Thomas de Cantimpré de Apibus PDF

OrJkiis ^hz () ic a t oru iJbj
Bo/ium VjiiixtTlcilt
* /
suhttis vtiUrSsmuTn.S-^
fontf/nes
60 - CHAHTH.I
tH O M iE
CANTIPRATANI
S. THEOL.DOCTORIS,
ORDINIS PRiED.lCATORVM,
ETEPISCOPI
SVFFRAGANEI CAMERACF.NSIS,
BONVM VNIVERSALE
DE APIBVS.
tn ex mirifiea apum repub. miuerfa viu
bene &
ChriiHane injlituendA ratio traditnr , artifi^ &
ciosepertra^laturj
OpHsvarium&tueundum , infertis 'Vbiûe Tntra-
cnUs & exemplis memorabilibus fui temporisy

Ad excmplariacomplura cum mss tum a ,
ciquacxcufa collatum,a mcndis typogca^

phicis cxpurgatum,& notis ampUo-
ribus illuftratum.
OpcraGEOKGii CoLVF.NEKTi S.Theol.DoBorts ,
eii^fdemin Academia Duacena regij &

Pr^pofit^Gr,
frofefforis.CollegiatdecclefuS. Fetrt
Canonici,& diHs!, MadcrniA QaticclUri) .
D V A C l, .
tx Typogriphb BalTAZAKIS BB LL ER I
.
Circi noaiuco. Anrtoi6i7'
£cmijfu Superif rum^

I
APPROBATIONES.
quibus titulum fecit,
Hiduo libtiThomxCaBtipratani,
'
«
. \: iuerfale ic apibus cum Miw^n ad calcera an-
excufi fuennt.
«ibu adfoent.fi ty pis
literdrtim regins ordirja"^
rihf^ frofcfsor.
laem cenfeo.B aRTHOLOMAEVSPEtRVS.S.

ordinanus.
Thcol.Doft.fc Profeffor Kcgiusac
HiduolibriThomxCantipratani, qnibustitulumpr^fc.
.
qui noua cduionccaquc

cit Bonumvniucrfalcdcapibus ,
in luccm, plurimis ijfquc nouis
auâ anno-
tcrtia prodcunt
tationibuf quibus,qa2 obfcura & ditficilia crant intdlcdtu
clarecxplicantnr, laborc&induftria Eximij

Domini Ma-
giftrinoftri Gcorgij Colvcncrij
S.Thcologix Doaoris ac
quia nihil conti-
'
ProfcfToris Rcgij in Acadcmia Duaccnfi ,
ncnt fanftsE fidci Romana; , ac bonis moribus aducrfum , fcd
jnuUam frugcm adfcrcnt lcgcotibus proindc dignum opus
,
cfTc ccnfuimus ,quoddcnouo luccm vidcat &cxcudatur. A-

€tam Duacidici3,laliji6a7.
Iacobvs Pollet S. TheBlogix

Doôr Q' frofefsor ordinartHs
\
4
r
AdMODVM(!{f'. AC gENEREi
RELIGIOnE MCTPJN^ ILLrSTRl
virojomwo Antonio de Montmorency,
tiafier^ S. Jndret in Cttfiro Cameracefio ahlMti,
dr admimnratori Videmienfi falHttm frccatnr ttt

eOi^niefiveraJalHS.
t
VM a compluribus annis i
!f
? multis dcfidcrarcntur huius

^^|c opcris cxcmplaria importu- ,
ne follicitatus , idcm opus iam tcrtio

ad
incudcm rcuocaui ,
quo limatius & or-
natius luccm cgrcderctur ; praefcrtim
it\
quod ccrncrcm non lolum in Belgio,

fcd ctiam in Gallia,Italia, Gcrmania,oc
Hifpania multotum manu volutatuni

fuiflc , & {pacio duorum mcnfium a
primacditionc fupra quadringenta cx-
cmplariadiftraaafuiffe. Opcre autcm
iamablolutojcogitanti mihi,cui patio-
no illud offet rcm, K.VIV. occurrit, cu-
iiTs apnd nos Religiofi aliquoc
com-
f
morati funt , & qu^ mc tam peraman-
EFlSTOLui
tcr 8chumanitcr f^pius inviferc dignata j
cft, & oblata rhcda ad

caftru Camcrace^ |
fiu invitarc.Sed &alia mihi huius opcris'

