+ R yêqs¡sêC…q’ düTÁê⁄ì ìyêdüeTTqT >∑÷]Ã,
ÁeCÒjT· + j·T~ R yÓ&*É qjÓT&É\, ‘·‘'· R Ä ø±s¡DeTTe\q, eTeT R Hê
jÓTTø£ÿ , uÛsÑ ¡Ô èXÊdüq+ R sêC≤»„, ø£è‘·+ R HÓiy˚sŒ¡ ã&çq~, kÕ´‘Y R ø±>∑\<äT.
‹\ø£eTT :` ª|üsê‘·àdüeTàs¡$› X‚w‘ü ‘· Ô· «$‘Yμ H˚qT X¯Á‘·Tã\eTTqT >∑÷&É yêdüeÔ eTT>±
‘Ó*dæø=qïyê&ÉqT >±e\j·TTqT. ˝Òì#√ lsêeTT&ÉTqT $T–*q düTÁ^yê<äT\TqT
X¯Á‘·Tã\ yÓT+‘·{<Ï ìä n&ç–q#√ H˚qT ìs¡T‘·sÔ T¡ &ÉqT >±e\dæjT· T+&ÉTqT>∑<ë! nì
uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚ì|ü&˚ eTT+<äT>± dü+|üPs¡eí TT>± X¯Á‘·Te⁄jÓTTø£ÿ ã˝≤~Ûø´£ eTT
m+‘·{<Ï √ Ä yêdüeÔ dü«s¡÷|üeTTqT ‘Ó*dæø=ì ìX¯Ãj·TC≤„qeTT dü+bÕ~+∫ e÷
yêqs¡sêE ì\j·TeTTq≈£î yÓ&\É T<äTqT. n≥T¢ #˚jT· T≥e\q e÷ Á|üuTÑÛ e⁄ Ä»„qT
H˚qT |üP]Ô>± ìs¡«Væ≤+∫qyê&ÉqT ø±>∑\qT.
XÀ¢ˆˆ ø£<+ä∏ qT K \«<ä´ uÛyÑ ˚ ‘·T‡U≤>∑‘+·
Á|üdVü ≤ü ´ j·TT<ä+Δ eTeT sêø£ôå d’ dü‡Vü≤ ˆ
‘·<e’Ó∏ K ˝≤«‘·àã\+ #· kÕs¡e
‘·‡e÷àqj˚T Hêà+ #· s¡DÒ <äXÊqq' ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£<+ä∏ ` qT ` K\T ` n<ä´ ` uÛyÑ ‘˚ Y ` düTU≤>∑‘+· ` Á|üdVü ≤ü ´ `
j·TT<ä+Δ ` eTeT ` sêø£ôå d'’ ` düV≤ü ` ‘·<ë∏ ` @e ` K\T ` Ä‘·àã\+ ` #· `
kÕs¡e‘Y ` düe÷àqj˚T‘Y ` e÷+ ` #· ` s¡DÒ ` <äXÊqq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<ä´ ø£<+ä∏ qT eTeT düTU≤>∑‘+· uÛyÑ ‘˚ Y K\T! sêø£ôå d'’ düV≤ü
Á|üdVü ≤ü ´ eTeT j·TT<ä+Δ (ø£<+ä∏ qT uÛyÑ ‘˚ —Y ) ‘·<ë∏ @e <äXÊqq' kÕs¡e‘Y Ä‘·àã\+
e÷+ #·, s¡DÒ ø£<+ä∏ qT düe÷àqj˚T‘Y K\T!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<ä´ R H˚&TÉ , ø£<+ä∏ R m≥T¢>±, eTeT R Hê≈£î, düTU≤>∑‘+· R
düTKø£sy¡ TÓ qÆ sêø£, uÛyÑ ‘˚ Y K\T R ø±>∑\<√, sêø£ôå d'’ düV≤ü R sêø£då Tü \‘√&É, Á|üdVü ≤ü ´
R ã\e+‘·eTT>±, eTeT R Hê≈£î, j·TT<ä+Δ R s¡DeTT, ø£<+ä∏ qT uÛyÑ ‘˚ Y R m≥T¢>±
dü+uÛ$Ñ +#·TqT?, ‘·<ë∏ @e R nfÒ,¢ <äXÊqq' R sêeD≤düTs¡T&ÉT, kÕs¡e‘Y R
ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ , Ä‘·àã\+ R ‘·q ôdq’ éTTqT, e÷+ #· R qqTïqT, ø£<+ä∏ R m≥T¢,
düe÷àqj˚T‘Y K\T R >ös¡$+#·TH√ >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚&TÉ Ç#·{øÏ Ï Hê sêø£ düTKø£sy¡ TÓ qÆ |ò*ü ‘·eTT>∑\~ m≥T¢ ø±>∑\<√?
á sêø£då Tü \‘√ ã\e+‘·eTT>± Hê≈£î j·TT<äyΔ TÓ ≥T¢ dü+uÛ$Ñ +#·TH√? eTiÏjT· T á
sêeDT&ÉT j·TT<äeΔ TTq+<äT düeTs¡yú TÓ qÆ ‘·q ôdq’ éTT jÓTTø£ÿ ã\eTTqT, Hê X¯øìÔÏ
Á>∑V≤æ +∫ Ä s¬ +&ç+{Ï ‘ês¡‘e· TéTTqT >∑T]Ô+∫ qqTï m≥T¢ >ös¡$+#·TH√ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡e÷kÕ<ä´ s¡DÒ <äXÊqq+
düeT+Á‹es¡+Z düã\Á|üj÷· sTTqyéT ˆ
Vü≤è~ dæ‘ú +· ‘·d´ü eT‘·+ ã\+ #· yÓ’
düTUÒq eT‘ê«-Vü≤ $T‘·' |ü⁄q Ás¡«CÒ ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` düe÷kÕ<ä´ ` s¡DÒ ` <äXÊqq+ ` düeT+Á‹es¡+Z `
düã\Á|üj÷· sTTqyéT ` Vü≤è~ ` dæ‘ú +· ` ‘·d´ü ` eT‘·+ ` ã\+ ` #· ` yÓ’ `
düTUÒq ` eT‘ê« ` nVü≤yéT ` Ç‘·' ` |ü⁄q' ` ÁeCÒ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' düeT+Á‹es¡Z+, düã\Á|üj·÷sTTq+ <äXÊqq+ s¡DÒ
düe÷kÕ<ä´ ‘·d´ü Vü≤è~ dæ‘ú +· eT‘·+, ‘·d´ü ã\+ #· eT‘ê« düTUÒq Ç‘·' |ü⁄q'
ÁeCÒ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, düeT+Á‹es¡+Z R eT+Á‘·T\ es¡eZ TT\‘√
≈£L&çq yê&ÉTqT, düã\Á|üj÷· sTTqyéT R ôdq’ éTT‘√ yÓ&*É q yê&ÉTq>∑T, <äXÊqq+
R sêeDTì, s¡DÒ R j·TT<äeΔ TTq, düe÷kÕ<ä´ R #˚], ‘·d´ü R n‘·ìjÓTTø£ÿ, Vü≤è~
R eTqdüT‡q+<äT, dæ‘ú +· R ñqï{Ï,º eT‘·+ R n_ÛÁbÕj·TeTTqT, (‘·d´ü R n‘·ìjÓTTø£ÿ)
(41) ` @ø£#·‘ê«]+X¯düs¡Z 7
ã\+ #· R X¯øìÔÏ , eT‘ê« R ‘Ó*dæø=ì, düTUÒq R düTKeTT>±, Ç‘·' R Ç≥qT+&ç,
|ü⁄q' R ‹]–, ÁeCÒ R yÓ&*É b˛e⁄<äTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·TT<äeΔ TT dü+uÛ$Ñ +∫q |æeTà≥ sêeD≤düTs¡T&ÉT ‘·q eT+Á‹es¡eZ TT
‘√&ÉqT ‘·q jÓ÷<ÛTä \‘√&ÉqT s¡Ds¡+>∑eTTq≈£î e#·TÃqT. n≥T¢ e∫Ãq Ä sêeDTì
m<äTs=ÿì n‘·ì eTqdüT‡q+<äTqï n_ÛÁbÕj·TeTTqT, n‘·ì ã\$X‚wüeTTqT
dü+|üPs¡eí TT>∑ Á>∑V≤æ +∫ H˚qT düTKeTT>± Ç≥qT+&ç yÓ&*É b˛e⁄<äTqT >±ø£!
XÀ¢ˆˆ Ç<äeTdü´ düèX¯+düd´ü q+<äH√|üeT eTT‘·eÔ TyéT ˆ
eq+ H˚Á‘·eTq'ø±+‘·+ HêHêÁ<äTeT\‘êj·TT‘·yTé ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç<äyTé ` ndü´ ` düèX¯+düd´ü ` q+<äH√|üeTyéT ` ñ‘·eÔ TyéT `
eq+ ` H˚Á‘·eTq'ø±+‘·+ ` HêHêÁ<äTeT\‘êj·TT‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ndü´ qèX¯+düdü´ q+<äH√|üeTyéT, ñ‘·ÔeT+, HêHêÁ<äTeT
\‘êj·TT‘·yTé Ç<ä+ eq+ H˚Á‘·eTq'ø±+‘·+ (es¡‘Ô )˚ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndü´ qèX¯+düd´ü R á <äTsêàs¡TìZ jÓTTø£ÿ, q+<äH√|üeTyéT R
q+<äqeqeTT‘√ kÕ{Ïe#·TÃq~j·TT, ñ‘·eÔ T+ R ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ ~j·TTqT, HêHêÁ<äTeT
\‘êj·TT‘·yéT R |ü\Teèø£åeTT\‘√&ÉqT r>∑\‘√&ÉqT ≈£L&çq~j·TT q>∑T, Ç<ä+
eq+ R á eqeTT, H˚Á‘·eTq'ø±+‘·+ R H˚Á‘·eTT\≈£îqT eTqdüT‡q≈£î s¡eTD°jT· yÓT,Æ
(es¡‘Ô ˚ R ñqï~).
‘ê‘·Œs¡éTT :` á <äTsêàs¡TìZ jÓTTø£ÿ á eqeTT dü«s¡eZ TTq+<ä* q+<äqeqeTTqT
uÀ*, ãVüQ$<Ûä eèø£åeTT\‘√&ÉqT, \‘·\‘√&ÉqT yÓ\j·TT#·T ø£qTï\≈£îqT
eTqdüT‡q≈£îqT >∑÷&É >=|üŒ y˚&TÉ ø£ >∑÷s¡TÃ #·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ Ç<ä+ $<Û«ä +düsTTcÕ´$T X¯ówüÿ+ eq$Tyêq\' ˆ
ndæà q“¤>π ï ‘·‘'· ø√|ü+ ø£]wü´‹ <äXÊqq' ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç<ä+ ` $<Û«ä +düsTTcÕ´$T ` X¯ówüÿ+ ` eqyéT ` Çe ` nq\'
` ndæàHé ` uÛ>πÑ ï ` ‘·‘'· ` ø√|ü+ ` ø£]wü´‹ ` <äXÊqq' ˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯ówüÿ+ eqyéT nq\' Çe Ç<äyTé nVü≤+ $<Û«ä +düsTTcÕ´$T—
ndæàHé uÛ>πÑ ï (dü‹) ‘·‘'· <äXÊqq' ø√|ü+ ø£]wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯ówüÿ+ R m+&çb˛sTTq{Ï,º eq+ R eqeTTqT, nq\' Çe R
n–ïe˝…, Ç<ä+ R á eqeTTqT, nVü≤+ R H˚qT, $<Û«ä +düsTTcÕ´$T R <Û«ä +düeTT
>±$+‘·TqT, ndæàHé R á eqeTT, uÛ>πÑ ï (dü‹) R <Û«ä +düeTTø±>±, ‘·‘'· R |æeTà≥,
<äXÊqq' R sêeDT&ÉT, ø√|ü+ ø£]wü´‹ R ø√|ü–+#·TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚ì|ü&û eqeTTqT m+&çb˛sTTj·TTqï n&É$ì n–ï¨Á‘·T&ÉT
<äV≤æ +#·Tq≥T¢>± <Û«ä +düeTT >±$+#Ó<qä T. sêeD≤düTs¡T&ÉT á <Û«ä +düeTTqT >∑÷]Ã
$ì ‘·|Œü ø£ $TøÏÿ* Áø√<Ûeä TT H=+<äTqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ eTVü≤ ‘ê‡X¯«eTVü‰s¡<~ä∏ «|ü+
ã\+ düe÷<˚øå£ ´‹ sêø£kå Õ~Û|'ü ˆ
Á‹X¯S\ø±˝≤j·Tdü|ü{ÏºkÕj·TT<Ûä+
‘·‘√ eTVü≤ <äT´<äΔ $T<ä+ uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` eTVü≤‘Y ` kÕX¯«eTVü‰s¡<~ä∏ «|ü+ ` ã\+ ` düe÷<˚øå£ ´‹
` sêø£kå Õ~Û|'ü ` Á‹X¯S\ø±˝≤j·Tdü|{ü kºÏ Õj·TT<Û+ä ` ‘·‘'· ` eTVü≤‘Y ` j·TT<äyΔ Té
` Ç<ä+ ` uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' sêø£åkÕ~Û|ü' kÕX¯«eTVü‰s¡<∏ä~«|ü+, Á‹X¯S\ø±˝≤j·Tdü
|ü{kºÏ Õj·TT<Û+ä , eTVü≤‘Y ã\+ düe÷<˚øå£ ´‹— ‘·‘'· Ç<ä+ eTVü≤‘Y j·TT<ä+Δ uÛ$Ñ wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, sêø£kå Õ~Û|'ü R sêø£då sü êE, kÕX¯«eTVü‰s¡<ä∏
~«|ü+ R >∑Ti¿eTT\‘√&ÉqT, ô|<äs› <¡ eä∏ TT\‘√&ÉqT— @qT>∑T\‘√&ÉqT, ≈£L&çq~j·TT,
Á‹X¯S\ø±˝≤j·Tdü|ü{ÏºkÕj·TT<Ûä+ R Á‹X¯S\eTT\qT, q\¢ì ñ≈£îÿø£‘·TÔ\qT,
Äj·TT<Ûeä TT\T>± ø£*–q{Ï~º j·TT q>∑T, eTVü≤‘Y ã\+ R >=|üŒ<Óq’ ôdq’ éTTqT,
düe÷<˚øå£ ´‹ R ÄC≤„|+æ #·TqT, ‘·‘'· R Ä ø±s¡DeTTq, Ç<ä+ R Ç~, eTVü≤‘Y
j·TT<ä+Δ R >=|üŒ j·TT<äeΔ TT, uÛ$Ñ wü´‹ R dü+uÛ$Ñ +|ü>\∑ <äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ ø√|æ+∫q{Ïº sêø£då sü êE yÓ+≥H˚ >∑Ti¿eTT\‘√&ÉqT s¡<eä∏ TT\
‘√&ÉqT eT<ä>»∑ eTT\ ‘√&ÉqT ≈£L&ç Á‹X¯S\eTT\T K&ÉeZ TT\T eTTqï>∑T Äj·TT<Ûeä TT\T
ã÷ìq{Ïº >=|üŒ<Óq’ ‘·qôdq’ éTTqT ã+|æ qqTï ã+~Û+|ü⁄&Éì ÄC≤„|+æ #·TqT. n|ü&ÉT
n#·Ã≥ >=|üŒ<Óq’ j·TT<äeΔ TT dü+uÛ$Ñ +#·TqT.
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ ‘·T ‘Ó’ dü‡+j·T‹ #·+&É$Áø£yTÓ 'Æ
düyT˚ ‘·´ s¡ø√å _Û s¡dVü ≤ü ´$Áø£eT' ˆ
ìVü≤‘·´ ‘· Á<ëeD#√~‘·+ ã\+
düTK+ >∑$TcÕ´$T ø£|X” «¯ sê\j·TyéT ˆˆ 13
(41) ` @ø£#·‘ê«]+X¯düs¡Z 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` ‘·T ` ‘Ó'’ ` dü+j·T‹ ` #·+&É$Áø£yTÓ 'Æ ` düyT˚ ‘·´ `
s¡ø√å _Û' ` ndüV≤ü ´$Áø£eT' ` ìVü≤‘·´ ` ‘·‘Y ` sêeD#√~‘·+ ` ã\+ ` düTK+
` >∑$TcÕ´$T ` ø£|X” «¯ sê\j·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ndüV≤ü ´$Áø£eT' nVü≤+ ‘·T dü+j·T‹ #·+&É$Áø£yTÓ 'Æ ‘Ó'’ s¡ø√å _Û'
düyT˚ ‘·´ sêeD#√~‘·+ ‘·‘Y ã\+ ìVü≤‘·´ düTK+ ø£|X” «¯ sê\j·T+ >∑$TcÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndüV≤ü ´$Áø£eT' R düV≤æ +|ü X¯ø´£ eTT>±ì |üsêÁø£eTeTT>∑*qZ {Ï,º
‘Ó'’ s¡ø√å _Û' R Ä sêø£då Tü \‘√, düyT˚ ‘·´ R ≈£L&ç, sêeD#√~‘·+ R sêeDTì#˚
Áù|sπ |æ+|üã&çq{Ï,º ‘·‘Y ã\+ R Ä ôdq’ éTTqT, ìVü≤‘·´ R ‘·TqTe÷&ç, düTK+ R
düTKeTT>±, ø£|X” «¯ sê\j·T+ R yêqs¡sêE uÛeÑ qeTTq≈£î, >∑$TcÕ´$T R b˛e⁄<äTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·Te⁄\T uÛÑ]+|üX¯ø£éTT>±ì |üsêÁø£eTeTT >∑*Zq H˚ Hê
j·TT<äΔeTTq+<äT uÛÑj·T+ø£s¡|üsêÁø£eTeTT‘√ b˛sê&ÉT#·Tqï{Ïº Ä sêø£ådüT\≈£î
m<äTs¡Tì\∫, sêeDT&ÉT |ü+|æq Ä ôd’qéTTq+‘·qT H˚\>∑÷*Ã düTKeTT>±
yêqs¡sêE ì\j·TeTTq≈£î #˚sT¡ ø=+<äTqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ e÷s¡T‘·e Á‘·Tÿ<√Δ e÷s¡T‹ Ø“¤eT$Áø£eT' ˆ
}s¡Tyπ̊>q eTVü≤‘ê Á<äTe÷Hé øπ |å ⁄ü eÔ T <∏ës¡u‘ÑÛ Y ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` e÷s¡T‘·e‘Y ` Á≈£î<ä'Δ ` e÷s¡T‹' ` ;ÛeT$Áø£eT' `
}s¡Tyπ̊>q ` eTVü≤‘ê ` Á<äTe÷Hé ` øπ |å ⁄ü yÔ Té ` n<∏ä ` Äs¡u‘ÑÛ Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ;ÛeT$Áø£eT' e÷s¡T‹' Á≈£î<ä'Δ e÷s¡T‘·e‘Y n<∏ä eTVü≤‘ê
}s¡Tyπ̊>q Á<äTe÷Hé øπ |å ⁄ü yÔ Té Äs¡u‘ÑÛ .Y
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ;ÛeT$Áø£eT' R uÛj Ñ T· +ø£s|¡ sü êÁø£eTT&Óq’ , e÷s¡T‹'
R Vü≤qTeT, Á≈£î<ä'Δ R Áø√<Ûeä TTH=+~q, e÷s¡T‘·e‘Y R Á|üu+ÑÛ »qeTTe˝…, n<∏ä R
|æeTà≥, eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Ó’q, }s¡Ty˚π>q R ‘√&É\y˚>∑eTT‘√, Á<äTe÷Hé R
eèø£eå TT\qT, øπ |å ⁄ü yÔ Té R $düsT¡ ≥≈£î, Äs¡u‘ÑÛ Y R yÓTT<ä*&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç≥T¢ Ä˝À∫+∫q |æeTà≥ Á|ü#·+&É|üsêÁø£eTeTT>∑\yê&Ó’q Ä
yêj·TTq+<äqT&ÉT Á|üu+ÑÛ »qeTTe˝… $»è+_Û+∫ ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ ‘·q ‘=&É\ y˚>e∑ TT‘√
Ä eqeTTq+<ä* eèø£eå TT\qT $dü]y˚jT· Hês¡+_Û+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘d· Tü Ô Vü≤qTe÷ ˙«s√ ãuÛ+Ñ » Á|üeT<ëeqyéT ˆ
eT‘·~Ô «»düe÷|òTü Twü+º HêHêÁ<äTeT\‘êj·TT‘·yTé ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·T ` Vü≤qTe÷Hé ` Ms¡' ` ãuÛ+Ñ » ` Á|üeT<ëeqyéT `
eT‘·~Ô «»düe÷|òTü Twü+º ` HêHêÁ<äTeT\‘êj·TT‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' Ms¡' Vü≤qTe÷Hé eT‘·Ô~«»düe÷|òüTTwüº+ HêHêÁ<äTeT
\‘êj·TT‘·+ Á|üeT<ëeq+ ãuÛ+Ñ ».
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, Ms¡' R Ms¡T&Óq’ {Ï,º Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT,
eT‘·Ô~«»düe÷|òüTTwüº+ R eT~+∫q |ü≈£åî\#˚ s=<ä#˚j·Tã&ÉT#·Tqï~j·TTqT,
HêHêÁ<äTeT\‘êj·TT‘·+ R ãVüQeèø£eå TT\‘√&ÉqT, r>∑\‘√&ÉqT >∑÷&çq~j·TTq>∑T,
Á|üeT<ëeq+ R ñ<ë´qeqeTTqT, ãuÛ+Ñ » R <Û«ä +düeTT#˚ôdqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ eTVü‰Ms¡T&Óq’ Ä Vü≤qTeT eT~+∫q |ü≈îå£ \ ø√˝≤Vü≤\eTT‘√
>∑÷&ç ãVüQ$<Ûeä TT\>∑T eèø£eå TT\‘√qT \‘·\‘√qT ì+&çjT· Tqï Ä j·TT<ë´qeqeTT
q+‘·qT <Û«ä +düeTT #˚dyæ ô˚ dqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·<«ä q+ eT~∏‘’Ó s¡« è¬øÌå ]“¤H’Ó ï X¯Ã dü*˝≤X¯jTÆÓ ' ˆ
#·÷]í‘'’Ó |üs«¡ ‘êÅ>¬ X’ Ã¯ ãuÛ÷Ñ yêÁ|æjT· <äsÙ¡ qyéT ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` eq+ ` eT~∏‘'’Ó ` eè¬ø'Ìå ` _ÛH’Ó ï' ` #· ` dü*˝≤X¯jTÆÓ ' `
#·÷]í‘'’Ó ` |üs«¡ ‘êÅ>¬ '’ #· ` ãuÛ÷Ñ e ` nÁ|æjT· <äsÙ¡ qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y eq+ eT~∏‘'’Ó eè¬ø'Ìå _ÛH’Ó ï' dü*˝≤X¯jTÆÓ ' #·, #·÷]í‘'’Ó
|üs«¡ ‘êÅ>¬ '’ #· nÁ|æjT· <äsÙ¡ q+ ãuÛ÷Ñ e.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y eq+ R Ä eqeTT, eT~∏‘'’Ó R $iÏ∫y˚jT· ã&çq, eè¬ø'Ìå R
eèø£eå TT\‘√&ÉqT, Á|ü_HÛ ’Ó ï' R ‘Ó>>∑ =≥ºã&çq, dü*˝≤X¯jTÆÓ ' R »˝≤X¯jT· eTT\‘√&ÉqT,
#·÷]í‘Ó’' R qT>∑TZ>± #˚j·Tã&çq, |üs¡«‘êÅ¬>’' #· R –]•Ks¡eTT\‘√&ÉqT,
nÁ|æjT· <äsÙ¡ q+ R #·÷#·T≥≈£î nÁ|æjT· yÓTqÆ ~>±, ãuÛ÷Ñ e R ÄjÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü eqeTT $iT>∑>={Ïºq #Ó≥¢‘√qT ‘Ó–q >∑≥Tº\T >∑\
‘·{≤ø£eTT\ ‘√&ÉqT eTTø£ÿ\T eTTø£ÿ\T>± #˚dqæ |üs«¡ ‘·•Ks¡eTT\‘√qT #·÷#·T≥
ø¬ +‘·j÷Ó ;uÛ‘Ñ ‡· eTT>± qT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ HêHêX¯≈î£ +‘·$s¡T‘Ó'’ Á|ü_HÛ ’Ó ï dü‡*˝≤X¯jTÆÓ ' ˆ
‘êÅyTÓ 'Æ øÏd\ü jÓTÆ ' ø±¢+‘Ó'’ ø±¢+‘·Á<äTeT\‘êj·TT‘·yTé ˆˆ
q ãuÛÖ ‘· <ä«q+ ‘·Á‘· <ëyêq\Vü≤‘·+ j·T<∏ë ˆ
yê´≈£î˝≤es¡D≤ sπ E ]«Vü≤«˝≤ Çe ‘ê \‘ê' ˆˆ 17
(41) ` @ø£#·‘ê«]+X¯düs¡Z 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` HêHêX¯≈î£ +‘·$s¡T‘Ó'’ ` Á|ü_HÛ ’Ó ï' ` dü*˝≤X¯jTÆÓ ' ` ‘êÅyTÓ 'Æ `
øÏd\ü jÓTÆ ' ` ø±¢+‘Ó'’ ` ø±¢+‘·Á<äTeT\‘êj·TT‘·yTé ` q ` ãuÛÖ ` ‘·‘Y ` eq+ `
‘·Á‘· ` <ëyêq\Vü≤‘·+ ` j·T<∏ë ` yê´≈£î˝≤es¡D≤' ` sπ E' ` $Vü≤«˝≤' ` Çe
` ‘ê' ` \‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` HêHêX¯≈î£ +‘·$s¡T‘Ó'’ Á|ü_HÛ Ó’ ï' dü*˝≤X¯jTÆÓ ' ø±¢+‘Ó'’ ‘êÅyTÓ 'Æ
øÏdü\jÓÆT', ø±¢+‘·Á<äTeT\‘êj·TT‘·+, ‘·<ä«q+ <ëyêq\Vü≤‘·+ j·T<∏ë q ãuÛÖ—
‘·Á‘· yê´≈£î˝≤es¡D≤' ‘ê' \‘ê' $Vü≤«˝≤' (Ådj Ôæ T· ' Çe) sπ E'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` HêHêX¯≈£î+‘·$s¡T‘Ó’' R $$<ÛäeTT\>∑T |ü≈£åî\ ≈£L‘·\#˚‘·qT,
Á|ü_ÛHÓ’ ï' R ‘Ó–b˛sTTq{Ïº, dü*˝≤X¯jÓÆT' R ‘·{≤ø£eTT\‘√&ÉqT, ø±¢+‘Ó’' R
yê&çb˛sTTq{Ï,º ‘êÅyTÓ 'Æ R mi¿Hq’Ó {Ï,º øÏd\ü jÓTÆ ' R ∫>∑Tfi¯fl‘√&ÉqT, ø±¢+‘·Á<äTeT
\‘êj·TT‘·+ R yê&çb˛sTTq#Ó≥¢ ‘√&ÉqT r>∑\‘√&ÉqT ≈£L&çq{Ï,º ‘·<«ä q+ R Ä
eqeTT, <ëyêq\Vü≤‘·+ j·T<∏ë R ø±s¡T∫#·TÃ#˚ <Ûä«+düyÓTÆq~e˝…, q ãuÛÖ R
Á|üø±•+|ü ≈£î+&ÓqT, ‘·Á‘· R Ä eqeTTq+<äT, yê´≈£î˝≤es¡D≤' R #Ó~]b˛sTTq
ø£+#Ó\T >∑*–q{Ï,º ‘ê' \‘ê' R Ä r>∑\T, $Vü≤«˝≤' R uÛj Ñ T· #·ø‘Ï T· sê+Å&q’Ó ,
(ÅdjÔæ T· ' Çe R nã\\e˝…) sπ E' R Á|üø±•+∫q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $$<ÛäeTT\>∑T |ü≈£åî\ ≈£L‘·\‘√qT, ‘Ó–b˛sTTq >∑≥Tº\T>∑\
»˝≤X¯jT· eTT\‘√qT, yê&çb˛sTTq mi¿ì ∫>∑Tfi¯fl‘√qT, yê&çb˛sTTq #Ó≥‘¢ √qT,
r>∑\‘√qT Ä eqeT+‘·jT· T ø±s¡T∫#·TÃ#˚ <äV≤æ +|üã&çq≥T¢ yÓ\ yÓ\ uÀe⁄#·T+&ÓqT.
n#·Ã{Ï ø£+#Ó\T nìïj·TT #Ó&bç ˛>± Ä |üP\r>∑\T uÛj Ñ T· eTT‘√ Vü≤&É*b˛e⁄#·Tqï
nã\e˝… ø£qã&çq$.
XÀ¢ˆˆ \‘ê>∑èôV≤’ •ÃÁ‘·>è∑ ôV≤’ X¯Ã Hê•‘Ó’
s¡à¨s¡>¬ ’ sê« ´fi¯eTè¬>’ X¯Ã ìs¡TΔ ‘Ó'’ ˆ
•˝≤>∑èôV≤’ s¡Tqà~∏‘’Ó dü<Ô ë∏ >∑èôV≤’ '
Á|üDwüsº ÷¡ |ü+ ‘· <äu÷ÑÛ qàVü≤ <ä«qyéT ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` \‘ê>∑èôV≤’ ' ` ∫Á‘·>è∑ ôV≤’ ' ` #· ` Hê•‘Ó'’ ` eT¨s¡>¬ '’ `
yê´fi¯eTè¬>'’ ` #· ` ìs¡TΔ ‘Ó'’ ` •˝≤>∑èôV≤’ ' ` ñqà~∏‘'’Ó ` ‘·<ë∏ ` >∑èôV≤’ ' `
Á|üDwüsº ÷¡ |ü+ ` ‘·‘Y ` nuÛ÷Ñ ‘Y ` eTVü≤‘Y ` eqyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Hê•‘Ó'’ \‘ê>∑èôV≤’ ' ∫Á‘·>è∑ ôV≤’ ' #· ìs¡T‘Δ '’Ó eT¨s¡>¬ '’ yê´fi¯eTè¬>'’
#· ‘·<ë∏ ñqà~∏‘'’Ó •˝≤>∑èôV≤’ ' #· ‘·‘Y eTVü≤<ä«q+ Á|üDwüsº ÷¡ |üyTé nuÛ÷Ñ ‘Y.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Hê•‘Ó'’ R <Û«ä +düeTT#˚jT· ã&çq{Ï,º \‘ê>∑èôV≤’ ' R bı<ä]+&É‘¢ √&ÉqT,
∫Á‘·>è∑ ôV≤’ ' #· R ∫Á‘·eT+~s¡eTT\‘√&ÉqT, ìs¡T‘Δ '’Ó R ‘·iTeTã&çq{Ï,º eT¨s¡>¬ '’
R eTVü‰düs¡ŒeTT\‘√&ÉqT, yê´fi¯eTè¬>’' R Á≈£Ls¡eTè>∑eTT\‘√&ÉqT, ñqà~∏‘Ó’' R
$iT>∑>=≥ºã&çq{Ï,º •˝≤>∑èôV≤’ ' R i≤‹uÛeÑ qeTT\‘√&ÉqT, ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ >∑èôV≤’ '
R kÕe÷qýÓTÆq Ç+&É¢‘√&ÉqT, ‘·‘Y eTVü≤‘Y eq+ R Ä >=|üŒ<Ó’q{Ïº eqeTT,
Á|üDwüsº ÷¡ |ü+ R #Ó&bç ˛sTTq{Ïº s¡÷|üeTT>∑\~>∑, nuÛ÷Ñ ‘Y R ÄjÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒ<Óq’ Ä eqeT+‘·jT· T <Û«ä +düyTÓ jÆ T· Tqï bı<ä]+&É‘¢ √qT, $˝≤dü
uÛÑeqeTT\‘√qT, ‘·iTeT>={Ïºq eTVü‰düs¡ŒeTT\‘√qT, Á≈£Ls¡eTè>∑eTT\‘√qT,
$iÏ–b˛sTTq •˝≤uÛeÑ qeTT\‘√qT, kÕe÷q´>∑èVü≤eTT\‘√qT |üP]Ô>± #Ó&bç ˛sTT
XÀuÛ≤$V”≤qyÓTÆ j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ $Vü≤«˝≤XÀø£\‘êÁ|ü‘êHê
eqdü©ú XÀø£\‘êÁ|ü‘êHê ˆ
C≤‘ê <äXÊdü´Á|üeT<ëeqdü´
ø£ù| s¡“˝≤ ~Δ Á|üeT<ëeqdü´ ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` $Vü≤«˝≤XÀø£\‘êÁ|ü‘êHê ` eqdü©ú ` XÀø£\‘êÁ|ü‘êHê `
C≤‘ê ` <äXÊdü´Á|üeT<ëeqdü´ ` ø£ù|' ` ã˝≤‘Y ` Væ≤ ` Á|üeT<ëeqdü´ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|üeT<ëeqdü´ <äXÊdü´Á|üeT<ëeqdü´ $Vü≤«˝≤XÀø£\‘êÁ|ü‘êHê
eqdü©ú , ø£ù|' ã˝≤‘Y XÀø£\‘êÁ|ü‘êHê C≤‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|üeT<ëeqdü´ R Åd\Ô” ≈£î s¡øDå£ yÓTqÆ {Ï,º <äXÊdü´Á|üeT<ëeqdü´ R
sêeDTì ñ<ë´qeqeTTjÓTTø£ÿ, $Vü≤«˝≤XÀø£\‘êÁ|ü‘êHê R #Ó~]b˛sTTq
nXÀø£\‘·\ düeT÷Vü≤eTT >∑*–q{Ï,º eqdü©ú R equÛ÷Ñ $T, ø£ù|' R Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ,
ã˝≤‘Y R ã\eTTe\q, XÀø£\‘êÁ|ü‘êHê R XÀø£eTHÓ&ç r>∑\ düeT÷Vü≤eTT >∑\~>±,
C≤‘ê R ÄjÓTqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªªXÀø£\‘êÁ|ü‘êHêμμ ` s¡\jÓ÷' nuÛ<Ò 'ä nqT≥#˚ XÀø£s‘¡ y· TÓ qÆ
nq>± yê&çb˛sTTq{Ï,º nÁ|üŒ‘êHê ` ˙{ÏjT· +<äT $dü]Ô +∫q{Ïº ‘êeTs¡\T ø£\Te\T
eTTqï>∑Tq~ >∑*–q{Ïº~ nq>± yê&çb˛sTTq ‘êeTs¡|ü⁄e⁄«\T eTTqï>∑Tq$
>∑*–q{Ï~º . <äXÊdü´Á|üeT<ëeqdü´ ` sêeDT&ÉT ø±bÕ&ÉT#·Tqï d”‘≈· î£ ìyêdüyTÓ qÆ {Ï,º
(41) ` @ø£#·‘ê«]+X¯düs¡Z 13
eqdü©ú ` nXÀø£equÛ÷Ñ $T.
‹\ø£eTT :` <äXÊdü´Á|üeT<ëeqdü´ ` sêeDTì Åd\Ô” ≈£î ø±eTdü+es¡qΔ eTTqT >∑÷s¡TÃ#·T
s¡øøå£ y£ TÓ Æ j·TT+&ÉTq{Ï<º ìä nXÀø£eqeTTq≈£î $X‚wD
ü eTT. eqdü©ú ` ‘·èDeTT\T,
>∑T\àeTT\T, \‘·\T, »˝≤X¯jT· eTT\T nqTyêì‘√ >∑÷&çq s¡eT´ equÛ÷Ñ $T j·Tì
uÛ≤eeTT.
XÀø£\‘êÁ|ü‘êHê ` #·÷#·Tyê] eTqdüT‡q≈£î XÀø£eTT »ì+|üCj
Ò T· Tq{Ï~º .
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ ìedæ+#·T#·Tqï{Ïº Ä sêeDTì Á|üeT<ëeqeTTq
nXÀø£\‘·\T nìïj·TT #Ó<]ä b˛sTTqyÓ’ Ä equÛ÷Ñ $Tj·T+<äT Vü≤qTeT >±$+∫q
$<Û«ä +düøè£ ‘·éTTe\q yÓqTø£{Ï nXÀø£eq $T|ü&ÉT XÀø£eqeTT nsTTq~.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·dü´ ø£è‘ê«s¡ú|ü‘˚ s¡àVü‰ø£|æ
s¡àVü≤ <ä« ´∞ø£+ eTqk˛ eTVü‰‘·àq' ˆ
j·TTj·TT‘·T‡ sπ ø√ ãVüQ_Û s¡àVü‰ã˝…'’
Á•j·÷ »«\+ k˛ÔsD¡ e÷Á•‘·' ø£|'æ ˆˆ 20
ª Á|üeT<ëequÛÑ+»q+μμ HêeT
@ø£#·‘ê«]+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·d´ü ` ø£è‘ê« ` ns¡|ú ‘ü '˚ ` eTVü‰ø£|'æ ` eTVü≤‘Y `
e´∞ø£+ ` eTqdü' ` eTVü‰‘·àq' ` j·TTj·TT‘·T‡' ` @ø£' ` ãVüQ_Û' ` eTVü‰ã˝…'’
` Á•j·÷ ` »«\Hé ` ‘√s¡DyéT ` ÄÁ•‘·' ` ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eTVü‰ø£|'æ ‘·d´ü ns¡|ú ‘ü '˚ , eTVü‰‘·àq' eTqdü' eTVü≤‘Y
e´∞ø£+ ø£è‘ê« eTVü‰ã˝…'’ ãVüQ_Û' @ø£' j·TTj·TT‘·T‡', Á•j·÷ »«\Hé ‘√s¡DyéT
ÄÁ•‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' eTVü‰ø£|'æ R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ TÉ , ‘·d´ü R Ä, ns¡|ú ‘ü '˚ R
◊X¯«s¡é+‘·T&Ó’q, eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&Ó’q sêeDTìjÓTTø£ÿ, eTqdü' R
eTqdüT‡q≈£î, eTVü≤‘Y R >=|üŒ<Óq’ , e´∞ø£+ R nÁ|æjT· eTTqT, ø£è‘ê« R #˚d,æ
eTVü‰ã˝…'’ R >=|üŒã\XÊ\T¬sq’ , ãVüQ_Û' R ô|≈£îÿeT+~‘√, @ø£' R ˇ+≥]jÓTÆ ,
j·TTj·TT‘·T‡' R j·TT<äΔeTT #˚j·T>√]qyê&Ó’, Á•j·÷ R XÀuÛÑ‘√, »«\Hé R
Á|ü»«*+#·T#·T, ‘√s¡D+ R ãVæ≤sê›«s¡eTTqT, ÄÁ•‘·' R ÄÁX¯sTT+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ó’q Vü≤qTeT, eTôV’≤X¯«s¡éTT‘√qT,
n~Ûø±s¡eTT‘√qT $i¿M>∑T#·Tqï{Ïº sêeDTì Vü≤è<äj·TeTTq≈£î >=|üŒy˚<äqqT
ø£*–+|ü>√] n#·Ã≥qTqï ndü+U≤´≈£î˝…’q eTVü‰Ms¡T\‘√ ‘êqT ˇø£ÿ&˚ ‘·q
|üsêÁø£eTeTTqT yÓ\sTT+#·T#·T b˛s¡Tdü\T|ü <ä\∫qyê&Ó’ n~«rj·TyÓTÆq
|üsêÁø£e÷‹X¯jT· eTT‘√ XÀ_Û\T¢#T· +&ÓqT.
ªªÁ|üeT<ëeq uÛ+Ñ »qeTTμμ nqT
q\Tã~jÓTTø£≥edüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
~«#·‘ê«]+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· |üøìåÏ Hê<˚q eèø£uå +ÑÛ >∑d«ü H˚q #· ˆ
ãuÛ÷Ñ e⁄ ÅkÕÔddü +ü ÁuÛ≤+‘ê dü‡sπ « \+ø±ìyêdæq' ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` |üøìåÏ Hê<˚q ` eèø£uå +ÑÛ >∑d«ü H˚q ` #· ` ãuÛ÷Ñ e⁄' `
Á‘êdüd+ü ÁuÛ≤+‘ê' ` düsπ « ` \+ø±ìyêdæq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· |üøìåÏ Hê<˚q, eèø£uå +ÑÛ >∑d«ü H˚q #· \+ø±ìyêdæq' düsπ «
Á‘êdüd+ü ÁuÛ≤+‘ê' ãuÛ÷Ñ e⁄'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, |üøìåÏ Hê<˚q R |ü≈îå£ \<Û«ä ì#˚‘q· T, eèø£uå +ÑÛ >∑
dü«H˚q #· R eèø£eå TT\T $iT>∑T≥jÓTTø£ÿ X¯ãe› TT#˚‘q· T, \+ø±ìyêdæq' R \+ø£˝À
ìedæ+#·Tq{Ï,º düsπ « R m\¢sT¡ qT, Á‘êdüd+ü ÁuÛ≤+‘ê' R uÛj Ñ T· eTT#˚‘· #·ø‘Ï T· \T,
ãuÛ÷Ñ e⁄' R nsTT].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Ä eqeTTq+<ä* |ü≈îå£ \T uÛj Ñ T· eTT‘√ #˚jT· T s=<ä\#˚‘q· T,
#Ó≥T¢ $iT>∑T#·Tqï|ü&ÉT ø£*–q <Û«ä qT\#˚‘q· T, \+ø±ìyêdüT˝…q’ s¡øÿ£ düT ˝…\s¢ T¡ qT
uÛÑj·T$Vü≤«\Ts¡sTT].
XÀ¢ˆˆ $Á<äT‘êX¯Ã uÛj Ñ T· Á‘·kÕÔ $H˚<Tä s¡à è>∑|øü DåÏ ' ˆ
s¡økå£ Õ+ #· ì$T‘êÔì Á≈£LsêDÏ Á|ü‹ù|~πs ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $Á<äT‘ê' ` #· ` uÛj Ñ T· Á‘·kÕÔ' ` $H˚<Tä ' ` eTè>∑|øü DåÏ ' ` s¡økå£ Õ+
` #· ` ì$T‘êÔì ` Á≈£LsêDÏ ` Á|ü‹ù|~πs ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTè>∑|øü DåÏ ' uÛj Ñ T· Á‘·kÕÔ' $Á<äT‘ê' $H˚<Tä ' #·. s¡økå£ Õ+ Á≈£LsêDÏ
ì$T‘êÔì Á|ü‹ù|~πs.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTè>∑|üøÏåD' R eTè>∑eTT\TqT |ü≈£åî\TqT, uÛÑj·TÁ‘·kÕÔ' R
uÛj
Ñ T· |”&‘ç e· TT˝…,’ $Á<äT‘ê' R |üsT¡ >¬ ‘·T#Ô T· qïyÓ,’ $H˚<Tä ' #· R ni∫q$ ≈£L&ÉqT,
s¡økå£ Õ+ R sêø£då Tü \≈£î, Á≈£LsêDÏ R |òTü Às¡eTT˝…q’ {Ï,º ì$T‘êÔì #· R X¯≈î£ qeTT\T>∑÷&É,
Á|ü‹ù|~πs R dü+uÛ$Ñ +∫q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·Ã≥ »+‘·Te⁄\TqT |ü≈îå£ \TqT uÛj
Ñ T· #·ø‘Ï e· TT˝…’ q\TeT÷\\≈£îqT
|üsT¡ –&ÉT#·T ni#·T≥ ÁbÕs¡+_Û+∫q$. n|ü&ÉT sêø£då Tü \≈£î <ës¡TDeTT˝…q’ mH√ï
n|üX≈¯ î£ qeTT\T >∑÷&É dü+uÛ$Ñ +∫q$.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ >∑‘êj·÷+ ìÁ<ëj·÷+ sêø£kå ˛´ $ø£è‘êqHê' ˆ
‘·<«ä q+ <ä<èä X¯ó s¡“>¤ ï∑ + ‘·+ #· Ms¡+ eTVü‰ø£|yæ Té ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` >∑‘êj·÷+ ` ìÁ<ëj·÷+ ` sêø£då ´ü ' ` $ø£è‘êqHê' `
‘·‘Y ` eq+ ` <ä<èä X¯ó' ` uÛ>Ñ ï∑ + ` ‘·+ ` #· ` Ms¡+ ` eTVü‰ø£|yæ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ìÁ<ëj·÷+ >∑‘êj·÷+ (dü‘ê´+) sêø£då ´ü ' $ø£è‘êqHê'
(dü‘´· ') uÛ>Ñ ï∑ + ‘·<«ä q+, Ms¡+ ‘·+ eTVü‰ø£|+æ #· <ä<èä X¯ó'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ìÁ<ëj·÷+ R ìÁ<ä, >∑‘êj·÷+ (q‘ê´+)
R ‘=\–b˛e>±, sêø£då ´ü ' R sêø£då Åü d\Ô” T, $ø£è‘êqHê' (dü‘´· ') R $ø±s¡eTTbı+~q
eTTKeTT\T >∑\yê¬s,’ uÛ>Ñ ï∑ + R <Û«ä +düyTÓ j Æ T· Tqï, ‘·<«ä q+ R Ä eqeTTqT, Ms¡+
R Ms¡T&Óq’ , ‘·+ eTVü‰ø£|+æ #· R Ä yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ ≈£L&É, <ä<èä X¯ó' R #·÷∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&É#Ã· {Ï sêø£då Åü d\Ô” T Ä uÛjÑ T· +ø£sX¡ ã¯ e› TT\#˚ ìÁ<ä ‘=\–b˛e>±,
uÛj
Ñ T· eTT#˚ $ø±s¡eTT\sTTq eTTKeTT\‘√, $<Û«ä +düyTÓ j Æ T· Tqï ‘·eT eqeTTqT,
eTVü‰Ms¡T&Ó’ n#·≥ ì\∫ j·TTqï Vü≤qTeTqT #·÷∫].
XÀ¢ˆˆ dü ‘ê <äècºÕ« eTVü‰u≤VüQ s¡àVü‰dü‘√Ô « eTVü‰ã\' ˆ
#·ø±s¡ düTeTVü≤ Á<ä÷|ü+ sêø£då H” ê+ uÛjÑ ÷· eVü≤yéT ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘ê' ` <äècºÕ« ` eTVü‰u≤VüQ' ` eTVü‰dü‘·Ô «' ` eTVü‰ã\'
` #·ø±s¡ ` düTeTVü≤‘Y ` s¡÷|ü+ ` sêø£då H” ê+ ` uÛj Ñ ÷· eVü≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTVü‰u≤VüQ', eTVü‰dü‘·Ô «', eTVü‰ã\' dü' ‘ê' <äècºÕ« sêø£då H” ê+
uÛj
Ñ ÷· eVü≤+ düTeTVü≤‘Y s¡÷|ü+ #·ø±s¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰u≤VüQ' R >=|üŒyÓq’ u≤VüQe⁄\T >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰dü‘Ô· «'
R >=|üŒ<Óq’ X¯ø>ÔÏ \∑ yê&ÉTqT, eTVü‰ã\' R eTVü‰ã\eTT >∑\yê&ÉTq>∑T Ä Vü≤qTeT,
‘ê' R Ä sêø£då Åü d\Ô” qT, <äècºÕ« R #·÷∫, sêø£då H” ê+ R sêø£då Åü d\Ô” ≈£î, uÛj
Ñ ÷· eVü≤+
R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ {Ï,º düTeTVü≤‘Y R $TøÏÿ*>=|üŒ<Óq’ {Ï,º s¡÷|ü+ R Äø±s¡eTTqT,
#·ø±s¡ R #˚ôdqT.
(42) ` ~«#·‘ê«]+X¯düs¡Z 17
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄC≤qTu≤VüQ&ÉTqT n$T‘·d‘ü Ô· «dü+|üqTï&ÉTqT eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT
n>∑T Ä Vü≤qTeT Ä sêø£ådüÅd”Ô\qT >±+∫ yês¡T »&çdæø=qTq≥T¢>± >=|üŒ<Ó’q
;Ûøs£ êø±s¡eTTqT <Û]ä +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü+Ô –]dü+ø±X¯ eT‹ø±j·T+ eTVü‰ã\yéT ˆ
sêø£kå ˛´ yêqs¡+ <äècºÕ« |üÁ|ü#T· Ã¤sq®¡ ø±‘·àC≤yéT ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·+ ` –]dü+ø±X¯yTé ` n‹ø±j·T+ ` eTVü‰ã\yéT `
sêø£då ´ü ' ` yêqs¡+ ` <äècºÕ« ` |üÁ|ü#T· Ã¤' ` »qø±‘·àC≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· –]dü+ø±X¯yTé , n‹ø±j·T+, eTVü‰ã\+ yêqs¡+ <äècºÕ«
sêø£då ´ü ' »qø±‘·àC≤+ |üÁ|ü#T· Ã¤'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, –]dü+ø±X¯+ R |üs«¡ ‘·eTTqT uÀ*qyê&ÉTqT,
n‹ø±j·T+ R >=|üŒ<Óq’ X¯Øs¡eTT>∑\yê&ÉTqT, eTVü‰ã\+ R >=|üŒ<Óq’ ã\eTT
>∑\yê&ÉT q>∑T, ‘·+ yêqs¡+ R Ä yêqs¡Tì, <äècºÕ« R #·÷∫, sêø£då ´ü ' R sêø£då ü
eì‘·\T, »qø±‘·àC≤+ R C≤qø°<$˚ ì, |üÁ|ü#T· Ã¤' R n&ç–].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT |üs«¡ ‘·eTTe˝… ô|<ä<› q’Ó X¯Øs¡eTT ø£*– eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Ó’
j·TTqï Ä yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ p∫ Ä sêø£då Åü d\Ô” T C≤qø°<$˚ ì á Ø‹>± Á|ü•ï+|ü<=&É–].
XÀ¢ˆˆ ø√-j·T+ ø£d´ü ≈£î‘√ yê-j·T+ øÏìï$T‘·Ô $TVü‰>∑‘'· ˆ
ø£<+ä∏ ‘·«j·÷ düV‰ü H˚q dü+yê<ä' ø£è‘· Ç‘·T´‘· ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£' ` nj·T+ ` ø£d´ü ` ≈£î‘·' ` yê ` nj·T+ ` øÏ+ì$T‘·yÔ Té `
ÇVü≤ ` Ä>∑‘'· , ø£<+ä∏ ` ‘·«j·÷ ` düV≤ü ` nH˚q ` dü+yê<ä' ` ø£è‘·' ` Ç‹ `
ñ‘· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·T+ ø£'? ø£d´ü nj·TyéT? øÏ+ì$T‘·yÔ Té ÇVü≤ ≈£î‘·' Ä>∑‘'· ?
‘·«j·÷ düV≤ü nH˚q ø£<yä∏ Té ñ‘· dü+yê<ä' ø£è‘·'? Ç‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ R á‘·&ÉT, ø£' R me«&ÉT? ø£dü´ R meìjÓTTø£ÿ
(dü+ã+<ÛäeTT >∑\yê&ÉT)? nj·T+ R á‘·&ÉT, øÏ+ì$T‘·Ô+ R m+<äTì$T‘·ÔyÓTÆ,
ÇVü≤ R Ç#·Ã{Ïø,Ï ≈£î‘·' R m#·Ã{ÏqT+&ç, Ä>∑‘'· R e∫Ãj·TTHêï&ÉT? ‘·«j·÷ düV≤ü
R ˙‘√>∑÷&É, nH˚q R Mì#˚, ø£<yä∏ Té ñ‘· R m≥T¢>±qT, dü+yê<ä' R dü+uÛ≤wüDeTT,
ø£è‘·' R #˚jT· ã&çq<√, Ç‹ R nì, (|üÁ|ü#T· Ã¤' R n&ç–]).
‹\ø£eTT :` nH˚q ø£<+ä∏ dü+yê<ä' ‘·«j·÷ ø£è‘·' ` Vü≤qTeT‘Y d”‘ê dü+uÛ≤wüDeTT
»s¡T>∑T#·Tqï|ü &û sêø£ådüÅd”Ô\T ìÁ~+∫j˚T j·TT+&ç]. equÛÑ+>∑<Ûä«ì $ìj˚T
y˚T˝§ÿì].
‘ê‘·Œs¡éTT :` á‘·&ÉT me«&ÉT? meìøÏ dü+ã+~Û+∫qyê&ÉT? m#·Ã{ÏqT+&ç
e∫Ãqyê&ÉT? á‘· &ç#Ã· {Ï ø¬ +<äTì$T‘·yÔ TÓ Æ e∫ÃHê&ÉT? ˙‘√>∑÷&É á‘·&TÉ m≥T¢>±
eTiÏjT· T @eTì dü+uÛ≤wæ+∫Hê&ÉT? nì Ä‘·ì $es¡eTT\ìïj·TT n&ÉT>∑kÕ–].
XÀ¢ˆˆ Ä#·øå£ « H√ $XÊ˝≤øÏå e÷ uÛ÷Ñ ‘Ô̊ düTuÛ>πÑ uÛjÑ T· yéT ˆ
dü+yê<ä eTdæ‘êbÕ+π> ‘·«j·÷ øÏ+ ø£è‘·yê qj·TyéT ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ä#·øå£ « ` q' ` $XÊ˝≤øÏå ` e÷ ` uÛ÷Ñ ‘Y ` ‘˚ ` düTuÛ>πÑ `
uÛj
Ñ T· yéT ` dü+yê<äyTé ` ndæ‘êbÕ+π> ` ‘·«j·÷ ` øÏ+ ` ø£è‘·yêHé ` nj·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` $XÊ˝≤øÏ!å q' Ä#·øå£ «— düTuÛ>πÑ ! ‘˚ uÛj
Ñ T· + e÷ uÛ÷Ñ ‘Y— ndæ‘êbÕ+π>!
nj·T+ ‘·«j·÷ øÏ+ dü+yê<ä+ ø£è‘·yêHé?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $XÊ˝≤øÏå R $XÊ\yÓTqÆ ø£qTï\T >∑\ z düT+<äsê+^! q' R
e÷≈£î, Ä#·øå£ « R #Ó|ü eTT. düTuÛ>πÑ R z kÂuÛ≤>∑ér, ‘˚ R ˙≈£î, uÛj Ñ T· + R ;Û‹,
e÷ uÛ÷Ñ ‘Y R ˝Ò≈î£ +&ÉT>±ø£, ndæ‘êbÕ+π> R q\¢ì ø£qT>=q\T>∑\ z s¡eTD°,
nj·T+ R á‘·&TÉ , ‘·«j·÷ R ˙‘√, øÏ+ dü+yê<ä+ R @$T dü+uÛ≤wüDeTTqT,
ø£è‘·yêHé R #˚dj æ T· THêï&ÉT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` z düT+<äØ! e÷≈£î düŒwüeº TT>± ‘Ó\T|ü⁄eTT. ˙ øπ $Tj·TT uÛj Ñ T·
eTø£ÿi ˝Ò<Tä . Ä‘·&TÉ ˙‘√ @$T dü+uÛ≤wüDeTT >±$+∫Hê&ÉT?
XÀ¢ˆˆ n<∏ëÁãM qàVü‰kÕBÛ« d”‘ê düsê«+>∑dTü +<äØ ˆ
s¡økå£ Õ+ ;ÛeTs¡÷bÕD≤+ $C≤„H˚ eTeT ø± >∑‹' ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` nÁãM‘Y ` eTVü‰kÕBÛ« ` d”‘ê ` düsê«+>∑dTü +<äØ `
s¡økå£ Õ+ ` ;ÛeTs¡÷bÕD≤+ ` $C≤„H˚ ` eTeT ` ø± ` >∑‹' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` n<∏ä düsê«+>∑dTü +<äØ, eTVü‰kÕBÛ« d”‘ê nÁãM‘Y, ;ÛeTs¡÷bÕD≤+
s¡økå£ Õ+ $C≤„H˚ eTeT ø± >∑‹' ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, düsê«+>∑dTü +<äØ R düsê«+>∑kÂ+<äs´¡ eTT>∑\,
(42) ` ~«#·‘ê«]+X¯düs¡Z 19
eTVü‰kÕBÛ« R |üs¡eT|ü‹Áe‘·jÓÆTq, d”‘ê R d”‘ê<˚$, nÁãM‘Y R |ü*¬øqT,
ø±eTs¡÷bÕD≤+ R ø±eTs¡÷|ü⁄˝…j ’ T· T+&ÉT, s¡økå£ Õ+ R s¡øÿ£ düT\jÓTTø£ÿ, $C≤„H˚ R
$es¡eTT ‘Ó*j·TT≥j·T+<äT, eTeT R Hê≈£î, ø± >∑‹' (ndæ)Ô R @$T X¯øj ÔÏ T· Tqï~?
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då Åü d\Ô” Á|üXï¯ eTTq≈£î d”‘êkÕ~Û« á Ø‹>∑ düe÷<ÛëqeTT #Óô|ŒqT.
ø±eTs¡÷|ü⁄˝…’ j·TT+&ÉT sêø£då Tü \ #·s´¡ \T ‘Ó*dæø=qT≥≈£î Hêπø$T X¯øÔÏ j·TTqï~?
XÀ¢ˆˆ j·T÷j·Ty˚Tyê_ÛC≤˙‘· jÓ÷-j·T+ j·T<ë« ø£]wü´‹ ˆ
nVæ≤ sπ e Vü≤´ùV≤' bÕ<ë ì«C≤Hê‹ q dü+X¯jT· ' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T÷j·T+ ` @e ` n_ÛC≤˙‘· ` j·T' ` nj·T+ ` j·T‘Y ` yê
` ø£]wü´‹ ` nVæ≤' ` @e ` Væ≤ ` nùV≤' ` bÕ<ëHé ` $C≤Hê‹ ` q `
dü+X¯j·T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·T+ j·T', j·T‘Y yê ø£]wü´‹— (Ç‹) j·T÷j·TyéT @e
n_ÛC≤˙‘·— nùV≤' bÕ<ëHé nVæ≤' @e $C≤Hê‹ Væ≤— dü+X¯jT· ' q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ R á‘·&TÉ , j·T' R me«&√, j·T‘Y R <˚ìì, ø£]wü´‹ yê
R #˚jT· TH√, Ç‹ R nì, j·T÷j·TyéT @e R MTπs, n_ÛC≤˙‘· R miT>∑T<äTs¡T,
nùV≤' R bÕeTTjÓTTø£ÿ , bÕ<ëHé R bÕ<äeTT\qT, nVæ≤' @e R bÕy˚T, $C≤Hê‹
Væ≤ R ‘Ó*dæø=qTqT>∑<ë, dü+X¯jT· ' q R dü+<˚V≤ü eTT˝Ò<Tä .
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªªj·T÷j·Ty˚Te n_ÛC≤˙‘·μ nì Ç#·Ã≥ MTπø ‘Ó*j·Te\j·TTqT
>±ì Hê≈£î ‘Ó*j·T<äT nì ndü‘´· eTT #Ó|ü ≥ <√wüeTT >±<äT
ªª$yêVü≤ø±˝Ò s¡‹ dü+Á|üj÷Ó >π ÁbÕD≤‘·´j˚T düs«¡ <ÛHä ê|üV‰ü sπ ˆ
$TÁ‘·d´ü #êπsú |ü´qè‘·+ e<˚jT· T' |ü+#êqè‘ê Hê´VüQ s¡bÕ‘·ø±ì ˆˆμμ
nì ô|<ä\› e#·qeTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` <äTs¡T<˚X› e¯ TT ˝Òì Vü‰düéTT q+<äTqT, Åd\Ô” $wüjT· eTT q+<äTqT,
$yêVü≤ø±\eTT q+<äTqT, ÁbÕD≤bÕj·TeTT dü+uÛ$Ñ +#·T q|ü&ÉTqT, ‘·q düs«¡ <Ûqä eTT
q|üVü≤è‘· eT>∑Tq|ü⁄&ÉTqT, ˙ jÓÆT<äT $wüj·T+ãT\ qdü‘·´ e÷&ÉT≥ e\q
bÕ|üeTT˝Ò<äT.
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT d”‘ê<˚$øÏ Á|ü‘·T´|üø±s¡ eTù|øÏå+|üì j·TT|üø±].
>ös¡e$TÁ‘·T&ÉT, ìs¡|sü ê~Û. n{Ïyº êìøÏ ‘êqT dü‘´· e÷&ÉT≥#˚ ìcÕÿs¡DeTT>∑ Væ≤+dü
ø£\T>∑TH˚ì, d”‘ê<˚$øÏ bÕ|üeTT e#·TÃH˚ >±ì dü‘´· e÷&çq |ò\ü eTT sê<äT, dü‘´· eTT
#Ó|ü ≥#˚ ‘·q≈£îqT ÁbÕDuÛj
Ñ T· eTT >∑\<äì uÛj
Ñ T· |ü&qÓ T. ø±e⁄q ÄyÓT j·Tdü‘´· eTTq≈£î
ndü‘´· <√wüeTT ˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` á‘·&TÉ me«&√ @$T #˚jT· >∑\&√ n~ j·T+‘·jT· TqT MTπø ‘Ó*j·T
e\j·TTqT. bÕeTT\ bÕ<äeTT\T bÕeTT\πø ‘Ó*j·TTqT >∑<ë! MT sêø£då Tü \ #˚w\ºü T
e÷ ø¬ ≥T¢ ‘Ó*j·T>∑\e⁄?
XÀ¢ˆˆ nVü≤ eT|ü´dü´ ;Û‘ê-dæà HÓe’ C≤Hê$T ø√ q«j·TyéT ˆ
y˚~à sêø£då yü T˚ yÓq’ + ø±eTs¡÷|æD e÷>∑‘y· Té ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤yéT ` n|æ ` ndü´ ` ;Û‘ê ` ndæà ` q ` @e ` C≤Hê$T
` ø£' ` qT ` nj·TyéT, y˚~à ` sêø£då yü Té ` @e ` @q+ ` ø±eTs¡÷|æDyéT `
Ä>∑‘·yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ndü´— nVü≤+ n|æ ;Û‘ê ndæà— nj·T+ ø£' qT (Ç‹) (nVü≤+)
q @e C≤Hê$T— @q+ ø±eTs¡÷|æDyéT Ä>∑‘+· sêø£då yü Té @e y˚~à.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndü´ R MìøÏ, nVü≤yéT n|æ R H˚qT≈£L&É, ;Û‘ê ndæà R uÛj Ñ T· |ü&qç
<ëqHÓ’ j·TTHêïqT, nj·T+ R á‘·&ÉT, ø£' qT R me«&√? HÓ’e C≤Hê$T R
miT>∑H˚ miT>∑qT, @q+ R á‘·ìì, ø±eTs¡÷|æD+ R ø±eTs¡÷|ü⁄&ÉT>±, Ä>∑‘+·
R e∫Ãq{Ï,º sêø£då yü Té @e R sêø£då Tü ì>∑H,˚ y˚~à R Á>∑V≤æ +#·T#·THêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qTqT Ç‘·ìì p∫ uÛj Ñ T· |ü&TÉ #·THêïqT. á‘· &Óe«&Ó’ j·TT+&ÉTH√
Hêπø$T ‘Ó*j·TTqT? H˚qT e÷Á‘·eTT Mìì ø±eTs¡÷|üeTT‘√ e∫Ãq sêø£då Tü &Éìj˚T
XÀ¢ˆˆ yÓ<’ V˚ ‰ü ´ e#·q+ ÁX¯ó‘ê« sêø£kå ˛´ $Á<äT‘ê Á<äT‘·yTé ˆ
dæ‘ú ê' ø±•Ã <ä‘Z ê' ø±•Ã‘Y sêeD≤j·T ìy˚~‘·TyéT ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yÓ<’ V˚ ‰ü ´' ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` sêø£då ´ü ' ` $Á<äT‘ê' ` Á<äT‘·yTé ,
dæ‘ú ê' ` ø±•Ã‘Y ` >∑‘ê' ` ø±•Ã‘Y ` sêeD≤j·T ` ìy˚~‘·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ<’ V˚ ‰ü ´' e#·q+ ÁX¯ó‘ê« sêø£då ´ü ' Á<äT‘·+ $Á<äT‘ê'— ø±•Ã‘Y
dæ‘ú ê', ø±•Ã‘Y sêeD≤j·T ìy˚~‘·T+ >∑‘ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ<’ V˚ ‰ü ´' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, e#·q+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì,
sêø£då ´ü ' R sêø£kå Õ+>∑q\T, Á<äT‘·+ R oÁ|òTü eTT>±, $Á<äT‘ê' R |üsT¡ >¬ ‹Ô b˛sTT],
(42) ` ~«#·‘ê«]+X¯düs¡Z 21
ø±•Ã‘Y R ø=~›eT+~, dæ‘ú ê' R ì\∫], ø±•Ã‘Y R ø=~›eT+~, sêeD≤j·T R
sêeDTq≈£î, ìy˚~‘·T+ R $qï$+#·T≥≈£î, >∑‘ê' R yÓ&*É ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ |ü*øÏq e÷≥\T $ì sêø£kå Õ+>∑q\T ø=+<äiT |üsT¡ >¬ ‘·TøÔ =ì
b˛sTT]. eTiÏø=+<äiT sêeDTq≈£î $qï$+#·T≥¬ø’ b˛sTT]. ø=\~eT+~e÷Á‘·
eT#·Ã≥H˚ d”‘e· Tà≈£î ø±e*>± ì\∫j·TT+&ç].
XÀ¢ˆˆ sêeDdü´ düMTù| ‘·T sêø£kå ˛´ $ø£è‘êqHê' ˆ
$s¡÷|ü+ yêqs¡+ ;ÛeT e÷U≤´‘·T eTT|ü#Á· ø£eTT' ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeDdü´ ` düMTù| ` ‘·T ` sêø£då ´ü ' ` $ø£è‘êqHê' ` $s¡÷|ü+
` yêqs¡+ ` ;ÛeTyéT ` ÄU≤´‘·T+ ` ñ|ü#Á· ø£eTT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $ø£è‘êqHê' sêø£ådü´' sêeDdü´ düMTù| $s¡÷|ü+, ;ÛeT+
yêqs¡yTé ÄU≤´‘·TyéT ñ|ü#Á· ø£eTT'.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` $ø£è‘êqHê' R $ø±s¡yTÓ qÆ eTTKeTTø£*qZ {Ï,º sêø£då ´ü ' R sêø£då Åü d\Ô” T,
sêeDdü´ R sêeDTì jÓTTø£ÿ, düMTù| R düìï~Ûì, $s¡÷|ü+ R $|üØ‘·s÷¡ |üeTT
ø£*–q{Ïj º T· T, ;ÛeT+ R uÛj
Ñ T· +ø£sT¡ &Óq’ {Ïj
º T· T, yêqs¡yTé R yêqs¡Tì>∑÷]Ã, ÄU≤´‘·TyéT
R #Ó|ü ≥≈£î, ñ|ü#Á· ø£eTT' R ÁbÕs¡+_Û+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` $ø±s¡eTT˝…q’ eTTKeTT\T >∑*–q Ä sêø£då Åü d\Ô” T sêeDTì düeTø£eå TTq
øπ – $|üØ‘·yTÓ qÆ Äø±s¡eTT‘√ uÛj Ñ T· +ø£se¡ TT>± n#·≥ ‘·eT≈£î ø±qe∫Ãq Ä yêqs¡Tì
e]í+#·T≥ yÓTT<ä\Tô|{Ï]º .
XÀ¢ˆˆ nXÀø£eìø±eT<Û̊´ sê»Hé ;ÛeTe|ü⁄' ø£|'æ ˆ
d”‘j· ÷· ø£è‘·d+ü yê<ä dæwÔ ü̃ ‘·´$T‘·$Áø£eT' ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nXÀø£eìø±eT<Û̊´ ` sê»Hé ` ;ÛeTe|ü⁄' ` ø£|'æ ` d”‘j · ÷· `
ø£è‘·d+ü yê<ä' ` ‹wü̃‹ ` n$T‘·$Áø£eT' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sê»Hé! nXÀø£eìø±eT<Û´˚ ;ÛeTe|ü⁄' n$T‘·$Áø£eT' ø£|'æ d”‘j · ÷·
ø£è‘·d+ü yê<ä' ‹wü̃‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê»Hé R z sêC≤, nXÀø£eìø±eT<Û´˚ R nXÀø£eqeTT q&ÉTeT,
;ÛeTe|ü⁄' R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ X¯Øs¡eTT ø£\yê&ÉTqT, n$T‘·$Áø£eT' R nbÕs¡yTÓ qÆ
|üsêÁø£eTeTT >∑\yê&ÉT q>∑T, ø£|'æ R ˇø£ yêqs¡T&ÉT, d”‘j · ÷· R d”‘‘· √, ø£è‘·
dü+yê<ä' R dü+uÛ≤wüDeTT >±$+∫qyê&Ó,’ ‹wü‹˜ R ñHêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰sêC≤! eTq nXÀø£eqeTTq&ÉTeT eTVü‰uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq
X¯Øs¡eTT‘√ ˇø±H=ø£ yêqs¡T&ÉT d”‘‘· √ dü+uÛ≤wüD yÓTTq]+∫ n$T‘·|sü êÁø£eTeTT
>∑\yê&Ó’ n#·Ã≥H˚ j·TTHêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ q #· ‘·+ C≤qø° d”‘ê Vü≤]+ Vü≤]D˝À#·Hê ˆ
nkÕà_Û s¡“VüQ<Ûë |üècºÕ ìy˚<sä TT‘·T $T#·Ã‹¤ ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` #· ` ‘·+ ` C≤qø° ` d”‘ê ` Vü≤]+ ` Vü≤]D˝À#·Hê `
nkÕà_Û' ` ãVüQ<Ûë ` |üècºÕ ` ìy˚<j ä T· ‘·TyéT ` Ç#·Ã‹¤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]D˝À#·Hê C≤qø° d”‘ê nkÕà_Û' ãVüQ<Ûë |üècºÕ ‘·+
Vü≤]+ ìy˚<sä TT‘·T+ q #· Ç#·Ã‹¤ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]D˝À#·Hê R ˝Ò&øç q£ Tï\e+{Ï ø£qTï\T>∑\, C≤qø° R »q≈£îì
≈£îe÷¬sj Ô TÆÓ q, d”‘ê R d”‘,· nkÕà_Û' R e÷#˚, ãVüQ<Ûë R |ü\T$<Ûeä TT\T>∑, |üècºÕ
R n&ÉT>∑ã&çq<Ó,’ ‘·+ Vü≤]+ R Ä yêqs¡Tì >∑÷]Ã, ìy˚<sä TT‘·T+ R ‘Ó\T|ü⁄≥≈£î,
q #· Ç#·Ã‹¤ R @$Tj·TT ì#·Ã–+#·T≥ ˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` #·+#·\yÓTÆq #·÷|ü⁄\T >∑\ Ä d”‘ê<˚$ y˚TyÓTìï $<ÛäeTT\T>±
n&ç–q|üŒ{ÏøìÏ Ä yêqs¡Tì >∑÷]Ã m+‘·e÷Á‘·eTTqT e÷≈£î #Ó|ü ≥˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ yêdüedü´ uÛyÑ <˚ ÷ä ‘› √ <ä÷‘√ yÓÁ’ X¯eDdü´ yê ˆ
Áù|wæ‘√ yê|æ sêy˚TD d”‘êH˚«wüDø±+ø£j å ÷· ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yêdüedü´ ` uÛyÑ ‘˚ Y ` <ä÷‘·' ` <ä÷‘·' ` yÓÁ’ X¯eDdü´ ` yê `
Áù|wæ‘'· ` yê ` n|æ ` sêy˚TD ` d”‘êH˚«wüDø±+ø£j å ÷· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (nj·T+) yêdüedü´ <ä÷‘·' uÛÑy˚‘Y— yÓ’ÁX¯eDdü´ yê <ä÷‘·'
uÛyÑ ‘˚ —Y d”‘êH˚«wüDø±+ø£j å ÷· sêy˚TD Áù|wæ‘'· , (n|æ yê uÛyÑ ‘˚ )Y .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (nj·T+ R á‘·&TÉ ) yêdüedü´ R <˚y+˚ Á<äTìjÓTTø£ÿ, <ä÷‘·' R
<ä÷‘·, uÛyÑ ‘˚ Y R nsTTj·TT+&ÉTqT, yÓÁ’ X¯eDdü´ yê R ≈£îuÒsT¡ ìjÓTTø£ÿ>±ì, <ä÷‘·' R
<ä÷‘·, uÛyÑ ‘˚ Y R nsTTj·TT+&ÉTqT, d”‘êH˚«wüDø±+ø£j å ÷· R d”‘q· T yÓ<Tä ≈£î ø√]ø£‘√,
sêy˚TD R sêeTTì#˚, Áù|wæ‘'· n|æ yê R |ü+|üã&çq{Ïº yê&Óq’ qT, (uÛyÑ ‘˚ Y R
ø±e#·TÃqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` á yêqs¡T&ÉT kÕe÷qT´&ÉT>±&ÉT. <˚y+˚ Á<äT&ÉT |ü+|æq<ä÷‘· >±e#·TÃqT.
˝Òø£ ≈£îuÒs¡Tì <ä÷‘·jÓÆTqqT >±e#·TÃqT. ˝Òø£ d”‘·qT yÓ<äT≈£î≥ø=i¬ø’ sêeTT&ÉT
(42) ` ~«#·‘ê«]+X¯düs¡Z 23
|ü+|æq{Ïº <ä÷‘·jTÆÓ qqT >±e#·TÃqT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚ HÓ’ yê<äT“¤‘s· ÷¡ ù|D j·T‘·Ô ‘·eÔ eTH√Vü≤s¡yTé ˆ
HêHêeTè>∑>D∑ ≤ø°s+í¡ Á|üeTèwü+º Á|üeT<ëeqyéT ˆˆ 16
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` ‘˚q ` @e ` n<äT“¤‘s· ÷¡ ù|D ` j·T‘Y ` ‘·‘Y ` ‘·e ` eTH√Vü≤s¡yTé ,
HêHêeTè>∑>D ∑ ≤ø°s+í¡ ` Á|üeTèwü+º ` Á|üeT<ëeqyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<äT“¤‘s· ÷¡ ù|D ‘˚q @e eTH√Vü≤s¡+, HêHêeTè>∑>D∑ ≤ø°s+í¡
‘·e j·T‘Y Á|üeT<ëeq+ (ndæ)Ô ‘·‘Y Á|üeTèwüyº Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<äT“¤‘s· ÷¡ ù|D R ÄX¯Ãs¡´ø£sy¡ TÓ qÆ s¡÷|üeTT >∑*qZ {Ï,º ‘˚q @e R
n‘·ì#˚‘H· ,˚ eTH√Vü≤s¡+ R s¡eTD°jT· yÓTqÆ <Ó,’ HêHêeTè>∑>D ∑ ≤ø°s+í¡ R $$<Ûeä Tè>∑
düeT÷Vü≤eTT\‘√ ì+&çq<Ó,’ ‘·e R ˙≈£î, j·T‘Y Á|üeT<ëeq+ R @ Á|üeT<ëeqyÓT‘Æ ,˚
ndæÔ R Á|æjT· yÓTj Æ T· Tqï<√, ‘·‘Y R Ä eqeTT, Á|üeTèwüyº Té R <Û«ä +düeTT #˚jT· ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ô|≈£îÿ $<Ûeä TT\>∑T »+‘·Te⁄\‘√ ì+&ç s¡eTD°jT· yÓTÆ ˙≈£î $TøÏÿ*
Á|æjT· yÓTqÆ {Ï<º q’Ó ˙ Á|üeT<ëeqeTTqT ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ n<äT“¤‘X· Ø¯ s¡eTT>∑\ Ä yêqs¡T&˚
<Û«ä +düeTT #˚dyæ d˚ Hæ ê&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ q ‘·Á‘· ø£•Ã <äT<˚X› À j·T ùdqÔ q $Hê•‘·' ˆ
j·TÁ‘· kÕ C≤qø° d”‘ê dü ‘˚q q $Hê•‘·' ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` ‘·Á‘· ` ø£' ` ∫‘Y ` ñ<˚X› '¯ ` j·T' ` ‘˚q ` q ` $Hê•‘·'
` j·TÁ‘· ` kÕ ` C≤qø° ` d”‘ê ` dü' ` ‘˚q ` q ` $Hê•‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· j·T' ñ<˚X› '¯ ‘˚q q $Hê•‘·', (dü') ø£•Ã‘Y q (ndæ)Ô , kÕ
C≤qø° d”‘ê j·TÁ‘· (ndæ)Ô , dü' ‘˚q q $Hê•‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä Á|üeT<ëeqeTTq, j·T' ñ<˚X› '¯ R @ Á|ü<X˚ e¯ TT, ‘˚q
R Ä yêqs¡Tì#˚, q $Hê•‘·' R <Û«ä +düeTT#˚jT· ã&É˝<Ò √, dü' R n{Ï~º , ø£•Ã‘Y R
@~j·TTqT≈£L&É, q ndæÔ R ˝Ò<Tä , kÕ C≤qø° d”‘ê R Ä »qø£|⁄ü Á‹jÓTÆ q d”‘,· j·TÁ‘·
(ndæ)Ô R m#·Ã≥ qTqï<√, dü' R Ä #√≥T, ‘˚q R Ä yêqs¡Tì#˚, q $Hê•‘·' R
<Û«ä +düeTT #˚jT· ã&É˝<Ò Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Á|üeT<ëeqeTTq+<äT Ä yêqs¡T&ÉT <Û«ä +düeTT #˚jT· q{Ïº Á|ü<X˚ e¯ TT
˝Ò<Tä , ø±ì »qø£|⁄ü Á‹jÓTÆ q d”‘j· T· Tqï Á|ü<X˚ ¯ yÓTTø£ÿ{Ï e÷Á‘·eTT Ä‘·&TÉ $&ç∫ô|f…qº T.
XÀ¢ˆˆ C≤qø°sø¡ Då£ ≤s¡+ú yê ÁX¯e÷<ë« H√|ü\ø£å ´‘˚ ˆ
n<∏yä ê ø£ÁX¯ÙeT düdÔ ´ü ôde’ ‘˚Hê_Ûsø¡ ‘åÏ ê ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` C≤qø°sø¡ Då£ ≤s¡+ú ` yê ` ÁX¯e÷‘Y ` yê ` q ` ñ|ü\ø£å ´‘˚,
n<∏yä ê ` ø£' ` ÁX¯eT' ` ‘·d´ü ` kÕ ` @e ` ‘˚q ` n_Ûsø¡ ‘åÏ ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` C≤qø°sø¡ Då£ ≤s¡+ú yê, ÁX¯e÷‘Y yê (Ç‹) q ñ|ü\ø£å ´‘˚, n<∏yä ê
‘·d´ü ÁX¯eT' ø£'? kÕ @e ‘˚q n_Ûsø¡ ‘åÏ ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` C≤qø°sø¡ Då£ ≤s¡+ú yê R d”‘j · TÓ Tø£ÿ s¡øD
å£ eTTø=iø√, ÁX¯e÷‘Y yê
R ÁX¯eTe\qH√, (Ç‹ R nì) q ñ|ü\ø£å ´‘˚ R ‘Ó*j·TT≥˝Ò<Tä , n<∏yä ê R ˝Òø,£
‘·d´ü R n‘·ìøÏ, ÁX¯eT' ø£' R ÁX¯eT @$T? ‘˚q R n‘·ì#˚, kÕ @e R ÄyÓTj˚T,
n_Ûsø¡ ‘åÏ ê R s¡ø+åÏ |üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` »qø£sê»|ü⁄Á‹ j·TTqï Á|ü<X˚ e¯ TTqT <Û«ä +düeTT #˚jT· ≈£î+&ÉT≥ nqTq~
ÄyÓTqT s¡ø+åÏ #·T≥ø=iπø, ˝Òø£ ‘·q≈£î ÁX¯eT ø£\T>∑T≥#˚‘H· √ ‘Ó*j·TT≥˝Ò<Tä . ø±ì
Ä eTVü≤˙j·TTìøÏ ÁX¯eT nqTq~ m≥T¢+&ÉTqT? ø±e\dæj˚T Ä‘· &ÜyÓTqT
s¡øÏå+∫Hê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ #ês¡T|ü\e¢ |ü⁄cÕŒ&Û´É + j·T+ d”‘ê dü«j·T e÷dæ‘ú ê ˆ
Á|üeè<äΔ •Ù+X¯óbÕeèø£å dü‡ #· ‘˚Hê_Ûsø¡ ‘åÏ '· ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #ês¡T|ü\e¢ |ü⁄cÕŒ&Û´É + ` j·T+ ` d”‘ê ` dü«j·TyéT ` Ädæ‘ú ê `
Á|üeè<ä'Δ ` •+X¯óbÕeèø£'å ` dü' ` #· ` ‘˚q ` n_Ûsø¡ ‘åÏ '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘ê dü«j·T+ #ês¡T|ü\e¢ |ü⁄cÕŒ&Û´É + j·TyéT Ädæ‘ú ê, dü' Á|üeè<ä'Δ
•+X¯óbÕeèø£'å #· ‘˚q n_Ûsø¡ ‘åÏ '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘ê R d”‘ê<˚$, dü«j·T+ R dü«j·TeTT>±, #ês¡T|ü\e¢ |ü⁄cÕŒ&Û´É +
R düT+<äsy¡ TÓ qÆ ∫>∑Tfi¯fl‘√&ÉqT |ü⁄e⁄«\‘√&ÉqT ì+&çq{Ï,º j·T+ R @ eèø£eå TTqT,
Ädæ‘ú ê R #˚]j·TTqï<√, dü' R Ä, Á|üeè<ä'Δ R @|ü⁄>± ô|]–q{Ï,º •+X¯óbÕeèø£'å #·
R •+X¯óbÕeèø£eå TT>∑÷&É, ‘˚q R Ä‘·ì#˚, n_Ûsø¡ ‘åÏ '· R s¡ø+åÏ |üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTH√Vü≤s¡yTÓ qÆ |ü\e¢ eTT\‘√&ÉqT, |ü⁄wüŒeTT\‘√&ÉqT ì+&çjT· Tqï
@ #Ó≥TºqT d”‘ê<˚$ dü«j·TeTT>± #˚]j·TTqï<√ Ä •+X¯óbÕeèø£eå TTqT e÷Á‘·eTT
Ä yêqs¡T&ÉT #Ó≈î£ ÿ#Ó<sä ≈¡ î£ +&É ì*|æjT· T+∫Hê&ÉT.
(42) ` ~«#·‘ê«]+X¯düs¡Z 25
XÀ¢ˆˆ ‘· k˛´Á>∑s÷¡ |ü k˛´Á>∑+ ‘·«+ <ä+&Ée÷C≤„‘T· eTs¡Ωdæ ˆ
d”‘ê dü+uÛ≤wæ‘ê j˚Tq ‘·<«ä q+ #· $Hê•‘·yTé ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` ñÁ>∑s÷¡ |üd´ü ` ñÁ>∑+ ` ‘·«+ ` <ä+&ÉyTé ` ÄC≤„‘T· yéT `
ns¡Ωd,æ d”‘ê ` dü+uÛ≤wæ‘ê ` j˚Tq ` ‘·‘Y ` eq+ ` #· ` $Hê•‘·yTé .
nq«j·TÁø£eTeTT :` j˚Tq d”‘ê dü+uÛ≤wæ‘ê, (j˚Tq) ‘·‘Y eq+ #· $Hê•‘·+,
ñÁ>∑s÷¡ |üd´ü ‘·d´ü ‘·«yéT ñÁ>∑+ <ä+&ÉyTé ÄC≤„‘T· yéT ns¡Ωd.æ
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` j˚Tq R @ yêqs¡Tì#˚, d”‘ê R C≤qøÏ, dü+uÛ≤wæ‘ê R dü+uÛ≤wüDeTT
#˚jT· ã&ÓH√, j˚Tq R me«ì#˚, ‘·‘Y eq+ #· R Ä eqeTT >∑÷&É, $Hê•‘·+ R
HêX¯qeTT #˚jT· ã&ÓH√, ñÁ>∑s÷¡ |üd´ü R uÛj Ñ T· +ø£ss¡ ÷¡ |ü⁄&Óq’ {Ï,º ‘·d´ü R n‘·ìøÏ,
‘·«yéT R ˙e⁄, ñÁ>∑+ R uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq{Ïº, <ä+&ÉyéT R •ø£åqT, ÄC≤„‘·TyéT R
$~Û+#·T≥≈£î, ns¡Ωdæ R ‘·>T∑ <äTe⁄.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªñÁ>∑+ ‘·«+μ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªñÁ>∑' ‘·«+μ nì
bÕsƒê+‘·se¡ TT. nq>± z ñÁ>∑T&Ü! Ä ñÁ>∑s÷¡ |üeTTq≈£î ‘·–q <ä+&ÉeTTqT ˙e⁄
$~Û+|ü<>ä T∑ <äTeì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘‘· √ dü+uÛ≤wüDeTT >±$+∫j·TT, eTq eqeTTqT uÛ>Ñ ï∑ eTT#˚dj æ T· T
eTVü‰|üsê<Ûeä TT >±$+∫q{Ïº Ä uÛjÑ T· +ø£sy¡ êqs¡Tq≈£î ˙e⁄ uÛj
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ <ä+&ÉqeTT
$~Û+|üe\dæj·TTqï~.
XÀ¢ˆˆ eTq'|ü]>∑èV”≤‘ê+ ‘ê+ ‘·e s¡ø√å >∑DXÒ «¯ s¡ ˆ
ø£ d”‡‘ê eT_Ûu≤Û ùw‘· jÓ÷ q kÕ´ ‘·Ô ´ø£JÔ $‘·' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTq'|ü]>∑èV”≤‘ê+ ` ‘ê+ ` ‘·e ` s¡ø√å >∑DXÒ «¯ s¡ ` ø£' ` d”‘êyéT
` n_Ûu≤Û ùw‘· ` j·T' ` q ` kÕ´‘Y ` ‘·´ ø£JÔ $‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡ø√å >∑DXÒ «¯ s¡! ‘·e eTq'|ü]>∑èV”≤‘ê+ ‘ê+ d”‘ê+, j·T' ‘·´ø£Ô
J$‘·' q kÕ´‘Y, dü' ø£' n_Ûu≤Û ùw‘·?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡ø√å >∑DXÒ «¯ s¡! R z sêø£då #ü Á· ø£eØÔ, j·T' R me&ÉT, ‘·´ø£JÔ $‘·' R
$&ç∫q J$‘êX¯>\∑ yê&ÉT, q kÕ´‘Y R ø±≈£î+&ÉTH√, dü' R n{Ï,º ø£' R me«&ÉT,
‘·e R ˙ jÓTTø£ÿ, eTq'|ü]>∑èV”≤‘ê+ R eTqdüT‡#˚ d”«ø£]+|üã&çq{Ï,º ‘ê+ d”‘ê+
R Ä C≤qøÏì>∑÷]Ã, n_Ûu≤Û ùw‘· R e÷≥˝≤&ÉTqT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêø£då sü êC≤! J$‘·eTTô|’ ÄX¯ j·TTqï yê&Óe«&ÉT ˙e⁄ eTqkÕs¡
d”«ø£]+∫j·TTqï Ä d”‘ê<˚$‘√ e÷≥˝≤&ÉT≥≈£î kÕVü≤dæ+|ü>\∑ &ÉT?
XÀ¢ˆˆ sêø£då H” ê+ e#· ÁX¯óÙ‘ê« sêeD√ sêø£ùå dX¯«s¡' ˆ
∫‘ê–ï]e »C≤«\ ø√|üd+ü e]Ô‘ø˚ Då£ ' ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêø£då H” ê+ ` e#·' ` ÁX¯ó‘ê« ` sêeD' ` sêø£ùå dX¯«s¡' ` ∫‘ê–ï'
` Çe ` »C≤«\ ` ø√|üd+ü e]Ô‘ø˚ D å£ ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åd”Hê+ e#·' ÁX¯ó‘ê« sêø£åùdX¯«s¡' sêeD' ø√|üdü+e]Ô
‘˚øDå£ ' (düH)é ∫‘ê–ï' Çe »C≤«\.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£då H” ê+ R sêø£då Åü d\Ô” jÓTTø£ÿ, e#·' R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R
$ì, sêø£åùdX¯«s¡' R sêø£ådüÁ|üuÛÑTyÓ’q, sêeD' R sêeDT&ÉT, ø√|üdü+e]Ô‘˚ø£åD'
(düH)é R ø√|üeTT#˚ Á‹|üŒã&ÉT#·Tqï ø£qTï\T>∑\yê&Ó,’ ∫‘ê–ï' Çe R ∫‹j·T+<ä*
eT+≥e˝…, »C≤«\ R Á|ü»«*+#ÓqT.
dü÷#·q :` ªª∫‘ê–ï' Çeμμ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªªVüQ‘ê–ï' Çeμμ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
nq>± #·øÿ£ >± ëTeTT #˚jT· ã&ÉT≥#˚ eT+&çq n–ïe˝… nì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£ådüÅd”Ô\jÓTTø£ÿ e÷≥ ˝≤*+∫ Ä sêø£åkÕ~Û|ü‹ Áø√<ÛäeTT‘√
$T&çÁ>∑T&Éq¢ T Á‹|ü#·T ∫‹j·T+<ä* n–ï Á|ü»«*+∫q≥T¢>± rÁeeTT>± eT+&ç|&ü qÓ T.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü Á≈£î<ädΔ ´ü H˚Á‘êuÛ≤´+ ÁbÕ|ü‘q· ïÁdü_+<äe' ˆ
BbÕÔu≤Û ´$Te BbÕuÛ≤´+ kÕ]Ãwü' ùdïVü≤_+<äe' ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` Á≈£î<ädΔ ´ü ` H˚Á‘êuÛ≤´+ ` ÁbÕ|ü‘H· é ` nÁdü_+<äe' `
BbÕÔu≤Û ´+ ` Çe ` BbÕuÛ≤´+ ` kÕ]Ãwü' ` ùdïVü≤_+<äe' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á≈£î<äΔdü´ ‘·dü´ H˚Á‘êuÛ≤´+, BbÕÔuÛ≤´+ BbÕuÛ≤´+ kÕ]Ãwü'
ùdïVü≤_+<äe' Çe nÁdü_+<äe' ÁbÕ|ü‘H· .é
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á≈£î<ädΔ ´ü R Áø√<Ûeä TTH=+~j·TTqï{Ï,º ‘·d´ü R Ä sêeDTìjÓTTø£ÿ,
H˚Á‘êuÛ≤´+ R s¬ +&ÉT ø£qTï\qT+&ç, BbÕÔu≤Û ´+ R »«*+#·T#·Tqï, BbÕuÛ≤´+ R
B|üeTT\qT+&ç, kÕ]Ãwü' R eT+≥‘√ >∑÷&çq{Ïº, ùdïVü≤_+<äe' Çe R
q÷HÓu§≥Tº\e˝…, nÁdü_+<äe' R ø£˙ï{Ïu§≥Tº\T, ÁbÕ|ü‘H· é R sê*q$.
(42) ` ~«#·‘ê«]+X¯düs¡Z 27
‘ê‘·Œs¡éTT :` Áø√<Û√Á~≈£îÔ&Ó’q{Ïº Ä sêeD≤düTs¡Tì H˚Á‘·j·TT>∑àeTT qT+&ç
»«*+#·T#·Tqï B|ü<ä«j·TeTTqT+&ç eT+≥‘√≈£L&çq q÷HÓu§≥T¢ sê*q≥T¢>∑
ø£˙ï{Ïu§≥T¢ sê*|ü&qç $.
XÀ¢ˆˆ Ä‘·àq dü‡<äèXÊ ˙«sê ìÿ+ø£sê HêïeT sêø£kå ÕHé ˆ
yê´~<˚X¯ eTVü‰‘˚C≤ ìÁ>∑V‰ü s¡+ú Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ä‘·àq' ` dü<èä XÊHé ` MsêHé ` øÏ+ø£sêHé ` HêeT ` sêø£kå ÕHé `
yê´~<˚X¯ ` eTVü‰‘˚C≤' ` ìÁ>∑V‰ü s¡+ú ` Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘˚C≤' (dü') Vü≤q÷eT‘·' ìÁ>∑Vü‰s¡ú+ øÏ+ø£sêHé HêeT
Ä‘·àq' dü<èä XÊHé MsêHé sêø£kå ÕHé yê´~<˚X.¯
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘˚C≤' (dü') R eTVü‰Á|ü‘ê|üXÊ*jÓÆTq Ä sêeDT&ÉT,
Vü≤q÷eT‘·' R Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ, ìÁ>∑V‰ü s¡+ú R ã+<Ûqä eTT ø=i¬ø,’ øÏ+ø£sêHé
HêeT R øÏ+ø£sT¡ \qT ù|s¡T>∑\, Ä‘·àq' R ‘·q≈£î, dü<èä XÊHé R düe÷qT˝…q’ {Ï,º
MsêHé R Ms¡T˝…q’ , sêø£kå ÕHé R s¡øÿ£ düT\qT, yê´~<˚X¯ R ÄC≤„|+æ #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Á|ü‘ê|üXÊ*j·T>∑T Ä sêeDT&ÉT Vü≤qTeT+‘·Tì |ü{ãºÏ +~Û+#·T≥¬ø’
øÏ+ø£sT¡ \qT ù|s¡T>∑\ ‘·q‘√ düe÷qeT>∑T Ms¡T˝…q’ sêø£då Tü \qT j·TT<äeΔ TTq≈£î
ã+ô|qT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚cÕ eTo‹kÕVü≤Ádü+ øÏ+ø£sêD≤+ ‘·sd¡ «æ HêyéT ˆ
ìs¡´j·TT s¡“e¤ Hê ‘·kÔ Õà ‘·÷ÿ≥eTT<äsZ b¡ ÕDj·T' ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚cÕyéT ` no‹kÕVü≤Ádü+ ` øÏ+ø£sêD≤+ ` ‘·s¡dæ«HêyéT `
ìs¡´j·TT' ` uÛeÑ Hê‘Y ` ‘·kÕà‘Y ` ≈£L≥eTT<äsZ b¡ ÕDj·T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚cÕ+ ‘·sd¡ «æ Hê+ øÏ+ø£sêD≤yéT no‹kÕVü≤Ádü+ ≈£L≥eTT<äsZ ¡
bÕDj·T' (dü+‘·') ‘·kÕà‘Y uÛeÑ Hê‘Y ìs¡´j·TT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚cÕ+ R Ä, ‘·sd¡ «æ Hê+ R ã\e+‘·T˝…q’ {Ï,º øÏ+ø£sêD≤+ R
øÏ+ø£sT¡ \jÓTTø£ÿ , no‹kÕVü≤Ádü+ R mqTã~y˚\eT+~, ≈£L≥eTT<äsZ b¡ ÕDj·T' R
ÇqT|ü<+ä &ÉeTT\T eTT<äsZ êj·TT<Ûeä TT\T #˚‹j·T+<äT >∑\yê¬s,’ ‘·kÕà‘Y uÛeÑ Hê‘Y R
Ä uÛeÑ qeTTqT+&ç, ìs¡´j·TT' R yÓ&*É ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰ã\e+‘·T˝…’q Ä øÏ+ø£sêdüTs¡T\T mqTã~y˚\eT+~
≈£L≥eTT\qT, eTT<äsZ e¡ TT\qT ‘·eT ‘·eT #˚‘T· \j·T+<äT <Û]ä +∫ sêeDTì uÛeÑ qeTT
qT+&ç Vü≤qTeTqT >∑÷]Ã yÓ&*É ].
XÀ¢ˆˆ eT¨<äsê eTVü‰<ä+ÅcÕº |òTü Às¡s÷¡ bÕ eTVü‰ã˝≤' ˆ
j·TT<ëΔ_eÛ Tqdü dü‡sπ « Vü≤q÷eTÅ<VZä ≤ü D√qTàU≤' ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT¨<äsê' ` eTVü‰<ä+ÅcÕº ' ` |òTü Às¡s÷¡ bÕ' ` eTVü‰ã˝≤' `
j·TT<ëΔ_eÛ Tqdü' ` düsπ « ` Vü≤q÷eTÅ<VZä ≤ü D√qTàU≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eT¨<äsê' eTVü‰<ä+ÅcÕº' |òTü Às¡s÷¡ bÕ' eTVü‰ã˝≤' (‘˚) düsπ «
j·TT<ëΔ_eÛ Tqdü' (dü+‘·') Vü≤q÷eTÅ<VZä ≤ü D√qTàU≤' (ìs¡´j·TT').
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT¨<äsê' R ô|<ä›bı≥º\T >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰<ä+ÅcÕº' R
ô|<äø› √i\T >∑\yês¡TqT, |òTü Às¡s÷¡ bÕ' R ;Ûøs£ êø±s¡eTT >∑\yês¡TqT, eTVü‰ã˝≤'
R >=|üŒã\eTT >∑\yês¡Tq>∑T, (‘˚) düsπ « R Ä øÏ+ø£sT¡ ˝…\s¢ T¡ qT, j·TT<ëΔ_eÛ Tqdü'
dü+‘·' R j·TT<äeΔ TTq+<äT ø√]ø£>\∑ yê¬s,’ Vü≤q÷eTÅ<VZä ≤ü D√qTàU≤' R Vü≤qTeT+‘·Tì
|ü≥Tºø=qT≥≈£î ñ<äT´≈£î˝Ô ,’… (ìs¡´j·TT' R yÓ&*É ]).
‘ê‘·Œs¡éTT :` ô|<ä›bı≥º\TqT ô|<ä›ø√i\TqT uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq Äø±s¡eTT\TqT
>=|üŒã\eTTqT >∑*–j·TTqï Ä øÏ+ø£ss¡ êø£då Tü \+<äiTqT j·TT<äeΔ TTqT >∑÷]Ãq
yê+#Û‘· √ Vü≤qTeT+‘·Tì ã+~Û+#·T≥¬ø’ ìX¯ÃsTT+#·Tø=ì yÓ&*É ].
XÀ¢ˆˆ ‘˚ ø£|+æ ‘·+ düe÷kÕ<ä´ ‘√s¡Ddüú eTedæ‘ú y· Té ˆ
n_Ûù|‘·T s¡àVü‰y˚>±' |ü‘+· >± Çe bÕeø£yTé ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` ø£|+æ ` ‘·+ ` düe÷kÕ<ä´ ` ‘√s¡Ddüyú Té ` nedæ‘ú y· Té `
n_Ûù|‘·T' ` eTVü‰y˚>±' ` |ü‘+· >±' ` Çe ` bÕeø£yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰y˚>±' ‘˚ ‘√s¡Ddüyú Té nedæ‘ú +· ‘·+ ø£|+æ düe÷kÕ<ä´
|ü‘+· >±' bÕeø£yTé Çe n_Ûù|‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰y˚>±' R >=|üŒy˚>e∑ TT ø£*qZ {Ï,º ‘˚ R Ä sêø£då Tü \T, ‘√s¡Ddü+ú
R ãVæ≤s›ê«s¡eTTq+<äT ñqïyê&ÉTqT, nedæ‘ú +· R düqï<äT&Δ q’Ó yê&ÉTqT n>∑T, ‘·+
ø£|+æ R Ä Vü≤qTeTqT, düe÷kÕ<ä´ R #˚], |ü‘+· >±' R $T&ÉT‘·\T, bÕeø£yTé Çe
R n–ïì>∑÷]Ãe˝…, n_Ûù|‘·T' R MT<äã&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ Ä s¡øÿ£ düT\T ãj·T\TyÓ&*É Ä eqãVæ≤s›ê«s¡eTTô|’ ìX¯Ã\eTT>∑
≈£Ls=Ãìj·TTqï Ä Vü≤qTeT+‘·Tì MT~øÏ $T&ÉT‘·\T n–ïMT~øÏ <äT$TøÏq≥T¢>±,
eTVü‰y˚>e∑ TT‘√ b˛sTT MT<äã&ç].
(42) ` ~«#·‘ê«]+X¯düs¡Z 29
XÀ¢ˆˆ ‘˚ >∑<ë_Û ]«∫Á‘ê_Û' |ü]ô|Tò 'Æ ø±+#·Hê+>∑<'’Ó ˆ
Ä»|òTü Tï sê«qs¡ÁX‚w+ü̃ X¯s¬ ’ XÊÃ~‘·´düìïuÛ'’… ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` >∑<ë_Û' ` $∫Á‘ê_Û' ` |ü]ô|òTÆ' ` ø±+#·Hê+>∑<Ó’' `
Ä»|òTü Tï' ` yêqs¡ÁX‚w+ü̃ ` X¯s¬ '’ ` #· ` Ä~‘·´düìïuÛ'’… ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ $∫Á‘ê_Û' >∑<ë_Û' ø±+#·Hê+>∑<'’Ó |ü]ô|Tò 'Æ Ä~‘·´düìïuÛ'’…
X¯s¬ '’ #· yêqs¡ÁX‚w+ü̃ Ä»|òTü Tï'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ R Ä sêø£då Tü \T, $∫Á‘ê_Û' R $∫Á‘·eTT˝…q’ , >∑<ë_Û' R
>∑<\ä ‘√&ÉqT, ø±+#·Hê+>∑<'’Ó R düTesêíusÑÛ D ¡ eTT\‘√ ≈£L&çq, |ü]ô|Tò 'Æ R |ü]|òTü \
‘√&ÉqT, Ä~‘·´düìïuÛ'’… R dü÷s¡T´ì‘√ düe÷qyÓTqÆ {Ï,º X¯s¬ '’ R u≤DeTT\‘√&ÉqT,
yêqs¡ÁX‚w+ü̃ R yêqs√‘·eÔ TT&Óq’ Vü≤qTeTqT, Ä»|òTü Tï' R ø={Ï]º .
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä øÏ+ø£sêdüTs¡T\T $∫Á‘·eTT˝…q’ ‘·eT >∑<\ä ‘√&ÉqT, ã+>±s¡T
ø£≥Tº\T>∑\ |ü]|òüT\‘√&ÉqT, dü÷s¡´düìïuÛÑeTT˝…’q u≤DeTT\‘√&ÉqT Vü≤qTeTqT
ø=≥º<=&É–].
XÀ¢ˆˆ eTT<äZ¬s’' |ü≥ºôd’ X¯SÙ˝…’' ÁbÕdü‘√eTs¡X¯øÏÔ_Û' ˆ
|ü]yês¡´ Vü≤q÷eT+‘·+ düV≤ü kÕ ‘·dTü ú s¡Á>∑‘'· ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTT<äs¬Z '’ ` |ü≥ôº d'’ ` X¯S˝…'’ ` ÁbÕdü‘√eTs¡Xø¯ _ÔÏ 'Û ` |ü]yês¡´ `
Vü≤q÷eT+‘·+ ` düV≤ü kÕ ` ‘·dTü 'ú ` nÁ>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (‘˚) eTT<äZ¬s’' |ü≥ºôd’' X¯S˝…’' ÁbÕdü‘√eTs¡X¯øÏÔ_Û' düVü≤kÕ
Vü≤q÷eT+‘·+ |ü]yês¡´ nÁ>∑‘'· ‘·dTü 'ú .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (‘˚ R yês¡T) eTT<äs¬Z '’ R ÇqT|ü>T∑ ~j·T\‘√&ÉqT, |ü≥ôº d'’ R
n&Éø¶ ‘£ T· \Ô ‘√&ÉqT, X¯S˝…'’ R X¯S\eTT\‘√&ÉqT, ÁbÕdü‘√eTs¡Xø¯ _ÔÏ 'Û R áf…\T,
∫\¢ø√\\T, ã˝…e¢ TT\T nqTyêì‘√&ÉqT, düV≤ü kÕ R y˚>e∑ TT>±, Vü≤q÷eT+‘·+ R
Vü≤qTeTqT, |ü]yês¡´ R #·T≥TºeTT{Ï,º nÁ>∑‘'· R m<äTs¡T>±, ‘·dTü 'ú R ì\∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä s¡ø£ÿdüT\T ÇqT|ü>∑<ä\T, n&É¶ø£‘·TÔ\T, X¯S\eTT\T, áf…\T,
∫\¢ø√\\T, ã˝…e¢ TT\T nqT $$<Ûeä TT˝…q’ Äj·TT<Ûeä TT\qT <Û]ä +∫ Vü≤qTeT+‘·Tì
#·T≥TºeTT{Ïº ì\∫].
XÀ¢ˆˆ Vü≤qTe÷q|æ ‘˚»d”« le÷ qŒs¡«‘·dìü ïuÛ'Ñ ˆ
øÏ‘å ê yê$<Û´ä ˝≤+>∑÷\+ qHê<ä #· eTVü‰dü«qyéT ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤qTe÷Hé ` n|æ ` ‘˚»d”« ` le÷Hé ` |üs«¡ ‘·dìü ïuÛ'Ñ ` øÏ‘å Í
` Ä$<Û´ä ` ˝≤+>∑÷\+ ` qHê<ä ` #· ` eTVü‰dü«qyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` |üs«¡ ‘·dìü ïuÛ'Ñ , ‘˚»d”«, le÷Hé Vü≤qTe÷Hé n|æ øÏ‘å Í ˝≤+>∑÷\+
Ä$<Û´ä eTVü‰dü«q+ qHê<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üs¡«‘·düìïuÛÑ' R |üs¡«‘·eTTqT uÀ*qyê&ÉTqT, ‘˚»d”« R
‘˚»XÊÙ*j·TTqT, le÷Hé R X¯óuÛÑ\ø£åDdüy˚T‘·T&ÉTqT n>∑T, Vü≤qTe÷Hé n|æ R
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT>∑÷&É, øÏ‘å Í R H˚\ô|,’ ˝≤+>∑÷\+ R ‘√ø£qT, Ä$<Û´ä R #·i∫,
eTVü‰dü«q+ R >=|üŒ<Û«ä ì n>∑Tq≥T¢, qHê<ä R ni#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üs«¡ ‘·eTT‘√ düe÷qyÓTqÆ X¯Øs¡eTT‘√qT, >=|üŒ ‘˚»düT‡‘√qT, >=|üŒ
XÀuÛ‘Ñ √qT yÓ\T>=+<äT#·Tqï Vü≤qTeT>∑÷&É yê]ì p∫ H˚\ô|’ ‘·q yê\eTT‘√
>={Ïº ô|<ä<› «äÛ ì j·T>∑Tq≥T¢ ni#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü uÛ÷Ñ ‘ê« düTeTVü‰ø±j·T' Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ
<Ûèä wüº e÷k˛Œ¤≥j·÷e÷dü \+ø±+ X¯uq›Ò |üPs¡jT· Hé ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` uÛ÷Ñ ‘ê« ` düTeTVü‰ø±j·T' ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»'
` <Ûèä wüyº Té ` Äk˛Œ¤≥j·÷e÷dü ` \+ø±+ ` X¯uq›Ò ` |üPs¡jT· Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé düTeTVü‰ø±j·T' uÛ÷Ñ ‘ê« \+ø±+
X¯uq›Ò |üPs¡jT· Hé <Ûèä wüyº Té Äk˛Œ¤≥j·÷e÷dü.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' R yêj·TTq+<äqT&Óq’ , Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT,
düTeTVü‰ø±j·T' uÛÑ÷‘ê« R ô|<ä›<Ó’q X¯Øs¡eTT >∑\yê&ÉsTT, \+ø±+ R \+ø±
q>∑se¡ TTqT, X¯uq›Ò R <Û«ä ì‘√, |üPs¡jT· Hé R ì+&ç+#·T#·T, <Ûèä wü+º R ø£s√ƒ s¡eTT>±,
Äk˛Œ¤≥j·÷e÷dü R #·i#·Tø=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ yêj·TTq+<äqT&Óq’ j·÷ Vü≤qTeT ô|<ä>› ∑ X¯Øs¡eTTqT ô|+#·Tø=ì
>=|üŒ <Û«ä ì‘√ \+ø±q>∑se¡ TT q+‘·qT eP]+#·T#·T <äsŒ¡ eTT‘√ ‘·q »ã“ #·i#·T
ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘· kÕ´k˛Œ¤{‘Ï X· u¯ q›Ò eTVü≤‘ê kÕqTHê~Hê ˆ
ù|‘·T ]«Vü≤+>± >∑>H∑ ê <äT#ÓÃÌ X‚Ã<ä eT|òTü ÀwüjT· ‘Y ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` Äk˛Œ¤{‘Ï X· u¯ q›Ò ` eTVü≤‘ê ` kÕqTHê~Hê ` ù|‘·T' `
$Vü≤+>±' ` >∑>H∑ ê‘Y ` ñ#ÓÃÌ ' ` #· ` Ç<äyTé ` n|òTü ÀwüjT· ‘Y ˆˆ
(42) ` ~«#·‘ê«]+X¯düs¡Z 31
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕqTHê~Hê eTVü≤‘ê ‘·d´ü Äk˛Œ¤{‘Ï X· u¯ q›Ò >∑>H∑ ê‘Y $Vü≤+>±'
ù|‘·T', (dü') ñ#ÓÃÌ ' Ç<ä+ n|òTü ÀwüjT· ‘Y #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕqTHê~Hê R Á|ü‹<Û«ä ì‘√ ≈£L&çq{Ï,º eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Óq’ {Ï,º
‘·d´ü R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, Äk˛Œ¤{‘Ï X· u¯ q›Ò R uÛTÑ C≤kÕŒ¤\qX¯ãe› TT#˚, >∑>H∑ ê‘Y R
Äø£deü TTqT+&ç, $Vü≤+>±' R |ü≈îå£ \T, ù|‘·T' R |ü&qç $, (dü' R Ä Vü≤qTeT)
ñ#ÓÃÌ ' R _>∑sZ >¡ ±, Ç<äyTé R Bìì, n|òTü ÀwüjT· ‘Y R |òTü Àwæ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒ Á|ü‹<Û«ä ì >∑\T>∑Tq≥T¢>± Ä‘·&TÉ >±$+∫q uÛTÑ C≤kÕŒ¤\q
X¯ãe› TTq≈£î Äø£deü TT q+<ä* |ü≈îå£ \T H˚\>∑÷*q$. n|ü&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ñ#ÌÓÃ'
dü«s¡eTT‘√ á Ø‹>∑ |òTü Àwæ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ »j·T ‘·´‹ã˝À sêyÓ÷ \ø£ÎDX¯Ã eTVü‰ã\' ˆ
sêC≤ »j·T‹ düTÁ^y√ sê|òTü y˚ D≤_ÛbÕ*‘·' ˆˆ 33
XÀ¢ˆˆ <ëk˛ -Vü≤+ ø√dü˝+Ò Á<äd´ü sêeT kÕ´øÏw¢ øºü s£ à¡ D' ˆ
Vü≤qTe÷Hé X¯Á‘·TôdH’ ê´Hê+ ìVü≤+‘ê e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ 34
XÀ¢ˆˆ q sêeDdüV≤ü Ádü+ y˚T j·TT<Δ̊ Á|ü‹ã\+ uÛyÑ ‘˚ Y ˆ
•˝≤_ÛdTü Ô Á|üV≤ü s¡‘'· bÕ<äô|X’ Ã¯ düV≤ü ÁdüX'¯ ˆˆ 35
XÀ¢ˆˆ ns¡s› TT‘ê« |ü⁄Ø+ \+ø± eT_Ûyê<ä´ #· yÓT~Æ ©∏ yéT ˆ
düeTè<ëΔs√ú >∑$TcÕ´$T $Twü‘ê+ düs«¡ s¡økå£ ÕyéT ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` »j·T‹ ` n‹ã\' ` sêeT' ` \ø£ÎD' ` #· ` eTVü‰ã\' `
sêC≤ ` »j·T‹ ` düTÁê' ` sê|òTü y˚D ` n_ÛbÕ*‘·' ` <ëdü' ` nVü≤+ `
ø√dü˝Ò+Á<ädü´ ` sêeTdü´ ` nøÏ¢wüºø£s¡àD' ` Vü≤qTe÷Hé ` X¯Á‘·Tôd’Hê´Hê+ `
ìVü≤+‘ê ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ` q ` sêeDdüV≤ü Ádü+ ` y˚T ` j·TT<˚Δ ` Á|ü‹ã\+
` uÛyÑ ‘˚ Y ` •˝≤_Û' ` ‘·T ` Á|üV≤ü s¡‘'· ` bÕ<äô|'’ ` #· ` düV≤ü ÁdüX'¯ ` ns¡s› TT‘ê«
` |ü⁄Ø+ ` \+ø±yéT ` n_Ûyê<ä´ ` #· ` yÓT~Æ ©∏ yéT ` düeTè<ëΔs'ú¡ ` >∑$TcÕ´$T
` $Twü‘ê+ ` düs«¡ s¡økå£ ÕyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n‹ã\' sêeT' »j·T‹, eTVü‰ã\' \ø£ÎD' #· (»j·T‹),
sê|òTü y˚D n_ÛbÕ*‘·' sêC≤ düTÁê' »j·T‹, nVü≤yéT nøÏw¢ øºü s£ à¡ D' ø√dü˝+Ò Á<äd´ü
sêeTdü´ <ëdü', X¯Á‘·TôdH’ ê´Hê+ ìVü≤+‘ê, e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé— düV≤ü ÁdüX'¯
•˝≤_Û' bÕ<äô|'’ #· Á|üV≤ü s¡‘'· y˚T j·TT<Δ̊ sêeDdüV≤ü Ádü+ Á|ü‹ã\+ q uÛyÑ ‘˚ ,Y
düs¡«s¡ø£åkÕ+ $Twü‘ê+ (dü‘ê+) \+ø±|ü⁄Ø+ ns¡›sTT‘ê« yÓTÆ~∏©+ n_Ûyê<ä´ #·
düeTè<ëΔs'ú¡ (düH)é >∑$TcÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n‹ã\' R n~Ûøã£ \T&Óq’ , sêeT' R lsêeTT&ÉT, »j·T‹ R
düs√«‘·ÿs¡¸‘√ e]Δ\T¢#·THêï&ÉT— eTVü‰ã\' R ã\XÊ*jÓÆTq, \ø£ÎD' #· R
\ø£ÎDT&ÉTqT, »j·T‹ R e]Δ\T¢#T· Hêï&ÉT— sê|òTü y˚D R lsêeTTì#˚, n_ÛbÕ*‘·'
R s¡ø+åÏ |üã&ÉT #·Tqï{Ï,º sêC≤ düTÁê' R sêC…q’ düTÁê⁄&ÉT, »j·T‹ R e]Δ\T¢#T· Hêï&ÉT,
nVü≤+ R H˚qT, nøÏ¢wüºø£s¡àD' R πø¢X¯eTT ø£*Z+|üì ø£è‘·éTT\T >∑\yê&ÉTqT,
ø√dü˝+Ò Á<äd´ü R ø√dü\Á|üuTÑÛ e⁄q>∑T, sêeTdü´ R sêeTTq≈£î, <ëdü' R ùde≈£î&ÉqT.
X¯Á‘·TôdH’ ê´Hê+ R X¯Á‘·Tôdq’ éTT\≈£î, ìVü≤+‘ê R e÷s¡≈î£ &ÉHq’Ó , nVü≤+ R H˚qT,
e÷s¡T‘ê‘·à»' R yêj·TT<˚e⁄ì |ü⁄Á‘·T&Éq>∑T, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉqT.
düV≤ü ÁdüX'¯ R y˚\ø=\~, •˝≤_Û' R i≤fi¯fl‘√&ÉqT, bÕ<äô|'’ #· R eèø£eå TT\‘√&ÉqT,
Á|üVü≤s¡‘·' R Á|üVü≤]+#·T #·Tqï{Ïº, y˚T R Hê≈£î, j·TT<˚Δ R j·TT<äΔeTTq+<äT,
sêeDdüV≤ü Ádü+ R yÓsTTéT+~ sêeDT\ düeT÷Vü≤eTT, Á|ü‹ã\+ R m<äTs¡Tì\#·T
X¯Á‘·Te⁄, q uÛyÑ ‘˚ Y R ø±C≤\<äT, düs«¡ s¡økå£ Õ+ R m\¢sT¡ sêø£då Tü \TqT, $Twü‘ê+
(dü‘ê+) R #·÷#·T#·T+&É>±, \+ø±|ü⁄Ø+ R \+ø±q>∑se¡ TTqT, ns¡s› TT‘ê« R |”&+ç ∫,
yÓT~Æ ©∏ yéT R C≤qø°<$˚ ì, n_Ûyê<ä´ R qeTdüÿ]+∫, düeTè<ëΔs'ú¡ R düTdü+|üqïyÓTqÆ
Á|üj÷Ó »qeTT>∑\yê&ÉH,’Ó >∑$TcÕ´$T R yÓ&*É b˛e⁄<äTqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªªnøÏw¢ øºü s£ à¡ D' sêeTdü´ <ëdü'μμ nqT#·T ‘·q <ëdüéTT øπ X¢ e¯ TTqT
>∑*Œ+#·Tq{Ïº ø£sà¡ >∑ #˚jT· ã&ÉT≥˝Ò<Tä . eTiÏjT˚ eTq>± ‘·q≈£î düV≤ü »yÓTqÆ <Ûsä à¡ eTT>±
#˚jT· T#·THêïqì Vü≤qTeT #Ó|ü #·THêï&ÉT.
yêdüT<ëdü kÕ«$T :` lsêeT#·+Á<äeT÷]ÔøÏ ‘êqT <ëdüT&ÉqT nq>± øÏ+ø£sT¡ &ÉqT
nì #Ó|ü ≥#˚ ‘êqT J‘·ã‘ÓeÔ TT\qT ø√] <ëdüT&ÉT>± ˝Ò&ìÉ j·TT, lsêeTeT÷]Ô
j·T+<äT>∑\ ø£fi≤´D>∑TDeTT\T HêeTqdüT‡ Hêø£]¸+#·T≥#˚ <ëdüéTT Hê dü«s¡÷|üeTT
>±q H˚ Hêj·TqqT ùd$+#·T#·THêïqì uÛ≤eeTT.
á Hê\T>∑T XÀ¢ø£eTT\TqT ≈£åîÁ<äÁ|üjÓ÷>∑eTT\HÓ\¢ Vü≤]+#·Tqì
nqTuÛÑeE„\T #Ó|æŒ]. me¬s’qqT @<Ó’q ≈£åîÁ<äX¯øÏÔ Á|üjÓ÷>∑eTT #˚dæHês¡ì
uÛj
Ñ T· |ü&TÉ yês¡T á Hê\TZ XÀ¢øe£ TT\qT ø=Hêïfi¯ó¢ $&ÉTeø£ »|æ+∫πsì Ä Á|üj÷Ó >∑eTT
#Ó&TÉ qT. Bì |üsq¡ƒ eTT e\q <äTwüdº «ü |üïeTT\ uÛj Ñ T· eTT+&É<Tä .
(42) ` ~«#·‘ê«]+X¯düs¡Z 33
$eTs¡Ùø£ •s√eTDÏ ÁãVü≤àl ∫\T≈£L] bÕ|üjT· XÊÅdÔæ ` ø±s¡´ $»j·TeTT
Hêø±+øÏ+å ∫ düT+<äsø¡ ±+&É bÕsêj·TDeTT #˚jT· >√s¡Tyês¡T Á|ü‹düs≈Z¡ î£ qT ÁbÕs¡+uÛeÑ TTq
á Hê\T>∑T XÀ¢ø£eTT\qT |ü]ƒ+#·T#·T bÕsêj·TDeTT >±$+∫ $»j·TeTTqT
kÕ~Û+#·T≥ dü+Á|ü<ëj·TeTT>∑ e#·TÃ#·Tqï $wüjT· eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n‹ã\düeTTù|‘·T&Óq’ lsêeTTq≈£î »j·TeTT, eTVü‰ã\dü+|üqTï&Óq’
\ø£ÎDTq≈£î »j·TeTT, sê|òTü e⁄ì#˚ bÕ*+|üã&çq düTÁê eTVü‰sêEq≈£î »j·TeTT,
dü»q® øπ X¢ $¯ <ä÷s¡yTÓ qÆ ø£è‘·éTT˝§q]+#·T ø√dü˝≤~ÛHê<∏Tä &É>T∑ lsêeTTq≈£î H˚qT
ùde≈£î&ÉqT. X¯Á‘·Tôdq’ éTT\qT |ü]e÷s¡TÃ X¯øeÔÏ T+‘·T&ÉHq’Ó H˚qT yêj·TT|ü⁄Á‘·T&ÉqT.
Vü≤qTeT+‘·T&ÉqT ù|s¡T>∑\ yê&ÉqT. y˚\ø=\~>∑ •\\‘√&ÉqT eèø£eå TT\‘√&ÉqT
Á|üV≤ü ]+#·T#·T j·TT<äeΔ TT #˚jT· Tq{Ïº Hê≈£î y˚sTTeT+~ sêeDT\T e∫ÃqqT Hê‘√
düe÷qyÓTqÆ Á|ü‹Ms¡T\T >±C≤\s¡T. Ç#·Ã{Ï sêø£då Tü \ ø£f<º… Tä ≥H˚ \+ø±q>∑se¡ TT
q+‘·qT <Û«ä +düeTT#˚dæ e÷ d”‘e· TàøÏ ÁyÓTTøÏÿ H˚qT ‘·\ô|{Ïqº ø±s¡éTTqT kÕ~Û+#·Tø=ì
yÓ&É*b˛e⁄<äTqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·dü´ düHêï<äX¯uÒ›q ‘˚ -uÛeÑ q“¤jT· X¯+øÏ‘ê' ˆ
<ä<èä X¯óX¯Ã Vü≤q÷eT+‘·+ dü+<Ûëý˚T|òTü $T y√qï‘·yTé ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` düHêï<äXu¯ q›Ò ` ‘˚ ` nuÛeÑ Hé ` uÛj Ñ T· X¯+øÏ‘ê' ` <ä<èä X¯ó'
` #· ` Vü≤q÷eT+‘·+ ` dü+<Ûëý˚T|òTü yéT ` Çe ` ñqï‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ ‘·dü´ düHêï<äX¯uÒ›q uÛÑj·TX¯+øÏ‘ê' nuÛÑeHé, ñqï‘·+
dü+<Ûëý˚T|òTü yéT Çe (dæ‘ú +· ) ‘·+ Vü≤q÷eT+‘·+ <ä<èä X¯ó' #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, düHêï<äXu¯ q›Ò R ni|ü⁄jÓTTø£ÿ <Û«ä ì#˚‘,·
‘˚ R Ä øÏ+ø£sêdüTs¡T\T, uÛj Ñ T· X¯+øÏ‘ê' R ;Û‹#˚ X¯+ø£H=+~qyês¡T, nuÛeÑ Hé R
nsTT], ñqï‘·+ R m‘·T>Ô q∑ Tqï, dü+<Ûëý˚T|òTü yéT Çe R dü+<Ûë´ø±\|ü⁄ y˚T|òTü eTTe˝…,
dæ‘ú +· R ñqï{Ï,º Vü≤q÷eT+‘·+ R Vü≤qTeT+‘·Tì, <ä<èä X¯ó' #· R #·÷∫]≈£L&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á Ø‹>± Vü≤qTeT+‘·T&ÉT >±$+∫q eTVü‰X¯ã›eTTq≈£î Ä
øÏ+ø£sêdüTs¡T\T uÛj Ñ T· #·ø‘Ï T· ˝…]’ . |æeTà≥ ‘·eT m<äT≥ dü+<Ûëý˚T|òTü eTTe˝… n‘·T´qï‘·
s¡÷|üeTT‘√ ‘˚»]\T¢#T· qï Vü≤qTeTqT ø£qT>=ì].
XÀ¢ˆˆ kÕ«$Tdü+<˚Xì¯ X¯Ù+ø± dü‘Ô · ùdÔ sêø£kå Õ' ø£|yæ Té ˆ
∫Å‘'’Ó Á|üV≤ü s¡DÆ… Ø“¤yTÓ Æ s¡_ùÛ |‘·T dü‡Vü≤ÁdüX'¯ ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ«$Tdü+<˚Xì¯ X¯Ù+ø±' ` ‘·‘'· ` ‘˚ ` sêø£kå Õ' ` ø£|yæ Té ` ∫Å‘'’Ó
` Á|üV≤ü s¡D'Æ… ` ;ÛyTÓ 'Æ ` n_Ûù|‘·T' ` düV≤ü ÁdüX'¯ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘˚ sêø£kå Õ' kÕ«$Tdü+<˚Xì¯ X¯Ù+ø±' ∫Å‘'’Ó ;ÛyTÓ 'Æ Á|üV≤ü s¡D'Æ…
düV≤ü ÁdüX'¯ (‘·+) ø£|yæ Té n_Ûù|‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ‘˚ sêø£kå Õ' R Ä sêø£då Tü \T, kÕ«$Tdü+<˚X¯
ìX¯Ù+ø±' R Á|üuTÑÛ e⁄jÓTTø£ÿ Ä»„#˚ X¯+ø±s¡V≤æ ‘·T˝…,’ ∫Å‘'’Ó R ∫Á‘·eTT˝…q’ {Ï,º ;ÛyTÓ 'Æ
R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ {Ï,º Á|üV≤ü s¡D'Æ… R Äj·TT<Ûeä TT\‘√, düV≤ü ÁdüX'¯ R y˚\ø=\~>±,
‘·+ ø£|+æ R Ä Vü≤qTeTqT, n_Ûù|‘·T' R m<äTs=ÿì].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü sêø£då Tü ˝…\s¢ T¡ qT ‘·eT Á|üuTÑÛ e⁄ Ç∫Ãq Ä»„qT düà]+#·T
ø=qT#·T X¯+ø£M&ç $∫Á‘·eTT\TqT uÛÑj·T+ø£s¡eTT\TqT n>∑T $$<ÛäeTT˝…’q
Äj·TT<Ûeä TT\‘√ y˚\ø=\~>± >∑T$T>∑÷&ç Ä Vü≤qTeTô|’ ã&ÉC§∫Ã].
XÀ¢ˆˆ dü ‘Ó'’ |ü]eè‘· X¯SÙ¬s’ dü‡s¡«‘· dü‡ eTVü‰ã\' ˆ
ÄdükÕ<ë--j·Tdü+ ;ÛeT+ |ü]|òTü + ‘√s¡D≤Á•‘·yTé ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘Ó'’ ` |ü]eè‘·' ` X¯Ss¬ '’ ` düs«¡ ‘·' ` dü' ` eTVü‰ã\' `
ÄdükÕ<ä ` Äj·Tdü+ ` ;ÛeT+ ` |ü]|òTü + ` ‘√s¡D≤Á•‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘Ó’' X¯S¬s’' düs¡«‘·' |ü]eè‘·' dü' eTVü‰ã\' ‘√s¡D≤Á•‘·+
;ÛeTyéT Äj·Tdü+ |ü]|òTü yéT ÄdükÕ<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘Ó'’ X¯Ss¬ '’ R Ä Ms¡T\#˚, düs«¡ ‘·' R nìïyÓ|’ ⁄ü \ qT+&ç, |ü]eè‘·'
R #·T≥Tºø=qã&çqyê&Ó,’ eTVü‰ã\' R ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ , dü' R Ä Vü≤qTeT, ‘√s¡D≤Á•‘·+
R ãVæ≤s›ê«s¡eTTqqTqï{Ïº, ;ÛeTyéT R uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq{Ïº, Äj·Tdü+ |ü]|òüTyéT R
ñ≈£îÿ <ä÷\eTTqT, ÄdükÕ<ä R düMT|æ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Ms¡T\T ‘·qqT #·T≥TºeTT{Ïº j·TT+&É>± eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ Ä‘·&TÉ
‘êqT ≈£Ls¡TÃqï eqãVæ≤s›ê«s¡eTTq+<˚ uÛÑj·T+ø£s¡eTT>∑ ø±qe#·TÃ#·Tqï ˇø£
ÇqT|ü<÷ä \eTTqT #·÷∫ <ëìì düMT|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·+ |ü]|òTü e÷<ëj·T »|ò÷ü q #· ìXÊ#·sêHé ˆ
dü |üqï>∑$T yê<ëj·T düTŒ¤s+¡ ‘·+ $q‘êdüT‘·' ˆ
$#·#ê sê+ãπs Ms¡' |ü]>∑èVü≤´ #· e÷s¡T‹' ˆˆ 40
(42) ` ~«#·‘ê«]+X¯düs¡Z 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·+ ` |ü]|òTü yéT ` Ä<ëj·T ` »|ò÷ü q ` #· ` ìXÊ#·sêHé
` dü' ` |üqï>∑yTé ` Çe ` Ä<ëj·T ` düTŒ¤s+¡ ‘·+ ` $q‘êdüT‘·' ` $#·#ês¡ `
n+ãπs ` Ms¡' ` |ü]>∑èVü≤´ ` #· ` e÷s¡T‹' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ‘·+ |ü]|òTü yéT Ä<ëj·T ìXÊ#·sêHé »|ò÷ü q— $q‘êdüT‘·'
düTŒ¤s+¡ ‘·+ |üqï>∑yTé Ä<ëj·T Çe dü' Ms¡' e÷s¡T‹' (‘·+) |ü]>∑èVü≤´ n+ãπs
$#·#ês¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Vü≤qTeT, ‘·+ R Ä, |ü]|òTü yéT R ÇqT|ü>T∑ ~j·TqT,
Ä<ëj·T R |ü≥Tºø=ì, ìXÊ#·sêHé R sêø£då Tü \qT, »|ò÷ü q R #·+ô|qT, $q‘êdüT‘·'
R >∑sT¡ ‘·à+‘·T&ÉT, düTŒ¤s+¡ ‘·+ R yÓTij·TT#·Tqï, |üqï>∑yTé R düsŒ¡ eTTqT, Ä<ëj·T
Çe R |ü≥Tºø=ìe˝…, dü' R Ä, Ms¡' R Ms¡T&Óq’ , e÷s¡T‹' R Vü≤qTeT, ‘·+ R Ä
|ü]|òTü qT, |ü]>∑èVü≤´ R |ü≥Tºø=ì, n+ãπs R Äø±X¯eTTq+<äT, $#·#ês¡ R ‹]¬>qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT Ä |ü]|òTü qT #˚‘ã· {Ïº ô|≈£ÿ+Á&ÉT sêø£då Tü \qT dü+Vü≤]+#ÓqT.
|æeTà≥ Hê‘·&ÉT >∑s¡T‘·à+‘·T&ÉT $T\$T\ yÓTij·TT#·Tqï düs¡ŒeTTqT ã{Ïº
m>∑Ts¡T#·Tqï≥T¢>± Ä |ü]|òTü qT #˚‹‘√ ã≥Tºø=ì Äø±X¯eTTq ø=~›ùd|ü⁄ $Vü≤]+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü Vü≤‘ê« sêø£kå Õ ˙«sêHé øÏ+ø£sê Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ
j·TT<äøΔ ±+ø°å |ü⁄q Ø«s¡ k˛ÔsD¡ + düeTTbÕÁ•‘·' ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` Vü≤‘ê« ` sêø£kå ÕHé ` MsêHé ` øÏ+ø£sêHé ` e÷s¡T‘ê‘·à»'
` j·TT<äøΔ ±+ø°å ` |ü⁄q' ` Ms¡' ` ‘√s¡D+ ` düeTTbÕÁ•‘·' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` dü' e÷s¡T‘ê‘·à»' MsêHé øÏ+ø£sêHé sêø£kå ÕHé Vü≤‘ê« j·TT<äøΔ ±+ø°å
|ü⁄q' ‘√s¡D+ düeTTbÕÁ•‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä, Ms¡' R Ms¡T&Óq’ , e÷s¡T‘ê‘·à»' R yêj·TTq+<äqT&ÉT,
MsêHé R Ms¡T˝…q’ , øÏ+ø£sêHé sêø£kå ÕHé R øÏ+ø£sT¡ \HÓ&ç sêø£då Tü \qT, Vü≤‘ê« R
Vü≤‘·e÷]Ã, |ü⁄q' R ‹]–, j·TT<äøΔ ±+ø°å R j·TT<äeΔ TTqT ø√s¡T#·Tqïyê&Ó,’ ‘√s¡D+
R ãVæ≤s›ê«s¡eTTqT, düeTTbÕÁ•‘·' R #˚sT¡ ø=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä |üeqq+<äqT&ÉT Ms¡T˝…q’ Ä øÏ+ø£sêdüTs¡T\qT Vü≤‘·e÷]Ã ‹]–
j·TT<äeΔ TTqT ø±+øÏ+å #·T#·T Ä ãVæ≤sê›«s¡eTT MT<äøπ #˚] ì\#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dükÔ Õà <ä“j
¤ ÷· qTàø±Ô' ø£‹∫ ‘·ÁÔ ‘· sêø£kå Õ' ˆ
ìVü≤‘ê ìÿ+ø£sê q‡sê«Hé sêeD≤j·T qý˚<j ä T· Hé ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·kÕà‘Y ` uÛj
Ñ ÷· ‘Y ` eTTø±Ô' ` ø£‹∫‘Y ` ‘·Á‘· ` sêø£kå Õ'
` ìVü≤‘êHé ` øÏ+ø£sêHé ` düsê«Hé ` sêeD≤j·T ` qý˚<j ä T· Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘·Á‘· ‘·kÕà‘Y uÛj Ñ ÷· ‘Y eTTø±Ô' ø£‹∫‘Y sêø£kå Õ' (>∑‘ê«)
sêeD≤j·T düsê«Hé øÏ+ø£sêHé ìVü≤‘êHé qý˚<j ä T· Hé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ‘·Á‘· R Ä j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $Tj·T+<äT, ‘·kÕà‘Y
uÛj
Ñ ÷· ‘Y R Ä uÛj Ñ T· eTTqT+&ç, eTTø±Ô' R $&ÉTeã&çq{Ï,º ø£‹∫‘Y R ø=~›eT+~,
sêø£kå Õ' R sêø£då Tü \T, (>∑‘ê« R b˛sTT) sêeD≤j·T R sêeDTq≈£î, düsê«Hé øÏ+ø£sêHé
R m\¢ øÏ+ø£sêdüTs¡T\qT, ìVü≤‘êHé R #·ìb˛sTTqyê]ì>±, qý˚<äj·THé R
ìy˚~+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT n#·Ã{Ï Ä e÷s¡DeTTqT+&ç ‘·|Œæ +#·Tø=ìb˛sTT ø=~›eT+~
s¡øÿ£ düT\T sêeDTì ø£&øπÉ – Ä‘·ì‘√ øÏ+ø£sêdüTs¡T˝…\s¢ T¡ qT eT&çdsæ ì¡ $qï$+∫].
XÀ¢ˆˆ dü sêø£kå ÕHê+ ìVü≤‘·+ eTVü≤<ä“\yéT
ìX¯eT´ sêC≤ |ü]eè‘·˝Ô À#·q' ˆ
düe÷~<˚ XÊÁ|ü‹eT+ |üsêÁø£yT˚
Á|üV≤ü dü|Ô ⁄ü Å‘+Ô· düeTπs düT<äTs¡j
® T· yéT ˆˆ 43
ª øÏ+ø£s¡ìwüO<äq+μμ HêeT
~«#·‘ê«]+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` sêø£kå ÕHê+ ` ìVü≤‘·+ ` eTVü≤‘Y ` ã\+ ` ìX¯eT´ `
sêC≤ ` |ü]eè‘·˝Ô À#·q' ` düe÷~<˚X¯ ` nÁ|ü‹eT+ ` |üsêÁø£yT˚ ` Á|üV≤ü düÔ
|ü⁄Å‘+Ô· ` düeTπs ` düT<äTs¡j ® T· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' sêC≤ sêø£kå ÕHê+ eTVü≤‘Y ã\+ ìVü≤‘·+ ìX¯eT´, |ü]eè‘·Ô
˝À#·q' düHé |üsêÁø£yT˚ nÁ|ü‹eT+, düeTπs düT<äTs¡j ® T· + Á|üV≤ü dü|Ô ⁄ü Á‘·+ (j·TT<ëΔjT· )
düe÷~<˚X¯.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' sêC≤ R Ä \+ø±~Û|‹ü , sêø£kå ÕHê+ R sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ,
eTVü≤‘Y R >=|üŒ<Óq’ , ã\+ R ôdq’ éTTqT, ìVü≤‘·+ R Vü≤‘·yTÓ qÆ <ëìì>±, ìX¯eT´
R $ì, |ü]eè‘·Ô˝À#·q' düHé R Á‹|üŒã&çq ø£qTï\T>∑\yê&Ó’, |üsêÁø£y˚T R
(42) ` ~«#·‘ê«]+X¯düs¡Z 37
XÖs¡éTTq+<äT, nÁ|ü‹eT+ R kÕ{Ï˝Òìyê&ÉTqT, düeTπs R j·TT<äΔeTTq+<äT,
düT<äTs¡®j·T+ R »sTT+|üX¯ø£éTT>±ìyê&ÉTqT n>∑T, Á|üVü≤düÔ|ü⁄Á‘·+ R Á|üVü≤düTÔì
≈£îe÷s¡Tì (»+ãTe÷*ì), (j·TT<ëΔj·T R j·TT<äΔeTTq¬ø’), düe÷~<˚X¯ R
ÄC≤„|æ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêø£då sü êE >=|üŒ<Óq’ ‘·q sêø£då ôü dq’ éT+‘·jT· T Vü≤‘·e÷]q<äì
$q>±H˚ ø£qTï\T ‹]–b˛e⁄#·T+&É>± yÓ+≥H˚ |üsêÁø£eTeTTq+<äT kÕ{Ï˝ìÒ yê&ÉTqT
j·TT<äeΔ TTq+<äT »sTT+|ü X¯ø´£ eTT>±ì yê&ÉTqT n>∑T Á|üV≤ü dü|Ô ⁄ü Á‘·T&Óq’ »+ãTe÷*ì
j·TT<äeΔ TTq¬ø’ ÄC≤„|+æ #ÓqT.
ªªøÏ+ø£s¡ ìwüO<äqeTTμ nqT
q\Tã~¬s+&Éedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
Á‹#·‘ê«]+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ øÏ+ø£sê qΩ‘ê« Vü≤qTe÷ HΔê´q e÷dæ‘ú '· ˆ
eq+ uÛ>Ñ ï∑ + eTj·÷ #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<√ q $Hê•‘·' ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` øÏ+ø£sêHé ` Vü≤‘ê« ` Vü≤qTe÷Hé ` <Ûë´qyéT `
Ädæ‘ú '· , eq+ ` uÛ>Ñ ï∑ + ` eTj·÷ ` #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<ä' ` q ` $Hê•‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· dü' Vü≤qTe÷Hé øÏ+ø£sêHé Vü≤‘ê« <Ûë´qyéT Ädæ‘ú '· ªªeTj·÷
eq+ uÛ>Ñ ï∑ +— #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<ä' q $Hê•‘·'μμ
(MT~ XÀ¢øe£ TT‘√ nq«j·TeTT)
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, dü' Vü≤qTe÷Hé R Ä Vü≤qTeT, øÏ+ø£sêHé
R øÏ+ø£sêdüTs¡T\qT, Vü≤‘ê« R e~Û+∫, <Ûë´qyéT Ädæ‘ú '· R Ä˝À#·qH=+<ÓqT,
eTj·÷ R Hê#˚‘,· eq+ R eqeTT, uÛ>Ñ ï∑ + R <Û«ä +düeTT #˚jT· ã&çq~, #Ó‘’ ´· Á|ükÕ<ä'
R eqkÂ<Ûeä TT, q $Hê•‘·' R HêX¯qeTT #˚jT· ã&É˝<Ò Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Ä øÏ+ø£sêdüTs¡T\qT Vü≤‘·e÷]Ã |æeTà≥
á Ø‹>± Ä˝À∫+#ÓqT. sêeD≤düTs¡Tì á eqeTTqT <Û«ä +düeTT #˚d‹æ ì>±ì á
s¡øÿ£ düT\ eqkÂ<Ûeä TTqT <Û«ä +düeTT #˚jT· ˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕà Á‘êŒkÕ<äeTù|é $TeT+ $<Û«ä +düj÷· eT´Vü≤yéT ˆ
Ç‹ dü+∫+‘·´ eTqkÕ Vü≤qTe÷Hé <äsÙ¡ j·THé ã\yéT ˆˆ 2
XÀ¢ˆˆ #Ó’‘·´ÁbÕkÕ<ä e÷|ü⁄¢ ‘´· y˚Ts¡TX¯è+>∑$Ty√qï‘·yTé ˆ
Äs¡Ts√Vü≤ Vü≤]ÁX‚c˛˜ Vü≤qTe÷Hé e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·kÕà‘Y ` ÁbÕkÕ<ä+ ` n|æ ` @eyéT ` ÇeT+ ` $<Û«ä +düj÷· $T
` nVü≤yéT ` Ç‹ ` dü+∫+‘·´ ` eTqkÕ ` Vü≤qTe÷Hé ` <äsÙ¡ j·THé ` ã\+,
#Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äyTé ` Ä|ü⁄¢ ‘´· ` y˚Ts¡TX¯è+>∑yTé ` Çe ` ñqï‘·yTé — Äs¡Ts√Vü≤ `
Vü≤]ÁX‚w'ü̃ ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ
(43) ` Á‹#·‘ê«]+X¯düs¡Z 39
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·kÕà‘Y ÇeT+ ÁbÕkÕ<äyTé n|æ nVü≤yéT @e+ $<Û«ä +düj÷· $T,
Ç‹ eTqkÕ dü+∫+‘·´ ã\+ <äs¡Ùj·THé Vü≤]ÁX‚wü˜' e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé
y˚Ts¡TX¯è+>∑yTé Çe ñqï‘·+ #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äyTé Ä|ü⁄¢‘´· Äs¡Ts√Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·kÕà‘Y R n+<äTe\q, ÇeT+ ÁbÕkÕ<äyTé n|æ R á kÂ<Ûeä TTqT
>∑÷&É, @e+ R á Ø‹>∑H,˚ nVü≤+ R H˚qT, $<Û«ä +düj÷· $T R <Û«ä +düeTT #˚jT· T<äTqT,
Ç‹ R nì, eTqkÕ R eTqdüT‡q, dü+∫+‘·´ R Ä˝À∫+∫, ã\+ R X¯øìÔÏ ,
<äsÙ¡ j·THé R #·÷|ü⁄#·T, Vü≤]ÁX‚w'ü̃ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó , e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé R
yêj·TTq+<äqT&É>T∑ Ä Vü≤qTeT, y˚Ts¡TX¯è+>∑+ Çe R y˚Ts¡T•Ks¡eTTqTe˝…, ñqï‘·+
R m‘·sÔ TTq{Ï,º #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äyTé R eq•˝≤kÂ<Ûeä TTqT, Ä|ü⁄¢‘´· R >¬ +‹, Äs¡Ts√Vü≤
R Äs√Væ≤+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+<äT#˚‘· á kÂ<ÛäeTTqT >∑÷&É Ä eqeTTqT e˝…H˚ Ç|ü&˚
<Û«ä +düeTT #˚jT· T<äTqì ìX¯ÃsTT+∫ ‘·q ã\eTTqT Á|ü<]ä Ù+#·T#·T |üeqdüT‘·T&Óq’
Ä Vü≤qTeT y˚Ts¡T|üs«¡ ‘· •Ks¡eTTe˝… ñqï‘·yTÓ j Æ T· Tqï Ä #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äeTT MT~øÏ
ˇø£ÿ >∑+‘·T˝À m–] <ëìô|’ ≈£Ls¡TÃ+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Äs¡TVü≤´ –]dü+ø±X¯+ ÁbÕkÕ<ä+ Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü ˆ
ãuÛÖ dü düTeTVü‰‘˚C≤' Á|ü‹dü÷s¡´ Çy√~‘·' ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Äs¡TVü≤´ ` –]dü+ø±X¯+ ` ÁbÕkÕ<ä+ ` Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü ` ãuÛÖ `
dü' ` düTeTVü‰‘˚C≤' ` Á|ü‹dü÷s¡´' ` Çe ` ñ~‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTeTVü‰‘˚C≤' dü' Vü≤]j·T÷<∏ä|ü' –]dü+ø±X¯+ ÁbÕkÕ<äyéT
Äs¡TVü≤´, ñ~‘·' Á|ü‹dü÷s¡´' Çe ãuÛÖ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTeTVü‰‘˚C≤' R $TøÏÿ* >=|üŒ<Ó’q ‘˚»düT‡ >∑*–q, dü'
Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ TÉ , –]dü+ø±X¯+ R |üs«¡ ‘·dìü ïuÛyÑ TÓ qÆ {Ï,º ÁbÕkÕ<äyTé
R #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äeTTqT, Äs¡TVü≤´ R n~Ûw+æ̃ ∫, ñ~‘·' R ñ<äsTT+∫q{Ï,º Á|ü‹dü÷s¡´'
Çe R s¬ +&Ée dü÷s¡T´&ÉTe˝…, ãuÛÖ R Á|üø±•+#ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªªñ~‘·' Á|ü‹dü÷s¡´' Çe ãuÛÖμμ ` ñ<äsTT+∫q s¬ +&Ée
dü÷s¡T´ìe˝… Á|üø±•+#ÓqT nq>± ‘·÷s¡TŒ ~≈£îÿq n|ü&˚ dü÷s√´<äjT· eT>∑T#·T+&Óqì
dü÷∫+|üã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘˚»dæ«jÓTÆ q Ä Vü≤qTeT eTVü‰|üs«¡ ‘·eTT e˝… qTqï Ä j·TTqï‘·
kÂ<Ûeä TT q~Ûw+æ̃ ∫ n#·Ã≥ Ç+ø=ø£ dü÷s¡T´ &ÉT<äsTT+∫ j·TTHêï&Ü nqTq≥T¢>±
>=|üŒ>± Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü+Á|ü<èäÛ wü´ #· <äTs¡sΔ ¸¡ + #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<ä eTTqï‘·yTé ˆ
Vü≤qTe÷Hé Á|ü»«\Hé \øå±à ´ bÕ]j·÷Á‘√|üy÷Ó -uÛeÑ ‘Y ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü+Á|ü<èäÛ wü´ ` #· ` <äTs¡sΔ ¸¡ + ` #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äyTé ` ñqï‘·yTé `
Vü≤qTe÷Hé ` Á|ü»«\Hé ` \øå±à ´ ` bÕ]j·÷Á‘√|üeT' ` nuÛeÑ ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äTs¡sΔ ¸¡ yTé , ñqï‘·+ #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<ä+ dü+Á|ü<èäÛ wü´ Vü≤qTe÷Hé
\øå±à ´ Á|ü»«\Hé bÕ]j·÷Á‘√|üeT' nuÛeÑ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äTs¡sΔ ¸¡ + R #·*+|üCj Ò T· sêì, #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<ä+ R •˝≤kÂ<Ûeä TTqT,
dü+Á|ü<èäÛ wü´ R <Û«ä +düeTT#˚d,æ Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, \øå±à ´ R XÀuÛ‘Ñ √, Á|ü»«\Hé
R $TøÏÿ* Á|üø±•+#·T#·T, bÕ]j·÷Á‘√|üeT' R bÕ]j·÷Á‘·|sü «¡ ‘·eTTqT uÀ*qyê&ÉT,
nuÛeÑ ‘Y R ÄjÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ+≥H˚ Vü≤qTeT eTVü‰ã*wü˜yÓTÆ ñqï‘·eTT>±qTqï Ä #Ó’‘·´
ÁbÕkÕ<äeTTqT <Û«ä +düeTT#˚dæ XÖs¡´\øÏÎ‘√ $sêõ\T¢#T· bÕ]j·÷Á‘· |üs«¡ ‘·eTTe˝…
ø£ì|æ+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü uÛ÷Ñ ‘ê« düTeTVü‰ø±j·T' Á|üu≤Û yê Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ
<Ûèä wüº e÷k˛Œ¤≥j·÷e÷dü \+ø±+ X¯uq›Ò |üPs¡jT· Hé ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` uÛ÷Ñ ‘ê« ` düTeTVü‰ø±j·T' ` Á|üu≤Û yê‘Y ` e÷s¡T‘ê‘·à»' `
<Ûèä wüyº Té ` Äk˛Œ¤≥j·÷e÷dü ` \+ø±+ ` X¯uq›Ò ` |üPs¡jT· Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' e÷s¡T‘ê‘·à»' Á|üu≤Û yê‘Y düTeTVü‰ø±j·T' uÛ÷Ñ ‘ê« \+ø±+
X¯uq›Ò |üPs¡jT· Hé <Ûèä wüyº Té Äk˛Œ¤≥j·÷e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' e÷s¡T‘ê‘·à»' R Ä yêj·TTq+<äqT&ÉT, Á|üu≤Û yê‘Y R eTVæ≤eT
e\q, düTeTVü‰ø±j·T' R $TøÏÿ* ô|<ä<› q’Ó X¯Øs¡eTT >∑\yê&ÉT>±, uÛ÷Ñ ‘ê« R nsTT,
\+ø±+ R \+ø£qT, X¯uq›Ò R <Û«ä ì‘√, |üPs¡jT· Hé R ì+|ü⁄#·T, <Ûèä wü+º R ø£s√ƒ s¡eTT>±,
Äk˛Œ¤≥j·÷e÷dü R #·i#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ô|<ä>› ± X¯Øs¡eTTqT ô|+∫ \+ø±q>∑se¡ TTq+‘·qT <Û«ä ì‘√ ì+&ç+#·T#·T
$TøÏÿ* ø£s√ƒ s¡eTT>± uÛTÑ C≤kÕŒ¤\qeTT >±$+#ÓqT.
(43) ` Á‹#·‘ê«]+X¯düs¡Z 41
XÀ¢ˆˆ ‘· kÕ´k˛Œ¤{‘Ï X· u¯ q›Ò eTVü≤‘ê ÁXÀÁ‘·|÷üò ‹Hê ˆ
ù|‘·T ]«Vü≤+>∑e÷ düÁÔ ‘· #Ó‘’ ´· bÕ˝≤X¯Ã yÓ÷Væ≤‘ê' ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` Äk˛Œ¤{‘Ï X· u¯ q›Ò ` eTVü≤‘ê ` ÁXÀÁ‘·|÷üò ‹Hê ` ù|‘·T' `
$Vü≤+>∑e÷' ` ‘·Á‘· ` #Ó‘’ ´· bÕ˝≤' ` #· ` yÓ÷Væ≤‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÁXÀÁ‘·|÷üò ‹Hê eTVü≤‘ê ‘·d´ü Äk˛Œ¤{‘Ï X· u¯ q›Ò ‘·Á‘· $Vü≤+>∑e÷'
ù|‘·T'— #Ó‘’ ´· bÕ˝≤' #· yÓ÷Væ≤‘ê'.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ÁXÀÁ‘·|÷üò ‹Hê R #Óe⁄\qT Áã<ä\› T>=≥Tºq{Ï,º eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Óq’ {Ï,º
‘·d´ü R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, Äk˛Œ¤{‘Ï X· u¯ q›Ò R ÄkÕŒ¤\q<Û«ä ì#˚‘,· ‘·Á‘· R n#·Ã{Ï,
$Vü≤+>∑e÷' R |ü≈îå£ \T, ù|‘·T' R |ü&qç $, #Ó‘’ ´· bÕ˝≤' R ÁbÕkÕ<äsø¡ ≈å£ î£ \T, yÓ÷Væ≤‘ê'
(nuÛeÑ Hé) R eT÷]Ã¤‘T· ˝…]’ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` #Óe⁄\T Áã<ä›\>∑Tq≥T¢ ô|<ä›<Ûä«ì‘√ Vü≤qTeT >±$+∫q{Ïº Ä
uÛÑTC≤kÕŒ¤\q X¯ã›eTTq≈£î Äø±X¯eTTq m>∑Ts¡T#·Tqï |ü≈£åî\T uÛÑj·T$Vü≤«\eTT˝…’
H˚\≈£L*q$. Ä #Ó‘’ ´· s¡ø≈å£ î£ \T m\¢sT¡ qT eT÷s¡ÃH¤ =+~].
XÀ¢ˆˆ nÅd$Ôü »®jT· ‘ê+ sêyÓ÷ \ø£ÎDX¯Ã eTVü‰ã\' ˆ
sêC≤ »j·T‹ düTÁ^y√ sê|òTü y˚D≤_ÛbÕ*‘·' ˆˆ 8
XÀ¢ˆˆ <ëk˛-Vü≤+ ø√dü˝+Ò Á<äd´ü sêeT kÕ´øÏw¢ øºü s£ à¡ D' ˆ
Vü≤qTe÷Hé X¯Á‘·TôdH’ ê´Hê+ ìVü≤+‘ê e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ 9
XÀ¢ˆˆ q sêeDdüV≤ü Ádü+ y˚T j·TT<Δ̊ Á|ü‹ã\+ uÛyÑ ‘˚ Y ˆ
•˝≤_ÛdTü Ô Á|üV≤ü s¡‘'· bÕ<äô|X’ Ã¯ düV≤ü ÁdüX'¯ ˆˆ 10
XÀ¢ˆˆ ns¡s› TT‘ê« |ü⁄Ø+ \+ø± eT_Ûyê<ä´ #· yÓT~Æ ©∏ yéT ˆ
düeTè<ëΔs√ú >∑$TcÕ´$T $Twü‘ê+ düs«¡ s¡økå£ ÕyéT ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nÅd$Ôü ‘Y ` »j·T‘ê+ ` sêeT' ` \ø£ÎD' ` #· ` eTVü‰ã\' `
sêC≤ ` »j·T‹ ` düTÁê' ` sê|òTü y˚D ` n_ÛbÕ*‘·' ` <ëdü' ` nVü≤+ `
ø√dü˝Ò+Á<ädü´ ` sêeTdü´ ` nøÏ¢wüºø£s¡àD' ` Vü≤qTe÷Hé ` X¯Á‘·Tôd’Hê´Hê+ `
ìVü≤+‘ê ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ` q ` sêeDdüV≤ü Ádü+ ` y˚T ` j·TT<˚Δ ` Á|ü‹ã\+
` uÛyÑ ‘˚ Y ` •˝≤_Û' ` ‘·T ` Á|üV≤ü s¡‘'· ` bÕ<äô|'’ ` #· ` düV≤ü ÁdüX'¯ ` ns¡s› TT‘ê«
` |ü⁄Ø+ ` \+ø±yéT ` n_Ûyê<ä´ ` #· ` yÓT~Æ ©∏ yéT ` düeTè<ëΔs√ú ` >∑$TcÕ´$T
` $Twü‘ê+ ` düs«¡ s¡økå£ ÕyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nÅd$Ôü ‘Y sêeT' »j·T‘êyéT, eTVü‰ã\' \ø£ÎDX¯Ã »j·T‘êyéT,
sê|òTü y˚D n_ÛbÕ*‘·' sêC≤ düTÁê' »j·T‹, nVü≤+ nøÏw¢ øºü s£ à¡ D' ø√dü˝+Ò Á<äd´ü
sêeTdü´ <ëdü', X¯Á‘·Tôd’Hê´Hê+ ìVü≤+‘ê (nVü≤+) e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé,
düV≤ü ÁdüX'¯ •˝≤_Û' bÕ<äô|'’ #· Á|üV≤ü s¡‘'· y˚T j·TT<Δ̊ sêeDdüV≤ü Ádü+ Á|ü‹ã\+ q
uÛyÑ ‘˚ ,Y düs«¡ s¡økå£ Õ+ $Twü‘ê+ (dü‘ê+) \+ø±+ |ü⁄Ø+ ns¡s› TT‘ê« yÓT~Æ ©∏ yéT n_Ûyê<ä´
#· düeTè<ëΔs'ú¡ (düH)é >∑$TcÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nÅd$Ôü ‘Y R nÅdøÔü √$<äT&Óq’ , sêeT' R lsêeTT&ÉT, »j·T‘ê+ R
»sTT+#·T>±ø£— eTVü‰ã\' R ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ , \ø£ÎDX¯Ã R \ø£ÎDT&ÉTqT, »j·T‘ê+
R e]Δ\T>±ø£, sê|òTü y˚D R lsêeTTì#˚, n_ÛbÕ*‘·' R dü+s¡ø+åÏ |üã&çq, sêC≤
düTÁê' R sêC…q’ düTÁê⁄&ÉT, »j·T‹ R e]Δ\T¢#T· Hêï&ÉT, nVü≤+ R H˚qT, nøÏw¢ øºü s£ à¡ D'
R øπ X¢ e¯ TT>∑÷s¡Œì ø£è‘·éTT\T >∑*qZ {Ï,º ø√dü˝+Ò Á<äd´ü R ø√dü˝≤~Û|‹ü j·T>∑T, sêeTdü´
R lsêeTTq≈£î, <ëdü' R ã+≥TqT, X¯Á‘·TôdH’ ê´Hê+ R X¯Á‘·Tôdq’ éTT\≈£î, ìVü≤+‘ê
R e÷s¡≈î£ &Éq>∑T, nVü≤+ R H˚qT, e÷s¡T‘ê‘·à»' R yêj·TT|ü⁄Á‘·T&Éq>∑T, Vü≤qTe÷Hé
R Vü≤qTeT+‘·T&ÉqT ù|s¡T>∑\yê&ÉqT, düVü≤ÁdüX¯' R y˚\ø=\~>∑, •˝≤_Û' R
i≤fi¯fl‘√&ÉqT, bÕ<äô|'’ #· R eèø£eå TT\‘√&ÉqT, Á|üV≤ü s¡‘'· R Á|üV≤ü ]+#·T#·Tqï{Ï,º
y˚T R Hê≈£î, j·TT<Δ̊ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, sêeDdüV≤ü Ádü+ R y˚sTTeT+~ sêeDT\
düeT÷Vü≤eTT, Á|ü‹ã\+ R Á|ü‹|üøeå£ TT, q uÛyÑ ‘˚ Y R ø±C≤\s¡T, düs«¡ s¡økå£ Õ+ R
sêø£ådüT˝…\¢s¡TqT, $Twü‘ê+ (dü‘ê+) R #·÷#·T#·T+&É>±, \+ø±+ |ü⁄Ø+ R
\+ø±q>∑se¡ TTqT, ns¡s› TT‘ê« R <Û«ä +düeTT#˚d,æ yÓT~Æ ©∏ + R C≤qøÏì, n_Ûyê<ä´ #·
R ÁyÓTTøÏÿj·TT, düeTè<ëΔs¡ú' R dü+|üqïyÓTÆq ø±s¡éTT >∑\yê&ÉHÓ’, >∑$TcÕ´$T R
yÓ&É*b˛e⁄<äTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düsê«Åd$Ôü <ä´\TqT ‘Ó*dæq{Ïº lsêeTT&ÉT düs√«‘·ÿs¡¸‘√ e]Δ\T¢>±ø£!
eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&Ó’q \ø£ÎDT&ÉTqT e]Δ\T¢>±ø£! lsêeTTì#˚ dü+s¡øÏå+|üã&çq
düTÁêeTVü‰sêE e]Δ\T¢#·THêï&ÉT. πø¢X¯ø£è‘·éTTqT miT>∑q{Ïº ø√dü\Á|üuÛÑTyÓ’q
lsêeTTq≈£î H˚qT ã+≥TqT. X¯Á‘·Tôd’qéTT\qT |ü]e÷s¡TÃyê&Éq>∑T H˚qT
yêj·TTq+<äqT&Óq’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉqT. y˚\ø=\~>∑ •\\‘√&ÉqT, eèø£eå TT\‘√&ÉqT
Á|üVü≤]+#·T#·T j·TT<äΔeTT#˚j·TTq{Ïº Hê≈£î s¡Ds¡+>∑eTTq+<äT y˚sTTeT+~
sêeDT˝…q’ qT m<äTs¡T>∑ ì\Te>∑\ Á|ü‹Ms¡T\T >±C≤\s¡T. á sêø£då Tü ˝…\s¢ T¡ qT
#·÷#·T#·T+&É>H∑ ˚ \+ø±q>∑se¡ TTqT <Û«ä +düeTT#˚dæ e÷ C≤qø°<$˚ øÏ ÁyÓTTøÏÿ H˚ <ä\ô|{Ïqº
(43) ` Á‹#·‘ê«]+X¯düs¡Z 43
ø±s¡éTTqT kÕ~Û+#·Tø=ì yÓ&*É b˛e⁄<äTqT.
XÀ¢ˆˆ @e eTTø±Ô« eTVü‰u≤VüQ XËÃÌ ‘·´k˛ú Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü ˆ
qHê<ä ;ÛeTìÁsêΩ<√ s¡økå£ Õ+ »qj·T q“¤jT· yéT ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø±Ô « ` eTVü‰u≤VüQ' ` #Ó‘’ ´· dü'ú ` Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü `
qHê<ä ` ;ÛeTìÁsêΩ<'ä ` s¡økå£ Õ+ ` »qj·THé ` uÛj Ñ T· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰u≤VüQ' Vü≤]j·T÷<∏ä|ü' #Ó’‘·´düú' (düHé) @eyéT ñø±Ô «
s¡økå£ Õ+ uÛj Ñ T· + »qj·THé ;ÛeTìÁsêΩ<'ä düHé qHê<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰u≤VüQ' R eTVü‰Ms¡T&Óq’ {Ïj º T· T, Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü R yêqs¡Ms¡
ÁX‚wßü &˜ q’Ó {Ïj
º T· T Vü≤qTeT, @eyéT ñø±Ô « R Ç≥T¢ |ü*øÏq, s¡økå£ Õ+ R s¡øÿ£ düT\≈£î,
uÛÑj·T+ R ;Û‹ì, »qj·THé R ø£*–+#·T#·T, ;ÛeTìÁsêΩ<ä' (düHé) R ;Ûø£s¡yÓTÆq
<Û«ä ì>∑\yê&Ó,’ qHê<ä R >∑]+® #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ TÉ #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äeTTô|’ ì\∫ áØ‹>∑
|òTü Àwæ+#·T#·T sêø£då Tü \≈£î eTVü‰;Û‹ì ø£*+Z #·T#·T uÛjÑ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ X¯ãe› TT‘√ >∑sq®¡
#˚ôdqT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚q X¯uq›Ò eTVü≤‘ê #Ó‘’ ´· bÕ˝≤ X¯Ù‘·+ j·Tj·TT' ˆ
>∑èV”≤‘ê« $$<Ûë qÅkÕÔ ÁHêŒkÕ qâ&ÜZ qŒs¡X«¯ <ÛëHé ˆ
$düè»+‘√ eTVü‰ø±j·÷ e÷s¡T‹+ |üs´¡ yês¡jT· Hé ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚q ` X¯uq›Ò ` eTVü≤‘ê ` #Ó‘’ ´· bÕ˝≤' ` X¯‘+· ` j·Tj·TT' `
>∑èV”≤‘ê« ` $$<ÛëHé ` nÅkÕÔHé ` ÁbÕkÕHé ` K&ÜZHé ` |üsX¡ «¯ <ÛëHé ` $düè»+‘·'
` eTVü‰ø±j·÷' ` e÷s¡T‹+ ` |üs´¡ yês¡jT· Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü≤‘ê ‘˚q X¯uq›Ò X¯‘+· #Ó‘’ ´· bÕ˝≤' $$<ÛëHé nÅkÕÔHé >∑èV”≤‘ê«
j·Tj·TT', eTVü‰ø±j·÷' (‘˚) ÁbÕkÕHé K&ÜZHé |üsX¡ «¯ <ÛëHé $düè»+‘·' e÷s¡T‹+
|üs¡ýês¡j·THé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Óq’ {Ï,º ‘˚q X¯uq›Ò R Ä <Û«ä ì#˚‘,· X¯‘+· R
e+<äeT+~, #Ó‘’ ´· bÕ˝≤' R #Ó‘’ ´· bÕ\≈£î\T, $$<ÛëHé R ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ , nÅkÕÔHé
R nÅdeÔü TT\qT, >∑èV”≤‘ê« R Á>∑V≤æ +∫, j·Tj·TT' R ãj·T\TyÓ&*É ], eTVü‰ø±j·÷'
R >=|üŒ<Óq’ X¯Øs¡eTT>∑\, ‘˚ R Ä #Ó‘’ ´· bÕ\Ts¡T, ÁbÕkÕHé R áf…\qT, K&ÜZHé R
K&ÉeZ TT\qT, |üsX¡ «¯ <ÛëHé R >∑+Á&É>=&Éfi¶ fl¯ qT, $düè»+‘·' R $düsT¡ #·T, e÷s¡T‹+ R
Vü≤qTeTqT, |üs´¡ yês¡jT· Hé R #·T≥TºeTT{Ï]º .
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT >±$+∫q Ä ;Ûøs£ >¡ s∑ q®¡ ≈£î n#·{Ï #Ó‘’ ´· bÕ\≈£î\T e+<äeT+~
$$<Ûeä TT\>∑T Äj·TT<Ûeä TT\qT <Û]ä +∫ j·TT<äeΔ TTq≈£î e∫Ã]. ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ X¯Øs¡eTT\T
ø£*–q Ä #Ó‘’ ´· bÕ\Ts¡T Vü≤qTeTMT~øÏ áf…\qT, ø£‘T· \Ô qT, >∑+Á&É>=&Éfi¶ fl¯ qT $düsT¡ #·T
Ä‘·ìì #·T≥TºeTT{Ï]º .
XÀ¢ˆˆ ‘˚ >∑<ë_Û ]«∫Á‘ê_Û' |ü]ô|Tò 'Æ ø±+#·Hê+>∑<'’Ó ˆ
Ä»|òTü Tï sê«qs¡ÁX‚w+ü̃ u≤D…Æ XÊÃ~‘·´düìïuÛ'’… ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` >∑<ë_Û' ` $∫Á‘ê_Û' ` |ü]ô|òTÆ' ` ø±+#·Hê+>∑<Ó’' `
Ä»|òTü Tï' ` yêqs¡ÁX‚wyü̃ Té ` u≤D…'Æ ` #· ` Ä~‘·´düìïuÛ'’… ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚, $∫Á‘ê_Û' >∑<ë_Û' ø±+#·Hê+>∑<'’Ó |ü]ô|Tò 'Æ Ä~‘·´düìïuÛ'’…
u≤D…'Æ #· yêqs¡ÁX‚wyü̃ Té Ä»|òTü Tï'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ R yês¡T, $∫Á‘ê_Û' R $∫Á‘·eTT˝…q’ {Ï,º >∑<ë_Û' R >∑<\ä ‘√&ÉqT,
ø±+#·Hê+>∑<Ó’' R ã+>±s¡T n\+ø±s¡eTT\T >∑\, |ü]ô|òTÆ' R |ü]|òüT\‘√&ÉqT,
Ä~‘·´düìïuÛ'’… R dü÷s¡T´ì‘√ düe÷qyÓTqÆ , u≤D…'Æ #· R u≤DeTT\‘√&ÉqT, yêqs¡
ÁX‚w+ü̃ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeTqT, Ä»|òTü Tï' R Á|üV≤ü ]+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä #Ó‘’ ´· bÕ\≈£î\T $∫Á‘·eTT˝…q’ >∑<\ä ‘√&ÉqT, ã+>±s¡T q&çø≥£ Tº>\∑
ÇqT|ü >∑T~j·T\‘√&ÉqT, dü÷s¡T´ìe˝… Á|üø±•+#·T u≤DeTT\‘√&ÉqT Ä yêqs¡Ms¡Tì
Á|üVü≤]+|ükÕ–].
XÀ¢ˆˆ Äes¡Ô Çe >∑+>±j·÷ k˛ÔjT· dü´ $|ü⁄˝À eTVü‰Hé ˆ
|ü]øÏ|å ´ü Vü≤]ÁX‚w+ü̃ dü ãuÛÖ s¡økå£ Õ+ >∑D' ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Äes¡'Ô ` Çe ` >∑+>±j·÷' ` ‘√j·Tdü´ ` $|ü⁄\+ ` eTVü‰Hé `
|ü]øÏ|å ´ü ` Vü≤]ÁX‚w+ü̃ ` dü' ` ãuÛÖ ` s¡økå£ Õ+ ` >∑D' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` >∑+>±j·÷' ‘√j·Tdü´ $|ü⁄\' eTVü‰Hé Äes¡'Ô Çe, dü' s¡økå£ Õ+
>∑D' Vü≤]ÁX‚w+ü̃ |ü]øÏ|å ´ü ãuÛÖ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä, s¡økå£ Õ+ R sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ, >∑D' R düeT÷Vü≤eTT,
Vü≤]ÁX‚w+ü̃ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeTqT, |ü]øÏ|å ´ü R #·T≥TºeTT{Ï,º >∑+>±j·÷' R
>∑+>±q~jÓTTø£ÿ, ‘√j·Tdü´ R »\eTTjÓTTø£ÿ, $|ü⁄\' R $kÕÔsy¡ TÓ qÆ ~j·TTqT, eTVü‰Hé
R >=|üŒ~j·TT q>∑T, Äes¡'Ô Çe R düT&çe˝…, ãuÛÖ R Á|üø±•+#ÓqT.
(43) ` Á‹#·‘ê«]+X¯düs¡Z 45
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêø£då Tü \ düeT÷Vü≤eTT Vü≤qTeTqT #·T≥TºeTT{Ïqº |ü&ÉT Ä <äèX¯éTT
>∑+>±qB Á|üyêVü≤»\eTT˝À ø±qe#ÓÃ&ç >=|üŒ<Óq’ ô|<ä› düT&ç>T∑ +&ÉeTTe˝… $+‘·>±
ø£ì|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ yê‘ê‘·à»' Á≈£î<√Δ ;ÛeT+ s¡÷|ü+ düe÷dæ‘ú '· ˆ
ÁbÕkÕ<äd´ü eTVü‰+‘·d´ü dü+Ô uÛ+Ñ ùV≤eT|ü]wüÿ è‘·yTé ˆˆ 16
XÀ¢ˆˆ ñ‘êŒ≥sTT‘ê« yπ̊>q Vü≤qTe÷ qŒeHê‘·à»' ˆ
‘·‘· dü+Ô ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü X¯‘<· ëÛ s¡+ eTVü‰ã\' ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` yê‘ê‘·à»' ` Á≈£î<ä'Δ ` ;ÛeT+ ` s¡÷|ü+ ` düe÷dæ‘ú '· `
ÁbÕkÕ<äd´ü ` eTVü‰+‘·d´ü ` dü+Ô uÛ+Ñ ` ùV≤eT|ü]wüÿ è‘·yTé ` ñ‘êŒ≥sTT‘ê« `
yπ̊>q ` Vü≤qTe÷Hé ` |üeHê‘·à»' ` ‘·‘'· ` ‘·+ ` ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü ` X¯‘<· ëÛ s¡+
` eTVü‰ã\' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· Á≈£î<ä'Δ yê‘ê‘·à»' ;ÛeT+ s¡÷|ü+ düe÷dæ‘ú '· ` eTVü‰+‘·d´ü
ÁbÕkÕ<äd´ü ùV≤eT|ü]wüÿ è‘·+ dü+Ô uÛyÑ Té ñ‘êŒ≥sTT‘ê« ‘·‘'· eTVü‰ã\' |üeHê‘·à»'
Vü≤qTe÷Hé X¯‘<· ëÛ s¡+ ‘·+ yπ̊>q ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, Á≈£î<äΔ' R Áø√~Û‘·T&Ó’q, yê‘ê‘·à»' R
Vü≤qTeT, ;ÛeT+ s¡÷|ü+ R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ s¡÷|üeTTqT, düe÷dæ‘ú '· R <Û]ä +∫qyê&Ó,’
eTVü‰+‘·dü´ R >=|üŒ<Ó’q •Ks¡eTT>∑\, ÁbÕkÕ<ädü´ R #Ó’‘·´ÁbÕkÕ<äeTTjÓTTø£ÿ,
ùV≤eT|ü]wüÿ è‘·+ R ã+>±s¡Tq–w” >∑*–q{Ï,º dü+Ô uÛ+Ñ R dü+Ô uÛeÑ TTqT, ñ‘êŒ≥sTT‘ê«
R ô|\¢–+∫, ‘·‘'· R |æeTà≥, eTVü‰ã\' R eTVü‰ã\XÊ*jÓTÆ q, |üeHê‘·à»' R
yêj·TTq+<äqT&É>T∑ , Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, X¯‘<· ëÛ s¡+ R q÷iTn+#·T\T >∑*–q{Ï,º
‘·+ R Ä dü+Ô uÛeÑ TTqT, yπ̊>q R y˚>e∑ TT‘√, ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü R Á‹|üŒ<=&É>¬ qT.
dü÷#·q :` Ç≥ X¯‘<· ëÛ s¡+ ‘·+ ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü nqT |ü<eä TT\qT, ‘·+ X¯‘<· ëÛ
ns¡+ ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü, nq>± Ä düÔ+uÛÑeTTqT q÷iT$<ÛäeTT\T>± y˚>∑eTT>±
Á‹|ü#·T+&ÓqT nì Ç+ø=ø£ nq«j·TeTT >∑\<äT. (ns¡+ R y˚>e∑ TT>±)
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ yêj·TTq+<äqT&ÉT $TøÏÿ* Áø√<Ûeä TT H=+~ uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ
s¡÷|üeTTqT <ë*Ãqyê&Ó’ >=|üŒ<Óq’ {Ïº Ä ÁbÕkÕ<äeTTq+<ä* dü«s¡uí ÷ÑÛ wæ‘y· TÓ qÆ ˇø±H=ø£
dü+Ô uÛeÑ TTqT ô|iÏøyÏ ∫˚ eÁC≤j·TT<Ûeä TTe˝… q÷iTyÓTTq\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ïº Ä
dü+Ô uÛeÑ TTqT ‘·q#˚‹‘√ eTVü‰y˚>e∑ TT>± Á‹|üŒ<=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·Á‘· #ê–ï dü‡eTuÛeÑ Á‘êŒkÕ<ä XÊÃ |ü´<äV≤ü ´‘· ˆ
<äV≤ü é÷q+ ‘·‘√ <äècºÕ« ÁbÕkÕ<ä+ Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü ˆˆ 18
XÀ¢ˆˆ dü sêø£då Xü ‘¯ +· Vü≤‘ê« eÁCÒ DÒ+Á<ä ÇyêdüTsêHé ˆ
n+‘·]øπ å dæ‘ú · ÁoÙe÷ ì<ä+ e#·q eTÁãM‘Y ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·Á‘· ` #· ` n–ï' ` düeTuÛeÑ ‘Y ` ÁbÕkÕ<ä' ` #· ` n|æ `
n<äV≤ü ´‘· ` <äV≤ü é÷q+ ` ‘·‘'· ` <äècºÕ« ` ÁbÕkÕ<ä+ ` Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü ` dü'
` sêø£då Xü ‘¯ +· ` Vü≤‘ê« ` eÁCÒD ` Ç+Á<ä' ` Çe ` ndüTsêHé ` n+‘·]øπ å `
dæ‘ú '· ` Áoe÷Hé ` Ç<ä+ ` e#·qyéT ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· n–ï' #· düeTuÛeÑ ‘Y ` ÁbÕkÕ<ä' #· n|æ n<äV≤ü ´‘·. ‘·‘'·
dü' Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü <äV≤ü é÷q+ ÁbÕkÕ<ä+ <äècºÕ« Ç+Á<ä' eÁCÒD ndüTsêHé Çe
sêø£då Xü ‘¯ +· Vü≤‘ê« Áoe÷Hé n+‘·]øπ å dæ‘ú '· (düH)é Ç<ä+ e#·qyéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä düÔ+uÛÑeTTq+<äT, n–ï' R n–ï, düeTuÛÑe‘Y R
»ìsTT+#ÓqT, ÁbÕkÕ<ä' #· n|æ R Ä #Ó’‘·´ÁbÕkÕ<äeTT ≈£L&É, n<äVü≤´‘· R
<äVæ≤+|üã&ÓqT, ‘·‘·' R |æeTà≥, Vü≤]j·T÷<∏ä|ü' R yêqs¡Ms¡T&Ó’q Vü≤qTeT,
<äV≤ü é÷q+ R <äV≤æ +|üã&ÉT#·Tqï, ÁbÕkÕ<ä+ R #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äeTTqT, <äècºÕ« R
#·÷∫, Ç+Á<ä' R <˚y˚+Á<äT&ÉT, eÁCÒD R eÁC≤j·TT<ÛäeTT#˚, ndüTsêHé Çe R
sêø£då Tü \qTe˝…, sêø£då Xü ‘¯ +· R q÷iTeT+~ sê≈£då Tü \qT, Vü≤‘ê« R e~Û+∫, Áoe÷Hé
R Ä XÀuÛ≤düeTì«‘·T&Óq’ Vü≤qTeT, n+‘·]øπ å R Äø±X¯eTTq, dæ‘ú '· düHé R ì\∫qyê&Ó,’
Ç<ä+ e#·qyéT R á e÷≥qT, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü ÇqT|ü ÁbÕkÕ<ä dü+Ô uÛeÑ TT Ç‘·se¡ TT˝…q’ ÇqT|üd+Ôü uÛeÑ TT\‘√
sê#·Tø=ì n–ï ñ<ä“$¤ +∫q~. Ä j·T–ï#˚ Ä #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äeTT ‘·>T∑ \ã&çq~.
Vü≤qTeT n≥T¢ ‘·>T∑ \ã&ÉT#·Tqï Ä #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äeTTqT #·÷∫ Ä #Ó‘’ ´· bÕ\≈£î˝…q’
e+<äeT+~ sêø£ådüT\qT Ç+Á<äT&ÉT eÁC≤j·TT<ÛäeTT#˚ sêø£ådüT\qT e~Û+∫q≥T¢
#·+|æyd˚ æ n+‘·]ø£eå TTq ø¬ –] n#·≥ ì\∫ á $<Ûeä TT>± |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ e÷<äèXÊHê+ düV≤ü ÁkÕDÏ $düècºÕì eTVü‰‘·àHêyéT ˆ
ã*Hê+ yêqπs+Á<ëD≤+ düTÁêeX¯e]ÔHêyéT ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e÷<äèXÊHê+ ` düVü≤ÁkÕDÏ ` $düècºÕì ` eTVü‰‘·àHêyéT `
ã*Hê+ ` yêqπs+Á<ëD≤+ ` düTÁêeX¯e]ÔHêyéT ˆˆ
(43) ` Á‹#·‘ê«]+X¯düs¡Z 47
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTÁêeX¯e]ÔHêyéT, yêqπs+Á<ëD≤+, ã*Hê+ eTVü‰‘·àHê+,
e÷<äèXÊHê+ düV≤ü ÁkÕDÏ $düècºÕì.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTÁêeX¯e]ÔHê+ R düTÁê⁄ì eX¯es¡T˝Ô q’… {Ïj º T· T, ã*Hê+ R
ã˝≤&ÛTÉ ´˝…q’ {Ïj
º T· T, eTVü‰‘·àHê+ R eTVü≤˙j·TT˝…q’ {Ïj
º T· T, e÷<äèXÊHê+ R Hêe+{Ï,
yêqπs+Á<ëD≤+ R yêqs¡ÁX‚wü˜ß\jÓTTø£ÿ, düVü≤ÁkÕDÏ R y˚\dü+K´\T >∑\yês¡T,
$düècºÕì R |ü+|üã&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` düTÁê⁄ì ÄC≤„qTes¡ÔqT˝…’ eTVü‰ã\XÊ\T˝…’ j·TTqï Hêe+{Ï
yêqs¡ÁX‚wßü \˜ T y˚\ø=\~>± á Ø‹>± q\TeT÷\\≈£îqT |ü+|üã&çHês¡T.
XÀ¢ˆˆ n≥+‹ edüT<Ûë+ ø£è‘ê‡ ï+ ej·T eTH˚´ #· yêqsê' ˆ
<äXH¯ ê>∑ã˝≤' øπ ∫ ‘˚ÿ∫ <äX› >¯ T∑ D√‘·sÔ ê' ˆˆ 21
XÀ¢ˆˆ øπ ∫ Hêï>∑dVü ≤ü Ádüd´ü ãuÛ÷Ñ e⁄ düT\Ô ´$Áø£e÷' ˆ
dü+‹ #Í|òTü ã˝≤' øπ ∫ ‘˚ÿ∫ <ë«j·TTã˝À|üe÷' ˆ
nÁ|üyT˚ j·Tã˝≤ XÊÃH˚´ ‘· Á‘êdü qΩ]j·T÷<∏bä Õ' ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n≥+‹ ` edüT<Ûë+ ` ø£è‘ê‡ ï+ ` ej·TyéT ` nH˚´ ` #· `
yêqsê' ` <äXH¯ ê>∑ã˝≤' ` øπ ∫‘Y ` øπ ∫‘Y ` <äX>¯ T∑ D√‘·sÔ ê' ` øπ ∫‘Y ` Hê>∑dVü ≤ü Ádüd´ü
` ãuÛ÷Ñ e⁄' ` ‘·T\´$Áø£e÷' ` dü+‹ ` #· ` z|òTü ã˝≤' ` øπ ∫‘Y ` øπ ∫‘Y `
yêj·TTã˝À|üe÷' ` nÁ|üy˚Tj·Tã˝≤' ` #· ` nH˚´ ` ‘·Á‘· ` ÄdüHé `
Vü≤]j·T÷<∏äbÕ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ej·T+ nH˚´ yêqsê' #· ø£è‘ê‡ ï+ edüT<ÛëyéT n≥+‹, (‘˚wßü )
øπ ∫‘Y <äXH¯ ê>∑ã˝≤', øπ ∫‘Y <äX>¯ T∑ D√‘·sÔ ê', øπ ∫‘Y Hê>∑dVü ≤ü Ádüd´ü ‘·T\´$Áø£e÷'
ãuÛ÷Ñ e⁄', øπ ∫‘Y z|òTü ã˝≤', øπ ∫‘Y yêj·TTã˝À|üe÷' dü+‹, ‘·Á‘· nH˚´ Vü≤]j·T÷<∏bä Õ'
nÁ|üyT˚ j·Tã˝≤' #· ` ÄdüH.é
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ej·T+ R y˚TeTTqT, nH˚´ R Ç‘·sT¡ ˝…q’ , yêqsê' #· R yêqs¡T\TqT,
ø£è‘ê‡ ï+ R dü+|üPs¡yí TÓ qÆ , edüT<ÛëyéT R uÛ÷Ñ $Tì, n≥+‹ R |üs´¡ {Ï+#·T#·THêïs¡T,
‘˚wüß R yê]˝À, πø∫‘Y R ø=+‘·eT+~, <äX¯Hê>∑ã˝≤' R |ü~@qT>∑T\
ã\eTT>∑\yês¡T>∑qT, øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, <äX>¯ T∑ D√‘·sÔ ê' R yê]ø£+f…qT |ü~s¬ ≥T¢
ã\eTT>∑\ yês¡T>∑qT, πø∫‘Y R ø=+‘·eT+~, Hê>∑düVü≤Ádüdü´ R y˚sTT@qT>∑T\
jÓTTø£ÿ , ‘·T\´$Áø£e÷' R düe÷qyÓTqÆ |üsêÁø£eTeTT >∑\yês¡T>∑qT ñHêïs¡T, øπ ∫‘Y
R ø=+‘·eT+~, z|òTü ã˝≤' R Á|üyêVü≤eTTjÓTTø£ÿ ã\eTTe+{Ï ã\eTT>∑\yês¡T
>∑qT, øπ ∫‘Y yêj·TTã˝À|üe÷' R ø=+‘·eT+~ yêj·TTe⁄jÓTTø£ÿ ã\eTT‘√ düe÷qyÓTqÆ
ã\eTT ø£\yês¡T>∑qT, dü+‹ R ñHêïs¡T, ‘·Á‘· R n#·Ã≥, nH˚´ R Ç‘·sT¡ ˝…q’ ,
Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' R yêqs¡j÷Ó <ÛTä \T, nÁ|üyT˚ j·Tã˝≤' #· R n|ü]$T‘·yTÓ qÆ ã\eTT
>∑\yês¡T>∑qT, ÄdüHé R ñ+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` á $<Ûeä TT>± y˚TeTTqT $T–*q yêqs¡Ms¡T\TqT uÛ÷Ñ eT+&É\
eT+‘·jT· TqT |üs´¡ {Ï+#·T#·THêïeTT. e÷˝À ø=+<äiT |ü~ @qT>∑T\ ã\eTT>∑\yês¡T.
ø=+‘·eT+~ e+<ä @qT>∑T\ ã\eTT‘√ düe÷qyÓTqÆ ã\eTT >∑\yês¡TqT, ø=+‘·eT+~
y˚sTT@qT>∑T\‘√ düe÷qyÓTÆq ã\eTT>∑\yês¡TqT ñHêïs¡T. eTiÏj·TT e÷yês¡T
ø=+<äiT eTVü‰qBÁ|üyêVü≤eTT‘√ düe÷qyÓTqÆ ã\eTT >∑\yês¡TqT, yêj·TT<˚e⁄ì‘√
düe÷qyÓTÆq ã\eTT>∑\yês¡TqT ô|≈£îÿeT+~ j·TTHêïs¡T. yê]˝À eTiÏø=+<äiT
yêqs¡j÷Ó <ÛTä \T n|ü]$T‘·yTÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT >∑\yês¡T ≈£L&É qTHêïs¡T.
dü÷#·q :` z|òTü ã˝≤' ` z|òTü eTqTq~ ˇø£ ô|<äd› +ü K´. n{Ïº dü+K´>∑\ @qT>∑T\
ã\eTT>∑\yês¡T eTiÏø=+‘·eT+~ yêqs¡T\T nì ø=+<äiT yêU≤´‘·\T ns¡eú TT
#Ó|æŒ].
XÀ¢ˆˆ á<äè–«<Ûd’Ó Tü Ô Vü≤]_Û s¡« è‘√ <ä+‘·qU≤j·TT<Û'’Ó ˆ
X¯‘’Ó X¯Ù‘·dVü ≤ü ÅôdX’ Ã¯ ø√{°_Û s¡jT· T‘Ós’ |¡ æ ˆ
Ä>∑$Twü´‹ düTÁê dü‡sπ «cÕ+ y√ ìwüO<äq' ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` á<äè–«<Û'’Ó ` ‘·T ` Vü≤]_Û' ` eè‘·' ` <ä+‘·qU≤j·TT<Û'’Ó ` X¯‘'’Ó
` X¯‘d· Vü ≤ü Åôd'’ ` #· ` ø√{°_'Û ` nj·TT‘Ó'’ ` n|æ ` Ä>∑$Twü´‹ ` düTÁê' `
düsπ «cÕ+ ` e' ` ìwüO<äq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` á<äè–«<Û'’Ó <ä+‘·qU≤j·TT<Û'’Ó X¯‘'’Ó X¯‘d· Vü ≤ü Åôd'’ #· ø√{°_'Û
nj·TT‘Ó'’ n|æ Vü≤]_Û' eè‘·' düsπ «cÕ+ e' ìwüO<äq' (düH)é düTÁê' Ä>∑$Twü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯‘'’Ó R e+<ä\ø=\~j·TT, X¯‘d· Vü ≤ü Åôd'’ #· R \ø£\å ø=\~j·TT,
ø√{°_Û' R ø√≥¢ ø=\~j·TT, nj·TT‘Ó’' n|æ R nj·TT‘· dü+K´ ø£*–q{Ïºj·TT,
á<äè–«<Û'’Ó R á $<Ûeä TT>∑qTqï{Ï,º <ä+‘·qU≤j·TT<Û'’Ó R <ä+‘·eTT\T qKeTT\T
Äj·TT<Ûeä TT\T>±>∑\, Vü≤]_Û' R yêqs¡T\‘√, eè‘·' R ≈£L&çqyê&Ó,’ düTÁê' R
düTÁê⁄&ÉT, düsπ «cÕ+ e' R MT n+<äiøÏ ìÏ , ìwüO<äq' (düH)é R e÷s¡≈î£ &É>T∑ #·T,
Ä>∑$Twü´‹ R sê>∑\&ÉT.
(43) ` Á‹#·‘ê«]+X¯düs¡Z 49
‘ê‘·Œs¡éTT :` e+<ä\ø=\~j·TT, \ø£\å ø=\~j·TT, ø√≥¢ø=\~j·TT, |ü~y˚\ø√≥¢
ø=\~j·TT qTqï{Ïº á $<Ûyä TÓ qÆ eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´˝…q’ , ‘·eT <ä+‘·eTT\T qKeTT\T
Äj·TT<Ûeä TT\T>± #˚døæ =ì b˛sê&ÉT yêqs¡Ms¡T\‘√ ≈£L&çqyê&Ó’ e÷ düTÁêeTVü‰sêE
$TeTTà\ q+<äsq¡ T ‘·T<äeTT{Ï+º #·T≥¬ø’ ‘·«s¡˝ÀH˚ sêuÀe⁄#·THêï&ÉT düTMT!
XÀ¢ˆˆ H˚jT· eTdæÔ |ü⁄Ø \+ø± q j·T÷j·T+ q #· sêeD' ˆ
j·TkÕà ~øå±«≈£îHê<∏q˚ ã<ä+Δ yÓs’ +¡ eTVü‰‘·àHê ˆˆ 24
ª #Ó’‘·´ÁbÕkÕ<ä<ë¨μμ HêeT
Á‹#·‘ê«]+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` Çj·TyéT ` ndæÔ ` |ü⁄Ø ` \+ø± ` q ` j·T÷j·T+ ` q `
#· ` sêeD' ` j·TkÕà‘Y ` Çøå±«≈£îHê<∏q˚ ` ã<ä+Δ ` yÓs’ +¡ ` eTVü‰‘·àHê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TkÕà‘Y eTVü‰‘·àHê Çøå±«≈£îHê<∏q˚ yÓs’ +¡ ã<ä+Δ (‘·kÕà‘Y)
Çj·T+ \+ø±|ü⁄Ø Ç‘·' |üs+¡ q ndæ,Ô j·T÷j·T+ (q dü)ú sêeD' #· q ndæ.Ô
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TkÕà‘Y R m+<äTe\qHÓ’‘˚, eTVü‰‘·àHê R eTVü≤˙j·TT&Ó’q,
Çøå±«≈£îHê<∏q˚ R Çøå±«≈£îe+X¯Á|üuTÑÛ yÓq’ lsêeTTì‘√, yÓs’ +¡ R X¯Á‘·T‘·«eTT, ã<ä+Δ
R ≈£Ls¡Ãã&ÓH√, (‘·kÕà‘Y R Ä ø±s¡DeTTe\q) Çj·T+ \+ø±|ü⁄Ø R á
\+ø±q>∑se¡ TT, Ç‘·' |üs+¡ R Çø£MT<ä≥, q ndæÔ R ñ+&É<Tä , j·T÷j·T+ #· R
MTs¡TqT, q(dü)ú R ñ+&ÉsT¡ , sêeD' #· R sêeDT&ÉT, q ndæÔ R ñ+&É&TÉ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘·Tà&Óq’ Çøå±«≈£î e+X¯ Á|üuTÑÛ e>∑T lsêeTTì‘√ MTs¡T yÓs’ e¡ TTqT
ô|≥Tºø=Hêïs¡T ø±ã{Ïº Çø£MT<ä≥ á \+ø±q>∑se¡ TT ñ+&É<Tä . MT¬se«s¡TqT ñ+&ÉsT¡ .
nfÒ¢ sêeDT&ÉTqT ñ+&É&TÉ düTMT!
ªª#Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<ä <äV≤ü qeTTμμ nqT
q\Tã~eT÷&Éedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
#·‘·TX¯Ã‘ê«]+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ dü+~cº˛ sêø£ùå d+Á<˚D Á|üV≤ü düdÔ ´ü düT‘√ ã© ˆ
»+ãTe÷© eTVü‰<ä+Åc˛º ìs¡>® ±eT <Ûqä Ts¡sΔ '¡ ˆˆ 1
XÀ¢ˆˆ s¡øeÔ£ ÷˝≤´+ãs¡<säÛ '¡ Ádü^« s¡T∫s¡≈î£ +&É\' ˆ
eTVü‰ ì«eè‘·qÔ j·Tq X¯Ã+&É dü‡eTs¡<Tä s¡j ® T· ' ˆˆ 2
XÀ¢ˆˆ <Ûqä T X¯ÙÁø£<qäÛ T'Á|üK´+ eTVü≤ Á<äT∫s¡kÕj·Tø£yTé ˆ
$kÕŒ¤sj
¡ ÷· D√ y˚>π q eÁC≤X¯ìdüeTdü«qyéT ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü+~wü'º ` sêø£ùå d+Á<˚D ` Á|üV≤ü düdÔ ´ü ` düT‘·' ` ã© ` »+ãTe÷©
` eTVü‰<ä+Åwüº' ` ìs¡®>±eT ` <ÛäqTs¡Δs¡' ` s¡ø£Ôe÷˝≤´+ãs¡<Ûäs¡' ` Ádü^« `
s¡T∫s¡≈î£ +&É\' ` eTVü‰Hé ` $eè‘·qÔ j·Tq' ` #·+&É' ` düeTs¡<Tä s¡j ® T· ' ` <Ûqä T'
` X¯Áø£<qäÛ T'Á|üK´+ ` eTVü≤‘Y ` s¡T∫s¡kÕj·Tø£+ ` $kÕŒ¤sj ¡ ÷· D' ` yπ̊>q `
eÁC≤X¯ìdüeTdü«qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åùd+Á<˚D dü+~wüº' Á|üVü≤düÔdü´ düT‘·', ã© »+ãTe÷©
<Ûqä Ts¡sΔ '¡ , eTVü‰<ä+Åw'ºü s¡øeÔ£ ÷˝≤´+ãs¡<säÛ '¡ Ádü^«, s¡T∫s¡≈î£ +&É\', eTVü‰Hé, #·+&É',
düeTs¡<äTs¡®j·T' $eè‘·Ôqj·Tq', (düHé) X¯Áø£<ÛäqT'Á|üK´+, s¡T∫s¡kÕj·Tø£+,
eÁC≤X¯ìdüeTdü«q+, eTVü≤‘Y <Ûqä T' yπ̊>q $kÕŒ¤sj ¡ ÷· D' ìs¡>® ±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£ùå d+Á<˚D R sêø£kå Õ~Û|⁄ü &Óq’ sêeDTì#˚, dü+~wü'º R ÄC≤„|+æ |ü
ã&çqyê&Ó,’ Á|üV≤ü düdÔ ´ü R Á|üV≤ü düTìÔ jÓTTø£ÿ, düT‘·' R |ü⁄Á‘·T&ÉT, ã© R ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ ,
»+ãTe÷© R »+ãTe÷*j·TqTyê&ÉT, <ÛäqTs¡Δs¡' R >=|üŒ<ÛäqTdüT‡qT
<Û]ä +∫qyê&ÉTqT, eTVü‰<ä+Åw'ºü R ô|<äø› √i\T ø£\yê&ÉTqT, s¡øeÔ£ ÷˝≤´+ãs¡<säÛ '¡
R mi¿ì |üP\e÷*ø£\qT, eÅdüÔeTT\qT <Ûä]+∫qyê&ÉTqT, s¡T∫s¡≈£î+&É\' R
düT+<äsy¡ TÓ qÆ ø£sêíusÑÛ D ¡ eTT\T >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰Hé R >=|üŒyê&ÉTqT, #·+&É' R
;Ûø£s¡T&ÉTqT, düeTs¡<äTs¡®j·T' R j·TT<äΔeTTq »sTT+|ü X¯ø£éTT>±ì yê&ÉTqT,
(44) ` #·‘·TX¯Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 51
$eè‘·qÔ j·Tq' (düH)é R ‹s¡T>∑T&ÉT ø£qTï\T >∑\yê&ÉTqT n>∑T#·T, X¯Áø£<qäÛ T'Á|üK´+
R Ç+Á<ä<qäÛ TdüT‡‘√ düe÷qyÓTqÆ ~j·TTqT, s¡T∫s¡kÕj·Tø£+ R düT+<äsy¡ TÓ qÆ u≤DeTT
>∑\~j·TTqT, eÁC≤X¯ìdüeTdü«q+ R |æ&TÉ >∑T‘√ düe÷qyÓTqÆ <Û«ä ì>∑\~j·TTq>∑T,
eTVü≤‘Y R >=|üŒ<Óq’ , <Ûqä T' R <Ûqä TdüT‡qT, $kÕŒ¤sj ¡ ÷· D' R kÕ]+#·T#·Tqïyê&Ó,’
ìs¡>® ±eT R ãj·T\TyÓ&˝É q… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då sü êC…q’ sêeDT&ÉT Á|üV≤ü düTìÔ |ü⁄Á‘·T&Óq’ eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&É>T∑
»+ãTe÷*ì Vü≤qTeTqT m<äTs=ÿqT≥≈£î ÄC≤„|æ+|ü>± Ä‘·&ÉT <ÛäqTsêΔ]jÓÆT
j·TT<äeΔ TTq≈£î ãj·T\T<˚] e#ÓÃqT. Ä »+ãTe÷* ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ ø√i\TqT, mi¿ì
|üP\e÷\\qT, eÅdüÔeTT\qT, düT+<äs¡yÓTÆq Vü‰s¡eTT\qT eTH√Vü≤s¡yÓTÆq
ø£sêíusÑÛ D¡ eTT\qT <Û]ä +∫, j·TT<äeΔ TTq+<äT »sTT+|üsêìyê&ÉT>∑qT, uÛjÑ T· +ø£sT¡ &ÉT>∑qT
eTVü‰Ms¡T&ÉT>∑qT ø£qŒ≥Tº#·T ‘·qÁ>∑T&ÉT¢ Á‹|ü#·T Ç+Á<ä<ÛäqTdüT‡qT uÀ*q ‘·q
>=|üŒ<Ûqä TdüT‡qT düT+<äsy¡ TÓ qÆ u≤DeTT\‘√ #˚‘· <Û]ä +∫ ô|<ä|› &æ TÉ >∑T ÁyÓ÷‘·e+{Ï
<Û«ä ì>∑\TZq≥T¢>± y˚>e∑ TT>∑ $+{ÏHê]ì ÁyÓ÷–+#·T#·T ãj·T\T<˚s¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü $kÕŒ¤s|¡ Tüò ÀùwD <Ûqä Tc˛ eTVü≤‘ê ~X¯' ˆ
Á|ü~X¯XÃ¯ quÛXÑ ÃË eÌ düV≤ü kÕ düeT|üPs¡´‘· ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` $kÕŒ¤s|¡ Tüò ÀùwD ` <Ûqä Twü' ` eTVü≤‘ê ` ~X¯' ` Á|ü~X¯'
` #· ` quÛ'Ñ ` #· ` @e ` düV≤ü kÕ ` düeT|üPs¡´‘· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·d´ü <Ûqä Twü' eTVü≤‘ê $kÕŒ¤s|¡ Tüò ÀùwD ~X¯', Á|ü~X¯' #·, quÛ'Ñ
#· @e düV≤ü kÕ düeT|üPs¡´‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü R n‘·ìjÓTTø£ÿ, <Ûqä Twü' R <Ûqä TdüT‡jÓTTø£ÿ, eTVü≤‘ê R
>=|üŒ<Óq’ , $kÕŒ¤s|¡ Tüò ÀùwD R kÕ]+#·T≥jÓTTø£ÿ <Û«ä ì#˚, ~X¯' R ~≈£îÿ\TqT, Á|ü~X¯'
#· R $~≈£îÿ\TqT, quÛ'Ñ #· @e R Äø±X¯eTT≈£L&ÉqT, düV≤ü kÕ R yÓ+≥H˚, düeT|üPs¡´‘·
R ì+&ç+|üã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä »+ãTe÷* >±$+∫q >=|üŒ<Óq’ <Ûqä Twü+º ø±s¡ |òTü ÀwüeTTq≈£î
mì$T~ ~≈£îÿ\TqT, Äø±X¯eTTqT n+‘·jT· TqT yÓ+≥H˚ ô|<ä<› «äÛ ì‘√ ì+&çb˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ s¡<q˚∏ Ks¡jT· TπøqÔ ‘· e÷>∑‘· eTTBø£å ´ dü' ˆ
Vü≤qTe÷ H˚«>∑d+ü |üH√ï »Vü≤s¡¸ #· qHê<ä #· ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` s¡<q˚∏ ` Ks¡jT· TπøqÔ ` ‘·yTé ` Ä>∑‘y· Té ` ñBø£å ´ ` dü' `
Vü≤qTe÷Hé ` y˚>d∑ +ü |üqï' ` »Vü≤s¡¸ ` #· ` qHê<ä ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ks¡jT· TπøqÔ s¡<q˚∏ Ä>∑‘+· ‘·yTé ñBø£å ´ dü' Vü≤qTe÷Hé y˚>∑
dü+|üqï' (düH)é »Vü≤s¡¸ #· qHê<ä #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ks¡jT· TπøqÔ R >±&ç<\ä ‘√ ≈£L&çq{Ï,º s¡<q˚∏ R s¡<eä∏ TT‘√, Ä>∑‘+·
R e∫Ãq, ‘·+ R Ä »+ãTe÷*ì, ñBø£å ´ R MøÏ+å ∫, dü' Vü≤qTe÷Hé R Ä
Vü≤qTeT, y˚>d∑ +ü |üqï' düHé R y˚>±~Ûø´£ eTT>∑\yê&Ó,’ »Vü≤s¡¸ #· R dü+‘√wæ+#ÓqT
eTiÏjT· T, qHê<ä #· R >∑sq®¡ eTT #˚ôdqT ≈£L&É.
‹\ø£eTT :` »Vü≤s¡¸ ` ‘·q X¯øøÔÏ Ï nqTs¡÷|üyTÓ qÆ X¯Á‘·Te⁄ Ç|ü&ÉT ÁbÕ|æ+Ô ∫Hê&Éì
Vü≤qTeT Vü≤s¡¸eTT H=+<Óqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >±&ç<\ä T |üPìÃq s¡<eä∏ TT q~Ûw+˜æ ∫ e∫Ãj·TTqï Ä »+ãTe÷*ì
#·÷∫ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT >=|üŒ XÖs√´‘ê‡Vü≤eTT >∑\yê&Ó’ Vü≤sê¸‹πsø£eTT‘√
dæ+Vü≤>∑sq®¡ eTT #˚ôdqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·+ ‘√s¡D$≥+ø£d+úü Vü≤qTeT+‘·+ eTVü‰ø£|yæ Té ˆ
»+ãTe÷© eTVü‰‘˚C≤ $yê´<Ûä ì•‘ÓX’ Ù¯ s¬ '’ ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` ‘√s¡D$≥+ø£düú+ ` Vü≤qTeT+‘·+ ` eTVü‰ø£|æyéT `
»+ãTe÷© ` eTVü‰‘˚C≤' ` $yê´<Ûä ` ì•‘Ó'’ ` X¯s¬ '’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘√s¡D$≥+ø£d+úü eTVü‰ø£|+æ ‘·+ Vü≤qTeT+‘·+ eTVü‰‘˚C≤'
»+ãTe÷© ì•‘Ó'’ X¯s¬ '’ $yê´<Û.ä
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘√s¡D$≥+ø£düú+ R ãVæ≤sêΔ«s¡eTTjÓTTø£ÿ MT~yêdüeTTô|’
ì\∫j·TTqï, eTVü‰ø£|+æ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó , ‘·+ Vü≤qTeT+‘·+ R Ä Vü≤qTeTqT,
eTVü‰‘˚C≤' R eTVü‰Á|ü‘ê|üe+‘·T&É>∑T, »+ãTe÷© R »+ãTe÷*, ì•‘Ó’' R
yê&çjTÆÓ q, X¯s¬ '’ R u≤DeTT\‘√, $yê´<Ûä R ø=f…qº T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä uÛeÑ qeTTjÓTTø£ÿ ãVæ≤sê›«s¡eTT MT~ $XÊ\yÓTqÆ ø£b˛‘·bÕ*ø£ô|’
;Ûøs£ êø±s¡eTT‘√ ì\∫j·TTqï Ä Vü≤qTeTô|’ eTVü‰Ms¡T&Óq’ »+ãTe÷* yê&çjTÆÓ q
u≤DeTT\qT ≈£î]|æ+#ÓqT.
(44) ` #·‘·TX¯Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 53
XÀ¢ˆˆ ns¡#Δ +· Á<˚D e<äH˚ •s¡ ùd´πøq ø£]Hí ê ˆ
u≤¨«]«yê´<Ûä Hêsê#Ó’ s¡X› _¯ Û dü+Ô ø£|X” «¯ s¡yTé ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ns¡#Δ +· Á<˚D ` e<äH˚ ` •s¡dæ ` @πøq ` ø£]Hí ê ` u≤¨«' `
$yê´<Ûä ` Hêsê#Ó'’ ` <äX_¯ 'Û ` ‘·+ ` ø£|X” «¯ s¡yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·+ ø£|X” «¯ s¡yTé ns¡#Δ +· Á<˚D e<äH˚ ø£]Hí ê @πøq •s¡d,æ <äX_¯ 'Û
Hêsê#Ó'’ u≤¨«' $yê´<Û.ä
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·+ ø£|X” «¯ s¡yTé R Ä yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ , ns¡#Δ +· Á<˚D R ns¡#Δ +· Á<ëø±s¡
u≤DeTT‘√, e<äH˚ R eTTKeTTq+<äTqT, ø£]íHê R #Óe⁄\T>∑\, @πøq R ˇø£
u≤DeTT‘√, •s¡dæ R ‘·\MT<äqT, <äX_¯ 'Û Hêsê#Ó'’ R |ü~u≤DeTT\‘√, u≤¨«' R
s¬ +&ÉTuÛTÑ »eTT\+<äTqT, $yê´<Ûä R Á|üV≤ü ]+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä »+ãTe÷* Ä yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ >∑TiÏ#÷· ∫ ns¡#Δ +· Á<ëø±s¡eT>∑T
ˇø£ u≤DeTT‘√ eTTKeTTMT<äqT, yê&çjÓÆTq #Óe⁄\T>∑\ ˇø£ÿ u≤DeTT‘√
•s¡dTü ‡q+<äTqT, |ü~ u≤DeTT\‘√ uÛTÑ »eTT\MT<äqT Á|üV≤ü ]+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü ‘· #·TÃ¤Xó¯ uÛÒ ‘êÁeT+ Xπ̄sD≤_ÛV≤ü ‘·+ eTTKyéT ˆ
X¯sB¡ yê+ãT»+ |ò⁄ü \¢+ $<ä+Δ uÛ≤düÿs¡s•¡ àHê ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` ‘·‘Y ` X¯óX¯óuÛÒ ` ‘êÁeT+ ` Xπ̄sD ` n_ÛV≤ü ‘·+ `
eTTKyéT, X¯s~¡ ` Çe ` n+ãT»+ ` |ò⁄ü \¢+ ` $<ä+Δ ` uÛ≤düÿs¡s•¡ àHê ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` X¯sπ D n_ÛV≤ü ‘·+ ‘·d´ü ‘êÁeT+ ‘·‘Y eTTK+ X¯s~¡ , uÛ≤düÿs¡s•¡ àHê
$<ä+Δ |ò⁄ü \¢yTé n+ãT»yéT Çe X¯óX¯óuÛ.Ò
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯πsD R u≤DeTT#˚, n_ÛVü≤‘·+ R ø=≥ºã&çq, ‘·dü´ R Ä
Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, ‘êÁeT+ R mi¿Hq’Ó , ‘·‘Y eTTK+ R Ä eTTKeTT, X¯s~¡ R X¯s‘¡ êÿ\eTT
q+<äT, uÛ≤düÿs¡s•¡ àHê R dü÷s¡´øÏsD¡ eTT#˚, $<ä+Δ R _ÛqïyÓTqÆ <Ó,’ |ò⁄ü \¢yTé R $ø£d+æ ∫q,
n+ãT»yéT Çe R ‘êeTs¡|⁄ü e⁄«e˝…, X¯óX¯óuÛÒ R XÀ_Û˝q¢… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` »+ãTe÷* Á|üj÷Ó –+∫q u≤DeTTjÓTTø£ÿ |ò÷ü ‘·eTT#˚ s¡ødÔ£ øæ yÔ£ TÓ Æ
mi¿ã&çjT· Tqï Vü≤qTeT eTTKeTT X¯s‘¡ êÿ\eTTq+<äT dü÷s¡´ø±+‹ düŒs¡ÙH=+~ #·øÿ£ >±
$ø£d+æ ∫q ‘êeTs¡|⁄ü e⁄«e˝… m+‘·j÷Ó Á|üø±•+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘· ‘·dÔ ´ü s¡ø+Ô£ s¡øπ qÔ s¡+õ‘·+ X¯óX¯óuÛÒ eTTKyéT ˆ
j·T<∏ë--ø±X‚ eTVü‰|ü<àä + dæø+Ô£ #·+<äq_+<äT_Û' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` ‘·d´ü ` s¡ø+Ô£ ` s¡øπ qÔ ` s¡+õ‘·+ ` X¯óX¯óuÛÒ ` eTTKyéT `
j·T<∏ë ` Äø±X‚ ` eTVü‰|ü<àä + ` dæø+Ô£ ` #·+<äq_+<äT_Û' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡øπ qÔ s¡+õ‘·+ ‘·d´ü ‘·‘Y s¡ø+Ô£ eTTKyéT Äø±X‚ #·+<äq_+<äT_Û'
dæø+Ô£ eTVü‰|ü<àä + j·T<∏ë X¯óX¯óuÛ.Ò
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡øπ qÔ R HÓ‘T· sÔ T¡ #˚, s¡+õ‘·+ R |üPj·Tã&çq, ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeT
jÓTTø£ÿ, s¡ø+Ô£ R mi¿Hj ’Ó T· Tqï, ‘·‘Y eTTK+ R Ä eTTKeTT, Äø±X‚ R Äø±X¯eTTq,
#·+<äq_+<äT_Û' R s¡ø£Ô#·+<äq_+<äTe⁄\#˚, dæø£Ô+ R ‘·&ÉT|üã&çq, eTVü‰|ü<äà+
j·T<∏ë R >=|üŒ<Óq’ |ü<àä eTTe˝…, X¯óX¯óuÛÒ R XÀ_Û˝q¢… T.
‹\ø£eTT :` ª#·+<äq_+<äT_Û'μ nqT≥≈£î e÷iT>± ø±+#·q_+<äT_Û' nqT
nXÀø£' ø±+#·HêVü≤«j·T' ` nXÀø£eTTq≈£î ø±+#·qeTqT ù|s¡T >∑\<äT.
n+<äT#˚ s¡ø±ÔXÀø£ |ü⁄wüŒs¡dü _+<äTe⁄\#˚ nì ns¡eú TT. eTVü‰|ü<àä yéT Çe ` >=|üŒ<Óq’
s¡ø|Ô£ <ü àä eTTe˝… qTqï~. á ñ|üeTqT nuÛ÷Ñ ‘√|üeT n+<äTs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` HÓ‘T· sÔ T¡ #ês¡\‘√ eTTKeT+‘·jT· T ì+&ç mi¿H’Ó ø±qe#·TÃ#·Tqï
Vü≤qTeTeTTKeTT s¡ø£Ô#·+<äq_+<äTe⁄\‘√ ‘·&ÉT|üã&ç Äø±X¯eTTq+<äT $ø£dæ+∫
j·TTqï ˇø£ eTVü‰|ü<àä eTTe˝… Á|üø±•+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ #·Tø√|ü u≤D≤_ÛV≤ü ‘√ sêø£ùå dq eTVü‰ø£|'æ ˆ
‘·‘'· bÕπsÙ«-‹$|ü⁄˝≤+ <ä<sä Ù¡ eTVü≤r+ •˝≤yéT ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #·Tø√|ü ` u≤D≤_ÛV≤ü ‘·' ` sêø£ùå dq ` eTVü‰ø£|'æ ` ‘·‘'· ` bÕπsÙ«
` n‹$|ü⁄˝≤+ ` <ä<sä Ù¡ ` eTVü≤r+ ` •˝≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` u≤D≤_ÛVü≤‘·' eTVü‰ø£|æ' sêø£ådüdü´ #·Tø√|ü, ‘·‘·' bÕπsÙ«
n‹$|ü⁄˝≤+ eTVü≤r+ •˝≤+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` u≤D≤_ÛVü≤‘·' R u≤DeTT#˚ ø=≥ºã&çqyê&Ó’, eTVü‰ø£|æ' R
yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, sêø£då dü ´ü R sêø£då Tü ìô|,’ #·Tø√|ü R ø√|æ+#ÓqT, ‘·‘'· R
|æeTà≥, bÕπsÙ« R Á|üøÿ£ q, n‹$|ü⁄˝≤+ R $TøÏÿ*ô|<ä<› ’Ó j·TTqï, eTVü≤r+ R
>=|üŒ<Óq’ , •˝≤+ R ˇø£ •\qT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
(44) ` #·‘·TX¯Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 55
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ u≤DeTT\#˚ >±j·T|üiT|üã&çq Vü≤qTeT sêø£då Tü ìô|’ Áø√<Ûeä TT
H=+~ Á|üøÿ£ H˚ $TøÏÿ* ô|<ä~› >± qTqï ˇø£ ô|<ä› i≤‹ã+&ÉqT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·sk¡ Õ ‘ê+ düeTT‘êŒ≥´ ∫πø|å ü ã\e<ä“© ˆ
‘ê+ X¯s¬ ’ s¡X› _¯ 'Û Á≈£î<äΔ kÕÔ&j
É ÷· e÷dü sêø£då 'ü ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·sk¡ Õ ` ‘·+ ` düeTT‘êŒ≥´ ` ∫πø|å ü ` ã\e‘Y ` ã© ` ‘ê+
` X¯s¬ '’ ` <äX_¯ 'Û ` Á≈£î<ä'Δ ` ‘ê&Éj÷· e÷dü ` sêø£då 'ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ã© (dü') ‘·+ ‘·sk¡ Õ düeTT‘êŒ≥´ ã\e‘Y ∫πø|å ,ü sêø£då 'ü
Á≈£î<ä'Δ (düH)é ‘ê+ <äX_¯ 'Û X¯s¬ '’ ‘ê&Éj÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ã© R ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ , dü' R Ä Vü≤qTeT, ‘ê+ R Ä •\qT, ‘·sk¡ Õ
R y˚>e∑ TT>∑, düeTT‘êŒ≥´ R ô|\¢–+∫, ã\e‘Y R ã\eTT>±, ∫πø|å ü R $dæs¬ qT,
sêø£ådü' R »+ãTe÷*, Á≈£î<äΔ' (düHé) R ø√|æ+∫qyê&Ó’, <äX¯_Û' X¯¬s’' R |ü~
u≤DeTT\‘√, ‘ê+ R Ä •\qT, ‘ê&Éj÷· e÷dü R ø=f…qº T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ+≥H˚ eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&Ó’q Vü≤qTeT Ä i≤‹ã+&ÉqT ô|\¢–+∫
»+ãTe÷*ô|’ $düs¬ qT. Ä‘·&TÉ qT Áø√<Ûeä TT‘√ <ëìì |ü~u≤DeTT\#˚ eTTø£ÿ\T
eTTø£ÿ\T #˚ôdqT.
XÀ¢ˆˆ $|üqï+ ø£sà¡ ‘·<›ä ècºÕ« Vü≤qTe÷+ X¯Ã+&É$Áø£eT' ˆ
kÕ\+ $|ü⁄\ eTT‘êŒ≥´ ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü Ms¡ýêHé ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $|üqï+ ` ø£sà¡ ` ‘·‘Y ` <äècºÕ« ` Vü≤qTe÷Hé ` #·+&É$Áø£eT'
` kÕ\+ ` $|ü⁄\yéT ` ñ‘êŒ≥´ ` ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü ` Ms¡ýêHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` #·+&É$Áø£eT' Vü≤qTe÷Hé ‘·‘Y ø£sà¡ $|üqï+ <äècºÕ« Ms¡ýêHé
(dü') $|ü⁄\+ kÕ\+ ñ‘êŒ≥´ ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` #·+&É$Áø£eT' R ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT >∑*qZ {Ï,º Vü≤qTe÷Hé R
Vü≤qTeT, ‘·‘Y ø£sà¡ R Ä |üìì, $|üqï+ R #Ó&bç ˛sTTq~>±, <äècºÕ« R #·÷∫,
Ms¡ýêHé dü' R XÖs¡é+‘·T&Ó’q Ä‘·&ÉT, $|ü⁄\+ R $XÊ\yÓTÆq{Ïº, kÕ\+ R
eT~›#≥ Ó TºqT, ñ‘êŒ≥´ R ô|\¢–+∫, ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü R Á‹|ü#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ;Ûøs£ $¡ Áø£eTT&Óq’ Ä Vü≤qTeT ‘êqT >±$+∫q •˝≤Á|üj÷Ó >∑eTT
e´s¡eú T>∑T≥ >±+∫ yÓ+≥H˚ n#·≥ qTqï ˇø£ ô|<ä› eT~›#≥ Ó TºqT ô|\¢–+∫ <ëìì
–s¡–s¡ Á‹|üŒkÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ ÁuÛ≤eTj·T+‘·+ ø£|+æ <äècºÕ« kÕ\eèø£+å eTVü‰ã\yéT ˆ
∫πø|å ü düTãVüAHé u≤D≤Hé »+ãTe÷© eTVü‰ã\' ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁuÛ≤eTj·T+‘·+ ` ø£|+æ ` <äècºÕ« ` kÕ\eèø£+å ` eTVü‰ã\yéT `
∫πø|å ü ` düTãVüAHé ` u≤D≤Hé ` »+ãTe÷© ` eTVü‰ã\' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ\eèø£+å ÁuÛ≤eTj·T+‘·+ eTVü‰ã\+ ø£|+æ <äècºÕ« eTVü‰ã\'
»+ãTe÷© düTãVüAHé u≤D≤Hé ∫πø|å .ü
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ\eèø£+å R eT~›#≥Ó TºqT, ÁuÛ≤eTj·T+‘·+ R Á‹|ü#·Tqï{Ï,º
eTVü‰ã\+ R eTVü‰ã\XÊ*jÓTÆ q, ø£|+æ R Vü≤qTeTqT, <äècºÕ« R #·÷∫, eTVü‰ã\'
R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ , »+ãTe÷© R »+ãTe÷*, düTãVüAHé R nH˚øe£ TT˝…q’ ,
u≤D≤Hé R u≤DeTT\qT, ∫πø|å ü R ∫yÓTàqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $TøÏÿ* ô|<ä<› j ’Ó T· Tqï Ä eT~›#≥
Ó TºqT ne©\>± Á‹|ü#·Tqï Ä
eTVü‰ã\XÊ*jÓÆTq Vü≤qTeTqT p∫ eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&Ó’q »+ãTe÷* <ëìô|’
nH˚øe£ TT˝…q’ u≤DeTT\qT ≈£î]|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ\+ #·‘T· ]“¤ •Ã#˚Ã<¤ ä yêqs¡+ |ü+#·_Û s¡T“¤CÒ ˆ
•s¡ ùd´πøq u≤DÒq <äX_¯ dÛ Tü Ô düHÔ ê+‘·sπ ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ\+ ` #·‘T· ]“¤' ` ∫#˚Ã<¤ ä ` yêqs¡+ ` |ü+#·_'Û ` uÛTÑ CÒ `
•s¡dæ ` @πøq ` u≤DÒq ` <äX_¯ 'Û ` ‘·T ` düHÔ ê+‘·sπ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` #·‘T· ]“¤' kÕ\+ ∫#˚Ã<¤ —ä yêqs¡+ uÛTÑ CÒ |ü+#·_'Û , •s¡dæ @πøq
u≤DÒq, düHÔ ê+‘·sπ <äX_¯ 'Û ($yê´<Û)ä .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` #·‘T· ]“¤' R Hê\TZu≤DeTT\‘√, kÕ\+ R eT~›#≥Ó TºqT, ∫#˚Ã<¤ ä R
#Û~˚ +#ÓqT, yêqs¡+ R Vü≤qTeTqT, uÛTÑ CÒ R uÛTÑ »eTTq+<äT, |ü+#·_'Û R ◊~+{Ï‘√&ÉqT,
•s¡dæ R ‘·\j·T+<äT, @πøq u≤DÒq R ˇø£ÿ u≤DeTT‘√&ÉqT, düÔHê+‘·πs R
düqÔ eTT\q&ÉTeT, <äX_¯ 'Û R |ü~+{Ï‘√&ÉqT, ($yê´<Ûä R ø=f…qº T).
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT »+ãTe÷* Hê\TZu≤DeTT\‘√ Ä eT~›#≥Ó TºqT eTTø£ÿ\T#˚dæ
Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ uÛTÑ »eTTqT ◊<äTu≤DeTT\‘√qT, ‘·\qT ˇø£ u≤DeTT‘√qT, i=eTTàqT
|ü~u≤DeTT\‘√qT ø=f…qº T.
XÀ¢ˆˆ dü X¯s¬ '’ |üP]‘·‘q· T' Áø√<Û̊q eTVü≤‘ê eè‘·' ˆ
‘·yT˚ e |ü]|òTü + >∑èVü≤´ ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü y˚>‘∑ '· ˆˆ 15
(44) ` #·‘·TX¯Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 57
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` X¯s¬ '’ ` |üP]‘·‘q· T' ` Áø√<Û̊q ` eTVü≤‘ê ` eè‘·' ` ‘·yTé
` @e ` |ü]|òTü + ` >∑èVü≤´ ` ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü ` y˚>‘∑ '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯s¬ '’ |üP]‘·‘q· T' dü' eTVü≤‘ê Áø√<Û̊q eè‘·', ‘·+ |ü]|òTü yéT
@e >∑èVü≤´ y˚>‘∑ '· ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯¬s’' R u≤DeTT\‘√, |üP]‘·‘·qT' R ì+|üã&çq X¯Øs¡eTT
ø£*–q{Ï,º dü' R Ä Vü≤qTeT, eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Óq’ , Áø√<Ûq˚ R ø√|üeTT‘√, eè‘·'
R ≈£L&çqyê&Ó,’ ‘·+ |ü]|òTü yéT @e R Ä |ü]|òTü eTTH˚, >∑èVü≤´ R |ü≥Tºø=ì, y˚>‘∑ '·
R y˚>e∑ TT>±, ÁuÛ≤eTj·÷e÷dü R Á‹ô|ŒqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˇ&É*ì+&É u≤DeTT\T Á>∑T#·TÃø=q>± rÁeyÓTÆq Áø√<ÛäeTTH=+~
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT yÓqTø£{Ï |ü]|òTü eTTH˚ #˚‘ã· {Ïº y˚>e∑ TT>± Á‹|üŒ<=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ n‹y˚>√ -‹y˚>π q ÁuÛ≤eTsTT‘ê« ã˝À‘·ÿ≥' ˆ
|ü]|òTü + bÕ‘·j÷· e÷dü »+ãTe÷˝Ò s¡à¨s¡dæ ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n‹y˚>'∑ ` ã˝À‘·ÿ≥' ` |ü]|òTü yéT ` n‹y˚>π q ` ÁuÛ≤eTsTT‘ê« `
»+ãTe÷˝Ò' ` eT¨s¡dæ ` bÕ‘·j÷· e÷dü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ã˝À‘·ÿ≥' n‹y˚>'∑ (dü') |ü]|òTü yéT n‹y˚>π q ÁuÛ≤eTsTT‘ê«
»+ãTe÷˝Ò' eT¨s¡dæ bÕ‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ã˝À‘·ÿ≥' R ã\eTT#˚ rÁeyÓTqÆ yê&ÉTqT, n‹y˚>'∑ R eTVü‰y˚>e∑ TT
ø£\yê&ÉTqTHÓq’ , dü' R Ä Vü≤qTeT, |ü]|òTü + R ÇqT|ü<÷ä \eTTqT, n‹y˚>π q R
eTVü‰y˚>e∑ TT‘√, ÁuÛ≤eTsTT‘ê« R Á‹|æŒ, »+ãTe÷˝Ò' R »+ãTe÷*jÓTTø£ÿ, eT¨s¡dæ
R >=|üŒ<Óq’ eø£eå TTq, bÕ‘·j÷· e÷dü R $dæs¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` rÁeyÓTÆq ã\eTT‘√ Á|üø±•+#·T Á|ü‘ê|üXÊ*jÓÆTq Ä Vü≤qTeT
‘êqT |üPs¡«eTT ñ|üj÷Ó –+∫q Ä ñ≈£îÿ<ä÷\eTTH˚ ‘·q #˚‘ã· {Ïº n$T‘·y>˚ e∑ TT‘√
Á‹|ü#·T »+ãTe÷*jÓTTø£ÿ $XÊ\yÓTqÆ i=eTTàô|’ >∑TiÏ#÷· ∫ $dæs¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü #Óe’ •s√ HêdæÔ q u≤VüA q #· C≤qT˙ ˆ
q <Ûqä Ts¡ï s¡<√∏ HêXÊ« düÁÔ ‘ê<äèX¯´+‘· H˚weü ' ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` #· ` @e ` •s¡' ` q ` ndæÔ ` q ` u≤VüA ` q ` #·
` C≤qT˙ ` q ` <Ûqä T' ` q ` s¡<'ä∏ ` q `nXÊ«' ` ‘·Á‘· ` n<äèX¯´+‘· ` q
` Çwüe' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë ‘·Á‘· ‘·d´ü •s¡' #Óe’ Hêdæ—Ô u≤VüA q dü'Ô — C≤qT˙ #· q
dü'Ô — <Ûqä T' Hêdæ—Ô s¡<'ä∏ Hêdæ—Ô nXÊ«' q dü+‹. Çwüe' q n<äèX¯´+‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (‘·<ë R n|ü&ÉT) ‘·d´ü R Ä C+ãTe÷*jÓTTø£ÿ, •s¡' #Óe’ R
‘·\j·TTqT, HêdæÔ R ˝Ò≈î£ +&ÓqT, u≤VüA R s¬ +&ÉTuÛTÑ »eTT\TqT, q dü'Ô R ˝Ò≈î£ +&ÓqT,
C≤qT˙ #· R yÓ÷ø±fi¯óq¢ T, q dü'Ô R ˝Ò≈î£ +&ÓqT, s¡<'ä∏ HêdæÔ R s¡<eä∏ TT ˝Ò≈î£ +&ÓqT,
nXÊ«' R >∑Ti¿eTT\T, q dü+‹ R ˝Ò≈î£ +&ÓqT, Çwüe' R u≤DeTT\T, q n<äèX¯´+‘·
R ø±qsê≈£î+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä |ü]|òTü eTT ‘·qô|’ ã&ÉT≥#˚ n|ü&É#Ã· ≥ Ä »+ãTe÷* •s¡dTü ‡>±ì
u≤Vü≤e⁄\T>±ì yÓ÷ø±fi¯ó>¢ ±ì <Ûqä TdüT‡>±ì s¡<eä∏ TT >±ì, >±&ç<\ä T>±ì @$Tj·TT
ø±qsê≈£î+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü Vü≤‘· düsÔ k¡ Õ ‘˚q »+ãTe÷© eTVü‰ã\' ˆ
|übÕ‘· ìVü≤‘√ uÛ÷Ñ eTÚ #·÷]í‘ê+>∑$uÛ÷Ñ wüD' ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` Vü≤‘·' ` ‘·sk¡ Õ ` ‘˚q ` »+ãTe÷© ` eTVü‰ã\' `
|übÕ‘· ` ìVü≤‘·' ` uÛ÷Ñ eTÚ ` #·÷]í‘ê+>∑$uÛ÷Ñ wüD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚q ‘·s¡kÕ Vü≤‘·', eTVü‰ã\' dü' »+ãTe÷© ìVü≤‘·'
#·÷]í‘ê+>∑$uÛ÷Ñ wüD' düHé uÛ÷Ñ eTÚ |übÕ‘·.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘˚q R Ä Vü≤qTeT#˚, ‘·sk¡ Õ R ã\eTT>±, Vü≤‘·' R ø=≥ºã&çqyê&Ó,’
eTVü‰ã\' R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ , dü' »+ãTe÷© R Ä »+ãTe÷*, ìVü≤‘·' R
eTs¡D+Ï ∫qyê&Ó,’ #·÷]í‘ê+>∑$uÛ÷Ñ wüD' düHé R #·÷s¡eí TT˝…b’ ˛sTTq nej·TeeTT\TqT
ÄuÛsÑ D
¡ eTT\TqT >∑\yê&Ó,’ uÛ÷Ñ eTÚ R H˚\ô|,’ |übÕ‘· R |ü&bç ˛jÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT n≥T¢ ã\eTT>± |ü]|òTü eTT‘√ ø=≥º>± eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’
Ä »+ãTe÷* ndüTe⁄\T >√˝ÀŒsTT qT>∑TZqT>∑TZ nsTTq nej·TeeTT\‘√qT,
n\+ø±s¡eTT\‘√qT H˚\ô|’ ≈£î|üŒ>∑÷˝…qT.
XÀ¢ˆˆ »+ãTe÷*+ #· ìVü≤‘·+ øÏ+ø£sê+X¯Ã eTVü‰ã˝≤Hé ˆ
#·TÁø√<Ûä sêeD+ ÁX¯ó‘ê« ø√|üd+ü s¡ø˝Ô£ À#·q' ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` »+ãTe÷*+ ` #· ` ìVü≤‘·+ ` øÏ+ø£sêHé ` #· ` eTVü‰ã˝≤Hé
` #·TÁø√<Ûä ` sêeD' ` ÁX¯ó‘ê« ` ø√|üd+ü s¡ø˝Ô£ À#·q' ˆˆ
(44) ` #·‘·TX¯Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 59
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeD' »+ãTe÷*+ #· ìVü≤‘·+, eTVü‰ã˝≤Hé øÏ+ø£sêHé #·
(ìVü≤‘êHé) ÁX¯ó‘ê« ø√|üd+ü s¡ø˝Ô£ À#·q' (düH)é #·TÁø√<Û.ä
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeD' R sêeDT&ÉT, »+ãTe÷*+ #· R »+ãTe÷*ì>∑÷&É,
ìVü≤‘·+ R #·ìb˛sTTqyêìì>±qT, eTVü‰ã˝≤Hé R eTVü‰ã\XÊ\T¬sq’ , øÏ+ø£sêHé
#· R øÏ+ø£sêdüTs¡T\qT>∑÷&É, (ìVü≤‘êHé R #·ìb˛sTTqyê]ì>±qT), ÁX¯ó‘ê« R
$ì, ø√|üd+ü s¡ø˝Ô£ À#·q' (düH)é R ø√|üeTT#˚ mi¿u≤]q ø£qTï\T >∑\yê&É>T∑ #·T,
#·TÁø√<Ûä R Áø√<Ûeä TTH=+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeD≤düTs¡T&ÉT, ‘êqT |ü+|æq »+ãTe÷*j·TT n$T‘·ã\XÊ\T¬sq’
øÏ+ø£sêdüTs¡T\T >∑÷&É eT&çdæ s¡qTyês¡qÔ T $q>±H˚ ø√|üeTT#˚ mi¿ã&çq ø£qTï\‘√
n$T‘·yTÓ qÆ Äy˚Xe¯ TT‘√ rÁeeTT>± Áø√<Ûeä TT H=+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü s√wüd+ü e]Ô‘‘· êÁeT˝À#·q'
Á|üV≤ü dü|Ô ⁄ü Á‘˚ ìVü≤‘˚ eTVü‰ã˝Ò ˆ
ne÷‘·´|ü⁄Á‘ê q‹Ms¡´$Áø£e÷Hé
düe÷~<˚ XÊX¯ó ìXÊ#·sπ X¯«s¡' ˆˆ 20
ª »+ãTe÷*e<Û√μ HêeT
#·‘·TX¯Ã‘ê«]+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` s√wüd+ü e]Ô‘‘· êÁeT˝À#·q' ` Á|üV≤ü dü|Ô ⁄ü Á‘˚ ` ìVü≤‘˚ `
eTVü‰ã˝Ò ` ne÷‘·´|ü⁄Á‘êHé ` n‹Ms¡´$Áø£e÷Hé ` düe÷~<˚X¯ ` ÄX¯ó `
ìXÊ#·sπ X¯«s¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ã˝Ò Á|üVü≤düÔ|ü⁄Á‘˚ ìVü≤‘˚ (dü‹) dü' ìXÊ#·πsX¯«s¡'
s√wüd+ü e]Ô‘‘· êÁeT˝À#·q' (düH)é ÄX¯ó n‹Ms¡´$Áø£e÷Hé ne÷‘·´|ü⁄Á‘êHé düe÷~<˚X.¯
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ã˝Ò R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ , Á|üV≤ü dü|Ô ⁄ü Á‘˚ R Á|üV≤ü düTìÔ |ü⁄Á‘·T&ÉT,
ìVü≤‘˚ dü‹ R #·+|üã&çqyê&ÉT ø±>±, dü' R Ä, ìXÊ#·sπ X¯«s¡' R sêø£då sü êC…q’
sêeDT&ÉT, ÄX¯ó R yÓ+≥H˚, n‹Ms¡´$Áø£e÷Hé R $TøÏÿ* XÖs¡´|üsêÁø£eTeTT\T
ø£*–q{Ï,º ne÷‘·´|ü⁄Á‘êHé R eT+Á‹|ü⁄Á‘·T\qT, düe÷~<˚X¯ R ÄC≤„|+æ #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰ã\XÊ*jÓÆTq Á|üVü≤düÔ|ü⁄Á‘·T&ÉT, Vü≤qTeT#˚‹˝À eT&çj·TT≥
$ì Áø√<Ûeä TT‘√ mi¿u≤]q ø£qTï\T ‹]–b˛e⁄#·T+&É>± yÓ+≥H˚ Ä sêø£då sü êE
n$T‘·yTÓ qÆ XÖs¡´|üsêÁø£eTeTT\T >∑*qZ {Ïº ‘·q eT+Á‹|ü⁄Á‘·T\qT @&ÉT>∑T]ì Vü≤qTeTqT
ì]®+∫ s¡+&Éì ÄC≤„|+æ #ÓqT.
ªª»+ãTe÷*e<Ûμä μ nqT
q\Tã~Hê\Zedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
|ü+#·#·‘ê«]+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· ùdÔ sêø£ùå d+Á<˚D #√~‘ê eT+Á‹D düT‡‘ê' ˆ
ìs¡´j·TT s¡“e¤ Hê ‘·kÔ Õà‘·‡|üÔ dübÕÔ]Ães¡Ãdü' ˆˆ 1
XÀ¢ˆˆ eTVü‰ã\|üØyêsê <Ûqä Twüà+‘√ eTVü‰ã˝≤' ˆ
ø£è‘êÅkÕÔÅd$Ôü <ë+ ÁX‚cÕ˜ ' |üsd¡ Œü s¡»jÓTÆ wæD' ˆˆ 2
XÀ¢ˆˆ ùV≤eTC≤\|ü]øÏôå |ÌÔ s¡Δ «»e~“¤' |ü‘êøÏ_'Û ˆ
‘√j·T<äd«ü qìs√Èôw’ sê«õj·TT¬øÌÔ s¡àVü‰s¡<'’Ó∏ ˆˆ 3
XÀ¢ˆˆ ‘·|øÔü ±+#·q∫Á‘êDÏ #êbÕ q´$T‘·$Áø£e÷' ˆ
$kÕŒ¤sj ¡ T· +‘· dü‡+Vü≤ècºÕ dü{Ô ‘Ï «· +‘· Çyê+ãT<ë' ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘˚ ` sêø£ùå d+Á<˚D ` #√~‘ê' ` eT+Á‹D' ` düT‘ê' `
ìs¡´j·TT' ` uÛeÑ Hê‘Y ` ‘·kÕà‘Y ` dü|Ôü ` dübÕÔ]Ães¡Ãdü'. eTVü‰ã\|üØyêsê' `
<Ûqä Twüà+‘·' ` eTVü‰ã˝≤' ` ø£è‘êÅkÕÔÅd$Ôü <ë+ ` ÁX‚cÕ˜ ' ` |üsd¡ Œü s¡»jÓTÆ wæD' `
ùV≤eTC≤\|ü]øÏôå |'ÌÔ ` <Û«ä »e~“¤' ` |ü‘êøÏ_'Û ` ‘√j·T<äd«ü qìs√Èôw'’ ` yêõj·TT¬ø'ÌÔ
` eTVü‰s¡<'’Ó∏ ` ‘·|øÔü ±+#·q∫Á‘êDÏ ` #êbÕì ` n$T‘·$Áø£e÷' ` $kÕŒ¤sj ¡ T· +‘·'
` dü+Vü≤ècºÕ' ` ‘·{‘Ï «· +‘·' ` Çe ` n+ãT<ë' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· sêø£ùå d+Á<˚D #√~‘ê' eT+Á‹D' düT‘ê' eTVü‰ã\|üØyêsê',
<Ûqä Twüà+‘·', eTVü‰ã˝≤', ø£è‘êÅkÕÔÅd$Ôü <ë+ ÁX‚cÕ˜ ', es¡dŒü s¡»jÓTÆ wæD' dü+‘·', n$T‘·
$Áø£e÷', ùV≤eTC≤\|ü]øÏôå |'ÌÔ , <Û«ä »e~“¤', |ü‘êøÏ_'Û , ‘√j·T<äd«ü qìs√Èôw'’ , yêõj·TT¬ø'ÌÔ ,
eTVü‰s¡<'’Ó∏ ‘·{‘Ï «· +‘·' n+ãT<ë' Çe ‘·|øÔü ±+#·q∫Á‘êDÏ #êbÕì $kÕŒ¤sj ¡ T· +‘·',
dübÕÔ]Ães¡Ãdü' ‘˚ dü|Ôü ‘·kÕà‘Y uÛeÑ Hê‘Y ìs¡´j·TT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, sêø£åùd+Á<˚D R sêø£ådüsêC…’q sêeDTì#˚,
#√~‘ê' R Áù|sπ |æ+|üã&çqyê¬s,’ eT+Á‹D' R eT+Á‹jÓTTø£ÿ, düT‘ê' R |ü⁄Á‘·T\T,
eTVü‰ã\|üØyêsê' R >=|üŒ<Ó’q ôd’q´|ü]yês¡eTT >∑\yês¡TqT, <ÛäqTwüà+‘·' R
>=|üŒ<Ûqä TdüT‡\T >∑\yês¡TqT, eTVü‰ã˝≤' R >=|üŒX¯øÔÏ >∑\yês¡TqT, ø£è‘êÅkÕÔÅd$Ôü <ë+
R nÅdüÔ•ø£åDqT bı+~q <ÛäqT]«<ä´qT H˚]Ãqyê]˝À, ÁX‚c˜Õ' R n~Û≈£î\TqT,
|üsd¡ Œü s¡»jÓTÆ wæD' R ˇø£]H=ø£sT¡ $T+#·T ø√]ø£ >∑\yês¡TqT, (dü+‘·' R n>∑T#·T)
n$T‘·$Áø£e÷' R nq+‘·yTÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT>∑\yê¬s,’ ùV≤eTC≤\|ü]øÏôå |'ÌÔ R ã+>∑sT¡
C≤\s¡T\‘√ #·T≥ºã&çq$j·TTqT, <Ûä«»e~“¤' R >=|üŒyÓ’q <Ûä«»düÔ+uÛÑeTT\T
>∑\$j·TTqT, |ü‘êøÏ_'Û R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ C…+&Ü\T >∑\$j·TTqT, ‘√j·T<äd«ü qìs√Èôw'’ R
y˚T|òüTeTT\ <Ûä«qT\e+{Ï eTVü‰X¯ã›eTT >∑\$j·TTqT, yêõj·TT¬øÔÌ' R ÁX‚wü˜yÓTÆq
>∑Ti¿eTT\‘√ ≈£L&çq$j·TTqTq>∑T, eTVü‰s¡<'’Ó∏ R >=|üŒyÓq’ s¡<eä∏ TT\‘√&É, ‘·{‘Ï «· +‘·'
R yÓTi|ü⁄\‘√ ≈£L&çq, n+ãT<ë' Çe R y˚T|òTü eTT\e˝…, ‘·|øÔü ±+#·q∫Á‘êDÏ R
ø£]–q ã+>±s¡T ∫Á‘·eTT\T ø£*–q{Ï,º #êbÕì R <Ûqä TdüT‡\qT, $kÕŒ¤sj ¡ T· +‘·' R
≥+ø±s¡eTT#˚j·TT#·T, dü+Vü≤ècºÕ' R >=|üŒVü≤s¡¸eTT>∑\yê¬s’, dübÕÔ]Ães¡Ãdü' R
n–ï¨Á‘·eTT‘√ düe÷qyÓTqÆ ‘˚»düT‡ >∑*–q{Ï,º ‘˚ dü|Ôü R Ä eT+Á‹|ü⁄Á‘·T\T
@&ÉT>∑Ts¡TqT, ‘·kÕà‘Y uÛeÑ Hê‘Y R Ä sêeDTì uÛeÑ qeTT qT+&ç, ìs¡´j·TT' R
ãj·T\TyÓ&É*].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ sêø£då sü êC…q’ sêeDT&ÉT Áù|sπ |æ+|ü>± n‘·ì eT+Á‹
|ü⁄Á‘·T\T @&ÉT>∑Ts¡TqT n–ï¨Á‘·eTT‘√ düe÷qyÓTÆq ‘˚»düT‡‘√ Á|ü»«*+#·T#·T,
>=|üŒôdq’ éTT\qT yÓ+≥ô|≥Tºø=ì >=|üŒ<Ûqä TdüT‡\qT #˚‘ã· ÷ì, eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´˝…q’
‘êeTT >=|üŒ<Óq’ nÅd•Ôü ø£qå T u§+~ nÅd$Ôü <ä´˝À ÁX‚wßü \˜ T>±e⁄q ˇø£]ì $T+∫
ˇø£sT¡ »j·TeTTqT dü+bÕ~+#·T ø√]ø£>\∑ yê¬s,’ n$T‘·yTÓ qÆ ‘·eT|üsêÁø£eTeTTqT
Á|ü<]ä Ù+|ü>√], ã+>±s¡TC≤\s¡T\‘√ n\+ø£]+|üã&çq ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ <Û«ä »eTT\‘√qT
|ü‘êø£eTT\‘√qT $sêõ\T¢#T· ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ >∑Ti¿eTT\T |üPìÃq{Ïº y˚T|òTü >∑sq®¡ eTT\e+{Ï
>=|üŒ<Ûä«ì >∑*–q ÁX‚wü˜yÓTÆq s¡<∏äeTT\qT Äs√Væ≤+∫, yÓTi|ü⁄r>∑\‘√ ≈£L&çq
y˚T|òTü eTTe˝… y˚T*$Tã+>±s¡T ∫‘·sÔ T¡ e⁄\T >∑*–q <äè&ÛyÉ TÓ qÆ ‘·eT <Ûqä TdüT‡\qT
≥+ø±s¡eTT#˚jT· T#·T, eTVü‰Vü≤s¡¸eTT‘√ sêeDTì uÛeÑ qeTTqT+&ç Vü≤qTeTMT~øÏ
ãj·T\T<˚]].
XÀ¢ˆˆ »qq´ kÕÔ dü‘Ô · ùdcÔ Õ+ $~‘ê« øÏ+ø£sêHé Vü≤‘êHé ˆ
ãuÛ÷Ñ e⁄ XÀÙø£d+ü ÁuÛ≤+‘ê dü‡u≤+<Ûeä düTVü≤è»®Hê' ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` »qq´' ` ‘ê' ` ‘·‘'· ` ‘˚cÕ+ ` $~‘ê« ` øÏ+ø£sêHé ` Vü≤‘êHé
` ãuÛ÷Ñ e⁄' ` XÀø£d+ü ÁuÛ≤+‘ê' ` düu≤+<Ûeä düTVü≤è»®Hê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚cÕ+ ‘ê' »qq´' øÏ+ø£sêHé Vü≤‘êHé $~‘ê« ‘·‘'· düu≤+<Ûeä
(45) ` |ü+#·#·‘ê«]+X¯düs¡Z 63
düTVü≤è»®Hê' XÀø£d+ü ÁuÛ≤+‘ê' ãuÛ÷Ñ e⁄'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚cÕ+ R Ä eT+Á‹|ü⁄Á‘·T\jÓTTø£ÿ, ‘ê' »qq´' R Ä ø£qï‘·\T¢\T,
øÏ+ø£sêHé R øÏ+ø£sêdüTs¡T\qT, Vü≤‘êHé R #·+|üã&çqyê]ì>±, $~‘ê« R ‘Ó*dæø=ì,
‘·‘·' R Ä ø±s¡DeTTq, düu≤+<ÛäedüTVü≤è»®Hê' R ã+<ÛäT»qeTT‘√&ÉqT
$TÁ‘·»qeTT‘√&ÉqT ≈£L&çqyê¬s,’ XÀø£d+ü ÁuÛ≤+‘ê' R <äT'K$Vü≤«\Tsê+Á&ÉT, ãuÛ÷Ñ e⁄'
R nsTT].
sê.•s√eTDÏ :` ‘ê' »qq´' ` |üPs¡«eTT ìVü≤‘·T˝…q’ øÏ+ø£sêdüTs¡T\ jÓTTø£ÿ ‘·\T¢\T
nì dæ+Vü‰e˝Àø£qHê´j·TeTT>∑ |üPs¡«$wüj·TeTT Ç#·Ã≥ düà]+|üã&çq<äì
dü÷#·q :` eT+Á‹D' düT‘ê' nì |üPs¡«eTT ˇø£ eT+Á‹jÓTTø£ÿ _&É˝¶ Ò á @&ÉT>∑Ts¡T
nì #Ó|Œü ã&çq~ ø±ã{Ïº ªª‘˚cÕ+ »qq´' ` nq>± yê]‘·\T¢\ì ãVüQe#·qeTT‘√
Ç#·Ã≥ #Ó|üŒã&ç j·TT+&ÉT≥#˚ Á|üdüTÔ‘·eTT ù|s=ÿqã&çq ‘·\T¢\T eT+Á‹|ü⁄Á‘·T\
‘·\T¢\T>±s¡ì X¯+øÏ+|ü qø£ÿs¡˝<Ò Tä . @\qq>± Ä eT+Á‹πø ô|≈£îÿeT+~ uÛ≤s¡´\T
ñ+&Ée#·TÃqT. ø±ã{Ïº eT+Á‹|ü⁄Á‘·T\≈£î ‘·\T¢\T |ü\Te⁄ s¡T+&ÉT≥ düeTs¡˙ú j·Ty˚T
j·T>∑TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü eT+Á‹|ü⁄Á‘·T\ ‘·\T¢\T øÏ+ø£sêdüTs¡T \+‘·{Ïyêπs
Vü≤qTeT#˚‹˝À #·ìb˛sTTs¡ì $ì ‘·eT ã+<ÛTä e⁄\‘√&ÉqT $TÁ‘·T\‘√&ÉqT >∑÷&É
‘·eT |ü⁄Á‘·T\ øπ eå T$wüjT· eTTq n<Ûs’Ó ´¡ eTT‘√ XÀø£$Vü≤«\ \>∑T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ ‘˚ |üs¡düŒs¡dü+|òüTsê¸ düÔ|üÔø±+#·quÛÑ÷wüD≤' ˆ
n_Ûù|‘·T s¡Ωq÷eT+‘·+ ‘√s¡Ddüeú Tedæ‘ú y· Té ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` |üsd¡ Œü s¡d+ü |òTü sê¸' ` ‘·|øÔü ±+#·quÛ÷Ñ wüD≤' ` n_Ûù|‘·T' `
Vü≤q÷eT+‘·+ ` ‘√s¡Ddüyú Té ` nedæ‘ú y· Té ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` |üsd¡ Œü s¡d+ü |òTü sê¸', ‘·|øÔü ±+#·quÛ÷Ñ wüD≤' ‘˚ nedæ‘ú +· , ‘√s¡Ddü+ú
Vü≤qTeT+‘·+ n_Ûù|‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üs¡düŒs¡dü+|òüTsê¸' R ˇø£]H=ø£s¡T Á‘√dæø=qT#·Tqïyês¡>∑T#·T,
‘·|üÔø±+#·quÛÑ÷wüD≤' R y˚T*$T ã+>±s¡T uÛÑ÷wüDeTT\T ø£*–q{Ïº, ‘˚ R Ä
eT+Á‹|ü⁄Á‘·T\T, nedæ‘ú +· R ìX¯Ã\T&Ó,’ ‘√s¡Ddü+ú R ãVæ≤s›ê«s¡eTTq+ <äTqï{Ï,º
Vü≤qTeT+‘·+ R Vü≤qTeT+‘·Tì, n_Ûù|‘·T' R MT<äã&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚T*$Tã+>±s¡T ÄuÛsÑ D¡ eTT\qT <Û]ä +∫q Ä @&ÉT>∑Ts¡T eT+Á‹
|ü⁄Á‘·T\TqT ˇø£]H=≈£sT¡ Á‘√dæø=qT#·T Ä ãVæ≤s›ê«s¡eTTô|’ ì•Ã+‘·>∑ ≈£Ls=Ãìj·TTqï
Vü≤qTeTMT<ä |ü&]ç .
XÀ¢ˆˆ düè»+‘√ u≤Deèwæ+º ‘˚ s¡<>ä∏ ]∑ ‘® ì· dü«Hê' ˆ
ÁbÕeè{≤ÿ\ Çyê+uÛÀ<ë $#˚sT¡ s¬ ’ ïs¡è‘ê+ãT<ë' ˆˆ 7
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` düè»+‘·' - u≤Deèwæ+º ` ‘˚ ` s¡<>ä∏ ]∑ ‘® ì· dü«Hê' ` ‘˚ ` ÁbÕeè{≤ÿ˝Ò
` Çe ` n+uÛÀ<ë' ` $#˚sT¡ ' ` HÓs’ è¡ ‘ê+ãT<ë' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÁbÕeè{≤ÿ˝Ò n+uÛÀ<ë' Çe ‘˚ HÓs’ è¡ ‘ê+ãT<ë' s¡<>ä∏ ]∑ ‘® ì· dü«Hê'
u≤Deèwæ+º düè»+‘·' $#˚sT¡ '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÁbÕeè{≤ÿ˝Ò R esê¸ø±\eTTq+<äT, n+uÛÀ<ë' Çe R
y˚T|òTü eTT\e˝…, ‘˚ HÓs’ è¡ ‘ê+ãT<ë' R Ä y˚T|òTü eTT\e+{Ï sêø£då Tü \T, s¡<>ä∏ ]∑ ‘® ì· dü«Hê'
R ñiTeTT\HÓ&ÉT s¡<∏ä>∑s¡®qeTT\T>∑\yê¬s’, u≤Deèwæº+ R es¡¸eTT\e+{Ï u≤D
|üs+¡ |üsq¡ T, düè»+‘·' R ≈£î]|æ+#·T#·T, $#˚sT¡ ' R dü+#·]+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚T|òTü eTT\ >∑T+|ü⁄e+{Ï Ä sêø£då Tü \ düeT÷Vü≤eTT, y˚T|òTü eTT\
ñiTeTT\e+{Ï s¡<eä∏ TT\<Û«ä ì‘√ es¡¸|⁄ü »\T¢\e+{Ï u≤D|üs+¡ |üs\¡ qT Vü≤qTeTô|’
≈£î]|æ+#·T#·T esê¸ø±\eTT˝Àì y˚T|òTü eTT\e˝…H˚ n‘·ìMT~ uÛ≤>∑eTTq ‹s¡T>±&ÉT
#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ neø°sí¡ dü‘Ô · kÕÔ_Û s¡ΩqTe÷ qÙs¡eèwæ_º 'Û ˆ
nuÛeÑ ‘·‡+eè‘êø±s¡ XËÙÌ \sê&çe eèwæ_º 'Û ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` neø°s'í¡ ` ‘·‘'· ` ‘ê_Û' ` Vü≤qTe÷Hé ` X¯se¡ èwæ_º 'Û ` nuÛeÑ ‘Y
` dü+eè‘êø±s¡' ` XË\’ sê{Ÿ ` Çe ` eèwæ_º 'Û ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Vü≤qTe÷Hé ‘ê_Û' X¯se¡ èwæ_º 'Û neø°s'í¡ eèwæ_º 'Û XË\’ sê{Ÿ
Çe dü+eè‘êø±s¡' nuÛeÑ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, ‘ê_Û' X¯se¡ èwæ_º 'Û R Ä
u≤Des¡¸eTT\#˚, neø°s'í¡ R #·T≥Tºø=qã&çqyê&Ó,’ eèwæ_º 'Û R es¡¸eTT\‘√, XË\’ sê{Ÿ
Çe R |üs«¡ ‘·sêEe˝…, dü+eè‘êø±s¡' R ø£|Œü ã&çq dü«s¡÷|üeTT >∑\yê&ÉT>∑, nuÛeÑ ‘Y
R ÄjÓTqT.
(45) ` |ü+#·#·‘ê«]+X¯düs¡Z 65
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü Vü≤qTeT eT+Á‹|ü⁄Á‘·T\T ≈£î]|æ+∫q u≤Des¡¸eTT#˚
eT÷j·Tã&ç es¡¸eTT‘√ ø£|Œü ã&çjT· Tqï Væ≤eT|üs«¡ ‘·eTTe˝… ‘·q s¡÷|üeTT Ç‘·sT¡ \≈£î
>±ìŒ+#·ìyê&ÉT>± qT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü X¯sê H√à|òTü j·÷e÷dü ‘˚cÕ e÷X¯ó#·s'¡ ø£|'æ ˆ
s¡<yä∏ >˚ +∑ #· MsêD≤+ $#·s¡ ì«eT˝Ò -+ãπs ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` X¯sêHé ` yÓ÷|òTü j·÷e÷dü ` ‘˚cÕyéT ` ÄX¯ó#·s'¡ ` ø£|'æ `
s¡<yä∏ >˚ +∑ ` #· ` MsêD≤+ ` $#·sH¡ é ` $eT˝Ò ` n+ãπs ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÄX¯ó#·s'¡ dü' ø£|'æ $eT˝Ò n+ãπs $#·sH¡ ,é ‘˚cÕ+ MsêD≤+
X¯sêHé, s¡<yä∏ >˚ +∑ #· yÓ÷|òTü j·÷e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÄX¯ó#·s'¡ R y˚>e∑ TT>± #·*+#·T, dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, $eT˝Ò
R ìs¡à\yÓTqÆ {Ï,º n+ãπs R Äø±X¯eTTq, $#·sH¡ é R y˚>e∑ TT>∑ ‹s¡T>∑T#·T, ‘˚cÕ+
MsêD≤+ R Ä Ms¡T\jÓTTø£ÿ, X¯sêHé R u≤DeTT\qT, s¡<yä∏ >˚ +∑ #· R s¡<yä∏ >˚ e∑ TTqT
>∑÷&É, yÓ÷|òTü j·÷e÷dü R eeTTà#˚ôdqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n‹y˚>∑eTT>∑ #·*+#·T HÓ’|ü⁄DéTT>∑\ Ä Vü≤qTeT $XÊ\yÓTÆq
Äø±X¯eTTô|’ e&ç>± ‹s¡T>∑T#·T Ä X¯Á‘·TMs¡T\T ≈£î]|æ+#·T u≤DeTT\qT ‘·qqT
Ä+≥≈£î+&É>± #˚døæ =qT#·T yê] X¯se¡ TT\T, s¡<yä∏ >˚ e∑ TT >∑÷&É e´s¡eú TT n>∑Tq≥T¢
#˚ôdqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘Ó'’ Áø°&É qΔqTwüà~“¤ s√« ´$Tï Ms¡' Á|üø±X¯‘˚ ˆ
<Ûqä Twüà~“¤ s¡´<∏ë y˚Tô|Tò Æ sêàs¡T‘·' Á|üuTÑÛ s¡+ãπs ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘Ó'’ ` Áø°&HÉ é ` <Ûqä Twüà~“¤' ` y√´$Tï ` Ms¡' ` Á|üø±X¯‘˚ `
<Ûqä Twüà~“¤' ` j·T<∏ë ` y˚Tô|Tò 'Æ ` e÷s¡T‘·' ` Á|üuTÑÛ ' ` n+ãπs ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' Ms¡' ‘Ó'’ <Ûqä Twüà~“¤' y√´$Tï Áø°&HÉ ,é n+ãπs <Ûqä Twüà~“¤'
y˚Tô|Tò 'Æ Áø°&HÉ é Á|üuTÑÛ ' e÷s¡T‘·' j·T<∏ë Á|üø±X¯‘.˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' Ms¡' R Ä Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT, ‘Ó'’ <Ûqä Twüà~“¤' R <Ûqä TsêΔsT¡ ˝…q’
Ä Ms¡T\‘√, y√´$Tï R Äø£deü TTq, Áø°&HÉ é R Áø°&+ç #·T#·T, n+ãπs R Äø£deü TTq+<äT,
<ÛäqTwüà~“¤' R Ç+Á<ä<ÛäqTdüT‡\‘√ ≈£L&çq, y˚Tô|òTÆ' R y˚T|òüTeTT\‘√, Áø°&ÉHé R
Ä&ÉT#·Tqï, Á|üuTÑÛ ' e÷s¡T‘·' j·T<∏ë R Á|üu≤Û eXÊ*jÓTÆ q yêj·TT<˚e⁄ìe˝…, Á|üø±X¯‘˚
R Á|üø±•+#·T #·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Ms¡T&Ó’q Vü≤qTeT Äø£düeTTq+<äT >=|üŒ<ÛäqTdüT‡\qT
#˚‘ã· ÷ìq Ä Ms¡T\‘√ s¡DÁø°&É >±$+#·T#·T Äø±X¯eTTq+<äT Ç+Á<ä<qäÛ TdüT‡\‘√
Á|üø±•+#·T#·Tqï y˚T|òüTeTT\‘√ ùd«#·Ã¤>∑ $Vü≤]+#·T#·Tqï Á|üuÛ≤edü+|üqTï&Ó’q
yêj·TT<˚e⁄ì e˝…H˚ Á|üø±•+#·T #·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ø£è‘ê« ìq<ä+ |òTü Às¡+ Á‘êdüjT· +kÕÔ+ eTVü‰#·eT÷yéT ˆ
#·ø±s¡ Vü≤qTe÷ H˚«>∑+ ‘˚wßü s¡ødå£ Tü ‡ Ms¡ýêHé ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ø£è‘ê« ` ìq<ä+ ` |òTü Às¡+ ` Á‘êdüjT· Hé ` ‘ê+ `
eTVü‰#·eT÷yéT ` #·ø±s¡ ` Vü≤qTe÷Hé ` y˚>+∑ ` ‘˚wßü ` s¡ødå£ Tü ‡ ` Ms¡ýêHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡ýêHé dü' Vü≤qTe÷Hé ‘ê+ eTVü‰#·eT÷+ Á‘êdüjT· Hé |òTü Às¡+
ìq<ä+ ø£è‘ê« ‘˚wßü s¡ødå£ Tü ‡ y˚>+∑ #·ø±s¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡ýêHé R |üsêÁø£eTe+‘·T&Óq’ {Ï,º dü' Vü≤qTe÷Hé R Ä Vü≤qTeT,
‘ê+ eTVü‰#·eT÷+ R Ä eTVü‰ôdq’ éTTqT, Á‘êdüjT· Hé R uÛj Ñ T· ô|≥Tº#T· , |òTü Às¡+ R
;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ , ìq<ä+ R >∑sq®¡ eTTqT, ø£è‘ê« R #˚d,æ ‘˚wßü s¡ødå£ Tü ‡ R Ä sêø£då Tü \
$wüjT· eTTq, y˚>+∑ R rÁe‘·qT, #·ø±s¡ R #˚ôdqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ*jÓTÆ q Ä Vü≤qTeT ôdq’ ´düeT÷Vü≤eTTqT uÛj Ñ T· Á>∑deÔü TT
>±$+#·T#·T ;Ûøs£ e¡ TT>∑ >∑]+® ∫ Ä sêø£då Mü s¡T\ $wüjT· eTTq >=|üŒ rÁe‘· #·÷|æ+#·T#·T
$»è+_Û+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·˝HÒ êuÛ´Ñ Vü≤q ‘êÿ+•Ã‘·Œ<ë“¤ ´+ ø±+•Ã‘·Œs¡+‘·|'ü ˆ
eTTwæHº êuÛ´Ñ Vü≤q ‘êÿ+•ÃqïU…'’ ø±+•Ã<ä« ´<ës¡jT· ‘Y ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·˝qÒ ` nuÛ´Ñ Vü≤q‘Y ` ø±+•Ã‘Y ` |ü<ë“¤ ´+ ` ø±+•Ã‘Y `
|üs+¡ ‘·|'ü ` eTTwæHº ê ` nuÛ´Ñ Vü≤q‘Y ` ø±+•Ã‘Y ` qU…'’ ` ø±+•Ã‘Y ` e´<ës¡jT· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üs+¡ ‘·|'ü (dü') ø±+•Ã‘Y ‘·˝qÒ nuÛ´Ñ Vü≤q‘Y, ø±+•Ã‘Y |ü<ë“¤ ´+
(ÄuÛ´Ñ Vü≤q‘Y), ø±+•Ã‘Y eTTwæHº ê nuÛ´Ñ Vü≤q‘Y, ø±+•Ã‘Y qU…'’ e´<ës¡jT· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üs+¡ ‘·|'ü R X¯Á‘·Te⁄\qT ‘·|+æ |üCj Ò T· Tq{Ï,º (dü' R Ä Vü≤qTeT)
ø±+•Ã‘Y R ø=+‘·eT+~ì, ‘·˝qÒ R ns¡#‹˚ ‘√, nuÛ´Ñ Vü≤q‘Y R yÓ÷<ÓqT, ø±+•Ã‘Y
R ø=+<äiìÏ , |ü<ë“¤ ´+ R bÕ<äeTT\‘√, (nuÛ´Ñ Vü≤q‘Y R ‘·HïÓ qT) ø±+•Ã‘Y R
ø=+‘·eT+~ì, eTTwæºHê R |æ&çøÏ{Ï‘√, nuÛÑ´Vü≤q‘Y R bı&ç#ÓqT, ø±+•Ã‘Y R
ø=+‘·eT+~ì, qU…'’ R >√fi¯‘¢ √, e´<ës¡jT· ‘Y R N˝…ÃqT.
(45) ` |ü+#·#·‘ê«]+X¯düs¡Z 67
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·TeTs¡q› T&Óq’ Vü≤qTeT n|ü&É≥T¢ $»è+_Û+∫ X¯Á‘·Tôdq’ éTT˝Àì
ø=+<äiT s¡øÿ£ düT\qT ‘·q ni#˚‹‘√ yÓ÷<ÓqT. eTiÏø=+<äiìÏ ø±fi¢̄‘√ Á≈£îyÓTàqT.
eTiÏø=+<äiìÏ |æ&øç {Ï ‘Ï √ bı&ç#qÓ T. eTiÏø=+<äiìÏ ‘·q>√fi¢̄‘√ N˝…ÃqT.
XÀ¢ˆˆ Á|üeTe÷ <∏√s¡kÕ ø±+•Ã <ä÷s¡TuÛ≤´ eT|üsê qÿ|æ' ˆ
øπ ∫ ‘·dÔ ´ü ìHê<˚q ‘·Å‘e’Ó |ü‹‘ê uÛTÑ $ ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üeTe÷<∏ä ` ñs¡kÕ ` ø±+•Ã‘Y ` }s¡TuÛ≤´+ ` n|üsêHé ` ø£|'æ
` øπ ∫‘Y ` ‘·d´ü ` ìHê<˚q ` ‘·Á‘· ` @e ` |ü‹‘ê' ` uÛTÑ $ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') ø£|'æ ø±+•Ã‘Y ñs¡kÕ Á|üeTe÷<∏.ä øπ ∫‘Y ‘·d´ü ìHê<˚q
‘·Á‘· @e uÛTÑ $ |ü‹‘ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü') ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, ø±+•Ã‘Y R ø=+‘·eT+~ì, ñs¡kÕ R
i=eTTà‘√, Á|üeTe÷<∏ä R s¡÷|ü&#É qÓ T, n|üsêHé R $T–*qyê]ì, }s¡TuÛ≤´+ R
‘=&É\‘√, Á|üeTe÷<∏ä R #·+ô|qT, øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeT
jÓTTø£ÿ, ìHê<˚q R >∑sq®¡ #˚‘,· ‘·Á‘· @e R n#·Ã≥H˚, uÛTÑ $ R H˚\ô|,’ |ü‹‘ê' R
|ü&çb˛sTT].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü Vü≤qTeT ø=+<äiìÏ ‘·q i=eTTà‘√ H=øÏÿ q*|æyô˚ dqT.
eTiÏø=+<äiÏì ‘·q ‘=&É\‘√ H=øÏÿ q*|æy˚ôdqT. Çø£ ø=+‘·eT+~ Ä‘·ì
dæ+Vü≤>∑sq®¡ ≈£î ndüTe⁄\T u≤dæ n#·Ã≥H˚ H˚\>∑÷*].
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· ùdÔ wü«edüH˚ïwüß uÛÑ÷eTÚ ì|ü‹‘˚wüß #· ˆ
‘· ‘Ó‡Ì q´ eT>∑eT ‘·‡s¡«+ ~XÀ <äX¯ uÛj Ñ ÷· ]›‘y· Té ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘˚wßü ` nedüHï˚ wüß ` uÛ÷Ñ eTÚ ` ì|ü‹‘˚wßü ` #· ` ‘·‘Y
` ôdq’ ýéT ` n>∑eT‘Y ` düs«¡ + ` ~X¯' ` <äX¯ ` uÛj Ñ ÷· ]›‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘˚wßü nedüHï˚ wüß uÛ÷Ñ eTÚ ì|ü‹‘˚wßü (dü‘T· ‡) ‘·‘Y düs«¡ +
ôdq’ ´+ uÛj Ñ ÷· ]›‘y· Té (dü‘)Y <äX¯ ~X¯' n>∑eT‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘˚wßü R Ä s¡øÿ£ düT\T, nedüHï˚ wüß R q•+∫q
yês¡TqT, uÛÑ÷eTÚ R H˚\ô|’, ì|ü‹‘˚wüß R |ü&çb˛sTTq yês¡TqT, (dü‘·T‡ R
n>∑T#·T+&É>±) ‘·‘Y düs¡«+ ôd’q´+ R Ä düeTdüÔyÓTÆq ôd’qéTTqT, uÛÑj·÷]›‘·yéT
(dü‘)Y R uÛj Ñ T· eTT#˚ |”&+ç |üã&çq<Ó,’ <äX¯ ~X¯' R |ü~~≈£îÿ\≈£îqT, n>∑eT‘Y R
b˛jÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÜØ‹>±, Ä sêø£då ü ôdì’ ≈£î\T X¯øVÔÏ ≤” qT˝…’ H˚\ô|’ >∑÷\T#·T+&É>±
Ä ôdq’ éT+‘·jT· T uÛj Ñ T· $Vü≤«\yÓTÆ m\¢~≈£îÿ\≈£îqT |üsT¡ –&çb˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ $H˚<Tä ]«dü«s¡+ Hê>± ìù|‘·T s¡T“¤$ yêõq' ˆ
uÛÑ>∑ï˙&É <Ûä«»Á#·Ã¤Å‘Ó’s¡÷“¤X¯Ã ø°sêí-uÛeÑ Á<ä<'’Ó∏ ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $H˚<Tä ' ` $dü«s¡+ ` Hê>±' ` ìù|‘·T' ` uÛTÑ $ ` yêõq' `
uÛÑ>∑ï˙&É<Ûä«»Á#·Ã¤Å‘Ó’' ` uÛÑ÷' ` #· ` ø°sêí ` nuÛÑe‘Y ` s¡<∏Ó’' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Hê>±' $dü«s¡+ $H˚<äT'— yêõq' uÛÑT$ ìù|‘·T'— uÛÑ>∑ï˙&É
<Ûä«»#·Ã¤Å‘Ó’' s¡<∏Ó’' uÛÑ÷' ø°sêí nuÛÑe‘Y #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Hê>±' R @qT>∑T\T, $dü«s¡+ R $ø£è‘·yTÓ qÆ dü«s¡eTT‘√, $H˚<Tä '
R ni∫q$, yêõq' R >∑Ti¿eTT\T, uÛTÑ $ R H˚\ô|,’ ìù|‘·T' R |ü&qç $, uÛ>Ñ ï∑ ˙&É
<Ûä«»#·Ã¤Å‘Ó’' R $iÏ–b˛sTTq ø£|ü\TqT <Ûä«»eTT\TqT >=&ÉT>∑T\TqT ø£*–q{Ïº,
s¡<'’Ó∏ R s¡<eä∏ TT\‘√, uÛ÷Ñ ' R uÛ÷Ñ $T, ø°sêí R ì+&çq~, nuÛeÑ ‘Y R ÄjÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT n#·Ã≥ @qT>∑T\T $ø±s¡yTÓ qÆ dü«s¡eTT‘√ |òT” +ø±s¡eTT\T
#˚dæq$. >∑Ti¿eTT\T H˚\ô|’ ≈£L*q$. ø£|ü\TqT <Ûä«»eTT\TqT #Û·Á‘·eTT\TqT
eTTø£ÿ˝…’b˛>± n≥T¢ uÛÑ>∑ïeTT˝…’q s¡<∏äeTT\‘√ Ä Á|ü<˚X¯eT+‘·j·TT ì+&çb˛sTT
j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Ádüe‘ê s¡T~Ûsπ D≤<∏ä Ádüe+‘√´ <ä]Ù‘ê' |ü~∏ ˆ
$$<ÛX’Ó Ã¯ dü«HÓ’ s¡+¢ ø± qHê<ä $ø£è‘·+ ‘·<ë ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ádüe‘ê ` s¡T~Ûsπ D ` n<∏ä ` Ádüe+‘·´' ` <ä]Ù‘ê' ` |ü~∏ `
$$<Û'’Ó ` #· ` dü«HÓ'’ ` \+ø± ` qHê<ä ` $ø£è‘·+ ` ‘·<ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä |ü~∏ Ádüe‘ê s¡T~Ûsπ D Ádüe+‘·´' <ä]Ù‘ê'— ‘·<ë $$<Û'’Ó
dü«HÓ'’ \+ø± $ø£è‘·+ qHê<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, |ü~∏ R e÷s¡eZ TTq+<äT, Ádüe‘ê R bÕs¡T#·Tqï,
s¡T~Ûsπ D R s¡øeÔ£ TT‘√, Ádüe+‘·´' R @iT\T, <ä]Ù‘ê' R #·÷|üã&çq$, ‘·<ë R
n|ü&ÉT, $$<Û'’Ó R ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ , dü«HÓ'’ R <Û«ä qT\‘√, \+ø± R \+ø±q>∑se¡ TT,
$ø£è‘·+ R $ø£è‘·eTT>±, qHê<ä R |òTü Àwæ˝q¢… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&É#·{Ï e÷s¡ZeTTq+<äT Á|üeVæ≤+#·T#·Tqï s¡ø£Ô|ü⁄ fÒiT\T
>±qe∫Ãq$. \+ø±q>∑s¡eTT n+‘·j·TT |üX¯óe⁄\ |ü≈£åî\ s¡ø£ÿdüT\ ni|ü⁄\‘√
(45) ` |ü+#·#·‘ê«]+X¯düs¡Z 69
$TøÏÿ* $ø£è‘·eTT>± HêÁø√•+∫q~.
XÀ¢ˆˆ dü ‘ê ÁqŒeè<ëΔ ì«ìVü≤‘·´ sêø£kå ÕHé
eTVü‰ã\ X¯Ã+&É|sü êÁø£eT' ø£|'æ ˆ
j·TTj·TT‘·T‡ s¡H’Ó ´' |ü⁄qπse sêø£ôå d'’
‘·<e˚ Ms√ -_Û»>±eT ‘√s¡DyéT ˆˆ 17
ª ne÷‘·´|ü⁄Á‘·e<Û√μ HêeT
|ü+#·#·‘ê«]+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘êHé ` Á|üeè<ëΔHé ` $ìVü≤‘·´ ` sêø£kå ÕHé ` eTVü‰ã\' `
#·+&É|sü êÁø£eT' ` ø£|'æ ` j·TTj·TT‘·T‡' ` nHÓ’ ´' ` |ü⁄q' ` @e ` sêø£ôå d'’ ` ‘·‘Y
` @e ` Ms¡' ` n_Û»>±eT ` ‘√s¡DyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ã\', #·+&É|sü êÁø£eT' dü' Ms¡' ø£|'æ Á|üeè<ëΔHé sêø£kå ÕHé
$ìVü≤‘·´, |ü⁄q' @e nHÓ’ ´' sêø£ôå d'’ j·TTj·TT‘·T‡', ‘·‘Y ‘√s¡Dy˚Te n_Û»>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ã\' R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT, #·+&É|sü êÁø£eT' R ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ
$Áø£eTeTT >∑\yê&ÉTq>∑T, Ms¡' R Ms¡T&Óq’ {Ï,º dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, Á|üeè<ëΔHé
R ô|#·TÃô|]–q, sêø£kå ÕHé R Ä sêø£då Tü \qT, $ìVü≤‘·´ R |ü]e÷]Ã, |ü⁄qπse R
eTi\>∑÷&É, nHÓ’ ´' sêø£ôå d'’ R Ç‘·sT¡ ˝…q’ s¡øÿ£ düT\‘√, j·TTj·TT‘·T‡' R j·TT<äeΔ TT
#˚jT· Tø√]ø£ >∑\yê&Ó,’ ‘·‘Y ‘√s¡DyéT @e R Ä ãVæ≤s›ê«s¡eTTH˚, n_Û»>±eT R
#˚s¡Tø=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰ã\XÊ*j·TT ;Ûøs£ |¡ sü êÁø£y÷Ó ù|‘·T&ÉTqT n>∑T eTVü‰Ms¡T&Óq’
Ä Vü≤qTeT n≥T¢ ‘·qMT~øÏ #Ó\sπ – e∫Ãq Ä s¡øÿ£ düT\ q+<äiqT ñø£ÿ&É–+∫
Ç+ø£ q T n#· Ã {Ï sêø£ å d ü M s¡ T \‘√ b˛sê&É e ˝… q ì ≈£ î ‘· ÷ Vü ≤ \eTT‘√
Ç~eiø£{qÏ T+&çjT· T ≈£Ls¡TÃìj·TTqï Ä ãVæ≤s›ê«s¡eTTH˚ #˚sT¡ ø=HÓqT.
ªªne÷‘·´|ü⁄Á‘·e<Ûμä μ nqT q\Tã~jÓTÆ <äedüseZ¡ TT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
wü≥Ã‘ê«]+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ Vü≤‘ê qà+Á‹düT‘ê qT“<Δë« yêqπsD eTVü‰‘·àHê ˆ
sêeD dü‡+eè‘êø±s¡ X¯Ãø±s¡ eT‹ eTT‘·eÔ ÷yéT ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤‘êHé ` eT+Á‹düT‘êHé ` ãT<Δë« ` yêqπsD ` eTVü‰‘·àHê `
sêeD' ` dü+eè‘êø±s¡' ` #·ø±s¡ ` eT‹yéT ` ñ‘·eÔ ÷yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘·àHê yêqπsD eT+Á‹düT‘êHé Vü≤‘êHé ãT<Δë« sêeD'
dü+eè‘êø±s¡' (düH)é ñ‘·eÔ ÷+ eT‹+ #·ø±s¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘·àHê R eTVü≤˙j·TT&Ó’q{Ïº, yêqπsD R Vü≤qTeT#˚,
eT+Á‹düT‘êHé R eT+Á‹|ü⁄Á‘·T\qT, Vü≤‘êHé R #·+|üã&çq yê]ì>±, ãT<Δë« R
‘Ó*dæø=ì, sêeD' R sêeDT&ÉT, dü+eè‘êø±s¡' R <ë#·Tø=qã&çq dü«s¡÷|üeTT
>∑\yê&Ó,’ ñ‘·eÔ ÷+ R jÓ÷>∑ýÓTqÆ , eT‹+ R Ä˝À#·qqT, #·ø±s¡ R #˚ôdqT.
‹\ø£eTT :` dü+eè‘êø±s¡' ` nDT#·Tø=ìq ˝À|ü\qTqï uÛj Ñ T· eTT>∑\yê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT#˚‹˝À ‘êqT |ü+|æq eT+Á‹düT‘·T˝…\s¢ T¡ qT
Vü≤‘·e÷]q≥T¢ ‘Ó*dæø=ì sêeDT&ÉT ‘·qeTqdüT‡˝À >∑*–q uÛj Ñ T· eTTqT, X¯+ø£\qT
ô|ø’ Ï ø£q|ü&≈É î£ +&É nD#·Tø=ì uÛ≤$ø±s¡éTTqT >∑÷]Ã <Ûs’Ó ´¡ eTT‘√ Ä˝À#·qeTTqT
>±$+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü $s¡÷bÕø£j å T· ÷bÕøåö <äTs¡sΔ ¸¡ + #Óe’ sêø£då yü Té ˆ
Á|ü|Tüò dü+ uÛ≤düøs£ +í¡ #· |ü+#· ùdHêÁ>∑Hêj·Tø±Hé ˆˆ 2
XÀ¢ˆˆ Ä~<˚X¯ <äXÁ¯ ^y√ Msê qïj·T$XÊs¡<ëHé ˆ
Vü≤q÷eTÅ<VZä ≤ü DÒ e´Á>± Hê«j·TTy˚>d∑ eü ÷qT´~Û ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` $s¡÷bÕø£j å T· ÷bÕøåö ` <äTs¡sΔ ¸¡ + #· ` @e ` sêø£då yü Té `
(46) ` wü≥Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 71
Á|ü|Tüò dü+ ` uÛ≤düøs£ +í¡ ` #· ` |ü+#· ` ùdHêÁ>∑Hêj·Tø±Hé ` Ä~<˚X¯ ` <äXÁ¯ ê'
` MsêHé ` qj·T$XÊs¡<ëHé ` Vü≤q÷eTÅ<VZä ≤ü DÒ ` e´Á>±Hé ` yêj·TTy˚>d∑ eü ÷Hé
` j·TT~Û ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' <äXÁ¯ ê' MsêHé, qj·T$XÊs¡<ëHé, Vü≤q÷eTÅ<VZä ≤ü DÒ e´Á>±Hé,
j·TT~Û yêj·TTy˚>d∑ eü ÷Hé $s¡÷bÕø£j å T· ÷bÕøåö sêø£då +ü <äTs¡sΔ ¸¡ + #Óe’ , Á|ü|Tüò dü+,
uÛ≤düøs£ +í¡ #· |ü+#·ùdHêÁ>∑Hêj·Tø±Héé Ä~<˚X.¯
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' <äX¯Áê' R Ä <äX¯ø£+sƒ¡T&ÉT, MsêHé R X¯Ss¡T\TqT,
qj·T$XÊs¡<ëHé R j·TT<äΔ˙‹ø√$<äT\TqT, Vü≤q÷eTÅ<äZVü≤DÒ R Vü≤qTeTqT
ã+~Û+#·T≥j·T+<äT, e´Á>±Hé R rÁeyÓTÆq yê+#Û·>∑\yês¡TqT, j·TT~Û R
j·TT<äeΔ TTq+<äT, yêj·TTy˚>d∑ eü ÷Hé R yêj·TTe⁄‘√ düe÷qyÓTqÆ y˚>e∑ TT>∑\yês¡TqT
n>∑T, $s¡÷bÕø£j å T· ÷bÕøåö R $s¡÷bÕ≈£îå ì, j·T÷bÕ≈£îå ì, sêø£då +ü R sêø£då Áü X‚wßü &˜ q’Ó ,
<äTs¡Δs¡¸+ R <äTs¡Δs¡T¸ì, Á|ü|òüTdü+ R Á|ü|òüTdüTì, uÛ≤düø£s¡í+ #· R uÛ≤düø£s¡Tíì, |ü+#· R
◊<äT>∑Ts¡T, ùdHêÁ>∑Hêj·Tø±Hé R ùdHê~Û|‘ü T· \qT, n~<˚X¯ R ÄC≤„|+æ #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT yÓ+≥H˚ $s¡÷bÕ≈£îå &ÉT, j·T÷bÕ≈£îå &ÉT, <äTs¡sΔ T¡ ¸&TÉ ,
Á|ü|òüTdüT&ÉT, uÛ≤düø£s¡Tí&ÉT nHÓ&ÉT eTVü‰Ms¡T\TqT, j·TT<äΔ˙‹$XÊs¡<äT\TqT,
Vü≤qTeT+‘·Tì ã+~Û+∫ ‘Ó#·TÃ≥¬ø’ y˚–s¡|ü&ÉT#·Tqïyês¡TqT, j·TT<äΔeTTq
yêj·TT<˚e⁄ì‘√ düe÷qyÓTÆq #·Ts¡T≈£î<äqeTT >∑\yês¡TqT n>∑T ‘·q Á|ü<Ûëq
ôdH’ ê´~Ûø±s¡T˝…q’ ◊<äT>∑T]ì Vü≤qTeT+‘·Tì‘√ b˛s¡T≥¬ø’ ÄC≤„|+æ #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ j·÷‘· ùdHêÁ>∑>± dü‡sπ « eTVü‰ã\|ü]Á>∑V‰ü ' ˆ
düyêõs¡<eä∏ ÷‘·+>± dü‡ ø£|æ XÊÙdü´‘ê$T‹ ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·÷‘· ` ùdHêÁ>∑>±' ` düsπ « ` eTVü‰ã\|ü]Á>∑V‰ü ' ` düyêõs¡<ä∏
e÷‘·+>±' ` dü' ` ø£|'æ ` XÊdü´‘êyéT ` Ç‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤ ùdHêÁ>∑>±' j·T÷j·T+ düπs« eTVü‰ã\|ü]Á>∑Vü‰'
düyêõs¡<eä∏ ÷‘·+>±' j·÷‘·— dü' ø£|'æ XÊdü´‘êyéT Ç‹ (Ä~<˚X)¯ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤ ùdHêÁ>∑>±' R z ôdH’ ê´~Û|‘ü T· ˝≤sê (j·T÷j·T+RMTs¡T) düsπ «
R n+<äsT¡ qT, eTVü‰ã\|ü]Á>∑V‰ü ' R >=|üŒ<Óq’ ôdq’ éTTqT yÓ+≥ì&ÉTø=ìqyê¬s,’
düyêõs¡<eä∏ ÷‘·+>±' R >∑Ti¿eTT\‘√&ÉqT s¡<eä∏ TT\‘√&ÉqT, @qT>∑T\‘√&ÉqT >∑÷&çq
yês¡>T∑ #·T, j·÷‘· R yÓ&\É T&ÉT, dü' ø£|'æ R Ä yêqs¡T&ÉT, XÊdü´‘ê+ R •øÏ+å |üã&ÉT>±ø£!
Ç‹ R nì, Ä~<˚X¯ R ÄC≤„|+æ #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z ôdH’ ê´~Û|‘ü T· ˝≤sê! MT¬s\¢sT¡ qT ø£\dæ ÄeX¯´ø£yTÓ qÆ eTVü‰ôdq’ éTTqT
yÓ+≥u…≥Tºø=ì ø±e\dæqìï eTq @qT>∑T\qT, >∑Ti¿eTT\qT, s¡<eä∏ TT\qT >¬ ø’ =ì
Ä yêqs¡Tì MT<ä≈î£ b˛sTT Ä‘·ìì <ä+&ç+∫sêe˝…qT.
XÀ¢ˆˆ j·T‘ÓXÌÔ Ã¯ K\T uÛ≤e´+ kÕ´‘·Ô e÷kÕ<ä´ eHê\j·TyéT ˆ
ø£sà¡ #ê|æ düe÷<Ûj ˚ T· + <˚Xø¯ ±˝≤$s√~Û‘y· Té ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T‘Ó'ÌÔ ` #· ` K\T ` uÛ≤e´+ ` kÕ´‘Y ` ‘·yTé ` ÄkÕ<ä´ `
eHê\j·TyéT ` ø£sà¡ ` #· ` n|æ ` düe÷<Û̊jT· + ` <˚Xø¯ ±˝≤$s√~Û‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·+ eHê\j·T+ ÄkÕ<ä´ j·T‘Ó'ÌÔ uÛ≤e´+ kÕ´‘Y K\T! ø£sà¡ #·
n|æ <˚Xø¯ ±˝≤$s√~Û‘+· düe÷<Û̊jT· yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·+ eHê\j·T+ R Ä yêqs¡Tì, ÄkÕ<ä´ R #˚], j·T‘Ó'ÌÔ R
C≤>∑s÷¡ ≈£î˝…,’ uÛ≤e´+ kÕ´‘Y K\T R j·TT+&Ée˝…qT düTMT!, ø£sà¡ #· n|æ R |üì>∑÷&É,
<˚Xø¯ ±\ n$s√~Û‘+· R <˚Xe¯ TTq≈£îqT ø±\eTTq≈£îqT $s√~Û+|üì~>±, düe÷<Ûj ˚ T· +
R #˚jT· e\dæq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` MT sê yêqs¡Tì‘√ ‘·\|ü&ÉTq|ü&ÉT n‹C≤>∑s¡÷≈£î\T>±
yÓT\>∑e\j·TTqT düTMT! n#·Ã≥ MTs¡T #˚j·TT ø£è‘·éTT ≈£L&É <˚X¯ø±\eTT\≈£î
$s¡T<äeΔ TT>±≈£î+&É düeTT∫‘·eTT>∑H˚ ìs¡«Væ≤+|üe\dæjT· Tqï~.
XÀ¢ˆˆ q Vü≤´Vü≤+ ‘·+ ø£|+æ eTH˚´ ø£sà¡ D≤ Á|ü‹‘·sÿ¡ j·THé ˆ
düs«¡ <∏ë ‘·qàVü≤<ä÷“¤‘+· eTVü‰ã\|ü]Á>∑V≤ü yéT ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` Væ≤ ` nVü≤+ ` ‘·+ ` ø£|+æ ` eTH˚´ ` ø£sà¡ D≤ `
Á|ü‹‘·sÿ¡ j·THé ` düs«¡ <∏ë ` ‘·‘Y ` eTVü≤‘Y ` uÛ÷Ñ ‘·+ ` eTVü‰ã\|ü]Á>∑V≤ü yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£sà¡ D≤ Á|ü‹‘·sÿ¡ j·THé nVü≤+ ‘·+ ø£|+æ q Væ≤ eTH˚´, ‘·‘Y
düs«¡ <∏ë eTVü‰ã\|ü]Á>∑V≤ü + eTVü≤‘Y uÛ÷Ñ ‘·yTé (kÕ´‘Y).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£sà¡ D≤ R ø£è‘·éTT#˚, Á|ü‹‘·sÿ¡ j·THé R Ä˝À∫+#·T#·T, nVü≤+ R
H˚qT, ‘·+ R n‘·ìì, ø£|+æ R yêqs¡Tì>±, q Væ≤ eTH˚´ R m+‘·e÷Á‘·eTTqT
nqTø=qqT, düs«¡ <∏ë R m\¢$<Ûeä TT\, ‘·‘Y R Äj·T~, eTVü‰ã\|ü]Á>∑V≤ü + R
>=|üŒ<Óq’ , uÛ÷Ñ ‘·+ R uÛ÷Ñ ‘·eTT, kÕ´‘Y R n>∑TqT.
(46) ` wü≥Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 73
sê.•s√eTDÏ :` eTVü‰ã\|ü]Á>∑V≤ü + ` ‘·qqT #·T≥TºeTT{Ïqº eTVü‰ôdq’ éTT\qT
$<Û«ä +düeTT #˚jT· Tq{Ï~º nì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n‘·&TÉ >±$+∫q ;Ûøs£ ø¡ è£ ‘·éTT\qTã{Ïº #·÷∫q#√ Ä‘·&TÉ øπ e\eTT
yêqs¡e÷Á‘·T&ÉT >±&Éì uÛ≤$+#·T#·THêïqT. düs¡«$<ÛäeTT\ Ä‘·&ÉT eTVü‰X¯øÏÔ
dü+|üqTï&Óq’ {Ïº ˇø£ eTVü‰uÛ÷Ñ ‘·yTÓ Æ j·TT+&Ée˝…qT.
XÀ¢ˆˆ yêqs√-j·T $T‹ C≤„‘ê« q Væ≤ X¯ó<Û´ä ‹ y˚T eTq' ˆ
HÓ’ yêVü≤+ ‘·+ ø£|+æ eTH˚´ j·T<∏j
˚ T· + Á|üdTü ‘Ô ê ø£<ë∏ ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yêqs¡' ` nj·TyéT ` Ç‹ ` C≤„‘ê« ` q ` Væ≤ ` X¯ó<Û´ä ‹ ` y˚T
` eTq' ` q ` @e ` nVü≤+ ` ‘·+ ` ø£|+æ ` eTH˚´ ` j·T<∏ë ` Çj·T+ `
Á|üdTü ‘Ô ê ` ø£<ë∏ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` y˚T eTq' nj·T+ yêqs¡' Ç‹ C≤„‘ê« q Væ≤ X¯ó<Û´ä ‹, j·T<∏ë
Çj·T+ Á|üdTü ‘Ô ê ø£<ë∏ (‘·<ë∏ ) nVü≤+ ‘·+ ø£|+æ HÓe’ eTH˚´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` y˚T R Hê jÓTTø£ÿ, eTq' R eTqdüT‡, nj·T+ R á‘·&TÉ , yêqs¡'
R yêqs¡T&ÉT, Ç‹ R nì, C≤„‘ê« R ‘Ó*dæø=ì, q Væ≤ X¯ó<Û´ä ‹ R XÊ+‹ H=+<äT≥
˝Ò<Tä , j·T<∏ë R @Ø‹ì, Çj·T+ R á, Á|üdTü ‘Ô ê R Á|üdTü ‘Ô |· ⁄ü , ø£<ë∏ R eéVü‰s¡eTT,
(<äèX¯´‘˚ R ø±ìŒ+#·T#·Tqï<√) ‘·<ë∏ R Ä Ø‹ì, ‘·+ R Ä‘·ìì, ø£|+æ R yêqs¡Tì>±,
HÓe’ eTH˚´ R m+‘·e÷Á‘·eTT ‘·\#·qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á‘· &=ø£ yêqs¡T&Éì ‘Ó*dæø=ì H˚qT eTqdüT‡˝À ‘·è|æ|Ô &ü ˝É ≈Ò î£ HêïqT.
Á|üdüTÔ‘·eTT »s¡T>∑T#·Tqï ;Ûø£s¡ø£è‘·éTT\qTã{Ïº á‘·&ÉT yêqs¡e÷Á‘·T&Éì H˚
HÓ+‘·e÷Á‘·eTT $X¯«dæ+|üC≤\qT.
dü÷#·q : ` á XÀ¢øe£ TT ø=ìï Á|ü‘T· \˝À >±qe#·TÃ≥˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ uÛyÑ ˚ ~+Á<˚D yê düèwüº eTdüà<äs+ú¡ ‘·b˛ã˝≤‘Y ˆ
düHê>∑jT· ø£>å +∑ <Ûsä ê« <˚yêdüTs¡eTVü≤s¡¸jT· ' ˆˆ 8
XÀ¢ˆˆ j·TTcÕà_Û' Á|üV≤æ ‘Ó'’ dü‡s¬ ’ « s¡àj·÷ düV≤ü $ì]®‘ê' ˆ
‘Ó’ s¡eX¯´+ $<Ûë‘·e´+ e´©ø£+ øÏ+∫<˚e q' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛyÑ ‘˚ Y ` Ç+Á<˚D ` yê düèwüyº Té ` ndüà<äs+ú¡ ` ‘·b˛ã˝≤‘Y `
düHê>∑jT· ø£>å +∑ <Ûsä ê«' ` <˚yêdüTs¡eTVü≤s¡¸jT· ' ` j·TTcÕà_Û' ` Á|üV≤æ ‘Ó'’ ` düs¬ ’ «' `
eTj·÷ ` düV≤ü ` $ì]®‘ê'. ‘Ó'’ ` neX¯´+ ` $<Ûë‘·e´+ ` e´©ø£+ ` øÏ+∫‘Y
` @e ` q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ndüà<äsyú¡ Té Ç+Á<˚D ‘·b˛ã˝≤‘Y (Ç<ä+) düèwü+º uÛyÑ ‘˚ —Y eTj·÷
Á|üV≤æ ‘Ó'’ j·TTcÕà_Û' eTj·÷ düV≤ü düHê>∑jT· ø£>å +∑ <Ûsä ê«', <˚yêdüTs¡eTVü≤s¡¸jT· ' $ì]®‘ê'—
neX¯´+ q' øÏ+∫‘Y @e e´∞ø£+ ‘Ó'’ $<Ûë‘·eýéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndüà<äs+ú¡ R e÷ø=i¬ø,’ Ç+Á<˚D R <˚y+˚ Á<äTì#˚, ‘·b˛ã˝≤‘Y R
‘·|Xü Ù¯ øÏeÔ \q, Ç<ä+ R á eTVü‰uÛ÷Ñ ‘·eTT, düèwü+º R düèõ+|üã&çq~, uÛyÑ ‘˚ Y R
ø±e#·TÃqT, eTj·÷ R Hê#˚‘,· Á|üV≤æ ‘Ó'’ R |ü+|üã&çq{Ï,º j·TTcÕà_Û' R MT#˚‘,·
eTj·÷ düV≤ü R Hê‘√>∑\dæ, düHê>∑jT· ø£>å +∑ <Ûsä ê«' R Hê>∑T\‘√&ÉqT j·T≈£îå \‘√&ÉqT
>∑+<Ûäs¡T«\‘√&ÉqT ≈£L&çq{Ïº, <˚yêdüTs¡eTVü≤s¡¸j·T' R <˚e‘·\TqT, sêø£ådüT\TqT
eTVü≤s¡T¸\TqT, $ì]®‘ê' R z&ç+|üã&çjT· T+&ç], neX¯´+ R ‘·|Œü ìdü]>±, ‘Ó'’
@e R yê]#˚‘H· ,˚ (Ç<ä+ R á) øÏ+∫‘Y R @<√ˇø£, e´∞ø£+ R nÁ|æjT· eTT, q'
R eTq≈£î, $<Ûë‘·eýéT R #˚jT· ã&çjT· T+&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á yêqs¡s÷¡ |üyTÓ qÆ eTVü‰uÛ÷Ñ ‘·eTTqT <˚y+˚ Á<äT&˚ ‘·q ‘·|Xü Ù¯ øÏÔ
e\q eTqø=i≈£î>±qT düèwæ+º ∫ j·TT+&Ée#·TÃqT. ô|≈£îÿe÷iT\T Hê>∑T\T, j·T≈£îå \T,
>∑+<Ûäs¡T«\T, <˚e‘·\T, <ëqe⁄\T, eTVü≤s¡T¸\T Hê‘√ ø£\dæ MTj·T+<äiÏ#˚‘·qT
z&ç+|üã&ç j·TT+&ç] ø£<ë! yêπs H˚&TÉ eTq≈£î Vü‰ì ø£*+Z #·T≥¬ø’ á $<Ûyä TÓ qÆ
nÁ|æjT· eTTqT eTq≈£î düèwæ+º ∫ j·TT+<äTs¡T.
XÀ¢ˆˆ ‘·<e˚ HêÁ‘· dü+<˚V≤ü ' ÁedüV≤ü ´ |ü]>∑èVü≤´‘êyéT ˆ
Hêee÷H√´ uÛeÑ ~“¤XÃ¯ Vü≤] ØΔs|¡ sü êÁø£eT' ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` @e ` q ` nÁ‘· ` dü+<˚V≤ü ' ` Á|üdVü ≤ü ´ ` |ü]>∑èVü≤´‘êyéT
` q ` nee÷q´' ` uÛeÑ ~“¤' ` #· ` Vü≤]' ` BÛs|¡ sü êÁø£eT' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Ç<ä+ ‘·‘Y @e— nÁ‘· dü+<˚V≤ü ' q (ndæ)Ô . Á|üdVü ≤ü ´ |ü]>∑èVü≤´‘êyéT—
BÛs|¡ sü êÁø£eT' Vü≤]' uÛeÑ ~“¤' q#· nee÷q´'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç<ä+ R á eTVü‰uÛ÷Ñ ‘·eTT, ‘·‘Y @e R Ä Ç+Á<ädèü wæj º T˚ — nÁ‘·
R á $wüj·TeTTq+<äT, dü+<˚Vü≤' R X¯+ø£, HêdæÔ R ˝Ò<äT— BÛs¡|üsêÁø£eT' R
<Ûs’Ó ´¡ j·TT‘·yTÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT ø£*qZ {Ï,º Vü≤]' R yêqs¡T&ÉT, uÛeÑ ~“¤' R MT#˚‘,· q #·
nee÷q´' R m+‘·e÷Á‘·eTT nee÷ì+|üã&É≈L£ &É<Tä .
(46) ` wü≥Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 75
>√$+<äsêJj·TeTT :` Ç+‘·≈£î|üPs¡«eTT |ü<äeT÷&ÉTy˚\ XÀ¢ø£eTT\T >∑&ç∫q$.
Ç~ |ü<äTHê\Ze düVü≤ÁdüeTTjÓTTø£ÿ Á|ü<∏äeT XÀ¢ø£eTT. >±j·TÁreT+Á‘·eTTq+<ä*
|ü<Tä Hê\Ze nø£så y¡ TÓ qÆ ªBÛμ j·TqT nø£så e¡ TT Ç+<äT Á|üjT· Tø£yÔ TÓ qÆ ~ (BÛs|¡ sü êÁø£eT')
‘ê‘·Œs¡éTT :` á yêqs¡T&ÉT Ä <˚y+˚ Á<äTì#˚ düèwæ+º |üã&çq eTVü‰uÛ÷Ñ ‘·yT˚ j·T>∑TqT.
Ç+<äT dü+<˚V≤ü eTT˝Ò<Tä . ø±ã{Ïº MT sê‘·ìì ã˝≤‘êÿs¡eTT>± |ü{ºÏ ã+~Û+∫ ‘Ó+&ÉT.
eTVü‰<ÛÓ’s¡´|üsêÁø£eTeTT\T ø£*Zq{Ïº Ä yêqs¡Tì m+‘·e÷Á‘·eTT nee÷qeTT
#˚j·T≈£î&ÉT.
XÀ¢ˆˆ <äècÕº Væ≤ Vü≤s¡jT· ' |üPs¡«+ eTj·÷ $|ü⁄\$Áø£e÷' ˆ
yê© #· düV≤ü düTÁ^y√ C≤+ãyê+X¯Ã eTVü‰ã\' ˆˆ 11
XÀ¢ˆˆ ˙\ ùd‡Hê|ü‹XËÃÌ e j˚T #êH˚´ ~«$<ë<äjT· ' ˆ
HÓe’ + ‘˚cÕ+ >∑‹ Ø“¤e÷ q ‘˚CÀ q |üsêÁø£eT' ˆˆ 12
XÀ¢ˆˆ q eT‹ s¡ï ã˝À‘ê‡Vü≤Ö q s¡÷|ü|]ü ø£\ŒqyéT ˆ
eTVü≤ ‘·‡‘·Ô « $T<ä+ CÒj
„ T· + ø£|sæ ÷¡ |ü+ eédæ‘ú y· Té ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äècÕº' ` Væ≤ ` Vü≤s¡jT· ' ` |üPs¡«+ ` eTj·÷ ` $|ü⁄\$Áø£e÷',
yê© ` #· ` düV≤ü düTÁê' ` C≤+ãyêHé ` #· ` eTVü‰ã\' ` ˙\' ` ùdHê|ü‹'
` #· ` @e ` j˚T ` #· ` nH˚´ ` ~«$<ë<äjT· ', q ` @e+ ` ‘˚cÕ+ ` >∑‹'
` ;Ûe÷ ` q ` ‘˚C' ` q ` |üsêÁø£eT', q ` eT‹' ` q ` ã˝À‘ê‡Vü≤Ö ` q
` s¡÷|ü|]ü ø£\ŒqyéT, eTVü≤‘Y ` dü‘Ô· «yéT ` Ç<ä+ ` CÒj „ T· + ` ø£|sæ ÷¡ |ü+ `
eédæ‘ú y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düV≤ü düTÁê' yê© #·, eTVü‰ã\' C≤+ãyêHé #·, ùdHê|ü‹'
˙\' #Óe’ , nH˚« ~«$<ë<äjT· ' j˚T $|ü⁄\$Áø£e÷' Vü≤s¡jT· ' |üPs¡«+ eTj·÷ <äècÕº
Væ≤, ‘˚cÕ+ >∑‹' @e+ ;Ûe÷ q— ‘˚»' q— |üsêÁø£eT' q, eT‹' q— ã˝À‘ê‡Vü≤Ö q—
s¡÷|ü|]ü ø£\Œq+ q— Ç<ä+ ø£|sæ ÷¡ |ü+ eédæ‘ú +· eTVü≤‘Y dü‘Ô· «+ CÒj „ T· yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düV≤ü düTÁê' R düTÁê⁄ì‘√ >∑÷&çq{Ï,º yê© #· R yê*j·TTqT,
eTVü‰ã\' R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ , C≤+ãyêHé #· R C≤+ãe+‘·T&ÉT, ùdHê|ü‹' R
ùdHê~Û|‹ü jÓTÆ q, ˙\' #· R ˙\T&ÉTqT, ~«$<ë<äjT· ' R ~«$<äT&ÉT eTTqï>∑T,
$|ü⁄\$Áø£e÷' R n$T‘·$Áø£eTeTT ø£*qZ {Ï,º nH˚´ R Ç‘·sT¡ ˝…q’ , j˚T Vü≤s¡jT· ' R
@ yêqs¡Ms¡T\T, |üPs¡«+ R Ç+‘·≈î£ eTT+<äT, eTj·÷ <äècÕº' R Hê#˚‘· #·÷&Éã&çs√,
‘˚cÕ+ R yê]øÏ, @e+ R á Ø‹>±, ;Ûe÷ >∑‹' R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ >∑eTqeTT, q
R ˝Ò<Tä . ‘˚»' q R ‘˚»düT‡ ˝Ò<Tä , |üsêÁø£eT' q R |üsêÁø£eTeTT ˝Ò<Tä , eT‹' q R
Á|ü»„ ˝Ò<Tä , ã˝À‘ê‡Vü≤Ö q R X¯ø,ÔÏ j·TT‘ê‡Vü≤eTTqT ˝Òe⁄, s¡÷|ü|]ü ø£\Œq+ q R
ø±eTs¡÷|ü<Ûës¡DeTTqT ˝Ò<äT, ø£|æs¡÷|ü+ R yêqs¡s¡÷|üeTTqT, eédæú‘·+ R
<Û]ä +∫q{Ï,º Ç<ä+ R áj·T~, eTVü≤‘Y dü‘Ô· «+ R eTVü‰uÛ÷Ñ ‘·eTT>±, CÒj „ T· + R
‘Ó*j·T<ä–q~.
‹\ø£eTT :` ;Ûe÷ >∑‹' R eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ïe#·TÃ≥ nHÓ&ç uÛj
>∑eTqeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT |üPs¡«eTT n$T‘·|üsêÁø£eT dü+|üqTï˝…’q yêqs¡Ms¡T\qT
m+‘·eT+~H√ #·÷∫j·TT+{Ïì >∑<ë! Ä yê*, Ä düTÁê⁄&ÉT, eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ Ä
C≤+ãe+‘·T&ÉT, yêqs¡ùdHê Hêj·T≈£î&Óq’ ˙\T&ÉT, Ç+ø£qT ~«$<äT&ÉT eTTqï>∑T
ô|≈£îÿeT+~ yêqs¡jÓ÷<ÛäT\T Hê≈£î |ü]∫‘·T˝Ò. yê¬se«]˝ÀqT á$<ÛäyÓTÆq{Ïº
uÛj
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ >∑‹ >±ì, X¯øÔÏ >±ì, eTVü‰Á|ü‘ê|üeTT >±ì |üsêÁø£eTeTT >±ì,
Á|ü»„ >±ì, X¯øñÔÏ ‘ê‡Vü≤eTT\T >±ì, ùd«#êÃ¤s÷¡ |ü<ëÛ s¡DX¯øÔÏ >±ì, >±ìŒ+|ü˝<Ò Tä .
n+<äT#˚ á‘·&TÉ yêqs¡s÷¡ |üeTTqT d”«ø£]+∫ j·TTqï n<äT“¤‘y· TÓ qÆ ˇø£ eTVü‰uÛ÷Ñ ‘·yT˚
j·Tì eTqeTT Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
XÀ¢ˆˆ Á|üjT· ‘·ï+ eTVü≤ <ëkúÕj·T ÁøÏjT· ‘ê eTdü´ ìÁ>∑V≤ü ' ˆ
ø±eT+ ˝Àø± Ådj Ôü T· ùd‡+Á<ë dü‡düTsêdüTs¡e÷qyê' ˆ
uÛeÑ ‘ê eTÁ>∑‘'· kúÕ‘·T+ q |üsê´bÕÔ s¡D≤õπs ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üjT· ‘·ï+ ` eTVü≤‘Y ` ÄkúÕj·T ` ÁøÏjT· ‘êyéT ` ndü´ ` ìÁ>∑V≤ü '
` ø±eT+ ` ˝Àø±' ` Á‘·jT· ' ` ùd+Á<ë' ` düdTü sêdüTs¡e÷qyê' ` uÛeÑ ‘ê+ `
nÁ>∑‘'· ` kúÕ‘·T+ ` q ` |üsê´bÕÔ' ` s¡D≤õπs ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü≤‘Y Á|üjT· ‘·ï+ ÄkÕújT· ndü´ ìÁ>∑V≤ü ' ÁøÏjT· ‘êyéT, s¡D≤õπs
ùd+Á<ë' düdTü sêdüTs¡e÷qyê' ø±eT+ Á‘·jT· ' ˝Àø±' uÛeÑ ‘êyéT nÁ>∑‘'· kÕú‘T· +
|üsê´bÕÔ' q (uÛeÑ +‹).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü≤‘Y Á|üj·T‘·ï+ R >=|üŒ<Ó’q Á|üj·T‘·ïeTTqT, ÄkÕúj·T R
(46) ` wü≥Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 77
ˇq]+∫, ndü´ R MìjÓTTø£ÿ, ìÁ>∑V≤ü ' R ìs√~Û+#·T≥, ÁøÏjT· ‘ê+ R #˚jT· ã&ÉT>±ø£,
s¡D≤õπs R s¡Ds¡+>∑eTTq, ùd+Á<ë' R Ç+Á<äTì‘√ >∑÷&çq{Ïj
º T· T, düdTü sêdüTs¡e÷qyê'
R <˚e<ëqee÷qe⁄\‘√ >∑÷&çq$j·TTq>∑T, Á‘·jT· ' ˝Àø±' R eT÷&ÉT˝Àø£eTT\TqT,
ø±eT+ R ùd«#·Ã>¤ ±, uÛeÑ ‘êyéT nÁ>∑‘'· R MT m<äT≥, kÕú‘T· + R ì\#·T≥≈£î,
|üsê´bÕÔ' R düeTs¡eú TT˝…q’ $, q uÛeÑ +‹ R ø±e⁄—
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒ<Ó’q j·T‘·ïeTTqT >±+∫ á‘·ìì MTs¡T ã+~Û+|üe˝…qT.
Ç+Á<äTì‘√&ÉqT, <˚e<ëqee÷qe⁄\‘√&ÉqT ≈£L&ç e∫ÃqqT dü]j˚T j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $T˝À
MT m<äT≥ ì\ã&ÉT≥≈£î yê]øÏ kÕeTs¡´ú eTT ø£\T>∑<Tä .
XÀ¢ˆˆ ‘·<ë∏ |æ ‘·T qj·TCÒq„ »j·Te÷ø±+ø£‘å ê s¡DÒ ˆ
Ä‘êà s¡øå£ ´' Á|üjT· ‘˚ïq j·TT<ädΔ ~æ ]Δ Ω #·+#·˝≤ ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·<ë∏ ` n|æ ` qj·TCÒq„ ` »j·TyéT ` Äø±+ø£‘å ê ` s¡DÒ ` Ä‘êà
` s¡øå£ ´' ` Á|üjT· ‘˚ïq ` j·TT<ädΔ ~æ 'Δ ` Væ≤ ` #·+#·˝≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë∏ |æ s¡DÒ »j·T+ Äø±+ø£‘å ê qj·TCÒq„ ‘·T Ä‘êà Á|üjT· ‘˚ïq
s¡øå£ ´'— j·TT<ädΔ ~æ 'Δ #·+#·˝≤ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë∏ |æ R nsTTq|üŒ{ÏøìÏ , s¡DÒ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, »j·T+ R
»j·TeTTqT, Äø±+ø£å‘ê R yê+∫Û+#·T#·Tqï{Ïº, qj·TCÒ„q ‘·T R j·TT<äΔ˙‹y˚‘·Ô
#˚‘e· ÷Á‘·eTT— Ä‘êà R ‘·q <˚V≤ü eTT, Á|üjT· ‘˚ïq R >=|üŒj·T‘·ïeTT‘√, s¡øå£ ´' R
s¡øÏå+#·Tø=qe\dæq~, j·TT<äΔdæ~Δ' R j·TT<äΔeTTq »j·Tdæ~Δ, #·+#·˝≤ Væ≤ R
#·+#·\yÓTÆq~>∑<ë.
‘ê‘·Œs¡éTT :` MTs¡T eTT˝À¢øe£ TT\qT »sTT+|ü>\∑ yêπs— nsTTq|üŒ{ÏøìÏ j·TT<äeΔ TT
q+<äT $»j·TeTTqT dü+bÕ~+|ü>√s¡T ˙‹y˚‘Ô· e÷Á‘·eTT ‘·qqT ‘êqT $TøÏÿ*
Á|üjT· ‘·ï|üPs¡«ø£eTT>± ø±bÕ&ÉTø=qe\dæjT· T+&ÉTqT. j·TT<äeΔ TTq+<äT $»j·TÁbÕ|æÔ
kÕ<Ûës¡DeTT>± nìX¯Ãj·TyÓTÆ j·TT+&ÉTqT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ‘˚ kÕ«$Te#·q+ düsπ « Á|ü‹>∑èVü≤´ eTVü≤Ö»dü' ˆ
düeTT‘˚Œ‘·T s¡àVü‰y˚>± VüQ‘êX¯deü T‘˚»dü' ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` kÕ«$Te#·q+ ` düπs« ` Á|ü‹>∑èVü≤´ ` eTVü≤Ö»dü' `
düeTT‘˚Œ‘·T' ` eTVü‰y˚>±' ` VüQ‘êX¯deü T‘˚»dü' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTVü≤Ö»dü' ‘˚ düsπ « kÕ«$Te#·q+ Á|ü‹>∑èVü≤´ VüQ‘êX¯deü T‘˚»dü'
eTVü‰y˚>±' (dü+‘·') düeTT‘˚Œ‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü≤Ö»dü' R eTVü‰|üsêÁø£eTe+‘·T˝…’q, ‘˚ düπs« R Ä
ùdHê~Û|‘ü T· \+<äsT¡ qT, kÕ«$Te#·q+ R Á|üuTÑÛ e⁄jÓTTø£ÿ e÷≥qT, Á|ü‹>∑èVü≤´ R
d”«ø£]+∫, VüQ‘êX¯deü T‘˚»dü' R n–ï¨Á‘·Tì‘√ düe÷qyÓTqÆ ‘˚»düT‡ >∑\yês¡TqT,
eTVü‰y˚>±' R n$T‘·yTÓ qÆ y˚>e∑ TT>∑\yês¡TqT, dü+‘·' R n>∑T#·T, düeTT‘˚Œ‘·T' R
MT~øÏ m–]].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä ùdHêHêj·T≈£î\T @e⁄s¡TqT ‘·eT Á|üuTÑÛ e⁄ Ä»„qT d”«ø£]+∫
n–ï¨Á‘·eTT\e˝… »«*+#·T#·T n$T‘·yTÓ qÆ y˚>e∑ TT‘√ n≥qT+&ç j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $TøÏ
m>∑dæb˛sTT].
XÀ¢ˆˆ s¡<’Ó∏ s¡à ‘ÓXÌÔ Ã¯ e÷‘·+>¬ ’ sê«õ_ÛXÃ¯ eTVü‰»yÓ'’ ˆ
X¯ÅôdÔÌX¯Ã $$<ÛÓ’ d”Ô¬øåíÌ d‡ü s¬ ’ « XÀÃ|ü∫‘ê ã˝…'’ ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` s¡<'’Ó∏ ` eT‘Ó'ÌÔ ` #· ` e÷‘·+>¬ '’ ` yêõ_Û' ` #· ` eTVü‰»yÓ'’ `
X¯ÅôdÔÌ' ` #· ` $$<ÛÓ’' ` r¬øåíÌ ' ` düs¬ ’ «' ` #· ` ñ|ü∫‘ê' ` ã˝…'’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (‘˚) s¡<'’Ó∏ eT‘Ó'ÌÔ e÷‘·+>¬ '’ #· eTVü‰»yÓ'’ yêõ_ÛXÃ¯ , r¬øåíÌ '
$$<Û'’Ó X¯Åôd'ÌÔ #·, düs¬ ’ «' ã˝…'’ #· ñ|ü∫‘ê' düeTT‘˚Œ‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (‘˚ R Ä |ü+#· ùdHêHêj·T≈£î\T) s¡<'’Ó∏ R s¡<eä∏ TT\‘√&ÉqT, eT‘Ó'ÌÔ
R eT~+∫q, e÷‘·+>¬ '’ R @qT>∑T\‘√&ÉqT, eTVü‰»yÓ'’ R eTVü‰y˚>e∑ TT>∑\, yêõ_Û'
#· R >∑Ti¿eTT\‘√&ÉqT, r¬øåíÌ ' R yê&çjTÆÓ q, $$<Û'’Ó R |ü\T$<Ûeä TT˝…q’ , X¯Åôd'ÌÔ #· R
Äj·TT<Ûeä TT\‘√&ÉqT, düs¬ ’ «' R m\¢$<Ûeä TT˝…q’ , ã˝…'’ R ã\eTT\‘√&ÉqT, ñ|ü∫‘ê'
R ≈£L&ÉTø=qïyê¬s,’ (düeTT‘˚Œ‘·T' R m>∑d]æ ).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä ùdHêHêj·Tø£|+ü #·øe£ TT ÁX‚weü̃ TT˝…q’ s¡<eä∏ TT\qT, eT~+∫q
@qT>∑T\qT, n$T‘·y˚>∑eTT >∑\ nX¯«eTT\qT, |ü\T$<ÛäeTT˝…’q yê&ç>∑\
Äj·TT<Ûeä TT\qT, #·‘T· s¡+>∑ ã\eTT\qT, nìï{Ïì #·øÿ£ >± düeT≈£Ls¡TÃø=ì Vü≤qTeT
MT<äøÏ yÓ&˝É q… T.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü+Ô <ä<èä X¯ó Ø«sê B|üé÷q+ eTVü‰ø£|yæ Té ˆ
s¡•àeT+‘· $Ty√<ä´+‘·+ dü«‘˚CÀs¡•àe÷*qyéT ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·+ ` <ä<èä X¯ó' ` Msê' ` B|üé÷q+ ` eTVü‰ø£|yæ Té ,
s¡•àeT+‘·yTé ` Çe ` ñ<ä´+‘·+ ` dü«‘˚CÀs¡•àe÷*qyéT ˆˆ
(46) ` wü≥Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 79
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' (‘˚) Msê' dü«‘˚CÀs¡•àe÷*qyéT, B|üé÷q+ ‘·+
eTVü‰ø£|yæ Té , ñ<ä´+‘·+ s¡•àeT+‘·yTé Çe <ä<èä X¯ó'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘˚ Msê' R Ä Ms¡T\T, ñ<ä´+‘·+ R ñ<äsTT+#·T
#·Tqï{Ï,º s¡•àeT+‘·yTé Çe R uÛ≤düÿs¡Tìe˝…, dü«‘˚CÀs¡•àe÷*qyéT R ‘·q ‘˚»düT‡
nHÓ&TÉ Á|üø±X¯eTT ø£*j Z T· Tqï, B|üé÷q+ R Á|ü»«*+#·T#·Tqï, ‘·+ eTVü‰ø£|yæ Té
R Ä yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ , <ä<èä X¯ó' R #·÷∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ yÓ&É*e∫Ãq Ä ùdHê~Û|ü‘·T ˝…’<äT>∑Ts¡TqT n|ü&˚
ñ<äsTT+#·T#·Tqï dü÷s¡T´ìe˝… ‘·q ‘˚CÀ$X‚weü TT#˚‘· Á|ü»«*+#·T#·Tqï yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó
Vü≤qTeTqT >±+∫].
XÀ¢ˆˆ ‘√s¡Ddü+ú eT¨‘ê‡Vü≤+ eTVü‰dü‘Ô· «+ eTVü‰ã\yéT ˆ
eTVü‰eT‹+ eTVü‰y˚>+∑ eTVü‰ø±j·T+ eTVü‰uÛTÑ »yéT ˆˆ 19
XÀ¢ˆˆ ‘·+ düMT¬øå é ‘˚ düsπ « ~≈£îå düsê« dü«edæ‘ú ê' ˆ
‘Ó’ ôdÔÌ' Á|üVü≤s¡D…Æ Ø“¤yÓTÆ s¡_Ûù|‘·T düÔ‘· düÔ‘·' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘√s¡Ddü+ú ` eT¨‘ê‡Vü≤+ ` eTVü‰dü‘Ô· «+ ` eTVü‰ã\yéT `
eTVü‰eT‹+ ` eTVü‰y˚>+∑ ` eTVü‰ø±j·T+ ` eTVü‰uÛTÑ »yéT ` ‘·+ ` düMTø£å ´ `
@e ` ‘˚ ` düsπ « ` ~≈£îå ` düsê«düT ` nedæ‘ú ê' ` ‘Ó'’ ` ‘Ó'’ ` Á|üV≤ü s¡D'Æ… `
;ÛyTÓ 'Æ ` n_Ûù|‘·T' ` ‘·‘'· ` ‘·‘'· ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘√s¡Ddü+ú eT¨‘ê‡Vü≤+, eTVü‰dü‘Ô· «+ eTVü‰ã\+, eTVü‰eT‹+,
eTVü‰y˚>+∑ , eTVü‰ø±j·T+ eTVü‰uÛTÑ »+ ‘·+ düMTø£å ´ @e düsπ « düsê«düT ~≈£îå nedæ‘ú ê',
‘·‘'· ‘·‘'· ;ÛyTÓ 'Æ ‘Ó'’ ‘Ó'’ Á|üV≤ü s¡D'Æ… n_Ûù|‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘√s¡Ddü+ú R ãVæ≤s›ê«s¡eTTô|’ ≈£Ls¡TÃqïyê&ÉTqT, eT¨‘ê‡Vü≤+
R >=|üŒ ñ‘ê‡Vü≤eTT >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰dü‘·Ô «+ R >=|üŒX¯øÔÏ >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰ã\+
R >=|üŒ ã\eTT >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰eT‹+ R >=|üŒ Á|ü»„ >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰uÛTÑ »+
R >=|üŒ uÛTÑ »eTT\T >∑\yê&ÉTqT n>∑T, ‘·+ R Ä Vü≤qTeTqT, düMTø£å ´ @e R
#·÷∫j˚T, ‘˚ düsπ « R yê¬s\¢sT¡ qT, düsê«düT ~≈£îå R nìïyÓ|’ ⁄ü \+<äTqT, nedæ‘ú ê' R
ì\∫b˛sTTq yê¬s,’ ‘·‘'· ‘·‘'· R Ä j·÷ ~≈£îÿ\qT+&ç, ;ÛyTÓ 'Æ R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ {Ï,º
‘Ó'’ ‘Ó'’ Á|üV≤ü s¡D'Æ… R Ä j·÷ Äj·TT<Ûeä TT\‘√, n_Ûù|‘·T' R MT<äã&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä ùdHê~Û|‘ü T· ˝…<’ Tä >∑Ts¡TqT Ä ÁbÕkÕ<äãVæ≤s›ê«s¡eTTô|’ n$T‘·yTÓ qÆ
ñ‘ê‡Vü≤eTT‘√&ÉqT X¯øÏÔ‘√&ÉqT ã\eTT‘√&ÉqT Á|ü»„‘√&ÉqT y˚>∑eTT‘√&ÉqT
$sêõ\T¢#·T, <Ûäè&ÛÉeTT˝…’q uÛÑT»eTT\‘√&ÉqT X¯Øs¡eTT‘√&ÉqT >±qe#·TÃ#·Tqï
eTVü‰Ms¡T&Óq’ Ä Vü≤qTeTqT #·÷∫ yÓ+≥H˚ eT÷\eT÷\\≈£î uÀsTT ì\∫ ‘·eT
‘·eT rø£åíeTT˝…q’ Äj·TT<Ûeä TT\qT #˚‘· <Û]ä +∫ nìïyÓ|’ ⁄ü \ qT+&ç e∫Ã Ä‘·ìô|’
ã&ç].
XÀ¢ˆˆ ‘·dü´ |ü+#êj·TkÕ d”Ôøåí±dæ‡‘ê' |”‘e· TTU≤ X¯Ùsê' ˆ
•s¡ düT´‘·Œ\|üÁ‘êuÛ≤ <äTs¡sπΔ D ìbÕ‹‘ê' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` |ü+#· ` Äj·TkÕ' ` røåí±' ` dæ‘ê' ` |”‘e· TTU≤' ` X¯sê'
` •s¡dæ ` ñ‘·Œ\|üÁ‘êuÛ≤' ` <äTs¡sπΔ D ` ìbÕ‹‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dü´ •s¡dæ <äTs¡ΔπsD Äj·TkÕ', røåí±', dæ‘ê' |”‘·eTTU≤'
ñ‘·Œ\|üÁ‘êuÛ≤' |ü+#·Xs¯ ê' ìbÕ‹‘ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, •s¡dæ R •s¡dTü ‡q, Äj·TkÕ' R
˝ÀVü≤ì]à‘·eTT\TqT, røåí±' R yê&çjÓÆTq$j·TTqT, dæ‘ê' R ‘Ó\¢ì$j·TTqT,
|”‘e· TTU≤' R |ü#Ã· ì eTT*øÏ ø£*–q$j·TTqT, ñ‘·Œ\|üÁ‘êuÛ≤' R ø£\TeiÒ≈î£ \e+{Ï
ø±+‘·T\T >∑\$j·TTq>∑T, |ü+#·Xs¯ ê' R ◊<äTu≤DeTT\T, <äTs¡sπΔ D R <äTs¡sΔ T¡ ì#˚,
ìbÕ‹‘ê' R Á|üj÷Ó –+|üã&çq$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yê]˝À <äTs¡sΔ T¡ &ÉqTyê&ÉT Vü≤qTeT •s¡dTü ‡ô|’ ˝ÀVü≤ì]à‘·eTT˝…’
ã+>±s¡TeTT*øÏ >∑*– yê&çy’Ó ø£\TeiÒ≈î£ \e+{Ïô|’ ‘Ó\ì¢ ø±+‘·T\T>∑\yÓ’ j·TTqï
◊<äTu≤DeTT\qT Á|üj÷Ó –+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘Ó'’ |ü+#·_Û sê$<ä'Δ X¯s¬ ’ •Ùs¡dæ yêqs¡' ˆ
ñ‘·ŒbÕ‘· q<äH√« ´$Tï ~XÀ <äX¯ $Hê<äjT· Hé ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘Ó'’ ` |ü+#·_'Û ` Ä$<ä'Δ ` X¯s¬ '’ ` •s¡dæ ` yêqs¡' `
ñ‘·ŒbÕ‘· ` q<äHé ` y√´$Tï ` ~X¯' ` <äX¯ ` $Hê<äjT· Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' yêqs¡' •s¡dæ ‘Ó’' |ü+#·_Û' X¯¬s’' Ä$<äΔ' <äX¯ ~X¯'
$Hê<äjT· Hé q<äHé y√´$Tï ñ‘·ŒbÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' yêqs¡' R Ä Vü≤qTeT, •s¡dæ R •s¡dTü ‡q+<äT, ‘Ó'’ |ü+#·_'Û
X¯¬s’' R Ä jÓÆT<äT u≤DeTT\#˚, Ä$<äΔ' R ø=≥ºã&çqyê&Ó’, <äX¯ ~X¯' R |ü~
~≈£îÿ\qT, $Hê<äjT· Hé R Á|ü‹<Û«ä ì+|ü #˚jT· T#·T, q<äHé R >∑]+® #·T#·T, y√´$Tï R
(46) ` wü≥Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 81
Äø±X¯eTTq+<äT, ñ‘·ŒbÕ‘· R m–¬sqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT Ä jÓTÆ <äT u≤DeTT\T ‘·q ‘·\≈£î ‘·>T∑ \>∑H˚
m\¢~≈£îÿ\T |æøÿ£ {Ï\T¢q≥T¢ >∑]+® #·T#·T Äø£deü TTq ø¬ –ôdqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘·düTÔ <äTs¡Δs√ Ms¡ dü‡s¡<∏ä dü‡»´ø±s¡Tàø£' ˆ
øÏs¡Hé X¯s¡X¯‘Ó’ d”Ô¬øåíÌ s¡_ùÛ |<˚ eTVü‰ã\' ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·T ` <äTs¡sΔ '¡ ` Ms¡' ` düs<¡ 'ä∏ ` dü»´ø±s¡Tàø£' ` øÏsH¡ é
` X¯sX¡ ‘¯ ’Ó ' ` r¬øåíÌ' ` n_Ûù|<˚ ` eTVü‰ã\' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· eTVü‰ã\' Ms¡' <äTs¡sΔ '¡ düs<¡ 'ä∏ dü»´ø±s¡Tàø£' (düH)é r¬øåíÌ'
X¯sX¡ ‘¯ '’Ó øÏsH¡ é n_Ûù|<˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, eTVü‰ã\' R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT, Ms¡' R
X¯Ss¡T&ÉTqT n>∑T, <äTs¡Δs¡' R <äTs¡Δs¡T&ÉT, düs¡<∏ä' R s¡<∏äeTT‘√ ≈£L&çqyê&ÉTqT,
dü»´ø±s¡Tàø£' R m≈£îÿô|{Ïqº $\T¢>\∑ yê&ÉTqT n>∑T#·T, r¬øåíÌ' R yê&çjTÆÓ q, X¯sX¡ ‘¯ '’Ó
R e+<ä\ ø=\~u≤DeTT\‘√, øÏsH¡ é R yÓ<»ä \T¢#T· , n_Ûù|<˚ R MT~øÏ e#ÓÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ms¡T&ÉTqT eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT n>∑T Ä <äTs¡sΔ T¡ &ÉT s¡<eä∏ TT‘√&ÉqT
m≈£îÿ ô|{Ïºq $\T¢‘√&ÉqT MT~øÏ m>∑dæ yê&çjÓÆTq u≤DeTT\qT e+<ä\ø=\~
Vü≤qTeTô|’ ≈£î]|æ+#·<=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ dü ø£|æ sê«s¡j÷· e÷dü ‘·+ y√´$Tï X¯se¡ ]¸DyéT ˆ
eèwæeº T+‘·+ |üj÷Ó <ë+‘˚ |üj÷Ó <ä$Te e÷s¡T‘·' ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ø£|'æ ` yês¡j÷· e÷dü ` ‘·+ ` y√´$Tï ` X¯se¡ ]¸DyéT `
eèwæeº T+‘·+ ` |üj÷Ó <ë+‘˚ ` |üj÷Ó <äyTé ` Çe ` e÷s¡T‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ø£|æ' y√´$Tï X¯s¡e]¸D+ ‘·+ |üjÓ÷<ë+‘˚ e÷s¡T‘·'
eèwæeº T+‘·+ |üj÷Ó <äyTé Çe yês¡j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, y√´$Tï R Äø£deü TTq+<äT, X¯se¡ ]¸D+
R u≤DeTT\qT ≈£î]|æ+#·T#·Tqï, ‘·+ R Ä <äTs¡Δs¡Tì, |üjÓ÷<ë+‘˚ R
esê¸ø±\eTT∫es¡, e÷s¡T‘·' R yêj·TTe⁄, eèwæºeT+‘·+ R e]¸+#·T#·Tqï{Ïº,
|üj÷Ó <äyTé Çe R y˚T|òTü eTTqTe˝…, yês¡j÷· e÷dü R n&É–¶ +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT ‘·q‘√ Äø£deü TTq≈£î e∫Ã ‘·qô|’ u≤DeTT\T
≈£î]|æ+#·T#·Tqï{Ïº Ä <äTs¡Δs¡Tì X¯s¡‘êÿ\eTTq+<äT »\T¢\qT ≈£î]|æ+#·T#·Tqï{Ïº
y˚T|òTü eTTqT yêj·TTe⁄ <ä÷s¡eTTq ø¬ >∑Ts¡>={Ïqº ≥T¢>± m>∑Ts¡>=f…qº T.
XÀ¢ˆˆ ns¡´› e÷q dü‘Ô · ùdqÔ <äTs¡sπΔ D≤ì˝≤‘·à»' ˆ
#·ø±s¡ ø£<qä + uÛ÷Ñ jÓ÷ eés¡‘Δ · #· y˚>y∑ êHé ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ns¡´› e÷q' ` ‘·‘'· ` ‘˚q ` <äTs¡sπΔ D ` nì˝≤‘·à»' ` #·ø±s¡ `
ø£<qä + ` uÛ÷Ñ j·T' ` eés¡‘Δ · ` #· ` y˚>y∑ êHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· y˚>y∑ êHé nì˝≤‘·à»' ‘˚q <äTs¡sπΔ D ns¡´› e÷q' ø£<qä +
#·ø±s¡. uÛ÷Ñ j·T' eés¡‘Δ · #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, y˚>y∑ êHé R y˚>e∑ +‘·T&Óq’ {Ï,º nì˝≤‘·à»' R
yêj·TTq+<äqT&Óq’ Vü≤qTeT, ‘˚q <äTs¡sπΔ D R Ä <äTs¡sΔ T¡ ì#˚, ns¡´› e÷q' R |”&+ç |ü
ã&ÉT#·Tqïyê&Ó,’ ø£<qä + R j·TT<äeΔ TTqT, #·ø±s¡ R #˚ôdqT. uÛ÷Ñ j·T' R ‹]–,
eés¡‘Δ · #· R $TøÏÿ*>± eè~ΔH=+<ÓqT ≈£L&É.
dü÷#·q :` ªø£<qä +μ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªìq<ä+μ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT. nq>±
>=|üŒ>∑sq®¡ #˚ôdqT nì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT eTVü‰y˚>X∑ Ê*jÓTÆ q Vü≤qTeT <äTs¡sΔ T¡ ì#˚ n≥T¢ |”&+ç |ü
ã&ÉT#·TH˚ $TøÏÿ* $»è+_Û+∫ ‹]– eTVü‰j·TT<äeΔ TT #˚jT· kÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ dü <ä÷s¡+ düV≤ü k˛‘·Œ‘·´ <äTs¡sΔ d¡ ´ü s¡<˚∏ Vü≤]' ˆ
ì|übÕ‘· eTVü‰y˚>√ $<äT´Á<ë•]Zsê$e ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` <ä÷s¡+ ` düV≤ü kÕ ` ñ‘·Œ‘·´ ` <äTs¡sΔ d¡ ´ü ` s¡<˚∏ ` Vü≤]',
ì|übÕ‘· ` eTVü‰y˚>'∑ ` $<äT´Á<ë•' ` –sö ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰y˚>'∑ dü' Vü≤]' düV≤ü kÕ <ä÷s¡yTé ñ‘·Œ‘·´ $<äT´Á<ë•'
–sö Çe <äTs¡sΔ d¡ ´ü s¡<˚∏ ì|übÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰y˚>∑' dü' Vü≤]' R n$T‘· y˚>∑e+‘·T&Ó’q Ä Vü≤qTeT,
düV≤ü kÕ R yÓ+≥H˚, <ä÷s¡+ R <ä÷s¡eTT>±, ñ‘·Œ‘·´ R MT~øÏ m–], $<äT´Á<ë•'
R $<äT´‘·T\Ô düeT÷Vü≤yÓTqÆ |æ&TÉ >∑T, –sö Çe R |üs«¡ ‘·eTTq+<äTe˝…, <äTs¡sΔ d¡ ´ü R
<äTs¡sΔ T¡ ìjÓTTø£ÿ, s¡<˚∏ R s¡<eä∏ TTq+<äT, ì|übÕ‘· R ñiÏø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT yÓ+≥H˚ Äø£deü TTMT~ ø¬ –]b˛sTT |üs«¡ ‘·eTTô|’
(46) ` wü≥Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 83
|æ&TÉ >∑T |ü&qç ≥T¢>± n$T‘·yTÓ qÆ y˚>e∑ TT‘√ <äTs¡sΔ T¡ ì s¡<eä∏ TTMT~øÏ ñiÏø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ eT~∏‘êcºÕX¯«+ s¡<+ä∏ uÛ>Ñ ±ïø£≈å L£ ãs¡yTé ˆ
$Vü‰j·T q´|ü‘‘· Y uÛ÷Ñ eTÚ <äTs¡sΔ ¡ düÔ ´ø£JÔ $‘·' ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` eT~∏‘êcºÕX¯«+ ` s¡<+ä∏ ` uÛ>Ñ ±ïø£≈å L£ ãs¡yTé `
$Vü‰j·T ` q´|ü‘‘· Y ` uÛ÷Ñ eTÚ ` <äTs¡sΔ '¡ ` ‘·´ø£JÔ $‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· dü' <äTs¡sΔ '¡ eT~∏‘êcºÕX¯«+ uÛ>Ñ ±ïø£≈å L£ ãs¡+ s¡<+ä∏ $Vü‰j·T
‘·´ø£JÔ $‘·' düHé uÛ÷Ñ eTÚ q´|ü‘‘· .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, dü' <äTs¡sΔ '¡ R Ä <äTs¡sΔ T¡ &ÉT, eT~∏‘êcºÕX¯«+ R
#·+|üã&çq mì$T~ >∑Ti¿eTT\T ø£*–q{Ïj º T· T, uÛ>Ñ ±ïø£≈å L£ ãs¡+ R $]–b˛sTTq
Çs¡TdüTqT ø±&çjT· TqT >∑\~j·TTqT n>∑T, s¡<+ä∏ R s¡<eä∏ TTqT, $Vü‰j·T R $&ç∫,
uÛ÷Ñ eTÚ R H˚\ô|,’ q´|ü‘‘· Y R |ü&qÓ T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü <äTs¡sΔ T¡ &ÉT ‘·q s¡<eä∏ TTq≈£î ø£{qºÏ mì$T~ >∑Ti¿eTT\TqT
q*– eTT<äj › TÆÓ b˛e>± s¡<#ä∏ Á· ø£eTT\TqT H=>∑\TqT eTTø£ÿeTTø£ÿ˝…’ b˛e>± H˚\ô|’
>∑÷* ndüTe⁄\T u≤ôdqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·+ $s¡÷bÕø£j å T· ÷bÕøåö <äècºÕ« ì|ü‹‘·+ uÛTÑ $ ˆ
dü+C≤‘·s√cÂ <äTs¡sΔ ê¸ e⁄‘˚Œ‘·‘T· s¡]+<äeTÚ ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` $s¡÷bÕø£j å T· ÷bÕøåö ` <äècºÕ« ` ì|ü‹‘·+ ` uÛTÑ $ `
dü+C≤‘·s√cÂ ` <äTs¡sΔ ö¸ ` ñ‘˚Œ‘·‘T· ' ` n]+<äeTÚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·+ uÛTÑ $ ì|ü‹‘·+ <äècºÕ« <äTs¡sΔ ö¸ n]+<äeTÚ, $s¡÷bÕø£å
j·T÷bÕøåö dü+C≤‘·s√cÂ (dü+‘Í) ñ‘˚Œ‘·‘T· '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·+ R Ä <äTs¡sΔ T¡ ¸ì, uÛTÑ $ R H˚\ô|,’ ì|ü‹‘·+ R ≈£L*qyêìì>±,
<äècºÕ« R #·÷∫, <äTs¡sΔ ö¸ R m~]+|ü X¯ø´£ eTT>±ì yês¡TqT, n]+<äeTÚ R X¯Á‘·T
eTs¡›qT\TqT n>∑T, $s¡÷bÕø£åj·T÷bÕøåö R $s¡÷bÕ≈£åî&ÉT j·T÷bÕ≈£åî&ÉT nqT
ùdHê~Û|‘ü T· *s¡Te⁄s¡TqT, dü+C≤‘·s√cÂ (dü+‘Í) R »ì+∫q eTVü‰s√wüeTT >∑\yê¬s,’
ñ‘˚Œ‘·‘T· ' R MT~øÏ m>∑d]æ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äTs¡sΔ T¡ &Ü Ø‹>± H˚\>∑÷\T≥qT p∫ eTVü‰|üsêÁø£eTe+‘·T\>∑T
$s¡÷bÕ≈£îå &ÉT j·T÷bÕ≈£îå &ÉT nqT Çs¡Te⁄s¡T ùdHê~Û|‘ü T· \TqT n$T‘·yTÓ qÆ s√cÕy˚Xe¯ TT
H=+~ Vü≤qTeT MT~øÏ m>∑d]æ .
XÀ¢ˆˆ dü ‘êuÛ≤´+ düV≤ü k˛‘·Œ‘·´ $wæ̃‘√ $eT˝Ò-+ãπs ˆ
eTT<äsZ êuÛ≤´+ eTVü‰u≤VüQ s¡«ø£å dü´_ÛV≤ü ‘·' ø£|'æ ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘êuÛ≤´+ ` düV≤ü kÕ ` ñ‘·Œ‘·´ ` $wæ‘˜ '· ` $eT˝Ò ` n+ãπs
` eTT<äsZ êuÛ≤´+ ` eTVü‰u≤VüQ' ` eø£då æ ` n_ÛV≤ü ‘·' ` ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰u≤VüQ' dü' ø£|'æ $eT˝Ò n+ãπs $wæ̃‘'· ‘êuÛ≤´+ düV≤ü kÕ
ñ‘·Œ‘·´ eTT<äsZ êuÛ≤´+ eø£då æ n_ÛV≤ü ‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $eT˝Ò R ìs¡à\yÓTqÆ {Ï,º n+ãπs R Äø±X¯eTTq+<äT, $wæ‘˜ '· R
ì\∫j·TTqï{Ï,º eTVü‰u≤VüQ' R eTVü‰Ms¡T&Óq’ , dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, ‘êuÛ≤´+
R Ä $s¡÷bÕø£j å T· ÷bÕ≈£îå *s¡Te⁄]#˚, düV≤ü kÕ R yÓ+≥H˚, ñ‘·Œ‘·´ R MT~¬ø–],
eTT<äsZ êuÛ≤´+ R s¬ +&ÉT ÇqT|ü >∑T~j·T\#˚‘,· eø£då æ R i=eTTàô|,’ n_ÛV≤ü ‘·' R
ø=≥ºã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ìs¡à\yÓTqÆ Äø±X¯eTTq+<äT BÛsT¡ &Ó’ ì\∫j·TTqï eTVü‰Ms¡T&Óq’ Ä
Vü≤qTeTqT Ä $s¡÷bÕø£j å T· ÷bÕ≈£îå *s¡Te⁄s¡TqT MT~øÏ m–] ‘·eT‘·eT eTT<äsZ e¡ TT\‘√
i=eTTàô|’ ã\eTT>± Á|üV≤ü ]+∫].
XÀ¢ˆˆ ‘·j÷Ó sπ «>∑e‘√ sπ «>∑+ $ìVü≤‘·´ eTVü‰ã\' ˆ
ì|übÕ‘· |ü⁄q s¡÷“¤eTÚ düT|üsdí¡ eü T$Áø£eT' ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·j÷Ó ' ` y˚>e∑ ‘√' ` y˚>+∑ ` $ìVü≤‘·´ ` eTVü‰ã\' ` ì|übÕ‘·
` |ü⁄q' ` uÛ÷Ñ eTÚ ` düT|üsdí¡ eü T$Áø£eT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` y˚>e∑ ‘√' ‘·j÷Ó ' y˚>+∑ $ìVü≤‘·´ eTVü‰ã\' düT|üsdí¡ eü T$Áø£eT'
(dü') |ü⁄q' uÛ÷Ñ eTÚ ì|übÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` y˚>e∑ ‘√' R eTVü‰y˚>e∑ TT ø£*–q{Ï,º ‘·j÷Ó ' R Ä ùdHê~Û|‘ü T· \
Çs¡Te⁄]jÓTTø£ÿ, y˚>∑+ R y˚>∑eTTqT, $ìVü≤‘·´ R nD∫y˚dæ, eTVü‰ã\' R
eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT, düT|üsdí¡ eü T$Áø£eT' R >∑sT¡ ‘·à+‘·Tì‘√ düe÷qeT>∑T |üsêÁø£eTeTT
>∑\yê&ÉTq>∑T, (dü' R Ä Vü≤qTeT) |ü⁄q' R ‹]–, uÛ÷Ñ eTÚ R uÛ÷Ñ $TMT<ä≈î£ ,
ì|übÕ‘· R ñiÏø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Äø£düeTTq+<äT ‘·qMT<ä≈£î eTVü‰y˚>∑eTT‘√ e#·TÃ#·Tqï{Ïº yê]
y˚>±‹X¯j·TeTTqT eeTTà#˚j·TT#·T >∑s¡T‘·à+‘·Tì‘√ düe÷qyÓTÆq »edü‘·Ô «eTT\T
ø£*–q{Ïº Ä Vü≤qTeT yê]øÏ ∫ø£ÿ≈£î+&É H˚\MT~øÏ ñiÏø¬ qT.
(46) ` wü≥Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 85
XÀ¢ˆˆ dü kÕ\eèø£å e÷kÕ<ä´ ‘· eTT‘êŒ≥´ #· yêqs¡' ˆ
‘ê e⁄uÛÖ sêø£kå Â Msö »|ò÷ü q |üeHê‘·à»' ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` kÕ\eèø£yå Té ` ÄkÕ<ä´ ` ‘·yTé ` ñ‘êŒ≥´ ` #· ` yêqs¡'
` ‘Í ` ñuÛÖ ` sêø£kå Â ` Msö ` »|ò÷ü q ` |üeHê‘·à»' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üeHê‘·à»' dü' yêqs¡' kÕ\eèø£yå Té ÄkÕ<ä´, ‘·yTé ñ‘êŒ≥´
#· Msö ñuÛÖ ‘Í sêø£kå Â »|ò÷ü q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üeHê‘·à»' R yêj·TT|ü⁄Á‘·T&Óq’ , dü' yêqs¡' R Ä Vü≤qTeT,
kÕ\eèø£+å R ˇø£ eT~›#≥ Ó TºqT, ÄkÕ<ä´ R #˚], ‘·+ R Ä #Ó≥TºqT, ñ‘êŒ≥´ #· R
ô|\¢–+∫j·TT, Msö R Ms¡T˝…q’ {Ï,º ñuÛÖ ‘Í sêø£kå Â R Ä sêø£då Tü *s¡Te⁄]ì,
»|ò÷ü qR Vü≤‘·e÷¬sÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ+≥H˚ Vü≤qTeT düMT|üeTTq qTqï eT~›#Ó≥TºqT #˚] <ëìì
ô|\¢–+∫ eTVü‰Ms¡T˝…q’ Ä sêø£då Tü *s¡Te⁄s¡qT <ëì‘√&ÉH˚ yÓ÷~ ø£&‘É s¬˚ ÃqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· kÕÔ+ Åd”Ô qΩ‘ê Hê®„‘ê« yêqπsD ‘·sd¡ «æ Hê ˆ
n_Ûù|<˚ eTVü‰y˚>'∑ Á|üdVü ≤ü ´ Á|ü|Tüò k˛ Vü≤]yéT ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘êHé ` ÁrHé ` Vü≤‘êHé ` C≤„‘ê« ` yêqπsD ` ‘·sd¡ «æ Hê
` n_Ûù|<˚ ` eTVü‰y˚>'∑ ` Á|üdVü ≤ü ´ ` Á|ü|Tüò dü' ` Vü≤]yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Á|ü|Tüò dü' ‘·sd¡ «æ Hê yêqπsD ‘êHé ÁrHé Vü≤‘êHé C≤„‘ê«,
eTVü‰y˚>'∑ (düH)é Á|üdVü ≤ü ´ (‘·+) Vü≤]yéT n_Ûù|<˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, Á|ü|Tüò dü' R Á|ü|Tüò düT&ÉqT ùdHê~Û|‹ü , ‘·sd¡ «æ Hê
R eTVü‰ã\XÊ*jÓTÆ q, yêqπsD R yêqs¡Tì#˚, ‘êHé R Ä ùdHêHêj·T≈£î\qT, ÁrHé
R eTTe⁄«]ì, Vü≤‘êHé R #·+|üã&çqyê]ì>±, C≤„‘ê« R ‘Ó*dæø=ì, eTVü‰y˚>'∑
(düH)é R n$T‘·yTÓ qÆ y˚>e∑ TT>∑\yê&Ó,’ Á|üdVü ≤ü ´ R ã\e+‘·eTT>±, ‘·+ Vü≤]+ R Ä
Vü≤qTeTqT, n_Ûù|<˚ R m<äTs=ÿHÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Á|ü|òüTdüT&ÉqT ùdHê~Û|ü‹ ` <äTs¡Δs¡T&ÉT, $s¡÷bÕ≈£åî&ÉT,
j·T÷bÕ≈£îå &ÉT nqT eTTe⁄«s¡TqT >∑÷&É eTVü‰Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT #˚‹˝À eT&çdsæ ì¡
‘Ó*dæø=ì eTVü‰y˚>e∑ TT‘√ $TøÏÿ* |üPìø£‘√ Vü≤qTeT MT<äøÏ yÓ&˝É q… T.
XÀ¢ˆˆ uÛ≤düøs£ Xí¡ Ã¯ dü+Á≈£î<äΔ X¯SÙ\ e÷<ëj·T Ms¡ýêHé ˆ
@ø£‘'· ø£|Xæ Ês¡÷\› + j·TX¯d«æ q eTedæ‘ú y· Té ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛ≤düøs£ 'í¡ ` #· ` dü+Á≈£î<ä'Δ ` X¯S\yéT ` Ä<ëj·T ` Ms¡ýêHé,
@ø£‘'· ` ø£|Xæ Ês¡÷\› + ` j·TX¯d«æ qyéT ` nedæ‘ú y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+Á≈£î<ä'Δ , Ms¡ýêHé uÛ≤düøs£ 'í¡ #· X¯S\yéT Ä<ëj·T nedæ‘ú +·
j·TX¯d«æ q+ ø£|Xæ Ês¡÷\› yéT @ø£‘'· (n_Ûù|<˚).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+Á≈£î<äΔ' R $TøÏÿ* Áø√<ÛäeTT H=+~q{Ïº, Ms¡ýêHé R
|üsêÁø£eTXÊ*j·T>∑T, uÛ≤düøs£ 'í¡ #· R uÛ≤düøs£ T¡ í &ÉqT ùdHê~Û|‹ü j·TTqT, X¯S\+ R
X¯S\eTTqT, Ä<ëj·T R rdæø=ì, j·TX¯d«æ q+ R ø°]XÔ Ê*j·TTqT, nedæ‘ú +· R
ì\∫j·TTqïyê&ÉTq>∑T, ø£|Xæ Ês¡÷\› + R yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ , @ø£‘'· R ˇø£y|’Ó ⁄ü qT+&ç,
n_Ûù|<˚ R m<äTs=ÿHÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $TøÏÿ* ø√|æ+∫j·TTqï uÛ≤düøs£ T¡ &í HÉ &Ó TÉ eTVü‰Ms¡T&Óq’ ùdHê~Û|‹ü
‘·qX¯S\eTTqT #˚‘· <Û]ä +∫ s¡Ds¡+>∑eTTq ìs¡“j ¤ T· eTT>± ì\∫j·TTqï kÕ{Ï˝ìÒ
Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT MT~øÏ y˚i=ø£y|’Ó ⁄ü qT+&ç b˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ |ü≥ùº dq •‘êÁπ>D Á|ü|Tüò dü' Á|ü‘´· jÓ÷<Ûj ä T· ‘Y ˆ
uÛ≤düøs£ Xí¡ Ã¯ X¯S˝Òq sêø£då 'ü ø£|dæ ‘ü eÔ· TyéT ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü≥ùº dq ` •‘êÁπ>D ` Á|ü|Tüò dü' ` Á|ü‘´· jÓ÷<Ûj ä T· ‘Y, uÛ≤düøs£ 'í¡ `
#· ` X¯S˝Òq ` sêø£då 'ü ` ø£|dæ ‘ü eÔ· TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|ü|òüTdü' •‘êÁπ>D |ü≥ºùdq, sêø£ådü' uÛ≤düø£s¡í' X¯S˝Òq #·,
ø£|dæ ‘ü eÔ· T+ Á|ü‘´· jÓ÷<Ûj ä T· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|ü|Tüò dü' R Á|ü|Tüò düT&ÉT, •‘êÁπ>D R yê&çjTÆÓ qø=q>∑\, |ü≥ùº dq
R Bs¡yÈ TÓ qÆ K&ÉeZ TT‘√&ÉqT, sêø£då 'ü uÛ≤düøs£ 'í¡ R sêø£då Tü &Óq’ uÛ≤düøs£ T¡ &í TÉ , X¯S˝Òq #·
R X¯S\eTT‘√&ÉqT, ø£|dæ ‘ü eÔ· T+ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeTqT, Á|ü‘´· jÓ÷<Ûj ä T· ‘Y
R m<äTs=ÿHÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Á|ü|Tüò düùdHê~Û|‹ü yê&çjTÆÓ q nÁ>∑eTT\T ø£*–q{Ïº ‘·q
|ü≥ºdüeTT‘√qT, uÛ≤düø£s¡íùdHêHêj·T≈£î&ÉT ‘·q X¯S˝≤j·TT<ÛäeTT‘√qT Vü≤qTeT
HÓ<äTs=ÿì].
XÀ¢ˆˆ dü ‘êuÛ≤´+ $ø£å‘Ó’ sêZÅ‘Ó’ s¡düè–›>∑Δ‘·q÷s¡TVü≤' ˆ
nuÛeÑ <ë«qs¡' Á≈£î<√Δ u≤\dü÷s¡´düeTÁ|üu'ÑÛ ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘êuÛ≤´+ ` $ø£‘å '’Ó ` >±Å‘'’Ó ` ndüè>¥~>∑‘Δ q· ÷s¡TVü≤' `
(46) ` wü≥Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 87
nuÛeÑ ‘Y ` yêqs¡' ` Á≈£î<ä'Δ ` u≤\dü÷s¡´düeTÁ|üu'ÑÛ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘êuÛ≤´+ $ø£‘å '’Ó >±Å‘'’Ó ndüè>¥~>∑‘Δ q· ÷s¡TVü≤' dü' yêqs¡' Á≈£î<ä'Δ
(düH)é u≤\dü÷s¡´düeTÁ|üu'ÑÛ nuÛeÑ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘êuÛ≤´+ R Ä Çs¡Te⁄]#˚, $ø£‘å '’Ó R >±j·T|üi#·ã&çq, >±Å‘'’Ó R
nej·TeeTT\#˚, ndüè>¥~>∑Δ‘·q÷s¡TVü≤' R s¡ø£ÔeTT#˚ |üPj·Tã&çq s√eTeTT\T
ø£*–q{Ï,º dü' yêqs¡' R Ä Vü≤qTeT, Á≈£î<ä'Δ (düH)é R $TøÏÿ* ø√|æ+∫qyê&Ó,’
u≤\dü÷s¡´düeTÁ|üu'ÑÛ R u≤\dü÷s¡T´ì‘√ düe÷qyÓTqÆ ø±+‹>∑\yê&ÉT>±, nuÛeÑ ‘Y
R ÄjÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á|ü|Tüò düT&ÉTqT uÛ≤düøs£ T¡ &í TÉ qT ø={Ïqº <Óã“\#˚ s¡øeÔ£ TT ø±] X¯Øs¡eTT
q+<ä* s√eTeTT \ìïj·TTqT mi¿ã&ç j·TT+&É>± Áø√<Û√Á~≈£îÔ&Ó’q Ä Vü≤qTeT
ñ<äjT· ø±\ dü÷s¡´_+ãeTTe+{Ï ‘˚»düT‡‘√ Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düeTT‘êŒ≥´ –πs X¯Ù è+>∑+ düeTè>∑yê´fi¯bÕ<ä|yü Té ˆ
»|ò÷ü q Vü≤qTe÷Hé Ms√ sêø£kå Â ø£|≈æ î£ +»s¡' ˆ
–]X¯è+>∑$ìwæŒcÂº ‹\X¯ kÂÔ ãuÛ÷Ñ e‘·T' ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düeTT‘êŒ≥´ ` –πs' ` X¯è+>∑+ ` düeTè>∑yê´fi¯bÕ<ä|yü Té ` »|ò÷ü q
` Vü≤qTe÷Hé ` Ms¡' ` sêø£kå Â ` ø£|≈æ î£ +»s¡', –]X¯è+>∑$ìwæŒcÂº ` ‹\X¯' `
‘Í ` ãuÛ÷Ñ e‘·T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|≈æ î£ +»s¡' Ms¡' Vü≤qTe÷Hé düeTè>∑yê´fi¯bÕ<ä|yü Té ‘·+ –πs'
X¯è+>∑+ düeTT‘êŒ≥´ sêø£kå Â »|ò÷ü q, –]X¯è+>∑$ìwæŒcÂº ‘Í ‹\X¯' ãuÛ÷Ñ e‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|≈æ î£ +»s¡' R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó {Ï,º Ms¡' R Ms¡T&Óq’ , Vü≤qTe÷Hé
R Vü≤qTeT, düeTè>∑yê´fi¯bÕ<ä|ü+ R eTè>∑eTT\‘√&ÉqT, düs¡ŒeTT\‘√&ÉqT,
eèø£eå TT\‘√&ÉqT >∑÷&çq{Ï,º –πs' R |üs«¡ ‘·eTTjÓTTø£ÿ, X¯è+>∑+ R •Ks¡eTTqT,
düeTT‘êŒ≥´ R ô|\¢–+∫, sêø£kå Â R Çs¡Te⁄s¡T s¡øÿ£ düT\qT, »|ò÷ü q R Á|üV≤ü ]+#ÓqT,
–]X¯è+>∑$ìwæŒcÂº R |üs«¡ ‘·•Ks¡eTT#˚ qT>∑T>Z ± #˚jT· ã&çq, ‘Í R yê]s¡Te⁄s¡TqT,
‹\X¯' R qTe⁄«–+»\T>±, ãuÛ÷Ñ e‘·T' R nsTT].
dü÷#·q :` Ç+<ä* ∫e]bÕ<äeTT ø=ìï Á|ü‘T· \˝À >±ìŒ+#·T≥˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Ó’q Vü≤qTeT n#·Ã≥H˚j·TTqï ˇø£ |üs¡«‘·•Ks¡eTTqT
n+<äT+&ÉT »+‘·Te⁄\‘√, düs¡ŒeTT\‘√, eèø£åeTT\‘√ düVü≤ ô|\¢–+∫ Ä
ùdHêHêj·T≈£î*s¡Te⁄]ì #êeyÓ÷<ÓqT. Ä –]•Ks¡eTT MT<äã&É>± q*–
yê]s¡Te⁄s¡TqT qTe⁄«–+»\+‘·\T>± ‘·TqTø£\T ‘·TqTø£ \sTT].
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· ùdÔwü«edüH˚ïwüß ùdHê|ü‹wüß |ü+#·düT ˆ
ã\+ ‘· <äeX‚w+ü #· HêX¯j÷· e÷dü yêqs¡' ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘˚wßü ` nedüHï˚ wüß ` ùdHê|ü‹wüß ` |ü+#·dTü ` ã\+ `
‘·‘Y ` neX‚w+ü ` #· ` HêX¯j÷· e÷dü ` yêqs¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘˚wßü |ü+#·dTü ùdHê|ü‹wüß nedüHï˚ wüß (dü‘T· ‡) yêqs¡'
‘·‘Y neX‚w+ü ã\+ #· HêX¯j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘˚wßü R Ä, |ü+#·dTü R ◊<äT>∑Ts¬ q’ , ùdHê|ü‹wüß
R ùdHêHêj·T≈£î\T, nedüHï˚ wüß (dü‘T· ‡) R #·ìb˛sTTqyês¡T ø±>±, yêqs¡' R
Vü≤qTeT, ‘·‘Y R Ä, neX‚w+ü R X‚w+æ ∫j·TTqï, ã\+ #· R ôdq’ éTTqT>∑÷&É,
HêX¯j÷· e÷dü R dü+Vü≤]+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ Ä ùdHêHêj·T≈£î\T @e⁄s¡TqT ø£&‘É ]˚ b˛>± Vü≤qTeT yê]‘√
e∫Ãj·TTqï $T–*q ôdì’ ≈£î\qT>∑÷&É Vü≤‘·e÷¬sÃqT.
XÀ¢ˆˆ nXË’ « s¡XÊ«Hé >∑C’… sêï>±Hé jÓ÷<Û’Ó s√´<ÛëHé s¡<’Ó∏ s¡<ë∏ Hé ˆ
dü ø£|æ sêïX¯j÷· e÷dü düV≤ü ÁkÕø£å ÇyêdüTsêHé ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nXË’ «' ` nXÊ«Hé ` >∑C'’… ` Hê>±Hé ` jÓ÷<Û'’Ó ` jÓ÷<ÛëHé ` s¡<'’Ó∏
` s¡<ë∏ Hé ` dü' ` ø£|'æ ` HêX¯j÷· e÷dü ` düV≤ü ÁkÕø£'å ` Çe ` ndüTsêHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ø£|'æ nXË’ «' nXÊ«Hé, jÓ÷<Û'’Ó jÓ÷<ÛëHé, s¡<'’Ó∏ s¡<ë∏ Hé,
düV≤ü ÁkÕø£'å ndüTsêHé Çe HêX¯j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, nXË’ «' R >∑Ti¿eTT\‘√, nXÊ«Hé R
>∑Ti¿eTT\qT, >∑C'’… R @qT>∑T\‘√, Hê>±Hé R @qT>∑T\qT, jÓ÷<Û'’Ó R jÓ÷<ÛTä \#˚,
jÓ÷<ÛëHé R jÓ÷<ÛTä \qT, s¡<'’Ó∏ R s¡<eä∏ TT\#˚, s¡<ë∏ Hé R s¡<eä∏ TT\qT, (Á|üV≤ü s¡Hé R
yÓ÷<äT#·T) düV≤ü ÁkÕø£'å R <˚y+˚ Á<äT&ÉT, ndüTsêHé Çe R <Ó‘’ T· ´\qTe˝…, HêX¯j÷· e÷dü
R HêX¯ yÓTT+~+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT X¯Á‘·Tôd’qéTTq+<ä* >∑Ti¿eTT\qT ô|’¬ø‹Ô
>∑Ti¿eTT\qT yÓ÷~j·TT, nfÒ¢ @qT>∑T\‘√ @qT>∑T\qT yÓ÷~j·TT, jÓ÷<ÛTä \‘√H˚
(46) ` wü≥Ã‘ê«]+X¯düs¡Z 89
jÓ÷<ÛäT\qT yÓ÷~j·TT, <˚y˚+Á<äT&ÉT $»è+_Û+∫ s¡ø£ÿdüT\ qTø£ÿ&É–+∫q≥T¢ Ä
sêø£då ôü dì’ ≈£î\ HÓ\s¢ q¡ T ‘·T<äeTT{Ï+º #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤‘Ó’ sêï¬>’ düTÔs¡+¬>’ X¯Ã uÛÑ>±ï¬øåÌX¯Ã eTVü‰s¡<∏Ó’' ˆ
Vü≤‘ÓX’ Ã¯ sêø£ôå d’ s¡÷“¤MT s¡T<äeΔ ÷sêZ düeT+‘·‘'· ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤‘Ó'’ ` Hê¬>'’ ` ‘·Ts¡+>¬ '’ ` #· ` uÛ>Ñ ±ï¬ø'Ìå ` #· ` eTVü‰s¡<'’Ó∏ ,
Vü≤‘Ó'’ ` #· ` sêø£ôå d'’ ` uÛ÷Ñ $T' ` s¡T<äeΔ ÷sêZ ` düeT+‘·‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛÑ÷$T' Vü≤‘Ó’' Hê¬>’', ‘·Ts¡+¬>’X¯Ã uÛÑ>±ï¬øåÌ' eTVü‰s¡<∏Ó’' #·, Vü≤‘Ó’'
sêø£ôå d'’ #·, düeT+‘·‘'· s¡T<äeΔ ÷sêZ (nuÛeÑ ‘Y).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛ÷Ñ $T' R j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $T, Vü≤‘Ó'’ R #·ìb˛sTTq, Hê¬>'’ R @qT>∑T\
#˚‘·qT, ‘·Ts¡+¬>’' #· R >∑Ti¿eTT\#˚‘·qT, uÛÑ>±ï¬øåÌ' R $iÏ–b˛sTTq Çs¡TdüT\T
>∑*qZ {Ï,º eTVü‰s¡<'’Ó∏ #· R eTVü‰s¡<eä∏ TT\‘√&ÉqT, Vü≤‘Ó'’ R #·ìb˛sTTq, sêø£ôå d'’ #·
R s¡øÿ£ düT\‘√&ÉqT, düeT+‘·‘'· R nìïyÓ|’ ⁄ü \qT, s¡T<äeΔ ÷sêZ R n&É–¶ +|üã&çq
Á‘√e\T >∑\~>∑ (nuÛeÑ ‘Y R ÄjÓTqT)
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Ø‹>± Vü≤qTeT#˚ <Û«ä +düeTT #˚jT· ã&çq Ä Á|ü<X˚ e¯ TTq+<äT
#·ìb˛sTTq @qT>∑T\‘√&ÉqT, >∑Ti¿eTT\‘√&ÉqT, $iÏ–b˛sTTq ô|<äs› <¡ eä∏ TT\‘√&ÉqT,
ìVü≤‘·T˝…’ |ü&j ç T· Tqï sêø£då Tü \‘√qT, j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $T ø±\TyÓ÷|ü⁄≥≈£î M\T˝Òì~>±
HÓ’q~.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· ø£|æ kÕÔHé <Û«ä õ˙|ürHé s¡DÒ
ìVü≤‘·´ MsêHé düã˝≤Hé düyêVü≤HêHé ˆ
‘·<e˚ Ms¡' |ü]>∑èVü≤´ ‘√s¡D+
ø£è‘·øDå£ ' ø±\ Çe Á|üC≤ø£j å T˚ ˆˆ 40
ª ùdHê|ü‹|ü+#·ø£e<Û√μ HêeT
wü{Ÿ#·‘ê«]+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ø£|'æ ` ‘êHé ` <Û«ä õ˙|ürHé ` s¡DÒ ` ìVü≤‘·´ ` MsêHé
` düã˝≤Hé ` düyêVü≤HêHé ` ‘·‘Y ` @e ` Ms¡' ` |ü]>∑èVü≤´ ` ‘√s¡D+ `
ø£è‘·øD
å£ ' ` ø±\' ` Çe ` Á|üC≤ø£j å T˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Ms¡' ø£|'æ düã˝≤Hé, düyêVü≤HêHé MsêHé, ‘êHé <Û«ä »˙|ürHé
s¡DÒ ìVü≤‘·´, ‘·‘Y ‘√s¡D+ @e |ü]>∑èVü≤´, Á|üC≤ø£j å T˚ ø£è‘·øDå£ ' ø±\' Çe (n‹wü‘˜ )Y .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, Ms¡' R Ms¡T&Óq’ , ø£|'æ R Vü≤qTeT, düã˝≤Hé R
ùdq\‘√ ≈£L&çjT· Tqïyês¡TqT, düyêVü≤HêHé R yêVü≤qeTT\‘√ >∑÷&çjT· Tqï yês¡TqT,
MsêHé R eTVü‰Ms¡T\TqT n>∑T, ‘êHé <Û«ä »˙|ürHé R Ä ùdHê~Û|‘ü T· \qT, s¡DÒ R
j·TT<äeΔ TTq, ìVü≤‘·´ R e~Û+∫, Á|üC≤ø£j å T˚ R »qT\qT n+‘·yTÓ T+~+#·T≥˝À,
ø£è‘·øD
å£ ' R |üPìq y˚&TÉ ø£>*∑ qZ {Ï,º ø±\' Çe R j·TeTT&ÉTe˝…, ‘·‘Y ‘√s¡DyéT @e
R Ä ãVæ≤s›ê«s¡eTTH˚, |ü]>∑èVü≤´ R d”«ø£]+∫, (n‹wü̃‘Y R ì\∫j·TT+&ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT nq+‘·eTT˝…q’ ôdq’ éTT\‘√qT, s¡<>ä∏ C∑ ≤~
yêVü≤qeTT\‘√qT s¡DeTTq≈£î e∫Ãj·TTqï Ä ùdHêHêj·Tø£|+ü #·øe£ TTqT |ü]e÷]Ã
Á|üC≤ø£jå T· eTTq¬ø’ düe÷j·T‘·T&Ô q’Ó eTè‘·T´<˚e‘·e˝… m|üŒ{Ïe˝… #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äeTTjÓTTø£ÿ
ãVæ≤s›ê«s¡eTT MT<äH˚ n~Ûedæ+#ÓqT.
ªªùdHê|ü‹ |ü+#·ø£ e<Ûμä μ nqT
q\Tã~j·÷iedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ùdHê|ürHé |ü+#· dü ‘·T Á|üe÷|æ‘êHé
Vü≤q÷eT‘ê kÕqT#·sêHé düyêVü≤HêHé ˆ
ìX¯eT´ sêC≤ düeTs√<ä‘Δ √qTàK+
≈£îe÷s¡ eTø£+å Á|üdyü TÓ øÆ ‘å£ êÁ>∑‘'· ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ùdHê|ürHé ` |ü+#· ` dü' ` ‘·T ` Á|üe÷|æ‘êHé ` Vü≤q÷eT‘ê `
kÕqT#·sêHé ` düyêVü≤HêHé ` ìX¯eT´ ` sêC≤ ` düeTs√<ä‘Δ √qTàK+ ` ≈£îe÷s¡yTé
` nø£+å ` Á|üdyü TÓ øÆ ‘å£ · ` nÁ>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` dü' sêC≤ kÕqT#·sêHé, düyêVü≤HêHé, |ü+#·ùdHê|ürHé Vü≤qTeT‘ê
Á|üe÷|æ‘êHé ìX¯eT´ nÁ>∑‘'· (dæ‘ú +· ) düeTs√<ä‘Δ √qTàK+ ≈£îe÷s¡yTé nø£+å Á|üdyü TÓ øÆ ‘å£ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' sêC≤ R Ä sêø£ådüsêE, kÕqT#·sêHé R nqT#·s¡T\‘√
≈£L&çqyês¡TqT, düyêVü≤HêHé R yêVü≤qeTT\‘√ ≈£L&çqyês¡Tq>∑T, |ü+#· ùdHê|ürHé
R ◊<äT>∑Ts¡T ùdHê~Û|‘ü T· \qT, Vü≤qTeT‘ê R Vü≤qTeT#˚, Á|üe÷|æ‘êHé R dü+Vü≤]+|ü
ã&çqyê]ì>±, ìX¯eT´ R $ì, nÁ>∑‘'· R m<äT≥, (dæ‘ú +· R ñqï{Ï)º düeTs√<äΔ
‘√qTàK+ R j·TT<äeΔ TTq+<äT ñ<ä‘Δ T· &Ó’ y˚–s¡|&ü TÉ #·Tqïyê&ÉT n>∑T, ≈£îe÷s¡yTé nø£+å
R |ü⁄Á‘·T&Óq’ n≈£îå ì, Á|üdyü TÓ øÆ ‘å£ · R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT#˚ ‘·q ùdHê~Û|‘ü T· \T @e⁄s¡TqT #·‘T· s¡+>∑ã\düyT˚ ‘·eTT>±
e~Û+|üã&çq≥T¢ $ì, sêeD≤düTs¡T&ÉT ‘·q m<äT≥H˚ j·TT<äeΔ TTq øπ – Vü≤qTeT‘√
b˛sê&ÉT≥¬ø’ ñ$«fi¯Sfls¡T#·Tqï nø£≈å î£ e÷s¡Tì >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·d´ü <äèwüº ´s¡ŒDdü+Á|ü#√~‘·'
Á|ü‘ê|üyêHé ø±+#·q∫Á‘·ø±s¡Tàø£' ˆ
düeTT‘·ŒbÕ ‘ê<∏ä dü<ä düT´B]‘·'
~«C≤‹eTTU…’ ´ s¡Ω$ùwe bÕeø£' ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·dü´ ` <äèwüº ´s¡ŒDdü+Á|ü#√~‘·' ` Á|ü‘ê|üyêHé `
ø±+#·q∫Á‘·ø±s¡Tàø£' ` düeTT‘·ŒbÕ‘· ` n<∏ä ` dü<dä æ ` ñB]‘·' ` ~«C≤‹eTTU…’ ´'
` Vü≤$cÕ ` Çe ` bÕeø£' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä dü<ädæ ‘·dü´ <äèwüº ´s¡ŒDdü+Á|ü#√~‘·', Á|ü‘ê|üyêHé,
ø±+#·q∫Á‘·ø±s¡Tàø£' dü' ~«C≤‹eTTU…’´', Vü≤$cÕ ñB]‘·' bÕeø£' Çe düeTT‘·ŒbÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, dü<dä æ R sê»düuj ÑÛ T· +<äT, ‘·d´ü R Ä sêeDTì
jÓTTø£ÿ, <äèwüº ´s¡ŒD dü+Á|ü#√~‘·' R #·÷|ü⁄qT ñ+#·T≥#˚ Áb˛‘·‡Væ≤+|üã&çq{Ïyº ê&ÉTqT,
Á|ü‘ê|üyêHé R |üsêÁø£eTe+‘·T&ÉTqT, ø±+#·q∫Á‘·ø±s¡Tàø£' R ã+>∑sT¡ ∫‘·sÔ T¡ e⁄\‘√
>∑÷&çq{Ïº <Ûqä TdüT‡ >∑\yê&ÉTqT n>∑T, dü' R Ä j·Tø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT, ~«C≤‹eTTU…´’ ' R
$Á|üÁX‚wßü \˜ #˚, ñB]‘·' R eè~ΔH=+~+|üã&çq, bÕeø£' Çe R n–ï¨Á‘·T&ÉTe˝…,
düeTT‘·ŒbÕ‘· R MT~øÏ ˝Ò#qÓ T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Ä sê»düu˝ÑÛ À sêeDT&ÉT ‘·qMT<ä <äèwæ|º iü |æ Áb˛‘·‡Væ≤+|ü>±
>=|üŒ Á|ü‘ê|üXÊ*j·T>∑T Ä j·Tø£å≈£îe÷s¡T&ÉT ø±+#·q∫Á‘·eTT\‘√ >∑÷&çq ‘·q
<ÛäqTdüT‡qT #˚‘·<Ûä]+∫ j·T»„XÊ\˝À Áu≤Vü≤àDT\#˚ ÄC≤´~ëTÁ<äeéTT\‘√
eè~Δ#j ˚ T· ã&çq n–ï¨Á‘·Tìe˝… ˇø£ÿkÕ]>± ˝Ò∫ ì\#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ eTVü≤<ë“\~yêø£sÁ¡ |üu+ÑÛ
Á|ü‘|· Ôü C≤+ã÷q<äC≤\ dü+‘·‘y· Té ˆ
s¡<+ä∏ düe÷kÕújT· j·Tj·TÚ dü Ms¡ýêHé
eTVü‰Vü≤]+ ‘·+ Á|ü‹ HÓs’ è¡ ‘·s¸¡ u'ÑÛ ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` eTVü≤‘Y ` u≤\~yêø£sÁ¡ |üu+ÑÛ ` Á|ü‘|· CÔü ≤+ã÷q<äC≤\
dü+‘·‘y· Té , s¡<+ä∏ ` düe÷kÕújT· ` j·Tj·TÚ ` dü' ` Ms¡ýêHé ` eTVü‰Vü≤]+ `
‘·+ ` Á|ü‹ ` HÓs’ è¡ ‘·s¸¡ u'ÑÛ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Ms¡ýêHé dü' HÓs’ è¡ ‘·s¸¡ u'ÑÛ Á|ü‘|· CÔü ≤+ã÷q<äC≤\dü+‘·‘+· ,
u≤\~yêø£sÁ¡ |üu+ÑÛ , eTVü≤‘Y s¡<+ä∏ düe÷kÕújT· ‘·+ eTVü‰Vü≤]+ Á|ü‹ j·Tj·TÚ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, Ms¡ýêHé R |üsêÁø£eTXÊ*jÓTÆ q, dü' HÓs’ è¡ ‘·s¸¡ u'ÑÛ
R Ä sêø£då Áü X‚wßü &˜ TÉ , Á|ü‘|· CÔü ≤+ã÷q<äC≤\dü+‘·‘+· R y˚T*$T ã+>∑sT¡ >=\TdüT\‘√
ì+&çq{Ïº~j·TTqT, u≤\~yêø£s¡Á|üuÛÑ+ R ˝Ò‘·dü÷s¡T´ì ø±+‹e+{Ï ø±+‹
>∑\~j·TTq>∑T, eTVü≤‘Y R >=|üŒ<Óq’ , s¡<+ä∏ R s¡<eä∏ TTqT, düe÷kÕújT· R n~Ûw+æ̃ ∫,
‘·+ eTVü‰Vü≤]+ Á|ü‹ R Ä yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ >∑÷]Ã, j·Tj·TÚ R yÓ&˝É q… T.
(47) ` dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z 93
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ+≥H˚ eTVü‰|üsêÁø£eTe+‘·T&É>∑T Ä nø£å≈£îe÷s¡T&ÉT X¯ó<äΔyÓTÆq
ã+>±s¡T C≤\s¡T\‘√ n+‘·≥qT n\+ø£]+|üã&ç ˝Ò‘· dü÷s¡T´ìe˝… >=|üŒ
Á|üø±X¯eTT‘√ yÓ\j·TT#·Tqï >=|üŒ<Óq’ s¡<eä∏ TTqT n~Ûw+æ̃ ∫ Vü≤qTeT HÓ<Tä s=ÿqT≥¬ø’
yÓ&É˝…qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· düÔ|üdü‡+Á>∑Vü≤dü+#·j·÷]®‘·+
Á|ü‘|· CÔü ≤+ã÷q<äC≤\XÀ_Û‘y· Té ˆ
|ü‘êøÏq+ s¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘<· «äÛ »+
eTH√»yêcºÕX¯«e¬s’ düT‡jÓ÷õ‘·yTé ˆˆ 4
XÀ¢ˆˆ düTsêdüTsê<Ûèä wü´ eTdü+>∑#ê]DyéT
s¡$Á|üu+ÑÛ y√éT#·s+¡ düe÷Væ≤‘·yTé ˆ
dü‘÷· D eTcºÕdæìã<äãΔ +<ÛTä s¡+
j·T<∏ëÁø£e÷y˚•‘·Xø¯ ‘ÔÏ √eTs¡yTé ˆˆ 5
XÀ¢ˆˆ $sê»e÷q+ Á|ü‹|üPs¡eí düTHÔ ê
düùV≤eT<ëe÷ï X¯•dü÷s¡és¡ÃkÕ ˆ
~yêø£sêuÛ+Ñ s¡<ä∏ e÷dæ‘ú · dü‘Ô '·
dü ìs¡>® ± e÷eTs¡‘T· \´$Áø£eT' ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·|dü ‡ü +Á>∑V≤ü dü+#·j÷· ]®‘y· Té ` Á|ü‘|· CÔü ≤+ã÷q<äC≤\
XÀ_Û‘y· Té ` |ü‘êøÏq+ ` s¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘<· «äÛ »+ ` eTH√»yêcºÕX¯«e¬s'’ ` düTjÓ÷õ‘·yTé
` düTsêdüTsê<Ûèä wüýéT ` ndü+>∑#ê]DyéT ` s¡$Á|üu+ÑÛ ` y√éT#·s+¡ ` düe÷Væ≤‘·yTé
` dü‘·÷DyéT ` ÄcºÕdæìã<äΔã+<ÛäTs¡+ ` j·T<∏ëÁø£e÷y˚•‘·X¯øÏÔ‘√eTs¡yéT `
$sê»e÷q+ ` Á|ü‹|üPs¡íedüTÔHê ` düùV≤eT<ëe÷ï ` X¯•dü÷s¡és¡ÃkÕ `
~yêø£sêuÛ+Ñ ` s¡<yä∏ Té ` Ädæ‘ú '· ` ‘·‘'· ` dü ` ìs¡>® ±eT ` neTs¡‘T· \´$Áø£eT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' neTs¡‘·T\´$Áø£eT' dü' ‘·|üdü‡+Á>∑Vü≤dü+#·j·÷]®‘·+,
Á|ü‘|· CÔü ≤+ã÷q<äC≤\XÀ_Û‘+· , |ü‘êøÏq+, s¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘<· «äÛ »+, eTH√»yêcºÕX¯«e¬s'’
düTjÓ÷õ‘·+, düTsêdüTsê<ÛäèwüýéT ndü+>∑#ê]D+, s¡$Á|üuÛÑ+, y√éT#·s¡+,
düe÷Væ≤‘·+, dü‘·÷DyéT, ncÕºdæìã<äΔã+<ÛäTs¡+, j·T<∏ëÁø£e÷y˚•‘·X¯øÏÔ‘√eTs¡+,
X¯•dü÷s¡és¡ÃkÕ, düùV≤eT<ëe÷ï, Á|ü‹|üPs¡eí düTHÔ ê $sê»e÷q+, ~yêø£sêuÛ+Ñ
s¡<yä∏ Té Ädæ‘ú '· düHé ‘·‘'· ìs¡>® ±eT.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, neTs¡‘T· \´$Áø£eT' R <˚e‘·\‘√ düe÷qyÓTqÆ
|üsêÁø£eTeTT ø£*qZ {Ï,º dü' R Ä nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT, ‘·|dü ‡ü +Á>∑V≤ü dü+#·j÷· ]®‘+· R
Áb˛>∑T#˚dæ eTVü‰‘·b˛sê•#˚ dü+bÕ~+|üã&çq~j·TTqT, Á|ü‘|· CÔü ≤+ã÷q<äC≤\XÀ_Û‘+·
R y˚T*$T ã+>∑sT¡ C≤\s¡T\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï~j·TTqT, |ü‘êøÏq+ R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ
»+&Ü ø£\~j·TTqT, s¡‘·ï$uÛÑ÷wæ‘·<Ûä«»+ R s¡‘·ïeTT\#˚ n\+ø£]+|üã&çq
<Ûä«»düÔ+uÛÑeTT >∑\~j·TTqT, eTH√»yêcºÕX¯«e¬s’' R eTH√y˚>∑eTTø£*Zq mì$T~
Vü≤j·TÁX‚wü˜eTT\#˚, düTjÓ÷õ‘·+ R |üPqÃã&çq~j·TTqT, düTsêdüTsê<äèwüýéT R
<˚e<ëqe⁄\ ¬ø~]+|üsêì~j·TTqT, ndü+>∑#ê]D+ R H˚\ø£+≥≈£î+&É
#·]+#·Tq~j·TTqT, dü‘·÷DyéT R neTTà\bı<äT\‘√ >∑÷&çq~j·TTqT,
ncÕºdæìã<äΔã+<ÛäTs¡+ R mì$T~ K&ÉZeTT\‘√ ã+~Û+|üã&çq s¡<∏ä|òü\ø£eTT\T
>∑\~j·TTqT, j·T<∏ëÁø£e÷y˚•‘·X¯øÏÔ‘√eTs¡+ R j·T<∏ëkÕúqeTTq+ <äT+#·ã&çq{Ïº
X¯øÔÏ ‘√eTsêj·TT<Ûeä TT\T >∑\~j·TTqT, X¯•dü÷s¡és¡ÃkÕ R #·+Á<äd÷ü s¡T´\e+{Ï
ø±+‹ø£*Zq{Ïº, düùV≤eT<ëe÷ï R ã+>∑s¡T|üP\e÷*ø£\‘√, Á|ü‹|üPs¡íedüTÔHê R
dü+|üPs¡yí TÓ qÆ Á<äeéTT\T ø£*–j·TTqï |ü]ø£se¡ TT\‘√, $sê»e÷q+ R yÓ\j·TT#·Tqï
~j·TTqT, (y√éT#·s¡+ R Äø±X¯eTTq #·]+#·T#·Tqï~j·TTqT), düe÷Væ≤‘·+ R
#·øÿ£ >± ≈£Ls¡Ãã&çq~j·TTqT, ~yêø£sêuÛ+Ñ R dü÷s¡T´ìe+{Ï ‘˚»düT‡ >∑\~j·TTq>∑T,
s¡<∏äyéT R s¡<∏äeTTqT, Ädæú‘·' (düHé) R Äs√Væ≤+∫qyê&Ó’, ‘·‘·' R n≥qT+&ç,
ìs¡>® ±eT R yÓ&˝É q… T.
>√$+<äsêJj·TeTT :` s¡$Á|üu+ÑÛ ~yêø£sêuÛ+Ñ nì s¬ +&ÉT e÷iT\T #Ó|ü ≥e\q
Ä‘·ì s¡<∏äeTT dü÷s¡T´ìe+{Ï ø±+‹ø£*Zj·TTqï~j·TT, Äø±X¯eTTq Á|ü»«*+#·T
#·Tqï{Ïº<äìj·TT #Ó|ü≥ø£ì ‘Ó*j·Te˝…qT. X¯•dü÷s¡és¡ÃkÕ düùV≤eT<ëe÷ï `
nq>± Ä ã+>±s¡Te÷*ø£\+<äT ø=+‘·u≤Û >∑eTT #·+Á<äTìe˝… ‘Ó\>¢ q∑ T, ø=+‘·u≤Û >∑eTT
dü÷s¡T´ìe˝… mi¿>q∑ T ñqï<äì ‘Ó*j·Te˝…qT.
‹\ø£eTT :` ncÕºdìæ ã<äãΔ +<ÛTä s¡+ ` mì$T~ ~≈£îÿ\+<äTqT ø£‘T· \Ô qT n&Ée¶ TT>∑
ø£{j
ºÏ T· T+∫s¡ì uÛ≤eeTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` |üPs¡«|ü⁄ eT+Á‘·T\T s¡<eä∏ TT\ $&ç∫ j·÷ø±X¯eTTq j·TT<äeΔ TT
#˚jT· T≥#˚ »+|üã&çsì¡ $ì, j·÷ø±X¯eTTq+<äT CÒ], MT~qT+&çjT˚ j·TT<äeΔ TT#˚jT·
kÕ<Ûä´|ü&ÉTq≥T¢ Äø±X¯eTTq dü+#·]+#·>∑\ s¡<∏äeTTô|’ >∑÷s¡TÃ+&ç, <ä÷s¡|ü⁄
j·TT<äΔeTTq≈£î u≤DeTT\T, <ä«+<ä«j·TT<äΔeTTq≈£î >∑‘·TÔ\T qì j·TTuÛÑj·T$<Ûä
(47) ` dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z 95
kÕ<Ûqä eTT\T Á>∑V≤æ +∫qyê&ÉjTÓ ´qì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT <˚e‘·\‘√ düe÷qyÓTqÆ |üsêÁø£eTeTT >∑*qZ {Ïº Ä nø£å
≈£îe÷s¡T&ÉT ‘·q s¡<eä∏ TTqT n~Ûw+æ̃ ∫ Vü≤qTeTMT~øÏ yÓ&˝É q… T. n{≤¢‘&· Üs√Væ≤+∫q
s¡<∏äeTT n‘·&ÉT ∫s¡ø±\eTT ‘·|üdüT‡#˚dæ dü+bÕ~+∫q{Ïº~. y˚T*$T ã+>∑s¡T
>=\TdüT\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ï~º . s¡‘êï\+ø£è‘·yTÓ qÆ <Û«ä »eTT\‘√&ÉqT, düT+<äsy¡ TÓ qÆ
»+&Ü\‘√&ÉqT Ä s¡<eä∏ TT yÓ\j·TT#·T+&ÓqT. eTH√y˚>e∑ TT >∑\ mì$T~ >∑Ti¿eTT\T
<ëìøÏ |üPqÃã&ç j·TT+&ÓqT. <˚e<ëqe⁄\≈£î düMT|æ+|üsêì<Ó’, H˚\q+≥ø£j˚T