R.P.V.dcdicandi caufa fuit,qu6d optir ,
jni prselati cxemplar, quale ad inftar rcr \
gis (eu du£toris apum , a Cantipratano y
dcfcribituf toto priore libro , in te eui- |
dcntiflimc confpicarcr. Vtenimopti-

mi redoris qualitatcs , (eruato audoris
^
ordine bfeuiter rccenfeam : Prelatum

VuItefiebon^vitaJ , & fama:, ingenio-
fnm,clementcm,benignum,(oIlicitum
pro pacc in (ubditis (eruanda , qui clo-
quentiafulgcat,& puritate conlcicntia?,
qui contemplationi deditus fit , cultu
fupcrfluo non ornetur,qui humcris luis
fupportet oncra fiibditorum ,
qui vul-
tum cis hilarem exhibeat viam ex-
, 6c !
cmplaris vita: demonftrct,operaeorum

infpiciat , cos cohortationc & opcrc
adiuuct,qui{edulus fit in corrisendis
&cxftirpandis vitijs, qui finc caufe fo-
ris npn eua2ctur,>Qui dcniquc obcrran-
. tes
DEDIC JTORI , ,
,
rchciatque.
tcsrcducat,laflbs relcuet,
6c
Adh^c confidcraui opus viri nobilis
Rcligiori , nobili paritcr , & Religiofo
viro dcdicandum cffc , in quo cx pro-
feflb tota clauftralium & mofiafticcs
vitx ratio accurate traditur,tam qub id

qus (uperiorcs coiiccrnutit , .quain
ca,
ca,quilubicdos. Pleni (unt c;iam hi

libri miraculis & varijs & maximis , au-
doris feculo exhibitis: refcrunt illufttia
diuinac bonitatis argumenta in cos,qui
Dcum fmcere coluerunt : in flagitiofos
vero & impios terribilcs irati nurainis
vltiones.Qualiaccrte cxempla , quo
funt magis doracftica , eo (olcnt eflc
tum gratiora , tum ad pcrmouendum
v aptiora. Nam tantb aliquid formidolo-
fius (olet audiri ,

quantb magis tclonat
dcpropinquo. Quantum in hocdo-
cchdi genere moraenti pofitum cffc
fcnfctit ordinis veftri pracclarimmum
dccus quod quidam iniuftc ci nitun-
(
tut fubtraherc VmaanUs ille Grcgotius

^
^ lucu-
ETISTOLA
luculentcr tcftatum rcliquit,dum poft-
Guam apoftolicas fcdis cathcdram con-
fccndic, huic fcdedit fcriptionis argu-
mcnto in 4. hbris dialogi fui , rationem
aflignans in operis exordio: Quia (unt,
inquit , nonnulh quos ad amorcra pa-

,
triac caclcftis plus cxcmpla , i|uain pra:-

dicamcnta fucccndunt. Quaproptcr
fuos adpopulum fcrmoncs Iblitns eft
infignis cxcmph narratione
ahcuius
^
condirc. Qui & ahbi , ( quod noftro,
& au6toris propofitovaldc congruit}
jtaftribit : Cum bcne proficerc in fan-
d:a conucrfationc volumus , nccefla-
rium nobis eft, vt cleddrum plurimo-
rum nobis cxcmpla colligamus. Nam
'&apcscoraponcrcmeIIa nequeunt, fi
ca in floribus varijs ncquaquam lc-

gunt.] Sencir profcdo vnufquifquc (c
\magis excmplis impclh quam vcrbis,
,
Vccjegantjflimc & vcriflimc didum fit:

Vcrbis nionemur,excmphs moucmur.
Vcl vt alij idcjn cfFerunt : Vcrba mo-
ucnt,
ucntjcxcmpla trahunt. Nccclt ncccl-
fum, vtinhuius rciconfirmationcm
Erunc
plura vctcrum vcrba fiftamus.
itaquc hilibri vcluti quidam

boni c6-
munis ihefaurus , omnibus ad exhor-
tandum & corripicndum vtiles , crunc
ad doccndum omnem bcnc viuendi

rationcm magnopcre cfiicaccs.
Ineos
cnimaudormftar fedul? apis , ceuin
ditiffimura quoddam alucarium, o-
mnium remcdia pcccatorum,omnium

virtutum mella congcffit. Quin&lo-
latiuna txdij R. P. V. cfTc poterunt, li
quando grauioribus curis , vcl ncgot^js
fccularibus cont'gerit implicati. Hxc