dü+#·]+|ü>\∑ <Ó,’ dü÷s¡´‘˚»eTT‘√ Äø±X¯eTTq dü+#·]+#·T#·Tqï<Ó,’ j·TT<äeΔ TTq≈£î
e\j·TT düeTdüÔedüTÔe⁄\‘√ ì+&çq<Ó’, neTTà\bı<äT\qT X¯øÏÔ ‘√eTsê~
Äj·TT<Ûeä TT\qT #·øÿ£ >± neTs¡TÃø=qï<Ó,’ mì$T~ eT÷\\+<äTqT |ü\T$<Ûeä TT\>∑T
K&ÉZeTT\‘√ ì+&çj·TT+&ç, #·+Á<ädü÷s¡T´\ ø±+‘·T\qT uÀ*q ã+>∑s¡T|üP\
e÷*ø£\‘√qT düeTÁ>∑yTÓ qÆ düeTs√∫‘·Á<äeéTT\‘√qT ì+&çjT· T+&ç, dü÷s¡´‘˚»eTT‘√
Ä s¡<eä∏ TT n<äT“¤‘s· ÷¡ |üeTT ø£*– yÓ\T>=+<äT#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü |üPs¡jT· Hé K+ #· eTV”≤+ #· kÕ#·˝≤+
‘·Ts¡+>∑e÷‘·+>∑eTVü‰s¡<dä∏ «ü HÓ'’ ˆ
ã˝…’ dü‡y˚T‘Ó’ dü‡Vü≤ ‘√s¡Ddæ‘ú +·
düeTs¡ú e÷d”q eTTbÕ>∑eT ‘·ÿ|æyTé ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` |üPs¡jT· Hé ` K+ ` #· ` eTV”≤+ ` #· ` kÕ#·˝≤+ `
‘·Ts¡+>∑ e÷‘·+>∑ eTVü‰s¡<dä∏ «ü HÓ'’ , ã˝…'’ ` düyT˚ ‘Ó'’ ` düV≤ü ` ‘√s¡Ddæ‘ú +· `
düeTs¡yú Té ` Äd”qyéT ` ñbÕ>∑eT‘Y ` ø£|yæ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ‘·Ts¡+>∑e÷‘·+>∑eTVü‰s¡<dä∏ «ü HÓ'’ K+ #·, düyT˚ ‘Ó'’ ã˝…'’ düV≤ü
kÕ#·˝≤+ eTV”≤+ #· |üPs¡jT· Hé, ‘√s¡Ddæ‘ú +· , düeTs¡yú Té , Äd”q+ ø£|yæ Té ñbÕ>∑eT‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä‘·&ÉT, ‘·Ts¡+>∑e÷‘·+>∑eTVü‰s¡<∏ädü«HÓ’' R >∑Ti¿eTT\
jÓTTø£ÿj·TT, @qT>∑T\ jÓTTø£ÿj·TT, eTVü‰s¡<eä∏ TT\ jÓTTø£ÿj·TT <Û«ä qT\‘√, K+ #· R
Äø±X¯eTTqT, düyT˚ ‘Ó'’ R ≈£L&çjT· Tqï{Ï,º ã˝…'’ düV≤ü R ôdq’ éTT\‘√>∑÷&É, kÕ#·˝≤+
R |üs«¡ ‘·eTT\‘√ >∑÷&çq, eTV”≤+ #· R uÛ÷Ñ $Tì, |üPs¡jT· Hé R ì+&ç+#·T#·T,
‘√s¡Ddæ‘ú +· R <ë«s¡eTTô|q’ Tqï, düeTs¡yú Té R düeTs¡T&ú ,’Ó Äd”q+ R ≈£Ls=Ãìj·TTqï,
ø£|yæ Té R Vü≤qTeTqT, ñbÕ>∑eT‘Y R düMT|æ+#ÓqT.
dü÷#·q :` áXÀ¢øe£ TTq á eT÷&ÉebÕ<äeTTq ªã˝…'’ düyT˚ ‘Ó'’ düV≤æ ‘·' s¡Ddæ‘ú +· μ
nqT bÕsƒê+‘·se¡ TTqï~. <ëìøÏ ‘·q ã\eTT\‘√ ≈£L&çqyê&Ó’ j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $T j·T+
<äTqï{Ïº Vü≤qTeTqT #˚s¬ qT nì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT ‘·q yÓ+≥qTqï >∑Ti¿eTT\TqT, @qT>∑T\TqT,
eTVü‰s¡<eä∏ TT\TqT #˚jT· T#·Tqï <Û«ä qT\‘√ Äø£deü TTqT, ‘·q yÓ+≥qTqï nbÕs¡yTÓ qÆ
ôd’qéTT\‘√ uÛÑ÷$Tq+‘·qT ì+&ç+#·T#·T <ë«s¡eTTô|’ ≈£Ls¡TÃqï Vü≤qTeTqT
#˚s¡e#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·+ düe÷kÕ<ä´ Vü≤]+ Vü≤Øø£Då √
j·TT>±+‘·ø±˝≤–ï$Te Á|üC≤ø£j å T˚ ˆ
nedæ‘ú +· $dæà‘·C≤‘·d+ü ÁuÛeÑ T'
düyTÓ øÆ ‘å£ êøå√ ãVüQe÷q#·≈îå£ cÕ ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·+ ` düe÷kÕ<ä´ ` Vü≤]+ ` Vü≤Øø£Då ' ` j·TT>±+‘·
ø±˝≤–ïyéT ` Çe ` Á|üC≤ø£j å T˚ , nedæ‘ú +· ` $dæà‘·C≤‘·d+ü ÁuÛeÑ T' ` düyTÓ øÆ ‘å£ · `
nø£'å ` ãVüQe÷q#·≈îå£ cÕ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|üC≤ø£j å T˚ nedæ‘ú +· j·TT>±+‘·ø±˝≤–ïyéT Çe (dæ‘ú +· ) Vü≤]+
düe÷kÕ<ä´ $dæà‘·C≤‘·d+ü ÁuÛeÑ T' Vü≤Øø£Då ', dü' nø£'å ãVüQe÷q#·≈îå£ cÕ ‘·+ düyTÓ øÆ ‘å£ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|üC≤ø£j å T˚ R Á|üC≤HêX¯qeTTq+<äT, nedæ‘ú +· R ñ<äT´≈£î&Ô q’Ó {Ï,º
j·TT>±+‘·ø±˝≤–ïyéT Çe R Á|üfij ¯ T· ø±\eTTq+<ä* n–ïe˝…, (dæ‘ú +· R ñqï{Ï)º
Vü≤]+ R Vü≤qTeTqT, düe÷kÕ<ä´ R #˚], $dæà‘·C≤‘·d+ü ÁuÛeÑ T' R ÄX¯Ãs¡éTT#˚
ø£*–q ‘=Á≥Tu≤≥T ø£*–q{Ï,º Vü≤Øø£D å ' R dæ+Vü≤eTTe+{Ï #·÷|ü⁄>∑*qZ , dü' nø£'å
R Ä n≈£≈å î£ e÷s¡T&ÉT, ãVüQe÷q#·≈îå£ cÕ R >ös¡eeTT‘√ ≈£L&çq <äèwæ‘º √, ‘·+ R
Ä Vü≤qTeTqT, düyTÓ øÆ ‘å£ · R ‹\øÏ+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` $dæà‘·C≤‘·d+ü ÁuÛeÑ T+ nì ˇø£ bÕsƒe¡ TT. Ç~ Vü≤qTeT≈£î $X‚wDü
eT>∑TqT. Ç{Ïº ∫qïej·TdüT‡˝À qTqï á‘·&TÉ Hêe+{ÏyêìMT~øÏ m≥T¢ e∫ÃHê&√
j·Tì Vü≤qTeT≈£î sêeDTì |ü⁄Á‘·Tìô|’ Ä düeTj·TeTTq >∑*qZ yê‘·‡\éTTqT Ä<äs¡
uÛ≤eeTTqT á $X‚wD ü eTT dü÷∫+#·T#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` #Ó‘’ ´· <ë«s¡eTTô|’ Á|üfij
¯ T· ø±\eT+<äT Á|üC≤dü+Vü‰s¡eTTq ≈£î<äT´≈£î&Ô q’Ó
uÛÑj·T+ø£sê–ïe˝… Á|ü»«*+#·T#·Tqï Ä Vü≤qTeTqT düMT|æ+∫ Ä‘·ì ‘˚CÀ
(47) ` dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z 97
$X‚weü TTq≈£î ÄX¯Ãs¡éTTqT ‘=Á≥TbÕ≥TqT >∑\T>∑T#·T+&É>± Ä nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT Ä‘·ìì
>=|üŒ >ös¡euÛ≤eeTT‘√ #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·dü´ y˚>∑+ #· ø£ù| s¡àVü‰‘·àq'
|üsêÁø£eT+ #ê]wüß sêeD≤‘·à»' ˆ
$#ês¡jT· Hé dü«+ #· ã\+ eTVü‰ã˝À
j·TT>∑øjå£ T˚ dü÷s¡´ ÇyêuÛ´Ñ es¡‘Δ · ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·d´ü ` y˚>+∑ ` #· ` ø£ù|' ` eTVü‰‘·àq' ` |üsêÁø£eT+ `
#· ` n]wüß ` sêeD≤‘·à»' ` $#ês¡jT· Hé ` dü«+ ` #· ` ã\+ ` eTVü‰ã\' `
j·TT>∑øj å£ T˚ ` dü÷s¡´' ` Çe ` nuÛ´Ñ es¡‘Δ · ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ã\' dü' sêeD≤‘·à»' eTVü‰‘·àq' ‘·d´ü ø£ù|' y˚>+∑ #·,
n]wüß |üsêÁø£eT+ #·, dü«+ ã\+ #· $#ês¡jT· Hé j·TT>∑øj å£ T˚ dü÷s¡´' Çe nuÛ´Ñ es¡‘Δ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ã\' R eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&Ó’q, dü' sêeD≤‘·à»' R Ä
sêeD|ü⁄Á‘·T&ÉT, eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&Óq’ , ‘·d´ü ø£ù|' R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ,
y˚>∑+ #· R »eeTTqT, n]wüß R X¯Á‘·Te⁄\ $wüj·TeTTq, |üsêÁø£eT+ #· R
|üsêÁø£eTeTTqT, dü«+ R ‘·q, ã\+ #· R ã\eTTqT, $#ês¡jT· Hé R |üsê´˝À∫+#·T#·T,
j·TT>∑øjå£ T˚ R Á|üfij ¯ T· ø±\eTTq+<ä*, dü÷s¡´' Çe R dü÷s¡T´&ÉTe˝…, nuÛ´Ñ es¡‘Δ · R
$»è+_Û+#·T#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ Ä nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT kÕ{Ï˝ìÒ Ms¡T&É>T∑ Ä Vü≤qTeT
jÓTTø£ÿ Á|ü‘ê|üeTTqT, X¯Á‘·Te⁄\ô|’ Ä‘·&ÉT #·÷|ü⁄#·Tqï |üsêÁø£eTeTTqT ‘·q
ã\$X‚wüeTTqT #·ø£ÿ>± >∑T]Ô+#·Tø=qT#·T Á|üfi¯j·Tø±\eTTq+<ä* dü÷s¡T´&ÉTe˝…
$»è+_Û+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ dü C≤‘·eTqT´' Á|üdMü Tø£å ´ $Áø£eT+
dæsú +¡ dæ‘ú · dü‡+j·T‹ <äT]ïyês¡DyéT ˆ
düe÷Væ≤‘ê‘êà Vü≤qTeT+‘· e÷Vü≤y˚
Á|ü#√<äj÷· e÷dü X¯s¬ ’ Åd_Ôæ Û •Ù‘Ó'’ ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` C≤‘·eTqT´' ` Á|üdMü Tø£å ´ ` $Áø£eT+ ` dæsú +¡ ` dæ‘ú '· `
dü+j·T‹ ` <äT]ïyês¡DyéT, düe÷Væ≤‘ê‘êà ` Vü≤qTeT+‘·yéT ` ÄVü≤y˚ `
Á|ü#√<äj÷· e÷dü ` X¯s¬ '’ ` Á‹_Û' ` •‘Ó'’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` C≤‘·eTqT´' dü' dü+j·T‹ <äT]ïyês¡D+ (‘·dü´) $Áø£eT+
Á|üdMü Tø£å ´, düe÷Væ≤‘ê‘êà dæsú +¡ dæ‘ú '· düHé Vü≤qTeT+‘·+ •‘Ó'’ Á‹_Û' X¯s¬ '’ ÄVü≤y˚
Á|ü#√<äj·÷e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` C≤‘·eTqT´' R »ì+∫q Áø√<ÛäeTT ø£*Zq{Ïº, dü' R Ä nø£å
≈£îe÷s¡T&ÉT, dü+j·T‹ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, <äT]ïyês¡DyéT R yê]+|üXø¯ ´£ eTT>±ì,
‘·d´ü $Áø£eT+ R Ä‘·ì |üsêÁø£eTeTTqT, Á|üdMü Tø£å ´ R #·÷∫, düe÷Væ≤‘ê‘êà R
≈£L&ÉBdæø=ìq eTqdüT‡>∑\yê&Ó,’ dæsú +¡ R dæsú e¡ TT>±, dæ‘ú '· düHé R ì\∫qyê&É>T∑ #·T,
Vü≤qTeT+‘·+ R Vü≤qTeTqT, •‘Ó'’ R yê&çjTÆÓ q, Á‹_Û' X¯s¬ '’ R eT÷&ÉT u≤DeTT\‘√,
ÄVü≤y˚ R j·TT<äeΔ TTq, Á|ü#√<äj÷· e÷dü R Áù|sπ |æ+#ÓqT. (ø=f…qº T).
‘ê‘·Œs¡éTT :` $TøÏÿ* ø√|æ+∫j·TTqï Ä nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT j·TT<äeΔ TTq+<äT Ä Vü≤qTeT
#·÷|ü⁄#·Tqï |üsêÁø£eT$X‚weü TTqT Á>∑V≤æ +∫ ‘·q <Ûs’Ó ´¡ eTTqT ≈£L&É>≥∑ Tº‘=ì <äè&ÛeÉ TT>∑
ì*Ãqyê&Ó’, eT÷&ÉT yê&çu≤DeTT \T|üjÓ÷–+∫ Vü≤qTeTqT j·TT<äΔeTTq≈£î
Áb˛‘·‡Væ≤+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘·' ø£|æ+ ‘·+ Á|üdüMTø£å ´ >∑]«‘·+
õ‘·ÁX¯eT+ X¯Á‘·T|üsê»jÓ÷]®‘y· Té ˆ
nyÓø’ å£ ‘êø£å dü‡eTTBs¡eí ÷qdü+
dü u≤DbÕDÏ' Á|ü>è∑ V”≤‘·ø±s¡Tàø£' ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ø£|+æ ` ‘·+ ` Á|üdMü Tø£å ´ ` >∑]«‘·+ ` õ‘·ÁX¯eT+ `
X¯Á‘·T|üsê»jÓ÷]®‘y· Té ` nyÓø’ ‘å£ · ` nø£'å ` düeTTBs¡eí ÷qdü+ ` dü' ` u≤DbÕDÏ'
` Á|ü>è∑ V”≤‘·ø±s¡Tàø£' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` u≤DbÕDÏ' Á|ü>è∑ V”≤‘·ø±s¡Tàø£' dü' nø£'å Á|üdMü Tø£å ´, ‘·+ ø£|+æ
õ‘·ÁX¯eT+, X¯Á‘·T|üsê»jÓ÷]®‘+· , düeTTBs¡eí ÷qdü+, >∑]«‘·yTé nyÓø’ ‘å£ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` u≤DbÕDÏ' R u≤DeTT\T #˚‹j·T+<äT >∑\yê&ÉTqT, Á|ü>è∑ V”≤‘·
ø±s¡Tàø£' R d”«ø£]+|üã&çq <Ûqä TdüT‡ >∑\yê&ÉTq>∑T, dü' nø£'å R Ä nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT,
Á|üdMü Tø£å ´ R u≤>∑T>± #·÷∫, ‘·+ ø£|+æ R Ä Vü≤qTeTqT, õ‘·ÁX¯eT+ R »sTT+∫q
ÁX¯eT>∑\yêìì>∑qT, X¯Á‘·T|üsê»jÓ÷]®‘+· R X¯Á‘·Te⁄\ n|ü»j·TeTT#˚ $»è+_Û+∫q
yêìì>∑qT, düeTTBs¡eí ÷qdü+ R bı+>∑T#·Tqï eTqdüT‡ >∑\yêìì>∑qT, >∑]«‘·+ R
>∑]«+∫j·TTqïyêìì>∑qT, nyÓø’ ‘å£ · R ø£qT>=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` u≤DeTT\qT, <Ûqä TdüT‡qT <Û]ä +∫ j·TT<äeΔ TTq+<äT ì\∫j·TTqï Ä
(47) ` dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z 99
nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT m<äT≥qTqï Vü≤qTeT >∑+;Ûs$¡ Á>∑V≤ü eTTqT p∫ Ä‘·&TÉ ÁX¯eTHÓiT>∑ì
yê&Éìj·TT, X¯Á‘·Te⁄\ H√&ç+∫ ñ‘ê‡Vü≤eTT‘√ qTqïyê&Éìj·TT, Ç+ø£qT j·TT<äeΔ TTq≈£î
≈£î‘·÷Vü≤\eTT‘√ >∑]«+∫ X¯Á‘·Te⁄ø=i≈£î ìØøÏ+å #·T#·THêï&Éìj·TT Á>∑V≤æ +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ùV≤eTìcÕÿ+>∑<#ä ês¡T≈£î+&É\'
düe÷dükÕ <ëX¯ó|üsêÁø£eT' ø£|yæ Té ˆ
‘·j÷Ó s¡“uÛ÷Ñ yêÁ|ü‹eT dü‡e÷>∑eT'
düTsêdüTsêD≤eT|æ dü+ÁuÛeÑ TÁ|ü<'ä ˆˆ 12
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` dü' ` ùV≤eTìcÕÿ+>∑<#ä ês¡T≈£î+&É\' ` düe÷dükÕ<ä ` ÄX¯ó|üsêÁø£eT'
` ø£|yæ Té , ‘·j÷Ó ' ` ãuÛ÷Ñ e ` nÁ|ü‹eT' ` düe÷>∑eT' ` düTsêdüTsêD≤yéT `
n|æ ` dü+ÁuÛeÑ TÁ|ü<'ä ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤eTìcÕÿ+>∑<ä#ês¡T≈£î+&É\', ÄX¯ó|üsêÁø£eT' dü', ø£|æ+
ÄdükÕ<ä, ‘·j÷Ó ' düe÷>∑eT' düTsêdüTsêD≤+ n|æ dü+ÁuÛeÑ TÁ|ü<'ä nÁ|ü‹eT' ãuÛ÷Ñ e.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤eTìcÕÿ+>∑<#ä ês¡T≈£î+&É\' R düTes¡eí Tj·TyÓTqÆ |ü‘ø· e£ TT\TqT,
uÛTÑ »ø°sT¡ \Ô TqT, s¡eTýÓTqÆ ø£sêíusÑÛ D
¡ eTT\TqT >∑\yê&Ó,’ ÄX¯ó|üsêÁø£eT' R rÁeyÓTqÆ
|üsêÁø£eTeTT>∑*qZ {Ï,º dü' R Ä nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT, ø£|+æ R Vü≤qTeTqT, ÄdükÕ<ä R
#˚¬sqT. ‘·jÓ÷' R Ä Çs¡Te⁄]jÓTTø£ÿ (Vü≤qTeTjÓTTø£ÿj·TT n≈£åîìjÓTTø£ÿj·TT),
düe÷>∑eT' R ø£\sTTø£, düTsêdüTsêD≤yéT n|æ R <˚e‘·\≈£îqT <ëqe⁄\≈£îqT >∑÷&É,
dü+ÁuÛeÑ TÁ|ü<'ä R ‘=Á≥Tu≤≥T >∑*+Z #·Tq{Ï<º ,’Ó nÁ|ü‹eT' R kÕ{Ï˝ìÒ ~>∑, ãuÛ÷Ñ e
R ñ+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düTes¡Ví ‰ü s¡eTT\TqT, uÛTÑ »ø°sT¡ \Ô TqT, ø£sêíusÑÛ D¡ eTT\TqT <Û]ä +∫j·TTqï
Ä eTVü‰Ms¡T&ÉT yÓ+≥H˚ Vü≤qTeT HÓ<äTs=ÿHÓqT, j·TT<äΔeTTq+<äT eTVü‰Ms¡T˝…’q
yê]s¡Te⁄] b˛sê≥eTTqT <˚e<ëqe⁄\≈£î >∑÷&É dü+ÁuÛeÑ Tø±s¡DyÓTÆ kÕ{Ï˝ìÒ ~>±
XÀ¢ˆˆ s¡sêdü uÛ÷Ñ $Ts¡ï ‘·‘ê|ü uÛ≤qTe÷Hé
eyÍ q yêj·TT' Á|ü##· ê\ #ê#·\' ˆ
ø£ù|' ≈£îe÷s¡d´ü #· Mø£å ´ dü+j·TT>∑+
qHê<ä #· <Í´ s¡T<ä~XÛ Ã¯ #·T≈£îå uÛÒ ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` s¡sêdü ` uÛ÷Ñ $T' ` q ` ‘·‘ê|ü ` uÛ≤qTe÷Hé ` eyÍ ` q `
yêj·TT' ` Á|ü##· ê\ ` #· ` n#·\', ø£ù|' ` ≈£îe÷s¡d´ü ` #· ` Mø£å ´ `
dü+j·TT>∑+ ` qHê<ä ` #· ` <Í´' ` ñ<ä~'Û ` #· ` #·T≈£îå uÛÒ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ø£ù|' ≈£îe÷s¡d´ü #· dü+j·TT>∑+ Mø£å ´ uÛ÷Ñ $T' s¡sêdü— uÛ≤qTe÷Hé
q ‘·‘ê|ü— yêj·TT' q eyÍ— n#·\' Á|ü##· ê\— <Í´' #· qHê<ä, ñ<ä~'Û #· #·T≈£îå uÛ.Ò
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£ù|' R Vü≤qTeTjÓTTø£ÿj·TT, ≈£îe÷s¡d´ü #· R nø£≈å î£ e÷s¡Tì
jÓTTø£ÿj·TT, dü+j·TT>∑+ R j·TT<äeΔ TTqT, Mø£å ´ R #·÷∫, uÛ÷Ñ $T' R uÛ÷Ñ $T, s¡sêdü
R ÄÁø√•+#ÓqT, uÛ≤qTe÷Hé R dü÷s¡T´&ÉT, q ‘·‘ê|ü R ‘·|+æ |ü≈î£ +&ÓqT, yêj·TT'
R yêj·TTe⁄, q eyÍ R Me≈£î+&ÓqT, n#·\' R |üs«¡ ‘·eTT, Á|ü##· ê\ R #·*+#ÓqT,
<Í´' #· R Äø±X¯eTT, qHê<ä R X¯ãe› TT #˚ôdqT, ñ<ä~'Û #· R düeTTÁ<äeTT, #·T≈£îå uÛÒ
R øå√_Û˝q¢… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Ä Vü≤qTeT jÓTTø£ÿj·TT nø£å≈£îe÷s¡Tì jÓTTø£ÿj·TT
dü+Á>±eTeTTqT >±+∫ uÛÑj·TeTT#˚ uÛÑ÷$T ÄÁø√•+|ü<=&É¬>qT. dü÷s¡T´&ÉT #·\¢
ã&ÉT#·T+&ÓqT. yêj·TTe⁄ M#·T≥ e÷ìy˚ôdqT. |üs«¡ ‘·eTT\T ø£+|æ+|ü <=&É>¬ qT.
Äø±X¯eTT >=|üŒ Hê<äeTT #˚jT· T#·T+&ÓqT. düeTTÁ<äeTT ø£\>∑T+&ÉT|ü&qÓ T.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ Ms¡ düT‡eTTU≤Hé |ü‘Á· ‹D'
düTes¡|í ⁄ü +U≤ q‡$cÕ ì y√s¡>±Hé ˆ
düe÷~Ûdü+jÓ÷>∑$yÓ÷ø£å‘·‘·Ô «$‘Y
X¯sê q<∏ä ÁrHé ø£|eæ T÷ s¡Δ ï ´bÕ‘·jT· ‘Y ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` Ms¡' ` düTeTTU≤Hé ` |ü‘Á· ‹D' ` düTes¡|í ⁄ü +U≤Hé
` dü$cÕHé ` Çe ` ñs¡>±Hé, düe÷~Ûd+ü jÓ÷>∑$yÓ÷ø£‘å ‘· Ô· «$‘Y ` X¯sêHé ` n<∏ä
` ÁrHé ` ø£|eæ T÷]Δ ï ` nbÕ‘·jT· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` n<∏ä ` düe÷~Ûd+ü jÓ÷>∑$yÓ÷ø£‘å ‘· Ô· «$‘Y dü' Ms¡' ‘·‘'· ø£|eæ T÷]Δ ï
dü$cÕHé ñs¡>±Hé Çe düTeTTU≤Hé |ü‘Á· ‹D' düTes¡|í ⁄ü +U≤Hé ÁrHé X¯sêHé nbÕ‘·jT· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, düe÷~Ûd+ü jÓ÷>∑$yÓ÷ø£‘å ‘· Ô· «$‘Y R Á>∑V≤æ +#·T≥
≈£Ls¡TÃ≥ $&ÉT#·T≥ nqTyêìjÓTTø£ÿ s¡Vü≤düéTT\T ‘Ó*dæq{Ïº, dü' Ms¡' R Ä
sêø£då Mü s¡T&ÉT, ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ø£|eæ T÷]Δ ï R Vü≤qTeT •s¡eTTq, dü$cÕHé R
$wüeTT‘√ ≈£L&çq, ñs¡>±Hé Çe R düsŒ¡ eTT\qTe˝…, düTeTTU≤Hé R eT+∫yÓTTq\T
>∑\$j·TTqT, |ü‘·Á‹D' R #·ø£ÿìi…ø£ÿ\T>∑\$j·TTqT, düTes¡í|ü⁄+U≤Hé R
ùV≤eT|ü⁄+KeTT\T ø£\$j·TTq>∑T, ÁrHé X¯sêHé R eT÷&ÉT u≤DeTT\qT, nbÕ‘·jT· ‘Y
(47) ` dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z 101
R Á|üj÷Ó –+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü düeTj·TeTTq nÅdüÔeTTjÓTTø£ÿ Á|üjÓ÷>√|üdü+Vü‰sê~
s¡V≤ü düéTT\qT #·øÿ£ >± HÓi–Ï q{Ïº Ms¡T&Óq’ Ä nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT Ä Vü≤qTeT •s¡eTTô|’
$wü|Pü s¡eí TT˝…q’ düsŒ¡ eTT\e+{Ï #·øÿ£ ì eTT\T≈£î\TqT i…øÿ£ \TqT |ü⁄+KeTT\TqT
ø£*–q{Ïº düTes¡ìí ]à‘·eTT\>∑T eT÷&ÉT u≤DeTT\‘√ ø=f…qº T.
XÀ¢ˆˆ dü ‘Ó’ X¯Ùs¬ ’ s¡÷à]Δ ï düeT+ ìbÕ‹‘Ó'’
ø£så q¡ ïdüè–›>$Δ∑ eè‘·˝Ô À#·q' ˆ
qy√~‘ê~‘·´ìuÛÑ X¯Ùsê+X¯óe÷Hé
e´s√#· ‘ê~‘·´ Çyê+X¯óe÷*ø£' ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘Ó'’ ` X¯s¬ '’ ` eT÷]Δ ï ` düeT+ ` ìbÕ‹‘Ó'’ ` ø£så q¡ ïdüè–›>Δ∑
$eè‘·˝Ô À#·q', qy√~‘ê~‘·´ìuÛ'Ñ ` X¯sê+X¯óe÷Hé ` e´s√#·‘· ` Ä~‘·´' ` Çe
` n+X¯óe÷*ø£' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eT÷]Δ ï düeT+ ìbÕ‹‘Ó'’ ‘Ó'’ X¯s¬ '’ ø£så q¡ ïdüè–›>$Δ∑ eè‘·˝Ô À#·q'
X¯sê+X¯óe÷Hé dü' qy√~‘ê‘·´ìuÛ'Ñ (düH)é n+X¯óe÷*ø£' Ä~‘·´' Çe e´s√#·‘.·
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eT÷]Δ ï R ‘·\ô|,’ düeT+ R ˇø£ÿe÷iT>±, ìbÕ‹‘Ó'’ R Á|üj÷Ó –+|ü
ã&çq, ‘Ó'’ X¯s¬ '’ R Ä u≤DeTT\#˚, ø£så q¡ ïdüè–›>$Δ∑ eè‘·˝Ô À#·q' R Ádü$+#·T#·Tqï
s¡øeÔ£ TT#˚ |üPj·Tã&çq ‹s¡T>∑T&ÉT|ü&TÉ #·Tqï H˚Á‘·eTT\T >∑\yê&ÉTqT, X¯sê+X¯óe÷Hé
R u≤DeTT \HÓ&TÉ øÏsD ¡ eTT\T >∑\yê&ÉT q>∑T, dü' R Ä Vü≤qTeT, qy√~‘ê‘·´ìuÛ'Ñ
(düHé) R Áø=‘·Ô>∑ qT<äsTT+∫q dü÷s¡T´ì‘√ düe÷qeT>∑T#·T, n+X¯óe÷*ø£' R
øÏsD¡ eTT\eiTdü ø£*–q{Ï,º Ä~‘·´' Çe R dü÷s¡T´&ÉTe˝…, e´s√#·‘· R Á|üø±•+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ ‘·q ‘·\ô|’ Á|üjÓ÷–+|üã&çq Ä ã+>±s¡T u≤DeTT\#˚
>±j·TeTT\qT+&ç Ádü$+#·T#·Tqï s¡øeÔ£ TT#˚‘· ‘·&dç æ #·*+#·T#·Tqï H˚Á‘·eTT\T >∑*qZ
Ä Vü≤qTeT mi¿ì eTTKeTT‘√qT, |ü#·Ãì øÏs¡DeTT\e+{Ï u≤DeTT\‘√qT
ñ<ä j · T ø±\eTTq ˝Ò ‘ · ø Ï s ¡ D eTT\‘√ Á|ü ø ±•+#· T #· T qï dü ÷ s¡ T ´ìe˝… H ˚
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ |æ+>±~Û|eü T+Á‹dü‘eÔ· T'
düMTø£å ´ ‘·+ sê»esê‘·à»+ s¡DÒ ˆ
ñ<äÁ>∑∫Á‘êj·TT<Ûä∫Á‘·ø±s¡Tàø£+
»Vü≤s¡¸ #ê|üPs¡´‘· #êVü≤y√qTàK' ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` |æ+>±~Û|eü T+Á‹dü‘eÔ· T' ` düMTø£å ´ ` ‘·+ `
sê»esê‘·à»+ ` s¡D,Ò ñ<äÁ>∑∫Á‘êj·TT<Û∫ä Á‘·ø±s¡Tàø£+, »Vü≤s¡¸ ` #· ` Ä|üPs¡´‘·
` #· ` ÄVü≤y√qTàK' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' |æ+>±~Û|üeT+Á‹dü‘·ÔeT' dü' s¡DÒ ñ<äÁ>∑∫Á‘êj·TT<Ûä
∫Á‘·ø±s¡Tàø£+ ‘·+ sê»esê‘·à»+ düMTø£å ´ »Vü≤s¡¸ , ÄVü≤y√qTàK' (düH)é Ä|üPs¡´‘·
#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, |æ+>±~Û|eü T+Á‹dü‘eÔ· T' R yêqs¡sêE
jÓTTø£ÿ ne÷‘·´ÁX‚wüß˜&Ó’q, dü' R Ä Vü≤qTeT, s¡DÒ R j·TT<äΔeTTq,
ñ<äÁ>∑∫Á‘êj·TT<Û∫ä Á‘·ø±s¡Tàø£+ R ÁX‚weü̃ TT\TqT ∫Á‘·eTT\Tq>∑T Äj·TT<Ûeä TT\qT,
∫Á‘·yTÓ qÆ $+{Ïì <Û]ä +∫j·TTqï, ‘·+ sê»esê‘·à»+ R Ä eTVü‰sêE |ü⁄Á‘·T&Óq’
n≈£åîì, düMTø£å ´ R #·÷∫, »Vü≤s¡¸ R Äq+~+#ÓqT, ÄVü≤y√qTàK' düHé R
j·TT<äeΔ TTq≈£î Äj·T‘·TÔ &É>T∑ #·T, Ä|üPs¡´‘· #· R (ã\eTTqT) |üP]+#·Tø=HÓqT>∑÷&É.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡sêEeT+Á‘·T\˝À ÁX‚wßü &˜ q’Ó j·÷ Vü≤qTeT, eTVü‰sê»|ü⁄Á‘·T&Óq’
nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT ÁX‚we˜ü TT˝…q’ ∫Á‘·$∫Á‘·eTT\>∑T Äj·TT<Ûeä TT\qT, ∫Á‘·yTÓ qÆ <Ûqä TdüT‡qT
<Û]ä +∫ m<äTs¡T>∑ ì\∫ j·TT+&ÉT≥qT p∫ $TøÏÿ* Vü≤s¡¸eTT H=+<ÓqT. j·TT<äeΔ TTq≈£î
düqï<äT&Δ >É T∑ #·T m+‘·jT· T qTbıŒ+¬>qT≈£L&É.
XÀ¢ˆˆ dü eT+<äsêÁ>∑dúü Ç yê+X¯óe÷*ø£'
$eè<äøΔ √b˛ ã\Ms¡´dü+j·TT‘·' ˆ
≈£îe÷s¡ eTø£+å düã\+ düyêVü≤q+
<ä<ëVü≤ H˚Á‘ê–ïeTØ∫_Û dü<Ô ë ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` eT+<äsêÁ>∑d'úü ` Çe ` n+X¯óe÷*ø£' ` $eè<äøΔ √|ü' `
ã\Ms¡´dü+j·TT‘·' ` ≈£îe÷s¡yTé ` nø£+å ` düã\+ ` düyêVü≤q+ ` <ä<ëVü≤ `
H˚Á‘ê–ïeTØ∫_Û' ` ‘·<ë ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ã\Ms¡´dü+j·TT‘·', $eè<äøΔ √|ü' dü' eT+<äsêÁ>∑d'úü n+X¯óe÷*ø£'
Çe ‘·<ë H˚Á‘ê–ïeTØ∫_Û' düã\+ düyêVü≤q+ ≈£îe÷s¡yTé nø£+å <ä<ëVü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ã\Ms¡´dü+j·TT‘·' R ã\eTT‘√&ÉqT |üsêÁø£eTeTT‘√&ÉqT
≈£L&çqyê&ÉTqT, $eè<äΔø√|ü' R ôV≤∫Ãq ø√|üeTT>∑\yê&ÉT q>∑T, dü' R Ä
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, eT+<äsêÁ>∑düú' R eT+<äs¡|üs¡«‘·eTTjÓTTø£ÿ •Ks¡eTTô|’ qTqï,
n+X¯óe÷*ø£' Çe R dü÷s¡T´ìe˝…, ‘·<ë R n|ü&ÉT, H˚Á‘ê–ïeTØ∫_Û' R
(47) ` dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z 103
ø£qTï\+<ä* n–ïC≤«\\#˚, düã\+ R ôdq’ éTT‘√ ≈£L&çqyê&ÉTqT, düyêVü≤q+ R
yêVü≤qeTT‘√ >∑÷&çqyê&ÉTq>∑T, ≈£îe÷s¡yTé nø£+å R nø£≈å î£ e÷s¡Tì, <ä<ëVü≤ R
<äVæ≤+#ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` eT+<äsêÁ>∑d'úü ` eT+<äse¡ TT nqTq~ uÛ÷Ñ eT<Û´ä eTT q+<ä*
|üs«¡ ‘·eTT. <ëì ø=qqTqï dü÷s¡T´&ÉT nq>± eT<Ûë´Vü≤ïø±\eTTq $TøÏÿ* ñÁ>∑eTT>∑
qTqïyê&Éì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰ã\|üsêÁø£eTdü+|üqTï&Ó’q Ä Vü≤qTeT yêVü≤qeTT\‘√qT,
ôd’qéTT\‘√qT j·TT<äΔuÛÑ÷$T˝À ì\∫j·TTqï Ä nø£å≈£îe÷s¡Tì, eT+<äs¡|üs¡«‘·
•Ks¡eTTô|’ Á|ü»«*+#·T#·Tqï uÛ≤düÿs¡T&ÉTe˝… Áø√<Ûeä TT‘√ ì|ü\T Á>∑≈î£ ÿ#·Tqï ‘·q
H˚Á‘·eTT\‘√ #·÷#·T#·T <äV≤æ +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ u≤D≤düqX¯Áø£ø±s¡Tàø£'
X¯sÁ¡ |ües√¸ j·TT~Û sêø£kå Õ+ãT<ä' ˆ
X¯sê qTàyÓ÷ #êX¯ó Vü≤ØX¯«sê#·˝Ò
e˝≤Vü≤ø√ eèwæ$º T yê#·˝À‘·yÔ T˚ ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` u≤D≤düqX¯Áø£ø±s¡Tàø£' ` X¯sÁ¡ |ües¡¸' ` j·TT~Û `
sêø£kå Õ+ãT<ä' ` X¯sêHé ` eTTyÓ÷#· ` ÄX¯ó ` Vü≤ØX¯«sê#·˝,Ò e˝≤Vü≤ø£' `
eèwæyº Té ` Çe ` n#·˝À‘·yÔ T˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· e˝≤Vü≤ø£' n#·˝À‘·yÔ T˚ eèwæyº Té Çe u≤DdüqX¯Áø£ø±s¡Tàø£',
X¯sÁ¡ |ües¡¸' dü' sêø£kå Õ+ãT<ä' Vü≤ØX¯«sê#·˝Ò ÄX¯ó X¯sêHé eTTyÓ÷#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, e˝≤Vü≤ø£' R y˚T|òTü eTT, n#·˝À‘·yÔ T˚ R
|üs«¡ ‘·ÁX‚weü̃ TTô|,’ eèwæyº Té Çe R es¡¸eTTqT e˝…, u≤DdüqX¯Áø£ø±s¡Tàø£' R $\T¢
nHÓ&TÉ Ç+Á<ä<qäÛ TdüT‡ >∑\yê&ÉTqT, X¯sÁ¡ |ües¡¸' R u≤DeTT \HÓ&TÉ ô|<äe› s¡¸eTT
>∑\yê&ÉT q>∑T, dü' sêø£kå Õ+ãT<ä' R Ä sêø£då Tü &ÉH&Ó ç |üs«¡ ‘·eTTô|,’ Vü≤ØX¯«sê#·˝Ò
R yêqs¡ÁX‚wßü ˜ &ÉH&Ó ç |üs«¡ ‘·eTTô|,’ ÄX¯ó R yÓ+≥H˚, X¯sêHé R u≤DeTT \HÓ&TÉ
»\eTT\qT, eTTyÓ÷#· R e]¸+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü nø£å≈£îe÷s¡T&ÉT nHÓ&ÉT y˚T|òüTeTT, #˚‹˝À $\¢HÓ&ÉT
Ç+Á<ä<qäÛ TdüT‡qT <ë*Ã Vü≤qTeT+‘·T &ÉH&Ó TÉ |üs«¡ ‘·eTTô|’ rÁeeTT>± u≤DeTT \HÓ&TÉ
es¡¸eTTqT >∑T]|æ+#ÓqT. n|ü&ÉT Vü≤qTeT es¡¸<Ûës¡\#˚ ø£|üŒã&çj·TTqï ô|<ä›
|üs«¡ ‘·eTTe˝…H˚ ø£ì|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· ø£|æ dü+Ô s¡D#·+&É$Áø£eT+
$eè<ä‘Δ C˚ Àã\Ms¡´dü+j·TT‘·yTé ˆ
≈£îe÷s¡ eTø£+å Á|üdMü Tø£å ´ dü+j·TTπ>
qHê<ä Vü≤sê¸<qÈä ‘·T\´ìdü«q' ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ø£|'æ ` ‘·+ ` s¡D#·+&É$Áø£eT+, $eè<ä‘Δ C˚ Àã\Ms¡´
dü+j·TT‘·yTé , ≈£îe÷s¡yTé ` nø£+å ` Á|üdMü Tø£å ´ ` dü+j·TTπ>, qHê<ä ` Vü≤sê¸‘Y `
|òTü q‘·T\´ìdü«q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· |òTü q‘·T\´ìdü«q' (dü') ø£|'æ dü+j·TTπ> s¡D#·+&É$Áø£eT+
$eè<ä‘Δ C˚ Àã\Ms¡´dü+j·TT‘·+ ‘·+ ≈£îe÷s¡yTé nø£+å Á|üdMü Tø£å ´ Vü≤sê¸‘Y qHê<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, (dü')ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, s¡D#·+&É$Áø£eT+ R
j·TT<äeΔ TTq rÁeyÓTqÆ |üsêÁø£eTeTT >∑\yê&ÉTqT, $eè<ä‘Δ C˚ Àã\Ms¡´dü+j·TT‘·+ R
$TøÏÿ* eè~Δbı+~q Á|ü‘ê|üeTT‘√qT ã\eTT‘√qT |üsêÁø£eTeTT‘√qT >∑÷&çq{Ï,º
‘·+ ≈£îe÷s¡yTé nø£+å R Ä nø£≈å î£ e÷s¡Tì, dü+j·TTπ> R j·TT<äeΔ TTq, Á|üdMü Tø£å ´ R
#·÷∫, |òTü q‘·T\´ìdü«q' düHé R y˚T|òTü eTT‘√ düe÷qyÓTqÆ <Û«ä ì >∑\yê&Ó,’ Vü≤sê¸‘Y
R dü+‘√wüeTT‘√, qHê<ä R >∑]+® #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü Vü≤qTeT j·TT<äeΔ TTq+<äT >=|üŒ |üsêÁø£eTeTTqT p|ü⁄#·T
‘·qjÓT<äT≥ n+‘·ø+£ ‘·≈î£ $T+∫b˛e⁄#·Tqï Á|ü‘ê|üeTT‘√qT, ã\|üsêÁø£eTeTT\‘√qT
$»è+_Û + #· T #· T qï Ä nø£ å ≈ £ î e÷s¡ T ì XÖs¡ ´ eTTqT >±+∫ ‘· q ≈£ î ø£ * –q
Vü≤sê¸‹X¯jT· eTT‘√ ô|<ä› ñiTeTTe+{Ï <Û«ä ì‘√ >∑]+® #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü u≤\uÛ≤yê <äT´~Û Ms¡´<ä]Œ‘·'
Á|üeè<äeΔ TqT´' ø£Áå ‘·CÀ|üyT˚ ø£Då ' ˆ
düe÷dükÕ <ëÁ|ü‹eT+ ø£|+æ s¡DÒ
>∑CÀ eTVü‰≈£L|ü$T yêeè‘·+ ‘·èD…'Æ ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` u≤\uÛ≤yê‘Y ` j·TT~Û ` Ms¡´<ä]Œ‘·' ` Á|üeè<äeΔ TqT´' `
ø£Áå ‘·CÀ|üyT˚ ø£Då ', düe÷dükÕ<ä ` nÁ|ü‹eT+ ` ø£|+æ ` s¡DÒ ` >∑»' ` eTVü‰≈£L|üyTé
` Çe ` Äeè‘·+ ` ‘·èD…'Æ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` u≤\uÛ≤yê‘Y j·TT~Û Ms¡´<ä]Œ‘·', Á|üeè<äeΔ TqT´', ø£Áå ‘·CÀ|üyT˚ ø£Då '
(47) ` dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z 105
dü', >∑»' ‘·èD…'Æ Äeè‘·+ eTVü‰≈£L|üyTé Çe, s¡DÒ nÁ|ü‹eT+ ‘·+ ø£|+æ düe÷dükÕ<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` u≤\uÛ≤yê‘Y R ∫qï‘·qeTTe\q, j·TT~Û R j·TT<äeΔ TTq+<äT,
Ms¡´<ä]Œ‘·' R |üsêÁø£eTeTT#˚ >∑]«+∫qyê&ÉTqT, Á|üeè<äeΔ TqT´' R ôV≤∫Ãq Áø√<Ûeä TT
>∑\yê&ÉTqT, ø£Áå ‘·CÀ|üyT˚ ø£D
å ' R s¡øeÔ£ TTqT uÀ*q ø£qTï\T >∑\yê&ÉTqTn>∑T, dü' R
Ä nø£å≈£îe÷s¡T&ÉT, >∑»' R @qT>∑T, ‘·èD…Æ' R >∑&ç¶|üs¡ø£\‘√, Äeè‘·+ R
ø£|Œü ã&çjT· Tqï, eTVü‰≈£L|üyTé Çe R ô|<äq› ÷‹ìe˝…, s¡DÒ R j·TT<äeΔ TTq+<äT,
nÁ|ü‹eT+ R kÕ{Ï˝qÒ {Ï,º ‘·+ ø£|+æ R Ä Vü≤qTeTqT, düe÷dükÕ<ä R #˚sT¡ ø=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT ‘·qu≤\´#ê|ü\éTT#˚ j·TT<ä$Δ wüjT· eTTq
‘·q|üsêÁø£eTeTTqT #·÷#·Tø=ì >∑]«+#·T#·T, ô|]–b˛e⁄#·Tqï Áø√<Ûeä TT‘√ mi¿ã&çq
HÓ‘T· iÔ T>∑&\¶É e+{Ï ø£qTï\T >∑\yê&Ó’ ‘·èDeTT\#˚ ø£|Œü ã&çq $TøÏÿ*˝À‘·T>∑qTqï
ô|<ä›q÷‹˝À @qT>∑T ~>∑ã&çq≥T¢ kÕ{Ï˝Òì |üsêÁø£eTeTT‘√ $»è+_Û+#·T#·Tqï
Vü≤qTeTMT<äøÏ b˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘˚q u≤D…Æ' Á|üdüuÛÑ+ ìbÕ‹‘Ó’'
#·ø±s¡ Hê<ä+ |òTü qHê<äìdü«q' ˆ
düeTT‘·ŒbÕ ‘êX¯ó quÛÑ dü‡ e÷s¡T‹'
uÛTÑ CÀs¡T$πø|å Dü |òTü Às¡<sä Ù¡ q' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘˚q ` u≤D…'Æ ` Á|üduü +ÑÛ ` ìbÕ‹‘Ó'’ ` #·ø±s¡ ` Hê<ä+ `
|òüTqHê<äìdü«q', düeTT‘·ŒbÕ‘· ` ÄX¯ó ` quÛÑ' ` dü' ` e÷s¡T‹' `
uÛÑTCÀs¡T$πøå|üD|òüTÀs¡<äs¡Ùq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' Á|üdüuÛÑ+ ‘˚q ìbÕ‹‘Ó’' u≤D…Æ' |òüTqHê<äìdü«q' (düHé)
Hê<ä+ #·ø±s¡. uÛTÑ CÀs¡T$πø|å D ü |òTü Às¡<sä Ù¡ q' (düH)é dü' ÄX¯ó quÛ'Ñ düeTT‘·ŒbÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Vü≤qTeT, ‘˚q R Ä nø£≈å î£ e÷s¡Tì#˚, Á|üduü +ÑÛ R
ã\eTT>±, ìbÕ‹‘Ó'’ R Á|üj÷Ó –+|üã&çq{Ï,º u≤D…'Æ R u≤DeTT\#˚, |òTü qHê<äìdü‡ «q'
düHé R y˚T|òTü eTTjÓTTø£ÿ ñiTeTTqT uÀ*q >∑sq®¡ eTT >∑\yê&Ó,’ Hê<ä+ #·ø±s¡ R
<Ûä«ìì #˚ôdqT, uÛÑTCÀs¡T$πøå|üD|òüTÀs¡<äs¡Ùq' (düHé) R uÛÑT»eTT\ jÓTTø£ÿj·TT
‘=&É\jÓTTø£ÿj·TT #ê#·T≥#˚ uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ Äø±s¡eTT>∑\yê&Ó,’ dü' R Ä Vü≤qTeT,
ÄX¯ó R oÁ|òTü eTT>±, quÛ'Ñ R Äø±X¯eTTq≈£î, ñ‘·ŒbÕ‘· R m>∑ôdqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT >=|üŒ ã\eTT‘√ ‘·qô|’ Á|üj÷Ó –+∫q
u≤DeTT\ <Óã“\≈£î Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ñiTeTT e+{Ï <Û«ä ì‘√ ô|<ä› >∑sq®¡ eTT #˚ôdqT.
‘·q uÛTÑ »eTTqT, }s¡Te⁄\qT <ä÷s¡eTT>∑ #ê#·T#·T yÓ+≥H˚ Ä‘·&TÉ Äø£deü TT MT~øÏ
m–¬sqT.
XÀ¢ˆˆ ‘· eTT‘·Œ‘·+‘·+ düeT_ÛÁ<äe <ä“©
dü sêø£kå ÕHê+ Á|ües¡' Á|ü‘ê|üyêHé ˆ
s¡B∏ s¡~Á∏ X‚w‘ü̃ e· T' øÏsH¡ é X¯s¬ '’
|üj÷Ó <Ûsä ¡ XË’ Ù\$T yêX¯àeèwæ_º 'Û ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·yTé ` ñ‘·Œ‘·+‘·+ ` düeT_ÛÁ<äe‘Y ` ã© ` dü' ` sêø£kå ÕHê+
` Á|ües¡' ` Á|ü‘ê|üyêHé ` s¡B∏ ` s¡~Á∏ X‚w‘ü̃ e· T' ` øÏsH¡ é ` X¯s¬ '’ ` |üj÷Ó <Ûsä '¡ `
XË\’ yéT ` Çe ` nX¯àeèwæ_º 'Û ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|ü‘ê|üyêHé s¡B∏ s¡~Á∏ X‚w‘ü̃ e· T', ã© sêø£kå ÕHê+ Á|ües¡' dü'
|üj÷Ó <Ûsä '¡ XË\’ + nX¯àeèwæ_º 'Û Çe, ñ‘·Œ‘·+‘·+ ‘·+ X¯s¬ '’ øÏsH¡ é düeT_ÛÁ<äe‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|ü‘ê|üyêHé R |üsêÁø£eTe+‘·T&ÉTqT, s¡B∏ R s¡<ë∏ s¡÷&ÛTÉ &ÉTqT,
s¡~Á∏ X‚w‘˜ü e· T' R eTVü‰Ms¡T\˝À $TøÏÿ* ÁX‚wßü &˜ TÉ qT, ã© R ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT, sêø£kå ÕHê+
R sêø£då Tü \˝À, Á|ües¡' R ÁX‚wßü &˜ TÉ q>∑T, dü' R Ä nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT, |üj÷Ó <Ûsä '¡ R
y˚T|òüTeTT, XË’\+ R |üs¡«‘·eTTqT, nX¯àeèwæº_Û' Çe R i≤fi¯fles¡¸eTT\‘√e˝…,
ñ‘·Œ‘·+‘·+ R MT~øÏ m>∑Ts¡T#·Tqï{Ï,º ‘·+ R Ä Vü≤qTeTqT, X¯s¬ '’ R u≤DeTT\‘√,
øÏsH¡ é R ∫eTTà#·T, düeT_ÛÁ<äe‘Y R MT~øÏ |üsT¡ –&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰ |üsêÁø£eTe+‘·T&ÉTqT, eTVü‰s¡~∏≈£î\˝À nÁ>∑>∑DT´&ÉTqT
eTVü‰ã\XÊ*j·TTq>∑T Ä sêø£ådüÁX‚wüß˜&Ó’q n≈£åî&ÉT ô|<ä› y˚T|òüTeTT |üs¡«‘·eTTô|’
i≤fi¯fles¡¸eTTqT ≈£î]|æ+∫q≥T¢>∑ MT<äø¬ >∑Ts¡T#·Tqï{Ïº Ä Vü≤qTeTô|’ u≤Des¡¸eTTqT
>∑T]|æ+#·T#·T n‘·ì HÓ<Tä s=ÿHÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘êHé X¯sê+ düdÔ ´ü $yÓ÷ø£j
å T· Hé ø£|'æ
#·#ês¡ Ms¡' |ü~∏ yêj·TTùd$‘˚ ˆ
X¯sê+‘·sπ e÷s¡T‘·e ~«ìwüŒ‘·Hé
eTH√»e dü‡+j·T‹ #·+&É$Áø£eT' ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘êHé ` X¯sêHé ` ‘·d´ü ` $yÓ÷ø£j
å T· Hé ` ø£|'æ ` #·#ês¡ `
Ms¡' ` |ü~∏ ` yêj·TTùd$‘˚, X¯sê+‘·sπ ` e÷s¡T‘·e‘Y ` $ìwüŒ‘·Hé ` eTH√»e'
` dü+j·T‹ ` #·+&É$Áø£eT' ˆˆ
(47) ` dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z 107
nq«j·TÁø£eTeTT :` #·+&É$Áø£eT' eTH√»e', Ms¡' dü' ø£|'æ dü+j·T‹ yêj·TTùd$‘˚
|ü~,∏ X¯sê+‘·sπ e÷s¡T‘·e‘Y $ìwüŒ‘·Hé ‘·d´ü ‘êHé X¯sêHé $yÓ÷ø£j å T· Hé #·#ês¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` #·+&É$Áø£eT' R ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT >∑\yê&ÉTqT, eTH√»e'
R eTqdüT‡jÓTTø£ÿ y˚>e∑ TTe+{Ï y˚>e∑ TT>∑\yê&ÉTqT, Ms¡' R >=|üŒX¯Ss¡T&Óq’ yê&ÉTqT
n>∑T, dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, dü+j·T‹ R j·TT<äeΔ TTq, yêj·TTùd$‘˚ |ü~∏ R
yêj·TTe⁄ dü+#·]+#·T e÷s¡yZ TÓ qÆ {Ïº Äø±X¯eTTq+<äT, X¯sê+‘·sπ R u≤DeTT\q&ÉTeT,
e÷s¡T‘·e‘Y R yêj·TTe⁄e˝…, $ìwüŒ‘·Hé R ‘·|Œæ +#·Tø=qT#·T, ‘·d´ü R Ä j·Tø£å
≈£îe÷s¡Tì jÓTTø£ÿ, ‘êHé X¯sêHé R Ä u≤DeTT\qT, $yÓ÷ø£åj·THé R
‘=\–+#·Tø=qT#·T, #·#ês¡ R dü+#·]+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á|ü#·+&É |üsêÁø£eTeTT >∑\yê&ÉTqT, eTH√y˚>∑eTTe+{Ï y˚>∑eTT
>∑\yê&ÉTq>∑T Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT Ä j·÷ø±X¯e÷s¡eZ TTq+<äT »s¡T>∑T#·Tqï j·TT<äeΔ TTq
u≤DeTT\ q&ÉTeTqT+&ç yêj·TTe⁄ ne©\>± eTT+<äT≈£î b˛e⁄q≥T¢ Ä j·Tø£å
≈£îe÷s¡T&ÉT ‘·qô|’ Á|üj÷Ó –+∫q u≤DeTT\T ‘·q≈£î ‘·>T∑ \≈£î+&É ‘·|Œæ +#·Tø=qT#·T
yêìeT<Û´ä dü+#·]+#·T #·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘· e÷‘·uÔ ≤D≤düq e÷Vü≤y√qTàK+
K e÷düÔ èD+‘·+ $$<Û’Ó X¯Ùs√‘·yÔ TÓ 'Æ ˆ
nyÓø’ å£ ‘êø£+å ãVüQe÷q#·≈îå£ cÕ
»>±eT ∫+‘ê+ #· dü e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` Ä‘·uÔ ≤D≤düq+ ` ÄVü≤y√qTàK+ ` KyéT ` ÄdüÔ èD+‘·+ `
$$<ÛÓ’' ` X¯s√‘·ÔyÓTÆ' ` nyÓ’ø£å‘· ` nø£å+ ` ãVüQe÷q#·≈£åîcÕ ` »>±eT `
∫+‘ê+ ` #· ` dü' ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' e÷s¡T‘ê‘·à»' ÄVü≤y√qTàK+ Ä‘·Ôu≤D≤düq+ $$<ÛÓ’'
X¯s√‘·yÔ TÓ 'Æ K+ ÄdüÔ èD+‘·+ ‘·+ nø£+å ãVüQe÷q#·≈îå£ cÕ nyÓø’ ‘å£ · ∫+‘ê+ »>±eT
#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' e÷s¡T‘ê‘·à»' R Ä yêj·TTq+<äqT&ÉT, ÄVü≤y√qTàK+ R
j·TT<äeΔ TTq≈£î düqï<äT&Δ q’Ó yê&ÉTqT, Ä‘·uÔ ≤D≤düq+ R #˚|{ü qºÏ <Ûqä TdüT‡ >∑\yê&ÉTqT,
$$<Û'’Ó X¯s√‘·yÔ TÓ 'Æ R ãVüQ$<Ûeä TT\>∑T ÁX‚we˜ü TT˝…q’ u≤DeTT\‘√, K+ R Äø±X¯eTTqT,
ÄdüÔ èD+‘·+ R ø£|æŒy˚j·TT#·Tqïyê&ÉTq>∑T, ‘·+ nø£å+ R Ä j·Tø£å≈£îe÷s¡Tì,
ãVüQe÷q#·≈îå£ cÕ R >ös¡e|üPs¡«ø£yTÓ qÆ <äèwæ‘º √, nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT, ∫+‘ê+
»>±eT #· R ∫+‘·qT u§+<ÓqT≈£L&É.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Vü≤qTeT ‘·q‘√ j·TT<äeΔ TTq≈£î düqï<äT&Δ ’Ó #˚‹˝À y˚T{Ï$+{Ïì
<Û]ä +∫ ãVüQ$<Ûeä TT\>∑T >=|üŒX¯ø>ÔÏ \∑ u≤DeTT\‘√ Äø£deü TTqT >∑|Œæ y˚jT· T#·T
<Ûs’Ó ´¡ eTT‘√ b˛sê&ÉT#·Tqï Ä j·Tø£≈å î£ e÷s¡Tì m+‘·jT· TqT >ös¡e|üPs¡«ø£yTÓ qÆ <äèwæ‘º √
#·÷#ÓqT. eTiÏjT· T Ç{Ïº yêìì m≥T¢ e~Û+#·T{≤ j·Tì ∫+‘êÁ>∑dTü &Ô j É TÓ ´qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘·X¯Ù¬s’]“¤qïuÛÑTC≤+‘·s¡' ø£|æ'
≈£îe÷s¡Msπ ´D eTVü‰‘·àHê q<äHé ˆ
eTVü‰uÛTÑ »' ø£sà¡ $X‚w‘ü ‘· Ô· «$‘Y
$∫+‘·j÷· e÷dü s¡DÒ |üsêÁø£eTyéT ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` X¯s¬ '’ ` _ÛqïuÛTÑ C≤+‘·s'¡ ` ø£|'æ ` ≈£îe÷s¡Msπ ´D `
eTVü‰‘·àHê ` q<äHé ` eTVü‰uÛTÑ »' ` ø£sà¡ $X‚w‘ü ‘· Ô· «$‘Y ` $∫+‘·j÷· e÷dü `
s¡DÒ ` |üsêÁø£eTyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· eTVü‰‘·àHê ≈£îe÷s¡Msπ ´D X¯s¬ '’ _ÛqïuÛTÑ C≤+‘·s'¡ eTVü‰uÛTÑ »'
ø£sà¡ $X‚w‘ü ‘· Ô· «$‘Y dü' ø£|'æ q<äHé s¡DÒ |üsêÁø£eT+ $∫+‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, eTVü‰‘·àHê R eTVü≤˙j·TT&Óq’ {Ï,º ≈£îe÷s¡
Mπs´D R ≈£îe÷s¡kÕ«$TjÓTTø£ÿ |üsêÁø£eTeTT e+{Ï |üsêÁø£eTeTT >∑*qZ (‘˚q R Ä
nø£≈å î£ e÷s¡Tì#˚) X¯s¬ '’ R u≤DeTT\#˚, _ÛqïuÛTÑ C≤+‘·s'¡ R Áã<ä˝Δ q’… eø£då \úü eTT
>∑\yê&Ó,’ eTVü‰uÛTÑ »' R eTVü‰Ms¡T&ÉTqT, ø£sà¡ $X‚w‘ü ‘· Ô· «$‘Y R j·TT<äøΔ è£ ‘·éTT\
jÓTTø£ÿ $X‚weü TT\+<ä* s¡V≤ü düéTTqT ‘Ó*dæqyê&ÉTq>∑T, ø£|'æ R Vü≤qTeT, q<äHé
R >∑]+® #·T#·T, s¡DÒ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, |üsêÁø£eT+ R |üsêÁø£eTeTTqT >∑÷]Ã,
$∫+‘·j÷· e÷dü R Ä˝À∫+|ükÕ¬>qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ≈£îe÷s¡kÕ«$TjÓTTø£ÿ |üsêÁø£eTeTTqT uÀ*q eTVü‰|üsêÁø£eTeTTqT
Á|ü<ä]Ù+#·T#·Tqï eTVü≤˙j·TT&Ó’q Ä nø£å≈£îe÷s¡T&ÉT Á|üjÓ÷–+∫q X¯s¡eTT\#˚
>±j·T|ü&qç i=eTTà ø£*qZ eTVü‰Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT @j˚T düeTj·TeTT\+<äT @j˚T
ø£è‘·éTT\T >±$+#·T≥ <Ûsä à¡ yÓ÷ #·øÿ£ >± ‘Ó*dæq{Ïyº ê&ÉT >±e⁄q ø±˝À∫‘·eTT>±
;Ûøs£ e¡ TT>± >∑]+® #·T#·T n|ü&ÉT ‘êqT #·÷|üe\dæq |üsêÁø£eTeTTqT >∑÷]Ãj˚T
Ä˝À∫+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ nu≤\e <ë“\~yêø£sÁ¡ |üu'ÑÛ
ø£s√ ‘·´j·T+ ø£sà¡ eTVü≤ qàVü‰ã\' ˆ
(47) ` dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z 109
q #êdü´ düsê«Vü≤eø£sà¡ XÀ_Ûq'
Á|üe÷|üDÒ y˚T eT‹ s¡Á‘· C≤j·T‘˚ ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nu≤\e‘Y ` u≤\~yêø£sÁ¡ |üu'ÑÛ ` ø£s√‹ ` nj·T+ ` ø£sà¡ `
eTVü≤‘Y ` eTVü‰ã\' ` q ` #· ` ndü´ ` düsê«Vü≤eø£sà¡ XÀ_Ûq' ` Á|üe÷|üDÒ `
y˚T ` eT‹' ` nÁ‘· ` C≤j·T‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ã\' u≤\~yêø£s¡Á|üuÛÑ' nj·TyéT nu≤\e‘Y eTVü≤‘Y
ø£sà¡ ø£s√‹. düsê«Vü≤eø£sà¡ XÀ_Ûq' ndü´ Á|üe÷|üDÒ nÁ‘· y˚T eT‹' q #· C≤j·T‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ã\' R eTVü‰ã\XÊ*j·TT, u≤\~yêø£s¡Á|üuÛÑ' R ˝Ò‘·
dü÷s¡T´ìe+{Ï ‘˚»düT‡>∑\yê&ÉT q>∑T, nj·T+ R á‘·&TÉ , nu≤\e‘Y R ÁbÂ&ÛTÉ ìe˝…H,˚
eTVü≤‘Y ø£sà¡ R |òTü qyÓTqÆ ø±s¡éTTqT, ø£s√‹ R ø±$+#·T#·THêï&ÉT. düsê«Vü≤eø£sà¡
XÀ_Ûq' R j·TT<äeΔ TTq+<ä* düeTdüyÔ TÓ qÆ ÁøÏjT· \‘√&ÉqT Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ï,º ndü´
R MìjÓTTø£ÿ, Á|üe÷|üDÒ R dü+Vü‰s¡eTTq, nÁ‘· R Ç#·Ã≥, y˚T R Hê≈£î, eT‹' q
#· C≤j·T‘˚ R m+‘·e÷Á‘·eTTqT ãT~Δ |ü⁄≥Tº≥ ˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` u≤\dü÷s¡T´ìe+{Ï ‘˚»düT‡>∑\ á eTVü‰ã\XÊ*jÓÆTq n≈£åî&ÉT
u≤\Ts¡T #˚j·T˝Òq{Ïº >=|üŒ<Ó’q ø£è‘·éTTqT >±$+#·T#·THêï&ÉT. j·TT<äΔeTTq≈£î
dü+ã+~Û+∫q düeTdüÔ$C≤„qeTTqT øöX¯\eTTqT >∑*–q á‘·ìì e~Û+#·T
$wüjT· eTTq Hê≈£î eTqdüT‡ ˇ|üŒ≈£îqï~.
XÀ¢ˆˆ nj·T+ eTVü‰‘êà #· eTVü‰+X¯Ã Ms¡´‘·'
düe÷Væ≤‘· XÊÃ‹düV≤ü X¯Ã dü+j·TTπ> ˆ
ndü+X¯jT· + ø£sà¡ >∑TD√<äj÷· <äjT· +
düHê>∑jT· ø¬ Ìå s¡Tàì_ÛXÃ¯ |üPõ‘·' ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nj·T+ ` eTVü‰‘êà ` #· ` eTVü‰Hé ` #· ` Ms¡´‘·' ` düe÷Væ≤‘·'
` #· ` n‹düV≤ü ' ` #· ` dü+j·TTπ>, ndü+X¯jT· + ` ø£sà¡ >∑TD√<äj÷· ‘Y ` nj·T+
` düHê>∑jT· ø¬ 'Ìå ` eTTì_Û' ` #· ` |üPõ‘·' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` nj·T+, eTVü‰‘êà #· ` Ms¡´‘·' #· eTVü‰Hé dü+j·TTπ> düe÷Væ≤‘·',
n‹düVü≤' #· ø£s¡à>∑TD√<äj·÷‘Y ndü+X¯j·TyéT nj·T+ düHê>∑j·T¬øåÌ' eTTì_Û' #·
|üPõ‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ R á‘·&TÉ , eTVü‰‘êà #· R eTVü≤˙j·TT&ÉTqT, Ms¡´‘·' #·
R |üsêÁø£eTeTTe\q >∑÷&É, eTVü‰Hé R >=|üŒyê&ÉTqT, dü+j·TTπ> R j·TT<äeΔ TTq+<äT,
düe÷Væ≤‘·' #· R @ø±Á>∑eT>∑T ∫‘·eÔ TT >∑\yê&ÉTqT, n‹düV≤ü ' #· R >=|üŒ zs¡TŒ
>∑\yê&ÉTqT, (uÛeÑ ‹ R n>∑T#·THêï&ÉT) ø£sà¡ >∑TD√<äj÷· ‘Y R j·TT<äøΔ è£ ‘·éTT\˝Àì
>∑TDeTT\jÓTTø£ÿ Ä~Ûø´£ eTTe\q, ndü+X¯jT· yéT R ìdü‡+X¯jT· eTT>±, nj·T+ R
á‘·&TÉ , düHê>∑jT· ø¬ 'Ìå R Hê>∑T\‘√&ÉqT, j·T≈£îå \‘√&ÉqT >∑÷&çq{Ï,º eTTì_ÛXÃ¯ R
eTTqT\#˚>÷∑ &É, |üPõ‘·' R |üPõ+|üã&ÉTyê&ÉT, uÛeÑ ‹ R n>∑T#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á‘·&TÉ düV≤ü »eTT>∑H˚ eTVü≤˙j·TT&ÉT>± >±qe#·TÃ#·THêï&ÉT. ‘·q
|üsêÁø£eTeTT#˚ >∑÷&É ˙‘·&TÉ eTVü‰‘·Tà&˚ j·T>∑T#·THêï&ÉT. á‘·&TÉ j·TT<äeΔ TTq >=|üŒ
@ø±Á>∑‘· >∑*– j·TT<äøπΔ X¢ e¯ TT\qT düV≤æ +#·>\∑ yê&ÉT>± qTHêï&ÉT. j·TT<√Δ∫‘·yTÓ qÆ
|üsêÁø£e÷~>∑TDdü+|ü<ä#˚ ìdü‡+X¯j·TeTT>± ˙‘·&ÉT Hê>∑j·Tøå±<äT\≈£îqT,
eTVü≤s¡T¸\≈£îqT >∑÷&É |üPE´&˚ j·T>∑TqT.
XÀ¢ˆˆ |üsêÁø£yÓ÷‘ê‡Vü≤$eè<äΔe÷qdü'
düMTø£‘å ˚ e÷+ Á|üeTTU≤Á>∑‘· dæú ‡‘·' ˆ
|üsêÁø£y÷Ó Vü≤´dü´ eTHê+dæ ø£+|üjT˚ ‘Y
düTsêdüTsêD≤eT|æ oÁ|òTü ø±]D' ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üsêÁø£y÷Ó ‘ê‡Vü≤$eè<äeΔ ÷qdü' ` düMTø£‘å ˚ ` e÷+ ` Á|üeTTU≤Á>∑‘'·
` dæ‘ú '· ` |üsêÁø£eT' ` Væ≤ ` ndü´ ` eTHê+dæ ` ø£+|üjT˚ ‘Y ` düTsêdüTsêD≤+
` n|æ ` oÁ|òTü ø±]D' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üsêÁø£yÓ÷‘ê‡Vü≤$eè<äΔe÷qdü' Á|üeTTU≤Á>∑‘·' dæú‘·', e÷+
düMTø£‘å ,˚ oÁ|òTü ø±]D' ndü´ |üsêÁø£eT' düTsêdüTsêD≤yéT n|æ eTHê+dæ ø£+|üjT˚ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üsêÁø£y÷Ó ‘ê‡Vü≤$eè<äeΔ ÷qdü' R |üsêÁø£eTeTT#˚‘q· T ñ‘ê‡Vü≤eTT
#˚‘q· T eè~Δ u§+<äT#·Tqï eTqdüT‡>∑\yê&Ó,’ Á|üeTTU≤Á>∑‘'· R m≥ºm<äT≥, dæ‘ú '· R
ì\∫qyê&Ó,’ e÷+ R qqTï, düMTø£‘å ˚ R #·÷#·T#·THêï&ÉT, oÁ|òTü ø±]D' R y˚>e∑ TT>∑
ø£è‘·éTT\qT Ä#·]+#·Tq{Ïº, ndü´ R á‘·ìjÓTTø£ÿ, |üsêÁø£eT' R $Áø£eTeTT,
düTsêdüTsêD≤yéT n|æ R <˚e‘·\jÓTTø£ÿj·TT sêø£då Tü \jÓTTø£ÿj·TT ≈£L&É, eTHê+dæ R
eTqdüT‡\qT, ø£+|üjT˚ ‘Y R ø£+|æ+|ü#j ˚ T· TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒ<Óq’ |üsêÁø£eTeTT‘√qT, ñ‘ê‡Vü≤eTT‘√qT $»è+_Û+#·T#·Tqï{Ïº
á‘·&ÉT Hê m≥ºm<äT≥H˚ ì\∫ qqTï ìs¡“¤j·TeTT>± #·÷#·T#·THêï&ÉT. j·TT<äΔ
|ü<‘Δä T· \+<äT ˝≤|òTü eeTT >∑*qZ {Ïº á‘·ì |üsêÁø£eTeTTqT #·÷&É>± <˚e<ëqe⁄\T
>∑÷&É ø£+|æ+#·e\dæq<˚.
(47) ` dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z 111
XÀ¢ˆˆ q K\«j·T+ Hê_ÛuyÑÛ ˚ <äTù|øÏ‘å '·
|üsêÁø£y÷Ó Vü≤´dü´ s¡DÒ $es¡‘Δ ˚ ˆ
Á|üe÷|üD+ ‘˚«e eTe÷<ä´ s√#·‘˚
q es¡eΔ ÷H√-–ï s¡Tù|øÏ‘å T· + ø£eå T' ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` K\T ` nj·TyéT ` n_ÛuyÑÛ ‘˚ Y ` ñù|øÏ‘å '· ` |üsêÁø£eT' ` Væ≤
` ndü´ ` s¡DÒ ` $es¡‘Δ ,˚ Á|üe÷|üD+ ` ‘·T ` @e ` eTeT ` n<ä´ ` s√#·‘˚
` q ` es¡eΔ ÷q' ` n–ï' ` ñù|øÏ‘å T· + ` ø£eå T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡DÒ ndü´ |üsêÁø£eT' $es¡‘Δ ,˚ ñù|øÏ‘å '· #˚‘Y nj·T+ q K\T
q n_ÛuyÑÛ ‘˚ ,Y n<ä´ ndü´ Á|üe÷|üD+ ‘·T @e eTeT s√#·‘—˚ es¡eΔ ÷q' n–ï'
ñù|øÏ‘å T· + ø£eå T' q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡DÒ R j·TT<äΔeTTq+<äT, ndü´ R MìjÓTTø£ÿ, |üsêÁø£eT' R
$Áø£eTeTT, $es¡‘Δ ˚ R ô|]–b˛e⁄#·Tqï~. ñù|øÏ‘å '· #˚‘Y R ñù|øÏ+å |ü ã&çq#√,
nj·T+ R á‘·&TÉ , q K\T q n_ÛuyÑÛ ‘˚ Y R ‹s¡dÿü ]+|ü≈î£ +&É qT+&É&TÉ , n<ä´ R
H˚&TÉ , ndü´ R MìjÓTTø£ÿ, Á|üe÷|üD+ ‘·T @e R dü+Vü‰s¡yT˚ , eTeT R Hê≈£î,
s√#·‘˚ R Çwüeº T>∑T#·Tqï~, es¡eΔ ÷q' R eè~Δ#+Ó <äT#·Tqï{Ï,º n–ï' R n–ï, ñù|øÏ‘å T· +
R ñù|øÏ+å #·T≥≈£î, ø£eå T' q R ‘·–q~>±<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·TT<äeΔ TTq+ ~‘·ì |üsêÁø£eTeTT #·÷&É>± n+‘·ø+£ ‘·≈î£ ô|]–
b˛e⁄#·Tqï~. H˚ìfÒ¢ ñù|øÏå+∫q#√ á‘·&ÉT qqTï nD∫y˚j·T≈£î+&É qT+&É&ÉT.
n+<äT#˚ H˚ &û‘ì· ì dü+Vü≤]+#·T≥j˚T H˚qT #˚jT· e\dæq ø£è‘·éTT. n+‘·ø+£ ‘·≈î£
$dü]Ô +#·T#·Tqï n–ï qTù|øÏ+å #·T≥ me]øÏì ‘·><∑ Tä >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ Ç‹ Á|üy>˚ +∑ ‘·T |üsd¡ ´ü ‘·sÿ¡ j·THé
dü«ø£sà¡ jÓ÷>∑+ #· $<Ûëj·T Ms¡ýêHé ˆ
#·ø±s¡ y˚>+∑ ‘·T eTVü‰ã\ dü<Ô ë
eT‹+ #· #·Áøπ -dü´ e<Û̊ eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` Á|üy>˚ +∑ ` ‘·T ` |üsd¡ ´ü ` ‘·sÿ¡ j·THé ` dü«ø£sà¡ jÓ÷>∑+ `
#· ` $<Ûëj·T ` Ms¡ýêHé, #·ø±s¡ ` y˚>+∑ ` ‘·T ` eTVü‰ã\' ` ‘·<ë ` eT‹+
` #· ` #·Áøπ ` ndü´ ` e<Û̊ ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç‹ Ms¡ýêHé, eTVü‰ã\' (dü') |üsd¡ ´ü Á|üy>˚ +∑ ‘·sÿ¡ j·THé,
dü«ø£s¡àjÓ÷>∑+ #· $<Ûëj·T, eTVü‰ø£|æ' ‘·<ë ndü´ e<Û̊ eT‹+ #·Áπø— y˚>∑+ #·
#·ø±s¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç‹ R Ç≥T¢, Ms¡ýêHé R XÖs¡é+‘·T&ÉTqT, eTVü‰ã\' R
eTVü‰ã\dü+|üqTï&ÉTqT n>∑T, eTVü‰ø£|'æ R yêqs¡eTTKT´&É>T∑ , dü' R Ä Vü≤qTeT,
|üsd¡ ´ü R X¯Á‘·Te⁄jÓTTø£ÿ, Á|üy>˚ +∑ R rÁe‘·qT>∑÷]Ã, ‘·sÿ¡ j·THé R }Væ≤+#·T#·T,
dü«ø£sà¡ jÓ÷>∑+ #· R ‘·q ø£è‘·éTTjÓTTø£ÿ $<ÛëqeTTqT, $<Ûëj·T R ìs¡sí TT+#·Tø=ì,
‘·<ë R n|ü&ÉT, ndü´ R á‘·ìjÓTTø£ÿ, e<Û̊ R dü+Vü‰s¡eTTq+<äT, eT‹+ #·Áøπ R
Ä˝À#·q #˚ôdqT, y˚>+∑ #· #·ø±s¡ R ‘=+<äs|¡ &ü qÓ T >∑÷&É.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üsêÁø£eTe+‘·T&ÉTqT ã\XÊ*j·TTq>∑T Vü≤qTeT áØ‹>± X¯Á‘·Te⁄\
jÓTTø£ÿ $»è+uÛD Ñ eTTqT >∑÷]Ã Ä˝À∫+∫ ‘·qø£seÔ¡ éTTqT >∑÷&É ìs¡sí TT+#·Tø=ì
n|ü &Ü‘·ìì e~Û+#·T≥πø ìX¯ÃsTT+#·Tø=ì n+<äT\¬ø’ ‘·–q y˚–s¡bÕ≥TqT pô|qT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·d´ü ‘ê qwüº Vü≤j·÷ qàVü‰»yêHé
düe÷Væ≤‘ê Hê“¤sd¡ Vü ‰ü ì«es¡HÔ ˚ ˆ
»|ò÷ü q Ms¡' |ü~∏ yêj·TTùd$‘˚
‘·\Á|üV‰ü s¬ '’ |üeHê‘·à»' ø£|'æ ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·d´ü ` ‘êHé ` nwüVº ≤ü j·÷Hé ` eTVü‰»yêHé ` qe÷Væ≤‘êHé
` uÛ≤s¡dVü ‰ü Hé ` $es¡HÔ ˚ ` »|ò÷ü q ` Ms¡' ` |ü~∏ ` yêj·TTùd$‘˚ ` ‘·\Á|üV‰ü s¬ '’
` |üeHê‘·à»' ` ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üeHê‘·à»' Ms¡' dü' ø£|'æ eTVü‰»yêHé $es¡HÔ ˚ düe÷Væ≤‘êHé,
uÛ≤s¡dVü ‰ü Hé, ‘êHé nwüVº ≤ü j·÷Hé yêj·TTùd$‘˚ |ü~∏ ‘·\Á|üV‰ü s¬ '’ »|ò÷ü q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üeHê‘·à»' R yêj·TTq+<äqT&ÉTqT, Ms¡' R X¯Ss¡T&ÉTqT n>∑T,
dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, eTVü‰»yêHé R >=|üŒy˚>e∑ TT >∑\$j·TTqT, $es¡HÔ ˚ R
ãVüQ$<Ûyä TÓ qÆ >∑eTqeTTq+<äT, düe÷Væ≤‘êHé R #·øÿ£ ì•ø£D å eTT bı+~q$j·TTqT,
uÛ≤s¡düVü‰Hé R uÛ≤s¡eTTqT düVæ≤+|ü>∑\$j·TTq>∑T, ‘êHé nwüºVü≤j·÷Hé R Ä
mì$T~>∑Ti¿eTT\qT, yêj·TTùd$‘˚ R yêj·TTe⁄#˚ ùd$+|üã&çq{Ï,º |ü~∏ R e÷s¡eZ TTq
(Äø±X¯eTTq), ‘·\Á|üV‰ü s¬ '’ R ni#˚‹<Óã“\#˚, »|ò÷ü q R Á|üV≤ü ]+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj·TTq+<äqT&É>∑T ÄeTVü‰Ms¡T&Ó’q Vü≤qTeT j·TT<äΔeTTq+<äT
e\dæq{Ïº düø\£ $<Ûyä TÓ qÆ >∑eTqeTT\+<äTqT dü+|üPs¡yí TÓ qÆ •ø£D å eTTqT bı+~qyÓ’
m+‘·{Ï uÛ≤s¡yTÓ qÆ qT ne©\>∑ uÛ]Ñ +∫ eTVü‰y˚>e∑ TT‘√ |üsT¡ –&É>\∑ Ä nø£≈å î£ e÷s¡Tì
(47) ` dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z 113
nX¯«eTT\qT mì$T~+{Ïì Ä j·÷ø±X¯e÷s¡eZ TTq+<˚ ‘·q ni#˚‹ <Óã“\≈£îqT,
niÏø±*<Óã“\≈£îqT >∑TiÏ#d˚ æ Vü≤‘·e÷¬sÃqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü˝Ô Ò Hê_ÛV≤ü ‘√ eTVü‰s¡<'ä∏
dü ‘·d´ü |æ+>±~Û|eü T+Á‹ì]®‘'· ˆ
Á|üu>ÑÛ ï∑ ˙&É' |ü]eTTø£≈Ô L£ ãs¡'
|übÕ‘· uÛ÷Ñ eTÚ Vü≤‘·yêõ s¡+ãsê‘Y ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` ‘·˝Òq ` n_ÛVü≤‘·' ` eTVü‰s¡<∏ä' ` dü' ` ‘·dü´ `
|æ+>±~Û|üeT+Á‹ì]®‘·', Á|üuÛÑ>∑ï˙&É' ` |ü]eTTø£Ô≈£Lãs¡', |übÕ‘· ` uÛÑ÷eTÚ `
Vü≤‘·yêõ' ` n+ãsê‘Y ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· ‘·d´ü ‘·˝qÒ n_ÛV≤ü ‘·', |æ+>±~Û|eü T+Á‹ì]®‘'· , dü' eTVü‰s¡<'ä∏
Á|üu>ÑÛ ï∑ ˙&É', |ü]eTTø£≈Ô L£ ãs¡', Vü≤‘·yêõ' (düH)é n+ãsê‘Y uÛ÷Ñ eTÚ |übÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, ‘·˝qÒ R ni#˚‹#˚,
n_ÛV≤ü ‘·' R ø=≥ºã&çq~j·TTqT, |æ+>±~Û|eü T+Á‹ì]®‘'· R düTÁê⁄ì eT+Á‹jÓTÆ q
Vü≤qTeT#˚ »sTT+|üã&çq~j·TT q>∑T, dü' eTVü‰s¡<∏ä' R Ä >=|üŒ<Ó’q s¡<∏äeTT,
Á|üu>ÑÛ ï∑ ˙&É' R $iÏ–b˛sTTq ‘={Ï>º \∑ ~j·TTqT, |ü]eTTø£≈Ô L£ ãs¡' R }&çb˛sTTq
ø±&ç>\∑ ~j·TTqT, Vü≤‘·yêõ' R #·ìb˛sTTq >∑Ti¿eTT\T >∑\~j·TTqT, n+ãsê‘Y
R Äø£deü TTqT+&ç, uÛ÷Ñ eTÚ R H˚\ô|,’ |übÕ‘· R ≈£L˝…qT.
sê.•s√eTDÏ :` eTVü‰s¡<'ä∏ |übÕ‘· ` uÛ>Ñ ï∑ yÓTqÆ ˙&ÉeTTqT |ü]eTTø£≈Ô L£ ãs¡eTT\TqT
Vü≤‘·eTT˝…q’ nX¯«eTT\TqT ø£*–q eTVü‰s¡~≈∏ î£ &Óq’ n≈£îå &ÉT H˚\>∑÷˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ ni#˚‹ <Óã“≈£î >∑TiÏjÓÆT Ä‘·ì#˚
dü+|üPs¡íeTT>± <Ûä«+düyÓTÆq Ä j·T≈£åîì eTVü‰s¡<∏äeTT ‘={Ïº $iÏ–b˛sTT, ø±&ç
}&çb˛sTT, >∑Ti¿eTT\T #·ìb˛sTT m\¢sT¡ qT #·÷#·T#·T+&É>± Äø£deü TTqT+&ç H˚\ô|’
eTTø£ÿ\T eTTø£ÿ\T>± ≈£L˝…qT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·+ |ü]‘·´»´ eTVü‰s¡<√∏ s¡<+ä∏
düø±s¡Tàø£' K&É<Z säÛ '¡ K eTT‘·Œ‘·Hé ˆ
‘·b˛_Ûj÷Ó >± <äèwæ s¡TÁ>∑Ms¡ýêHé
$Vü‰j·T <˚V≤ü + eTs¡T‘ê$T yê\j·TyéT ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·+ ` |ü]‘·´»´ ` eTVü‰s¡<'ä∏ ` s¡<+ä∏ ` düø±s¡Tàø£' `
K&É<Z säÛ '¡ ` KyéT ` ñ‘·Œ‘·H,é ‘·b˛_Ûj÷Ó >±‘Y ` ãTTwæ' ` ñÁ>∑Ms¡ýêHé ` $Vü‰j·T
` <˚V≤ü + ` eTs¡T‘êyéT ` Çe ` Ä\j·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ñÁ>∑Ms¡ýêHé dü' eTVü‰s¡<'ä∏ , ‘·+ s¡<+ä∏ |ü]‘·´»´ düø±s¡Tàø£'
K&É<Z säÛ '¡ KyéT ñ‘·Œ‘·Hé ‘·b˛_Ûj÷Ó >±‘Y <˚V≤ü + $Vü‰j·T eTs¡T‘êyéT Ä\j·T+ ñ‘·Œ‘·H,é
ñÁ>∑Ms¡ýêHé ãTTwæ' Çe (ãuÛ÷Ñ e).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñÁ>∑Ms¡ýêHé R ñÁ>∑yTÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT>∑*qZ , dü' eTVü‰s¡<'ä∏ R
Ä eTVü‰s¡<Tä∏ &Óq’ n≈£îå &ÉT, ‘·+ s¡<+ä∏ R Ä eTVü‰s¡<eä∏ TTqT, |ü]‘·´»´ R $&É∫,
düø±s¡Tàø£' R <Ûqä TdüT‡‘√ ≈£L&çqyê&Ó,’ K&É<Z säÛ '¡ R K&ÉeZ TTqT <Û]ä +∫qyê&Ó,’ KyéT
R Äø±X¯eTTqT >∑÷]Ã, ñ‘·Œ‘·Hé R m>∑Ts¡T#·T, ‘·b˛_Ûj÷Ó >±‘Y R ‘·|dü Tü ‡e\q
>∑*–q jÓ÷>∑Xø¯ eÔÏ \q, <˚V≤ü + R X¯Øs¡eTTqT, $Vü‰j·T R $&É∫, eTs¡T‘êyéT
Ä\j·TyéT R <˚e‘·\≈£î ìyêdüyTÓ qÆ dü«s¡eZ TTqT >∑÷]Ã, ñ‘·Œ‘·Hé R m>∑Ts¡T#·Tqï{Ï,º
ãTTwæ' Çe R ãTTw”X«¯ s¡T&ÉTe˝…, ãuÛ÷Ñ e R ñ+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ñÁ>∑yTÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT>∑\ Ä nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT n|ü&ÉT •~∏\yÓTqÆ
‘·q s¡<∏äeTTqT $&ç∫ô|{Ïº <ÛäqTdüT‡qT K&ÉZeTTqT #˚‘·ã÷ì Äø£düeTTMT~øÏ
m>∑dæb˛e⁄#·T #·÷#·Tyê]øÏ ˇø£ eTVü≤]¸ ‘·q‘·b˛jÓ÷>∑X¯øÏÔ#˚ uÛÖ‹ø£X¯Øs¡eTTqT
$&ç∫ô|{Ïº ~e´<˚V≤ü eTT‘√ <˚e˝Àø£eTTq≈£î @>∑T#·Tqï≥T¢>± >±qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· ø£|æ dü+Ô $#·s+¡ ‘· eT+ãπs
|ü‹Å‹sÔ êC≤ì\dæ<ùΔä d$‘˚ ˆ
düyT˚ ‘·´ ‘·+ e÷s¡T‘·‘T· \´$Áø£eT'
Áø£yT˚ D »Á>±Vü≤ dü bÕ<äj÷Ó s¡› è&ÛyÉ Té ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ø£|'æ ` ‘·+ ` $#·s+¡ ‘·yTé ` n+ãπs ` |ü‹Å‹sÔ êC≤ì\dæ<Δä
ùd$‘˚, düyT˚ ‘·´ ` ‘·+ ` e÷s¡T‘·‘T· \´$Áø£eT' ` Áø£yT˚ D ` »Á>±Vü≤ ` dü' `
bÕ<äj÷Ó ' ` <Ûèä &ÛyÉ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· e÷s¡T‘·‘T· \´$Áø£eT' dü' ø£|'æ |ü‹Å‹sÔ êC≤ì\dæ<ùΔä d$‘˚
n+ãπs $#·s+¡ ‘·+ ‘·+ Áø£yT˚ D düyT˚ ‘·´ bÕ<äj÷Ó ' <Ûèä &Û+É »Á>±Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, e÷s¡T‘·‘T· \´$Áø£eT' R yêj·TT<˚e⁄ì‘√
düe÷qyÓTqÆ $»è+uÛDÑ eTT >∑*qZ {Ï,º dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, |ü‘Å· ‹sÔ êC≤ì\dæ<ùΔä d$‘˚
R >∑s¡T‘·à+‘·Tì#˚‘·qT yêj·TTe⁄#˚‘·qT dæ<äTΔ\#˚‘·qT ùd$+|üã&ÉT, n+ãπs R
(47) ` dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z 115
Äø±X¯eTTq+<äT, $#·s+¡ ‘·+ R dü+#·]+#·T#·Tqï{Ïº Ä nø£≈å î£ e÷s¡Tì, düyT˚ ‘·´ R
#˚], bÕ<äj÷Ó ' R bÕ<äeTT\+<äT, <Ûèä &Û+É R ã\eTT>±, »Á>±Vü≤ R |ü≥Tºø=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT yêj·TT<˚e⁄ìe˝… $»è+_Û+#·T#·Tqï Ä Vü≤qTeT `
>∑s¡T&ÉTq≈£îqT, yêj·TTe⁄q≈£îqT, dæ<äTΔ\≈£îqT dü+#ês¡düú\yÓTÆq Äø±X¯eTTq+<äT
dü+#·]+#·T#·Tqï Ä nø£≈å î£ e÷s¡Tì H˚sT¡ Œ>± düMT|æ+∫ Ä‘·ì bÕ<äeTT\qT s¬ +&ç+{Ïì
ã\eTT>∑ |ü≥Tºø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·+ düe÷$<Ûä´ düVü≤ÁdüX¯' ø£|æ'
eT¨s¡>+∑ >∑èVü≤´ Çyê+&ÉCXÒ «¯ s¡' ˆ
eTTyÓ÷#· y˚>± ‹Œ‘·è‘·T\´$Áø£y÷Ó
eTV”≤‘·˝Ò dü+j·T‹ yêqs√‘·eÔ T' ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·+ ` düe÷$<Û´ä ` düV≤ü ÁdüX'¯ ` ø£|'æ ` eT¨s¡>+∑ `
>∑èVü≤´ ` Çe ` n+&ÉCXÒ «¯ s¡' ` eTTyÓ÷#· ` y˚>±‘Y ` |æ‘è· ‘·T\´$Áø£eT' `
eTV”≤‘·˝Ò ` dü+j·T‹ ` yêqs√‘·eÔ T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |æ‘·è‘·T\´$Áø£eT', yêqs√‘·ÔeT' dü' ø£|æ', n+&ÉCÒX¯«s¡'
eT¨s¡>y∑ Té Çe dü+j·T‹ ‘·+ >∑èVü≤´ düV≤ü ÁdüX'¯ düe÷$<Û´ä y˚>±‘Y eTV”≤‘·˝Ò
eTTyÓ÷#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |æ‘è· ‘·T\´$Áø£eT' R ‘·+Á&ç‘√ düe÷qyÓTqÆ |üsêÁø£eTeTTø£*qZ {Ï,º
yêqs√‘·eÔ T' R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ >É T∑ , dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, n+&ÉCXÒ «¯ s¡' R |üøsåÏ êC…q’
>∑sT¡ &ÉT&ÉT, eT¨s¡>y∑ Té Çe R eTVü‰düsŒ¡ eTTqTe˝…, dü+j·T‹ R j·TT<äeΔ TTq+<äT,
‘·+ R Ä n≈£îå ì, >∑èVü≤´ R |ü≥Tºø=ì, düV≤ü ÁdüX'¯ R y˚sTT$<Ûeä TT\T>∑, düe÷$<Û´ä
R ø={Ï,º y˚>±‘Y R y˚>e∑ TT>±, eTV”≤‘·˝Ò R uÛ÷Ñ $Tô|,’ eTTyÓ÷#· R $&ç#qÓ T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q ‘·+Á&çjTÆÓ q yêj·TT<˚e⁄ì‘√ düe÷qyÓTqÆ |üsêÁø£eTeTT >∑*qZ {Ïº
Ä Vü≤qTeT Äø±X¯j·TT<äΔeTTq+<äT >∑s¡T‘·à+‘·T&ÉT eTVü‰düs¡ŒeTTqT |ü{Ïºq≥T¢>±,
n{≤¢ nø£≈å î£ e÷s¡Tì |ü≥Tºø=ì y˚sTT e÷iT\T y˚>e∑ TT>± –s¡–s¡Á‹|æŒ H˚\ô|ã’ &É
y˚ôdqT.
XÀ¢ˆˆ dü uÛ>Ñ ï∑ u≤VüAs¡Tø£{•° s√<Ûsä '¡
ø£så q¡ ïdüè vÏïs¡à~∏‘êdæ˝ú À#·q' ˆ
Á|ü_qÛ ïdü+~Û' Á|ü$ø°sãí¡ +<ÛHä √
Vü≤‘·' øÏ‘å Í yêj·TTdüT‘˚q sêø£då 'ü ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` uÛÑ>∑ïu≤VüAs¡Tø£{°•s√<Ûäs¡' ` ø£ås¡Hé ` ndüèø˘ `
ìs¡à~∏‘êdæ˝ú À#·q', Á|ü_qÛ ïdü+~Û' ` Á|ü$ø°sãí¡ +<Ûqä ', Vü≤‘·' ` øÏ‘å Í ` yêj·TTdüT‘˚q
` sêø£då 'ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêj·TTdüT‘˚q Vü≤‘·' dü' sêø£då 'ü uÛ>Ñ ï∑ u≤VüAs¡Tø£{•° s√<Ûsä '¡ ,
ìs¡à~∏‘êdæ˝ú À#·q' Á|ü_qÛ ïdü+~Û', Á|ü$ø°sãí¡ +<Ûqä ' düH,é ø£så H¡ é ndüèø˘ øÏ‘å Í (|übÕ‘·).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêj·TTdüT‘˚q R yêj·TTq+<äqTì#˚, Vü≤‘·' R ‘·TqTeTã&çq, dü'
sêø£då 'ü R Ä sêø£då Tü &ÉT, uÛ>Ñ ï∑ u≤VüAs¡Tø£{•° s√<Ûsä '¡ R $iÏ–b˛sTTq uÛTÑ »eTT\TqT
‘=&É\TqT, q&ÉTeTTqT, yÓT&ÉjT· TqT >∑\yê&ÉTqT, ìs¡à~∏‘êdæ˝ú À#·q' R #·÷s¡eí TT
>±$+|üã&çq meTTø£\T ø£qTï\T >∑\yê&ÉTqT, Á|ü_qÛ ïdü+~Û' R }&çb˛sTTq ø°fió¯ fl
>∑\yê&ÉTqT, Á|ü$ø°sãí¡ +<Ûqä ' R #Ó~]b˛sTTq dü+~Ûã+<Ûeä TT\T >∑\yê&ÉTqT n>∑T#·T,
ø£så H¡ é ndüèø˘ R ø±s¡T#·TqïHÓ‘T· iÔ T >∑\yê&Ó,’ øÏ‘å Í R H˚\ô|,’ |übÕ‘· R |ü&qÓ T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT#˚ Hê $<Ûeä TT>± $Vü≤‘·T&Óq’ Ä nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT $iÏ–b˛sTTq
u≤VüQe⁄\T, }s¡Te⁄\T, q&ÉTeTT, yÓT&É ‘√&ÉqT, eTT≈£ÿ\T eTTø£ÿ˝…q’ meTTø£\TqT,
ø£qTÁ>∑T&ÉTq¢ T >∑\yê&Ó’ düsê«ej·TeTT\jÓTTø£ÿ ø°fió¯ flqT $&çb˛>± s¡øeÔ£ TTqT Á>∑≈î£ ÿ#·T
H˚\>∑÷˝…qT.
XÀ¢ˆˆ eTVü‰ø£|æ s¡÷“¤$T‘·˝Ò ì|”&´É ‘·+
#·ø±s¡ s¡ø√å ~Û|‘ü ˚ s¡àVü≤ <ä“j
¤ T· yéT ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTVü‰ø£|'æ ` uÛ÷Ñ $T‘·˝Ò ` ì|”&´É ` ‘·+ ` #·ø±s¡ ` s¡ø√å ~Û|‘ü '˚
` eTVü≤‘Y ` uÛj Ñ T· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ø£|'æ ‘·+ uÛ÷Ñ $T‘·˝Ò ì|”&´É s¡ø√å ~Û|‘ü '˚ eTVü≤‘Y uÛj Ñ T· +
#·ø±s¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·+ R Ä nø£≈å î£ e÷s¡Tì, uÛ÷Ñ $T‘·˝Ò R H˚\ô|,’ ì|”&´É R |ü&>É ={Ï,º
s¡ø√å ~Û|‘ü '˚ R sêø£då sü êC…q’ sêeDTq≈£î, eTVü≤‘Y uÛj Ñ T· + R >=|üŒ<Óq’ uÛj
Ñ T· eTTqT,
#·ø±s¡ R ø±$+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&Ü $<ÛäeTT>± Ä j·Tø£å≈£îe÷s¡Tì H˚\ô|’ ≈£L\y˚dæ
sêø£då sü êC…q’ <äXÁ¯ ê⁄q≈£î n$T‘·yTÓ qÆ ;Û‹ì >∑÷s¬ ÃqT.
XÀ¢ˆˆ eTVü≤]¸ _Û X¯ÃÁø£#s¬· ’ dü‡e÷>∑‘'’Ó
düy˚T‘·´ uÛÑ÷‘Ó’X¯Ã düj·Tø£å|üqï¬>’' ˆ
(47) ` dü|üÔ#·‘ê«]+X¯düs¡Z 117
düTs¬ X’ Ã¯ ùd+Å<’Ó s¡“¤ èX¯C≤‘·$düàjÓTÆ '
Vü≤‘˚ ≈£îe÷πs dü ø£|æ ]ïØøÏ‘å '· ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTVü≤]¸_'Û ` #·Áø£#s¬· '’ ` düe÷>∑‘'’Ó ` düyT˚ ‘·´ ` uÛ÷Ñ ‘Ó'’ ` #· `
düjT· ø£|å qü ï¬>'’ ` düTs¬ '’ ` #· ` ùd+Å<'’Ó ` uÛèÑ X¯C≤‘·$düàjÓTÆ ', Vü≤‘˚ ` ≈£îe÷πs `
dü' ` ø£|'æ ` ìØøÏ‘å '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ≈£îe÷πs Vü≤‘˚ dü‹ dü' ø£|'æ uÛèÑ X¯C≤‘·$düàjÓTÆ ' düyT˚ ‘·´ düe÷>∑‘'’Ó
#·, ùd+Å<'’Ó düTs¬ '’ #· ìØøÏ‘å '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ≈£îe÷πs R nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT, Vü≤‘˚ dü‹ R #·+|üã&É>±, uÛèÑ X¯C≤‘·
$düàjÓTÆ ' R $TøÏÿ*>± ÄX¯Ãs¡éTT ø£*–q{Ïº yês¡TqT, düyT˚ ‘·´ R ø£\dæ, düe÷>∑‘'’Ó
R e∫Ãq{Ïyº ês¡TqT, #·Áø£#s¬· '’ R CÀ´‹X¯ÃÁø£eTTq+<äT dü+#·]+#·Tyês¡Tq>∑T, eTVü≤]¸_'Û
R eTVü≤s¡T¸\#˚‘q· T, düjT· ø£|å qü ï¬>'’ R j·T≈£îå \‘√&ÉqT, |üqï>∑T\‘√&ÉqT >∑÷&çq{Ï,º
uÛÑ÷‘Ó’' #· R uÛÑ÷‘·eTT\#˚‘·qT, ùd+Å<Ó’' R Ç+Á<äTì‘√ >∑÷&çq{Ïº, düT¬s’' R
<˚e‘·\#˚‘q· T, dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, ìØøÏ‘å '· R #·÷&Éã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nø£≈å î£ e÷s¡T &Ü $<Ûeä TT>∑ eTè‹H=+<ä>±H˚ n#·Ã{ÏøÏ #˚]j·TTqï
CÀ´‹X¯ÃÁø£eTTq+<ä* dü|eÔü TVü≤]¸ Á|üuèÑÛ ‘·T\TqT, j·T≈£îå \T |üqï>∑T\T eTTqï>∑Tyês¡TqT,
eTVü‰uÛ÷Ñ ‘·eTT\TqT, <˚y+˚ Á<äTì‘√ >∑÷&çq <˚e‘·\TqT n$T‘·yTÓ qÆ ÄX¯Ãs¡éTT‘√
Ä Vü≤qTeTqT #·÷&ÉkÕ–].
XÀ¢ˆˆ ìbÕ‘·´ ‘·+ eÁõdüT‘√|üeT+ s¡DÒ
≈£îe÷s¡ eTø£+å ø£‘å C· À|üyT˚ ø£Då yéT ˆ
‘·<e˚ Ms√-_Û»>±eT ‘√s¡D+
ø£è‘·øDå£ ' ø±\ Çe Á|üC≤ø£j å T˚ ˆˆ 39
ª nø£å≈£îe÷s¡e<Û√μ HêeT
dü|üÔ#·‘ê«]+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìbÕ‘·´ ` ‘·+ ` eÁõdüT‘√|üeT+ ` s¡D,Ò ≈£îe÷s¡yTé ` nø£+å `
ø£‘å C· À|üyT˚ ø£D
å yéT, ‘·‘Y ` @e ` Ms√ ` n_Û»>±eT ` ‘√s¡D+, ø£è‘·øDå£ ' `
ø±\' ` Çe ` Á|üC≤ø£j å T˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' Ms¡' s¡DÒ eÁõdüT‘√|üeT+, ø£‘å C· À|üyT˚ ø£Då + ‘·yTé nø£+å
≈£îe÷s¡+ ìbÕ‘·´, Á|üC≤ø£j å T˚ ø£è‘·øD å£ ' ø±\' Çe ‘·‘Y ‘√s¡DyéT @e n_Û»>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' Ms¡' R Ms¡T&Ó’q Ä Vü≤qTeT, s¡DÒ R j·TT<äΔeTTq+<äT,
eÁõdüT‘√|üeT+ R <˚y+˚ Á<äTì |ü⁄Á‘·Tì‘√ kÕ{ÏjT· >∑T yê&ÉTqT, ø£‘å C· À|üyT˚ ø£D å +R
s¡øeÔ£ TTqT uÀ*qø£qTï\T >∑\yê&ÉTq>∑T, ‘·+ nø£+å ≈£îe÷s¡+ R Ä nø£≈å î£ e÷s¡Tì,
ìbÕ‘·´ R ≈£L*Ã, Á|üC≤ø£j å T˚ R »qø£j å T· eTTq+<äT, ø£è‘·øD
å£ ' R y˚&TÉ ø£>*∑ qZ {Ï,º
ø±\' Çe R j·TeTT&ÉTe˝…, ‘·‘Y ‘√s¡DyéT @e R Ä ãVæ≤s›ê«s¡eTTH˚, n_Û»>±eT
R #˚sT¡ ø=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ms¡T&Óq’ j·÷ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, mi¿ì ø£qTï\‘√ eTVü‰Ms¡T&ÉTqT
<˚y+˚ Á<äTì |ü⁄Á‘·Tìe+{Ï eTVü≤‘·Ô «eTT>∑\yê&ÉTq>∑T Ä nø£≈å î£ e÷s¡Tì j·TT<äeΔ TTq
e~Û+∫ Á|üC≤$HêX¯eTTq¬ø’ y˚&ÉTø£|ü&ÉT#·T düeTj·TeTTø=i≈£î #·÷#·T#·Tqï
j·TeT<Ûsä à¡ sêEe˝… |üPs¡«eTT Ø‹>± ãVæ≤s›ê«s¡eTT MT<äøπ b˛sTT ≈£Ls¡TÃ+&ÓqT.
ªªnø£≈å î£ e÷s¡e<Ûμä μ nqT
q\Tã~@&Éedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ s¡øå√~Û|ü‹ s¡àVü‰‘êà
Vü≤q÷eT‘êπøå ìVü≤‘˚ ≈£îe÷πs ˆ
eTq dü‡e÷<Ûëj·T ‘· <˚+Á<äø\£ Œ+
düe÷~<˚ X‚+Á<äõ‘·+ düs√wüyTé ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` s¡ø√å ~Û|‹ü ' ` eTVü‰‘êà, Vü≤q÷eT‘ê ` nπøå `
ìVü≤‘˚ ` ≈£îe÷πs, eTq' ` düe÷<Ûëj·T ` ‘·<ë ` Ç+Á<äø\£ Œ+, düe÷~<˚X¯ `
Ç+Á<äõ‘·+ ` düs√wüyTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Vü≤q÷eT‘ê ≈£îe÷πs nπøå ìVü≤‘˚ (dü‹) eTVü‰‘êà dü'
s¡ø√å ~Û|‹ü ' eTq' düe÷<Ûëj·T ‘·<ë düs√wüyTé Ç+Á<äø\£ ŒyéT Ç+Á<äõ‘·+ düe÷~<˚X.¯
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤q÷eT‘ê R Vü≤qTeT#˚, ≈£îe÷πs nπøå R nø£å≈£îe÷s¡T&ÉT,
ìVü≤‘˚ (dü‹) R #·+|üã&çqyê&ÉTø±>±, ‘·‘'· R |æeTà≥, eTVü‰‘êà R eTVü≤˙j·TT&Óq’ ,
dü' s¡ø√å ~Û|‹ü ' R Ä sêø£då sü êE, eTq' R eTqdüT‡qT, düe÷<Ûëj·T R ∫ø£ÿã≥Tºø=ì,
‘·<ë R n|ü&ÉT, düs√wü+ R s√wüeTT‘√, Ç+Á<äø\£ Œ+ R Ç+Á<äTì‘√ düe÷qyÓTqÆ
|üsêÁø£eTeTT ø£\ Ç+Á<äõ‘·TqÔ T, düe÷~<˚X¯ R ÄC≤„|+æ #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT Vü≤qTeT+‘·Tì#˚ ìVü≤‘·T&Óq’ ≥T¢ $ì sêø£då sü êE
#Ó~]b˛sTTq ‘·q >∑T+&ÓqT ∫ø£ÿã≥Tºø=ì rÁeyÓTqÆ s√wüeTT‘√ ‘·q Ä»„ø=i≈£î
y˚∫j·TTqï{Ïº Ç+Á<ä‘·T\´|üsêÁø£eTT&Ó’q Ç+Á<äõ‘·TÔqT Vü≤qTeT+‘·T HÓ<äTs=ÿqT≥
ø±C≤„|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·« eTÅdüÔ$ #·Ã¤ÅdüÔuÛÑè‘ê+ e]wü̃'
düTsêdüTsêD≤eT|æ XÀø£<ë‘ê ˆ
düTsπ wüß ùd+Á<˚wßü #· <äèwüøº s£ êà
|æ‘êeTVü‰sê<Ûqä dü+∫‘êÅd'Ôü ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·«+ ` nÅd$Ôü ‘Y ` X¯ÅduÔü èÑÛ ‘ê+ ` e]wü̃' ` düTsêdüTsêD≤yéT `
n|æ ` XÀø£<ë‘ê ` düTsπ wüß ` ùd+Á<˚wßü ` #· ` <äèwüøº s£ êà ` |æ‘êeTVü‰sê<Ûqä
dü+∫‘êÅdüÔ' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·«yéT nÅd$Ôü ‘Y, X¯ÅduÔü èÑÛ ‘ê+ e]wü'˜ düTsêdüTsêD≤yéT n|æ XÀø£<ë‘ê
ùd+Á<˚wßü düTsπ wüß <äèwüøº s£ êà, |æ‘êeTVü‰sê<Ûqä dü+∫‘êÅd'Ôü #· (ndæ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«yéT R ˙e⁄, nÅd$Ôü ‘Y R nÅdeÔü TT\ HÓi–Ï qyê&Ée⁄, X¯ÅduÔü èÑÛ ‘ê+
R Äj·TT<Û<ä ëÛ s¡T\˝À, e]wü̃' R ÁX‚wßü &˜ eÉ ⁄, düTsêdüTsêD≤yéT n|æ R <˚e‘·\≈£îqT,
<ëqe⁄\≈£îqT ≈£L&É, XÀø£<ë‘ê R <äT'KeTTqT ø£*–+#·Tyê&Ée⁄, ùd+Á<˚wüß R
<˚y+˚ Á<äTì‘√ >∑÷&çq{Ï,º düTsπ wüß R <˚e‘·\j·T+<äT, <äèwüøº s£ êà R #·÷&Éã&çq >=|üŒ
ø£è‘·éTT\T >∑\yê&Ée⁄, |æ‘êeTVü‰sê<Ûäqdü+∫‘êÅdüÔ' #· R ÁãVü≤à<˚e⁄ìjÓTTø£ÿ
Äsê<ÛäqeTT#˚ kÕ~Û+|üã&çq >=|üŒ nÅdüÔeTT\T >∑\yê&Ée⁄≈£L&ÉqT, (ndæ R
n>∑T#·THêïe⁄).
‘ê‘·Œs¡éTT :` z y˚T|òTü Hê<äT&Ü! ˙e⁄ nÅd$Ôü <ä´\qT düeTÁ>∑eTT>± H˚]Ãqyê&Ée⁄.
Äj·TT<Ûeä TT\qT|üj÷Ó –+|ü H˚]Ãq jÓ÷<ÛTä \˝À nÁ>∑>D ∑ T´&Ée⁄. ˙ |üsêÁø£eTeTT#˚
<˚e‘·\≈£îqT <ëqe⁄\≈£îqT >∑÷&É ~>∑T\T ø£*Œ+#·Tyê&Ée⁄. <˚y+˚ Á<äTì‘√ >∑÷&çq
<˚e‘·˝\… ]¢ øÏì ˙ j·TT<äHΔ |’Ó ⁄ü DéTTqT >∑q|üi∫qyê&Ée⁄. ÁãVü≤à<˚e⁄ì Äsê~Û+∫
~yê´ÅdeÔü TT\qT ã&çdqæ yê&Ée⁄qT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ‘· yêÅdãÔü \ e÷kÕ<ä´ HêdüTsê q eTs¡T<äDZ ≤' ˆ
q X‚≈î£ dü‡eTπs kÕú‘T· + düTsπ X¯«s¡deü ÷Á•‘ê' ˆ
q ø£•Ã Å‹wÔ ßü ˝Àπøwüß dü+j·TTπ> q >∑‘Á· X¯eT' ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·e ` nÅdãÔü \+ ` ÄkÕ<ä´ ` q ` ndüTsê' ` q ` eTs¡T<äDZ ≤',
q ` X‚≈î£ ' ` düeTπs ` kÕú‘T· + ` düTsπ X¯«s¡deü ÷Á•‘ê', q ` ø£•Ã‘Y ` Á‹wüß `
˝Àπøwüß ` dü+j·TTπ> ` q ` >∑‘Á· X¯eT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düeTπs ‘·e nÅdãÔü \yéT ÄkÕ<ä´ ndüTsê' kÕú‘T· + q X‚≈î£ '—
düTsπ X¯«s¡deü ÷Á•‘ê' eTs¡T<äD Z ≤' (n|æ) (q X‚≈î£ ') Á‹wüß ˝Àπøwüß ø£•Ã‘Y dü+j·TTπ>
q >∑‘Á· X¯eT' q (ndæ)Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düeTπs R j·TT<äΔeTTq+<äT, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, nÅdüÔã\+ R
nÅdãÔü \eTTqT, ÄkÕ<ä´ R bı+~, ndüTsê' R sêø£då Tü \T >±ì, eTs¡T<äD Z ≤' R
<˚e‘·\T ø±ì, eT÷&ÉT ˝Àø£eTT\+<äTqT, ø£•Ã‘Y R ˇø£&ÉTqT, dü+j·TTπ> R
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 121
j·TT<äeΔ TTq+<äT, q >∑‘Á· X¯eT' R bı+<äì øπ X¢ e¯ TT >∑\yê&ÉT, q (ndæ)Ô R ˝Ò&TÉ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙≈£î>∑\ nÅdãÔü \Á|üu≤Û eeTT#˚ j·TT<äeΔ TTq+<äT ìHÓï~]+∫ ì\#·T≥≈£î
sêø£då Mü s¡T\≈£î>±ì <˚y+˚ Á<äTì s¡øDå£ eTTbı+~ j·TTqï{Ïº <˚e‘·\≈£î>±ì me«]øÏì
X¯ø˝ÔÏ <Ò Tä düTe÷! Á‹uÛTÑ eqeTT\+<äTqT j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $T˝À ˙¬ø<äTs¡T>± ì\∫ øπ X¢ e¯ TT\
bÕ\T>±ìyê&ÉT me«&ÉTqT˝Ò&TÉ .
XÀ¢ˆˆ uÛTÑ »Msê´_Û>T∑ |üXÔ Ã¯ ‘·|kü Õ #ê_Ûsø¡ ‘åÏ '· ˆ
<˚Xø¯ ±\$uÛ≤>∑»„ düÔ «y˚Te eT‹dü‘eÔ· T' ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛTÑ »Msê´_Û>T∑ |ü'Ô ` #· ` ‘·|kü Õ ` #· ` n_Ûsø¡ ‘åÏ '· ` <˚Xø¯ ±\
$uÛ≤>∑»'„ ` ‘·«yéT ` @e ` eT‹dü‘eÔ· T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«yéT @e uÛTÑ »Msê´_Û>T∑ |ü'Ô #· ‘·|kü Õ n_Ûsø¡ ‘åÏ '· #· <˚Xø¯ ±\
$uÛ≤>∑»'„ eT‹dü‘eÔ· T' #· (ndæ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«yéT @e R ˙y˚, uÛTÑ »Msê´_Û>T∑ |ü'Ô #· R uÛTÑ »|üsêÁø£eTeTT#˚
s¡ø+åÏ |üã&çqyê&Ée⁄qT, ‘·|kü Õ R ‘·|dü Tü ‡#˚, n_Ûsø¡ ‘åÏ '· #· R s¡ø+åÏ |üã&çqyê&Ée⁄qT,
<˚X¯ø±\$uÛ≤>∑»„' R <˚X¯eTTjÓTTø£ÿj·TT, ø±\eTTjÓTTø£ÿj·TT $uÛ≤>∑eTTqT >∑÷]Ã
‘Ó*dæq yê&Ée⁄qT, eT‹dü‘eÔ· T' R Á|ü»#„ ˚ ÁX‚wßü &˜ eÉ ⁄qT, #· (ndæ) R n>∑T#·THêïe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z MsêÁπ>düsê! ˙ uÛTÑ »|üsêÁø£eTeTT#˚ ìqTï ˙e⁄ s¡ø+åÏ #·Tø=qT
#·THêïe⁄. eTiÏjT· T ˙ ‘·b˛ã\eTT#˚ >∑÷&É ˙e⁄ s¡ø+åÏ |üã&ÉT#·THêïe⁄. <˚Xø¯ ±\eTT\
‘ês¡‘e· TéTT #·øÿ£ >± ‘Ó*dæqyê&Ée⁄ ˙y˚! ˙y˚ >=|üŒ Á|üC≤„XÊ*$.
XÀ¢ˆˆ q ‘˚ -düÔ ´X¯ø´£ + düeTπswüß ø£sà¡ D≤
q ‘˚ -düÔ ´ø±s¡´+ eT‹|üPs¡«eT+Á‘·DÒ ˆ
q ‘˚ -dæÔ ø£•Ã Á‹wüß dü+Á>∑ùV≤wüß yÓ’
q y˚<ä j·T ùdÔ-ÅdüÔ ã\+ ã\+ #· ‘˚ ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` ‘˚ ` ndæÔ ` nX¯ø´£ + ` düeTπswüß ` ø£sà¡ D≤, q ` ‘˚ ` ndæÔ
` nø±s¡´+ ` eT‹|üPs¡«eT+Á‘·DÒ ` q ` ‘˚ ` ndæÔ ` ø£•Ã‘Y ` Á‹wüß `
dü+Á>∑ùV≤wüß ` yÓ,’ q ` y˚<ä ` j·T' ` ‘˚ ` nÅdãÔü \+ ` ã\+ ` #· ` ‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düeTπswüß ‘˚ ø£sà¡ D≤ nX¯ø´£ + q ndæ.Ô eT‹|üPs¡«eT+Á‘·DÒ ‘˚
nø±s¡´+ q ndæ,Ô Á‹wüß dü+Á>∑ùV≤wüß ` j·T' ‘˚ nÅdãÔü \+, ‘˚ ã\+ #· q y˚<ä dü'
ø£•Ã‘Y q ndæ.Ô
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` düeTπswüß R j·TT<äeΔ TT\+<äT, ‘˚ R ˙ jÓTTø£ÿ, ø£sà¡ D≤ R |üPìø£#‘˚ ,·
nX¯ø´£ + R nkÕ<Û´ä yÓTqÆ ~, q ndæÔ R ˝Ò<Tä , eT‹|üPs¡«eT+Á‘·DÒ R ãT~ΔeT÷\ø£yTÓ qÆ
Ä˝À#·qeTTq+<äT, ‘˚ R ˙≈£î, nø±s¡´+ R #˚jT· X¯ø´£ eTT>±ì|üì, q ndæÔ R ˝Ò<Tä ,
Á‹wüß dü+Á>∑ùV≤wüß R eT÷&ÉT˝Àø£eTT\j·T+<äTqT, j·T' R me&ÉT, ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ,
nÅdãÔü \+ R nÅdXÔü ø¯ ìÔÏ , ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, ã\+ #· R kÕeTs¡´ú eTTqT, q y˚<ä R
‘Ó*dæø=q˝Ò&√, dü' R n{Ïyº ê&ÉT, ø£•Ã‘Y R ˇø£ÿ&ÉTqT, q ndæÔ R ˝Ò&TÉ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·TT<äeΔ TT\+<äT ˙e⁄ ìs¡«Væ≤+|üC≤\ì nkÕ<Û´ä ø£è‘·éTT @~j·TTqT
˝Ò<Tä . á eT÷&ÉT ˝Àø£eTT\+<äTqT ˙ nÅdãÔü \eTTqT >∑TiÏ+∫>±ì X¯Øs¡ã\eTTqT
>∑TiÏ+∫>±ì ‘Ó*j·Tìyê&ÉT me«&ÉTqT ˝Ò&TÉ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ eT e÷qTs¡÷|ü+ ‘·|kü ˛ ã˝+ #· ‘˚
|üsêÁø£eT XÊÃÅdãÔü \+ #· dü+j·TTπ> ˆ
q ‘ê«+ düe÷kÕ<ä´ s¡D≤eeTπs›
eTqÁX¯ÙeT+ >∑#Ã· ‹¤ ì•Ã‘ês¡yú Té ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTeT ` nqTs¡÷|ü+ ` ‘·|dü 'ü ` ã\+ ` #· ` ‘˚ ` |üsêÁø£eT'
` #· ` nÅdãÔü \+ ` #· ` dü+j·TTπ> ` q ` ‘ê«+ ` düe÷kÕ<ä´ ` s¡D≤eeTπs› `
eTq' ` ÁX¯eT+ ` >∑#Ã· ‹¤ ` ì•Ã‘ês¡yú Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ ‘·|üdü' ã\+ #·, |üsêÁø£eT' #·, nÅdüÔã\+ #·, eTeT
nqTs¡÷|üyTé , s¡D≤eeTπs› ‘ê«+ düe÷kÕ<ä´ y˚T eTq' ì•Ã‘ês¡+ú (dü‘)Y ÁX¯eT+ q
>∑#·Ã¤‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, ‘·|dü 'ü R ‘·|eü TT jÓTTø£ÿ, ã\+ #· R ã\eTTq÷ï,
|üsêÁø£eT' #· R |üsêÁø£eTeTTq÷ï, nÅdãÔü \+ #· R nÅdeÔü TT\ ã\eTTq÷ï, eTeT
R Hê≈£î, nqTs¡÷|üyTé R dü<èä X¯ýÓTj Æ T· Tqï~. s¡D≤eeTπs› R j·TT<äΔ dü+|òTü s¡¸eTTq,
‘ê«+ R ìqTï, düe÷kÕ<ä´ R bı+~, y˚T R HêjÓTTø£ÿ, eTq' R eTqdüT‡, ì•Ã‘ês¡+ú
dü‘Y R »j·TeTT $wüjT· eTTq ìX¯Ãj·TeTTø£\<Ó,’ ÁX¯eT+ R $cÕ<äeTTqT, q >∑#Ã· ‹¤
R bı+<ä<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙e⁄ ‘· b ˛ã\eTTqqT j· T T<ä Δ e TTqqT nÅdü Ô ã \eTTqqT
qqTïuÀ*qyê&Ée⁄. j·TT<äeΔ TTq dü+ø£≥eTT >∑\TZq|ü&ÉT HêeTqdüT ìqTï <ä\+∫
<äT'KeTT H=+<ä≈î£ +&ÉTqT.
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 123
XÀ¢ˆˆ ìVü≤‘ê' øÏ+ø£sêdü‡sπ « »+ãTe÷© #· sêø£då 'ü ˆ
ne÷‘ê´|ü⁄Å‘êÔ MsêX¯Ã |ü+#· ùdHêÁ>∑j÷· sTTq' ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìVü≤‘ê' ` øÏ+ø£sê' ` düsπ « ` »+ãTe÷© ` #· ` sêø£då 'ü `
ne÷‘·´|ü⁄Á‘ê' ` Msê' ` #· ` |ü+#· ` ùdHêÁ>∑j÷· sTTq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düsπ « øÏ+ø£sê' ìVü≤‘ê'. sêø£då 'ü »+ãTe÷© #· (ìVü≤‘·').
Msê' ne÷‘·´|ü⁄Á‘ê' #·, |ü+#· ùdHêÁ>∑j÷· sTTq' #· (ìVü≤‘ê').
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düsπ « øÏ+ø£sê' R øÏ+ø£ss¡ êø£då Tü ˝…\s¢ T¡ qT, ìVü≤‘ê' R #·+|üã&ç],
sêø£då 'ü »+ãTe÷© #· R sêø£då Tü &Óq’ »+ãTe÷*j·TT, (ìVü≤‘·' R e~Û+|üã&ÓqT).
Msê' R X¯Ss¡T˝…’q, ne÷‘·´|ü⁄Á‘ê' #· R eT+Á‹≈£îe÷s¡T\TqT, |ü+#·
ùdHêÁ>∑j÷· sTTq' R ◊<äT>∑Ts¡T ùdHê~Û|‘ü T· \TqT, ìVü≤‘ê' R #·+|üã&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTq øÏ+ø£s¡sêø£ådüT ˝…\¢s¡TqT eTs¡DÏ+∫]. sêø£ådüMs¡T&Ó’q
»+ãTe÷*j·TTqT e~Û+|üã&ÓqT. eTVü‰Ms¡T˝…’q eT+Á‹≈£îe÷s¡T ˝Ò&ÉT>∑Ts¡TqT
ùdHê~Û|‘ü T· ˝Òe⁄s¡TqT >∑÷&É |ü+#·‘«· eTT H=+~].
XÀ¢ˆˆ ã˝≤ì düTdüeTè<ëΔì kÕX¯«Hê>∑s<¡ ë∏ ì #· ˆ
dü¨<äs¡ ùdÔ <äsTT‘·' ≈£îe÷s√-ø£Xå Ã¯ dü÷~‘·' ˆ
q Væ≤ ‘˚ùw«e y˚T kÕs√ j·TdüÔ « j·T´]ìwüO<äq ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ã˝≤ì ` düTdüeTè<ëΔì ` kÕX¯«Hê>∑s<¡ ë∏ ì #· ` dü¨<äs'¡ ` ‘˚
` <äsTT‘·' ` ≈£îe÷s¡' ` nø£'å ` #· ` dü÷~‘·', q ` Væ≤ ` ‘˚wßü ` @e ` y˚T
` kÕs¡' ` j·T' ` ‘·«sTT ` n]ìwüO<äq ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕX¯«Hê>∑s<¡ ë∏ ì düTdüeTè<ëΔì ã˝≤ì (ìVü≤‘êì)— ‘˚ <äsTT‘·',
dü¨<äs'¡ , ≈£îe÷s¡' nø£'å #· dü÷~‘·'— n]ìwüO<äq! ‘·«sTT y˚T j·T' kÕs¡', ‘˚wßü
dü' HÓe’ ndæ.Ô
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕX¯«Hê>∑s¡<∏ëì R >∑Ti¿eTT\‘√&ÉqT, @qT>∑T\‘√&ÉqT,
s¡<eä∏ TT\‘√&ÉqT >∑÷&çq{Ï,º düTdüeTè<ëΔì R $TøÏÿ* düeTÁ>∑yTÓ qÆ {Ï,º ã˝≤ì #· R
ôd’qéTT\TqT, (ìVü≤‘êì R dü+Vü≤]+|üã&çq$). ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, <äsTT‘·' R
Á|æjT· T&Óq’ , dü¨<äs'¡ R k˛<äsT¡ &É>T∑ , ≈£îe÷s¡' nø£'å #· R nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉTqT,
dü÷~‘·' R e~Û+|üã&çHê&ÉT. n]ìwüO<äq R z X¯Á‘·TeTs¡q› T&Ü! ‘·«sTT R ˙j·T+<äT,
j·T' kÕs¡' R @ >ös¡eeTT, y˚T R Hê≈£î, ndæÔ R ñqï<√, ‘˚wßü R yê]j·T+<äT,
dü' R Ä >ös¡eeTT, HÓe’ ndæÔ Væ≤ R @$Tj·TTqT ˝Ò<Tä düTe÷.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ndü+KéTT˝…q’ nX¯«eTT\T, eT<ä>»∑ eTT\T, s¡<eä∏ TT\T eTTqï>∑T
yêì‘√ ì+&çjT· Tqï eTqôdq’ éTT\T mìïjÓ÷ q•+∫b˛sTTq$. Áù|eTbÕÁ‘·T&Óq’
˙ ‘·eTTà&ÉT nø£≈å î£ e÷s¡T&ÉT>∑÷&É ø£&<É ]˚ Hê&ÉT. z X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &Ü! yê¬se«]
j·T+<äTqT>∑÷&É $»j·TeTTq≈£î Hê≈£î ˙j·T+ <äTqï+‘·{Ï >ös¡eeTT, qeTàø£eTT
mqï&ÉTqT ˝Ò<Tä düTe÷!
XÀ¢ˆˆ Ç<ä+ #· <äècºÕ« ìVü≤‘·+ eTVü≤<ä“\+
ø£ù|' Á|üu≤Û e+ #· |üsêÁø£eT+ #· ˆ
‘·« e÷‘·àq XÊÃ|æ düMTø£å ´ kÕs¡+
≈£îs¡Twü« y˚>+∑ dü«ã˝≤qTs¡÷|üyTé ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç<ä+ ` #· ` <äècºÕ« ` ìVü≤‘·+ ` eTVü≤‘Y ` ã\+ ` ø£ù|' `
Á|üu≤Û e+ ` #· ` |üsêÁø£eT+ ` #· ` ‘·«yéT ` Ä‘·àq' ` #· ` n|æ ` düMTø£å ´ `
kÕs¡+, ≈£îs¡Twü« ` y˚>+∑ ` dü«ã˝≤qTs¡÷|üyTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç<ä+ ìVü≤‘·+ eTVü≤‘Y ã\+ #·, ø£ù|' Á|üu≤Û e+ #·, |üsêÁø£eT+
#· <äècºÕ«, Ä‘·àq' kÕs¡+ #· n|æ düMTø£å ´ dü«ã˝≤qTs¡÷|ü+ y˚>+∑ ≈£îs¡Twü«.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç<ä+ R á, ìVü≤‘·+ R #·+|üã&çq{Ï,º eTVü≤‘Y R >=|üŒ<Óq’ ,
ã\+ #· R ôdq’ éTTqT, ø£ù|' R yêqs¡TìjÓTTø£ÿ, Á|üu≤Û e+ #· R eTVæ≤eTqT,
|üsêÁø£eT+ #· R XÖs¡éTTqT, <äècºÕ« R #·÷∫, Ä‘·àq' R ˙jÓTTø£ÿ, kÕs¡+ #· n|æ
R ã\eTTqT >∑÷&É, düMTø£å ´ R #·øÿ£ >± ‘Ó*dæø=ì, dü«ã˝≤qTs¡÷|ü+ R ˙X¯øøÔÏ Ï
‘·–q{Ï<º q’Ó , y˚>+∑ R $»è+uÛD Ñ eTTqT, ‘·«+ R ˙e⁄, ≈£îs¡Twü« R ø±$+|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç+‘·ei≈£îqT j·TT<äΔeTTq+<äT ø£&É‘˚]j·TTqï eTq >=|üŒ<Ó’q
ã\dü+|ü<äqT, Ä yêqs¡Tì Á|üuÛ≤eeTTqT, #·ø£ÿ>± >∑T]Ô+#·Tø=ì, ˙e⁄ ˙
kÕeTs¡úéTTqT #·ø£ÿ>± ‘Ó*dæø=ì ˙ X¯øÏÔøÏ ‘·–qØ‹>± j·TT<äΔeTTq+<äT
$»è+_Û+#·TeTT.
XÀ¢ˆˆ ã˝≤eeTs¡› düÔ «sTT düìïø£èùwº
j·T<∏ë>∑‘˚ XÊeT´‹ XÊ+‘·XÁ¯ ‘Í ˆ
‘·<ë∏ düMT øå±´‘·àã\+ |üs+¡ #·
düe÷s¡uÑÛ kÕ«Åd$Ôü <ë+ e]wü̃ ˆˆ 10
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 125
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ã˝≤eeTs¡'› ` ‘·«sTT ` düìïø£èùwº ` j·T<∏ë ` >∑‘˚ ` XÊeT´‹ `
XÊ+‘·X¯Á‘Í, ‘·<∏ë ` düMTø£å ´ ` Ä‘·àã\+ ` |üs¡+ ` #· ` düe÷s¡uÛÑdü« `
nÅd$Ôü <ë+ ` e]wü˜ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nÅd$Ôü <ë+ e]wü̃! ‘·«sTT düìïø£èùwº >∑‘˚ XÊ+‘·XÁ¯ ‘Í #· (dü‹)
j·T<∏ë ã˝≤eeTs¡'› XÊeT´‹, Ä‘·àã\+ |üs+¡ #· düMTø£å ´, ‘·<ë∏ düe÷s¡udÑÛ «ü .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nÅd$Ôü <ë+ R nÅdyÔü ‘˚ \Ô· ˝À, e]wü̃ R ÁX‚wßü &˜ Ü, ‘·«sTT R ˙e⁄,
düìïø£èùwº R düMT|üeTTq, >∑‘˚ R yÓ[flqyê&Ée⁄qT, XÊ+‘·XÁ¯ ‘Í #· (dü‹) R #·˝≤¢sÃ¡ ã&çq
(nD∫y˚j·Tã&çq) X¯Á‘·Te⁄\T >∑\yê&Ée⁄ q>∑T#·T+&É>±, j·T<∏ë R @Ø‹>±,
ã˝≤eeTs¡›' R ã\eTTjÓTTø£ÿ ñÁ<˚ø£eTT, XÊeT´‹ R ø°åDÏ+#·TH√, ‘·<∏ë R Ä
Ø‹>±, Ä‘·àã\+ R ˙ X¯øìÔÏ , |üs+¡ #· R X¯Á‘·Te⁄qT, düMTø£å ´ R Äø£[+#·Tø=ì,
düe÷s¡udÑÛ «ü R ñ<ä´$T+|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z düsê«ÅdìÔü |ü⁄DT&Ü! ˙e⁄ j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $T øπ – X¯Á‘·Te⁄ ã˝ÀÁ<˚øe£ TT
#·\ã¢ &çb˛e⁄q≥T¢>± ˙ ì»ã\eTTqT #·÷|ü⁄#·T X¯Á‘·Tã\eTTqT ≈£L&É #·øÿ£ >± Äø£[+|ü⁄
#˚døæ =qT#·T ‘·–qØ‹>± j·TT<äÁΔ ø£eTeTTq+<äT eTT+<äTq≈£î kÕ>∑TeTT.
XÀ¢ˆˆ q Ms¡ ùdHê >∑DXÀ#·é+‹
q eÁ»e÷<ëj·T $XÊ\kÕs¡yTé ˆ
q e÷s¡T‘· kÕ´dü´ >∑‹Á|üe÷D+
q #ê–ïø£\Œ' ø£sD¡ qÒ Vü≤+‘·TyéT ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` Ms¡ ` ùdHê' ` >∑DXÀ∫ ` ne+‹ ` q ` eÁ»yéT `
Ä<ëj·T ` $XÊ\kÕs¡yTé , q ` e÷s¡T‘·d´ü ` ndü´ ` >∑‹Á|üe÷D+ ` q ` #· `
n–ïø£\Œ' ` ø£sD ¡ qÒ ` Vü≤+‘·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡! >∑DXÀ∫ (ndæàHé) ùdHê' q ne+‹— $XÊ\kÕs¡+ eÁ»+
Ä<ëj·T q (Á|üj÷Ó »q+)— ndü´ >∑‹Á|üe÷D+ e÷s¡T‘·d´ü q (ndæ)Ô — n–ïø£\Œ'
(nj·T+) ø£sD ¡ qÒ Vü≤+‘·T+ q #· (X¯ø´£ ').
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡! R z eTVü‰Ms¡T&Ü! >∑DXÀ∫ R X¯Á‘·T>∑DeTT\qT
XÀøÏ+|üCj Ò T· Tq{Ï,º (ndæàHé R á‘·ìjÓT&É) ùdHê' R ôdq’ éTT\T, q ne+‹ R
s¡ø+åÏ |üe⁄, $XÊ\kÕs¡+ R >=|üŒ<Óq’ kÕeTs¡´ú eTT>∑\, eÁ»yéT R eÁ»eTTqT, Ä<ëj·T
R Á>∑V≤æ +∫, q Á|üj÷Ó »qyéT R Á|üj÷Ó »qeTT˝Ò<Tä , ndü´ R á‘·ìjÓTTø£ÿ, >∑‹
Á|üe÷D+ R >∑eTq|ü]$T‹, e÷s¡T‘·d´ü R yêj·TT<˚e⁄q≈£î, q (ndæ)Ô R ˝Ò<Tä ,
n–ïø£\Œ' R n–ï¨Á‘·Tì‘√ düe÷qT&Ó’q, (nj·T+ R á‘·&ÉT) ø£s¡DÒq R
kÕ<Ûqä eTT‘√, Vü≤+‘·T+ R #·+|ü⁄≥≈£î, q(X¯ø´£ ') R X¯ø´£ yÓTqÆ yê&ÉT>±&ÉT.
‹\ø£eTT :` ùdHê' >∑DX¯' #·é+‹ ` ôdq’ éTT\T >∑T+|ü⁄\T>± |üsT¡ >∑Tô|≥Tºø=ì
b˛e⁄qT (Vü≤qTeTqT #·÷&É>±H˚) e÷s¡T‘·d´ü ndü´ >∑‹Á|üe÷D+ q ` yêj·TT<˚e⁄ì
|ü⁄Á‘·T&Óq’ á‘·ìjÓTTø£ÿ >∑eTqeTTq≈£î Ç+‘·{<Ï qä T |ü]e÷DeTT ˝Ò<Tä . á e∫Ãq~
yêj·TT|ü⁄Á‘·T&˚ nì sêeDTq≈£î ‘Ó*j·TT≥ nX¯ø£éTT>±<äT. ªªVü≤qTe÷Hé
X¯ Á ‘· T ôd’ H ê´Hê+ ìVü ≤ +‘ê e÷s¡ T ‘ê‘· à »'μμ nì Vü ≤ qTeT ‘· q qT >∑ ÷ ]Ã
#Ó|üø=HÓqT>∑<ë!
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªªn\kÕs¡+ eÁ»+ Ä<ëj·T q $X¯μμ Vü≤qTeT+‘·Tì
$wüjT· eTTq n~≈£L&É n\Œã\eTT ø£*–q{Ï<º ˚ n>∑TqT. ø±e⁄q eÁC≤j·TT<Ûeä TTqT
Á>∑V≤æ +∫ yÓ&\É ≈£îeTT. ªªndü´ e÷s¡T‘·d´ü >∑‘'˚ Á|üe÷D+ qμμ ` á yêj·TT|ü⁄Á‘·Tì
jÓTTø£ÿ >∑eTqeTTq≈£î |ü]$T‹˝Ò<Tä . yêj·TT y˚~≈£îÿ¬øq’ qT ne©\>∑ HÓ≥T¢ b˛>∑\<√
nfÒ¢ á‘·&TÉ @ ~≈£îÿqT+&ç ôdq’ éTT MT<ä≈î£ s¡T≈£îH√ ‘Ó*j·T<äì uÛ≤eeTT.
q >∑DXÀ-|üé+‹ ` nì bÕsƒê+‘·se¡ TT. nq>± ôdq’ éTT\T mìï
düeT÷Vü≤eTT\T>∑ e∫ÃqqT Vü≤qTeTqT+&ç s¡ø+åÏ |ü˝eÒ ì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·Tôdq’ éTT\ düeT÷Vü≤eTT ˝…ìïe∫ÃqqT q•+|ü#j ˚ T· >∑\ á
Vü≤qTeT $wüjT· eTTq ôdq’ éTT\T eTqqT ø±bÕ&ÉC≤\e⁄. m{Ïº Äj·TT<Ûeä TT\≈£îqT
uÛÑj·T|ü&Éì á‘·ì MT~øÏ >=|üŒã\eTT>∑\ eÁC≤j·TT<ÛäeTTqT >=ìb˛sTTqqT
Á|üj÷Ó »qeTT˝Ò<Tä . j·TT<äsΔ +¡ >∑eTTq+<äT á‘·ì >∑eTqeTTq≈£î>∑\ ˝≤|òTü eeTT Ä
yêj·TT<˚e⁄q≈£î >∑÷&É˝<Ò Tä . MT~øÏ b˛sTT |æ&øç fiÏ ‘¢̄ √ bı&ç∫ b˛s¡T≥≈£î á‘·&TÉ
n–ï¨Á‘·Tìe+{Ïyê&ÉT >±e⁄q n~j·TTqT nX¯ø´£ y˚T.
XÀ¢ˆˆ ‘· y˚Te eTs¡+ú Á|üdMü Tø£å ´ düeT´ø˘
dü«ø£sà¡ kÕe÷´~Δ düe÷Væ≤‘ê‘êà ˆ
düàs¡+X¯Ã ~e´+ <Ûqä Tc˛ -ÅdMÔü s¡´+
ÁeC≤ø£‘å +· ø£sà¡ düe÷s¡udÑÛ «ü ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·yTé ` @eyéT ` ns¡+ú ` Á|üdMü Tø£å ´ ` düeT´ø˘, dü«ø£sà¡ kÕe÷´‘Y
` Væ≤ ` düe÷Væ≤‘ê‘êà, düàs¡Hé ` #· ` ~e´+ ` <Ûqä Twü' ` nÅdMÔü s¡´+ ` Áe» `
nø£‘å +· ` ø£sà¡ ` düe÷s¡udÑÛ «ü ˆˆ
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 127
nq«j·TÁø£eTeTT :` @e+ ‘·yéT ns¡ú+ düeT´ø˘ Á|üdüMTø£å ´, dü«ø£s¡àkÕe÷´‘Y
düe÷Væ≤‘ê‘êà, <Ûqä Twü' ~eýéT nÅdMÔü s¡´+ düàs¡Hé Áe», nø£‘å +· ø£sà¡ düe÷s¡udÑÛ «ü .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @e+ R á$<Ûeä TT>±, ‘·yTé ns¡+ú R Ä $wüjT· eTTqT, düeT´ø˘
R ˝…d‡ü >±, Á|üdMü Tø£å ´ R >∑T]Ô+#·Tø=ì, dü«ø£sà¡ kÕe÷´‘Y R ˙|üìøÏ dü]j·T>∑Tq≥T¢>±,
düe÷Væ≤‘ê‘êà R @ø±Á>∑yTÓ qÆ eTqdüT‡>∑\yê&Éy,’Ó <Ûqä Twü' R <Ûqä TdüT‡jÓTTø£ÿ, ~e´+
R >=|üŒ<Óq’ {Ï,º nÅdMÔü s¡´+ R nÅdÁÔü |üu≤Û eeTTqT, düàs¡Hé R »„|øÔæ Ï ‘Ó#T· Ãø=qT#·T,
Áe» R bıeTTà, nø£‘å +· R Vü‰ì˝Òq{Ï,º ø£sà¡ R |üìì, düe÷s¡udÑÛ «ü R ÁbÕs¡+_Û+#·TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á$<ÛäeTT>∑ qTqï $wüj·TeTTqT #·ø£ÿ>± Äø£[+|ü⁄ #˚dæø=ì
@ø±Á>∑∫‘·T&Ô yÉ ’Ó ˙ ø£è‘·éTTq≈£î ‘·–qØ‹>± Ä˝À#·qeTT kÕ–+#·T#·T ˙ j·TBÛq
eT+<äTqï <Ûqä TdüT‡ X¯øìÔÏ , nÅdeÔü TT\ Á|üu≤Û eeTTqT eTi∫b˛≈£î+&É j·TT<äsΔ +¡ >∑eTTq≈£î
yÓ&*É nbÕj·TeTT ˝ÒìØ‹>± á j·TT<äøΔ ±s¡éTTqT ø=qkÕ–+|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ q K*«j·T+ eT‹' ÁX‚cÕ˜ j·T‘êÔ «+ dü+Áù|wüj÷· eT´Vü≤yéT ˆ
Çj·T+ #· sê»<Ûsä êàD≤+ ø£Áå ‘·d´ü #· eT‹ s¡à‘ê ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` K\T ` Çj·T+ ` eT‹' ` ÁX‚cÕ˜ ` j·T‘Y ` ‘ê«+ `
dü+Áù|wüj÷· $T ` nVü≤+, Çj·T+ ` #· ` sê»<Ûsä êàD≤+ ` ø£Áå ‘·d´ü ` #· ` eT‹'
` eT‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ê«yéT nVü≤+ dü+Áù|wüj÷· $T (Ç‹) j·T‘Y, Çj·T+ eT‹' q
ÁX‚cÕ˜ K\T— sê»<Ûsä êàD≤+, ø£Áå ‹j·Tdü´ Çj·T+ eT‘ê eT‹'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, ‘ê«+ R ìqTï, dü+Áù|wüj÷· $T R |ü+|ü⁄#·THêïqT,
Ç‹ R nqTq~, j·T‘Y R @~j·TTqï<√, Çj·T+ eT‹' R á j·÷˝À#·qeTT, q
ÁX‚cÕ˜ K\T R eT+∫~>±<äTdüTe÷! sê»<Ûsä êàD≤+ R sê»<Ûsä à¡ eTT\≈£îqT, ø£Áå ‹j·Tdü´
#· R ø£Áå ‹j·TTq≈£îqT, Çj·T+ R á |ü<‹Δä , eT‘ê R düeTà‘·yTÓ qÆ {Ï,º eT‹' R
Ä˝À#·qeTT, uÛeÑ ‹ R n>∑T#·Tqï~.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` sêeDT&ÉT C≤‹>∑TDø£sà¡ eTT\#˚ ø£Áå ‹j·TT&˚>±ì Áu≤Vü≤àDT&ÉT>±&ÉT.
sêeDTq≈£î »]|æq j·TT‘·sÔ Á¡ øÏjT· \ $<ÛëqeTTqT |ü]o*+∫qqT Áu≤Vü≤àDTq≈£î
#˚jT· T ø±s¡éTT\T >±eì düŒwü|º &ü TÉ qT. uÛ>Ñ e∑ <˚«› wæjTÆÓ q düTe÷*jÓTTø£ÿ |ü⁄Á‹ø£jT· >∑T
ø¬ ø’ d£ ,æ _&É\¶ qTø√] Á|ü<√wüø±\eT+<äT $ÁX¯edüTì u§+~q~ ø±e⁄q Áu≤Vü≤àDT&Óq’
$ÁX¯edüTq≈£î $yêVü≤eTT #˚døæ =qì sêø£då øü Áå£ ‹j·Tj·T+<äT ãT{Ïqº sêeDT&ÉT Áu≤Vü≤àD
C≤‹yê&Ó≥>¢ T∑ qT? $XÊ«$TÁ‘·Tì ‘ê‘· ≈£îX¯ó&ÉT kÕøå±Á<ä“Vü≤à|ü⁄Á‘·T&Óq’ qT Äj·Tq
e+X¯eTT yês¡+<äsT¡ ø£Áå ‹j·T<Ûsä à¡ eTe\+_+#·T≥#˚ ø£Áå ‹j·TT˝…]’ >±ì Áu≤Vü≤àDT
\qã&É˝Ò<äT>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ììï|ü&ÉT Ç≥T¢ j·TT<äeΔ TTq≈£î |ü+|ü⁄≥ j·TqTq~ Hê≈£î m+‘·
e÷Á‘·eTT düeTà‘·yÓTÆq eT+∫ Ä˝À#·qeTT >±<äT, >±ì á |ü<äΔ‹j˚T sê»
<Ûsä à¡ eTTq≈£îqT, ø£Áå ‹j·TTì ø£seÔ¡ éTTq≈£îqT ñ∫‘·yTÓ qÆ <äì ô|<ä\› ìs¡j
í T· eTT.
XÀ¢ˆˆ HêHêX¯ÅùdwÔ ßü dü+Á>±y˚T yÓX’ Ês¡<´ä eT]+<äeT ˆ
neX¯ý˚Te uÀ<äeΔ ´+ ø±eT´X¯Ã $»jÓ÷ s¡DÒ ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` HêHêX¯ÅùdwÔ ßü ` dü+Á>±y˚T ` yÓX’ Ês¡<´ä yéT ` n]+<äeT ` neX¯ýéT
` @e ` uÀ<äeΔ ´+ ` ø±eT´' ` #· ` $»j·T' ` s¡DÒ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n]+<äeT! dü+Á>±y˚T HêHêX¯ÅùdwÔ ßü yÓX’ Ês¡<´ä yéT neX¯ý˚Te
uÀ<äeΔ ýéT— s¡DÒ $»j·T' #· ø±eT´'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n]+<äeT R z X¯Á‘·TeTs¡›qT&Ü, dü+Á>±y˚T R j·TT<äΔeTTq,
HêHêX¯ÅùdwÔ ßü R $$<Ûeä TT\>∑T X¯ÅdeÔü TT\+<äT, yÓX’ Ês¡<´ä + R ÁbÕMDéTT, neX¯ýéT
@e R ‘·|Œü ìdü]>∑H,˚ uÀ<äeΔ ´+ R ‘Ó*dæø=q e\dæjT· Tqï~, s¡DÒ R j·TT<äeΔ TTq,
$»j·T' #· R »j·TeTTqT, ø±eT´' R ø√s¡<–ä q~.
dü÷#·q :` ªHêHêX¯ÅùdÔwüß (‘˚) yÓ’XÊs¡<ä´+ (ndæÔ) neX¯ý˚Te jÓ÷<äΔe´+μ nì
bÕsƒê+‘·se¡ TT. nq>± ˙≈£î ô|≈£îÿ Äj·TT<Ûeä TT\ Á|üj÷Ó >∑eTTq ÁbÕMDéTTqï~
>±q ‘·|Œü ø£ j·TT<äeΔ TT #˚jT· TeTì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z X¯Á‘·T+»j·TT&Ü! j·TT<äΔeTTq <Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT, ns¡úXÊÅdüÔeTT,
˙‹XÊÅdeÔü TT, ≈£L≥˙‹ eTTqï>∑T ô|øÏÿ+{ÏjT· +<äT ÁbÕMDéTT ø£*–j·TT+&Ée˝…qT.
s¡DeTTq eTTKéTT>± $»j·TeTT ø√s¡<–ä q<Ó’ j·TT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· |æ‘T· düÔ <ä«#·q+ ìX¯eT´
Á|ü<øä DåÏ + <äødå£ Tü ‘·Á|üu≤Û e' ˆ
#·ø±s¡ uÛsÑ êÔs¡ eT‹‘·«sπ D
s¡D≤j·T Ms¡' Á|ü‹|üqïãT~Δ' ˆˆ 15
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 129
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` |æ‘T· ' ` ‘·‘Y ` e#·q+ ` ìX¯eT´ ` Á|ü<øä DåÏ + ` <äødå£ Tü ‘·
Á|üu≤Û e', #·ø±s¡ ` uÛsÑ êÔsy¡ Té ` n‹‘·«sπ D, s¡D≤j·T ` Ms¡' ` Á|ü‹|üqïãT~Δ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· |æ‘T· ' ‘·<«ä #·q+ ìX¯eT´ <äødå£ Tü ‘·Á|üu≤Û e', Ms¡' s¡D≤j·T
Á|ü‹|üqïãT~Δ', n‹‘·«sπ D uÛsÑ êÔs+¡ Á|ü<øä D åÏ + #·ø±s¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, |æ‘T· ' R ‘·+Á&çjTÓ Tø£ÿ, ‘·<«ä #·q+ R Ä
e÷≥qT, ìX¯eT´ R $ì, <äø£ådüT‘·Á|üuÛ≤e' R <äø£ådüT‘·T˝…’q <˚e‘·\jÓTTø£ÿ
Á|üu≤Û eeTT>∑\, Ms¡' R Ms¡T&Óq’ Ç+Á<äõ‘·T,Ô s¡D≤j·T R j·TT<äeΔ TTø=i≈£î, n‹‘·«sπ D
R $TøÏÿ*‘·«s¡>±, Á|ü‹|üqïãT~Δ' R ìX¯ÃsTT+#·Tø=qï{Ïº eTqdüT‡>∑\yê&Ó,’ uÛsÑ êÔs+¡
R ‘·+Á&çì>∑÷]Ã, Á|ü<øä D åÏ + #·ø±s¡ R Á|ü<øä DåÏ eTT >±$+#ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` <äødå£ Tü ‘ê' <˚yê' ` Ç+<äT≈£î Á|üe÷DeTT ªªeTqkÕ ‘˚«e
uÛ÷Ñ ‘êì |üPs¡«+ <äø√å -düè»‘Y ‘·<ë∏ , <˚yêHé ãTTw”Hé dü>+∑ <Ûsä ê« qTs¡>±Hé |üøDåÏ dü<Ô ë∏ μμ
` $wüß|í ⁄ü sêDeTT
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Ç+Á<äõ‘·TÔ ‘·+Á&çe÷≥\qT $ì <˚e‘·\ |üsêÁø£eTeTT
>∑*qZ {Ïº Ä‘·&TÉ j·TT<äeΔ TTq≈£î y˚–s¡|&ü TÉ #·T ˝Ò∫ ‘·+Á&çøÏ Á|ü<øä D
å£ yÓTTq]+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· ôdÔÌ dü‡ «>∑D…Æ ]ôwºÌ ]+Á<äõ Á‘·Œ‹|üPõ‘·' ˆ
j·TT<√Δ<‘Δä '· ø£è‘√‘ê‡Vü≤' dü+Á>±eT+ Á|ü‘´· |ü<´ä ‘· ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘Ó'’ ` dü«>∑D'Æ… ` Çôw'Ìº ` Ç+Á<äõ‘Y ` Á|ü‹|üPõ‘·',
j·TT<√Δ<‘Δä '· ` ø£è‘√‘ê‡Vü≤' ` dü+Á>±eT+ ` Á|ü‘´· |ü<´ä ‘· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Ç+Á<äõ‘Y Çôw'Ìº , ‘Ó'’ dü«>∑D'Æ… Á|ü‹|üPõ‘·', j·TT<√Δ<‘Δä '· ,
ø£è‘√‘ê‡Vü≤' dü+Á>±eT+ Á|ü‘´· |ü<´ä ‘·.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, Ç+Á<äõ‘Y R Ç+Á<äõ‘·T,Ô Çôw'Ìº R Á|æjT· T˝…q’ {Ï,º
‘Ó’' dü«>∑D…Æ' R ‘·qjÓTTø£ÿ Äràj·TT\#˚, Á|ü‹|üPõ‘·' R düHêàì+|üã&çqyê&Ó’,
j·TT<√Δ<‘Δä '· R j·TT<äeΔ TTqT>∑÷]Ã ñÁ<˚øe£ TT >∑\yê&É>T∑ #·T, ø£è‘√‘ê‡Vü≤' R ≈£Ls¡TÃø=qï
ñ‘ê‡Vü≤eTT>∑\yê&Ó,’ dü+Á>±eT+ R j·TT<äeΔ TTqT, Á|ü‘´· |ü<´ä ‘· R bı+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Ç+Á<äõ‘·TÔ Äràj·TT˝…q’ sêø£då >ü D∑ eTT\T ‘·qqT düHêàì+|ü>±
$TøÏÿ* ñ‘ê‡Vü≤eTT‘√qT, Äy˚Xe¯ TT‘√qT s¡DeTTq¬ø’ y˚–s¡|&ü TÉ #·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ le÷Hé |ü<àä |ü˝≤XÊøå√ sêø£kå Õ~Û|‘ü ˚ düT‡‘·' ˆ
ìs¡>® ±eT eTVü‰‘˚C≤' düeTTÁ<ä Çe |üs«¡ düT ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` le÷Hé ` |ü<àä |ü˝≤XÊø£'å ` sêø£kå Õ~Û|‘ü '˚ ` düT‘·' ` ìs¡>® ±eT `
eTVü‰‘˚C≤' ` düeTTÁ<ä' ` Çe ` |üs«¡ düT ˆˆ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` le÷Hé, |ü<àä |ü˝≤XÊø£'å , eTVü‰‘˚C≤', sêø£kå Õ~Û|‘ü '˚ düT‘·',
|üs«¡ düT düeTTÁ<ä' Çe ìs¡>® ±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` le÷Hé R >=|üŒXÀuÛÑ >∑\yê&ÉTqT, |ü<àä |ü˝≤XÊø£'å R ‘êeTs¡i≈Ò î£ \
e+{Ï ø£qTï\T >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰‘˚C≤' R >=|üŒ<Ó’q ‘˚»düT‡ >∑\yê&ÉTq>∑T,
sêø£kå Õ~Û|‘ü '˚ R sêø£då sü êEjÓTTø£ÿ, düT‘·' R ≈£îe÷s¡T&Óq’ Ç+Á<äõ‘·T,Ô |üs«¡ düT R
|üs«¡ ~qeTT\+<äT, düeTTÁ<ä' Çe R düeTTÁ<äeTTe˝…, ìs¡>® ±eT R (j·TT<äeΔ TTq≈£î)
yÓ&É˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒXÀuÛÑ>∑\yê&ÉTqT, ‘êeTs¡iÒ≈£î\e+{Ï ø£qTï\T>∑\yê&ÉTqT,
n$T‘· y Ó T Æ q ‘˚ » dü T ‡>∑ \ yê&É T q>∑ T sêø£ å d ü s êE ‘· q j· T T&Ó ’ q Ç+Á<ä õ ‘· T Ô
|üs«¡ ~qeTT\+<äT düeTTÁ<äeTT bı+– bıs¡* b˛e⁄#·Tqï≥T¢>± j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $TøÏ yÓ&˝É q… T.
XÀ¢ˆˆ dü |üøsåÏ êC≤ì\‘·T\ý˚>¬ ’
sê« ´fiË’ X¯Ã‘·T]“¤ dæ‡‘·rø£åí<+ä ÅôwºÌ' ˆ
s¡<+ä∏ düe÷j·TTø£Ô eTdü+>∑y>˚ +∑
düe÷s¡Ts√ ùV≤+Á<äõ ~+Á<äø\£ Œ' ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` |üøsåÏ êC≤ì\‘·T\ý˚>¬ '’ ` yê´˝…'’ ` #·‘T· ]“¤' ` dæ‘r· ø£åí<+ä Åôw'Ìº
` s¡<∏ä+ ` düe÷j·TTø£ÔyéT ` ndü+>∑y˚>∑+ ` düe÷s¡Ts√Vü≤ ` Ç+Á<äõ‘Y `
Ç+Á<äø£\Œ' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Ç+Á<äø\£ Œ' dü' Ç+Á<äõ‘Y |üøsåÏ êC≤ì\‘·T\ý˚>¬ '’ , dæ‘r· ø£í<å +ä Åôw'Ìº
#·‘T· ]“¤' yê´˝…'’ düe÷j·TTø£yÔ Té ndü+>∑y>˚ +∑ s¡<+ä∏ düe÷s¡Ts√Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç+Á<äø\£ Œ' R Ç+Á<äTì‘√ düe÷qT&É>T∑ , dü' Ç+Á<äõ‘Y R Ä
Ç+Á<äõ‘·TÔ, |üøÏåsêC≤ì\‘·T\ý˚¬>’' R >∑s¡T‘·à+‘·Tì‘√&ÉqT yêj·TTe⁄‘√&ÉqT
düe÷qyÓTÆq y˚>∑eTT>∑\$j·TTqT, dæ‘·rø£åí<ä+ÅôwºÌ' R ‘Ó\¢ìyê&çjÓÆTq
ø√i\T>∑\$j·TTq>∑T, #·‘·T]“¤' yê´˝…’' R Hê\T>∑T Á≈£Ls¡eTè>∑eTT\#˚, (nq>±
dæ+Vü≤eTT\#˚) düe÷j·TTø£+Ô R |üPqÃã&çq{Ï,º ndü+>∑y>˚ +∑ R kÕ{Ï˝ìÒ y˚>e∑ TT
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 131
>∑*qZ {Ï,º s¡<+ä∏ R s¡<eä∏ TTqT, düe÷s¡Ts√Vü≤ R Äs√Væ≤+#ÓqT.
dü÷#·q :` |üøsåÏ êC≤ì\‘·T\ý˚>¬ '’ nqT ˙ bÕsƒe¡ TT »>∑<Tä sZ T¡ lø£+∫ ø±eTø√{Ï
|”sêƒ BÛX«¯ s¡T\ ÄyÓ÷<äeTT‘√ yÓ\Te&çq eTÁ<ëdüTÁ|ü‹˝Àì~. $T–*q Á|ü‘T· \˝À
|üøsåÏ êCÀ|üeT‘·T\ý˚>¬ '’ nìj˚T ñqï~. á bÕsƒe¡ TTq≈£î ns¡eú TT >∑sT¡ ‘·à+‘·Tì‘√
düe÷qyÓTqÆ y˚>e∑ TT>∑\$j·TTqT, ‘·eT˝À ‘êeTT düe÷qyÓTqÆ y˚>e∑ TT >∑*qZ {Ï$º j·TTqT
nì #Ó|üø=qe˝…qT. Ç#·Ã≥ á XÀ¢ø£eTTq ªyê´˝…’'μ nqT |ü<äeTTq≈£î ‹\ø£
yêÚ≤´qeTTq ªdüsŒ¡ eTT\‘√μ nìj·TTqT, ª>∑Ti¿eTT\#˚μ nì yêdüT<ëdükÕ«$Tj·TTqT,
ªVæ≤+Ádü|Xü ó¯ e⁄\#˚μ j·Tì eTùV≤X¯«s¡rs¡T\ú yês¡TqT, ªdæ+Vü≤eTT\#˚μ nì >√$+<ä
sêJj·TeTTqT ‘Ó\TŒ#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚y+˚ Á<äTì‘√ düe÷qyÓTqÆ X¯øXÔÏ Ê*j·T>∑T Ç+Á<äõ‘·TÔ >∑sT¡ &ÉTì‘√&ÉqT,
yêj·TTe⁄‘√&ÉqT düe÷qyÓTqÆ y˚>e∑ TT>∑*,Z ‘Ó\ì¢ yê&çjTÆÓ q ø√i\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï
Hê\TZ dæ+Vü≤eTT\‘√ ≈£Ls¡Ãã&çq kÕ{Ï˝ìÒ y˚>e∑ TT>∑\ s¡<eä∏ TTqT Hês√Væ≤+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü s¡B∏ <Ûäì«Hê+ ÁX‚wü̃' X¯ÅdüÔCÀ„ -Åd$Ôü <ë+ es¡' ˆ
s¡<˚∏ Hê_ÛjT· j·TÚ øÏÁå |ü+ Vü≤qTe÷q´Á‘· k˛-uÛeÑ ‘Y ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` s¡B∏ ` <Ûìä «Hê+ ` ÁX‚w'ü̃ ` X¯ÅdCÔü '„ ` nÅd$Ôü <ë+ ` es¡'
` s¡<q˚∏ ` n_ÛjT· j·TÚ ` øÏÁå |ü+ ` Vü≤qTe÷Hé ` j·TÁ‘· ` dü' ` nuÛeÑ ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` <Ûìä «Hê+ ÁX‚w'˜ü , X¯Åd»Ôü '„ , nÅd$Ôü <ë+ es¡', dü' s¡B,∏ dü' Vü≤qTe÷Hé
j·TÁ‘· nuÛeÑ ‘Y, ‘·Á‘· øÏÁå |ü+ s¡<q˚∏ n_ÛjT· j·TÚ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Ûäì«Hê+ R $\Tø±+Á&É˝À, ÁX‚wü̃' R ÁX‚wüß˜&ÉTqT, X¯ÅdüÔ»„' R
Äj·TT<Ûä s¡Vü≤düéTT\ HÓiÏ–qyê&ÉTqT, nÅdüÔ$<ë+ R nÅdüÔy˚‘·Ô\˝À, es¡' R
ÁX‚wßü &˜ TÉ q>∑T, s¡B∏ dü' R s¡~≈∏ î£ &Óq’ Ä Ç+Á<äõ‘·T,Ô dü' Vü≤qTe÷Hé R Ä Vü≤qTeT,
j·TÁ‘· nuÛeÑ ‘Y R m#·Ã≥qT+&ÓH√, øÏÁå |ü+ R yÓ+≥H˚, s¡<q˚∏ R s¡<eä∏ TT‘√, n_ÛjT· j·TÚ
R #˚s¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚T{Ï $\Tø±+Á&É˝À ÁX‚wßü &˜ TÉ qT, X¯ÅkÕÔÅdeÔü TT\ s¡V≤ü düéTT\T ‘Ó*dæq
yê]˝À y˚T{ÏjT· Tq>∑T eTVü‰s¡<Tä∏ &Óq’ Ä Ç+Á<äõ‘·TÔ ‘·q s¡<eä∏ TT q‹oÁ|òTü eTT>±
q&ç|+æ #·Tø=qT#·T Vü≤qTeTj·TTqï #√{ÏøÏ #˚sT¡ ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·d´ü s¡<ìä∏ s√Èw+ü C≤´dü«q+ ø±s¡Tàø£d´ü #· ˆ
ìX¯eT´ Vü≤]Ms√ -kÂ dü+Á|üV≤ü èwü‘º s· √ -uÛeÑ ‘Y ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·d´ü ` s¡<ìä∏ s√Èw+ü ` C≤´dü«q+ ` ø±s¡Tàø£d´ü ` #·, ìX¯eT´
` Vü≤]Ms¡' ` nkÂ ` dü+Á|üV≤ü èwü‘º s· '¡ ` nuÛeÑ ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' nkÂ Vü≤]Ms¡' ‘·d´ü s¡<ìä∏ s√Èw+ü , ø±s¡Tàø£d´ü C≤´dü«q+ #·
ìX¯eT´, dü+Á|üV≤ü èwü‘º s· '¡ nuÛeÑ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä, nkÂ R á, Vü≤]Ms¡' R yêqs¡Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT, ‘·d´ü
R Ä Ç+Á<äõ‘·Tj Ô TÓ Tø£ÿ, s¡<ìä∏ s√Èw+ü R s¡<<ä∏ «äÛ ìì, ø±s¡Tàø£d´ü R <Ûqä TdüT‡jÓTTø£ÿ,
C≤´dü«q+ #· R n˝…‘¢ ê{ÏÁyÓ÷‘·qT, ìX¯eT´ R Ä\øÏ+∫, dü+Á|üV≤ü èwü‘º s· '¡ R $TøÏÿ*
dü+‘√wæ+∫q{Ïyº ê&ÉT, nuÛeÑ ‘Y R ÄjÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Ó’q Vü≤qTeT Ç+Á<äõ‘·TÔ s¡<∏äeTTjÓTTø£ÿ |òüTÀwüj·TTqT,
Ä‘·ì $+{ÏHê]qT+&ç yÓ\Te&ÉT <Ûqä Twü+º ø±s¡eTT\ jÓTTø£ÿ <Û«ä ìì Äø£]+í ∫ eTi\
Ç+ø=ø£ eTVü‰Ms¡T&ÉT e#·TÃ#·THêï&Éì eTVü‰q+<äeTT H=+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü eTVü≤ #êÃ|ü e÷<ëj·T •‘·X˝¯ ≤´+X¯Ã kÕj·Tø±Hé ˆ
Vü≤q÷eT+‘· eT_ÛÁù|‘·´ »>±eT s¡D|ü+&ç‘'· ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` eTVü≤‘Y ` #ê|üyTé ` Ä<ëj·T ` •‘·X˝¯ ≤´Hé ` #· `
kÕj·Tø±Hé, Vü≤q÷eT+‘·yTé ` n_ÛÁù|‘·´ ` »>±eT ` s¡D|ü+&ç‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡D|ü+&ç‘'· dü' eTVü≤‘Y #ê|ü+ •‘·X˝¯ ≤´Hé kÕj·Tø±Hé #·
Ä<ëj·T Vü≤q÷eT+‘·yTé n_ÛÁù|‘·´ »>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡D|ü+&ç‘'· R j·TT<äeΔ TTq+<äT Ä]‘˚]q{Ï,º dü' R Ä Ç+Á<äõ‘·T,Ô
eTVü≤‘Y R $TøÏÿ* >=|üŒ<Ó’q, #ê|ü+ R <ÛäqTdüT‡qT, •‘·X¯˝≤´Hé R yê&çjÓÆTq
eTT\T≈£î\T >∑\, kÕj·Tø±Hé #· R u≤DeTT\qT, Ä<ëj·T R rdæø=ì, Vü≤q÷eT+‘·+
n_ÛÁù|‘·´ R Vü≤qTeT+‘·Tì ñ<˚•› +∫, »>±eT R yÓ&˝É q… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·TT<äøΔ √$<äT&Óq’ Ä Ç+Á<äõ‘·TÔ $TøÏÿ* ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ <Ûqä TdüT‡qT, yê&çjTÆÓ q
n\T>∑T\T>∑\ u≤DeTT\qT <Û]ä +∫ Vü≤qTeT+‘·Tì yÓ<øä øÏ =qT#·T ãj·T\T<˚s¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·dæà+ düÔ‘· dü‡+j·T‹ C≤‘·Vü≤πs¸
s¡D≤j·T ìs¡#Z Ã· ‹¤ u≤DbÕDÖ ˆ
~X¯XÃ¯ düsê«' ø£\TcÕ ãuÛ÷Ñ e⁄
s¡à è>±X¯Ã söÁ<ë ãVüQ<Ûë $H˚<Tä ' ˆˆ 22
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 133
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·dàæ Hé ` ‘·‘'· ` dü+j·T‹ ` C≤‘·V≤ü sπ ¸ ` s¡D≤j·T ` ìs¡#Z Ã· ‹¤ `
u≤DbÕDÖ, ~X¯' ` #· ` düsê«' ` ø£\TcÕ' ` ãuÛ÷Ñ e⁄' ` eTè>±' ` #· ` söÁ<ë'
` ãVüQ<Ûë ` $H˚<Tä ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· dü+j·T‹ C≤‘·V≤ü sπ ¸ u≤DbÕDÖ, ‘·dàæ Hé s¡D≤j·T ìs¡#Z Ã· ‹¤
(dü‹) düsê«' ~X¯' #· ø£\TcÕ' ãuÛ÷Ñ e⁄', söÁ<ë' eTè>±' ãVüQ<Ûë $H˚<Tä ' #·.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, dü+j·T‹ R j·TT<ä$Δ wüjT· eTTq+<äT, C≤‘·V≤ü sπ ¸
R »ì+∫q dü+‘√wüeTT>∑*qZ {Ï,º u≤DbÕDÖ R u≤DVü≤düT&Ô q’Ó , ‘·dàæ Hé R Ä Ç+Á<äõ‘·T,Ô
s¡D≤j·T R j·TT<äeΔ TTø=i¬ø,’ ìs¡#Z Ã· ‹¤ dü‹ R ãj·T\T<˚] yÓfió¯ #¢ T· +&É>±, düsê«' R
düeTdüeÔ TT˝…q’ , ~X¯XÃ¯ R ~≈£îÿ\TqT, ø£\TcÕ' R yê´≈£î\eTT\T, ãuÛ÷Ñ e⁄' R nsTTq$,
söÁ<ë' R Á≈£Ls¡eTT˝…q’ , eTè>±' R »+‘·Te⁄\T, ãVüQ<Ûë R |ü\T $<Ûeä TT\T>±,
$H˚<Tä ' #· R ÄÁø√•+∫q$>∑÷&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·TT<äeΔ TTq¬ø’ j·TT$«fi¯Ss¢ T¡ #·Tqï Ä Ç+Á<äõ‘·TÔ <Ûqä Tsê“DeTT\qT
<Û]ä +∫ s¡Ds¡+>∑eTTq≈£î #˚sT¡ #·T+&É>± ~≈£îÿ˝…\q¢ T ø£\‘·H=+~q$. qø£ÿ\T eTTqï>∑T
Á≈£Ls¡eTè>∑eTT\T $$<ÛØä ‘·T\T>± ÄÁø√•+|ükÕ–q$.
XÀ¢ˆˆ düe÷>∑‘ê düÁÔ ‘· ‘·T Hê>∑jT· øå±'
eTVü≤s¡¸jT· X¯ÃÁø£#s· êX¯Ã dæ<ëΔ' ˆ
quÛÑ dü‡e÷eè‘·´ #· |üødåÏ +ü |ò÷ü
$H˚<Tä s¡T#ÓÃÌ ' |üse¡ TÁ|üV≤ü ècÕº' ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düe÷>∑‘ê' ` ‘·Á‘· ` ‘·T ` Hê>∑jT· øå±', eTVü≤s¡¸jT· ' ` #·Áø£#s· ê'
` #· ` dæ<ëΔ', quÛ'Ñ ` düe÷eè‘·´ ` #· ` |üødåÏ +ü |ò÷ü ', $H˚<Tä ' ` ñ#ÓÃÌ ' `
|üse¡ TÁ|üV≤ü ècÕº' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· Hê>∑jT· øå±', dæ<ëΔ', #·Áø£#s· ê' eTVü≤s¡¸jT· ' #· düe÷>∑‘ê',
|üødåÏ +ü |ò÷ü ' #· |üse¡ TÁ|üV≤ü ècÕº' (dü+‘·') quÛ'Ñ düe÷eè‘·´ ñ#ÓÃÌ ' $H˚<Tä '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä Á|ü<X˚ e¯ TTq≈£î, Hê>∑jT· øå±' R Hê>∑T\TqT, j·T≈£îå \TqT,
dæ<ëΔ' R dæ<Tä \Δ T, #·Áø£#s· ê' R CÀ´‹X¯ÃÁø£eTTq+<äT #·]+#·Tq{Ï,º eTVü≤s¡¸jT· ' #· R
eTVü‰ãTTwüß\TqT, düe÷>∑‘ê' R e∫Ã]. |üødåÏ +ü |ò÷ü ' R |üødåÏ eü T÷Vü≤eTT\TqT,
|üse¡ TÁ|üV≤ü ècÕº' (dü+‘·') R $TøÏÿ* dü+‘√wüeTTqT u§+~q$ j·T>∑T#·T, quÛ'Ñ R
Äø±X¯eTTqT, düe÷eè‘·´ R Äe]+∫, ñ#ÓÃÌ ' R _>∑sZ >¡ ±, $H˚<Tä ' R ni∫q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä s¡DeTTqT #·÷&É>√] Hê>∑T\T, j·T≈£îå \T, dæ<Tä \Δ T, CÀ´‹X¯ÃÁø£eTT
q+<ä* eTVü≤s¡T¸\TqT ≈£L&É e∫Ã]. |üødåÏ +ü |òTü eTT\T ≈£L&É Äø±X¯eTT Hêe]+∫
>=|üŒ ñ‘ê‡Vü≤eTT‘√ _>∑sZ >¡ ± Hê<äeTT\T #˚dqæ $.
XÀ¢ˆˆ Äj·÷+‘·+ düs<¡ +ä∏ <äècºÕ« ‘·÷s¡í $T+Á<äõ‘·+ ø£|'æ ˆ
$qHê<ä eTVü‰Hê<ä+ eés¡‘Δ · #· y˚>y∑ êHé ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Äj·÷+‘·+ ` düs<¡ +ä∏ ` <äècºÕ« ` ‘·÷s¡yí Té ` Ç+Á<äõ‘·+ ` ø£|'æ
` $qHê<ä ` eTVü‰Hê<ä+ ` eés¡‘Δ · ` #· ` y˚>y∑ êHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|æ' ‘·÷s¡íyéT Äj·÷+‘·+, düs¡<∏äyéT Ç+Á<äõ‘·+, <äècºÕ«
eTVü‰Hê<ä+ $qHê<ä— y˚>y∑ êHé (düH)é eés¡‘Δ · #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|æ' R Vü≤qTeT, ‘·÷s¡íyéT R oÁ|òüTeTT>±, Äj·÷+‘·+ R
e#·TÃ#·Tqï{Ï,º düs<¡ +ä∏ R s¡<eä∏ TT‘√>∑÷&çq, Ç+Á<äõ‘·+ R Ç+Á<äõ‘·TqÔ T, <äècºÕ« R
#·÷∫, eTVü‰Hê<ä+ R >=|üŒ<Óq’ <Û«ä ì ø£\T>∑Tq≥T¢, $qHê<ä R >∑]+® #ÓqT. y˚>y∑ êHé
(düH)é R >=|üŒ y˚>e∑ TT >∑\yê&É>T∑ #·T— eés¡‘Δ · #· R ô|]¬>qT >∑÷&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, s¡<eä∏ TT Hês√Væ≤+∫ ‘·q yÓ|’ ⁄ü q≈£î y˚>e∑ TT>±
e#·TÃ#·Tqï Ç+Á<äõ‘·TÔqT >±+∫ >=|üŒ<Ûä«ì‘√ ô|<ä›>∑s¡®qeTTqT #˚ôdqT. ‘·q
X¯Øs¡eTTqT >∑÷&É ‘·–q≥T¢>± ô|+#·Tø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ Ç+Á<äõ‘·‡ s¡<+ä∏ ~e´ e÷dæ‘ú · •ÃÁ‘·ø±s¡Tàø£' ˆ
<Ûqä T ]«kÕŒ¤sj¡ ÷· e÷dü ‘·{<Ï ÷ä ]®‘ì· dü«qyéT ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç+Á<äõ‘Y ` dü' ` s¡<+ä∏ ` ~eýéT ` Ädæ‘ú '· ` ∫Á‘·ø±s¡Tàø£' `
<Ûqä T' ` $kÕŒ¤sj ¡ ÷· e÷dü ` ‘·{<Ï ÷ä ]®‘ì· dü«qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ∫Á‘·ø±s¡Tàø£' dü' Ç+Á<äõ‘Y ~e´+ s¡<yä∏ Té Ädæ‘ú '· , ‘·{<Ï ÷ä ]®‘·
ìdü«q+ <Ûqä T' $kÕŒ¤sj ¡ ÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ∫Á‘·ø±s¡Tàø£' R ∫Á‘·yTÓ qÆ <Ûqä TdüT‡>∑*qZ {Ï,º dü' Ç+Á<äõ‘Y R Ä
Ç+Á<äõ‘·T,Ô ~e´+ R ~eýÓTqÆ {Ï,º s¡<yä∏ Té R s¡<eä∏ TTqT, Ädæ‘ú '· R Äs√Væ≤+∫qyê&Ó,’
‘·{<Ï ÷ä ]®‘ì· dü«qyéT R yÓTiT|ü⁄\‘√ >∑÷&çq ñiTeTT\ ÁyÓ÷‘·e+{Ï <Û«ä ì>∑*–q,
<Ûqä T' R <Ûqä TdüT‡qT, $kÕŒ¤sj ¡ ÷· e÷dü R kÕ]+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ∫Á‘·yTÓ qÆ ‘·q >=|üŒ<Ûqä TdüT‡qT #˚‘ã· {Ïº s¡<eä∏ TT q~Ûw+æ̃ ∫ n#·Ã{ÏøÏ
e∫Ãq Ç+Á<äõ‘·T,Ô y˚T|òTü >∑sq®¡ eTTe+{Ï <Û«ä ìì ø£*+Z #·T#·T $+{ÏHê]ì kÕ]+#ÓqT.
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 135
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡y˚T‘ê e‹rø£åíy>˚ ö
eTVü‰ã˝Ö ‘Í s¡Dì]«X¯+øö ˆ
ø£|Xæ Ã¯ s¡ø√å ~Û|‘ü X˚ Ã¯ |ü⁄Á‘·'
düTsêdüTsπ +Á<ë$e ã<äyΔ s’Ó ö ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` düyT˚ ‘Í ` n‹rø£yíå >˚ ö ` eTVü‰ã˝Ö ` ‘Í ` s¡Dì]«X¯+øö,
ø£|'æ ` #· ` s¡ø√å ~Û|‘ü '˚ ` #· ` |ü⁄Á‘·' ` düTsêdüTsπ +Á<Í ` Çe ` ã<äyΔ s’Ó ö ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· n‹rø£åíy>˚ ö, eTVü‰ã˝Ö, s¡Dì]«X¯+øö ‘Í ø£|'æ #·,
s¡ø√å ~Û|‘ü '˚ |ü⁄Á‘·' #·, ã<äyΔ s’Ó ö düTsêdüTsπ +Á<Í Çe düyT˚ ‘Í.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, n‹rø£åíy˚>ö R $TøÏÿ* rÁeyÓTÆq
e&ç>\∑ yês¡TqT, eTVü‰ã˝Ö R n$T‘·ã\dü+|üqTï\TqT, s¡Dì]«X¯+øö R j·TT<äeΔ TTq
»+≈£î˝Òìyês¡Tq>∑T, ‘Í R Ä, ø£|'æ #· R Vü≤qTeTj·TTqT, s¡ø√å ~Û|‘ü '˚ R sêø£då sü êE
jÓTTø£ÿ, |ü⁄Á‘·' #· R |ü⁄Á‘·T&ÉTqT, ã<äyΔ s’Ó ö R @s¡Œ&çqyÓs’ e¡ TT>∑*–q, düTsêdüTsπ +Á<Í
Çe R <˚y+˚ Á<äT&ÉTqT sêø£ùå d+Á<äT&ÉTqTe˝…, düyT˚ ‘Í R ø£\dæø=ì].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ j·TT<äeΔ TTq+<äT n‹rø£åíyTÓ qÆ Á|ü‘ê|üeTT >∑\yês¡TqT,
eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´\TqT, j·TT<äeΔ TTq¬ø’ j·TT$«fi¯Ss¢ T¡ #·Tqï yês¡Tq>∑T Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT,
Ç+Á<äõ‘·TqÔ T ã<äyΔ s’Ó e¡ TT >∑*–q{Ïº <˚y+˚ Á<äT&ÉTqT sêø£ùå d+Á<äT&ÉTqT |üsd¡ Œü s¡eTT
m<äTs=ÿqï≥T¢>± n#·Ã≥ ø£*dæø=ì].
XÀ¢ˆˆ dü ‘·dü´ Ms¡dü´ eTVü‰s¡<∏ädü´
<Ûqä Twüà‘· dü‡+j·T‹ düeTà‘·d´ü ˆ
X¯sÁ¡ |üy>˚ +∑ e´Vü≤q Á‘·Œeè<äΔ
X¯Ã#ês¡ e÷πsZ |æ‘T· s¡Á|üyT˚ j˚T ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·d´ü ` Ms¡d´ü ` eTVü‰s¡<dä∏ ´ü ` <Ûqä Twüà‘·' ` dü+j·T‹ `
düeTà‘·d´ü ` X¯sÁ¡ |üy>˚ +∑ ` e´Vü≤q‘Y ` Á|üeè<ä'Δ ` #·#ês¡ ` e÷πsZ ` |æ‘T· ' `
nÁ|üyT˚ j˚T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡d´ü , eTVü‰s¡<dä∏ ´ü , <Ûqä Twüà‘·', dü+j·T‹ düeTà‘·d´ü ‘·d´ü
X¯sÁ¡ |üj÷Ó >∑+, Á|üeè<ä'Δ (düH)é dü' e´Vü≤q‘Y— nÁ|üyT˚ j˚T |æ‘T· ' e÷πsZ #·#ês¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡d´ü R Ms¡T&ÉTqT, eTVü‰s¡<dä∏ ´ü R eTVü‰s¡<Tä∏ &ÉTqT, <Ûqä Twüà‘·'
R >=|üŒ$\Tø±&ÉTqT, dü+j·T‹ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, düeTà‘·d´ü R >ös¡$+#·ã&çq
yê&ÉTq>∑T, ‘·d´ü R Ä Ç+Á<äõ‘·Tj Ô TÓ Tø£ÿ, X¯sÁ¡ |üj÷Ó >∑+ R u≤DeTT\ >=|üŒy˚>e∑ TTqT,
Á|üeè<ä'Δ (düH)é R $TøÏÿ*>∑ ô|]–j·TTqïyê&Ó,’ dü' R Vü≤qTeT, e´Vü≤q‘Y R e´s¡eú TT
#˚ôdqT, nÁ|üyT˚ j˚T R $T‹˝Òq{Ï,º |æ‘T· ' e÷πsZ R ‘·+Á&çjTÓ Tø£ÿ e÷s¡yZ TÓ qÆ Äø±X¯eTT
q+<äT, #·#ês¡ R dü+#·]+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰s¡<Tä∏ &ÉTqT, >=|üŒ$\Tø±&ÉTqT, j·TT<äeΔ TTq $U≤´‹ >∑\yê&ÉTq>∑T
Ç+Á<äõ‘·TÔ eTVü‰y˚>e∑ TT>± ‘·qô|’ ≈£î]|æ+#·T#·Tqï u≤Des¡¸eTTq ˇø£ÿ u≤DyÓTqÆ qT
‘·q≈£î ‘·>∑T\≈£î+&É Vü≤qTeT ‘·q ‘·+Á&çjÓÆTq yêj·TT<˚e⁄ì dü+#ês¡e÷s¡ZyÓTÆq
Äø±X¯eTTq+<äT n|ü]$T‘·yTÓ qÆ ˝≤|òTü eeTT‘√ ‘·|Œæ +#·Tø=qT#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· X¯Ùsê Hêj·T‘·rø£åíX˝¯ ≤´Hé
düT|üÅ‹DÔ ' ø±+#·q∫Á‘·|⁄ü +U≤Hé ˆ
eTTyÓ÷#· Ms¡' |üsM¡ s¡V≤ü +‘ê
düTdü+‘·‘êHé eÁ»ìbÕ‘·y>˚ ±Hé ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` X¯sêHé ` Äj·T‘·rø£åíX¯˝≤´Hé ` düT|üÅ‹ÔD' `
ø±+#·q∫Á‘·|ü⁄+U≤Hé, eTTyÓ÷#· ` Ms¡' ` |üs¡Ms¡Vü≤+‘ê ` düTdü+‘·‘êHé `
eÁ»ìbÕ‘·y>˚ ±Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· |üsM¡ s¡V≤ü +‘ê (dü') Ms¡' Äj·T‘·rø£åíX˝¯ ≤´Hé, düT|üÅ‹DÔ ',
ø±+#·q∫Á‘·|⁄ü +U≤Hé, düTdü+‘·‘êHé, eÁ»ìbÕ‘·y>˚ ±Hé X¯sêHé eTTyÓ÷#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, |üs¡Ms¡Vü≤+‘ê R X¯Á‘·TMs¡T\qT
Vü≤‘·e÷s¡TÃyê&É>∑T, dü' Ms¡' R Ä Ms¡T&Ó’q Ç+Á<äõ‘·TÔ, Äj·T‘·rø£åíX¯˝≤´Hé R
bı&ÉyÓ’qyÓ’ yê&çjÓÆTq n\T>∑T\T >∑\$j·TTqT, düT|üÅ‹ÔD' R eT+∫i…ø£ÿ\T
>∑\$j·TTqT, ø±+#·q∫Á‘·|⁄ü +U≤Hé R ã+>∑sT¡ ∫Á‘·eTT\T >∑*–j·TT+&çq |ü⁄+KeTT\T
>∑\$j·TTqT, düTdü+‘·‘êHé R $TøÏÿ* <äè&ÛÉyÓTÆq$j·TTqT, eÁ»ìbÕ‘·y˚>±Hé R
|æ&TÉ >∑TbÕ≥Te+{Ï y˚>e∑ TT >∑\$j·TTqT n>∑T, X¯sêHé R u≤DeTT\qT, eTTyÓ÷#·
R Á|üj÷Ó –+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &Óq’ eTVü‰Ms¡T&É>T∑ Ä Ç+Á<äõ‘·TÔ bı&Éyq’Ó yÓ’ yê&çjTÆÓ q
n\T>∑T\T>∑\yÓ’, eT+∫i…ø£ÿ\T>∑\yÓ’, ã+>∑s¡T∫‘·Ôs¡Te⁄\T>∑\ |ü⁄+KeTT\T>∑\yÓ’,
<Ûèä &ÛyÉ TÓ qÆ yÓ,’ |æ&TÉ >∑TbÕ≥T e+{Ï >=|üŒy˚>e∑ TT>∑\yÓ’ j·TTqï u≤DeTT\qT ô|øÏÿ+{Ïì
Vü≤qTeTô|’ Á|üj÷Ó –+#ÓqT.
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 137
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ ‘· ‘·‡ ´+<äqìdü«q+ #·
eTè<ä+>∑uØÒÛ |ü≥Vü≤dü«q+ #· ˆ
$ø£èwüé÷Ddü´ #· ø±s¡Tàø£d´ü
ìX¯eT´ |òTü Àwü+ |ü⁄q s¡T‘·ŒbÕ‘· ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` ‘·‘Y ` dü´+<äqìdü«q+ ` #· ` eTè<ä+>∑uØÒÛ
|ü≥Vü≤dü«q+ ` #· ` $ø£èwüé÷Ddü´ ` #· ` ø±s¡Tàø£d´ü ` ìX¯eT´ ` |òTü Àwü+ `
|ü⁄q' ` ñ‘·ŒbÕ‘· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· dü' ‘·‘Y dü´+<äqìdü«q+ #·, eTè<ä+>∑uØÒÛ |ü≥Vü≤dü«q+
#·, $ø£èwüé÷Ddü´ ø±s¡Tàø£d´ü |òTü Àwü+ #· ìX¯eT´ |ü⁄q' ñ‘·ŒbÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, dü' R Ä Vü≤qTeT, ‘·‘Y R Ä, dü´+<äq
ìdü«q+ #· R s¡<∏ä<Ûä«ìì, eTè<ä+>∑uÛÒØ|ü≥Vü≤dü«q+ #· R eT<Ó›\\jÓTTø£ÿj·TT
uÛØÒ \jÓTTø£ÿj·TT |ü≥Vü≤eTT\jÓTTø£ÿj·TT <Û«ä ìì, $ø£èwüé÷Ddü´ R m≈£îÿô|≥ºã&ÉT
#·Tqï{Ï,º ø±s¡Tàø£d´ü R <Ûqä TdüT‡jÓTTø£ÿ, |òTü Àwü+ #· R <Û«ä ìì, ìX¯eT´ R $ì, |ü⁄q'
R eTi\, ñ‘·ŒbÕ‘· R MT~ ø¬ >∑ôdqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Vü≤qTeT Ä Ç+Á<äõ‘·Tj Ô TÓ Tø£ÿ s¡<<ä∏ «äÛ ìì, eTè<ä+>∑uØÒÛ
|ü{≤Vü‰~ j·TT<äyΔ ê<äéTT\ <Û«ä ìì, $qT#·T yÓ+≥H˚ eTi\ Äø£deü TTMT~øÏ m–¬sqT.
XÀ¢ˆˆ X¯sêD≤ eT+‘·sπ cÕ«X¯ó yêés¡‘Ô · eTVü‰ø£|'æ ˆ
Vü≤] dükÔ Õ´_Û\ø£å ´dü´ yÓ÷|òTü j·THé \ø£å ´dü+Á>∑V≤ü yéT ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯sêD≤yéT ` n+‘·sπ wüß ` ÄX¯ó ` yêés¡‘Ô · ` eTVü‰ø£|'æ ` Vü≤]'
` ‘·d´ü ` n_Û\ø£å ´dü´ ` yÓ÷|òTü j·THé ` \ø£å ´dü+Á>∑V≤ü yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ø£|'æ (dü' Vü≤]') X¯sêD≤yéT n+‘·sπ wüß n_Û\ø£å ´dü´ ‘·d´ü
\ø£å ´dü+Á>∑V≤ü + yÓ÷|òTü j·THé ÄX¯ó yêés¡‘Ô .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ø£|æ' R yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ó’q{Ïº, (dü' Vü≤]' R Ä Vü≤qTeT)
n_Û\ø£å ´dü´ R \ø£å éTTqT #˚~+Û #·T≥˝À ì|ü⁄DT&Óq’ {Ï,º ‘·d´ü R Ä Ç+Á<äõ‘·TÔ
jÓTTø£ÿ, \ø£å ´dü+Á>∑V≤ü + R \ø£å éTTMT~ <äèwæìº , yÓ÷|òTü j·THé R e´s¡eú TT#˚jT· T#·T,
X¯sD¡ ≤+ R u≤DeTT\jÓTTø£ÿ, n+‘·sπ wüß R eT<Û´ä uÛ≤>∑eTT\+<äT, yêés¡‘Ô · R ‹]¬>qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ó’q Ä Vü≤qTeT, \ø£å éTTqT #·ø£ÿ>± #Û˚~+#·T≥˝À
>=|üŒU≤´‹ Hê]®+∫q Ä Ç+Á<äõ‘·Tj Ô TÓ Tø£ÿ \ø£å úÛ<Ò qä ÁbÕMDéTT q+‘·qT e´s¡eú TT
#˚jT· T#·T Ä‘·&TÉ Á|üj÷Ó –+#·T u≤DeTT\T ‘·q≈£î ‘·>T∑ \≈£î+&É Ä u≤DeTT\eT<Û´ä H˚
|ü]ÁuÛÑ$T+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ X¯sêD≤ eTÁ>∑‘· düdÔ ´ü |ü⁄q dü‡eT_Ûes¡‘Ô · ˆ
Á|ükÕs¡´ Vü≤kÂÔ Vü≤qTe÷ qT‘·ŒbÕ ‘êì˝≤‘·à»' ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯sêD≤yéT ` nÁ>∑‘'· ` ‘·d´ü ` |ü⁄q' ` düeT_Ûes¡‘Ô ,· Á|ükÕs¡´ `
Vü≤kÂÔ ` Vü≤qTe÷Hé ` ñ‘·ŒbÕ‘· ` nì˝≤‘·à»' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nì˝≤‘·à»' Vü≤qTe÷Hé ‘·d´ü X¯sêD≤+ nÁ>∑‘'· Vü≤kÂÔ Á|ükÕs¡´
düeT_Ûes¡‘Ô ,· |ü⁄q' ñ‘·ŒbÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nì˝≤‘·à»' R yêj·TTq+<äqT&Ó’q, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT,
|ü⁄q' R ‹]–, ‘·d´ü R Ä Ç+Á<äõ‘·Tj Ô TÓ Tø£ÿ, X¯sêD≤+ R u≤DeTT\≈£î, nÁ>∑‘'· R
m<äT≥, düeT_Ûes¡‘Ô · R ì\#ÓqT, Vü≤kÂÔ R #˚‘T· \qT, Á|ükÕs¡´ R #ê∫, ñ‘·ŒbÕ‘·
R MT~øÏ m–¬sqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj·TTq+<äqT&Óq’ Vü≤qTeT n|ü&ÉT eTi\ ˇø£kÕ] Ä Ç+Á<äõ‘·TÔ
Á|üj÷Ó –+#·T#·Tqï u≤DeTT\≈£î m<äTs¡T>∑e∫Ã ì\T#·T+&ÓqT. eTi\ n+‘·˝ÀH˚
u≤VüQe⁄\T #ê∫ MT~ ø¬ –]b˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê e⁄uÛÖ y˚>d∑ +ü |üHÍï s¡Dø£sà¡ $XÊs¡<Í ˆ
düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTH√Á>±Væ≤ #·Áø£‘T· s¡T´<äΔ eTT‘·eÔ TyéT ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘Í ` ñuÛÖ ` y˚>d∑ +ü |üHÍï ` s¡Dø£sà¡ $XÊs¡<Í ` düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·
eTH√Á>±Væ≤ ` #·Áø£‘T· ' ` j·TT<äyΔ Té ` ñ‘·eÔ TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡Dø£sà¡ $XÊs¡<Í, y˚>d∑ +ü |üHÍï ‘Í ñuÛÖ, düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTH√Á>±Væ≤,
ñ‘·eÔ T+ j·TT<ä+Δ #·Áø£‘T· '.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` s¡Dø£sà¡ $XÊs¡<Í R j·TT<äeΔ TT#˚jT· T≥j·T+<äT Á|üMDT˝…q’ {Ïº yês¡TqT,
y˚>∑dü+|üHÍï R >=|üŒy˚>∑eTT>∑\yês¡Tq>∑T, ‘Í ñuÛÖ R yê]s¡Te⁄s¡TqT,
düs¡«uÛÑ÷‘·eTH√Á>±Væ≤ R düs¡«ÁbÕDT\ eTqdüT‡\qT Äø£]¸+#·Tq{Ïº, ñ‘·ÔeT+ R
>=|üŒ<Óq’ {Ï,º j·TT<ä+Δ R j·TT<äeΔ TTqT, #·Áø£‘T· ' R #˚d]æ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·TT<äeΔ TT >±$+#·T≥˝À >=|üŒ ÁbÕMDéTT >∑\yês¡TqT, n$T‘·yTÓ qÆ
˝≤|òTü eeTT >∑\yês¡Tq>∑T Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉTqT, Ç+Á<äõ‘·TqÔ T n#·Ã≥>∑\ m\¢]
eTqdüT‡\≈£îqT ÄX¯Ãs¡éTT >=\TŒq{Ï,º >=|üŒ<Óq’ j·TT<äyΔ TÓ Tq]+∫].
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 139
XÀ¢ˆˆ Vü≤q÷eT‘√ y˚<ä q sêø£kå ˛-+‘·sy¡ Té
q e÷s¡T‹ düdÔ ´ü eTVü‰‘·àH√ -+‘·sy¡ Té ˆ
|üsd¡ Œü s¡+ ì]«wüV≤ü Ö ãuÛ÷Ñ e‘·T'
düyT˚ ‘·´ ‘Í <˚edüe÷q$Áø£eTÚ ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤q÷eT‘·' ` y˚<ä ` q ` sêø£då 'ü ` n+‘·s+¡ , q ` e÷s¡T‹' `
‘·d´ü ` eTVü‰‘·àq' ` n+‘·sy¡ Té , |üsd¡ Œü s¡+ ` ì]«wüV≤ü Ö ` ãuÛ÷Ñ e‘·T' ` düyT˚ ‘·´
` ‘Í ` <˚edüe÷q$Áø£eTÚ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêø£då 'ü , Vü≤q÷eT‘·' n+‘·s+¡ q y˚<—ä e÷s¡T‹' ‘·d´ü eTVü‰‘·àq'
n+‘·s+¡ q(y˚<)ä — <˚edüe÷q$Áø£eTÚ ‘Í düyT˚ ‘·´ |üsd¡ Œü s¡+ ì]«wüV≤ü Ö ãuÛ÷Ñ e‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£ådü' R Ç+Á<äõ‘·TÔ, Vü≤q÷eT‘·' R Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ,
n+‘·s+¡ R ˝À‘·TqT, q y˚<ä R ‘Ó*dæø=q˝Ò≈î£ +&ÓqT, e÷s¡T‹' R Vü≤qTeT, ‘·d´ü
eTVü‰‘·àq' R Ä eTVü≤˙j·TT&Óq’ Ç+Á<äõ‘·Tj Ô TÓ Tø£ÿ, n+‘·s+¡ R neø±X¯eTTqT, q
y˚<ä R ‘Ó*dæø=q ˝Ò≈î£ +&ÓqT, <˚edüe÷q$Áø£eTÚ R <˚e‘·\‘√ ‘·T\ýÓTqÆ |üsêÁø£eTeTT
>∑*qZ {Ï,º ‘Í R yê]s¡Te⁄s¡TqT, düyT˚ ‘·´ R ≈£L&ç, |üsd¡ Œü s¡+ R ˇø£]ø=ø£sT¡ , ì]«wüV≤ü Ö
R düV≤æ +|üsêìyês¡T>±, ãuÛ÷Ñ e‘·T' R nsTT].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç+Á<äõ‘·TqÔ ≈£î Vü≤qTeT+‘·Tì X¯øÔÏ >∑÷]Ã n+‘·T∫≈£îÿ≥˝Ò<Tä . nfÒ¢
Vü≤qTeT+‘·Tq≈£îqT Ç+Á<äõ‘·TÔ jÓTTø£ÿ |üsêÁø£eTeTT Ç+‘·{<Ï ìä uÀ<Û|ä &ü ≈É î£ qï~.
<˚e‘·T\´|üsêÁø£eTT˝…q’ yê]s¡Te⁄s¡TqT ø£\dæ b˛s¡T#·T ˇø£]ø=ø£sT¡ nCÒjT· T\T>±
>±qe#·TÃ#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ ‘·‘d· Tü Ô \πøå ´ dü $Vü≤qé÷H˚
Xπ̄s wü«yÓ÷ù|Tò wüß #· dü+|ü‘‘· T· ‡ ˆ
»>±eT ∫+‘ê+ eTVü≤r+ eTVü‰‘êà
düe÷~Ûd+ü jÓ÷>∑deü ÷Væ≤‘ê‘êà ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·T ` \πøå ´ ` dü' ` $Vü≤qé÷H˚ ` Xπ̄swüß ` nyÓ÷ù|Tò wüß
` #· ` dü+|ü‘‘· T· ‡, »>±eT ` ∫+‘ê+ ` eTVü≤r+ ` eTVü‰‘êà, düe÷~Ûd+ü jÓ÷>∑
düe÷Væ≤‘ê‘êà ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· nyÓ÷ù|Tò wüß Xπ̄swüß dü+|ü‘‘· T· ‡ #· \πøå ´ $Vü≤qé÷H˚
(dü‹) düe÷~Ûd+ü jÓ÷>∑deü ÷Væ≤‘ê‘êà dü eTVü‰‘êà eTVü≤r+ ∫+‘ê+ »>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, nyÓ÷ù|Tò wüß R ‹s¡T>∑T˝Òq{Ï,º Xπ̄swüß R
u≤DeTT\T, dü+|ü‘·‘·T‡ (dü‘·T‡)#· R MT<äã&ÉT#·TqïqT, \πøå ´ R \ø£å éTT,
$Vü≤qé÷H˚ dü‹ R ‘·|æŒb˛e⁄#·T+&É>±, düe÷~Ûdü+jÓ÷>∑düe÷Væ≤‘ê‘êà R
dü+~Û+#·T≥ Á|üj÷Ó –+#·T≥ j·TqTyêìj·T+ <˚ø±Á>∑∫‘·eÔ TT>∑\, dü' eTVü‰‘êà R Ä
eTVü‰‘·Tà&Óq’ , Ç+Á<äõ‘·T,Ô eTVü≤r+ R >=|üŒ<Óq’ , ∫+‘ê+ R ∫+‘·qT, »>±eT R
bı+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q≈£î \ø£å ýÓTÆq X¯Á‘·Te>∑T Ä Vü≤qTeT n<äT“¤‘·yÓTÆq X¯øÏÔ>∑\,
‹s¡T>∑T˝Òì ‘·q u≤DeTT\T mìï MT<ä ≈£î]dæq|üŒ{ÏøìÏ #Ó≈î£ ÿ#Ó<sä ø¡ £ j·TT+&ÉT≥
#·÷∫ u≤Ddü+<ÛëqÁ|üjÓ÷>±<äT\+<äT n$T‘·yÓTÆq øöX¯\eTT>∑*Zq Ç+Á<äõ‘·TÔ
(m+‘·j÷Ó ) ∫+‘·≈î£ ˝ÀqjÓT´qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ eT‹+ sêø£då sü ê»dü÷qT
X¯Ãø±s¡ ‘·dàæ Hé Vü≤]Ms¡eTTUÒ´ ˆ
ne<Û´ä ‘ê+ ‘·d´ü ø£ù| dü‡MTø£å ´
ø£<+ä∏ ì>∑#Ã˚ ¤ ~‹ ìÁ>∑V‰ü s¡yú Té ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` eT‹+ ` sêø£ådüsê»dü÷qT', #·ø±s¡ ` ‘·dæàHé `
Vü≤]Ms¡eTTUÒ´, ne<Û´ä ‘ê+ ` ‘·d´ü ` ø£ù|' ` düMTø£å ´ ` ø£<+ä∏ ` ì>∑#Ã˚ ‘¤ Y ` Ç‹
` ìÁ>∑V‰ü s¡yú Té ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· sêø£då sü ê»dü÷qT' ‘·d´ü ø£ù|' ne<Û´ä ‘ê+ düMTø£å ´ (nj·T+)
ø£<+ä∏ ì>∑#Ã˚ ‘¤ Y Ç‹ Vü≤]Ms¡eTTUÒ´ ‘·dàæ Hé ìÁ>∑V‰ü s¡+ú eT‹+ #·ø±s¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, sêø£då sü ê»dü÷qT' R sêø£då Áü |üuTÑÛ e⁄jÓTTø£ÿ
|ü⁄Á‘·T&Óq’ Ç+Á<äõ‘·T,Ô ‘·d´ü ø£ù|' R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, ne<Û´ä ‘ê+ R e~Û+#·T≥≈£î
X¯ø´£ eTT>±≈£î+&ÉT≥qT, düMTø£å ´ R Á>∑V≤æ +∫, (nj·T+ R á‘·&TÉ ) ø£<+ä∏ R m≥T¢>±,
ì>∑#Ã˚ ‘¤ Y R eX¯ó&É>T∑ qT, Ç‹ R nì, Vü≤]Ms¡eTTUÒ´ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó , ‘·dàæ Hé R
Ä Vü≤qTeT $wüj·TeTTq, ìÁ>∑Vü‰s¡ú+ R ã+~Û+#·T≥ø=i≈£î, eT‹+ #·ø±s¡ R
ìX¯Ãj·TeTT #˚ôdqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£ådüsê»‘·qj·TT&Ó’q Ç+Á<äõ‘·TÔ, m+‘·≈£îqT ‘·q X¯ÅdüÔeTT\#˚
Vü≤qTeT ìVü≤‘·T&ÉT ø±≈£î+&ÉT≥qT p∫ á yêqs¡Ms¡T&ÉT ‘·q ø¬ ≥T¢ eX¯ó&É>T∑ Hê
j·Tì ∫+‹+∫ ∫es¡≈î£ Ä‘·ìì ã+~Û+#·T≥¬ø’ ìX¯ÃsTT+#·Tø=HÓqT.
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 141
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· ô|‘’ êeTVü≤+ Ms¡ k˛‡ -ÅdÔü eTÅd$Ôü <ë+ es¡' ˆ
dü+<ä<Û̊ düTeTVü‰‘˚C≤ dü+Ô Vü≤]Á|ües¡+ Á|ü‹ ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ô|‘’ êeTVü≤+ ` Ms¡' ` dü' ` nÅd+Ôü ` nÅd$Ôü <ë+ ` es¡'
` dü+<ä<Û̊ ` düTeTVü‰‘˚C≤' ` ‘·+ ` Vü≤]Á|ües¡+ ` Á|ü‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· nÅd$Ôü <ë+ es¡' düTeTVü‰‘˚C≤' dü' Ms¡' ‘·+ Vü≤]Á|ües¡+
Á|ü‹ ô|‘’ êeTVü≤yéT nÅd+Ôü dü+<ä<.Û̊
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, nÅdüÔ$<ë+ R nÅdüÔy˚‘·Ô\˝À, es¡' R
ÁX‚wßü &˜ TÉ qT, düTeTVü‰‘˚C≤' R eTVü‰‘˚»dü‡+|üqTï&ÉTqT n>∑T, dü' Ms¡' R Ä Ms¡T&Óq’
Ç+Á<äõ‘·T,Ô ‘·+ Vü≤]Á|ües¡+ Á|ü‹ R Ä yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ >∑÷]Ã, ô|‘’ êeTVü≤yéT R
ÁãVü≤à<˚e⁄ìøÏ dü+ã+~Û+∫q, nÅd+Ôü R nÅdeÔü TTqT, dü+<ä<Û̊ R dü+~Û+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nÅd$Ôü <ë´Á|üMDT&Óq’ ‘˚»XÊÙ*j·T>∑T Ä Ç+Á<äõ‘·TÔ ‘·q m<äT≥
qTqï Ä yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ >∑÷]Ã yÓ+≥H˚ ÁãVü‰àÅdeÔü TTqT dü+~Û+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ne<Û√´ -j·T $T‹ C≤„‘ê« ‘· eTÅùdDÔ ≤Åd‘Ôü ‘· ·Ô «$‘Y ˆ
ì»Á>±Vü≤ eTVü‰u≤VüQ sêàs¡T‘ê‘·à» $T+Á<äõ‘Y ˆˆ 37
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` ne<Û´ä ' ` nj·T+ ` Ç‹ ` C≤„‘ê« ` ‘·+ ` nÅùdDÔ ` nÅd‘Ôü ‘· Ô· «$‘Y,
ì»Á>±Vü≤ ` eTVü‰u≤VüQ' ` e÷s¡T‘ê‘·à»yéT ` Ç+Á<äõ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nÅd‘Ôü ‘· ·Ô «$‘Y eTVü‰u≤VüQ' Ç+Á<äõ‘Y, nj·T+ ne<Û´ä ' Ç‹
C≤„‘ê« ‘·+ e÷s¡T‘ê‘·à»+ ‘˚q nÅùdD Ô ì»Á>±Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nÅdüÔ‘·‘·Ô «$‘Y R nÅdüÔs¡Vü≤düéTT\ HÓiÏ–q, eTVü‰u≤VüQ' R
ã\XÊ*jÓÆTq, Ç+Á<äõ‘Y R Ç+Á<äõ‘·TÔ, nj·TyéT R á Vü≤qTeT, ne<Ûä´' R
#·+|ü⁄≥≈£î kÕ<ÛTä ´&ÉT>±&ÉT, Ç‹ R nì, C≤„‘ê« R ‘Ó*dæø=ì, ‘·+ e÷s¡T‘ê‘·à»+
R Ä yêj·TTdü÷qTì, ‘˚q nÅùdD Ô R Ä ÁãVü‰àÅdeÔü TT‘√, ì»Á>±Vü≤ R ã+~Û+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` ªne<Û´ä ' nj·T+ Ç‹ C≤„‘ê«μ ` á yêqs¡Ms¡T&ÉT ÁãVü‰àÅdeÔü TT#˚‘·
>∑÷&É e~Û+#·T≥≈£î kÕ<Û´ä yÓTqÆ yê&ÉT >±&Éì ‘Ó*dæø=ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ Ç+Á<äõ‘·TÔ á yêqs¡ÁX‚wßü &˜ TÉ Hê≈£î e~Û+|ü X¯≈î£ ´&ÉT
>±&É ì Á>∑ V æ ≤ +∫ $$<Û ë Ådü Ô e TT\ s¡ V ü ≤ dü ´ eTT\qT miÏ – qyê&É > ∑ T ≥#˚ Ä
yêj·TTq+<äqTì eTVü‰X¯ø>ÔÏ \∑ ÁãVü‰àÅdeÔü TT‘√ ã+~Û+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚q ã<äΔ düÔ‘√ -ÅùdDÔ sêø£ùå dq dü yêqs¡' ˆ
nuÛeÑ ìï]«#˚wXºü Ã¯ |übÕ‘· #· eTV”≤‘·˝Ò ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚q ` ã<ä'Δ ` ‘·‘'· ` nÅùdDÔ ` sêø£ùå dq ` dü' ` yêqs¡' `
nuÛeÑ ‘Y ` ì]«#˚w'ºü ` #· ` |übÕ‘· ` #· ` eTV”≤‘·˝Ò ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· sêø£ùå dq ‘˚q nÅùdDÔ ã<ä'Δ dü' yêqs¡' ì]«#˚w'ºü nuÛeÑ ‘Y
#·— eTV”≤‘·˝Ò |übÕ‘· #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, sêø£ùå dq R Ç+Á<äõ‘·T#Ô ‘˚ ,· ‘˚q nÅùdDÔ R Ä
ÁãVü‰àÅdeÔü TT#˚, ã<ä'Δ R ã+~Û+|üã&çqyê&Ó,’ dü' yêqs¡' R Ä Vü≤qTeT, ì]«#˚w'ºü
R #˚cÕºsV¡ ≤æ ‘·T&ÉT, nuÛeÑ ‘Y #· R ÄjÓTqT, eTV”≤‘·˝Ò R uÛ÷Ñ ‘·\eTTq, |übÕ‘· #· R
|ü&bç ˛jÓTqT ≈£L&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç+Á<äõ‘·TÔ n≥T¢ ÁãVü‰àÅdeÔü TT#˚ Vü≤qTeTqT ã+~Û+|ü>± Ä‘·&TÉ
#˚cÕºsV¡ ≤æ ‘·T&Ó’ H˚\ô|’ ã&çb˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ -<∏ä ãT<Δë« dü ‘· <äÅdãÔü +<Û+ä
Á|üuÀÛ ' Á|üu≤Û yê ~«>∑‘ê‘·ày˚>'∑ ˆ
|æ‘êeTVü‰qTÁ>∑V≤ü e÷‘·àqX¯Ã
$∫+‘·j÷· e÷dü Vü≤]Á|üMs¡' ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` n<∏ä ` ãT<Δë« ` dü' ` ‘·‘Y ` nÅdãÔü +<Û+ä ` Á|üuÀÛ ' `
Á|üu≤Û yê‘Y ` $>∑‘ê‘·ày˚>'∑ , |æ‘êeTVü‰qTÁ>∑V≤ü yéT ` Ä‘·àq' ` #·, $∫+‘·j÷· e÷dü
` Vü≤]Á|üMs¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Vü≤]Á|üMs¡' dü' ‘·<Åä dãÔü +<Û+ä ãT<Δë« Á|üuÀÛ ' Á|üu≤Û yê‘Y
$>∑‘ê‘·ày˚>'∑ , n<∏ä Ä‘·àq' |æ‘êeTVü‰qTÁ>∑V≤ü + #· $∫+‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, Vü≤]Á|üMs¡' R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó {Ï,º dü' R Ä
Vü≤qTeT, ‘·<Åä dãÔü +<Û+ä R ÁãVü≤à<˚e⁄ì nÅdeÔü TTjÓTTø£ÿ ã+<Ûqä eTTqT >∑÷]Ã, ãT<Δë«
R ‘Ó*dæø=ì, Á|üuÀÛ ' R Á|üuTÑÛ e⁄jÓTTø£ÿ, Á|üu≤Û yê‘Y R eTVæ≤eTe\q, $>∑‘ê‘·ày˚>'∑
R ‘=\–q ì»Á|ü‘ê|üeTT >∑\yê&Ó,’ n<∏ä R |æeTà≥, Ä‘·àq' R ‘·q≈£î, |æ‘êeTVü‰qT
Á>∑Vü≤+ #· R ÁãVü≤à<˚e⁄ì nqTÁ>∑Vü≤eTTqT >∑÷]Ã ≈£L&É, $∫+‘·j·÷e÷dü R
Ä˝À∫+#ÓqT.
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 143
sê.•s√eTDÏ :` ª$>∑‘ê‘·ày˚>∑'μ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ª$>∑‘ê\Œy˚>∑'μ nì
ªÁ|üuÀÛ ' Á|üu≤Û yê‘Yμ nq>± Á|üuTÑÛ yÓq’ lsêeTTìjÓTTø£ÿ Á|üu≤Û eeTTe\q
$>∑‘ê\Œy˚>T∑ &ÉjTÓ ´qT nq>± n‘·ì˝Àì n\ŒÁ|ü‘ê|üeTT ‘=\– ÁãVü‰àÅdeÔü TTqT
uÛ]Ñ +#·T≥≈£î ‘·–q Ø‹>± eTVü‰Á|ü‘ê|üXÊ*j·TjÓT´qì uÛ≤eeTT.
ªÄ‘·àq' |æ‘êeTVü‰qTÁ>∑V≤ü yéTμ ` eTTVüAs¡Ô e÷Á‘·eTTqH˚ Hê nÅdãÔü +<Ûeä TT
qT+&ç ˙≈£î $yÓ÷ø£åDeTT \_Û+|ü>∑\<äì |üPs¡«eTT ÁãVü≤à ‘·qô|’ #·÷|æq
nqTÁ>∑V≤ü eTì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ+≥H˚ Vü≤qTeT ‘êqT ÁãVü‰àÅdüÔeTT#˚‘· ã+~Û‘·T&ÉHÓ’‹qì
>∑Ts¡T+Ô #·Tø=ì Ä‘·ì Á|üu≤Û eeTT#˚‘H· ˚ ‘êqT X¯øVÔÏ ≤” qT&Óq’ $wüjT· eTTqT, eTiÏjT· T
ÁãVü≤à<˚e⁄ì nqTÁ>∑V≤ü eTT#˚‘· ‘·q≈£î ø=\~ >∑&j ç T· \˝À ã+<Û$ä eTTøÏÔ >∑\T>∑Tqìj·TT
‘Ó*dæø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘·kÕ‡«j·T+uÛÑTyÓ’s¡à+Å‘Ó’ Ás¡“Vü‰àÅdüÔeT_ÛeT+Á‹‘·yéT ˆ
Vü≤qTe÷+ •Ã+‘·j÷· e÷dü es¡<ëq+ |æ‘êeTVü‰‘Y ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` kÕ«j·T+uÛTÑ yÓ'’ ` eT+Å‘'’Ó ` ÁãVü‰àÅdyÔü Té ` n_ÛeT+Á‹‘·+
` Vü≤qTe÷Hé ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` es¡<ëq+ ` |æ‘êeTVü‰‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' kÕ«j·T+uÛÑTyÓ’' eT+Å‘Ó’' n_ÛeT+Á‹‘·+ ÁãVü‰àÅdüÔ+,
|æ‘êeTVü‰‘Y es¡<ëq+ Vü≤qTe÷Hé ∫+‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, kÕ«j·T+uÛTÑ yÓ'’ R ÁãVü≤à <˚e‘·>± >∑*qZ {Ï,º
eT+Å‘'’Ó R eT+Á‘·eTT\#˚, n_ÛeT+Á‹‘·+ R n_ÛeT+Á‹+|üã&çq{Ï,º ÁãVü‰àÅd+Ôü R
ÁãVü‰àÅdüÔeTTqT >∑÷]Ãj·TT, |æ‘êeTVü‰‘Y R ÁãVü≤à<˚e⁄ìqT+&ç, es¡<ëq+ R
es¡<ëqeTTqT >∑÷]Ãj·TT, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, ∫+‘·j÷· e÷dü R Ä˝À∫+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ Vü≤qTeT ÁãVü≤à<˚e‘êø£eTT˝…q’ eTVü‰eT+Á‘·eTT\#˚
n_ÛeT+Á‹+|üã&çq Ä ÁãVü‰àÅdeÔü TTjÓTTø£ÿ Á|üu≤Û eeTTqT >∑÷]Ãj·TT, ‘·q≈£î ÁãVü≤à<˚e⁄
&ÉqTÁ>∑V≤æ +∫q es¡<ëqeTTqT >∑÷]Ãj·TT Ä˝À∫+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ q y˚T -dü´ ã+<Ûdä ´ü #· X¯øÔÏ s¡dÔæ
$yÓ÷ø£Då Ò ˝Àø£>T∑ s√' Á|üu≤Û yê‘Y ˆ
Ç‘˚é eT‘ê« $Væ≤‘√ -ÅdãÔü +<Û'ä
eT j·÷‘·àjÓ÷H˚ s¡qTe]Ô‘e· ´' ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` y˚T ` ndü´ ` ã+<Ûdä ´ü ` #· ` X¯ø'ÔÏ ` ndæ'Ô ` $yÓ÷ø£Då Ò `
˝Àø£>T∑ s√' ` Á|üu≤Û yê‘Y, Ç‹ ` @e ` eT‘ê« ` $Væ≤‘·' ` nÅdãÔü +<Û'ä ` eTj·÷
` Ä‘·àjÓ÷H˚' ` nqTe]Ô‘e· ´' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ˝Àø£>T∑ s√' Á|üu≤Û yê‘Y ndü´ ã+<Ûdä ´ü $yÓ÷ø£Då Ò y˚T X¯ø'ÔÏ q #·
ndæÔ Ç‹ @e eT‘ê«, $Væ≤‘·' n‘·àjÓ÷H˚' nÅdãÔü +<Û'ä eTj·÷ nqTe]Ô‘e· ´'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ˝Àø£>T∑ s√' R ÁãVü≤à<˚e⁄ìjÓTTø£ÿ, Á|üu≤Û yê‘Y R eTVæ≤eTe\q,
ndü´ ã+<Ûdä ´ü R á j·TÅdãÔü +<Ûeä TTjÓTTø£ÿ, $yÓ÷ø£D
å Ò R $&ç|+æ #·Tø=qT≥j·T+<äT,
y˚T R Hê≈£î, X¯ø'ÔÏ R kÕeTs¡´ú eTT, q #· ndæÔ R @$Tj·TT ˝Ò<Tä , Ç‹ R nì, eT‘ê«
@e R ‘·\∫j˚T, $Væ≤‘·' R Á|üj÷Ó –+|üã&çq{Ï,º n‘·àjÓ÷H˚' R ÁãVü≤àjÓTTø£ÿ,
nÅdüÔã+<Ûä' R nÅdüÔã+<ÛäeTT, eTj·÷ R Hê#˚, nqTe]Ô‘·e´' R nqTdü]+|ü
ã&Ée\dæq~.
‹\ø£eTT :` ª$yÓ÷ø£Då Ò X¯ø'ÔÏ HêdæμÔ ` ÁãVü‰àÅdeÔü TTqT+&ç $&ç|+æ #·Tø=qT≥≈£î X¯øÔÏ
˝Ò<ìä Vü≤qTeT Á>∑V≤æ +#·Tø=HÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ÁãVü‰àÅdeÔü TT qT+&ç $&ç|+æ #·Tø=qT≥≈£î Vü≤qTeT≈£î X¯øÔÏ
˝Ò<ìä Ç+Á<äõ‘·TÔ ‘·\#ÓqT. eTùV≤X¯«s¡rs¡T\ú uÛ≤eeTT >∑÷&É ì~j˚T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üsy¡ T˚ wæ̃ jÓTTø£ÿ Á|üu≤Û eeTT e\q á j·TÅdãÔü +<Ûeä TTq≈£î eX¯eTT
>±≈£î+&É ‘·|Œæ +#·Tø=qT≥≈£î Hê¬ø+‘·e÷Á‘·eTT X¯ø˝ÔÏ <Ò ìä Á>∑V≤æ +∫ Vü≤qTeT, Ç+Á<äõ‘·TÔ
Á|üj÷Ó –+∫q ÁãVü‰àÅdãÔü +<Ûqä eTTq≈£î ø£≥Tºã&ç j·TT+&Ée˝…qìj˚T ‘·\#·Tø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü Ms¡´ eTÅddÔü ´ü ø£|æ ]«#ês¡´
|æ‘êeTVü‰qTÁ>∑V≤ü e÷‘·àqX¯Ã ˆ
$yÓ÷ø£Xå ø¯ +ÔÏ |ü]∫+‘·sTT‘ê«
|æ‘êeTVü‰C≤„ eTqTes¡‘Ô ˚ düà ˆˆ 42
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 145
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` Ms¡ýéT ` nÅddÔü ´ü ` ø£|'æ ` $#ês¡´ ` |æ‘êeTVü‰qTÁ>∑V≤ü yéT
` Ä‘·àq' ` #· ` $yÓ÷ø£Xå ø¯ +ÔÏ ` |ü]∫+‘·sTT‘ê«, |æ‘êeTVü‰C≤„yTé ` nqTes¡‘Ô ˚
` düà ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ø£|'æ nÅddÔü ´ü Ms¡´+ $#ês¡´, Ä‘·àq' |æ‘êeTVü‰qTÁ>∑V≤ü +,
$yÓ÷ø£Xå ø¯ +ÔÏ #· |ü]∫+‘·sTT‘ê« |æ‘êeTVü‰C≤„yTé nqTes¡‘Ô ˚ düà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, nÅddÔü ´ü R ÁãVü‰àÅdeÔü TTjÓTTø£ÿ, Ms¡´+ R
kÕeTs¡´ú eTTqT, $#ês¡´ R Ä˝À∫+∫, Ä‘·àq' R ‘·q≈£î, |æ‘êeTVü‰qTÁ>∑V≤ü + R
ÁãVü≤à<˚e⁄ì nqTÁ>∑Vü≤eTTqT, $yÓ÷ø£åX¯øÏÔ+ R $&ç|æ+#·Tø=qT≥j·T+<äT X¯øÏÔì,
|ü]∫+‘·sTT‘ê« R #·øÿ£ >± Ä˝À∫+∫, |æ‘êeTVü‰C≤„+ R ÁãVü≤à<˚e⁄ì Ä<˚Xe¯ TTqT,
nqTes¡‘Ô ˚ düà R nqTdü]+#·T#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Vü≤qTeT ÁãVü‰àÅdeÔü TTq≈£î >∑\ eTVü‰eTVæ≤eTqT >∑T]Ô+#·T#·T
‘·qô|’ ÁãVü≤à<˚e⁄ìøÏ >∑\ nqTÁ>∑V≤ü eTTqT >∑÷]Ãj·TT Äj·Tq nqTÁ>∑V≤ü eTT#˚ ‘·q≈£î
n\Œø±\eTT˝À >∑ \ T>∑ T $yÓ ÷ ø£ å D eTTqT >∑ ÷ ]Ãj· T T u≤>∑ T >± ‘Ó * dæ ø =ì
‘·‘êÿ˝À∫‘·eTT>± ÁãVü≤à<˚e⁄ì Ä<˚X¯eTT qqTdü]+∫ Ä j·TÅdüÔã+<ÛäqeTTq≈£î
ø£≥Tºã&çj·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ nÅùdDÔ ≤|æ Væ≤ ã<ädΔ ´ü uÛj
Ñ T· + eTeT q C≤j·T‘˚ ˆ
|æ‘êeTVü≤eTùV≤+Á<ëuÛ≤´+ s¡ø‘åÏ · kÕ´ì˝Òq #· ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nÅùdDÔ ` n|æ ` Væ≤ ` ã<ädΔ ´ü ` uÛj Ñ T· + ` eTeT ` q ` C≤j·T‘˚
` |æ‘êeTVü≤eTùV≤+Á<ëuÛ≤´+ ` s¡ø‘åÏ d· ´ü ` nì˝Òq ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |æ‘êeTVü≤eTùV≤+Á<ëuÛ≤´+ nì˝Òq #· s¡ø‘åÏ d· ´ü eTeT, nÅùdDÔ
ã<ädΔ ´ü (dü‘'· ) n|æ uÛjÑ T· + q C≤j·T‘˚ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |æ‘êeTVü≤eTùV≤+Á<ëuÛ≤´+ R ÁãVü≤à#˚‘q· T, <˚y+˚ Á<äTì#˚‘q· T,
nì˝Òq #· R yêj·TTe⁄#˚‘q· T, s¡ø‘åÏ d· ´ü R s¡ø+åÏ |üã&çq{Ï,º eTeT R Hê≈£î, nÅùdD Ô
R ÁãVü‰àÅdeÔü TT#˚, ã<ädΔ ´ü dü‘'· n|æ R ã+~Û+|üã&çqyê&É HÓq’ |üŒ{ÏøìÏ , uÛj
Ñ T· + R
;Û‹, q C≤j·T‘˚ Væ≤ R ø£\T>∑T≥˝Ò<Tä >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉTqT, <˚y+˚ Á<äT&ÉTqT, Hê ‘·+Á&ç yêj·TT<˚e⁄&ÉTqT qqTï
ø±bÕ&ÉT#·T+&ÉT≥#˚ ÁãVü‰àÅdeÔü TT qqTï ã+~Û+∫qqT Hê eTqdüT‡q @$Tj·TT uÛj Ñ T· eTT
»ì+#·T≥ ˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ Á>∑V≤ü DÒ #ê|æ s¡ø√å _Û s¡àVü‰H˚à >∑TD<äsÙ¡ q' ˆ
sêø£ùå d+Á<˚D dü+yê<ä dükÔ Õà<äZ èVü≤+í ‘·T e÷+ |üsπ ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á>∑V≤ü DÒ ` #· ` n|æ ` s¡ø√å _Û' ` eTVü‰Hé ` y˚T ` >∑TD<äsÙ¡ q' `
sêø£ùå d+Á<˚D ` dü+yê<ä' ` ‘·kÕà‘Y ` >∑èVü≤+í ‘·T ` e÷+ ` |üsπ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡ø√å _Û' Á>∑V≤ü DÒ n|æ y˚T eTVü‰Hé >∑TD<äsÙ¡ q' sêø£ùå d+Á<˚D
dü+yê<ä' (dæ<´äÛ ‹) ‘·kÕà‘Y e÷+ |üsπ >∑èVü≤+í ‘·T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡ø√å _Û' R sêø£då Tü \#˚, Á>∑V≤ü DÒ n|æ R |ü≥Tºø=ì b˛ã&ÉT≥j·T+<äT
>∑÷&É, y˚T R Hê≈£î, eTVü‰Hé R >=|üŒ<Óq’ , >∑TD<äsÙ¡ q' R >∑TDeTT p|ü⁄q{Ï,º
sêø£ùå d+Á<˚D R sêø£kå Õ~Û|‹ü jÓTÆ q sêeDTì‘√, dü+yê<ä' R dü+uÛ≤wüDeTT, dæ<´äÛ ‹
R ø£\T>∑TqT, ‘·kÕà‘Y R n+<äTe\q, e÷+ R qqTï, |üsπ R X¯Á‘·Te⁄\T, >∑èVü≤+í ‘·T
R |ü≥Tºø=+<äTs¡T>±ø£.
‘ê‘·Œs¡éTT :` qqTï sêø£då Tü \T |ü≥Tºø=ì rdæø=ì b˛sTTq|üŒ{ÏøìÏ ≈£L&É >=|üŒ
ñ|üj÷Ó >∑yT˚ >±qe#·TÃ#·Tqï~. á $<Ûeä TT>± Hê≈£î sêø£då sü êE‘√ dü+uÛ≤wæ+#·T
neø±X¯eTT ø£\TZqT. ø±e⁄q n~j·TT H=ø£ y˚T˝Ò. n+<äT#˚ q˙ï X¯Á‘·TuÛÑ≥T\T
ã+~Û+∫ ùd«#·Ã>¤ ± >=ìb˛e⁄<äTs¡T>±ø£.
XÀ¢ˆˆ dü ì•Ã‘ês¡'ú |üsM¡ s¡V≤ü +‘ê
düMTø£å ´ø±Ø $ìeè‘·#Ô w˚ 'ºü ˆ
|üs¬ '’ Á|üdVü ‰ü ´_Û>‘∑ ’Ó ]ï>∑èVü≤´
qHê<ä ‘Óô’ d'ÌÔ |ü]uÛsÑ Ô¡ ‡ é÷q' ˆˆ 45
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ì•Ã‘ês¡'ú ` |üsM¡ s¡V≤ü +‘ê ` düMTø£å ´ø±Ø ` $ìeè‘·#Ô w˚ 'ºü
` |üs¬ '’ ` Á|üdVü ≤ü ´ ` n_Û>‘∑ '’Ó ` ì>∑èVü≤´ ` qHê<ä ` ‘Ó'’ ` ‘Ó'’ ` |ü]uÛsÑ Ô¡ ‡ é÷q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üs¡Ms¡Vü≤+‘ê, düMTø£å ´ø±Ø dü' ì•Ã‘ês¡ú', $ìeè‘·Ô#˚wüº',
n_Û>‘∑ '’Ó |üs¬ '’ Á|üdVü ≤ü ´ ì>∑èVü≤´ ‘Ó'’ ‘Ó'’ |ü]uÛsÑ Ô¡ ‡é÷q' qHê<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üsM¡ s¡V≤ü +‘ê R X¯Á‘·TMs¡T\qT |ü]e÷s¡TÃyê&ÉTqT, düMTø£å ´ø±Ø
R #·ø£ÿ>± Ä˝À∫+∫ |üì#˚j·TTyê&ÉTq>∑T, dü' R Ä Vü≤qTeT, ì•Ã‘ês¡ú' R
ìX¯ÃsTT+#·Tø=qï ø£è‘·éTT>∑\yê&Ó,’ $ìeè‘·#Ô w˚ 'ºü R ‘=\–q #˚w\ºü T>∑\yê&Ó,’ n_Û>‘∑ '’Ó
R #·T≥TºqT#˚]q{Ï,º |üs¬ '’ R X¯Á‘·Te⁄˝…q’ {Ï,º ‘Ó'’ ‘Ó'’ R Äj·÷ s¡øÿ£ düT\#˚, Á|üdVü ≤ü ´
R ã\e+‘·eTT>±, ì>∑èVü≤´ R |ü≥Tºø=ì, |ü]uÛsÑ Ô¡ ‡é÷q' R $TøÏÿ*>∑ |”&+ç |ü
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 147
ã&ÉT#·Tqïyê&Ó,’ qHê<ä R ni#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø√]q#√ X¯Á‘·TMs¡T\qT ø£åDeTT˝À ‘·T<äeTT{Ïº+|ü >∑\yê&ÉTqT,
#·øÿ£ >± Ä˝À∫+∫ |üì#˚jT· >∑\yê&ÉTq>∑T Ä Vü≤qTeT ‘·q ø£seÔ¡ éTTqT>∑÷]Ã #·øÿ£ >±
ìX¯ÃsTT+#·Tø=ì Ä düeTj·TeTTq+<äT nìï #˚w\ºü qT ñ&ç– X¯Á‘·TuÛ≥ Ñ T\T ‘·qqT
ã\e+‘·eTT>± ø£{yºÏ d˚ æ Væ≤+dæ+#·T#·T+&É>± uÛj
Ñ T· eTT#˚e˝…H˚ ô|<ä>› ± ÄÁø√•+#·T
#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü+Ô sêø£kå Õ <äècºÕ« ì]«#˚wºü eT]+<äeTyéT ˆ
ãã+<ÛTä X¯ÙDe˝…’ ÿX¯Ã Á<äTeTN¬sX’ Ã¯ dü+Vü≤‘Ó'’ ˆˆ 46
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·+ ` sêø£kå Õ' ` <äècºÕ« ` ì]«#˚wyºü Té ` n]+<äeTyéT,
ãã+<ÛTä ' ` X¯De˝…’ ÿ' ` #· ` Á<äTeTN¬s'’ ` #· ` dü+Vü≤‘Ó'’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· sêø£kå Õ' n]+<äeT+ ‘·+ ì]«#˚w+ºü <äècºÕ« dü+Vü≤‘Ó'’
X¯De˝…’ ÿ' #· Á<äTeTN¬s'’ #· ãã+<ÛTä '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, sêø£kå Õ' R s¡øÿ£ düT\T, n]+<äeT+ R
X¯Á‘·TeTs¡q› T&Óq’ , ‘·+ R Ä Vü≤qTeTqT, ì]«#˚w+ºü R ø£<*ä ø£˝ìÒ yêìì>±, <äècºÕ«
R #·÷∫, (dü+Vü≤‘Ó'’ R ù|ìq{Ï)º X¯De˝…’ ÿ' #· R »q|üHês¡\‘√&ÉqT, Á<äTeTN¬s'’
#· R e\ÿ\eTT\‘√&ÉqT, ãã+<ÛTä ' R ã+~Û+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&É+‘·ei≈£îqT X¯Á‘·TuÛj Ñ T· +ø£sT¡ &ÉT>± qT+&çq Vü≤qTeT m{Ïº
#˚w\ºü TqT ˝Òø£ ‘·eT≈£î ˝§+– j·TT+&ÉT≥qT p∫ Ä s¡øÿ£ düT\T yÓqTyÓ+≥H˚ #·øÿ£ >±
ù|ìq{Ïº »q|üHês¡Á‘êfi¯fl‘√&ÉqT e\ÿeTT\‘√&ÉqT ã+~Û+|ükÕ–].
XÀ¢ˆˆ dü s√#·j÷· e÷q |üs¬ X’ Ã¯ ã+<Ûqä +
Á|üdVü ≤ü ´ M¬s’ s¡_>Û s∑ Ω¡D+ #· ˆ
øö‘·÷Vü≤˝≤Hêà+ j·T~ sêø£ùå d+Á<√
Á<äwßü +º eéùd´~‹ ì•Ã‘ês¡'ú ˆˆ 47
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` s√#·j÷· e÷dü ` |üs¬ '’ ` #· ` ã+<Ûqä + ` Á|üdVü ≤ü ´ ` M¬s'’
` n_Û>s∑ Ω¡D+ ` #·, øö‘·÷Vü≤˝≤‘Y ` e÷+ ` j·T~ ` sêø£ùå d+Á<ä' ` Á<äwßü +º `
eéùd´‘Y ` Ç‹ ` ì•Ã‘ês¡'ú ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£ùå d+Á<ä' øö‘·÷Vü≤˝≤‘Y j·T~ e÷+ Á<äwßü +º eéùd‘Y Ç‹
ì•Ã‘ês¡'ú (düH)é dü' |üs¬ '’ Á|üdVü ≤ü ´ ã+<Ûqä + #· M¬s'’ n_Û>s∑ Ω¡D+ #· s√#·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åùd+Á<ä' R sêø£ådüsêC…’q sêeDT&ÉT, øö‘·÷Vü≤˝≤‘Y R
≈£î‘·÷Vü≤\eTTe\q, e÷+ R qqTï, Á<äwßü +º R #·÷#·T≥≈£î, eéùd´‘Y j·T~ R
j·T‹ï+#·TH˚y÷Ó , Ç‹ R nì, ì•Ã‘ês¡'ú R ìX¯ÃsTT+#·ã&çq Á|üj÷Ó »qeTT>∑\yê&Ó,’
|üs¬ '’ R X¯Á‘·Te⁄\#˚, Á|üdVü ≤ü ´ R ã\e+‘·eTT>∑, ã+<Ûqä + R ã+~Û+|üã&ÉT≥qT,
M¬s'’ R sêø£då Mü s¡T\#˚, n_Û>s∑ Ω¡D+ #· R <ä÷wüDeTTqT, s√#·j÷· e÷dü R Çwü|º &ü TÉ
#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£ådüsêC…’q sêeDT&ÉT ≈£î‘·÷Vü≤\eTT>∑\yê&Ó’ ˇø£y˚fi¯ ‘·qqT
#·÷&Ée˝…qì ìX¯ÃsTT+#·Tø=qe#·TÃqT >∑<ë j·TqT <äè&ÛÉyÓTÆq n_ÛÁbÕj·TeTT‘√
Vü≤qTeT X¯Á‘·TMs¡T\TqT uÛ≥ Ñ T\TqT ‘·qqT ã+~Û+#·T#·TqïqT <ä÷wæ+#·T#·TqïqT
>∑÷&É Çwü|º &ü ç }s¡≈î£ +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ã<äΔ ùdqÔ e˝Òÿq $eTTø√Ô -ÅùdDÔ Ms¡ýêHé ˆ
nÅdãÔü +<Ûä dü‡ #êq´+ Væ≤ q ã+<Ûä eTqTes¡‘Ô ˚ ˆˆ 48
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ã<ä'Δ ` ‘˚q ` e˝Òÿq ` $eTTø£'Ô ` nÅùdDÔ ` Ms¡ýêHé
nÅdãÔü +<Û'ä ` dü' ` #· ` nq´+ ` Væ≤ ` q ` ã+<Ûyä Té ` nqTes¡‘Ô ˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚q e˝Òÿq ã<ä'Δ Ms¡ýêHé dü' ‘˚q nÅùdDÔ $eTTø£'Ô (nuÛeÑ ‘Y)
dü' nÅdãÔü +<Û'ä nq´+ ã+<Û+ä q nqTes¡‘Ô ˚ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚q e˝Òÿq R Ä e\ÿ\eTT‘√, ã<ä'Δ R ø£≥ãº &çq{Ï,º Ms¡ýêHé R
Ä |üsêÁø£eTXÊ*, nÅùdD Ô R ÁãVü‰àÅdeÔü TT#˚, $eTTø£'Ô R $&ÉTeã&çqyê&ÉT, (nuÛeÑ ‘Y
R njÓTqT) dü' nÅdãÔü +<Û'ä R Ä ÁãVü‰àÅdãÔü +<Ûqä eTT, nq´+ ã+<Û+ä R y˚iT
ã+<Ûqä eTTqT, q nqTes¡‘Ô ˚ Væ≤ R nqTdü]+#·<Tä >∑<ë!
‹\ø£eTT :` nÅdãÔü +<Ûä eTq>± eT+Á‘·eTT#˚ ã+<Ûqä eTT. eT+Á‘·eTT#˚ ã<äyΔ TÓ qÆ ~
Ç‘·s¡ ã+<Ûqä eTT\qT y˚ìì düV≤æ +#·<Tä . n|ü&ÉT Ä eT+Á‘·ã+<Ûqä eTT ‘·qjÓTTø£ÿ
|ü≥TºqT $&ÉT#·Tqì uÛ≤eeTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` sêø£ådüT\T ÁãVü‰àÅdüÔã+<Ûäqã\eTTq+<äT $XÊ«düeTT˝Òìyê¬s’
»q|üHês¡Á‘êfi¯fl‘√ Vü≤qTeTqT ø£≥>º H∑ ˚ j·÷ nee÷qeTT düV≤æ +|ü˝øÒ £ nÅdãÔü +<Ûeä TT
}&çb˛jÓTqT. nfÒ¢ Á|ü|ü‹Ô #˚dæqyê&ÉT <ëìj·T+<äT $XÊ«düeTT˝Òø£ <ëìøÏ
düV‰ü j·TeTì y˚i=ø£ kÕ<Ûqä eTTqT Á>∑V≤æ +#ÓHì˚ Á|ü|‹ü Ô #Ó&TÉ qT. Á|ü|‹ü j
Ô T· +<äT+&ÉT
nbÕj·T$T~j˚T! ñ‘·eÔ TT\T ˙#·dVü ≤ü yêdüeTTqT düV≤æ +|ü˝sÒ T¡ >∑<ë!
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 149
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üsêÁø£eTXÊ*jÓTÆ q Vü≤qTeT »q|üHês¡ Á‘êfi¢̄#˚ n≥T¢ ã+~Û+|ü
ã&çq+‘·H˚ ÁãVü‰àÅdãÔü +<Ûqä eTT qT+&ç $eTT≈£î&Ô ’Ó b˛jÓTqT. eT+Á‘·|Pü ]‘·yTÓ qÆ {Ïº
~yê´ÅdãÔü +<Ûqä eTT y˚iT ˝ÖøÏøã£ +<Ûqä eTTqT düV≤æ +|üø£ ‘êqT dü«j·TeTT>∑H˚ ‘·q
|ü≥TºqT e<ä*y˚jT· TqT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ n <∏+˚ Á<äõ‘·TÔ Á<äTeTNs¡ã<ä+Δ
$#ês¡´ Ms¡' ø£|dæ ‘ü eÔ· T+ ‘·yTé ˆ
$eTTø£Ô eTÅùdDÔ »>±eT ∫+‘ê+
HêH˚´q ã<√Δ Vü≤´qTes¡‘Ô ˚-ÅdyÔü Té ˆˆ 49
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` Ç+Á<äõ‘Y ` ‘·T ` Á<äTeTNs¡ã<ä+Δ , $#ês¡´ ` Ms¡' `
ø£|dæ ‘ü eÔ· T+ ` ‘·yTé , $eTTø£yÔ Té ` nÅùdD Ô ` »>±eT ` ∫+‘ê+, q ` nH˚´q `
ã<ä'Δ ` nqTes¡‘Ô ˚ ` nÅdyÔü Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä Ms¡' Ç+Á<äõ‘Y Á<äTeTNs¡ã<ä+Δ ‘·+ ø£|dæ ‘ü eÔ· TyéT nÅùdDÔ
$eTTø£+Ô $#ês¡´, nH˚´q ã<ä'Δ (nj·T+) nÅd+Ôü q nqTes¡‘Ô ˚ Væ≤ (Ç‹) ∫+‘ê+
»>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, Ms¡' R Ms¡T&Óq’ , Ç+Á<äõ‘Y R Ç+Á<äõ‘·T,Ô
Á<äTeTNs¡ã<ä+Δ R eèø£#å s· à¡ eTT#˚ ø£≥ãº &çq, ‘·+ ø£|dæ ‘ü eÔ· T+ R yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ ,
nÅùdD Ô R ÁãVü‰àÅdeÔü TT#˚, $eTTø£+Ô R $&ÉTeã&çqyêìì>±, $#ês¡´ R Á>∑V≤æ +∫,
nH˚´q R Ç‘·sy¡ TÓ qÆ <ëì#˚, ã<ä'Δ R ã+~Û+|üã&çq, (nj·T+ R á‘·&TÉ ) nÅd+Ôü R
ÁãVü‰àÅdüÔeTTqT, q nqTes¡Ô‘˚ R nqTdü]+|ü&ÉT, (Ç‹ R nì) ∫+‘ê+ R
$#ês¡eTTqT, »>±eT R bı+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Ms¡T&Óq’ Ç+Á<äõ‘·TÔ e\ÿ\eTT\#˚ ã+~Û+|üã&çq Vü≤qTeTqT
p∫ á‘·&TÉ ÁãVü‰àÅdeÔü TT qT+&ç $eTT≈£î&Ô ’Ó b˛jÓTqì Á>∑V≤æ +∫ y˚iTã+<Ûqä eTT\#˚
ø£≥Tºã&çq ÁãVü‰àÅdeÔü TTq≈£î ø£≥Tºã&çjT· T+&Ée\dæq |üì˝Ò<Tä >∑<ë j·Tì ∫+‘ê
ìeT>∑Tï&ÉjÓT´qT.
XÀ¢ˆˆ n¨! eTVü≤ ‘·ÿs¡à ø£è‘·+ ìs¡søú¡ +£
q sêø£ôå d’ s¡à+Á‘·>‹∑ ]«eTècÕº ˆ
|ü⁄qX¯Ã HêÅùdÔ $Vü≤‘˚ -ÅdÔü eTq´
Á‘·Œes¡‘Ô ˚ dü+X¯sTT‘ê dü‡ à düsπ « ˆˆ 50
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n¨ ` eTVü≤‘Y ` ø£sà¡ ` ø£è‘·+ ` ìs¡søú¡ +£ ` q ` sêø£ôå d'’ `
eT+Á‘·>‹∑ ' ` $eTècÕº, |ü⁄q' ` #· ` q ` nÅùdÔ ` $Vü≤‘˚ ` nÅdyÔü Té ` nq´‘Y
` Á|ües¡‘Ô ˚ ` dü+X¯sTT‘ê' ` düà ` düsπ « ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n¨! eTVü≤‘Y ø£sà¡ ìs¡søú¡ +£ ø£è‘·+, sêø£ôå d'’ eT+Á‘·>‹∑ ' q
$eTècÕº, nÅùdÔ $Vü≤‘˚ |ü⁄q' #· nq´‘Y nÅd+Ôü q Á|ües¡‘Ô —˚ düsπ « dü+X¯sTT‘ê' düà
(Ç‹ ∫+‘ê+ »>±eT).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n¨ R ÄVü‰— eTVü≤‘Y R >=|üŒ<Óq’ {Ï,º ø£sà¡ R ø±s¡éTT, ìs¡søú¡ +£
R ìwüŒ¤\eTT, ø£è‘·+ R #˚j·Tã&çq~, sêø£åôd’' R sêø£ådüT\#˚, eT+Á‘·>∑‹' R
eT+Á‘·eTT\ $<ÛëqeTT, q $eTècÕº R $eT]Ù+|üã&É˝<Ò Tä , nÅùdÔ R ÁãVü‰àÅdeÔü TT,
$Vü≤‘˚ R #Ó&>É =≥ºã&É>±, nq´‘Y nÅd+Ôü R y˚i=ø£ nÅdeÔü TT, q Á|ües¡‘Ô ˚ R |üì#˚jT· <äT,
düsπ « R n+<äse¡ TTqT, q+X¯sTT‘ê' R dü+~>∑dΔ ‹úæ H=+~qyês¡eTT, düà R nsTT‹$T,
(Ç‹ R nì, ∫+‘ê+ R $#ês¡eTTqT, »>±eT R bı+<ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄVü‰! eTVü‰Á|üuÛ≤eeTT>∑\ Hê ÁãVü‰àÅdüÔÁ|üjÓ÷>∑eTT ìwüŒ¤\eTT
#˚jT· ã&çq~>∑<ë! á sêø£då Tü \T eT+Á‘·Á|üu≤Û eeTTqT >∑÷]Ã dü]>± Ä˝À∫+|ü˝øÒ £
b˛sTT]. Á|üj÷Ó –+∫q ÁãVü‰àÅdeÔü TT ø±s¡D≤+‘·se¡ TT\#˚ $|ò\ü yÓTqÆ |ü&ÉT Ç+ø=ø£
e÷ sê ÁãVü‰àÅdeÔü TTqT Á|üj÷Ó –+#·T≥≈£î M\T˝Ò<Tä . n+<äT#˚ >=|üŒ »j·TeTTqT
kÕ~Û+∫q|üŒ{ÏøìÏ y˚TeTT ‹]– dü+~>∑dΔ ‹úæ ˝À |ü&bç ˛sTT‹$T>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ nÅùdDÔ Vü≤qTe÷ qTàø√Ô Hê‘êàq eTeãT<Û´ä ‘· ˆ
ø£èwüé÷D düTÔ s¡ø√å _Û ôdXÌÔ Ã¯ ã+<Û’Ó ]ï|”&‘ç '· ˆˆ 51
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nÅùdDÔ ` Vü≤qTe÷Hé ` eTTø£'Ô ` q ` Ä‘êàqyéT ` neãT<Û´ä ‘·
` ø£èwüé÷D' ` ‘·T ` s¡ø√å _Û' ` ‘Ó'’ ` #· ` ã+<Û'’Ó ` ì|”&‘ç '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nÅùdDÔ eTTø£'Ô Vü≤qTe÷Hé Ä‘êàq+ q neãT<Û´ä ‘·— s¡ø√å _Û'
ø£èwüé÷D' (düH)é ‘Ó'’ ã+<Û'’Ó #· ì|”&‘ç '· (nuÛeÑ ‘Y).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nÅùdDÔ R ÁãVü‰àÅdeÔü TT#˚, eTTø£'Ô R $&ÉTeã&çq, Vü≤qTe÷Hé R
Vü≤qTeT, Ä‘êàq+ R ‘·qqT, q neãT<Û´ä ‘· R yÓ\&¢ øç ±˙j·T˝Ò<Tä , s¡ø√å _Û' R
sêø£ådüT\#˚, ø£èwüé÷D' (düHé) R ˝≤>∑ã&ÉT#·Tqïyê&Ó’, ‘Ó’' ã+<ÛÓ’' #· R Ä
ã+<Ûqä eTT\#˚ ≈£L&É, ì|”&‘ç '· R Væ≤+dæ+|üã&çqyê&ÉT, nuÛeÑ ‘Y R ÄjÓTqT.
dü÷#·q :` ªVü≤qTe÷qTàø√Ô Hê‘êàqeTeãT<Û´ä ‘˚μ nqT ‘·q bÕsƒe¡ TT‘√ ‹\ø£ yêÚ≤´‘·
ªneãT<Û´ä ‘˚μ nì ÁøÏj÷· |ü<eä TTq≈£î ªq neuÀ<Ûj ä T· ‹, q Á|üø±X¯jT· ‹μ nì j·Ts¡eú TT
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 151
#Ó|Œü e˝…qT. nì düeT]ú+∫j·TTHêï&ÉT. ø=+<äiT yêÚ≤´qø±s¡T\T e÷Á‘·eTT ‘·q≈£î
Ä miTø£ ˝Ò≈î£ +&É>H∑ ˚ Vü≤qTeT sêø£då Tü \#˚ |”&+ç |üã&Óqì j·T<∏ë‘·<eä∏ TT>± ns¡eú TT
#Ó|æŒ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÁãVü‰àÅdüÔeTT#˚ $&ÉTeã&çq Vü≤qTeT Ä $wüj·TeTT |üs¡T\≈£î
‘Ó*j·T˙j·Tø£ <ëì#˚ ã<äT&Δ j ’Ó T· TqïfÒ¢ yê]øÏ >±ìŒ+#·T#·T+&ÓqT. n+<äT#˚ Ä j·÷
ã+<Ûeä TT\‘√ yêsê‘·ìì Væ≤+dæ+#·T#·T á&ÉTÃø=ì b˛e⁄#·T+&çqqT Vü≤qTeT Ä
|”&qÉ T düV≤æ +#·T#·T j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤qé÷q dü‘Ô '· Á≈£Ls¬ ’ sêø£ôå d'’ ø±wü̃eTTwæ_º 'Û ˆ
düMT|ü+ sêø£ùå d+Á<äd´ü ÁbÕø£èwü´‘· dü yêqs¡' ˆˆ 52
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤qé÷q' ` ‘·‘'· ` Á≈£Ls¬ '’ - sêø£ôå d'’ ` ø±wü̃eTTwæ_º 'Û `
düMT|ü+ ` sêø£ùå d+Á<äd´ü ` ÁbÕø£èwü´‘· ` dü' ` yêqs¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Á≈£Ls¬ '’ sêø£ôå d'’ ø±wü̃eTTwæ_º 'Û Vü≤qé÷q' dü' yêqs¡'
sêø£ùå d+Á<äd´ü düMT|ü+ ÁbÕø£èwü´‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, dü' yêqs¡' R Ä Vü≤qTeT, Á≈£Ls¬ '’ R
Á≈£Ls¡T˝…q’ , sêø£ôå d'’ R sêø£då Tü \#˚, ø±wü̃eTTwæ_º 'Û R ø£i\¿ ‘√&ÉqT |æ&øç fiÏ fl¯ ‘√&ÉqT,
Vü≤qé÷q' R ø=≥ºã&ÉT#·Tqïyê&Ó,’ sêø£ùå d+Á<äd´ü R sêø£då sü êC…q’ sêeDTìjÓTTø£ÿ,
düMT|ü+ R düìï~Ûì >∑÷]Ã, ÁbÕø£èwü´‘· R á&É«ã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äTsêàs¡T˝Z q’… Ä sêø£då Tü \T Vü≤qTeTqT ø£i\¿ ‘√ ø=≥Tº#T· |æ&øç fiÏ fl¯ ‘√
bı&ÉT#·T#·T sêeDTì düMT|üeTTq≈£î ˝≤>∑Tø=ì b˛sTT].
XÀ¢ˆˆ n <∏˚+Á<äõ‘·Ô+ Á|üdüMTø£å ´ eTTø£Ô
eTÅùdDÔ ã<ä+Δ Á<äTeTNs¡d÷ü Å‘'’Ó ˆ
e´<äsÙ¡ j·T ‘·ÁÔ ‘· eTVü‰ã\+ ‘·+
Vü≤]Á|üMs¡+ dü>D∑ ≤j·T sêCÒ„ ˆˆ 53
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` Ç+Á<äõ‘Y ` ‘·+ ` Á|üdMü Tø£å ´ ` eTTø£yÔ Té ` nÅùdDÔ `
ã<ä+Δ ` Á<äTeTNs¡d÷ü Å‘'’Ó ` e´<äsÙ¡ j·T‘Y ` ‘·Á‘· ` eTVü‰ã\+ ` ‘·+ ` Vü≤]Á|üMs¡+
` dü>D ∑ ≤j·T ` sêCÒ„ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä Ç+Á<äõ‘Y ‘·yTé nÅùdDÔ eTTø£+Ô Á|üdMü Tø£å ´ Á<äTeTNs¡
dü÷Å‘'’Ó ã<ä+Δ ‘·+ eTVü‰ã\+ Vü≤]Á|üMs¡+ ‘·Á‘· dü>D ∑ ≤j·T sêCÒ„ e´<äsÙ¡ j·T‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, Ç+Á<äõ‘Y R Ç+Á<äõ‘·T,Ô ‘·+ R Ä Vü≤qTeTqT,
nÅùdD Ô R ÁãVü‰àÅdeÔü TT#˚, eTTø£+Ô R $&ÉTeã&çqyêìì>±, Á|üdMü Tø£å ´ R Á>∑V≤æ +∫,
Á<äTeTNs¡d÷ü Å‘'’Ó R eèø£eå \ÿ\eTT\ Á‘êfi¯fl‘√, ã<ä+Δ ‘·+ R ã+~Û+|üã&çjT· Tqï,
eTVü‰ã\+ R eTVü‰ã\XÊ*jÓTÆ q, ‘·+ Vü≤]Á|üMs¡+ R Ä yêqs¡MsêÁπ>düsT¡ ì,
‘·Á‘· R Ä ø=\Te⁄q+<äT, dü>D ∑ ≤j·T R |ü]yês¡eTT‘√ >∑÷&çq{Ï,º sêCÒ„ R sê»sTTq
sêeDTq≈£î, e´<äsÙ¡ j·T‘Y R #·÷|æ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Ç+Á<äõ‘·TÔ Vü≤qTeTqT ÁãVü‰àÅdüÔeTT $&ç∫j·TT+&Óqì
Á>∑V≤æ +∫j˚T Hês¡‘êfi¯fl#˚ ø£≥ãº &çjT· Tqï Ä eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ yêqs¡Ms¡Tì ‘·q
|ü]yês¡eTT‘√ ø=\Te⁄B]j·TTqï sêeDTq≈£î #·÷|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·+ eT‘·$Ô Te e÷‘·+>∑+ ã<ä+Δ ø£|eæ s√‘·eÔ TyéT ˆ
sêø£kå Õ sêø£ùå d+Á<ëj·T sêeD≤j·T qý˚<jä T· Hé ˆˆ 54
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` eT‘·yÔ Té ` Çe ` e÷‘·+>∑+ ` ã<ä+Δ ` ø£|eæ s√‘·eÔ T+ `
sêø£kå Õ' ` sêø£ùå d+Á<ëj·T ` sêeD≤j·T ` qý˚<j ä T· Hé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêø£kå Õ' ã<ä+Δ eT‘·+Ô e÷‘·+>∑yTé Çe (dæ‘ú +· ) ‘·+ ø£|eæ s√‘·eÔ T+
sêø£ùå d+Á<ëj·T sêeD≤j·T qý˚<j ä T· Hé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£kå Õ' R sêø£då Tü \T, ã<ä+Δ R ã+~Û+|üã&çjT· Tqï, eT‘·+Ô R
eT~+∫q, e÷‘·+>∑+ R @qT>∑Te˝…, (dæ‘ú +· R ñqï{Ï)º ‘·+ ø£|eæ s√‘·eÔ T+ R Ä
yêqs√‘·ÔeTTì, sêø£åùd+Á<ëj·T R sêø£ådüsêC…’q, sêeD≤j·T R sêeDTq≈£î,
qý˚<j ä T· Hé R ìy˚~+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Ä sêø£då Tü \T ã+~Û+∫ ‘Ó∫Ãq eT‘·>Ô »∑ eTTe˝… qTqï{Ïº Ä
yêqs¡Ms¡Tì sêø£då sü êC…q’ sêeDTq≈£î #·÷|æ].
XÀ¢ˆˆ ø√-j·T+ ø£d´ü ≈£î‘√ yêÁ‘· øÏ+ ø±s¡´+ ø√ e´bÕÁX¯jT· ' ˆ
Ç‹ sêø£då Mü sêD≤+ ‘·Á‘· dü+»õ„sπ ø£<ë∏ ' ˆˆ 55
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£' ` nj·T+ ` ø£d´ü ` ≈£î‘·' ` yê ` nÁ‘· ` øÏ+ ` ø±s¡´+ `
ø£' ` e´bÕÁX¯jT· ' ` Ç‹ ` sêø£då Mü sêD≤+ ` ‘·Á‘· ` dü+»õ„sπ ` ø£<ë∏ ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·T+ ø£'? ø£d´ü yê (düT‘·')? ≈£î‘·' (Ä>∑‘'· ) ? nÁ‘· øÏ+
ø±s¡ýéT? (ndü´) ø£' e´bÕÁX¯jT· '? Ç‹ ‘·Á‘· sêø£då Mü sêD≤+ ø£<ë∏ ' dü+»õ„sπ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ R á‘·&TÉ , ø£' R me&ÉT? ø£d´ü yê R meìjÓTTø£ÿ,
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 153
(düT‘·' R |ü⁄Á‘·T&ÉT)? ≈£î‘·' R m#·Ã{ÏqT+&ç, (Ä>∑‘'· R e∫ÃHê&ÉT) ? nÁ‘· R
Ç#·Ã≥, øÏ+ ø±s¡ýéT R @$T|üì? (ndü´ R MìøÏ) ø£' R me«&ÉT, e´bÕÁX¯jT· ' R
ÄÁX¯jT· eTT, Ç‹ R nì, ‘·Á‘· R Ä ø=\Te⁄q+<äT, sêø£kå ÕHê+ R sê≈£då Tü \˝À,
ø£<ë∏ ' R Á|üd+ü >∑eTT\T, dü+»õ„sπ R ø£*–q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á‘· &Óe«&ÉT— me«ì |ü⁄Á‘·T&Ó’ j·TT+&ÉTqT? m#·Ã≥qT+&ç e∫ÃHê&ÉT?
Ç#·Ã≥ n‘·ìøÏ >∑\ |üìj˚T$T? á‘· &Óe«ì ÄÁX¯jT· eTTq qTqï{Ïyº ê&ÉT? nqT#·T
Ä sêeDTì ø=\Te⁄q+<äT Ä sêø£då Tü \T |üsd¡ Œü s¡eTT Á|ü•ï+#·Tø=q<=&É–].
XÀ¢ˆˆ Vü≤q´‘ê+ <äV≤ü ´‘ê+ yê|æ uÛøÑ å£ ´‘ê $T‹ #ê|üsπ ˆ
sêø£kå Õ düÁÔ ‘· dü+Á≈£î<ëΔ' |üsd¡ Œü s¡ eT <∏ëÁãTeHé ˆˆ 56
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤q´‘ê+ ` <äV≤ü ´‘ê+ ` yê ` n|æ ` uÛøÑ å£ ´‘ê+ ` Ç‹ ` #· `
n|üsπ , sêø£kå Õ' ` ‘·Á‘· ` dü+Á≈£î<ëΔ' ` |üsd¡ Œü s¡yTé ` n<∏ä ` nÁãTeHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä ‘·Á‘· sêø£kå Õ' dü+Á≈£î<ëΔ' (dü+‘·') (nj·T+) Vü≤q´‘ê+,
<äV≤ü ´‘ê$T‹, n|üsπ uÛøÑ å£ ´‘ê+ Ç‹ #· |üsd¡ Œü s¡+ nÁãTeHé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, ‘·Á‘· R Ä ø=\Te⁄q+<äT, sêø£kå Õ' R sêø£då Tü \T,
dü+ø£è<ëΔ' (dü+‘·') R $TøÏÿ* Áø√<Ûeä TT H=+~qyê¬s,’ nj·T+ R á yêqs¡T&ÉT,
Vü≤q´‘ê+ R #·+|üã&ÉT>±ø£! <äV≤ü ´‘ê+ R ø±\Ãã&ÉT>±ø£, Ç‹ R nìj·TT, n|üsπ
R eTiÏø=+‘· eT+~, uÛøÑ å£ ´‘ê+ R uÛøÑ +åÏ |üã&ÉT>±ø£! Ç‹ #· R nìj·TTqT, |üsd¡ Œü s¡yTé
R ‘·eT˝À ‘êeTT, nÁãTeHé R |ü\T≈£î#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeDTì ø=\Te⁄q+<äT n|ü&ÉT Áø√<Ûë$wüßº˝…’q sêø£ådüT\T
Vü≤qTeTqT p#·T#·T á yêqs¡Tì #·+|æyj ˚ T· T&Éì ø=+<äiTqT, ø±*Ãy˚jT· T&Éì
ø=+<äiTqT, ‹ìy˚jT· T<äeTì eTiÏø=+<äiTqT ‘·eT˝À ‘êeTT niekÕ–].
XÀ¢ˆˆ nr‘·´ e÷s¡+Z düV≤ü kÕ eTVü‰‘êà
dü ‘·Á‘· s¡ø√å ~Û|bü Õ<äeT÷˝Ò ˆ
<ä<sä Ù¡ sê»„' |ü]#ês¡eè<ëΔHé
>∑èVü≤+ eTVü‰s¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘+· #· ˆˆ 57
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nr‘·´ ` e÷s¡+Z ` düV≤ü kÕ ` eTVü‰‘êà ` dü' ` ‘·Á‘· ` s¡ø√å ~Û|ü
bÕ<äeT÷˝Ò, <ä<sä Ù¡ ` sê»„' ` |ü]#ês¡eè<ëΔH,é >∑èVü≤+ ` eTVü‰s¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘+· `
#· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘êà dü' e÷s¡+Z düV≤ü kÕ nr‘·´ ‘·Á‘· s¡ø√å ~Û|bü Õ<äeT÷˝Ò
|ü]#ês¡eè<ëΔH,é eTVü‰s¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘+· sê»„' >∑èVü≤+ #· <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘êà R eTVü≤˙j·TT&Óq’ , dü' R Ä Vü≤qTeT, düV≤ü kÕ R
‘=+<äs>¡ ±, e÷s¡+Z R u≤≥qT, nr‘·´ R ø£&∫É , ‘·Á‘· R n#·Ã≥, s¡ø√å ~Û|bü Õ<äeT÷˝Ò
R sêø£då sü êEjÓTTø£ÿ #·sD¡ düMT|üeTTq, |ü]#ês¡eè<ëΔHé R |ü]#ês¡≈î£ ˝…q’ eè<äT\Δ qT,
eTVü‰s¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘+· R >=|üŒyÓq’ s¡‘ï· eTT\‘√ n\+ø£]+|üã&çq, sê»„' R sêC…q’
sêeDTìjÓTTø£ÿ, >∑èVü≤+ #· R >∑èVü≤eTTqT>∑÷&É, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘·Tà&Óq’ Vü≤qTeT+‘·T&É|ü &ÉT ‘·«s¡˝À e÷s¡eZ TT q‹Áø£$T+∫
sêeDTì ø=\Te⁄#˚] n#·Ã≥ n‘·ì #·sD ¡ düìï~Ûì |ü]#·s´¡ \T #˚jT· T#·Tqï eè<äΔ
sêø£då Tü \qT, nqs¡sÈ ‘¡ ï· ø±+‘·T\‘√ $sêõ\T¢#T· qï Ä‘·ì eT+~s¡eTTqT ‹\øÏ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü <ä<sä Ù¡ eTVü‰‘˚C≤ sêeD' ø£|dæ ‘ü eÔ· TyéT ˆ
s¡ø√å _Û]«ø£è‘êø±¬s'’ ø£èwüé÷D $T‘·d‘Ôü '· ˆˆ 58
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` <ä<sä Ù¡ ` eTVü‰‘˚C≤' ` sêeD' ` ø£|dæ ‘ü eÔ· TyéT ` s¡ø√å _Û'
` $ø£è‘êø±¬s'’ ` ø£èwüé÷DyéT ` Ç‘·' ` ‘·‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘˚C≤' dü' sêeD' $ø£è‘êø±¬s’' s¡øå√_Û' Ç‘·' ‘·‘·'
ø£èwüé÷D+ ø£|dæ ‘ü eÔ· T+ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘˚C≤' R eTVü‰‘˚»XÊÙ*j·T>∑T, dü' sêeD' R Ä sêeDT&ÉT,
$ø£è‘êø±¬s'’ R $ø±s¡eTT˝…q’ s¡÷|üeTT\T >∑*qZ {Ï,º s¡ø√å _Û' R s¡øÿ£ düT\#˚, Ç‘·'
‘·‘'· R Ç≥Tq≥T, ø£èwüé÷D+ R ˝≤>∑ã&ÉT#·Tqï, ø£|dæ ‘ü eÔ· T+ R yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ ,
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘˚»XÊÙ*j·T>∑T Ä sêeDT&ÉT $ø£è‘êø±s¡T˝…q’ s¡øÿ£ düT\T Ç≥Tq≥T
˝≤>∑T#·T+&É>± ‘·qyÓ|’ ⁄ü q≈£î e#·TÃ#·Tqï Ä yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ sêø£kå Õ~Û|‹ü + #ê|æ <ä<sä Ù¡ ø£|dæ ‘ü eÔ· T' ˆ
‘˚CÀã\düe÷j·TTø£+Ô ‘·|+ü ‘·$Te uÛ≤düÿs¡yTé ˆˆ 59
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêø£kå Õ~Û|‹ü + ` #· ` n|æ ` <ä<sä Ù¡ ` ø£|dæ ‘ü eÔ· T' ` ‘˚CÀã\
düe÷j·TTø£+Ô ` ‘·|+ü ‘·yTé ` Çe ` uÛ≤düÿs¡yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|dæ ‘ü eÔ· T' #· n|æ ‘·|+ü ‘·+ uÛ≤düÿs¡yTé Çe (dæ‘ú +· ) ‘˚CÀã\
düe÷j·TTø£+Ô sêø£kå Õ~Û|‹ü + <ä<sä Ù¡ .
(48) ` nwüº#·‘ê«]+X¯düs¡Z 155
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|dæ ‘ü eÔ· T' #· n|æ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT>∑÷&É, ‘·|+ü ‘·+ R
»«*+#·T#·Tqï, uÛ≤düÿs¡yéT Çe R dü÷s¡T´ìe˝… (dæú‘·+ R ñqï{Ïº),
‘˚CÀã\düe÷j·TTø£+Ô R ‘˚»düT‡‘√&ÉqT ã\eTT‘√&ÉqT ì+&çjT· Tqï, sêø£kå Õ~Û|‹ü +
R sêø£då sü êC…q’ sêeDTì, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs√‘·eÔ TT&Óq’ Vü≤qTeTj·TT rø£åíyTÓ qÆ ø±+‘·T\T yÓ&\É Á>∑≈î£ ÿ#·Tqï
dü÷s¡T´ìe˝… >=|üŒ‘˚»düT‡‘√qT, ã\eTT‘√qT $sêõ\T¢#T· qï sêø£då #ü Á· ø£e]Ô j·T>∑T
sêeDTì p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü s√wüd+ü e]Ô‘‘· êÁeT<äèwæº
s¡X› Êqq dü+Ô ø£|æ eTq«y˚øå£ ´ ˆ
n<∏√|ü$cÕº qTÿ\o\eè<ëΔ
q‡e÷~‘· ‘·+Ô Á|ü‹ eT+Á‹eTTU≤´Hé ˆˆ 60
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` s√wüd+ü e]Ô‘‘· êÁeT<äèwæ'º ` <äXÊqq' ` ‘·+ ` ø£|yæ Té `
nq«y˚øå£ ´, n<∏ä ` ñ|ü$cÕºHé ` ≈£î\o\eè<ëΔHé ` düe÷~X¯‘Y ` ‘·+ ` Á|ü‹ `
eT+Á‹eTTU≤´Hé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` n<∏ä s√wüd+ü e]Ô‘‘· êÁeT<äèwæ'º dü' <äXÊqq' ‘·+ ø£|yæ Té nq«y˚øå£ ´
ñ|ü$cÕºHé ≈£î\o\eè<ëΔHé eT+Á‹eTTU≤´Hé ‘·+ Á|ü‹ (C≤„‘T· +) düe÷~X¯‘.Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, s√wüdü+e]Ô‘·‘êÁeT<äèwæº' R Áø√<ÛäeTT#˚
Á‹|üŒã&ÉT#·Tqï mi¿Hq’Ó #·÷|ü⁄\T >∑\yê&ÉT n>∑T, dü' <äXÊqq' R Ä <äXe¯ TTKT&ÉT,
‘·+ ø£|+æ R Ä yêqs¡Tì, nq«y˚øå£ ´ R #·÷∫, ñ|ü$cÕºHé R ≈£Ls¡TÃìj·TTqï,
≈£î\o\eè<ëΔHé R ≈£î\eTT#˚‘q· T o\eTT#˚‘q· T ô|<ä˝› j ’… T· Tqï{Ï,º eT+Á‹eTTU≤´Hé
R eTTKT´˝…’q eT+Á‘·T\qT, ‘·+ Á|ü‹ R Ä Vü≤qTeTqT >∑÷]Ã, (C≤„‘·T+ R
‘Ó*dæø=qT≥≈£î), düe÷~X¯‘Y R ÄC≤„|+æ #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT rÁeyÓTqÆ s√wüeTT#˚ ‘·q ø£qTÁ>∑T&ÉT¢ dü+ÁuÛ$Ñ T+#·T#·T+&É>±
Áø√<Ûës¡TDyÓTqÆ H˚Á‘·eTT\‘√ Ä <äXe¯ TTKT&ÉT m<äT≥qTqï Vü≤qTeTqT p#·T#·T
düMT|üeTTq ñ|ü$wüß˝º j ’… T· Tqï ≈£î\o\eè<äT\Δ >∑T ‘·q eTTKéT+Á‘·T\qT Vü≤qTeTqT
>∑÷]Ã $es¡eTT\T ‘Ó*dæø=qT&Éì ÄC≤„|+æ #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ j·T<∏ëÁø£eT+ ‘Ó’ dü‡ ø£|æ ]«|üèwüº'
ø±sê´s¡ú eTs¡dú ´ü #· eT÷\ e÷<Í ˆ
ìy˚<jä ÷· e÷dü Vü≤ØX¯«s¡d´ü
<ä÷‘· dü‡ø±XÊ <äV≤ü e÷>∑‘√-dæà ˆˆ 61
ª Ç+Á<äõ<ä_ÛjÓ÷>√μμ HêeT nwüº#·‘ê«]+X¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<∏ëÁø£eT+ ` ‘Ó'’ ` dü' ` ø£|'æ ` $|üèwü'º ` ø±sê´s¡yú Té `
ns¡dú ´ü ` #· ` eT÷\yéT ` Ä<Í, ìy˚<j ä ÷· e÷dü ` Vü≤ØX¯«s¡d´ü ` <ä÷‘·' `
düø±XÊ‘Y ` nVü≤yéT ` n>∑‘'· ` ndæà ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ø£|'æ ‘Ó'’ j·T<∏ëÁø£eT+ Ä<Í ø±sê´s¡+ú ns¡dú ´ü #· eT÷\+
#· $|üèwü'º , nVü≤+ Vü≤ØX¯«s¡d´ü düø±XÊ‘Y Ä>∑‘'· <ä÷‘·' ndæà (Ç‹) ìy˚<jä ÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' ø£|'æ R Ä Vü≤qTeT, ‘Ó'’ R Ä eT+Á‘·T\#˚, j·T<∏ëÁø£eT+ R
Áø£eTeTT>±, Ä<Í R yÓTT<ä≥, ø±sê´s¡+ú R ø£seÔ¡ ýÓTqÆ Á|üj÷Ó »qeTTqT >∑÷]Ãj·TT,
ns¡dú ´ü #· R Á|üj÷Ó »qeTTjÓTTø£ÿ, eT÷\+ #· R ø±s¡DeTTqT >∑÷]Ãj·TT, $|üèwü'º
(düH)é R $es¡eTT>∑ Á|ü•ï+|üã&çqyê&Ó,’ nVü≤+ R H˚qT, Vü≤ØX¯«s¡d´ü R yêqs¡sêC…q’
düTÁê⁄ìjÓTTø£ÿ, düø±XÊ‘Y R düMT|üeTTqT+&ç, Ä>∑‘·' R e∫Ãq{Ïº, <ä÷‘·' R
<ä÷‘·qT, ndæà R n>∑T#·THêïqT, Ç‹ R nì, ìy˚<j ä ÷· e÷dü R ìy˚~+#ÓqT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` Ç~ yê´düyêø£éTTq≈£î eTT+<äT dü+Á>∑Vü≤yêø£éTìjÓÆTq
Á>∑V≤æ +|üe#·TÃqT ˝Òø£ düuTÑÛ ´\øÏ∫Ãq Á|ü‘T· ´‘·sÔ e¡ TìjÓTÆ q <ä\|üe#·TÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü eT+Á‘·T\T Vü≤qTeTqT p∫ Ç#·≥ ˙e⁄ ‘·\ô|{Ïºq
ø£è‘·ý˚T$T? <ëìjÓTTø£ÿ Á|üj÷Ó »qy˚T$T? <ëìì >∑÷]Ã ìqTï |ü+|æq Ä eT÷\
|ü⁄s¡Twüß &Óe«&Éì eiTdü>± Vü≤qTeTqT $es¡eTT\T Á|ü•ï+|ü>± Vü≤qTeT ‘êqT
yêqs¡sêC…q’ düTÁê⁄ì düìï~ÛqT+&ç e∫Ãq{Ïº <ä÷‘·qì yê]øÏ ‘Ó*ô|qT.
ªªÇ+Á<äõ<ä_j
Û ÷Ó >∑eTTμμ nqT
q\Tã~jÓTì$T<äedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
@ø√q|ü+#êX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ ø£sà¡ D≤ ‘·d´ü $dæà‘√ ;ÛeT$Áø£eT' ˆ
Vü≤qTe÷Hé s√wü‘êÁe÷øå√ s¡ø√å ~Û|ü eTyÓø’ ‘å£ · ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` ø£sà¡ D≤ ` ‘·d´ü ` $dæà‘·' ` ;ÛeT$Áø£eT' `
Vü≤qTe÷Hé ` s√wü‘êÁe÷ø£'å ` s¡ø√å ~Û|yü Té ` nyÓø’ ‘å£ · ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' ;ÛeT$Áø£eT' dü' Vü≤qTe÷Hé ‘·dü´ ø£s¡àD≤ $dæà‘·'
s√wü‘êÁe÷ø£'å (düH)é s¡ø√å ~Û|yü Té nyÓø’ ‘å£ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ;ÛeT$Áø£eT' R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT
ø£*qZ {Ï,º dü' Vü≤qTe÷Hé R Ä Vü≤qTeT, ‘·d´ü R Ä sêeDTìjÓTTø£ÿ, ø£sà¡ D≤ R
ø£è‘·éTT#˚‘,· $dæà‘·' R ÄX¯Ãs¡éTT H=+~qyê&Ó,’ s√wü‘êÁe÷ø£'å (düH)é R Áø√<Ûeä TT#˚
mi¿Hq’Ó ø£qTï\T >∑\yê&ÉTq>∑T#·T, s¡ø√å ~Û|+ü R sêø£då sü êC…q’ sêeDTì, nyÓø’ ‘å£ · R
#·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT :` ª‘·d´ü ø£sà¡ D≤μ sêeDTì ø£è‘·éTT#˚‘· nì>±ø£ Ç+Á<äõ‘·TÔ ø£è‘·éTT#˚‘·
j·Tì #Ó|Œü e˝…qT. sêeDT &ç+‘·ei≈£îqT ‘·q jÓT&É m{Ïº ø£è‘·éTTqT #˚jT· ˝Ò<Tä
>∑<ë j·Tì ø£‘ø· y£ êÚ≤´qeTT.
sê.•s√eTDÏ :` ‘·d´ü ø£sà¡ D≤ ` j·Tì s¬ +&ÉT e÷iT\T Á>∑V≤æ +#·e˝…qT. yÓTT<ä≥
Ç+Á<äõ‘·TÔ ø£è‘·éTT#˚ Vü≤qTeT ÄX¯Ãs¡éTT H=+<ÓqT. ¬s+&Ée~ sêeDTì
d”‘ê|üV≤ü s¡D ø£è‘·éTT#˚ Áø√<Û‘ä êÁe÷≈£îå &ÉjTÓ ´qT. nì Ç≥T¢ s¬ +&ÉTe÷iT\T Á>∑V≤æ +∫
ns¡eú TT #Ó|Œü e˝…qT.
>√$+<äsêJj·TeTT— eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` Hê‘√ j·TT<äeΔ TT #˚jT· T≥¬ø’ sêeDT&ÉT
HêjÓTT<ä≈› î£ sêe˝…qì H˚qT Á|üjT· ‹ï+∫‹ì >±ì sê»˙‹y˚‘j Ô· TÆÓ q sêeDT&ÉT,
‘·q dæ+Vü‰düqeTTqT+&ç ø£<\ä ≈£î+&É>H∑ ,˚ Ç+Á<äõ‘·T#Ô ˚ qqTï ã+~Û+|üCdÒ ,æ ‘·q
jÓTT<äøπ› qqTï s¡|Œæ +#·Tø=Hêï&Éì Ä‘·ì ø£è‘·éTT#˚, $dæà‘·T&ÉjTÓ ´qì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T |æeTà≥ sêeDTì ø£è‘·éTTq≈£î ÄX¯Ãs¡éTTH=+~q ;Ûøs£ ¡
|üsêÁø£eTT&Óq’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT n+‘·˝ÀH˚ n‘·ì <äTwü‘º «· eTTq≈£î eTi\ Áø√<Ûeä TT#˚
ø£qTï˝…iu¿ ≤iT#·T+&É>± rÁeyÓTqÆ #·÷|ü⁄\‘√ sêeDTì p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ÁuÛ≤»e÷q+ eTVü‰sπ ΩD ø±+#·Hq˚ $sê»‘ê ˆ
eTTø±ÔC≤\eè‘˚ Hê<∏ä eT≈£îfÒq eTVü‰<äT´‹yéT ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁuÛ≤»e÷q+ ` eTVü‰πsΩD ` ø±+#·H˚q ` $sê»‘ê `
eTTø±ÔC≤\eè‘˚q ` n<∏ä ` eT≈£îfÒq ` eTVü‰<äT´‹yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä eTVü‰sπ ΩD ø±+#·Hq˚ $sê»‘ê eTTø±ÔC≤\eè‘˚q eT≈£îfÒq
ÁuÛ≤»e÷q+ eTVü‰<äT´‹+ s¡ø√å ~Û|yü Té nyÓø’ ‘å£ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, eTVü‰sπ ΩD R $TøÏÿ* $\TyÓq’ , ø±+#·Hq˚ R
düTes¡íeTT‘√, $sê»‘ê R Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ïº, eTTø±ÔC≤\eè‘˚q R eTT‘ê´\
C≤\s¡T\‘√ ì+&çq, eT≈£îfÒq R øÏØ≥eTT‘√, ÁuÛ≤»e÷q+ R Á|üø±•+#·T#·Tqï
yê&ÉTqT, eTVü‰<äT´‹+ R >=|üŒ‘˚»düT‡ ø£*j Z T· Tqïyê&ÉTq>∑T, (s¡ø√å ~Û|+ü R sêeDTì,
nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeDT&ÉT $TøÏÿ* ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ ã+>±s¡eTT‘√ ì]à+|üã&ç ‘·fi‘¯ fi· ¯
yÓTij·TT eTT‘ê´\ C≤\s¡T\‘√ ì+&çq øÏØ≥eTTqT <Û]ä +∫ >=|üŒ<Óq’ ‘˚»düT‡‘√
yÓ\T>=+<äT#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eÁ»dü+jÓ÷>∑d+ü j·TT¬øÌÔ s¡àVü‰s¬ ΩÌ s¡àDÏ$Á>∑ôV≤’ ' ˆ
ôV≤’ yÓTÆ sêuÛsÑ D¡ Æ… •ÃÅ‘s’Ó à¡ qùde Á|üø*£ Œ‘Ó'’ ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eÁ»dü+jÓ÷>∑ dü+j·TT¬ø'ÌÔ ` eTVü‰s¬ Ω'Ì ` eTDÏ$Á>∑ôV≤’ ' ` ôV≤’ yÓT'Æ `
ÄuÛsÑ D¡ 'Æ… ` ∫Å‘'’Ó ` eTqkÕ ` Çe ` Á|üø*£ Œ‘Ó'’ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eÁ»dü+jÓ÷>∑d+ü j·TT¬ø'ÌÔ eTVü‰s¬ 'ΩÌ eTDÏ$Á>∑ôV≤’ ' eTqkÕ Á|üø*£ Œ‘Ó'’
Çe (dæ‘ú '’Ó ) ∫Å‘'’Ó ôV≤’ yÓT'Æ ÄuÛsÑ D ¡ 'Æ… (ÁuÛ≤»e÷q+ s¡ø√å ~Û|yü Té nyÓø’ ‘å£ )· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eÁ»dü+jÓ÷>∑d+ü j·TT¬ø'ÌÔ R eÁ»eTT\ dü+<ÛTä \‘√ >∑÷&çq$j·TTqT,
eTVü‰s¬ Ω'Ì R $TøÏÿ* $\TyÓq’ $j·TTqT, eTDÏ$Á>∑ôV≤’ ' R eTDÏs÷¡ |üeTT\T >∑*j Z T· Tqï$
j·TTqT, eTqkÕ R eTqdüT‡‘√, Á|üø*£ Œ‘Ó'’ Çe (dæ‘ú '’Ó ) R }Væ≤+∫ ì]à+|üã&çq≥T¢
ñqï$j·TTqT, ∫Å‘'’Ó R $$<Ûeä s¡eí TT\T >∑\$j·TTq>∑T, ôV≤’ yÓT'Æ R düTes¡eí Tj·TeTT˝…q’ ,
(49) ` @ø√q|ü+#êX¯düs¡Z 159
ÄuÛsÑ D
¡ 'Æ… R uÛ÷Ñ wüDeTT\‘√, (ÁuÛ≤»e÷q+ R Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ï,º s¡ø√å ~Û|yü Té R
sêeDTì, nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` eÁ»eTT\‘√ dü+~Û+∫ ì]à+|üã&çq$j·TTqT, neT÷\éTT˝…’q
$j·TTqT, eTDÏ$Á>∑Vü≤eTT\‘√ ≈£L&çq$j·TTqT, eTqdüT‡‘√ }Væ≤+∫q≥T¢>∑H˚
ì]à+|üã&çq$j·TTq>∑T $∫Á‘·eTT˝…’q $$<Ûäes¡íeTT\T>∑\ düTesêíuÛÑs¡DeTT\‘√
yÓ\T>=+<äT#·Tqï Ä sêeDTì Vü≤qTeT #·÷#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eTVü‰s¡Ω øåöeTdü+M‘·+ s¡ø#Ô£ +· <äqs¡÷wæ‘y· Té ˆ
dü«qT*|ü+Ô $∫Á‘ê_Û ]«$<Ûë_ÛXÃ¯ uÛøÑ _ÔÏ 'Û ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTVü‰s¡Ω øåöeTdü+M‘·+ ` s¡ø#Ô£ +· <äqs¡÷wæ‘y· Té ` dü«qT*|ü+Ô `
$∫Á‘ê_Û' ` $$<Ûë_Û' ` #· ` uÛøÑ _ÔÏ 'Û ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTVü‰s¡Ω øåöeTdü+M‘·+, s¡ø#Ô£ +· <äqs¡÷wæ‘+· , $$<Ûë_Û' $∫Á‘ê_Û'
uÛÑøÏÔ_Û' dü«qT*|üÔ+ (s¡øå√~Û|üyéT nyÓ’ø£å‘·).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰s¡Ω øåöeTdü+M‘·+ R neT÷\éTT˝…’q |ü≥TºeÅdüÔeTT\qT
<Û]ä +∫j·TTqï yê&ÉTqT, s¡ø#Ô£ +· <äqs¡÷wæ‘+· R mi¿ì >∑+<Ûeä TTqT |üPdüTø=ìj·TTqï
yê&ÉTqT, $$<Ûë_Û' R ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ , $∫Á‘ê_Û' R $∫Á‘·eTT˝…q’ , uÛøÑ _ÔÏ 'Û R
sπ K\‘√, dü«qT*|ü+Ô R #·øÿ£ >± |üPj·Tã&çjT· Tqï yê&ÉTq>∑T, (s¡ø√å ~Û|+ü R sêeDTì,
nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT).
‹\ø£eTT :` uÛøÑ _ÔÏ 'Û R XËe’ ⁄\T <Û]ä +#·T $uÛ÷Ñ ‘ê´~ Á‹|ü⁄+Á&Ésπ K\e+{Ï s¡#H· ê
$X‚wüeTT\‘√.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeDT&ÉT neT÷\éTT˝…q’ |ü≥TºeÅdeÔü TT\qT <Û]ä +∫ ˇ&É*ì+&É
s¡ø£Ô#·+<äqeTTqT |üPdüTø=qïyê&Ó’ ø£dü÷Ô] eTTqï>∑T |ü]eTfi¯Á<äeéTT\‘√
$$<Ûeä TT\>∑T $∫Á‘·eTT˝…q’ sπ K\qT ˇ&É*ì+&ÉT>± <Û]ä +∫ Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ $eè‘Ó’s¡›s¡Ù˙jÓÆTX¯Ã s¡ø±Ô¬øåÌØ“¤eT<äs¡ÙHÓ’' ˆ
B|ürÔ ø£åíeTVü‰<ä+Åôw'Ìº Á|ü\+ã<äXq¯ #·Ã<¤ '’Ó ˆˆ 5
XÀ¢ˆˆ •s√_ÛsX›¡ _¯ Û Ø«s¡+ ÁuÛ≤»e÷q+ eTVü≤Ö»düyTé ˆ
HêHêyê´fi¯deü ÷ø°s¬ Ìí •ÙK¬s]’ e eT+<äsy¡ Té ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $eè‘Ó’' ` <äs¡Ù˙jÓÆT' ` #· ` s¡ø±Ô¬øåÌ' ` ;ÛeT<äs¡ÙHÓ’' `
B|ürÔ ø£eíå TVü‰<ä+Åôw'Ìº ` Á|ü\+ã<äXq¯ #·Ã<¤ '’Ó ` •s√_Û' ` <äX_¯ 'Û ` Ms¡+ ` ÁuÛ≤»e÷q+
` eTVü≤Ö»düyTé , HêHêyê´fi¯deü ÷ø°s¬ 'Ìí ` •K¬s'’ ` Çe ` eT+<äsy¡ Té ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` $eè‘Ó'’ , <äsÙ¡ ˙jÓTÆ ', s¡ø±Ôø¬ 'Ìå #·, ;ÛeT<äsÙ¡ HÓ'’ , B|ürÔ ø£eíå TVü‰<ä+Åôw'Ìº ,
Á|ü\+ã<äXq¯ #·Ã<¤ '’Ó <äX_¯ 'Û •s√_Û', HêHêyê´fi¯deü ÷ø°s¬ 'Ìí •K¬s'’ eT+<äsy¡ Té Çe
ÁuÛ≤»e÷q+ eTVü≤Ö»dü+ Ms¡+ (s¡ø√å ~Û|yü Té nyÓø’ ‘å£ )· .
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` $eè‘Ó'’ R ‘ÓsT¡ eã&çq$j·TTqT, <äsÙ¡ ˙jÓTÆ ' R #·÷&É<–ä q$j·TTq>∑T,
s¡ø±Ô¬øåÌ' R mi¿ì ø£qTï\T>∑\$j·TTqT, ;ÛeT<äs¡ÙHÓ’' R ;Ûø£s¡yÓTÆq Äø±s¡eTT
>∑\$j·TTqT, B|üÔrø£åíeTVü‰<ä+ÅôwºÌ' R $TøÏÿ* Á|üø±•+#·T yê&çjÓÆTq ø√i\T
>∑\$j·TTqT, Á|ü\+ã<äXq¯ #·Ã<¤ '’Ó R Áy˚˝≤&ÉT#·Tqï ô|<äe⁄\T>∑\$j·TTq>∑T, <äX_¯ 'Û
•s√_Û' R |ü~‘·\\‘√, HêHêyê´fi¯deü ÷ø°s¬ 'Ìí R ãVüQ$<Ûdä sü Œ¡ eTT\‘√ ì+&çjT· Tqï,
•K¬s'’ R •Ks¡eTT\‘√, eT+<äsy¡ Té Çe R eT+<äs|¡ sü «¡ ‘·eTTe˝…, ÁuÛ≤»e÷q+ R
Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ï,º eTVü≤Ö»dü+ R >=|üŒÁ|ü‘ê|üeTT ø£*qZ , (Ms¡+ R Ms¡T&Óq’ ,
s¡ø√å ~Û|yü Té R sêeDTì, nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT).
‹\ø£eTT :` ª<äX_¯ 'Û •s√_Û'μ ` sêeDT&ÉT s¡Ds¡+>∑eTTq+<äT e˝…H˚ Vü≤qTeTqT
ø£\dæø=ìq|ü&ÉT >∑÷&É |ü~‘·\\T>∑\ ;Ûøs£ s¡ ÷¡ |üeTTH˚ <Û]ä +#Óqì Á>±Vü≤éTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` sêeDT &ÉT‘·Ôs¡sêe÷j·TDeTTq ªªnVü≤+ bÂ\düÔ ´‘·qjÓ÷
<äX¯ÁêX¯Ã HêeT‘·'μμ j·Tì ‘·q ù|s¡T <äX¯Áê⁄&Éìj˚T #Ó|üø=HÓqT. Bìe\q
|ü~‘·\\T düV≤ü »eTT\ìj·TT ø£èÁ‹eTeTT\T ø±eìj·TT ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
#Û+· <ä‘· düeÔ s¡÷|ü+ #· eTqkÕ j·T<ä´ B|æ‡‘·yTé ˆ
uÛ$Ñ wü´‹ q dü+<˚¨ eT<ä«sê‘·eÔ sêø£då !ü ˆˆ
` ñ‘·sÔ ¡ sêe÷j·TDeTT
sêeDT&ÉT ø√]q|ü&ÉT ø√]qs¡÷|üyTÓ ‘·TÔ es¡eTT ÁãVü≤à Ç#ÓÃqT. ø±e⁄q
‘·q Ç#êÃ¤qTkÕs¡eTT |ü~‘·\\‘√qT ˇ+{Ï‘\· ‘√qT ñ+&É>\∑ &ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT #·÷#·T#·Tqï Ä sêeDT&ÉT ãVüQ$<Ûdä sü Œ¡ eTT\‘√ ì+&çjT· Tqï
ô|≈£îÿ •Ks¡eTT\‘√ >∑÷&çq eT+<äs|¡ sü «¡ ‘·eTTe˝…, uÛj
Ñ T· +ø£se¡ TT˝…q’ |ü~‘·\\‘√
‘˚»]\T¢#·T+&ÓqT. Ä‘·ì •s¡düT‡\T |ü~j·TTqT >∑÷&É #·ø£ÿ>± ‘Ós¡Teã&ç
(49) ` @ø√q|ü+#êX¯düs¡Z 161
#·÷&É<ä–j·TTqïyÓ’ mi¿ì ø£qTï\‘√qT, uÛÑj·T+ø£s¡eTT˝…’ $TøÏÿ* yê&ç>∑qTqï
ø√i\‘√qT, Áy˚˝≤&ÉT#·Tqï{Ïº ô|<äe⁄\‘√qT yÓ\T>=+<äT#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ˙˝≤+»q#·jT· Á|üK´+ Vü‰sπ D√s¡dæ sê»‘ê ˆ
|üPs¡#í +· Á<ëuÛeÑ Åøπ DÔ düã˝≤ø£$Tyê+ãT<äyTé ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ˙˝≤+»q#·jT· Á|üK´+ ` Vü‰sπ D ` ñs¡dæ ` sê»‘ê, |üPs¡#í +· Á<ëuÛÑ
eÅøπ D
Ô ` düã˝≤ø£yTé ` Çe ` n+ãT<äyTé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` |üPs¡#í +· Á<ëuÛeÑ Åøπ DÔ ñs¡dæ sê»‘ê Vü‰sπ D düã˝≤ø£yTé n+ãT<äyTé
Çe ˙˝≤+»q#·jT· Á|üK´+ (s¡ø√å ~Û|yü Té nyÓø’ ‘å£ )· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üPs¡#í +· Á<ëuÛeÑ Åøπ DÔ R ì+&ÉT#·+Á<äTì uÀ*q eTTKeTT‘√&ÉqT,
ñs¡dæ R i=eTTàq+<äT, sê»‘ê R Á|üø±•+#·T#·Tqï, Vü‰sπ D R eTT‘ê´\Vü‰s¡eTT
‘√&ÉqT, düã˝≤ø£+ R u…>T∑ sZ T¡ |ü≈îå£ \‘√ ≈£L&çq, n+ãT<äyTé Çe dæ‘ú +· R y˚T|òTü eTTe˝…
qTqï{Ï,º ˙˝≤+»q#·jT· Á|üK´+ R q\¢ìø±≥Tø£sê•e˝… yÓ\j·TT#·Tqï, (s¡ø√å ~Û|yü Té
R sêeDTì, nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT).
>√$+<äsêJj·TeTT :` |üPs¡#í +· Á<ëuÛeÑ Åøπ DÔ ` nqTq~ ªVü‰sπ Dμ j·TqT |ü<eä TTq≈£î
$X‚wüDeTT.
eTT‘ê´\Vü‰s¡eTTq+<ä* eTTKkÕú˙j·TyÓTqÆ Hêj·Tø£s‘¡ ï· eTT #·+Á<äTìe˝…
Á|üø±•+#·T#·Tqï<äì ns¡eú TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eø£åeTTq+<äT Á|üø±•+#·T#·Tqï eTT‘ê´\Vü‰s¡eTT‘√qT, ì+&ÉT
#·+Á<äTìe˝… Á|üø±•+#·T#·Tqï eTTKeTT‘√qT >∑÷&ç q\¢ì s¡+>∑T‘√ ø±≥Tø£sê•
e˝…qTqï Ä sêeDT&ÉT u…>T∑ sZ T¡ |æ≥\º u≤s¡T\‘√ >∑÷&çjT· Tqï q\¢ì y˚T|òTü eTTe˝…
XÀ¢ˆˆ u≤VüQ_Û s¡“<äøπΔ j·T÷¬s’ X¯Ã+<äH√‘·eÔ Ts¡÷wæ‘'’Ó ˆ
ÁuÛ≤»e÷Hê+>∑<'’Ó |”H'’Ó |ü+#·os¬ ¸Ì ]y√s¡>¬ '’ ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` u≤VüQ_Û' ` ã<äΔπøj·T÷¬s’' ` #·+<äH√‘·ÔeTs¡÷wæ‘Ó’' `
ÁuÛ≤»e÷Hê+>∑<'’Ó ` |”H'’Ó ` |ü+#·os¬ ¸Ì ' ` Çe ` ñs¡>¬ '’ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` #·+<äH√‘·eÔ Ts¡÷wæ‘'’Ó , ã<äøπΔ j·T÷¬s'’ ÁuÛ≤»e÷Hê+>∑<'’Ó , |ü+#·os¬ ¸Ì '
ñs¡>¬ '’ Çe (dæ‘ú '’Ó ) |”H'’Ó u≤VüQ_Û' j·TTø£+Ô (s¡ø√å ~Û|yü Té nyÓø’ ‘å£ )· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` #·+<äH√‘·ÔeTs¡÷wæ‘Ó’' R ÁX‚wü˜yÓTÆq eT+∫>∑+<ÛäeTT#˚
|üPj·Tã&çq$j·TTqT, ã<äΔπøj·T÷¬s’' R πøj·T÷s¡eTT\‘√ ≈£Ls¡Œã&çq$j·TTqT,
ÁuÛ≤»e÷Hê+>∑<Ó’' R Á|üø±•+#·T#·Tqï uÛÑT»ø°s¡TÔ\T>∑*Zq$j·TTqT, |ü+#·o¬sÌ¸' R
◊<äT‘·\\T >∑*qZ {Ï,º ñs¡>¬ '’ Çe R düsŒ¡ eTT\e˝…, (dæ‘ú '’Ó R ñqï{Ï$º j·TTqT) |”H'’Ó
R ã*wü̃eTT˝…q’ $j·TTqT n>∑T, u≤VüQ_Û' R uÛTÑ »eTT\‘√, j·TTø£+Ô R ≈£L&çq,
(s¡ø√å ~Û|yü Té R sêeDTì, nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeD≤düTs¡Tì uÛTÑ »eTT\T eT+∫>∑+<Ûeä TT‘√ #·øÿ£ >± |üPj·Tã&ç
düT+<äsy¡ TÓ qÆ |üì‘·qeTT>∑\ u≤VüQ|ü⁄s¡T\‘√ Á|üø±•+#·T#·T $TøÏÿ* ã*dæjT· TqïyÓ’
◊<äT‘·\\‘√ ≈£L&çq eTVü‰düsŒ¡ eTT\e˝… ˇ|ü#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eTVü≤‹ kÕŒ¤{øπÏ ∫Á‘˚ s¡‘ï· dü+jÓ÷>∑d+ü düÿ è‘˚ ˆ
ñ‘·eÔ ÷düsÔ D¡ ≤d”sπÔ í dü÷|ü$wü+º esêdüH˚ ˆˆ 9
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` eTVü≤‹ ` kÕŒ¤{øπÏ ` ∫Á‘˚ ` s¡‘ï· dü+jÓ÷>∑d+ü düÿ è‘˚ ` ñ‘·eÔ ÷düsÔ D¡ ≤
d”sπÔ í ` dü÷|ü$wü+º ` esêdüH˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕŒ¤{øπÏ , ∫Á‘·s‘¡ ï· dü+jÓ÷>∑d+ü düÿ è‘˚ ñ‘·eÔ ÷düsÔ D¡ ≤d”sπÔ ,í eTVü≤‹
esêdüH˚ dü÷|ü$wü+º (s¡ø√å ~Û|yü Té nyÓø’ ‘å£ )· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕŒ¤{øπÏ R düŒ{¤ øÏ e£ TT\‘√ ì]à+|üã&çq~j·TTqT, ∫Á‘˚ R $$<Ûä
es¡íeTT\T >∑*Zj·TTqï~j·TTqT, s¡‘·ïdü+jÓ÷>∑dü+düÿ è‘˚ R s¡‘·ïeTT\jÓTTø£ÿ
dü+jÓ÷»qeTT‘√ n\+ø£]+|üã&çq~j·TTqT, ñ‘·Ôe÷düÔs¡D≤d”Ôπsí R eT+∫<Ó’q
ø£+ã[#˚ |üieã&çj·TTqï~j·TTqTq>∑T, eTVü≤‹ esêdüH˚ R >=|üŒ<Ó’q
dæ+Vü‰düqeTTô|,’ dü÷|ü$wü+º R #·øÿ£ >± ≈£Ls¡TÃ+&çjT· Tqï, (s¡ø√å ~Û|yü Té R sêeDTì,
nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeDT&ÉT düŒ{¤ øÏ e£ TDT\‘√ ì]à+|üã&ç s¡+>∑Ts¡+>∑T\ $$<Ûä
eTDT\ ≈£Ls¡TŒ\‘√ n\+ø£]+|üã&ç ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ ø£+ã[‘√ >∑÷&çjT· Tqï >=|üŒ<Óq’
dæ+Vü‰düqeTTô|’ $TøÏÿ* Øƒ$>∑ ≈£Ls¡TÃ+&çjT· T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ n\+ø£è‘ê_Û s¡‘´· s¡+ú Á|üeT<ë_Û dü‡eT+‘·‘'· ˆ
yê\e´»qVü≤kÕÔ_Û sêsê‘·‡eTT|üùd$‘·yTé ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n\+ø£è‘ê_Û' ` n‘·´s¡ú+ ` Á|üeT<ë_Û' ` düeT+‘·‘·' `
(49) ` @ø√q|ü+#êX¯düs¡Z 163
yê\e´»qVü≤kÕÔ_'Û ` Äsê‘Y ` düeTT|üùd$‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n‘·´s¡yú Té n\+ø£è‘ê_Û' yê\e´»qVü≤kÕÔ_'Û Á|üeT<ë_Û' Äsê‘Y
düeT+‘·‘'· düeTT|üùd$‘·+ (s¡ø√å ~Û|yü Té nyÓø’ ‘å£ )· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n‘·´s¡ú+ R $TøÏÿ*>±, n\+ø£è‘ê_Û' R n\+ø£s¡DeTT
#˚dæø=qã&çq{Ïº, yê\e´»qVü≤kÕÔ_Û' R $+C≤eTs¡\T #˚‹j·T+<äT ø£*–q{Ïº,
Á|üeT<ë_Û' R j·TTe‘·T\#˚, Äsê‘Y R <ä>sZ∑ >¡ ±, düeT+‘·‘'· R #·T≥TºqTqT+&ç,
düeTT|üùd$‘·+ R #·øÿ£ >± ùd$+|üã&ÉT#·Tqï{Ï,º (s¡ø√å ~Û|yü Té R sêeDTì, nyÓø’ ‘å£ ·
R #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeDTìøÏ #·T≥TºqT <ä>sZ∑ >¡ ∑ ì\∫ #·øÿ£ >∑ q\+ø£]+#·Tø=ìj·TTqï
$˝≤dæ˙»qeTT $+C≤eTs¡\T #˚‘· <Û]ä +∫ Ä‘·ìì Ädüø‘ÔÏ √ ùd$+#·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ <äTs¡sπΔ D Á|üV≤ü ùdqÔ eTVü‰bÕπsÙ«q s¡økå£ Õ ˆ
eT+Á‹_Û s¡à+Á‘·‘‘· Ô· «C…]Ì„ ï≈£î+uÛqÒ #· eT+Á‹D≤ ˆˆ 11
XÀ¢ˆˆ ñb˛|ü$wü+º s¡ø√å _Û X¯Ã‘·T]“¤ s¡“\<ä]Œ‘Ó'’ ˆ
ø£è‘·‡ ï+ |ü]eè‘·+ ˝Àø£+ #·‘T· ]“¤]e kÕ>∑s¬ '’ ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äTs¡sπΔ D ` Á|üV≤ü ùdqÔ ` eTVü‰bÕπsÙ«q ` s¡økå£ Õ ` eT+Á‹_Û' `
eT+Á‘·‘‘· Ô· «C…'Ì„ ` ì≈£î+uÛqÒ ` #· ` s¡økå£ Õ ` ñb˛|ü$wü+º ` s¡ø√å _Û' ` #·‘T· ]“¤'
` ã\<ä]Œ‘Ó'’ ` ø£è‘·‡ ï+ ` |ü]eè‘·+ ` ˝Àø£+ ` #·‘T· ]“¤' ` Çe ` kÕ>∑s¬ '’ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eT+Á‘·‘‘· Ô· «C…'Ì„ , ã\<ä]Œ‘Ó'’ , #·‘T· ]“¤' s¡ø√å _Û' eT+Á‹_Û' <äTs¡sπΔ D,
Á|üV≤ü ùdqÔ , s¡økå£ Õ eTVü‰bÕπsÙ«q, eT+Á‹D≤ ì≈£î+uÛqÒ #·, #·‘T· ]“¤' kÕ>∑s¬ '’ |ü]eè‘·+
ø£è‘·‡ ï+ ˝Àø£yTé Çe ñb˛|ü$wü+º (s¡ø√å ~Û|yü Té nyÓø’ ‘å£ )· .
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eT+Á‘·‘‘· Ô· «C…'Ì„ R Ä˝À#·Hê‘·‘Ô· «eTT ‘Ó*dæq{Ïyº ês¡TqT, ã\<ä]Œ‘Ó'’
R ã\eTT#˚ >∑]«+∫j·TTqïyês¡Tq>∑T, #·‘T· ]“¤' R q\T>∑Ts¬ q’ , s¡ø√å _Û' eT+Á‹_Û' R
sêø£då eü T+Á‘·T\sTTq{Ï,º <äTs¡sπΔ D R <äTs¡sΔ T¡ &ÉqTyêì#˚‘q· T, Á|üV≤ü ùdqÔ R Á|üV≤ü düT&Ô qÉ T
yêì#˚‘q· T, s¡økå£ Õ R s¡ødå£ Tü &Óq’ , eTVü‰bÕπsÙ«q R eTVü‰bÕs¡TÙ«&ÉT nqTyêì#˚‘q· T,
eT+Á‹D≤ R eT+Á‹jÓTÆ q, ì≈£î+uÛqÒ R ì≈£î+uÛTÑ &ÉqT yêì#˚‘q· T, #·‘T· ]“¤' kÕ>∑s¬ '’
R Hê\TZdeü TTÁ<äeTT\#˚‘q· T, |ü]eè‘·+ R #·T≥Tºø=qã&çq, ø£è‘·‡ ï+ ˝Àø£yTé Çe
R dü+|üPs¡yí TÓ qÆ ˝Àø£eTTe˝…, ñb˛|ü$wü+º R <ä>sZ∑ >¡ ± ≈£Ls=Ãìj·TTqï{Ï,º (s¡ø√å ~Û|yü Té
R sêø£då sü êEqT, nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äTs¡sΔ T¡ &ÉT, Á|üV≤ü düT&Ô TÉ , eTVü‰bÕs¡TÙ«&ÉT, ì≈£î+uÛTÑ &ÉT nqT Ä˝À#·Hê
‘·‘Ô· «eTTqT ‘Ó*dæqyês¡TqT, ‘·eT ã\|üsêÁø£eTeTT\#˚ >∑]«‘·T˝…’ j·TTqïyês¡TqT
n>∑T sêø£då eü T+Á‘·T\T q\T>∑Ts¡TqT uÛ÷Ñ $Tì #·T{Ïj
º T· T+&ÉT Hê\TZ düeTTÁ<äeTT\e˝…
sêeDTì #·T≥TºqT #˚] Ä‘·ìì ùd$+#·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ eT+Á‹_Û s¡à+Á‘·‘·‘·Ô «C…„Ì s¡HÓ’´X¯Ã X¯óuÛÑãT~Δ_Û' ˆ
nHê«düé÷q+ dü∫yÓ'’ düTs¬ ]’ e düTsπ X¯«s¡yTé ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT+Á‹_Û' ` eT+Á‘·‘‘· ·Ô «C…'Ì„ ` nHÓ´’ ' ` #· ` X¯óuÛãÑ T~Δ_'Û `
nHê«düé÷q+ ` dü∫yÓ'’ ` düTs¬ '’ ` Çe ` düTsπ X¯«s¡yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eT+Á‘·‘‘· Ô· «C…'Ì„ X¯óuÛãÑ T~Δ_'Û nHÓ’ ´ ' eT+Á‹_Û' dü∫yÓ'’ #· düTs¬ '’
düTsπ X¯«s¡yTé Çe nHê«düé÷q+ (s¡ø√å ~Û|yü Té nyÓø’ ‘å£ )· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT+Á‘·‘‘· Ô· «C…'Ì„ R Ä˝À#·q\‘·‘Ô· «eTT ‘Ó*dæq{Ïj º T· T, X¯óuÛãÑ T~Δ_'Û
R eT+∫ãT~Δ>*∑ –q{Ïj º T· T, nHÓ’ ´ ' R Ç‘·sT¡ ˝…q’ , eT+Á‹_Û' R eT+Á‘·T\‘√&ÉqT,
dü∫yÓ'’ R dü∫e⁄\‘√&ÉqT, düTs¬ '’ R <˚e‘·\#˚, düTsπ X¯«s¡yTé Çe R <˚y+˚ Á<äTìe˝…,
nHê«düé÷q+ R düMT|üeTTq ≈£Ls¡TÃ+&Éã&çjT· Tqï, (s¡ø√å ~Û|yü Té R sêeDTì,
nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT).
‹\ø£eTT :` eT+Á‹ R ãT~ΔdVü ‰ü j·T≈£î&ÉT— dü∫e⁄&ÉT R ø±s¡´düV‰ü j·T≈£î&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚e‘·\#˚ |ü]y˚w+ºæ |üã&çq <˚y+˚ Á<äT&ÉTe˝… sêeDT&ÉT eT+Á‘·‘‘· Ô· «
ø√$<äT\TqT ñ‘·eÔ TyÓTqÆ ø±s¡´<äø‘å£ · >∑\yês¡TqT n>∑T eTiÏø=+‘·eT+~ y˚iTy˚iT
$<Ûeä TT\>∑T eT+Á‹dü‘eÔ· TT\#˚ ≈£L&É |ü]y˚w+ºæ |üã&ç j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ n|üX´¯ Á<ëø£då |ü ‹ü + Vü≤qTe÷ q‹‘˚»düyTé ˆ
$wæ‘˜ +· y˚Ts¡T•Kπs dü‘√j·T$Te ‘√j·T<äyTé ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n|üX´¯ ‘Y ` sêø£då |ü ‹ü + ` Vü≤qTe÷Hé ` n‹‘˚»düyTé ` $wæ̃‘+·
` y˚Ts¡T•Kπs ` dü‘√j·TyéT ` Çe ` ‘√j·T<äyTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTe÷Hé y˚Ts¡T•Kπs $wæ̃‘·+ dü‘√j·T+ ‘√j·T<äyéT Çe
(dæ‘ú +· ) n‹‘˚»dü+ sêø£då |ü ‹ü yéT n|üX´¯ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, y˚Ts¡T•Kπs R y˚Ts¡T|üs«¡ ‘·•Ks¡eTTq+<äT,
(49) ` @ø√q|ü+#êX¯düs¡Z 165
$wæ‘˜ +· R ì\∫j·TTqï, dü‘√j·T+ R ˙{Ï‘√ ≈£L&çq, ‘√j·T<äyTé Çe dæ‘ú +· R
y˚T|òüTeTTe˝… qTqï{Ïº, n‹‘˚»dü+ R eTVü‰‘˚»düT‡‘√ >∑÷&çq, sêø£ådü|ü‹yéT R
sêø£då sü êEqT, n|üX´¯ ‘Y R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT≈£î |ü#Ã· ì ñqï‘·yTÓ qÆ eTVü‰s¡‘ï· dæ+Vü‰düqeTTô|’ eTVü‰
‘˚»düT‡‘√ yÓ\T>=+<äT#·T q\¢ì X¯Øs¡eTT‘√ qTqï Ä sêeDT&ÉT düTes¡|í sü «¡ ‘·eTTô|’
ì\∫j·TTqï ˙\y˚T|òTü eTTe˝… >±qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘Ó’ dü‡+|”&´É e÷H√-|æ s¡ø√å _Û Ø“¤eT$Áø£yTÓ 'Æ ˆ
$düàj·T+ |üse¡ T+ >∑‘ê« s¡ø√å ~Û|ü eTyÓø’ ‘å£ · ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘Ó'’ ` dü+|”&´É e÷q' ` n|æ ` s¡ø√å _Û' ` ;ÛeT$Áø£yTÓ 'Æ `
$düàj·T+ ` |üse¡ T+ ` >∑‘ê« ` s¡ø√å ~Û|yü Té ` nyÓø’ ‘å£ · ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ;ÛeT$Áø£yÓTÆ' ‘Ó’' s¡øå√_Û' dü+|”&Éé÷q' n|æ dü' |üs¡eT+
$düàj·T+ >∑‘ê« s¡ø√å ~Û|yü Té nyÓø’ ‘å£ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ;ÛeT$Áø£yTÓ 'Æ R ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT >∑*qZ {Ï,º ‘Ó'’ s¡ø√å _Û' R
Ä s¡øÿ£ düT\#˚, dü+|”&´É e÷q' n|æ R $TøÏÿ* |”&+ç |üã&ÉT#·Tqïyê&Óq’ |üŒ{ÏøìÏ , dü'
R Ä Vü≤qTeT, |üse¡ T+ R >=|üŒ<äsTTq, $düàj·T+ R ÄX¯Ãs¡éTTqT, >∑‘ê« R
bı+~, s¡ø√å ~Û|+ü R sêø£då sü êEqT, nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT.
‹\ø£eTT :` s¡ø√å ~Û|yü Té nyÓø’ ‘å£ · ` Vü≤qTeT m<äT≥qTqï sêeDTH˚ #·÷#·T#·T+&ÓqT
>±ì sêø£då Tü \T ‘·q≈£î >∑*+Z #·T#·Tqï |”&qÉ T @$Tj·TT #·÷&É≈î£ +&Óqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰uÛÑj·T+ø£s¡ |üsêÁø£eTeTTø£*Zq{Ïº sêø£ådüT˝…+<äs√ ‘·qqT
#·T≥TºeTT{Ïº |ü\T$<Ûeä TT>± u≤~Û+#·T#·TqïqT Vü≤qTeT <ëì H˚$Tj·TTqT ˝…øÿ£ #˚jT· ø£
‘·q ø£$T‘êX¯Ãs¡éTT >=\TŒ#·Tqï sêeD≤düTs¡TH˚ |ü]øÏ+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ÁuÛ≤»e÷q+ ‘·‘√ <äècºÕ« Vü≤qTe÷Hé sêø£ùå dX¯«s¡yTé ˆ
eTqkÕ ∫+‘·j÷· e÷dü ‘˚»kÕ ‘·d´ü yÓ÷Væ≤‘·' ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁuÛ≤»e÷q+ ` ‘·‘'· ` <äècºÕ« ` Vü≤qTe÷Hé ` sêø£ùå dX¯«s¡yTé `
eTqkÕ ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` ‘˚»kÕ ` ‘·d´ü ` yÓ÷Væ≤‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ÁuÛ≤»e÷q+ sêø£ùå dX¯«s¡+ <äècºÕ« Vü≤qTe÷Hé ‘·d´ü ‘˚»kÕ
yÓ÷Væ≤‘·' düHé eTqkÕ ∫+‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ÁuÛ≤»e÷q+ R $sê»e÷qT&Ój ’ T· Tqï,
sêø£ùå dX¯«s¡+ R sêø£då sü êEqT, <äècºÕ« R #·÷∫, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, ‘·d´ü R
Ä sêeDTìjÓTTø£ÿ, ‘˚»kÕ R ‘˚»düT‡#˚, yÓ÷Væ≤‘·' R eTT>∑T&Δ ,’Ó eTqkÕ R eTqdüT‡
#˚‘,· ∫+‘·j÷· e÷dü R Ä˝À∫+|ü <=&É>¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á Ø‹>± yÓ˝§Z+<äT#·Tqï sêø£kå Õ~Û|‹ü ì >±+∫ Vü≤qTeT n‘·ì
‘˚CÀ$X‚weü TTq≈£î $düàj·TeTT H=+~ ‘·q eTqdüT‡q+ ~≥T¢ ∫+‹+|ü<=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ n¨ s¡÷|ü eT¨ <Ûs’Ó ´¡ eT¨ dü‘Ô· «eT¨ <äT´‹' ˆ
n¨ sêø£då sü ê»dü´ düs«¡ \ø£Då j·TTø£‘Ô ê ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n¨ ` s¡÷|üyTé ` n¨ ` <Ûs’Ó ´¡ yéT ` n¨ ` dü‘Ô· «yéT ` n¨
` <äT´‹' ` n¨ ` sêø£då sü ê»dü´ ` düs«¡ \ø£D å j·TTø£‘Ô ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£då sü ê»dü´ s¡÷|üyTé n¨! <Ûs’Ó ´¡ yéT n¨, dü‘Ô· «yéT n¨,
<äT´‹' n¨, düs«¡ \ø£D å j·TTø£‘Ô ê n¨.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£då sü ê»dü´ R sêø£kå Õ~Û|‹ü jÓTTø£ÿ, s¡÷|ü+ R s¡÷|üeTT, n¨!
R m+‘· j·÷X¯Ãs¡´ø£sy¡ TÓ qÆ <√, <Ûs’Ó ´¡ + R <Ûs’Ó ´¡ eTT, n¨! R ÄX¯Ãs¡éTT, dü‘Ô· «+ R
X¯øÏÔ, n¨! R ÄX¯Ãs¡´ø£s¡eTT! <äT´‹' R ‘˚»düT‡, n¨! R ÄX¯Ãs¡´ø£s¡eTT!
düs«¡ \ø£Då j·TTø£‘Ô ê R düs«¡ \ø£D
å dü+|üqï‘·, n¨! R m+‘· j·÷X¯Ãs¡´ø£sy¡ ÷Ó !
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄVü‰! á sêø£då sü êC…q’ sêeDTì s¡÷|ü yÓT+‘· n<äT“¤‘y· TÓ qÆ ~! <Ûs’Ó ´¡
yÓT+‘· j·÷X¯Ãs¡´ø£s¡yÓTÆq~! á‘·ìX¯øÏÔ á‘·ì ‘˚»düT‡ ìs¡T|üe÷qeTT>∑<ë!
eTVü‰|ü⁄s¡Twü\ø£Då eTT \ìïj·TTqT á‘·ìj·T+ <Ó+‘· n<äT“¤‘e· TT>± ì+&çjT· Tqïy√
>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ j·T <ä´<Ûsä √à q ã\yêHé kÕ´ <äjT· + sêø£ùå dX¯«s¡' ˆ
kÕ´<äjT· + düTs¡˝Àø£d´ü düXÁ¯ ø£kÕ´|æ s¡ø‘åÏ ê ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` n<Ûsä à¡ ' ` q ` ã\yêHé ` kÕ´‘Y ` nj·T+ ` sêø£ùå dX¯«s¡'
` kÕ´‘Y ` nj·T+ ` düTs¡˝Àø£d´ü ` düXÁ¯ ø£d´ü ` n|æ ` s¡ø‘åÏ ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·T+ n<Ûsä à¡ ' ã\yêHé q kÕ´‘Y j·T~ nj·T+ sêø£ùå dX¯«s¡'
düXÁ¯ ø£d´ü düTs¡˝Àø£d´ü n|æ s¡ø‘åÏ ê kÕ´‘Y.
(49) ` @ø√q|ü+#êX¯düs¡Z 167
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ n<Ûsä à¡ ' R á j·T<Ûsä à¡ eTT, ã\yêHé R Á|üã\yÓTqÆ ~, q
kÕ´‘Y j·T~ R ø±≈£î+&çqjÓT&É\, nj·T+ sêø£ùå dX¯«s¡' R á sêø£då sü êE, düXÁ¯ ø£d´ü
R <˚y+˚ Á<äTì‘√ >∑÷&çq, düTs¡˝Àø£d´ü n|æ R <˚e˝Àø£eTTq≈£î >∑÷&É, s¡ø‘åÏ ê kÕ´‘Y
R s¡ø≈å£ î£ &ÉT>± qT+&ç j·TT+&ÉTqT>∑<ë.
‹\ø£eTT :` Çìï $<ÛäeTT\ ã\düeTè<äTΔ\T>∑\ á‘·ì˝À $HêX¯eT÷\yÓTÆq{Ïº
n<Ûäs¡ày˚T ˝Ò≈£îqï#√ <˚y˚+Á<äTì‘√ >∑÷&çq dü«s¡ZeTTqT $wüßíe⁄e˝… s¡øÏå+|ü >∑*Z
j·TT+&ÉTqT. á‘·ì á j·T<Ûsä à¡ <√wüyT˚ ‘·q yês¡+<äiøÏ ìÏ >∑÷&É eTT|ü‘Ó∫Ãô|{Ïqº ~
>∑<ë!
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` á sêeDT&ÉT n<Ûäs¡à|üs¡T&ÉT >±ì#√ eTVü‰ã\dü+|üqTï&Ó’
j·TT+&ÉTqT. dü«sêZ~˝Àø£eTT\qT >∑÷&É s¡ø+åÏ |ü>*∑ qZ yê&Ó’ j·TT+&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á sêø£då sü êEq+<äT |üs<¡ ësê|üV≤ü s¡DeTHÓ&ç Á|üã\yÓTqÆ j·T<Ûsä à¡ y˚T
˝Ò≈î£ +&çqjÓT&É\ <˚y+˚ Á<äTì‘√ ≈£L&çq dü«s¡˝Z Àø£eTT e+{Ï }s¡«Δ ˝Àø£eTT\qT>∑÷&É
s¡ø+åÏ |ü>*∑ qZ yê&Ó’ j·TT+&ÉTqT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ndü´ Á≈£Ls¬ ’ s¡ï èX¯+ôdX’ Ã¯ ø£sà¡ _Û s√¢ø≈£ î£ ‹‡‘Ó'’ ˆ
düsπ « _uÛ´Ñ ‹ K \«kÕà˝À¢ø± kÕ‡eTs¡<ëqyê' ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ndü´ ` Á≈£Ls¬ '’ ` qèX¯+ôd'’ ` #· ` ø£sà¡ _Û' ` ˝Àø£≈î£ ‹‡‘Ó'’ ` düsπ «
` _uÛ´Ñ ‹ ` K\T ` nkÕà‘Y ` ˝Àø±' ` kÕeTs¡<ëqyê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á≈£Ls¬ '’ qèX¯+ôd'’ ˝Àø£≈î£ ‹‡‘Ó'’ #· ndü´ ø£sà¡ _Û' kÕeTs¡<ëqyê'
düsπ « ˝Àø±' nkÕà‘Y _uÛ´Ñ ‹ K\T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á≈£L¬s’' R Á≈£Ls¡eTT\TqT, qèX¯+ôd’' R |òü÷‘·Tø£eTT\TqT,
˝Àø£≈î£ ‹‡‘Ó'’ #· R ˝À≈£î\#˚ ì+~+|üã&çq{Ï$º j·TTqT n>∑T, ndü´ R á‘·ìjÓTTø£ÿ,
ø£sà¡ _Û' R ø±s¡éTT\#˚, kÕeTs¡<ëqyê' R <˚e‘·\‘√&ÉqT <ëqe⁄\‘√&ÉqT ≈£L&çq,
düπs« ˝Àø±' R düeTdüÔ˝Àø£eTT\TqT, nkÕà‘Y R á‘·ìqT+&ç, _uÛÑ´‹ K\T R
uÛÑj·T|ü&ÉT#·Tqï$>∑<ë.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á≈£Ls¡eTT\TqT, |ò÷ü ‘·Tø£eTT\TqT, ˝Àø£ì+<äéTT\THÓq’ MìjÓTTø£ÿ
<ës¡TDø£è‘·éTT\≈£î <˚e<ëqe⁄\‘√ ≈£L&çq düeTdü˝Ô Àø£eTT\TqT >∑÷&É ì‘·éTTqT
uÛj Ñ T· Á>∑deÔü TT˝…’ j·TTqï$ >∑<ë.
XÀ¢ˆˆ nj·T+ VüQ´‘·‡Vü≤‘˚ Á≈£î<ä'Δ ø£sT¡ Ô y˚Tø±s¡eí + »>∑‘Y ˆ
Ç‹ ∫+‘ê+ ãVüQ$<Ûë eTø£s√ qà‹e÷ qÿ|æ' ˆ
<äècºÕ« sêø£då sü ê»dü´ Á|üu≤Û e eT$T‘Í»dü' ˆˆ 20
ª sêeDÁ|üuÛ≤e<äs¡Ùq+μμ HêeT
@ø√q|ü+#êX¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nj·T+ ` Væ≤ ` ñ‘·‡Vü≤‘˚ ` Á≈£î<ä'Δ ` ø£sT¡ yÔ Té ` @ø±s¡eí + `
»>∑‘Y ` Ç‹ ` ∫+‘ê+ ` ãVüQ$<ÛëyéT ` nø£s√‘Y ` eT‹e÷Hé ` ø£|'æ `
<äècºÕ« ` sêø£då sü ê»dü´ ` Á|üu≤Û eyéT ` n$T‘Í»dü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n$T‘Í»dü' sêø£då sü ê»dü´ Á|üu≤Û e+ <äècºÕ« eT‹e÷Hé ø£|'æ
Á≈£î<ä'Δ nj·T+ »>∑‘Y @ø±s¡eí + ø£sT¡ yÔ Té ñ‘·‡Vü≤‘˚ Væ≤, Ç‹ ãVüQ$<Ûë+ ∫+‘êyéT
nø£s√‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n$T‘Í»dü' R n|ü]$T‘·yTÓ qÆ Á|üu≤Û eeTT >∑*qZ {Ï,º sêø£då sü ê»dü´
R sêeDTìjÓTTø£ÿ, Á|üu≤Û e+ R Á|üu≤Û eeTTqT, <äècºÕ« R #·÷∫, eT‹e÷Hé R
ãT~ΔXÊ*jÓTÆ q, ø£|'æ R Vü≤qTeT, nj·T+ R á sêeDT&ÉT, Á≈£î<ä'Δ R ø√|æ+∫qyê&Ó,’
»>∑‘Y R ˝Àø£eTTqT, @ø±s¡eí + R @ø£deü TTÁ<äeTT>±, ø£sT¡ yÔ Té R #˚jT· T≥≈£î, ñ‘·‡Vü≤‘˚
Væ≤ R ñ‘·‡Væ≤+#·TqT>∑<ë! Ç‹ R nì, ãVüQ$<Ûë+ R |ü\T$<Ûeä TT˝…q’ {Ï,º ∫+‘ê+
R Ä˝À#·qeTTqT, nø£s√‘Y R #˚ôdqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ãT~ΔXÊ*jÓÆTq Vü≤qTeT, n|ü]$T‘·X¯øÏÔXÊ*jÓÆTq sêø£ådüsêE
Á|üu≤Û eeTTqT >±+∫ ÄVü‰! á sêeDT&ÉT Áø√<Ûeä TTH=+~q#√ á ˝Àø£eTTq+‘·qT
@ø£deü TTÁ<äeTT #˚dyæ j ˚ T· >∑\&ÉT >∑<ë! j·TqT#·T ãVüQ$<Ûeä TT\T>± sêeDTì Á|ü»q„ T
>∑÷]Ã ‘·\b˛j·TkÕ¬>qT.
ªªsêeDÁ|üu≤Û e<äsÙ¡ qeTTμμ nqT
q\Tã~‘=$Tà<äedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
|ü+#êX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘· eTTB«ø£å ´ eTVü‰u≤VüQ' |æ+>±ø£+å |ü⁄s¡‘· dæú ‡‘·yTé ˆ
s√ùwD eTVü≤‘ê--$c˛º sêeD√ ˝Àø£sêeD' ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·yTé ` ñB«ø£å ´ ` eTVü‰u≤VüQ' ` |æ+>±ø£+å ` |ü⁄s¡‘'· ` dæ‘ú +·
` s√ùwD ` eTVü≤‘ê ` Ä$wü'º ` sêeD' ` ˝Àø£sêeD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰u≤VüQ' ˝Àø£sêeD' sêeD' |ü⁄s¡‘'· dæ‘ú +· |æ+>±ø£+å
‘·yTé ñB«ø£å ´ eTVü≤‘ê s√ùwD Ä$wü'º (nuÛeÑ ‘Y).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰u≤VüQ' R >=|üŒ uÛTÑ »eTT\T >∑\yê&ÉTqT, ˝Àø£sêeD' R
˝Àø£eTT\qT ÄÁø√•+|üCj Ò T· Tyê&ÉTq>∑T, sêeD' R sêeDT&ÉT, |ü⁄s¡‘'· R m<äT≥,
dæú‘·+ R ñqï{Ïº, |æ+>±ø£å+ R |ü#·Ãì ø£qTï\T >∑*Zj·TTqï{Ïº, ‘·+ R Ä
Vü≤qTeTqT, ñB«ø£å ´ R #·÷∫, eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Ó’q, s√ùwD R Áø√<ÛäeTT‘√,
Ä$wü'º R ì+&çqyê&ÉT (nuÛeÑ ‘Y R ÄjÓTqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q ;Ûøs£ ø¡ è£ ‘·éTT\#˚ ˝Àø£eTT\qT ÄÁø√•+|üCj Ò T· T eTVü‰Ms¡T&Óq’
Ä sêeDT &É|ü &ÉT |ü#Ã· ì ø£qTï\‘√ ‘·q m<äT≥ ì\∫j·TTqï Vü≤qTeTqT >±+∫
rÁeyÓTqÆ Áø√<Ûeä TT H=+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ X¯+ø±Vü≤‘ê‘êà <ä<ÍÛ ´ dü ø£|+” Á<ä+ ‘˚»kÕ eè‘·yTé ˆ
øÏ y˚Twü uÛ>Ñ y∑ ê qï+B uÛyÑ ˚ ‘ê‡øå±~Vü‰-->∑‘'· ˆˆ 2
XÀ¢ˆˆ j˚Tq X¯b˛Ô-dæà ø¬ ˝’ ≤ùd eTj·÷ dü+#ê*‘˚ |ü⁄sê ˆ
k˛-j·T+ yêqs¡eT÷]Ô kÕ‡´ ‹ÿ+dæ« <ë“D√-|æ yê-düTs¡'ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯+ø±Vü≤‘ê‘êà ` <ä<ÍÛ ´ ` dü' ` ø£|+” Á<ä+ ` ‘˚»kÕ ` eè‘·yTé `
øÏyTé ` @wü' ` uÛ>Ñ y∑ êHé ` q+B ` uÛyÑ ‘˚ Y ` kÕøå±‘Y ` ÇVü≤ ` Ä>∑‘'· ` j˚Tq
` X¯|'Ôü ` ndæà ` ø¬ ˝’ ≤ùd ` eTj·÷ ` dü+#ê*‘˚ ` |ü⁄sê, dü' ` nj·T+ `
yêqs¡eT÷]Ô' ` kÕ´‘Y ` øÏ+ ` dæ«‘Y ` u≤D' ` n|æ ` yê ` ndüTs¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯+ø±Vü≤‘ê‘êà dü' ‘˚»kÕ eè‘·+ ø£|+” Á<ä+ (@e+) <ä<ÍÛ ´.
|ü⁄sê eTj·÷ ø¬ ˝’ ≤ùd dü+#ê*‘˚ dü‹ j˚Tq X¯|'Ôü ndæà dü' uÛ>Ñ y∑ êHé q+B ÇVü≤
kÕøå±‘Y nj·T+ @wü' yêqs¡eT÷]Ô' düHé Ä>∑‘'· uÛyÑ ‘˚ Y øÏyTé ? n|æ yê ndüTs¡'
u≤D' kÕ´‘Y øÏ+ dæ«‘Y?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯+ø±Vü≤‘ê‘êà R dü+X¯jT· eTT#˚ |”&+ç |üã&çq eTqdüT‡>∑*qZ {Ï,º
dü' R Ä sêeDT&ÉT, ‘˚»kÕ R ‘˚»düT‡‘√, eè‘·+ R ì+&çq, ø£|+” Á<ä+ R Ä yêqs¡
ÅX‚wüß˜&Ó’q Vü≤qTeTqT>∑÷]Ã, (@e+ R Ç≥T¢), <ä<ÛÍ´ R ∫+‹+#ÓqT. |ü⁄sê R
|üPs¡«eTT, eTj·÷ R Hê#˚‘·, ¬ø’˝≤ùd R ¬ø’˝≤dü|üs¡«‘·eTT, dü+#ê*‘˚ dü‹ R
ø£+|æ+|üCj Ò T· ã&É>±, j˚Tq R me«ì#˚‘H· ‘’Ó ,˚ X¯|'Ôü R X¯|+æ |üã&çqyê&ÉqT, ndæà
R nsTT‹H√, dü' R Ä, uÛÑ>∑yêHé R |üPE´&Ó’q, q+B R q+~, kÕøå±‘Y R
dü«j·TeTT>±, ÇVü≤ R Ç≥≈£î, @wü' R á, nj·T+ yêqs¡eT÷]Ô' düHé R á yêqs¡
s¡÷|ü⁄&ÉT>±, Ä>∑‘'· R e∫Ãqyê&ÉT, uÛyÑ ‘˚ Y øÏyTé R n>∑THê j˚T$T? n|æ yê R ˝Òø,£
ndüTs¡' R sêø£då Tü &Óq’ , u≤D' R u≤D≤düTs¡T&ÉT, kÕ´‘Y øÏ+ dæ«‘Y R n>∑THê j˚T$T?
‹\ø£eTT :` ªq+Bμ ` yêqs¡eTTKeTT ø£*qZ Á|üeT<∏>ä D∑ ≤~Û|⁄ü &ÉT. ªX¯|'Ôü μ ` |üPs¡«eTT
ø¬ ˝’ ≤dü|sü «¡ ‘·eTTq≈£î ‘êqT b˛sTTq|ü&ÉT n#·≥ yêqs¡eTTKeTT‘√ ø£qã&çq q+~ì
p∫ sêeDT&ÉT |ü]Vü≤dæ+|ü>±, Hêe+{Ï eTTKeTT ø£*–qyê]#˚ ˙≈£î $HêX¯eTT
dü+uÛ$Ñ +|ü>\∑ <äì n‘·&|É ü &ÉT X¯|+æ #ÓqT. u≤D√-|æ yê ndüTs¡' ` ªu≤DT&ÉTμ
ã*≈£îe÷s¡T&Óq’ sêø£då Tü &ÉT. n‘·&TÉ qT •euÛøÑ >Ô£ D∑ eTT\˝Àìyê&˚ j·T>∑T≥#˚ Ä q+~#˚
|ü+|üã&çq yêqs¡s÷¡ |üeTT˝À qTqï u≤DT&Ü á‘· &Éì sêeDTì dü+<˚V≤ü eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘˚»düT‡‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï Vü≤qTeTqT >±+∫ sêeDT&ÉT
X¯+ø±≈£î\Vü≤è<äj·TT&Ó’, |üPs¡«eTT H˚qT ¬ø’˝≤düeTTq πø–q|ü&ÉT ‘·qqT #·÷∫
q$«‹qqT ø√|üeTT‘√ yêqs¡eTTKT&Ó’q Ä q+~ Hêe+{Ï eTTKeTT>∑\yê]#˚
˙≈£î $HêX¯eTT dü+uÛ$Ñ +#·Tqì X¯|+æ ∫q |üPs¡«eè‘êÔ+‘·eTT Á|üø±s¡eTT Hêì$T‘·yÔ TÓ Æ
Ä q+~j˚T Ç≥ yêqs¡s÷¡ |üeTT‘√ e∫Ãj·TT+&ÉTH˚y÷Ó ? ˝Òø£ n‘·ì#˚ |ü+|üã&çq
u≤D≤düTs¡T&Ó’ j·TT+&ÉTH˚y÷Ó ! nì ‘·q˝À nqTø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü sêC≤ s√wü‘êÁe÷ø£'å Á|üV≤ü dü+Ô eT+Á‹dü‘eÔ· TyéT ˆ
ø±\j·TTø£Ô eTTyê#˚<+ä e#√ $|ü⁄\ eTs¡eú ‘Y ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` sêC≤ ` s√wü‘êÁe÷ø£'å ` Á|üV≤ü dü+Ô ` eT+Á‹dü‘eÔ· TyéT `
(50) ` |ü+#êX¯düs¡Z 171
ø±\j·TTø£yÔ Té ` ñyê#· ` Ç<ä+ ` e#·' ` $|ü⁄\yéT ` ns¡eú ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' sêC≤ s√wü‘êÁe÷ø£'å Á|üV≤ü dü+Ô eT+Á‹dü‘eÔ· T+ ø±\j·TTø£+Ô
$|ü⁄\yéT ns¡eú ‘Y Ç<ä+ e#·' ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' sêC≤ R Ä sêø£åkÕ~Û|ü‹, s√wü‘êÁe÷ø£å' R Áø√<ÛäeTT#˚
mi¿u≤]q ø£qTï\T >∑\yê&Ó,’ Á|üV≤ü dü+Ô R Á|üV≤ü düT&Ô qÉ T, eT+Á‹dü‘eÔ· T+ R ne÷‘·´
ÅXw‚ ßü ì˜ >∑÷]Ã, ø±\j·TTø£+Ô R ø±˝À∫‘·eTTqT, $|ü⁄\+ R $düÔ è‘·yTÓ qÆ ~j·TTqT,
ns¡eú ‘Y R Á|üj÷Ó »qø£sy¡ TÓ qÆ ~j·TTq>∑T, Ç<ä+ e#·' R á e÷≥qT, ñyê#· R
|ü*¬øqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£kå Õ~Û|⁄ü &Óq’ Ä sêeDT&É|ü &ÉT Áø√<Ûeä TT#˚ mi¿u&çq ø£qTï\‘√
n#·Ã≥qTqï Á|üVü≤düTÔ&ÉqT eT+Á‹ÁX‚wüß˜ì p∫ ‘·‘êÿ˝À∫‘·eTT>± $|ü⁄\eTT>±
kÕs¡øú y£ TÓ qÆ e÷≥\ ˙Ø‹>∑ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ <äTsê‘êà |üè#·Ã´¤ ‘ê y˚Twü ≈£î‘·' øÏ+ yê-dü´ ø±s¡DyéT ˆ
equÛ+Ñ >π #· ø√-kÕ´s√ú sêø£då H” ê+ #· ‘·sH®¡ ˚ ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äTsê‘êà ` |üè#·Ã¤ ´‘êyéT ` @wü' ` ≈£î‘·' ` øÏ+ ` yê ` ndü´ `
ø±s¡DyéT ` equÛ+Ñ >π ` #· ` ø£' ` ndü´ ` ns¡'ú ` sêø£då H” ê+ ` #· ` ‘·sH®¡ ˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @wü' <äTsê‘êà |üè#·Ã¤ ´‘êyéT. @wü' ≈£î‘·' (Ä>∑‘·')? ndü´
(Ä>∑eTqdü´) ø±s¡D+ øÏyTé ? equÛ+Ñ >π #·, sêø£då H” ê+ ‘·sH®¡ ˚ #· ndü´ ns¡'ú ø£'?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @wü' <äTsê‘êà R á <äTsêàs¡T&Z TÉ , |üè#·Ã´¤ ‘êyéT R n&ÉT>∑ã&ÉT>±ø£,
@wü' R á‘·&TÉ , ≈£î‘·' R m#·Ã{ÏqT+&ç (Ä>∑‘'· R e∫Ãqyê&ÉT?) ndü´ R MìjÓTTø£ÿ,
(Ä>∑eTqdü´ R sêø£jTÓ Tø£ÿ) ø±s¡D+ R ùV≤‘·Te⁄, øÏ+ yê R @yÓTj Æ T· Tqï~? equÛ+Ñ >π
#· R eq$HêX¯eTTqqT, sêø£åd”Hê+ R sêø£ådüÅd”Ô\jÓTTø£ÿ, ‘·s¡®H˚ #· R
|”&+ç #·T≥j·T+<äTqT, ndü´ R MìøÏ, ns¡'ú R Á|üj÷Ó »qeTT, ø£' R @$T?
dü÷#·q :` ªsêø£då H” ê+μøÏ ã<äT\T>± ªsêø£kå ÕHê+μ nì u§+u≤sTT Á|ü‹. Ç#·Ã≥
Åd*Ô” +>∑kÕ«s¡d´ü eTT#˚ |ü⁄s¡Twüß˝…q’ e÷ sêø£då ü Ms¡T˝…e«s¡TqT MìøÏ uÛjÑ T· |ü&TÉ ≥˝Ò<Tä .
Åd\Ô” T e÷Á‘·yT˚ uÛj Ñ T· |ü&ç j·TT+&Ée#·TÃqì sêeDTì uÛ≤eeTT>± Á>∑V≤æ +|üe˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á <äTsê‘·Tàì n&ç– ‘Ó*dæø=qTeTT. á‘· &Ó#Ã· {ÏqT+&ç Ç≥≈£î
e#ÓÃqT? á‘·ì sêø£≈î£ ø±s¡Dy˚T$T? á eqeTTqT <Û«ä +düeTT #˚jT· T≥˝À á‘·ì
j·TT<˚X› y¯ T˚ $T? á sêø£då Åü d\Ô” qT uÛj
Ñ T· ô|≥Tº≥˝À á‘·ì j·T_ÛÁbÕj·T y˚T$T?
XÀ¢ˆˆ eT‘·TŒØ eTÁ|ü<èäÛ cÕ´+ yê-->∑eTH˚ øÏ+ Á|üj÷Ó »qyéT? ˆ
ÄjÓ÷<ÛHä ˚ yê øÏ+ ø±s¡´+ |üè#·Ã´¤ ‘ê y˚Twü <äTs¡à‹' ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT‘·TŒØyéT ` nÁ|ü<èäÛ cÕ´+ ` yê ` Ä>∑eTH˚ ` øÏ+ ` Á|üj÷Ó »qyéT
` ÄjÓ÷<ÛHä ˚ ` yê ` øÏ+ ` ø±s¡´+ ` |üè#·Ã´¤ ‘êyéT ` @wü' ` <äTs¡à‹'.
nq«j·TÁø£eTeTT :` nÁ|ü<ÛäècÕ´+ eT‘·TŒØyéT Ä>∑eTH˚ øÏ+ yê Á|üjÓ÷»qyéT?
ÄjÓ÷<ÛHä ˚ øÏ+ yê ø±s¡ýéT? Ç‹ @wü' <äTs¡à‹' |üè#·Ã´¤ ‘êyéT.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` nÁ|ü<èäÛ cÕ´+ R m~]+|üXø¯ ´£ eTT>±ì, eT‘·TŒØ+ R Hê |ü≥Dº eTTqT
>∑÷]Ã, Ä>∑eTH˚ R e#·TÃ≥j·T+<äT, øÏ+ yê Á|üj÷Ó »qyéT R @$T Á|üj÷Ó »qeTT,
ÄjÓ÷<ÛHä ˚ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, øÏ+ yê ø±s¡ýéT R @$T Á|üj÷Ó »qeTT, Ç‹ R
nì, @wü' <äTs¡à‹' R á <äTsêàs¡T&Z TÉ , |üè#·Ã´¤ ‘êyéT R n&ÉT>∑ã&ÉT>±ø£.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üsT¡ \T #˚sT¡ ≥ ø£kÕ<Û´ä yÓTqÆ {Ïº Hê |ü≥Dº eTTq≈£î e#·TÃ≥˝À á‘·ì
n_ÛÁbÕj·Ty˚T$T? e÷ sêø£då Tü \‘√ j·TT<äeΔ TT #˚jT· T≥˝À á‘·ì ñ<˚X› ´¯ y˚T$T?
nì Ç~ j·T+‘·jT· TqT dü]>± #Ó|ü eTì á <äTsêàs¡TìZ n&ÉT>∑TeTT.
XÀ¢ˆˆ sêeDdü´ e#· ÅXó¯ Ù‘ê« Á|üV≤ü k˛Ô yêø£´ eTÁãM‘Y ˆ
düe÷X¯«dæV≤æ uÛÁÑ <ä+ ‘˚ q ;Û' ø±sê´ ‘·«j·÷ ø£ù| ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeDdü´ ` e#·' ` ÁX¯ó‘ê« ` Á|üV≤ü dü'Ô ` yêø£ýéT ` nÁãM‘Y,
düe÷X¯«dæV≤æ ` uÛÁÑ <ä+ ` ‘˚ ` q ` ;Û' ` ø±sê´ ` ‘·«j·÷ ` ø£ù| ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeDdü´ e#·' ÁX¯ó‘ê« Á|üVü≤düÔ' yêø£ýéT nÁãM‘Y, ø£ù|
düe÷X¯«dæV≤æ — ‘˚ uÛÁÑ <äyTé (ndüT)Ô . ‘·«j·÷ ;Û' q ø±sê´ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeDdü´ R sêeDTìjÓTTø£ÿ, e#·' R e÷≥qT, ÅXó¯ ‘ê« R $ì,
Á|üV≤ü dü'Ô R Á|üV≤ü düT&Ô TÉ , yêø£ýéT R yêø£éTTqT, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT, ø£ù| R z
yêqs¡T&Ü! düe÷X¯«dæV≤æ R }s¡&\ç T¢eTT, ‘˚ R ˙≈£î, uÛÁÑ <ä+ (ndüT)Ô R øπ eå T(eT>∑T>±ø£),
‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· ;Û' R uÛj Ñ T· eTT, q ø±sê´ R #˚jT· ã&Éqø£ÿs¡˝<Ò Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDTì e÷≥\qT $q>∑H˚ eT+Á‹jÓTÆ q Á|üV≤ü düT&Ô TÉ Vü≤qTeTqT
Ç≥T¢ n&ç>¬ qT. z yêqs¡T&Ü! dæ$Ô T‘·|&ü TÉ eTT. ˙≈£î øπ eå TeTT ø£\T>∑TqT. ˙y˚$Tj·TT
uÛÑj·T|ü&Éqø£ÿs¡˝Ò<äT.
XÀ¢ˆˆ j·T~ ‘êe‘·«Ô $T+Á<˚D Áù|wæ‘√ sêeD≤\j·TyéT ˆ
‘·‘Ô· « e÷U≤´Væ≤ e÷ uÛ÷Ñ ‘Ô̊ uÛj Ñ T· + yêqs¡! yÓ÷ø£å ´ùd ˆˆ 8
(50) ` |ü+#êX¯düs¡Z 173
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` ‘êe‘Y ` ‘·«yéT ` Ç+Á<˚D ` Áù|wæ‘'· ` sêeD≤\j·TyéT
` ‘·‘Ô· «yéT ` ÄU≤´Væ≤ ` e÷ ` uÛ÷Ñ ‘Y ` ‘˚ ` uÛj Ñ T· + ` yêqs¡ ` yÓ÷ø£å ´ùd ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡! ‘·«yéT Ç+Á<˚D sêeD≤\j·T+ Áù|wæ‘'· j·T~ ‘êe‘Y
‘·‘Ô· «yéT ÄU≤´Væ≤— ‘˚ uÛjÑ T· + e÷ uÛ÷Ñ ‘Y, (ã+<Ûë‘Y) yÓ÷ø£å ´ùd.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡! R z yêqs¡T&Ü! ‘·«+ R ˙e⁄, Ç+Á<˚D R <˚y+˚ Á<äTì#˚,
sêeD≤\j·T+ R sêeDTì ìyêdüeTTqT >∑÷]Ã, Áù|wæ‘'· j·T~ R |ü+|üã&çq
yê&ÉyÓ’qjÓT&É\, ‘êe‘Y R eTT+<äT>±, ‘·‘·Ô «+ R j·T<∏ës¡úeTTqT, ÄU≤´Væ≤ R
#Ó|ü eTT, ‘˚ R ˙≈£î, uÛjÑ T· + R ;Û‹, e÷ uÛ÷Ñ ‘Y R ø£\T>∑≈î£ +&ÉT>±ø£! (ã+<Ûë‘Y R
ã+<Ûqä eTTqT+&ç,) yÓ÷ø£å ´ùd R $&ç|+æ |üã&ÉT<äTe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡T&Ü! ˙e⁄ >±ì j·÷ <˚y+˚ Á<äTì#˚ e÷ sêeDuÛeÑ qeTTq≈£î
|ü+|üã&çq{Ïyº ê&Éyq’Ó jÓT&É\ Ä j·T<∏ës¡eú TTqT eTT+<äT>± düŒwüeº TT>± #Ó|Œæ y˚jT· TeTT.
˙ øπ $Tj·TTqT uÛjÑ T· eTø£ÿs¡˝<Ò Tä . y˚TeTT ˙ ã+<Ûqä eTTqT+&ç ìqTï $&ç|+æ #Ó<eä TT.
XÀ¢ˆˆ j·T~ yÓÁ’ X¯eDdü´ ‘·«+ j·TeTdü´ es¡TDdü´ #· ˆ
#ês¡s÷¡ |ü $T<ä+ ø£è‘ê« Á|ü$c˛º q' |ü⁄Ø $Te÷yéT ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` yÓÁ’ X¯eDdü´ ` ‘·«+ ` j·TeTdü´ ` es¡TDdü´ ` #· `
#ês¡s÷¡ |üyTé ` Ç<ä+ ` ø£è‘ê« ` Á|ü$wü'º ` q' ` |ü⁄ØyéT ` Çe÷yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«+ yÓÁ’ X¯eDdü´ j·TeTdü´ es¡TDdü´ #· Ç<ä+ #ês¡s÷¡ |ü+
ø£è‘ê« q' Çe÷+ |ü⁄Ø+ Á|ü$wü'º j·T~ (‘·‘Ô· «yéT ÄU≤´Væ≤).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«+ R ˙e⁄, yÓÁ’ X¯eDdü´ R ≈£îuÒsT¡ ì jÓTTø£ÿj·TT, j·TeTdü´ R
j·TeTTì jÓTTø£ÿj·TT, es¡TDdü´ #· R es¡TDTìjÓTTø£ÿj·TTqT, Ç<ä+ #ês¡s÷¡ |ü+ R
á <ä÷‘·s÷¡ |üeTTqT, ø£è‘ê« R eVæ≤+∫, q' R e÷jÓTTø£ÿ, Çe÷+ |ü⁄Ø+ R á
q>∑s¡eTTqT, Á|ü$wüº' j·T~ R Á|üy˚•+∫yê&ÉyÓ’qjÓT&É\, ‘·‘·Ô «yéT ÄU≤´Væ≤ R
j·T<∏ës¡eú TTqT #Ó|ü eTT.
‹\ø£eTT :` ª#ês¡s÷¡ |ü $T<ä+ ø£è‘ê«μ ` kÕe÷qéTT>± sê»ø£è‘·éTT\¬ø’ e#·TÃ
#ês¡T\T Á|ü#Ã· q¤ ïy˚weü TT\T <Û]ä +∫j˚T e‘·TsÔ T¡ >±e⁄q ˙ yêqs¡s÷¡ |üeTT ì»yÓTqÆ ~
>±<äT nì e÷ uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙e⁄ ≈£îuÒs,¡ j·TeT, es¡TDT\˝À me] >∑÷&Û#É ê]>±H√ á s¡÷|üeTTqT
<Û]ä +∫ e÷ |ü≥Dº eTTq≈£î e∫Ãq≥T¢>± ø£qã&ÉT#·THêïe⁄. Ä j·T<∏ës¡$ú wüjT· eTTqT
#Ó|ü eTT. n|ü&˚ ìqTï y˚TeTT ã+<Ûqä eTTqT+&ç $&ç|+æ #·T<äTeTT.
XÀ¢ˆˆ $wüßHí ê Áù|wæ‘√ yê|æ <ä÷‘√ $»j·Tø±+øÏDå ≤ ˆ
q Væ≤ ‘˚ yêqs¡+ ‘˚CÀ s¡÷|üe÷Á‘·+ ‘·T yêqs¡yTé ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $wüßHí ê ` Áù|wæ‘'· ` yê ` n|æ ` <ä÷‘·' ` $»j·Tø±+øÏDå ≤ `
q ` Væ≤ ` ‘˚ ` yêqs¡+ ` ‘˚»' ` s¡÷|üe÷Á‘·+ ` ‘·T ` yêqs¡yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (‘·«+) $»j·Tø±+øÏDå ≤ $wüßHí ê Áù|wæ‘'· <ä÷‘·' n|æ yê
(‘·‘Ô· «yéT ÄU≤´Væ≤) ‘˚ ‘˚»' yêqs¡+ q Væ≤— s¡÷|üe÷Á‘·+ ‘·T yêqs¡yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (‘·«+ R ˙e⁄) $»j·Tø±+øÏDå ≤ R $»j·TeTTqT Ä•+#·T#·Tqï{Ï,º
$wüßHí ê R $wüßeí ⁄#˚, Áù|wæ‘'· R |ü+|üã&çq, <ä÷‘·' R <ä÷‘·e⁄, n|æ yê R
nsTTq|üŒ{ÏøìÏ (‘·‘Ô· «yéT ÄU≤´Væ≤ R j·T<∏ës¡eú TTqT #Ó|ü eTT), ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ,
‘˚»' R Á|ü‘ê|üeTT, yêqs¡+ q Væ≤ R yêqs√∫‘·eTT >±<äT, s¡÷|üe÷Á‘·+ ‘·T R
Äø±s¡eTTe÷Á‘·yT˚ , yêqs¡+ R yêqs¡d+ü ã+<Ûyä TÓ qÆ ~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $»j·TeTTqT ÄX¯|&ü TÉ #·Tqï{Ïº $wüßeí ⁄ ìqTï Ç#·Ã{ÏøÏ <ä÷‘·>±
|ü+|æqqT, Ä j·T<∏ës¡úeTTqT e÷≈£î #Ó|æŒy˚j·TTeTT. ˙ Á|ü‘ê|üeTT #·÷&É>±
yêqs¡C≤‹øÏ ‘·–q~>∑ ˝Ò<äT. ˙e⁄ dü«s¡÷|üeTTq≈£î e÷Á‘·y˚T yêqs¡C≤‹øÏ
#Ó+~qyê&Ée⁄ nì e÷≈£î nì|æ+#·T#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘«Ô· ‘·' ø£<j
ä∏ T· kÕ«<ä´ ‘·‘√ yêqs¡ yÓ÷ø£´å ùd ˆ
nqè‘·+ e<ä‘X· ÊÃ|æ <äTs¡u¢ +ÑÛ ‘·e J$‘·yTé ˆ
n<∏yä ê j·Tìï$T‘·ùÔ dÔ Á|üyX˚ À sêeD≤\j˚T ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·Ô «‘·' ` ø£<j ä∏ T· dü« ` n<ä´ ` ‘·‘'· ` yêqs¡ ` yÓ÷ø£´å ùd `
nqè‘·+ ` e<ä‘'· ` #· ` n|æ ` <äTs¡u¢ +ÑÛ ` ‘·e ` J$‘·yTé ` n<∏yä ê `
j·Tìï$T‘·'Ô ` ‘˚ ` Á|üyX˚ '¯ ` sêeD≤\j˚T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡! n<∏yä ê sêeD≤\j˚T ‘˚ Á|üyX˚ '¯ j·Tìï$T‘·'Ô n<ä´
‘·‘·Ô «‘·' ø£<∏äj·Tdü«— ‘·‘·' yÓ÷ø£å ´ùd— nqè‘·+ e<ä‘·' ‘·e J$‘·yéT n|æ
<äTs¡¢uÛÑ+ (uÛÑy˚‘Y).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡! R z yêqs¡T&Ü! n<∏yä ê R n≥T¢>±ì#√, sêeD≤\j˚T R
(50) ` |ü+#êX¯düs¡Z 175
sêeDuÛeÑ qeTTq+<äT, ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, Á|üyX˚ '¯ R Á|üyX˚ e¯ TT, n<ä´ R H˚&TÉ , j·Tìï$T‘·'Ô
R @j·TT<˚X› ´¯ eTT#˚‘H· √, ‘·‘«Ô· ‘·' R j·T<∏ës¡eú TT>∑, ø£<j
ä∏ T· dü« R #Ó|ü eTT, ‘·‘'· R
n+<äTe\q, yÓ÷ø£å ´ùd R $&ç|+æ |üã&ÉT<äTe⁄. nqè‘·+ R ndü‘´· eTTqT, e<ä‘'· R
|ü\T≈£î#·Tqï, ‘·e R ˙≈£î, J$‘·yTé n|æ R ÁbÕDeTT>∑÷&É, <äTs¡u¢ +ÑÛ uÛyÑ ‘˚ Y R
<äTs¡¢uÛÑeT>∑TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡T&Ü! yÓTT<ä≥ ˙ M sêeDuÛeÑ qeTTqT Á|üy•˚ +#·T≥˝À ˙
j·TT<˚X› ´¯ y˚TyÓ÷ j·T<ës¡eú TT>∑ #Ó|Œæ y˚jT· TeTT. n≥T¢ #Ó|Œæ q#√ ìqTï $&ç|+æ #Ó<eä TT.
n≥T¢>±ø£ ˙e⁄ ndü‘´· eTTqT |ü*ÿq jÓT&É\ ˙ ÁbÕDeTT ì\T#·T≥ <äTs¡u¢ eÑÛ T>∑TqT
düTe÷!
XÀ¢ˆˆ @e eTTø√Ô Vü≤]es¡ dü<Ô ë∏ s¡ø√å >∑DXÒ «¯ s¡yTé ˆ
nÁãMHêïdæà X¯Áø£d´ü j·TeTdü´ es¡TDdü´ yê ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø£'Ô ` Vü≤]es¡' ` ‘·<ë ` s¡ø√å >∑DXÒ «¯ s¡yTé ` nÁãM‘Y
` q ` ndæà ` X¯Áø£d´ü ` j·TeTdü´ ` es¡TDdü´ ` yê ˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @eyéT ñø£'Ô Vü≤]es¡' ` ‘·<ë s¡ø√å >∑DXÒ «¯ s¡yTé nÁãM‘Y `
(nVü≤+) X¯Áø£d´ü j·TeTdü´ es¡TDdü´ yê (<ä÷‘·') q ndæà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @eyéT R áØ‹>±, ñø£'Ô R |ü\Tø£ã&çq{Ï,º Vü≤]es¡' R yêqs¡
ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, ‘·<ë R n|ü&ÉT, s¡ø√å >∑DXÒ «¯ s¡yTé R sêø£då #ü Á· ø£e]Ôì >∑÷]Ã,
nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT, nVü≤+ R H˚qT, X¯Áø£d´ü R <˚y+˚ Á<äTìjÓTTø£ÿ>±ì, j·TeTdü´ R
j·TeTTìjÓTTø£ÿ>±ì, es¡TDdü´ R es¡TDTìjÓTTø£ÿ>±ì (<ä÷‘·' R <ä÷‘·qT), ndæà
R ø±qT.
‹\ø£eTT :` ªª@e+ ñø£'Ô s¡ø√å >∑DXÒ «¯ s¡yTé nÁãM‘Yμμ Ç+‘·ei≈£îqT ‘·qqT nìï
Á|üXï¯ \T y˚dqæ ~ Á|üV≤ü düT&Ô j
˚ TÆÓ qqT Vü≤qTeT n‘·ìì ˝…øÿ£ #˚jT· T≥ e÷ì sêø£då sü êEH˚
#·÷#·T#·T n‘·ìøπ »yêãT #Ó|ü ≥ ø±s¡+_Û+#ÓqT nì Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á|üV≤ü düT&Ô TÉ ‘·qì≥T¢ Á|ü•ï+|ü>± Vü≤qTeT sêø£då sü êEqT >±+∫
n‘·ì‘√ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT:` H˚qT <˚y+˚ Á<äTq≈£î>±ì, j·TeTTq≈£î>±ì, es¡TDTq≈£î>±ì
dü+ã+~Û+∫q <ä÷‘·qT ø±qT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ <Ûqä <˚q q y˚T düK´+ $wüßHí ê Hêdæà #√~‘·' ˆ
C≤‹πse eTeT ‘˚«cÕ yêqs√ -Vü≤ $T Vü‰>∑‘'· ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <Ûqä <˚q ` q ` y˚T ` düK´+ ` $wüßHí ê ` q ` ndæà ` #√~‘·'
` C≤‹' ` @e ` eTeT ` ‘·T ` @cÕ ` yêqs¡' ` nVü≤+ ` ÇVü≤ ` Ä>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <Ûqä <˚q y˚T düK´+ q (ndæ)Ô — $wüßHí ê #√~‘·' q (ndæà)— @cÕ
‘·T eTeT C≤‹' @e, ÇVü≤ Ä>∑‘'· nVü≤+ yêqs¡'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Ûqä <˚q R ≈£îuÒsT¡ ì‘√, y˚T R Hê≈£î, düK´+ R yÓTÁÆ ‹, q ndæÔ R
˝Ò<Tä , $wüßHí ê R $wüßeí ⁄#˚, #√~‘·' R Áù|sπ |æ+|üã&çqyê&ÉqT, q (ndæà) R ø±qT,
@cÕ ‘·T R á yêqs¡s÷¡ |üeTT, eTeTT R Hê≈£î, C≤‹' @e R »qàdæ<yΔä TÓ qÆ <˚,
ÇVü≤ R Ç≥≈£î, Ä>∑‘'· R e∫Ãq{Ï,º nVü≤+ R H˚qT, yêqs¡' R yêqs¡T&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ≈£îuÒsT¡ ì‘√ Hêπø$Tj·TTqT ùdïVü≤eTT ˝Ò<Tä . qqTï $wüßyí $˚ Tj·TT
Áù|πs|æ+∫ Ç≥≈£î |ü+|ü˝Ò<äT. á Hê s¡÷|üeTT Hê≈£î düVü≤»yÓTÆq<˚. Ç#·Ã{ÏøÏ
e∫Ãq H˚qT ì»eTT>∑ yêqs¡T&ÉH.˚
XÀ¢ˆˆ <äsÙ¡ H˚ sêø£ùå d+Á<äd´ü <äTs¡u¢ ÒÛ ‘· ~<ä+ eTj·÷ ˆ
eq+ sêø£då sü ê»dü´ <äsÙ¡ Hêπsú $Hê•‘·yTé ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äsÙ¡ H˚ ` sêø£ùå d+Á<äd´ü ` <äTs¡u¢ ÒÛ ` ‘·‘Y ` Ç<ä+ ` eTj·÷ `
eq+ ` sêø£då sü ê»dü´ ` <äsÙ¡ Hêπsú ` $Hê•‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêø£ùå d+Á<äd´ü <äsÙ¡ H˚ <äTs¡u¢ ÒÛ (dü‹) eTj·÷ sêø£då sü ê»dü´ <äsÙ¡ HêπsΔ
Ç<ä+ ‘·‘Y eq+ $Hê•‘·yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£ùå d+Á<äd´ü R sêø£då sü êEjÓTTø£ÿ, <äsÙ¡ H˚ R <äsÙ¡ qeTT, <äTs¡u¢ ÒÛ
(dü‹) R <äTs¡u¢ eÑÛ TT ø±>±, eTj·÷ R Hê#˚‘,· sêø£då sü ê»dü´ R sêø£kå Õ~Û|‹ü jÓTTø£ÿ,
<äsÙ¡ Hêπsú R <äsÙ¡ qeTT ì$T‘·eÔ TT, Ç<ä+ ‘·‘Y eq+ R á j·÷ eqeTT, $Hê•‘·yTé
R bÕ&ÉT #˚jT· ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då Áü |üuTÑÛ yÓq’ ˙ <äsÙ¡ qeTT y˚i=ø£ Ø‹>± Hê≈£î ø±C≤\<äT >∑qTø£
˙ <äsÙ¡ qeTTqT >∑TiÏ+∫j˚T ˙≈£î $TøÏÿ* Á|æjT· yÓTqÆ {Ïº nXÀø£eqeTTqT <Û«ä +düeTT
#˚dæ‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· ùdÔ sêø£kå Õ' ÁbÕbÕÔ ã*H√ j·TT<äøΔ ±+øÏDå ' ˆ
s¡øDå£ ≤s¡+ú ‘·T <˚V≤ü dü´ Á|ü‹j·TT<ëΔ eTj·÷ s¡DÒ ˆˆ 15
(50) ` |ü+#êX¯düs¡Z 177
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘˚ ` sêø£kå Õ' ` ÁbÕbÕÔ' ` ã*q' ` j·TT<äøΔ ±+øÏDå ' `
s¡øDå£ ≤s¡+ú ` ‘·T ` <˚V≤ü dü´ ` Á|ü‹j·TT<ëΔ' ` eTj·÷ ` s¡DÒ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· j·TT<äøΔ ±+øÏDå ', ã*q', ‘˚ sêø£kå Õ' ÁbÕbÕÔ'. <˚V≤ü dü´
s¡øD å£ ≤s¡+ú ‘·T s¡DÒ eTj·÷ (‘˚) Á|ü‹j·TT<ëΔ'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTàf, ã*q' R ã\e+‘·T˝…’q, sêø£åkÕ' R
sêø£ådüT\T, j·TT<äΔø±+øÏåD' R j·TT<äΔeTTqT ø√s¡T#·Tqïyê¬s’, ÁbÕbÕÔ' R e∫Ã].
<˚V≤ü dü´ R X¯Øs¡eTTjÓTTø£ÿ, s¡øD å£ ≤s¡+ú ‘·T R s¡øD
å£ eTTø=i≈£î e÷Á‘·yT˚ , eTj·÷ R
Hê#˚‘,· s¡DÒ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, ‘˚ R Ä s¡øÿ£ düT\T, Á|ü‹j·TT<ëΔ' R m~]+|üã&ç].
dü÷#·q :` ªªs¡øDå£ ≤s¡+ú ‘·T <˚V≤ü dü´μμ ` Hê ÁbÕDeTT\≈£î Vü‰ì ø£*–+#·T≥ M¬se]øÏì
X¯ø´£ eTT >±<äT. Hê ø±j·TeTT e÷Á‘· y˚T\ >±j·TeTT H=+<äe˝…qT? nì Hê MT~øÏ
e∫Ãq yê]ì Vü≤‘·e÷]ÃHêqì Vü≤qTeT uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT ˙ <äsÙ¡ qeTT ø√s¡T#·T+&É>± u˝≤&ÛTÉ ´˝…q’ sêø£då Tü \T Hê‘√
j·TT<äeΔ TT #˚jT· >√s¡T#·T Hê MT~øÏ e∫Ã]. n‘·iÔ Ï H˚qT Hê X¯Øs¡sø¡ D å£ eTTø=i≈£î
e÷Á‘·yT˚ yê] m<äT≥ ì*∫ b˛sê&ç‹ì.
XÀ¢ˆˆ nÅdüÔbÕXË’s¡ï X¯ø√´-Vü≤+ ã<äT+Δ <˚yêdüTs¬ ’ s¡|æ ˆ
|æ‘êeTVü‰<˚e es√ eTe÷ ù|ć˛-uÛTÑ ´bÕ>∑‘'· ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nÅdbÔü ÕXË'’ ` q ` X¯ø´£ ' ` nVü≤+ ` ã<äT+Δ ` <˚yêdüTs¬ '’ ` n|æ,
|æ‘êeTVü‰‘Y ` @e ` es¡' ` eTeT ` n|æ ` @wü' ` nuÛTÑ ´bÕ>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤yéT nÅdbÔü ÕXË'’ ã<äT+Δ <˚yêdüTs¬ '’ n|æ q X¯ø´£ '. eTeT n|æ
@wü es¡' |æ‘êeTVü‰‘Y @e nuÛTÑ ´bÕ>∑‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, nÅdbÔü ÕXË'’ R nÅdeÔü TT\#˚‘q· T bÕX¯eTT\ #˚‘q· T,
ã<äT+Δ R ã+~Û+#·T≥≈£î, <˚yêdüTs¬ '’ n|æ R <˚e‘·\#˚‘q· T <ëqe⁄\#˚‘q· T >∑÷&É,
q X¯ø´£ ' R kÕ<Û´ä yÓTqÆ yê&ÉqT >±qT, |æ‘êeTVü‰‘Y @e R ÁãVü≤à<˚e⁄ì qT+&çjT˚ ,
@wü' es¡' R á es¡eTT, eTeT n|æ R Hê≈£î≈£L&É, nuÛTÑ ´bÕ>∑‘'· R ÁbÕ|æ+Ô ∫q~.
$X‚cÕs¡úeTT\T ` yêÚ≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T
‹\ø£eTT :` ªªnÅdbÔü ÕXË'’ μμ R ÁãVü‰àÅdeÔü TT ei≈£îqT>∑\ düeTkÕÔÅdeÔü TT\#˚‘q· T nìj·TT,
j·TeTbÕX¯eTTei≈£î>∑\ düeTdüÔbÕX¯eTT\#˚‘·qT nìj·TT, ªª<˚yêdüT¬s’' n|æμμ `
<˚e‘·\TqT <ëqe⁄\TqT ø£\dæ j·TT<äeΔ TT #˚dqæ |üŒ{ÏøìÏ nìj·TT, ªªeTe÷|æ @wü
es¡'μμ ` n<äT“¤‘y· TÓ qÆ es¡eTT\T ˙πø>±ø£ Hê≈£îqT ÁãVü≤àe\q \_Û+∫q$düTe÷
nìj·TTqT Vü≤qTeT ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` @ j·TÅdeÔü TT>±ì @ bÕX¯eTT>±ì Á|üj÷Ó –+|üìeTTà. <˚e‘·\TqT
<ëqe⁄\TqT ø£\dæ e∫ÃqqT sêìeTTà, mqï{ÏøÏì qqTï ã+~Û+|üC≤\s¡T.
ÁãVü≤à<˚e⁄ì j·TqTÁ>∑Vü≤eTT#˚ Hê≈£î >∑÷&É ì{Ïº n<äT“¤‘·yÓTÆq es¡eTT\T
ÁbÕ|æ+Ô ∫j·TTqï$ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ sêC≤q+ Á<äwßü øº ±y˚Tq eT j·÷ÅdÔü eTqTe]Ô‘y· Té ˆ
$eTTø√Ô Vü≤´Vü≤ eTÅùdDÔ sêø£ôå d’ düÔ «_Û|&” ‘ç '· ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêC≤q+ ` Á<äwßü øº ±y˚Tq ` eTj·÷ ` nÅdyÔü Té ` nqTe]Ô‘y· Té ,
$eTTø£'Ô ` Væ≤ ` nVü≤yéT ` nÅùdD Ô ` sêø£ôå d'’ ` ‘·T ` n_Û|&” ‘ç '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêC≤q+ Á<äwßü øº ±y˚Tq eTj·÷ nÅdyÔü Té nqTe]Ô‘y· Té . sêø£ôå d'’
n_Û|&” ‘ç '· ‘·T nVü≤yéT nÅùdD Ô $eTTø£'Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêC≤q+ R sêø£då sü êEqT, Á<äwßü øº ±y˚Tq R #·÷&É>√]q{Ï,º eTj·÷
R Hê#˚‘,· nÅdyÔü Té R ÁãVü‰àÅdeÔü TT, nqTe]Ô‘y· Té R >ös¡$+|üã&çq~. sêø£ôå d'’ R
s¡øÿ£ düT\#˚, n_Û|&” ‘ç '· ‘·T R ‹]– ã+~Û+|üã&É>H∑ ,˚ nÅùdD Ô R Ä ÁãVü‰àÅdeÔü TT#˚,
$eTTø£'Ô ndæà R $&ÉTeã&çq yê&ÉH‹’Ó ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då Áü |üuTÑÛ yÓq’ ìqTï #·÷#·T≥ø=iπø H˚qT ÁãVü‰àÅdeÔü TTq≈£î eX¯ó
&É H Ó ’ j· T T+{Ï ì ø±ì á sêø£ å d ü T \T ‹]– qqTï ã+~Û + #· T ≥#˚ H˚ H ê
j·TÅdãÔü +<Ûeä TTqT+&ç $&ç∫ y˚jT· ã&ç‹ì.
XÀ¢ˆˆ øπ q∫ Á<ë»ø±πs´D dü+ÁbÕb˛Ô-dæà ‘·yê+‹ø£yTé ˆ
<ä÷‘√-Vü≤ $T‹ $CÒj„ ÷Ó sê|òTü e kÕ´$T‘Í»dü' ˆˆ 18
XÀ¢ˆˆ ÁX¯Sj·T‘ê+ #ê|æ e#·q+ eTeT |ü<´ä∏ $T<ä+ Á|üuÀÛ ˆˆ 19
ª Á|üVü≤düÔÁ|üXÀïμμ HêeT
|ü+#êX¯dü‡s¡Z'.
(50) ` |ü+#êX¯düs¡Z 179
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` πøq ` ∫‘Y ` sê»ø±πs´D ` dü+ÁbÕ|üÔ' ` ndæà ` ‘·e `
n+‹ø£yTé , <ä÷‘·' ` nVü≤yéT ` Ç‹ ` $CÒj „ T· ' ` sê|òTü edü´ ` n$T‘Í»dü' `
ÁX¯Sj·T‘ê+ ` #· ` n|æ ` e#·q+ ` eTeT ` |ü<´ä∏ yéT ` Ç<ä+ ` Á|üuÀÛ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` øπ q∫‘Y sê»ø±πs´D ‘·e n+‹ø£+ dü+ÁbÕ|ü'Ô ndæà, nVü≤yéT
n$T‘Í»dü' sê|òTü edü´ <ä÷‘·', Ç‹ $CÒj „ T· '. Á|üuÀÛ ! |ü<´ä∏ + Ç<ä+ eTeT e#·q+
#· n|æ ÁX¯Sj·T‘êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` øπ q∫‘Y R ˇø±H=ø£, sê»ø±πs´D R sê»ø±s¡éTT#˚, ‘·e R
˙jÓTTø£ÿ, n+‹ø£+ R düMT|üeTTqT, dü+ÁbÕ|ü'Ô R #˚]qyê&ÉqT, ndæà R n>∑T#·THêïqT.
nVü≤+ R H˚qT, n$T‘Í»dü' R n|ü]$T‘·yTÓ qÆ Á|ü‘ê|üeTT >∑*qZ {Ï,º sê|òTü edü´ R
lsêeTTìjÓTTø£ÿ, <ä÷‘·' R <ä÷‘·qT, Ç‹ R nì, $CÒj „ T· ' R ‘Ó*j·T<ä–q yê&ÉqT,
Á|üuÀÛ R sêC≤! |ü<´ä∏ + R Væ≤‘·yTÓ qÆ {Ï,º Ç<ä+ R á, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, e#·q+ R
e÷≥, ÁX¯Sj·T‘ê+ R $qã&ÉT>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç|ü&ÉT H˚qT ˙ ø£&≈É î£ e∫Ãq~ ˇø±H=ø£ sê»ø±s¡éTT >∑TiÏ+∫
düTe÷! H˚qT eTVü‰|üsêÁø£eTdü+|üqTï&Óq’ lsêeTTì ø£&qÉ T+&ç e∫Ãq <ä÷‘·qì
‘Ó*dæø=qTeTT. sêC≤, ˙ y˚T\T>√] H˚qT #Ó|ü #·Tqï e÷≥qT ÁX¯<>Δä ± Ä\øÏ+|ü⁄eTT.
ªªÁ|üV≤ü düÔ Á|üXï¯ eTTμμ nqT
@ã~j·Tedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
@ø£|ü+#êX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·+ düMTø£å ´ eTVü‰dü‘Ô· «+ dü‘Ô· «yêHé Vü≤]dü‘eÔ· T' ˆ
yêø£´ eTs¡eú <äe´Á>∑dÔü eTTyê#· <äXÊqqyéT ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` düMTø£å ´ ` eTVü‰dü‘Ô· «+ ` dü‘Ô· «yêHé ` Vü≤]dü‘eÔ· T' `
yêø£ýéT ` ns¡eú ‘Y ` ne´Á>∑' ` ‘·yTé ` ñyê#· ` <äXÊqqyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü‘Ô· «yêHé Vü≤]dü‘eÔ· T', eTVü‰dü‘·Ô «+ ‘·+ düMTø£å ´ ne´Á>∑'
‘·+ <äXÊqqyéT ns¡eú ‘Y yêø£ýéT ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü‘·Ô «yêHé R ã\XÊ*jÓÆTq, Vü≤]dü‘·ÔeT' R yêqs¡ÁX‚wüß˜&É>∑T
Vü≤qTeT, eTVü‰dü‘·Ô «+ R eTVü‰u˝≤&ÛÉT´&Ó’q, ‘·+ R Ä sêeDTì, düMTø£å ´ R
#·÷∫, ne´Á>∑' R ‘=Á≥TbÕ≥T ˝Òìyê&Ó,’ ‘·+ <äXÊqq+ R Ä <äXÁ¯ ê⁄ì>∑÷]Ã,
ns¡eú ‘Y R ns¡j ú T· Tø£yÔ TÓ qÆ {Ï,º yêø£´+ R yêø£éTTqT, ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‹\ø£eTT :` ªªns¡ ú e ‘Y yêø£ ´ +μμ ` á sêeDT&É T Hê´j· ÷ qTkÕ]jÓ Æ T
kÕyÓ÷bÕj·TeTTq≈£î ‘·–j·TT+&ÉTyê &É>T∑ H√ ø±<√ j·Tì ‘Ó*dæø=qT≥¬ø’ düTÁêdü+<˚X¯
yê´»eTTq kÕ_ÛÁbÕj·TeTT˝…q’ e#·qeTT\qT Vü≤qTeT |ü\T≈£î#·THêï&Éì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n$T‘·ã\XÊ*jÓTÆ q Vü≤qTeT eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ sêeDTì #·÷∫
m{Ïº ‘=Á≥TbÕ≥TqT ˝Òìyê&Ó’ ‘·q <Í‘·´ø£è‘·´Á|üj÷Ó »qeTTq≈£î nqT≈£L\eTT˝…q’
e#·qeTT\qT sêeDTì >∑÷]Ã Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ düTÁêdü+<˚XÊ ~Vü≤ ÁbÕ|üÔ düÔ yê\j·TyéT ˆ
sêø£ùå d+Á<ä Vü≤ØX¯ kÕÔ «+ ÁuÛ≤‘ê ≈£îX¯\ eTÁãM‘Y ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` düTÁêdü+<˚XÊ‘Y ` ÇVü≤ ` ÁbÕ|ü'Ô ` ‘·e ` Ä\j·TyéT
` sêø£ùå d+Á<ä ` Vü≤ØX¯' ` ‘ê«+ ` ÁuÛ≤‘ê ` ≈£îX¯\yéT ` nÁãM‘Y ˆˆ
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 181
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£ùå d+Á<ä! nVü≤+ düTÁêdü+<˚XÊ‘Y ÇVü≤ ‘·e Ä\j·T+ ÁbÕ|ü'Ô .
ÁuÛ≤‘ê Vü≤ØX¯' ‘ê«+ ≈£îX¯\yéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£ùå d+Á<ä! R z sêø£då sü êC≤!, nVü≤+ R H˚qT, düTÁêdü+<˚XÊ‘Y
R düTÁê⁄ì dü+<˚Xe¯ TTe\q, ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, Ä\j·T+ R
ìyêdüeTTqT, ÁbÕ|ü'Ô R #˚]qyê&ÉqT. ÁuÛ≤‘ê R k˛<äsT¡ &Óq’ düTÁê⁄&ÉT, ‘ê«+ R
ìqTï, ≈£îX¯\yéT nÁãM‘Y R øπ eå TeTT q&ç>¬ qT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` düTÁêdü+<˚XÊ‘Y ` Vü≤qTeT #Ó|Œü uÀe⁄ $wüjT· eTT düTÁê⁄
&Ü |ü<‹Δä ˝À |üPs¡«eTT #Ó|Œü ≈£îqïqT á dü+<äs“¡ e¤ TTq #Ó|Œü uÀe⁄q~ j·T+‘·jT· TqT
‘·q j·T»e÷ìøÏ nqT≈£L\yÓTqÆ <ä>T∑ qHÓ&ç uÛ≤eeTT‘√ düTÁê dü+<˚Xe¯ TTqT
‘Ó\T|ü⁄#·THêï qqT#·T Vü≤qTeT n≥T¢ #Óô|ŒqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêø£ùå dX¯«sê! H˚qT e÷ Á|üuTÑÛ yÓq’ düTÁê⁄ì dü+<˚Xe¯ TTqT >=ì ˙
ìyêdüeTTq≈£î e∫Ãj·TTHêïqT. ˙≈£î k˛<äs¡ÁbÕj·TT&Ó’q e÷ yêqs¡sêE ìqTï
≈£îX¯\ eT&ç–Hê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ ÁuÛ≤‘·T X¯Ù èDT düe÷<˚X+¯ düTÁêdü´ eTVü‰‘·àq' ˆ
<Ûsä êàs√ú|Vü ≤æ ‘·+ yêø£´ $TVü≤ #êeTTÁ‘· #· ø£eå TyéT ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁuÛ≤‘·T' ` X¯èDT ` düe÷<˚X+¯ ` düTÁêdü´ ` eTVü‰‘·àq' `
<Ûsä êàsú√|üV≤æ ‘·+ ` yêø£ýéT ` ÇVü≤ ` #· ` neTTÁ‘· ` #· ` ø£eå TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘·àq' ÁuÛ≤‘·T' düTÁêdü´ düe÷<˚X¯+ <Ûäsêàsú√|üVæ≤‘·+
ÇVü≤ #· neTTÁ‘· ø£eå T+ yêø£´+ X¯èDT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&Óq’ , ÁuÛ≤‘·T' R k˛<äsT¡ &É>T∑ , düTÁêdü´
R düTÁê⁄ìjÓTTø£ÿ, düe÷<˚X¯+ R dü+<˚X¯s¡÷|üyÓTÆq, <Ûäsêàs√ú|üVæ≤‘·+ R
<Ûsä à¡ eTT‘√&ÉqT, ns¡eú TT‘√&ÉqT ≈£L&çq{Ï~º j·TTqT, ÇVü≤ #· R á ˝Àø£eTTqqT,
neTTÁ‘· #· R ô|’˝Àø£eTTqqT, ø£åeT+ R düeTs¡úyÓTÆq{Ïº~j·TT q>∑T, yêø£´+ R
yêø£éTTqT, X¯èDT R Ä\øÏ+|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘·Tà&É>∑T ˙ k˛<äs¡T&Ó’q düTÁê⁄&ÉT <Ûäs¡àj·TTø£ÔeTT>∑qT
ns¡j ú T· Tø£eÔ TT>∑qT á ˝Àø£eTTqqT ô|˝’ Àø£eTTqqT ˙≈£î ÁX‚jT· düT‡qT >∑÷s¡TÃ $<Ûeä TT>±
‘Ó*|æq á dü+<˚X¯ e#·qeTT\qT ÁX¯<>Δä ± Ä\øÏ+|ü⁄eTT.
dü÷#·q :` (sêeDT&ÉTqT yê*j·TTqT ÁuÛ≤‘·èuÛ≤eeTT >∑\yês¡yÓTÆ j·TT+<äeTì
dü+~Û #˚døæ =ì]).
XÀ¢ˆˆ sêC≤ <äXs¯ <¡ √∏ HêeT s¡<≈ä∏ î£ +»s¡yêõe÷Hé ˆ
|æ‘e˚ ã+<ÛTä s√¢ød£ ´ü düTsπ X¯«s¡deü T<äT´‹' ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêC≤ ` <äXs¯ <¡ 'ä∏ ` HêeT ` s¡<≈ä∏ î£ +»s¡yêõe÷Hé, |æ‘ê ` Çe
` ã+<ÛTä ' ` ˝Àø£d´ü ` düTsπ X¯«s¡deü T<äT´‹' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡<∏ä≈£î+»s¡yêõe÷Hé, ˝Àø£dü´ |æ‘ê Çe ã+<ÛäT',
düTsπ X¯«s¡deü T<äT´‹' <äXs¯ <¡ 'ä∏ HêeT sêC≤ (Äd”‘)Y .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡<≈ä∏ î£ +»s¡yêõe÷Hé R ÅXw‚ eü̃ TT˝…q’ s¡<eä∏ TT\TqT @qT>∑T\TqT
>∑Ti¿eTT\TqT düeTè~Δ>∑ ø£*–q{Ïyº ê&ÉTqT, ˝Àø£d´ü R ˝Àø£eTTq≈£î, |æ‘ê Çe R
‘·+Á&çe˝…, ã+<ÛTä ' R ã+<ÛTä yÓq’ yê&ÉTqT, düTsπ X¯«s¡deü T<äT´‹' R <˚y+˚ Á<äTì‘√
düe÷qyÓTÆq ‘˚»düT‡>∑\yê&ÉTq>∑T, <äX¯s¡<∏ä' HêeT R <äX¯s¡<∏äT&ÉqT Á|üdæ<äTΔ&Ó’q,
sêC≤ R sêE, Äd”‘Y R ñ+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ndü+U≤´ø£eTT˝…q’ sê»yÓu’ eÑÛ ∫Vü≤ïeTT\>∑T y˚T\TC≤‹ >∑Ti¿eTT\T
@qT>∑T\T s¡<eä∏ TT\T ø£*–qyê&ÉTqT, Á|ü»\ HÓ\s¢ q¡ T ø£qï‘·+Á&çe˝… |ü]bÕ*+∫q
yê&ÉTqT, <˚y+˚ Á<ä‘T· \ýÓTqÆ ‘˚»düT‡ >∑\yê&ÉTqT n>∑T <äXs¯ <¡ Tä∏ &ÉqT »>∑~«U≤´‘·T&Óq’
sêE+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ CÒ´wü̃ düÔdü´ eTVü‰u≤VüQ' |ü⁄Á‘·' Á|æj·Tø£s¡' Á|üuÛÑT' ˆ
|æ‘T· ]ï<˚XÊ ìïÁcÕÿ+‘·' Á|ü$c˛º <ä+&Éø±eqyéT ˆˆ 5
XÀ¢ˆˆ \ø£ÎDÒq düV≤ü ÁuÛ≤Á‘ê d”‘j
· ÷· #ê|æ uÛ≤s¡´j·÷ ˆ
sêyÓ÷ HêeT eTVü‰‘˚C≤ <Ûsä à¡ ´+ |ü+<∏ëq e÷Á•‘·' ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` CÒ´wü̃' ` ‘·d´ü ` eTVü‰u≤VüQ' ` |ü⁄Á‘·' ` Á|æjT· ø£s'¡ ` Á|üuTÑÛ ' `
|æ‘T· ' ` ì<˚XÊ‘Y ` ìÁcÕÿ+‘·' ` Á|ü$wü'º ` <ä+&Éø±eqyéT ` \ø£ÎDÒq ` düV≤ü `
ÁuÛ≤Á‘ê ` d”‘j · ÷· ` #· ` n|æ ` uÛ≤s¡´j·÷ ` sêeT' ` HêeT ` eTVü‰‘˚C≤' `
<Ûsä à¡ ´+ ` |ü+<∏ëqyéT ` ÄÁ•‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰u≤VüQ' Á|æj·Tø£s¡' Á|üuÛÑT' ‘·dü´ CÒ´wü˜' |ü⁄Á‘·' sêyÓ÷
HêeT eTVü‰‘˚C≤' |æ‘T· ' ì<˚XÊ‘Y ìÁcÕÿ+‘·' ÁuÛ≤Á‘ê \ø£ÎDÒq, uÛ≤s¡´j·÷ d”‘j · ÷·
#· n|æ düV≤ü <Ûsä à¡ ´+ |ü+<∏ëqyéT ÄÁ•‘·' <ä+&Éø±eq+ Á|ü$wü'º .
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 183
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰u≤VüQ' R eTVü‰Ms¡T&ÉTqT, Á|æj·Tø£s¡' R Á|æj·TeTTqT
>∑÷s¡TÃyê&ÉTqT, Á|üuÛÑT' R kÕeTs¡úé+‘·T&ÉTq>∑T, ‘·dü´ R Ä <äX¯s¡<∏äTìjÓTTø£ÿ,
CÒ´wü̃' |ü⁄Á‘·' R ô|<ä≈› î£ e÷s¡T&ÉT, sêyÓ÷ HêeT R sêeTT&ÉqT Á|üd<æ Tä &Δ q’Ó , eTVü‰‘˚C≤'
R >=|üŒ ‘˚»XÊÙ*, |æ‘T· ' R ‘·+Á&çjTÓ Tø£ÿ, ì<˚XÊ‘Y R Ä»„e\q, ìÅcÕÿ+‘·' R
Ç\T¢ yÓ&*É qyê&Ó,’ ÁuÛ≤Á‘ê R k˛<äsT¡ &Óq’ , \ø£ÎDÒq R \ø£ÎDTì‘√&ÉqT, uÛ≤s¡´j·÷
R <Ûsä à¡ |ü‹ïjÓTÆ q, d”‘j · ÷· #· n|æ R d”‘‘· √&ÉqT >∑÷&É, düV≤ü R ≈£L&ç, <Ûsä à¡ ´+ R
<Ûäs¡àdüeTà‘·yÓTÆq{Ïº, |ü+<∏ëq+ R e÷s¡ZeTTqT, ÄÁ•‘·' R ÄÁX¯sTT+∫qyê&Ó’,
<ä+&Éø±eq+ R <ä+&Éø±s¡DéTTqT, Á|ü$wü'º R Á|üy•˚ +∫qyê&ÉjTÓ ´qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&ÉTqT, ˝Àø£eTTq≈£î Væ≤‘·eTTqT >∑÷s¡TÃyê&ÉTqT,
düs«¡ düeTs¡Tú &ÉTqT n>∑T Ä <äXs¯ <¡ Tä∏ ì ô|<ä≈› î£ e÷s¡T&ÉT lsêeTT &ÉqT düT$U≤´‘·
eTVü‰|ü⁄s¡Twüß&ÉT ‘·eTTà&Óq’ \ø£ÎDTì‘√&ÉqT nsêΔ+–jÓTÆ q d”‘‘· √&ÉqT >∑÷&ç ‘·+Á&ç
Ä»„qT •s¡kÕeVæ≤+∫ njÓ÷<Û´ä qT M&ç <ä+&Éø±s¡DéTTqT Á|üy•˚ +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü uÛ≤sê´ eH˚ qcÕº d”‘ê |ü‹ eTqTÁe‘ê ˆ
yÓ<’ V˚ ≤ü dü´ düT‘ê sêCÀ„ »qø£d´ü eTVü‰‘·àq' ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` uÛ≤sê´ ` eH˚ ` qcÕº ` d”‘ê ` |ü‹yéT ` nqTÁe‘ê `
yÓ<’ V˚ ≤ü dü´ ` düT‘ê ` sê»„' ` »qø£d´ü ` eTVü‰‘·àq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ<’ V˚ ≤ü dü´ sê»„' eTVü‰‘·àq' »qø£d´ü düT‘ê |ü‹yéT nqTÁe‘ê
‘·d´ü uÛ≤sê´ d”‘ê eH˚ qcÕº.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` yÓ<’ V˚ ≤ü dü´ sê»„' R $<˚V‰ü ~Û|‹ü jÓTÆ q{Ï,º eTVü‰‘·àq' R eTVü‰‘·Tà&Óq’ ,
»qø£d´ü R »q≈£îì jÓTTø£ÿ, düT‘ê R |ü⁄Á‹ø£jT· TqT, |ü‹yéT nqTÁe‘ê R uÛsÑ Ô¡
qqTdü]+∫ j·TT+&ÉTq~j·TTqT n>∑T, ‘·d´ü uÛ≤sê´ R Ä lsêeTTìuÛ≤s¡´jÓTÆ q,
d”‘ê R C≤qø°<$˚ , eH˚ R ns¡DéTTq+<äT, qcÕº R n<äèX¯ýÓTqÆ ~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $<˚V≤ü <˚XÊ~Û|‹ü j·T>∑T »qø£eTVü‰sêE |ü⁄Á‹ø£, sêeTTì uÛ≤s¡´,
eTVü‰|ü‹Áe‘· j·T>∑T d”‘ê<˚$ <ä+&Éø±s¡DéTTq+<ä* »qkúÕqeTTq uÛÑs¡Ô‘√
edæ+#·T#·T+&É>± <Óe’ eX¯eTTq ÄyÓT n<äèX¯ó´sê˝…q’ ~.
XÀ¢ˆˆ dü e÷s¡eZ ÷D kÕÔ+ <˚M+ sê»|ü⁄Á‘· dü‡Vü‰qT»' ˆ
ãTTX¯éT÷ø£ eTqTÁbÕ|üÔ düT‡Á^y˚D düe÷>∑‘'· ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` e÷s¡eZ ÷D' ` ‘ê+ ` <˚M+ ` sê»|ü⁄Á‘·' ` düV‰ü qT»' `
ãTTX¯éT÷ø£yTé ` nqTÁbÕ|ü'Ô ` düTÁ^y˚D ` düe÷>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` düV‰ü qT»' dü' sê»|ü⁄Á‘·' ‘ê+ <˚M+ e÷s¡eZ ÷D' ãTTX¯éT÷ø£yTé
nqTÁbÕ|ü'Ô düTÁ^y˚D düe÷>∑‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düVü‰qT»' R ‘·eTTàì‘√ ≈£L&çq{Ïº, dü' sê»|ü⁄Á‘·' R Ä
sê»≈£îe÷s¡T&Ó’q lsêeTT&ÉT, ‘ê+ <˚M+ R Ä d”‘ê<˚$ì, e÷s¡Ze÷D' R
yÓ<ä≈£î#·Tqïyê&Ó’, ãTTX¯éT÷ø£yéT R ãTTX¯éT÷ø£|üs¡«‘·eTTqT, nqTÁbÕ|üÔ' R
#˚]qyê&Ó,’ düTÁ^y˚D R düTÁê⁄ì‘√, düe÷>∑‘'· R ø£\dæø=qïyê&ÉjTÓ ´qT.
$X‚cÕs¡úeTT\T ` yêÚ≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T
‹\ø£eTT :` á XÀ¢øe£ TTq+<ä* yêø£´$<ÛëqeTT#˚‘· ≈£L&É Vü≤qTeT #Ó|ü q~
düTÁê⁄ì e÷≥\T >±eìj·TT, Ä‘·ì Vü≤è<äj·TeTT qqTdü]+∫ Vü≤qTeTj˚T
dü«j·TeTT>± nedüsy¡ TÓ qÆ $wüjT· eTT #Ó|ü #·THêï&Éìj·TT ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ˝Àø£eTTq ø=+<äiT eø£Ô\T ‘·eTqT >∑TiÏ+∫ Á|ü<∏äeT
|ü⁄s¡TwüeTT˝ÀH˚ #Ó|üø=qT eTsê´<ä ˇø£{Ï >∑\<äT. düTÁê⁄ &ç#·≥ Ä |ü<äΔ‹H˚
ne\+_+#Óqì nqTø=qe#·TÃqT. ˝Òø£ düTÁê⁄ì e÷≥\qT eTqdüT‡q+ <äT+#·Tø=ì
Vü≤qTeT ` sêeTdüTÁê⁄\ düKéTT eTTqï>∑T $wüj·TeTT\qT dü«j·TeTT>∑H˚
$e]+#·T#·THêï&Éì Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` ñ‘·eÔ T<ä÷‘· ‘·q Á|üuTÑÛ e⁄ n_ÛÁbÕj·TeTT qqTdü]+∫ <ëìøÏ
$s√<Ûeä TT >±≈£î+&ÉTq≥T¢ @ e÷≥˝…q’ #Ó|Œü e#·TÃqT. @ |üìjÓTÆ q #˚jT· e#·TÃqT.
n~j·TTqT >±ø£ sêE\T ‘·eTTà >∑TiÏ+∫ #Ó|ü q|ü⁄&ÉT ndüà<äsøú¡ e£ TT‘√ #Ó|Œü ø£
j·TqT´&ÉT>± #Ó|ü eTsê´<ä >∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT lsêeTT&ÉT ‘·q ‘·eTTà&Óq’ \ø£ÎDT&ÉT yÓ+≥qT+&É>±
d”‘ê<˚$ì yÓ<≈ä î£ #·T ãTTX¯éT÷ø£|sü «¡ ‘·eTTqT #˚sT¡ ø=ì n#·≥ düTÁê⁄ì‘√ yÓTÁÆ ‹
#˚dæø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü ‘˚q Á|ü‹C≤„‘+· d”‘êj·÷' |ü]e÷s¡DZ yéT ˆ
düTÁêkÕ´|æ sêy˚TD Vü≤]sê»´+ ìy˚~‘·yTé ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` ‘˚q ` Á|ü‹C≤„‘+· ` d”‘êj·÷' ` |ü]e÷s¡DZ yéT `
düTÁêdü´ ` n|æ ` sêy˚TD ` Vü≤]sê»´+ ` ìy˚~‘·yTé ˆˆ
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 185
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚q ‘·dü´ (düìï<ÛÍ) d”‘êj·÷' |ü]e÷s¡ZD+ Á|ü‹C≤„‘·yéT.
sêy˚TD n|æ düTÁêdü´ Vü≤]sê»´+ ìy˚~‘·yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚q R Ä düTÁê⁄ì#˚, ‘·d´ü R Ä lsêeTTìjÓTTø£ÿ (düìï<ÛÍ R
düìï~Ûì) d”‘êj·÷' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, |ü]e÷s¡D Z + R nH˚«wüDeTTqT >∑÷]Ã,
Á|ü‹C≤„‘+· R Á|ü‹»„ #˚jT· ã&çq~, sêy˚TD n|æ R lsêeTTì#˚ >∑÷&É, düTÁêdü´
R düTÁê⁄q≈£î, Vü≤]sê»´+ R yêqs¡sê»éTT, ìy˚~‘·+ R yê>±›qeTT #˚jT· ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &É#Ã· ≥ düTÁê⁄&ÉT ‘êqT d”‘êH˚«wüDeTT >±$+#Ó<qä ì Á|ü‹»„
jÓTTq¬sÃqT. lsêeTT&ÉT >∑÷&É düTÁê⁄q≈£î yêqs¡sê»éTTqT ˇdü>¬ <äqì Á|ü‹»„
#˚ôdqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· ùdqÔ eTè<Û̊ Vü≤‘ê« sê»|ü⁄Á‘˚D yê*qyéT ˆ
düTÁê kÕú ‡|æ‘√ sêCÒ´ Vü≤s¡´ èøå±D≤+ >∑DXÒ «¯ s¡' ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘˚q ` eTè<Û˚ ` Vü≤‘ê« ` sê»|ü⁄Á‘˚D ` yê*qyéT `
düTÁê' ` kÕú|‘æ '· ` sêCÒ´ ` Vü≤s¡´ èøå±D≤+ ` >∑DXÒ «¯ s¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘˚q sê»|ü⁄Á‘˚D eTè<Û˚ yê*q+ Vü≤‘ê« Vü≤s¡´ èøå±D≤+
sêCÒ´ düTÁê' >∑DXÒ «¯ s¡' kÕú|‘æ '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘˚q sê»|ü⁄Á‘˚D R Ä sê»|ü⁄Á‘·T&Óq’ lsêeTTì#˚,
eTè<Û̊ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, yê*q+ R yê*ì, Vü≤‘ê« R #·+|æ, Vü≤s¡´ èøå±D≤+ R
yêqs¡T\jÓTTø£ÿj·TT, uÛ\Ñ ÷¢øe£ TT\jÓTTø£ÿj·TT, sêCÒ´ R sê»éTTq+<äT, düTÁê' R
düTÁê⁄&ÉT, >∑DXÒ «¯ s¡' R sêE>±, kÕú|‘æ '· R kÕú|+æ |üã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ lsêeTT&ÉT j·TT<äeΔ TTq+<äT yê*ì dü+Vü≤]+∫ yêqs¡
sê»éTTq≈£î düTÁê⁄ì Á|üuTÑÛ e⁄qT >±$+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·«j·÷ $C≤„‘|· Pü s¡«X¯Ã yê© yêqs¡|⁄ü +>∑e' ˆ
dü ‘˚q ìVü≤‘·' dü+UÒ´ Xπ̄sD…øπÆ q yêqs¡' ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·«j·÷ ` $C≤„‘|· Pü s¡«' ` #· ` yê© ` yêqs¡|⁄ü +>∑e' ` dü' `
‘˚q ` ìVü≤‘·' ` dü+UÒ´ ` Xπ̄sD ` @πøq yêqs¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡|⁄ü +>∑e' yê© ‘·«j·÷ $C≤„‘|· Pü s¡«'— dü' yêqs¡' dü+UÒ´
‘˚q @πøq Xπ̄sD ìVü≤‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡|⁄ü +>∑e' R yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó {Ï,º yê© R yê*, ‘·«j·÷ R
˙#˚‘,· $C≤„‘|· Pü s¡«' #· R u≤>∑T>± ‘Ó*j·Tã&çjT· Tqïyê&˚ ≈£L&ÉqT, dü' yêqs¡' R
Ä yêqs¡T&Óq’ yê*, dü+UÒ´ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, ‘˚q (sêy˚TD) R Ä lsêeTTì#˚,
@πøq X¯sπ D R ˇø£ÿu≤DeTT#˚, ìVü≤‘·' R dü+Vü≤]+|üã&çHê&ÉT.
‹\ø£eTT :` ªyê© ‘·«j·÷ $C≤„‘|· Pü s¡«' ` #· ` nqT≥˝À yê* |üsêÁø£eTeTTqT
n‘·ì#˚ sêeDTq≈£î »]–q{Ïº |üsêuÛÑeeTTqT n{Ïº yêìì #·+|æq lsêeTTì
ñ‘·ÿs¡¸jT· T Vü≤qTeT Ç#·≥ e´+>∑éTT>∑ ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&Éì Á>∑V≤æ +|üe˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ÅX‚wüß˜&Ó’q yê*ì ˙e⁄ |üPs¡«eTTqT+&çj·TT u≤>∑T>∑
HÓiT>∑T<äTe⁄>∑<ë! n{Ïº eTVü‰Ms¡T&Ó’q yê*ì j·TT<äΔeTTq lsêeTT&ÉT ˇø£ÿ
u≤DeTT#˚‘H· ˚ H˚\>∑÷*ÃHê&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ dü d”‘êe÷s¡DZ Ò e´Á>∑ düT‡Áê dü‡‘·´dü+>∑s'¡ ˆ
Vü≤ØHé dü+Áù|wüj÷· e÷dü ~X¯ dü‡sê« Vü≤ØX¯«s¡' ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` d”‘êe÷s¡DZ Ò ` e´Á>∑' ` düTÁê' ` dü‘´· dü+>∑s'¡ ` Vü≤ØHé
` dü+Áù|wüj÷· e÷dü ` ~X¯' ` düsê«' ` Vü≤ØX¯«s¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü‘´· dü+>∑s'¡ dü' Vü≤ØX¯«s¡' düTÁê' d”‘êe÷s¡DZ Ò e´Á>∑' düsê«'
~X¯' Vü≤ØHé dü+Áù|wüj÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü‘´· dü+>∑s'¡ R dü‘´· Á|ü‹»„ ø£*–q{Ï,º Vü≤ØX¯«s¡' R yêqs¡sê»>∑T,
dü' düTÁê' R Ä düTÁê⁄&ÉT, d”‘êe÷s¡ZDÒ R d”‘êH˚«wüDeTTq+<äT, e´Á>∑' R
ÄÁ‘·eTT>∑\yê&Ó’, düsê«' ~X¯' R m\¢~≈£îÿ\qT, Vü≤ØHé R yêqs¡T\qT,
dü+Áù|wüj÷· e÷dü R |ü+ô|qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` dü‘´· Á|ü‹E„&q’Ó Ä yêqs¡sê»>∑T düTÁê⁄&ÉT d”‘êH˚«wüDeTTq+<äT
$TøÏÿ* ñ‘·T‡ø£‘· >∑\yê&Ó’ m\¢~≈£îÿ\≈£îqT ‘·q j·TqT#·sT¡ ˝…q’ yêqs¡T\qT ã+ô|qT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ Vü≤ØD≤+ düV≤ü ÁkÕDÏ X¯‘êì ìj·TT‘êì #· ˆ
~≈£îå düsê«düT e÷s¡+Z ‘˚ Vü≤´<Ûä XÀÃ|ü] #ê+ãπs ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ` Vü≤ØD≤+ ` düV≤ü ÁkÕDÏ ` X¯‘êì ` ìj·TT‘êì ` #· `
~≈£îå ` düsê«düT ` e÷s¡+Z ‘˚ ` Væ≤ ` n<Û'ä ` #· ` ñ|ü] ` #· ` n+ãπs ˆˆ
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 187
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤ØD≤+ X¯‘êì, düV≤ü ÁkÕDÏ, ìj·TT‘êì #· düsê«düT ~≈£îå
n<Û'ä ñ|ü] #· n+ãπs #· ‘ê+ e÷s¡+Z ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤ØD≤+ R yêqs¡T\jÓTTø£ÿ, X¯‘êì R e+<ä\TqT, düV≤ü ÁkÕDÏ R
y˚\TqT, ìj·TT‘êì #· R \ø£\å TqT, düsê«düT R düeTdüeÔ TT˝…q’ , ~≈£îå R ~≈£îÿ\+<äTqT,
n<Û'ä R bÕ‘êfi¯eTTq+<äTqT, ñ|ü] #· R ô|q’ Tqï uÛ÷Ñ $Tj·T+<äTqT, n+ãπs #· R
Äø±X¯eTTq+<äTqT, ‘ê+ R d”‘ê<˚$ì, e÷s¡+Z ‘˚ R yÓ<≈ä î£ #·THêïs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä d”‘ê<˚$ø=i¬ø’ y˚\ø=\~, \ø£\å ø=\~ yêqs¡T ˝…\¢ ~≈£îÿ\+<äTqT,
bÕ‘êfi¯eTTq+<äTqT, uÛ÷Ñ e÷´ø±X¯eTT\+<äTqT >∑÷&É ÁX¯<>Δä ± yÓ<Tä ≈£î#·THêïs¡T.
XÀ¢ˆˆ yÓq’ ‘˚jT· düe÷' øπ ∫ ‘˚ÿ∫ ‘·ÁÔ ‘êì˝À|üe÷' ˆ
ndü+>∑>‘∑ j · T· oÙÁ|ò÷ü Vü≤]Msê eTVü‰ã˝≤' ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yÓq’ ‘˚jT· düe÷' ` øπ ∫‘Y ` øπ ∫‘Y ` ‘·Á‘· ` nì˝À|üe÷' `
ndü+>∑>‘∑ j · T· ' ` oÁ|ò÷ü ' ` Vü≤]Msê' ` eTVü‰ã˝≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· πø∫‘Y eTVü‰ã˝≤' Vü≤]Msê' yÓ’q‘˚j·Tdüe÷', πø∫‘Y
nì˝À|üe÷' ndü+>∑>‘∑ j · T· ' oÁ|ò÷ü '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä yêqs¡ôdq’ éTTq+<äT, eTVü‰ã˝≤' R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´˝…q’ ,
Vü≤]Msê' R yêqs¡Ms¡T\T, øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, yÓq’ ‘˚jT· düe÷' R >∑sT¡ ‘·à+‘·Tì‘√
düe÷qyÓTqÆ yês¡T, øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, nì˝À|üe÷' R yêj·TTe⁄‘√ düe÷qT˝…,’
ndü+>∑>‘∑ j · T· ' R kÕ{Ï˝ìÒ >∑eTqeTT>∑*qZ yê¬sq’ , oÁ|ò÷ü ' R y˚>e∑ +‘·T˝…q’ yês¡TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡ôdq’ éTTq+<äT eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´˝…q’ ø=+<äsT¡ yêqs¡Ms¡T\T
>∑sT¡ ‘·à+‘·Tì‘√ düe÷qyÓTqÆ yês¡T, eTiÏø=+<äsT¡ yêj·TT<˚e⁄ì‘√ düe÷qT˝…’ kÕ{Ï˝ìÒ
>∑eTqX¯ø>ÔÏ \∑ n$T‘·y>˚ X∑ Ê\Ts¡TqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ ‘·T Vü≤qTe÷HêïeT e÷s¡T‘· kÂ´s¡dü düT‡‘·' ˆ
d”‘êj·÷düTÔ ø£è‘˚ ‘·÷s¡+í X¯‘j
· ÷Ó »q e÷j·T‘·yTé ˆˆ 15
XÀ¢ˆˆ düeTTÁ<ä+ \+|òTü sTT‘Ó«’ e ‘ê+ ~<äè≈£îå ]Vü‰>∑‘'· ˆ
ÁuÛeÑ T‘ê #· eTj·÷ <äècÕº >∑èùV≤ ‘˚ »qø±‘·àC≤ ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` ‘·T ` Vü≤qTe÷Hé ` HêeT ` e÷s¡T‘·d´ü ` Ws¡d'ü `
düT‘·' ` d”‘êj·÷' ` ‘·T ` ø£è‘˚ ` ‘·÷s¡+í ` X¯‘j · ÷Ó »qyéT ` Äj·T‘·yTé `
düeTTÁ<ä+ ` \+|òTü sTT‘ê« ` @e ` ‘ê+ ` ~<äè≈£îå ' ` ÇVü≤ ` Ä>∑‘'· ` ÁuÛeÑ T‘ê
` #· ` eTj·÷ ` <äècºÕ ` >∑èùV≤ ` ‘˚ ` »qø±‘·àC≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‘·d´ü Ws¡d'ü düT‘·' Vü≤qTe÷Hé HêeT nVü≤+ ‘·T d”‘êj·÷'
ø£è‘˚ X¯‘j · ÷Ó »qyéT Äj·T‘·+ düeTTÁ<ä+ ‘·÷s¡+í \+|òTü sTT‘ê« ‘ê+ ~<äè≈£îå ' @e
ÇVü≤ Ä>∑‘'· — ‘˚ >∑èùV≤ ÁuÛeÑ T‘ê eTj·÷ »qø±‘·àC≤ <äècÕº #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷s¡T‘·dü´ R yêj·TT<˚e⁄ìjÓTTø£ÿ, Ws¡dü' düT‘·' R Ws¡dü
|ü⁄Á‘·T&Éq>∑T, Vü≤qTe÷Hé HêeT R Vü≤qTeT+‘·T &ÉH&Ó TÉ , nVü≤+ ‘·T R H˚qTe÷Á‘·eTT,
d”‘êj·÷' ø£è‘˚ R d”‘ê<˚$ø=s¡ø¬ ,’ X¯‘j · ÷Ó »q+ R q÷i≤eT&É\, Äj·T‘·+ R
bı&Éyq’Ó {Ï,º düeTTÁ<ä+ R kÕ>∑se¡ TTqT, \+|òTü sTT‘ê« R <ë{Ï, ‘ê+ R Ä d”‘ê<˚$ì,
~<äè≈£îå ' @e R #·÷&É>√]qyê&ÉqsTTj˚T, ÇVü≤ R Ç#·Ã{Ïø,Ï Ä>∑‘'· R e∫ÃHê&ÉqT.
‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, >∑èùV≤ R uÛeÑ qeTTq+<äT, ÁuÛeÑ T‘ê R ‹s¡T>∑T#·Tqï{Ï,º eTj·÷ R
Hê#˚‘,· »qø±‘·àC≤ R d”‘ê<˚$, <äècÕº #· R #·÷&Éã&çq~ ≈£L&ÉqT.
‹\ø£eTT :` ª‘ê+ ~<äè≈£îå ' ÇVü≤ Ä>∑‘'· μ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ª‘ê«+ ~<äè≈£îå ' ÇVü≤
Ä>∑‘'· μ nì u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTTq >∑\<äT. <ëì qqTdü]+∫ e÷ düTÁê⁄q≈£î
k˛<äsT¡ &Éyq’Ó ìqTï ø£\dæø=qï#√ düs«¡ ˝Àø£eè‘êÔ+‘·eTT\T ‘Ó*dæjT· Tqï ˙e⁄ e÷≈£î
d”‘e· Tà eè‘êÔ+‘·eTTqT ‘Ó\T|ü>\∑ eì e÷≈£î düTÁê⁄&ÉT #Ó|Œæ j·TT+&ÉT≥#˚ H˚ì#·Ã{ÏøÏ
ìqTï #·÷&É>√]j˚T e∫Ã‹qì uÛ≤eeTT. <Óe’ eX¯eTTq ≈£î+{Ïyêì MT<ä >∑+>±»\eTT
ã&çq≥T¢>∑ e÷ d”‘e· Tà <äsÙ¡ qeTT ≈£L&É ì≥H˚ \_Û+∫q~ nì Vü≤qTeT e#·qeTT\
uÛ≤eeTT.
sê.•s√eTDÏ :` e÷s¡T‘·d´ü Ws¡d'ü düT‘·' ` ‘êqT øπ dü]øÏ øπ Áå ‘·»|ü⁄Á‘·T&Éqìj·TT,
yêj·TT<˚e⁄q≈£î Ws¡dü|ü⁄Á‘·T&Éqìj·TT á Ø‹>± Vü≤qTeT ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&Éì
yêdüT<ëdükÕ«$T :` H˚qT nìï Á|ü<X˚ e¯ TT\qT yÓ<øä qÏ fÒ¢ Ç≥T≈£L&É yÓ<Tä ø£e∫Ã‹ì.
˙e⁄ \+ø£ ≈ £ î uÀsTTq|ü ⁄ &É T e÷ j· T qï sêeDT q&É T >∑ T eTT. Äj· T q
nìï˝Àø£eTT\jÓTTø£ÿ eè‘êÔ+‘·eTT\T ‘Ó*dæqyê&ÉT. ˙≈£î d”‘· eè‘êÔ+‘·eTT ‘Ó\T|ü⁄qì
düTÁê⁄&ÉT #Ó|æŒj·TT+&ÓqT. Ä e÷≥ Á|üø±s¡eTT ˙¬ø’ yÓ<ä≈£î#·T+&É>± ˙‘√
e÷{≤¢&TÉ ≥≈£î eTT+<äT d”‘j· T˚ >±qe#ÓÃqì uÛ≤eeTT. ˙ <äsÙ¡ qeTT e÷≈£î <äTs¡u¢ eÑÛ Tì
‘·øÿÏ q ø±s¡éTT #˚d‹æ ì nì uÛ≤eeTT.
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 189
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj·TT<˚e⁄q øös¡dü|ü⁄Á‘·T&ÉHÓ’q qqTï Vü≤qTeT+‘·T &É+<äTs¡T.
d”‘ê<˚$ø=i¬ø’ q÷i≤eT&É\ düeTTÁ<äeTTqT eTVü‰y˚>∑eTT‘√ \+|òæT+∫ ÄyÓTqT
#·÷&É>√]j˚T H˚ ˙ \+ø±q>∑s¡eTTq≈£î e∫Ãj·TTHêïqT. ˙ uÛÑeqeTTq+<äT
|ü]ÁuÛ$Ñ T+#·T#·T H˚qT e÷ d”‘e· TàqT ø£qT>=+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ ‘· <ä“¤yêHé <äèwüº<Ûäsêàs¡ú düÔ|ü'ø£è‘·|ü]Á>∑Vü≤' ˆ
|üs<¡ ësêHé eTVü‰ÁbÕ»„ H√|üs√<äT+Δ ‘·« eTs¡Ωdæ ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` uÛyÑ êHé ` <äèwü<º säÛ êàs¡'ú ` ‘·|'ü ø£è‘·|]ü Á>∑V≤ü ' ` |üs<¡ ësêHé
` eTVü‰ÁbÕ»„ ` q ` ñ|üs√<äT+Δ ` ‘·«yéT ` ns¡Ωdæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ÁbÕ»„ ! (j·T‘Y) uÛyÑ êHé <äèwü<º säÛ êàs¡'ú ‘·|'ü ø£è‘·|]ü Á>∑V≤ü '
‘·‘Y ‘·«+ |üs<¡ ësêHé ñ|üs√<äT+Δ q ns¡Ωd.æ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ÁbÕ»„ R z $y˚ød£ +ü |üqTï&Ü! (j·T‘Y R m+<äTe\¢H‘’Ó )˚
uÛÑyêHé R ˙e⁄, <äèwüº<Ûäsêàs¡ú' R Á>∑Væ≤+∫q <Ûäs¡à‘·‘·Ô «eTT >∑\yê&Ée⁄qT, ‘·|ü'
ø£è‘·|]ü Á>∑V≤ü ' R‘·|Xü Ù¯ øÏ#Ô ˚ kÕ~Û+#·Tø=qï $uÛeÑ eTT >∑\yê&Ée⁄ (nsTTj·TT+{Ïy√),
‘·‘Y R n+<äTe\q, ‘·«+ R ˙e⁄, |üs<¡ ësêHé R |üsT¡ \ uÛ≤s¡´\qT, ñ|üs√<äT+Δ R
n&É–¶ +#·T≥≈£î, q ns¡Ωdæ R ‘·>e∑ ⁄.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª<äèwü<º säÛ êàs¡'ú μ ` XÊÅdeÔü TT#˚ uÀ<Û|ä sü #¡ T· ø=qï <Ûsä à¡ eTTjÓTTø£ÿj·TT
ns¡eú TTjÓTTø£ÿj·TTqT dü«s¡÷|üeTT >∑\yê&Ée⁄. ª‘·|'ü ø£è‘·|]ü Á>∑V≤ü 'μ ` dü«j·TeTT>±
‘·|üdüT‡#˚‘·H˚ |ü]Á>∑Væ≤+|üã&çq{Ïº eTVü‰yÓ’uÛÑedü+|üqTï&Ée⁄ >±e⁄q ˙ øÏ{Ïº |üì
‘·><∑ ìä düTÁê⁄&ÉT dü«j·TeTT>± #Ó|Œæ q e÷≥\T>± Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` >∑Ts¡Te⁄e<ä› ª‘·~«~Δ Á|üDbÏ Õ‘˚q |ü]Á|üXï‚ q ùdej·÷μ nqï≥T¢
n<Ûä´j·TqeTT, uÀ<ÛäeTT, Ä#·s¡DeTT, Á|ü#ês¡DeTT nqT Hê\T>∑T Ø‘·T\T>±,
XÊÅd<Ôü säÛ à¡ eTTqT #·~$qyê&Ée⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙e⁄ düeTdüÔ <Ûsä à¡ XÊÅdeÔü TT\+<ä* $wüjT· eTT\TqT ‘Ó*dæqyê&Ée⁄.
‘·|üX¯ÙøÏÔ#˚ mH√ï $uÛÑeeTT\qT kÕ~Û+∫qyê&Ée⁄. n{Ïº eTVü‰ÁbÕE„&ÉyÓ’q ˙≈£î
|üsu¡ ≤Û s¡´\qT #Óiã≥Tº≥ m+‘· e÷Á‘·eTTqT ‘·><∑ Tä düTe÷!
XÀ¢ˆˆ qVæ≤ <Ûäs¡à$s¡T<Δ̊wüß ãVü≤«bÕj˚Twüß ø£s¡àdüT ˆ
eT÷\|ò÷ü ‹wüß dü»+® ‘˚ ãT~ΔeT+‘√ uÛeÑ ~«<Ûë' ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` qVæ≤ ` <Ûsä à¡ $s¡T<Δ̊wßü ` ãVü≤«bÕj˚Twüß ` ø£sà¡ düT ` eT÷\|ò÷ü ‹wüß
` dü»+® ‘˚ ` ãT~ΔeT+‘·' ` uÛeÑ ~«<Ûë' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛeÑ ~«<Ûë' <Ûsä à¡ $s¡T<Δ̊wßü ãVü≤«bÕj˚Twüß eT÷\|ò÷ü ‹wüß ø£sà¡ düT
qVæ≤ dü»+® ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛeÑ ~«<Ûë' R ˙e+{Ïyê¬sq’ , ãT~ΔeT+‘·' R ÁbÕE„˝q’… yês¡T,
<Ûsä à¡ $s¡T<Δ̊wßü R <Ûsä à¡ eTTq≈£î $s¡T<äyΔ TÓ qÆ $j·TTqT, ãVü≤«bÕj˚Twüß R ãVüQfi¯eTT˝…q’
nbÕj·TeTT\T >∑*Zq{Ïº$j·TTqT, eT÷\|òü÷‹wüß R eT÷\eTTqπø $HêX¯eTT
ø£*+Z #·Tq$j·TTq>∑T, ø£sà¡ düT R |üqT\+<äT, qVæ≤ dü»+® ‘˚ R Ädü≈î£ \Ô T>±s¡T>∑<ë!
>√$+<äsêJj·TeTT :` <Û ä s ¡ à $s¡ T <˚ Δ w ü ß ãVü ≤ «bÕj˚ T wü ß eT÷\|ò ü ÷ ‹wü ß `
<Ûsä à¡ XÊÅd$Ôü s¡T<äeΔ TT˝…q’ ø£sà¡ \qT düTKdü+bÕ<äqø=i≈£î #˚jT· T#·THêïqT nqsê<äT.
˙ ø£è‘·éTT\T ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ nbÕj·TeTT\‘√ ì+&çq$. H˚ qbÕj·TeTT\≈£î
yÓieqT nqsê<äT, ˙ ø£è‘·éTT\T eT÷\eTTqπø $HêX¯eTT ‘Ó#T· Ãq{Ï$º ø±ã{Ïº ˙
Á|ü»„ j·T+‘·jT· TqT e´s¡eú Tì ‘Ó*dæø=qe˝…qT düTe÷ j·Tì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ãT~ΔeT+‘·T˝…q’ ˙uÀ{Ïyê&ÉT me«&ÉTqT <Ûsä à¡ $s¡T<äeΔ TT\TqT, ãVüQ
Á|üe÷<ä uÛ÷Ñ sTTwü̃eTT\TqT, eT÷\eTTqπø $HêX¯eTTqT >∑*+Z #·Tq{Ï$º j·TTq>∑T Ç{Ïº
nø£è‘·éTT\≈£î bÕ\Œ&É&TÉ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ø£XÃ¯ \ø£ÎDeTTø±ÔHê+ sêeTø√bÕqTe]ÔHêyéT ˆ
X¯sêD≤ eTÁ>∑‘· kÕú‡‘·T+ X¯ø√Ô <˚yêdüTsπ wü«|æ ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£' ` #· ` \ø£ÎDeTTø±ÔHê+ ` sêeTø√bÕqTe]ÔHêyéT ` X¯sêD≤yéT
` nÁ>∑‘'· ` kúÕ‘·T+ ` X¯ø'Ô£ ` <˚yêdüTsπ wüß ` n|æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeTø√bÕqTe]ÔHê+ \ø£ÎDeTTø±ÔHê+ X¯sêD≤yéT nÁ>∑‘·'
kÕú‘T· + <˚yêdüTsπ wüß n|æ X¯ø'Ô£ ø£'.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` sêeTø√bÕqTe]ÔHê+ RlsêeTTì Áø√<Ûeä TTqT yÓ\&¢ +ç #·Tq$j·TTqT,
\ø£ÎDeTTø±ÔHê+ R \ø£ÎDTì#˚ Á|üjÓ÷–+|üã&çq$j·TTq>∑T, X¯sêD≤yéT R
u≤DeTT\jÓTTø£ÿ, nÁ>∑‘'· R m<äT≥, kÕú‘T· + R ì\T#·T≥≈£î, <˚yêdüTsπ wüß n|æ R
<˚e‘·\+<äTqT <ëqe⁄\+<äTqT >∑÷&É, X¯ø'Ô£ R düeTs¡T&ú TÉ , ø£' R me«&ÉT(Hêï&ÉT)?
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 191
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTTì Áø√<Ûøä ±s¡DeTT>± yÓ&*É , \ø£ÎDTì#˚ Á|üj÷Ó –+|üã&çq{Ïº
ì•‘êÅdeÔü TT\qT j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $Tj·T+<äT m<äTs=&ç¶ ì\Te>∑\yê&ÉT <˚e<ëqe⁄\˝À
me&ÉTHêï&√ Ä˝À∫+#·Tø=+{Ïyê?
XÀ¢ˆˆ q #ê|æ Á‹wüß ˝Àπøwüß sê»Hé $<˚´‘· ø£XÃ¯ q ˆ
sê|òTü edü´ e´∞ø£+ j·T' ø£è‘ê« düTK eTyê|ü⁄ïj·÷‘Y ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` #· ` n|æ ` Á‹wüß ` ˝Àπøwüß ` sê»Hé ` $<˚´‘· ` ø£' ` #·q
` sê|òTü edü´ ` e´∞ø£+ ` j·T' ` ø£è‘ê« ` düTKyéT ` nyê|ü⁄ïj·÷‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê»Hé! sê|òTü edü´ e´∞ø£+ ø£è‘ê« j·T' düTKyéT nyê|ü⁄ïj·÷‘Y
dü' Á‹wüß ˝Àπøwüß #· n|æ ø£XÃ¯ q q $<˚´‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê»Hé R z sêC≤! sê|òTü edü´ R lsêeTTq≈£î, e´∞ø£+ R
nÁ|æjT· eTTqT, ø£è‘ê« R #˚d,æ j·T' R me«&ÉT, düTKyéT R düTKeTTqT, nyê|ü⁄ïj·÷‘Y
R bı+<ä>\∑ TZH√, dü' R n{Ïyº ê&ÉT, Á‹wüß ˝Àπøwüß #· n|æ R eT÷&ÉT˝Àø£eTT\
j·T+<äTqT≈£L&É, ø£XÃ¯ q R me«&ÉTqT, q $<˚´‘· R ñ+&É&TÉ .
sê. •s√eTDÏ :` ªªÁ‹wüß ˝Àπøwüß ø£XÃ¯ q q $<ä´‘˚μμ eTVü‰bÕ‘·øe£ TT\≈£î ÁbÕj·T•Ã‘·eÔ TT
#˚døæ =ì, <˚V‰ü +‘·se¡ TT\+ <äqTuÛ$Ñ +|ü e\dæq bÕ|üeTT\qT ìeè‹Ô #˚døæ =qT≥≈£î
M\T+&Ée#·TÃqT >±ì lsêeTTq ø£|sü ê<Ûeä TT >±$+#·T≥ j·TqT bÕ‘·øe£ TTq≈£î
ìeè‹Ôj·TT ÁX‚j·T'ÁbÕ|æÔj·TT e÷Á‘·eTT Äj·Tq nqTÁ>∑Vü≤eTT˝Òì<˚ \_Û+#·<äì
uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêø£åùdX¯«sê! lsêeTTìjÓT&É q|üsê<ÛäeTT >±$+∫ n‘·ìøÏ
Áø√<Ûeä TT ø£*+Z ∫ düTKeTT bı+<ä>\∑ T>∑Tyê&ÉT eTT˝À¢øe£ TT\+<äTqT me«&ÉT qT+&ÉuÀ&ÉT
düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘·Å‹øÔ ±\Væ≤‘·+ yêø£´+ <Ûsä à¡ ´ eTsêúqTã+~Û #· ˆ
eTq´dü« qs¡<y˚ êj·T C≤qø° Á|ü‹Bj·T‘êyéT ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` Á‹ø±\Væ≤‘·+ ` yêø£´+ ` <Ûsä à¡ ýéT ` nsêΔqTã+~Û ` #·
` eTq´dü« ` qs¡<y˚ êj·T ` C≤qø° ` Á|ü‹Bj·T‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘,Y yêø£´+ Á‹ø±\Væ≤‘·+ <Ûsä à¡ ýéT nsêúqTã+~Û #· eTq´dü«
qs¡<y˚ êj·T C≤qø° Á|ü‹Bj·T‘êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R n+<äTe\q, yêø£´+ R Hê e÷≥qT, Á‹ø±\Væ≤‘·+ R
uÛÑ÷‘·uÛÑ$wü´<ä«s¡Ôe÷q ø±\eTT\+<äT Væ≤‘·yÓTÆq~>±qT, <Ûäs¡àýéT R
<Ûsä à¡ düeTà‘·yTÓ qÆ ~>±qT, nsêúqTã+~Û #· R Á|üj÷Ó »qeTTqT >∑÷s¡TÃq~>±qT, eTq´dü«
R ‘·\#·TeTT, qs¡<y˚ êj·T R qs¡s÷¡ |üeTTq qTqï <˚e⁄&Óq’ lsêeTTq≈£î, C≤qø° R
d”‘ê<˚$, Á|ü‹Bj·T‘êyéT R ‹]– áj·Tã&ÉT>±ø£!
‹\ø£eTT :` ªÁ‹ø±\Væ≤‘·+μ R d”‘·qT Ç∫Ãy˚j·TT≥e\q uÛÑ÷‘·ø±\eTTq+<äT
n|üsê<Ûeä TT ‘=\>∑TqT, es¡eÔ ÷qeTTq+<äT ◊X¯«s¡éTTq≈£î $HêX¯eTT ˝Ò≈î£ +&ÉTqT,
uÛ$Ñ wü´‘·TqÔ +<äT X¯óuÛeÑ TT\T >∑*+Z #·TqT düTe÷ j·Tì uÛ≤eeTT. ªqs¡<y˚ êj·Tμ j·TqT≥≈£î
ã<äT\T ªqs¡XÊs¡÷\› μ j·Tì sêeDdü+uÀ<Ûqä |üse¡ TT>∑ bÕsƒê+‘·se¡ TT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` Á|üdTü ‘Ô e· TT #˚jT· Tq{Ïº ø£è‘·éTT uÛ÷Ñ ‘·ø±\Væ≤‘·eTT n>∑T≥
m≥¢q>± <ës¡TDyÓTÆq j·T<Ûäs¡àeTT ‘·‘·ÿs¡ÔjÓTTø£ÿ |üPs¡«|ü⁄s¡Twüß\≈£î>∑÷&É Vü‰ìì
>∑÷s¡TÃqT >±e⁄q Á|üdüTÔ‘· n<Ûäs¡àeTTqT $&ç∫q#√ uÛÑ÷‘·ø±\Væ≤‘·eTT>∑÷&É
kÕ~Û+#·Tø=ìq≥¢>T∑ qT nì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+<äTe\q sêeTTìjÓT&É\ n|üsê<Ûeä TT >±$+∫q{Ïyº êìøÏ $HêX¯eTT
‘·|Œü <äT >∑qTø£ uÛ÷Ñ ‘·u$ÑÛ wü´‘·«s¡eÔ ÷qø±\eTT\+<äT ˙≈£î y˚T\T >∑*+Z #·Tq{Ïº Hê
e÷≥ <Ûäs¡àj·TTø£ÔyÓTÆq{Ïº~, |üs¡e÷s¡úÁ|ü<äyÓTÆq{Ïº~ nì ‘Ó*dæø=ì d”‘ê<˚$ì
lsêeTTq≈£î ‹]– n|üŒ–+|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ <äècÕº V”≤j·T+ eTj·÷ <˚M \ãΔ+ j·T ~Vü≤ <äTs¡u¢ yÑÛ Té ˆ
ñ‘·sÔ +¡ ø£sà¡ j·T #˚Ãw¤ +ü ì$T‘·+Ô ‘·Á‘· sê|òTü e' ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äècÕº ` Væ≤ ` Çj·T+ ` eTj·÷ ` <˚M ` \ãΔ+ ` j·T‘Y ` ÇVü≤
` <äTs¡u¢ yÑÛ Té ` ñ‘·sÔ +¡ ` ø£sà¡ ` j·T‘Y ` X‚w+ü ` ì$T‘·+Ô ` ‘·Á‘· ` sê|òTü e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTj·÷ Çj·T+ <˚M <äècÕº Væ≤— j·T‘Y <äTs¡u¢ +ÑÛ (‘·‘)Y ÇVü≤
\ãΔyTé — ñ‘·sÔ +¡ X‚w+ü j·T‘Y ø£sà¡ ‘·Á‘· sê|òTü e' ì$T‘·yÔ Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTj·÷ R Hê#˚‘,· Çj·T+ <˚M R á d”‘ê<˚$, <äècÕº Væ≤ R
#·÷&Éã&çq~ düTe÷! j·T‘Y R @~, <äTs¡u¢ +ÑÛ R bı+<äXø¯ ´£ eTT>±ì<√, ‘·‘Y R n~,
ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, \ãΔ+ R bı+<äã&çq~, ñ‘·Ôs¡+ R ‘·s¡Tyê‹<ä>∑T, X‚wü+ R
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 193
$T–*q~, j·T‘Y ø£sà¡ R @ ø£è‘·éTTqï#√, ‘·Á‘· R <ëì $wüjT· eTTq, sê|òTü e' R
lsêeTT&ÉT, ì$T‘·+Ô R Á|üe÷DeTT.
‹\ø£eTT :` <äècºÕ <˚M! ` d”‘ê<˚$ Hêe<ä› ˝Ò<ìä ˙e⁄ n|ü˝≤|æ+#·T≥≈£î M\T˝Ò<Tä .
Hêø£qTï\‘√ H˚HêyÓTqT á \+ø£jT· +<˚ #·÷∫‹qì uÛ≤eeTT. ì$T‘·+Ô ‘·Á‘· sê|òTü e'`
#·÷∫q d”‘q· T rdæø=ìb˛e⁄≥jÓ÷ ˝Òø£ ÄyÓTø¬ ’ j·TT<äeΔ TT#˚jT· T≥jÓ÷ nqTq~
e÷ |üì>±<äT. e÷ |üì #·÷∫ yÓfió¯ ≥ ¢ j˚T. $T–*q ø±s¡éTTqT ìs¡sí TT+|üe\dæq
yê&ÉT lsêeTT&Éì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ì H˚ì#·Ã≥ p∫j˚Tj·TTHêïqT. e÷ Ç‘·sy¡ êqs¡T\≈£î
nkÕ<Û´ä yÓTqÆ d”‘ê<äsÙ¡ quÛ≤>∑éTT Hê≈£î \_Û+∫q~. #·÷∫e#·TÃ≥j·TqT Hê |üì
|üP]Ô nsTTq~ ‘·sT¡ yê‘· $T–*j·TTqï |üìì lsêeTT&˚ ìs¡sí TT+#·e\dæjT· Tqï~.
XÀ¢ˆˆ \øÏ‘å j
˚ T· + eTj·÷ d”‘ê ‘·<ë∏ XÀø£|sü êj·TD≤ ˆ
>∑èVü≤´ j·÷+ Hê_ÛC≤Hêdæ |ü+#êkÕ´ $Te |üqï^yéT ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` \øÏ‘å ê ` Çj·T+ ` eTj·÷ ` d”‘ê ` ‘·<ë∏ ` XÀø£|sü êj·TD≤ `
>∑èVü≤´ ` j·÷+ ` q ` n_ÛC≤Hêdæ ` |ü+#êkÕýéT ` Çe ` |üqï^yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·÷+ |ü+#êkÕ´+ |üqï^+ >∑èVü≤´ Çe q n_ÛC≤Hêdæ kÕ
Çj·T+ d”‘ê ‘·<ë∏ XÀø£|sü êj·TD≤ eTj·÷ \øÏ‘å ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·÷+ R me]qsTT‘˚, |ü+#êkÕ´+ R ◊<äTH√s¡T\T >∑\, |üqï^+
R Á‘ê#·TqT, >∑èVü≤´ Çe R |ü≥Tºø=ìe˝…, q n_ÛC≤Hêdæ R ‘Ó*dæø=q˝Ò≈î£ Hêïy√,
Çj·T+ (kÕ)d”‘ê R n{Ïº á d”‘ê<˚$, ‘·<ë∏ R Ä Ø‹>±, XÀø£|sü êj·TD≤ R
XÀø£eT>∑Tïsê\T>±, eTj·÷ R Hê#˚‘,· \øÏ‘å ê R #·÷&Éã&çq~.
‹\ø£eTT :` |ü+#êkÕ´+ |üqï^+ ` d”‘ê<˚$ XÀø±–ï#˚‘H· ˚ ◊<äT‘·\\ Á‘ê#·T
ø√s¡\+<ä* $cÕ–ï#˚‘e· ˝… ˙ \+ø±q>∑se¡ TT <ä>eΔ∑ TT ø±>∑\<äì uÛ≤eeTT.
sê. •s√eTDÏ :` ªª>∑èVü≤´μμ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªª>∑èùV≤μμ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT. ˙y˚
<=+–*+∫ ‘Ó∫Ãq d”‘ê<˚$, Ç+{Ï˝À qTqï uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ ◊<äT‘·\\ Á‘ê#·TbÕeTì
˙e⁄ >∑T]Ô+|ü˝≈Ò î£ Hêïe⁄ nì uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª‘·<∏ë XÀø£|üsêj·TD≤μ ` yê≈£îÿ\‘√ e]í+|üC≤\q{Ïº
XÀø£d‹úæ ˝À qTqï{Ïº d”‘ê<˚$ j·Tì uÛ≤eeTT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` |üse¡ T|ü‹Áe‘·jTÆÓ q d”‘e· Tà XÀø£|sü êj·TDjÓTÆ ˙ \+ø£˝À
ã+~Û+|üã&ÉT≥#˚ ˙ \+ø£ q•+#·Tqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` XÀø£|sü êj·TDTsê\T>± Bqdæ‹ú ˝À qTqï d”‘q· T H˚qT p∫‹ì.
ÄyÓT q≥T¢ ã+~Û+#·T≥ ◊<äT‘·\\ Á‘ê#·TbÕeTTqT #˚‹‘√ |ü{j ºÏ T· T+&ÉT≥j˚T j·Tì
˙e⁄ ‘Ó*dæø=q˝Ò≈î£ Hêïe⁄.
XÀ¢ˆˆ H˚jT· + »s¡sTT‘·T+ X¯ø±´ kÕdüTs¬ ’ s¡eT¬s’ s¡|æ ˆ
$wüd+ü düèwüº eT‘·´s¡+ú uÛTÑ ø£Ô eTqï $TyÍ»kÕ ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` Çj·T+ ` »s¡sTT‘·T+ ` X¯ø±´ ` kÕdüTs¬ '’ ` neT¬s'’ ` n|æ,
$wüd+ü düèwüyº Té ` n‘·´s¡+ú ` uÛTÑ ø£yÔ Té ` nqïyéT ` Çe ` z»kÕ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕdüTs¬ '’ neT¬s'’ n|æ Çj·T+ uÛTÑ ø£yÔ Té n‘·´s¡+ú $wüd+ü düèwüyº Té
nqï+ Çe z»kÕ »s¡sTT‘·T+ q X¯ø±´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕdüTs¬ '’ R sêø£då Tü \‘√ >∑÷&çq, neT¬s'’ n|æ R <˚e‘·\#˚>÷∑ &É,
Çj·T+ R á d”‘ê<˚$, uÛTÑ ø£+Ô R uÛTÑ õ+|üã&çq, n‘·´s¡+ú R $TøÏÿ*>±, $wüd+ü düèwü+º
R $wü$TÁ•‘·yÓTÆq{Ïº, nqïyéT Çe R ÄVü‰s¡eTTe˝…, z»kÕ R Á|ü‘ê|üeTT#˚
(»sƒs¡ ê–ï#˚) »s¡sTT‘·T+ R J]í+#·Tø=qT≥≈£î (<äøÿÏ +#·Tø=qT≥≈£î), X¯ø±´ q R
kÕ<ÛäýÓTÆq~>±<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $TøÏÿ*>± $wüeTT ø£*|æjT· Tqï nqïeTTqT ‹ì »sƒs¡ ê–ïã\eTT#˚
J]í+#·Tø=qT≥ kÕ<Û´ä eTT >±q≥T¢>± á d”‘ê<˚$ì ã+~Û+∫ <˚e‘·\TqT sêø£då Tü \TqT
>∑÷&É <äøÿÏ +#·Tø=qC≤\s¡T.
XÀ¢ˆˆ ‘·|üdü‡+‘ê|ü\ãΔ ùdÔ jÓ÷-j·T+ <Ûsä à¡ |ü]Á>∑V≤ü ' ˆ
q dü HêX¯sTT‘·T+ Hê´j·T´ Ä‘·àÁbÕD|ü]Á>∑V≤ü ' ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·|dü ‡ü +‘ê|ü\ãΔ' ` ‘˚ ` j·T' ` nj·T+ ` <Ûsä à¡ |ü]Á>∑V≤ü ' ` q
` dü' ` HêX¯sTT‘·T+ ` Hê´j·T´' ` Ä‘·àÁbÕD|ü]Á>∑V≤ü ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·|dü ‡ü +‘ê|ü\ãΔ' <Ûsä à¡ |ü]Á>∑V≤ü ' ‘˚ j·T' Ä‘·àÁbÕD|ü]Á>∑V≤ü '
(ndæ)Ô dü' nj·T+ HêX¯sTT‘·T+ Hê´j·T´' q.
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 195
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·|üdü‡+‘ê|ü\ãΔ' R ‘·|ü'πø¢X¯eTT#˚ bı+<äã&çq~j·TTqT,
<Ûsä à¡ |ü]Á>∑V≤ü ' R <Ûsä à¡ dü+|ü<‘ä √ ≈£L&çq~j·TTq>∑T, ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, j·T' R @,
Ä‘·àÁbÕD|ü]Á>∑V≤ü ' R ∫s¡ø±\ J$‘· eTHÓ&ç dü+|ü<j ä T· Tqï<√, dü' nj·T+ R
nj·T´~, HêX¯sTT‘·T+ R q•+|ü#d˚ øæ =qT≥≈£î, Hê´j·T´' q R j·TTø£eÔ TT>±<äT.
‹\ø£eTT :` HêX¯sTT‘·T+ q Hê´j·T´' ` |üsu¡ ≤Û sê´|üV≤ü s¡D s¡÷|üyTÓ qÆ n<Ûsä à¡ eTT#˚‘·
˙ uÛ≤>∑éTTqT q•+|üCdÒ øæ =qT≥ ‘·><∑ ìä uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒ ‘·|ü'πø¢X¯eTT#˚ dü+bÕ~+#·Tø=qï |üs¡eT<Ûäs¡às¡÷|üyÓTÆq
dü+|ü<äj·TTqT, ‘·‘·Œ¤*‘·eTT>± ˙e⁄ dü+bÕ~+#·Tø=qï ∫s¡ø±\JequÛ≤>∑éTTqT
Ç{Ïº j·T<Ûsä êà#·sD
¡ eTTe\q q•+|üCdÒ øæ =qT≥ ˙ ≈£î∫‘·eTT >±<äT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ne<Û´ä ‘ê+ ‘·b˛_Ûsê´+ uÛyÑ êq‡eTqT|üX´¯ ‹ ˆ
Ä‘·àqkÕ‡düTs¬ ’ sπ y› sπ’Ó Ω‘T· düÁÔ ‘ê|ü´j·T+ eTVü‰Hé ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ne<Ûä´‘ê+ ` ‘·b˛_Û' ` j·÷+ ` uÛÑyêHé ` düeTqT|üX¯´‹,
Ä‘·àq' ` kÕdüTs¬ '’ ` <˚y'’Ó ` ùV≤‘·T' ` ‘·Á‘· ` n|æ ` nj·T+ ` eTVü‰Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛyÑ êHé ‘·b˛_Û' kÕdüTs¬ '’ <˚y'’Ó Ä‘·àq' j·÷yéT ne<Û´ä ‘ê+
düeTqT|üX´¯ ‹, ‘·Á‘· n|æ nj·T+ eTVü‰Hé ùV≤‘·T' (ndæ)Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛyÑ êHé R ˙e⁄, ‘·b˛_Û' R ‘·|dü Tü ‡\#˚, kÕdüTs¬ '’ R sêø£då Tü \‘√
>∑÷&çq{Ïº, <˚yÓ’' R <˚e‘·\#˚, Ä‘·àq' R ˙≈£î, j·÷yéT ne<Ûä´‘ê+ R @
eTè‘·T´sêVæ≤‘·éTTqT, düeTqT|üX¯´‹ R #·÷#·Tø=qT#·THêïy√, ‘·Á‘· n|æ R Ä
$wüjT· eTTq+<äT>∑÷&É, nj·T+ R á, eTVü‰Hé R >=|üŒ<Óq’ , ùV≤‘·T' R ø±s¡DeTT,
ndæÔ R ñqï~.
‹\ø£eTT :` ª‘· Á ‘ê|æ nj· T + eTVü ‰ Hé ùV≤‘· T 'μ ` ˙e⁄ kÕ~Û + #· T ø=qï
ne<Û´ä ‘·«es¡eTTq≈£î ˙ >=|üŒ<Ûsä à¡ ã\y˚T ø±s¡DeTT. <ëìì ø°D
å +Ï |üCdÒ øæ =q≈£îeTì
uÛ≤eeTT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ˙ ne<Û´ä ‘·«es¡eTT düTÁ^yê<äT\jÓT&É |ò*ü +|ü<Tä nì H˚qT
eTT+<äT ‘Ó\T|üuÀe⁄q{Ïº ø±s¡DeTTqT Á>∑V≤æ +|ü⁄eTì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT >=|üŒ ‘·|dü Tü ‡ CÒdæ <˚yêdüTs¡T\≈£î ne<ÛTä ´&ÉH’Ó j·TT+&ÉTq{Ïº
es¡eTTqT dü+bÕ~+#·Tø=+{Ïì >∑<ë j·Tì ˙e⁄ nqTø=qT#·THêïe⁄— Ä es¡eTT≈£L&É
|üì#˚jT· <äì H˚qT #Ó|Œü uÀe⁄#·Tqï ø±s¡DeTTqT $qTeTT.
XÀ¢ˆˆ düTÁ^y√ qVæ≤ <˚y√-j·T+ HêdüTs√ q#· sêø£då 'ü ˆ
q <ëqy√ q >∑+<Ûsä √« q j·Tøå√ q#· |üqï>∑' ˆ
(e÷qTc˛ sê|òTü y√ sê»Hé düTÁêX¯Ã Vü≤ØX¯«s¡')
‘·kÕà Å‘êŒD|ü]Á‘êD+ ø£<+ä∏ sê» qÿ]wü´dæ ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düTÁê' ` q ` Væ≤ ` <˚e' ` nj·T+ ` q ` ndüTs¡' ` q ` #·
` sêø£då 'ü ` dü ` <ëqe' ` q ` >∑+<Ûsä «¡ ' ` q ` j·Tø£'å ` q ` #· ` |üqï>∑',
(e÷qTwü' ` sê|òTü e' ` düTÁê' ` #· ` Vü≤ØX¯«s¡') ` ‘·kÕà‘Y ` ÁbÕD|ü]Á‘êD+
` ø£<+ä∏ ` sê»Hé ` ø£]wü´dæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·T+ düTÁê' <˚e' qVæ≤— ndüTs¡' q— sêø£då 'ü #· q— <ëqe'
q, >∑+<Ûsä «¡ ' q, j·Tø£'å #· q, |üqï>∑' #· q, (sê»Hé! sê|òTü e' e÷qTwü'— düTÁê'
Vü≤ØX¯«s¡' #·) sê»Hé! ‘·kÕà‘Y ÁbÕD|ü]Á‘êD+ ø£<+ä∏ ø£]wü´dæ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ düTÁê' R á düTÁê⁄&ÉT, <˚e' qVæ≤ R <˚e‘· ø±&ÉT
>∑<ë! ndüTs¡' q R ndüTs¡T&ÉT >±<äT, sêø£då 'ü #· q R sêø£då Tü &ÉT >±<äT, <ëqe' q
R <ëqe⁄&ÉT >±<äT, >∑+<Ûsä «¡ ' q R >∑+<Ûsä T¡ «&ÉT >±<äT, j·Tø£'å q R j·T≈£îå &ÉT >±<äT,
|üqï>∑' #· q R |üqï>∑T&ÉTqT ø±<äT, (sê»Hé R sêC≤! sê|òTü e' R s¡|Tüò Te+X¯
‹\≈£î&É>T∑ lsêeTT&ÉT, e÷qTwü' R e÷qe⁄&ÉT. düTÁê' R düTÁê⁄&ÉT, Vü≤ØX¯«s¡'
R yêqs¡sêE.) sê»Hé R sêC≤!, ‘·kÕà‘Y R Ä ø±s¡DeTTe\q, ÁbÕD|ü]Á‘êD+
R ÁbÕDs¡øD å£ eTTqT, ø£<+ä∏ R m≥T¢, ø£]wü´dæ R #˚døæ =q>∑\e⁄?
‹\ø£eTT, sê. •s√eTDÏ :` sê|òTü e' e÷qTwü', düTÁê' Vü≤ØX¯«s¡' ` ˙e⁄ es¡eTTqT
>√s¡TdüeTj·TeTTq ñù|øÏå+∫q{Ïº qs¡yêqs¡C≤‘·T\≈£î #Ó+~q s¡|òüTTsêeT
düTÁê⁄\e\q ne<Ûä´‘·«es¡eTT ˙≈£î ˝Ò<äT >∑<ë! >±e⁄q yê]qT+&ç ˙≈£î
ÁbÕDs¡øDå£ eTT m≥T¢ >∑\T>∑Tqì uÛ≤eeTT.
dü÷#·q :` e÷qTc˛ sê|òTü e' ` Ç‘ê´~ XÀ¢øb£ Õ<äeTT <äøDåÏ ≤~ Á|ü‘T· \+<äT >±qsê<äT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` ìqTï j·TT<äeΔ TTq »sTT+∫ ø±sê>∑èVü≤eTTq qT+∫qyê&ÉT
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 197
ø±s¡MÔ sê´s¡Tq® T&ÉT. n{Ïº yêìì ã]e÷]Ãqyê&ÉT |üsX¡ ó¯ sêeTT&ÉT. n{Ïº |üsX¡ ó¯ sêeTTì
ns¡>&∑ jç T· ˝À u≤DÁ|üj÷Ó >∑eTT #˚jT· ø£jT˚ s¡|Tüò TsêeTT &√&ç+#ÓqT. n{Ïº Ms¡|⁄ü s¡Twüßì
m<äT≥ ˙e⁄ ÁbÕDs¡øD å£ HÓ≥T¢ #˚døæ =q>∑\e⁄?
‘ê‘·Œs¡éTT :` á düTÁê⁄&ÉT ìqTï #·+|üC≤\q{Ïº <˚e>∑DeTT˝Àìyê&ÉT >±<äT
ø£<ë! nfÒ¢ j·TdüTs¡T&ÉT>±ì sêø£då Tü &ÉT>±ì <ëqe⁄&ÉT>±ì >∑+<Ûsä T¡ «&ÉT>±ì j·T≈£îå &ÉT>±ì
|üqï>∑T&ÉT >±ì ø±<äT. lsêeTT&ÉT qs¡T&ÉT, düTÁê⁄&ÉT yêqs¡T&ÉT. ˙≈£î ne<Û´ä ‘·«eTT
qs¡yêqs¡T\qT+&ç ˝Òq+<äTq Ç|ü&ÉT ˙e⁄ ÁbÕDs¡øD å£ eTT m≥T¢ #˚døæ =q>∑\e⁄?
XÀ¢ˆˆ q ‘·T <Ûsä √à|üd+ü Vü‰s¡ eT<Ûsä à¡ |ò\ü dü+Væ≤‘·yTé ˆ
‘·<e˚ |ò\ü eTH˚«‹ <Ûsä à¡ XÊÃ<Ûsä à¡ HêX¯q' ˆˆ 28
XÀ¢ˆˆ ÁbÕ|ü+Ô <Ûsä à¡ |ò\ü + ‘êe <ä“e¤ ‘ê HêÁ‘· dü+X¯jT· ' ˆ
|ò\ü eT kÕ´ |ü´<Ûsä à¡ dü´ øÏÁå |üyT˚ e Á|ü|‘ü ‡· ´ùd ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` ‘·T ` <Ûsä √à|üd+ü Vü‰s¡yTé ` n<Ûsä à¡ |ò\ü dü+Væ≤‘·yTé ` ‘·‘Y `
@e ` |ò\ü yéT ` nH˚«‹ ` <Ûsä à¡ ' ` #· ` n<Ûsä à¡ HêX¯q' ` ÁbÕ|ü+Ô ` <Ûsä à¡ |ò\ü + `
‘êe‘Y ` uÛeÑ ‘ê ` q ` nÁ‘· ` dü+X¯jT· ' ` |ò\ü yéT ` ndü´ ` n|æ ` n<Ûsä à¡ dü´
` øÏÁå |üyTé ` @e ` Á|ü|‘ü ‡· ´ùd ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` q ‘·T (eT+‘·e´+) <Ûäs√à|üdü+Vü‰s¡yéT n<Ûäs¡à|òü\dü+Væ≤‘·+
(n|æ) ‘·‘Y |òü\+ @e nH˚«‹, <Ûäs¡à' n<Ûäs¡àHêX¯q' #· Ç‹. uÛÑe‘ê ‘êe‘Y
<Ûsä à¡ |ò\ü + ÁbÕ|ü+Ô nÁ‘· dü+X¯jT· ' q, ndü´ n<Ûsä à¡ dü´ |ò\ü yéT n|æ øÏÁå |üyTé @e
Á|ü|ü‘·‡ ´ùd.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` q ‘·T (eT+‘·e´+) R Ç≥T¢ e÷Á‘·eTT uÛ≤$+#·sê<äT,
<Ûsä √à|üd+ü Vü‰s¡+ R <Ûsä à¡ dü+Á>∑V≤ü eTT ø£*–q{Ïyº êìì, n<Ûsä à¡ |ò\ü dü+Væ≤‘·yTé n|æ R
bÕ|üjT· T≈£î&Ô TÉ >± qTqï|üŒ{ÏøìÏ , ‘·‘Y |ò\ü + @e R |üPsê«]®‘y· TÓ qÆ |ü⁄Dý˚T, nH˚«‹
R nqTdü]+#·TqT, <Ûäs¡à' R <Ûäs¡àeTT, n<Ûäs¡àHêX¯q' #· R n<Ûäs¡àeTTqT
q•+|ü#j ˚ T· Tq{Ï≈º L£ &ÉqT, (Ç‹ R nì)— uÛeÑ ‘ê R ˙#˚‘,· ‘êe‘Y R eTT+<äT>±,
<Ûäs¡à|òü\+ R <Ûäs¡àeTTjÓTTø£ÿ |òü*‘·eTT, ÁbÕ|üÔ+ R bı+<äã&çq~, nÁ‘· R á
$wüjT· eTTq+<äT, dü+X¯jT· ' R dü+<˚V≤ü eTT, q R ˝Ò<Tä , ndü´ R á, n<Ûsä à¡ dü´ R
n<Ûsä à¡ eTTjÓTTø£ÿ, |ò\ü yéT n|æ R |ò*ü ‘·eTTqT>∑÷&É, øÏÁå |üyTé @e R oÁ|òTü eTT>∑H,˚
Á|ü|‘ü ‡· ´ùd R bı+<ä>\∑ e⁄.
dü÷#·q :` Ç+<ä* á 28e XÀ¢ø£eTTq≈£î |üPs¡«yêÚ≤´‘·\T |ü\Te⁄s¡T
|ü\T$<Ûeä TT\T>± qq«sTT+∫ ns¡eú TTqT #Ó|Œæ j·TTHêïs¡T. bÕsƒê+‘·se¡ TT\T>∑÷&É
s¬ +&ÉTeT÷&ÉT >±qe#·TÃ#·Tqï$. eTiÏjT· T |ü\Te⁄s¡T Bìì Á|ü‘´˚ ø£ XÀ¢øe£ TT\T>±
$&ç>±H˚ #·÷dæ ns¡eú TT #Ó|Œæ Hês¡T. eTÁ<ëdüT lsêeTs¡‘ï· Á|üø±X¯ø£ eTVü‰X¯jT· T\#˚
Á|üø{£ +Ï |üã&çq eT÷\Á|ü‹j·T+<äT ªªq‘·T <Ûsä √à|üd+ü Vü‰s¡+μμ nqT <ëìøÏ ã<äT\T>±
ªqqT <Ûsä √à|üd+ü Vü‰s¡+μ nqT bÕsƒê+‘·se¡ TT d”«ø£]+|üã&çq~. Bì qqTdü]+∫
Ç+<ä* yÓTT<ä{Ï XÀ¢øe£ TT |üPs¡«|üøyå£ êø£éTT>±qT ‘·sT¡ yê‹ XÀ¢øe£ TT <ëìøÏ düe÷<Ûëq
yêø£éTT>±qT Á>∑V≤æ +|üe˝…qì düŒwüeº T>∑T#·Tqï~.
‹\ø£eTT :` n<Ûsä à¡ |ò\ü eTTjÓTTø£ÿ ÁbÕã\éTT >∑\yê&Óq’ |ü⁄s¡Twüß&ÉT Á|üdTü ‘Ô e· TT Ä
j·T<Ûsä êàqTuÛeÑ eTT H=+<äT#·T+&É>± |üPs¡«eTT ‘êqT #˚døæ =qï ø=~› <Ûsä à¡ dü+Á>∑V≤ü
eTTqïqT Ä <Ûsä à¡ |ò\ü eTT Ç|ü &É‘ì· ì CÒs<¡ Tä . |ò˝ü ÀqTàKyÓTqÆ n<Ûsä à¡ y˚T j·T‘·ìì
#˚s¡T#·T+&ÉTqT. nsTTq#√ ìø£ <Ûäs¡àeTT n<Ûäs¡àeTTqT q•+|üCÒj·TTqT nqT
dæ<ëΔ+‘·eTTq≈£î ns¡yú T˚ $T? nq>± ì»y˚T, ˇø£&TÉ #˚dqæ j·T<Ûsä à¡ eTTqT n‘·&TÉ
‘·sT¡ yê‹ ø±\eTTq #˚dqæ {Ïº ñ‘·ÿ≥yÓTqÆ <Ûsä à¡ eTT q•+|üCj Ò T· >∑\<äT. ø±ì n<˚
$<Ûeä TT>∑ Hê‘·&TÉ #˚dqæ ñ‘·ÿ≥yÓTqÆ n<Ûsä à¡ eTT >∑÷&É ‘êqT |üPs¡«eTT #˚dqæ <Ûsä à¡ eTTqT
q•+|üCÒj·TTqT >∑<ë! ø±ã{Ïº z sêeD≤! Á|üdüTÔ‘·eTT ˙e⁄ #˚dæq |òüTÀs¡yÓTÆq
n<Ûsä à¡ eTT#˚ ˙ |üPs¡«<Ûsä à¡ eT+‘·jT· T q•+∫q~ düTe÷ j·Tì uÛ≤eeTT.
Ç#·Ã≥ ø=+<äsT¡ , <Ûsä à¡ |ò\ü yÓTqÆ {Ïº düTKeTT n<Ûsä à¡ |ò\ü yÓTqÆ {Ïº <äT'KeTT‘√>∑\dæ
j·TqTuÛ$Ñ +|üã&ÉT≥ »s¡T>∑<Tä . n+<äT#˚ <Ûsä à¡ |ò\ü eTT <Ûsä à¡ |ò\ü eTT‘√&ÉqT, n<Ûsä à¡ |ò\ü
eT<Ûsä à¡ |ò\ü eTT ‘√&ÉqT e÷Á‘·yT˚ >∑*j·TT#·T+&ÉTqT. ªª<Ûsä √à Hê -<Ûsä à¡ HêX¯q'μμj·Tì
#Ó|üŒã&ÓqT. >∑qTø£ |üPs¡«ø£è‘·<Ûäs¡àeTT Á|üdüTÔ‘ê<Ûäs¡àeTTqT q•+|ü#˚j·TC≤\<äì
uÛ≤eeTT nì #Ó|ü #·THêïs¡T $E„\T. j·TTø£yÔ TÓ qÆ j·Ts¡eú TTqT Á>∑V≤æ +#·>\∑ s¡T. sê.
•s√eTDÏ >∑÷&É ‹\ø£yêÚ≤´qeTTH˚ nqTdü]+#ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` <Ûsä à¡ |ò\ü eT<Ûsä à¡ |ò\ü eTT‘√ >∑÷&ÉTq~ >±<äT. n~ <Ûsä à¡ |ò\ü eTT‘√
e÷Á‘·y˚T >∑÷&ÉTqT. <Ûäs¡àeTT HÓ<äT≥ j·T<Ûäs¡àeTT ì\TeC≤\<äT. ªª<ÛäπsàD
bÕ|üeT|üqT<ä‹μμ nqT ÁX¯ó‹ Á|üe÷DeTTqT ã{Ïº <Ûäs¡ày˚T j·T<Ûäs¡àeTTqT
q•+|üCj Ò T· TqT. ø±ì sêeD≤! H˚qT <Ûsä à¡ eTT #˚dqæ yê&ÉqT ø±e⁄q Hê <Ûsä à¡ |ò\ü eTT
Á|üdTü ‘Ô |· ⁄ü n<Ûsä à¡ eTTqT q•+|üCj Ò T· >∑\<äT >∑<ë j·Tì ‘·\|ü≈î£ eTT. ø±ã{Ïº Á|üdTü ‘Ô |· ⁄ü
n<Ûäs¡àeTTqT q•+|üCÒdæø=qT≥≈£î dü]|ü&ÉTq+‘·{Ï >=|üŒ<Ûäs¡àeTTqT ˙e⁄
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 199
#˚døæ =qe\dæjT· Tqï~. ˝Òì#√ Ç|ü&˚ ˙≈£î $HêX¯eTT dü+uÛ$Ñ +#·TqT. Çø£ Ç|ü&ÉT
˙e⁄ #˚j·T<ä>∑T <Ûäs¡à y˚TeT+<äTyê n~ d”‘·eTàqT lsêeTTq ø£|üŒ–+∫ Ä
eTVü‰qTuÛ≤e⁄ì X¯s¡DT y˚&ÉTø=qT≥j˚T nì uÛ≤eeTT. sêeDTì <Ûäs¡à|òü\eTT
q•+∫b˛jÓTqì Vü≤qTeT ø¬ ≥T¢ ‘Ó*ôdqq>± sêeDT&ÉT ‘·q XÖs¡éTTqT p|ü⁄
<ÛÓ’s¡éTT˝Òø£ #Ís¡éè‹Ôì ã÷ì d”‘·eTà q|üVü≤]+#·T≥qTã{Ïº Á>∑Væ≤+|ü>∑˝…Zqì
‘Ó*j·Te˝…qT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` <Ûsä à¡ |ò\ü yÓTqÆ düTKeTT n<Ûsä à¡ |ò*ü ‘·yTÓ qÆ <äT'KeTT‘√ >∑\dæ
nqTuÛÑ$+|ü<ä–q~>±<äT. nq>± <Ûäs¡à|òü\yÓTÆq sê»úÛÀ>∑eTT, n<Ûäs¡à|òü\yÓTÆq
s√>∑u≤<Ûäj·TT ¬s+&ÉTqT >∑\dæj˚T ˇø£&ÉT nqTuÛÑ$+#·Tq≥T¢>± sêeDT&ÉT #˚dæq
rÁeyÓTÆq ‘·|üdüT‡ nHÓ&ç <Ûäs¡àeTTq≈£î |òü\yÓTÆq{Ïº düTKJeq eTqTq~j·TTqT,
|üs¡<ësê|üVü≤s¡Ds¡÷|üyÓTÆq n‘·T´‘·ÿ≥eT>∑T n<Ûäs¡àeTTq≈£î |òü\yÓTÆq eTè‘·Té⁄
nqTq~j·TTqT, á s¬ +&ÉTqT >∑\dæ j·TqTuÛ$Ñ +#·T≥≈£î ‘·–q$ >±e⁄ >∑<ë! >±e⁄q
<Ûsä à¡ |ò\ü eTT <Ûsä à¡ |ò\ü eTTH˚ j·TqTdü]+#·TqT. <Ûsä à¡ eT<Ûsä à¡ eTTqT q•+|üCj
Ò T· Tq{Ï~º
>±<äT. nq>± <Ûsä à¡ eTT n<Ûsä à¡ |ò\ü eTT qD∫ ‘êqT ñ‘·eÔ T |ò\ü eTT H=dü>C∑ ≤\<äT
nì uÛ≤eeTT. |üPs¡«eTT #˚dæq <Ûäs¡àeTT Ç|ü&ÉT #˚dæq n<Ûäs¡àeTTqT
q•+|üCj Ò T· Tq{Ï~º >±C≤\<äT. <Ûsä êà<Ûsä à¡ eTT\T s¬ +&ÉTqT <˚ìø£~j˚T ‘·eT ‘·eT
|ò˝ü ≤qTuÛeÑ eTT H=dü– ø°D å +Ï #·Tq{Ïeº ì kÕsê+X¯eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚HÓ+‘·jÓ÷ <Ûäs¡àeTT CÒdæj·TTqï{Ïº yê&ÉqT. Á|üdüTÔ‘·eTT ø=~›
n<Ûsä à¡ |ò\ü eTT qqï+{Ï q|üŒ{ÏøìÏ Hê |üPsê«]®‘· <Ûsä à¡ |ò\ü eTT HêyÓ+≥ j·TT+&ÉH˚
j·TTqï~. <Ûsä à¡ eT<Ûsä à¡ eTTqT HêX¯qeTTCÒdæ y˚jT· >∑\<äT >∑<ë!μμ j·Tì m+‘·e÷Á‘·eTT
uÛ≤$+|ü≈î£ eTT. Á|üdTü ‘Ô e· TT ˙e⁄ #˚døæ =qT#·Tqï n<Ûsä à¡ eTTq≈£î |ò*ü ‘·eTTqT >∑÷&Éø£
‘·«s¡˝ÀH˚ bı+<äuÀe⁄#·THêïe⁄ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ »qkÕúqe<Û+ä ãT<ëΔ « ãT<ëΔ « yê*e<Û+ä ‘·<ë∏ ˆ
sêeTdüTÁêdüK´+ #· ãT<Û´ä dü« Væ≤‘· e÷‘·àq' ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` »qkÕúqe<Û+ä ` ãT<ëΔ« ` ãT<ëΔ« ` yê*e<Û+ä ` ‘·<ë∏ ` sêeT
düTÁêdüK´+ ` #· ` ãT<Û´ä dü« ` Væ≤‘·yTé ` Ä‘·àq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` »qkÕúqe<Û+ä ãT<ëΔ« , yê*e<Û+ä , ‘·<ë∏ sêeTdüTÁêdüK´+ #·
ãT<ëΔ« Ä‘·àq' Væ≤‘·+ ãT<Û´ä dü«.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »qkÕúqe<Ûä+ R »qkÕúqeTTq+<ä*e<ÛäqT, yê*e<Ûä+ R
yê*e<Ûqä T, ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ sêeTdüTÁêdüK´+ #· R sêeTdüTÁê⁄\ yÓTÁÆ ‹ì, ãT<ëΔ«
R ‘Ó*dæø=ì, Ä‘·àq' R ˙≈£î, Væ≤‘·+ R ÁX‚jT· düT‡qT, ãT<Û´ä dü« R ‘Ó*dæø=qTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄHê&ÉT »qkÕúqeTTq+<äT »]–q Ks¡<÷ä wüD≤<äT\ e<Ûqä T >∑÷]Ãj·TT,
yê*e<Ûqä T >∑÷]Ãj·TT, sêeTdüTÁê⁄\ eT<Û´ä H˚sŒ¡ &çq yÓTÁÆ ‹ì >∑÷]Ãj·TT |üP]Ô>±
‘Ó*dæø=ì ˙≈£î y˚T\T>∑÷s¡TÃ e÷s¡Z y˚T~jÓ÷ ìs¡sí TT+#·Tø=qTeTT.
XÀ¢ˆˆ ø±eT+ K \«Vü≤ eT ù|´ø£ dü‡yêõs¡<≈ä∏ î£ +»sêyéT ˆ
\+ø±+ HêX¯sTT‘·T+ X¯øÔ£ düôÔ d«’ wü ‘·T q ìX¯Ãj·T' ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±eT+ ` K\T ` nVü≤yéT ` n|æ ` @ø£' ` düyêõs¡<≈ä∏ î£ +»sêyéT,
\+ø±+ ` HêX¯sTT‘·T+ ` X¯ø'Ô£ ` ‘·d´ü ` @wü' ` ‘·T ` q ` ìX¯Ãj·T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤yéT @ø£' n|æ düyêõs¡<≈ä∏ î£ +»sê+ \+ø±+ HêX¯sTT‘·T+
ø±eT+ X¯ø'Ô£ K\T— @wü' ‘·T ‘·d´ü ìX¯Ãj·T' q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, @ø£' n|æ R ˇø£ÿ&ÉH˚ >∑÷&É, düyêõs¡<≈ä∏ î£ +»sê+
R nX¯«eTT\‘√&ÉqT s¡<∏äeTT\‘√&ÉqT, @qT>∑T\‘√&ÉqT >∑÷&çq, \+ø±+ R
\+ø±q>∑se¡ TTqT, HêX¯sTT‘·T+ R q•+|üCj Ò T· T≥≈£î, ø±eT+ R |üP]Ô>±, X¯ø'Ô£
K\T R düeTs¡T&ú qÉ T düTe÷! ‘·T R ø±ì, @wü' R Ç~, ‘·d´ü , Ä lsêeTTìjÓTTø£ÿ,
ìX¯Ãj·T' q R ìs¡j í T· eTT>±<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT ˇø£ÿ&ÉH˚ düeTdüeÔ TT˝…q’ á j·TX¯«eTT\‘√&ÉqT, s¡<eä∏ TT\‘√&ÉqT,
@qT>∑T\‘√&ÉqT >∑÷&çq á \+ø£ q+‘·jT· T HêX¯qeTT CÒdæ y˚jT· >∑\qT, ø±ì
n≥T¢ #˚jT· T≥ lsêeTTì ìs¡j í T· eTT >±<äT.
XÀ¢ˆˆ sêy˚TD Væ≤ Á|ü‹C≤„‘+· Vü≤s¡´ èø£>å D∑ düìï<ÛÍ ˆ
ñ‘ê‡<äq eT$TÁ‘êD≤+ d”‘ê jÓTÆ düTÔ Á|ü<]äÛ ¸‘ê ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêy˚TD ` Væ≤ ` Á|ü‹C≤„‘+· ` Vü≤s¡´ èø£>å D∑ düìï<ÛÍ ` ñ‘ê‡<äqyéT
` n$TÁ‘êD≤+ ` d”‘ê ` jÓTÆ ' ` ‘·T ` Á|ü<]äÛ ¸‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` jÓÆT' d”‘ê Á|ü<Ûä]¸‘ê (‘˚cÕyéT) n$TÁ‘êD≤yéT ñ‘ê‡<äq+
Vü≤s¡´èø£D
å >∑Ddüìï<ÛÍ sêy˚TD Á|ü‹C≤„‘+· Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` jÓTÆ ' R me]#˚, d”‘ê R d”‘ê<˚$, Á|ü<]äÛ ¸‘ê R |”&+ç |üã&çq<√,
(‘˚cÕ+ R Ä) n$TÁ‘êD≤+ R X¯Á‘·Te⁄\jÓTTø£ÿ, ñ‘ê‡<äq+ R $HêX¯eTTqT >∑÷]Ã,
Vü≤s¡´ èø£>å D∑ düìï<ÛÍ R yêqs¡T\ jÓTTø£ÿj·TT uÛ\Ñ ÷¢øe£ TT\ jÓTTø£ÿj·TT düeT÷Vü≤eTT\
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 201
düeTø£eå TTq, sêy˚TD R lsêeTTì#˚, Á|ü‹C≤„‘+· Væ≤ R Á|ü‹C„ #˚jT· ã&ÓqT düTe÷!
>√$+<äsêJj·TeTT :` C≤+ãe+‘·T&ÉT düTÁê⁄&ÉT eTTqï>∑T |ü\Te⁄s¡T eè<äT\Δ Tqï
Ä düu˝ÑÛ À #˚dqæ Á|ü‹»„qT sêeTT &É‹Áø£$T+#·T≥≈£î M\T˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` e÷ yêqs¡Ms¡T\T, uÛÑ\÷¢ø£jÓ÷<ÛäT\TqT >∑\ ô|<ä› düuÛÑ˝À ‘·q
uÛ≤s¡´qT yÓ÷dü–+∫q{Ïº X¯Á‘·Te⁄qT q•+|üCôÒ d<äqì lsêeTT&ÉT Á|ü‹»„ #˚dj
æ T· THêï&ÉT
düTe÷!
XÀ¢ˆˆ n|ü≈î£ s¡« ìΩ sêeTdü´ kÕøå± <ä|æ |ü⁄s¡+<äs'¡ ˆ
q düTK+ ÁbÕ|ü⁄ïj·÷ <äq´' øÏ+ |ü⁄qkÕÔ «<äèXÀ »q' ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n|ü≈î£ s¡«Hé ` Væ≤ ` sêeTdü´ ` kÕøå±‘Y ` n|æ ` |ü⁄s¡+<äs'¡ ` q
` düTK+ ` ÁbÕ|ü⁄ïj·÷‘Y ` nq´' ` øÏ+ ` |ü⁄q' ` ‘ê«<äèX¯' ` »q' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêeTdü´ n|ü≈î£ s¡«Hé kÕøå±‘Y |ü⁄s¡+<äs'¡ n|æ düTK+ q ÁbÕ|ü⁄ïj·÷‘Y
Væ≤, ‘ê«<äèX¯' nq´' »q' |ü⁄q' øÏ+ (eø£eÔ ýéT)!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeTdü´ R lsêeTTq≈£î, n|ü≈£îs¡«Hé R n|üø±s¡eTT
#˚j·TT#·Tqïyê&ÉT, kÕøå±‘Y R dü«j·TeTT>±, |ü⁄s¡+<äs¡' n|æ R <˚y˚+Á<äT&Ó’qqT,
düTK+ R kÂKéTTqT, q ÁbÕ|ü⁄ïj·÷‘Y Væ≤ R bı+<ä&ÉT düTe÷! ‘ê«<äèX¯' R
˙uÀ{Ï, nq´' »q' R Ç‘·se¡ ´øÏ,Ô |ü⁄q' R ‹]–, øÏ+ (eø£eÔ ýéT) R #Ó|Œü e\dæq
<˚$T?
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTTq ø£|øü ±s¡eTT #˚dqæ yê&ÉT kÕøå±‘·T>Ô ∑ <˚y+˚ Á<äT&Óq’ qT düTKeTT>∑
J$+|üC≤\&ÉT— Çø£ ˙uÀ{Ïyê] $wüjT· eTT y˚iT>∑ #Ó|Œü e\j·TTHê?
XÀ¢ˆˆ j·÷+ d”‘˚ ‘·´_ÛC≤Hêdæ j˚Tj·T+ ‹wü̃‹ ‘˚ eX‚ ˆ
ø±\sêÁr‹ ‘ê+ $~Δ düs«¡ \+ø±$Hê•˙yéT ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·÷+ ` d”‘ê ` Ç‹ ` n_ÛC≤Hêdæ ` j·÷ ` Çj·T+ ` ‹wü‹˜
`‘˚ ` eX‚, ø±\sêÁr ` Ç‹ ` ‘ê+ ` $~Δ ` düs«¡ \+ø±$Hê•˙yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·÷ Çj·T+ ‘˚ eX‚ ‹wü‹˜ , j·÷+ d”‘ê Ç‹ n_ÛC≤Hêdæ,
düs«¡ \+ø±$Hê•˙+ ‘ê+ ø±\sêÁr Ç‹ $~Δ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·÷ Çj·T+ R @ áyÓT, ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, eX‚ R nBÛqeTTq,
‹wü‹˜ R ñqï<√, j·÷+ R me]ì, d”‘ê Ç‹ R d”‘· j·Tì, n_ÛC≤Hêdæ R
nqTø=qT#·THêïy√, düs«¡ \+ø±$Hê•˙yéT R düeTdüyÔ TÓ qÆ \+ø£qT q•+|ü#j
˚ T· Tq{Ï,º
‘ê+ R ÄyÓTqT, ø±fi¯sêÁr Ç‹ R ø±fi¯sêÁ‹ j·Tì, $~Δ R ‘Ó*dæø=qTeTT.
‹\ø£eTT :` ø±fi¯sêÁr ` eTVü‰Á|üfij
¯ T· eTTqT >∑*+Z #·Tq{Ïº uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì X¯øìÔÏ ø±fi¯sêÁ‹
j·T+<äTs¡T.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` e÷s¡ÿ+&˚jT· |ü⁄sêDeTTq+<äT á $wüßXí ø¯ HÔÏ ˚ ø±fi¯sêÁ‹ Hêsêj·TDÏ
eTTqï>∑T ù|s¡‘¢ √ eéVü≤]+∫]. eTVü‰Hêsêj·TD√|üìwü‘T· qÔ +<äT >∑÷&É uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì
eTVü‰e÷j·T Äj·Tq j·÷»„≈î£ ˝Àã&ç e]Ô+#·Tqì #Ó|Œü ã&çq~. á $wüßXí ø¯ j ÔÏ T˚
»>∑Á<äø±å ø±s¡éTTq+<äT øπ e\dü‘Ô· «>∑TDeTT >∑*Z \øÏÎ ` l ` uÛ÷Ñ $T ` ˙X¯ `
s¡TøÏàDÏ ` d”‘ê~ s¡÷|ü+ãT\ qe‘·]+#·TqT. dü+Vü‰s¡eTT #˚j·TT ø±\eT+<äT
‘·y÷Ó uÛ÷Ñ sTTwü̃jTÆÓ eTVü‰ø±fi¯sêÁ‹ eTTqï>∑T HêeT<Û̊jT· eTT\T >∑\<Ó’ j·TT+&ÉTqT.
Á‹>∑TD≤‘·àø£eT>∑T Á|üøè£ ‹ uÛ>Ñ e∑ #·Ãø¤ j
ÔÏ T˚ >∑<ë!
ø±fi¯sêÁ‹ Á|üfi¯j·Tø±\eT+<äT dü+Vü‰s¡yÓT≥T¢ #˚j·TTH√ j·TfÒ¢ d”‘· ˙e+X¯eTTqT
HêX¯qeTT #˚jT· Tqì Á>±Vü≤éTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙ j·TBÛqeT+<äTqï me«‘ÓH‘’Ó ˚ ˙e⁄ d”‘· j·THÓ&ç ˇø£ ÅdÔ” j·Tì
nqTø=qT#·THêïy√ ÄyÓT ˙ \+ø£ q+‘·qT q•+|üCj Ò T· Tq{Ïº Á|üfij
¯ T· ø±s¡DeT>∑T
ø±fi¯sêÁ‹ j·Tì ‘Ó*dæø=qTeTT.
XÀ¢ˆˆ ‘· <ä\+ ø±\bÕX‚q d”‘ê$Á>∑V≤ü s¡÷|æD≤ ˆ
dü«j·T+ düÿ+<Ûëedüøπ qÔ øπ eå T e÷‘·àì ∫+‘·´‘êyéT ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` n\+ ` ø±\bÕX‚q ` d”‘ê$Á>∑V≤ü s¡÷|æD≤, dü«j·T+ `
düÿ+<Ûëedüøπ qÔ ` øπ eå TyéT ` Ä‘·àì ` ∫+‘·´‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y d”‘ê$Á>∑V≤ü s¡÷|æD≤ dü«j·T+ düÿ+<Ûëedüøπ qÔ ø±\bÕX‚q
n\yéT— Ä‘·àì øπ eå T+ ∫+‘·´‘êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTe\q, d”‘ê$Á>∑Vü≤s¡÷|æD≤ R d”‘ê
dü«s¡÷|üeTTq qTqï{Ïº, dü«j·T+ R dü«j·TeTT>±, düÿ+<ÛëedüπøÔq R eT÷|ü⁄ô|’
y˚dæø=qï{Ïº, ø±\bÕX‚q R j·TeTbÕX¯eTT#˚‘·, n\yéT R #ê\TqT, Ä‘·àì R
˙$wüjT· eTTq, øπ eå T+ R y˚T\T, ∫+‘·´‘êyéT R Ä˝À∫+|üã&ÉT>±ø£!
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 203
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+<äT#˚‘· nC≤„qeTTe\q ˙e⁄ yÓT&Éô|’ y˚døæ =qï á d”‘ês¡÷|üyTÓ qÆ
ø±\bÕX¯eTTqT Ç|üŒ{Ïø¬ q’ qT >∑T]Ô+#·Tø=ì $&ç∫ô|{Ïº ˙ j·÷‘·àøπ eå TeTTqT >∑÷]Ã
Ä˝À∫+#·Tø=qTeTT.
XÀ¢ˆˆ d”‘êj·÷ ùd»Ô kÕ <ä>±Δ+ sêeTø√|üÁ|ü|&” ‘ç êyéT ˆ
<äV≤ü é÷Hê $Te÷+ |üX´¯ |ü⁄Ø+ kÕ≥ºÁ|ü‘√[ø±yéT ˆˆ 36
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` d”‘j
· ÷· ' ` ‘˚»kÕ ` <ä>±Δ+ ` sêeTø√|üÁ|ü|&” ‘ç êyéT, <äV≤ü é÷HêyéT
` Çe÷+ ` |üX´¯ ` |ü⁄Ø+ ` kÕ≥ºÁ|ü‘√[ø±yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ≥ºÁ|ü‘√[ø±+ d”‘êj·÷' ‘˚»kÕ <ä>±Δ + sêeTø√|üÁ|ü|&” ‘ç êyéT
Çe÷+ |ü⁄Ø+ <äV≤ü é÷Hê+ |üX´¯ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ≥ºÁ|ü‘√[ø±+ R ø√≥ãTs¡TE\‘√qT, sê»e÷s¡eZ TT\‘√&ÉqT
>∑÷&çq<Ó’, d”‘·j·÷' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, ‘˚»kÕ R ‘˚»düT‡#˚, <ä>±Δ+ R
<äV≤æ +|üã&çq~j·TTqT, sêeTø√|üÁ|ü|&” ‘ç ê+ R lsêeTTì Áø√<Ûeä TT#˚ <Û«ä +düeTT
#˚jT· ã&çq<Óq’ , Çe÷+ |ü⁄Ø+ R á \+ø±|ü⁄]ì, <äV≤ü é÷Hê+ R <äV≤æ +|üã&ÉT#·Tqï
<ëìì>±, |üX´¯ R ‘Ó*dæø=qTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTdüyÔ TÓ qÆ ø√≥ ãTs¡TE\‘√&ÉqT, sê»M<∏Tä \‘√&ÉqT>∑÷&çq á
\+ø±q>∑se¡ TT d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ XÀø±–ï#˚‘q· T lsêeTTì Áø√<Ûeä TT#˚‘q· T <Û«ä +düyTÓ Æ
n∫s¡ø±\eTT˝À |üP]Ô>± <äV≤æ +|üã&ÉuÀe⁄#·Tqï~ nì Ç|ü&˚ ‘Ó*dæø=qTeTT.
XÀ¢ˆˆ kÕ«ì $TÁ‘êDÏ eT+Ár+X¯Ã C≤„r Hê“¤‘è· ≤ qT‡‘ê ìΩ‘êHé ˆ
uÛÀ>± Hê›sê+X¯Ã \+ø±+ #· e÷ $HêX¯ eTTbÕqj·T ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ«ì ` $TÁ‘êDÏ ` eT+ÁrHé ` #· ` C≤„rHé ` ÁuÛ≤‘·è≤Hé `
düT‘êHé ` Væ≤‘êHé ` uÛÀ>±Hé ` <ësêHé ` #· ` \+ø±+ ` #· ` e÷ ` $HêX¯+
` ñbÕqj·T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ«ì $TÁ‘êDÏ, eT+ÁrHé #·, C≤„rHé, ÁuÛ≤‘·è≤Hé, düT‘êHé,
Væ≤‘êHé, uÛÀ>±Hé, <ësêHé #·, \+ø±+ #· $HêX¯+ e÷ ñbÕqj·T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ«ì $TÁ‘êDÏ R ˙ ùdïVæ≤‘·T\qT, eT+ÁrHé #· R eT+Á‘·T\qT,
C≤„rHé R C≤„‘T· \qT, ÁuÛ≤‘·è≤Hé R k˛<äsT¡ \qT, düT‘êHé R |ü⁄Á‘·T\qT, Væ≤‘êHé R
Çwüyº TÓ qÆ , uÛÀ>±Hé R uÛÀ>∑eTT\qT, <ësêHé #· R uÛ≤s¡´\qT, \+ø±+ #· R \+ø£qT,
$HêX¯+ R $HêX¯qeTTqT, e÷ ñbÕqj·T R bı+~+|ü≈î£ eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙ ùdïVæ≤‘·T\qT eT+Á‘·T\qT C≤„‘T· \qT ˙ k˛<äsT¡ \qT |ü⁄Á‘·T\qT
˙ Çwüyº TÓ qÆ uÛÀ>∑eTT\qT ˙ uÛ≤s¡´\qT y˚jT˚ \ ˙\+ø£q+‘·qT ìcÕÿs¡DeTT>±
HêX¯qeTT CÒdøæ =q≈£îeTT.
XÀ¢ˆˆ dü‘´· + sêø£då sü êCÒ+Á<ä X¯èDTwü« e#·q+ eTeT ˆ
sêeT<ëdüd´ü <ä÷‘·d´ü yêqs¡d´ü $X‚w‘ü '· ˆˆ 38
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` dü‘´· + ` sêø£då sü êCÒ+Á<ä ` X¯èDTwü« ` e#·q+ ` eTeT, sêeT<ëdüd´ü
` <ä÷‘·d´ü ` yêqs¡d´ü ` $X‚w‘ü '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£då sü êCÒ+Á<ä! sêeT<ëdüd´ü <ä÷‘·d´ü yêqs¡d´ü eTeT $X‚w‘ü '·
(ñ#·é÷q+) dü‘´· + e#·q+ X¯èDTwü«.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` sêø£då sü êCÒ+Á<ä! R z sêø£då sü êCÀ‘·eÔ ÷! sêeT<ëdüd´ü R lsêeTTq≈£î
<ëdüT&ÉqT, <ä÷‘·d´ü R <Í‘·éTTqT HÓiy˚sT¡ Ãyê&ÉqT, yêqs¡d´ü R yêqs¡C≤‹yê&ÉqT
n>∑T, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, $X‚w‘ü '· R $X‚w+æ ∫ (ñ#·é÷q+ R #Ó|Œü ã&ÉT#·Tqï)
dü‘´· + e#·q+ R dü‘´· e#·qeTTqT, X¯èDTwü« R $qTeTT.
‹\ø£eTT :` $X‚w‘ü '· ` ìwüÿs¡¸#d˚ æ #Ó|Œü ã&çq~ ` nq>± ‘êqT ` sêeT<ëdüd´ü
` lsêeTTì eTVæ≤eTqT |üP]Ô>± ‘Ó*dæqyê&Éqìj·TTqT ` <ä÷‘·dü´ `
Væ≤‘√|ü<X˚ Ê~Ûø±s¡eTT ‘·q≈£î ‘·q Á|üuTÑÛ e⁄ e\q >∑*–q<äìj·TTqT ` yêqs¡d´ü `
MT sêø£ å d ü T \jÓ T &É \ >±ì Ä eTqTwü ß ´\jÓ T &É \ >±ì ‘êqT |ü ø £ å b Õ‘· e TT
˝Òq{Ïyº ê&Éqìj·TTqT Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ uÛ≤eeTT nì Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêø£då sü êC≤! lsêeTTq≈£î <ëdüT&ÉH’Ó j·TTqïyê&ÉqT, <ä÷‘·>±
e∫Ãq{Ïyº ê&ÉqT, yêqs¡C≤‹yê&ÉqT n>∑T H˚qT <ä÷s¡ e÷˝À∫+∫ ìwüÿs¡¸eTT>±
#Ó|ü e÷≥\qT ÁX¯<>Δä ± Ä\øÏ+#·TeTT.
XÀ¢ˆˆ düsê« H√¢ø± qT‡dü+Vü≤è‘·´ düu÷ÑÛ ‘êHé dü#s· ê#·sêHé ˆ
|ü⁄qπse ‘·<ë∏ Ádüwßü +º X¯ø√Ô sêyÓ÷ eTVü‰j·TXÊ' ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düsê«Hé ` ˝Àø±Hé ` düTdü+Vü≤è‘·´ ` düu÷ÑÛ ‘êHé ` dü#s· ê#·sêHé `
|ü⁄q' ` @e ` ‘·<ë∏ ` Ádüwßü +º ` X¯ø'Ô£ ` sêeT' ` eTVü‰j·TXÊ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düuÛÑ÷‘êHé, dü#·sê#·sêHé, düsê«Hé ˝Àø±Hé düTdü+Vü≤è‘·´
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 205
eTVü‰j·TXÊ' sêeT' |ü⁄q' ‘·<ë∏ @e Ádüwßü +º X¯ø'Ô£ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düu÷ÑÛ ‘êHé R |ü+#·u÷ÑÛ ‘·eTT\‘√ >∑÷&çq{Ï$º j·TTqT, dü#s· ê#·sêHé
R #·sê#·se¡ TT\‘√ >∑÷&çq{Ï$º j·TT q>∑T, düsê«Hé R düeTdüeÔ TT˝…q’ , ˝Àø±Hé R
˝Àø£eTT\qT, düTdü+Vü≤è‘·´ R ñ|üd+ü Vü≤]+∫, |ü⁄q' R ‹]–, ‘·<ë∏ @e R Ä
Ø‹>∑H˚, Ádüwüßº+ R düèõ+#·T≥≈£î, eTVü‰j·TXÊ' R eTVü‰j·TX¯dü‡+|üqTï&Ó’q, dü
sêeT' R Ä lsêeTT&ÉT, X¯ø'Ô£ R düeTs¡T&ú TÉ .
‹\ø£eTT :` á Ø‹ es¡íqeTT#˚ lsêeTT&ÉT düs¡«»>∑‘·TÔ\jÓTTø£ÿ düèwæºdæú‹
dü+Vü‰s¡eTT\≈£î ø£sj Ô¡ TÆÓ j·TTHêï&Éì uÀ~Û+|üã&çq~.
>√$+<äsêJj·TeTT :` düTdü+Vü≤è‘·´ ` Á|üfij ¯ ÷· ekÕqeTTq s¡TÁ<äTì eT÷\eTTqqT,
dü«j·TeTT>∑qT ñ|üdü+Vü≤]+∫, Ádüwüßº+ ` ‹]– ø£˝≤Œ~j·T+<äT ª<Ûë‘ê j·T<∏ë
|üPs¡«eTø£\Œj·T‘Yμ nqT ÁX¯ó‹e#·qeTT qqTdü]+∫ ÁãVü≤à<ë«sê düèwæ+º #·T≥≈£î
düeTs¡T&ú TÉ nì #Ó|ü #·T n{Ïº kÕeTs¡´ú eTT sêeTTq≈£î >∑\<äì, eTVü‰j·TXÊ' ` nqT
|ü<äeTT#˚ ‘Ó\T|ü⁄#·T ªq ‘·ùd´X‚ ø£X¯Ãq, ‘·dü´ HêeT eTVü≤<ä´X¯'μ j·TqT ÁX¯ó‹
Á|üe÷DeTTqT C≤„|øü e£ TT #˚jT· T#·THêï&ÉT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` á XÀ¢øe£ TT ªj·T‘√ yê Çe÷ì uÛ÷Ñ ‘êì C≤j·T+‘˚, j˚Tq
C≤‘êì Je+‹, j·T‘Y Á|üjT· + ‘·´_Ûd+ü $X¯+‹, ‘·Á<ä“ùV≤à‹μ nqT ÁX¯ó‘·´s¡eú TTqT
uÀ~Û+#·T#·Tqï~. Ç≥T¢ sêeT#·+Á<äeT÷]Ô |üs¡‘·«eTT #Ó|üŒã&çq~. nH˚ø£ ø√{Ï
ÁãVü‰à+&ÉeTT\ø£+‘·jT· T Á|ü<eä∏ Tø±s¡DeTT Á|ü<eä∏ ÷~Ûø±] uÛ>Ñ e∑ +‘·T &=ø£ÿ&˚. ªª@ø£
y˚Tyê~«rj·T+ ÁãVü≤àμμ nqï≥T¢ |üsÁ¡ ãVü≤à ˇø£ÿ&˚. Ä uÛ>Ñ e∑ +‘·T&˚ ÁãVü≤àj·T+<äT
Á|üy•˚ +∫ düèwæøº ±s¡éTT #˚jT· TqT.
lsêeTX¯s¡DY>±] sêyÓ÷bÕdüHêdüs¡«dü«eTT :`
eTùV≤X¯«s¡‘+· Á‘·eTT˝À ÁãVü≤à Hês¡<Tä ì‘√ ì≥¢HqÓ T.
XÀ¢ˆˆ sêy˚TD…Æe »>∑‘·‡èwüº+ sêy˚TD…Æe Á|üuÛÑ÷j·T‘˚ ˆ
sêy˚TD dæ‹ú e÷b˛ï‹ sêy˚TD…eÆ Á|ü©j·T‘˚ ˆ
sêe÷ Hêïq´‘·Œs¡+ øÏ+∫‘·‡s¡«+ sêeTeTj·T+ »>∑‘Y ˆˆ
sêeTTì#˚‘·H˚ »>∑‘·TÔ düèwæº+|üã&çq~. sêeTTìe\qH˚ $düÔ]+|ü
#˚j·Tã&ÉT#·Tqï~. sêeTTì#˚ b˛wæ+|üã&ÉT#·Tqï~. sêeTTì#˚‘·H˚ Á|üfi¯j·T
yÓTTqs¡Œã&ÉT#·Tqï~. á »>∑‘+Ô· ‘·jT· TqT sêeTeTj·Ty˚T.
ñ|üìwü‘T· ˝Ô ˝À `
ªªsêeT @e |üs+¡ ÁãVü≤à sêeT @e |üs+¡ ‘·|'ü ˆ
sêeT @e |üs+¡ ‘·‘Ô· «+ lsêyÓ÷ ÁãVü≤à ‘ês¡øy£ Té ˆˆμμ nì #Ó|Œü ã&çq~.
nq>± lsêeTT&˚ |üs¡ÁãVü≤à, lsêeTT&˚ |üs¡eT‘·|üeTT, lsêeTT&˚
|üse¡ T‘·‘«Ô· eTT. lsêeTT&ÉT ‘ês¡ø|£ sü Á¡ ãVü≤à j·Tì #Ó|Œü ã&çq~.
y˚<kä Õs√|üìwü‘T· ˝Ô À ì≥T¢ >∑\<äT `
$s¡C≤j·÷' |üsπ bÕπs ˝Àπø yÓ≈’ î£ +sƒd¡ +ü õ„‘˚ ˆ
‘·qà<Û´˚ sê»‘˚-jÓ÷<Ûë´ dü∫Ã<ëq+<äs÷¡ |æD.°
‘·Á‘· ˝Àπø #·‘T· sê“VüA sêeTHêsêj·TD' Á|üuTÑÛ '
njÓ÷<Ûë´j·÷+ j·T<∏ë #êdü´ Vü≤é‘ês√ uÛyÑ ˚ ~Vü≤,
‘·<ë∏ dæÔ sêeTHêy˚T<ä eTe‘ês¡$<Û√ $uÛÀ' ˆˆ
j·÷»„e\Tÿ ´&ÉT »q≈£îì‘√ ì≥¢HqÓ T `
ªª$s¡C≤q~ ø±e\ yÓ≈’ î£ +sƒe¡ Tì ù|s¡T>∑\ ˝Àø£eTT >∑\<äT. dü∫Ã<ëq+<ä
s¡÷|æDjÏ T· >∑T qjÓ÷<Û´ä <ëì eT<Û´ä $sêõ\T¢#T· +&ÉTqT. n+<äT #·‘T· sê“VüQe⁄\T
>∑*Zq sêeTHêsêj·TDÁ|üuÛÑTe⁄ >∑\&ÉT. njÓ÷<Ûä´˝À qT+&ÉT sêeTT &ûj·Tq
j·Te‘ês¡yT˚ . Äj·Tq ‘êqT Ä HêeTeTTH˚ j·Te‘ês¡ø±\eTTq≈£L&É <Û]ä +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |ü+#·eTVü‰uÛ÷Ñ ‘·eTT\‘√ ≈£L&çq kÕúes¡»+>∑e÷‘·àø£yTÓ qÆ á düeTdüÔ
$X¯«eTTqT nq+‘·Xø¯ dÔÏ +ü |üqTï&Éì ø°]+Ô |üã&ÉT lsêeTT&ÉT ‘·q Ç#êÃ¤e÷Á‘·eTT#˚
\sTT+|üCdÒ æ ‹]– j·T<∏ë|üPs¡«eTT>± düèõ+|ü>\∑ kÕeTs¡´ú eTT >∑\yê&ÉT düTe÷ ˆ
XÀ¢ˆˆ <˚yêdüTs¡qsπ +Á<˚wßü j·Tø£så ø¡ √å >∑DwÒ ßü #· ˆ
$<ë´<Ûsπä wüß düsπ «wüß >∑+<Ûsπä « wüOs¡>π wüß #· ˆ
dæ<wΔ̊ ßü øÏqïπs+Á<˚wßü |ü‘Å· ‹wÔ ßü #· düs«¡ ‘·' ˆ
jÓ÷ sêeT+ Á|ü‹j·TT<Û̊´‘· $wüß‘í T· \´|üsêÁø£eTyéT ˆ
düs«¡ uÛ÷Ñ ‘˚wßü düs«¡ Á‘· düs«¡ ø±˝Òwßü HêdæÔ dü' ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <˚yêdüTs¡qsπ +Á<˚wßü ` j·Tø£så ø¡ √å >∑DwÒ ßü ` #· ` $<ë´<Ûsπä wüß `
düsπ «wüß ` >∑+<Ûsπä «wüß ` ñs¡>π wüß ` #·, dæ<wΔ̊ ßü ` øÏqïπs+Á<˚wßü ` |ü‘Å· ‹wÔ ßü ` #· `
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 207
düs«¡ ‘·', düs«¡ uÛ÷Ñ ‘˚wßü ` düs«¡ Á‘· ` düs«¡ ø±˝Òwßü ` q ` ndæÔ ` dü', j·T' ` sêeT+
` Á|ü‹j·TT<Û̊´‘· ` $wüß‘í T· \´|üsêÁø£eTyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` <˚yêdüTs¡qsπ +Á<˚wßü j·Tø£så ø¡ √å >∑DwÒ ßü #·, $<ë´<Ûsπä wüß, >∑+<Ûsπä «wüß,
ñs¡>π wüß, dæ<wΔ˚ ßü øÏqïπs+Á<˚wßü , |ü‘Å· ‹wÔ ßü , düsπ «wüß #·, düs«¡ ‘·', düs«¡ uÛ÷Ñ ‘˚wßü , düs«¡ Á‘·,
düs«¡ ø±˝Òwßü $wüß‘í T· \´|üsêÁø£eT+ sêeT+ j·T' Á|ü‹j·TT<Û̊´‘· dü' q ndæ.Ô
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚yêdüTs¡qπs+Á<˚wüß R <˚e‘·\+<äTqT, sêø£ådüT\+<äTqT,
ndüTs¡T\+<äTqT, qs¡ÅXw‚ ßü \˜ +<äTqT, j·Tø£så ø¡ √å >∑DwÒ ßü R j·T≈£îå \ jÓTTø£ÿj·TT, sêø£då Tü \
jÓTTø£ÿj·TT >∑DeTT\j·T+<äTqT, $<ë´<Ûsπä wüß R $<ë´<Ûsä T¡ \j·T+<äTqT, >∑+<Ûsπä «wüß
R >∑+<Ûsä T¡ «\j·T+<äTqT, ñs¡>π wüß #· R Hê>∑T\j·T+<äTqT, dæ<wΔ˚ ßü R dæ<Tä \Δ j·T+<äTqT,
øÏqïπs+Á<˚wßü R øÏqïs¡ÅXw‚ ßü \˜ +<äTqT, |ü‘Å· ‹wÔ ßü R |ü≈îå£ \+<äTqT, düsπ «wüß #· R
düeTdüÔyÓTÆqyê]j·T+<äTqT, düs¡«‘·' R nìï jÓT&É\qT, düs¡«ø±˝Òwüß R
m\¢ø±\eTT\j·T+<äTqT, $wüßí‘·T\´|üsêÁø£eT+ R eTVü‰$wüßíe⁄‘√ kÕ{ÏjÓÆTq
|üsêÁø£eTeTT >∑*qZ {Ï,º sêeT+ R lsêeTTì, j·T' R me«&ÉT, Á|ü‹j·TT<Û̊´‘· R
m~]+∫ b˛s¡>\∑ &√, dü' R n{Ïyº ê&ÉT, q ndæÔ R ˝Ò&TÉ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` l eTVü‰$wüßeí ⁄‘√ düe÷qyÓTqÆ |üsêÁø£eTeTT >∑*qZ {Ïº Ä lsêeTT
HÓ~]+∫ ì*∫ j·TT<äΔeTT #˚j·T>∑\yê&ÉT <˚e‘·\+<äT>±ì, sêø£ådüT\+<äT>±ì,
|üqï>∑T\+<äT>±ì, dæ<Tä \Δ +<äT>±ì, |ü≈îå£ \+<äT>±ì, m+<äTqT @ø±\eTTq+<äTqT
j˚T Á|ü<X˚ e¯ TTq+<äTqT, j˚T uÛ÷Ñ ‘·eTT\+<äTqT, me«&ÉTqT qT+&É uÀe&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ düs«¡ ˝ÀπøX¯«s¡ ôd´’ e+ ø£è‘ê« $Á|æjT· MT<äèX¯yTé ˆ
sêeTdü´ sê»dæ+Vü≤dü´ <äTs¡u¢ +ÑÛ ‘·e J$‘·yTé ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düs«¡ ˝ÀπøX¯«s¡d´ü ` @e+ ` ø£è‘ê« ` $Á|æjT· yéT ` á<äèX¯yTé ,
sêeTdü´ ` sê»dæ+Vü≤dü´ ` <äTs¡u¢ +ÑÛ ` ‘·e ` J$‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düs«¡ ˝ÀπøX¯«s¡d´ü , sê»dæ+Vü≤dü´, sêeTdü´, á<äèX¯+ $Á|æjT· +
ø£è‘ê« ‘·e J$‘·+ <äTs¡u¢ yÑÛ Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düs«¡ ˝ÀπøX¯«s¡d´ü R düeTdüyÔ TÓ qÆ ˝Àø£eTT\jÓTTø£ÿ Á|üuTÑÛ yÓq’ yê&ÉTqT,
sê»dæ+Vü≤dü´ R sêE\˝À ÁX‚wßü &˜ TÉ q>∑T, sêeTdü´ R sêeTTq≈£î, @e+ R áØ‹>±,
á<äèX¯+ R á $<Ûyä TÓ qÆ , $Á|æjT· + R n|üø±s¡eTTqT, ø£è‘ê« R #˚d,æ ‘·e R ˙≈£î,
J$‘·+ R J$‘·eTT, <äTs¡u¢ yÑÛ Té R <äTs¡u¢ eÑÛ TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTdü˝Ô Àø£eTT\≈£îqT Á|üuTÑÛ yÓq’ yê&ÉTqT, sêE\˝À ÅXw‚ ßü &˜ TÉ qT n>∑T
lsêeTTq≈£î Ç{Ïº n|üø±s¡ yÓTTq]Ãq{Ïº ˙≈£î ÁbÕDeTT\‘√ qT+&É>∑\T>∑T≥
kÕ<Û´ä eTT>±<äT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ <˚yêX¯Ã <Ó‘’ ê´X¯Ã ìXÊ#·sπ +Á<ä
>∑+<Ûsä «¡ $<ë´<Ûsä H¡ ê>∑jT· øå±' ˆ
sêeTdü´ ˝Àø£Á‘·jT· Hêj·Tø£d´ü
kÕú‘T· + q X¯ø±Ô dü‡eTπswüß düsπ « ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <˚yê' ` #· ` <Ó‘’ ê´' ` #· ` ìXÊ#·sπ +Á<ä ` >∑+<Ûsä «¡ $<ë´<Ûsä ¡
Hê>∑jT· øå±', sêeTdü´ ` ˝Àø£Á‘·jT· Hêj·Tø£d´ü ` kÕú‘T· + ` q X¯ø±Ô' ` düeTπswüß `
düsπ « ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ìXÊ#·sπ +Á<ä! ˝Àø£Á‘·jT· Hêj·Tø£d´ü sêeTdü´ düeTπswüß (nÁπ>)
kÕú‘T· + düsπ « <˚yê' #· <Ó‘’ ê´' #· >∑+<Ûsä «¡ $<ë´<Ûsä H¡ ê>∑jT· øå±' #· X¯ø±Ô' q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ìXÊ#·πs+Á<ä! R z sêø£ådüsêC≤! ˝Àø£Á‘·j·THêj·Tø£dü´ R
Á‹˝Àø£eTT\≈£î Á|üuTÑÛ yÓq’ {Ï,º sêeTdü´ R lsêeTTq≈£î, düeTπswüß R j·TT<äeΔ TT\+<äT,
(nÁπ> R m<äT≥) kÕú‘T· + R ì\T#·T≥≈£î, düsπ « R düeTdüyÔ TÓ qÆ , <˚yê' #· R <˚e‘·\TqT,
<Ó‘’ ê´' #· R sêø£då Tü \TqT, >∑+<Ûsä «¡ $<ë´<Ûsä H¡ ê>∑jT· øå±' R >∑+<Ûsä T¡ «\T $<ë´<Ûsä T¡ \T
Hê>∑T\T j·Tø£\å TqT >∑÷&É, X¯ø±Ô' R düeTs¡T\ú T, q R ø±s¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêeD≤! eTT˝À¢øe£ TT\≈£îqT Á|üuTÑÛ yÓq’ {Ïº lsêeTTì m~]+∫
s¡Ds¡+>∑eTTq+<äT ì\ã&ÉT≥≈£î düeTs¡T&ú q’Ó yê&ÉT <˚e‘·\˝À >±ì, <Ó‘’ T· ´\˝À >±ì
>∑+<Ûsä T¡ «\+<äT>±ì $<ë´<Ûsä T¡ \+<äT>±ì Hê>∑T\+<äT>±ì j·T≈£îå \+<äT>±ì me«&ÉTqT
˝Ò&TÉ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ÁãVü‰à dü«j·T+uÛ÷Ñ X¯Ã‘·TsêqH√ yê
s¡TÁ<ä ÅdHÔæ Á˚ ‘· Åd|Ôæ ⁄ü sê+‘·ø√ yê ˆ
Ç+Á<√ eTùV≤+Á<ä düT‡s¡Hêj·Tø√ yê
Á‘ê‘·T+ q X¯ø±Ô j·TT~Û sêeTe<Û´ä yéT ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁãVü‰à ` dü«j·T+uÛ÷Ñ ' ` #·‘T· sêqq' ` yê ` s¡TÁ<ä' ` Á‹H˚Á‘·' `
Á‹|ü⁄sê+‘·ø'£ ` yê ` Ç+Á<ä' ` eTùV≤+Á<ä' ` düTs¡Hêj·Tø£' ` yê ` Á‘ê‘·T+ `
q ` X¯ø±Ô' ` j·TT~Û ` sêeTe<Û´ä yéT ˆˆ
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 209
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TT~Û sêeTe<Û´ä + Á‘ê‘·T+ dü«j·T+uÛ÷Ñ ' #·‘T· sêqq' ÁãVü‰à
yê, Á‹H˚Á‘·' s¡TÁ<ä' yê, eTùV≤+Á<ä' düTs¡Hêj·Tø£' Ç+Á<√ yê X¯ø±Ô' q.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` j·TT~Û R j·TT<äeΔ TTq+<äT, sêeTe<Û´ä + R sêeTTì#˚ #·+|üã&Ée\dæ
j·TTqï{Ïº yêìì, Á‘ê‘·T+ R ø±bÕ&ÉT≥≈£î, dü«j·T+uÛ÷Ñ ' R dü«j·TeTT>∑H˚ ñ<ä“$¤ +∫q{Ïº
yê&ÉTqT, #·‘·Tsêqq' R Hê\TZ eTTKeTT\T >∑*Zq{Ïº yê&ÉTq>∑T, ÁãVü‰à yê R
ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT>±ì, Á‹H˚Á‘·' R eT÷&ÉT≈£qTï\T >∑\yê&ÉTqT, Á‹|ü⁄sê+‘·ø£' R
Á‹|ü⁄sêdüTs¡T\qT dü+Vü≤]+∫qyê&ÉT q>∑T, s¡TÁ<ä' yê R s¡TÁ<äT&ÉT>±ì, eTùV≤+Á<ä'
R Á‹˝Àø£Á|üuTÑÛ e⁄qT, düTs¡Hêj·Tø£' R <˚e‘·\≈£îsêE q>∑T, Ç+Á<√ yê R <˚y+˚ Á<äT&ÉT
>±ì, X¯ø±Ô' q R düeTs¡T\ú T>±s¡T.
>√$+<äsêJj·TeTT: dü÷#·q :` á XÀ¢ø£eTTq ª|ü‘·‘YÁ|üø£s¡¸eTTμ nqT <√wüeTT
ìyê]+#·Tø=qT≥¬ø’ ∫e]qT+&ç nq«sTT+#·Tø=qe˝…qT.
Á‹˝Àø±~Û|‹ü j·TT, eèÁ‘êdüTs¡d+ü Vü‰]j·TTq>∑T <˚y+˚ Á<äT&ÉT>±ì, düeTdüÔ
<˚e‘·\jÓTTø£ÿ düV‰ü j·TeTT>∑\ <˚y+˚ Á<äT&ÉT>±ì, n{Ïº Ç+Á<äTì $T+∫q eTVü‰X¯øÔÏ
>∑*–q{Ï,º Á|üfij ¯ T· ø±\eTTq Á|ü»\q+<äsq¡ T s√~+|ü #˚jT· Tyê&ÉTqT, ‘·q ‘·èrj·T
H˚Á‘·eTT‘√ eTqà<∏Tä ì uÛdÑ àü eTTCÒdqæ yê&ÉTqT, eT¨Á>∑ã\XÊ\T¬sq’ Á‹|ü⁄sêdüTs¡T\qT
dü+Vü≤]+∫qyê&ÉTq>∑T s¡TÁ<äT&ÉT>±ì, Ä s¡TÁ<äTq≈£î eT÷\yÓTqÆ {Ïº nq>± ‘·+Á&çjTÆÓ q{Ïº
düeTdüÔ$X¯«eTTqT yê´|æ+∫q yê&ÉTqT, dü«j·T+X¯øÏÔ#˚‘·H˚ ñ<ä“¤$+∫q yê&ÉTqT,
ˇø£ ÿ e÷s¡ T >∑ H ˚ Hê\TZ y ˚ < ä e TT\qT ñ#· Ã ]+|ü > ∑ \ Á|ü u Û ≤ yê‹X¯ j · T eTT >∑ \
ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT>±ì, Ms¡T $&ç>±H˚ >±ø£ eTTe⁄«s¡TqT >∑\dæe∫Ãq|üŒ{ÏøìÏ , sêeTTq≈£î
e<ÛTä ´&Óq’ {Ïº n|üsê~Ûì s¡ø+åÏ #·T≥≈£î düeTs¡T\ú T >±C≤\s¡T.
ªkÕΔq$‘Y ìÁ>∑V≤ü dü´ #·μ nì ù|s¡Te&Édqæ lsêeTTìøÏ n|üsê<Ûeä TT #˚dqæ
yêìì s¡ø+åÏ #·T≥ ø¬ e«s¡TqT düeTs¡T\ú T>±s¡T. j·TT<äeΔ TTq+<äT lsêeTTì m~]+∫,
‘êeTT |üsT¡ \qT s¡ø+åÏ |üC≤\s¡T >±ì, Ä lsêeTTì X¯sD¡ Ty˚&qç yês¡T >∑÷&É |üsT¡ \qT
s¡ø+åÏ |ü>\∑ s¡ì dü÷∫+|üã&çq~. Ç#·Ã≥ Ç+Á<äT&ÉT s¡TÁ<äT&ÉT, ÁãVü≤à j·THÓ&ç |üs<¡ e˚ ‘·\
ø£+f… lsêeTT&ÉT eTVæ≤yÓ÷ù|‘·T&Éì y˚<ë+‘·sV¡ ≤ü düéTT uÀ~Û+|üã&çq~. s¡øD å£
düeTs¡Tú\T>∑ Á|ü<ÛëqT˝…’q eTT>∑TZ]ì #Ó|æŒ $wüßíe⁄qT #Ó|üŒø£b˛e⁄≥#˚, |ü]X‚wü
Hê´j·TeTTq lsêeTT&˚ eTVü‰$wüßeí ì yÓ\&¢ +ç |üã&çq~.
eTùV≤X¯«s¡rs¡T\ú T :` Ç+Á<ä' R |üsy¡ TÓ XÆ «¯ s¡é+‘·T&ÉT, eTùV≤+Á<ä' R eèÁ‘êdüTs¡d+ü Vü‰],
ªeTVü‰Hé nj·TeTuÛ÷Ñ ‘Y jÓ÷ eèÁ‘· eTeBÛ‘Y Ç‹ ‘·qàùV≤+Á<äd´ü eTùV≤+Á<ä‘«· +μ
nì ÁX¯ó‹ Á|üe÷DeTT.
düTs¡Hêj·Tø£' :` düeTdüÔ <˚e‘·\‘√>∑÷&çjT· Tqï{Ïyº ê&ÉT, s¡TÁ<ä' R dü+Vü‰s¡ø±\eTTq
Á|ü»\qT s√~+|ü#j ˚ T· Tyê&ÉT, s¡T‘·eTT nq>± X¯ãe› TT nq>± y˚<eä TT. Ä y˚<eä TTqT
ø£˝≤Œ~ì ÁãVü≤à ø=dü–qyê&ÉT. Hê<äeTT#˚ düø\£ »>∑‘T· qÔ T Á<ä$+|ü #˚jT· T yê&Éq>±
s¡+õ+|ü#j ˚ T· Tyê&ÉT. s¡T‘·eTT#˚ nq>± Hê<äeTT#˚ Á|üDes¡÷|üyTÓ qÆ ˝Òø£ y˚<sä ÷¡ |üyTÓ qÆ
Hê<ä e TT#˚ Çwü º e TT˝… ’ q ns¡ ú e TT\qT Á|ü k Õ~+#· T yê&É T . s¡ T ‘· e TT nq>±
dü+kÕs¡<Tä 'KeTT ˝Ò<ë Ä <äT'Kø±s¡DeTT, <ëìì Á<ä$+|ü#j ˚ T· Tyê&ÉT.
Ç+<äT\≈£î Á|üe÷DeTT ` ªeT‘Y <äT'K+ <äT'KùV≤‘·T+ yê ‘·Á<ëej·T‹
j·T‘Y Á|üuTÑÛ ' s¡TÁ<ä Ç‘·T´#·´‘˚ ‘·kÕà‘Y •e' |üse¡ Tø±s¡DyéTμ ˆˆ
Á‹H˚Á‘·' ` X¯Á‘·T uÛdÑ à” ø£sD ¡ düeTs¡yú TÓ qÆ bòÕ\˝À#·qeTT >∑\yê&ÉT, ÁãVü‰à
` $X¯«eTT q+‘·{Ïì yê´|æ+∫ j·TT+&ÉTyê&ÉT. dü«j·T+uÛÑ÷' ` |üs¡‘·+Á‘·T&ÉT
>±ìyê&ÉT, #·‘T· sêqq' ` ãVüQeTTKø±s¡´ìsê«Vü≤ø£Xø¯ $ÔÏ •wüßº &ÉT nì uÛ≤eeTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` ªªVæ≤s¡D´>∑s¡“¤ dü‡eTes¡Ô‘êÁπ>μμ j·Tì ÁãVü≤à<˚e⁄&˚ |üs¡<˚e‘·
j·Tìj·TT ªªq düqï#êdü∫Ã¤e @e øπ e\'μμj·Tì s¡TÁ<äT&˚ |üs<¡ e˚ ‘· j·Tìj·TT ªªÇ+Á<√
e÷j·÷_Û' |üs¡s¡÷|ü áj·T‘˚μμj·Tì Ç+Á<äT&˚ |üs¡<˚e‘· j·Tìj·TT y˚<äeTTq
˙eTT>∑T]Z ì |üs<¡ e˚ ‘·\T>± #Ó|Œæ j·TTqïqT Ä eTT>∑T]Z ø£qïqT sêeTT&˚ |üsê‘·Œs¡T&Éì
Ç≥ #Ó|Œü ã&çq~. y˚<ë+‘·eTTq+<äT dü‘,Y ÁãVü≤à, Ä‘·à Ç‘ê´<äT˝…q’ kÕe÷q´
X¯ãe› TT\Tqï$. yê{Ïøì£ ï{ÏøÏ eT÷\‘·‘«Ô· eTT lsêeTT\yêπs. ªªÇ‹ sêeT|ü<˚ HêkÂ
|üsÁ¡ ãVü‰à-_ÛBj Û T· ‘˚μμ j·Tìq≥T¢ sêeT#·+Á<äeT÷]Ô Á‹ø±\dü‘´· eT>∑T |üsÁ¡ ãVü≤àeTì
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #Ó|ü #·THêï&ÉT.
ªdü ÁãVü≤à dü •e ùd‡+Á<ä'μ j·TqT#√ $wüßeí ⁄qT #Ó|Œü ø£ j·÷j·Tq |üs‘¡ «· eTTqT
ÁX¯ó‹ dü÷∫+#·T q≥Tº*#·≥ Hê eTTe⁄«πs #Ó|Œü ã&çsì¡ j·TT M] eTTe⁄«]øÏ |üsT¡ &Óq’
yê&ÉT lsêeTT&Éìj·TT dü÷∫+|üã&ÓqT. n+<äT#˚ ˙≈£î s¡øøå£ e£ TT lsêeTX¯sD¡ ≤>∑‹j˚T
j·Tì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` dü«j·T+uÛTÑ e⁄qT #·‘T· s¡TàKT&ÉT q>∑T Ä ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT >±ì, Á‹H˚Á‘·T&ÉTqT
Á‹|ü⁄sêdüTs¡d+ü Vü‰s¡≈î£ &ÉTqT n>∑T s¡TÁ<äT&ÉT>±ì, eTùV≤+Á<äT&ÉTqT <˚e‘·\≈£î Á|üuTÑÛ e⁄qT
n>∑T eÁ»bÕDÏ>±ì lsêeTTì jÓT&É n|üsê<Ûeä TT >±$+∫ n‘·ìøÏ e<ÛTä ´&Ój ’ T· Tqï{Ïº
yêìì >±bÕ&ÉT≥≈£î kÕeTs¡´ú eTT >∑\yês¡T ø±s¡T düTe÷!
(51) ` @ø£|ü+#êX¯düs¡Z 211
XÀ¢ˆˆ dü kÂwü̃y√ù|‘· eTBqyê~q'
ø£ù|]ïX¯ e÷´Á|ü‹yÓ÷ -Á|æjT· + e#·' ˆ
<äXÊqq' ø√|ü$eè‘·˝Ô À#·q'
düe÷~X¯‘dÔ· ´ü e<Û+ä eTVü‰ø£ù|' ˆˆ 44
ª Vü≤qTeT<äT|ü<˚XÀμμ HêeT
@ø£|ü+#êX¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düü' ` kÂwü̃y√ù|‘·yéT ` nBqyê~q' ` ø£ù|' ` ìX¯eT´ `
nÁ|ü‹eT' ` nÁ|æjT· + ` e#·' ` <äXÊqq' ` ø√|ü$eè‘·˝Ô À#·q' ` düe÷~X¯‘Y `
‘·d´ü ` e<Û+ä ` eTVü‰ø£ù|' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nBqyê~q' ø£ù|' nÁ|æj·T+ kÂwü˜y√ù|‘·+ e#·' ìX¯eT´
nÁ|ü‹eT' dü' <äXÊqq' ø√|ü$eè‘·˝Ô À#·q' düHé ‘·d´ü eTVü‰ø£ù|' e<Û+ä düe÷~X¯‘.Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nBqyê~q' R <Óq’ éTT˝Ò≈î£ +&É e÷≥˝≤&ÉTyê&É>T∑ , ø£ù|' R
Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, kÂwü̃y√ù|‘·+ R W∫‘·éTT‘√ >∑÷&çq{Ï,º nÁ|æjT· + R ø£≥TyÓq’ {Ï,º
e#·' R e÷≥qT, ìX¯eT´ R $ì, nÁ|ü‹eT' R kÕ{Ï˝ìÒ Ms¡T&Óq’ , dü' <äXÊqq'R
Ä <äXe¯ TTKT&ÉT, ø√|ü$eè‘·˝Ô À#·q' düHé R Áø√<Ûeä TT#˚ ;Ûøs£ e¡ TT>∑ ‹s¡T>∑T#·Tqï
ø£qTï\T >∑\yê&Ó,’ ‘·d´ü eTVü‰ø£ù|' R Ä eTVü‰yêqs¡T&Óq’ Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, e<Û+ä R
e<Ûqä T>∑÷]Ã, düe÷~X¯‘Y R ÄC≤„|+æ #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` m{Ïº <Ó’qúÛ≤eeTT ˝Ò≈£î+&É n‹düeTT∫‘·eTT>∑ e÷≥˝≤&çq Ä
Vü≤qTeT |ü*øÏq nÁ|æjT· yÓTqÆ e#·qeTT\qT Ä\øÏ+∫ ìs¡T|üe÷q|üsêÁø£eTXÊ*
j·T>∑T Ä <äXe¯ TTKT&ÉT Áø√<Ûeä TT#˚ ø£qTï\T uÛj Ñ T· +ø£se¡ TT>± ‹]–b˛e⁄#·T+&É>±
HÓ<Tä ≥qTqï Ä eTVü‰yêqs¡Tì yÓ+≥H˚ e~Û+|ü⁄&Éì ÄC≤„|+æ #ÓqT.
ªªVü≤qTeT<äT|ü<X˚ e¯ TTμμ nqT
@ã~jÓTTø£≥edüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
~«|ü+#êX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü ‘·<«ä #·q+ ÁX¯ó‘ê« yêqs¡d´ü eTVü‰‘·àq' ˆ
ÄC≤„|jü T· ‘·dÔ ´ü e<Û+ä sêeD' Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘'· ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` ‘·‘Y ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` yêqs¡d´ü ` eTVü‰‘·àq' `
ÄC≤„|j ü T· ‘Y ` ‘·d´ü ` e<Û+ä ` sêeD' ` Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘·àq' ‘·dü´ yêqs¡dü´ ‘·‘Y e#·q+ ÁX¯ó‘ê« sêeD'
Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘'· düHé ‘·d´ü e<Ûyä Té ÄC≤„|j ü T· ‘Y.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&Óq’ {Ï,º ‘·d´ü yêqs¡d´ü R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ,
‘·‘Y e#·q+ R Ä e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, sêeD' R sêeDT&ÉT, Áø√<Ûeä T÷]Ã¤‘'·
R Áø√<Û$ä eX¯ó&Ó,’ ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, e<Ûyä Té R e<Ûqä T, ÄC≤„|j ü T· ‘Y R
ÄC≤„|æ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘·Tà&Óq’ Vü≤qTeT |ü*øÏq e÷≥\qT $ì sêeDT&ÉT Áø√<Ûëy˚Xe¯ TT
H=+~ yÓ+≥H˚ n‘·ìì e~Û+|ü⁄&Éì uÛ≥ Ñ T\≈£î ÄC≤„|+æ #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ e<Û̊ ‘·d´ü düe÷»„ù|Ô sêeDÒq <äTsê‘·àHê ˆ
ìy˚~‘·e‘√ <Í‘·´+ HêqTy˚TH˚ $;ÛwDü ' ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e<Û˚ ` ‘·d´ü ` düe÷»„ù|Ô ` sêeDÒq ` <äTsê‘·àHê ` ìy˚~‘·e‘·'
` <Í‘·´+ ` q ` nqTy˚TH˚ ` $;ÛwD ü ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äTsê‘·àHê sêeDÒq <Í‘·´+ ìy˚~‘·e‘·' ‘·d´ü e<Û˚ düe÷»„ù|Ô
(dü‹ü ) $;ÛwD ü ' (‘·+) q nqTy˚TH˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äTsê‘·àHê R <äTsêàs¡T&Z q’Ó {Ï,º sêeDÒq R sêeDTì#˚, <Í‘·´+ R
Á|üuTÑÛ dü+<˚Xe¯ TTqT, ìy˚~‘·e‘·' R $qï$+∫q{Ï,º ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, e<Û̊
R e<Û,ä düe÷»„ù|Ô (dü‹) R ÄC≤„|+æ |üã&É>±, $;ÛwD ü ' R $;ÛwD
ü T&ÉT (‘·+ R Ä
e<Ûqä T), q nqTy˚TH˚ R nqTeT‹+#·˝<Ò Tä .
(52) ` ~«|ü+#êX¯düs¡Z 213
‘ê‘·Œs¡éTT :` <ä÷‘·øè£ ‘·éTT>± ‘·q Á|üuTÑÛ e⁄jÓTTø£ÿ dü+<˚Xe¯ TTqT $ì|æ+∫q{Ïº
Vü≤qTeT≈£î <äTsêàs¡T&Z q’Ó sêeDT&ÉT eTs¡D<ä+&Éq e÷C≤„|+æ #·>± <ëìøÏ $;ÛwD
ü T&ÉT
düeTà‹+#·˝Ò<äT.
XÀ¢ˆˆ ‘·+ s¡ø√å ~Û|‹ü + Á≈£î<ä+Δ ‘·#Ã· ø±s¡éTT|üd‘úæ y· Té ˆ
$~‘ê« ∫+‘·j÷· e÷dü ø±s¡´+ ø±s¡´$<ÛÍ dæ‘ú '· ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` s¡ø√å ~Û|‹ü + ` Á≈£î<ä+Δ ` ‘·‘Y ` #· ` ø±s¡ýéT ` ñ|üd‘úæ y· Té ,
$~‘ê« ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` ø±s¡´+ ` ø±s¡´$<ÛÍ ` dæ‘ú '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±s¡´$<ÛÍ dæ‘ú '· (dü')‘·+ s¡ø√å ~Û|‹ü + Á≈£î<äyΔ Té , ñ|üd‘úæ +· ‘·‘Y
ø±s¡´+ #· $~‘ê« ø±s¡´+ ∫+‘·j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±s¡´$<ÛÍ R ø£è‘·´$<ÛëqeTTq+<äT, dæ‘ú '· R ñqï{Ïyº ê&Óq’ , (dü'
R Ä $;ÛwD ü T&ÉT), ‘·+ s¡ø√å ~Û|‹ü + R Ä sêø£då sü êC…q’ sêeDTì, Á≈£î<äyΔ Té R
ø√|æ+∫j·TTqïyêìì>∑qT, ñ|üd‘úæ +· R düMT|æ+∫j·TTqï, ‘·‘Y ø±s¡´+ #· R Ä
|üìì ` nq>± ` <ä÷‘·e<ÛäqT >∑÷]Ãj·TT, $~‘ê« R ‘Ó*dæø=ì, ø±s¡´+ R
ø±s¡éTTqT>∑÷]Ã, ∫+‘·j÷· e÷dü R Ä˝À∫+#ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ø±s¡´$<ÛÍ dæ‘ú '· ` Á|üdTü ‘Ô ø· s£ yÔ¡ ê´#·sD¡ eTTq <äè&Û∫É ‘·T&Ô j
’Ó T· Tqï
yê&ÉTqT, eT+∫ #Ó&\¶É qT $y˚ø+Ï ∫ ø±s¡éTT ìs¡j í T· eTT #˚jT· >∑*qZ yê&ÉTqT nì
uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø±s¡´ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT <äè&ÛyÉ TÓ qÆ ìX¯Ãj·TeTT >∑*qZ {Ïº Ä $;ÛwDü T&ÉT
n|ü&ÉT sêø£ådüsêE Áø√<Ûë$wüßº&Ó’ j·TT+&ÉT≥#˚ ‘êqT ‘·\ô|{Ïºq <ä÷‘·e<Ûä
ìyês¡DeTHÓ&ç n|üŒ{Ï ø±s¡éTT C≤>∑s÷¡ ø£‘‘· √ ìs¡«Væ≤+|üe\dæjT· Tqï<äì #·øÿ£ >±
‘Ó*dæø=ì Ä ø£seÔ¡ éTTqT >∑÷]Ã Ä˝À∫+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ ì•Ã‘ês¡ú dü‘Ô · kÕ‡e÷ï |üP»´+ X¯Á‘·Tõ<äÁ>∑»yéT ˆ
ñyê#· Væ≤‘· eT‘·´s¡+ú yêø£´+ yêø£´$XÊs¡<'ä ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ì•Ã‘ês¡'ú ` ‘·‘'· ` kÕe÷ï ` |üP»´+ ` X¯Á‘·Tõ<äÁ>∑»yéT `
ñyê#· ` Væ≤‘·yTé ` n‘·´s¡+ú ` yêø£´+ ` yêø£´$XÊs¡<'ä ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ì•Ã‘ês¡'ú yêø£´$XÊs¡<'ä dü' |üP»´+ X¯Á‘·Tõ<äÁ>∑»+
kÕe÷ï n‘·´s¡+ú Væ≤‘·+ yêø£ýéT ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, ì•Ã‘ês¡ú' R ìX¯ÃsTT+|üã&çq $wüj·TeTT
>∑\yê&ÉTqT, yêø£´$XÊs¡<'ä R e÷≥H˚sT¡ Œ>∑\yê&ÉTq>∑T, dü' R Ä $;ÛwDü T&ÉT,|üP»´+
R |üP»˙j·TT&Óq’ {Ï,º X¯Á‘·Tõ<äÁ>∑»+ R X¯Á‘·Te⁄\qT »sTT+#·Tyê&Óq’ nqïqT >∑÷]Ã,
kÕe÷ï R eT+∫e÷≥‘√, n‘·´s¡+ú R $TøÏÿ*, Væ≤‘·+ R y˚T˝…q’ {Ï,º yêø£ýéT R
yêø£éTTqT, ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
sê. •s√eTDÏ :` ªX¯Á‘·Tõ‘Yμ nì $&ÉBdæ X¯Á‘·Tõ‘·TÔ nsTTq $;ÛwDü T&Éì ns¡eú TT
#Ó|Œæ ªn|üP»´+μ nì $&ÉBdæ |üPõ+|ü<>ä ì∑ nì sêeDTq≈£î $X‚wD ü eTT#˚dæ `
X¯Á‘·Tõ‘Y $;ÛwDü ', n|üP»´+ sêeD+ ñyê#· ` nì nq«sTT+#·e˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á|üdTü ‘Ô · ø£seÔ¡ éTTqT #·øÿ£ >± ìX¯ÃsTT+#·Tø=qïyê&Ó’ #·øÿ£ ì e÷≥H˚sT¡ Œ
>∑*–q{Ïº Ä $;ÛwDü T&É|ü &ÉT Ms¡T&ÉTqT |üPE´&ÉTq>∑T ‘·q j·Tqï‘√ eT+∫e÷≥\‘√
n‘·ìøÏ y˚T\T>∑÷s¡TÃq{Ïº e#·qeTT\ ˙ Ø‹>∑ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ø£eå Tdü« s√wü+ ‘·´» sêø£ùå d+Á<ä
Á|üd<” ä eT<ë«ø£´ $T<ä+ X¯èDTwü« ˆ
e<Û+ä q ≈£îs¡«+‹ |üsêes¡C≤„
<ä÷‘·d´ü dü+‘√ edüT<Ûë~Ûù|+Á<ë' ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£eå Tdü« ` s√wü+ ` ‘·´» ` sêø£ùå d+Á<ä ` Á|üd<” ä ` eT<ë«ø£ýéT `
Ç<ä+ ` X¯èDTwü« ` e<Û+ä ` q ` ≈£îs¡«+‹ ` |üsêes¡C≤„' ` <ä÷‘·d´ü ` dü+‘·'
` edüT<Ûë~Ûù|+Á<ë' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£ùå d+Á<ä! ø£eå Tdü«, s√wü+ ‘·´», Á|üd<” ,ä Ç<ä+ eT<ë«ø£´+
X¯èDTwü«, |üsêes¡C≤„' dü+‘·' edüT<Ûë~Û ù|+Á<ë' <ä÷‘·d´ü e<Û+ä q ≈£îs¡«+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£ùå d+Á<ä! R z sêø£då sü êC≤, ø£eå Tdü« R eTìï+|ü⁄eTT, s√wü+ R
Áø√<Ûeä TTqT, ‘·´» R $&ÉTe⁄eTT, Á|üd<” ä R Á|üdqü Tï&Ée>∑TeTT, Ç<ä+ eT<ë«ø£´+ R
á Hêe÷≥qT, X¯èDTwü« R Ä\øÏ+|ü⁄eTT, |üsêes¡C≤„' R eT+∫#Ó&\¶É T ‘Ó*dæq{Ï,º
dü+‘·' R dü‘T· Œs¡Twüß˝…q’ {Ï,º edüT<Ûë~Ûù|+Á<ë' R sê»ÁX‚wßü \˜ T, <ä÷‘·d´ü R <ä÷‘·jTÓ Tø£ÿ,
e<Û+ä R e<Ûqä T, q ≈£îs¡«+‹ R #˚jT· s¡T.
(52) ` ~«|ü+#êX¯düs¡Z 215
‹\ø£eTT :` ø£eå Tdü« s√wü+ ` Áø√<Ûeä TTqT düV≤æ +|ü⁄eTT. ‘·´» ` <ä÷‘·e<Ûìä $T‘·yÔ TÓ Æ
#˚ d æ q Ä»„ q T $&É T e⁄eTT. |ü s êes¡ C ≤„ ' ` dü e Tdü Ô ø ±s¡ ´ $wü j · T eTT\+<ä T
ñ‘·ÿsê¸|øü s£ ¸¡ eTT\ HÓi–Ï qyês¡T.
>√$+<äsêJj·TeTT, eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` |üsêes¡C≤„' ` ‘·´õ+|ü<ä–q~,
Á>∑V≤æ +|ü<–ä q~ nqT yêì uÛ<Ò eä TTqT >∑÷]Ã u≤>∑T>± ‘Ó*dæq{Ïyº ês¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêø£då sü êC≤! ø£$å T+|ü⁄eTT. Áø√<Ûeä TTqT M&ÉTeTT. nqTÁ>∑V≤ü eTT
#·÷|ü⁄eTT. H˚qT #Ó|ü e÷≥qT ÁX¯<>Δä ∑ $qTeTT. eT+∫ #Ó&TÉ $wüjT· eTT\jÓTTø£ÿ
‘ês¡‘e· TéTT HÓi–Ï q{Ïº ñ‘·eÔ TT˝…q’ sê»ÁX‚wßü \˜ T <ä÷‘·qT e~Û+|üã÷qs¡T.
XÀ¢ˆˆ sê»<Ûsä à¡ $s¡T<ä+Δ #· ˝Àø£eè‘Ô̊ X¯Ã >∑]Ω‘y· Té ˆ
‘·e #êdü<èä X¯+ Ms¡ ø£ù| s¡d´ü Á|üe÷|üDyéT ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sê»<Ûsä à¡ $s¡T<ä+Δ ` #· ` ˝Àø£eè‘Ô̊' ` #· ` >∑]Ω‘y· Té , ‘·e ` #· `
ndü<èä X¯+ ` Ms¡ ` ø£ù|' ` ndü´ ` Á|üe÷|üDyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡! ndü´ ø£ù|' Á|üe÷|üD+, sê»<Ûsä à¡ $s¡T<ä+Δ #· ˝Àø£eè‘Ô̊'
>∑]Ω‘+· #·, ‘·e ndü<èä X¯+ #· uÛeÑ ‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡! R z Ms¡T&Ü!, ndü´ ø£ù|' R á yêqs¡TìjÓTTø£ÿ, Á|üe÷|üD+
R dü+Vü‰s¡eTT, sê»<Ûsä à¡ $s¡T<ä+Δ #· R sê»<Ûsä à¡ eTTq≈£î $s¡T<äyΔ TÓ qÆ {Ï~º j·TTqT,
˝Àø£eè‘Ô̊' R ˝Àø£eTTjÓTTø£ÿ q&Ée&çø,Ï >∑]Ω‘+· #· R ì+~‘·yTÓ qÆ ~j·TTqT, ‘·e R
˙≈£î, ndü<èä X¯+ #· R nqT∫‘·yTÓ qÆ {Ï~º j·TTqT, uÛeÑ ‹ R n>∑TqT.
dü÷#·q:` ªsê»<Ûäs¡à$s¡T<äΔ+μ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªsê»Hé! <Ûäs¡à$s¡T<äΔ+μ nì
‘ê‘·Œs¡éTT :` z eTVü‰Ms¡T&Ü! Ç|ü&û <ä÷‘·jÓÆTq yêqs¡Tì e~Û+#·T≥
sê»<Ûsä à¡ eTTq ø¬ +‘·jT· TqT $s¡T<äyΔ TÓ qÆ {Ï~º , eTiÏjT· TqT ˝Àø£eéVü‰s¡eTTq >∑÷&É
ì+<äýÓTqÆ $wüjT· eT>∑TqT,ô|>’ ± ˙e+{Ï yêìøÏ m+‘· e÷Á‘·eTT Ç~ ñ∫‘·yTÓ qÆ ~
>±<äT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ <Ûsä à¡ »„XÃ¯ ø£è‘·»X„ Ã¯ sê»<Ûsä à¡ $XÊs¡<'ä ˆ
|üsêes¡CÀ„ uÛ÷Ñ ‘êHê+ ‘·«y˚Te |üse¡ ÷s¡$ú ‘Y ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <Ûsä à¡ »„' ` #· ` ø£è‘·»'„ ` #· ` sê»<Ûsä à¡ $XÊs¡<'ä , |üsêes¡»'„ `
uÛ÷Ñ ‘êHê+ ` ‘·«yéT ` @e ` |üse¡ ÷s¡$ú ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«yéT @e <Ûsä à¡ »„', ø£è‘·»'„ #·, sê»<Ûsä à¡ $XÊs¡<'ä #·, uÛ÷Ñ ‘êHê+
|üse¡ ÷s¡$ú ‘Y, |üsêes¡»'„ #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«yéT @e R ˙y˚, <Ûsä à¡ »„' R <Ûsä à¡ eTT ‘Ó*dæqyê&Ée⁄, ø£è‘·»'„ #·
R ø£è‘·E„&Ée⁄qT, sê»<Ûäs¡à$XÊs¡<ä' #· R sê»<Ûäs¡àeTT\+<äT ø√$<äT&Ée⁄qT,
uÛ÷Ñ ‘êHê+ R ÁbÕDT\jÓTTø£ÿ, |üse¡ ÷s¡$ú ‘Y R kÕs¡eTTqT ‘Ó*dæqyê&Ée⁄, |üsêes¡»'„
R eTVü≤‘·Ô «eTT n\Œ‘·«eTT nqT ‘ês¡‘e· TéTT ‘Ó*dæyê&Ée⁄.
sê. •s√eTDÏ :` ô|’ XÀ¢ø£eTTq+<äT #Ó|æŒq ˙e+{ÏyêìøÏ nqTq ~#·Ã≥
$e]+|üã&ÉT#·Tqï~. <Ûsä à¡ E„&eÉ ⁄, ø£è‘·E&„ eÉ ⁄, sê»<Ûsä à¡ $X‚wE
ü &„ eÉ ⁄, |üsêes¡E&„ eÉ ⁄,
kÕs¡E&„ eÉ ⁄ >∑qTø£ ˙e⁄ <ä÷‘·e<Ûqä T n+^ø£]+|üsê<äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêC≤! ˙e⁄ <Ûäs¡àE„&Ée⁄. |üs¡T\T #˚dæq eT+∫#Ó&É¶\qT
>∑T]Ô+|ü>\∑ yê&Ée⁄. sê»<Ûsä à¡ ì|ü⁄DT&Ée⁄. >=|üŒ $wüjT· eTT V”≤q$wüjT· eTqT $#·øDå£
HÓi–Ï qyê&Ée⁄ >±q düs«¡ ÁbÕDT\ ‘·‘Ô· «eTT ˙πø dü+|üPs¡eí TT>∑ ‘Ó*j·TTqT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ >∑èVü≤´+‘˚ j·T~ s√ùwD ‘ê«<äèXÀ-|æ $|ü•Ã‘·' ˆ
‘·‘· XÊÙÅd$Ôü |ü•Ã‘·Ô «+ ÁX¯eT @e Væ≤ øπ e\yéT ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >∑èVü≤´+‘˚ ` j·T~ ` s√ùwD ` ‘ê«<äèX¯' ` n|æ ` $|ü•Ã‘·',
‘·‘'· ` XÊÅd$Ôü |ü•Ã‘·Ô «+ ` ÁX¯eT' ` @e ` Væ≤ ` øπ e\yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ê«<äèX¯' $|ü•Ã‘·' n|æ s√ùwD >∑èVü≤´+‘˚ j·T~ ‘·‘·'
XÊÅd$Ôü |ü•Ã‘·«Ô + øπ e\+ ÁX¯eT' @e Væ≤.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘ê«<äèX¯' R ˙e+{Ïyês¡sTTq, $|ü•Ã‘·' n|æ R $<ë«+düT\T>∑÷&É,
s√ùwD R Áø√<Ûeä TT#˚, >∑èVü≤´+‘˚ j·T~ R |ü≥Tºã&ÉT<äTsπ ì, ‘·‘'· R Ä ø±s¡DeTTq,
XÊÅd$Ôü |ü•Ã‘·Ô «+ R XÊÅdeÔü TT\+<äT bÕ+&ç‘´· eTT, øπ e\+ R øπ e\eTT, ÁX¯eT' @e
Væ≤ R Á|üj÷· düeTT e÷Á‘·yT˚ >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙ e+{Ï ÁbÕE„&TÉ >∑÷&É Ç≥T¢ Áø√<Ûëy˚Xe¯ TTq≈£î ˝Àã&çb˛sTTq#√
á XÊÅdüÔeTT\j·T+<ä* bÕ+&ç‘·éT+‘·j·TT πøe\eTT Á|üj·÷düeTT e÷Á‘·y˚T
j·TqTø=qe\dæ e#·TÃqT >∑<ë!
(52) ` ~«|ü+#êX¯düs¡Z 217
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕà Á‘·Œd”<ä X¯Á‘·T|òTü ï sêø£ùå d+Á<ä <äTsêdü<ä ˆ
j·TTø±ÔjT· Tø£+Ô $ì•Ã‘·´ <ä÷‘˚ <ä+&√ $BÛjT· ‘êyéT ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·kÕà‘Y ` Á|üd”<ä ` X¯Á‘·T|òüTï ` sêø£åùd+Á<ä ` <äTsêdü<ä `
j·TTø±ÔjT· Tø£+Ô ` $ì•Ã‘·´ ` <ä÷‘˚ ` <ä+&É' ` $BÛjT· ‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·kÕà‘Y ùV≤ X¯Á‘·T|òTü ï! sêø£ùå d+Á<ä! <äTsêdü<!ä Á|üd<” ,ä j·TTø±ÔjT· Tø£+Ô
$ì•Ã‘·´ <ä÷‘˚ <ä+&É' $BÛjT· ‘êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·kÕà‘Y R n+<äTe\q, ùV≤ X¯Á‘·T|òTü ï R z X¯Á‘·T<äeTqT&Ü!,
sêø£åùd+Á<ä! R z sêø£ådüsêC≤!, <äTsêdü<ä! R #˚s¡X¯ø£éTT>±ìyê&Ü!, Á|üd”<ä R
XÊ+‹+#·TeTT, j·TTø±ÔjT· Tø£+Ô R eT+∫ #Ó&\¶É qT, $ì•Ã‘·´ R ìs¡sí TT+∫, <ä÷‘˚
R <ä÷‘·jTÓ &É, <ä+&É' R •ø£,å $BÛjT· ‘êyéT R $~Û+|üã&ÉT>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêø£då sü êC≤! ˙e⁄ X¯Á‘·T+»j·TT&Ée⁄. X¯Á‘·Te⁄\T ìqTï CÒsT¡ ≥πø
yÓi‘·Ts¡T. n+<äTπø á <ä÷‘·jÓT&É\ Á|üdüqTï&Ée⁄ >∑eTTà. j·TTø±Ôj·TTø£ÔeTT\qT
#·øÿ£ >∑ ìs¡sí TT+∫ <ä÷‘·≈î£ $~Û+|üe\dæq ˇø£ •ø£qå T ÄC≤„|+æ |ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ $;ÛwDü e#· ÁX¯óÙ‘ê« sêeD√ sêø£ùå dX¯«s¡' ˆ
s√ùwD eTVü≤‘ê--$c˛º yêø£´ eTT‘·sÔ ¡ eTÁãM‘Y ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $;ÛwDü e#·' ` ÁX¯ó‘ê« ` sêeD' ` sêø£ùå dX¯«s¡' ` s√ùwD `
eTVü≤‘ê ` Ä$wü'º ` yêø£ýéT ` ñ‘·sÔ y¡ Té ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $;ÛwDü e#·' ÁX¯ó‘ê« sêø£ùå dX¯«s¡' sêeD' eTVü≤‘ê s√ùwD
Ä$wü'º ñ‘·sÔ +¡ yêø£ýéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $;ÛwDü e#·' R $;ÛwDü Tì e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, sêø£ùå dX¯«s¡'
R sêø£då sü êC…q’ , sêeD' R sêeDT&ÉT, eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Óq’ , s√ùwD R Áø√<Ûeä TT#˚,
Ä$wü'º R Äy˚•+|üã&çqyê&Ó,’ ñ‘·sÔ +¡ R düe÷<ÛëqyÓTqÆ , yêø£´+ R e#·qeTTqT,
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då sü êC…q’ sêeDT&ÉT, $;ÛwDü T&ÉT #Ó|Œæ q e÷≥qT $ì, rÁeyÓTqÆ
Áø√<Ûëy˚Xe¯ TTH=+~ düe÷<ÛëqeTT>± ì≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ q bÕbÕHê+ e<Û̊ bÕ|ü+ $<ä´‘˚ X¯Á‘·Tdü÷<äq ˆ
‘·kÕà<˚q+ e~ÛcÕ´$T yêqs¡+ bÕ|üø±]DyéT ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` bÕbÕHê+ ` e<Û̊ ` bÕ|ü+ ` $<ä´‘˚ ` X¯Á‘·Tdü÷<äq `
‘·kÕà‘Y ` @q+ ` e~ÛcÕ´$T ` yêqs¡+ ` bÕ|üø±]DyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤ X¯Á‘·Tdü÷<äq! bÕbÕHê+ e<Û̊ bÕ|ü+ q $<ä´‘˚. ‘·kÕà‘Y
bÕ|üø±]DyéT @q+ e~ÛcÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯Á‘·Tdü÷<äq! R z X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈£î&Ü!, bÕbÕHê+ R
bÕbÕ‘·Tà\jÓTTø£ÿ, e<Û̊ R e<Ûjä T· +<äT, bÕ|ü+ R bÕ|üeTT, q $<ä´‘˚ R ñ+&É<Tä ,
‘·kÕà‘Y R n+<äTe\q, bÕ|üø±]D+ R bÕ|üeTT #˚dqæ {Ï,º @q+ yêqs¡+ R á
yêqs¡Tì, e~ÛcÕ´$T R e~Û+#Ó<qä T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &Éyq’Ó ‘·eTTà&Ü! bÕbÕ‘·Tà\qT dü+Vü≤]+#·T≥˝À
bÕ|üyT˚ $Tj·TT ˝Ò<Tä ø±ã{Ïº eTq≈£î Á<√Vü≤eTT ‘·\ô|{Ïº bÕ|üeTT\ Hê#·]+∫q{Ïº
á yêqs¡Tì H˚ ì|ü&˚ e~Û+#Ó<qä T.
XÀ¢ˆˆ n<Ûsä à¡ eT÷\+ ãVüQ<√wüjT· Tø£Ô
eTHês¡Éwü+º e#·q+ ìX¯eT´ ˆ
ñyê#· yêø£´+ |üse¡ ÷s¡‘ú ‘· «Ô· +
$;ÛwDü √ ãT~ΔeT‘ê+ e]wü'˜ ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<Ûsä à¡ eT÷\+ ` ãVüQ<√wüjT· Tø£yÔ Té ` nHês¡Éwü+º ` e#·q+ `
ìX¯eT´ ` ñyê#· ` yêø£´+ ` |üse¡ ÷s¡j ú T· Tø£+Ô ` $;ÛwD ü ' ` ãT~ΔeT‘ê+ `
e]wü'˜ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<Ûsä à¡ eT÷\+ ãVüQ<√wüjT· Tø£yÔ Té nHês¡Éwü+º (sêeDdü´)
e#·q+ ìX¯eT´ ãT~ΔeT‘ê+ e]wü̃' $;ÛwD ü ' |üse¡ ÷s¡‘ú ‘· «Ô· + yêø£´+ ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<Ûäs¡àeT÷\+ R n<Ûäs¡àeTTq≈£î eT÷\yÓTÆq{Ïº~j·TTqT,
ãVüQ<√wüjT· Tø£+Ô R nH˚ø£ <√wüeTT\‘√ >∑÷&çq~j·TTqT, nHês¡Éwü+º R <äTwüß\º #˚
ùd$+|üã&çq~j·TTq>∑T, sêeDdü´ R sêeDTìjÓTTø£ÿ, e#·q+ R e÷≥qT, ìX¯eT´
R $ì, ãT~ΔeT‘ê+ R ãT~ΔeT+‘·T\˝À, e]wü'˜ R ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó {Ï,º $;ÛwDü ' R $;ÛwDü T&ÉT,
|üse¡ ÷s¡‘ú ‘· Ô· «+ R |üse¡ ÷s¡yú TÓ qÆ kÕs¡eTT>∑*qZ {Ï,º yêø£´+ R e#·qeTTqT, ñyê#·
R |ü*ø¬ qT.
dü÷#·q :` ªuVüQs√wüjT· Tø£+Ô μ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
(52) ` ~«|ü+#êX¯düs¡Z 219
‘ê‘·Œs¡éTT :` n<Ûsä à¡ eTT\≈£î ø±s¡DyÓTqÆ ~j·TTqT, n|üø]° Ô eTTqï>∑T nH˚øy£ TÓ qÆ
>=|üŒ <√wüeTT\‘√ ì+&çq~j·TTqT, <äTsêàs¡T\Z T e÷Á‘·yT˚ nqTdü]+#·Tq~j·TTq>∑T
sêeDTìjÓTTø£ÿ Ä ìX¯Ãj·TeTTqT $ì ÁbÕE„\˝À mqï<ä–qyê&Óq’ $;ÛwD ü T&ÉT
|üse¡ ÷s¡kú Õs¡yTÓ qÆ {Ïº e#·qeTT\qT nqï‘√ ì≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ Á|üd<” ä \+πøX¯«s¡ sêø£ùå d+Á<ä
<Ûsä êàs¡j
ú T· Tø£+Ô e#·q+ X¯èDTwü« ˆ
<ä÷‘ê qe<Ûë´Hé düeTj˚Twüß sê»Hé
düsπ «wüß düs«¡ Á‘· e<ä+‹ dü+‘·' ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üd<” ä ` \+πøX¯«s¡ ` sêø£ùå d+Á<ä ! ` <Ûsä êàs¡j ú T· Tø£+Ô ` e#·q+ `
X¯èDTwü« ` <ä÷‘êHé ` ne<Ûë´Hé ` düeTj˚Twüß ` sê»Hé ` düsπ «wüß ` düs«¡ Á‘· `
e<ä+‹ ` dü+‘·' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêø£ùå d+Á<ä! \+πøX¯«s¡! Á|üd<” ,ä <Ûsä êàs¡j ú T· Tø£+Ô e#·q+, X¯èDTwü«,
sê»Hé! düsπ «wüß düeTj˚Twüß düs«¡ Á‘· dü+‘·' <ä÷‘êHé ne<Ûë´Hé e<ä+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \+πøX¯«s¡! R z \+ø±~Û|rü ! sêø£ùå d+Á<ä R sêø£då sü êC≤! Á|üd<” ä
R Á|üdqü Tï&Ée>∑TeTT, <Ûsä êàs¡j ú T· Tø£+Ô R <Ûsä à¡ eTT‘√&ÉqT ns¡eú TT‘√&ÉqT >∑÷&çq{Ï,º
e#·q+ R e÷≥qT, X¯èDTwü« R $qTeTT, sê»Hé R z sêC≤! düsπ «wüß düeTj˚Twüß
R nìïjÓT&É\qT, düs«¡ Á‘· R nìï$wüjT· eTT\+<äTqT, dü+‘·' R dü‘T· Œs¡Twüß\T,
<ä÷‘êHé R <ä÷‘·\qT, ne<Ûë´Hé R #·+|ü<>ä ì∑ yê]ì>±, e<ä+‹ R #Ó|ü <äTs¡T.
‹\ø£eTT :` düeTj˚Twüß ` ‘·q Á|üuTÑÛ e⁄ ìjÓ÷–+∫q ø£è‘·éTTqT ‘·q <Ûsä à¡ eTT>±
nqTwæ+˜ #·T ø±\eTT\+<äT nì uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` düs¡«Á‘· ` nìï C≤‘·T\j·T+<äTqT nq>± <ä÷‘· @
C≤‹yê&Óq’ qT j·Tì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z \+ø±~Û|rü ! sêø£då sü êC≤! á <ä÷‘·jTÓ &É\ Á|üdqü Tï&Ée⁄>∑eTTà.
<Ûäs¡àdüeTà‘·eTTqT ns¡údüeTà‘·eTTq>∑T H˚qT #Ó|ü e÷≥\ Hê\øÏ+|ü⁄eTT.
m\¢jÓT&É\qT ‘·q Á|üuÛÑTe⁄ |ü+|ü⁄q <ä÷‘·ø£è‘·éTTq¬ø’ e∫Ãqyê &Ó{Ïºyê&Ó’qqT
yêìì #·+|ü>÷∑ &É<ìä <Ûsä à¡ E„˝q’… ô|<ä\› T eø±ÿDÏ+‘·Ts¡T >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ndü+X¯jT· + X¯Á‘·T s¡jT· + Á|üeè<ä'Δ
ø£è‘·+ Vü≤´H˚ HêÁ|æjT· eTÁ|üyT˚ j·TyéT ˆ
q <ä÷‘·e<Ûë´+ Á|üe<ä+‹ dü+‘√
<ä÷‘·d´ü <äècÕº ãVü≤y√ Væ≤ <ä+&Ü' ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ndü+X¯jT· + ` X¯Á‘·T' ` nj·T+ ` Á|üeè<ä'Δ ` ø£è‘·+ ` Væ≤ `
nH˚q ` nÁ|æjT· yéT ` nÁ|üyT˚ j·TyéT ` q ` <ä÷‘·e<Ûë´+ ` Á|üe<ä+‹ ` dü+‘·'
` <ä÷‘·d´ü ` <äècÕº' ` ãVü≤e' ` Væ≤ ` <ä+&Ü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ndü+X¯jT· yéT nj·T+ Á|üeè<ä'Δ X¯Á‘·T'. nH˚q nÁ|üyT˚ j·TyéT
nÁ|æjT· + ø£è‘·+ Væ≤. dü+‘·' <ä÷‘·e<Ûë´+ q Á|üe<ä+‹. <ä÷‘·d´ü <ä+&Ü' ãVü≤e'
<äècÕº' Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndü+X¯jT· + R ìdü‡+X¯jT· +>±, nj·T+ R á‘·&TÉ , Á|üeè<ä'Δ R
ô|#·TÃ ô|]–q{Ï,º X¯Á‘·T' R X¯Á‘·Te⁄. nH˚q R Mì#˚, nÁ|üyT˚ j·T+ R n|ü]$T‘·yTÓ qÆ {Ï,º
nÁ|æjT· + R nìwüeº TT, ø£è‘·+ Væ≤ R #˚jT· ã&çq~ düTe÷. dü+‘·' R dü‘T· Œs¡Twüß\T,
<ä÷‘·e<Ûë´+ R <ä÷‘·jTÓ Tø£ÿ eTs¡DeTTqT, q Á|üe<ä+‹ R #Ó|ü ≥˝Ò<Tä . <ä÷‘·d´ü
R <ä÷‘·≈î£ , <ä+&Ü' R <ä+&ÉeTT\T, ãVü≤e' R |ü\T$<Ûeä TT\T, <äècÕº' Væ≤ R
ø£qã&ÉT#·Tqï$>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêC≤! ìdü‡+X¯j·TeTT>± á yêqs¡T&ÉT ô|#·TÃô|]–b˛sTTq{Ïº
|òüTÀs¡X¯Á‘·Ty˚ nsTTj·TTHêï&ÉT. eTiÏj·TT ì‘·&ÉT Ç+‘· j·T+‘· nqsêì >=|üŒ
nìwüeº TTH˚ eTq≈£î ø£*+Z ∫qyê&ÉT≈£L&ÉqT. nsTTq|üŒ{ÏøìÏ <ä÷‘·qT e~Û+#·T≥≈£î
ô|<ä›˝…e«s¡TqT düeTà‹+|üs¡T. <Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT\+<äT #·÷∫qqT <ä÷‘·≈£î e<Ûä >±ø£
Ç‘·s•¡ ø£\å T mìïjÓ÷ >±ìŒ+#·T#·Tqï$ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ yÓs’ ÷¡ |ü´ eT+π>wüß ø£XÊ_Û|÷üò ‘√
eTÚ+&É´+ ‘·<ë∏ \ø£Då düìïbÕ‘·' ˆ
@‘êHé Væ≤ <ä÷‘˚ Á|üe<ä+‹ <ä+&ÜHé
e<Ûdä Tü Ô <ä÷‘·d´ü q q' ÁX¯ó‘√-|æ ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yÓs’ ÷¡ |üýéT ` n+π>wüß ` ø£XÊ_Û|÷üò ‘·' ` eTÚ+&É´+ ` ‘·<ë∏ `
\ø£D
å düìïbÕ‘·' ` @‘êHé ` Væ≤ ` <ä÷‘˚ ` Á|üe<ä+‹ ` <ä+&ÜHé ` e<Û'ä ` ‘·T
` <ä÷‘·d´ü ` q ` q' ` ÁX¯ó‘·' ` n|æ ˆˆ
(52) ` ~«|ü+#êX¯düs¡Z 221
nq«j·TÁø£eTeTT :` n+π>wüß yÓ’s¡÷|ü´+, ø£XÊ_Û|òü÷‘·', eTÚ+&É´+, ‘·<∏ë \ø£åD
düìïbÕ‘·', @‘êHé Væ≤ <ä÷‘˚ <ä+&ÜHé Á|üe<ä+‹, <ä÷‘·d´ü e<Û'ä ‘·T q' ÁX¯ó‘·' n|æ
q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n+π>wüß R nej·TeeTT\+<äT, yÓ’s¡÷|ü´+ R $ø£è‹
>∑*Z+#·T≥j·TTqT, ø£XÊ_Û|òü÷‘·' R ø=s¡&Ü‘√ ø=≥Tº≥j·TTqT, eTÚ+&É´+ R
eTT+&ÉqeTTqT, ‘·<∏ë R nfÒ¢, \ø£åDdüìïbÕ‘·' R \C≤®ø£s¡yÓTÆq >∑Ts¡TÔ\qT
y˚j·TT≥j·TTqT, @‘êHé Væ≤ R Mìì>∑<ë, <ä÷‘˚ R <ä÷‘·jÓT&É\, <ä+&ÜHé R
<ä+&ÉqeTT\T>±, Á|üe<ä+‹ R #Ó|ü #·THêïs¡T. <ä÷‘·d´ü R <ä÷‘·jTÓ Tø£ÿ, e<Û'ä ‘·T
R e<Ûä e÷Á‘·eTT, q' R eTq≈£î, ÁX¯ó‘·' n|æ R $qã&çq~ >∑÷&É, q R ˝Ò<Tä .
‹\ø£eTT :` \ø£Då düìïbÕ‘·' ` <ä÷‘·jTÓ Tø£ÿ eTTKeTT eTTqï>∑T nej·TeeTT\+<äT
dæsú e¡ TT>∑ ì\∫j·TT+&ÉTq≥T¢>± ø±*Ã nee÷qø£sy¡ TÓ qÆ eTTÁ<ä\T y˚jT· T≥, nì
ˇø£s¡T nq>± eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T eTT+&ÉqeTT eTTqï>∑T yêì˝À ˇø±H=ø£ÿ{Ï
$~Û+#·T≥>±ì ˝Òø£ nìï <ä+&ÉqeTT\qT $~Û+#·T≥ >±ì (düìïbÕ‘·' nqT X¯ãe› TT#˚)
nì #Ó|ü #·THêïs¡T.
sê. •s√eTDÏ :` yÓs’ ÷¡ |ü´+ R eTT≈£îÿ ø√j·TT≥ eTTqï>∑T nej·Te#˚Ã<¤ eä TT, eTÚ+&É´+
R ø£qTu§eTà\‘√ düV≤æ ‘·eTT>± e|üqeTT #˚sTT+#·T≥, \ø£D å düìïbÕ‘·' ` sê–
eTTÁ<äqT ø±*Ã qT<äTs¡T eTTqï>∑T yêìj·T+<äT >∑Ts¡T\Ô T y˚jT· T≥.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hêdæø£ eTTqï>∑T nej·TeeTT\qT K+&ç+∫ $ø£è‘·s÷¡ |ü⁄ì #˚jT· T≥,
ø=s¡&Ü‘√ <Óã“\T ø=≥Tº≥, düsê«+>∑eTT+&ÉqeTT >±$+#·T≥, n|üsê<Û∫ä Vü≤ïeTT>±
ø±*Ã nee÷qø£sy¡ TÓ qÆ eTTÁ<ä\T y˚jT· T≥ nqTyêìì <ä÷‘·≈î£ $~Û+#·e\dæq
•ø£\å T>± ô|<ä\› T #Ó|ü #·THêïs¡T >∑<ë! <ä÷‘·≈î£ eTs¡D<ä+&ÉqeTT eTq yÓT#·Ã≥HÓq’
$ìj·TTHêïe÷?
XÀ¢ˆˆ ø£<∏ä+ #· <Ûäsêàs¡úä$˙‘·ãT~Δ'
|üsêes¡Á|ü‘´· j·Tì•Ã‘ês¡'ú ˆ
uÛeÑ ~«<Û'ä ø√|üeX‚ Væ≤ ‹ùw˜
‘√ÿ|ü+ ìj·T#·Ã+¤ ‹ Væ≤ dü‘Ô· «e+‘·' ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£<+ä∏ ` #· ` <Ûsä êàs¡$ú ˙‘·ãT~Δ' ` |üsêes¡Á|ü‘´· j·Tì•Ã‘ês¡'ú `
uÛeÑ ~«<Û'ä ` ø√|üeX‚ ` Væ≤ ` ‹ùw‘˜ Y ` ø√|ü+ ` ìj·T#·Ã+¤ ‹ ` Væ≤ ` dü‘·Ô «e+‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <Ûsä êàs¡$ú ˙‘·ãT~Δ' |üsêes¡Á|ü‘´· j·Tì•Ã‘ês¡'ú uÛeÑ ~«<Û'ä ø√|üeX‚
ø£<+ä∏ Væ≤ ‹ùw‘˜ ?Y dü‘Ô· «e+‘·' ø√|ü+ ìj·T#·Ã+¤ ‹ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Ûsä êàs¡$ú ˙‘·ãT~Δ' R <Ûsä à¡ eTTq+<äTqT ns¡eú TTq+<äTqT •ø£Då eTT
bı+~q{Ïº ãT~Δ>\∑ yê&Éy,’Ó |üsêes¡Á|ü‘´· j·Tì•Ã‘ês¡'ú R |òTü qyÓTqÆ ~, n\ŒyÓTqÆ ~
j·TqT $y˚øe£ TT‘√ ìs¡sí TT+#·Tø=qï $wüjT· eTT\T >∑*qZ , uÛeÑ ~«<Û'ä R ˙e+{Ïyê&ÉT,
ø£<∏ä+ Væ≤ R m≥T¢>±, ø√|üeX‚ R Áø√<ÛäeTTjÓTTø£ÿ j·TBÛqeTTq+<äT, ‹ùw˜‘Y R
ì\T#·TqT? dü‘Ô· «e+‘·' R X¯øeÔÏ T+‘·T˝…q’ yês¡T, ø√|ü+ R Áø√<Ûeä TTqT, ìj·T#·Ã+¤ ‹
Væ≤ R nD∫ y˚jT· T<äTs¡T>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` <Ûsä à¡ eTT ns¡eú TT nqT |ü⁄s¡TcÕs¡eú TT\T s¬ +&ç+{ÏjT· +<äTqT #·øÿ£ ì
•ø£åDeTT H=+~q yê&Ée⁄qT, j·TTø±Ôj·TTø£Ô $y˚ø£eTT‘√ düs¡« $wüj·TeTT\qT
ìX¯ÃsTT+|ü>\∑ yê&Ée⁄ q>∑T ˙e+{Ï yê&˚ Áø√<Ûeä TTq≈£î ˝§+–b˛e⁄≥ @$T ñ∫‘·
eT>∑TqT? X¯øeÔÏ T+‘·T˝…q’ BÛsT¡ \T ‘·eT Áø√<Ûeä TTqT ‘êeTT $y˚øe£ TT‘√ nD#·T
ø=+<äTs¡T ø£<ë!
XÀ¢ˆˆ q <Ûsä à¡ yê<˚ q #· ˝Àø£eè‘Ô̊
q XÊÅdãÔü T~ΔÁ>∑V≤ü DÒwßü #ê|æ ˆ
$<˚´‘· ø£•Ã‘·eÔ Ms¡ ‘·T\´
düÔ «+ VüQ´‘·eÔ T dü‡s¡«düTsêD≤yéT ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` <Ûsä à¡ yê<˚ ` q ` #· ` ˝Àø£eè‘Ô̊ ` q ` XÊÅdãÔü T~ΔÁ>∑V≤ü DÒwßü
` #· ` n|æ, $<˚´‘· ` ø£•Ã‘Y ` ‘·e ` Ms¡ ` ‘·T\´' ` ‘·«+ ` Væ≤ ` ñ‘·eÔ T'
` düs«¡ düTsêdüTsêD≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡! <Ûsä à¡ yê<˚ ‘·e ‘·T\´' q ndæ,Ô ˝Àø£eè‘Ô̊ #· q, XÊÅdãÔü T~Δ
Á>∑V≤ü DÒwßü #· n|æ ‘·e ‘·T\´' ø£•Ã‘Y q $<˚´‘·. düs«¡ düTsêdüTsêD≤+ ‘·«+ Væ≤
ñ‘·ÔeT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡! R z Ms¡T&Ü!, <Ûsä à¡ yê<˚ R <Ûsä à¡ Á|üe#·qeTTq+<äT, ‘·e R
˙≈£î, ‘·T\´' R düe÷qT&ÉT, ø£•Ã‘Y R ˇø£ÿ&ÉTqT, q $<ä´‘˚ R ˝Ò&TÉ , ˝Àø£eè‘Ô̊ #·
R ˝Àø£eéVü‰s¡eTTq+<äTqT, q $<˚´‘· R ñ+&É&TÉ , XÊÅdãÔü T~ΔÁ>∑V≤ü DÒwßü #· n|æ R
XÊÅdüÔìX¯Ãj·TeTT\+<äTqT $ìjÓ÷>∑eTTq+<äTqT >∑÷&É, q $<˚´‘· R ñ+&É&ÉT,
düs¡«düTsêdüTsêD≤+ R düeTdüÔyÓTÆq <˚e‘·\˝ÀqT <ëqe⁄\˝ÀqT, ‘·«+ Væ≤ R
(52) ` ~«|ü+#êX¯düs¡Z 223
˙y˚><∑ ë!, ñ‘·eÔ T' R ÅXw‚ ßü &˜ eÉ ⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z eTVü‰Ms¡T&Ü! <Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT\ Á|üe#·qeTTq+<äT>±ì,
˝Àø£eéVü‰s¡eTT\ $wüj·TeTTq >±ì XÊÅdüÔeTT\ ìs¡íj·TeTTq+<äT>±ì, yêì
$ìjÓ÷>∑eTTq+<äT>±ì ìqTï uÀ*qyê&ÉT me«&ÉTqT @ ˝Àø£eT+<äTqT ˝Ò&ÉT.
<˚e‘·\j·T+<äTqT <ëqe⁄\+<äTqT >∑÷&É m\¢$wüjT· eTT\˝ÀqT ˙y˚ ÅXw‚ ßü &˜ eÉ ⁄.
XÀ¢ˆˆ q #ê |ü´dü´ ø£ù|sêÈ‘˚ ø£+∫ ‘·ŒXÊ´ eT´Vü≤+ >∑TDyéT ˆ
‘˚ wü«j·T+ bÕ‘·´‘ê+ <ä+&√ jÓTÆ s¡jT· + Áù|wæ‘'· ø£|'æ ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` #· ` n|æ ` ndü´ ` ø£ù|' ` |ò÷ü ‘˚ ` ø£+ ` ∫‘Y ` |üXÊ´$T
` nVü≤+ ` >∑TDyéT ` ‘˚wßü ` nj·T+ ` bÕ‘·´‘ê+ ` <ä+&É' ` jÓTÆ ' ` nj·T+
`Áù|wæ‘'· ` ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ndü´ ø£ù|' |ò÷ü ‘˚ ø£+∫‘Y >∑TDyéT n|æ #· nVü≤+ q |üXÊ´$T,
jÓTÆ ' nj·T+ ø£|'æ Áù|wæ‘'· , ‘˚wßü nj·T+ <ä+&É' bÕ‘·´‘êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndü´ ø£ù|' R á yêqs¡Tì jÓTTø£ÿ, |ò÷ü ‘˚ R e<Ûj ä T· +<äT, ø£+∫‘Y
>∑TDyéT n|æ #· R ø=+#ÓeTT y˚T\TqT>∑÷&É, nVü≤+ R H˚qT, q |üXÊ´$T R
#·÷&ÉqT, nj·T+ ø£|'æ R á yêqs¡T&ÉT, jÓTÆ ' R me]#˚‘q· sTT‘˚, Áù|wæ‘'· R
|ü+|üã&çHê&√, ‘˚wßü R yê]j·T+<äT, nj·T+ <ä+&É' R á <ä+&ÉqeTT, bÕ‘·´‘ê+
R $~Û+|üã&ÉT>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` á <ä÷‘·jTÆÓ q yêqs¡Tì e~Û+#·T≥e\q eTq≈£î ø£\T>∑T m{Ïº
y˚T\TqT Hê≈£î >±ìŒ+#·T≥ ˝Ò<Tä . eTq ø£&≈É î£ á <ä÷‘·qT ã+|æq{Ïº Ä X¯Á‘·Te⁄\
jÓT&ÉH˚ á eTè‘·T´<ä+&ÉqeTTqT $~Û+‘·eTT >±ø£!
XÀ¢ˆˆ kÕ<ÛTä sê« j·T~ yê-kÕ<ÛTä ' |üs¬ ’ sπ wü düeT]Œ‘·' ˆ
ÁãTeHé |üsês¡+ú |üsy¡ ê qï <ä÷‘√ e<Ûä eTs¡Ω‹ ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ<ÛTä ' ` yê ` j·T~ ` yê ` nkÕ<ÛTä ' ` |üs¬ '’ ` @wü' `
düeT]Œ‘·' ` ÁãTeHé ` |üsês¡+ú ` |üsy¡ êHé ` q ` <ä÷‘·' ` e<Ûyä Té ` ns¡Ω‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ<ÛäT' yê, nkÕ<ÛäT' yê, @wü' |ü¬s’' düeT]Œ‘·', |üsês¡ú+
ÁãTeHé |üsy¡ êHé <ä÷‘·' e<Û+ä q ns¡Ω‹.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` kÕ<ÛTä ' yê R kÕ<ÛTä yÓq’ qT, nkÕ<ÛTä ' j·T~ yê R nkÕ<ÛTä yÓq’ |üŒ{ÏøìÏ ,
@wü' R á <ä÷‘·, |üs¬ '’ R Ç‘·sT¡ \#˚, düeT]Œ‘·' R |ü+|üã&çq{Ïyº ê&ÉT, |üsês¡+ú R
Ç‘·sT¡ \ø=i¬ø,’ ÁãTeHé R e÷{≤&ÉT#·T, |üsy¡ êHé R |üsêBÛqT&Óq’ {Ï,º <ä÷‘·' R
<ä÷‘·, e<Û+ä R eTs¡DeTTqT, q ns¡Ω‹ R (bı+<äT≥≈£î) ns¡TΩ&TÉ >±&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` kÕ<ÛTä yÓq’ qT nkÕ<ÛTä yÓq’ qT á <ä÷‘· |üsT¡ \#˚ |ü+|üã&çq{Ïyº ê&ÉT
>∑<ë! Ç‘·s¡T\ø=i¬ø’ yês¡T #Ó|üeTqï~ #Ó|ü#·Tqï{Ïº á |üsêBÛqT&Ó’q <ä÷‘·
eTs¡D<ä+&ÉqeTTq≈£î m+‘· e÷Á‘·eTT ‘·–qyê&ÉT >±&ÉT.
XÀ¢ˆˆ n|æ #êdæà qΩ‘˚ sê» Hêïq´+ |üXÊ´$T UÒ#s· y¡ Té ˆ
ÇVü≤ j·T' |ü⁄q sê>∑#Ã˚ ¤ ‘·Œs¡+ bÕs¡+ eT¨<ä<'˚Û ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n|æ ` #· ` ndæàHé ` Vü≤‘˚ ` sê»Hé ` q ` nq´+ ` |üXÊ´$T
` UÒ#s· y¡ Té ` ÇVü≤ ` j·T' ` |ü⁄q' ` Ä>∑#Ã˚ ‘¤ Y ` |üs+¡ ` bÕs¡+ ` eT¨<ä<'Û̊ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê»Hé ! n|æ #· ndæàHé Vü≤‘˚ (dü‹) ÇVü≤ eT¨<ä<'Û̊ |üs+¡
bÕs¡+ j·T' |ü⁄q' Ä>∑#Ã˚ ‘¤ Y (‘·+) nq´+ UÒ#s· +¡ q |üXÊ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê»Hé! R z sêC≤!, n|æ #· R eTiÏjT· TqT, ndæàHé R á
yêqs¡T&ÉT, Vü≤‘˚ (dü‹) R #·+|üã&É>±, ÇVü≤ R Çø£ÿ&É≈£î, eT¨<ä<Û˚' R
eTVü‰düeTTÁ<äeTT jÓTTø£ÿ, |üs+¡ R Äe*<Óq’ , bÕs¡+ R rs¡eTTqT, j·T' R me«&ÉT,
|ü⁄q' R ‹]–, Ä>∑#Ã˚ ‘¤ Y R sê>∑\&√, ‘·yTé R n{Ï,º nq´+ R y˚i=ø£, UÒ#s· +¡ R
Äø±X¯d+ü #ês¡eTT >∑*qZ {Ïº yêìì, q |üXÊ´$T R #·÷&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙$|ü&ÉT Mìì #·+|æy˚dæq#√ á eTVü‰düeTTÁ<äeTT jÓTTø£ÿ
Äe*jÓTT&ÉTq¶ T+&ç áe* rs¡eTTq≈£î e#·TÃ≥≈£î Ç+‘·{Ï Äø±X¯>e∑ TqX¯øÔÏ >∑*–q
Ms¡T&ÉT Ç+ø=ø£&TÉ Hê≈£î >±ìŒ+|ü&TÉ .
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕà Hêïdü´ e<Û̊ j·T‘·ï' ø±s¡´' |üs|¡ ⁄ü s¡+»j·T ˆ
uÛyÑ ê H˚‡+Á<˚wßü <˚yw˚ ßü j·T‘·ï e÷kÕú‘T· eTs¡Ω‹ ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·kÕà‘Y ` q ` ndü´ ` e<Û̊ ` j·T‘·ï' ` ø±s¡´' ` |üs|¡ ⁄ü s¡+»j·T
` uÛyÑ êHé ` ùd+Á<˚wßü ` <˚yw˚ ßü ` j·T‘·ïyéT ` ÄkÕú‘T· yéT ` ns¡Ω‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üs|¡ ⁄ü s¡+»j·T! ‘·kÕà‘Y ndü´ e<Û̊ j·T‘·ï' q ø±s¡´', uÛyÑ êHé
ùd+Á<˚wßü <˚yw˚ ßü j·T‘·ïyéT ÄkÕú‘T· yéT ns¡Ω‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üs|¡ ⁄ü s¡+»j·T R X¯Á‘·T|ü⁄s¡eTT\qT »sTT+∫q{Ïº Ms¡T&Ü!, ‘·kÕà‘Y
R n+<äTe\q, ndü´ R á <ä÷‘·jTÓ Tø£ÿ, e<Û˚ R e<Ûj ä T· +<äT, j·T‘·ï' R Á|üjT· ‘·ïeTT,
q ø±s¡´' R #˚jT· <ä–q~ >±<äT, uÛyÑ êHé R ˙e⁄, ùd+Á<˚wßü R Ç+Á<äTì‘√ >∑÷&çq{Ï,º
(52) ` ~«|ü+#êX¯düs¡Z 225
<˚yw˚ ßü R <˚e‘·\jÓT&É\, j·T‘·ïyéT R Á|üjT· ‘·ïeTTqT, ÄkÕú‘T· + R #˚jT· T≥≈£î,
ns¡Ω‹ R ‘·>T∑ <äTe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &Ü! á ø±s¡DeTT\#˚‘· <ä÷‘·>± e∫Ãq á‘·ìì
e~Û+#·T j·T‘·ïeTTqT $&ÉTe⁄eTT. ø±e\dæq jÓT&É\ <˚y+˚ Á<äTì>∑÷]Ã <˚e‘·\qT
>∑÷]Ã ˙ <ä+&ÉqÁ|üjT· ‘·ïeTTqT kÕ–+|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ ndæà ì«qùwº q Væ≤ <ä÷‘· eTq´+
|üXÊ´$T j·T kÂÔ qs¡sê»|ü⁄Á‘Í ˆ
j·TT<ëΔjT· j·TT<äÁΔ |æjT· <äT]«˙‘ê
e⁄<√´»j˚T B›s|È¡ <ü ë∏ es¡T<ÍΔ ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ndæàHé ` $qùwº ` q ` Væ≤ ` <ä÷‘·yTé ` nq´+ ` |üXÊ´$T `
j·T' ` ‘Í ` qs¡sê»|ü⁄Á‘Í ` j·TT<ëΔjT· ` j·TT<äÁΔ |æjT· ` <äT]«˙‘Í ` ñ<√´»j˚T‘Y
` Bs¡|È <ü ë∏ es¡T<ÍΔ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TT<äÁΔ |æjT· ! ndæàHé $qùwº dü‹ Bs¡|È <ü ë∏ es¡T<ÍΔ, <äT]«˙‘Í
‘Í qs¡sê»|ü⁄Á‘Í j·T' j·TT<ëΔjT· ñ<√´»j˚T‘Y (‘·+) nq´+ <ä÷‘·+ q |üXÊ´$T
Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TT<äÁΔ |æjT· ! R j·TT<äeΔ TTq+<äT y˚&TÉ ø£ >∑*qZ yê&Ü! ndæàHé R
á <ä÷‘·jTÆÓ q yêqs¡T&ÉT, $qùwº dü‹ R #·ìb˛e>±, Bs¡|È <ü ë∏ es¡T<ÍΔ R <ä÷s¡yTÓ qÆ
e÷s¡ZeTT#˚ n&É¶–+|üã&çqyês¡TqT, <äT]«˙‘Í R >∑]«‘·T˝…’qyês¡Tq>∑T, ‘Í
qs¡sê»|ü⁄Á‘Í R Ä sê»|ü⁄Á‘·T\ ìs¡Te⁄s¡qT, j·T' R me«&ÉT, j·TT<ëΔj·T R
j·TT<äeΔ TTø=i≈£î, ñ<√´»j˚T‘Y R |ü⁄]>=\TŒH√, (‘·+ R n{Ï)º nq´+ <ä÷‘·+ R
y˚s=ø£ <ä÷‘·qT, q |üXÊ´$T Væ≤ R #·÷&ÉqT düTe÷!
‹\ø£eTT :` j·TT<äÁΔ |æjT· ! ` <ä÷‘· #·ìb˛sTTq qwüyº T˚ $T? Ä sêeT\ø£ÎDT\T
Ç≥≈£î sê≈£îqï Vü‰ì j˚T$T j·Tq>∑÷&É<Tä . ˙e⁄ j·TT<äÁΔ |æjT· T&Ée⁄. j·TT<äeΔ TTq
|üsêÁø£$T+#·T≥, $»j·TeTT#˚ ø°]HÔ =+<äT≥ ˙≈£î $TøÏÿ* Çwüeº TT >∑<ë! á <ä÷‘·
eTs¡DÏ+∫q ˙≈£î Ä ø√]ø£ ˝…≥T¢ HÓiy˚s¡TqT? nì sêeDTì sê»düÁ|üø£è‹ì
Á|üø√|æ+|ü #˚j·TT#·T $;ÛwüDT&ÉT ‘·q≈£î ÇwüºeTT˝Ò≈£îqïqT sêeT\ø£ÎDT\qT
<äT]«˙‘·T\ì sêeDTì Á|”‹ø=iπø |ü*ø¬ qT nì ‘Ó*j·Te˝…qT.
sê. •s√eTDÏ :` j·TT<äΔÁ|æj·T<äT]«˙‘Í ` j·TT<äΔÁ|æj·TT˝…’q >∑]«wüß˜\T nì
sêeT\ø£ÎDT\≈£î $X‚weü TT>± nq«sTT+#·Tø=qq>∑TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Ü! Ç|ü&û <ä÷‘· eTs¡DÏ+∫q jÓT&É\ $TøÏÿ*
<ä÷s¡eT+<äT+&ç >∑]«wüß˜˝…’ Ç≥≈£î e#·TÃ≥≈£î neø±X¯eTT ˝Òø£ j·TT+&ÉTq{Ïº Ä
sê»≈£îe÷s¡T *s¡Te⁄]ì j·TT<äeΔ TTq≈£î düqï<äeΔ TT #˚jT· T#·T, <Í‘·éTT HÓiy˚sŒ¡ >∑\
y˚i=ø£ jÓ÷<ÛäT&ÉT Äj·Tq≈£&É qTqï≥T¢>± Hê≈£î >±ìŒ+#·T≥ ˝Ò<äT. ø±ã{Ïº
j·TT<äÁΔ |æjT· T&Éyq’Ó ˙e⁄ á <ä÷‘·qT #·+|æ dæ<yΔä TÓ j
Æ T· Tqï j·TT<äeΔ TTq≈£î neø±X¯eTT
˝Ò≈î£ +&É #˚døæ =qT≥ j·TTø£yÔ TÓ Æ j·TT+&ÉTHê?
XÀ¢ˆˆ |üsêÁø£y÷Ó ‘ê‡Vü≤eTqdæ«Hê+ #·
düTsêdüTsêD≤eT|æ <äTs¡j ® T˚ q ˆ
‘·«j·÷ eTH√q+<äq HÓs’ è¡ ‘êHê+
j·TT<ëΔjT· ‹ sêïX¯sTT‘·T+ q j·TTø±Ô ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üsêÁø£y÷Ó ‘ê‡Vü≤eTqdæ«Hê+ ` #· ` düTsêdüTsêD≤yéT ` n|æ `
<äTs¡j
® T˚ q ` ‘·«j·÷ ` eTH√q+<äq ` HÓs’ è¡ ‘êHê+ ` j·TT<ëΔjT· ‹' ` HêX¯sTT‘·T+
` q ` j·TTø±Ô ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` HÓ’s¡è‘êHê+ eTH√q+<äq! |üsêÁø£yÓ÷‘ê‡Vü≤eTqdæ«Hê+
düTsêdüTsêD≤yéT n|æ <äTs¡j ® T˚ q ‘·«j·÷ j·TT<ëΔjT· ‹' HêX¯sTT‘·T+ q j·TTø±Ô.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` HÓs’ è¡ ‘êHê+ R sêø£då Tü \≈£î, eTH√q+<äq R eTqdüT‡≈£î Äq+<äeTT
>∑*Z+#·T Ms¡T&Ü!, |üsêÁø£yÓ÷‘ê‡Vü≤eTqdæ«Hê+ R |üsêÁø£eTeTT, ñ‘ê‡Vü≤eTT
bÂs¡TwüeTT >∑*qZ {Ï,º düTsêdüTsêD≤+ #· n|æ R <˚e‘·\≈£îqT <ëqe⁄\≈£îqT >∑÷&É,
<äTs¡j® T˚ q R »sTT+|üsêq{Ï,º ‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· j·TT<ëΔjT· ‹' R j·TT<ä|Δ \üò eTT,
HêX¯sTT‘·T+ R q•+|üCj Ò T· T≥≈£î, q j·TTø±Ô R j·TTø£eÔ TT>±<äT.
sê. •s√eTDÏ :` ªªùV≤ q+<äq! j·TT<ëΔj·T (düeTT‘·‡ø£+) HÓ’s¡è‘êHê+ eTq'
ìsêïX¯sTT‘·T+ q j·TTø£yÔ Té μμ ` sêø£då Tü \qT Äq+~+|üCj
Ò T· T q{Ïº eTVü‰Ms¡T&Ü!
j·TT<äΔeTTq¬ø’ j·TT$«fi¯S¢s¡T#·Tqï s¡ø£ÿdüT\ eTqdüT‡qT HêX¯ yÓTT+~+#·T≥ ˙≈£î
j·TTø£eÔ TT >±<äT. ø±e⁄q j·TT<äeΔ TTq ø£qT≈£L\eTT>± e∫Ãj·TTqï <ä÷‘·qT #·+|ü⁄≥
e÷ì yÓqTø£≈î£ ã+|ü⁄eTì uÛ≤eeTT.
(52) ` ~«|ü+#êX¯düs¡Z 227
yêdüT<ëdükÕ«$T :` ˙ uÛ≥Ñ T\˝À j·TT<äyΔ TÓ |ü&ÉT e#·TÃHê j·Tì m<äTs¡T#·÷#·Tyês¡T
j·TT<äeΔ TTq+<äT »sTT+|üsêìyês¡T >∑\s¡T. ø±e⁄q Ç+Á<äT&ÉT yÓTT<ä˝q’… yês¡+<äsT¡
<ä+&Ó‹Ô e∫ÃqqT j·TT<äeΔ TT #˚jT· T≥j·T+ <äT‘ê‡Vü≤eTT eVæ≤+#·TfÒ eT>∑‘q· eTT.
<ëìì ˙e⁄ ‘·|Œæ +#· p&Ésê<äT, ø±e⁄q <ä÷‘·qT »+|ü≈î£ eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då sü êC≤! j·TT<äÁΔ |æjT· T˝…q’ sêø£då Tü \qT dü+‘√wüô|≥Tº≥ ˙≈£îqT
n_ÛeT‘·yT˚ >∑<ë! ø±e⁄q |üsêÁø£eTeTT, ñ‘ê‡Vü≤eTT, bÂs¡TwüeTT >∑\ <˚e<ëqe⁄
˝…\s¢ ≈¡ î£ qT <äTs¡j
® T· T&Éyq’Ó ˙e⁄ á <ä÷‘·qT e~Û+∫, Ç|ü&ÉT dæ<eΔä TT>∑ qTqï{Ïº
eTq sêø£då Tü \≈£î Á|æjT· yÓTqÆ á j·TT<ä˝Δ ≤uÛeÑ TTqT #Ói#·T≥ ˙≈£î j·TTø£eÔ TT>±<äT
düTe÷!
XÀ¢ˆˆ Væ≤‘êX¯Ã X¯SsêX¯Ã düe÷Væ≤‘êX¯Ã
≈£î˝Òwßü C≤‘êX¯Ã eTVü‰>∑TDÒwßü ˆ
eTqdæ«q X¯ÙÅduÔü èÑÛ ‘ê+ e]cÕ˜'
ø√≥´Á>∑‘· ùdÔ düTuÛèÑ ‘êX¯Ã jÓ÷<Ûë' ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Væ≤‘ê' ` #· ` X¯Ssê' ` #· ` düe÷Væ≤‘ê' ` #· ` ≈£î˝Òwßü `
C≤‘ê' ` #· ` eTVü‰>∑TDÒwßü ` eTqdæ«q' ` X¯ÅduÔü èÑÛ ‘ê+ ` e]cÕ˜' ` ø√≥´Á>∑‘'·
` ‘˚ ` düTuÛèÑ ‘ê' ` #· ` jÓ÷<Ûë' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Væ≤‘ê' #· X¯Ssê' #· düe÷Væ≤‘ê' #· eTVü‰>∑TDÒwßü ≈£î˝Òwßü
C≤‘ê' #· eTqdæ«q' X¯ÅdüÔuÛÑè‘ê+ e]cÕ˜' düTuÛÑè‘ê' #· jÓ÷<Ûë' ‘˚ ø√≥´Á>∑‘·'
(dü+‹).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Væ≤‘ê' #· R Væ≤‘·T˝…q’ yês¡TqT, X¯Ssê' #· R Ms¡T˝…q’ yês¡TqT,
düe÷Væ≤‘ê' #· R düqï<äT˝Δ j ’… T· Tqïyês¡TqT, eTVü‰>∑TDÒwßü R >=|üŒ>∑TDeTT\T >∑*qZ {Ï,º
≈£î˝Òwüß R e+X¯eTT\+<äT, C≤‘ê' #· R »ìà+∫qyês¡TqT, eTqdæ«q' R
bÂs¡Twüe+‘·T\TqT, X¯ÅduÔü èÑÛ ‘ê+ R Äj·TT<Û<ä ëÛ s¡T\˝À, e]cÕ˜' R ÅXw‚ ßü \˜ TqT, düTuÛèÑ ‘ê'
R #·øÿ£ >∑ b˛wæ+|üã&çqyês¡Tq>∑T, jÓ÷<Ûë' RjÓ÷<ÛTä \T, ‘˚ R ˙≈£î, ø√≥´Á>∑‘'· R
ø√≥¢ø=\~>∑, (dü+‹ R ñHêïs¡T).
‹\ø£eTT :` düe÷Væ≤‘ê' ` <ëHê~ düe÷àqeTT\#˚ eX¯eTT #˚døæ =qã&çq{Ïyº ês¡T
Ç{Ïº $•wüº \ø£D
å eTT\T>∑\ jÓ÷<ÛTä \T ˙ø£&É ø√≥¢ ø=\~>∑qT+&ÉT≥#˚ ˙≈£î »j·TeTT
‘·|Œü <äì dü÷∫+|üã&ÉT#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙≈£î Væ≤‘·T˝…’q yês¡TqT, ˙ô|’ qqTsê>∑eTT>∑\ yês¡TqT,
>=|üŒ>∑TDeTT\T>∑\ >=|üŒ e+X¯eTTq+<äT »ìà+∫qyês¡TqT, ˙#˚ #·ø£ÿ>∑
b˛wæ+|üã&ÉT#·Tqïyês¡T q>∑T eTVü‰jÓ÷<ÛTä \T ˙ø£&É ø√≥¢ ø=\~>∑ qTHêïs¡T >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ‘· <˚ø<£ X˚ q‚ ã\dü´ ‘êe
‘˚ÿ∫‘·Ô yê<˚Xø¯ è£ ‘√-_Ûj÷· +‘·T ˆ
‘Í sê»|ü⁄Á‘Í $ì>∑èVü≤´ eT÷&ÛÍ
|üsπ wüß ‘˚ uÛ≤esTT‘·T+ Á|üu≤Û eyéT ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` @ø£<X˚ q‚ ` ã\dü´ ` ‘êe‘Y ` øπ ∫‘Y ` ‘·e ` Ä<˚Xø¯ è£ ‘·'
` n_Ûj÷· +‘·T ` ‘Í ` sê»|ü⁄Á‘Í ` $ì>∑èVü≤´ ` eT÷&ÛÍ ` |üsπ wüß ` ‘˚ `
uÛ≤esTT‘·T+ ` Á|üu≤Û eyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y ‘·e Ä<˚Xø¯ è£ ‘·' øπ ∫‘Y ã\dü´ @ø£<X˚ q‚ düV≤ü eT÷&ÛÍ ‘Í
sê»|ü⁄Á‘Í $ì>∑èVü≤´ |üsπ wüß ‘˚ Á|üu≤Û e+ uÛ≤esTT‘·T+ ‘êe‘Y n_Ûj÷· +‘·T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R n+<äTe\q, ‘·q R ˙jÓTTø£ÿ, Ä<˚Xø¯ è£ ‘·' R Ä»„qT
HÓsy¡ s˚ T¡ Ãyês¡T, øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, ã\dü´ R ôdq’ éTTjÓTTø£ÿ, @ø£<X˚ q‚ (düV≤ü )
Rˇø£ uÛ≤>∑eTT‘√>∑÷&ç, $ì>∑èVü≤´ R ìÁ>∑V≤æ +∫, |üsπ wüß R X¯Á‘·Te⁄\+<äT, ‘˚ R
˙jÓTTø£ÿ, Á|üuÛ≤e+ R eTVæ≤eTqT, uÛ≤esTT‘·T+ R yÓ\¢&ç+#·T≥¬ø’, ‘êe‘Y R
eTT+<äT>±, n_Ûj÷· +‘·T R m<äTs¡T yÓfió¯ <¢ Tä s¡T >±ø£!
‹\ø£eTT, sê. •s√eTDÏ :` sê»|ü⁄Á‘Í $ì>∑èVü≤´ ` (Äqj·T+‘·T Ç‹ X‚wü')
sêeT\ø£ÎDT\qT ã+~Û+∫ ‘Ó#ÃÓ <äsT¡ >±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+<äT#˚ nbÕs¡yTÓ qÆ {Ïº ˙ ôdq’ éTT˝À ˙ eTqdüT‡ HÓi–Ï ˙ j·÷»„qT
#·øÿ£ >± HÓiy˚sT¡ Ãq{Ïº ø=+‘·eT+~ Ms¡T\T eT÷&ÛTÉ ˝…q’ Ä sê»|ü⁄Á‘·T\ ø£&É øπ –
yê]ì uÛj Ñ T· Á>∑dTü \Ô T>± #˚dæ Ä X¯Á‘·Tôdq’ éTTq+<äT ˙ Á|üu≤Û eeTTqT ‘Ó*j·TCÒjT· T≥¬ø’
eTT+<äT>∑ q≥≈£î yÓfió¯ <¢ Tä s¡T >±ø£!
XÀ¢ˆˆ ìXÊ#·sêD≤ eT~Ûb˛-qT»dü´
$;ÛwDü k˛´‘·eÔ Tyêø£´ $Twüyº Té ˆ
(52) ` ~«|ü+#êX¯düs¡Z 229
»Á>±Vü≤ ãT<ëΔ´ düTs¡˝Àø£XÁ¯ ‘·T
s¡àVü‰ã˝À sêø£då sü ê»eTTK´' ˆˆ 26
ª <ä÷‘·e<Ûäìyês¡D+μμ HêeT
|ü+#êX¯dü‡s¡Z'.
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` ìXÊ#·sêD≤yéT ` n~Û|'ü ` nqT»dü´ ` $;ÛwDü dü´ ` ñ‘·eÔ Tyêø£ýéT
` Çwüyº Té ` »Á>±Vü≤ ` ãT<ëΔ´ ` düTs¡˝Àø£XÁ¯ ‘·T' ` eTVü‰ã\' ` sêø£då sü ê»eTTK´' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ìXÊ#·sêD≤+ n~Û|'ü düTs¡˝Àø£XÁ¯ ‘·T' eTVü‰ã\' sêø£då sü ê»eTTK´'
(dü') nqT»dü´ $;ÛwD ü dü´ Çwüyº Té ñ‘·eÔ Tyêø£´+ ãT<ëΔ´ »Á>±Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ìXÊ#·sêD≤+ R sêø£ådüT\≈£î, n~Û|ü' R Á|üuÛÑTyÓ’qyê&ÉTqT,
düTs¡˝Àø£XÁ¯ ‘·T' R <˚e˝Àø£eTTq≈£î X¯Á‘·TyÓq’ yê&ÉTqT, eTVü‰ã\' R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT,
sêø£ådüsê»eTTK´' R sêø£ådüsêE\˝À ÁX‚wüß˜&ÉTqT n>∑T, (dü' R Ä sêeDT&ÉT)
nqT»dü´ R ‘·eTTà&Ó’q, $;ÛwüDdü´ R $;ÛwüDTìjÓTTø£ÿ, Çwüº+ R q∫Ãq{Ïº,
ñ‘·eÔ Tyêø£´+ R y˚T˝…q’ e÷≥qT, ãT<ëΔ´ R ì•Ã‘·yTÓ qÆ ãT~Δ#‘˚ ,· »Á>±Vü≤ R
d”«ø£]+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då Tü \≈£î Á|üuTÑÛ e⁄qT, <˚e‘·\≈£î X¯Á‘·Te⁄qT n>∑T Ä sêeDT&ÉT
‘·q ‘·eTTà&Ó’q $;ÛwüDT&ÉT |ü*øÏq sTTwüºyÓTÆq Ä e#·qeTTqT ìX¯Ãj·TãT~Δ‘√
q+^ø£]+#ÓqT.
ªª<ä÷‘·e<Ûìä yês¡DeTTμμ nqT
@ã~¬s+&Éedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
Á‹|ü+#êX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü ‘·<«ä #·q+ ÁX¯ó‘ê« <äXÁ¯ ^y√ eTVü‰ã\' ˆ
<˚Xø¯ ±\Væ≤‘·+ yêø£´+ ÁuÛ≤‘·T s¡T‘·sÔ ¡ eTÁãM‘Y ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` ‘·‘Y ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` <äXÁ¯ ê' ` eTVü‰ã\',
<˚Xø¯ ±\Væ≤‘·+ ` yêø£´+ ` ÁuÛ≤‘·T' ` ñ‘·sÔ y¡ Té ` nÁãM‘Y.
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ã\' <äX¯Áê' ‘·dü´ ‘·<ä«#·q+ ÁX¯ó‘ê« ÁuÛ≤‘·T'
<˚Xø¯ ±\Væ≤‘·+ yêø£ýéT ñ‘·sÔ y¡ Té nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ã\' R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ , <äXÁ¯ ê' R sêeDT&ÉT, ‘·d´ü R
Ä $;ÛwD ü Tì jÓTTø£ÿ, ‘·‘Y e#·q+ R Ä e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, ÁuÛ≤‘·T' R
k˛<äsT¡ q≈£î, <˚Xø¯ ±\Væ≤‘·+ R <˚Xe¯ TTq≈£îqT, ø±\eTTq≈£îqT Væ≤‘·yTÓ qÆ {Ï,º yêø£´+
R e#·qeTTqT, ñ‘·sÔ +¡ R düe÷<ÛëqeTT>±, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª<˚Xø¯ ±\Væ≤‘·+μ ` $;ÛwDü Tì e#·qeTT <˚Xø¯ ±˝À∫‘·yTÓ qÆ <äì
nq«sTT+#·Tø=qe˝…qT.
sê.•s√eTDÏ :` ªeTVü‰ã\'μ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªeTVü‰‘·àq'μ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
nq>± eTVü‰‘·Tà&Óq’ $;ÛwD ü Tì jÓTTø£ÿ e÷≥qT $ì j·Tì nq«j·TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰ã\XÊ*j·T>∑T <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT $;ÛwDü Tì e#·qeTT\qT Ä\øÏ+∫
<˚Xø¯ ±˝À∫‘·eTT>∑ düe÷<ÛëqeTT #Ó|ü #·T ‘·q ‘·eTTàìp∫ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ düeT´ >∑Tø£+Ô Væ≤ uÛeÑ ‘ê <ä÷‘·e<Ûë´ $>∑]Ω‘ê ˆ
neX¯´+ ‘·T e<Ûë <äq´' ÁøÏjT· ‘ê eTdü´ ìÁ>∑V≤ü ' ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düeT´ø˘ ` ñø£+Ô ` Væ≤ ` uÛeÑ ‘ê ` <ä÷‘·e<Ûë´ ` $>∑]Ω‘ê `
neX¯´+ ` ‘·T ` e<Ûë‘Y ` nq´' ` ÁøÏjT· ‘êyéT ` ndü´ ` ìÁ>∑V≤ü ' ˆˆ
(53) ` Á‹|ü+#êX¯düs¡Z 231
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛeÑ ‘ê düeT´ø˘ ñø£+Ô Væ≤, <ä÷‘·e<Ûë´ $>∑]Ω‘ê, neX¯´+ ndü´
e<Ûë‘Y nq´' ìÁ>∑V≤ü ' ÁøÏjT· ‘êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛeÑ ‘ê R ˙#˚‘,· düeT´ø˘ R ˝…d‡ü >±, ñø£+Ô Væ≤ R #Ó|Œü ã&çq~
düTe÷!, <ä÷‘·e<Ûë´ R <ä÷‘·e<Û,ä $>∑]Ω‘ê R ì+<äýÓTqÆ ~, neX¯´+ R ‘·|Œü ø£,
ndü´ R MìøÏ, e<Ûë‘Y R e<Ûøä +£ f…, nq´' R y˚s¬ q’ {Ï,º ìÁ>∑V≤ü ' R <ä+&ÉqeTT,
ÁøÏjT· ‘ê+ R #˚jT· ã&ÉT>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` <ä÷‘·e<Ûä ì+<Û´ä yÓTqÆ ~ j·Tì ˙e⁄ ˝…d‡ü >∑ ‘Ó*|æ‹$. n+<äT#˚
˙‘·ìì Ç|ü&ÉT #·+|ü⁄≥ e÷ì y˚i=ø£ $<Ûyä TÓ qÆ <ä+&ÉqeTT $~Û+#·e˝…qT.
XÀ¢ˆˆ ø£|H” ê+ øÏ\ ˝≤+>∑÷\ $Twü+º uÛeÑ ‹ uÛ÷Ñ wüDyéT ˆ
‘· <äd´ü B|ü´‘ê+ oÁ|òTü + ‘˚q <ä>π qΔ >∑#Ã· ‘¤ T· ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£|H” ê+ ` øÏ\ ` ˝≤+>∑÷\yéT ` Çwü+º ` uÛeÑ ‹ ` uÛ÷Ñ wüDyéT `
‘·‘Y ` ndü´ ` B|ü´‘ê+ ` oÁ|òTü + ` ‘˚q ` <ä>π qΔ ` >∑#Ã· ‘¤ T· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|”Hê+ ˝≤+>∑÷\yéT Çwüº+ uÛÑ÷wüD+ uÛÑe‹ øÏ\. (‘·‘Y)
oÁ|òTü + ndü´ ‘·‘Y B|ü´‘ê+, <ä>π qΔ ‘˚q >∑#Ã· ‘¤ T· ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|H” ê+ R yêqs¡T\≈£î, ˝≤+>∑÷˝+ R ‘√ø£, Çwü+º R Á|æjT· yÓTqÆ ,
uÛ÷Ñ wüD+ R n\+ø±s¡eTT, uÛeÑ ‹ øÏ\ R n>∑TqT >∑<ë! (‘·‘Y R n+<äTe\q)
oÁ|òüT+ R yÓ+≥H˚, ndü´ R á‘·ìjÓTTø£ÿ, ‘·‘Y R Ä yê\eTT, B|ü´‘ê+ R
ø±\Ãã&ÉT>±ø£, <ä>π qΔ R ø±\Œã&çq{Ï,º ‘˚q R Ä ‘√ø£‘√, >∑#Ã· ‘¤ T· R yÓ&\É TqT>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø√‘·T\≈£î ‘·eT ‘√ø£ $TøÏÿ* Á|æjT· yÓTqÆ ÄuÛsÑ D¡ eTT e+{Ï~ >∑<ë!
ø±ã{Ïº yÓ+≥H˚ Ä ‘√ø£≈î£ ì|üu…{ºÏ n+{Ï+|ü⁄eTT. n|ü&ÉT ø±* |ü⁄+&Óq’ ‘√ø£
‘√&ÉH˚ ‘·q j·T»e÷ì <ä>sZ∑ ≈¡ î£ n‘·&TÉ yÓ&\É >∑\&ÉT!
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· |üX´¯ + ‹«eT+ Bq eT+>∑ys’Ó ÷¡ |ü´ø£]Ù‘·yTé ˆ
dü$TÁ‘·C≤„‘j · T· dü‡sπ « u≤+<Ûyä ê dü‡düTVü≤è»®Hê' ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` |üX´¯ +‘·T ` ÇeT+ ` BqyéT ` n+>∑ys’Ó ÷¡ |ü´ø£]Ù‘·yTé ,
dü$TÁ‘·C≤„‘j · T· ' ` düsπ « ` u≤+<Ûyä ê' ` düdTü Vü≤è»®Hê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' n+>∑yÓ’s¡÷|ü´ø£]Ù‘·yéT ÇeT+ Bq+ dü$TÁ‘·C≤„‘·j·T'
düdTü Vü≤è»®Hê' u≤+<Ûyä ê' düsπ « |üX´¯ +‘·T.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, n+>∑ys’Ó ÷¡ |ü´ø£]Ù‘·+ R nej·TeeTT\jÓTTø£ÿ
$ø±s¡eTT#˚ |”&ç+|üã&çq{Ïº, Bq+ R BqT&Ó’j·TTqï{Ïº, ÇeT+ R á‘·ìì,
dü$TÁ‘·C≤„‘j
· T· ' R $TÁ‘·T\‘√&ÉqT C≤„‘T· \‘√&ÉqT >∑÷&çqyês¡TqT, düdTü Vü≤è»®Hê'
R nqTs¡≈î£ ˝Ô q’… »qT\‘√ >∑÷&çqyês¡Tq>∑T, u≤+<Ûyä ê' R ã+<ÛTä e⁄\T, düsπ « R
m\¢sT¡ qT, |üX´¯ +‘·T R ‹\øÏ+‘·Ts¡T>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·>T∑ \ã&çq ‘√ø£‘√ ‘·qyê] ø£&øπÉ –q|ü⁄&ÉT n+>∑yø’Ó \£ éTT H=+~
Bqdæ‹ú ˝À qTqï{Ïº Mìì á‘·ì $TÁ‘·T\TqT C≤„‘T· \TqT Çwüß\º TqT ã+<ÛTä e⁄\TqT
m\¢sT¡ qT ndüV≤æ ´+#·Tø=qT#·T p‘·Ts¡T >±ø£!
XÀ¢ˆˆ ÄC≤„|j
ü T· Á<ëø£ùå d+Á<ä' |ü⁄s¡+ düs«¡ + dü#‘· «· s¡yTé ˆ
˝≤+>∑÷˝Òq Á|üBù|qÔ s¡ø√å _Û' |ü]D°jT· ‘êyéT ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÄC≤„|j ü T· ‘Y ` sêø£ùå d+Á<ä' ` |ü⁄s¡+ ` düs«¡ + ` dü#‘· «· s¡yTé ,
˝≤+>∑÷˝Òq ` Á|üBù|qÔ ` s¡ø√å _Û' ` |ü]D°jT· ‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£ùå d+Á<ä' Á|üBù|qÔ ˝≤+>∑÷˝Òq dü#‘· «· s¡+ |ü⁄s¡+ s¡ø√å _Û'
|ü]D°jT· ‘êyéT (Ç‹) ÄC≤„|j ü T· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü#·‘·«s¡+ R M~∏eTT+–fi¯¢‘√ >∑÷&çq, |ü⁄s¡+ düs¡«+ R
|ü≥Dº eT+‘·jT· TqT, Á|üBù|qÔ R <äV≤æ +|üã&çq{Ï,º ˝≤+>∑÷˝Òq R ‘√ø£‘√, (nj·T+
R á yêqs¡T&ÉT), s¡ø√å _Û' R sêø£då Tü \#˚, |ü]D°jT· ‘ê+ R rdæø=ì b˛ã&ÉT>±ø£!
(Ç‹ R nì) sêø£ùå d+Á<ä' R sêeD≤düTs¡T&ÉT, ÄC≤„|j ü T· ‘Y R ÄC≤„|+æ #ÓqT.
‹\ø£eTT :` ª|ü⁄s¡+ düs¡«+ |ü]D°j·T‘ê+μ ` ‘·q |ü≥ºDeT+‘·j·TT Á‹|ü≥
m+<äT\ø£ì j·Tq>± ‘·q eTVü‰ã\eTT, eTVü≤<ÓX’ «¯ s¡éTT, ‘·q <äTs¡eZ TT\T, ‘·qjÓTTø£ÿ
q>∑sy¡ u’Ó eÑÛ eTT X¯Á‘·Te⁄ ‘Ó*dæø=ì ÄX¯Ãs¡´|ü&TÉ ≥¬ø’ j·Tì sêeDTì uÛ≤eeTT.
sê. •s√eTDÏ :` ‘√ø£q+{Ï+∫ •øÏå+|üã&çq Vü≤qTeT+‘·Tì #·÷∫ á‘·ì#˚
#·+|üã&çq yê] ã+<ÛäTe⁄\TqT Åd”Ô\TqT ‘·eT <äT'KeTTqT eTi∫b˛e⁄<äTs¡ì
sêeDTì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·>T∑ \ã&ÉT#·Tqï ‘√ø£‘√ á‘·ìì eTq |ü≥Dº |ü⁄ M<∏Tä \qìï≥qT
eTq sêø£ådüT\T Á‹|æŒ rdæø=ì yÓfiË¢<äs¡T>±ø£ j·Tì sêeDT&ÉT ‘·q uÛÑ≥T\≈£î
ÄC≤„|æ+#ÓqT.
(53) ` Á‹|ü+#êX¯düs¡Z 233
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü ‘·<«ä #·q+ ÁX¯ó‘ê« sêø£kå Õ' ø√|üøs£ ÿ¡ XÊ' ˆ
y˚wj ºü T· +‹ düà ˝≤+>∑÷˝+ J¬s'Ìí ø±sêŒdüø¬ '’ |üf'Æ… ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` ‘·‘Y ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` sêø£kå Õ' ` ø√|üøs£ ÿ¡ XÊ' `
y˚wj ºü T· +‹ ` düà ` ˝≤+>∑÷\+ ` J¬s'Ìí ` ø±sêŒdüø¬ '’ ` |üf'… Æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dü´ ‘·‘Y e#·q+ ÁX¯ó‘ê« sêø£åkÕ' ø√|üø£s¡ÿXÊ' (dü+‘·')
˝≤+>∑÷\+ ø±sêŒdüø¬ '’ J¬s'Ìí |üf'Æ… y˚wj ºü T· +‹ düà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø√|üøs£ ÿ¡ XÊ' R Áø√<Ûeä TT#˚ Á≈£Ls¡T˝…j ’ T· Tqï{Ï,º sêø£kå Õ' R sêø£då Tü \T,
‘·d´ü R Ä sêeDTìjÓTTø£ÿ, ‘·‘Y e#·q+ R Ä e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, ˝≤+>∑÷\+
R ‘√ø£qT, J¬s'Ìí R bÕ‘·ã&çq{Ï,º ø±sêŒdüø¬ '’ R q÷\T dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ {Ï,º |üf'Æ… R
eÅdeÔü TT\‘√, y˚wj ºü T· +‹ düà R #·T≥ºu≥
… Tº#T· +&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Áø√<Ûëy˚Xe¯ TT H=+~j·TTqï j·T#·{Ï sêø£då uü ≥ÑÛ T\T sêeDT&ÉT |ü*øÏq
e÷≥\qT $ìq+‘·H˚ Js¡íyÓTÆ j·TTqï q÷\Tã≥º\qT ‘Ó∫Ã Vü≤qTeT ‘√ø£≈£î
#·T≥ºu…≥º<=&É–].
XÀ¢ˆˆ dü+y˚w´ºü e÷H˚ ˝≤+>∑÷˝Ò eés¡‘Δ · eTVü‰ø£|'æ ˆ
X¯ówüÿ $T+<Ûqä e÷kÕ<ä´ eH˚ wæ«e VüQ‘êX¯q' ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü+y˚w´ºü e÷H˚ ` ˝≤+>∑÷˝Ò ` eés¡‘Δ · ` eTVü‰ø£|'æ , X¯ówüÿyéT `
Ç+<Ûqä + ` ÄkÕ<ä´ ` eH˚wßü ` Çe ` VüQ‘êX¯q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ˝≤+>∑÷˝Ò dü+y˚w´ºü e÷H˚ (dü‹) eTVü‰ø£|'æ , X¯ówüÿyéT Ç+<Ûqä +
ÄkÕ<ä´ VüQ‘êX¯q' Çe eés¡‘Δ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ˝≤+>∑÷˝Ò R yê\eTT, dü+y˚wüºé÷H˚ (dü‹) R
#·T≥ºu…≥ºã&ÉT#·T+&É>±, eTVü‰ø£|æ' R yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ó’q Vü≤qTeT, eH˚wüß R
n&Ée⁄\j·T+<äT, X¯ówüÿyéT R m+&çb˛sTTq, Ç+<Ûqä yéT R ø£fqº… T, ÄkÕ<ä´ R #˚],
VüQ‘êX¯q' Çe R n–ï¨Á‘·T&ÉTe˝…, eés¡‘Δ · R e]Δ\T¢#T· +&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêø£då uü ≥ÑÛ T\T ‘·q ‘√ø£qT bÕ‘·>T∑ &É\¶ ‘√ n≥T¢ #·T≥ºu≥… Tº#T· +&É>±
n&É$˝À m+&ÉTø£f\º… T \_Û+∫q|ü&ÉT n–ï<˚e⁄&ÉT $»è+_Û+∫q≥T¢ Vü≤qTeT ‘·q
X¯Øs¡eTT‘√ $TøÏÿ*>∑ ô|]–b˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ ‘Ó’˝Òq |ü]wæ #ê´<∏ä ‘˚ -–ï+ ‘· Á‘êebÕ‘·jT· Hé ˆ
˝≤+>∑÷˝Òq Á|üBù|qÔ sêø£kå Õ+ kÕÔ qbÕ‘·jT· ‘Y ˆ
dü ‘·T s√wü|Øü ‘ê‘êà u≤\dü÷s¡´düe÷qq' ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘Ó˝’ qÒ ` |ü]wæ#´· ` n<∏ä ` ‘˚ ` n–ï+ ` ‘·Á‘· ` nebÕ‘·jT· Hé
` dü' ` ‘·T ` s√wü|Øü ‘ê‘êà ` u≤\dü÷s¡´düe÷qq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä ‘˚ ‘Ó˝’ qÒ |ü]wæ#´· ‘·Á‘· n–ïyéT nebÕ‘·jT· Hé. Á|üBù|qÔ
˝≤+>∑÷˝Òq u≤\dü÷s¡´düe÷qq' dü' ‘·T s√wü|üØ‘ê‘êà (düHé) ‘êHé sêø£åkÕHé
˝≤+>∑÷˝Òq nbÕ‘·jT· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R n≥T|æeTà≥, ‘˚ R Ä sêø£då Tü \T, ‘Ó˝’ qÒ R q÷HÓ‘√,
|ü]wæ#´· R ‘·&|ç ,æ ‘·Á‘· R Ä ‘√ø£jT· +<äT, n–ï+ R ì|üqT, nbÕ‘·jT· Hé R
|ü&yÉ d˚ ]æ . Á|üBù|qÔ R eT+&ÉT#·Tqï{Ï,º ˝≤+>∑÷˝Òq R ‘√ø£‘√, u≤\dü÷s¡´düe÷qq'
R ˝Ò‘· dü÷s¡T´ì‘√ düe÷qyÓTqÆ eTTKeTT >∑*qZ {Ï,º dü' ‘·T R Ä Vü≤qTeT n|ü&ÉT,
s√wü|Øü ‘ê‘êà (düH)é R Áø√<Ûeä TT#˚ ì+&çq eTqdüT‡ >∑\yê&É>T∑ #·T, ‘˚q ˝≤+>∑÷˝Òq
R Ä ‘√ø£‘√, ‘êHé sêø£kå ÕHé R Ä sêø£då Tü \qT, nbÕ‘·jT· ‘Y R |ü&>É =f…qº T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü sêø£då uü ≥ÑÛ T\T ‘√ø£≈î£ #·T≥ºu{… qºÏ Ä bÕ‘·>T∑ &É\¶ qT q÷HÓ‘√
‘·&|ç æ <ëìøÏ ì|üqT eTT{Ï+º ∫]. eT+&ÉT#·Tqï{Ïº ‘·q ‘√ø£‘√ ˝Ò‘· dü÷s¡T´ìe+{Ï
‘˚»düT‡>∑\ Vü≤qTeT rÁeyÓTqÆ Áø√<Ûëy˚Xe¯ TTH=+~ eT+&ÉT#·Tqï Ä ‘√ø£‘√&ÉH˚ n#·{Ï
sêø£då Tü \qT ‘·i$Ï T |ü&>É =f…qº T.
XÀ¢ˆˆ ˝≤+>∑÷\+ dü+Á|üB|ü+Ô ‘·T Á<äwßü +º ‘·d´ü Vü≤q÷eT‘·' ˆ
düV≤ü ÅduÔ” ≤\eè<ëΔXÃ¯ »>∑Tà' Á|”‘ê ìXÊ#·sê' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ˝≤+>∑÷\+ ` dü+Á|üB|ü+Ô ` ‘·T ` Á<äwßü +º ` ‘·d´ü ` Vü≤q÷eT‘·'
` düV≤ü ÅduÔ” ≤\eè<ëΔ' ` #· ` »>∑Tà' ` Á|”‘ê' ` ìXÊ#·sê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dü´ Vü≤q÷eT‘·' dü+Á|üB|üÔ+ ˝≤+>∑÷\+ Á<äwüßº+ Á|”‘ê'
ìXÊ#·sê' düV≤ü ÅduÔ” ≤\eè<ëΔ' »>∑Tà'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dü´ Vü≤q÷eT‘·' R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ , dü+Á|üB|üÔ+ R
eT+&ÉT#·Tqï{Ï,º ˝≤+>∑÷\+ R ‘√ø£qT, Á<äwßü +º R #·÷#·T≥¬ø,’ Á|”‘ê' R dü+‘√wüeTT
H=+~q{Ï,º ìXÊ#·sê' R sêø£då Tü \T, düV≤ü ÅduÔ” ≤\eè<ëΔ' R Åd\Ô” ‘√&ÉqT eè<äT\Δ ‘√&ÉqT
>∑÷&çqyê¬s,’ »>∑Tà' R #˚]].
(53) ` Á‹|ü+#êX¯düs¡Z 235
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ n+{Ï+#·ã&ç eT+&ÉT#·Tqï{Ïº Ä Vü≤qTeT ‘√ø£qT #·÷∫
Äq+~+#·T≥¬ø’ ≈£î‘·÷Vü≤\eTT‘√ q>∑s¡eTT˝Àì sêø£ådüT\T Åd”Ô u≤\ eè<äTΔ\‘√
düV‰ü n#·≥≈£î #˚sT¡ ø=ì].
XÀ¢ˆˆ dü uÛÑ÷j·T dü‡+>∑‘Ó’' Á≈£L¬s’' sêø£åôd’ s¡Ω]dü‘·ÔeT' ˆ
ìã<ä'Δ ø£è‘·yê ˙«s¡ dü‘Ô êÿ\dü<èä o+ eT‹yéT ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' uÛ÷Ñ j·T' ` dü+>∑‘'’Ó ` Á≈£Ls¬ '’ ` sêø£ôå d'’ ` Vü≤]dü‘eÔ· T'
`ìã<ä'Δ ` ø£è‘·yêHé ` Ms¡' ` ‘·‘êÿ\dü<èä o+ ` eT‹yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+>∑‘Ó’' Á≈£L¬s’' sêø£åôd’' uÛÑ÷j·T' ìã<äΔ' (düHé) Ms¡' dü'
Vü≤]dü‘eÔ· T' ‘·‘êÿ\dü<èä o+ eT‹+ ø£è‘·yêHé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+>∑‘'’Ó R >∑T$T≈£L&çq{Ï,º Á≈£Ls¬ '’ R Á≈£Ls¡T˝…q’ {Ï,º sêø£ôå d'’ R
sêø£då Tü \#˚, uÛ÷Ñ j·T' R ‹]–, ìã<ä'Δ R ã+~Û+|üã&çq{Ï,º Ms¡' R Ms¡T&Óq’ , dü'
Vü≤]dü‘eÔ· T' R Ä yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ TÉ , ‘·‘êÿ\<äèo+ R Ä düeTj·TeTTq≈£î ‘·–q{Ï,º
eT‹+ R Ä˝À#·qeTTqT, ø£è‘·yêHé R #˚dqæ yê&ÜjÓTqT.
‹\ø£eTT :` ª‘·‘êÿ\dü<èä o+ eT‹+ ø£è‘·yêHéμ sêø£då Tü \ ã+<Ûqä eTT\qT ‘˚*ø£>±
Á‘Ó+|ü⁄ø=q>∑\yê&ÉsTTq|üŒ{ÏøìÏ düeTjÓ÷∫‘·eTT>∑ ‘·qqT ìÁ>∑V≤æ +#·Tø=ì á ô|’
$<Ûeä TT>± Ä˝À∫+#Óqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·Ã≥≈£î #˚]q <äTsêàs¡T˝Z q’… sêø£då Tü \T Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeTqT ‹]–
>∑{Ïº>∑ ã+~Û+#·T#·T+&É>± Vü≤qTeT yê{Ïì düVæ≤+#·T#·T düeTjÓ÷∫‘·eTT>∑
ì{≤¢˝À∫+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ø±eT+ K\T q y˚T X¯ø±Ô ìã<äkΔ Õ´|æ sêø£kå Õ' ˆ
∫Û‘êÔ « bÕXÊq‡eTT‘·Œ‘·´ Vü≤HêéTVü≤ $Te÷Hé |ü⁄q' ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±eT+ ` K\T ` q ` y˚T ` X¯ø±Ô' ` ìã<ädΔ ´ü ` n|æ ` sêø£kå Õ'
` ∫Û‘êÔ « ` bÕXÊHé ` düeTT‘·Œ‘·´ ` Vü≤HêýéT ` nVü≤yéT ` Çe÷Hé ` |ü⁄q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ìã<ädΔ ´ü n|æ y˚T sêø£kå Õ' ø±eT+ q X¯ø±Ô' K\T. nVü≤+
bÕXÊHé ∫Û‘êÔ « düeTT‘·Œ‘·´ |ü⁄q' Çe÷Hé Vü≤HêýéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ìã<ädΔ ´ü n|æ R ø£≥ãº &çq yê&ÉHq’Ó |üŒ{ÏøìÏ , y˚T R Hê≈£î, sêø£kå Õ'
R sêø£då Tü \T, (n|üøs£ T¡ +Ô R Vü‰ì#˚jT· T≥≈£î), ø±eT+ R m+‘·e÷Á‘·eTT, X¯ø±Ô' q
K\T R düeTs¡T\ú T ø±s¡T >∑<ë! nVü≤+ R H˚qT, bÕXÊHé R ã+<Ûqä eTT\qT, ∫Û‘ê«
R Á‘Ó+|ü⁄ø=ì, düeTT‘·Œ‘·´ R MT~øÏ m–]b˛sTT, Çe÷Hé R á s¡øÿ£ düT\qT, |ü⁄q'
R ‹]–, Vü≤HêýéT R #·+|ü>\∑ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT ã+~Û+|üã&çq|üŒ{ÏøìÏ á sêø£då Tü \T qH˚ï$Tj·TT #˚jT· C≤\s¡T.
@\qq Hê≈£î ø±e\dæq|ü&ÉT H˚˙ ã+<Ûqä eTT\qT #Û~˚ +#·Tø=ì á sêø£då Tü \
q+<äsq¡ T eTi\ Vü≤‘·e÷s¡Ã>∑\qT.
XÀ¢ˆˆ j·T~ uÛsÑ èÔ¡ Væ≤‘êsêújT· #·s+¡ ‘·+ uÛsÑ Ô¡ èXÊdüHê‘Y ˆ
ã<Ûïä + ‘˚´‘˚ <äTsê‘êàH√ q‘·T y˚T ìwüÿ è‹' ø£è‘ê ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘êsêújT· ` #·s+¡ ‘·+ ` uÛsÑ Ô¡ ŒXÊdüHê‘Y ` ã<Ûïä +‹
` @‘˚ ` <äTsê‘êàq' ` q ` ‘·T ` y˚T ` ìwüÿ è‹' ` ø£è‘ê ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘êsêújT· #·s+¡ ‘·+ (e÷+) @‘˚ <äTsê‘êàq' uÛsÑ Ô¡ èXÊdüHê‘Y
ã<Ûïä +‹ j·T~ y˚T ìwüÿ è‹' ‘·T q ø£è‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘êsêújT· R Á|üuTÑÛ e⁄jÓTTø£ÿ Væ≤‘·eTT ø=i¬ø,’ #·s+¡ ‘·+ R
#·]+#·T #·Tqï{Ï,º (e÷+ R qqTï) @‘˚ <äTsê‘êàq' R á <äTsêàs¡T\Z T, ã<Ûïä +‹
j·T~ R ã+~Û+∫q jÓT&É\, y˚T R Hê≈£î, ìwüÿ è‹' ‘·T R Á|ürø±s¡eTT e÷Á‘·eTT,
q ø£è‘ê R #˚jT· ã&É<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê Á|üuTÑÛ e⁄jÓTTø£ÿ y˚T\Tø=i≈£î H˚qT #·]+#·T#·T+&É>± q˙ï <äTsêàs¡T\Z T
‘·eT Á|üuÛÑTyÓ’q sêeDTì j·÷»„qqTdü]+∫ ã+~Û+∫q+‘· e÷Á‘·eTTq Hêô|’
|ü>B∑ s¡TÃø=qT≥ »s¡T>∑<Tä >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ düsπ «cÕy˚Te |üsê´b˛Ô sêø£kå ÕHê eTVü≤+ j·TT~Û ˆ
sêeTdü´ øÏ+‘·T Á|”‘´· s¡+ú $wüV≤æ ùw´ -Vü≤ MT<äèX¯yTé ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düsπ «cÕyéT ` @e ` |üsê´|ü'Ô ` sêø£kå ÕHêyéT ` nVü≤yéT ` j·TT~Û
` sêeTdü´ ` øÏ+ ` ‘·T ` Á|”‘´· s¡+ú ` $wüV≤æ ùw´ ` nVü≤yéT ` á<äèX¯yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ j·TT~Û düsπ «cÕ+ sêø£kå ÕHê+ |üsê´|ü'Ô @e, øÏ+‘·T
sêeTdü´ Á|”‘´· s¡yú Té á<äèX¯yTé (πøX¢ +¯ ) nVü≤+ $wüV≤æ ùw´ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TT~Û R j·TT<äΔeTTq+<äT, düπs«cÕ+ sêø£åkÕHê+ R m\¢s¡T
(53) ` Á‹|ü+#êX¯düs¡Z 237
sêø£då Tü \≈£îqT, nVü≤+ R H˚qT, |üsê´|ü'Ô @e R dü]|ü&qç {Ïyº ê&ÉH,˚ øÏ+‘·T R ø±ì,
sêeTdü´ R sêeTTìjÓTTø£ÿ, Á|”‘´· s¡+ú R Á|”‹ø=i¬ø,’ á<äèX¯+ R á $<Ûyä TÓ qÆ ,
(πøX¢ +¯ R øπ X¢ e¯ TTqT) nVü≤+ R H˚qT, $wüV≤æ ùw´ R düV≤æ +#Ó<qä T.
‹\ø£eTT :` ªsêeTdü´ Á|”‘·´s¡ú+μ ` düs¡«sêø£ådüT\qT dü«j·TeTT>∑ e~Û+#·T≥#˚
lsêeTTq≈£î >∑\T>∑Tq{Ïº Á|”‹øÏ $|òüTïeTT >∑\T>∑≈£î+&É H˚˙ ã+<Ûäqπø¢X¯eTTqT
düV≤æ +#Ó<qä ì uÛ≤eeTT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡T\ú T :` lsêeTTì#˚ düs«¡ sêø£då ü dü+Vü‰s¡eTT Á|ü‹»„ #˚jT· ã&çjT· T+&ÉT≥#˚
Á|üdTü ‘Ô e· TT ‘·qø° ã+<Ûqä eTT nee÷qø£sy¡ TÓ qÆ |üŒ{ÏøÏ ‘êqT ‘·q Á|üuTÑÛ e⁄ Á|”‹ø=i¬ø’
düV≤æ +‘·Tqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·TT<äeΔ TTq $»è+_Û+∫ Ç#·Ã{Ï sêø£då Tü \ HÓ\s¢ q¡ T eT≥Tºô|≥Tº≥≈£î
H˚H=ø£ÿ&ÉH˚ #ê\T<äTqT >±ì X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡ø±s¡éTT lsêeTTì~ >±ã{Ïº n‘·ìøÏ
Á|”‹ø£se¡ TT>∑ Ä |üì n‘·ìøπ $&É∫ô|{Ïº H˚˙ dü«\ŒyÓTqÆ øπ X¢ e¯ TTqT zs¡TÃø=+<äTqT>±ø£!
XÀ¢ˆˆ \+ø± #ês¡sTT‘·yê´ yÓ’ |ü⁄qπse uÛyÑ ˚ ~‹ ˆ
sêÁ‘Í qVæ≤ düT<äècÕº y˚T <äTs¡øZ s£ à¡ $<Ûëq‘·' ˆ
neX¯ý˚Te Á<äwyºü ê´ eTj·÷ \+ø± ìXÊø£j å T˚ ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` \+ø± ` #ês¡sTT‘·yê´ ` yÓ’ ` |ü⁄q' ` @e ` uÛyÑ ‘˚ Y ` Ç‹ `
sêÁ‘Í ` q ` Væ≤ ` düT<äècÕº ` y˚T ` <äTs¡øZ s£ à¡ $<Ûëq‘·', neX¯ýéT ` @e `
Á<äwyºü ê´ ` eTj·÷ ` ˝+ø± ` ìXÊø£j å T˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` \+ø± |ü⁄q' @e #ês¡sTT‘·yê´ uÛÑy˚‘Y Ç‹ sêÁ‘Í y˚T
<äTs¡øZ s£ à¡ $<Ûëq‘·' q Væ≤ düT<äècÕº, \+ø± ìXÊø£j å T˚ neX¯´+ eTj·÷ Á<äwyºü ê´ @e.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \+ø± R \+ø±q>∑se¡ TT, |ü⁄q' R ‹]–, #ês¡sTT‘·yê´ @e R
#·]+|üã&Ée\dæq<˚, uÛyÑ ‘˚ Y R n>∑TqT, Ç‹ R nì, sêÁ‘Í R sêÁ‹j·T+<äT, y˚T R
HêjÓTTø£ÿ, <äTs¡øZ s£ à¡ $<Ûëq‘·' R <äTs¡sZ ø¡ D
å£ ÁøÏjT· jÓTTø£ÿ $<ÛëqeTT e\q, q Væ≤
düT<äècÕº R #·ø£ÿ>± #·÷&Éã&É˝Ò<äT, \+ø± R \+ø±q>∑s¡eTT, ìXÊø£åj˚T R
ÁbÕ‘·'ø±\eTTq+<äT, neX¯´+ R ‘·|üŒø£, eTj·÷ R Hê#˚‘·, Á<äwüºyê´ @e R
#·÷&Ée\dæq<˚.
‹\ø£eTT :` ªsêÁ‘Í <äTs¡Zø£s¡à$<Ûëq‘·'μ ` sêÁ‹düeTj·TeTTq <äTs¡ZeTyÓTÆq
Á|ü<X˚ e¯ TT\+<äT dü+#·]+#·T≥≈£î M\T˝Òøb£ ˛e⁄≥ e\q nì uÛ≤eeTT. ªìXÊø£j å T˚
neX¯ý˚Te Á<äwyºü ê´μ ` nì #Ó|ü ≥#˚ d”‘‘· √ dü+uÛ≤wæ+#·T≥ ø=i≈£î Vü≤qTeT
ø=ìï ~qeTT\T \+ø£˝À Ä–q≥T¢ >±qe#·TÃ#·Tqï~! bòÕ\TZDe÷düeTTq sêeDT&ÉT
d”‘· q|üVü≤]+#·T≥, ÄX¯«j·TT» X¯óø£¢|üø£åeTTq ∫es¡ Vü≤qTeT+‘·Tì Áù|s¡D‘√
|üøeå£ TT ~qeTT\T >∑&TÉ e⁄ì∫Ã, yêqs¡T\qT>∑÷]Ã <ä÷‘·qT ã+|ü⁄≥, |æeTà≥ ø±ØÔø£
X¯óø£Á¢ |ü‹|ü‘T· qÔ d”‘êH˚«wüDø¬ ’ yêqs¡T\T yÓ&\É T≥, e÷s¡•Z s¡ X¯óø£<¢ Xä $¯ THê&ÉT dü+bÕ‹
<äsÙ¡ qeTT. n|ü&˚ düTÁê⁄&=dü–q HÓ\ s√E\ >∑&TÉ e⁄ >∑&∫É q<äì yêqs¡T\T
#Ó|ü ≥, |æeTà≥ @ø±<ä•Hê&ÉT Vü≤qTeT \+ø£≈î£ e#·TÃ≥, Ä sêÁ‹X‚weü TTq+<˚
d”‘q· T <ä]Ù+#·T≥, eTs¡THê&ÉT <ë«<äo~qeTTq eqeTT˝À Ä– Ä sêÁ‹ d”‘q· T
dü«j·TeTT>∑ #·÷#·T≥, Ä sêÁ‹X‚weü TTq+<˚ n#·{øÏ Ï sêeDT&ÉT e#·TÃ≥, n|ü&˚
j·T#·Ã≥ sêeDT&ÉT |ü+Á&Ó+&ÉT e÷düeTT\≈£îqT Ç+ø£ s¬ +&ÉT e÷düeTT\T e÷Á‘·yT˚
$T–*j·TTqïeì ø=~› s√E\T Ç+#·T$T+#·T>± #Ó|ü ≥. eTs¡THê&ÉT Á‘·j÷Ó <äo
ñ<äjT· eTT d”‘e· Tà‘√ dü+uÛ≤wæ+#·T≥, ÄHê{Ï |ü>˝∑ Ò nXÀø£equÛ+Ñ »qeTT yÓTT<ä˝q’… $.
#·‘·Ts¡›•Hê&ÉT nøå±~Ûsêø£ådüe<Ûä, ÄHê&√ ˝Òø£ |ü⁄qï$THê&√ \+ø±<äVü≤qeTT
»]–j·TT+&ÓqT nì ‘Ó*j·Tq>∑TqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª<äTs¡Zø£s¡à$<Ûëq‘·'μ ` q>∑s¡ s¡ø£åDeTTq¬ø’ X¯Á‘·Te⁄\#˚
#˚jT· ã&çq $X‚wyü TÓ qÆ @sêŒ≥T\qT |ü]o*+#·T≥.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT sêÁ‹düeTj·TeTTq d”‘e· TàqT yÓ<≈ä î£ #·T ‹]–q|ü&ÉT Ç#·Ã{Ï
<äTs¡øZ s£ à¡ $<ÛëqeTT eTTqï>∑Tq$ eTi\ #·÷&Ée#·TÃqì H˚qT n|ü&ÉT düŒwüeº TT>±
#·÷&ÉH‹’Ó ì. n+<äTe\q á ñ<äjT· düeTj·TeTTq+<äT \+ø£jT· + <ä+‘·≥qT>∑\
sêeDTì q>∑ss¡ ø¡ D å£ $<ÛëqeTT\qT |ü]o\qeTT>± ‘·|Œü ø£ #·÷&Ée\dæjT· Tqï~.
XÀ¢ˆˆ ø±eT+ ã+<ÛX’Ó Ã¯ y˚T uÛ÷Ñ j·T' |ü⁄#·Ã¤ k˛´B›|Hü q˚ #· ˆ
|”&Ü+ ≈£îs¡«+‘·T s¡ø±å +dæ q y˚T-dæÔ eTqdü ÁX¯ÙeT' ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±eT+ ` ã+<Û'’Ó ` #· ` y˚T ` uÛ÷Ñ j·T' ` |ü⁄#·Ãd¤ ´ü ` ñB›|Hü q˚
` #·, |”&Ü+ ` ≈£îs¡«+‘·T ` s¡ø±å +dæ ` q ` y˚T ` ndæÔ ` eTqdü' ` ÁX¯eT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ã+<Û'’Ó #·, |ü⁄#·Ãd¤ ´ü ñB›|Hü q˚ #·, y˚T uÛ÷Ñ j·T' ø±eT+ s¡ø±å +dæ
|”&Ü+ ≈£îs¡«+‘·T, y˚T eTqdü' ÁX¯eT' q ndæ.Ô
(53) ` Á‹|ü+#êX¯düs¡Z 239
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ã+<Û'’Ó #· R ã+<Ûqä eTT\#˚‘q· T, |ü⁄#·Ãd¤ ´ü R ‘√ø£jTÓ Tø£ÿ, ñB›|Hü q˚
#· R n+{Ï+#·T≥#˚‘q· T, y˚T R Hê≈£î, s¡ø±å +dæ R sêø£då Tü \T, ø±eT+ R Çwüeº TT
e∫Ãq≥T¢, |”&Ü+ R u≤<ÛäqT, ≈£îs¡«+‘·T R #˚j·TT<äTs¡T>±ø£! y˚T R HêjÓTTø£ÿ,
eTqdü' R eTqdüT‡q≈£î, ÁX¯eT' R ÁX¯eTeTT, q ndæÔ R ˝Ò<Tä (Ç‹ ∫+‘·j÷· e÷dü
R nì Ä˝À∫+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` á sêø£då Tü \T qqTï ã+~Û+∫j·TT, Hê ‘√ø£≈î£ ì|üqT eTT{Ï+º ∫j·TT
‘·eT øÏweºü TT e∫Ãq≥T¢ qqTï u≤<Ûôä |≥Tº<Tä s¡T>±ø£! Hê eTqdüT‡q≈£î e÷Á‘·eTT |”&É
@$Tj·TT >∑\T>∑T≥˝Ò<Tä >∑<ë j·Tì Vü≤qTeT ‘·\b˛ôdqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘ù· dÔ dü+eè‘êø±s¡+ dü‘«Ô· e+‘·+ eTVü‰ø£|yæ Té ˆ
|ü]>∑èVü≤´ j·Tj·TT s¡Ω ècÕº sêø£kå Õ' ø£|≈æ î£ +»s¡yTé ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘˚ ` dü+eè‘êø±s¡+ ` dü‘«Ô· e+‘·+ ` eTVü‰ø£|yæ Té `
|ü]>∑èVü≤´ ` j·Tj·TT' ` Vü≤ècÕº' ` sêø£kå Õ' ` ø£|≈æ î£ +»s¡yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· dü+eè‘êø±s¡+ ø£|≈æ î£ +»s¡+ eTVü‰ø£|+æ |ü]>∑èVü≤´ ‘˚
sêø£kå Õ' Vü≤ècÕº' (dü+‘·') j·Tj·TT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, dü+eè‘êø±s¡+ R eTiT>∑T|üiT#·Tø=qï
s¡÷|üeTT>∑\yê&ÉTqT, dü‘·Ô «e+‘·+ R ã\XÊ*j·TTqT, eTVü‰ø£|æ+ R yêqs¡
ÁX‚wßü &˜ TÉ q>∑T, ø£|≈æ î£ +»s¡+ R Vü≤qTeTqT, |ü]>∑èVü≤´ R |ü≥Tºø=ì, ‘˚ sêø£kå Õ' R Ä
s¡øÿ£ düT\T, Vü≤ècÕº' R dü+‘√wüeTT H=+~qyê¬s,’ j·Tj·TT' R yÓ&*É b˛sTT].
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªeTVü‰ø£|+æ μ R ãT~Δ#˚ |òTü qT&Óq’ yê&ÉT, ø£|≈æ î£ +»s¡+ R
yêqs¡C≤‹˝À ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó yê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü sêø£ådüuÛÑ≥T\T eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&Ó’qqT ‘·q s¡÷|üeTTqT
eTiT>∑T|üi#·Tø=ì j·TT+&ÉT≥#˚ Ä Vü≤qTeTqT ‘·eT yÓ+≥>=ì dü+‘·düeTTq
q>∑se¡ TTq≈£î yÓ&*É b˛sTT].
XÀ¢ˆˆ X¯+KuÛØÒ ìHê<ÓX’ Ã¯ |òTü ÀwüjT· +‘· dü‡«ø£sà¡ _Û' ˆ
sêø£kå Õ' Á≈£Ls¡øs£ êàD XÊÃs¡jT· +‹ düà ‘ê+ |ü⁄ØyéT ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯+KuÛØÒ ìHê<Ó'’ ` #· ` |òTü ÀwüjT· +‘·' ` dü«ø£sà¡ _Û', sêø£kå Õ' `
Á≈£Ls¡øs£ êàD' ` #ês¡jT· +‹ ` düà ` ‘ê+ ` |ü⁄ØyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á≈£Ls¡øs£ êàD' sêø£kå Õ' X¯+KuÛØÒ ìHê<Ó'’ , dü«ø£sà¡ _Û' (‘·+) ‘ê+
|ü⁄Ø+ #ês¡jT· +‹ düà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á≈£Ls¡øs£ êàD' R Á≈£Ls¡yTÓ qÆ ø£è‘·éTT\T >∑*qZ {Ï,º sêø£kå Õ' R
sêø£då Tü \T, X¯+KuÛØÒ ìHê<Ó'’ R X¯+KeTT\jÓTTø£ÿj·TT uÛØÒ \jÓTTø£ÿj·TT <Û«ä qT\‘√&ÉqT,
dü«ø£sà¡ _Û' #· R ‘·eT #˚w\ºü ‘√&ÉqT, |òTü ÀwüjT· +‘·' R #ê{Ï+#·T#·T, (‘·+ R Ä
Vü≤qTeTqT) ‘ê+ |ü⁄Ø+ R Ä \+ø±q>∑s¡eTTqT>∑÷]Ã, #ês¡j·T+‹ düà R
Á‹|ü#·T+&ç].
‹\ø£eTT :` ªdü«ø£sà¡ _Û' |òTü ÀwüjT· +‘·' ` sê»Á<√Væ≤jÓTÆ q <äTwüßqº ≈£î Ç{Ïº <ä+&Éqy˚T
$~Û+|üã&ÉTqT. nqT ˙Ø‹ e#·qeTT\‘√ Vü≤qTeT |üPs¡«#˚wüº\qT m\¢s¡≈£îqT
yÓ\&¢ +ç #·T#·T #ê{Ï+∫s¡ì uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` »ã“\T #·i#·T≥, dæ+Vü≤Hê<äeTT\T #˚j·TT≥ eTTqï>∑T
sêø£då ü #˚w\ºü ‘√qì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á≈£Ls¡yTÓ qÆ #˚w\ºü T ‘·eT dü«uÛ≤eyÓTj
Æ T· Tqï Ä sêø£då Tü \T X¯+KuÛØÒ
Á|üuÛÑè‹ yê<ä´<Ûä«qT\‘√&ÉqT ‘·eT ‘·eT $ø±s¡#˚wüº\‘√&ÉqT Vü≤qTeTqT >∑÷]Ã
q>∑se¡ TTq #ê≥T#·T n‘·ìì q>∑se¡ T+‘·jT· TqT Á‹|ü#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ n˙«j·Te÷H√ s¡ø√å _Û s¡´j·TÚ düTK eT]+<äeT' ˆ
Vü≤qTe÷+ XÊÃs¡j÷· e÷dü sêø£kå ÕHê+ eTVü‰|ü⁄ØyéT ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n˙«j·Te÷q' ` s¡ø√å _Û' ` j·Tj·TÚ ` düTKyéT ` n]+<äeT' `
Vü≤qTe÷Hé ` #ês¡j÷· e÷dü ` sêø£kå ÕHê+ ` eTVü‰|ü⁄ØyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n]+<äeT' s¡øå√_Û' n˙«j·Te÷q' (düHé) düTK+ j·Tj·TÚ,
Vü≤qTe÷Hé sêø£kå ÕHê+ eTVü‰|ü⁄Ø+ #ês¡j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n]+<äeT' R X¯Á‘·TeTs¡q› T&Óq’ {Ïº Vü≤qTeT, s¡ø√å _Û' R s¡øÿ£ düT\#˚,
n˙«j·Te÷q' R yÓ+ã&ç+|üã&ÉT#·Tqïyê&Ó’, düTK+ R düTKeTT>±, j·Tj·TÚ R
yÓ&˝É q… T, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, sêø£kå ÕHê+ R s¡øÿ£ düT\jÓTTø£ÿ, eTVü‰|ü⁄Ø+ R
eTVü‰q>∑se¡ TTqT, #ês¡j÷· e÷dü R #·]+#ÓqT.
(53) ` Á‹|ü+#êX¯düs¡Z 241
‹\ø£eTT :` #ês¡j÷· e÷dü R dü+#ês¡eTT#˚ #·÷#Óqì uÛ≤eeTT.
sê. •s√eTDÏ :` ‹]¬>qT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` XÀ~Û+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·T+»j·TT&Óq’ Vü≤qTeT Ä sêø£då uü ≥ÑÛ T\T ‘·q yÓ+ã&ç e#·TÃ#·T+&É>±
\+ø±|ü≥ºDeT+‘·j·TT düTKeTT>∑ ‹s¡T>∑T#·T ‘·q≈£î >±e\dæq $X‚wüeTT\qT
|ü]øÏ+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ n <∏ë|üX´¯ ~«e÷Hêì $∫Á‘êDÏ eTVü‰ø£|'æ ˆ
dü+eè‘êHé uÛ÷Ñ $TuÛ≤>±+X¯Ã düT$uÛøÑ ±Ô+X¯Ã #·‘«· sêHé ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` n|üX¯´‘Y ` $e÷Hêì ` $∫Á‘êDÏ ` eTVü‰ø£|æ' `
dü+eè‘êHé ` uÛ÷Ñ $TuÛ≤>±Hé ` #· ` düT$uÛøÑ ±ÔHé ` #· ` #·‘«· sêHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä eTVü‰ø£|'æ $∫Á‘êDÏ $e÷Hêì, dü+eè‘êHé uÛ÷Ñ $TuÛ≤>±Hé
#·, düT$uÛøÑ ±ÔHé #·‘«· sêHé #· n|üX´¯ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, eTVü‰ø£|'æ R yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, $∫Á‘êDÏ
R $∫Á‘·eTT˝…q’ {Ï,º $e÷Hêì R $e÷qeTT\qT, dü+eè‘êHé R eT÷j·Tã&çjT· Tqï,
uÛ÷Ñ $TuÛ≤>±Hé #· R uÛ÷Ñ $TuÛ≤>∑eTT\qT, düT$uÛøÑ ±ÔHé R #·øÿ£ >∑ r]Ã~<äã› &çjT· Tqï,
#·‘«· sêHé R eTT+–fi¯flqT, n|üX´¯ ‘Y R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT \+ø±q>∑se¡ TT q+<ä* $TøÏÿ* $∫Á‘·eTT˝…q’
$e÷qeTT\qT, eT÷j·Tã&çjT· Tqï uÛ÷Ñ $TuÛ≤>∑eTT\qT #·øÿ£ >± r]Ã~<äã› &çjT· Tqï
eTT+–fi¯‘¢ √ >∑÷&çq uÛeÑ qeTT\qT #·÷#·T#·T eTT+<äT≈£î b˛e⁄#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ MB∏XÃ¯ >∑èVü≤dü+u≤<Ûë' ø£|æ X¯Ùè+>±≥ø±ì #· ˆ
‘·<ë∏ s¡<√∏ ´|üs<¡ ë∏ ´X¯Ã ‘·<e’Ó∏ >∑èVü≤ø±+‘·sêHé ˆ
>∑èVü‰+X¯Ã y˚T|òTü dü+ø±XÊHé <ä<sä Ù¡ |üeHê‘·à»' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` MB∏' ` #· ` >∑èVü≤dü+u≤<Ûë' ` ø£|'æ ` X¯è+>±≥ø±ì ` #· ` ‘·<ë∏
` s¡<√∏ ´|üs<¡ ë∏ ´' ` #· ` ‘·<ë∏ ` @e ` >∑èVü≤ø±+‘·sêHé ` >∑èVü‰Hé ` #· `
y˚T|òTü dü+ø±XÊHé ` <ä<sä Ù¡ ` |üeHê‘·à»' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üeHê‘·à»' ø£|'æ >∑èVü≤dü+u≤<Ûë' MB∏' #·, X¯è+>±≥ø±ì #·,
‘·<ë∏ s¡<√∏ ´|üs<¡ ë∏ ´' #·, ‘·<e’Ó∏ >∑èVü≤ø±+‘·sêHé y˚T|òTü dü+ø±XÊHé >∑èVü‰Hé #· <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üeHê‘·à»' ø£|'æ R yêj·TTq+<äqT&Óq’ Vü≤qTeT, >∑èVü≤dü+u≤<Ûë'
R Ç+&É¢‘√ ÁøÏøÏÿ]dæj·TTqï, MB∏' #· R M<∏äT\qT, X¯è+>±≥ø±ì #· R
#·‘·TwüŒ<∏äeTT\qT, ‘·<∏ë R n≥T¢, s¡<∏√´|üs¡<∏ë´' #· R sê»e÷s¡ZeTT\qT ∫qï
u≤≥\qT, ‘·<∏Ó’e R nfÒ¢, >∑èVü≤ø±+‘·sêHé R s¡Vü≤dü´<ë«s¡eTT\T>∑\ Ç+&É¢qT,
y˚T|òTü dü+ø±XÊHé >∑èVü‰Hé R y˚T|òTü eTT\qT uÀ*q Ç+&Éq¢ T, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj·TTq+<äqT&Óq’ Vü≤qTeT ÁøÏøÿÏ ]dæjT· Tqï Ç+&É‘¢ √ ì+&çq M<∏Tä \qT,
düT+<äs¡eTT>± ø±qe#·TÃ #·‘·TwüŒ<∏äeTT\qT, $XÊ\yÓTÆq sê#·u≤≥\qT, yêìì
#˚]j·TTqï Á|üøÿ£ Á|üøÿ£ M<∏Tä \qT, s¡V≤ü dü´<ë«s¡eTT\‘√>∑÷&çq >∑èVü≤$X‚weü TT\qT,
y˚T|òTü eTT\qT ‘ê≈£î#·Tqï ñqï‘·ueÑÛ qeTT\qT $˝ÀøÏ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ #·‘·«πswüß #·‘·Tùwÿwüß sê»e÷πsZ ‘·<∏Ó’e #· ˆ
|òTü ÀwüjT· +‹ ø£|+æ düsπ « #ês¡ Ç‘˚é sêø£kå Õ' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #·‘«· sπ wüß ` #·‘T· ùwÿwüß ` sê»e÷πsZ ` ‘·<ë∏ ` @e ` #· `
|òTü ÀwüjT· +‹ ` ø£|+æ ` düsπ « ` #ês¡' ` Ç‹ ` @e ` sêø£kå Õ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` #·‘T· ùwÿwüß #·‘«· sπ wüß ‘·<ë∏ @e sê»é÷πsZ #· sêø£kå Õ' düsπ «
ø£|+æ #ês¡' Ç‹ @e |òTü ÀwüjT· +‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` #·‘·Tùwÿwüß R #·‘·TwüŒ<∏äeTT\+<äTqT, #·‘·«πswüß R
eTT+–fi¢̄jT· +<äTqT, ‘·<ë∏ @e R nfÒ,¢ sê»e÷πsZ R sê»M~∏jT· +<äT, sêø£kå Õ'
düsπ « R sêø£då Tü \+<äsT¡ qT, ø£|+æ R yêqs¡Tì, #ês¡' Ç‹ @e R >∑÷&Û#É ê]j·Tìj˚T,
|òTü ÀwüjT· +‹ R #ê{Ï].
dü÷#·q :` #ês¡ Ç‘˚é j·TqT≥≈£î ã<äT\T>± ª#êØø£ Ç‹μ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
#·‘T· ùwÿwüß ` #·‘T· düÔ ‡+uÛÑ eT+&É|eü TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sê»M<∏äT\+<äTqT, Hê\TZM<∏äT\ yÓTT>∑\+<äTqT, Ç+&É¢eTT+–fi¯¢
j·T+<äTqT >∑T$T>∑÷&çq s¡øÿ£ düT\T $qTq≥T¢>± sêø£då uü ≥ ÑÛ T\T á yêqs¡T&ÉT eTq
>∑T≥TºeT≥Tº\T ‘Ó*dæø=qT≥¬ø’ e∫Ãq{Ïº >∑÷&Û#É ê] düT&ûjT· ì |ü]Vü‰dü|Pü s¡«ø£eTT>±
|òTü Àwæ+#·T #·T+&ç].
(53) ` Á‹|ü+#êX¯düs¡Z 243
XÀ¢ˆˆ ÅduÔ” ≤\eè<Δë ìs¡>® T∑ àdüÁÔ ‘· ‘·Á‘· ≈£î‘·÷Vü≤˝≤‘Y ˆ
‘·+ Á|üB|æ‘˝· ≤+>∑÷\+ Vü≤qTeT+‘·+ ~<äèø£eå ' ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÅduÔ” ≤\eè<ëΔ' ` ìs¡>® T∑ à' ` ‘·Á‘· ` ‘·Á‘· ` ≈£î‘·÷Vü≤˝≤‘Y ` ‘·+
` Á|üB|æ‘˝· ≤+>∑÷\+ ` Vü≤qTeT+‘·+ ` ~<äèø£eå ' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Á|üB|æ‘˝· ≤+>∑÷\+ ` ‘·+ Vü≤qTeT+‘·+ ~<äèø£eå ' ≈£î‘·÷Vü≤˝≤‘Y
‘·Á‘· ‘·Á‘· ÅduÔ” ≤\eè<ëΔ' ìs¡>® T∑ à'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|üB|æ‘·˝≤+>∑÷\+ R n+{Ï+|üã&çq{Ïº yê\eTT>∑*Zq, ‘·+
Vü≤qTeT+‘·+ R Ä Vü≤qTeT+‘·Tì, ~<äèø£eå ' R #·÷&É>√s¡T#·Tqïyê¬s'’ , ≈£î‘·÷Vü≤˝≤‘Y
R ≈£î‘·÷Vü≤\eTTe\q, ‘·Á‘· ‘·Á‘· R n#·Ã≥#·Ã≥, ÅduÔ” ≤\eè<ëΔ' R Åd\Ô” TqT u≤\Ts¡TqT
eè<äT\Δ TqT, ìs¡>® T∑ à' R ãj·T≥≈£î e∫Ã].
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT+&ÉT#·Tqï ‘√ø£‘√ Ä Ø‹>± M<∏Tä \yÓ+ã&ç >=ìb˛ã&ÉT#·Tqï
Vü≤qTeT+‘·Tì #·÷&É eTT#·Ã≥ >∑*–qyê¬s’ Äj·÷ M<∏Tä ˝+<Ó\¢ Ç+&É˝¢ À|ü\qTqï
Åd\Ô” TqT, u≤\Ts¡TqT, eè<äT\Δ TqT >∑÷&É ãj·T{ÏøÏ e#·TÃ#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ B|üé÷H˚ ‘·‘d· dÔü ´ü ˝≤+>∑÷˝≤Áπ> Vü≤q÷eT‘·' ˆ
sêø£då ´ü kÕÔ $s¡÷bÕø£å ´ X¯Ù+düT sπ y› ê´dü<Ô Áä |æjT· yéT ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` B|üé÷H˚ ` ‘·‘'· ` ‘·d´ü ` ˝≤+>∑÷˝≤Áπ> ` Vü≤q÷eT‘·' `
sêø£då ´ü ' ` ‘ê' ` $s¡÷bÕø£å ´' ` X¯+düT' ` <˚yê´' ` ‘·‘Y ` nÁ|æjT· yéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· ‘·d´ü Vü≤q÷eT‘·' ˝≤+>∑÷˝≤Áπ> B|üé÷H˚ dü‹, $s¡÷bÕø£´å '
sêø£då ´ü ' <˚yê´' ‘·‘Y nÁ|æjT· + X¯+düT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘·d´ü Vü≤q÷eT‘·' R Ä Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ,
˝≤+>∑÷˝≤Áπ> R ‘√ø£∫e] uÛ≤>∑eTT, B|üé÷H˚ dü‹ R eT+&ÉT#·T+&É>±, ‘ê' R Ä,
$s¡÷bÕø£å ´' R $ø£è‘·yTÓ qÆ ø£qTï\T >∑*–q{Ï,º sêø£då ´ü ' R sêø£kå Õ+>∑q\T, <˚yê´'
R d”‘ê<˚$øÏ, ‘·‘Y R Ä, nÁ|æjT· + R nìwüyº ês¡qÔ T, X¯+düT' R ‘Ó*|æ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT+‘·Tì ˝≤+>∑÷˝≤Á>∑eTT eT+&ÉT#·T+&É>± d”‘e· Tà≈£î
ø±e*>±qTqï $ø±s¡|⁄ü ø£qTï\T>∑\ Ä sêø£då Åü d\Ô” T ÄyÓTø£&øπÉ – ÄyÓT≈£î u≤<Ûøä *£ +Z #·Tq{Ïº
Ä yês¡qÔ T $ì|æ+∫].
XÀ¢ˆˆ j·Tdü«Ô j·÷ ø£è‘·d+ü yê<ä d”‡‘˚ ‘êÁeTeTTK' ø£|'æ ˆ
˝≤+>∑÷˝Òq Á|üBù|qÔ dü @wü |ü]D°jT· ‘˚ ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T' ` ‘·«j·÷ ` ø£è‘·d+ü yê<ä' ` d”‘˚ ` ‘êÁeTeTTK' ` ø£|'æ ,
˝≤+>∑÷˝Òq ` Á|üBù|qÔ ` dü' ` @wü' ` |ü]D°jT· ‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘!˚ ‘·«j·÷ ø£è‘·d+ü yê<ä' ‘êÁeTeTTK' j·T' ø£|'æ (ndæ)Ô dü'
@wü' Á|üBù|qÔ ˝≤+>∑÷˝Òq |ü]D°jT· ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘!˚ R z C≤qø°!, ‘·«j·÷ R ˙‘√&É, ø£è‘·d+ü yê<ä' R #˚dqæ
dü+uÛ≤wüDeTT ø£*qZ {Ï,º ‘êÁeTeTTK' R mi¿ì eTTKeTT >∑*qZ {Ï,º j·T' ø£|'æ ndæÔ R
@ yêqs¡T &ÉTHêï&√, dü' @wü' R Ä j·T‘·&TÉ , Á|üBù|qÔ R n+{Ï+|ü ã&çq{Ï,º
˝≤+>∑÷˝Òq R ‘√ø£‘√&É, |ü]D°jT· ‘˚ R rdæø=ìb˛ã&ÉT#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°! Ç+‘·≈î£ eTT+<äT ˙‘√ e÷≥˝≤&çq{Ïº mi¿ì eT÷‹>∑*qZ
Ä yêqs¡Tì, ‘√ø£≈£î Ç|ü&ÉT sêø£ådüT\T ì|ü n+{Ï+∫, \+ø±M<∏äT\+<äT
Á‹|ü#·THêïs¡T düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ÁX¯ó‘ê« ‘·<«ä #·q+ Á≈£Ls¡ e÷‘êà|üV≤ü s¡D√|üeTyéT ˆ
yÓ<’ V˚ ≤” XÀø£d+ü ‘·bÕÔ VüQ‘êX¯q eTTbÕ>∑eT‘Y ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯ó‘ê« ` ‘·‘Y ` e#·q+ ` Á≈£Ls¡yTé ` Ä‘êà|üV≤ü s¡D√|üeTyéT,
yÓ<’ V˚ ≤” ` XÀø£d+ü ‘·bÕÔ ` VüQ‘êX¯qyéT ` ñbÕ>∑eT‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ’<˚V”≤, Ä‘êà|üVü≤s¡D√|üeT+ ‘·‘Y Á≈£Ls¡e#·q+ ÁX¯ó‘ê«
XÀø£d+ü ‘·bÕÔ dür VüQ‘êX¯qyéT ñbÕ>∑eT‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ’<˚V”≤ R d”‘ê<˚$, Ä‘êà|üVü≤s¡D√|üeT+ R ‘·qqT
n|üV≤ü ]+#·T≥‘√ düe÷qyÓTqÆ , ‘·‘Y R Ä, Á≈£Ls¡+ R <ës¡TDyÓTqÆ , e#·q+ R
e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, XÀø£d+ü ‘·bÕÔ dür R XÀø£eTT#˚ <äV≤æ +|üã&ÉT#·Tqï<Ó,’
VüQ‘êX¯q+ R n–ïôVAÁ‘·Tì, ñbÕ>∑eT‘Y R ñbÕdæ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ Ä sêø£då Åü d\Ô” T |ü*øÏqe÷≥ ‘·qqT n|üV≤ü ]+∫q|ü&ÉT
ø£ * –q+‘· { Ï rÁeyÓ T Æ q dü + ‘ê|ü e TTqT >∑ * –+|ü > ± ÄyÓ T n–ïôVAÁ‘· T ì
<Ûë´ì+|ü<=&É¬>qT.
XÀ¢ˆˆ eT+>∑fi≤_ÛeTTF ‘·d´ü kÕ ‘·<ëd” qàVü‰ø£ù|' ˆ
ñ|ü‘ù· dú $XÊ\ø°å Á|üjT· ‘ê Vü≤eýêVü≤qyéT ˆˆ 26
(53) ` Á‹|ü+#êX¯düs¡Z 245
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT+>∑fi≤_ÛeTTF ` ‘·d´ü ` kÕ ` ‘·<ë ` Äd”‘Y ` eTVü‰ø£ù|',
ñ|ü‘ù· dú ` $XÊ˝≤ø°å ` Á|üjT· ‘ê ` Vü≤eýêVü≤qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë kÕ $XÊ˝≤ø°å ‘·d´ü eTVü‰ø£ù|' eT+>∑fi≤_ÛeTTF (dür)
Á|üjT· ‘ê Vü≤eýêVü≤q+ ñ|ü‘ù· d.ú
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, kÕ $XÊ˝≤ø°å R $XÊ\yÓTqÆ ø£qTï\T>∑\ Ä
d”‘ê<˚$, ‘·d´ü eTVü‰ø£ù|' R Ä yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT≈£î, eT+>∑fi≤_ÛeTTF (dür)
R eT+>∑fie¯ TT\qT >∑÷s¡TÃq{Ï<º >ä T∑ #·T, Á|üjT· ‘ê R ìwü̃>\∑ <Ó,’ Vü≤eýêVü≤q+ R
n–ï¨Á‘·Tì, ñ|ü‘ù· dú R <Ûë´ì+∫q~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Ä d”‘ê<˚$ ‘·q≈£î y˚T\T>∑÷]Ãq Ä Vü≤qTeT≈£î Vü‰ì
‘=\–+∫ eT+>∑fie¯ TT >∑÷s¡TÃ ìX¯Ãj·TeTT >∑\<Ó’ |ü]X¯ó<äyΔ TÓ qÆ eTqdüT‡‘√ n–ï<˚e⁄ì
>∑÷]Ã Ç≥T¢ ÁbÕ]ú+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ j·T<ä´dæÔ |ü‹X¯óÁX¯ScÕ j·T<ä´dæÔ #·]‘·+ ‘·|'ü ˆ
j·T~ yêùd´Ô ø£|rü ï‘·«+ o‘√ uÛeÑ Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` ndæÔ ` |ü‹X¯óÁX¯ScÕ ` j·T~ ` ndæÔ ` #·]‘·+ ` ‘·|'ü
` j·T~ ` yê ` ndæÔ ` @ø£|rü ï‘·«+ ` o‘·' ` uÛeÑ ` Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (eTeT) |ü‹X¯óÁX¯ScÕ ndæÔ j·T~— #·]‘·+ ‘·|'ü ndæÔ j·T~,
@ø£|rü ï‘·«+ yê ndæÔ j·T~, (nπ>ï) Vü≤q÷eT‘·' o‘·' uÛeÑ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (eTeT R Hê≈£î) |ü‹X¯óÁX¯ScÕ R |ü‹ùde, ndæÔ j·T~ R
ñqïjÓT&É\, #·]‘·+ R #˚jT· ã&çq{Ï,º ‘·|'ü R ‘·|dü Tü ‡, ndæÔ j·T~ R ñqï<˚ì,
@ø£|rü ï‘·«+ yê R bÕ‹Áe‘·ýÓTqÆ qT >±ì, ndæÔ j·T~ R ñqï<˚ì, (nπ>ï! R z
n–ï<˚e⁄&Ü) Vü≤q÷eT‘·' R Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î, o‘·' R #·\¢ìyê&Ée⁄, uÛÑe R
n>∑TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hêj·T+<äT |ü‹ùdyê|ü⁄D´ eTTqï<˚ì, Hê≈£î #˚døæ =qï ‘·|dü Tü ‡ >∑\<˚ì,
˝Òø£ Hê j·T+<äT bÕ‹Áe‘·´<Ûsä à¡ eTTqï<˚ì z j·T–ï<˚yê! Vü≤qTeT+‘·Tì jÓT&É
˙e⁄ #·\ì¢ yê&Ée⁄ >∑eTTà!
XÀ¢ˆˆ j·T~ øÏ+∫ <äqTÁø√X¯ düdÔ ´ü eT j·T´dæÔ BÛeT‘·' ˆ
j·T~ yê uÛ≤>∑´X‚c˛ y˚T o‘√ uÛeÑ Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` øÏ+∫‘Y ` qTÁø√X¯' ` ‘·d´ü ` eTsTT ` ndæÔ ` BÛeT‘·',
j·T~ ` yê ` uÛ≤>∑´X‚w'ü ` y˚T ` o‘·' ` uÛeÑ ` Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTsTT BÛeT‘·' ‘·d´ü øÏ+∫<äqTÁø√X¯' ndæÔ j·T~, y˚T uÛ≤>∑´
X‚c˛ yê (ndæ)Ô j·T~, Vü≤q÷eT‘·' o‘·' uÛeÑ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTsTT R Hêj·T+<äT, BÛeT‘·' R Á|üC≤„e+‘·T&Óq’ , ‘·d´ü R Ä
sêeTTq≈£î, øÏ+∫<äqTÁø√X¯' R ø=~› ø£sT¡ D, ndæÔ j·T~ R ñqï<˚ì, y˚T R Hê≈£î,
uÛ≤>∑´X‚w'ü yê R uÛ≤>∑´X‚wyü TÓ qÆ qT >±ì, (ndæ)Ô j·T~ R ñqïjÓT&É\, Vü≤q÷eT‘·'
R Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î, o‘·' R #·\ì¢ yê&Ée⁄, uÛeÑ R n>∑TeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` y˚T uÛ≤>∑´X‚w'ü ndæÔ j·T~ ` |üPs¡«»qàeTT q+<ä* uÛ≤>∑´X‚wü
y˚TyÓTÆq j·TTqï#√ <ëì eT÷\eTTqHÓ’qqT Á|üdüTÔ‘·eTT ‘êqqTuÛÑ$+#·T#·Tqï
ìs¡+‘·s¡<äT'KeTTe\q á »qàeTTq+<ä* uÛ≤>∑éTT ˝Ò≈£îqïqT |üPs¡«|ü⁄D´
|òü\eTT>∑HÓ’q Vü≤qTeT+‘·TìjÓT&É n–ï<˚e⁄&ÉT #·\¢ìyê&ÉT >±e˝…qì d”‘ê<˚$
uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á|üC≤„e+‘·T&Óq’ Ä lsêeTTq≈£î Hê jÓT&É ø=+#ÓyT˚ ì ø£sT¡ Dj·TTqïqT,
˝Òø£ Hê≈£î ø=+#ÓyÓTÆq |üPs¡«»qàeTTq+<ä* n<äèwüºeTT X‚wæ+∫j·TTqïqT z
n–ï<˚e⁄&Ü! ˙e⁄ Vü≤qTeT+‘·TìjÓT&É #·\ì¢ yê&Ée⁄ >∑eTTà!
XÀ¢ˆˆ j·T~ e÷+ eè‘·dÔ +ü |üHêï+ ‘·‘‡· e÷>∑eT˝≤\kÕyéT ˆ
dü $»Hê‹ <Ûsä êà‘êà o‘√ uÛeÑ Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` e÷+ ` eè‘·dÔ +ü |üHêï+ ` ‘·‘‡· e÷>∑eT˝≤\kÕyéT ` dü'
$C≤Hê‹ ` <Ûsä êà‘êà ` o‘·' ` uÛeÑ ` Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷+ eè‘·Ôdü+|üHêï+ ‘·‘·‡e÷>∑eT˝≤\kÕ+ dü' <Ûäsêà‘êà
$C≤Hê‹ j·T~, Vü≤q÷eT‘·' o‘·' uÛeÑ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷+ R qqTï, eè‘·dÔ +ü |üHêï+ R dü<«ä s¡qÔ eTT‘√ ì+&çjT· Tqï
<ëìì>∑qT, ‘·‘·‡e÷>∑eT˝≤\kÕ+ R Ä‘·ìjÓTTø£ÿ ø£\sTTø£j·T+<äT rÁeyÓTÆq
ø√]ø£>\∑ <ëqqT>∑qT, dü' <Ûsä êà‘êà R Ä <Ûsä êà‘·Tà&Óq’ sêeTT&ÉT, $C≤Hê‹ j·T~ R
‘Ó*dæø=qT#·TqïjÓT&É\, Vü≤q÷eT‘·' R Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î, o‘·' R #·\ì¢ yê&Ée⁄,
uÛeÑ n>∑TeTT.
(53) ` Á‹|ü+#êX¯düs¡Z 247
‘ê‘·Œs¡éTT :` <Ûäsêà‘·Tà&Ó’q Ä lsêeTT&ÉT qqTï dü<ä«s¡ÔqeTT‘√ yÓ\j·TTq{Ïº
<ëìì>±qT, Ä‘·ìì ø£*dæø=qT≥¬ø’ ñ‘·ÿ+sƒ‘¡ √ qTqï<ëìì>±qT ‘Ó*dæø=qT#·Tqï
jÓT&É\ n–ï<˚yê! ˙e⁄ Vü≤qTeT+‘·Tì jÓT&É\ #·\ì¢ yê&É e>∑T<äTe⁄ >±ø£!
XÀ¢ˆˆ j·T~ e÷+ ‘ês¡jT˚ <ës¡´ düT‡Áê dü‡‘·´dü+>∑s'¡ ˆ
nkÕà <äT'› U≤+ãTdü+s√<ÛëNÃ¤‘√ uÛeÑ Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` e÷+ ` ‘ês¡jT˚ ‘Y ` Äs¡´' ` düTÁê' ` dü‘´· dü+>∑s'¡ ,
nkÕà‘Y ` <äT'U≤+ãTdü+s√<Ûë‘Y ` o‘·' ` uÛeÑ ` Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Äs¡´' dü‘´· dü+>∑s'¡ düTÁê' e÷yéT nkÕà‘Y <äT'U≤+ãTdü+s√<Ûë‘Y
‘ês¡jT˚ ‘Y j·T~ Vü≤q÷eT‘·' o‘·' uÛeÑ .
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Äs¡´' R |üPE´&ÉTqT, dü‘´· dü+>∑s'¡ R dü‘´· yÓTqÆ Á|ü‹»„>\∑ yê&ÉTq>∑T,
düTÁê' R düTÁê⁄&ÉT, e÷+ R qqTï, nkÕà‘Y R á, <äT'U≤+ãTdü+s√<Ûë‘Y R
<äT'KeTHÓ&ç ˙{Ï yÓ\T¢eqT+&ç, ‘ês¡jT˚ ‘Y j·T~ R ‘·]+|ü#j ˚ T· TH˚ì, Vü≤q÷eT‘·'
R Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î, o‘·' R #·\ì¢ yê&Ée⁄, uÛeÑ R n>∑TeTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` d”‘ê<˚$ ` uÛsÑ Ô¡ èX¯óÁX¯Swü H=q]+#·T|ü&‹É H˚ì j·Tì ‘Ó*|æ
‘· q sêeT¬ ø ’ + ø£ s ¡ ´ eTTqT dæ ú s ¡ | ü s ¡ # Ó q T. ÄyÓ T Ç|ü  &É T sêeT<ëdü T &É > ∑ T
Vü≤qTeT<ë“¤>e∑ ‘·Tq≈£î qbÕj·TeTT ˝Ò≈î£ +&ÉCdÒ æ uÛ≤>∑e‘·Á|”‹ ø£qãi#ÓqT. <äjT·
j·÷<Ûës¡eTT>±>∑\ |üs√|üø±s¡eTT neX¯´ø£seÔ¡ ýÓTqÆ $TÁ‘·u≤Û >∑e‘· uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘· \ø£Då eTT.
_&É\¶ qT s¡ø+åÏ #·T≥j·T+<äT uÛsÑ ≈Ô¡ î£ >∑\ kÕ«‘·+Å‘´· eTT uÛ≤s¡´≈£îqT >∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üPE´&ÉTqT dü‘´· Á|ü‹E„&TÉ HÓq’ düTÁê⁄&ÉT q˙ï <äT'KdüeTTÁ<äeTTqT+&ç
‘·|æŒ+#·T≥j˚T ‘·<∏äýÓTÆqjÓT&É\ z j·T–ï<˚yê! ˙e⁄ Vü≤qTeT+‘·Tì jÓT&É
#·\<¢ qä eTTqT eVæ≤+|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· d”Ôøå±í]Ã s¡e´Á>∑' Á|ü<äøÏåD•UÀ-q\' ˆ
»C≤«\ eTè>∑XÊu≤øå±´ X¯Ù+dü ìïe •e+ ø£ù|' ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` røå±]í Ã' ` ne´Á>∑' ` Á|ü<øä DåÏ •K' ` nq\', »C≤«\ `
eTè>∑XÊu≤øå±´' ` X¯+düHé ` Çe ` •e+ ` ø£ù|' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· eTè>∑XÊu≤øå±´' ø£ù|' •e+ X¯+düHé Çe, nq\' røå±í]Ã'
Á|ü<øä D
åÏ •K' ne´Á>∑' #· düHé »C≤«\.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, eTè>∑XÊu≤øå±´' R ˝Ò&|ç \æ ¢ ø£qTï\e+{Ï
ø£qTï\T>∑\ d”‘ê<˚$øÏ, ø£ù|' R Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, •e+ R X¯óuÛeÑ TTqT>∑÷]Ã, X¯+düHé
Çe R #Ó|ü#·Tqïyê&ÉTe˝…, nq\' R n–ï, røåí±]Ã' R rø£åíyÓTÆq C≤«\\T
>∑\yê&ÉT>∑qT, Á|ü<øä DåÏ •K' R≈£î&çy|’Ó ⁄ü q≈£î ‹]–q eT+≥\T >∑\yê&ÉT>∑qT, ne´Á>∑'
#·(düH)é R #ê+#·\éTT˝Òìyê&ÉT>∑qT n>∑T#·T, »C≤«\ R »«*+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü j·T–ï<˚e⁄&ÉT d”‘ê<˚$øÏ Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ πøåeTeTT
ìy˚~+#·T#·Tqï≥T¢>± #ê+#·\éTT ˝Ò≈£î+&É ≈£î&çyÓ’|ü⁄q≈£î e+–q Á|üB|üÔyÓTÆq
C≤«\\‘√ Á|ü»«*+#·T#·T ø±qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤qTeT»®qø£ XÊÃ|æ |ü⁄#êÃ¤q\j·TT‘√ -ì\' ˆ
eyÍ kÕ«dü´ú ø£s√ <˚yê´' ÁbÕ˝Òj÷· ì\o‘·\' ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤qTeT»®qø£' ` #· ` n|æ ` |ü⁄#êÃ¤q\j·TT‘·' ` nì\' ` eyÍ
` kÕ«dü´ú ø£s'¡ ` <˚yê´' ` ÁbÕ˝Òj÷· ì\o‘·\' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄#êÃ¤q\j·TT‘·' n|æ Vü≤qTeT»®qø£' nì\' <˚yê´' kÕ«düú ´ø£s'¡
ÁbÕ˝Òj÷· ì\o‘·\' (düH)é eyÍ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄#êÃ¤q\j·TT‘·' n|æ R ‘√ø£j·T+<ä* n–ï‘√ >∑÷&çq
yê&ÉsTTq|üŒ{ÏøÏì, Vü≤qTeT»®qø£' R Vü≤qTeT+‘·Tì ‘·+Á&çjÓÆTq{Ïº, nì\' R
yêj·TTe⁄, <˚yê´' R d”‘ê<˚$øÏ, kÕ«düú´ø£s¡' R dü«düú‘·qT >∑*Z+#·T#·Tqïyê&Ó’,
ÁbÕ˝Òj÷· ì\o‘·\' düHé R eT+#·T‘√ >∑÷&çq yêj·TTe⁄e˝… #·\ì¢ yê&É>T∑ #·T,
eyÍ R M#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü  &É T Vü ≤ qTeT ‘√ø£ j · T +<ä T »«*+#· T #· T qï n–ï‘√
>∑÷&çjT· Tqï|üŒ{ÏøìÏ Vü≤qTeT+‘·Tì ‘·+Á&çjTÆÓ q yêj·TT<˚e⁄&ÉT d”‘ê<˚$øÏ ‘ê|üeTT
>∑\T>∑≈î£ +&É eT+#·T‘√ ì+&çq yêj·TTe⁄e˝…H˚ #·\>¢ ∑ M#·T#·T ÄyÓT≈£î düTKeTTqT
>∑÷¬sÃqT.
XÀ¢ˆˆ <äV≤ü é÷H˚ #· ˝≤+>∑÷˝Ò ∫+‘·j÷· e÷dü yêqs¡' ˆ
Á|üBb˛Ô-–ï s¡jT· + ø£kÕàqï e÷+ <äV≤ü ‹ düs«¡ ‘·' ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äV≤ü é÷H˚ ` #· ` ˝≤+>∑÷˝Ò ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` yêqs¡' `
Á|üB|ü'Ô ` n–ï' ` nj·T+ ` ø£kÕà‘Y ` q ` e÷+ ` <äV≤ü ‹ ` düs«¡ ‘·' ˆˆ
(53) ` Á‹|ü+#êX¯düs¡Z 249
nq«j·TÁø£eTeTT :` ˝≤+>∑÷˝Ò <äV≤ü é÷H˚ (dü‹) yêqs¡' ∫+‘·j÷· e÷dü— nj·T+
düs«¡ ‘·' Á|üB|ü'Ô n–ï' e÷+ ø£kÕà‘Y q <äV≤ü ‹?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ˝≤+>∑÷˝Ò R ‘√ø£, <äV≤ü é÷H˚ dü‹ R ‘·>T∑ \ô|≥ºã&ÉT#·T+&É>±,
yêqs¡' R Vü≤qTeT, ∫+‘·j÷· e÷dü R Ä˝À∫+#ÓqT, düs«¡ ‘·' R nìïyÓ|’ ⁄ü \qT+&ç,
Á|üB|ü'Ô R Á|ü»«*+#·T#·Tqï{Ï,º nj·T+ n–ï' R á j·T–ï, e÷+ R qqTï, ø£kÕà‘Y
R m+<äTe\q, q <äV≤ü ‹ R <äV≤æ +#·T≥ ˝Ò<Tä ?
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q ‘√ø£ n≥T¢ ‘·>T∑ \ã&ÉT#·TqïqT ‘·q≈£î ‘ê|üeTT ø£\T>∑T≈£î+&ÉT≥#˚
‘·q˝À ì≥T¢ ∫+‹+#ÓqT. á j·T–ï nìïyÓ|’ ⁄ü \≈£îqT Ç≥T¢ #Ó\sπ – eT+&ÉT#·TqïqT
qqTï ø=+#ÓeTT >∑÷&É m+<äT#˚ <äV≤æ +#·T≥ ˝Ò<Tä ?
XÀ¢ˆˆ <äèX¯´‘˚ #· eTVü‰C≤«˝À q ø£s√‹ #· y˚T s¡T»yéT ˆ
••s¡ ùdé dü+bÕ‘√ ˝≤+>∑÷˝≤Áπ> Á|ü‹wæ‘˜ '· ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äèX¯´‘˚ ` #· ` eTVü‰C≤«\' ` q ` ø£s√‹ ` #· ` y˚T ` s¡T»yéT,
••s¡d´ü ` Çe ` dü+bÕ‘·' ` ˝≤+>∑÷˝≤Áπ> ` Á|ü‹wæ‘˜ '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰C≤«\' <äèX¯´‘˚— y˚T s¡T»+ q #· ø£s√‹, ˝≤+>∑÷˝≤Áπ>
Á|ü‹wæ̃‘'· ••s¡d´ü dü+bÕ‘· Çe (ndæ)Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰C≤«\' R >=|üŒ<Óq’ eT+≥, <äèX¯´‘˚ R ø£qã&ÉT#·Tqï~, y˚T
R Hê≈£î, s¡T»+ R u≤<ÛäqT, q #· ø£s√‹ R @ e÷Á‘·eTTqT ø£*Z+#·T≥˝Ò<äT,
˝≤+>∑÷˝≤Áπ> R ‘√ø£∫es¡qT, Á|ü‹wæ̃‘'· R ñ+#·ã&çq, ••s¡d´ü R eT+#·TjÓTTø£ÿ,
dü+bÕ‘·' Çe R eTT<äe› ˝… (ndæÔ R ñqï~).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê≈£î #·÷&É>± á j·T–ï ô|<äe› T+≥\‘√ >±qe#·TÃ#·Tqï~. ø±ì
u≤<Ûeä ÷Á‘· y˚T$Tj·TT >∑*+Z #·T≥˝Ò<Tä . Hê ‘√ø£ ∫es¡ ˇø£ eT+#·T eTT<äq› T ô|{Ïqº fÒ¢
j·TTqï~ >±ì n–ï>± Hê≈£î ø£ì|æ+#·T≥˝Ò<Tä . Ç~ @$T ∫Á‘·y÷Ó !
XÀ¢ˆˆ n<∏yä ê ‘·~<ä+ e´ø£+Ô j·T<ä› èwü+º |üe¢ ‘ê eTj·÷ ˆ
sêeTÁ|üu≤Û yê <ëX¯Ãs¡´+ |üs«¡ ‘· dü‡]‘ê+ |ü‘Í ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏yä ê ` ‘·‘Y ` Ç<ä+ ` j·T‘Y ` <äèwü+º ` |üe¢ ‘ê ` eTj·÷ `
sêeTÁ|üu≤Û yê‘Y ` ÄX¯Ãs¡´+ ` |üs«¡ ‘·' ` dü]‘ê+ ` |ü‘Í ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏yä ê |üe¢ ‘ê eTj·÷ sêeTÁ|üu≤Û yê‘Y dü]‘ê+ |ü‘Í j·T‘Y
ÄX¯Ãs¡´+ |üs«¡ ‘·' <äèwü'º ‘·‘Y Ç<ä+ e´ø£yÔ Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏yä ê R ˝Òø,£ |üe¢ ‘ê R <ë≥T#·Tqï{Ï,º eTj·÷ R Hê#˚‘,·
dü]‘ê+ |ü‘Í R düeTTÁ<äeTTq+<äT, sêeTÁ|üu≤Û yê‘Y R lsêeTTì Á|üu≤Û eeTTe\q,
j·T‘Y R m≥T¢>±, ÄX¯Ãs¡´+ R ÄX¯Ãs¡´ø£s¡eTT>±, |üs¡«‘·' R yÓTÆHêø£|üs¡«‘·eTT,
<äèwü'º R #·÷&Éã&çq<√, ‘·‘Y R n≥T¢>±, Ç<ä+ R á j·T–ïXË‘’ ´· eTT, e´ø£yÔ Té R
düŒwüºyÓTÆq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üPs¡«eTT H˚qT eTVü‰kÕ>∑s¡eTTqT <ë≥T#·Tqï|ü&ÉT lsêeTTì
Á|üu≤Û eeTT#˚ ÄX¯Ãs¡´ø£se¡ TT>± düeTTÁ<äeTT qT+&ç yÓTHÆ êø£|sü «¡ ‘·eTT ñ<ä“$¤ +#·T≥
m≥T¢ »]–q<√ nfÒ¢ Ç|ü&û j·T–ïøÏ XË’‘·éTT >∑÷&É dü+uÛÑ$+∫j·TTqï<äì
düŒwüºeT>∑T#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ j·T~ ‘êe ‘·‡eTTÁ<äd´ü yÓTHÆ êø£d´ü #· BÛeT‘·' ˆ
sêe÷s¡+ú dü+ÁuÛeÑ T kÕÔ<èä øÏÿ eT–ï s¡ï ø£]wü´‹ ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` ‘êe‘Y ` düeTTÁ<äd´ü ` yÓTHÆ êø£d´ü ` #· ` BÛeT‘·' `
sêe÷s¡+ú ` dü+ÁuÛeÑ T' ` ‘ê<äèø˘ ` øÏyTé ` n–ï' ` q ` ø£]wü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düeTTÁ<äd´ü , BÛeT‘·' yÓTHÆ êø£d´ü #·, sêe÷s¡+ú ‘êe‘Y dü+ÁuÛeÑ T'
<äèwü'º j·T~ n–ï' ‘ê<äèø˘ (dü+ÁuÛeÑ T+) øÏ+ q ø£]wü´‹?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düeTTÁ<äd´ü R düeTTÁ<äeTTq≈£îqT, BÛeT‘·' R >=|üŒãT~Δ>\∑ yê&Óq’ ,
yÓTHÆ êø£d´ü #· R yÓTHÆ ê≈£îq≈£îqT, sêe÷s¡+ú R lsêeTTìø=i¬ø,’ ‘êe‘Y dü+ÁuÛeÑ T'
R n+‘·{Ï y˚–s¡bÕ≥T (<äèwü'º ) j·T~ R ø£q|ü&qç |ü&ÉT, n–ï' R n–ï<˚e⁄&ÉT
(e÷Á‘·eTT) ‘ê<äèø˘ dü+ÁuÛeÑ T+ R n+‘·{Ï ñ‘·ÿ+sƒq¡ T, øÏ+ R @\, q ø£]wü´‹ R
#˚j·T&ÉT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Hê &Ü eTVü≤˙j·TT˝…q’ düeTTÁ<äTq≈£îqT yÓTHÆ ê≈£îq≈£îqT lsêeTTì
ùdeø=i¬ø’ n+‘·{Ï ñ‘·ÿ+sƒ¡ >∑*qZ |ü&ÉT Ç|ü&û j·T–ï<˚e⁄q≈£î e÷Á‘·eTT Ç{Ïº
dü+ÁuÛeÑ TeTT >∑\T>∑≈î£ +&É m≥T¢+&ÉTqT?
XÀ¢ˆˆ d”‘êj·÷ XÊÃqèX¯+ùd´q ‘˚»kÕ sê|òTü edü´ #· ˆ
|æ‘T· X¯Ã eTeT düU´Ò q q e÷+ <äV≤ü ‹ bÕeø£' ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` d”‘êj·÷' ` #· ` ÄqèX¯+ùd´q ` ‘˚»kÕ ` sê|òTü edü´ ` #· `
|æ‘T· ' ` #· ` eTeT ` düU´Ò q ` q ` e÷+ ` <äV≤ü ‹ ` bÕeø£' ˆˆ
(53) ` Á‹|ü+#êX¯düs¡Z 251
nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘êj·÷' ÄqèX¯+ùd´q, sê|òTü edü´ ‘˚»kÕ #·, eTeT |æ‘T· ',
düU´Ò q #· bÕeø£' e÷+ q <äV≤ü ‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘êj·÷' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, ÄqèX¯+ùd´q R ø±s¡TDéTT#˚‘q· T,
sê|òTü edü´ R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, ‘˚»kÕ #· R ‘˚»eTT#˚‘q· T, eTeT R HêjÓTTø£ÿ,
|æ‘T· ' R ‘·+Á&çjTÓ Tø£ÿ, düU´Ò q #· R yÓTÁÆ ‹#˚‘q· T, bÕeø£' R n–ï, e÷+ R qqTï,
q <äV≤ü ‹ R <äV≤æ +#·T≥˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ <äj·÷$X‚wüeTT#˚‘·qT, lsêeTTì jÓTTø£ÿ
Á|üu≤Û yê‹X¯jT· eTT#˚‘q· T, Hê ‘·+Á&çjT· >∑T yêj·TT<˚e⁄ìjÓTTø£ÿ ùdïVü‰~Ûø´£ eTT#˚‘q· T
n–ï<˚e⁄&ÉT Ç|ü&ÉT qqTï ‘·|+æ |ü#j ˚ T· T≥ ˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ uÛ÷Ñ j·T dü‡ ∫+‘·j÷· e÷dü eTTVüAs¡+Ô ø£|≈æ î£ +»s¡' ˆ
ñ‘·ŒbÕ ‘ê<∏ä yπ̊>q qHê<ä #· eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT:` uÛ÷Ñ j·T' ` dü' ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` eTTVüAs¡+Ô ` ø£|≈æ î£ +»s¡',
ñ‘·ŒbÕ‘· ` n<∏ä ` yπ̊>q ` qHê<ä ` #· ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ø£|≈æ î£ +»s¡' uÛ÷Ñ j·T' eTTVüAs¡+Ô ∫+‘·j÷· e÷dü, n<∏ä
eTVü‰ø£|'æ yπ̊>q ñ‘·ŒbÕ‘· qHê<ä #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' ø£|≈æ î£ +»s¡' R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, uÛ÷Ñ j·T' R
‹]–, eTTVüAs¡+Ô R s¬ +&ÉT ø£D å eTT\ ø±\eTT, ∫+‘·j÷· e÷dü R Ä˝À∫+#ÓqT,
n<∏ä R |æeTà≥, eTVü‰ø£|'æ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, y˚>π q R y˚>e∑ TT‘√, ñ‘·ŒbÕ‘·
R MT~øÏ m–¬sqT, qHê<ä #· R >∑]+® #ÓqT ≈£L&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Ä Vü≤qTeT n|ü&ÉT ‹]– ø=~›ùd|ü⁄ Ä˝À∫+∫
yÓ+≥H˚ eTVü‰y˚>e∑ TT‘√ MT~¬ø>∑dæ ô|<ä› dæ+Vü≤Hê<äeTTqT CÒôdqT.
XÀ¢ˆˆ |ü⁄s¡<ë«s¡+ ‘·‘· ÁoÙe÷Hé XË\’ X¯è+>∑ $Ty√qï‘·yTé ˆ
$uÛøÑ sÔ£ ø¡ då£ ‡ü +u≤<Ûä e÷dükÕ <ëì˝≤‘·à»' ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄s¡<ë«s¡+ ` ‘·‘'· ` le÷Hé ` XË\’ X¯è+>∑yTé ` Çe ` ñqï‘·yTé ,
$uÛøÑ sÔ£ ø¡ då£ ‡ü +u≤<Ûyä Té ` ÄdükÕ<ä ` nì˝≤‘·à»' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' le÷Hé nì˝≤‘·à»' XË’\X¯è+>∑yéT Çe ñqï‘·+,
$uÛøÑ sÔ£ ø¡ då£ ‡ü +u≤<Û+ä |ü⁄s¡<ë«s¡yTé ÄdükÕ<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, le÷Hé R X¯óuÛ\Ñ ø£Då düeTTù|‘·T&Óq’ ,
nì˝≤‘·à»' R yêj·TTq+<äqT&ÉT, XË\’ X¯è+>∑yTé Çe R |üs«¡ ‘·•Ks¡eTTe˝…, ñqï‘·+
R m‘ÓÔÌq~j·TTqT, $uÛÑø£Ôs¡ø£ådü‡+u≤<Ûä+ R $&çe&çq sêø£ådüT\jÓTTø£ÿ düeTàs¡›eTT
>∑\~j·TTq>∑T, |ü⁄s¡<ë«s¡+ R |ü≥D º <ë«s¡eTTqT, ÄdükÕ<ä R #˚s¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T |æeTà≥ yêj·TTq+<äqT&ÉT |üs«¡ ‘· •Ks¡eTTe˝… qTqï‘·yTÓ Æ
sêø£då Tü \ düeTàs¡e› TT˝Òì<Ó’ j·TTqï{Ïº |ü≥D
º <ë«s¡eTT ø£&≈É î£ #˚sT¡ ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü uÛ÷Ñ ‘ê« XË\’ dü+ø±X¯' ø£Då qÒ |ü⁄q sê‘·àyêHé ˆ
ÁVü≤dü«‘ê+ |üse¡ ÷+ ÁbÕb˛Ô ã+<ÛHä ê qéXÊ‘·jT· ‘Y ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` uÛ÷Ñ ‘ê« ` XË\’ dü+ø±X¯' ` ø£Då qÒ ` |ü⁄q' ` Ä‘·àyêHé `
ÁVü≤dü«‘ê+ ` |üse¡ ÷+ ` ÁbÕ|ü'Ô ` ã+<ÛHä êì ` neXÊ‘·jT· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ä‘·àyêHé dü' XË’\dü+ø±X¯' uÛÑ÷‘ê« |ü⁄q' ø£åDÒq |üs¡e÷+
ÁVü≤dü«‘ê+ ÁbÕ|ü'Ô düHé ã+<ÛHä êì neXÊ‘·jT· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ä‘·àyêHé dü' R eTVü‰‘·Tà&Óq’ j·÷ Vü≤qTeT, ø£Då qÒ R ˇø£ÿ
ø£D
å eTTq, XË\’ dü+ø±X¯' R |üs«¡ ‘·eTTqT uÀ*q{Ïyº ê&ÉT>±, uÛ÷Ñ ‘ê« R nsTT (nq>±
ô|]–) |ü⁄q' R ‹]–, |üse¡ ÷+ R >=|üŒ<Óq’ , ÁVü≤dü«‘ê+ R ÁVü≤dü«s¡÷|üeTTqT,
ÁbÕ|üÔ' düHé R bı+~qyê&Ó’, ã+<ÛäHêì R ã+<ÛäqeTT\qT, neXÊ‘·j·T‘Y R
dü&É*+#·Tø=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰X¯ødÔÏ +ü |üqTï&Óq’ j·÷ Vü≤qTeT n|ü&ÉT ø£Då eTT˝À |üs«¡ ‘·eTTe˝…
‘·q s¡÷|üeTTqT ô|<ä>› ± ô|+#·Tø=ì yÓ+≥H˚ ‹]– $TøÏÿ* ∫qï<Óq’ s¡÷|üeTTqT
<Û]ä +∫ yÓqTø£{Ï ã+<Ûqä eTT\qT nìï+{Ïì dü&*É +#·Tø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ $eTTø£Ô XÊÃuÛeÑ ÁNÃ¤e÷qTŒq' |üs«¡ ‘·dìü ïuÛ'Ñ ˆ
Mø£eå ÷DX¯Ã <ä<èä X‚ |ü]|òTü + ‘√s¡D≤Á•‘·yTé ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $eTTø£'Ô ` #· ` n_Ûe‘Y ` le÷Hé ` |ü⁄q' ` |üs«¡ ‘·dìü ïuÛ'Ñ `
Mø£eå ÷D' ` #· ` <ä<èä X‚ ` |ü]|òTü + ` ‘√s¡D≤Á•‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` le÷Hé dü' $eTTø£'Ô düHé |ü⁄q' |üs«¡ ‘·dìü ïuÛ'Ñ nuÛeÑ ‘Y, Mø£eå ÷D'
‘√s¡D≤Á•‘·+ |ü]|òTü + <ä<èä X‚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` le÷Hé dü' R X¯óuÛ\Ñ ø£Då dü+|üqTï&Óq’ j·÷ Vü≤qTeT, $eTTø£'Ô R
(53) ` Á‹|ü+#êX¯düs¡Z 253
ã+<Û$ä eTT≈£î&Ô ,’Ó |ü⁄q' R ‹]–, |üs«¡ ‘·dìü ïuÛ'Ñ R |üs«¡ ‘·eTT‘√ düe÷qT&ÉT, nuÛeÑ ‘Y
R ÄjÓTqT, Mø£eå ÷D' R |ü]øÏ+#·T#·Tqïyê&Óq’ , dü' R Ä Vü≤qTeT, ‘√s¡D≤Á•‘·+
R |ü⁄s¡<ë«s¡eTT q+{ÏjT· Tqï, |ü]|òTü + R ÇqT|ü>&∑ j ç T· qT, <ä<èä X‚ R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ ‘·q ã+<Ûqä eTTqT+&ç $&çe&çq{Ïº eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ Vü≤qTeT,
yÓ+≥H˚ ‹]– |üs¡«‘·düe÷qT&ÉT>± eè~Δ#Ó+<ÓqT. n{Ïº s¡÷|üeTT‘√ Ç≥T q≥T
#·÷&É>± Hê‘·ìøÏ Ä |ü≥D º <ë«s¡eTT q+{ÏjT· Tqï ÇqT|ü>&∑ j ç T· >±qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·+ >∑èVü≤´ eTVü‰u≤VüQ' ø±˝≤j·Tdü|]ü wüÿ è‘·yTé ˆ
s¡øDåÏ kÕÔHé |ü⁄q dü‡sê«Hé dü÷<äj÷· e÷dü e÷s¡T‹' ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·+ ` >∑èVü≤´ ` eTVü‰u≤VüQ' ` ø±˝≤j·Tdü|]ü wü ÿ è‘·yTé ,
s¡øDåÏ ' ` ‘êHé ` |ü⁄q' ` düsê«Hé ` dü÷<äj÷· e÷dü ` e÷s¡T‹' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eTVü‰u≤VüQ' e÷s¡T‹' ø±˝≤j·Tdü|]ü wüÿ è‘·+ ‘·+ >∑èVü≤´
‘êHé s¡øD åÏ ' düsê«Hé dü÷<äj÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä, eTVü‰u≤VüQ' R eTVü‰Ms¡T&Óq’ , e÷s¡T‹' R Vü≤qTeT,
ø±˝≤j·Tdü|]ü wüÿ è‘·+ R ñ≈£îÿ‘√ ì]à+|üã&çq{Ï,º ‘·+ R Ä >∑&j ç T· qT, >∑èVü≤´ R
|ü≥Tºø=ì, ‘êHé R Ä, s¡øD åÏ ' düsê«Hé R s¡øøå£ u£ ≥
ÑÛ T\q+<äiqT, |ü⁄q' R ‹]–,
dü÷<äj÷· e÷dü R Vü≤‘·e÷¬sÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT ã\yÓTqÆ Ä ñ≈£îÿ>∑&j ç T· qT >¬ ø’ =ì, n#·Ã≥
ø±e*j·TTqï uÛ≥ Ñ T\ HÓ\s¢ q¡ T |ü]e÷¬sÃqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘ê ìïVü≤‘ê« s¡D#·+&É$Áø£eT'
düMTø£eå ÷D' |ü⁄qπse \+ø±yéT ˆ
Á|üB|ü˝Ô ≤+>∑÷\ ø£è‘ê]Ãe÷©
Á|üø±X¯ ‘ê~‘·´ Ç yê]Ãe÷© ˆˆ 43
ª bÕeø£XË’‘·ýéTμ HêeT
Á‹|ü+#êX¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘êHé ` ìVü≤‘ê« ` s¡D#·+&É$Áø£eT' ` düMTø£eå ÷D' `
|ü⁄q' ` @e ` \+ø±+ ` Á|üB|ü˝Ô ≤+>∑÷\ø£è‘ê]Ãe÷©, Á|üø±X¯‘· ` Ä~‘·´' `
Çe ` n]Ãe÷© ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡D#·+&É$Áø£eT' dü' ‘êHé ìVü≤‘ê« |ü⁄q' @e \+ø±+
düMTø£eå ÷D' Á|üB|ü˝Ô ≤+>∑÷\ø£è‘ê]Ãe÷© n]Ãe÷© Ä~‘·´' Çe Á|üø±X¯‘.·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡D#·+&É$Áø£eT' R j·TT<äΔeTTq+<äT uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq
|üsêÁø£eTeTT>∑*qZ {Ï,º dü' R Ä Vü≤qTeT, ‘êHé R Ä s¡øøå£ u£ ≥ ÑÛ T\qT, ìVü≤‘ê« R
|ü]e÷]Ã, |ü⁄q' @e R eTi\, \+ø±+ R \+ø±q>∑]ì, düMTø£åe÷D' R
|ü]øÏ+#·T#·Tqïyê&Ó’, Á|üB|üÔ˝≤+>∑÷\ø£è‘ê]Ãe÷© düHé R Á|ü»«*+#·T#·Tqï
˝≤+>∑÷\eTTq+<äT >∑÷s¡Œã&çq n–ïC≤«\\T>∑\yê&Ó,’ n]Ãe÷© R øÏsD ¡ eTT\
düeT÷Vü≤eTT >∑*qZ {Ï,º Ä~‘·´' Çe R dü÷s¡T´&ÉTe˝…, Á|üø±X¯‘· R Á|üø±•+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·Ã{Ï s¡øøå£ u£ ≥ÑÛ T˝…q’ s¡øÿ£ düT\ HÓ\s¢ q¡ T ñø£ÿ&É–+∫ ì\Teã&ç
n≥TqT+&çjT˚ \+ø±q>∑se¡ TTqT p#·T#·T+&É>± ‘·q ‘√ø£jT· +<äT Á|ü»«*+#·T#·Tqï
C≤«\\‘√ >∑÷&çq j·÷ Vü≤qTeT øÏsD ¡ eTT\ e÷*ø£\‘√ ‘˚»]\T¢#T· qï uÛ≤düÿs¡Tì
e˝…H˚ Á|üø±•+#ÓqT.
ªªbÕeø£ XË‘’ ´· eTTμμ nqT
@ã~eT÷&Éedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
#·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ Mø£eå ÷D dü‘Ô √ \+ø±+ ø£|'æ ø£è‘·eTH√s¡<'ä∏ ˆ
es¡eΔ ÷qdüeTT‘ê‡Vü≤' ø±s¡´X‚wü eT∫+‘·jT· ‘Y ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Mø£åe÷D' ` ‘·‘·' ` \+ø±+ ` ø£|æ' ` ø£è‘·eTH√s¡<∏ä' `
es¡eΔ ÷qdüeTT‘ê‡Vü≤' ` ø±s¡´X‚w+ü ` n∫+‘·jT· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' ø£è‘·eTH√s¡<∏ä' ø£|æ' \+ø±+ Mø£åe÷D' es¡Δe÷q
düeTT‘ê‡Vü≤' (düH)é ø±s¡´X‚wyü Té n∫+‘·jT· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, ø£è‘·eTH√s¡<∏ä' R HÓiy˚s¡TÃø=qï
ø√]ø£>\∑ yê&Óq’ {Ï,º ø£|'æ R Vü≤qTeT, \+ø±+ R \+ø± |ü≥D º eTTqT, Mø£eå ÷D' R
$˝ÀøÏ+#·T#·Tqïyê&Ó’, es¡Δe÷qdüeTT‘ê‡Vü≤' (düHé) R eè~Δbı+<äT#·Tqï >=|üŒ
ñ‘ê‡Vü≤eTT>∑\yê&É>T∑ #·T, ø±s¡´X‚w+ü R ø£seÔ¡ éTTjÓTTø£ÿ X‚w$ü wüjT· eTTqT >∑÷]Ã,
n∫+‘·jT· ‘Y R Ä˝À∫+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT \+ø±q>∑s¡eTTqT ˇø£e÷iT |ü]øÏ+∫
#·÷#·T#·T ‘·q eTH√s¡<∏äeTT HÓiy˚s¡T≥e\q bı+–e#·TÃ#·Tqï ñ‘ê‡Vü≤eTT‘√
Çø£MT<ä≥ ‘êqT #˚jT· e\dæq ø£seÔ¡ éTTqT >∑÷]Ã Ä˝À∫+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ øÏ+ qT K\«e•wü+º y˚T ø£seÔ¡ ´ $TVü≤ kÕ+Á|ü‘y· Té ˆ
j·T <˚cÕ+ s¡økå£ Õ+ uÛ÷Ñ j·T' dü+‘ê|ü»qq+ uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏ+ ` qT ` K\T ` ne•wü+º ` y˚T ` ø£seÔ¡ ýéT ` ÇVü≤ `
kÕ+Á|ü‘y· Té ` j·T‘Y ` @cÕ+ ` s¡økå£ Õ+ ` uÛ÷Ñ j·T' ` dü+‘ê|ü»qq+ ` uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @cÕ+ s¡økå£ Õ+ uÛ÷Ñ j·T' j·T‘Y dü+‘ê|ü»qq+ uÛyÑ ‘˚ ,Y ÇVü≤
kÕ+Á|ü‘+· y˚T ne•wü+º ‘·‘Y ø£seÔ¡ ´+ øÏ+ qT K\T?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @cÕ+ s¡økå£ Õ+ R á sêø£då Tü \≈£î, uÛ÷Ñ j·T' R ‹]–, j·T‘Y R @
ø£è‘·éTT, dü+‘ê|ü»qq+ R dü+‘ê|üeTTqT ø£*+Z #·Tq{Ï~º , uÛyÑ ‘˚ Y R ø±>∑\<√,
kÕ+Á|ü‘+· R Ç|ü&ÉT, ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, y˚T R Hê≈£î, ne•wü+º R $T–*j·TTqï{Ï,º
‘·‘Y R Ä, ø£seÔ¡ ´+ R #˚jT· e\dæjT· Tqï|üì, øÏ+ qT K\T R @$TjÓ÷ >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç|ü&û sêø£då Tü \≈£î eTi\ >=|üŒdü+‘ê|üeTT >∑*+Z #·T≥≈£î >±qT
H˚qT #˚jT· e\dæjT· Tqï{Ï<º q’Ó $T–*b˛sTTq|üì Ç+ø£ @$T j·TTqï<√ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ eq+ ‘êe Å‘Œ· eT~∏‘+· Á|üøè£ cÕº sêø£kå Õ Vü≤‘ê' ˆ
ã˝…ø’ <£ X˚ '¯ ø£|å ‘æ '· X‚w+ü <äTs¡$Z HêX¯qyéT ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eq+ ` ‘êe‘Y ` Á|üeT~∏‘+· ` Á|üøè£ cÕº' ` sêø£kå Õ' ` Vü≤‘ê',
ã˝…ø’ <£ X˚ '¯ ` ø£|å ‘æ '· ` X‚w+ü ` <äTs¡$Z HêX¯qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eq+ ‘êe‘Y Á|üeT~∏‘+· , Á|üøè£ cÕº', sêø£kå Õ' Vü≤‘ê', ã˝…ø’ <£ X˚ '¯
ø£|å ‘æ '· , X‚w+ü <äTs¡$Z HêX¯qyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eq+ ‘êe‘Y R eq eT+‘·jT· TqT, Á|üeT~∏‘+· R <Û«ä +düeTT
#˚j·Tã&çq~, Á|üø£ècÕº' R ã\e+‘·T˝…’q, sêø£åkÕ' R sêø£ådüT\T, Vü≤‘ê' R
e~Û+|üã&ç], ã˝…’ø£<˚X¯' R ôd’qéTT˝À ˇø£ uÛ≤>∑eTT, ø£å|æ‘·' R HêX¯qeTT
#˚jT· ã&çq~, <äTs¡$Z HêX¯q+ R ø√≥qT ≈£L*Ãy˚jT· T≥, X‚w+ü R $T–*q~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á \+ø£˝Àì eqeT+‘·jT· TqT <Û«ä +düeTT #˚dHæ êqT— ã\e+‘·T˝…q’
sêø£ådüT\qT ô|≈£îÿeT+~ì #·+|æHêqT— á sêø£ådüôd’qéTT˝À ø=+‘·uÛ≤>∑eTTqT
Vü≤‘·e÷]ÃHêqT. Çø£ $T–*j·TTqï~ ø√≥qT |ü&>É =≥Tº≥j˚T.
XÀ¢ˆˆ <äTsπ Z $Hê•‘˚ ø£sà¡ uÛyÑ ˚ ‘·T‡K|ü]ÁX¯eTyéT ˆ
n\Œj·T‘˚ïq ø±πs´-dæàHé eTeT kÕ´ ‘·‡|ò\ü ' ÁX¯eT' ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äTsπ Z ` $Hê•‘˚ ` ø£sà¡ ` uÛyÑ ‘˚ Y ` düTK|ü]ÁX¯eTyéT ` n\Œj·T‘˚ïq
` ø±πs´ ` ndæàHé ` eTeT ` kÕ´‘Y ` dü|\üò ' ` ÁX¯eT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äTsπ Z $Hê•‘˚ (dü‹) ø£sà¡ düTK|ü]ÁX¯eT+ uÛyÑ ‘˚ —Y ndæàHé ø±πs´
eTeT ÁX¯eT' n\Œj·T‘˚ïq dü|\üò ' kÕ´‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äTsπ Z R ø√≥, $Hê•‘˚ (dü‹) R <Û«ä +düeTT #˚jT· ã&É>±, ø£sà¡ R
|üì, düTK|ü]ÁX¯eT+ R düTKø£sy¡ TÓ qÆ ÁX¯eT>∑\~, uÛyÑ ‘˚ Y R ø±>∑\<äT, ndæàHé ø±πs´
R á ø£è‘·éTTq+<äT, eTeT R Hê jÓTTø£ÿ, ÁX¯eT' R Á|üj÷· düeTT, n\Œj·T‘˚ïq R
ø=~› Á|üjT· ‘·ïeTT‘√, dü|\üò ' R dü|\üò yÓTqÆ ~, kÕ´‘Y R ø±>∑\<äT.
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 257
‹\ø£eTT :` ªø£s¡à düTK|ü]ÁX¯eT+ uÛÑy˚‘Yμ ` düeTTÁ<ä\+|òüTqeTT eTTqï>∑T Hê
Á|üj÷· düeTT, ø£s√ƒ s¡‘|· Xü Ã¯ s¡´ |ò*ü +∫q≥Tº>∑ düTKÁ|ü<yä TÓ qÆ Á|üj÷· düeTT ø£\<ä>T∑ qì
uÛ≤eeTT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªø£sà¡ μ ` equÛ+Ñ »qeTT, düeTTÁ<ä\+|òTü qeTT, <Í‘·´ø£è‘·éTT
n+‘·jT· TqT dü|\üò eT>∑Tqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç|ü&û ø√≥qT >∑÷&É <Û«ä +düeTT #˚dqæ #√ H˚ì+‘·ei≈£îqT #˚dqæ
ø£èwæ j·T+‘·jT· TqT dü|\üò eTT ø±>∑\<äT. á j·T\ŒÁ|üjT· ‘·ïeTT‘√ H˚ ˙ |üì >∑÷&É
HÓsy¡ s˚ T¡ Ã≥e\q Hê Á|üj÷· düeT+‘·jT· TqT dü|\üò eTT ø±>∑\<äT.
XÀ¢ˆˆ jÓ÷ Vü≤´j·T+ eTeT ˝≤+>∑÷˝Ò B|ü´‘˚ Vü≤eýêVü≤q' ˆ
ndü´ dü+‘·sŒ¡ D+ Hê´j·T´+ ø£sT¡ Ô y˚T_Û s¡èZ ¨‘·yÔ TÓ 'Æ ˆˆ 5
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` j·T' ` Væ≤ ` nj·T+ ` eTeT ` ˝≤+>∑÷˝Ò ` B|ü´‘˚ ` Vü≤eýêVü≤q'
` ndü´ ` dü+‘·sŒ¡ D+ ` Hê´j·T´+ ` ø£sT¡ yÔ Té ` @_Û' ` >∑è¨‘·yÔ TÓ 'Æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTeT ˝≤+>∑÷˝Ò nj·T+ j·T' Vü≤eýêVü≤q' B|ü´‘˚, ndü´
@_Û' >∑è¨‘·yÔ TÓ 'Æ dü+‘·sŒ¡ D+ ø£sT¡ +Ô Hê´j·T´+ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTeT R HêjÓTTø£ÿ, ˝≤+>∑÷˝Ò R ‘√ø£jT· +<äT, nj·T+ R á,
j·T' Vü≤eýêVü≤q' R @ j·T–ï¨Á‘·T&ÉT, B|ü´‘˚ R »«*+#·T#·THêï&√, ndü´ R Ä
j·T–ï¨Á‘·Tq≈£î, @_Û' >∑è¨‘·yÔ TÓ 'Æ R á ÅXw‚ yü̃ TÓ qÆ uÛeÑ qeTT\‘√, dü+‘·sŒ¡ D+ R
$+<äTqT, ø£sT¡ +Ô R #˚jT· T≥≈£î, Hê´j·T´+ Væ≤ R ñ∫‘·eTT>∑<ë!
‹\ø£eTT, >√$+<äsêJj·TeTT :` ªndü´ dü+‘·sŒ¡ D+ ø£sT¡ +Ô Hê´j·T´+μ ` ‘√ø£≈î£
sêø£då Tü \T s¡–*Ãq C≤«\\#˚ yêì X¯Øs¡eTTq≈£î @$Tj·TT ‘ê|üeTT >∑*+Z |ü≈î£ +&ÉT≥#˚
Ä j·T–ï<˚e⁄q≈£î ‘êqT ‹]– dü+‘·è|æìÔ >∑*–+#·T≥ ñ∫‘·eTì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê yê˝≤Á>∑eTTq+<äT Á|ü»«*+#·T#·Tqï{Ïº n–ï<˚e⁄&ÉT Hê X¯Øs¡eTTq≈£î
ÇdüTeT+‘·jT· TqT ‘ê|üeTTqT ø£*+Z #·≈î£ +&É Hêô|’ Áù|eTp|æHê&ÉT ø±ã{Ïº n{Ïº Ä
j·T–ï<˚e⁄q≈£î Ç|ü&ÉT á \+ø±q>∑se¡ TTq+<ä* ÁbÕkÕ<äeTT\‘√ $+<äT#˚jT· T≥
Hê≈£î Hê´j·TyÓTj Æ T· T+&ÉTqT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· Á|üB|ü˝Ô ≤+>∑÷\ dü‡$<äT´ ~e ‘√j·T<ä' ˆ
uÛeÑ HêÁπ>wüß \+ø±j·÷ $#·#ês¡ eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` Á|üB|ü˝Ô ≤+>∑÷\' ` dü$<äT´‘Y ` Çe ` ‘√j·T<ä' `
uÛeÑ HêÁπ>wüß ` \+ø±j·÷' ` $#·#ês¡ ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Á|üB|ü˝Ô ≤+>∑÷\' dü' eTVü‰ø£|'æ dü$<äT´‘Y ‘√j·T<ä' Çe
\+ø±j·÷' uÛeÑ HêÁπ>wüß $#·#ês¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, Á|üB|ü˝Ô ≤+>∑÷\' R eT+&ÉT#·Tqï‘√ø£ >∑*qZ {Ï,º
dü' eTVü‰ø£|'æ R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, dü$<äT´‘Y R yÓTi|ü⁄\‘√ >∑÷&çq{Ï,º
‘√j·T<ä' Çe R y˚T|òTü eTTe˝…, \+ø±j·÷' R \+ø±q>∑se¡ TTjÓTTø£ÿ, uÛeÑ HêÁπ>wüß
R uÛeÑ qeTT\MT<ä, $#·#ês¡ R |üs´¡ {Ï+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` ª‘√j·T<ä' Çeμ ` dü+<Ûë´ø±\eTTq+<ä* mi¿Hq’Ó y˚T|òTü eTTe˝…qì
uÛ≤eeTT. Vü≤qTeT+‘·Tì <˚V≤ü eTT s¡øeÔ£ s¡yí TÓ qÆ ~ >∑<ë!
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªÁ|üB|ü˝Ô ≤+>∑÷\'μ ` Vü≤qTeT ‘·q <˚V≤ü eTTqT dü+ø√∫+|üCdÒ æ
ã+<Ûqä eTTqT ‘=\–+#·Tø=ìq|üŒ{ÏøìÏ ‘√ø£ ô|q’ Tqï n–ïì uÛ≤$ø£è‘·éTTø=i¬ø’
ì\T|ü⁄ø=HÓqì Á>∑V≤æ +|üe˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ ìX¯ÃsTT+#·Tø=ì Vü≤qTeT »«*+#·T#·Tqï ‘·q yê\eTT‘√&ÉqT
‘·q mi¿ì X¯Øs¡eTT‘√&ÉqT Ä \+ø±q>∑se¡ TTq+<ä* kÂ<ÛëÁ>∑eTT\ô|’ yÓTi|ü⁄\‘√
>∑÷&çq dü+<Ûë´ø±\y˚T|òTü eTTe˝… |ü]ÁuÛ$Ñ T+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ >∑èVü‰ <äèZ Vü≤+ sêø£kå ÕHê eTT<ë´Hêì #· yêqs¡' ˆ
Mø£eå ÷D√ Vü≤´dü+Á‘·d'Ôü ÁbÕkÕ<ë+X¯Ã #·#ês¡ dü' ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >∑èVü‰‘Y ` >∑èVü≤+ ` sêø£kå ÕHê+ ` ñ<ë´Hêì ` #· ` yêqs¡' `
Mø£eå ÷D' ` Væ≤ ` ndü+Á‘·d'Ôü ` ÁbÕkÕ<ëHé ` #· ` #·#ês¡ ` dü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' yêqs¡' sêø£kå ÕHê+ >∑èVü‰‘Y >∑èVü≤+ ñ<ë´Hêì #· ÁbÕkÕ<ëHé
#· Mø£eå ÷D' ndü+Á‘·d'Ôü #·#ês¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' yêqs¡' R Ä Vü≤qTeT, sêø£åkÕHê+ R sêø£ådüT\jÓTTø£ÿ,
ñ<ë´Hêì #· R ñ<ë´qeqeTT\qT, ÁbÕkÕ<ë+X¯Ã R kÂ<Ûeä TT\qT, Mø£eå ÷D' R
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 259
$˝ÀøÏ+#·T#·Tqïyê&Ó’, ndü+Á‘·düÔ' R uÛÑj·TeTTqT bı+<äìyê&Ó’, >∑èVü‰‘Y R ˇø£
sTT+{ÏqT+&ç, >∑èVü≤+ R ˇø£ sTT+{Ïø,Ï #·#ês¡ R |ü]ÁuÛ$Ñ T+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Vü≤qTeT n#·Ã{Ï sêø£ådüT\jÓTTø£ÿ kÂ<ÛäeTT\HÓ\¢qT
ñ<ë´qeqeTT\qT |ü]øÏ+#·T#·T $düT>∑T #Ó+<ä≈î£ +&É ˇø£ uÛeÑ qeTTqT+&ç y˚s=ø£
uÛeÑ qeTTq≈£î $TøÏÿ* Ädüø‘ÔÏ √ |ü]ÁuÛ$Ñ T+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ne|¢⁄ü ‘·´ eTVü‰y˚>'∑ Á|üV≤ü düdÔ ´ü ìy˚Xq¯ yéT ˆ
n–ï+ ‘·Á‘· $ìøÏ|å ´ü X¯«düHq˚ düy÷Ó ã© ˆˆ 8
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√-q´ ‘·TŒ|¢⁄ü y˚ y˚Xà¯ Á|üV≤ü düdÔ ´ü ìy˚Xq¯ yéT ˆ
eTTyÓ÷#· Vü≤qTe÷ q–ï+ ø±˝≤q\•UÀ|üeTyéT ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n|ü|⁄ü ‘¢ ´· ` eTVü‰y˚>'∑ ` Á|üV≤ü düdÔ ´ü ` ìy˚Xq¯ yéT, n–ï+ ` ‘·Á‘·
` $ìøÏ|å ´ü ` X¯«düHq˚ ` düeT' ` ã©, ‘·‘'· ` nq´‘Y ` |ü⁄|ü⁄¢y˚ ` y˚Xà¯ `
eTVü‰bÕs¡Ù «dü´ ` Ms¡ýêHé ` eTTyÓ÷#· ` Vü≤qTe÷Hé ` n–ï+ ` ø±˝≤q\
•UÀ|üeTyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰y˚>'∑ (dü') Á|üV≤ü düdÔ ´ü ìy˚Xq¯ yéT ne|ü⁄‘¢ ´· ‘·Á‘· n–ï+
$ìøÏ|å ´ü ã©, Ms¡ýêHé, X¯«düHq˚ düeT' Vü≤qTe÷Hé ‘·‘'· nq´‘Y eTVü‰bÕs¡Ù «dü´
y˚X¯à |ü⁄|ü⁄¢y—˚ ø±˝≤q\•UÀ|üeTyéT n–ï+ (‘·Á‘·) eTTyÓ÷#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰y˚>'∑ (dü') R >=|üŒy˚>e∑ +‘·T&Óq’ Ä Vü≤qTeT, Á|üV≤ü düdÔ ´ü R
Á|üVü≤düTÔìjÓTTø£ÿ, ìy˚X¯q+ R uÛÑeqeTTqT, ne|ü¢⁄´‘·´ R <äT$TøÏ, ‘·Á‘· R Ä
uÛeÑ qeTTô|,’ n–ï+ R n–ïì, $ìøÏ|å ´ü R |ü&yÉ d˚ ,æ ã© R ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT, Ms¡ýêHé
R |üsêÁø£eTe+‘·T&ÉTqT, X¯«düHq˚ R yêj·TT<˚e⁄ì‘√, düeT' R düe÷qT&ÉTq>∑T,
Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, ‘·‘'· R n#·Ã{ÏqT+&ç, nq´‘Y R y˚s¬ q’ {Ï,º eTVü‰bÕs¡Ù «dü´
R eTVü‰bÕs¡TÙ «ìjÓTTø£ÿ, y˚Xà¯ R uÛeÑ qeTTqT, |ü⁄|ü⁄¢y˚ R ñiÏø¬ qT, ‘·Á‘· R n#·Ã≥
ø±˝≤q\•UÀ|üeT+ R Á|üfij ¯ T· ø±˝≤–ïC≤«\e+{Ï, n–ï+ R n–ïì, eTTyÓ÷#· R
$&ç#ÓqT.
‹\ø£eTT :` Á|üV≤ü düdÔ ´ü ìy˚Xq¯ + ` Á|ü<ëÛ qeT+Á‹ j·T>∑T≥ e\q yÓTT≥ºyTÓ T<ä≥
Ä‘·ìì >ös¡$+#·T≥ ñ∫‘·eTì n‘·ì uÛeÑ qeTTqπø Vü≤qTeT n–ïdü+kÕÿs¡eTT
#˚ôdqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Vü≤qTeT eTVü‰y˚>∑eTT‘√ b˛sTT Á|üVü≤düTÔì uÛÑeqeTT
MT~øÏ ñiÏøÏ <ëìøÏ ì|ü n+{Ï+∫ eTVü‰ã\|üsêÁø£eTdü+|üqTï&Ó’q j·÷‘·&ÉT
yêj·TTy˚>e∑ TT‘√ n≥qT+&ç yÓ&*É eTVü‰bÕs¡TÙ«ì ÁbÕkÕ<äeTT MT~ ≈£îiÏøÏ n#·Ã≥
Ä y˚T&É≈î£ Á|üfij
¯ T· ø±\eTTq+<ä* n–ïC≤«\e+{Ï eT+≥qT eTT{Ï+º #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eÁ»<ä+Åwüºdü´ #· ‘·<∏ë |ü⁄|ü⁄¢y˚ dü eTVü‰ø£|æ' ˆ
X¯óø£d´ü #· eTVü‰‘˚C≤ kÕ‡s¡Ddü´ #· BÛeT‘·' ˆˆ 10
XÀ¢ˆˆ ‘·<ë∏ #˚+Á<äõ‘√ y˚Xà¯ <ä<ëVü≤ Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü ˆ
»+ãTe÷˝Ò düT‡e÷˝ÒXÃ¯ <ä<ëVü≤ uÛeÑ q+ ‘·‘'· ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eÁ»<ä+Åwdºü ´ü ` #· ` ‘·<ë∏ ` |ü⁄|ü⁄y¢ ˚ ` dü' ` eTVü‰ø£|'æ , X¯óø£d´ü
` #· ` eTVü‰‘˚C≤' ` kÕs¡Ddü´ ` #· ` BÛeT‘·', ‘·<ë∏ ` #· ` Ç+Á<äõ‘·' ` y˚Xà¯
` <ä<ëVü≤ ` Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü ` »+ãTe÷˝Ò' ` düTe÷˝Ò' ` #· ` <ä<ëVü≤ `
uÛeÑ q+ ` ‘·‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘˚C≤' dü' eTVü‰ø£|æ' ‘·<∏ë eÁ»<ä+Åwüºdü´ (y˚X¯à) #·
|ü⁄|ü⁄y¢ —˚ Vü≤]j·T÷<∏|ä 'ü X¯óø£d´ü #·, BÛeT‘·' kÕs¡Ddü´ #·, ‘·<ë∏ Ç+Á<äõ‘·' y˚Xà¯ #·
<ä<ëVü≤. ‘·‘'· »+ãTe÷˝Ò' uÛeÑ q+, düTe÷˝Ò' uÛeÑ q+ #· <ä<ëVü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘˚C≤' R >=|üŒ ‘˚»XÊÙ* j·T>∑T, dü' eTVü‰ø£|æ' R Ä
yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, ‘·<ë∏ R Ä Ø‹>±, eÁ»<ä+Åwºü R eÁ»<ä+Åwßü ìº jÓTTø£ÿ,
y˚Xà¯ #· R uÛeÑ qeTTqT, |ü⁄|ü⁄y¢ ˚ R \+|òTæ +#ÓqT. ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ X¯óø£d´ü R X¯óø±düTs¡Tì
jÓTTø£ÿ, y˚X¯à #· R uÛÑeqeTTqT, BÛeT‘·' R Á|üC≤„XÊ*jÓÆTq, kÕs¡Ddü´ #· R
kÕs¡Dsêø£då Tü ìjÓTTø£ÿ, y˚Xà¯ #· R uÛeÑ qeTTqT, <ä<ëVü≤ R <äV≤æ +#ÓqT, ‘·‘'· R
n≥T|æeTà≥, Vü≤]j·T÷<∏ä|ü' R yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ó’q Vü≤qTeT, »+ãTe÷˝Ò' R
»+ãTe÷*jÓTTø£ÿ, uÛeÑ q+ R uÛeÑ qeTTqT, düTe÷˝Ò' R düTe÷*jÓTTø£ÿ, uÛeÑ q+
R uÛeÑ qeTTqT, <ä<ëVü≤ R <äV≤æ +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Vü≤qTeT eÁ»<ä+Áwüßìº uÛeÑ qeTT MT~ ≈£îiÏøÏ n≥qT+&ç
X¯ó≈£îì eT+~s¡eTTq≈£îqT, n≥qT+&ç ãT~ΔXÊ*jÓTÆ q kÕs¡DTì uÛeÑ qeTTq≈£îqT
nfÒ¢ Ç+Á<äõ‘·TÔkÂ<ÛäeTTqT CÒ] yêìHÓ\¢ <äVæ≤+#ÓqT. ‘˚»XÊÙ*jÓÆTq Ä
yêqs¡j÷Ó <ÛTä &ÉT n≥T|æeTà≥ »+ãTe÷* uÛeÑ qeTTqT, düTe÷* uÛeÑ qeTTqT >∑÷&É
<äVæ≤+#ÓqT.
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 261
XÀ¢ˆˆ s¡•àπø‘√X¯Ã uÛeÑ q+ dü÷s¡´X¯Á‘√ dü<Ô e’Ó∏ #· ˆ
ÁVü≤dü«ø£sdí¡ ´ü <ä+Áwüdº ´ü s√eTX¯d´ü #· s¡ødå£ 'ü ˆˆ 12
XÀ¢ˆˆ j·TT<√Δqà‘·Ôdü´ eT‘·Ôdü´ <Ûä«»Áêdü´ s¡ø£ådü' ˆ
$<äT´õ®V≤ü «dü´ |òTü Às¡d´ü ‘·<ë∏ Vü≤dæeÔ TTKdü´ #· ˆˆ 13
XÀ¢ˆˆ ø£sê\dü´ $XÊ\dü´ XÀDÏ‘êø£då ´ü #Óe’ Væ≤ ˆ
≈£î+uÛøÑ s£ dí¡ ´ü uÛeÑ q+ eTø£sêø£då ´ü #Óe’ Væ≤ ˆˆ 14
XÀ¢ˆˆ j·T»„XÁ¯ ‘√X¯Ã uÛeÑ q+ ÁãVü≤àX¯Á‘√dü<Ô e’Ó∏ #· ˆ
qsê+‘·ød£ ´ü ≈£î+uÛdÑ ´ü ì≈£î+uÛdÑ ´ü <äTsê‘·àq' ˆˆ 15
XÀ¢ˆˆ es¡s® TT‘ê« eTVü‰‘˚C≤ $;ÛwDü >∑èVü≤+ Á|ü‹ ˆ
Áø£eTe÷D' Áø£yT˚ D…eÆ <ä<ëVü≤ Vü≤]|ü⁄+>∑e' ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT: nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘˚C≤' dü' Vü≤]|ü⁄+>∑e' $;ÛwüD>∑èVü≤+
Á|ü‹ es¡s® TT‘ê«, s¡•àπø‘√' uÛeÑ q+ #·, ‘·<e’Ó∏ dü÷s¡´X¯Á‘√' ÁVü≤dü«ø£sdí¡ ´ü , <ä+Åwdºü ´ü ,
s¡ødå£ 'ü s√eTX¯d´ü #·, j·TT<√Δqà‘·dÔ ´ü , eT‘·dÔ ´ü , s¡ødå£ 'ü <Û«ä »Áêdü´, $<äT´õ®V≤ü «dü´,
|òTü Às¡d´ü , ‘·<ë∏ Vü≤dæeÔ TTKdü´ #·, ø£sêfi¯d´ü , $XÊ\dü´, XÀDÏ‘êø£då ´ü , ≈£î+uÛøÑ s£ dí¡ ´ü ,
eTø£sêø£då ´ü #· uÛeÑ q+ #·, j·T»„XÁ¯ ‘√', ÁãVü≤àX¯Á‘√' #· ‘·<ë∏ @e qsê+‘·ød£ ´ü ,
≈£î+uÛdÑ ´ü , <äTsê‘·àq' ì≈£î+uÛdÑ ´ü #· uÛeÑ q+ #· Áø£yT˚ D Áø£eTe÷D' <ä<ëVü≤ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘˚C≤' R >=|üŒ‘˚»XÊÙ*jÓÆTq, dü' Vü≤]|ü⁄+>∑e' R Ä
yêqs¡ÅX‚wüß˜&Ó’q Vü≤qTeT, Áø£y˚TD…Æe R es¡Tdü>∑H˚, Áø£eTe÷D' R eTT+<äTq
πø>∑T#·Tqïyê&Ó’, $;ÛwüD>∑èVü≤+ R $;ÛwüDTì uÛÑeqeTTqT, Á|ü‹es¡®sTT‘ê« R
$&ç∫ô|{Ï,º s¡•àπø‘√' R s¡•àπø‘·Te⁄jÓTTø£ÿ, uÛeÑ q+ #· R uÛeÑ qeTTqT, ‘·<e’Ó∏ R
nfÒ¢, dü÷s¡´X¯Á‘√' #· R dü÷s¡´X¯Á‘·Te⁄jÓTTø£ÿj·TT, ÁVü≤dü«ø£s¡ídü´ R
ÁVü≤dü«ø£sT¡ ìí jÓTTø£ÿj·TT, <ä+Åwdºü ´ü R <ä+Åwßü ìº jÓTTø£ÿj·TT, s¡ødå£ 'ü R sêø£då Tü &Óq’ ,
s√eTX¯d´ü #· R s√eTX¯óìjÓTTø£ÿj·TT, j·TT<√Δqà‘·dÔ ´ü R j·TT<√Δqà‘·TìÔ jÓTTø£ÿj·TT,
eT‘·Ôdü´ R eT‘·TÔì jÓTTø£ÿj·TT, s¡ø£ådü' R sêø£ådüT&Ó’q, <Ûä«»Áêdü´ R <Ûä«»
Áê⁄ìjÓTTø£ÿj·TT, $<äT´õ®V≤ü «dü´ R $<äT´õ®VQü «ìjÓTTø£ÿj·TT, |òTü Às¡d´ü R |òTü Às¡Tì
jÓTTø£ÿj·TT, ‘·<ë∏ R n≥T¢, Vü≤dæeÔ TTKdü´ #· R Vü≤dæeÔ TTKTìjÓTTø£ÿj·TT, ø£sêfi¯d´ü R
ø£sêfi¯óìjÓTTø£ÿj·TT, $XÊ\dü´ R $XÊ\Tì jÓTTø£ÿj·TT, XÀDÏ‘êø£ådü´ R
XÀDÏ‘ê≈£åîìjÓTTø£ÿj·TT, ≈£î+uÛÑø£s¡ídü´ R ≈£î+uÛÑø£s¡TíìjÓTTø£ÿj·TT, eTø£sêø£ådü´ #· R
eTø£sê≈£îå ìjÓTTø£ÿj·TT, uÛeÑ q+ R uÛeÑ qeTTqT, j·T»„XÁ¯ ‘√' #· R j·T»„XÁ¯ ‘·Te⁄
jÓTTø£ÿj·TT, ÁãVü≤àX¯Á‘√' R ÁãVü≤àX¯Á‘·Te⁄ jÓTTø£ÿj·TT, qsê+‘·ød£ ´ü R qsê+‘·≈î£ ì
jÓTTø£ÿj·TT, ≈£î+uÛdÑ ´ü R ≈£î+uÛTÑ ìjÓTTø£ÿj·TT, <äTsê‘·àq' R <äTsêàs¡T&Z q’Ó , ì≈£î+uÛdÑ ´ü
#· R ì≈£î+uÛTÑ ì jÓTTø£ÿj·TT, uÛeÑ q+ R uÛeÑ qeTTqT, <ä<ëVü≤ R <äV≤æ +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘˚»XÊÙ*jÓÆTq yêqs¡ÁX‚wüß˜&É>∑T Ä Vü≤qTeT \+ø±q>∑s¡
M<∏Tä \+<äT ‹s¡T>∑T#·T eiTdü>∑ b˛sTT b˛sTT $;ÛwD ü Tì uÛeÑ qeTTqT e÷Á‘·eTT
$&ç∫ s¡•àπø‘·Te⁄, dü÷s¡´X¯Á‘·Te⁄, ÁVü≤dü«ø£sT¡ &í TÉ , <ä+Áwüß&º TÉ , s√eTX¯ó&ÉT, j·TT<√Δqà‘·T&Ô TÉ ,
eT‘·T&Ô TÉ , <Û«ä »Áê⁄&ÉT, $<äT´õ®VQü «&ÉT, |òTü ÀsêdüTs¡T&ÉT, Vü≤dæeÔ TTKT&ÉT, ø£sêfi¯ó&ÉT,
$XÊ˝≤düTs¡T&ÉT, XÀDÏ‘ê≈£îå &ÉT, ≈£î+uÛøÑ s£ T¡ &í TÉ , eTø£sê≈£îå &ÉT, j·T»„XÁ¯ ‘·Te⁄, ÁãVü≤àX¯Á‘·Te⁄,
qsê+‘·≈î£ &ÉT, ≈£î+uÛTÑ &ÉT, <äTsêàs¡T&Z >É T∑ ì≈£î+uÛTÑ &ÉT nqTyês¡\ uÛeÑ qeTT\ MT~øÏ
yÓ&*É yê{Ïqìï{Ïì <äV≤æ +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚wüß ‘˚wüß eTVü‰πsΩwüß uÛÑeH˚wüß eTVü‰j·TXÊ' ˆ
>∑èùV≤ wü« è~ΔeT‘ê eTè~Δ+ <ä<ëVü≤ dü eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚wßü ` ‘˚wßü ` eTVü‰sπ Ωwßü ` uÛeÑ H˚wßü ` eTVü‰j·TXÊ' ` >∑èùV≤wüß
` ãTT~ΔeT‘ê+ ` ãTT~Δ+ ` <ä<ëVü≤ ` dü' ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰j·TXÊ' dü' eTVü‰ø£|'æ ãTT~ΔeT‘ê+ >∑èùV≤wüß ‘˚wßü ‘˚wßü
eTVü‰sπ Ωwßü uÛeÑ H˚wßü ãTT~Δ+ <ä<ëVü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰j·TXÊ' R >=|üŒø°]ÔXÊ*jÓÆTq, dü' eTVü‰ø£|æ' R Ä
yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ TÉ , ãTT~ΔeT‘ê+ R >=|üŒ dü+|ü<\ä T >∑*qZ {Ï,º (‘˚cÕ+ R Ä s¡øÿ£ düT\
jÓTTø£ÿ) >∑èùV≤wüß R Ç+&É¢j·T+<äTqT, ‘˚wüß ‘˚wüß R Ä j·÷, eTVü‰πsΩwüß R
>=|üŒ$\TyÓq’ , uÛeÑ H˚wßü R uÛeÑ qeTT\+<äTqï, ãTT~Δ+ R dü+|ü<qä T, <ä<ëVü≤ R
<äVæ≤+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` ªãTT~ΔeT‘ê+ ãTT~Δ+ <ä<ëVü≤μ ` n–ï<˚e⁄&ÉT |üPs¡«eTT sêeDTìøÏ
uÛÑj·T|ü&çj·TTqïyê&Ó’qqT H˚&ÉT e÷Á‘·eTT d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ ‘˚CÀã\dü+ã+<Ûä
$X‚ w ü e TT#˚ ‘ · dü + X¯ j · T eTT ˝Ò ≈ £ î +&É > ± sêø£ å d ü u Û Ñ e qeTT\qT <ä V æ ≤ +#Ó q ì
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰j·TX¯d‡ü +|üqTï&Óq’ Vü≤qTeT nK+&ÓX’ «¯ s¡éTT\‘√ >∑÷&çq Ä
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 263
sêø£då Tü \ uÛeÑ qeTT\+<ä* dü+|ü<\ä HÓ\q¢ T ÁX¯<>Δä ± |ü]øÏ+∫ yê{ÏH\Ó ¢ <äV≤æ +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düsπ «cÕ+ düeT‹Áø£eT´ sêø£ùå d+Á<äd´ü Ms¡ýêHé ˆ
ÄdükÕ <ë<∏ä \ø°ÎyêHé sêeDdü´ ìy˚Xq¯ yéT ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düsπ «cÕ+ ` düeT‹Áø£eT´ ` sêø£ùå d+Á<äd´ü ` Ms¡ýêHé, ÄdükÕ<ä `
n<∏ä ` \ø°ÎyêHé ` sêeDdü´ ` ìy˚Xq¯ yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡ýêHé, \ø°ÎyêHé, dü' düsπ «cÕ+ uÛeÑ Hêì düeT‹Áø£eT´ n<∏ä
sêø£ùå d+Á<äd´ü sêeDdü´ ìy˚Xq¯ yéT ÄdükÕ<ä.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Ms¡ýêHé R |üsêÁø£eTe+‘·T&ÉTqT, \ø°yå êHé R XÀuÛ≤dü+|üqTï&ÉTq>∑T,
dü' R Ä Vü≤qTeT, düsπ «cÕ+ R sêø£då Tü \+<äij Ï TÓ Tø£ÿj·TT, (uÛeÑ Hêì R uÛeÑ qeTT\qT),
düeT‹Áø£eT´ R <ë{Ï, n<∏ä R |æeTà≥, sêø£ùå d+Á<äd´ü R sêø£då sü êC…q’ , sêeDdü´ R
sêeDTìjÓTTø£ÿ, ìy˚Xq¯ + R uÛeÑ qeTTqT, ÄdükÕ<ä R #˚sT¡ ø=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT Ä j·÷ sêø£då Tü \ uÛeÑ qeTT \ìï+{Ïì
<ë{Ïe∫Ã ∫es¡≈î£ sêø£då sü êC…q’ sêeDTì uÛeÑ qeTT #˚sT¡ ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· düdÔ àæ Hé >∑èùV≤ eTTUÒ´ HêHês¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘˚ ˆ
y˚Ts¡TeT+<äsd¡ +ü ø±X‚ düs«¡ eT+>∑fiX¯ À_Û‘˚ ˆˆ 19
XÀ¢ˆˆ Á|üB|üÔ eT–ï eTT‘·‡ è»´ ˝≤+>∑÷˝≤Áπ> Á|ü‹wæ̃‘y· Té ˆ
qHê<ä Vü≤qTe÷ ˙«s√ j·TT>±+‘˚ »\<√ j·T<∏ë ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·dàæ Hé ` >∑èùV≤ ` eTTUÒ´ ` HêHês¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘,˚ y˚Ts¡T
eT+<äs¡dü+ø±X‚ ` düs¡«eT+>∑fi¯XÀ_Û‘˚, Á|üB|üÔyéT ` n–ïyéT ` ñ‘·‡ è»´ `
˝≤+>∑÷˝≤Áπ> ` Á|ü‹wæ̃‘y· Té ` qHê<ä ` Vü≤qTe÷Hé ` Ms¡' ` j·TT>±+‘˚ `
»\<ä' ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡' Vü≤qTe÷Hé ‘·‘'· HêHês¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘,˚ y˚Ts¡TeT+<äsd¡ +ü ø±X‚
düs«¡ eT+>∑fiX¯ À_Û‘,˚ ‘·dàæ Hé eTTUÒ´ >∑èùV≤ ˝≤+>∑÷˝≤Áπ> Á|ü‹wæ̃‘+· Á|üB|ü+Ô n–ïyéT
ñ‘·‡ è»´ j·TT>±+‘˚ »\<ä' j·T<∏ë qHê<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡' Vü≤qTe÷Hé R Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT, ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥,
HêHês¡‘·ï$uÛÑ÷wæ‘˚ R $$<ÛäeTT˝…’q s¡‘·ïeTT\#˚ n\+ø£]+|üã&çq~j·TTqT,
y˚Ts¡TeT+<äs¡dü+ø±X‚ R y˚Ts¡T|üs¡«‘·eTT‘√&ÉqT eT+<äs¡|üs¡«‘·eTT‘√&ÉqT
düe÷qyÓTÆq{Ïº~j·TTqT, düs¡«eT+>∑fi¯XÀ_Û‘˚ R düeTdüÔ eT+>∑fi¯eTT\‘√
Á|üø±•+#·T#·Tqï~j·TT q>∑T, eTTUÒ´ R Á|ü<ÛëqyÓTÆq{Ïº, ‘·dæàHé >∑èùV≤ R Ä
uÛeÑ qeTTq+<äT, ˝≤+>∑÷˝≤Áπ> R ‘√ø£∫es¡qT, Á|ü‹wæ̃‘+· R ì\T|üã&çjT· Tqï{Ï,º
Á|üB|ü+Ô R »«*+#·T#·Tqï{Ï,º n–ï+ R n–ïì, ñ‘·‡ è»´ R $&ç∫, j·TT>±+‘˚ R
Á|üfij ¯ T· ø±\eTT q+<ä*, »\<ä' j·T<∏ë R y˚T|òTü eTTe˝…, qHê<ä R >∑]+® #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ãVüQ$<Ûä eTDÏ>D∑ eTT\‘√ Á|üø±•+#·T#·T y˚Ts¡TeT+<äs¡ |üs«¡ ‘·eTT\‘√
‘·T\‘·÷>∑T#·Tqï<Ó’ düs«¡ $<Ûeä T+>∑fi¯ Á<äeéTT\‘√ XÀ_Û\T¢#T· qï{Ïº Ä sêeDTì Á|ü<ëÛ q
uÛeÑ qeTTq+<äT eTVü‰Ms¡T&Óq’ Vü≤qTeT, ‘·q ˝≤+>∑÷˝≤Á>∑eTT q+<äT Á|ü»«*+#·T#·Tqï
n–ïì #·ø£ÿ>∑ Á|ü‹wæ˜+∫ n~ s¡>∑T\Tø=qT#·T+&É ‘êqT Á|üfi¯j·Tø±\eTTq+<ä*
uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ y˚T|òTü eTTe˝… >∑]+® #·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ X¯«düHq˚ #· dü+jÓ÷>± <ä‹y˚>√ eTVü‰ã\' ˆ
ø±˝≤–ï]e dü+B|ü'Ô ÁbÕes¡‘Δ · VüQ‘êX¯q' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯«düHq˚ ` #· ` dü+jÓ÷>±‘Y ` n‹y˚>'∑ ` eTVü‰ã\', ø±˝≤–ï'
` Çe ` dü+B|ü'Ô ` ÁbÕes¡‘Δ · ` VüQ‘êX¯q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n‹y˚>∑' eTVü‰ã\' VüQ‘êX¯q' X¯«düH˚q #· dü+jÓ÷>±‘Y
dü+B|ü'Ô (düH)é ø±˝≤–ï' Çe ÁbÕes¡‘Δ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n‹y˚>'∑ R eTVü‰y˚>e∑ TT >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰ã\' R n$T‘·
ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT, n>∑T— (dü')VüQ‘êX¯q' R (Ä) n–ï, X¯«düHq˚ R yêj·TTe⁄‘√&ç,
dü+jÓ÷>±‘Y R ≈£L&çøe£ \q, dü+B|ü'Ô R $TøÏÿ* Á|ü»«*+∫qyê&Ó,’ ø±˝≤–ï' Çe
R Á|üfij ¯ T· ø±˝≤–ïe˝…, ÁbÕes¡‘Δ · R $TøÏÿ* eè~Δ#+Ó <ÓqT.
‹\ø£eTT :`ªX¯«düHq˚ #· dü+jÓ÷>±‘Yμ ` d”‘ê ìXÊ«düyêj·TTe⁄\‘√ $TÁ•‘·eT>∑T≥#˚
yêj·TT<˚e⁄&ÉT >∑÷&É ìs¡“j ¤ T· eTT>± á j·T–ïøÏ düV‰ü j·TeTT #˚jT· T#·THêï&ÉT nì
Á>∑Væ≤+|üe˝…qT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` yêj·TTe⁄qT n–ïj·TT >∑÷&É sêeDTq≈£î uÛj Ñ T· |ü&j
ç T· Tqï
yê¬sq’ |üŒ{ÏøìÏ H˚&TÉ sêø£då Hü êX¯qeTT ‘·«s¡˝À >∑\T>∑T#·Tqï<äì <Ûs’Ó ´¡ eTT eVæ≤+∫qyê¬s’
»+≈£î˝Ò≈î£ +&É $Cè+_Û+∫s¡ì uÛ≤eeTT.
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 265
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä düeTj·TeTTq $TÁ‘·T&Óq’ yêj·TTe⁄ e∫Ã ‘·q‘√ >∑*dæjT· T+&ÉT≥#˚
eTVü‰y˚>e∑ TTqT eTVü‰ã\eTTqT bı+~ n–ï<˚e⁄&ÉT Á|üfij
¯ ÷· –ïe˝… Á|ü»«]\T¢#T·
$»è+_Û+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ Á|üeè<äΔ eT–ï+ |üeq ùdwÔ ßü y˚Xà¯ dü«#ês¡jT· ‘Y ˆ
nuÛ÷Ñ #·Ã«¤ düqdü+jÓ÷>± <ä‹y˚>√ VüQ‘êX¯q' ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üeè<äyΔ Té ` n–ï+ ` |üeq' ` ‘˚wßü ` y˚Xà¯ düT ` n#ês¡jT· ‘Y,
nuÛ÷Ñ ‘Y ` X¯«düqdü+jÓ÷>±‘Y ` n‹y˚>'∑ ` VüQ‘êX¯q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üeq' Á|üeè<äyΔ Té n–ï+ ‘˚wßü y˚Xà¯ düT n#ês¡jT· ‘Y, VüQ‘êX¯q'
X¯«düqdü+jÓ÷>±‘Y n‹y˚>'∑ nuÛ÷Ñ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üeq' R yêj·TTe⁄, Á|üeè<ä+Δ R Á|ü»«]*¢q{Ï,º n–ï+ R n–ïì,
‘˚wßü y˚Xà¯ düT R Ä uÛeÑ qeTT\+<äT, n#ês¡jT· ‘Y R Á|üd]ü +|üCôÒ dqT, VüQ‘êX¯q'
R n–ï, X¯«düqdü+jÓ÷>±‘Y R yêj·TTe⁄jÓTTø£ÿ ≈£L&çø£ e\q, n‹y˚>∑' R
eTVü‰y˚>d∑ +ü |üqTï&ÉT, nuÛ÷Ñ ‘Y R ÄjÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ Á|ü»«]\T¢#T· +&çq Ä j·T–ïøÏ yêj·TT<˚e⁄&ÉT ‘√&ÉT>± qT+&ç
sêeDTì uÛÑeqeTT\ qìï≥qT Á|üdü]+|üCÒôdqT. n≥T¢ Ä j·T–ï yêj·TTe⁄
düV‰ü j·TeTT‘√ n$T‘·yTÓ qÆ y˚>e∑ TT‘√ |üsT¡ –&ÉT#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘êì ø±+#·qC≤˝≤ì eTTø±ÔeTDÏeTj·÷ì #· ˆ
uÛeÑ Hêì eós¡´+‘· s¡‘ï· e+‹ eTVü‰+‹ #· ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êì ` ø±+#·qC≤˝≤ì ` eTTø±ÔeTDÏeTj·÷ì ` #·, uÛeÑ Hêì `
eós¡´+‘· ` s¡‘ï· e+‹ ` eTVü‰+‹ ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±+#·qC≤˝≤ì eTTø±ÔeTDÏeTj·÷ì s¡‘ï· e+‹ eTVü‰+‹ ‘êì
uÛeÑ Hêì eós¡´+‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±+#·qC≤˝≤ì R ã+>±s¡T C≤\s¡T\T >∑*Zq$j·TTqT,
eTTø±ÔeTDÏeTj·÷ì #· R eTT‘·éTT\‘√ ì+&çq$j·TTqT, s¡‘ï· e+‹ R s¡‘ï· eTT\T
>∑\$j·TTqT, eTVü‰+‹ #· R >=|üŒyÓq’ $j·TTq>∑T, ‘êì R Ä, uÛeÑ Hêì R uÛeÑ qeTT\T,
eós¡´+‘· R •~∏\eTT˝…b’ ˛jÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ã+>±s¡T >=\TdüT\‘√qT, eT+∫eTT‘·éTT\‘√qT, $$<Ûä
s¡‘ï· eTT\‘√qT ì]à+|üã&çq Ä j·T<äT“¤‘y· TÓ qÆ kÂ<Ûeä TT\ìïj·TTqT <äV≤æ +|üã&ç,
ø£]– H˚\>∑÷*q$.
XÀ¢ˆˆ ‘êì uÛ>Ñ ï∑ $e÷Hêì ìù|‘·T s¡sΔ D¡ ‘° ˝· Ò ˆ
uÛyÑ êHê˙e dæ<ëΔHê eT+ãsê ‘·TŒD´dü+ø£j å T˚ ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êì ` uÛ>Ñ ï∑ $e÷Hêì ` ìù|‘·T' ` <Ûsä D¡ ‘° ˝· ,Ò uÛeÑ Hêì ` Çe
` dæ<ëΔHêyéT ` n+ãsê‘Y ` |ü⁄D´dü+ø£j å T˚ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` |ü⁄D´dü+ø£j å T˚ n+ãsê‘Y dæ<ëΔHê+ uÛeÑ Hêì Çe, uÛ>Ñ ï∑ $e÷Hêì
‘êì uÛeÑ Hêì <Ûsä D ¡ ‘° ˝· Ò ìù|‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄D´dü+ø£j å T˚ R |ü⁄DéTTjÓTTø£ÿ ø°Då <äXj
¯ T· +<äT, n+ãsê‘Y R
Äø±X¯eTTqT+&ç, dæ<ëΔHê+ R dæ<äTΔ\jÓTTø£ÿ, uÛÑeHêì Çe R uÛÑeqeTT\e˝…,
uÛÑ>∑ï$e÷Hêì R $]–b˛sTTq n+‘·düTÔ\T>∑\, ‘êì uÛÑeHêì R Ä sêeD
uÛeÑ qeTT\T, <Ûsä D ¡ ‘° ˝· Ò R uÛ÷Ñ ‘·\eTTq+<äT, ìù|‘·T' R |ü&bç ˛sTTq$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·eT |ü⁄DéTT q•+∫b˛sTTq|ü⁄&ÉT dæ<äTΔ\jÓTTø£ÿ uÛÑeqeTT\T
Äø±X¯eTTqT+&ç |ü&bç ˛sTT q≥T¢+&É>∑ Ä sêeDTì uÛeÑ qeTT\ MT~ n+‘·dTü \Ô T
ˇø£ÿ{§ø£ÿ{Ï>∑ $]– |ü&TÉ #·T+&É>∑ düeT÷\eTT>± H˚\ô|’ ≈£L*b˛sTTq$.
XÀ¢ˆˆ dü+»CÒ„ ‘·TeTT\ X¯ÙuÀ› sêø£kå ÕHê+ Á|ü<ëÛ e‘êyéT ˆ
dü«>∑èVü≤dü´ |ü]Á‘êDÒ uÛ>Ñ √ï‘ê‡¨]®‘Á· •j·÷yéT ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü+»CÒ„ ` ‘·TeTT\' ` X¯ã'› ` sêø£kå ÕHê+ ` Á|ü<ëÛ e‘êyéT,
dü«>∑èVü≤dü´ ` |ü]Á‘êDÒ ` uÛ>Ñ √ï‘ê‡¨]®‘Á· •j·÷yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü«>∑èVü≤dü´ |ü]Á‘êDÒ uÛÑ>√ï‘ê‡¨]®‘·Á•j·÷+ Á|ü<Ûëe‘ê+
sêø£kå ÕHê+ ‘·TeTT\' X¯ã'› dü+»CÒ.„
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü«>∑èVü≤dü´ R ‘·eT >∑èVü≤eTTjÓTTø£ÿ, |ü]Á‘êDÒ R ø±bÕ&ÉTø=qT≥
j·T+<äT, uÛ>Ñ √ï‘ê‡¨]®‘Á· •j·÷yéT R q•+∫q ñ‘ê‡Vü≤eTTqT, >=|üŒyÓq’ dü+|ü<\ä qT
>∑*qZ {Ï,º sêø£kå ÕHê+ R sêø£då Tü \T, Á|ü<ëÛ e‘ê+ (dü‘ê+) R |üsT¡ >∑T*&ÉT#·T+&É>±,
‘·TeTT\' X¯ã'› R ø√˝≤Vü≤\<Û«ä ì, dü+»CÒ„ R ñ|üŒ‹*¢q~.
sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` ùd« ùd« >∑èVü≤|ü]Á‘êDÒ ` uÛ>Ñ √ï‘ê‡¨]®‘Á· •j·÷yéT `
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 267
‘·eT >∑èVü≤eTT\qT ø±bÕ&ÉTø=qT≥≈£î X¯øÏÔ˝Òìyês¡TqT ‘·eT dü+|ü<ä\ìï+{Ïô|’
ÄX¯e<äT\Tø=qïyês¡TqT>± Ä sêø£då Tü \T ø±ìŒ+#·T#·THêïs¡ì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·{Ï sêø£då Tü \T ‘·eT ‘·eT uÛeÑ qeTT\qT <äøÿÏ +#·Tø=qT ÄX¯
>√˝ÀŒsTTqyê¬ s ’ ‘· e T ◊X¯ « s¡ ´ eTT\ô|’ ÄX¯ e <ä T \Tø=ì q\TyÓ ’ | ü ⁄ \≈£ î qT
|üsT¡ >¬ ‘·T#Ô T· +&É>± yê] Vü‰Vü‰ø±s¡eTT\e\q ô|<ä› dü+≈£î\<Û«ä ì j˚Ts¡Œ&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ q÷q y˚Tc˛-–ï sêj·÷‘·' ø£|sæ ÷¡ ù|D Vü‰ Ç‹ ˆ
Áø£+<ä+‘·´ dü‡Vü≤kÕ ù|‘·TdüÔ ‡q+<Ûj ä T· <Ûsä êÅdÔæ ‡j·T' ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q÷q+ ` @wü' ` n–ï' ` Äj·÷‘·' ` ø£|sæ ÷¡ ù|D ` Vü‰ ` Ç‹,
Áø£+<ä+‘·´' ` düV≤ü kÕ ` ù|‘·T' ` düqÔ +<Ûj ä T· <Ûsä ê' ` Ådj Ôæ T· ' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Vü‰ q÷q+ ø£|sæ ÷¡ ù|D @wü' n–ï' Äj·÷‘·' Ç‹ düqÔ +<Ûj ä T· <Ûsä ê'
Ådj Ôæ T· ' Áø£+<ä+‘·´' düV≤ü kÕ ù|‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü‰! R njÓ÷´! q÷q+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, ø£|sæ ÷¡ ù|D R yêqs¡
s¡÷|üeTT‘√, @wü' n–ï' R á j·T–ï, Äj·÷‘·' R e∫Ãq~, Ç‹ R nì,
düqÔ +<Ûj ä T· <Ûsä ê' R #·qTï>∑T&ÉT#·T _&É\¶ qT <Û]ä +∫q, Ådj Ôæ T· ' R Åd\Ô” T, Áø£+<ä+‘·´'
R ÄÁø√•+#·T#·Tqïyê¬s,’ düV≤ü kÕ R yÓ+≥H˚, ù|‘·T' R |ü&]ç .
‘ê‘·Œs¡éTT :` njÓ÷´! Ç|ü&ç#Ã· ≥≈£î ìX¯Ãj·TeTT>± ;Ûøs£ T¡ &Óq’ {Ïº n–ï¨Á‘·T&˚
á yêqs¡s÷¡ |üeTT‘√ ì≥T¢ e∫ÃHê&ÉT nì ÄÁø√•+#·T#·T Åd\Ô” T bÕ\TÁ‘ê>∑T#·Tqï
#·+{Ï_&É\¶ HÓ‘T· øÔ =ì ;Û‹‘√ |üsT¡ $&ÉT#·T Á‘√e>±qø£ Ä eT+≥˝À |ü&]ç .
XÀ¢ˆˆ ø±•Ã <ä–ï|üØ‘ê+>√´ Vü≤sπ àúÛÀ´ eTTø£eÔ T÷s¡CΔ ≤' ˆ
|ü‘+· ‘√´ sπ õπs-ÁuÛuÒ ´ÑÛ kÂ‡<ëeTq´ Ç yê+ãsê‘Y ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±' ` ∫‘Y ` n–ï|üØ‘ê+>∑´' ` Vü≤sπ à úÛ´Ñ ' ` eTTø£eÔ T÷s¡CΔ ≤' `
|ü‘+· ‘·´' ` sπ õπs ` nÁuÛuÒ ´ÑÛ ' ` kÂ<ëeTq´' ` Çe ` n+ãsê‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n–ï|üØ‘ê+>∑´' eTTø£eÔ T÷s¡CΔ ≤' ø±•Ã‘Y Vü≤sπ àúÛ´Ñ ' |ü‘+· ‘·´'
n+ãsê‘Y nÁuÛuÒ ´ÑÛ ' (|ü‘+· ‘·´') kÂ<ëeTq´' Çe sπ õπs.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` n–ï|üØ‘ê+>∑´' R n–ï#˚ #·T≥Tºø=qã&çq X¯Øs¡eTT\T >∑\yês¡TqT,
eTTÁ>∑eT÷s¡CΔ ≤' R $&çe&çq{Ïº øπ X¯eTT\T >∑\yês¡Tq>∑T, ø±•Ã‘Y R ø=+‘·eT+~
Åd\Ô” T, Vü≤sπ à úÛ´Ñ ' R kÂ<Ûeä TT\qT+&ç, |ü‘+· ‘·´' R |ü&TÉ #·Tqïyê¬s,’ n+ãsê‘Y R
Äø±X¯eTTqT+&ç, nÁuÛuÒ ´ÑÛ ' R y˚T|òTü eTT\qT+&ç (|ü‘+· ‘·´' R |ü&TÉ #·Tqï{Ï)º kÂ<ëeTq´'
Çe R yÓTi|ü⁄r>∑\e˝…, sπ õπs R Á|üø±•+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·eT ˇ&É\+‘·jT· TqT n–ïC≤«\\T #·T≥TºeTT≥Tº#T· +&É, #Ó<]ä b˛sTTq
E≥Tº‘√ y˚T&É\qT+&ç ÁøÏ+~øÏ |ü&ÉT#·Tqï Åd”Ô\qT #·÷&É>± Äø£düeTTq+<ä*
y˚T|òTü eTT\qT+&ç ÁøÏ+~øÏ Á|üd]ü +#·T#·Tqï yÓTi|ü⁄r>∑\e˝… >±qe∫Ã].
XÀ¢ˆˆ eÁ»$Á<äTeTyÓ<’ ÷ä s¡´ eTTø±Ôs»¡ ‘·d+ü Væ≤‘êHé ˆ
$∫Á‘êHé uÛeÑ HêHé <Ûë‘·÷Hé dü´+<äe÷HêHé <ä<sä Ù¡ dü' ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eÁ»$Á<äTeTyÓ<’ ÷ä s¡éTTø±Ôs»¡ ‘·d+ü Væ≤‘êHé, $∫Á‘êHé ` uÛeÑ HêHé
` <Ûë‘·÷Hé ` dü´+<äe÷HêHé ` <ä<sä Ù¡ ` dü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eÁ»$Á<äTeTyÓ<’ ÷ä s¡éTTø±Ôs»¡ ‘·d+ü Væ≤‘êHé, $∫Á‘êHé <Ûë‘·÷Hé
dü´+<äe÷HêHé uÛeÑ HêHé dü' <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eÁ»$Á<äTeTyÓ&’ ÷É s¡éTTø±Ôs»¡ ‘·d+ü Væ≤‘êHé R eÁ»eTT\‘√&ÉqT
|üe&ÉeTT\‘√&ÉqT, yÓ’&É÷s¡éTT\‘√&ÉqT eT+∫eTT‘·éTT\‘√&ÉqT yÓ+&ç‘√&ÉqT
$TÁ•‘·yTÓ qÆ {Ï,º $∫Á‘êHé R $∫Á‘·eTT˝…q’ {Ï,º <Ûë‘·÷Hé R >¬ ]’ ø±~ <Ûë‘·Te⁄\qT,
dü´+<äe÷HêHé R Ádü$+#·T#·Tqï{Ï,º uÛeÑ HêHé R uÛeÑ qeTT\qT, dü' R Ä Vü≤qTeT,
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT+‘·T &É#Ã· ≥ Ä uÛeÑ qeTT\qT+&ç eÁ»eTT\‘√qT
|üe&ÉeTT\‘√qT, yÓ&’ ÷É s¡éTT\‘√&ÉqT, eT+∫ eTT‘·éTT\‘√qT, yÓ+&ç‘√qT ø£\dæ
$∫Á‘·eTT>∑ s¡+>∑Ts¡+>∑T\ <Ûë‘·TÁ<äeeTT\T Ádü$+#·T#·T+&ÉT≥ >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Hê–ï düèÔ |ü´‹ ø±cÕ˜Hê+ ‘·èD≤Hê+ #· j·T<∏ë ‘·<ë∏ ,
Vü≤qTe÷Hé sêø£ùå d+Á<ëD≤+ e<Û˚ øÏ+∫ qï ‘·è|ü´‹ ˆ
q Vü≤q÷eT~«X¯kÕÔHê+ sêø£kå ÕHê+ edüT+<Ûsä ê ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` n–ï' ` ‘·è|ü´‹ ` ø±cÕ˜Hê+ ` ‘·èD≤Hê+ ` #· ` j·T<∏ë
` ‘·<ë∏ ` Vü≤qTe÷Hé ` sêø£ùå d+Á<ëD≤+ ` e<Û̊ ` øÏ+∫‘Y ` q ` ‘·è|ü´‹ ` q
` Vü≤q÷eT~«X¯kÕÔHê+ ` sêø£kå ÕHê+ ` edüT+<Ûsä ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T<∏ë n–ï' ø±cÕ˜Hê+ ‘·èD≤Hê+ #· q ‘·è|ü´‹, ‘·<∏ë
sêø£ùå d+Á<ëD≤+ e<Û˚ Vü≤qTe÷Hé øÏ+∫‘Y q ‘·è|ü´‹. Vü≤q÷eT~«X¯kÕÔHê+ sêø£kå ÕHê+
edüT+<Ûsä ê (n|æ) q ‘·è|ü´‹.
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 269
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T<∏ë R @ Ø‹>±, n–ï' R n–ï, ø±cÕ˜Hê+ R ø£f\º… ≈£îqT,
‘·èD≤Hê+ R ‘·èDeTT\≈£îqT, q ‘·è|ü´‹ R ‘·è|æÔH=+<ä<√, ‘·<∏ë R n≥T¢,
sêø£ùå d+Á<ëD≤+ R sêø£då Åü Xw‚ ßü \˜ jÓTTø£ÿ, e<Û̊ R e÷s¡DeTTq+<äT, Vü≤qTe÷Hé R
Vü≤qTeT, øÏ+∫‘Y R ø=+#ÓyÓTÆqqT, q ‘·è|ü´‹ R ‘·è|æÔH=+<äT≥˝Ò<äT,
Vü≤q÷eT~«X¯kÕÔHê+ R Vü≤qTeT+‘·Tì#˚ e~Û+|üã&çq{Ï,º sêø£kå ÕHê+ R sêø£då Tü \≈£î,
edüT+<Ûsä ê n|æ R uÛ÷Ñ $T>∑÷&É, q ‘·è|ü´‹ R ‘·è|æ#Ô +Ó <äT≥˝Ò<Tä .
dü÷#·q:` Ç#·Ã{Ï á XÀ¢øb£ Õsƒe¡ TT u§+u≤sTT Á|ü‹qT+&ç Á>∑V≤æ +#·ã&çq~.
>√$+<äsêJj·TeTT :` <äøDåÏ ≤~ Á|ü‘T· \ bÕsƒe¡ TT ªªHê–ïdüÔ è|ü´‹ ø±cÕ˜Hê+ ‘·èD≤Hê+
Vü≤]j·T÷<∏ä|ü', Hê–ïsêï|æ $X¯kÕÔHê+ sêø£åkÕHê+ edüT+<Ûäsêμμ, ø£f…º\≈£îqT
‘·èDeTT\≈£îqT n–ï ‘·è|æÔ H=+<ä<Tä . nfÒ¢ Vü≤qTeT ‘êqT »«*+|ü#j ˚ T· T#·Tqï
n–ïøÏì ‘·è|æÔ H=+<äT≥˝Ò<äT. nfÒ¢ uÛÑ÷$T n|ü&ÉT #·+|üã&çq sêø£ådüT\≈£î
‘·è|æÔ|ü&ÉT≥˝Ò<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` @ $<Ûeä TT>∑ n–ï ø£f\º… #˚‘q· T ‘·èDeTT\#˚‘q· T ‘·è|æHÔ =+<äT≥
j·TT+&É<√ nfÒ¢ Vü≤qTeT j·÷Hê&ÉT #·ìb˛e⁄#·Tqï sêø£då Tü \#˚ ‘·è|æHÔ =+<ä &ÜjÓTqT.
nfÒ¢ uÛ÷Ñ $T>∑÷&É Vü≤qTeT+‘·Tì#˚ ‘·qô|’ ≈£L\T#·Tqï{Ïº sêø£då Tü \≈£î ‘·è|æHÔ =+<ä
<ëjÓTqT.
XÀ¢ˆˆ ø£«∫ ‹ÿ+X¯óø£d+ü ø±XÊ' ø£«∫ #êÃ¤\à*düìïuÛ≤' ˆ
ø£«∫ ‘·Tÿ+≈£îeTdü+ø±XÊ' •U≤ eùV≤ï X¯Ãø±•πs ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£«∫‘Y ` øÏ+X¯óø£d+ü ø±XÊ' ` ø£«∫‘Y ` XÊ\à*düìïuÛ≤' ` ø£«∫‘Y
` ≈£î+≈£îeTdü+ø±XÊ' ` •U≤' ` eùV≤ï' ` #·ø±•πs ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eùV≤ï' •U≤' ø£«∫‘Y øÏ+X¯óø£d+ü ø±XÊ' ø£«∫‘Y XÊ\à*düìïuÛ≤',
ø£«∫‘Y ≈£î+≈£îeTdü+ø±XÊ' (dü‘´· ') #·ø±•πs.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eùV≤ï' R n–ïjÓTTø£ÿ, •U≤' R C≤«\\T, ø£«∫‘Y R ˇø£#√≥,
øÏ+X¯óø£dü+ø±XÊ' R yÓ÷<äT>∑T|ü⁄e⁄«\qT uÀ*q$>∑qT, ø£«∫‘Y R ˇø£#√≥,
XÊ\à*düìïuÛ≤' R ã÷s¡T>∑T|ü⁄e⁄«\qT uÀ*q$>∑qT, ø£«∫‘Y R ˇø£#√≥,
≈£î+≈£îeTdü+ø±XÊ' R ≈£î+≈£îeT|ü⁄e⁄«\qT uÀ\Tq$>∑qT, (dü‘´· ' R ñqïyÓ)’ #·ø±•πs
R Á|üø±•+∫q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` \+ø±q>∑su¡ eÑÛ qeTT\+<äT #Ó\sπ –q n–ïC≤«\\T n|ü&ÉT ø=ìï#√≥¢
yÓ ÷ <ä T >∑ |ü ⁄ e⁄«\e˝… q T, ø=ìï#√≥¢ ã÷s¡ T >∑ T |ü ⁄ e⁄«\e˝… q T, ø=ìï#√≥¢
≈£î+≈£îeT|ü⁄e⁄«\e˝…qT |ü\T$<Ûeä TT\>∑T eHÓï\‘√ >±ìŒ+#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤q÷eT‘ê y˚>e∑ ‘ê yêqπsD eTVü‰‘·àHê ˆ
\+ø±|ü⁄s¡+ Á|ü<>ä +Δ∑ ‘· Á<äTÁ<˚D Á‹|ü⁄s¡+ j·T<∏ë ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤q÷eT‘ê ` y˚>e∑ ‘ê ` yêqπsD ` eTVü‰‘·àHê ` \+ø±|ü⁄s¡+
` Á|ü<>ä +Δ∑ ` ‘·‘Y ` s¡TÁ<˚D ` Á‹|ü⁄s¡+ ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘·àHê y˚>e∑ ‘ê yêqπsD Vü≤q÷eT‘ê, s¡TÁ<˚D ‘·‘Y Á‹|ü⁄s¡+
j·T<∏ë \+ø±|ü⁄s¡+ Á|ü<>ä yΔ∑ Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘·àHê R eTVü≤˙j·TT&Óq’ , y˚>e∑ ‘ê R y˚>e∑ TT>∑\, yêqπsD
R ø£|Åæ Xw‚ ßü &˜ >É T∑ , Vü≤q÷eT‘ê R Vü≤qTeT#˚, s¡TÁ<˚D R áX¯«s¡Tì#˚, ‘·‘Y Á‹|ü⁄s¡+
j·T<∏ë R Ä Á‹|ü⁄s¡deü T÷Vü≤eTTe˝…, \+ø±|ü⁄s¡+ R \+ø±q>∑se¡ TT, Á|ü<>ä +Δ∑ R
$TøÏÿ*>± <ä>eΔ∑ TT #˚jT· ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü≤˙j·TT&Óq’ Vü≤qTeT eTVü‰y˚>e∑ TTqT eVæ≤+∫qyê&Ó’ ÄHê&ÉT
s¡TÁ<äT&ÉT Á‹|ü⁄s¡eTT\qT uÛdÑ àü eTT#˚dqæ ≥T¢ \+ø±q>∑se¡ TTqT <ä>|Δ∑ ≥ü \eTT ø±$+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘·düTÔ \+ø±|ü⁄s¡|üs¡«‘êÁπ>
düeTT‹ú‘√ ;ÛeT|üsêÁø£y÷Ó -–ï' ˆ
Á|ükÕs¡´ #·÷&Üe\j·T+ Á|üBb˛Ô
Vü≤q÷eT‘ê y˚>e∑ ‘ê $düèwü'º ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·T ` \+ø±|ü⁄s¡|sü «¡ ‘êÁπ> ` düeTT‹ú‘'· ` ;ÛeT|üsêÁø£eT'
` n–ï' ` Á|ükÕs¡´ ` #·÷&Üe\j·T+ ` Á|üB|ü'Ô ` Vü≤q÷eT‘ê ` y˚>e∑ ‘ê `
$düèwüº' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' y˚>∑e‘ê Vü≤q÷eT‘ê $düèwüº' ;ÛeT|üsêÁø£eT' n–ï'
\+ø±|ü⁄s¡|sü «¡ ‘êÁπ> #·÷&Üe\j·T+ Á|ükÕs¡´ Á|üB|ü'Ô düHé düeTT‹ú‘'· .
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, y˚>e∑ ‘ê R >=|üŒy˚>e∑ TT >∑*qZ {Ï,º Vü≤q÷eT‘ê
R Vü≤qTeT+‘·Tì#˚, $düèwü'º R $&ÉTeã&çq, ;ÛeT|üsêÁø£eT' R ;Ûøs£ |¡ sü êÁø£eTeTT
>∑*qZ {Ï,º n–ï' R n–ï, \+ø±|ü⁄s¡|sü «¡ ‘êÁπ> R \+ø±q>∑se¡ TTqqTqï |üs«¡ ‘êÁ>∑eTTq,
#·÷&Üe\j·T+ R C≤«\\ e\j·TeTTqT, Á|ükÕs¡´ R Á|üd]ü +|üCdÒ ,æ Á|üB|ü'Ô düHé R
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 271
$TøÏÿ* »«*+∫q<Ó,’ düeTT‹ú‘'· R $»è+_Û+∫q~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT eTVü‰y˚>d∑ +ü |üqTï&Ó’ n–ïì s¡>T∑ ˝§ÿ\TŒ#·T+&É>±
Ä j·T–ï¨Á‘·T&ÉT Á‹≈£L≥ |üs«¡ ‘· •Ks¡eTTô|’ ;ÛeT|üsêÁø£eTeTT‘√ C≤«˝≤e÷\\qT
Á|üd]ü +|ü#j
˚ T· T#·T $»è+_Û+∫ Á|ü»«*+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ j·TT>±+‘· ø±˝≤q\‘·T\ý˚>'∑
düe÷s¡T‘√-–ï s¡«eè<Û˚ ~$düŒ èø˘ ˆ
$<Û÷ä eTs¡•à s¡“e¤ H˚wßü düø√Ô
s¡øXå£ Ù¯ Øsê»´düeT]Œ‘ê]Ã' ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·TT>±+‘·ø±˝≤q\‘·T\ý˚>'∑ ` düe÷s¡T‘·' ` n–ï' ` eeè<Û˚ `
~$düŒèø˘, $<Û÷ä eTs¡•à' ` uÛeÑ H˚wßü ` düø'Ô£ ` s¡øXå£ Ù¯ Øsê»´düeT]Œ‘ê]Ã' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düe÷s¡T‘·' (dü') n–ï' j·TT>±+‘·ø±˝≤q\‘·T\ý˚>'∑ ~$düŒ èø˘
uÛeÑ H˚wßü düø'Ô£ s¡øXå£ Ù¯ Øsê»´düeT]Œ‘ê]Ã' $<Û÷ä eTs¡•à' (düH)é eeè<Û̊.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düe÷s¡T‘·' R yêj·TTe⁄‘√≈£L&çq{Ï,º (dü') n–ï' R Ä j·T–ï,
j·TT>±+‘·ø±˝≤q\‘·T\ý˚>∑' R j·TT>±ekÕqeTTq+<ä* Á|üfi¯j·Tø±˝≤–ï‘√
düe÷qyÓTÆq y˚>∑eTT>∑\<Ó’, ~$düŒ èø˘ R Äø£düeTTq+≥T#·Tqï<Ó’, uÛÑeH˚wüß R
uÛeÑ qeTT\+<äT, düø'Ô£ R \>∑ïyÓTqÆ <Ó,’ s¡øXå£ Ù¯ Øsê»´düeT]Œ‘ê]Ã' R sêø£då Tü \ X¯Øs¡eTT
\HÓ&TÉ H˚sTT#˚ @s¡Œ&çq C≤«\\T >∑\<Ó,’ $<Û÷ä eTs¡•à' R bı>∑˝qÒ {Ïº eT+≥>∑\<Ó,’
eeè<Û˚ R $»è+_Û+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT yêj·TT<˚e⁄ì düV‰ü j·TeTT H=+~q Ä j·T–ï¨Á‘·T&ÉT
Á|üfi¯j·Tø±\eTTq+<ä* n–ï‘√ düe÷qyÓTÆq $»è+uÛÑDeTT>∑\yê&Ó’ sêø£ådüT\
uÛeÑ qeTT\+<äT Á|üy•˚ +∫ j·T#·Ã{Ï sêø£då Tü \ <˚V≤ü eTT\HÓ&ç Ä»éTT#˚ eè~ΔH=+~q
C≤«\\T >∑\yê&Ó’ bı>∑˝Òì B|æÔ‘√ Äø£düeTT q+≥T#·T #·÷#·T#·T+&É>∑H˚
;Ûøs£ s¡ ÷¡ |üeTT‘√ ô|]–b˛e⁄#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Ä~‘·´ø√{°d<ü èä X¯ düT‡‘˚C≤
\+ø±+ düeTkÕÔ+ |ü]yês¡´ ‹wüH˜ é ˆ
X¯u…›Ìs¡H˚¬ø’ s¡X¯ìÁ|üs¡÷&ÛÓ’
]“¤+<ä ìïyê+&É+ Á|üãuÛÖ eTVü‰–ï' ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ä~‘·´ø√{°d<ü èä X¯' ` düT‘˚C≤' ` \+ø±+ ` düeTkÕÔ+ ` |ü]yês¡´
` ‹wü̃Hé ` X¯u'Ì›… ` nH˚ø¬ '’ ` nX¯ìÁ|üs÷¡ &Û'’Ó ` _Û+<äHé ` Çe ` n+&É+ ` Á|üãuÛÖ
` eTVü‰–ï' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') eTVü‰–ï' Ä~‘·´ø√{°d<ü èä X¯' düT‘˚C≤' düeTkÕÔ+ \+ø±+
|ü]yês¡´ ‹wü̃Hé nX¯ìÁ|üs÷¡ &Û'’Ó nH˚ø¬ '’ X¯u'Ì›… n+&É+ _Û+<äHé Çe Á|üãuÛÖ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü') eTVü‰–ï' R (Ä)eTVü‰–ï¨Á‘·eTT, Ä~‘·´ø√{°d<ü èä X¯' R
ø√{Ïdü÷s¡T´\‘√ düe÷qyÓTÆq<Ó’, düT‘˚C≤' R >=|üŒ‘˚»düT‡>∑*Zq<Ó’, düeTkÕÔ+ R
dü+|üPs¡yí TÓ qÆ , \+ø±+ R \+ø±q>∑se¡ TTqT, |ü]yês¡´ R #·T≥TºeTT{Ï,º ‹wü̃Hé R
ì\∫q<Ó,’ nX¯ìÁ|üs÷¡ &Û'’Ó R |æ&TÉ >∑T\e˝… qT|üŒ‹\T¢#T· qï, nH˚ø¬ '’ R ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ ,
X¯u'Ì›… R <Û«ä qT\‘√, n+&É+ R ÁãVü‰à+&ÉeTTqT, _Û+<äHé Çe R Áã<ä\› Tø=≥Tº#T· qï≥T¢>±,
Á|üãuÛÖ R $TøÏÿ* Á|üø±•+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ #Ó\sπ –q Ä j·T–ïôVAÁ‘·eTT ø√{Ïd÷ü s¡T´\‘√ düe÷qeTT>∑
>=|üŒ‘˚»düT‡ >∑*– \+ø£q+‘·qT #·T≥TºeTT{Ïº |æ&ÉT>∑TbÕ≥T\e˝… ;Ûø£s¡yÓTÆq{Ïº
ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ <Û«ä qT\‘√ ÁãVü‰à+&ÉeTTqT Áã<ä\› T>=≥Tº#T· qï{Ïº Á|üfij¯ T· ø±˝≤–ïe˝…
Á|ü»«]˝…¢qT.
XÀ¢ˆˆ ‘· Á‘ê+ãsê <ä–ï s¡‹Á|üeè<√Δ
s¡÷ø£åÁ|üuÛÑ' øÏ+X¯óø£|ü⁄wüŒ#·÷&É' ˆ
ìsê«D<Ûä÷e÷≈£î\sê»j·TX¯Ã
˙˝À‘·Œ˝≤uÛ≤' Á|ü#ø· ±•πs-ÁuÛ≤' ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·Á‘· ` n+ãsê‘Y ` n–ï' ` n‹Á|üeè<ä'Δ ` s¡÷ø£Áå |üu'ÑÛ ` øÏ+X¯óø£
|ü⁄wüŒ#·÷&É', ìsê«D<Û÷ä e÷≈£î\sê»j·T' ` #· ` ˙˝À‘·Œ˝≤uÛ≤' ` Á|ü#ø· ±•πs `
nÁuÛ≤' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·Á‘· n–ï' s¡÷ø£Áå |üu'ÑÛ øÏ+X¯óø£|⁄ü wüŒ#·÷&É' n+ãsê‘Y n‹Á|üeè<ä'Δ
nÁuÛ≤' #· ìsê«D<Û÷ä e÷≈£î\sê»j·T' ˙˝À‘·Œ˝≤uÛ≤' (dü+‘·') Á|ü#ø· ±•πs.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R n#·Ã≥, n–ï' R n–ï, s¡÷ø£åÁ|üuÛÑ' R ø£sƒ√s¡yÓTÆq
Á|üø±X¯eTT>∑\<Ó’, øÏ+X¯óø£|ü⁄wüŒ#·÷&É' R yÓ÷<äT>∑T|ü⁄e⁄«\e+{Ï C≤«\\T>∑\<Ó’,
n+ãsê‘Y R Äø±X¯eTT ei≈£îqT, n‹Á|üeè<ä'Δ R $TøÏÿ* ô|]–q<äjTÓ ´qT. nÁuÛ≤'
#· R y˚T|òüTeTT\TqT, ìsê«D<Ûä÷e÷≈£î\sê»j·T' R Ä]q n–ïjÓTTø£ÿ
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 273
<Ûä÷eTeTT\jÓTTø£ÿ #Ó<ä]q düeT÷Vü≤eTT\T>∑\yÓ’, ˙˝À‘·Œ˝≤uÛ≤' (dü+‘·') R
q\¢ø\£ Te\e+{Ï ø±+‘·T\T>∑*qZ {Ïeº >∑T#·T, Á|ü#ø· ±•πs R Á|üø±•+∫q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&É#Ã· {Ï eTVü‰–ï ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ ø±+‘·T\‘√ yÓ÷<äT>∑|⁄ü e⁄«\qT
uÀ*q{Ïº C≤«\\‘√ Äø£deü TT ei≈£îqT ô|]–b˛e⁄#·T+&ÓqT. n#·{Ï y˚T|òTü eTT\T
n+‘·es¡≈£îqT eT+&ç #·˝≤¢]q uÛÑeqeTT\qT+&ç e∫Ãq{Ïº q\¢ìbı>∑\T #Ó<ä]
‘·qô|’ q\eTTø=qT≥#˚ q\¢ø\£ Te\ e+{Ï ø±+‘·T\T>∑\yÓ’ Á|üø±•+∫q$.
XÀ¢ˆˆ eÁJ eTùV≤+Á<ä Åd<Ôæ Xä X‚ «¯ s√ yê
kÕøå± <äýÓ÷ yê es¡TD√ -ì˝À yê ˆ
s¡TÁ<√-–ï s¡s√ÿ <Ûqä <äXÃ¯ k˛yÓ÷
q yêqs√ -j·T+ dü«j·Ty˚Te ø±\' ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eÁJ ` eTùV≤+Á<ä' ` Á‹<äXX‚ «¯ s¡' ` yê ` kÕøå±‘Y ` j·TeT' `
yê ` es¡TD' ` nì\' ` yê ` s¡TÁ<ä' ` n–ï' ` ns¡ÿ' ` <Ûqä <ä' ` #· ` k˛eT'
` q ` yêqs¡' ` nj·T+ ` dü«j·TyéT ` @e ` ø±\' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·T+ Á‹<äXX‚ «¯ s¡' eTùV≤+Á<ä' eÁJ yê, kÕøå±‘Y j·TeT' yê
es¡TD' yê nì\' yê s¡TÁ<ä' n–ï' ns¡ÿ' <Ûqä <ä' k˛eT' yê uÛyÑ ‘˚ Y (nj·T+)
yêqs¡' q, dü«j·T+ ø±\' @e.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ R á‘·&TÉ , Á‹<äXX‚ «¯ s¡' R <˚e‘·\≈£î Á|üuTÑÛ yÓq’ {Ï,º eÁJ R
eÁ»bÕDÏjT· >∑T, eTùV≤+Á<ä' yê R eTùV≤+Á<äT&√, kÕøå±‘Y R Á|ü‘´· ø£eå TT>±, j·TeT'
yê R j·TeTT&√, es¡TD' yê R es¡TDT&√, nì\' yê R yêj·TT<˚e⁄&√, s¡TÁ<ä' R
s¡TÁ<äT&√, n–ï' R n–ï<˚e⁄&√, ns¡ÿ' R dü÷s¡T´&√, <Ûqä <ä' R ≈£îuÒsT¡ &√, k˛eT'
yê R #·+Á<äT&√, uÛyÑ ‘˚ Y R nsTTj·TT+&ÉTqT. nj·T+ R á‘·&TÉ , yêqs¡' R yêqs¡T&ÉT,
q R ø±&ÉT, dü«j·T+ R dü«j·TeTT>±, ø±\' @e R ø±\T&˚.
‹\ø£eTT :` ªs¡TÁ<ä' n–ï'μ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªsöÁ<ä' n–ï'μ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT
á bÕsƒe¡ TTq≈£î s¡TÁ<äTìjÓTTø£ÿ eT÷&ÉeH˚Á‘·eTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q n–ï j·Tì
ns¡úeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰uÛj
Ñ T· +ø£sT¡ &Óq’ á‘·&TÉ <˚e‘·˝\… s¢ ≈¡ î£ qT Á|üuTÑÛ yÓq’ eÁ»bÕDÏjT· >∑T
Ç+Á<äT&ÉT>±ì ˝Òø£ kÕøå±‘Y j·TeT<Ûsä à¡ sêE>±ì es¡TDT&ÉT>±ì yêj·TT<˚e⁄&ÉT>±ì
eTùV≤X¯«s¡T&ÉT>±ì n–ï¨Á‘·T&ÉT>±ì uÛ≤düÿs¡T&ÉT >±ì ≈£îuÒsT¡ &ÉT>±ì #·+Á<äT&ÉT>±ì
nsTTj·TT+&Ée˝…qT. n+‹j˚T>±ì yêqs¡e÷Á‘·T&ÉT >±<äT. Ä˝À∫+∫ #·÷&É>±
á‘·&TÉ kÕøå±‘Y eTè‘·T´<˚e‘·jT˚ jÓTÆ j·TT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ øÏ+ ÁãVü≤àD dü‡s¡«|æ‘êeTVü≤dü´
düs«¡ dü´ <Ûë‘·T X¯Ã‘·Tsêqqdü´ ˆ
Ç Vü‰>∑‘√ yêqs¡s÷¡ |ü<ëÛ Ø
s¡ø√å |üd+ü Vü‰s¡øs£ '¡ Á|üø√|ü' ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏ+ ` ÁãVü≤àD' ` düs«¡ |æ‘êeTVü≤dü´ ` düs«¡ dü´ ` <Ûë‘·T' `
#·‘·Tsêqqdü´ ` ÇVü≤ ` Ä>∑‘·' ` yêqs¡s¡÷|ü<ÛëØ ` s¡øå√|üdü+Vü‰s¡ø£s¡' `
Á|üø√|ü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düs«¡ |æ‘êeTVü≤dü´, düs«¡ dü´ <Ûë‘·T', #·‘T· sêqqdü´ ÁãVü≤àD'
Á|üø√|ü' s¡ø√å |üd+ü Vü‰s¡øs£ '¡ yêqs¡s÷¡ |ü<ëÛ Ø (düH)é ÇVü≤ Ä>∑‘'· øÏ+?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düs«¡ |æ‘êeTVü≤dü´ R m\¢s≈¡ î£ qT |æ‘êeTVüQ&Óq’ yê&ÉTqT, düs«¡ dü´
R düeTdüeÔ TTq≈£îqT, <Ûë‘·T' R <Û]ä +∫qyê&ÉTqT, #·‘T· sêqqdü´ R Hê\T>∑TeTTKeTT\T
>∑\yê&ÉTq>∑T, ÁãVü≤àD' R ÁãVü≤àjÓTTø£ÿ, Á|üø√|ü' R rø£åíyÓTÆq Áø√<ÛäeTT,
s¡ø√å |üd+ü Vü‰s¡øs£ '¡ R sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ $HêX¯eTTqT >±$+#·Tq<Ó,’ yêqs¡s÷¡ |ü<ëÛ Ø
(düH)é R yêqs¡s÷¡ |üeTTqT <Û]ä +∫q<Ó,’ ÇVü≤ R Ç#·Ã≥≈£î, Ä>∑‘'· øÏ+ R e∫Ãq<ë
j˚T$T?
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTdüÁÔ bÕDT\≈£îqT eT÷\yÓTqÆ yê&ÉTqT düeTdüdÔ èü wæøº Ï ø£sj Ô¡ TÆÓ qyê&ÉTqT
#·‘T· s¡TàKT&ÉT q>∑T ÁãVü≤à<˚e⁄q≈£î >∑*qZ {Ïº rø£yíå TÓ qÆ Áø√<Ûyä T˚ áHê &û sêø£då dü +ü Vü‰s¡eTT
>±$+#·T#·Tqï{Ïº á yêqs¡s÷¡ |üeTTqT <Û]ä +∫q<Ó’ Ç|ü &ç≥T¢ Ç#·Ã≥≈£î e∫Ãq<˚y÷Ó !
XÀ¢ˆˆ øÏ+ yÓw’ eíü + yê ø£|sæ ÷¡ |üyT˚ ‘·´
s¡ø√å $HêXÊj·T |üs+¡ düT‘˚»' ˆ
nq+‘· eTe´ø£Ô eT∫+‘·ý˚Tø£+
dü«e÷j·Tj·÷ kÕ+Á|ü‘· e÷>∑‘+· yê? ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏ+ ` yÓw’ eíü + ` yê ` ø£|sæ ÷¡ |üyTé ` @‘·´ ` s¡ø√å $HêXÊj·T `
|üs+¡ ` düT‘˚»', nq+‘·yTé ` ne´ø£yÔ Té ` n∫+‘·ýéT ` @ø£+ ` dü«e÷j·Tj·÷
` kÕ+Á|ü‘y· Té ` Ä>∑‘+· ` yê ˆˆ
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 275
nq«j·TÁø£eTeTT :` nq+‘·+, ne´ø£+Ô , n∫+‘·´+, @ø£+ |üs+¡ yÓw’ eíü + düT‘˚»'