autcm noneo fineamecommemora-
tafant,qu6d hifce excmpHs indigcas,
quiverecs,& diceris, pater pauperum,
&a{riduusin lcdionefcripturarnm,
ex
quibus humiUtatis & virtutuomnium

ihcfaurum tibi com parafti:fed quia ne-
mo fic in virtute profecit, quin in dics
maiores projrrefrus facerc'pomc.
Hoc
.
igicur
/
EPIST. DEDIC ATORl

igiturlitcrarium munufculum, pro fin-
gulari pietatc, pro finccri animi cando-
ic,& pro cximia illa tua in dodrina-
lum ftudia 6c carum cultorcs humani-
tatc ,
rogo (crcna fronte accipcre , & in
clicntclam tuam fufcipcrc digncris,
Duaci cx Seminario Hcnniniano C,
'
idusluliji(>i7.
Admoa. R.P. V.
obrcruantiilimus
GEOP.GIVS COLVENEIUVS.
•0
PR^FATIO AD
C T O R E
L E M.
Georgivs Colveneere Ledori
c-andido S.
t
0 GATVs ^ cnmflHribus , Utlor henenb^
le, dedn^bns hisThorn^ CantipratamU'

brisinlucem ernittendis , HluftrandiSs
margine appofita
^^^, fcripturarHmfaltem in ali^îottes re-
^
Atatione.i^ orthographiarefiitutione ^
CHfaui.rerltmdim inftare pergnnt vlterihs.remcon-

tuli cum nonnHllisTheologis.acviris alijs.religiones^
doarinainfiper & prndenti^tlaitde excellentibHSi^ni^
tionfollmid iiidicarum futurnmvtile , fedadidem^
cohortatifnnt. Certein hoc fcripti genere facem
au^^
Uori prAtulerunt (âffianns inprimisinfuiscollatto^

tdbusJeindeis^^juiVitas Vatrum confcripfit Ruffintis
^tjuHeienfis.Gregorius Magnus in dialogojoannes
luiratus in Vrato ffirituali . (jregorius Turonenfss
Vctrus bamianus. Vetrus abbas Cluniacenfis , C^p-
rius HeifterbachcenfisMij^ complures^ quorum
ple-
ricjHe .ficutvitA integritate& dbCirina feculis futs j,
ita finguli rerumfui

tempe-
ff etlatijfmi exftiterunt :
rismcmorabilinm ftudiofifimi fuerunt indagatores,

(juds&omnifideacinduftria adpofteritatcm tranf-
miferHnt ,addiuin(glari(t efr
publicAVtilitatisincre-^
diut-
fnentum. Cenfuerunt enim in bonitatis &glori£
riAinUriam vergere^fi admiranda Deiopenra,in^rato
fitenti9 velohfcurentwr.velfenitus ebliterentur.ho^m-
nes verotam pios.cjitam imploh cognitione comme- &
glortficatio^
TpQratione eorHmdem ^ addiuininominis
1
PK^FA T I O
*
aGcendi. Vt enim nonre^
ttem connertiâc vehementer
de hac re attigi:
feta^n ea, cfM in frdiminari epifiola
T^nnHm^nam, ait 'S. Gregorins hom. 3S. in Enan^
gelia , mentes andientiHm plns exemplafideliH,(jHam

docentiHmverhacomiertHnt. Ethom, x,g.adamorem
Dei&proximi plerHmrjue corda audientiiim pUis ex^
~
empla , ^Hamverba excitant, HHinfcemodi firipta
ajfidne perHelntarnnt ^rimati in ijs falntisfemitaSjvi'
rifanHitate celebres , £^ ^ni multis alijs ad Aterna

^
'vitAgandiadHces extiterCyS. FHlgentins Bjtfpen/ts

ZpifcopHS, S. 'Benedi^lHS.CaJfiodoriiSj B. *T>ominicHs, \
S. Thomas ji^ninasDionyfim CarthnfanHs j fan-

^
^
ilus Jgnatins Loiolajdem^^ alijs faciendnm , faElo

^
(f^ verbis commonHprHnt. Eo antem h<tc legifolent vel

\
audiri iHbentiHSjûo maiorifHlciHntnrfide veritatis. ^
yt aUtem de alijs nnnc taccam , (jHdCHm(]He a noFlro