yê s¡ø√å $HêXÊj·T dü«e÷j·Tj·÷ kÕ+Á|ü‘y· Té Ä>∑‘+· øÏyTé yê?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nq+‘·+ R n+‘·eTT˝Òì~j·TTqT, ne´ø£Ô+ R
n>√#·sy¡ TÓ qÆ ~j·TTqT, n∫+‘·´+ R }Væ≤+|üsêì~j·TTqT, @ø£+ R n~«rj·T
yÓTÆq~j·TTqT, |üs¡+ R ñ‘·ÿ èwüºyÓTÆq~j·TTq>∑T, yÓ’wüíe+ R $wüßíe⁄q≈£î
dü+ã+~Û+∫q{Ï,º düT‘˚»' yê R ñ‘·eÔ TyÓTqÆ ‘˚»ùd‡, s¡ø√å $HêXÊj·T R sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ
dü+Vü‰s¡eTTø=i≈£î, dü«e÷j·Tj·÷ R ‘·qjÓTTø£ÿ e÷j·T#˚, ø£|æs¡÷|ü+ R
yêqs¡s÷¡ |üeTTqT, @‘·´ R bı+~, kÕ+Á|ü‘+· R Ç|ü&ÉT, Ä>∑‘+· øÏ+ yê R
e∫Ãq<√ @yÓ÷!
sê. •s√eTDÏ :` ªnq+‘·+μ <˚Xø¯ ±\edüTÔ s¡÷|üyTÓ qÆ |ü]$T‹˝Òq{Ï~º .
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªne´ø£+Ô μ ` ø£+{ÏøÏ ø±qsêì~. n∫+‘·´+ ` eTqdüT‡q≈£î
≈£L&Ü n+<äì~. yÓw’ eíü + ‘˚»' R $wüßXí Ø¯ sê+‘·]ïVæ≤‘·yTÓ qÆ {Ïº ‘˚»düT‡, dü«e÷j·Tj·÷
` nkÕ<Ûës¡DyÓTqÆ ‘·q ÄX¯Ãs¡´X¯ø#ÔÏ ‘˚ .·
yêdüT<ëdükÕ«$T :` nq+‘·eTT ` ø±\|ü]#˚Ã<¤ eä TT, edüT|Ô ]ü #˚Ã<¤ eä TT, <˚X|¯ ]ü #˚Ã<¤ eä TT
˝Òì~.
ne´ø£eÔ TT ` ø£qTï yÓTT<ä\>∑T u≤ùV≤´+Á~j·TeTT\≈£î >√#·]+|üì~, @ø£eTT
` n{Ï~º s¬ +&Ée~ ˝Òì~, n∫+‘·éTT ` eTqdüT‡#˚ Ä˝À∫+∫ ‘Ó*dæø=q kÕ<Û´ä eTT
>±ì~. yÓw’ eíü + düT‘˚»' ` $wüßeí ⁄q+<äTqï |üP»éT>∑T |üse¡ TX¯ø.ÔÏ $wüßeí T÷]ÔjT· HÓ&ç
‘˚»düT‡ `
ªªyê kÕ´~«ø£˝ÀŒ|üeTjÓ÷ sπ yêπsú #· düeTT#·Ãj˚Tμμj·Tì $X¯«ì|òTü +≥Te⁄.
BìøÏ ‘·sT¡ yê‘· eTiÏjTÓ Tø£{Ï Bìì ìùw~Û+∫ #Ó|Œü ≈£î+&ÉT≥#˚ ì~ j˚T
ìX¯Ãj·TeTì Á>∑V≤æ +|üq>∑TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚Xø¯ ±\edüTsÔ ÷¡ |üyTÓ qÆ |ü]$T‹ ˝Òø£ nq+‘·yTÓ Æ n>√#·sy¡ TÓ Æ nq÷Vü≤ýÓTÆ
n~«rj·TyÓTÆ $\dæ\T¢q{Ïº $wüßí<˚e⁄ì n<äT“¤‘·‘˚»düT‡ s¡øå√$HêX¯eTTø=i¬ø’ ‘·q
e÷j·÷$˝≤düeTT#˚ Ç|ü &ûØ‹>∑ yêqs¡s÷¡ |üeTTqT d”«ø£]+∫e∫Ãq<√ j˚TyÓ÷!
XÀ¢ˆˆ Ç ‘˚é eT÷#·T s¡“Vü≤y√ $•cÕº
s¡ø√å >∑D≤ düÁÔ ‘· düyT˚ ‘·´ düsπ « ˆ
düÁbÕDÏd+ü |ò÷ü + dü>è∑ Vü‰+ düeèøå±+
<ä>±Δ+ |ü⁄Ø+ ‘ê+ düV≤ü kÕ düMTø£å ´ ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` @eyéT ` }#·T' ` ãVü≤e' ` $•cÕº' ` s¡ø√å >∑D≤' ` ‘·Á‘·
` düyT˚ ‘·´ ` düsπ « ` düÁbÕDÏd+ü |ò÷ü + ` dü>è∑ Vü‰+ ` düeèøå±+ ` <ä>±Δ+ ` |ü⁄Ø+
` ‘ê+ ` düV≤ü kÕ ` düMTø£å ´ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düÁbÕDÏd+ü |ò÷ü + dü>è∑ Vü‰+ düeèøå±+ düV≤ü kÕ <ä>±Δ+ ‘ê+ |ü⁄Ø+
düMTø£å ´ ãVü≤e' $•cÕº' s¡ø√å >∑D≤' ‘·Á‘· düyT˚ ‘·´ düsπ « Ç‹ @e+ }#·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düÁbÕDÏdü+|òü÷+ R ÁbÕDÏdüeT÷Vü≤eTT\‘√ >∑÷&çq~j·TTqT,
dü>è∑ Vü‰+ R uÛeÑ qeTT\‘√ >∑÷&çq~j·TTqT, düeèøå±+ R eèø£eå TT\‘√>∑÷&çq~j·TTqT,
düVü≤kÕ R Vü≤sƒê‘·TÔ>±, <ä>±Δ+ R <äVæ≤+|üã&çq~j·TTq>∑T, ‘ê+ |ü⁄Ø+ R Ä
\+ø±q>∑]ì, düMTø£å ´ R ø£qT>=ì, ãVü≤e' R ô|≈£îÿeT+~, $•cÕº' R Á|üeTTKT˝…q’ ,
s¡øå√>∑D≤' R sêø£ådüãè+<äeTT\T, ‘·Á‘· R n#·Ã{ÏøÏ, düy˚T‘·´ R #˚], düπs« R
m\¢sT¡ qT, Ç‹ @e+ R nì áØ‹>±, }#·T' R |ü*øÏ].
‹\ø£eTT :` $•cÕº' R Á|üV≤ü düT&Ô TÉ eTTqï>∑T eTVü‰Ms¡T\T.
sê. •s√eTDÏ :` ‘·Á‘· ` sêeDdüìï~Ûì (#˚] Ç≥T¢ |ü*øÏsì¡ uÛ≤eeTT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü $<Ûeä TT>∑ düs«¡ ÁbÕDÏø√{Ï‘√&ÉqT eèø£eå TT\T, >∑èVü≤eTT\T
eTTqï>∑Tyêì‘√&ÉqT Vü≤sƒê‘·T>Ô ± ‘·>T∑ \ã&çq Ä \+ø±q>∑]ì >±+∫ Á|üeTTKT˝…q’
sêø£ådüMs¡T\T ô|≈£îÿeT+~ n#·{ÏøÏ #˚] á $<ÛäeTT>∑ ‘·eT n_ÛÁbÕj·TeTT\qT
yÓ\¢&ç+∫].
XÀ¢ˆˆ ‘·‘d· Tü Ô \+ø± düV≤ü kÕ Á|ü<>ä ±Δ
düsêø£kå Õ kÕX¯«s¡<ë∏ düHê>± ˆ
dü|øü dåÏ +ü |ò÷ü düeTè>± düeèøå±
s¡Ts√<ä BHê ‘·TeTT\+ düXã¯ y› Té ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` ‘·T ` \+ø± ` düVü≤kÕ ` Á|ü<ä>±Δ ` düsêø£åkÕ `
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 277
kÕX¯«s¡<ë∏ ` düHê>±, dü|øü dåÏ +ü |ò÷ü ` düeTè>± ` düeèøå± ` s¡Ts√<ä ` BHê `
‘·TeTT\+ ` düXã¯ y› Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· düV≤ü kÕ Á|ü<>ä ±Δ \+ø± ‘·T düsêø£kå Õ kÕX¯«s¡<ë∏ düHê>±
dü|øü dåÏ +ü |ò÷ü düeTè>± düeèøå± (dür) BHê ‘·TeTT\+ düXã¯ +› s¡Ts√<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, düV≤ü kÕ R Vü≤sƒê‘·T>Ô ±, Á|ü<>ä ±Δ R |üP]Ô>±
<äV≤æ +|üã&çq{Ï,º \+ø± R \+ø±|ü≥Dº eTT, düsêø£kå Õ R sêø£då Tü \‘√ >∑÷&çq~j·TTqT,
kÕX¯«s¡<∏ë R nX¯«eTT\‘√&ÉqT s¡<∏äeTT\‘√&ÉqT >∑÷&çq~j·TTqT, düHê>± R
@qT>∑T\‘√ >∑÷&çq~j·TTqT, dü|øü dåÏ +ü |ò÷ü R |üødåÏ eü T÷Vü≤eTT\‘√ >∑÷&çq~j·TTqT,
düeTè>± R eTè>∑eTT\‘√ >∑÷&çq~j·TTqT, düeèøå± (dür) R eèø£åeTT\‘√
>∑÷&çq~j·TTqT n>∑T#·T, BHê R BqyÓTqÆ <Ó,’ ‘·TeTT\+ R ø√˝≤Vü≤\eTT>±, düXã¯ +›
ô|<ä<› «äÛ ì‘√, s¡Ts√<ä R $\|æ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &É≥T¢ ‘·>T∑ \ã&çb˛sTTq Ä \+ø±q>∑] ‘·qj·T+ <äTqï{Ïº
sêø£ å d ü T \‘√&É q T, nX¯ « eTT\‘√&É q T, s¡ < ∏ ä e TT\‘√&É q T, @qT>∑ T \‘√&É q T,
|üøÏådü+|òüTeTT\‘√&ÉqT, eTè>∑eTT\‘√&ÉqT, eèø£å>∑DeTT\‘√&ÉqT >∑÷&ç BqyÓTÆq
s¡÷|üeTT‘√ ô|<ä› ø√˝≤Vü≤\<Û«ä ì‘√ ÄÁø√•+∫q~.
XÀ¢ˆˆ Vü‰ ‘ê‘· Vü‰ |ü⁄Á‘·ø£ ø±+‘· $TÁ‘·
Vü‰ J$‘·+ uÛÀ>∑jT· T‘·+ düT|ü⁄DýéT ˆ
s¡ø√å _Û sπ e+ ãVüQ<Ûë ÁãTe~“¤'
X¯ã'› ø£è‘√ |òTü Às¡‘s· ¡ düT‡;ÛeT' ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü‰ ` ‘ê‘· ` Vü‰ ` |ü⁄Á‘·ø£ ` ø±+‘· ` $TÁ‘· ` Vü‰ ` J$‘·+ `
uÛÀ>∑jT· T‘·+ ` düT|ü⁄DýéT ` s¡ø√å _Û' ` @e+ ` ãVüQ<Ûë ` ÁãTe~“¤' ` X¯ã'› `
ø£è‘·' ` |òTü Às¡‘s· '¡ ` düT;ÛeT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü‰ ‘ê‘·! Vü‰ |ü⁄Á‘·ø!£ Vü‰ ø±+‘·! Vü‰ $TÁ‘·! uÛÀ>∑jT· T‘·+
düT|ü⁄D´+ J$‘·+ (>∑‘y· Té ). @e+, ãVüQ<Ûë ÁãTe~“¤' s¡ø√å _Û' |òTü Às¡‘s· '¡ düT;ÛeT'
X¯ã'› ø£è‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü‰ ‘ê‘·! R njÓ÷´ ‘·+Á&û!, Vü‰ |ü⁄Á‘·ø!£ R njÓ÷´ |ü⁄Á‘·T&Ü!,
ø±+‘·! R njÓ÷´ Á|æjT· T&Ü!, $TÁ‘· R njÓ÷´ $TÁ‘·T&Ü!, Vü‰ R njÓ÷´!, uÛÀ>∑jT· T‘·+
R uÛÀ>∑eTT‘√ ≈£L&çq, düT|ü⁄D´+ R >=|üŒ |ü⁄DéTT\T >∑*qZ , J$‘·+ R J$‘·eTT,
(>∑‘·yéT R b˛sTTq~) (Ç‹ R nì) @e+ R á Ø‹>±, ãVüQ<Ûë R
ô|≈£îÿ$<Ûeä TT\T>±, ÁãTe~“¤' R |ü\T≈£î#·Tqï{Ï,º s¡ø√å _Û' R s¡øÿ£ düT\#˚, |òTü Às¡‘s· '¡
R $TøÏÿ* |òTü Às¡yTÓ qÆ , düT;ÛeT' R $TøÏÿ* uÛj
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ {Ï,º X¯ã'› R <Û«ä ì, ø£è‘·' R
#˚j·Tã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` njÓ÷´ ‘·+Á&û! njÓ÷´ _&Ü¶! njÓ÷´ Á|æjT· T&Ü! njÓ÷´ $TÁ‘·T&Ü!
>=|üŒ |ü⁄DéTT #˚dæø=ì dü+bÕ~+#·Tø=qï uÛÀ>∑eTT\‘√ >∑÷&çq J$‘·
eT+‘·]+∫q~. Hê øπ ~ ~ø£ÿqT#·T ì≥T¢ |ü\T$<Ûeä TT\T>∑ $\|æ+#·T#·Tqï sêø£då Tü \#˚
;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ eTVü‰<Û«ä ì #Ó\sπ –q~.
XÀ¢ˆˆ VüQ‘êX¯qC≤«\düe÷eè‘ê kÕ
Vü≤‘·Á|üMsê |ü]eè‘·jÔ ÷Ó <Ûë ˆ
Vü≤q÷eT‘·' Áø√<Ûeä XÊ_Ûu÷ÑÛ ‘ê
ãuÛ÷Ñ e XÀø√|üV≤ü ‘˚e \+ø± ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` VüQ‘êX¯qC≤«\düe÷eè‘ê ` Vü≤‘·Á|üMsê ` |ü]eè‘·j Ô ÷Ó <Ûë `
Vü≤q÷eT‘·' ` Áø√<Ûeä XÊ_Ûu÷ÑÛ ‘ê ` ãuÛ÷Ñ e ` XÊb˛|üV≤ü ‘ê ` Çe ` \+ø± ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤q÷eT‘·' Áø√<Ûeä XÊ_Ûu÷ÑÛ ‘ê, VüQ‘êX¯qC≤«\düe÷eè‘ê kÕ
\+ø± XÊb˛|üV≤ü ‘ê Çe Vü≤‘·Á|üMsê |ü]eè‘·j Ô ÷Ó <Ûë ãuÛ÷Ñ e.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤q÷eT‘·' R Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ, Áø√<ÛäeXÊ_ÛuÛÑ÷‘ê R
Áø√<Ûëy˚Xe¯ TT#˚ ‹s¡dÿü ]+|üã&çq<Ó,’ VüQ‘êX¯qC≤«\düe÷eè‘ê R n–ïC≤«\\#˚
Äe]+|üã&çjT· Tqï{Ï,º kÕ \+ø± R Ä \+ø±q>∑], XÊb˛|üV≤ü ‘ê Çe R XÊ|üeTT#˚
q•+|üCÒj·Tã&çq~e˝…, Vü≤‘·Á|üMsê R #·ìb˛sTTq eTVü‰Ms¡T\T >∑\~>∑qT,
|ü]eè‘·j Ô ÷Ó <Ûë R ndü$Ô T+∫q jÓ÷<ÛTä \T>∑\~>∑qT, ãuÛ÷Ñ e R ÄjÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ Vü≤qTeT+‘·Tì Áø√<Û√Á<˚øe£ TTq≈£î >∑TiÏjTÆÓ HêX¯eTT H=+~
n–ïC≤«\\#˚ #·T≥Tºø=qã&çjT· Tqï Ä \+ø±q>∑] Vü≤‘·e÷]q eTVü‰Ms¡T\‘√qT
eTs¡ D Ï + ∫q j· T T<ä Δ u Û Ñ ≥ T\‘√qT ˇø±H=ø£ eTVü ‰ ‘· T àì XÊ|ü ø ±s¡ D eTT>±
$<Û«ä düyÔ TÓ j
Æ T· Tqï≥T¢ ø£qã&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düdü+ÁuÛÑeTÁ‘·düÔ $wüDísêø£åkÕ+
düeTT»® «\C≤«\ VüQ‘êX¯Hê+øÏ‘êyéT ˆ
<ä<sä Ù¡ \+ø±+ Vü≤qTe÷ qàVü‰eTHê'
dü«j·T+uÛTÑ ø√b˛|üV≤ü ‘ê $T yêeìyéT ˆˆ 43
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 279
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düd+ü ÁuÛeÑ TÁ‘·d$Ôü wüDsí êø£kå Õ+ düeTT»®«\C≤«\VüQ‘êX¯Hê+øÏ‘êyéT
<ä<sä Ù¡ ` \+ø±+ ` Vü≤qTe÷Hé ` eTVü‰eTHê' ` dü«j·T+uÛTÑ ø√b˛|üV≤ü ‘êyéT Çe
neìyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` düd+ü ÁuÛeÑ TÁ‘·d$Ôü wüDsí êø£kå Õ+, düeTT»® «\C≤«\VüQ‘êX¯Hê+øÏ‘ê+
\+ø±+ eTVü‰eTHê' Vü≤qTe÷Hé dü«j·T+uÛTÑ ø√b˛|üV≤ü ‘ê+ neìyéT Çe <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düdü+ÁuÛÑeTÁ‘·düÔ$wüDísêø£åkÕ+ R y˚–s¡bÕ≥T‘√ ;Û‹H=+~q
$cÕ<äeTT >∑*j Z T· Tqï sêø£då Tü \‘√ >∑÷&çq~j·TTqT, düeTT»®«\C≤«\VüQ‘êX¯Hê+øÏ‘ê+
R $TøÏÿ*>∑ »«*+#·T#·Tqï eT+≥\T >∑\ n–ï‘√ ì+&çq~j·TTqT n>∑T, \+ø±+
R \+ø±q>∑]ì, eTVü‰eTHê' R >=|üŒeTqdüT‡>∑\, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT,
dü«j·T+uÛTÑ ø√b˛|üV≤ü ‘ê+ R ÁãVü≤àjÓTTø£ÿ Áø√<Ûeä TT#˚ <Û«ä +düeTT#˚jT· ã&çq, neìyéT
Çe R uÛ÷Ñ $Tìe˝…, <ä<sä Ù¡ R ø£qT>=HÓqT.
sê. •s√eTDÏ :` dü«j·T+uÛTÑ ø√b˛|üV≤ü ‘ê+ R Á|üfij
¯ T· ø±\eTTq dü+Vü‰s¡ø±]jÓTÆ q
•e⁄ì Áø√<Ûeä TT#˚ q•+∫q~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚–s¡bÕ≥T‘√ ;Û‹*¢ $cÕ<äeTTqT #Ó+~q sêø£då Tü \‘√, rÁeyÓTqÆ
C≤«\\#˚ Äe]+|üã&çjT· Tqï j·÷ \+ø±q>∑] Vü≤qTeT≈£î Á|üfij ¯ T· ø±\eTTq+<äT
uÛdÑ àü eT>∑T uÛ÷Ñ eT+&É\eTTe˝… >±qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ uÛ+Ñ ø±Ô« eq+ bÕ<ä|sü ‘¡ ï· dü+≈£î\+
Vü≤‘ê« ‘·T s¡ø±å +dæ eTVü‰+‹ dü+j·TTπ> ˆ
<ä>±Δ « |ü⁄Ø+ ‘ê+ >∑èVü≤s¡‘ï· e÷*˙+
‘·kÂú Vü≤q÷e÷Hé |üeHê‘·à»' ø£|'æ ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛ+Ñ ø±Ô« ` eq+ ` bÕ<ä|sü ‘¡ ï· dü+≈£î\+, Vü≤‘ê« ` ‘·T ` s¡ø±å +dæ
` eTVü‰+‹ ` dü+j·TTπ>, <ä>±Δ« ` |ü⁄Ø+ ` ‘ê+ ` >∑èVü≤s¡‘ï· e÷*˙yéT ` ‘·kÂú
` Vü≤q÷e÷Hé ` |üeHê‘·à»' ` ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üeHê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé bÕ<ä|sü ‘¡ ï· dü+≈£î\+ eq+ uÛ+Ñ ø±Ô«
dü+j·TTπ> eTVü‰+‹ s¡øå±+dæ Vü≤‘ê« ‘·T >∑èVü≤s¡‘·ïe÷*˙+ ‘ê+ |ü⁄Ø+ <ä>±Δ«
düTK+ ‘·kÂú.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üeHê‘·à»' R yêj·TTq+<äqT&Ó’q, ø£|æ' R yêqs¡ÅX‚wüß˜&Ó’q,
Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, bÕ<ä|sü ‘¡ ï· dü+≈£î\+ R ÅXw‚ y˜ü TÓ qÆ eèø£eå TT\‘√ ì+&çjT· Tqï,
eq+ R eqeTTqT, uÛ+Ñ ø±Ô« R <Û«ä +düeTT#˚d,æ dü+j·TTπ> R j·TT<äeΔ TTq+<äT, eTVü‰+‹
R >=|üŒyês¡sTTq, s¡øå±+dæ R sêø£ådüT\qT, Vü≤‘ê« ‘·T R |ü]e÷]Ãj·TT,
>∑èVü≤s¡‘·ïe÷*˙+ R ÅX‚wü̃eTT˝…’q uÛÑeq|ü+≈£îÔ\T >∑*–q{Ïº, ‘ê+ |ü⁄Ø+ R Ä
\+ø±|ü⁄]ì, <ä>±Δ« R <äV≤æ +∫, düTK+ R düTKeTT>±, ‘·kÂú R ≈£Ls¡TÃ+&çjT· T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj·TTq+<äqT&Ó’q Vü≤qTeT á $<ÛäeTT>∑ n|üPs¡«yÓTÆq
eèø£$å X‚weü TT\‘√ ì+&çq Ä j·TXÀø£eqeTTqT <Û«ä +düeTT #˚dæ eTVü‰Ms¡T˝…q’ sêø£då ü
ÅX‚wüß˜\qT j·TT<äΔeTTq eT&çsTT+∫ ÅX‚wü˜eTT˝…’q uÛÑeq|ü+≈£îÔ\‘√ $sêõ\T¢
\+ø±q>∑]ì <ä>eΔ∑ TT#˚dæ ø£è‘·øè£ ‘·T´&Ó’ düTKeTT>∑ ≈£Ls¡TÃ+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Á‹≈£L≥X¯è+>±Á>∑‘˝· Ò $∫Á‘˚
Á|ü‹wæ‘˜ √ yêqs¡sê»dæ+Vü≤' ˆ
Á|üB|üÔ˝≤+>∑÷\ø£è‘ê]Ãe÷©
e´sê» ‘ê~‘·´ Ç yê+X¯óe÷© ˆˆ 45
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á‹≈£L≥X¯è+>±Á>∑‘˝· Ò ` $∫Á‘˚, Á|ü‹wæ̃‘'· ` yêqs¡sê»dæ+Vü≤',
Á|üB|ü˝Ô ≤+>∑÷\ø£è‘ê]Ãe÷©, e´sê»‘· ` Ä~‘·´' ` Çe ` n+X¯óe÷© ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $∫Á‘˚ Á‹≈£L≥X¯è+>±Á>∑‘·˝Ò Á|ü‹wæ˜‘·' yêqs¡sê»dæ+Vü≤'
Á|üB|ü˝Ô ≤+>∑÷\ø£è‘ê]Ãe÷© (düH)é n+X¯óe÷© Ä~‘·´' Çe e´sê»‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $∫Á‘˚ R $∫Á‘·yTÓ qÆ , Á‹≈£L≥X¯è+>±Á>∑‘˝· Ò R Á‹≈£L≥|üs«¡ ‘·eTT
jÓTTø£ÿ •Ks¡eTTq+<ä* ô|’uÛ≤>∑eTTq+<äT, Á|ü‹wæ˜‘·' R ì*∫j·TTqï{Ïº,
yêqs¡sê»dæ+Vü≤' R yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT Á|üB|ü˝Ô ≤+>∑÷\ø£è‘ê]Ãe÷© (düH)é
R Á|ü»«*+#·T#·Tqï yê\eTT#˚ H˚sŒ¡ ã&çq øÏsD ¡ düeT÷Vü≤eTT>∑*jZ T· Tqï, Ä~‘·´'
Çe R dü÷s¡T´ìe˝…, e´sê»‘· R $sêõ˝…q¢ T.
dü÷#·q ` á XÀ¢øe£ TT Á|üø|åÏ eÔü Tì #Ó|Œü ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Á‹≈£L≥•KsêÁ>∑eTTq $$<Ûä es¡eí TT\‘√ Á|üø±•+#·T#·T
dæ+Vü≤eTTe˝… >∑÷s¡TÃ+&çjT· Tqï j·÷ Vü≤qTeT ‘·q yê\eTTq+<äT »«*+#·T#·Tqï
C≤«˝≤e÷*ø£\#˚ ñ<äj·÷Á~ô|’ øÏs¡DdüeT÷Vü≤eTT‘√ yÓ˝§Z+<äT Ä~‘·T´ìe˝…
Á|üø±•+#ÓqT.
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 281
XÀ¢ˆˆ dü sêø£kå Õ+ kÕÔHé düTãVüA+X¯Ã Vü≤‘ê«
eq+ #· uÛ+Ñ ø±Ô« ãVüQbÕ<ä|+ü ‘·‘Y ˆ
$düè»´ s¡ø√å uÛeÑ H˚wßü #ê–ï+
»>±eT sêeT+ eTqkÕ eTVü‰‘êà ˆˆ 46
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` sêø£kå ÕHé ` ‘êHé ` düTãVüAHé ` #· ` Vü≤‘ê«, eq+ ` #·
` uÛ+Ñ ø±Ô« ` ãVüQbÕ<ä|+ü ` ‘·‘Y ` $düè»´ ` s¡ø√å uÛeÑ H˚wßü ` #· ` n–ï+
»>±eT ` sêeT+ ` eTqkÕ ` eTVü‰‘êà ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTVü‰‘êà dü' düTãVüAHé ‘êHé sêø£kå ÕHé Vü≤‘ê« #· ãVüQbÕ<ä|+ü
‘·‘Y eq+ uÛ+Ñ ø±Ô « #· s¡ø√å uÛeÑ H˚wßü n–ï+ $düè»´ #· eTqkÕ sêeT+ »>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘êà R eTVü≤˙j·TT&Óq’ , dü' R Ä Vü≤qTeT, düTãVüAHé R
#ê\eT+~jÓÆTq, ‘êHé sêø£åkÕHé R Ä sêø£ådüT\qT, Vü≤‘ê« #· R #·+|æj·TT,
ãVüQbÕ<ä|+ü R ô|≈£îÿ eèø£eå TT\‘√>∑÷&çq, ‘·‘Y eq+ R Ä j·TXÀø£eqeTTqT,
uÛ+Ñ ø±Ô « #· R <Û«ä +düeTT#˚djæ T· T, s¡ø√å uÛeÑ H˚wßü R sêø£då Tü \ >∑èVü≤eTT\+<äT, n–ï+
R n–ïì, $düè»´ #· R $&ç∫j·TTqT, eTqkÕ R eTqdüT‡#˚, sêeT+ R lsêeTTì,
»>±eT R bı+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘·Tà&Ó’q Vü≤qTeT ô|≈£îÿeT+~ sêø£ådüMs¡T\qT Vü≤‘·e÷]Ã
y˚\ø=\~ eèø£eå TT\‘√ ì+&çq nXÀø£eqeTTqT <Û«ä +düeTT#˚dæ sêø£då Tü \ uÛeÑ qeTT\≈£î
ì|üu…{ºÏ ‘êqT ‘·\ô|{Ïqº |üì ø£&eÉ TT≥Tº≥#˚ ‘·q eTqdüT‡qT sêeTÁ|üuTÑÛ e⁄ düìï~ÛøÏ
CÒ¬sÃqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘d· Tü Ô ‘·+ yêqs¡Ms¡eTTK´+
eTVü‰ã\+ e÷s¡T‘·‘T· \ý˚>y∑ Té ˆ
eTVü‰eT‹+ yêj·TTdüT‘·+ e]wü+˜
Á|ü‘T· wüßeº ⁄ sπ e› >∑D≤X¯Ã düsπ « ˆˆ 47
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` ‘·T ` ‘·+ ` yêqs¡Ms¡eTTK´+, eTVü‰ã\+ `
e÷s¡T‘·‘·T\ý˚>∑yéT ` eTVü‰eT‹+ ` yêj·TTdüT‘·+ ` e]wü̃+ ` Á|ü‘·Twüßºe⁄'
<˚e>∑D≤' ` #· ` düsπ « ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' yêqs¡Ms¡eTTK´+ eTVü‰ã\+ e÷s¡T‘·‘·T\ý˚>∑+
eTVü‰eT‹+ e]wü̃+ ‘·+ yêj·TTdüT‘·+ düsπ « <˚e>∑D≤X¯Ã Á|ü‘T· wüßeº ⁄'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, yêqs¡Ms¡eTTK´+ R yêqs¡Ms¡T\˝À
ÅX‚wüß˜&Ó’qyê&ÉTqT, eTVü‰ã\+ R eTVü‰ã\XÊ*j·TTqT, e÷s¡T‘·‘·T\ý˚>∑+ R
yêj·TTe⁄‘√ düe÷qyÓTqÆ y˚>e∑ TT>∑\yê&ÉTqT, eTVü‰eT‹+ R >=|üŒ Á|ü»>„ \∑ yê&ÉTqT,
e]wü+˜ R $TøÏÿ*ÅXw‚ ßü &˜ TÉ qT n>∑T, ‘·+ yêj·TTdüT‘·+ R Ä yêj·TTq+<äqTì, düsπ «
R düeTdüyÔ TÓ qÆ , <˚e>∑D≤' #· R <˚edü+|òTü eTT\TqT, Á|ü‘T· wüßeº ⁄' R k˛ÔÁ‘· yÓTTq]Ãq$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡o\Ts¡+<äT nÁπ>düs¡T&ÉTqT, eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&ÉTqT,
yêj·TTdüe÷qy˚>d∑ +ü |üqTï&ÉTqT, Á|üC≤„XÊ*j·TTqT, düs«¡ ÅXw‚ ßü &˜ TÉ q>∑T yêj·TTq+<äqTì
<˚e>∑DeTT\ìïj·TT düT‹Ô jÓTTq¬sÃqT.
XÀ¢ˆˆ uÛ+Ñ ø±Ô« eq+ eTVü‰‘˚C≤ Vü≤‘ê« s¡ø±å +dæ dü+j·TTπ> ˆ
<ä>±Δ« \+ø±|ü⁄Ø+ s¡e÷´+ s¡sê» dü eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 48
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛ+Ñ ø±Ô« ` eq+ ` eTVü‰‘˚C≤' ` Vü≤‘ê« ` s¡ø±å +dæ ` dü+j·TTπ>
<ä>±Δ« ` \+ø±|ü⁄Ø+ ` s¡e÷´+ ` s¡sê» ` dü' ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eTVü‰‘˚C≤' eTVü‰ø£|'æ eq+ uÛ+Ñ ø±Ô« dü+j·TTπ> s¡ø±å +dæ
Vü≤‘ê« s¡e÷´+ \+ø±|ü⁄Ø+ <ä>±Δ« s¡sê».
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘˚C≤' R >=|üŒ‘˚»XÊÙ*j·T>∑T, dü' eTVü‰ø£|'æ R Ä yêqs¡
ÅXw‚ ßü &˜ TÉ , eq+ R nXÀø£eqeTTqT, uÛ+Ñ ø±Ô « R <Û«ä +düeTT#˚d,æ dü+j·TTπ> R j·TT<äeΔ TTq,
s¡ø±å +dæ R s¡øÿ£ düT\qT, Vü≤‘ê« R |ü]e÷]Ã, s¡e÷´+ R düT+<äsy¡ TÓ qÆ , \+ø±|ü⁄Ø+
R \+ø±q>∑]ì, <ä>±Δ« R <äV≤æ +∫, s¡sê» R Á|üø±•+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Á|ü‘ê|üdü+|üqTï&Ó’q j·÷ Vü≤qTeT n≥T¢ nXÀø£eqeTTqT
<Û«ä +düeTT#˚dæ sêø£då j ü ÷Ó <ÛTä \qT H˚\>∑÷*Ã j·÷ \+ø±eTVü‰q>∑se¡ TTqT <ä>eΔ∑ TT
#˚dæ jÓT<äTs¡T˝Òì Ms¡Tì>± $sêõ˝…q¢ T.
XÀ¢ˆˆ ‘·Á‘· <˚yê dü‡>∑+<Ûsä ê« dæ‡<ëΔXÃ¯ |üse¡ Ts¡¸jT· ' ˆ
<äècÕº« \+ø±+ Á|ü<>ä ±Δ+ ‘ê+ $düàj·T+ |üse¡ T+ >∑‘ê' ˆˆ 49
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·Á‘· ` <˚yê' ` dü>+∑ <Ûsä ê«' ` dæ<ëΔ' ` #· ` |üse¡ Ts¡¸jT· ' `
<äècÕº« ` \+ø±+ ` Á|ü<>ä ±Δ+ ` ‘ê+ ` $düàj·T+ ` |üse¡ T+ ` >∑‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· <˚yê' dü>+∑ <Ûsä ê«' dæ<ëΔ' |üse¡ Ts¡¸jT· ' #· ‘ê+ \+ø±+
Á|ü<>ä ±Δ+ <äècÕº« |üse¡ T+ $düàj·T+ >∑‘ê'.
(44) ` #·‘·TwüŒ+#êX¯düs¡Z 283
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R n#·Ã≥, <˚yê' R <˚e‘·\TqT, dü>+∑ <Ûsä ê«' R >∑+<Ûsä T¡ «\‘√
≈£L&çqyê¬sq’ , dæ<ëΔ' R dæ<Tä \Δ TqT, |üse¡ Ts¡¸jT· ' #· R eTVü‰ãTTwüß\TqT, ‘ê+
\+ø±+ R Ä \+ø±q>∑]ì, Á|ü<ä>±Δ+ R <ä>∑ΔyÓTÆq<ëìì>±, <äècÕº« R #·÷∫,
|üse¡ T+ R >=|üŒ<Óq’ , $düàj·T+ R ÄX¯Ãs¡éTTqT, >∑‘ê' R bı+~].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&É#Ã· {Ï <˚e‘·\TqT, >∑+<Ûsä T¡ «\TqT, dæ<Tä \Δ TqT, eTVü‰ãTTwüß\TqT
Ä \+ø±q>∑se¡ TT <ä>yΔ∑ TÓ Æ b˛e⁄≥qT p∫ n$T‘êX¯Ãs¡éTT H=+~].
XÀ¢ˆˆ ‘·+ <äècÕº« yêqs¡ÅXw‚ +ü̃ Vü≤q÷eT+‘·+ eTVü‰ø£|yæ Té
ø±˝≤–ï]‹ dü+∫+‘·´ düs«¡ uÛ÷Ñ ‘êì ‘·Á‘·dTü ' ˆˆ 50
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` <äècÕº« ` yêqs¡ÁX‚w+ü̃ ` Vü≤q÷eT+‘·+ ` eTVü‰ø£|yæ Té `
ø±˝≤–ï' ` Ç‹ ` dü+∫+‘·´ ` düs«¡ uÛ÷Ñ ‘êì ` ‘·Á‘·dTü ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡ÁX‚w+ü̃ eTVü‰ø£|+æ ‘·+ Vü≤q÷eT+‘·+ <äècÕº« ø±˝≤–ï'
Ç‹ dü+∫+‘·´ düs«¡ uÛ÷Ñ ‘êì ‘·Á‘·dTü '.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` yêqs¡ÅXw‚ +˜ü R yêqs¡T\˝À ÅXw‚ ßü &˜ TÉ qT, eTVü‰ø£|+æ R eTVü‰‘·Tà&ÉTqT
n>∑T, ‘·+ Vü≤q÷eT+‘·+ R Ä Vü≤qTeT+‘·Tì, <äècºÕ« R #·÷∫, ø±˝≤–ï' Ç‹ R
Á|üfij¯ T· ø±\eTTq+<ä* n–ï j·Tì, dü+∫+‘·´ R uÛ≤$+∫, düs«¡ uÛ÷Ñ ‘êì R düeTdüÔ
ÁbÕDT\TqT, ‘·Á‘·dTü ' R ;Û‹*¢q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Ó’q Ä yêqs¡ÁX‚wüß˜ì >±+∫ Á|üfi¯j·Tø±\eTTq+<äT
$»è+_Û+#·Tq{Ïº ø±˝≤–ï j·Tì uÛ≤$+∫ düeTdüuÔ ÷ÑÛ ‘·eTT\TqT n$T‘·yTÓ qÆ ;Û‹øÏ
˝ÀHÓ’q$.
XÀ¢ˆˆ <˚yêX¯Ã düsπ « eTTì|ü⁄+>∑yêX¯Ã
>∑+<Ûsä «¡ $<ë´<Ûsä ø¡ +Ï qsêX¯Ã ˆ
uÛ÷Ñ ‘êì düsê«DÏ eTVü‰+‹ ‘·Á‘·
»>∑Tà' |üsê+ Á|”‹ eT‘·T\´s¡÷bÕyéT ˆˆ 51
ª \+ø±<äVü≤q+μμ HêeT
#·‹wüŒ+#êX¯dü‡s¡Z'.
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` <˚yê' ` #· ` düsπ « ` eTTì|ü⁄+>∑yê' ` #·, >∑+<Ûsä «¡ $<ë´<Ûsä ø¡ +Ï qsê'
` #·, uÛ÷Ñ ‘êì ` düsê«DÏ ` eTVü‰+‹ ` ‘·Á‘· ` »>∑Tà' ` |üsê+ ` Á|”‹yéT `
n‘·T\´s¡÷bÕyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· <˚yê' #·, düsπ « eTTì|ü⁄+>∑yê' #·, >∑+<Ûsä «¡ $<ë´<Ûsä ø¡ qÏ ïsê'
#·, düsê«DÏ eTVü‰+‹ uÛ÷Ñ ‘êì |üsêyéT n‘·T\´s¡÷bÕ+ Á|”‹+ »>∑Tà'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R n#·Ã≥, düsπ « R düeTdüyÔ TÓ qÆ , <˚yê' #· R <˚e‘·\TqT,
eTTì|ü⁄+>∑yê' #· R eTTìÅXw‚ ßü \˜ TqT, >∑+<Ûsä «¡ $<ë´<Ûsä ø¡ qÏ ïsê' #· R >∑+<Ûsä T¡ «\TqT,
$<ë´<Ûsä T¡ \TqT, øÏqïs¡T\TqT, düsê«DÏ R düeTdüeÔ TT˝…q’ , eTVü‰+‹ R >=|üŒyÓq’ ,
uÛÑ÷‘êì R uÛÑ÷‘·eTT\TqT, |üsê+ R >=|üŒ<Ó’q, n‘·T\´s¡÷bÕ+ R kÕ{Ï˝Òì,
Á|”‹+ R dü+‘√wüeTTqT, »>∑Tà' R bı+~q$.
>√$+<äsêJj·TeTT :` á düs¡ZeTTq+<ä* ∫e]XÀ¢ø£eTT\T ø=ìï Á|ü‘·T\˝À
yÓqTø£eTT+<äT>∑ qT+&ÉT≥ >±qe#·TÃ#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Vü≤qTeT >±$+∫q \+ø±<äV≤ü q#·s´¡ qT >±+∫ m\¢sT¡
<˚ e ‘· \ TqT eTVü ≤ s¡ T ¸\TqT >∑ + <Û ä s ¡ T «\TqT $<ë´<Û ä s ¡ T \TqT øÏ + qs¡ T \TqT
düeTdüeÔ TVü‰uÛ÷Ñ ‘·eTT\TqT mq˝Òì eTVü‰q+<äeTT H=+~].
ªª\+ø±<äV≤ü qeTTμμ nqT
@ã~Hê\Zedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
|ü+#·|ü+#êX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ \+ø±+ düeTkÕÔ+ dü+B|ü´ ˝≤+>∑÷˝≤–ï+ eTVü‰ã\' ˆ
ìsê«|üj÷· e÷dü ‘·<ë düeTTÁ<˚ Vü≤]dü‘eÔ· T' ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` \+ø±+ ` düeTkÕÔ+ ` dü+B|ü´ ` ˝≤+>∑÷˝≤–ï+ ` eTVü‰ã\'
ìsê«|üj÷· e÷dü ` ‘·<ë ` düeTTÁ<˚ ` Vü≤]dü‘eÔ· T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ã\', Vü≤]dü‘eÔ· T', ‘·<ë düeTkÕÔ+, \+ø±+ dü+B|ü´
˝≤+>∑÷˝≤–ï+ düeTTÁ<˚ ìsê«|üj÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ã\' R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ , Vü≤]dü‘eÔ· T' R yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ >É T∑
Vü≤qTeT, \+ø±+ R \+ø±q>∑se¡ TTqT, düeTkÕÔ+ R n+‘·qT, dü+B|ü´ R <äV≤æ +∫,
‘·<ë R n|ü&ÉT, ˝≤+>∑÷˝≤–ï+ R ‘√ø£j·T+<ä* n–ïì, düeTTÁ<˚ R
düeTTÁ<äeTTq+<äT, ìsê«|üj÷· e÷dü R n]ŒyÓ#’ qÓ T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰ã\XÊ*j·T>∑T Ä Vü≤qTeT \+ø±q>∑se¡ TTqT düeTdüeÔ TTqT
<äV≤æ +∫yÓ∫’ ‘·q ‘√ø£jT· +<äT »«*+#·T#·Tqï Ä j·T–ïì düeTTÁ<ä»\eTT˝À eTT+∫
Äs¡TŒø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü+B|üé÷Hê+ $<Û«ä kÕÔ+ Á‘·dsÔü ø¡ √å >∑D≤+ |ü⁄ØyéT ˆ
ny˚ø´å£ Vü≤qTe÷Hé \+ø±+ ∫+‘·j÷· e÷dü yêqs¡' ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü+B|üé÷Hê+ ` $<Ûä«kÕÔ+ ` Á‘·düÔs¡øå√>∑D≤+ ` |ü⁄ØyéT `
ny˚øå£ ´ ` Vü≤qTe÷Hé ` \+ø±+ ` ∫+‘·j÷· e÷dü ` yêqs¡' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` yêqs¡', Vü≤qTe÷Hé, dü+B|üé÷Hê+ $<Û«ä kÕÔ+, Á‘·dsÔü ø¡ √å >∑D≤+,
\+ø±|ü⁄ØyéT, ny˚øå£ ´, ∫+‘·j÷· e÷dü ˆˆ
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` yêqs¡' R yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó , Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, dü+B|üé÷Hê+
R eT+&ÉT#·Tqï~j·TTqT, $<Ûä«kÕÔ+ R <Ûä«+düyÓTÆq~j·TTqT, Á‘·düÔs¡øå√>∑D≤+ R
;Û‹Á>∑dTü ˝Ô q’… sêø£då ü düeT÷Vü≤eTT\T >∑\~j·TTq>∑T, \+ø±+ |ü⁄Ø+ R \+ø±q>∑]ì,
ny˚øå£ ´ R #·÷∫, ∫+‘·j÷· e÷dü R Ä˝À∫+|ükÕ¬>qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ ô|<ä›eT+≥\‘√ ‘·>∑T\ã&ÉT#·T $<Ûä«+düyÓTÆ sêø£ådüT\
Vü‰Vü‰ø±s¡eTT\‘√ >∑÷&çj·TTqï Ä \+ø±q>∑s¡eTTqT $˝ÀøÏ+∫ Vü≤qTeT
∫+‹+|ükÕ¬>qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕúÛ÷Ñ ‘·T‡eTVü‰+ ÁkÕÔd'ü ≈£î‘ê‡ #ê‘·à qĆ≤j·T‘· ˆ
\+ø±+ Á|ü<Vä ≤ü ‘ê ø£sà¡ øÏ+dæ« ‘·ÿ è‘· $T<ä+ eTj·÷ ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` nuÛ÷Ñ ‘Y ` düTeTVü‰Hé ` Á‘êdü' ` ≈£î‘ê‡ ` #· ` Ä‘·àì
` nC≤j·T‘·, \+ø±+ ` Á|ü<Vä ≤ü ‘ê ` ø£sà¡ ` øÏ+dæ«‘Y ` ø£è‘·yTé ` Ç<ä+ `
eTj·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·d´ü düTeTVü‰Hé Á‘êdü' ≈£î‘ê‡ #· Ä‘·àì nC≤j·T‘·, \+ø±+
Á|ü<Vä ≤ü ‘ê ø£sà¡ øÏ+dæ«‘Y ø£è‘·yTé Ç<ä+ eTj·÷.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü R n‘·ìøÏ, düTeTVü‰Hé R $TøÏÿ*>=|üŒ<Óq’ , Á‘êdü' R ;Û‹,
nuÛ÷Ñ ‘Y R ÄjÓTqT, \+ø±+ R \+ø±q>∑se¡ TTqT, Á|ü<Vä ≤ü ‘ê R ‘·>T∑ \u…≥Tº#T· qï{Ï,º
eTj·÷ R Hê#˚‘,· Ç<ä+ R á, øÏ+dæ«‘Y R @$T ˙#·yTÓ qÆ , ø£sà¡ R ø£è‘·éTT, ø£è‘·+
R #˚jT· ã&çq~? (Ç‹ R nì), Ä‘·àì R ‘·qj·T+<äT, ≈£î‘ê‡ #· R @e–+|ü⁄≈£L&É,
nC≤j·T‘· R ø£*>¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT≈£î »]–q $wüjT· eTTqT >∑÷]Ã eTqdüT‡q+<äT
>=|üŒ<Óq’ uÛj Ñ T· eTT bı&ÉyTÓ qT. á \+ø±q>∑se¡ TTqT ‘·>T∑ \u…≥Tº#T· nø£ÿ{≤! H˚H{Ó ºÏ
<ës¡TDyÓTqÆ ø£è‘·éTTq ø=&ç>{∑ ‹ºÏ qì ‘·qj·T+<äT ‘·qøπ ˇø£ j˚Te–+|ü⁄ ≈£L&É
>∑*¬>qT.
XÀ¢ˆˆ <ÛHä ê´ùdÔ |ü⁄s¡TwüÅXc‚ Õ˜ j˚T ãT<ëΔ´ ø√|ü eTT‹ú‘y· Té ˆ
ìs¡T+<Û+ä ‹ eTVü‰‘êàH√ B|üÔ eT–ï $T yê+uÛkÑ Õ ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <ÛHä ê´' ` ‘˚ ` |ü⁄s¡TwüÅXc‚ Õ˜' ` j˚T ` ãT<ëΔ´ ` ø√|üyTé `
ñ‹ú‘y· Té , ìs¡T+<Û+ä ‹ ` eTVü‰‘êàq' ` B|üyÔ Té ` n–ïyéT ` Çe ` n+uÛkÑ Õ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` B|üÔyéT n–ïyéT, n+uÛÑkÕ Çe, j˚T eTVü‰‘êàq', ñ‹ú‘·+
ø√|ü+ ãT<ëΔ´ ìs¡T+<Û+ä ‹, ‘˚ |ü⁄s¡TwüÁX‚cÕ˜' <ÛHä ê´'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` B|ü+Ô R Á|ü»«*‘·yTÓ qÆ , n–ï+ R n–ïì, n+uÛkÑ Õ Çe R
(55) ` |ü+#·|ü+#êX¯düs¡Z 287
˙{Ï‘√e˝…, j˚T eTVü‰‘êàq' R @ eTVü≤˙j·TT\T, ñ‹ú‘·+ R ñ<ä“¤$+∫q{Ïº,
ø√|ü+ R Áø√<Ûeä TTqT, ãT<ëΔ´ R ãT~Δ#,˚ ìs¡T+<Û+ä ‹ R nD∫y˚jT· T<äTs√, ‘˚
|ü⁄s¡TwüÁX‚cÕ˜' R Ä |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü \˜ T, <ÛHä ê´' R <Ûqä T´\T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` @ eTVü≤˙j·TT\T ‘·eT Vü≤è<äjT· eTTq+<äT ñ<ä“$¤ +∫q Áø√<Ûeä TTqT
Á|ü»«*+∫q n–ïì ˙{Ï‘√ #·˝≤¢]Ãq≥T¢ ‘·eT $y˚ø£eTT#˚ nD∫y˚dæø=+<äTs√
n{Ïyº ês¡T <Ûqä T´\T >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ Á≈£î<ä'Δ bÕ|ü+ q ≈£îsê´‘·ÿ' Á≈£î<√Δ Vü≤Hê´ <äTsZ ÷¡ q|æ ˆ
Á≈£î<ä'Δ |üsT¡ wüj÷· yê#ê qs¡ kÕ‡<Û÷ä q~ÛøùåÏ |‘Y ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á≈£î<ä'Δ ` bÕ|ü+ ` q ` ≈£îsê´‘Y ` ø£' ` Á≈£î<ä'Δ ` Vü≤Hê´‘Y `
>∑Ts¡÷Hé ` n|æ ` Á≈£î<ä'Δ ` |üsT¡ wüj÷· ` yê#ê ` qs¡' ` kÕ<Û÷ä Hé ` n~ÛøùåÏ |‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á≈£î<ä'Δ ø£' bÕ|ü+ q ≈£îsê´‘Y? Á≈£î<ä'Δ , >∑Ts¡÷Hé, n|æ, Vü≤Hê´‘Y.
Á≈£î<ä'Δ , qs¡', |üsT¡ wüj÷· , yê#ê, kÕ<Û÷ä Hé, n~ÛøùåÏ |‘Y.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Á≈£î<ä'Δ R Áø√<Ûeä TTH=+~qyê&ÉT, ø£' R me«&ÉT, bÕ|ü+ R bÕ|üeTTqT,
q ≈£îsê´‘Y R #˚jT· ≈£î+&ÉTqT? Á≈£î<ä'Δ R Áø√~Û‘T· &Óq’ yê&ÉT, >∑Ts¡÷Hé n|æ R >∑Ts¡Te⁄\qT
>∑÷&É, Vü≤Hê´‘Y R #·+|æyj ˚ T· TqT, Á≈£î<ä'Δ R Áø√<Ûeä TTH=+~q, qs¡' R eTqTwüß´&ÉT,
|üsT¡ wüj÷· R |üsT¡ wüyTÓ qÆ , yê#ê R yê≈£îÿ‘√, kÕ<Û÷ä Hé R dü»q® T\qT, n~ÛøùåÏ |‘Y R
ì+~+#·TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Áø√<Ûëy˚Xe¯ TT H=+~qyê&ÉT me&ÉT bÕ|üeTT #˚jT· ≈£î+&É qT+&ÉTqT?
Áø√<Û√Á~≈£îÔ&ÉT ‘·q >∑Ts¡Te⁄qT>∑÷&É e~Û+#·TqT. Áø√<ÛäeTTq≈£î eX¯ó&Ó’q qs¡T&ÉT
|üsT¡ wüyTÓ qÆ e#·qeTT\‘√ dü‘|Y ⁄ü s¡Twüß\qT >∑÷&É ì+~+#·TqT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ yê#êýê#·´+ Á|ü≈î£ |æ‘√ q $C≤Hê‹ ø£]Ω∫‘Y ˆ
Hêø±s¡´ eTdæÔ Á≈£î<ädΔ ´ü Hêyê#·´+ $<ä´‘˚ ø£«∫‘Y ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yê#êýê#·´+ ` Á|ü≈î£ |æ‘'· ` q ` $C≤Hê‹ ` ø£]Ω∫‘Y, q `
nø±s¡ýéT ` ndæÔ ` Á≈£î<ädΔ ´ü ` q ` nyê#·´+ ` $<ä´‘˚ ` ø£«∫‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|ü≈î£ |æ‘'· , ø£]Ω∫‘Y, yê#êýê#·´+, q $C≤Hê‹. Á≈£î<ädΔ ´ü ,
nø±s¡´+ Hêdæ,Ô ø£«∫‘Y, nyê#·´+ q $<ä´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|ü≈î£ |æ‘'· R Áø√<Û√Á~≈£î&Ô TÉ , ø£]Ω∫‘Y R mqï&ÉTqT, yê#êýê#·´+
R nq<ä–q <ëìì nq<ä>ì∑ <ëìì, q $C≤Hê‹ R $X‚w+æ ∫ ‘Ó*dæø=q˝Ò&TÉ ,
Á≈£î<äΔdü´ R Áø√<ÛäeTT H=+~j·TTqïyêìøÏ, nø±s¡´+ R #˚j·T≈£L&Éì~, HêdæÔ R
ñ+&É<Tä , ø£«∫‘Y R m#·Ã≥qT, nyê#·´+ R nqsêì~, q $<ä´‘˚ R ñ+&É<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` Áø√<Ûëy˚Xe¯ TT H=+~q{Ïyº ê&ÉT mqï&ÉTqT nq<ä–qe÷≥ nq<ä>ì∑
e÷≥ j·TqT nqT $X‚weü TT HÓiT>∑C≤\&ÉT. Áø√<Ûëy˚Xe¯ TT H=+~j·TTqï yêìøÏ
nø£è‘·´ eTqTq{Ï~º ñ+&ÉH˚ j·TT+&É<Tä . nfÒ¢ n‘·ìøÏ nqsêì e÷≥ j·TqTq~
>∑÷&É j·TT+&É<Tä .
XÀ¢ˆˆ j·T dü‡eTT‘·Œ‹‘·+ Áø√<Û+ä ø£eå TjÓTÆ e ìs¡d´ü ‹ ˆ
j·T <∏√s¡>∑ dü«Ô #·+ Jsêí+ dü yÓ’ |ü⁄s¡Twü ñ#·´‘˚ ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T' ` düeTT‘·Œ‹‘·+ ` Áø√<Û+ä ` ø£eå Tj·÷ ` @e ` ìs¡d´ü ‹,
j·T<∏ë ` ñs¡>'∑ ` ‘·«#·+ ` Jsêí+ ` dü' ` |ü⁄s¡Twü' ` ñ#·´‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ñs¡>'∑ j·T<∏ë Jsêí+ ‘·«#·+ ìs¡d´ü ‹ ‘·<ë∏ j·T' düeTT‘·Œ‹‘·+
Áø√<Û+ä ø£eå Tj·÷ @e ìs¡d´ü ‹, dü' yÓ’ |ü⁄s¡Twü' ñ#·´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñs¡>'∑ R düsŒ¡ eTT, j·T<∏ë R @ $<Ûeä TT>±, Jsêí+ R •~∏\yÓTqÆ ,
‘·«#·+ R #·sà¡ eTTqT, ìs¡d´ü ‹ R ‘=\–+#·Tø=qTH√, ‘·<ë∏ R Ä Ø‹>±, j·T' R
me«&ÉsTT‘˚, düeTT‘·Œ‹‘·+ R dü+uÛ$Ñ +∫q{Ï,º Áø√<Û+ä R Áø√<Ûeä TTqT, ø£eå Tj·÷
@e R zs¡TŒ‘√&ÉH,˚ ìs¡d´ü ‹ R ‘=\–+#·Tø=qTH√, dü' yÓ’ R n‘·&,˚ |ü⁄s¡Twü'
ñ#·´‘˚ R |ü⁄s¡Twüß&ÉT>± #Ó|Œü ã&ÉT#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` •~∏\yÓTqÆ ‘·q#·sà¡ eTTqT düsŒ¡ yÓT≥T¢ yÓ+≥H˚ ‘=\–+#·Tø=qTH√
nfÒ¢ @ $y˚øe£ +‘·T&Ó‘’ ˚ ‘·q˝À bı&É$Tq Áø√<ÛCä ≤«\qT ‘·q düV≤ü qX¯ø#ÔÏ ˚ yÓ+≥H˚
‘=\–+#·Tø=qTH√ n‘·ìH˚ dü]jÓTÆ q |ü⁄s¡Twüß&Éì #Ó|Œü e˝…qT.
XÀ¢ˆˆ ~Û >∑dTü Ô e÷+ düT<äTs¡T“~Δ+ ìs¡»¢ +® bÕ|üøè£ ‘·eÔ TyéT ˆ
n∫+‘·sTT‘ê« ‘ê+ d”‘ê eT–ï<ä+ kÕ«$T|ò÷ü ‘·Tø£yTé ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ~Ûø˘ ` ndüTÔ ` e÷+ ` düT<äTs¡T“~Δ+ ` ìs¡»¢ +® ` bÕ|üøè£ ‘·eÔ TyéT
` n∫+‘·sTT‘ê« ` ‘ê+ ` d”‘ê+ ` n–ï<ä+ ` kÕ«$T|ò÷ü ‘·Tø£yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düT<äTs¡T“~Δ+ ìs¡»¢ +® bÕ|üøè£ ‘·eÔ T+ ‘ê+ d”‘ê+ n∫+‘·sTT‘ê«
n–ï<ä+ kÕ«$T|ò÷ü ‘·Tø£+ e÷+ ~Ûø˘ ndüT.Ô
(55) ` |ü+#·|ü+#êX¯düs¡Z 289
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düT<äTs¡T“~Δ+ R $TøÏÿ* <äTwüyº TÓ qÆ ãT~Δ>\∑ yê&ÉqT, ìs¡»¢ +® R
dæ>T∑ eZ ÷*qyê&ÉqT, bÕ|üøè£ ‘·eÔ T+ R bÕbÕ‘·Tà\˝À nÁπ>düsT¡ &ÉqT, ‘ê+ d”‘ê+ R
Ä d”‘ê<˚$ì>∑÷]Ã, n∫+‘·sTT‘ê« R Ä˝À∫+|ü≈£î+&É, n–ï<ä+ R
ì|üô|{Ïqº yê&ÉqT n>∑T, e÷+ R qqTï>∑÷]Ã, ~Ûø˘ ndüTÔ R ì+<äjT· >∑T>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` $TøÏÿ* <äTwüyº TÓ qÆ ãT~Δ>\∑ yê&ÉqT, dæ>T∑ eZ ÷*qyê&ÉqT, bÕbÕ‘·Tà\˝À
yÓTT<ä{Ïyê&ÉqT d”‘ê<˚$ì >∑÷]Ã Ä˝À∫+|ü≈£î+&Ü ÄyÓT ìyêdüeTTqT>∑÷&Ü
n–ïbÕ\T #˚dæq yê&ÉqT, n<ë›q Hê sêeT#·+Á<äÁ|üuÛÑTe⁄qπø Á<√Vü≤eTT
>±$+∫qyê&ÉqT >∑<ë! ÄVü‰ H˚H+Ó ‘· ì+<äýÓTqÆ |üì #˚d‹æ ì!
XÀ¢ˆˆ j·T~ <ä>±Δ ‹«j·T+ \+ø± q÷q e÷sê´|æ C≤qø° ˆ
<ä>±Δ ‘˚q eTj·÷ uÛsÑ T¡ sÔ Ω¡‘+· ø±s¡´ eTC≤q‘ê ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` <ä>±Δ ` ‘·T ` Çj·T+ ` \+ø± ` q÷q+ ` Äsê´ ` n|æ
` C≤qø° ` <ä>±Δ ` ‘˚q ` eTj·÷ ` uÛsÑ T¡ 'Ô ` Vü≤‘·+ ` ø±s¡ýéT ` nC≤q‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Çj·T+ \+ø± <ä>±Δ j·T~ Äsê´ C≤qø° n|æ <ä>±Δ— ‘˚q
nC≤q‘ê eTj·÷ uÛsÑ T¡ 'Ô ø±s¡´+ Vü≤‘·yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Çj·T+ \+ø± R á \+ø±q>∑s¡eTT, <ä>±Δ j·T~ R
<äV≤æ +|üã&çqjÓT&É\, Äsê´ R |üPE´sê\sTTq, C≤qø° n|æ R d”‘ê<˚$>∑÷&É,
q÷q+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, <ä>±Δ R <äV≤æ +|üã&çq~. ‘˚q R n+<äT#˚, nC≤q‘ê R
‘Ó*dæø=q˝Òq{Ï,º eTj·÷ R Hê#˚‘,· uÛsÑ T¡ 'Ô R Á|üuTÑÛ e⁄jÓTTø£ÿ, ø±s¡´+ R |üì, Vü≤‘·+
R q•+|ü#j ˚ T· ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á \+ø±q>∑se¡ TT <äV≤æ +|üã&çq|ü&ÉT |üPE´sê˝…q’ d”‘ê<˚$>∑÷&É
ìX¯Ãj·TeTT>± <äVæ≤+|üã&çj˚Tj·TT+&ÉTqT>∑<ë! ÄyÓTj˚T <äVæ≤+|üã&çqjÓT&É\
nC≤„ìHÓq’ H˚qT Hê Á|üuTÑÛ e⁄ø±s¡éTT H˚H˚ HêX¯qeTT #˚d‹æ ì>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ j·T<äsú¡ eTj·T e÷s¡+uÛÑ dü‘Ô êÿs¡´ eTekÕ~‘·yTé ˆ
eTj·÷ Væ≤ <äV≤ü ‘ê \+ø±+ q d”‘ê |ü]s¡ø‘åÏ ê ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<äsyú¡ Té ` nj·TyéT ` Äs¡+uÛ'Ñ ` ‘·‘Y ` ø±s¡ýéT ` nekÕ~‘·yTé ,
eTj·÷ ` Væ≤ ` <äV≤ü ‘ê ` \+ø±+ ` q ` d”‘ê ` |ü]s¡ø‘åÏ ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·TyéT Äs¡+uÛ'Ñ j·T<äs+ú¡ , ‘·‘Y ø±s¡´+ nekÕ~‘·yTé — Væ≤
˝+ø±+ <äV≤ü ‘ê eTj·÷ d”‘ê q |ü]s¡ø‘åÏ ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·TyéT Äs¡+uÛÑ' R á j·TT<äéTeTT, j·T<äs¡ú+ R
<˚ìì>∑T]+∫jÓ÷, ‘·‘Y ø±s¡´+ R Ä ø£è‘·éTT, nekÕ~‘·yTé R q•+|ü#j ˚ T· ã&çq~,
Væ≤ R m+<äT#˚‘q· q>±, \+ø±+ R \+ø£qT, <äV≤ü ‘ê R ‘·>T∑ \u…≥Tº#T· qï{Ï,º eTj·÷
R Hê#˚‘,· d”‘ê R d”‘ê<˚$, q |ü]s¡ø‘åÏ ê R s¡ø+åÏ |üã&É˝<Ò Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT @ eTVü‰ø±s¡éTTqT>∑÷]Ã j·T‘·ï e÷s¡+_Û+∫‹H√ Ä
Á|ü<ëÛ qø±s¡éTTqT H˚H˚ HêX¯yTÓ Tqs¡TÃø=+{Ïì. á \+ø±q>∑se¡ TTqT ‘·>T∑ \u…≥Tº#T·
Hê \ø£´å yÓTqÆ d”‘ê<˚$ì H˚qT s¡ø+åÏ #·Tø=q˝Òøb£ ˛‹ì>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ áwü‘êÿs¡´ $T<ä+ ø±s¡´+ ø£è‘·e÷d” qï dü+X¯jT· ' ˆ
‘·d´ü Áø√<Ûë_Ûu÷ÑÛ ‘˚q eTj·÷ eT÷\ø£j å T· ' ø£è‘·' ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` áwü‘êÿs¡ýéT ` Ç<ä+ ` ø±s¡´+ ` ø£è‘·yTé ` Äd”‘Y ` q `
dü+X¯jT· ', ‘·d´ü ` Áø√<Ûë_Ûu÷ÑÛ ‘˚q ` eTj·÷ ` eT÷\ø£j å T· ' ` ø£è‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç<ä+ ø±s¡´+ áwü‘êÿs¡´+ ø£è‘·+ Äd”‘Y— dü+X¯j·T', q.
Áø√<Ûë_Ûu÷ÑÛ ‘˚q eTj·÷ ‘·d´ü eT÷\ø£j å T· ' ø£è‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç<ä+ ø±s¡´+ R á d”‘êH˚«wüD ø±s¡éTT, áwü‘øY ±s¡´+ R
dü«\ŒeTT>∑ X‚w+æ ∫q{Ï|º ìü >±, ø£è‘·yTé Äd”‘Y R #˚jT· ã&çq<äjTÓ ´qT, dü+X¯jT· ' q
R dü+<˚Vü≤eTT ˝Ò<äT, Áø√<Ûë_ÛuÛÑ÷‘˚q R Áø√<ÛäeTT#˚ $eX¯ó&ÉHÓ’q{Ïº, eTj·÷ R
Hê#˚‘,· ‘·d´ü R Ä ø£è‘·éTTq≈£î, eT÷\ø£j å T· ' R eT÷\$|ò÷ü ‘·eTT, ø£è‘·' R
#˚j·Tã&çq~.
sê. •s√eTDÏ :` ªÇ<ä+ ø±s¡´+ áwü‘øY ±s¡´+ ø£è‘·+μ \+ø±<äV≤ü qeTT sêø£då eü ÷s¡DeTT
eTTqï>∑T |òTü qø±s¡éTT\T H˚&TÉ ˙#·yTÓ qÆ |üqT\T>± HÓq’ eì uÛ≤eeTT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T:` áwü‘Yø±s¡´+ ø£è‘·+ Äd”‘Y ` d”‘êH˚«wüDeTT sêeD
ì\j·T|ü]C≤„qeTT d”‘ê<äsÙ¡ qeTT øπ eå TyêsêÔìy˚<qä eTT eTTqï>∑T eTVü≤‘êÿs¡éTT\˝À
lsêeTTq≈£ î ‹]– ìy˚ ~ +#· T ≥ j· T qT ø=~› | ü ì e÷Á‘· y ˚ T $T–*q~>±
ìs¡«Væ≤+|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø=~› ø ±s¡ ´ eTT $T–*j· T Tqï|ü Œ {Ï ø Ï ì H˚ q T ñ<ä ´ $T+∫q
|òüTqø±s¡éTTq+‘·qT ìs¡«Væ≤+∫‹ì. n~ >=|üŒ$wüj·Ty˚T >±ì sêeDTìô|’
Áø√<Ûëy˚Xe¯ TTH=+~ H˚qT Hê \ø£å ýÓTqÆ d”‘e· Tà ≈£îX¯\dæ‹ú j·THÓ&ç Á|ü<ëÛ qø£è‘·éTTqπø
(55) ` |ü+#·|ü+#êX¯düs¡Z 291
uÛ+Ñ >∑eTT >∑*–+∫‹ìø£<ë!
XÀ¢ˆˆ $qcÕº C≤qø° q÷q+ q Vü≤´<ä>'Δ∑ Á|ü<èä X¯´‘˚ ˆ
\+ø±j·÷+ ø£•Ã <äT<˚X› ¯ dü‡sê« uÛdÑ à” ø£è‘ê |ü⁄Ø ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $qcÕº ` C≤qø° ` q÷q+ ` q ` Væ≤ ` n<ä>'Δ∑ ` Á|ü<èä X¯´‘˚,
\+ø±j·÷+ ` ø£•Ã‘Y ` ñ<˚X› '¯ ` düsê« ` uÛdÑ à” ø£è‘ê ` |ü⁄Ø ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` C≤qø° q÷q+ $qcºÕ, \+ø±j·÷+ ø£•Ã‘Y ñ<˚X› '¯ n<ä>'Δ∑ q
Á|ü<èä X¯´‘˚, düsê« |ü⁄Ø uÛdÑ à” ø£è‘ê.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` C≤qø° R d”‘ê<˚$, q÷q+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, $qcÕº R q•+∫q~,
\+ø±j·÷+ R \+ø£j·T+<äT, ø£•Ã‘Y ñ<˚›X¯' R @ Á|ü<˚X¯eTT>∑÷&É, n<ä>∑Δ' R
<äV≤æ +|üã&Éì~, q Á|ü<èä X¯´‘˚ R ø±qã&ÉT≥˝Ò<Tä , |ü⁄Ø R q>∑se¡ TT, düsê« R
n+‘·jT· TqT, uÛdÑ à” ø£è‘ê R uÛdÑ àü eTT #˚jT· ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ ‘·|Œü ø£ q•+∫j·TT+&ÉTqT. á \+ø±q>∑se¡ TTq <ä>eΔ∑ TT>±ì
Á|ü<X˚ e¯ TT ˇø£ÿ{Ï>÷∑ &É ˝Ò<Tä — |ü≥D º eT+‘·jT· TqT uÛdÑ àü yÓTqÆ ~.
XÀ¢ˆˆ j·T~ ‘·~«Vü≤‘·+ ø±s¡´+ eTeT Á|üC≤„$|üs´¡ j·÷‘Y ˆ
ÇôV≤’ e ÁbÕDdü+Hê´k˛ eTe÷|æ Vü≤´<ä´ s√#·‘˚ ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` ‘·‘Y ` $Vü≤‘·+ ` ø±s¡´+ ` eTeT ` Á|üC≤„$|üs´¡ j·÷‘Y,
ÇVü≤ ` @e ` ÁbÕDdü+Hê´dü' ` eTeT ` n|æ ` Væ≤ ` n<ä´ ` s√#·‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTeT Á|üC≤„$|üs´¡ j·÷‘Y ‘·‘Y ø±s¡´+ $Vü≤‘·+ j·T~ eTeT
n|æ ÇVü≤ @e n<ä´ ÁbÕDdü+Hê´dü' s√#·‘.˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTeT R HêjÓTTø£ÿ, Á|üC≤„$|üs´¡ j·÷‘Y R ãT~Δy|’Ó Øü ‘·éTTe\q,
‘·‘Y ø±s¡´+ R Ä kÕ«$Tø±s¡éTT, $Vü≤‘·+ j·T~ R q•+∫j·TTqïjÓT&É\, eTeT
n|æ R Hê≈£î≈£L&É, ÇVü≤ @e R á \+ø£jT· +<˚, n<ä´ R H˚&TÉ , ÁbÕDdü+Hê´dü' R
ÁbÕD‘ê´>∑eTT, s√#·‘˚ R Çwüeº T>∑TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê ãT~Δy|’Ó Øü ‘·éTTe\q Hê kÕ«$Tø±s¡ý˚T #Ó&bç ˛sTTqjÓT&É\
H˚&TÉ HêøÏ#Ã· ≥H˚ ÁbÕD‘ê´>∑yT˚ ø£seÔ¡ ýÓTÆ j·TT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ øÏ eT>öï ì|ü‘ê eT´<ä´ Ä¨dæ« <ä“&Éu≤eTTUÒ ˆ
X¯Øs¡ e÷¨ dü‘êÔ «Hê+ <ä~à kÕ>∑sy¡ êdæHêyéT ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏyTé ` n>öï ` ì|ü‘ê$T ` n<ä´ ` Ä¨dæ«‘Y ` ã&Éu≤eTTUÒ,
X¯Øs¡yTé ` Ä¨ ` dü‘êÔ «Hê+ ` <ä~à ` kÕ>∑sy¡ êdæHêyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<ä´ n>öï ì|ü‘ê$T øÏyTé , Ä¨ dæ«‘Y ã&Éu≤eTTUÒ ì|ü‘ê$T,
Ä¨! kÕ>∑sy¡ êdæHê+ dü‘êÔ «Hê+ X¯Øs¡+ <ä~à (øÏyTé )?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<ä´ R Ç|ü&ÉT, n>öï R n–ïj·T+<äT, ì|ü‘ê$T øÏ+ R
|ü&TÉ <äTHê @$T? Ä¨dæ«‘Y R ˝Òø,£ ã&Éu≤eTTUÒ R ã&Éu≤–ïj·T+<äT, ì|ü‘ê$T R
|ü&ÉT<äTHê? Ä¨ R ˝Òø£, kÕ>∑s¡yêdæHê+ R düeTTÁ<äeTTq+<äT edæ+#·Tq{Ïº,
dü‘êÔ «Hê+ R »+‘·Te⁄\≈£î, X¯Øs¡+ R <˚V≤ü eTTqT, <ä~à øÏ+ R Ç‘·THÔ ê j˚T$T?
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚ì|ü&ÉT Hê X¯Øs¡eTTqT n–ï ø£]Œ+‘·THê ˝Òø£ düeTTÁ<äeTTq+<ä*
ã&Éu≤–ï ø£]Œ+‘·THê ˝Òø£ á düeTTÁ<äeTTq+<ä* »+‘·Te⁄\ ø±Vü‰s¡eTT>±
q]Œ+‘·THê?
XÀ¢ˆˆ ø£<+ä∏ Væ≤ Je‘ê X¯ø√´ eTj·÷ Á<äwßü +º Vü≤ØX¯«s¡' ˆ
‘Í yê |ü⁄s¡TwüXÊs¡÷˝› Ö ø±s¡´düs«¡ dü«|ò÷ü ‹Hê ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£<+ä∏ ` Væ≤ ` Je‘ê ` X¯ø´£ ' ` eTj·÷ ` Á<äwßü +º ` Vü≤ØX¯«s¡'
` ‘Í ` yê ` |ü⁄s¡TwüXÊs¡÷˝› Ö ` ø±s¡´düs«¡ dü«|ò÷ü ‹Hê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±s¡´düs«¡ dü«|ò÷ü ‹Hê Je‘ê eTj·÷ Vü≤ØX¯«s¡' ø£<+ä∏ Á<äwßü +º
X¯ø´£ '? ‘Í |ü⁄s¡TwüXÊs¡÷˝› Ö yê (ø£<+ä∏ X¯øö´?).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±s¡´düs«¡ dü«|ò÷ü ‹Hê R ø±s¡éTT düeTdüeÔ TT <Û«ä +düeTT #˚dqæ {Ï,º
eTj·÷ R Hê#˚‘,· Je‘ê R Áã‹øÏjT· Tqïyê&ÉH,’Ó Vü≤ØX¯«s¡' R yêqs¡sêC…q’ düTÁê⁄&ÉT,
Á<äw+ºü R #·÷#·T≥≈£î, ø£<+ä∏ R m≥T¢, X¯ø´£ ' R M\>∑TqT?, ‘Í |ü⁄s¡TwüXÊs¡÷˝› Ö yê
R Ä |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü ˜ *s¡Te⁄ s¡sTTq|üŒ{Ïø,Ï ø£<+ä∏ R m≥T¢, Á<äwßü +º R #·÷#·T≥≈£î,
X¯øö´ R M\>∑T<äTs¡T?
‘ê‘·Œs¡éTT :` kÕ«$Tø±s¡éTTq≈£î eT÷\$|ò÷ü ‘·eTT #˚dqæ {Ïº H˚qT Hê ÁbÕDeTT\‘√
ì\∫ e÷ yêqs¡sêC…q’ düTÁê⁄HÓ≥T¢ #·÷&É>\∑ qT? |ü⁄s¡TwüÅXw‚ ßü ˝˜ q’… Ä sêeT\ø£ÎDT
*s¡Te⁄]ì e÷Á‘·yTÓ ≥T¢ <ä]Ù+|ü>\∑ qT?
XÀ¢ˆˆ eTj·÷ K\T ‘·<˚ y˚<+ä s√wü<√cÕ Å‘Œ· <ä]Ù‘·yTé ˆ
Á|ü~‘∏ +· Á‹wüß ˝Àπøwüß ø£|‘æ «· eTqedæ‘ú y· Té ˆˆ 16
(55) ` |ü+#·|ü+#êX¯düs¡Z 293
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTj·÷ ` K\T ` ‘·‘Y ` @e ` Ç<ä+ ` s√wü<√cÕ‘Y `
Á|ü<]ä Ù‘·yTé , Á|ü~‘∏ +· ` Á‹wüß ` ˝Àπøwüß ` ø£|‘æ «· yéT ` nqedæ‘ú y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á‹wüß ˝Àπøwüß Á|ü~‘∏ +· ‘·‘Y nqedæ‘ú +· Ç<ä+ ø£|‘æ «· yéT @e
s√wü<√cÕ‘Y eTj·÷ Á|ü<]ä Ù‘·+ K\T!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á‹wüß ˝Àπøwüß R eT÷&ÉT˝Àø£eTT\+<äTqT, Á|ü~∏‘·+ R
Á|üd<æ yΔä TÓ j
Æ T· Tqï, ‘·‘Y R Ä, nqedæ‘ú +· R #·+#·\yÓTqÆ {Ï,º Ç<ä+ ø£|‘æ «· yéT @e R
á yêqs¡d«ü uÛ≤ey˚T, s√wü<√cÕ‘Y R Áø√<Ûeä TTjÓTTø£ÿ <√wüeTTe\q, eTj·÷ R
Hê#˚‘,· Á|ü<]ä Ù‘·+ K\T R Á|ü<]ä Ù+|üã&çq~>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT÷&ÉT ˝Àø£eTT\+<äTqT Á|üd<æ yΔä TÓ j
Æ T· Tqï yêqs¡T\ düV≤ü »>∑TDeT>∑T
e÷ #·|\ü dü«uÛ≤eeTTH˚ H˚ì|ü&ÉT Áø√<Ûeä TTq≈£î ∫≈£îÿø=ì Á|ü<]ä Ù+#·Tø=+{Ïì>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ~Û>d∑ Tü Ô sê»dü+ uÛ≤e eT˙X¯ eTqedæ‘ú y· Té ˆ
áX¯«sπ D≤|æ j·T Á<ë>± qàj·÷ d”‘ê q s¡ø‘åÏ ê ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ~Ûø˘ ` ndüTÔ ` sê»dü+ ` uÛ≤eyéT ` n˙X¯yTé ` nqedæ‘ú y· Té `
áX¯«sπ D ` n|æ ` j·T‘Y ` sê>±‘Y ` eTj·÷ ` d”‘ê ` q ` s¡ø‘åÏ ê ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` n˙X¯yTé nqedæ‘ú +· sê»dü+ uÛ≤e+ ~Ûø˘ ndüT—Ô j·T‘Y áX¯«sπ D≤|æ
eTj·÷ d”‘ê sê>±‘Y q s¡ø‘åÏ ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n˙X¯+ R ìÁ>∑Vü≤eTT˝Òq{Ïº~j·TT, nqedæú‘·+ R dæús¡‘·«eTT
˝Òq{Ïº~j·TTq>∑T, sê»dü+ uÛ≤e+ R sê»>∑TDeTTqT >∑÷]Ã, ~Ûø˘ ndüTÔ R
ì+<äj·T>∑T>±ø£! j·T‘Y R m+<äTe\¢qq>±, sê>±‘Y R sê»dü>∑TDeTTe\q,
áX¯«sπ D≤|æ R düeTs¡T&ú HÉ |’Ó Œü {ÏøìÏ , eTj·÷ R Hê#˚‘,· d”‘ê R d”‘ê<˚$, q s¡ø‘åÏ ê
R s¡ø+åÏ |üã&É˝<Ò Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` ìÁ>∑V≤ü eTTqT >√˝ÀŒeCÒdæ #·+#·\‘·«eTTq≈£î ì\j·TyÓTÆ j·TT+&Ó&TÉ
sê»dü>T∑ DeTT $TøÏÿ* ì+<äýÓTqÆ ~. H˚ Hê sê»düeTT e\q >∑*qZ Áø√<Ûeä TT#˚‘H· ˚
Ç{Ïº <äV≤ü qø£è‘·éTTq≈£î ã÷ì düeTs¡T&ú q’Ó |üŒ{ÏøìÏ C≤qø£eTàqT >∑÷]Ã Ä˝À∫+∫
s¡øÏå+|ü˝Òø£b˛sTT‹ì.
XÀ¢ˆˆ $qcÕºj÷· + ‘·T d”‘êj·÷+ ‘êe⁄uÛÖ $q•wü´‘·' ˆ
‘·j÷Ó ]«HêX‚ düTÁê dü‡ã+<ÛTä ]«q•wü´‹ ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $qcÕºj÷· + ` ‘·T ` d”‘êj·÷+ ` ‘Í ` ñuÛÖ ` $q•wü´‘·' ,
‘·j÷Ó ' ` $HêX‚ ` düTÁê' ` düã+<ÛTä ' ` $q•wü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘êj·÷+ $qcÕºj÷· + (dü‘ê´+) ‘Í ñuÛÖ $q•wü´‘·', ‘·j÷Ó '
$HêX‚ (dü‹) düTÁê' düã+<ÛTä ' $q•wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘êj·÷+ R d”‘ê<˚$, $qcÕºj÷· + (dü‘ê´+) R q•+∫q~
ø±>±, ‘Í ñuÛÖ R Ä sêeT\ø£ÎDT *s¡Te⁄s¡TqT, $q•wü´‘·' R q•+∫b˛e⁄<äTs¡T,
‘·j÷Ó ' R yê]s¡Te⁄]jÓTTø£ÿ, $HêX‚ (dü‹) R $HêX¯eTT ø±>±, düTÁê' R düTÁê⁄&ÉT,
düã+<ÛTä ' R ã+<ÛTä e⁄\‘√ düV≤æ ‘·eTT>±, $q•wü´‹ R q•+#·TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘e· Tàj˚T q•+∫q|ü&ÉT Ä sêeT\ø£ÎDT *s¡Te⁄s¡TqT eTs¡D+Ï ‘·Ts¡T.
yê]s¡Te⁄s¡TqT eTs¡D+Ï ∫q|ü&ÉT ‘·q ã+<ÛTä >∑DeTT\‘√ >∑\dæ e÷ sê»>∑T düTÁê⁄&ÉT
ÁbÕDeTT\T M&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ @‘·<e˚ e#· ÁX¯óÙ‘ê« uÛsÑ ‘¡ √ ÁuÛ≤‘·èe‘·‡\' ˆ
<Ûsä êà‘êà düV≤ü X¯Á‘·T|òTü ï' ø£<+ä∏ X¯ø´å£ ‹ J$‘·TyéT ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘·‘Y ` @e ` e#·' ` ÁX¯ó‘ê« ` uÛsÑ ‘¡ '· ` ÁuÛ≤‘·èe‘·‡\' `
<Ûsä êà‘êà ` düV≤ü X¯Á‘·T|òTü ï' ` ø£<+ä∏ ` X¯ø´å£ ‹ ` J$‘·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @‘·‘Y e#·' ÁX¯ó‘ê« @e ÁuÛ≤‘·èe‘·‡\' <Ûäsêà‘êà uÛÑs¡‘·'
düV≤ü X¯Á‘·T|òTü ï' J$‘·T+ ø£<+ä∏ X¯øå£ ´‹?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @‘·‘Y e#·' R á e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« @e R $q>±H˚, ÁuÛ≤‘·èe‘·‡\'
k˛<äs¡Áù|eT>∑\yê&ÉTqT, <Ûäsêà‘êà R <Ûäs¡àeTTq+<äT ìwü˜>∑\yê&ÉTqT n>∑T,
düV≤ü X¯Á‘·T|òTü ï' R X¯Á‘·T|òTü Tïì‘√ >∑÷&çjT· Tqï{Ï,º uÛsÑ ‘¡ '· R uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT, J$‘·T+ R
Áã‹øÏjT· T+&ÉT≥≈£î, ø£<+ä∏ R m≥T¢, X¯øå£ ´‹ R X¯≈î£ &Ô >É T∑ qT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` á <äTsê«s¡qÔ T $q>±H˚ k˛<äsÁ¡ ù|eT≈£î ì\j·TyÓTqÆ yê&ÉTqT |üse¡ T
<Ûë]à≈£î&ÉTqT n>∑T uÛsÑ ‘¡ T· &ÉTqT, Ä X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉTqT ÁbÕDeTT\ HÓ≥T¢ ì\T|ü⁄ø=q>∑\s¡T?
XÀ¢ˆˆ Çøå±«≈£îe+X‚ <Û]ä àùw˜ >∑‘˚ HêX¯ eTdü+X¯jT· yéT ˆ
uÛ$Ñ wü´+‹ Á|üC≤ dü‡sê« XÀÙø£d+ü ‘ê|ü|&” ‘ç ê' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Çøå±«≈£îe+X‚ ` <Û]ä àùw˜ ` >∑‘˚ ` HêX¯yTé ` ndü+X¯jT· yéT, uÛ$Ñ wü´+‹
` Á|üC≤' ` düsê«' ` XÀø£d+ü ‘ê|ü|&” ‘ç ê' ˆˆ
(55) ` |ü+#·|ü+#êX¯düs¡Z 295
nq«j·TÁø£eTeTT :` <Û]ä àùw˜ Çøå±«≈£îe+X‚ HêX¯+ >∑‘˚ (dü‹) ndü+X¯jT· + Á|üC≤'
düsê«' XÀø£d+ü ‘ê|ü|&” ‘ç ê' uÛ$Ñ wü´+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Û]ä àùw˜ R <Ûsä à¡ ìwü̃ >∑*–q{Ï,º Çøå±«≈£îe+X‚ R Çøå±«≈£îe+X¯eTT,
HêX¯+ >∑‘˚ (dü‹) R HêX¯qeTTH=+<ä>±, ndü+X¯jT· yéT R ìdü‡+X¯jT· eTT>±, Á|üC≤'
düsê«' R Á|ü»˝…\s¢ T¡ qT, XÀø£d+ü ‘ê|ü|&” ‘ç ê' R <äT'Kdü+‘ê|üeTT#˚ |”&+ç |üã&çqyês¡T,
uÛ$Ñ wü´+‹ R ø±>∑\s¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üse¡ T<Ûë]à≈£î\ì Á|üd~æ HΔ =+~q Çøå±«≈£îeTVü‰sêE e+X¯ MTØ‹>±
q•+∫b˛>± ˝Àø£eTT˝Àì »qT˝…\¢s¡TqT ìdü‡+<˚Vü≤eTT>± <äT'Kdü+‘ê|üeTT‘√
|”&+ç |üã&ç q•+∫b˛e⁄<äTs¡T.
XÀ¢ˆˆ ‘·<Vä ≤ü + uÛ≤>∑´s¡V≤æ ‘√ \T|ü<Ô säÛ êàs¡dú +ü Á>∑V≤ü ' ˆ
s√wü<√wü|Øü ‘ê‘êà e´ø£+Ô ˝Àø£$HêX¯q' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` nVü≤+ ` uÛ≤>∑´s¡Væ≤‘·' ` \T|üÔ<Ûäsêàs¡údü+Á>∑Vü≤',
s√wü<√wü|Øü ‘ê‘êà ` e´ø£+Ô ` ˝Àø£$HêX¯q' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘Y nVü≤+ uÛ≤>∑´s¡V≤æ ‘·' \T|ü<Ô säÛ êàs¡dú +ü Á>∑V≤ü ', s√wü<√wü|Øü ‘ê‘êà
e´ø£+Ô ˝Àø£$HêX¯q' (uÛ$Ñ cÕ´$T).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTq, uÛ≤>∑´s¡Væ≤‘·' R n<äèwüºV”≤qT&ÉqT,
\T|üÔ<Ûäsêàs¡údü+Á>∑Vü≤' R ˝À|æ+∫q <Ûäsêàs¡úeTT\ düeTT<ëj·TeTT >∑\yê&ÉqT,
s√wü<√wü|Øü ‘ê‘êà R Áø√<Ûeä TTjÓTTø£ÿ <√wüeTT#˚ ì+&çq eTqdüT‡>∑\yê&ÉqT n>∑T,
nVü≤+ R H˚qT, e´ø£+Ô R düŒwüeº TT>±, ˝Àø£$HêX¯q' R ˝Àø£eTTq≈£î HêX¯qeTT
>∑÷s¡TÃyê&ÉqT (uÛ$Ñ cÕ´$T R ø±>∑\qT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` á $<Ûeä TT>∑ n<äèwüVº ≤” qT&ÉqT, <Ûsä êàs¡eú TT\qT >√˝ÀŒsTTqyê&ÉqT,
Áø√<Û<ä Tä wüŒ*¤ ‘·eTTq≈£î eX¯ó&Óq’ yê&ÉqT nsTT düŒwüeº TT>± ˝Àø£eTTq≈£î $HêX¯eTT
‘Ó∫Ãô|{Ïqº yê&ÉqT ø±>∑\qT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ Ç‹ ∫+‘·jT· ‘· düdÔ ´ü ì$T‘êÔ qT´|üù|~πs ˆ
|üPs¡« eT |ü⁄´|ü\u≤Δì kÕøå± ‘·TŒq s¡∫+‘·jT· ‘Y ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` ∫+‘·jT· ‘·' ` ‘·d´ü ` ì$T‘êÔì ` ñ|üù|~πs, |üPs¡«yéT `
n|æ ` ñ|ü˝u≤Δì ` kÕøå±‘Y ` |ü⁄q' ` n∫+‘·jT· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç‹ ∫+‘·jT· ‘·' ‘·d´ü |üPs¡«yéT n|æ ñ|ü\u≤Δì ì$T‘êÔì
kÕøå±‘Y ñ|üù|~πs (n‘·' dü') |ü⁄q' n∫+‘·jT· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç‹ R á $<Ûeä TT>±, ∫+‘·jT· ‘·' R Ä˝À∫+#·T#·Tqï{Ï,º ‘·d´ü
R Ä Vü≤qTeT≈£î, |üPs¡«yéT n|æ R |üPs¡«eTT >∑÷&É, ñ|ü\u≤Δì R #·÷&Éã&çq{Ï,º
ì$T‘êÔì R X¯óuÛXÑ ≈¯ î£ qeTT\T, kÕøå±‘Y R Á|ü‘´· ø£eå TT>±, ñ|üù|~πs R ø£*–q$
(n‘·' R n+<äTe\q, dü' R n‘·&ÉT) |ü⁄q' R ‹]–, n∫+‘·j·T‘Y R
Ä˝À∫+|ü<=&É¬>qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á $<ÛäeTT>± dü+‘ê|üeTT‘√ uÛÑj·÷eVü≤eTT˝…’q{Ïº Ä˝À#·q\T
#˚j·TT#·Tqï Vü≤qTeT≈£î |üPs¡«eTT d”‘ê<äs¡ÙqeTTq≈£î eTT+<äT >±qe∫Ãq{Ïº
X¯óuÛXÑ ≈¯ î£ qeTT\T eTi\ >√#·]+|ükÕ¬>qT. n+<äT#˚ Hê‘·&TÉ dü+‘√wüeTT‘√ ‹]–
Ç≥T¢ Ä˝À∫+|ü<=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ n<∏yä ê #ês¡Tdüsê«+^ s¡ø‘åÏ ê ùd«q ‘˚»kÕ ˆ
q q•wü´‹ ø£fi≤´D° Hê–ï s¡>öï Á|ües¡‘Ô ˚ ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏yä ê ` #ês¡Tdüsê«+^ ` s¡ø‘åÏ ê ` ùd«q ` ‘˚»kÕ, q `
q•wü´‹ ` ø£fi≤´D° ` q ` n–ï' ` n>öï ` Á|ües¡‘Ô ˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏yä ê ` #ês¡Tdüsê«+^ (kÕ) ø£fi≤´D° ùd«q ‘˚»kÕ s¡ø‘åÏ ê q
q•wü´‹, n–ï' n>öï q Á|ües¡‘Ô .˚
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` n<∏yä ê R ˝Òø,£ #ês¡Tdüsê«+^ R düsê«+>∑ kÂ+<äs´¡ eTT>∑\~j·TTqT,
ø£fi≤´D° R eT+>∑fid¯ «ü s¡÷|ü⁄sê\Tq>∑T, (kÕ R Ä d”‘ê<˚$) ùd«q ‘˚»kÕ R ‘·q
‘˚»düT‡#˚, s¡ø‘åÏ ê R s¡ø+åÏ |üã&çq<Ó,’ q q•wü´‹ R q•+|üuÀe<äT, n–ï' R n–ï,
n>öï R n–ïj·T+<äT, q Á|ües¡‘Ô ˚ R Á|üe]Ô+|ü<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ > ±<ä T — ì+&Ó ’ q s¡ e TD° j · T s¡ ÷ |ü e TT >∑ * Z q {Ï º Ä
eT+>∑fi¯dü«s¡÷|ü⁄sê\T ‘·q ì»‘˚»düT‡#˚‘·H˚ ‘êqT s¡øÏå+|üã&çj·TT+&É>∑\<äT.
n–ï¨Á‘·Tì ‹]– n–ï <äV≤æ +#·T≥ j·TqTq~ j·TT+&ÉTHê.
XÀ¢ˆˆ qVæ≤ <Ûsä êà‘·àq düdÔ ´ü uÛ≤sê´ eT$T‘·‘»˚ dü' ˆ
dü«#ê]Á‘ê_Û>T∑ bÕÔ+ ‘ê+ ÁdüŒwüßº eTs¡Ω‹ bÕeø£' ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` Væ≤ ` <Ûsä êà‘·àq' ` ‘·d´ü ` uÛ≤sêýéT ` n$T‘·‘»˚ dü',
dü«#ê]Á‘ê_Û>T∑ bÕÔ+ ` ‘ê+ ` ÅdŒü wüßyº Té ` ns¡Ω‹ ` bÕeø£' ˆˆ
(55) ` |ü+#·|ü+#êX¯düs¡Z 297
nq«j·TÁø£eTeTT :` <Ûsä êà‘·àq' n$T‘·‘»˚ dü' ‘·d´ü uÛ≤sê´+ dü«#ê]Á‘ê_Û>T∑ bÕÔ+
bÕeø£' ÁdüŒwüß+º q Væ≤ ns¡Ω‹.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` <Ûsä êà‘·àq' R <Ûsä êà‘·Tà&ÉTqT, n$T‘·‘»˚ dü' R >=|üŒ‘˚»düT‡>∑\yê&ÉT
q>∑T, ‘·d´ü R Ä lsêeTTìjÓTTø£ÿ, uÛ≤sê´+ R uÛ≤s¡´jÓTÆ q{Ï,º dü«#ê]Á‘ê_Û>T∑ bÕÔ+ R
‘·q o\eTT#˚‘H· ˚ s¡øD å£ eTT H=+~j·TTqï{Ï,º ‘ê+ R Ä d”‘ê<˚$ì, bÕeø£' R
n–ï¨Á‘·T&ÉT, ÅdŒü wüß+º R ‘ê≈£î≥≈£î, q Væ≤ ns¡Ω‹ R düeTs¡T&ú TÉ >±&ÉT >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üse¡ T<Ûsä êà‘·Tà&Óq’ Ä j·T|ü]$T‘·Á|ü‘ê|üXÊ* j·T>∑T lsêeTTì
<Ûäs¡à|ü‹ïj·TTqT ‘·q bÕ‹Áe‘·´<Ûäs¡ày˚T ø£e#·eTT>± >∑*–j·TTqï~j·TTq>∑T
kÕBÛ«eTDÏjTÆÓ q d”‘e· TàqT n–ï¨Á‘·T &Ó≥T¢ ‘êø£>\∑ &ÉT?
XÀ¢ˆˆ q÷q+ sêeTÁ|üu≤Û y˚D yÓ<’ V˚ ‰ü ´ düT‡ø£è‘˚q #· ˆ
j·T Hêà+ <äV≤ü qø£sêàj·T+ Hê<äV≤ü <äeΔ ýêVü≤q' ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q÷q+ ` sêeTÁ|üu≤Û y˚D ` yÓ<’ V˚ ‰ü ´' ` düTø£è‘˚q ` #·, j·T‘Y `
e÷+ ` <äV≤ü qø£sêà ` nj·T+ ` q ` n<äV≤ü ‘Y ` Vü≤eýêVü≤q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äV≤ü qø£sêà nj·T+ Vü≤eýêVü≤q' e÷+ q n<äV≤ü ‘Y (Ç‹)
j·T‘Y (‘·‘)Y q÷q+ sêeTÁ|üu≤Û y˚D, yÓ<’ V˚ ‰ü ´' düTø£è‘˚q #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äV≤ü qø£sêà R <äV≤æ +#·T≥j˚T ø£è‘·éTT>± ø£*–q{Ï,º nj·T+
Vü≤eýêVü≤q' R á j·T–ï¨Á‘·T&ÉT, e÷+ R qqTï, q n<äV≤ü ‘Y R <äV≤æ +|ü˝<Ò Tä ,
(Ç‹ j·T‘Y R nqTq<˚~ >∑\<√) ‘·‘Y R n~, q÷q+ R ìX¯Ãj·TeTT>±,
sêeTÁ|üuÛ≤y˚D R s¡|òüTTsêeTTì Á|üuÛ≤eeTT#˚‘·qT, yÓ’<˚Vü‰´' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ,
düTø£è‘˚q #· R |ü⁄DéTT#˚‘q· T (»]–q~).
‹\ø£eTT :` lsêeTTì Á|üuÛ≤eeTTe\q n–ï n‘·ì <ëdüT&Éq>∑T qH˚ï
<äV≤æ +|üq|ü&ÉT Ä‘·ì <Ûsä à¡ |ü‹ï HÓ≥T¢ ‘êø£>\∑ &Éì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ìX¯Ãj·TeTT>± lsêeTTì Á|üuÛ≤eeTT#˚‘·qT d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ
|ü⁄D´$X‚weü TT#˚‘q· T e÷Á‘·yT˚ Ä j·T–ï¨Á‘·T&ÉT ‘·q HÓ»’ >∑TDeTT>± nìï+{Ïì
<äV≤æ +#·Tyê&˚jTÆÓ q|üŒ{ÏøìÏ Hê X¯Øs¡eTTq+<äT+&ç≈L£ &É qqTï <äV≤æ +|ü˝<Ò Tä . n{Ï#º √
Hê‘·&TÉ d”‘êkÕ~Û« HÓ≥T¢ ‘êø£>\∑ &ÉT?
XÀ¢ˆˆ Á‘·j÷· D≤+ uÛsÑ ‘¡ êBHê+ ÁuÛ≤‘·è≤D≤+ <˚e‘ê #· j·÷ ˆ
sêeTdü´ #· eTq'ø±+‘ê kÕ ø£<+ä∏ $q•wü´‹ ? ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á‘·j÷· D≤+ ` uÛsÑ ‘¡ êBHê+ ` ÁuÛ≤‘·è≤D≤+ ` <˚e‘ê ` #· ` j·÷
` sêeTdü´ ` #· ` eTq'ø±+‘ê ` kÕ ` ø£<+ä∏ ` $q•wü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·÷ uÛsÑ ‘¡ êBHê+ Á‘·j÷· D≤+ ÁuÛ≤‘·è≤D≤+ <˚e‘ê #· sêeTdü´
eTq'ø±+‘ê #·, kÕ ø£<+ä∏ $q•wü´‹?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·÷ R @ |üPE´sê\T, uÛsÑ ‘¡ êBHê+ R uÛsÑ ‘¡ T· &ÉT eTTqï>∑T,
Á‘·j÷· D≤+ ÁuÛ≤‘·è≤D≤+ R eTTe⁄«s¡Tk˛<äsT¡ \≈£îqT, <˚e‘ê #· R ñbÕdü´<˚e‘·jTÆÓ q<√,
sêeTdü´ R lsêeTTq≈£î, eTq'ø±+‘ê #· R eTH√Vü‰]DÏjT· THÓj ’ T· Tqï<√, kÕ R Ä
<˚$, ø£<+ä∏ R m≥T¢>,∑ $q•wü´‹ R q•+|ü>\∑ <äT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` @ |üPE´sê\T uÛsÑ ‘¡ \· ø£ÎDX¯Á‘·T|òTü Tï\qT eTTe⁄«s¡Tk˛<äsT¡ \≈£îqT
ñbÕdü´<Óe’ yÓTÆ lsêeTTq ø£‘´· +‘·Á|æjT· sê\T>∑ yÓ\j·TT#·Tqï<√ n{Ïº eTVü‰‘·Tàsê
˝…≥T¢ q•+#·TqT?
XÀ¢ˆˆ j·T<ë« <äV≤ü qø£sêàj·T+ düs«¡ Á‘· Á|üuTÑÛ s¡e´j·T' ˆ
q y˚T <äV≤ü ‹ ˝≤+>∑÷\+ ø£<eä∏ ÷sê´+ Á|ü<øäÛ ´å£ ‹ ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<ë« ` <äV≤ü qø£sêà ` nj·T+ ` düs«¡ Á‘· ` Á|üuTÑÛ ' ` ne´j·T'
` q ` y˚T ` <äV≤ü ‹ ` ˝≤+>∑÷\+ ` ø£<yä∏ Té ` Äsê´+ ` Á|ü<øäÛ å£ ´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T<ë« düs¡«Á‘· <äVü≤qø£sêà Á|üuÛÑT' ne´j·T' nj·T+ y˚T
˝≤+>∑÷\+ q <äV≤ü ‹— Äsê´+ ø£<+ä∏ Á|ü<øäÛ å£ ´‹?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T<ë« R ˝Òø£, düs¡«Á‘· R m\¢jÓT&É\qT, <äVü≤qø£sêà R
<äVæ≤+#·T≥ø£è‘·éTT>±>∑\, Á|üuÛÑT' R düeTs¡Tú&Ó’q{Ïº, ne´j·T' nj·T+ R
HêX¯qeTT˝Òq{Ïº á j·T–ï¨Á‘·T&ÉT, y˚T ˝≤+>∑÷\+ R HêjÓTTø£ÿ ‘√ø£qT, q
<äV≤ü ‹ R <äV≤æ +|ü>\∑ &ÉT, Äsê´+ R |üPE´sê˝…q’ {Ïº d”‘êe÷‘·qT, ø£<+ä∏ R m≥T¢,
Á|ü<øäÛ å£ ´‹ R <äV≤æ +|ü>\∑ &ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢>±ø£ m\¢jÓT&É\ <äVæ≤+#·T≥j˚T ‘·q dü«uÛ≤eeTT>± ‘·q
kÕeTs¡úéTTqT Á|ü<ä]Ù+#·Tq{Ïº á j·T–ï¨Á‘·T&ÉT Hê yê\eTTqT <äVæ≤+#·T≥
e÷ìHê&ÉT. lsêeTTì ùde≈£î&ÉHq’Ó qH˚ï $&ç∫q á j·T–ï<˚e⁄&ÉT sêeT|ü‹ïjÓTÆ q
Ä eTVü‰kÕ~Û« HÓ≥T¢ <äV≤æ +#·TqT?
(55) ` |ü+#·|ü+#êX¯düs¡Z 299
XÀ¢ˆˆ |ü⁄q XÊÃ∫+‘·jT· ‘·ÁÔ ‘· Vü≤qTe÷ ì«dæà‘· dü<Ô ë ˆ
Væ≤s¡D´HêuÛdÑ ´ü –πs s¡\® eT<Û̊´ Á|ü<sä Ù¡ qyéT ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄q' ` #· ` n∫+‘·jT· ‘Y ` ‘·Á‘· ` Vü≤qTe÷Hé ` $dæà‘·' `
‘·<ë, Væ≤s¡D´HêuÛdÑ ´ü ` –πs' ` »\eT<Û̊´ ` Á|ü<sä Ù¡ qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë ‘·Á‘· Vü≤qTe÷Hé $dæà‘·' (düH)é »\eT<Û̊´ Væ≤s¡D´HêuÛdÑ ´ü
–πs' Á|ü<sä Ù¡ q+ |ü⁄q' #· n∫+‘·jT· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, ‘·Á‘· R n#·Ã≥, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT,
$dæà‘·' (düHé) R ÄX¯Ãs¡éTT H=+~qyê&É>∑T#·T, »\eT<Û˚´ R ˙{Ïq&ÉTeT,
Væ≤s¡D´HêuÛdÑ ´ü –πs' R yÓTHÆ êø£|sü «¡ ‘·eTTjÓTTø£ÿ, Á|ü<sä Ù¡ q+ R ø±ìŒ+#·T≥qT>∑÷]Ã,
|ü⁄q' #· R eTi\, n∫+‘·jT· ‘Y R Ä˝À∫+#ÓqT.
‹\ø£eTT :` düeTTÁ<ä»\eT<Û´ä eTTq d”‘ê<˚$ Á|üu≤Û eeTT#˚‘H· ˚ >∑<ë Hê $ÁXÊ+‹
ì$T‘·yÔ TÓ Æ |üs«¡ ‘· eTT<ä“$¤ +∫q~! n{Ïº Á|üu≤Û eXÊ*ìjÓTÆ q d”‘ê<˚$ì n–ï<˚e⁄&ÉT
mqï&ÉTqT <äV≤æ +|ü&ìÉ Vü≤qTeT uÛ≤eq.
sê. •s√eTDÏ :` |üs¡«‘·Á|üuÛÑè‹ düeTdüÔuÛÑ÷‘·C≤\eTTqT sêe÷C≤„eX¯es¡TÔ˝…’
j·TT+&ÉT≥#˚ d”‘ê<˚$øÏ n–ïe\q uÛj Ñ T· eTT+&É<ìä Vü≤qTeT Á>∑V≤æ +#·T#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü düeTj·TeTTq $düàj·÷ì«‘·T&Ó’q Vü≤qTeT ‹]–
eTVü‰düeTTÁ<äeT<ÛäéT+<äT ‘·q $ÁXÊ+‹ ì$T‘·ÔyÓTÆ |üs¡«‘· eTT<ä“¤$+∫q{Ïº
$wüjT· eTTqT d”‘êsêeTT\ Á|üu≤Û eeTTq≈£î ì<äsÙ¡ qeTT>± »„|øÔæ Ï ‘Ó#T· Ãø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·|kü Õ dü‘´· yêπø´q nqq´‘ê«#·Ã uÛsÑ ]Ô¡ ˆ
n|æ kÕ ìs¡ù› V≤ <ä–ï+ q ‘ê eT–ï' Á|ü<øäÛ å£ ´‹ ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·|kü Õ ` dü‘´· yêπø´q ` nqq´‘ê«‘Y ` #· ` uÛsÑ ]Ô¡ , n|æ ` kÕ `
ìs¡ù› V≤‘Y ` n–ï+ ` q ` ‘êyéT ` n–ï' ` Á|ü<øäÛ å£ ´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·|kü Õ dü‘´· yêπø´q uÛsÑ ]Ô¡ nqq´‘ê«‘Y #·, kÕ n–ïyéT n|æ
ìs¡ù› V≤‘Y, ‘ê+ n–ï' q Á|ü<øäÛ ´å£ ‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·|kü Õ R ‘·|dü Tü ‡#˚‘q· T, dü‘´· yêπø´q R dü‘´· e#·qeTT#˚‘q· T,
uÛsÑ ]Ô¡ R uÛsÑ Ô¡ $wüjT· eTTq+<äT, nqq´‘ê«‘Y #· R Ç‘·su¡ ≤Û eeTT ˝Òøb£ ˛e⁄≥#˚‘q· T,
kÕ R Ä d”‘ê<˚$, n–ïyéT n|æ R n–ïì >∑÷&É, ìs¡ù› V≤‘Y R <äV≤æ +∫y˚jT· TqT,
‘ê+ R Ä d”‘ê<˚$ì, n–ï' R n–ï¨Á‘·T&ÉT, q Á|ü<øäÛ å£ ´‹ R <äV≤æ +|üuÀe&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q ‘·|üX¯ÙøÏÔ#˚‘·qT, dü‘·´bÕ\qÁ|üuÛ≤eeTT#˚‘·qT uÛÑs¡Ôj·T+<ä*
‘·‘Œ· s¡‘#· ‘˚ q· T d”‘ê<˚$ n–ï¨Á‘·TH˚ <äV≤æ +|ü>\∑ <äT. n+‹j˚T>±ì n–ï¨Á‘·T&ÉT
e÷Á‘· e÷yÓT HÓqï&ÉTqT ‘êø£C≤\&ÉT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·<ë∏ ∫+‘·jT· + düÁÔ ‘· <˚yê´ <Ûsä à¡ |ü]Á>∑V≤ü yéT ˆ
X¯óÁXÊe Vü≤qTe÷ Hê«ø£´+ #ês¡D≤Hê+ eTVü‰‘·àHêyéT ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·<ë∏ ` ∫+‘·jT· Hé ` ‘·Á‘· ` <˚yê´' ` <Ûsä à¡ |ü]Á>∑V≤ü +
X¯óÁXÊe ` Vü≤qTe÷Hé ` yêø£´+ ` #ês¡D≤Hê+ ` eTVü‰‘·àHêyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' Vü≤qTe÷Hé ‘·Á‘· ‘·<ë∏ <˚yê´' <Ûsä à¡ |ü]Á>∑V≤ü + ∫+‘·jT· Hé
eTVü‰‘·àHê+ #ês¡D≤Hê+ yêø£´+ X¯óÁXÊe.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' Vü≤qTe÷Hé R Ä Vü≤qTeT, ‘·Á‘· R n#·Ã≥, ‘·<ë∏ R n≥T¢,
<˚yê´' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, <Ûsä à¡ |ü]Á>∑V≤ü + R <Ûsä à¡ ‘·‘Œ· s¡‘q· T>∑÷]Ã, ∫+‘·jT· Hé R
Ä˝À∫+#·T#·T, eTVü‰‘·àHê+ R eTVü≤˙j·TT˝…q’ {Ï,º #ês¡D≤Hê+ R #ês¡DT\jÓTTø£ÿ,
yêø£´+ R e#·qeTTqT, X¯óÁXÊe R $HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T &É|ü&ÉT n#·Ã≥ Ä $<ÛäeTT>± d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ
<Ûsä à¡ ‘·‘Œ· s¡‘q· T >∑÷]Ã düà]+#·T#·T+&É>± n‘·ìøÏ #ês¡DT\T Äø£deü TTq ‘·eT˝À
‘êeTT #Ó|ü ø=qT#·Tqï{Ïº á e÷≥\T $qe∫Ãq$.
XÀ¢ˆˆ n¨! K\T ø£è‘·+ ø£sà¡ <äTwüÿs¡+ Væ≤ Vü≤q÷eT‘ê ˆ
n–ï+ $düè»‘ê-;Ûø£åí+ ;ÛeT+ sêø£då dü <ü àä ì ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n¨ ` K\T ` ø£è‘·+ ` ø£sà¡ ` <äTwüÿs¡+ ` Væ≤ ` Vü≤q÷eT‘ê,
n–ï+ ` $düè»‘ê ` n;Ûøå£í+ ` ;ÛeT+ ` sêø£då dü <ü àä ì ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n¨! sêø£ådüdü<äàì ;ÛeTyéT n;Ûø£åíyéT n–ï+ $düè»‘ê
Vü≤q÷eT‘ê <äTwüÿs¡+ ø£sà¡ ø£è‘·+ Væ≤ K\T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n¨ R ÄVü‰!, sêø£då dü <ü àä ì R sêø£då ìü yêdüeTTq+<äT, n;Ûøå£í+
R $TøÏÿ*>±, ;ÛeT+ R uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq{Ïº, n–ï+ R n–ïì, $düè»‘ê R
$&ÉT#·T#·Tqï{Ï,º Vü≤q÷eT‘ê R Vü≤qTeT#˚, <äTwüÿs¡+ R nkÕ<Û´ä yÓTqÆ {Ï,º ø£sà¡ R
ø£è‘·éTT, ø£è‘·+ Væ≤ K\T R #˚jT· ã&çq~>∑<ë!
(55) ` |ü+#·|ü+#êX¯düs¡Z 301
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄVü‰! sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ ì\j·TeTT\+<äT m&É‘>Ó ì∑ uÛj
n–ïì s¡–*Ã Vü≤qTeT+‘·T&ÉT m+‘·{Ï <äTwüÿs¡ø±s¡éTTqT >±$+∫Hê&√ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ Á|ü|˝ü ≤sTT‘·sø¡ 'å£ ÅdÔ” u≤\eè<ädΔ eü ÷≈£î˝≤ ˆ
»qø√˝≤Vü≤˝≤<Ûëà‘ê Áø£+<ä+r yêÁ~ø£+<äsπ ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|ü|ü˝≤sTT‘·s¡ø£å'Åd”Ôu≤\eè<äΔdüe÷≈£î˝≤, »qø√˝≤Vü≤˝≤<Ûëà‘ê `
Áø£+<ä+r ` Çe ` nÁ~ø£+<äsπ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Á|ü|˝ü ≤sTT‘·sø¡ 'å£ ÅduÔ” ≤\eè<ädΔ eü ÷≈£î˝≤ q>∑Ø »qø√˝≤Vü≤˝≤<Ûëà‘ê
nÁ~ø£+<äsπ Áø£+<ä+r Çe (es¡‘Ô )˚ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|ü|ü˝≤sTT‘·s¡ø£å'Åd”Ôu≤\eè<äΔdüe÷≈£î˝≤ R |üs¡T$&ÉT#·Tqï
sêø£då Åü d\Ô” ‘√&ÉqT u≤\Ts¡‘√&ÉqT eè<äT\Δ ‘√&ÉqT dü+≈£î\eTT>∑ qTqï<Ó,’ q>∑Ø R
\+ø±|ü⁄], »qø√˝≤Vü≤˝≤<Ûëà‘ê R »qT\jÓTTø£ÿ ø√˝≤Vü≤\eTT#˚ |üP]+|üã&çq<Ó,’
nÁ~ø£+<äπs R |üs¡«‘·>∑TVü≤j·T+<äT, Áø£+<ä+r Çe R ÄÁø√•+#·T#·Tqï<ëìe˝…
(es¡‘Ô ˚ R ñqï~).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç|ü &û \+ø±q>∑]ì #·÷&É>± ÁbÕDs¡øDå£ eTTø=i¬ø’ q\TeT÷\\≈£îqT
|üsT¡ –&ÉT#·Tqï sêø£Åå d\Ô” ‘√&ÉqT, u≤\Ts¡‘√&ÉqT, eè<äT\Δ ‘√&ÉqT $TøÏÿ* dü+≈£î\eTT>∑
qT+&ç ø√˝≤Vü ≤ \eTT>∑ q Tqï yê] ÄÁø√X¯ < Û ä « ì‘√ ì+&ç ø=+&É > ∑ T Vü ≤ \T
e÷iTÁyÓ÷>∑T#·T+&É á q>∑]j˚T n+<äT+&ç ÄÁø£+~+#·T#·Tqï≥T¢qï~.
XÀ¢ˆˆ <ä>π j
Δ T· + q>∑Ø düsê« kÕ≥ºÁbÕø±s¡‘√s¡D≤ ˆ
C≤qø° q #· <ä>π ‹Δ $düàjÓ÷ -<äT“¤‘· @e q' ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <ä>±Δ ` Çj·T+ ` q>∑Ø ` düsê« ` kÕ≥ºÁbÕø±s¡‘√s¡D≤, C≤qø° `
q ` #· ` <ä>±Δ ` Ç‹ ` $düàj·T' ` n<äT“¤‘'· ` @e ` q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ≥ºÁbÕø±s¡‘√s¡D≤, düsê« Çj·T+ q>∑Ø <ä>±Δ, C≤qø° q #·
<ä>±Δ Ç‹ q' $düàj·T' n<äT“¤‘'· (uÛeÑ ‹).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ≥ºÁbÕø±s¡‘√s¡D≤ R ø√≥ãTs¡TE\‘√&ÉqT ÁbÕø±s¡eTT\‘√&ÉqT,
ãVæ≤sê›«s¡eTT\ ‘√&ÉqT ≈£L&çq, düsê« R düeTdüyÔ TÓ qÆ , Çj·T+ q>∑Ø R á |ü≥Dº eTT,
<ä>±Δ R <äVæ≤+|üã&çq~, C≤qø° R d”‘ê<˚$, q #· <ä>±Δ R @ e÷Á‘·eTTqT
<äV≤æ +|üã&É˝<Ò Tä , Ç‹ R nqTq~, q' R eTq≈£î, $düàj·T' R ÄX¯Ãs¡éTTqT,
n<äT“¤‘'· R n<äT“¤‘e· TTqT, (uÛeÑ ‹ R n>∑T#·Tqï~).
‘ê‘·Œs¡éTT :` ãTs¡TE\‘√&ÉqT, ÁbÕø±s¡eTT\‘√&ÉqT dæ+Vü≤<ë«s¡eTT\‘√&ÉqT
≈£L&çq q>∑s¡eT+‘·j·TTqT ‘·>∑\ã&çb˛sTTq~. ø±ì d”‘ê<˚$ e÷Á‘·eTT
ø£dTü >∑+<ä˝<Ò Tä . á $wüjT· eTT eTq ø£|]ü $T‘·yTÓ qÆ ÄX¯Ãs¡éTT>∑qT n<äT“¤‘e· TT>∑qT
ñqï~.
XÀ¢ˆˆ Ç‹ X¯óÁXÊe Vü≤qTe÷ Hê«#·+ ‘ê eTeTè‘√|üe÷yéT ˆ
ãuÛ÷Ñ e #êdü´ eTqk˛ Vü≤s¡¸ dü‘Ô êÿ\dü+uÛeÑ ' ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` X¯óÁXÊe ` Vü≤qTe÷Hé ` yê#·+ ` ‘êyéT ` neTè‘√|üe÷yéT,
ãuÛ÷Ñ e ` #· ` ndü´ ` eTqdü' ` Vü≤s¡¸' ` ‘·‘êÿ\dü+uÛeÑ ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç‹ Vü≤qTe÷Hé neTè‘√|üe÷+ ‘ê+ yê#·+ X¯óÁXÊe, (ndü´
eTqdü') ‘·‘êÿ\dü+uÛeÑ ' Vü≤s¡¸' #· ãuÛ÷Ñ e.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç‹ R nì, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, neTè‘√|üe÷+ R
neTè‘·‘T· \ýÓTqÆ , ‘ê+ yê#·+ R Ä e#·qeTTqT, X¯óÁXÊe R Ä\øÏ+#ÓqT. ndü´ R
Ä‘·ìjÓTTø£ÿ, eTqdü' R eTqdüT‡q≈£î, ‘·‘êÿ\dü+uÛeÑ ' R Ä düeTj·TeTTq+<äT
»ì+∫q{Ï,º Vü≤s¡¸' #· R Äq+<äeTT ≈£L&É, ãuÛ÷Ñ e R ø£*>¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT á $<Ûyä TÓ qÆ neTè‘·‘T· \éT>∑T e#·qeTT\qT Ä\øÏ+#·>H∑ ˚
Ä‘·ì eTqdüT‡ Ä düeTj·TeTTq+<äT n$T‘·yTÓ qÆ Äq+<äeTT H=+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ì$T‘ÓÔÌX¯Ã <äècÕº¬súÌ' ø±s¡D…ÆX¯Ã eTVü‰>∑TD…Æ' ˆ
ãTTwæyê¬ø´’ X¯Ã Vü≤qTe÷ quÛeÑ ÅrŒ‘·e÷qdü' ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ì$T‘Ó'ÌÔ ` #· ` <äècÕºs¬ 'Ìú ` ø±s¡D'Æ… ` #· ` eTVü‰>∑TD…'Æ ,
ãTTwæyê¬ø´’ ' ` #· ` Vü≤qTe÷Hé ` nuÛeÑ ‘Y` Á|”‘e· ÷qdü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äècÕºs¬ 'Ìú ì$T‘Ó'ÌÔ #· eTVü‰>∑TD…'Æ ø±s¡D'Æ… #· ãTTwæyê¬ø´’ ' #· dü'
Vü≤qTe÷Hé Á|”‘e· ÷qdü' nuÛeÑ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äècÕº¬súÌ' R ø£q|ü&çq Á|üjÓ÷»qeTT>∑*Zq{Ïº, ì$T‘ÓÔÌ' #· R
eT+∫X¯≈£îqeTT\#˚‘·qT, eTVü‰>∑TD…Æ' R >=|üŒ>∑TDeTT\T>∑\, ø±s¡D…Æ' #· R
ø±s¡DeTT\#˚‘q· T, ãTTwæyê¬ø´’ ' #· R #ês¡DT\ e#·qeTT\#˚‘q· T, dü' Vü≤qTe÷Hé
R Ä Vü≤qTeT, Á|”‘e· ÷qdü' R dü+‘√wüeTT H=+~q eTqdüT‡>∑\yê&ÉT, nuÛeÑ ‘Y R
ÄjÓTqT.
(55) ` |ü+#·|ü+#êX¯düs¡Z 303
>√$+<äsêJj·TeTT :` ì$T‘Ó'ÌÔ ` ≈£î&çøq£ Tï n<äTs¡T≥ eTTqï>∑T X¯óuÛXÑ ≈¯ î£ qeTT\#˚,
ø±s¡D'Æ… ` d”‘e· Tà bÕ‹Áe‘·éTT s¡|Tüò TsêeTTì Á|üu≤Û eeTT eTTqï>∑T ùV≤‘·Te⁄\#˚,
ãTTwæyê¬ø´’ ' ` #ês¡DT\ |ü\T≈£î\#˚.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ≈£î&çøq£ Tï n<äTs¡T≥ eTTqï>∑T X¯óuÛXÑ ≈¯ î£ qeTT\#˚‘q· T, d”‘êsêeTT\
~e´Á|üuÛ≤eeTT eTTqï>∑T >=|üŒ ø±s¡DeTT\#˚‘·qT, Äø£düeTTq+<äT $ì|æ+∫q
#ês¡DT\ e#·qeTT\#˚‘q· T Vü≤qTeT+‘·Tì eTqdüT‡q≈£î n|ü&ÉT eTVü‰q+<äeTT
>∑*¬>qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘·' ø£|æ' ÁbÕ|üÔeTH√s¡<∏ës¡ú
kÕÔ eTø£‘å ê+ sê»düT‘ê+ $~‘ê« ˆ
Á|ü‘´· ø£‘å · kÕÔ+ |ü⁄qπse <äècºÕ«
Á|ü‹Á|üj÷· D≤j·T eT‹+ #·ø±s¡ ˆˆ 36
ª Vü≤qTeT~«ÁuÛÑyÓ÷μ HêeT
|ü+#·|ü+#êX¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ø£|'æ ` ÁbÕ|üeÔ TH√s¡<ë∏ s¡'ú ` ‘êyéT ` nø£‘å ê+ ` sê»düT‘ê+
` $~‘ê«, Á|ü‘´· ø£‘å '· ` ‘ê+ ` |ü⁄q' ` @e ` <äècÕº« ` Á|ü‹Á|üj÷· D≤j·T `
eT‹+ ` #·ø±s¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ø£|'æ ÁbÕ|üeÔ TH√s¡<ë∏ s¡'ú (düH)é ‘êyéT nø£‘å ê+ sê»düT‘ê+
$~‘ê« Á|ü‘´· ø£‘å '· ‘ê+ |ü⁄q' @e <äècÕº« Á|ü‹Á|üj÷· D≤j·T eT‹+ #·ø±s¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ø£|'æ R Vü≤qTeT, ÁbÕ|üeÔ TH√s¡<ë∏ s¡'ú (düH)é R
bı+<äã&çq ø√]ø£>∑\yê &É>∑T#·T, ‘ê+ sê»düT‘ê+ R Ä sê»≈£îe÷]jÓÆTq
d”‘ê<˚$ì, nø£‘å ê+ R Vü‰ì˝Òì<ëìì>±, $~‘ê« R ‘Ó*dæø=ì, |ü⁄q' R ‹]–,
‘ê+ R ÄyÓTqT, Á|ü‘´· ø£‘å '· R Á|ü‘´· ø£eå TT>±, <äècºÕ« @e R #·÷∫j˚T, Á|ü‹Á|üj÷· D≤j·T
R ‹s¡T>∑T Á|üj÷· DeTTø=i≈£î, eT‹+ #·ø±s¡ R ìX¯Ãj·TeTT #˚døæ =HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT ‘·\ô|{Ïqº j·T‘·ïeTT |ò*ü +∫q+<äTq d”‘ê<˚$
#Ó≈î£ ÿ#Ó<sä ø¡ £ øπ eå TeTT>∑ qTqï<äì ‘Ó*dæø=ì eTi\ ì+ø=ø£e÷iT ÄyÓTqT Á|ü‘´· ø£eå TT>∑
<ä]Ù+∫j˚T ‘·q ì»ìyêdüeTTq≈£î yÓ&\É e˝…qì ìX¯ÃsTT+#·Tø=HÓqT.
ªªVü≤qTeT~«ÁuÛeÑ TeTTμμ nqT
@ã~jÓÆT<äedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
wü≥Œ+#êX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· kÕÔ+ •+X¯óbÕeT÷˝Ò C≤qø°+ |üs´¡ edæ‘ú êyéT ˆ
n_Ûyê <ë´ÁãM ~›cÕº´ |üXÊ´$T ‘ê« $T Vü‰ø£‘å êyéT ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘ê+ ` •+X¯óbÕeT÷˝Ò ` C≤qø°+ ` |üs´¡ edæ‘ú êyéT `
n_Ûyê<ä´ ` nÁãM‘Y ` ~cÕº´ ` |üXÊ´$T ` ‘ê«yéT ` ÇVü≤ ` nø£‘å êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· (Vü≤qTe÷Hé) •+X¯óbÕeT÷˝Ò |üs´¡ edæ‘ú ê+ ‘ê+ C≤qø°+
n_Ûyê<ä´ ~cÕº´ ‘ê«+ ÇVü≤ nø£‘å ê+ |üXÊ´$T (Ç‹) nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, •+X¯óbÕeT÷˝Ò R
•+X¯óbÕeèø£eå TT yÓTT<ä≥, |üs´¡ edæ‘ú ê+ R ≈£Ls¡TÃ+&çjT· Tqï, ‘ê+ C≤qø°+ R Ä
d”‘e· TàqT, n_Ûyê<ä´ R qeTdüÿ]+∫, ~cÕº´ R uÛ≤>∑éX¯eTTq, ‘ê«+ R ìqTï,
ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, nø£‘å ê+ R ≈£îX¯\eTT>∑ qTqï<ëìì>±, |üXÊ´$T R #·÷#·T#·THêïqT,
(Ç‹ R nì) nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT •+X¯óbÕeèø£eå TTÁøÏ+<ä ≈£Ls¡TÃ+&çjT· Tqï d”‘ê<˚$ì
düMT|æ+∫ ÄyÓT≈£î ÁyÓTTøÏÿ ÄyÓT‘√ ‘·©!¢ Hê n<äèwüeº TTq eTi\ ììï#·Ã≥ øπ eå TeTT>∑
qT+&ÉT≥ #·÷&É>*∑ ‹Z ì nì |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü+Ô Á|üd‘úæ +· d”‘ê Mø£eå ÷D≤ |ü⁄q' |ü⁄q' ˆ
uÛsÑ Ô¡ èùdïVü‰ì«‘·+ yêø£´+ Vü≤q÷eT+‘· eTuÛ≤wü‘· ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·+ ` Á|üd‘úæ +· ` d”‘ê ` Mø£eå ÷D≤ ` |ü⁄q' ` |ü⁄q',
uÛsÑ Ô¡ èùdïVü‰ì«‘·+ ` yêø£´+ ` Vü≤q÷eT+‘·yTé ` nuÛ≤wü‘· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Á|üd‘úæ +· ‘·+ Vü≤q÷eT+‘·+ |ü⁄q' |ü⁄q' Mø£eå ÷D≤ d”‘ê
uÛsÑ Ô¡ èùdïVü‰ì«‘·+ yêø£ýéT nuÛ≤wü‘.·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, Á|üd‘úæ +· R ãj·T\T<˚]q{Ï,º ‘·+ Vü≤q÷eT+‘·+
R Ä Vü≤qTeTqT, |ü⁄q' |ü⁄q' R eTi\ eTi\, Mø£eå ÷D≤ R #·÷#·T#·Tqï<Ó,’ d”‘ê
R d”‘e· Tà, uÛsÑ Ô¡ èùdïVü‰ì«‘·+ R uÛsÑ j
Ô¡ T· +<ä* Áù|eT‘√>∑÷&çq{Ï,º yêø£´+ R e#·qeTTqT,
nuÛ≤wü‘· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÜØ‹>± Á|üj÷· DyÓTÆ yÓ&*É b˛qT<äT´≈£î&Ô q’Ó Vü≤qTeT+‘·Tì
nqTsê>∑eTT‘√ eTi\ eTi\ #·÷#·T#·T d”‘e· Tà ‘·q uÛsÑ j Ô¡ T· +<ä* Áù|e÷‹X¯jT· eTT#˚
n‘·ì‘√ ˙Ø‹>± |ü*øÏq~.
XÀ¢ˆˆ ø±eT eTdü´ ‘·«y˚T yÓø’ '£ ø±s¡´dü´ |ü]kÕ<ÛHä ˚ ˆ
|üsê´|ü'Ô |üsM¡ s¡|Tüò ï j·TX¯d´ü ùdÔ ã˝À<äjT· ' ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±eTyéT ` ndü´ ` ‘·«+ ` @e ` @ø£' ` ø±s¡´dü´ ` |ü]kÕ<ÛHä ,˚
|üsê´|ü'Ô ` |üsM¡ s¡|Tüò ï ` j·TX¯d´ü ' ` ‘˚ ` ã˝À<äjT· ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üsM¡ s¡|Tüò ï ndü´ ø±s¡´dü´ |ü]kÕ<ÛHä ˚ ‘·«yéT @ø£' @e ø±eT+
|üsê´|ü'Ô , ‘˚ ã˝À<äjT· ' j·TX¯d´ü '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üsM¡ s¡|Tüò ï R X¯Á‘·TMs¡T\qT <äTqTe÷&ÉT X¯Ss¡T&Ü!, ndü´ ø±s¡´dü´
R á |üìjÓTTø£ÿ, |ü]kÕ<ÛHä ˚ R ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT, ‘·«+ R ˙e⁄, @ø£' @e R
ˇø£ÿ&Éy,˚ ø±eT+ R m+‘·jT· TqT, |üsê´|ü'Ô R #ê*qyê&Ée⁄— ‘˚ ã˝À<äjT· ' R ˙
ã\$»è+uÛD Ñ eTT, j·TX¯d´ü ' R ø°]øÔ s£ y¡ TÓ qÆ ~.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªndü´ ø±s¡´dü´ |ü]kÕ<ÛHä μ˚ ` \+ø£jT· +<ä* sêø£då Tü \ HÓ\s¢ q¡ T
e~Û+∫ qqTï lsêeTdüìï~ÛøÏ >=ìb˛e⁄≥ j·TqT ø±s¡éTTjÓTTø£ÿ ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT
ªã˝À<äjT· ' ‘˚ j·TX¯d´ü 'μ ` á Á|ü‘ê|üÁ|üøs£ ¸¡ eTT ˙πø ø°]øÔ s£ e¡ T>∑TqT, >±ì sêeTTq≈£î
ø±<äT >∑<ë j·Tì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈£î&Ü! Á|üdüTÔ‘·ø±s¡éTTqT ˙y=ø£ÿ&Ée⁄ #˚|ü{Ïº
kÕ~Û+|ü>\∑ kÕeTs¡´ú eTT >∑\yê&Ée⁄. á ã\$»è+uÛD Ñ eTT ˙¬ø+‘·jT· TqT Á|ü‹wüq˜ T
>∑÷s¡TÃq{Ïº<˚.
XÀ¢ˆˆ X¯s¬ d’ Tü Ô dü+≈£î˝≤+ ø£è‘ê« \+ø±+ |üsã¡ ˝≤s¡q› ' ˆ
e÷+ qj˚T<ä´~ ø±≈£î‘·‡ú dü‘Ô dÔ· ´ü dü<èä X¯+ uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯s¬ '’ ` ‘·T ` dü+≈£î˝≤+ ` ø£è‘ê« ` \+ø±+ ` |üsã¡ ˝≤s¡q› ' `
(56) ` wü≥Œ+#êX¯düs¡Z 307
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·T |üsã¡ ˝≤s¡q› ' ø±≈£î‘·‡ú ' \+ø±+ X¯s¬ '’ dü+≈£î˝≤+ ø£è‘ê«
e÷+ qj˚T‘Y j·T~ ‘·‘Y ‘·d´ü dü<èä X¯+ uÛyÑ ‘˚ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·T R ø±ì, |üsã¡ ˝≤s¡q› ' R X¯Á‘·Tã\eTTqT nD∫y˚jT· Tq{Ï,º
ø±≈£î‘·‡ú ' R lsêeTT&ÉT, \+ø±+ R \+ø±q>∑se¡ TTqT, X¯s¬ '’ R u≤DeTT\#˚, dü+≈£î˝≤+
R ø£˝À¢\yÓTÆq<ëìì>±, ø£è‘ê« R #˚dæ, e÷+ R qqTï, qj˚T‘Y j·T~ R
ø=ìb˛sTTqjÓT&É\, ‘·‘Y R n~, ‘·d´ü R n‘·ìøÏ, dü<èä X¯+ R j·TTø£yÔ TÓ qÆ ~, uÛyÑ ‘˚ Y
R n>∑TqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª‘·‘Y ‘·d´ü dü<èä X¯+ uÛyÑ ‘˚ μY ` ‘·q |üsêÁø£eTeTTqT ø£q|üs∫¡
qqTï >=ìb˛e⁄≥ n‘·ìøÏ j·TTø£eÔ TTqT, Hê j·T_Û˝≤wüqT HÓiy˚sT¡ Ã≥j·TT q>∑TqT.
n≥T¢ >±ì#√ H˚qT Ms¡|‹ü ï qì|æ+#·Tø=qT≥ m≥T¢ dü+uÛ$Ñ +#·Tqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á s¡ø£ÿdüT\qT dü+Vü≤]+#·T≥≈£î ˙e⁄ düeTs¡Tú&Éy˚jÓÆTqqT
X¯Á‘·TeTs¡q› T&Óq’ lsêeTT&ÉT ‘·q X¯ÅdeÔü s¡¸eTT#˚ \+ø±q>∑se¡ TTqT ø£˝À¢\eTT >±$+∫
$»j·TT&Ó’ qqTï >=ìb˛sTTqjÓT&É\ Ä eTVü‰Ms¡Tq ø£~ ‘·q ø£seÔ¡ ´ìs¡«Vü≤Ds¡÷|üyTÓ qÆ
ø±s¡éT>∑TqT.
uÛyÑ ˚ <ëVü≤eX¯Ss¡d´ü ‘·<ë∏ ‘·« eTT|übÕ<äjT· ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` j·T<∏ë ` ‘·d´ü ` $Áø±+‘·yTé ` nqTs¡÷|ü+ ` eTVü‰‘·àq',
uÛyÑ ‘˚ Y ` ÄVü≤eX¯Ss¡d´ü ` ‘·<ë∏ ` ‘·«yéT ` ñ|übÕ<äjT· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y ÄVü≤eX¯Ss¡d´ü ‘·d´ü eTVü‰‘·àq' $Áø±+‘·yTé nqTs¡÷|ü+
j·T<∏ë uÛyÑ ‘˚ Y ‘·<ë∏ ‘·«yéT ñ|übÕ<äjT· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTe\q, ÄVü≤eX¯Ss¡d´ü R j·TT<äMΔ s¡T&Óq’ {Ï,º
‘·d´ü eTVü‰‘·àq' R Ä eTVü‰‘·TàìjÓTTø£ÿ, $Áø±+‘·+ R $Áø£eTDeTT, nqTs¡÷|ü+
R ‘·–q{Ï~º , j·T<∏ë R @ $<Ûeä TT>±, uÛyÑ ‘˚ Y R n>∑TH√, ‘·<ë∏ R Ä $<Ûeä TT>±, ‘·«+
R ˙e⁄, ñ|übÕ<äjT· R @s¡Œi#·TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+<äT#˚‘· eTVü‰Ms¡T&Óq’ Ä eTVü‰‘·TàìjÓTTø£ÿ |üsêÁø£eTeTTq≈£î
‘·–j·TTqï |ü<‹Δä m{Ï<º √ ìX¯ÃsTT+∫ Ä $<ÛëqeTTqT ˙e⁄ dü+|òTü {Ï+|üCj Ò T· TeTT.
XÀ¢ˆˆ ‘·<sä √ú|Vü ≤æ ‘·+ yêø£´+ Á|üÁ•‘·+ ùV≤‘·Tdü+Væ≤‘·yTé ˆ
ìX¯eT´ Vü≤qTe÷+ dükÔ Õ´ yêø£´ eTT‘·sÔ ¡ eTÁãM‘Y ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` ns√ú|Vü ≤æ ‘·+ ` yêø£´+ ` Á|üÁ•‘·+ ` ùV≤‘·Tdü+Væ≤‘·yTé `
ìX¯eT´ ` Vü≤qTe÷Hé ` ‘·kÕ´' ` yêø£ýéT ` ñ‘·sÔ y¡ Té ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ns√ú|Vü ≤æ ‘·+ Á|üÁ•‘·+ ùV≤‘·Tdü+Væ≤‘·+ ‘·kÕ´' ‘·‘Y yêø£´+
ìX¯eT´ Vü≤qTe÷Hé ñ‘·sÔ +¡ yêø£ýéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ns√ú|Vü ≤æ ‘·+ R >=|üŒ ns¡eú TT‘√ >∑÷&çq~j·TTqT, Á|üÁ•‘·+ R
$qj·TeTT‘√ >∑÷&çq~j·TTqT, ùV≤‘·Tdü+Væ≤‘·+ R ø±s¡DeTT‘√ >∑÷&çq~j·TTq>∑T,
‘·kÕ´' R ÄyÓTjÓTTø£ÿ, ‘·‘Y yêø£´+ R Ä e#·qeTTqT, ìX¯eT´ R $ì, Vü≤qTe÷Hé
R Vü≤qTeT, ñ‘·sÔ +¡ yêø£´+ R düe÷<ÛëqyÓTqÆ e#·qeTTqT, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Ø‹>∑ d”‘ê<˚$ $TøÏÿ* ns¡eú +‘·eTT>∑qT $qj·T|üPs¡«ø£eTT>∑qT
Hê´j·TyÓTÆq ø±s¡DeTT\‘√qT ‘Ó*|æq e÷≥\qT Vü≤qTeT $ì ÄyÓT≈£î
düe÷<ÛëqeTT>± Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ øÏåÁ|üy˚Twü´‹ ø±≈£î‘ú√‡ Vü≤s¡´ èø£åÁ|üe¬s’ s¡« è‘·' ˆ
j·TùdÔ j·TT~Û $õ‘ê´ØHé XÀø£+ e´|üqsTTwü´‹ ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏÁå |üyTé ` @wü´‹ ` ø±≈£î‘·ú ‡' ` Vü≤s¡´ èø£Áå |ües¬ '’ ` eè‘·', j·T' `
‘˚ ` j·TT~Û ` $õ‘·´ ` nØHé ` XÀø£+ ` e´|üqsTTwü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T' j·TT~Û nØHé $õ‘·´ ‘˚ XÀø£+ e´|üqsTTwü´‹ (dü')
ø±≈£î‘·ú ‡' Vü≤s¡´ èø£Áå |ües¬ '’ eè‘·' øÏÁå |üyTé @wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T' R @ eTVü‰Ms¡T&Ó‘’ ,˚ j·TT~Û R j·TT<äeΔ TTq+<äT, nØHé R
X¯Á‘·Te⁄\qT, $õ‘·´ R »sTT+∫, ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, XÀø£+ R <äT'KeTTqT, e´|üqsTTwü´‹
R ‘=\–+|ü>\∑ &√, (dü')ø±≈£î‘·ú ‡' R (Ä) lsêeTT&ÉT, Vü≤s¡´ èø£Áå |ües¬ '’ R yêqs¡T\
jÓTTø£ÿj·TT, uÛ\Ñ ÷¢øe£ TT\ jÓTTø£ÿj·TT, ÅXw‚ ßü \˜ ‘√, eè‘·' R ≈£L&çqyê&Ó,’ øÏÁå |ü+ R
oÁ|òTü eTT>±, @wü´‹ R sê>∑\&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©¢! j·TT<äΔeTTq+<äT X¯Á‘·Te⁄\ qTø£ÿ&É–+∫ ˙XÀø£eTTqT
‘=\–+#·T≥≈£î>±qT lsêeT#·+Á<äT&ÉT yêqs¡Ms¡T\‘√&ÉqT uÛÑ\÷¢ø£jÓ÷<ÛäT\
‘√&ÉqT>∑÷&ç oÁ|òTü eTT>±H˚ \+ø£≈î£ sêHÓj ’ T· THêï&ÉT düTe÷!
(56) ` wü≥Œ+#êX¯düs¡Z 309
XÀ¢ˆˆ @e e÷XÊ«dü´ yÓ<’ V˚ ≤” + Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ
>∑eTHêj·T eT‹+ ø£è‘ê« yÓ<’ V˚ ≤” eTuÛ´Ñ yê<äjT· ‘Y ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ÄXÊ«dü´ ` yÓ<’ V˚ ≤” + ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' `
>∑eTHêj·T ` eT‹+ ` ø£è‘ê« ` yÓ<’ V˚ ≤” yéT ` nuÛ´Ñ yê<äjT· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé yÓ<’ V˚ ≤” yéT @eyéT ÄXÊ«dü´ >∑eTHêj·T
eT‹+ ø£è‘ê« yÓ<’ V˚ ≤” yéT nuÛ´Ñ yê<äjT· ‘Y.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé R yêj·TTq+<äqT&Óq’ Vü≤qTeT, yÓ<’ V˚ ≤” +
R d”‘ê<˚$ì, @e+ R á Ø‹>±, ÄXÊ«dü´ R z<ë]Ã, >∑eTHêj·T R |üjT· qeTTq¬ø,’
eT‹+ ø£è‘ê« R ìX¯Ãj·TeTT#˚døæ =ì, yÓ<’ V˚ ≤” + R C≤qø£eTà≈£î, nuÛ´Ñ yê<äjT· ‘Y R
ÅyÓTT¬øÿqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj·TTq+<äqT&Óq’ Vü≤qTeT d”‘ê<˚$ ˙Ø‹>± q÷i&ç+∫ ‹s¡T>∑T
Á|üj÷· DeTTq≈£î ìX¯ÃsTT+#·Tø=ì Ç+ø=ø£e÷iT d”‘e· Tà≈£î e+<äqeTT >±$+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ ø£|Xæ Ês¡÷\› kÕ‡«$Tdü+<äsÙ¡ H√‘·T‡ø£' ˆ
Äs¡Ts√Vü≤ –]ÅXw‚ ü̃ eT]wüº eT]eTs¡q› ' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` ø£|Xæ Ês¡÷\› ' ` kÕ«$Tdü+<äsÙ¡ H√‘·T‡ø£' ` Äs¡Ts√Vü≤
` –]ÅXw‚ y˜ü Té ` n]wüyº Té ` n]eTs¡q› ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· n]eTs¡q› ' dü' ø£|Xæ Ês¡÷\› ' kÕ«$Tdü+<äsÙ¡ H√‘·T‡ø£' (düH)é
–]ÅXw‚ yü̃ Té n]wüyº Té Äs¡Ts√Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, n]eTs¡›q' R X¯Á‘·TeTs¡›qT&Ó’q, dü'
ø£|Xæ Ês¡÷\› ' R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, kÕ«$Tdü+<äsÙ¡ H√‘·T‡ø£' (düH)é R Á|üuTÑÛ e⁄qT
#·÷#·T≥≈£î y˚–s¡|&ü TÉ #·Tqïyê&Ó,’ n]wü+º R n]wüeº TqT ù|s¡T>∑\, –]ÅXw‚ +ü̃ R
|üs«¡ ‘·ÅXw‚ eü̃ TTqT, Äs¡Ts√Vü≤ R Äs√Væ≤+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &Óq’ yêqs√‘·eÔ TT&É>T∑ Vü≤qTeT ‘·q Á|üuTÑÛ yÓq’
lsêeTTì dü+<ä]Ù+#·T≥¬ø’ y˚–s¡|ü&ÉT#·T \+ø±rs¡eTTq+<äTqï n]wüºeTHÓ&ÉT
|üs«¡ ‘·eTT Hês√Væ≤+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·T+>∑|<ü àä ø£EcºÕ_ÛØï˝≤_Û s¡«qsêõ_Û' ˆ
k˛‘·ØÔ j·T $Tyê+uÛÀ<Ó'’ X¯è+>±+‘·s$¡ \+__Û' ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·T+>∑|<ü àä ø£EcÕº_'Û ` ˙˝≤_Û' ` eqsêõ_Û' ` k˛‘·ØÔ j·TyéT `
Çe ` n+uÛÀ<Ó'’ ` X¯è+>±+‘·s$¡ \+__Û' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·T+>∑|<ü àä ø£EcÕº_'Û ˙˝≤_Û' eqsêõ_Û' (dü|]ü <ÛëqyéT Çe)
X¯è+>±+‘·s$¡ \+__Û' n+uÛÀ<Ó'’ k˛‘·ØÔ j·TyéT Çe #· (dæ‘ú +· n]wü+º dü' Äs¡Ts√Vü≤).
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·T+>∑|<ü àä ø£EcÕº_'Û R ñqï‘·yTÓ qÆ |ü<àä ø£eèø£eå TT\‘√ ì+&çq{Ïj
º T· T,
˙˝≤_Û' R q\¢Hq’Ó $j·TTq>∑T, eqsêõ_Û' R eq|ü+≈£î\Ô ‘√ (dü|]ü <ÛëqyéT Çe R
ø£≥Tºã≥º\‘√ >∑÷&çq$e˝…qT), X¯è+>±+‘·s¡$\+__Û' R •Ks¡eTT\q&ÉTeT
Áy˚\T#·Tqï, n+uÛÀ<Ó’' R y˚T|òüTeTT\#˚, k˛‘·ÔØj·TyéT Çe #· R ñ‘·ÔØj·TeTT
ø£*Zq~e˝…qT, dæú‘·+ R ñqï{Ïº, (n]wüº+ dü' Äs¡Ts√Vü≤ R n]wüº|üs¡«‘·eTTqT
Vü≤qTeT Äs√Væ≤+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT j·÷s√Væ≤+∫q Ä j·T]wü|º sü «¡ ‘·eTT ì+&É ñqï‘·yTÓ qÆ
q\¢ì |ü<àä ø£eèø£eå TT\T eiTdü\T B] n$ j·÷ ø=+&É <Û]ä +∫q eÅdeÔü TT\e˝…
qT+&ÓqT. •Ks¡eTT\ô|’ y˚T|òTü |ü+≈£î\Ô T Áy˚˝≤&ÉT#·T n$ j·÷ |üs«¡ ‘·eTT <Û]ä +∫q
ñ‘·ØÔ j·TeTTe˝… qT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ uÀ<Û´ä e÷q$Te Á|”‘ê´ ~yêø£sø¡ s¬£ ’ X¯óÙuÛ'’… ˆ
ñìàwü+‘·$T y√<ä÷‘Δ ’Ó s√¢#H· ]’Ó e <Ûë‘·T_Û' ˆˆ 11
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` uÀ<Û´ä e÷q+ ` Çe ` Á|”‘ê´ ` ~yêø£sø¡ s¬£ '’ ` X¯óuÛ'’… , ñìàwü+‘·yTé `
Çe ` ñ<ä÷‘Δ '’Ó ` ˝À#·H'’Ó ` Çe ` <Ûë‘·T_Û' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯óuÛ'’… ~yêø£sø¡ s¬£ '’ Á|”‘ê´ uÀ<Û´ä e÷qyéT Çe, ñ<ä÷‘Δ '’Ó <Ûë‘·T_Û'
˝À#·H'’Ó ñìàwü+‘·yTé Çe #· dæ‘ú y· Té n]wü+º dü' Äs¡Ts√Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯óuÛ'’… R eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ , ~yêø£sø¡ s¬£ '’ R dü÷s¡´øÏsD¡ eTT\#˚,
Á|”‘ê´ R Áù|eT‘√, uÀ<Û´ä e÷qyéT Çe R y˚T\Tø=\T|üã&ÉT#·Tqï<ëìe˝…qT, ñ<ä÷‘Δ '’Ó
R m>∑Ts¡T#·Tqï{Ïº, <Ûë‘·T_Û' R ¬>’]ø±~<Ûë‘·Te⁄\#˚, ˝À#·HÓ’' R H˚Á‘·eTT\‘√,
ñìàwü+‘·yéT Çe #· R ø£qTï\T ‘Ói#·T#·Tqï <ëìe˝…qT, dæú‘·yéT n]wüº+ dü'
Äs¡Ts√Vü≤ R ñqï{Ïº n]wü|º sü «¡ ‘·eTTqT Vü≤qTeT Äs√Væ≤+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä j·T]wü|º sü «¡ ‘·eTTô|’ dü÷s¡T´ì øÏsD¡ eTT\T dü÷{Ï>± |ü&TÉ #·T+&ÓqT.
n$ dü÷s¡T´&ÉT ‘·q #˚‘·T\‘√ ˙ |üs¡«‘·eTTqT y˚T\Tø=\T|ü⁄#·Tqï≥Tº>±
>±qe#·TÃ#·T+&ÓqT. n|ü&Ü |üs«¡ ‘·eTT MT~ s¡+>∑Ts¡+>∑T\ >¬ ]’ ø±~ <Ûë‘·Te⁄\
(56) ` wü≥Œ+#êX¯düs¡Z 311
•\\T $T\$T\ yÓTij·TT#·T+&É>± Hê |üs«¡ ‘·yT˚ ø£qTï\T$|æŒ #·÷#·T#·Tqï≥T¢+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘√j·TÚ|òTü ìdü«HÓ’ s¡à+Å<'’Ó ÁbÕBÛ‘$· Te düs«¡ ‘·' ˆ
Á|ü^‘·$Te $düŒôwÌº sêïHêÁ|üÁdüeDdü«HÓ'’ ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘√j·TÚ|òTü ìdü«HÓ'’ ` eT+Å<'’Ó ` ÁbÕBÛ‘y· Té ` Çe ` düs«¡ ‘·' `
Á|ü^‘·yTé ` Çe ` $düŒôw'Ìº ` HêHêÁ|üÁdüeDdü«HÓ'’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düs«¡ ‘·' eT+Á<Ó'Ì ‘√j·TÚ|òTü ìdü«HÓ'’ ÁbÕBÛ‘y· Té Çe, $düŒôw'Ìº
HêHêÁ|üÁdüeDdü«HÓ'’ Á|ü^‘·+ Çe #· (dæ‘ú +· n]wü+º dü' Äs¡Ts√Vü≤).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düs¡«‘·' R n+‘·≥qT, eT+Å<Ó’' R eT<ÛäéTdü«s¡eTT>∑\,
‘√j·TÚ|òüTìdü«HÓ’' R »\Á|üyêVü≤eTTjÓTTø£ÿ <Ûä«qT\#˚, ÁbÕBÛ‘·yéT Çe R
y˚<ë<Ûä´j·TqeTT #˚j·TT#·Tqï~e˝…qT, $düŒôwºÌ' R $TøÏÿ* düŒwüºyÓTÆq,
HêHêÁ|üÁdüeDdü«HÓ’' R ãVüQ$<ÛäeTT˝…’q ôd\j˚Tfi¯fl<Ûä«qT\#˚, (Á|ü^‘·yéT Çe R
#·øÿ£ >± >±qeTT #˚jT· T#·Tqï~ e˝…qT) (dæ‘ú +· R ñqï{Ïº n]wü|º sü «¡ ‘·eTTqT) dü' R
Vü≤qTeT, Äs¡Ts√Vü≤ R Äs√Væ≤+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä |üs¡«‘·eTTô|’ q+‘·≥qT eT+Á<ädü«s¡eTT‘√ ∫qï @iT\T
Á|üeVæ≤+#·T#·T+&ÓqT. Ä eT+Á<ä<«äÛ ì y˚<ë<Û´ä j·TqeTT #˚jT· T#·Tqï yê] dü«s¡eTTqT
uÀ*j· T T+&Ó q T. ô|≈£ î ÿ#√≥¢ MT~qT+&ç ‘ês¡ d ü « s¡ e TT‘√ ôd\j˚ T fi¯ ó fl
Á|üeVæ≤+#·T#·T+&ÓqT. Ä dü«s¡eTT >=+‘Ó‹Ô bÕ&ÉT#·Tqïyê] ø£+sƒ¡dü«s¡eTTe˝…
$qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ <˚e<ës¡T_Û s¡‘T· ´#ÓÃÌ s¡÷s¡«Δ u≤VüQ$Te dæ‘ú y· Té ˆ
Á|übÕ‘·»\ìs√Èôw'’ ÁbÕø£èwü$º Te düs«¡ ‘·' ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <˚e<ës¡T_Û' ` n‘·T´#ÓÃ'Ì ` }s¡«Δ u≤VüQyéT ` Çe ` dæ‘ú y· Té ,
Á|übÕ‘·»\ìs√Èôw'’ ` ÁbÕø£èwüyº Té Çe #· (dæ‘ú +· n]wü+º dü' Äs¡Ts√Vü≤) ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n‘·T´#ÓÃ'Ì <˚e<ës¡T_Û' }s¡«Δ u≤VüQyéT Çe, Á|übÕ‘·»\ìsÈ√ôw'’
düs«¡ ‘·' ÁbÕø£èwüyº Té Çe #· (dæ‘ú y· Té n]wü+º dü' Äs¡Ts√Vü≤).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n‘·T´#ÓÃ'Ì R $TøÏÿ* j·TTqï‘·yTÓ qÆ {Ï,º <˚e<ës¡T_Û' R <˚e<ës¡T
eèø£eå TT\#˚, }s¡«Δ u≤VüQyéT Çe R m‘ÓqÌÔ #˚‘T· \T >∑\~>∑qT, Á|übÕ‘·»\ìsÈ√ôw'’
R »\Á|übÕ‘·eTT\ X¯ã›eTT\#˚, düs¡«‘·' R m\¢jÓT&É\qT, ÁbÕø£èwüºyéT Çe R
ÄÁø√•+#·T#·Tqï~e˝…qT, dæ‘ú +· R ñqï{Ïº (n]wü+º R n]wü|º sü «¡ ‘·eTTqT), dü' R
Ä Vü≤qTeT, Äs¡Ts√Vü≤ R Äs√Væ≤+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n]wüº|üs¡«‘·eTTô|’ $TøÏÿ* j·TTqï‘·yÓTÆq <˚e<ës¡T eèø£åeTT\T
>±qe#·TÃ#·T+&ÓqT. n$ j·÷ –] #˚‘T· \T MT~øÏ m‹ÔjT· T+#ÓHê j·Tqï≥T¢qï$.
Ä |üs¡«‘·eTTô|’qTqï »\Á|üyêVü≤eTT\qT+&ç ô|<ä›<Ûä«ì $qe#·TÃ#·T+&É>± q~
ÄÁø√•+#·T#·Tqï≥T¢+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ y˚|eü ÷q$Te XÊýÓT'Æ ø£+|üe÷HÓ’ X¯Ùs¡<«ä HÓ'’ ˆ
y˚DT_Û sêàs¡T‘√<ä÷‘Δ '’Ó ≈£L»+‘·$Te ø°#ø¬· '’ ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` y˚|eü ÷qyéT ` Çe ` XÊýÓT'Æ ` ø£+|üe÷HÓ'’ ` X¯s<¡ «ä HÓ'’ `
y˚DT_Û' ` e÷s¡T‘√<ä÷‘Δ '’Ó ` ≈£L»+‘·yTé ` Çe ` ø°#ø¬· '’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£+|üe÷HÓ'’ XÊýÓT'Æ X¯s<¡ «ä HÓ'’ y˚|eü ÷qyéT Çe, e÷s¡T‘√<ä÷‘Δ '’Ó
y˚DT_Û' ≈£L»+‘·yTé Çe (dæ‘ú y· Té n]wü+º dü' Äs¡Ts√Vü≤).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£+|üe÷HÓ'’ R ø£+|æ+#·T#·Tqï{Ï,º XÊýÓT'Æ R q\¢Hq’Ó , X¯s<¡ «ä HÓ'’
R X¯s‘¡ êÿ\eèø£eå TT\#˚, y˚|eü ÷qyéT Çe R eDT≈£î#·Tqï~e˝…qT, e÷s¡T‘√<ä÷‘Δ '’Ó
R yêj·TTe⁄#˚ ø£<\ä Ãã&çq, ø°#ø¬· '’ y˚DT_Û' R u§+>∑TyÓ<Tä fi¯fl‘√, ≈£L»+‘·yTé Çe
#· R ≈£Lj·TT#·Tqï~e˝…qT, dæ‘ú y· Té R ñqï{Ï,º n]wü+º R n]wü|º sü «¡ ‘·eTTqT, dü' R
‹\ø£eTT :` X¯s<¡ «ä HÓ'’ ` @&Ü≈£î\ ns¡{#Ï ≥Ó TºeTTqï>∑T X¯s‘¡ êÿ\eTTq @|ü⁄>∑qT+&ÉT
eèø£åeTT\T.
sê. •s√eTDÏ :` X¯s¡<äÈHÓ’' ` X¯s¡‘êÿ\eTTq+<ä* y˚T|òüTeTT\ e+{Ï @&Ü≈£î\
ns¡{Ï#Ó≥TºeTTqï>∑Tyêì#˚.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø£+|æ+#·T#·Tqï j˚T&Ü≈£î\ ns¡{#Ï ≥Ó TºeTTqï>∑T X¯s‘¡ êÿ\ eèø£eå TT\‘√
eDT≈£î#·Tqï~e˝…qT, >±*øÏ <Ûä«ì#˚j·TT u§+>∑T yÓ<äTfi¯fl#˚ |ü≈£åî\ ≈£L‘·\‘√
≈£L&çjT· Tqï~ e˝…qT Ä j·T]wü|º sü «¡ ‘·eTT >±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ìX¯Ù«dü+‘·$T yêeTsê¸ <√Ès¬ ’ sêo$c˛‘·yÔ TÓ 'Æ ˆ
˙Vü‰s¡øè£ ‘·>+∑ ;Ûs¬ ’ sêΔ´j·T+‘·$Te >∑V≤ü «¬s'’ ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìX¯Ù«dü+‘·yTé ` Çe ` neTsê¸‘Y ` |òTü À¬s'’ ` Äo$c˛‘·yÔ TÓ 'Æ `
(56) ` wü≥Œ+#êX¯düs¡Z 313
˙Vü‰s¡øè£ ‘·>+∑ ;Ûs¬ '’ ` <Ûë´j·T+‘·yTé ` Çe ` >∑V≤ü «¬s'’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |òüTÀ¬s’' Äo$c˛‘·ÔyÓTÆ' neTsê¸‘Y ìX¯Ù«dü+‘·yéT Çe,
˙Vü‰s¡øè£ ‘·>+∑ ;Ûs¬ '’ >∑V≤ü «¬s'’ <Ûë´j·T+‘·yTé Çe #· dæ‘ú y· Té n]wü+º dü' Äs¡Ts√Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |òTü À¬s'’ R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ {Ï,º Äo$c˛‘·yÔ TÓ 'Æ R eTVü‰düsŒ¡ eTT\#˚,
neTsê¸‘Y R Áø√<ÛäeTTe\q, ìX¯Ù«dü+‘·yéT Çe R ì≥÷ºs¡TŒ\T $&ÉT#·T#·Tqï
yêìe˝…qT, ˙Vü‰s¡øè£ ‘·>+∑ ;Ûs¬ '’ R eT+#·T#˚ ø£*–q >±+;Ûs´¡ eTT>∑\, >∑V≤ü «¬s'’ R
>∑TVü≤\‘√, <Ûë´j·T+‘·yTé Çe #· R <Ûë´qeTT #˚jT· T#·Tqïyêì e˝…qT, dæ‘ú +· R
ñqï{Ï,º n]wü+º R n]wüº |üs«¡ ‘·eTTqT, dü' R Ä Vü≤qTeT, Äs¡Ts√Vü≤ R Äs√Væ≤+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä |üs¡«‘·eTT q+<ä* ;Ûø£s¡yÓTÆq eTVü‰ düs¡ŒeTT\T ãTdü\T
ø=≥Tº#T· +&É>± Ä j·TÁ~ Áø√<Ûeä TT‘√ ì≥÷ºsT¡ Œ\T $&ÉT#·T#·Tqï≥T¢+&ÓqT. n+<ä*
>∑TVü≤\T eT+#·T#˚ >∑|Œü ã&ç j·TT+&É>± Hê –]sêE >∑+;Ûse¡ TT>± <Ûë´qdæ‹ú ˝À
ì+Á~j·TeTT\qT ìs√~Û+∫ ≈£Ls¡TÃ+&çjT· Tqï≥T¢+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ y˚T|òüTbÕ<äìuÛ…’' bÕ<Ó’' Á|üÁø±+‘·$Te düs¡«‘·' ˆ
»è+uÛeÑ ÷D$T yêø±X‚ •K¬s’ s¡ÁuÛeÑ ÷*_Û' ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` y˚T|òTü bÕ<äìuÛ'’… ` bÕ<Ó'’ ` Á|üÁø±+‘·yTé ` Çe ` düs«¡ ‘·' `
»è+uÛeÑ ÷DyéT ` Çe ` Äø±X‚ ` •K¬s'’ ` nÁuÛeÑ ÷*_Û' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` y˚T|òüTbÕ<äìuÛ…’' bÕ<Ó’' düs¡«‘·' Á|üÁø±+‘·yéT Çe, Äø±X‚
nÁuÛeÑ ÷*_Û' •K¬s'’ »è+uÛeÑ ÷DyéT Çe #· (dæ‘ú y· Té n]wüyº Té Äs¡Ts√Vü≤).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` y˚T|òTü bÕ<äìuÛ'’… R y˚T|òTü eTT\bÕ<äeTT\‘√ düe÷qeTT>∑qTqï{Ï,º
bÕ<Ó'’ R |üs«¡ ‘·eTT ÁøÏ+<äqTqï ã+&É\#˚, düs«¡ ‘·' R n+‘·≥qT, Á|üÁø±+‘·yTé Çe
R q&É∫b˛e⁄#·Tqï~ e˝…qT, Äø±X‚ R Äø±X¯eTTq+<ä*, nÁuÛÑe÷*_Û' R
y˚T|òüT|ü+≈£îÔ\‘√ ≈£L&çj·TTqï, •K¬s’' R •Ks¡eTT\#˚, »è+uÛÑe÷DyéT Çe R
Äe⁄*+#·T#·Tqï~e˝…qT, dæ‘ú +· R ñqï{Ï,º n]wüyº Té R n]wü|º sü «¡ ‘·eTTqT, dü' R
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä |üs«¡ ‘·eTT #·T≥TºqTqï ÁbÕ+‘·|sü «¡ ‘·eTT\T y˚T|òTü eTT\jÓTTø£ÿ
bÕ<äeTT\e˝… qT+&ÉT≥#˚ Ä bÕ<äeTT‘√ |üs«¡ ‘·yT˚ q&É∫ b˛e⁄#·Tqï≥T¢+&ÓqT.
•Ks¡eTT\ø£&É ‘Ó\¢ì y˚T|òüTeTT\T ì\∫j·TT+&É>± Ä |üs¡«‘·eTT H√s¡T‘Ós¡∫
Äe*+#·T#·Tqï≥T¢ >±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ≈£Lf…XÆ Ã¯ ãVüQ<Ûë ø°s¬ 'Ìí XÀ_Û‘+· ãVüQø£+<äs¬ '’ ˆ
kÕ\‘ê˝≤X¯«ø£s¬ XÌí Ã¯ e+XËX’ Ã¯ ãVüQ_Û s¡« è‘·yTé ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ≈£Lf…'Æ ` #· ` ãVüQ<Ûë ` ø°s¬ 'Ìí ` XÀ_Û‘+· ` ãVüQø£+<äs¬ '’ ,
kÕ\‘ê˝≤X¯«ø£s¬ 'Ìí ` #· ` e+XË'’ ` #· ` ãVüQ_Û' ` eè‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ãVüQ<Ûë ø°s¬ 'Ìí ãVüQø£+<äs¬ '’ ≈£Lf…'Æ #· XÀ_Û‘+· , kÕ\‘ê˝≤X¯«ø£s¬ 'Ìí
ãVüQ_Û' e+XË'’ #· eè‘·yTé ` (n]wü+º dü' Äs¡Ts√Vü≤).
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ãVüQ<Ûë R ãVüQ$<Ûeä TT\T>∑, ø°s¬ 'Ìí R #Ó~]b˛sTTq{Ï,º ãVüQø£+<äs¬ '’
R |ü\T>∑TVü≤\T ø£*–q{Ïº, ≈£Lf…Æ' #· R •Ks¡eTT\‘√, XÀ_Û‘·+ R
Á|üø±•+#·T#·Tqï~j·TTqT, kÕ\‘ê˝≤X¯«ø£s¬ 'Ìí #· R eT~›#≥Ó ‘¢ √&ÉqT, ‘ê&ç#≥Ó ‘¢ √&ÉqT,
>∑Ti¿|ü⁄#Ó$ #Ó≥¢‘√&ÉqT, eè‘·+ R #·T≥Tºø=qã&çj·TTqï, (n]wüº+ R n]wüº
|üs«¡ ‘·eTTqT, dü' R Ä Vü≤qTeT, Äs¡Ts√Vü≤ R Äs√Væ≤+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä j·T]wü|º sü «¡ ‘·eTTì+&É nìïyÓ|’ ⁄ü \ mH√ï •Ks¡eTT\T+&ÓqT. Ä
•Ks¡eTT\T ô|≈£îÿ>∑TVü≤\‘√ Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT. eTiÏjT· T Hê |üs«¡ ‘·eTT #·T≥TºqT
eT~›, ‘ê&ç, >∑Ti¿|ü⁄#Ó$ eTTqï>∑T eèø£åeTT\TqT, mìïjÓ÷ yÓ<äTs¡T bı<ä\TqT
yÓ\j·TT#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ \‘ê$‘êHÓ’ ]«‘·‘'’Ó |ü⁄wüŒe~“¤ s¡\+ø£è‘·yTé ˆ
HêHêeTè>∑>D∑ ≤ø°s+í¡ <Ûë‘·Tìwü´+<äu÷ÑÛ wæ‘y· Té ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` \‘ê$‘êHÓ’' ` $‘·‘Ó’' ` |ü⁄wüŒe~“¤' ` n\+ø£è‘·yéT,
HêHêeTè>∑>D ∑ ≤ø°s+í¡ ` <Ûë‘·Tìwü´+<äu÷ÑÛ wæ‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` |ü⁄wüŒe~“¤' $‘·‘'’Ó \‘ê$‘êHÓ'’ n\+ø£è‘·+ HêHêeTè>∑>D∑ ≤ø°s+í¡
<Ûë‘·Tìwü´+<äu÷ÑÛ wæ‘+· (n]wü+º dü' Äs¡Ts√Vü≤).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄wüŒe~“¤' R |ü⁄wüŒeTT\‘√ ì+&çq{Ïº$j·TTqT, $‘·‘Ó’' R
$dü]Ô +∫j·TTqï{Ï$º j·TTq>∑T, \‘ê$‘êHÓ'’ R \‘·\ düeT÷Vü≤eTT\‘√, n\+ø£è‘·+
R n\+ø£]+|üã&çj·TTqï~j·TTqT, HêHêeTè>∑>∑D≤ø°s¡í+ R ãVüQ$<ÛäeTT\>∑T
»+‘·Te⁄\ düeT÷Vü≤eTT‘√ ì+&çj·TTqï~j·TTqT, <Ûë‘·Tìwü´+<äuÛÑ÷wæ‘·+ R
<Ûë‘·TÁ<äeeTT\ ÁkÕeeTT\‘√ q\+ø£]+|üã&çj·TTqï~j·TTqTq>∑T, n]wüº+ R
n]wü|º sü «¡ ‘·eTTqT, dü' R Ä Vü≤qTeT, Äs¡Ts√Vü≤ R Äs√Væ≤+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä j·T]wü|º sü «¡ ‘·eTT |ü⁄wüŒeTT\‘√ ø£\ø£\˝≤&ÉT#·T <ä÷s¡eTT>∑ ø=q\T
(56) ` wü≥Œ+#êX¯düs¡Z 315
kÕ–q |üP\r>∑\‘√ H=|ü#·T+&ÓqT. ãVüQ$<ÛäeTT\>∑T eTè>∑düeT÷Vü≤eTT\T
eTT#·Ã≥>∑ n+<äT dü+#·]+#·T#·T+&ÓqT. n≥q≥ $$<Ûeä s¡eí TT\ <Ûë‘·TÁ<äeeTT\T
n+<äeTT>± Ádü$+#·T#·T >±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ãVüQÁ|üÁdüeD√ù|‘·+ •˝≤dü+#·jT· dü+ø£≥yéT ˆ
eTVü≤]¸ j·Tø£å >∑+<Ûsä «¡ øÏqïs√s¡>ù∑ d$‘·yTé ˆˆ 19
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` ãVüQÁ|üÁ|üeD√ù|‘·+ ` •˝≤dü+#·jT· dü+ø£≥yéT, eTVü≤]¸jT· ø£>å +∑ <Ûsä «¡
øÏqïs√s¡>ù∑ d$‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ãVüQÁ|üÁdüeD√ù|‘·+, •˝≤dü+#·j·Tdü+ø£≥yéT,
eTVü≤]¸jT· ø£>å +∑ <Ûsä «¡ øÏqïs√s¡>∑ ùd$‘·yTé n]wü+º dü' Äs¡Ts√Vü≤.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ãVüQÁ|üÁdüeD√ù|‘·+ R nH˚øe£ TT˝…q’ ôd\j˚Tfi¯fl‘√ ≈£L&çq~j·TTqT,
•˝≤dü+#·j·Tdü+ø£≥+ R i≤fi¯¢>∑T≥º\‘√ ÁøÏøÏÿ]dæj·TTqï~j·TTqT,
eTVü≤]¸j·Tø£å>∑+<Ûäs¡«øÏqïs√s¡>∑ùd$‘·+ R eTVü‰ãTTwüß\#˚‘·qT, j·T≈£åî\#˚‘·qT,
>∑+<Ûsä T¡ «\#˚‘q· T, øÏqïs¡T\#˚‘q· T, Hê>∑T\#˚‘q· T, ùd$+|üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT n>∑T,
(n]wü+º R n]wü|º sü «¡ ‘·eTTqT, dü' R Ä Vü≤qTeT, Äs¡Ts√Vü≤ R Äs√Væ≤+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä j·T]wü|º sü «¡ ‘·eTTô|’ mH√ï ôd\j˚Tfi¯ó¢ düT+<äse¡ TT>∑ Á|üeVæ≤+#·T
#·T+&ÓqT. n&ÉT>∑&TÉ >∑Tq $$<Ûëø±s¡eTT\˝À qTqï •\\ düeT÷Vü≤eTT\T eTT#·Ã≥
>=\TŒ#·T+&ÓqT. n#·Ã≥ eTVü≤s¡T¸\T, j·T≈£îå \T, >∑+<Ûsä T¡ «\T, øÏqïs¡T\T, Hê>∑T\T
eTTqï>∑Tyês¡T <ëì HêÁX¯sTT+∫ edæ+#·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ \‘êbÕ<ä|dü +ü u≤<Û+ä dæ+Vü‰<ÛTä ´wæ‘ø· +£ <äsy¡ Té ˆ
yê´Á|òTü dü+|òTü düe÷ø°s+í¡ kÕ«<äTeT÷\|ò˝ü À<äøy£ Té ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` \‘êbÕ<ä|üdü+u≤<Ûä+ ` dæ+Vü‰<ÛäT´wæ‘·ø£+<äs¡yéT, yê´Á|òüTdü+|òüT
düe÷ø°s+í¡ kÕ«<äTeT÷\|ò˝ü À<äøy£ Té ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \‘êbÕ<ä|dü +ü u≤<Û+ä R eèø£eå TT\jÓTTø£ÿj·TT, \‘·\jÓTTø£ÿj·TT,
>∑TãTs¡T\T>∑\~j·TTqT, dæ+Vü‰<ÛTä ´wæ‘ø· +£ <äs+¡ R dæ+Vü≤eTT\#˚ edæ+|üã&ÉT#·Tqï
>∑TVü≤\T >∑\~j·TTqT, yê´Á|òüTdü+|òüTdüe÷ø°s¡í+ R ô|<ä›|ü⁄\T\eT+<ä\‘√
ì+&çj·TTqï~j·TTqT, kÕ«<äTeT÷\|òü˝À<äø£+ R s¡T∫ø£s¡yÓTÆq eT÷\eTT\TqT,
|ò\ü eTT\TqT, »\eTT\TqT >∑\~j·TTq>∑T, (n]wü+º R n]wü|º sü «¡ ‘·eTTqT, dü' R
Ä Vü≤qTeT, Äs¡Ts√Vü≤ R Äs√Væ≤+#ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTiÏj·TT Hê |üs¡«‘·eTTô|’ $$<ÛäeTT˝…’q \‘·\TqT eèø£åeTT\T
ÁøÏøÿÏ ]dæjT· T+&ÓqT. n+<ä* >∑TVü≤\˝À dæ+Vü≤eTT\T düTKeTT>± edæ+#·T#·T+&ÓqT.
ô|<ä|› ⁄ü \T\ eT+<ä\T n≥q≥ |üsT¡ $&ÉT#·T+&ÓqT. n#·{Ï ø£+<äeT÷\eTT\T, |ü+&ÉT,¢
˙s¡T $TøÏÿ* eT<ÛTä s¡eTT>∑ qT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘· e÷s¡Ts√Vü≤ Vü≤qTe÷Hé |üs«¡ ‘·+ |üe¢ >√‘·eÔ T' ˆ
sêeT<äsÙ¡ qoÁù|Tò D Á|üV≤ü sπ ¸ D≤_Û#√~‘·' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·yTé ` Äs¡Ts√Vü≤ ` Vü≤qTe÷Hé ` |üs«¡ ‘·+ ` |üe¢ >√‘·eÔ T',
sêeT<äsÙ¡ qoÁù|Tò D ` Á|üV≤ü sπ ¸D ` n_Û#√~‘·' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` |üe¢ >√‘·eÔ T' Vü≤qTe÷Hé sêeT<äsÙ¡ qoÁù|Tò D Á|üV≤ü sπ ¸D n_Û#√~‘·'
(düH)é ‘·+ |üs«¡ ‘·yTé Äs¡Ts√Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü¢e>√‘·ÔeT' R yêqs¡ÅX‚wüß˜&Ó’q, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT,
sêeT<äsÙ¡ qoÁù|Tò D R lsêeTTìjÓTTø£ÿ <äsÙ¡ qeTT q+<ä* y˚–s¡bÕ≥T‘√ ≈£L&çq,
Á|üV≤ü sπ ¸D R n~Ûød£ +ü ‘√wüeTT‘√, n_Û#√~‘·' R $TøÏÿ* Áù|sπ |æ+|üã&çqyê&Ó,’ ‘·+
|üs«¡ ‘·+ R Ä j·T]wü|º sü «¡ ‘·eTTqT, Äs¡Ts√Vü≤ R Äs√Væ≤+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs√‘·eÔ TT&Óq’ Vü≤qTeT lsêeTTì <ä]Ù+|üe˝…qqT y˚–s¡bÕ≥T‘√
≈£L&çq eTVü‰q+<äeTT‘√ Ä j·T]wü|º sü «¡ ‘·eTTqT ˇø£ÿ n+>∑‘√ m–] Äs√Væ≤+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚q bÕ<ä‘˝· ≤Áø±+‘ê s¡yT˚ ´wüß –]kÕqTwüß ˆ
dü|Tüò ÀcÕ dü‡eTos¡´+‘· •˝≤ X¯SÃØíøè£ ‘ê dü‘Ô '· ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚q ` bÕ<ä‘˝· ≤Áø±+‘ê' ` s¡yT˚ ´wüß ` –]kÕqTwüß, dü|Tüò ÀcÕ' `
düeTos¡´+‘· ` •˝≤' ` #·÷Øíøè£ ‘ê' ` ‘·‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡yT˚ ´wüß –]kÕqTwüß ‘˚q bÕ<ä‘˝· ≤Áø±+‘ê' •˝≤' dü|Tüò ÀcÕ'
düeTos¡´+‘·' ‘·‘'· #·÷Øíøè£ ‘ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡y˚T´wüß R düT+<äs¡eTT˝…’q{Ïº, –]kÕqTwüß R
ø=+&É#·]j·T\j·T+<äT, ‘˚q R Ä Vü≤qTeT#˚, bÕ<ä‘·˝≤Áø±+‘ê' R n]ø±fi¯¢#˚
Á‘=ø£ÿã&çq{Ï,º •˝≤' R •\\T, dü|Tüò ÀcÕ' R <Û«ä ì‘√ ≈£L&çqyÓ,’ düeTos¡´+‘· R
eTTø£ÿ\T eTTø£ÿ˝…q’ $, ‘·‘'· R |æeTà≥, #·÷Øíøè£ ‘ê' R #·÷s¡yí TÓ bÆ ˛sTTq$.
(56) ` wü≥Œ+#êX¯düs¡Z 317
‘ê‘·Œs¡éTT :` düT+<äsy¡ TÓ qÆ Ä ø=+&ÉjT· +<ä* #·ij
Ï T· \ô|’ Vü≤qTeT j·TTiTø£>H∑ ˚
n#·Ã{Ï •\\T ô|<ä<› «äÛ ì‘√ q*– qT>∑TqZ T>∑sZ TTb˛sTTq$.
XÀ¢ˆˆ dü ‘· e÷s¡TVü≤´ XË˝’ +Ò Á<ä+ eés¡‘Δ · eTVü‰ø£|'æ ˆ
<äøDåÏ ≤ <äT‘·sÔ +¡ bÕs¡+ ÁbÕs¡j
ú T· Hé \eD≤+uÛdÑ 'ü ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·yTé ` Äs¡TVü≤´ ` XË˝’ +Ò Á<ä+ ` eés¡‘Δ · ` eTVü‰ø£|'æ ,
<äøDåÏ ≤‘Y ` ñ‘·sÔ +¡ ` bÕs¡+ ` ÁbÕs¡j ú T· Hé ` \eD≤+uÛdÑ 'ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` \eD≤+uÛdÑ 'ü <äøDåÏ ≤‘Y ñ‘·sÔ +¡ bÕs¡+ ÁbÕs¡j ú T· Hé dü' eTVü‰ø£|'æ
‘·+ XË˝’ +Ò Á<äyTé Äs¡TVü≤´ eés¡‘Δ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \eD≤+uÛÑdü' R \eDdüeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ, <äøÏåD≤‘Y R
<äøDåÏ eTTqT+&ç, ñ‘·sÔ +¡ bÕs¡+ R ñ‘·sÔ r¡ s¡eTTqT, ÁbÕs¡j ú T· Hé R n_Û\wæ+#·T#·T,
dü' eTVü‰ø£|'æ R Ä yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, ‘·+ XË˝’ +Ò Á<ä+ R Ä eTVü‰|üs«¡ ‘·eTTqT,
Äs¡TVü≤´ R Äs√Væ≤+∫, eés¡‘Δ · R eè~Δbı+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT \+ø£jT· +<ä* j·÷ düeTTÁ<ä<øä DåÏ rs¡eTTq≈£î #˚] ‘·qyês¡Tqï
Äe* ñ‘·sÔ |¡ ⁄ü rs¡eTTq≈£î #˚sT¡ ≥¬ø’ Ä j·T]wü|º sü «¡ ‘·eTT Hês√Væ≤+∫ ‘·q >∑eTqeTTq
ø£qT≈£L\eTT>± ‘·q X¯Øs¡eTTqT $TøÏÿ*>± ô|+#·Tø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ n~ÛsT¡ Vü≤´ ‘·‘√ Ms¡' |üs«¡ ‘·+ |üeHê‘·à»' ˆ
<ä<sä Ù¡ kÕ>∑s+¡ ;ÛeT+ MTH√s¡>ì∑ ùw$‘·yTé ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n~ÛsT¡ Vü≤´ ` ‘·‘'· ` Ms¡' ` |üs«¡ ‘·+ ` |üeHê‘·à»', <ä<sä Ù¡ `
kÕ>∑s+¡ ` ;ÛeT+ ` MTH√s¡>ì∑ ùw$‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Ms¡' |üeHê‘·à»' |üs«¡ ‘·yTé n~ÛsT¡ Vü≤´ MTH√s¡>ì∑ ùw$‘·+
;ÛeT+ kÕ>∑s+¡ <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, Ms¡' R Ms¡T&Ó’q, |üeHê‘·à»' R
yêj·TTq+<äqT&ÉT, |üs¡«‘·+ R n]wüº|üs¡«‘·eTTqT, n~Ûs¡TVü≤´ R Äs√Væ≤+∫,
MTH√s¡>∑ìùw$‘·+ R eT‘·‡éTT\‘√&ÉqT, Hê>∑eTT\‘√&ÉqT ì+&çq, ;ÛeT+ R
uÛj
Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ , kÕ>∑s+¡ R düeTTÁ<äeTTqT, <ä<sä Ù¡ R #·÷#ÓqT—
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ms¡T&ÉsTTq yêj·TTq+<äqT&ÉT Ä j·T]wü|º sü «¡ ‘·eTT Hês√Væ≤+∫
eTVü‰MTqeTT\‘√&ÉqT düsŒ¡ eTT\‘√&ÉqT uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ j
Æ T· Tqï kÕ>∑se¡ TTqT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü e÷s¡T‘· Çyêø±X¯+ e÷s¡T‘· kÕ´‘·àdü+uÛeÑ ' ˆ
Á|üù|<˚ Vü≤]XÊs¡÷˝› À <äøDåÏ ≤ <äT‘·sÔ ê+ ~X¯yTé ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` e÷s¡T‘·' ` Çe ` Äø±X¯+ ` e÷s¡T‘·d´ü ` Ä‘·àdü+uÛeÑ '
` Á|üù|<˚ ` Vü≤]XÊs¡÷\› ' ` <äøD åÏ ≤‘Y ` ñ‘·sÔ ê+ ` ~X¯yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]XÊs¡÷\› ' e÷s¡T‘·d´ü Ä‘·àdü+uÛeÑ ' dü' e÷s¡T‘·' Äø±X¯+
Çe <äøD åÏ ≤‘Y ñ‘·sÔ ê+ ~X¯+ Á|üù|<˚ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]XÊs¡÷\› ' R yêqs¡ ÅXw‚ ßü &˜ TÉ qT, e÷s¡T‘·d´ü R yêj·TTe⁄q≈£î,
Ä‘·àdü+uÛeÑ ' R |ü⁄Á‘·T&ÉTq>∑T, dü' R Ä Vü≤qTeT, e÷s¡T‘·' R yêj·TTe⁄, Äø±X¯yTé
Çe R Äø±X¯eTTe˝…, <äøDåÏ ≤‘Y R <äøDåÏ ~≈£îÿqT+&ç, ñ‘·sÔ ê+ ~X¯+ R ñ‘·sÔ ~¡ ≈£îÿqT,
Á|üù|<˚ R bı+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj·TTq+<äqT&Óq’ j·÷ Vü≤qTeT n|ü&ÉT yêj·TTe⁄ kÕ<Ûës¡DeTT>±
Äø±X¯eTTq+<äT <äøD åÏ ~≈£îÿqT+&ç ñ‘·sÔ ~¡ X¯≈î£ |üjT· qeTT kÕ–+#·Tq≥T¢>±H˚ ‘ê
Hê <äøD åÏ rs¡|sü «¡ ‘·eTTqT+&ç ñ‘·sÔ r¡ s¡eTTq≈£î yÓ&˝É q… T.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·<ë |”&‘ç ù· dqÔ ø£|Hæ ê |üs«¡ ‘√‘·eÔ T' ˆ
s¡sêdü düV≤ü ‘Ó’ s¡÷“¤‘'’Ó Á|ü$X¯Hé edüT<Ûë‘·\yéT ˆ
ø£+|üe÷HÓ’ X¯Ã •K¬s'’ |ü‘~· “¤ s¡|æ #· Á<äTyÓT'Æ ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·<ë ` |”&‘ç '· ` ‘˚q ` ø£|Hæ ê ` |üs«¡ ‘√‘·eÔ T', s¡sêdü `
düV≤ü ` ‘Ó'’ ` uÛ÷Ñ ‘Ó'’ ` Á|ü$X¯Hé ` edüT<Ûë‘·\yéT, ø£+|üe÷HÓ'’ ` #· ` •K¬s'’ `
|ü‘~· “¤' ` n|æ ` #· ` Á<äTyÓT'Æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë ‘˚q ø£|Hæ ê |”&‘ç '· |üs«¡ ‘√‘·eÔ T' ø£+|üe÷HÓ'’ •K¬s'’ #·,
|ü‘~· “¤' Á<äTyÓT'Æ n|æ, edüT<Ûë‘·\yéT Á|ü$X¯H,é ‘Ó'’ uÛ÷Ñ ‘Ó'’ düV≤ü s¡sêdü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, ‘˚q ø£|æHê R Ä Vü≤qTeT#˚, |”&ç‘·' R
|”&+ç |üã&çq{Ï,º ø£+|üe÷HÓ'’ R ø£+|æ+#·T#·Tqï{Ï,º •K¬s'’ #· R •Ks¡eTT\‘√&ÉqT,
|ü‘~· “¤' R |ü&bç ˛e⁄#·Tqï{Ï,º Á<äTyÓT'Æ #· R eèø£eå TT\‘√&ÉqT, dü' |üs«¡ ‘√‘·eÔ T' R Ä
|üs«¡ ‘·ÁX‚weü̃ TT, edüT<Ûë‘·\+ R uÛ÷Ñ ‘·\eTTqT, Á|ü$X¯Hé R Á|üy•˚ +#·T#·T, ‘Ó'’ uÛ÷Ñ ‘Ó'’
düV≤ü R Ä uÛ÷Ñ ‘·eTT\‘√>∑÷&É, s¡sêdü R ÄÁø√•+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT m>∑Ts¡T≥≈£î n<äTeT>∑H˚ Ä eTVü‰|üs¡«‘·eTT
ø£+|æ+#·T#·Tqï •Ks¡eTT\‘√&ÉqT, ≈£L*b˛e⁄#·Tqï #Ó≥¢‘√&ÉqT uÛÑ÷$T˝ÀìøÏ
(56) ` wü≥Œ+#êX¯düs¡Z 319
~>∑ã&ÉT#·T Ä |üs«¡ ‘·eTT q+<ä* ÁbÕDT\ìï{Ï‘√ >∑\dæ ÄÁø√•+#·T#·Tqï≥T¢+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘· k˛´s¡Ty˚>√qà~∏‘ê' bÕ<äbÕ' |ü⁄wüŒXÊ*q' ˆ
ìù|‘·T s¡÷“¤‘˝· Ò uÛ>Ñ ±ï' X¯Áø±j·TT<ÛVä ≤ü ‘ê Çe ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` }s¡Ty˚>√qà~∏‘ê' ` bÕ<äbÕ' ` |ü⁄wüŒXÊ*q' ` ìù|‘·T'
` uÛ÷Ñ ‘·˝Ò ` uÛ>Ñ ±ï' ` X¯Áø±j·TT<ÛVä ≤ü ‘ê' ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dü´ }s¡Ty˚>√qà~∏‘ê' |ü⁄wüŒXÊ*q' bÕ<äbÕ' uÛÑ>±ï'
X¯Áø±j·TT<ÛVä ≤ü ‘ê' Çe uÛ÷Ñ ‘·˝Ò ìù|‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü R Ä‘·ìjÓTTø£ÿ, }s¡Ty˚>√qà~∏‘ê' R ‘=&É\jÓTTø£ÿ y˚>e∑ TT#˚
H=]|æ&ç H=+~q{Ï,º |ü⁄wüŒXÊ*q' R |ü⁄wüŒeTT\‘√ ì+&çq{Ï,º bÕ<äbÕ' R eèø£eå TT\T,
uÛÑ>±ï' R •~∏\yÓTÆqyÓ’, X¯Áø±j·TT<ÛäVü≤‘ê Çe R <˚y˚+Á<äTì eÁC≤j·TT<ÛäeTT#˚
Á|üV≤ü ]+|üã&çq$e˝…, uÛ÷Ñ ‘·˝Ò R uÛ÷Ñ $Tô|,’ ìù|‘·T' R ≈£L*q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ Á|üj÷· Dy˚>e∑ TTq n‘·ì ‘=&É\#˚ ˇ]|æ&Hç =+~q
|ü⁄wüŒeèø£eå TT\T |æ&TÉ >∑T|ü&qç |ü&ÉTe˝… •~∏\eTT˝…’ H˚\ >∑÷*q$.
XÀ¢ˆˆ ø£+<äs√<äsd¡ +ü kÕúHê+ |”&‘ç êHê+ eTVü≤Ö»kÕyéT ˆ
dæ+Vü‰Hê+ ìq<√ ;Ûy÷Ó quÛÀ _Û+<äHé Væ≤ X¯óÁX¯óy˚ ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£+<äs√<äsd¡ +ü kÕúHê+ ` |”&‘ç êHê+ ` eTVü≤Ö»kÕyéT, dæ+Vü‰Hê+
` ìq<ä' ` ;ÛeT' ` quÛ'Ñ `_Û+<äHé ` Væ≤ ` X¯óÁX¯óy˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£+<äs√<äsd¡ +ü kÕúHê+ eTVü≤Ö»kÕ+ dæ+Vü‰Hê+ |”&‘ç êHê+
;ÛeT' ìq<ä' quÛ'Ñ _Û+<äHé X¯óÁX¯óy˚ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£+<äs√<äsd¡ +ü kÕúHê+ R >∑TVü≤\˝À|ü\qT+&çq{Ï,º eTVü≤Ö»kÕ+
R >=|üŒ|üsêÁø£eTeTT >∑*Zq, |”&ç‘êHê+ R |”&ÉH=+~q{Ïº, dæ+Vü‰Hê+ R
dæ+Vü≤eTT\jÓTTø£ÿ, ;ÛeT' ìq<ä' R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ X¯ãe› TT (>∑sq®¡ eTT), quÛ'Ñ R
Äø±X¯eTTqT, _Û+<äHé R Áã<ä\› T>=≥Tº#T· , X¯óÁX¯óy˚ Væ≤ R >=|üŒ>∑ $qã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Ä |üs¡«‘·eTT q<äeT>± u≤<ÛäH=+~ >∑TVü≤˝À
ìedæ+#·T#·Tqï eTVü‰|üsêÁø£eTeTT>∑\ dæ+Vü≤eTT\T uÛÑj·TeTT‘√ ;Ûø£s¡eTT>±
>∑]®+#·T#·T+&É>± Ä <Ûä«ì quÛÀeT+&É\eTTqT Áã<ä›\T >=≥Tº#·T $T>∑T\
uÛj
Ñ ÷· eVü≤eTT>± $ì|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ÁdüdyÔü ê´$<äeΔ düHê yê´≈£î©ø£è‘·u÷ÑÛ wüD≤' ˆ
$<ë´<Ûsä ´¡ dü‡eTT‘˚Œ‘·T dü‡Vü≤kÕ <Ûsä D¡ <° säÛ ê‘Y ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁdüdüÔyê´$<äΔedüHê' ` yê´≈£î©ø£è‘·uÛÑ÷wüD≤' ` $<ë´<Ûäs¡´' `
düeTT‘˚Œ‘·T' ` düV≤ü kÕ ` <Ûsä D ¡ <° säÛ ê‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $<ë´<Ûsä ´¡ ' ÁdüdyÔü ê´$<äeΔ düHê' yê´≈£î©ø£è‘·u÷ÑÛ wüD≤' (dü‘´· ')
düV≤ü kÕ <Ûsä D ¡ <° säÛ ê‘Y düeTT‘˚Œ‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $<ë´<Ûäs¡´' R $<ë´<Ûäs¡Åd”Ô\T, ÁdüdüÔyê´$<äΔedüHê' R C≤iÏ
#Ó<ä]b˛sTTq{Ïº eÅdüÔeTT >∑\yês¡TqT, yê´≈£î©ø£è‘·uÛÑ÷wüD≤' R #Ó~]b˛sTTq
q>∑\T>∑\yês¡TqT, (dü‘´· ' R n>∑T#·Tqïyê¬s)’ düV≤ü kÕ R yÓ+≥H˚, <Ûsä D ¡ <° säÛ ê‘Y R
|üs«¡ ‘·eTTqT+&ç, düeTT‘˚Œ‘·T' R MT~ ø¬ –]].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+<ä* $<ë´<Ûsä Å¡ d\Ô” T uÛj Ñ T· eTT#˚ >∑*–q ‘=Á≥TbÕ≥T e\q ‘·eT
‘·eT Ns¡\T $&çe&ç C≤iÏb˛e⁄#·T+&É>± ˇ&É* MT<ä qTqï q>∑\T #Ó<]ä b˛e⁄#·T+&É>±
yês¡T ‘·‘øY D å£ y˚T Ä |üs«¡ ‘·eTTqT M&ç Äø£deü TTq ø¬ >∑d]æ .
XÀ¢ˆˆ n‹Á|üe÷D≤ ã*H√ B|üõÔ Vü‰« eTVü‰$cÕ' ˆ
ì|”&‘ç •· s√Á^yê eý˚wqºü Ô eTVü‰Vü≤j·T' ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n‹Á|üe÷D≤' ` ã*q' ` B|üÔõVü‰«' ` eTVü‰$cÕ',
ì|”&‘ç •· s√Á^yê' ` eý˚w+ºü ‘· ` eTVü‰Vü≤j·T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n‹Á|üe÷D≤' ã*q' B|üÔõVü‰«' eTVü‰$cÕ' eTVü‰Vü≤j·T'
ì|”&‘ç •· s√Á^yê' (dü+‘·') eý˚w+ºü ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n‹Á|üe÷D≤' R >=|üŒ|ü]e÷DeTT >∑\$j·TTqT, ã*q' R
>=|üŒã\eTT>∑\$j·TTqT, B|üÔõVü‰«' R »«*+#·T#·Tqï Hê\Tø£\T>∑\$j·TTqT,
eTVü‰$cÕ' R rÁeyÓTqÆ $wüeTT>∑\$j·TTq>∑T, eTVü‰Vü≤j·T' R eTVü‰düsŒ¡ eTT\T,
ì|”&‘ç •· s√Á^yê' (dü+‘·') R ∫‘·Tø£ >=≥ºã&çq ‘·\\TqT ø£+sƒe¡ TT\TqT >∑\yÓ,’
eý˚w+ºü ‘· R #·T≥º#T· ≥Tºø=ì b˛sTTq$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $TøÏÿ* bı&ÉyÓ’q X¯Øs¡eTT\T>∑*– eTVü‰ã\eTT‘√ qT+&Ó&ç Ä
|üs«¡ ‘·eTT MT~ eTVü‰düsŒ¡ eTT\T »«*+#·T#·Tqï ‘·eT Hê\Tø£\qT+&ç rÁeyÓTqÆ
$wüeTTqT Á>∑≈£îÿ#·T ∫~øÏb˛sTTq ‘·\\‘√qT, ø£+sƒ¡eTT\‘√qT ‘·eT˝À ‘êeTT
#·T≥º\T #·T≥Tºø=qkÕ–q$.
(56) ` wü≥Œ+#êX¯düs¡Z 321
XÀ¢ˆˆ øÏqïs√s¡>>∑ +∑ <Ûsä «¡ j·Tø£$å <ë´<Ûsä ê dü<Ô ë ˆ
|”&‘ç +· ‘·+ q>∑es¡+ ‘·´ø±Ô « >∑>q∑ e÷Á•‘ê' ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏqïs√s¡>∑>∑+<Ûäs¡«j·Tø£å$<ë´<Ûäsê' ` ‘·<ë, |”&ç‘·+ ` ‘·+ `
q>∑es¡+ ` ‘·´ø±Ô« ` >∑>q∑ yéT ` ÄÁ•‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë øÏqïs√s¡>>∑ +∑ <Ûsä «¡ j·Tø£$å <ë´<Ûsä ê' |”&‘ç +· ‘·+ q>∑es¡+
‘·´ø±Ô « >∑>q∑ yéT ÄÁ•‘ê'.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, øÏqïs√s¡>>∑ +∑ <Ûsä «¡ j·Tø£$å <ë´<Ûsä ê' R øÏqïs¡T\TqT,
ñs¡>T∑ \TqT, >∑+<Ûsä T¡ «\TqT, j·T≈£îå \TqT, $<ë´<Ûsä T¡ \TqT, |”&‘ç +· R |”&+ç |üã&çq{Ï,º
‘·+ q>∑es¡+ R Ä |üs«¡ ‘·ÅXw‚ e˜ü TTqT, ‘·´ø±Ô « R $&ç∫, >∑>q∑ + R Äø±X¯eTTqT,
ÄÁ•‘ê' R ÄÁX¯sTT+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü |üs«¡ ‘·yêdüT˝…q’ øÏqïs¡T\TqT, ñs¡>T∑ \TqT, >∑+<Ûsä T¡ «\TqT
j·T≈£îå \TqT, $<ë´<Ûsä T¡ \TqT Vü≤qTeT#˚ |”&+ç |üã&çq j·÷ |üs«¡ ‘·eTTq ì\TeC≤\ø£
<ëìì $&ç∫ô|{Ïº Äø±X¯eTT HêÁX¯sTT+∫].
XÀ¢ˆˆ dü #· uÛ÷Ñ $T<Ûsä ¡ ÅoÙe÷Hé ã*Hê ‘˚q |”&‘ç '· ˆ
düeèø£•å Ks√<äÁ>∑' Á|ü$y˚X¯ s¡kÕ‘·\yéT ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` #· ` uÛ÷Ñ $T<Ûsä '¡ ` le÷Hé ` ã*Hê ` ‘˚q ` |”&‘ç '· `
düeèø£•å Ks√<äÁ>∑' Á|ü$y˚X¯ s¡kÕ‘·\yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` le÷Hé dü' uÛ÷Ñ $T<Ûsä '¡ ã*Hê ‘˚q |”&‘ç '· düeèø£•å Ks√<äÁ>∑'
s¡kÕ‘·\+ Á|ü$y˚X.¯
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` le÷Hé R >=|üŒXÀuÛ‘Ñ √ >∑÷&çq, dü' uÛ÷Ñ $T<Ûsä '¡ R Ä |üs«¡ ‘·eTT,
ã*Hê R ã˝≤&ÛÉT´&Ó’q, ‘˚q R Ä Vü≤qTeT#˚, |”&ç‘·' R |”&ç+|üã&çq<Ó’,
düeèø£•å Ks√<äÁ>∑' R eèø£eå TT\‘√ >∑÷&çq •Ks¡eTT\#˚ ñqï‘·yTÓ qÆ {Ï<º ,’Ó s¡kÕ‘·\+
R bÕ‘êfi¯eTTqT, Á|ü$y˚X¯ R Á|üy•˚ +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ j·÷ Vü≤qTeT n<äeT>± n+<äyTÓ qÆ Ä |üs«¡ ‘·eTT
ñqï‘·yÓTÆq eèø£åeTT\‘√ ì+&çq •Ks¡eTT\‘√ ø£*|æ bÕ‘êfi¯˝Àø£eTT ˝ÀìøÏ
≈£Ls¡Tø=ì b˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ <äXj ¯ ÷Ó »q$kÕÔs¡ Åd+Ôæ X¯<√´»qeTTÁ∫Ã¤‘'· ˆ
<Ûsä D¡ ≤´+ düeT‘ê+ j·÷‘· dü‡ ãuÛ÷Ñ e <Ûsä ê<Ûsä '¡ ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äXj ¯ ÷Ó »q$kÕÔs'¡ ` Á‹+X¯<√´»qyéT ` ñÁ∫Ã¤‘'· ` <Ûsä D
¡ ≤´+ `
düeT‘ê+ ` j·÷‘·' ` dü' ` ãuÛ÷Ñ e ` <Ûsä ê<Ûsä '¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äX¯jÓ÷»q$kÕÔs¡' Á‹+X¯<√´»qyéT ñÅ∫Ã¤‘·' dü' <Ûäsê<Ûäs¡'
<Ûsä D
¡ ≤´+ düeT‘ê+ j·÷‘·' ãuÛ÷Ñ e.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äXj ¯ ÷Ó »q$kÕÔs'¡ R |ü~ jÓ÷»qeTT\ yÓ&\É TŒ >∑\~j·TTqT,
Á‹+X¯<√´»q+ ReTT|üŒ~jÓ÷»qeTT\T, ñÅ∫Ã¤‘·' R ñqï‘·yÓTÆq~j·TTq>∑T, dü'
<Ûsä ê<Ûsä '¡ R Ä |üs«¡ ‘·eTT, <Ûsä D ¡ ≤´+ R uÛ÷Ñ $Tj·T+<äT, düeT‘ê+ R #·<Tä qTqT,
j·÷‘·' R bı+~q~, ãuÛ÷Ñ e R ÄjÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |ü~ jÓ÷»qeTT\ yÓ&\É TŒqT, eTT|üŒ~ jÓ÷»qeTT\ bı&Ée⁄qT
>∑*qZ {Ïº j·÷ |üs«¡ ‘·eTT n|ü&ÉT bÕ‘êfi¯eTTq≈£î ~>∑ã&ç H˚\‘√ düe÷qeTT>±
#·<Tä HÓ’ b˛sTTq~.
XÀ¢ˆˆ dü *\+|òTü sTTwüß Ø“¤eT+ dü©\+ \eD≤s¡eí yéT ˆ
ø£˝À¢˝≤kÕŒ¤\y˚˝≤+‘· eTT‘·ŒbÕ‘· quÛÀ Vü≤]' ˆˆ 34
ª Á|ü‹Á|üjÓ÷D√‘·Œ‘·q+μμ HêeT
wü≥Œ+#êX¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` *\+|òüTsTTwüß' ` ;ÛeT+ ` dü©\+ ` \eD≤s¡íeyéT,
ø£˝À¢˝≤kÕŒ¤\y˚˝≤+‘·yTé ` ñ‘·ŒbÕ‘· ` quÛ'Ñ ` Vü≤]' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' Vü≤]' ø£˝À¢˝≤kÕŒ¤\y˚˝≤+‘·+ ;ÛeT+ \eD≤s¡íe+
*\+|òTü sTTwüß' quÛ'Ñ ñ‘·ŒbÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' Vü≤]' R Ä Vü≤qTeT, ø£˝À¢˝≤kÕŒ¤\y˚˝≤+‘·+ R
ø¬ s¡≥eTT\jÓTTø£ÿ, #·i|ü⁄\T>∑\ rs¡ÁbÕ+‘·eTT >∑*qZ {Ï,º ;ÛeT+ R ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ {Ï,º
\eD≤s¡eí + R \eDdüeTTÁ<äeTTqT, *\+|òTü sTTwüß' R <ë≥>√]qyê&Ó,’ dü©\+ R
ùV≤\>±, quÛ'Ñ R Äø£deü TTqT>∑÷]Ã, ñ‘·ŒbÕ‘· R m–¬sqT.
(56) ` wü≥Œ+#êX¯düs¡Z 323
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Vü≤qTeT ø£˝À¢\yÓTqÆ ‘·s+¡ >∑eTT\ ‘êøÏ&ç H=+<äT#·Tqï rs¡eTT‘√
uÛÑj·T+ø£s¡eTT>± qTqï{Ïº \eDdüeTTÁ<äeTTqT ùV≤\>± <ë≥>√] ˇø£ÿe÷iT>±
Äø£deü TTq ø¬ >∑ôdqT.
ªªÁ|ü‹Á|üj÷· D√‘·Œ‘·qeTTμμ nqT
@ã~j·÷s¡edüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ dü#+· Á<ä≈î£ eTT<ä+ s¡eT´+ kÕs¡ÿø±s¡+&Ée+ X¯óuÛyÑ Té ˆ
‹wü´ÁX¯eDø±<ä+ã eTÁuÛXÑ y’Ë ê\XÊ<ä«\yéT ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü#·+Á<ä≈£îeTT<ä+ ` s¡eT´+ ` kÕs¡ÿø±s¡+&Ée+ ` X¯óuÛÑyéT,
‹wü´ÁX¯eDø±<ä+uyéT ` nÁuÛXÑ y’Ë ê\XÊ<ä«\yéT ˆˆ
XÀ¢ˆˆ |ü⁄qs¡«düTeTVü‰MTq+ ˝ÀVæ≤‘ê+>∑eTVü‰Á>∑V≤ü yéT ˆ
◊sêe‘·eTVü‰B«|ü+ kÕ«rVü≤+dü$˝≤dæ‘y· Té ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄qs¡«düTeTVü‰MTq+ ` ˝ÀVæ≤‘ê+>∑eTVü‰Á>∑Vü≤yéT ` ◊sêe‘·
eTVü‰B«|ü+ ` kÕ«rVü≤+dü$˝≤dæ‘y· Té ˆˆ
XÀ¢ˆˆ yê‘·d+ü |ò÷ü ‘·C≤‘√]à#·+Á<ë+X¯ó••sê+ãTeT‘Y ˆ
uÛTÑ »+>∑jT· ø£>å +∑ <Ûsä «¡ Á|üãT<äøΔ e£ T˝À‘·Œ\yéT ˆˆ 3
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` yê‘·d+ü |ò÷ü ‘·C≤‘√]à#·+Á<ë+X¯ó••sê+ãTeT‘Y, uÛTÑ »+>∑jT· ø£>å +∑ <Ûsä «¡
Á|üãT<äøΔ e£ T˝À‘·Œ\yéT ˆˆ
XÀ¢ˆˆ Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘·>‹∑ s¡àVü‰HÍ]e kÕ>∑sy¡ Té ˆ
nbÕs¡ eT|ü]ÁXÊ+‘·' |ü⁄|ü⁄y¢ ˚ >∑>H∑ ês¡eí yéT ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘·>‹∑ ' ` eTVü‰HÍ' ` Çe ` kÕ>∑sy¡ Té ,
nbÕs¡yTé ` n|ü]ÁXÊ+‘·' ` |ü⁄|ü⁄¢y˚ ` >∑>H∑ ês¡eí yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü#+· Á<ä≈î£ eTT<ä+, s¡eT´+ kÕs¡ÿø±s¡+&Ée+ X¯óuÛ+Ñ ‹wü´ÁX¯eD
ø±<ä+ãyéT nÁuÛÑXË’yê\XÊ<ä«\+, |ü⁄qs¡«düTeTVü‰MTq+, ˝ÀVæ≤‘ê+>∑eTVü‰Á>∑Vü≤+,
◊sêe‘·eTVü‰B«|ü+, kÕ«rVü≤+dü$˝≤dæ‘·+, yê‘·dü+|òü÷‘·C≤‘√]à#·+Á<ë+X¯ó
••sê+ãTeT‘Y, uÛÑT»+>∑j·Tø£å>∑+<Ûäs¡«Á|üãT<äΔø£eT˝À‘·Œ\+ nbÕs¡+ >∑>∑Hês¡íe+
Vü≤qTe÷Hé e÷s¡T‘·>‹∑ ' (düH)é eTVü‰HÍ' kÕ>∑sy¡ Té Çe n|ü]ÁXÊ+‘·' |ü⁄|ü⁄¢y.˚
(57) ` dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z 325
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü#+· Á<ä≈î£ eTT<ä+ R #·+Á<äT&ÉH&Ó TÉ ‘Ó\ø¢ \£ Te‘√ >∑÷&çq~j·TTqT—
s¡eT´+ R düT+<äs¡yÓTÆq~j·TTqT, kÕs¡ÿø±s¡+&Ée+ R dü÷s¡T´&ÉHÓ&ÉT ˙s¡Tø√&çì
>∑*–j·TTqï~j·TTqT, X¯óuÛ+Ñ R eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ ~j·TTqT, ‹wü´ÁX¯eDø±<ä+ã+ R
|ü⁄wü´$T ÁX¯eDeTT nqT ù|s¡T\T>∑\ qø£åÁ‘·eTT\HÓ&ÉT Vü≤+dü\T ø£\~j·TTqT,
nÁuÛXÑ y’Ë ê˝XÊ<ä«\+ R y˚T|òTü eTT\HÓ&TÉ Hê#·T‘√ |ü∫Ãø£‘√ >∑÷&çq~j·TTqT, |ü⁄qs¡«düT
eTVü‰MTq+ R |ü⁄qs¡«düT qø£åÁ‘·eTHÓ&ÉT ô|<ä› eT‘·‡éTT >∑\~j·TTqT,
˝ÀVæ≤‘ê+>∑eTVü‰Á>∑Vü≤+ R n+>±s¡ø£ Á>∑Vü≤ eTHÓ&ÉT ô|<ä›yÓTTdü* >∑\~j·TTqT,
◊sêe‘·eTVü‰B«|ü+ R ◊sêe‘· >∑»eTHÓ&TÉ ô|<ä› B$ ø£\~j·TTqT, (◊sêe‘·eTTqT
ªnÁuÛeÑ ÷‘·+>∑eTTμ n+<äTs¡T) kÕ«rVü≤+dü$˝≤dæ‘+· R kÕ«‹ qø£Áå ‘·eTHÓ&TÉ Vü≤+dü#‘˚ ·
Á|üø±•+#·T#·Tqï~j·TTqT, yê‘·dü+|òü÷‘·C≤‘√]à#·+Á<ë+X¯ó••sê+ãTeT‘Y R
yêj·TTe⁄\ düeT÷Vü≤eTT \HÓ&TÉ ø¬ s¡≥eTT\qT, #·+Á<äøsÏ D¡ eTT \HÓ&TÉ #·\ì¢ ˙s¡TqT
>∑\~j·TTqT, uÛÑT»+>∑j·Tø£å>∑+<Ûäs¡« Á|üãT<äΔø£eT˝À‘·Œ\+ R Hê>∑T\T j·T≈£åî\T
>∑+<Ûsä T¡ «\HÓ&ç $ø£d+æ ∫q ‘êeTs¡|⁄ü e⁄«\TqT ø£\Te|ü⁄e⁄«\TqT >∑\~j·TTqT, nbÕs¡+
R nq+‘·yTÓ qÆ ~j·TTq>∑T, >∑>H∑ ês¡eí + R Äø£deü THÓ&TÉ düeTTÁ<äeTTqT, Vü≤qTe÷Hé
R Vü≤qTeT, e÷s¡T‘·>‹∑ ' (düH)é R yêj·TTe⁄‘√ düe÷qyÓTqÆ >∑eTqeTT >∑\yê&Ó,’
eTVü‰HÍ' R ô|<ä› z&É, kÕ>∑s¡yéT Çe R düeTTÁ<äeTTqTe˝…, n|ü]ÁXÊ+‘·' R
n\dü≥˝Òì yê&Ó,’ |ü⁄|ü⁄y¢ ˚ R \+|òTæ +#ÓqT.
dü÷#·q :` kÕ«rVü≤+dü$˝≤dæ‘·yéT nqT≥≈£î ã<äT\T>± kÕ«rVü≤+dü$˝À*‘·yéT
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ Vü≤qTeT #·+Á<äT&ÉH&Ó TÉ ø£\Te\‘√&ÉqT, dü÷s¡T´&ÉH&Ó TÉ
»\|üøÏå‘√&ÉqT, |ü⁄wü´$T ÁX¯eDeTT nHÓ&ÉT ø£\Vü≤+dü\‘√&ÉqT, y˚T|òüTeTT\HÓ&ÉT
Hê#·T |ü∫Ãø£ ‘√&ÉqT, |ü⁄qs¡«düT nHÓ&ÉT eTVü‰eT‘·‡éTT\‘√&ÉqT, n+>±s¡ø£
Á>∑V≤ü eTHÓ&TÉ ô|<ä› yÓTTdü*‘√&ÉqT, ◊sêe‘· ~>∑»Z eTHÓ&TÉ ô|<äB› «|üeTT ‘√&ÉqT,
kÕ«‹ j·THÓ&TÉ Vü≤+dü‘√&ÉqT, ô|qT>±\T\ düeT÷Vü≤eTHÓ&TÉ ø¬ s¡≥eTT\‘√&ÉqT,
#·+Á<ä øÏsD ¡ eTT\HÓ&TÉ #·\ì¢ ˙{Ï‘√&ÉqT, uÛTÑ »+>∑jT· ø£>å +∑ <Ûsä T¡ «\HÓ&TÉ $ø£d+æ ∫q
‘êeTs¡|Pü e⁄\‘√&ÉqT, ø£\Te|ü⁄e⁄«\‘√&ÉqT, s¡eTD°jT· eTT>∑qT eT+>∑fiø¯ s£ e¡ TT>∑qT
ñ+&ç nq+‘·yTÓ qÆ Äø±X¯eTHÓ&TÉ eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT yêj·TTy˚>e∑ TT‘√ ˇø±H=ø£
eTVü‰HÍø£ eTVü‰ kÕ>∑s¡eTTqT <ë≥T#·Tqï≥T¢ @$Tj·TT ÁX¯eT˝Ò≈£î+&É Vü≤qTeT
<ë≥T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Á>∑deü ÷q Ç yêø±X¯+ ‘êsê~Û|ü $T y√*¢KHé ˆ
Vü≤s¡ ìïe düqø£Áå ‘·+ >∑>q∑ + kÕs¡ÿeT+&É\yéT ˆˆ 5
XÀ¢ˆˆ e÷s¡T‘· kÕ´‘·à» ÁoÙe÷Hé ø£|æ s√«éT#·s√ eTVü‰Hé ˆ
Vü≤qTe÷ H˚à|òTü C≤˝≤ì $ø£s¸¡ ìïe >∑#Ã· ‹¤ ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á>∑deü ÷q' ` Çe ` Äø±X¯+ ` ‘êsê~Û|yü Té ` Çe ` ñ*¢KHé,
Vü≤s¡Hé ` Çe ` düqø£Áå ‘·+ ` >∑>q∑ + ` kÕs¡ÿeT+&É\yéT, e÷s¡T‘·d´ü ` Ä‘·à»' `
y˚T|òTü C≤˝≤ì ` $ø£s¸¡ Hé ` Çe ` >∑#Ã· ‹¤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‘·d´ü Ä‘·à»' le÷Hé eTVü‰Hé ø£|'æ Vü≤qTe÷Hé y√éT#·s'¡
(düH)é Äø±X¯+ Á>∑deü ÷q' Çe, ‘êsê~Û|+ü ñ*¢KHé Çe, y˚T|òTü C≤˝≤ì $ø£s¸¡ Hé
Çe >∑#Ã· ‹¤ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷s¡T‘·d´ü R yêj·TT<˚e⁄ìjÓTTø£ÿ, Ä‘·à»' R |ü⁄Á‘·T&ÉTqT, le÷Hé
R X¯óuÛ\Ñ ø£D å düeTTù|‘·T&ÉTqT, eTVü‰Hé R eTVü≤˙j·TT&ÉTqT n>∑T, ø£|'æ Vü≤qTe÷Hé
R yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, y√éT#·s'¡ (düH)é R Äø£deü TTq |üjT· ì+#·T#·Tqïyê&Ó,’
Äø±X¯+ R Äø±X¯eTTqT, Á>∑deü ÷q' Çe R Á$T+–y˚jT· T#·Tqïyê&ÉTe˝…qT, ‘êsê~Û|+ü
R #·+Á<äTì, ñ*¢KHé Çe R ˇs¡jT· T#·Tqïyêìe˝…qT, düqø£Áå ‘·+ R qø£Áå ‘·eTT\‘√
>∑÷&çq~j·TTqT, kÕs¡ÿeT+&É\+ R dü÷s¡´_+ãeTT‘√ >∑÷&çq~j·TTq>∑T, >∑>q∑ +
R Äø±X¯eTTqT, Vü≤s¡Hé Çe R Vü≤]+#·T#·Tqïyêìe˝…qT, y˚T|òüTC≤˝≤ì R
y˚T|òüTãè+<äeTT\qT, $ø£s¡¸Hé Çe R ˝≤–ø=ìb˛e⁄#·Tqïyêìe˝…qT, >∑#·Ã¤‹ R
b˛e⁄#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj·TTq+<äqT&ÉTqT eTVü≤˙j·TT&ÉTqT n>∑T leT+‘·T&Ó’q
Vü≤qTeT+‘·T&ÉT n≥T¢ Äø±X¯eTTq+<äT |üj·Tì+#·T#·T Ä j·÷ø±X¯eTTqT
Á$T+–y˚j·TT#·Tqïyêìe˝…qT, n#·{Ï #·+Á<äTì‘√ H=s¡j·T>√s¡T#·Tqïyêìe˝…qT,
qø£Áå ‘·eTT\‘√&ÉqT, dü÷s¡éT+&É\eTT‘√&ÉqT >∑÷&çq Äø±X¯eTTqT Vü≤]+#·Tø=ì
b˛e⁄#·Tqïyêìe˝…qT, n+<ä* y˚T|òTü eTT\ >∑T+|ü⁄qT ‘·q‘√ ˝≤–ø=ì b˛e⁄#·Tqï
yêìe˝…qT >∑qŒ≥Tº#T· eTT+<äT≈£î uÀe⁄#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ bÕ+&ÉTsês¡TDesêíì ˙\e÷+õwüø˜ ±ì #· ˆ
Vü≤]‘ês¡TDesêíì eTVü‰ÁuÛ≤DÏ #·ø±•πs ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` bÕ+&ÉTsês¡TDesêíì ` ˙\e÷+õwüø˜ ±ì #· ` Vü≤]‘ês¡TDesêíì
(57) ` dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z 327
` eTVü‰ÁuÛ≤DÏ ` #·ø±•πs ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (‘·Á‘·) eTVü‰ÁuÛ≤DÏ bÕ+&ÉTsês¡TDesêíì ˙\e÷+õwü̃ø±ì #·
Vü≤]‘ês¡TDesêíì #· #·ø±•πs.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (‘·Á‘· R n#·Ã{Ï) eTVü‰ÁuÛ≤DÏ R ô|<ä›y˚T|òüTeTT\T,
bÕ+&ÉTsês¡TDesêíì R ‘Ó\ì¢ mi¿ìs¡+>∑T\T>∑\$>∑qT, ˙\e÷+õwüø˜ ±ì #· R
q\¢ì$ |ü#Ã· ì$>±qT, Vü≤]‘ês¡TDesêíì R |ü#Ã· ì mi¿ìes¡eí TT\T >∑\$>∑qT,
#·ø±•πs R Á|üø±•+∫q$.
‹\ø£eTT :` eTVü ‰ ÁuÛ ≤ DÏ ` Ç#· Ã {Ï y˚ T |ò ü T eTT\T Vü ≤ qTeT#˚ ‘· q yÓ + ≥
˝≤–ø=ìb˛ã&ÉT#·Tqïeì ‘Ó*j·Te˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT yÓ+≥qTqï Ä y˚T|òüTãè+<äeTT\T n‘·ì ˇ&É*ô|’>∑\
s¡‘êïuÛsÑ D¡ eTT\ ø±+‘·T\#˚ ø=ìï ‘Ó\ì¢ mi¿ì s¡+>∑T\‘√&ÉqT, eTiÏø=ìï q\¢ì
|ü # · Ã ì s¡ + >∑ T \‘√&É q T Ç+ø£ q T ø=ìï |ü # · Ã ì mÁs¡ ì s¡ + >∑ T \‘√&É q T
Á|üø±•+#·T#·T+&çq$.
XÀ¢ˆˆ Á|ü$X¯ qïÁuÛCÑ ≤˝≤ì ìÅwÿü eT+X¯Ã |ü⁄q' |ü⁄q' ˆ
Á|üø±X¯ XÊÃÁ|üø±X¯XÃ¯ #·+Á<äe÷ Çe \ø£å ´‘˚ ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|ü$X¯Hé ` nÁuÛCÑ ≤˝≤ì ` ìÁwüÿeTHé ` #· ` |ü⁄q' ` |ü⁄q' `
Á|üø±X¯' ` #· ` nÁ|üø±X¯' ` #· ` #·+Á<äe÷' Çe ` \ø£å ´‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') nÁuÛCÑ ≤˝≤ì |ü⁄q' |ü⁄q' Á|ü$X¯Hé ìÅwÿü eTHé #· Á|üø±X¯' #·
nÁ|üø±X¯' #· #·+Á<äe÷' Çe \ø£å ´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä Vü≤qTeT), nÁuÛCÑ ≤˝≤ì R y˚T|òTü eTT\jÓTTø£ÿ, >∑T+|ü⁄\qT,
|ü⁄q' |ü⁄q' R eTi\, Á|ü$X¯Hé R Á|üy•˚ +#·T#·T, ìÅwÿü eTHé #· R ìÅwÿü $T+#·T#·TqT,
Á|üø±X¯' #· R ø£qã&ÉT#·Tqïyê&ÉTqT, nÁ|üø±X¯' #· R ø£qã&Éq{Ïyº ê&ÉTq>∑T, #·+Á<äe÷'
Çe R #·+Á<äT&ÉTe˝…, \ø£å ´‘˚ R ø£qã&ÉT#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä j·÷ø±X¯eTTq+<äT |üj·Tì+#·T#·Tqï Vü≤qTeT <ä≥ºyÓTÆq
y˚T|òTü eTT\˝ÀìøÏ Á|üy•˚ +#·T#·T eTi\ yÓ\Te&ÉT#·T eTãT“\˝À e÷{Ïe÷{ÏøìÏ
ø£ì|æ+#·T#·T eTiT>∑T|ü&TÉ #·T qT+&ÉTq{Ïº #·+Á<äTìe˝…H˚ >±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ $$<ÛëÁuÛ|Ñ Tüò Hê|üqï>√#·s√ <Ûeä fi≤+ãs¡' ˆ
<äèXÊ´<äèX¯´‘·qT Ø«s¡ dü<Ô ë #·+Á<ëj·T‘˚ -+ãπs ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $$<ÛëÁuÛ|Ñ Tüò Hê|üqï>√#·s'¡ ` <Ûeä fi≤+ãs¡', <äèXÊ´<äèX¯´‘·qT' `
Ms¡' ` ‘·<ë ` #·+Á<ëj·T‘˚ ` n+ãπs ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <Ûäefi≤+ãs¡' (dü') Ms¡' $$<ÛëÁuÛÑ|òüTHê|üqï>√#·s¡'
<äèXÊ´<äèX¯´‘·qT' ‘·<ë n+ãπs #·+Á<ëj·T‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Ûeä fi≤+ãs¡' R ‘Ó\ì¢ eÅdeÔü TT\Tø£\yê&ÉsTTq (dü') Ms¡' R Ä
Ms¡T&Ó’q Vü≤qTeT, $$<ÛëÁuÛÑ|òüTHê|üqï>√#·s¡' R $$<ÛäeTT\>∑T <ä≥ºyÓTÆq
y˚T|òTü eTT\+<äT bı+~q e÷s¡eZ TT>∑\yê&Ó,’ <äèXÊ´<äèX¯´‘·qT' (düH)é R ø£qã&çq~j·TT,
ø£qã&Éì~j·TTq>∑T X¯Øs¡eTT >∑\yê&É>T∑ #·T, n+ãπs R Äø±X¯eTTq+<äT, ‘·<ë R
n|ü&ÉT, #·+Á<ëj·T‘˚ R #·+Á<äTì e˝…H˚ >√#·]+#·T#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘Ó\ì¢ eÅdeÔü TT\T <Û]ä +∫qyê&Ó’ ‘Ó\ì¢ <ä≥yº TÓ qÆ y˚T|òTü eTT\ q&ÉTeT
|üjT· ì+#·T#·T ˇø£e÷iT ø£qã&ÉT#·T ˇø£e÷iT ø£qã&Éq{Ïº ‘·q ‘Ó\ì¢ <˚V≤ü eTT‘√
Vü≤qTeT n|ü&Ü Äø±X¯eTTq+<äT+&ÉT #·+Á<äTìe˝…H˚ >±qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ ‘êsêøå ´j·Te÷D√ >∑>H∑ ˚ ãuÛ≤ùd yêj·TTq+<äq' ˆ
<ës¡jT· Hé y˚T|òTü ãè+<ëì ìwüŒ‘·+X¯Ã |ü⁄q' |ü⁄q' ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êsêøå ´j·Te÷D' ` >∑>H∑ ˚ ` ãuÛ≤ùd ` yêj·TTq+<äq' ` <ës¡jT· Hé
` y˚T|òTü ãè+<ëì ` ìwüŒ‘·Hé ` #· ` |ü⁄q' ` |ü⁄q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄q' |ü⁄q' y˚T|òüTãè+<ëì <ës¡j·THé, ìwüŒ‘·Hé #· >∑>∑H˚
yêj·TTq+<äq' ‘êsêøå ´j·Te÷D' ãuÛ≤ùd.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄q' |ü⁄q' R e÷{Ïe÷{ÏøÏì, y˚T|òüTãè+<ëì R eTãT“\
>∑T+|ü⁄\qT, <ës¡jT· Hé R N\TÃ#·T, ìwüŒ‘·Hé #· R yÓ\Te&ÉT#·T, yêj·TTq+<äq' R
yêj·TT|ü⁄Á‘·T&Óq’ Vü≤qTeT, >∑>H∑ ˚ R Äø±X¯eTTq+<äT, ‘êsêøå ´j·Te÷D' R >∑sT¡ ‘·à+‘·Tì
Ø‹>∑ qTqïyê&Ó,’ ãuÛ≤ùd R Á|üø±•+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTiÏj·TT Vü≤qTeT Ä j·÷ø±X¯eTTq+<ä* y˚T|òüTãè+<äeTT\qT
N\TÃø=ìb˛e⁄#·TqT, n+<äT+&ç yÓ\Te&ç e#·TÃ#·TqT, Äø£düeTTq $Vü≤]+#·T
>∑sT¡ ‘·à+‘·Tì e˝…H˚ Á|üø±•+#·T#·T+&ÓqT.
(57) ` dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z 329
XÀ¢ˆˆ q<ä Hêï<˚q eTVü≤‘ê y˚T|òTü dü«qeTVü‰dü«q' ˆ
Á|üesêHé sêø£kå ÕHé Vü≤‘ê« HêeT $ÁXÊe´ #ê‘·àq' ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q<äHé ` Hê<˚q ` eTVü≤‘ê ` y˚T|òTü dü«qeTVü‰dü«q' ` Á|üesêHé `
sêø£kå ÕHé ` Vü≤‘ê« ` HêeT ` $ÁXÊe´ ` #· ` Ä‘·àq' ˆˆ
XÀ¢ˆˆ Ä≈£î˝≤+ q>∑Ø+ ø£è‘ê« e´<∏sä TT‘ê« #· sêeDyéT ˆ
ns¡s› TT‘ê« ã\+ |òTü Às¡+ yÓ<’ V˚ ≤” eT_Ûyê<ä´ #· ˆ
Ä»>±eT eTVü‰‘˚C≤' |ü⁄q s¡à<Û´˚ q kÕ>∑sy¡ Té ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ä≈£î˝≤+ ` q>∑Ø+ ` ø£è‘ê« ` e´<∏sä TT‘ê« ` #· ` sêeDyéT `
ns¡s› TT‘ê« ` ã\+ ` |òTü Às¡+ ` yÓ<’ V˚ ≤” yéT ` n_Ûyê<ä´ ` #·, Ä»>±eT `
eTVü‰‘˚C≤' ` |ü⁄q' ` eT<Û̊´q ` kÕ>∑sy¡ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` y˚T|òTü dü«qeTVü‰dü«q' eTVü≤‘ê Hê<˚q q<äH,é Á|üesêHé sêø£kå ÕHé
Vü≤‘ê«, Ä‘·àq' HêeT $ÁXÊe´ #·, q>∑Ø+, Ä≈£î˝≤+ ø£è‘ê« sêeD+ e´<∏sä TT‘ê«
#· |òTü Às¡+ ã\+ ns¡s› TT‘ê« yÓ<’ V˚ ≤” + n_Ûyê<ä´ #· dü' eTVü‰‘˚C≤' |ü⁄q' kÕ>∑s+¡
eT<Û´˚ q Ä»>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` y˚T|òüTdü«qeTVü‰dü«q' R y˚T|òüTeTT\ j·TTiTeTTe+{Ï
eTVü‰<Û«ä ì>∑\yê&Ó,’ eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Óq’ , Hê<˚q R X¯ãe› TT‘√, q<äHé R ni#·T#·T,
Á|üesêHé R ÅXw‚ ßü ˝˜ q’… , sêø£kå ÕHé R sêø£då Tü \qT, Vü≤‘ê« R |ü]e÷]Ã, Ä‘·àq' R
‘·qjÓTTø£ÿ, HêeT R ù|s¡TqT, $ÁXÊe´ R $ì|æ+∫, q>∑Ø+ R \+ø±q>∑se¡ TTqT,
Ä≈£î˝≤+ R dü+≈£î\yÓTqÆ <ëìì>±, ø£è‘ê« R #˚d,æ sêeD+ R <äXÁ¯ ê⁄ì, e´<∏sä TT‘ê«
#· R |”&+ç ∫j·TT, |òTü Às¡+ R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ , ã\+ R ôdq’ éTTqT, ns¡s› TT‘ê« #·
R q•+|üCdÒ j æ T· TqT, yÓ<’ V˚ ≤” + R d”‘ê<˚$ì, n_Ûyê<ä´ #· R ÁyÓTTøÏÿj·TTqT, eTVü‰‘˚C≤'
dü' R eTVü‰Á|ü‘ê|üXÊ*j·T>∑T Ä Vü≤qTeT, |ü⁄q' R ‹]–, kÕ>∑s+¡ R düeTTÁ<äeTTqT,
eT<Û´˚ q R eT<Û´ä >±, Ä»>±eT R #˚sT¡ ø=HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚T|òTü >∑sq®¡ eTT e+{Ï >=|üŒ ø£+sƒ<¡ «äÛ ì >∑\yê&Ó’ ô|<ä› X¯ãe› TT‘√
ns¡#T· #·T Á|üeTTKT˝…q’ sêø£då Tü \qT m+<äiHÏ √ e~Û+∫, ‘·q ù|s¡TqT |òTü q‘·qT
\+ø£˝À #ê{Ï Ä q>∑se¡ TTq+‘·qT ø£˝À¢\eTT >±$+∫, sêeDTì yÓ‘\· bÕ\T #˚dæ
Ä‘·ì ôdq’ éTTqT ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ Ø‹>± Vü≤‘·e÷]Ã d”‘e· Tà≈£î ÁyÓTTøÏÿ eTVü‰Á|ü‘ê|ü
dü+|üqTï&Óq’ Vü≤qTeT ‹]– düeTTÁ<äeT<Û´ä eTTq≈£î #˚sT¡ ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ |üs«¡ ‘˚+Á<ä+ düTHêuÛ+Ñ #· düeTT|üdŒü èX¯´ Ms¡ýêHé ˆ
C≤éTTø£Ô Çe Hêsê#√ -eTVü‰y˚>√-uÛTÑ ´bÕ>∑‘'· ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üs«¡ ‘˚+Á<ä+ ` düTHêuÛ+Ñ ` #· ` düeTT|üdŒü èX¯´ ` Ms¡ýêHé `
C≤éTTø£'Ô ` Çe ` Hêsê#·' ` eTVü‰y˚>'∑ ` nuÛTÑ ´bÕ>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Ms¡ýêHé (dü') düTHêuÛ+Ñ |üs«¡ ‘˚+Á<ä+ düeTT|üdŒü èX¯´ #· eTVü‰y˚>'∑
(düH)é C≤éTTø£'Ô Hêsê#·' Çe nuÛTÑ ´bÕ>∑‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡ýêHé R |üsêÁø£eTe+‘·T&Óq’ , dü' R Ä Vü≤qTeT, düTHêuÛ+Ñ R
yÓTHÆ êø£eTHÓ&TÉ , |üs«¡ ‘˚+Á<ä+ R |üs«¡ ‘·sêEqT, düeTT|üdŒü èX¯´ R Ä<äse¡ TT‘√ ì$T],
eTVü‰y˚>∑' (düHé) R >=|üŒy˚>∑eTT >∑\yê&Ó’, C≤éTTø£Ô' R $+{Ï Hê]qT+&ç
$&ÉTeã&çq{Ï,º Hêsê#·' Çe R u≤DeTTe˝…, nuÛTÑ ´bÕ>∑‘'· R ‹]–e#ÓÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä eTVü‰Ms¡T&ÉT Ä eTVü‰düeTTÁ<äeT<Û´ä eTTq+<ä* yÓTHÆ êø£|sü «¡ ‘·eTTqT
Ä<äse¡ TT‘√ ì$T] m≈£îÿô|{Ïqº $+{ÏqT+&ç $&ÉTeã&çq u≤DeTTe˝… eTVü‰y˚>e∑ TT‘√
eTi* e#·TÃ#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü øÏ+∫ <äqTdü+ÁbÕ|üÔ dü‡e÷˝Àø£´ eTVü‰–]yéT ˆ
eTùV≤+Á<ä+ y˚T|òTü dü+ø±X¯+ qHê<ä Vü≤]|ü⁄+>∑e' ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` øÏ+∫‘Y ` nqTdü+ÁbÕ|ü'Ô ` düe÷˝Àø£´ ` eTVü‰–]yéT,
eTùV≤+Á<ä+ ` y˚T|òTü dü+ø±X¯+ ` qHê<ä ` Vü≤]|ü⁄+>∑e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' Vü≤]|ü⁄+>∑e' y˚T|òTü dü+ø±X¯+ eTùV≤+Á<ä+ eTVü‰–]+ øÏ+∫‘Y
nqTdü+ÁbÕ|ü'Ô düe÷˝Àø£´ qHê<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' Vü≤]|ü⁄+>∑e' R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, y˚T|òTü dü+ø±X¯+
R y˚T|òüTdüìïuÛÑyÓTÆq, eTùV≤+Á<ä+ R eTùV≤+Á<ä eTqT ù|s¡T>∑\, eTVü‰–]+ R
ô|<ä|› sü «¡ ‘·eTTqT, øÏ+∫‘Y R ø=\~>±, nqTdü+ÁbÕ|ü'Ô R #˚]qyê&Ó,’ düe÷˝Àø£´ R
#·÷∫, qHê<ä R Hê<äeTTqT >±$+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT ñ‘·sÔ r¡ s¡|⁄ü düMT|üeTTq≈£î CÒ] n#·Ã≥
ô|<ä›y˚T|òüTeTT\qT uÀ*q eTùV≤+Á<ä|üs¡«‘·eTTqT $˝ÀøÏ+∫ dü+‘√wüeTT‘√
dæ+Vü≤Hê<äeTTqT CÒôdqT.
(57) ` dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z 331
XÀ¢ˆˆ dü |üPs¡j÷· e÷dü ø£|æ ]›XÀ <äX¯ düeT+‘·‘'· ˆ
q<ä Hêï<˚q eTVü≤‘ê y˚T|òTü dü«qeTVü‰dü«q' ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` |üPs¡j÷· e÷dü ` ø£|'æ ` ~X¯' ` <äX¯ ` düeT+‘·‘'· , q<äHé
` Hê<˚q ` eTVü≤‘ê ` y˚T|òTü dü«qeTVü‰dü«q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` y˚T|òTü dü«qeTVü‰dü«q' dü' ø£|'æ q<äHé eTVü≤‘ê (‘˚q) Hê<˚q
düeT+‘·‘'· <äX¯ ~X¯' |üPs¡j÷· e÷dü.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` y˚T|òTü dü«qeTVü‰dü«q' R y˚T|òTü >∑sq®¡ eTTe+{Ï >=|üŒø£+sƒd¡ «ü s¡eTT>∑\,
dü' ø£|'æ R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ TÉ , q<äHé R Hê<äeTT >±$+#·T#·T, ‘˚q R Ä, eTVü≤‘ê
R >=|üŒ<Óq’ , Hê<˚q R X¯ãe› TT‘√, düeT+‘·‘'· R #·T≥TºqT, <äX~¯ X¯' R |ü~~≈£îÿ\qT,
|üPs¡j÷· e÷dü R ì+&ÉCôÒ dqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚T|òTü >∑sq®¡ eTTe+{Ï >=|üŒ ø£+sƒd¡ «ü s¡eTT>∑\ Ä Vü≤qTeT dü+‘√wüeTT‘√
dæ+Vü≤Hê<äeTTqT >±$+#·T#·T >=|üŒ<Óq’ Ä eTVü‰<Û«ä ì‘√ |ü~~≈£îÿ\qT ì+&ÉTq≥T¢
#˚ôdqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·+ <˚X¯ eTqT ÁbÕ|üÔ düT‡Vü≤è<äs› Ù¡ q˝≤\dü' ˆ
qHê<ä Vü≤]XÊs¡÷˝› À ˝≤+>∑÷\+ #ê|ü´ø£+|üjT· ‘Y ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·+ ` <˚Xy¯ Té ` nqTÁbÕ|ü'Ô ` düTVü≤è<äs› Ù¡ q˝≤\dü', qHê<ä
` Vü≤]XÊs¡÷\› ' ` ˝≤+>∑÷˝+ ` #· ` n|æ ` nø£+|üjT· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' Vü≤]XÊs¡÷\› ' ‘·+ <˚Xy¯ Té nqTÁbÕ|ü'Ô düTVü≤è<äs› Ù¡ q˝≤\dü'
(düH)é qHê<ä. ˝≤+>∑÷\yéT n|æ nø£+|üjT· ‘Y #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' Vü≤]XÊs¡÷\› ' R Ä yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Vü≤qTeT, ‘·+ R Ä,
<˚X+¯ R Á|ü<X˚ e¯ TTqT, nqTÁbÕ|ü'Ô R #˚]qyê&Ó,’ düTVü≤è<äs› Ù¡ q˝≤\dü' (düH)é R
ùdïVæ≤‘·T\jÓTTø£ÿ <äsÙ¡ qeTTq+<äT rÁeyÓTqÆ Ç#·Ã>¤ \∑ yê&É>T∑ #·T, qHê<ä R >∑]+® #ÓqT,
˝≤+>∑÷\+ R yê\eTTqT, nø£+|üjT· ‘Y #· R ø£+|æ+|ü#ô˚ dqT ≈£L&É.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó j·÷ Vü≤qTeT ‘·q $TÁ‘·T\qT #·÷&Ée˝…qqT rÁeyÓTqÆ
ø√]ø£‘√ Ä Á|ü<˚X¯eTTqT #˚s¡Tø=ì yÓ+≥H˚ ‘·q yê\eTTqT ø£+|æ+|ü#˚j·TT#·T
ô|<ä>› s∑ q®¡ eTT #˚ôdqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü Hêq<äé÷qdü´ düT|üs#í¡ ]· ‘˚ |ü~∏ ˆ
|ò\ü r yêdü´|òTü ÀùwD >∑>q∑ + kÕs¡ÿeT+&É\yéT ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` Hêq<äé÷qdü´ ` düT|üs#í¡ ]· ‘˚ ` |ü~∏ ` |ò\ü ‹ ` Çe `
Ädü´|òTü ÀùwD ` >∑>q∑ + ` kÕs¡ÿeT+&É\yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düT|üs¡í#·]‘˚ |ü~∏ Hêq<äé÷qdü´ ‘·dü´ Ädü´|òüTÀùwD,
kÕs¡ÿeT+&É\+ >∑>q∑ + |ò\ü ‹ Çe (Ädü).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düT|üs¡í#·]‘˚ R >∑s¡T‘·à+‘·Tì#˚ dü+#·]+|üã&çq{Ïº, |ü~∏ R
e÷s¡eZ TTq, Hêq<äé÷qdü´ R _>∑sZ >¡ ± >∑]+® #·T#·Tqï{Ï,º ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ,
Ädü´|òTü ÀùwD R H√{Ï<«äÛ ì#˚, kÕs¡ÿeT+&É\+ R dü÷s¡éT+&É\eTT‘√>∑÷&çq, >∑>q∑ +
R Äø±X¯eTT, |ò\ü ‹ Çe R Áã<ä\› >∑T#·Tqï~ e˝… (Ädü R ñ+&ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä Vü≤qTeT j·T≥T¢ >∑sT¡ ‘·à+‘·Tì dü+#ês¡e÷s¡yZ TÓ qÆ >∑>q∑ ‘·\eTTq+<äT
_>∑Zs¡>± >∑s¡®qeTT >±$+#·T#·T+&É>± n‘·ì ø£+sƒ¡<Ûä«ìøÏ dü÷s¡éT+&É\eTT‘√
düV≤æ ‘·eTT>∑ >∑>q∑ eT+&É\eTT Áã<ä\› >∑T#·Tqï≥T¢+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ j˚T ‘·T ‘·Á‘√‘·sπÔ rπs düeTTÁ<äd´ü eTVü‰ã˝≤' ˆ
|üPs¡«+ dü+$wæ̃‘ê X¯SÙsê yêj·TT|ü⁄Á‘·~<äèø£eå ' ˆˆ 18
XÀ¢ˆˆ eTVü≤‘√ yêj·TTqTqïdü´ ‘√j·T<äùdé >∑]‘® y· Té ˆ
X¯óÁX¯óe⁄ ùdÔ ‘·<ë |òTü Àwü eT÷s¡Ty˚>+∑ Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j˚T ` ‘·T ` ‘·Á‘· ` ñ‘·sπÔ ` rπs ` düeTTÁ<äd´ü ` eTVü‰ã˝≤',
|üPs¡«+ ` dü+$wæ‘˜ ê' ` X¯Ssê' ` yêj·TT|ü⁄Á‘·~<äèø£eå ', eTVü≤‘·' ` yêj·TTqTqïdü´
` ‘√j·T<äd´ü ` Çe ` >∑]‘® y· Té ` X¯óÁX¯óe⁄' ` ‘˚ ` ‘·<ë ` |òTü ÀwüyTé ` ñs¡Ty˚>+∑
` Vü≤qTeT‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üPs¡«+ ‘·Á‘· düeTTÁ<ädü´ ñ‘·Ôπs rπs yêj·TT|ü⁄Á‘·~<äèø£åe'
(dü+‘·') eTVü‰ã˝≤' X¯Ssê' j˚T dü+$wæ̃‘ê' ‘˚ ‘·<ë yêj·TTqTqïdü´ eTVü≤‘·',
‘√j·T<äd´ü >∑]‘® y· Té Çe Vü≤q÷eT‘·' }s¡Ty˚>+∑ |òTü Àwü+ X¯óÁX¯óe⁄'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üPs¡«+ R n+‘·≈î£ |üPs¡«eTT, ‘·Á‘· R n#·Ã≥, düeTTÁ<äd´ü R
düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ, ñ‘·sπÔ rπs R ñ‘·sÔ r¡ s¡eTTq+<äT, yêj·TT|ü⁄Á‘·~<äèø£eå ' (dü+‘·')
R |üqedüT‘·Tì #·÷&É>√s¡T#·Tqïyê¬s,’ eTVü‰ã˝≤' R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´\TqT, X¯Ssê'
R X¯Ss¡T\Tq>∑T, j˚T R @ yêqs¡T˝…‘’ ,˚ dü+$wæ̃‘ê' R ≈£Ls=Ãìj·TT+&çs√, ‘˚ R Ä
(57) ` dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z 333
yêqs¡T\T, yêj·TTqTqïdü´ R yêj·TTe⁄#˚ Áù|sπ |æ+|üã&çq{Ï,º eTVü≤‘·' R >=|üŒ<Óq’ ,
‘√j·T<äd´ü R y˚T|òTü eTTjÓTTø£ÿ, >∑]‘® y· Té Çe R ñiTeTTqTe˝…, ‘·<ë R n|ü&ÉT,
Vü≤q÷eT‘·' R Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ, }s¡Ty˚>∑+ R ‘=&É\e&çì, |òüTÀwü+ R
dæ+Vü≤Hê<äeTTqT, X¯óÁX¯óe⁄' R Äø£]+í ∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä eTVü‰düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ ñ‘·sÔ r¡ s¡eTTq+<äT |üeqq+<äqTì sêø£ø¬ ’
y˚sTTø£qTï\‘√ ìØøÏå+#·T#·T ≈£Ls¡TÃ+&çj·TTqï yêqs¡Ms¡T\T, yêj·TTe⁄#˚
Á‘√j·Tã&ÉT#·Tqï ˇø£ eTVü‰y˚T|òüTeTTqT+&ç e#ÓÃ&ç ˇø£ ô|<ä› j·TTiTeTTe˝…
$qe#·TÃ#·T+&É>± n|ü⁄ &Ü Vü≤qTeT eTVü‰y˚>e∑ TT‘√ |üjT· ì+∫ e#·TÃ#·T #˚jT· T#·Tqï
Ä dæ+Vü≤>∑sq®¡ eTTqT ÄX¯Ãs¡éTT>± Ä\øÏ+∫].
XÀ¢ˆˆ ‘˚ Bqe<äHê dü‡sπ « X¯óÁX¯óe⁄' ø±qHÍø£d'ü ˆ
yêqπs+Á<äd´ü ìs√Èw+ü |üsq®¡ ´ìq<√|üeTyéT ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` Bqe<äHê' ` düsπ « ` X¯óÁX¯óe⁄' ` ø±qHÍø£d'ü , yêqπs+Á<äd´ü
` ìs√Èw+ü ` |üsq®¡ ´ìq<√|üeTyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Bqe<äHê' ‘˚ ø±qHÍø£d'ü düsπ « |üsq®¡ ´ìq<√|üeT+ yêqπs+Á<äd´ü
ìs√Èw+ü X¯óÁX¯óe⁄'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Bqe<äHê' R <Óq’ éTT‘√ >∑÷&çq eTTKeTT >∑*qZ {Ï,º ‘˚ R Ä,
ø±qHÍø£d'ü R eq#·sT¡ ˝…q’ yêqs¡T\T, düsπ « R m\¢sT¡ qT, |üsq®¡ ´ìq<√|üeT+ R
y˚T|òTü eTT\jÓTTø£ÿ, ñiTeTT‘√ düe÷qyÓTqÆ , yêqπs+Á<äd´ü R Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, ìs√Èw+ü
R >∑sq®¡ eTTqT, X¯óÁX¯óe⁄' R Ä\øÏ+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç+‘·ei≈£îqT d”‘ê<˚$ì >∑÷]Ã m{Ïº yês¡Ô $qe\dæjT· T+&ÉTH√
j·Tì ;Û‹‘√ Bqe<äqT˝…j ’ T· Tqï j·÷ yêqs¡TMs¡T ˝…\s¢ T¡ qT eTVü‰y˚T|òTü <Û«ä ìe˝…
$qe∫Ãq Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ dæ+Vü≤Hê<äeTTqT eTVü‰q+<äeTT‘√ Ä\øÏ+∫].
XÀ¢ˆˆ ìX¯eT´ q<ä‘√ Hê<ä+ yêqsê ùdÔ düeT+‘·‘'· ˆ
ãuÛ÷Ñ e⁄ s¡T‘·T‡ø± dü‡sπ « düTVü≤è<äs› Ù¡ qø±+øÏDå ' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìX¯eT´ ` q<ä‘'· ` Hê<ä+ ` yêqsê' ` ‘˚ ` düeT+‘·‘'· `
ãuÛ÷Ñ e⁄' ` ñ‘·T‡ø±' ` düsπ « ` düTVü≤è<äs› Ù¡ qø±+øÏD å ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` q<ä‘·' Hê<ä+ ìX¯eT´ ‘˚ yêqsê' düπs« düeT+‘·‘·'
düTVü≤è<äs› Ù¡ qø±+øÏDå ' (dü+‘·') ñ‘·T‡ø±' ãuÛ÷Ñ e⁄'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` q<ä‘'· R >∑]+® #·T#·Tqï{Ïº Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, Hê<ä+ R <Û«ä ìì,
ìX¯eT´ R Ä\øÏ+∫, ‘˚ R Ä, yêqsê' R yêqs¡T\T, düsπ « R m\¢sT¡ qT, düeT+‘·‘'·
R n+‘·≥qT, düTVü≤è<ä›s¡Ùqø±+øÏåD' (dü+‘·') R $TÁ‘·TìjÓTTø£ÿ <äs¡ÙqeTTqT
ø√s¡T#·Tqïyês¡>T∑ #·T, ñ‘·T‡ø±' R y˚–s¡bÕ≥T H=+~qyês¡T, ãuÛ÷Ñ e⁄' R nsTT].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT >±$+∫q j·÷ dæ+Vü≤>∑s¡®qeTT Hêø£]í+∫
#·T≥TºÁ|üøÿ£ \qTqï Ä yêqs¡T ˝…\s¢ T¡ qT ‘·eT Á|æjT· ‘·eT $TÁ‘·Tì p&Ée\j·TTqqT
rÁeyÓTqÆ ø±+ø£‘å √ $TøÏÿ* ‘·V≤ü ‘·V≤ü bÕ≥T H=+<äT#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ C≤+ãyê q‡ Vü≤]ÅXw‚ 'ü̃ Á|”‹dü+Vü≤èwüeº ÷qdü' ˆ
ñbÕeT+Å‘´· Vü≤Ø q‡sê« ì<ä+ e#·q eTÁãM‘Y ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` C≤+ãyêHé ` dü' ` Vü≤]ÅXw‚ '˜ü ` Á|”‹dü+Vü≤èwüeº ÷qdü', ñbÕeT+Å‘´·
` Vü≤ØHé ` düsê«Hé ` Ç<ä+ ` e#·qyéT ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]ÁX‚w'ü̃ dü' C≤+ãyêHé Á|”‹dü+Vü≤èwüeº ÷qdü' (düH)é Vü≤ØHé
düsê«Hé ñbÕeT+Å‘´· Ç<ä+ e#·qyéT nÁãM‘Y.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Vü≤]ÁX‚w'˜ü R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó {Ï,º dü' C≤+ãyêHé R Ä C≤+ãe+‘·T&ÉT,
Á|”‹dü+Vü≤èwüeº ÷qdü' R Áù|eT‘√ dü+‘√wüeTTH=+~q eTqdüT‡>∑\yê&Ó,’ Vü≤ØHé R
yêqs¡T\qT, düsê«Hé R m\¢sq¡ T, ñbÕeT+Å‘´· R <ä>iZ∑ ≈£î |æ*∫, Ç<ä+ R á,
e#·q+ R e÷≥qT, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó {Ïº C≤+ãe+‘·T&ÉT Áù|eT|üPs¡yí TÓ qÆ eTqdüT‡‘√
#·T≥TºqTqï yêqs¡T\q+<äsq¡ T <ä>iZ∑ ≈£î |æ*∫ á $<Ûeä TT>∑ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ düs«¡ <∏ë ø£è‘·ø±s√´ -kÂ Vü≤qTe÷HêïÁ‘· dü+X¯jT· ' ˆ
q Vü≤´ kÕ´ø£è‘·ø±s¡´dü´ Hê<ä @e+$<Û√ uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düs«¡ <∏ë ` ø£è‘·ø±s¡´' ` nkÂ ` Vü≤qTe÷Hé ` q ` nÁ‘· `
dü+X¯jT· '` q ` Væ≤ ` ndü´ ` nø£è‘·ø±s¡´dü´ ` Hê<ä' ` @e+$<Û'ä ` uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nkÂ Vü≤qTe÷Hé düs«¡ <∏ë ø£è‘·ø±s¡´'. nÁ‘· dü+X¯jT· ' q(ndæ)Ô .
nø£è‘·ø±s¡´dü´ ndü´ Hê<ä' @e+$<Û'ä q uÛyÑ ‘˚ Y Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nkÂ R á, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, düs«¡ <∏ë R düs«¡ $<Ûeä TT\T>±,
ø£è‘·ø±s¡´' R HÓiy˚]Ãq ø£seÔ¡ éTT>∑\yê&ÉT. nÁ‘· R á $wüjT· eTTq+<äT, dü+X¯jT· '
(57) ` dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z 335
R dü+<˚V≤ü eTT, q ndæÔ R ˝Ò<Tä . nø£è‘·ø±s¡´dü´ R HÓiy˚sŒ¡ ì ø£seÔ¡ éTT >∑*–q{Ï,º
ndü´ R á Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, Hê<ä' R X¯ãe› TT, @e+$<Û'ä R á $<Ûyä TÓ qÆ ~>±, q
uÛyÑ ‘˚ Y Væ≤ R ñ+&É<Tä >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTq Vü≤qTeT q÷{ÏøÏ q÷iTbÕfi¯ó¢ ‘·q ø£seÔ¡ éTTqT HÓiy˚]Ãj˚T
e#·TÃ#·THêï&ÉT. á $wüj·TeTTq+<äT nDTe÷Á‘·eTTqT dü+<˚Vü≤eTT˝Ò<äT. ‘·q
ø£s¡ÔeéTTqT HÓiy˚s¡Œ≈£î+&É>∑ e#·TÃ#·Tqï jÓT&É\ j·÷‘·ì ø£+sƒ¡dü«s¡eTT Ç+‘·
ñ‘ê‡Vü≤eTT>∑qT ;Ûøs£ e¡ TT>∑qT ñ+&É<Tä >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü u≤VüAs¡Ty˚>+∑ #· ìHê<ä+ #· eTVü‰‘·àq' ˆ
ìX¯eT´ Vü≤s¡j÷Ó Vü≤ècÕº dü‡eTT‘˚Œ‘·T dü‘Ô d· ‘Ôü '· ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` u≤VüAs¡Ty˚>+∑ ` #· ` ìHê<ä+ ` #· ` eTVü‰‘·àq',
ìX¯eT´ ` Vü≤s¡jT· ' ` Vü≤ècÕº' ` düeTT‘˚Œ‘·T' ` ‘·‘'· ` ‘·‘'· ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTVü‰‘·àq' ‘·d´ü u≤VüAs¡Ty˚>+∑ #· ìHê<ä+ #· ìX¯eT´ Vü≤s¡jT· '
‘·‘'· ‘·‘'· düeTT‘˚Œ‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&Óq’ {Ï,º ‘·d´ü R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ,
u≤VüAs¡Ty˚>+∑ #· R u≤VüQe⁄\jÓTTø£ÿj·TT, }s¡Te⁄\jÓTTø£ÿj·TT y˚>e∑ TTqT, ìHê<ä+
#· R ø£+sƒd¡ «ü s¡eTTqT, ìX¯eT´ R Äø£]+í ∫, Vü≤s¡jT· ' R yêqs¡T\T, Vü≤ècÕº' R
dü+‘√wüeTT H=+~qyê¬s’, ‘·‘·' ‘·‘·' R n#·Ã≥#·Ã≥qT+&ç, düeTT‘˚Œ‘·T' R
m>∑Ts¡T#·T+&ç].
‹\ø£eTT :` ªu≤VüAs¡Ty˚>+∑ μ ` u≤VüQe⁄\jÓTTø£ÿj·TT, }s¡Te⁄\jÓTTø£ÿj·TT y˚>e∑ TT#˚
>∑*–q <Û«ä ìì yêqs¡T\T $ìs¡ì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Á|üu≤Û edü+|üqTï&Óq’ j·÷ Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ u≤VüQe⁄\ jÓTTø£ÿj·TT
}s¡Te⁄\jÓTTø£ÿj·TT e&çdeü «&çì ø£+sƒ<¡ «äÛ ìì Ä*+∫ Ä yêqs¡T\T eTVü‰q+<äeTT‘√
m#·Ã{Ï yês¡#Ã· ≥ MT~ MT~ ø¬ >∑Ts¡T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ ‘˚ q>±Á>± qï>±Á>±DÏ •Ksê ∫Ã¤KsêDÏ #· ˆ
Á|üV≤ü ècÕº dü‡eT|ü<´ä +‘· Vü≤q÷eT+‘·+ ~<äèø£eå ' ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` q>±Á>±‘Y ` q>±Á>±DÏ ` •Ksê‘Y ` •KsêDÏ ` #·,
Á|üV≤ü ècÕº' ` düeT|ü<´ä +‘· ` Vü≤q÷eT+‘·+ ` ~<äèø£eå ' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘˚ Á|üV≤ü ècÕº' Vü≤q÷eT+‘·+ ~<äèø£eå '(dü+‘·') q>±Á>±‘Y •Ksê‘Y
•KsêDÏ #· düeT|ü<´ä +‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ R Ä yêqs¡T\T, Á|üV≤ü ècÕº' R >=|üŒ dü+‘√wüeTT H=+~qyê¬s,’
Vü≤q÷eT+‘·+ R Vü≤qTeTqT, ~<äèø£åe' (dü+‘·') R #·÷&Éø√]ø£>∑\yês¡>∑T#·T,
q>±Á>±‘Y R #Ó≥Tºø=qqT+&ç, q>±Á>±DÏ R #Ó≥Tºø=q\qT, •Ksê‘Y R
–]•Ks¡eTT\qT+&ç, •KsêDÏ #· R ñqï‘·•Ks¡eTT\qT, düeT|ü<´ä +‘· R #˚]].
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü ‰ q+<ä e TT‘√ >∑ ÷ &ç q Ä yêqs¡ T \T Vü ≤ qTeT+‘· T ì
<ä÷s¡eTTqT+&çjT˚ #·÷&É>√] ‘êeTTqï #Ó≥Tºø=qqT+&ç Ç+ø£qT m‘ÓqÌÔ ø=q≈£îqT
|üs«¡ ‘êÁ>∑eTT qT+&ç Ç+ø£qT m‘ÓqÌÔ •KsêÁ>∑eTTq≈£îqT #˚sT¡ ø=qT#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ ‘˚ Á|”‘ê' bÕ<äbÕÁπ>wüß >∑èVü≤´ XÊU≤düT‡|ü⁄wæŒ‘ê' ˆ
yêkÕ+d”e Á|üXÊU≤X¯Ã düe÷$<Û´ä +‘· yêqsê' ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` Á|”‘ê' ` bÕ<äbÕÁπ>wüß ` >∑èVü≤´ ` XÊU≤' ` düT|ü⁄wæŒ‘ê' `
yêkÕ+dæ ` Çe ` Á|üXÊU≤' ` #· ` düe÷$<Û´ä +‘· ` yêqsê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ yêqsê' Á|”‘ê' (dü+‘·') bÕ<äbÕÁπ>wüß düT|ü⁄wæŒ‘ê' XÊU≤'
>∑èVü≤´ Á|üXÊU≤' yêkÕ+dæ Çe düe÷$<Û´ä +‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ R Ä, yêqsê' R yêqs¡T\T, Á|”‘ê' (dü+‘·') R dü+‘√wüeTT
H=+~qyês¡>∑T#·T, bÕ<äbÕÁπ>wüß R eèøå±Á>∑eTT\j·T+<äT, düT|ü⁄wæŒ‘ê' R
#·ø£ÿ>±|üP∫q{Ïº, XÊU≤' R ø=eTà\qT, >∑èVü≤´ R Á>∑Væ≤+∫, Á|üXÊU≤' R
∫qïø=eTà\qT, yêkÕ+dæ Çe R eÅdeÔü TT\qTe˝…, düe÷$<Û´ä +‘· R }|ü⁄#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡T\T eTVü‰dü+‘√wüeTT‘√ #Ó≥¢ ø=q\ô|’qT+&ç #·ø£ÿ>±
|ü⁄wæŒ+∫j·TTqï ø=eTà\MT~øÏ #˚] ∫qï ø=eTà\qT $iÏ∫ #˚‹‘√ |ü≥Tºø=ì >∑T&É¶
»+&Ü\qT }|æq≥T¢>± }|ü⁄#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ –]>∑V≤ü «s¡d+ü ©H√ j·T<∏ë >∑s‹®¡ e÷s¡T‘·' ˆ
@e+ »>∑s®¡ ã\yêHé Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` –]>∑V≤ü «s¡d+ü ©q' ` j·T<∏ë ` >∑s‹®¡ ` e÷s¡T‘·' ` @e+ ` »>∑s®¡
` ã\yêHé ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ
(57) ` dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z 337
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‘·' –]>∑V≤ü «s¡d+ü ©q' (düH)é j·T<∏ë >∑s‹®¡ @e+ ã\yêHé
e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé »>∑s.®¡
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷s¡T‘·' R yêj·TTe⁄, –]>∑Vü≤«s¡dü+©q' (düHé) R
|üs«¡ ‘·>T∑ Vü≤\+<äT Á|üy•˚ +∫q<Ó,’ j·T<∏ë R @ $<Ûeä TT>±, >∑s‹®¡ R >∑]+® #·TH√,
@e+ R á Ø‹>±, ã\yêHé R ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ {Ï,º e÷s¡T‘ê‘·à»' R e÷s¡T‘·‘q· j·TT&É>T∑ ,
Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, »>∑s®¡ R >∑]+® #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üs«¡ ‘·>T∑ Vü≤\+<äT Á|üy•˚ +∫q yêj·TTe⁄ eTVü‰<Û«ä ì‘√ m≥T¢ >∑]+® #·TH√
nfÒ¢ eTVü‰ã\XÊ*jÓTÆ q yêj·TTq+<äqT&É>T∑ Vü≤qTeT >=|üŒ <Û«ä ì‘√ >∑]+® #·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘· eTÁuÛ|Ñ Tüò qdü+ø±X¯ e÷|ü‘+· ‘·+ eTVü‰ø£|yæ Té ˆ
<äècÕº« ‘˚ yêqsê dü‡sπ « ‘·dTü 'ú ÁbÕ+»\j·T dü<Ô ë ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·yTé ` nÁuÛ|Ñ Tüò qdü+ø±X¯yTé ` Ä|ü‘+· ‘·+ ` eTVü‰ø£|+æ , <äècÕº«
` ‘˚ ` yêqsê' ` düsπ « ` ‘·dTü 'ú ` ÁbÕ+»\j·T' ` ‘·<ëˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nÁuÛ|Ñ Tüò qdü+ø±X¯yTé Ä|ü‘+· ‘·+ ‘·+ eTVü‰ø£|+æ <äècÕº« ‘·<ë
‘˚ yêqsê' düsπ « ÁbÕ+»\j·T' Á‘·dTü 'ú .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nÁuÛ|Ñ Tüò qdü+ø±X¯+ R <ä≥yº TÓ qÆ y˚T|òTü eTT‘√ düe÷qT&Ó,’ Ä|ü‘+· ‘·+
R <ä>iZ∑ ≈£î |ü∫Ã|ü&TÉ #·Tqï, ‘·+ eTVü‰ø£|+æ R Ä yêqs¡ÅXw‚ ßü ì˜ , <äècÕº« R #·÷∫,
‘˚ yêqsê' R Ä yêqs¡T\T, düsπ « R m\¢sT¡ qT, ÁbÕ+»\j·T' R <√dæ*ˇ–Zqyê¬s,’
‘·dTü 'ú R ì\∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` <ä≥yº TÓ qÆ ô|<ä› y˚T|òTü eTTe+{Ï s¡÷|üeTT‘√ ‘·eT düMT|üeTTq≈£î
e#·TÃ#·Tqï yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó Ä Vü≤qTeTqT >±+∫ Ä yêqs¡T˝…\s¢ T¡ qT ˝Ò∫ <√dæ*jÓTT–Z
ì\Teã&ç].
XÀ¢ˆˆ ‘·‘·düTÔ y˚>∑yê+ düÔdü´ –πs ]Z]ìuÛÑ' ø£|æ' ˆ
ì|übÕ‘· eTùV≤+Á<äd´ü •Kπs bÕ<äbÕ≈£î˝Ò ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·T ` y˚>y∑ êHé ` ‘·d´ü ` –πs' ` –]ìuÛ'Ñ ` ø£|'æ ,
ì|übÕ‘· ` eTùV≤+Á<äd´ü ` •Kπs ` bÕ<äbÕ≈£î˝Ò ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· y˚>y∑ êHé –]ìuÛ'Ñ ø£|'æ ‘·d´ü eTùV≤+Á<äd´ü –πs' bÕ<äbÕ≈£î˝Ò
•Kπs ì|übÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, y˚>y∑ êHé R >=|üŒy˚>e∑ TT >∑*qZ {Ï,º –]ìuÛ'Ñ R
|üs«¡ ‘·dìü ïuÛTÑ &Óq’ , ø£|'æ R Vü≤qTeT, ‘·d´ü R Ä, eTùV≤+Á<äd´ü R eTùV≤+Á<ä eTqT
ù|s¡T>∑\, –πs' R |üs«¡ ‘·eTTjÓTTø£ÿ, bÕ<äbÕ≈£î˝Ò R eèø£eå TT\‘√ <ä≥eº TT>∑qTqï{Ï,º
•Kπs R •Ks¡eTTq+<äT, ì|übÕ‘· R ñ]¬øqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰y˚>e∑ TT‘√ ÁøÏ+~øÏ |ü&TÉ #·Tqï |üs«¡ ‘·eTT e˝… qTqï Ä Vü≤qTeT
$$<Ûeä èø£eå TT\‘√ ì+&çjT· Tqï eTùV≤+Á<ä|sü «¡ ‘·eTT •Ks¡eTT MT~øÏ ñ]¬øqT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤sπ ¸ D≤|üPs¡é÷D√ -kÂ s¡yT˚ ´ |üs«¡ ‘·ìs¡sasπ ˆ
∫Ûqï |üøå£ Çyêø±XÊ ‘·ŒbÕ‘· <Ûsä D¡ <° säÛ '¡ ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤sπ ¸D ` Ä|üPs¡é÷D' ` nkÂ ` s¡yT˚ ´ ` |üs«¡ ‘·ìs¡sasπ `
∫Ûqï|üø'å£ ` Çe ` Äø±XÊ‘Y ` |übÕ‘· ` <Ûsä D ¡ <° säÛ '¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤sπ ¸D Ä|üPs¡é÷D' nkÂ Äø±XÊ‘Y ∫Ûqï|üø'å£ <Ûsä D¡ <° säÛ '¡
Çe s¡yT˚ ´ |üs«¡ ‘·ìs¡sasπ |übÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤sπ ¸D R dü+‘√wüeTT‘√, Ä|üPs¡é÷D' R ì+|üã&ÉT#·Tqï{Ï,º
nkÂ R á Vü≤qTeT, s¡yT˚ ´ R düT+<äsy¡ TÓ qÆ {Ï,º |üs«¡ ‘·ìs¡sasπ R ø=+&Éyê>∑Tq+<äT,
Äø±XÊ‘Y R Äø±X¯eTTqT+&ç, ∫Ûqï|üø'å£ R ‘Ó>>∑ =≥ºã&çq i…øÿ£ \T>∑*qZ {Ï,º <Ûsä D
¡ <° säÛ '¡
Çe R |üs«¡ ‘·eTTe˝…, |übÕ‘· R |ü&qÓ T.
‹\ø£eTT:` |üs«¡ ‘·ìs¡sasπ |übÕ‘· ` ôd\j˚Tfi¯ó¢ Á|üeVæ≤+#·T#·Tqï |üs«¡ ‘·eTTô|’ nq>±
ôd\j˚Tfi¯¢ Á|üøÿ£ qT Vü≤qTeT ~¬>qT. ˝Òø£ Á|üj÷· DeTT ÁX¯eT ‘=\>∑T≥¬ø’ Ä ˙{ÏjT· +<˚
<ä÷ø¬ qì ø=+<äsT¡ #Ó|Œæ q~>∑÷&É j·TTø£yÔ T˚ .
yêdüT<ëdükÕ«$T :` Vü≤qTeT ø=+&Ée+ø£jT· +<äT ˙fi¯˝¢ À i…øÿ£ \T $iÏ–q |üs«¡ ‘·eTTe˝…
<äu≤Û \Tq |ü&qÓ T.
lsêeT<äsÙ¡ qeTTq¬ø’ b˛e⁄≥j·T+ <=ø£ ìy˚TwüyTÓ qÆ C≤>∑T ø±sê<äì Ç~
j·÷j·Tq ‘·«s¡qT dü÷∫+#·T#·Tqï~. ˝Òì jÓT&É\ Vü≤qTeT <ä÷s¡eTTqT+&çjT˚ y˚>e∑ TT
‘·–+Z ∫ j·TT+&Ée#·TÃqT >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰q+<äeTT‘√ ì+&çq j·÷ Vü≤qTeT ôd\j˚Tfi¯‘¢ √ #·\H¢ j ’Ó T· Tqï
eTùV≤+Á<ä–]|üs¡«‘·eTTq i…ø£ÿ\T ‘Ó–q |üs¡«‘·eTTe˝… Äø£düeTTqT+&ç ÁøÏ+~øÏ
ñ]¬øqT.
(57) ` dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z 339
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· ùdÔ Á|”‘e· Tqdü dü‡sπ « yêqs¡|⁄ü +>∑yê' ˆ
Vü≤q÷eT+‘·+ eTVü‰‘êàq+ |ü]yê s√´|ü‘d· sπúæ ˆˆ 31
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` ‘·‘'· ` ‘˚ ` Á|”‘e· Tqdü' ` düsπ « ` yêqs¡|⁄ü +>∑yê' ` Vü≤q÷eT+‘·+
` eTVü‰‘êàq+ ` |ü]yês¡´ ` ñ|ü‘d· sπúæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘˚ yêqs¡|⁄ü +>∑yê' düsπ « Á|”‘e· Tqdü' (dü+‘·') eTVü‰‘êàq+
Vü≤q÷eT+‘·+ |ü]yês¡´ ñ|ü‘d· sπúæ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, ‘˚ R Ä, yêqs¡|ü⁄+>∑yê' R yêqs¡
ÁX‚wßü \˜ T, düsπ « R m\¢sT¡ qT, Á|”‘e· Tqdü' (dü+‘·') R Äq+<äeTT H=+~q eTqdüT‡>∑\
yês¡>T∑ #·T, eTVü‰‘êàq+ R eTVü≤˙j·TT&Óq’ {Ï,º Vü≤q÷eT+‘·+ R Vü≤qTeTqT, |ü]yês¡´
R #·T≥TºqT#˚], ñ|ü‘d· sπúæ R ≈£Ls¡TÃ+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü yêqs¡ Ms¡T˝…\s¢ T¡ qT eTVü‰q+<äu]ÑÛ ‘·yTÓ qÆ eTqdüT‡‘√
eTVü‰‘·Tà&Óq’ j·÷ Vü≤qTeT#·T≥TºqT CÒ] ≈£Ls¡TÃ+&ç].
XÀ¢ˆˆ |ü]yês¡´ #· ‘˚ düsπ « |üsê+ Á|”‹ eTTbÕ>∑‘ê' ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü]yês¡´ ` #· ` ‘˚ ` düsπ « ` |üsê+ ` Á|”‹yéT ` ñbÕ>∑‘ê' ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü]yês¡´ #· R #·T≥TºeTT{Ï,º ‘˚ düsπ « R Ä yêqs¡T˝…\s¢ T¡ qT,
|üsê+ R >=|üŒ<Óq’ , Á|”‹+ R dü+‘√wüeTTqT, ñbÕ>∑‘ê' R bı+~].
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡Ms¡T ˝…\s¢ T¡ qT n≥T¢ Vü≤qTeT #·T≥TºqT eT÷– eTVü‰dü+‘√wüeTT
H=+<äT#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ Á|üV≤ü èwüeº <äHê dü‡sπ « ‘· eTs√>∑ eTTbÕ>∑‘y· Té ˆ
ñbÕj·THêì #ê<ëj·T eT÷˝≤ì #· |ò˝ü ≤ì #· ˆ
Á|ü‘´· s¡Ãj·THé Vü≤]ÅXw‚ +ü̃ Vü≤s¡j÷Ó e÷s¡T‘ê‘·à»yéT ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üVü≤èwüºe<äHê' ` düπs« ` ‘·yéT ` ns√>∑yéT ` ñbÕ>∑‘·yéT,
ñbÕj·THêì ` #· ` Ä<ëj·T ` eT÷˝≤ì ` #· ` |ò˝ü ≤ì ` #·, Á|ü‘´· s¡Ãj·THé `
Vü≤]ÅXw‚ +ü̃ ` Vü≤s¡jT· ' ` e÷s¡T‘ê‘·à»yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|üV≤ü èwüeº <äHê' düsπ « Vü≤s¡jT· ' ns√>∑yTé ñbÕ>∑‘+· Vü≤]ÅXw‚ +ü̃
‘·+ e÷s¡T‘ê‘·à»yéT ñbÕj·THêì #· eT÷˝≤ì #· |ò˝ü ≤ì #· Ä<ëj·T Á|ü‘´· s¡Ãj·THé.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Á|üV≤ü èwüeº <äHê' R >=|üŒ Äq+<äeTT H=+~q eTTKeTT\T ø£*–q{Ï,º
düsπ « Vü≤s¡jT· ' R Ä yêqs¡T \+<äsT¡ qT, ns√>∑yTé R ndü«dü‘ú · ˝Òìyê&Ó,’ ñbÕ>∑‘+·
R #˚]q{Ï,º Vü≤]ÁX‚w+˜ü R yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó {Ï,º ‘·+ e÷s¡T‘ê‘·à»yéT R Ä |üeqq+<äqTì,
ñbÕj·THêì #· R ø±qTø£\qT, eT÷˝≤ì #· R <äT+|ü\qT, |ò˝ü ≤ì R |ü+&Éq¢ T,
Ä<ëj·T R Á>∑V≤æ +∫, Á|ü‘´· s¡Ãj·THé R dü‘ÿ· ]+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` m{Ïº Ä|ü<äj·TTqT ˝Ò≈£î+&É düTKeTT>± ‹]– e∫Ãq Ä
yêj·TTq+<äqTì >±+∫ eTVü‰q+<äeTT‘√ $ø£dæ+∫q eTTKeTT >∑\ j·÷
yêqs¡T\+<äiTqT eT<ÛTä s¡eTT˝…q’ ø£+<äeT÷\|ò\ü eTT\T yÓTT<ä\>∑T ø±qTø£\qT >=ì
‘Ó∫Ã, >ös¡eeTT‘√ n]Œ+#·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ Vü≤qTe÷+qTÔ >∑Ts¡÷ q« è<ëΔHé C≤+ãeÁ‘·ŒeTTU≤+dü<Ô ë ˆ
≈£îe÷s¡ eT+>∑<+ä #Óe’ k˛-e+<ä‘· eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤qTe÷Hé ` ‘·T ` >∑Ts¡÷Hé ` eè<ΔëHé ` C≤+ãeÅ‘Œ· eTTU≤Hé `
‘·<ë, ≈£îe÷s¡yTé ` n+>∑<+ä ` #· ` @e ` dü' ` ne+<ä‘· ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTVü‰ø£|'æ Vü≤qTe÷Hé ‘·T >∑Ts¡÷Hé eè<ΔëHé C≤+ãe‘YÁ|üeTTU≤Hé,
≈£îe÷s¡yTé n+>∑<+ä #· @e ne+<ä‘.·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ø£|'æ R yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ q’Ó {Ï,º dü' Vü≤qTe÷Hé R Ä Vü≤qTeT,
‘·<ë R n|ü&ÉT, >∑Ts¡÷Hé R >∑Ts¡Te⁄\qT, eè<ëΔHé R eè<äT\Δ TqT n>∑T, C≤+ãe‘Y
Á|üeTTU≤Hé R C≤+ãe+‘·T&ÉT eTTqï>∑T yê]ì, ≈£îe÷s¡+ R ∫qïyê&Óq’ , n+>∑<+ä
#Óe’ R n+>∑<Tä ì ≈£L&É, ne+<ä‘· R ÁyÓTT¬øÿqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ÅX‚wüß˜&Ó’q Vü≤qTeT j·T|ü&ÉT C≤+ãe+‘·T&ÉT eTTqï>∑T
>∑Ts¡Te⁄\≈£îqT ô|<ä\› ≈£îqT j·TTesêC…q’ n+>∑<Tä ìøÏì e+<äq e÷#·]+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘êuÛ≤´+ |üPõ‘·' |üP»´' ø£|_æ XÛ Ã¯ Á|ükÕ~‘·' ˆ
<äècÕº d”‘‹˚ $Áø±+‘· dü‡+πøùå |D qý˚<j ä T· ‘Y ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘êuÛ≤´+ ` |üPõ‘·' ` |üP»´' ` ø£|_æ 'Û ` #· ` Á|ükÕ~‘·'
` <äècÕº ` d”‘ê ` Ç‹ ` $Áø±+‘·' ` dü+øπ ùå |D ` qý˚<j ä T· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘êuÛ≤´+ |üPõ‘·' ø£|_æ 'Û #· Á|ükÕ~‘·' $Áø±+‘·' dü' |üP»´'
<äècÕº d”‘ê Ç‹ dü+øπ ùå |D qý˚<jä T· ‘Y.
(57) ` dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z 341
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘êuÛ≤´+ R C≤+ãe+‘·Tì#˚‘q· T, n+>∑<Tä ì#˚‘q· T, |üPõ‘·' R
>ös¡$+|üã&çqyê&Ó,’ ø£|_æ 'Û #· R yêqs¡T\#˚‘q· T, Á|ükÕ~‘·' R dü‘ÿ· ]+|üã&çqyê&Ó,’
|üP»´' R |üP»˙j·TT&ÉT n>∑T, dü' R Ä Vü≤qTeT, dü+øπ ùå |D R dü+øπ |å eü TT>±,
<äècÕº d”‘ê R #·÷&Éã&çq~ d”‘ê<˚$, Ç‹ R nì, qý˚<j ä T· ‘Y R ìy˚~+#ÓqT.
u§+u≤sTTbÕsƒ¡eTT :` <äècºÕ d”‘ê j·TqT≥≈£î ã<äT\T>± <äècºÕ <˚M j·Tì >∑\<äT.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` @$T #Ó|üH√ j·Tì ‘·Vü≤‘·Vü≤˝≤&ÉT yêqs¡T\ eTqdüT‡
≈£î<äT≥ã&ÉT≥≈£î ª#·÷∫‹ d”‘· qìμ s¬ +&ÉTe÷≥\‘√ kÕsê+X¯eTTqT ‘Ó*ô|qT.
le÷Hé ‘Óqàsƒ¡+ s¡+>±#ês¡´kÕ«$T :` Ç#·Ã≥ ªd”‘ê <äècºÕμj·Tì #Ó|Œæ q jÓT&É\
d”‘ê X¯ãe› TT qT#·Ã]+∫ <äècÕº X¯ãe› TT qT#·Ã]+#·Tq+‘·˝À d”‘e· Tà @eTjÓT´qì
#Ó|üH√ j·Tì yêqs¡T\T uÛÑj·T|ü&ÉT<äTs¡ì Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ª<äècºÕ d”‘êμ j·Tì
#Óô|ŒqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` C≤+ãe+‘·T&ÉTqT n+>∑<Tä &ÉTqT $TøÏÿ* >ös¡$+#·T#·T+&É $T–*q
yêqs¡T˝…\s¢ T¡ qT ÄbÕ´j·TeTT>∑ ‘·qqT ‹\øÏ+#·T#·T+&É Vü≤qTeT yê] HÓ\s¢ q¡ T
p#·T#·T ªª#·÷∫‹ì d”‘e· TàqTμμ nì dü+Á>∑V≤ü eTT>∑ yê]øÏ ìy˚~+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ìwükÕ<ä #· Vü≤ùdqÔ >∑èV”≤‘ê« yê*q düT‡‘·yTé ˆ
s¡eTD°jT˚ eH√<˚X› ‚ eTùV≤+Á<äd´ü –πs dü<Ô ë ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìwükÕ<ä ` #· ` Vü≤ùdqÔ ` >∑èV”≤‘ê« ` yê*q' ` düT‘·yTé `
s¡eTD°jT˚ ` eH√<˚X› ‚ ` eTùV≤+Á<äd´ü ` –πs' ` ‘·<ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë yê*q' düT‘·+ Vü≤ùdqÔ >∑èV”≤‘ê« s¡eTD°jT˚ eTùV≤+Á<äd´ü
–πs' eH√<˚X› ‚ ìwükÕ<ä #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, yê*q' R yê*jÓTTø£ÿ, düT‘·+ R |ü⁄Á‘·T&Óq’
n+>∑<Tä ì, Vü≤ùdqÔ R #˚‹‘√, >∑èV”≤‘ê« R |ü≥Tºø=ì, eTùV≤+Á<äd´ü –πs' R eTùV≤+Á<ä
|üs«¡ ‘·eTTjÓTTø£ÿ, s¡eTD°jT˚ R düT+<äsy¡ TÓ qÆ {Ï,º eH√<˚X› ‚ R eqÁ|ü<X˚ e¯ TTq+<äT,
ìwükÕ<ä #· R ≈£Ls¡TÃ+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT j·TTesêC…q’ n+>∑<Tä ì #˚‹ì ‘·q#˚‹˝ÀìøÏ
rdæø=ì j·÷ eTùV≤+Á<ä|sü «¡ ‘·eTTq+<ä* düT+<äsy¡ TÓ qÆ Á|ü<X˚ e¯ TTq >∑÷s¡TÃ+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤qTe÷ qÁãM <äΔ èwüº dü<Ô ë ‘ê Hê«qs¡s¸¡ u≤Û Hé ˆ
nXÀø£eìø±dü+kÕú <äècÕº kÕ »qø±‘·àC≤ ˆˆ 37
XÀ¢ˆˆ s¡ø´å£ e÷D≤ düT|òTü Àsê;Û sêø£då _” Û s¡ìì›‘ê ˆ
@ø£yD˚ <° säÛ ê BHê sêeT<äsÙ¡ q˝≤\kÕ ˆˆ 38
XÀ¢ˆˆ ñ|üyêdü|]ü ÁXÊ+‘ê »{Ï˝≤ eT*Hê ø£èXÊ ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤qTe÷Hé ` nÁãM‘Y ` Vü≤èwü'º ` ‘·<ë ` ‘êHé ` yêqs¡
s¡¸uÛ≤Hé, nXÀø£eìø±dü+kÕú ` <äècÕº ` kÕ ` »qø±‘·àC≤ ` s¡ø£å é÷D≤ `
düT|òTü Àsê_Û' ` sêø£då _” 'Û ` nì+~‘ê ` @ø£yD ˚ <° säÛ ê ` BHê ` sêeT<äsÙ¡ q˝≤\kÕ
` ñ|üyêdü|]ü ÁXÊ+‘ê ` »{Ï˝≤ ` eT*Hê ` ø£èXÊ.
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë Vü≤qTe÷Hé Vü≤èwü'º düH,é düT|òTü Àsê_Û' sêø£då _” 'Û s¡ø´å£ e÷D≤
@ø£yD ˚ <° säÛ ê BHê sêeT<äsÙ¡ q˝≤\kÕ ñ|üyêdü|]ü ÁXÊ+‘ê »{Ï˝≤ eT*Hê ø£èXÊ
kÕ nì+~‘ê »qø±‘·àC≤ nXÀø£eìø±dü+kÕú <äècÕº Ç‹ ‘êHé yêqs¡s¸¡ u≤Û Hé nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, Vü≤èwü'º düHé R
dü+‘√wæ+∫qyê&Ó,’ düT|òTü Àsê_Û' R $TøÏÿ* ;Ûøs£ T¡ ˝…q’ {Ï,º sêø£då _” 'Û R sêø£då Åü d\Ô” #˚,
s¡ø´å£ e÷D≤ R s¡ø+åÏ |üã&ÉT#·Tqï<Ó,’ @ø£yD
˚ <° säÛ ê R »&É>{∑ qºÏ øπ X¯eTT\T>∑\~j·TTqT,
BHê R BqTsê\TqT, sêeT<äsÙ¡ q˝≤\kÕ R s¡|Tüò TsêeTTì <äsÙ¡ qeTT ø=i¬ø’ y˚–s¡|&ü TÉ
#·Tqï~j·TTqT, ñ|üyêdü|]ü ÁXÊ+‘ê R ñ|üyêdüeTT\#˚ ã&É*j·TTqï~j·TTqT, »{Ï˝≤
R »&É\T <Ûä]+∫q~j·TTqT, eT*Hê R eT*qyÓTÆj·TTqï~j·TTqT, ø£èXÊ R
ø£è•+∫j·TTqï~j·TTqT n>∑T, kÕ R Ä, Äì+~‘ê R nì+<ä´#·]‘·Tsê\sTTq,
»qø±‘·àC≤ R C≤qø°<$˚ , nXÀø£eìø±dü+kÕú R nXÀø£eqeTTq+<äT ñqï~>±,
<äècÕº R #·÷&Éã&çq~, Ç‹ R nì, ‘êHé yêqs¡s¸¡ u≤Û Hé R Ä yêqs¡ ÅXw‚ ßü \˜ qT>∑÷]Ã,
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT eTVü‰q+<äeTT‘√ $TÁ‘·T˝…’q yêqs¡Ms¡T\qT
p∫ H˚qT C≤qø£eTàqT nXÀø£eqeTTq+<äT p∫‹ì. ÄyÓTqT uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ
sêø£ådüÅd”Ô\T ø±e* >±#·T#·THêïs¡T. »&É>∑{Ïºq πøX¯eTT\‘√ BqTsê˝…’ lsêeT
<äsÙ¡ qeTTq¬ø’ |ü]‘·|+æ #·T#·Tqï<Ó’ ñ|üyêdüeTT\#˚ ã&É* ø£è•+∫ eT*qyÓTj Æ T· Tqï
øπ X¯eTT\‘√qT X¯Øs¡eTT‘√qT ñ‘·eÔ T|ü$Á‘·eT÷]Ô>±qTqï~ j·Tì |ü*ø¬ qT.
(57) ` dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z 343
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ <äèùw‹º e#·q+ eTVü‰s¡ú eTeTè‘√|üeTyéT ˆ
ìX¯eT´ e÷s¡T‘˚ dü‡sπ « eTT~‘ê yêqsê uÛeÑ Hé ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` <äècÕº ` Ç‹ ` e#·q+ ` eTVü‰s¡yú Té ` neTè‘√|üeTyéT
` ìX¯eT´ ` e÷s¡T‘˚' ` düsπ « ` eTT~‘ê' ` yêqsê' ` nuÛeÑ Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· e÷s¡T‘˚' <äècÕº Ç‹ eTVü‰s¡+ú neTè‘√|üeT+ e#·q+
ìX¯eT´ yêqsê' düsπ « eTT~‘ê' nuÛeÑ Hé.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, e÷s¡T‘˚' R Vü≤qTeTqT+&ç, <äècÕº R #·÷&Éã&çq~,
Ç‹ R nHÓ&ÉT, eTVü‰s¡ú+ R >=|üŒj·Ts¡úeTT>∑\~j·TTqT, neTè‘√|üeT+ R
neTè‘·‘T· \ýÓTqÆ ~j·TTqT n>∑T, e#·q+ R e÷≥qT, ìX¯eT´ R $ì, yêqsê' R
yêqs¡T\T, düsπ « R n+<äiTqT, eTT~‘ê' R dü+‘√wüeTTH=+~qyês¡T, nuÛeÑ Hé R
nsTT].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·Tì H√{ÏqT+&ç ª#·÷&Éã&çq~μj·THÓ&TÉ eTVü‰s¡|ú Pü s¡yí TÓ qÆ
neTè‘·eTT e+{Ï Ä e÷≥qT $q>∑H˚ yêqs¡T˝…\s¢ T¡ qT eTVü‰q+<äeTT H=+~].
XÀ¢ˆˆ øπ å «fi¯+ ‘·´H˚´ q<ä+ ‘·´H˚´ >∑s+®¡ ‘·´H˚´ eTVü‰ã˝≤' ˆ
#·Á≈£î' øÏ\øÏ˝≤ eTH˚´ Á|ü‹>∑s+®¡ ‹ #ê|üsπ ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` πøå «fi¯+‹ ` nH˚´ ` q<ä+‹ ` nH˚´ ` >∑s¡®+‹ ` nH˚´ `
eTVü‰ã˝≤', #·Á≈£î' ` øÏ˝øÏ˝≤yéT ` nH˚´ ` Á|ü‹>∑s+®¡ ‹ ` #· ` n|üsπ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nH˚´ πøå «fi¯+‹ R ø=+<äiT dæ+Vü≤>∑s¡®qeTT #˚j·TT#·T+&ç].
eTVü‰ã˝≤' R >=|üŒã\eTT>∑\, nH˚´ R ø=+<äiT, >∑s+®¡ ‹ R >∑]+® #·T#·T+&ç],
nH˚´ R eTiÏø=+<äiT, øÏ\øÏ˝≤+ R øÏ\øÏ˝≤sêeeTTqT, #·Á≈£î' R #˚d]æ . n|üsπ R
eTiÏø=+<äiT, Á|ü‹>∑s+®¡ ‹ #· R ã<äT\T>± >∑sq®¡ eTT #˚jT· T#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Äq+<äìeT>∑Tï˝…’q Ä yêqs¡T\T ø=+<äs¡T dæ+Vü≤Hê<äeTT\T
#˚jT· T#·T+&ç]. eT]ø=+<äsT¡ _>∑sZ >¡ ± j·TiT#·T#·T+&ç]. ã˝≤&ÛTÉ ´˝…q’ eTiÏø=+<äsT¡
y˚T|òüTeTT\e˝… ñiTeTT#·T+&ç]. ø=+<äs¡T ñ˝≤¢düeTT‘√ øÏ\øÏ˝≤sêeeTT\T
#˚jT· T#·T+&ç]. eTiÏø=+<äsT¡ m<äT{Ïyêì >∑sq®¡ ≈£î ã<äT\T>± Ç+ø£qT _>∑iZ >±
>∑]®+#·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ øπ ∫ <äTÅ∫Ã¤‘˝· ≤+>∑÷˝≤' Á|üV≤ü ècÕº' ø£|≈æ î£ +»sê' ˆ
n+∫‘êj·T‘·BsêÈDÏ ˝≤+>∑÷˝≤ì Á|ü$e´<∏Tä ' ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` πø∫‘Y ` ñÅ∫Ã¤‘·˝≤+>∑÷˝≤' ` Á|üVü≤ècÕº' ` ø£|æ≈£î+»sê',
n+∫‘êj·T‘·BsêÈDÏ ` ˝≤+>∑÷˝≤ì ` Á|ü$e´<∏Tä ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` øπ ∫‘Y Á|üV≤ü ècÕº' ø£|≈æ î£ +»sê' ñÅ∫Ã¤‘˝· ≤+>∑÷˝≤' (dü+‘·')
n+∫‘êj·T‘·BsêÈDÏ ˝≤+>∑÷˝≤ì Á|ü$e´<∏Tä '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, Á|üV≤ü ècÕº' R $TøÏÿ* Vü≤s¡¸eTTH=+~q,
ø£|≈æ î£ +»sê' R yêqs¡ÅXw‚ ßü \˜ T, ñÁ∫Ã¤‘˝· ≤+>∑÷˝≤' (dü+‘·') R ñqï‘·yTÓ qÆ yê\eTT\T
>∑\yê¬s,’ n+∫‘êj·T‘·BsêÈDÏ R düT+<äse¡ TT\TqT, dü÷\ú eTT\TqT, Bs¡eÈ TT\TqT
n>∑T, ˝≤+>∑÷˝≤ì R ‘√ø£\qT, Á|ü$e´<∏Tä ' R ø=≥Tº#T· +&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰q+<äeTT H=+<äT#·Tqï ø=+<äiT yêqs¡Ms¡T\T n‘·T´qï‘·eTT>∑qT
düT+<äse¡ TT>∑qT dü÷\ú eTT>∑qT bı&Ée⁄>∑qT ñqï ‘·eT ‘√ø£\qT }|ü⁄#·T H˚\ô|’
ø=≥Tº#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ n|üsπ #· Vü≤q÷eT+‘·+ yêqsê yês¡D√|üeTyéT ˆ
Ä|ü⁄¢‘´· –]X¯è+π>uÛ´Ñ dü‡+düŒ èX¯+‹ düà Vü≤]¸‘ê' ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n|üsπ ` #· ` Vü≤q÷eT+‘·+ ` yêqsê' ` yês¡D√|üeTyéT,
Ä|ü⁄‘¢ ´· ` –]X¯è+π>uÛ´Ñ ' ` dü+düŒ èX¯+‹ ` düà ` Vü≤]¸‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n|üsê' yêqsê' Vü≤]¸‘ê' –]X¯è+π>uÛ´Ñ ' Ä|ü⁄‘¢ ´· yês¡D√|üeT+
Vü≤q÷eT+‘·+ dü+düŒ èX¯+‹ düà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n|üsπ R eTiÏø=+<äsT¡ , yêqsê' R yêqs¡T\T, Vü≤]¸‘ê' R
dü+‘√wüeTT H=+~qyê¬s,’ –]X¯è+π>uÛ´Ñ ' R –]•Ks¡eTT\qT+&ç, Ä|ü⁄‘¢ ´· R <äT$TøÏ,
yês¡D√|üeT+ R @qT>∑T‘√ düe÷qT&Ó’j·TTqï, Vü≤q÷eT+‘·+ R Vü≤qTeTqT,
dü+düŒèX¯+‹ düà R eTT≥Tºø=qT#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTiÏø=+<äsT¡ yêqs¡T\T Äq+<ë‹X¯jT· eTT‘√ ø=+&Éø√q\qT+&ç
ÁøÏ+~øÏ <ä÷øÏ e∫Ã >∑»sê»düìïuÛÑT&Ó’q Vü≤qTeTjÓTT&É*ì ‘·eT #˚‹‘√
ìeTTs¡T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ ñø£yÔ êø£´+ Vü≤q÷eT+‘· eT+>∑<ä düeÔ T<∏ëÁãM‘Y ˆ
düsπ «cÕ+ Vü≤]MsêD≤+ eT<Û´˚ yê#· eTqT‘·eÔ ÷yéT ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñø£yÔ êø£´+ ` Vü≤q÷eT+‘·yTé ` n+>∑<'ä ` ‘·yTé ` n<∏ä `
nÁãM‘Y, düsπ «cÕ+ ` Vü≤]MsêD≤+ ` eT<Û̊´ ` yê#·yTé ` nqT‘·eÔ ÷yéT ˆˆ
(57) ` dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z 345
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä ñø£yÔ êø£´+ ‘·+ Vü≤q÷eT+‘·+ Vü≤]MsêD≤+ düsπ «cÕ+
eT<Û´˚ n+>∑<'ä nqT‘·eÔ ÷+ yê#·yTé nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, Vü≤]MsêD≤+ R yêqs¡T\, düπs«cÕ+ R
m\¢]jÓTTø£ÿ, eT<Û̊´ R q&ÉTeT, n+>∑<'ä R n+>∑<Tä &ÉT, ñø£yÔ êø£´+ R |ü*øÏq
e÷≥\T>∑\, Vü≤q÷eT+‘·+ R Vü≤qTeT+‘·Tì>∑÷]Ã, nqT‘·eÔ ÷+ R n‘·T´‘·eÔ TyÓTqÆ {Ï,º
yê#·+ R e÷≥qT, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #Ó|Œæ q e÷≥\qT $ì Ä yêqs¡Ms¡T\ q&ÉTeTqTqï
n+>∑<Tä &Ü Vü≤qTeTqTp∫ á eT+∫ e÷≥\qT |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ dü‘Ô̊ « Mπs´ q ‘˚ ø£•Ã‘Y düy÷Ó yêqs¡ $<ä´‘˚ ˆ
j·T <äe|ü⁄‘¢ ´· $d”sÔ +í¡ kÕ>∑s+¡ |ü⁄q sê>∑‘'· ˆˆ 45
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü‘«Ô̊ ` Mπs´ ` q ` ‘˚ ` ø£•Ã‘Y ` düeT' ` yêqs¡ ` $<ä´‘˚,
j·T‘Y ` ne|ü⁄‘¢ ´· ` $d”sÔ +í¡ ` kÕ>∑s+¡ ` |ü⁄q' ` Ä>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡! dü‘Ô̊ « Mπs´ ‘˚ düeT' ø£•Ã‘Y q $<ä´‘˚, j·T‘Y $d”sÔ +í¡
kÕ>∑sy¡ Té ne|ü¢⁄‘·´ |ü⁄q' Ä>∑‘'· (n|æ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡! R z yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ Ü!, dü‘Ô̊ « R ã\eTTq+<äTqT, Mπs´ R
|üsêÁø£eTeTTq+<äTqT, ‘˚ R ˙≈£î, düeT' R düe÷qT&ÉT, ø£•Ã‘Y R ˇø£ÿ&ÉTqT, q
$<ä´‘˚ R ñ+&É&TÉ , j·T‘Y R m+<äTe\¢qq>±, $d”sÔ +í¡ R $XÊ\yÓTqÆ , kÕ>∑s+¡ R
düeTTÁ<äeTTqT, ne|ü⁄¢‘´· R <ë{Ï, |ü⁄q' R ‹]–, Ä>∑‘'· (ndæ) R e∫Ãqyê&Éy‹’Ó $.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª$d”Ôs¡í+ kÕ>∑s¡yéT ne|ü⁄¢‘·´ |ü⁄q' Ä>∑‘·'μ nqT≥#˚
n+>∑<Tä ì‘√ düV≤æ ‘·eTT>± ˙≈£î kÕ{ÏjTÆÓ q yêqs¡T&ÉT ˝Ò&TÉ nìj·TTqT ª$d”sÔ +í¡
kÕ>∑sy¡ Té ne|ü⁄¢‘´· μ nqTq+‘·ei≈£îqT n+>∑<Tä ì $&É∫ @ yêqs¡T&ÉTqT ˙≈£î
kÕ{Ï sê&Éìj·TT dü÷∫+|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡Ms¡T&Ü! n‹$XÊ\yÓTqÆ eTVü‰kÕ>∑se¡ TT qe©\>∑ <ë{Ï ‹]–
e∫Ãq{Ïº ˙≈£î ã\eTTq+<äT>±ì |üsêÁø£eTeTTq+<äT>±ì kÕ{Ïe#·TÃyê&ÉT me«&ÉTqT
˝Ò&TÉ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ J$‘·d´ü Á|ü<ë‘ê q dü«Ô y˚Tø√ yêqs√‘·eÔ T ˆ
‘·«Å‘Œ· kÕ<ë ‘·‡y˚TcÕéT dæ‡<ëΔsêú sê|òTü y˚D ‘·T ˆˆ 46
dü÷#·q :` á XÀ¢øe£ TT u§+u≤sTT Á|ü‹qT+&ç Á>∑V≤æ +|üã&çq~. Ç~ <äøDåÏ <˚X¯
Á|ü‘T· \˝À ˝Ò<Tä .
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` J$‘·d´ü ` Á|ü<ë‘ê ` q' ` ‘·«+ ` @ø£' ` yêqs√‘·eÔ T `
‘·«Å‘Œ· kÕ<ë‘Y ` düyT˚ cÕéT' ` dæ<ëΔsêú ' ` sê|òTü y˚D ` ‘·T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs√‘·eÔ T! ‘·«yéT @ø£' q' J$‘·d´ü Á|ü<ë‘ê, ‘·«Å‘Œ· kÕ<ë‘Y
dæ<ëΔsêú' (dü+‘·') sê|òTü y˚D düyT˚ cÕéT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs√‘·eÔ T! R yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ Ü!, ‘·«+ R ˙e⁄, @ø£' R ˇø£ÿ&Ée⁄,
q' R e÷≈£î, J$‘·d´ü Á|ü<ë‘ê R J$‘·eTTjÓTTø£ÿ <ë‘·e⁄, ‘·«Á‘·ŒkÕ<ë‘Y R ˙
<äj·Te\q, dæ<ëΔsêú' (dü+‘·') R #·]‘ês¡Tú\yÓTÆ, sê|òüTy˚D R lsêeTTì‘√,
düyT˚ cÕéT' R ø£*j·T>∑\eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡ÅXw‚ ßü &˜ Ü! ˙y˚ e÷ ø°Hê&ÉT J$‘·<ëqeTT #˚dqæ yê&Ée⁄. ˙
j·TqTÁ>∑Vü≤eTTe\qH˚ y˚TeTT #·]‘ês¡Tú\yÓTÆ dü+‘√wüeTT>± lsêeTTì <ä]Ù+|ü
>∑\T>∑T#·THêïeTT.
XÀ¢ˆˆ n¨ kÕ«$Tì ‘˚ uÛøÑ ÔÏ s¡¨ Ms¡´ eT¨ <Ûèä ‹' ˆ
~cÕº´ <äècÕº ‘·«j·÷ <˚M sêeT|ürï j·TX¯d«æ ˙
~cºÕ´ ‘·´ø£å ´‹ ø±≈£î‘·ú ‡ XÀÙø£+ d”‘ê$jÓ÷>∑»yéT ˆˆ 47
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n¨ ` kÕ«$Tì ` ‘˚ ` uÛøÑ 'ÔÏ ` n¨ ` Ms¡ýéT ` n¨ `
<Ûèä ‹' ` ~cÕº´ ` <äècÕº ` ‘·«j·÷ ` <˚M ` sêeT|ürï ` j·TX¯d«æ ˙ ` ~cÕº´ `
‘·´ø£å ´‹ ` ø±≈£î‘·ú ‡' ` XÀø£+ ` d”‘ê$jÓ÷>∑»yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ kÕ«$Tì uÛøÑ 'ÔÏ n¨! Ms¡´+ n¨! <Ûèä ‹' n¨! ~cÕº´
j·TX¯d«æ ˙ <˚M sêeT|ürï ‘·«j·÷ <äècÕº! ~cÕº´ ø±≈£î‘·ú ‡' d”‘ê$jÓ÷>∑»+ XÀø£+
‘·´ø£å´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ R ˙≈£î, kÕ«$Tì R Á|üuTÑÛ e⁄q+<äT, uÛøÑ 'ÔÏ R uÛøÑ ,ÔÏ n¨ R
m+‘· >=|üŒ<√, Ms¡´+ R |üsêÁø£eTeTT, n¨ R m+‘· >=|üŒ<√, <Ûèä ‹' R <Ûs’Ó ´¡ eTT,
n¨! R ÄX¯Ãs¡´ø£sy¡ TÓ qÆ ~! ~cºÕ´ R uÛ≤>∑éX¯eTTq, j·TX¯d«æ ˙ R ø°]eÔ T+‘·Tsê\TqT,
<˚M R eTVü≤˙j·TTsê\TqT n>∑T, sêeT|ürï R lsêeTTì <Ûsä à¡ |ü‹ï, ‘·«j·÷ R
˙#˚‘,· <äècÕº R #·÷&Éã&çq~, ~cÕº´ R n<äèwüeº X¯eTTq, ø±≈£î‘·‡ú ' R lsêeTT&ÉT,
d”‘ê$jÓ÷>∑»+ R C≤qø°$jÓ÷>∑eTTe\q >∑*–q{Ï,º XÀø£+ R <äT'KeTTqT, ‘·´ø£´å ‹
R $&ÉTe>∑\&ÉT.
(57) ` dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z 347
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·eÔ ÷! ˙ Á|üuTÑÛ uÛøÑ ìÔÏ @eTì ø°]+Ô |ü>\∑ eTT. ÄVü‰! ˙
|üsêÁø£eT yÓT+‘· >=|üŒ~. ˙ <Ûs’Ó ´¡ yÓT+‘· j·T<äT“¤‘y· TÓ qÆ ~. e÷ j·T+<äiÏ n<äèwüeº TT#˚‘·
|üPE´sê˝…q’ lsêeTTì Á|æjT· Tsê*ì ˙e⁄ ø£qT>=q>∑*‹Z $. eTq n<äèwüeº X¯eTTq
H˚{‘Ï √ Ä s¡|Tüò |ü⁄+>∑e⁄&ÉT d”‘ê$jÓ÷>∑»ì‘·yTÓ qÆ XÀø£eTTqT $&ç∫ ô|≥º>\∑ &ÉT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ‘· ‘√ -+>∑<+ä Vü≤q÷eT+‘·+ C≤+ãe+‘·+ #· yêqsê' ˆ
|ü]yês¡´ Á|üeTT~‘ê uÛõÒ sπ $|ü⁄˝≤ •Ù˝≤' ˆˆ 48
XÀ¢ˆˆ ÁXÀ‘·Tø±e÷ dü‡eTTÁ<äd´ü \+|òTü q+ yêqs√‘·eÔ ÷' ˆ
<äsÙ¡ q+ #ê|æ \+ø±j·÷ d”‡‘êj·÷ sêeDdü´ #· ˆˆ 49
XÀ¢ˆˆ ‘·dTü 'ú ÁbÕ+»\j·T dü‡sπ « Vü≤q÷eT<ä«<äH√qTàU≤' ˆˆ 50
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` n+>∑<+ä ` Vü≤q÷eT+‘·+ ` C≤+ãe+‘·+ ` #· `
yêqsê', |ü]yês¡´ ` Á|üeTT~‘ê' ` uÛõÒ sπ ` $|ü⁄˝≤' ` •˝≤', ÁXÀ‘·Tø±e÷' `
düeTTÁ<äd´ü ` \+|òTü q+ ` yêqs√‘·eÔ ÷', <äsÙ¡ q+ ` #· ` n|æ ` \+ø±j·÷' `
d”‘êj·÷' ` sêeDdü´ ` #·, ‘·düTú' ` ÁbÕ+»\j·T' ` düπs« `
Vü≤qTeT<ä«<äH√qTàU≤' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· Á|üeTT~‘ê' yêqsê' n+>∑<+ä Vü≤q÷eT+‘·+ C≤+ãe+‘·+
#· |ü]yês¡´ $|ü⁄˝≤' •˝≤' uÛõÒ sπ , yêqs√‘·eÔ ÷' düeTTÁ<äd´ü \+|òTü q+ \+ø±j·÷'
sêeDdü´ #· <äsÙ¡ q+ #· n|æ ÁXÀ‘·Tø±e÷' düsπ « Vü≤qTeT<ä«<äH√qTàU≤' ÁbÕ+»\j·T'
‘·düTú'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, Á|üeTT~‘ê' R dü+‘√wüeTT H=+~q, yêqsê'
R yêqs¡T\T, n+>∑<+ä R n+>∑<Tä ì, Vü≤q÷eT+‘·+ R Vü≤qTeTqT, C≤+ãe+‘·+
R C≤+ãe+‘·Tì, |ü]yês¡´ R #·T≥TºqT CÒ], $|ü⁄˝≤' R $XÊ\eTT˝…q’ , •˝≤' R
•\\qT, uÛõÒ sπ R ÄÁX¯sTT+∫]. yêqs√‘·eÔ ÷' R yêqs¡ÅXw‚ ßü \˜ T, düeTTÁ<äd´ü R
düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ, \+|òüTq+ R <ë≥T≥qT, \+ø±j·÷' R \+ø£jÓTTø£ÿj·TT,
d”‘êj·÷' R d”‘j · TÓ Tø£ÿj·TT, sêeDdü´ #· R sêeDTìjÓTTø£ÿj·TT, <äsÙ¡ q+ #ê|æ R
<äsÙ¡ qeTTqT>∑÷]Ãj·TT, ÁXÀ‘·Tø±e÷' R $q>√]qyê s¡>T∑ #·T, düsπ « R m\¢sq¡ T,
Vü≤qTeT<ä«<äH√qTàU≤' R Vü≤qTeTeTTKeTTqπø m<äTs¡T>∑ qTqïyê¬s’,
ÁbÕ+»\j·T' R <√dæ* jÓTT–Zqyê¬s,’ ‘·dTü 'ú R ñ+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT dü+‘√cÕ‹X¯jT· eTT‘√qTqï j·÷ yêqs¡T\T n+>∑<Tä ì,
Vü≤qTeT+‘·Tì, C≤+ãe+‘·Tì #·T≥TºqT CÒ] j·T#·{Ï $XÊ\yÓTqÆ i≤‹ã+&É\ô|’
≈£Ls¡TÃ+&ç]. Ä yêqs¡T\T düeTTÁ<ä\+|òTü qeTTqT >∑÷]Ãj·TT \+ø±>∑eTqeTTqT
>∑÷]Ãj·TTqT d”‘êdü+<äsÙ¡ qeTTqT >∑÷]Ãj·TTqT, sêeD düe÷>∑eTeTTqT >∑÷]Ãj·TTqT
$es¡eTT>± ‘Ó*dæø=q>√] Vü≤qTeT eTTKeTTô|’ #·÷|ü⁄\T ì*|æ, #˚‘T· \T CÀ&ç+∫
j·÷‘·ì e#·qeTT\qT $qT ≈£î‘·÷Vü≤\eTT‘√ y˚∫j·TT+&ç].
XÀ¢ˆˆ ‘·kÂú ‘·Á‘ê+>∑<ä ÅoÙe÷Hé yêq¬ss’ “¡ VüQ_Û s¡´ è‘·' ˆ
ñbÕdüé÷H√ $ãT<Û’Ó ]›$ <˚e|ü‹s¡´<∏ë ˆˆ 51
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·kÂú ` ‘·Á‘· ` n+>∑<'ä ` le÷Hé ` yêq¬s'’ ` ãVüQ_Û' `
eè‘·', ñbÕdüé÷q' ` $ãT<Û'’Ó ` ~$ ` <˚e|ü‹' ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· ãVüQ_Û' yêq¬s'’ eè‘·' le÷Hé n+>∑<'ä ~$ $ãT<Û'’Ó
ñbÕdüé÷q' <˚e|ü‹' j·T<∏ë ‘·kÂú.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R n#·Ã≥, ãVüQ_Û' R ô|≈£îÿeT+~, yêq¬s'’ R yêqs¡T\#˚,
eè‘·' R #·T≥Tºø=qã&çjT· Tqï, le÷Hé R eTVü‰XÀuÛ≤dü+|üqTï&Óq’ , n+>∑<'ä R
n+>∑<äT&ÉT, ~$ R dü«s¡ZeTTq+<äT, $ãT<ÛÓ’' R <˚e‘·\#˚, ñbÕdüé÷q' R
ùd$+|üã&ÉT#·Tqï{Ï,º <˚e|ü‹' j·T<∏ë R <˚y+˚ Á<äTìe˝…, ‘·kÂú R ñ+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä eTùV≤+Á<ä|sü «¡ ‘·eTTô|’ m<äT≥ Vü≤qTeTj·TT C≤+ue+‘·T&ÉTqT
#·T≥TºqT yêqs¡Ms¡T \H˚≈î£ \TqT ø=\Te⁄B]j·TT+&É>± sê»XÀuÛ‘Ñ √ yÓ\T>=+<äT
j·TTesêC…’q n+>∑<äT&É|ü&ÉT dü«s¡Z˝Àø£eTTq+<äT <˚e>∑DeTT\#˚ ùd$+|üã&ÉT
eTùV≤+Á<äTìe˝…H˚ yÓ\j·TT#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Vü≤q÷eT‘ê ø°]eÔ T‘ê j·TX¯d«æ Hê
‘·<ë∏ +>∑<˚ Hê+>∑<ãä <äuΔ ≤VüQHê ˆ
eTT<ë ‘·<ë -<Ûë´dæ‘· eTTqï‘·+ eTVü≤
qàV”≤<Ûsä êÁ>∑+ »«*‘·+ Á•j·÷- uÛeÑ ‘Y ˆˆ 52
ª Á|ü‹Á|üj·÷D√‘·Œ‘·q+μμ HêeT
dü|üÔ|ü+#êX¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤q÷eT‘ê ` ø°]eÔ T‘ê ` j·TX¯d«æ Hê, ‘·<ë∏ ` n+>∑<q˚ `
n+>∑<äã<äΔu≤VüQHê, eTT<ë ` ‘·<ë ` n<Ûë´dæ‘·+ ` ñqï‘·+ ` eTVü≤‘Y,
(57) ` dü|üÔ|ü+#êX¯düs¡Z 349
eTV”≤<Ûsä êÁ>∑+ ` »«*‘·+ ` Á•j·÷ ` nuÛeÑ ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø°]eÔ T‘ê Vü≤qTeT‘ê ‘·<ë∏ n+>∑<ãä <äuΔ ≤VüQHê j·TX¯d«æ Hê
n+>∑<q˚ eTT<ë n<Ûë´dæ‘+· ñqï‘·+ eTVü≤‘Y ‘·‘Y eTV”≤<Ûsä êÁ>∑+ ‘·<ë Á•j·÷
»«*‘·yTé nuÛeÑ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø°]ÔeT‘ê R ø°]Ôdü+|üqTï&Ó’q, Vü≤q÷eT‘ê R Vü≤qTeT+‘·Tì
#˚‘·qT, ‘·<∏ë R nfÒ¢, j·TX¯dæ«Hê R j·TXÀe+‘·T&Ó’q, n+>∑<äã<äΔu≤VüQHê R
uÛTÑ »ø°sT¡ \Ô #˚ >∑≥ãº &çq uÛTÑ »eTT\T ø£*qZ {Ï,º n+>∑<q˚ R n+>∑<Tä ì#˚‘q· T, eTT<ë
R dü+‘√wüeTT‘√, n<Ûë´dæ‘+· R ÄÁX¯sTT+#·ã&çq{Ï,º ñqï‘·+ R m‘ÓqÌÔ {Ï,º eTVü≤‘Y
R >=|üŒ<Ó’q{Ïº, (‘·‘Y) eTV”≤<ÛäsêÁ>∑+ R Ä |üs¡«‘·•Ks¡eTT, ‘·<ë R n|ü&ÉT,
Á•j·÷ R XÀuÛ‘Ñ √, »«*‘·+ R yÓ˝§Z+<äT#·Tqï{Ï~º , nuÛeÑ ‘Y R njÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü ‰ ø° ] Ô ì dü + bÕ~+∫j· T Tqï Vü ≤ qTeT+‘· T &É T qT nfÒ ¢
j·TTesê»|ü<ä$#˚ \ãΔÁ|ü‹wüß˜&Ó’ uÛÑT»ø°s¡TÔ\‘√ yÓ\j·TT#·Tqï n+>∑<äT&ÉTqT Ä
eTùV≤+Á<ä–] •KsêÁ>∑eTTq eTVü‰dü+‘√wüeTT‘√ ø£*dæ ≈£Ls¡TÃ+&çjT· T+&É>± yê]‘√
>∑÷&çq Ä –]•Ks¡ eT<äT“¤‘y· TÓ qÆ XÀuÛ‘Ñ √ yÓ\T>=+<äT#·T+&ÓqT.
ªªÁ|ü‹Á|üj÷· D√‘·Œ‘·qeTTμμ nqT
@ã~j˚T&Éedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
nwüº|ü+#êX¯düs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· düdÔ ´ü –πs' X¯è+π> eTùV≤+Á<äd´ü eTVü‰ã˝≤' ˆ
Vü≤qTeTÁ‘·ŒeTTU≤' Á|”‹+ Vü≤s¡j÷Ó »>∑Tà s¡T‘·eÔ ÷yéT ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·d´ü ` –πs' ` X¯è+π> ` eTùV≤+Á<äd´ü ` eTVü‰ã˝≤',
Vü≤qTeTÁ‘·ŒeTTU≤' ` Á|”‹+ ` Vü≤s¡jT· ' ` »>∑Tà' ` ñ‘·eÔ ÷yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' ‘·dü´ eTùV≤+Á<ädü´ –πs' X¯è+π> eTVü‰ã˝≤'
Vü≤qTeTÁ‘·ŒeTTU≤' Vü≤s¡jT· ' ñ‘·eÔ ÷+ Á|”‹+ »>∑Tà'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ‘·d´ü R Ä, eTùV≤+Á<äd´ü –πs' R eTùV≤+Á<ä
|üs«¡ ‘·eTT jÓTTø£ÿ, X¯è+π> R •Ks¡eTTq+<äT, eTVü‰ã˝≤' R >=|üŒã\e+‘·T˝…q’ ,
Vü≤qTeTÁ‘·ŒeTTU≤' R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT yÓTT<ä\T>± >∑*qZ {Ï,º Vü≤s¡jT· ' R yêqs¡T\T,
ñ‘·eÔ ÷+ R ñ‘·eÔ TyÓTqÆ , Á|”‹+ R dü+‘√wüeTTqT, »>∑Tà' R bı+~].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T |æeTà≥ eTùV≤+Á<ä|sü «¡ ‘· •Ks¡eTTq+<äT eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’
Vü≤qTeT eTTqï>∑T yêqs¡Ms¡T\+<äsT¡ qT ∫s¡ø±\eTTq≈£î ø£\dæø=ì n$T‘·yTÓ qÆ
Äq+<äeTT H=+~].
XÀ¢ˆˆ ‘·+ ‘·‘'· Á|”‹dü+Vü≤èwü'º Á|”‹eT+‘·+ eTVü‰ø£|yæ Té ˆ
C≤+ãyê Hêÿs¡éè‘êÔ+‘· eT|üè#·Ã¤ <äì˝≤‘·à»yéT ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` ‘·‘'· ` Á|”‹dü+Vü≤èwü'º ` Á|”‹eT+‘·+ ` eTVü‰ø£|yæ Té ,
C≤+ãyêHé ` ø±s¡éè‘êÔ+‘·yTé ` n|üè#·Ã‘¤ Y ` nì˝≤‘·à»yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' C≤+ãyêHé Á|”‹dü+Vü≤èwüº' (düHé) ‘·+ Á|”‹eT+‘·+
eTVü‰ø£|yæ Té nì˝≤‘·à»+ ø±s¡éè‘êÔ+‘·yTé n|üè#·Ã‘¤ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, C≤+ãyêHé R C≤+ãe+‘·T&ÉT, Á|”‹dü+Vü≤èwü'º
(düHé) R Áù|eT‘√ $TøÏÿ* dü+‘√wæ+#·T#·Tqïyê&Ó’, Á|”‹eT+‘·+ R dü+‘√wüeTT
>∑*–j·TTqï, eTVü‰ø£|æ+ R yêqs¡ÁX‚wüß˜&É>∑T, ‘·+ R Ä, nì˝≤‘·à»+ R
(58) ` nwüº|ü+#êX¯düs¡Z 351
yêj·TTq+<äqTì, ø±s¡éè‘êÔ+‘·+ R (#˚dqæ ) |üì$wüjT· eTTqT >∑÷]Ã, n|üè#·Ã‘¤ RY
n&ç¬>qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘·≥ C≤+ãe+‘·T&ÉT Vü≤qTeT+‘·Tìô|’ n$T‘·yTÓ qÆ nqTsê>∑eTT
>∑*qZ eTqdüT‡‘√, ‘·eTqT ø£*dæø=ì Äq+<äu]ÑÛ ‘·T&Ój
’ T· Tqï yêj·TTq+<äqTì p∫
Ä‘·&ÉT kÕ~Û+#·Tø=ì e∫Ãq d”‘ê<äs¡ÙHê~ $wüj·TeTT\ $es¡eTTqT >∑÷]Ã
Á|ü•ï+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ø£<+ä∏ <äècºÕ ‘·«j·÷ <˚M ø£<+ä∏ yê ‘·Á‘· es¡‘Ô ˚ ˆ
‘·kÕ´+ yê dü ø£<+ä∏ eè‘·'Ô Á≈£Ls¡øs£ êà <äXÊqq' ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£<+ä∏ ` <äècºÕ ` ‘·«j·÷ ` <˚M ` ø£<+ä∏ ` yê ` ‘·Á‘· ` es¡‘Ô ˚
` ‘·kÕ´+ ` yê ` dü' ` ø£<+ä∏ ` eè‘·'Ô ` Á≈£Ls¡øs£ êà ` <äXÊqq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«j·÷ <˚M ø£<+ä∏ <äècºÕ? ‘·Á‘· ø£<+ä∏ yê es¡‘Ô ˚ ? dü'
Á≈£Ls¡øs£ êà <äXÊqq' yê ‘·kÕ´+ ø£<+ä∏ eè‘·'Ô ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· <˚M R |üPE´sê˝…q’ d”‘,· ø£<+ä∏ R m≥T¢,
<äècºÕ R #·÷&Éã&çq~? ‘·Á‘· R Ä \+ø£jT· +<äT, ø£<+ä∏ yê R m≥T¢>±, es¡‘Ô ˚ R
yÓT\>∑T#·Tqï~? dü' R Ä, Á≈£Ls¡øs£ êà R Á≈£Lsê‘·Tà&Óq’ , <äXÊqq' yê R sêeDT&ÉT,
‘·kÕ´+ R ÄyÓTj·T+<äT, ø£<+ä∏ eè‘·'Ô R m{Ïº es¡qÔ eTT>∑\yê&Ó’ j·TTHêï&ÉT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä \+ø£jT· +<äT d”‘ê<˚$ì ˙yÓ≥T¢ #·÷&É>*∑ –Hêe⁄? |üPE´sê˝…q’
Ä d”‘ê<˚$ Ä \+ø£˝À m≥T¢ J$+#·T#·Tqï~? Á≈£Ls¡#s· ´¡ \T >∑\ sêeDT&ÉT d”‘ê<˚$
jÓT&É m≥T¢>± e]Ô+#·T#·THêï&ÉT?
XÀ¢ˆˆ ‘·‘Ô· «‘· dü‡s¡« y˚T‘· qï' Á|üÁã÷Væ≤ ‘·«+ eTVü‰ø£ù|!
dü+e÷]Z‘ê ø£<+ä∏ <˚M øÏ+ #· kÕ Á|ü‘´· uÛ≤wü‘?· ˆˆ
ÁX¯ó‘êsêú •Ã+‘·sTTcÕýÓ÷ uÛ÷Ñ j·T' ø±s¡´$ìX¯Ãj·TyéT ˆˆ 4
dü÷#·q :` Ç+<ä* s¬ +&Ée |ü+øÏÔ ø=ìï Á|ü‘T· \˝À ø±qe#·TÃ≥ ˝Ò<Tä .
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·Ô «‘·' ` düs«¡ yéT ` @‘·‘Y ` q' ` Á|üÁã÷Væ≤ ` ‘·«+ `
eTVü‰ø£ù|, dü+e÷]Z‘ê ` ø£<+ä∏ ` <˚M ` øÏ+ ` #· ` kÕ ` Á|ü‘´· uÛ≤wü‘,· ÁX¯ó‘êsêú'
` ∫+‘·sTTcÕéT' ` uÛ÷Ñ j·T' ` ø±s¡´$ìX¯Ãj·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ø£ù|! <˚M ø£<+ä∏ dü+e÷]Z‘ê? kÕ øÏ+ Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· #·?
@‘·‘Y düs«¡ + q' ‘·«+ ‘·‘Ô· «‘·' Á|üÁã÷Væ≤, ÁX¯ó‘êsêú' uÛ÷Ñ j·T' ø±s¡´$ìX¯Ãj·T+
∫+‘·sTTcÕéT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ø£ù|! R yêqs√‘·eÔ TT&Ü! <˚M R |üPE´sê˝…q’ d”‘,· ø£<+ä∏
R m≥T¢, dü+e÷]Z‘ê R yÓ<Tä ø£ã&çq~? kÕ R ÄyÓT, øÏ+ R @$T, Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· R
ã<äT\T #Ó|Œæ q~? @‘·‘Y R Ç~, düs«¡ + R n+‘·jT· TqT, q' R e÷≈£î, ‘·«+ R
˙e⁄, ‘·‘Ô· «‘·' R ñqï~ j·TTqï≥T¢>±, Á|üÁã÷Væ≤ R $es¡eTT>∑ #Ó|ü eTT. ÁX¯ó‘êsêú'
R $ìq $wüjT· eTT>∑\yês¡yTÓ ,Æ uÛ÷Ñ j·T' R ‹]–, ø±s¡´$ìX¯Ãj·T+ R ø£seÔ¡ éTTjÓTTø£ÿ
ìs¡j í T· eTTqT >∑÷]Ã, ∫+‘·sTTcÕéT' R Ä˝À∫+|ü>\∑ eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·eÔ ÷! \+ø£˝À ˙e⁄ d”‘ê<˚$ì m≥T¢ yÓ<øä £ >∑*–‹$?
ÄyÓT ‘·q Á|ü‹e#·qeTT>± @$T #Ó|Œæ q~? Ç~ j·T+‘·jT· TqT ˙e⁄ e÷≈£î $es¡eTT>±
ñqï~ j·TTqï≥T¢ ‘Ó\T|ü⁄eTT. Ä $wüjT· eTT\ìïj·TTqT $ìq |æeTà≥ nq+‘·s¡
ø£seÔ¡ éTTqT >∑÷]Ã Ä˝À∫+#·T<äTeTT.
XÀ¢ˆˆ j·TXÊÃs¡ú düÁÔ ‘· eø£yÔ √´ >∑‘’Ó s¡kÕà_Û sê‘·àyêHé ˆ
s¡ø‘åÏ e· ´+ #· j·T ‘·ÁÔ ‘· ‘· <ä“y¤ êHé yê´ø£s√‘·T q' ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T' ` #· ` ns¡'ú ` ‘·Á‘· ` eø£eÔ ´' ` >∑‘'’Ó ` nkÕà_Û' `
Ä‘·àyêHé, s¡ø‘åÏ e· ´+ ` #· ` j·T‘Y ` ‘·Á‘· ` ‘·‘Y ` uÛyÑ êHé ` yê´ø£s√‘·T ` q'ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· >∑‘'’Ó nkÕà_Û' j·T' ns¡'ú eø£eÔ ´', j·T‘Y s¡ø‘åÏ e· ´+ #·,
Ä‘·àyêHé uÛyÑ êHé ‘·‘Y q' yê´ø£s√‘·T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R n#·Ã≥≈£î, >∑‘'’Ó R yÓ&*É q{Ï,º nkÕà_Û' R eTq#˚‘,· j·T'
R @, ns¡'ú R $wüjT· eTT, eø£eÔ ´' R #Ó|Œü e\dæq<√, j·T‘Y R @~, s¡ø‘åÏ e· ´+ #·
R <ë#·e\dæq~j·TTqT n>∑TH√, ‘·‘Y R <ëìì, Ä‘·àyêHé R ãT~ΔeT+‘·T&Éyq’Ó ,
uÛyÑ êHé R ˙e⁄, q' R e÷≈£î, yê´ø£s√‘·T R $e]+|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTqeTT lsêeTTì düìï~ÛøÏ yÓ&*É q|ü&ÉT #Ó|Œü e\dæq $wüjT· eTT\T
@$Tj·TT+&ÉTH√ #Ó|Œü >∑÷&Éì$, <ë#·e\dæq$ j˚T$T j·TT+&ÉTH√ Ä $wüjT· eTT\qT
ãT~ΔeT+‘·T&Éy’Ó ˙e⁄ #·øÿ£ >± Ä˝À∫+∫ $e]+|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ dü ìj·TTø£Ô düÔ‘· ùdÔq dü+Á|üVü≤èwüº‘·q÷s¡TVü≤' ˆ
Á|üDeT´ •s¡kÕ <˚y´’Ó d”‘êjÓTÆ Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ìj·TTø£'Ô ` ‘·‘'· ` ‘˚q ` dü+Á|üV≤ü èwü‘º q· ÷s¡TVü≤' `
Á|üDeT´ ` •s¡kÕ ` <˚y´’Ó ` d”‘êjÓTÆ ` Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘˚q ìj·TTø£'Ô dü' dü+Á|üV≤ü èwü‘º q· ÷s¡TVü≤' (düH)é <˚y’Ó ´
d”‘êjÓTÆ •s¡kÕ Á|üDeT´ Á|ü‘´· uÛ≤wü‘.·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, ‘˚q R Ä C≤+ãe+‘·Tì#˚, ìj·TTø£Ô' R
ìjÓ÷–+|ü ã&çqyê&Óq’ , dü' R Ä Vü≤qTeT, dü+Á|üV≤ü èwü‘º q· ÷s¡TVü≤' R >∑>T∑ s¡TbÕ≥T
#Ó+~q s√eTeTT\T >∑\yê&Ó,’ <˚y’Ó ´ R |üPE´sê˝…q’ , d”‘êjÓTÆ R d”‘e· Tà≈£î, •s¡kÕ
R •s¡dTü ‡‘√, Á|üDeT´ R ÁyÓTTøÏÿ, Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· R ã<äT\T |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` C≤+ãe+‘·T&É≥T¢ Á|ü•ï+|ü>± Vü≤qTeT nq+<ë‹X¯j·TeTT‘√
ˇ&É*ì+&ÉT>∑ |ü⁄\ø±+≈£îs¡eTT\T bı&ÉeT>± •s¡eTTe+∫ d”‘êe÷‘·≈î£ ÁyÓTTøÏÿ ã<äT\T
#Ó|ü ≥≈£î Äs¡+_Û+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Á|ü‘´· ø£yå T˚ e uÛeÑ ‘ê+ eTùV≤+Á<ëÁ>± ‘·â e÷|ü⁄¢‘'· ˆ
ñ<ä<˚Û s¡ø› DåÏ + bÕs¡+ ø±+ø£eå ÷D dü‡e÷Væ≤‘·' ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|ü‘´· ø£yå Té ` @e ` uÛeÑ ‘ê+ ` eTùV≤+Á<ëÁ>±‘Y ` KyéT ` Ä|ü⁄¢‘'·
` ñ<ä<'Û̊ ` <äøD åÏ + ` bÕs¡+ ` ø±+ø£eå ÷D' ` düe÷Væ≤‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛeÑ ‘ê+ Á|ü‘´· ø£yå Té @e eTùV≤+Á<ëÁ>±‘Y ñ<ä<'Û̊ <äøDåÏ + bÕs¡+
ø±+ø£eå ÷D' düe÷Væ≤‘·' KyéT Ä|ü⁄¢‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛÑe‘ê+ R MT jÓTTø£ÿ, Á|ü‘·´ø£åyéT @e R düeTø£åeTTqH˚,
eTùV≤+Á<ëÁ>±‘Y R eTùV≤+Á<ä–] •Ks¡eTTq qT+&ç, ñ<ä<'˚Û R düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ,
<äøDåÏ + bÕs¡+ R <äøDåÏ rs¡eTTqT, ø±+ø£eå ÷D' R (#˚s)¡ >√s¡T#·Tqïyê&ÉH,’Ó düe÷Væ≤‘·'
R @ø±Á>∑∫‘·T&Ô HÉ ,’Ó K+ R Äø±X¯eTTqT >∑÷]Ã, Ä|ü⁄¢‘'· R m–]‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄHê&ÉT MTs¡+<äs¡TqT p#·T#·T+&É>± MT düeTø£åeTTqH˚ á
eTùV≤+Á<ä–] •Ks¡eTT qT+&ç düeTTÁ<äeTT Äe*>∑≥TºqT #˚s>¡ √] n+<äTø=s¡≈î£
düqï<äT&Δ HÉ ’Ó Äø£deü TTq≈£î m–]j·TT+{Ïì >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ >∑#Ã· ‘¤ X· Ã¯ Væ≤ y˚T |òTü Às¡+ $|òTü ïs¡÷|ü$T yêuÛeÑ ‘Y ˆ
ø±+#·q+ •Ks¡+ ~e´+ |üXÊ´$T düTeTH√Vü≤s¡yTé ˆˆ 8
XÀ¢ˆˆ dæ‘ú +· |ü+<∏ëq e÷eè‘·´ y˚TH˚ $|òTü ï+ #· ‘·+ q>∑yTé ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >∑#Ã· ‘¤ '· ` #·`Væ≤`y˚T ` |òTü Às¡+ ` $|òTü ïs¡÷|üyTé ` Çe `
nuÛeÑ ‘Y ` ø±+#·q+ ` •Ks¡+ ` ~e´+ ` |üXÊ´$T ` düTeTH√Vü≤s¡yTé , dæ‘ú +· `
|ü+<∏ëqyéT ` Äeè‘·´ ` y˚TH˚ ` $|òTü ï+ ` #· ` ‘·+ ` q>∑yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` >∑#Ã· ‘¤ '· #· Væ≤ y˚T |òTü Às¡+ $|òTü ïs¡÷|üyTé Çe nuÛeÑ ‘Y, ø±+#·q+
düTeTH√Vü≤s¡+ ~e´+ •Ks¡+ |üXÊ´$T, |ü+<∏ëqyéT Äeè‘·´ dæú‘·+ ‘·+ q>∑yéT
nVü≤yéT $|òTü ï+ y˚TH˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` >∑#Ã· ‘¤ '· R b˛e⁄#·Tqï{Ï,º y˚T R Hê≈£î, |òTü Às¡+ R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ ,
$|òüTïs¡÷|üyéT Çe R $|òüTïeTTe˝…, nuÛÑe‘Y R njÓT´qT, ø±+#·q+ R
dü«s¡eí Tj·TyÓTqÆ qT, eTH√Vü≤s¡+ R $TøÏÿ* s¡eTD°jT· yÓTqÆ , ~e´+ R ñ»®«\yÓTqÆ ,
•Ks¡+ R |üs«¡ ‘·Xè¯ +>∑eTTqT, |üXÊ´$T R #·÷∫‹ì, |ü+<∏ëq+ R e÷s¡eZ TTqT,
Äeè‘·´ R Äe]+∫, dæ‘ú +· R ñqï{Ï,º ‘·+ R Ä, q>∑+ R |üs«¡ ‘·eTTqT, (nVü≤+
R H˚qT), $|òTü ï+ R n+‘·sêj·TeTT>±, y˚TH˚ R ‘·\∫‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚q≥T¢ Äø±X¯eTTq m>∑Ts¡T#·T+&É>± ˇø£ uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ $|òTü ïeTT
dü+uÛ$Ñ +∫q~. m<äT≥ dü«s¡eí Tj·TyÓTqÆ n‹ s¡eTD°jT· yÓTqÆ ˇø£ |üs«¡ ‘· •Ks¡eTT
Hê e÷s¡eZ TTq≈£î n&Ée¶ TT>∑ ì\∫ j·TT+&ÓqT. Ä |üs«¡ ‘·eTTqT p∫ <ëìì Hêø=ø£
ô|<ä› $|òTü ïeTT>± uÛ≤$+∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ ñ|üd+ü >∑eT´ ‘·+ ~e´+ ø±+#·q+ q>∑d‘ü eÔ· TyéT ˆ
ø£è‘ê y˚T eTqkÕ ãT~Δ sπ “¤‘yÔ· √´-j·T+ eTj˚T‹ #· ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ|üd+ü >∑eT´ ` ‘·+ ` ~e´+ ` ø±+#·q+ ` q>∑d‘ü eÔ· TyéT, ø£è‘ê
` y˚T ` eTqkÕ ` ãT~Δ' ` uÛ‘Ò eÔ· ´' ` nj·T+ ` eTj·÷ ` Ç‹ ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ~e´+ ø±+#·q+ ‘·+ q>∑d‘ü eÔ· TyéT ñ|üd+ü >∑eT´ eTj·÷ nj·T+
uÛ‘Ò eÔ· ´' Ç‹ y˚T eTqkÕ ãT~Δ' ø£è‘ê #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ~e´+ R ñ»®«\yÓTqÆ {Ï,º ø±+#·q+ R düTes¡eí Tj·TyÓTqÆ , ‘·+ R
Ä, q>∑d‘ü eÔ· T+ R |üs«¡ ‘·ÁX‚we˜ü TTqT, ñ|üd+ü >∑eT´ R düMT|æ+∫, nj·T+ R Ç~,
eTj·÷ R Hê#˚‘,· uÛ‘Ò eÔ· ´' R Áã<ä\› T ø=≥ºe\dæq{Ï~º , Ç‹ #· R nìj·TTqT, y˚T
R Hê≈£î, eTqkÕ R eTqdüT‡#˚, ãT~Δ' R Ä˝À#·qeTT, ø£è‘ê R #˚jT· ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT ~eýÓTqÆ Ä ø±+#·q |üs«¡ ‘·eTTqT düMT|æ+∫ Bì ì|ü&ÉT
Áã<ä\› T >=≥ºe\j·TTqT ø±uÀ\Tqì eTqdüT‡q+<äT Ä˝À∫+∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ Á|üV≤ü ‘·+ #· eTj·÷ ‘·d´ü ˝≤+>∑÷˝Òq eTVü‰–πs' ˆ
•Ks¡+ dü÷s¡´dü+ø±X¯+ eós¡´‘· düV≤ü Ádü<ëÛ ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üV≤ü ‘·+ ` #· ` eTj·÷ ` ‘·d´ü ` ˝≤+>∑÷˝Òq ` eTVü‰–πs' `
•Ks¡+ ` dü÷s¡´dü+ø±X¯+ ` eós¡´‘· ` düV≤ü Ádü<ëÛ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·d´ü eTVü‰–πs' dü÷s¡´dü+ø±X¯+ •Ks¡+ eTj·÷ ˝≤+>∑÷˝Òq
Á|üV≤ü ‘·+ (dü‘)Y düV≤ü Ádü<ëÛ eós¡´‘· #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü R Ä, eTVü‰–πs' R eTVü‰|üs«¡ ‘·eTT jÓTTø£ÿ, dü÷s¡´dü+ø±X¯+
R dü÷s¡T´ì‘√ düe÷qyÓTqÆ {Ï,º •Ks¡+ R X¯è+>∑eTT, eTj·÷ R Hê#˚‘,· ˝≤+>∑÷˝Òq
R yê\eTT#˚, Á|üV≤ü ‘·+ (dü‘)Y R Áã<ä\› Tø=≥ºã&çq<ä>T∑ #·T, düV≤ü Ádü<ëÛ R y˚sTT
$<Ûeä TT\T>±, eós¡´‘· #· R eTTø£ÿ˝…q’ ~ ≈£L&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ+≥H˚ H˚qT Hê ‘√ø£‘√ Ä |üs«¡ ‘· •Ks¡eTTqT ˇø£ÿ Áy˚≥Tq
yÓ÷~‹ì. <ëì‘√ dü÷s¡´düìïuÛyÑ TÓ qÆ Ä –]•Ks¡eTT y˚sTTeTTø£ÿ˝…q’ ~.
XÀ¢ˆˆ eékÕj·T+ #· ‘·+ ãT<Δë« dü ÿê#· eTVü‰–]' ˆ
|ü⁄Á‘˚‹ eT<ÛTä sê+ yêD°+ eTq' Á|üV‰ü <¢ j
ä T· ìïe ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eékÕj·T+ ` #· ` ‘·+ ` ãT<Δë« ` dü' ` Vü≤ ` ñyê#· `
eTVü‰–]', |ü⁄Á‘· ` Ç‹ ` eT<ÛTä sê+ ` yêD°+ ` eTq' ` Á|üV‰ü <¢ j ä T· Hé ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·+ eékÕj·T+ ãT<Δë« dü' eTVü‰–]' eTq' Á|üV‰ü <¢ j ä T· Hé
Çe |ü⁄Á‘· Ç‹ eT<ÛTä sê+ yêD°yTé ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·+ R Ä, eékÕj·T+ R Á|üjT· ‘·ïeTTqT, ãT<Δë« R ‘Ó*dæø=ì,
dü' R Ä, eTVü‰–]' R eTVü‰|üs«¡ ‘·eTT, eTq' R eTqdüT‡qT, Á|üV‰ü <¢ j ä T· Hé Çe R
Äq+~+|ü#j ˚ T· T#·Tqï≥T¢, |ü⁄Á‘· R ≈£îe÷sê, Ç‹ R nì, eT<ÛTä sê+ R ‹j·T´HÓq’ ,
yêD°yTé R e÷≥qT, ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä eTVü‰|üs«¡ ‘·eTT Hê ñ<äéTeTTqT ‘Ó\TdüTø=qT#·T Hê eTqdüT‡q≈£î
n$T‘·yTÓ qÆ ÄVü‰<¢ eä TT ø£*–+#·T#·T ≈£îe÷sê! nì ‹j·T´HÓq’ e#·qeTT‘√ Ç≥T¢
|ü*¬øqT.
XÀ¢ˆˆ |æ‘è· e´+ #ê|æ e÷+ $~Δ düU≤j·T+ e÷‘·]X¯«q' ˆ
yÓTHÆ êø£$T‹ $U≤´‘·+ ìedü+‘·+ eT¨<ä<ÍÛ ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |æ‘è· e´+ ` #· ` n|æ ` e÷+ ` $~Δ ` düU≤j·T+ ` e÷‘·]X¯«q',
yÓTHÆ êø£yTé Ç‹ ` $U≤´‘·+ ` ìedü+‘·+ ` eT¨<ä<ÍÛ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` e÷‘·]X¯«q' düU≤j·T+ e÷+ yÓTHÆ êø£yTé Ç‹ $U≤´‘·+ eT¨<ä<ÍÛ
ìedü+‘·+ (‘·e) |æ‘è· e´ (Ç‹) n|æ #· $~Δ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷+ R qqTï, e÷‘·]X¯«q' R yêj·TTe⁄jÓTTø£ÿ, düU≤j·T+ R
$TÁ‘·Tì>∑qT, eT¨<ä<ÍÛ R eTVü‰kÕ>∑se¡ TTq+<äT, ìedü+‘·+ R ìedæ+#·T#·Tqï{Ï,º
yÓTHÆ êø£yTé Ç‹ R yÓTHÆ ê≈£î&Éì, $U≤´‘·+ R Á|üd<æ Tä &Δ q’Ó yêìì>∑qT, ‘·e R ˙≈£î,
|æ‘è· eýéT Ç‹ n|æ #· R |æq‘·+Á&çì nìj·TTqT, $~Δ R ‘Ó*dæø=qTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT MT ‘·+Á&çjTÆÓ q yêj·TT<˚e⁄q≈£î $TÁ‘·T&ÉqT ø±ã{Ïº H˚qT ˙≈£î
|æq‘·+Á&ç q>∑T<äTqT! á eTVü‰kÕ>∑s¡eTTq ìedæ+#·T#·Tqï qqTï yÓTÆHê≈£î&Éì
m\¢sT¡ qT ms¡T>∑T<äTs¡T.
XÀ¢ˆˆ |üøeå£ +‘·' |ü⁄sê |ü⁄Á‘· ãuÛ÷Ñ e⁄' |üs«¡ ‘√‘·eÔ ÷' ˆ
#Û+· <ä‘'· |üè~∏M+ #˚sT¡ sê“<Ûeä ÷Hê dü‡eT+‘·‘'· ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üøeå£ +‘·' ` |ü⁄sê ` |ü⁄Á‘· ` ãuÛ÷Ñ e⁄' ` |üs«¡ ‘√‘·eÔ ÷', #Û+· <ä‘'·
` |üè~∏M+ ` #˚sT¡ ' ` u≤<Ûeä ÷Hê' ` düeT+‘·‘'· ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` |ü⁄Á‘·! |ü⁄sê |üs«¡ ‘√‘·eÔ ÷' |üøeå£ +‘·' ãuÛ÷Ñ e⁄'. #Û+· <ä‘'· |üè~∏M+
u≤<Ûeä ÷Hê' düeT+‘·‘'· #˚sT¡ '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄Á‘· R ≈£îe÷sê! |ü⁄sê R |üPs¡«eTT, |üs«¡ ‘√‘·eÔ ÷' R ô|<ä›
|üs«¡ ‘·eTT\T, |üøeå£ +‘·' R s¬ ø£ÿ\T>∑\$>±, ãuÛ÷Ñ e⁄' R ñ+&çq$, (‘˚Rn$) #Û+· <ä‘'·
R ùd«#·Ã>¤ ±, |üè~∏M+ R uÛ÷Ñ $Tì, u≤<Ûeä ÷Hê' R u≤~Û+#·T#·TqïyÓ,’ düeT+‘·‘'· R
m\¢jTÓ &É\, #˚sT¡ ' R #·]+∫q$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ≈£îe÷sê! |üPs¡«ø±\eTTq ô|<ä› |üs¡«‘·eTT \ìïj·TTqT ¬sø£ÿ\T
>∑*–j·TT+&Ó&$ç . n$ n|ü&ÉT j·T<∏#˚ Ã· >¤ ± ˝À≈£î\≈£î u≤<Ûä ø£*–+#·T#·T uÛ÷Ñ $Tô|’
HÓ\j ¢ TÓ &É\qT ‹s¡T>∑T#·T+&Ó&$ç .
XÀ¢ˆˆ ÁX¯ó‘ê« q>±Hê+ #·]‘·+ eTùV≤+Á<ä' bÕø£XÊdüq' ˆ
∫#˚Ã<¤ ä uÛ>Ñ y∑ êHé |üø±å q«ÁCÒ D…cÆ Õ+ düV≤ü ÁdüX'¯ ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯ó‘ê« ` q>±Hê+ ` #·]‘·+ ` eTùV≤+Á<ä' ` bÕø£XÊdüq' `
∫#˚Ã<¤ ä ` uÛ>Ñ y∑ êHé ` |üø±å Hé ` eÁCÒD ` @cÕ+ ` düV≤ü ÁdüX'¯ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` bÕø£XÊdüq' uÛ>Ñ y∑ êHé eTùV≤+Á<ä' q>±Hê+ #·]‘·+ ÁX¯ó‘ê«
eÁCÒD @cÕ+ |üø±å Hé düV≤ü ÁdüX'¯ ∫#˚Ã<¤ .ä
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` bÕø£XÊdüq' R bÕø±düTs¡d+ü Vü‰]jÓTÆ q, uÛ>Ñ y∑ êHé R |üPE´&É>T∑ ,
eTùV≤+Á<ä' R <˚y+˚ Á<äT&ÉT, q>±Hê+ R |üs«¡ ‘·eTT\jÓTTø£ÿ, #·]‘·+ R Á|ües¡qÔ eTTqT,
ÁX¯ó‘ê« R $ì, eÁCÒD R eÁ»eTT#˚, @cÕ+ R Ä |üs«¡ ‘·eTT\ jÓTTø£ÿ, |üø±å Hé R
s¬ ø£ÿ\qT, düV≤ü ÁdüX'¯ R y˚\eTTø£ÿ\T>±, ∫#˚Ã<¤ ä R #Û̊~+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT <˚y+˚ Á<äT&Ü |üs«¡ ‘·eTT\ Á|ües¡qÔ eTTqT >∑÷]Ã $ì ‘·q
eÁC≤j·TT<ÛäeTT‘√ á ø=+&É\ jÓTTø£ÿ ¬sø£ÿ\qT y˚\eTTø£ÿ\T>± yÓ<äøÏ yÓ<äøÏ
K+&ç+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ ‘·T yÓ÷øÏ‘å · dükÔ Õà ‘·eÔ |æÁ‘ê eTVü‰‘·àHê ˆ
e÷s¡T‘˚q ‘·<ë e‘·‡ Á|üøbåÏ ˛Ô-dæà eTVü‰s¡yí ˚ ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` ‘·T ` yÓ÷øÏ‘å '· ` ‘·kÕà‘Y ` ‘·e ` |æÁ‘ê ` eTVü‰‘·àHê
` e÷s¡T‘˚q ` ‘·<ë ` e‘·‡ ` Á|üø|åÏ 'Ôü ` ndæà ` eTVü‰s¡yí ˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e‘·‡! ‘·<ë nVü≤+ ‘·T eTVü‰‘·àHê ‘·e |æÁ‘ê e÷s¡T‘˚q
yÓ÷øÏå‘·' (düHé) eTVü‰s¡íy˚ Á|üøÏå|üÔ' ndæà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e‘·‡ R _&Ü¶! ‘·<ë R n|ü&ÉT, nVü≤+ ‘·T R H˚qT e÷Á‘·eTT,
‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, |æÁ‘ê R ‘·+Á&çjTÆÓ q, eTVü‰‘·àHê R eTVü≤˙j·TT&É>T∑ , e÷s¡T‘˚q
R yêj·TT<˚e⁄ì#˚, ‘·kÕà‘Y R Ä <˚y+˚ Á<äTì qT+&ç, yÓ÷øÏ‘å '· (düH)é R $&ç|+æ |üã&çq
yê&ÉH,’Ó eTVü‰s¡yí ˚ R eTVü‰düeTTÁ<äeTTq+<äT, Á|üø|åÏ 'Ôü ndæà R $düsã¡ &çqyê&ÉH‹’Ó ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` _&Ü¶! Ä düeTj·TeTTq H˚qT e÷Á‘·eTT eTVü‰‘·Tà&Óq’ ˙ ‘·+Á&ç
j·T>∑T yêj·TT<˚e⁄ì#˚ Ä eTùV≤+Á<äTì u≤] qT+&ç s¡øÏå+|üã&ç á eTVü‰
düeTTÁ<äeTTq+<äT $dü] y˚jT· ã&ç‹ì.
XÀ¢ˆˆ sêeTdü´ #· eTj·÷ kÕùV≤´ e]Ô‘e· ´ eT]+<äeT ˆ
sêyÓ÷ <Ûsä à¡ uÛèÑ ‘ê+ ÁX‚c˛˜ eTùV≤+Á<ädeü T$Áø£eT' ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeTdü´ ` #· ` eTj·÷ ` kÕùV≤´ ` e]Ô‘e· ýéT ` n]+<äeT,
sêeT' ` <Ûsä à¡ uÛèÑ ‘ê+ ` ÁX‚w'ü̃ ` eTùV≤+Á<ädeü T$Áø£eT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n]+<äeT! sêeTdü´ kÕùV≤´ eTj·÷ #· e]Ô‘e· ýéT, sêeT'
<Ûsä à¡ uÛèÑ ‘ê+ ÁX‚w'ü̃ , eTùV≤+Á<ädeü T$Áø£eT' #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n]+~eT! R z X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡ø±! sêeTdü´ R lsêeTTì jÓTTø£ÿ,
kÕùV≤´ R düV‰ü j·TeTTq+<äT, eTj·÷ #· R Hê#˚‘· >∑÷&É, e]Ô‘e· ´+ R e]Ô+|ü
e\dæq~, (j·T‘·' R m+<äTe\¢qq>±), sêeT' R lsêeTT&ÉT, <Ûäs¡àuÛÑè‘ê+ R
<Ûë]à≈£î\˝À, ÁX‚w'ü̃ R y˚T{Ï, eTùV≤+Á<ädeü T$Áø£eT' R <˚y+˚ Á<äTì‘√ düe÷qyÓTqÆ
|üsêÁø£eTeTT >∑\yê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT <Ûë]à≈£î\˝À HÓ\¢ ÁX‚wßü &˜ TÉ , <˚y+˚ Á<äTì‘√ düe÷qyÓTqÆ
|üsêÁø£eTeTT >∑\yê&ÉT. n{Ïº lsêeTTì ø±s¡éTTq+<äT H˚qT >∑÷&É düV‰ü j·T|ü&TÉ #·T
bÕ˝§Zqe\dæq<˚ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ @‘· Á#·TÃ¤‘ê« e#· düdÔ ´ü yÓTHÆ êø£d´ü eTVü‰‘·àq' ˆ
ø±s¡´ e÷y˚<´ä #· –πs s¡T<ä´‘·+ #· eTH√ eTeT ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘·‘Y ` ÁX¯ó‘ê« ` e#·' ` ‘·d´ü ` yÓTHÆ êø£d´ü ` eTVü‰‘·àq' `
ø±s¡ýéT ` Äy˚<´ä ` #· ` –πs' ` ñ<ä´‘·+ ` #· ` eTq' ` eTeT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘·àq' ‘·dü´ yÓTÆHêø£dü´ @‘·‘Y e#·' ÁX¯ó‘ê« eTeT
ø±s¡ýéT, ñ<ä´‘·+ eTq' #· –πs' Äy˚<´ä (Á|üd‘úæ '· ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&Óq’ , ‘·d´ü R Ä, yÓTHÆ êø£d´ü R yÓTHÆ ê≈£îì
jÓTTø£ÿ, @‘·‘Y R á, e#·' R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, eTeT R Hê jÓTTø£ÿ, ø±s¡´+
#· R ø£seÔ¡ éTTqT, ñ<ä´‘·+ R ñ<äT´ø£yÔ TÓ Æ j·TTqï, eTq' #· R eTqdüT‡qT >∑÷&É,
–πs' R yÓTHÆ êø£–]øÏ, Äy˚<´ä R ‘Ó*|æ, (Á|üd‘úæ '· R ãj·T\T<˚]‹ì)
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘·Tà&Óq’ Ä yÓTHÆ ê≈£î&ÉT Áù|eT‘√ |ü*øÏq e÷≥\ Hê\øÏ+∫
Ä‘·ìøÏ Hê ø£seÔ¡ éTTqT >∑÷]Ãj·TT <ëì ìs¡«Vü≤DeTTq Hê eTH√ìX¯Ãj·TeTTqT
>∑÷]Ãj·TT ‘Ó*|æ n≥qT+&ç ãj·T\T<˚]‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘˚q #êVü≤ eTqTC≤„‘√ yÓTHÆ êπøq eTVü‰‘·àHê ˆ
dü #ê |ü´+‘·]Ω‘· XËÙÌ ˝À e÷qTùwD e|ü⁄wüà‘ê ˆ
X¯Øsπ D eTVü‰XË\’ XËÙÌ ˝Òq #· eT¨<ä<ÍÛ ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚q ` #· ` nVü≤yéT ` nqTC≤„‘'· ` yÓTHÆ êπøq ` eTVü‰‘·àHê, dü'
` #· ` n|æ ` Ä+‘·]Ω‘'· ` XË\’ ' ` e÷qTùwD ` e|ü⁄wüà‘ê, X¯Øsπ D ` eTVü‰XË\’ '
` XË˝’ qÒ ` #· ` eT¨<ä<ÍÛ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘·àHê ‘˚q yÓTHÆ êπøq nVü≤yéT nqTC≤„‘'· , dü' XË\’ ' #·
e÷qTùwD e|ü⁄wüà‘ê n+‘·]Ω‘'· , (dü') eTVü‰XË\’ ' XË˝’ qÒ X¯Øsπ D eT¨<ä<ÍÛ (dæ‘ú '· ).
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eTVü‰‘·àHê R eTVü≤˙j·TT&Óq’ {Ï,º ‘˚q R Ä, yÓTHÆ êπøq R yÓTHÆ ê≈£îì#˚,
nVü≤+ R H˚qT, nqTC≤„‘'· R nqTeT‹+|üã&ç‹ì, dü' XË\’ ' #· n|æ R Ä –]j·TTqT
>∑÷&É, e÷qTùwD R e÷qes¡÷|üyTÓ qÆ , e|ü⁄wüà‘ê R X¯Øs¡eTT‘√, n+‘·]Ω‘'· R
n+‘·sêΔqeTjÓT´qT, dü' eTVü‰XË’\' R Ä yÓTÆHêø£ eTVü‰|üs¡«‘·eTT, XË’˝Òq R
|üs«¡ ‘·s÷¡ |üyTÓ qÆ {Ï,º X¯Øsπ D R <˚V≤ü eTT‘√, eT¨<ä<ÍÛ R eTVü‰kÕ>∑se¡ TT q+<äT,
(dæ‘ú '· R ñ+&ÓqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT eTVü‰‘·Tà&Óq’ Ä yÓTHÆ ê≈£î&ÉT eTT+<äTq≈£î kÕ–b˛e⁄≥≈£î
Hê≈£î nqTeT‹ì∫Ã e÷qes¡÷|üeTT‘√ qTqï ‘êqT>∑÷&É n+‘·sêΔqeTT H=+~
yÓ+≥H˚ |üs«¡ ‘·s÷¡ |üyTÓ qÆ X¯Øs¡eTT‘√ Ä eTVü‰düeTTÁ<äeTTq+<äT eTTì–j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ñ‘·eÔ T+ »e e÷kúÕj·T X‚w+ü |ü+<∏ëq e÷dæ‘ú '· ˆ
‘·‘√-Vü≤+ düT∫s¡+ ø±\+ y˚>π HêuÛ´Ñ >∑eT+ |ü~∏ ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ‘·eÔ T+ ` »eyéT ` ÄkúÕj·T ` X‚w+ü ` |ü+<∏ëqyéT ` Ädæ‘ú '· `
‘·‘'· ` nVü≤+ ` düT∫s¡+ ` ø±\+ ` yπ̊>q ` nuÛ´Ñ >∑eT+ ` |ü~∏ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ñ‘·eÔ T+ »eyéT ÄkÕújT· (nVü≤+) X‚w+ü |ü+<∏ëqyéT Ädæ‘ú '· ,
‘·‘'· nVü≤+ düT∫s¡+ ø±\+ |ü~∏ yπ̊>q nuÛ´Ñ >∑eTyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñ‘·eÔ T+ R >=|üŒ<Óq’ , »e+ R y˚>e∑ TTqT, ÄkÕújT· R bı+~,
nVü≤+ R H˚qT, X‚w+ü R $T–*q, |ü+<∏ëq+ R e÷s¡eZ TTqT, Ädæ‘ú '· R bı+~‹ì,
‘·‘'· R |æeTà≥, nVü≤+ R H˚qT, y˚>π q R y˚>e∑ TT>±, düT∫s¡+ ø±\+ R #ê\ø±\eTT,
|ü~∏ R e÷s¡eZ TTq, nuÛ´Ñ >∑eTyéT R b˛sTT‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒ<Óq’ y˚>e∑ TT‘√ H˚qT Hê $T–*q Á|üj÷· DeTTq≈£î |üPqTø=+{Ïì.
n~ yÓTT<ä\Tø=ì H˚qT ∫s¡ø±\eTT Äø±X¯e÷s¡eZ TTq y˚>e∑ TT>∑ |üjT· ì+∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· |üXÊ´ eT´Vü≤+ <˚M+ düTs¡kÕ+ Hê>∑e÷‘·sy¡ Té ˆ
düeTTÁ<äeT<Û´˚ kÕ <˚M e#·q+ e÷ eTuÛ≤wü‘· ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` |üXÊ´$T ` nVü≤+ ` <˚M+ ` düTs¡kÕ+ ` Hê>∑e÷‘·sy¡ Té ,
düeTTÁ<äeT<Û´˚ ` kÕ ` <˚M ` e#·q+ ` e÷yéT ` nuÛ≤wü‘· ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· nVü≤+ Hê>∑e÷‘·s+¡ düTs¡kÕ+ <˚M+ |üXÊ´$T, düeTTÁ<äeT<Û´˚
kÕ <˚M e÷+ e#·qyéT nuÛ≤wü‘.·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, nVü≤+ R H˚qT, Hê>∑e÷‘·s+¡ R Hê>∑T\≈£î
e÷‘·jTÆÓ q{Ï,º <˚M+ R |üPE´sê˝…q’ {Ï,º düTs¡kÕ+ R düTs¡dqü T, |üXÊ´$T R #·÷∫‹ì,
düeTTÁ<äeT<Û´˚ R düeTTÁ<äeT<Û´ä eTTq, kÕ R Ä, <˚M R düTs¡kÕ<˚$, e÷+ R qqTï
>∑÷]Ã, e#·q+ R e÷≥qT, nuÛ≤wü‘· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ düeTTÁ<äeT<Û´ä eTTq Hê≈£î Hê>∑e÷‘·jTÆÓ q düTs¡kÕ<˚$
ø±ìŒ+∫q~. ÄyÓT qqTïp∫ á $<Ûeä TT>∑ |ü*øÏq~.
XÀ¢ˆˆ eTeT uÛÑø£å' Á|ü~wüº düÔ « eTeT¬s’ s¡Ω]dü‘·ÔeT ˆ
n‘· kÕÔ «+ uÛøÑ så£ TTcÕ´$T $Væ≤‘· düÔ «+ ∫s¡d´ü y˚T ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTeT ` uÛøÑ 'å£ ` Á|ü~wü'º ` ‘·«+ ` neT¬s'’ ` Vü≤]dü‘eÔ· T, n‘·'
` ‘ê«+ ` uÛøÑ så£ TTcÕ´$T ` $Væ≤‘·' ` ‘·«+ ` ∫s¡d´ü ` y˚T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]dü‘eÔ· T! neT¬s'’ ‘·«+ eTeT uÛøÑ 'å£ Á|ü~wü'º . n‘·' ‘ê«+
uÛøÑ så£ TTcÕ´$T, ‘·«+ y˚T ∫s¡d´ü $Væ≤‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]dü‘eÔ· T R z yêqs√‘·eÔ ÷, ‘·«+ R ˙e⁄, neT¬s'’ R <˚e‘·\#˚,
eTeT R Hê≈£î, uÛøÑ 'å£ R ÄVü‰s¡eTT>±, Á|ü~wü'º R ˇdü>ã∑ &ç‹$, n‘·' R n+<äTe\q,
‘ê«+ R ìqTï, uÛøÑ så£ TTcÕ´$T R uÛøÑ +åÏ #Ó<qä T, ‘·«+ R ˙e⁄, y˚T R Hê≈£î, ∫s¡d´ü R
∫s¡ø±\eTTq≈£î, $Væ≤‘·' R @s¡Œs¡T|üã&ç‹$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! ìqTï Hê≈£î neTs¡T\T ÄVü‰s¡eTT>± H=dü–Hês¡T.
ø±ã{Ïº ììï|ü&˚ uÛøÑ +åÏ #Ó<qä T. #ê\ø±\eTTq≈£î Hê≈£î ˙e⁄ ÄVü‰s¡eTT>± düeT≈£Ls¡Œ
ã&ç‹$.
XÀ¢ˆˆ @e eTTø£Ô düT‡s¡djü ÷· ÁbÕ+»*' Á|üD‘·' dæ‘ú '· ˆ
$es¡eí <äH√ uÛ÷Ñ ‘ê« yêø£´+ #˚<ä eTTBs¡jT· yéT ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø£'Ô ` düTs¡dj ü ÷· ` ÁbÕ+»*' ` Á|üD‘·' ` dæ‘ú '· `
$es¡eí <äq' ` uÛ÷Ñ ‘ê« ` yêø£´+ ` #· ` Ç<äyTé ` ñBs¡jT· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTs¡dj ü ÷· @eyéT ñø£'Ô ÁbÕ+»*' Á|üD‘·' dæ‘ú '· , $es¡eí <äq'
uÛ÷Ñ ‘ê« Ç<ä+ yêø£ýéT ñBs¡jT· yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTs¡dj ü ÷· R düTs¡kÕ<˚$#˚, @e+ R áØ‹>±, ñø£'Ô R #Ó|Œü ã&çq
yê&ÉH,’Ó ÁbÕ+»*' R <√dæ*jÓTT–Zq yê&ÉH,’Ó Á|üD‘·' R qeTdüÿ]+#·T#·Tqïyê&ÉH,’Ó
dæ‘ú '· R ì\∫‹ì, $es¡eí <äq' R bÕ*b˛sTTq eTTKeTT >∑\yê&ÉqT, uÛ÷Ñ ‘ê« R
nsTT, Ç<ä+ R á, yêø£´+ #· R e#·qeTTqT >∑÷&É, ñBs¡jT· yéT R |ü*øÏ‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düTs¡kÕ<˚$ Ç≥T¢ |ü\Tø£>H∑ ˚ <√dæ*jÓTT–Z •s¡eTTe+∫ ì\∫ $es¡yí TÓ qÆ
e<äqeTT‘√ ÄyÓT‘√ á $<Ûeä TT>± |ü*øÏ‹ì.
XÀ¢ˆˆ sêyÓ÷ <ëX¯s~¡ ∏ ÁoÙe÷Hé Á|ü$cº˛ <ä+&Éø±eqyéT ˆ
\ø£ÎDÒq düV≤ü ÁuÛ≤Á‘ê d”‘j · ÷· #· |üs+¡ ‘·|'ü ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeT' ` <ëX¯s~¡ '∏ ` le÷Hé ` Á|ü$wü'º ` <ä+&Éø±eq+, \ø£ÎDÒq
` düV≤ü ` ÁuÛ≤Á‘ê ` d”‘j · ÷· ` #· ` |üs+¡ ‘·|'ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` le÷Hé |üs+¡ ‘·|'ü <ëX¯s~¡ '∏ sêeT' ÁuÛ≤Á‘ê \ø£ÎDÒq d”‘j · ÷·
#· düV≤ü <ä+&Éø±eq+ Á|ü$wü'º .
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` le÷Hé R X¯óuÛ\Ñ ø£Då dü+|üqTï&ÉTqT, |üs+¡ ‘·|'ü R X¯Á‘·THêX¯≈î£ &ÉTqT
n>∑T, <ëX¯s~¡ '∏ R <äXs¯ <¡ ä∏ |ü⁄Á‘·T&Óq’ , sêeT' R lsêeTT&ÉT, ÁuÛ≤Á‘ê R k˛<äsT¡ &Óq’ ,
\ø£ÎDÒq R \ø£ÎDTì‘√&ÉqT, d”‘j · ÷· #· R d”‘ê<˚$ ‘√&ÉqT, düV≤ü R ≈£L&É,
<ä+&Éø±eq+ R <ä+&Éø±s¡DéTTqT, Á|ü$wü'º R Á|üy•˚ +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯óuÛ\Ñ ø£Då düeTì«‘·T&ÉTqT X¯Á‘·TeTs¡q› T&ÉTq>∑T <äXs¯ <¡ Tä∏ ì |ü⁄Á‘·T&Óq’
lsêeTT&ÉT ‘·q ‘·eTTà&Ó’q \ø£ÎDTì ‘√&ÉqT, uÛ≤s¡´jÓÆTq d”‘ê<˚$‘√&ÉqT
<ä+&Éø±s¡DéTTq≈£î e#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü d”‘ê Vü≤è‘ê uÛ≤sê´ sêeDÒq <äTsê‘·àHê ˆ
‘·kÕ´ dü‡ø±X¯+ <ä÷‘√-Vü≤+ >∑$Tùw´ sêeTXÊdüHê‘Y ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` d”‘ê ` Vü≤è‘ê ` uÛ≤sê´ ` sêeDÒq ` <äTsê‘·àHê `
‘·kÕ´' ` düø±X¯+ ` <ä÷‘·' ` nVü≤+ ` >∑$Tùw´ ` sêeTXÊdüHê‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·d´ü uÛ≤sê´ d”‘ê <äTsê‘·àHê sêeDÒq Vü≤è‘ê, sêeTXÊdüHê‘Y
<ä÷‘·' (düH)é ‘·kÕ´' düø±X¯+ >∑$Tùw´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü R Ä lsêeTTì jÓTTø£ÿ, uÛ≤sê´ R uÛ≤s¡´jÓTÆ q{Ï,º d”‘ê R
d”‘ê<˚$, <äTsê‘·àHê R <äTsêàs¡T&Z q’Ó , sêeDÒq R sêeDTì#˚, Vü≤è‘ê R n|üV≤ü ]+|ü
ã&çq~, sêeTXÊdüHê‘Y R lsêeTTì Ä»„#,˚ nVü≤+ R H˚qT, <ä÷‘·' (düH)é R
<ä÷‘·>±qTqïyê&ÉH,’Ó ‘·kÕ´' R Ä d”‘ê<˚$ jÓTTø£ÿ, düø±X¯+ R düMT|üeTTq≈£î,
>∑$Tùw´ R b˛jÓT<äqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä lsêeTTì uÛ≤s¡´jÓÆTq d”‘ê<˚$ì <äTsêàs¡TZ&Ó’q sêeDT&ÉT
n|üVü≤]+∫Hê&ÉT. lsêeTTì Ä»„ô|’ <ä÷‘·>± H˚qT Ç|ü&Ü d”‘ê<˚$ø£&Éπø
b˛e⁄#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ ø£sT¡ Ô eTs¡Ωdæ sêeTdü´ kÕVü‰j·T´+ $wüjT˚ dür ˆ
n<∏yä ê yÓT~Æ ©∏ + <äècºÕ« sêeT+ #êøÏw¢ øºü ±]DyéT ˆ
Ä>∑$TcÕ´$T ‘˚ eÅø+Ô£ dü‘´· + Á|ü‹X¯èD√$T ‘˚ ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£sT¡ yÔ Té ` ns¡Ωdæ ` sêeTdü´ ` kÕVü‰j·T´+ ` $wüjT˚ ` dür,
n<∏yä ê ` yÓT~Æ ©∏ + ` <äècºÕ« ` sêeT+ ` #· ` nøÏw¢ øºü ±]DyéT, Ä>∑$TcÕ´$T ` ‘˚
` eÅø+Ô£ ` dü‘´· + ` Á|ü‹X¯èD√$T ` ‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeTdü´ $wüjT˚ dür (‘·«+) (‘·d´ü ) kÕVü‰j·T´+ ø£sT¡ yÔ Té ns¡Ωd,æ
n<∏yä ê yÓT~Æ ©∏ yéT, nøÏw¢ øºü ±]D+ sêeT+ #· <äècºÕ« ‘˚ eÅø+Ô£ Ä>∑$TcÕ´$T, ‘˚
dü‘´· + Á|ü‹X¯èD√$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeTdü´ R lsêeTTì jÓTTø£ÿ, $wüjT˚ R sê»éTTq, dür R
ñqï<ëqyÓ,’ ‘·«+ R ˙e⁄, (‘·d´ü R n‘·ìøÏ) kÕVü‰j·T´+ R kÕj·TeTTqT, ø£sT¡ +Ô R
#˚jT· T≥≈£î, ns¡Ωdæ R ‘·>T∑ <äTe⁄, n<∏yä ê R ˝Òø,£ yÓT~Æ ©∏ + R C≤qøÏì, nøÏw¢ øºü ±]D+
R øπ X¢ e¯ TT\T >∑*+Z |ü≈î£ +&É ø±s¡éTT˝≤#·]+#·Tq{Ï,º sêeT+ #· R lsêeTTì >∑÷&É,
<äècºÕ« R #·÷∫, ‘˚ R ˙ jÓTTø£ÿ, eÅø+Ô£ R H√{Ïì>∑÷]Ã, Ä>∑$TcÕ´$T R sê>∑\qT,
‘˚ R ˙≈£î, dü‘´· + R j·T<∏ës¡eú TTqT, Á|ü‹X¯èD√$T R yê>›±qeTT #˚jT· T#·THêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTTì sê»éTTq+<äT ìedæ+#·T#·Tqï <ëqe⁄ ø±ã{Ïº Ä
eTVü‰‘·Tàq≈£î ˙e⁄>∑÷&É düV‰ü j·TeTT #˚jT· e\dæ j·TTqï~. n≥T¢ ø±ø£b˛sTTq#√
Ä d”‘ê<˚$ì p∫, eTVü‰‘·Tà&Óq’ lsêeTTq≈£î ÄyÓT ≈£îX¯\yês¡qÔ T $qï$+∫,
‘·«s¡˝À ˙≈£î ÄVü‰s¡eTT>± ˙ H√{Ïø&£ ≈É î£ H˚H˚ #˚s>¡ \∑ qT. X¯|<ü |ä∏ Pü s¡«ø£eTT>± H˚qT
dü‘´· eTT |ü\T≈£î#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ @e eTTø±Ô eTj·÷ kÕ ‘·T düTs¡kÕ ø±eTs¡÷|æD° ˆ
nÁãM Hêï‹eπs‘Ô · ø£•Ã <˚wü es√ eTeT ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø±Ô ` eTj·÷ ` kÕ ` ‘·T ` düTs¡kÕ ` ø±eTs¡÷|æD,°
nÁãM‘Y ` q ` n‹eπs‘Ô · ` ø£•Ã‘Y ` @wü' ` es¡' ` eTeT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTj·÷ @eyéT ñø±Ô ø±eTs¡÷|æD° kÕ düTs¡kÕ ‘·T nÁãM‘Y,
ø£•Ã‘Y q n‹eπs‘Ô ,· @wü' eTeT es¡'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @e+ R á Ø‹>±, eTj·÷ R Hê#˚, ñø±Ô R #Ó|Œü ã&çq<Ó,’
ø±eTs¡÷|æD° R ø±eTs¡÷|ü⁄sê˝…q’ , kÕ düTs¡kÕ ‘·T R Ä düTs¡dü n|ü&ÉT, nÁãM‘Y
R |ü*ø¬ qT, ø£•Ã‘Y R @ ˇø£ÿ&ÉTqT, q n‹eπs‘Ô · R n‹Áø£$T+|ü >∑÷&É<Tä , eTeT
R Hê≈£î, @wü' R Ç~, es¡' R es¡eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚ì≥T¢ #Ó|Œü >∑H˚ ø±eTs¡÷|æDj
Ï TÆÓ q Ä düTs¡dü yÓ+≥H˚ Ç≥T¢ |ü*øÏq~.
Hê ø√]ø£ HÓ|ü &ÉTqT n‹Áø£$T+#·T≥≈£î M\T˝Ò<Tä . Ç~ Hê≈£î <Óe’ yÓTTdü–q es¡eTT.
XÀ¢ˆˆ @e eTTø£Ô düT‡s¡dj ü ÷· <äXj
¯ ÷Ó »q e÷j·T‘·' ˆ
‘·‘√ -s¡>Δ T∑ D$kÕÔs√ ãuÛ÷Ñ yêVü≤+ ø£Då qÒ ‘·T ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @e+ ` ñø£'Ô ` düTs¡dj ü ÷· ` <äXj ¯ ÷Ó »qyéT ` Äj·T‘·', ‘·‘'· `
ns¡>Δ T∑ D$kÕÔs'¡ ` ãuÛ÷Ñ e ` nVü≤+ ` ø£D å qÒ ` ‘·T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTs¡dj ü ÷· @eyéT ñø£'Ô nVü≤+ ‘·‘'· ø£D å qÒ <äXj¯ ÷Ó »qyéT
Äj·T‘·' ns¡>Δ T∑ D$kÕÔs'¡ ãuÛ÷Ñ e.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTs¡dj ü ÷· R düTs¡d#ü ,˚ @e+ R áØ‹>±, ñø£'Ô R #Ó|Œü ã&çq
yê&ÉH,’Ó nVü≤+ R H˚qT, ‘·‘'· R |æeTà≥, ø£D å qÒ R ø£D
å ø±\eTTq, <äXj ¯ ÷Ó »q+ R
|ü~j·÷eT&É\T, Äj·T‘·' R bı&Éyq’Ó yê&ÉqT, ns¡>Δ T∑ D$kÕÔs'¡ R dü>e∑ TT ˝…øÿ£ >∑\
yÓ&\É TŒ>∑\yê&ÉqT, ãuÛ÷Ñ e R nsTT‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düTs¡dü Ç≥T¢ |ü\Tø£>H∑ ˚ H˚qT ˇø£ÿø£Då eTT˝À |ü~ jÓ÷»qeTT\
bı&Éyq’Ó yê&ÉqT>±qT, ◊<äT jÓ÷»qeTT\ yÓ&\É ŒsTTqyê&ÉqT>±qT ô|]–b˛sTT‹ì.
XÀ¢ˆˆ eTÁ‘·Œe÷D≤~Ûø+£ #Óe’ yê´~‘·+ #· eTTK+ ‘·j÷· ˆ
‘· <ä› ècºÕ« yê´~‘·+ #êdü´+ ÁVü≤dü«+ Vü≤´ø£se¡ + e|ü⁄' ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTÁ‘·Œe÷D≤~Ûø+£ ` #· ` @e ` yê´~‘·+ ` #· ` eTTK+ `
‘·j÷· ` ‘·‘Y ` <äècºÕ« ` yê´~‘·+ ` #· ` Ädü´+ ` ÁVü≤dü«+ ` Væ≤ ` nø£se¡ +
` e|ü⁄' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·j÷· eTTK+ eTÁ‘·Œe÷D≤~Ûø+£ @e yê´~‘·yTé , (nVü≤+)
‘·‘Y yê´~‘·yTé Ädü´+ <äècºÕ« e|ü⁄' ÁVü≤dü«yéT nø£se¡ yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·j÷· R Ä düTs¡d#ü ,˚ eTTK+ R H√s¡T, eT‘YÁ|üe÷D≤~Ûøy£ Té @e
R Hê Á|üe÷DeTT ø£+f…qT ô|<ä~› >∑H,˚ yê´~‘·+ R ‘ÓiTeã&çq~, (nVü≤+ R
H˚qT) ‘·‘Y R Ä, yê´~‘·+ R ‘Óse¡ ã&çq, Ädü´+ R H√{Ïì, <äècºÕ« R #·÷∫, e|ü⁄'
R X¯Øs¡eTTqT, ÁVü≤dü«+ R bı{Ï<º ëìì>±, nø£se¡ yéT R #˚d‹æ ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ+≥H˚ Ä düTs¡dü ‘·q H√{Ïì Hê <˚V≤ü |ü]e÷DeTT ø£+f… ô|<ä~› >±
#˚døæ =qï~. n≥T¢ ‘Ós∫¡ q j·÷yÓT H√{Ïì p∫ yÓ+≥H˚ H˚qT Hê X¯Øs¡eTTqT
$TøÏÿ* ∫qï<ëìì>± #˚døæ =+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ ‘·dàæ qTàVüAsπ Ô #· ‘·<ë ãuÛ÷Ñ yê+>∑Twü̃e÷Á‘·ø'£ ˆ
n_Û|ü ‘ê´X¯ó ‘·<«ä Åø+Ô£ ìs¡‘Z √ -Vü≤+ ‘·‘'· ø£Då ≤‘Y ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·dàæ Hé ` eTTVüAsπ Ô ` #· ` ‘·<ë ` ãuÛ÷Ñ e ` n+>∑Twü̃e÷Á‘·ø'£ ,
n_Û|‘ü ´· ` ÄX¯ó ` ‘·<«ä Åø+Ô£ ` ìs¡‘Z '· ` nVü≤+ ` ‘·‘'· ` ø£D å ≤‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë ‘·dàæ Hé eTTVüAsπ Ô nVü≤+ n+>∑Twü̃e÷Á‘·ø'£ ãuÛ÷Ñ e, ‘·‘'·
nVü≤+ ‘·<«ä ÅøyÔ£ Té ÄX¯ó n_Û|‘ü ´· ø£D
å ≤‘Y ìs¡‘Z '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dàæ Hé R Ä, eTTVüAsπ Ô R düeTj·TeTTq+<äT, (nVü≤+ R H˚qT)
n+>∑Twüe˜ ÷Á‘·ø'£ R u§≥qÁy˚* |ü]e÷DeTT >∑\yê&ÉqT, ãuÛ÷Ñ e R nsTT‹ì,
‘·‘'· R |æeTà≥, nVü≤+ R H˚qT, ‘·<eé Åø+Ô£ R ÄyÓTH√{Ïì, ÄX¯ó R oÁ|òTü eTT>±,
n_Û|‘ü ´· R Á|üy•˚ +∫, ø£D å ≤‘Y R ø£Då ø±\eTTq, ìs¡‘Z '· R yÓ&*É e∫Ã‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT H˚qT u§≥qÁy˚* j·T+‘·{Ï |ü]e÷DeTT>∑\ X¯Øs¡eTTqT
<Û]ä +∫ yÓ+≥H˚ ÄyÓT H√{Ï˝ÀìøÏ Á|üy•˚ +∫ ˇø£ÿ ø£Då eTT˝À n#·{Ï qT+&ç yÓ\T|ü*øÏ
e∫Ã‹ì.
XÀ¢ˆˆ nÁãM ‘·T‡s¡kÕ <˚M ùd«q s¡÷ù|D e÷+ |ü⁄q' ˆ
ns¡dú <æ ÌΔÓ ´ Vü≤]ÁX‚wü̃ >∑#Ã· ¤ kÂeT´ j·T<∏ëdüTKyéT ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nÁãM‘Y ` düTs¡kÕ ` <˚M ` ùd«q ` s¡÷ù|D ` e÷+ ` |ü⁄q',
ns¡dú <æ ÌΔÓ ´ ` Vü≤]ÁX‚wü̃ ` >∑#Ã· ¤ ` kÂeT´ ` j·T<∏ëdüTKyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTs¡kÕ<˚M ùd«q s¡÷ù|D nÁãM‘Y kÂeT´ Vü≤]ÁX‚wü̃ ns¡dú <æ ÌΔÓ ´
j·T<∏ëdüTK+ >∑#Ã· .¤
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTs¡kÕ<˚M R düTs¡kÕ<˚$, ùd«q s¡÷ù|D R ì»s¡÷|üeTT‘√,
e÷+ R qqTï>∑÷]Ã, |ü⁄q' R ‹]–, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT, kÂeT´ R dü»q® T&Éyq’Ó ,
Vü≤]ÁX‚w˜ü R z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! ns¡dú <æ ÌΔÓ ´ R ø±s¡´dæ~øΔ =s¡ø¬ ,’ j·T<∏ëdüTK+ R düTKeTT>∑,
>∑#Ã· ¤ R bıeTTà.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT düTs¡kÕ<˚$ ‘·q ì»s¡÷|üeTTqT <Ûä]+∫ Hê‘√ Ç≥T¢
|ü*øÏq~. kÂeTT´&Éyq’Ó z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! ˙ ø±s¡éTTqT dæ~+Δ |ü CÒdøæ =qT≥¬ø’
˙e⁄ düTKeTT>± yÓ&*É s¡eTTà. ˙ j·T‘·ïeTT dü|\üò eT>∑T>±ø£!
XÀ¢ˆˆ düe÷qj·T #· yÓ<’ V˚ ≤” + sê|òTü y˚D eTVü‰‘·àHê ˆ
düTF uÛeÑ eTVü‰u≤¨ Á|”‘êdæà ‘·e yêqs¡ ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düe÷qj·T ` #· ` yÓ<’ V˚ ≤” + ` sê|òTü y˚D ` eTVü‰‘·àHê ` düTF `
uÛeÑ ` eTVü‰u≤¨! ` Á|”‘ê ` ndæà ` ‘·e ` yêqs¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘·àHê sê|òTü y˚D yÓ<’ V˚ ≤” + düe÷qj·T #·, eTVü‰u≤¨!
düTF uÛeÑ , yêqs¡! ‘·e Á|”‘ê ndæà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ<’ V˚ ≤” + R d”‘ê<˚$ì, eTVü‰‘·àHê R eTVü≤˙j·TT&Óq’ , sê|òTü y˚D
R lsêeTTì‘√, düe÷qj·T #· R ø£\T|ü⁄eTT, eTVü‰u≤¨! R z Ms¡T&Ü! düTF
uÛeÑ R düTKeTT>∑\yê&É e>∑TeTT, yêqs¡! R z yêqs√‘·eÔ ÷! ‘·e R ˙ nq>±
˙jÓT&É\, Á|”‘ê ndæà R dü+‘·Twüßsº ê\ HÓ‹’ ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! C≤qø°<$˚ ì eTVü‰‘·Tà&Óq’ lsêeTTì‘√ CÒsT¡ ŒeTT.
˙e⁄ ˙ |üsêÁø£eTeTT‘√ ∫s¡ø±\eTT düTKeTT>∑ qT+&ÉTeTT. ñ‘·eÔ T$Áø£eTT&Éyq’Ó ˙
jÓT&É\ H˚H+Ó ‘·j÷Ó dü+‘·d+æ ∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√-Vü≤+ kÕ<ÛTä kÕ~Û«‹ düs«¡ uÛ÷Ñ ‘Ó'’ Á|üX+¯ dæ‘'· ˆ
‘·‘√ -+‘·]ø£+å $|ü⁄\+ |ü⁄¢‘√-Vü≤+ >∑sT¡ &√ j·T<∏ë ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` nVü≤+ ` kÕ<ÛäT ` kÕ<ÛäT ` Ç‹ ` düs¡«uÛÑ÷‘Ó’' `
Á|üX+¯ dæ‘'· , ‘·‘'· ` n+‘·]ø£+å ` $|ü⁄\+ ` |ü⁄¢‘'· ` nVü≤+ ` >∑sT¡ &É' ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· nVü≤+ düs«¡ uÛ÷Ñ ‘Ó'’ kÕ<ÛTä kÕ<ÛTä Ç‹ Á|üX+¯ dæ‘'· , ‘·‘'·
nVü≤+ >∑sT¡ &É' j·T<∏ë $|ü⁄\yéT n+‘·]ø£+å |ü⁄¢‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, nVü≤+ R H˚qT, düs«¡ uÛ÷Ñ ‘Ó'’ R düeTdüÔ
uÛ÷Ñ ‘·eTT\#˚‘q· T, kÕ<ÛTä kÕ<ÛTä Ç‹ R y˚T\Ty˚T\ì, Á|üX+¯ dæ‘'· R Á|üX+¯ dæ+|üã&ç‹ì,
‘·‘'· R |æeTà≥, nVü≤+ R H˚qT, >∑sT¡ &É' j·T<∏ë R >∑sT¡ ‘·à+‘·T&ÉTe˝…, $|ü⁄\yéT R
$XÊ\yÓTqÆ {Ï,º n+‘·]ø£+å R Äø±X¯eTTqT >∑÷]Ã, |ü⁄¢‘'· R m–]‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT qqTï düeTdüÔ uÛ÷Ñ ‘·eTT\TqT y˚T\T y˚T\ì Á|üX+¯ dæ+∫q$.
yÓ+≥H˚ H˚qT n≥qT+&ç >∑s¡T‘·à+‘·Tìe˝… eTVü‰y˚>∑eTT‘√ Äø±X¯e÷s¡ZeTTq≈£î
m>∑dæ‹ì.
XÀ¢ˆˆ #Ûêj·÷ y˚T ì>∑èV”≤‘ê #· q #· |üXÊ´$T øÏ+#·q ˆ
k˛-Vü≤+ $>∑‘y· >˚ d∑ Tü Ô ~XÀ <äX¯ $˝Àø£jT· Hé ˆˆ 34
XÀ¢ˆˆ q øÏ+∫ ‘·ÁÔ ‘· |üXÊ´$T j˚Tq y˚T-|üV≤ü è‘ê >∑‹' ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #Ûêj·÷ ` y˚T ` ì>∑èV”≤‘ê ` #· ` q ` #· ` |üXÊ´$T ` øÏ+#·q,
dü' ` nVü≤+ ` $>∑‘y· >˚ '∑ ` ‘·T ` ~X¯' ` <äX¯ ` $˝Àø£jT· Hé, q ` øÏ+∫‘Y `
‘·Á‘· ` |üXÊ´$T ` j˚Tq ` y˚T ` n|üV≤ü è‘ê ` >∑‹' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` y˚T #Ûêj·÷ #· ì>∑èV”≤‘ê, øÏ+ #·q q |üXÊ´$T. $>∑‘y· >˚ '∑ dü'
nVü≤+ <äX~¯ X¯' $˝Àø£jT· Hé j˚Tq y˚T >∑‹' n|üV≤ü è‘ê ‘·‘Y nÁ‘· øÏ+∫‘Y q #·
|üXÊ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` y˚T R HêjÓTTø£ÿ, #Ûêj·÷ #· R ˙&Éj·TTqT, ì>∑èV”≤‘ê R
|ü≥Tºø=qã&ÓqT, øÏ+#·q R <˚ìì>∑÷&É, q #· |üXÊ´$T R ø±q≈£îHêïqT. $>∑‘y· >˚ '∑
R ‘=\–q y˚>e∑ TT >∑*qZ {Ï,º dü' nVü≤+ R Ä H˚qT, <äX¯ ~X¯' R |ü~ ~≈£îÿ\TqT,
$˝Àø£jT· Hé R Ä˝ÀøÏ+#·T#·T, j˚Tq R meì#˚, y˚T R Hê jÓTTø£ÿ, >∑‹' R >∑eTqeTT,
n|üV≤ü è‘ê R n|üV≤ü ]+#·ã&çq<√, ‘·‘Y R n{Ï<º ëìì, øÏ+∫‘Y R <˚ìì≈£L&É, ‘·Á‘·
R n#·Ã≥, q |üXÊ´$T R #·÷&É˝øÒ b£ ˛sTT‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Hê ˙&É me«]#˚‘H· √ ã\eTT>± ˝≤>∑ã&çq~. me«s¡TqT
Hê ø£#Ã· ≥ ø±ìŒ+|ü≈î£ +&ç]. n|ü&ÉT Hê y˚>e∑ TT ø£≥Tºã&çb˛e⁄≥#˚ H˚qT <äX~¯ X¯\qT
|ü]øÏ+#·T#·T Hê >∑eTqeTTqT n&É–¶ +∫q{Ïº Ä uÛ÷Ñ ‘·eTTqT H˚qT @$Tj·TT ø£qT>=q
˝Òø£ b˛sTT‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ y˚T ãT~Δ s¡T‘·ŒHêï øÏ+ HêeT >∑>H∑ ˚ eTeT ˆ
á<äèXÀ $|òTü ï ñ‘·ŒH√ï s¡÷|ü+ j·TÁ‘· q <äèX¯´‘˚ ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` y˚T ` ãT~Δ' ` ñ‘·ŒHêï ` øÏ+ ` HêeT ` >∑>H∑ ˚ ` eTeT,
á<äèX¯' ` $|òTü ï' ` ñ‘·Œqï' ` s¡÷|ü+ ` j·TÁ‘· ` q ` <äèX¯´‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· >∑>H∑ ˚ j·TÁ‘· s¡÷|ü+ q <äèX¯´‘˚ dü' á<äèX¯' $|òTü ï' eTeT
øÏ+ HêeT ñ‘·Œqï'? Ç‹ y˚T ãT~Δ' ñ‘·ŒHêï.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, >∑>H∑ ˚ R Äø±X¯eTTq+<äT, j·TÁ‘· R m#·Ã≥qsTT‘˚,
s¡÷|ü+ R Äø±s¡eTT, q <äèX¯´‘˚ R ø±ìŒ+#·T≥˝Ò<√, á<äèX¯' R Ç{Ï,º $|òTü ï' R
$|òTü ïeTT, øÏ+ HêeT R @<√? ñ‘·Œqï' R dü+uÛ$Ñ +∫q~, Ç‹ R nì, y˚T R
Hê≈£î, ãT~Δ' R Ä˝À#·q, ñ‘·ŒHêï R ø£*–q~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á j·÷ø±X¯eTTq+<äT ‘·q dü«s¡÷|üeTT ø±ìŒ+#·q{Ïº Hêø° $|òTü ïy˚T\
‘·≥dæ+ú ∫q~? nì n|ü&ÉT Hê≈£î rÁeyÓTqÆ Ä˝À#·qeTT ø£*–q~.
XÀ¢ˆˆ n<Û√uÛ≤>π q y˚T <äèwæº XÀÙ#·‘ê bÕ‹‘ê eTj·÷ ˆ
‘·‘√-Á<ëø£å eTVü≤+ ;Ûe÷+ sêø£då +” dü*˝ÒXj ¯ ÷· yéT ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<Û√uÛ≤>π q ` y˚T ` <äèwæ'º ` XÀ#·‘ê ` bÕ‹‘ê ` eTj·÷, ‘·‘'·
` nÁ<ëø£yå Té ` nVü≤+ ` ;Ûe÷+ ` sêø£då +” ` dü*˝ÒXj ¯ ÷· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` XÀ#·‘ê eTj·÷ y˚T <äèwæ'º n<Û√uÛ≤>π q bÕ‹‘ê, ‘·‘'· nVü≤+
;Ûe÷+ dü*˝ÒXj ¯ ÷· + sêø£då y” Té nÁ<ëø£yå Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XÀ#·‘ê R ∫+‹+#·T#·Tqï{Ï,º eTj·÷ R Hê#˚‘,· y˚T R HêjÓTTø£ÿ,
<äèwæ'º R #·÷|ü⁄, n<Û√uÛ≤>π q R ÁøÏ+~uÛ≤>∑eTTq, bÕ‹‘ê R Á|üd]ü +|ü#j ˚ T· ã&çq~,
‘·‘'· R |æeTà≥, nVü≤+ R H˚qT, dü*˝ÒXj ¯ ÷· + R ˙{ÏjT· +<äT X¯jT· ì+∫j·TTqï,
;Ûe÷+ R ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ , sêø£då y” Té R sêø£då Åü dìÔ” , nÁ<ëø£yå Té R ø£qT>=+{Ïì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ ∫+‹+#·T#·T H˚qT ÁøÏ+~uÛ≤>∑eTTqT |ü]øÏ+∫ #·÷∫‹ì.
n#·Ã≥ ˙{Ï˝À |üsT¡ +&çjT· Tqï ˇø±H=ø£ ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ sêø£då Åü dÔ” Hê≈£î ø±qe∫Ãq~.
XÀ¢ˆˆ Á|üV≤ü dü´ #· eTVü‰Hê<ä eTTø√Ô-Vü≤+ ;ÛeTj·÷ ‘·j÷· ˆ
nedæ‘ú · eTdü+ÁuÛ≤+‘· $T<ä+ yêø£´ eTXÀuÛqÑ yéT ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üV≤ü dü´ ` #· ` eTVü‰Hê<äyTé ` ñø£'Ô ` nVü≤+ ` ;ÛeTj·÷ `
‘·j÷· , nedæ‘ú y· Té ` ndü+ÁuÛ≤+‘·yTé ` Ç<ä+ ` yêø£ýéT ` nXÀuÛqÑ yéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ;ÛeTj·÷ ‘·j÷· eTVü‰Hê<ä+ Á|üV≤ü dü´ nedæ‘ú y· Té ndü+ÁuÛ≤+‘·yTé
Ç<äyTé nXÀuÛqÑ + yêø£ýéT nVü≤yéT ñø£'Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ;ÛeTj·÷ R uÛÑj·T+ø£s¡Tsê˝…’q{Ïº, ‘·j·÷ R Ä sêø£ådüÅd”Ô#˚,
eTVü‰Hê<ä+ R ô|<ä›<Ûä«ì ø£\T>∑Tq≥T¢, Á|üVü≤dü´ R ô|<ä›>± q$«, nedæú‘·+ R
<Ûèä &ÛeÉ TT>∑qT, ndü+ÁuÛ≤+‘·yTé R u…<Tä s¡T˝Ò≈î£ +&ÉqT, Ç<äyTé R á, nXÀuÛqÑ + R
neT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ , yêø£´+ R e#·qeTTqT, nVü≤+ R H˚qT, ñø£'Ô R |ü\Tø£ã&ç‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä eTVü‰uÛj Ñ T· +ø£sT¡ sê˝…q’ sêø£då æ qqTï p∫ ô|<ä› qe⁄« q$«
‘êH˚$Tj·TTqT #·*+|üø£ ‘=Á≥T|ü&øÉ £ _>∑sZ >¡ ± á ø£s√ƒ s¡yTÓ qÆ yêø£éTTqT |ü*øÏq~.
XÀ¢ˆˆ ø±«dæ >∑+‘ê eTVü‰ø±j·T ≈£îå ~Û‘êj·÷ eT y˚T|æ‡‘·' ˆ
uÛøÑ 'å£ Á|”Dj·T y˚T <˚V≤ü + ∫s¡ e÷Vü‰s¡e]®‘y· Té ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£« ` ndæ ` >∑+‘ê ` eTVü‰ø±j·T ` ≈£îå ~Û‘êj·÷' ` eTeT `
á|æ‡‘·' ` uÛøÑ 'å£ ` Á|”Dj·T ` y˚T ` <˚V≤ü + ` ∫s¡yTé ` ÄVü‰s¡e]®‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ø±j·T! ø£« >∑+‘ê ndæ! ≈£îå ~Û‘êj·÷' eTeT (‘·«+) á|æ‡‘·'
uÛøÑ 'å£ , ∫s¡yTé ÄVü‰s¡e]®‘+· y˚T <˚V≤ü + Á|”Dj·T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ø±j·T! R >=|üŒ<Óq’ X¯Øs¡eTT >∑\yê&Ü! ø£« R m#·{øÏ ,Ï
>∑+‘ê R b˛e⁄yê&Ée⁄, ndæ R n>∑T#·THêïe⁄? ≈£îå ~Û‘êj·÷' R Äø£*>=ìj·TTqï,
eTeT R Hê≈£î, (‘·«+ R ˙e⁄) á|æ‡‘·' R Çwüyº TÓ qÆ {Ï,º uÛøÑ 'å£ R ÄVü‰s¡eTT. ∫s¡+ R
∫s¡ø±\eTT qT+&ç, ÄVü‰s¡e]®‘+· R ÄVü‰s¡sV¡ ≤æ ‘·yTÓ qÆ {Ï,º y˚T R HêjÓTTø£ÿ, <˚V≤ü +
R X¯Øs¡eTTqT, Á|”Dj·T R dü+‘√wüô|≥TºeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ã*dæjT· Tqï{Ïº X¯Øs¡eTT>∑*qZ z yêqs¡T&Ü! ˙yÓ#{· øÏ Ï b˛jÓT<äe⁄?
Äø£*>=ìj·TTqï Hê≈£î n;Ûwyºü TÓ qÆ ÄVü‰s¡eTT>± \_Û+∫j·TTHêïe⁄. ø±ã{Ïº ∫s¡ø±\eTT
qT+&ç ÄVü‰s¡eTT ˝Òøj £ T· Tqï Hê≈£î ÄVü‰s¡eTT>± e∫Ã qqTï ‘·è|æÔ |üs#¡ T· eTT.
XÀ¢ˆˆ u≤&ÛÉ $T‘˚é ‘ê+ yêD°+ Á|ü‘´· >∑èVü‰í eTVü≤+ ‘·‘'· ˆ
Ädü´Á|üe÷D≤ <ä~øÛ +£ ‘·kÕ´' ø±j·T eT|üPs¡jT· yéT ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` u≤&ÛyÉ Té ` Ç‹ ` @e ` ‘ê+ ` yêD°+ ` Á|ü‘´· >∑èVü‰yí Té ` nVü≤+
` ‘·‘'· , Ädü´Á|üe÷D≤‘Y ` n~Ûø+£ ` ‘·kÕ´' ` ø±j·TyéT ` n|üPs¡jT· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ ‘ê+ yêD°+ u≤&ÛyÉ Té Ç‹ @e Á|ü‘´· >∑èVü‰yí Té , ‘·‘'·
ø±j·T+ ‘·kÕ´' Ädü´Á|üe÷D≤‘Y n~Ûøy£ Té n|üPs¡jT· yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, ‘ê+ R Ä, yêD°+ R e#·qeTTqT, u≤&Û+É R
eT+∫~, Ç‹ @e R nìj˚T, Á|ü‘´· >∑èVü‰yí Té R d”«ø£]+∫‹ì. ‘·‘'· R |æeTà≥,
ø±j·T+ R X¯Øs¡eTTqT, ‘·kÕ´' R ÄyÓTjÓTTø£ÿ, Ädü´Á|üe÷D≤‘Y R H√{ÏjÓTTø£ÿ
|ü]e÷DeTTø£+f…qT, n~Ûø+£ R ô|<ä~› >±, n|üPs¡jT· yéT R ô|+∫‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚ HêyÓT |ü*øÏq e÷≥qT eT+∫<˚ j·Tì n+^ø£]+∫‹ì. eT]j·TT
H˚qT yÓ+≥H˚ Hê X¯Øs¡eTTqT ÄyÓT H√{Ï|]ü e÷DeTT ø£+f…qT $TøÏÿ* ô|<ä<› q’Ó {Ïº
<ëìì>± #˚dæ ì\∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕ´ XÊÃdü´+ eTVü≤B“¤eT+ es¡‘Δ ˚ eTeT uÛøÑ Då£ Ò ˆ
q #· e÷+ kÕ ‘·T ãTãT<Û˚ eTeT yê ìø£è‘·+ ø£è‘·yTé ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·kÕ´' ` #· ` Ädü´+ ` eTVü≤‘Y ` ;ÛeT+ ` es¡‘Δ ˚ ` eTeT `
uÛøÑ Då£ ,Ò q ` #· ` e÷+ ` kÕ ` ‘·T ` ãTãT<Û̊ ` eTeT ` yê ` ìø£è‘·+ `
ø£è‘·yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTeT uÛøÑ Då£ Ò eTVü≤‘Y ;ÛeT+ ‘·kÕ´' Ädü´+ #· es¡‘Δ ,˚ kÕ ‘·T
e÷+ #·, ø£è‘·+ eTeT ìø£è‘·+ yê q ãTãT<Û̊.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTeT R Hê jÓTTø£ÿ, uÛøÑ Då£ Ò R uÛøÑ +åÏ #·T≥ ì$T‘·eÔ TT, eTVü≤‘Y R
>=|üŒ<Óq’ , ;ÛeT+ R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ , ‘·kÕ´' R ÄyÓTjÓTTø£ÿ, Ädü´+ #· R H√s¡T>∑÷&É,
es¡‘Δ ˚ R ô|s¡T>∑T#·T+&ÓqT, kÕ ‘·T R Ä sêø£då eæ ÷Á‘·eTT, e÷+ #· R qqTïqT,
ø£è‘·+ R #˚jT· ã&çq{Ï,º eTeT R Hê jÓTTø£ÿ, ìø£è‘·+ yê R yÓ÷düeTTqT >±ì, q
ãTãT<Û̊ R Á>∑V≤æ +|ü˝<Ò Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT Hê X¯Øs¡eTT ô|+#·T#·T+&É>± ÄyÓT>∑÷&É qqTï Á$T+–y˚jT· T≥¬ø’
‘·q H√{Ïì>∑÷&É uÛj Ñ T· +ø£se¡ TT>± ô|<ä~› >± #˚døæ =qT#·T+&ÓqT. bÕ|üeTT ÄyÓT Hê
X¯øìÔÏ >∑T]+∫ >±ì H˚qT ‘·\ô|{Ïqº yÓ÷düeTTqT >∑T]+∫>±ì @$Tj·TT ‘Ó*dæø=q
˝Òø£b˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ -Vü≤+ $|ü⁄\+ s¡÷|ü+ dü+øÏ|å ´ü ì$TcÕ+‘·sê‘Y ˆ
‘·kÕ´ Vü≤è<äjT· e÷<ëj·T Á|ü|‘ü ê$T quÛdÑ úü ‡\yéT ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` nVü≤+ ` $|ü⁄\+ ` s¡÷|ü+ ` dü+øÏ|å ´ü ` ì$TcÕ+‘·sê‘Y,
‘·kÕ´' ` Vü≤è<äjT· yéT ` Ä<ëj·T ` Á|ü|‘ü ê$T ` quÛ'Ñ dü\ú yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· nVü≤+ ì$TcÕ+‘·sê‘Y $|ü⁄\+ s¡÷|ü+ dü+øÏ|å ´ü ‘·kÕ´'
Vü≤è<äjT· yéT Ä<ëj·T quÛ'Ñ dü\ú + Á|ü|‘ü ê$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, nVü≤+ R H˚qT, ì$TcÕ+‘·sê‘Y R
ì$TwüeTT˝À|ü\, $|ü⁄\+ R >=|üŒ<Ó’q{Ïº, s¡÷|ü+ R X¯Øs¡eTTqT, dü+øÏå|ü´ R
∫qï~>∑#d˚ ,æ ‘·kÕ´' R Ä sêø£då j æ TÓ Tø£ÿ, Vü≤è<äjT· yéT R >∑T+&ÓqT, Ä<ëj·T R
rdæø=ì, quÛ'Ñ dü\ú + R >∑>q∑ ‘·\eTTqT >∑÷]Ã, Á|ü|‘ü ê$T R yÓ&*É b˛sTT‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT H˚qT ˇø£ÿ ì$TwüeTT˝À n‹$düÔ è‘·yTÓ qÆ Hê X¯Øs¡eTTqT
$TøÏÿ* ∫qï~>∑ #˚døæ =ì ÄyÓT H√{Ï˝À Á|üy•˚ +∫ ÄyÓT >∑T+&ÓqT ô|ø£*+∫ áe\≈£î
e∫Ã Äø£deü TTq ø¬ –] b˛sTT‹ì.
XÀ¢ˆˆ kÕ $düèwüuº TÑÛ C≤ ;Ûe÷ |übÕ‘· \eD≤+uÛdÑ æ ˆ
eTj·÷ |üs«¡ ‘·d+ü ø±XÊ ìø£è‘·VÔ ≤ü è<äj÷· dür ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` $düèwüuº TÑÛ C≤ ` ;Ûe÷ ` |übÕ‘· ` \eD≤+uÛdÑ æ ` eTj·÷ `
|üs«¡ ‘·d+ü ø±XÊ ` ìø£è‘·VÔ ≤ü è<äj÷· ` dür ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $düèwüuº TÑÛ C≤ |üs«¡ ‘·d+ü ø±XÊ eTj·÷ ìø£è‘·VÔ ≤ü è<äj÷· dür ;Ûe÷
kÕ \eD≤+uÛdÑ æ |übÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $düèwüuº TÑÛ C≤ R C≤]q uÛTÑ »eTT\T >∑\~j·TTqT, |üs«¡ ‘·d+ü ø±XÊ
R |üs«¡ ‘·eTTqT uÀ*q~j·TTqT, ;Ûe÷ R uÛj Ñ T· +ø£sT¡ sê\Tq>∑T, kÕ R Äsêø£då ,æ
eTj·÷ R Hê#˚‘,· ìø£è‘·VÔ ≤ü è<äj÷· R #Û̊~+|üã&çq >∑T+&Óø±j·T>∑\~, dür R
n>∑T#·T, kÕ R Ä sêø£ådæ, \eD≤+uÛÑdæ R \eDdüeTTÁ<äeTTq+<äT, |übÕ‘· R
≈£L˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT ‘·q >∑T+&ÓqT #Û̊~+∫y˚jT· >∑H˚ uÛTÑ »eTT\T C≤]b˛e>± ô|<ä›
|üs«¡ ‘·eTT e+{Ï Äø±s¡eTT>∑\ Ä uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ sêø£då æ Ä kÕ>∑s»¡ \eTTq+<äT
≈£L*b˛sTTq~.
XÀ¢ˆˆ X¯èD√$T K>∑‘êHê+ #· yê#·' kÂe÷´ eTVü‰‘·àHêyéT ˆ
sêø£då ” dæ+Væ≤ø± ;Ûe÷ øÏÁå |ü+ Vü≤qTeT‘ê Vü≤‘ê ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯èD√$T ` K>∑‘êHê+ ` #· ` yê#·' ` kÂe÷´' ` eTVü‰‘·àHêyéT,
sêø£då ” ` dæ+Væ≤ø± ` ;Ûe÷ ` øÏÁå |ü+ ` Vü≤qTeT‘ê ` Vü≤‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ;Ûe÷ dæ+Væ≤ø± sêø£då ” øÏÁå |ü+ Vü≤qTeT‘ê Vü≤‘ê Ç‹ K>∑‘êHê+
eTVü‰‘·àHê+ kÂe÷´' yê#·' X¯èD√$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ;Ûe÷ R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ {Ï,º dæ+Væ≤ø± sêø£då ” R dæ+Væ≤ø£ j·TqT
s¡øÿ£ dæ, øÏÁå |ü+ R dü«\Œø±\eTT˝À, Vü≤qTeT‘ê R Vü≤qTeT#˚, Vü≤‘ê R #·+|üã&çq~,
Ç‹ R nHÓ&TÉ , K>∑‘êHê+ R Äø±X¯eTTq qTqï{Ï,º eTVü‰‘·àHê+ R eTVü‰‘·Tà\jÓTTø£ÿ,
kÂe÷´' R eT+∫yÓq’ , yê#·' R e÷≥\qT, X¯èD√$T R $+{Ïì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêø£då æ düeTTÁ<äeTT˝À ≈£L\>∑H˚ Äø£deü TTq+<äT #·]+#·T#·Tqï
eTVü‰‘·Tà˝…q’ dæ<Tä \Δ T eTTqï>∑Tyês¡T ªªÄVü‰! eTVü‰uÛj
Ñ T· +≈£sT¡ sê˝…q’ á dæ+Væ≤ø±
sêø£då æ Vü≤qTeT+‘·Tì #˚‹˝À H=ø£ÿ ‘·è{Ï˝ÀH˚ ø£&‘É ]˚ q~>∑<ëμμ nì Á|üX+¯ dæ+#·T#·T
|ü*øÏq e÷≥\T Hê≈£î $qã&çq$.
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ Vü≤‘ê« |ü⁄qπs yêVü≤+ ø£è‘·´ e÷‘·´sTTø£+ düàs¡Hé ˆ
>∑‘ê« #êVü≤+ eTVü‰<Ûë«q+ |üXÊ´$T q>∑eT+&ç‘y· Té ˆˆ 45
XÀ¢ˆˆ <äøDåÏ + rs¡ eTT<ä<Û̊ s¡+¢ ø± j·TÁ‘· #· kÕ |ü⁄Ø ˆˆ 46
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ` Vü≤‘ê« ` |ü⁄q' ` @e ` nVü≤+ ` ø£è‘·ýéT ` Ä‘·´sTTø£+
` düàs¡H,é >∑‘ê« ` #· ` nVü≤+ ` eTVü‰<Ûë«q+ ` |üXÊ´$T ` q>∑eT+&ç‘y· Té ,
<äøDåÏ + ` rs¡yTé ` ñ<ä<'Û̊ ` \+ø± ` j·TÁ‘· ` #· ` kÕ |ü⁄Ø ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ê+ Vü≤‘ê« |ü⁄q' @e nVü≤yéT Ä‘·´sTTø£+ ø£è‘·´+ düàs¡H,é
eTVü‰<Ûë«q+ >∑‘ê« #· j·TÁ‘· kÕ \+ø±|ü⁄Ø (ndæ)Ô ‘·+ q>∑eT+&ç‘y· Té ñ<ä<'Û̊
<äøD åÏ + rs¡+ |üXÊ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘ê+ R Ä dæ+Væ≤ø£qT, Vü≤‘ê« R #·+|æ, |ü⁄q' @e R yÓ+≥H˚
‹]–, nVü≤+ R H˚qT, Ä‘·´sTTø£+ R <ës¡TDe÷s¡DyÓTqÆ , ø£è‘·´+ R |üìì, düàs¡Hé
R ‘·\#·Tø=qT#·T, eTVü‰<Ûë«q+ R >=|üŒ<Óq’ e÷s¡eZ TTqT, >∑‘ê« #· R b˛sTTj·TTqT,
j·TÁ‘· R m#·Ã≥HÓ‘’ ,˚ kÕ R Ä, \+ø±|ü⁄Ø R \+ø±q>∑], ndæÔ R ñqï<√, ‘·+ R
Ä, q>∑eT+&ç‘+· R |üs«¡ ‘·eTT#˚ n\+ø£]+|üã&çq{Ï,º ñ<ä<'Û̊ R düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ,
<äøDåÏ + R <äøD åÏ |ü⁄, rs¡+ R rs¡eTTqT, |üXÊ´$T R #·÷∫‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä dæ+Væ≤ø£qT dü+Vü≤]+∫ ‹]– ‹]– <ës¡TDyÓTqÆ Ä dü+Vü‰s¡
ø±s¡éTTqT >∑÷]Ãj˚T ‘·\#·Tø=qT#·T ø£&TÉ <ä÷s¡eTT b˛sTT b˛sTT \+ø±q>∑se¡ TT˝À
$sêõ\T¢#T· qï >=|üŒ|üs«¡ ‘·eTT>∑\ <äøD åÏ düeTTÁ<ärs¡eTTqT >±+∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ ndü+Ô ~qø£sπ j·÷‘˚ s¡økå£ Õ+ ì\j·T+ |ü⁄s¡yTé ˆ
Á|ü$cº˛-Vü≤ eT$C≤„‘√ s¡ø√å _Û Ø“¤eT$Áø£yTÓ 'Æ ˆˆ 47
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ndü+Ô ` ~qø£sπ ` j·÷‘˚ ` s¡økå£ Õ+ ` ì\j·T+ ` |ü⁄s¡yTé ,
Á|ü$wü'º ` nVü≤yéT ` n$C≤„‘'· ` s¡ø√å _Û' ` ;ÛeT$Áø£yTÓ 'Æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ~qø£sπ ndü+Ô j·÷‘˚ (dü‹) ;ÛeT$Áø£yTÓ 'Æ s¡ø√å _Û' n$C≤„‘'·
nVü≤+ s¡økå£ Õ+ ì\j·T+ |ü⁄s¡+ Á|ü$wü'º .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ~qø£πs R dü÷s¡T´&ÉT, ndüÔ+ j·÷‘˚ (dü‹) R ndüÔ$T+#·>±,
;ÛeT$Áø£yTÓ 'Æ R ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT >∑*–q{Ï,º s¡ø√å _Û' R sêø£då Tü \#˚, n$C≤„‘'·
R ‘Ó*j·Tã&Éìyê&ÉH,’Ó s¡økå£ Õ+ R sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ, ì\j·T+ R ìyêdüyTÓ qÆ , |ü⁄s¡+
R \+ø±q>∑se¡ TTqT, nVü≤+ R H˚qT, Á|ü$wü'º R Á|üy•˚ +∫Hê&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä kÕ>∑sr¡ s¡eTTqT #˚] dü÷s¡T´ &Éd$Ôü T+#·Tes¡≈î£ qT y˚∫j·TT+&ç
;Ûøs£ T¡ ˝…q’ sêø£då Tü \≈£î ø£+≥ã&É≈î£ +&É Ä sêø£då ìü yêdüyTÓ qÆ \+ø±q>∑se¡ TTqT Á|ü<√wü
düeTj·TeTTq Á|üy•˚ +∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·Á‘· Á|ü$X¯‘· XÊÃ|æ ø£˝≤Œ+‘·|Tüò qdüìïuÛ≤ ˆ
n≥ºV‰ü dü+ $eTT+#·+r HêØ ø± |ü⁄´‹ú‘ê |ü⁄s¡' ˆˆ 48
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·Á‘· ` Á|ü$X¯‘'· ` #· ` n|æ ` ø£˝≤Œ+‘·|Tüò qdüìïuÛ≤, n≥ºV‰ü dü+
` $eTT+#·+r ` HêØ ` ø± ` n|æ ` ñ‹ú‘ê ` |ü⁄s¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· Á|ü$X¯‘'· (eTeT) |ü⁄s¡' ø£˝≤Œ+‘·|Tüò qdüìïuÛ≤ ø±-|æ
HêØ n≥ºV‰ü dü+ $eTT+#·+r ñ‹ú‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä \+ø£jT· +<äT, Á|ü$X¯‘'· R Á|üy•˚ +#·T#·Tqï{Ï,º (eTeT
R Hê jÓTTø£ÿ), |ü⁄s¡' R m<äT≥, ø£˝≤Œ+‘·|Tüò qdüìïuÛ≤ R Á|üfij ¯ T· ø±\ y˚T|òTü eTT‘√
düe÷qyÓTqÆ {Ï,º ø± n|æ R ˇø±H=ø£, HêØ R Åd,Ô” n≥ºV‰ü dü+ R ô|<ä› qe⁄«qT,
$eTT+#·+r R yÓ\Te]+#·T#·Tqï<Ó,’ ñ‹ú‘ê R ì\Teã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚ Hê \+ø£˝À Á|üy˚•+#·T#·T+&É>± Á|üfi¯j·Tø±\y˚T|òüTeTTe+{Ï
eTVü‰uÛjÑ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ X¯Øs¡eTT‘√ ~≈£îÿ\T e÷s¡TÁyÓ÷>∑Tq≥T¢ _>∑sZ >¡ ± qe⁄«#·T ˇø±H=ø£
ÅdÔ” Hê ø¬ <äTs¡T>∑ e∫Ã ì\Teã&çq~.
XÀ¢ˆˆ õ|ò÷ü +dü+r+ ‘·‘· kÕÔ+ ‘·T »«\<ä–ï•s√s¡TVü‰yéT ˆ
düeéTTwæÁº |üV‰ü sπ D |üsêõ‘·´ düTuÛs’… y¡ êyéT ˆˆ 49
XÀ¢ˆˆ Á|ü<√wüø±˝Ò Á|ü$X¯+ ;Û‘j · ÷· -Vü≤+ ‘· jÓ÷~‘·' ˆˆ 50
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` õ|ò÷ü +dü+r+ ` ‘·‘'· ` ‘ê+ ` ‘·T ` »«\<ä–ï•s√s¡TVü‰yéT,
düeéTTwæÁº |üV‰ü sπ D ` |üsêõ‘·´ ` düTuÛs’… y¡ êyéT, Á|ü<√wüø±˝Ò ` Á|ü$X¯+ ` ;Û‘j
· ÷·
` nVü≤+ ` ‘·j÷· ` ñ~‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· »«\<ä–ï•s√s¡TVü‰+, düTuÛs’… y¡ ê+ õ|ò÷ü +dü+r+ ‘ê+
düeéTTwæÁº |üV‰ü sπ D |üsêõ‘·´ Á|ü<√wüø±˝Ò (q>∑s+¡ ) Á|ü$X¯yTé , ;Û‘j · ÷· ‘·j÷· nVü≤+
@eyéT ñ~‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, »«\<ä–ï•s√s¡TVü‰+ R »«*+#·T#·Tqï n–ïe+{Ï
‘·\yÓ+Á&ÉTø£\T >∑*qZ {Ï~º j·TTqT, düTuÛs’… y¡ ê+ R $TøÏÿ* uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ {Ï~º j·TTqT,
õ|ò÷ü +dü+r+ R #·+|ü>√s¡T#·Tqï~j·TTq>∑T, ‘ê+ R Ä sêø£då ìæ , düeéTTwæº Á|üV‰ü sπ D
R m&ÉeT |æ&øç {Ï bÏ ˛≥T‘√, |üsêõ‘·´ R z&ç+∫, Á|ü<√wüø±˝Ò R kÕj·T+ düeTj·TeTTq,
(q>∑s¡+ R \+ø±q>∑s¡eTTqT), Á|ü$X¯yéT R Á|üy˚•+∫‹ì. ;Û‘·j·÷ R
uÛj
Ñ T· eTTH=+~q{Ï,º ‘·j÷· R Ä s¡øÿ£ dæ#,˚ nVü≤+ R H˚qT, (@e+ R Ç≥T¢) ñ~‘·'
R #Ó|Œü ã&ç‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Á|ü»«*+#·T#·Tqï n–ïC≤«\\e+{Ï ‘·\yÓ+Á&ÉTø£\‘√,
;Ûøs£ y¡ TÓ j
Æ T· Tqï s¡÷|üeTT‘√ qqTï Vü≤‘·e÷s¡TÃ≥¬ø’ MT~øÏ e#·TÃ#·Tqï Ä s¡øÿ£ dæì
Hê jÓT&ÉeT#˚‹ |æ&øç *Ï b˛≥T‘√ |ü&>É ={Ïº Ä Á|ü<√wüdeü Tj·TeTTq+<äT q>∑se¡ TT˝ÀìøÏ
Á|üy•˚ +|üuÀe⁄#·T+{Ïì. Hê $Áø£eTeTTq≈£î n|ü&ÜyÓT uÛj Ñ T· Á>∑dj
Ôü TÆÓ Hê‘√ Ç≥T¢
|ü*øÏq~.
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ \+ø±|ü⁄Ø Ms¡ ì]®‘ê $Áø£yT˚ D ‘˚ ˆ
j·TkÕà ‘·kÔ Õà ~«CÒ‘êdæ düs«¡ s¡ø±å + dü´X‚w‘ü '· ˆˆ 51
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` \+ø±|ü⁄Ø ` Ms¡ ` ì]®‘ê ` $Áø£yT˚ D ` ‘˚, j·TkÕà‘Y
` ‘·kÕà‘Y ` $CÒ‘ê ` ndæ ` düs«¡ s¡ø±å +dæ ` nX‚w‘ü '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡ nVü≤+ \+ø±|ü⁄Ø, j·TkÕà‘Y (nVü≤+) ‘˚ $Áø£yT˚ D ì]®‘ê,
‘·kÕà‘Y (‘·«+) düs«¡ s¡ø±å +dæ nX‚w‘ü '· $CÒ‘ê ndæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡ R z eTVü‰Ms¡T&Ü! nVü≤+ R H˚qT, \+ø±q>∑Ø R
\+ø±q>∑]ì, j·TkÕà‘Y R @ ø±s¡DeTTe\q, (nVü≤+ R H˚qT), ‘˚ $Áø£yT˚ D R ˙
|üsêÁø£eTeTT#˚, ì]®‘ê R z&ç+|üã&ç‹H√, ‘·kÕà‘Y R Ä ø±s¡DeTTe\q, (‘·«+ R
˙e⁄), nX‚w‘ü '· R ìX‚ÙwüeTT>±, düs«¡ s¡ø±å +dæ R düø\£ sêø£då Tü \qT, $CÒ‘ê ndæ R
»sTT+|ü>∑\yê&Ée>∑T<äTe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z eTVü‰Ms¡T&Ü! H˚qT \+ø±q>∑]ì, ˙ |üsêÁø£eT$X‚weü TT#˚ qqTï
ì]®+∫‹$. ø±ã{Ïº Çø£ MT<ä≥ ˙e⁄ \+ø£˝Àì sêø£då Tü \ HÓ\s¢ q¡ T >∑÷&É ìX‚ÙwüeTT>±
ì]®+|ü>\∑ e⁄ düTe÷.
XÀ¢ˆˆ ‘· Á‘êVü≤+ düs«¡ sêÁ‘·+ ‘·T $∫q«Hé »qø±‘·àC≤yéT ˆ
sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡>‘∑ √ q #ê|üX´¯ + düTeT<Û´ä e÷yéT ˆˆ 52
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·Á‘· ` nVü≤+ ` düs«¡ sêÁ‘·+ ` ‘·T ` $∫q«Hé ` »qø±‘·àC≤yéT,
sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡>‘∑ '· ` q ` #· ` n|üX´¯ + ` düTeT<Û´ä e÷yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· nVü≤+ sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡>‘∑ '· »qø±‘·àC≤+ düs«¡ sêÁ‘·+
$∫q«Hé düTeT<Û´ä e÷+ q #· n|üX´¯ yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä \+ø£jT· +<äT, nVü≤+ R H˚qT, sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡>‘∑ '· R
sêeDTìjÓTTø£ÿ n+‘·'|ü⁄s¡eTT #˚]qyê&ÉHÓ’, düs¡«sêÁ‘·+ R sêÁ‹j·T+‘·j·TTqT,
»qø±‘·àC≤+ R C≤qøÏì, $∫q«Hé R yÓ<≈ä î£ #·T, düTeT<Û´ä e÷+ R #·øÿ£ ì q&ÉTeTT>∑*qZ
d”‘ê<˚$ì, q #· n|üX´¯ yéT R m+‘·e÷Á‘·eTT #·÷&ÉH‹’Ó ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ \+ø£jT· +<äT ‹s¡T>∑T#·T sêeDTì n+‘·'|ü⁄s¡eTTqT
Á|üy˚•+∫ d”‘ê<˚$ø=s¡¬ø’ sêÁ‹ n+‘·j·TTqT yÓ<äøÏ‹ì >±ì ÄyÓT HÓ#·Ã≥qT
ø£qT>=q˝Òø£ b˛sTT‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· d”‡‘ê eT|üX´¯ +düTÔ sêeDdü´ ìy˚XH¯ ˚ ˆ
XÀø£kÕ>∑s¡ e÷kÕ<ä´ q bÕs¡ eTT|ü\ø£j å T˚ ˆˆ 53
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` d”‘êyéT ` n|üX¯´Hé ` ‘·T ` sêeDdü´ ` ìy˚X¯H˚,
XÀø£kÕ>∑sy¡ Té ` ÄkÕ<ä´ ` q bÕs¡yTé ` ñ|ü\ø£j å T˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· sêeDdü´ ìy˚XH¯ ˚ d”‘êyéT n|üX´¯ Hé XÀø£kÕ>∑sy¡ Té ÄkÕ<ä´
bÕs¡+ q ñ|ü\ø£j å T˚ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, sêeDdü´ R sêeDTìjÓTTø£ÿ, ìy˚XH¯ ˚ R
uÛeÑ qeTTq+<äT, d”‘êyéT R d”‘ê<˚$ì, n|üX´¯ Hé R ø±qø£, XÀø£kÕ>∑sy¡ Té R <äT'K
düeTTÁ<äeTTqT, ÄkÕ<ä´ R #˚], bÕs¡+ R ˇ&ÉTq¶ T, q ñ|ü\ø£j å T˚ R ø±q≈£î+{Ïì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT sêeDTì uÛeÑ qeTTq+<äT d”‘ê<˚$ì ø£qT>=q˝Òø£ <äT'K
kÕ>∑se¡ TTq ìeT>∑Tï&ÉH’Ó <ä]>±qø£ $\|æ+#·T#·T+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ XÀ#·‘ê #· eTj·÷ <äèwü+º ÁbÕø±πsD düe÷eè‘·yTé ˆ
ø±+#·Hq˚ $ø£èùwqº >∑è¨|üeq eTT‘·eÔ TyéT ˆˆ 54
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` XÀ#·‘ê ` #· ` eTj·÷ ` <äèwü+º ` ÁbÕø±πsD ` düe÷eè‘·yTé ,
ø±+#·Hq˚ ` $ø£èùwqº ` >∑è¨|üeqyéT ` ñ‘·eÔ TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` XÀ#·‘ê eTj·÷ $ø£èùwqº ø±+#·Hq˚ ÁbÕø±πsD düe÷eè‘·yTé
ñ‘·eÔ T+ >∑è¨|üeq+ <äèwüyº Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XÀ#·‘ê R <äT'œ+#·T#·Tqï{Ï,º eTj·÷ R Hê#˚‘,· $ø£èùwqº R
$TøÏÿ* bı&ÉyÓ’q, ø±+#·H˚q R düTes¡íeTj·TyÓTÆq, ÁbÕø±πsD R ÁbÕø±s¡eTT‘√,
düe÷eè‘·+ R #·T≥Tºø=qã&çq{Ïº, ñ‘·ÔeT+ R ÁX‚wü˜yÓTÆq{Ïº, >∑è¨|üeq+ R
>∑è¨<ë´qeqeTT, <äèwüyº Té R #·÷&Éã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ <äT'KìeT>∑Tï&ÉH’Ó Ç≥T q≥T #·÷#·T#·T+&É ˇø£#√≥ düTes¡í
ì]à‘·yTÓ Æ $TøÏÿ* ñqï‘·yTÓ qÆ ÁbÕø±s¡eTT‘√ yÓ\T>=+<äT#·Tqï düT+<äsy¡ TÓ qÆ ñ<ë´qeq
yÓTTø£{Ï Hê≈£î <äèwæ>º √#·se¡ TjÓT´qT.
XÀ¢ˆˆ dü ÁbÕø±s¡ eTe|ü⁄¢‘´· |üXÊ´$T ãVüQbÕ<ä|yü Té ˆ
nXÀø£eìø±eT<Û´˚ •+X¯óbÕbÕ<äb˛ eTVü‰Hé ˆˆ 55
XÀ¢ˆˆ ‘· e÷s¡TVü≤´ #· |üXÊ´$T ø±+#·q+ ø£<∞ä eqyéT ˆˆ 56
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ÁbÕø±s¡yTé ` ne|ü⁄¢‘´· ` |üXÊ´$T ` ãVüQbÕ<ä|yü Té ,
nXÀø£eìø±eT<Û˚´ ` •+X¯óbÕbÕ<ä|ü' ` eTVü‰Hé, ‘·yéT ` Äs¡TVü≤´ ` #· `
|üXÊ´$T ` ø±+#·q+ ` ø£<∞ä eqyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' (nVü≤+) ÁbÕø±s¡yTé ne|ü⁄¢‘´· ãVüQbÕ<ä|+ü (ñ|üeq+)
|üXÊ´$T. (‘·dàæ Hé) nXÀø£eìø±eT<Û´˚ eTVü‰Hé •+X¯óbÕbÕ<ä|'ü (es¡‘Ô )˚ ‘·yTé Äs¡TVü≤´
ø±+#·q+ ø£<∞ä eq+ |üXÊ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' (nVü≤+) R Ä H˚qT, ÁbÕø±s¡+ R ÁbÕø±s¡eTTqT, ne|ü⁄¢‘´· R
~–, ãVüQbÕ<ä|+ü R ãVüQ eèø£eå TT\‘√ >∑÷&çq, (ñ|üeq+ R ñ|üeqeTTqT)
|üXÊ´$T R #·÷∫‹ì, (‘·dàæ Hé R Ä eqeT+<äT), nXÀø£eìø±eT<Û´˚ R nXÀø£eqeTT
q&ÉTeT, eTVü‰Hé R >=|üŒ<Óq’ , •+X¯óbÕbÕ<ä|'ü R •+X¯óbÕ eèø£eå TT, (es¡‘Ô ˚ R
ñqï~), ‘·+ R Ä eèø£eå TTqT, Äs¡TVü≤´ R Äs√Væ≤+∫, ø±+#·q+ R dü«s¡eí Tj·TyÓTqÆ ,
ø£<∞ä eq+ R ns¡{‘Ï √≥qT, |üXÊ´$T R #·÷∫‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT n|ü&Ü ÁbÕø±s¡eTTqT ~– ãVüQeèø£eå TT\‘√ yÓ\j·TT#·Tqï
ˇø£ ñ<ë´qeqeTTqT >±+∫‹ì. n#·Ã≥qTqï nXÀø£eqeTT q&ÉTeT ˇø£ ô|<ä›
•+X¯óbÕeèø£eå TTqï~. H˚qT <ëìì Äs√Væ≤+∫ Äe*<ä÷s¡eTT˝À >±qe#·TÃ#·Tqï
ã+>±s¡T ns¡{‘Ï √≥qT #·÷∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ n<ä÷sπ •+X¯óbÕeèøå± ‘·ŒXÊ´$T es¡e]í˙yéT ˆ
XÊé÷+ ø£eT\|üÁ‘êø°å eTT|üyêdüøè£ XÊqHêyéT ˆˆ 57
XÀ¢ˆˆ ‘·<ø˚ y£ êdüd‡ü +M‘ê+ s¡CÀ<Û«ä dü•Ô s√s¡TVü‰yéT ˆ
XÀø£d+ü ‘ê|üBHê+^+ d”‘ê+ uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘˚ dæ‘ú êyéT ˆˆ 58
XÀ¢ˆˆ sêø£då _” Û ]«s¡÷bÕ_Û' Á≈£Lsê_Û s¡_dÛ +ü eè‘êyéT ˆ
e÷+düXÀDÏ‘u· øÑÛ ±å _Û sê« ´Á|òT” _Û s¡Ω]D°$Te ˆˆ 59
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<ä÷sπ ` •+X¯óbÕeèøå±‘Y ` |üXÊ´$T es¡e]í˙yéT, XÊé÷+ `
ø£eT\|üÁ‘êø°åyéT ` ñ|üyêdüø£èXÊqHêyéT, ‘·<˚ø£yêdüdü‡+M‘ê+ ` s¡CÀ<Ûä«düÔ
•s√s¡TVü‰yéT, XÀø£d+ü ‘ê|üBHê+^+ ` d”‘ê+ ` uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘˚ ` dæ‘ú êyéT, sêø£då _” 'Û `
$s¡÷bÕ_Û' ` Á≈£Lsê_Û' ` n_Ûd+ü eè‘êyéT, e÷+düXÀDÏ‘u· øÑÛ ±å _Û' ` yê´Á|òT” _Û' `
Vü≤]D°yTé ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` •+X¯óbÕeèøå±‘Y n<ä÷sπ es¡e]í˙+ XÊé÷+ e÷+düXÀDÏ‘·
uÛøÑ ±å _Û' yê´Á|òT” _Û' n_Ûd+ü eè‘ê+ Vü≤]D°yTé Çe $s¡÷bÕ_Û' Á≈£Lsê_Û' sêø£då _” 'Û
n_Ûd+ü eè‘ê+ d”‘ê+ |üXÊ´$T.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` •+X¯óbÕeèøå±‘Y R •+X¯óbÕeèø£eå TT qT+&ç, n<ä÷sπ R düMT|üeTTq,
es¡e]í˙+ R ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ #Ûêj·T>∑*– j·TTqï~j·TTqT, XÊé÷+ R j·TÚeq ej·TdüT‡q
qTqï~j·TTqT, ø£eT\|üÁ‘êø°å+ R ‘êeTs¡πs≈£î\e+{Ï ø£qTï\T >∑\~j·TTqT,
ñ|üyêdüøè£ XÊqHê+ R ñ|üyêdüeTT\#˚ ø£è•+∫q eTTKeTT>∑\~j·TTqT, ‘·<ø˚ y£ êdü
dü‡+M‘ê+ R Ä jÓTTø£ÿ Ns¡H˚ <Û]ä +∫q~j·TTqT, s¡CÀ<Û«ä dü•Ô s√s¡TVü‰+ R <Û÷ä [#˚
s¡÷|ü⁄#Ó&j ç T· Tqï ‘·\yÓ+Á&ÉTø£\T >∑\~j·TTqT, XÀø£d+ü ‘ê|üBHê+^+ R <äT'KeTT
jÓTTø£ÿ rÁe‘ê|üeTT#˚ BqyÓTqÆ <˚V≤ü eTT >∑*j Z T· Tqï~j·TTqT, uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘˚ R uÛsÑ j
Ô¡ TÓ Tø£ÿ
Á|æj·TeTTq+<äT, dæú‘ê+ R ì*∫j·TTqï~j·TTqT, e÷+düXÀDÏ‘·uÛÑøå±_Û' R
e÷+düeTTqT s¡øeÔ£ TTqT uÛøÑ +åÏ #·Tq{Ï,º yê´Á|òT” _Û' R Ä&É|⁄ü \T\#˚, n_Ûd+ü eè‘ê+
R #·T≥Tºø=qã&çjT· Tqï, Vü≤]D°yTé Çe R Ä&ÉT˝Ò&eç ˝…, $s¡÷bÕ_Û' R $ø±s¡s÷¡ |üeTT
>∑*qZ {Ï,º Á≈£Lsê_Û' R Á≈£Ls¡d«ü uÛ≤e⁄˝…q’ , sêø£då _” 'Û R sêø£då Åü d\Ô” #˚, n_Ûd+ü eè‘ê+
R #·T≥ºã&çjT· Tqï~j·TTqT n>∑T, d”‘ê+ R d”‘ê<˚$ì, |üXÊ´$T R ø£qT>=+{Ïì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚q|ü &Ü •+X¯óbÕeèø£åeTTq≈£î <ä>∑Zs¡˝ÀH˚ düT+<äs¡yÓTÆq
<˚ V ü ≤ #êÃ¤ j · T ‘√, qej· T ÚeqeTTqqT+&ç , ‘êeTs¡ π s ≈£ î \e+{Ï ø£ q Tï\‘√
ñ|üyêdüeTT\#˚ ã&É*j·TTqï eTTKeTT‘√, eTqeTT #·÷∫q|üŒ{Ï Ns¡H˚ <Û]ä +∫
j·TTqï<Ó,’ <Û÷ä [#˚ n≥º>{∑ j ºÏ T· Tqï øπ X¯eTT\‘√, XÀø±–ï#˚ ‘·|+æ #·T#·T, uÛsÑ Ô¡ èπøeå TeTTH˚
yê+∫Û+#·T#·T, e÷+düeTT HÓ‘T· sÔ T¡ ÄVü‰s¡eTT>± >√s¡T ;Ûøs£ e¡ TT˝…q’ Ä&ÉT|ü⁄\T\
q&ÉTeT õ≈£îÿø=ìj·TTqï Ä&ÉT˝Ò&eç ˝…, |òTü Às¡yTÓ qÆ $ø±s¡s÷¡ |üeTT\‘√ Á≈£Ls¡T˝…q’
sêø£då Åü d\Ô” T ‘·qqT #·T≥TºeTT{Ïj º T· T+&É>± Bqdæ‹ú ˝ÀqTqï d”‘e· TàqT ø£qT>=+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ kÕeTj·÷ sêø£då e” T<Û̊´ ‘·s®¡ é÷Hê eTTVüQs¡TàVüQ' ˆ
@ø£yD˚ <° säÛ ê BHê uÛsÑ Ô¡ è∫+‘ê|üsêj·TD≤ ˆˆ 60
XÀ¢ˆˆ uÛ÷Ñ $TX¯j÷· ´ $esêí+^ |ü~à˙e Væ≤e÷>∑yT˚ ˆ
sêeD≤ ~«ìeè‘êÔsêú eTs¡eÔ ´ø£è‘·ìX¯Ãj·÷ ˆ
ø£<+ä∏ ∫ qà è>∑XÊu≤ø°å ‘·÷s¡í e÷kÕ~‘ê eTj·÷ ˆˆ 61
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düGÄeTj·÷ ` sêø£då e” T<Û̊´ ` ‘·s®¡ é÷Hê ` eTTVüQ' ` eTTVüQ'
@ø£y˚D°<Ûäsê ` BHê ` uÛÑs¡Ô è∫+‘ê|üsêj·TD≤, uÛÑ÷$TX¯j·÷´ ` $esêí+^ `
|ü~à˙ ` Çe ` Væ≤e÷>∑yT˚ , sêeD≤‘Y ` $ìeè‘êÔsêú ` eTs¡eÔ ´ø£è‘·ìX¯Ãj·÷,
ø£<+ä∏ ∫‘Y ` eTè>∑XÊu≤ø°å ` ‘·÷s¡yí Té ` ÄkÕ~‘ê ` eTj·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£då e” T<Û̊´ eTTVüQ' eTTVüQ' ‘·s®¡ é÷Hê, @ø£yD˚ <° säÛ ê, BHê,
uÛsÑ Ô¡ è∫+‘ê|üsêj·TD≤, uÛ÷Ñ $TX¯j÷· ´, Væ≤e÷>∑yT˚ |ü~à˙ Çe $esêí+^, sêeD≤‘Y
$ìeè‘êÔsêú, eTs¡eÔ ´ø£è‘·ìX¯Ãj·÷, kÕeTj·÷ eTè>∑XÊu≤ø°å ø£<+ä∏ ∫‘Y eTj·÷ ‘·÷s¡+í
ÄkÕ~‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åd”eT<Û˚´ R sêø£ådüÅd”Ô\ q&ÉTeT, eTTVüQ' eTTVüQ' R
e÷{Ïe÷{ÏøìÏ , ‘·s®¡ é÷Hê R u…~]+|üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT, @ø£yD˚ <° säÛ ê R »&É>{∑ qºÏ
‘·\yÓ+Á&ÉTø£\qT <Û]ä +∫q~j·TTqT, BHê R BqTsê\TqT, uÛsÑ Ô¡ è∫+‘ê|üsêj·TD≤
R uÛÑs¡ÔjÓTTø£ÿ düàs¡DeTTq+<äT ìeT>∑Tïsê˝…’ j·TTqï~j·TTqT, uÛÑ÷$TX¯j·÷´ R
H˚\H˚ X¯jT· ´>± #˚døæ =qï~j·TTqT, Væ≤e÷>∑yT˚ R eT+#·T≈£î]j·TTø±\eTTq, |ü~à˙
Çe R ‘êeTs¡r>∑e˝…, $esêí+^ R yÓ\yÓ\uÀsTTq s¡÷|üeTT >∑\~j·TTqT, sêeD≤‘Y
R sêeDTìqT+&ç, $ìeè‘êÔsêú R eTs¡*q Á|üj÷Ó »qeTT >∑\~j·TTqT, eTs¡eÔ ´ø£è‘·
ìX¯Ãj·÷ R #·ìb˛ee˝…qì #˚dæø=qï ìs¡íj·TeTT>∑\~j·TTqT, (düGÄeTj·÷)
kÕeTj·÷ R <äT'KeTT‘√ >∑÷&çq~j·TTq>∑T, (kÕRÄ), eTè>∑XÊu≤ø°å R ˝Ò&|ç \æ ¢
jÓTTø£ÿ ø£qTï\e+{Ï ø£qTï\T>∑*qZ {Ïº d”‘ê<˚$, ø£<+ä∏ ∫‘Y R m{À¢, eTj·÷ R Hê#˚‘,·
‘·÷s¡+í R ‘·«s¡>±, ÄkÕ~‘ê R #˚sã¡ &çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT #·÷∫q Ä d”‘ê<˚$ n#·{Ï sêø£ådüÅd”Ô\#˚ e÷{Ï e÷{ÏøÏ
uÛÑj·Tô|≥ºã&ÉT#·T+&ÓqT. ÄyÓT πøX¯eTT\ìïj·TTqT ˇπø »&É>± n+≥Tø=ì
b˛sTTj·TTqï$. ‘·q uÛsÑ HÔ¡ ˚ düà]+#·Tø=qT#·T BqTsê˝…’ j·TTqï~. eT+#·T≈£î]j·TT
ø±\eTTq+<äT yÓ\yÓ\uÀe⁄#·Tqï ‘êeTs¡r>∑e˝… ø±+‹$V”≤qyÓTqÆ s¡÷|üeTT‘√ H˚\H˚
‘·q X¯j·T´>± #˚dæø=ì, sêeDTì qT+&ç ‘·q πøåeTeTTqT >∑÷]Ãq j·÷X¯qT
eTs¡*+#·Tø=ì, Ä‘·àVü≤‘·´ #˚dæø=qT≥¬ø’ ìX¯ÃsTT+#·Tø=ì, <äT'Kdæú‹˝À qT+&ç
;Û‘·Vü≤]DÒø£åDjÓÆTj·TTqï |üPE´sê\>∑T d”‘ê<˚$ì <Ó’eeX¯eTTq H˚qT yÓ+≥H˚
ø£qT>=+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ <äècºÕ« ‘ê<äèo+ HêØ+ sêeT|ürï+ j·TX¯d«æ ˙yéT ˆ
‘·Å‘e’Ó •+X¯óbÕeèπøå |üX´¯ qïVü≤ eTedæ‘ú '· ˆˆ 62
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ` <äècºÕ« ` ‘ê<äèo+ ` HêØ+ ` sêeT|ürï+ ` j·TX¯d«æ ˙yéT,
‘·Á‘· ` @e ` •+X¯óbÕeèπøå ` |üX´¯ Hé ` nVü≤yéT ` nedæ‘ú '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT|ürï+ j·TX¯d«æ ˙+ ‘ê+ HêØ+ ‘ê<äèo+ <äècºÕ« nVü≤+
‘·Á‘· •+X¯óbÕeèπøå @e (‘ê+ |üX´¯ Hé) nedæ‘ú '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT|ürï+ R lsêeTTì <Ûäs¡à|ü‹ïj·TTqT, j·TX¯dæ«˙+ R
ø°]eÔ T+‘·Tsê\Tq>∑T, ‘ê+ HêØ+ R Ä |üPE´sê˝…q’ eì‘·qT, ‘ê<äèo+ R Ä
Ø‹>∑qTqï <ëìì>±, <äècºÕ« R #·÷∫, ‘·Á‘· R n#·Ã≥, •+X¯óbÕeèπøå @e R
•+X¯óbÕeèø£eå TTq+<˚, (‘ê+ R Ä d”‘ê<˚$ì), |üX´¯ Hé R #·÷#·T#·T, nVü≤+ R
H˚qT, nedæ‘ú '· R ì\∫j·TT+{Ïì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTTì <Ûsä à¡ |ü‹ïjÓTÆ düT>∑TDeTT\#˚ »>∑~«U≤´‹ H=+~q{Ïº Ä
kÕBÛ«eT‘·*¢ n{Ïº dæú‹˝À qT+&É>± p∫ n#·Ã{Ï Ä •+X¯óbÕeèø£åeTT MT<äH˚
ÄyÓTqT #·÷#·T#·T qT+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ Vü≤\Vü≤˝≤X¯ã+› ø±+Nq÷|ü⁄s¡$TÁ•‘·yTé ˆ
X¯èD√ eT´~Ûø>£ +∑ ;Ûs+¡ sêeDdü´ ìy˚XH¯ ˚ ˆˆ 63
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` Vü≤\Vü≤˝≤X¯ã+› ` ø±+Nq÷|ü⁄s¡$TÁ•‘·yTé , X¯èD√$T `
n~Ûø>£ +∑ ;Ûs+¡ ` sêeDdü´ ` ìy˚XH¯ ˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· sêeDdü´ ìy˚XH¯ ˚ ø±+Nq÷|ü⁄s¡$TÁ•‘·yTé n~Ûø>£ +∑ ;Ûs+¡
Vü≤\Vü≤˝≤X¯ã+› X¯èD√$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, sêeDdü´ R sêeDTìjÓTTø£ÿ, ìy˚X¯H˚ R
uÛeÑ qeTTq+<äT, ø±+Nq÷|ü⁄s¡$TÁ•‘·+ R yÓTT\q÷fi¯fl jÓTTø£ÿj·TT, n+<Ó\ jÓTTø£ÿj·TT
(<Û«ä qT\‘√ >∑\dæq), n~Ûø>£ +∑ ;Ûs+¡ R $TøÏÿ* >∑+;Ûsy¡ TÓ qÆ {Ï,º Vü≤\Vü≤˝≤X¯ã+› R
>∑\>∑\eTqT <Û«ä ìì, X¯èD√$T R $+{Ïì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ ø£qT#·÷|ü⁄y˚Ts¡˝À qTqï sêeDTìjÓTTø£ÿ uÛeÑ qeTTq+<äT
yÓTT\q÷*>∑+≥\ düe«&çjT· T, ø±*j·T+<Ó\ ÁyÓ÷‘·jT· T >∑\dæq{Ïº ˇø±H=ø£ |üse¡ T
>∑+;Ûsy¡ TÓ qÆ ø£\ø£\<Û«ä ì Hê≈£î $qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√-Vü≤+ |üsy¡ ÷Ó ~«>∑ï dü‡«+ s¡÷|ü+ Á|ü‹dü+Vü≤s¡Hé ˆ
nVü≤+ ‘·T •+X¯óbÕeèπøå |üøeå° >∑V≤ü H˚ dæ‘ú '· ˆˆ 64
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` nVü≤+ ` |üsy¡ ÷Ó ~«>∑ï' ` dü«+ ` s¡÷|ü+ ` Á|ü‹dü+Vü≤s¡H,é
nVü≤+ ` ‘·T ` •+X¯óbÕeèπøå ` |üøå° ` Çe ` >∑V≤ü H˚ ` dæ‘ú '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· nVü≤+ dü«+ s¡÷|ü+ Á|ü‹dü+Vü≤s¡Hé |üsy¡ ÷Ó ~«>∑ï' (C≤‘·')
nVü≤+ ‘·T >∑V≤ü H˚ •+X¯óbÕeèπøå |üøå° Çe dæ‘ú '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, nVü≤+ R H˚qT, dü«+ s¡÷|ü+ R ì»
s¡÷|üeTTqT, Á|ü‹dü+Vü≤s¡Hé R dü÷ø°Îø£]+#·T#·T, |üsy¡ ÷Ó ~«>∑ï' R $TøÏÿ* ø£+>±s¡T
|ü&çqyê&ÉqT, C≤‘·' R nsTT‹ì. nVü≤+ ‘·T R H˚qT n|ü&ÉT, |üø°å Çe R
|æ≥eº ˝…, >∑V≤ü H˚ R <ä≥yº TÓ qÆ , •+X¯óbÕeèπøå R •+X¯óbÕeèø£eå TTq+<äT, dæ‘ú '· R
ñ+{Ïì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDTì uÛeÑ qeTTq >∑+;Ûsy¡ TÓ qÆ Ä <Û«ä ì $qã&É>H∑ ˚ H˚H+Ó ‘·j÷Ó
ø£+>±s¡T|ü&TÉ #·T Hê s¡÷|üeTTqT $TøÏÿ* ∫qï~>∑ #˚døæ =ì |æ≥eº ˝… Ä •+X¯óbÕ
eèø£|å ⁄ü Ä≈£î\ >∑TãTs¡T˝À nD–j·TT+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ sêeD<ësêX¯Ã sêeDX¯Ã eTVü‰ã\' ˆ
‘·+ <˚X+¯ düeTqTÁbÕbÕÔ' j·TÁ‘· d”‘ê -uÛeÑ ‹ú ‡‘ê ˆˆ 65
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` sêeD<ësê' ` #· ` sêeD' ` #· ` eTVü‰ã\', ‘·+ `
<˚X+¯ ` düeTqTÁbÕbÕÔ' ` j·TÁ‘· ` d”‘ê ` nuÛeÑ ‘Y ` dú‘æ ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· d”‘ê j·TÁ‘· dæ‘ú ê nuÛeÑ ‘Y, ‘·+ <˚X+¯ eTVü‰ã\' sêeD'
#· sêeD<ësê' #· düeTqTÁbÕbÕÔ'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, d”‘ê R d”‘ê<˚$, j·TÁ‘· R m#·Ã≥qsTT‘˚,
dæ‘ú ê R ñqï~, nuÛeÑ ‘Y R ÄjÓTH√, ‘·+ R Ä, <˚X+¯ R Á|ü<X˚ e¯ TTqT, eTVü‰ã\+
R eTVü‰ã\XÊ*jÓTÆ q, sêeD' #· R sêeDT&ÉTqT, sêeD<ësê' #· R sêeDTì
uÛ≤s¡´\TqT, düeTqTÁbÕbÕÔ' R #˚]].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT d”‘ê<˚$ j·TT+&ÉT Á|ü<˚X¯eTTq≈£î eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&Ó’q
sêeDT&ÉTqT Ä‘·ì uÛ≤s¡´\TqT e∫Ã #˚]].
XÀ¢ˆˆ ‘·+ <äècºÕ« -<∏ä esês√Vü‰ d”‘ê s¡ø√å >∑DXÒ «¯ s¡yTé ˆ
dü+≈£î #√´s¡÷ düHÔ Í |”HÍ u≤VüQuÛ≤´+ |ü]s¡u´ÑÛ #· ˆˆ 66
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` <äècºÕ« ` Ä<∏ä ` esês√Vü‰ ` d”‘ê ` s¡ø√å >∑DXÒ «¯ s¡yTé ,
dü+≈£î#·´ ` }s¡÷ ` düHÔ Í ` |”HÍ ` u≤VüQuÛ≤´+ ` |ü]s¡u´ÑÛ ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä esês√Vü‰ d”‘ê ‘·+ s¡ø√å >∑DXÒ «¯ s¡+ <äècºÕ« }s¡÷ dü+≈£î#·´
|”HÍ düHÔ Í u≤VüQuÛ≤´+ |ü]s¡u´ÑÛ #· ($Á‘·kÕÔ nuÛeÑ ‘Y).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, esês√Vü‰ R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ s¡÷|üeTT>∑\, d”‘ê R
d”‘ê<˚$, ‘·+ R Ä, s¡ø√å >∑DXÒ «¯ s¡+ R sêø£då sü êEqT, <äècºÕ« R #·÷∫, }s¡÷ R
‘=&É\qT, dü+≈£î#·´ R eTT&ÉT#·Tø=ì, |”HÍ R dü÷\ú eTT˝…q’ , düHÔ Í R düqÔ eTT\qT,
u≤VüQuÛ≤´+ R u≤VüQe⁄\#˚, |ü]s¡u´ÑÛ #· R ø£|ü ø=ìj·TT, ($Á‘·kÕÔ R $TøÏÿ*
;Û‹H=+~q~, ÄuÛeÑ ‘Y R ÄjÓTqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT kÂ+<äs´¡ e‹jÓTÆ q d”‘ê<˚$ sêø£då sü êC…q’ sêeDT&ÉT ‘·q
ø£&≈É î£ e#·TÃ#·T+&É>± #·÷∫ ‘·q }s¡T<ä«j·TeTTqT <ä>sZ∑ ≈¡ î£ ≈£L&ÉBdæø=ì dü÷\ú eTT˝…q’
‘·q düqÔ eTT\qT ‘·q uÛTÑ »eTT\‘√ ø£|ü ø=ì ;Û‘T· sê˝…’ j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ $Á‘·kÕÔ+ |üsy¡ ÷Ó ~«>±ï+ Mø£eå ÷D≤ $T‘·d‘Ôü '· ˆ
Á‘êD+ øÏ+∫ <ä|Xü ´¯ +r+ y˚|eü ÷Hê+ ‘·|dü «æ ˙yéT ˆˆ 67
XÀ¢ˆˆ ‘ê eTTyê#· <äXÁ¯ ê d”‡‘ê+ |üse¡ T<äT'œ‘êyéT ˆ
nyêøÏÃs¤ ê' Á|ü|‹ü ‘√ ãVüQeTq´dü« e÷ $T‹ ˆˆ 68
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $Á‘·kÕÔ+ ` |üsy¡ ÷Ó ~«>±ï+ ` Mø£eå ÷D≤yéT ` Ç‘·' ` ‘·‘'· `
Á‘êD+ ` øÏ+∫‘Y ` n|üX´¯ +r+ ` y˚|eü ÷Hê+ ` ‘·|dü «æ ˙yéT, ‘êyéT ` ñyê#·
` <äXÁ¯ ê' ` d”‘ê+ ` |üse¡ T<äT'œ‘êyéT, nyêøÏÃs¤ ê' ` Á|ü|‹ü ‘·' ` ãVüQeTq´dü«
` e÷yéT ` Ç‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $Á‘·kÕÔ+ |üsy¡ ÷Ó ~«>±ïyéT Ç‘·' ‘·‘'· Mø£eå ÷D≤+ øÏ+∫‘Y
Á‘êDyéT n|üX¯´+r+ y˚|üe÷Hê+ ‘·|üdæ«˙yéT |üs¡eT<äT'œ‘ê+ ‘ê+ d”‘ê+,
ãVüQeTq´dü« Ç‹, <äXÁ¯ ê' nyêøÏÃs¤ ê' Á|ü|‹ü ‘·' (düH)é ñyê#·.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` $Á‘·kÕÔ+ R $TøÏÿ* ;Û‹H=+~q~j·TT, |üsy¡ ÷Ó ~«>±ï+ R m+‘·j÷Ó
ø£+>±s¡T |ü&TÉ #·Tqï~j·TTqT, Ç‘·' ‘·‘'· R Ç≥Tq≥T, Mø£eå ÷D≤+ R #·÷#·T#·Tqï
~j·TTqT, øÏ+∫‘Y R ø=+#ÓyTÓ qÆ , Á‘êDyéT R s¡øD å£ eTTqT, n|üX´¯ +r+ R ø±q≈£îqï
~j·TTqT, y˚|eü ÷Hê+ R eDT≈£î#·Tqï~j·TTq>∑T, ‘·|dü «æ ˙+ R BqTsê˝…q’ ~j·TTqT,
|üse¡ T<äT'œ‘ê+ R $TøÏÿ* <äT'œ+#·T#·Tqï~j·TTq>∑T, ‘ê+ d”‘ê+ R Ä d”‘ê<˚$ì
>∑÷]Ã, <äXÁ¯ ê' R <äXø¯ +£ sƒT¡ &Óq’ sêeDT&ÉT, e÷+ R qqTï, ãVüQeTq´dü« R
eTìï+|ü⁄eTT, Ç‹ R nqT#·T, nyêøÏÃs¤ ê' R ÁøÏ+<ä≈î£ e+–q •s¡dTü ‡>∑\yê&ÉT>±,
Á|ü|‹ü ‘·' R H˚\ô|’ ã&çqyê&Ó,’ ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·qqT p∫ ;Û‹H=+<äT#·T ø£+>±s¡T‘√ Ç≥T q≥T p#·T#·T
‘·qqT ø±bÕ&ÉTyê s¬ e«s¡TqT ˝Òø£ ø£+|æ+#·T#·T BqTsê˝…’ <äT'KìeT>∑Tïsê˝…’ j·TTqï
Ä d”‘ê<˚$ì p∫ sêeDT&ÉT <äjT· ‘√ qqTï eTìï+|ü⁄eTqT#·T ‘·\e+∫ H˚\MT~øÏ
ˇ]– d”‘ê<˚$‘√ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ j·T~ #˚ ‘·Ô «+ ‘·T <äsêŒ Hêà+ Hê_Ûq+<ädæ >∑]«‘˚ ˆ
<Í« e÷kÕ e+‘·s+¡ d”‘˚ bÕkÕ´$T s¡T~Ûs+¡ ‘·e ˆˆ 69
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` #˚‘Y ` ‘·«+ ` ‘·T ` <äsêŒ‘Y ` e÷+ ` q ` n_Ûq+<ädæ
` >∑]«‘˚, <Í« ` e÷kÂ ` n+‘·s+¡ ` d”‘˚ ` bÕkÕ´$T ` s¡T~Ûs+¡ ` ‘·e ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` >∑]«‘˚ d”‘!˚ ‘·«+ ` <äsêŒ‘Y e÷+ j·T~ q n_Ûq+<äd,æ <Í«
e÷kÂ n+‘·s+¡ , (‘·‘'· ) ‘·e s¡T~Ûs+¡ bÕkÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` >∑]«‘˚ R z >∑]«wüßs˜ ê\yÓq’ , d”‘˚ R d”‘ê<˚M! ‘·«+ R ˙e⁄,
<äsêŒ‘Y R eT<äeTT#˚, e÷+ R qqTï, j·T~ R ˇø£yfi˚ ,¯ q n_Ûq+<ädæ #˚‘Y R
ÄyÓ÷~+|ü≈î£ qï#√, <Í« e÷kÂ R s¬ +&ÉT HÓ\\T, n+‘·s+¡ R >∑&TÉ e⁄, (‘·‘'· R
|æeTà≥), ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ , s¡T~Ûs+¡ R HÓ‘T· sÔ T¡ qT, bÕkÕ´$T R Á‘ê>∑T<äTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >∑]«‘·Tsê\yÓq’ z d”‘ê! ˙e⁄ Hê ø√]ø£qT ÄyÓ÷~+|üø£ <äsŒ¡ eTT#˚
‹s¡dÿü ]+∫‹y˚ì Ç~>√ s¬ +&ÉT e÷düeTT\T ˙≈£î >∑&TÉ $#·TÃ#·THêïqT. n≥T|æeTà≥
ìqTï #·+|æ ˙ HÓ‘T· sÔ T¡ qT H˚qT Á‘ê>∑T<äTqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ @‘· Á#·TÃ¤‘ê« e#· düdÔ ´ü sêeDdü´ <äTsê‘·àq' ˆ
ñyê#· |üse¡ TÁ≈£î<ëΔ d”‘ê e#·q eTT‘·sÔ y¡ Té ˆˆ 70
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘·‘Y ` ÁX¯ó‘ê« ` e#·' ` ‘·d´ü ` sêeDdü´ ` <äTsê‘·àq',
ñyê#· ` |üse¡ TÁ≈£î<ëΔ ` d”‘ê ` e#·qyéT ` ñ‘·sÔ y¡ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äTsê‘·àq' ‘·d´ü sêeDdü´ @‘·‘Y e#·' ÁX¯ó‘ê« |üse¡ TÁ≈£î<ëΔ
d”‘ê ñ‘·sÔ +¡ e#·qyéT ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äTsê‘·àq' R <äTsêàs¡T&Z q’Ó {Ï,º ‘·d´ü R Ä, sêeDdü´ R sêeDTì
jÓTTø£ÿ, @‘·‘Y R á, e#·' R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, |üse¡ TÁ≈£î<ëΔ R $TøÏÿ*
Áø√<Ûeä TT H=+~q{Ï,º d”‘ê R d”‘ê<˚$, ñ‘·sÔ +¡ R düe÷<ÛëqyÓTqÆ {Ï,º e#·q+ R
e÷≥qT, ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äTsêàs¡T&Z q’Ó Ä sêeDT&ÉT |ü*øÏq e÷≥\qT $ì d”‘ê<˚$ rÁeyÓTqÆ
Áø√<Ûeä TT H=+~ sTT≥T¢ »yêãT #Óô|ŒqT.
XÀ¢ˆˆ sêø£kå Õ<Ûeä T sêeTdü´ uÛ≤sê´ eT$T‘·‘»˚ dü' ˆ
Çøå±«≈£î≈£î\Hê<∏dä ´ü düTïcÕ+ <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü #· ˆ
nyê#·´+ e<ä‘√ õVü‰« ø£<+ä∏ q |ü‹‘ê ‘·e ˆˆ 71
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêø£kå Õ<Ûeä T ` sêeTdü´ ` uÛ≤sêýéT ` n$T‘·‘»˚ dü' ` Çøå±«≈£î
≈£î\Hê<∏dä ´ü ` düTïcÕ+ ` <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü ` #·, nyê#·´+ ` e<ä‘'· ` õVü‰« ` ø£<+ä∏
` q ` |ü‹‘ê ` ‘·e ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêø£kå Õ<Ûeä T! n$T‘·‘»˚ dü' sêeTdü´ uÛ≤sêýéT Çøå±«≈£î≈£î\Hê<∏dä ´ü
<äXs¯ <¡ dä∏ ´ü düTïcÕ+ #· nyê#·´+ e<ä‘'· ‘·e õVü‰« ø£<+ä∏ q |ü‹‘ê!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åkÕ<ÛäeT R z ˙#·sêø£ådüT&Ü! n$T‘·‘˚»dü' R n‘·´+‘·
Á|ü‘ê|üXÊ*jÓÆTq, sêeTdü´ R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, uÛ≤sê´+ R uÛ≤s¡´qT,
Çøå±«≈£î≈£î\Hê<∏dä ´ü R Çøå±«≈£îe+X¯eTTq≈£î Á|üuTÑÛ e>∑T, <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü R <äXs¯ <¡ Tä∏ ìjÓTTø£ÿ,
düTïcÕ+ #· R ø√&É*q>∑T, (e÷+ R qqTï>∑÷]Ã), nyê#·´+ R nqsêìe÷≥\qT,
e<ä‘'· R |ü\T≈£î#·Tqï{Ï,º ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, õVü‰« R Hê\Tø£, ø£<+ä∏ R m+<äT#˚, q
|ü‹‘ê R |ü&bç ˛e˝Ò<Tä ?
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêø£kå Õ<Ûeä ÷! n|ü]$T‘·|sü êÁø£eTXÊ*jÓTÆ q lsêeTTì uÛ≤s¡´qT,
Çøå±«≈£îe+X¯Á|ü‹cÕ˜øs£ T¡ &Óq’ <äXs¯ <¡ Tä∏ ì ø√&É*ì n>∑T qqTï nqsêì e÷≥\qT
|ü*øÏq{Ïº ˙ Hê\Tø£ @\ eTTø£ÿ\T>∑ ‘Ó– H˚\ô|’ ã&É≈î£ qï~?
XÀ¢ˆˆ øÏ+dæ«B«s¡´+ ‘· yêHês¡´ jÓ÷ e÷+ uÛsÑ T¡ Ô s¡dìü ï<ÛÍ ˆ
n|üV≤ü è‘ê´>∑‘'· bÕ|ü ‘˚Hê<äècº˛ eTVü‰‘·àHê ˆˆ 72
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏ+dæ«‘Y ` Ms¡´+ ` ‘·e ` nHês¡´ ` j·T' ` e÷+ ` uÛsÑ T¡ 'Ô `
ndüìï<ÛÍ, n|üV≤ü è‘·´ ` Ä>∑‘'· ` bÕ|ü ` ‘˚q ` n<äèwü'º ` eTVü‰‘·àHê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nHês¡´! bÕ|ü! j·T' e÷+ uÛsÑ T¡ 'Ô ndüìï<ÛÍ ‘˚q eTVü‰‘·àHê
n<äèwü'º e÷+ n|üV≤ü è‘·´ Ä>∑‘'· (ndæ) (‘·d´ü ) ‘·e Ms¡´+ øÏ+ dæ«‘Y!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nHês¡´! R <äTsê‘·Tà&Ü! bÕ|ü! R bÕbÕ‘·Tà&Ü! j·T' R @, ‘·«+
R ˙e⁄, uÛsÑ T¡ 'Ô R uÛsÑ j
Ô¡ TÓ Tø£ÿ, ndüìï<ÛÍ R |üs√ø£eå TTq+<äT, ‘˚q R Ä, eTVü‰‘·àHê
R eTVü≤˙j·TTì#˚, n<äèwü'º R #·÷&Éã&Éìyê&Éy,’Ó n|üV≤ü è‘·´ R n|üV≤ü ]+∫, Ä>∑‘'·
R e∫Ãj·TT+{Ïy√, (‘·d´ü R n{Ï)º , ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, Ms¡´+ R |üsêÁø£eTeTT,
øÏ+dæ«‘Y R @eT~?
dü÷#·q :` á XÀ¢øe£ TTq ªªøÏ+∫B«s¡´+ ‘·yêHês¡´μμ nqT bÕsƒê+‘·se¡ TT ñqï~.
nq>± ªª˙ |üsêÁø£eTeTT n\ŒeTT, ˙#·eTTμμ nì uÛ≤eeTT. á ns¡úeTT‘√H˚
ªªøÏ+dæ«B«s¡´!μμ nì dü+uÀ<Ûqä eTT>± Ç+ø=ø£ bÕsƒê+‘·se¡ TT ≈£L&É ñqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z <äTsê‘·Tà&Ü! eTVü‰‘·Tà&Óq’ Hê uÛsÑ øÔ¡ +£ ≥ ã&É≈î£ +&É>± Ä‘·&TÉ
<ä>sZ∑ ˝¡ qÒ |ü&ÉT qqTï <=+–*+∫ rdæø=ì e∫Ã‹$ >∑<ë! n{Ïº ˙ |üsêÁø£eTeTT
nq>± m+‘·{~Ï ?
XÀ¢ˆˆ q ‘·«+ sêeTdü´ dü<èä XÀ <ëùd´-|ü´dü´ q j·TT»´ùd ˆ
nCÒjT· dü‡‘·ýêB #· s¡DXÊ¢|T”ò #· sê|òTü e' ˆˆ 73
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` ‘·«+ ` sêeTdü´ ` dü<èä X¯' ` <ëùd´ ` n|æ ` ndü´ ` q `
j·TT»´ùd, nCÒjT· ' ` dü‘´· yêB ` #· ` s¡DXÊ¢|T”ò ` #· ` sê|òTü e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òTü e' nCÒjT· ' dü‘´· yêB #·, s¡DXÊ¢|T”ò #· (uÛeÑ ‹). ‘·«+
sêeTdü´ dü<èä X¯' q (uÛeÑ dæ). ndü´ <ëùd´ n|æ q j·TT»´ùd.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü e' R s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT, nCÒjT· ' R »sTT+|ü X¯ø´£ eTT>±ì
yê&ÉT, dü‘·ýêB #· R dü‘·é#·qT&ÉTqT, s¡DXÊ¢|ò”T #· R j·TT<äΔeTTqT
>=ìj·÷&ÉTyê&ÉqT, (uÛeÑ ‹ R n>∑T#·THêï&ÉT), ‘·«+ R ˙e⁄, sêeTdü´ R sêeTTq≈£î,
dü<èä X¯' R düe÷qT&Ée⁄, q uÛeÑ dæ R ø±e⁄, ndü´ R n‘·ìjÓTTø£ÿ , <ëùd´ n|æ R
<ëdüéTTq+<äT >∑÷&É, q j·TT»´ùd R ‘·>e∑ ⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê uÛsÑ j Ô¡ TÆÓ q s¡|Tüò Tq+<äqT&ÉT nCÒjT· T&ÉT, dü‘´· yê~, s¡DeTTqT
XÊ¢|Tæò +#·Tyê&ÉT. n{Ïº Ä sêeTTq≈£î ˙yÓ+‘·e÷Á‘·eTT kÕ{Ï ø±C≤\e⁄. ‘·T<äø±
eTVü≤˙j·TTìøÏ <ëdüéTT #˚jT· T≥≈£î >∑÷&É ˙e⁄ ‘·>e∑ ⁄ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ $eè‘·´ qj·TH˚ Á≈£Lsπ eTTwæº eTT<äéT´ <äøDåÏ yéT ˆ
yÓT~Æ ©∏ + Vü≤+‘·T e÷s¡ã'Δ Åd_Ô” Û sêΩV‰ü ø£è‘·+ ‘·<ë ˆˆ 74
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $eè‘·´ ` qj·TH˚ ` Á≈£Lsπ ` eTTwæyº Té ` ñ<äéT´ ` <äøDåÏ yéT,
yÓT~Æ ©∏ + ` Vü≤+‘·TyéT ` Äs¡ã'Δ ` Åd_Ô” 'Û ` Vü‰Vü‰ø£è‘·+ ` ‘·<ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') Á≈£Lsπ qj·TH˚ $eè‘·´ <äøDåÏ + eTTwæyº Té ñ<äéT´ yÓT~Æ ©∏ +
Vü≤+‘·TyéT Äs¡ã'Δ . ‘·<ë Åd_Ô” 'Û Vü‰Vü‰ø£è‘·yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä <äXø¯ +£ sƒT¡ &ÉT), Á≈£Lsπ R Á≈£Ls¡eTT˝…q’ , qj·TH˚ R
ø£qTï\qT, $eè‘·´ R Á‹|æŒ, <äøD åÏ + R ≈£î&ç<q’Ó , eTTwæyº Té R |æ&øç *Ï ì, ñ<äéT´ R
m‹Ô, yÓT~Æ ©∏ + R C≤qøÏì, Vü≤+‘·TyéT R #·+|ü⁄≥≈£î, Äs¡ã'Δ R düeTø£fqº… T, ‘·<ë R
n|ü&ÉT, Åd_Ô” 'Û R Åd\Ô” #˚, Vü‰Vü‰ø£è‘·yTé R Vü‰Vü‰ø±s¡eTT #˚jT· ã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ yÓ+≥H˚ sêeDT&ÉT ;Ûøs£ e¡ TT˝…q’ ‘·q $T&çÁ>∑T&Éq¢ T
Á‹|ü#·T ≈£î&ç#‹˚ |æ&øç *Ï ì MT~øÏ m‹Ô d”‘ê<˚$ì #·+|ü⁄≥≈£î MT~øÏ e#·TÃ#·T+&ÓqT.
n|ü&É#{· Ï Åd\Ô” T m\¢sT¡ qT uÛj Ñ T· eTT‘√ Vü‰Vü‰ø±s¡eTT\T #˚d]æ .
XÀ¢ˆˆ ÅdDÔ” ≤+ eT<Ûë´‘Y düeTT‘·Œ‘·´ ‘·d´ü uÛ≤sê´ <äTsê‘·àq' ˆ
esê eT+&√<äØ HêeT ‘·j÷· dü Á|ü‹ùw~Û‘'· ˆˆ 75
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÅdDÔ” ≤+ ` eT<Ûë´‘Y ` düeTT‘·Œ‘·´ ` ‘·d´ü ` uÛ≤sê´ ` <äTsê‘·àq',
esê ` eT+&√<äØHêeT ` ‘·j÷· ` dü' ` Á|ü‹ùw~Û‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äTsê‘·àq' ‘·d´ü uÛ≤sê´ eT+&√<äØHêeT esê ÅdDÔ” ≤+ eT<Ûë´‘Y
düeTT‘·Œ‘·´ (Ä>∑‘ê). dü' ‘·j÷· Á|ü‹ùw~Û‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äTsê‘·àq' R <äTsêàs¡T&Z q’Ó {Ï,º ‘·d´ü R Ä sêeDTìjÓTTø£ÿ, uÛ≤sê´
R uÛ≤s¡´jÓTÆ q, eT+&√<äØHêeT R eT+&√<ä]j·TqT ù|s¡T>∑\, esê R ñ‘·eÔ TTsê\T,
Åd”ÔD≤+ R Åd”Ô\jÓTTø£ÿ, eT<Ûë´‘Y R q&ÉTeTqT+&ç, düeTT‘·Œ‘·´ R MT~øÏ ˝Ò∫,
(Ä>∑‘ê R e∫Ãq~). dü' R Ä sêeDT&ÉT, ‘·j÷· R ÄyÓT#˚, Á|ü‹ùw~Û‘'· R
n&É¶–+|üã&ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` yÓTT<ä≥ á dü+<äs¡“¤eTTq <Ûëqé÷*ì sêeDTì
ìùw~Û+∫q<äì #Ó|üŒã&ÓqT. Ç#·Ã≥ eT+&√<ä]j·Tì #Ó|ü≥ m≥T¢ bıdü>∑Tqì
nqTø=qqø£ÿs¡˝Ò<äT. sêeDTì yê]+∫q~ yê]<ä›s¡TqT ø£*dæj˚T. Vü≤qTeT≈£î
yê]s¡Te⁄] $es¡eTT ‘·sT¡ yê‘· e÷Á‘·yT˚ Á|üøÿ£ yê] e÷≥\e\q ‘Ó*dæq~.
‹\ø£eTT :` sêeD≤düTs¡Tì <Ûëqé÷*ìj·TT eT+&√<ä]j·TT ø£*dæ ìyê]+∫]
nì nqTø=qe˝…qT. ø=+<äsT¡ ô|<ä\› T eT+&√<ä]øπ <Ûëqé÷*ì j·Tì Ç+ø=ø£
ù|s¡T ñqï<äì #Ó|ü #·THêïs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü‘·&Ü |ò÷ü ‘·Tø£øè£ ‘·éTT »s¡T|ü≈î£ +&É>∑ Ä <äTsêàs¡TìZ uÛ≤s¡´\˝À
qT‘·eÔ TTsê\>∑T eT+&√<ä]j·TqT kÕ~Û« Åd\Ô” q&ÉTeTqT+&ç áe\≈£î e∫Ã sêeDTì
n&ÉT¶ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ ñø£XÔ Ã¯ eT<ÛTä sê+ yêD°+ ‘·j÷· dü eT<äHê]›‘'· ˆ
d”‘j · ÷· ‘·e øÏ+ ø±s¡´+ eTùV≤+Á<ädeü T$Áø£eT ˆˆ 76
XÀ¢ˆˆ <˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£Hê´_Û s¡´ø£øå H£ ê´_Ûsπ e #· ˆ
kÕs¡+Δ Á|üuÀÛ s¡eTùd«Vü≤ d”‘j · ÷· øÏ+ ø£]wü´dæ ˆˆ 77
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñø£'Ô ` #· ` eT<ÛTä sê+ ` yêD°+ ` ‘·j÷· ` dü' ` eT<äHê]›‘'· ,
d”‘j · ÷· ` ‘·e ` øÏ+ ` ø±s¡´+ ` eTùV≤+Á<ädeü T$Áø£eT, <˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£Hê´_Û' `
j·Tø£øå H£ ê´_Û' ` @e ` #·, kÕs¡+Δ ` Á|üuÀÛ ` s¡eTdü« ` ÇVü≤ ` d”‘j · ÷· ` øÏ+ `
ø£]wü´dæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|üuÛÀ! eTùV≤+Á<ädüeT$Áø£eT! ‘·e d”‘·j·÷ øÏ+ ø±s¡ýéT?
<˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£Hê´_Û' j·Tø£øå H£ ê´_Û' kÕs¡+Δ s¡eTdü«, ÇVü≤ d”‘j · ÷· øÏ+ ø£]wü´dæ? Ç‹
eT<äHê]›‘'· dü' ‘·j÷· eT<ÛTä sê+ yêD°yTé ñø£'Ô #·.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Á|üuÀÛ ! R sêC≤!, eTùV≤+Á<ädeü T$Áø£eT' R <˚y+˚ Á<äTì‘√ düe÷qyÓTqÆ
|üsêÁø£eTeTT >∑\ Ms¡T&Ü!, ‘·e R ˙≈£î, d”‘j · ÷· R d”‘‘· √, øÏ+ R @$T, ø±s¡´+
R |üì, <˚e>∑+<Ûsä «¡ ø£Hê´_Û' R <˚eø£q´\‘√&ÉqT, >∑+<Ûsä «¡ ø£q´\‘√&ÉqT, j·Tø£øå H£ ê´_Û'
#· kÕs¡+Δ R j·Tø£øå q£ ´\‘√&ÉqT >∑÷&ç, s¡eTdü« R Áø°&+ç |ü⁄eTT. ÇVü≤ R Ç#·Ã≥,
d”‘j · ÷· R d”‘‘· √, øÏ+ ø£]wü´dæ R @$T #˚jT· T<äTe⁄? Ç‹ R nì, eT<äHê]›‘'· R
ø±eTeTT#˚ |”&+ç |üã&çq{Ï,º dü' R Ä sêeDT&ÉT, ‘·j÷· R Ä eT+&√<ä]#˚, eT<ÛTä sê+
R ‹j·T´HÓq’ , yêD°+ R e÷≥qT, ñø£'Ô #· R #Ó|Œü ã&ÓqT ≈£L&ÉqT.
dü÷#·qeTT :` ªeTj·÷ düV≤ü s¡eTkÕ«<ä´ eT~«•cÕº q C≤qø°μ
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙e⁄ Hê‘√ #·øÿ£ >∑ Áø°&+ç |ü⁄eTT. á C≤qøÏ Hêø£+f… m+‘·e÷Á‘·eTT
>=|üŒ~ ø±<äT düTe÷.
á XÀ¢ø±s¡eΔ TT ô|’ XÀ¢øe£ TT\ q&ÉTeT u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTTqT >±qe#·TÃ
#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚y+˚ Á<äTì‘√ düe÷qyÓTqÆ |üsêÁø£eTyÓu’ eÑÛ eTT >∑\ z sêø£ùå d+Á<ë!
˙ ø° eTs¡TÔ ´sê˝…q’ d”‘‘· √ @$T |üì? <˚eø£q´\T, >∑+<Ûsä «¡ ø£q´\TqT, j·Tø£øå q£ ´\TqT
m+<äs√ j·TTHêïs¡T >∑<ë! ˙e⁄ yê]‘√ >∑÷&ç s¡$T+|ü⁄eTT. ˙ô|’ eT≈£îÿe˝Òì d”‘q· T
˙y˚$T #˚dæø=+<äTe⁄? nì eTqà<∏ä|”&ç‘·T&Ó’q sêeDTì‘√ eT+&√<ä] rj·Tì
e÷≥\‘√ Ä‘·ì eTqdüT‡qT eTs¡*+∫q~.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· kÕÔ_Û dü‡y˚T‘ê_Û sêïØ_Û dü‡ eTVü‰ã\' ˆ
Á|ükÕ<ä´ düV≤ü kÕ ˙‘√ uÛeÑ q+ dü«+ ìXÊ#·s'¡ ˆˆ 78
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘ê_Û' ` düyT˚ ‘ê_Û' ` HêØ_Û' ` dü' ` eTVü‰ã\',
Á|ükÕ<ä´ ` düV≤ü kÕ ` ˙‘·' ` uÛeÑ q+ ` dü«+ ` ìXÊ#·s'¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· düyT˚ ‘ê_Û' ‘ê_Û' HêØ_Û' eTVü‰ã\' dü' ìXÊ#·s'¡ Á|ükÕ<ä´
düV≤ü kÕ dü«+ uÛeÑ q+ ˙‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, düyT˚ ‘ê_Û' R <ä>sZ∑ ≈¡ î£ #˚]q{Ï,º ‘ê_Û' R Ä,
HêØ_Û' R Åd\Ô” #˚, eTVü‰ã\' R >=|üŒã\XÊ*jÓTÆ q, dü' R Ä, ìXÊ#·s'¡ R sêø£då Tü &ÉT,
Á|ükÕ<ä´ R Áã‹e÷*, düV≤ü kÕ R yÓ+≥H˚, dü«+ R ‘·q, uÛeÑ q+ R eT+~s¡eTTqT
>∑÷]Ã, ˙‘·' R ø=ìb˛eã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü‘·ì #·T≥TºqT CÒ] Ä‘·ì uÛ≤s¡´\+<äsT¡ qT eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’
Ä sêø£då sü êEqT m{À¢ ˇ|æŒ+∫ ‘·q uÛeÑ qeTTq≈£î >=ìb˛sTT].
XÀ¢ˆˆ j·÷‘˚ ‘·dàæ Hé <äXÁ¯ ^y˚ sêø£kå ˛´ $ø£è‘êqHê' ˆ
d”‘ê+ ìs¡“s¤ Ô¡ ‡j·÷e÷düT sê« ø¬ ’ ´' Á≈£Ls¬ ’ düT‡<ës¡TD…'Æ ˆˆ 79
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·÷‘˚ ` ‘·dàæ Hé ` <äXÁ¯ ^y˚ ` sêø£då ´ü ' ` $ø£è‘êqHê', d”‘ê+ `
ìs¡“s¤ Ô¡ ‡j·÷e÷düT' ` yê¬ø’ ´' ` Á≈£Ls¬ '’ ` düT<ës¡TD…'Æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dæàHé <äX¯Á^y˚ j·÷‘˚ dü‹ $ø£è‘êqHê' sêø£ådü´' Á≈£L¬s’'
düT<ës¡TD…'Æ yê¬ø’ ´' d”‘ê+ ìs¡“s¤ Ô¡ ‡j·÷e÷düT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dàæ Hé R Ä, <äXÁ¯ ^y˚ R sêeDT&ÉT, j·÷‘˚(dü‹) R yÓ&*É b˛e>±,
$ø£è‘êqHê' R $ø±s¡yTÓ qÆ eTTKeTT>∑\, sêø£då ´ü ' R sêø£‘å e· ì‘·\T, Á≈£Ls¬ '’ R
Á≈£Ls¡eTT\TqT, düT<ës¡TD…'Æ R |òTü Às¡eTT\Tq>∑T, yê¬ø’ ´' R e÷≥\‘√, d”‘ê+ R
d”‘ê<˚$ì, ìs¡“s¤ Ô¡ ‡j·÷e÷düT' R |”&+ç |ükÕ–].
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDT &É≥T¢ yÓ&É\>∑H˚ n#·≥ ø±e*j·TTqï $ø±s¡yÓTÆq
eTTKeTT\T>∑\ sêø£då Åü d\Ô” T $TøÏÿ* Á≈£Ls¡yTÓ qÆ |òTü Às¡yTÓ qÆ e#·qeTT\‘√ d”‘ê<˚$ì
Væ≤+dæ+|ükÕ–].
XÀ¢ˆˆ ‘·èDe <ë“¤w‘æ +· ‘êkÕ+ >∑Dj·÷e÷q C≤qø° ˆ
‘·]‘® +· #· ‘·<ë ‘êkÕ+ d”‘ê+ ÁbÕ|ü´ ìs¡søú¡ y£ Té ˆˆ 80
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·èDe‘Y ` uÛ≤wæ‘+· ` ‘êkÕ+ ` >∑Dj·÷e÷dü ` C≤qø°, ‘·]‘® +·
` #· ` ‘·<ë ` ‘êkÕ+ ` d”‘ê+ ` ÁbÕ|ü´ ` ìs¡søú¡ y£ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` C≤qø° ‘êkÕ+ uÛ≤wæ‘+· ‘·èDe‘Y >∑Dj·÷e÷dü. ‘·<ë ‘êkÕ+
‘·]‘® +· #· d”‘ê+ ÁbÕ|ü´ ìs¡søú¡ +£ (C≤‘·yTé ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` C≤qø° R d”‘ê<˚$, ‘êkÕ+ R Ä Åd”Ô\jÓTTø£ÿ, uÛ≤wæ‘·+ R
e÷≥qT, ‘·èDe‘Y R >∑&b¶ç ˛#·e˝…, >∑Dj·÷e÷dü R ˝…øÿÏ +∫q~, ‘·<ë R n|ü&ÉT,
‘êkÕ+ R Ä sêø£då Åü d\Ô” jÓTTø£ÿ, ‘·]‘® +· #· R u…~]+|ü⁄>∑÷&É, d”‘ê+ R d”‘ê<˚$ì,
ÁbÕ|ü´ R bı+~, ìs¡søú¡ +£ R e´s¡yú TÓ qÆ ~, (C≤‘·+ R nsTTq~).
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ Ä sêø£då Åü d\Ô” T eTVü‰uÛj Ñ T· +ø£se¡ TT>∑ |ü*øÏq e÷≥\qT
>∑&b¶ç ˛#·>± rdæbÕs¡y#’Ó qÓ T. yêsêyÓTqT u…~]+#·T#·T #˚dqæ Á|üjT· ‘·ïeT+‘·jT· TqT
e´s¡yú T˚ njÓT´qT.
XÀ¢ˆˆ eè<∏ë>∑]‘® ì· X‚ÃcºÕ sêø£då ´ü ' |æ•‘êX¯Hê' ˆ
sêeD≤j·T X¯X+¯ düT kÕÔ d”‡‘êeédæ‘+· eTVü≤‘Y ˆˆ 81
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eè<∏ë>∑]®‘·ìX‚ÃcºÕ' ` sêø£ådü´' ` |æ•‘êX¯Hê', sêeD≤j·T `
X¯X+¯ düT' ` ‘ê' ` d”‘êeédæ‘+· ` eTVü≤‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |æ•‘êX¯Hê' eè<∏ë>∑]®‘·ìX‚ÃcºÕ' ‘ê' sêø£ådü´' eTVü≤‘Y
d”‘êeédæ‘+· sêeD≤j·T X¯X+¯ düT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |æ•‘êX¯Hê' R e÷+düuøÑÛ Då£ eTT >∑*–q{Ï,º ‘ê' R Ä, sêø£då ´ü ' R
sêø£då Åü d\Ô” T, eè<∏ë>∑]‘® ì· X‚ÃcºÕ' (dü‘´· ') R e´s¡yú TÓ qÆ >∑sq®¡ eTT\T >∑*–, #˚w\ºü T˝Òì
yês¡>T∑ #·T, eTVü≤‘Y R >=|üŒ<Óq’ , d”‘êeédæ‘+· R d”‘j · TÓ Tø£ÿ <äè&ÛìÉ X¯Ãj·TeTTqT
>∑÷]Ã, sêeD≤j·T R sêeDTq≈£î, X¯X+¯ düT' R ‘Ó*|æ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á≈£Ls¡T˝…q’ Ä sêø£då Åü d\Ô” T ‘·eT >∑~+› |ü⁄\T e´s¡eú TTø±>± #˚jT· Tq~˝Òø£
sêeDTì ø£&øπÉ – Ä‘·ì‘√ d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ <Ûèä &ÛìÉ X¯Ãj·TeTTqT ‘Ó*j·TC…|Œæ ].
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· kÕÔ dü‡Væ≤‘ê dü‡sê« ìVü≤‘êXÊ ìs¡T<äé÷' ˆ
|ü]øÏ|å ´ü düeT+‘ê ‘êÔ+ ìÁ<ëeX¯eTTbÕ>∑‘ê' ˆˆ 82
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘ê' ` düV≤æ ‘ê' ` düsê«' ` $Vü≤‘êXÊ' ` ìs¡T<äé÷',
|ü]øÏ|å ´ü ` düeT+‘ê‘Y ` ‘ê+ ` ìÁ<ëeX¯yTé ` ñbÕ>∑‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘ê' düsê«' $Vü≤‘êXÊ' ìs¡T<äé÷' (dü‘´· ') düeT+‘ê‘Y
‘ê+ |ü]øÏ|å ´ü ìÁ<ëeX¯yTé ñbÕ>∑‘ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘ê' R yês¡T, düsê«' R m\¢sT¡ qT, ìVü≤‘êXÊ'
R q•+∫q ÄX¯>\∑ yês¡TqT, ìs¡T<äé÷' R Á|üjT· ‘·ïeTT ˝Òìyês¡Tq>∑T#·T, düV≤æ ‘ê'
R ø£*dæjT· T+&çqyê¬s,’ düeT+‘ê‘Y R nìïyÓ|’ ⁄ü \qT, ‘ê+ R Ä d”‘ê<˚$ì, |ü]øÏ|å ´ü
R #·T≥TºeTT{Ï,º ìÁ<ëeX¯+ R ìÁ<äjTÓ Tø£ÿ eX¯eTTqT, ñbÕ>∑‘ê' R bı+~].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü sêø£då Åü d\Ô” T m\¢sT¡ qT ‘·eT j·T‘·ïeTT e´s¡yú TÓ bÆ ˛e⁄≥#˚
#˚jT· Tq~˝Òø£ n+<äsT¡ ø£*dæ Ä d”‘ê<˚$ì #·T≥TºeTT{Ïº ≈£Ls¡TÃ+&ç ø=~›ùd|ü{˝Ï À
ìÁ<ä≈î£ ˝§+–b˛sTT |üsT¡ +&ç].
XÀ¢ˆˆ ‘êdüT #Ó’e Á|üdüTbÕÔdüT d”‘ê uÛÑs¡Ô èVæ≤‘˚ s¡‘ê ˆ
$\|ü´ ø£sT¡ D+ BHê Á|üXó¯ XÀ#· düT<äT'œ‘ê ˆˆ 83
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êdüT ` #· ` @e ` Á|üdTü bÕÔdTü ` d”‘ê ` uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘˚ ` s¡‘ê,
$\|ü´ ` ø£sT¡ D+ ` BHê ` Á|üXó¯ XÀ#· ` düT<äT'œ‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘êdüT Á|üdTü bÕÔdTü (dürwüß) uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘˚ s¡‘ê d”‘ê düT<äT'œ‘ê
(dür) ø£sT¡ D+ $\|ü´ BHê (dür) Á|üXó¯ XÀ#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘êdüT R Ä sêø£då Åü d\Ô” T, Á|üdTü bÕÔdTü (dürwüß) R ìÁ~+∫qyê¬s’
j·TT+&É>±, uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘˚ R uÛsÑ j
Ô¡ TÓ Tø£ÿ Væ≤‘·eTTq+<äT, s¡‘ê R Ädü≈î£ sÔ ê˝…q’ {Ï,º d”‘ê
R d”‘ê<˚$, düT<äT'œ‘ê dür R $TøÏÿ* <äT'KeTT H=+~q<Ó,’ ø£sT¡ D+ R C≤*>±,
$\|ü´ R $\|æ+∫, BHê (dür) R BqTsê˝…,’ Á|üXó¯ XÀ#· R $TøÏÿ* XÀøÏ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêø£då Åü dÔ” \≥T¢ ìÁ<ä˝À eTTì–j·TT+&É>± uÛsÑ Ô¡ øπ eå TeTTqT ø√s¡T#·Tqï
d”‘ê<˚$ BqTsê˝…’ C≤*>± $\|æ+#·T#·T <äT'KeTT Hê|ü⁄ø=q˝Òø£ $TøÏÿ*>∑ XÀøÏ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘êkÕ+ eT<Ûë´ ‘·‡eTT‘êújT· Á‹»{≤ yêø£´ eTÁãM‘Y ˆ
Ä‘êàq+ U≤<ä‘· øÏÁå |ü+ q d”‘ê $q•wü´‹ ˆ
»qø£ kÕ´‘·àC≤ kÕBÛ« düTïcÕ <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü #· ˆˆ 84
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êkÕ+ ` eT<Ûë´‘Y ` düeTT‘êújT· ` Á‹»{≤ ` yêø£ýéT `
nÁãM‘Y, Ä‘êàq+ ` U≤<ä‘· ` øÏÁå |ü+ ` q ` d”‘ê ` $q•wü´‹, »qø£d´ü `
Ä‘·àC≤ ` kÕBÛ« ` düTïcÕ ` <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘êkÕ+ eT<Ûë´‘Y düeTT‘êújT· Á‹»{≤ yêø£ýéT nÁãM‘Y, øÏÁå |üyTé
Ä‘êàq+ U≤<ä‘,· »qø£d´ü Ä‘·àC≤ <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü düTïcÕ kÕBÛ« d”‘ê q $q•wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘êkÕ+ R Ä Åd\Ô” jÓTTø£ÿ, eT<Ûë´‘Y R q&ÉTeT qT+&ç, düeTT‘êújT·
R ˝Ò∫, Á‹»{≤ R Á‹»≥ nqT s¡øÿ£ dæ, yêø£ýéT R e#·qeTTqT, nÁãM‘Y R
|ü*ø¬ qT, øÏÁå |ü+ R oÁ|òTü eTT>±, Ä‘êàq+ R qqTï, U≤<ä‘· R ‹qT&ÉT, »qø£d´ü R
»q≈£îìjÓTTø£ÿ, Ä‘·àC≤ R |ü⁄Á‹ø£jT· TqT, <äXs¯ <¡ dä∏ ´ü düTïcÕ #· R <äXs¯ <¡ Tä∏ ì ø√&É\TqT,
kÕBÛ« R |ü‹Áe‘·jT· Tq>∑T, d”‘ê R d”‘ê<˚$, q $q•wü´‹ R HêX¯qeTT H=+<ä<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü sêø£då Åü d\Ô” q&ÉTeTqT+&ç Á‹»≥ j·TqT HêyÓT ˝Ò∫ Ç≥T¢
|ü*øÏq~. MT≈£î ø±e\dæq#√ qqTï ‹ìy˚jT· T&ÉT. MTs¡T d”‘ê<˚$ H˚\ Væ≤+dæ+‘·Ts¡T!
»qø£ eTVü‰sêE ≈£îe÷¬sj Ô T· T, <äXs¯ <¡ #ä∏ Á· ø£e]Ô ø√&É\TqT, eTVü‰|ü‹Áe‘·jT· Tq>∑T
d”‘ê<˚$øÏ HêX¯eTT >∑\T>∑<Tä düT&û!
XÀ¢ˆˆ dü«b˛ï Vü≤´<ä´ eTj·÷ <äècº˛ <ës¡TD√ s√eTVü≤s¡¸D' ˆ
s¡økå£ Õ+ #· $HêXÊj·T uÛsÑ T¡ Ô s¡kÕ´ »j·÷j·T #· ˆˆ 85
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü«|üï' ` Væ≤ ` n<ä´ ` eTj·÷ ` <äèwü'º ` <ës¡TD' ` s√eTVü≤s¡¸D',
s¡økå£ Õ+ ` #· ` $HêXÊj·T ` uÛsÑ T¡ 'Ô ` nkÕ´' ` »j·÷j·T ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡økå£ Õ+ $HêXÊj·T #· nkÕ´' uÛsÑ T¡ 'Ô »j·÷j·T #· n<ä´ eTj·÷
<ës¡TD' s√eTVü≤s¡¸D' dü«|üï' <äèwü'º Væ≤!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡økå£ Õ+ R sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ, $HêXÊj·T #· R $HêX¯eTT ø=s¡≈î£ qT,
nkÕ´' R áyÓTjÓTTø£ÿ, uÛsÑ T¡ 'Ô R ô|ì$T{ÏjTÓ Tø£ÿ, »j·÷j·T #· R »j·TeTTø=s¡≈î£ qT,
n<ä´ R H˚&TÉ , eTj·÷ R Hê#˚‘,· <ës¡TD' R |òTü Às¡yTÓ qÆ , s√eTVü≤s¡¸D' R >∑>T∑ sêŒ≥T
>∑*–+#·Tq{Ï,º dü«|üï' R dü«|üïeTT, <äèwü'º Væ≤ R #·÷&Éã&çq~düT&û!
‘ê‘·Œs¡éTT :` áHê&ÉT Hê≈£î sêø£ådüT\≈£î $HêX¯ø£s¡eTTqT, áyÓT uÛÑs¡Ô≈£î
»j·Tø£s¡eTTqT n>∑T ˇø±H=ø£ |òüTÀs¡yÓTÆq ˇ&É\T >∑>∑Ts=Œ&ÉT#·Tq{Ïº dü«|üïeTT
e∫Ãq~düT&û!
XÀ¢ˆˆ n\ eTkÕàHé |ü]Á‘ê‘·T+ sê|òTü yê Á<ëø£då >” D∑ yéT ˆ
n_Ûj÷· #êeT yÓ<’ V˚ ≤” y˚T‘·~Δ eTeT s√#·‘˚ ˆˆ 86
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n\+ ` nkÕàHé ` |ü]Á‘ê‘·T+ ` sê|òTü yê‘Y ` sêø£då >” D∑ yéT,
n_Ûj÷· #êeT ` yÓ<’ V˚ ≤” yéT ` @‘·‘Y ` Væ≤ ` eTeT ` s√#·‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òüTyê‘Y nkÕàHé sêø£åd”>∑D+ |ü]Á‘ê‘·T+ @cÕ n\yéT,
(‘·‘)Y yÓ<’ V˚ ≤” + n_Ûj÷· #êeT, eTeT @‘·‘Y Væ≤ s√#·‘.˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü yê‘Y R lsêeTTìqT+&ç, nkÕàHé R eTq\qT, sêø£då ”
>∑D+ R sêø£då eü s¡eZ TTqT, |ü]Á‘ê‘·T+ R |ü]s¡ø+åÏ #·T≥≈£î, (@cÕ R áyÓT) n\+
R #ê\TqT, (‘·‘Y R n+<äTe\q), yÓ<’ V˚ ≤” + R C≤qø°<$˚ ì, n_Ûj÷· #êeT R
j·÷∫+#·T<äeTT, eTeT R Hê≈£î, @‘·‘Y Væ≤ R Ç~j˚T, s√#·‘˚ R Çwüeº T>∑T#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTq≈£î >∑\T>∑uÀe⁄ $HêX¯eTTq≈£î eT÷\yÓTqÆ lsêeTTì qT+&ç
eTqqT, eTq sêø£då ã” è+<äeTTqT s¡ø+åÏ #·T≥≈£î Ç|ü &ûyTÓ j˚T düeTs¡Tsú ê\T. ø±ã{Ïº
áyÓTH˚ eTqqT ø±bÕ&ÉT≥¬ø’ j·÷∫+‘·TeTT >±ø£! HêøÏ~j˚T øπ eå TeTì ‘√#·T#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ j·TkÕ´ ùV≤é+$<Ûä dü‡«b˛ï <äT'œ‘êj·÷' Á|ü<èä X¯´‘˚ ˆ
kÕ <äT'U…’ ]«$<Û’Ó s¡Tàø±Ô düTK+ ÁbÕb˛ï ‘·´qT‘·eÔ TyéT ˆˆ 87
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·TkÕ´' ` Væ≤ ` @e+$<Û'ä ` dü«|üï' ` <äT'œ‘êj·÷' ` Á|ü<èä X¯´‘˚,
kÕ ` <äT'U…'’ ` $$<Û'’Ó ` eTTø±Ô ` düTK+ ` ÁbÕb˛ï‹ ` nqT‘·eÔ TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äT'œ‘êj·÷' j·TkÕ´' $wüjT˚ @e+$<Û'ä dü«|üï' Á|ü<èä X¯´‘˚,
kÕ $$<Û'’Ó <äT'U…'’ eTTø±Ô, nqT‘·eÔ T+ düTK+ ÁbÕb˛ï‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äT'œ‘êj·÷' R <äT'œ+#·T#·Tqï{Ï,º j·TkÕ´' ($wüjT˚ ) R me‘Ó
$wüjT· eTTqHÓ‘’ ,˚ @e+$<Û'ä R á $<Ûyä TÓ qÆ {Ï,º dü«|üï' R dü«|üïeTT, Á|ü<èä X¯´‘˚ R
>±ìŒ+#·TH√, kÕ R ÄyÓT, $$<Û'’Ó R ãVüQ$<Ûeä TT˝…q’ , <äT'U…'’ R <äT'KeTT\#˚,
eTTø±Ô R $&ÉTeã&çq<Ó,’ nqT‘·eÔ T+ R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ , düTK+ R kÂKéTTqT, ÁbÕb˛ï‹
R bı+<äTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äT'KìeT>∑Tïsê˝…q’ @ BqTsê* $wüjT· yÓTÆ á $<Ûeä T>∑T dü«|üïeTT
ø±qe#ÓÃH√ Ä <äT'œ‘·Tsê\T ‘·q düs¡«<äT'KeTT\qT ‘=\–+#·Tø=ì >=|üŒ<Ó’q
øπ eå TeTTqT ‘·|Œü ø£ bı+<ä>\∑ <äT.
XÀ¢ˆˆ Á|üDbÏ Õ‘·Á|üdHü êï Væ≤ yÓT~Æ ©∏ »qø±‘·àC≤ ˆˆ 88
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üDbÏ Õ‘·Á|üdHü êï ` Væ≤ ` yÓT~Æ ©∏ ` »qø±‘·àC≤ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »qø±‘·àC≤ R »qø£eTVü‰sêE |ü⁄Á‹ø£jTÆÓ q, yÓT~Æ ©∏ R d”‘ê<˚$,
Á|üDbÏ Õ‘·Á|üdHü êï Væ≤ R qeTkÕÿs¡eTT#˚‘H· ˚ Á|üdqü Tïsê\>∑Tq{Ï~º düT&û!
‘ê‘·Œs¡éTT :` »qø£sê»|ü⁄Á‹j·T>∑T d”‘ê<˚$ ˇø£ÿ qeTkÕÿs¡eTT ‘√&ÉH˚
Á|üdqü Tïsê\sTT eTq≈£î ø±e\dæq{Ïº y˚T\T >∑*+Z |ü>\∑ <äT düT&û!
dü÷#·qeTT :` n\y˚TcÕ |ü]Á‘ê‘·T+ sêø£kå ˛´ eTVü≤‘√ uÛj Ñ ÷· ‘Y nq>±
z sêø£ådüÅd”Ô˝≤sê! m+‘·{Ï >=|üŒ Á|üe÷<äeTT qT+&çjÓÆTqqT eTqqT
ø±bÕ&ÉT≥≈£î áyÓT düs«¡ düeTs¡Tsú ê\T düT&û!
á ñ‘·sÔ ês¡eΔ TT ˇø£ÿ ñ‘·sÔ ê~Á|ü‘T· \+<äT e÷Á‘·yT˚ ø±qe#·TÃ#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· kÕ‡ ÁV”≤eTr u≤˝≤ uÛsÑ T¡ Ô ]«»j·TVü≤]¸‘ê ˆ
ny√#· <ä´~ ‘· ‘·<Ô ´ä∏ + uÛyÑ j ˚ T· + X¯sD¡ + Væ≤ e' ˆˆ 89
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` kÕ ` ÁV”≤eTr ` u≤˝≤ ` uÛsÑ T¡ 'Ô ` $»j·TVü≤]¸‘ê,
ny√#·‘Y ` j·T~ ` ‘·‘Y ` ‘·<´ä∏ + ` uÛyÑ j ˚ T· + ` X¯sD
¡ + ` Væ≤ ` e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ÁV”≤eTr kÕ u≤˝≤ uÛsÑ T¡ 'Ô $»j·TVü≤]¸‘ê ny√#·‘,Y ‘·‘Y
‘·<´ä∏ + j·T~, e' X¯sD ¡ + uÛyÑ j ˚ T· + Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ÁV”≤eTr R \C®≤e‹jÓTÆ q, kÕ R Ä, u≤˝≤
R ‘·sT¡ DÏ, uÛsÑ T¡ 'Ô R uÛsÑ jÔ¡ TÓ Tø£ÿ, $»j·TVü≤]¸‘ê R $»j·TeTT#˚ Äq+<äeTT H=+~q<Ó,’
ny√#·‘Y R |ü*ø¬ qT, ‘·‘Y R nj·T´~, ‘·<´ä∏ + R j·T<∏ës¡eú TT, j·T~ R nsTTqjÓT&É\,
e' R MT≈£î, X¯sD ¡ + R s¡øøå£ e£ TT, uÛyÑ j ˚ T· + Væ≤ R ø±>∑\qT düT&û.
‹\ø£eTT :` \õ®‘ê ` Hê≈£î Ç+‘·{Ï uÛ≤>∑éTT m≥T¢ \_Û+#·TqT nì nqT
ø=qT#·Tqï{Ïº ÄyÓT≈£î n|ü&ÉT dæ>T∑ Z ø£*–q<äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` uÛsÑ ≈Ô¡ î£ ø£\T>∑uÀe⁄ $»j·TeTTq≈£î eTVü‰q+<äeTT H=+<äT#·T ‘êqT
bı+<äT Äq+<äeTTqT >∑÷]Ã ‘êH˚ dæ>T∑ HZ =+<äT#·Tqï Ä u≤\dü«uÛ≤e⁄sê˝…q’ d”‘ê<˚$
Á‹»{≤~sêø£då Åü d\Ô” qT p∫ MTs¡T |ü*øÏq<˚ ì»yÓTqÆ #√ H˚qT MT≈£î ‘·|Œü ø£ s¡øDå£ eTT>∑
qT+<äTqì |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ #êVü≤+ ‘ê<äèo+ <äècºÕ« d”‘êj·÷ <ës¡TD≤+ <äXÊyéT ˆ
∫+‘·j÷· e÷dü $Áø±+‘√ q#· y˚T ìs¡« è‘·+ eTq' ˆˆ 90
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ` #· ` nVü≤+ ` ‘ê<äèo+ ` <äècºÕ« ` d”‘êj·÷' `
<ës¡TD≤+ ` <äXÊyéT, ∫+‘·j÷· e÷dü ` $Áø±+‘·' ` q ` #· ` y˚T ` ìs¡« è‘·+
` eTq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘êj·÷' ‘ê<äèo+ ‘ê+ <ës¡TD≤+ <äXÊ+ <äècºÕ« $Áø±+‘·'
nVü≤+ ∫+‘·j÷· e÷dü, y˚T eTq' q #· ìs¡« è‘·yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘êj·÷' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, ‘ê<äèo+ R Ä $<Ûyä TÓ qÆ {Ï,º <ës¡TD≤+
R |òTü Às¡yTÓ qÆ , ‘ê+ R Ä, <äXÊ+ R |ü]dæ‹ú ì, <äècºÕ« R #·÷∫, $Áø±+‘·' R
<äT'U≤Áø±+‘·T&ÉH,’Ó nVü≤+ R H˚qT, ∫+‘·j÷· e÷dü R Ä˝À∫+∫‹ì. y˚T R HêjÓTTø£ÿ,
eTq' R eTqdüT‡, q #· ìs¡« è‘·yTé R düTKeTT˝Òì<äjTÓ ´qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ Á|üdTü ‘Ô e· TTqï |òTü Às¡yTÓ qÆ Ä |ü]dæ‹ú ì #·÷&É>H∑ ˚ H˚qT
$TøÏÿ* ∫+‘êÁ>∑dTü &Ô HÉ ‹’Ó ì. n|üŒ≥¢ Hê≈£î eTqdüT‡q @$Tj·TT düTKeTT ˝Ò≈î£ +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü+uÛ≤wüD≤s¡+ú #· eTj·÷ C≤qø±´ •Ã+‹‘√ $~Û' ˆ
Çøå±«≈£LD≤+ Væ≤ e+X¯ düTÔ ‘·‘√ eTeT |ü⁄s¡dÿü è‘·' ˆˆ 91
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü+uÛ≤wüD≤s¡+ú ` #· ` eTj·÷ ` C≤qø±´' ` ∫+‹‘·' ` $~Û',
Çøå±«≈£LD≤+ ` Væ≤ ` e+X¯' ` ‘·T ` ‘·‘'· ` eTeT ` |ü⁄s¡dÿü è‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` C≤qø±´' dü+uÛ≤wüD≤s¡ú+ eTj·÷ $~Û' ∫+‹‘·'. ‘·‘·'
Çøå±«≈£LD≤+ e+X¯' eTeT |ü⁄s¡dÿü è‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` C≤qø±´' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, dü+uÛ≤wüD≤s¡+ú R dü+uÛ≤wüDeTT
ø=i≈£î, eTj·÷ R Hê#˚‘,· $~Û' R $<ÛëqeTT, ∫+‹‘·' R Ä˝À∫+|üã&çq~,
‘·‘'· R |æeTà≥, Çøå±«≈£LD≤+ R Çøå±«≈£îsêE\jÓTTø£ÿ, e+X¯' R e+X¯eTT, eTeT
(eTj·÷) R Hê#˚‘,· |ü⁄s¡dÿü è‘·' R düT‹Ô +#·ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ H˚qT d”‘ê<˚$‘√ dü+uÛ≤wæ+#·T≥¬ø’ ˇø£ |ü<‹Δä ì Ä˝À∫+∫‹ì.
yÓ+≥H˚ H˚qT Çøå±«≈£îe+X¯eTTqT düT‹Ô +|ü Hês¡+_Û+∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ ÁX¯ó‘ê« ‘·T >∑~‘ê+ yê#·+ sê»]¸>D∑ |üPõ‘êyéT ˆ
Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· e÷+ <˚M u≤ôwŒÌ ' |æV≤æ ‘·˝À#·Hê ˆˆ 92
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯ó‘ê« ` ‘·T ` >∑~‘ê+ ` yê#·+ ` sê»]¸>D∑ |üPõ‘êyéT ˆ
Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· ` e÷+ ` <˚M ` u≤ôwŒÌ ' ` |æV≤æ ‘·˝À#·Hê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê»]¸>D∑ |üPõ‘ê+ (‘ê+) >∑~‘ê+ yê#·+ ÁX¯ó‘ê« u≤ôwŒÌ '
|æV≤æ ‘·˝À#·Hê <˚M e÷+ Á|ü‘´· uÛ≤wü‘.·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê»]¸>D∑ |üPõ‘ê+ R sê»ãTTwæ ãè+<äeTT\#˚ XÊ¢|Tæò +|üã&çq,
‘ê+ R Ä, >∑~‘ê+ R #Ó|Œü ã&çq{Ï,º yê#·+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, u≤ôwŒÌ '
R ø£˙ïfi¯fl#˚, |æV≤æ ‘·˝À#·Hê R ø£|Œü ã&çq ø£qTï\T>∑*qZ {Ï,º <˚M R Ä |üPE´sê\T,
e÷+ R qqTï>∑÷]Ã, Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· R ‹]– |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ãTTwæ>D∑ eTT >∑÷&É yÓT∫Ãq{Ïº Hê e÷≥qT $ìq+‘·H˚ |üPE´sê˝…q’
Ä d”‘· Äq+<äu≤wüŒeTT\‘√ ‘·q ø£qTï\T ì+&çb˛sTT j·TT+&É>± Hê‘√ Ç≥T¢
|ü*øÏq~.
XÀ¢ˆˆ ø£ düÔ «+ øπ q ø£<+ä∏ #˚V≤ü ÁbÕb˛Ô yêqs¡|⁄ü +>∑e ˆ
ø±#· sêy˚TD ‘˚ Á|”‹ düÔ H˚à X¯+dæ‘T· eTs¡Ωdæ ˆˆ 93
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£' ` ‘·«+ ` øπ q ` ø£<+ä∏ ` #· ` ÇVü≤ ` ÁbÕ|ü'Ô ` yêqs¡|⁄ü +>∑e,
ø± ` #· ` sêy˚TD ` ‘˚ ` Á|”‹' ` ‘·‘Y ` y˚T ` X¯+dæ‘T· yéT ` ns¡Ωdæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡|⁄ü +>∑e! ‘·«+ ø£'? øπ q ø£<+ä∏ #· ÇVü≤ ÁbÕ|ü'Ô ? ‘˚
sêy˚TD Á|”‹' ø±? ‘·‘Y y˚T X¯+dæ‘T· yéT ns¡Ωd.æ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡|⁄ü +>∑e! R z yêqs¡ ÁX‚wßü &˜ Ü!, ‘·«+ R ˙e⁄, ø£' R
me«&Ée⁄? øπ q R @ ø±s¡DeTT#˚, ø£<+ä∏ R m≥T¢, ÇVü≤ R Ç≥≈£î, ÁbÕ|ü'Ô R
#˚]‹$? sêy˚TD R lsêeTTì‘√, ‘˚ R ˙≈£î, Á|”‹' R nqTsê>∑eTT, ø± R m{Ï~º ?
‘·‘Y R <ëìì, y˚T R Hê≈£î, X¯+dæ‘T· yéT R #Ó|ü ≥≈£î, ns¡Ωdæ R ‘·>T∑ <äTe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·eÔ ÷! ˙yÓe«&Ée⁄? m+<äT#˚‘· Ç|ü⁄&ÉT e∫Ã‹$? ˙
yÓ≥T¢>∑ ì≥≈£î sê>∑*Z‹$? sêeTTì‘√ ˙≈£î yÓTÆÁ‹ m≥T¢ >∑*–q~? Hê ø£~
j·T+‘·jT· TqT ‘Ó*j·TC…|ü eTT.
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕ´ dü<Ô «ä #·q+ ÁX¯ó‘ê« Vü≤´Vü≤eT |ü´ÁãTe+ e#·' ˆ
<˚$ sêeTdü´ uÛsÑ T¡ Ô ùdÔ düV‰ü jÓ÷ ;ÛeT$Áø£eT' ˆˆ 94
XÀ¢ˆˆ düTÁ^y√ HêeT $Áø±+‘√ yêqπs+Á<√ eTVü‰ã\' ˆ
‘·d´ü e÷+ $~Δ uÛèÑ ‘·´+ ‘·«+ Vü≤qTeT+‘· $TVü‰>∑‘y· Té ˆˆ 95
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·kÕ´' ` ‘·‘Y ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` Væ≤ ` nVü≤yéT ` n|æ `
nÁãTe+ ` e#·', <˚$ ` sêeTdü´ ` uÛsÑ T¡ 'Ô ` ‘˚ ` düV‰ü j·T' ` ;ÛeT$Áø£eT',
düTÁê' ` HêeT ` $Áø±+‘·' ` yêqπs+Á<ä' ` eTVü‰ã\' ` ‘·d´ü ` e÷+ ` $~Δ
` uÛèÑ ‘·´+ ` ‘·«+ ` Vü≤qTeT+‘·yTé ` ÇVü≤ ` Ä>∑‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·kÕ´' ‘·‘Y e#·q+ ÁX¯ó‘ê« nVü≤yéT n|æ e#·' nÁãTeyéT `
<˚$! ‘˚ uÛsÑ T¡ 'Ô sêeTdü´ düV‰ü j·T' ;ÛeT$Áø£eT' $Áø±+‘·' eTVü‰ã\' düTÁê' HêeT
yêqπs+Á<ä' (ndæ)Ô . ‘·d´ü uÛèÑ ‘·ýéT ÇVü≤ Ä>∑‘+· Vü≤qTeT+‘·+ e÷+ ‘·«+ $~Δ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·kÕ´' R ÄyÓTjÓTTø£ÿ, ‘·‘Y R Ä, e#·q+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R
$ì, nVü≤yéT n|æ R H˚qT >∑÷&É, e#·' R e÷≥qT, nÁãTeyéT R |ü*øÏ‹ì, <˚$!
R z |üPE´sê˝≤!, ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, uÛsÑ T¡ 'Ô R uÛsÑ j Ô¡ TÆÓ q, sêeTdü´ R sêeTTq≈£î,
düV‰ü j·T' R düV‰ü j·T≈£î&ÉTqT, ;ÛeT$Áø£eT' R ;Ûøs£ |¡ sü êÁø£y÷Ó ù|‘·T&ÉTqT, $Áø±+‘·'
R eTVü‰Ms¡T&ÉTqT, eTVü‰ã\' R eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&ÉTqT n>∑T, düTÁê' HêeT R
düTÁê⁄&Éì ù|s¡T bı+~q, yêqπs+Á<ä' R yêqsê~Û|‹ü , (ndæÔ R ø£\&ÉT), ‘·d´ü R
Ä‘·ìjÓTTø£ÿ, uÛÑè‘·´+ R ùde≈£îì>∑qT, ÇVü≤ R Ç≥≈£î, Ä>∑‘·+ R e∫Ãq,
Vü≤qTeT+‘·+ R Vü≤qTeT+‘·T&ÉqT yêì>∑qT, e÷+ R qqTï >∑÷]Ã, ‘·«+ R ˙e⁄,
$~Δ R ‘Ó*dæø=qTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ |ü*øÏq Ä e÷≥\qT $ì yÓ+≥H˚ H˚qT ÄyÓT‘√ Ç≥T¢
#Ó|Œæ ‹ì ` <˚M! ˙ uÛsÑ j Ô¡ TÆÓ q lsêeTTq≈£î düV‰ü j·T≈£î&ÉT>± ;Ûøs£ |¡ sü êÁø£y÷Ó ù|‘·T&ÉTqT,
eTVü‰Ms¡T&ÉTqT, eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT n>∑T düTÁê⁄&ÉqT yêqs¡sêE >∑\&ÉT. H˚qT
Ä‘·&TÉ |ü+|ü>∑ ì#·{øÏ Ï e∫Ãq Vü≤qTeT+‘·T&ÉqT ù|s¡T>∑\ j·÷‘·ì uÛèÑ ‘·T´&Éqì
qqTï >∑÷]Ã ‘Ó\TdüTø=qTeTT.
XÀ¢ˆˆ uÛÑÅsêÔVü≤+ Áù|wæ‘· düTÔuÛÑ´+ sêy˚T D≤øÏ¢wüºø£s¡àD≤ ˆ
Ç<ä+ #· |ü⁄s¡Twüyê´Á|òTü oÙe÷Hé <ëX¯s~¡ ∏ dü‡ «j·TyéT ˆ
n+>∑T∞j·T eT_ÛC≤„q eT<ë‘·TuÔ ´ÑÛ + j·TX¯d«æ ì ˆˆ 96
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛÅÑ sêÔ ` nVü≤+ ` Áù|wæ‘'· ` ‘·TuÛ´Ñ + ` sêy˚TD ` nøÏw¢ øºü s£ à¡ D≤,
Ç<ä+ ` #· ` |ü⁄s¡Twüyê´Á|òTü ' ` Áoe÷Hé ` <ëX¯s~¡ '∏ ` dü«j·TyéT, n+>∑T∞j·TyéT
` n_ÛC≤„qyéT ` n<ë‘Y ` ‘·TuÛ´Ñ + ` j·TX¯d«æ ì ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` nøÏw¢ øºü s£ à¡ D≤ ‘˚ uÛÅÑ sêÔ sêy˚TD nVü≤+ ‘·TuÛ´Ñ + Áù|wæ‘'· , j·TX¯d«æ ì!
|ü⁄s¡Twüyê´Á|òTü ' le÷Hé <ëX¯s~¡ '∏ dü«j·T+ ‘·TuÛ´Ñ yéT Ç<äyTé n_ÛC≤„qyéT n+>∑T∞j·TyéT
n<ë‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nøÏw¢ øºü s£ à¡ D≤ R øπ X¢ e¯ TT˝Òì ø£sà¡ \T >∑*–q{Ï,º (‘˚) uÛÅÑ sêÔ R (˙)
uÛsÑ j
Ô¡ TÆÓ q, sêy˚TD R lsêeTTì#˚, nVü≤+ R H˚qT, ‘·TuÛ´Ñ + R ˙ ø=s¡≈î£ , Áù|wæ‘'·
R |ü+|üã&ç‹ì, j·TX¯d«æ ì! R ø°]eÔ T+‘·Tsê˝≤! |ü⁄s¡Twüyê´Á|òTü ' R |ü⁄s¡Twü ÁX‚wßü &˜ TÉ qT,
le÷Hé R X¯óuÛ\Ñ ø£D å dü+|üqTï&ÉTq>∑T, <ëX¯s~¡ '∏ R <äXs¯ <¡ qä∏ +<äqT&ÉT, dü«j·T+ R
dü«j·TeTT>±, ‘·TuÛ´Ñ + R ˙ ø=s¡≈î£ , Ç<äyTé R á, n_ÛC≤„qyéT R Äqyê\sTTq{Ï,º
n+>∑T∞j·TyéT R ñ+>∑se¡ TTqT, n<ë‘Y R Ç#ÓÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` πø¢X¯<ä÷s¡eTT>± ÄeX¯´ø£ø£è‘·éTT\qT >±$+#·Tq{Ïº ñ‘·ÔeTT&Ó’q
˙Hê<∏Tä &ÉT ˙ø=s¡ø¬ ’ qqTï Ç#·Ã{ÏøÏ |ü+|æHê&ÉT. ø°]eÔ T+‘·Tsê\yÓq’ d”‘ê! |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ TT
&ÉsTTq Ä <äXs¯ <¡ qä∏ +<äqT&ÉT ˙ ø±qyê\T>± á j·TT+>∑se¡ TT ìeTàì dü«j·TeTT>±
Hê#˚‹øÏ Ç∫ÃHê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ ‘· ~#êÃ¤$T ‘·«j·÷--»„|+Ôü <˚$ øÏ+ ø£sy¡ ê D´Vü≤yéT ˆ
sêeT\ø£ÎDjÓ÷' bÕs¡Ù «+ qj·÷$T ‘ê«+ øÏ eTT‘·sÔ y¡ Té ˆˆ 97
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` Ç#êÃ¤$T ` ‘·«j·÷ ` Ä»„|+Ôü ` <˚$ ` øÏ+ ` ø£sy¡ êDÏ `
nVü≤yéT ` sêeT\ø£ÎDjÓ÷' ` bÕs¡Ù «+ ` qj·÷$T ` ‘ê«+ ` øÏyTé ` ñ‘·sÔ y¡ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y <˚$! nVü≤+ øÏ+ ø£sy¡ êDÏ? ‘·«j·÷ Ä»„|yÔü Té Ç#êÃ¤$T,
sêeT\ø£ÎDjÓ÷' bÕs¡Ù «+ ‘ê«+ qj·÷$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R n+<äTe\q, <˚$! R z C≤qø°<M˚ ! nVü≤+ R H˚qT, øÏ+
R @$T, ø£sy¡ êDÏ R #˚jT· T<äTqT? ‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· Ä»„|+Ôü R ÄC≤„|+æ |üã&ÉT≥qT,
Ç#êÃ¤$T R ø√s¡T#·THêïqT, ‘ê«+ R ìqTï, sêeT\ø£ÎDjÓ÷' R sêeT\ø£ÎDT\
jÓTTø£ÿ, bÕs¡Ù «+ R |ü»≈® î£ , qj·÷$T R ø=ìb˛e⁄<äTqT, ñ‘·sÔ +¡ R düe÷<ÛëqeTT,
øÏ+ R @$T?
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©!¢ Ç|ü&ÉT qqTï @$T #˚jT· TeT+<äTy√ ÄC≤„|+æ |ü⁄eTT. ììï|ü&˚
sêeT\ø£ÎDT\ ø£&≈É î£ >=ì bıeTà+<äTyê! ˙ »yêuÒ$T? #Ó|ü eTT.
XÀ¢ˆˆ @‘· Á#·TÃ¤‘ê« $~‘ê« #· d”‘ê »qø£q+~˙ ˆ
ÄVü≤ sêeD eTT‘ê‡<ä´ sê|òTü y√ e÷+ qj·T ‹«‹ ˆˆ 98
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘·‘Y ` ÁX¯ó‘ê« ` $~‘ê« ` #· ` d”‘ê ` »qø£q+~˙, ÄVü≤ `
sêeDyéT ` ñ‘ê‡<ä´ ` sê|òTü e' ` e÷+ ` qj·T‘·T ` Ç‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` »qø£q+~˙ d”‘ê @‘·‘Y ÁX¯ó‘ê« $~‘ê« #· sê|òTü e' sêeD+
ñ‘ê‡<ä´ e÷+ qj·T‘·T Ç‹ ÄVü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »qø£q+~˙ R »q≈£îq≈£î |ü⁄Á‹ø£jTÆÓ q, d”‘ê R d”‘ê<˚$, @‘·‘Y
R á e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, $~‘ê« #· R ‘Ó*dæø=ì, sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT,
sêeD+ R sêeDTì, ñ‘ê‡<ä´ R |ü]e÷]Ã, e÷+ R qqTï, qj·T‘·T R rdæø=ì
yÓfió¯ flqT>±ø£!, Ç‹ R nì, ÄVü≤ R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` »qø£|⁄ü Á‹jÓTÆ q d”‘ê<˚$ H˚qT #Ó|Œæ q <ä+‘·jT· TqT $ì uÛ≤eeTT
Á>∑Væ≤+∫ ªªlsêeTT&ÉT sêeD≤düTs¡Tì dü+Vü≤]+∫ qqTï ‘·qyÓ+≥ ¬>’ø=ì
b˛e⁄qT>±ø£!μμ nì Hê≈£î düe÷<ÛëqeTT #Óô|ŒqT.
XÀ¢ˆˆ Á|üDeT´ •s¡kÕ <˚M eTVü≤ e÷sê´ eTì+~‘êyéT ˆ
sê|òTü edü´ eTH√Vü‰<¢ ä eT_ÛC≤„q eTj·÷∫wüyTé ˆˆ 99
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üDeT´ ` •s¡kÕ ` <˚MyéT ` nVü≤yéT ` ÄsêýéT ` nì+~‘êyéT,
sê|òTü edü´ ` eTH√Vü‰<¢ yä Té ` n_ÛC≤„qyéT ` nj·÷∫wüyTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤yéT ÄsêýéT nì+~‘ê+ <˚M+ •s¡kÕ Á|üDeT´ sê|òTü edü´
eTH√Vü‰<¢ yä Té n_ÛC≤„qyéT nj·÷∫wüyTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤yéT R H˚qT, ÄsêýéT R |üPE´sê\TqT, nì+~‘ê+ R
ì+<ës¡V≤æ ‘·Tsê\Tq>∑T, <˚M+ R d”‘ê<˚$ì, •s¡kÕ R •s¡dTü ‡‘√, Á|üDeT´ R
ÁyÓTTøÏÿ, sê|òTü edü´ R lsêeTTq≈£î, eTH√Vü‰<¢ +ä R eTqdüT‡q ø±q+<äeTT >∑*+Z #·Tq{Ï,º
n_ÛC≤„q+ R Äqyê\TqT, nj·÷∫wüyTé R n&ç–‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚q|ü&ÉT |ü$Á‘·Tsê\TqT |üPE´sê\Tq>∑T d”‘ê<˚$øÏ ‘·\e+∫
qeTdüÿ]+∫ lsêeTTì eTqdüT‡q≈£î Á|æjT· eTTqT>∑÷s¡TÃ Äqyê ˝§ø£{Ï jÓTTdü>T∑ eTì
ø√]‹ì.
XÀ¢ˆˆ n<∏ä e÷eTÁãM r‡‘ê >∑èVü≤´‘ê eTj·T eTT‘·eÔ T' ˆ
eTDÏsπ ´q eTVü‰u≤VüA sêeT kÕÔ «+ ãVüQeTq´‘˚ ˆˆ 100
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` e÷yéT ` nÁãM‘Y ` d”‘ê ` >∑èVü≤´‘êyéT ` nj·TyéT `
ñ‘·eÔ T', eTDÏ' ` j˚Tq ` eTVü‰u≤VüQ' ` sêeT' ` ‘ê«+ ` ãVüQ ` eTq´‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä d”‘ê, eTVü‰u≤VüQ' sêeT' ‘ê«+ j˚Tq ãVüQeTq´‘˚
(dü') nj·TyéT ñ‘·eÔ T' eTDÏ' >∑èVü≤´‘êyéT (Ç‹) e÷yéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, d”‘ê R d”‘ê<˚$, eTVü‰u≤VüQ' R >=|üŒ
u≤VüQe⁄\T >∑*qZ , sêeT' R lsêeTT&ÉT, ‘ê«+ R ìqTï, j˚Tq R <˚ì#˚, ãVüQeTq´‘˚
R yÓT#·TÃø=qTH√, (dü' R n{Ï)º , nj·T+ R á, ñ‘·eÔ T' R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ , eTDÏ' R
#·÷&ÜeTDÏ, >∑èVü≤´‘ê+ R Á>∑Væ≤+|üã&ÉT>±ø£, (Ç‹ R nì) e÷yéT R qqTï,
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT d”‘ê<˚$ Ç~>√ á j·TeT÷\ýÓTqÆ #·÷&ÜeTDÏì rdæø=ì
yÓfi¯ófleTT. Bìì #·÷∫ eTVü‰Ms¡T&Ó’q lsêeTT&ÉT ìHÓï+‘·jÓ÷ yÓT#·TÃø=qTqì
|ü*¬øqT.
XÀ¢ˆˆ Ç‘·T´ø±Ô « ‘·T esês√Vü‰ eTDÏÁ|ües¡ eT<äT“¤‘y· Té ˆ
ÁbÕj·T#·Ã¤ ‘·Œs¡y÷Ó ~«>±ï yê#ê e÷+ dü+~<˚X¯ Vü≤ ˆˆ 101
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` ñø±Ô « ` ‘·T ` esês√Vü≤ ` eTDÏÁ|ües¡yTé ` n<äT“¤‘y· Té ,
ÁbÕj·T#·Ã‘¤ Y ` |üsy¡ ÷Ó ~«>±ï ` yê#ê ` e÷+ ` dü+~<˚X¯ ` Vü≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` esês√Vü‰ ‘·T Ç‹ ñø±Ô « n<äT“¤‘+· eTDÏÁ|ües¡+ ÁbÕj·T#·Ã‘¤ ,Y
|üsy¡ ÷Ó ~«>±ï yê#ê e÷+ dü+~<˚X¯ Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` esês√Vü‰ ‘·T R düT+<äsê+–jÓTÆ q d”‘ê<˚$, Ç‹ R Ç≥T¢, ñø±Ô «
R |ü*øÏ, n<äT“¤‘+· R n<äT“¤‘y· TÓ qÆ , eTDÏÁ|ües¡+ R eTDÏÁX‚weü̃ TTqT, ÁbÕj·T#·Ã‘¤ Y R
ˇdü>¬ qT, |üsy¡ ÷Ó ~«>±ï (dür) R $TøÏÿ*>± ∫+‘êy˚Xe¯ TT H=+~q<Ó,’ yê#ê R
e÷≥‘√, e÷+ R qqTï>∑÷]Ã, dü+~<˚X¯ Vü≤ R dü+<˚Xy¯ TÓ Tdü–q~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø√eT˝≤+– á Ø‹>∑ |ü*øÏ n<äT“¤‘y· TÓ qÆ {Ïº Ä #·÷&ÜeTDÏì Hê
ø=dü>¬ qT. eT]j·TT $TøÏÿ* ∫+‘êy˚Xe¯ TT‘√ ‘·q dü+<˚Xe¯ #·qeTT\qT ø=ìï+{Ïì
Hê≈£î #Ó|Œæ q~.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· düôÔ d’ ´ Á|üD e÷´Vü≤+ sê»|ü⁄Å‘´’Ó düe÷Væ≤‘·' ˆ
Á|ü<øä DåÏ + |ü]Áø±eT $T Vü‰uÛTÑ ´<ä‘Z e· ÷qdü' ˆˆ 102
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·ôd’ ´ ` Á|üDeT´ ` nVü≤+ ` sê»|ü⁄Å‘’Ó ´ ` düe÷Væ≤‘·',
Á|ü<øä D
åÏ + ` |ü]Áø±eTyéT ` ÇVü≤ ` nuÛTÑ ´<ä‘Z e· ÷qdü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' nVü≤+ ‘·ôd’´ sê»|ü⁄Å‘Ó’´ Á|üDeT´ düe÷Væ≤‘·' ÇVü≤
nuÛTÑ ´<ä‘Z e· ÷qdü' (düH)é Á|ü<øä D åÏ + |ü]Áø±eTyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, nVü≤+ R H˚qT, sê»|ü⁄Å‘´’Ó R sê»|ü⁄Á‹ø£jTÆÓ q
d”‘ê<˚$øÏ, Á|üDeT´ R qeTdüÿ]+∫, düe÷Væ≤‘·' R ÁX¯<>Δä \∑ yê&ÉH,’Ó ÇVü≤ R Ç#·Ã{Ïø,Ï
nuÛTÑ ´<ä‘Z e· ÷qdü' (düH)é R ‹]–e#·TÃ≥j·T+<äT eTqdüT‡>∑\yê&Éq>∑T#·T, Á|ü<øä DåÏ +
R Á|ü<øä D åÏ eTT>∑, |ü]Áø±eTyéT R #·T≥TºqT ‹]–‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ H˚qT C≤qø°<$˚ øÏ ÁyÓTTøÏÿ ìX¯Ã\eTqdüTÿ&ÉH’Ó $TeTTà
‘·«s¡˝À #˚sT¡ ø=qe˝…qqï ‘·\+|ü⁄‘√ ‹]– e#·TÃ#·T ÄyÓT≈£î Á|ü<øä D åÏ eTT #˚d‹æ ì.
XÀ¢ˆˆ ñø√Ô -Vü≤+ |ü⁄qπs y˚<+ä ì•Ã‘·´ eTqkÕ ‘·j÷· ˆ
Vü≤qTeT qàeT eè‘êÔ+‘·+ e≈£îÔ eTs¡Ωdæ sê|òTü y˚ ˆˆ 103
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñø£'Ô ` nVü≤+ ` |ü⁄q' ` @e ` Ç<ä+ ` ì•Ã‘·´ ` eTqkÕ `
‘·j÷· , Vü≤qTeTHé ` eTeT ` eè‘êÔ+‘·+ ` e≈£îyÔ Té ` ns¡Ωdæ ` sê|òTü y˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·j·÷ eTqkÕ ì•Ã‘·´ |ü⁄q' @e Ç<äyéT nVü≤yéT ñø£Ô'.
Vü≤qTeTHé! sê|òTü y˚ eTeT eè‘êÔ+‘·+ e≈£îyÔ Té ns¡Ωd.æ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·j÷· R Ä C≤qø°<$˚ #˚, eTqkÕ R eTqdüT‡#˚, ì•Ã‘·´ R
ìX¯ÃsTT+#·Tø=ì, |ü⁄q' @e R ‹]–, nVü≤+ R H˚qT, ñø£Ô' R #Ó|üŒã&ç‹ì,
Vü≤qTeTHé R z Vü≤qTe÷! sê|òTü y˚ R lsêeTTì düìï~ÛjT· +<äT, eTeT R HêjÓTTø£ÿ,
eè‘êÔ+‘·+ R $wüjT· eTTqT, e≈£îyÔ Té R #Ó|ü ≥≈£î, ns¡Ωdæ R ‘·>T∑ <äTe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT C≤qø°<$˚ ‘·q eTqdüT‡q+<äT ìX¯ÃsTT+#·Tø=qï e÷≥\qT
‹]– Hê‘√ eTqkÕs¡ á $<ÛäeTT>∑ #Ó|æŒq~. z Vü≤qTe÷! lsêeTTq≈£î Hê
eè‘êÔ+‘·eTTq+‘·qT $X¯<eä TT #˚jT· TeTT.
XÀ¢ˆˆ j·T<∏ë ÁX¯ó‘Ó’ «e q∫sê ‘êÔe⁄uÛÖ sêeT\ø£ÎDÖ ˆ
düTÁêdüV≤æ ‘Í Msê e⁄ù|j·÷‘ê+ ‘·<ë∏ ≈£îs¡T ˆˆ 104
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<∏ë ` ÁX¯ó‘ê« ` @e ` q ` ∫sê‘Y ` ‘Í ` ñuÛÖ `
sêeT\ø£ÎDÖ, düTÁêdüV≤æ ‘Í ` Msö ` ñù|j·÷‘ê+ ` ‘·<ë∏ ` ≈£îs¡T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÁX¯ó‘ê« @e Msö ‘Í ñuÛÖ sêeT\ø£ÎDÖ j·T<∏ë q ∫sê‘Y
düTÁêdüV≤æ ‘Í ñù|j·÷‘ê+ ‘·<ë∏ ≈£îs¡T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÁX¯ó‘ê« @e R $ìqyÓ+≥H˚, Msö R Ms¡T˝…q’ {Ï,º ‘Í R Ä,
sêeT\ø£ÎDÖ R sêeT\ø£ÎDT\T, ñuÛÖ R Çs¡Te⁄s¡TqT, j·T<∏ë R @ Ø‹>±,
q∫sê‘Y R oÁ|òTü eTT>±, düTÁêdüV≤æ ‘Í R düTÁê⁄ì‘√ ≈£L&çqyê¬s,’ ñù|j·÷‘ê+
R sê>∑\s√, ‘·<ë∏ R Ä Ø‹>±, ≈£îs¡T R #˚jT· TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T˝…’q Ä sêeT\ø£ÎDT*s¡Te⁄s¡TqT ˙e⁄ #Ó|æŒq Hê
eè‘êÔ+‘·eTTqT $ìq yÓ+≥H˚ düTÁ^yê<äT\‘√ >∑÷&ç oÁ|òTü eTT>∑ HÓ≥T¢ ãj·T\T<˚]
sê>∑\s√ Ä |ü<‹Δä >± ˙e⁄ ø±s¡´kÕ|ò\ü éTTqT #˚≈L£ s¡Ãe˝…qT.
XÀ¢ˆˆ j·T <ä´q´<∏ë uÛyÑ ˚ <˚‘· <›Í« e÷kÂ J$‘·+ eTeT ˆ
q e÷+ Á<äøå£ ´‹ ø±≈£î‘ú√‡ Á$Tj˚T kÕ-Vü≤ eTHê<∏eä ‘Y ˆˆ 105
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` nq´<∏ë ` uÛyÑ ‘˚ Y ` @‘·‘Y ` <Í« ` e÷kÂ ` J$‘·+ `
eTeT, q ` e÷+ ` Á<äøå£ ´‹ ` ø±≈£î‘·ú ‡' ` Á$Tj˚T ` kÕ ` nVü≤+ ` nHê<∏eä ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @‘·‘Y nq´<∏ë uÛyÑ ‘˚ Y j·T~ eTeT J$‘·+ <Í« e÷kÂ (uÛyÑ ‘˚ )Y
ø±≈£î‘·ú ‡' e÷+ q Á<äøå£ ´‹, kÕ nVü≤+ nHê<∏eä ‘Y Á$Tj˚T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @‘·‘Y R á j·T‘·ïeTT, nq´<∏ë R y˚s=ø£ Ø‹>±, uÛyÑ ‘˚ Y j·T~ R
»]–qjÓT&É\, eTeT R Hê≈£î, J$‘·+ R J$‘·eTT, <Í« e÷kÂ R s¬ +&ÉT HÓ\\T,
uÛyÑ ‘˚ Y R n>∑TqT, ø±≈£î‘·ú ‡' R lsêeTT&ÉT, e÷+ R qqTï, q Á<äøå£ ´‹ R #·÷&ÉuÀe&ÉT,
kÕ nVü≤+ R n{Ïº H˚qT, nHê<∏eä ‘Y R nHê<∏eä ˝…, Á$Tj˚T R eTs¡D+Ï ‘·TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙ j·T‘·ïeTT ø=qkÕ>∑T≥, sêeT\ø£ÎDT\T e#·TÃ≥, j·TqTq$
»s¡T>∑ø£ b˛sTTq#√ Çø£ MT<ä≥ H˚qT J$+∫j·TT+&ÉT ø±\eTT ˇø£ÿ s¬ +&ÉT e÷düeTT˝Ò
düTe÷! n≥T|æeTà≥ qqTï lsêeTT&ÉT #·÷&ÉC≤\&ÉT. H˚ ì#·Ã≥ ~≈£îÿ˝Òì <ëqHÓ’
eTs¡DÏ+|üe\dæq<˚.
XÀ¢ˆˆ ‘·Á#·TÃ¤‘ê« ø£sT¡ D+ yêø£´+ Áø√<Û√ e÷ eTuÛ´Ñ es¡‘Ô · ˆ
ñ‘·sÔ +¡ #· eTj·÷ <äèwü+º ø±s¡´X‚wü eTq+‘·sy¡ Té ˆˆ 106
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` ÁX¯ó‘ê« ` ø£sT¡ D+ ` yêø£´+ ` Áø√<Û'ä ` e÷yéT `
nuÛ´Ñ es¡‘Ô ,· ñ‘·sÔ +¡ ` #· ` eTj·÷ ` <äèwü+º ` ø±s¡´X‚wyü Té ` nq+‘·sy¡ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£sT¡ D+ ‘·‘Y yêø£´+ ÁX¯ó‘ê« e÷+ Áø√<Û'ä nuÛ´Ñ es¡‘Ô —· eTj·÷
nq+‘·sy¡ Té ñ‘·sÔ +¡ ø±s¡´X‚w+ü #· <äèwüyº Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£sT¡ D+ R C≤*>=\T|ü⁄q{Ï,º ‘·‘Y R Ä, yêø£´+ R e#·qeTTqT,
ÁX¯ó‘ê« R $ì, e÷+ R qqTï, Áø√<Û'ä R Áø√<Ûeä TT, nuÛ´Ñ es¡‘Ô · R n\eTTø=HÓqT,
nq+‘·s+¡ R |æeTà≥, eTj·÷ R Hê#˚‘,· ñ‘·sÔ +¡ R ‘·sT¡ yê‹<Óq’ , ø±s¡´X‚w+ü R
ø£seÔ¡ ´X‚weü TT, <äèwüyº Té R #·÷&Éã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ |ü*øÏq BqyÓTqÆ Ä e÷≥\qT $ìq+‘·H˚ Hê˝À rÁeyÓTqÆ
Áø√<Ûeä TT #Ó\sπ –q~. yÓ+≥H˚ |üP]Ô #˚jT· e\dæq uÛ$Ñ wü´‘êÿs¡éTTqT ìs¡sí TT+#·T
ø=+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√-es¡‘Δ · y˚T ø±j·T dü<Ô ë |üs«¡ ‘·dìü ïuÛ'Ñ ˆ
j·TT<äøΔ ±+ø°å eq+ ‘·d´ü $HêX¯sTT‘·T e÷s¡uÒÛ ˆˆ 107
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` nes¡‘Δ · ` y˚T ` ø±j·T' ` ‘·<ë ` |üs«¡ ‘·dìü ïuÛ'Ñ ,
j·TT<äøΔ ±+ø°å ` eq+ ` ‘·d´ü ` $HêX¯sTT‘·TyéT ` Äs¡uÒÛ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· y˚T ø±j·T' |üs«¡ ‘·dìü ïuÛ'Ñ nes¡‘Δ ,· ‘·<ë (nVü≤+) j·TT<äøΔ ±+ø°å
(düH)é ‘·d´ü eq+ $HêX¯sTT‘·TyéT Äs¡u.ÒÛ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, y˚T R HêjÓTTø£ÿ, ø±j·T' R <˚V≤ü eTT,
|üs¡«‘·düìïuÛÑ' R |üs¡«‘·eTT‘√ düe÷qyÓTÆq~>±, nes¡Δ‘· R ô|]¬>qT, ‘·<ë R
n|ü&ÉT, (nVü≤+ R H˚qT) j·TT<äøΔ ±+ø°å R j·TT<äeΔ TTqT >√s¡T#·Tqïyê&ÉH,’Ó ‘·d´ü R
Ä sêeDTìjÓTTø£ÿ, eq+ R nXÀø£eqeTTqT, $HêX¯sTT‘·T+ R <Û«ä +düeTT #˚jT· T≥≈£î,
Äs¡uÒÛ R ÁbÕs¡+_Û+∫‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ Áø√<Ûëy˚X¯eTT H=+~j·TTqï Hê X¯Øs¡eTT |üs¡«‘·eTTe˝…
ô|]–b˛sTTq~. n+‘·≥ H˚qT sêø£då Tü \‘√ dü+Á>±eT yÓTTqs¡Œ >√]qyê&ÉH’Ó n#·Ã≥
>∑\ sêeDTì nXÀø£eqeTTqT <Û«ä +düeTT #˚jT· kÕ–‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘· <ä“>¤ ï∑ + eqwü+&É+ ‘·T ÁuÛ≤+‘·Á‘·deÔü Tè>∑~«»yéT ˆ
Á|ü‹ãT<ëΔ ìØø£+å ‘˚ sêø£kå ˛´ $ø£è‘êqHê' ˆˆ 108
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` uÛ>Ñ ï∑ + ` eqwü+&É+ ` ‘·T ` ÁuÛ≤+‘·Á‘·deÔü Tè>∑~«»yéT,
Á|ü‹ãT<ëΔ' ` ìØø£+å ‘˚ ` sêø£då ´ü ' ` $ø£è‘êqHê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÁuÛ≤+‘·Á‘·düÔeTè>∑~«»+ uÛÑ>∑ï+ ‘·‘Y eqwü+&É+ Á|ü‹ãT<ëΔ'
$ø£è‘êqHê' sêø£då ´ü ' ìØø£+å ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÁuÛ≤+‘·Á‘·düÔeTè>∑~«»+ R |üs¡T–&ÉT#·T uÛÑj·TeTT H=+~q
»+‘·Te⁄\TqT |ü≈îå£ \TqT >∑*–q{Ï,º uÛ>Ñ ï∑ + R <Û«ä +düeTT #˚jT· ã&çq, ‘·‘Y R Ä,
eqwü+&É+ R eqdüeT÷Vü≤eTTqT, Á|ü‹ãT<ëΔ' R y˚T\Tø=qï{Ï,º $ø£è‘êqHê' R
$ø±s¡yTÓ qÆ eTTKeTT\T ø£*qZ {Ï,º sêø£då ´ü ' R sêø£då Åü d\Ô” T, ìØø£+å ‘˚ R ‘˚]bÕ]
#·÷#·T#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêø£då Åü d\Ô” T yÓT\≈£îe e∫Ãqyê¬s’ uÛj
Ñ T· eTT‘√ u…~] |üsT¡ –&ÉT#·Tqï
»+‘·Te⁄\qT, |ü≈îå£ \qT, <Û«ä +düyTÓ j Æ T· Tqï Ä eqeTTq+<ä* eèø£då eü T÷Vü≤eTT\qT
$ø±s¡yTÓ qÆ eTTKeTT\‘√ ÄX¯Ãs¡éTT‘√ #·÷&ÉkÕ–].
XÀ¢ˆˆ e÷+ #· <äècºÕ« eH˚ ‘·dàæ q‡e÷>∑eT´ ‘·‘· dü‘Ô '· ˆ
‘ê dü‡eTuÛ≤´>∑‘ê' øÏÁå |ü+ sêeD≤ j·÷#·#ø· sπåÏ ˆˆ 109
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e÷+ ` #· ` <äècºÕ« ` eH˚ ` ‘·dàæ Hé ` düe÷>∑eT´ ` ‘·‘'· `
‘·‘'· , ‘ê' ` düeTuÛ≤´>∑‘ê' ` øÏÁå |ü+ ` sêeD≤j·T ` Ä#·#ø· sπåÏ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dàæ Hé eH˚ ‘·‘'· ‘·‘'· düe÷>∑eT´ e÷+ <äècºÕ« düeTuÛ≤´>∑‘ê'
‘ê' øÏÁå |ü+ sêeD≤j·T Ä#·#ø· sπåÏ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dàæ Hé R Ä, eH˚ R nXÀø£eqeTTq, ‘·‘'· ‘·‘'· R nø£ÿ&Éøÿ£ &É
qT+&ç, düe÷>∑eT´ R #˚], e÷+ R qqTï, <äècºÕ« R #·÷∫, düeTuÛ≤´>∑‘ê' R
ø£\dæø=qï{Ï,º ‘ê' R Ä sêø£då Åü d\Ô” T, øÏÁå |ü+ R oÁ|òTü eTT>±, sêeD≤j·T R sêeDTì
ø=s¡≈î£ , Ä#·#ø· sπåÏ R #Ó|Œæ ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä j·TXÀø£eqeTTq q\TyÓ|’ ⁄ü \qT ø±e*j·TTqï sêø£då Åü d\Ô” T n+<äsT¡ qT
ˇø£ #√{ÏøÏ #˚] qqTï ø£qT>=ì yÓ+≥H˚ sêeDTì ø£&øπÉ – »]–q eè‘êÔ+‘·eTTqT
‘Ó*j·TC…|æŒ].
XÀ¢ˆˆ sê» q«q $T<ä+ <äTs¡+Z ‘·e uÛ>Ñ ï∑ + <äTsê‘·àHê ˆ
yêqπsD Vü≤´$C≤„jT· ‘·e Ms¡´+ eTVü‰ã\ ˆˆ 110
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sê»Hé ` eqyéT ` Ç<ä+ ` <äTs¡+Z ` ‘·e ` uÛ>Ñ ï∑ + ` <äTsê‘·àHê,
yêqπsD ` Væ≤ ` n$C≤„jT· ` ‘·e ` Ms¡´+ ` eTVü‰ã\ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê»Hé! eTVü‰ã\! ‘·e Ms¡ýéT n$C≤„jT· <äTsê‘·àHê yêqπsD
<äTs¡yZ Té Ç<ä+ ‘·e eq+ uÛ>Ñ ï∑ yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê»Hé R z sêC≤! eTVü‰ã\ R z eTVü‰ã\XÊ©! ‘·e R ˙
jÓTTø£ÿ, Ms¡´+ R |üsêÁø£eTeTTqT, n$C≤„jT· R ‘Ó*j·Tø£, <äTsê‘·àHê R <äTsêàs¡T&Z q’Ó ,
yêqπsD R ˇø£ yêqs¡Tì#˚, <äTs¡+Z R <äTs¡eZ TyÓTqÆ {Ï,º Ç<ä+ R á, ‘·e eq+ R
˙jÓTTø£ÿeqeTT, uÛ>Ñ ï∑ yéT R <Û«ä +düeTT #˚jT· ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ z sêø£då sü êC≤! ˙ |üsêÁø£eTeTTqT >∑÷]Ã @$Tj·TT
ms¡T>∑q{Ïº ˇø±H=ø£ yêqs¡T&ÉT, me«s¡TqT <ä]#˚ss¡ êq{Ïº ˙ nXÀø£eqeTTqT Á|üy•˚ +∫
<Û«ä +düeTT #˚dHæ ê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ <äTs¡T“<Δ̊ düdÔ ´ü sêCÒ+Á<ä ‘·e $Á|æjT· ø±]D' ˆ
e<Ûä e÷C≤„|j ü T· øÏÁå |ü+ j·T<∏ë -kÂ $\j·T+ ÁeCÒ‘Y ˆˆ 111
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äTs¡T“<Δ̊' ` ‘·d´ü ` sêCÒ+Á<ä ` ‘·e ` $Á|æjT· ø±]D', e<Ûyä Té `
ÄC≤„|j ü T· ` øÏÁå |ü+ ` j·T<∏ë ` nkÂ ` $\j·T+ ` ÁeCÒ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêCÒ+Á<ä! j·T<∏ë nkÂ $\j·T+ ÁeCÒ‘Y (‘·<ë∏ ) øÏÁå |ü+ ‘·e
$Á|æjT· ø±]D' ‘·d´ü <äTs¡T“<Δ̊' e<Ûyä Té ÄC≤„|j ü T· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêCÒ+Á<ä R z sêCÀ‘·eÔ ÷! j·T<∏ë R @ Ø‹>±, nkÂ R Ç‘·&TÉ ,
$\j·T+ R HêX¯eTTqT, ÁeCÒ‘Y R bı+<äTH√, (‘·<ë∏ R ÄØ‹>±), øÏÁå |ü+ R oÁ|òTü eTT>±,
‘·e R ˙≈£î, $Á|æjT· ø±]D' R nìwüeº TT >±$+∫q{Ï,º ‘·d´ü R Ä, <äTs¡T“<Δ̊' R
<äTsê‘·Tàq≈£î, e<Û+ä R e<Ûqä T, ÄC≤„|j ü T· R ÄC≤„|+æ #·TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰sêC≤! ˙≈£î nìwüeº TT >±$+∫q Ä <äTsêàs¡T&Z TÉ HêeTs¡÷|üeTT\T
˝Ò≈î£ +&É b˛e⁄q≥T¢>± yÓ+≥H˚ Ä‘·ìøÏ eTè‘·T´<ä+&ÉqeTTqT $~Û+|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ ‘· Á#·TÃ¤‘ê« sêø£ùå d+Á<˚D $düècºÕ uÛèÑ X¯<Tä s¡j
® ÷· ' ˆ
sêø£kå Õ' øÏ+ø£sê HêeT sêeDdü´ eTH√qT>±' ˆˆ 112
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` ÁX¯ó‘ê« ` sêø£ùå d+Á<˚D ` $düècºÕ' ` uÛèÑ X¯<Tä s¡j
® ÷· ',
sêø£kå Õ' ` øÏ+ø£sê' ` HêeT ` sêeDdü´ ` eTH√qT>±' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y ÁX¯ó‘ê« sêø£ùå d+Á<˚D uÛèÑ X¯<Tä s¡j
® ÷· ' sêeDdü´ eTH√qT>±'
øÏ+ø£sê' HêeT sêø£kå Õ' $düècºÕ'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R Ä e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, sêø£åùd+Á<˚D R
sêø£kå Õ~Û|‹ü jÓTÆ q sêeDTì#˚, uÛèÑ X¯<Tä s¡j
® ÷· ' R $TøÏÿ* nCÒjT· T˝…q’ {Ïº yês¡TqT,
sêeDdü´ R sêeDTq≈£î, eTH√qT>±' R eTqdüT‡qqTdü]+#·Tyês¡TqT n>∑T, øÏ+ø£sê'
HêeT R øÏ+ø£sT¡ \qT ù|s¡T>∑\, sêø£kå Õ' R sêø£då Tü \T, $düècºÕ' R |ü+|üã&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä eqbÕ\≈£îsê+Á&ÉT #Ó|Œæ q e÷≥\T $ì sêø£då sü êC…q’ sêeDT&ÉT
j·TT<äeΔ TTq+<äT nCÒjT· T˝…q’ yês¡TqT ‘·q eTqdüTqqTdü]+∫ yÓT\>∑Tyês¡Tq>∑T øÏ+ø£sT¡
\HÓ&ç sêø£då Tü \qT qHÓï<äTs=ÿqT≥¬ø’ |ü+ô|qT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚cÕ eTo‹kÕVü≤Ádü+ X¯S\eTT<äsZ b¡ ÕDÏHêyéT ˆ
eTj·÷ ‘·dàæ q«H√<˚X› ‚ |ü]ù|Tò D ìwüO~‘·yTé ˆˆ 113
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚cÕyéT ` no‹kÕVü≤Ádü+ ` X¯S\eTT<äsZ b¡ ÕDÏHêyéT, eTj·÷ `
‘·dàæ Hé ` eH√<˚X› ‚ ` |ü]ù|Tò D ` ìwüO~‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯S\eTT<äsZ b¡ ÕDÏHê+ ‘˚cÕyéT no‹kÕVü≤Ádü+ eTj·÷ ‘·dàæ Hé
eH√<˚X› ‚ |ü]ù|Tò D ìwüO~‘·yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯S\eTT<äsZ b¡ ÕDÏHê+ R X¯S\eTT\T eTT<äsZ e¡ TT\T #˚‘T· \+<äT
>∑*–q{Ï,º ‘˚cÕ+ R Ä sêø£då Tü \ jÓTTø£ÿ, no‹kÕVü≤Ádü+ R mqTã~y˚\ düeT÷Vü≤eTT,
eTj·÷ R Hê#˚, ‘·dæàHé R Ä, eH√<˚›X‚ R eqÁ|ü<˚X¯eTTq+<äT, |ü]ù|òTD R
|ü]|ò÷ü j·TT<Ûeä TT#˚, ìwüO~‘·yTé R e~Û+|üã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯S\eTT\T eTT<äsZ e¡ TT\T #˚‹j·T+<äT <ë*Ã b˛sê&ÉT#·Tqï{Ïº Ä
mqTã~y˚\eT+~ sêø£ådüT\qT H˚Hê eqÁ|ü<˚X¯eTTq+<äT |ü]|òü÷j·TT<ÛäeTTqT
#˚‘ã· ÷ì dü+Vü≤]+∫yÓ∫’ ‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘˚cÕ+ ‘·T Vü≤‘·Xc‚ Õ j˚T ‘˚ >∑‘ê« \|òTü T$Áø£e÷' ˆ
ìVü≤‘·+ #· eTVü≤‘Ó‡Ì q´+ sêeD≤j·÷--#·#·øÏåπs ˆˆ 114
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚cÕ+ ` ‘·T ` Vü≤‘·Xc‚ Õ' ` j˚T ` ‘˚ ` >∑‘ê« ` \|òTü T$Áø£e÷',
ìVü≤‘·+ ` #· ` eTVü≤‘Y ` ôdq’ ´+ ` sêeD≤j·T ` Ä#·#ø· sπåÏ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘˚cÕ+ \|òTü T$Áø£e÷' j˚T Vü≤‘·Xc‚ Õ' (dü+‹) ‘˚ >∑‘ê« sêeD≤j·T
eTVü≤‘Y ôdq’ ´+ ìVü≤‘·yTé Ä#·#ø· sπåÏ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚cÕ+ R yê]˝À, \|òTü T$Áø£e÷' R ˝≤|òTü eeTT>∑\ |üsêÁø£eTeTT
>∑\yês¡T, j˚T R me«s¡T, Vü≤‘·Xc‚ Õ' R #êe>± $T–*qyês¡T, dü+‹ R ñHêïs√,
‘˚ R yês¡T, >∑‘ê« R b˛sTT, sêeD≤j·T R sêeDTìøÏ, eTVü≤‘Y R >=|üŒ<Óq’ ,
ôdq’ ´+ R ôdq’ éTT, ìVü≤‘·+ R eTs¡D+Ï ∫q~>±, Ä#·#ø· sπåÏ R #Ó|Œæ ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä øÏ+ø£sêdüTs¡T\˝À Hê #˚‹qT+&ç ‘·|Œæ +#·Tø=ì b˛sTTq Vü≤‘·Xw‚ ßü ˝…q’
sêø£då Mü s¡T\T ø=+<äsT¡ oÁ|òTü eTT>∑ sêeDTì ø£&≈É î£ b˛sTT ˙#˚ |ü+|üã&çq Ä
>=|üŒ ôdq’ éT+‘·jT· TqT eT&çdqæ <äì Ä‘·ìøÏ ‘Ó*j·TCÒd]æ .
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ y˚T ãT~Δ s¡T‘·ŒHêï #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<ä e÷Áø£eTyéT ˆ
‘·Á‘·kÕúHé sêø£kå ÕHé Vü≤‘ê« X¯‘+· dü+Ô uÛqÒ yÓ’ |ü⁄q' ˆ
\˝≤eTuÛ÷Ñ ‘√ \+ø±j·÷ dü‡ yÓ’ $<Û«ä +dæ‘√ eTj·÷ ˆˆ 115
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` y˚T ` ãT~Δ' ` ñ‘·ŒHêï ` #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äyTé ` ÄÁø£eTyéT,
‘·Á‘·kÕúHé ` sêø£kå ÕHé ` Vü≤‘ê« ` X¯‘+· ` dü+Ô uÛqÒ ` yÓ’ ` |ü⁄q', \˝≤eTuÛ÷Ñ ‘·'
` \+ø±j·÷' ` dü' ` yÓ’ ` $<Û«ä +dæ‘'· ` eTj·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· y˚T ãT~Δ' ñ‘·ŒHêï, #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äyTé ÄÁø£eTyéT, ‘·Á‘·kÕúHé
X¯‘+· sêø£kå ÕHé dü+Ô uÛqÒ Vü≤‘ê« |ü⁄q' \+ø±j·÷' \˝≤eTuÛ÷Ñ ‘·' dü' #· eTj·÷
$<Ûä«+dæ‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, y˚T R Hê≈£î, ãT~Δ' R ˇø£ ‘·\+|ü⁄, ñ‘·ŒHêï R
»ì+∫q~, #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<ä+ R #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äeTTqT, ÄÁø£eTyéT R nÁø£$T+∫‹ì.
‘·Á‘·kÕúHé R n+<äTqï, X¯‘+· R q÷s¡TsZ T¡ , sêø£kå ÕHé R sêø£då Tü \qT, dü+Ô uÛqÒ R
ÁbÕkÕ<ä dü+Ô uÛeÑ TT#˚, Vü≤‘ê« R |ü]e÷]Ã, |ü⁄q' R ‹]–, \+ø±j·÷' R \+ø£≈î£ ,
\˝≤eTuÛ÷Ñ ‘·' R ÄuÛsÑ D ¡ yÓTqÆ {Ï,º dü' #· R Ä ÁbÕkÕ<äeTT>∑÷&É, eTj·÷ R Hê#˚‘,·
$<Û«ä +dæ‘'· R uÛ>Ñ ï∑ eTT >±$+|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘·˝À Hêø=ø£ ‘·\+|ü⁄ >∑*– Ä düMT|üeTTqH˚ j·TTqï #Ó‘’ ´·
ÁbÕkÕ<äeTTqT CÒ]‹ì. n#·≥ s¡ø≈å£ î£ \T>± qTqï e+<äeT+~ sêø£då uü ≥ ÑÛ T\qT Ä
ÁbÕkÕ<äd+Ôü uÛeÑ TT‘√H˚ yÓ÷~ |ü]e÷]Ã‹ì. eT]j·TT Ä \+ø£≈î£ ÄuÛsÑ D ¡ eTT>±
qTqï Ä #Ó‘’ ´· ÁbÕkÕ<äeTTqT >∑÷&É H˚\>∑÷*Ã‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· Á|üV≤ü düdÔ ´ü düT‘·+ »+ãTe÷*q e÷~X¯‘Y ˆ
sêø£ôå d’ s¡“VüQ_Û' kÕ‡s¡+Δ |òTü Às¡s÷¡ ô|’ s¡“j ¤ ÷· q¬ø'’ ˆˆ 116
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` Á|üVü≤düÔdü´ ` düT‘·+ ` »+ãTe÷*qyéT ` Ä~X¯‘Y,
sêø£ôå d'’ ` ãVüQ_Û' ` kÕs¡+Δ ` |òTü Às¡s÷¡ ô|'’ ` uÛj Ñ ÷· q¬ø'’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· |òTü Às¡s÷¡ ô|'’ uÛj Ñ ÷· q¬ø'’ ãVüQ_Û' sêø£ôå d'’ kÕs¡+Δ Á|üV≤ü düdÔ ´ü
düT‘·+ »+ãTe÷*qyéT Ä~X¯‘.Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, |òTü Às¡s÷¡ ô|'’ R uÛj Ñ T· +ø£ss¡ ÷¡ |üeTT >∑*qZ yês¡T,
uÛÑj·÷q¬ø’' R uÛÑj·T+ø£s¡T\Tq>∑T, ãVüQ_Û' R ô|≈£îÿeT+~, sêø£åôd’' kÕs¡Δ+ R
sêø£då Tü \‘√>∑÷&É, Á|üV≤ü düdÔ ´ü R Á|üV≤ü düTìÔ jÓTTø£ÿ, düT‘·+ R |ü⁄Á‘·T&Óq’ , »+ãTe÷*q+
R »+ãTe÷*j·TqT yêìì, Ä~X¯‘Y R ÄC≤„|+æ #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ X¯Øs¡eTT‘√ uÛj Ñ T· eTT >=\TŒq{Ïº ndü+U≤´≈£î˝…q’ sêø£då Tü \qT
‘√&ç∫Ã Á|üV≤ü düT&Ô qÉ T eT+Á‹|ü⁄Á‘·T&Óq’ »+ãTe÷*ì sêeDT&ÉT qqTï #·+|æ s¡eTàì
ÄC≤„|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘· eTVü≤+ ã\dü+|üqï+ sêø£då +ü s¡Dø√$<äyTé ˆ
|ü]ù|Tò D≤‹|òTü ÀπsD dü÷<äj÷· $T düV‰ü qT>∑yTé ˆˆ 117
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·yTé ` nVü≤+ ` ã\dü+|üqï+ ` sêø£då +ü ` s¡Dø√$<äyTé ,
|ü]ù|Tò D ` n‹|òTü ÀπsD ` dü÷<äj÷· $T ` düV‰ü qT>∑yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ ã\dü+|üqï+ s¡Dø√$<ä+ ‘·+ sêø£då +ü düV‰ü qT>∑yTé
n‹|òTü ÀπsD |ü]ù|Tò D dü÷<äj÷· $T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, ã\dü+|üqï+ R ã\XÊ*j·TTqT, s¡Dø√$<ä+ R
j·TT<äeΔ TTq+ <ë]‘˚]q yê&ÉTq>∑T, ‘·+ R Ä, sêø£då +ü R »+ãTe÷*ì, düV‰ü qT>∑+
R düV≤ü #·sT¡ \‘√ >∑÷&É, n‹|òTü ÀπsD R $TøÏÿ* ;Ûøs£ y¡ TÓ qÆ , |ü]ù|Tò D R ÇqT|ü
>∑T~j·T‘√, dü÷<äj÷· $T R Vü≤‘·e÷]Ã‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ+≥H˚ H˚qT eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&ÉTqT, j·TT<äΔ$XÊs¡<äT&ÉTqT n>∑T
»+ãTe÷*ì, n‘·ì‘√ e∫Ãq ndü+U≤´≈£î˝…q’ sêø£då Mü s¡T\qT>∑÷&É Hê #˚‹˝Àì
ÇqT|ü>T∑ ~j·T‘√&ÉH˚ Vü≤‘·e÷]Ã‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘· Á#·TÃ¤‘ê« sêø£ùå d+Á<ädTü Ô eT+Á‹|ü⁄Á‘ê qàVü‰ã˝≤Hé ˆ
|ü<ë‹ã\dü+|üHêïHé Áù|wüj÷· e÷dü sêeD' ˆ
|ü]ù|Tò D…eÆ ‘ê q‡sê« qïj·÷$T j·TeTkÕ<äqyéT ˆˆ 118
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` ÁX¯ó‘ê« ` sêø£ùå d+Á<ä' ` ‘·T ` eT+Á‹|ü⁄Á‘êHé ` eTVü‰ã˝≤Hé
` |ü<ë‹ã\dü+|üHêïHé ` Áù|wüj÷· e÷dü ` sêeD', |ü]ù|Tò D ` @e ` ‘êHé `
düsê«Hé ` qj·÷$T ` j·TeTkÕ<äqyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åùd+Á<ä' sêeD' ‘·‘Y ÁX¯ó‘ê« |ü<ë‹ã\dü+|üHêïHé
eTVü‰ã˝≤Hé eT+Á‹|ü⁄Á‘êHé Áù|wüj÷· e÷dü, ‘êHé düsê«Hé nVü≤+ |ü]ù|Tò D @e
j·TeTkÕ<äq+ qj·÷$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£ùå d+Á<ä' R sêø£då sü êC…q’ , sêeD' R sêeDT&ÉT, ‘·‘Y R Ä
$wüjT· eTTqT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, eTVü‰ã˝≤Hé R n$T‘·ã\dü+|üqTï\TqT, |ü<ë‹ã˝
dü+|üHêïHé R ô|<ä›ø±\“\eTT‘√ >∑÷&çqyês¡Tq>∑T, eT+Á‹|ü⁄Á‘êHé R
eT+Á‹≈£îe÷s¡T\qT, Áù|wüj÷· e÷dü R |ü+ô|qT, ‘êHé R yê]ì, düsê«Hé R n+<ä]ì,
|ü]ù|Tò D @e R ÇqT|ü>T∑ ~j·T ‘√&ÉH,˚ j·TeTkÕ<äq+ R j·TeTTì uÛeÑ qeTTq≈£î,
qj·÷$T R #˚]Ã‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då sü êC…q’ sêeDT&ÉT »+ãTe÷* j·TT<äeΔ TTq >∑÷˝…qì $ì
yÓ+≥H˚ >=|üŒ<Óq’ ø±\“\eTTqT ‘√&ÉT>∑ ì∫Ã eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´˝…q’ eT+Á‹|ü⁄Á‘·T \qT
Hê MT~øÏ |ü+ô|qT. yê]q+<ä]ì Hê#˚‹˝Àì Ä ÇqT|ü >∑T~j·T‘√&ÉH˚ j·TeTTì
dü<qä eTTq≈£î |ü+|æ‹ì.
XÀ¢ˆˆ eT+Á‹ |ü⁄Á‘êHé Vü≤‘êHé ÁX¯ó‘ê« düeTπs \|òTü T$Áø£e÷Hé ˆ
|ü+#· ùdHêÁ>∑>±Hé X¯SsêHé Áù|wüj÷· e÷dü sêeD' ˆ
‘ê qVü≤+ düV≤ü ôdH’ ê´HÓ’ « düsê«H˚ yêuÛ´Ñ dü÷<äjT· yéT ˆˆ 119
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT+Á‹|ü⁄Á‘êHé ` Vü≤‘êHé ` ÁX¯ó‘ê« ` düeTπs ` \|òTü T$Áø£e÷Hé,
|ü+#·ùdHêÁ>∑>±Hé ` X¯SsêHé ` Áù|wüj÷· e÷dü ` sêeD', ‘êHé ` nVü≤+ `
düV≤ü ôdH’ ê´Hé ` yÓ’ ` düsê«Hé ` @e ` nuÛ´Ñ dü÷<äjT· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` \|òTü T$Áø£e÷Hé eT+Á‹|ü⁄Á‘êHé düeTπs Vü≤‘êHé ÁX¯ó‘ê« sêeD'
X¯SsêHé |ü+#·ùdHêÁ>∑>±Hé Áù|wüj÷· e÷dü, nVü≤+ ‘êHé düV≤ü ôdH’ ê´Hé düsê«Hé @e
nuÛÑ´dü÷<äj·TyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \|òTü T$Áø£e÷Hé R ˝≤|òTü ej·TTø£yÔ TÓ qÆ XÖs¡éTT >∑*qZ {Ï,º eT+Á‹
|ü⁄Á‘êHé R eT+Á‹|ü⁄Á‘·T\qT, düeTπs R j·TT<äΔeTTq, Vü≤‘êHé R e~Û+|üã&çq
yê]ì>±, ÁX¯ó‘ê« R $ì, sêeD' R sêeDT&ÉT, X¯SsêHé R Ms¡T˝…q’ , |ü+#·ùdHê
Á>∑>±Hé R nsTT<äT>∑Ts¡T ùdHêHêj·T≈£î\qT, Áù|wüj÷· e÷dü R |ü+|æ+#ÓqT, nVü≤+
R H˚qT, ‘êHé R Ä, düVü≤ôd’Hê´Hé R ôd’qéTT‘√ >∑÷&çq{Ïº, düsê«Hé @e R
n+<ä]ì >∑÷&É, nuÛ´Ñ dü÷<äjT· yéT R Vü≤‘·e÷]Ã‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·TT<äeΔ TTq+<äT >=|üŒ˝≤|òTü eeTTqT, |üsêÁø£eTeTTqT >∑*qZ {Ïº Ä
eT+Á‹|ü⁄Á‘·T\+<äsT¡ ≈£L&É ø£&‘É ]˚ s¡ì $ì sêeDT&ÉT eTVü‰Ms¡T˝…q’ ùdHê~Û|‘ü T· \
HÓ<’ Tä >∑T]ì yÓ+≥H˚ Hê MT~øÏ |ü+ô|qT. H˚Hê ùdHê~Û|‘ü T· \H˚e⁄]ì yê]‘√ e∫Ãq
ôdq’ éTTqT>∑÷&É j·TT<äeΔ TTq Vü≤‘·e÷]Ã‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· |ü⁄q s¡X› Á¯ ê' |ü⁄Á‘· eTø£+å eTVü‰ã\yéT ˆ
ãVüQ;Û sêø£ôå d’ kÕ‡s¡+Δ Áù|wüj÷· e÷dü sêeD' ˆˆ 120
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` |ü⁄q' ` <äXÁ¯ ê' ` |ü⁄Á‘·yTé ` nø£+å ` eTVü‰ã\yéT,
ãVüQ_Û' ` sêø£ôå d'’ ` kÕs¡+Δ ` Áù|wüj÷· e÷dü ` sêeD' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· <äXÁ¯ ê' sêeD' |ü⁄q' ãVüQ_Û' sêø£ôå d'’ kÕs¡+Δ eTVü‰ã\+
|ü⁄Á‘·yTé nø£+å Áù|wüj÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, <äXÁ¯ ê' R <äXø¯ +£ sƒT¡ &Óq’ , sêeD' R
sêeDT&ÉT, |ü⁄q' R ‹]–, ãVüQ_Û' R ô|≈£îÿeT+~, sêø£ôå d'’ R sêø£då Tü \‘√, kÕs¡+Δ
R ≈£L&É, eTVü‰ã\+ R eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&Ó’q, |ü⁄Á‘·yéT R ≈£îe÷s¡T&Ó’q, nø£å+ R
n≈£îå ì, Áù|wüj÷· e÷dü R |ü+ô|qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT <äXÁ¯ ê⁄&ÉT ‘·q |ü⁄Á‘·T&Óq’ n≈£îå ì ô|<äs› êø£då ôü dq’ éTTqT
‘√&ç∫Ã qqTï #·+|ü⁄≥ø=s¡ø¬ ’ |ü+|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·+ ‘·T eT+&√<äØ |ü⁄Á‘·+ ≈£îe÷s¡+ s¡D|ü+&ç‘y· Té ˆ
düV≤ü kÕ K+ düeTTÁ‘êÿ+‘·+ bÕ<äj÷Ó X¯Ã >∑èV”≤‘·yêHé ˆ
#·sêàdæq+ X¯‘>· T∑ D+ ÁuÛ≤eTsTT‘ê« e´ù|wüjT· yéT ˆˆ 121
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` ‘·T ` eT+&√<äØ|ü⁄Á‘·+ ` ≈£îe÷s¡+ ` s¡D|ü+&ç‘y· Té `
düV≤ü kÕ ` K+ ` düeTTÁ‘êÿ+‘·+ ` bÕ<äj÷Ó ' ` #· ` >∑èV”≤‘·yêHé, #·sêàdæq+ `
X¯‘>· T∑ D+ ` ÁuÛ≤eTsTT‘ê« ` e´ù|wüjT· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·+ s¡D|ü+&ç‘·+, düVü≤kÕ K+ düeTTÁ‘êÿ+‘·+, ≈£îe÷s¡+
eT+&√<äØ|ü⁄Á‘·+ bÕ<äj÷Ó ', >∑èV”≤‘·yêHé, #·sêàdæq+ (‘·+) X¯‘>· T∑ D+ ÁuÛ≤eTsTT‘ê«
e´ù|wüj·TyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·+ R Ä, s¡D|ü+&ç‘+· R j·TT<ä$Δ XÊs¡<Tä &ÉTqT, düV≤ü kÕ R
yÓ+≥H˚, K+ R Äø±X¯eTTq≈£î, düeTTÁ‘êÿ+‘·+ R m–]b˛e⁄#·Tqï yê&ÉTqT, ≈£îe÷s¡+
R ∫qïyê&ÉTq>∑T, eT+&√<äØ|ü⁄Á‘·+ R eT+&√<ä] |ü⁄Á‘·T&Óq’ n≈£îå ì, bÕ<äj÷Ó '
>∑èV”≤‘·yêHé R s¬ +&ÉT ø±fi¯flqT |ü≥Tºø=+{Ïì, #·sêàdæq+ R &Ü\TqT ø£‹ìÔ >∑*–j·TTqï,
‘·+ R Ä nø£≈å î£ e÷s¡Tì, X¯‘>· T∑ D+ R q÷s¡Te÷s¡T\T, ÁuÛ≤eTsTT‘ê« R Á‹|æŒ,
e´ù|wüjT· yéT R eTT<ä>› ± CÒd‹æ ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·TT<ä$Δ <ä´˝À Ä]‘˚]qyê&Óq’ Ä eT+&√<äØ|ü⁄Á‘·T&ÉT Hê MT~øÏ
e∫Ã Äø±X¯eTT MT~øÏ m–]b˛e⁄#·T+&É>± H˚Hê‘·ì bÕ<äeTT\qT |ü≥Tºø=ì ÁøÏ+~øÏ
˝≤– q÷s¡T e÷s¡T\T –s¡–s¡Á‹|æŒ H˚\ô|’ |ü&>É ={Ïº qT>∑TZ qT>∑TZ #˚d‹æ ì.
XÀ¢ˆˆ ‘· eTø£å e÷>∑‘+· uÛ>Ñ ï∑ + ìX¯eT´ dü <äXÊqq' ˆ
‘·‘· Ç+Á<äõ‘·+ HêeT ~«rj·T+ sêeDdüT‡‘·yTé ˆ
yê´~<˚X¯ düTdü+Á≈£î<√Δ ã*q+ j·TT<ä<Δ Tä s¡à<äyTé ˆˆ 122
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·yTé ` nø£yå Té ` Ä>∑‘+· ` uÛ>Ñ ï∑ + ` ìX¯eT´ ` dü' ` <äXÊqq'
` ‘·‘'· ` Ç+Á<äõ‘·+ ` HêeT ` ~«rj·T+ ` sêeD' ` düT‘·yTé , yê´~<˚X¯ `
düTdü+Á≈£î<ä'Δ ` ã*q+ ` j·TT<ä<Δ Tä s¡à<äyTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ä>∑‘+· ‘·yTé nø£+å uÛ>Ñ ï∑ + ìX¯eT´ ‘·‘'· <äXÊqq' dü' sêeD'
düTdü+Á≈£î<ä'Δ (düH)é j·TT<ä<Δ Tä s¡à<ä+ ã*qyéT Ç+Á<äõ‘·+ HêeT düT‘·+ yê´~<˚X.¯
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ä>∑‘+· R e∫Ãq{Ï,º ‘·yTé nø£+å R Ä nø£≈å î£ e÷s¡Tì, uÛ>Ñ ï∑ + R
eT&çdqæ yêìì>±, ìX¯eT´ R $ì, ‘·‘'· R |æeTà≥, <äXÊqq' R <äXÁ¯ ê⁄&Óq’ , dü'
R Ä, sêeD' R sêeDT&ÉT, düTdü+Á≈£î<ä'Δ (düH)é R $TøÏÿ* Áø√<Ûeä TT H=+~qyê&Ó,’
ã*q+ R eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&ÉTqT, j·TT<äΔ<äTs¡à<ä+ R j·TT<äΔeTTø=s¡¬ø’ eT<äeTT
H=+~j·TTqïyê&ÉTq>∑T, Ç+Á<äõ‘·+ HêeT R Ç+Á<äõ‘·qÔ T ù|s¡T>∑\, düT‘·+ R
≈£îe÷s¡Tì, yê´~<˚X¯ R ÄC≤„|+æ #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` j·TT<äΔeTTq≈£î e∫Ãq{Ïº nø£å≈£îe÷s¡T&ÉT e~Û+|üã&Óqì $ì
sêø£ådüsêE rÁeyÓTÆq Áø√<ÛäeTTH=+~, j·TT<äΔeTTqT >∑÷]Ã eT<äeTT‘√ m<äTs¡T
#·÷#·T#·T+&ÉTq{Ïº ‘·q |ü⁄Á‘·T&Óq’ Ç+Á<äõ‘·TqÔ T HêMT~øÏ |ü+ô|qT.
XÀ¢ˆˆ ‘· #êÃ |ü´Vü≤+ ã\+ düs«¡ + ‘·+ #· sêø£då |ü ⁄ü +>∑eyéT ˆ
qcÂº»dü+ s¡DÒ ø£è‘ê« |üs+¡ Vü≤s¡¸ eTTbÕ>∑eTyéT ˆˆ 123
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` #· ` n|æ ` nVü≤+ ` ã\+ ` düs«¡ + ` ‘·+ ` #· `
sêø£då |ü ⁄ü +>∑eyéT, qcÂº»dü+ ` s¡DÒ ` ø£è‘ê« ` |üs+¡ ` Vü≤s¡¸yTé ` ñbÕ>∑eTyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ ‘·‘Y ã\+ düs«¡ yéT n|æ #·, ‘·+ sêø£då |ü ⁄ü +>∑e+ #·,
s¡DÒ qcÂº»dü+ ø£è‘ê« |üs+¡ Vü≤s¡¸yTé ñbÕ>∑eTyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, ‘·‘Y R Ä, ã\+ R ôdq’ éTTqT, düs«¡ yéT n|æ #·
R n+‘·qT>∑÷&É, ‘·+ R Ä, sêø£då |ü ⁄ü +>∑e+ #· R sêø£då Áü X‚wßü ì˜ >∑÷&É, s¡DÒ R
j·TT<äeΔ TTq+<äT, qcÂº»dü+ R q•+∫q X¯ø>ÔÏ \∑ yêìì>±, ø£è‘ê« R #˚d,æ |üs+¡ R
>=|üŒ<Óq’ , Vü≤s¡¸yTé R dü+‘√wüeTTqT, ñbÕ>∑eTyéT R bı+~‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT eTVü‰Ms¡T&Óq’ Ä Ç+Á<äõ‘·TqÔ T, Ä‘·ì‘√ e∫Ãq nbÕs¡yTÓ qÆ
ôdq’ éTTqT >∑÷&É j·TT<äeΔ TTq+<äT ø°D å X¯≈î£ \Ô qT >±$+∫ H˚qT >=|üŒ Äq+<äeTT
H=+~‹ì.
XÀ¢ˆˆ eTVü≤‘ê Væ≤ eTVü‰u≤VüQ' Á|ü‘´· j˚Tq eTVü‰ã\' ˆ
Áù|wæ‘√ sêeDÒHe’Ó düV≤ü M¬s’ s¡à<√‘·ÿ f…'Æ ˆˆ 124
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTVü≤‘ê ` Væ≤ ` eTVü‰u≤VüQ' ` Á|ü‘´· j˚Tq ` eTVü‰ã\',
Áù|wæ‘'· ` sêeDÒq ` @e ` düV≤ü ` M¬s'’ ` eT<√‘·ÿ f…'Æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeDÒq eTVü≤‘ê Á|ü‘´· j˚Tq eTVü‰u≤VüQ' eTVü‰ã\' (dü')
eT<√‘·ÿ f…'Æ M¬s'’ (düV≤ü ) Áù|wæ‘'· Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeDÒq R sêeD≤düTs¡Tì#˚, eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Óq’ , Á|ü‘´· j˚Tq
R qeTàø£eTT‘√, eTVü‰u≤VüQ' R >=|üŒ<Óq’ ã\eTT>∑\yê&É>T∑ , (dü' R Ä Ç+Á<äõ‘·T)Ô
eT<√‘·ÿ f…'Æ R eT<äeTT#˚ >∑]«+∫qyês¡>T∑ , M¬s'’ (düV≤ü ) R Ms¡T\‘√ >∑÷&É, Áù|wæ‘'·
Væ≤ R |ü+|üã&ÓqT E&û!
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeD≤düTs¡T&Ó+‘√ qeTàø£eTT‘√ eTVü‰ |üsêÁø£eT dü+|üqTï&Ó’q
Ç+Á<äõ‘·TqÔ T eTVü‰ã\>∑]«‘·T˝…q’ ô|≈£îÿeT+~ Ms¡T\qT ‘√&ç∫Ã j·TT<äeΔ TTq≈£î
|ü+ô|qT.
XÀ¢ˆˆ k˛-$wüV≤ü ´+ #· e÷+ ãT<Δë« dü«ôdq’ ´+ #êeeT]›‘y· Té ˆ
Áu≤ùV≤à D≤ÅùdDÔ dü ‘·T e÷+ ÁbÕã<Ûëï #êÃ‹y˚–‘·' ˆˆ 125
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` n$wüV≤ü ´+ ` #· ` e÷+ ` ãT<Δë« ` dü«ôdq’ ´+ ` #· `
neeT]›‘y· Té , Áu≤ùV≤àD ` nÅùdDÔ ` dü' ` ‘·T ` e÷+ ` ÁbÕã<Ûëï‘Y ` #· ` n‹
` y˚–‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' dü«ôdq’ ýéT neeT]›‘+· #·, e÷yéT n$wüV≤ü ´+ #· ãT<Δë«
n‹y˚–‘·' dü' e÷+ Áu≤ùV≤àD nÅùdD Ô ÁbÕã<Ûëï‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Ç+Á<äõ‘·T,Ô dü«ôdq’ ´+ R ‘·q ôdq’ éTTqT, neeT]›‘+·
R q•+|ü#j ˚ T· ã&çq <ëìì>∑qT, e÷+ R qqTï, n$wüV≤ü ´+ R düV≤æ +|üsêì
yêìì>∑qT, ãT<Δë« R ‘Ó*dæø=ì, n‹y˚–‘·' R $TøÏÿ* y˚–s¡bÕ≥T H=+~qyê&Ó,’
dü' R Ä‘·&TÉ , e÷+ R qqTï, Áu≤ùV≤àD nÅùdD Ô R ÁãVü‰àÅdeÔü TT#˚‘,· ÁbÕã<Ûëï‘Y R
ã+~Û+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü Ç+Á<äõ‘·TÔ ‘·q ôdq’ éTT q•+∫b˛e⁄#·T+&ÉT≥qT, H˚qT
‘·q≈£î m<äTs=ÿqT≥≈£î X¯ø´£ eTT>±ì yê&ÉT>± qT+&ÉT≥qT ‘Ó*dæø=ì yÓ+≥H˚ qqTï
ÁãVü‰àÅdeÔü TTqT Á|üj÷Ó –+∫ ã+~Û+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ s¡E_® Û XÊÃ_Ûã<Ûïä +‹ ‘·‘√ e÷+ ‘·Á‘· sêø£kå Õ' ˆ
sêeDdü´ düMT|ü+ #· >∑èV”≤‘ê« e÷ eTTbÕqj·THé ˆˆ 126
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` s¡E_® 'Û ` #· ` n_Ûã<Ûïä +‹ ` ‘·‘'· ` e÷+ ` ‘·Á‘· ` sêø£kå Õ',
sêeDdü´ ` düMT|ü+ ` #· ` >∑èV”≤‘ê« ` e÷yéT ` ñbÕqj·THé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' ‘·Á‘· sêø£åkÕ' e÷+ s¡E®_Û' #· n_Ûã<Ûäï+‹, e÷+
>∑èV”≤‘ê« sêeDdü´ düMT|üyTé ñbÕqj·THé #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘·Á‘· R Ä j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $T˝À, sêø£kå Õ' R sêø£då Tü \T,
e÷+ R qqTï, >∑èV”≤‘ê« R |ü≥Tºø=ì, sêeDdü´ R sêeDTìjÓTTø£ÿ, düMT|ü+ R
düMT|üeTTqT>∑÷]Ã, ñbÕqj·THé #· R rdæø=ì b˛sTT] ≈£L&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ n#·Ã{Ï sêø£då Tü \T qqTï Á‘êfi¯fl‘√>∑÷&É ã+~Û+∫ rdæø=ìb˛sTT
sêeDTì düMT|üeTTq ì*|æ].
XÀ¢ˆˆ <äècºÕ« dü+uÛ≤wæ‘· XÊÃVü≤+ sêeDÒq <äTsê‘·àHê ˆ
|üèwüXº Ã¯ \+ø±>∑eTq+ sêø£kå ÕHê+ #· ‘·+ e<Ûyä Té ˆ
‘·‘‡· s¡«+ #· eTj·÷ ‘·Á‘· d”‘ês¡$ú T‹ »*Œ‘·yTé ˆˆ 127
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äècºÕ« ` dü+uÛ≤wæ‘'· ` #· ` nVü≤+ ` sêeDÒq ` <äTsê‘·àHê,
|üèwü'º ` #· ` \+ø±>∑eTq+ ` sêø£kå ÕHê+ ` #· ` ‘·+ ` e<Ûyä Té , ‘·‘Y ` düs«¡ +
` #· ` eTj·÷ ` ‘·Á‘· ` d”‘ês¡yú Té ` Ç‹ ` »*Œ‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` nVü≤+ <äTsê‘·àHê sêeDÒq <äècºÕ« dü+uÛ≤wæ‘'· #·, \+ø±>∑eTq+
sêø£åkÕHê+ ‘·+ e<Ûä+ #· |üèwüº' #·, ‘·Á‘· eTj·÷ ‘·‘Y düs¡«+ d”‘ês¡úyéT Ç‹
»*Œ‘·yéT.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` nVü≤+ R H˚qT, <äTsê‘·àHê R <äTsêàs¡T&Z q’Ó , sêeDÒq R sêeDTì#˚,
<äècºÕ« R #·÷∫, dü+uÛ≤wæ‘'· #· R e÷{≤&Éã&ç‹ì ≈£L&ÉqT, \+ø±>∑eTq+ R
\+ø£˝ÀìøÏ sêø£qT >∑÷]Ãj·TT, sêø£kå ÕHê+ R sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ, ‘·+ R Ä, e<Û+ä #·
R e÷s¡DeTTqT >∑÷]Ãj·TT, |üèwü'º #· R n&ÉT>∑ã&ç‹ì>∑÷&ÉqT, ‘·Á‘· R Ä‘·ìjÓT<äT≥,
eTj·÷ R Hê#˚‘,· ‘·‘Y R n~, düs«¡ + R n+‘·jT· TqT, d”‘ês¡+ú R d”‘ê<˚$
ø=s¡≈î£ , Ç‹ R nì, »*Œ‘·yTé R |ü\Tø£ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeDTì ø=\Te⁄q+<äT Ä <äTsêàs¡T&Z TÉ qqTï p∫ Hê‘√
e÷{≤&ÉT#·T \+ø£˝ÀìøÏ H˚qT e#·TÃ≥≈£î ø±s¡DeTTqT. ‘·q sêø£då Tü \qT e~Û+#·T≥≈£î
ùV≤‘·Te⁄qT ‘Ó\T|ü⁄eTì qqï&ÉT>∑>± H˚qT CÒdqæ Ä |üì n+‘·jT· TqT e÷ d”‘e· Tà
ø=s¡øπ nì ã<äT\T #Ó|Œæ ‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕ´düTÔ <äsÙ¡ Hêø±+ø°å ÁbÕ|üÔ düÔ «<ä“e¤ q+ $uÛÀ ˆ
e÷s¡T‘· kÂ´s¡d'ü |ü⁄Á‘√ yêqs√ Vü≤qTe÷ qVü≤yéT ˆˆ 128
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·kÕ´' ` ‘·T ` <äsÙ¡ Hêø±+ø°å ` ÁbÕ|ü'Ô ` ‘·«<ä“e¤ q+ ` $uÛÀ,
e÷s¡T‘·d´ü ` Ws¡d'ü ` |ü⁄Á‘·' ` yêqs¡' ` Vü≤qTe÷Hé ` nVü≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ e÷s¡T‘·d´ü Ws¡d'ü yêqs¡' |ü⁄Á‘·' Vü≤qTe÷Hé— $uÛÀ!
nVü≤+ ‘·kÕ´' ‘·T <äsÙ¡ Hêø±+ø°å (düH)é ‘·«<ä“e¤ q+ ÁbÕ|ü'Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, e÷s¡T‘·d´ü R yêj·TT<˚e⁄ìjÓTTø£ÿ, Ws¡d'ü |ü⁄Á‘·'
R Ws¡d|ü ⁄ü Á‘·T&Éq>∑T, yêqs¡' R yêqs¡T&ÉqT, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉqTyê&ÉqT,
$uÛÀ! R z sêC≤! ‘·kÕ´' ‘·T R Ä d”‘e· Tà jÓTTø£ÿj˚T, <äsÙ¡ Hêø±+ø°å (düH)é R
<äsÙ¡ qeTT >√]qyê&ÉH,’Ó ‘·«<ä“e¤ q+ R ˙ uÛeÑ qeTTqT, ÁbÕ|ü'Ô R #˚]Hê&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêC≤! H˚qT yêj·TT<˚e⁄ì Ws¡d|ü ⁄ü Á‘·T&ÉqT, Vü≤qTeT+‘·T&ÉqT ù|s¡T>∑\
yêqs¡T&ÉqT. ˙ \+ø£˝À qTqï Ä d”‘ê<˚$ì <ä]Ù+#·T ø√]ø£‘√&ÉH˚ ˙ uÛeÑ qeTTq≈£î
e∫Ã‹ì.
XÀ¢ˆˆ sêeT<ä÷‘·+ #· e÷+ $~Δ düTÁêdü∫e+ ø£|yæ Té ˆ
k˛-Vü≤+ <ä÷‘˚´q sêeTdü´ ‘·«‘·‡ø±X¯ $TVü‰>∑‘'· ˆˆ 129
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeT<ä÷‘·+ ` #· ` e÷+ ` $~Δ ` düTÁêdü∫e+ ` ø£|yæ Té , dü'
` nVü≤+ ` <ä÷‘˚´q ` sêeTdü´ ` ‘·«‘·‡ø±X¯yTé ` ÇVü≤ ` Ä>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|+æ e÷+ düTÁêdü∫e+ sêeT<ä÷‘·+ #· $~Δ, dü' nVü≤+
sêeTdü´ <ä÷‘˚´q ÇVü≤ ‘·«‘·‡ø±X¯yTé Ä>∑‘'· .
dü÷#·q :` Ç+<äT >√s¡UŸ|Pü sY Á|ü‹˝À ª<ä÷‘˚´qμ nqT<ëìøÏ ã<äT\T>± ª<Í‘˚´qμ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|æ+ R yêqs¡T&ÉHÓ’q, e÷+ R qqTï, düTÁêdü∫e+ R
düTÁê⁄ìjÓTTø£ÿ eT+Á‹ì>∑qT, sêeT<ä÷‘·+ #· R sêeTTìjÓTTø£ÿ <ä÷‘·>q∑ T >∑÷&É,
$~Δ R ‘Ó*dæø=qTeTT. dü' R Ä, nVü≤+ R H˚qT, sêeTdü´ R sêeTTìjÓTTø£ÿ,
<ä÷‘˚´q R <ä÷‘·ø£è‘·éTT#˚, ÇVü≤ R á \+ø£j·T+<äT, ‘·«‘·‡ø±X¯+ R ˙
düMT|üeTTq≈£î, Ä>∑‘'· R e∫ÃHê&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düTÁê⁄ì eT+Á‹q>∑T yêqs¡T&ÉHq’Ó H˚qT lsêeTTì <ä÷‘·qì >∑÷&É
‘Ó*dæø=qTeTT. n{Ïº H˚qT lsêeTTì <ä÷‘·øè£ ‘·éTTqT HÓsy¡ s˚ T¡ Ã≥ø=s¡øπ á \+ø£˝À
˙ø£&≈É î£ e∫Ãj·TTHêïqT.
XÀ¢ˆˆ düTÁêX¯Ã eTVü‰‘˚C≤ dü‡ ‘ê«+ ≈£îX¯\ eTÁãM‘Y ˆ
<Ûsä êàs¡øú ±eTdüV≤æ ‘·+ Væ≤‘·+ |ü<´ä∏ eTTyê#· #· ˆˆ 130
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düTÁê' ` #· ` eTVü‰‘˚C≤' ` dü' ` ‘ê«+ ` ≈£îX¯\yéT `
nÁãM‘Y, <Ûsä êàs¡øú ±eTdüV≤æ ‘·+ ` Væ≤‘·+ ` |ü<´ä∏ yéT ` ñyê#· ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘˚C≤' dü' düTÁê' ‘ê«+ ≈£îX¯\yéT nÁãM‘Y, <Ûsä êàs¡øú ±eT
düV≤æ ‘·+ Væ≤‘·+ |ü<´ä∏ yéT ñyê#· #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘˚C≤' R eTVü‰Á|ü‘ê|ü dü+|üqTï&Óq’ , dü' düTÁê' R Ä
düTÁê⁄&ÉT, ‘ê«+ R ìqTï, ≈£îX¯\yéT nÁãM‘Y R øπ eå TeTT q&ç>¬ qT, <Ûsä êàs¡øú ±eT
düV≤æ ‘·+ R <Ûsä à¡ eTT ‘√&ÉqT ns¡eú TT ‘√&ÉqT, ø±eTeTT ‘√&ÉqT >∑÷&çq{Ï,º Væ≤‘·+
R y˚T˝…q’ ~j·TTqT, |ü<´ä∏ + R øπ eå Tø£sy¡ TÓ qÆ ~j·TTqT n>∑T e÷≥qT, ñyê#· #· R
|ü*ø¬ qT ≈£L&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Á|ü‘ê|üd+ü |üqTï&Óq’ e÷ düTÁê⁄&ÉT ìqTï øπ eå Tyês¡Ô q&ç–
<Ûäsêàs¡úø±eTdüeTà‘·yÓTÆq{Ïº Væ≤‘·eTTqT |ü<∏äéTTq>∑T dü+<˚X¯eTTqT Ç≥T¢ ˙≈£î
‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ edü‘√ ãTTX¯éT÷πø y˚T |üs«¡ ‘˚ $|ü⁄\Á<äTy˚T ˆ
sê|òTü y√ s¡D$Áø±+‘√ $TÁ‘·‘«· + düeTTbÕ>∑‘'· ˆˆ 131
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` edü‘'· ` ãTTX¯éT÷πø ` y˚T ` |üs«¡ ‘˚ ` $|ü⁄\Á<äTy˚T ` sê|òTü e'
` s¡D$Áø±+‘·' ` $TÁ‘·‘«· + ` düeTTbÕ>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $|ü⁄\Á<äTy˚T ãTTX¯éT÷πø |üs«¡ ‘˚ edü‘'· y˚T s¡D$Áø±+‘·'
sê|òTü e' $TÁ‘·‘«· + düeTTbÕ>∑‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $|ü⁄\Á<äTy˚T R $kÕÔsy¡ TÓ qÆ eèø£eå TT\T >∑*qZ {Ï,º ãTTX¯éT÷πø
|üs«¡ ‘˚ R ãTTwüéT÷ø£ |üs«¡ ‘·eTTq+<äT, edü‘'· R edæ+#·T#·Tqï{Ï,º y˚T R Hê≈£î,
s¡D$Áø±+‘·' R j·TT<äΔeTTq+<äT >=|üŒ|üsêÁø£eTeTT >∑\yê&ÉsTTq, sê|òüTe' R
lsêeTT&ÉT, $TÁ‘·‘«· + R yÓTÁÆ ‹ì, düeTTbÕ>∑‘'· R bı+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <ä≥ºyÓTÆq eèø£åeTT\T >∑*Zj·TTqï ãTTX¯éT÷ø£|üs¡«‘·eTTô|’ H˚qT
edæ+#·T#·T+&É>± eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ* j·T>∑T lsêeTT&ÉT Hê≈£î $TÁ‘·T&ÉT>∑
\_Û+∫Hê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚q y˚T ø£~‘∏ +· sêC≤„ uÛ≤sê´ y˚T s¡økå£ Õ Vü≤è‘ê ˆ
‘·Á‘· kÕVü‰j·T´ eTkÕàø£+ ø±s¡´+ düsê«‘·àHê ‘·«j·÷ ˆˆ 132
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚q ` y˚T ` ø£~‘∏ +· ` sêC≤„ ` uÛ≤sê´ ` y˚T ` s¡økå£ Õ ` Vü≤è‘ê,
‘·Á‘· ` kÕVü‰j·TýéT ` nkÕàø£+ ` ø±s¡´+ ` düsê«‘·àHê ` ‘·«j·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚q sêC≤„ y˚T ø£~‘∏ +· y˚T uÛ≤sê´ s¡økå£ Õ Vü≤è‘ê, ‘·Á‘· nkÕàø£+
‘·«j·÷ düsê«‘·àHê kÕVü‰j·T´+ ø±s¡ýéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚q R Ä, sêC≤„ R sêE#˚, y˚T R Hê≈£î, ø£~‘∏ +· R #Ó|Œü ã&çq~,
y˚T R Hê jÓTTø£ÿ, uÛ≤sê´ R uÛ≤s¡´, s¡økå£ Õ R sêø£då Tü ì#˚, Vü≤è‘ê R n|üV≤ü ]+|üã&çq~,
‘·Á‘· R Ä $wüjT· eTTq, nkÕàø£+ R e÷≈£î, ‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· düsê«‘·àHê R
düs«¡ $<Ûeä TT\, kÕVü‰j·T´+ R kÕVü‰j·TéTT, ø±s¡´+ R #˚jT· e\dæq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeTqπs+Á<äT&ÉT ` ªªá j·Ts¡DéTTq+ <äT+&É>± Hê uÛ≤s¡´ H=ø£
sêø£ådüT &É|üVü≤]+#ÓqT. Hê uÛ≤s¡´qT ø£qT>=qT Á|üj·T‘·ïeTTq+<äT ˙e⁄ Hê≈£î
düs«¡ $<Ûeä TT\ ‘√&ÉŒ&Ée\j·TTqT.μμ nì qqTï ø√]Hê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ eTj·÷ #· ø£~‘∏ +· ‘·ôd’ à yê*qX¯Ã e<Û+ä Á|ü‹ ˆ
‘·Á‘· kÕVü‰j·T´ùV≤‘√ sπ à düeTj·T+ ø£sT¡ Ô eTs¡Ωdæ ˆˆ 133
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTj·÷ ` #· ` ø£~‘∏ +· ` ‘·ôd’ à ` yê*q' ` #· ` e<Û+ä ` Á|ü‹,
‘·Á‘· kÕVü‰j·T´ùV≤‘√' ` y˚T ` düeTj·T+ ` ø£sT¡ yÔ Té ` ns¡Ωdæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTj·÷ #· ‘·ôd’ à yê*q' e<Û+ä Á|ü‹ #· ‘·Á‘· kÕVü‰j·T´ùV≤‘√'
y˚T düeTj·T+ ø£sT¡ yÔ Té ns¡Ωdæ (Ç‹) ø£~‘∏ y· Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTj·÷ #· R Hê#˚‘>· ÷∑ &É, ‘·ôd’ à R Ä lsêeTTìø=s¡≈î£ , yê*q'
R yê*jÓTTø£ÿ, e<Û+ä Á|ü‹ #· R e<Ûqä T >∑÷]Ãj·TTqT, ‘·Á‘· R Ä $wüjT· eTT
q+<äT, kÕVü‰j·T´ùV≤‘√' R düV‰ü j·TeTT ì$T‘·yÔ TÓ ,Æ düeTj·T+ R yê>±›qeTTqT,
ø£sT¡ +Ô R #˚jT· T≥≈£î, ns¡Ωdæ R ‘·>T∑ <äTe⁄, (Ç‹ #· R nìj·TTqT), ø£~‘∏ y· Té R
#Ó|üŒã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT H˚qT yê*ì e~Û+|üe\dæq $wüjT· eTTqT >∑÷]Ã Ä‘·ìøÏ
‘Ó*|æ Ä dü+<äs“¡ e¤ TTq Hê≈£î düV‰ü j·T|ü&TÉ ≥¬ø’ yê>±›qeTT#˚jT· e\j·TTqì Ä‘·ìì
ø√]‹ì.
XÀ¢ˆˆ yê*Hê Vü≤è‘·sêCÒ´q düTÁ^y˚D düV≤ü Á|üuTÑÛ ' ˆ
#·Áøπ -–ïkÕøÏøå +£ düK´+ sê|òTü e dü‡Vü≤\ø£ÎD' ˆˆ 134
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yê*Hê ` Vü≤è‘·sêCÒ´q ` düTÁ^y˚D ` düV≤ü ` Á|üuTÑÛ ' ` #·Áøπ `
n–ïkÕøÏøå +£ ` düK´+ ` sê|òTü e' ` düV≤ü \ø£ÎD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düV≤ü \ø£ÎD' Á|üuTÑÛ ' sê|òTü e' yê*Hê Vü≤è‘·sêCÒ´q düTÁ^y˚D
düV≤ü n–ïkÕøÏøå +£ düK´+ #·Áøπ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düV≤ü \ø£ÎD' R \ø£ÎDTì‘√ ≈£L&çq{Ï,º Á|üuTÑÛ ' R Á|üuTÑÛ yÓq’ ,
sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, yê*Hê R yê*#˚, Vü≤è‘·sêCÒ´q R n|üV≤ü ]+|üã&çq
sê»éTT >∑\yê&Ó’q{Ïº, düTÁ^y˚D düVü≤ R düTÁê⁄ì‘√ ≈£L&É, n–ïkÕøÏåø£+ R
n–ï<˚e⁄&ÉT kÕø£å éTT>∑qTqï{Ï,º düK´+ R yÓTÁÆ ‹ì, #·Áøπ R #˚døæ =HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yê* e\q sê»éTT >√˝ÀŒsTTq düTÁê⁄ì‘√ \ø£ÎDdüV≤æ ‘·T&Óq’
sêeTÁ|üuTÑÛ e⁄ n–ï kÕøÏøå e£ TT>± düKéTTqT >∑÷s¡TÃø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚q yê*q eTT‘êŒ≥´ Xπ̄s D…øπÆ q dü+j·TTπ> ˆ
yêqsêD≤+ eTVü‰sê»' ø£è‘· dü‡ |üe¢ ‘ê+ es¡' ˆˆ 135
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚q ` yê*qyéT ` ñ‘êŒ≥´ ` X¯sπ D ` @πøq ` dü+j·TTπ>,
yêqsêD≤+ ` eTVü‰sê»' ` ø£è‘·' ` dü' ` |üe¢ ‘ê+ ` es¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚q dü+j·TTπ> @πøq X¯sπ D yê*qyéT ñ‘êŒ≥´ dü' |üe¢ ‘ê+
es¡' (nVü≤+) yêqsêD≤+ eTVü‰sê»' ø£è‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚q R Ä sêeTÁ|üuTÑÛ e⁄#˚, dü+j·TTπ> R j·TT<äeΔ TTq+<äT, @πøq
X¯sπ D R ˇø£ÿ u≤DeTT‘√, yê*q+ R yê*ì, ñ‘êŒ≥´ R ìs¡÷à*+∫, dü' R Ä,
|üe¢ ‘ê+ es¡' R yêqs¡T\˝À ÁX‚wßü &˜ HÉ q’Ó {Ï,º (nVü≤+ R H˚qT), yêqsêD≤+ R
yêqs¡T\≈£î, eTVü‰sê»' R eTVü‰sêE>±, ø£è‘·' R #˚jT· ã&ç‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT eTVü‰Ms¡T&Óq’ sêeTÁ|üuTÑÛ e⁄ ˇø£ÿ u≤DeTT ‘√&ÉH˚ j·TT<äeΔ TT
q+<äT yê*ì e~Û+∫ yêqs¡sê»éTTq≈£î qqTï eTVü‰sêEqT >±$+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü kÕVü‰j·T´ eTkÕà_Û' ø±s¡´+ düsê«‘·àHê ‹«Vü≤ ˆ
‘˚q Á|ükÕú |æ‘· düTuÔ ´ÑÛ + düMT|ü $TVü≤ <Ûsä à¡ ‘·' ˆˆ 136
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` kÕVü‰j·TýéT ` nkÕà_Û' ` ø±s¡´+ ` düsê«‘·àHê ` ‘·T `
ÇVü≤, ‘˚q ` Á|ükÕú |æ‘'· ` ‘·TuÛ´Ñ + ` düMT|üyTé ` ÇVü≤ ` <Ûsä à¡ ‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·d´ü ÇVü≤ nkÕà_Û' düsê«‘·àHê kÕVü‰j·T´+ ø±s¡ýéT, ‘˚q ÇVü≤
<Ûsä à¡ ‘·' ‘·TuÛ´Ñ + düMT|ü+ (<ä÷‘·') Á|ükÕú|‘æ '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü R Ä lsêeTTq≈£î, ÇVü≤ R á $wüjT· eTTq, nkÕà_Û' R
e÷#˚‘,· düsê«‘·àHê R nìï $<Ûeä TT\, kÕVü‰j·T´+ R kÕVü‰j·TéTT, ø±s¡ýéT R
#˚jT· e\dæjT· Tqï~, ‘˚q R n+<äT#˚, <Ûsä à¡ ‘·' R <Ûsä à¡ eTTqqTdü]+∫, ÇVü≤ R á
\+ø£≈î£ , ‘·TuÛ´Ñ + düMT|ü+ R ˙ düMT|üeTTqT >∑÷]Ã, (<ä÷‘·' R <ä÷‘·), Á|ükÕú|‘æ '·
R |ü+|üã&çHê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ Hê ≈£î|üø±s¡eTT #˚dqæ lsêeTTq≈£î H˚qT düs«¡ $<Ûeä TT\
Ä‘·ì Á|üjT· ‘·ïeTTq+<äT düV‰ü j·T|ü&eÉ \dæ j·TTqï~. n+<äT#˚‘H· ˚ <Ûsä à¡ düeTà‘·eTT>±
˙ ø£&øÉ |Ï ü &ÉT <ä÷‘·qT |ü+|ü⁄#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ øÏÁå |ü e÷˙j·T‘ê+ d”‘ê Bj·T‘ê+ sê|òTü yêj·T #· ˆ
j·÷e qï Vü≤s¡j÷Ó Msê $<Ûeä T+‹ ã\+ ‘·e ˆˆ 137
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏÁå |üyTé ` Ä˙j·T‘ê+ ` d”‘ê ` Bj·T‘ê+ ` sê|òTü yêj·T ` #·,
j·÷e‘Y ` q ` Vü≤s¡jT· ' ` Msê' ` $<Ûeä T+‹ ` ã\+ ` ‘·e ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·÷e‘Y Msê' Vü≤s¡jT· ' ‘·e ã\+ q $<Ûeä T+‹ (‘êe‘Y)
øÏÁå |ü+ d”‘ê Ä˙j·T‘êyéT, sê|òTü yêj·T Bj·T‘ê+ #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·÷e‘Y R m+‘·˝À, Msê' R Ms¡T˝…q’ , Vü≤s¡jT· ' R yêqs¡T\T,
‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, ã\+ R ã\>∑eTTqT, q $<Ûeä T+‹ R q•+|ü#j ˚ T· s√, ‘êe‘Y R
n+‘·˝ÀH˚, øÏåÁ|ü+ R oÁ|òüTeTT>±, d”‘ê R d”‘ê<˚$, Ä˙j·T‘êyéT R rdæø=ì
sêã&ÉT>±ø£! sê|òTü yêj·T R lsêeTTìø=s¡≈î£ , Bj·T‘ê+ R Ç∫Ãy˚jT· ã&ÉT>±ø£.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T˝…’q yêqs¡jÓ÷<ÛäT\T \+ø£˝Àì ˙ ã\>∑eTTq+‘·qT
q•+|üCj Ò T· T≥≈£î eTT+<äT>∑H˚ ˙e⁄ ‘Ó∫Ãq d”‘ê<˚$ì oÁ|òTü eTT>∑ ã+<Ûqä eTTqT+&ç
‘·|Œæ +∫ lsêeTTq ø£]Œ+|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ yêqsêD≤+ Á|üu≤Û y√ Væ≤ q øπ q $~‘·' |ü⁄sê ˆ
<˚e‘êHê+ düø±X¯+ #· j˚T >∑#Ã· +¤ ‹ ìeT+Á‹‘ê' ˆˆ 138
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yêqsêD≤+ ` Á|üu≤Û e' ` Væ≤ ` q ` øπ q ` $~‘·' ` |ü⁄sê,
<˚e‘êHê+ ` düø±X¯+ ` #· ` j˚T ` >∑#Ã· +¤ ‹ ` ìeT+Á‹‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j˚T |ü⁄sê ìeT+Á‹‘ê' (dü+‘·') <˚e‘êHê+ düø±X¯+ #· >∑#Ã· +¤ ‹
(‘˚cÕ+) yêqsêD≤+ Á|üu≤Û e' øπ q q $~‘·'?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j˚T R me«s¡sTT‘˚, |ü⁄sê R |üPs¡«eTT, ìeT+Á‹‘ê' (dü+‘·') R
ÄVü‰«ì+|üã&çqyê¬s,’ <˚e‘êHê+ R <˚e‘·\jÓTTø£ÿ, düø±X¯+ #· R düìï~Ûì≈£L&É,
>∑#Ã· +¤ ‹ R yÓfi&¢Ë yç ês√, ‘˚cÕ+ R Ä, yêqsêD≤+ R yêqs¡T\jÓTTø£ÿ, Á|üu≤Û e' R
Á|üu≤Û eeTT, øπ q R meì#˚‘,· q $~‘·' R ‘Ó*j·Tã&É<Tä ?
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üPs¡«ø±\eTT qT+&çjT· T j·TT<ädΔ eü Tj·TeTT\+<äT kÕVü‰j·TéTT
ø=s¡ø¬ ’ <˚e‘·\#˚ dü«s¡˝Z Àø£eTTq≈£î ÄVü‰«ì+|üã&çq{Ïº yêqs¡Ms¡T\ jÓTTø£ÿ |üsêÁø£eT
Á|üu≤Û eeTT me«]øÏ ‘Ó*j·Tì~?
XÀ¢ˆˆ Ç‹ yêqs¡sê» kÕÔ « e÷ùV≤ ‘·´_ÛV≤æ ‘√ eTj·÷ ˆ
e÷ yÓTøÆ ‘å£ · ‘·‘'· Á≈£î<√Δ #·≈îå£ cÕ Á|ü<Vä ≤ü ìïe ˆˆ 139
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` yêqs¡sê»' ` ‘ê«yéT ` ÄVü≤ ` Ç‹ ` n_ÛV≤æ ‘·' `
eTj·÷, e÷yéT ` ◊ø£‘å · ` ‘·‘'· ` Á≈£î<ä'Δ ` #·≈îå£ cÕ ` Á|ü<Vä ≤ü Hé ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç‹ ‘ê«+ yêqs¡sê»' ÄVü≤, Ç‹ eTj·÷ n_ÛV≤æ ‘·' (dü')
Á≈£î<ä'Δ (düH)é #·≈îå£ cÕ Á|ü<Vä ≤ü Hé Çe e÷yéT ◊ø£‘å .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç‹ R Ç≥¢ì, ‘ê«+ R ìqTï>∑÷]Ã, yêqs¡sê»' R
yêqsê~Û|‹ü jÓTÆ q düTÁê⁄&ÉT, ÄVü≤ R |ü*ø¬ qT, Ç‹ R nì, eTj·÷ R Hê#˚‘,·
n_ÛV≤æ ‘·' R |ü\Tø£ã&çqyê&Ó,’ ‘·‘'· R |æeTà≥, dü' R Ä sêeDT&ÉT, Á≈£î<ä'Δ (düH)é
R Áø√<Ûeä TTH=+~qyê&Ó,’ #·≈îå£ cÕ R ø£+{Ï‘√, Á|ü<Vä ≤ü Hé Çe R <äV≤æ +#·T#·Tqï≥T¢>±,
e÷yéT R qqTï, ◊ø£‘å · R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á $<Ûeä TT>∑ e÷ yêqs¡sêC…q’ düTÁê⁄&ÉT ˙≈£î ‘Ó\T|ü⁄eTìHê&ÉT
nì H˚qT sêeDTì‘√ #Ó|Œü >∑H˚ Ä‘·&TÉ rÁeyÓTqÆ Áø√<Ûeä TT H=+~ qqTï ì|ü\T
Á>∑≈î£ ÿ#·Tqï ‘·q ø£qTï\‘√ <äV≤æ +∫ y˚jT· Tq≥T¢>± p#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘˚q e<Û√´-Vü≤ e÷»„b˛Ô s¡økå£ Õ söÁ<äøs£ à¡ D≤ ˆ
eTÁ‘·ŒuÛ≤e eT$C≤„jT· sêeDÒq <äTsê‘·àHê ˆˆ 140
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚q ` e<Û´ä ' ` nVü≤yéT ` Ä»„|'Ôü ` s¡økå£ Õ ` söÁ<äøs£ à¡ D≤,
eTÁ‘·ŒuÛ≤eyéT ` n$C≤„jT· ` sêeDÒq ` <äTsê‘·àHê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` söÁ<äøs£ à¡ D≤ <äTsê‘·àHê ‘˚q s¡økå£ Õ sêeDÒq eTÁ‘·ŒuÛ≤eyéT
n$C≤„jT· nVü≤+ e<Û´ä ' (Ç‹) Ä»„|'Ôü .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` söÁ<äøs£ à¡ D≤ R ;Ûøs£ #¡ w˚ ßü &º q’Ó , <äTsê‘·àHê R <äTsêàs¡T&Z >É T∑ , ‘˚q
R Ä, s¡ø£åkÕ sêeDÒq R sêeD≤düTs¡Tì#˚, eTÁ‘·ŒuÛ≤e+ R Hê Á|üuÛ≤eeTTqT
>∑÷]Ã, n$C≤„jT· R ‘Ó*j·Tø£, nVü≤+ R H˚qT, e<Û´ä ' R e~Û+|üe\dæqyê&ÉqT>±,
Ä»„|'Ôü R ÄC≤„|+æ |üã&ç‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ+≥H˚ söÁ<äø£è‘·éTT\≈£î n\yê≥T |ü&çq{Ïº <äTsêàs¡TZ&Ó’q Ä
sêeD≤düTs¡T&ÉT Hê Á|üu≤Û eyÓT{Ï<º √ ‘Ó*dæø=q˝Òø£ qqTï #·+|ü⁄≥≈£î ÄC≤„|+æ #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ $;ÛwDü √ HêeT ‘·d´ü ÁuÛ≤‘ê eTVü‰eT‹' ˆ
‘˚q sêø£då sü êCÀ-kÂ j·÷∫‘√ eTeT ø±s¡D≤‘Y ˆˆ 141
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` $;ÛwDü ' ` HêeT ` ‘·d´ü ` ÁuÛ≤‘ê ` eTVü‰eT‹', ‘˚q `
sêø£då sü ê»' ` nkÂ ` j·÷∫‘·' ` eTeT ` ø±s¡D≤‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· eTVü‰eT‹' $;ÛwDü ' HêeT ‘·d´ü (j·T') ÁuÛ≤‘ê (ndæ)Ô
‘˚q nkÂ sêø£då sü ê»' eTeT ø±s¡D≤‘Y j·÷∫‘·'.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, eTVü‰eT‹' R >=|üŒ$y˚øe£ +‘·T&Óq’ , $;ÛwDü '
HêeT R $;ÛwD ü T&ÉqT ù|s¡T>∑\, ‘·d´ü R Ä‘·ìjÓTTø£ÿ, (j·T' R @), ÁuÛ≤‘ê R
k˛<äs¡T&ÉT, (ndæÔ R ñHêï&√), ‘˚q R n‘·ì#˚, nkÂ R á, sêø£ådüsê»' R
sêø£då sü êC…q’ sêeDT&ÉT, eTeT ø±s¡D≤‘Y R Hê ì$T‘·yÔ TÓ ,Æ j·÷∫‘·' R y˚&TÉ ø=qã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT eTVü‰ãT~ΔXÊ*jÓÆTq $;ÛwüDT&ÉqT sêeDTì ‘·eTTà&ÉT
qqTï eTè‘·T´<ä+&ÉqeTTqT+&ç ‘·|æŒ+|üe˝…qì ìX¯ÃsTT+#·Tø=ì sêeDTì
y˚&ÉTø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ HÓe’ + sêø£då Xü Ês¡÷\› ‘·´»´‘ê y˚Twü ìX¯Ãj·T' ˆ
sê»XÊÅdeÔü ´ù|‘√ Væ≤ e÷s¡Z dü‡+ùde´‘˚ ‘·«j·÷ ˆˆ 142
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` @e+ ` sêø£då Xü Ês¡÷\› ` ‘·´»´‘êyéT ` @wü' ` ìX¯Ãj·T',
sê»XÊÅdeÔü ´ù|‘·' ` Væ≤ ` e÷s¡'Z ` dü+ùde´‘˚ ` ‘·«j·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£då Xü Ês¡÷\› ! @e+ q— @wü' ìX¯Ãj·T' ‘·´»´‘êyéT— ‘·«j·÷
sê»XÊÅdeÔü ´ù|‘·' e÷s¡'Z dü+ùde´‘˚ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£då Xü Ês¡÷\› R z sêø£då Áü X‚wßü &˜ Ü! @e+ R á Ø‹>±, q
(ø±s¡´+) R (#˚jT· ) ‘·><∑ Tä , @wü' R á, ìX¯Ãj·T' R ìs¡j í T· eTT, ‘·´»´‘êyéT R
$&ÉTeã&ÉT>±ø£! ‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· sê»XÊÅdeÔü ´ù|‘·' R sê»<Ûsä à¡ eTTq≈£î $s¡T<äyΔ TÓ qÆ {Ï,º
e÷s¡'Z R |ü<‹Δä , dü+ùde´‘˚ Væ≤ R ne\+_+|üã&ÉT#·Tqï~ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ <ä÷‘·e<Ûë´ q <äècºÕ Væ≤ sê»XÊÅùdwÔ ßü sêø£då ü ˆ
<ä÷‘˚q y˚~‘·e´+ #· j·T<∏ë_ÛV≤æ ‘·yê~Hê ˆˆ 143
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <ä÷‘·e<Ûë´ ` q ` <äècºÕ ` Væ≤ ` sê»XÊÅùdwÔ ßü ` sêø£då ,ü <ä÷‘˚q
` y˚~‘·e´+ ` #· ` j·T<∏ë_ÛV≤æ ‘·yê~Hê ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêø£då sü ê»! XÊÅùdwÔ ßü <ä÷‘·e<Ûë´ q Væ≤ <äècºÕ, j·T<∏ë_ÛV≤æ ‘·yê~Hê
<ä÷‘˚q y˚~‘·e´+ (uÛeÑ ‹) #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£då !ü R z sêø£kå ˛‘·eÔ ÷! sê»XÊÅùdwÔ ßü R sê»<Ûsä à¡ eTT\+<äT,
<ä÷‘·e<Ûë´ R <ä÷‘·jTÓ Tø£ÿ e<Û,ä q Væ≤ <äècºÕ R m+‘·e÷Á‘·eTT #·÷&Éã&É˝<Ò Tä ,
j·T<∏ë_ÛVæ≤‘·yê~Hê R (‘·q≈£î) #Ó|üŒã&çq $<ÛäeTT>± |ü\T≈£îq{Ïº, <ä÷‘˚q R
<ä÷‘·#,˚ y˚~‘·e´+ R ìy˚~+|üã&Ée\dæq~, uÛeÑ ‹ R n>∑TqT.
ªj·T<∏ë_ÛV≤æ ‘·yê~Hêμ nqT u§+u≤sTT bÕsƒe¡ TTq≈£î ã<äT\T>± ªj·T<∏ës¡ú
Væ≤‘·yê~Hêμ j·Tì <äøD åÏ ≤~Á|ü‘T· \ bÕsƒe¡ TT. á bÕsƒe¡ TTq≈£î uÛ≤eeTT eTq≈£î
Væ≤‘·eTTqT |ü\Tÿ <ä÷‘·#˚ dü‘´· eTTqT Á>∑V≤æ +#·e˝…qT nì uÛ≤eeTT.
‹\ø£eTT :` ª<ä÷‘˚q y˚~‘·e´+μ ` <ä÷‘· ‘·q≈£î #Ó|æŒq~ j·T+‘·j·TT ‘êqT
eTq≈£î ìy˚~+|üe\dæq<˚. n+<äT+&ÉT nÁ|æj÷Ó ≈£î\Ô ≈£î n‘·ì u≤<Û´ä ‘· @ eTT+&ÉTqT?
ø£qTø£ n‘·&TÉ <ä+&É˙j·TT&ÉT >±&Éì uÛ≤eeTT.
sê.•s√eTDÏ :` ª<ä÷‘˚q y˚~‘·e´+μ ` (ñø£yÔ Té Ç‹ X‚w'ü ) <ä÷‘· #Ó|Œæ q~ eTqeTT
ÁX¯<>Δä ± Á>∑V≤æ +#·e˝…qT. yêìì <ä÷wæ+|üsê<äì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêø£då sü êC≤, sê»<Ûsä à¡ eTT\+ <Ó#Ã· ≥qT <ä÷‘·qT e~Û+#·T≥
j·TTø£eÔ Tì #Ó|Œü ã&É˝<Ò Tä . eTq≈£î #Ó|ü eTì #Ó|Œü ã&çq e÷≥\H˚ eTq m<äT≥
nìïj·TTqT #Ó|ü ≥ n‘·ì $~Û><∑ ë! n+<äT n‘·ì j·T|üsê<Ûyä T˚ eTT+&ÉTqT?
XÀ¢ˆˆ düTeTVü≤ ‘·´|üsê<Û̊˚-|æ <ä÷‘· kÕ´‘·T\$Áø£eT ˆ
$s¡÷|üøs£ D¡ + <äèwü+º q e<Û√ -dæÔ Væ≤ XÊÅd‘Ôü '· ˆˆ 144
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düTeTVü≤‹ ` n|üsê<Û˚ ` n|æ ` <ä÷‘·dü´ ` n‘·T\$Áø£eT,
$s¡÷|üøs£ D ¡ + ` <äèwü+º ` q ` e<Û'ä ` ndæÔ ` Væ≤ ` XÊÅd‘Ôü '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n‘·T\$Áø£eT! <ä÷‘·dü´ n|üsê<Û˚ düTeTVü≤‹ (dü‹) n|æ
$s¡÷|üøs£ D ¡ + <äèwü+º — XÊÅd‘Ôü '· e<Û'ä qVæ≤ ndæ.Ô
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n‘·T\$Áø£eT R nqT|üe÷qyÓTqÆ |üsêÁø£eTeTT >∑*qZ z sêeD≤!,
<ä÷‘·d´ü R <ä÷‘·jTÓ Tø£ÿ, n|üsê<Û̊ R n|üsê<Ûeä TT, düTeTVü≤‹ (dü‹) n|æ R >=|üŒ<Ó’
j·TTqï|üŒ{ÏøìÏ , $s¡÷|üøs£ D ¡ + R n+>∑yø’Ó \£ éTT #˚jT· T≥, <äèwü+º R #·÷&Éã&çq~,
XÊÅd‘Ôü '· R XÊÅdeÔü TTqqTdü]+∫, e<Û'ä R e÷s¡DeTT, qVæ≤ ndæÔ R m+‘·e÷Á‘·eTTqT
˝Ò<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nqT|üeT$Áø£y÷Ó ù|‘·T&Éyq’Ó z sêø£då sü êC≤! <ä÷‘·#d˚ qæ n|üsê<Ûeä TT
m+‘·>=|üŒ<Ó’q|üŒ{ÏøÏì @ n+>∑$#˚Ã¤<äyÓ÷ <ä+&ÉqeTT>± $~Û+|üã&çq~>±ì
XÊÅdeÔü TT\ qqTdü]+∫ #·÷∫q <ä÷‘·qT e~Û+#·T≥ m#·Ã≥qT >±qsê<äT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ $;ÛwDü Ò HÓe’ eTTø√Ô sêeD dü‡+~<˚X¯ ‘êHé ˆ
sêø£kå Õ H˚‘<· ˚ yêdü´ ˝≤+>∑÷\+ <äV≤ü ´‘ê $T‹ ˆˆ 145
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $;ÛwDü qÒ ` @eyéT ` ñø£'Ô ` sêeD' ` dü+~<˚X¯ ` ‘êHé,
sêø£kå ÕHé ` @‘·‘Y ` @e ` ndü´ ` ˝≤+>∑÷\+ ` <äV≤ü ´‘êyéT ` Ç‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeD' @e+ $;ÛwDü qÒ ñø£'Ô ndü´ @‘·‘Y ˝≤+>∑÷\yéT @e
<äV≤ü ´‘ê+ Ç‹ ‘êHé sêø£kå ÕHé dü+~<˚X.¯
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` sêeD' R sêeDT&ÉT, @e+ R áØ‹>±, $;ÛwDü qÒ R $;ÛwDü Tì#˚,
ñø£'Ô R #Ó|Œü ã&çqyê&Ó,’ ndü´ R á yêqs¡TìjÓTTø£ÿ, @‘·‘Y R á, ˝≤+>∑÷\yéT
@e R ‘√ø£jT˚ , <äV≤ü ´‘ê+ R <äV≤æ +|üã&ÉT>±ø£, Ç‹ R nì, ‘êHé R Ä, sêø£kå ÕHé
R sêø£då Tü \qT >∑÷]Ã, dü+~<˚X¯ R ÄC≤„|+æ #ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $;ÛwDü T &ç≥T¢ ‘Ó\T|ü>± sêeDT &Ü e÷≥\qT $ì á yêqs¡Tì
˝≤+>∑÷\eTTqT ‘·>T∑ \u…≥Tº&ìÉ n#·≥qTqï sêø£då uü ≥ ÑÛ T\≈£î ÄC≤„|+æ #ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· düdÔ ´ü e#· X¯Ù è‘ê« eTeT |ü⁄#·Ã+¤ düeT+‘·‘'· ˆ
y˚w‘ºæ +· X¯De˝…ÿ’ X¯Ã J¬s'Ìí ø±sêŒdüC'’… |üf'Æ… ˆˆ 146
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·d´ü ` e#·' ` ÁX¯ó‘ê« ` eTeT ` |ü⁄#·Ã+¤ ` düeT+‘·‘'· ,
y˚w‘ºæ +· ` X¯De˝…ÿ’ ' ` #· ` J¬s'Ìí ` ø±sêŒdüC'’… ` |üf'Æ… ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘·d´ü e#·' ÁX¯ó‘ê« eTeT |ü⁄#·Ã+¤ düeT+‘·‘'· X¯De˝…ÿ’ '
J¬síÌ' ø±sêŒdüC…’' |üf…Æ' #· y˚wæº‘·yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ‘·d´ü R Ä sêeDTìjÓTTø£ÿ, e#·' R
e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, |ü⁄#·Ã+¤ R ‘√ø£, düeT+‘·‘'· R
n+‘·≥qT, X¯De˝…ÿ’ ' R »q|üHês¡ >∑T&É\¶ #˚‘q· T, J¬s'Ìí R •~∏\eTT˝…q’ , ø±sêŒdüC'’…
|üf'Æ… R q÷\T >∑T&É\¶ #˚‘q· T, y˚w‘ºæ y· Té R #·T≥ºu≥ … ãº &çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDTì e÷≥ $q>∑H˚ n‘·ì uÛ≥Ñ T\T >√HÓ>T∑ &É\¶ qT bÕ‘·>T∑ &É\¶ qT
‘Ó∫Ã Hê‘√ø£ bı&Ée⁄q #·T{Ï]º .
XÀ¢ˆˆ sêø£kå Õ dæ‡<ädΔ Hü êïVü‰ dü‘Ô ù· dÔ #·+&É$Áø£e÷' ˆ
‘·<ë<äV≤ü +‘· y˚T |ü⁄#·Ã+¤ ì|òTü ï+‘·' ø±wü̃eTTwæ_º 'Û ˆˆ 147
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêø£kå Õ' ` dæ<dΔä Hü êïVü‰' ` ‘·‘'· ` ‘˚ ` #·+&É$Áø£e÷', ‘·<ë `
n<äV≤ü +‘· ` y˚T ` |ü⁄#·Ã+¤ ` ì|òTü ï+‘·' ` ø±wü̃eTTwæ_º 'Û ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· #·+&É$Áø£e÷' ‘˚ sêø£kå Õ' dæ<dΔä Hü êïVü‰' (dü+‘·') ø±wüe˜ TTwæ_º 'Û
ì|òTü ï+‘·' y˚T |ü⁄#·Ãy¤ Té n<äV≤ü +‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, #·+&É$Áø£e÷' R uÛj Ñ T· +ø£sy¡ TÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT
>∑*–q{Ï,º ‘˚ R Ä, sêø£kå Õ' R sêø£då Tü \T, dæ<dΔä Hü êïVü‰' R dæ<yΔä TÓ qÆ düHêïVü≤eTT\T
>∑\yê¬s,’ ‘·<ë R n|ü&ÉT, ø±wüe˜ TTwæ_º 'Û R ø£Ás¡\‘√&ÉqT, |æ&øç fiÏ fl¯ ‘√&ÉqT, ì|òTü ï+‘·'
R ø=≥Tº#T· qïyê¬s,’ y˚T R HêjÓTTø£ÿ, |ü⁄#·Ãy¤ Té R ‘√ø£qT, n<äV≤ü +‘· (n<äV≤ü Hé) R
<äVæ≤+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ eTVü‰uÛÑj·T+ø£s¡#˚wüº\T >∑\ Ä sêø£ådüT\T e\dæq
düHêïVü≤eTT\qT |üP]Ô#˚dæø=ì, qqTï ø£Ás¡\‘√&ÉqT, ‘·eT |æ&çøÏfi¯fl‘√&ÉqT
Á|üV≤ü ]+#·T#·T Hê‘√ø£≈î£ ì|ü eTT{Ï+º ∫].
XÀ¢ˆˆ ã<ädΔ ´ü ãVüQ_Û' bÕXËs’ ´¡ +Á‹‘·d´ü #· sêø£ôå d'’ ˆ
q y˚T |”&Ü uÛyÑ ˚ ‘êÿ∫ ~›<èä øå√ s¡ï>∑Ø+ ~yê ˆˆ 148
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ã<ädΔ ´ü ` ãVüQ_Û' ` bÕXË'’ ` j·T+Á‹‘·d´ü ` #· ` sêø£ôå d'’ ` q
` y˚T ` |”&Ü ` uÛyÑ ‘˚ Y ` ø±∫‘Y ` ~<äèøå√' ` q>∑Ø+ ` ~yê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ãVüQ_Û' bÕXË'’ ã<ädΔ ´ü sêø£ôå d'’ j·T+Á‹‘·d´ü #· q>∑Ø+ ~yê
~<äèøå√' #· y˚T ø±∫‘Y |”&Ü q uÛyÑ ‘˚ .Y
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ãVüQ_Û' bÕXË'’ R ô|≈£îÿÁ‘êfi¯fl‘√, ã<ädΔ ´ü R ã+~Û+|üã&çq{Ïyº ê&ÉqT,
sêø£ôå d'’ R sêø£då Tü \#˚, j·T+Á‹‘·d´ü #· R ìs√~Û+|üã&ÉT #·Tqïyê&ÉH,’Ó q>∑Ø+ R
\+ø±q>∑se¡ TTqT, ~yê R |ü>{∑ Ï düeTj·TeTTq, ~<äèøå√' R #·÷&É>√s¡T#·Tqï{Ï,º y˚T
R Hê≈£î, ø±∫‘Y R ø=+#·yTÓ qÆ qT, |”&Ü R u≤<Û,ä q uÛyÑ ‘˚ Y (q nuÛeÑ ‘Y) R ø±˝Ò<Tä .
dü÷#·q :` Ç+<ä* ªªuÛyÑ ‘˚ μY μ nqT<ëìøÏ ã<äT\T>± ªnuÛeÑ ‘Yμ nì bÕsƒê+‘·se¡ TT,
eT]j·TT á s¬ +&Ée dü>e∑ TT XÀ¢øe£ TT ø=ìï Á|ü‘T· \˝À ˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` mH√ï Á‘êfi¯fl‘√ qqTï ø£{ºÏ Ä sêø£då Tü \T qqTï ìs√~Û+#·T#·TqïqT
\+ø±q>∑se¡ TTqT |ü>{∑ |Ï Pü ≥ #·÷#·T ø√]ø£‘√ qTqï Hê≈£î yê] Væ≤+dü\T |”&qÉ T
>∑*Z+#·≈£î+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· ùdÔ sêø£kå Õ X¯SÙsê ã<ä+Δ e÷ eT–ïdü+eè‘·yTé ˆ
n|òTü ÀwüjT· ÁHê»e÷πsZ q>∑s<¡ ë«s¡e÷>∑‘ê' ˆˆ 149
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘˚ ` sêø£kå Õ' ` X¯Ssê' ` ã<ä+Δ ` e÷yéT ` n–ï
dü+eè‘·yTé , n|òTü ÀwüjT· Hé ` sê»e÷πsZ ` q>∑s<¡ ë«s¡yTé ` Ä>∑‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· X¯Ssê' ‘˚ sêø£kå Õ' ã<äyΔ Té n–ïdü+eè‘·yTé e÷+ sê»e÷πsZ
q>∑s<¡ ë«s¡yTé Ä>∑‘ê' n|òTü ÀwüjT· Hé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, X¯Ssê' R Ms¡T˝…q’ , ‘˚ R Ä, sêø£kå Õ' R
sêø£då Tü \T, ã<ä+Δ R ã+~Û+|üã&çqyê&ÉqT, n–ïdü+eè‘·yTé R n–ï‘√ #·T≥TºeTT≥º
ã&çqyê&ÉqT n>∑T, e÷+ R qqTï >∑÷]Ã, sê»e÷πsZ R sê»e÷s¡eZ TTq, q>∑s<¡ ë«πs
R |ü≥D º <ë«s¡eTTqT, Ä>∑‘ê' R #˚]qyê¬s,’ n|òTü ÀwüjT· Hé R #ê{Ï+|ü⁄ y˚d]æ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ms¡T˝…q’ Ä sêø£då Tü \T sê»e÷s¡eZ TTqT+&ç ã+~Û+|üã&ç, n–ï‘√
#·T≥TºeTT≥ºã&çj·TTqï qqTï q>∑s¡<ë«s¡eTTq≈£î rdæø=ì b˛e⁄#·T qqTï >∑÷]Ã
#ê{Ï+|ü⁄ y˚jT· T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√-Vü≤+ düTeTVü≤ Á<ä÷|ü+ dü+øÏ|å ´ü |ü⁄q sê‘·àq' ˆ
$yÓ÷#·sTT‘ê« ‘·+ ã+<Û+ä Á|üøè£ ‹düú dæú ‡‘·' |ü⁄q' ˆˆ 150
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` nVü≤+ ` düTeTVü≤‘Y ` s¡÷|ü+ ` dü+øÏ|å ´ü ` |ü⁄q' `
Ä‘·àq', $yÓ÷#·sTT‘ê« ` ‘·+ ` ã+<Û+ä ` Á|üøè£ ‹dü'ú ` dæ‘ú '· ` |ü⁄q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· nVü≤yéT Ä‘·àq' düTeTVü≤‘Y s¡÷|ü+ dü+øÏ|å ´ü ‘·+ ã+<Û+ä
$yÓ÷#·sTT‘ê« |ü⁄q' Á|üøè£ ‹dü'ú dæ‘ú '· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, nVü≤+ R H˚qT, |ü⁄q' R ‹]–, düTeTVü≤‘Y
R >=|üŒ<Óq’ , Ä‘·àq' R HêjÓTTø£ÿ, s¡÷|ü+ R s¡÷|üeTTqT, dü+øÏ|å ´ü R ∫qï~>∑
#˚d,æ ‘·+ R Ä, ã+<Û+ä R ã+<Ûqä eTTqT, $yÓ÷#·sTT‘ê« R $&ç|+æ #·Tø=ì, |ü⁄q'
R ‹]–, Á|üøè£ ‹dü'ú R düV≤ü »s¡÷|üeTTq qTqïyê&ÉqT>±, dæ‘ú '· R ñ+{Ïì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T |æeTà≥ H˚qT $TøÏÿ* >=|üŒ<Óq’ Hê s¡÷|üeTTqT ∫qï~>∑
#˚døæ =ì Ä sêø£då Tü \T ø£{qºÏ ã+<Ûeä TT\qT $&ç|+æ #·Tø=ì eTs¡\ yÓqTø£{Ï s¡÷|üeTTqT
<ë*Ã ì\∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ Äj·Tdü+ |ü]|òTü + >∑èVü≤´ ‘êì s¡ø±å + dü´dü÷<äjT· yéT ˆ
‘·‘· düÔ qï>∑s<¡ ë«s¡+ yπ̊>Hê|ü⁄¢‘y· ê qVü≤yéT ˆˆ 151
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Äj·Tdü+ ` |ü]|òTü + ` >∑èVü≤´ ` ‘êì ` s¡ø±å +dæ ` ndü÷<äjT· yéT,
‘·‘'· ` ‘·‘Y ` q>∑s<¡ ë«s¡+ ` yπ̊>q ` Ä|ü⁄¢‘y· êHé ` nVü≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Äj·Tdü+ |ü]|òTü + >∑èVü≤´ ‘êì s¡ø±å +dæ ndü÷<äjT· yéT, ‘·‘'·
nVü≤+ y˚>π q ‘·‘Y q>∑s<¡ ë«s¡+ Ä|ü⁄¢‘y· êHé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Äj·Tdü+ |ü]|òTü + R ñ≈£îÿ>∑T~j·TqT, >∑èVü≤´ R Á>∑V≤æ +∫, ‘êì
R Ä, s¡ø±å +dæ R sêø£då Tü \qT, ndü÷<äjT· yéT R dü+Vü≤]+∫‹ì, ‘·‘'· R |æeTà≥,
nVü≤+ R H˚qT, yπ̊>q R y˚>e∑ TT>±, ‘·‘Y q>∑s<¡ ë«s¡+ R Ä |ü≥D º <ë«s¡eTTqT
>∑÷]Ã, Ä|ü⁄¢‘y· êHé R >¬ +‹‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yÓ+≥H˚ H˚qT n#·Ã{Ï ÇqT|ü>T∑ ~j·TqT #˚‘ã· ≥Tºø=ì n#·{Ï sêø£då Tü \
q+<ä]ì Vü≤‘·e÷]Ã yÓ+≥H˚ y˚>e∑ TT>± Ä |ü≥D º <ë«s¡eTTqT \+|òTæ +∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ |ü⁄#˚Ãq¤ #· Á|üBù|qÔ ‘ê+ |ü⁄Ø+ kÕ≥º>√|ü⁄sêyéT ˆ
<äV‰ü eT´Vü≤ eTdü+ÁuÛ≤+‘√ j·TT>±+‘ê–ï]e Á|üC≤' ˆˆ 152
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄#˚Ãq¤ ` #· ` Á|üBù|qÔ ` ‘ê+ ` |ü⁄Ø+ ` kÕ≥º>√|ü⁄sêyéT,
<äV‰ü $T ` nVü≤yéT ` ndü+ÁuÛ≤+‘·' ` j·TT>±+‘ê–ï' ` Çe ` Á|üC≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|üBù|qÔ |ü⁄#˚Ãq¤ nVü≤yéT ndü+ÁuÛ≤+‘·' j·TT>±+‘ê–ï' Á|üC≤'
Çe kÕ≥º>√|ü⁄sê+ ‘ê+ |ü⁄Ø+ <äV‰ü $T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|üBù|Ôq R $TøÏÿ*>± »«*+#·T#·Tqï{Ïº, |ü⁄#˚Ã¤q R ‘√ø£‘√,
nVü≤+ R H˚qT, ndü+ÁuÛ≤+‘·' R ;Û‹H=+<äì yê&ÉH,’Ó j·TT>±+‘ê–ï' R Á|üfij
¯ T· ø±\eTT
q+<ä* n–ï, Á|üC≤' Çe R Á|ü»\qTe˝…, kÕ≥º>√|ü⁄sê+ R ãTs¡TE\‘√&ÉqT
>√|ü⁄s¡eTT\ ‘√&ÉqT ≈£L&çq, ‘ê+ R Ä, |ü⁄Ø+ R \+ø±|ü⁄]ì, <äVü‰$T R
‘·>∑T\u…{Ïº‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê yê\eTT rÁeeTT>± »«*+#·T#·Tqï|üŒ{ÏøìÏ H˚H$˚ Tj·TT uÛj Ñ T· eTT
H=+<ä≈£î+&É Á|üfi¯j·Tø±\eTTq+<äT #Ó\πs–q n–ï Á|ü»\qT <äVæ≤+#·Tq≥T¢
ô|<ä›ãTs¡TE\ ‘√&ÉqT, >√|ü⁄s¡eTT\‘√&ÉqT ≈£L&çq{Ïº Ä \+ø±q>∑s¡eTTqT
‘·>∑T\u…{Ïº‹ì.
XÀ¢ˆˆ $qcºÕ C≤qø° e´ø£+Ô q Vü≤´<ä>'Δ∑ Á|ü<èä X¯´‘˚ ˆ
\+ø±j·÷+ ø£•Ã <äT<˚X› '¯ düsê« uÛdÑ à” ø£è‘ê |ü⁄Ø ˆˆ 153
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $qcºÕ ` C≤qø° ` e´ø£+Ô ` q ` Væ≤ ` n<ä>'Δ∑ ` Á|ü<èä X¯´‘˚,
\+ø±j·÷+ ` ø£•Ã‘Y ` ñ<˚X› '¯ ` düsê« ` uÛdÑ à” ø£è‘ê ` |ü⁄Ø ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` C≤qø° e´ø£+Ô $qcºÕ, \+ø±j·÷+ ø£•Ã‘Y ñ<˚X› '¯ n<ä>'Δ∑ q Væ≤
Á|ü<èä X¯´‘˚ ` düsê« |ü⁄Ø uÛdÑ à” ø£è‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` C≤qø° R d”‘ê<˚$, e´ø£+Ô R düŒwüeº TT>±, $qcºÕ R q•+∫q~,
\+ø±j·÷+ R \+ø£j·T+<äT, ø£•Ã‘Y ñ<˚›X¯' R @ Á|ü<˚X¯eTT>∑÷&É, n<ä>∑Δ' R
<äV≤æ +|üã&Éì~, q Væ≤ Á|ü<èä X¯´‘˚ R ø£qã&ÉT≥ ˝Ò<Tä >∑<ë, düsê« R düeTdüyÔ TÓ qÆ ,
|ü⁄Ø R |ü≥D º eTT, uÛdÑ à” ø£è‘ê R uÛdÑ àü eTT #˚jT· ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á |ü]dæ‹ú #·÷&É>± ìdü‡+<˚V≤ü eTT>± d”‘ê<˚$ q•+∫b˛sTTq~.
m+<äT#˚‘q· q>± <äV≤æ +|üã&É≈î£ +&É>∑ $T–*q Á|ü<X˚ e¯ TT ø=+#ÓyTÓ qÆ qT ø±ìŒ+#·T≥
˝Ò<Tä . yÓTT‘·eÔ TT |ü≥Dº eT+‘·jT· TqT uÛdÑ àü yÓTÆ b˛jÓTqT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ <äV≤ü ‘ê #· eTj·÷ \+ø±+ <ä>±Δ d”‘ê q dü+X¯jT· ' ˆ
sêeTdü´ Væ≤ eTVü≤ ‘êÿs¡´+ eT j˚T<ä+ $‘·Bø∏ è£ ‘·yTé ˆ
Ç‹ XÀø£deü ÷$wüº •Ã+‘ê eTVü≤eTTbÕ>∑‘'· ˆˆ 154
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äV≤ü ‘ê ` #· ` eTj·÷ ` \+ø±+ ` <ä>±Δ ` d”‘ê ` q `
dü+X¯jT· ' ` sêeTdü´ ` Væ≤ ` eTVü≤‘Y ` ø±s¡´+ ` eTj·÷ ` Ç<ä+ ` $‘·Bø∏ è£ ‘·yTé ,
Ç‹ ` XÀø£deü ÷$wü'º ` ∫+‘êyéT ` nVü≤yéT ` ñbÕ>∑‘'· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` \+ø±+ <äV≤ü ‘ê eTj·÷ d”‘ê #· <ä>±Δ, dü+X¯jT· ' q, Ç<ä+
eTVü≤‘Y sêeTdü´ ø±s¡´+ eTj·÷ $‘·B∏ø£è‘·+ Væ≤, Ç‹ XÀø£düe÷$wüº' nVü≤+
∫+‘êyéT ñbÕ>∑‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \+ø±+ R \+ø±q>∑s¡eTTqT, <äVü≤‘ê R <äVæ≤+#·T#·Tqï{Ïº,
eTj·÷ R Hê#˚‘,· d”‘ê #· R d”‘ê<˚$j·TTqT, <ä>±Δ R <äV≤æ +|üã&çq~. dü+X¯jT· '
R dü+X¯j·TeTT, q R ˝Ò<äT, Ç<ä+ R á, eTVü≤‘Y R >=|üŒ<Ó’q, sêeTdü´ R
lsêeTTìjÓTTø£ÿ, ø±s¡´+ R ø±s¡éTT, eTj·÷ R Hê#˚‘,· $‘·Bø∏ è£ ‘·yTé R e´s¡eú TT
#˚jT· ã&çq~, Ç‹ R nì, nVü≤+ R H˚qT, XÀø£deü ÷$wü'º R <äT'KeTT H=+~qyê&ÉH,’Ó
∫+‘ê+ R ~>∑T\TqT, ñbÕ>∑‘'· R bı+~‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nø£ÿ{≤! á \+ø±q>∑se¡ TTqT <äV≤æ +#·T#·T H˚qT d”‘ê<˚$ì>∑÷&É
<äVæ≤+∫j˚T j·TT+{Ïì>∑<ë! Ç+<äT dü+X¯j·TeTTq≈£î ‘êe⁄ @eTTqï~? Ç≥T¢
lsêeT#·+Á<äTì ø=s¡≈î£ H˚qT kÕ~Û+∫q |òTü qø±s¡éTTqT H˚H˚ ìwüŒ\¤ eTT #˚d‹æ ì>∑<ë!
nì yê´≈£î\∫‘·eÔ TT‘√ XÀø£Á>∑dTü &Ô HÉ ‹’Ó ì.
XÀ¢ˆˆ n <∏ëVü≤+ yê#· eTÁXÖwü+ #ês¡D≤Hê+ X¯óuÛ≤ø£så êyéT ˆ
C≤qø° q #· <ä>π ‹Δ $düàjÓ÷<ä+‘·u≤Û wæD≤yéT ˆˆ 155
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` nVü≤+ ` yê#·yTé ` nÁXÖwü+ ` #ês¡D≤Hê+ ` X¯óuÛ≤ø£så êyéT,
C≤qø° ` q ` #· ` <ä>±Δ ` Ç‹ ` $düàjÓ÷<ä+‘·u≤Û wæD≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä nVü≤+ C≤qø° q #· <ä>±Δ Ç‹ $düàjÓ÷<ä+‘·u≤Û wæD≤+
#ês¡D≤Hê+ X¯óuÛ≤ø£så ê+ yê#·yTé nÁXÖwüyTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, nVü≤+ R H˚qT, C≤qø° R d”‘ê<˚$, q #· <ä>±Δ
R @$Tj·TT <äV≤æ +|üã&É˝<Ò Tä , Ç‹ R nì, $düàjÓ÷<ä+‘·u≤Û wæD≤+ R ÄX¯Ãs¡´ø£sy¡ TÓ qÆ
eè‘êÔ+‘·eTTqT >∑÷]Ã e÷≥˝≤&ÉTø=qT#·Tqï{Ï,º #ês¡D≤Hê+ R #ês¡DT\jÓTTø£ÿ,
X¯óuÛ≤ø£så ê+ R eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ nø£så e¡ TT\T >∑\, yê#·yTé R e÷≥qT, nÁXÖwüyTé R
$+{Ïì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Äø±X¯eTTq+<äT ªÄVü‰!μ C≤qø°<$˚ e÷Á‘·eTT @$Tj·TT
<äV≤æ +|üã&É˝<Ò Tä düTe÷ j·TqT#·T ÄX¯Ãs¡éTT‘√ á eè‘êÔ+‘·eTTqT >∑÷]Ã ‘·eT˝À
‘êeTT dü+uÛ≤wæ+#·Tø=qT#·Tqï #ês¡D>∑DeTT\jÓTTø£ÿ neTè‘·ÁbÕj·TeTT˝…’q
e#·qeTT\T Hê#Ó$q ã&çq$.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ y˚T ãT~ΔsT¡ ‘·ŒHêï ÁX¯ó‘ê« ‘ê eT<äT“¤‘ê+ –s¡yTé ˆ
n<ä>±Δ C≤qø°‘´˚ e+ ì$T‘ÓÌÔ XÀÃ|ü\øÏ‘å ê ˆˆ 156
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` y˚T ` ãT~Δ' ` ñ‘·ŒHêï ` ÁX¯ó‘ê« ` ‘êyéT ` n<äT“¤‘ê+
` –s¡yTé , n<ä>±Δ ` C≤qø° ` Ç‹ ` @e+ ` ì$T‘Ó'ÌÔ ` #· ` ñ|ü\øÏ‘å ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘ê+ n<äT“¤‘ê+ –s¡+ ÁX¯ó‘ê« C≤qø° n<ä>±Δ Ç‹ y˚T
ãT~Δ' ñ‘·ŒHêï. ì$T‘Ó'ÌÔ #· @eyéT ñ|ü\øÏ‘å ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, n<äT“¤‘ê+ R n<äT“¤‘y· TÓ qÆ {Ï,º ‘ê+ R Ä, –s¡+
R yê≈£îÿqT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, C≤qø° R d”‘ê<˚$, n<ä>±Δ R <äV≤æ +|üã&É˝<Ò Tä , Ç‹
R nì, ãT~Δ' R ìX¯Ãj·TeTT, y˚T R Hê≈£î, ñ‘·ŒHêï R >∑*–q~, ì$T‘Ó'ÌÔ #· R
X¯óuÛXÑ ≈¯ î£ qeTT\#˚ >∑÷&É, @e+ R áØ‹>±, ñ|ü\øÏ‘å ê R Á>∑V≤æ +|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Äø£deü TTq+<äT #ês¡D>∑DeTT\T |ü\T≈£î#·Tqï ÄX¯Ãs¡´ø£sy¡ TÓ qÆ Ä
e÷≥\T $ìq+‘·H˚ d”‘ê<˚$ <äV≤æ +|üã&É˝<Ò ìä Hê≈£î ìX¯Ãj·TeTT >∑*–q~. n|ü&ÉT
Hê≈£î >±ìŒ+∫q X¯óuÛXÑ ≈¯ î£ qeTT\qT ã{Ïº ≈£L&É Ä $wüjT· eTT <äè&Û|É &ü qç ~.
XÀ¢ˆˆ B|üé÷H˚ ‘·T ˝≤+>∑÷˝Ò q e÷+ <äV≤ü ‹ bÕeø£' ˆ
Vü≤è<äjT· + #· Á|üV≤ü èwü+º y˚T yê‘ê düT‡s¡_>Û +∑ ~Ûq' ˆˆ 157
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` B|üé÷H˚ ` ‘·T ` ˝≤+>∑÷˝Ò ` q ` e÷+ ` <äV≤ü ‹ ` bÕeø£',
Vü≤è<äjT· + ` #· ` Á|üV≤ü èwü+º ` y˚T ` yê‘ê' ` düTs¡_>Û +∑ ~Ûq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ˝≤+>∑÷˝Ò B|üé÷H˚ (dü‹) bÕeø£' e÷+ q <äV≤ü ‹, y˚T
Vü≤è<äjT· + #· Á|üV≤ü èwü+º , yê‘ê' düTs¡_>Û +∑ ~Ûq' (ÄdüH)é .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ˝≤+>∑÷˝Ò R yê\eTT, B|üé÷H˚ (dü‹) R <äV≤æ +|üã&ÉT#·Tqï~
jÓTÆ qqT, bÕeø£' R n–ï, e÷+ R qqTï, q <äV≤ü ‹ R <äV≤æ +#·T≥˝Ò<Tä , y˚T R
HêjÓTTø£ÿ, Vü≤è<äjT· + #· R Vü≤è<äjT· eTT >∑÷&É, Á|üV≤ü èwü+º R dü+‘·Twüyº TÓ j
Æ T· Tqï~,
yê‘ê' R yêj·TTe⁄\T, düTs¡_>Û +∑ ~Ûq' R düTyêdüq>∑\yÓ,’ (ÄdüHé R ñqï$).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê ‘√ø£ <äV≤æ +|üã&ÉT#·Tqï|üŒ{ÏøìÏ n–ï Hêπø$Tj·TTqT ‘ê|üeTTqT
>∑*–+#·T≥˝Ò<Tä . Hê Vü≤è<äjT· eTT >∑÷&É Vü≤s¡¸u]ÑÛ ‘·yTÓ Æ j·TTqï~ >±ì @ $<Ûyä TÓ qÆ
∫+‘·qT bı+<äT≥˝Ò<äT. M#·T#·Tqï >±\T\T >∑÷&É |ü]eTfi¯uÛÑ]‘·eTT˝…’ Hê≈£î
Äq+<äøs£ e¡ TT˝Ò j·T>∑T#·Tqï$>±ì uÛj Ñ T· eTTq≈£î ø±s¡DeT>∑T≥˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ ‘Ó’ ]ï$T‘ÓÔÌX¯Ã <äècÕº¬súÌ' ø±s¡D…ÆX¯Ã eTVü‰>∑TD…Æ' ˆ
ãTTwæyê¬ø’ ´X¯Ã dæ<ëΔs¬ Ìú s¡ueÑÛ + Vü≤èwüeº ÷qdü' ˆˆ 158
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘Ó'’ ` ì$T‘Ó'ÌÔ ` #· ` <äècÕºs¬ 'Ìú ` ø±s¡D'Æ… ` #· ` eTVü‰>∑TD…'Æ `
ãTTwæyê¬ø’ ´' ` #· ` dæ<ëΔs¬ 'Ìú ` nuÛeÑ + ` Vü≤èwüeº ÷qdü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äècºÕ¬súÌ' ‘Ó’' ì$T‘ÓÔÌ' #·, eTVü‰>∑TD…Æ' ø±s¡D…Æ' #·, dæ<ëΔ¬súÌ'
ãTTwæyê¬ø’ ´' #· Vü≤èwüeº ÷qdü' nuÛeÑ yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äècºÕs¬ 'Ìú R ø±ìŒ+∫q |ò\ü eTT >∑*–q{Ï,º ‘Ó'’ R Ä, ì$T‘Ó'ÌÔ #·
R X¯óuÛXÑ ≈¯ î£ qeTT\#˚‘q· T, eTVü‰>∑TD…'Æ R >=|üŒ >∑TDeTT\T >∑*qZ {Ï,º ø±s¡D'Æ… #· R
ø±s¡DeTT\#˚‘q· T, dæ<ëΔs¬ 'Ìú R dæ~+Δ #·T Á|üj÷Ó »qeTT >∑*qZ {Ï,º ãTTwæyê¬ø’ ´' #· R
eTTqT\e#·qeTT\ #˚‘q· T, Vü≤èwüeº ÷qdü' R Vü≤s¡¸eTT H=+~q eTqdüT‡>∑\yê&ÉqT,
nuÛeÑ yéT R nsTT‹ì.
‹\ø£eTT :` eTVü‰>∑TD…'Æ ø±s¡D'Æ… R qqTï q&ç|+æ #·T#·Tqï{Ïº d”‘êsêeTT\ s¡÷|üeTT˝À
qTqï eTVü‰X¯≈î£ \Ô #˚‘q· T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á $<Ûeä TT>∑ Hê≈£î ø±ìŒ+∫q Á|ü‘´· ø£|å \üò eTT >∑\ X¯óuÛXÑ ≈¯ î£ qeTT\
#˚‘q· T, n<äT“¤‘y· TÓ qÆ Hê eTqdüT‡qT Áb˛‘·‡Væ≤+#·T#·Tqï X¯≈î£ \Ô #˚‘q· T, Äø£deü TT
q+<ä * |ò ü \ dæ ~ Δ ø £ s ¡ e TT\sTTq ãTTwæ y êø£ ´ eTT\#˚ ‘ · q T Hê Vü ≤ è<ä j · T eTT
Äq+<äuÛÑ]‘·eTjÓT´qT.
XÀ¢ˆˆ |ü⁄q s¡› ècºÕ« #· yÓ<’ V˚ ≤” + $düèwüXº Ã¯ ‘·j÷· |ü⁄q' ˆ
‘·‘'· |üs«¡ ‘· e÷kÕ<ä´ ‘· Á‘ê]wüº eTVü≤+ |ü⁄q' ˆ
Á|ü‹|üe¢ qe÷πsuÛÒ j·TTwüà<äs› Ù¡ qø±+ø£j å ÷· ˆˆ 159
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄q' ` <äècºÕ« ` #· ` yÓ<’ V˚ ≤” + ` $düèwü'º ` #· ` ‘·j÷· `
|ü⁄q', ‘·‘'· ` |üs«¡ ‘·yTé ` ÄkÕ<ä´ ` ‘·Á‘· ` n]wüyº Té ` nVü≤+ ` |ü⁄q' `
Á|ü‹|üe¢ qyéT ` ÄπsuÛÒ ` j·TTwüà<äs› Ù¡ qø±+ø£j å ÷· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄q' #· yÓ<’ V˚ ≤” + <äècºÕ« ‘·j÷· |ü⁄q' #· $düèwü'º ‘·‘'· nVü≤+
‘·Á‘· n]wü+º |üs«¡ ‘·yTé ÄkÕ<ä´ j·TTwüà<äs› Ù¡ qø±+ø£j å ÷· |ü⁄q' Á|ü‹|üe¢ q+ ÄπsuÛ.Ò
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄q' #· R ‹]–, yÓ<’ V˚ ≤” + R d”‘ê<˚$ì, <äècºÕ« R #·÷∫,
‘·j÷· R ÄyÓT#˚, |ü⁄q' R ‹]–, $düèwü'º R |ü+|üã&çqyê&ÉH,’Ó ‘·‘'· R |æeTà≥,
‘·Á‘· R Ä \+ø£jT· +<äT, n]wü+º R n]wüº eTqT |üs«¡ ‘·eTTqT, ÄkÕ<ä´ R #˚],
j·TTwüà<äs› Ù¡ qø±+ø£j
å ÷· R MTjÓTTø£ÿ <äsÙ¡ qeTTq+<ä* ø√]ø£‘√, nVü≤+ R H˚qT,
Á|ü‹|üe¢ q+ R ‹]– \+|òTü qeTTqT, ÄπsuÛÒ R Äs¡+_Û+∫‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‹]– d”‘ê<˚$ì <ä]Ù+∫ ÄyÓTø£&É ôd\e⁄ >¬ ø’ =ì n≥qT+&ç Ä
\+ø£jT· +<ä* n]wü|º sü «¡ ‘·•Ks¡eTTqT #˚] $TeTTà\ q+<äsq¡ T <ä]Ù+#·e˝… qHÓ&ç
y˚–s¡bÕ≥T‘√ ‹s¡T>∑T Á|üj÷· DeTTq¬ø’ \+|òTü qeTTqT Äs¡+_Û+∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· |üeq #·+Á<ës¡ÿ dæ<>Δä +∑ <Ûsä «¡ ùd$‘·yTé ˆ
|ü+<∏ëq eTVü≤ e÷Áø£eT´ uÛeÑ ‘√ <äèwüyº ê ìVü≤ ˆˆ 160
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` |üeq#·+Á<ës¡ÿ dæ<Δä >∑+<Ûsä «¡ ùd$‘·yTé , |ü+<∏ëq+ `
nVü≤yéT ` ÄÁø£eT´ ` uÛeÑ ‘·' ` <äèwüyº êHé ` ÇVü≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· nVü≤+ |üeq#·+Á<ës¡ÿ dæ<>Δä +∑ <Ûsä «¡ ùd$‘·+ |ü+<∏ëqyéT
ÄÁø£eT´ ÇVü≤ uÛeÑ ‘·' <äèwüyº êHé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T |æeTà≥, nVü≤+ R H˚qT, |üeq#·+Á<ës¡ÿdæ<äΔ
>∑+<Ûäs¡«ùd$‘·+ R yêj·TTe⁄#˚‘·qT #·+Á<ädü÷s¡T´\#˚‘·qT, dæ<äTΔ\#˚‘·qT,
>∑+<Ûsä T¡ «\#˚‘q· T ùd$+|üã&ÉT#·Tqï{Ï,º |ü+<∏ëq+ R e÷s¡eZ TTqT, ÄÁø£eT´ R #˚],
ÇVü≤ R á düeTTÁ<ärs¡eTTq+<äT, uÛeÑ ‘·' R $TeTTà\qT, <äèwüyº êHé R <ä]Ù+∫Hê&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT \+|òTæ +∫ yêj·TTe⁄, #·+Á<äd÷ü s¡T´\T,
dæ<äΔ>∑+<Ûäsê«<äT\TqT ùd$+#·T#·Tqï{Ïº á j·÷ø±X¯e÷s¡ZeTTq |üj·Tì+∫ á
düeTTÁ<ärs¡eTTqT #˚sT¡ ø=ì $TeTTà\ q+<ä]ì #·÷∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ sê|òTü edü´ Á|üu≤Û y˚D uÛeÑ ‘ê+ #Óe’ ‘˚»kÕ ˆ
düTÁêdü´ #· ø±sê´s¡+ú eTj·÷ düs«¡ eTqTwæ̃‘y· Té ˆˆ 161
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sê|òTü edü´ ` Á|üu≤Û y˚D ` uÛeÑ ‘ê+ ` #· ` @e ` ‘˚»kÕ `
düTÁêdü´ ` #· ` ø±sê´s¡+ú ` eTj·÷ ` düs«¡ yéT ` nqTwæ̃‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sê|òTü edü´ Á|üu≤Û y˚D, uÛeÑ ‘ê+ ‘˚»kÕ #· @e düTÁêdü´ ø±sê´s¡+ú
#· (@‘·‘)Y düs«¡ + eTj·÷ nqTwæ̃‘y· Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü edü´ R lsêeT#·+Á<äTìjÓTTø£ÿ, Á|üu≤Û y˚D R Á|üu≤Û eeTT
#˚‘q· T, uÛeÑ ‘ê+ R MTjÓTTø£ÿ, ‘˚»kÕ #Óe’ R eTVæ≤eT#˚‘q· T, düTÁêdü´ R düTÁê⁄ì
jÓTTø£ÿ, ø±sê´s¡+ú R ø£seÔ¡ éTTø=s¡≈î£ qT, (@‘·‘)Y düs«¡ + R (Ç~) n+‘·jT· TqT,
eTj·÷ R Hê#˚, nqTwæ̃‘y· Té R HÓsy¡ s˚ Œ¡ ã&çq~.
dü÷#·q :` ªªsê|òTü edü´ Á|üu≤Û y˚Dμμ nqT<ëìøÏ ã<äT\T>± ªsê|òTü edü´ Á|ükÕ<˚qμ
nì u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTTq+<äT >∑\<äT ` nq>± lsêeTTì nqTÁ>∑V≤ü $X‚weü TT#˚
nì uÛ≤eeTT.
yêdüT<ëdükÕ«$T Vü≤è<äj·TeTT :` ªsê|òTü edü´ Á|üu≤Û y˚Dμ nì nqT≥˝Àì ‘ê‘·Œs¡éTT
` d”‘ê<˚$ì Vü≤qTeT <ä]Ù+#·>∑H˚ ÄyÓTj·T+<ä* ~e´Á|üuÛ≤eeTTqT |üP]Ô>±
>∑T]Ô+#ÓqT. n|üŒ{ÏqT+&çj·TT Ä‘·ìøÏ ÄyÓT ÁbÕDÒX¯«s¡T&Ó’q sê|òüTe⁄ìô|’>∑\
|üPs¡«>ös¡eeTT Ç+ø£qT rÁeyÓTqÆ ~. n{Ïº uÛøÑ $ÔÏ X‚weü TT‘√&ÉH˚ Á|üdTü ‘Ô e· TT Ç#·Ã≥
lsêeTTì düà]+#·T#·T ªsê|òüTedü´ Á|üuÛ≤y˚Dμ nqT#·THêï&ÉT. yÓTT<ä≥ á
\+ø±eè‘êÔ+‘·ø<£ qä∏ eTT Äs¡+_Û+∫q|ü⁄&ÉT ªÁ|üDeT´ •s¡kÕ <˚y’Ó ´ d”‘êjÓTÆ μ nì
d”‘e· TàøÏ ÁyÓTTøÏÿ eTT–+|ü⁄q+<äT Ç#·Ã≥ lsêeTTì düà]+#·T≥˝À Vü≤qTeT<äèwæ˝º À
d”‘êsêeTT\ nuÛ<Ò eä TT düŒwüeº T>∑T #·Tqï~. Ç≥T¢ á d”‘êsêeTT\ nqbÕj·T‘·«eTT
sêe÷j·TDdü+<˚Xe¯ TT nì $~‘· eT>∑T#·Tqï~. sê|òTü e⁄ &Éq>± d”‘êe\¢uTÑÛ &Éìj·TT,
d”‘· j·Tq>± sêeTe\¢uÑÛ j·Tìj·TT ‘·‘Ô· «y˚‘˝Ô· q’… uÛ≈Ñ î£ \Ô uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘êe\¢uTÑÛ ì Á|üu≤Û e$X‚weü TT#˚‘q· T MT j·T+<ä] eTVæ≤eT#˚‘q· T
düTÁêeTVü‰sêE ø±s¡´ìs¡«Vü≤DeTTø=s¡≈î£ Bì q+‘·qT Ç≥T¢ H˚qT HÓsy¡ s˚ T¡ Ãø=ì
e∫Ã‹ì.
XÀ¢ˆˆ @‘· ‘·‡s¡«+ eTj·÷ ‘·Á‘· j·T<∏ëe <äT|übÕ~‘·yTé ˆ
nÁ‘· j·T qï ø£è‘·+ X‚w+ü ‘·‘‡· s¡«+ ÁøÏjT· ‘ê $T‹ ˆˆ 162
ª Vü≤qTeT<éeè‘êÔqTø£<∏äq+μμ HêeT
nwüº|ü+#êX¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘·‘Y ` düs«¡ + ` eTj·÷ ` ‘·Á‘· ` j·T<∏ëe‘Y ` ñ|übÕ~‘·yTé ,
nÁ‘· ` j·T‘Y ` q ` ø£è‘·+ ` X‚w+ü ` ‘·‘Y ` düs«¡ + ` ÁøÏjT· ‘êyéT ` Ç‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· düs«¡ yéT @‘·‘Y j·T<∏ëe‘Y ñ|übÕ~‘·yTé , nÁ‘· j·T‘Y q
ø£è‘·+ ‘·‘Y X‚w+ü düs«¡ + ÁøÏjT· ‘êyéT Ç‹ (Vü≤qTeT‘ê ìy˚~‘·yTé ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä \+ø£jT· +<äT, @‘·‘Y R Ç~ j·T+‘·jT· TqT, j·T<∏ëe‘Y
R ñ∫‘·yTÓ qÆ Ø‹>±, ñ|übÕ~‘·yTé R Ä#·]+|üã&çq~. nÁ‘· R á ø±s¡éTTq+<äT,
j·T‘Y R @~, q ø£è‘·+ R #˚jT· ã&É˝<Ò √, ‘·‘Y R Ä, X‚w+ü R $T–*q~, düs«¡ + R
n+‘·jT· TqT, ÁøÏjT· ‘ê+ R #˚jT· ã&ÉT>±ø£! Ç‹ R nì, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT,
Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á Ø‹>± H˚qT \+ø£jT· +<äT düeTT∫‘·yTÓ qÆ Ø‹>± ø±s¡´Áø£eTeTTqT
HÓsy¡ ]˚ Ã e∫Ã‹ì. Çø£ á ø±s¡´ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT X‚w+æ ∫j·TTqï <ä+‘·jT· TqT
MTs¡T Á>∑V≤æ +∫ |üP]Ô#j ˚ T· T<äTs¡T>±ø£! nì Vü≤qTeT n+>∑<ë<äT\‘√ |ü*ø¬ qT.
ªªVü≤qTeT<é eè‘êÔqTø£<qä∏ eTTμμ nqT
@ã~jÓTì$T<äedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
@ø√qwüwæº‘·eTdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ @‘· <ëU≤´j·T ‘·‘‡· s¡«+ Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ
uÛ÷Ñ j·T dü‡eTT|ü#Á· ø±eT e#·q+ e≈£îÔ eTT‘·sÔ y¡ Té ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘·‘Y ` ÄU≤´j·T ` ‘·‘Y ` düs«¡ + ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»',
uÛ÷Ñ j·T' ` düeTT|ü#Á· ø±eT ` e#·q+ ` e≈£îyÔ Té ` ñ‘·sÔ y¡ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé ‘·‘Y @‘·‘Y düs«¡ yéT ÄU≤´j·T uÛ÷Ñ j·T'
ñ‘·sÔ +¡ e#·q+ e≈£î+Ô düeTT|ü#Á· ø±eT.
‘·‘Y R Ä, @‘·‘Y R Ç~, düs«¡ + R n+‘·jT· TqT, ÄU≤´j·T R #Ó|Œæ , uÛ÷Ñ j·T' R
‹]–, ñ‘·Ôs¡+ R ‘·s¡Tyê‹<Ó’q, e#·q+ R e÷≥qT, e≈£îÔ+ R |ü\T≈£î≥≈£î,
düeTT|ü#Á· ø±eT R ÁbÕs¡+_Û+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj·TTq+<äqT&Óq’ Vü≤qTeT ‘êHê#·]+∫q Ä eè‘êÔ+‘· eT+‘·jT· TqT
á Ø‹>∑ ‘Ó*|æ ‹]– ‘Ó\T|üe\dæq $wüjT· eTTqT Ç≥T¢ |ü\Tø£ <=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ dü|˝üò À sê|òTü y√<√´>∑ düT‡Áêdü´ #· dü+ÁuÛeÑ T' ˆ
o\ e÷kÕ<ä´ d”‘êj·÷ eTeT #· Á|üeD+ eTq' ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü|\üò ' ` sê|òTü y√<√´>∑' ` düTÁêdü´ ` #· ` dü+ÁuÛeÑ T', o\yéT `
ÄkÕ<ä´ ` d”‘êj·÷' ` eTeT ` #· ` Á|üeD+ ` eTq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘êj·÷' o\yéT ÄkÕ<ä´ sê|òTü y√<√´>∑' dü|\üò ', düTÁêdü´
dü+ÁuÛeÑ T' #· (dü|\üò '). eTeT eTq' #· Á|üeDyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘êj·÷' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, o\+ R dü#Ã· ]Á‘·eTTqT, ÄkÕ<ä´
R #˚], (Ä<Ûës¡eTT>∑ #˚døæ =ì), sê|òTü y√<√´>∑' R lsêeTTì ñ<äéTeTT, dü|\üò ' R
dü|\üò yÓTqÆ ~, düTÁêdü´ R düTÁê⁄ìjÓTTø£ÿ, dü+ÁuÛeÑ T' #· R y˚–s¡bÕ≥T≈£L&É, (dü|\üò '
R dü|\üò yÓTqÆ ~), eTeT R HêjÓTTø£ÿ, eTq' #· R eTqdüT‡>∑÷&É, Á|üeDyéT R
(59) ` @ø√qwüwæº‘·eTdüs¡Z 431
uÛøÑ ‘ÔÏ ‘· Œ· s¡eTT (ÄjÓTqT).
dü÷#·q :` ªeTeT #· Á|üeD+ eTq'μ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªeTeT #· Á|”D‘Ï +·
eTq'μ nì u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTT. nq>± Hê eTqdüT‡ dü+‘√wüjT· Tø£yÔ TÓ qÆ <äì
uÛ≤eeTT.
‹\ø£eTT :` düTÁêdü´ #· dü+ÁuÛeÑ T' düTÁê⁄ì Ä<äse¡ TT ñ‘ê‡Vü≤eTT nì ns¡eú TT.
o\yéT ÄkÕ<ä´ ` nq>± bÕ‹Áe‘·éTTqT p∫.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªeTeT #· Á|üeD+ eTq'μ Hê≈£î |üPs¡«y˚T ‘Ó*dæ j·TTqïqT
ÄyÓTqT <ä]Ù+∫q |æeTà≥ d”‘êÁ|üuÛ≤eeTTq≈£î @$Tj·TT nkÕ<ÛäéTT+&É<äì
‘Ó*dæø=+{Ïqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTTì ñ<äéTeTT, eTq eTVü‰sêE düTÁê⁄ìjÓTTø£ÿ dü+ÁuÛeÑ TeTT
>∑÷&É d”‘ê<˚$ o\yÓu’ eÑÛ eTTe\q dü|\üò ‘· H=+~q~. Hê eTqdüT‡>∑÷&É uÛøÑ ‘ÔÏ ‘· Œ· s¡yTÓ Æ
HÓ>∑&ÉT#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ ‘·|kü Õ <Ûës¡jT˚ ˝À¢ø±ÁqTÿ<Δ√ yê ìs¡ù› V≤<ä|æ ˆ
düs«¡ <∏ë -‹Á|üeè<Δ√-kÂ sêeD√ sêø£kå Õ~Û|'ü ˆˆ 3
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü ‘ê+ düŒ èX¯‘√ >±Á‘·+ ‘·|kü Õ q $Hê•‘·yTé ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·|kü Õ ` <Ûës¡jT˚ ‘Y ` ˝Àø±Hé ` Á≈£î<ä'Δ ` yê ` ìs¡ù› V≤‘Y ` n|æ,
düs«¡ <∏ë ` n‹Á|üeè<ä'Δ ` nkÂ ` sêeD' ` sêø£kå Õ~Û|'ü , ‘·d´ü ` ‘ê+ ` düŒ èX¯‘'·
` >±Á‘·+ ` ‘·|kü Õ ` q ` $Hê•‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nkÂ sêø£kå Õ~Û|'ü sêeD' ‘·|kü Õ ˝Àø±Hé <Ûës¡jT˚ ‘Y, Á≈£î<ä'Δ
yê ìs¡ù› V≤‘Y n|æ, düs«¡ <∏ë n‹Á|üeè<ä'Δ . ‘ê+ düŒ èX¯‘'· ‘·d´ü >±Á‘·+ ‘·|kü Õ q
$Hê•‘·yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nkÂ R á, sêø£kå Õ~Û|'ü R sêø£då sü êC…q’ , sêeD' R sêeDT&ÉT,
‘·|kü Õ R ‘·|dü Tü ‡#˚, ˝Àø±Hé R »>∑‘T· qÔ T, <Ûës¡jT˚ ‘Y R ì\Teu…≥TºqT. Á≈£î<ä'Δ yê
R ø√|æ+∫qyê&É>∑TH˚ì, ìs¡›ùV≤‘Y n|æ R <äVæ≤+∫y˚j·TTqT>∑÷&É, düs¡«<∏ë R
m\¢$<Ûeä TT\T>±, n‹Á|üeè<ä'Δ R $TøÏÿ* eè~Δì kÕ~Û+∫ j·TTqïyê&ÉT, ‘ê+ R Ä
d”‘ê<˚$ì, düŒ èX¯‘'· R ‘ê≈£î#·Tqï{Ï,º ‘·d´ü R Ä‘·ìjÓTTø£ÿ, >±Á‘·+ R X¯Øs¡eTT,
‘·|kü Õ R ‘·|dü Tü ‡#˚‘H· ,˚ q $Hê•‘·yTé R q•+|ü#j ˚ T· ã&É˝<Ò Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£ùå dX¯«s¡T&Óq’ Ä sêeDT&ÉT ‘·qjÓTTø£ÿ ‘·|'ü Á|üu≤Û eeTT#˚ ˝Àø£eTT
\ìï+{Ïì ì*|æj·TT+#·>∑\&ÉT. ø√|üeTT e∫ÃqjÓT&É\ düeTdüÔ»>∑‘·TÔ\qT
<äV≤æ +∫y˚jT· >∑\&ÉT. düs«¡ <∏ë Ä‘·&TÉ ‘·q ‘·|'ü Á|üu≤Û eeTT#˚ eTVü‰X¯ødÔÏ +ü |üqTï&Ó’
j·TTHêï&ÉT. n+<äT#˚‘H· ˚ ÄHê&ÉT d”‘êkÕ~Û«ì düŒ è•+∫q|üŒ{ÏøìÏ ‘·q ‘·b˛eTVæ≤eT
ø±s¡DeTT>∑H˚ HêX¯qeTT H=+<äø£ ì\Te>∑*>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ q ‘·<–ä ï•U≤ ≈£îsê´ ‘·‡+düŒ ècºÕ bÕDÏHê dür ˆ
»qø£kÕ´‘·àC≤ ≈£îsê´ <ä´Á‘√ÿ<Ûøä \£ Tw”øè£ ‘ê ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` ‘·‘Y ` n–ï•U≤ ` ≈£îsê´‘Y ` dü+düŒ ècºÕ ` bÕDÏHê ` dür,
»qø£d´ü ` Ä‘·àC≤ ` ≈£îsê´‘Y ` j·T‘Y ` Áø√<Ûøä \£ Tw”øè£ ‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Áø√<Ûäø£\Tw”ø£è‘ê »qø£dü´ Ä‘·àC≤ j·T‘Y q ≈£îsê´‘Y, ‘·‘Y
bÕDÏHê dü+düŒ ècºÕ dür n–ï•U≤ q ≈£îsê´‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Áø√<Ûøä \£ Tw”øè£ ‘ê R Áø√<Ûeä TT#˚ ø£\TwüeTT>± #˚jT· ã&çq{Ï,º »qø£d´ü
R »qø£eTVü‰sêEjÓTTø£ÿ, Ä‘·àC≤ R |ü⁄Á‹ø£jTÆÓ q d”‘ê<˚$, j·T‘Y R <˚ìì, q
≈£îsê´‘Y R #˚j·T˝Ò<√, ‘·‘Y R <ëìì, bÕDÏHê R #˚‹‘√, dü+düŒ ècºÕ R
eTT≥Tºø=qã&çq{Ï,º n–ï•U≤ R n–ïC≤«\, q ≈£îsê´‘Y R #˚jT· C≤\<äT.
‹\ø£eTT :` d”‘ê<˚$ ‘·q uÛsÑ j
Ô¡ TÓ Tø£ÿ |üsêÁø£eTeTTqT m]–q~ >±e⁄q ‘êqT
sêeDTìô|’ Áø√<ÛäeTT H=+<ä˝Ò<äT nì uÛ≤eeTT. nsTTqqT ÄyÓT bÕ‹Áe‘·´
Á|üu≤Û eeTT#˚ ÄyÓTqT düŒ è•+∫q sêeDTì X¯Øs¡eTT <äV≤æ +|üã&Ée\dæq<˚>±ì
sêeDT&ÉT >∑÷&É eTVü‰‘·|üX¯ÙøÏÔ dü+|üqTï&É>∑T≥#˚ n≥T¢ <äVæ≤+|üã&É≈£î+&É
ì\Te>∑*–Hê&Éì ‘Ó*j·Te˝…qT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ‘êqT Áø√<Ûä ø£\Twæ‘T· sê\sTTq#√ d”‘ê<˚$ m{Ïyº ê]HÓq’ qT
uÛdÑ àü eTT #˚jT· >∑\<äT >±ì ‘·q uÛsÑ #Ô¡ ‘˚ H· ˚ X¯Á‘·Tìs¡÷à\qeTT #˚sTT+#·T≥ Ms¡|‹ü ï
jÓTTø£ÿ <Ûäs¡àeTT, ø±ã{Ïº uÛÑs¡Ô |üsêÁø£eTeTTq≈£î n>ös¡eeTT ø£\T>∑≈£î+&É ‘êqT
bÕs¡ ‘ · + Á‘· ´ eTTH˚ n+^ø£ ] +∫q~. n+<ä T #˚ ‘ · H ˚ sêeDT&É T J$+∫
j·TT+&É>*∑ –Hê&ÉT. á $wüjT· e÷yÓT yÓqTø£jT˚ #Ó|Œæ j·TTqï~>∑<ë!
ªªndü+<˚XÊ‘·TÔ sêeTdü´ ‘·|dü Xü ÊÃqTbÕ\Hê‘Y,
q ‘ê«+ ≈£î]à <äXÁ¯ ê uÛdÑ àü uÛkÑ Õàs¡Ω ‘˚»kÕ ˆˆμμ
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ Áø√<Û√Á<˚øe£ TT H=+~q jÓT&É\ m{Ïº uÛj Ñ T· +ø£s¡ X¯Á‘·Te⁄HÓq’ qT
ìs¡÷à\qeTT #˚jT· >∑\<äT. #˚‹‘√ eTT≥Tºø=qï n–ïC≤«\ ˇø£|ü &ÉT <äV≤æ +|ü˝øÒ £
b˛e#·TÃH˚y÷Ó >±ì d”‘e· TàjÓTTø£ÿ Áø√<Ûeä TT e÷Á‘·eTT <äV≤æ +|ü≈î£ +&ÉT≥ dü+uÛ$Ñ +#·<Tä .
XÀ¢ˆˆ C≤+ãeÁ‘·ŒeTTU≤ q‡sê« qqTC≤„|´ü eTVü‰Vü≤ØHé ˆ
ndæà H˚ïe+>∑‘˚ ø±πs´ uÛeÑ ‘ê+ #· ìy˚~‘˚ ˆ
Hê´j·T´+ #· düV≤ü yÓ<’ V˚ ‰ü ´ Á<äwßü +º ‘Í bÕ]úyê‘·àCÖ ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` C≤+ãe‘Y Á|üeTTU≤Hé ` düsê«Hé ` nqTC≤„|´ü ` eTVü‰Vü≤ØHé `
ndæàHé ` @e+ ` >∑‘˚ ` ø±πs´ ` uÛeÑ ‘ê+ ` #· ` ìy˚~‘˚ ` Hê´j·T´+ ` #· `
düV≤ü ` yÓ<’ V˚ ‰ü ´ ` Á<äwßü +º ` ‘Í ` bÕ]úyê‘·àCÖ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ndæàHé ø±πs´ @e+ >∑‘˚ dü‹ uÛeÑ ‘ê+ #· ìy˚~‘˚ #· dü‹
C≤+ãeÁ‘·ŒeTTU≤Hé eTVü‰Vü≤ØHé düsê«Hé nqTC≤„|´ü yÓ<’ V˚ ‰ü ´ #· düV≤ü ‘Í bÕ]úyê‘·àCÖ
Á<äwßü +º Hê´j·TýéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndæàHé R á, ø±πs´ R ø±s¡éTT, @e+ R áØ‹>±, >∑‘˚ R
»]–q~ø±>±, uÛÑe‘ê+ R ˙≈£î, ìy˚~‘˚ dü‹ R $qï$+|üã&çj·TT+&É>±,
C≤+ãeÁ‘·ŒeTTU≤Hé R C≤+ãe+‘·T&ÉT yÓTT<ä˝q’… {Ï,º eTVü‰Vü≤ØHé R eTVü≤˙j·TT˝…q’
yêqs¡T\qT, düsê«Hé R n+<ä]ì, nqTC≤„|´ü R n+^ø£]+|ü#d˚ ,æ yÓ<’ V˚ ‰ü ´ #· düV≤ü
R d”‘ê<˚$‘√>∑÷&É, ‘Í R Ä, bÕ]úyê‘·àCÖ R sê»|ü⁄Á‘·T\qT, Á<äwßü +º R #·÷#·T≥≈£î,
Hê´j·TýéT R Hê´j·TéTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Á|üdüTÔ‘·eTT ‘·\ô|{Ïºq ñ<äéTeTT Ç+‘·es¡≈£î dæ~Δ+∫q<äì
‘Ó\T|üã&çq~. |æeTà≥ C≤+ãe+‘·T&ÉT eTTqï>∑T eTVü≤˙j·TT˝…’q yêqs¡T\≈£î
$qï$+∫ yê] j·TqT»„ rdæø=ì eTqeTT d”‘ê<˚$ì \+ø£qT+&ç rdæø=ìe∫Ã
ÄyÓT‘√ >∑\dæjT˚ sêeT\ø£ÎDT\qT <ä]Ù+#·T≥ Hê´j·TyÓTÆ j·TT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ nVü≤ y˚Tø√-|æ |üsê´|üÔ dü‡sêø£då >ü D∑ ≤+ |ü⁄ØyéT ˆ
‘ê+ \+ø±+ ‘·sk¡ Õ Vü≤+‘·T+ sêeD+ #· eTVü‰ã\yéT ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤yéT ` @ø£' ` n|æ ` |üsê´|ü'Ô ` düsêø£då >ü D∑ ≤+ ` |ü⁄ØyéT,
‘ê+ ` \+ø±+ ` ‘·sk¡ Õ ` Vü≤+‘·T+ ` sêeD+ ` #· ` eTVü‰ã\yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düsêø£då >ü D∑ ≤+ ‘ê+ \+ø±+ |ü⁄Ø+, eTVü‰ã\+ sêeD+ #·
‘·sk¡ Õ Vü≤+‘·TyéT @ø£' n|æ nVü≤+ |üsê´|ü'Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düsêø£då >ü D∑ ≤+ R sêø£då dü eü T÷Vü≤eTT\‘√ >∑÷&çq{Ï,º ‘ê+ R Ä,
\+ø±|ü⁄Ø+ R \+ø±q>∑se¡ TTqT, eTVü‰ã\+ R >=|üŒã\XÊ*jÓTÆ q, sêeD+ #·
R sêeDTì, ‘·sk¡ Õ R y˚>e∑ TT‘√ (ã\eTT#˚), Vü≤+‘·T+ R #·+|ü⁄≥≈£î, @ø£' n|æ
R ˇø£ÿ&ÉHq’Ó |üŒ{ÏøìÏ , nVü≤+ R H˚qT, |üsê´|ü'Ô R #ê*qyê&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêø£då ôü dq’ éTT \ìï+{Ï‘√ >∑÷&çq Ä \+ø±q>∑se¡ TTqT q•+|üCdÒ æ
eTVü‰ã\XÊ*jÓÆTq sêeDTì Hê |üsêÁø£eTeTT#˚ dü+Vü≤]+#·T≥≈£î H˚H=ø£ÿ&ÉH˚
dü]|ü&Ó<äqT.
XÀ¢ˆˆ øÏ+ |ü⁄q dü‡Væ≤‘√ M¬ss’ “¡ \e~“¤' ø£è‘ê‘·à_Û' ˆ
ø£è‘êÅôd'ÌÔ |üe¢ >¬ '’ X¯Ss¬ ’ s¡“e¤ ~“¤ ]«»jÓTÆ wæ_'Û ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏ+ ` |ü⁄q' ` düV≤æ ‘·' ` M¬s'’ ` ã\e~“¤' ` ø£è‘ê‘·à_Û' `
ø£è‘êÅôd'ÌÔ ` |üe¢ >¬ '’ ` X¯Ss¬ '’ ` uÛeÑ ~“¤' ` $»jÓTÆ wæ_'Û ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` M¬s'’ ã\e~“¤' ø£è‘ê‘·à_Û' ø£è‘êÅôd'ÌÔ $»jÓTÆ wæ_'Û X¯Ss¬ '’ |üe¢ >¬ '’
uÛeÑ ~“¤' düV≤æ ‘·' (#˚‘)Y |ü⁄q' øÏ+ (eø£eÔ ýéT?).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` M¬s'’ R Ms¡T\TqT, ã\e~“¤' R ã\e+‘·T\TqT, ø£è‘ê‘·à_Û' R
ìX¯Ãj·TyÓTÆq eTqdüT‡>∑\yês¡TqT, ø£è‘êÅôdÔÌ' R H˚]Ãq nÅdüÔ$<ä´>∑\yês¡TqT,
$»jÓTÆ wæ_'Û R $»j·TeTT >√s¡Tyês¡T q>∑T, X¯Ss¬ '’ |üe¢ >¬ '’ R X¯Ss¡T˝…q’ yêqs¡T\>∑T,
uÛeÑ ~“¤' R MT‘√&É, düV≤æ ‘·' (#˚‘)Y R ≈£L&çqyê&ÉHq’Ó #√, |ü⁄q' R ‹]–, øÏ+
(eø£eÔ ýéT?) R @$T #Ó|Œü e˝…qT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T\TqT, eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´\TqT, dæús¡dü+ø£\TŒ\TqT,
nÅdìÔü |ü⁄DT\TqT, »j·÷_Û˝≤wü >∑\yês¡Tq>∑T jÓ÷<ÛTä ˝…q’ MT j·T+<ä]‘√ >∑\dæ
\+ø£MT~øÏ yÓ&*É q#√ X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡$wüjT· yÓTÆ Ç+ø£ @$T #Ó|Œü e˝…qT?
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ ‘·T sêeD+ j·TT<Δ̊ düôdq’ ´+ dü|⁄ü s¡d‡ü s¡yTé ˆ
düV≤ü |ü⁄Á‘·+ e~ÛcÕ´$T dü¨<äsj ¡ T· T‘·+ j·TT~Û ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` ‘·T ` sêeD+ ` j·TT<Δ̊ ` düôdq’ ´+ ` dü|⁄ü s¡d‡ü s¡yTé ,
düV≤ü |ü⁄Á‘·+ ` e~ÛcÕ´$T ` dü¨<äsj ¡ T· T‘·+ ` j·TT~Û ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ ‘·T j·TT<˚Δ düôd’q´+ dü|ü⁄s¡dü‡s¡+, düVü≤|ü⁄Á‘·+,
dü¨<äsj ¡ T· T‘·+ sêeD+ j·TT~Û e~ÛcÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ ‘·T R H˚H˚, j·TT<Δ̊ R j·TT<äΔeTTq+<äT, düôd’q´+ R
ùdq‘√>∑÷&çqyê&ÉTqT, dü|⁄ü s¡d‡ü s¡+ R nÁπ>düsT¡ \‘√ >∑÷&çqyê&ÉTqT, düV≤ü |ü⁄Á‘·+
R |ü⁄Á‘·T\‘√ >∑÷&çqyê&ÉTqT, dü¨<äsj ¡ T· T‘·+ R k˛<äsT¡ \‘√ >∑÷&çqyê&ÉTq>∑T,
sêeD+ R sêeDTì, j·TT~Û R j·TT<äeΔ TTq+<äT, e~ÛcÕ´$T R dü+Vü≤]+#Ó<qä T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚H=ø£ÿ&ÉH˚ j·TT<äuΔ ÷ÑÛ $T˝À ì*∫ eTVü‰ôdq’ éTT\‘√&ÉqT, eTVü‰
ùdHê~Û|ü‘·T\‘√&ÉqT, |ü⁄Á‘·T\‘√&ÉqT, k˛<äs¡T\‘√&ÉqT >∑÷&çq sêeDTì‘√
s¡DyÓTTq]+∫ Ä‘·ìì e~Û+#Ó<qä T.
XÀ¢ˆˆ Áu≤Vü≤à yÓT+Æ Á<ä+ #· söÁ<ä+ #· yêj·Te´+ yês¡TD+ ‘·<ë∏ ˆ
j·T~ X¯Áø£õ‘√-ÅkÕÔDÏ <äT]ïØøå±´DÏ dü+j·TTπ> ˆˆ 10
XÀ¢ˆˆ ‘êq´Vü≤+ $<Û$ä TcÕ´$T ìVü≤ìcÕ´$T sêø£kå ÕHé ˆ
uÛeÑ ‘êeTuÛ´Ñ qTC≤„‘√ $Áø£y÷Ó y˚T s¡TD~Δ ‘·yTé ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Áu≤Vü≤àyéT ` ◊+Á<ä+ ` #· ` söÁ<ä+ ` #· ` yêj·Te´+ `
yês¡TD+ ` ‘·<ë∏ , j·T~ ` X¯Áø£õ‘·' ` nÅkÕÔDÏ ` <äT]ïØøå±´DÏ ` dü+j·TTπ>, ‘êì
` nVü≤+ ` $<Û$ä TcÕ´$T ` ìVü≤ìcÕ´$T ` sêø£kå ÕHé, uÛeÑ ‘êyéT ` nuÛ´Ñ qTC≤„‘'·
` $Áø£eT' ` y˚T ` s¡TD~Δ ` ‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Áu≤Vü≤àyéT, ◊+Á<ä+, söÁ<ä+, yêj·Te´+, yês¡TD+, ‘·<ë∏ X¯Áø£õ‘·'
<äT]ïØøå±´DÏ (nHê´ì) nÅkÕÔDÏ, j·T~ (Ä|ü‘˚j·TT') ‘êì nVü≤+ uÛÑe‘êyéT
nuÛ´Ñ qTC≤„‘'· dü+j·TTπ> $<Û$ä TcÕ´$T, sêø£kå ÕHé ìVü≤ìcÕ´$T, y˚T $Áø£eT' ‘·+
s¡TD~Δ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Áu≤Vü≤à+ R ÁãVü‰àÅdeÔü TT, ◊+Á<ä+ R Ç+Á<ëÅdeÔü TT, söÁ<ä+ R
bÕX¯ó|ü‘êÅdeÔü TT, yêj·Te´+ R yêj·Tyê´ÅdeÔü TT, yês¡TD+ R yês¡TD≤ÅdeÔü TT, ‘·<ë∏
R nfÒ¢, X¯Áø£õ‘·' R Ç+Á<äõ‘·TÔjÓTTø£ÿ, (nHê´ì R Ç‘·s¡eTT˝…’q) nÅkÕÔDÏ R
nÅdüÔeTT\T, j·T~ (Ä|ü‘˚j·TT') R ˇø£y˚fi¯ Á|üjÓ÷–+|üã&ÉTH˚ì, ‘êì R Ä
j·TÅdeÔü TT\qT, nVü≤+ R H˚qT, uÛeÑ ‘ê+ R MTjÓTTø£ÿ, nuÛ´Ñ qTC≤„‘'· R nqTeT‹
e\q, dü+j·TTπ> R j·TT<äeΔ TTq+<äT, $<Û$ä TcÕ´$T R nD∫y˚jT· T<äTqT, sêø£kå ÕHé
R sêø£då Tü \qT, ìVü≤ìcÕ´$T R |üP]Ô>± e~Û+#Ó<qä T, y˚T R Hê jÓTTø£ÿ, $Áø£eT' R
|üsêÁø£eTeTT, ‘·+ R Ä Ç+Á<äõ‘·TqÔ T, s¡TD~Δ R ìs√~Û+#·TqT.
‹\ø£eTT :` ªuÛeÑ ‘êyéT nuÛ´Ñ qTC≤„‘'· μ ` Vü≤qTeT |üPs¡«eTT \+ø£qT <Û«ä +düeTT
#˚dqæ |ü&˚ Äj·÷ s¡øÿ£ düT\qT e~Û+∫q|ü&˚ sêeD≤<äT\qT e~Û+|üe#·TÃqT >∑<ë
nqTø=+<äTsπ yÓ÷ j·Tì, MT j·TqT»„ ˝Ò≈î£ +&ÉT≥#˚‘H· ˚ yê]ì n|ü&ÉT e~Û+|ü
˝Ò<ìä j·TT, MT j·TqT»„jTÆÓ q#√ Ç|ü&ÉT e~Û+|ü>\∑ qìj·TT uÛ≤eeTT.
sê.•s√eTDÏ :` ªuÛeÑ ‘ê+ nuÛ´Ñ qTC≤„‘'· μ ` nqT<ëìøÏ ã<äT\T>± ªuÛeÑ ‘êeTqqTC≤„‘'· μ
nì bÕsƒê+‘·se¡ TT, á |üøeå£ TTq `
ªuÛeÑ ‘êyéT nqqTC≤„‘'· y˚T $Áø£eT' e÷+ s¡TD~Δμ nì nq«sTT+∫ ˙
j·TqT»„ ˝Òøb£ ˛e⁄≥#˚ Hê |üsêÁø£eTeTT qqTï n&É–¶ +∫ sêeD≤<äT\qT e~Û+|ü≈î£ +&É
#˚dqæ ~ j·Tì Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $$<ÛäeTVü‰ÅdüÔy˚~jÓÆTq Ç+Á<äõ‘·TÔjÓTTø£ÿ Áu≤Vü≤àeTT, ◊+Á<äeTT,
bÕX¯ó|ü‘e· TT, yêj·TeéTT, yês¡TDeTT eTTqï>∑T X¯Á‘·TuÛj
Ñ T· +ø£se¡ TT˝…q’ nÅdeÔü TT\T
mìï Á|üj÷Ó –+|üã&çq|üŒ{ÏøìÏ MT j·TqT»„ bı+~ s¡Ds¡+>∑eTTq+<äT yêì qìï+{Ïì
m<äTs=ÿì nD∫yÓ#’ <Ó qä T. Ä sêø£då Tü \ HÓ\]¢ ì dü+Vü≤]+#Ó<qä T. Hê |üsêÁø£eT
e÷ Ç+Á<äõ‘·TqÔ T ne©\>± |ü]e÷s¡Ã>∑\<äT.
XÀ¢ˆˆ eTj·÷ -‘·T˝≤ $düècºÕ Væ≤ XË\’ eèwæº ]ïs¡+‘·sê ˆ
<˚yêq|æ s¡DÒ Vü≤Hê´ ‹ÿ+|ü⁄q kÕÔ ìïXÊ#·sêHé ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTj·÷ ` n‘·T˝≤ ` $düècºÕ ` Væ≤ ` XË\’ eèwæ'º ` ìs¡+‘·sê,
<˚yêHé ` n|æ ` s¡DÒ ` Vü≤Hê´‘Y ` øÏ+ ` |ü⁄q' ` ‘êHé ` ìXÊ#·sêHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡DÒ eTj·÷ $düècºÕ ìs¡+‘·sê n‘·T˝≤ XË\’ eèwæ'º <˚yêHé n|æ
s¡DÒ Vü≤Hê´‘Y, ‘êHé ìXÊ#·sêHé (Vü≤Hê´‘Y Ç‹) øÏ+ |ü⁄q' (eø£eÔ ýéT?).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡DÒ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, eTj·÷ R Hê#˚‘,· $düècºÕ R $&ÉTeã&çq,
ìs¡+‘·sê R m&É‘]Ó |æ˝qÒ {Ï,º n‘·T˝≤ R kÕ{Ï˝qÒ {Ï,º XË\’ eèwæ'º R |üs«¡ ‘· es¡¸eTT,
<˚yêHé n|æ R <˚e‘·\qT>∑÷&É, Vü≤Hê´‘Y R Vü≤‘·e÷s¡TÃqT. ‘êHé R Ä, ìXÊ#·sêHé
R sêø£ådüT\qT, Vü≤Hê´‘Y (Ç‹) R #·+|ü⁄qì, øÏ+ |ü⁄q' (eø£ÔeýéT) R ‹]–
#Ó|Œü e\dæq <˚$T?
‘ê‘·Œs¡éTT :` s¡Ds¡+>∑eTTq $»è+_Û+∫ H˚qT ≈£î]|æ+#Ó&ç kÕ{Ï˝ìÒ •˝≤es¡¸eTT
<˚e‘·\qT >∑÷&É Vü≤‘·e÷s¡TÃqT. á \+ø£˝Àì sêø£då Tü \qT dü+Vü≤]+#·T≥ ˝…øÿ£
@$T?
XÀ¢ˆˆ kÕ>∑s√ -|ü´‹j·÷ <˚«˝≤+ eT+<äs'¡ Á|ü#˝· <Ò |ä æ ˆ
q C≤+ãe+‘·+ düeTπs ø£+|üjT˚ <ä]yêVæ≤˙ ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ>∑s'¡ ` n|æ ` n‹j·÷‘Y ` y˚˝≤+ ` eT+<äs'¡ ` Á|ü#˝· ‘Ò Y `
n|æ, q ` C≤+ãe+‘·+ ` düeTπs ` ø£+|üjT˚ ‘Y ` n]yêVæ≤˙ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ>∑s'¡ y˚˝≤+ n‹j·÷‘Y n|æ, eT+<äs'¡ Á|ü#˝· ‘Ò Y n|æ, düeTπs
n]yêVæ≤˙ C≤+ãe+‘·+ q ø£+|üjT˚ ‘Y?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ>∑s'¡ R düeTTÁ<äeTT, y˚˝≤+ R #Ó*j·T*ø£≥qº T, n‹j·÷‘Y
n|æ R <ë{Ïsêe#·TÃqT>∑÷&É, eT+<äs'¡ R eT+<äs¡ |üs«¡ ‘·eTT, Á|ü#˝· ‘Ò Y n|æ R
#·*+|ü e#·TÃqT >∑÷&É, düeTπs R j·TT<äeΔ TTq+<äT, n]yêVæ≤˙ R X¯Á‘·Tôdq’ éTT,
C≤+ãe+‘·+ R C≤+ãe+‘·Tì, q ø£+|üjT˚ ‘Y R #·*+|ü#j ˚ T· C≤\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTTÁ<äeTT #Ó*j·T*ø£≥º <ë{Ï sêe#·TÃqT. eT+<äs¡|üs¡«‘·eTT
#·*+|ü e#·TÃqT ≈£L&É, ø±ì eTq C≤+ãe+‘·Tì e÷Á‘·eTT j·TT<äeΔ TTq+<äT m{Ïº
X¯Á‘·Tôdq’ ýÓTqÆ qT #·*+|ü#j
˚ T· C≤\<äT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ düs«¡ sêø£då dü +ü |ò÷ü Hê+ sêø£kå Õ j˚T #· |üPs¡«C≤' ˆ
n\ y˚Tø√ $HêXÊj·T Ms√ yê*düT‘·' ø£|'æ ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düs«¡ sêø£då dü +ü |ò÷ü Hê+ ` sêø£kå Õ' ` j˚T ` #· ` |üPs¡«C≤', n\yéT
` @ø£' ` $HêXÊj·T ` Ms¡' ` yê*düT‘·' ` ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Ms¡' yê*düT‘·' ø£|'æ @ø£', düs«¡ sêø£då dü +ü |ò÷ü Hê+, j˚T |üPs¡«C≤'
sêø£kå Õ' (‘˚cÕ+ düsπ «cÕ+) $HêXÊj·T n\yéT?
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Ms¡' R Ms¡T&Óq’ {Ï,º yê*düT‘·' R yê*|ü⁄Á‘·T&Óq’ , ø£|'æ R n+>∑<Tä &ÉT,
düs¡«sêø£ådüdü+|òü÷Hê+ R düeTdüÔsêø£ådü>∑DeTT\≈£îqT, |üPs¡«C≤' R ÁbÕNqT˝…’q,
j˚T sêø£kå Õ' R @ sêø£då Tü \T nsTT‘˚, (dü+‹ R ñHêïs√) ‘˚cÕ+ düsπ «cÕ+ R
yês¡+<ä]jÓTTø£ÿ, $HêXÊj·T R $HêX¯eTT ø=i≈£î, @ø£' R ˇø£ÿ&˚, Ä\+ R #ê\TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` \+ø£˝À >∑\ düs«¡ sêø£då >ü D∑ eTT\qT, yê]øÏ ô|<ä˝› q’… {Ïº eTVü‰Ms¡T\qT
>∑÷&É j·TT<äeΔ TTq+<äT e~Û+#·T≥≈£î yê*|ü⁄Á‘·T&Óq’ eTq n+>∑<Tä &=ø£ÿ&˚ dü]b˛e⁄qT.
XÀ¢ˆˆ |üqdü k˛´s¡Tyπ̊>q ˙\dü´ #· eTVü‰‘·àq' ˆ
eT+<äs√-|æ $oπs´‘· øÏ+ |ü⁄q s¡T´~Û sêø£kå Õ' ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üqdüd´ü ` }s¡Tyπ̊>q ` ˙\dü´ ` #· ` eTVü‰‘·àq' ` eT+<äs'¡
` n|æ ` $oπs´‘· ` øÏ+ ` |ü⁄q' ` j·TT~Û ` sêø£kå Õ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üqdüd´ü , eTVü‰‘·àq' ˙\dü´ #· }s¡Ty˚>π q eT+<äs'¡ n|æ
$oπs´‘·, j·TT~Û sêø£kå Õ' |ü⁄q' øÏyTé ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üqdüd´ü R |üqdüTì jÓTTø£ÿj·TT, eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&Óq’ ,
˙\dü´ #· R ˙\TìjÓTTø£ÿj·TTqT, }s¡Tyπ̊>q R ‘=&É\y˚>e∑ TT#˚, eT+<äs'¡ n|æ R
eT+<äs|¡ sü «¡ ‘·eTT >∑÷&É, $oπs´‘· R eTTø£ÿ\>∑TqT, j·TT~Û R j·TT<äeΔ TTq+<äT,
sêø£kå Õ' R s¡øÿ£ düT\T, øÏ+ |ü⁄q' R #Ó|Œü e\dæq<˚$T?
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üqdüT&ÉT, eTVü≤˙j·TT&Óq’ ˙\T&ÉT Çs¡Te⁄s¡TqT $»è+_Û+∫q#√
yê] ‘=&É\ y˚>e∑ TT#˚ eT+<äs¡ |üs«¡ ‘·eTT >∑÷&É ;≥\T yê] eTTø£ÿ\T >±e\dæq<˚!
Çø£ j·TT<äeΔ TTq m<äTs¡T ì\T#·T sêø£då Tü \ e÷≥ #Ó|Œü e\dæq<˚eTTqï~?
XÀ¢ˆˆ dü<˚yêdüTs¡j·Tπøåwüß >∑+<Ûäs√«s¡>∑|üøÏåwüß ˆ
yÓT+Æ <äd´ü Á|ü‹jÓ÷<ëΔs+¡ X¯+dü‘· ~«$<äd´ü yê ˆˆ 16
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` dü<y˚ êdüTs¡jT· øπ wå ßü ` >∑+<Ûsä √«s¡>|∑ øü wåÏ ßü ` yÓT+Æ <äd´ü ` Á|ü‹jÓ÷<ëΔs+¡
` X¯+dü‘· ` ~«$<äd´ü ` yê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü<y˚ êdüTs¡jT· øπ wå ßü , >∑+<Ûsä √«s¡>|∑ øü wåÏ ßü yÓT+Æ <äd´ü , ~«$<äd´ü
yê Á|ü‹jÓ÷<ëΔs+¡ X¯+dü‘.·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü<˚yêdüTs¡j·Tπøåwüß R <˚e‘·\‘√ >∑÷&çq sêø£ådüT\+<äTqT,
j·T≈£îå \+<äTqT, >∑+<Ûsä √«s¡>|∑ øü wåÏ ßü R >∑+<Ûsä T¡ «\+<äTqT Hê>∑T\+<äTqT, |ü≈îå£ \+<äTqT,
yÓT+Æ <äd´ü R yÓT+Æ <äTq≈£î >±ì, ~«$<äd´ü yê R ~«$<äTq≈£î >±ì, Á|ü‹jÓ÷<Δës¡+
R m<äTs¡T>∑ ì\TÃ Ms¡Tì, X¯+dü‘· R #Ó|ü &ÉT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚e‘·\+<Óq’ qT sêø£då Tü \+<Óq’ qT j·T≈£îå \+<Óq’ qT >∑+<Ûsä T¡ «\+<Óq’ qT
Hê>∑T\˝ÀHÓq’ qT |ü≈îå£ \‘√HÓq’ qT, eTq yÓT+Æ <äTq≈£î >±ì ~«$<äTq≈£î >±ì, m<äTs¡T>∑
ì\∫ b˛sê&ÉT jÓ÷<ÛTä &ÉT ñ+&ÉTH˚y÷Ó MTs¡T #Ó|ü &ÉT?
XÀ¢ˆˆ |æ‘êeTVü≤es√‘˚‡ø± ‘·Œs¡eT+ <äsŒ¡ e÷dæ‘ú Í ˆ
neTè‘·ÁbÕ•Hê y˚‘Í düs«¡ yêqs¡d‘ü eÔ· TÚ ˆˆ 17
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` |æ‘êeTVü≤es√‘˚‡ø±‘Y ` |üse¡ T+ ` <äsŒ¡ yéT ` Ädæ‘ú Í, neTè‘·ÁbÕ•HÍ
` @‘Í ` düs«¡ yêqs¡d‘ü eÔ· TÚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |æ‘êeTVü≤es√‘˚‡ø±‘Y |üse¡ T+ <äsŒ¡ yéT Ädæ‘ú Í, neTè‘·ÁbÕ•HÍ
@‘Í düs«¡ yêqs¡d‘ü eÔ· TÚ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |æ‘êeTVü≤es√‘˚‡ø±‘Y R ÁãVü≤à<˚e⁄ìjÓTTø£ÿ es¡eTTjÓTTø£ÿ
n‹X¯jT· eTTe\q, |üse¡ T+ R >=|üŒ<Óq’ , <äsŒ¡ + R >∑s«¡ eTTqT, Ädæ‘ú Í R bı+~q
yês¡TqT, neTè‘·ÁbÕ•HÍ R neTè‘·eTTqT uÛTÑ õ+∫q yês¡Tq>∑T, @‘Í R Ms¡T,
düs«¡ yêqs¡d‘ü eÔ· TÚ R yêqs¡T\+<ä]˝ÀqT $Tqï˝…q’ {Ïyº ês¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n•«˙|ü⁄Á‘·T˝…’q á yÓTÆ+<ä~«$<äT\T ÁãVü≤à Ç∫Ãq es¡eTT\
Á|üu≤Û eeTT#˚ $TøÏÿ* eT~+∫ j·TTqïyê¬s’ neTè‘·eTTqT uÛTÑ õ+∫ yêqs¡T\˝À ø¬ \¢
ÁX‚wßü \˜ ì ù|s¡Tbı+~q{Ïyº ês¡T>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ n•«H√ sêàqHês¡+ú Væ≤ düs«¡ ˝Àø£|‘æ êeTVü≤' ˆ
düsê«e<Û´ä ‘·« eT‘·T\ eTqjÓ÷ s¡‘› yÔ· ê qTŒsê ˆˆ 18
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` n•«H√' ` e÷qHês¡+ú ` Væ≤ ` düs«¡ ˝Àø£|‘æ êeTVü≤', düsê«e<Û´ä ‘·«yéT
` n‘·T\+ ` nqjÓ÷' ` <ä‘yÔ· êHé ` |ü⁄sê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄sê düs«¡ ˝Àø£|‘æ êeTVü≤' n•«H√' e÷qHês¡yú Té nqjÓ÷'
n‘·T\+ düsê«e<Û´ä ‘·«+ <ä‘yÔ· êHé Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄sê R |üPs¡«eTT, düs«¡ ˝Àø£|‘æ êeTVü≤' R düeTdüÔ ˝Àø£eTT\≈£îqT
|æ‘êeTVüQ&Óq’ ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT, n•«H√' R n•«˙<˚e‘·\ jÓTTø£ÿ, e÷qHês¡+ú R
>ös¡yês¡yú TÓ ,Æ nqjÓ÷' R M]s¡Te⁄]øÏì, n‘·T\+ R kÕ{Ï˝qÒ {Ï,º düsê«e<Û´ä ‘·«+ R
m\¢]#˚‘q· T #êe⁄˝Ò≈î£ +&ÉT≥qT, <ä‘yÔ· êHé Væ≤ R Ç∫ÃHê&ÉT>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTdü˝Ô Àø£eTT\≈£îqT |æ‘êeTVüQ&Óq’ {Ïº ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT n•«˙ <˚e‘·\qT
>ös¡$+#·T≥¬ø’ yê] dü+‘êqyÓTqÆ M]s¡Te⁄]øÏì |üPs¡«eTT me«] e\qqT eTs¡DeTT
˝Ò≈î£ +&ÉTq≥T¢ >=|üŒ<Óq’ es¡eTTqT Ç∫Ã j·TTHêï&ÉT>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ es√‘˚‡øπ q eT‘ÍÔ #· Á|üeT<∏´ä eTVü≤r+ #·eT÷yéT ˆ
düTsêD≤ eTeTè‘·+ Msö |”‘e· +‘Í |üe¢ +>∑eTÚ ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` es√‘˚‡øπ q ` eT‘ÍÔ ` #· ` Á|üeT<∏´ä ` eTVü≤r+ ` #·eT÷yéT,
düTsêD≤yéT ` neTè‘·+ ` Msö ` |”‘e· +‘Í ` |üe¢ +>∑eTÚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` es√‘˚‡øπ q eT‘ÍÔ Msö (@‘Í) |üe¢ +>∑eTÚ düTsêD≤+ eTVü≤r+
#·eT÷+ Á|üeT<∏´ä neTè‘·+ |”‘e· +‘Í.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` es√‘˚‡øπ q R es¡eTTjÓTTø£ÿ n‹X¯jT· eTT#˚‘,· eT‘ÍÔ R eT~+∫q
yê¬sq’ , @‘Í R á, Msö R Ms¡T˝…q’ , |üe¢ +>∑eTÚ R yêqs¡T*s¡Te⁄s¡TqT, düTsêD≤+
R <˚e‘·\ jÓTTø£ÿ, eTVü≤r+ R >=|üŒ<Óq’ , #·eT÷+ R ôdq’ éTTqT, Á|üeT<∏´ä R
eT]›+∫, neTè‘·+ R neTè‘·eTTqT, |”‘e· +‘Í R Á‘ê–Hês¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä es¡eTTjÓTTø£ÿ eTVæ≤eT#˚ eT~+∫qyê¬s’ eTVü‰Ms¡T˝…’q á
yêqs¡T*s¡Te⁄s¡TqT dü«s¡ZeTTq+<ä* >=|üŒ <˚e‘·\ ôd’qéTT q+‘·qT nD∫
neTè‘·eTTqT Á‘ê–j·TTHêïs¡T.
XÀ¢ˆˆ @‘êy˚e Væ≤ dü+Á≈£î<ÍΔ düyêõs¡<≈ä∏ î£ +»sêyéT ˆ
\+ø±+ HêX¯sTT‘·T+ X¯øöÔ düsπ « ‹wü+˜ ‘·T yêqsê' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘Í ` @e ` Væ≤ ` dü+Á≈£î<ÍΔ ` düyêõs¡<≈ä∏ î£ +»sêyéT, \+ø±+
` HêX¯sTT‘·T+ ` X¯øöÔ ` düsπ « ` ‹wü̃+‘·T ` yêqsê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+Á≈£î<ÍΔ @‘Í @e düyêõs¡<≈ä∏ î£ +»sê+ \+ø±+ HêX¯sTT‘·T+
X¯øöÔ Væ≤ yêqsê' düsπ « (<ä÷sπ ) ‹wü̃+‘·T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+Á≈£î<ÍΔ R Áø√<Ûeä TT H=+~qyê¬sq’ , @‘Í @e R M]s¡Te⁄πs,
düyêõs¡<∏ä≈£î+»sê+ R >∑Ti¿eTT\‘√&ÉqT, s¡<∏äeTT\‘√&ÉqT, @qT>∑T\‘√&ÉqT
>∑÷&çq{Ï,º \+ø±+ R \+ø±q>∑se¡ TTqT, HêX¯sTT‘·T+ R q•+|ü#j ˚ T· T≥≈£î, X¯øöÔ
Væ≤ R X¯ø>ÔÏ *∑ –q{Ïyº ês¡T >∑<ë! yêqsê' R yêqs¡T\T, düsπ « R n+<äsT¡ qT, (<ä÷sπ
R <ä÷s¡eTTq) ‹wü̃+‘·T R ñ+<äTs¡T>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` M]s¡Te⁄s¡TqT $»è+_Û+∫qjÓT&É\ #·‘·Ts¡+>∑ ã\düy˚T‘·yÓTÆq
\+ø±q>∑se¡ TTq+‘·qT ˇø£ÿ #˚‹MT<äH˚ q•+|ü #˚jT· >∑\s¡T— $T–*q yêqs¡Ms¡T
˝…\s¢ T¡ qT ø£<\ä e\dæq |üìj˚T j·TT+&É<Tä .
XÀ¢ˆˆ eTjÓTÆ e ìVü≤‘ê \+ø± <ä>±Δ uÛdÑ à” ø£è‘ê |ü⁄q' ˆ
sê»e÷πswZ ßü düs«¡ Á‘· HêeT $ÁXÊ$‘·+ eTj·÷ ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTj·÷ ` @e ` ìVü≤‘ê ` \+ø± ` <ä>±Δ ` uÛdÑ à” ø£è‘ê ` |ü⁄q',
sê»e÷πswZ ßü ` düs«¡ Á‘· ` HêeT ` $ÁXÊ$‘·+ ` eTj·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` \+ø± eTj·÷ @e ìVü≤‘ê, <ä>±Δ uÛdÑ à” ø£è‘ê, |ü⁄q' sê»e÷πswZ ßü
eTj·÷ HêeT düs«¡ Á‘· $ÁXÊ$‘·yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \+ø± R \+ø±q>∑], eTjÓÆTe R Hê#˚‘·H˚, ìVü≤‘ê R
≈£L\Ãã&çq~, <ä>±Δ R <äV≤æ +|üã&çq~, uÛdÑ à” ø£è‘ê R ã÷&ç<#ä j ˚ T· ã&çq~, |ü⁄q'
R ‹]–, sê»e÷πswZ ßü R sê»M<∏Tä \+<äT, eTj·÷ R Hê#˚‘,· HêeT R ù|s¡T,
düs«¡ Á‘· R m\¢jTÓ &É\, $ÁXÊ$‘·+ R $ì|æ+|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚H˚ \+ø±q>∑se¡ TT q+‘·qT <Û«ä +düeTT #˚d,æ <ä>eΔ∑ TT >±$+∫,
uÛdÑ àü eTT#˚dæ e∫Ã‹ì. eT]j·TT q#·Ã{Ï sê»e÷s¡eZ TTq+ <Ó˝&¢… \É eTq ù|s¡TqT
m\¢]øÏì $ì|æ+∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ »j·T ‘·´‹ã˝À sêyÓ÷ \ø£ÎDX¯Ã eTVü‰ã\' ˆ
sêC≤ »j·T‹ düTÁ^y√ sê|òTü y˚ D≤_ÛbÕ*‘·' ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` »j·T‹ ` n‹ã\' ` sêeT' ` \ø£ÎD' ` #· ` eTVü‰ã\', sêC≤
` »j·T‹ ` düTÁê' ` sê|òTü y˚D ` n_ÛbÕ*‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n‹ã\' sêeT' »j·T‹, eTVü‰ã\' \ø£ÎD' #· »j·T‹,
sê|òTü y˚D n_ÛbÕ*‘·' sêC≤ düTÁê' »j·T‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n‹ã\' R n$T‘·ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ , sêeT' R sêeTT&ÉT, »j·T‹ R
e]Δ\T¢#T· Hêï&ÉT, eTVü‰ã\' R eTVü‰ã\XÊ*jÓTÆ q, \ø£ÎD' #· R \ø£ÎDT&ÉTqT,
(»j·T‹ R e]Δ\T¢#T· Hêï&ÉT), sê|òTü y˚D R lsêeTTì#˚, n_ÛbÕ*‘·' R ø±bÕ&Éã&ÉT
#·Tqï{Ï,º sêC≤ R yêqs¡sêC…q’ , düTÁê' R düTÁê⁄&ÉT, »j·T‹ R e]Δ\T¢ #·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n$T‘·ã\dü+|üqTï&Óq’ lsêeT#·+Á<äT&ÉT düs√«‘·ÿs¡¸eTT>± e]Δ\T¢
#·THêï&ÉT. lsêeTTì#˚ ø±bÕ&Éã&ÉT#·Tqï yêqs¡sêC…q’ düTÁê⁄&ÉTqT eT¨‘·ÿs¡¸eTT‘√
eè~Δbı+<äT#·THêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ ø√dü\sê»dü´ <ëdü' |üeqdü+uÛeÑ ' ˆ
Vü≤qTe÷ì‹ düs«¡ Á‘· HêeT $ÁXÊ$‘·+ eTj·÷ ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` ø√dü\sê»dü´ ` <ëdü' ` |üeqdü+uÛeÑ ', Vü≤qTe÷Hé `
Ç‹ ` düs«¡ Á‘· ` HêeT ` $ÁXÊ$‘·+ ` eTj·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ ø√dü\sê»dü´ <ëdü' |üeqdü+uÛeÑ ' Vü≤qTe÷Hé Ç‹
eTj·÷ düs«¡ Á‘· HêeT $ÁXÊ$‘·yTé .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, ø√dü\sê»dü´ R ø√dü˝≤~Û|‹ü jÓTTø£ÿ, <ëdü' R
ã+≥TqT, |üeqdü+uÛÑe' R yêj·TT|ü⁄Á‘·T&ÉqT, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉqT
yê&ÉqT, Ç‹ R nì, eTj·÷ R Hê#˚‘,· düs«¡ Á‘· R m\¢jTÓ &É\, HêeT R ù|s¡T,
$ÁXÊ$‘·yTé R $ì|æ+|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø√dü˝≤BÛXó¯ &Óq’ lsêeT#·+Á<äTq≈£î <ëdüT&ÉHq’Ó H˚qT yêj·TT|ü⁄Á‘·T&ÉqT,
Vü≤qTeT+‘·T &ÉqT ù|s¡T>∑\yê&É qqT#·T m˝…&¢ \É ‹s¡T>∑T#·T yê¬s\¢]øÏì Hê ù|s¡T
$ì|æ+∫‹ì.
XÀ¢ˆˆ nXÀø£eìø±eT<Û̊´ sêeDdü´ <äTsê‘·àq' ˆ
n<Ûkä ÕÔ ∫Ã¤+X¯óbÕeèπøå kÕBÛ« ø£sT¡ D e÷dæ‘ú ê ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nXÀø£eìø±eT<Û˚´ ` sêeDdü´ ` <äTsê‘·àq', n<ÛäkÕÔ‘Y `
•+X¯óbÕeèπøå ` kÕBÛ« ` ø£sT¡ DyéT ` Ädæ‘ú ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äTsê‘·àq' sêeDdü´ nXÀø£eìø±eT<Û´˚ •+X¯óbÕeèπøå n<Ûkä ÕÔ‘Y
kÕBÛ« ø£sT¡ DyéT Ädæ‘ú ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äTsê‘·àq' R <äTsêàs¡TZ&Ó’q, sêeDdü´ R sêeDTì jÓTTø£ÿ,
nXÀø£eìø±eT<Û´˚ R nXÀø£eqeTT q&ÉTeT, •+X¯óbÕeèπøå R •+X¯óbÕeèø£eå TTq,
n<Ûkä ÕÔ‘Y R ÁøÏ+~uÛ≤>∑eTTq, kÕBÛ« R |ü‹Áe‘·jT· >∑T d”‘,· ø£sT¡ D+ R <äT'KeTT>±,
Ädæ‘ú ê R ñqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äTsêàs¡T&Z q’Ó Ä sêeDTìjÓTTø£ÿ nXÀø£eqeTTq+<äT q&ÉTeTqTqï
•+X¯óbÕeèø£eå TT ÁøÏ+<ä d”‘e· Tà‘·*¢ #·÷#·Tyê]øÏ <äT'KeTT ø£*+Z #·T#·T ñqï~.
XÀ¢ˆˆ sêø£då _” 'Û |ü]eè‘ê XÀø£d+ü ‘ê|üø]£ Ù‘ê ˆ
y˚T|òTü ˝ÒU≤|ü]eè‘ê #·+Á<ä˝UÒ eÒ ìÁwüŒuÛ≤ ˆˆ 25
XÀ¢ˆˆ n∫+‘·jT· +r yÓ<’ V˚ ≤” sêeD+ ã\<ä]Œ‘·yTé ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêø£då _” 'Û ` |ü]eè‘ê ` XÀø£d+ü ‘ê|üø]£ Ù‘ê, y˚T|òTü ˝ÒU≤|ü]eè‘ê
` #·+Á<ä˝ÒU≤ ` Çe ` ìÁwüŒuÛ≤, n∫+‘·j·T+r ` yÓ’<˚V”≤ ` sêeD+ `
ã\<ä]Œ‘·yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£då _” 'Û |ü]eè‘ê XÀø£d+ü ‘ê|üø]£ Ù‘ê, ã\<ä]Œ‘·+ sêeD+
n∫+‘·j·T+r yÓ’<˚V”≤, y˚T|òüT˝ÒU≤|ü]eè‘ê ìÁwüŒuÛ≤ #·+Á<ä˝ÒU≤ Çe (ø£s¡TDyéT
Ädæú‘ê).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åd”_Û' R sêø£ådüÅd”Ô\#˚, |ü]eè‘ê R #·T≥Tºø=qã&çq<Ó’,
XÀø£d+ü ‘ê|üø]£ Ù‘ê R XÀø£eTT#˚‘· dü+‘ê|üeTT#˚‘· ø£è•+|ü#j ˚ T· ã&çq<Ó,’ ã\<ä]Œ‘·+
R ã\eTT#˚ eT~+∫j·TTqï, sêeD+ R sêeDTì, n∫+‘·jT· +r R ˝…øÿ£ #˚jT· ì<Ó,’
y˚T|òüT˝ÒU≤|ü]eè‘ê R eTãT“\|ü+øÏÔ#˚ ø£|üŒã&çj·TTqï, ìÁwüŒuÛ≤ R ø±+‹˝Òì,
#·+Á<ä˝UÒ ≤ Çe R #·+Á<äsπ Ke˝…, (ø£sT¡ D+ R <äT'KeTT>±), Ädæ‘ú ê R ñqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n#·Ã≥ C≤qø°<$˚ ã\<ä]Œ‘·T&Óq’ sêeDTì @$Tj·TT ˝…øÿ£ #˚jT· ≈£îqï<Ó’
sêø£då Åü d\Ô” #˚ |ü]y˚w+ºæ |üã&ç, XÀø£d+ü ‘ê|üeTT\#˚ ø£è•+∫j·TTqï<Ó,’ y˚T|òTü K+&ÉeTT\#˚
ø£|· Œü ã&çjT· Tqï ‘˚CÀ$V”≤qyÓTqÆ #·+Á<äe+ø£e˝… ø±qe#·TÃ#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ |ü‹Áe‘ê #· düTÁXÀD° newüuº ≤Δ #· C≤qø° ˆ
nqTs¡ø±Ô Væ≤ yÓ<’ V˚ ≤” sêeT+ düsê«‘·àHê X¯óuÛ≤ ˆˆ 27
XÀ¢ˆˆ nqq´∫‘êÔ sêy˚T #· bÂ˝ÀMTe |ü⁄s¡+<äsπ ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü‹Áe‘ê ` #· ` düTÁXÀD° ` newüuº ≤Δ ` #· ` C≤qø°, nqTs¡ø±Ô
` Væ≤ ` yÓ<’ V˚ ≤” ` sêeT+ ` düsê«‘·àHê ` X¯óuÛ≤, nqq´∫‘êÔ ` sêy˚T ` #· `
bÂ˝ÀMT ` Çe ` |ü⁄s¡+<äsπ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTÁXÀD° C≤qø° |ü‹Áe‘ê newüuº ≤Δ #·— X¯óuÛ≤ yÓ<’ V˚ ≤” sêy˚T
nqq´∫‘êÔ (dür) |ü⁄s¡+<äsπ bÂ˝ÀMT Çe düsê«‘·àHê sêeT+ nqTs¡ø±Ô Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTÁXÀD° R düT+<äsy¡ TÓ qÆ ø£{dÏ e” T>∑\, C≤qø° R d”‘ê<˚$, |ü‹Áe‘ê
#· R |ü‹Áe‘·jT· TqT, newüuº ≤Δ #· R n]ø£≥ãº &çq~>∑qT ñqï~, X¯óuÛ≤ R eT+>∑fi¯
ø£sT¡ sê˝…q’ , yÓ<’ V˚ ≤” R C≤qø°<$˚ , sêy˚T R lsêeTTìj·T+<äT, nqq´∫‘êÔ (dür) R
@ø±Á>∑∫‘·TsÔ ê\>∑T#·T, |ü⁄s¡+<äsπ R <˚y+˚ Á<äTìj·T+<äT, bÂ˝ÀMT Çe R X¯N<˚$e˝…,
düsê«‘·àHê R dü+|üPs¡yí TÓ qÆ eTqdüT‡‘√, sêeT+ R lsêeTTì, nqTs¡ø±Ô Væ≤ R
nqTs¡≈î£ sÔ ê˝…’ j·TTqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düT+<äsê–jÓTÆ q d”‘ê<˚$ ‘·q |ü‹Áe‘ê<Ûsä à¡ eTTqT ì\T|ü⁄ø=qT#·T
sêø£ådüT\#˚ ìs¡“+~Û‘·Tsê˝…’ j·TTqï~. eT+>∑fi¯dü«s¡÷|ü⁄sê˝…’q Ä C≤qø°<˚$
düs«¡ $<Ûeä TT\ lsêeTTìj·T+ <äqTs¡≈î£ sÔ ê˝…,’ qVüQwüßì ìs¡“+<Ûeä TT q+<äTqïqT
X¯N<˚$ <˚y+˚ Á<äTìj·T+<˚ ‘·q eTqdüT‡ \>∑ïeTT #˚døæ =ì j·TTqï≥T¢, sêeT#·+Á<äTì
j·T+<˚ ‘·q eTqdüT‡ \>∑ïeTT #˚dæ @ø±Á>∑∫‘·eÔ TT‘√ qTqï~.
XÀ¢ˆˆ ‘·<ø˚ y£ êdüd‡ü +M‘ê s¡CÀ<Û«ä kÕÔ ‘·<e’Ó∏ #· ˆ
XÀø£d+ü ‘ê|üBHê+^ d”‘ê uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘˚ s¡‘ê ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·<ø˚ y£ êdüd‡ü +M‘ê ` s¡CÀ<Û«ä kÕÔ ` ‘·<ë∏ ` @e ` #·, XÀø£
dü+‘ê|üBHê+^ ` d”‘ê ` uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘˚ ` s¡‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<˚ø£yêdüdü‡+M‘ê ‘·<∏Ó’e s¡CÀ<Ûä«kÕÔ XÀø£dü+‘ê|üBHê+^,
d”‘ê uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘˚ s¡‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ø˚ y£ êdüd‡ü +M‘ê R Ä ˇø£ÿ Ns¡#‘˚ H· ˚ <Û]ä +|üã&çq<Ó,’ ‘·<e’Ó∏
R nfÒ¢, s¡CÀ<Ûä«kÕÔ R <Ûä÷[#˚ eT*qyÓTÆq<Ó’, XÀø£dü+‘ê|üBHê+^ R XÀø£eTT
#˚‘q· T dü+‘ê|üeTT#˚‘q· T <äT'K»qø£eTT>∑qTqï X¯Øs¡eTT>∑\<Ó,’ d”‘ê R d”‘ê<˚$,
uÛsÑ Ô¡ èVæ≤‘˚ R uÛsÑ j Ô¡ TÓ Tø£ÿ ÁX‚jT· düT‡q+<äT, s¡‘ê R ìeT>∑Tïsê˝…’ j·TTqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTqeTT #·÷∫q ÄHê{Ï Ns¡H˚ <Û]ä +∫ j·TTqï<Ó’ X¯Øs¡eT+‘·jT· TqT
<Û÷ä [#˚ ø£|Œü ã&ç XÀø£d+ü ‘ê|üeTT\#˚ ø£è•+∫b˛sTTq X¯Øs¡eTT‘√ C≤qø°<$˚ ‘·q
uÛsÑ jÔ¡ TÓ Tø£ÿ ÁX‚jT· düT‡H˚ ø±+øÏ+å #·T#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ kÕ eTj·÷ sêø£då e” T<Û̊´ ‘·s®¡ é÷Hê eTTVüQs¡TàVüQ' ˆ
sêø£då _” Û ]«s¡÷bÕ_Û s¡› ècºÕ Væ≤ Á|üeT<ëeH˚ ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` eTj·÷ ` sêø£då e” T<Û̊´ ` ‘·s¡® é÷Hê ` eTTVüQ' ` eTTVüQ',
sêø£då _” 'Û ` $s¡÷bÕ_Û' ` <äècºÕ ` Væ≤ ` Á|üeT<ëeH˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|üeT<ëeH˚ sêø£då e” T<Û´˚ $s¡÷bÕ_Û' sêø£då _” 'Û eTTVüQ' eTTVüQ'
‘·s®¡ é÷Hê kÕ eTj·÷ <äècºÕ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|üeT<ëeH˚ R ñ<ë´qeqeTTq+<äT, sêø£då e” T<Û̊´ R sêø£då Åü d\Ô”
q&ÉTeT, $s¡÷bÕ_Û' R $ø£è‘êø±s¡eTT\T>∑\, sêø£då _” 'Û R sêø£då eü ì‘·\#˚, eTTVüQ'
eTTVüQ' R e÷{Ïe÷{ÏøìÏ , ‘·s®¡ é÷Hê R >∑~+› |üã&ÉT#·Tqï<Ó,’ kÕ R Ä C≤qø°
<˚$, eTj·÷ R Hê #˚‘,· <äècºÕ Væ≤ R #·÷&Éã&ÓqTdüT&û!
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDTì Á|üeT<ëeqeTTq+<äT sêø£ådüÅd”Ô\ q&ÉTeT $ø£è‘·yÓTÆq
X¯Øs¡eTT\T >∑*qZ {Ïº sêø£då eü ì‘·\T ‘·qqT e÷{Ïe÷{ÏøìÏ >∑~+› #·T#·T+&É>± BqyÓTqÆ
dæ‹ú ˝À d”‘ê<˚$ Hê≈£î ø±ìŒ+∫q~.
XÀ¢ˆˆ @ø£yD˚ <° säÛ ê BHê uÛsÑ Ô¡ è∫+‘ê|üsêj·TD≤ ˆ
n<ÛXä Ù¯ j·÷´ $esêí+^ |ü~à˙e Væ≤e÷>∑yT˚ ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @ø£yD˚ <° säÛ ê ` BHê ` uÛsÑ Ô¡ è∫+‘ê|üsêj·TD≤, n<ÛXä Ù¯ j·÷´ `
$esêí+^ ` |ü~à˙ ` Çe ` Væ≤e÷>∑yT˚ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` @ø£yD˚ <° säÛ ê BHê uÛsÑ Ô¡ è∫+‘ê|üsêj·TD≤ n<ÛXä Ù¯ j·÷´ Væ≤e÷>∑yT˚
|ü~à˙ Çe $esêí+^ (<äècºÕ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @ø£y˚D°<Ûäsê R ˇø£ÿ»&É>± @s¡Œ&çq πøX¯düeT÷Vü≤eTTqT
<Û]ä +∫q~j·TTqT, BHê R <äT'K»qø£eTT>∑ qTqï~j·TTqT, uÛsÑ Ô¡ è∫+‘ê|üsêj·TD≤
R uÛsÑ j
Ô¡ TÓ Tø£ÿ <Ûë´qeTTq+<äT ìeT>∑Tïsê˝…’ j·TTqï~j·TTqT, n<ÛXä Ù¯ j·÷´ R H˚\j˚T
X¯j·T´>± >∑\~j·TTqT, Væ≤e÷>∑y˚T R ùV≤eT+‘·ø±\eTTq+<ä*, |ü~à˙ Çe R
‘êeTs¡r>∑e˝…, $esêí+^ R yÓ\yÓ\ uÀe⁄#·Tqï X¯Øs¡eTT >∑\~j·TTqT n>∑T, (kÕ
R Ä d”‘ê<˚$), (eTj·÷ R Hê#˚), <äècºÕ R #·÷&Éã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä d”‘ê<˚$ øπ X¯eTT\T ˇπø »&É>± n+≥Tø=ì b˛sTT j·TT+&ÓqT.
ÄyÓT s¡÷|üeTT <äT'K»qø£eTT>∑ qT+&ÓqT. H˚\H˚ X¯j·T´>± #˚dæø=ì uÛÑs¡Ô è
∫+‘ê|üsêj·TDTsê˝…’ ùV≤eT+‘·ãTT‘·Te⁄q+<ä* ‘êeTs¡r>∑e˝… yÓ\yÓ\b˛e⁄#·T
ø±qe∫Ãq~.
XÀ¢ˆˆ sêeD≤ ~«ìeè‘êÔsêú eTs¡eÔ ´ø£è‘·ìX¯Ãj·÷ ˆ
ø£<+ä∏ ∫ qà è>∑XÊu≤ø°å $XÊ«dü eTT|übÕ~‘ê ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeD≤‘Y ` $ìeè‘êÔsêú ` eTs¡eÔ ´ø£è‘·ìX¯Ãj·÷, ø£<+ä∏ ∫‘Y `
eTè>∑XÊu≤ø°å ` $XÊ«düyTé ` ñ|übÕ~‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeD≤‘Y $ìeè‘êÔsêú , eTs¡eÔ ´ø£è‘·ìX¯Ãj·÷ (kÕ) eTè>∑XÊu≤ø°å
ø£<+ä∏ ∫‘Y $XÊ«düyTé ñ|übÕ~‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeD≤‘Y R sêeDTìqT+&ç, $ìeè‘êÔsêú R eTs¡*+#·Tø=ìq
Á|üjÓ÷»qeTT >∑\~j·TTqT, eTs¡Ôe´ø£è‘·ìX¯Ãj·÷ R #·ìb˛e˝…qì #˚dæø=ìq
ìX¯Ãj·TeTT >∑\~j·TTqT, (kÕ R Ä), eTè>∑XÊu≤ø°å R ˝Ò&ç|æ\¢ ø£qTï\e+{Ï
H˚Á‘·eTT\T>∑\ Ä d”‘ê<˚$, ø£<+ä∏ ∫‘Y R m{À¢, $XÊ«dü+ R qeTàø£eTTqT, ñ|übÕ~‘ê
R ø£*–+|üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeDTìe\q ‘·q≈£î $&ÉT<ä\ >∑\T>∑TqqT ÄX¯ ‘=\–q<Ó’ Ä‘·àVü≤‘·´
#˚døæ =qT≥πø ìX¯ÃsTT+#·Tø=qï{Ïº Ä ;Û‘∫· ‘·j
Ô TÆÓ q d”‘ê<˚$ì düMT|æ+∫ m{À¢ ÄyÓT≈£î
Hêô|’ qeTàø£eTT ø£*–+#·Tø=q>∑*–‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡+uÛ≤wæ‘ê #Óe’ düs«¡ eTs¡+ú #· <ä]Ù‘ê ˆ
sêeTdüTÁêdüK´+ #· ÁX¯ó‘ê« Á|”‹ eTTbÕ>∑‘ê ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü+uÛ≤wæ‘ê ` #· ` @e ` düs«¡ yéT ` ns¡+ú ` #· `
<ä]Ù‘ê, sêeTdüTÁêdüK´+ ` #· ` ÁX¯ó‘ê« ` Á|”‹yéT ` ñbÕ>∑‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· dü+uÛ≤wæ‘ê #· düs«¡ yéT ns¡+ú <ä]Ù‘ê #· (kÕ) sêeTdüTÁê
düK´+ ÁX¯ó‘ê« Á|”‹yéT ñbÕ>∑‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, dü+uÛ≤wæ‘ê R e÷≥˝≤&Éã&çq~j·TTqT,
düs«¡ + R düeTdüyÔ TÓ qÆ , ns¡+ú R $wüjT· eTTqT, <ä]Ù‘ê R ‘Ó\T|üã&çq~, (dür R
n>∑T#·T), kÕ R Ä d”‘e· Tà, sêeTdüTÁêdüK´+ #· R sêeTdüTÁê⁄\ yÓTÁÆ ‹ì >∑÷]Ã
>∑÷&É, ÁX¯ó‘ê« R $ì, Á|”‹+ R dü+‘√wüeTTqT, ñbÕ>∑‘ê R bı+~q~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄyÓT≈£î qeTàø£eTT ø£*–q |æeTà≥ ÄyÓT‘√ dü+uÛ≤wæ+∫ ‘Ó\T|üe\dæq
$wüj·TeTTqT ìy˚~+∫‹ì. H˚qT #Ó|æŒq<ä+‘·j·TTqT ‘Ó*dæø=ì sêeTdüTÁê⁄\
yÓTÁÆ r eè‘êÔ+‘·eTTqT $ì ÄyÓT $TøÏÿ* dü+‘√wæ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ìj·T‘· dü‡eTT<ë#ês√ uÛøÑ ÔÏ s¡“s¤ ]Ô¡ #√‘·eÔ ÷ ˆ
j·T qï Vü≤+‹ <äXÁ¯ ê+ q eTVü‰‘êà ø£è‘ê>∑dyü Té ˆˆ 34
XÀ¢ˆˆ ì$T‘·eÔ ÷Á‘·+ sêeTdüTÔ e<Û̊ ‘·d´ü uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìj·T‘·' ` düeTT<ë#ês¡' ` uÛøÑ 'ÔÏ ` uÛsÑ ]Ô¡ ` #· ` ñ‘·eÔ ÷, j·T‘Y
` q ` Vü≤+‹ ` <äXÁ¯ ê+ ` dü' ` eTVü‰‘êà ` ø£è‘ê>∑dyü Té , ì$T‘·eÔ ÷Á‘·+ `
sêeT' ` ‘·T ` e<Û̊ ` ‘·d´ü ` uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (‘·kÕ´') düeTT<ë#ês¡' ìj·T‘·', uÛsÑ ]Ô¡ uÛøÑ 'ÔÏ #· ñ‘·eÔ ÷, kÕ
ø£è‘ê>∑d+ü <äXÁ¯ ê+ q Vü≤+‹ Ç‹ j·T‘Y dü' eTVü‰‘êà, ‘·d´ü e<Û˚ sêeT' ‘·T
ì$T‘·eÔ ÷Á‘·+ uÛ$Ñ wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (‘·kÕ´' R Ä d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ) düeTT<ë#ês¡' R dü<ë#·sD¡ eTT,
ìj·T‘·' R ì‘·ýÓTqÆ ~, uÛsÑ ]Ô¡ R uÛsÑ j
Ô¡ T· +<äT, uÛøÑ 'ÔÏ #· R uÛøÑ j
ÔÏ T· TqT, ñ‘·eÔ ÷ R
ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ ~, ø£è‘ê>∑d+ü R #˚dqæ n|üsê<Ûeä TT >∑*qZ {Ï,º <äXÁ¯ ê+ R sêeDTì, q
Vü≤+‹ R #·+|ü⁄≥˝Ò<Tä , Ç‹ j·T‘Y R nqTq<˚~ >∑\<√, ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTq, dü'
R Ä sêeDT&ÉT, eTVü‰‘êà R eTVü≤˙j·TT&Óq’ yê&ÉT, ‘·d´ü R n‘·ìjÓTTø£ÿ, e<Û̊ R
e<Ûj ä T· +<äT, sêeT' ‘·T R sêeTT&ÉT e÷Á‘·eTT, ì$T‘·eÔ ÷Á‘·+ R ì$T‘·øÔ ±s¡DeTT,
uÛ$Ñ wü´‹ R ø±>∑\&ÉT.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ª‘·d´ü e<Û̊ d”‘ê ì$T‘·eÔ ÷Á‘·+ uÛeÑ ‹, sêeTdüTÔ Á|ü<ëÛ qø±s¡D+
uÛ$Ñ wü´‹μ `
dü«j·TeTT>± sêeDTì e~Û+|üì d”‘· Ä sêeDTì e<Ûj ä T· +<äT øπ e\eTT
nÁ|ü<ÛëqyÓTÆq ø±s¡DeTT>± qT+&ÉTqT. Á|ü<Ûëqø±s¡DeTT>± sêeTT&˚ sêeDTì
e~Û+#·Tqì uÛ≤eeTT.
sê.•s√eTDÏ :` sêeDT&ÉT ‘·q n<Ûsä à¡ eTT#˚ ‘·q eTVü≤‘·Ô «eTTqT >√˝ÀŒsTT j·TTHêï&ÉT
>∑qTø£ Á|üdTü ‘Ô · e÷‘·&TÉ eTè‘·ÁbÕj·TT&˚. Ä‘·ì e<Ûj ä T· +<äT lsêeTT&ÉT øπ e\eTT
ì$T‘·eÔ ÷Á‘·T&Ó’ j·TT+&ÉTqì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä d”‘êkÕ~Û«jÓTTø£ÿ dü<ë#·s¡DeTT m{Ïº |ü]dæú‹j·T+<Ó’qqT
ì‘·ýÓTqÆ {Ï~º . uÛsÑ j
Ô¡ T· + <ëyÓT≈£î >∑\ uÛøÑ j
ÔÏ T· T kÕ{Ï˝qÒ {Ï<º .˚ Ç{Ïº j·÷yÓT Á|üu≤Û eeTT
sêeDTì Vü≤‘·e÷s¡Œ≈£î+&ÉT≥≈£î ø±s¡DeTT n‘·&ÉTqT eTVü‰ ‘·|ü dü‡+|üqTï&Ó’
j·TT+&ÉT≥j˚T. ø±ì H˚&TÉ n<Ûsä à¡ eTTq ø=&ç>{∑ qºÏ j·÷‘·ì <Ûsä à¡ Á|üu≤Û eeTT q•+∫q~.
ø±ã{Ïº Ä‘·&TÉ sêeTTì#˚‘· ‘˚*ø£>H∑ ˚ e~Û+|üã&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ Á|üøè£ ‘Ó’ é ‘·q«+^ ‘·~«jÓ÷>±#·Ã ø£]Ù‘ê ˆ
Á|ü‹|ü‘êŒsƒo¡ \dü´ $<˚é ‘·qT‘ê+ >∑‘ê ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` Á|üøè£ ‘ê´ ` @e ` ‘·q«+^ ` ‘·~«jÓ÷>±‘Y ` #· ` ø£]Ù‘ê,
Á|ü‹|ü‘êŒsƒo¡ \dü´ ` $<ë´ ` Çe ` ‘·qT‘ê+ ` >∑‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|üø£è‘ê´ @e ‘·q«+^, ‘·~«jÓ÷>±‘Y ø£]Ù‘ê #· kÕ
Á|ü‹|ü‘êŒsƒo¡ \dü´ $<ë´ Çe ‘·qT‘ê+ >∑‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|üøè£ ‘ê´ @e R düV≤ü »eTT>∑H,˚ ‘·q«+^ R ø£èXÊ+–j·TTqT,
‘·~«jÓ÷>±‘Y R Ä lsêeTTì $jÓ÷>∑eTTe\q, ø£]Ù‘ê #· (dür) R ø£è•+|ü
#˚jT· ã&çq~j·TT q>∑T#·T, Á|ü‹|ü‘êŒsƒo¡ \dü´ R bÕ&É´$THê&ÉT #·<Tä e⁄ø=qT n\yê≥T
>∑\yêìjÓTTø£ÿ, $<ë´ Çe R $<äé˝…, ‘·qT‘ê+ R ø°D å ‘·qT, >∑‘ê R bı+~q~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ düV≤ü »eTT>∑H˚ düqïì <˚V≤ü eTT >∑\~, Ç|ü&ÉT Á|æjT· Tì
$jÓ÷>∑eTTe\q Ç+ø£qT ø£è•+∫j·TTqï<Ó’ bÕ&É´$THê&ÉT bÕsƒe¡ TT #·<Tä e⁄ø=qTyêì
$<äé˝… ø°Då dæ‹ú H=+~j·TTqï~.
XÀ¢ˆˆ @e e÷ùdÔ eTVü‰uÛ≤>± d”‘ê XÀø£|sü êj·TD≤ ˆ
j·T <äÁ‘· Á|ü‹ø£seÔ¡ ´+ ‘·‘‡· s¡« eTT|übÕ<ä´‘êyéT ˆˆ 37
ª nq+‘·s¡ø£s¡Ôe´Á|üs√#·q+μμ HêeT @ø√qwüwæº‘·eTdü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ÄùdÔ ` eTVü‰uÛ≤>± ` d”‘ê ` XÀø£|sü êj·TD≤ ` j·T‘Y
` nÁ‘· ` Á|ü‹ø£seÔ¡ ´+ ` ‘·‘Y ` düs«¡ yéT ` ñ|übÕ<ä´‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰uÛ≤>± d”‘ê @e+ XÀø£|üsêj·TD≤ ÄùdÔ. nÁ‘· j·T‘Y
Á|ü‹ø£seÔ¡ ´+ ‘·‘Y düs«¡ + (j·TTcÕà_Û') ñ|übÕ<ä´‘êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰uÛ≤>± R eTVü≤˙j·TTsê˝…q’ {Ï,º d”‘ê R C≤qø°<$˚ , @e+ R
á$<Ûeä TT>±, XÀø£|sü êj·TD≤ R XÀø£ìeT>∑Tïsê˝…,’ ÄùdÔ R ñqï~. nÁ‘· R á
$wüjT· eTTq+<äT, j·T‘Y R @~, Á|ü‹ø£seÔ¡ ´+ R ã<äT\T>∑ #˚jT· e\dæq~ j·TTqï<√,
‘·‘Y düs¡«+ R n~ j·T+‘·j·TTqT, (j·TTcÕà_Û' R MT#˚), ñ|übÕ<ä´‘êyéT R
‘Ó\T|üã&ÉT>±ø£.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü≤˙j·TTsê˝…’q d”‘ê<˚$ Ä \+ø£j·T+<äT á $<ÛäeTT>±
XÀø£eT>∑Tïsê˝…’ j·TTqï~. Á|üdTü ‘Ô · MT dü+<äs“¡ e¤ TT˝À MT~ ø£seÔ¡ ´ y˚TyÓ÷ <ëì
q+‘·qT MTπs ìs¡sí TT+|üe\dæjT· Tqï~.
ªªnq+‘·sø¡ s£ eÔ¡ ´Á|üs√#·qeTTμμ nqT
@ã~‘=$Tà<äedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
wüwæº‘·eTdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü ‘·<«ä #·q+ ÁX¯ó‘ê« yê*dü÷qT s¡u≤Û wü‘· ˆ
nj·TTø£+Ô ‘·T $Hê <˚M+ <äèwüeº ~“¤XÃ¯ yêqsê' ˆ
düMT|ü+ >∑+‘·T eTkÕà;Û sê|òTü edü´ eTVü‰‘·àq' ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` ‘·‘Y ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` yê*dü÷qT' ` nuÛ≤wü‘· `
nj·TTø£+Ô ` ‘·T ` $Hê ` <˚M+ ` <äèwüeº ~“¤' ` #· ` yêqsê', düMT|ü+ `
>∑+‘·TyéT ` nkÕà_Û' ` sê|òTü edü´ ` eTVü‰‘·àq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·d´ü ‘·‘Y e#·q+ ÁX¯ó‘ê« yê*dü÷qT' nuÛ≤wü‘.· yêqsê'!
<˚M+ <äèwüeº ~“¤' nkÕà_Û' eTVü‰‘·àq' sê|òTü edü´ düMT|ü+ (<˚M+) $Hê >∑+‘·T+
‘·T nj·TTø£yÔ Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü R Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ, ‘·‘Y e#·q+ R Ä e÷≥qT,
ÁX¯ó‘ê« R $ì, yê*dü÷qT' R yê*|ü⁄Á‘·T&Óq’ n+>∑<Tä &ÉT, nuÛ≤wü‘· R |ü*ø¬ qT,
yêqsê' R z ø£|eæ s¡T˝≤sê!, <˚M+ R d”‘ê<˚$ì, <äèwüeº ~“¤' R #·÷∫q{Ï,º nkÕà_Û'
R eTq#˚‘,· (<˚M+) $Hê R d”‘ê<˚$ ˝Ò≈î£ +&É>±, eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&Óq’ ,
sê|òTü edü´ R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, düMT|ü+ R düMT|üeTTq≈£î, >∑+‘·T' R yÓfió¯ fl≥≈£î,
nj·TTø£yÔ Té R j·TTø£yÔ TÓ qÆ ~>±<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT #Ó|Œæ q e÷≥\qT $ì n+>∑<Tä &ç≥H¢ qÓ T ` z yêqs¡
ÁX‚wßü ˝˜ ≤sê! d”‘ê<˚$ì #·÷∫ e∫Ãq eTqeTT Ä d”‘ê<˚$ ˝Ò≈î£ +&É Ä eTVü‰‘·Tà&Óq’
sê|òTü e⁄ìø£&≈É î£ b˛e⁄≥ ñ∫‘·eTT ø±<äT.
XÀ¢ˆˆ <äècºÕ <˚M q #ê˙‘ê Ç‹ ‘·Á‘· ìy˚<qä yéT ˆ
nj·TTø£$Ô Te |üXÊ´$T uÛeÑ ~“¤' U≤´‘·$Áø£yTÓ 'Æ ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äècºÕ ` <˚M ` q ` #· ` Ä˙‘ê ` Ç‹ ` ‘·Á‘· ` ìy˚<qä yéT,
nj·TTø£yÔ Té ` Çe ` |üXÊ´$T ` uÛeÑ ~“¤' ` U≤´‘·$Áø£yTÓ 'Æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· <˚M <äècºÕ q #· Ä˙‘ê— Ç‹ U≤´‘·$Áø£yTÓ 'Æ uÛeÑ ~“¤'
ìy˚<qä yéT nj·TTø£yÔ Té Çe |üXÊ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä sê|òTü e⁄ì düeTø£eå TTq, <˚M R d”‘ê<˚$, <äècºÕ R
#·÷&Éã&çq~, q #· Ä˙‘ê R ø±ì rdæø=ì sêã&É˝<Ò Tä , Ç‹ R nì, U≤´‘·$Áø£yTÓ 'Æ
R Á|üU≤´‘·yTÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT >∑*qZ {Ï,º uÛeÑ ~“¤' R MT#˚‘,· ìy˚<qä + R $qï$+#·T≥,
nj·TTø£yÔ Té Çe R nqT∫‘·yTÓ qÆ ~>±, |üXÊ´$T R ‘·\#·T#·THêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚TeTT d”‘ê<˚$ì #·÷∫‹$T ø±ì ÄyÓTqT rdæø=ì sê˝Ò<Tä . nì
düT$U≤´‘·|sü êÁø£eTT˝…q’ MTs¡T lsêeTTì düìï~Ûì $qï$+#·T≥ ñ∫‘·eTT>∑ qT+&É<ìä
XÀ¢ˆˆ qVæ≤ q' |üe¢ H˚ ø£•Ã‘Y HêdæÔ ø£•Ã ‘·ŒsêÁø£yT˚ ˆ
‘·T\´ kÕ‡eTs¡<‘’Ó ´˚ wüß ˝Àπøwüß Vü≤]dü‘eÔ· ÷' ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` Væ≤ ` q' ` |üe¢ H˚ ` ø£' ` ∫‘Y ` q ` n|æ ` ø£' ` ∫‘Y
` |üsêÁø£yT˚ ` ‘·T\´' ` kÕeTs¡<‘’Ó ´˚ wüß ` ˝Àπøwüß ` Vü≤]dü‘eÔ· ÷' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]dü‘eÔ· ÷'! kÕeTs¡<‘’Ó ´˚ wüß ˝Àπøwüß |üe¢ H˚ ø£•Ã‘Y q' ‘·T\´'
qVæ≤, |üsêÁø£yT˚ n|æ ø£•Ã‘Y ‘·T\´' qVæ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]dü‘·Ôe÷' R z yêqs¡ÁX‚wüß˜˝≤sê! kÕeTs¡<Ó’‘˚´wüß R
<˚e‘·\‘√&ÉqT, sêø£då Tü \‘√&ÉqT >∑÷&çq{Ï,º ˝Àπøwüß R ˝Àø£eTT\+<äT, |üe¢ H˚ R
\+|òTæ +#·T≥j·T+<äT, q' R eTq≈£î, ‘·T\´' R düe÷qT&ÉT, ø£•Ã‘Y R me«&ÉTqT,
qVæ≤ R ˝Ò&ÉT>∑<ë! |üsêÁø£y˚T n|æ R |üsêÁø£eTeTTq+<äT>∑÷&É, ‘·T\´' R
kÕ{ÏjT· >∑Tyê&ÉT, ø£•Ã‘Y R me«&ÉTqT, qVæ≤ R ˝Ò&TÉ >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·ÔeTT˝≤sê! \+|òæT+#·T≥j·T+<äT >±ì |üsêÁø£eTeTT
#·÷|ü⁄≥˝À>±ì eTq≈£î kÕ{Ïe#·TÃyê&ÉT <˚e˝Àø£eTTq+<äT>±ì sêø£då ˝ü Àø£eTTq+<äT
>±ì me«&ÉTqT ˝Ò&TÉ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ‘˚ ùw«e+ Vü≤‘·Msπ wüß sêø£ùå dwüß Vü≤q÷eT‘ê ˆ
øÏ eTq´ <äÁ‘· ø£seÔ¡ ´+ >∑èV”≤‘ê« j·÷eT C≤qø°yTé ˆˆ 4
XÀ¢ˆˆ sêeT\ø£ÎDjÓ÷ s¡à<Û̊´ q´kÕéT »qø±‘·àC≤yéT ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚wßü ` @e+ ` Vü≤‘·Msπ wüß ` sêø£ùå dwüß ` Vü≤q÷eT‘ê, øÏ+ `
nq´‘Y ` nÁ‘· ` ø£seÔ¡ ´+ ` >∑èV”≤‘ê« ` j·÷eT ` C≤qø°yTé , sêeT\ø£ÎDjÓ÷'
(60) ` wüwæº‘·eTdüs¡Z 451
eT<Û´˚ ` q´kÕéT ` »qø±‘·àC≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤q÷eT‘ê ‘˚wßü sêø£ùå dwüß @e+ Vü≤‘·Msπ wüß (dü‘T· ‡) nÁ‘·
nq´‘Y ø£seÔ¡ ´+ øÏyTé ? C≤qø°+ >∑èV”≤‘ê« j·÷eT, »qø±‘·àC≤+ sêeT\ø£ÎDjÓ÷'
eT<Û´˚ q´kÕéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤q÷eT‘ê R Vü≤qTeT#˚, ‘˚wßü R Ä, sêø£ùå dwüß R sêø£då Tü \T,
@e+ R áØ‹>±, Vü≤‘·Msπ wüß (dü‘T· ‡) R #·+|üã&çq Ms¡T\T>∑\yê¬s’ j·TT+&É>±,
nÁ‘· R á $wüjT· eTTq, nq´‘Y R y˚s¬ q’ {Ï,º ø£seÔ¡ ´+ R ø£è‘·éTT, øÏ+ R @eTTqï~?
C≤qø°+ R d”‘ê<˚$ì, >∑èV”≤‘ê« R rdæø=ì, j·÷eT R yÓfió¯ fl<äTeTT>±ø£, »qø±‘·àC≤+
R d”‘ê<˚$ì, sêeT\ø£ÎDjÓ÷' eT<Û´˚ R sêeT\ø£ÎDT\ q&ÉTeT, q´kÕéT R
ñ+#Ó<äeTT>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ eTq Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Ä sêø£då Tü \˝Àì eTVü‰Ms¡T\
q+<ä]ì #·+|æyd˚ j æ T· T+&É>± Ç+ø£ eTq≈£î $T–*j·TTqï ø±s¡ý˚TeTTqï~? ø±ã{Ïº
\+ø£qT+&ç Ä d”‘ê<˚$ì rdæø=ìe∫Ã sêeTTì ø£&øπÉ – d”‘e· TàqT Ä j·Tqï<äeTTà\
q&ÉTeT≈£î #˚sT¡ Ã<äeTT.
XÀ¢ˆˆ øÏ+ e´©¬ød’ Tü Ô ‘êHé >∑‘ê« Vü≤‘ê« sêø£då |ü ⁄ü +>∑yêHé ˆ
sê|òTü e+ Á<äwßü eº TsΩêeT düT‡Áê+ düV≤ü \ø£ÎDyéT ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏ+ ` e´©¬ø'’ ` ‘·T ` ‘êHé ` >∑‘ê« ` Vü≤‘ê« ` sêø£då |ü ⁄ü +>∑yêHé,
sê|òTü e+ ` Á<äwßü yº Té ` nsΩêeT' ` düTÁê+ ` düV≤ü \ø£ÎDyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e´©¬ø’' ‘·T øÏyéT? >∑‘ê« ‘êHé sêø£ådü|ü⁄+>∑yêHé Vü≤‘ê«
düV≤ü \ø£ÎD+ sê|òTü e+ düTÁê+ Á<äwßü yº Té nsΩêeT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e´©¬ø'’ ‘·T R $ø£\ŒeTT\‘√, øÏ+ R @$T Á|üj÷Ó »qeTT? >∑‘ê«
R b˛sTT, ‘êHé sêø£ådü|ü⁄+>∑yêHé R Ä sêø£ådüÁX‚wü˜ß\qT, Vü≤‘ê« #· R #·+|æ,
düV≤ü \ø£ÎD+ R \ø£ÎDTì‘√ >∑÷&çjT· Tqï, sê|òTü e+ R lsêeTTì, düTÁê+ R
düTÁê⁄ì, Á<äwßü yº Té nsΩêeT' R #·÷&É<>ä T∑ <äTeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nHêeX¯´ø£eTT˝…’q $ø£\ŒeTT ˝…+<äT≈£î ? eTq$T|ü&˚ b˛sTT
\+ø£˝Àì sêø£då Mü s¡T\ HÓ\]¢ ì e~Û+∫ sêeT\ø£ÎDT\qT düTÁê⁄ì #·÷#·T≥j˚T
ñ∫‘·eTT.
XÀ¢ˆˆ ‘· y˚Te+ ø£è‘·d+ü ø£\Œ+ C≤+ãyêHé Vü≤]dü‘eÔ· T' ˆ
ñyê#· |üse¡ TÁ|”‘√ yêø£´ eTs¡eú <äs$ú¡ ‘Y ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·yTé ` @e+ ` ø£è‘·d+ü ø£\Œ+ ` C≤+ãyêHé ` Vü≤]dü‘eÔ· T',
ñyê#· ` |üse¡ TÁ|”‘'· ` yêø£ýéT ` ns¡eú ‘Y ` ns¡$ú ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]dü‘eÔ· T' ns¡$ú ‘Y C≤+ãyêHé @e+ ø£è‘·d+ü ø£\Œ+ ‘·+,
|üse¡ TÁ|”‘'· (düH)é ns¡eú ‘Y yêø£ýéT ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]dü‘·ÔeT' R yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ó’q, ns¡ú$‘Y R $wüj·TÁ>∑Vü≤D
ø√$<äT&É>T∑ , C≤+ãyêHé R C≤+ãe+‘·T&ÉT, @e+ R áØ‹>±, ø£è‘·d+ü ø£\Œ+ R
#˚j·Tã&çq dü+ø£\ŒeTT >∑*–q{Ïº, ‘·+ R Ä j·T+>∑<äTì >∑÷]Ã, ns¡úe‘Y R
ns¡eú +‘·yTÓ qÆ {Ï,º yêø£´+ R e÷≥qT, |üse¡ TÁ|”‘'· (düH)é R $TøÏÿ* dü+‘√wüeTT
H=+~qyê &É>T∑ #·T, ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` #˚jT· e\dæq |üqT\qT #·øÿ£ >± m]–qyê&ÉsTTq yêqs¡eè<äT&Δ >É T∑
C≤+ãe+‘·T&ÉT Ä j·T+>∑<äTì e÷≥\≈£î $TøÏÿ* dü+‘√wæ+∫qyê&Ó’ Ä‘·ì
dü+ø£\ŒeTTqT dü]~<äT≥ › ø¬ ’ <ä÷s¡ e÷˝À∫+∫q e÷≥\‘√ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ HÓc’ Õ ãT~Δ s¡àVü‰ãT<Δ̊ j·TÁ<ä“Mwæ eTVü‰ø£ù| ˆ
$#˚‘T· + ej·T e÷»„bÕÔ <äøDåÏ ≤+ ~X¯ eTT‘·eÔ ÷yéT ˆ
HêH˚‘T· + ø£|sæ êCÒq HÓe’ + sêy˚TD BÛeT‘ê ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` @cÕ ` ãT~Δ' ` eTVü‰ãT<Δ̊ ` j·T‘Y ` ÁãMwæ ` eTVü‰ø£ù|,
$#˚‘T· + ` ej·TyéT ` Ä»„bÕÔ' ` <äøD åÏ ≤+ ` ~X¯yTé ` ñ‘·eÔ ÷yéT, q ` ÄH˚‘T· +
` ø£|sæ êCÒq ` q ` @e+ ` sêy˚TD ` BÛeT‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ãT<Δ̊! eTVü‰ø£ù| (‘·«+) j·T‘Y ÁãMwæ @cÕ ãT~Δ' q,
ej·TyéT ñ‘·eÔ ÷+ <äøDåÏ ≤+ ~X¯+ $#˚‘T· yéT Ä»„bÕÔ', ø£|sæ êCÒq ÄH˚‘T· + q (Ä»„bÕÔ')
@e+ BÛeT‘ê sêy˚TD q (Ä»„bÕÔ').
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eTVü‰ãT<˚Δ R >=|üŒãT~ΔeT+‘·T&Éyq’Ó , eTVü‰ø£ù| R z yêqs¡ÁX‚wß˜ü &Ü!
(‘·«+ R ˙e⁄) j·T‘Y R <˚ìì, ÁãMwæ R #Ó|ü #·THêïy√, @cÕ R Ç~, ãT~Δ' R
dü]jÓTÆ q Ä˝À#·q, q R ø±<äT, ej·T+ R eTqeTT, ñ‘·eÔ ÷+ R ñ‘·eÔ TyÓTqÆ {Ï,º
<äøÏåD≤+ ~X¯+ R <äøÏåD~≈£îÿqT, $#˚‘·T+ R yÓ<äT≈£î≥≈£î, Ä»„bÕÔ' R
ÄC≤„|æ+|üã&ç‹$T, ø£|æsêCÒq R düTÁê⁄ì#˚, (d”‘ê+ R d”‘·qT) ÄH˚‘·T+ R
ø=ìe#·TÃ≥≈£î, q Ä»„bÕÔ' R ÄC≤„|æ+|üã&É˝Ò<äT, @e+ R nfÒ¢, BÛeT‘ê R
ãT~ΔXÊ*jÓTÆ q, sêy˚TD R lsêeTTì#˚‘,· q Ä»„bÕÔ' R ÄC≤„|+æ |üã&É˝<Ò Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒ ãT~ΔXÊ*yÓq’ z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! ˙e⁄ Ç|ü&ÉT #Ó|ü #·Tqï~
dü]jÓÆTq Ä˝À#·qeTT>±<äT. eTqeTT ÄC≤„|æ+|üã&çq{Ïº~ ` eTTKýÓTÆq <äøÏåD
~≈£îÿq+‘·qT yÓ~øÏ e#·TÃ≥j˚T. eTVü‰sêC…’q düTÁê⁄&ÉT>±ì BÛXÊ*jÓÆTq
lsêeTT&ÉT>±ì d”‘ê<˚$ì ø=ìs¡+&Éì eTqqT ÄC≤„|+æ #·˝<Ò Tä >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ø£<+ä∏ ∫ ìï]®‘ê+ d”‘ê eTkÕà_Û sêï_Ûs√#·jT˚ ‘Y ˆ
sê|òTü y√ qè|üXÊs¡÷\› ' ≈£î\+ e´|ü~X¯Hé dü«ø£yTé ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£<+ä∏ ∫‘Y ` ì]®‘ê+ ` d”‘êyéT ` nkÕà_Û' ` q ` n_Ûs√#·jT˚ ‘Y,
sê|òTü e' ` qè|üXÊs¡÷\› ' ` ≈£î\+ ` e´|ü~X¯Hé ` dü«ø£yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` qè|üXÊs¡÷›\' sê|òüTe' dü«ø£+ ≈£î\+ e´|ü~X¯Hé ø£<∏ä+∫‘Y
nkÕà_Û' ì]®‘ê+ d”‘ê+ q n_Ûs√#·jT˚ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` qè|üXÊs¡÷\› ' R sê»ÁX‚wßü &˜ q’Ó {Ï,º sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, dü«ø£+
≈£î\+ R ‘·q ñqï‘·≈î£ \eTTqT, e´|ü~X¯Hé R yÓ\&¢ +ç #·T#·T, ø£<+ä∏ ∫‘Y R m{À¢,
nkÕà_Û' R eTq#˚‘,· ì]®‘ê+ R »sTT+|üã&çq, d”‘ê+ R d”‘q· T, q n_Ûs√#·jT˚ ‘Y
Çwü|º &ü øÉ £ b˛e#·TÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sê»ÁX‚wüß˜&Ó’q lsêeTT&ÉT ‘·q ø£åÁ‹j·T≈£î\eTTq≈£î ‘·–q≥T¢
|üsêÁø£eTeTT #·÷|ü>√s¡TqT. ø±e⁄q eTqyÓT{À¢ sêeDTì z&ç+∫ d”‘q· T rdæø=ì
e#·TÃ≥ m+‘·e÷Á‘·eTTq÷ Ä‘·&TÉ Çwü|º &ü &É TÉ .
XÀ¢ˆˆ Á|ü‹C≤„jT· dü«j·T+ sêC≤ d”‘ê$»j·T eTÁ>∑‘'· ˆ
düsπ «cÕ+ ø£|eæ TTU≤´Hê+ ø£<+ä∏ $T<∏ë´ ø£]wü´‹ ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|ü‹C≤„jT· ` dü«j·T+ ` sêC≤ ` d”‘ê$»j·TyéT ` nÁ>∑‘'· ,
düsπ «cÕ+ ` ø£|eæ TTU≤´Hê+ ` ø£<+ä∏ ` $T<∏ë´ ` ø£]wü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêC≤ düsπ «cÕ+ ø£|eæ TTU≤´HêyéT nÁ>∑‘'· d”‘ê$»j·T+ Á|ü‹C≤„jT·
ø£<+ä∏ $T<∏ë´ ø£]wü´‹?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêC≤ R sêC…q’ düTÁê⁄&ÉT, düsπ «cÕ+ ø£|eæ TTU≤´HêyéT nÁ>∑‘'· R
yêqs¡ÁX‚wßü \˜ +<ä] m<äT≥qT, d”‘ê$»j·T+ R d”‘q· T »sTT+∫ ‘Ó#T· Ã≥qT, dü«j·T+
R dü«j·TeTT>±, Á|ü‹C≤„j·T R Á|ü‹»„#˚dæ, ø£<∏ä+ R m≥T¢, $T<∏ë´ ø£]wü´‹ R
ndü‘´· eTT #˚jT· >∑\&ÉT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTq eTVü‰sêC…’q düTÁê⁄&ÉT yêqs¡ÁX‚wüß˜ \+<ä] jÓT<äT≥qT
dü«j·TeTT>± X¯Á‘·Te⁄ H√&ç+∫ d”‘q· T »sTT+∫ ‘Ó#ÃÓ <äqì Á|ü‹»„ #˚ôdqT>∑<ë!
<ëì Hê‘·&TÉ e´s¡eú TT #˚jT· T≥≈£î m≥T¢ Çwü|º &ü >É \∑ &ÉT?
XÀ¢ˆˆ $|òü\+ ø£s¡à #· ø£è‘·+ uÛÑy˚ ‘·TÔwæº s¡ï ‘·dü´ #· ˆ
eè<∏ë #· <ä]Ù‘·+ Ms¡´+ uÛyÑ ˚ <ë«qs¡|⁄ü +>∑yê' ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $|ò\ü + ` ø£sà¡ ` #· ` ø£è‘·+ ` uÛyÑ ‘˚ Y ` ‘·Twæ'º ` q ` ‘·d´ü `