Thoma de Cantiprato referHtHrjea[paHCulis exceptis, '
'
^nibns iHdiciHm noftrHm^velin margine jVelin notis
adieci) tanta veritatis certitudine ^ vel ^probabiUta-
tecommemorantHryVt neckrefraElario l}£lorein du^
hiHmvertipefint^ Res enim in primis refert gefias
fno tempore j quas vel ipfe vidit^vel cfHarnm oculatos
profert tefies.vel alias a fidedignis accepit. Inplnri'

mis infnper anmim Dominict incarnationis addit,
i]U9 gcfiafH77t ^ciHitatem itcm aut pagum , ipfas &
Tjonraroperfenasnominat , freejHentiks idfa^lnrHS,
TjifiadhHcinviHisfHiffent dumhac fcriberet. Prater
pietatemêrHditionem , & longa atatis experientiams
cnm anciontate fcribit ac locjHitur. NonnHmcjuam
-Deum efitojue vltorem inuocat in animam fuam ,
fiin
eoy cjiiod refert, mendax inueniatur. In ijs veYo , cjua
andituperceperat, certius explorandis fneifuis nimis '
eredulHm fuijfe arbitretur ) tanta ei curafuit . vt in-

terdun^
.
Ad L ectorem. ub-^«;
-
tndHm4o.milli4riafnmcnlHs , vt ccHliscontHcre'
tnr. OH* Amhs accepcrat. IntcrdHm namgto do- ,.» c.»$,

•
ca.tn P-'
mm]umiAmfritcrticans.aHtnonfrocHl
r«-
an» miracHlim contigife aHdtcrat > nane
infgtit
ccrncrct tn
m,,ttdibHS co fc contHlit , vt familiam
aun accidtrat. SimiUm in co diligcnttatn anmad-
vita 2- Chrifitm caf. i3-vi>t
rcfcrt^
mttrt cft in
GalliarHmfartihHs p-ofeaurn adca-
fttxloHginqHis
Hrhm germanitctntcrminHtn ûodLocn aff caa"
,
tur.vtablHitta rcclufa ûadam , eximia ptctate

cotifficHa , inftrHcrctHr dcijs ûaibidem degensB.
Sed de hac re flnra in vita anSo-
Chriftinagcjferat.
ris.Qued vero haUenHS antefrirnam amefaâm
cditionem anne IS97. amultis intrctio habitinott
fncrint hieius libri . id partim aecidity qnia flcrofyHe
an-
latKtrunf.partim vero.ejHud ohfcnre titulo,& finc
Roris nmine proftrebantur .fHbnomiiê apHm. libri
vel de apihus . ctiam ab ijs , <y«» funt eiufdem cum

ait^
Soreprofejftonis. vt neminatim Michaelc

de Jnfitltt
in iluodlibeto.de Rofarit B. M aria c j. dr multis a-
lijs. ParifijseditiofaEla ab hinc centnm & deccm an-
titulos mttl-
nis/pajfm vocamus tertinm imprtffum )
liplicathHticin modum : Libcr apr.m.aut deapibHS

Tnyfficis.fiuedeproprietatihHS apim -.fine Vnittcrfale
honum ^traiians de prdatis & fHbdilis vhiquejfar-
ftm exemplis mtahilihHs. Quis autem lihrHm

magm
faciat cHius aunor ignoratur, cx cmns &
inferipttone
prephantsj
nefeias , an de rehns facris dijfcrat , an
auSlertm genertnobt-'
NHncvcro&ipfHmdamns .
. gradu S.
lem .profcffione Dominicantim
Theoiogt*
&fernate .quemauttor
deaortm.ordinc Epifcopum:
dedit,eperistitulo.quidineo traflctnr
clarifimcclu-
cFt pr* caterts Jtt'
cefcit. PtCHliart enimhHicaHUori
pramminAtis\ ^nod fimnl exmiriJicA^pnm kepuy.
omnemdoceAt hene vinendirationem. NccjHchoc do-
cendi gemis vel ab ipfa fcriptnrafacra. (jna
non rari
SS, Patrum
•
nos ad brnta remittit animalia : vel a
Im. fcriptis diffonat. rtHnturhac eadem docendiformu^^
ia , interalios , 5. BafiltHs homil. 8. in hexaetn. vbi