#·, eè<∏ë ` #· ` <ä]Ù‘·+ ` Ms¡´+ ` uÛyÑ ‘˚ Y ` yêqs¡|⁄ü +>∑yê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡|⁄ü +>∑yê'! ø£è‘·+ ø£sà¡ #· $|ò\ü + uÛyÑ ‘˚ —Y ‘·d´ü ‘·Twæ'º #·
q (uÛyÑ ‘˚ )Y — Ms¡´+ eè<∏ë <ä]Ù‘·+ uÛyÑ ‘˚ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡|⁄ü +>∑yê' R z yêqs¡ÁX‚wßü ˝˜ ≤sê! $|ò\ü + ø£sà¡ R ìwüŒ\¤ yÓTqÆ
|üì, ø£è‘·+ uÛyÑ ‘˚ Y R #˚jT· ã&çq≥¢>T∑ qT, ‘·d´ü R Ä düTÁê⁄q≈£î, ‘·Twæ'º #· R
dü+‘√wüeTT≈£L&É, q uÛÑy˚‘Y R ø±ø£b˛e⁄qT, Ms¡´+ R |üsêÁø£eTeTT, eè<∏ë R
e´s¡eú TT>±, <ä]Ù‘·+ R #·÷|üã&çq~, uÛyÑ ‘˚ Y R ø±>∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·eÔ TT˝≤sê! eTqeTT ìÁwüŒjÓ÷»qyÓTqÆ |üì #˚dqæ ≥¢>T∑ qT.
sêC…’q düTÁê⁄q≈£î >∑÷&É ‘·è|æÔø£s¡eTT>± qT+&Éø£b˛e#·TÃqT. eTq |üsêÁø£eT
eT+‘·jT· TqT e´s¡eú TT>± Á|ü<]ä Ù+∫qfÒ¢ n>∑TqT E&û!
XÀ¢ˆˆ ‘·kÕà <ä#Z êÃ¤eT yÓ’ düsπ « j·TÁ‘· sêeT dü‡\ø£ÎD' ˆ
düTÁêX¯Ã eTVü‰‘˚C≤' ø±s¡´ kÕ´dü´ ìy˚<Hä ˚ ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·kÕà‘Y ` >∑#êÃ¤eT ` yÓ’ ` düsπ « ` j·TÁ‘· ` sêeT' ` dü\ø£ÎD',
düTÁê' ` #· ` eTVü‰‘˚C≤' ` ø±s¡´dü´ ` ndü´ ` ìy˚<Hä ˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·kÕà‘Y j·TÁ‘· dü\ø£ÎD' sêeT', eTVü‰‘˚C≤' düTÁê' #· (ndæ)Ô
(‘·Á‘·) (ej·T+) düsπ « ndü´ ø±s¡´dü´ ìy˚<Hä ˚ >∑#êÃ¤eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·kÕà‘Y R n+<äTe\q, j·TÁ‘· R m#·Ã≥qsTT‘˚, dü\ø£ÎD' R
\ø£ÎDTì‘√ >∑÷&çq{Ï,º sêeT' R sêeTT&ÉTqT, eTVü‰‘˚C≤' R eTVü‰Á|ü‘ê|üXÊ*jÓTÆ q,
düTÁê' #· R düTÁê⁄&ÉTqT, (dü'Ô R ñHêïs√), ‘·Á‘· R n#·Ã{Ïø,Ï ej·T+ düsπ « R
eTqeT+<äse¡ TTqT, ndü´ ø±s¡´dü´ R á ø£è‘·éTTjÓTTø£ÿ, ìy˚<Hä ˚ R ìy˚~+#·T
$wüjT· eTTq, >∑#êÃ¤eT R yÓfió¯ fl<äeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+<äT#˚ sêeTT&ÉTqT, \ø£ÎDT&ÉTqT, düTÁê⁄&ÉTqT ñqï #√{Ïøπ
eTqeT+<äse¡ TTqT b˛sTT á kÕ~Û+∫q ø±s¡éTTqT ìy˚~+#·T<äeTT.
XÀ¢ˆˆ q ‘êe <˚cÕ eT‹ s¡øeå£ ÷ H√
j·T<∏ë uÛyÑ êHé |üX´¯ ‹ sê»|ü⁄Á‘· ˆ
j·T<∏ë ‘·T sêeTdü´ eT‹ ]ï$cºÕ
‘·<ë∏ uÛyÑ êHé |üX´¯ ‘·T ø±s¡´dæ~yΔ Té ˆˆ 13
ª n+>∑<äC≤+ãe‘·‡+yê<√μμ HêeT |ü+#êX¯dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` ‘êe‘Y ` @cÕ ` eT‹' ` nø£eå ÷ ` q', j·T<∏ë ` uÛyÑ êHé
` |üX´¯ ‹ ` sê»|ü⁄Á‘·, j·T<∏ë ` ‘·T ` sêeTdü´ ` eT‹' ` ì$cºÕ, ‘·<ë∏ uÛyÑ êHé
|üX´¯ ‘·T ø±s¡´dæ~yΔ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê»|ü⁄Á‘·! uÛyÑ êHé j·T<∏ë |üX´¯ ‹ @cÕ eT‹' q' nø£eå ÷ q
‘êe‘Y— sêeTdü´ eT‹' ‘·T j·T<∏ë ì$cºÕ, uÛyÑ êHé ø±s¡´dæ~+Δ ‘·<ë∏ |üX´¯ ‘·T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê»|ü⁄Á‘·! R z sê»≈£îe÷s¡T&Ü! uÛyÑ êHé R ˙e⁄, j·T<∏ë R
@Ø‹>±, |üX´¯ ‹ R #·÷#·T#·THêïy√, @cÕ eT‹' R á j·÷˝À#·q, q' R eTq≈£î,
nø£eå ÷ R ‘·>ì∑ ~, q ‘êe‘Y R ø±C≤\<äT, sêeTdü´ R lsêeTTì jÓTTø£ÿ, eT‹'
‘·T R Ä˝À#·qeTT e÷Á‘·eTT, j·T<∏ë R @Ø‹>±, ì$cºÕ R ñ+&çj·TTqï<√,
uÛyÑ êHé R ˙e⁄, ø±s¡´dæ~+Δ R ø±s¡´dæ~ìΔ >∑÷]Ã, |üX´¯ ‘·T R Ä˝À∫+#·TeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sê»≈£îe÷s¡T&Ü! ˙yê˝À∫+#·Tq{Ïº |ü<‹Δä m+‘·e÷Á‘·eTTqT
eTq≈£î nkÕ<Û´ä yÓTqÆ ~ ø±<äT, ø±ì lsêeTTì n_ÛÁbÕj·T y˚TØ‹>∑ qTqï<√ Ä
Ø‹>∑H˚ ˙e⁄ ø±s¡´dæ~ìΔ >∑÷]Ã Ä˝À∫+#·e\dæ j·TT+&ÉTqT >∑<ë!
dü÷#·q :` á düseZ¡ TTq+<äT ø=ìï Á|ü‘T· \˝À Äs¡TXÀ¢øe£ TT\T e÷Á‘·yT˚ ø±qe#·TÃ
#·Tqï$. eT]ø=ìï Á|ü‘·T\˝À |ü~XÀ¢ø£eTT\≈£î $T+∫ j·TTqï$. u§+u≤sTT
Á|ü‹j·T+<äT Çs¡Te~ >∑\e⁄. Á|üeTTK|ü+&ç‘T· \T ìs¡sí TT+∫ q{Ï<º ìä e÷#˚ á
XÀ¢øe£ TT\ |ü]$T‹ Á>∑V≤æ +|üã&çq~.
ªªn+>∑<Cä ≤+ãe‘·‡+yê<äeTTμμ nqT ns¡Te<äedüseZ¡ TT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
@ø£wüwæº‘·eTdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ C≤+ãe‘√ yêø£´ eT>∑èVü≤+í ‘· eHÍø£d'ü ˆ
n+>∑<Áä |üeTTU≤ Msê Vü≤q÷e÷+X¯Ã eTVü‰ø£|'æ ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` C≤+ãe‘·' ` yêø£ýéT ` n>∑èVü≤í+‘· ` eHÍø£dü',
n+>∑<Áä |üeTTU≤' ` Msê' ` Vü≤q÷e÷Hé ` #· ` eTVü‰ø£|'æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· n+>∑<Áä |üeTTU≤' Msê' eHÍø£d'ü , eTVü‰ø£|'æ Vü≤q÷e÷Hé
#·, C≤+ãe‘·' yêø£ýéT n>∑èVü≤+í ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, n+>∑<Áä |üeTTU≤' R n+>∑<Tä &ÉT yÓTT<ä\T>±
ø£*–q{Ï,º Msê' R Ms¡T˝…q’ , eHÍø£d'ü R yêqs¡T\TqT, eTVü‰ø£|'æ R ø£|Áæ X‚wßü &˜ q’Ó ,
Vü≤qTe÷Hé #· R Vü≤qTeT+‘·T&ÉTqT, C≤+ãe‘·' R C≤+ãe+‘·TìjÓTTø£ÿ, yêø£´+
R yêø£éTTqT, n>∑èVü≤+í ‘· R d”«ø£]+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ eTVü‰Ms¡T˝…q’ n+>∑<ë~yêqs¡T\TqT , yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó
Vü≤qTeT+‘·T&ÉTqT, C≤+ãe+‘·T&ÉT #Ó|Œæ qe÷≥ j·TTø£yÔ TÓ qÆ <˚ j·Tì ˇ|üø=ì].
XÀ¢ˆˆ Á|”‹eT+‘· dü‘Ô · dü‡sπ « yêj·TT|ü⁄Á‘·|⁄ü s¡d‡ü sê' ˆ
eTùV≤+Á<ëÁ~+ |ü]‘·´»´ |ü⁄|ü⁄¢e⁄' |üe¢ >∑s¸¡ u≤Û ' ˆˆ 2
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` Á|”‹eT+‘·' ` ‘·‘'· ` düsπ « ` yêj·TT|ü⁄Á‘·|⁄ü s¡d‡ü sê', eTùV≤+Á<ëÁ~+
` |ü]‘·´»´ ` |ü⁄|ü⁄¢e⁄' ` |üe¢ >∑s¸¡ u≤Û ' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· |üe¢ >∑s¸¡ u≤Û ' düsπ « Á|”‹eT+‘·' (dü+‘·') yêj·TT|ü⁄Á‘·|⁄ü s¡d‡ü sê'
eTùV≤+Á<ëÁ~+ |ü]‘·´»´ |ü⁄|ü⁄¢e⁄'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, |üe¢ >∑s¸¡ u≤Û ' R yêqs¡ÁX‚wßü \˜ T, düsπ « R m\¢sT¡ qT,
Á|”‹eT+‘·' dü+‘·' R eTVü‰dü+‘√wüeTT >∑\yê¬s’, yêj·TT|ü⁄Á‘·|ü⁄s¡dü‡sê' R
Vü≤qTeT+‘·Tì eTT+~&ÉTø=qïyê¬s’, eTùV≤+Á<ëÁ~+ R eTùV≤+Á<ä|üs¡«‘·eTTqT,
|ü]‘·´»´ R $&ç∫, |ü⁄|ü⁄¢e⁄' R m–]].
(61) ` @ø£wüwæº‘·eTdüs¡Z 457
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT Ä yêqs¡Ms¡T \+<äs¡TqT $TøÏÿ* Äq+<äeTT‘√
yêj·TTq+<äqTì eTT+~&ÉTø=ì eTùV≤+Á<ä|sü «¡ ‘·eTT MT<äqT+&ç Äø£deü TTq ø¬ >∑d]æ .
XÀ¢ˆˆ y˚Ts¡TeT+<äsd¡ +ü ø±XÊ eT‘êÔ Çe eTVü‰>∑C≤' ˆ
#Ûê<äjT· +‘· Ç yêø±X¯+ eTVü‰ø±j·÷ eTVü‰ã˝≤' ˆˆ 3
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` y˚Ts¡TeT+<äsd¡ +ü ø±XÊ' ` eT‘êÔ' ` Çe ` eTVü‰>∑C≤' ` #Ûê<äjT· +‘·'
` Çe ` Äø±X¯+ ` eTVü‰ø±j·÷' ` eTVü‰ã˝≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ø±j·÷' eTVü‰ã˝≤', y˚Ts¡TeT+<äsd¡ +ü ø±XÊ' ‘˚ eT‘êÔ'
eTVü‰>∑C≤' Çe, Äø±X¯+ #Ûê<äjT· +‘·' Çe (|ü⁄|ü⁄¢e').
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ø±j·÷' R >=|üŒ<Óq’ <˚V≤ü eTT>∑\yês¡TqT, eTVü‰ã˝≤' R
>=|üŒ<Ó’q ã\eTT>∑\yês¡TqT, y˚Ts¡TeT+<äs¡dü+ø±XÊ' R y˚Ts¡T|üs¡«‘·eTT‘√&ÉqT
eT+<äs|¡ sü «¡ ‘·eTT‘√&ÉqT düe÷qT˝…’ j·TTqï{Ïyº ês¡T q>∑T, ‘˚ R Ä yêqs¡T\T, eT‘êÔ'
R eT~+∫q, eTVü‰>∑C≤' Çe R >=|üŒ @qT>∑T\e˝…, Äø±X¯+ R Äø±X¯eTTqT,
#Ûê<äjT· +‘·' Çe R ø£|Œæ y˚jT· T#·Tqïyês¡Te˝…, |ü⁄|ü⁄¢e' R m–]].
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚Ts¡T eT+<äs¡ |üs«¡ ‘·eTT\e+{Ï dü÷\ú eTT˝…q’ X¯Øs¡eTT\T ø£*–,
eT~+∫q eTVü‰>∑»eTTe˝… eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´˝…’ j·TTqï{Ïº Ä yêqs¡T\T Äø±X¯eTTqT
ø£|Œæ y˚jT· T#·Tqï≥T¢>± >∑>q∑ M~∏ HÓ>T∑ s¡T#·T b˛e⁄#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ düu≤Û »é÷q+ uÛ÷Ñ ‘Ód’ Ôü e÷‘·àe+‘·+ eTVü‰ã\yéT ˆ
Vü≤qTeT+‘·+ eTVü‰y˚>+∑ eVü≤+‘· Çe <äèwæ_º 'Û ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düu≤Û »é÷q+ ` uÛ÷Ñ ‘Ó'’ ` ‘·yTé ` Ä‘·àe+‘·+ ` eTVü‰ã\yéT,
Vü≤qTeT+‘·+ ` eTVü‰y˚>+∑ ` eVü≤+‘·' ` Çe ` <äèwæ_º 'Û ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛ÷Ñ ‘Ó'’ düu≤Û »é÷qyéT Ä‘·àe+‘·+ eTVü‰ã\+ eTVü‰y˚>+∑
‘·+ Vü≤q÷eT+‘·+ <äèwæ_º 'Û eVü≤+‘·' Çe |ü⁄|ü⁄¢e⁄'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛ÷Ñ ‘Ó'’ R |üè~∏yê´~uÛ÷Ñ ‘·eTT\#˚, düu≤Û »é÷q+ R |üPõ+|ü
ã&ÉT#·Tqï yê&ÉTqT, Ä‘·àe+‘·+ R eTVü‰<ÛÓ’s¡é+‘·T&ÉTqT, eTVü‰ã\+ R
eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&ÉTqT, eTVü‰y˚>∑+ R eTVü‰y˚>∑dü+|üqTï&ÉTq>∑T, Vü≤qTeT+‘·+ R
Vü≤qTeT+‘·Tì, <äèwæ_º 'Û R #·÷|ü⁄\‘√, eVü≤+‘·' Çe R yÓ÷j·TT#·Tqïyês¡Te˝…,
|ü⁄|ü⁄¢e⁄' R m–]].
‘ê‘·Œs¡éTT :` |ü+#·eTVü‰uÛÑ÷‘·eTT\#˚‘·qT düeTdüÔÁbÕDT\#˚‘·qT >ös¡$+|ü
ã&ÉT#·Tqïyê&ÉTqT, eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&ÉTqT, eTVü‰y˚>d∑ +ü |üqTï&ÉTqT n>∑T Vü≤qTeT+‘·Tì
Ä yêqs¡T˝…\s¢ T¡ qT s¬ |üŒbÕ≥T˝Òì ‘·eT #·÷|ü⁄\‘√ yÓ÷j·TT#·Tqï≥T¢>± dü+‘√wüeTT‘√
#·÷#·T#·T Äø£deü TTq HÓ>T∑ s¡T#·T b˛e⁄#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ sê|òTü y˚ #ês¡ìú s¡« è‹Ô+ ø£sT¡ +Ô #· |üse¡ T+ j·TX¯' ˆ
düe÷<ëj·T düeTè<ëΔsêú' ø£sà¡ dæ~_Δ Û s¡Tqï‘ê' ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sê|òTü y˚ ` #· ` ns¡ìú s¡« è‹Ô+ ` ø£sT¡ +Ô ` #· ` |üse¡ T+ ` j·TX¯',
düe÷<Ûëj·T ` düeTè<ëΔsêú ' ` ø£sà¡ dæ~_Δ 'Û ` ñqï‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òTü y˚ ns¡ìú s¡« è‹Ô+ #· |üse¡ T+ j·TX¯' #· ø£sT¡ +Ô düe÷<Ûëj·T
düeTè<ëΔsêú ' ø£sà¡ dæ~_Δ 'Û ñqï‘ê' #· (dü+‘·') (|ü⁄|ü⁄¢e').
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü y˚ R lsêeTTìj·T+<äT, ns¡ìú s¡« è‹Ô+ #· R ø±s¡´dæ~ìΔ ,
|üse¡ T+ j·TX¯' #· R >=|üŒ ø°]ìÔ , ø£sT¡ +Ô R ≈£Ls¡TÃø=qT≥≈£î, düe÷<Ûëj·T R
ìs¡sí TT+#·Tø=ì, düeTè<ëΔsêú ' R HÓsy¡ ]˚ q Á|üj÷Ó »qeTT >∑\yê¬s,’ ø£sà¡ dæ~_Δ 'Û R
ø±s¡´dæ<Tä \Δ #˚, ñqï‘ê' (dü+‘·') R Wqï‘·éTT >∑\yês¡>T∑ #·T, |ü⁄|ü⁄¢e⁄' R m–]].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡T\T lsêeTTq≈£î ø±s¡´dæ~ìΔ , >=|üŒ ø°]ìÔ kÕ~Û+∫ ‘·eT
Á|üj÷Ó »qeTT HÓsy¡ s˚ T¡ Ãø=ì ø±s¡éTT dæ~+Δ #·T≥#˚ $TøÏÿ* |òTü q‘· eVæ≤+∫qyê¬s’
Äø£deü TTq+ <Ó–] b˛e⁄#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ Á|æj÷· U≤´H√qTàU≤ dü‡sπ « düsπ « j·TT<ëΔ_qÛ +~q' ˆ
düsπ « sêeTÁ|ürø±πs ì•Ã‘êsêú eTqdæ«q' ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|æj÷· U≤´H√qTàU≤' ` düsπ « ` düsπ « ` j·TT<ëΔ_qÛ +~q', düsπ « `
sêeTÁ|ürø±πs ` ì•Ã‘êsêú' ` eTqdæ«q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düsπ « Á|æj÷· U≤´H√qTàU≤' düsπ « j·TT<Δë_Ûq+~q' düsπ « sêeT
Á|ürø±πs ì•Ã‘êsêú' eTqdæ«q' (#· dü+‘·') |ü⁄|ü⁄¢e⁄'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düsπ « R Ä yêqs¡T\+<äsT¡ qT, Á|æj÷· U≤´H√qTàU≤' R Á|æjT· eTTqT
#Ó|ü ≥≈£î ñ<äT´≈£î˝Ô q’… yês¡TqT, düsπ « R n+<äsT¡ qT, j·TT<Δë_Ûq+~q' R j·TT<äeΔ TTqT
yÓT#·TÃq{Ïyº ês¡TqT, düsπ « R m\¢sT¡ qT, sêeTÁ|ürø±πs R sêeTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q
Á|ürø±s¡eTTq+<äT, ì•Ã‘êsêú' R ìX¯ÃsTT+∫q ø±s¡éTT\T >∑\yês¡TqT, eTqdæ«q'
(#· dü+‘·') R bÂs¡Twüe+‘·T\TqT n>∑T#·T, |ü⁄|ü⁄¢e⁄' R m>∑Ts¡T#·T+&ç].
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªªsêeTÁ|ürø±πsμμ sêeTTìøÏ Á|ü‘T· ´|üø±s¡eTTq+<äì uÛ≤eeTT.
‹\ø£eTT :` ªsêeTÁ|ürø±πsμ sêeTT&ÉT #˚jT· e\dæjT· Tqï sêeDÁ|ürø±s¡eTT q+<äì
uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡T˝…\s¢ T¡ qT lsêeTTq≈£î Á|æjT· yÓTqÆ yês¡qÔ T ‘Ó\T|ü⁄≥≈£î
y˚–s¡ |ü&ÉT#·Tqï{Ïº yês¡TqT, j·TT<äΔeTTqT >∑÷]Ã j·TT$«fi¯Sfls¡T#·Tqï yês¡TqT.
lsêeTTq≈£î >∑*Zq Vü‰ìøÏ Á|ürø±s¡eTT >±$+|ü ìX¯ÃsTT+#·Tø=qï{Ïº yês¡TqT,
eTVü‰bÂs¡TwüXÊ\Ts¡TqT n>∑T#·T Äø£deü TTq ø¬ >∑Ts¡T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ |üe¢ e÷Hê dü‡eTT‘·Œ‘·´ ‘·‘· ùdÔ ø±qHÍø£d'ü ˆ
q+<äH√|üeT e÷ùd<äT s¡«q+ Á<äTeT\‘êj·TT‘·yTé ˆˆ 7
XÀ¢ˆˆ j·T‘·Ô qà<ÛTä eq+ HêeT düTÁê kÕ´_Ûsø¡ ‘åÏ y· Té ˆˆ 8
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` |üe¢ e÷Hê' ` düeTT‘·Œ‘·´ ` ‘·‘'· ` ‘˚ ` ø±qHÍø£d'ü , q+<äH√|üeTyéT
` Äùd<äT' ` eq+ ` Á<äTeT\‘êj·TT‘·yTé , j·T‘Y ` ‘·‘Y ` eT<ÛTä eq+ ` HêeT `
düTÁêdü´ ` n_Ûsø¡ ‘åÏ y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' ‘˚ ø±qHÍø£dü' |ü¢ee÷Hê' düeTT‘·Œ‘·´ n_Ûs¡øÏå‘·+
Á<ÛTä eT\‘êj·TT‘·+ eT<ÛTä eq+ HêeT düTÁêdü´ q+<äH√|üeT+ j·T‘Y eq+ ‘·‘Y
Äùd<äT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, ‘˚ R Ä, ø±qHÍø£dü' R yêqs¡T\T,
|üe¢ e÷Hê' R m>∑Ts¡T#·Tqïyê¬s,’ düeTT‘·Œ‘·´ R >¬ +‹, n_Ûsø¡ ‘åÏ +· R #·øÿ£ >∑ s¡ø+åÏ |ü
ã&ÉT#·Tqï~j·TTqT, Á<äTeT\‘êj·TT‘·+ R eèø£eå TT\‘√&ÉqT r>∑\‘√&ÉqT \‘·\
‘√&ÉqT >∑÷&çq~j·TTq>∑T, eT<ÛTä eq+ HêeT R eT<ÛTä eqeTì ù|s¡T >∑*–q{Ï,º
q+<äH√|üeT+ R q+<äqeqeTT‘√ düe÷qyÓTqÆ , j·T‘Y eq+ R @ eqeTT, ndæÔ R
ñqï<√, ‘·‘Y R Ä eqeTTqT, Äùd<äT' R #˚]].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡Ms¡T \+<äsT¡ qT Äø£deü TTq+ <Ó>T∑ s¡T#·T b˛sTT b˛sTT
ô|≈£îÿ eèø£eå TT\‘√&ÉqT \‘·\‘√&ÉqT ì+&ç #·øÿ£ >∑ s¡ø+åÏ |üã&ÉT#·T, eT<ÛTä eqeTì
ù|s¡T >∑*–j·TTqï{Ïº q+<äqeTT e+{Ï düT+<äsy¡ TÓ qÆ eqeTTqT CÒsT¡ ø=ì].
XÀ¢ˆˆ n<Ûèä wü´+ düs«¡ uÛ÷Ñ ‘êHê+ düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTH√Vü≤s¡yTé ˆ
j·TÁ<äø‹å£ eTVü‰Ms¡´ dü‡<ë <ä~eÛ TTK' ø£|'æ ˆ
e÷‘·T\' ø£|eæ TTK´dü´ düTÁêdü´ eTVü‰‘·àq' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<Ûèä wü´+ ` düs«¡ uÛ÷Ñ ‘êHê+ ` düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTH√Vü≤s¡+, j·T‘Y `
s¡ø‹å£ ` eTVü‰Ms¡´' ` dü<ë ` <ä~eÛ TTK' ` ø£|'æ , e÷‘·T\' ` ø£|eæ TTK´dü´ `
düTÁêdü´ ` eTVü‰‘·àq' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰Ms¡´' ø£|eæ TTK´dü´ eTVü‰‘·àq' düTÁêdü´ e÷‘·T\' <ä~Û
eTTK' ø£|'æ j·T‘Y s¡ø‹å£ , ‘·‘Y düs«¡ uÛ÷Ñ ‘êHêyéT n<Ûèä wü´+ düs«¡ uÛ÷Ñ ‘·eTH√Vü≤s¡+
(eT<ÛTä eqyéT Äùd<äT').
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T‘Y R <˚ìHÓ‘’ ,˚ eTVü‰Ms¡´' R eTVü‰|üsêÁø£eTdü+|üqTï&ÉTqT,
ø£|eæ TTK´dü´ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó , eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&É>T∑ , düTÁêdü´ R düTÁê⁄ì
jÓTTø£ÿ, e÷‘·T\' R y˚Tqe÷eTjÓTÆ q, <ä~eÛ TTK' ø£|'æ R <ä~eÛ TTKT&ÉqT yêqs¡T&ÉT,
dü<ë R ì‘·éTT, s¡ø‹å£ R s¡ø+åÏ #·T#·THêï&√, düs«¡ uÛ÷Ñ ‘êHêyéT n<Ûèä wü´+ R m\¢
ÁbÕDT\≈£îqT uÛÑj·T+ø£s¡eTT>∑ qT+&ÉTq~j·TTqT, düs¡«uÛÑ÷‘·eTH√Vü≤s¡+ R düs¡«
ÁbÕDT\≈£îqT, Äø£s¡¸ø£eTT>∑ qT+&ÉTq~j·TTqT n>∑T, ‘·‘Y eT<ÛäTeq+ R Ä
eT<ÛTä eqeTTqT, Äùd<äT' R #˚sT¡ ø=ì].
‘ê‘·Œs¡éTT :` düs«¡ ÁbÕDÏeTH√Vü≤s¡yTÓ Æ j·TT+&ç eTVü≤˙j·TT&Óq’ düTÁê⁄ì y˚Tqe÷eT
j·T>∑T <ä~ÛeTTKT &ÉqT eTVü‰Ms¡T&Ó’q yêqs¡T&ÉT m\¢ø±\eTT $TøÏÿ* ÁX¯<äΔ‘√
s¡ø+åÏ #·T#·T+&É>± @ <äTwüÁº bÕDÏøìÏ #˚ss¡ êì<Ó’ j·TTqï düT+<äse¡ T>∑T eT<ÛTä eqeTTqT
Ä yêqs¡T\T #˚sT¡ ø=ì].
XÀ¢ˆˆ ‘˚ ‘·<«ä q eTTbÕ>∑eT´ ãuÛ÷Ñ e⁄' |üsy¡ ÷Ó ‘·ÿ{≤' ˆ
yêqsê yêqπs+Á<äd´ü eTq'ø±+‘·‘e· T+ eTVü≤‘Y ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` ‘·‘Y ` eqyéT ` ñbÕ>∑eT´ ` ãuÛ÷Ñ e⁄' ` |üsy¡ ÷Ó ‘·ÿ{≤',
yêqsê' ` yêqπs+Á<äd´ü ` eTq'ø±+‘·‘e· T+ ` eTVü≤‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ yêqsê' eTq'ø±+‘·‘e· T+ ‘·‘Y yêqπs+Á<äd´ü eTVü≤‘Y eqyéT
ñbÕ>∑eT´ |üsy¡ ÷Ó ‘·ÿ{≤' ãuÛ÷Ñ e⁄'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ yêqsê' R Ä yêqs¡T\T, eTq'ø±+‘·‘·eT+ R $TøÏÿ*
eTH√Vü≤s¡yTÓ qÆ {Ï,º ‘·‘Y R Ä, yêqπs+Á<äd´ü R düTÁê⁄ìjÓTTø£ÿ, eTVü≤‘Y R >=|üŒ<Óq’ {Ï,º
eq+ R eT<ÛTä eqeTTqT, ñbÕ>∑eT´ R #˚], |üsy¡ ÷Ó ‘·ÿ{≤' R eTVü≤Ö‘·T‡ø£éTT
>∑\yês¡T, ãuÛ÷Ñ e⁄' R nsTT].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡j÷Ó <ÛTä \T $TøÏÿ* s¡eTD°jT· eTT>± qT+&ç düTÁê⁄q≈£î
Á|æjT· yÓTqÆ <Ó’ $TøÏÿ* >=|üŒ<Ój
’ T· Tqï eT<ÛTä eqeTTqT #˚sT¡ ø=ì eT¨‘ê‡Vü≤uÛ]Ñ ‘·T˝…]’ .
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· ùdÔ yêqsê Vü≤ècÕº <äècºÕ« eT<ÛTä eq+ eTVü≤‘Y ˆ
≈£îe÷s¡ eTuÛ´Ñ j·÷#·+‘· eT<Û÷ä ì eT<ÛTä |æ+>∑fi≤' ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘˚ ` yêqsê' ` Vü≤ècÕº' ` <äècºÕ« ` eT<ÛTä eq+ `
eTVü≤‘Y, ≈£îe÷s¡yTé ` nuÛ´Ñ j·÷#·+‘· ` eT<Û÷ä ì ` eT<ÛTä |æ+>∑fi≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘˚ eT<ÛTä |æ+>∑fi≤' yêqsê' eTVü≤‘Y eT<ÛTä eq+ <äècºÕ«
Vü≤ècºÕ' (dü+‘·') ≈£îe÷s¡+ eT<Û÷ä ì nuÛ´Ñ j·÷#·+‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, eT<ÛTä |æ+>∑fi≤' R ‘˚HeÓ ˝… |ü#Ã· ì #Ûêj·T>∑*–q{Ï,º
‘˚ R Ä, yêqsê' R yêqs¡T\T, eTVü≤‘Y R >=|üŒ<Óq’ , eT<ÛTä eq+ R eT<ÛTä eqeTTqT,
<äècºÕ« R #·÷∫, Vü≤ècºÕ' (dü+‘·') R Vü≤s¡¸eTT H=+~q yê¬s,’ ≈£îe÷s¡+ R n+>∑<Tä ì,
eT<Û÷ä ì R ‘˚H\Ó qT, nuÛ´Ñ j·÷#·+‘· R ø√s¡Tø=ì].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT eT<ÛTä e⁄e˝…H˚ |ü#Ã· >±qTqï Ä yêqs¡T\T Ä eT<ÛTä eqeTTq
Á|üy•˚ +∫ <ëìì #·÷∫ eTVü‰q+<äeTT H=+~qyê¬s’ n+>∑<≈ä î£ e÷s¡Tì Ä eqeTT
q+<ä* eT<ÛTä e⁄\qT Á>√\T≥≈£î nqTeT‹ì n]ú+∫].
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· ≈£îe÷s¡ kÕÔHé eè<ëΔHé C≤+ãeÁ‘·ŒeTTU≤Hé ø£|H” é ˆ
nqTe÷q´ <ä<Í ‘˚cÕ+ ìdüs+Z¡ eT<ÛTä uÛøÑ Då£ Ò ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ≈£îe÷s¡' ` ‘êHé ` eè<ëΔHé ` C≤+ãeÁ‘·ŒeTTU≤Hé `
ø£|H” ,é nqTe÷q´ ` <ä<Í ` ‘˚cÕ+ ` ìdüs+Z¡ ` eT<ÛTä uÛøÑ D å£ Ò ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘'· ≈£îe÷s¡' C≤+ãeÁ‘·ŒeTTU≤Hé eè<ëΔHé ‘êHé ø£|H” é nqTe÷q´
‘˚cÕ+ eT<ÛTä uÛøÑ Då£ Ò ìdüs+Z¡ <ä<Í.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ≈£îe÷s¡' R n+>∑<ä ≈£îe÷s¡T&ÉT, eè<ëΔHé
R ô|<ä˝› q’… {Ï,º C≤+ãeÁ‘·ŒeTTU≤Hé R C≤+ãe+‘·T&ÉT yÓTT<ä\T>±>∑\, ‘êHé ø£|H” é
R Ä yêqs¡T\qT, nqTe÷q´ R nqTeT‹+|ü#˚dæ, ‘˚cÕ+ R Ä yêqs¡
düeT÷Vü≤eTT\≈£î, eT<ÛTä uÛøÑ D å£ Ò R eT<ÛTä uÛøÑ D
å£ eTTq, ìdüs+Z¡ R nqT»„qT, <ä<Í R
Ç#ÓÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘·≥ Ä n+>∑<≈ä î£ e÷s¡T&ÉT, C≤+ãe+‘·T&ÉT eTTqï>∑T yêqs¡
eè<äT\Δ ‘√ Ä˝À∫+∫ yê] nqTeT‹ e&Édæ Ä yêqs¡T\+<ä]øÏì eT<ÛTä uÛøÑ Då£ eTTq≈£î
nqTeT‹ H=dü>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· XÊÃqTeT‘ê dü‡sπ « dü+Á|üV≤ü ècºÕ eHÍø£d'ü ˆ
eTT~‘ê' Áù|]‘ê XÊÃ|æ Á|üqè‘·´+‘√ -uÛeÑ + dü<Ô ë ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` #· ` nqTeT‘ê' ` düsπ « ` dü+Á|üV≤ü ècºÕ' ` eHÍø£d'ü ,
eTT~‘ê' ` Áù|]‘ê' ` #· ` n|æ ` Á|üqè‘·´+‘·' ` nuÛeÑ Hé ` ‘·<ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· nqTeT‘ê' (‘˚) eHÍø£d'ü düsπ « dü+Á|üV≤ü ècºÕ' eTT~‘ê'
Áù|]‘êX¯Ã n|æ (dü+‘·') ‘·<ë Á|üqè‘·´+‘·' nuÛeÑ Hé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, nqTeT‘ê' R nqT»„H=+~q{Ï,º ‘˚ R Ä,
eHÍø£d'ü R yêqs¡T\T, düsπ « R n+<äsT¡ qT, dü+Á|üV≤ü ècºÕ' R $TøÏÿ* Äq+<äeTT
H=+~qyês¡TqT, Áù|]‘ê' #· n|æ (dü+‘·') R Áb˛‘·‡Væ≤+|üã&çqyês¡T q>∑T#·T,
‘·<ë R n|ü&ÉT, Á|üqè‘·´+‘·' R qè‘·éTT#˚jT· T#·Tqïyês¡T, nuÛeÑ Hé R nsTT].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü yêqs¡T˝…\s¢ T¡ qT ‘·eT ø√]ø£ nqTeT‹+|üã&çq+<äT≈£î
eTVü‰q+<äeTT H=+~qyê¬s’ eT¨‘ê‡Vü≤eTT‘√ n|ü&ÉT Hê≥éTT #˚d]æ .
XÀ¢ˆˆ >±j·T+‹ øπ ∫ Á‘·ŒDeT+‹ øπ ∫
qï è‘·´+‹ øπ ∫ Á‘·ŒVü≤dü+‹ øπ ∫‘Y ˆ
|ü‘+· ‹ øπ ∫ ~«#·s+¡ ‹ øπ ∫‘Y
|üe¢ +‹ øπ ∫ Á‘·Œ\|ü+‹ øπ ∫‘Y ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >±j·T+‹ ` øπ ∫‘Y ` Á|üDeT+‹ ` øπ ∫‘Y, qè‘·´+‹ ` øπ ∫‘Y `
Á|üV≤ü dü+‹ ` øπ ∫‘Y, |ü‘+· ‹ ` øπ ∫‘Y ` $#·s+¡ ‹ ` øπ ∫‘Y, |üe¢ +‹ ` øπ ∫‘Y `
Á|ü\|ü+‹ ` øπ ∫‘Y ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~ yêqs¡T\T, >±j·T+‹ R bÕ&ÉT#·THêïs¡T,
øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, Á|üDeT+‹ R qeTdüÿ]+#·T#·THêïs¡T, øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~,
qè‘·´+‹ R Hê≥éTT #˚jT· T#·THêïs¡T, øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, Á|üV≤ü dü+‹ R ô|<ä>› ∑
qe⁄«#·THêïs¡T, øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, |ü‘+· ‹ R |ü&TÉ #·THêïs¡T, øπ ∫‘Y R ø=+<äsT¡ ,
$#·s+¡ ‹ R |ü]ÁuÛ$Ñ T+#·T#·THêïs¡T, øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, |üe¢ +‹ R <äTeTT≈£î
#·THêïs¡T, øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, Á|ü\|ü+‹ R Á|ü˝≤|üeTT\T #˚jT· T#·THêïs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT<ÛTä bÕqeTTq ø£qT»„H=+~q Ä yêqs¡T\T Äq+<ëy˚Xe¯ TT‘√
ø=+<äsT¡ bÕ≥\T bÕ&ÉT#·T+&ç]. ø=+<äsT¡ qeTkÕÿs¡eTT\T #˚jT· T#·T+&ç]. ø=+<äsT¡
qè‘·éTT #˚jT· T#·T+&ç]. ø=+<äsT¡ ô|<ä>› ∑ qe⁄«#·T+&ç]. ø=+<äsT¡ #Ó≥M¢ T<ä qT+&ç
ÁøÏ+<ä≈£î ñs¡T≈£î#·T+&ç]. ø=+<ä sêeqeTTq ø£*j·T ‹s¡T>∑T#·T+&ç]. ø=+<äs¡T
>∑+‘·T\T y˚jT· T#·T+&ç]. ø=+<äs‹¡ >± yê>∑T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ |üsd¡ Œü s¡+ øπ ∫ <äTbÕÁX¯jT· +‘˚
|üsd¡ Œü s¡+ øπ ∫ <äTbÕÁø£eT+‘˚ ˆ
|üsd¡ Œü s¡+ øπ ∫ <äT|üÁãTe+‘˚
|üsd¡ Œü s¡+ øπ ∫ <äTbÕs¡eT+‘˚ ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üsd¡ Œü s¡+ ` øπ ∫‘Y ` ñbÕÁX¯jT· +‘˚ ` |üsd¡ Œü s¡+ ` øπ ∫‘Y `
ñbÕÁø£eT+‘˚, |üs¡düŒs¡+ ` πø∫‘Y ` ñ|üÁãTe+‘˚ ` |üs¡düŒs¡+ ` πø∫‘Y `
ñbÕs¡eT+‘˚ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` πø∫‘Y R ø=+<äs¡T yêqs¡T\T, |üs¡düŒs¡+ R ˇ+&=s¡T\qT,
ñbÕÁX¯jT· +‘˚ R ÄÁX¯sTT+#·T#·T+&ç], øπ ∫‘Y R ø=+<äsT¡ , |üsd¡ Œü s¡+ R ˇø£]H=ø£sT¡ ,
ñbÕÁø£eT+‘˚ R ÄÁø£$T+#·T#·T+&ç], øπ ∫‘Y R ø=+<äsT¡ , |üsd¡ Œü s¡+ R ˇø£]‘√
H=ø£sT¡ , ñbÕs¡eT+‘˚ R #˚] Ä&ÉT#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡T\˝À ø=+<äsT¡ ˇø£]ø=ø£sT¡ <ä>sZ∑ ≈¡ î£ #˚sT¡ ø=qT#·T+&ç].
ø=+<äsT¡ ˇø£]H=ø£sT¡ #˚] øö–*+#·T ø=qT#·T+&ç]. ø=+<äsT¡ ˇø£]‘√ H=ø£sT¡
s¡V≤ü dü´|ü⁄e÷≥\T #Ó|ü ø=qT#·T+&ç]. ø=+<äsT¡ ˇø£]‘√ H=ø£sT¡ Áø°&+ç #·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ Á<äTe÷ Á<äTe› T+ øπ ∫ <ä_ÁÛ <äe+‹
øÏ‘å Í q>±Á>± ìï|ü‘+· ‹ øπ ∫‘Y ˆ
eTV”≤‘·˝≤ ‘˚ÿ∫ <äTBs¡yí >˚ ±
eTVü‰Á<äTe÷Á>± D´_Ûd+ü |ü‘+· ‹ ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á<äTe÷‘Y ` Á<äTeT+ ` øπ ∫‘Y ` n_ÛÁ<äe+‹, øÏ‘å Í ` q>±Á>±‘Y `
ì|ü‘+· ‹ ` øπ ∫‘Y ` eTV”≤‘·˝≤‘Y ` øπ ∫‘Y ` ñBs¡yí >˚ ±', eTVü‰Á<äTe÷Á>±DÏ `
n_Ûd+ü |ü‘+· ‹ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` øπ ∫‘Y R ø=+<äsT¡ yêqs¡T\T, Á<äTe÷‘Y R ˇø£#≥Ó TºqT+&ç, Á<äTeT+
R Ç+ø=ø£ #Ó≥TºqT>∑÷]Ã, n_ÛÁ<äe+‹ R |üsT¡ >¬ ‘·T#Ô T· +&ç], øπ ∫‘Y R ø=+<äsT¡ ,
q>±Á>±‘Y R #Ó≥Tºø=qqT+&ç, øÏ‘å Í R H˚\MT<ä, ì|ü‘+· ‹ R ñs¡T≈£î#·T+&ç], øπ ∫‘Y
R ø=+‘·eT+~, eTV”≤‘·˝≤‘Y R H˚\MT<äqT+&ç, ñBs¡íy˚>±' R >=|üŒ<Ó’q
y˚>e∑ TT>∑\yê¬s,’ eTVü‰Á<äTe÷Á>±DÏ R ô|<äy› q’Ó eèø£eå TT\jÓTTø£ÿ nÁ>∑eTTqT >∑÷]Ã,
n_Ûd+ü |ü‘+· ‹ R m>∑Ts¡T#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡T\˝À ø=+<äs¡T ˇø£ #Ó≥TºqT+&ç Ç+ø=ø£ #Ó≥TºMT<äøÏ
>¬ +‘·T#·T+&ç]. ø=+<äsT¡ #Ó≥Tºø=qqT+&ç H˚\MT<äøÏ <ä÷≈£î#·T+&ç]. ø=+<äsT¡ H˚\MT~
qT+&ç eTVü‰y˚>e∑ TT‘√ m‘ÓqÌÔ #Ó≥Tº ø=q\ ø¬ >∑Ts¡T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ >±j·T+‘· eTq´' Á|üV≤ü dü qTïô|‹’
Vü≤dü+‘· eTq´' Á|üsT¡ <ä qTïô|‹’ ˆ
s¡T<ä+‘· eTq´' Á|üD<ä qTïô|‹’
q<ä+‘· eTq´' Á|üDT<ä qTïô|‹’ ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >±j·T+‘·yTé ` nq´' ` Á|üV≤ü düHé ` ñô|‹’ , Vü≤dü+‘·yTé ` nq´'
` Á|üsT¡ <äHé ` ñô|‹’ , s¡T<ä+‘·yTé ` nq´' ` Á|üD<äHé ` ñô|‹’ , q<ä+‘·+ `
nq´' ` Á|üDT<äHé ` ñô|‹’ ˆˆ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` >±j·T+‘·+ R bÕ&ÉT#·Tqï{Ïº yêìì, nq´' R y˚s=ø£&TÉ , Á|üV≤ü düHé
R _>∑sZ >¡ ∑ qe⁄«#·T, ñô|‹’ R düMT|æ+#·T#·THêï&ÉT, Vü≤dü+‘·+ R qe⁄«#·Tqï ˇø£ìì,
nq´' R y˚s=ø£&TÉ , Á|üsT¡ <äHé R ô|<ä>› ∑ @&ÉTÃ#·T, ñô|‹’ R düMT|æ+#·T#·THêï&ÉT,
s¡T<ä+‘·+ R @&ÉTÃ#·Tqï{Ïº yêìì, nq´' R y˚s=ø£&TÉ , Á|üD<äHé R #·|ü &ÉT#˚jT· T#·T,
ñô|‹’ R düMT|æ+#·T #·THêï&ÉT, q<ä+‘·+ R <Û«ä ì#˚jT· T#·Tqï yêìì, nq´' R
Ç+ø=ø£&TÉ , Á|üDT<äHé R Á‘√j·TT#·T, ñô|‹’ R #˚sT¡ #·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yê]˝À H=ø£ yêqs¡T&ÉT bÕ&ÉT#·T+&É>± y˚s=ø£&TÉ ô|<ä>› ∑ qe⁄«#·T
<ä>∑Zs¡≈£î e#·TÃ#·T+&ÓqT. Ä qe⁄«#·Tqï yêìø£&É≈£î y˚s=ø£ &˚&ÉTÃ#·T düMT|æ+#·T
#·T+&ÓqT. @&ÉTÃ#·Tqï yêìø£&≈É î£ Ç+ø=ø£&TÉ ô|<äøπ› ø£\T y˚jT· T#·T e#·TÃ #·T+&ÓqT.
Ä øπ ø£\T y˚jT· T#·Tqï yêìø£&≈É î£ eT]jÓTTø£&TÉ e∫Ã Á‘√dæyj ˚ T· T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düe÷≈£î\+ ‘·‘ÿ· |æôdq’ ´ e÷d”‘Y
eT<ÛTä Á|übÕH√‘·ÿ≥dü‘Ô· «#˚wyºü Té ˆ
q #êÁ‘· ø£•Ã qï ãuÛ÷Ñ e eT‘·'Ô
q #êÁ‘· ø£•Ã qï ãuÛ÷Ñ e ‘·è|ü'Ô ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düe÷≈£î\+ ` ‘·‘Y ` ø£|ôæ dq’ ýéT ` Äd”‘Y ` eT<ÛTä Á|übÕH√‘·ÿ≥
dü‘Ô· «#˚wyºü Té , q ` #· ` nÁ‘· ` ø£' ` ∫‘Y ` q ` ãuÛ÷Ñ e ` eT‘·'Ô , q ` #· `
nÁ‘· ` ø£' ` ∫‘Y ` q ` ãuÛ÷Ñ e ` ‘·è|ü'Ô ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·‘Y ø£|ôæ dq’ ´+ eT<ÛTä Á|übÕH√‘·ÿ≥dü‘Ô· «#˚w+ºü düe÷≈£î\yéT Äd”‘,Y
nÁ‘· ø£•Ã‘Y q eT‘·'Ô q ãuÛ÷Ñ e, ø£•Ã‘Y nÁ‘· q ‘·è|ü'Ô #· q ãuÛ÷Ñ e.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y ø£|ôæ dq’ ´+ R Ä yêqs¡ôdq’ éTT, eT<ÛTä Á|übÕH√‘·ÿ≥ dü‘Ô· «
#˚w+ºü R ‘˚H\Ó qT Á‘ê>∑T≥#˚ eT~+∫q eTqdüT‡qT, #˚w\ºü Tø£\<Ó,’ düe÷≈£î\yéT R
ø£˝À¢\yÓTqÆ ~, Äd”‘Y R ÄjÓTqT, nÁ‘· R Ä yêqs¡ düeT÷Vü≤eTTq+<äT, ø£•Ã‘Y R
ˇø£ÿ&ÉTqT, q eT‘·'Ô R eT‹Ô\ì¢ yê&ÉT, q ãuÛ÷Ñ e R ˝Ò≈î£ +&ÓqT, ø£•Ã‘Y R @
jÓTTø£ÿ&ÉTqT, nÁ‘· R M]˝À, q ‘·è|ü'Ô #· q ãuÛ÷Ñ e R ‘·è|æHÔ =+<äìyê&ÉTqT
˝Ò≈£î+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡ôdq’ ´ eT+‘·jT· TqT eT<ÛTä bÕqeTT#˚ eT~+∫q eTqdüT‡‘√
ùd«#êÃ¤#s· D ¡ eTT>∑\<Ó’ $TøÏÿ* ø£˝À¢\yÓTqÆ ~>∑ qT+&ÓqT. n|ü&ÉT n#·Ã≥ @jÓTTø£ÿ
yêqs¡T&ÉTqT eT‘ÓøÔ ÿÏ j·TT+&Éìyê&ÉT>±ì ‘˚H\Ó T Á‘ê– ‘·è|æBÔ s¡ìyê&ÉT>±ì ˝Ò≈î£ +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ eq+ ‘Ó’' |ü]uÛøÑ å£ é÷D+
Á<äTe÷+X¯Ã $<Û«ä +dæ‘|· Áü ‘·|⁄ü cÕŒHé ˆ
düMTø£å ´ ø√bÕ <ä~› eÛ ÅøHÔ£ êe÷
ìyês¡j÷· e÷dü ø£|'æ ø£|+” kÕÔHé ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` eq+ ` ‘Ó’' ` |ü]uÛÑø£å é÷D+, Á<äTe÷Hé ` #· `
$<Û«ä +dæ‘|· Áü ‘·|⁄ü cÕŒHé, düMTø£å ´ ` ø√bÕ‘Y ` <ä~eÛ ÅøHÔ£ êe÷ ` ìyês¡j÷· e÷dü `
ø£|'æ ` ø£|H” é ` ‘êHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘Ó'’ |ü]uÛøÑ å£ é÷D+ eq+ $<Û«ä +dæ‘|· Áü ‘·|⁄ü cÕŒHé Á<äTe÷Hé
#· düMTø£å ´ <ä~eÛ ÅøHÔ£ êe÷ ø£|'æ ‘êHé ø£|H” é ìyês¡j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ‘Ó'’ R Ä yêqs¡T\#˚, |ü]uÛøÑ å£ é÷D+ R
‹ìy˚jT· ã&ÉT#·Tqï{Ï,º eq+ R eqeTTqT, $<Û«ä +dæ‘|· Áü ‘·|⁄ü cÕŒHé R <Û«ä +düeTT
#˚jT· ã&çq Ä≈£î\TqT |ü⁄e⁄«\TqT >∑*–q{Ï,º Á<äTe÷Hé #· R eèø£eå TT\qT≈£L&É,
düMTø£å ´ R #·÷∫, <ä~eÛ ÅøHÔ£ êe÷ R <ä~eÛ TTKT&ÉqT ù|s¡T>∑\, ø£|'æ R yêqs¡T&ÉT,
‘êHé R Ä, ø£|H” é R yêqs¡T\qT, ìyês¡j÷· e÷dü R n&ÉTø¶ =HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü &Ü eT<ÛTä eqeTTqT Ä yêqs¡T\T ‹ìy˚jT· T≥j·TTqT, #Ó≥¢
j·T+<ä* Ä≈£î\qT |ü⁄e⁄«\qT bÕ&ÉT#˚jT· T≥j·TTqT #·÷∫ <ä~eÛ TTKT&ÉqT ù|s¡T>∑\
eqbÕ\≈£î&Óq’ yêqs¡T&ÉT e∫Ã Ä yêqs¡T\ q&É–¶ +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘Ó’' Á|üeè<ÓΔÌ' |ü]uÛsÑ ¡Ô ‡é÷H√
eqdü´ >√bÕÔ Vü≤]Ms¡eè<ä'Δ ˆ
#·ø±s¡ uÛ÷Ñ jÓ÷ eT‹ eTTÁ>∑‘C˚ ≤
eqdü´ s¡ø±å + Á|ü‹ yêqπsuÛ´Ñ ' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘Ó'’ ` Á|üeè<Ó'ÌΔ ` |ü]uÛsÑ Ô¡ ‡ é÷q', eqdü´ ` >√bÕÔ `
Vü≤]Ms¡eè<ä'Δ , #·ø±s¡ ` uÛ÷Ñ j·T' ` eT‹yéT ` ñÁ>∑‘C˚ ≤', eqdü´ ` s¡ø±å + ` Á|ü‹
` yêqπsuÛ´Ñ ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eqdü´ >√bÕÔ Vü≤]Ms¡eè<ä'Δ dü' Á|üeè<Ó'ÌΔ ‘Ó'’ |ü]uÛsÑ Ô¡ ‡é÷q'
ñÁ>∑‘C˚ ≤' (düH)é yêqπsuÛ´Ñ ' eqdü´ s¡ø±å + Á|ü‹ uÛ÷Ñ j·T' eT‹+ #·ø±s¡.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eqdü´ >√bÕÔ R eqeTTq≈£î s¡ø≈å£ î£ &Óq’ , Vü≤]Ms¡eè<ä'Δ R eè<äyΔ êqs¡
Ms¡T&Óq’ {Ï,º dü' R Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT, Á|üeè<Ó'ÌΔ R ô|#·TÃ ô|]–q{Ï,º ‘Ó'’ R Ä yêqs¡
Ms¡T\#˚, |ü]uÛsÑ Ô¡ ‡é÷q' R >∑~+› |üã&ÉT#·Tqïyê&Ó,’ ñÁ>∑‘C˚ ≤' (düH)é R ñÁ>∑yTÓ qÆ
|üsêÁø£eTeTT >∑\yê&Ó,’ yêqπsuÛ´Ñ ' R yêqs¡T\ qT+&ç, eqdü´ R eT<ÛTä eqeTT
jÓTTø£ÿ, s¡ø±å + Á|ü‹ R s¡øD å£ eTTqT >∑÷]Ã, uÛ÷Ñ j·T' R ‹]–, eT‹+ #·ø±s¡ R
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT<ÛTä eqbÕ\≈£î&Óq’ {Ïº Ä yêqs¡Ms¡eè<äT&Δ q’Ó <ä~eÛ TTKTì Ä ø£|ùæ dq\T
<ä]Œ+∫ ˝…øÿ£ #˚jT· ø£ m<äTs¡T ‹]– >∑~+› #·T#·T+&É>± Ä‘·ìøÏ >=|üŒ bÂs¡TwüeTT
>∑ * – Ä yêqs¡ T \qT+&ç eT<Û ä T eqeTTqT s¡ ø Ï å + #· T ≥≈£ î >±qT rÁeeTT>±
XÀ¢ˆˆ ñyê#· ø±+•Ã ‘·Œs¡TcÕDÏ <Ûèä wüº
eTdüøÔ£ eTHê´+X¯Ã ‘·˝’… s¡|® ÷üò q ˆ
düyT˚ ‘·´ ø¬ •’ Ã ‘·ÿ\Vü≤+ #·ø±s¡
‘·<e’Ó∏ kÕyÓ÷ï|ü»>±eT ø±+•Ã‘Y ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñyê#· ` ø±Hé ` ∫‘Y ` |üsT¡ cÕDÏ ` <Ûèä wüyº Té ` ndüøyÔ£ Té `
nHê´Hé ` #· ` ‘·˝'… ’ ` »|ò÷ü q, düyT˚ ‘·´ ` ø¬ •’ Ã‘Y ` ø£\Vü≤+ ` #·ø±s¡ ` ‘·<ë∏
` @e ` kÕe÷ï ` ñ|ü»>±eT ` ø±+•Ã‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') ø±+•Ã‘Y <Ûèä wü+º |üsT¡ cÕDÏ ñyê#·, nHê´Hé #· ndüø+Ô£
‘·˝'’… »|ò÷ü q, ø¬ •’ Ã‘Y düyT˚ ‘·´ ø£\Vü≤+ #·ø±s¡, ‘·<e’Ó∏ ø±+•Ã‘Y kÕe÷ï ñ|ü»>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT), ø±+•Ã‘Y R ø=+‘·eT+~ì, <Ûèä wü+º R
bı>∑sT¡ >±, |üsT¡ cÕDÏ R |üsT¡ wüe#·qeTT\qT, ñyê#· R |ü*ø¬ qT, nHê´Hé #· R
Ç‘·sT¡ \qT>∑÷&É, ndüø+Ô£ R n+≥≈£î+&É, ‘·˝'’… R ns¡#‘˚ T· \‘√, »|ò÷ü q R ø=f…qº T,
ø¬ •’ Ã‘Y R ø=+<ä]‘√, düyT˚ ‘·´ R ø£\dæ, ø£\Vü≤+ #·ø±s¡ R ø£\Vü≤eTT ô|≥Tºø=HÓqT,
‘·<ë∏ @e R nfÒ,¢ ø±+•Ã‘Y R ø=+<ä]ì, kÕe÷ï R eT+∫>∑H,˚ ñ|ü»>±eT R
düMT|æ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü <ä~ÛeTTKT&ÉT ø=+<äs¡T yêqs¡T\‘√ bı>∑s¡T>± |üs¡Twü
e#·qeTT\T |ü*ø¬ qT. eT] ø=+<ä]ì ‘·q ns¡#‘˚ T· \‘√ Á|üV≤ü ]+#ÓqT. ø=+<ä]ø£&É
øπ – yê]‘√ ø£jT· éTT ô|≥Tºø=HÓqT. eT]ø=+<ä]ø£&É øπ – eT+∫>∑H˚ e÷≥˝≤&ç
ˇ|æŒ+#· j·T‹ï+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘Ó’ s¡à<ë ‘·‡+|ü]yês¡´ yê¬ø’ ´
s¡“˝≤#·Ã ‘˚q Á|ü‹yês¡é÷D…'Æ ˆ
Á|ü<Ûä]¸‘· düÔ ´ø£ÔuÛÑjÓÆT dü‡y˚T‘·´
Á|üøè£ wü´‘˚ #ê |ü´qy˚øå£ ´ <√wüyTé ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘Ó'’ ` eT<ë‘Y ` dü+|ü]yês¡´ ` yê¬ø’ ´' ` ã˝≤‘Y ` #· `
‘˚q ` Á|ü‹yês¡é÷D…'Æ , Á|ü<]äÛ ¸‘'· ` ‘·´ø£uÔ j ÑÛ TÆÓ ' ` düyT˚ ‘·´ ` Á|üøè£ wü´‘˚ ` #· `
n|æ ` nqy˚øå£ ´ ` <√wüyTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eT<ë‘Y dü+|ü]yês¡´ yê¬ø’ ´' ã˝≤‘Y #· ‘˚q Á|ü‹yês¡é÷D…'Æ
‘·´ø£uÔ j
ÑÛ TÆÓ ' ‘Ó'’ düyT˚ ‘·´, <√wü+ #· n|æ nqy˚øå£ ´ dü' Á|ü<]äÛ ¸‘'· Á|üøè£ wü´‘˚ #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT<ë‘Y R eT<äeTTe\q, dü+|ü]yês¡´ R #·T≥TºqT eT÷–,
yê¬ø’ ´' R e÷≥\‘√&ÉqT, ã˝≤‘Y #· R ã\eTTe\qqT, ‘˚q R yêì#˚,
Á|ü‹yês¡é÷D…'Æ R n&É–¶ +|üã&ÉT#·Tqï yês¡TqT, ‘·´ø£uÔ j ÑÛ TÆÓ ' R $&ç∫ô|≥ºã&çq
uÛj
Ñ T· eTT>∑\yês¡Tq>∑T, ‘Ó'’ R Ä yêqs¡T\#˚, Á|ü<]äÛ ¸‘'· R ‹s¡dÿü ]+|üã&çqyê&Ó,’
dü' R Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT, <√wüyTé n|æ R <√wüeTTqT>∑÷&É, nqy˚øå£ ´ R #·÷&É≈î£ +&É,
Á|üøè£ wü´‘˚ #ê|æ R á&É«ã&ÉT #·T+&ÓqT >∑÷&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT ø=+‘·es¡≈î£ e÷≥\‘√qT, ø=+‘·es¡≈î£ <˚V≤ü ã\eTT
‘√&ÉqT ‘·eTTà m+‘· n&É–¶ +∫qqT Ä yêqs¡Ms¡T\T eT<äeTT#˚ ˝…øÿ£ #˚jT· ø£ uÛj Ñ T· eTT
$&ç∫ <√wüeTì m+#·ø£ n+<äsT¡ qT ø£\dæ Ä‘·ìì >∑~+› #·T#·T ÁøÏ+<ä≈î£ |ü&>É ={Ïº
˝≤>∑T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ qU…’ düTÔ<ä+‘√ <äX¯HÓ’ s¡›X¯+‘·
dü˝Ô X’… Ã¯ bÕ<ÓX’ Ã¯ düe÷|üjT· +‘·' ˆ
eT<ë ‘·ÿ|æ+ ‘·+ ø£|j ü T· dü‡eTÁ>±
eTVü‰eq+ ì]«wüjT· + #· #·Á≈£î' ˆˆ 23
ª eT<ÛäTeqÁ|üy˚XÀμμ HêeT
@ø£wüwæº‘·eTdü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` qU…'’ ` ‘·T<ä+‘·' ` <äXH¯ '’Ó ` <äX+¯ ‘·' ` ‘·˝'’… ` #· ` bÕ<Ó'’ `
#· ` düe÷|üjT· +‘·', eT<ë‘Y ` ø£|+æ ` ‘·+ ` ø£|j ü T· ' ` düeTÁ>±' ` eTVü‰eq+
` ì]«wüjT· + ` #· ` #·Á≈£î' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düeTÁ>±' ø£|j ü T· ' eT<ë‘Y ‘·+ ø£|+æ qU…'’ ‘·T<ä+‘·', <äXH¯ '’Ó
<äX+¯ ‘·' ‘·˝'’… #· bÕ<Ó'’ #· düe÷|üjT· +‘·', eTVü‰eq+ ì]«wüjT· + #·Á≈£î'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düeTÁ>±' ø£|j
ü T· ' R n+<äsT¡ yêqs¡T\TqT, eT<ë‘Y R eT<äeTT
e\q, ‘·+ ø£|+æ R Ä <ä~eÛ TTKTì, qU…'’ R >√fi¯fl‘√, ‘·T<ä+‘·' R Væ≤+dæ+#·T#·T,
<äXH¯ '’Ó R <ä+‘·eTT\‘√, <äX+¯ ‘·' R ø£s#¡ T· #·T, ‘·˝'’… #· R ns¡#‘˚ T· \‘√&ÉqT, bÕ<Ó'’
#· R bÕ<äeTT\‘√&ÉqT, düe÷|üjT· +‘·' R n+‘·yTÓ T+~+#·T#·T, eTVü‰eq+ R
eTVü‰eqyÓTqÆ Ä eT<ÛTä eqeTTqT, ì]«wüjT· + R ˇø£ÿ edüTeÔ ⁄ ≈£L&É ˝Òì~>±,
#·Á≈£î' R #˚d]æ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü yêqs¡T˝…\s¢ T¡ qT eT<ÛTä bÕqeTT#˚ eT‹Ô*¢ j·TTqïyê¬s’ Ä
<ä~eÛ TTKTìô|’ ã&ç ‘·eT >√fi¯fl‘√ s¡≈î£ ÿ#·T |üqTï\‘√ ø£s#¡ T· #·T ns¡#‘˚ T· \‘√ u≤<äT#·T
ø±fi¯fl‘√ ‘·qTï#·T Ä‘·ìì #êe>=≥Tº#T· qïyê¬s’ eTVü‰eqyÓTqÆ Ä eT<ÛTä eqeTTq+<äT
‘˚H>Ó ±ì |ò\ü eTT\T |ü⁄wüŒeTT\T eTTqï>∑Tq$>±ì @$Tj·TTqT ˝Ò≈î£ +&ÉCdÒ ]æ .
ªªeT<ÛTä eq Á|üyX˚ e¯ TTμμ nqT
ns¡Te~jÓTTø£≥edüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
~«wüwæº‘·eTdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘ê qTyê#· Vü≤]ÁX‚c˛˜ Vü≤qTe÷ Hê«qs¡s¸¡ u'ÑÛ ˆ
ne´Á>∑eTqk˛ j·T÷j·T+ eT<ÛTä ùde‘· yêqsê' ˆ
nVü≤ e÷yês¡sTTcÕ´$T j·TTcÕàø£+ |ü]|ü+~∏q' ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êHé ` ñyê#· ` Vü≤]ÁX‚wü˜' ` Vü≤qTe÷Hé ` yêqs¡s¡¸uÛÑ',
ne´Á>∑eTqdü' ` j·T÷j·T+ ` eT<ÛTä ` ùde‘· ` yêqsê', nVü≤yéT ` Äyês¡sTTcÕ´$T
` j·TTcÕàø£+ ` |ü]|ü+~∏q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡s¡¸uÛÑ' Vü≤]ÁX‚wü˜' Vü≤qTe÷Hé ‘êHé ñyê#·. yêqsê'!
j·T÷j·T+ ne´Á>∑eTqdü' (dü+‘·') eT<ÛTä ùde‘·— j·TTcÕàø£+ |ü]|ü+~∏q' nVü≤yéT
Äyês¡sTTcÕ´$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡s¡¸uÛÑ' R yêqs√‘·ÔeTT&Ó’q, Vü≤]ÁX‚wü˜' Vü≤qTe÷Hé R
ø£|Áæ X‚wßü &˜ >É T∑ Vü≤qTeT, ‘êHé R Ä yêqs¡T\qT >∑÷]Ã, ñyê#· R |ü*ø¬ qT, yêqsê'
R z yêqs¡T˝≤sê!, j·T÷j·T+ R MTs¡T, ne´Á>∑eTqdü' R ì•Ã+‘·>\∑ eTqdüT‡
>∑\yê¬s,’ eT<ÛTä R ‘˚HqÓ T, ùde‘· R ùd$+|ü⁄&ÉT, j·TTcÕàø£+ R MTjÓTTø£ÿ, |ü]|ü+~∏q'
R X¯Á‘·Te⁄\qT, nVü≤+ R H˚qT, Äyês¡sTTcÕ´$T R ìyê]+#Ó<qä T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó Ä Vü≤qTeT Ä yêqs¡T\qT >∑÷]Ã Ç≥T¢
|ü*ø¬ qT. z yêqs¡T˝≤sê! MTs¡T ì•Ã+‘·>± Ç#·≥ eT<ÛTä e⁄qT ùd$+|ü⁄&ÉT. $TeTTà\qT
n&ÉTø¶ =HÓ&ç X¯Á‘·Te⁄\qT n+<ä]ì H˚qT ìyê]+#Ó<qä T.
XÀ¢ˆˆ ÁX¯ó‘ê« Vü≤qTeT‘√ yêø£´+ Vü≤ØD≤+ Á|ües√-+>∑<'ä ˆ
Á|ü‘T· ýê#· Á|üdHü êï‘êà |æã+‘·T Vü≤s¡j÷Ó eT<ÛTä ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯ó‘ê« ` Vü≤qTeT‘·' ` yêø£´+ ` Vü≤ØD≤+ ` Á|ües¡' ` n+>∑<'ä ,
Á|ü‘T· ýê#· ` Á|üdHü êï‘êà ` |æã+‘·T ` Vü≤s¡jT· ' ` eT<ÛTä ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTeT‘·' yêø£´+ ÁX¯ó‘ê« Vü≤ØD≤+ Á|ües¡' n+>∑<ä'
(62) ` ~«wüwæº‘·eTdüs¡Z 471
Á|üdHü êï‘êà (düH)é Á|ü‘T· ýê#· ªVü≤s¡jT· ' eT<ÛTä |æã+‘·Tμ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTeT‘·' R Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, yêø£´+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R
$ì, Vü≤ØD≤+ R yêqs¡T\˝À, Á|ües¡' R ÁX‚wüß˜&Ó’q, n+>∑<ä' R n+>∑<äT&ÉT,
Á|üdHü êï‘êà düHé R Á|üdqü ïyÓTqÆ eTqdüT‡>∑\yê&Ó,’ Á|ü‘T· ýê#· R ã<äT\T |ü*ø¬ qT,
Vü≤s¡jT· ' R yêqs¡T\T, eT<ÛTä R ‘˚HqÓ T, |æã+‘·T R Á‘ê>∑T<äTs¡T>±ø£.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT #Ó|Œæ q e÷≥qT $ì yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó n+>∑<Tä &ÉT dü+‘√wüeTT
H=+~q eTqdüT‡‘√ ‹]– Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT. ªªá yêqs¡T\T ùd«#·Ã>¤ ± eT<ÛTä e⁄qT
Á‘ê>∑T<äTs¡T>±ø£! M] HÓe«s¡TqT n&É–¶ +|üsê<äTμμ.
XÀ¢ˆˆ neX¯´+ ø£è‘·ø±s¡´dü´ yêø£´+ Vü≤qTeT‘√ eTj·÷ ˆ
nø±s¡éT|æ ø£seÔ¡ ´+ øÏ eT+>∑ |ü⁄q Ø<äèX¯yTé ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` neX¯´+ ` ø£è‘·ø±s¡´dü´ ` yêø£´+ ` Vü≤qTeT‘·' ` eTj·÷,
nø±s¡ýéT ` n|æ ` ø£seÔ¡ ´+ ` øÏyTé ` n+>∑ ` |ü⁄q' ` á<äèX¯yTé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ø£è‘·ø±s¡´dü´ Vü≤qTeT‘·' yêø£ýéT nø±s¡ýéT n|æ eTj·÷ neX¯´+
ø£seÔ¡ ýéT, n+>∑! á<äèX¯+ øÏ+ |ü⁄q' (eø£eÔ ýéT?).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£è‘·ø±s¡´dü´ R #˚jT· ã&çq ø±s¡éTT >∑*qZ {Ï,º Vü≤qTeT‘·' R
Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ, yêø£´+ R e÷≥, nø±s¡ýéT n|æ R #˚jT· sêì<Óq’ qT, eTj·÷
R Hê#˚, neX¯´+ R ‘·|Œü ø£, ø£seÔ¡ ýéT R #˚jT· e\dæq~, n+>∑ R ÄVü‰! á<äèX¯+
R Ç{Ï~º , øÏ+ |ü⁄q' R @$T #Ó|Œü e\j·TTqT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø±s¡éTT kÕ~Û+#·Tø=ì e∫Ãq eTVü‰‘·Tà&Óq’ Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ e#·qeTT
#˚jT· ≈£L&Éì<Óq’ qT Hê≈£î •s√<Ûës¡ý˚T j·T>∑TqT. n{Ï#º √ düs«¡ yêqs¡T\≈£î yê+∫Û‘y· TÓ qÆ
á $wüjT· y˚T\ n+^ø±s¡j÷Ó >∑éTT ø±≈£î+&ÉTqT?
XÀ¢ˆˆ n+>∑<dä ´ü eTTU≤ Á#·TÃ¤‘ê« e#·q+ yêqs¡s¸¡ u≤Û ' ˆ
kÕ<ÛTä kÕ~Û«‹ dü+Vü≤ècºÕ yêqsê' Á|ü‘´· |üP»j·THé ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n+>∑<dä ´ü ` eTTU≤‘Y ` ÁX¯ó‘ê« ` e#·q+ ` yêqs¡s¸¡ u≤Û ', kÕ<ÛTä
` kÕ<ÛTä ` Ç‹ ` dü+Vü≤ècºÕ' ` yêqsê' ` Á|ü‘´· |üP»j·THé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡s¡¸uÛ≤' yêqsê' n+>∑<ädü´ eTTU≤‘Y e#·q+ ÁX¯ó‘ê«
dü+Vü≤ècºÕ' kÕ<ÛTä kÕ<ÛTä Ç‹ Á|ü‘´· |üP»j·THé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡s¸¡ u≤Û ' yêqsê' R yêqs¡ÁX‚wßü ˝˜ q’… Ä ø£|Mæ s¡T\T, n+>∑<dä ´ü
R n+>∑<Tä ìjÓTTø£ÿ, eTTU≤‘Y R H√{ÏqT+&ç, e#·q+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì,
dü+Vü≤ècºÕ' R $TøÏÿ* dü+‘√wæ+∫qyê¬s,’ kÕ<ÛTä kÕ<ÛTä Ç‹ R u≤>∑Tu≤>∑ì, Á|ü‘´·
|üP»j·THé R n_Ûq+~+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü yêqs¡ÁX‚wßü \˜ +<äsT¡ qT n+>∑<Tä &ÉT |ü*øÏq dü+‘√wüøs£ y¡ TÓ qÆ
Ä e÷≥qT $ì n$T‘êq+<äeTT H=+~qyê¬s’ u≤>∑T u≤>∑ì n+>∑<Tä ì yÓT#·TÃø=ì].
XÀ¢ˆˆ |üP»sTT‘ê«+>∑<+ä düsπ « yêqsê yêqs¡s¸¡ uyÑÛ Té ˆ
»>∑Tà s¡à<ÛTä eq+ j·TÁ‘· qBy˚>± Çe Á<äT‘·yTé ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üP»sTT‘ê« ` n+>∑<+ä ` düsπ « ` yêqsê' ` yêqs¡s¸¡ uyÑÛ Té `
»>∑Tà' ` eT<ÛTä eq+ ` j·TÁ‘· ` qBy˚>±' ` Çe ` Á<äT‘·yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düsπ « yêqsê' yêqs¡s¸¡ uyÑÛ Té n+>∑<+ä |üP»sTT‘ê« qBy˚>±'
Çe Á<äT‘·+ j·TÁ‘· eT<ÛTä eq+ (‘·Á‘·) »>∑Tà'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düsπ « yêqsê' R m\¢yêqs¡T\TqT, yêqs¡s¸¡ uyÑÛ Té n+>∑<+ä R
yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ó’q n+>∑<äTì, |üP»sTT‘ê« R >ös¡$+∫, qBy˚>±' Çe R
qBy˚>e∑ TT\e˝…, Á<äT‘·+ R e&ç>±, j·TÁ‘· eT<ÛTä eq+ R mø£ÿ&É eT<ÛTä eqeTTqï<√,
‘·Á‘· R n#·Ã{Ïø,Ï »>∑Tà' R yÓ&*É ].
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªªeT<ÛTä eq+ »>∑Tà'μμ eT<ÛTä eqeTTq≈£î yÓ&*É ] nì #Ó|ü ≥
Ç+ø£qT eT<ÛTä e⁄ düeTè~Δ>± qTqï{Ïº Á|ü<X˚ e¯ TTq≈£î yÓ&*É s¡ì uÛ≤eeTT. ˝Òø£ |üPs¡«eTT
<ä~eTTKT &Ó<Tä s=ÿq>± ø=+‘·<÷ä s¡eTT áe*øÏ e∫Ã Vü≤qTeT+‘·T&ÉTqT n+>∑<Tä &ÉTqT
<Ûs’Ó ´¡ eTT #Ó|Œü >± eTs¡\ q≥≈£î yÓ&*É s¡ì #Ó|Œü e#·TÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡T˝…\¢s¡TqT yêqs√‘·ÔeTT&Ó’q n+>∑<äTì yÓT#·TÃø=ì
qBÁ|üyêVü≤eTT\e˝… eTs¡\ e&çe&ç>± eT<ÛTä eqeTTq≈£î |üsT¡ –&ç].
XÀ¢ˆˆ ‘˚ Á|ü$cºÕ eT<ÛTä eq+ bÕ˝≤ HêÁø£eT´ Ms¡´‘·' ˆ
n‹düsêZ#Ã· |ü≥y√ <äècºÕ« ÁX¯ó‘ê« #· yÓT~Æ ©∏ yéT ˆ
|ü|⁄ü dü‡sπ « eT<ÛTä ‘·<ë s¡deü ‘·Œ\¤ e÷<ä<Tä ' ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` Á|ü$cºÕ' ` eT<ÛTä eq+ ` bÕ˝≤Hé ` ÄÁø£eT´ ` Ms¡´‘·',
n‹düsêZ‘Y ` #· ` |ü≥e' ` <äècºÕ« ` ÁX¯ó‘ê« ` #· ` yÓT~Æ ©∏ yéT, |ü|⁄ü ' ` düsπ « `
eT<ÛTä ` ‘·<ë ` s¡deü ‘Y ` |ò\ü yéT ` Ä<ä<Tä ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓT~Æ ©∏ + <äècºÕ« ÁX¯ó‘ê« #· n‹düsêZ‘Y #· |ü≥e' ‘˚ düsπ «
eT<ÛTä eq+ Á|ü$cºÕ' Ms¡´‘·' bÕ˝≤Hé ÄÁø£eT´ eT<ÛTä |ü|⁄ü ' ‘·<ë∏ s¡deü ‘Y |ò\ü +
Ä<ä<äT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓT~Æ ©∏ + R d”‘ê<˚$ì, <äècºÕ« R #·÷∫, ÁX¯ó‘ê« #· R $ìj·TTqT,
n‹düsêZ‘Y #· R nqT»„e\qqT, |ü≥e' R >=|üŒã\eTT>∑\yê¬s,’ eT<ÛTä eq+ R
eT<ÛTä eqeTTqT, Á|ü$cºÕ' R Á|üy•˚ +∫qyê¬s,’ Ms¡´‘·' R |üsêÁø£eTeTTe\q, bÕ˝≤Hé
R eqbÕ\Ts¡qT, ÄÁø£eT´ R #·T≥TºeTT{Ï,º ‘˚ düsπ « R Ä yêqs¡T\+<äsT¡ qT, eT<ÛTä
R ‘˚HqÓ T, |ü|⁄ü ' R Á‘ê–], ‘·<ë∏ R n≥T¢, s¡deü ‘Y R s¡deü +‘·yTÓ qÆ , |ò\ü + R
|ò\ü eTT\qT, Ä<ä<Tä ' R ‹ì].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü yêqs¡T\+<äsT¡ qT d”‘ê<˚$ì >∑÷]Ã $+{Ï$T, #·÷∫‹$T
nqT >∑s«¡ eTT‘√qT, n+>∑<Tä ì nqT»„ bı+~‹eTqT <äsŒ¡ eTT‘√qT ‘·eT XÖs¡éTTqT
Á|ü<ä]Ù+#·T#·T, eqbÕ\≈£î\qT Á‘√dæ|ü⁄∫Ã eT<ÛäTeqeTTq Á|üy˚•+∫ ùd«#·Ã¤>±
eT<ÛTä e⁄qT Á‘ê–] eT]j·TT n+<ä* s¡deü +‘·eTT˝…q’ |ü+&Éq¢ T ‘·è|æ>Ô ± uÛøÑ +åÏ ∫].
XÀ¢ˆˆ ñ‘·Œ‘·´ #· ‘·‘· dü‡sπ « eqbÕ˝≤ q‡e÷>∑‘êHé ˆ
‘ê&ÉjT· +‹ düà X¯‘X· ¯ dü‡ø±Ô qà<ÛTä eH˚ ‘·<ë ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ‘·Œ‘·´ ` #· ` ‘·‘'· ` düsπ « ` eqbÕ˝≤Hé ` düe÷>∑‘êHé,
‘ê&ÉjT· +‹ ` düà ` X¯‘X· '¯ ` düø±ÔHé ` eT<ÛTä eH˚ ` ‘·<ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· düsπ « ñ‘·Œ‘·´ eT<ÛTä eH˚ düø±ÔHé düe÷>∑‘êHé eqbÕ˝≤Hé
‘·<ë X¯‘X· '¯ ‘ê&ÉjT· +‹ düà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, düsπ « R m\¢sT¡ qT, ñ‘·Œ‘·´ R m–], eT<ÛTä eH˚
R eT<ÛTä eqeTTq+<äT, düø±ÔHé R Ädüø>ÔÏ *∑ –j·TTqï{Ï,º düe÷>∑‘êHé R m<äTs¡T>∑
e∫Ãqyê¬s’q, eqbÕ˝≤Hé R eqs¡ø£å≈£î\qT, ‘·<ë R n|ü&ÉT, X¯‘·X¯' R
|ü\T$<Ûeä TT\T>±, ‘ê&ÉjT· +‹ düà R Á|üV≤ü ]+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü yêqs¡T\+<äsT¡ qT m>∑Ts¡T#·T e∫Ã Ä eT<ÛTä eq s¡øDå£ eTT
q+<äT ìeT>∑Tï˝…’ j·TT+&ç ‘·eT HÓ<äTs=ÿqT≥¬ø’ e∫Ãq{Ïº eqbÕ\≈£î\qT |ü\T
$<Ûeä TT\T>± Á|üV≤ü ]+|ü <=&É–].
XÀ¢ˆˆ eT<Û÷ä ì Á<√De÷Á‘êDÏ u≤VüQ_Û' |ü]>∑èVü≤´ ‘˚ ˆ
|æã+‹ düV≤æ ‘ê dü‡sπ « ì|òTü ï+‹ düà ‘·<ë∏ -|üsπ ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT<Û÷ä ì ` Á<√De÷Á‘êDÏ ` u≤VüQ_Û' ` |ü]>∑èVü≤´ ` ‘˚ `
|æã+‹ ` düV≤æ ‘ê' ` düsπ « ` ì|òTü ï+‹ ` düà ` ‘·<ë∏ ` n|üsπ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ düsπ « düV≤æ ‘ê' Á<√De÷Á‘êDÏ eT<Û÷ä ì u≤VüQ_Û' |ü]>∑èVü≤´
|æã+‹, ‘·<ë∏ n|üsπ ì|òTü ï+‹ düà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ R Ä yêqs¡T\T, düsπ « R n+<äsT¡ qT, düV≤æ ‘ê' R ø£*dæqyê¬s,’
Á<√De÷Á‘êDÏ R ‘·÷yÓT&ÉT |ü]e÷DeTT >∑*qZ {Ï,º eT<Û÷ä ì R eT<ÛTä ø√X¯eTT\qT,
u≤VüQ_Û' R u≤VüQe⁄\‘√, |ü]>∑èVü≤´ R yÓ\T|ü*øÏ ˝≤–, |æã+‹ düà R Á‘ê>∑T#·T+&ç],
‘·<ë∏ R n≥T¢, n|üsπ R eT]ø=+‘·eT+~, ì|òTü ï+‹ düà R Á|üV≤ü ]+#·T#·T+&ç].
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªn|üsπ ì|òTü ï+‹ düàμ nq>± eT] ø=+<äsT¡ Á‘ê>∑>± $T–*q
Ä ‘˚H|Ó ≥ü Tº\qT ∫~$Ty˚jT· T#·T+&çsì¡ uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡T\+<äsT¡ qT ø£\dæ Ä eqeTTq+<äTqï ô|<ä› ô|<ä› ‘˚H|Ó ≥ü Tº\qT
‘·eT u≤VüQe⁄\‘√ #Ó≥q¢ T+&ç ÁøÏ+~øÏ ~+|æ n+<ä* eT<ÛTä e⁄qT Á‘ê>∑T#·T+&É>±
eT] ø=+<äsT¡ ‘·eTqT yê]+|üe∫Ãq eqs¡ø≈å£ î£ \‘√ b˛sê&ÉT#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ øπ ∫ rŒ‘ê«|ü$<Û´ä +‹ eT<Û÷ä ì eT<ÛTä |æ+>∑fi≤' ˆ
eT<Û÷ä ∫Ã¤ùwqº øπ ∫#·Ã »|òTü Tï s¡H√´q´ eTT‘·ÿ{≤' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øπ ` ∫‘Y ` |”‘ê« ` n|ü$<Û´ä +‹ ` eT<Û÷ä ì ` eT<ÛTä |æ+>∑fi≤' `
eT<Û÷ä ∫Ã¤ùwqº ` øπ ∫‘Y ` #· ` »|òTü Tï' ` nH√´qýéT ` ñ‘·ÿ{≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` øπ ∫‘Y eT<ÛTä |æ+>∑fi≤' eT<Û÷ä ì |”‘ê« n|ü$<Û´ä +‹. ñ‘·ÿ{≤'
øπ ∫‘Y eT<Û÷ä ∫Ã¤ùwqº nH√´q´+ »|òTü Tï'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT<ÛTä |æ+>∑fi≤' R ‘˚HeÓ HÓï>∑\, øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, eT<Û÷ä ì R
‘˚HÓ\qT, |”‘ê« R Á‘ê–, n|ü$<Ûä´+‹ R bÕs¡y˚j·TT#·T+&ç], πø∫‘Y R
eT]ø=+‘·eT+~, ñ‘·ÿ{≤' R eT~+∫qyê¬s,’ eT<Û÷ä ∫Ã¤ùwqº R yÓTqÆ eTT‘√, nH√´q´+
R |üsd¡ Œü s¡eTT, »|òTü Tï' R ø=≥Tºø=qT#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` |ü#Ã· ì ‘˚HeÓ HÓï>∑\ ø=+<äsT¡ yêqs¡T\T ‘˚H\Ó qT Á‘ê– ‘˚HÓ |ü≥Tº\qT
bÕs¡y#’Ó T· #·T+&ç]. eT]ø=+<äsT¡ eT~+∫ j·TTqïyê¬s’ Ä ‘˚H|Ó ≥ü Tºq+<ä* yÓTqÆ eTT‘√
ˇø£] H=ø£sT¡ ø=≥Tºø=qT#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ n|üsπ eèø£eå T÷˝Ò ‘·T XÊU≤+ >∑èVü≤´ eédæ‘ú ê' ˆ
n‘·´s¡+ú #· eT<ä>±¢Hê' |üsêí Hê´d”sÔ ´¡ X‚s‘¡ ˚ ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n|üsπ ` eèø£eå T÷˝Ò ` ‘·T ` XÊU≤+ ` >∑èVü≤´ ` eédæ‘ú ê',
n‘·´s¡+ú ` #· ` eT<ä>±¢Hê' ` |üsêíì ` Äd”sÔ ´¡ ` X‚s‘¡ ˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n|üsπ XÊU≤+ >∑èVü≤´ eèø£eå T÷˝Ò eédæ‘ú ê', (nH˚´) n‘·´s¡+ú
eT<ä>±¢Hê' |üsêíì Äd”sÔ ´¡ X‚s‘¡ .˚
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n|üsπ R eT]ø=+<äsT¡ , XÊU≤+ R ø=eTàqT, >∑èVü≤´ R |ü≥Tºø=ì,
eèø£eå T÷˝Ò R #Ó≥TºyTÓ T<ä≥, eédæ‘ú ê' R ì\∫j·TT+&ç], (nH˚´ R Ç‘·sT¡ \T),
n‘·´s¡+ú R $TøÏÿ*>±, eT<ä>±¢Hê' R eT‘·T#Ô ˚ &Éd‡æ qyê¬s,’ |üsêíì R Ä≈£î\qT,
Äd”sÔ ´¡ R |üs#¡ T· ø=ì, X‚s‘¡ ˚ R ìÁ~+#·T#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` yê]˝À ø=+<äsT¡ ø=eTà\qT |ü≥Tºø=ì #Ó≥y¢ TÓ T<äfifl¯ ˝À ì\∫ j·TT+&ç].
eT]ø=+<äsT¡ $TøÏÿ* eT~+∫ n\dæ H˚\ô|’ Ä≈£î\qT |üs#¡ T· ø=ì yê{Ïô|’ |üsT¡ +&ç].
XÀ¢ˆˆ ñqà‘·uÔ ÷ÑÛ ‘ê' |üe¢ >± eT<ÛTä eT‘êÔXÃ¯ Vü≤èwüeº ‘Y ˆ
øÏ|å +ü ‹ #· ‘·<ë-H√´q´+ dü\â +‹ #· ‘·<ë∏ -|üsπ ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñqà‘·uÔ ÷ÑÛ ‘ê' ` |üe¢ >±' ` eT<ÛTä eT‘êÔ' ` #· ` Vü≤èwüeº ‘Y, øÏ|å +ü ‹
` #· ` ‘·<ë ` nH√´q´+ ` dü\â +‹ ` #· ` ‘·<ë∏ ` n|üsπ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üe¢ >±' ñqà‘·uÔ ÷ÑÛ ‘ê' eT<ÛTä eT‘êÔ' #· Vü≤èwüeº ‘Y ‘·<ë nH√´q´+
øÏ|å +ü ‹ ‘·<ë∏ n|üsπ dü\â +‹.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` |üe¢ >±' R yêqs¡T\T, ñqà‘·uÔ ÷ÑÛ ‘ê' R ñqà‘·ÁÔ bÕj·TT˝…,’ eT<ÛTä eT‘êÔ'
R ‘˚HÓ\#˚ eT‹Ô*¢qyê¬s’, Vü≤èwüºe‘Y R dü+‘√wæ+∫q≥T¢>±, ‘·<ë R n|ü&ÉT,
nH√´q´+ R ˇø£]H=ø£sT¡ , øÏ|å +ü ‹ R Á‘√dæø=qT#·T+&ç], ‘·<ë∏ R n≥T¢, n|üsπ R
eT]ø=+<äsT¡ , dü\â +‹ #· R ‘·÷\T#·T+&ç]>∑÷&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡T\T |æ∫Ã møÏÿqyê]e˝… eT<ÛäTbÕqeTT#˚ eT‘ÓÔøÏÿ
Äq+<ëy˚X¯eTTH=+~ ˇø£]H=ø£s¡T Á‘√dæø=qT#·T+&ç]. eT]ø=+<äs¡T q&É#·T#·T
‘·÷*b˛e⁄#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ øπ ∫‘Y øπ å «fi≤+ Á|ü≈î£ s¡«+‹ øπ ∫ ‘·÷ÿ»+‹ Vü≤èwüeº ‘Y ˆ
Vü≤s¡j÷Ó eT<ÛTä Hê eT‘êÔ' øπ ∫ ‘·T‡bÕÔ eTV”≤‘·˝Ò ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øπ ∫‘Y ` øπ å «fi≤+ ` Á|ü≈î£ s¡«+‹ ` øπ ∫‘Y ` ≈£L»+‹ ` Vü≤èwüeº ‘Y,
Vü≤s¡jT· ' ` eT<ÛTä Hê ` eT‘êÔ' ` øπ ∫‘Y ` düTbÕÔ' ` eTV”≤‘·˝Ò ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤s¡jT· ' øπ ∫‘Y øπ å «fi≤+ Á|ü≈î£ s¡«+‹, øπ ∫‘Y Vü≤èwüeº ‘Y ≈£L»+‹,
eT<ÛTä Hê eT‘êÔ' øπ ∫‘Y eTV”≤‘·˝Ò düTbÕÔ'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT<ÛTä Hê R ‘˚H#Ó ‘˚ ,· eT‘êÔ' R eT‘ÓøÔ ÿÏ q yê¬sq’ , Vü≤s¡jT· ' R
yêqs¡T\T, πø∫‘Y R ø=+‘·eT+~, πøå «fi≤+ R >∑s¡®qeTTqT, Á|ü≈£îs¡«+‹ R
#˚jT· T#·T+&ç], øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, Vü≤èwüeº ‘Y R dü+‘√wæ+∫q≥T¢, ≈£L»+‹ R
≈£Lj·TT#·T+&ç], øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, eTV”≤‘·˝Ò R H˚\ô|,’ düTbÕÔ' R ìÁ~+∫
j·TT+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT<ÛäTbÕqeTT#˚ eT‘ÓÔøÏÿj·TTqï Ä yêqs¡T\˝À ø=+<äs¡T
dæ+Vü≤>∑s¡®qeTT\T #˚j·TT#·T+&ç]. eT]ø=+<ä sêq+<ëy˚X¯eTT‘√ |ü≈£åî\e˝…
≈£Lj·TT#·T+&ç]. eT]ø=+<äsT¡ H˚\ô|ã’ &ç ìÁ~+#·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ ø£è‘ê« øπ ∫ <ädΔ +ü ‘·´H˚´ øπ ∫ ‘·Tÿs¡«+‹ #˚‘s· ‘¡ Y ˆ
ø£è‘ê« øÏ+∫ <ä«<ä+ ‘·´H˚´ øπ ∫ <äT“<Û´ä +‹ #˚‘s· ‘¡ Y ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£è‘ê« ` øπ ∫‘Y ` Vü≤dü+‹ ` nH˚´ ` øπ ∫‘Y ` ≈£îs¡«+‹ ` #· `
Ç‘·s‘¡ ,Y ø£è‘ê« ` øÏ+∫‘Y ` e<ä+‹ ` nH˚´ ` øπ ∫‘Y ` ãT<Û´ä +‹ ` #· `
Ç‘·s¡‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` øπ ∫‘Y ø£è‘ê« Vü≤dü+‹, nH˚´ øπ ∫‘Y Ç‘·s‘¡ Y ≈£îs¡«+‹, øπ ∫‘Y
ø£è‘ê« e<ä+‹, nH˚´ øπ ∫‘Y Ç‘·s‘¡ Y ãT<Û´ä +‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, ø£è‘ê« R #˚d,æ Vü≤dü+‹ R qe⁄«#·T+&ç],
nH˚´ øπ ∫‘Y R eT]ø=+‘·eT+~, Ç‘·s‘¡ Y R Ç+ø=ø£{,Ï ≈£îs¡«+‹ R #˚jT· T#·T+&ç],
øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, ø£è‘ê« R #˚d,æ e<ä+‹ R #Ó|ü #·T+&ç], nH˚´ øπ ∫‘Y R
eT]ø=+‘·eT+~, Ç‘·s‘¡ Y ãT<Û´ä +‹ R y˚s=ø£{Ï ‘·\#·T#·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡T\˝À ø=+<äsT¡ Á>±eT´ø£è‘·éTTqT #˚dæ qe⁄«#·T+&ç].
eT]ø=+<äsT¡ eT]jÓTTø£Ø‹ì Á>±eT´<Ûsä à¡ eTTqT #˚jT· T#·T+&ç]. eT]ø=+<ä s¡{|ºÏ ìü H˚
#˚dæ <ëìì |òTü qeTT>∑ #Ó|ü ø=qT#·T+&ç]. eT]ø=+<äsT¡ y˚s=ø£Ø‹ |üì #˚jT· e˝…qì
‘·\#·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ j˚T -|ü´Á‘· eT<ÛTä bÕ˝≤ düT‡´' Áù|cÕ´ <ä~eÛ TTKdü´ ‘·T ˆ
‘˚-|æ ‘Ó’ sê«q¬s’ Ø“¤yTÓ 'Æ Á|ü‹wæ<ëΔ ~XÀ >∑‘ê' ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j˚T ` n|æ ` nÁ‘· ` eT<ÛTä bÕ˝≤' ` düT´' ` Áù|cÕ´' ` <ä~eÛ TTKdü´
` ‘·T ` ‘˚ ` n|æ ` ‘Ó'’ ` yêq¬s'’ ` ;ÛyTÓ 'Æ ` Á|ü‹wæ<ëΔ ' ` ~X¯' ` >∑‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <ä~eÛ TTKdü´ Áù|cÕ´' nÁ‘· j˚T eT<ÛTä bÕ˝≤' düT´' ‘˚ n|æ ‘Ó'’
;ÛyTÓ 'Æ yêq¬s'’ Á|ü‹wæ<ëΔ ' ~X¯' >∑‘ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <ä~eÛ TTKdü´ R <ä~eÛ TTKTìjÓTTø£ÿ, Áù|cÕ´' R ùde≈£î˝…q’ , j˚T
eT<ÛTä bÕ˝≤' R @ eT<ÛTä eqs¡ø≈å£ î£ ˝…‘’ ,˚ nÁ‘· R á eqeTTq, düT´' R ñ+<äTs√, ‘˚
n|æ R yês¡TqT, ‘Ó'’ R Ä, ;ÛyTÓ 'Æ R uÛj Ñ T· +ø£sT¡ ˝…q’ , yêq¬s'’ R yêqs¡T\#˚,
Á|ü‹wæ<ëΔ ' R yê]+|üã&çqyê¬s,’ ~X¯' R ~≈£îÿ\qT >∑÷]Ã, >∑‘ê' R b˛sTTHês¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á eT<ÛTä eqeTTq+<äT <ä~eÛ TTKTì ùde≈£î˝…q’ {Ïº eqs¡ø≈å£ î£ \ q+<ä]ì,
Ä uÛj Ñ T· +ø£sT¡ ˝…q’ yêqs¡T\T q\T~≈£îÿ\≈£îqT ‘·]$Ty˚d]æ .
XÀ¢ˆˆ C≤qT_ÛdTü Ô Á|üøè£ cºÕX¯Ã <˚ee÷s¡+Z #· <ä]Ù‘ê' ˆ
ÄÁãTeHé |üsy¡ ÷Ó ~«>±ï >∑‘ê« <ä~eÛ TTK+ ø£|yæ Té ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` C≤qT_Û' ` ‘·T ` Á|üøè£ cºÕ' ` #· ` <˚ee÷s¡+Z ` #· ` <ä]Ù‘ê' `
ÄÁãTeHé ` |üsy¡ ÷Ó ~«>±ï' ` >∑‘ê« ` <ä~eÛ TTK+ ` ø£|yæ Té ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` C≤qT_Û' Á|üøè£ cºÕ' <˚ee÷s¡+Z <ä]Ù‘ê' #· (dü+‘·') |üsy¡ ÷Ó ~«>±ï'
(‘˚) <ä~eÛ TTK+ ø£|+æ >∑‘ê« nÁãTeHé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` C≤qT_Û' R yÓ÷ø±fi¯fl‘√, Á|üøè£ cºÕ' R bı&Éeã&çqyê¬s,’ <˚ee÷s¡+Z
R |üèwü̃u≤Û >∑eTTqT, <ä]Ù‘ê' #· (dü+‘·') R #·÷|üã&çqyês¡>T∑ #·TqT, |üsy¡ ÷Ó ~«>±ï'
R $TøÏÿ* yê´≈£î\‘· H=+~qyê¬sq’ , ‘˚ R Ä eqbÕ\≈£î\T, <ä~eÛ TTK+ ø£|+æ R
<ä~eÛ TTK yêqs¡Tì >∑÷]Ã, >∑‘ê« R b˛sTT, nÁãTeHé R |ü*øÏ].
dü÷#·q :` ª<˚ee÷s¡+Z <ä]Ù‘ê'μ nq>± Äø±X¯eTTMT~øÏ $dü] y˚jT· ã&ç]. nì
uÛ≤eeTT>± ø=+<äsT¡ $e]+∫ j·TTHêïs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä eqs¡ø£å≈£î\qT á yêqs¡Ms¡T\T yÓ÷ø±fi¯fl‘√ bı&ç∫j·TT
|üèwüu˜ ≤Û >∑eTTqT p|æjT· T, nee÷ì+|ü>± yês¡T $TøÏÿ* yê´≈£î\‘· H=+~qyê¬s’
<ä~eÛ TTKTì ø£&≈É î£ b˛sTT Ç≥T¢ |ü*øÏ].
XÀ¢ˆˆ Vü≤q÷eT‘ê <ä‘eÔ· s¬ ’ s¡Ω‘+· eT<ÛTä eq+ eTVü≤‘Y ˆ
ej·T+ #· C≤qT_Û' ø£ècºÕ <˚ee÷s¡+Z #· <ä]Ù‘ê' ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤q÷eT‘ê ` <ä‘eÔ· s¬ '’ ` Vü≤‘·+ ` eT<ÛTä eq+ ` eTVü≤‘Y,
ej·T+ ` #· ` C≤qT_Û' ` ø£ècºÕ' ` <˚ee÷s¡+Z ` #· ` <ä]Ù‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤q÷eT‘ê <ä‘eÔ· s¬ '’ ‘Ó'’ eTVü≤‘Y eT<ÛTä eq+ Vü≤‘·yTé , ej·T+
#· C≤qT_Û' ø£ècºÕ' <˚ee÷s¡+Z <ä]Ù‘ê' #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤q÷eT‘ê R Vü≤qTeT+‘·Tì#˚, <ä‘eÔ· s¬ '’ R áj·Tã&çq j·TqT»„
>∑\yês¡sTTq, ‘Ó'’ R Ä yêqs¡T\#˚, eTVü≤‘Y R >=|üŒ<Óq’ , eT<ÛTä eq+ R eT<ÛTä eqeTT,
Vü≤‘·+ R <Û«ä +düeTT #˚jT· ã&çq~, ej·T+ #· R y˚TeTTqT, C≤qT_Û' R yÓ÷ø±fi¯fl‘√,
ø£ècºÕ' R bı&ÉTeã&ç‹$T. <˚ee÷s¡+Z R |üèwüu˜ ≤Û >∑eTTqT, <ä]Ù‘ê' #· R #·÷|üã&ç‹$T
≈£L&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT yê] ø£qT»„˙j·T>± >=|üŒ<Óq’ eTq eT<ÛTä eqeTT
q+‘·qT <Û«ä +düeTT #˚dHæ ês¡T. yês¡T eTeTTà yÓ÷ø±fi¯fl‘√ u§&ç∫j·TT |üèwü̃u≤Û >∑eTTqT
p|æjT· T #ê˝≤ nee÷ì+∫Hês¡T.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ <ä~eÛ TTK' Á≈£î<√Δ eq|ü düÁÔ ‘· yêqs¡' ˆ
Vü≤‘·+ eT<ÛTä eq+ ÁX¯ó‘ê« kÕ+‘·«j·÷e÷dü ‘ê qΩØHé ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` <ä~eÛ TTK' ` Á≈£î<ä'Δ ` eq|ü' ` ‘·Á‘· ` yêqs¡', Vü≤‘·+
` eT<ÛTä eq+ ` ÁX¯ó‘ê« ` kÕ+‘·«j·÷e÷dü ` ‘êHé ` Vü≤ØHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘·Á‘· eq|ü' <ä~eÛ TTK' yêqs¡' eT<ÛTä eq+ Vü≤‘·+ ÁX¯ó‘ê«
‘êHé Vü≤ØHé kÕ+‘·«j·÷e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ‘·Á‘· R n#·Ã≥, eq|ü' R eqs¡ø≈å£ î£ &ÉsTTq,
<ä~eÛ TTK' yêqs¡' R <ä~eÛ TTK yêqs¡T&ÉT, eT<ÛTä eq+ R eT<ÛTä eqeTTqT, Vü≤‘·+
R <Û«ä +düeTT#˚jT· ã&çq <ëìì>±, ÁX¯ó‘ê« R $ì, ‘êHé Vü≤ØHé R Ä yêqs¡T\qT,
kÕ+‘·«j·÷e÷dü R z<ë¬sÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT eT<ÛTä eqeTTq ø£~øÛ ±]jÓTÆ q Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT Áø√~Û‘T· &Ó’
‘·q eT<ÛäTeqeTT <Ûä«+düeTT #˚j·Tã&çq≥T¢ BqT˝…’ #Ó|ü#·Tqï Ä yêqs¡T\qT
uÛj
Ñ T· eTTB]Ã z<ë¬sÃqT.
XÀ¢ˆˆ ÇVü‰ -->∑#Ã· ‘¤ · >∑#êÃ¤y÷Ó yêqsêHé ã\<ä]Œ‘êHé ˆ
ã˝Òq yês¡sTTcÕýÓ÷ eT<ÛTä uÛøÑ j å£ T· ‘√ ej·TyéT ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÇVü≤ ` Ä>∑#Ã· ‘¤ · ` >∑#êÃ¤eT' ` yêqsêHé ` ã\<ä]Œ‘êHé, ã˝Òq
` yês¡sTTcÕéT' ` eT<ÛTä ` uÛøÑ j å£ T· ‘·' ` ej·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ÇVü≤ Ä>∑#Ã· ‘¤ ,· >∑#êÃ¤eT'— ã\<ä]Œ‘êHé eT<ÛTä uÛøÑ j
å£ T· ‘·' yêqsêHé
ej·T+ ã˝Òq yês¡sTTcÕéT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÇVü≤ R Ç≥T, Ä>∑#Ã· ‘¤ · R s¡+&ÉT, >∑#êÃ¤eT' R b˛e⁄<äeTT,
ã\<ä]Œ‘êHé R ã\eTT#˚ eT~+∫qyê¬s’, eT<ÛäT R ‘˚HÓqT, uÛÑø£åj·T‘·' R
uÛøÑ +åÏ #·T#·Tqï{Ï,º yêqsêHé R yêqs¡T\qT, ej·T+ R eTqeTT, ã˝Òq R ã\eTT‘√,
yês¡sTTcÕéT' R bÕs¡Á<√\T<äeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç≥Ts¡+&ÉT— eTqeT+<äse¡ TTqT ø£\dæ yÓ&*É ã\eTT#˚ eT~+∫
eT<ÛTä bÕqeTT #˚jT· T#·Tqï Ä yêqs¡T\qT eTqã\eTT p|æ ‘·]$T y˚jT· T<äeTT.
XÀ¢ˆˆ ÁX¯ó‘ê« <ä~eÛ TTK ùd´<ä+ e#·q+ yêqs¡s¸¡ u≤Û ' ˆ
|ü⁄q Ø«sê eT<ÛTä eq+ ‘˚He’Ó düV≤æ ‘ê j·Tj·TT' ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯ó‘ê« ` <ä~eÛ TTKdü´ ` Ç<ä+ ` e#·q+ ` yêqs¡s¸¡ u≤Û ', |ü⁄q'
` Msê' ` eT<ÛTä eq+ ` ‘˚q ` @e ` düV≤æ ‘ê' ` j·Tj·TT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Msê' yêqs¡s¸¡ u≤Û ' <ä~eÛ TTKdü´ Ç<ä+ e#·q+ ÁX¯ó‘ê« ‘˚q @e
düV≤æ ‘ê' |ü⁄q' eT<ÛTä eq+ j·Tj·TT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Msê' R Ms¡T˝…q’ {Ï,º yêqs¡s¸¡ u≤Û ' R yêqs¡ÁX‚wßü \˜ T, <ä~eÛ TTKdü´
R <ä~eÛ TTKTìjÓTTø£ÿ, Ç<ä+ R á, e#·q+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, ‘˚q @e
R n‘·ì ‘√&ÉH˚, düVæ≤‘ê' R ≈£L&çqyê¬s’, |ü⁄q' R ‹]–, eT<ÛäTeq+ R
eT<ÛTä eqeTTqT >∑÷]Ã, j·Tj·TT' R yÓ&*É ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` <ä~eÛ TTKT&ÉT #Ó|Œæ q Ä e÷≥\qT $ì Ms¡T˝…q’ Ä yêqs¡T\T
n‘·&˚ ‘·eT‘√ e#·TÃ#·THêï&ÉqT <Ûs’Ó ´¡ eTT‘√ ‹]– eT<ÛTä eqeTTq øπ –].
XÀ¢ˆˆ eT<Û̊´ #Óc’ Õ+ <ä~eÛ TTK' Á|ü>è∑ Vü≤´ ‘·sk¡ Õ ‘·sT¡ yéT ˆ
düeTuÛ´Ñ <Ûëe <˚«>π q ‘˚ #· düsπ « |üe¢ +>∑e÷' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT<Û̊´ ` #· ` @cÕ+ ` <ä~eÛ TTK' ` Á|ü>è∑ Vü≤´ ` ‘·sk¡ Õ `
‘·sT¡ yéT, düeTuÛ´Ñ <Ûëe‘Y ` yπ̊>q ` ‘˚ ` #· ` düsπ « ` |üe¢ +>∑e÷' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @cÕ+ eT<Û˚´ <ä~ÛeTTK' ‘·s¡kÕ ‘·s¡T+ Á|ü>∑èVü≤´ y˚π>q
düeTuÛ´Ñ <Ûëe‘Y, ‘˚ |üe¢ +>∑e÷' #· (n<ÛëeHé).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @cÕ+ R Ä yêqs¡T\jÓTTø£ÿ, eT<Û̊´ R q&ÉTeT, <ä~eÛ TTK' R
<ä~eÛ TTKT&ÉT, ‘·sk¡ Õ R ã\eTT‘√, ‘·sT¡ + R eèø£eå TTqT, Á|ü>è∑ Vü≤´ R |ü≥Tºø=ì,
yπ̊>q R y˚>e∑ TT>±, düeTuÛ´Ñ <Ûëe‘Y R m<äTs¡T>∑ |üsT¡ –&ÓqT, ‘˚ R Ä, |üe¢ +>∑e÷'
R yêqs¡T\T, düsπ « #· R n+<äsT¡ qT>∑÷&É, (n<ÛëeHé R |üsT¡ >¬ ‹Ô]).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡T\ q&ÉTeTqTqï <ä~eÛ TTKT&ÉT ˇø£ #Ó≥TºqT ã\eTT>∑
ô|ø£*+∫ <ëìì >¬ ø’ =ì eT<ÛTä eqeTTyÓ|’ ⁄ü q≈£î |üsT¡ >¬ ‘ÓqÔ T. Ä‘·ì nqT#·sT¡ \T >∑÷&É
nfÒ¢ yêìyÓ+≥ |üsT¡ –&ç].
XÀ¢ˆˆ ‘˚ •˝≤' bÕ<äbÕ+XÊÃ|æ |üs«¡ ‘ê+ XÊÃ|æ yêqsê' ˆ
>∑èV”≤‘ê« -uÛ´Ñ >∑eTHé Á≈£î<ëΔ j·TÁ‘· ‘˚ ø£|≈æ î£ +»sê' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` •˝≤' ` bÕ<äbÕHé ` #· ` n|æ ` |üs«¡ ‘êHé ` #· ` n|æ `
yêqsê', >∑èV”≤‘ê« ` nuÛ´Ñ >∑eTHé ` Á≈£î<ëΔ' ` j·TÁ‘· ` ‘˚ ` ø£|≈æ î£ +»sê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ yêqsê' •˝≤' bÕ<äbÕHé #· n|æ >∑èV”≤‘ê« Á≈£î<ëΔ' ‘˚
ø£|≈æ î£ +»sê' j·TÁ‘· (dü+‹) ‘·Á‘· nuÛ´Ñ >∑eTHé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ yêqsê' R Ä yêqs¡T\T, •˝≤' R sêfi¯flqT, bÕ<äbÕHé #· n|æ
R eèø£eå TT\qT, |üs«¡ ‘êHé #· n|æ R |üs«¡ ‘·eTT\qT >∑÷&É, >∑èV”≤‘ê« R rdæø=ì,
Á≈£î<ëΔ' R Áø√<Ûeä TT H=+~qyê¬s,’ ‘˚ ø£|≈æ î£ +»sê' R Ä yêqs¡ ÁX‚wßü \˜ T, j·TÁ‘· R
m#·Ã≥HÓ‘’ ,˚ (dü+‹ R ñHêïs√), ‘·Á‘· R n#·Ã{Ïø,Ï nuÛ´Ñ >∑eTHé R |üsT¡ >¬ ‹Ô].
‘ê‘·Œs¡éTT :` eqs¡ø≈å£ î£ ˝…q’ Ä yêqs¡T\T •\\qT, eèø£eå TT\qT |üs«¡ ‘·eTT\qT
>∑÷&É |ü≥Tºø=ì $TøÏÿ* Áø√<Ûeä TT‘√ n+>∑<ë~ yêqs¡T\Tqï #√{ÏøÏ |üsT¡ >∑Tq yÓ&*É ].
XÀ¢ˆˆ ‘˚ kÕ«$Te#·q+ Msê Vü≤è<äjT˚ wü«edü»´ ‘·‘Y ˆ
‘·«s¡j÷· Vü≤úÛ´Ñ <Ûëe+‘· kÕ\‘ê\•˝≤j·TT<Ûë' ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` kÕ«$Te#·q+ ` Msê' ` Vü≤è<äjT˚ wüß ` nedü»´ ` ‘·‘,Y
‘·«s¡j÷· ` Væ≤ ` nuÛ´Ñ <Ûëe+‘· ` kÕ\‘ê\•˝≤j·TT<Ûë' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ Msê' kÕ«$Te#·q+ Vü≤è<äj˚Twüß nedü»´ kÕ\‘ê\
•˝≤j·TT<Ûë' (dü+‘·') ‘·«s¡j÷· ‘·‘Y nuÛ´Ñ <Ûëe+‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ Msê' R Ä yêqs¡Ms¡T\T, kÕ«$Te#·q+ R j·T»e÷ì
e÷≥qT, Vü≤è<äj˚Twüß R eTqdüT‡\+<äT, nedü»´ R ì\T|ü⁄ø=ì, kÕ\‘ê\
•˝≤j·TT<Ûë' (dü+‘·') R eT~›#Ó≥¢qT, ‘ê{Ï#Ó≥¢qT, •\\qT Äj·TT<ÛäeTT\T>±
>∑\yês¡sTT, ‘·«s¡j÷· R y˚>e∑ TT>±, ‘·‘Y R Ä eqeTTqT>∑÷]Ã, nuÛ´Ñ <Ûëe+‘· R
|üs¡T–&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` eqs¡ø≈å£ î£ \sTTq Ä yêqs¡Ms¡T\T <ä~eÛ TTKT&ÉT #Ó|Œæ q e÷≥qT
eTqdüT‡q+ <äT+#·Tø=ì eT~›#≥Ó q¢ T, ‘ê&ç#≥Ó q¢ T, sêfi¯flqT Äj·TT<Ûeä TT\T>∑ #˚døæ =ì
Ä eT<ÛTä eqeTTq≈£î y˚>e∑ TT>± |üsT¡ –&ç].
XÀ¢ˆˆ eèø£kå Õú +X¯Ã ‘·\kúÕ+X¯Ã yêqsêHé ã\<ä]Œ‘êHé ˆ
nuÛ´Ñ Áø±eT+ dü‘Ô √ Msê' bÕ˝≤ düÁÔ ‘· düV≤ü ÁdüX'¯ ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eèø£kå Õú Hé ` #· ` ‘·\kúÕHé ` #· ` yêqsêHé ` ã\<ä]Œ‘êHé,
nuÛ´Ñ Áø±eTHé ` ‘·‘'· ` Msê' ` bÕ˝≤' ` ‘·Á‘· ` düV≤ü ÁdüX'¯ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düV≤ü ÁdüX'¯ Msê' bÕ˝≤' ‘·‘'· ‘·Á‘· eèø£kå Õú Hé #· ‘·\kúÕHé #·
ã\<ä]Œ‘êHé yêqsêHé nuÛ´Ñ Áø±eTHé.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` düV≤ü ÁdüX'¯ R y˚\ø=\~, Msê' R Ms¡T˝…q’ {Ï,º bÕ˝≤' R eqbÕ\Ts¡T,
‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, ‘·Á‘· R n#·Ã≥, eèø£kå Õú Hé R #Ó≥ô¢ |q’ Tqï, ‘·\kúÕHé #· R
H˚\ô|’ qTqïyês¡TqT, ã\<ä]Œ‘êHé R ã\eTT#˚ eT~+∫j·TTqïyês¡Tq>∑T, yêqsêHé
R yêqs¡T\>∑T, nuÛ´Ñ Áø±eTHé R ÄÁø£$T+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` y˚\ø=\~>∑qTqï Ms¡T˝…’q Ä eqbÕ\≈£î\T Ä eqeTTq+<äT
#Ó≥¢MT<äqT H˚\MT<äqT ã\<ä]Œ‘·T˝…’ $Vü≤]+#·T#·Tqï n+>∑<ë~ Ms¡T\qT
#·T≥TºeTT{Ïº].
XÀ¢ˆˆ n<∏ä <äècºÕ« <ä~eÛ TTK+ Á≈£î<ä+Δ yêqs¡|⁄ü +>∑yê' ˆ
nuÛ´Ñ <Ûëe+‘· y˚>π q Vü≤qTeTÁ‘·ŒeTTU≤ dü<Ô ë ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` <äècºÕ« ` <ä~ÛeTTK+ ` Á≈£î<äΔ+ ` yêqs¡|ü⁄+>∑yê',
nuÛ´Ñ <Ûëe+‘· ` yπ̊>q ` Vü≤qTeTÁ‘·ŒeTTU≤' ` ‘·<ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä Vü≤qTeTÁ‘·ŒeTTU≤' yêqs¡|⁄ü +>∑yê' Á≈£î<ä+Δ <ä~eÛ TTK+
‘·<ë <äècºÕ« yπ̊>q nuÛ´Ñ <Ûëe+‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, Vü≤qTeTÁ‘·ŒeTTU≤' R Vü≤qTeT+‘·T&Ü~>± >∑\,
yêqs¡|⁄ü +>∑yê' R yêqs¡ÁX‚wßü \˜ T, ‘·<ë R n|ü&ÉT, Á≈£î<ä+Δ R Áø√<Ûeä TT H=+~q,
<ä~eÛ TTK+ R <ä~eÛ TTKTì, <äècºÕ« R #·÷∫, yπ̊>q R y˚>e∑ TT>±, nuÛ´Ñ <Ûëe+‘· R
m<äTs¡T>± |üsT¡ >¬ ‹Ô].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT eTTqï>∑T Ä yêqs¡Ms¡T\T Ä düeTj·TeTTq Áø√<Ûeä TT‘√
e#·TÃ#·Tqï <ä~eÛ TTKTì p∫ yÓ+≥H˚ Ä‘·ì MT~øÏ |üsT¡ >¬ ‹Ô].
XÀ¢ˆˆ ‘·+ düeèø£+å eTVü‰u≤VüQ e÷|ü‘+· ‘·+ eTVü‰ã\yéT ˆ
Äs¡´ø£+ ÁbÕVü≤s¡ ‘·ÁÔ ‘· u≤VüQuÛ≤´+ ≈£î|æ‘√-+>∑<'ä ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` düeèø£+å ` eTVü‰u≤VüQ+ ` Ä|ü‘+· ‘·+ ` eTVü‰ã\yéT,
Äs¡´ø£+ ` ÁbÕVü≤s¡‘Y ` ‘·Á‘· ` u≤VüQuÛ≤´+ ` ≈£î|æ‘'· ` n+>∑<'ä ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰u≤VüQ+ eTVü‰ã\+ düeèø£yå Té Ä|ü‘+· ‘·+ ‘·yTé Äs¡´ø£+
‘·Á‘· ≈£î|æ‘'· n+>∑<'ä u≤VüQuÛ≤´+ ÁbÕVü≤s¡‘.Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰u≤VüQ+ R >=|üŒuÛTÑ »eTT\T >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰ã\+ R
>=|üŒã\eTT>∑\yê&ÉTqT, düeèø£+å R eèø£eå TT‘√&É, Ä|ü‘+· ‘·+ R MT~øÏ e#·TÃ#·Tqï
yê&ÉTq>∑T, ‘·yTé Äs¡´ø£+ R Ä <ä~eÛ TTKTì, ≈£î|æ‘'· R ø√|üeTT H=+~j·TTqï,
n+>∑<'ä R n+>∑<Tä &ÉT, u≤VüQuÛ≤´+ R uÛTÑ »eTT\‘√, ÁbÕVü≤s¡‘Y R yÓ÷<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰ã\XÊ*j·TT eTVü‰Ms¡T&ÉTqT |üP»˙j·TT&ÉTqT n>∑T <ä~eÛ TTKT&ÉT
eèø£eå TTqT #˚‘ã· {Ïº ‘·q MT~øÏ e#·TÃ#·T+&ÉT≥ #·÷∫ Áø√<Ûeä TT H=+~q n+>∑<Tä &ÉT
yêìì ‘·q u≤VüQe⁄\‘√ yÓ÷<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ eT<ë+<ÛXä Ã¯ q y˚ <Óq’ yéT Äs¡´ø√ -j·T+ eTy˚T‹ dü' ˆ
n <∏q’Ó + ìwæŒù| cÕX¯ó y˚>e∑ <ä«düT<Ûë‘·˝Ò ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT<ë+<Û'ä ` #· ` q ` y˚<ä ` @qyéT ` Äs¡´ø£' ` nj·T+ `
eTeT ` Ç‹ ` dü' ` n<∏ä ` @q+ ` ìwæŒù|wü ` ÄX¯ó ` y˚>e∑ ‘Y ` edüT<Ûë‘·˝Ò ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eT<ë+<Û'ä dü' nj·T+ Äs¡´ø£' eTeT Ç‹ @e+ q y˚<,ä n<∏ä
@q+ edüT<Ûë‘·˝Ò y˚>e∑ ‘Y ÄX¯ó ìwæŒù|wü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT<ë+<Û'ä R eT<äeTT#˚ Á>∑T&çy¶ ê&ÉsTTq, dü' R Ä n+>∑<Tä &ÉT,
nj·T+ R á‘·&TÉ , eTeT R Hê≈£î, Äs¡´ø£' R |üP»´ã+<ÛTä e⁄, Ç‹ R nì, @q+
R á‘·ìì>∑÷]Ã, q y˚<ä R ‘Ó*dæø=q˝Ò<Tä , n<∏ä R |æeTà≥, @q+ R Mìì,
edüT<Ûë‘·˝Ò R H˚\ô|,’ ÄX¯ó R yÓ+≥H˚, y˚>e∑ ‘Y R y˚>e∑ TT>±, ìwæŒù|wü R q*|æyô˚ dqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT<äéTTeT‘·T#Ô ˚ ø£qTï>±qø£jT· Tqï Ä n+>∑<Tä &ÉT á <ä~eÛ TTKT&ÉT
Hê≈£î |üPE´&Óq’ ã+<ÛTä eì @$Tj·TT ‘Ó*dæø=qø£ Ä‘·ìì H˚\ô|’ ã&Éy∫’Ó Á≈£îeTTà#·T
q*|æy˚ôdqT.
XÀ¢ˆˆ dü uÛ>Ñ ï∑ u≤VüAs¡TuÛTÑ CÀ $Vü≤«\ XÀÙDÏ‘√øÏ‘å '· ˆ
eTTyÓ÷Vü≤ düV≤ü kÕ Ms√ eTTVüAs¡+Ô ø£|≈æ î£ +»s¡' ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` uÛ>Ñ ï∑ u≤VüAs¡TuÛTÑ »' ` $Vü≤«\' ` XÀDÏ‘√øÏ‘å '· ` eTTyÓ÷Vü≤
` düV≤ü kÕ ` Ms¡' ` eTTVüAs¡+Ô ` ø£|≈æ î£ +»s¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛ>Ñ ï∑ u≤VüAs¡TuÛTÑ »' XÀDÏ‘√øÏ‘å '· $Vü≤«\' dü' Ms¡' ø£|≈æ î£ +»s¡'
düV≤ü kÕ eTTVüAs¡+Ô eTTyÓ÷Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛÑ>∑ïu≤VüAs¡TuÛÑT»' R $]–q u≤VüQe⁄\TqT ‘=&É\TqT,
uÛTÑ »eTT\TqT >∑\yê&ÉTqT, XÀDÏ‘√øÏ‘å '· R HÓ‘T· sÔ T¡ ‘√ ‘·&dç qæ yê&ÉTqT, $Vü≤«\' R
düŒ èVü≤‘·|Œæ qyê&ÉTq>∑T, dü' R Ä, Ms¡' R Ms¡T&Óq’ , ø£|≈æ î£ +»s¡' R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó
<ä~ÛeTTKT&ÉT, düVü≤kÕ R yÓ+≥H˚, eTTVüAs¡Ô+ R ø=~›ø±\eTT, eTTyÓ÷Vü≤ R
eT÷]Ã¤‘·T&ÉjÓT´qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT eTVü‰Ms¡T&Óq’ <ä~eÛ TTKT&ÉT ‘·q uÛTÑ »eTT\TqT, ‘=&É\TqT,
#˚‘T· \TqT $s¡T>∑>± s¡øeÔ£ TT‘√ ‘·&dç æ düŒ èVü≤qT >√˝ÀŒsTT yÓ+≥H˚ ø=~›ùd|ü⁄ eT÷s¡Ã¤
H=+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü düe÷X¯«dü´ düV≤ü kÕ dü+Á≈£î<Δ√ sê»e÷‘·T\' ˆ
yêqsê Hê«s¡j÷· e÷dü <ä+&˚q eT<ÛTä yÓ÷Væ≤‘êHé ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` düe÷X¯«dü´ ` düVü≤kÕ ` dü+Á≈£î<äΔ' ` sê»e÷‘·T\',
yêqsêHé ` yês¡j÷· e÷dü ` <ä+&˚q ` eT<ÛTä yÓ÷Væ≤‘êHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê»e÷‘·T\' dü' düVü≤kÕ düe÷X¯«dü´ dü+Á≈£î<äΔ' (düHé)
eT<ÛTä yÓ÷Væ≤‘êHé yêqsêHé <ä+&˚q yês¡j÷· e÷dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê»e÷‘·T\' R sê»>∑T düTÁê⁄q≈£î y˚Tqe÷eTjÓTÆ q{Ï,º dü' R
Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT, düV≤ü kÕ R yÓ+≥H˚, düe÷X¯«dü´ R ‘Ó|Œü ]*¢, eT<ÛTä yÓ÷Væ≤‘êHé R
‘˚HÓ\#˚ eT‹Ô*¢j·TTqï{Ïº, yêqsêHé R yêqs¡T\qT, <ä+&˚q R <ä+&ÉeTT‘√,
yês¡j÷· e÷dü R ìyê]+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düTÁê⁄q≈£î y˚Tqe÷eTjÓTÆ q Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT yÓ+≥H˚ eT÷s¡Ãq¤ T+&ç
‘˚sT¡ ø=ì eT<ÛTä bÕqeTT#˚ eT‘·T˝Ô j
’… T· Tqï Ä yêqs¡T\qT ˇø£ ø£Ás¡ rdæø=ì ‘·sT¡ eT
<=&É¬>qT.
XÀ¢ˆˆ dü ø£<+ä∏ ∫ ~«eTTø£Ô ôdÌÔ sê«q¬s’ sê«qs¡s¸¡ u'ÑÛ ˆ
ñyê#Óø’ ±+‘·e÷Á•‘·´ uÛèÑ ‘ê´ Hê‡« q‡eTTbÕ>∑‘êHé ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ø£<+ä∏ ∫‘Y ` $eTTø£'Ô ` ‘Ó'’ ` yêq¬s'’ ` yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ , ñyê#·
` @ø±+‘·yTé ` ÄÁ•‘·´ ` uÛèÑ ‘ê´Hé ` kÕ«Hé ` düeTTbÕ>∑‘êHé ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` dü' yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ ø£<+ä∏ ∫‘Y ‘Ó'’ yêq¬s'’ $eTTø£'Ô (düH)é düeTTbÕ>∑‘êHé
kÕ«Hé uÛèÑ ‘ê´Hé @ø±+‘·yTé ÄÁ•‘·´ ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä, yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó <ä~eÛ TTKT&ÉT, ø£<+ä∏ ∫‘Y
R m{À¢, ‘Ó'’ R Ä, yêq¬s'’ R yêqs¡T\#˚, $eTTø£'Ô R $&ÉTeã&çqyê&Ó,’ düeTTbÕ>∑‘êHé
R düMT|æ+∫q{Ï,º kÕ«Hé uÛèÑ ‘ê´Hé R ‘·q uÛ≥ Ñ T\qT >∑÷]Ã, @ø±+‘·yTé ÄÁ•‘·´ R
s¡V≤ü dü´Á|ü<X˚ e¯ TTqT #˚], ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT m{À¢ n+>∑<ë~ yêqs¡T\qT+&ç ‘·|Œæ +#·Tø=ì
s¡V≤ü dü´Á|ü<X˚ e¯ TTq≈£î #˚] ‘·qø£&≈É î£ #˚]q{Ïº ‘·q ã+≥T\‘√ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ @‘˚ ‹wü̃+‘·T >∑#êÃ¤y÷Ó uÛsÑ êÔ H√ j·TÁ‘· yêqs¡' ˆ
düTÁ^y√ $|ü⁄\Áê dü‡Vü≤ sêy˚TD ‹wü‹˜ ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘˚ ` ‹wü̃+‘·T ` >∑#êÃ¤eT' ` uÛsÑ êÔ ` q' ` j·TÁ‘· ` yêqs¡',
düTÁê' ` $|ü⁄\Áê' ` düV≤ü ` sêy˚TD ` ‹wü̃‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @‘˚ ‹wü̃+‘·T— j·TÁ‘· q' uÛsÑ êÔ $|ü⁄\Áê' düTÁê' yêqs¡'
sêy˚TD düV≤ü ‹wü̃‹ (‘·Á‘·) >∑#êÃ¤eT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @‘˚ R Ms¡T, ‹wü̃+‘·T R ñ+<äTs¡T>±ø£! j·TÁ‘· R m#·Ã≥HÓ‘’ ,˚ q'
R eTqjÓTTø£ÿ, uÛsÑ êÔ R Á|üuTÑÛ yÓq’ {Ï,º $|ü⁄\Áê' R dü÷\ú yÓTqÆ ø£+sƒe¡ TT >∑*–q{Ï,º
düTÁê' yêqs¡' R düTÁêyêqs¡T&ÉT, sêy˚TD düV≤ü R lsêeTTì‘√>∑÷&É, ‹wü‹˜ R
ñ+&ÉTH√, (‘·Á‘· R n#·Ã{Ïø)Ï , >∑#êÃ¤eT' R b˛e⁄<äeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á yêqs¡T\ ìø£ÿ&É qT+&Éì+&ÉT— eTVü‰Ms¡T&Óq’ eTq Á|üuTÑÛ e⁄
düTÁê⁄&ÉT lsêeTTì‘√ ø£*dæ ø=\Te⁄B]j·TTqï #√{ÏøÏ eTq$T|ü&˚ b˛e⁄<äeTT.
XÀ¢ˆˆ düs«¡ + #Ó’ yê+>∑<˚ <√wü+ ÁXÊesTTcÕ´$T bÕ]úy˚ ˆ
neTØ¸ e#·q+ ÁX¯ó‘ê« |ò÷ü ‘·sTTwü´‹ yêqsêHé ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düs«¡ + ` #· ` @e ` n+>∑<˚ ` <√wü+ ` ÁXÊesTTcÕ´$T `
bÕ]úy,˚ neTØ¸ ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` |ò÷ü ‘·sTTwü´‹ ` yêqsêHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n+>∑<˚ düs«¡ + <√wü+ #Óe’ bÕ]úy˚ ÁXÊesTTcÕ´$T, neTØ¸
(dü') e#·q+ ÁX¯ó‘ê« yêqsêHé |ò÷ü ‘·sTTwü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n+>∑<˚ R n+>∑<Tä ìj·T+<ä*, <√wü+ düs«¡ + #Óe’ R <√wüeTT
düs«¡ eTTqT, bÕ]úy˚ R sêC…q’ düTÁê⁄ìø£&,É ÁXÊesTTcÕ´$T R $ì|æ+#Ó<qä T, neTØ¸
R Áø√<Ûeä TT>∑\yê&ÉsTTq, (dü' R Ä düTÁê⁄&ÉT), e#·q+ ÁX¯ó‘ê« R e÷≥qT $ì,
yêqsêHé R yêqs¡T\qT, |ò÷ü ‘·sTTwü´‹ R ø={Ï+º #·>\∑ &ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚ Hê eTVü‰sêEø£&É øπ – á eT<ÛTä eq<Û«ä +düeTTq≈£î ø±s¡DeTT
n+‘·jT· T n+>∑<Tä &˚ j·Tì ‘Ó*j·T|üs#¡ <Ó qä T. n‘· &Ü e÷≥\T $ì ‘·|Œü ø£ Áø√<Ûeä TT
H=+~ á yêqs¡T\ q+<ä]ì #êe>={Ï+º #·TqT.
XÀ¢ˆˆ Çwü+º eT<ÛTä eq+ ùV≤´‘· ‘·T‡Áêdü´ eTVü‰‘·àq' ˆ
|æ‘è· ô|‘’ êeTVü≤+ ~e´+ <˚ys’Ó |¡ æ <äTsêdü<yä Té ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Çwü+º ` eT<ÛTä eq+ ` Væ≤ ` @‘·‘Y ` düTÁêdü´ ` eTVü‰‘·àq',
|æ‘è· ô|‘’ êeTVü≤+ ` ~e´+ ` <˚y'’Ó ` n|æ ` <äTsêdü<yä Té ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` |æ‘è· ô|‘’ êeTVü≤+ ~e´+ <˚y'’Ó n|æ <äTsêdü<yä Té @‘·‘Y eT<ÛTä eq+
eTVü‰‘·àq' düTÁêdü´ Çwü+º Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |æ‘è· ô|‘’ êeTVü≤+ R ‘·+Á&ç ‘ê‘·\Hê{Ï qT+&ç e#·TÃ#·Tqï~j·TTqT,
~e´+ R ~eýÓTqÆ ~j·TTqT, <˚y'’Ó n|æ R <˚e‘·\≈£î ≈£L&É, <äTsêdü<+ä R #˚sX¡ ø¯ ´£ eTT
>±q{Ïº~j·TTq>∑T, Ç<ä+ eT<ÛäTeq+ R á eT<ÛäTeqeTT, eTVü‰‘·àq' R
eTVü≤˙j·TT˝…q’ , düTÁêdü´ R düTÁê⁄q≈£î, Çwü+º Væ≤ R $TøÏÿ* Çwüyº TÓ qÆ ~>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘·Tà&Óq’ düTÁê⁄q≈£î ‘·+Á&ç‘ê‘·\Hê{Ï qT+&ç e+XÊqTÁø£eTeTT>∑
e#·TÃ#·Tqï~j·TTqT, ~eýÓTqÆ ~j·TTqT <˚e‘·\≈£î >∑÷&É \uÛ´Ñ eTT >±ì~j·TTqT
n>∑T ˙eT<ÛTä eqeTT Ä‘·ìøÏ m+‘·j÷Ó Á|æjT· yÓTqÆ ~>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ dü yêqsê ìe÷ q‡sê«Hé eT<ÛTä \Tu≤Δ qZ‘êj·TTwü' ˆ
|ò÷ü ‘·sTTwü´‹ <ä+&˚q düTÁê dü‡düTVü≤è»®HêHé ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` yêqsêHé ` Çe÷Hé ` düsê«Hé ` eT<ÛTä \Tu≤ΔHé ` >∑‘êj·TTwü',
|ò÷ü ‘·sTTwü´‹ ` <ä+&˚q ` düTÁê' ` düdTü Vü≤è»®HêHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eT<ÛTä \Tu≤ΔHé >∑‘êj·TTwü' Çe÷Hé düdTü Vü≤è»®HêHé yêqsêHé
düsê«Hé dü' düTÁê' <ä+&˚q |ò÷ü ‘·sTTwü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT<ÛTä \Tu≤ΔHé R ‘˚HôÓ |’ ù|sêdü >∑*–qyês¡TqT, >∑‘êj·TTwü' R
Äj·TTe⁄ eT÷&çqyês¡Tq>∑T, Çe÷Hé R á, düdüTVü≤è»®HêHé R $TÁ‘·es¡ZeTT‘√
>∑÷&çq{Ï,º yêqsêHé düsê«Hé R yêqs¡T\ q+<ä]ì, dü' düTÁê' R Ä düTÁê⁄&ÉT,
<ä+&˚q R <ä+&ÉqeTT#˚, |ò÷ü ‘·sTTwü´‹ R ø={Ï+º |ü>\∑ &ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTq düTÁêeTVü‰sêE, ‘˚H≈Ó î£ ÄX¯|&ü ç Äj·TTe⁄ eT÷&çe∫Ãq á
yêqs¡T\qT yê] yê] ùdïVæ≤‘·T\‘√ >∑\|æ n+<ä]ì>∑÷&É ‘·q ñÁ>∑yÓTÆq
<ä+&ÉqeTTq≈£î >∑T]#˚dæ #êeø={Ï+º #·>\∑ &ÉT.
XÀ¢ˆˆ e<Ûë´ ùV≤´‘˚ <äTsê‘êàH√ qèbÕC≤„|]ü uÛ≤$q' ˆ
neTs¡¸Á|üuyÑÛ √ s√wü' dü|˝üò À H√ uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e<Ûë´' ` Væ≤ ` @‘˚ ` <äTsê‘êàq' ` qèbÕC≤„|ü]uÛ≤$q',
neTs¡¸Á|üueÑÛ ' ` s√wü' ` dü|\üò ' ` q' ` uÛ$Ñ wü´‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` qèbÕC≤„|]ü uÛ≤$q' @‘˚ <äTsê‘êàq' e<Ûë´' Væ≤, neTs¡¸Á|üueÑÛ '
q' s√wü' dü|\üò ' uÛ$Ñ wü´‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` qèbÕC≤„|]ü uÛ≤$q' R sêC≤»„qT ~Ûøÿ£ ]+∫q{Ï,º @‘˚ R á,
<äTsê‘êàq' R <äTsêàs¡T\Z T, e<Ûë´' Væ≤ R #·+|ü<–ä qyêπs >∑<ë, neTs¡¸Á|üueÑÛ ' R
Áø√<ÛäeTTe\q »ì+∫q{Ïº, q' R eTqjÓTTø£ÿ, s√wü' R s√wüeTT, dü|òü\' R
dü|\üò yÓTqÆ ~, uÛ$Ñ wü´‹ R ø±>∑\<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêC≤»„qT ~Ûøÿ£ ]+∫q{Ïº á <äTsêàs¡T\Z T ‘·|Œü ø£ e<ÛTä ´˝Ò j·T>∑T<äTs¡T
>∑<ë! n|ü&ÉT eTq≈£î >∑*–q Áø√<Ûeä TTqT, s√wüeTTqT X¯$T+|ü>\∑ e⁄.
XÀ¢ˆˆ @e eTTø±Ô « <ä~eÛ TTUÀ eqbÕ˝≤ qàVü‰ã\' ˆ
»>±eT düV≤ü k˛‘·Œ‘·´ eqbÕ˝…’ dü‡eTì«‘·' ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø±Ô « ` <ä~eÛ TTK' ` eqbÕ˝≤Hé ` eTVü‰ã\' `
»>±eT ` düV≤ü kÕ ` ñ‘·Œ‘·´ ` eqbÕ˝…'’ ` düeTì«‘·' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTVü‰ã\' <ä~eÛ TTK' eqbÕ˝≤Hé @eyéT ñø±Ô « düV≤ü kÕ eqbÕ˝…'’
düeTì«‘·' ñ‘·Œ‘·´ »>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ã\' R n$T‘·ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ , <ä~eÛ TTK' R <ä~eÛ TTKT&ÉT,
eqbÕ˝≤Hé R eqs¡ø≈å£ î£ \qT >∑÷]Ã, @e+ R Ç≥T¢, ñø±Ô « R |ü*øÏ, düV≤ü kÕ R
yÓ+≥H˚, eqbÕ˝…'’ R Ä ‘√≥ø±|üsT¡ \‘√, düeTì«‘·' R ≈£L&çqyê&Ó,’ ñ‘·Œ‘·´ R
MT~øÏ m–], »>±eT R yÓ&˝É q… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ <ä~eÛ TTKT&ÉT Ä eqbÕ\≈£î\‘√ Ç≥T¢ |ü*øÏ yê]ì
yÓ+≥u…≥Tºø=ì yÓ+≥H˚ Äø£deü TTq≈£î m–] yÓ&˝É q… T.
XÀ¢ˆˆ ìy˚TcÕ+‘·se¡ ÷Á‘˚D dü Væ≤ ÁbÕb˛Ô eHê\j·T' ˆ
düV≤ü ÁkÕ+X¯ódüT‘√ BÛe÷ qT‡Á^y√ j·TÁ‘· yêqs¡' ˆˆ 36
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` ìy˚TcÕ+‘·se¡ ÷Á‘˚D ` dü' ` Væ≤ ` ÁbÕ|ü'Ô ` eHê\j·T', düV≤ü ÁkÕ+X¯ó
düT‘·' ` BÛe÷Hé ` düTÁê' ` j·TÁ‘· ` yêqs¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eHê\j·T' ìy˚TcÕ+‘·s¡e÷Á‘˚D BÛe÷Hé düVü≤ÁkÕ+X¯ó
düT‘·' düTÁê' yêqs¡' j·TÁ‘· (es¡‘Ô )˚ (‘·Á‘·) ÁbÕ|ü'Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' eHê\j·T' R Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT, ìy˚TcÕ+‘·se¡ ÷Á‘˚D R ˇø£ÿ
ì$TwüeTT˝À|ü\H˚, BÛe÷Hé R ãT~ΔeT+‘·T&Óq’ {Ï,º düV≤ü ÁkÕ+X¯ódüT‘·' düTÁê' R
dü÷s¡´‘·qj·TT&Óq’ düTÁê⁄&ÉT, j·TÁ‘· R m#·Ã≥qsTT‘˚, (es¡‘Ô ˚ R ñHêï&√) (‘·Á‘· R
n#·Ã{Ïø)Ï , ÁbÕ|ü'Ô R #˚s¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ <ä~ÛeTTKT&ÉT n#·{ÏqT+&ç b˛sTT ˇø£ÿ ì$TwüeTT˝ÀH˚
ãT~ΔXÊ*jÓTÆ q düTÁê⁄&ÉTqï #√{ÏøÏ #˚sT¡ ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ sêeT+ #· \ø£ÎD+ #Óe’ <äècºÕ« düTÁêy˚Te #· ˆ
düeTÁ|ü‹c˜Õ+ »>∑r e÷ø±XÊìï|übÕ‘· Vü≤ ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeT+ ` #· ` \ø£ÎD+ ` #· ` @e ` <äècºÕ« ` düTÁêyéT `
@e ` #· ` düeTÁ|ü‹c˜Õ+ ` »>∑ryéT ` Äø±XÊ‘Y ` ì|übÕ‘· ` Vü≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT+ #· \ø£ÎD+ #· @e düTÁê+ #· @e <äècºÕ« Äø±XÊ‘Y
düeTÁ|ü‹c˜Õ+ »>∑r+ ì|übÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT+ #· R lsêeTTì, \ø£ÎD+ #· @e R \ø£ÎDTì, düTÁê+
#· @e R düTÁê⁄ì ≈£L&É, <äècºÕ« R #·÷∫, Äø±XÊ‘Y R Äø±X¯eTTqT+&ç,
düeTÁ|ü‹c˜Õ+ R düe÷qyÓTqÆ Á|ü<X˚ e¯ TT ø£*qZ {Ï,º »>∑r+ R H˚\qT, ì|übÕ‘· R
|ü&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT <ä÷s¡eTTqT+&ç lsêeTTì \ø£ÎDTì düTÁê⁄ì
ø£qT>=ì #·<Tä HÓq’ H˚\#·÷#·Tø=ì Äø±X¯eTTqT+&ç yê] eTT+<äT <ä÷ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ düìï|ü‘´· eTVü‰Ms¡´ dü‡s¬ ’ « ôd'ÌÔ |ü]yê]‘·' ˆ
Vü≤] s¡~› eÛ TTK' bÕ˝…'’ bÕ˝≤Hê+ |üsy¡ T˚ X¯«s¡' ˆˆ 38
XÀ¢ˆˆ dü Bqe<äH√ uÛ÷Ñ ‘ê« ø£è‘ê« •s¡dæ #ê+»*yéT ˆ
düTÁêdü´ X¯óuÛÖ eT÷sΔêï #·sD¡ Ö Á|ü‘´· |”&j É T· ‘Y ˆˆ 39
ª <ä~ÛeTTK œ©ø£s¡D+μμ HêeT
~«wüwæº‘·eTdü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düìï|ü‘´· ` eTVü‰Ms¡´' ` düs¬ ’ «' ` ‘Ó'’ ` |ü]yê]‘·', Vü≤]' `
<ä~eÛ TTK' ` bÕ˝…'’ ` bÕ˝≤Hê+ ` |üsy¡ T˚ X¯«s¡', dü' ` Bqe<äq' ` uÛ÷Ñ ‘ê« `
ø£è‘ê« ` •s¡dæ ` #· ` n+»*yéT, düTÁêdü´ ` X¯óuÛÖ ` eT÷sΔêï ` #·sD ¡ Ö`
Á|ü‘´· |”&j É T· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰Ms¡´' bÕ˝≤Hê+ |üsy¡ T˚ X¯«s¡' dü' <ä~eÛ TTK' Vü≤]', ‘Ó'’
bÕ˝…'’ düs¬ ’ «' |ü]yê]‘·' Bqe<äq' uÛ÷Ñ ‘ê«, •s¡dæ n+»*+ ø£è‘ê« düTÁêdü´
X¯óuÛÖ #·sD ¡ Ö eT÷sΔêï Á|ü‘´· |”&j É T· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰Ms¡´' R eTVü‰|üsêÁø£eTe+‘·T&ÉTqT, bÕ˝≤Hê+ R
eqs¡ø≈å£ î£ \≈£î, |üsy¡ T˚ X¯«s¡' R Á|üuTÑÛ e⁄qT n>∑T, dü' R Ä, <ä~eÛ TTK' Vü≤]' R
<ä~eÛ TTK yêqs¡T&ÉT, ‘Ó'’ R Ä, bÕ˝…'’ düs¬ ’ «' R eqs¡ø≈å£ î£ \+<ä]#˚, |ü]yê]‘·' R
#·T≥TºeTT≥ºã&çqyê&Ó,’ Bqe<äq' uÛ÷Ñ ‘ê« R BqyÓTqÆ eTTKeTT>∑\yê&Ó,’ •s¡dæ R
‘·\ô|’, n+»*+ R <√dæ*ì, ø£è‘ê« #· R #˚dæø=ìj·TT, düTÁêdü´
R düTÁê⁄ìjÓTTø£ÿ, X¯óuÛÖ R eT+>∑fiø¯ s£ e¡ TT˝…q’ , #·sD ¡ Ö R bÕ<äeTT\qT, eT÷sΔêï
R •s¡dTü ‡‘√, Á|ü‘´· |”&jÉ T· ‘Y R ÁyÓTT¬øÿqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ ÁøÏ+~øÏ ~–q{Ïº eTVü‰Ms¡T&ÉTqT, eqs¡ø≈å£ î£ \≈£î Á|üuTÑÛ e⁄q>∑T
Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT ‘·q |ü]yês¡yTÓ qÆ eqs¡ø≈å£ î£ \T ‘·q #·T≥TºqT+&É>± eTT+<äTq≈£î
e∫Ã BqyÓTqÆ e<äqeTT‘√ ‘·\ô|’ <√dæ*ì #˚]Ã düTÁêeTVü‰sêE jÓTTø£ÿ |ü$Á‘·yTÓ qÆ
bÕ<äeTT\≈£î ÁyÓTT¬øÿqT.
ªª<ä~eÛ TTK œ©ø£sD¡ eTTμμ nqT
ns¡Te~¬s+&Éedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
Á‹wüwæº‘·eTdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ eT÷sΔêï ì|ü‹‘·+ yêqs¡+ yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ ˆ
<äèôwÌº « y√~«>∑ïVü≤è<äj÷Ó yêø£´ y˚T‘· <äTyê#· Vü≤ ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` eT÷sΔêï ` ì|ü‹‘·+ ` yêqs¡+ ` yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ ` <äècºÕ«
` @e ` ñ~«>∑ïVü≤è<äjT· ' ` yêø£ýéT ` @‘·‘Y ` ñyê#· ` Vü≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' eT÷sΔêï ì|ü‹‘·+ yêqs¡+ yêqs¡s¡¸uÛÑ' <äècºÕ« @e
ñ~«>∑ïVü≤è<äjT· ' (düH)é @‘·‘Y yêø£ýéT ñyê#· Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, eT÷sΔêï R •s¡düT‡‘√, ì|ü‹‘·+ R
ˇ]–j·TTqï, yêqs¡+ R <ä~ÛeTTKTì, yêqs¡s¡¸uÛÑ' R düTÁê⁄&ÉT, <äècºÕ« @e
R #·÷&É>∑H˚, ñ~«>∑ïVü≤è<äj·T' (düHé) R yê´≈£î\‘· H=+~q eTqdüT‡>∑\yê&Ó’,
@‘·‘Y R á, yêø£´+ R e÷≥qT, ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` <ä~ÛeTTKT&ÉT düTÁê⁄ì y˚Tqe÷eTjÓÆTqqT Ç#·≥ ‘·q
y˚Tq\T¢ì eTVü‰sêE>∑H˚ >ös¡$+∫ bÕ<äeTT\ q+{ÏHê&Éì ‘Ó*j·Te˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ ‘·q bÕ<äeTT\ô|’ •s¡eTTqT yÓ÷|æjT· Tqï <ä~eÛ TTKTì #·÷&É>H∑ ˚
düTÁê⁄&ÉT yê´≈£î\‘· H=+~q eTqdüT‡‘√ Ä‘·ì‘√ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ñ‹Ô c˜˛‹Ôwü̃ ø£kÕà ‘·Ô «+ bÕ<äj÷Ó ' |ü‹‘√ eTeT ˆ
nuÛj Ñ T· + ‘˚ uÛyÑ ˚ B«s¡ düs«¡ y˚T yê_ÛBj
Û T· ‘êyéT ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ‹Ôwü̃ ` ñ‹Ôwü̃ ` ø£kÕà‘Y ` ‘·«+ ` bÕ<äj÷Ó ' ` |ü‹‘·' ` eTeT,
nuÛjÑ T· + ` ‘˚ ` uÛyÑ ‘˚ Y ` Ms¡ ` düs«¡ yéT ` @e ` n_ÛBj Û T· ‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡ ñ‹Ôwü̃ ñ‹Ôw.ü̃ ‘·«+ ø£kÕà‘Y eTeT bÕ<äj÷Ó ' |ü‹‘·', ‘˚
nuÛjÑ T· + uÛyÑ ‘˚ ,Y düs«¡ yéT @e n_ÛBj Û T· ‘êyéT.
(63) ` Á‹wüwæº‘·eTdüs¡Z 491
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡! R z Ms¡T&Ü!, ñ‹Ôwü̃ ñ‹Ôwü̃ R ˝…eTTà ˝…eTTà, ‘·«+ R ˙e⁄,
ø£kÕà‘Y R m+<äTe\q, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, bÕ<äj÷Ó ' R bÕ<äeTT\ô|,’ |ü‹‘·' R
|ü&Hç êe⁄, ‘˚ R ˙≈£î, nuÛjÑ T· + R nuÛjÑ T· eTT, uÛyÑ ‘˚ Y R n>∑TqT, düs«¡ yéT @e R
n+‘·jT· TqT, n_ÛBj Û T· ‘êyéT R #Ó|Œü ã&ÉT>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` z eTVü‰Ms¡T&Ü! ˝…eTTà ˝…eTTà, Ç≥T¢ Vü≤sƒê‘·T>Ô ± e∫Ã Hê bÕ<äeTT\ô|’
ã&ÉT≥≈£î ø±s¡Dy˚T$T? ˙≈£î H˚ quÛÑj·T yÓTTdü+>∑T#·THêïqT. $wüj·TeTTqT
düeTÁ>∑eTT>± ‘Ó\T|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘·T $XÊ«dæ‘· ùdqÔ düTÁ^y˚D eTVü‰‘·àHê ˆ
ñ‘úêj·T düTeTVü‰ÁbÕC„À yêø£´+ <ä~eÛ TTUÀ -ÁãM‘Y ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·T ` $XÊ«dæ‘'· ` ‘˚q ` düTÁ^y˚D ` eTVü‰‘·àHê, ñ‘êújT·
` düTeTVü‰ÁbÕC„' ` yêø£´+ ` <ä~eÛ TTK' ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTVü‰‘·àHê ‘˚q düTÁ^y˚D $XÊ«dæ‘'· düTeTVü‰ÁbÕ»„' dü' <ä~eÛ TTK'
ñ‘êújT· yêø£ýéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘·àHê R eTVü≤˙j·TT&Óq’ {Ï,º ‘˚q düTÁ^y˚D R Ä düTÁê⁄ì#˚,
$XÊ«dæ‘'· R qeTàø£eTT ø£*+Z |üã&çq{Ï,º dü' R Ä, düTeTVü‰ÁbÕ»„' R >=|üŒ ÁbÕE„&q’Ó {Ï,º
<ä~eÛ TTK' R <ä~eÛ TTKT&ÉT, ñ‘úêj·T R ˝Ò∫, yêø£ýéT R e÷≥qT, nÁãM‘Y R
|ü*¬øqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü≤˙j·TT&Ó’q düTÁê⁄&ÉT ‘·q ì≥T¢ z<ës¡TÃ#·T |ü\Tø£>±
eTVü‰ÁbÕE„&Ó’q Ä <ä~ÛeTTKT&ÉT uÛÑj·TeTT ‘=\– ˝Ò∫ ì\ã&ç Ä‘·ì‘√ Ç≥T¢
|ü*¬øqT.
XÀ¢ˆˆ HÓ’es¡øå s¡»kÕ sê»qï ‘·«j·÷ Hê|æ yê*Hê ˆ
eq+ ìdüèwü|º Pü s¡«+ Væ≤ uÛøÑ ‘åÏ +· ‘·#Ã· yêq¬s'’ ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` @e ` ãTTø£så »¡ kÕ ` sê»Hé ` q ` ‘·«j·÷ ` q ` n|æ `
yê*Hê, eq+ ` ìdüèwü|º Pü s¡«+ ` Væ≤ ` uÛøÑ ‘åÏ +· ` ‘·‘Y ` #· ` yêq¬s'’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê»Hé, eq+ ãTTø£så »¡ kÕ q ìdüèwü|º Pü s¡«+ Væ≤, ‘·«j·÷ n|æ
q yê*Hê n|æ q, ‘·‘Y (n<ä´) yêq¬s'’ uÛøÑ ‘åÏ +· Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê»Hé R z sêC≤!, eq+ R eT<ÛTä eqeTT, ãTTø£så »¡ kÕ R
ãTTø£så »¡ düTì#˚, q @e ìdüèwü|º Pü s¡«+ R |üPs¡«eTT e<ä*y˚jT· ã&É˝<Ò Tä , ‘·«j·÷
n|æ R ˙#˚‘q· T >∑÷&É, q R e<ä*y˚jT· ã&É˝<Ò Tä , yê*Hê n|æ R yê*#˚‘q· T
>∑÷&É, q R e~*y˚jT· ã&É˝<Ò Tä , ‘·‘Y #· R n~j·TTqT, (n<ä´ R H˚&TÉ ), yêq¬s'’ R
yêqs¡T\#˚, uÛøÑ ‘åÏ +· Væ≤ R ‹ìy˚jT· ã&ÓqT düTe÷!
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰sêC≤! neT÷\ýÓTqÆ á eT<ÛTä eqeTT MT ‘·+Á&ç>±s¡sTTq
ãTTø£så »¡ düT&ÉT>±ì dü«j·TeTT>± ˙e⁄>±ì, ˙j·TqïjÓTÆ q yê*>±ì mqï&ÉTqT me]øÏì
ùd«#·Ã>¤ ± uÛøÑ +åÏ #·T≥¬ø’ e<ä*y˚jT· ˝Ò<Tä . ø±ì n{Ïº Ä eqeTTqT H˚&TÉ ø√‹eT÷ø£\T
e∫Ã düs«¡ eTT ‹ìy˚ôdqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ @_Û' Á|ü<]äÛ ¸‘êXËÃÌ e yêqsê eqs¡ø_åÏ 'Û ˆ
eT<Û÷ä q´∫+‘·sTT ‘˚«e÷Hé uÛøÑ j å£ T· +‹ |æã+‹ #· ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @_Û' ` Á|ü<]äÛ ¸‘ê' ` #· ` @e ` yêqsê' ` eqs¡ø_åÏ 'Û `
eT<Û÷ä ì ` n∫+‘·sTT‘ê« ` Çe÷Hé ` uÛøÑ j å£ T· +‹ ` |æã+‹ ` #· ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` yêqsê' @_Û' eqs¡ø_åÏ 'Û Á|ü<]äÛ ¸‘ê' #· @e Çe÷Hé n∫+‘·sTT‘ê«
eT<Û÷ä ì uÛøÑ j å£ T· +‹ |æã+‹ #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqsê' R yêqs¡T\T, @_Û' R á, eqs¡ø_åÏ 'Û R eqbÕ\≈£î\#˚,
Á|ü<]äÛ ¸‘ê' #· @e R m<äTs=ÿqã&çq yês¡sTTqqT, Çe÷Hé R M]ì, n∫+‘·sTT‘ê«
R ˝…øÿ£ #˚jT· ø£, eT<Û÷ä ì R ‘˚H\Ó qT, uÛøÑ j
å£ T· +‹ R ‹qT#·THêïs¡T, |æã+‹ #· R
Á‘ê>∑T#·THêïs¡T ≈£L&É.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äTwüß˝º q’… Ä yêqs¡T\T e÷ eqs¡ø≈å£ î£ \T m+‘· n&ÉTø¶ =qT#·TqïqT
M] H˚$Tj·TTqT ˝…ø£ÿ#˚j·Tø£ ùd«#·Ã¤>± ‘˚HÓ|ü≥Tº\qT ‹qT#·T, ‘˚HÓqT Á‘ê>∑T#·T
j·T<∏#˚ Ã· >¤ ± $Vü≤]+#·T#·THêïs¡T.
XÀ¢ˆˆ •wüº eTÁ‘ê|ü$<Û´ä +‹ uÛøÑ j å£ T· +‹ ‘·<ë∏ -|üsπ ˆ
ìyês¡é÷D≤ ùdÔ düsπ « ÁuÛTÑ ≈£î{Ï+ <äsÙ¡ j·T+‹ #· ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` •wüyº Té ` nÁ‘· ` n|ü$<Û´ä +‹ ` uÛøÑ j å£ T· +‹ ` ‘·<ë∏ ` n|üsπ ,
ìyês¡é÷D≤' - ‘˚ ` düsπ « ` ÁuÛTÑ ≈£î{Ï+ ` <äsÙ¡ j·T+‹ ` #· ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` nÁ‘· •wüyº Té n|ü$<Û´ä +‹, ‘·<ë∏ n|üsπ uÛøÑ j å£ T· +‹, ìyês¡é÷D≤'
‘˚ düsπ « ÁuÛTÑ ≈£î{Ï+ <äsÙ¡ j·T+‹ #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nÁ‘· R á eT<ÛTä eqeTTq, •wü+º R $T–*q<ëìì, n|ü$<Û´ä +‹
R bÕs¡y˚j·TT#·THêïs¡T, ‘·<∏ë R n≥T¢, n|üπs R eT]ø=+<äs¡T, uÛÑø£åj·T+‹ R
‹ìy˚jT· T#·THêïs¡T, ìyês¡é÷D≤' R n&É–¶ +|üã&ÉT#·Tqï{Ï,º ‘˚ düsπ « R yês¡+<äsT¡ ,
ÁuÛTÑ ≈£î{Ï+ R u§eTeTT&çì, <äsÙ¡ j·T+‹ #· R #·÷|ü⁄#·THêïs¡T≈£L&ÉqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` •wüºyéT n|ü$<Ûä´+‹ ` eT<ÛäTø√X¯eTT\˝À $T–*q
yÓTqÆ |ü⁄eTT<äq› T eT{Ïbº Õ\T#˚dæ bÕ&ÉT#˚jT· T#·THêïs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT]j·TT Ä yêqs¡T\T Á‘ê–q+‘·Á‘ê– $T–*q~ bÕs¡uÀj·TT
#·THêïs¡T. eT]ø=+<äs¡T yÓTÆqeTT\qT≈£L&É ‹ìy˚j·TT#·THêïs¡T. y˚TeTT yê]øÏ
m<äTs¡T>∑uÀsTT u…~]+∫ n&ÉTø¶ =qT#·T+&É>± yês¡T u§eTeTT&ÉT\qT #·÷|æ eTeTTà\qT
uÛÑj·Tô|≥Tº#·THêïs¡T.
XÀ¢ˆˆ Çy˚T Væ≤ dü+s¡ã‘Δ s· ê dü<Ô ë∏ ‘Ó’ dü‡+Á|ü<]äÛ ¸‘ê' ˆ
yês¡jT· +‘√ eHê ‘·kÔ ÕàÁ‘·Tÿ<ÓÌΔ sê«qs¡|⁄ü +>∑y'’Ó ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Çy˚T ` Væ≤ ` dü+s¡ã‘Δ s· ê' ` ‘·<ë∏ ` ‘Ó'’ ` dü+Á|ü<]äÛ ¸‘ê',
yês¡jT· +‘·' ` eHê‘Y ` ‘·kÕà‘Y ` Á≈£î<Ó'ÌΔ ` yêqs¡|⁄ü +>∑y'’Ó ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Çy˚T dü+s¡ãΔ‘·sê' yês¡j·T+‘·' ‘·kÕà‘Y eHê‘Y Á≈£î<ÓΔÌ'
yêqs¡|⁄ü +>∑y'’Ó ‘·<ë∏ dü+Á|ü<]äÛ ¸‘ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Çy˚T R á yêqs¡T\T, dü+s¡ã‘Δ s· ê' R $TøÏÿ* |üPìø£>\∑ yê¬s,’
‘·kÕà‘Y eHê‘Y R Ä eT<ÛTä eqeTTqT+&ç, yês¡jT· +‘·' R n&ÉTø¶ =qT#·T, Á≈£î<Ó'ÌΔ R
Áø√<Ûeä TT H=+~j·TTqï, ‘Ó'’ R Ä, yêqs¡|⁄ü +>∑y'’Ó R yêqs¡j÷Ó <ÛTä \#˚, ‘·<ë∏ R Ä
Ø‹>±, dü+Á|ü<]äÛ ¸‘ê' R $TøÏÿ* u…~]+|üã&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hê eqbÕ\≈£î\T $TøÏÿ* |üPìø£‘√ Ä eT<ÛTä eqeTT qT+&ç yê]ì
yê]+#·T#·T+&É>± $TøÏÿ* Áø√<ÛäeTT‘√ Ä yêqs¡jÓ÷<ÛäT\T e÷ uÛÑ≥T\qT
|ü\T$<Ûeä TT\T>∑ u…~]+∫].
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· ôdÔÌ s¡“VüQ_Û Ø«¬s’ sê«q¬s’ sê«qs¡s¡¸uÛÑ ˆ
dü+s¡øqÔ£ j·THÓ'’ Áø√<Ûë <äsΔ j
¡ T· ' Á|ü$#ê*‘ê' ˆˆ 8
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` ‘·‘'· ` ‘Ó'’ ` ãVüQ_Û' ` M¬s'’ ` yêq¬s'’ ` yêqs¡s¸¡ u,ÑÛ dü+s¡øqÔ£ j·THÓ'’
` Áø√<Ûë‘Y ` Vü≤s¡jT· ' ` Á|ü$#ê*‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ M¬s'’ dü+s¡øqÔ£ j·THÓ'’ ãVüQ_Û' yêq¬s'’ Áø√<Ûë‘Y
Vü≤s¡jT· ' Á|ü$#ê*‘ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, yêqs¡s¸¡ uÑÛ R z yêqs¡sêC≤, M¬s'’ R
Ms¡T˝…q’ {Ï,º dü+s¡øqÔ£ j·THÓ'’ R mÁs¡u≤]q ø£qTï\T >∑*–q{Ï,º ‘Ó'’ ãVüQ_Û' yêq¬s'’
R Ä ô|≈£îÿeT+~ yêqs¡T\#˚, Áø√<Ûë‘Y R Áø√<Ûeä TT e\q, Vü≤s¡jT· ' R eqs¡ø≈å£ î£ \sTTq
yêqs¡T\T, Á|ü$#ê*‘ê' R ‘·]$Ty˚jT· ã&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡sêC≤! Ä eTVü‰Ms¡T˝…’q yêqs¡T\T ô|≈£îÿ eT+~
Á>∑T&ÓÁ¢ s¡Cj
Ò T· T#·T rÁeeTsTTq Áø√<Ûeä TT‘√ Ä eqbÕ\Ts¡qT n#·Ã{Ï qT+&ç ‘·]$T
y˚dæ].
XÀ¢ˆˆ bÕDÏ_Û ]ïVü≤‘ê' øπ ∫ ‘˚ÿ∫ C®≤qT_Û sêVü≤‘ê' ˆ
Á|üøè£ cÕºXÃ¯ j·T<∏ëø±eT+ <˚ee÷s¡+Z #· <ä]Ù‘ê' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` bÕDÏ_'Û ` ìVü≤‘ê' ` øπ ∫‘Y ` øπ ∫‘Y ` C≤qT_Û' ` ÄVü≤‘ê',
Á|üøè£ cÕº' ` #· ` j·T<∏ëø±eT+ ` <˚ee÷s¡+Z ` #· ` <ä]Ù‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` øπ ∫‘Y bÕDÏ_'Û ìVü≤‘ê'. øπ ∫‘Y C≤qT_Û' ÄVü≤‘ê'. j·T<∏ëø±eT+
Á|üøè£ cºÕ' #· <˚ee÷s¡+Z <ä]Ù‘ê' #·.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, bÕDÏ_'Û R #˚‘T· \‘√, ìVü≤‘ê' R ø=≥ºã&ç],
øπ ∫‘Y R ø=+‘·eT+~, C≤qT_Û' R yÓ÷ø±fi¯fl‘√, ÄVü≤‘ê' R Á≈£îeTàã&ç], øπ ∫‘Y R
ø=+‘·eT+~, j·T<∏ëø±eT+ R Çwüeº TTe∫ÃqØ‹>±, Á|üøè£ cºÕ' #· R á&É«ã&ç],
(πø∫‘Y R ø=+‘·eT+~), <˚ee÷s¡+Z R |üèwü̃u≤Û >∑eTTqT, <ä]Ù‘ê' R #·÷|üã&çHês¡T
≈£L&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT~+∫q Ä yêqs¡T\T e÷ eqbÕ\≈£î\qT ø=+<ä]ì #˚‘T· \‘√
ø={Ïj º T· T, ø=+<ä]ì yÓ÷ø±fi¯fl‘√ bı&ç∫j·TT, ø=+<ä]ì Çwüeº TTe∫Ãq≥Tº H˚\ô|’
˙&çÃj·TT |”&ç+∫Hês¡T. eT] ø=+‘·eT+~øÏ ‘·eT|üèwü˜uÛ≤>∑eTTqT p|æ yê]
qee÷ì+∫Hês¡T ≈£L&ÉqT.
XÀ¢ˆˆ @e y˚T‘˚ Vü≤‘ê X¯SÙsê düÔ «sTT ‹wü̃‹ uÛsÑ ]Ô¡ ˆ
ø£è‘·‡ ï+ eT<ÛTä eq+ #Óe’ Á|üø±eT+ ‘Ó'’ Á|üuøÑÛ å£ ´‘˚ ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` @‘˚ ` Vü≤‘ê' ` X¯Ssê' ` ‘·«sTT ` ‹wü̃‹ ` uÛsÑ ]Ô¡ ,
ø£è‘·‡ ï+ ` eT<ÛTä eq+ ` #· ` @e ` Á|üø±eT+ ` ‘Ó'’ ` Á|üuøÑÛ å£ ´‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛsÑ ]Ô¡ ‘·«sTT ‹wü̃‹ (dü‹) @‘˚ X¯Ssê' @e+ Vü≤‘ê' ‘Ó'’
eT<ÛTä eq+ #· @e ø£è‘·‡ ï+ Á|üø±eT+ Á|üuøÑÛ å£ ´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛsÑ ]Ô¡ R Á|üuTÑÛ yÓq’ {Ï,º ‘·«sTT R ˙e⁄, ‹wü̃‹ dü‹ R ñ+&É>±, @‘˚
R á, X¯Ssê' R Ms¡T\T, @e+ R Ç≥T¢, Vü≤‘ê' R Vü≤‘·e÷]Hês¡T— eT<ÛTä eq+ #·
@e R eT<ÛTä eqeTT>∑÷&É, ø£è‘·‡ ï+ R dü+|üPs¡eí TT>±, ‘Ó'’ R yê]#˚, Á|üø±eT+ R
ùd«#·Ã>¤ ±, Á|üuøÑÛ å£ ´‘˚ R ‹ìy˚jT· ã&ÉT#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙ j·T+‘·{yÏ ê&ÉT Á|üuTÑÛ e⁄>± qT+&É>H∑ ˚ Ms¡T˝…q’ á eqbÕ\Ts¡T
á $<Ûeä TT>± yê] #˚‹˝À Væ≤+dü\≈£î >∑T]jÓTÆ Hês¡T. neT÷\ýÓTqÆ eTq eT<ÛTä
eqeT+‘·jT· TqT >∑÷&Ü yês¡T ùd«#·Ã>¤ ± Á$T+–y˚jT· T#·THêïs¡T.
XÀ¢ˆˆ @e+ $C≤„|´ü e÷q+ ‘·+ düTÁê+ yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ ˆ
n|üè#·Ã¤ ‘·+Ô eTVü‰ÁbÕCÀ„ \ø£ÎD' |üsM¡ s¡V‰ü ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @e+ ` $C≤„|´ü e÷q+ ` ‘·+ ` düTÁê+ ` yêqs¡s¸¡ uyÑÛ Té ,
n|üè#·Ã‘¤ Y ` ‘·+ ` eTVü‰ÁbÕ»„' ` \ø£ÎD' ` |üsM¡ s¡V‰ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @e+ $C≤„|´ü e÷q+ yêqs¡s¸¡ u+ÑÛ ‘·+ düTÁê+ eTVü‰ÁbÕ»„'
|üsM¡ s¡V‰ü \ø£ÎD' ‘·yTé n|üè#·Ã‘¤ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @e+ R Ç≥T¢, $C≤„|´ü e÷q+ R $qï$+|üã&ÉT#·Tqï, yêqs¡s¸¡ u+ÑÛ
R yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ó’q{Ïº, ‘·+ R Ä, düTÁê+ R düTÁê⁄ì, eTVü‰ÁbÕ»„' R >=|üŒ
ÁbÕE„&q’Ó {Ïjº T· T, |üsM¡ s¡V‰ü R X¯Á‘·TMs¡T\qT Vü≤‘·e÷s¡TÃyê&ÉTq>∑T, \ø£ÎD' R
\ø£ÎDT&ÉT, ‘·+ R Ä $wüjT· eTTqT >∑÷]Ã, n|üè#·Ã‘¤ Y R n&ç>¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <ä~eÛ TTKT&ÉT yêqs¡ÁX‚wßü &˜ q’Ó düTÁê⁄ì á Ø‹>± uÛj Ñ T· |ü&TÉ #·T
yê´≈£î\‘·‘√ n&ÉT>∑T#·T+&É>± #·÷∫ eTVü‰Ms¡T&ÉTqT eTVü‰ÁbÕE„&TÉ q>∑T \ø£ÎDT&ÉT
me]¬ø{Ïº Vü‰ì ø£*–q<√ j·Tì X¯+ø£H=+<äT#·T ‘·q≈£î <ä~eÛ TTKTì uÛ≤wü ns¡eú TT>±ø£
b˛e⁄≥#˚ Ä‘·&TÉ MT‘√ #Ó|ü #·Tqï $wüjT· y˚T$T≥ì düTÁê⁄ì n&ç>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ øÏ eTj·T+ yêqs√ sê»Hé eq|ü' Á|ü‘T· ´|üd‘úæ '· ˆ
ø£+ #ês¡ú eT_Ûì]›X´¯ <äT'œ‘√ yêø£´ eTÁãM‘Y ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏyTé ` nj·T+ ` yêqs¡' ` sê»Hé ` eq|ü' ` Á|ü‘T· ´|üd‘úæ '· `
ø£+ ` #· ` ns¡yú Té ` n_Ûì]›X´¯ ` <äT'œ‘·' ` yêø£ýéT ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê»Hé! eq|ü' nj·T+ yêqs¡' øÏ+ Á|ü‘T· ´|üd‘úæ '· ? <äT'œ‘·'
(düH)é ø£yTé ns¡yú Té n_Ûì]›X´¯ yêø£ýéT nÁãM‘Y #·?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê»Hé! R z sêC≤! eq|ü' R eqbÕ\≈£î&Óq’ {Ï,º nj·T+ R á,
yêqs¡' R yêqs¡T&ÉT, øÏ+ R m+<äTø=s¡≈î£ , Á|ü‘T· ´|üd‘úæ '· R e∫Ãj·TTHêï&ÉT? <äT'œ‘·'
düHé R <äT'œ‘·T&Ó,’ ø£+ R @, ns¡yú Té R $wüjT· eTTqT, n_Ûì]›X´¯ R ìπs•› +∫,
yêø£´+ R e÷≥qT, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêC≤! eqbÕ\≈£î&Ó’q{Ïº á yêqs¡T&ÉT MTø£&É≈£î e#·TÃ≥≈£î
ø±s¡Dy˚T$T? m+‘·j÷Ó <äT'Kyê´≈£î\T&Ó’ á‘·&TÉ ˙‘√ Ç|ü&ÉT #Ó|ü #·Tqï{Ïº Ä
$wüj·Ty˚T$T?
XÀ¢ˆˆ @e eTTø£dÔ Tü Ô düTÁ^y√ \ø£ÎDÒq eTVü‰‘·àHê ˆ
\ø£ÎD+ Á|ü‘T· ýê #˚<+ä yêø£´+ yêø£´$XÊs¡<'ä ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø£'Ô ` ‘·T ` düTÁê' ` \ø£ÎDÒq ` eTVü‰‘·àHê,
\ø£ÎD+ ` Á|ü‘T· ýê#· ` Ç<ä+ ` yêø£´+ ` yêø£´$XÊs¡<'ä ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘·àHê \ø£ÎDÒq @eyéT ñø£'Ô yêø£´$XÊs¡<'ä düTÁê' ‘·T
\ø£ÎDyéT Ç<ä+ yêø£´+ Á|ü‘T· ýê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘·àHê R eTVü≤˙j·TT&Óq’ {Ï,º \ø£ÎDÒq R \ø£ÎDTì#˚, @e+
R áØ‹>±, ñø£'Ô R #Ó|Œü ã&çqyê&Ó,’ yêø£´$XÊs¡<'ä R e÷≥\H˚sT¡ Œ >∑*–q{Ï,º
düTÁê' ‘·T R düTÁê⁄&ÉT n|ü&ÉT, \ø£ÎD+ R \ø£ÎDTì>∑÷]Ã, Ç<ä+ R á,
yêø£´+ R e÷≥qT, Á|ü‘T· ýê#· R ã<äT\T#Óô|ŒqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘·Tà&Óq’ \ø£ÎDT&ÉT ‘·q ì≥T¢ Á|ü•ï+|ü>± yêø£´$XÊs¡<Tä &Óq’
düTÁê⁄&ÉT \ø£ÎDTìøÏ Ç≥T¢ düe÷<ÛëqeTT #Óô|ŒqT.
XÀ¢ˆˆ Äs¡´ \ø£ÎD dü+ÁbÕVü≤ Ms√ <ä~eÛ TTK' ø£|'æ ˆ
n+>∑<Áä |üeTTU…’ Ø«¬s’ s¡“ø¤ ‘åÏ +· eT<ÛTä yêq¬s'’ ˆˆ 14
XÀ¢ˆˆ $∫‘·´ <äøDåÏ ≤ e÷XÊ e÷>∑‘’Ó s¡Ω]|ü⁄+>∑y'’Ó ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Äs¡´ ` \ø£ÎD ` dü+ÁbÕVü≤ ` Ms¡' ` <ä~eÛ TTK' ` ø£|'æ ,
n+>∑<Áä |üeTTU…'’ ` M¬s'’ ` uÛøÑ ‘åÏ +· ` eT<ÛTä ` yêq¬s'’ ` $∫‘·´ ` <äøD
åÏ ≤yéT `
ÄXÊyéT ` Ä>∑‘'’Ó ` Vü≤]|ü⁄+>∑y'’Ó ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Äs¡´! \ø£ÎD! <äøDåÏ ≤yéT ÄXÊ+ $∫‘·´ Ä>∑‘'’Ó n+>∑<Áä |üeTTU…'’
M¬s'’ yêq¬s'’ Vü≤]|ü⁄+>∑y'’Ó eT<ÛTä uÛøÑ ‘åÏ y· Té Ç‹ Ms¡' <ä~eÛ TTK' dü+ÁbÕVü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Äs¡´! R |üPE´&Óq’ , \ø£ÎD! R z kÂ$TÁr! <äøDåÏ ≤yéT ÄXÊ+ R
<äøDåÏ ~≈£îÿqT, $∫‘·´ R yÓ<øä ,Ï Ä>∑‘'’Ó R e∫Ãq{Ï,º n+>∑<Áä |üeTTU…'’ R n+>∑<Tä &ÉT
eTTqï>∑T, M¬s'’ yêq¬s'’ R Ms¡T˝…q’ {Ïº yêqs¡T\#˚‘q· T, Vü≤]|ü⁄+>∑y'’Ó R yêqs¡
ÁX‚wßü \˜ #˚‘q· T, eT<ÛTä R ‘˚H,Ó uÛøÑ ‘åÏ y· Té R uÛøÑ +åÏ |üã&çq~, Ç‹ R nì, Ms¡' R
Ms¡T&Óq’ , <ä~eÛ TTK' R <ä~eÛ TTKT&ÉT, dü+ÁbÕVü≤ R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üPE´&Óq’ \ø£ÎD≤! <äøDåÏ ~≈£îÿ≈£î b˛sTT d”‘e· TàqT yÓ<øä Ï e∫Ãq{Ïº
eTq n+>∑<ë~ yêqs¡ÁX‚wüß˜\TqT, eTVü‰Ms¡T˝…’q Ç‘·s¡ yêqs√‘·ÔeTT\TqT
eT<ÛTä eqeTTq Á|üy•˚ +∫ ‘˚HqÓ T Á‘ê–y˚dHæ ês¡ì á‘·&TÉ Hê≈£î ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ HÓc’ Õ eTø£è‘·øè£ ‘ê´Hê MT<äèX¯ kÕ‡ ´<äT|üÁø£eT' ˆ
Ä>∑‘X’Ó Ã¯ Á|üeT~∏‘+· j·T<∏ë eT<ÛTä eq+ Væ≤ ‘Ó'’ ˆ
<Û]ä ¸‘+· #· eq+ ø£è‘·‡ ï eTT|üuTÑÛ ø£+Ô #· yêq¬s'’ ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` @cÕyéT ` nø£è‘·øè£ ‘ê´HêyéT ` á<äèX¯' ` kÕ´‘Y ` ñ|üÁø£eT'
` Ä>∑‘'’Ó ` #· ` Á|üeT~∏‘+· ` j·T<∏ë ` eT<ÛTä eq+ ` Væ≤ ` ‘Ó'’ , <Û]ä ¸‘+· ` #·
` eq+ ` ø£è‘·‡ ïyéT ` ñ|üuTÑÛ ø£+Ô ` #· ` yêq¬s'’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ä>∑‘'’Ó ‘Ó'’ yêq¬s'’ j·T<∏ë eT<ÛTä eq+ Á|üeT~∏‘+· , ø£è‘·ï+
eq+ <Û]ä ¸‘y· Té ñ|üuTÑÛ ø£+Ô #· (‘·<ë∏ ) á<äèX¯' ñ|üÁø£eT' nø£è‘·øè£ ‘ê´HêyéT @cÕ+
q kÕ´‘Y Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ä>∑‘'’Ó R e∫Ãq{Ï,º ‘Ó'’ R Ä, yêq¬s'’ R yêqs¡T\#˚, j·T<∏ë R
@ $<Ûeä TT>±, eT<ÛTä eq+ R eT<ÛTä eqeTT, Á|üeT~∏‘+· R ø£˝À¢\eTT #˚jT· ã&çq<√,
eq+ R ‘√≥, ø£è‘·‡ ï+ R n+‘·jT· TqT, <Û]ä ¸‘+· R ∫+<äse¡ +<äs¡ #˚jT· ã&çq<√,
ñ|üuTÑÛ ø£+Ô R uÛTÑ õ+|üã&çq<√, (‘·<ë∏ R Ä $<Ûeä TTqTã{Ï)º , á<äèX¯' R Ç{Ï,º
ñ|üÁø£eT' R Ä#·sD ¡ eTT, nø£è‘·øè£ ‘ê´Hê+ R ø£è‘·øè£ ‘·T´\T>±ì, @cÕ+ R M]øÏ,
q kÕ´‘Y Væ≤ R ñ+&É<Tä >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‹]–e#·TÃ#·Tqï á n+>∑<ë~Ms¡T\T eT<ÛTä eqeTTq Á|üy•˚ +∫
<ëìì ∫+<äs¡e+<äs¡#˚dæ <Ûä«+düeTT >±$+∫ ùd«#·Ã¤>± eT<ÛäTbÕqeTTqT
#˚jT· T≥qTã{Ïº #·÷&É>± Ç{Ïº ñ‘ê‡Vü≤#·s´¡ qT ø±s¡éTT kÕ~Û+|üq{Ïyº ês¡T #˚jT· ˝Òsì¡
‘Ó*j·TT#·TH˚ j·TTqï~.
XÀ¢ˆˆ eq+ j·T<ë -_Û|Hü êï ùdÔ kÕ~Û‘+· ø£sà¡ yêq¬s'’ ˆ
<äècºÕ <˚M q dü+<˚¨ q #êH˚´q Vü≤q÷eT‘ê ˆ
q Vü≤´q´ kÕ‡<ÛHä ˚ ùV≤‘·T' ø£sà¡ D√ -dü´ Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eq+ ` j·T<ë ` n_Û|Hü êï' ` ‘˚ ` kÕ~Û‘+· ` ø£sà¡ ` yêq¬s'’ ,
<äècºÕ ` <˚M ` q ` dü+<˚V≤ü ' ` q ` #· ` nH˚´q ` Vü≤q÷eT‘ê, q ` Væ≤ `
nq´' ` kÕ<ÛHä ˚ ` ùV≤‘·T' ` ø£sà¡ D' ` ndü´ ` Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ j·T<ë eqyéT n_Û|Hü êï' ‘·<ë yêq¬s'’ ø£sà¡ kÕ~Û‘y· Té — <˚M
<äècºÕ— dü+<˚V≤ü ' q— nH˚´q #· q— Vü≤qTeT‘ê <äècÕº, ndü´ ø£sà¡ D' kÕ<ÛHä ˚ Vü≤q÷eT‘·'
nq´' ùV≤‘·T' q Væ≤.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘˚ R Ä yêqs¡T\T, j·T<ë R m|ü&ÉsTT‘˚, eq+ R eT<ÛTä eqeTTqT,
>∑÷]Ã, n_Û|Hü êï' R e∫Ãj·TTHêïs√, ‘·<ë R n|ü&˚, yêq¬s'’ R yêqs¡T\#˚, ø£sà¡
R ø±s¡éTT, kÕ~Û‘+· R kÕ~Û+|üã&çq~, <˚M R d”‘ê<˚$, <äècºÕ R #·÷&Éã&çq~,
dü+<˚V≤ü ' R dü+X¯jT· eTT, q R ˝Ò<Tä , nH˚´q #· R y˚s¬ e«]#˚‘q· T, q R ø±<äT,
Vü≤q÷eT‘ê R Vü≤qTeT#˚‘,· (<äècÕº R #·÷&Éã&çq~), ndü´ R á, ø£sà¡ D' R
|üìjÓTTø£ÿ, kÕ<ÛHä ˚ R kÕ<Ûqä eTTq+<äT, Vü≤q÷eT‘·' R Vü≤qTeT+‘·Tìø£+f…, nq´'
R y˚s=ø£&TÉ , ùV≤‘·T' R ø±s¡DeTT, qVæ≤ R ø±<äTdüTe÷!
‘ê‘·Œs¡éTT :` á yêqs¡T\T eT<ÛTä eqeTTqT Á|üy•˚ +#·T≥ m|ü&ÉT »]–q<√
n|ü&˚ Ms¡T ‘êeTT |üPìq ø±s¡éTTqT kÕ~Û+#·Tø=ì e∫ÃHês¡ì ‘Ó*j·TT#·Tqï~,
ø±ã{Ïº yês¡T d”‘ê<˚$ì #·÷∫j˚T e∫ÃHês¡T. n+<äT dü+<˚V≤ü y˚T$Tj·TTqT ˝Ò<Tä .
Ä j·TeTàqT p∫q~>∑÷&É Vü≤qTeT+‘·T&˚ ø±ì y˚s¬ e«s¡TqT ø±<äT. á ø±s¡´kÕ<Ûqä ˝À
Vü≤qTeT$Áø£eTeTTø£+f… y˚s¬ q’ <˚~j·TTqT ø±s¡DyÓTÆ j·TT+&É<Tä düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ø±s¡´dæ~Δ s¡à‹XËÃÌ e ‘·dàæ Hê«qs¡|⁄ü +>∑y˚ ˆ
eékÕj·TX¯Ã Ms¡´+ #· ÁX¯ó‘·+ #ê|æ Á|ü‹wæ̃‘y· Té ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±s¡´dæ~'Δ ` eT‹' ` #· ` @e ` ‘·dàæ Hé ` yêqs¡|⁄ü +>∑y,˚
eékÕj·T' ` #· ` Ms¡´+ ` #· ` ÁX¯ó‘·+ ` #· ` n|æ ` Á|ü‹wæ̃‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dàæ Hé yêqs¡|⁄ü +>∑y˚ ø±s¡´dæ~'Δ eT‹' #· @e eékÕj·T' #·,
Ms¡´+ #· ÁX¯ó‘·+ #· n|æ Á|ü‹wæ̃‘y· Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dàæ Hé R Ä, yêqs¡|⁄ü +>∑y˚ R yêqs¡ÁX‚wßü ì˜ j·T+<äT, ø±s¡´dæ~'Δ
R ø±s¡´dæ~j Δ T· T, eT‹' #· @e R Á|ü»j
„ T· TqT, eékÕj·T' #· R Á|üjT· ‘·ïeTTqT,
Ms¡´+ #· R XÖs¡éTTqT, ÁX¯ó‘·+ #· n|æ R yÓ’<äTwüéTTqT, Á|ü‹wæ˜‘·yéT R
s¡÷&ÛÉyÓTÆj·TTqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs√‘·ÔeTT&Ó’q Ä Vü≤qTeT+‘·Tìj·T+<äT ø±s¡´dæ~Δj·TTqT,
Á|ü»„j·TTqT, Á|üj·T‘·ïeTTqT, XÖs¡éTTqT, yÓ’<äTwüéTTqT ∫s¡ø±\eTTqT+&ç
düTÁ|ü‹wæ̃‘e· TT˝…’ j·TTqï$.
XÀ¢ˆˆ C≤+ãyê q´Á‘· H˚‘ê kÕ´ <ä+>∑<Xä Ã¯ eTVü‰ã\' ˆ
Vü≤qTe÷+ XÊÃ|ü´~ÛcÕ˜ ‘ê q ‘·d´ü >∑‹ s¡q´<∏ë ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` C≤+ãyêHé ` j·TÁ‘· ` H˚‘ê ` kÕ´‘Y ` n+>∑<ä' ` #· `
eTVü‰ã\' ` Vü≤qTe÷Hé ` #· ` n|æ ` n~ÛcÕ˜ ‘ê ` q ` ‘·d´ü ` >∑‹' `
nq´<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TÁ‘· H˚‘ê C≤+ãyêHé, eTVü‰ã\' n+>∑<Xä Ã¯ kÕ´‘Y, n~ÛcÕ˜ ‘ê
Vü≤qTe÷Hé kÕ´‘Y, ‘·d´ü >∑‹' nq´<∏ë q kÕ´‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TÁ‘· R @ ø±s¡éTTq+<äT, H˚‘ê R Hêj·T≈£î&ÉT, C≤+ãyêHé R
C≤+ãe+‘·T&ÉTqT, eTVü‰ã\' R eTVü‰ã\dü+|üqTï&Óq’ , n+>∑<'ä #· R n+>∑<Tä &ÉTqT,
kÕ´‘Y R n>∑TH√, n~ÛcÕ˜ ‘ê R n~Û|‹ü , Vü≤qTe÷Hé #· kÕ´‘Y R Vü≤qTeT+‘·T&ÉTqT
n>∑TH√, ‘·d´ü R Ä ø±s¡éTTjÓTTø£ÿ, >∑‹' R $<ÛëqeTT, nq´<∏ë R y˚sT¡ Ø‹>±, q
kÕ´‘Y R ø±H˚s<¡ Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` @ eTVü‰ø±s¡éTTq+<äT eè<äΔMs¡T&Ó’q C≤+ãe+‘·T&ÉTqT,
eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Óq’ n+>∑<Tä &ÉTqT Hêj·T≈£î\T>± qTHêïs√ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT dü«j·TeTT>±
ø±s¡´$<Ûë‘·>± eéVü≤]+#·T#·THêï&√ Ä ø±s¡éTTjÓTTø£ÿ |ò*ü ‘·eTT y˚s=ø£Ø‹>±
qT+&ÉH˚s¡<äT.
XÀ¢ˆˆ n+>∑<Áä |üeTTU…’ Ø«¬s’ s¡Ω‘+· eT<ÛTä eq+ øÏ\ ˆ
yês¡jT· +‘·XÃ¯ düV≤æ ‘ê dü<Ô ë∏ C≤qT_Û sêVü≤‘ê' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n+>∑<Áä |üeTTU…'’ ` M¬s'’ ` Vü≤‘·+ ` eT<ÛTä eq+ ` øÏ\, yês¡jT· +‘·'
` #· ` düV≤æ ‘ê' ` ‘·<ë∏ ` C≤qT_Û' ` ÄVü≤‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eT<ÛTä eqyéT n+>∑<Áä |üeTTU…'’ M¬s'’ Vü≤‘·+ øÏ\! ‘·<ë∏ yês¡jT· +‘·'
düV≤æ ‘ê' C≤qT_Û' ÄVü≤‘ê' øÏ\!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n+>∑<äÁ|üeTTU…’' R n+>∑<äT&ÉT eTTqï>∑Tyês¡T >∑\, M¬s’' R
Ms¡T\#˚, eT<ÛTä eq+ R eT<ÛTä eqeTT, Vü≤‘·+ øÏ\ R <Û«ä +düeTT #˚jT· ã&çq<ä≥,
‘·<ë∏ R nfÒ,¢ düV≤æ ‘ê' R ø£\dæqyê¬s,’ yês¡jT· +‘·' R n&É–¶ +#·T#·Tqïyê¬s,’ C≤qT_Û'
R yÓ÷ø±fi¯fl‘√, ÄVü≤‘ê' øÏ\ R ø=≥ºã&çHês¡≥!
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+>∑<äT&ÉT eTTqï>∑T yêqs¡Ms¡T\T eT<ÛäTeqeTTqT <Ûä«+düeTT
#˚dHæ ês¡≥. eT]j·TT yê]ì e\<äì yê]+|ü>± Ä eqbÕ\Ts¡qT yês¡T yÓ÷ø±fi¯fl‘√
bı&ç∫ Væ≤+dæ+∫Hês¡≥.
XÀ¢ˆˆ @‘·<sä eú¡ Tj·T+ ÁbÕb˛Ô e≈£î+Ô eT<ÛTä s¡yê –Vü≤ ˆ
Hêe÷ï <ä~eÛ TTUÀ HêeT Vü≤]' Á|üU≤´‘·$Áø£eT' ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘·<sä yú¡ Té ` nj·T+ ` ÁbÕ|ü'Ô ` e≈£î+Ô ` eT<ÛTä s¡yêø˘ ` ÇVü≤,
Hêe÷ï ` <ä~eÛ TTU' ` HêeT ` Vü≤]' ` Á|üU≤´‘·$Áø£eT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eT<ÛTä s¡yêø˘ Á|üU≤´‘·$Áø£eT' Hêe÷ï <ä~eÛ TTK' nj·T+ Vü≤]'
@‘·<sä +ú¡ e≈£îyÔ Té ÇVü≤ ÁbÕ|ü'Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT<ÛTä s¡yêø˘ R eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ yê≈£îÿ >∑\yê&ÉTqT, Á|üU≤´‘·$Áø£eT'
R $U≤´‘·yTÓ qÆ |üsêÁø£eTeTT>∑\yê&ÉTqT, Hêe÷ï R ù|s¡T#˚‘,· <ä~eÛ TTK' HêeT R
<ä~eÛ TTKT&ÉqT Á|üd~æ >Δ \∑ yê&ÉTq>∑T, nj·T+ R á, Vü≤]' R yêqs¡T&ÉT, @‘·‘Y R
á, ns¡ú+ R $wüj·TeTTqT, e≈£îÔ+ R #Ó|ü≥≈£î, ÇVü≤ R Ç≥≈£î, ÁbÕ|üÔ' R
e∫ÃHê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eT<ÛTä s¡eTT>∑ e÷≥˝≤&ÉTyê&ÉTqT eTVü‰|üsêÁø£eTe+‘·T&ÉTq>∑T á
<ä~ÛeTTKT&ÉqT düTÁ|üdæ<äTΔ&Ó’q yêqs√‘·ÔeTT&ÉT ‘·q≈£î $cÕ<äeTT >∑*–+∫q
$wüjT· eTTqT ‘Ó\T|ü⁄≥¬ø’ Ç≥T¢ Ç#·{øÏ Ï e∫ÃHê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ <äècºÕ d”‘ê eTVü‰u≤¨ kÂ$TÁ‘˚ |üX´¯ ‘·‘Ô· «‘·' ˆ
n_Û>e∑ T´ ‘·<ë∏ düsπ « |æã+‹ eT<ÛTä yêqsê' ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äècºÕ ` d”‘ê ` eTVü‰u≤¨ ` kÂ$TÁ‘˚ ` |üX´¯ ` ‘·‘Ô· «‘·',
n_Û>e∑ T´ ` ‘·<ë∏ ` düsπ « ` |æã+‹ ` eT<ÛTä ` yêqsê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰u≤¨ kÂ$TÁ‘˚ ‘·‘·Ô «‘·' |üX´¯ , d”‘ê <äècºÕ, ‘·<ë∏ yêqsê'
düsπ « n_Û>e∑ T´ eT<ÛTä |æã+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰u≤¨ R uÛTÑ »ã\dü+|üqTï&Éyq’Ó , kÂ$TÁ‘˚ R \ø£ÎD≤,
‘·‘Ô· «‘·' R j·T<∏ës¡$ú wüjT· eTTqT ã{Ï,º |üX´¯ R |ü]øÏ+|ü⁄eTT, d”‘ê R d”‘ê<˚$,
<äècºÕ R #·÷&Éã&çq~, ‘·<ë∏ R Ä ø±s¡DeTT>∑H,˚ yêqsê' R yêqs¡T\T, düsπ « R
n+<äsT¡ qT, n_Û>e∑ T´ R #˚], eT<ÛTä R ‘˚HqÓ T, |æã+‹ R Á‘ê>∑T#·THêïs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ \ø£ÎD≤! »]–q~ ‘Ó*dæø=qT <äèwæ‘º √ |ü]øÏ+∫
#·÷&ÉTeTT— eTqyêqs¡T ˝…\s¢ T¡ qT ≈£L&ç eT<ÛTä eqeTT C§∫Ã ñ˝≤¢deü TT>± eT<ÛTä e⁄qT
Á>√\T#·THêïs¡q>± <ëìì ã{Ïº yês¡T d”‘ê<˚$ì #·÷∫ e∫ÃHês¡ì ‘Ó*j·TT#·TH˚
j·TTqï~>∑<ë!
XÀ¢ˆˆ q #ê|ü´<äècºÕ« yÓ<’ V˚ ≤” + $ÁX¯ó‘ê' |ü⁄s¡Twüs¸¡ uÑÛ ˆ
eq+ <ä‘eÔ· s¡+ ~e´+ <Ûsä ¸¡ jT˚ j·TT s¡«HÍø£d'ü ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` #· ` n|æ ` n<äècºÕ« ` yÓ<’ V˚ ≤” + ` $ÁX¯ó‘ê' ` |ü⁄s¡Twüs¸¡ u,ÑÛ
eq+ ` <ä‘eÔ· s¡+ ` ~e´+ ` <Ûsä ¸¡ jT˚ j·TT' ` eHÍø£d'ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄s¡Twüs¸¡ u!ÑÛ $ÁX¯ó‘ê' eHÍø£d'ü yÓ<’ V˚ ≤” yéT n<äècºÕ« <ä‘eÔ· s¡+
~e´+ eq+ q #· <Ûsä ¸¡ jT˚ j·TT'.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` |ü⁄s¡Twüs¸¡ uÑÛ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! $ÁX¯ó‘ê' R düTÁ|üd<æ Tä ˝Δ q’… {Ï,º eHÍø£d'ü
R yêqs¡T\T, yÓ<’ V˚ ≤” + R C≤qøÏì, n<äècºÕ« R #·÷&É≈î£ +&É, <ä‘eÔ· s¡+ R áj·Tã&çq
es¡eTT>∑\, ~e´+ R >=|üŒ<Óq’ {Ï,º eq+ R eT<ÛTä eqeTTqT, q#· <Ûsä ¸¡ jT˚ j·TT' R
<Û«ä +düeTT #˚jT· s¡TdüTe÷!
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª<ä‘eÔ· s¡+ ~e´+ eq+μ |üPs¡«eTT ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT düTÁê⁄ì
‘·+Á&çjTÆÓ q ãTTø£så »¡ düTq ø° eT<ÛTä eqeTT H=dü–Hê&Éì ‘Ó*j·TT#·Tqï~.
sê.•s√eTDÏ :` ª<ä‘eÔ· s¡+ ~e´+ eq+μ e÷#˚ n~Ûø±s¡ yÓTTdü>ã∑ &ç s¡ø+åÏ |üã&ÉT
#·Tqï{Ïº eqeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü &˜ Ü! $U≤´‘·#]· Á‘·T˝…q’ eTq n+>∑<ë~Ms¡T\T d”‘ê<˚$ì
#·÷&É≈î£ +&É ÁãVü≤à<˚e⁄ì#˚ es¡eTT>± e÷ ø=dü>ã∑ &çq{Ïº á ~eýÓTqÆ eT<ÛTä eqeTTqT
<Û«ä +düeTT #˚jT· uÀes¡T düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· Á|üV≤ü ècº˛ <Ûsä êà‘êà \ø£ÎD dü‡Vü≤sê|òTü e' ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` Á|üV≤ü èwü'º ` <Ûsä êà‘êà ` \ø£ÎD' ` düV≤ü sê|òTü e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· <Ûsä êà‘êà düV≤ü sê|òTü e' \ø£ÎD' Á|üV≤ü èwü'º (nuÛeÑ ‘Y).
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, <Ûsä êà‘êà R |üse¡ T <Ûë]à≈£î&ÉTqT, düV≤ü sê|òTü e'
R lsêeTTì‘√ ≈£L&çjT· Tqï yê&ÉTq>∑T, \ø£ÎD' R \ø£ÎDT&ÉT, Á|üV≤ü èwü'º R $TøÏÿ*
Vü≤s¡¸eTT H=+~qyê&ÉT, nuÛeÑ ‘Y R njÓT´qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düTÁê⁄ì e÷≥\qT $ì <Ûsä êà‘·Tà&Óq’ \ø£ÎDT&ÉT lsêeTTì‘√
ø£*dæ $TøÏÿ* Äq+<äeTTH=+<ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ÁX¯ó‘ê« ø£sdí¡ Tü U≤+ yêD°+ düTÁêe<äHê #·TÃ ´‘êyéT ˆ
ÁbÕVü≤èwü´‘· uÛèÑ X¯+ sêyÓ÷ \ø£ÎDX¯Ã eTVü‰ã\' ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯ó‘ê« ` ø£sdí¡ Tü U≤+ ` yêD°+ ` düTÁêe<äHê‘Y ` #·T´‘êyéT,
ÁbÕVü≤èwü´‘· ` uÛèÑ X¯+ ` sêeT' ` \ø£ÎD' ` #· ` eTVü‰ã\' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT' düTÁêe<äHê‘Y #·T´‘ê+ ø£sdí¡ Tü U≤+ yêD°+ ÁX¯ó‘ê«
uÛèÑ X¯+ ÁbÕVü≤èwü´‘·, eTVü‰ã\' \ø£ÎD' #· (ÁbÕVü≤èwü´‘·).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT' R lsêeTT&ÉT, düTÁêe<äHê‘Y #·T´‘ê+ R düTÁê⁄ì
H√{ÏqT+&ç yÓ\Te&çq{Ï,º ø£sdí¡ Tü U≤+ R MqT\≈£î $+<Óq’ {Ï,º yêD°+ R e÷≥qT,
ÁX¯ó‘ê« R $ì, uÛèÑ X¯+ R $TøÏÿ*>±, ÁbÕVü≤èwü´‘· R Äq+<äeTT H=+<ÓqT, eTVü‰ã\'
R Ms¡T&Óq’ , \ø£ÎD' #· R \ø£ÎDT&ÉTqT, ÁbÕVü≤èwü´‘· R Äq+~+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ªªeTq Vü≤qTeT d”‘ê<˚$ì ø£qT>=ì e∫ÃHê&Éì ‘Ó*j·TT#·Tqï~μμ
nì düTÁê⁄&ÉT MqT\≈£î $+<äT>± #Ó|ü #·Tqï e÷≥\qT $qT#·T lsêeTT&É$T‘·yTÓ qÆ
Äq+<äeTT H=+<ÓqT. ‘·eTTà&Óq’ \ø£ÎDT&ÉTqT m+‘·j÷Ó dü+‘√wæ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ÁX¯ó‘ê« <ä~eÛ TTK ùd´<ä+ düTÁêdüTÔ Á|üV≤ü èwü´ #· ˆ
eqbÕ\+ |ü⁄qsê«ø£´+ düTÁê' Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯ó‘ê« ` <ä~eÛ TTKdü´ ` Ç<ä+ ` düTÁê' ` ‘·T ` Á|üV≤ü èwü´ ` #·,
eqbÕ\+ ` |ü⁄q' ` yêø£´+ ` düTÁê' ` Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <ä~eÛ TTKdü´ Ç<ä+ (yêø£´+) ÁX¯ó‘ê« düTÁê' ‘·T Á|üV≤ü èwü´
eqbÕ\+ |ü⁄q' yêø£´+ Á|ü‘´· uÛ≤wü‘.·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç<ä+ (yêø£´+) R á e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, düTÁê' R
eT+∫ø£+sƒe¡ TT ø£*qZ {Ï,º düTÁê' ‘·T R düTÁê⁄&ÉT, Á|üV≤ü èwü´ R $TøÏÿ* dü+‘·d+æ ∫,
eqbÕ\+ R eqbÕ\≈£î&Óq’ <ä~eÛ TTKTì>∑÷]Ã, |ü⁄q' R ‹]–, yêø£´+ R e÷≥qT,
Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· R düe÷<ÛëqeTT>± #Óô|ŒqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <ä~ÛeTTKT&ÉT #Ó|æŒq e÷≥\qT Ä\øÏ+∫ #·ø£ÿì ø£+sƒ¡eTT>∑\
düTÁê⁄&ÉT eTVü‰q+<äeTT‘√ Ä‘·ìì >∑÷]Ã á Ø‹>± |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ Á|”‘√ -dæà k˛-Vü≤+ j·T<äT“¤ø+Ô£ eq+ ‘Ó'’ ø£è‘·øs£ à¡ _Û' ˆ
eT]¸‘+· eTs¡¸Dj° T· + #· #˚w‘ºæ +· ø£è‘·øs£ à¡ D≤yéT ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|”‘'· ` ndæà ` dü' ` nVü≤+ ` j·T‘Y ` uÛTÑ ø£+Ô ` eq+ ` ‘Ó'’
` ø£è‘·øs£ à¡ _Û', eT]¸‘+· ` eTs¡¸Dj ° T· + ` #· ` #˚w‘ºæ +· ` ø£è‘·øs£ à¡ D≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T‘Y ø£è‘·øs£ à¡ _Û' ‘Ó'’ eq+ uÛTÑ ø£+Ô , (‘·‘)Y dü' nVü≤+ Á|”‘'·
ndæà, ø£è‘·øs£ à¡ D≤+ eTs¡¸Dj° T· + #˚w‘ºæ +· eT]¸‘+· #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T‘Y R @ ø±s¡DeTTe\q, ø£è‘·øs£ à¡ _Û' R kÕ~Û+∫q ø£è‘·éTT>∑\
yê¬sq’ {Ï,º ‘Ó'’ R Ä yêqs¡T\#˚, eq+ R eT<ÛTä eqeTT, uÛTÑ ø£+Ô R uÛøÑ +åÏ |üã&çq<√,
(‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTe\¢) dü' R n{Ï,º nVü≤+ R H˚qT, Á|”‘'· R dü+‘√wüeTT
H=+~qyê&ÉqT, ndæà R n>∑T#·THêïqT, ø£è‘·øs£ à¡ D≤+ R kÕ~Û+|üã&çq ø£è‘·éTT\T
>∑*qZ {Ïº yê]jÓTTø£ÿ, eTs¡¸Dj ° T· + R ø£$å T+|ü<–ä q{Ï,º #˚w‘ºæ +· R #·s´¡ , eT]¸‘+· #·
R ø£$å T+|üã&çq~≈£L&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘êqT |üPìq |üìì kÕ~Û+#·Tø=ìe∫Ãq n+>∑<ë~ yêqs¡ÁX‚wßü \˜ T
eTq eT<ÛTä eqeTTqT#˚] eT<ÛTä e⁄qT uÛøÑ +åÏ ∫s¡ì ‘Ó*dæ H˚qT $TøÏÿ* dü+‘·d+æ ∫‹ì,
ø£è‘·øè£ ‘·T´˝…’ e∫Ãq{Ïº yê]#·s´¡ düV≤æ +|ü<>ä <Z∑ ˚ ø±ã{Ïº H˚qT <ëìì ø£$å T+#·T#·THêïqT.
XÀ¢ˆˆ Ç#êÃ¤$T oÁ|òTü + Vü≤qTeTÁ‘·Œ<ÛëHêHé
XÊU≤eTè>±+ kÕÔHé eTè>∑sê»<äsêŒHé ˆ
Á<äwßü +º ø£è‘êsêúHé düV≤ü sê|òTü yêuÛ≤´+
ÁXÀ‘·T+ #· d”‘ê~Û>y∑ T˚ Á|üjT· ‘·ïyéT ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç#êÃ¤$T ` oÁ|òTü + ` Vü≤qTeTÁ‘·Œ<ÛëHêHé ` XÊU≤eTè>±Hé ` ‘êHé
` eTè>∑sê»<äsêŒHé, Á<äwßü +º ` ø£è‘êsêúHé ` düV≤ü ` sê|òTü yêuÛ≤´+ ` ÁXÀ‘·T+ ` #·
` d”‘ê~Û>y∑ T˚ ` Á|üjT· ‘·ïyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTeTÁ‘·Œ<ÛëHêHé eTè>∑sê»<äsêŒHé ø£è‘êsêúHé ‘êHé XÊU≤
eTè>±Hé sê|òTü yêuÛ≤´+ düV≤ü Á<äwßü +º , d”‘ê~Û>y∑ T˚ Á|üjT· ‘·ï+ ÁXÀ‘·T+ #· Ç#êÃ¤$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTeTÁ‘·Œ<ÛëHêHé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT yÓTT<ä˝q’… , eTè>∑sê»<äsêŒHé
R dæ+Vü≤<äsŒ¡ eTT ø£*qZ {Ï,º ‘êHé R Ä, ø£è‘êsêúHé R ø±s¡´kÕ|ò\ü éTT ø£*–q{Ï,º
XÊU≤eTè>±Hé R yêqs¡T\qT, oÁ|òüT+ R ‘·«s¡>±, sê|òüTyêuÛ≤´+ düVü≤ R
sêeT\ø£ÎDT\‘√ ø£*dæ, Á<äwßü +º R #·÷#·T≥≈£î, Ç#êÃ¤$T R ø√s¡T#·THêïqT, d”‘ê~Û>y∑ T˚
R d”‘e· TàqT ‘Ó*dæø=qT≥j·T+<äT, Á|üjT· ‘·ï+ #· R Á|üjT· ‘·ïeTTqT >∑÷]Ãj·TTqT,
ÁXÀ‘·T+ #· R $qT≥≈£î>∑÷&É, Ç#êÃ¤$T R ø√s¡T#·THêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` dæ+Vü≤|üsêÁø£eTT˝…q’ {Ïº Vü≤qTeT+‘·T&ÉT eTTqï>∑T ø£è‘·øè£ ‘·T´˝…’ e∫Ãq
e÷ yêqs¡Ms¡T\qT H˚qTqT e÷ sêeT\ø£ÎDT\TqT oÁ|òTü eTT>± #·÷&Ée˝…qìj·TT,
d”‘e· Tàø=s¡ø¬ ’ #˚ôd&ç Á|üjT· ‘·ïeTTqT >∑÷]Ã $qe˝…qìj·TTqT $TøÏÿ* ≈£î‘·÷Vü≤\eTT>∑
qTHêïeTT.
XÀ¢ˆˆ Á|”‹d”Œ¤‘êøåö dü+Á|üVü≤ècÂº ≈£îe÷sö
<äècºÕ« dæ<ëΔsöú yêqsêD≤+ #· sêC≤ ˆ
n+¬>’ dü‡+Vü≤èôw'Ìº ø£sà¡ dæ~+Δ $~‘ê«
u≤¨« sêdüHêï+ k˛-‹e÷Á‘·+ qq+<ä ˆˆ 29
ª düTÁêVü≤s√¸μμ HêeT
Á‹wüwæº‘·eTdü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|”‹d”Œ‘¤ êøåö ` dü+Á|üV≤ü ècÂº ` ≈£îe÷sö ` <äècºÕ« ` dæ<ëΔsöú `
yêqsêD≤+ ` #· ` sêC≤, n+¬>'’ ` dü+Vü≤èôw'Ìº ` ø£sà¡ dæ~+Δ ` $~‘ê« `
u≤¨«' ` ÄdüHêï+ ` dü' ` n‹e÷Á‘·+ ` qq+<ä ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ≈£îe÷sö dæ<ëΔsöú Á|”‹d”Œ‘¤ êøåö dü+Á|üV≤ü ècÂº <äècºÕ« dü' yêqsêD≤+
sêC≤ dü+Vü≤èôw'Ìº n+¬>'’ ø£sà¡ dæ~+Δ u≤¨«' ÄdüHêï+ $~‘ê« n‹e÷Á‘·+ qq+<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ≈£îe÷sö R sê»≈£îe÷s¡T\>∑T Ä sêeT\ø£ÎDT *s¡T«s¡TqT, dæ<ëΔsöú
R ø£è‘ês¡T˝ú q’… yê]ì>±qT, Á|”‹d”Œ‘¤ êøåö R dü+‘√wüeTT#˚ $bÕŒ]q ø£qTï\T>∑\
yê]ì>±qT, dü+Á|üV≤ü ècÂº R $TøÏÿ* Äq+<äeTT H=+~q yê]ì>±qT, <äècºÕ« R
#·÷∫, dü' R Ä, yêqsêD≤+ sêC≤ R yêqs¡sêC…q’ düTÁê⁄&ÉT, dü+Vü≤èôw'Ìº R
>∑>T∑ sêŒ≥T H=+~q{Ï,º n+¬>'’ R nej·TeeTT\#˚, ø£sà¡ dæ~+Δ R ø±s¡´dæ~ìΔ , u≤¨«'
R #˚‘T· \≈£î, ÄdüHêï+ R düMT|æ+∫q <ëìì>±, $~‘ê« R ‘Ó*dæø=ì, n‹e÷Á‘·+
R $TøÏÿ*>±, qq+<ä R Äq+~+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeT\ø£ÎDT *s¡Te⁄s¡TqT n|ü&ÉT ‘Ó*dæq ø±s¡´kÕ|ò\ü éTTq≈£î
>=|üŒ Äq+<äeTT >∑*– eTTKeTT $ø£d+æ ∫ ˇ&É\T |ü⁄\ø£]+#·T#·T+&É>± $TøÏÿ*
dü+‘√wüeTT H=+<äT≥qT p#·T#·T düTÁê⁄ &Ü düeTj·TeTTq+<äT ‘·q≈£î >∑*–q
nej·TeeTT\+<ä* >∑>T∑ sêŒ≥T#˚ ‘êqT |üPìq j·T‘·ïeTT dü|\üò yÓTÆ |ò*ü ‘·eTT #˚‹øÏ
\_Û+∫q<äì n$T‘·yTÓ qÆ Äq+<äeTT H=+<ÓqT.
ªªdüTÁêVü≤s¡¸eTTμμ nqT
ns¡Te~eT÷&Éedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
#·‘·Twü¸wæº‘·eTdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ düTÁ^y˚DeÆ… eTTø£dÔ Tü Ô Vü≤ècº˛ <ä~eÛ TTK' ø£|'æ ˆ
sê|òTü e+ \ø£ÎD+ #Óe’ düTÁê+ #êuÛ´Ñ yê<äjT· ‘Y ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düTÁ^y˚D ` @eyéT ` ñø£'Ô ` ‘·T ` Vü≤èwü'º ` <ä~eÛ TTK' ` ø£|'æ ,
sê|òTü e+ ` \ø£ÎD+ ` #· ` @e ` düTÁê+ ` #· ` nuÛ´Ñ yê<äjT· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düTÁ^y˚D @eyéT ñø£'Ô <ä~eÛ TTK' ø£|'æ Vü≤èwü'º düHé sê|òTü e+
\ø£ÎD+ #·, düTÁê+ #· @e nuÛ´Ñ yê<äjT· ‘Y.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` düTÁ^y˚D R düTÁê⁄ì#˚, @e+ R áØ‹>±, ñø£'Ô R #Ó|Œü ã&çqyê&Ó,’
<ä~ÛeTTK' yêqs¡' R <ä~ÛeTTKT&ÉqT yêqs¡T&ÉT, Vü≤èwüº' düHé R dü+‘√wüeTT
H=+~qyê&Ó,’ sê|òTü e+ R lsêeTTì, \ø£ÎD+ #· R \ø£ÎDTì eT]j·TT, düTÁê+
#Óe’ R düTÁê⁄ìì, nuÛ´Ñ yê<äjT· ‘Y R ÁyÓTT¬øÿqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düTÁê⁄&ç≥T¢ #Ó|Œü >∑H˚ Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT dü+‘√wüeTT H=+~qyê&Ó,’
lsêeTTq≈£îqT \ø£ÎDTq≈£îqT düTÁê⁄q≈£îqT qeTkÕÿs¡eTT\T #˚ôdqT.
XÀ¢ˆˆ dü Á|üDeT´ #· düTÁê+ sê|òTü yÍ #· eTVü‰ã˝Ö ˆ
yêq¬s’ dü‡Væ≤‘· X¯SÙ¬s’ ]›ey˚T y√‘·ŒbÕ‘· Vü≤ ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` Á|üDeT´ ` #· ` düTÁê+ ` sê|òTü yÍ ` #· ` eTVü‰ã˝Ö,
yêq¬s'’ ` düV≤æ ‘·' ` X¯Ss¬ '’ ` ~eyéT ` @e ` ñ‘·ŒbÕ‘· ` Vü≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' düTÁê+ eTVü‰ã˝Ö sê|òTü yÍ #· Á|üDeT´ X¯Ss¬ '’ yêq¬s'’
düV≤æ ‘·' ~eyéT @e ñ‘·ŒbÕ‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT, düTÁê+ R düTÁê⁄ì, eTVü‰ã˝Ö R
eTVü‰ã\ dü+|üqTï˝…q’ , sê|òTü yÍ #· R sêeT\ø£ÎDT\qT, Á|üDeT´ R qeTdüÿ]+∫,
X¯Ss¬ '’ R Ms¡T˝…q’ , yêq¬s'’ R yêqs¡T\‘√, düV≤æ ‘·' R ≈£L&çqyê&Ó,’ ~eyéT @e R
Äø±X¯eTTqT >∑÷]Ãj˚T, ñ‘·ŒbÕ‘· R m–¬sqT.
(64) ` #·‘·Twü¸wæº‘·eTdüs¡Z 507
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü <ä~ÛeTTKT&ÉT n≥T¢ düTÁê⁄q≈£îqT eTVü‰Ms¡T˝…’q
sêeT\ø£ÎDT\≈£îqT ÁyÓTTøÏÿ ‘·q |ü]yês¡eTT‘√ ø£*dæ Äø±X¯eTT MT~øÏ m–]
b˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ dü j·T<∏’Ó yê>∑‘'· |üPs¡«+ ‘·<e’Ó∏ ‘·«]‘·+ >∑‘'· ˆ
ì|ü‘´· >∑>H∑ ê <ä÷“¤eTÚ ‘·<«ä q+ Á|ü$y˚X¯ Vü≤ ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<∏ë ` @e ` Ä>∑‘'· ` |üPs¡«+ ` ‘·<ë∏ ` @e ` ‘·«]‘·+ `
>∑‘'· , ì|ü‘´· ` >∑>H∑ ê‘Y ` uÛ÷Ñ eTÚ ` ‘·‘Y ` eq+ ` Á|ü$y˚X¯ ` Vü≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' |üPs¡«+ j·T<∏e’Ó Ä>∑‘'· , ‘·<e’Ó∏ ‘·«]‘·+ >∑‘'· , >∑>H∑ ê‘Y
uÛ÷Ñ eTÚ ì|ü‘´· ‘·‘Y eq+ Á|ü$y˚X.¯
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT, |üPs¡«+ R yÓqTø£, j·T<∏e’Ó R @ Ø‹>±,
Ä>∑‘'· R e∫ÃHê&√, ‘·<e’Ó∏ R Ä Ø‹>∑H,˚ ‘·«]‘·+ R y˚>e∑ TT>±, >∑‘'· R yÓ&*É Hê&ÉT,
>∑>H∑ ê‘Y R Äø±X¯eTTqT+&ç, uÛ÷Ñ eTÚ R H˚\MT<ä, ì|ü‘´· R ~–, ‘·‘Y R Ä, eq+
R eT<ÛTä eqeTTqT, Á|ü$y˚X¯ R Á|üy•˚ +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT yÓqTø£ ‘êqT e∫Ãq≥T¢>H∑ ˚ $TøÏÿ* y˚>e∑ TT‘√
‹]– yÓ&*É b˛jÓTqT. n≥T¢ Äø£deü TTq |üjT· ì+∫ ‘·q eqeTTø£&É H˚\ MT~øÏ
~– Ä eT<ÛTä eqeTTq Á|üy•˚ +#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü Á|ü$cº˛ eT<ÛTä eq+ <ä<sä Ù¡ Vü≤]j·T÷<∏bä ÕHé ˆ
$eT<ë qT‹ú‘ê q‡sê« H˚àVü≤e÷Hê qà<Û÷ä <äøy£ Té ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` Á|ü$wü'º ` eT<ÛTä eq+ ` <ä<sä Ù¡ ` Vü≤]j·T÷<∏bä ÕHé, $eT<ëHé
` ñ‹ú‘êHé ` düsê«Hé ` y˚TVü≤e÷HêHé ` eT<Û÷ä <äøy£ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eT<ÛTä eq+ Á|ü$wü'º düHé Vü≤]j·T÷<∏bä ÕHé düsê«Hé, $eT<ëHé
ñ‹ú‘êHé eT<Û÷ä <äø+£ y˚TVü≤e÷HêHé <ä<sä Ù¡ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT, eT<ÛTä eq+ R eT<ÛTä eqeTTqT, Á|ü$wü'º R
Á|üy˚•+∫qyê&Ó’, Vü≤]j·T÷<∏äbÕHé R yêqs¡jÓ÷<ÛäT\qT, düsê«Hé R n+<ä]ì,
$eT<ëHé R eT‘·T‘Ô =\–q yê]ì>∑qT, ñ‹ú‘êHé R y˚T˝§ÿqï yê]ì>∑qT, eT<Û÷ä <äø+£
R eT<ÛTä $TÁ•‘·yTÓ qÆ ˙s¡TqT, y˚TVü≤e÷HêHé R eT÷Á‹+#·T#·Tqï yê]ì>∑qT, <ä<sä Ù¡
R #·÷#ÓqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ‘˚H\Ó qT ˙{Ïì eT÷Á‘·eTT>∑ $&ÉT#·T#·Tqï{Ïº yês¡T nq>±
yês¡T Á‘ê–q eT<ÛTä e⁄ Js¡yí TÓ Æ eT‘·TÔ ‘=\–b˛sTTq~. yês¡T $eT<äT˝…’ ñ‹ú‘T· ˝…’
j·TT+&ç]. yês¡T ‘˚H‘Ó √u≤≥T>± ˙s¡T≈£L&É nqTbÕqeTT>± Á‘ê–j·TTHêïs¡T. ‘˚H≈Ó î£
ñ<äø£ eTqTbÕqeTì yê>∑“≥ ¤ T&ÉT ‘Ó*|æjT· THêï&ÉT.
ªªXÀ¢ˆˆ nqTbÕq+ Væ≤eT+ yê] j·Te>√<Û÷ä eTjÓ÷ ]Ω‘y· Té ˆ
<ä~ïÛ eT<˚´ _ùd øåöÁ<˚ ø√wü+í |æweºü Tj˚Twüß #· ˆˆμμ
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT n≥T¢ eT<ÛTä eqeTTq Á|üy•˚ +∫ n#·Ã≥ n|üŒ{ÏøÏ
eT<ÛTä bÕqeTT#˚ >∑*–q yÓTøÆ e£ TT ‘=\– eT‘·TqÔ T+&ç ˝Ò∫ $TøÏÿ*>∑ eT<ÛTä bÕqeTT
#˚jT· T≥#˚ eT<ÛTä e⁄‘√ >∑÷&çq eT÷Á‘·eTT $&ÉT#·T#·Tqï yêqs¡j÷Ó <ÛTä \qT >±+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ dü ‘ê qTbÕ>∑eT B«s√ ã<Δë« ø£s|¡ ⁄ü {≤+»*yéT ˆ
ñyê#· e#·q+ X¯ø¢ å£í $T<ä+ Vü≤èwüeº <ä+>∑<yä Té ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘êHé ` ñbÕ>∑eT‘Y ` Ms¡' ` ã<Δë« ` ø£s|¡ ⁄ü {≤+»*yéT,
ñyê#· ` e#·q+ ` X¢̄øåí£yTé ` Ç<ä+ ` Vü≤èwüeº ‘Y ` n+>∑<yä Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡' dü' ‘êHé ñbÕ>∑eT‘Y, ø£s|¡ ⁄ü {≤+»*+ ã<Δë« Vü≤èwüeº ‘Y
n+>∑<+ä X¢̄øå£íyTé Ç<ä+ e#·qyéT ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡' R Ms¡T&Óq’ {Ï,º dü' R Ä <ä~eÛ TTKT&ÉT, ‘êHé R Ä yêqs¡T\qT,
ñbÕ>∑eT‘Y R #˚s¬ qT, ø£s|¡ ⁄ü {≤+»*+ R <ä>sZ∑ ≈¡ î£ #˚]Ãq #˚‘T· \T>∑\ <√dæ*ì,
ã<Δë« R ≈£L]Ã, Vü≤èwüeº ‘Y R dü+‘√wæ+∫q≥T¢, n+>∑<+ä R n+>∑<Tä ì>∑÷]Ã, X¢̄øå£í+
R eTè<äTyÓq’ {Ï,º Ç<ä+ R á, e#·q+ R e÷≥qT, ñyê#· R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü <ä~eÛ TTKT&Ü yêqs¡Ms¡T\qT #˚] <√dæ˝§–Z $qj·TeTT‘√
‘·q dü+‘√wüeTTqT dü÷∫+#·T#·T n+>∑<Tä ì #·÷∫ eTè<äTyÓq’ e÷≥\‘√ Ç≥T¢
|ü*¬øqT.
XÀ¢ˆˆ kÂeT´ s√c˛ q ø£syÔ¡ √´ j·T <˚_Û s¡_yÛ ê]‘·' ˆ
nC≤„Hê Á<äø_åÏ 'Û Áø√<Ûë <ä“e¤ +‘·' Á|ü‹ùw~Û‘ê' ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÂeT´ ` s√wü' ` q ` ø£seÔ¡ ´' ` j·T‘Y ` @_Û' ` n_Ûyê]‘·',
nC≤„Hê‘Y ` s¡ø_åÏ 'Û ` Áø√<Ûë‘Y ` uÛeÑ +‘·' ` Á|ü‹ùw~Û‘ê' ˆˆ
(64) ` #·‘·Twü¸wæº‘·eTdüs¡Z 509
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÂeT´! @_Û' n_Ûyê]‘·' (Ç‹) j·T‘Y (nÁ‘·) s√wü' q ø£seÔ¡ ´'.
uÛeÑ +‘·' nC≤„Hê‘Y Áø√<Ûë‘Y s¡ø_åÏ 'Û Á|ü‹ùw~Û‘ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÂeT´! R z kÂeT´dü«uÛ≤e⁄&Ü! @_Û' R á eqbÕ\Ts¡#˚,
n_Ûyê]‘·' R n&É–¶ +|üã&ç‹ì, Ç‹ R nì, j·T‘Y R @~ j·TTqï<√, nÁ‘· R á
$wüjT· eTTq, s√wü' R ø√|üeTT, q ø£seÔ¡ ´' R #˚jT· <ä><∑ Tä , uÛeÑ +‘·' R MTs¡\T,
nC≤„Hê‘Y R nC≤„qeTTe\q, Áø√<Ûë‘Y R ø√|üeTTe\q, s¡ø_åÏ 'Û R eqs¡ø≈å£ î£ \#˚,
Á|ü‹ùw~Û‘ê' R ìyê]+|üã&çHês¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z kÂeTT´&Ü! e÷ eqbÕ\Ts¡T n&É¶–+∫q+<äT\≈£î ø√|üeTT
H=+<äe\<äT. @\qq>± á eqs¡ø≈å£ î£ \T MT j·T~Ûø±s¡eTTqT >∑÷]Ã ‘Ó*j·Tø£
nC≤„qeTT#˚ Áø√<Ûeä TT H=+~ $TeTà+<ä]ì m<äTs=ÿì n&É–¶ +∫Hês¡T.
XÀ¢ˆˆ j·TTesê» düÔ « MTX¯XÃ¯ eq kÕ´dü´ eTVü‰ã\!
eTÚsâê´ ‘·÷Œs¡«+ ø£è‘√ <√wü dü+Ô uÛyÑ êHé ø£+å ‘·TeTs¡Ω‹ ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·TTesê»' ` ‘·«yéT ` áX¯' ` #· ` eqdü´ ` ndü´ ` eTVü‰ã\!,
eTÚsâê´‘Y ` |üPs¡«+ ` ø£è‘·' ` <√wü' ` ‘·+ ` uÛyÑ êHé ` ø£+å ‘·TyéT ` ns¡Ω‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ã\! ‘·«+ j·TTesê»', ndü´ eqdü´ áX¯' #·, eTÚsâê´‘Y
|üPs¡«+ <√wü' ø£è‘·', uÛyÑ êHé ‘·+ ø£+å ‘·TyéT ns¡Ω‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ã\! R z eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Ü!, ‘·«+ R ˙e⁄, j·TTesê»' R
j·TTesêEe⁄, ndü´ R á, eqdü´ R eT<ÛTä eqeTTq≈£î, áX¯' #· R n~Û|‹ü $
>∑÷&É, |üPs¡«+ R yÓqTø£, eTÚsâê´‘Y R nC≤„qeTTe\q, <√wü' R n|üsê<Ûeä TT,
ø£è‘·' R #˚jT· ã&çq~, ‘·+ R Ä ‘·|ü qT, uÛyÑ êHé R ˙e⁄, ø£+å ‘·T+ R ø£$å T+#·T≥≈£î,
ns¡Ω‹ R ‘·>T∑ <äTe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Ü! yêqs¡sê»éTTq≈£î j·TTesêC…q’ {Ïº ˙e⁄ á
eT<ÛTä eqeTTq≈£î >∑÷&É Á|üuTÑÛ yÓ’ j·TTHêïe⁄>∑<ë! Ç+‘·≈î£ eTT+<äT y˚TeTT nC≤„qeTT#˚
˙jÓT&É n|üsê<Ûeä TTqT #˚dj æ T· THêïeTT. Ä ‘·|ü qT ˙e⁄ <äjT· ‘√ ø£$å T+|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ ÁXÊ+‘√ <ä÷sê <äqTÁbÕb˛Ô uÛøÑ jå£ T· dü« dü«ø£+ eT<ÛTä ˆ
j·T<∏e’Ó Væ≤ |æ‘ê ‘˚ -uÛ÷Ñ ‘·÷Œs¡«+ Vü≤]>∑DXÒ «¯ s¡' ˆ
‘·<ë∏ ‘·« eT|æ düTÁ^y√ Hêq´düTÔ Vü≤]dü‘eÔ· T ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁXÊ+‘·' ` <ä÷sê‘Y ` nqTÁbÕ|ü'Ô ` uÛøÑ j å£ T· dü« ` dü«ø£+ ` eT<ÛTä ,
eT<ÛTä ` j·T<∏ë ` @e ` Væ≤ ` |æ‘ê ` ‘˚ ` nuÛ÷Ñ ‘Y ` |üPs¡«+ ` Vü≤]>∑DXÒ «¯ s¡',
‘·<ë∏ ` ‘·«yéT ` n|æ ` düTÁê' ` q ` nq´' ` ‘·T ` Vü≤]dü‘eÔ· T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <ä÷sê‘Y nqTÁbÕ|ü'Ô (‘·«+) ÁXÊ+‘·' dü«ø£+ eT<ÛTä uÛøÑ j å£ T· dü«,
Vü≤]dü‘eÔ· T! j·T<∏e’Ó |üPs¡«+ ‘˚ |æ‘ê Vü≤]>∑DXÒ «¯ s¡' ‘·<ë∏ ‘·«yéT n|æ düTÁê' (n|æ)
nq´' ‘·T q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <ä÷sê‘Y R <ä÷s¡eTTqT+&ç, nqTÁbÕ|ü'Ô R e∫Ãq{Ï,º (‘·«+ R
˙e⁄) ÁXÊ+‘·' R n\dæHê&Ée⁄, dü«ø£+ R ˙ dü«+‘·yTÓ qÆ {Ï,º eT<ÛTä R eT<ÛTä e⁄qT,
uÛøÑ j
å£ T· dü« RuÛøÑ +åÏ |ü⁄eTT, |üPs¡«+ R yÓqTø£{øÏ ±\eTTq, j·T<∏e’Ó R @Ø‹>±, ‘˚ R
˙jÓTTø£ÿ, |æ‘ê R ‘·+Á&çjTÆÓ q yê*, Vü≤]>∑DXÒ «¯ s¡' R yêqs¡deü T÷Vü≤eTTq≈£î Á|üuTÑÛ yÓ’
j·TT+&ÓH√, Vü≤]dü‘eÔ· T! R z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! ‘·<ë∏ R n≥T¢, ‘·«yéT n|æ R ˙e⁄>∑÷&ÉqT,
düTÁê' n|æ R düTÁê⁄&ÉT ≈£L&ÉqT, Vü≤]>∑DXÒ «¯ s¡' R yêqsê~Û|‹ü , nq´' ‘·T R
y˚s=ø£&TÉ e÷Á‘·eTT, q R ø±&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z j·TTesêC≤! ˙e⁄ #ê\<ä÷s¡eTTqT+&ç á eqeTTq≈£î e∫Ã
n\dæjT· T+{Ï$. ø±ã{Ïº ˙ ‘√≥˝Àì ‘˚HqÓ T ˙e⁄ ùd«#·Ã>¤ ± Á‘ê>∑TeTT. Ç+‘·≈î£
|üPs¡«eTT ˙ ‘·+Á&çjTÆÓ q yê* yêqs¡˝Àø£eTTq ø¬ ≥T¢ Á|üuTÑÛ y√ H˚&TÉ ˙e⁄qT düTÁê⁄&ÉTqT
nfÒ¢ yêqs¡sê»éTTq≈£î Á|üuTÑÛ e⁄˝…’ j·TTHêïs¡T>∑<ë!
dü÷#·q :` á eT÷&ÉT XÀ¢ø±s¡eΔ TT\T ø=ìï Á|ü‘T· \+<äT ˝Òe⁄.
XÀ¢ˆˆ ÄU≤´‘·+ Væ≤ eTj·÷ >∑‘ê« |æ‘è· e´dü´ ‘· yêq|òTü ˆ
Ç¨|üj÷· ‘·+ düsπ «cÕ y˚T‘˚cÕ+ eq#ê]D≤yéT ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÄU≤´‘·+ ` Væ≤ ` eTj·÷ ` >∑‘ê« ` |æ‘è· e´dü´ ` ‘·e ` nq|òTü ,
ÇVü≤ ` ñ|üj÷· ‘·+ ` düsπ «cÕyéT ` @‘˚cÕ+ ` eq#ê]D≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nq|òTü ! ‘·e |æ‘è· e´dü´ @‘˚cÕ+ eq#ê]D≤+ düsπ «cÕyéT ÇVü≤
ñ|üj÷· ‘·+ eTj·÷ >∑‘ê« ÄU≤´‘·+ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nq|òTü R z bÕ|üsV¡ ≤æ ‘·T&Ü, @‘˚cÕ+ R á, eq#ê]D≤+
düsπ «cÕ+ R yêqs¡T\+<ä]jÓTTø£ÿ, ÇVü≤ R Ç#·{øÏ ,Ï ñ|üj÷· ‘·+ #· R e#·TÃ≥qT
>∑÷]Ã, eTj·÷ R Hê#˚‘·, >∑‘ê« R b˛sTT, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, |æ‘·èe´dü´ R
|æq‘·+Á&çjTÆÓ q düTÁê⁄q≈£î, ÄU≤´‘·+ Væ≤ R #Ó|Œü ã&ÓqT düTe÷!
‘ê‘·Œs¡éTT :` z |ü⁄D≤´‘·Tà&Ü! MT yêqs¡T\+<äsT¡ qT á eT<ÛTä eqeTTq≈£î e∫Ãq
(64) ` #·‘·Twü¸wæº‘·eTdüs¡Z 511
$wüjT· eTTqT H˚qT ˙ |æq‘·+Á&çjTÆÓ q düTÁê⁄ì ø£&≈É î£ b˛sTT ‘Ó*|æjT· T+{Ïì düTe÷!
XÀ¢ˆˆ dü ‘·«<ë>∑eTq+ ÁX¯ó‘ê« dü ôV≤’ _Û s¡Ω]j·T÷<∏ôä |'’ ˆ
Á|üV≤ü ècº˛ q‘·T s¡Tcº˛ -kÂ eq+ ÁX¯ó‘ê« Á|ü<]äÛ ¸‘y· Té ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` ‘·«<ë>∑eTq+ ` ÁX¯ó‘ê« ` düV≤ü ` @_Û' ` Vü≤]j·T÷<∏ôä |'’ ,
Á|üV≤ü èwü'º ` q ` ‘·T ` s¡Twü'º ` nkÂ ` eq+ ` ÁX¯ó‘ê« ` Á|ü<]äÛ ¸‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' @_Û' Vü≤]j·T÷<∏ôä |'’ düV≤ü ‘·«<ë>∑eTq+ ÁX¯ó‘ê« Á|üV≤ü èwü'º ,
nkÂ eq+ Á|ü<]äÛ ¸‘+· ÁX¯ó‘ê« q‘·T s¡Twü'º .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä düTÁê⁄&ÉT, @_Û' R á, Vü≤]j·T÷<∏äô|’' düVü≤ R
yêqs¡j÷Ó <ÛTä \‘√>∑÷&É, ‘·«<ë>∑eTq+ R ˙sêø£qT>∑÷]Ã, ÁX¯ó‘ê« R $ì, Á|üV≤ü èwü'º
R $TøÏÿ* dü+‘√wæ+∫Hê&ÉT, nkÂ R Ä‘·&TÉ , eq+ R eT<ÛTä eqeTTqT, Á|ü<]äÛ ¸‘+·
R <Û«ä +düeTT#˚jT· ã&çq <ëìì>±, ÁX¯ó‘ê« R $ì, q ‘·T s¡Twü'º R ø√|æ+∫qyê&ÉT
ø±˝Ò<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á yêqs¡deü T÷Vü≤eTT\‘√ ø£*dæ ˙ M eqeTTq≈£î e#·TÃ≥qT
>∑÷]Ã $qï Ä yêqs¡sêE $TøÏÿ* dü+‘·d+æ ∫Hê&ÉT. á eT<ÛTä eqeTT <Û«ä +düeTT
#˚jT· ã&çq≥T¢ $ì≈£L&É @$Tj·TT ø√|üeTT ‘Ó#T· Ãø=q˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ Á|üV≤ü ècº˛ e÷+ |æ‘è· e´ùdÔ düTÁ^y√ yêqπsX¯«s¡' ˆ
oÁ|òTü + Áù|wüjT· düsê«+ kÕÔ ì‹ ÿê#· bÕ]úe' ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üV≤ü èwü'º ` e÷+ ` |æ‘è· e´' ` ‘˚ ` düTÁê' ` yêqπsX¯«s¡',
oÁ|òTü + ` Áù|wüjT· ` düsê«Hé ` ‘êHé ` Ç‹ ` Vü≤ ` ñyê#· ` bÕ]úe' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ |æ‘è· e´' yêqπsX¯«s¡' bÕ]úe' düTÁê' Á|üV≤ü èwü'º (düH)é ‘êHé
düsê«Hé oÁ|òTü + Áù|wüjT· Ç‹ e÷+ ñyê#· Vü≤!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ |æ‘è· e´' R ˙ |æq‘·+Á&çjT· TqT, yêqπsX¯«s¡' R yêqs¡sêEq>∑T,
bÕ]úe' düTÁê' R eTVü‰sêC…q’ düTÁê⁄&ÉT, Á|üV≤ü èwü'º (düH)é R $TøÏÿ* dü+‘√wüeTT
H=+~qyê&Ó,’ ‘êHé düsê«Hé R yê] q+<ä]ì, oÁ|òTü + R ‘·«s¡>±, Áù|wüjT· R
|ü+|ü⁄eTT, Ç‹ R nì, e÷+ R qqTï>∑÷]Ã, ñyê#· Vü≤ R |ü*ø¬ qT düTe÷!
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡Á|üuTÑÛ yÓq’ ˙ |æq‘·+Á&ç düTÁêeTVü‰sêE $TøÏÿ* dü+‘√wæ+∫
e÷ n+>∑<ë~ Ms¡T\ q+<ä]ì ‘·«s¡>± Ç#·{øÏ Ï |ü+|æ+#·TeTì Hê‘√ #Óô|ŒqT.
XÀ¢ˆˆ ÁX¯ó‘ê« <ä~eÛ TTK ôd’ ´‘· <ä«#·q+ X¢̄øå£í eT+>∑<'ä ˆ
nÁãM ‘êÔHé Vü≤]ÁX‚c˛˜ yêø£´+ yêø£´$XÊs¡<'ä ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯ó‘ê« ` <ä~eÛ TTKdü´ ` @‘·‘Y ` e#·q+ ` X¢̄øå£íyTé ` n+>∑<'ä ,
nÁãM‘Y ` ‘êHé ` Vü≤]ÁX‚w'ü̃ ` yêø£´+ ` yêø£´$XÊs¡<'ä ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` <ä~eÛ TTKdü´ @‘·‘Y X¯ø¢ +íå£ e#·q+ ÁX¯ó‘ê« yêø£´$XÊs¡<'ä Vü≤]ÁX‚w'˜ü
n+>∑<'ä ‘êHé yêø£ýéT nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <ä~ÛeTTKdü´ R <ä~ÛeTTKTìjÓTTø£ÿ, @‘·‘Y R á, X¯¢ø£åí+ R
eTè<äTyÓq’ {Ï,º e#·q+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, yêø£´$XÊs¡<'ä R e÷≥\+<äT
H˚s¡Œ]jÓÆTq{Ïº, Vü≤]ÁX‚wü˜' n+>∑<ä' R yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ó’q n+>∑<äT&ÉT, ‘êHé R Ä
yêqs¡T\qT >∑÷]Ã, yêø£ýéT nÁãM‘Y R e÷≥qT |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <ä~eÛ TTKT&ÉT #Ó|Œæ q á eTè<äTyÓq’ e÷≥\T $ì yêø£´$XÊs¡<Tä &Óq’
n+>∑<Tä &ÉT ‘·q yêqs¡Ms¡T\qT >∑÷]Ã Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ X¯+πø ÁX¯ó‘√ -j·T+ eè‘êÔ+‘√ sêy˚TD Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' ˆ
‘·‘øå ·eT+ H˚V≤ü q kúÕ‡‘·T+ ø£è‘˚ ø±πs´ |üs+¡ ‘·bÕ' ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯+øπ ` ÁX¯ó‘·' ` nj·T+ ` eè‘êÔ+‘·' ` sêy˚TD ` Vü≤]j·T÷<∏bä Õ',
‘·‘Y ` ø£eå T+ ` q ` ÇVü≤ ` q' ` kúÕ‘·T+ ` ø£è‘˚ ` ø±πs´ ` |üs+¡ ‘·bÕ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üs+¡ ‘·bÕ' Vü≤]j·T÷<∏bä Õ'! sêy˚TD nj·T+ eè‘êÔ+‘·' ÁX¯ó‘·'
(Ç‹) X¯+øπ , ‘·‘Y ø±πs´ ø£è‘˚ (dü‹) q' ÇVü≤ kúÕ‘·T+ q ø£eå TyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üs¡+‘·bÕ' R z X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈£î˝≤sê! Vü≤]j·T÷<∏äbÕ' R
yêqsêÁπ>düs¡T˝≤sê!, sêy˚TD R lsêeTTì#˚, nj·T+ R á, eè‘êÔ+‘·' R
eè‘êÔ+‘·eTT, ÁX¯ó‘·' R $qã&çq~, (Ç‹ R nì) X¯+øπ R }Væ≤+#·T#·THêïqT.
‘·‘Y R n+<äTe\q, ø±πs´ R ø±s¡éTT, ø£è‘˚ dü‹ R HÓsy¡ s˚ Œ¡ ã&çjT· T+&É>±, q' R
eTq≈£î, ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, kúÕ‘·T+ R ì\T#·T≥≈£î, q ø£eå TyéT R ‘·><∑ Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` z X¯Á‘·TuÛj Ñ T· +ø£sT¡ ˝…q’ yêqs¡Ms¡T˝≤sê! eTq eè‘êÔ+‘·eT+‘·jT· TqT
lsêeTTq≈£î ‘Ó*dæb˛sTTq<äì H˚qT }Væ≤+#·T#·THêïqT. n+<äT#˚‘· ø£seÔ¡ éTTqT
ìs¡«Væ≤+#·Tø=ì e∫Ãq eTqeTT Ç#·Ã≥ C≤>∑T#˚jT· T≥ m+‘· e÷Á‘·eTT ñ∫‘·eTT
ø±<äT.
(64) ` #·‘·Twü¸wæº‘·eTdüs¡Z 513
XÀ¢ˆˆ |”‘ê« eT<ÛTä j·T<∏ëø±eT+ $ÁXÊ+‘ê eq#ê]D' ˆ
øÏ+ X‚w+ü >∑eTq+ ‘·Á‘· düTÁ^y√ j·TÁ‘· H√ $uÛTÑ ' ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |”‘ê« ` eT<ÛTä ` j·T<∏ëø±eT+ ` $ÁXÊ+‘ê' ` eq#ê]D', øÏ+
` X‚w+ü ` >∑eTq+ ` ‘·Á‘· ` düTÁê' ` j·TÁ‘· ` q' ` $uÛTÑ ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eq#ê]D' j·T<∏ëø±eT+ eT<ÛTä |”‘ê« $ÁXÊ+‘ê'. X‚w+ü øÏyTé ?
j·TÁ‘· q' $uÛTÑ ' düTÁê' (ndæ)Ô ‘·Á‘· >∑eTq+ (ñ∫‘·yTé ).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eq#ê]D' R eq#ês¡T˝…q’ yêqs¡T\T, j·T<∏ëø±eT+ R ùd«#·Ã>¤ ±,
eT<ÛTä R ‘˚HqÓ T, |”‘ê« R Á‘ê–, $ÁXÊ+‘ê' R $ÁXÊ+‹H=+~Hês¡T. X‚w+ü R
$T–*q~, øÏ+ R @$T? j·TÁ‘· R m#·Ã≥, q' R eTqjÓTTø£ÿ, $uÛTÑ ' R Á|üuTÑÛ yÓq’ ,
düTÁê' R düTÁê⁄&ÉT, (ndæÔ R ñHêï&√), ‘·Á‘· R n#·Ã{Ïø,Ï >∑eTq+ R b˛e⁄≥,
(ñ∫‘·+ R ‘·–q~).
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTq yêqs¡Ms¡T ˝…\¢s¡TqT ‘·ì$rs¡ ‘˚HÓ\qT Á‘ê– $ÁXÊ+‹
rdæø=ìj·TTHêïs¡T. Çø£ $T–*q~ @eTTqï~? Çø£ MT<ä≥ eTq Á|üuÛÑTyÓ’q
düTÁê⁄&ÉTqï #√{ÏøÏ ‘·«]‘·eTT>∑ b˛e⁄<äeTT.
XÀ¢ˆˆ düsπ « j·T<∏ë e÷+ eø£å ´+‹ düyT˚ ‘·´ Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' ˆ
‘·<ë∏ -dæà ø£sêÔ ø£syÔ¡ ´˚ uÛeÑ ~“¤' |üsy¡ ê qVü≤yéT ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düsπ « ` j·T<∏ë ` e÷+ ` eø£å ´+‹ ` düyT˚ ‘·´ ` Vü≤]j·T÷<∏bä Õ',
‘·<ë∏ ` ndæà ` ø£sêÔ ` ø£syÔ¡ ´˚ ` uÛeÑ ~“¤' ` |üsy¡ êHé ` nVü≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' düsπ « j·T<∏ë düyT˚ ‘·´ e÷+ eø£å ´+‹ ‘·<ë∏ ø£sêÔ
ndæà, ø£syÔ¡ ´˚ nVü≤+ uÛeÑ ~“¤' |üsy¡ êHé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' R yêqs¡ Á|üuTÑÛ e⁄\T, düsπ « R n+<äsT¡ qT, düyT˚ ‘·´
R ø£\dæ, j·T<∏ë R @Ø‹>±, e÷+ R qqTï>∑÷]Ã, eø£å ´+‹ R |ü\T≈£î<äTs√, ‘·<ë∏
R Ä Ø‹>±, ø£sêÔ R #˚jT· Tyê&ÉqT, ndæà R n>∑T#·THêïqT. ø£syÔ¡ ´˚ R ø£seÔ¡ éTTq+<äT,
nVü≤+ R H˚qT, uÛeÑ ~“¤' R MT#˚‘,· |üsy¡ êHé R |üsêBÛqT&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` MT yêqs¡ÁX‚wßü ˜ ˝…\s¢ T¡ qT ø£\dæ Ä˝À∫+∫ qH˚ïØ‹>± ÄC≤„|+æ #Ó<sä √
Ä $<Ûeä TT>± #˚jT· T≥≈£î H˚qT dü+dæ<Tä &Δ HÉ .˚ ø£seÔ¡ ´ ìs¡jí T· eTTq+<äT düs«¡ <∏ë MT≈£î
H˚qT nBÛqT&ÉqT.
XÀ¢ˆˆ Hê--C≤„|sü TT‘·T MTXÀ-Vü≤+ j·TTesêCÀ-dæà j·T<ä´|æ ˆ
nj·TTø£+Ô ø£è‘·øs£ êàD√ j·T÷j·T+ <Ûsä ¸¡ sTT‘·T+ eTj·÷ ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` ÄC≤„|sü TT‘·TyéT ` áX¯' ` nVü≤+ ` j·TTesê»' ` ndæà `
j·T~ ` n|æ, nj·TTø£+Ô ` ø£è‘·øs£ êàD' ` j·T÷j·T+ ` <Ûsä ¸¡ sTT‘·T+ ` eTj·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TTesê»' ndæà j·T<ä´|æ nVü≤yéT ÄC≤„|sü TT‘·T+ áX¯' q,
j·T÷j·T+ ø£è‘·øs£ êàD', eTj·÷ <Ûsä ¸¡ sTT‘·TyéT nj·TTø£yÔ Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TTesê»' R j·TTesêEqT, ndæà j·T<ä´|æ R nsTTq|üŒ{ÏøìÏ ,
ÄC≤„|sü TT‘·T+ R ÄC≤„|+æ #·T≥≈£î, nVü≤+ R H˚qT, áX¯' R düeTs¡T&ú qÉ T, q R
ø±qT, ø£è‘·øs£ êàD' R #˚jT· ã&çqø±s¡éTT ø£*j Z T· Tqï{Ï,º j·T÷j·T+ R MTs¡T, eTj·÷
R Hê#˚‘,· <Ûsä ¸¡ sTT‘·TyéT R ã\e+‘·eTT #˚jT· T≥≈£î, nj·TTø£yÔ Té R Hê´j·TeTTø±<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚ HÓ+‘·{Ï j·TTesêE HÓq’ |üŒ{ÏøìÏ , ÇfÒ¢ #˚jT· T&Éì $Te÷àC≤„|+æ #·T≥
Hê≈£î ‘·><∑ Tä . ø£seÔ¡ éTTqT HÓsy¡ s˚ T¡ Ãø=ì e∫Ãq{Ïº $TeTTà H˚qT ã\e+‘·eTT #˚dæ
ÄC≤„|+æ #·T≥ m+‘·e÷Á‘·eTT ñ∫‘·eTTø±<äT.
XÀ¢ˆˆ ÁãTe‘· XÊÃ+>∑<ä ôd’ é+ ÁX¯ó‘ê« e#·q eTe´j·TyéT ˆ
Á|üV≤ü èwüeº Tqk˛ yêø£´ $T<ä eT÷#·T s¡«HÍø£d'ü ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁãTe‘·' ` #· ` n+>∑<dä ´ü ` @e+ ` ÁX¯ó‘ê« ` e#·qyéT `
ne´j·TyéT, Á|üV≤ü èwüeº Tqdü' ` yêø£ýéT ` Ç<äyTé ` }#·T' ` eHÍø£d'ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @e+ ÁãTe‘·' n+>∑<dä ´ü ne´j·T+ e#·q+ ÁX¯ó‘ê« eHÍø£d'ü
Á|üV≤ü èwüeº Tqdü' (dü+‘·') Ç<ä+ yêø£ýéT }#·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @e+ R áØ‹>±, ÁãTe‘·' R |ü\T≈£î#·Tqï{Ï,º n+>∑<dä ´ü R
n+>∑<Tä ìjÓTTø£ÿ, ne´j·T+ R dæsú y¡ TÓ qÆ {Ï,º e#·q+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì,
eHÍø£d'ü R yêqs¡T\T, Á|üV≤ü èwüeº Tqdü' (dü+‘·') R >=|üŒ dü+‘√wüeTT H=+~q
eTqdüT‡>∑\yê s¡>T∑ #·T, Ç<ä+ R á, yêø£´+ R e÷≥qT, }#·T' R |ü*øÏ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+>∑<Tä &ç≥T¢ |ü\T≈£î≥qT $ì Ä yêqs¡T\+<äsT¡ qT Ä‘·ì j·T<∏ës¡ú
e#·qeTT\≈£î $TøÏÿ* dü+‘√wüeTT H=+~qyê¬s’ Ä‘·ì‘√ Ç≥T¢ |ü*øÏ].
XÀ¢ˆˆ @e+ eø£å ´‹ ø√ sê»Hé Á|üuTÑÛ dü‡Hé yêqs¡s¸¡ uÑÛ ˆ
◊X¯«s¡éT<äeT‘√Ô Væ≤ düs√« -Vü≤ $T‹ eTq´‘˚ ˆˆ 18
(64) ` #·‘·Twü¸wæº‘·eTdüs¡Z 515
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @e+ ` eø£å ´‹ ` ø£' ` sê»Hé ` Á|üuTÑÛ ' ` düHé ` yêqs¡s¸¡ u,ÑÛ
◊X¯«s¡éT<äeT‘·'Ô ` Væ≤ ` düs«¡ ' ` nVü≤yéT ` Ç‹ ` eTq´‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡s¡¸uÛÑ! sê»Hé! Á|üuÛÑT' düHé ø£' @e+ eø£å ´‹? düs¡«'
◊X¯«s¡éT<äeT‘·'Ô nVü≤+ ÁX‚w'ü̃ Ç~ eTq´‘˚ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡s¸¡ u!ÑÛ R yêqs¡ ÁX‚wßü &˜ Ü!, sê»Hé R sêC≤!, Á|üuTÑÛ ' düHé R
n~Ûø±]jÓTÆ j·TT+&çjT· TqT, ø£' R me«&ÉT, @e+ R Ç≥T¢ $qj·TeTT>±, eø£å ´‹ R
|ü\Tø£>∑\&ÉT? düs¡«' R Á|ü‹yê&ÉTqT, ◊X¯«s¡éT<äeT‘·Ô' R n~Ûø±s¡eT<äeTT#˚
eT‹Ô*q¢ yê&Ó,’ nVü≤+ R H˚qT, ÁX‚w'ü̃ R düsê«~Û≈î£ &ÉqT, Ç‹ R nì, eTq´‘˚ Væ≤ R
‘·\#·TqT>∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ÁX‚wßü &˜ yÉ q’Ó z j·TTesêC≤! >=|üŒ n~Ûø±s¡eTT #˚‹j·T+<äT
ñ+&çj·TT>∑÷&É Ç+‘· $qj·TeTT>± me&ÉT e÷{≤&É>∑\&ÉT? ˝Àø£eTTq+<äT
Á|ü‹yê&ÉTqT ◊X¯«s¡éT<äeTT#˚ eT‹Ô*¢qyê&Ó’ n+<ä]ø£+f… H˚H˚ ñ‘·ÿ èwüßº&Éqì
uÛ≤$+#·TqT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ ‘·e #˚<+ä düTdü<èä X¯+ yêø£´+ Hêq´dü´ ø£d´ü ∫‘Y ˆ
dü+q‹]Ω ‘·yêU≤´‹ uÛ$Ñ wü´#·TÃ¤ujÑÛ ÷Ó >∑´‘êyéT ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·e ` #· ` Ç<ä+ ` düTdü<èä X¯+ ` yêø£´+ ` q ` nq´dü´ `
ø£d´ü ∫‘Y, dü+q‹' ` Væ≤ ` ‘·e ` ÄU≤´‹ ` uÛ$Ñ wü´#·TÃ¤uj ÑÛ ÷Ó >∑´‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Ç<ä+ yêø£´+ #· ‘·e düTdü<èä X¯yTé , nq´dü´ ø£d´ü ∫‘Y q (dü<èä X¯yTé ).
‘·e dü+q‹' uÛ$Ñ wü´#·TÃ¤uj ÑÛ ÷Ó >∑´‘ê+ ÄU≤´‹ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç<ä+ R á, yêø£´+ #· R e÷≥j·TTqT, ‘·e R ˙≈£î, düTdü<èä X¯+
R $TøÏÿ* ‘·–j·TTqï~, nq´dü´ R y˚s¬ q’ {Ï,º ø£d´ü ∫‘Y R me«ìøÏì, q R ‘·–q{Ï~º
>±<äT, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, dü+q‹' R $qj·TeTT, uÛÑ$wü´#·TÃ¤uÛÑjÓ÷>∑´‘ê+ R
uÛ≤$ÁX‚jT· eTT\≈£î ns¡Ω‘q· T, ÄU≤´‹ R #Ó|ü #·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˙e⁄ #Ó|Œæ qe÷≥ ˙ jÓ÷>∑´‘·≈î£ m+‘·j÷Ó dü]|ü&ç j·TTqï~.
y˚s¬ e«&ÉTqT Ç+‘· ñ∫‘·eTT>∑ |ü\Tø£C≤\&ÉT. Ç{Ïº ˙ $qj·Ty˚T ˙e⁄ uÛ$Ñ wü´‘êÿ\eTTq
bı+<äuÀjÓT&ç >=|üŒX¯óuÛeÑ TT\qT yÓ\&¢ +ç #·T#·Tqï~ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ düsπ « ej·TeT|æ ÁbÕbÕÔ düÁÔ ‘· >∑+‘·T+ ø£è‘·øDå£ ≤' ˆ
dü j·TÁ‘· Vü≤]MsêD≤+ düTÁê' |ü‹ s¡e´j·T' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düsπ « ` ej·T+ ` n|æ ` ÁbÕbÕÔ' ` ‘·Á‘· ` >∑+‘·T+ ` ø£è‘·øDå£ ≤',
dü' ` j·TÁ‘· ` Vü≤]MsêD≤+ ` düTÁê' ` |ü‹' ` ne´j·T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]MsêD≤+ |ü‹' düTÁê' ne´j·T' düHé j·TÁ‘· (ndæÔ),
ÁbÕbÕÔ' ej·T+ düsπ « n|æ ‘·Á‘· >∑+‘·T+ ø£è‘·øD
å£ ≤' (düà').
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]MsêD≤+ R yêqs¡Ms¡T\≈£î, |ü‹' R Á|üuTÑÛ yÓq’ {Ï,º dü' düTÁê'
R Ä düTÁê⁄&ÉT, ne´j·T' R dæús¡yÓTÆqyê&Ó’, j·TÁ‘· R m#·Ã≥qsTT‘˚, ndæÔ R
ñHêï&√, ÁbÕbÕÔ' R #˚]j·TTqï{Ï,º ej·T+ R y˚TeTT, düsπ « n|æ R m\¢se¡ TT>∑÷&ç,
‘·Á‘· R n#·Ã{Ïø,Ï >∑+‘·T+ R b˛e⁄≥≈£î, ø£è‘·øD å£ ≤' R bı+~q j·TT‘ê‡Vü≤eTT
>∑\yês¡eTT>±, (düà' R ñHêïeTT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡Ms¡T\≈£î Á|üuÛÑTyÓ’q Ä düTÁêeTVü‰sêE dæús¡dü+ø£\TŒ&Ó’
ì\∫j·TTqï#√{ÏøÏ b˛e⁄≥≈£î Çø£ÿ&É #˚]q y˚TyÓT\¢se¡ TTqT >∑÷&É ≈£î‘·÷Vü≤\eTT‘√
qTHêïeTT.
XÀ¢ˆˆ ‘·«j·÷ Vü≤´qT¬øÌÔ s¡Ω]_Û s¬ ’ ïe X¯ø´£ + |ü<ë‘·Œ<äyTé ˆ
ø£«∫ <ä+Z ‘·T+ Vü≤]ÁX‚wü̃ Áã÷eT dü‡‘·´ $T<ä+ ‘·T ‘˚ ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·«j·÷ ` Væ≤ ` nqT¬ø'ÌÔ ` Vü≤]_Û' ` q ` @e ` X¯ø´£ + ` |ü<ë‘Y
` |ü<yä Té , ø£«∫‘Y ` >∑+‘·T+ ` Vü≤]ÁX‚wü̃ ` Áã÷eT' ` dü‘´· yéT ` Ç<ä+ ` ‘·T `
‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]ÁX‚w!ü̃ ‘·«j·÷ nqT¬ø'ÌÔ Vü≤]_Û' |ü<ë‘Y |ü<+ä ø£«∫‘Y >∑+‘·T+
HÓe’ X¯ø´£ yéT, Ç<ä+ dü‘´· + ‘˚ Áã÷eT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]ÁX‚w!ü̃ R z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü! ‘·«j·÷ R ˙#˚‘,· nqT¬ø'ÌÔ R
#Ó|Œü ã&Éq{Ï,º Vü≤]_Û' R yêqs¡T\#˚‘,· ø£«∫‘Y R m#·Ã{ÏøìÏ , |ü<ë‘Y R ˇø£ n&ÉT>∑T
qT+&ç, |ü<+ä R (Ç+ø=ø£) n&ÉT>∑TqT, >∑+‘·T+ R b˛e⁄≥≈£î, HÓe’ X¯ø´£ + R @$Tj·TTqT
X¯ø´£ eTT >±<äT. Ç<ä+ R á, dü‘´· + R j·T<∏ës¡eú TTqT, ‘˚ R ˙≈£î, Áã÷eT' R
#Ó|ü#·THêïeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡ÁX‚wüß˜&Ü! ˙e⁄ ÄC≤„|æ+#·ì jÓT&É\ e÷ yêqs¡T\‘√
me«&ÉTqT >∑÷&É ˇø£ n&ÉT>∑Trdæ Ç+ø=ø£ n&ÉT>∑T m#·Ã{ÏøìÏ y˚jT· C≤\&ÉT. á
yêdüeÔ eTTqT ˙≈£î eTs¡\ y˚TeTT ‘Ó\T|ü⁄#·THêïeTT.
XÀ¢ˆˆ @e+ ‘·T e<ä‘ê+ ‘˚cÕ eT+>∑<'ä Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· ˆ
u≤&Û+É >∑#êÃ¤eT Ç‘·T´ø±Ô « K eTT‘˚Œ‘·T s¡àVü‰ã˝≤' ˆˆ 22
(64) ` #·‘·Twü¸wæº‘·eTdüs¡Z 517
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @e+ ` ‘·T ` e<ä‘ê+ ` ‘˚cÕyéT ` n+>∑<'ä ` Á|ü‘´· uÛ≤wü‘,·
u≤&Û+É ` >∑#êÃ¤eT' ` Ç‹ ` ñø±Ô « ` KyéT ` ñ‘˚Œ‘·T' ` eTVü‰ã˝≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚cÕyéT @e+ e<ä‘ê+ (dü‘êyéT) n+>∑<ä' u≤&ÛÉyéT Ç‹
Á|ü‘´· uÛ≤wü‘,· >∑#êÃ¤eT' Ç‹ ñø±Ô « (‘˚) KyéT ñ‘˚Œ‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚cÕyéT R Ä yêqs¡Ms¡T\T, @e+ R á$<Ûeä TT>±, e<ä‘ê+
dü‘êyéT R #Ó|ü #·T+&É>±, n+>∑<'ä R n+>∑<Tä &ÉT, u≤&Û+É R u≤>∑T, Ç‹ R nì,
Á|ü‘´· uÛ≤wü‘· R »yêãT#Óô|ŒqT, >∑#êÃ¤eT' R yÓ&\É T<äeTT, Ç‹ R nì, ñø±Ô « R
|ü*øÏ, eTVü‰ã˝≤' R eTVü‰ã\dü+|üqTï˝…q’ , ‘˚ R Ä yêqs¡T\T, K+ R Äø±X¯eTTqT
>∑÷]Ã, ñ‘˚Œ‘·T' R m–]].
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡T\+<äsT¡ Ç≥T¢ |ü\T≈£î#·T+&É>± n+>∑<Tä &ÉT dü]j˚T nHÓqT.
n+‘·≥ eTVü‰ã\XÊ\T¬sq’ Ä yêqs¡T˝…\s¢ T¡ qT b˛e⁄<äeTT s¡+&Éì Äø£deü TT MT~øÏ
m–]b˛sTT].
XÀ¢ˆˆ ñ‘·Œ‘·+‘· eTq÷‘˚Œ‘·T dü‡sπ « ‘˚ Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' ˆ
ø£è‘ê« --ø±X¯+ ìsêø±X¯+ j·T+Á‘√‹øåbÕÔ Çyê-#·˝≤' ˆˆ23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñ‘·Œ‘·+‘·+ ` nq÷‘˚Œ‘·T' ` düsπ « ` ‘˚ ` Vü≤]j·T÷<∏bä Õ', ø£è‘ê«
` Äø±X¯+ ` ìsêø±X¯+ ` j·T+Á‘√‹øå bÕÔ' ` Çe ` n#·˝≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' düsπ « j·T+Á‘√‹øå bÕÔ' n#·˝≤' Çe Äø±X¯+
ìsêø±X¯+ ø£è‘ê« ñ‘·Œ‘·+‘·+ (‘·+) nq÷‘˚Œ‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' R Ä yêqs¡Ms¡T\T, düsπ « R n+<äsT¡ qT,
j·T+Á‘√‹øå bÕÔ' R j·T+Á‘·eTT#˚ MT~øÏ $düsã¡ &çq, n#·˝≤' Çe R |üs«¡ ‘·eTT\e˝…,
Äø±X¯+ R Äø±X¯eTTqT, ìsêø±X¯+ R neø±X¯eTT ˝Òì<ëìì>±, ø£è‘ê« R #˚d,æ
ñ‘·Œ‘·+‘·+ R MT~øÏ m>∑Ts¡T#·Tqï, (‘·+ R Ä n+>∑<Tä ì), nq÷‘˚Œ‘·T' R nqTdü]+∫
m–]].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ Äø£deü TT MT~øÏ m>∑Ts¡T#·Tqï n+>∑<Tä ì yÓ+≥ Ä yêqs¡
jÓ÷<∏Tä ˝…\s¢ T¡ qT ˇø±H=ø£ j·T+Á‘·eTT#˚ MT~øÏ $dü]y˚jT· ã&ÉT#·Tqï |üs«¡ ‘·eTT\e˝…
]e⁄«q MT~¬ø>∑dæ Äø£deü TTq+‘·jT· TqT ø£|Œæ y˚jT· T#·T Ä‘·ìì yÓ+ã&ç+∫].
XÀ¢ˆˆ ‘˚ -+ãs¡+ düV≤ü k˛‘·Œ‘·´ y˚>e∑ +‘·' |üe¢ +>∑e÷' ˆ
$q<ä+‘√ eTVü‰Hê<ä+ |òTü Hê yê‘˚]‘ê j·T<∏ë ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` n+ãs¡+ ` düV≤ü kÕ ` ñ‘·Œ‘·´ ` y˚>e∑ +‘·' ` |üe¢ +>∑e÷',
$q<ä+‘·' ` eTVü‰Hê<ä+ ` |òTü Hê' ` yê‘˚]‘ê' ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ |üe¢ +>∑e÷' y˚>e∑ +‘·' n+ãs¡+ düV≤ü kÕ ñ‘·Œ‘·´ yê‘˚]‘ê'
|òTü Hê' j·T<∏ë eTVü‰Hê<ä+ $q<ä+‘·' (»>∑Tà').
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ |üe¢ +>∑e÷' R Ä yêqs¡T\T, y˚>e∑ +‘·' R >=|üŒy˚>e∑ TT>∑\yê¬s,’
n+ãs¡+ R Äø£deü TTqT>∑÷]Ã, düV≤ü kÕ R ‘·‘øY D å£ y˚T, ñ‘·Œ‘·´ R m–], yê‘˚]‘ê'
R yêj·TTe⁄#˚ HÓ≥ãº &ÉT#·Tqï, |òTü Hê' j·T<∏ë R y˚T|òTü eTT\e˝…, eTVü‰Hê<ä+ $q<ä+‘·'
R >=|üŒ<Óq’ <Û«ä ì#˚jT· T#·Tqïyê¬s,’ (»>∑Tà' R yÓ&*É ]).
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡T \≥T¢ eTVü‰y˚>∑eTT‘√ ‘·‘Yø£åDy˚T Äø£düeTTq m–]
yêj·TTe⁄#˚ m>∑Ts¡>=≥º ã&ÉT#·Tqï y˚T|òTü eTT\e˝… ñs¡TeTT\e+{Ï ô|<äô› |<ä› >∑sq®¡ \T
#˚jT· T#·T b˛e⁄#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ n+>∑<˚ Vü≤´qqTÁbÕù|Ô düTÁ^y√ yêqsê~Û|'ü ˆ
ñyê#· XÀø√|üV≤ü ‘·+ sêeT+ ø£eT\˝À#·qyéT ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n+>∑<˚ ` Væ≤ ` nqqTÁbÕù|Ô ` düTÁê' ` yêqsê~Û|'ü ` ñyê#·
` XÀø√|üV≤ü ‘·+ ` sêeT+ ` ø£eT\˝À#·qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n+>∑<˚ nqqTÁbÕù|Ô (dü‹) yêqsê~Û|'ü düTÁê' XÀø√|üV≤ü ‘·+
ø£eT\˝À#·q+ sêeTyéT ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n+>∑<˚ R n+>∑<äT&ÉT, nqqTÁbÕù|Ô dü‹ R sêø£j·TT+&É>±,
yêqsê~Û|'ü R yêqs¡sêC…q’ {Ï,º düTÁê' R düTÁê⁄&ÉT, XÀø√|üV≤ü ‘·+ R <äT'KeTT#˚
$eX¯ó&Ó’q{Ïº, ø£eT\˝À#·q+ R |ü<äàqj·TqT&Ó’q, sêeT+ R lsêeTTì >∑÷]Ã,
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+>∑<Tä &ÉT ‘·eTø£&≈É î£ sêø£eTT+<äT düT+<äsy¡ TÓ qÆ H˚Á‘·<«ä j·TeTT
>∑*–j·TTqï lsêeTT&ÉT $cÕ<äu]ÑÛ ‘·T&Ój’ T· T+&É>± Ä‘·ì‘√ düTÁê⁄&ÉT Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ düe÷X¯«dæV≤æ uÛÁÑ <ä+ ‘˚ <äècºÕ <˚M q dü+X¯jT· ' ˆ
Hê-->∑+‘·T $TVü≤ X¯ø´£ + ‘Ós’ r¡ ‘˚ düeTj˚T Væ≤ q' ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düe÷X¯«dæV≤æ ` uÛÁÑ <ä+ ` ‘˚ ` <äècºÕ ` <˚M ` q ` dü+X¯jT· ', q
` Ä>∑+‘·TyéT ` ÇVü≤ ` X¯ø´£ + ` ‘Ó'’ ` nr‘˚ ` düeTj˚T ` Væ≤ ` q' ˆˆ
(64) ` #·‘·Twü¸wæº‘·eTdüs¡Z 519
nq«j·TÁø£eTeTT :` düe÷X¯«dæV≤æ , ‘˚ uÛÁÑ <ä+, <˚M <äècºÕ, dü+X¯jT· ' q, q' düeTj˚T
nr‘˚ dü‹ ‘Ó'’ ÇVü≤ Ä>∑+‘·T+ q X¯ø´£ + Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düe÷X¯«dæV≤æ R }s¡&\ç T¢eTT. ‘˚ R ˙≈£î, uÛÁÑ <ä+ R X¯óuÛeÑ TT.
<˚M R d”‘ê<˚$, <äècºÕ R #·÷&Éã&çq~. dü+X¯jT· ' R dü+<˚V≤ü eTT, q R ˝Ò<Tä . q'
R eTqjÓTTø£ÿ, düeTj˚T R >∑&TÉ e⁄, nr‘˚ dü‹ R n‹Áø£$T+∫q~ø±>±, ‘Ó'’ R
yê]#˚, ÇVü≤ R Ç#·Ã{Ïø,Ï Ä>∑+‘·T+ R e#·TÃ≥≈£î, q X¯ø´£ + Væ≤ R X¯ø´£ eTTø±<äT>∑<ë.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeT#·+Á<ë! }s¡&ç\T¢eTT. ˙≈£î X¯óuÛÑeT>∑T#·Tqï~! d”‘ê<˚$
ø±ìŒ+∫q~. n+<äT dü+<˚V≤ü y˚T$Tj·TTqT ˝Ò<Tä . eTqyÓTTdü–q >∑&TÉ e⁄ <ë{Ïb˛sTTq
|æeTà≥ ø£è‘·øè£ ‘·T´\T >±≈£î+&É yês¡T eTq m<äT{ÏøÏ e#·TÃ≥≈£î X¯ø´£ eTT>±<äT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ q eT‘·‡ø±X¯ e÷>∑#Ã˚ ¤ ‘·ÿ è‘˚´ Væ≤ $ìbÕ‹‘˚ ˆ
j·TTesêCÀ eTVü‰u≤VüQ' |üe¢ ‘ê+ Á|ües√-+>∑<'ä ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` eT‘·‡ø±X¯yTé ` Ä>∑#Ã˚ ‘¤ Y ` ø£è‘˚´ ` Væ≤ ` $ìbÕ‹‘˚,
j·TTesê»' ` eTVü‰u≤VüQ' ` |üe¢ ‘ê+ ` Á|ües¡' ` n+>∑<'ä ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TTesê»' eTVü‰u≤VüQ' |ü¢e‘ê+ Á|ües¡' n+>∑<ä' ø£è‘˚´
$ìbÕ‹‘˚ dü‹ eT‘·‡ø±X¯+ q n>∑#Ã˚ ‘¤ Y Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TTesê»' R j·TTesêEqT, eTVü‰u≤VüQ' R >=|üŒ uÛTÑ »eTT\T
>∑\yê&ÉTqT, |üe¢ ‘ê+ Á|ües¡' R yêqs¡T\˝À ÁX‚wßü &˜ TÉ q>∑T, n+>∑<'ä R n+>∑<Tä &ÉT,
ø£è‘˚´ R ø£seÔ¡ éTT, $ìbÕ‹‘˚ dü‹ R #Ó&bç ˛sTTq~ ø±>±, eT‘·‡ø±X¯+ R Hê
düMT|üeTTq≈£î, q Ä>∑#Ã˚ ‘¤ Y Væ≤ R sêC≤\&ÉT düTe÷!
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ÁX‚wßü &˜ TÉ qT eTVü‰Ms¡T&ÉT q>∑T j·TTesêC…q’ n+>∑<Tä &ÉT ‘·q
ø£|Œü –+|üã&çq ø±s¡éTT #Ó&bç ˛sTTq |üøeå£ TTq Hê m<äT{ÏøÏ sêC≤\&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ j·T<ä´ |ü´ø£è‘·øè£ ‘ê´Hê MT<äèX¯' kÕ´ <äT|üÁø£eT' ˆ
uÛyÑ ˚ ‘·‡ Bqe<äH√ ÁuÛ≤+‘·$|ü⁄¢‘e· ÷qdü' ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ n|æ ` nø£è‘·øè£ ‘ê´HêyéT ` á<äèX¯' ` kÕ´‘Y ` ñ|üÁø£eT',
uÛyÑ ‘˚ Y ` dü' ` Bqe<äq' ` ÁuÛ≤+‘·$|ü⁄¢‘e· ÷qdü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nø£è‘·ø£è‘ê´Hê+ á<äèX¯' ñ|üÁø£eT' (kÕ´‘Y) j·T<ä´|æ dü'
Bqe<äq' ÁuÛ≤+‘·$|ü⁄¢‘e· ÷qdü' uÛyÑ ‘˚ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nø£è‘·ø£è‘ê´Hê+ R #˚j·Tã&Éì ø£è‘·éTT\T>∑\ yê]jÓTTø£ÿ,
ñ|üÁø£eT' R #˚w‘ºæ e· TT, á<äèX¯' R á $<Ûyä TÓ qÆ ~, kÕ´‘Y j·T<ä´|æ R nsTTqjÓT&É\,
dü' R Ä j·T+>∑<Tä &ÉT, Bqe<äq' R BqyÓTqÆ eTTKeTT>∑\yê&ÉTqT, ÁuÛ≤+‘·$|ü⁄¢‘·
e÷qdü' R $ÁuÛ≤+‹H=+~ ø£\–j·TTqï eTqdüT‡ >∑\yê&ÉT>±qT, uÛÑy˚‘Y R
ñ+&Ée\j·TTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˇø£yfi˚ ¯ á eT<ÛTä equÛ+Ñ >∑eTT nHÓ&ç á kÕVü≤dü#w˚ ‘ºæ e· TT ø£è‘·øè£ ‘·T´\T
ø±≈£î+&É>H∑ ˚ Ä yêqs¡T\T #˚dj æ T· Tqï jÓT&É\ Ä n+>∑<Tä &ÉT eTTKeTT Áy˚\y˚døæ =ì
yê´≈£î\yÓTqÆ eTqdüT‡‘√&ÉH˚ ø±ìŒ+#·TqT.
XÀ¢ˆˆ |æ‘·èô|’‘êeTVü≤+ #Ó’‘· ‘·÷Œs¡«¬ø’ s¡_Ûs¡øÏå‘·yéT ˆ
q y˚T eT<ÛTä eq+ Vü≤Hê´ <äV≤ü èwü'º |üe¢ >π X¯«s¡' ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |æ‘è· ô|‘’ êeTVü≤+ ` #· ` @‘·‘Y ` |üPs¡«ø¬ '’ ` n_Ûsø¡ ‘åÏ y· Té , q `
y˚T ` eT<ÛTä eq+ ` Vü≤Hê´‘Y ` nVü≤èwü'º ` |üe¢ >π X¯«s¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` y˚T |üPs¡« ø¬ '’ n_Ûsø¡ ‘åÏ +· |æ‘è· ô|‘’ êeTVü≤+ @‘·‘Y y˚T eT<ÛTä eq+
|üe¢ >π X¯«s¡' nVü≤èwü'º düHé q Vü≤Hê´‘Y.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` y˚T |üPs¡« ø¬ '’ R Hê |üPs¡T«\#˚, n_Ûsø¡ ‘åÏ +· R ø±bÕ&Éã&çq~j·TTqT,
|æ‘è· ô|‘’ êeTVü≤+ R ‘·+Á&ç‘ê‘·\≈£î dü+ã+~Û+∫q~j·TTq>∑T, @‘·‘Y eT<ÛTä eq+ R
á eT<ÛTä eqeTTqT, |üe¢ >π X¯«s¡' R yêqs¡Á|üuTÑÛ yÓq’ n+>∑<Tä &ÉT, nVü≤èwü'º düHé R
dü+‘√wüeTT H=+<äìyê&É>T∑ #·T, q Vü≤Hê´‘Y R bÕ&ÉT#˚jT· &ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` e÷ |üPs¡«e+oj·TT\#˚ ÁbÕD|ü<eä TT>± ø±bÕ&Éã&ç e÷ ‘·+Á&ç‘ê‘·\
e\q e÷≈£î \_Û+∫q{Ïº á eT<ÛTä eqeTTqT j·TTesêC…q’ n+>∑<Tä &ÉT dü+‘√wüu]ÑÛ ‘·T&Ó’
j·TT+&ÉìjÓT&É\ á $<Ûeä TT>± bÕ&ÉT#˚dæ j·TT+&É&TÉ .
XÀ¢ˆˆ øödü˝≤´ düTÁ|üC≤ sêeT düe÷X¯«dæV≤æ düTÁe‘· ˆ
<äècºÕ <˚M q dü+<˚¨ q #êH˚´q Vü≤q÷eT‘ê ˆˆ 30
XÀ¢ˆˆ q Vü≤´q´' ø£sà¡ D√ ùV≤‘·T kÕ‡<ÛHä ˚ -dü´ Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øödü˝≤´ ` düTÁ|üC≤' ` sêeT ` düe÷X¯«dæV≤æ ` düTÁe‘·, <äècºÕ `
<˚M ` q ` dü+<˚V≤ü ' ` q ` #· ` nH˚´q ` Vü≤q÷eT‘ê, q ` Væ≤ ` nq´' `
ø£sà¡ D' ` ùV≤‘·T' ` kÕ<ÛHä ˚ ` ndü´ ` Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT! øödü˝≤´ düTÁ|üC≤'. düTÁe‘·! düe÷X¯«dæV≤æ , <˚M <äècºÕ,
(64) ` #·‘·Twü¸wæº‘·eTdüs¡Z 521
dü+<˚V≤ü ' q, nH˚´q #· q, Vü≤q÷eT‘ê (<äècºÕ), ndü´ ø£sà¡ D' kÕ<ÛHä ˚ Vü≤q÷eT‘·'
nq´' ùV≤‘·T' q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT R z lsêe÷, øödü˝≤´ R øödü˝≤´<˚$, düTÁ|üC≤' R
ñ‘·eÔ TyÓTqÆ dü+‘êqeTT >∑\~, düTÁe‘· R ñ‘·eÔ TÁe‘·d+ü |üqTï&Ü!, düe÷X¯«dæV≤æ R
}s¡&\ç T¢eTT, <˚M R d”‘ê<˚$, <äècºÕ R #·÷&Éã&çq~, dü+<˚V≤ü ' R dü+X¯jT· eTT,
q R ˝Ò<Tä , nH˚´q #· R Ç‘·sT¡ ì#˚‘· >∑÷&É, q R ø±<äT. Vü≤q÷eT‘ê R Vü≤qTeT#˚‘,·
(<äècºÕ R #·÷&Éã&çq~), ndü´ ø£s¡àD' R á ø±s¡éTTjÓTTø£ÿ, kÕ<ÛäH˚ R
ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT, Vü≤q÷eT‘·' R Vü≤qTeT+‘·Tìø£+f…, nq´' R y˚s¬ q’ {Ï,º ùV≤‘·T'
R ø±s¡DeTT, q (ndæ)Ô R ˝Ò<Tä .
‹\ø£eTT :` d”‘e· TàjÓTTø£ÿ ñìøÏ ‘Ó*dæø=qïyê&Éy’Ó ˙e⁄ ÁbÕDeTT\‘√ düTKeTT>∑
qT+<äTe⁄ ø±ã{Ïº Ç{Ïº n<äèwüeº +‘·T&Éyq’Ó ìqTï >∑qï øödü\´ dü‘dY +ü ‘êqe‹ düTe÷!
nì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeTuÛÁÑ <ë! d”‘êπøeå Tyês¡Ô $ì ˙e⁄ øπ eå TeTT>± qT+<äTe⁄ >∑qTø£
ìqTï >∑qï Ä øödü˝≤´<˚$ dü‘dY +ü ‘êqeTT>∑qï ñ‘·eÔ TyÓTqÆ »qì j·T>∑TqT. Çø£
˙e⁄ }s¡&\ç T¢eTT. eTqyê]øÏ d”‘ê<˚$ ø±ìŒ+∫q~. dü+<˚V≤ü y˚T$Tj·TTqT ˝Ò<Tä .
ÄyÓTqT #·÷∫q~ >∑÷&É Vü≤qTeT+‘·T&˚ ‘·|Œü y˚s¬ e«s¡TqT ø±<äT. á ø±s¡´dæ~˝Δ À
Vü≤qTeT+‘·Tì Á|üjT· ‘·ï$X‚wyü T˚ >±ø£ y˚s=ø£ ùV≤‘·T y˚~j·TTqT ˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ Vü≤q÷eT‹ Væ≤ dæ~XΔ Ã¯ eT‹X¯Ã eT‹dü‘eÔ· T ˆ
eékÕj·TX¯Ã Ms¡´+ #· dü÷sπ ´ ‘˚» Çe Á<ÛTä eyéT ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤q÷eT‹ ` Væ≤ ` dæ~'Δ ` #· ` eT‹' ` #· ` eT‹dü‘eÔ· T,
eékÕj·T' ` #· ` Ms¡´+ ` #· ` dü÷sπ ´ ` ‘˚»' ` Çe ` Á<ÛTä eyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eT‹dü‘eÔ· T! dü÷sπ ´ ‘˚»' Çe, Vü≤q÷eT‹ dæ~'Δ #·, eT‹' #·,
eékÕj·T' #· Á<ÛTä eyéT (es¡+Ô ‘˚).
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT‹dü‘eÔ· T R ãT~ΔÁX‚wßü &˜ yÉ q’Ó z lsêe÷! dü÷sπ ´ R dü÷s¡T´ì
j·T+<äT, ‘˚»' Çe R Á|üø±X¯eTTe˝…, Vü≤q÷eT‹ R Vü≤qTeT+‘·Tìj·T+<äT, dæ~'Δ
#· R ø±s¡´dæ~j Δ T· TqT, eT‹' #· R C≤„qeTTqT, eékÕj·T' #· R Á|üjT· ‘·ïeTTqT,
Ms¡´+ #· R |üsêÁø£eTeTTqT, Á<ÛTä e+ R dæsú e¡ TT>± (es¡+Ô ‘˚ Væ≤ R ñqï$ >∑<ë).
‘ê‘·Œs¡éTT :` z Á|üC≤„e+‘·T&Ü! dü÷s¡T´ì˝À ‘˚»düT‡ ìj·T‘·yÓTÆq≥T¢>±
Vü≤qTeT+‘·Tìj·T+<äT ø±s¡´dæ~j
Δ T· T ø£seÔ¡ ´ìX¯Ãj·TeTTqT rÁeÁ|üjT· ‘·ïeTTqT <ëìøÏ
ø±e\dæq |üsêÁø£eTeTTqT nìïj·TTqT düTdæsú e¡ TT˝…’ ˇ|ü#·Tqï~ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ C≤+ãyê q´Á‘· H˚‘ê kÕ´ <ä+>∑<Xä Ã¯ ã˝ÒX«¯ s¡' ˆ
Vü≤qTe÷+ XÊÃ|ü´~ÛcÕ˜ ‘ê q ‘·d´ü >∑‹ s¡q´<∏ë ˆˆ 33
XÀ¢ˆˆ e÷ uÛ÷Ñ •Ã+‘êdüe÷j·TTø£Ô dü‡+Á|ü ‘·´$T‘·$Áø£eT ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` C≤+ãyêHé ` j·TÁ‘· ` H˚‘ê ` kÕ´‘Y ` n+>∑<ä' ` #· `
ã˝ÒX«¯ s¡', Vü≤qTe÷Hé ` #· ` n|æ ` n~ÛcÕ˜ ‘ê ` q ` ‘·d´ü ` >∑‹' ` nq´<∏ë,
e÷ ` uÛ÷Ñ ' ` ∫+‘êdüe÷j·TTø£'Ô ` dü+Á|ü‹ ` n$T‘·$Áø£eT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TÁ‘· C≤+ãyêHé H˚‘ê kÕ´‘Y, n+>∑<'ä #· ã˝ÒX«¯ s¡' (kÕ´‘Y)
Vü≤qTe÷Hé #· n~ÛcÕ˜ ‘ê (kÕ´‘Y), ‘·d´ü >∑‹' nq´<∏ë q (kÕ´‘Y). n$T‘·$Áø£eT!
dü+Á|ü‹ ∫+‘êdüe÷j·TTø£'Ô e÷ uÛ÷Ñ '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TÁ‘· R @ ø±s¡éTTq+<äT, C≤+ãyêHé R C≤+ãe+‘·T&ÉT, H˚‘ê
R Hêj·T≈£î&ÉT, kÕ´‘Y R n>∑TH√, n+>∑<ä' #· R n+>∑<äT&ÉTqT, ã˝ÒX¯«s¡' R
ôdH’ ê´~Û|‹ü >±, (kÕ´‘Y R ñ+&ÉTH√), ‘·d´ü R Ä ø±s¡éTTjÓTTø£ÿ, >∑‹' R $<ÛëqeTT,
nq´<∏ë R y˚sT¡ $<Ûeä TT>±, q kÕ´‘Y R ñ+&É<Tä . n$T‘·$Áø£eT R nK+&ÉyTÓ qÆ
|üsêÁø£eTeTT>∑\ z lsêe÷!, dü+Á|ü‹ R Ç|ü&ÉT, ∫+‘êdüe÷j·TTø£'Ô R ∫+‘·‘√
qTqïyê&Ée⁄, e÷ uÛ÷Ñ ' R ø±≈£îeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` @ ø±s¡éTTq+<äT C≤+ãe+‘·T&ÉT Hêj·Tø£‘«· eTT eVæ≤+∫j·TT+&ÉTH√,
n+>∑ < ä T &É T ùdHê~Û | ü ‘ · ´ eTTqT eVæ ≤ +∫j· T T+&É T H√, Vü ≤ qTeT+‘· T &É T
ø±s¡´ìs¡«Vü≤DeTTq≈£î |üPqTø=qTH√ Ä ø±s¡éTTjÓTTø£ÿ dæ~$Δ wüjT· eTTq+<äT y˚sT¡
$<ÛäeT>∑T nqTe÷qeTTq≈£î neø±X¯eTT ˝Ò<äT. ø±ã{Ïº |üsêÁø£eTXÊ*jÓÆTq z
lsêe÷! ˙ $ø£qT+&ç ~>∑T\T bı+<äe\dæq |üì˝Ò<Tä düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· øÏ\øÏ˝≤X¯ã+› X¯óÁXÊ yêdüqï eT+ãπs ˆ
Vü≤q÷eT‘·ÿs¡à<äèbÕÔHê+ qs¡‘› ê+ ø±qHÍø£kÕyéT ˆ
øÏwÿæ +<Ûë eTT|üj÷· ‘êHê+ dæ~+Δ ø£<j
ä∏ T· ‘ê$Te ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘·' ` øÏ\øÏ˝≤X¯ã›+ ` X¯óÁXÊe ` ÄdüqïyéT ` n+ãπs `
Vü≤q÷eT‘·ÿs¡à<äèbÕÔHê+ ` qs¡‘› ê+ ` ø±qHÍø£kÕyéT ` øÏwÿæ +<ÛëyéT ` ñ|üj÷· ‘êHê+
(64) ` #·‘·Twü¸wæº‘·eTdüs¡Z 523
` dæ~+Δ ` ø£<j ä∏ T· ‘êyéT ` Çe ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Vü≤q÷eT‘·ÿs¡à<äèbÕÔHê+ øÏwÿæ +<ÛëyéT ñ|üj÷· ‘êHê+ dæ~+Δ
ø£<j ä∏ T· ‘êyéT Çe qs¡‘› ê+ ø±qHÍø£kÕyéT n+ãπs Ädüqï+ øÏ\øÏ˝≤X¯ã+› X¯óÁXÊe.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, Vü≤q÷eT‘·ÿs¡à<äèbÕÔHê+ R Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ
ø±s¡éTT#˚ <ä]Œ+∫j·TTqïyês¡TqT, øÏwÿæ +<Ûë+ R øÏwÿæ +<Ûqä T>∑÷]Ã, ñ|üj÷· ‘êHê+
R düMT|æ+∫q{Ïyº ês¡TqT, dæ~+Δ R ø±s¡´dæ~ìΔ , ø£<j ä∏ T· ‘êyéT Çe R #Ó|ü #·Tqï
yês¡TqTe˝…, qs¡‘› ê+ R ns¡#T· #·Tqï{Ï,º ø±qHÍø£kÕ+ R yêqs¡T\jÓTTø£ÿ, n+ãπs
R Äø£deü TTq+<äT, Ädüqï+ R düMT|æ+∫j·TTqï{Ï,º øÏ\øÏ˝≤X¯ã+› R øÏ\øÏ\ j·TqT
<Û«ä ìì, X¯óÁXÊe R $HÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘·≥ Vü≤qTeT kÕ~Û+∫q ø±s¡´dæ~#Δ ˚ >∑]«+∫j·TTqïyê¬s’ øÏwÿæ +<Û≈ä î£
e#·TÃ#·T, ‘·eT ø±s¡´dæ~yΔ ês¡HÔ ˚ |òTü Àwæ+#·T#·Tqï≥T¢>± dæ+Vü≤Hê<äeTT\T #˚jT· T#·Tqï
Ä yêqs¡T\jÓTTø£ÿ øÏ\øÏ˝≤sêeeTT Äø£deü TTqT+&ç <ä>sZ∑ ˝¡ À $qe#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· ÁX¯óÙ‘ê« ìHê<ä+ ‘·+ ø£|H” ê+ ø£|dæ ‘ü eÔ· T' ˆ
Äj·T‘ê+∫‘·˝≤+>∑÷\ k˛‡ -uÛeÑ <äΔ èwüeº ÷qdü' ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ÁX¯ó‘ê« ` ìHê<ä+ ` ‘·+ ` ø£|H” ê+ ` ø£|dæ ‘ü eÔ· T',
Äj·T‘ê+∫‘·˝≤+>∑÷\' ` dü' ` nuÛeÑ ‘Y ` Vü≤èwüeº ÷qdü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· dü' ø£|dæ ‘ü eÔ· T' ø£|H” ê+ ‘·+ ìHê<ä+ ÁX¯ó‘ê« Äj·T‘ê+∫‘·
˝≤+>∑÷\' (düH)é Vü≤èwüeº ÷qdü' nuÛeÑ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, dü' ø£|dæ ‘ü eÔ· T' R Ä yêqs√‘·eÔ TT&Óq’
düTÁê⁄&ÉT, ø£|H” ê+ R yêqs¡T\jÓTTø£ÿ, ‘·+ R Ä, ìHê<ä+ R <Û«ä ìì, ÁX¯ó‘ê« R
$ì, Äj·T‘ê+∫‘·˝≤+>∑÷\' (düH)é R bı&Éyq’Ó n+<äyTÓ qÆ ‘√ø£>\∑ yê &É>T∑ #·T,
Vü≤èwüeº ÷qdü' R dü+‘√wüeTT H=+~q eTqdüT‡>∑\yê&ÉT, nuÛeÑ ‘Y R ÄjÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT yêqs¡T\T #˚jT· T#·Tqï Ä ø√˝≤Vü≤\<Û«ä ìì MqT\$+<äT>∑
$ì yêqs¡T&Óq’ düTÁê⁄&ÉT ‘·q yê\eTTqT n+<äeTT>∑ bı&Ée⁄>∑ ô|+∫ Äq+<ä
uÛÑ]‘·T&ÉjÓT´qT.
XÀ¢ˆˆ Ä»>∑Tà ùdÔ-|æ Vü≤s¡j÷Ó sêeT<äsÙ¡ qø±+øÏDå ' ˆ
n+>∑<+ä |ü⁄s¡‘'· ø£è‘ê« Vü≤q÷eT+‘·+ #· yêqs¡yTé ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ä»>∑Tà' ` ‘˚ ` n|æ ` Vü≤s¡jT· ' ` sêeT<äsÙ¡ qø±+øÏDå ' `
n+>∑<+ä ` |ü⁄s¡‘'· ` ø£è‘ê« ` Vü≤q÷eT+‘·+ ` #· ` yêqs¡yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘˚ Vü≤s¡j·T' n|æ sêeT<äs¡Ùqø±+øÏåD' (dü+‘·') n+>∑<ä+
Vü≤q÷eT+‘·+ yêqs¡+ #· |ü⁄s¡‘'· ø£è‘ê« Ä»>∑Tà'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ R Ä, Vü≤s¡jT· ' n|æ R yêqs¡T\T>∑÷&É, sêeT<äsÙ¡ qø±+øÏDå '
(dü+‘·') R sêeTTìjÓTTø£ÿ <äsÙ¡ qeTT ø√s¡T#·Tqïyês¡>T∑ #·T, n+>∑<+ä R n+>∑<Tä ì,
yêqs¡+ R yêqs¡T&Óq’ , Vü≤q÷eT+‘·+ #· R Vü≤qTeT+‘·Tì, |ü⁄s¡‘'· R m<äTs¡T>±,
ø£è‘ê« R #˚døæ =ì, Ä»>∑Tà' R e∫Ã].
‘ê‘·Œs¡éTT :` C≤+ãe+‘·T&ÉT eTTqï>∑T yêqs¡Ms¡T\T m\¢s¡TqT lsêeTTì
dü+<ä]Ù+#·T ≈£î‘·÷Vü≤\eTT‘√ n+>∑<äTì, Vü≤qTeTqT eTT+<äT ñ+#·Tø=ì Ä
Á|ü<X˚ e¯ TTq≈£î e∫Ã].
XÀ¢ˆˆ ‘˚ -+>∑<Áä |üeTTU≤ Msê' Á|üV≤ü ècºÕX¯Ã eTT<ëì«‘ê' ˆ
ìù|‘·T s¡Ω]sê»dü´ düMTù| sê|òTü edü´ #· ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘˚ ` n+>∑<Áä |üeTTU≤' ` Msê' ` Á|üV≤ü ècºÕ' ` #· ` eTT<ë `
nì«‘ê' ` ìù|‘·T' ` Vü≤]sê»dü´ ` düMTù| ` sê|òTü edü´ ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n+>∑<äÁ|üeTTU≤' ‘˚ Msê' Á|üVü≤ècºÕ' eTT<ë nì«‘ê' #·
(dü+‘·') Vü≤]sê»dü´ sê|òTü edü´ #· düMTù| ìù|‘·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n+>∑<Áä |üeTTU≤' R n+>∑<Tä &ÉT yÓTT<ä\T>±>∑\, ‘˚ R Ä, Msê'
R yêqs¡Ms¡T\T, Á|üV≤ü ècºÕ' R Vü≤s¡¸eTT H=+~qyês¡TqT, eTT<ë R Á|”‹‘√, nì«‘ê'
#· dü+‘·' R ≈£L&çqyês¡T q>∑T#·T, Vü≤]sê»dü´ R yêqs¡sêC…q’ düTÁê⁄q≈£îqT,
sê|òTü edü´ #· R lsêeTTq≈£îqT, düMTù| R düMT|üeTTq+<äT, ìù|‘·T' R ~–].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ Ä j·T+>∑<Áä |üeTTKT˝…q’ yêqs¡ÁX‚wßü \˜ T $TøÏÿ* Äq+<äeTT‘√qT
Á|”‹‘√qT ì+&çqyê¬s’ sêeTdüTÁê⁄\ düìï~Ûì Äø£deü TTqT+&ç uÛ÷Ñ $TMT<ä≈î£ ~–].
XÀ¢ˆˆ Vü≤q÷e÷+X¯Ã eTVü‰u≤VüQ' Á|üDeT´ •s¡kÕ ‘·‘'· ˆ
ìj·T‘ê eTø£‘å ê+ <˚M+ sê|òTü yêj·T qý˚<j
ä T· ‘Y ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤q÷e÷Hé ` #· ` eTVü‰u≤VüQ' ` Á|üDeT´ ` •s¡kÕ ` ‘·‘'· ,
ìj·T‘êyéT ` nø£‘å ê+ ` <˚M+ ` sê|òTü yêj·T ` qý˚<j ä T· ‘Y ˆˆ
(64) ` #·‘·Twü¸wæº‘·eTdüs¡Z 525
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· eTVü‰u≤VüQ' Vü≤qTe÷Hé •s¡kÕ Á|üDeT´ sê|òTü yêj·T
<˚M+ ìj·T‘êyéT nø£‘å ê+ qý˚<j ä T· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, eTVü‰u≤VüQ' R >=|üŒyÓq’ u≤VüQe⁄\T >∑*–q{Ï,º
Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, •s¡kÕ R •s¡dTü ‡‘√, Á|üDeT´ R ÁyÓTTøÏÿ, sê|òTü yêj·T
R lsêeTTì ø=s¡≈î£ , <˚M+ R d”‘ê<˚$ì, ìj·T‘ê+ R ìj·TeTe+‘·Tsê*ì>±qT,
nø£‘å ê+ R Vü‰ì H=+<äì<ëìì>±qT, qý˚<j ä T· ‘Y R ìy˚~+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘·≥ eTVü‰u≤VüQyÓq’ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT lsêeTTq≈£î kÕcºÕ+>∑
e+<äqeTT >±$+∫ d”‘ê<˚$ ìj·TeTe‹jÓTÆ Vü‰ìH=+<äì<Ó’ j·TTqï<äì $qï$+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ <äècºÕ <˚M‹ Vü≤qTeT <ä«<äHê <äeTè‘√|üeTyéT ˆ
Äø£sí¡ ´ e#·q+ sêyÓ÷ Vü≤s¡¸ e÷|ü dü\ø£ÎD' ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äècºÕ ` <˚M ` Ç‹ ` Vü≤qTeT<ä«<äHê‘Y ` neTè‘√|üeTyéT,
Äø£sí¡ ´ ` e#·q+ ` sêeT' ` Vü≤s¡¸yTé ` Ä|ü ` dü\ø£ÎD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTeT<ä«<äHê‘Y neTè‘√|üeT+ ªª<äècºÕ <˚Mμμ Ç‹ e#·q+
Äø£sí¡ ´ dü\ø£ÎD' sêeT' Vü≤s¡¸yTé Ä|ü.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Vü≤qTeT<ä«<äHê‘Y R Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ eTTKeTTqT+&ç, neTè‘√|üeT+
R neTè‘·‘T· \ýÓTqÆ {Ï,º <äècºÕ <˚M R d”‘ê<˚$ #·÷&Éã&çq~, Ç‹ R nqT, e#·q+
R e÷≥qT, Äø£sí¡ ´ R $ì, dü\ø£ÎD' R \ø£ÎDTì‘√ ≈£L&çjT· Tqï, sêeT' R
lsêeTT&ÉT, Vü≤s¡¸+ R Äq+<äeTTqT, Ä|ü R bı+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT H√sês¡ |ü*øÏq{Ïº ªªd”‘ê<˚$ ø±ìŒ+∫q~μμ nHÓ&ç
neTè‘√|üe÷qyÓTqÆ e#·qeTTqT $ì lsêeTT&ÉT ‘·q ‘·eTTà&Óq’ \ø£ÎDTì‘√≈£L&É
m+‘·j÷Ó Äq+~+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ì•Ã‘ês¡ú dü‘Ô · düdÔ àæ Hé düTÁê' |üeHê‘·àCÒ ˆ
\ø£ÎD' Á|”‹e÷Hé Á|”‘+· ãVüQe÷Hê <äyø’Ó ‘å£ · ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ì•Ã‘ês¡'ú ` ‘·‘'· ` ‘·dàæ Hé ` düTÁê' ` |üeHê‘·àCÒ, \ø£ÎD' `
Á|”‹e÷Hé ` Á|”‘+· ` ãVüQe÷Hê‘Y ` nyÓø’ ‘å£ · ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· düTÁê' ‘·dàæ Hé |üeHê‘·àCÒ ì•Ã‘ês¡'ú (nuÛeÑ ‘Y), Á|”‹e÷Hé
\ø£ÎD' Á|”‘+· ãVüQe÷Hê‘Y nyÓø’ ‘å£ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, düTÁê' R düTÁê⁄&ÉT, ‘·dàæ Hé R Ä, |üeHê‘·àCÒ
R Vü≤qTeT+‘·Tìj·T+<äT, ì•Ã‘ês¡'ú R ìX¯ÃsTT+|üã&çq ø±s¡éTT>∑\yê&ÉT, nuÛeÑ ‘Y
R njÓT´qT, \ø£ÎD' R \ø£ÎDT&ÉT, Á|”‹e÷Hé R Á|”‹H=+~qyê&Ó,’ ãVüQe÷Hê‘Y
R >ös¡e|üPs¡«ø£eTT>±, Á|”‘+· R Çwüß&º q’Ó Vü≤qTeTqT, nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT düTÁê⁄&ÉT á dü+‘√wüø±s¡éTTqT kÕ~Û+∫q{Ïºyê&ÉT
Vü≤qTeTj˚T nì ìX¯ÃsTT+#·Tø=ì dü+‘√wæ+#·T#·T+&ÓqT. \ø£ÎDT&Ü Vü≤qTeTjÓT&É\
n$T‘·yTÓ qÆ Áù|eT>∑\yê&Ó’ Á|”‹bÕÁ‘·T&Óq’ Ä‘·ìì |üse¡ ÷<äse¡ TT‘√ #·÷#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Á|”‘ê´ #· s¡eTe÷D√ -<∏ä sê|òTü e' |üsM¡ s¡V‰ü ˆ
ãVüQe÷H˚q eTVü≤‘ê Vü≤qTeT+‘· eTyÓø’ ‘å£ · ˆˆ 42
ª Vü≤qTeT<ë<ë´>∑eTq+μμ HêeT
#·‘·T'wüwæº‘·eTdü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|”‘ê´ ` #· ` s¡eTe÷D' ` n<∏ä ` sê|òTü e' ` |üsM¡ s¡V‰ü ,
ãVüQe÷H˚q ` eTVü≤‘ê ` Vü≤qTeT+‘·yTé ` nyÓø’ ‘å£ · ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` n<∏ä |üsM¡ s¡V‰ü sê|òTü e' Á|”‘ê´ s¡eTe÷D' eTVü≤‘ê ãVüQe÷H˚q
Vü≤qTeT+‘·yTé nyÓø’ ‘å£ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, |üsM¡ s¡V‰ü R X¯Á‘·TMs¡d+ü Vü‰s¡≈î£ &Óq’ , sê|òTü e' R
lsêeTT&ÉT, Á|”‘ê´ R dü+‘√wüeTT‘√, s¡eTe÷D' R ñ˝≤¢deü TT H=+<äT#·Tqïyê&Ó,’
Vü≤qTeT+‘·+ R Vü≤qTeTqT, eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Óq’ , ãVüQe÷H˚q R >ös¡eeTT‘√,
nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT eTVü‰Ms¡T&Óq’ lsêeTT&ÉT Äq+<äeTT‘√ ñbıŒ+>∑T#·Tqï
n$T‘·yTÓ qÆ Ä<äs$¡ X‚weü TT‘√ $bÕŒ]j·TTqï{Ïº ø£qTï\‘√ Vü≤qTeTqT $˝ÀøÏ+#ÓqT.
ªªVü≤qTeT<ë<ë´>∑eTqeTTμμ nqT
ns¡Te~Hê\Zedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
|ü+#·wüwæº‘·eTdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ ‘·‘'· Á|üÁdüeD+ XË\’ + ‘˚ >∑‘ê« ∫Á‘·ø±qqyéT ˆ
Á|üDeT´ •s¡kÕ sêeT+ \ø£ÎD+ #· eTVü‰ã\yéT ˆˆ 1
XÀ¢ˆˆ j·TTesê»+ |ü⁄s¡dÿü è‘·´ düTÁê eT_Ûyê<ä´ #· ˆ
Á|üeè‹Ô eT<∏ä d”‘êj·÷' Á|üe≈£îÔ eTT|ü#Á· ø£eTT' ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` Á|üÁdüeD+ ` XË\’ + ` ‘˚ ` >∑‘ê« ` ∫Á‘·ø±qqyéT,
Á|üDeT´ ` •s¡kÕ ` sêeT+ ` \ø£ÎD+ ` #· ` eTVü‰ã\yéT, j·TTesê»+ `
|ü⁄s¡dÿü è‘·´ ` düTÁêyéT ` n_Ûyê<ä´ ` #·, Á|üeè‹ÔyTé ` n<∏ä ` d”‘êj·÷' `
Á|üe≈£îyÔ Té ` ñ|ü#Á· ø£eTT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘˚ ∫Á‘·ø±qq+ Á|üÁdüeD+ XË\’ + >∑‘ê« sêeT+ eTVü‰ã\+
\ø£ÎD+ #· •s¡kÕ Á|üDeT´ j·TTesê»+ |ü⁄s¡dÿü è‘·´ düTÁê+ #· n_Ûyê<ä´ n<∏ä
d”‘êj·÷' Á|üeè‹Ô+ Á|üe≈£îyÔ Té ñ|ü#Á· ø£eTT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, ‘˚ R Ä yêqs¡T\T, j·TTesê»+ R
n+>∑<Tä ì, |ü⁄s¡dÿü è‘·´ R eTT+<äT+#·Tø=ì, ∫Á‘·ø±qq+ R ∫Á‘·eTT˝…q’ ns¡DéTT\T
>∑*qZ {Ï,º Á|üÁdüeD+ R Á|üÁdüeD eTqT ù|s¡T >∑\, XË\’ + R |üs«¡ ‘·eTTqT>∑÷]Ã,
>∑‘ê« R b˛sTT, sêeT+ R lsêeTTì, eTVü‰ã\+ R >=|üŒã\XÊ*jÓTÆ q, \ø£ÎD+
#· R \ø£ÎDTì, •s¡kÕ R •s¡dTü ‡‘√, Á|üDeT´ R qeTdüÿ]+∫, düTÁê+ #· R
düTÁê⁄ìøÏì, n_Ûyê<ä´ R ÁyÓTTøÏÿ, n<∏ä R |æeTà≥, d”‘êj·÷' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ,
Á|üeè‹Ô+ R eè‘êÔ+‘·eTTqT, Á|üe≈£î+Ô R #Ó|ü ≥≈£î, ñ|ü#Á· ø£eTT' R Äs¡+_Û+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT C≤+ãeÁ‘·ŒeTTKT˝…q’ yêqs¡T\T j·TTesêC…q’ n+>∑<Tä ì
eTT+<äT+#·Tø=ì ∫Á‘·yTÓ qÆ eqeTT\‘√ XÀ_Û\T¢#T· qï Á|üÁdüeD|üs«¡ ‘·eTTq≈£î yÓ&*É
n#·Ã≥>∑\ lsêeTTq≈£îqT, \ø£ÎDTq≈£îqT •s¡eTTe+∫ qeTdüÿ]+∫, düTÁê⁄q
ø£_yÛ ê<äq yÓTTq]Ã, d”‘ê<˚$ì >∑÷]Ãq eè‘êÔ+‘·eTTqT ‘Ó\T|ü⁄≥ ≈£î|üÁø£$T+∫].
XÀ¢ˆˆ sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ s√<Û+ä sêø£då _” XÛ Ã¯ ‘·sq®¡ yéT ˆ
sêy˚T düeTqTsê>∑+ #· j·TXÊÃj·T+ düeTj·T' ø£è‘·' ˆ
@‘·<ëU≤´+‹ ‘˚ düsπ « Vü≤s¡j÷Ó sêeTdüìï<ÛÍ ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ ` s√<Û+ä ` sêø£då _” 'Û ` #· ` ‘·sq®¡ yéT, sêy˚T `
düeTqTsê>∑+ ` #· ` j·T' ` #· ` nj·T+ ` düeTj·T' ` ø£è‘·', @‘·‘Y ` ÄU≤´+‹
` ‘˚ ` düsπ « ` Vü≤s¡jT· ' ` sêeTdüìï<ÛÍ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ (d”‘êj·÷') s√<Û+ä sêø£då _” 'Û ‘·sq®¡ + #· sêy˚T
düeTqTsê>∑+ #· (sêeDÒq) j·T' düeTj·T' ø£è‘·' nj·T+, sêeTdüìï<ÛÍ ‘˚ düsπ «
Vü≤s¡jT· ' @‘·‘Y ÄU≤´+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ R sêeDTì n+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT, d”‘êj·÷' R
d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, s√<Û+ä R ìs√<Ûeä TTqT, sêø£då _” 'Û R sêø£kå Õ+>∑q\#˚, ‘·sq®¡ + #· R
u…~]+|ü⁄qT, sêy˚T R lsêeTTìj·T+<äT, düeTqTsê>∑+ #· R m≈£îÿyÓq’ Áù|eTqT,
(sêeDÒq R sêeDTì#˚), j·T' düeTj·T' R @ >∑&TÉ e⁄, ø£è‘·' R #˚jT· ã&ÓH√,
nj·T+ #· R Ç~j·TTqT, sêeTdüìï<ÛÍ R lsêeTTì kÕìï<Û´ä eTTq+<äT, ‘˚ R Ä,
Vü≤s¡jT· ' R yêqs¡T\T, düsπ « R n+<äsT¡ , @‘·‘Y R á $wüjT· eTTqT, ÄU≤´+‹ R
#Ó|æŒ].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêqs¡T\T lsêeTTì düeTø£åeTTq ñ|ü$wüßº˝…’ d”‘ê<˚$øÏ
sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT ø£\T>∑T#·Tqï u≤<Û\ä qT, sêø£då eü ì‘·\T ÄyÓT‘√ |ü\T≈£î#·Tqï
|üsT¡ wüe#·qeTT\qT u…~]+|ü⁄\qT lsêeTTìjÓT&É ÄyÓT≈£î >∑\ qeTàø£eTT‘√ ≈£L&çq
nqTsê>∑eTTqT, sêeDT&ÉT ÄyÓT øÏ∫Ãq >∑&TÉ e⁄qT >∑÷]Ã ≈£î‘·÷Vü≤\eTT‘√ #Ó|Œæ ].
XÀ¢ˆˆ yÓ<’ V˚ ≤” eTø£‘å ê+ ÁX¯ó‘ê« sêeT dü÷‘Ô sÔ· ¡ eTÁãM‘Y ˆ
ø£« d”‘ê es¡‘Ô ˚ <˚M ø£<+ä∏ #· eTsTT es¡‘Ô ˚ ˆ
@‘· H˚à düs«¡ e÷U≤´‘· yÓ<’ V˚ ≤” + Á|ü‹ yêqsê' ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yÓ<’ V˚ ≤” yéT ` nø£‘å ê+ ` ÁX¯ó‘ê« ` sêeT' ` ‘·T ` ñ‘·sÔ y¡ Té `
nÁãM‘Y, ø£« ` d”‘ê ` es¡‘Ô ˚ ` <˚M ` ø£<+ä∏ ` #· ` eTsTT ` es¡‘Ô ,˚ @‘·‘Y `
y˚T ` düs«¡ yéT ` ÄU≤´‘· ` yÓ<’ V˚ ≤” + ` Á|ü‹ ` yêqsê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT' ‘·T yÓ<’ V˚ ≤” yéT nø£‘å ê+ ÁX¯ó‘ê« ñ‘·sÔ +¡ nÁãM‘Y, yêqsê'!
<˚M d”‘ê ø£« es¡Ô‘˚? eTsTT ø£<∏ä+ es¡Ô‘˚? yÓ’<˚V”≤+ Á|ü‹ y˚T @‘·‘Y düs¡«yéT
ÄU≤´‘·.
(65) ` |ü+#·wüwæº‘·eTdüs¡Z 529
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT' ‘·T R sêeTT&É|ü &ÉT, yÓ<’ V˚ ≤” + R C≤qøÏì, nø£‘å ê+ R
Vü‰ìH=+<äì<ëìì>±, ÁX¯ó‘ê« R $ì, ñ‘·Ôs¡+ R düe÷<ÛëqeTT, nÁãM‘Y R
|ü*ø¬ qT, yêqsê' R z yêqs¡T˝≤sê!, <˚M d”‘ê R |üPE´sê˝…q’ d”‘ê<˚$, ø£« R
mø£ÿ&É, es¡‘Ô ˚ R ñqï~? eTsTT #· R Hêj·T+<äTqT, ø£<+ä∏ R m≥T¢, es¡‘Ô ˚ R
ñqï~? yÓ<’ V˚ ≤” + Á|ü‹ R d”‘ê<˚$ì>∑÷]Ã, y˚T R Hê≈£î, @‘·‘Y R Bìì, düs«¡ + R
n+‘·qT, ÄU≤´‘· R #Ó|ü &ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT n+‘·≥ yêqs¡T\e\q d”‘ê<˚$ @ j·÷|ü<äj·TT
H=+<ä≈î£ +&É qTqï<äì ‘Ó*dæø=ì yÓ+≥H˚ yê]ì Hê d”‘ê<˚$ Ç|ü &Ó#Ã· ≥ qTqï~?
Hêj·T+ <Ó{Ïº uÛ≤eeTTqT >∑*–j·TTqï~? á $wüj·TeTT Hê≈£î dü$düÔs¡eTT>±
‘Ó\T|ü⁄&Éì n&ç>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ sêeTdü´ >∑~‘·+ ÁX¯ó‘ê« Vü≤s¡j÷Ó sêeTdüìï<ÛÍ ˆ
#√<äjT· +‹ Vü≤q÷eT+‘·+ d”‘êeè‘êÔ+‘·ø√$<äyTé ˆˆ 6
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` sêeTdü´ ` >∑~‘·+ ` ÁX¯ó‘ê« ` Vü≤s¡jT· ' ` sêeTdüìï<ÛÍ, #√<äjT· +‹
` Vü≤q÷eT+‘·+ ` d”‘êeè‘êÔ+‘·ø√$<äyTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤s¡j·T' sêeTdü´ >∑~‘·+ ÁX¯ó‘ê« d”‘êeè‘êÔ+‘·ø√$<ä+
Vü≤q÷eT+‘·+ sêeTdüìï<ÛÍ #√<äjT· +‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤s¡jT· ' R yêqs¡T\T, sêeTdü´ R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, >∑~‘·+ R
e#·qeTTqT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, d”‘êeè‘êÔ+‘·ø√$<ä+ R d”‘e· TàjÓTTø£ÿ eè‘êÔ+‘·eTTqT
‘Ó*dæjT· Tqï, Vü≤q÷eT+‘·+ R Vü≤qTeTqT, sêeTdüìï<ÛÍ R sêeTTì düMT|üeTTq,
#√<äjT· +‹ R Áb˛‘·‡Væ≤+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` sêeTT&É&–ç q Á|üXï¯ \qT $ì Ä yêqs¡T\T d”‘e· TàqT >∑÷]Ãq
$wüjT· eTT\qT nìï+{Ïì ‘Ó*dæjT· Tqï Vü≤qTeT+‘·Tì lsêeTTì düeTø£eå TTq≈£î
#˚]Ã d”‘ê<˚$eè‘êÔ+‘·eTTqT $e]+|ü⁄eTì ø√]].
XÀ¢ˆˆ ÁX¯ó‘ê« ‘·T e#·q+ ‘˚cÕ+ Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ
Á|üDeT´ •s¡kÕ <˚y’Ó ´ d”‘êjÓTÆ ‘ê+ ~X¯+ Á|ü‹ ˆ
ñyê#· yêø£´+ yêø£´»„ d”‡‘êj·÷ <äsÙ¡ q+ j·T<∏ë ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯ó‘ê« ` ‘·T ` e#·q+ ` ‘˚cÕ+ ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»',
Á|üDeT´ ` •s¡kÕ ` <˚y’Ó ´ ` d”‘êjÓTÆ ` ‘ê+ ` ~X¯+ ` Á|ü‹, ñyê#· ` yêø£´+
` yêø£´»„' ` d”‘êj·÷' ` <äsÙ¡ q+ ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé ‘˚cÕ+ e#·q+ ÁX¯ó‘ê« <˚yÓ’ ´ d”‘êjÓTÆ
‘ê+ ~X¯+ Á|ü‹ •s¡kÕ Á|üDeT´ j·T<∏ë d”‘êj·÷' <äsÙ¡ q+ (nuÛeÑ ‘Y) ‘·<ë∏ yêø£´»„'
yêø£ýéT ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' R yêj·TTq+<äqT&Ó’q{Ïº, Vü≤qTe÷Hé ‘·T R
Vü≤qTeT+‘·T &É|ü &ÉT, ‘˚cÕ+ R Ä yêqs¡T\jÓTTø£ÿ, e#·q+ R e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê«
R $ì, <˚y’Ó ´ R |üPE´sê\sTTq, d”‘êjÓTÆ R d”‘ø· =s¡≈î£ , ‘ê+ R Ä, ~X¯+ Á|ü‹
R <äøÏåD~X¯qT>∑÷]Ã, •s¡kÕ R •s¡düT‡‘√, Á|üDeT´ R ÁyÓTTøÏÿ, yêø£´»„' R
yêø£´$XÊs¡<Tä &Óq’ Ä‘·&TÉ , j·T<∏ë R @Ø‹>±, d”‘êj·÷' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, <äsÙ¡ q+
R <äsÙ¡ qeTT, nuÛeÑ ‘Y R ÄjÓTH√, ‘·<ë∏ R n≥T¢, yêø£´+ R e÷≥qT, ñyê#· R
|ü*¬øqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT yêj·TTq+<äqT&ÉT ‘√&çyêqs¡T\ Áb˛‘ê‡Vü≤eTTH=+~ <äøDåÏ
~≈£îÿq≈£î ‹]– d”‘ê<˚$øÏ •s¡eTTe+∫ qeTdüÿ]+∫ ‘·q≈£î d”‘ê<äsÙ¡ qeTT \_Û+∫q
$<Ûeä TTqT>∑÷]Ã yêø£´$XÊs¡<Tä &Óq’ Ä‘·&TÉ $es¡eTT>± Ç≥T¢ ‘Ó\T|ü<=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ‘·+ eTDÏ+ ø±+#·q+ ~e´+ B|üé÷q+ dü«‘˚»kÕ ˆ
<ä‘êÔ « sêe÷j·T Vü≤qTe÷+ dü‘Ô '· ÁbÕ+»* s¡ÁãM‘Y ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` eTDÏ+ ` ø±+#·q+ ` ~e´+ ` B|üé÷q+ ` dü«‘˚»kÕ,
<ä‘êÔ « ` sêe÷j·T ` Vü≤qTe÷Hé ` ‘·‘'· ` ÁbÕ+»*' ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTe÷Hé dü«‘˚»kÕ B|üé÷q+ ~e´+ ‘·+ ø±+#·q+ eTDÏ+
sêe÷j·T <ä‘êÔ « ‘·‘'· ÁbÕ+»*' (düH)é nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, dü«‘˚»kÕ R ‘·q ‘˚»düT‡#˚, B|üé÷q+
R Á|üø±•+#·T#·Tqï~j·TTqT, ~e´+ R <˚edü+ã+<Ûyä TÓ qÆ ~j·TTqT n>∑T, ‘·+ R Ä,
ø±+#·q+ R düTes¡eí Tj·TyÓTqÆ , eTDÏ+ R #·÷&ÜeTDÏì, sêe÷j·T R lsêeTTq≈£î,
<ä‘êÔ « R Ç∫Ã, ‘·‘'· R |æeTà≥, ÁbÕ+»*' düHé R <√dæ*jÓTT–Zqyê&Ó,’ nÁãM‘Y R
|ü*¬øqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T &É|ü &ÉT ‘·q Á|üø±X¯eTT‘√ $TøÏÿ*>± ‘˚»]\T¢#T· qï
n|üPs¡«yÓTqÆ {Ïº ‘êqT ‘Ó∫Ãq Ä #·÷&ÜeTDÏì lsêeTTq ø=dü– <√dæ˝§–Z ‹]–
Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
dü÷#·q :` á XÀ¢øe£ TT u§+u≤sTT Á|ü‹j·T+<äT e÷Á‘·yT˚ ø£\<äT.
XÀ¢ˆˆ düeTTÁ<ä+ \+|òTü sTT‘ê« -Vü≤+ X¯‘j · ÷Ó »q e÷j·T‘·yTé ˆ
n>∑#Ã· +¤ C≤qø°+ d”‘ê+ e÷s¡eZ ÷D√ ~<äèø£j å ÷· ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düeTTÁ<ä+ ` \+|òTü sTT‘ê« ` nVü≤+ ` X¯‘j · ÷Ó »qyéT ` Äj·T‘·yTé ,
n>∑#Ã· +¤ ` C≤qø°+ ` d”‘ê+ ` e÷s¡eZ ÷D' ` ~<äèø£j å ÷· ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` nVü≤+ X¯‘j · ÷Ó »qyéT Äj·T‘·+ düeTTÁ<ä+ \+|òTü sTT‘ê« C≤qø°+
d”‘ê+ ~<äèø£j å ÷· e÷s¡eZ ÷D' n>∑#Ã· y¤ Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, C≤qø°+ R »qø£sê»|ü⁄Á‹jÓÆTq, d”‘ê+ R
d”‘ê<˚$ì, ~<äèø£j å ÷· R #·÷#·T ø√]ø£‘√, e÷s¡eZ ÷D' R yÓ<Tä ≈£î#·Tqïyê&ÉH,’Ó
X¯‘j· ÷Ó »q+ R q÷sêeT&É\T, Äj·T‘·+ R bı&Éyq’Ó {Ï,º düeTTÁ<ä+ R düeTTÁ<äeTTqT,
\+|òTü sTT‘ê« R <ë{Ï, n>∑#Ã· y¤ Té R b˛sTT‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` H˚qT C≤qø°<˚$ì #·÷&Ée˝…qqT ø√]ø£‘√ ÄyÓTqT yÓ<ä≈£î#·T
q÷sêeT&É\ bı&Éyq’Ó düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ï <äøD åÏ ~X¯>± ø£&TÉ <ä÷s¡eTT yÓ&*É ‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·Á‘· \+πø‹ q>∑Ø sêeDdü´ <äTsê‘·àq' ˆ
<äøDåÏ dü´ düeTTÁ<äd´ü rπs edü‹ <äøDåÏ Ò ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·Á‘· ` \+ø± ` Ç‹ ` q>∑Ø ` sêeDdü´ ` <äTsê‘·àq',
<äøD åÏ dü´ ` düeTTÁ<äd´ü ` rπs ` edü‹ ` <äøD åÏ Ò ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· <äøDåÏ dü´ düeTTÁ<äd´ü <äøDåÏ Ò rπs \+ø± Ç‹ <äTsê‘·àq'
sêeDdü´ q>∑Ø edü‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R n#·Ã≥, <äøDåÏ dü´ düeTTÁ<äd´ü R <äøDåÏ düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ,
<äøDåÏ Ò rπs R <äøDåÏ rs¡eTTq+<äT, <äTsê‘·àq' R <äTsêàs¡T&Z q’Ó , sêeDdü´ R sêeDTq≈£î,
\+ø± Ç‹ R \+ø£ nqT, q>∑Ø R |ü≥D º eTT, edü‹ R ñqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä <äøDåÏ düeTTÁ<ärs¡eTTq+<äT \+ø£ j·TqT ù|s¡T>∑\ |ü≥Dº eTTqï~.
n~ <äTsêàs¡T&Z q’Ó sêeD≤düTs¡Tì sê»<Ûëì.
XÀ¢ˆˆ ‘·Á‘· d”‘ê eTj·÷ <äècºÕ sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ dür ˆ
dü+q´dü´ ‘·«sTT Je+r sêe÷ sêeT eTH√s¡<yä∏ Té ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·Á‘· ` <äècºÕ ` eTj·÷ ` d”‘ê ` sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ ` dür,
dü+q´dü´ ` ‘·«sTT ` Je+r ` sêe÷ ` sêeT ` eTH√s¡<yä∏ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT! ‘·Á‘· sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ eTH√s¡<+ä∏ ‘·«sTT dü+q´dü´ Je+r
dür d”‘ê sêe÷ eTj·÷ <äècºÕ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT R z lsêe÷!, ‘·Á‘· R Ä \+ø£jT· +<äT, sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ
R sêeDTì n+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT, eTH√s¡<+ä∏ R ø√]ø£qT, ‘·«sTT R ˙j·T+<äT,
dü+q´dü´ R ñ+∫, Je+r R Áã‘·T≈£î#·Tqï~j·TTqT, dür R |ü‹Áe‘·jT· Tq>∑T,
d”‘ê sêe÷ R d”‘êdüT+<ä], eTj·÷ R Hê#˚‘,· <äècºÕ R #·÷&Éã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä \+ø±q>∑s¡eTTq sêeDTì j·T+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT ‘·q
ø√]ø£\ìïj·TT ˙j·T+<˚ ì\T|ü⁄ø=ì ø=qj·T÷|æ]‘√ J$+#·T#·T bÕ‹Áe‘·´<Ûsä à¡ eTT‘√
yÓT\>∑T#·Tqï d”‘ês¡eTDÏ Hê≈£î >±qe∫Ãq~.
XÀ¢ˆˆ <äècºÕ y˚T sêø£då e” T<Û̊´ ‘·s®¡ é÷Hê eTTVüQs¡TàVüQ' ˆ
sêø£då _” Û ]«s¡÷bÕ;Û s¡ø‘åÏ ê Á|üeT<ëeH˚ ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äècºÕ ` y˚T ` sêø£då e” T<Û̊´ ` ‘·s®¡ é÷Hê ` eTTVüQ' ` eTTVüQ',
sêø£då _” 'Û ` $s¡÷bÕ_Û' ` s¡ø‘åÏ ê ` Á|üeT<ëeH˚ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêø£då e” T<Û´˚ eTTVüQ' eTTVüQ' ‘·s®¡é÷Hê Á|üeT<ëeH˚ $s¡÷bÕ_Û'
sêø£åd”_Û' s¡øÏå‘ê y˚T <äècºÕ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åd”eT<Û˚´ R sêø£ådüÅd”Ô\ q&ÉTeT, eTTVüQ' eTTVüQ' R
e÷{Ïe÷{Ïø,Ï ‘·s´®¡ e÷Hê R >∑~+› |üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT, $s¡÷bÕ_Û' R $ø±s¡yTÓ qÆ
s¡÷|üeTT>∑*Zq{Ïº, sêø£åd”_Û' R sêø£åkÕ+>∑q\#˚, Á|üeT<ëeH˚ R
n+‘·'|ü⁄s√<ë´qeTTq+<äT, s¡ø‘åÏ ê R s¡ø+åÏ |üã&ÉT#·Tqï~j·TTq>∑T, (kÕ R Ä d”‘ê<˚$),
y˚T R Hê#˚, <äècºÕ R #·÷&Éã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeDTì ìyêdüeTTq+<äT d”‘ê<˚$ì sêø£då Åü d\Ô” T e÷{Ïe÷{ÏøìÏ
>∑~+› #·T#·T+&ç]. n#·{Ï n+‘·'|ü⁄s√<ë´qeqeTTq+<äT ;Ûøs£ e¡ TT˝…q’ s¡÷|üeTT\T
>∑\ sêø£då eü ì‘· ˝≤yÓT #·T≥TºqT+&ç ø±e* ø±j·TT#·THêïs¡T.
XÀ¢ˆˆ <äT'K e÷|ü<´ä ‘˚ <˚M ‘· yê<äT'UÀ∫‘ê dür ˆ
sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ s¡T<ëΔ sêø£då _” Û düT‡s¡ø‘åÏ ê ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äT'KyéT ` Ä|ü<´ä ‘˚ ` <˚M ` ‘·e ` n<äT'UÀ∫‘ê ` dür,
sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ ` s¡T<ëΔ ` sêø£då _” 'Û ` düTs¡ø‘åÏ ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<äT'UÀ∫‘ê dür ‘·e <˚M sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ sêø£då _” 'Û düTs¡ø‘åÏ ê
s¡T<ëΔ <äT'KyéT Ä|ü<´ä ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<äT'UÀ∫‘ê R <äT'KeTTq≈£î ‘·–q~ ø±q{Ï~º j·TT, dür R
|ü‹Áe‘·jT· Tq>∑T, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, <˚M R eTVæ≤wæ, sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ R sêeDTì
n+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT, sêø£då _” 'Û R sêø£då Åü d\Ô” #˚, düTs¡ø‘åÏ ê R ø±e*j·TT+#·ã&çq<Ó,’
s¡T<ëΔ R ã+~Û+|üã&çq<Ó,’ <äT'K+ R XÀø£eTTqT, Ä|ü<´ä ‘˚ R bı+<äT#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` m{Ïº <äT'KeTT\≈£îqT ‘·>q∑ {Ïº eTVü‰|ü‹Áe‘·jT· >∑T ˙ j·TsêΔ+–
sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT sêø£ådüÅd”Ô\T ø±e*>±j·TT#·T+&É>± ã+~Û‘·Tsê˝…’
<äT'KkÕ>∑se¡ TTq eTTì–j·TTqï~.
XÀ¢ˆˆ @ø£yD˚ <° säÛ ê BHê ‘·«sTT ∫+‘ê|üsêj·TD≤ ˆ
n<∏Xä Ù¯ j·÷´ $esêí+^ |ü~à˙e Væ≤e÷>∑yT˚ ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @ø£yD˚ <° säÛ ê ` BHê ` ‘·«sTT ` ∫+‘ê|üsêj·TD≤, n<∏Xä Ù¯ j·÷´ `
$esêí+^ ` |ü~à˙ ` Çe ` Væ≤e÷>∑yT˚ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` @ø£yD˚ <° säÛ ê BHê ‘·«sTT ∫+‘ê|üsêj·TD≤ n<ÛXä Ù¯ j·÷´ $esêí+^
Væ≤e÷>∑yT˚ |ü~à˙ Çe $esêí+^ (Äùd)Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @ø£yD˚ <° säÛ ê R »&Éø{£ qºÏ øπ X¯eTT\T <Û]ä +∫q~j·TTqT, BHê R
BqTsê\TqT, ‘·«sTT R ˙j·T+<äT, ∫+‘ê|üsêj·TD≤ R <Ûë´qìeT>∑Tïsê\TqT,
n<ÛXä Ù¯ j·÷´ R H˚\j˚T X¯jT· ´>± >∑\~j·TTqT, Væ≤e÷>∑yT˚ R ùV≤eT+‘·ãTT‘·Te⁄q+<äT,
|ü~à˙ Çe R ‘êeTs¡r>∑e˝…, $esêí+^ R eHÓï‘=\–q X¯Øs¡eTT>∑\~j·TTHÓ,’
(ndæÔ R ñqï~).
‘ê‘·Œs¡éTT :` »&É>∑{Ïºj·TTqï ‘·\yÓ+Á&ÉTø£\‘√ BqyÓTÆq s¡÷|üeTT‘√ H˚\ô|’
X¯j·Tì+∫j·TT+&ç ˙ düàs¡DeTTq+<˚ ìeT>∑Tïsê˝…’ ùV≤eT+‘·ø±\eTT˝Àì
‘êeTs¡r>∑e˝… ˝≤eDéTTqT >√˝ÀŒsTTq X¯Øs¡eTT‘√ Hê≈£î ø±qe∫Ãq~.
XÀ¢ˆˆ sêeD≤~«ìeè‘êÔsêú eTs¡eÔ ´ø£è‘·ìX¯Ãj·÷ ˆ
<˚M ø£<+ä∏ ∫‘Y ø±≈£î‘·ú ‡ ‘·«qàHê e÷]Z‘ê eTj·÷ ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeD≤‘Y ` $ìeè‘êÔsêú ` eTs¡eÔ ´ø£è‘·ìX¯Ãj·÷ ` <˚M ` ø£<+ä∏ ∫‘Y
` ø±≈£î‘·ú ‡ ` ‘·«qàHê' ` e÷]Z‘ê ` eTj·÷ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±≈£î‘·ú ‡! sêeD≤‘Y $ìeè‘êÔsêú eTs¡eÔ ´ø£è‘·ìX¯Ãj·÷ ‘·«qàHê'
<˚M eTj·÷ ø£<+ä∏ ∫‘Y e÷]Z‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±≈£î‘·ú ‡ R z lsêe÷!, sêeD≤‘Y R sêeD≤düTs¡TìqT+&ç,
$ìeè‘êÔsêú R eTs¡*+|üã&çq Á|üj÷Ó »qeTT >∑\~j·TTqT, eTs¡eÔ ´ø£è‘·ìX¯Ãj·÷
R eTs¡DÏ+|üe˝…qqT ìX¯Ãj·TeTT >∑\~j·TTqT, ‘·«qàHê' R ˙j·T+<äT
eTqdüT‡>∑\~j·TT q>∑T, <˚M R d”‘ê<˚$, eTj·÷ R Hê#˚‘,· ø£<+ä∏ ∫‘Y R m{À¢,
e÷]Z‘ê R yÓ<Tä ø£ã&çq~.
yêdüT<ëdükÕ«$T :` d”‘ê<˚$ dü‘·TŒs¡Twüß\T yÓT#·TÃø=HÓ&ç uÛÑøÏÔ dü«uÛ≤eeTT,
bÕ‹Áe‘·éTT, ‘·|dü Tü ‡ nqT dü<Tä D
Z eTT\T $&ÉTeø£ nXÀø£eqeTT q+<äT ˙ ø=s¡ø¬ ’
‘·|+æ #·T#·Tqï~ nì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêe÷! sêeDTì ø√]ø£qT e´s¡eú TT #˚jT· >√] eTs¡Dy˚T ø£seÔ¡ éTì
ìs¡sí TT+#·Tø=qï<Ó’ ˙j·T+<˚ ‘·q düeTdüuÔ ≤Û eeTTqT \>∑ïeTT #˚dqæ <Ó’ n|üŒ{Ïø¬ {À¢
J$+∫j·TTqï d”‘ê<˚$ì yÓ<øä Ï yÓ<øä Ï n‹ø£weºü TTMT<ä ∫es¡≈î£ ø£qT>=q>∑*–‹ì.
XÀ¢ˆˆ Çøå±«≈£îe+X¯$U≤´‹+ X¯H'’Ó ø°sj Ô¡ T· ‘ê-q|òTü ˆ
kÕ eTj·÷ qs¡XÊs¡÷\› $XÊ«dü eTT|übÕ~‘ê ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Çøå±«≈£îe+X¯$U≤´‹+ ` X¯H'’Ó ` ø°sj Ô¡ T· ‘ê ` nq|òTü , kÕ `
eTj·÷ ` qs¡XÊs¡÷\› ` $XÊ«düyTé ` ñ|übÕ~‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nq|òTü ! qs¡XÊs¡÷\› ! Çøå±«≈£îe+X¯$U≤´‹+ ø°sj Ô¡ T· ‘ê eTj·÷
kÕ X¯H'’Ó $XÊ«düyTé ñ|übÕ~‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nq|òTü ! R bÕ|üsV¡ ≤æ ‘·T&Éyq’Ó {Ï,º qs¡XÊs¡÷\› ! R z |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü &˜ Ü!,
Çøå±«≈£îe+X¯$U≤´‹+ R Çøå±«≈£îe+X¯eTTjÓTTø£ÿ Á|üXd¯ ìÔæ , ø°sj Ô¡ T· ‘ê R ø°]+Ô #·T
#·Tqï{Ï,º eTj·÷ R Hê#˚‘,· X¯H'’Ó R HÓeTà~>±, $XÊ«dü+ R qeTàø£eTT, ñ|übÕ~‘ê
R ø£*+Z |üã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` bÕ|üsV¡ ≤æ ‘·T&Éyq’Ó z |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ ÷! H˚qT Ä C≤qø°<$˚ ì düMT|æ+∫
Çøå±«≈£îe+X¯eTTjÓTTø£ÿ Á|üX¯dæÔì ø°]Ô+#·T#·T yÓT\¢>± ÄyÓT eTqdüT‡q+<äT H˚qT
sêeT<ä÷‘·H˚ >±ì sêø£då Tü &ÉqT >±qì qeTàø£eTT ø£*–+#·Tø=+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡+uÛ≤wæ‘ê <˚M düs«¡ eTs¡+ú #· <ä]Ù‘ê ˆ
sêeTdüTÁêdüK´+ #· ÁX¯ó‘ê« Á|”‹ eTTbÕ>∑‘ê ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü+uÛ≤wæ‘ê ` <˚M ` düs«¡ yéT ` ns¡+ú ` #· ` <ä]Ù‘ê,
sêeTdüTÁêdüK´+ ` #· ` ÁX¯ó‘ê« ` Á|”‹yéT ` ñbÕ>∑‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· <˚M dü+uÛ≤wæ‘ê, düs«¡ yéT ns¡+ú <ä]Ù‘ê #·, sêeTdüTÁê
düK´+ ÁX¯ó‘ê« Á|”‹yéT ñbÕ>∑‘ê #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, <˚M R d”‘ê<˚$, dü+uÛ≤wæ‘ê R e÷{≤&Éã&çq~,
düs«¡ yéT ns¡+ú R $wüjT· eT+‘·jT· TqT, <ä]Ù‘ê #· R ‘Ó\T|üã&çq~ ≈£L&ÉqT. sêeT
düTÁêdüK´+ R sêeTdüTÁê⁄\≈£î »]–q yÓTÁÆ ‹ì >∑÷]Ã, ÁX¯ó‘ê« R $ì, Á|”‹+ R
dü+‘√wüeTTqT, ñbÕ>∑‘ê #· R bı+~q~ >∑÷&ÉqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hêô|’ qeTàø£eTT >∑*qZ |æeTà≥, H˚ HêyÓT‘√ dü+uÛ≤wüDeTT >±$+∫
»]–q $wüjT· eTT q+‘·qT ÄyÓT ø¬ ]–+∫‹ì. ‘·q uÛsÑ ≈Ô¡ î£ qT düTÁê⁄q≈£îqT >∑*–q
yÓTÁÆ ‹ì >∑÷]Ã $ì ÄyÓT m+‘·j÷Ó dü+‘√wæ+∫q~.
XÀ¢ˆˆ ìj·T‘· dü‡eTT<ë#ês√ uÛøÑ ÔÏ XÊÃkÕ´ dü<Ô ë∏ ‘·«sTT ˆ
@e+ eTj·÷ eTVü‰uÛ≤>± <äècºÕ »qø£q+~˙ ˆ
ñÁπ>D ‘·|kü Õ j·TTø±Ô ‘·«<ä“ø¤ ±Ô ´ |ü⁄s¡Twüs¸¡ uÑÛ ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìj·T‘·' ` düeTT<ë#ês¡' ` uÛøÑ 'ÔÏ ` #· ` nkÕ´' ` ‘·<ë∏ ` ‘·«sTT,
@e+ ` eTj·÷ ` eTVü‰uÛ≤>± ` <äècºÕ ` »qø£q+~˙, ñÁπ>D ` ‘·|kü Õ `
j·TTø±Ô ` ‘·«<ä“ø¤ ±Ô ´ ` |ü⁄s¡Twüs¸¡ uÑÛ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄s¡Twüs¸¡ u!ÑÛ nkÕ´' düeTT<ë#ês¡' ìj·T‘·' ‘·«sTT uÛøÑ 'ÔÏ #·
‘·<ë∏ , eTVü‰uÛ≤>± »qø£q+~˙ ‘·«<ä“ø¤ ±Ô « @e+ ñÁπ>D ‘·|kü Õ j·TTø±Ô eTj·÷
<äècºÕ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄s¡Twüs¸¡ uÑÛ R z |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü &˜ Ü!, nkÕ´' R á d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ,
düeTT<ë#ês¡' R bÕ‹Áe‘ê´#·sD ¡ eTT, ìj·T‘·' R n#·+#·\yÓTqÆ {Ï~º , ‘·«sTT R ˙
j·T+<äT, uÛøÑ 'ÔÏ #· R uÛøÑ j
ÔÏ T· TqT, ‘·<ë∏ R n{Ï<º .˚ eTVü‰uÛ≤>± R eTVü‰‘·Tàsê˝…q’ {Ï,º
»qø£q+~˙ R »qø£‘q· j·T, ‘·«<ä“ø¤ ±Ô ´ R ˙j·T+<ä* uÛøÑ #ÔÏ ,˚ @e+ R áØ‹>±,
ñÁπ>D R rÁeyÓTqÆ , ‘·|kü Õ R ‘·|dü Tü ‡‘√, j·TTø±Ô R ≈£L&çq{Ï~º >±, eTj·÷ R
Hê#˚, <äècºÕ R #·÷&Éã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ ÷! d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ bÕ‹Áe‘·´s¡÷|üyTÓ qÆ <Ûsä êà#·sD¡ eTT
n#·+#·\yÓTÆ j·TTqï~. ÄyÓT≈£î ˙j·T+<äT>∑\ uÛÑøÏÔ>∑÷&É nfÒ¢ ìX¯Ã\yÓTÆq{Ïº~.
eTVü‰‘·Tàsê˝…’q Ä C≤qø°<˚$ eT÷ØÔuÛÑ$+∫q{Ïº |ü‹uÛÑøÏÔ>±qT, rÁeyÓTÆq{Ïº
eTVü‰‘·|dü Tü ‡>±qT Hê≈£î ø±ìŒ+∫q~.
XÀ¢ˆˆ n_ÛC≤„q+ #· y˚T <ä‘+Ô· j·T<∏ëeè‘·+Ô ‘·yê+‹πø ˆ
∫Á‘·≈L£ fÒ eTVü‰ÁbÕ»„ yêj·Tdü+ Á|ü‹ sê|òTü e ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n_ÛC≤„q+ ` #· ` y˚T ` <ä‘+Ô· ` j·T<∏ë ` eè‘·+Ô ` ‘·e `
n+‹πø, ∫Á‘·≈L£ fÒ ` eTVü‰ÁbÕ»„ ` yêj·Tdü+ ` Á|ü‹ ` sê|òTü e ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ÁbÕ»„! sê|òTü e! ∫Á‘·≈L£ fÒ ‘·e n+‹πø yêj·Tdü+ Á|ü‹
j·T<∏ë eè‘·+Ô (‘·<ë∏ ) n_ÛC≤„q+ #· y˚T <ä‘yÔ· Té .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ÁbÕ»„ R >=|üŒ ÁbÕE„&yÉ q’Ó , sê|òTü e! R lsêe÷!, ∫Á‘·≈L£ fÒ
R ∫Á‘·≈L£ ≥|üs«¡ ‘·eTTq, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, n+‹πø R düMT|üeTTq, yêj·Tdü+ Á|ü‹
R ø±ø£eTTqT>∑÷]Ã, j·T<∏ë R @ $<Ûeä TT>±, eè‘·+Ô R »]–q<√, ‘·<ë∏ R Ä
$<Ûeä TT>∑, y˚T R Hê≈£î, n_ÛC≤„q+ R >∑Ts¡TÔ ≈£L&É, <ä‘+Ô· R áj·Tã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z eTVü‰ÁbÕE„&yÉ q’Ó s¡|Tüò Tq+<äHê! |üPs¡«eTT ∫Á‘·≈L£ ≥|üs«¡ ‘·eTTô|’
˙jÓT<äT≥ ø±øÏ #˚dqæ {Ïº Ä <äTwü#º s· ´¡ qT Äqyê\T>± #Ó|Œæ q~.
XÀ¢ˆˆ $C≤„|´ü X¯Ã qs¡yê´Á|òTü À sêyÓ÷ yêj·TTdüT‘· ‘·«j·÷ ˆ
nœ˝Ò H˚V≤ü j·T<ä› èwüº $T‹ e÷ e÷Vü≤ C≤qø° ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $C≤„|´ü ' ` #· ` qs¡yê´Á|òTü ' ` sêyÓ÷ ` yêj·TTdüT‘· ` ‘·«j·÷
` nœ˝Òq ` ÇVü≤ ` j·T‘Y ` <äèwüyº Té ` Ç‹ ` e÷yéT ` ÄVü≤ ` C≤qø° ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêj·TTdüT‘·! qs¡yê´Á|òTü ' sêeT' ‘·«j·÷ ÇVü≤ j·T‘Y <äèwüyº Té
nœ˝Òq $C≤„|´ü ' #·, Ç‹ C≤qø° e÷yéT ÄVü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêj·TTdüT‘· R z yêj·TTq+<äHê, ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, ‘·«j·÷ R
˙#˚‘·, j·T‘Y R @~, <äèwüº+ R #·÷&Éã&çq<√, (‘·‘Y R n~), nœ˝Òq R
dü+|üPs¡eí TT>±, qs¡yê´Á|òTü ' R |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü &˜ q’Ó , sêeT' R lsêeTT&ÉT, $C≤„|´ü ' #·
R $qï$+#·ã&Ée\dæqyê&ÉT düTe÷!, Ç‹ R nì, C≤qø° R d”‘ê<˚$, e÷+ R
qqTï>∑÷]Ã, ÄVü≤ R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêj·TTq+<äHê! ˙ $#·Ã≥ @$T #·÷∫‹y√ n~ j·T+‘·jT· TqT
dü+|üPs¡eí TT>± |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ TT&Óq’ Ä lsêeTTq≈£î m]–+|üe\j·TTqT düTe÷! nì
d”‘e· Tà qqTï ø√]q~.
XÀ¢ˆˆ nj·T+ #êôd’ à Á|ü<ë‘·y√´ j·T‘êï ‘·T‡|ü]s¡ø‘åÏ '· ˆ
ÁãTe‘ê e#·Hê H˚é+ düTÁê k˛´|üXè¯ D«‘·' ˆ
@wü #·÷&ÜeTDÏ' Áoe÷ qàj·÷ düT|ü]s¡ø‘åÏ '· ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nj·T+ ` #· ` nôd’ à ` Á|ü<ë‘·e´' ` j·T‘êï‘Y ` düT|ü]s¡ø‘åÏ '· ,
ÁãTe‘ê ` e#·Hêì ` @e+ ` düTÁêdü´ ` ñ|üXè¯ D«‘·', @wü' ` #·÷&ÜeTDÏ `
Áoe÷Hé ` eTj·÷ ` düT|ü]s¡ø‘åÏ '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` le÷Hé @wü' #·÷&ÜeTDÏ' eTj·÷ düT|ü]s¡ø‘åÏ '· , @e+ e#·Hêì
ÁãTe‘ê ‘·«j·÷ düTÁêdü´ ñ|üXè¯ D«‘·' (dü‘'· ) j·T‘êï‘Y düT|ü]s¡ø‘åÏ '· nj·T+ #·
nôd’ à Á|ü<ë‘·e´'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` le÷Hé R >=|üŒXÀuÛÑø£*Zq{Ïº, @wü' R á, #·÷&ÜeTDÏ' R
#·÷&ÜeTDÏ, eTj·÷ R Hê#˚‘,· düT|ü]s¡ø‘åÏ '· R uÛÁÑ <äeTT>± ø±bÕ&ÉTø=qã&çq~,
düTÁêdü´ R düTÁê⁄&ÉT, ñ|üXè¯ D«‘·' (dü‘'· ) R $qT#·T+&É>±, @e+ R á Ø‹>±,
e#·Hêì R e÷≥\qT, ÁãTe‘ê R |ü\Tÿ#·Tqï{Ï,º (‘·«j·÷ R ˙#˚‘)· , j·T‘êï‘Y R
Á|üjT· ‘·ï |üPs¡«ø£eTT>±, düT|ü]s¡ø‘åÏ '· R uÛÁÑ <äeTT>± ø±bÕ&ÉT ø=qã&çq{Ï,º nj·T+
#· R á #·÷&ÜeTDÏ >∑÷&É, nôd’ à R Ä lsêeTTq≈£î, Á|ü<ë‘·e´' R
áj·Tã&Ée\dæq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á #·÷&ÜeTDÏì $TøÏÿ* ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ ~>± Áù|$T+#·T#·T H˚H+Ó ‘·j÷Ó
uÛÑÁ<äeTT>± <ë#·Tø=ì j·TT+{Ïì. düTÁê⁄ì düìï~Ûì Hê e÷≥\ìïj·TT ˙e⁄
#Ó|ü #·Tqï|ü&ÉT á neT÷\ýÓTqÆ #·÷&ÜeTDÏì Hê Hê<∏Tä q ø=dü>T∑ eTT.
XÀ¢ˆˆ eTq•Ù˝≤j·÷ dæ\Ô ø√ >∑+&ÉbÕπsÙ « ìy˚•‘·' ˆ
‘·«j·÷ Á|üDùwº ‹\πø ‘·+ øÏ\ düàs¡TeÔ Ts¡Ωdæ ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTq•Ù˝≤j·÷' ` ‹\ø£' ` >∑+&ÉbÕπsÙ « ` ìy˚•‘·' ` ‘·«j·÷ `
Á|üDùwº ` ‹\πø ` ‘·+ ` øÏ\ ` düàs¡TyÔ Té ` ns¡Ωdæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‹\πø Á|üDùwº (dü‹) eTq•Ù˝≤j·÷' ‹\ø£' >∑+&ÉbÕπsÙ « ‘·«j·÷
ìy˚•‘·', ‘·+ düàs¡TyÔ Té ns¡Ωdæ øÏ\.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‹\πø R u§≥Tº, Á|üDùwº (dü‹) R #Ó]–b˛e>±, >∑+&ÉbÕπsÙ « R
ø£b˛\eTTô|’ >∑\, eTq•Ù˝≤j·÷' R eTDÏ•\jÓTTø£ÿ, ‹\ø£' R u§≥Tº, ‘·«j·÷ R
˙#˚‘,· ìy˚•‘·' R ñ+#·ã&çq~, ‘·+ R Ä $wüjT· eTTqT, düàs¡T+Ô R düà]+#·T≥≈£î,
ns¡Ωdæ øÏ\ R ‘·>T∑ <äTe⁄ düTe÷!.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˇø£e÷s¡T Hê qT<äT{Ïô|’ u§≥Tº #Ó~]b˛e>± n|ü&ÉT ˙e⁄ Hê
#ÓøÿÏ *ô|’ >∑\ eTDÏ•˝≤<Ûë‘·Tsπ KqT ˇ*∫ Hê qT<äT{Ïô|’ u§≥Tº>± ñ+∫Hêe⁄. Ä
dü+|òTü ≥qeTTqT C≤„|øü e£ TT #˚døæ =qTeTT.
XÀ¢ˆˆ @wü ìsê´‹‘·' le÷ qàj·÷ ‘˚ yê]dü+uÛeÑ ' ˆ
@‘·+ <äècºÕ« Á|üy÷Ó ~ùw´ e´düH˚ ‘ê«$Tyêq|òTü ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @wü' ` ìsê´‹‘·' ` Áoe÷Hé ` eTj·÷ ` ‘˚ ` yê]dü+uÛeÑ ' `
@‘·+ ` <äècºÕ« ` Á|üy÷Ó ~ùw´ ` e´düH˚ ` ‘ê«yéT ` Çe ` nq|òTü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nq|òTü ' yê]dü+uÛeÑ ' le÷Hé @wü' ‘˚ ìsê´‹‘·', e´düH˚
@‘·+ <äècºÕ« ‘ê«yéT (<äècºÕ«) Çe Á|üy÷Ó ~ùw´.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nq|òTü ' R bÕ|üsV¡ ≤æ ‘·T&ÉT, yê]dü+uÛeÑ ' R düeTTÁ<äeTT qT+&ç
ñ<ä“$¤ +∫q{Ï,º @wü' R á #·÷&ÜeTDÏ, ‘˚ R ˙ ø=s¡≈î£ , ìsê´‹‘·' R |ü+|üã&çq~,
e´düH˚ R ø£wøºü ±\eTTq+<äT, @‘·+ R á j·T+>∑T∞j·Tø£eTTqT, <äècºÕ« R #·÷∫,
‘ê«+ R ìqTï, <äècºÕ« Çe R #·÷∫q≥T¢>±, Á|üy÷Ó ~ùw´ R Äq+~+#Ó<qä T.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T, ‹\ø£eTT :` @‘·+ R ‘·ŒÁ‘˚Œwæ‘y· Té n+>∑T∞j·Tø£yTé Ç‘·´s¡'ú .
‘ê‘·Œs¡éTT :` z |ü⁄Dó\T&Ü! ~eýÓTqÆ {Ï~º j·TTqT, >=|üŒXÀuÛ≈Ñ î£ ì\j·TyÓTqÆ {Ï~º
j·TTqT H˚qT Áù|eT|üPs¡«ø£eTT>± <ë#·Tø=ìq{Ï~º j·TTqTq>∑T Hê #·÷&ÜeTDÏì ˙
øÏ|ü &ÉT |ü+|æyj
˚ T· T#·THêïqT. nsTTqqT Çø£ MT<ä≥ Hê ø£wøºü ±\eTTq+<äT ˙e⁄
|ü + |æ q á j· T +>∑ T ∞j· T ø£ e TTqT p#· T ø=qT#· T H˚ q T ìqTï p∫qfÒ ¢
dü+‘√wæ+|ü>\∑ qT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ J$‘·+ <Ûës¡sTTcÕ´$T e÷dü+ <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·à» ˆ
}s¡«Δ + e÷kÕ qï Jy˚jT· + s¡økå£ Õ+ eX¯ e÷>∑‘ê ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` J$‘·+ ` <Ûës¡sTTcÕ´$T ` e÷dü+ ` <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·à», }s¡«Δ + `
e÷kÕ‘Y ` q ` Jy˚jT· + ` s¡økå£ Õ+ ` eX¯yTé ` Ä>∑‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·à»! e÷dü+ J$‘·+ <Ûës¡sTTcÕ´$T. s¡økå£ Õ+ eX¯+
Ä>∑‘ê e÷kÕ‘Y }s¡«Δ + q Jy˚jT· yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·à» R z <äXs¯ <¡ qä∏ +<äHê!, e÷dü+ R HÓ\, J$‘·+ R
J$‘·eTTqT, <Ûës¡sTTcÕ´$T R <Û]ä +#Ó<qä T. s¡økå£ Õ+ R sêø£då Tü \jÓTTø£ÿ, eX¯+ R
nBÛqeTTqT, Ä>∑‘ê R #˚]q<ëqHÓ,’ e÷kÕ‘Y R HÓ\ø£+f…, }s¡«Δ + R ‘·sT¡ yê‘·, q
Jy˚jT· yéT R J$+|üqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z <äXs¯ <¡ qä∏ +<äHê! H˚ ˙ |ü]dæ‹ú ˝À ˇø£ÿ HÓ\ e÷Á‘·eTT JeqeTT‘√
ì\Te>∑\qT. á sêø£då Tü \ bÕ\ã&çjT· Tqï H˚qT á HÓ\<ë{Ïq |æeTà≥ @ e÷Á‘·eTT
J$+#·C≤\qT.
XÀ¢ˆˆ Ç‹ e÷ eTÁãM r‡‘ê ø£èXÊ+^ <Ûsä à¡ #ê]D° ˆ
sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ s¡T<ëΔ eTè^ y√‘·TŒ¤\˝¢ À#·Hê ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‹ ` e÷yéT ` nÁãM‘Y ` d”‘ê ` ø£èXÊ+^ ` <Ûsä à¡ #ê]D°,
sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ ` s¡T<ëΔ ` eTè^ ` Çe ` ñ‘·TŒ¤\˝¢ À#·Hê ` ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£èXÊ+^ <Ûäs¡à#ê]D°, sêeD≤+‘·'|ü⁄πs s¡T<ëΔ, eTè^ Çe
ñ‘·TŒ¤\˝¢ À#·Hê d”‘ê e÷yéT Ç‹ nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£èXÊ+^ R ø£è•+∫q X¯Øs¡eTT >∑\~j·TTqT, <Ûsä à¡ #ê]D° R
<Ûsä êà#·sD¡ eTT >∑\~j·TTqT, eTè^ Çe R Ä&ÉT˝Ò&ç e˝…, ñ‘·TŒ¤\˝¢ À#·Hê R $XÊ\yÓTqÆ
ø£qTï\T >∑\~j·TTq>∑T, d”‘ê R d”‘ê<˚$, sêeD≤+‘·'|ü⁄sπ R sêeDTì n+‘·'|ü⁄s¡eTT
q+<äT, s¡T<ëΔ R ã+~Û+|üã&çq<Ó,’ Ç‹ R á $<Ûeä TT>±, e÷+ R qqTï>∑÷]Ã,
‘ê‘·Œs¡éTT :` <Ûsä êà#·sD¡ eTTq @eTs¡TbÕ≥T˝Òì<Ó’ ø£è•+∫q X¯Øs¡eTT‘√ ˝Ò&øç q£ Tï\
e+{Ï $XÊ\yÓTqÆ H˚Á‘·eTT\T>∑\ d”‘ê<˚$ sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡eTTq n≥T¢ ã+~Û+|üã&ç
j·TT+&ç Hê‘√ á Ø‹>± |ü*øÏq~.
XÀ¢ˆˆ @‘·<e˚ eTj·÷--U≤´‘·+ düs«¡ + sê|òTü e j·T<ä´<∏ë ˆ
düs«¡ <∏ë kÕ>∑s»¡ ˝Ò dü+‘ês¡' Á|ü$BÛjT· ‘êyéT ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘·‘Y ` @e ` eTj·÷ ` ÄU≤´‘·+ ` düs«¡ + ` sê|òTü e ` j·T‘Y
` j·T<∏ë, düs«¡ <∏ë ` kÕ>∑s»¡ ˝Ò ` dü+‘ês¡' ` Á|ü$BÛjT· ‘êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òTü e! j·T‘Y j·T<∏ë (dæ‘ú +· ) @‘·‘Y (‘·‘)Y @e düs«¡ + eTj·÷
ÄU≤´‘·yTé , düs«¡ <∏ë kÕ>∑s»¡ ˝Ò dü+‘ês¡' Á|ü$BÛjT· ‘êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü e R z s¡|Tüò Tq+<äHê!, j·T‘Y R @~, j·T<∏ë R @Ø‹>±,
dæ‘ú +· R ñqï<√, eTj·÷ R Hê#˚‘,· @‘·‘Y R Ç~, ‘·‘Y @e R n~j˚T, düs«¡ + R
n+‘·jT· TqT, ÄU≤´‘·yTé R #Ó|Œü ã&çq~. düs«¡ <∏ë R düs«¡ $<Ûeä TT\, kÕ>∑s»¡ ˝Ò R
düeTTÁ<ä»\eTTq, dü+‘ês¡' R ‘·s¡D√bÕj·TeTT (ùd‘·Te⁄), Á|ü$BÛj·T‘êyéT R
@s¡Œs¡T|üã&ÉT>±ø£.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z s¡|Tüò Tq+<äHê! ñqï~ j·TTqï≥T¢>± »]–q <ä+‘·jT· TqT ˙≈£î
$qï$+∫‹ì. Çø£ Ç|ü&ÉT \+ø£qT #˚sT¡ ≥¬ø’ düeTTÁ<äeTTqT <ë≥T ñbÕj·TeTTqT
@sêŒ≥T#˚jT· e\dæ j·TTqï~.
XÀ¢ˆˆ ‘Í C≤‘êXÊ«kÂ sê»|ü⁄Á‘Í $~‘ê«
‘·#êÃ_ÛC≤„q+ sê|òTü yêj·T Á|ü<ëj·T ˆ
<˚yê´ #êU≤´‘·+ düs«¡ y˚T yêqT|üPsê« ´
<ë«#ê dü+|üPs¡+í yêj·TT|ü⁄Á‘· X¯ÙX¯+dü ˆˆ 27
ª #·÷&ÜeTDÏ Á|ü<ëq+μμ HêeT
|ü+#·wüwæº‘·eT dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘Í ` C≤‘êXÊ«kÂ ` sê»|ü⁄Á‘Í ` $~‘ê« ` ‘·‘Y ` #· `
n_ÛC≤„q+ ` sê|òTü yêj·T ` Á|ü<ëj·T ` <˚yê´ ` #· ` ÄU≤´‘·+ ` düs«¡ yéT `
@e ` nqT|üPsê« ´‘Y ` yê#ê ` dü+|üPs¡+í ` yêj·TT|ü⁄Á‘·' ` X¯X+¯ dü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘Í sê»|ü⁄Á‘Í C≤‘êXÊ«kÂ $~‘ê« ‘·‘Y n_ÛC≤„q+ sê|òTü yêj·T
Á|ü<ëj·T #·, yêj·TT|ü⁄Á‘·' <˚yê´ ÄU≤´‘·+ düs«¡ + #· ÄqT|üPsê« ´‘Y yê#ê dü+|üPs¡+í
X¯X¯+dü.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘Í R Ä, sê»|ü⁄Á‘Í R sê»≈£îe÷s¡T˝…q’ sêeT\ø£ÎDT\qT,
C≤‘êXÊ«kÂ R ø£*–q }s¡≥>∑\yê]ì>±, $~‘ê« R ‘Ó*dæø=ì, sê|òTü yêj·T R
lsêeTTìø=s¡≈î£ , ‘·‘Y R Ä, n_ÛC≤„q+ R Äqyê\TqT, Á|ü<ëj·T R Ç∫Ã, <˚yê´
R d”‘ê<˚$#˚, ÄU≤´‘·+ R #Ó|üŒã&çq<ëìì, düs¡«yéT @e #· R n+‘·j·TTqT
≈£L&É, yêj·TT|ü⁄Á‘·' R yêj·TTq+<äqT&ÉT, ÄqT|üPsê« ´‘Y R Áø£eT|üPs¡«ø£eTT>±,
yê#ê R e÷≥\‘√, dü+|üPs¡+í R düeTÁ>∑eTT>±, X¯X+¯ dü R #Óô|ŒqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` <˚yê´ #êU≤´‘·+ düs«¡ y˚Te ` X¯X+¯ dü.
Vü≤qTeTqï lsêeTTì‘√ \+ø£˝À ‘êqT HÓs|¡ qæ $wüjT· eTT \ìïj·TTqT
#Ó | ü Œ e\dæ j · T T+&É > ± q#· Ã {Ï nø£ å e <Û ä eTTqï>∑ T yêìì>∑ ÷ ]Ãj· T T, \+ø±
<äVü≤Hê~ø£eTTqT >∑÷]Ãj·TT, qfÒ¢ düeTTÁ<ä\+|òüTq düeTj·TeTTq düTs¡kÕìs¡dü
Hê~ø£eTTqT >∑÷]Ãj·TT #Ó|üŒ≈£î+&ÉT≥ nqTq~ n‘·àdüTÔ‹>± >±ìŒ+#·TqqT
uÛ≤eeTT‘√&ÉH˚ nìj·TTqT, |üPs¡« eT+>∑<ë<äT\ø£&É ñqï~ j·TTqï≥T¢ #Ó|Œü e˝…qqT
uÛ≤eeTT‘√ e÷Á‘·yT˚ n#·≥ #Ó|Œæ j·TT+&Óqìj·TTqT Á>∑V≤æ +#·e˝…qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä sêeT\ø£ÎDT\T ‘·eT ∫s¡ø±\ ∫+‘· ‘=\– Äq+~+#·T
#·Tqï+<äT≈£î dü+‘·d+æ #·T#·T, ‘·q >∑Ts¡T>Ô ± d”‘e· Tà Ç∫Ãq #·÷&ÜeTDÏì sêeTTq≈£î
ˇdü–, ÄyÓT Ä‘·ì‘√ #Ó|ü eTqïe÷≥\ qìï+{Ïì |üPdü>T∑ ∫Ãq≥T¢ Vü≤qTeT @$Tj·TT
$&ÉTe≈£î+&É lsêeTTq≈£î $e]+#ÓqT.
ªª#·÷&ÜeTDÏÁ|ü<ëqeTTμμ nqT
ns¡Te~jÓÆT<äedüs¡ZeTT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
wü{Ÿwüwæº‘·eTdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ @eeTTø√Ô Vü≤qTeT‘ê sêyÓ÷ <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·à»' ˆ
‘·+ eTDÏ+ Vü≤è<äjT˚ ø£è‘ê« Á|üsT¡ s√<ä dü\ø£ÎD' ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø£'Ô ` Vü≤qTeT‘ê ` sêeT' ` <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·à»' ` ‘·+ `
eTDÏ+ ` Vü≤è<äjT˚ ` ø£è‘ê« ` Á|üsT¡ s√<ä ` dü\ø£ÎD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·à»' dü\ø£ÎD' sêeT' Vü≤qTeT‘ê @eyéT ñø£'Ô (düH)é
‘·+ eTDÏ+ Vü≤è<äjT˚ ø£è‘ê« Á|üsT¡ s√<ä.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äXs¯ <¡ ë∏ ‘·à»' R <äXs¯ <¡ qä∏ +<äqT&Óq’ {Ï,º dü\ø£ÎD' R \ø£ÎDTì‘√
≈£L&çq, sêeT' R lsêeTT&ÉT, Vü≤qTeT‘ê R Vü≤qTeT#˚, @eyéT R Ç≥T¢, ñø£'Ô
(düH)é R #Ó|Œü ã&çqyê&Ó,’ ‘·+ R Ä, eTDÏ+ R #·÷&ÜeTDÏì, Vü≤è<äjT˚ R >∑T+&Óô|,’
ø£è‘ê« R rdæø=ì, Á|üsT¡ s√<ä R $TøÏÿ*>∑ XÀøÏ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Vü≤qTeT+‘·T &ç≥T¢ #Ó|Œü >∑H˚ <äXs¯ <¡ qä∏ +<äqT&ÉT ‘·q Á|æjT· Tsê*#˚
>∑Ts¡T>Ô ± áj·Tã&çq{Ïº Ä #·÷&ÜeTDÏì ‘·q >∑T+&Óô|’ qT+#·Tø=ì ‘·eTTàì‘√ >∑÷&ç
m+‘·>±H√ $\|æ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘·+ ‘·T <äècºÕ« eTDÏÁX‚w+ü̃ sê|òTü e XÀÙø£ø]£ Ù‘·' ˆ
H˚Á‘êuÛ≤´ eTÁX¯ó|üPsêíu≤Û ´+ düTÁê $T<ä eTÁãM‘Y ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·+ ` ‘·T ` <äècºÕ« ` eTDÏÁX‚w+ü̃ ` sê|òTü e' ` XÀø£ø]£ Ù‘·',
H˚Á‘êuÛ≤ýéT ` nÁX¯ó|üPsêíu≤Û ´+ ` düTÁêyéT ` Ç<äyTé ` nÁãM‘Y ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·+ eTDÏÁX‚w+˜ü <äècºÕ« sê|òTü e' XÀø£ø]£ Ù‘·' (düH)é nÁX¯ó|üPsêíu≤Û ´+
H˚Á‘êuÛ≤´+ düTÁêyéT Ç<äyTé nÁãM‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·+ R Ä, eTDÏÁX‚w+ü̃ R >=|üŒ<Óq’ {Ïº #·÷&ÜeTDÏì, <äècºÕ« R
#·÷∫, sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, XÀø£ø]£ Ù‘·' düHé R <äT'KeTT#˚ |”&+ç |üã&çqyê&Ó,’
nÁX¯ó|üPsêíuÛ≤´+ R ø£˙ï{Ï‘√ ì+&çq{Ïº, H˚Á‘êuÛ≤´+ R ø£qTï\‘√, düTÁê+ R
(66) ` wü{Ÿwüwæº‘·eTdüs¡Z 543
düTÁê⁄ì>∑÷]Ã, Ç<ä+ R á e÷≥qT, nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` neT÷\ýÓTqÆ {Ïº Ä #·÷&ÜeTDÏì ø£qT>=q>±H˚ lsêeTT&ÉT ‘·q
Vü≤è<äjT· eTTq <äT'KeTT bı+–e#·TÃ#·T+&É>± <äT'U≤ÁX¯óe⁄\‘√ ì+&çq ø£qTï\‘√
düTÁê⁄ì p#·T#·T Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ j·T<∏e’Ó <Û̊qT Ádü‡e‹ ùdïVü‰ <ä«‘·‡dü´ e‘·‡˝≤ ˆ
‘·<ë∏ eTe÷|æ Vü≤è<äjT· + eTDÏs‘¡ ï· dü´ <äsÙ¡ Hê‘Y ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<∏ë ` @e ` <Ûq˚ T' ` Ádüe‹ ` ùdïVü‰‘Y ` e‘·‡dü´ ` e‘·‡˝≤,
‘·<ë∏ ` eTeT ` n|æ ` Vü≤è<äjT· + ` eTDÏs‘¡ ï· dü´ ` <äsÙ¡ Hê‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T<∏ë @e e‘·‡˝≤ <Û˚qT' e‘·‡dü´ ùdïVü‰‘Y Ádüe‹ ‘·<∏ë
eTDÏs‘¡ ï· dü´ <äsÙ¡ Hê‘Y eTeT Vü≤è<äjT· yéT n|æ Ádüe‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T<∏ë @e R @Ø‹>±HÓ‘’ ,˚ e‘·‡˝≤ R yê‘·‡\éTT >∑*–q{Ï,º
<Ûq˚ T' R Äe⁄, e‘·‡dü´ R _&Éj ¶ TÓ Tø£ÿ, ùdïVü‰‘Y R Áù|eTe\q, Ádüe‹ R Á<ä$+#·TH√,
‘·<ë∏ R Ä $<Ûeä TT>±, eTDÏs‘¡ ï· dü´ R >=|üŒ<Óq’ #·÷&ÜeTDÏjTÓ Tø£ÿ, <äsÙ¡ Hê‘Y R
<äs¡ÙqeTTe\q, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, Vü≤è<äj·TyéT n|æ R Vü≤è<äj·TeTT >∑÷&É,
Ádüe‹ R Á<ä$+#·T#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·q _&Éô¶ |’ eT≈£îÿe>∑*–j·TT+&ÉT Äe⁄ ‘·q <ä÷&ÉqT #ê\ø±\eTTq≈£î
#·÷∫q|ü&ÉT Áù|eT#˚‘· bı<äT>¬ ≥T¢ Ádü$+#·TH√ nfÒ¢ á #·÷&ÜeTDÏì p∫q+‘·H˚
Hê Vü≤è<äjT· eTT>∑÷&É Á<ä$+∫b˛e⁄#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ eTDÏs‘¡ ï· $T<ä+ <ä‘+Ô· yÓ<’ V˚ ‰ü ´ X¯Ù «X¯ósπ D y˚T ˆ
e<Û÷ä ø±˝Ò j·T<∏ë ã<äΔ eT~Ûø+£ eT÷]Δ ï XÀuÛ‘Ñ ˚ ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTDÏs‘¡ ï· yéT ` Ç<ä+ ` <ä‘+Ô· ` yÓ<’ V˚ ‰ü ´' ` X¯«X¯ósπ D ` y˚T,
e<Û÷ä ø±˝Ò ` j·T<∏ë ` ã<äyΔ Té ` n~Ûø+£ ` eT÷]Δ ï ` XÀuÛ‘Ñ ˚ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` e<Û÷ä ø±˝Ò eT÷]Δ ï j·T<∏ë n~Ûø+£ XÀuÛ‘Ñ ,˚ ‘·<ë∏ ã<ä+Δ eTDÏs‘¡ ï· +
y˚T X¯«X¯óπsD yÓ’<˚Vü‰´ <ä‘·ÔyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e<Ûä÷ø±˝Ò R $yêVü≤düeTj·TeTTq+<äT, j·T<∏ë R @Ø‹>±,
eT÷]Δ ï R •s¡dTü ‡q+<äT, n~Ûø+£ R $TøÏÿ*>±, XÀuÛ‘Ñ ˚ R Á|üø±•+#·TH√, ‘·<ë∏ R
ÄØ‹>±, ã<ä+Δ R ø£≥ãº &çq{Ï,º Ç<ä+ R á, eTDÏs‘¡ ï· + R >=|üŒ<Óq’ #·÷&ÜeTDÏ,
y˚T R HêjÓTTø£ÿ, X¯«X¯ósπ D R e÷eTjÓTÆ q »q≈£îì#˚, yÓ<’ V˚ ‰ü ´' R C≤qøÏø,Ï <ä‘+Ô·
R áj·Tã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $yêVü≤ düeTj·TeTTq+<äT •s¡dTü ‡q n\+ø£]+|üã&ç $TøÏÿ* XÀuÛ‘Ñ √
Á|üø±•+∫q{Ï<º q’Ó á ~eýÓTqÆ #·÷&ÜeTDÏì Hê e÷eT>±¬sq’ »qø£eTVü‰sêE
d”‘ê<˚$ ø=dü–Hê&ÉT.
XÀ¢ˆˆ nj·T+ Væ≤ »\dü+uÛ÷Ñ ‘√ eTDÏ dü‡»®q|üPõ‘·' ˆ
j·TCÒ„ |üse¡ T‘·Tùwqº <ä‘Ô· X¯ÙÁπøD BÛeT‘ê ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nj·T+ ` Væ≤ ` »\dü+uÛ÷Ñ ‘·' ` eTDÏ' ` dü»q® |üPõ‘·', j·TCÒ„
` |üse¡ T‘·Tùwqº ` <ä‘'Ô· ` X¯Áøπ D ` BÛeT‘ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` »\dü+uÛ÷Ñ ‘·' dü»q® |üPõ‘·' nj·T+ eTDÏ' j·TCÒ„ |üse¡ T‘·Tùwqº
BÛeT‘ê X¯Áøπ D <ä‘'Ô· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »\dü+uÛ÷Ñ ‘·' R »\eTTqT+&ç |ü⁄{Ïqº ~j·TTqT, dü»q® |üPõ‘·' R
dü‘T· Œs¡Twüß\#˚ |üPõ+|üã&çq~j·TTq>∑T, nj·T+ R á, eTDÏ' R #·÷&ÜeTDÏ,
j·TCÒ„ R j·T»„eTTq+<äT, |üs¡eT‘·Tùwºq R $TøÏÿ* ‘·è|æÔH=+~q{Ïº, BÛeT‘ê R
ãT~ΔXÊ*jÓTÆ q, X¯Áøπ D R <˚y+˚ Á<äTì#˚, <ä‘'Ô· R áj·Tã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á #·÷&ÜeTDÏ »\eTTqT+&ç »ì+∫q{Ïº~, dü»®qT ˝…\¢]#˚
Á|üX+¯ dæ+|üã&çq{Ï~º . eT]j·TTqT ˇø±H=ø£ j·÷>∑eTTq+<äT <˚y+˚ Á<äT&ÉT $TøÏÿ*
dü+‘√wæ+∫ ‘êqT dü«j·TeTT>± Hê e÷eTjÓTÆ q »qø£eTVü‰sêEq≈£î Ç∫Ãq{Ï~º
j·TTqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ÇeT+ <äècºÕ« eTDÏÁX‚w+ü̃ j·T<∏ë ‘ê‘·d´ü <äsÙ¡ qyéT ˆ
n<ë´ düà é>∑‘· kÂ‡eT´ yÓ<’ V˚ ≤ü dü´ ‘·<ë∏ $uÛÀ' ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÇeT+ ` <äècºÕ« ` eTDÏÁX‚w+ü̃ ` j·T<∏ë ` ‘ê‘·d´ü ` <äsÙ¡ qyéT `
n<ä´ ` ndæà ` ne>∑‘'· ` kÂeT´ ` yÓ<’ V˚ ≤ü dü´ ` ‘·<ë∏ ` $uÛÀ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÂeT´! Ç<ä+ eTDÏÁX‚w+ü̃ <äècºÕ« n<ä´ ‘ê‘·d´ü <äsÙ¡ q+ j·T<∏ë
yÓ<’ V˚ ≤ü dü´ $uÛÀ' <äsÙ¡ q+ #· ne>∑‘'· ndæà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÂeT´ R z dü»q® T&Ü, Ç<ä+ R á , eTDÏÁX‚w+˜ü R >=|üŒ<Óq’
#·÷&ÜeTDÏì, <äècºÕ« R #·÷∫, ‘ê‘·d´ü R ‘·+Á&çjTÓ Tø£ÿ, <äsÙ¡ q+ j·T<∏ë R <äsÙ¡ qeT≥T¢,
n<ä´ R Ç|ü&ÉT, yÓ<’ V˚ ≤ü dü´ $uÛÀ' R »qø£eTVü‰sêEjÓTTø£ÿ, <äsÙ¡ q+ R <äsÙ¡ qeTTqT,
ne>∑‘'· R bı+~qyê&ÉqT, ndæà R n>∑T#·THêïqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` |üPs¡«eTT d”‘êdü+<˚X¯ dü+<äs¡“¤eTTq 39e düs¡Z˝À 2e
XÀ¢øe£ TTq d”‘· ‘êH=dü–q #·÷&ÜeTDÏì #·÷&É>H∑ ˚ lsêeTT&ÉT ‘·q ‘·*ì¢ , ‘·qqT,
<äXs¯ <¡ eä∏ TVü‰sêEqT eTTe⁄«]ì düà]+|ü>\∑ &Éì ‘Ó*|æq~. n#·Ã≥ eTTe⁄«]ì nq>±
ÄyÓT uÛ≤eeTTq ‘·qH˚ >±ø£ Ç+ø£qT #ê˝≤eT+~ì düà]+#·Tqì ‘Ó\T|ü⁄≥j˚T.
n+<äT≈£î ‘·–q≥T¢>±H˚ lsêeTT &ç|ü &ç#≥· ‘·q ‘·+Á&çjTÆÓ q <äXs¯ <¡ Tä∏ ì e÷eTjÓTÆ q
»q≈£îì >∑÷&É düà]+#·T≥ düV≤ü »eTT>± qTqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z dü»q® T&Ü! >=|üŒ<Óq’ {Ïº á #·÷&ÜeTDÏì #·÷&É>H∑ ˚ Hê‘·+Á&çjTÆÓ q
<äX¯s¡<∏äTì <ä]Ù+∫q≥T¢qT e÷eTjÓÆTq »qø£eTVü‰sêEqT #·÷∫q≥T¢qT Hê
eTqdüT‡q≈£î dü+‘√wüeTT ø£\T>∑T#·Tqï~ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ nj·T+ Væ≤ XÀuÛ‘Ñ ˚ ‘·kÕ´' Á|æj÷· j·÷ eT÷]Δ ï y˚T eTDÏ' ˆ
n<ë´dü´ <äsÙ¡ H˚ HêVü≤+ ÁbÕbÕÔ+ ‘ê$Te ∫+‘·jT˚ ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nj·T+ ` Væ≤ ` XÀuÛ‘Ñ ˚ ` ‘·kÕ´' ` Á|æj÷· j·÷' ` eT÷]Δ ï ` y˚T
` eTDÏ', n<ä´ ` ndü´ ` <äsÙ¡ H˚q ` nVü≤+ ` ÁbÕbÕÔ+ ` ‘êyéT ` Çe `
∫+‘·j˚T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·T+ eTDÏ' ‘·kÕ´' y˚T Á|æj÷· j·÷' eT÷]Δ ï (@e) XÀuÛ‘Ñ ˚
Væ≤, n<ä´ nVü≤+ ndü´ <äsÙ¡ H˚q ‘ê+ ÁbÕbÕÔyTé Çe ∫+‘·jT˚ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ R á, eTDÏ' R eTDÏ, ‘·kÕ´' R Ä, y˚T R HêjÓTTø£ÿ,
Á|æj÷· j·÷' R Á|æjT· Tsê*jÓTTø£ÿ, eT÷]Δ ï @e R •s¡eTTq+<˚, XÀuÛ‘Ñ ˚ Væ≤ R
Á|üø±•+#·TqT düTe÷!, n<ä´ R H˚&TÉ , nVü≤+ R H˚qT, ndü´ R á eTDÏjTÓ Tø£ÿ,
<äsÙ¡ H˚q R #·÷#·T≥#˚‘,· ‘ê+ R Ä d”‘ê<˚$ì, ÁbÕbÕÔyTé Çe R ÁbÕ|æ+Ô ∫q
<ëìì>∑H,˚ ∫+‘·jT˚ R uÛ≤$+#·T#·THêïqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á #·÷&ÜeTDÏ Hê Á|æjT· Tsê* •s¡eTTô|’ qTqï|ü&ÉT m+‘· >=|üŒ>∑H√
Á|üø±•+#·T#·T+&Ó&~ç düTe÷! H˚ &û eTDÏì <ä]Ù+#·T#·T+&É>± Hê≈£î Á|æjT· Tsê˝Ò
m<äT≥ ì\∫q≥T¢>± ‘√#·T#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ øÏ e÷Vü≤ d”‘ê yÓ<’ V˚ ≤” Áã÷Væ≤ kÂeT´ |ü⁄q' |ü⁄q' ˆ
|æbÕdüT$Te ‘√j˚Tq dæ+#·+r yêø£ýê]D≤ ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏyTé ` ÄVü≤ ` d”‘ê ` yÓ<’ V˚ ≤” ` Áã÷Væ≤ ` kÂeT´ ` |ü⁄q' `
|ü⁄q', |æbÕdüTyéT ` Çe ` ‘√j˚Tq ` dæ+#·+r ` yêø£ýê]D≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÂeT´! |æbÕdüT+ ‘√j˚Tq Çe yêø£ýê]D≤ dæ+#·+r yÓ<’ V˚ ≤”
d”‘ê øÏyTé ÄVü≤? |ü⁄q' |ü⁄q' Áã÷Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÂeT´ R z dü»q® T&Ü!, |æbÕdüT+ R <ä|Œæ >=qïyêìì, ‘√j˚Tq
Çe R eT+∫˙{Ï‘√ e˝…, yêø£ýê]D≤ R e#·q»\eTT#˚, dæ+#·+r R ‘·&TÉ |ü⁄#·Tqï<Ó,’
yÓ<’ V˚ ≤” R $<˚V≤ü sêE ‘·qj·TjÓTÆ q, d”‘ê R d”‘ê<˚$, øÏ+ R @$T, ÄVü≤ R
|ü*ø¬ qT. |ü⁄q' |ü⁄q' R eTs¡\ eTs¡\, Áã÷Væ≤ R #Ó|ü eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <ä|Œæ >=qïyêìì eT+∫˙{Ï‘√ ‘·è|æÔ |üs∫¡ q≥T¢ ‘·q e#·HêeTè‘·eTT#˚
qqTï ‘·è|æ|Ô sü #¡ T· #·T Ä $<˚V≤ü sê»‘·qj·T @y˚T$T |ü*øÏq~? n$ j·Tìïj·TTqT
Hê≈£î eTs¡\ eTs¡\ #Ó|ü eTT.
XÀ¢ˆˆ Ç‘·dTü Ô øÏ+ <äT'K‘·s+¡ j·T ~eT+ yê]dü+uÛeÑ yéT ˆ
eTDÏ+ |üXÊ´$T kÂ$TÁ‘˚ yÓ<’ V˚ ≤” e÷>∑‘ê+ $Hê ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç‘·' ` ‘·T ` øÏ+ ` <äT'K‘·s+¡ ` j·T‘Y ` ÇeT+ ` yê]dü+uÛeÑ yéT,
eTDÏ+ ` |üXÊ´$T ` kÂ$TÁ‘˚ ` yÓ<’ V˚ ≤” yéT ` Ä>∑‘ê+ ` $Hê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÂ$TÁ‘˚! Ä>∑‘ê+ yÓ<’ V˚ ≤” + $Hê yê]dü+uÛeÑ yéT ÇeT+ eTDÏ+
|üXÊ´$T Ç‹ j·T‘Y Ç‘·' <äT'K‘·s+¡ øÏ+?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÂ$TÁ‘˚ R z düT$TÁ‘êq+<äHê!, yÓ<’ V˚ ≤” yéT Ä>∑‘ê+ $Hê R
C≤qøÏsê≈£î+&Ü, yê]dü+uÛÑe+ R »\dü+uÛÑ÷‘·yÓTÆq, ÇeT+ R á, eTDÏ+ R
s¡‘ï· eTTqT, |üXÊ´$T R #·÷#·T#·THêïqT, Ç‹ j·T‘Y R nqT e÷≥ @~ >∑\<√,
Ç‘·' R Ç+‘·ø+£ f…, <äT'K‘·s+¡ R $TøÏÿ* <äT'Kø£sy¡ TÓ qÆ {Ï~º , øÏ+ R @~ j·TT+&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·eTTà&Ü! d”‘· ˝Ò≈î£ +&É ÄyÓT <Û]ä +∫q{Ïº á ~eýÓTqÆ s¡‘ï· eTTqT
e÷Á‘·y˚T #·÷&Ée\dæ e#·TÃ#·Tqï{Ïº á <äTdæú‹ø£+f… <äT'K‘·s¡yÓTÆq $wüj·Ty˚T~
j·TT+&ÉTqT?
XÀ¢ˆˆ ∫s¡+ Je‹ yÓ<’ V˚ ≤” j·T~ e÷dü+ <Û]ä wü´‹ ˆ
q Jy˚jT· + ø£Då eT|æ $Hê ‘ê eTdæ‘ø˚ Då£ ≤yéT ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ∫s¡+ ` Je‹ ` yÓ<’ V˚ ≤” ` j·T~ ` e÷dü+ ` <Û]ä wü´‹, q `
Jy˚jT· + ` ø£D å yéT ` n|æ ` $Hê ` ‘êyéT ` ndæ‘ø˚ D å£ ≤yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ’<˚V”≤ e÷dü+ (ÁbÕD≤Hé) <Ûä]wü´‹ j·T~ ∫s¡+ Je‹,
ndæ‘ø˚ Då£ ≤+ ‘ê+ $Hê (nVü≤+) ø£D å yéT n|æ q Jy˚jT· yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ<’ V˚ ≤” R C≤qø°<$˚ , e÷dü+ R ˇø£H\Ó ø±\eTT, (ÁbÕD≤Hé R
ÁbÕDeTT\qT), <Û]ä wü´‹ j·T~ R <Û]ä +#·THÓ&\É , ∫s¡+ R ∫s¡ø±\eTT, Je‹ R
J$+#·TqT, ndæ‘ø˚ D å£ ≤+ R q\¢ì ø£qTï\T>∑\, ‘ê+ $Hê R ÄyÓT ˝Ò≈î£ +&É>,∑
(nVü≤+ R H˚qT), ø£Då eT|æ R ˇø£ÿ ø£D å eTT>∑÷&É, q Jy˚jT· yéT R Áã‘·Tø£C≤\qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` C≤qøÏ HÓ\~qeTT\T ÁbÕDeTT\T ì\T|ü⁄ø=q>∑*–q jÓT&É\ ÄyÓT
∫s¡ø±\eTT J$+∫qfÒ¢ j·Tì qeTTàeTT. H˚qT e÷Á‘·eTT Hê Á|æjT· Tsê\T ˝Ò≈î£ +&É>∑
ˇø£ÿ ø£D
å eTT >∑÷&É J$+|ü˝Ò qì|æ+#·T#·Tqï~.
XÀ¢ˆˆ qj·T e÷eT|æ ‘·+ <˚X+¯ j·TÁ‘· <äècºÕ eTeT Á|æj÷· ˆ
q ‹ùwj ˜ T· + ø£Då eT|æ Á|üeè‹Ô eTT|ü\uÛ´Ñ #· ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` qj·T ` e÷yéT ` n|æ ` ‘·+ ` <˚X+¯ ` j·TÁ‘· ` <äècºÕ ` eTeT
` Á|æj÷· , q ` ‹ùwj ˜ T· + ` ø£D
å yéT ` n|æ ` Á|üeè‹ÔyTé ` ñ|ü\uÛ´Ñ ` #· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTeT Á|æj÷· j·TÁ‘· <äècºÕ e÷yéT n|æ ‘·+ <˚X+¯ qj·T,
Á|üeè‹ÔyTé ñ|ü\uÛ´Ñ #· ø£D å yéT n|æ q ‹ùwj ˜ T· yéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTeT R HêjÓTTø£ÿ, Á|æj÷· R Á|æjT· Tsê\T, j·TÁ‘· R m#·Ã≥,
<äècºÕ R #·÷&Éã&çq<√, e÷yéT n|æ R qqTï >∑÷&É, ‘·+ R Ä, <˚X+¯ R Á|ü<X˚ e¯ TTqT
>∑÷]Ã, qj·T R rdæø=ìbıeTTà, Á|üeè‹Ô+ R yês¡qÔ T, ñ|ü\uÛ´Ñ #· R bı+~ >∑÷&É,
ø£D
å yéT n|æ R ø£D å yÓTqÆ qT, q ‹ùwj ˜ T· yéT R ì\TeC≤\qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z Vü≤qTe÷! Hê Á|æjT· Tsê* HÓ#Ã· ≥ #·÷∫Hêy√ n#·{øπÏ qqTï
>∑÷&É yÓ+≥H˚ >=ìbıeTTà. ÄyÓT yês¡Ô ‘Ó*dæq |æeTà≥>∑÷&É H˚ HêyÓTqT #·÷&É≈î£ +&É
ˇø£ÿ ø£Då yÓTqÆ qT Áã<äTø£C≤\qT.
XÀ¢ˆˆ ø£<+ä∏ kÕ eTeT düTÁXÀD° ;ÛsT¡ ;ÛsT¡ dü‡r dü<ë ˆ
uÛj
Ñ ÷· eVü‰Hê+ |òTü ÀsêD≤+ eT<Û̊´ ‹wü̃‹ s¡økå£ ÕyéT ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£<+ä∏ ` kÕ ` eTeT ` düTÁXÀD° ` ;ÛsT¡ ;ÛsT¡ ' ` dür ` dü<ë,
uÛj
Ñ ÷· eVü‰Hê+ ` |òTü ÀsêD≤+ ` eT<Û̊´ ` ‹wü̃‹ ` s¡økå£ ÕyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` eTeT düTÁXÀD° kÕ dü<ë ;ÛsT¡ ;ÛsT¡ ' dür uÛjÑ ÷· eVü‰Hê+ |òTü ÀsêD≤+
s¡økå£ Õ+ eT<Û̊´ ø£<+ä∏ ‹wü̃‹?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTeT R HêjÓTTø£ÿ, düTÁXÀD° kÕ R Á|æjT· Tsê˝…q’ ÄyÓT, dü<ë R
m\¢|ü&ÉTqT, ;Ûs¡T;Ûs¡T' dür R $TøÏÿ* ;Û‹H=+<äT dü«uÛ≤eeTT >∑*Zq{Ïº<Ó’,
uÛj
Ñ ÷· eVü‰Hê+ R uÛj Ñ T· eTT >=˝…Œ&ç, |òTü ÀsêD≤+ R Á≈£Ls¡T˝…q’ , s¡økå£ Õ+ R sêø£då Tü \
jÓTTø£ÿ, eT<Û̊´ R q&ÉTeT, ø£<+ä∏ R m≥T¢, ‹wü̃‹ R ñqï~?
‘ê‘·Œs¡éTT :` $TøÏÿ* uÛj Ñ T· dü«uÛ≤eeTT >∑*qZ {Ïº Hê Á|æjT· Tsê\T eTVü‰uÛjÑ T· +ø£sT¡ ˝…q’
Ä Á≈£Ls¡sêø£då Tü \ q&ÉTeT m≥T \T+&É>\∑ T>∑T#·Tqï<√ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ XÊs¡<ä dæ$Ô Ts√qTàø√Ô q÷q+ #·+Á<ä Ç yê+ãT<Ó'’ ˆ
Äeè‘·+ e<äq+ ‘·kÕ´ q $sê»‹ sêø£ôå d'’ ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` XÊs¡<'ä ` ‹$Ts√qTàø£'Ô ` q÷q+ ` #·+Á<ä' ` Çe ` n+ãT<Ó'’ ,
Äeè‘·+ ` e<äq+ ` ‘·kÕ´' ` q ` $sê»‹ ` sêø£ôå d'’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‹$Ts√qTàø£'Ô n+ãT<Ó'’ (Äeè‘·') XÊs¡<'ä #·+Á<ä' Çe sêø£ôå d'’
Äeè‘·+ ‘·kÕ´' e<äq+ q÷q+ q $sê»‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‹$Ts√qTàø£'Ô R Nø£{qÏ T+&ç $&ÉTeã&çq{Ï~º j·TTqT, n+ãT<Ó'’
R y˚T|òTü eTT\#˚, Äeè‘·' R Äe]+|üã&çq~j·TTqT n>∑T, XÊs¡<'ä R X¯s‘¡ êÿ\eTT
q+<ä*<Óq’ , #·+Á<ä' Çe R #·+Á<ä_+ãeTTe˝…, sêø£ôå d'’ R sêø£då Tü \#˚, Äeè‘·+ R
Äe]+|üã&çq, ‘·kÕ´' R Ä d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, e<äq+ R eTTKeTT, q÷q+ R
ìX¯Ãj·TeTT>±, q $sê»‹ R XÀ_Û\<¢ Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` Nø£{#Ï ˚ $&ÉTeã&ç #·øÿ£ >± Á|üø±•+|üe\dæq X¯s‘¡ êÿ\ #·+Á<ä_+ãeTT
y˚T|òTü eTT ˝≤e]+#·T≥#˚ Á|üø±X¯$V”≤qyÓTÆ j·TTqï≥T¢>± $TøÏÿ* düT+<äsy¡ TÓ qÆ Hê
C≤qøÏ eTTKeTT sêø£åkÕ+>∑q\T #·T≥Tºø=ì j·TT+&ÉT≥#˚ m+‘· XÀuÛ≤$V”≤qyÓTÆ
j·TTqï<√ >∑<ë!
ä∏ ÷· -<ä´ y˚T ˆ
XÀ¢ˆˆ øÏe÷Vü≤ d”‘ê Vü≤qTeT+ dü‘Ô Ô· «‘·' ø£<j
@‘˚q K\T J$ùw´ uÛwÒ Cü Ò Hê‘·Ts√ j·T<∏ë ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏyTé ` ÄVü≤ ` d”‘ê ` Vü≤qTeTHé ` ‘·‘Ô· «‘·' ` ø£<j
ä∏ T· ` n<ä´
` y˚T ` @‘˚q ` K\T ` J$ùw´ ` uÛwÒ Cü qÒ ` Ä‘·Ts¡' ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTeTHé! d”‘ê øÏyéT ÄVü≤? y˚T n<ä´ ‘·‘·Ô «‘·' ø£<∏äj·T,
Ä‘·Ts¡' uÛwÒ Cü qÒ j·T<∏ë (nVü≤+) @‘˚q J$ùw´ K\T!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTeTHé R z Vü≤qTe÷!, d”‘ê R C≤qøÏ, øÏ+ R @$T?, ÄVü≤
R |ü*øÏq~? y˚T R Hê≈£î, n<ä´ R Ç|ü&ÉT, ‘·‘Ô· «‘·' R ñqï~ ñqï≥T¢, ø£<j ä∏ T·
R #Ó|ü eTT, Ä‘·Ts¡' R s√–, uÛwÒ Cü qÒ j·T<∏ë R Wwü<eäÛ TT#˚‘· e˝…, (nVü≤+ R
H˚qT), @‘˚q R á dü+<˚Xe¯ TT#˚‘H· ,˚ J$ùw´ K\T R J$+‘·TqT düTe÷!
‘ê‘·Œs¡éTT :` z Vü≤qTe÷! Hê d”‘ê<˚$ @$T #Ó|Œæ q~? n~ j·T+‘·jT· TqT ÄyÓT
˙‘√ #Ó|Œæ q~ #Ó|Œæ q≥T¢ Ç|ü&ÉT Hê≈£î #Ó|ü eTT. s√– Wwü<eäÛ TT#˚ ÁbÕDeTTqT
ì\T|ü⁄ø=qTq≥T¢>±, ˙e⁄ #Ó|ü e÷≥\#˚‘H· ˚ düTe÷ H˚qT J$+#·Tq{Ï~º .
XÀ¢ˆˆ eT<ÛTä sê eT<ÛTä sê˝≤bÕ øÏe÷Vü≤ eTeT uÛ≤$T˙ ˆ
eT~«V”≤Hê esês√Vü‰ Vü≤qTeTHé ø£<j ä∏ T· dü« y˚T ˆˆ 15
ª d”‘êuÛ≤wæ‘·Á|üXÀïμμ HêeT
wü{Ÿwüwæº‘·eTdü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT<ÛTä sê ` eT<ÛTä sê˝≤bÕ ` øÏyTé ` ÄVü≤ ` eTeT ` uÛ≤$T˙,
eT~«V”≤Hê ` esês√Vü‰ ` Vü≤qTeTHé ` ø£<j ä∏ T· dü« ` y˚T ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eT<ÛTä sê eT<ÛTä sê˝≤bÕ esês√Vü‰ eT~«V”≤Hê eTeT uÛ≤$T˙
øÏyTé ÄVü≤? Vü≤qTeTHé! y˚T ø£<j ä∏ T· dü«.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT<ÛTä sê R düT+<ä]j·TTqT, eT<ÛTä sê˝≤bÕ R eT<ÛTä s¡yTÓ qÆ e÷≥\T
>∑\~j·TTqT, esês√Vü‰ R #·øÿ£ ì Äø±s¡eTT >∑\~j·TTqT, eT~«V”≤Hê R H˚qT
˝Ò≈î£ +&É qTqï~j·TT q>∑T, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, uÛ≤$T˙ R Á|æjT· Tsê\T, øÏ+ R
@$T, ÄVü≤ R #Ó|Œæ q~?, Vü≤qTeTHé! R z Vü≤qTe÷, y˚T R Hê≈£î, ø£<j ä∏ T· dü« R
#Ó|üeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düT+<äsy¡ TÓ qÆ s¡÷|üeTT >∑\~j·TTqT eT<ÛTä s¡eTT>∑ e÷≥˝≤&ÉTq~j·TTqT
düT+<äsy¡ TÓ qÆ Äø±s¡eTT >∑\~j·TT q>∑T Hê Á|æjT· Tsê\T Hê≈£î <ä÷s¡eTT>∑ qT+&ç
@$T #Ó|Œæ q<√ z Vü≤qTe÷! n$ j·Tìïj·TTqT Hê≈£î MqT\$+<äT>± $ì|æ+|ü⁄eTT.
ªªd”‘êuÛ≤wæ‘Á· |üXï¯ eTTμμ nqT ns¡Te~j·÷s¡edüseZ¡ TT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
dü|üÔwüwæº‘·eTdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ @e eTTø£dÔ Tü Ô Vü≤qTe÷Hé sê|òTü y˚D eTVü‰‘·àHê ˆ
d”‘êj·÷ uÛ≤wæ‘+· düs«¡ + qý˚<j ä T· ‘· sê|òTü y˚ ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` ñø£'Ô ` ‘·T ` Vü≤qTe÷Hé ` sê|òTü y˚D ` eTVü‰‘·àHê,
d”‘êj·÷' ` uÛ≤wæ‘+· ` düs«¡ + ` qý˚<j ä T· ‘· ` sê|òTü y˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘·àHê sê|òTü y˚D @e+ ñø£'Ô Vü≤qTe÷Hé d”‘êj·÷' uÛ≤wæ‘+·
düs«¡ + sê|òTü y˚ qý˚<j ä T· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘·àHê R eTVü≤˙j·TT&Óq’ , sê|òTü y˚D R lsêeTTì#˚, @eyéT
R Ç≥T¢, ñø£'Ô R #Ó|Œü ã&çqyê&Ó,’ Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, d”‘êj·÷' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ,
uÛ≤wæ‘+· R e÷≥qT, düs«¡ + R n+‘·qT, sê|òTü y˚ R lsêeTTìjÓT&É, qý˚<j ä T· ‘Y
R ìy˚~+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘·Tà&Óq’ lsêeTT&ÉT ‘·q‘√ n≥T¢ |ü\Tø£>± Vü≤qTeT lsêeTTq≈£î
d”‘ê<˚$ ‘Ó*|æq $wüjT· eTTq+‘·qT $qï$+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Ç<ä eTTø£eÔ r <˚M C≤qø° |ü⁄s¡Twüs¸¡ uÑÛ ˆ
|üPs¡«eè‘·Ô eT_ÛC≤„q+ ∫Á‘·≈L£ fÒ j·T<∏ë‘·<yä∏ Té ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ç<äyTé ` ñø£eÔ r ` <˚M ` C≤qø° ` |ü⁄s¡Twüs¸¡ uÑÛ ` |üPs¡«eè‘·yÔ Té
` n_ÛC≤„q+ ` ∫Á‘·≈L£ fÒ ` j·T<∏ë‘·<yä∏ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄s¡Twüs¸¡ u!ÑÛ C≤qø° <˚M ∫Á‘·≈L£ fÒ |üPs¡«eè‘·yÔ Té n_ÛC≤„q+
j·T<∏ë‘·<yä∏ Té Ç<äyTé ñø£eÔ r.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄s¡Twüs¡¸uÛÑ R z |ü⁄s¡TwüÁX‚wüß˜&Ü!, C≤qø° <˚M R d”‘ê<˚$,
∫Á‘·≈£LfÒ R ∫Á‘·≈£L≥|üs¡«‘·eTTq+<äT, |üPs¡«eè‘·Ô+ R yÓqTø£»]–q <ëìì,
n_ÛC≤„q+ R Äqyê\T>±, j·T<∏ë‘·<∏ä+ R ñqï~ j·TTqï≥T¢>±, Ç<ä+ R á
$wüjT· eTTqT, ñø£eÔ r R #Ó|Œæ q~.
(67) ` dü|üÔwüwæº‘·eTdüs¡Z 551
‘ê‘·Œs¡éTT :` z |ü⁄s¡Tc˛‘·eÔ ÷! d”‘ê<˚$ |üPs¡«eTT ∫Á‘·≈L£ ≥eTTq+ <äT+&É>±
»]–q dü+|òTü ≥qeTTqT ˙≈£î Äqyê\T>± ñqï~ j·TTqï≥T¢ Ç≥T¢ #Ó|Œæ q~ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ düTKdüTbÕÔ ‘·«j·÷ kÕs¡+Δ C≤qø° |üPs¡«eTT‹ú‘ê ˆ
yêj·Tdü dü‡Vü≤ k˛‘·Œ‘·´ $<ä<ës¡ düHÔ ê+‘·sπ ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düTKdüTbÕÔ ` ‘·«j·÷ ` kÕs¡+Δ ` C≤qø° ` |üPs¡«yéT ` ñ‹ú‘ê,
yêj·Tdü' ` düV≤ü kÕ ` ñ‘·Œ‘·´ ` $<ä<ës¡ ` düHÔ ê+‘·sπ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` C≤qø° ‘·«j·÷ kÕs¡Δ+ düTKdüTbÕÔ (dür) |üPs¡«yéT ñ‹ú‘ê,
yêj·Tdü' düV≤ü kÕ ñ‘·Œ‘·´ düHÔ ê+‘·sπ $<ä<ës¡.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` C≤qø° R d”‘ê<˚$, ‘·«j·÷ kÕs¡+Δ R ˙‘√&É, düTKdüTbÕÔ dür R
düTKeTT>± ìÁ~+∫q<Ó,’ |üPs¡«+ R eTT+<äT>±, ñ‹ú‘ê R ˝Ò∫q~, yêj·Tdü' R
ø±ø£eTT, düV≤ü kÕ R nø£kÕà‘·T>Ô ±, ñ‘·Œ‘·´ R m–], düHÔ ê+‘·sπ R düqÔ eT<Û´ä eTTq,
$<ä<ës¡ R bı&ç#qÓ T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ ˙‘√ >∑÷&É düTKeTT>± ìÁ~+∫ ‘êqT eTT+<äT>∑H˚ y˚T˝§ÿHÓqT.
n|ü&˚ nø£dàæ ø£eTT>± ˇø£ yêj·TdüeTT m–]e∫Ã ÄyÓT düqÔ eT<Û´ä eTTq eTT≈£îÿ‘√
bı&ç∫q~.
XÀ¢ˆˆ |üsê´j˚TD #· düT|üÔ düÔ «+ <˚e´+πø uÛsÑ ‘¡ êÁ>∑» ˆ
|ü⁄qX¯Ã øÏ\ |üøå° dü <˚yê´ »qj·T‹ e´<∏ëyéT ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üsê´j˚TD ` #· ` düT|ü'Ô ` ‘·«+ ` <˚e´+πø ` uÛsÑ ‘¡ êÁ>∑», |ü⁄q'
` #· ` øÏ\ ` |üøå° ` dü' ` <˚yê´' ` »qj·T‹ ` e´<∏ëyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛsÑ ‘¡ êÁ>∑»! |üsê´j˚TD ‘·«+ <˚e´+πø düT|ü'Ô . dü' |üøå° |ü⁄q'
<˚yê´' e´<∏ë+ »qj·T‹ øÏ\.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛsÑ ‘¡ êÁ>∑» R uÛsÑ ‘¡ T· ì CÒ´wü̃k˛<äsT¡ &Óq’ sêe÷!, |üsê´j˚TD R
|üsê´j·TÁø£eTeTT>±, ‘·«+ R ˙e⁄, <˚e´+πø R d”‘ê<˚$ì jÓTT&ç˝À, düT|üÔ' R
ìÁ~+∫qyê&Ée⁄, dü' |üøå° R Ä yêj·TdüeTT, |ü⁄q' #· R eTs¡\ >∑÷&É, <˚yê´' R
d”‘ê<˚$øÏ, e´<∏ë+ R u≤<Ûqä T, »qj·T‹ øÏ\ R ø£*–+#·T#·T+&Óq≥.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sêe÷! ˇø£] |æeTà≥ ˇø£sT¡ #=|üq ˙ e|ü&ÉT d”‘ê<˚$
jÓTT&ç˝À ì<äT]+#·T#·T+{Ï e≥ ` Ä yêj·TdüeTT eTs¡\ e∫Ã ÄyÓTqT u≤~Û+|ü
Hês¡+_Û+#Óq≥.
XÀ¢ˆˆ |ü⁄q' |ü⁄q s¡TbÕ>∑eT´ $<ä<ës¡ uÛèÑ X¯+ øÏ\ ˆ
‘·‘· düÔ «+ uÀ~Û‘· dükÔ Õ´ XÀÙDÏ‘q˚ düeTTøÏ‘å '· ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄q' ` |ü⁄q' ` ñbÕ>∑eT´ ` $<ä<ës¡ ` uÛèÑ X¯+ ` øÏ\, ‘·‘'· `
‘·«+ ` uÀ~Û‘'· ` ‘·kÕ´' ` XÀDÏ‘q˚ ` düeTTøÏ‘å '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') |ü⁄q' |ü⁄q' ñbÕ>∑eT´ uÛèÑ X¯+ $<ä<ës¡ øÏ\, ‘·‘'· ‘·kÕ´'
XÀDÏ‘q˚ düeTTøÏ‘å '· ‘·«+ uÀ~Û‘'· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä yêj·TdüeTT), |ü⁄q' |ü⁄q' R eTs¡\ eTs¡\, ñbÕ>∑eT´
R e∫Ã, uÛèÑ X¯+ R rÁeeTT>±, $<ä<ës¡ øÏ\ R bı&ÉT#·T#·T+&Óq≥, ‘·‘'· R |æeTà≥,
‘·kÕ´' R ÄyÓTjÓTTø£ÿ, XÀDÏ‘q˚ R s¡øeÔ£ TT#˚, düeTTøÏ‘å '· R ‘·&TÉ |üã&çqyê&Éy,’Ó ‘·«+
R ˙e⁄, uÀ~Û‘'· R y˚T\Tø=\Œã&çqyê&Ée⁄.
sê.•s√eTDÏ :` ªª|ü⁄q' |ü⁄q' Ä>∑eT´ uÛÑèX¯+ $<ä<ës¡μμ nq>± bı&ç∫q≥T¢>±
q{Ï+#Óqì ns¡úeTT #Ó|üŒe˝…qT ` nfÒ¢ ªªXÀDÏ‘˚q düeTTøÏå‘·' uÀ~Û‘·'μμ nq>±
HÓ‘T· sÔ T¡ #·T≈£ÿ\#˚ ‘·&TÉ |üã&çq≥T¢ ‘·q Ns¡ô|’ düV≤ü »eTT>∑qTqï mÁs¡ì _+<äTe⁄\#˚
d”‘ê<˚$ ÁuÛÑeT#Ó+~ ÄyÓT#˚ sêeTT&ÉT y˚T˝§ÿ\Œã&ÓqT. n+‹j˚T>±ì d”‘ê<˚$
eø£åeTTqT ø±øÏ bı&ÉT#·T≥, s¡ø£ÔeTTø±s¡T≥ j·TqTq~ ndü+uÛ≤eéTT. @\qq
d”‘êsêeTT\ X¯Øs¡eTT \ÁbÕø£è‘·eTT\T nì ˇ|üø=qe˝…qT>∑<ë!,
ªªjÓ÷ y˚‹Ô uÛÖ‹ø£+ <˚V≤ü + sêeTdü´ |üse¡ ÷‘·àq'
dü düs«¡ kÕà‘Y ãVæ≤' ø±s¡´' ÁXÖ‘·kÕàs¡$Ô <Ûëq‘·'.μμ
|üse¡ ÷‘·àjÓTÆ q lsêeTTì <˚V≤ü eTTqT uÛÖ‹ø£eTì uÛ≤$+#·Tq‘·&TÉ m{Ïyº ~’Ó ø£
ÁøÏj·T≈£îqT ns¡ΩT&ÉT ø±C≤\&Éì uÛ≤eeTT á dü+<äs¡“¤eTTq Á>∑Væ≤+|üe\dæq~.
eqyêdüeTT yÓTT<ä{sÏ √E\˝À d”‘êsêeTT\T ∫Á‘·≈L£ ≥–]ô|’ ìedæ+#·T#·T n#·{Ï
eTH√Vü≤s¡ yê‘êes¡DeTTq eT¨˝≤¢düeTT>± qT+&ç]. n~ >∑eTì+∫q
Ç+Á<ä|ü⁄Á‘·T&Ó’q »j·T+‘·Tq≈£î X¯+ø£ ø£*¬>qT. lsêeTT&ÉT #˚j·Te\dæj·TTqï
<äTwü•º ø£Då eTT sêeD≤<äT\ ìÁ>∑V≤ü DeTT kÕ<Û´ä e÷ nì. Ä X¯+ø£ rs¡T≥¬ø’ sêeTTq≈£î
Áø√<Ûeä TT ø£*–+#ÓqT. <ëì |ò*ü ‘·eTT yÓ\&¢ ç njÓT´qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä yêj·TdüeTT eTs¡\ eTs¡\ e∫Ã ÄyÓT q≥T¢ bı&ÉT#·T#·T
u≤~Û+#Óq≥. n|ü&ÉT Ádü$+∫q s¡ø_Ô£ +<äTe⁄\T ˙jÓTT&É* ø£+{Ï ˙e⁄ y˚T˝§ÿ+{Ïe≥.
XÀ¢ˆˆ ‘ê+ ‘·T <äècºÕ« eTVü‰u≤¨ <ë]‘ê+ #· düHÔ ê+‘·sπ ˆ
Äo$wü Çe Á≈£î<√Δ ìX¯Ù «dü qïuÛ´Ñ uÛ≤wü<ë∏ ' ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘ê+ ‘·T ` <äècºÕ« ` eTVü‰u≤¨ ` <ë]‘ê+ ` #· ` düHÔ ê+‘·sπ ,
Äo$wü' ` Çe ` Á≈£î<ä'Δ ` ìX¯Ù «düHé ` nuÛ´Ñ uÛ≤wü<ë∏ ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰u≤¨! düHÔ ê+‘·sπ <ë]‘ê+ ‘ê+ <äècºÕ« Äo$wü' Çe
Á≈£î<ä'Δ (düH)é ìX¯Ù «düHé (‘·«yéT) nuÛ´Ñ uÛ≤wü<ë∏ '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰u≤¨ R >=|üŒ uÛTÑ »eTT\T >∑\ z sêe÷!, düHÔ ê+‘·sπ R
düqÔ eT<Û´ä eTTq, <ë]‘ê+ R N\Ãã&çq{Ï,º ‘ê+ R Ä d”‘ê<˚$ì, <äècºÕ« R #·÷∫,
‘·«+ R ˙e⁄, Äo$wü' Çe R Á‘ê#·TbÕeTTe˝…, Á≈£î<ä'Δ düHé R Áø√<Ûeä TT H=+~qyê&ÉH,’Ó
ìX¯Ù «düHé R ì≥÷ºsT¡ Ã#·T, nuÛ´Ñ uÛ≤wü<ë∏ ' R |ü*øÏ‹e≥.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z eTVü‰Ms¡T&Ü! ˙e⁄ y˚T˝§ÿì düqÔ eT<Û´ä eTTq >±j·TeTT‘√ qTqï
d”‘ê<˚$ì >±+∫ rÁeyÓTqÆ Áø√<Ûeä TTH=+~ Á‘ê#·TbÕeTT ãTdüø={Ïqº ≥T¢ ìX¯Ù «dæ+#·T
#·T+{Ïe≥!
XÀ¢ˆˆ qU≤Å>¬ '’ øπ q ‘˚ ;ÛsT¡ <ë]‘·+ ‘·T düHÔ ê+‘·sy¡ Té ˆ
ø£' Áø°&‹É düs√ùwD |ü+#·eÅøπ DÔ uÛÀ–Hê ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` qU≤Å>¬ '’ ` øπ q ` ‘˚ ` ;ÛsT¡ ` <ë]‘·+ ` ‘·T ` düHÔ ê+‘·sy¡ Té , ø£'
` Áø°&‹É ` düs√ùwD ` |ü+#·eÅøπ D Ô ` uÛÀ–Hê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ;ÛsT¡ ! ‘˚ düHÔ ê+‘·s+¡ qU≤Å>¬ '’ øπ q <ë]‘·yTé ? ø£' |ü+#·eÅøπ DÔ
düs√ùwD uÛÀ–Hê Áø°&‹É ?
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` ;ÛsT¡ R uÛj
Ñ T· eTTH=+~j·TTqï z ø√eT©, ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, düHÔ ê+‘·s+¡
R düqÔ eT<Û´ä eTT, qU≤Å>¬ '’ R >√fi¯flø=q\#˚, øπ q R me«ì#˚, <ë]‘·+ R N\Ãã&çq~?
ø£' R me«&ÉT, |ü+#·eÅøπ DÔ R ◊<äTeTTKeTT\Tø£*qZ , düs√ùwD R Áø√<Ûeä TT‘√qTqï{Ï,º
uÛÀ–Hê R düsŒ¡ eTT‘√, Áø°&‹É R Ä≥˝≤&ÉT#·THêï&ÉT?
‘ê‘·Œs¡éTT :` ;Û‘∫· ‘·yÔ q’Ó z d”‘ê! ˙ düqÔ eT<Û´ä eTTqT >√fi¯flø=q\‘√ N*Ãq
<Óe«s¡T? ◊<äT |ü&>É \∑ eTVü‰düsŒ¡ eTT‘√ Ä≥˝≤&ÉT ˙#·T&Óes¡T?
XÀ¢ˆˆ ìØø£eå ÷D dü‡Vü≤kÕ yêj·Tdü+ düeTyÓø’ <å£ ë∏ ' ˆ
qU…’ dü‡s¡T~Û¬s’ d”Ô¬øåíÌ kÕÔyT˚ yê_ÛeTTK+ dæ‘ú y· Té ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìØø£eå ÷D' ` düV≤ü kÕ ` yêj·Tdü+ ` düeTyÓø’ <å£ ë∏ ' ` qU…'’ `
düs¡T~Û¬s’' ` r¬øåíÌ' ` ‘êyéT ` @e ` n_ÛeTTK+ ` dæ‘ú y· Té ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` düV≤ü kÕ ìØø£eå ÷D' ‘·«+ düsT¡ ~Ûs¬ '’ r¬ø'Ìíå qU…'’ ‘êyéT n_ÛeTTKyéT
@e dæ‘ú +· yêj·Tdü+ düeTyÓø’ <å£ ë∏ '.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düV≤ü kÕ R ‘·‘øY Då£ y˚T, ìØø£eå ÷D' R |üØøÏ+å #·T#·Tqïyê&Éy,’Ó
‘·«+ R ˙e⁄, düsT¡ ~Ûs¬ '’ R HÓ‘T· sÔ T¡ ‘√ ≈£L&çq$j·TTqT, r¬øåíÌ' R yê&çyq’Ó $j·TTq>∑T,
qU…'’ R >√fi¯fl‘√, ‘ê+ R d”‘ê<˚$ì (øÏ), n_ÛeTTKyéT @e R m<äTs¡T>∑H,˚ dæ‘ú +· R
ì\∫j·TTqï, yêj·Tdü+ R ø±ø£eTTqT, düeTyÓø’ <å£ ë∏ ' R #·÷∫‹$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT ˙e⁄ yÓ+≥H˚ q\TÁ|üøÿ£ \≈£îqT #·÷#·T#·T+&É>± HÓ‘T· sÔ T¡
n+{ÏjT· Tqï yê&çjTÆÓ q >√fi¯fl‘√ d”‘ê<˚$øÏ m<äTs¡T>∑H˚ ì\∫j·TTqï yêj·TdüeTTqT
#·÷∫‹e≥.
XÀ¢ˆˆ düT‘·' øÏ\ dü X¯Áø£d´ü yêj·Tdü' |ü‘‘· ê+ es¡' ˆ
<Ûsä ê+‘·s#¡ s· ¡ oÙÁ|òTü + |üeqdü´ >∑‘Í düeT' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düT‘·' ` øÏ\ ` dü' ` X¯Áø£d´ü ` yêj·Tdü' ` |ü‘‘· ê+ ` es¡' `
<Ûsä ê+‘·s#¡ s· '¡ ` oÁ|òTü + ` |üeqdü´ ` >∑‘Í ` düeT' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü‘‘· ê+ es¡' >∑‘Í |üeqdü´ düeT' oÁ|òTü + <Ûsä ê+‘·s#¡ s· '¡ dü'
yêj·Tdü' X¯Áø£d´ü düT‘·' øÏ\.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü‘‘· ê+ es¡' R |ü≈îå£ \˝À ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ ~j·TTqT, >∑‘Í R >∑eTqeTT
q+<äT, |üeqdü´ R yêj·TTe⁄q≈£î, düeT' R ‘·T\ýÓTqÆ ~j·TTqT, oÁ|òTü + R e&ç>±,
<Ûsä ê+‘·s#¡ s· '¡ R ø=+&É\ô|’ dü+#·]+#·Tq~j·TTqT n>∑T, dü' R Ä, yêj·Tdü' R
ø±ø£eTT, X¯Áø£d´ü R <˚y+˚ Á<äTìjÓTTø£ÿ, düT‘·' øÏ\ R |ü⁄Á‘·T&É≥.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêj·TTdüe÷q >∑eTqeTT >∑*Z |üs¡«‘·eTT\ô|’ eTVü‰y˚>∑eTT‘√
dü+#·]+#·T#·Tqï{Ï,º Ä |üøsåÏ ê»yÓTqÆ yêj·TdüeTT <˚y+˚ Á<äTì |ü⁄Á‘·T&É≥.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· düdÔ àæ Hé eTVü‰u≤¨ ø√|üd+ü e]Δ‘ø˚ Då£ ' ˆ
yêj·Tùd ‘·«+ ø£è<∏ë' Á≈£Lsê+ eT‹+ eT‹eT‘ê+ es¡ ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ‘·dàæ Hé ` eTVü‰u≤¨ ` ø√|üd+ü e]Δ‘ø˚ Då£ ' ` yêj·Tùd `
‘·«+ ` ø£è<∏ë' ` Á≈£Lsê+ ` eT‹+ ` eT‹eT‘ê+ ` es¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰u≤¨! eT‹eT‘ê+es¡! ‘·‘'· ‘·«+ ø√|üd+ü e]Δ‘ø˚ Då£ '
düHé yêj·Tùd Á≈£Lsê+ eT‹+ ø£è<∏ë'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰u≤¨ R >=|üŒyÓq’ uÛTÑ »eTT\T >∑\yê&Ée⁄qT, eT‹eT‘ê+
es¡ R ãT~ΔXÊ\Ts¡˝À ÁX‚wßü &˜ eÉ ⁄q>∑T z sêe÷!, ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘·«+ R ˙e⁄,
‘·dàæ Hé R Ä, yêj·Tùd R ø±ø£eTTq+<äT, ø√|üd+ü e]Δ‘ø˚ D
å£ ' R Áø√<Ûeä TT#˚ ô|<ä$› >∑
#˚jT· ã&çq ø£qTï\T >∑\yê&Éy,’Ó Á≈£Lsê+ R ñÁ>∑yTÓ qÆ {Ï,º eT‹+ R eTqdüT‡qT,
ø£è<∏ë' R #˚d‹æ $.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ø√|üdü+e]Δ‘˚ø£åD' ` nqT<ëìøÏ e÷s¡T>± ªªø√|üdü+e]Ô‘˚ø£åD'μμ
(ø√|üeTT‘√ Á|üøÿ£ ≈£î eTs¡*Ãq ø£qTï\T ø£\yê&ÉT) nì bÕsƒê+‘·se¡ TT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰Ms¡T&Óq’ z Á|üC≤„e+‘·T&Ü! ˙ e|ü&ÉT Áø√<Ûeä TT#˚ ø£qTï\qT
ô|<ä$› >∑ #˚dæ Ä yêj·TdüeTTqT >∑÷]Ã ñÁ>∑yTÓ qÆ uÛ≤eeTTqT |üPì‹e≥.
XÀ¢ˆˆ dü <äs“¡ +¤ dü+düsÔ ê <äZ èVü≤´ ÁãVü‰àÅùdDÔ Vü≤´jÓ÷»j·T' ˆ
dü B|üÔ Çe ø±˝≤–ï s¡C® ≤« ˝≤_ÛeTTK' K>∑yTé ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` <äs“¡ +¤ ` dü+düsÔ ê‘Y ` >∑èVü≤´ ` ÁãVü‰àÅùdDÔ ` Væ≤ `
ÄjÓ÷»j·T', dü' ` B|ü'Ô ` Çe ` ø±˝≤–ï' ` »C≤«\ ` n_ÛeTTK' ` K>∑yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' (‘·«+) dü+düsÔ ê‘Y <äs“¡ +¤ >∑èVü≤´ ÁãVü‰àÅùdDÔ njÓ÷»j·T'
Væ≤, dü' B|ü'Ô ø±˝≤–ï' Çe K>∑yTé n_ÛeTTK' »C≤«\.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' (‘·«+) R Ä ˙e⁄, dü+düsÔ ê‘Y R <äsê“¤dqü eTTqT+&ç, <äs“¡ +¤ R
ˇø£ <äs“¡ q¤ T, >∑èVü≤´ R Á>∑V≤æ +∫, ÁãVü‰àÅùdD Ô R ÁãVü‰àÅdeÔü T+Á‘·eTT#˚, ÄjÓ÷»j·T'
Væ≤ R ≈£L]Ã‹e≥, dü' R Ä <äs“¡ ,¤ B|ü'Ô R Á|ü»«*+#·T#·Tqï, ø±˝≤–ï' Çe R
Á|üfij¯ ÷· –ïe˝…, K>∑yTé n_ÛeTTK' R yêj·TdüeTTq ø¬ <äTs¡T ‹]–q<Ó,’ »C≤«\ R
Á|ü»«*+|ükÕ¬>qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ ñÁ>∑yTÓ qÆ ìX¯Ãj·TeTT eVæ≤+∫q{Ïº ˙e⁄ <äsê“¤dqü eTTqT+&ç
ˇø£ <äs¡“¤qT rdæø=ì <ëìì ÁãVü‰àÅdüÔeT+Á‘·eTT#˚ n_ÛeT+Á‹+∫‹e≥. n≥T¢
Á|üj÷Ó –+|üã&çq ÁãVü‰àÅdeÔü TT Á|üfij ¯ T· ø±˝≤–ïe˝… Á|ü»«]\T¢#T· yêj·TdüeTT HÓ<Tä ≥
;Ûøs£ e¡ TT>∑ eT+&É<=&É>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ øÏ|å yÔü ê+ düÔ «+ Á|üB|ü+Ô Væ≤ <äs“¡ +¤ ‘·+ yêj·Tdü+ Á|ü‹ ˆ
‘·‘d· Tü Ô yêj·Tdü+ B|üÔ dü‡ <äs√“¤ -qT»>±eT Vü≤ ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` øÏ|å yÔü êHé ` ‘·«+ ` Á|üB|ü+Ô ` Væ≤ ` <äs“¡ +¤ ` ‘·+ ` yêj·Tdü+
` Á|ü‹ ` ‘·‘'· ` ‘·T ` yêj·Tdü+ ` B|ü'Ô ` dü' ` <äs“¡ '¤ ` nqT»>±eT ` Vü≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·+ Á|üB|ü+Ô <äs“¡ +¤ ‘·«+ yêj·Tdü+ Á|ü‹ øÏ|å yÔü êHé, ‘·‘'· dü'
B|ü'Ô <äs“¡ '¤ yêj·TdüyTé nqT»>±eT Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|üB|ü+Ô R Á|ü»«*+#·T#·Tqï{Ï,º ‘·+ R Ä, <äs“¡ +¤ R <äs“¡ q¤ T,
‘·«+ R ˙e⁄, ‘·+ R Ä, yêj·Tdü+ Á|ü‹ R ø±ø£eTTqT>∑÷]Ã, øÏ|å yÔü êHé R $dæ]Hêe⁄,
‘·‘'· R |æeTà≥, B|ü'Ô R Á|ü»«*+#·T#·Tqï, dü' R Ä, <äs“¡ '¤ R <äs“¡ ,¤ yêj·Tdü+ R
ø±øÏì, nqT»>±eT Vü≤ R yÓ+ã&ç+#Óq≥.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ Á|ü»«*+#·T#·Tqï Ä <äs“¡ q¤ T ˙e⁄ yêj·TdüeTT MT~øÏ $dæ]‹e≥.
»«*+#·T#·Tqï Ä <äs“¡ ¤ yÓ+≥H˚ Ä yêj·TdüeTTqT yÓ+ã&ç+|ü <=&É>¬ q≥!.
XÀ¢ˆˆ dü |æÁ‘ê #· |ü]‘·´ø£Ô düT‡¬s’X¯Ã düeTVü≤]¸_Û' ˆ
ÁrH√¢ø± q‡+|ü]Áø£eT´ Á‘ê‘ês¡+ Hê~Û>#∑ Ã· ‹¤ ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` |æÁ‘ê ` #· ` |ü]‘·´ø£'Ô ` düTs¬ '’ ` #· ` düeTVü≤]¸_'Û , ÁrHé
` ˝Àø±Hé ` dü+|ü]Áø£eT´ ` Á‘ê‘ês¡+ ` q ` n~Û>#∑ Ã· ‹¤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' |æÁ‘ê #· düeTVü≤]¸_'Û düTs¬ '’ #· |ü]‘·´ø£'Ô ÁrHé ˝Àø±Hé
dü+|ü]Áø£eT´ Á‘ê‘ês¡+ q n~Û>#∑ Ã· ‹¤ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä yêj·TdüeTT, |æÁ‘ê #· R ‘·+Á&ç#‘˚ q· T, düeTVü≤]¸_'Û R
eTVü≤s¡T¸\‘√ >∑÷&çq{Ï,º düTs¬ '’ #· R <˚e‘·\#˚‘q· T, |ü]‘·´ø£'Ô R $&ÉTeã&çq<Ó,’
ÁrHé ˝Àø±Hé R eT÷&ÉT˝Àø£eTT\qT, dü+|ü]Áø£eT´ R |ü]ÁuÛ$Ñ T+∫, Á‘ê‘ês¡+ R
s¡øDå£ #˚jT· Tyêìì, q n~Û>#∑ Ã· ‹¤ R bı+<ä≈î£ +&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÁãVü‰àÅdeÔü TT#˚ ‘·sT¡ eTã&ÉT#·Tqï Ä yêj·TdüeTT |üsT¡ –&çb˛sTT ‘·q
˝Àø£eTT˝Àì ‘·*¢#˚‘·qT, ‘·+Á&ç#˚‘·qT>±ì ãTTwüß\#˚‘·qT, <˚e‘·\#˚‘·qT ø±ì
m{Ïº s¡øD å£ qT bı+<ä˝øÒ £ m\¢]#˚ $&ÉTeã&ç eTT˝À¢øe£ TT\TqT ‹]– ‹]– m#·Ã≥
≈£L&É ‘·qqT s¡ø+åÏ #·Tyêìì ø£qT>=q˝Òø£ b˛jÓTqT.
XÀ¢ˆˆ |ü⁄qπs yê>∑‘· ÅddÔü Ôü düÔ «‘·‡ø±X¯ eT]+<äeT ˆ
dü ‘·+ ì|ü‹‘·+ uÛ÷Ñ eTÚ X¯sD¡ ´ X¯Ùs¡D≤>∑‘y· Té ˆ
e<Ûës¡ΩeT|æ ø±≈£î‘·ú ‡ ø£è|üj÷· |üs´¡ bÕ\j·T' ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄q' ` @e ` Ä>∑‘'· ` Á‘·d'Ôü ` ‘·«‘·‡ø±X¯yTé ` n]+<äeT ` dü'
` ‘·+ ` ì|ü‹‘·+ ` uÛ÷Ñ eTÚ ` X¯sD ¡ ´' ` X¯sD ¡ ≤>∑‘y· Té ` e<Ûës¡ΩyTé ` n|æ `
ø±≈£î‘·ú ‡ ` ø£è|üj÷· ` |üs´¡ bÕ\j·T' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n]+<äeT! Á‘·d'Ôü (dü') |ü⁄q' ‘·«‘·‡ø±X¯yTé @e Ä>∑‘'· , ø±≈£î‘·ú ‡'
X¯sD¡ ≤>∑‘+· uÛ÷Ñ eTÚ ì|ü‹‘·+ ‘·+ e<Ûës¡ΩyTé n|æ dü' (‘·«+) ø£è|üj÷· |üs´¡ bÕ\j·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n]+<äeT! R z X¯Á‘·TeTs¡q› T&Ü!, Á‘·d'Ôü R ;Û‹H=+~q{Ï,º (dü' R
Ä yêj·TdüeTT), |ü⁄q' R eTs¡\, ‘·«‘·‡ø±X¯yTé @e R ˙ düìï~Ûì >∑÷]Ãj˚T,
Ä>∑‘·' R e∫Ãq~, ø±≈£î‘·ú ‡ R z lsêe÷, X¯s¡D≤>∑‘·+ R s¡ø£åDeTTq¬ø’
e∫Ãq~j·TTqT, uÛ÷Ñ eTÚ R H˚\ô|,’ ì|ü‹‘·+ R |ü&j ç T· Tqï~j·TTq>∑T, ‘·+ R Ä
yêj·TdüeTTqT, e<Ûës¡ΩyTé n|æ R e<Û≈ä î£ ‘·–q<Óq’ |üŒ{ÏøìÏ , X¯sD ¡ ´' R s¡ø≈å£ î£ &Éyq’Ó ,
dü' ‘·«+ R Ä ˙e⁄, ø£è|üj÷· R <äjT· ‘√, |üs´¡ bÕ\j·T' R ø±bÕ&ç‹$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z X¯Á‘·TeTs¡q› T&Ü! ‘·qqT s¡ø+åÏ #·Tyêìì >±qø£ ;Û‹#Ó+~q Ä
yêj·TdüeTT ‹]– ‹]– ˙ bÕ<äeTT\qT #˚] H˚\ô|’ ã&çjT· T+&É>± Ä yêj·TdüeTTqT
>±+∫ e<Ûës¡ΩyTÓ qÆ qT <ëì j·T|üsê<Ûeä TTqT eTìï+∫ X¯sD ¡ ≤>∑‘e· ‘·‡\T&Éyq’Ó ˙e⁄
<äjT· ‘√ >±bÕ&ç‹e≥.
XÀ¢ˆˆ yÓ÷|òTü eTÅd+Ôü q X¯ø´£ + ‘·T ø£sT¡ Ô $T‘˚é sê|òTü e ˆ
uÛyÑ ê+ dükÔ Õ´øÏå ø±ø£d´ü Væ≤qdæÔ düà dü <äøDåÏ yéT ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yÓ÷|òTü yéT ` nÅd+Ôü ` q ` X¯ø´£ + ` ‘·T ` ø£sT¡ yÔ Té ` Ç‹ ` @e
` sê|òTü e ` uÛyÑ êHé ` ‘·d´ü ` nøÏå ` ø±ø£d´ü ` Væ≤qdæÔ ` düà ` dü' ` <äøD åÏ yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òTü e! nÅd+Ôü ‘·T yÓ÷|òTü + ø£sT¡ +Ô q X¯ø´£ yéT Ç‹ @e dü'
uÛyÑ êHé ‘·d´ü ø±ø£d´ü <äøD åÏ yéT nøÏå Væ≤qdæÔ düà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü e! R z lsêe÷!, nÅd+Ôü ‘·T R ÁãVü‰àÅdeÔü TTqT, yÓ÷|òTü +
R e´s¡yú TÓ qÆ <ëìì>±, ø£sT¡ +Ô R #˚jT· T≥≈£î, q X¯ø´£ + R M\T˝Òì~, Ç‹ @e R
nìj˚T, dü' R Ä, uÛyÑ êHé R ˙e⁄, ‘·d´ü R Ä, ø±ø£d´ü R ø±ø£eTTjÓTTø£ÿ, <äøD åÏ yéT
nøÏå R ≈£î&ç ø£+{Ïì, Væ≤qdæÔ düà R Væ≤+dæ+∫‹$.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z lsêe÷! Á|üj÷Ó –+|üã&çq ÁãVü‰àÅdeÔü TTqT e´s¡eú TT #˚jT· T≥≈£î
M\T ˝Ò<ìä Á>∑V≤æ +∫ ˙e⁄ Ä ø±ø£eTTjÓTTø£ÿ ≈£î&ç ø£+{Ïì Ä j·TÅdeÔü TTq≈£î ms¡#d˚ æ
j·TT+{Ï$.
XÀ¢ˆˆ sêeT ‘ê«+ dü qeTdüÿ è‘·´ sêCÒ„ <äXs¯ <¡ ë∏ j·T #· ˆ
$düèwüdº Tü Ô ‘·<ë ø±ø£' Á|ü‹ù|<˚ dü« e÷\j·TyéT ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeT ` ‘ê«+ ` dü' ` qeTdüÿ è‘·´ ` sêCÒ„ ` <äXs¯ <¡ ë∏ j·T ` #·,
$düèwü'º ` ‘·T ` ‘·<ë ` ø±ø£' ` Á|ü‹ù|<˚ ` dü«yéT ` Ä\j·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT! dü' ø±ø£' ‘·T ‘ê«+ qeTdüÿ è‘·´ sêCÒ„ <äXs¯ <¡ ë∏ j·T #·
(qeTdüÿ è‘·´) $düèwü'º (düH)é ‘·<ë dü«yéT Ä\j·T+ Á|ü‹ù|<˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT R z sê|òTü yê!, dü' R Ä, ø±ø£' R ø±ø£eTT, ‘ê«+ R ìqTï,
qeTdüÿ è‘·´ R qeTdüÿ]+∫, sêCÒ„ R sê»sTTq, <äX¯s¡<∏ëj·T #· R <äX¯s¡<∏äTì
ø=s¡≈î£ qT, (qeTdüÿ è‘·´ R qeTdüÿ]+∫), $düèwü'º (düH)é R $&ÉTeã&çq<Ó,’ ‘·<ë R
n|ü&ÉT, dü«+ R ‘·q<Óq’ , Ä\j·T+ R ìyêdüeTTqT, Á|ü‹ù|<˚ R #˚s¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z lsêe÷! n|ü &Ü yêj·TdüeTT ˙≈£îqT ˙ ‘·+Á&çjT· >∑T eTVü‰sêC…q’
<äX¯s¡<∏äTq≈£îqT ÁyÓTTøÏÿ ˙#˚‘· ÁbÕDeTT\‘√ $&ÉTeã&ç dü+‘√wüeTT‘√ ‘·q
ìyêdüeTTqT #˚sT¡ ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ @e eTÅd$Ôü <ë+ ÁX‚wü̃ dü‡‘·Ô «yê+oÃ¤\yêq|æ ˆ
øÏeTs¡ú eTÅd+Ôü s¡ødå£ Tü ‡ q jÓ÷»j·Tdæ sê|òTü e ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` nÅd$Ôü <ë+ ` ÁX‚w'ü̃ ` dü‘Ô· «yêHé ` o\yêHé ` n|æ,
øÏeTs¡yú Té ` nÅd+Ôü ` s¡ødå£ Tü ‡ ` q ` jÓ÷»j·Tdæ ` sê|òTü e ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òTü e! nÅd$Ôü <ë+ ÁX‚w'ü̃ dü‘Ô· «yêHé o\yêHé n|æ øÏeTs¡yú Té
@e+ s¡ødå£ Tü ‡ nÅd+Ôü q jÓ÷»j·Tdæ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü e R z lsêe÷!, nÅd$Ôü <ë+ R nÅdyÔü ‘˚ \Ô· ˝À, ÁX‚w'ü̃ R
ÁX‚wüß˜&Ée⁄qT, dü‘·Ô «yêHé R X¯øÏÔeT+‘·T&Ée⁄qT, o\yêHé n|æ R o\e+‘·T&Ée⁄
HÓq’ |üŒ{ÏøìÏ , øÏeTs¡+ú R @ ø±s¡DeTTq, @e+ R Ç≥T¢, (‘·«+ R ˙e⁄), s¡ødå£ Tü ‡ R
sêø£då Tü \jÓT&É, nÅd+Ôü R nÅdeÔü TTqT, q jÓ÷»j·Tdæ R dü+~Û+|ü≈î£ Hêïe⁄?
‘ê‘·Œs¡éTT :` z lsêe÷! nÅdüÔy˚‘·Ô\˝À düs¡«ÁX‚wüß˜&Ée⁄qT eTVü‰|üsêÁø£eT
dü+|üqTï&Ée⁄qT ñ‘·ÔeTo\dü+|üqTï&Ée⁄ q>∑T ˙e⁄ ø±ø±düTs¡TìjÓT&É e˝…H˚ á
sêø£då Tü \ô|’ @ ø±s¡DeTT#˚ nÅdeÔü TTqT dü+~Û+∫ |ü>∑ Bs¡TÃø=q≈£îHêïe⁄.
XÀ¢ˆˆ q Hê>± Hê|æ >∑+<Ûsä ê« HêdüTsê q eTs¡T<äDZ ≤' ˆ
‘·e sêeT s¡DÒ X¯ø±Ô dü<Ô ë∏ Á|ü‹düe÷dæ‘T· yéT ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` Hê>±' ` q ` n|æ ` >∑+<Ûsä ê«' ` q ` ndüTsê' ` q `
eTs¡T<äDZ ≤', ‘·e ` sêeT ` s¡DÒ ` X¯ø±Ô' ` ‘·<ë∏ ` Á|ü‹düe÷dæ‘T· yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT! s¡DÒ ‘·e Á|ü‹düe÷dæ‘T· + Hê>±' q X¯ø±Ô', >∑+<Ûsä ê«'
n|æ q, ndüTsê' q, eTs¡T<äD Z ≤' n|æ q (X¯ø±Ô').
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT R z lsêe÷!, s¡DÒ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, ‘·e R ˙≈£î,
‘·<ë∏ R Ä yêj·TdüeTT e˝…H,˚ Á|ü‹düe÷dæ‘T· + R m<äTs¡Tì\TÃ≥≈£î, Hê>±' R
Hê>∑C≤‹Ms¡T\T, X¯ø±Ô' q R düeTs¡T\ú T ø±s¡T, >∑+<Ûsä ê«' n|æ R >∑+<Ûsä T¡ «\T≈£L&É,
q R düeTs¡T\ú Tø±s¡T, ndüTsê' R sêø£då Tü \T, q R düeTs¡T\ú T ø±s¡T, eTs¡T<äD Z ≤'
n|æ R <˚e>∑DeTT\T>∑÷&É, q(X¯ø±Ô') R düeTs¡T\ú T ø±s¡T .
‘ê‘·Œs¡éTT :` z lsêe÷! j·TT<äeΔ TTq+<äT Ä yêj·TdüeTTe˝…H˚ ˙ ø¬ <äTs¡T>±
ì\Teã&ÉT≥≈£î Hê>∑Ms¡T\T>±ì, >∑+<Ûsä T¡ «\T>±ì, sêø£då Tü \T>±ì <˚e>∑DeTT\˝À
eT¬se«¬sq’ >±ì düeTs¡T\ú T>±s¡T ø£<ë!
XÀ¢ˆˆ ‘·e Ms¡é‘·' ø£•Ã qàsTT j·T<ä´dæÔ dü+ÁuÛeÑ T' ˆ
øÏÁå |ü+ düTì•‘Ó’ sê“D…Æ s¡Ωq´‘ê+ j·TT~Û sêeD' ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·e ` Ms¡é‘·' ` ø£•Ã‘Y ` eTsTT ` j·T~ ` ndæÔ ` dü+ÁuÛeÑ T',
øÏÁå |ü+ ` düTì•‘Ó'’ ` u≤D…'Æ ` Vü≤q´‘ê+ ` j·TT~Û ` sêeD' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡é‘·' ‘·e ø£•Ã‘Y dü+ÁuÛÑeT' eTsTT ndæÔ j·T~ øÏåÁ|ü+
düTì•‘Ó'’ u≤D…'Æ sêeD' j·TT~Û Vü≤q´‘êyéT.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Ms¡é‘·' R |üsêÁø£eTe+‘·T&Éyq’Ó , ‘·e R ˙≈£î, ø£•Ã‘Y R ø=+#ÓyTÓ qÆ ,
dü+ÁuÛeÑ T' R y˚–s¡bÕ≥T, eTsTT R Hêj·T+<äT, ndæÔ j·T~ R ñqï jÓT&É\, øÏÁå |ü+
R yÓ+≥H˚, düTì•‘Ó'’ R $TøÏÿ* yê&çjTÆÓ q, u≤D…'Æ R u≤DeTT\#˚, sêeD' R
sêeDT&ÉT, j·TT~Û R j·TT<äeΔ TTq+<äT, Vü≤q´‘êyéT R #·+|üã&ÉT>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰|üsêÁø£eT dü+|üqTï&Éyq’Ó ˙πø >∑qTø£ qqTï >∑÷]Ã ø=+#ÓyTÓ qÆ
y˚–s¡bÕ ≥TqïjÓT&É\ yÓ+≥H˚ j·TT<äeΔ TTq+<äT sêeD≤düTs¡Tì yê&çjTÆÓ q u≤DeTT\‘√
dü+Vü≤]+|ü e\dæjT· Tqï~.
XÀ¢ˆˆ ÁuÛ≤‘·T sê<˚X¯ e÷C≤„jT· \ø£ÎD√ yê |üs+¡ ‘·|'ü ˆ
dü øÏeTs¡+ú qs¡es√ q e÷+ s¡ø‹å£ sê|òTü e' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁuÛ≤‘·T' ` Ä<˚Xy¯ Té ` ÄC≤„jT· ` \ø£ÎD' ` yê ` |üs+¡ ‘·|'ü `
dü' ` øÏeTs¡+ú ` qs¡es¡' ` q ` e÷+ ` s¡ø‹å£ ` sê|òTü e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÁuÛ≤‘·T' Ä<˚Xy¯ Té ÄC≤„jT· |üs+¡ ‘·|'ü qs¡es¡' dü' sê|òTü e'
\ø£ÎD' øÏeTs¡+ú e÷+ q s¡ø‹å£ ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÁuÛ≤‘·T' R k˛<äs¡TìjÓTTø£ÿ, Ä<˚X¯+ R Ä»„qT, ÄC≤„j·T R
d”«ø£]+∫, |üs+¡ ‘·|'ü R X¯Á‘·T‘ê|üqT&ÉTqT, qs¡es¡' R |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü &˜ TÉ q>∑T, dü' R
Ä, sê|òTü e' R s¡|Tüò Tq+<äqT&Óq’ , \ø£ÎD' R \ø£ÎDT&ÉT, øÏeTs¡+ú R m+<äTø=s¡≈î£ ,
e÷+ R qqTï, q s¡ø‹å£ R s¡ø+åÏ #·T≥ ˝Ò<Tä ?
‘ê‘·Œs¡éTT :` nqï>±] j·÷»„qT >¬ ø’ =ì X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &ÉTqT |ü⁄s¡Twü|⁄ü +>∑e⁄&ÉTqT
s¡|Tüò Te+X¯es¡qΔ T&ÉTq>∑T Ä \ø£ÎDT&ÉT Ç+‘·es¡ øπ \ qqTï s¡ø+åÏ #·T≥¬ø’ sê≈£îHêï&ÉT.
XÀ¢ˆˆ X¯øöÔ ‘Í |ü⁄s¡Twüyê´Á|òTü Ú yêj·T«–ïdüeT‘˚»kÂ ˆ
düTsêD≤eT|æ <äTs¡sΔ ö¸ øÏeTs¡+ú e÷ eTTù|ø£‘å '· ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯øöÔ ` ‘Í ` |ü⁄s¡Twüyê´Á|òTü Ú ` yêj·T«–ïdüeT‘˚»kÂ, düTsêD≤yéT
` n|æ ` <äTs¡sΔ ö¸ ` øÏeTs¡+ú ` e÷yéT ` ñù|ø£‘å '· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯øöÔ |ü⁄s¡Twüyê´Á|òüTÚ yêj·T«–ïdüeT‘˚»kÂ düTsêD≤yéT n|æ
<äTs¡sΔ ö¸ ‘Í øÏeTs¡+ú e÷yéT ñù|ø£‘å '· ?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯øöÔ R düeTs¡Tú\TqT, |ü⁄s¡Twüyê´Á|òüTÚ R |ü⁄s¡TwüÁX‚wüß˜\TqT,
yêj·T«–ïdüeT‘˚»kÂ R yêj·TTe⁄‘√&ÉqT n–ï‘√&ÉqT düe÷qyÓTqÆ Á|ü‘ê|üeTT>∑\
yês¡TqT, düTsêD≤yéT n|æ R <˚e‘·\≈£î>∑÷&É, <äTs¡sΔ ö¸ R m~]+|ü X¯ø´£ eTT>±ì
yês¡Tq>∑T, ‘Í R yê]s¡Te⁄s¡TqT, øÏeTs¡+ú R m+<äT≈£î, e÷yéT R qqTï, ñù|ø£‘å '·
R ñù|øÏ+å #·T#·THêïs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düs«¡ düeTs¡T\ú TqT, |ü⁄s¡Twüd+æ VüQ\TqT, yêj·T«>∑Tï\‘√ düe÷qyÓTqÆ
Á|ü‘ê|üeTT >∑\yês¡TqT, <˚e‘·\≈£î >∑÷&É m<äTs=ÿq X¯ø£éTT>±ì |üsêÁø£eTeTT
>∑\yês¡Tq>∑T Ä j·Tqï<äeTTà *s¡Te⁄s¡TqT @ ø±s¡DeTT#˚ qìï≥T¢ù|øÏ+å #·T#·THêïs¡T?
XÀ¢ˆˆ eTyÓTeÆ <äTwüÿ è‘·+ øÏ+∫ qàVü≤ <ädÔæ q dü+X¯jT· ' ˆ
düeTsöú düV≤æ ‘Í j·T Hêà+ Hêyπ̊ø‘å ˚ |üs+¡ ‘·bÂ ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTeT ` @e ` <äTwüÿ è‘·+ ` øÏ+∫‘Y ` eTVü≤‘Y ` ndæÔ ` q `
dü+X¯jT· ', düeTsúö ` düV≤æ ‘Í ` j·T‘Y ` e÷+ ` q ` nyπ̊ø‘å ˚ ` |üs+¡ ‘·bÂ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düeTsöú düV≤æ ‘Í (‘Í) |üs+¡ ‘·bÂ j·T‘Y e÷+ q nyπ̊ø‘å ˚ (‘·‘)Y
eTeT øÏ+∫‘Y eTVü≤‘Y <äTwüÿ è‘·yTé ndæÔ @e, dü+X¯jT· ' q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düeTsöú R düeTs¡T\ú TqT, düV≤æ ‘Í R ø£*dæø=qïyês¡Tq>∑T, ‘Í R
Ä, |üs+¡ ‘·bÂ R X¯Á‘·TeTs¡q› T\T, j·T‘Y R @ ø±s¡DeTTq, e÷+ R qqTï, q
nyπ̊ø‘å ˚ R #·÷&É≈î£ Hêïs√, ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTq, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, øÏ+∫‘Y R
ø=~›, eTVü≤‘Y <äTwüÿ è‘·+ R ô|<ä<› q’Ó bÕ|üeTT, ndæÔ @e R ‘·|Œü ø£jT· Tqï~, dü+X¯jT· '
#· R dü+<˚V≤ü eTT, q R ˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` düeTs¡T˝ú q’… Ä j·Tqï<äeTTà\T ˇø£]H=ø£sT¡ ø£*dæ j·TTqïyê¬s’ ≈£L&É
X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡<≈ä îå£ ˝…’ j·TT+&ç≈L£ &É Ç+‘·es¡≈î£ qT qqTï #·÷&É≈î£ Hêïs¡q>± @ ø=~›j÷Ó
>=|üŒ<Óq’ Hê bÕ|üyT˚ ø±s¡DyÓTj Æ T· T+&ÉTqT— dü+<˚V≤ü eTT˝Ò<Tä !
XÀ¢ˆˆ yÓ<’ V˚ ‰ü ´ e#·q+ ÁX¯ó‘ê« ø£sT¡ D+ kÕÁX¯ó uÛ≤wæ‘y· Té ˆ
|ü⁄qs¡ |ü´Vü≤ e÷sê´+ ‘ê $T<ä+ e#·q eTÁãTeyéT ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yÓ<’ V˚ ‰ü ´' ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` ø£sT¡ D+ ` kÕÁX¯ó ` uÛ≤wæ‘y· Té ,
|ü⁄q' ` n|æ ` nVü≤yéT ` Äsê´+ ` ‘êyéT ` Ç<ä+ ` e#·qyéT ` nÁãTeyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ<’ V˚ ‰ü ´' ø£sT¡ D+ kÕÁX¯ó uÛ≤wæ‘+· ÁX¯ó‘ê« nVü≤+ |ü⁄q' n|æ
‘êyéT ÄsêýéT Ç<ä+ e#·qyéT nÁãTeyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ’<˚Vü‰´' R C≤qø°<˚$jÓTTø£ÿ, ø£s¡TD+ R <äT'Kø£s¡eTTqT,
kÕÁX¯ó uÛ≤wæ‘+· R ø£˙ï{Ï‘√ ≈£L&çq e÷≥\T ø£\~j·TTq>∑T, e#·q+ R e#·qeTTqT,
ÁX¯ó‘ê« R $ì, nVü≤+ R H˚qT, |ü⁄q' n|æ R eTs¡\>∑÷&É, ‘ê+ R Ä, Äsê´+ R
|üPE´sê*ì >∑÷]Ã, Ç<ä+ R á, e#·q+ R e÷≥qT, nÁãTeyéT R |ü*øÏ‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` C≤qø°<$˚ ø£˙ïs¡T Ádü$+#·T#·T+&É <äT'Kø£se¡ TT>∑ |ü*øÏq e÷≥\qT
nìïj·TT $ì eTs¡\ Ä |üPE´sê*‘√ á $<Ûeä TT>± |ü*øÏ‹ì.
XÀ¢ˆˆ ‘·«#√Ã¤ø$£ eTTUÀ sêyÓ÷ <˚$ dü‘´˚ q ‘˚ X¯ù| ˆ
sêy˚T <äT'U≤_Ûu÷ÑÛ ‘˚ ‘·T \ø£ÎD' |ü]‘·|´ü ‘˚ ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·«#√Ã¤ø$£ eTTU' ` sêeT' ` <˚$ ` dü‘´˚ q ` ‘˚ ` X¯ù| ` sêy˚T
` <äT'U≤_Ûu÷ÑÛ ‘˚ ` ‘·T ` \ø£ÎD' ` |ü]‘·|´ü ‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` <˚$! ‘˚ dü‘´˚ q X¯ù|— sêeT' ‘·«#√Ã¤ø$£ eTTK', sêy˚T <äT'U≤_Ûu÷ÑÛ ‘˚
‘·T (dü‹) \ø£ÎD' |ü]‘·|´ü ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚$ R z d”‘ê<˚M!, ‘˚ dü‘´˚ q X¯ù| R ˙ô|’ ˇ≥Tºô|≥Tºø=ì
#Ó|ü #·THêïqT, sêeT' R lsêeTT&ÉT, ‘·«#√Ã¤ø$£ eTTK' R ìqTï >∑÷]Ãq <äT'KeTT#˚
nìï{ÏjTÓ &É $eTTKT&Ó’ j·TTHêï&ÉT, sêy˚T R lsêeTT&ÉT, <äT'U≤_Ûu÷ÑÛ ‘˚ (dü‹) R
<äT'KeTT#˚ $eX¯ó&Ó’ j·TT+&É>±, \ø£ÎD' R \ø£ÎDT&ÉT, |ü]‘·|´ü ‘˚ R dü+‘ê|üeTT
H=+<äT#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°<M˚ ! ˙ô|’ ˇ≥Tºô|{Ïº #Ó|ü #·THêïqT $qTeTT. lsêeTT&ç|ü &ÉT
ìqTï >∑÷]Ãq <äT'U≤y˚Xe¯ TT#˚ ˇ&É˝s… T¡ >∑ø£ j·TTHêï&ÉT. ÄVü‰sê<äT\jÓT&É ôd‘’ e· TT
$eTTKT&Ój ’ T· THêï&ÉT. sêeTT&ç≥T¢ <äT'K$eX¯ó&Ó’ j·TT+&É>± \ø£ÎDTì dü+‘ê|üeTTq≈£î
y˚Ts¡jT˚ ˝Ò≈î£ qï~.
XÀ¢ˆˆ ø£<+ä∏ ∫ <ä“e¤ r <äècºÕ q ø±\' |ü]XÀ∫‘·TyéT ˆ
ndæà qTàVüAsπ Ô <äT'U≤Hê eT+‘·+ Á<äøå£ ´dæ uÛ≤$Tì ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£<+ä∏ ∫‘Y ` uÛeÑ r ` <äècºÕ ` q ` ø±\' ` |ü]XÀ∫‘·TyéT `
ndæàHé ` eTTVüAsπ Ô ` <äT'U≤HêyéT ` n+‘·+ ` Á<äøå£ ´dæ ` uÛ≤$Tì ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛ≤$Tì! uÛeÑ r ø£<+ä∏ ∫‘Y <äècºÕ, |ü]XÀ∫‘·T+ ø±\' q, ndæàHé
eTTVüAsπ Ô <äT'U≤HêyéT n+‘·+ Á<äøå£ ´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛ≤$Tì R ø√eT©!, ø£<+ä∏ ∫‘Y R m{À¢, uÛeÑ r R ˙e⁄, <äècºÕ R
ø£qã&ç‹$, |ü]XÀ∫‘·T+ R <äT'œ+#·T≥≈£î, ø±\' R düeTj·TeTT, q R ø±<äT.
ndæàHé R á, eTTVüAsπ Ô R ø£D å eTTq+<äT, <äT'U≤Hê+ R <äT'KeTT\≈£î, n+‘·+ R
n+‘·eTTqT, Á<äøå£ ´dæ R #·÷&É>\∑ e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©!¢ Hê j·T<äèwüeº X¯eTT#˚ m{À¢ ˙e⁄ e÷ ø£qTï\ã&ç‹$. Ç|ü&ÉT
<ä T 'œ+|ü e \dæ q dü e Tj· T eTT>±<ä T . á ø£ å D eTTqT+&ç j ˚ T ˙e⁄ bı+~q
<äT'KeTT\ìïj·TTqT ø£&‘É s˚ >¡ \∑ e⁄.
XÀ¢ˆˆ ‘ê e⁄uÛÖ qs¡XÊs¡÷˝› Ö sê»|ü⁄Á‘ê eì+~‘Í ˆ
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘Í ` ñuÛÖ ` qs¡XÊs¡÷˝› Ö ` sê»|ü⁄Á‘Í ` nì+~‘Í, ‘·«<äs› Ù¡ q
ø£è‘√‘ê‡Vü≤Ö ` \+ø±+ ` uÛdÑ à” ø£]wü´‘·' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` qs¡XÊs¡÷˝› Ö nì+~‘Í ñuÛÖ ‘Í sê»|ü⁄Á‘Í ‘·«<äs› Ù¡ qø£è‘√‘ê‡Vü≤Ö
(dü+‘Í) \+ø±+ uÛdÑ à” ø£]wü´‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` qs¡XÊs¡÷›˝Ö R |ü⁄s¡TwüÁX‚wüß˜\TqT, nì+~‘Í R ì+<ä˝Òì
#·]Á‘·T\Tq>∑T, ñuÛÖ R Ç<äs¬› q’ , ‘Í R Ä, sê»|ü⁄Á‘Í R sê»|ü⁄Á‘·T\T, ‘·«<äs› Ù¡ q
ø£è‘√‘ê‡Vü≤Ö (dü+‘Í) R ìqTï <ä]Ù+#·T≥ ø=s¡≈î£ bı+–e#·TÃ#·Tqï ñ‘ê‡Vü≤eTT>∑*qZ
yês¡>T∑ #·T, \+ø±+ R \+ø£qT, uÛdÑ à” ø£]wü´‘·' R uÛdÑ àü eTT #˚jT· >∑\s¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nì+<ä´#·]Á‘·T\TqT |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü \˜ T q>∑T Ä sê»|ü⁄Á‘·T *s¡Te⁄s¡TqT
ìqTï p&Ée˝…qqT >=|üŒ ñ‘ê‡Vü≤eTT‘√ e∫Ã á \+ø£qT uÛdÑ àü eTT >±$+#Ó<sä T¡
düTe÷!
XÀ¢ˆˆ Vü≤‘ê« #· düeTπs söÁ<ä+ sêeD+ düV≤ü u≤+<Ûeä yéT ˆ
sê|òTü e kÕÔ «+ esês√ùV≤ kÕ«+ |ü⁄Ø+ qsTT‘ê Á<ÛTä eyéT ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤‘ê« ` #· ` düeTπs ` söÁ<ä+ ` sêeD+ ` düV≤ü u≤+<Ûeä yéT,
sê|òTü e' ` ‘ê«+ ` esês√ùV≤ ` kÕ«+ ` |ü⁄Ø+ ` qsTT‘ê ` Á<ÛTä eyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` esês√ùV≤! sê|òTü e' düeTπs söÁ<ä+ sêeD+ düV≤ü u≤+<Ûeä +
Vü≤‘ê« #· ‘ê«+ kÕ«+ |ü⁄Ø+ Á<ÛTä e+ qsTT‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` esês√ùV≤ R düT+<äØ!, sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, düeTπs R
j·TT<äeΔ TTq+<äT, söÁ<ä+ R uÛj Ñ T· +ø£sT¡ &É>T∑ , sêeD+ R sêeDTì, düV≤ü u≤+<Ûeä yéT
R ã+<ÛTä e⁄\‘√ düV≤æ ‘·eTT>±, Vü≤‘ê« #· R |ü]e÷]Ã |æeTà≥, ‘ê«+ R ìqTï,
kÕ«+ |ü⁄Ø+ R ‘·q |ü≥D º eTTqT>∑÷]Ã, Á<ÛTä e+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, qsTT‘ê R
rdæø=ì b˛e>∑\&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z C≤qø°! lsêeTT&ÉT eTVü‰Á≈£Ls¡T&Ó’q Ä sêeD≤düTs¡Tì
j·TT<äeΔ TTq+<äT ã+<ÛTä düV≤æ ‘·eTT>± Vü≤‘·e÷]Ã ìqTï n∫s¡ø±\eTT˝ÀH˚ ‘·|Œü ø£
njÓ÷<Ûë´q>∑]øÏ >=ìb˛e>∑\&ÉT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ j·T‘·TÔ sêyÓ÷ $C≤˙j·÷ <ä_CÛ ≤„q eTì+~‘˚ ˆ
Á|”‹dü+»qq+ ‘·d´ü Á|ü<ë‘·T+ ‘·« $TVü‰s¡Ωdæ ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T‘Y ` ‘·T ` sêeT' ` $C≤˙j·÷‘Y ` n_ÛC≤„qyéT ` nì+~‘˚,
Á|”‹dü+»qq+ ` ‘·d´ü ` Á|ü<ë‘·T+ ` ‘·«yéT ` ÇVü≤ ` ns¡Ωdæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nì+~‘˚ sêeT' j·T‘Y n_ÛC≤„q+ $C≤˙j·÷‘Y ‘·dü´
Á|”‹dü+»qq+ ‘·‘Y ‘·«yéT ÇVü≤ Á|ü<ë‘·TyéT ns¡Ωd.æ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nì+~‘˚ R z j·Tì+<ä´#·]Á‘·Tsê˝≤!, sêeT' ‘·T R sêeTT&ÉT
e÷Á‘·eTT, j·T‘Y R @, n_ÛC≤„q+ R >∑Ts¡TqÔ T, $C≤˙j·÷‘Y R ‘Ó*dæø=qTH√, ‘·d´ü
R Ä‘·ìøÏ, Á|”‹dü+»qq+ R Á|”‹ì >∑*–+#·Tq{Ï<º q’Ó , ‘·‘Y R Ä j·÷qyê\TqT,
ÇVü≤ R Ç|ü&ÉT, ‘·«+ R ˙e⁄, Á|ü<ë‘·T+ R Ç#·TÃ≥≈£î, ns¡Ωdæ R ‘·>T∑ <äTe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nì+<ä´#·]Á‘·Tsê\yÓq’ z d”‘ê<˚M! lsêeTT&ÉT e÷Á‘·eTT ‘Ó*dæø=q
>∑*–q{Ïº ˇø±H=ø£ Äqyê\TqT Ä‘·ìøÏ dü+‘√wüeTT >∑*–+#·Tq≥T¢>± ˙ $|ü&ÉT
Hê øÏ#T· Ã≥ ñ∫‘·yTÓ Æ j·TT+&ÉTqT.
XÀ¢ˆˆ kÕ -_ÛMø£å ´ ~X¯ dü‡sê« y˚DT´Å<~Zä ‘∏ · eTT‘·eÔ TyéT ˆ
eTTø±Ô « eÅkÕÔ<<›ä Í eTVü≤´+ eTDÏ y˚T‘·+ eTVü‰ã\ ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` n_ÛMø£å ´ ` ~X¯' ` düsê«' ` y˚DT´Å<~Zä ‘∏ y· Té ` ñ‘·eÔ TyéT,
eTTø±Ô « ` eÅkÕÔ‘Y ` <ä<Í ` eTVü≤´+ ` eTDÏyTé ` @‘·+ ` eTVü‰ã\ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ã\! kÕ düsê«' ~X¯' n_ÛMø£å ´ ñ‘·eÔ T+ y˚DT´Å<~Zä ‘∏ +·
eTTø±Ô « eÅkÕÔ‘Y @‘·+ eTDÏ+ eTVü≤´+ <ä<Í.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ã\ R z eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Ü!, kÕ R Ä d”‘ê<˚$, düsê«'
~X¯' R nìï ~≈£îÿ\qT, n_ÛMø£å ´ R |ü]øÏ+∫ #·÷∫, ñ‘·eÔ T+ R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ , @‘·+
R á, y˚DT´Å<~Zä ‘∏ +· R »&ÉjT· +<äT eTT&çyd˚ øæ =qï{Ï,º eTDÏ+ R #·÷&ÜeTDÏì,
eÅkÕÔ‘Y R Ns¡ø=+>∑TqT+&ç, eTTø±Ô « R $|æŒ, eTVü≤´+ R Hêø=s¡≈î£ , <ä<Í R
Ç∫Ãq~.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ª~X¯' düsê«' n_ÛMø£å ´μ ` n#·{Ï sêø£då Åü d\Ô” T á $wüjT· eTTqT
#·÷∫ sêeDTq ø¬ ]–+|ü>\∑ s¡qT uÛj Ñ T· eTT‘√ #·T≥TºqT >∑*j·T p∫ Ç‘·sT¡ \T
#·÷#·T≥˝Ò<qä T ìX¯Ãj·TeTT‘√ ø=+>∑Tq+<äT eTT&çyd˚ øæ =qï ‘·q #·÷&ÜeTDÏì $|æŒ
Vü≤qTeT øÏ#ÃÓ qì uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´&Ü! n|ü&ÉT d”‘ê<˚$ q\T~≈£îÿ\qT |ü]øÏ+∫
#·÷∫ sêø£åkÕ+>∑q\ ø£+≥ã&É≈£î+&É »&Éj·T+<äT <Ûä]+|üe\dæq #·÷&ÜeTDÏì
Ns¡ø=+>∑Tq+<äT eTT&çy#’Ó T· ø=ìj·TT+&ÉT≥#˚‘· <ëìì n|ü&ÉT eTT&ç$|æŒ Hê#˚‹
øÏ∫Ãq~.
XÀ¢ˆˆ Á|ü‹>∑èVü≤´ eTDÏ+ ~e´+ ‘·e ùV≤‘√ s¡|Tüò ÷<ä«Vü≤ ˆ
•s¡kÕ ‘ê+ Á|üD e÷´sê´ eTVü≤ e÷>∑eTH˚ ‘·«sπ ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|ü‹>∑èVü≤´ ` eTDÏ+ ` ~e´+ ` ‘·e ` ùV≤‘√' ` s¡|Tüò ÷<ä«Vü≤,
•s¡kÕ ` ‘ê+ ` Á|üDeT´ ` ÄsêýéT ` nVü≤yéT ` Ä>∑eTH˚ ` ‘·«sπ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡|Tüò ÷<ä«Vü≤! ‘·e ùV≤‘√' ~e´+ (‘·+) eTDÏ+ Á|ü‹>∑èVü≤´
‘êyéT Äsê´+ •s¡kÕ Á|üDeT´ nVü≤yéT Ä>∑eTH˚ ‘·«sπ .
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` s¡|Tüò ÷<ä«Vü≤ R z s¡|Tüò Te+X¯ÁX‚wßü &˜ Ü, ‘·e ùV≤‘√' R ˙ ø±s¡DeTTq,
~e´+ R ~eýÓTqÆ {Ï,º ‘·+ R Ä, eTDÏ+ R #·÷&ÜeTDÏì, Á|ü‹>∑èVü≤´ R d”«ø£]+∫,
‘ê+ R Ä, Äsê´+ R |üPE´sê*ì, •s¡kÕ R •s¡eTT‘√, Á|üDeT´ R ÁyÓTTøÏÿ,
nVü≤+ R H˚qT, Ä>∑eTH˚ R e#·TÃ$wüjT· eTTq, ‘·«sπ R y˚–s¡|&ü ‹ç ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z s¡|Tüò Te+X¯ÁX‚wßü &˜ Ü! ˙≈£î düeT]Œ+#·T≥≈£î>±qT ~eýÓTqÆ Ä
#·÷&ÜeTDÏì ÄyÓTqT+&ç >¬ ø’ =ì Ä |üPE´sê*øÏ bÕ<ë_Ûe+<äqeTT >±$+∫ ‹]–
Ç#·Ã{ÏøÏ sêe˝…qì y˚–s¡|&ü ‹ç ì.
XÀ¢ˆˆ >∑eTH˚ #· ø£è‘√‘ê‡Vü≤ eTy˚øå£ ´ es¡e]í˙ ˆ
$es¡eΔ ÷q+ #· Væ≤ e÷ eTTyê#· »qø±‘·àC≤ ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >∑eTH˚ ` #· ` ø£è‘√‘ê‡Vü≤+ ` ny˚øå£ ´ ` es¡e]í˙, $es¡eΔ ÷q+
` #· ` Væ≤ ` e÷yéT ` ñyê#· ` »qø±‘·àC≤ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` es¡e]í˙ »qø±‘·àC≤ >∑eTH˚ ø£è‘√‘ê‡Vü≤+ $es¡eΔ ÷q+ #·
e÷yéT ny˚øå£ ´ ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` es¡e]í˙ R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ #Ûêj·T >∑*–q{Ï,º »qø±‘·àC≤ R C≤qø°<$˚ ,
>∑eTH˚ R Á|üj÷· DeTTq+<äT, ø£è‘√‘ê‡Vü≤+ R ñ‘ê‡Vü≤eTT‘√ >∑÷&çq{Ïyº ê&ÉqT,
$es¡eΔ ÷q+ R eè~Δbı+<äT#·Tqïyê&ÉqT n>∑T, e÷+ R qqTï, ny˚øå£ ´ R #·÷∫,
‘ê‘·Œs¡éTT :` >=|üŒ<Óq’ <˚V≤ü #êÃ¤jT· ‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï Ä C≤qø°<$˚ H˚qT ‹s¡T>∑
Á|üj÷· DeTTq¬ø’ ñ‘ê‡Vü≤|ü&TÉ #·T Hê X¯Øs¡eTTqT eè~Δ bı+~+#·Tø=qT≥qT p∫
Hê‘√ ‹]– Ç≥T¢ |ü*øÏq~.
XÀ¢ˆˆ nÁX¯ó|üPs¡eí TTF BHê u≤wüŒdü+~>∑uΔ ≤Û wæD° ˆ
eT yÓ÷‘·Œ‘·qdü+ÁuÛ≤+‘ê XÀø£y>˚ d∑ eü ÷Vü≤‘ê ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nÁX¯ó|üPs¡eí TTF ` BHê ` u≤wüŒdü+~>∑uΔ ≤Û wæD,° eTeT ` ñ‘·Œ‘·q
dü+ÁuÛ≤+‘ê ` XÀø£y>˚ d∑ eü ÷Vü≤‘ê ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` (‘·<ë) (kÕ) nÁX¯ó|üPs¡eí TTF, u≤wüŒdü+~>∑uΔ ≤Û wæD,° eTeT ñ‘·Œ‘·q
dü+ÁuÛ≤+‘ê BHê XÀø£y>˚ d∑ eü ÷Vü≤‘ê (Äd”‘)Y .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (‘·<ë R n|ü&ÉT), (kÕ R ÄyÓT), nÁX¯ó|üPs¡eí TTF R ø£˙ï{Ï‘√
ì+&çq eTTKeTT >∑\~j·TTqT, u≤wüŒdü+~>∑ΔuÛ≤wæD° R ø£˙ï{Ï‘√ ndüŒwüºeTT>±
e÷≥˝≤&ÉT#·Tqï~j·TTqT, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, ñ‘·Œ‘·qdü+ÁuÛ≤+‘ê R MT~ ø¬ >∑Ts¡T
j·T‘·ïeTTq≈£î ;Û‹H=+~q~j·TTqT, BHê R BqTsê\TqT, XÀø£y>˚ d∑ eü ÷Vü≤‘ê R
<äT'KeTTjÓTTø£ÿ y˚>e∑ TT#˚ u≤~Û+|üã&çq~j·TTqT, (Äd”‘Y R ÄjÓTqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT ÄyÓT ø£˙ï{Ï‘√ ì+&çq eTTKeTT‘√&ÉqT, Ä ø£˙ï{Ï y˚>e∑ TT#˚
düŒwüºeTT>± $ì|æ+#·ì e÷≥\‘√&ÉqT, yÓ&É*b˛e⁄≥¬ø’ H˚qT m–]b˛jÓT<äqqT
uÛj
Ñ ÷· y˚Xe¯ TT‘√&ÉqT |”&+ç |üã&ÉT#·T <äT'Kø£sy¡ TÓ qÆ dæ‹ú ˝À qT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ e÷ eTTyê#· ‘·‘d· ‡” ‘ê düu≤Û >√´-dæ eTVü‰ø£ù| ˆ
j·TÅ<ø›ä å£ ´dæ eTVü‰u≤VüQ+ sêeT+ ø£eT\˝À#·qyéT ˆ
\ø£ÎD+ #· eTVü‰u≤VüQ+ <˚es¡+ y˚T j·TX¯d«æ qyéT ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e÷yéT ` ñyê#· ` ‘·‘'· ` d”‘ê ` düu≤Û >∑´' ` ndæ ` eTVü‰ø£ù|,
j·T‘Y ` Á<äøå£ ´dæ ` eTVü‰u≤VüQ+ ` sêeT+ ` ø£eT\˝À#·qyéT ` \ø£ÎD+ ` #·
` eTVü‰u≤VüQ+ ` <˚es¡+ ` y˚T ` j·TX¯d«æ qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· d”‘ê e÷yéT ñyê#·. eTVü‰ø£ù|! j·T‘Y eTVü‰u≤VüQ+
ø£eT\˝À#·q+ sêeT+, eTVü‰u≤VüQ+ j·TX¯d«æ q+ y˚T <˚es¡+ \ø£ÎD+ #· Á<äøå£ ´dæ,
(‘·‘)Y (‘·«+) düu≤Û >∑´' ndæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, d”‘ê R d”‘ê<˚$, e÷+ R qqTï >∑÷]Ã, ñyê#·
R |ü*ø¬ qT, eTVü‰ø£ù| R z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü!, j·T‘Y R @ø±s¡DeTT e\q, eTVü‰
u≤VüQ+ R >=|üŒ uÛÑT»eTT\T >∑\yê&ÉTqT, ø£eT\˝À#·q+ R |ü<äàeTT\e+{Ï
H˚Á‘·eTT\T >∑\yê&ÉTq>∑T, sêeT+ R lsêeTTì, eTVü‰u≤VüQ+ R ÄC≤qTu≤VüQ&ÉTqT,
j·TX¯d«æ q+ R ø°]XÔ Ê*j·TTq>∑T, y˚T R HêjÓTTø£ÿ, <˚es¡+ R eT]~jÓTÆ q{Ï,º \ø£ÎD+
#· R \ø£ÎDTì≈£L&É, Á<äøå£ ´dæ R #·÷&É>\∑ y√, (‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTq), (‘·«+ R
˙e⁄), düu≤Û >∑´' R uÛ≤>∑é+‘·T&Ée⁄, ndæ R n>∑T#·THêïe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT d”‘ê<˚$ Hê‘√ Ç≥¢qï~ ` z yêqs√‘·eÔ TT&Ü! ˙ yÓ+‘·
n<äèwüeº +‘·T&Ée⁄! ÄC≤qTu≤VüQ&ÉTqT, ø£eT˝≤j·T‘·˝À#·qT&ÉTq>∑T Hê Hê<∏Tä &Óq’
lsêeTTì, eTVü‰u≤VüQe⁄qT j·TX¯XÊÙ*j·TTq>∑T HêeT]~jÓTÆ q \ø£ÎDTì, ø£qTï˝≤s¡
>±+#·T uÛ≤>∑éTT ìs¡+‘·se¡ TT>± ˙≈£î ø£\TZ#T· qï~>∑<ë!
· ÷· ù|é eTTø√Ô -Vü≤ eTÁãe+ yÓT~Æ ©∏ + ‘·<ë ˆ
XÀ¢ˆˆ d”‘j
|üèwüe˜ ÷s√Vü≤ y˚T <˚$ øÏÁå |ü+ »qø£q+~ì ˆˆ 34
XÀ¢ˆˆ j·÷e ‘Ô̊ <äsÙ¡ j·÷ eT´<ä´ düdTü Áê+ dü\ø£ÎDyéT ˆ
sê|òTü e+ #· eTVü‰uÛ≤>π uÛsÑ êÔs¡ eTdæ‘ø˚ Då£ Ò ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` d”‘j · ÷· ` n|æ ` @eyéT ` ñø£'Ô ` nVü≤yéT ` nÁãe+ `
yÓT~Æ ©∏ + ` ‘·<ë, |üèwü̃yTé ` Äs√Vü≤ ` y˚T ` <˚$ ` øÏÁå |ü+ ` »qø£q+~ì,
j·÷e‘Y ` ‘˚ ` <äsÙ¡ j·÷$T ` n<ä´ ` düdTü Áê+ ` dü\ø£ÎDyéT, sê|òTü e+ ` #·
` eTVü‰uÛ≤>π ` uÛsÑ êÔsy¡ Té ` ndæ‘ø˚ D å£ Ò ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘j · ÷· n|æ @eyéT ñø£'Ô nVü≤+ ‘·<ë yÓT~Æ ©∏ yéT nÁãeyéT,
<˚$! »qø£q+~ì! øÏÁå |ü+ y˚T |üèwüy˜ Té Äs√Vü≤, eTVü‰uÛ≤>π ndæ‘ø˚ Då£ !Ò n<ä´ düdTü Áê+
\ø£ÎD+ ‘˚ uÛsÑ êÔs+¡ sê|òTü e+ j·÷e‘Y <äsÙ¡ j·÷$T.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘j · ÷· n|æ R d”‘e· Tà #˚‘q· T, @e+ R áØ‹>±, ñø£'Ô R
#Ó|üŒã&çqyê&ÉHÓ’, nVü≤+ R H˚qT, ‘·<ë R n|ü&ÉT, yÓTÆ~∏©+ R C≤qø°<˚$ì
>∑÷]Ã, nÁãeyéT R |ü*øÏ‹ì, <˚$! »qø£q+~ì R z C≤qø°<˚M, øÏåÁ|ü+ R
oÁ|òüTeTT>±, y˚T R Hê jÓTTø£ÿ, |üèwü˜+ R M|ü⁄qT, Äs√Vü≤ R n~Ûwæ˜+#·TeTT,
eTVü‰uÛ≤>π R z eTVü‰‘·Tàsê˝≤!, ndæ‘ø˚ D å£ Ò R q\¢ì ø£qTï\T>∑\ d”‘ê<˚M, n<ä´ R
Ç|ü&ÉT, düdTü Áê+ R düTÁê⁄ì‘√>∑÷&çq yê&ÉTqT, dü\ø£ÎD+ R \ø£ÎDTì‘√
>∑÷&çqyê&ÉTqT n>∑T, ‘˚ uÛsÑ êÔs+¡ R ˙ Hê<∏Tä &Óq’ , sê|òTü e+ R lsêeTTì, j·÷e‘Y
R ‘·«s¡˝À, <äsÙ¡ j·÷$T R #·÷|æ+#Ó<qä T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ qqTï>∑÷]Ã Ç≥T¢ |ü\Tø£>± n|ü&ÉT H˚qT yÓ+≥H˚ ÄyÓT‘√
Ç≥¢+{Ïì. ªz ‘·©¢ C≤qø°! ˙ $|ü&˚ Hê M|ü⁄ Hês√Væ≤+|ü⁄eTT. düTÁê⁄ì ‘√&ÉqT
\ø£ÎDTì‘√&ÉqT ≈£L&çjT· Tqï ˙ Hê<∏Tä &Óq’ sê|òTü e⁄ì ˙ øÏ|ü &˚ #·÷|ü>\∑ qT.
XÀ¢ˆˆ kÕ -ÁãM Hêà+ ‘·‘√ <˚M HÓw’ ü <Ûsä √à eTVü‰ø£ù| ˆ
j·T‘Ô̊ |üèwü̃+ dæùwy˚-Vü≤+ dü«eXÊ Vü≤]|ü⁄+>∑e ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` kÕ ` nÁãM‘Y ` e÷+ ` ‘·‘'· ` <˚M ` q ` @wü' ` <Ûsä à¡ ' `
eTVü‰ø£ù|, j·T‘Y ` ‘˚ ` |üèwü̃+ ` dæùwy˚ ` nVü≤+ ` dü«eXÊ ` Vü≤]|ü⁄+>∑e ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· kÕ <˚M e÷yéT nÁãM‘Y, eTVü‰ø£ù|! Vü≤]|ü⁄+>∑e! dü«eXÊ
nVü≤+ ‘˚ |üèwü̃+ dæùwy˚ (Ç‹) j·T‘Y, @wü' <Ûsä à¡ ' q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, kÕ R Ä, <˚M R d”‘ê<˚$, e÷+ R qqTï>∑÷]Ã,
nÁãM‘Y R |ü*ø¬ qT, eTVü‰ø£ù| R z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü!, Vü≤]|ü⁄+>∑e R z ø£|dæ ‘ü eÔ· ÷!,
dü«eXÊ R dü«‘·+Á‘·Tsê\HÓq’ , nVü≤+ R H˚qT, ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, |üèwü̃+ R M|ü⁄qT,
dæùwy˚ R ùd$+∫‹ì, Ç‹ j·T‘Y R nqTq~ @~j·TTqï<√, @wü' R Çj·T´~,
<Ûsä à¡ ' R <Ûsä à¡ eTT, q R ø±<äT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT d”‘ê<˚$ Hê‘√ Ç≥T¢ #Ó|Œæ q~. z yêqs√‘·eÔ ÷! H˚qT Hê
sTTwüeº TT‘√ ˙ M|ü⁄ q~Ûs√Væ≤+#·T≥ nqTq~ <Ûsä à¡ yÓTqÆ $wüjT· eTT ø±<äT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ |ü⁄sê #· j·T <äV≤ü + Ms¡ düŒ ècºÕ >±Á‘˚wßü s¡økå£ Õ ˆ
‘· Á‘êVü≤+ øÏ+ ø£]cÕ´$T ø±˝Ò H√|üì|”&‘ç ê ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄sê ` #· ` j·T‘Y ` nVü≤+ ` Ms¡ ` düŒ ècºÕ ` >±Á‘˚wßü `
s¡økå£ Õ, ‘·Á‘· ` nVü≤+ ` øÏ+ ` ø£]cÕ´$T ` ø±˝Òq ` ñ|üì|”&‘ç ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡! |ü⁄sê >±Á‘˚wßü s¡økå£ Õ nVü≤+ düŒ ècºÕ Ç‹ j·T‘Y ‘·Á‘·
ø±˝Òq ñ|üì|”&‘ç ê, nVü≤+ øÏ+ ø£]cÕ´$T?
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡! R z Ms¡T&Ü!, |ü⁄sê R |üPs¡«eTT, >±Á‘˚wüß R
nej·TeeTT\+<äT, s¡økå£ Õ R s¡øÿ£ düT\#˚, nVü≤+ R H˚qT, düŒ ècºÕ R ‘êø£ã&ç‹ì,
Ç‹ j·T‘Y R nqTq<˚~ >∑\<√, ‘·Á‘· R Ä $wüjT· eTTq, ø±˝Òq R ø±\eTT#˚,
ñ|üì|”&‘ç ê R u≤~Û+|üã&çq<ëqqT, øÏ+ ø£]cÕ´$T R @$T #˚jT· >∑\qT ?
‘ê‘·Œs¡éTT :` z MsêÁπ>düsT¡ &Ü, yÓqTø£{Ï düeTj·TeTTq Ä sêeD≤düTs¡Tì#˚ Hê
X¯Øs¡eTT ‘êø£ã&ÉT≥ »]–j·TTqï|üŒ{ÏøìÏ n|ü&ÉT ø±\Á|üu≤Û eeTT#˚ $eX¯ósê\HÓ’
j·TT+&ÉT≥#˚ H˚ H˚$Tj·TTqT #˚jT· C≤\≈£î+{Ïì.
XÀ¢ˆˆ >∑#Ã· ¤ ‘·«+ ø£|Xæ Ês¡÷\› j·TÁ‘· ‘˚ qè|ü‘˚ düT‡‘Í ˆ
Ç‘˚é+ kÕ düe÷uÛ≤wü´ uÛ÷Ñ j·T dü‡+<˚wßü º e÷dæ‘ú ê ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >∑#Ã· ¤ ` ‘·«+ ` ø£|Xæ Ês¡÷\› ` j·TÁ‘· ` ‘Í ` qè|ü‘'˚ ` düT‘Í,
Ç‹ ` @e+ ` kÕ ` düe÷uÛ≤wü´ ` uÛ÷Ñ j·T' ` dü+<˚wßü yº Té ` Ädæ‘ú ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|Xæ Ês¡÷\› ! ‘Í qè|ü‘'˚ düT‘Í j·TÁ‘· (eπs‘Ô )˚ ‘·Á‘· ‘·«+ >∑#Ã· ,¤
Ç‹ @e+ kÕ düe÷uÛ≤wü´ uÛ÷Ñ j·T' dü+<˚wßü yº Té Ädæ‘ú ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|Xæ Ês¡÷\› R z yêqs¡ÁX‚wßü &˜ Ü!, ‘Í R Ä, qè|ü‘'˚ R sêEjÓTTø£ÿ,
düT‘Í R ≈£îe÷s¡T*s¡Te⁄s¡TqT, j·TÁ‘· R m#·Ã≥qsTT‘˚, (eπs‘Ô ˚ R ñHêïs√), ‘·Á‘·
R n#·{øÏ ,Ï ‘·«+ R ˙e⁄, >∑#Ã· ¤ R bıeTTà, Ç‹ R nì, kÕ R ÄyÓT, @e+ R Ç≥T¢,
düe÷uÛ≤wü´ R |ü*øÏ, uÛ÷Ñ j·T' R ‹]–, dü+<˚wßü +º R dü+<˚Xe¯ TT #Ó|ü ≥≈£î, Ädæ‘ú ê
R düeTø£{qºÏ ~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs√‘·eÔ ÷! Ä sê»|ü⁄Á‘·T \Tqï#√{Ïøπ yÓ&*É nq+‘·sø¡ ±s¡éTT
#·øÿ£ u…≥TºeTì Hê‘√ |ü*øÏ ‹]– Ç≥T¢ #Ó|Œü <=&É>¬ qT.
dü÷#·q :` XÀ¢ 33 qT+&ç 38 es¡≈L£ >∑\ á j·÷s¡T XÀ¢øe£ TT\TqT ø=ìï ‘Ó\T>∑T*|æ
Á|ü‘T· \˝À ˝Òe⁄. eT]j·TT y˚sT¡ y˚sT¡ eTTÁ<äDeTT\˝À (yÓqTø£ eTT+<äT\T>± ≈£L&É)
ø£ì|æ+#·T#·Tqï$.
XÀ¢ˆˆ Vü≤qTeTHé dæ+Vü≤dü+ø±XÊ e⁄uÛÖ ‘Í sêeT\ø£ÎDÖ ˆ
düTÁê+ #· düV‰ü e÷‘·´+ düsê«Hé Áã÷j·÷ Vü≤´HêeTj·TyéT ˆˆ39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Vü≤qTeTHé ` dæ+Vü≤dü+ø±XÖ ` ñuÛÖ ` ‘Í ` sêeT\ø£ÎDÖ,
düTÁê+ ` #· ` düV‰ü e÷‘·´+ ` düsê«Hé ` Áã÷j·÷' ` Væ≤ ` nHêeTj·TyéT ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` Vü≤qTeTHé! dæ+Vü≤dü+ø±XÖ ‘Í sêeT\ø£ÎDÖ ñuÛÖ #· düV‰ü e÷‘·´+
düTÁê+ #· düsê«Hé nHêeTj·T+ Áã÷j·÷' Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTeTHé R z Vü≤qTe÷!, dæ+Vü≤dü+ø±XÖ R dæ+Vü≤düe÷qT
˝…q’ {Ï,º ‘Í R Ä, sêeT\ø£ÎDÖ R sêeT\ø£ÎDT\qT, ñuÛÖ R Çs¡Te⁄]ì, düV‰ü e÷‘·´+
R eT+Á‘·T\‘√ >∑÷&çq{Ï,º düTÁê+ #· R düTÁê⁄ì≈£L&É, nHêeTj·T+ R øπ eå TeTTqT,
Áã÷j·÷' Væ≤ R |ü\Tø£e˝…qT düTe÷!
‘ê‘·Œs¡éTT :` z Vü≤qTe÷! dæ+Vü≤|üsêÁø£eTeTT ø£*–q{Ïº Ä sêeT\ø£ÎDT\
ìs¡Te⁄]ì, eT+Á‹düy˚T‘·T&Ó’q Ä düTÁê⁄ì, n#·{Ï yêqs¡Ms¡T\ HÓ\¢]ì H˚qT
≈£îX¯\eTT q&ç–q≥T¢ #Ó|Œü e˝…qT düTe÷!
nkÕà <äT'› U≤+ãTdü+s√<Ûë ‘·Ô «+ düe÷<Ûë‘·T eTs¡Ωdæ ˆˆ 40
sê|òTü e' ` nkÕà‘Y ` <äT'U≤+ãTdü+s√<Ûë‘Y ` ‘·«+ ` düe÷<Ûë‘·TyéT ` ns¡Ωdæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰u≤VüQ' dü' sê|òTü e' j·T<∏ë nkÕà‘Y <äT'U≤+ãTdü+s√<Ûë‘Y
e÷+ ‘ês¡jT· ‹ (‘·<ë∏ ) ‘·«+ düe÷<Ûë‘·TyéT ns¡Ωd.æ
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰u≤VüQ' R >=|üŒuÛTÑ »eTT\T ø£*qZ {Ï,º dü' R Ä, sê|òTü e' R
lsêeTT&ÉT, nkÕà‘Y R á, <äT'U≤+ãTdü+s√<Ûë‘Y R <äT'K|ü⁄ ˙{Ïy\Ó T¢eqT+&ç,
j·T<∏ë R m≥T¢, e÷+ R qqTï, ‘ês¡jT· ‹ R <ë{Ï+#·TH√, (‘·<ë∏ R n≥T¢), ‘·«+
R ˙e⁄, düe÷<Ûë‘·T+ R düeT≈£Ls¡TÃ≥≈£î, ns¡Ωdæ R ‘·>T∑ <äTe⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z Vü≤qTe÷! eTVü‰Ms¡T&Óq’ Ä sê|òTü e⁄&ÉT q˙ï <äT'KdüeTTÁ<äeTT
qT+&ç ‘·«s¡˝À ˇ&ÉTq¶ ≈£î #˚sT¡ Ãq{Ïº $<ÛëqeTTqT ˙y˚ düeT≈£Ls¡Ã>∑\yê&Ée⁄ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ÇeT+ #· rÁe+ eTeT XÀø£y>˚ +∑
s¡ø√å _Û sπ _Û' |ü]uÛsÑ Ô¡ ‡q+ #· ˆ
Áã÷j·÷düTÔ sêeTdü´ >∑‘· dü‡MT|ü+
•eX¯Ã ‘˚-<Ûë«-düTÔ Vü≤]Á|üMs¡ ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÇeT+ ` #· ` rÁe+ ` eTeT ` XÀø£y>˚ +∑ ` s¡ø√å _Û' ` @_Û' `
|ü]uÛsÑ Ô¡ ‡q+ ` #· ` Áã÷j·÷' ` ‘·T ` sêeTdü´ ` >∑‘'· ` düMT|ü+ ` •e' ` #·
` ‘˚ ` n<Ûë« ` ndüTÔ ` Vü≤]Á|üMs¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]Á|üMs¡! ÇeT+ rÁe+ eTeT XÀø£y>˚ +∑ #·, @_Û' s¡ø√å _Û'
|ü]uÛsÑ Ô¡ ‡q+ #· sêeTdü´ düMT|ü+ >∑‘'· (düH)é Áã÷j·÷'— ‘˚ n<Ûë« #· •e' ndüT.Ô
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` Vü≤]Á|üMs¡! R yêqs¡j÷Ó <ÛTä &Ü!, ÇeT+ R á, rÁe+ R rÁeyÓTqÆ {Ï,º
eTeT R HêjÓTTø£ÿ, XÀø£y>˚ +∑ #· R <äT'U≤‹X¯jT· eTTqT >∑÷]Ãj·TT, @_Û' R á,
s¡ø√å _Û' R s¡øÿ£ düT\#˚‘H· q’Ó , |ü]uÛsÑ Ô¡ ‡q+ #· R >∑~+› |ü⁄qT >∑÷]Ãj·TT, sêeTdü´ R
lsêeTTìjÓTTø£ÿ, düMT|ü+ R düìï~Ûì, >∑‘'· düHé R #˚]qyê&Éy,’Ó Áã÷j·÷' R
#Ó|ü eTT, ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, n<Ûë« #· R e÷s¡eZ TT >∑÷&É, •e' R eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ ~,
ndüTÔ R n>∑T>±ø£!
‘ê‘·Œs¡éTT :` z yêqs¡Ms¡T&Ü! ˙e⁄ sêeTTì düìï~Ûøπ – H˚qqTuÛ$Ñ +#·T#·Tqï á
rÁeyÓTqÆ <äT'KeTTqT >∑÷]Ãj·TT, Ç#·Ã{Ï s¡øÿ£ düT\T qqTï u…~]+#·T#·Tqï $<Ûeä TTqT
>∑÷]Ãj·TT $es¡eTT>± Ä‘·ìøÏ ‘Ó\T|ü⁄eTT. ˙≈£î e÷s¡eZ TT øπ eå Tø£se¡ T>∑T>±ø£!
XÀ¢ˆˆ @‘· ‘·Ô yêsê´ qè|üsê»dæ+Vü≤
d”‘ê e#·' ÁbÕVü≤ $cÕ<ä|Pü s¡«yéT ˆ
@‘·#Ã· ãT<ëΔ« >∑~‘·+ eTj·÷ ‘·«+
ÁX¯<‘Δä ‡· « d”‘ê+ ≈£îX¯˝≤+ düeTÁ>±yéT ˆˆ 42
ª d”‘êuÛ≤wæ‘êqTe#·q+μμ HêeT
dü|üÔwüwæº‘·eTdü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @‘·‘Y ` ‘·e ` Äsê´ ` qè|üsê»dæ+Vü≤ ` d”‘ê ` e#·' ` ÁbÕVü≤
` $cÕ<ä|Pü s¡«yéT ` @‘·‘Y ` #· ` ãT<ëΔ « ` >∑~‘·+ ` eTj·÷ ` ‘·«+ ` ÁX¯<‘Δä ‡· «
` d”‘ê+ ` ≈£îX¯˝≤+ ` düeTÁ>±yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` qè|üsê»dæ+Vü≤! Äsê´ d”‘ê $cÕ<ä|Pü s¡«yéT @‘·‘Y e#·' ÁbÕVü≤,
eTj·÷ >∑~‘·+ @‘·‘Y #· ãT<Δë« ‘·«+ d”‘ê+ ≈£îX¯˝≤+ düeTÁ>±+ ÁX¯<‘Δä ‡· «.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` qè|üsê»dæ+Vü≤ R eTqTE\qT bÕ*+#·Tq{Ïº sê»ÁX‚wüß˜&Ü!,
Äsê´ R |üPE´sê\sTTq, d”‘ê R d”‘ê<˚$, $cÕ<ä|Pü s¡«+ R <äT'K|üPs¡«ø£eTT>±,
@‘·‘Y R á, e#·' R e÷≥qT, ‘·e R ˙≈£î, ÁbÕVü≤ R #Ó|Œæ q~. eTj·÷ R Hê#˚‘,·
>∑~‘·+ R #Ó|Œü ã&çq{Ï,º @‘·‘Y #· R á e÷≥qT >∑÷&Ü, ãT<Δë« R Á>∑V≤æ +∫,
d”‘ê+ R d”‘ê<˚$ì, ≈£îX¯˝≤+ R øπ eå TeTT>∑ qTqï~>∑qT, düeTÁ>±+ R |ü‹Áe‘·\˝À
nÁπ>düsT¡ sê*ì>±qT, ÁX¯<‘Δä ‡· « R $X¯«dæ+|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z sê»ÁX‚wßü &˜ Ü! |üPE´sê\sTTq d”‘ê<˚$ $cÕ<ä|Pü s¡«ø£eTT>± ˙
ø° e÷≥\qT ‘Ó*|æq~. H˚qT #Ó|Œæ q á e÷≥\qT ‘Ó*dæø=ì ˙ Á|æjT· Tsê\T
øπ eå TeTT>∑ qTqï<äìj·TT |ü‹Áe‘ê<Ûsä à¡ eTTq yÓ\j·TT#·Tqï<äìj·TT qeTTàeTT.
ªªd”‘êuÛ≤wæ‘êqTe#·q+μμ nqT ns¡Te~j˚T&ÉedüseZ¡ TT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
nwüºwüwæº‘·eTdüs¡Z
XÀ¢ˆˆ n<∏ëVü≤ eTT‘·sÔ +¡ <˚yê´ |ü⁄qs¡Tø£Ô dü‡dü+ÁuÛeÑ T' ˆ
‘·e ùdïVü‰ qïs¡yê´Á|òTü kÂVü‰s›ê <äqTe÷q´ yÓ’ ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n<∏ä ` nVü≤yéT ` ñ‘·sÔ +¡ ` <˚yê´ ` |ü⁄q' ` ñø£'Ô ` düd+ü ÁuÛeÑ T'
` ‘·e ` ùdïVü‰‘Y ` qs¡yê´Á|òTü ` kÂVü‰s›ê‘Y ` nqTe÷q´ ` yÓ’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` qs¡yê´Á|òTü ! n<∏ä düd+ü ÁuÛeÑ T' nVü≤+ ‘·e ùdïVü‰‘Y kÂVü‰sê›‘Y
<˚yê´ nqTe÷q´ |ü⁄q' ñ‘·sÔ y¡ Té ñø£'Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` qs¡yê´Á|òTü R z |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü &˜ Ü!, n<∏ä R |æeTà≥, düd+ü ÁuÛeÑ T' R
y˚–s¡bÕ≥T‘√ >∑÷&çq{Ï,º nVü≤+ R H˚qT, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, ùdïVü‰‘Y R yÓTÁÆ ‹e\qqT,
kÂVü‰sê›‘Y R nqTsê>∑eTTe\qqT, nqTe÷q´ R >ös¡$+∫, <˚yê´ R d”‘ê<˚$#˚‘,·
|ü⁄q' R ‹]–, ñ‘·sÔ +¡ R MT~ ø±s¡éTTqT >∑÷]Ã, ñø£'Ô R #Ó|Œü ã&çHêqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü &˜ Ü! |æeTà≥ d”‘ê<˚$ Hêj·T+<äT ˙≈£î>∑\ ùdïVü≤
$X‚wüeTTqT, nqTsê>±‹X¯j·TeTTqT #·ø£ÿ>± Á>∑Væ≤+∫q<Ó’ qqTï ‘·>∑T$<ÛäeTT>±
>ös¡$+#·T#·T ‹]–, uÛ≤$ø£seÔ¡ éTTqT >∑÷]Ã Ç≥T¢ #Ó|Œæ q~.
XÀ¢ˆˆ @e+ ãVüQ$<Û+ä yê#√´ sêyÓ÷ <ëX¯s~¡ ∏ düÔ «j·÷ ˆ
j·T<∏ë e÷ e÷|ü⁄ïj·÷ NÃ¤Á|òTü + Vü≤‘ê« sêeD e÷Vü≤y˚ ˆˆ 2
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @e+ ` ãVüQ$<Û+ä ` yê#·´' ` sêeT' ` <ëX¯s~¡ '∏ ` ‘·«j·÷,
j·T<∏ë ` e÷+ ` Ä|ü⁄ïj·÷‘Y ` oÁ|òTü + ` Vü≤‘ê« ` sêeDyéT ` ÄVü≤y˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <ëX¯s~¡ '∏ sêeT' ÄVü≤y˚ sêeD+ Vü≤‘ê« j·T<∏ë e÷+ oÁ|òTü +
Ä|ü⁄ïj·÷‘Y, @e+ ‘·«j·÷ ãVüQ$<Û+ä yê#·´'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <ëX¯s~¡ '∏ R <äXs¯ <¡ qä∏ +<äqT&Óq’ , sêeT' R lsêeTT&ÉT, ÄVü≤y˚ R
j·TT<äeΔ TTq+<äT, sêeD+ R sêeDTì, Vü≤‘ê« R e~Û+∫, e÷+ R qqTï, j·T<∏ë
R @$<Ûeä TT>±, oÁ|òTü + R n∫s¡ø±\eTT˝À, Ä|ü⁄ïj·÷‘Y R bı+<äTH√, @e+ R Ä
(68) ` nwüºwüwæº‘·eTdüs¡Z 573
$<ÛäeTT>±, ‘·«j·÷ R ˙#˚‘·, ãVüQ$<Ûä+ R |ü\T$<ÛäeTT\T>±, yê#·´' R
#Ó|üŒ<ä–qyê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z Vü≤qTe÷! Ä <äXs¯ <¡ qä∏ +<äqT&ÉT sêeD≤düTs¡Tì j·TT<äeΔ TTq
Vü≤‘·e÷]Ã qqï‹oÁ|òTü eTT>± >=ìb˛e⁄q≥T¢>± ãVüQ$<Ûeä TT\ Hê eè‘êÔ+‘·eTTqT
>∑÷]Ã ‘Ó\T|üe\j·TTqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ j·T~ yê eTq´ùd Ms¡ e ôdø’ ±Vü≤ eT]+<äeT ˆ
ø£dàæ +•Ã‘·‡+eè‘˚ <˚X‚ $ÁXÊ+‘· XÀÙ« >∑$Twü´dæ ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T~ ` yê ` eTq´ùd ` Ms¡ ` edü ` @ø±Vü≤yéT ` n]+<äeT
` ø£dàæ Hé ` ∫‘Y ` dü+eè‘˚ ` <˚X‚ ` $ÁXÊ+‘·' ` X¯«' ` >∑$Twü´dæ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n]+<äeT, eTq´ùd j·T~ yê @ø±Vü≤+ (ÇVü≤) edü, ø£dàæ Hé∫‘Y
dü+eè‘˚ <˚X‚ $ÁXÊ+‘·' (düH)é X¯«' >∑$Twü´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n]+<äeT R X¯Á‘·TeTs¡q› T&Éyq’Ó , Ms¡ R |üsêÁø£eTe+‘·T&Ü!,
eTq´ùd j·T~ yê R ˙e⁄ ‘·\∫q jÓT&É\, (ÇVü≤ R á \+ø£˝À), @ø±Vü≤+ R
ˇø£ÿ ~qeTT, edü R edæ+|ü⁄eTT, ø£dàæ Hé∫‘Y R @<Óq’ , dü+eè‘˚ R >∑T|üyÔ TÓ qÆ {Ï,º <˚X‚
R Á|ü<X˚ e¯ TTq+<äT, $ÁXÊ+‘·' düHé R $ÁX¯$T+∫qyê&Éy,’Ó X¯«' R sπ |ü⁄, >∑$Twü´dæ R
yÓfi¯fl>∑\e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·TuÛj Ñ T· +ø£sT¡ &Éyq’Ó z eTVü‰Ms¡T&Ü! ˙ øÏwyºü TÓ qÆ #√ Ç#·Ã≥ Ç+ø=ø£
s√E Ä–bıeTTà. m#·≥HÓ’q s¡Vü≤dü´Á|ü<˚X¯eTTq+<äT #·ø£ÿ>± $ÁXÊ+‹ Bdæø=ì
sπ |ü⁄ ‹]– yÓ&*É b˛e#·TÃqT.
XÀ¢ˆˆ eTeT #ê |ü´\ŒuÛ≤>±´j·÷ kÕ‡ìï <Ûë´‘·eÔ yêqs¡ ˆ
ndü´ XÀø£$bÕø£d´ü eTTVüAs¡+Ô kÕ´ ~«yÓ÷ø£Då yéT ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTeT ` #· ` n|æ ` n\ŒuÛ≤>±´j·÷' ` kÕìï<Ûë´‘Y ` ‘·e `
yêqs¡, ndü´ ` XÀø£$bÕø£d´ü ` eTTVüAs¡+Ô ` kÕ´‘Y ` $yÓ÷ø£D å yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡! ‘·e kÕìï<Ûë´‘Y n\ŒuÛ≤>±´j·÷' eTeT #· n|æ ndü´
XÀø£$bÕø£d´ü eTTVüAs¡+Ô $yÓ÷ø£D å + kÕ´‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡! R z yêqs√‘·eÔ ÷!, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, kÕìï<Ûë´‘Y R
kÕMT|üéTTe\q, n\ŒuÛ≤>±´j·÷' R eT+<äu≤Û >∑T´sê\HÓq’ {Ï,º eTeT #· R Hê≈£îqT,
ndü´ R á, XÀø£$bÕø£d´ü R <äT'K|ü]D≤eTeTTq≈£î, eTTVüAs¡+Ô R ø=~›ø±\eTT,
$yÓ÷ø£Då + R $eTTøÏ,Ô kÕ´‘Y R n>∑TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z Vü≤qTe÷! ˙e⁄ Hê <ä>sZ∑ ¡ qT+&ÉT≥e\q eT+<äu≤Û >∑T´sê\HÓq’ {Ïº
qqTï |”&+ç #·T#·Tqï á <äT'KuÛ≤s¡eTTqT+&ç ø=ìï ø£D å eTT\ ø±\yÓTqÆ qT Hê≈£î
$eTTøÏÔ \_Û+#·>\∑ <äT.
XÀ¢ˆˆ >∑‘˚ Væ≤ ‘·«sTT $Áø±+‘˚ |ü⁄qsê>∑eTHêj·T yÓ’ ˆ
ÁbÕD≤HêeT|æ dü+<˚¨ eTeT kÕ´ HêïÁ‘· dü+X¯jT· ' ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` >∑‘˚ ` Væ≤ ` ‘·«sTT ` $Áø±+‘˚ ` |ü⁄q' ` Ä>∑eTHêj·T ` yÓ,’
ÁbÕD≤HêyéT ` n|æ ` dü+<˚V≤ü ' ` eTeT ` kÕ´‘Y ` q ` nÁ‘· ` dü+X¯jT· ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` $Áø±+‘˚ ‘·«sTT |ü⁄q sê>∑eTHêj·T >∑‘˚ (dü‹) eTeT ÁbÕD≤HêyéT
n|æ dü+<˚V≤ü ' kÕ´‘Y, nÁ‘· dü+X¯jT· ' q.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $Áø±+‘˚ R |üsêÁø£eTe+‘·T&Éyq’Ó , ‘·«sTT R ˙e⁄, |ü⁄q' R ‹]–,
Ä>∑eTHêj·T R e#·TÃ≥¬ø,’ >∑‘˚ (dü‹) R yÓ&*É j·TT+&É>±, eTeT R HêjÓTTø£ÿ,
ÁbÕD≤HêyéT n|æ R ÁbÕDeTT\≈£î>∑÷&É, dü+<˚V≤ü ' R dü+X¯jT· eTT, kÕ´‘Y R ø±>∑\<äT,
nÁ‘· R á $wüjT· eTTq, dü+X¯jT· ' R dü+<˚V≤ü eTT, q R ˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰|üsêÁø£eTdü+|üqTï&Éyq’Ó ˙ $|ü&ÉT eTs¡\ ‹]– sêe#·TÃqT
>∑<ë nì yÓ&*É b˛e>∑H,˚ <äT'U≤‹X¯jT· eTTe\q Hê ÁbÕDeTT\T ì\T#·T≥ ≈£L&É
dü+X¯jT· y˚T n>∑TqT. Ç+<äT≈£î dü+<˚V≤ü eTT ˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ ‘· yê<äsÙ¡ q» XÀÙø√ uÛ÷Ñ jÓ÷ e÷+ |ü]‘ê|üjT˚ ‘Y ˆ
<äT'U≤ <äT'› K|üsêuÛ÷Ñ ‘ê+ <äTs¡‘Z ê+ <äT'KuÛ≤–˙yéT ˆˆ 6
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·e ` n<äsÙ¡ q»' ` XÀø£' ` uÛ÷Ñ j·T' ` e÷+ ` |ü]‘ê|üjT˚ ‘Y,
<äT'U≤‘Y ` <äT'K|üsêuÛ÷Ñ ‘ê+ ` <äTs¡‘Z ê+ ` <äT'KuÛ≤–˙yéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <äT'U≤‘Y <äT'K|üsêuÛ÷Ñ ‘ê+ <äTs¡‘Z ê+ <äT'KuÛ≤–˙+ e÷+ ‘·e
n<äsÙ¡ q»' XÀø£' uÛ÷Ñ j·T' |ü]‘ê|üjT˚ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äT'U≤‘Y R <äT'KeTTqT+&ç, <äT'K|üsêuÛ÷Ñ ‘ê+ R <äT'KeTT#˚
|üsêuÛÑ$+|üã&çq<ëqqT, <äTs¡Z‘ê+ R BqTsê\qT, <äT'KuÛ≤–˙+ R <äT'KeTT
bı+~q<ëqqT n>∑T, e÷+ R qqTï, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, n<äsÙ¡ q»' R ø±ìŒ+|ü
≈£î+&ÉT≥ e\q ≈£*–q{Ï,º XÀø£' R <äT'KeTT, uÛ÷Ñ j·T' R ‹]– Ç+ø£qT, |ü]‘ê|ü
j˚T‘Y R |ü]‘·|+æ |üCj Ò T· TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <äT'KeTT yÓ+ã&ç <äT'KeTT#˚ |”&+ç |üã&ÉT#·T BqTsê\HÓ’ <äT'KeTT\
bÕ˝…’j·TTqï Hê≈£î ˙e⁄ <ä÷s¡eT>∑T≥e\q Ç|ü&ÉT >∑\T>∑T Ç+ø=ø£ <äT'KeTT
‹]– Ç+ø£qT dü+‘ê|üeTTqT >∑\T>∑#j ˚ T· TqT düTe÷!
XÀ¢ˆˆ nj·T+ #· Ms¡ dü+<˚V≤ü dæwÔ rü̃ e eTe÷Á>∑‘'· ˆ
düTeTVü‰+ düÔ «‘·‡Vü‰j˚Twüß Vü≤s¡´ èπøwå ßü Vü≤ØX¯«s¡ ˆˆ 7
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nj·T+ ` #· ` Ms¡ ` dü+<˚V≤ü ' ` ‹wü‹˜ ` Çe ` eTeT `
nÁ>∑‘'· , düTeTVü‰Hé ` ‘·«‘·‡Vü‰j˚Twüß ` Vü≤s¡´ èπøwå ßü ` Vü≤ØX¯«s¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡! Vü≤ØX¯«s¡! ‘·«‘·‡Vü‰j˚Twüß Vü≤s¡´ èπøwå ßü düTeTVü‰Hé nj·T+
dü+<˚V≤ü ' #· eTeT nÁ>∑‘'· ‹wü‹˜ Çe.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡! R z eTVü‰Ms¡T&Ü!, Vü≤ØX¯«s¡ R yêqs√‘·eÔ ÷, ‘·«‘·‡Vü‰j˚Twüß
R ˙ düV‰ü j·T≈£î˝…q’ {Ï,º Vü≤s¡´ èπøwå ßü R yêqs¡T\+<äTqT, m\T>∑Tã+≥¢ j·T+<äTqT,
düTeTVü‰Hé R $TøÏÿ* >=|üŒ<Óq’ , nj·T+ R á, dü+<˚V≤ü ' R dü+X¯jT· eTT, eTeT R
Hê≈£î, nÁ>∑‘'· R m<äT≥, ‹wü‹˜ Çe R ì\∫q≥T¢qï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` z eTVü‰Ms¡T&Ü! ˙≈£î düV‰ü j·T≈£î\T>± qTqï{Ïº Ä yêqs¡ôdq’ éTT\
$wüjT· eTTqqT uÛ\Ñ ÷¢ø>£ D ∑ eTT\ jÓT&É\qT Hê≈£î >=|üŒ dü+<˚V≤ü eTT >∑*– qqTï
u≤~Û+#·T#·Tqï~ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ø£<+ä∏ qT K\T <äTcÕŒs¡+ ‘·]wü´+‹ eT¨<ä~yÛ Té ˆ
‘êì Vü≤s¡´ èø£ôå dH’ ê´ì ‘Í yê qs¡esê‘·àCÖ ˆˆ 8
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø£<+ä∏ ` qT ` K\T ` <äTcÕŒs¡+ ` ‘·]wü´+‹ ` eT¨<ä~yÛ Té ,
‘êì ` Vü≤s¡´ èø£ôå dH’ ê´ì ` ‘Í ` yê ` qs¡esê‘·àCÖ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘êì Vü≤s¡´ èø£ôå dH’ ê´ì ‘Í qs¡esê‘·àCÖ yê <äTcÕŒs¡+ eT¨<ä~+Û
ø£<+ä∏ qT ‘·]wü´+‹ K\T!
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘êì R Ä, Vü≤s¡´ èø£ôå dH’ ê´ì R yêqs¡T\jÓTTø£ÿj·TT, uÛ\Ñ ÷¢øe£ TT\
jÓTTø£ÿj·TT ôdq’ éTT\T>±ì, ‘Í R Ä, qs¡esê‘·àCÖ R sê»|ü⁄Á‘·T*<äs› T¡ qT>±ì,
<äTcÕŒs¡+ R <ë≥T≥≈£î X¯ø´£ eTT>±ì, eT¨<ä~+Û R eTVü‰kÕ>∑se¡ TTqT, ø£<+ä∏
qT R m≥T>±, ‘·]wü´+‹ K\T R <ë≥>∑\s√ >∑<ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` MTjÓTTø£ÿ Ä yêqs¡ôdq’ éTT\T>±ì uÛ\Ñ ÷¢ø£ ôdq’ éTT\T >±ì eT]j·TT
Ä sê»|ü⁄Á‘·T˝…q’ sêeT\ø£ÎDT\T>±ì <ë≥T≥≈£î <äTwüÿs¡yTÓ qÆ á eTVü‰kÕ>∑se¡ TT
HÓ≥T¢>± <ë{Ï sê>∑\s√ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ Á‘·j÷· D≤y˚Te uÛ÷Ñ ‘êHê+ kÕ>∑s¡ kÕ´dü´ \+|òTü H˚ ˆ
X¯øÔÏ kÕ‡ ´ <Ó’ «q‘˚jT· dü´ yêjÓ÷sê« ‘·e yêq|òTü ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á‘·j÷· D≤yéT ` @e ` uÛ÷Ñ ‘êHê+ ` kÕ>∑sd¡ ´ü ` ndü´ ` \+|òTü H˚,
X¯ø'ÔÏ ` kÕ´‘Y ` yÓq’ ‘˚jT· dü´ ` yêjÓ÷' ` yê ` ‘·e ` yê ` nq|òTü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nq|òTü ! yÓq’ ‘˚jT· dü´ yê yêjÓ÷' yê ‘·e yê Á‘·j÷· D≤+
uÛ÷Ñ ‘êHê+ @e, ndü´ kÕ>∑sd¡ ´ü \+|òTü H˚ X¯ø'ÔÏ kÕ´‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nq|òTü ! R z bÕ|üsV¡ ≤æ ‘·T&Ü!, yÓq’ ‘˚jT· dü´ yê R >∑sT¡ ‘·à+‘·TìøÏ
>±ì, yêjÓ÷' yê R yêj·TT<˚e⁄q≈£î>±ì, ‘·e yê R ˙≈£î>±ì, Á‘·j·÷D≤+
uÛ÷Ñ ‘êHê+ @e R á eTT>∑TsZ T¡ ÁbÕDT\≈£î e÷Á‘·yT˚ , ndü´ R á, kÕ>∑sd¡ ´ü R
düeTTÁ<äeTT jÓTTø£ÿ, \+|òTü H˚ R <ë≥T≥j·T+<äT, X¯ø'ÔÏ R kÕeTs¡´ú eTT, kÕ´‘Y R
ñ+&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` >∑sT¡ ‘·à+‘·T&ÉT, yêj·TT<˚e⁄&ÉT, ˙e⁄ ` á eTT>∑TsZ T¡ e÷Á‘·yT˚ >∑<ë
˝Àø£eTT yÓTT‘·eÔ TT q+B eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT <ë≥T≥≈£î kÕeTs¡´ú eTTqT >∑*j Z T· T+<äTs¡T!
XÀ¢ˆˆ ‘· <ädàæ Hêÿs¡´ìs√´π> M s¬ e’ + <äTs¡‹Áø£yT˚ ˆ
øÏ+ |üX´¯ dæ düe÷<Ûëq+ Áã÷Væ≤ ø±s¡´$<ë+ es¡ ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` ndæàHé ` ø±s¡´ìs√´π> ` Ms¡ ` @e+ ` <äTs¡‹Áø£yT˚ , øÏ+
` |üX´¯ dæ ` düe÷<Ûëq+ ` Áã÷Væ≤ ` ø±s¡´$<ë+ ` es¡ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y @e+ <äTs¡‹Áø£yT˚ ndæàHé ø±s¡´ìs√´π> düe÷<Ûëq+ øÏ+
|üX´¯ dæ? Ms¡! ø±s¡´$<ë+ es¡! Áã÷Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTe\q, @e+ R á $<Ûeä TT>±, <äTs¡‹Áø£yT˚
R <ë≥T≥≈£î <äTwüÿs¡yTÓ qÆ {Ï,º ndæàHé R á, ø±s¡´ìs√´π> R ø±s¡´ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT,
düe÷<Ûëq+ R düe÷<ÛëqeTT>±, øÏ+ R @$T, |üX´¯ dæ R #·÷#·T#·THêïe⁄, ø±s¡´$<ë+
R ø£seÔ¡ éTT HÓ]–j·TTqïyê]˝À, es¡ R ÁX‚wßü &˜ yÉ q’Ó , Ms¡! R z Ms¡T&Ü!, Áã÷Væ≤
R #Ó|ü eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á $<Ûeä TT>± nkÕ<Û´ä eTT>± >±qe#·TÃ#·Tqï{Ïº á ø±s¡éTTqT
ìs¡«Væ≤+#·T≥¬ø’ ˙e⁄ }Væ≤+#·T#·Tqï e÷s¡eZ TT m{Ï~º ? ø±s¡´ìsê«Vü≤≈£î\˝À y˚T{Ïyq’Ó
Ms¡T&Ée⁄ >±ã{Ïº á ìs¡j í T· eTTqT ˙y˚ ‘Ó\T|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ ø±eT eTdü´ ‘·« y˚T yÓø’ '£ ø±s¡´dü´ |ü]kÕ<ÛHä ˚ ˆ
|üsê´|ü'Ô |üsM¡ s¡|Tüò ï j·TX¯d´ü ùdÔ ã˝À<äjT· ' ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ø±eTyéT ` ndü´ ` ‘·«+ ` @e ` @ø£' ` ø±s¡´dü´ ` |ü]kÕ<ÛHä ,˚
|üsê´|ü'Ô ` |üsM¡ s¡|Tüò ï ` j·TX¯d´ü ' ` ‘˚ ` ã˝À<äjT· ' ` ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üsM¡ s¡|Tüò ï! ndü´ ø±s¡´dü´ |ü]kÕ<ÛHä ˚ ‘·«yéT @ø£' @e ø±eT+
|üsê´|ü'Ô , ‘˚ ã˝À<äjT· ' j·TX¯d´ü ' uÛyÑ ‘˚ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üsM¡ s¡|Tüò ï! R X¯Á‘·TMs¡T\qT Vü≤‘·e÷s¡TÃ eTVü‰Ms¡T&Ü!, ndü´ R
á, ø±s¡´dü´ R ø±s¡éTTjÓTTø£ÿ, |ü]kÕ<ÛHä ˚ R ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT, ‘·«+ R ˙e⁄,
@ø£' @e R ˇø£ÿ&Éy,˚ ø±eT+ R dü+|üPs¡eí TT>±, |üsê´|ü'Ô R dü]|ü&qç {Ïyº ê&Ée⁄, ‘˚
R ˙jÓTTø£ÿ, ã˝À<äjT· ' R |üsêÁø£e÷‹X¯jT· eTT, j·TX¯d´ü ' R ø°]øÔ s£ y¡ TÓ qÆ ~, (uÛyÑ ‘˚ Y
R n>∑TqT).
‘ê‘·Œs¡éTT :` z X¯Á‘·TMs¡d+ü Vü‰s¡≈î£ &Ü! á Á|üdTü ‘Ô · ø±s¡éTTqT ‘·T<äeTT{Ï+º #·T≥≈£î
‘·\#·Tø=qï#√ ˙ y=ø£ÿ&Éy˚ dü]|ü&TÉ <äTe⁄. ø±ì n{Ïº ˙|üsêÁø£eT$»è+uÛD Ñ eTT ˙
ø=ø£ÿìøÏ e÷Á‘·yT˚ >=|üŒ ø°]ìÔ >∑÷s¡Ã>∑\<äT.
XÀ¢ˆˆ ã˝…’ dü‡eTÅ>¬ ’ s¡´~ e÷+ Vü≤‘ê« sêeD e÷Vü≤y˚ ˆ
$»sT÷ kÕ«+ |ü⁄Ø+ sêyÓ÷ qj˚T ‘·‘Ô ê‡ ´ <ä´X¯dÿü s¡yTé ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ã˝…'’ ` düeTÅ>¬ '’ ` j·T~ ` e÷+ ` Vü≤‘ê« ` sêeDyéT ` ÄVü≤y˚
` $»sT÷ ` kÕ«+ ` |ü⁄Ø+ ` sêeT' ` qj˚T‘Y ` ‘·‘Y ` kÕ´‘Y ` j·TX¯dÿü s¡yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT' düeTÅ>¬ '’ ã˝…'’ ÄVü≤y˚ sêeD+ Vü≤‘ê« $»sT÷ düHé
e÷+ kÕ«+ |ü⁄Ø+ qj˚T‘Y j·T~ ‘·‘Y j·TX¯dÿü s¡+ kÕ´‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT' R lsêeTT&ÉT, düeTÅ>¬ '’ R dü+|üPs¡eí TT˝…q’ {Ï,º ã˝…'’ R
ôdq’ éTT\‘√, ÄVü≤y˚ R j·TT<äeΔ TTq+<äT, sêeD+ R sêeD≤düTs¡Tì, Vü≤‘ê« R
e~Û+∫, $»sT÷ düHé R $»j·Te+‘·T&Ó,’ e÷+ R qqTï, kÕ«+ R ‘·q<Óq’ , |ü⁄Ø+
R njÓ÷<Ûë´q>∑se¡ TTqT, qj˚T‘Y j·T~ R rdüTø=ìb˛sTTq jÓT&É\, ‘·‘Y R n~,
j·TX¯dÿü s¡+ R ø°]øÔ s£ y¡ TÓ qÆ ~, kÕ´‘Y R ø±>∑\<äT.
‹\ø£eTT :` ªª‘·‘Y j·TX¯dÿü s¡+ kÕ´‘Yμ ` Ä #·s´¡ ø°]øÔ s£ y¡ TÓ qÆ ~ >±>∑\<äT nq>±
˙e⁄ sêeDe<Û≈ä î£ düeTs¡T&ú yÉ q’Ó qT dü«j·TeTT>∑ ‘êqT e~Û+#·T≥j˚T lsêeTTq≈£î
Á|ü‹c˜Õø£se¡ T>∑Tqì d”‘e· Tà uÛ≤eeTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT dü+|üPs¡eí TT˝…q’ ôdq’ éTT\‘√ Ç#·{øÏ Ï e∫Ã j·TT<äeΔ TT
q+<äT sêeDTì dü+Vü≤]+∫ X¯Á‘·T$»j·TeTT kÕ~Û+∫qyê&Ó’ qqTï njÓ÷<Ûë´
|ü≥Dº eTTq≈£î >=ìb˛sTTq jÓT&É\ Ä #·s´¡ j˚T m+‘·jT· TqT j·TX¯dÿü s¡yTÓ qÆ ~>±
qT+&ÉTqT >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ j·T<∏ëVü≤+ ‘·d´ü Ms¡d´ü eHê <äT|ü~HÛ ê Vü≤è‘ê ˆ
s¡økå£ Õ ‘·<“ä j
¤ ÷· <˚e ‘·<ë∏ Hês¡Ω‹ sê|òTü e' ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` j·T<∏ë ` nVü≤+ ` ‘·d´ü ` Ms¡d´ü ` eHê‘Y ` ñ|ü~HÛ ê ` Vü≤è‘ê,
s¡økå£ Õ ` ‘·<“ä j ¤ ÷· ‘Y ` @e ` ‘·<ë∏ ` q ` ns¡Ω‹ ` sê|òTü e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·d´ü Ms¡d´ü uÛj Ñ ÷· ‘Y @e s¡økå£ Õ eHê‘Y nVü≤+ j·T<∏ë ñ|ü~HÛ ê
Vü≤è‘ê, sê|òTü e' ‘·<ë∏ (ø£sT¡ +Ô ) q ns¡Ω‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·d´ü Ms¡d´ü R Ä Ms¡T&Óq’ sêeTTìjÓTTø£ÿ, uÛj Ñ ÷· ‘Y @e R
uÛj
Ñ T· eTTe\qH˚, s¡økå£ Õ R sêeDTì#˚, nVü≤+ R H˚qT, j·T<∏ë R @ $<Ûeä TT>±HÓ‘’ ,˚
ñ|ü~HÛ ê R yÓ÷düeTT#˚, Vü≤è‘ê R n|üV≤ü ]+|üã&ç‹H√, ‘·<ë∏ R n≥T¢>±H˚, (ø£sT¡ +Ô
R #˚jT· T≥≈£î), sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, q ns¡Ω‹ R ‘·>&∑ TÉ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ms¡T&Ó’q lsêeTTq≈£î uÛÑj·T|ü&çj˚T qHêï sêeDT&ÉT ÄHê &Ü
j·Ts¡DéTTqT+&ç m≥T¢>± yÓ÷düeTT#˚ n|üV≤ü ]+∫j·TTHêï&√ nfÒ¢ uÛj Ñ T· $<ä÷s¡T&Óq’
lsêeTT&ÉT ≈£L&É sêeDTì yÓ÷dü–+∫j˚T qqTï >=ìb˛e\dæq |üì˝Ò<Tä .
XÀ¢ˆˆ ã˝…d’ Tü Ô dü+≈£î˝≤+ ø£è‘ê« \+ø±+ |üsã¡ ˝≤s¡q› ' ˆ
e÷+ qj˚T<ä´~ ø±≈£î‘·ú ‡ dü‘Ô dÔ· ´ü dü<èä X¯+ uÛyÑ ‘˚ Y ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ã˝…'’ ` ‘·T ` dü+≈£î˝≤+ ` ø£è‘ê« ` \+ø±+ ` |üsã¡ ˝≤s¡q› ',
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üsã¡ ˝≤s¡q› ' ø±≈£î‘·ú ‡' ã˝…'’ \+ø±+ dü+≈£î˝≤+ ø£è‘ê« e÷+
qj˚T‘Y j·T~ ‘·‘Y ‘·d´ü dü<èä X¯+ uÛyÑ ‘˚ .Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üsã¡ ˝≤s¡q› ' R X¯Á‘·Tôdq’ éTTqT Vü≤‘·e÷s¡TÃq{Ï,º ø±≈£î‘·ú ‡' R
lsêeTT&ÉT, ã˝…'’ R ôdq’ éTT\‘√, \+ø±+ R \+ø£qT, dü+≈£î˝≤+ R ø£˝À¢*‘·eTTqT,
ø£è‘ê« R #˚d,æ e÷+ R qqTï, qj˚T‘Y j·T~ R rdæø=ì b˛sTTq jÓT&É\, ‘·‘Y R
n~, ‘·d´ü R lsêeTTq≈£î, dü<èä X¯+ R ‘·–q~, uÛyÑ ‘˚ Y R n>∑TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·TeTs¡q› T&Óq’ sê|òTü e⁄&ÉT düeTs¡eú TT˝…q’ ôdq’ éTT\‘√ e∫Ã \+ø£qT
ø£˝À¢\eTT H=+~+∫ qqTï yÓ+≥ ¬>’ø=ì b˛sTTq#√ Ä Ms¡ø£è‘·éTT Ä‘·ì
≈£î∫‘·yTÓ qÆ ~>± qT+&ÉTqT.
uÛeÑ ‘ê´Vü≤eX¯Ss¡d´ü ‘·<ë∏ ‘·« eTT|übÕ<äjT· ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` j·T<∏ë ` ‘·d´ü ` $Áø±+‘·yTé ` nqTs¡÷|ü+ ` eTVü‰‘·àq',
uÛeÑ ‹ ` ÄVü≤eX¯Ss¡d´ü ` ‘·<ë∏ ` ‘·«yéT ` ñ|übÕ<äjT· ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÄVü≤eX¯Ss¡dü´, eTVü‰‘·àq' ‘·dü´ ‘·‘Y $Áø±+‘·+ j·T<∏ë
nqTs¡÷|ü+ uÛeÑ ‹ ‘·<ë∏ ‘·«yéT ñ|übÕ<äjT· .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÄVü≤eX¯Ss¡d´ü R j·TT<äMΔ s¡T&Óq’ , ‘·d´ü R Ä, eTVü‰‘·àq' R
eTVü≤˙j·TTìjÓTTø£ÿ, ‘·‘Y R Ä, $Áø±+‘·+ R |üsêÁø£eTeTT, j·T<∏ë R @ $<Ûeä TT>±,
nqTs¡÷|ü+ R ñ∫‘·yTÓ qÆ {Ï~º , uÛeÑ ‹ R n>∑TH√, ‘·<ë∏ R n≥T¢>±, ‘·«+ R ˙e⁄,
ñ|übÕ<äjT· R ‘Ó\T|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` s¡Ds¡+>∑Ms¡T&Óq’ Ä sê|òTü e⁄ì |üsêÁø£eTeTTq≈£î @ $<Ûëq eTT∫‘·yTÓ Æ
j·TT+&ÉTH√ ˙e{Ïº $<Ûeä TTqT #·øÿ£ >± Ä˝À∫+∫ ‘Ó\T|ü⁄eTT.
XÀ¢ˆˆ ‘·<sä √ú|Vü ≤æ ‘·+ yêø£´+ Á|üÁ•‘·+ ùV≤‘·Tdü+Væ≤‘·yTé ˆ
ìX¯ e÷´Vü≤+ ‘·‘· X‚Ùwü+ yêø£´ eTT‘·sÔ ¡ eTÁãeyéT ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` ns√ú|Vü ≤æ ‘·+ ` yêø£´+ ` Á|üÁ•‘·+ ` ùV≤‘·Tdü+Væ≤‘·yTé ,
ìX¯eT´ ` nVü≤+ ` ‘·‘'· ` X‚w+ü ` yêø£ýéT ` ñ‘·sÔ y¡ Té ` nÁãeyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ns√ú|Vü ≤æ ‘·+ Á|üÁ•‘·+ ùV≤‘·Tdü+Væ≤‘·+ ‘·‘Y yêø£´+ ìX¯eT´,
‘·‘'· nVü≤+ X‚wyü Té ñ‘·sÔ +¡ yêø£ýéT nÁãeyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ns√ú|Vü ≤æ ‘·+ R Á|üj÷Ó »qeTT‘√ >∑÷&çq~j·TTqT, Á|üÁ•‘·+ R
$qj·TeTT‘√ >∑÷&çq~j·TTqT, ùV≤‘·Tdü+Væ≤‘·+ R ø±s¡DeTT\‘√ H=|ü#·Tqï~
j·TTq>∑T, ‘·‘Y R Ä, yêø£´+ R e÷≥qT, ìX¯eT´ R $ì, ‘·‘'· R |æeTà≥, nVü≤+
R H˚qT, X‚w+ü R $T–*q{Ï,º ñ‘·sÔ +¡ R düe÷<ÛëqyÓTqÆ {Ï,º yêø£´+ R yêø£éTTqT,
nÁãeyéT R #Ó|Œæ ‹ì.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ns¡eú +‘·eTT>∑qT, $qj·Tj·TTø£eÔ TT>∑qT, düø±s¡DeTT>∑qT d”‘e· Tà
|ü*øÏq Ä e÷≥\qT Ä\øÏ+∫ H˚qT »yêãT>± #Ó|Œü e\dæq $T–*q e÷≥\qT
Ç≥T¢ #Ó|Œæ ‹ì.
XÀ¢ˆˆ <˚$ Vü≤s¡´ èø£ôå dH’ ê´Hê MTX¯«s¡' |üe¢ ‘ê+ es¡' ˆ
düTÁê dü‡‘·Ô «dü+|üqï düyÔ êπsú ø£è‘·ìX¯Ãj·T' ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <˚$ ` Vü≤s¡´ èø£ôå dH’ ê´HêyéT ` áX¯«s¡' ` |üe¢ ‘ê+ ` es¡' `
düTÁê' ` dü‘Ô· «dü+|üqï' ` ‘·e ` nπsú ` ø£è‘·ìX¯Ãj·T' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` <˚$! Vü≤s¡´ èø£ôå dH’ ê´HêyéT áX¯«s¡', |üe¢ ‘ê+ es¡', dü‘·Ô «dü+|üqï'
düTÁê' ‘·e nπsú ø£è‘·ìX¯Ãj·T'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <˚$ R d”‘ê<˚M!, Vü≤s¡´ èø£åôd’Hê´Hê+ R yêqs¡uÛÑ\÷¢ø£eTT\
ôdq’ éTT\≈£î, áX¯«s¡', R Á|üuTÑÛ e⁄qT, |üe¢ ‘ê+ R yêqs¡T\˝À, es¡' R ÁX‚wßü &˜ TÉ qT,
dü‘Ô· «dü+|üqï' R eTVü‰ã\XÊ*j·TTq>∑T, düTÁê' R düTÁê⁄&ÉT, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ,
nπsú R ø±s¡´$wüjT· eTTq, ø£è‘·ìX¯Ãj·T' R <äè&ÛyÉ TÓ qÆ ìX¯Ãj·TeTT >∑*j Z T· Tqïyê&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡ uÛÑ\÷¢ø£eTT\ ùdq\ ø£~Û|ü‹j·TTqT, eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&ÉTqT
n>∑T yêqs¡sêC…q’ düTÁê⁄&ÉT ìqTï>∑÷]Ã <äè&ÛìÉ X¯Ãj·TeTT‘√ ø±s¡´kÕ<Ûqä ≈£î dæ<eΔä TT>±
qTHêï&ÉTdüTe÷!
XÀ¢ˆˆ ‘·d´ü $Áø£eTdü+|üHêï dü‡‘·Ô «e+‘√ eTVü‰ã˝≤' ˆ
eTqdü‡+ø£\Œdü+bÕ‘ê ì<˚X‚ Vü≤s¡jT· dæú ‡‘ê' ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·d´ü ` $Áø£eTdü+|üHêï' ` dü‘·Ô «e+‘·' ` eTVü‰ã˝≤', eTqdü‡+ø£\Œ
dü+bÕ‘ê' ` ì<˚X‚ ` Vü≤s¡jT· ' ` dæ‘ú ê' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` $Áø£eTdü+|üHêï' dü‘Ô· «e+‘·' eTVü‰ã˝≤' eTqdü‡+ø£\Œdü+bÕ‘ê'
Vü≤s¡jT· ' (ãVü≤e') ‘·d´ü ì<˚X‚ dæ‘ú ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $Áø£eTdü+|üHêï' R >=|üŒ |üsêÁø£eTeTT >∑\yês¡TqT, dü‘Ô· «e+‘·'
R >=|üŒX¯øÔÏ >∑\yês¡TqT, eTVü‰ã˝≤' R eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´\TqT, eTqdü‡+ø£\Œdü+bÕ‘ê'
R eTqdüT‡jÓTTø£ÿ dü+ø£\ŒeTT qqTdü]+∫q y˚>>∑ e∑ TqeTT >∑\yês¡TqT n>∑T, Vü≤s¡jT· '
R yêqs¡T\T, (ãVü≤e' R ô|≈£îÿeT+~), ‘·d´ü R Ä‘·ìjÓTTø£ÿ, ì<˚X‚ R Ä»„jT· +<äT,
dæ‘ú ê' R ì\∫j·TTHêïs¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n$T‘·yÓTÆq |üsêÁø£eTeTT >∑\yês¡TqT eTVü‰X¯øÏÔdü+|üqTï\TqT
eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´\TqT eTqdüT‡jÓTTø£ÿ dü+ø£\ŒeTT qqTdü]+∫ y˚>∑eTT>± #·]+#·T
kÕeTs¡úéTT >∑\yês¡T q>∑T yêqs¡Ms¡T\T ô|≈£îÿeT+~ Ä‘·ì j·TBÛqeTTq+<äT
y˚∫j·TTHêïs¡T düTe÷!
XÀ¢ˆˆ @cÕ+ H√|ü] Hê<Ûkä ÕÔ qï ‹s¡´ ø£‡»®‘˚ >∑‹' ˆ
q #· ø£sà¡ düT d”<+ä ‹ eTVü≤ ‘·‡ «$T‘·‘»˚ dü' ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @cÕ+ ` q ` ñ|ü] ` n<Ûkä ÕÔ‘Y ` q ` ‹s¡´ø˘ ` dü»‘® ˚ ` >∑‹',
q ` #· ` ø£sà¡ düT ` d”<+ä ‹ ` eTVü≤‘·T‡ ` n$T‘·‘»˚ dü' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` @cÕ+ >∑‹, ñ|ü] q dü»‘® ,˚ n<Ûkä ÕÔ‘Y q dü»‘® ,˚ ‹s¡´ø˘ q
dü»‘® ,˚ n$T‘·‘»˚ dü' (@‘˚) eTVü≤‘·T‡ ø£sà¡ düT #· q d”<+ä ‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @cÕ+ R á Ms¡T\jÓTTø£ÿ, >∑‹' R >∑eTqeTT, ñ|ü] R
ô|˝’ Àø£eTTq, q dü»‘® ˚ R n&É<¶ Tä , n<Ûkä ÕÔ‘Y R n<Û√˝Àø£eTTq, q dü»‘® ˚ R n&É<¶ Tä ,
‹s¡´ø˘ R bÕs¡Ù «<˚X¯eTTq, q dü»®‘˚, R n&É¶<äT, n$T‘·‘˚»dü' R n|ü]$T‘·
|üsêÁø£eTeTT >∑*Zq{Ïº, (@‘˚ R Ms¡T), eTVü≤‘·T‡ R >=|üŒyÓ’q{Ïº, ø£s¡àdüT #· R
ø£è‘·éTT\+<äT>∑÷&É, q d”<+ä ‹ R ø°D å ‘·H=+<äsT¡ .
dü÷#·q :` á XÀ¢ø£eTT˝Àì ªª@cÕ+μμ≈£î e÷s¡T>± ªªj˚TcÕ+μμ nì ns¡ú$X‚wü
uÛ<Ò eä TT˝Òì bÕsƒê+‘·se¡ TT ø=ìï Á|ü‘T· \˝À ø±qe#·TÃ#·Tqï~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` düTÁê⁄ì eX¯eTTq+<äTqï{Ïº Ä yêqs¡j÷Ó <ÛTä \T }s¡«Δ ˝Àø£eTT\+<äT
>±ì, bÕ‘êfi¯˝Àø£eTT\+<äT>±ì #·T≥TºÁ|üøÿ£ \ Á|ü<X˚ e¯ TT\+<äT >±ì >∑eTqeTTq≈£î
yÓqTBj·Tìyês¡T. n$T‘· Á|ü‘ê|üdü+|üqTï˝…’q{Ïº Ä Ms¡T\T m+‘·{Ï <äTwüÿs¡
ø±s¡éTTq≈£î >∑÷&É yÓqTBj·Tì Á|üu≤Û eXÊ\Ts¡T düTe÷!
XÀ¢ˆˆ ndüø£è‘ÓÔÌ s¡àVü‰uÛ≤¬>’ sê«q¬s’ s¡“\<ä]Œ‘Ó’' ˆ
Á|ü<øä Då£ ø° è£ ‘ê uÛ÷Ñ $T sê«j·TTe÷sêZqTkÕ]_Û' ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ndüøè£ ‘Y ` ‘Ó'’ ` eTVü‰uÛ≤>¬ '’ ` yêq¬s'’ ` ã\<ä]Œ‘Ó'’ , Á|ü<øä Då£ ø° è£ ‘ê
` uÛ÷Ñ $T' ` yêj·TTe÷sêZqTkÕ]_Û' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰uÛ≤>¬ '’ ã\<ä]Œ‘Ó'’ ‘Ó'’ yêq¬s'’ yêj·TTe÷sêZqTkÕ]_Û'
(dü~“¤') ndüøè£ ‘Y uÛ÷Ñ $T' Á|ü<øä D åÏ ø° è£ ‘ê.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰uÛ≤>¬ '’ R eTVü≤˙j·TT\TqT, ã\<ä]Œ‘Ó'’ R ã\>∑]«‘·T\Tq>∑T,
‘Ó'’ R Ä, yêq¬s'’ R yêqs¡T\#˚, yêj·TTe÷sêZqTkÕ]_Û' dü~“¤' R yêj·TTe÷s¡eZ TTqT
nqTdü]+#·T#·T, ndüøè£ ‘Y R |ü\Te÷s¡T\T, uÛ÷Ñ $T' R uÛ÷Ñ eT+&É\eTT, Á|ü<øä DåÏ ø° è£ ‘ê
R Á|ü<øä D åÏ eTT #˚jT· ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ìs¡T|üe÷qyÓTÆq ‘·eT ã˝≤‹X¯j·TeTT#˚ >∑]«+∫j·TTqï{Ïº
eTVü≤˙j·TT˝…’q Ä yêqs¡Ms¡T\T Äø±X¯e÷s¡ZeTTqT ã÷ì mìï e÷s¡T˝À
uÛ÷Ñ $T#·T≥TºqT Á|ü<øä D
åÏ eTT #˚dæ e∫Ã].
XÀ¢ˆˆ eT~«•cºÕX¯Ã ‘·T˝≤´X¯Ã dü+‹ ‘·Á‘· eHÍø£d'ü ˆ
eT‘·'Ô Á|ü‘´· es¡' ø£•ÃHêïdæÔ düTÁêdüìï<ÛÍ ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eT~«•cºÕ' ` #· ` ‘·T˝≤´' ` #· ` dü+‹ ` ‘·Á‘· ` eHÍø£d'ü ,
eT‘·'Ô ` Á|ü‘´· es¡' ` ø£' ` ∫‘Y ` q ` ndæÔ ` düTÁêdüìï<ÛÍ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· düTÁêdüìï<ÛÍ eHÍø£d'ü eT~«•cºÕ' #· ‘·T˝≤´' #· dü+‹,
eT‘·'Ô Á|ü‘´· es¡' ø£•Ã‘Y q ndæ.Ô
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTÁêdüìï<ÛÍ R düTÁê⁄ì düìï~ÛjT· +<äT, eHÍø£d'ü R yêqs¡T\T,
eT~«•cºÕ' R Hêø£+f… n~Û≈î£ ˝…q’ yês¡T, ‘·Á‘· R n#·Ã≥, dü+‹ R ñHêïs¡T, eT‘·'Ô
R Hêø£+f…, Á|ü‘´· es¡' R ‘·≈î£ ÿeyê&ÉT, ø£•Ã‘Y R me«&ÉTqT, q ndæÔ R ˝Ò&TÉ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` düTÁê⁄ì ø=\Te⁄˝Àì yêqs¡T˝…\s¢ T¡ qT Hêø£+f… |òTü qT˝…q’ yês¡TqT
Hê‘√ düe÷qyÓTqÆ yês¡THÓ’ ñHêïs¡T. Ä‘·ìø£&É Hêø£+f… ‘·≈î£ ÿyÓq’ yê&ÉT ˇø£ÿ&ÉTqT
˝Ò&TÉ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ nVü≤+ ‘êe ~Vü≤ ÁbÕ|ü'Ô øÏ+|ü⁄q ùdÔ eTVü‰ã˝≤' ˆ
qVæ≤ Á|üøè£ cºÕ' Áù|wü´+‘˚ Áù|wü´+‘˚ V”≤‘·sπ »Hê' ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` nVü≤+ ` ‘êe‘Y ` ÇVü≤ ` ÁbÕ|ü'Ô ` øÏ+ ` |ü⁄q' ` ‘˚ `
eTVü‰ã˝≤', q ` Væ≤ ` Á|üøè£ cºÕ' ` Áù|wü´+‘˚ ` Áù|wü´+‘˚ ` Væ≤ ` Ç‘·sπ `
»Hê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ ‘êe‘Y ÇVü≤ ÁbÕ|üÔ', ‘˚ eTVü‰ã˝≤' |ü⁄q' øÏyéT?
Á|üøè£ cºÕ' q Áù|wü´+‘˚ Væ≤, Ç‘·sπ »Hê' Áù|wü´+‘˚ Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ ‘êe‘Y R H˚qsTT‘˚, ÇVü≤ R Ç#·{øÏ ,Ï ÁbÕ|ü'Ô R #˚]‹ì,
eTVü‰ã˝≤' R eTVü‰ã\dü+|üqTï˝…q’ , ‘˚ R yês¡T, øÏ+ |ü⁄q' R #Ó|Œü e\dæq<˚$T?,
Á|üøè£ cºÕ' R ÁX‚wßü ˝˜ q’… yês¡T, q Áù|wü´+‘˚ Væ≤ R <ä÷‘·>± |ü+|üã&ÉsT¡ >∑<ë, Ç‘·sπ
»Hê' R kÕe÷q´»qT˝Ò, Áù|wü´+‘˚ Væ≤ R |ü+|üã&ÉT<äTs¡T >∑<ë.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Hêe+{Ïyê&ÉH˚ Ç#·{øÏ Ï #˚sT¡ ø=q>∑*‹Z ì >∑<ë! Çø£ eTVü‰ã˝≤&ÛTÉ ´\
$wüj·TeTT #Ó|üŒe\dæq <˚eTTqï~? <ä÷‘·ø£è‘·éTTq≈£î ô|<ä›yê]ì m+∫
|ü+|üsT¡ >∑<ë! ∫qïyê]H˚><∑ ë @] |ü+|ü⁄<äTs¡T!
XÀ¢ˆˆ ‘· <ä\+ |ü]‘êù|q <˚$ eTqT´ s¡« ´ô|‘’ T· ‘˚ ˆ
@ø√‘êŒ‘˚q yÓ’ \+ø± y˚Twü´+‹ Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘Y ` n\+ ` |ü]‘êù|q ` <˚$ ` eTqT´' ` e´ô|‘’ T· ` ‘˚,
@ø√‘êŒ‘˚q ` yÓ’ ` \+ø±yéT ` @wü´+‹ ` Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚$! ‘·‘Y |ü]‘êù|q n\yéT, ‘˚ eTqT´' e´ô|’‘·T, ‘˚
Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' @ø√‘êŒ‘˚q \+ø±yéT @wü´+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTT#˚‘,· <˚$ R z d”‘ê<˚M, |ü]‘êù|q n\+
R dü+‘ê|üeTTe\<äT, ‘˚ R ˙ jÓTTø£ÿ, eTqT´' R XÀø£eTT, e´ô|‘’ T· R ‘=\–b˛e⁄>±ø£!,
‘˚ R Ä, Vü≤]j·T÷<∏bä Õ' R yêqs¡Ms¡T\T, @ø√‘êŒ‘˚q R ˇø£ >¬ +‘·T‘√, \+ø±+
R \+ø£qT>∑÷]Ã, @wü´+‹ R sê>∑\s¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+<äT#˚‘· z d”‘ê<˚M! ˙e⁄ dü+‘ê|üeTT H=+<äe\dæq |üì˝Ò<Tä ,
˙ eTqdüTq+<ä* ~>∑T\T ‘=\–+#·Tø=qTeTT. Ä yêqs¡Ms¡T \+<äs¡TqT ˇø£ÿ
>¬ +‘·T‘√H˚ \+ø£˝ÀìøÏ sêuÀe⁄#·THêïs¡T düTe÷!
XÀ¢ˆˆ eTeT |üèwü̃>‘∑ Í ‘Í #· #·+Á<äd÷ü sê´$y√~‘Í ˆ
‘·«‘·‡ø±X¯+ eTVü‰uÛ≤>π qèdæ+Vü‰ yê>∑$Twü´‘·' ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTeT ` |üèwü>˜ ‘∑ Í ` ‘Í ` #· ` #·+Á<äd÷ü sö´ ` Çe ` ñ~‘Í,
‘·«‘·‡ø±X¯+ ` eTVü‰uÛ≤>π ` qèdæ+Vü≤Ö ` Ä>∑$Twü´‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰uÛ≤>π ! qèdæ+Vü≤Ö ‘Í #· eTeT |üèwü>˜ ‘∑ Í (dü+‘Í) ñ~‘Í
#·+Á<äd÷ü sö´ Çe ‘·«‘·‡ø±X¯+ Ä>∑$Twü´‘·'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰uÛ≤>π R z eTVü‰‘·Tàsê˝≤!, qèdæ+Vü≤Ö R |ü⁄s¡TwüÁX‚wßü ˝˜ q’… {Ï,º
‘Í #· R Ä sêeT\ø£ÎDT *s¡Te⁄s¡TqT, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, |üèwü>˜ ‘∑ Í (dü+‘Í) R
M|ü⁄ q~Ûw+˜æ ∫qyê¬s,’ ñ~‘Í R ñ<äsTT+∫q{Ï,º #·+Á<äd÷ü sö´ Çe R #·+Á<äd÷ü s¡T´\
e˝…, ‘·«‘·‡ø±X¯+ R ˙ düMT|üeTTqT >∑÷]Ã, Ä>∑$Twü´‘·' R sê>∑\s¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·©¢! |ü⁄s¡Twüdæ+VüQ˝…’q Ä j·Tqï<äeTTà *s¡Te⁄s¡TqT HêM|ü⁄
q~Ûs√Væ≤+∫ n|ü&˚ ñ<äsTT+∫q #·+Á<äd÷ü s¡T´\e˝… ˙ ø£&≈É î£ sêHÓ’ j·TTHêïs¡T
düTe÷!
XÀ¢ˆˆ n]|òTü ï+ dæ+Vü≤dü+ø±X¯+ øÏÁå |ü+ Á<äøå£ ´dæ sê|òTü eyéT ˆ
\ø£ÎD+ #· <Ûqä TcÕŒDÏ+ \+ø±<ë«s¡ eTT|üd‘úæ y· Té ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n]|òTü ï+ ` dæ+Vü≤dü+ø±X¯+ ` øÏÁå |ü+ ` Á<äø£å ´dæ ` sê|òTü eyéT,
\ø£ÎD+ ` #· ` <Ûqä TcÕŒDÏ+ ` \+ø±<ë«s¡yTé ` ñ|üd‘úæ y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n]|òTü ï+ dæ+Vü≤dü+ø±X¯+ sê|òTü e+ #· \+ø±<ë«s¡yTé ñ|üd‘úæ +·
<Ûqä TcÕŒDÏ+ \ø£ÎD+ #· øÏÁå |ü+ Á<äøå£ ´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n]|òüTï+ R X¯Á‘·TeTs¡›qT&ÉTqT, dæ+Vü≤dü+ø±X¯+ R dæ+Vü≤
düìïuÛTÑ &ÉTq>∑T, sê|òTü e+ #· R lsêeTTì, \+ø±<ë«s¡+ R \+ø±|ü⁄s¡<ë«s¡eTTqT,
ñ|üd‘úæ +· R #˚]q{Ï,º <Ûqä TcÕŒDÏ+ R $\T¢ #˚‹j·T+<äT >∑*qZ {Ï,º \ø£ÎD+ #· R
\ø£ÎDTì, øÏÁå |ü+ R oÁ|òTü eTT>±, Á<äøå£ ´dæ R #·÷&É>\∑ e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈î£ &ÉTqT dæ+Vü≤$Áø£eTT&ÉTq>∑T ˙ Hê<∏Tä &Óq’ lsêeTTì,
<ÛäqTsΔê]jÓÆT \+ø±q>∑s¡<ë«s¡eTTq+<äT ì\∫j·TTqï ˙ eTs¡~jÓÆTq \ø£ÎDTì
n∫s¡ø±\eTT˝ÀH˚ #·÷&É>\∑ e⁄ düTe÷!
XÀ¢ˆˆ qK<ä+ÅcÕºjT· T<Ûë ˙«sê ì‡+Vü≤XÊs¡÷\› $Áø£e÷Hé ˆ
yêqsê Hê«s¡D+Ò Á<ëuÛ≤Hé øÏÁå |ü+ Á<äøå£ ´dæ dü+>∑‘êHé ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` qK<ä+ÅcÕºjT· T<ÛëHé ` MsêHé ` dæ+Vü≤XÊs¡÷\› $Áø£e÷Hé ` yêqsêHé
` yês¡D+Ò Á<ëuÛ≤Hé ` øÏÁå |ü+ ` Á<äøå£ ´dæ ` dü+>∑‘êHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` qK<ä+ÅcÕºjT· T<ÛëHé dæ+Vü≤XÊs¡÷\› $Áø£e÷Hé yês¡D+Ò Á<ëuÛ≤Hé
yêqsêHé dü+>∑‘êHé øÏÁå |ü+ Á<äøå£ ´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` qK<ä+ÅcÕºjT· T<ÛëHé R >√fi¯óflqT, ø√s¡\TqT Äj·TT<Ûeä TT\T>±>∑\
yês¡TqT, dæ+Vü≤XÊs¡÷\› $Áø£e÷Hé R dæ+Vü≤eTT\jÓTTø£ÿj·TT yê´Á|òTü eTT\ jÓTTø£ÿj·TT
$Áø£eTeTTe+{Ï |üsêÁø£eTeTT >∑\yês¡TqT, yês¡DÒ+Á<ëuÛ≤Hé R eT‘·Ô>∑»eTTe˝…
Á|üø±•+#·Tyês¡Tq>∑T, yêqsêHé R yêqs¡T\qT, øÏåÁ|ü+ R ‘·«s¡˝À, Á<äø£å ´dæ R
#·÷&É>∑\e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·eT >√fi¯flqT, ø√s¡\qT Äj·TT<Ûeä TT\T>± qT|üj÷Ó –+#·Tyês¡TqT
dæ+Vü≤eTT\‘√, yê´Á|òTü eTT\‘√ düe÷qyÓTqÆ |üsêÁø£eTeTT >∑\yês¡TqT eT<ä|⁄ü fÒqT>∑T
e˝… ã\dæ j·TTqïyês¡Tq>∑T yêqs¡T\T eTVü‰ôdq’ éTT>± \+ø£q+‘·jT· TqT ì+&ç
j·TT+&ÉT≥ n∫s¡ø±\eTT˝ÀH˚ #·÷&É>\∑ e⁄.
XÀ¢ˆˆ XË˝’ ≤+ãT<äìø±XÊHê+ \+ø±eT\j·TkÕqTwüß ˆ
qs¡‘› ê+ ø£|eæ TTU≤´Hê eT∫sê Á#√Ã¤w´ü dæ dü«qyéT ˆˆ 27
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` XË˝’ ≤+ãT<äìø±XÊHê+ ` \+ø±eT\j·TkÕqTwüß ` qs¡‘› ê+ `
ø£|eæ TTU≤´HêyéT ` n∫sê‘Y ` ÁXÀwü´dæ ` dü«qyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` XË’˝≤+ãT<äìø±XÊHê+ \+ø±eT\j·TkÕqTwüß qs¡›‘ê+
ø£|eæ TTU≤´Hê+ dü«qyéT n∫sê‘Y ÁXÀwü´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XË˝’ ≤+ãT<äìø±XÊHê+ R |üs«¡ ‘·eTT\‘√&ÉqT, y˚T|òTü eTT\‘√&ÉqT
düe÷qyÓTqÆ {Ïyº ês¡TqT, \+ø±eT\j·TkÕqTwüß R \+ø£jT· +<ä* eT\j·T|üs«¡ ‘·eTT\
jÓTTø£ÿ #·]j·T\j·T+<äT, qs¡‘› ê+ R >∑]+® #·T#·Tqï{Ïº yês¡TqT n>∑T, ø£|eæ TTU≤´Hê+
R yêqs¡ÁX‚wßü \˜ jÓTTø£ÿ, dü«q+ R X¯ãe› TTqT, n∫sê‘Y R oÁ|òTü eTT>±, ÁXÀwü´dæ R
$q>∑\e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á \+ø±q>∑se¡ TTq+<ä* eT\j·T|üs«¡ ‘·|⁄ü #·]j·T\qT Äs√Væ≤+∫
ô|<ä› |üs«¡ ‘·eTTô|’ #˚]q y˚T|òTü eTT\e˝…, ô|<äj
› T· Ts¡TeTT\e+{Ï >∑sq®¡ \T #˚jT· T#·Tqï
yêqs¡Ms¡T\jÓTTø£ÿ dæ+Vü≤Hê<äeTT\ q‹‘·«s¡˝ÀH˚ ˙e⁄ $q>∑\e⁄.
XÀ¢ˆˆ ìeè‘·eÔ qyêdü+ #· ‘·«j·÷ kÕs¡Δ eT]+<äeTyéT ˆ
n_Ûwøæ Ô£ eTjÓ÷<Ûë´j·÷+ øÏÁå |ü+ Á<äøå£ ´dæ sê|òTü eyéT ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìeè‘·eÔ qyêdü+ ` #· ` ‘·«j·÷ ` kÕs¡yΔ Té ` n]+<äeTyéT,
n_Ûwøæ yÔ£ Té ` njÓ÷<Ûë´j·÷+ ` øÏÁå |ü+ ` Á<äøå£ ´dæ ` sê|òTü eyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n]+<äeT+ ìeè‘·eÔ qyêdü+ ‘·«j·÷ kÕs¡yΔ Té njÓ÷<Ûë´j·÷yéT
n_Ûwøæ +Ô£ sê|òTü e+ øÏÁå |ü+ Á<äøå£ ´dæ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n]+<äeT+ R X¯Á‘·TeTs¡q› T&ÉTqT, ìeè‘·eÔ qyêdü+ R eTT–dæq{Ïº
eqyêdüBø£å >∑\yê&ÉTqT, ‘·«j·÷ kÕs¡+Δ R ˙‘√>∑÷&É, njÓ÷<Ûë´j·÷+ R njÓ÷<Û´ä
j·T+<äT, n_Ûwøæ +Ô£ R |ü{≤º_wÛ ≈æ î£ &Ô sÉ TT j·TTqïyê&ÉTq>∑T, sê|òTü e+ R lsêeTTì,
øÏÁå |ü+ R oÁ|òTü eTT>±, Á<äøå£ ´dæ R #·÷&É>\∑ e⁄.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡eTT >±$+∫ eqyêdüÁe‘·eTTqT eTT–+#·Tø=ì
njÓ÷<Ûë´q>∑se¡ TTq+<äT ˙‘√>∑÷&É dæ+Vü‰düqeTT q~Ûw+æ̃ ∫ |ü{≤º_ùÛ wø£eTT H=+<äT
lsêeTTì n∫s¡ø±\eTT˝ÀH˚ #·÷&É>\∑ e⁄.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ eTj·÷ yê–“¤ s¡BquÛ≤wæD≤
•yê_Û ]cºÕ_Û s¡_ÁÛ |ükÕ~‘ê ˆ
»>±eT XÊ+‹+ eTeT yÓT~Æ ˝∏ ≤‘·àC≤
‘·yê|æ XÀπøq ‘·<ë∏ -_Û|&” ‘ç ê ˆˆ 29
ª Vü≤qTeT‘·‡e÷XÊ«düq e#·HêqTyê<√μμ HêeT
nwüºwüwæº‘·eTdü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` eTj·÷ ` yê–“¤' ` nBquÛ≤wæD≤ ` •yê_Û' ` ÇcºÕ_Û' `
n_ÛÁ|ükÕ~‘ê, »>±eT ` XÊ+‹+ ` eTeT ` yÓT~Æ ˝∏ ≤‘·àC≤ ` ‘·e ` n|æ `
XÀπøq ` ‘·<ë∏ ` n_Û|&” ‘ç ê ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘·e XÀπøq n|æ n_Û|&” ‘ç ê yÓT~Æ ˝∏ ≤‘·àC≤ nBquÛ≤wæD≤
eTj·÷ •yê_Û' ÇcºÕ_Û' yê–“¤' ‘·<ë∏ n_ÛÁ|ükÕ~‘ê (dür) eTeT (|ü⁄s¡‘'· ) XÊ+‹+
»>±eT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, XÀπøq n|æ R <äT'KeTT#˚‘·
>∑÷&É, n_Û|”&ç‘ê R $TøÏÿ* u≤~Û+|üã&çq{Ïº, yÓTÆ~∏˝≤‘·àC≤ R »qø£sê»|ü⁄Á‹,
nBquÛ≤wæD≤ R <Óq’ éTTqT ‘=\–+#·T e÷≥\T |ü\T≈£î#·Tqï{Ï,º eTj·÷ R Hê#˚‘,·
•yê_Û' R eT+>∑fiø¯ s£ e¡ TT\TqT, ÇcºÕ_Û' R Á|”‹ø£se¡ TT\Tq>∑T, yê–“¤' R |ü\T≈£î\#˚,
‘·<ë∏ R n≥T¢, n_ÛÁ|ükÕ~‘ê (dür) R ñ|üX$¯ T+|ü#j ˚ T· ã&çq<Ó,’ (eTeT) |ü⁄s¡‘'· R
Hê jÓT<äT≥, XÊ+‹+ R }s¡≥qT, »>±eT R bı+<ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêe÷! ‘·q ø=s¡ø¬ ’ ˙e⁄ bı+<äT#·Tqï <äT'KeTTqT >∑÷]Ã H˚qT
#Ó|Œü >± $ì d”‘e· Tà $TøÏÿ* <äT'KeTT H=+<äT#·Tqï~. H˚qT eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ Á|æjT·
e#·qeTT\‘√ ÄyÓT q÷s¡&+ç |ü>± m{À¢ ‘·q <äT'KeTTqT ~>∑Á$T+– j·÷yÓT XÊ+‹
eVæ≤+∫j·TTqï~.
ªªVü≤q÷eT‘·‡e÷XÊ«düqe#·HêqTyê<äeTTμμ nqT
ns¡Te~jÓTì$T<äe düseZ¡ TT.
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
lsêe÷j·T qeT'
lsêeT X¯sD
n<∏ä lsêeT |ü{≤º_Ûùwø£ |òüT≥º'
XÀ¢ˆˆ ‘·‘· dü‡ Á|üjT· ‘√ eè<√Δ edæc˛˜ Áu≤Vü≤àD…dÆ ‡ü Vü≤ ˆ
sêeT+ s¡‘ï· eTj˚T |”sπ ƒ düV≤ü d”‘+· qý˚Xj¯ T· ‘Y ˆˆ 1
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` dü' ` Á|üjT· ‘·' ` eè<ä'Δ ` edæw'ü̃ ` Áu≤Vü≤àD…'Æ ` düV≤ü ,
sêeT+ ` s¡‘ï· eTj˚T ` |”sπ ƒ ` düV≤ü d”‘+· ` qý˚Xj ¯ T· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· Á|üjT· ‘·' eè<ä'Δ dü' edæw'ü̃ Áu≤Vü≤àD…'Æ düV≤ü düV≤ü d”‘+·
sêeT+ s¡‘ï· eTj˚T |”sπ ƒ qý˚Xj ¯ T· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, eè<äΔ' R eè<äTΔ&ÉTqT, Á|üj·T‘·' R
|ü]X¯ó<äT&Δ TÉ qT n>∑T, edæw'ü̃ R edæweü̃ TVü≤]¸, Áu≤Vü≤àD…'Æ düV≤ü R Áu≤Vü≤àDT\‘√
>∑÷&É, düV≤ü d”‘+· R d”‘ê<˚$‘√ >∑÷&çjT· Tqï, sêeT+ R lsêeTTì, s¡‘ï· eTj˚T R
s¡‘ï· K∫‘· yÓTqÆ {Ï,º |”sπ ƒ R dæ+Vü‰düqeTTq+<äT, qý˚Xj ¯ T· ‘Y R ≈£Ls¡TÃ+&ÉCôÒ dqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ◊<äTe+<ä\ q<äT\ qT+&çjT· T, Hê\T>∑T düeTTÁ<äeTT\ qT+&çjT· T
n_Ûùwø£»\eTT >=ì sêã&ÉT≥p∫ X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT MT~ ø±s¡´Áø£eTeTTq¬ø’ ‘·qqT
ø√] j·TT+&É>± eè<äT&Δ q’Ó Ä edæw˜ü eTVü≤]¸ |ü$Á‘·yTÓ qÆ eTqdüT‡‘√ ãTT‹«E\>∑T
Áu≤Vü≤àDT\T <ä>∑Zs¡qT+&É>± lsêeTTì, d”‘ê<˚$ì s¡‘·ïK∫‘·yÓTÆq ã+>±s¡T
dæ+Vü‰düqeTTô|’ q~Ûw+æ̃ |üCôÒ dqT.
XÀ¢ˆˆ edæc˛˜ yêeT<˚eX¯Ã C≤u≤* s¡<ä∏ ø±X¯´|ü' ˆ
ø±‘ê´j·Tq düT‡j·T»„XÃ¯ >ö‘·y÷Ó $»j·Tdü<Ô ë∏ ˆˆ 2
nuÛ´Ñ wæ+#· qïs¡yê´Á|òTü + Á|üdHü ï˚ q düT>∑+~ÛHê ˆ
dü*˝Òq düV≤ü ÁkÕø£+å edüy√ yêdüe+ j·T<∏ë ˆˆ 3
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` edæwü˜' ` yêeT<˚e' ` #· ` C≤u≤*' ` n<∏ä ` ø±X¯´|ü',
ø±‘ê´j·Tq' ` düTj·T»„' ` #· ` >ö‘·eT' ` $»j·T' ` ‘·<ë∏ , ` nuÛ´Ñ wæ+#·Hé `
qs¡yê´Á|òüT+ ` Á|üdüH˚ïq ` düT>∑+~ÛHê, dü*˝Òq ` düVü≤ÁkÕø£å+ ` edüe' `
yêdüe+ ` j·T<∏ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` edüe' düV≤ü ÁkÕø£+å yêdüe+ j·T<∏ë edæw'ü̃ yêeT<˚e' #·,
C≤u≤*' n<∏ä ø±X¯´|ü' ø±‘ê´j·Tq' düTj·T»„' #·, >ö‘·eT' ‘·<ë∏ $»j·T', Á|üdHü ï˚ q
düT>∑+~ÛHê dü*˝Òq qs¡yê´Á|òTü yéT nuÛ´Ñ wæ+#·H.é
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, edüe' R nwüeº düTe⁄\T, düV≤ü ÁkÕø£+å R y˚sTT
ø£qTï\T >∑*Zq{Ïº, yêdüe+ j·T<∏ë R <˚y˚+Á<äTìe˝…, edæwü˜' R edæwüß˜&ÉTqT,
yêeT<˚eX¯Ã R yêeT<˚e⁄&ÉTqT, C≤u≤*' R C≤u≤*j·TTqT, ø±X¯´|ü' R ø±X¯´|ü⁄&ÉTqT,
ø±‘ê´j·Tq' R ø±‘ê´j·TqT&ÉTqT, düTj·T»„' #· R düTj·TE„&ÉTqT, >ö‘·eT' R
>ö‘·eTT&ÉTqT, ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ $»j·T' R $»j·TT&ÉTqT, Á|üdHü ï˚ q R ìs¡à\yÓTqÆ {Ï,º
düT>∑+~ÛHê R |ü]eTfi¯e+‘·yÓTÆq{Ïº, dü*˝Òq R »\eTT#˚, qs¡yê´Á|òüT+ R
|ü⁄s¡TwüÁX‚wßü &˜ q’Ó lsêeTTì, nuÛ´Ñ wæ+#·Hé R n_ÛùwøÏ+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥, mqeT+&ÉT>∑Ts¡T edüTe⁄\T eTTqTï eTT˝À¢øe£ TT\≈£î
Á|üuÛÑTyÓ’q <˚y˚+Á<äT q_ÛùwøÏ+∫q $<ÛäeTT>± edæwüß˜&ÉT, yêeT<˚e⁄&ÉT, C≤u≤*,
ø±X¯´|ü⁄&ÉT, ø±‘ê´j·TqT&ÉT, düTj·TE„&TÉ , >ö‘·eTT&ÉT eT]j·TT $»j·TT&ÉT nqT
mqeT+&ÉT>∑Ts¡T eTVü≤s¡T¸\T |ü]eTfi¯u]ÑÛ ‘·yTÓ qÆ ìs¡à\»\eTT‘√ |ü⁄s¡Twü|⁄ü +>∑e⁄&Óq’
lsêeT#·+Á<äTìøÏ n_Ûùwø£eTT #˚d]æ .
XÀ¢ˆˆ ãTT‹«–“¤ Ásê“Vü≤àD…'Æ |üPs¡«+ ø£Hê´_Û s¡à+Á‹_Û dü<Ô ë∏ ˆ
jÓ÷<ÛX’Ó ÃË Ì yêuÛ´Ñ wæ+#·+ ùdÔ dü+Á|üV≤ü ècÕº dü‡HÓ>’ y∑ TÓ 'Æ ˆˆ 4
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ãTT‹«–“¤' ` Áu≤Vü≤àD…'Æ ` |üPs¡«+ ` ø£Hê´_Û' ` eT+Á‹_Û' `
‘·<ë∏ , jÓ÷<Û'’Ó ` #· ` @e ` nuÛ´Ñ wæ+#·Hé ` ‘˚ ` dü+Á|üV≤ü ècÕº' ` düH>’Ó y∑ TÓ 'Æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+Á|üV≤ü ècºÕ' ‘˚ |üPs¡«+ ãTT‹«–“¤' Áu≤Vü≤àD…'Æ , ‘·<ë∏ ø£Hê´_Û'
eT+Á‹_Û', düH>’Ó y∑ TÓ 'Æ jÓ÷<ÛX’Ó ÃÌË e nuÛ´Ñ wæ+#·H.é
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+Á|üV≤ü ècºÕ' R $TøÏÿ* dü+‘√wüeTT‘√ qTqï{Ï,º ‘˚ R Ä edæcÕ˜ ~
eTVü≤s¡T¸\T, |üPs¡«+ R yÓTT<ä≥, ãTT‹«–“¤' R ãTT‹«≈£îÿ\T>± qTqï{Ï,º Áu≤Vü≤àD…'Æ
R Áu≤Vü≤àDT\#˚‘q· T, ‘·<ë∏ R n≥T¢, ø£Hê´_Û' R ø£q´\#˚‘q· T, eT+Á‹_Û' R ne÷‘·T´\
#˚‘q· T, nuÛ´Ñ wæ+#·Hé R n_Ûùwø£eTT #˚sTT+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ Äq+<äuÛÑ]‘·T˝…’q edæcÕ˜~ eTVü≤s¡T¸\T yÓTT<ä\T
ãTT‹«≈£îÿ˝…q’ Áu≤Vü≤àDT\#˚‘q· T |æeTà≥ ø£q´ø£\#˚‘q· T, eT+Á‘·T\#˚‘q· T, eDÏø˘
ÁX‚wßü \˜ #˚‘q· T, jÓ÷<ÛTä \#˚‘q· T>∑÷&É lsêeTTq ø£_ùÛ wø£eTT #˚sTT+∫].
lsêeT |ü{≤º_Ûùwø£eTT 589
XÀ¢ˆˆ düsö«wü~Ûs¡ôd’ ]›yÓ’ ´ ¬s›Ìe‘Ó’ s¡ïuÛÑdæ dæú‘Ó’' ˆ
#·‘T· ]“¤ s√¢øb£ Õ˝…X’ Ã¯ düs¬ ’ « sπ y› X’Ó Ã¯ dü+>∑‘'’Ó ˆˆ 5
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düsö«wü~sÛ ô¡ d'’ ` ~yÓ’ ´' ` <Óe’ ‘Ó'’ ` quÛdÑ æ ` dæ‘ú '’Ó ` #·‘T· ]“¤' `
˝Àø£b£ Õ˝…'’ ` #· ` düs¬ ’ «' ` <˚y'’Ó ` #· ` dü+>∑‘'’Ó ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` quÛdÑ æ dæ‘ú '’Ó <Óe’ ‘Ó'’ #·‘T· ]“¤' ˝Àø£bÕ˝…'’ #·, dü+>∑‘'’Ó düs¬ ’ «'
<˚y'’Ó #·, ~yÓ´’ ' düsö«wü~sÛ ô¡ d'’ nuÛ´Ñ wæ+#·H.é
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` quÛdÑ æ R Äø±X¯eTTq+<äT, dæ‘ú '’Ó R ñqï{Ï,º <Óe’ ‘Ó'’ R <˚e‘êÁX‚wßü ˝˜ q’… ,
#·‘T· ]“¤' R q\T>∑Ts¬ q’ , ˝Àø£bÕ˝…'’ #· R ~ø±Œ\≈£î\#˚‘q· T, dü+>∑‘'’Ó R #˚]j·TTqï,
düs¬ ’ «' <˚y'’Ó #· R düeTdüÔ <˚e‘·\#˚‘q· T, ~yÓ´’ ' R ~eéTT˝…q’ {Ï,º düsö«wü~sÛ ô¡ d'’ R
düeTdüÔ zwüBsÛ d¡ eü TT\‘√, nuÛ´Ñ wæ+#·Hé R n_Ûùwø£eTT #˚sTT+∫].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&Ü edæcÕ˜~ eTVü≤s¡T¸\T lsêeT|ü{≤º_Ûùwø√‘·‡eeTTqT
<ä]Ù+|üe∫Ã Äø£deü TTq ì\∫j·TTqï{Ïº Ç+Á<ä, j·TeT, es¡TD, ≈£îuÒsT¡ \qT q\T>∑Ts¡T
~ø±Œ\≈£î\#˚‘·qT n#·{ÏøÏ #˚]j·TTqï <˚e‘·\+<ä]#˚‘·qT $X‚wüyÓTÆq ~yÍ´wüBÛ
s¡deü TT\‘√ lsêeTTq ø£_ùÛ wø£eTT #˚sTT+∫].
XÀ¢ˆˆ ÁãVü≤àD≤ ì]à‘·+ |üPs¡«+ øÏØ≥+ s¡‘ï· XÀ_Û‘y· Té ˆ
n_Ûwøæ 'Ô£ |ü⁄sê j˚Tq eTqT dü+Ô B|ü‘Ô »˚ düyTé ˆˆ 6
XÀ¢ˆˆ ‘· kÕ´q«yêj˚T sêC≤q' Áø£e÷ <˚´ Hê_Ûùw∫‘ê' ˆ
düu≤Û j·÷+ ùV≤eT≈£îb¢ ÕÔj÷· + XÀ_Û‘êj·÷+ eTVü‰»HÓ'’ ˆˆ 7
XÀ¢ˆˆ s¡‘’Ó ï sêïHê$<ÛX’Ó ÃË eÌ ∫Á‹‘êj·÷+ düTXÀuÛHÑ '’Ó ˆ
HêHês¡‘ï· eTj˚T |”sπ ƒ ø£\ŒsTT‘ê« j·T<∏ë$~Û ˆˆ 8
XÀ¢ˆˆ øÏØfÒq ‘·‘'· |üXÊÃ <ä«dæùwq˜ eTVü‰‘·àHê ˆ
ãTT‹«–“¤ s¡÷“¤wDü XÆ… ÃÌË e düeTjÓ÷ø£å ´‘· sê|òTü e' ˆˆ 9
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁãVü≤àD≤ ` ì]à‘·+ ` |üPs¡«+ ` øÏØ≥+ ` s¡‘·ïXÀ_Û‘·yéT,
n_Ûwøæ 'Ô£ ` |ü⁄sê ` j˚Tq ` eTqT' ` ‘·+ ` B|ü‘Ô »˚ düyTé , ‘·d´ü ` nq«yêj˚T `
sêC≤q' ` Áø£e÷‘Y ` j˚Tq ` n_Ûùw∫‘ê' ` düu≤Û j·÷+ ` ùV≤eT≈£îb¢ ÕÔj÷· + `
XÀ_Û‘êj·÷+ ` eTVü‰»HÓ'’ , s¡‘’Ó ï' ` HêHê$<Û'’Ó ` #· ` @e ` ∫Á‹‘êj·÷+ `
düTXÀuÛHÑ '’Ó , HêHês¡‘ï· eTj˚T ` |”sπ ƒ ` ø£\ŒsTT‘ê« ` j·T<∏ë$~Û, øÏØfÒq ` ‘·‘'· `
|üXÊÃ‘Y ` edæùwq˜ ` eTVü‰‘·àHê ` ãTT‹«–“¤' ` uÛ÷Ñ wüD'Æ… #· ` @e ` düeTjÓ÷ø£å ´‘·
` sê|òTü e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |üPs¡«+ Áu≤Vü≤àD≤ ì]à‘·+ s¡‘ï· XÀ_Û‘+· , |ü⁄sê eTqT' j˚Tq
n_Ûwøæ 'Ô£ , ‘·d´ü nq«yêj˚T sêC≤q' Áø£e÷‘Y j˚Tq n_Ûùw∫‘ê', ‘·+ B|ü‘Ô »˚ dü+
øÏØ≥+, eTVü‰»HÓ’' XÀ_Û‘êj·÷+, düTXÀuÛÑHÓ’' HêHê$<ÛÓ’' s¡‘Ó’ ï' ∫Á‹‘êj·÷+,
ùV≤eT≈£îb¢ ÕÔj÷· +, düu≤Û j·÷+ HêHês¡‘ï· eTj˚T |”sπ ƒ j·T<∏ë$~Û ø£\ŒsTT‘ê« ‘·‘'·
|üXÊÃ‘Y eTVü‰‘·àHê edæùw˜q ãTT‹«–“¤' ‘˚q øÏØfÒq uÛÑ÷wüD…Æ' #Ó’e sê|òüTe'
düeTjÓ÷ø£å ´‘·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üPs¡«+ R |üPs¡«ø±\eTTq, Áu≤Vü≤àD≤ R ÁãVü≤à<˚e⁄ì#˚, ì]à‘·+
R ì]à+|üã&çq~j·TTqT, s¡‘ï· XÀ_Û‘+· R s¡‘ï· eTT\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï~j·TTqT,
|ü⁄sê R |üPs¡«eTT, eTqT' R yÓe’ dü«‘·eTqTe⁄, j˚Tq R <˚ì#˚‘q· sTT‘˚, n_Ûwøæ 'Ô£ R
n_ÛùwøÏ+|üã&çjT· T+&ÓH√, ‘·+ R Ä, B|ü‘Ô »˚ dü+ R »«*+#·T#·Tqï ‘˚»düT‡ >∑*–q{Ï,º
øÏØ≥+ R øÏØ≥eTTqT, eTVü‰»HÓ’' R eTVü‰»qT\‘√, XÀ_Û‘êj·÷+ R
XÀ_Û\T¢#·Tqï~j·TTqT, düTXÀuÛÑHÓ’' R $TøÏÿ* eT+>∑fi¯ø£s¡eTT\>∑T, HêHê$<ÛÓ’' R
ãVüQ$<ÛäeTT\>∑T, s¡‘Ó’ ï' #Ó’e R s¡‘·ïeTT\#˚‘·qT, ∫Á‹‘êj·÷+ R
n\+ø£]+|üã&çq{Ï,º ùV≤eT≈£îb¢ ÕÔj÷· + R düTes¡eí TT#˚ ì]à+|üã&çq{Ï,º düu≤Û j·÷+
R düuÛ≤eT+~s¡eTTq+<äT, HêHês¡‘·ïeTj˚T R ãVüQs¡‘·ïì]à‘·yÓTÆq, |”πsƒ R
|”se¡ƒ TTq+<äT, j·T<∏ë$~Û R XÊÅdeÔü TTqqTdü]+∫, ø£\ŒsTT‘ê« R Äd”qTì #˚d,æ
‘·‘'· |üXÊÃ‘Y R n≥T|æeTà≥, eTVü‰‘·àHê R eTVü≤˙j·TT&Óq’ {Ï,º edæùwq˜ R edæw˜ü
eTVü≤]¸#‘˚ q· T, ãTT‹«–“¤' R ãTT‹«≈£îÿ\#˚‘q· T, ‘˚q øÏØfÒq R Ä øÏØ≥eTT‘√&ÉqT,
uÛ÷Ñ wüD'Æ… #Óe’ R ÄuÛsÑ D
¡ eTT\ ‘√&ÉqT, sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, düeTjÓ÷ø£å ´‘· R
n\+ø£]+|üã&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` @ øÏØ≥eTTqT |üPs¡«eTT ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT dü«j·TeTT>∑ ì]à+|üCdÒ æ
j·TT+&ÓH√, @ øÏØ≥eTT#˚ |üPs¡«eTT yÓe’ dü«‘·eTqT e_ÛùwøÏ+|üã&ÓH√ n~ yÓTT<ä\T
Ä‘·ì e+X¯eTTq+<ä* sêE˝…\s¢ T¡ qT es¡Tdü>± @ øÏØ≥eTT‘√ q_ÛùwøÏ+#·ã&çs√,
s¡‘·ïXÀ_Û‘·yÓTÆ yÓ˝§Z+<äT#·Tqï{Ïº Ä ~e´øÏØ≥eTTqT, eTVü‰»qT\‘√ $\dæ\T¢#·T
ñ»®«\eTT˝…q’ s¡‘ï· eTT\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ïº Ä düu≤Û uÛeÑ qeTTq+<äT eTT+<äT>±
ˇø£ s¡‘ï· eTj·T|”se¡ƒ TTô|’ ì*Œ j·T<∏ëXÊÅdeÔü TT>± q]Ã+∫ eTVü‰‘·Tà&Óq’ edæwßü &˜ TÉ ,
$T–*q ãTT‹«≈£îÿ\‘√ >∑÷&ç s¡‘ï· eTj·Tdæ+Vü‰düqeTTô|’ q~Ûw+˜æ ∫j·TTqï lsêeTTì
Ä n]Ã+|üã&çq øÏØ≥eTT‘√&ÉqT $$<Ûeä TT˝…q’ ÄuÛsÑ D¡ eTT\‘√&ÉqT n\+ø£]+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ #Û·Á‘·+ ‘·T ‘·dü´ »Á>±Vü≤ X¯Á‘·T|òüTï' bÕ+&ÉTs¡+ X¯óuÛÑyéT ˆ
X‚«‘·+ #· yê\e´»q+ düTÁ^y√ yêqπsX¯«s¡' ˆˆ 10
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` #ÛÁ· ‘·+ ` ‘·T ` ‘·d´ü ` »Á>±Vü≤ ` X¯Á‘·T|òTü ï' ` bÕ+&ÉTs¡+ `
X¯óuÛyÑ Té , X‚«‘·+ ` #· ` yê\e´»q+ ` düTÁê' ` yêqπsX¯«s¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯Á‘·T|òTü ï' ‘·d´ü bÕ+&ÉTs¡+ X¯óuÛ+Ñ #ÛÁ· ‘·+ »Á>±Vü≤, yêqπsX¯«s¡'
düTÁê' #· X‚«‘·+ yê\e´»q+ »Á>±Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯Á‘·T|òTü ï' R X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT, ‘·d´ü R Ä lsêeTTq≈£î, X¯óuÛ+Ñ R
eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ , bÕ+&ÉTs¡+ #ÛÁ· ‘·+ R ‘Ó\ì¢ >=&ÉT>∑TqT, »Á>±Vü≤ R |üfqº… T, yêqπsX¯«s¡'
R yêqs¡Á|üuTÑÛ yÓq’ , düTÁê' R düTÁê⁄&ÉT, X‚«‘·+ yê\e´»q+ R ‘Ó\ì¢ #êeTs¡eTTqT,
»Á>±Vü≤ R |üfqº… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T¢ |ü{≤º_wÛ ≈æ î£ &Ô q’Ó lsêeTTq≈£î X¯Á‘·T|òTü Tï&ÉT eT+>∑fiÁ¯ |ü<yä TÓ qÆ
X‚«‘·#Û·Á‘·eTTqT |ü{Ïº ì\#ÓqT. yêqs¡sêC…’q düTÁê⁄&ÉT ‘Ó\¢ì #êeTs¡eTTqT
M#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ n|üs+¡ #·+Á<äd+ü ø±X¯+ yê\e´»q eTT‘·eÔ TyéT ˆ
Vü≤ècº˛ sêeTdü´ »Á>±Vü≤ sêø£ùå d+Á<√ $;ÛwDü ' ˆˆ 11
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` n|üs+¡ ` #·+Á<äd+ü ø±X¯+ ` yê\e´»qyéT ` ñ‘·eÔ TyéT, Vü≤èwü'º
` sêeTdü´ ` »Á>±Vü≤ ` sêø£ùå d+Á<ä' ` $;ÛwD ü ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤èwü'º sêø£ùå d+Á<ä' $;ÛwDü ' sêeTdü´ #·+Á<äd+ü ø±X¯yTé ñ‘·eÔ T+
n|üs+¡ yê\e´»q+ »Á>±Vü≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤èwü'º R Äq+<äu]ÑÛ ‘·T&Óq’ , sêø£ùå d+Á<ä' R sêø£då sü ê»>∑T, $;ÛwDü '
R $;ÛwD ü T&ÉT, sêeTdü´ R lsêeTTq≈£î, #·+Á<äd+ü ø±X¯+ R #·+Á<äTì uÀ*q{Ï,º
ñ‘·eÔ T+ R ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ , n|üs+¡ yê\e´»q+ R Ç+ø=ø£ $+C≤eTs¡eTTqT, »Á>±Vü≤
R |üfqº… T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰q+<äu]ÑÛ ‘·T&Óq’ sêø£då sü ê»>∑T $;ÛwDü T&ÉT #·+Á<äTìe˝… ‘Ó\ì¢
ø±+‘·T\ ˙qT#·Tqï{Ïº y˚s=ø£ $+C≤eTs¡eTTqT|ü{ºÏ lsêeTTq≈£î M#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ e÷˝≤+ »«\+r+ e|ü⁄cÕ ø±+#·˙+ X¯‘|· ⁄ü wüÿsêyéT ˆ
sê|òTü yêj·T <ä<Í yêj·TT sê«düyq˚ Á|ü#√~‘·' ˆˆ 12
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` e÷˝≤+ ` »«\+r+ ` e|ü⁄cÕ ` ø±+#·˙+ ` X¯‘|· ⁄ü wüÿsêyéT,
sê|òTü yêj·T ` <ä<Í ` yêj·TT' ` yêdüyq˚ ` Á|ü#√~‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` e|ü⁄cÕ »«\+r+ ø±+#·˙+ X¯‘|· ⁄ü wüÿsê+ e÷˝≤+ yêdüyq˚
Á|ü#√~‘·' yêj·TT' sê|òTü yêj·T <ä<Í.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e|ü⁄cÕ R <˚y˚+Á<äTì#˚, Á|ü#√~‘·' R Áù|πs|æ+|üã&çqyê&Ó’,
yêj·TT' R yêj·TT<˚e⁄&ÉT, sê|òTü yêj·T R lsêeTTq≈£î, e|ü⁄cÕ R dü«s¡÷|üeTT#˚,
»«\+r+ R $TøÏÿ*>± Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ï,º ø±+#·˙+ R düTes¡eí Tj·TyÓTqÆ {Ï,º X¯‘·
|ü⁄wüÿsê+ R q÷s¡T ‘êeTs¡|Pü e⁄\T>∑\, e÷˝≤+ R e÷*ø£qT, <ä<Í R Ç#ÓÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n|ü&ÉT lsêeTTq≈£î <˚y+˚ Á<äT&ÉT yêj·TT<˚e⁄ì<ë«sê >=|üŒø±+‹‘√
Á|ü»«]\T¢#T· qï dü«s¡eí Tj·TyÓTqÆ q÷s¡T‘êeTs¡|⁄ü e⁄«\T>∑\ ˇø£ e÷*ø£qT ø±qTø£>±
düeT]Œ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düs¡«s¡‘·ïdüe÷j·TTø£Ô+ eTDÏs¡‘·ï$uÛÑ÷wæ‘·yéT ˆ
eTTø±ÔV‰ü s¡+ qπs+Á<ëj·T <ä<Í X¯Áø£Á|ü#√~‘·' ˆˆ 13
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düs«¡ s¡‘ï· düe÷j·TTø£+Ô ` eTDÏs‘¡ ï· $uÛ÷Ñ wæ‘y· Té , eTTø±ÔV‰ü s¡+ `
qπs+Á<ëj·T ` <ä<Í ` X¯Áø£Á|ü#√~‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` qπs+Á<ëj·T X¯Áø£Á|ü#√~‘·' (yêj·TT') düs«¡ s¡‘ï· düe÷j·TTø£+Ô
eTDÏs‘¡ ï· $uÛ÷Ñ wæ‘+· eTTø±ÔV‰ü s¡+ <ä<Í.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯Áø£Á|ü#√~‘·' R <˚y+˚ Á<äTì#˚ Áù|sπ |æ+|üã&çq{Ï,º (yêj·TT' R
yêj·TT<˚e⁄&ÉT), qπs+Á<ëj·T R lsêeTTìø=s¡≈£î, düs¡«s¡‘·ïdüe÷j·TTø£Ô+ R
düs«¡ $<Ûeä TT˝…q’ s¡‘ï· eTT\‘√ >∑÷&çjT· Tqï~j·TTqT, eTDÏs‘¡ ï· $uÛ÷Ñ wæ‘+· R ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ
Á|ü‘´˚ ø£eTDÏ‘√ q\+ø£]+|üã&çq~j·TTq>∑T, eTTø±ÔV‰ü s¡+ R eTT‘ê´\Vü‰s¡eTTqT
>∑÷&É, <ä<Í R ˇdü>¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <˚y+˚ Á<äTì#˚ Áb˛‘·‡Væ≤+#·ã&çq yêj·TT<˚e⁄&ÉT lsêeTTq≈£î n|ü&ÉT
qe$<Ûäs¡‘·ïeTT\‘√ >∑÷&ç Hêj·Tø£eTDÏ>± neT÷\ýÓTÆq y˚s=ø£ >=|üŒeTDÏ‘√
ì]à+|üã&çq y˚s=ø£ eT+∫ eTT‘ê´\Vü‰s¡eTTqT>∑÷&É ø±qTø£>± q]Œ+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Á|ü»>∑T sπ e› >∑+<Ûsä ê« qqè‘·T XÊÃ|ü‡s√>∑D≤' ˆ
n_Ûùwøπ ‘·<sä Ω¡ dü´ ‘·<ë sêeTdü´ BÛeT‘·' ˆˆ 14
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|ü»>∑T' ` <˚e>∑+<Ûäsê«' ` qqè‘·T' ` #· ` n|ü‡s√>∑D≤',
n_Ûùwøπ ` ‘·<sä Ω¡d´ü ` ‘·<ë ` sêeTdü´ ` BÛeT‘·' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë BÛeT‘·' ‘·<sä Ω¡d´ü sêeTdü´ n_Ûùwøπ <˚e>∑+<Ûsä ê«' Á|ü»>∑T',
n|ü‡s√>∑D≤' qqè‘·T' #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, BÛeT‘·' R ãT~ΔXÊ*jÓÆTq, ‘·<äs¡Ωdü´ R
|ü{≤º_ùÛ wø£eTTq ø£sT¡ Ω &Óq’ {Ï,º sêeTdü´ R lsêeTTì jÓTTø£ÿ, n_Ûùwøπ R n_Ûùwø£eTTq,
<˚e>∑+<Ûsä ê«' R <˚e‘·\T >∑+<Ûsä T¡ «\TqT, Á|ü»>∑T' R >=|üŒ>± bÕ&ç]. n|ü‡s√>∑D≤'
R n|ü‡s¡d\ü düeT÷Vü≤eTT\T, qqè‘·T' #· R qè‘·éTTqT >∑÷&É #˚d]æ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰‘·Tà&Óq’ düs«¡ düeTs¡T&ú >É T∑ lsêeTTì |ü{≤º_ùÛ wø£ düeTj·TeTTq+<äT
<˚e>∑+<Ûsä T¡ «\T eTVü‰q+<äeTT‘√ >±qeTT #˚d]æ . n|ü‡s¡ Åd\Ô” T Vü≤sê¸‹X¯jT· eTT‘√
qè‘·´ yÓTTq]Ã].
XÀ¢ˆˆ uÛ÷Ñ $T dü‡düér #Óe’ |ò\ü e+‘·XÃ¯ bÕ<äbÕ' ˆ
>∑+<Ûeä +‹ #· |ü⁄cÕŒDÏ ãuÛ÷Ñ eP sê|òTü y√‘·‡y˚ ˆˆ 15
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛ÷Ñ $T' ` düd´ü er ` #· ` @e ` |ò\ü e+‘·' ` #· ` bÕ<äbÕ',
>∑+<Ûeä +‹ ` #· ` |ü⁄cÕŒDÏ ` ãuÛ÷Ñ e⁄' ` sê|òTü y√‘·‡y˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òTü y√‘·‡y˚ uÛ÷Ñ $T' düd´ü er (ãuÛ÷Ñ e), bÕ<äbÕ' |ò\ü e+‘·'
(ãuÛ÷Ñ e⁄'), |ü⁄cÕŒDÏ >∑+<Ûeä +‹ (ãuÛ÷Ñ e⁄').
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü y√‘·‡y˚ R lsêeTTì |ü{≤º_ùÛ wø√‘·‡e düeTj·TeTTq, uÛ÷Ñ $T'
R uÛ÷Ñ $T, düd´ü er R düd´ü dü+|üqïyÓTqÆ ~, (ãuÛ÷Ñ e R ÄjÓTqT), bÕ<äbÕ' R
eèø£eå TT\T, |ò\ü e+‘·' R |ò\ü düeTè~Δ>\∑ $, (ãuÛ÷Ñ e⁄' R nsTTq$), |ü⁄cÕŒDÏ R
|ü⁄wüŒeTT\T, >∑+<Ûeä +‹ R |ü]eTfi¯ uÛ]Ñ ‘·eTT\T, (ãuÛ÷Ñ e⁄' R nsTTq$).
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTTì $jÓ÷>∑eTT#˚ Á|ü»\‘√u≤≥T ∫+‘·˝À eTTì–j·TTqï
Á|üø£è‹j·T+‘·j·TTqT lsêeT|ü{≤º_Ûùwø√‘·‡eeTTq≈£î Á|ü»\e˝…H˚ eTVü‰q+<äeTT
qqTuÛ Ñ $ +∫q~. uÛ Ñ ÷ $T m\¢ j Ó T &É \ qT dü ø £ \ dü d ü ´ dü + uÛ Ñ ] ‘· y Ó T Æ ˇô|ŒqT.
eèø£eå TT\ìïj·TT |ò\ü düeTè~Δ eVæ≤+∫j·TT+&ÓqT, |ü⁄wüŒeTT\T ~eýÓTqÆ kÂs¡ueÑÛ TTqT
yÓ<ä»\T¢#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düV≤ü ÁdüX‘¯ · eTXÊ«Hê+ <Û̊q÷Hê+ #· >∑yê+ ‘·<ë∏ ˆ
<ä&Í X¯‘+· eècÕHé |üPs¡«+ ~«CÒuÀÛ ´ eTqT»s¡¸u'ÑÛ ˆˆ 16
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düV≤ü ÁdüX‘¯ +· ` nXÊ«Hê+ ` <Û̊q÷Hê+ ` #· ` >∑yê+ ` ‘·<ë∏ ,
<ä<Í ` X¯‘+· ` eècÕHé ` |üPs¡«+ ` ~«CÒu´ÑÛ ' ` eTqT»s¡¸u'ÑÛ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTqT»s¡¸u'ÑÛ |üPs¡«+ ~«CÒu´ÑÛ ' nXÊ«Hê+ #· <Û̊q÷Hê+ #·
‘·<ë∏ >∑yê+ #· düV≤ü ÁdüX‘¯ +· X¯‘+· eècÕHé #· <ä<Í.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eTqT»s¡¸u'ÑÛ R eTqT»ÁX‚wßü &˜ q’Ó lsêeTT&ÉT, |üPs¡«+ R eTT+<äT>±,
~«CÒu´ÑÛ ' R Áu≤Vü≤àDT\ø=s¡≈î£ , nXÊ«Hê+ R nX¯«eTT\jÓTTø£ÿj·TT, <Û̊q÷Hê+ R
bÕ&çj÷· e⁄\jÓTTø£ÿj·TT, >∑yê+ R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ >√e⁄\jÓTTø£ÿj·TT, düV≤ü ÁdüX‘¯ +· R
\ø£då +ü K´>∑\yêìì, X¯‘+· R e+<äd+ü K´>∑\, eècÕHé R eèwüueÑÛ TT\qT, <ä<Í R
Ç#ÓÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |ü{≤º_Ûwæ≈£îÔ&Ó’q lsêeTT&ÉT yÓTT≥ºyÓTT<ä≥ Áu≤Vü≤àDT\≈£î \ø£å
nX¯«eTT\qT, \ø£å <Ûq˚ Te⁄\qT, \ø£å y˚T\TC≤‹>√e⁄\qT, e+<ä ÄuÀ‘·T\qT <ëq
yÓTTdü¬>qT.
XÀ¢ˆˆ Á‹+X¯‘√ÿ{° ]ΩsD¡ ´dü´ Áu≤Vü≤àDÒuÀÛ ´ <ä<Í |ü⁄q' ˆ
HêHêuÛsÑ D¡ eÅkÕÔDÏ eTVü‰sêΩDÏ #· sê|òTü e' ˆˆ 17
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á‹+X¯‘√ÿ{°' ` Væ≤s¡D´dü´ ` Áu≤Vü≤àDÒuÛÑ´' ` <ä<Í ` |ü⁄q',
HêHêuÛsÑ D ¡ eÅkÕÔDÏ ` eTVü‰sêΩDÏ ` #· ` sê|òTü e' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òTü e' |ü⁄q' Áu≤Vü≤àDÒu´ÑÛ ' Væ≤s¡D´dü´ Á‹+X¯‘øY √{°' eTVü‰sΩêDÏ
HêHêuÛsÑ D ¡ eÅkÕÔDÏ #· <ä<Í.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, |ü⁄q' R ‹]–, Áu≤Vü≤àDÒu´ÑÛ ' R $Á|ü⁄\
ø=s¡≈î£ , Væ≤s¡D´dü´ R ã+>±s¡T HêD…eTT\jÓTTø£ÿ, Á‹+X¯‘Y ø√{°' R eTT|üŒ~ø√≥¢qT,
eTVü‰sΩêDÏ R $TøÏÿ* $\TyÓ’q{Ïº, HêHêuÛÑs¡DeÅkÕÔDÏ #· R ãVüQ$<ÛäeTT\>∑T
uÛ÷Ñ wüDeTT\qT, eÅdeÔü TT\qT, <ä<Í R ˇdü>¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT &É|ü &ÉT Áu≤Vü≤àDT\≈£î ‹]– eTT|üŒ~ ø√≥¢ ã+>±s¡T
HêD…eTT\qT >=|üŒ $\Te>∑*Zq{Ïº ãVüQ$<ÛäeTT\>∑T ÄuÛÑs¡DeTT\qT NHê+
ãs¡eTT\qT <ëq yÓTTdü>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ns¡ÿs¡•àÁ|ürø±XÊ+ ø±+#·˙+ eTDÏ$Á>∑V‰ü yéT ˆ
düTÁ^yêj·T Ádü»+ ~yê´+ ÁbÕj·T#·Ã¤ qàqTCÒX«¯ s¡' ˆˆ 18
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ns¡ÿs¡•àÁ|ürø±XÊ+ ` ø±+#·˙+ ` eTDÏ$Á>∑V‰ü yéT, düTÁ^yêj·T `
Ádü»+ ` ~yê´+ ` ÁbÕj·T#·Ã‘¤ Y ` eTqTCÒX«¯ s¡' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTqTCÒX«¯ s¡' düTÁ^yêj·T ns¡ÿs¡•àÁ|ürø±XÊ+ eTDÏ$Á>∑V‰ü +
~yê´+ ø±+#·˙+ Ádü»+ ÁbÕj·T#·Ã‘¤ .Y
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` eTqTCÒX«¯ s¡' R eTVü‰sêC…q’ lsêeTT&ÉT, düTÁ^yêj·T R düTÁê⁄ìøÏ,
ns¡ÿs¡•àÁ|ürø±XÊ+ R dü÷s¡´øÏsD ¡ eTT\e˝… Á|üø±•+#·Tq~j·TTqT, eTDÏ$Á>∑V‰ü +
R s¡‘ï· $Á>∑V≤ü eTT >∑\~j·TTqT, ~yê´+ R ~eýÓTqÆ {Ï~º j·TTqT n>∑T, ø±+#·˙+ R
düTes¡íì]à‘·yÓTÆq{Ïº, ~yê´+ R ~eýÓTÆq, Ádü»+ R e÷*ø£qT, ÁbÕj·T#·Ã¤‘Y R
ˇdü¬>qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ lsêeTT&ÉT düTÁê⁄q≈£î dü÷s¡´øÏsD¡ eTT\ Á|üø±X¯eTTe+{Ï
‘˚»düT‡ >∑*– eTDÏ$Á>∑V≤ü eTT\‘√ ≈£L&çjT· Tqï ˇø±H=ø£ ~eýÓTqÆ düTes¡eí ÷*ø£qT
ãVüQe÷qeTT>± H=dü>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ yÓ&’ ÷É s¡éTDÏ∫Á‘˚ #· eÁ»s¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘˚ ˆ
yê*|ü⁄Á‘êj·T <Ûèä ‹e÷ q+>∑<ë j·÷+>∑<˚ <ä<Í ˆˆ 19
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` yÓ&’ ÷É s¡éTDÏ∫Á‘˚ ` #· ` eÁ»s¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘,˚ yê*|ü⁄Á‘êj·T `
<Ûèä ‹e÷Hé ` n+>∑<ëj·T ` n+>∑<˚ ` <ä<Í ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <Ûäè‹e÷Hé yê*|ü⁄Á‘êj·T n+>∑<ëj·T yÓ’&É÷s¡éTDÏ∫Á‘˚
eÁ»s¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘˚ #· n+>∑<˚ <ä<Í.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Ûèä ‹e÷Hé R ñ‘ê‡Vü≤e+‘·T&Óq’ lsêeTT&ÉT, yê*|ü⁄Á‘êj·T R
yê*≈£îe÷s¡T&Ó’q{Ïº, n+>∑<ëj·T R n+>∑<äTì ø=s¡≈£î, yÓ’&É÷s¡éTDÏ∫Á‘˚ R
yÓ&’ ÷É s¡´s¡‘ï· eTT\jÓTTø£ÿ ∫Á‘·eTT\T >∑\$j·TTqT, eÁ»s¡‘ï· $uÛ÷Ñ wæ‘˚ #· R >=|üŒ
eÁ»eTT\‘√ bı&É>ã∑ &çjT· Tqï$j·TTq>∑T, n+>∑<˚ R s¬ +&ÉT uÛTÑ »ø°sT¡ \Ô qT, <ä<Í R
Ç#ÓÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·s¡Tyê‘· lsêeTT&ÉT yê*|ü⁄Á‘·T&Ó’q n+>∑<äTq≈£î düT+<äs¡yÓTÆq
yÓ’&É÷s¡´s¡‘·ïeTT\TqT >=|üŒ>=|üŒ eÁ»eTT\TqT bı~–q düT+<äs¡yÓTÆq ¬s+&ÉT
uÛTÑ »ø°sT¡ \Ô qT Ç#ÓÃqT.
XÀ¢ˆˆ eTDÏÁ|ües¡Ewü+º #· eTTø±ÔV‰ü s¡eTqT‘·eÔ TyéT ˆ
d”‘êjÓTÆ Á|ü<<ä Í sêeT X¯Ã+Á<äs•¡ àdüeTÁ|üuyÑÛ Té ˆˆ 20
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` eTDÏÁ|ües¡Ewü+º ` #· ` eTTø±ÔV‰ü s¡yTé ` nqT‘·eÔ TyéT, d”‘êjÓTÆ
` Á|ü<<ä Í ` sêeT' ` #·+Á<äs•¡ àdüeTÁ|üuyÑÛ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT' eTDÏÁ|ües¡Ewü+º #·+Á<äs•¡ àdüeTÁ|üuyÑÛ Té nqT‘·eÔ T+ #·
eTTø±ÔV‰ü s¡+ d”‘êjÓTÆ Á|ü<<ä Í.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT' R lsêeTT&ÉT, eTDÏÁ|ües¡Ewü+º R ÁX‚wyü̃ TÓ qÆ s¡‘ï· eTT\‘√
>∑÷&çq~j·TTqT, #·+Á<äs•¡ àdüeTÁ|üu+ÑÛ R #·+Á<äøsÏ D
¡ eTT\‘√ düe÷qyÓTqÆ ø±+‹
>∑\~j·TTq>∑T, nqT‘·ÔeT+ #· R düs¡«ÁX‚wü˜yÓTÆq~j·TTq>∑T, eTTø±ÔVü‰s¡+ R
eTT‘ê´\Vü‰s¡eTTqT, d”‘êjÓTÆ R d”‘ê<˚$ø=s¡≈î£ , Á|ü<<ä Í R Ç#ÓÃqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ lsêeTT&ÉT ÁX‚wü˜yÓTÆq s¡‘·ïeTT\‘√ ì]à+|üã&ç
#·+Á<äøÏs¡DeTT\e+{Ï ø±+‘·T\qT $s¡õeTTà#·Tqï düs¡«ÁX‚wü˜yÓTÆq ˇø£ eT+∫
eTT‘ê´\Vü‰s¡eTTqT d”‘ê<˚$ ø=dü>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ ns¡CÒ yêdüd” ~y˚´ X¯óuÛ≤ HêúÛsÑ D¡ ≤ì #· ˆ
ny˚øeå£ ÷D≤ yÓ<’ V˚ ≤” Á|ü<<ä Í yêj·TTdü÷qy˚ ˆˆ 21
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ns¡CÒ ` yêdüd” ` ~y˚´ ` X¯óuÛ≤ì ` ÄuÛsÑ D¡ ≤ì ` #·, ny˚øeå£ ÷D≤
` yÓ<’ V˚ ≤” ` Á|ü<<ä Í ` yêj·TTdü÷qy˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ<’ V˚ ≤” ny˚øeå£ ÷D≤ yêj·TTdü÷qy˚ ns¡CÒ ~y˚´ yêdüd” #·,
X¯óuÛ≤ì ÄuÛ≤s¡D≤ì #· Á|ü<<ä Í.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ<’ V˚ ≤” R C≤qø°<$˚ , ny˚øeå£ ÷D≤ R (uÛsÑ qÔ¡ T) #·÷#·T#·Tqï<Ó,’
ns¡CÒ R <Û÷ä [j·T+≥q{Ï,º ~y˚´ R ~eýÓTqÆ {Ï,º yêdüd” R s¬ +&ÉT eÅdeÔü TT\qT,
X¯óuÛ≤ì R eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ {Ï,º ÄuÛsÑ D¡ ≤ì #· R ÄuÛsÑ D ¡ eTT\qT, yêj·TTdü÷qy˚ R
yêj·TTq+<äqTq≈£î, Á|ü<<ä Í R ˇdü>¬ qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n+‘· C≤qø°<$˚ ‘·q uÛsÑ Ô¡ eTTKeTTqT $˝ÀøÏ+#·T#·T <Û÷ä [j·T+≥q{Ïº
~eýÓTqÆ eÅdj Ôü T· T>∑àeTTqT, eT+>∑fiø¯ s£ y¡ TÓ qÆ {Ïº ô|≈£îÿ ÄuÛsÑ D
¡ eTT\qT Vü≤qTeT≈£î
ãVüQe÷qeTT>± H=dü>¬ qT.
XÀ¢ˆˆ neeTT #ê´‘·àq' ø£+sƒê <ëΔs+¡ »qø£q+~˙ ˆ
nyÓø’ ‘å£ · Vü≤Ø q‡sê« q“¤sêÔs+¡ #· eTTVüQs¡TàVüQ' ˆˆ 22
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` neeTT#·´ ` Ä‘·àq' ` ø£+sƒê‘Y ` Vü‰s¡+ ` »qø£q+~˙, nyÓø’ ‘å£ ·
` Vü≤ØHé ` düsê«Hé ` uÛsÑ êÔs+¡ ` #· ` eTTVüQ' ` eTTVüQ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` »qø£q+~˙ Ä‘·àq' ø£+sƒê‘Y Vü‰s¡yéT neeTT#·´, düsê«Hé
Vü≤ØHé uÛsÑ êÔs+¡ #· eTTVüQ' eTTVüQ' nyÓø’ ‘å£ .·
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »qø£q+~˙ R »qø£eTVü‰sê»|ü⁄Á‹ø£jTÆÓ q d”‘ê<˚$, Ä‘·àq' R
‘·qjÓTTø£ÿ, ø£+sƒê‘Y R ø£+sƒe¡ TTqT+&ç, Vü‰s¡+ R eTT‘ê´\Vü‰s¡eTTqT, neeTT#·´
R áe*øÏ rdæ, Vü≤ØHé R yêqs¡T\qT, düsê«Hé R n+<ä]ì, uÛsÑ êÔs+¡ #· R uÛsÑ qÔ¡ T,
eTTVüQ' eTTVüQ' R eTs¡\ eTs¡\, nyÓø’ ‘å£ · R #·÷#·T#·T+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ C≤qø°<$˚ ‘·q ø£+sƒe¡ TTq+<äT n\+ø£]+#·Tø=qï ~eýÓTqÆ
eTT‘ê´\Vü‰s¡eTTqT áe*øÏ rdæ #˚‘· ã≥Tºø=ì n#·Ã≥qTqï yêqs¡T\+<ä]yÓ|’ ⁄ü qT,
uÛsÑ eÔ¡ TTKeTTqT eTs¡\ eTs¡\ #·÷#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ‘ê $T+–‘·»„ dü‡+Áù|ø£å ´ ãuÛ≤ùw »qø±‘·àC≤yéT ˆ
Á|ü<V˚ ≤æ düTuÛ>πÑ Vü‰s¡+ j·Tdü´ ‘·TcÕºdæ uÛ≤$Tì ˆ
bÂs¡Twü+ $Áø£y÷Ó ãT~Δ s¡´dæà H˚ï‘êì düs«¡ X¯' ˆˆ 23
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘êyéT ` Ç+–‘·»'„ ` dü+Áù|ø£å ´ ` ãuÛ≤ùw ` »qø±‘·àC≤yéT,
Á|ü<V˚ ≤æ ` düTuÛ>πÑ ` Vü‰s¡+ ` j·Tdü´ ` ‘·TcÕº ` ndæ ` uÛ≤$Tì, bÂs¡Twü+ `
$Áø£eT' ` ãT~Δ' ` j·TdæàHé ` @‘êì ` düs«¡ X¯' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç+–‘·»'„ (sêeT') ‘ê+ »qø±‘·àC≤+ dü+Áù|ø£å ´ ãuÛ≤ùw.
düTuÛ>πÑ ! uÛ≤$Tì! j·Tdü´ (‘·«+) ‘·TcºÕ ndæ bÂs¡Twü+ $Áø£eT' ãT~Δ' @‘êì düs«¡ X¯'
j·TdæàHé (dü+‹) Vü‰s¡+ (‘·ôd’ à) Á|ü<V˚ ≤æ .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç+–‘·»'„ R |üsT¡ \ j·T_ÛÁbÕj·TeTTqT ‘Ó*dæø=q>∑*qZ yê&Óq’ {Ï,º
(sêeT' R lsêeTT&ÉT), ‘ê+ R Ä, »qø±‘·àC≤+ R C≤qø°<$˚ ì, dü+Áù|ø£å ´ R
#·÷∫, ãuÛ≤ùw R |ü*ø¬ qT, düTuÛ>πÑ R z kÂuÛ≤>∑ér! j·Tdü´ R meìøÏ, ‘·«+ R
˙e⁄, ‘·TcºÕ ndæ R dü+‘√wæ+∫q<ëq e>∑T#·THêïy√, j·TdæàHé R meìj·T+ <äsTT‘˚,
bÂs¡Twü+ R bÂs¡TwüeTT, $Áø£eT' R |üsêÁø£eTeTT, (ãT~Δ' R ‘Ó*$ nqT), @‘êì
R á dü<Tä D Z eTT\T, düs«¡ X¯' R nìï$<Ûeä TT\, (dü+‹ R ñqïy√), Vü‰s¡+ R
Vü‰s¡eTTqT, ‘·ôd’ à R yêìøÏ, Á|ü<V˚ ≤æ R ˇdü>T∑ eTT.
ªªdüTuÛÑπ> j·Tdü´ ‘·TcÕºdæμμ ` nqT≥#˚ ˙ kÂuÛ≤>∑éTTq≈£î ø±s¡DyÓTÆq
eTVü≤˙j·TT&Éì ˙ yÓeìjÓT&É dü+‘·Twæº H=+~j·TTHêïy√ n{Ïº >∑TDXÊ* ø=dü>T∑ eTì
Ä dü+uÀ<Ûqä ˝ÀH˚ <Û«ä ì+|ü#j ˚ T· ã&çq~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ‘·qyÓ|’ ⁄ü #·÷#·T#·Tqï d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ eTqdüT‡q+<ä* n_ÛÁbÕj·TeTTqT
lsêeTT&ÉT yÓ+≥H˚ Á>∑V≤æ +∫ ÄyÓT≈£î ‘·q nqTeT‹ì ‘Ó\T|ü⁄#·T ÄyÓTqT p∫ ªªz
ø√eT©! ˙ yÓe«ìjÓT&É dü+‘√wüeTT H=+~j·TT+{Ïy√ me«ìj·T+<äT düs«¡ ø±s¡´
ìs¡«Vü≤DeTT\j·T+<äTqT bÂs¡TwüeTT |üsêÁø£eTeTT $y˚øe£ TT nqT dü<Tä D Z eTT\T
ì‘·éTT yÓ\j·TT#·T+&ÉTH√ n{Ïº ñ‘·eÔ TTq≈£î ˙ M Vü‰s¡eTTqT ãVüQe÷qeTT>±
ÇeTTà nHÓqT.
XÀ¢ˆˆ <ä<Í kÕ yêj·TT|ü⁄Á‘êj·T ‘·+ Vü‰s¡ eTdæ‘ø˚ Då£ ≤ ˆ
Vü≤qTe÷+ ùdqÔ Vü‰sπ D X¯óX¯óuÛÒ yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ ˆ
#·+Á<ë+X¯ó#·jT· >öπsD X‚«‘êÁuÛDÒ j·T<∏ë-#·\' ˆˆ 24
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <ä<Í ` kÕ ` yêj·TT|ü⁄Á‘êj·T ` ‘·+ ` Vü‰s¡yTé ` ndæ‘ø˚ Då£ ≤,
Vü≤qTe÷Hé ` ‘˚q ` Vü‰sπ D ` X¯óX¯óuÛÒ ` yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ , #·+Á<ë+X¯ó#·jT· >öπsD `
X‚«‘êÁuÛD Ò ` j·T<∏ë ` n#·\' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ ndæ‘ø˚ Då£ ≤ ‘·+ Vü‰s¡+ yêj·TT|ü⁄Á‘êj·T <ä<Í, yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ
‘˚q Vü‰sπ D #·+Á<ë+X¯ó#·jT· >öπsD X‚«‘êÁuÛD Ò n#·\' j·T<∏ë X¯óX¯óuÛ.Ò
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ R Ä, ndæ‘ø˚ Då£ ≤ R q\¢ì ø£qTï\T>∑\ d”‘ê<˚$, ‘·+ R Ä,
Vü‰s¡+ R Vü‰s¡eTTqT, yêj·TT|ü⁄Á‘êj·T R yêj·TTq+<äqTq≈£î, <ä<Í R Ç#ÓÃqT,
Vü≤qTe÷Hé R Ä yêj·TTq+<äqT&Óq’ , yêqs¡s¸¡ u'ÑÛ R yêqs¡ÁX‚wßü &˜ TÉ , ‘˚q R Ä,
Vü‰sπ D R eTT‘ê´\Vü‰s¡eTT#˚, #·+Á<ë+X¯ó#·jT· >öπsD R #·+Á<äøsÏ D ¡ eTT\ jÓTTø£ÿ
düeT÷Vü≤eTT#˚ ‘Ó\¢HÓ’q{Ïº, X‚«‘êÁuÛÒD R ‘Ó\¢ì y˚T|òüTeTT#˚, n#·\' j·T<∏ë R
|üs«¡ ‘·eTTe˝…, X¯óX¯óuÛÒ R Á|üø±•+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` d”‘ê<˚$ n≥T¢ uÛÑs¡Ô nqTeT‹ì bı+~ ‘·q #˚‹˝Àì Ä
eTT‘ê´\Vü‰s¡eTTqT düeTTÁ<ä\+|òüTqeTT#˚ ã\eTTqT, \+ø±<äVü≤qeTT#˚
$Áø£eTeTTqT, nXÀø£eìø±Á|üyX˚ e¯ TT#˚ ãT~Δã\eTTqT #·÷|æq{Ïº yêj·TTq+<äqTq≈£î
ãVüQe÷qeTT>∑ H=dü>¬ qT. ~eýÓTqÆ Ä Vü‰s¡eTTqT ‘·q eø£eå TTq <Û]ä +∫q Vü≤qTeT
#·+Á<äøsÏ D¡ eTT\ ø±+‹#˚ $TøÏÿ* ‘Ó\H¢ j’Ó T· Tqï X¯s‘¡ êÿ\|ü⁄ y˚T|òTü eTT‘√ ≈£L&çjT· Tqï
|üs«¡ ‘·eTTe˝… $TøÏÿ* XÀ_Û˝q¢… T.
XÀ¢ˆˆ ‘·‘√ ~«$<äyTÓ +Æ <ëuÛ≤´+ ˙˝≤j·T #· |üs+¡ ‘·|'ü ˆ
düsê« HêÿeT>∑TD≤ ˙«ø£å ´ Á|ü<<ä Í edüT<Ûë~Û|'ü ˆˆ 25
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ‘·‘'· ` ~«$<äyTÓ +Æ <ëuÛ≤´+ ` ˙˝≤j·T ` #· ` |üs+¡ ‘·|'ü , düsê«Hé
` ø±eT>∑TD≤Hé ` Mø£å ´ ` Á|ü<<ä Í ` edüT<Ûë~Û|'ü ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· |üs+¡ ‘·|'ü edüT<Ûë~Û|'ü Mø£å ´ ~«$<äyTÓ +Æ <ëuÛ≤´+ ˙˝≤j·T
#· düsê«Hé ø±eT>∑TD≤Hé Á|ü<<ä Í.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R n≥T|æeTà≥, |üs+¡ ‘·|'ü R X¯Á‘·TeTs¡q› T&Óq’ , edüT<Ûë~Û|'ü
R sêeTuÛ÷Ñ |ü‹, Mø£å ´ R #·÷∫, ~«$<äyTÓ +Æ <ëuÛ≤´+ R ~«$<äTq≈£îqT yÓT+Æ <äTq≈£îqT,
˙˝≤j·T #· R ˙\Tq≈£îqT, düsê«Hé R düeTdüyÔ TÓ qÆ , ø±eT>∑TD≤Hé R Çwüeº TT˝…q’
edüTeÔ ⁄\qT, Á|ü<<ä Í R ãVüAø£]+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ X¯Á‘·T;Ûøs£ T¡ &Óq’ lsêeTT&ÉT n#·Ã{Ï yêqs¡Ms¡T\qT
p#·T#·T ø£e\˝…q’ ~«$<äTq≈£îqT yÓT+Æ <äTq≈£îqT eT]j·TT ˙\Tq≈£îqT yê]yê]øÏ
n;Ûweºü TT˝…q’ {Ïº ÁX‚weü̃ TT˝…q’ ÄuÛsÑ D
¡ ≤~ø£eTT\qT ãVüAø£]+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düsπ « yêqs¡eè<ëΔXÃ¯ j˚T #êH˚´ yêqπsX¯«sê' ˆ
yêk˛_Û s¡÷“¤wDü XÆ… ÃÌË e j·T<∏ës¡Ω+ Á|ü‹|üPõ‘ê' ˆˆ 26
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düsπ « ` yêqs¡eè<ëΔ' ` #· ` j˚T ` #· ` nH˚´ ` yêqπsX¯«sê',
yêk˛_Û' ` uÛ÷Ñ wüD'Æ… ` #· ` @e ` j·T<∏ës¡Ω+ ` Á|ü‹|üPõ‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düsπ « yêqs¡eè<ëΔ' #· nH˚´ j˚T yêqπsX¯«sê' (‘˚) #· yêk˛_Û'
uÛ÷Ñ wüD'Æ… #· @e j·T<∏ës¡Ω+ Á|ü‹|üPõ‘ê'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düsπ « yêqs¡eè<ëΔ' #· R m\¢yêqs¡eè<äT\Δ TqT, nH˚´ R Ç‘·sT¡ ˝…q’ ,
j˚T yêqπsX¯«sê' R @ yêqs¡ÁX‚wüß˜\T>∑\s√, (‘˚) #· R yês¡TqT, yêk˛_Û' R
eÅdüÔeTT\#˚‘·qT, uÛÑ÷wüD…Æ' #Ó’e R ÄuÛÑs¡DeTT\#˚‘·qT, j·T<∏ës¡Ω+ R ns¡Ω‘·
qqTdü]+∫, Á|ü‹|üPõ‘ê' R dü‘ÿ· ]+|üã&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ lsêeTT&ÉT yêqs¡eè<äTΔ ˝…\]¢ ì, $T–*q ø£|Áæ X‚wßü \˜ qT
n+<ä]ì >∑÷&É yê] yê] ns¡Ω‘≈· î£ ‘·–q $<Ûeä TT>∑ $\Te>∑\ eÅdeÔü TT\‘√&ÉqT
ÄuÛsÑ D¡ eTT\‘√&ÉqT dü‘ÿ· ]+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ $;ÛwüD√-<∏ä düTÁ^y√ Vü≤qTe÷Hé C≤+ãyê+ dü<Ô ë∏ ˆ
düsπ « yêqs¡eTTU≤´X¯Ã sêy˚TD≤øÏw¢ øºü s£ à¡ D≤ ˆˆ 27
XÀ¢ˆˆ j·T<∏ës¡Ω+ |üPõ‘ê dü‡s¬ ’ «' ø±yÓT'Æ s¡‘’Ó ïX¯Ã |ü⁄wüÿ˝…'’ ˆ
Á|üV≤ü èwüeº Tqdü dü‡sπ « »>∑Tàπse j·T<∏ë>∑‘y· Té ˆˆ 28
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $;ÛwDü ' ` n<∏ä ` düTÁê' ` Vü≤qTe÷Hé ` C≤+ãyêHé ` ‘·<ë∏ ,
düsπ « ` yêqs¡eTTU≤´' ` #· ` sêy˚TD ` nøÏw¢ øºü s£ à¡ D≤, j·T<∏ës¡Ω+ ` |üPõ‘ê' `
düs¬ ’ «' ` ø±yÓT'Æ ` s¡‘’Ó ï' ` #· ` |ü⁄wüÿ˝…'’ , Á|üV≤ü èwüeº Tqdü' ` düsπ « ` »>∑Tà' ` @e
` j·T<∏ë>∑‘y· Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä nøÏ¢wüºø£s¡àD≤ sêy˚TD $;ÛwüD' düTÁê' Vü≤qTe÷Hé
C≤+ãyêHé ‘·<ë∏ düsπ « yêqs¡eTTU≤´' #· j·T<∏ës¡Ω+ |ü⁄wüÿ˝…'’ s¡‘’Ó ï' #· düs¬ ’ «' ø±yÓT'Æ
#· |üPõ‘ê' (dü+‘·') düsπ « Á|üV≤ü èwüeº Tqdü' j·T<∏ë>∑‘+· »>∑Tà'.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` n<∏ä R n≥T|æeTà≥, nøÏw¢ øºü s£ à¡ D≤ R øπ X¢ e¯ TTqT >∑*+Z |üì ø±s¡éTT\T
>∑*qZ {Ï,º sêy˚TD R lsêeTTì#˚, $;ÛwD ü ' R $;ÛwD ü T&ÉT, düTÁê' R düTÁê⁄&ÉTqT,
Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeTj·TTqT, C≤+ãyêHé R C≤+ãe+‘·T&ÉTqT, ‘·<ë∏ R n≥T¢>±,
düsπ « yêqs¡eTTU≤´X¯Ã R yêqs¡T\˝À eTTKT´˝…\s¢ T¡ qT, |ü⁄wüÿ˝…'’ R düeTè<äeΔ TT˝…q’ ,
s¡‘Ó’ ï' #· R s¡‘·ïeTT\‘√&ÉqT, dü¬s’ «' R düeTdüÔyÓTÆq, ø±yÓTÆ' R ÇwüºeTT˝…’q
edüTÔe⁄\‘√&ÉqT, j·T<∏ës¡Ω+ R ns¡Ω‘·≈£î ‘·–q≥T¢>±, |üPõ‘ê' (dü+‘·') R
|üPõ+|üã&çqyê¬s,’ Á|üV≤ü èwüeº Tqdü' R $TøÏÿ* Äq+<äeTT H=+~q eTqdüT‡>∑\
yês¡>T∑ #·T, düsπ « R n+<äsT¡ qT, j·T<∏ë>∑‘+· R e∫Ãq≥T¢>H∑ ,˚ »>∑Tà' R yÓ&*É b˛sTT].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ Ç‘·s¡T\ πø¢X¯eTTqT düVæ≤+|üì lsêeT#·+Á<äT&ÉT
$;ÛwüDTì, düTÁê⁄ì, Vü≤qTeT+‘·Tì, C≤+ãe+‘·Tì eT]j·TT Á|ü<ÛëqT˝…’q
yêqs¡Ms¡T\ HÓ\]¢ ì yê] yê] ns¡Ω‘· qqTdü]+∫ |ü⁄wüÿ\eTT˝…q’ s¡‘êïuÛsÑ D ¡ eTT\
‘√&ÉqT yê]yê]øÏ n;ÛwüºeTT˝…’q Ç‘·s¡edüTÔe⁄\‘√&ÉqT m\¢]ì dü‘·ÿ]+|ü>±
yês¡+<äsT¡ qT m+‘· Äq+<äeTT‘√ njÓ÷<Û´ä ≈£î e∫Ãs√ n+‘· dü+‘√wüeTT‘√ ‘·eT
‘·eT ìyêdüeTT\≈£î yÓ&*É b˛sTT].
XÀ¢ˆˆ q‘ê« düsπ « eTVü‰‘êàq+ ‘·‘· ùdÔ |üe¢ >∑s¸¡ u≤Û ' ˆ
$düècºÕ' bÕ]úy+˚ Á<˚D øÏwÿæ +<Ûë eTuÛTÑ ´bÕ>∑eTHé ˆˆ 29
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q‘ê« ` düsπ « ` eTVü‰‘êàq+ ` ‘·‘'· ` ‘˚ ` |üe¢ >∑s¸¡ u≤Û ',
$düècºÕ' ` bÕ]úy+˚ Á<˚D ` øÏwÿæ +<ÛëyéT ` nuÛTÑ ´bÕ>∑eTHé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘'· ‘˚ |üe¢ >∑s¸¡ u≤Û ' düsπ « eTVü‰‘êàq+ q‘ê« bÕ]úy+˚ Á<˚D
$düècºÕ' øÏwÿæ +<ÛëyéT nuÛTÑ ´bÕ>∑eTHé.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘'· R |æeTà≥, ‘˚ R Ä, |üe¢ >∑s¸¡ u≤Û ' R yêqs¡ÁX‚wßü \˜ T, düsπ « R
m\¢sT¡ qT, eTVü‰‘êàq+ R eTVü≤˙j·TT&Óq’ lsêeTTìøÏ, q‘ê« R ÁyÓTTøÏÿ, bÕ]úy+˚ Á<˚D
R lsêeTTì#˚, $düècºÕ' R ôd\y=dü+>∑ã&çqyê¬s’, øÏwæÿ+<Ûë+ R øÏwæÿ+<ÛäqT,
nuÛTÑ ´bÕ>∑eTHé R #˚sT¡ ø=ì].
‘ê‘·Œs¡éTT :` n≥T|æeTà≥ Ä yêqs¡ÁX‚wßü ˝˜ \… s¢ T¡ qT eTVü‰‘·Tà&Óq’ lsêeT#·+Á<äTìøÏ
ÁyÓTTøÏÿ Ä |ü{≤º_sÛ êeTTì ø£&É ôd\e⁄¬>ø’ =ì øÏwÿæ +<Û≈ä î£ #˚sT¡ ø=ì].
XÀ¢ˆˆ düTÁ^y√ yêqs¡ÁX‚c˛˜ <äècºÕ« sêe÷_Ûùw#·qyéT ˆ
|üPõ‘·XÃÌË e sêy˚TD øÏwÿæ +<Ûë+ ÁbÕ$X¯‘T· ŒØyéT ˆˆ 30
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düTÁê' ` yêqs¡ÁX‚w'ü̃ ` <äècºÕ« ` sêe÷_Ûùw#·qyéT, |üPõ‘·' `
#· ` @e ` sêy˚TD ` øÏwÿæ +<Ûë+ ` ÁbÕ$X¯‘Y ` |ü⁄ØyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡ÁX‚w'ü̃ düTÁê' sêe÷_Ûùw#·q+ <äècºÕ« sêy˚TD |üPõ‘·'
øÏwÿæ +<Ûë+ |ü⁄Ø+ ÁbÕ$X¯‘.Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡ÁX‚wü˜' R ø£|æeTTKT´&Ó’q{Ïº, düTÁê' R düTÁê⁄&ÉT,
sêe÷_Ûùw#·q+ R lsêeTTì |ü{≤º_Ûùwø£eTTqT, <äècºÕ« R #·÷∫, sêy˚TD R
lsêeTTì#˚, |üPõ‘·' R dü‘·ÿ]+|üã&çqyê&Ó’, øÏwæÿ+<Ûë+ |ü⁄Ø+ R øÏwæÿ+<Ûë
q>∑se¡ TTqT, ÁbÕ$X¯‘Y R Á|üy•˚ +#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yêqs¡sêC…q’ düTÁê⁄&ÉT lsêeT#·+Á<äTì |ü{≤º_ùÛ wø£ eT¨‘·‡eeTTqT
ø£qT˝≤s¡ ‹\øÏ+∫ sêeT#·+Á<äTì#˚ >ös¡euÛ≤eeTT‘√ M&√ÿ\T H=+~ ì»q>∑sy¡ TÓ qÆ
øÏwÿæ +<Û≈ä î£ #˚sT¡ ø=HÓqT.
XÀ¢ˆˆ sêy˚TD düs«¡ ø±yÓTXÆ Ã¯ j·T<∏ës¡Ω+ Á|ü‹|üPõ‘·' ˆ
\uΔ≤« ≈£î\<Ûqä + sêC≤ \+ø±+ ÁbÕj·÷ ~«;ÛwDü ' ˆˆ 31
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêy˚TD ` düs«¡ ø±yÓT'Æ ` #· ` j·T<∏ës¡Ω+ ` Á|ü‹|üPõ‘·', \uΔ≤« `
≈£î\<Ûqä + ` sêC≤ ` \+ø±+ ` ÁbÕj·÷‘Y ` $;ÛwD ü ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêC≤ $;ÛwüD' ≈£î\<Ûäq+ \uΔ≤« j·T<∏ës¡Ω+ düs¡«ø±yÓTÆ'
Á|ü‹|üPõ‘·' \+ø±+ ÁbÕj·÷‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêC≤ R sêø£då sü êC…q’ , $;ÛwDü ' R $;ÛwDü T&ÉT, ≈£î\<Ûqä + R ‘·q
≈£î\<Ûqä yÓTqÆ sê»éTTqT, \uΔ≤« R bı+~, j·T<∏ës¡Ω+ R ‘·–qØ‹>±, düs«¡ ø±yÓT'Æ
#· R düeTdüyÔ TÓ qÆ n;Ûweºü TT\‘√, Á|ü‹|üPõ‘·' R dü‘ÿ· ]+|üã&çqyê&Ó,’ \+ø±+ R
\+ø±q>∑se¡ TTqT >∑÷]Ã, ÁbÕj·÷‘Y R yÓ&*É b˛jÓTqT.
>√$+<äsêJj·TeTT :` ªª≈£î\<ÛäqeTTμμ nq>± Çøå±«≈£îe+oj·TT\ ≈£î\<ÛäqeTì
uÛ≤eeTT. ls¡+>∑$e÷qeTì dü+Á|ü<ëj·÷s¡eú TT.
sêe÷qTJj·TeTT :` ª≈£î\<Ûqä eTTμ nq>± Çøå±«≈£î\ ≈£î\<Ûqä eTT ls¡+>∑d+ü »„øy£ TÓ qÆ
$e÷qeTì ô|<ä›\T #Ó|ü<äTs¡T. $;ÛwüD≈£î\Áø£e÷>∑‘·yÓTÆq{Ïº \+ø±sê»éTì
ø=+<äsT¡ #Ó|ü #·THêïs¡T.
eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` Ç#·Ã≥ ªª≈£î\<Ûäqμμ X¯ã›eTT#˚‘· Ç~es¡˝À lsêeTTì#˚
nqTÁ>∑V≤æ +|üã&çq sêø£då ≈ü î£ \<Ûqä yÓTqÆ {Ïº \+ø±sê»éTì yê©àøÏ j·T÷Vü≤. yÓqTø£{Ï
$wüj·TeTTH˚ C≤„|üø£eTT #˚j·TT#·THêï&ÉT. ø=+<äs¡T ≈£î\<ÛäqeTT nq>± Çøå±«≈£î
≈£î\<Ó’e‘·yÓTÆq s¡+>∑$e÷qeTì $e]+#·T#·THêïs¡T. n~ j·TTø£ÔeTT >±<äT—
≈£î\<ÛäqeTT nq>± Çøå±«≈£î≈£î\<ÛäqeTì m#·Ã≥qT #Ó|üŒã&É˝Ò<äT. lsêeTTì
ne‘ês¡düe÷|æÔ düeTj·TeTTq+<äT $;ÛwüDTq≈£î Çøå±«≈£î≈£î\ <Ó’e‘·yÓTÆq
s¡+>∑$e÷qeTTqT ˇdü–q≥T¢ #Ó|üŒã&ÉT#·Tqï~. n#·Ã≥ $;ÛwüDTì‘√ lsêeTT
&ç≥T¢ |ü*ø¬ qT— ªªøÏ+#êq´<ä«≈£îÔ $T#êÃ¤$T sêø£ùå d+Á<ä eTVü‰ã\, Äsê<Ûj ä T· »>∑Hêï<∏ä
$Tøå±«≈£î≈£î\<Óe’ ‘·yTé μμ |ü<àä |ü⁄sêDeTTq+<äT ne‘ês¡deü ÷|æÔ düeTj·TeTTq+<äT ‘·q
<ä>sZ∑ ≈¡ î£ e∫Ãq $;ÛwD ü Tì‘√ lsêeTT&ç≥T¢ |ü*ø¬ qì j·TTqï~.
ªªj·÷e#·Ã+Á<äXÃ¯ dü÷s¡´X¯Ã j·÷e‹Ôw‹ü̃ y˚T~˙ ˆ
‘êeÁ<äeTdü« sê»´dü'ú ø±˝Ò eTeT |ü<+ä Áe» ˆ
Ç‘·T´ø±Ô « Á|ü<<ä Í ‘·ôd’ à dü«$X‚c¢ ÕdüV≤æ wüyí ˚ ˆ
ls¡+>∑XÊsTTq+ kÕ«s¡Ã ´ $Tøå±«≈£î≈£î\<Óe’ ‘·yTé ˆ
s¡+>∑+ $e÷q e÷<ëj·T \+ø±+ ÁbÕj·÷ ~«;ÛwD ü ' ˆˆμμ
nì j·Te‘ês¡ düe÷|æÔ ø±\eTTq+<äT s¡+>∑$e÷qeTT H=dü–q≥T¢
‘Ó\T|üã&ÉT≥#˚ Á|üdTü ‘Ô d· +ü <äs“¡ e¤ TTq+<ä* ≈£î\<Ûqä X¯ãe› TTq≈£î sêø£då ≈ü î£ \<Ûqä yÓTqÆ {Ïº
\+ø±sê»éTìj˚T yê©àøÏ j·T_ÛÁbÕj·TeTì ‘Ó*j·Te˝…qT.
‹\ø£ yêÚ≤´qeTT≈£L&É ô|’ eTùV≤X¯«s¡rs¡yú êÚ≤´qeTTH˚ ã\|üs∫¡ q~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |æeTà≥ sêø£då eü \¢uTÑÛ &Óq’ $;ÛwDü T&ÉT ‘·qqT j·T<∏√∫‘·eTT>∑ lsêeTT&ÉT
n;ÛwüºedüTÔe⁄\‘√ dü‘·ÿ]+|ü>± |üPs¡«eTT lsêeTT&=dü–q ‘·q ≈£î\<ÛäqyÓTÆq
\+ø±sê»éTTqT bı+~ ì»ìyêdüyTÓ qÆ \+ø±q>∑se¡ TTq øπ >¬ qT.
XÀ¢ˆˆ dü sê»´ eTœ\+ XÊdü ìïVü≤‘ê] s¡àVü‰j·TXÊ' ˆ
sê|òTü e' |üsy¡ ÷Ó <ës√ s¡sê» |üsj ¡ ÷· eTT<ë ˆˆ 32
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` dü' ` sê»ýéT ` nœ\+ ` XÊdüHé ` ìVü≤‘ê]' ` eTVü‰j·TXÊ'
` sê|òTü e' ` |üsy¡ ÷Ó <ës¡' ` s¡sê» ` |üsj ¡ ÷· ` eTT<ë ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰j·TXÊ' |üsy¡ ÷Ó <ës¡' ìVü≤‘ê]' dü' sê|òTü e' nœ\+
sê»´+ XÊdüHé |üsj ¡ ÷· eTT<ë s¡sê».
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰j·TXÊ' R >=|üŒø°]Ô >∑\yê&ÉTqT, |üsy¡ ÷Ó <ës¡' R >=|üŒ
W<ës¡éTT >∑\yê&ÉTqT, ìVü≤‘ê]' R dü+Vü≤]+|üã&çq X¯Á‘·Te⁄\T >∑\yê&ÉTq>∑T,
dü' R Ä, sê|òTü e' R lsêeTT&ÉT, nœ\+ R düeTdüyÔ TÓ qÆ , sê»´+ R sê»éTTqT,
XÊdüHé R XÊdæ+#·T#·T, |üsj ¡ ÷· R >=|üŒ<Óq’ , eTT<ë R dü+‘√wüeTT‘√, s¡sê» R
$sêõ˝…¢qT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` X¯Á‘·Te⁄\ HÓ\¢]ì dü+Vü≤]+∫ lsêeT#·+Á<äT&ÉT eTVü‰ø°]Ô
yÓ’uÛÑeeTT\‘√ ñ<ës¡yÓTÆq Vü≤è<äj·TeTT >∑*Z düeTdüÔsê»éTTqT ìwüÿ+≥ø£eTT>±
XÊdæ+#·T#·T eTVü‰q+<äeTT‘√ $sêõ˝…q¢ T.
XÀ¢ˆˆ ñyê#· \ø£ÎD+ sêyÓ÷ <Ûsä à¡ »„+ <Ûsä à¡ e‘·‡\' ˆˆ 33
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ñyê#· ` \ø£ÎD+ ` sêeT' ` <Ûsä à¡ »„+ ` <Ûsä à¡ e‘·‡\' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <Ûsä à¡ e‘·‡\' sêeT' <Ûsä à¡ »„+ \ø£ÎDyéT ñyê#·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Ûsä à¡ e‘·‡\' R <Ûsä à¡ eTTq+<äT Á|”‹>∑*–q{Ï,º sêeT' R lsêeTT&ÉT,
<Ûsä à¡ »„+ R <Ûsä à¡ eTT HÓ]–j·TTqïyê&Óq’ , \ø£ÎD+ R \ø£ÎDTì >∑÷]Ã, ñyê#· R
|ü*¬øqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <Ûsä êàqTcÕ˜qeTTq+<äT Á|”‹ >∑*–q{Ïº lsêeTT&ÉT <Ûsä à¡ y˚‘j Ô· TÆÓ q
\ø£ÎDTì‘√ Ç≥T¢ |ü*ø¬ qT.
XÀ¢ˆˆ Ä‹wü̃ <Ûsä à¡ »„ eTj·÷ düùV≤e÷+
>±+ |üPs¡«sêC≤<ÛTä ´wæ‘ê+ ã˝Òq ˆ
‘·T\´+ eTj·÷ ‘·«+ |æ‘è· _ÛsΔ¡ è‘ê j·÷
‘ê+ j·TÚesêCÒ´ <ÛTä s¡ eTT<ä«Vü≤dü« ˆˆ 34
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ä‹wü˜ ` <Ûäs¡à»„ ` eTj·÷ ` düVü≤ ` Çe÷+ ` >±+ `
|üPs¡«sêC≤<ÛTä ´wæ‘ê+ ` ã˝Òq ` ‘·T\´+ ` eTj·÷ ` ‘·«+ ` |æ‘è· _Û' ` <Ûèä ‘ê `
j·÷ ` ‘ê+ ` j·TÚesêCÒ´ ` <ÛTä s¡yTé ` ñ<ä«Vü≤dü« ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <Ûsä à¡ »„! ã˝Òq |üPs¡«sêC≤<ÛTä ´wæ‘ê+ Çe÷+ >±+ eTj·÷ düV≤ü
Ä‹wü̃! |æ‘è· _Û' j·÷ <Ûèä ‘ê ‘ê+ <ÛTä s¡+ j·TÚesêCÒ´ (n_Ûwøæ 'Ô£ düH)é ñ<ä«Vü≤dü«.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Ûäs¡à»„ R <Ûäs¡àeTT HÓ]–q z \ø£ÎDT&Ü! ã˝Òq R X¯øÏÔ‘√,
|üPs¡«sêC≤<ÛTä ´wæ‘ê+ R |üPs¡T«˝…q’ sêE\#˚ |ü]bÕ*+|üã&çq{Ï,º Çe÷+ R á,
>±+ R uÛ÷Ñ $Tì, eTj·÷ düV≤ü R Hê‘√ >∑÷&É, Ä‹wü̃ R d”«ø£]+|ü⁄eTT, |æ‘è· _Û' R
‘·+Á&ç‘ê‘·\#˚, j·÷ R mj·T´~, <Ûèä ‘ê R <Û]ä +|üã&çq<√, ‘ê+ R Ä, <ÛTä s¡+ R
uÛ≤s¡eTTqT, ‘·«+ R ˙e⁄, eTj·÷ R Hê‘√, ‘·T\ýéT R düe÷qeTT>±, ñ<ä«Vü≤dü«
R eVæ≤+|ü⁄eTT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <Ûäs¡ày˚‘·ÔyÓ’q z ‘·eTTà&Ü! >=|üŒ<Ó’q ‘·eT kÕeTs¡úéTT‘√ eTq
|üPs¡T«˝…’q sêE\T @*q á sê»éTTqT Hê‘√ ø£*dæ ˙e⁄qT bÕ*+|ü⁄eTT.
j·TÚesê»éTTq+<äT |ü{≤º_Ûwæ≈£îÔ&ÉyÓ’ eTq ‘ê‘·‘·+Á&ÉT\T eVæ≤+∫q á
sê»úÛ≤s¡eTTqT Hê‘√ düeTeTT>± Ç|ü&ÉT ˙e⁄qT eVæ≤+|üe\dæjT· Tqï~.
XÀ¢ˆˆ düsê«‘·àHê |üs´¡ qT˙j·Te÷H√
j·T<ë q kÂ$TÁ‹ s¡Tô|‹’ jÓ÷>∑yTé ˆ
ìj·TT»é÷H√-|æ #· j·TÚesêCÒ´
‘·‘√-uÛ´Ñ wæ+#· <ä“s¤ ‘¡ +· eTVü‰‘êà ˆˆ 35
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düsê«‘·àHê ` |üs´¡ qT˙j·Te÷q' ` j·T<ë ` q ` kÂ$TÁ‹' `
ñô|’‹ ` jÓ÷>∑yéT, ìj·TT»é÷q' ` n|æ ` #· ` j·TÚesêCÒ´ ` ‘·‘·' `
nuÛ´Ñ wæ+#·‘Y ` uÛsÑ ‘¡ +· ` eTVü‰‘êà ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düsê«‘·àHê |üs´¡ qT˙j·Te÷q' ìj·TT»é÷q' n|æ #· kÂ$TÁ‹'
j·T<ë jÓ÷>∑+ q ñô|‹’ , ‘·‘'· eTVü‰‘êà uÛsÑ ‘¡ +· j·TÚesêCÒ´ nuÛ´Ñ wæ+#·‘.Y
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düsê«‘·àHê R düeTdüÔ$<ÛäeTT\, |üs¡´qT˙j·Te÷q' R
Áã‹e÷\ã&ÉT#·Tqï yê&ÉTqT, ìj·TT»é÷q' n|æ #· R ìjÓ÷–+|üã&ÉT#·Tqï
yê&ÉTqT nsTTq|üŒ{ÏøìÏ , kÂ$TÁ‹' R \ø£ÎDT&ÉT, j·T<ë R m|ü&Ó‘’ ,˚ jÓ÷>∑+ R
n_Ûùwø£ jÓ÷>∑eTTqT, q ñô|‹’ R d”«ø£]+|ü≈î£ +&ÓH√, ‘·‘'· R n|ü&ÉT, eTVü‰‘êà
R eTVü‰‘·Tà&Óq’ lsêeTT&ÉT, j·TÚesêCÒ´ R j·TTesê»|ü<$ä j·T+<äT, uÛsÑ ‘¡ +· R
uÛsÑ ‘¡ T· ì, nuÛ´Ñ wæ+#·‘Y R n_ÛùwøÏ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` nH˚ø$£ <Ûeä TT\T>± ‘·qqT Ä<˚•+∫ Áã‹e÷*q|üŒ{ÏøìÏ \ø£ÎDT&ÉT
j·TTesê»|ü<ä$ì #˚|ü≥Tº≥≈£î n+^ø£]+|ü≈£î+&ÉTf#˚ eTVü‰‘·Tà&Ó’q lsêeTT&ÉT
j·TTesêE>± uÛsÑ ‘¡ T· ì n_Ûw≈æ î£ ìÔ >±$+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ bÂ+&ÉØø±X¯«y˚T<ÛëuÛ≤´+ yê»ù|j˚Tq #êdüøè£ ‘Y ˆ
nHÓ’ ´X¯Ã $$<Û’Ó s¡Ć…Ì„ s¡jT· »‘Y bÕ]úes¡¸u'ÑÛ ˆˆ 36
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` bÂ+&ÉØø±X¯«y˚T<ÛëuÛ≤´+ ` yê»ù|j˚Tq ` #· ` ndüøè£ ‘Y, nHÓ’ ´'
` #· ` $$<Û'’Ó ` j·TC…'Ì„ ` nj·T»‘Y ` bÕ]úes¡¸u'ÑÛ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` bÕ]úes¡¸u'ÑÛ bÂ+&ÉØø±X¯«y˚T<ÛëuÛ≤´+ yê»ù|j˚Tq #· nHÓ’ ´'
$$<Û'’Ó j·TC…'Ì„ #· ndüøè£ ‘Y nj·T»‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` bÕ]úes¡¸u'ÑÛ R sê»ÁX‚wßü &˜ q’Ó lsêeTT&ÉT, bÂ+&ÉØø±X¯«y˚T<ÛëuÛ≤´+
R bÂ+&ÉØø£eTT nX¯«y˚T<Ûeä TT nqT j·÷>∑eTT\#˚‘q· T, yê»ù|j˚Tq #· R yê»ù|j·T
eTqT j·÷>∑eTT#˚‘·qT, $$<ÛÓ’' R nH˚ø£$<ÛäeTT˝…’q{Ïº, nHÓ’ ´' R Ç‘·s¡eTT˝…’q,
j·TC…'Ì„ R j·T»„eTT\‘√&ÉqT, Ädüøè£ ‘Y R ô|≈£îÿe÷s¡T\T, nj·T»‘Y R <˚e‘·\qT
‘·è|æÔ |üs#¡ qÓ T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` sê»ÁX‚wüß˜&Ó’q lsêeTT&ÉT nH˚ø£ |üsê´j·TeTT\T bÂ+&ÉØø£eTT,
nX¯«y˚T<Ûeä TT, yê»ù|j·TeTT eTTqï>∑T nH˚øe£ TT˝…q’ j·÷>∑eTT\qT >±$+#·T#·T
<˚e‘·\qT ‘·è|æÔ |üs#¡ qÓ T.
XÀ¢ˆˆ sê»´+ <äXd¯ Vü ≤ü ÁkÕDÏ ÁbÕ|ü´ esê¸DÏ sê|òTü e' ˆ
X¯‘êX¯«y˚T<Ûë Hê»ÁùV≤ dü<Xä Ê«Hé uÛ÷Ñ ]<äøDåÏ ≤Hé ˆˆ 37
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sê»´+ ` <äX¯düVü≤ÁkÕDÏ ` ÁbÕ|ü´ ` esê¸DÏ ` sê|òüTe',
X¯‘êX¯«y˚T<ÛëHé ` Ä»ÁùV≤ ` dü<Xä Ê«Hé ` uÛ÷Ñ ]<äøD åÏ ≤Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òüTe' <äX¯düVü≤ÁkÕDÏ esê¸DÏ sê»´+ ÁbÕ|ü´ dü<äXÊ«Hé
uÛ÷Ñ ]<äøD åÏ ≤Hé X¯‘êX¯«y˚T<ÛëHé Ä»ÁùV≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, <äX¯düVü≤ÁkÕDÏ esê¸DÏ R |ü~y˚\
dü+e‘·‡s¡eTT\T, sê»´+ R sê»éTTqT, ÁbÕ|ü´ R bı+~, dü<Xä Ê«Hé R ñ‘·eÔ TeTT˝…q’
>∑Ti¿eTT\T >∑*–q$j·TTqT, uÛ÷Ñ ]<äøD åÏ ≤Hé R n~Ûøy£ TÓ qÆ <äøD åÏ \T >∑\$j·TTq>∑T,
X¯‘êX¯«y˚T<ÛëHé R q÷s¡T nX¯«y˚T<Ûeä TT\qT, Ä»ÁùV≤ R j·Tõ+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT |ü~y˚\ dü+e‘·‡s¡eTT\T sê»´bÕ\qeTT >±$+∫
ÁX‚wü˜eTT˝…’q nX¯«eTT\‘√ $kÕÔs¡yÓTÆq <äøÏåDeTT\‘√ q÷s¡X¯«y˚T<Ûäj·÷>∑eTT\qT
>±$+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ÄC≤qT\+ãu≤VüQ dü‡ eTVü‰düÿ+<Û'ä Á|ü‘ê|üyêHé ˆ
\ø£ÎD≤qT#·s√ sêeT' |üè~∏M eTq«bÕ\j·T‘Y ˆˆ 38
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÄC≤qT\+ãu≤VüQ' ` dü' ` eTVü‰düÿ+<Û'ä ` Á|ü‘ê|üyêHé `
\ø£ÎD≤qT#·s'¡ ` sêeT' ` |üè~∏MyéT ` nq«bÕ\j·T‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÄC≤qT\+ãu≤VüQ' eTVü‰düÿ+<Ûä' Á|ü‘ê|üyêHé dü' sêeT'
\ø£ÎD≤qT#·s'¡ (düH)é |üè~∏MyéT nq«bÕ\j·T‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÄC≤qT\+ãu≤VüQ' R yÓ÷ø±fi¯fles¡≈î£ qT bı&Éyq’Ó u≤VüQe⁄\T
>∑\yê&ÉTqT, eTVü‰düÿ+<Û'ä R >=|üŒyÓq’ uÛTÑ »•s¡dTü ‡\T >∑\yê&ÉTqT, Á|ü‘ê|üyêHé R
>=|üŒ Á|ü‘ê|üeTT>∑\yê&ÉTq>∑T, sêeT' R lsêeTT&ÉT, \ø£ÎD≤qT#·s'¡ (düH)é R
\ø£ÎDT&ÉT nqT#·s¡T&ÉT>± >∑\yê&Ó’, |üè~∏M+ R uÛÑ÷$Tì, nq«bÕ\j·T‘Y R
|ü]bÕ*+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÄC≤qTBs¡Èu≤VüQe⁄\TqT ã*wü˜eTT˝…’q uÛÑT»•s¡düT‡\TqT >∑*–
eTVü‰|üsêÁø£eTdü+|üqTï&Ój’ T· Tqï lsêeTT&ÉT ‘·eTTà&Óq’ \ø£ÎDT&ÉT nìï$<Ûeä TT\
‘·q qqTdü]+#·T#·T+&É>± <Ûsä à¡ eTT ‘·|Œü ≈£î+&É uÛ÷Ñ $Tì bÕ*+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ sê|òTü eXÊÃ|æ <Ûsä êà‘êà ÁbÕ|ü´ sê»´ eTqT‘·eÔ TyéT ˆ
áCÒ ãVüQ$<Û’Ó s¡Ć…Ì„ dü‡düTVü≤èC≤®„‹u≤+<Ûeä ' ˆˆ 39
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sê|òüTe' ` #· ` n|æ ` <Ûäsêà‘êà ` ÁbÕ|ü´ ` sê»ýéT `
nqT‘·eÔ TyéT, áCÒ ` ãVüQ$<Û'’Ó ` j·TC…'Ì„ ` düdTü Vü≤èC®„≤‹u≤+<Ûeä ' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` <Ûsä êà‘êà sê|òTü e' #· n|æ nqT‘·eÔ T+ sê»´+ ÁbÕ|ü´ düdTü Vü≤èC®≤‹
„
u≤+<Ûeä ' ãVüQ$<Û'’Ó j·TC…'Ì„ áCÒ.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Ûsä êà‘êà R |üse¡ T<Ûë]à≈£î&Óq’ , sê|òTü e' #ê|æ R lsêeTT&ÉTqT,
nqT‘·eÔ T+ R düs«¡ ÁX‚wy˜ü TÓ qÆ {Ï,º sê»´+ R sê»éTTqT, ÁbÕ|ü´ R bı+~, düdTü Vü≤èC®≤‹
„
u≤+<Ûäe' R $TÁ‘·T\T C≤„‘·T\T u+<ÛäTe⁄\T nsTTq{Ïº yê]‘√ >∑÷&çq{Ïºyê&Ó’,
ãVüQ$<Û'’Ó R nH˚ø$£ <Ûeä TT˝…q’ , j·TC…'Ì„ R j·÷>±\‘√, áCÒ R <˚e‘·\≈£î Á|”‹
>∑*–+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` <Ûsä êàqTc˜ÕqeTTq+<äT n$T‘·yTÓ qÆ ÁX¯<>Δä *∑ –q lsêeT#·+Á<äT&ÉT
>=|üŒ<Óq’ njÓ÷<Ûë´sê»éTTqT bÕ*+#·T#·T ‘·q $TÁ‘·T\‘√&ÉqT, C≤„‘T· \‘√&ÉqT,
ã+<ÛäTe⁄\‘√&ÉqT >∑÷&ç $$<ÛäeTT˝…’q j·÷>∑eTT\T HÓìï+{ÏH√ #˚dæ <˚e‘·\≈£î
Á|”‹ì >∑÷s¬ ÃqT.
XÀ¢ˆˆ q |üs´¡ <˚e ì«<Ûyä ê q #· yê´fi¯øè£ ‘·+ uÛj
Ñ T· yéT ˆ
q yê´~Û»+ uÛj Ñ T· + yê|æ sêy˚T sê»´+ Á|üXÊdü‹ ˆˆ 40
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` q ` |üs´¡ <˚eHé ` $<Ûyä ê' ` q ` #· ` yê´fi¯øè£ ‘·+ ` uÛj Ñ T· yéT,
q ` yê´~Û»+ ` uÛj Ñ T· + ` yê ` n|æ ` sêy˚T ` sê»´+ ` Á|üXÊdü‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêy˚T sê»´+ Á|üXÊdü‹ (dü‹) $<Ûyä ê' q |üs´¡ <˚eHé, yê´fi¯øè£ ‘·+
uÛj
Ñ T· + #· q (ndæ)Ô . yê´~Û»+ uÛj Ñ T· + yê|æ q (ndæ)Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêy˚T R lsêeTT&ÉT, sê»´+ R sê»éTTqT, Á|üXÊdü‹ (dü‹) R
bÕ*+#·T#·T+&É>±, $<Ûyä ê' R $‘·+‘·Te⁄\T, q |üs´¡ <˚eHé R $\|æ+#·T≥˝Ò<Tä ,
yê´fi¯øè£ ‘·+ R Á≈£Ls¡eTè>∑eTT\#˚ #˚jT· ã&çq{Ï,º uÛj Ñ T· + #· R uÛj
Ñ T· eTTqT, q ndæÔ
R ˝Ò≈î£ +&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeT#·+Á<äT&ÉT dæ+Vü‰düqeTT q~Ûwæ˜+∫ njÓ÷<Ûë´sê»éTT
H˚\T#·T+&É>± Åd”Ô\T $‘·+‘·Te⁄˝…’ $\|æ+#·T≥ j·TqTq~ ˝Ò≈£î+&ÓqT. »qT\≈£î
Á≈£Ls¡eTè>±<äT\ u≤<Ûä ˝Ò≈î£ +&ÓqT. »qT\qT m{Ïº yê´<ÛTä \T |”&+ç |ü≈î£ +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ìs¡d› Tü ´ s¡ueÑÛ ˝À¢ø√ Hêqs¡'ú ø£+∫ <ädŒü èX¯‘Y ˆ
q #· düà eè<ëΔ u≤˝≤Hê+ Áù|‘·ø±sê´DÏ ≈£îs¡«‘˚ ˆˆ 41
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ìs¡›düT´' ` nuÛÑe‘Y ` ˝Àø£' ` q ` nqs¡ú' ` ø£+∫‘Y `
ndüŒ èX¯‘,Y q ` #· ` düà ` eè<ëΔ' ` u≤˝≤Hê+ ` Áù|‘·ø±sê´DÏ ` ≈£îs¡«‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ˝Àø£' ìs¡d› Tü ´' nuÛeÑ ‘Y, ø£+∫‘Y nqs¡'ú q ndüŒ èX¯‘,Y eè<ëΔ'
u≤˝≤Hê+ Áù|‘·ø±sê´DÏ q #· ≈£îs¡«‘˚ düà.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ˝Àø£' R ˝Àø£eTT, ìs¡›düT´' R <=+>∑\T ˝Òì~, nuÛÑe‘Y R
njÓT´qT, ø£+∫‘Y R me«ìì, nqs¡'ú R ñ|üÁ<äeeTT, q ndüŒ èX¯‘Y R n+≥≈£î+&ÓqT,
eè<ëΔ' R ô|<ä\› T, u≤˝≤Hê+ R |æ\\¢ ≈£î, Áù|‘·ø±sê´DÏ R Áù|‘·d+ü kÕÿs¡eTT\qT,
q #· ≈£îs¡«‘˚ düà R #˚jT· s¬ ]’ .
‘ê‘·Œs¡éTT :` ˝Àø£eTTq <=+>∑\ uÛj
Ñ T· eTT ˝Ò≈î£ +&ÓqT. @ eTqTEq≈£îqT m{Ïº
j·Tqs¡eΔ TTqT yê{Ï\≈¢ î£ +&ÓqT. Ä sê»éTTq ô|<äy› ê]øÏ ` |æqïyê]øÏ Áù|‘·ø±s¡éTT\T
#˚jT· T <äTdæ‹ú m#·Ã≥qT ˝Ò≈î£ +&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ düs«¡ + eTT~‘·yT˚ yêd” ‘·‡s√« <Ûsä à¡ |üs√ -uÛeÑ ‘Y ˆ
sêeTy˚T yêqT|üX´¯ +‘√ HêuÛ´Ñ Væ≤+dü qŒs¡dŒü s¡yTé ˆˆ 42
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` düs«¡ + ` eTT~‘·yTé ` @e ` Äd”‘Y ` düs«¡ ' ` <Ûsä à¡ |üs'¡ `
nuÛeÑ ‘Y, sêeTyéT ` @e ` nqT|üX´¯ +‘·' ` q ` nuÛ´Ñ Væ≤+düHé ` |üsd¡ Œü s¡yTé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` düs«¡ + eTT~‘·+ @e Äd”‘,Y düs«¡ ' <Ûsä à¡ |üs'¡ nuÛeÑ ‘Y, sêeTyéT
@e nqT|üX´¯ +‘·' |üsd¡ Œü s¡+ q nuÛ´Ñ Væ≤+düH.é
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düs«¡ + R düeTdüeÔ TTqT, eTT~‘·yTé @e R dü+‘√wüeTTH=+~q<˚,
Äd”‘Y R njÓT´qT, düs¡«' R Á|ü‹eTqTE&ÉTqT, <Ûäs¡à|üs¡' R <Ûäs¡àeTTq+<äT
ÁX¯<>Δä \∑ yê&ÉT, nuÛeÑ ‘Y R njÓT´qT, sêeTyéT@e R lsêeTTH˚, nqT|üX´¯ +‘·' R
#·÷#·T#·Tqïyê¬s,’ |üsd¡ Œü s¡+ R ˇ+&=s¡T\qT, q nuÛ´Ñ Væ≤+düHé R Væ≤+dæ+|ü≈î£ +&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÁbÕDÏø√{Ï n+‘·jT· TqT dü+‘√wüu]ÑÛ ‘·yTÓ Æ j·TT+&ÓqT. »qT˝…\s¢ T¡ qT
<Ûsä à¡ |üsêj·TDT˝…’ j·TT+&ç]. m{Ïº dü+<äs“¡ e¤ TTq+<äTqT lsêeTTq≈£î nÁ|æjT· eTT
ø£\T>∑≈L£ &É<qä T ø√]ø£>\∑ yê¬s’ ˇø£]ø=ø£sT¡ m{Ïº Vü‰ìj·TTqT >∑\T>∑ ˙j·T≈£î+&É
nH√´q´Áù|eT‘√ J$+#·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ ÄdüHé es¡¸dVü ≤ü ÁkÕDÏ ‘·<ë∏ |ü⁄Á‘·dVü ≤ü ÁdæD' ˆ
ìsêeTj·÷ $XÀø±X¯Ã sêy˚T sê»´+ Á|üXÊdü‹ ˆˆ 43
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÄdüHé ` es¡¸dVü ≤ü ÁkÕDÏ ` ‘·<ë∏ ` |ü⁄Á‘·dVü ≤ü ÁdæD' ` ìsêeTj·÷'
` $XÀø±' ` #· ` sêy˚T ` sê»´+ ` Á|üXÊdü‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêy˚T sê»´+ Á|üXÊdü‹ (dü‹ qsê') ìsêeTj·÷' $XÀø±' #·
‘·<ë∏ |ü⁄Á‘·dVü ≤ü ÁdæD' #· (dü+‘·') es¡¸dVü ≤ü ÁkÕDÏ ÄdüH.é
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêy˚T R lsêeTT&ÉT, sê»´+ R sê»éTTqT, Á|üXÊdü‹ (dü‹) R
bÕ*+#·T#·T+&É>±, (qsê' R Á|ü»\T), es¡¸dVü ≤ü ÁkÕDÏ R y˚\ø=\~ dü+e‘·‡s¡eTT\T,
ìsêeTj·÷' R s√>∑eTT\T ˝Òìyês¡T>±qT, ‘·<∏ë R n≥T¢, |ü⁄Á‘·düVü≤ÁdæD' R
ãVüQ|ü⁄Á‘·T\T >∑\yês¡T>∑qT, ÄdüHé R ñ+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT &É≥T¢ sê»éTT #˚jT· T#·Tqï ø±\eTTq Á|ü»\+<äsT¡ qT
m{Ïº nHês√>∑éTTqT, m{Ïº <äT'KeTTqT ˝Ò≈î£ +&É ãVüQfi¯yTÓ qÆ |ü⁄Á‘·bÂÁ‘ê~dü+|ü‹‘Ô √
y˚\ø=\~ dü+e‘·‡s¡eTT\T düTKeTT>± J$+#·T#·T+&ç].
XÀ¢ˆˆ sêyÓ÷ sêyÓ÷ sêeT Ç‹ Á|üC≤Hê eTuÛeÑ qÿ<∏ë' ˆ
sêeTuÛ÷Ñ ‘·+ »>∑ <äu÷ÑÛ Á<ëy˚T sê»´+ Á|üXÊdü‹ ˆˆ 44
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêeT' ` sêeT' ` sêeT' ` Ç‹ ` Á|üC≤Hê+ ` nuÛeÑ Hé ` ø£<ë∏ ',
sêeTuÛ÷Ñ ‘·+ ` »>∑‘Y ` nuÛ÷Ñ ‘Y ` sêy˚T ` sê»´+ ` Á|üXÊdü‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêy˚T sê»´+ Á|üXÊdü‹ (dü‹) Á|üC≤Hê+ ø£<ë∏ ' sêeT' sêeT'
sêeT' Ç‹ nuÛeÑ Hé, »>∑‘Y sêeTuÛ÷Ñ ‘·+ nuÛ÷Ñ ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêy˚T R lsêeTT&ÉT, sê»´+ R sê»éTTqT, Á|üXÊdü‹ dü‹ R
|ü]bÕ*+#·T#·T+&É>±, Á|üC≤Hê+ R Á|ü»\˝À, ø£<∏ë' R uÛ≤wüDeTT\T, sêeT'
sêeT' sêeT' Ç‹ R sêeTT&ÉT sêeTT&ÉT sêeTT&ÉT nì, nuÛeÑ Hé R ñ+&Ó&$ç ,
»>∑‘Y R ˝Àø£eTT, sêeTuÛ÷Ñ ‘·+ R sêeTeTj·TeTT>±, nuÛ÷Ñ ‘Y R ÄjÓTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT sê»éTT #˚jT· T#·Tqï Ä |ü⁄D´ø±\eTTq »qT\˝À
m#·Ã≥ #·÷∫qqT, lsêeTT&ç≥T¢ #Óô|ŒqT. lsêeTT&ç≥T¢ #˚ôdqT, sêeTuÛÁÑ <äT&ÉT
BìH˚ düeTà‹+#·TqT, nqTe÷≥˝Ò düs¡«Á‘· $qe#·TÃ#·T+&ÓqT. Ç{≤¢Hê&ÉT
»>∑eT+‘·jT· TqT sêeTeTj·TyÓTÆ j·TT+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ ì‘·´|ü⁄cÕŒ ì‘·´|ò˝ü ≤ düsÔ e¡ dü‡ ÿ+<Û$ä düÔ è‘ê' ˆ
ø±˝Ò eØ¸ #· |üsq®¡ ´ düT‡KdüŒs¡ÙX¯Ã e÷s¡T‘·' ˆˆ 45
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ì‘·´|ü⁄cÕŒ' ` ì‘·´|ò˝ü ≤' ` ‘·se¡ ' ` düÿ+<Û$ä düÔ è‘ê' ` ø±˝Ò `
eØ¸ ` #· ` |üsq®¡ ´' ` düTKdüŒs¡Ù' ` #· ` e÷s¡T‘·' ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` ‘·se¡ ' ì‘·´|ü⁄cÕŒ' ì‘·´|ò˝ü ≤' düÿ+<Û$ä düÔ è‘ê' (nuÛeÑ Hé). |üsq®¡ ´'
#· ø±˝Ò eØ¸ (nuÛeÑ ‘Y). e÷s¡T‘·' düTKdüŒs¡Ù' #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·s¡e' R eèø£åeTT\T, düÿ+<Ûä$düÔ è‘ê' R ã\dæq Áe÷qT\T
>∑\yÓ,’ ì‘·´|ü⁄cÕŒ' R m\¢|ü &ÉTqT |üPe⁄\T ø£\$>∑qT, ì‘·´|ò˝ü ≤' #· R m\¢|ü &ÉTqT
|ü+&ÉT>¢ \∑ $>∑qT, (nuÛeÑ Hé R ñ+&çq$), |üsq®¡ ´' R y˚T|òTü eTT, ø±˝Ò R düø±\eTT
q+<äT, eØ¸ R e]¸+#·Tq~>±, (nuÛeÑ ‘Y R ñ+&ÓqT), e÷s¡T‘·' R yêj·TTe⁄,
düTKdüŒs¡Ù' R düTKyÓTqÆ düŒs¡Ù>∑\~>±, nuÛeÑ ‘Y R ñ+&ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ä ø±\eTTq+<äT eèø£åeTT\ìïj·TTqT ô|<ä›XÊK\‘√ #·ø£ÿ>±
$dü]Ô +∫q$>∑qT, m\¢ø±\eTT\+<äT |üPe⁄\T |üPj·TTq$>∑qT, |ü+&ÉT>¢ \∑ $>∑qT
ñ+&ÓqT. eT]j·TT y˚T|òüTT&ÉT düø±\eTT˝À düTeèwæº H=dü>∑T#·T+&ÓqT. yêj·TTe⁄
Je⁄\≈£î düTKø£se¡ TT>∑ M#·T#·T+&ÓqT.
XÀ¢ˆˆ Áu≤Vü≤àD≤' ø£Áå ‹j·÷ yÓX’ Ê´ X¯SÙÁ<ë ˝ÀuÛ$Ñ e]®‘ê' ˆ
dü«ø£sà¡ düT Á|ües¡+Ô ‘˚ ‘·TcºÕ ôd’ ‡«πse ø£sà¡ _Û' ˆˆ 46
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Áu≤Vü≤àD≤' ` ø£Áå ‹j·÷' ` yÓX’ Ê´' ` X¯SÁ<ë' ` ˝ÀuÛ$Ñ e]®‘ê',
dü«ø£sà¡ düT ` Á|ües¡+Ô ‘˚ ` ‘·TcºÕ' ` ôd’ «' ` @e ` ø£sà¡ _Û' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Áu≤Vü≤àD≤' ø£åÁ‹j·÷' yÓ’XÊ´' X¯SÁ<ë' ˝ÀuÛÑ$e]®‘ê' ôd’ «'
ø£sà¡ _Û' @e ‘·TcÕº' (dü+‘·') dü«ø£sà¡ düT Á|ües¡+Ô ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Áu≤Vü≤àD≤' R Áu≤Vü≤àDT\T, ø£Áå ‹j·÷' R ø£Áå ‹j·TT\T, yÓX’ Ê´' R
ø√eT≥T\T, X¯SÁ<ë' R X¯SÁ<äT\T, ˝ÀuÛ$Ñ e]®‘ê' R ˝ÀuÛeÑ TT#˚ $&ÉTeã&çqyê¬s,’
ôd’ «' ø£sà¡ _Û' @e R ‘·eT ‘·eT |üqT\‘√&ÉH,˚ ‘·TcÕº' (dü+‘·') R dü+‘·Twæº H=+~qyê¬s,’
dü«ø£sà¡ düT R ‘·eT |üqT\j·T+<äT, Á|ües¡+Ô ‘˚ R Á|üe]Ô\T¢ #·T+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` Áu≤Vü ≤ àDT\TqT ø£ å Á ‹j· T T\TqT yÓ ’ X ¯ ó ´\TqT X¯ S Á<ä T \TqT
ÇdüTeT+‘·jT· TqT ˝ÀuÛ>Ñ T∑ DeTT˝Òìyê¬s’ ‘·eT ‘·eT |üqT\qT ìs¡«Væ≤+#·T≥j·T+<˚
dü+‘·è|æÔ >∑\yê¬s’ ‘·eT≈£î $Væ≤‘·eTT˝…q’ ø£sà¡ \j·T+<˚ ìeT>∑Tï˝…’ j·TT+&Ó&yç ês¡T.
XÀ¢ˆˆ Ädü ÁqŒC≤ <Ûsä à¡ s¡‘ê sêy˚T XÊdü‹ Hêqè‘ê' ˆ
düsπ « \ø£Då dü+|üHêï dü‡sπ « <Ûsä à¡ |üsêj·TD≤' ˆˆ 47
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÄdüHé ` Á|üC≤' ` <Ûsä à¡ s¡‘ê' ` sêy˚T ` XÊdü‹ ` Hêqè‘ê', düsπ «
` \ø£D å dü+|üHêï' ` düsπ « ` <Ûsä à¡ |üsêj·TD≤' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêy˚T ` XÊdü‹ (dü‹) Á|üC≤' düπs« <Ûäs¡às¡‘ê' Hêqè‘ê'
\ø£Då dü+|üHêï' düsπ « <Ûsä à¡ |üsêj·TD≤' ÄdüH.é
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêy˚T R lsêeTT&ÉT, XÊdü‹ (dü‹) R |ü]bÕ*+#·T#·T+&É>±,
Á|üC≤' R Á|ü»\T, <Ûsä à¡ s¡‘ê' R <Ûsä à¡ eTTq+ <ëdüøÔÏ >∑\yês¡T>∑qT, Hêqè‘ê' R
ndü‘´· eTT |ü\Tø£ìyês¡T>∑qT, düsπ « R m\¢sT¡ qT, \ø£Då dü+|üHêï' R ñ‘·eÔ T \ø£Då eTT\T
>∑\yês¡T>∑qT, düsπ « R m\¢sT¡ qT, <Ûsä à¡ |üsêj·TD≤' R <Ûsä à¡ ‘·‘Œ· s¡T\T>∑qT, ÄdüHé R
ñ+&ç].
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeTT&ÉT sê»´bÕ\qeTT #˚jT· T#·T+&É>± »qT˝…\s¢ T¡ qT dü‘´· ìs¡‘T· ˝…’
j·TT+&ç]. ÄHê&ÉT Á|ü»˝…\s¢ T¡ qT X¯óuÛ\Ñ ø£D
å eTT\‘√ $\dæ\T¢ #·T+&ç]. m\¢sT¡ qT
<Ûsä à¡ |üsêj·TDT˝…’ j·TT+&ç].
XÀ¢ˆˆ <äXe¯ s¡¸dVü ≤ü ÁkÕDÏ <äXe¯ s¡¸X‘¯ êì #· ˆ
ÁuÛ≤‘·è_Û dü‡Væ≤‘·' le÷ ÁHêyÓ÷ sê»´ eTø±s¡jT· ‘Y ˆˆ 48
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <äXe¯ s¡¸dVü ≤ü ÁkÕDÏ ` <äXe¯ s¡¸X‘¯ êì ` #·, ÁuÛ≤‘·è_Û' düV≤æ ‘·' `
le÷Hé ` sêeT' ` sê»ýéT ` nø±s¡jT· ‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` le÷Hé sêeT' ÁuÛ≤‘·è_Û' düV≤æ ‘·' (düH)é <äXe¯ s¡¸dVü ≤ü ÁkÕDÏ
<äXe¯ s¡¸X‘¯ êì #· sê»ýéT nø±s¡jT· ‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` le÷Hé R leT+‘·T&Óq’ {Ï,º sêeT' R sêeT#·+Á<äT&ÉT, ÁuÛ≤‘·è_Û'
R k˛<äsT¡ \‘√, düV≤æ ‘·' (düH)é R ≈£L&çqyê&Ó,’ <äXe¯ s¡¸dVü ≤ü ÁkÕDÏ R |ü~y˚\j˚T+&ÉTq¢ T,
<äX¯es¡¸X¯‘êì #· R |ü~e+<ä\ dü+e‘·‡s¡eTT\TqT, sê»´+ R sê»éTTqT,
nø±s¡jT· ‘Y R bÕ*+#ÓqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` lsêeT#·+Á<äT&ÉT ‘·q k˛<äse¡ s¡eZ TT‘√ >∑÷&çqyê&Ó’ |ü<Tä H=ø£+&ÉTy˚\
dü+e‘·‡s¡eTT\T Á|üC≤s¡+»ø£eTT>∑ sê»´bÕ\q yÓTTq]+#ÓqT.
XÀ¢ˆˆ <Ûqä ´+ j·TX¯d´ü e÷j·TTwü´+ sêC≤„+ #· $»j·÷eVü≤yéT ˆ
Ä~ø±e´ $T<ä+ ‘ê«s¡¸+ |ü⁄sê yê©àøÏHê ø£è‘·yTé ˆ
j·T' |üsπ #ƒ Ã· ¤ èDTj·÷˝À¢øπ qs¡' bÕbÕ~«eTT#·´‘˚ ˆˆ 49
|ü<#ä Ã˚ <¤ eä TT :` <Ûqä ´+ ` j·TX¯d´ü yéT ` Äj·TTwü´+ ` sêC≤„+ ` #· ` $»j·÷eVü≤yéT,
Ä~ø±eýéT ` Ç<ä+ ` ‘·T ` Äs¡¸+ ` |ü⁄sê ` yê©àøÏHê ` ø£è‘·yTé , j·T' ` |üsπ ‘ƒ Y
` X¯èDTj·÷‘Y ` ˝Àπø ` qs¡' ` bÕbÕ‘Y ` $eTT#·´‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` <Ûqä ´+ j·TX¯d´ü yéT Äj·TTwü´+ sêC≤„+ $»j·÷eVü≤yéT, |ü⁄sê
yê©àøÏHê ø£è‘·yTé Ç<äyTé Äs¡¸yTé Ä~ø±e´+, j·T' |üsπ ‘ƒ Y X¯èDTj·÷‘Y (dü') qs¡'
˝Àπø bÕbÕ‘Y $eTT#·´‘˚.
Á|‹ü |ü<ës¡eú TT :` <Ûqä ´+ R |ü⁄D´Á|ü<yä TÓ qÆ ~j·TTqT, j·TX¯d´ü + R ø°]øÔ s£ y¡ TÓ qÆ ~j·TTqT,
Äj·TTwü´+ R Äj·TTs¡« è~Δø£s¡eTTqT, sêC≤„+ R sêE\≈£î, $»j·÷eVü≤+ R
$»j·TeTTqT >∑÷s¡TÃq~j·TTqT, |ü⁄sê R |üPs¡«eTT, yê©àøÏHê R yê©àøÏeTVü≤]¸#,˚
ø£è‘·+ R s¡∫+|üã&çq~j·TTqT, Äs¡¸+ R y˚<dä eü Tà‘·yTÓ qÆ ~j·TTqTn>∑T, Ç<ä+ R
á, Ä~ø±e´+ R Ä~ø±eéTTqT, j·T' R me«&ÉT, |üsπ ‘ƒ Y R |ü]+ƒ #·TH√, X¯èDTj·÷‘Y
R $qTH√, (dü' R Ä), qs¡' R eTqTE&ÉT, ˝Àπø R ˝Àø£eTTq+<äT, bÕbÕ‘Y R
bÕ|üeTTqT+&ç, $eTT#·´‘˚ R $&ÉTeã&ÉTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` $TøÏÿ* <ÛäqýÓTÆq~j·TTqT, ø°]Ôø£s¡yÓTÆq~j·TTqT Äj·TTs¡«s¡Δq
yÓTÆq~j·TTqT, eTVü‰sêE\≈£î $»j·TeTTqT düeT≈£Ls¡TÃq~j·TTqT, lsêeTTì
j·Te‘ês¡ø±s¡eTTq+<˚ y˚<äeTT\ kÕs¡eTTqT $e]+#·Tq{Ïº Ø‹˝À yê©àøÏ#˚
s¡∫+|üã&çq~j·TTqT n>∑T á j·÷~ø±eýÓTÆq leTÁ<ëe÷j·TDeTT HÓes¡T
uÛøÑ ÁÔÏ X¯<\Δä ‘√ |ü]+ƒ ‘·Ts√ Äø£]+í #Ó<sä √ n{Ïº eTqTE\T düs«¡ bÕ|üeTT\qT+&ç $eTTøÏÔ
H=+<äT<äTs¡T.
XÀ¢ˆˆ |ü⁄Á‘·ø±eTdüTÔ |ü⁄Á‘êHÓ’ « <Ûqä ø±yÓ÷ <ÛHä êì #· ˆ
\uÛ‘Ñ ˚ eTqTCÀ ˝Àπø ÁX¯ó‘ê« sêe÷_Ûùw#·qyéT ˆ
eTV”≤+ $»j·T‘˚ sêC≤ ]|üP+XÊÃ |ü´~Û‹wü‹˜ ˆˆ 50
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |ü⁄Á‘·ø±eT' ` ‘·T ` |ü⁄Á‘êHé ` yÓ’ ` <Ûqä ø±eT' ` <ÛHä êì ` #·,
\uÛ‘Ñ ˚ ` eTqTC' ` ˝Àπø ` ÁX¯ó‘ê« ` sêe÷_Ûùw#·qyéT, eTV”≤+ ` $»j·T‘˚ `
sêC≤ ` ]|üPHé ` #· ` n|æ ` n~Û‹wü̃‹ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêe÷_Ûùw#·qyéT ÁX¯ó‘ê« ˝Àπø |ü⁄Á‘·ø±eT' eTqT»' |ü⁄Á‘êHé,
<Ûqä ø±eT' <ÛHä êì #· \uÛ‘Ñ .˚ sêC≤ eTV”≤+ $»j·T‘˚, ]|üPHé n|æ n~Û‹wü‹˜ #·.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêe÷_Ûùw#·qyéT R sêeTTì n_Ûùwø£eTTqT, ÁX¯ó‘ê« R $ì,
˝Àπø R ˝Àø£eTTq+<äT, |ü⁄Á‘·ø±eT' R |ü⁄Á‘·T\qT >√s¡Tq{Ï,º eTqT»' R qs¡T&ÉT,
|ü⁄Á‘êHé R |ü⁄Á‘·T\qT, <Ûqä ø±eT' R <Ûqä eTTqT >√s¡Tq{Ïyº ê&ÉT, <ÛHä êì #· R <Ûqä eTTqT,
\uÛ‘Ñ ˚ R bı+<äTqT. sêC≤ R sêE, eTV”≤+ R uÛ÷Ñ $Tì, $»j·T‘˚ R »sTT+#·TqT,
n|æ #· R eT]j·TTqT, ]|üPHé R X¯Á‘·Te⁄\qT, n~Û‹wü‹˜ R »sTT+#·TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á ˝Àø£eTTq »qT\˝À lsêeT|ü{≤º_ùÛ wø£eè‘êÔ+‘·eTTqT uÛøÑ ‘ÔÏ √
Hêø£]í+∫q |ü⁄D≤´‘·Tà&ÉT dü+‘êqeTTqT >√s¡Tyê&ÉsTTq |ü⁄Á‘·T\qT ã&Éj·TTqT.
◊X¯«s¡éTTqT >√s¡Tyê&ÉsTTq dü+|ü<\ä qT dü+bÕ~+#·Tø=qTqT. sêE sê»éTTqT
»sTT+#·TqT. eT]j·TT X¯Á‘·Te⁄\ qD∫y˚jT· TqT.
XÀ¢ˆˆ sê|òTü y˚D j·T<∏ë e÷‘ê düT$TÁ‘ê \ø£ÎDÒq #· ˆ
uÛsÑ ‘¡ H˚ e˚ ø¬ øπ’ sT÷ Je|ü⁄Á‘ê dü<Ô ë∏ Ådj
Ôæ T· ' ˆˆ 51
XÀ¢ˆˆ uÛ$Ñ wü´+‹ dü<ëq+<ë' |ü⁄Á‘·bÂÁ‘·deü Tì«‘ê' ˆˆ 52
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sê|òTü y˚D ` j·T<∏ë ` e÷‘ê ` düT$TÁ‘ê ` \ø£ÎDÒq ` #· `
uÛsÑ ‘¡ q˚ ` Çe ` ø¬ øπ’ sT÷ ` Je|ü⁄Á‘ê' ` ‘·<ë∏ ` Ådj Ôæ T· ', uÛ$Ñ wü´+‹ ` dü<ëq+<ë'
` |ü⁄Á‘·bÂÁ‘·deü Tì«‘ê' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` (sêe÷_Ûùw#·q+ ÁX¯ó‘ê«) ‘·<ë∏ Ådj Ôæ T· ' e÷‘ê sê|òTü y˚D j·T<∏ë
düT$TÁ‘ê \ø£ÎDÒq j·T<∏ë, ø¬ øπ’ sT÷ uÛsÑ ‘¡ q˚ Çe Je|ü⁄Á‘ê' |ü⁄Á‘·bÂÁ‘·deü Tì«‘ê'
dü<ëq+<ë' uÛ$Ñ wü´+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (sêe÷_Ûùw#·q+ ÁX¯ó‘ê« R lsêeT|ü{≤º_ùÛ wø£eTTqT $ì), ‘·<ë∏
R Ä $<Ûeä TT>∑, Ådj Ôæ T· ' R Åd\Ô” T, sê|òTü y˚D R lsêeTTì‘√, e÷‘ê j·T<∏ë R
‘·*j ¢ T· >∑T øödü\é˝…qT, \ø£ÎDÒq R \ø£ÎDTì‘√, düT$TÁ‘ê j·T<∏ë R düT$TÁ‘·e˝…qT,
uÛsÑ ‘¡ q˚ R uÛsÑ ‘¡ T· ì‘√, ø¬ øπ’ sT÷ Çe R ø¬ øπ’ sTTe˝…qT, Je|ü⁄Á‘ê' R J$+∫j·TTqï
_&É¶\T >∑\yês¡T>∑qT, |ü⁄Á‘·bÂÁ‘·düeTì«‘ê' R |ü⁄Á‘·T\‘√&ÉqT, bÂÁ‘·T\‘√&ÉqT
>∑÷&çj·TTqïyê¬s’, dü<ëq+<ë' R ì‘·éTT dü+‘√wüeTT>∑\yês¡T, uÛÑ$wü´+‹ R
ø±>∑\s¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Åd\Ô” T lsêeT|ü{≤º_ùÛ wø£eTT‘√ >∑÷&çq sêe÷j·TDÁX¯eDeTTe\q
lsêeTTì‘√ øödü\é˝…qT, \ø£ÎDTì‘√ düT$TÁ‘·e˝…qT, uÛsÑ ‘¡ T· ì‘√ ø¬ øπ’ sTTe˝…qT
∫s¡+Je⁄\>∑T _&É\¶ ‘√ |ü⁄Á‘·bÂÁ‘ê_Ûeè~Δ>± Äq+<äeTT H=+<ä>\∑ s¡T.
XÀ¢ˆˆ ÁX¯ó‘ê« sêe÷j·TD $T<ä+ Bs¡eÈ ÷j·TTX¯Ã $+<ä‹ ˆ
sêeTdü´ $»j·T+ #Óe’ düs«¡ eTøÏw¢ øºü s£ à¡ D' ˆˆ 53
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯ó‘ê« ` sêe÷j·TDyéT ` Ç<ä+ ` Bs¡yÈ Té ` Äj·TT' ` #· `
$+<ä‹, sêeTdü´ ` $»j·T+ ` #· ` @e ` düs«¡ yéT ` nøÏw¢ øºü s£ à¡ D' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` nøÏw¢ øºü s£ à¡ D' sêeTdü´ $»j·TyéT Ç<ä+ sêe÷j·TD+ düs«¡ +
#Óe’ ÁX¯ó‘ê« Bs¡yÈ Té Äj·TT' #· $+<ä‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nøÏw¢ øºü s£ à¡ D' R øπ X¢ e¯ TT\T >∑*+Z |üì ø£è‘·éTT\T >∑*qZ {Ï,º sêeTdü´
R sêeTTìjÓTTø£ÿ, $»j·T+ R $»j·TyÓTÆq{Ïº, Ç<ä+ R á, sêe÷j·TD+ R
sêe÷j·TDeTTqT, düs«¡ + #Óe’ R düeTdüeÔ TTqT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, Bs¡+È R Bs¡yÈ TÓ qÆ ,
Äj·TT' #· R Äj·TTsê›jT· eTTqT≈£L&É, $+<ä‹ R bı+<äTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` Ç‘·sT¡ \≈£î m{Ïº øπ X¢ e¯ TT >∑*+Z |ü≈î£ +&É ñ‘·ÿ èwüøº è£ ‘·éTT\T kÕ~Û+#·T
yê&ÉsTTq lsêeTTì $»j·T>±<∏j ä TÆÓ q{Ïº á sêe÷j·TDeTT q+‘·jT· TqT uÛøÑ ‘ÔÏ √
Äø£]+í ∫q{Ïº qs¡T&ÉT BsêÈjT· Te⁄qT >∑÷&É bı+<äTqT.
XÀ¢ˆˆ X¯èD√‹ j·T Ç<ä+ ø±e´ e÷s¡¸+ yê©àøÏHê ø£è‘·yTé ˆ
ÁX¯<<›ä ëÛ H√ õ‘·Áø√<Û√ <äTsêZ D´‹‘·s¡ ‘·´kÂ ˆ
düe÷>∑eT+ Á|üyêkÕ+‘˚ \uÛ‘Ñ ˚ #ê|æ u≤+<Ûyä '’Ó ˆ
ÁbÕ]ú‘ê+X¯Ã esê q‡sê« ÁHêŒ|ü⁄ïj·÷ ~Vü≤ sê|òTü yê‘Y ˆˆ 54
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` X¯èD√‹ ` j·T' ` Ç<ä+ ` ø±eýéT ` Äs¡¸+ ` yê©àøÏHê `
ø£è‘·yTé , ` ÁX¯<<›ä ëÛ q' ` õ‘·Áø√<Û'ä ` <äTsêZDÏ ` n‹‘·s‹¡ ` nkÂ, düe÷>∑eT+ `
Á|üyêkÕ+‘˚ ` \uÛ‘Ñ ˚ ` #· ` n|æ ` u≤+<Ûyä '’Ó , ÁbÕ]ú‘êHé ` #· ` esêHé ` düsê«Hé
` ÁbÕ|ü⁄ïj·÷‘Y ` ÇVü≤ ` sê|òTü yê‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` yê©àøÏHê ø£è‘·yTé Ç<äyTé Äs¡¸+ ø±e´+ ÁX¯<<Δä ëÛ q' õ‘·Áø√<Û'ä
j·T' X¯èD√‹ nkÂ <äTsêZDÏ n‹‘·s‹¡ , Á|üyêkÕ+‘˚ u≤+<Ûyä '’Ó düe÷>∑eT+ #· \uÛ‘Ñ ,˚
sê|òTü yê‘Y ÇVü≤ ÁbÕ]ú‘êHé düsê«Hé esêHé ÁbÕ|ü⁄ïj·÷‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yê©àøÏHê R yê©àøÏeTVü≤]¸#,˚ ø£è‘·+ R s¡∫+|üã&çq, Ç<ä+ R
á, Äs¡¸+ R y˚<dä eü Tà‘·yTÓ qÆ , ø±e´+ R ø±eéTTqT, ÁX¯<<›ä ëÛ q' R ÁX¯<>Δä *∑ –q
yê&É>∑T#·T, õ‘·Áø√<Ûä' R »sTT+|üã&çq Áø√<ÛäeTT>∑\yê &É>∑T#·TqT, j·T' R @
qs¡T&ÉT, X¯èD√‹ R $qTH√, nkÂ R n‘·&ÉT, <äTsêZDÏ R $wüeT|ü]dæú‘·T\qT,
n‹‘·s‹¡ R <ë≥TqT. n|æ#· R eT]j·TTqT, Á|üyêkÕ+‘˚ R Á|üyêkÕq+‘·se¡ TT,
u≤+<Ûyä '’Ó R ã+<ÛTä e⁄\‘√, düe÷>∑eT+ R ≈£L&çøq£ T, \uÛ‘Ñ ˚ R bı+<äTqT, ÇVü≤ R
á ˝Àø£eTTq+<äT, sê|òTü yê‘Y R lsêeTTìqT+&ç, ÁbÕ]ú‘êHé R ø√s¡ã&çq{Ï,º düsê«Hé
R düeTdüeÔ TT˝…q’ , esêHé #· R es¡eTT\qT >∑÷&É, ÁbÕ|ü⁄ïj·÷‘Y R bı+<äTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yê©àøÏ eTVü≤]¸#˚ $s¡∫‘·yTÓ qÆ {Ïº á y˚<‘ä T· \ýÓTqÆ leTÁ<ëe÷j·TD
eTVü‰ø±eéTTqT ÁX¯<ëΔe+‘·T&ÉTqT Áø√<Ûsä V¡ ≤æ ‘·T&ÉT q>∑T#·T Ä\øÏ+∫q{Ïº |ü⁄D≤´‘·Tà&ÉT
‘·q≈£î |òTü {Ï\T¢q{Ïº $wüeT|ü]dæ‘ú T· \ qìï{Ïì ‘·|Œæ +#·Tø=q>∑\&ÉT. Á|üyêdüeTTq
qTqïyê&ÉT ‘·q ã+<ÛTä e⁄\qT #˚sT¡ ø=q>∑\&ÉT. y˚jT˚ \! Ä‘·&TÉ lsêeTTì ø£sT¡ D≈£î
bÕÁ‘·T&Ó’ ‘êqT ø√s¡Tø=ìq ø√]ø£\ qìï+{Ïì dæ~+Δ |ü#d˚ æ ø=q>∑\&ÉT.
XÀ¢ˆˆ ÁX¯eDÒq düTsê dü‡sπ « Á|”jT· +‘˚ dü+Á|üXè¯ D«‘êyéT ˆ
$Hêj·Tø±X¯Ã XÊeT´+‹ >∑èùV≤ ‹wü+˜ ‹ j·Tdü´ yÓ’ ˆˆ 55
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ÁX¯eDÒq ` düTsê' ` düsπ « ` Á|”jT· +‘˚ ` dü+Á|üXè¯ D«‘êyéT,
$Hêj·Tø±' ` #· ` XÊeT´+‹ ` >∑èùV≤ ` ‹wü̃+‹ ` j·Tdü´ ` yÓ’ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ÁX¯eDÒq dü+Á|üXè¯ D«‘ê+ düsπ « düTsê' Á|”jT· +‘˚, j·Tdü´ >∑èùV≤
$Hêj·Tø±' ‹wü+˜ ‹ (‘˚) #· XÊeT´+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÁX¯eDÒq R $qT≥#˚‘,· dü+Á|üXè¯ D«‘ê+ R ˝…d‡ü >∑ $qTyê]øÏ,
düTsê' R <˚e‘·\T, düsπ « R m\¢sT¡ qT, Á|”jT· +‘˚ R Á|”‹H=+<äT<äTs¡T, j·Tdü´ R
meìjÓTTø£ÿ, >∑èùV≤ R >∑èVü≤eTTq+<äT, $Hêj·Tø±' R $|òü÷‘·ø±s¡ø£eTT˝…’q
Á>∑V≤ü eTT\T, ‹wü+˜ ‹ R ñ+&ÉTH√, ‘˚ #· R n$j·TTqT, XÊeT´+‹ R X¯$T+#·TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á sêe÷j·TDeTTqT $ìq |ü⁄D≤´‘·Tà\≈£î <˚e‘·˝…\¢s¡TqT
Á|üdqü Tï\>∑T<äTs¡T. meì >∑èVü≤eT+<Óq’ Ä‘·ì |ü⁄DéTTq≈£î $|ò÷ü ‘·eTT ø£*+Z #·Tq{Ïº
<äTwüÁº >∑V≤ü eTT \TqïjÓT&É\ n$ nìïj·TTqT düeTdæb˛>∑\e⁄.
XÀ¢ˆˆ $»j˚T‘· eTV”≤+ sêC≤ Á|üyêd” dü«dæeÔ ÷ Áq«CÒ‘Y ˆ
Ådj
Ôæ ÷Ó s¡»dü«˝≤ ÁX¯óÙ‘ê« |ü⁄Á‘ê q÷‡j·TT s¡qT‘·eÔ ÷Hé ˆˆ 56
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` $»j˚T‘· ` eTV”≤+ ` sêC≤ ` Á|üyêd” ` dü«dæeÔ ÷Hé ` ÁeCÒ‘Y `
ÅdjÔæ T· ' ` s¡»dü«˝≤' ` ÁX¯ó‘ê« ` |ü⁄Á‘êHé ` dü÷j·TT' ` nqT‘·eÔ ÷Hé ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` sêC≤ eTV”≤+ $»j˚T‘·, Á|üyêd” dü«dæeÔ ÷Hé ÁeCÒ‘,Y s¡»dü«˝≤'
Ådj Ôæ T· ' ÁX¯ó‘ê« nqT‘·eÔ ÷Hé |ü⁄Á‘êHé dü÷j·TT'.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêC≤ R sêE, eTV”≤+ R uÛ÷Ñ $Tì, $»j˚T‘· R »sTT+#·TqT,
Á|üyêd” R <ä÷s¡<X˚ d¯ Tü &ú q’Ó yê&ÉT, dü«dæeÔ ÷Hé R øπ eå TeTT>∑\yê&Ó,’ ÁeCÒ‘Y R #˚sT¡ qT,
s¡»dü«˝≤' R ãTT‘·TeT‘·T˝…q’ , Ådj Ôæ T· ' R Åd\Ô” T, ÁX¯ó‘ê« R $ì, nqT‘·eÔ ÷Hé R
$TøÏÿ* ñ‘·eÔ TyÓTqÆ , |ü⁄Á‘êHé R _&É\¶ qT, dü÷j·TT' R Á|üd$ü +‘·Ts¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` eTVü‰sêE ‘·q sê»éTTqT $dü]Ô +|ü #˚døæ =qTqT, <ä÷s¡<X˚ >¯ ‘∑ T· &Óq’
yê&ÉT øπ eå TeTT>∑ ‘·q ìyêdüeTTq≈£î #˚sT¡ ø=qTqT. ãTT‘·TkÕï‘·˝q’… Åd\Ô” T Ä\øÏ+∫q
jÓT&É\ düs√«‘·eÔ TyÓTqÆ dü+‘êqeTTqT ã&ÉjT· >∑\TZ<Tä s¡T.
XÀ¢ˆˆ |üP»j·T+X¯Ã |üs+¡ƒ X‚ÃeT $T‹Vü‰dü+ |ü⁄sê‘·qyéT ˆ
düs«¡ bÕbÕ Á‘·ŒeTT#˚´‘· Bs¡eÈ ÷j·TT s¡yê|ü⁄ïj·÷‘Y ˆˆ 57
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` |üP»j·THé ` #· ` |üsƒ¡Hé ` #· ` ÇeTyéT ` Ç‹Vü‰dü+ `
|ü⁄sê‘·qyéT, düs«¡ bÕbÕ‘Y ` Á|üeTT#˚´‘· ` Bs¡yÈ Té ` Äj·TT' ` nyê|ü⁄ïj·÷‘Y ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄sê‘·qyéT ÇeTyéT Ç‹Vü‰dü+ |üP»j·THé #· |üsƒ¡Hé #·,
düs«¡ bÕbÕ‘Y Á|üeTT#˚´‘·, Bs¡yÈ Té Äj·TT' nyê|ü⁄ïj·÷‘Y.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄sê‘·q+ R ÁbÕNqyÓTÆq{Ïº, ÇeT+ R á, Ç‹Vü‰dü+ R
#·]Á‘·qT, |üP»j·THé #· R |üPõ+#·T#·TqT, |üsH¡ƒ é #· R |ü]+ƒ #·T#·TqT, (qs¡' R
eTqTE&ÉT), düs«¡ bÕbÕ‘Y R düeTdübÔ Õ|üeTTqT+&çjT· T, Á|üeTT#˚´‘· R $&ÉTeã&ÉTqT,
Bs¡yÈ Té R Bs¡yÈ TÓ qÆ {Ï,º Äj·TT' R Äj·TTe⁄qT, nyê|ü⁄ïj·÷‘Y R bı+<äTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` ÁbÕNqyÓTqÆ {Ïº á sêe÷j·TD>±<∏qä T |üP»úÛ≤eeTT‘√ |ü]+ƒ #·Tq{Ïº
qs¡T&ÉT düeTdüÔ$<ÛäeTT˝…’q bÕ‘·ø£eTT\qT+&çj·TT $eTTøÏÔH=+~ ∫sêj·TTe⁄
H=+<ä>∑\&ÉT.
XÀ¢ˆˆ Á|üDeT´ •s¡kÕ ì‘·´+ ÁXÀ‘·e´+ ø£Áå ‹jÓTÆ ]› «C≤‘Y ˆ
◊X¯«s¡´+ |ü⁄Á‘·˝≤uÛXÑ Ã¯ uÛ$Ñ wü´‹ q dü+X¯jT· ' ˆˆ 58
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Á|üDeT´ ` •s¡kÕ ` ì‘·´+ ` ÁXÀ‘·e´+ ` ø£Áå ‹jÓTÆ ' ` ~«C≤‘Y,
◊X¯«s¡´+ ` |ü⁄Á‘·˝≤uÛ'Ñ ` #· ` uÛ$Ñ wü´‹ ` q ` dü+X¯jT· ' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£Áå ‹jÓTÆ ' ì‘·´+ •s¡kÕ Á|üDeT´ ~«C≤‘Y ÁXÀ‘·eýéT, (X¯èD«‘ê+)
◊X¯«s¡´+ |ü⁄Á‘·˝≤uÛ'Ñ #· uÛ$Ñ wü´‹, dü+X¯jT· ' q (ndæ)Ô .
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£Áå ‹jÓTÆ ' R ø£Áå ‹j·TT\#˚, ì‘·´+ R m\¢|ü &ÉTqT, •s¡kÕ R
•s¡düT‡‘√, Á|üDeT´ R qeTdüÿ]+∫, ~«C≤‘Y R $Á|ü⁄ìe\q, ÁXÀ‘·e´+ R
$qe\dæq~, (X¯èD«‘ê+ R $qTyê]øÏ), ◊X¯«s¡´+ R dü+|ü<j ä T· TqT, |ü⁄Á‘·˝≤uÛ'Ñ
#· R dü+‘êq ˝≤uÛeÑ TTqT, uÛ$Ñ wü´‹ R ø£\T>∑>\∑ <äT. dü+X¯jT· ' R dü+<˚V≤ü eTT, q
(ndæ)Ô R ˝Ò<Tä .
‘ê‘·Œs¡éTT :` >ös¡e|üPs¡«ø£eTT>± qeTkÕÿs¡eTT #˚dæ ø£Áå ‹j·TT © sêe÷j·TDeTTqT
ì‘·éTT $Á|ü⁄ìe\q uÛÑøÏÔ‘√ $qe\j·TTqT. n{≤¢\øÏ+∫q |ü⁄D≤´‘·Tà\≈£î
◊X¯«s¡éTTqT |ü⁄Á‘·d+ü ‘·‹j·TTqT ìdü‡+X¯jT· eTT>± \_Û+#·TqT.
XÀ¢ˆˆ sêe÷j·TD $T<ä+ ø£è‘·‡ ï+ X¯èD«‘·' |üs‘¡ƒ · dü‡<ë ˆ
Á|”jT· ‘˚ dü‘‘· +· sêeT dü‡Væ≤ $wüßí dü‡Hê‘·q' ˆˆ 59
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` sêe÷j·TDyéT ` Ç<ä+ ` ø£è‘·‡ ï+ ` X¯èD«‘·' ` |üs‘¡ƒ '· ` dü<ë
` Á|”jT· ‘˚ ` dü‘‘· +· ` sêeT' ` dü' ` Væ≤ ` $wüß'í ` düHê‘·q' ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç<ä+ sêe÷j·TD+ ø£è‘·‡ï+ dü<ë X¯èD«‘·', |üs‘¡ƒ '· sêeT'
dü‘‘· +· Á|”jT· ‘˚, dü' düHê‘·q' $wüß'í Væ≤.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç<ä+ R á, sêe÷j·TD+ R sêe÷j·TDeTTqT, ø£è‘·‡ï+ R
dü+|üPs¡íeTT>±, dü<ë R ì‘·éTTqT, X¯èD«‘·' R $qTyê]øÏì, |üsƒ¡‘·' R
|ü]ƒ+#·Tyê]øÏì, dü‘·‘·+ R m\¢|ü&ÉTqT, sêeT' R lsêeTT&ÉT, Á|”j·T‘˚ R
Á|”‹H=+<äTqT, dü' R Ä‘·&TÉ , düHê‘·q' R Ä~<˚e⁄&Óq’ , $wüß'í Væ≤ R $wüßyí >˚ <∑ ë!
‘ê‘·Œs¡éTT :` ì‘·éTT á sêe÷j·TDeTTqT düeTÁ>∑eTT>∑ uÛøÑ ‘ÔÏ √ $qTyê] jÓT&ÉqT
#·<äTe⁄yê]jÓT&ÉqT >∑÷&É lsêeTT&ÉT Á|üdüqTï&Ó’ j·TT+&ÉTqT. lsêeTT &Éq>±
düHê‘·qT&Óq’ Ä leTVü‰$wüßyí ˚ >∑<ë!
XÀ¢ˆˆ Ä~<˚y√ eTVü‰u≤VüQ s¡Ω] sêïsêj·TD' Á|üuTÑÛ ' ˆ
kÕøå± Á<ëyÓ÷ s¡|Tüò TÁX‚wü̃ X‚Ùc˛ \ø£ÎD ñ#·´‘˚ ˆˆ 60
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Ä~<˚e' ` eTVü‰u≤VüQ' ` Vü≤]' ` Hêsêj·TD' ` Á|üuTÑÛ ',
kÕøå±‘Y ` sêeT' ` s¡|Tüò TÁX‚w'ü̃ ` X‚w'ü ` \ø£ÎD' ` ñ#·´‘˚ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡|Tüò TÁX‚w'ü̃ sêeT' kÕøå±‘Y eTVü‰u≤VüQ' Ä~<˚e' Hêsêj·TD'
Á|üuTÑÛ ' Vü≤]' ñ#·´‘˚, X‚w'ü \ø£ÎD' ñ#·´‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡|Tüò TÁX‚w'ü̃ R s¡|Tüò Te+X¯‹\≈£î&Óq’ , sêeT' #· R lsêeTT&ÉT,
kÕøå±‘Y eTVü‰u≤VüQ' R kÕøå±‘·T>Ô ± ÄC≤qTu≤VüQe⁄qT, Ä~<˚e' R dü«j·T+uÛTÑ e⁄qT,
Hêsêj·TD' R eTVü‰s¡eí XÊsTTj·TTqT, Á|üuTÑÛ ' R »>∑‘Y Á|üuTÑÛ e⁄qT n>∑T, Vü≤]' R
lVü≤]>±, ñ#·´‘˚ R #Ó|Œü ã&ÉT#·THêï&ÉT, X‚w'ü R Ä~X‚wßü &ÉT, \ø£ÎD' R \ø£ÎDT&ÉT>±,
ñ#·´‘˚ R #Ó|Œü ã&ÉT#·THêï&ÉT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` s¡|òüTT≈£î\ ‹\≈£î&Ó’q lsêeTT&ÉT kÕøå±‘·TÔ>± nq+‘· Ms¡´
dü+|üqTï&ÉTqT, Ä~<˚e⁄&ÉTqT, Á‹»>∑‘T· \Ô ≈£î Á|üuTÑÛ e⁄qT n>∑T Ä lVü≤]j˚T nìj·TTqT,
\ø£ÎDT&ÉT Ä~X‚wßü &ÉT nìj·TT C≤„qT\T ‘Ó\T|ü⁄<äTs¡T.
XÀ¢ˆˆ ≈£î≥T+ãeè~Δ+ <Ûqä <Ûëqéè~Δ+
Ådj
Ôæ T· X¯Ã eTTU≤´ düT‡K eTT‘·eÔ T+ #· ˆ
ÁX¯ó‘ê« X¯óuÛ+Ñ ø±e´ $T<ä+ eTVü‰s¡+ú
ÁbÕb˛ï‹ düsê«+ uÛTÑ $ #ês¡dú ~æ yΔ Té ˆˆ 61
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` ≈£î≥T+ãeè~Δ+ ` <Ûqä <Ûëqéè~Δ+ ` Ådj
Ôæ T· ' ` #· ` eTTU≤´' `
düTKyéT ` ñ‘·eÔ T+ ` #·, ÁX¯ó‘ê« ` X¯óuÛ+Ñ ` ø±eýéT ` Ç<ä+ ` eTVü‰s¡+ú `
ÁbÕb˛ï‹ ` düsê«+ ` uÛTÑ $ ` #· ` ns¡dú ~æ yΔ Té ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰s¡+ú X¯óuÛyÑ Té Ç<ä+ ø±e´+ ÁX¯ó‘ê« uÛTÑ $ ≈£î≥T+ãeè~Δ+
<Ûqä <Ûëqéè~Δ+ eTTU≤´' Ådj Ôæ T· ' #·, ñ‘·eÔ T+ düTK+ #· düsê«yéT ns¡dú ~æ +Δ #·
ÁbÕb˛ï‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰s¡ú+ R |üs¡eT|ü⁄s¡TcÕs¡úÁ|ü<äeTTqT, X¯óuÛÑ+ R
eT+>∑fiø¯ s£ e¡ TTq>∑T, Ç<ä+ R á, ø±e´+ R ø±eéTTqT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, (qs¡' R
eTqTE&ÉT), ≈£î≥T+ãeè~Δ+ R ≈£î≥T+ãeTTjÓTTø£ÿ n_Ûeè~Δì, <Ûqä <Ûëqéè~Δ+ R
<Ûqä <ÛëqéTT\ n_Ûeè~Δì, eTTU≤´' R eTTKT´˝…q’ , Ådj Ôæ T· ' #· R Åd\Ô” qT, ñ‘·eÔ T+
R y˚T˝…’q, düTK+ #· R kÂKéTTqT, düsê«+ R düeTdüÔyÓTÆq, ns¡údæ~Δ+ #· R
n;Ûweºü TT\ dæ~ìΔ ≈£L&É, ÁbÕb˛ï‹ R bı+<äTqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üse¡ ÷s¡uú ]ÑÛ ‘·yTÓ qÆ á eT+>∑fiø¯ s£ e¡ T>∑T sêe÷j·TDø±eéTTqT
$ìq eTqTE&ÉT ‘·eT ≈£î≥T+ãeTT n_Ûeè~Δì, <Ûqä <ÛëqéTT\ nuÛTÑ ´<äjT· eTTqT,
y˚T˝…q’ Åd\Ô” qT, ñ‘·eÔ TyÓTqÆ düTKeTTqT, uÛ÷Ñ $Tj·T+<äT ‘êqT ø√s¡<–ä q düeTdüyÔ TÓ qÆ
n;Ûweºü TT\qT >∑÷&É bı+<ä>\∑ TZqT.
XÀ¢ˆˆ Äj·TTwü´ e÷s√>∑´ø£s+¡ j·TX¯d´ü +
kÂÁuÛ≤‘·èø£+ ãT~Δøs£ +¡ düTK+ #· ˆ
ÁXÀ‘·e´ y˚T‘· ìïj·Ty˚Tq dü~“¤
sêU≤´q yÓ÷»düÿs¡ eTè~Δø±yÓT'Æ ˆˆ 62
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` Äj·TTwüýéT ` Äs√>∑´ø£s+¡ ` j·TX¯d´ü + ` kÂÁuÛ≤‘·èø£+ ` ãT~Δøs£ +¡
` düTK+ ` #·, ÁXÀ‘·eýéT ` @‘·‘Y ` ìj·Ty˚Tq ` dü~“¤' ` ÄU≤´qyéT `
z»düÿs¡yTé ` ãTT~Δø±yÓT'Æ ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` Äj·TTwüýéT Äs√>∑´ø£s+¡ , j·TX¯d´ü +, kÂÁuÛ≤‘·èø£+, ãT~Δøs£ +¡
düTK+ #· @‘·‘Y z»düÿs¡yTé ÄU≤´qyéT ãTT~Δø±yÓT'Æ dü~“¤' ìj·Ty˚Tq ÁXÀ‘·eýéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Äj·TTwü´+ R Äj·TTs¡« è~Δøs£ e¡ TTqT, Äs√>∑´ø£s+¡ R Äs√>∑´
Á|ü<äeTTqT, j·TX¯dü´+ R ø°]Ôø£s¡eTTqT, kÂÁuÛ≤‘·èø£+ R eT+∫ ‘√ãT≥Tºe⁄\qT
>∑*–+#·Tq~j·TTqT, ãT~Δøs£ +¡ R ãT~ΔÁ|ü<yä TÓ qÆ ~j·TTqT, düTK+ R düTKÁ|ü<yä TÓ qÆ ~
j·TTqT n>∑T, @‘·‘Y R á, z»düÿs¡+ R ‘˚»düT‡qT >∑÷s¡TÃq{Ï,º ÄU≤´q+ R
Ç‹Vü‰düeTTqT, ãTT~Δø±yÓT'Æ R nuÛTÑ ´<äjT· eTTqT >√s¡Tq{Ï,º dü~“¤' R dü‘T· Œs¡Twüß\#˚,
ìj·Ty˚Tq R ìj·TeT|üPs¡«ø£eTT>±, ÁXÀ‘·eýéT R $q<ä–q~.
‘ê‘·Œs¡éTT :` BsêÈjT· Te⁄qT, ñ‘·eÔ TyÓTqÆ Äs√>∑éTTqT, ø°]ìÔ , k˛<äsd¡ +ü |ü<qä T
dü<äT“~Δì, ñ‘·ÔeTkÂKéTTqT Á|ükÕ~+#·Tq{Ïº eTVü‰Á|üuÛ≤edü+|üqïyÓTÆq á
sêe÷j·TDø±eéTTqT nuÛTÑ ´<äjT· eTTqT ø±+øÏ+å #·T dü‘T· Œs¡Twüß\T ìj·TeTìwü\˜ T
>∑\yê¬s’ uÛøÑ ‘ÔÏ √ $qe\j·TTqT.
XÀ¢ˆˆ @e y˚T‘· ‘·TŒsêeè‘·Ô e÷U≤´q+ uÛÁÑ <ä eTdüTÔ e' ˆ
Á|üyê´Vü≤s¡‘· $Ádüã+Δ ã\+ $c˛í' Á|ües¡‘Δ êyéT ˆˆ 63
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` @eyéT ` @‘·‘Y ` |ü⁄sê ` eè‘·yÔ Té ` ÄU≤´q+ ` uÛÁÑ <äyTé ` ndüTÔ
` e', Á|üyê´Vü≤s¡‘· ` $Ádüã+Δ ` ã\+ ` $c˛í' ` Á|ües¡‘Δ êyéT ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄sê @e+ eè‘·yÔ Té @‘·‘Y ÄU≤´q+ $Ádüã+Δ Á|üyê´Vü≤s¡‘,· e'
uÛÁÑ <äyTé ndüT,Ô $cí˛' ã\+ Á|ües¡‘Δ êyéT.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄sê R |üPs¡«eTT, @‘·‘Y R á, ÄU≤´q+ R >±<∏qä T, @e+ R
á Ø‹>±, eè‘·+Ô R »]–q{Ïº <ëìì, $Ádüã+Δ R qeTàø£eTT‘√, Á|üyê´Vü≤s¡‘· R
|òTü Àwæ+|ü⁄&ÉT, e' R MT≈£î, uÛÁÑ <ä+ R y˚T\T, ndüTÔ R n>∑T>±ø£, $cí˛' R $wüßeí ⁄jÓTTø£ÿ,
ã\+ R X¯ø,ÔÏ Á|ües¡‘Δ êyéT R Á|ües¡eΔ ÷qeT>∑T>±ø£.
‘ê‘·Œs¡éTT :` |üPs¡«ø±\eTTq ˙ $<ÛäeTT>∑ »]–q{Ïº á sêe÷j·TD>±<∏äqT
MT¬s\¢sT¡ qT $XÊ«düãT~Δ‘√ #·~$ $ì|æ+|ü⁄&ÉT. MT≈£î X¯óuÛeÑ T>∑T>±ø£! e÷qe⁄\+<äT
eTVü‰$wüßeí ⁄jÓTTø£ÿ nq+‘·Xø¯ ÔÏ Á|ües¡eΔ ÷qeT>∑T >±ø£!
XÀ¢ˆˆ <˚yêX¯Ã düsπ « ‘·Twü´+‹ ÁX¯eD≤ Å<VZä ≤ü D≤ ‘·<Ô ë∏ ˆ
sêe÷j·TDdü´ ÁX¯eD≤ ‘·TwÔ ´ü +‹ |æ‘s· d¡ <Ôü ë∏ ˆˆ 64
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` <˚yê' ` #· ` düsπ « ` ‘·Twü´+‹ ` ÁX¯eD≤‘Y ` Á>∑V≤ü D≤‘Y ` ‘·<ë∏ ,
sêe÷j·TDdü´ ` ÁX¯eD≤‘Y ` ‘·Twü´+‹ ` |æ‘s· '¡ ` ‘·<ë∏ ˆˆ
nq«j·TÁøe£ TeTT :` sêe÷j·TDdü´ ÁX¯eD≤‘Y ‘·<ë∏ Á>∑V≤ü D≤‘Y <˚yê' düsπ « #· ‘·Twü´+‹,
‘·<ë∏ ÁX¯eD≤‘Y |æ‘s· '¡ #· ‘·Twü´+‹.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêe÷j·TDdü´ R sêe÷j·TDeTTjÓTTø£ÿ, ÁX¯eD≤‘Y R ÁX¯eDeTT
e\qqT, ‘·<ë∏ R nfÒ,¢ Á>∑V≤ü D≤‘Y R |üsq¡ƒ eTTe\qqT, <˚yê' R <˚e‘·\T, düsπ « #·
R n+<äsT¡ qT, ‘·Twü´+‹ R dü+‘√wæ+‘·Ts¡T.
‘ê‘·Œs¡éTT :` á sêe÷j·TDø±eéTTqT uÛøÑ ‘ÔÏ √ $ìqqT Ädüø‘ÔÏ √ |ü]+ƒ ∫qqT
<˚e‘· ˝…\s¢ T¡ qT dü+‘√wæ+‘·Ts¡T eT]j·TT á sêe÷j·TDÁX¯eDeTTe\q |æ‘è· <˚e‘·\
ø¬ +‘·j÷Ó ‘·è|æÔ #˚≈L£ s¡TqT.
XÀ¢ˆˆ uÛøÑ ±Ô ´ sêeTdü´ j˚T #˚e÷+ dü+Væ≤‘ê eTèwæD≤ ø£è‘êyéT ˆ
˝ÒKj·T+rVü≤ #· qsê ùdcÔ Õ+ yêdü Åd$Ôæ wüùº | ˆˆ 65
Ç‘ê´πs¸ leTÁ<ëe÷j·TDÒ yê©àø°j˚T
Ä~ø±y˚´ j·TT<äΔø±+&˚
ª lsêeT|ü{≤º_Ûùwø√μμ HêeT
@ø£Á‹+X¯<äT‘·Ôs¡ X¯‘·‘·eT dü‡s¡Z'.
|ü<ä#˚Ã¤<äeTT :` uÛøÑ ±Ô ´ ` sêeTdü´ ` j˚T ` #· ` Çe÷+ ` dü+Væ≤‘ê+ ` ãTTwæD≤
` ø£è‘êyéT, ˝ÒKj·T+‹ ` ÇVü≤ ` #· ` qsê' ` ‘˚cÕ+ ` yêdü' ` Á‹$wüùº | ˆˆ
nq«j·TÁø£eTeTT :` ãTTwæD≤ ø£è‘êyéT Çe÷+ sêeTdü´ dü+Væ≤‘ê+ j˚T qsê'
uÛøÑ ±Ô ´ ÇVü≤ ˝ÒKj·T+‹ #· ‘˚cÕ+ Á‹$wüùº | yêdü' \uÛ´Ñ ‘˚.
Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ãTTwæD≤ R yê©àøÏeTVü≤]¸#˚, ø£è‘ê+ R s¡∫sTT+|üã&çq{Ïº,
Çe÷+ R á, sêeTdü´ R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, dü+Væ≤‘ê+ R y˚<‘ä T· \ýÓTqÆ >±<∏qä T,
j˚T qsê' R @ eTqTE\T, uÛøÑ ±Ô ´ R uÛøÑ ‘ÔÏ √, ÇVü≤ R á ˝Àø£eTTq+<äT, ˝ÒKj·T+‹
#· R Áyêôd<äs√ ˝Òø£ ÁyêsTT+#Ó<sä √, ‘˚cÕ+ R yê]øÏ, Á‹$wüùº | R dü«s¡eZ TTq+<äT,
yêdü' R ìyêdüeTT, \uÛ´Ñ ‘˚ R \_Û+#·TqT.
‘ê‘·Œs¡éTT :` yê©àøÏ eTVü≤]¸ s¡∫+∫q{Ïº y˚<‘ä T· \ýÓTqÆ á lsêeT#·]Á‘·eTTqT
uÛÑøÏÔ‘√ Áyêdæqyês¡TqT, ÁyêsTT+∫qyês¡TqT>∑÷&É ∫s¡ø±\eTT dü«s¡ZìyêdüeTTqT
ã&Éj·TT<äTs¡T.
Ç‘ê´πs¸ leTÁ<ëe÷j·TDÒ yê©àø°jT˚
Ä~ø±y˚´ j·TT<äøΔ ±+&˚
ªªlsêeT|ü{≤º_ùÛ wø√μμ HêeT
@ø£Á‹+X¯<Tä ‘·sÔ X¡ ‘¯ ‘· e· T dü‡s¡'Z .
Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘.Y
✫✫✫
=∂=^ŒÌ ÅaèOK«∞ „QÆO^äŒ=ÚÅ∞
1. „=`«Hõ^äŒÅ∞ – Ñ¨Ó[Å∞
1. N q<åÜ«∞Hõ „=`«O "≥Å ~°∂.10-00
2. N q¿Ñ¶∞flâ◊fi~°Ñ¨Ó*Ï–Ñ¨Ù}ÏºÇ¨Ï"åK«#O 25–00
3. N q¿Ñ¶∞flâ◊fi~°Ñ¨Ó[ (HÍ}˜áêHõˆH∆„`«=∂Ç¨`«‡ºO`À) 10–00
4. ãÖHõ+¨ìÇ¨Ï~°K«`«∞i÷ N=∞Ç¨QÆ}Ñü „=`«O 30–00
5. =~°ÅH©; „=`«O 7–50
6. ˆH^•ˆ~â◊fi~° „=`«O 7–50
7. „u<å^èŒ „=`«O(HõÅ~ü) 7–50
8. „u<å^èŒ„=`«O(™ê^•) 5-00
9. H©∆~åaú „=`«O 10–00
10.=∞OQÆà◊ Q“s„=`«O 10-00
11."≥·Éèí=ÅH©; „=`«O á¶È\’ Ü«∞O„`«O`À 20-00
12.NÅH©; ‰õΩÉË~° „=`«O (á¶È\’ Ü«∞O„`«O`À) 20-00
13.Hõ#Hõ=∞Ç¨ÅH©; „=`«O (HÍ"Õ∞â◊fisáê@`À) 20-00
14.ãÖ`À+‘=∂`å „=`«O 20-00
15.U_»∞ â◊x"å~åÅ „=`«O 20-00
16.ã¨`«º<å~åÜ«∞}„=`«O 20-00
17.N ã¨∞=~°ÛÖÏÇ¨Ï#∞=∞nÌHõ∆ 20-00
18.t=nHõ∆ 10-00
19.HÍ`åºÜ«∞h „=`«O 20–00
-1-
20.™œÉèÏQÆº Q“s„=`«O 20–00
21.u~°∞áêÊ"≥· (^èŒ#∞~å‡ã¨„=`«O) 36–00
22.„ã‘ÎÅ „=`«Hõ^äŒÅ∞ 30–00
23.„ã‘ÎÅ„=`«Hõ^äŒÅ∞ã¨∂÷ÖÏHõ∆i(<Õ^Œ∞#∂iQÆOQÍ^èŒ~°~å=ÙQÍi) 54–00
24.„ã‘ÎÅáê@Å∞ (HÍ"Õ∞â◊fisáê@`À) 36–00
25.ã¨~°fi^Õ=`å Ñ¨Ó*Ïq^è•#O 20–00
26.P~°∞„=`åÅ∞ 30–00
27.^èŒ#fiO`«s „=`«HõÅÊO 10-00
28.~åÇ¨ïHÍÅOÖ’^Œ∞~åæ^ÕgÑ¨Ó*Ï 10-00
29.`«∞Åã≤ x`«ºÑ¨Ó[, `«∞Åã‘LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ 10-00
30.N K«„HõÑ¨Ó[ 10-00
31.N K«„Hõ ~°Ç¨Ïã¨º q*Ï˝#"£∞ 36–00
32.NK«„Hõ Ñ¨Ó*Ïq^è•#O(ÃÑ^ŒÌk) 36–00
33.ÅH©; – Q“s x`«ºÑ¨Ó[ 10–00
34.NÅe`åx`«ºÑ¨Ó[(Åe`åã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«O`À) 10–00
35.N QÍÜ«∞„f x`«ºÑ¨Ó[ 10–00
36.J#flÑ¨Ó~°‚ x`«ºÑ¨Ó[ 10–00
37.N ã¨~°ã¨fif x`«ºÑ¨Ó[ 10–00
38.=∞Ç≤Ïëêã¨∞~° =∞~°÷hÑ¨Ó[ 10–00
39.~å[~å*Ëâ◊fis x`«ºÑ¨Ó[ 10–00
40.N ^Œ∞~åæx`«ºÑ¨Ó[ 10–00
41.HÍÅÉèˇ·~°= x`«ºÑ¨Ó[ 10–00
-2-
42.t=Ñ¨Ó[ 10–00
43.g~°Éèí„^Œ Ñ¨Ó[ 10–00
44.PO[<ÕÜ«∞ x`«ºÑ¨Ó[ 10–00
45.<åˆQO„^Œ ™êfiq∞ Ñ¨Ó[ 10–00
46.ã¨∞„|Ç¨Ï‡}º x`«ºÑ¨Ó[ 10–00
47.~å=∞^Õ=Ùx Hõ^äŒ 10–00
48.t=^Õ=Ùx Hõ^äŒ 10–00
49.ÅH©;#~°ã≤OÇ¨ÏÑ¨Ó[ 10–00
50."ÕOHõ>Ëâ◊fi~°Ñ¨Ó[ 10–00
51.„|Ç¨Ï‡OQÍi x`«ºÑ¨Ó[ 10–00
52.ã¨∂~°º x`«ºÑ¨Ó[ 10–00
53.#=„QÆÇ¨Ï x`«ºÑ¨Ó[ 10–00
54.~°∞H˜‡}© HõÖÏº}O 20–00
55.L=∂=∞¿ÇÏâ◊fi~° „=`«O 20–00
56.N HÍ"Õ∞â◊fis „=`«O 20–00
57.16 ™È=∞"å~°=ÚÅ „=`«=Ú 20–00
58.áê~°fifHõÖÏº}O 20–00
59.ã¨Ç¨Ï„ã¨Hõ=∞Å=iÎ „=`«=Ú 20–00
60.ÑÖK«=ÚY PO[<ÕÜ«∞x`«ºÑ¨Ó[ 20–00
61.J+¨ì<åQÆÑ¨Ó[ 36–00
62.Ñ¨Ó[Å∞ ZO^Œ∞‰õΩKÕÜ«∂e ? 36–00
63.U ^Õ=ÙxH˜ UÑ¨ÙëêÊÅ`À Ñ¨ÓlOKåe? 36–00
-3-
64.U ^Õ=ÙxH˜ U„Ñ¨™ê^ŒO <≥·"Õ^ŒºO ÃÑ\Ïìe? 36–00
65.U^Õ=ÙxH˜ Uq^èŒ=ÚQÍnáê~å^èŒ#K≥Ü«∂ºe? 36–00
66.U^Õ=ÙxH˜ Zxfl „Ñ¨^ŒH˜∆}Å∞KÕÜ«∂e ? 36–00
67.Ç¨Ï#∞=∞^£ „=`«O 36–00
68.ÑÖKåÜ«∞`«# Ñ¨Ó[ 45–00
69.28 „=`«=ÚÅ∞ 108–00
70.HõÅâ◊Ñ¨Ó[Å∞ (9XˆH™êi) 150–00
71.HõÅâ◊Ñ¨Ó[Å∞ (q_çq_çQÍ) („Ñ≤O@∞Ö’) 150–00
72.„Ç‘ÏOHÍ~° =∞Ç¨Ü«∞[˝O („Ñ≤O@∞Ö’) 150–00
73.J~°Û# 40–00
74.N~å=∞ Hõ~å‚=∞$`«=Ú 99–00
75.N ^Õg ÉèÏQÆ=`«O 99–00
76.N ^Õg ÉèÏQÆ=`«O (ˆHãπÉˇ·O_£) 360–00
77. ˆH∆„`«<å=∂~°Û# 63–00
2. ™ÈÎ„`åÅ∞–ã¨∞„Ñ¨ÉèÏ`«=ÚÅ∞ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞
1. N Åe`å q+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`åÅ∞ 40–00
2. N Åe`å q+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`åÅ∞ (ˆHãπÉˇ·O_£) 63–00
3. ã¨∂÷ÖÏHõ∆iÅe`åq+¨µ‚ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«=ÚÅ∞
(Ñ¨„uHõÃã·*ò ˆHãπ Éˇ·O_£) 108–00
Ñ¨Ù~å}ÑÖ_» ~å^è•Hõ$+¨‚=¸iÎQÍi ãÖHõÅ#O
4. Åe`åq+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«=ÚÅ∞ (Ç≤ÏOn) ,,40–00
5. Åe`åq+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«=ÚÅ∞ (WOw¡+¨µ) ,,40–00
-4-
6. ã¨~°fi^Õ=`å ™ÈÎ„`«=∞O[i 120–00
7. ã¨HõÅ^Õ=`å JëÈì`«Î~°â◊`«<å=∂=oó (63) 20–00
8. Åe`å ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞ ™ÈÎ„`«"£∞(„H“<£) 36–00
9. Åe`å ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 20–00
10.ÅH©; ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 20–00
11.^Œ∞~åæ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 20–00
12.PO[<ÕÜ«∞ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 20–00
13.t= ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 20–00
14.q+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 20–00
15.QÆ}Ñü ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 20–00
16.ã¨∞„|Ç¨Ï‡}º ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 20–00
18.Åe`åq+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`åÅ∞ 20–00
19.N~å=∂ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 20–00
20.ÅH©;#$ã≤OÇ¨Ïã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 20–00
21.ã¨∂~°ºã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ Pk`«ºÇ¨Ï$^ŒÜ«∞O 20–00
22.N"ÕOHõ>Ëâ◊fi~°ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 20–00
23.=∞}ñfiÑ¨=~°‚# (ÃÑ^ŒÌk) 20–00
24.ãÖ^•º=O^Œ#O 20–00
25.=∞O„`«Ñ¨Ù+¨Ê"£∞ 20–00
26.„uÉèÏëê Ç¨Ï#∞=∂<£Kåb™ê 10–00
27.Ç¨Ï#∞=∂<£ Kåb™ê 9–00
28.=∞}ñfiÑ¨=~°‚# (áêÔH\ò) 10–00
-5-
29.P~°∞ Kåb™êÅ∞ 10-00
30.t"å~å^èŒ# (t=™ÈÎ„`åÅ∞) 10–00
31."ÕOHõ>Ëâ◊fi~° ã¨∞„Ñ¨ÉèÏ`«O (áêÔH\ò) 10–00
32.P~°∞^ŒO_»HÍÅ∞ 6–00
33."ÕOHõ>Ëâ◊fi~° QÀqO^Œ<å=∞=ÚÅ∞ 6–00
34.J+¨ìÅH©; ™ÈÎ„`«"£∞ Hõ#Hõ^è•~å™ÈÎ„`«"£∞ 10–00
35.^ÕgY_»æ=∂ÖÏ™ÈÎ„`«"£∞
(=∞Ç≤Ïëêã¨∞~°=∞~°Ìh™ÈÎ„`«O`À) 10–00
36.ÉÏÖÏ„uÑ¨Ù~° ã¨∞O^Œs x`«ºÑ¨Ó[ 10–00
37.ã¨∞O^Œ~°HÍO_» (áêÔH\ò) 10–00
38.ÉèíQÆ=næ`« =¸ÅO 20–00
39.~å=∞~°H∆Í™ÈÎ„`«"£∞ 15–00
40.™ÈÎ„`« ~°`åfl=o 36–00
41.Ñ¨Ù~å}ÑÖ_»Åe`å–
q+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«"£∞(q∞h) 10–00
42.Ñ¨Ù~å}ÑÖ_» Åe`åã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«"£∞(q∞h) 10–00
43.Ñ¨Ù~å}ÑÖ_» q+¨µ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞™ÈÎ„`«"£∞ 10–00
44.Ñ¨Ù~å}ÑÖ_» Pk`«º Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O 10–00
45.=∞O„`«Ñ¨Ù+¨ÊO (q∞h) 10–00
46.t"å#O^ŒÅÇ¨Ïi–™œO^Œ~°ºÅÇ¨Ïi 36–00
47.‰õΩ[^À+Ö 10–00
48.HÍÅã¨~°Ê ^À+Ö 10–00
-6-
49.g∞ JÑ¨CÅ∞ f~åÖÏ? 10–00
50.^Œ$+≤ì^ÀëêÅ∞ x"å~°} 10–00
51.ã¨~°fi^Õ=`å ^è•º#â’¡Hõ=ÚÅ∞ 10–00
52.ÑÖK«ã¨∂HõÎ=ÚÅ∞ 10–00
53.ãÖ^è•º=O^Œ#O 10–00
54.~°∞„^Œ#=∞Hõ"£∞–K«=∞Hõ"£∞ 10–00
55.QÍÜ«∞„f=∞O„`åÅ∞ 10–00
56.[Ñ¨=∞O„`åÅ∞ 10–00
57.Ç¨ÏÜ«∞„w= ™ÈÎ„`«=∂Å 10–00
58.^ŒH˜∆}Ï=¸iÎ ™ÈÎ„`«=∂Å 10–00
59.^•fi^Œâ◊ *’ºui¡OQÍÅ∞–ÑÖKå~å=∂Å`À 10–00
60.Nã¨∂HõÎO Ñ¨Ù~°∞+¨ ã¨∂HõÎO 10–00
61.#=^Œ∞~°æÅ∞ 10–00
62.#=„QÆÇ¨Ï™ÈÎ„`«=∂Å 36–00
63.=∞Ç¨<åºã¨"£∞ 36–00
64.ã¨∞O^Œ~°HÍO_» QÍ<å=∞$`«O 36–00
65.ãÖ^è•º =O^Œ#O (ÃÑ^ŒÌk) 36–00
66.QÀ=∂`«Ñ¨Ó*Ïq^è•#=Ú 10–00
67.P#O^Œã≤kú – 1 N^Õg ™ÈÎ„`«=∂Å 108–00
68.P#O^Œã≤kú – 2 U ã¨=∞ã¨º‰õΩ
–U ™ÈÎ„`«"£∞ áê~åÜ«∞}KÕÜ«∂e 108–00
69. x`«º^Õ=`å~°Û# 45–00
-7-
70. NÅe`å ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞–qÑ¨ÙÅq=~°}ã¨Ç≤Ï`«O 144–00
71. N ^Œ∞~åæã¨Ñ¨Îâ◊u–(K«O_ô) Ç¨ÏŸ=∞q^è•#=Ú ....
72. ã¨~°fi^Õ=`å ™ÈÎ„`«xkè 99–00
73. =∞}ñfiÑ¨=Ú (qÑ¨ÙÅ =K«# "åºMÏº#=Ú) 99–00
74. HÍÅÉèˇ·~°= ~°H∆ÍHõ=K«=Ú 63–00
3. N ™ê~Ú ^Œ`«Î „QÆO^äŒ=ÚÅ∞
1. N ™ê~ÚÉÏÉÏ ã¨K«Ûùi„`« 99–00
2. ãÖÑ¨Ó~°‚ N QÆ∞~°∞ K«i„`« 99–00
3. N ™ê~ÚP~å^èŒ#–+≤i¤"≥·Éèí=O 99–00
4. N ™ê~ÚÉÏÉÏ rq`« K«i„`« („H“<£) 54–00
5. N QÆ∞~°∞K«i„`« („H“<£) 54–00
6. ^•ã¨QÆ}Hõ$`« N™ê~Ú K«i„`« 36–00
7. #=<å^èŒ K«i„`« 99–00
8. N™ê~ÚK«i„`«(Éˇ·O_»∞)
„Ñ¨Ü«∂}Ñ¨Ùáê~åÜ«∞}„QÆO^äŒO 54–00
9. NQÆ∞~°∞K«i„`« (Éˇ·O_»∞)
„Ñ¨Ü«∂}Ñ¨Ùáê~åÜ«∞}„QÆO^äŒO 54–00
10.ã¨`«º^Œ`«Î„=`«O ^Œ`åÎ„`ÕÜ«∞Ñ¨Ó*ÏHõÅÊO,ã¨Ç¨Ï„ãÖ`À 20–00
11.J#Ñ¶¨∂^Õg „=`«O 20–00
12.Éèí‰õΩÎÅ „Ñ¨â◊flÅ‰õΩ ÉÏÉÏ ["å|∞Å∞ 30–00
13.=∞#ã¨∞Ö’x„Ñ¨â◊fl‰õΩN™ê~ÚÉÏÉÏ["å|∞Å∞ 30–00
14.JHõ∆~°„Hõ=∞=ÚÖ’ N™ê~Úã¨∂‰õΩÎÅ∞ 30–00
-8-
15.N ™ê~ÚÑ¨Ó*ÏHõÅÊO (ã¨Ç¨Ï„ãÖ`À) 20–00
16.N ™ê~ÚÉèí[#=∂Å 20–00
17.N ™ê~Ú Éèí[<£û 20–00
18.N ™ê~ÚÉèíH˜Î w`åÅ∞ 20–00
19.ti_çÇ¨~°`«∞Å∞ (ÉèÏ=O`À) 20–00
20.''N™ê~Ú——HÀ\˜ 25–00
21.''N™ê~Ú~å"£∞——HÀ\˜ 20–00
22.N ™ê~Ú<å^äŒ ™ÈÎ„`«=∞O[i 10–00
23.N ™ê~Ú"Õ~Ú<å=∂Å∞ 3-50
24.N ™ê~Ú ã¨Ç¨Ï„ã¨ <å=∂=o 10–00
25.N ™ê~Ú Kåb™ê–ã¨∞„Ñ¨ÉèÏ`«O 10–00
26.N ™ê~Ú<å^èŒ Kåb™ê 10–00
27.N ™ê~Ú Ç¨~°`«∞Å∞ (áêÔH\ò) 10–00
28.N ™ê~Ú x`«ºÑ¨Ó[ (áêÔH\ò) 10–00
29.N ™ê~Ú ã¨∂‰õΩÎÅ∞ 10–00
30.N ™ê~Ú ã¨Î=#=∞O[i–^Œ`«ÎKåb™ê 10–00
31.N™ê~Ú #Hõ∆„`«=∂eHõ 10–00
32.Ç≤ÏOn N ™ê~Ú Ç¨~°`«∞Å∞ 12–00
33.â◊x ã≤OQÆ}ÏÑ¨Ó~ü ˆH∆„`«=∂Ç¨`«‡ºO 45–00
34.WOw¡+¨µ N ™ê~ÚÇ¨~°`«∞Å∞ 12–00
35.+≤i_ç ^Œ~°≈#O–N™ê~Ú "≥·Éèí=O 99–00
36.™ê~Úã¨`«º„=`«O 20–00
-9-
37.™ê~Ú J#∞„QÆÇ¨Ï"£∞ 108–00
38.#=QÆ∞~°∞"å~åÅ „=`«HõÅÊ=Ú 15–00
39.N^Œ`«ÎbÖÏ=∞$`«=Ú 99–00
40.Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÖ’ ™ê~Ú 12–00
41.N+≤i_ô™ê~Ú bÖÏ=∞$`«O(Nã¨K«Ûùi„`«) 99–00
42.QÆ*Ï##=∞Ç¨Ï~å*ò K«i„`« 99–00
4. *’ºuëêÅ∞
1. 'HÍÅK«„HõO— QÆO@ÅÑÖKåOQÆO (QÍˆ~æÜ«∞) 60–00
2. „QÆÇ¨ÏÉèí∂q∞ ÑÖKåOQÆ=Ú (QÍˆ~æÜ«∞) 116–00
3. NK«„Hõ ÑÖKåOQÆO (`˘e =∞Ç≤ÏàÏÑÖKåOQÆO) 45–00
4. P#O^Œã≤kú ÑÖKåOQÆO ("≥·.q.âß„ã≤Î) 60–00
5. =ÚÅ∞QÆ∞"åi~åtÑ¶ë`åÅ∞(12~åâ◊√Å∞"åiH˜) 40–00
6. =ÚÅ∞QÆ∞"åi~åtÑ¶ë`åÅ∞ q_çq_çQÍXH˘¯Hõ¯\˜ 10–00
7. HÍÅK«„HõO*’ºu+¨HÍºÅO_»~(ü Nx"åã¨QÍˆ~æÜ«∞–„Ñ¨}u\˜q) 25–00
8. â◊√Éèí=∞ã¨∞Î (Ñ≤_»ÑïÎ) HÍºÅO_»~ü 25–00
9. ™ê^• HÍºÅO_»~ü 5–00
10. áêÔH\ò HÍºÅO_»~ü 15–00
11. `å[Hõ hÅHõOsîÜ«∞"£∞ 100–00
12. ˆH~°à◊ *’ºu+¨ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 150–00
13. *’ºu+¨ „|Ç¨Ï‡ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 150–00
14. =∂#¨™êQÆi *Ï`«HõÑ¨^Œ÷u 150–00
15. =~åÇ¨Ïq∞Ç≤Ï~° *Ï`«HõÑ¨^Œ÷u 150–00
- 10 -
16. =^èŒ∂=~° q"åÇ¨Ï"≥∞ÿ„u^•fi^Œâ◊‰õÄ@=ÚÅ∞ 99–00
17. ã≤OÑ¨ÙÖò Ô~q∞_ôãπ 250–00
18. â◊OÉèí∞ Ç¨ÏŸ~°„Ñ¨HÍtHõ 250–00
19. Ñ¨Ó~°fi Ñ¨~åâ◊i 100–00
20. Ñ¨~åâ◊~° *’ºu+¨q*Ï˝# ã¨~°fiã¨fiO 200–00
21. „Ñ¨â◊fl ã≤O^èŒ∞ 99–00
22. #Hõ∆„`« qâı+¨ Ñ¶ë`åÅ∞ 45–00
23. ã¨~åfi~°÷ Ñ¶¨ÅK«O„kHõ 99–00
24. ã¨∂~°ºã≤^•úO`«ÑÖKåOQÆQÆ}˜`«OKÕÜ«∞_»OZÖÏ? 150–00
25. ^Œ$H˜û^•úO`«ÑÖKåOQÆQÆ}˜`«O KÕÜ«∞_»OZÖÏ? 150–00
26. PÜ«Ú~åÌÜ«∞ x~°‚Ü«∞O 45–00
27. *Ï`«Hõ QÆ}˜`« „Ñ¨"ÕtHõ 50–00
28. *’ºu+¨=∞~°‡É’kèx 50–00
29. *’ºu+¨ „Ñ¨â’fl`«Î~°=∂Å 50–00
30.=ÚÇ¨˙~°ÎO x~°‚~ÚOK«_»OZÖÏ? 50–00
31.*Ï`«Hõ =∞Hõ~°O^ŒO 36–00
32.*’ºu+¨ ã¨~°ã¨fiu 36–00
33.g∞[##HÍÅ qâıëêÅ∞ 36–00
34.=ÚÇ¨˙~°Î q*Ï˝# ÉèÏã¨¯~°O 36–00
35.*’ºu+¨ ã¨fiÜ«∞OÉ’kèx 36–00
36.â◊√Éèí=ÚÇ¨˙~°Î t~À=∞}˜ 36–00
37.#Hõ∆„`« Ñ¶¨Å=∞O[i 36–00
- 11 -
38.ÑÖKåOQÆO K«∂¿ã q^è•#O 36–00
39.ã¨~åfi~°÷ *’ºu+Ö 36–00
40.„áê^äŒq∞Hõ *’ºu+Ö 36–00
41.#=~°`«fl=ÚÅ∞ â◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=ÚÅ∞ 36–00
42.â◊√Éèíâ◊‰õΩ<åÅ∞ 25–00
43.Ç¨Ïã¨Îˆ~MÏÑ¶ë`åÅ∞ 36–00
44.ãÖYºÖ’¡ Éèíq+¨º`ü 36–00
45.=ÚÇ¨˙~°Î nÑ≤Hõ 99–00
46.Ñ¨Ù@∞ì=∞K«ÛÅ∞ Ñ¶ë`åÅ∞ 25–00
47. HõÅÅ∞ Ñ¶ë`åÅ∞ 25–00
48. *Ï`«Hõ K«„HõO "ÕÜ«∞_»O ZÖÏ? 36–00
49. =∂#™êQÆi („áêp#*’ºu+¨„QÆO^äŒO)
–Ñ¨ÙKåÛNx"åã¨~å=Ù 250–00
50. *’ºu+¨âßG z\Ï¯Å∞ 108–00
51. QÆ∞áêÎ â◊`åaú ÑÖKåOQÆO(1940–2050) 999–00
52. „Ñ¨â◊flK«O_Õâ◊fi~°"£∞ 50–00
53. ^•fi^Œâ◊ÉèÏ= Ñ¶¨ÅK«O„kHõ 250–00
54. *Ï`«HõK«„HõO g∞ˆ~ "Õã¨∞HÀ=K«∞Û 36–00
55. *’ºu+¨ â◊`«Ü≥∂QÆ~°`åfl=o
(#∂~°∞Ü≥∂QÍÅÑ¶ë`åÅ∞) 108–00
56. JOQÆ™ê=Ú„kHõO 36–00
57. Ç¨Ïã¨Î ™ê=Ú„kHõO 40–00
- 12 -
58. ÖÏÖò H˜`åÉò 99–00
59. â◊‰õΩ#âßGO 80–00
60. P^èŒ∞xHõ„Ñ¨â◊flâßGO 120–00
61. Ñ¨~åâ◊~°*’ºu+¨ „Ñ¨â◊fl*’ºu+Ö 150–00
62. J+¨ìHõ=~°∞æ 50–00
63. |$Ç¨Ï`ü*Ï`«HõO („áêp#„ÑüH˜Ñ¨Ù#~°∞‡„^Œ}) 200–00
64. ÅQÆfl~°`åflHõ~°O 45–00
65. +¨@ÊOKåtHõ 120–00
66. 40 ~ÀAÖ’¡ *’ºu+Ö<Õ~°∞ÛH˘#O_ç 270–00
67. 40 ~ÀAÖ’¡ ™ê=Ú„kHõO<Õ~°∞ÛH˘#O_ç 150–00
68. 40 ~ÀAÖ’¡ ãÖMÏºâßGO 150–00
69. 40 ~ÀAÖ’¡ #Hõ∆„`« (<å_ô) Ñ¶ë`«=ÚÅ∞ 270–00
70. 40 ~ÀAÖ’¡ "≥·^Œº*’ºu+Ö <Õ~°∞ÛHÀO_ç 250–00
71.g∞ Ñ¨Ù\˜ì#`Õn J^Œ∞ƒù`«~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 270–00
#∂º=∞~åÖÏr ã¨∂Ñ¨~ü ÔQ·_£ 200–00
72. ÔH.Ñ≤.*’ºu+Ö (ÑïK«Ü«∞O) 50–00
73. =ÚÇ¨˙~°ÎzO`å=∞}˜ 99–00
74. ã¨∂~°ºK«O„^Œ „QÆÇ¨Ï}=ÚÅ∞ 50–00
75.„Ñ¨ã≤^Œú=º‰õΩÎÅ *Ï`«HÍÅ∞ ("Õˆ~H˘O_»Ñ¨Ê) 150–00
76.J^Œ$+¨ìÔ~"≥∞_ôãπ 120–00
77.„QÆÇ¨ÏãÖKå~° Ñ¶¨Åx~°‚Ü«∞nÑ≤Hõ 50–00
78.*’ºu+¨ Ô~q∞_ôãπ 300–00
- 13 -
79.*Ï`«Hõ=∂~åÎO_»O áê`«„ÑüH˜
Ü«∞^ä•`«^äŒO(H˘O_»Ñë¡) 250–00
80.*’ºu+¨q^•º„Ñ¨HÍtHõ áê`«„ÑüH˜
Ü«∞^ä•`«^äŒO(H˘O_»Ñë¡) 250–00
81.<å_ô*’ºu+Ö 50–00
82.QÍˆ~æÜ«∞O g∞ „QÆÇ¨Ï|ÅO Ô~q∞_ôãπ 250–00
83.#Hõ∆„`«áêi*Ï`«O (QÀ~°ã¨g~°Éèí„^•Kå~°º) 50–00
84.ÅQÆfláêi*Ï`«O (QÀ~°ã¨g~°Éèí„^•Kå~°º) 50–00
85.Q“`«=∞ãÖÇ≤Ï`« 50–00
86.Ç¨ÏŸ~°~°`«fl=∂Å 50–00
87.*Ï`«HõÑ¶¨Å =∞}˜=∞O[i 200–00
88.Ñ¨Ù+¨¯~° ÑÖKåOQÆO 540–00
89.^ŒâßÉèí∞H˜ÎÑ¶¨Å x~°‚Ü«∞O 250–00
90.qO`« *’+¨º=ÚÅ∞ 50–00
91.ëÈ_»â◊=~°∞æÅ∞ 200–00
92–105.~°q/K«O„^Œ/‰õΩ[/|∞^èŒ/QÆ∞~°∞/â◊√„Hõ/â◊x/~åÇ¨ïˆH`«∞
–#=„QÆÇ¨Ï=ÚÅ‰õΩ XH˘¯Hõ¯ Ñ¨Ùã¨ÎHõO 99–00
93. =ÚÇ¨˙~°Î=∂~åÎO_»O 50–00
94. ÅÑ¶¨Ú*Ï`«HõO 50–00
95. *Ï`«HÍÅOHÍ~°=Ú 50–00
99–107. "Õ∞ëêk g∞#O–12 ÅQÍflÅ∞
XH˘¯Hõ¯ ÅQÆflO „QÆO^èŒO 99–00
- 14 -
108. <å~°^Œ ãÖÇ≤Ï`« 200–00
109. ÑÖKåOQÆÑ‘iîHõÖËdHÍQÆ}˜`«O 250–00
110. `å~å|ÅO – K«O„^Œ|ÅO ("Õˆ~ H˘O_»Ñ¨Ê) 99–00
111. ã¨∞ÅÉèíÅQÆfl ™ê^èŒ# (z„`åÅQÆ∞~°∞=¸iÎQÆ∞áêÎ) 200–00
112. ~°=∞ÅâßGO 108–00
113. =ÚÇ¨˙~°Î ~°`åfl=o 250–00
a.q.~å=∞<£ QÍi „QÆO^äŒ=ÚÅ∞
114. *’ºu+¨ q^•º~°OÉèíO 50–00
115. „QÆÇ¨ÏÉèÏ= |Å=ÚÅ∞ 50–00
116. HÍÅK«„Hõ^Œâ◊ 50–00
117. J#∞Éèí= „Ñ¨âßfl*’ºu+Ö 50–00
118. *’ºu+¨âßGOÖ’ "å`å=~°} Éèí∂HõOáêÅ∞ 50–00
119. Ñ¨Ù~ÀQÍq∞ *Ï`«HõO 50–00
120. ÉèÏ"å~°ú~°`åflHõ~°O 75–00
121. ÉèÏ~°fÜ«∞*’ºu+¨ ã¨~°fiã¨fiO 75–00
122. J+¨ìHõ=~°æ Ñ¨^Œúuó 75–00
123. *’ºu+¨âßGOÖ’ ãÖ^ÕÇ¨Å∞,ã¨=∂^è•<åÅ∞ 75–00
124. „Ñ¨â◊fl`«O„`« 75–00
125. =ÚÇ¨˙~°ÎO 75–00
126. qt+¨ì *Ï`«Hõ=ÚÅ∞ 125–00
127. ÉèÏ~°fÜ«∞Ñ¶ë`«*’ºu+Ö 125–00
128. 300 =ÚYº"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ 125–00
- 15 -
129. *Ï`«HõOÑïjeOK«_»OZÖÏ ? 300–00
~åRÑü J"å~°∞¤„QÆÇ‘Ï`«, =∞Ç¨=∞Ç¨ÏŸáê^è•ºÜ«∞, "åK«ã¨Êu
N =∞^èŒ∞~°Hõ$+¨‚=¸iÎQÍi „QÆO^äŒ=ÚÅ∞
130. |$Ç¨Ï`üÑ¨~åâ◊~°Ç¨ÏŸ~åâßG=Ú–1 200–00
131. |$Ç¨Ï`üÑ¨~åâ◊~°Ç¨ÏŸ~åâßG=Ú–2 200–00
132. |$Ç¨Ï`üÑ¨~åâ◊~°Ç¨ÏŸ~åâßG=Ú–3 200–00
133. |$Ç¨Ï`üÑ¨~åâ◊~°Ç¨ÏŸ~åâßG=Ú–4 200–00
134. ÉèÏ"å~°÷~°`åflHõ~°=Ú 100–00
135. =ÚÇ¨˙~°Î zO`å=∞}˜ 100–00
136. =ÚÇ¨ï~°Î zO`å=∞}˜–áê~°∞ì2 200–00
137. ã¨fiÑ¨fl âßG=Ú 50–00
138. â◊`«Ü≥∂QÆ=∞O[i 33–00
139. „=`«x~°‚Ü«∞HõÅÊ=e¡ 165–00
140. ^≥·=[˝=Å¡ÉèíO 75–00
141. =ãÖ`«~å[â◊‰õΩ#"£∞ (ZO.P~ü.q.â◊~°‡) 250–00
142. Láêã¨<å q^è•#=Ú (ZO.P~ü.q.â◊~°‡) 99–00
143. "åã¨∞ÎâßGq"ÕHõ=Ú–1 50–00
144. "åã¨∞ÎâßGq"ÕHõ=Ú–2 200–00
145. "åã¨∞ÎâßGq"ÕHõ=Ú–3 50–00
146. "åã¨∞ÎâßGq"ÕHõ=Ú–4 200–00
147. J#∞Éèí=ã¨∞ÅÉèí"åã¨∞Î – 1 50–00
148. J#∞Éèí=ã¨∞ÅÉèí"åã¨∞Î – 2 100–00
- 16 -
5. "åã¨∞ÎÅ∞
1. 40 ~ÀAÖ’¡ ''"åã¨∞Îq^Œº—— <Õ~°∞ÛH˘#O_ç 180–00
2. "åã¨∞ÎâßG ~°Ç¨Ïã¨º=ÚÅ∞ (Éˇ·O_»∞) 108–00
3. "åã¨∞Î#∞|\˜ì g∞ WÅ∞¡ 54–00
4. g∞~°∂ g∞ "åã¨∞Î 54–00
5. QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î z\Ï¯Å∞ 54–00
6. "åã¨∞Î Ñ¨Ó[ 54–00
7. "åã¨∞Î ã¨∂„`«=ÚÅ∞ 54–00
8. "åã¨∞ÎâßG ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 54–00
9. QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î =~°∞æÅ∞ 99–00
10.qâ◊fiHõ~°‡"åã¨∞Î âßGs`åº g∞ WO\˜ áê¡#∞Å∞ 50–00
11.qâ◊fiHõ~°‡ "åã¨∞ÎâßGs`åº g∞WO_»¡PÜ«∞=ÚÅ∞ 99–00
12.qâ◊fiHõ~°‡ "åã¨∞Î âßGO(z„`åÅQÆ∞~°∞=¸iÎQÆ∞áêÎ) 180–00
13.P^èŒ∞xHõ QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î 99–00
14.â◊√Éèí"åã¨∞Î 270–00
15."åã¨∞ÎÜ«∞O„`« ~°`åfl=o 108–00
16."åã¨∞ÎâßGO 120–00
17.Ç¨Ï∫ãπ áê¡#∞¡ 50–00
18.QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î™ê~°O 50–00
19.QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î K«O„kHõ 50–00
20.QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î ^Œ~°Ê}O 50–00
21.*’ºu+¨–QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞ÎK«O„kHõ 50–00
- 17 -
22."åã¨∞Î~°`åflHõ~°O (H˘O_»Ñë¡) 50–00
23."åã¨∞Ît~À=∞}˜ ,, 50–00
24.NHõ$+¨‚"åã¨∞Î ,, 50–00
25.ÑÖK«"åã¨∞Î áêi*Ï`«O ,, 108–00
26."åã¨∞Î_çO_ç=∞"£∞ ,, 50–00
27."åã¨∞Î^Œ∞Okaè ,, 108–00
28.qâ◊fiHõ~°‡"åã¨∞Î„Ñ¨HÍtHõ 99–00
29.Hõ$+¨‚"åã¨∞ÎâßG=Ú 50–00
30.[Å"åã¨∞Î,â◊Åº"åã¨∞Î(^ŒO`«∂iÑÖ_»s<å^ä£) 75–00
31.=∞Ü«∞"åã¨∞Î (QÀ~°ã¨g~°Éèí„^•Kå~°º) 120–00
32."åã¨∞Î*’ºu 54–00
33."åã¨Î= "åã¨∞ÎÑ¨Ó*Ïq^è•#=Ú 108–00
6. =∞O„`«âß„™êÎÅ∞
1. =∞O„`«™ê^èŒ# 54–00
2. `«O„`«*ÏÅO 54–00
3. =∞O„`«â◊H˜Î 54–00
4. ^Œ`åÎ„`ÕÜ«∞ `«O„`«q^Œº 54–00
5. ^Œ`åÎ„`ÕÜ«∞ =¸eHÍ`«O„`«"£∞ 54–00
6. `åO„uHõ ÑÖKåOQÆO 54–00
7. Ü«∞H˜∆}© `«O„`«O 54–00
8. =∞O„`å#∞ëêª# K«O„kHõ 54–00
9. ã¨~°fi^Õ=`å =∞O„`«Hõ=K«=ÚÅ∞ 54–00
- 18 -
10.=∞O„`åHõ∆~åÅ~°Ç¨Ïã¨ºO(c*ÏHõ∆~°xÑ¶¨∞O@∞=Ù) 54–00
11.ã¨~°fi^Õ=`å =∞O„`«~°`åfl=o 54–00
12.ã¨^•Kå~° nÑ≤Hõ 54–00
13.Ü≥∂yh–"å=∞ˆHâ◊fi~°`«O„`«O 54–00
14.„Ñ¨ÑÖK«™ê~°`«O„`«O 54–00
15.|^ŒxHõ `«O„`«"£∞ 54–00
16.LzÛù+¨ì QÆ}Ñü `«O„`«"£∞ 54–00
17.QÆ∞Ñ¨Î ™ê^èŒ# `«O„`«O 54–00
18.QÆO^èŒ~°fi `«O„`«"£∞ 54–00
19.™œO^Œ~°ºÅÇ¨Ïi (=∞O„`«Ü«∞O„`«~°`åfl=o) 54–00
20.Ü«∞O„`« =∞O„`« `«O„`« 54–00
21.áêâ◊√Ñ¨`« `«O„`«O 99–00
22.ÑÖK«^Œâ◊ =∞Ç¨Y_»æ `«O„`«O 99–00
23.~°∞„^•ëêª^è•ºÜ«∞ó 99–00
24.=∞O„`«ã≤kú 108–00
25.Ñ¨~°â◊√~å=∞`«O„`«"£∞ 108–00
26.NÅe`åqÖ’=∞ ÑÖK«^Œj 108–00
27.N QÆ∞~°∞ `«O„`«O 108–00
28.QÍÜ«∞„f `«O„`«"£∞ 108–00
29.â◊¥eh^Œ∞~åæ`«O„`«O (z#flk) 100–00
30.=∞Ç¨â◊H˜Î =∞O„`« `«O„`« ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 150–00
31.N ^Œ∞~°æ `«O„`«"£∞ 200–00
- 19 -
32.=∞Ç¨=∞$`«∞ºO[Ü«∞J=∞$`«áêâ◊√Ñ¨`«"£∞ 200–00
33.ã¨~°Ê (<åQÆ)`«O„`«O 250–00
34.Ç¨Ï=# `«O„`«O 250–00
35.ëÈ_»â◊x`«º`«O„`«O 250–00
36.âßˆHÎÜ«∞`«O„`«O 250–00
37.~°∞„^ŒÜ«∂=∞à◊`«O„`«O 250–00
38.ÅH©;„Ñ¨`«ºOy~å `«O„`«"£∞ 250–00
39.Ç≤Ï~°}ºâ◊¥eh `«O„`«"£∞ 250–00
40.=∂Ü«∂„Ñ¨`«ºOy~å `«O„`«"£∞ 250–00
41.N qâ◊fi~°∂Ñ¨ „Ñ¨`«ºOy~å `«O„`«"£∞ 250–00
42.ã¨fi~å‚Hõ~°¬}Éè̌·~°=`«O„`«O 250–00
43.HÍjqâßÖÏH˜∆ `«O„`«O 250–00
44.âßOu`«O„`«"£∞ 250–00
45.Ü«∞O„`«ã≤kú 360–00
46.N ÅH©; `«O„`«"£∞ 360–00
47.=∞O„`«=∞Ç¨ÏŸ^Œkè („ã‘Î^Õ=`åóHõÅÊ"£∞) 360–00
48.=∞O„`«=∞Ç¨ÏŸ^Œkè (Ñ¨Ù~°∞+¨^Õ=`åóHõÅÊ"£∞) 360–00
49.=∞O„`«âßGO („QÆO^äŒ=Ú) 360–00
50.„Ñ¨`«ºOy~åHõ$`åº`«O„`«O 360–00
51.HÍ=∞^èÕ#∞=Ù `«O„`«O 360–00
52.â◊¥eh^Œ∞~åæ`«O„`«O 360–00
7. „QÆO^ä•Å∞ – P~å^èŒ#Å∞
- 20 -
1. ÉèíQÆ=næ`« â’¡Hõ `å`«Ê~°º ã¨Ç≤Ï`«O 54–00
2. QÆ}Ëâ◊ P~å^èŒ# 1 99–00
3. QÆ}Ëâ’áêã¨# 2 99–00
4. #=„QÆÇ¨Ï"≥·Éèí=O 99–00
5. #=„QÆÇ¨Ï Ô~"≥∞_ôãπ 99–00
6. #=„QÆÇ¨Ï "Õ^ŒO 99–00
7. â◊x„QÆÇ¨~å^èŒ# 99–00
8. Pk`åº~å^èŒ# 99–00
9. ã¨∞„|Ç¨‡}Ïº~å^èŒ# 99–00
10.N t= P~å^èŒ# 99–00
11.ÅH©; P~å^èŒ# 99–00
12.Ç¨Ï#∞=∞^•~å^èŒ# 99–00
13.Åe`å~å^èŒ# 99–00
14.N K«„HÍ~å^èŒ# 99–00
15.QÍÜ«∞„f P~å^èŒ# 99–00
16.g~°Éèí„^•~å^èŒ# 99–00
17.‰õΩ[„QÆÇ¨~å^èŒ# 99–00
18.Éèˇ·~°"å~å^èŒ# 99–00
19.^≥·"å~å^èŒ# 99–00
20.w`å~å^èŒ# 99–00
21.N"ÕOHõ>Ëâ◊fi~å^èŒ# 99–00
22.Ç¨ÏÜ«∞„w"å~å^èŒ# 99–00
- 21 -
23.ÅH©;#~°ã≤OÇ¨~å^èŒ# 99–00
24.N ÉÏÖÏ„uÑ¨Ù~°ã¨∞O^Œs ™ÈÎ„`« Hõ^ŒO|O 99–00
25.^Õg bÖÏ=∞$`«O 99–00
26.Ñ¨Ù~å}ÑÖ_» ã¨∞O^Œ~°HÍO_» =K«#O 99–00
27.Ñ¨Ù~å}ÑÖ_» ~å=∂Ü«∞}O 99–00
28.Ñ¨Ù~å}ÑÖ_» ÉèÏ~°`«O 99–00
29.Ñ¨Ù~å}ÑÖ_» ÉèÏQÆ=`«O 99–00
30.(ã¨∂i) "åb‡H˜ ~å=∂Ü«∞}O 99–00
31.HÍÅã¨~°Ê Ü≥∂QÆO 99–00
32.x`«º rq`«=ÚÖ’ ~°∞„^•Hõ∆Å∞ 99–00
33.x`«º rq`«=ÚÖ’ #=~°`åflÅ∞ 99–00
34."Õ^Œã¨∂HõÎ=ÚÅ∞ 99–00
35."Õ=∞# Ñ¨^Œº™ê~å=∞$`«O 99–00
36.ÑÖ_»QÆÅ∞ Ñ¨~°fik<åÅ∞ 99–00
37.ã¨∂H˜Î~°`åflÅ∞ 99–00
38.N PO[<ÕÜ«∞O (K«i„`«–=∞Ç≤Ï=∞–™ÈÎ„`åÅ∞) 216–00
39.#=„QÆÇ¨Ï ^Œ~°≈#"£∞ 99–00
40.x`«ºrq`«OÖ’ #=„QÆÇ¨Å∞ 99–00
41.™êÅ„QÍ=∞=ÚÅ∞ 99–00
42.QÆ∞~°∞â◊√„Hõ „Ñ¨ÉèÏ==Ú K«O„^ŒHõàÏ<å_ô 99–00
43.â◊x„QÆÇ¨ÏÔ~q∞_ôãπ 99–00
44.*Ï`«Hõã¨∞^è•™ê~°=Ú–*Ï`«Hõ"≥∂Hõ∆„Ñ¨^•~Úx 99–00
- 22 -
45.q"åÇ¨Ï *’ºu+¨=∞O[i–
=∂ºˆ~*ò=∂ºzOQ∑ÔQ·_£ (™ê~ÚQÆ}ÑüÔ~_ç¤) 99–00
46.g∞Ñ¨Ù\˜ì#`Õnx|\˜ì g∞rq`«~°Ç¨Ï™êºÅ∞
(#∂º=∞~åÅr Öˇ·Ñ¶πÔQ·_£) ,, 99–00
47.g∞J^Œ$ëêìxH˜ (¿Ñ~°∞) <Õ"£∞Hõ~°Hõ∆<£ 99–00
48.=¸HõÑÖK«â◊f 99–00
49.ÑÖK«=∞"Õ^ŒO =∞Ç¨ÉèÏ~°`«O 99–00
50.^Õ=Ùà◊√§ _®\ò HÍ"£∞ 99–00
51.QÆ}ÑüÉèÏ+¨ºO 99–00
52.Ü«∞Aˆ~fi^Œ LÑ¨#Ü«∞#q"åÇ¨Ï„Ñ¨Ü≥∂QÆ=∞O[i 99–00
53.#=Ü≥∂QÆ∞Å∞ 99–00
54.PO„^èŒ„Ñ¨^ÕâòÖ’x^Œi≈OK«=Åã≤# „Ñ¨=ÚY^Œ~åæÅ∞ 99–00
55.ã¨HõÅ^Õ=`åJëÈì`«Î~åÅ∞(ÃÑ^ŒÌk)–
(180JëÈì`«Î~°â◊`«<å=∂=à◊√Å`À) 99–00
56.ã¨HõÅ^Õ=`å ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞ 99–00
57.P^è•ºu‡Hõ ã¨∂H˜Î xkè 99–00
58.„ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å∞ QÀ„`åÅ∞,„Ñ¨=~°Å∞ 99–00
59.ã¨~°fi^Õ=`åã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»∞ N "ÕOHõ>Ëâ◊fi~°∞_»∞ 99–00
60.N ÅH©;ã¨xflkè 99–00
61.NÅH©; QÆ}Ñü Ç¨ÏŸ=∞HõÅÊO 99–00
62.=∂~°¬ÖòP~üì û (Hõ~å>Ë,‰õΩOQ∑Ñ¶¨Ó<Õ~°∞ÛHÀO_ç) 99–00
63.=∂ºlH±ÔQ·_£ 99–00
- 23 -
64.K«^Œ~°OQÆO 99–00
65.ÑÖK«=ÚY Ç¨Ï#∞=∞`ü "≥·Éèí=O 54–00
66.QÆ~°∞_»Ñ¨Ù~å}O 40–00
67.=∂Ñ¶¨∞Ñ¨Ù~å}O 30–00
68.t=Ñ¨Ù~å}O 30–00
69."≥·âßYÑ¨Ù~å}O 30–00
70.ã¨∂÷ÖÏHõ∆i =∂Ñ¶¨∞Ñ¨Ù~å}O 54–00
71.ã¨∂÷ÖÏHõ∆i t=Ñ¨Ù~å}O 54–00
72.ã¨∂÷ÖÏHõ∆i "≥·âßYÑ¨Ù~å}O 54–00
73.HÍsÎHõ Ñ¨Ù~å}O 30–00
74.HÍsÎHõ Ñ¨Ù~å}O (z#flk) 25–00
75.ã¨~°fiHÍ~°ºã≤kúH˜ ~å=∂Ü«∞}áê~åÜ«∞} 50–00
76.ÃÑ^ŒÌÉÏÅtHõ∆ 40–00
77.QÍÜ«∞„f =∞Ç≤Ï=∞ 36–00
78.=∞`«ûº Ü«∞O„`« =∞Ç≤Ï=∞ 50–00
79.=$Hõ∆^Õ=`«Å∞ 50–00
80. Ü«∂A+¨ ™ê‡~°Î ãÖ™ê¯~° K«O„kHõ 150–00
81.ã¨<å`«#"≥·kHõ „ÉÏÇ¨Ï‡}™ê‡~åÎQÆ=∞HõÅÊ"£∞ 150–00
82.K«`«∞ˆ~fi^Œ=ÚÅ∞ 144–00
83.#=„QÆÇ¨~å^èŒ# 144–00
84.`åà◊Ñ¨„`« ã¨=∂Ç¨~° QÀÑ¨Ù~°O 144–00
85.=∞#∞^èŒ~°‡ âßGO (=K«#OÖ’...) 144–00
- 24 -
86."Õ^Œ=∞O„`« ãÖÇ≤Ï`« 144–00
87.ã¨Ç¨Ï„ãëOQÍ~°Û# 144–00
88.N t=w`« 144–00
89.^•fi^Œâ◊LÑ¨x+¨`«∞ÎÅ∞ 144–00
90.Ñ¨Ù~å}ÑÖ_»"åi ™œO^Œ~°ºÅÇ¨Ïi
(â’¡Hõ`å`«Ê~°ºã¨Ç≤Ï`« qÑ¨ÙÅ"åºYº`À) 250–00
100. |$Ç¨Ï`ü t= ™ÈÎ„`« ~°`åflHõ~°=Ú 216–00
101. |$Ç¨Ï`ü ^Õg ™ÈÎ„`«~°`åflHõ~°=Ú 216–00
102. |$Ç¨Ï`ü q+¨µ‚ ™ÈÎ„`«~°`åflHõ~°=Ú 216–00
103. ˆH^•~°<å^è£ |^Œs<å^è£ Ü«∂„`åÔQ·_»∞ 40–00
104. ^ŒH˜∆}Ï=$`« â◊OY=ÚÅ∞ 50–00
105. 108 k=º^ÕâßÅ q+¨µ‚ˆH∆„`«^Œ~°≈x 36–00
106. ^èŒ~°‡ã≤O^èŒ∞=Ù 270–00
107. ÉèÏ~°fÜ«∞ â‹·=ˆH∆„`«Ü«∂„`å^Œi≈x 108–00
108. zÅ∞‰õÄi ÉÏÖÏrK«i„`« 36–00
109. ÉèíQÆ=`üã¨∞Îu ...
110. ã¨∂~Àºáêã¨# 36–00
111. ã¨<å`«# ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂Å∞–PKå~°=º=Ç¨~åÅ∞ ...
112. HÍjYO_»O 250–00
113. Jâ◊fih^Õ=`«Å∞ 216–00
8. "≥·^Œº „QÆO^ä•Å∞
1. PÇ¨~°O P~ÀQÆºO 36–00
- 25 -
2. =¸eHÍ"≥·^Œº z\Ï¯Å∞ 36–00
3. PÜ«Úˆ~fi^Œ "≥·^Œº z\Ï¯Å∞ 25–00
4. PÜ«Úˆ~fi^Œ "≥·^ŒºO 36–00
5. QÆ$Ç¨Ï"≥·^Œº ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 36–00
6. QÆ$Ç¨Ï"≥·^Œº™ê~°O 36–00
7. Ç¨ÏŸq∞Ü≥∂"≥·^ŒºO (^•fi^Œâ◊Å=}zH˜`«û) 54–00
8. „Ñ¨Hõ$u"≥·^ŒºO 36–00
9. PÇ¨~°O–"≥·^ŒºO 99–00
10.ãÖÑ¨Ó~°‚ PÜ«Úˆ~fi^Œ–z\Ï¯ "≥·^ŒºO 99–00
11.PÜ«Úˆ~fi^Œ"£∞ 36–00
12.PÜ«Úˆ~fi^Œ =¸eHÍ"≥·^ŒºnÑ≤Hõ 99–00
13.^Œ∞OÑ¨‰õÄ~°Å∞, P‰õΩ‰õÄ~°Å∞, HÍÜ«∞QÆ∂~°Å∞
"å_»HõO – LÑ¨Ü≥∂QÍÅ∞ 99–00
14.<å@∞"≥·^ŒºO (ˆHãπ Éˇ·O_çOQ∑) 360–00
15.UHõ=¸eHÍ"≥·^ŒºO 99–00
16.JëêìOQÆ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O(4ÉèÏQÍÅ∞) 1200–00
17.~°Ç¨Ïã¨ºã≤^ŒúÜ≥∂QÆ"≥·^Œº™ê~°"£∞ 99–00
18.„áê^äŒq∞Hõ Ç¨ÏŸq∞Ü≥∂"≥·^ŒºO 99–00
19.XÉˇã≤\ ˜ 99–00
20.ÃÇÏÖòÎÔQ·_£ 99–00
21.PÜ«Úˆ~fi^ŒO–r=#"Õ^ŒO 99–00
22.Ñ¶¨Ù_£^ä≥~°Ñ≤ 99–00
- 26 -
23.<åºK«∞~°Öò^ä≥~°Ñ≤ 99–00
24.ãÖÑ¨Ó~°‚P~ÀQÍºxH˜ 20xII 99–00
25.H©à◊§<˘Ñ¨CÅ∞ g∞ ã¨=∞ã¨ºÖˇ·`Õ... 99–00
26.Ü≥∂QÍ=∞O„`« 99–00
27.Ü≥∂QÍ ãÖ_Õ @∞ =∞O_Õ 99–00
28.ÃÇÏ~°ƒÖò "≥∞_çã≤<£–ÃÇÏÖòÎ@∞_Õ 99–00
29.ÃÇÏÖòÎÃÑ¶·Öò 108–00
30.=ã¨∞ÎQÆ∞}áê~î°O 250–00
31.~°™êÜ«∞# "årHõ~°} `«O„`«O 150–00
31.ã≤^Œú=¸eHÍ ~°Ç¨Ïã¨ºO 99–00
32. „áê}ÏÜ«∂=∞=Ú – Ü≥∂QÍ–Ñ¨`«O[eNx"åãπ 63–00
9. JÜ«∞ºÑ¨Ê – Éèí"åh ~°HÍÅ∞
1. N JÜ«∞ºÑ¨Ê bÖÏ=∞$`«O 36–00
2. N JÜ«∞ºÑ¨Ê P~å^èŒ# 54–00
3. N JÜ«∞ºÑ¨Ê Éèí[#áê@Å∞ 54–00
4. N JÜ«∞ºÑ¨Ê Ñ¨Ó*ÏHõÅÊO 20–00
5. N JÜ«∞ºÑ¨Ê ÉèíH˜Î w`åÅ∞ 20–00
6. N JÜ«∞ºÑ¨Ê nHõ∆ F 10–00
7. N JÜ«∞ºÑ¨Ê Éèí[#=∂Å F 10–00
8. N JÜ«∞ºÑ¨Ê x`«ºÑ¨Ó[ P 10–00
9. N JÜ«∞ºÑ¨Ê x`«ºxÜ«∞=∂=o P 8–00
10.N Éèí"åh bÖÏ=∞$`«O(^Œ∞~åæÉèí"åhnHõ∆) 36–00
- 27 -
11.^ÕgbÖÏ=∞$`«O 99–00
12.N ^Õg Ñ¨Ó*ÏHõÅÊO 20–00
13.^Õg ÉèíH˜Îw`åÅ∞ 20–00
14.*ˇ· Éèí"åhnHõ∆ F 10–00
15.Éèí"åhnHõ∆ P 8–00
16.^Õg ÉèíH˜Î=∂Å 10–00
17.N JÜ«∞ºÑ¨Ê Éèí[<å=o 120–00
18.JÜ«∞ºÑ¨ÊÑ¨Ó*Ïqkè (*Ëã¨∞^•ã¨∞™êOQ∑û`À) 20–00
10. Éèí[#Å∞ – H©~°Î#Å∞
1. J#fl=∞Ü«∞º H©~°Î#Å∞ 25–00
2. N~å=∞^•ã¨∞ H©~°Î#Å∞ 25–00
3. ã¨~°fi^Õ=`å =∞OQÆà◊Ç¨~°`«∞Å∞ 20–00
4. =ã¨∞O^èŒ~° =∞OQÆà◊ Ç¨~°`«∞Å∞ 25–00
5. ™œÉèÏQÆº ^Õ=`å =∞OQÆà◊Ç¨~°`«∞Å∞ 36–00
6. ã¨~°fi^Õ=`å Éèí[#Å∞ 36–00
7. z\˜ì á⁄\˜ì áê@Å∞ 10–00
8. *ÏfÜ«∞ w`åÅ∞ 10–00
9. ^Õâ◊ÉèíH˜Î w`åÅ∞ 36–00
10.ÑÖ_»∞QÆÅ∞–Ñ¨Ù}ºˆH∆„`åÅ∞ ÉèíH˜Îw`åÅ∞ 36–00
11.Q˘aƒà◊§áê@Å∞,ÖÏeáê@Å∞,HÀÖÏ@áê@Å∞ 36–00
12.J#fl=∞Ü«∞º ãÖH©~°Î#Å∞ 99–00
13.ÃÑo§áê@Å∞–„ã‘ÎÅáê@Å∞ 36–00
- 28 -
14.ÉèíHÍÎ#O^Œ Éèí[#H©~°Î#Å∞(FÖò¤ã≤hÃãìÂÖò) 36–00
15.ã¨~°fi^Õ=`åÉèíH˜Î=∞}˜=∂Å 36–00
16.|`«∞Hõ=∞‡ LÜ«∂ºÅ áê@Å∞ 36–00
17.J#fl=∞Ü«∞º ãÖH©~°Î<åxkè(1000H©~°Î#Å∞) 270–00
11. Ç≤Ï\òû ™êOQ∑û
1. Ñ¶¨∞O@™êÅ ÉèíH˜Îw`åÅ∞–ÉèíQÆ=næ`« 36–00
2. Zãπ.Ñ≤.ÉÏÅ∞ ÉèíH˜Îw`åÅ∞ 36–00
3. Ñ¶¨∞O@™êÅ ã¨∞=∞^èŒ∞~°w`åÅ∞ 99–00
4. Ñ≤. ã¨∞jÅ ã¨∞=∞^èŒ∞~°w`åÅ∞ 99–00
5. Zãπ.Ñ≤. ÉÏÅ∞ ã¨∞=∞^èŒ∞~°w`åÅ∞ 99–00
6. Zãπ.*Ï#H˜ ã¨∞=∞^èŒ∞~°w`åÅ∞ 99–00
7. "Õ@∂i ã¨∞O^Œ~°~å=∞=¸iÎÇ≤Ï\òû 99–00
8. ã¨~°fi^Õ=`å ã≤hÉèíH˜Îw`åÅ∞ 99–00
12. „ã‘ÎÅ‰õΩ LÑ¨Ü«ÚHõÎ Ñ¨Ùã¨ÎHõ=ÚÅ∞
1. NHÍO`å=∞}˜ =O@Å∞ ("≥*ò) 54–00
2. NHÍO`å=∞}˜ =O@Å∞ (<å<£"≥*ò) 54–00
3. âßHÍÇ¨~° =O@Å∞ 25–00
4. =∂O™êÇ¨~°=O@Å∞ 25–00
5. z\˜ìz\Ï¯Å∞ 25–00
6. JO^•xH˜ z\Ï¯Å∞ 25–00
7. Ñ≤Å¡Å ¿Ñ~°∞¡ (ÃÑ^ŒÌk) 25–00
8. Ñ≤Å¡Å ¿Ñ~°∞¡ (z#flk) 10–00
- 29 -
9. ÖË>ˇãπì ZO„ÉÏ~Ú_»s âßsÉ’~°¤~üû 36–00
10.ÖË>ˇãπì ZO„ÉÏ~Ú_»s _ç*ˇ·<£û 36–00
11.z<åfl~°∞Å‰õΩ z~°∞uà◊√§ 25–00
12.Ñ¨ãÖ^≥·# á¶êãπìÑ¶¨Ù_£ =O@Å∞ 25–00
13.Ñ¨ÖÏ"£Å∞, „ÃÑ¶·_£ Ô~·ãπÅ∞, "≥Ô~·\ ©Ô~·ãπÅ∞ 25–00
14."ÕÑ¨Ùà◊√§–WQÆ∞~°∞¡ 25–00
15.WOw¡+¨µÖ’P_»Ñ≤Å¡Å¿Ñ~°∞¡ 54–00
16.WOw¡+¨µÖ’ =∞QÆÑ≤Å¡Å¿Ñ~°∞¡ 54–00
17.„ÉËH±á¶êãπì =O@Å∞ 25–00
18.ÑÖ_»∞QÆÅÖ’ KÕã¨∞H˘<Õ Ñ≤O_ç=O@Å∞ 25–00
19."≥∞ÿ„HÀ"À"≥<£ =O@Å∞ 99–00
20.ã¨~°fi^Õ=`åÉèíH˜Î=∂Å 36–00
21.Ñ≤Å¡Å¿Ñ~°∞¡ (ÉÏ|∞) 36–00
22.Ñ≤Å¡Å¿Ñ~°∞¡ (áêÑ¨) 36–00
23."≥∂„_»<£ "≥∞Ç¨ÏOk (QÀiO\Ï‰õΩ _ç*ˇ·<£û) 36–00
24."≥∂„_»<£ Ñ≤Å¡Å¿Ñ~°∞¡ 99–00
25.<À~°∂iOKÕ <å<£"≥*ò=O@Å∞ 99–00
26."≥∂„_»<£ >ˇÿÅiOQ∑ (ÖË_ôãπ [O\òû) 99–00
qq^èŒ ~°HÍÅ∞
~°Ç¨Ïã¨º ‰õΩ‰õΩ¯@ âßGO 300–00
‰õΩ‰õΩ¯@ âßGO 36–00
ZO^Œ~À=∞Ç¨#∞ÉèÏ=ÙÅ∞ 200–00
- 30 -
Ü≥∂QÍã¨<åÅ∞ 36–00
„áê}ÏÜ«∂=∞=Ú–Ü≥∂QÍ (Ñ¨`«O[eNx"åãπ) 63–00
ã¨∂~°º#=∞™ê¯~°=ÚÅ∞ 36–00
á⁄_»∞Ñ¨Ù Hõ^äŒÅ∞ (z#flq) 7–50
HÍÅ*Ï˝# `«`åÎ fiÅ∞ 36–00
Ç≤ÏOn–`≥Å∞QÆ∞–ã¨fiÉ’kèx 22–00
WOw¡+¨µ–`≥Å∞QÆ∞–ã¨fiÉ’kèx 20–00
[#~°Öò <åÖˇ_£˚ 20–00
#∂~°∞ ZHÍ¯Å∞ 10–00
1–100 >Ë|∞Öò |∞H± 10–00
|∞e¡ ÉÏÅtHõ∆ 20–00
1–100 >Ë|∞Öò|∞H± („H“<£Ãã·A) 10–00
N~å=∞HÀ\˜ 25–00
Nt=HÀ\˜ 25–00
"Õ∞lH± 25–00
JOÔHÅ`À QÍ~°_ô 25–00
„¿Ñ=∞Hõ^äŒÅ∞ 25–00
Ü«Ú=`«~°OQÍÅ∞ (Ü«Ú=`«~°OHÀãÖ) 25–00
„¿Ñ=∂ h‰õΩ *’Ç¨~°∞¡ (Å"£_çHõ∆#s) 25–00
Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ã¨ÊO^Œ# (Hõq`«Å∞) 25–00
"å`«ûºÜ«∞# HÍ=∞ã¨∂„`åÅ∞ 36–00
Z.Ñ≤.@∂iãπì ÔQ·_»∞ 36–00
- 31 -
WO„^Œ*ÏÅ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 25–00
=∞¿ÇÏO„^Œ*ÏÅ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 25–00
â◊s~°ÉèÏ+¨ (ÉÏ_ô ÖÏOˆQfi*ò) 99–00
„H˜Ü«∂Ü≥∂QÆO 36–00
P#O^ŒOQÍ rq^•ÌO 99–00
Ç¨Ïiâ◊ÛO„^Œ <å@HõO 50–00
"å`åûÜ«∞#HÍ=∞ã¨∂„`åÅ∞ 99–00
ÑÖK«™êÜ«∞HõO 99–00
~°u~°Ç¨Ï™êºÅ∞ 99–00
J#OQÆ~°OQÆO (HõOÉèíOáê\˜ ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍ+π) 99–00
â◊$OQÍ~°ˆHo (HõOÉèíOáê\˜ ã¨fiÜ«∞O„Ñ¨HÍ+π) 99–00
Jã¨`À=∞Ü«∞ ã¨^Œæ=∞Ü«∞ 45–00
QÍÜ«∞„fq*Ï˝<£ 99–00
zO`å=∞}˜ (<å@HõO) 50–00
ÉÏÅ<åQÆ=∞‡ 50–00
áêO_»= L^ÀºQÆ=Ú 50–00
HÍà◊Ç¨Ïã≤Î „ã‘ÎÅ „=`«Hõ^äŒÅ∞ 36–00
HÍà◊Ç¨Ïã≤Î QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î zO`å=∞}˜ 99–00
HÍà◊Ç¨Ïã≤Î QÆ$Ç¨Ï"åã¨∞Î =∞~å‡Å∞ (Éˇ·O_»∞) 50–00
‰õΩÖÏ~°‚= `«O„`«"£∞ 150–00
PKå~°º ã≤^Œú <åQÍ~°∞˚#`«O„`«O(Xi[#Öò) 300–00
Ü≥∂QÍã¨<åÅ∞ (VG/TNL) 36–00
- 32 -
~å=∞~åÜ«∞"åã¨∞ÎâßGO(=Ú„^ŒQÆ_»~å=∂~å=Ù) 99–00
ZO.Zãπ.P~ü.Ç¨Ï#∞=∂<£Kåb™ê 10–00
ZO.Zãπ.P~ü.ã¨∞O^Œ~°HÍO_» 70–00
J+¨ì=ÚY QÆO_»ÉèË~°∞O_»`«O„`«O 75–00
„|Ç¨Ï‡OQÍirq`«K«i„`« ([=OQÆ∞Å) 99–00
N Pkâ◊OHõ~åKå~°º k=ºK«i`å=∞$`«O 45–00
w`åO[e (~°gO„^Œ<å^ä£~îåQÆ∂~ü) 50–00
HÍj~å"Õ∞â◊fi~° =∞lb Hõ^äŒÅ∞ 75–00
NÅe`åã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=Ú(ÉèÏã¨¯~°ÉèÏ+¨ºO) 600–00
„Ñ¨Hõ$uã≤^•úO`«=ÚÅ∞–"Õ^Œq*Ï˝#=Ú–
Ñ¶ë`«*Ï`«Hõ ã¨∂„`«=ÚÅ∞ 595–00
q"åÇ¨ÏnÑ≤Hõ ("Õ^ÀHõÎ qkèó) 200–00
=Ú^Œ∞O_ç qâ◊fi<å^äŒ~åAQÍi „QÆO^äŒ=ÚÅ∞
qâ◊fiHõ~°‡ „Ñ¨HÍâ◊=Ú 80–00
„áêp#"åã¨∞Îâß„™êÎÅ∞–P^èŒ∞xHõ"åã¨∞ÎÑïjÅ# ,,250–00
<å~°^Œ ãÖÇ≤Ï`« ,,150–00
"åã¨∞Î~å[=Å¡Éèí=Ú–=¸ÖÏ#∞"å^Œ=Ú ,, 60–00
=∞Ü«∞=∞`«=Ú – =K«#=Ú ,, 80–00
|$Ç¨Ï`«ûOÇ≤Ï`« – =K«#=Ú ,,160–00
QÆ∞Ñ¨Î"åã¨∞Î "åã¨∞Îq*Ï˝#*’ºu ....
- 33 -
~åÇ¨ïˆH`«∞=ÙÅ∞ ã¨=∞ã¨Î „Ñ¨ÉèÏ==ÚÅ∞ 150–00
JOQÍ~°‰õΩ_»∞ (‰õΩA_»∞) 90–00
â◊√„‰õΩ_»∞ 75–00
Ñ¨Ù~ÀÇ≤Ï`« ^Œ~°≈x (QÀ~°ã¨g~°Éèí„^•Kå~°º) ....
qâ◊fiHõ~°‡"åã¨∞Îq^•º~°Ç¨Ïã¨º=ÚÅ∞ ,, ....
"åã¨∞Î q*Ï˝# K«O„kHõ ,, ....
=∞Ç¨^Œâß áêi*Ï`«O ,, ....
*Ï`«Hõ <å~åÜ«∞}©Ü«∞O("å„_Õ=Ù"åiq) 150–00
"åã¨∞Î <å~åÜ«∞}©Ü«∞O ,, 120–00
Ü≥∂QÍ=mYO_»O ,, 120–00
ã¨~åfi~°úK«O„kHõ (4ÉèÏQÍÅ∞) 1208–00
g∞ˆ~ #∂º=∞~åÅlãπì (^•=Ó^£) 370–00
x~°‚Ü«∞ã≤O^èŒ∞ (2ÉèÏQÍÅ∞) 590–00
[Ü«∞¿ÇÏ...[Ü«∞¿ÇÏ...(Ñ¨Ù~å}ÑÖ_»Nx"åãπ) 27–00
™ê~Ú... ,, 27–00
N ^Œ∞~åæ#O^ŒÅÇ¨Ïi ,, 200–00
N=∂eHõ ,, 25–00
P~°u™ê~ÚÉÏÉÏ ,, 11–00
„Ñü+¨ªHõÅÊó(™êy #~°ã≤OÇ¨Ï=¸iÎ) 500–00
`åAnÌ<£ÉÏÉÏ ã¨K«Ûùi„`« 100–00
- 34 -
ã¨∞=∂~°∞ 100 ãÖII~åÅ∞<å\˜ „áêp# „Ñ¨`«∞Å∞ uiy
D „HÕk „QÆO^äŒ=ÚÅ∞ „Ñ¨K«∞iOK«|_ç#q.
„âß^Œú=Ú ZO^Œ∞‰õΩ ÃÑ\Ïìe ? ëÈ_»â◊ ãÖ™ê¯~°=ÚÅ∞
™ê‡~°Î HÍÑïÌ HÍiHõÅ∞
#Ñ¨ÙOã¨Hõ ãÖr=#=Ú, "≥·^Œº t~À=∞}˜
q+¨"≥·^Œº zO`å=∞}˜
¿ÇÏ=∂„k ã¨∂i}Ï „áêÜ«∞tÛ`åÎ^è•ºÜ«∞ó
ã¨~°fi=¸eHÍ QÆ∞}~°`åflHõ~°O
ã‘`å~å=∞ Hõ^è• ã¨∞^èŒ JÜ≥∂^èŒºHÍO_»
ã‘`å~å=∞ Hõ^è• ã¨∞^èŒ ÉÏÅHÍO_»
N~å=∞#=~å„`À`«û=HõÅÊó
PÑ¨ã¨÷OcÜ«∞ ^èŒ~°‡ã¨∂„`åÅ∞
JÑ¨~° „Ñ¨Ü≥∂QÆ ^Œ~°Ê}O
ã¨~°fiâßOu ^Œ~°Ê}O
QÆ}Hõ~°O[x
ãÖ`å# nÑ≤Hõ
ukèx~°‚Ü«∞ HÍ}¤ó
=ÚÇ¨˙~°Î ^Œ~°Ê}O
*’ºu+¨ âßG ~°`«fl=Ú
ÅÑ¶¨Ú`åK«Hõ=Ú
N "≥·Y#ã¨ ÃÑ·`«$"Õ∞kHõ „Ñ¨Ü≥∂QÆó
ã¨‡ $u ~°`åflHõ~°=Ú (^èŒ~°‡âßGO)
*Ï`«HÍ=∞$`«`«™ê~°O
*Ï`«Hõ É’kèx
- 35 -
ãÖw`« q^•º^Œ~°Ê}O
ãÖw`« ã¨~åfi~°÷™ê~°ãÖ„QÆÇ¨ÏO
=ÚÇ¨˙~°Î =∂~åÎO_»O
*Ï`«Hõ~°Ç¨Ïã¨ºO
~å[=∂~åÎO_»O
PÜ«Ú~åÌÜ«∞nÑ≤Hõ
"≥·^•º=∞$`«O
J#∞áê#=∞O[s
#=„QÆÇ¨ÏâßOu q^è•#O–L^ŒHõâßOu qkèó
zH˜`«û~°`«fl=Ú
ã¨fi~°zO`å=∞}˜
^•fi^Œâ◊Ö’Ç¨Ï Éèíã¨‡q^è•#O
^≥·=[˝Ü«∞*’ qÉèí∂+¨}O
J#∞áê# ~°`«flHõ~°=Ú
HÍÖÏ=∞$`«=Ú
^≥·=[˝Hõ~å‚=∞$`«=Ú
~°¿ãO„^Œ zO`å=∞}˜
~°ã¨~°`«fl ã¨=ÚK«ÛÜ«∞O
=ã¨∞ÎQÆ∞}~°`åflHõ~°=Ú
Ç¨ÏŸ~å#∞^Œ~°Ê}=Ú
qâ◊fiHõ~°‡ „Ñ¨HÍtHõ "åã¨∞ÎâßG=Ú
„ã‘Î[# HõÅÊ=e¡
ãÖw`« ã¨~åfi~°ú ãÖ„QÆÇ¨ÏO
ãÖw`« ã¨∞^è•ãÖ„QÆÇ¨Ï=Ú
J~°¯ „Ñ¨HÍâ◊=Ú
ãÖw`« =∂~åÎO_»=Ú
- 36 -
ãÖw`« „Ñ¨^èŒ=∞É’kèx
"≥·^ŒºHõÅÊ`«~°∞=Ù
~°ã¨„Ñ¨nÑ≤Hõ
QÆ}HÍ#O^Œ=Ú
N Åe`åã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∂=oó–q=~°}Ï`«‡Hõ ÉèÏ=O`À
#=K«O_ô "Õ^ÀHõÎ N ^Õg Ñ¨Ó*ÏHõÅÊO
N QÍÜ«∞„f J#∞ëêª# `«`«Î fi„Ñ¨HÍtHõ
ãÖw`«=∂~åÎO_»=Ú
™ê~å=o
ÉèË+¨[HõÅÊ=Ú
QÆ∞~°∞t+¨º "≥·^ŒºzO`å=∞}˜
*Ï`«Hõ=∞}˜
ã¨~°fiâ◊‰õΩ# „Ñ¨HÍtHõ
Ü«∂A+¨ „Ñ¨Ü≥∂QÆ K«O„kHõ
tH∆Í=b¡–P#O^Œ=b¡–Éèí$QÆ∞=b¡
=ãÖ`«~å[ â◊‰õΩ#=Ú
`˘\˜ì "≥·^ŒºO
*’ºu+¨ ã≤^•úO`« ãÖ„QÆÇ¨Ï=Ú (ÑÖKåOQÆ QÆ}˜`«O)
ã¨Ç¨Ï„ã¨ Ü≥∂QÆ„Ñ¨HÍtHõ
HÍÑ‘Å∞ HÍ=Åã≤#"å~°∞ :
"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡ˆH+¨<£û,
P^è•ºu‡Hõ „QÆO^äŒxÅÜ«∞O
HÀ@QÆ∞=∞‡O, J[O`å Ç¨ÏŸ@Öò Z^Œ∞@,
~å[=∞O„_ç.
- 37 -
J~°∞^≥·# áê`« ÑÖKåOQÆ=ÚÅ∞, „=`«Hõ^äŒÅ∞,
Ñ¨Ù~å}=ÚÅ∞,P~å^èŒ# „QÆO^äŒ=ÚÅ∞,
ã¨∞„Ñ¨ÉèÏ`«=ÚÅ∞,=∞Ç¨`«‡º=ÚÅ∞, ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ∞,
Ñ¨Ó*Ïq^è•#=ÚÅ∞, ™ÈÎ„`åÅ∞, „áê=∂}˜Hõ „QÆO^äŒ=ÚÅ∞,
Hõ^äŒÅ∞, *’ºu+¨, "åã¨∞Î, "≥·^Œº, =∞O„`«âß„™êÎk P^è•ºu‡Hõ
„QÆO^äŒ=ÚÅ‰õΩ
"≥∂Ç¨Ï<£ Ñä¡ˆH+¨<£û,
P^è•ºu‡Hõ „QÆO^äŒxÅÜ«∞O
HÀ@QÆ∞=∞‡O, J[O`å Ç¨ÏŸ@Öò Z^Œ∞@,
~å[=∞O„_ç. á¶È<£ : (0883) 246 25 65
Cell : 903 246 25 65
From : J : 0883-246 25 65
MOHAN PUBLICATIONS
Fort Gate, Opp : Ajanta Hotel
RAJAHMUNDRY-533 101 (A.P.)
WWW.MOHANPUBLICATIONS.COM
WWW.GRANTHANIDHI.COM
google play store / mohan publications
facebook Like us to follow /Mohanpublications
sale e-books - www.kinige.com

sale e-books - daily Hunt app
- 38 -

Sundarakanda Telugu

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Sundarakanda Telugu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

leT<ë«©àøÏ sêe÷j·TDeTT

düTuÀ~Û˙ $es¡D düV≤æ ‘·eTT

$<ë´Á|üMD, uÛ≤cÕÁ|üMD uÀsTTq|ü*¢

ãT<Û»ä q $<Û̊jT· T&ÉT

XÀ¢ˆˆ \uÛÑ´‘˚ <äs¡ÙHê <ä´dü´

kÕ«Á•‘êHê eTuÛj Ñ T· <ä+ ` j·T @e+ kÂÔ‹ e÷s¡T‹yéT ˆ

dü ì]®‘´· |ü⁄Ø+ ÁX‚cÕ˜ $T‹ XÀ¢ø±~e÷ø£så y¡ Té ˆ

j·T<∏ëX¯øÔÏ |ü]‘ƒ ê«--X¯ó j·÷eJ®e+ qs√‘·eÔ T' ˆ

6. ~qeTTq≈£î eTT|üŒ~Hê\T>∑T düs\Z¡ T#=|üq ns¡Te~Hê\TZ ~qeTT\˝À

Vü≤] z+ dü‘Y ‘·‘Y

n+uÛÀ<Û̊s+¢¡ |òTü H˚HêdüTs¡|‹ü q>∑sπ uÛ÷Ñ $TC≤H˚«wüDqÒ

düTuÀ~Û˙ $es¡D düV≤æ ‘·eTT

$<ë´Á|üMD, uÛ≤cÕÁ|üMD uÀsTTq|ü*¢

XÀ¢ˆˆ \uÛÑ´‘˚ <äs¡ÙHê <ä´dü´

düTuÀ~Û˙ $es¡D düV≤æ ‘·eTT

$<ë´Á|üMD, uÛ≤cÕÁ|üMD uÀsTTq|ü*¢

XÀ¢ˆˆ \uÛÑ´‘˚ <äs¡ÙHê <ä´dü´

64. Vü≤qTeT e÷≥≈£î n+>∑<Tä ì n+^ø±s¡eTT,

Ä<Í C≤„‘+· ÁãVü≤àDdü÷‡qTHê j·T‘Y

sale e-books - www.kinige.com

You might also like