.
fo^ recitatas aliqnot Afnm proprietates , itafubdit:
ûdiant ifta Chriftiani, ûibus Uge fancitum eft,
vemini vmûam homini^ro malo reddere malum.fed

malumvincerefuferar^ûebono. Jmttaremores apis
feculiares.(jud neminiprorfus ofticiens.nec alienos vU
hsfruElus demoliens.fauos exftruit & compingitfuGS
^c. Ktitur C2r B. ^mbroftus lib. hex. cap. Jr. vbi
j.
^diHinumdehacrecitat teBimontHm j hisverbisi
Meritoijuafibonam operariam fcriptura apem pra-

dicatj dicens : Vade ad apem > vide &
ûomodo opc-
raria eft <^c. ex Tro.c. 6. iuxta 70. Locuminfra ple-^
ne aUegabimus. Ex quo hco Hiereny?n/ss eamdem ci»
tat fententikm in cap. Uz.ech, ad eam refpicit in
epiftola adîtfiicum monachum.dnm alt:^pum fa^
iricare alueariaj adcjuas temittunt Salomonis Pro"
fterbia:>& monaiteriorum erdinem ac regiam difcipli'^
tiam in paruis difce corporibus» Qâpreptt rfailHntHr
tam Srafmus ^ cjuamMarianus Viiieriusj ûi
ih fuis
fiholijsad hane HieronymiepiftoUm annotantj eum^
fefpicere adlocum Ecclefiaftici u. vbi dicitur : 'Bre-
tns in volatilibus apisj & initium dulcoris habet frn -
lius eius, S ed refpicitur ad cap.
vt iam elim
6. Pro.
annotatum eft de Confecrat. dift. j. c^s^.NHmcjHam^
^juod fumptumeftex diElaHiero. epiftola. P^biglof
fa ad illa verba Salomonis prouerbiajait : Salomonis
dicentis'. Vadeadapemj& difce cjuomodo operatrix
fih V ^ffn^ ^pî facfat. Mmmt^ ^ eiufdem •
ftimenif
Ad Lbctorem.
flimomj loco citatoXafiliHS. Item S. EpiphAttiHS hd^
nfiSo.vhi vitiose legitur in tr^njlatione I/ini C$r^
fimj ; Sdfientiam hgnoranspreduEld eH^CHmproie"
leêndHm /It. Pofi citata aHt€mfcriptHr<&verb^
ddditjimbrofiHs: Andis tjHii dicat propheta \ Mit*
tit vtijHc te ^ vt apicnU illiHS fetjHaris exemflHmjtmi*
terisQferationem (^c. De B.item Cdcilia recinit Ec*

clefia ,
^Hvd Deo
tanqnam apis argnmentofa defer^
uierity BernardHs ferm.2. de adnentH T)omini
Chrifinm api comparat. Denique Petrns Meffias in
varijsfnis leSlionibHS par. 4. cap. 13- docet , T)eHm
rcmpMicam Apum ordinafie hominibHs in fAVW-
flum.dr in mnltisfigillatim ofiendit. Maxima. pars
miracHlomm atfjue exemplorUj ^ha in hoc opere reci^
tantur, in Belgio contigit plnrima tamen etiam refe-^
,
rnntHr^ tjHAin âllia^ nonnnlla cjHAinSyria , Italia^

Hifpania,(fermania j BHrgHndia.Dacia.Cumania»
^^ngaria deniqne j (jr jlnglia. Ex his libris cernere
(^jBelgiHm, nonminns jaHamiamnominatas pro^
încias.ee temporefHtfe infiar horti UliorHm Vomini»
j
0* faradifi deliciarHm. Tantk vbi^HevtriufjHc /i-

^^^ônafieriafanSitateflorebam. aJWHltaprater^
ca erant in eo qn^ Reclufa dicebantHrjmHlieres pie-^
j ,
excellentfs j inalnearijs modicarnm cellHlarHm^

Un<]uam Apes Dominijdnlcedinem fpiritnalem mel^
Hanc apiitam pietatem , vbi collapfaefi^
ificantes.
hrnmiditioê libr^rHmjin ^HibHS fanârum mnlie--
Vatrnm 'BelgicorHmfaSla memorabilia com-
î^mâc
memerantHrj redintegrari defideramHS.
Caternmj ejHA inhis libris opera nofira prdifiititM
f^nt.ContHliin primis omnia adverbnm , vtU"
î^HtHrâdfeptem exemplaria^cjHatHor mannfcriptA»
& tria imprejfa , ^HorHtn rccentijfimHm ab hinc ^/1-
ali^J mendarHm m^lUafHjlHli. Vh dnha vtdeka^
variabat.ea^^hcHtHs . cfnan^
tHrleaio Mfenfum
in mdrgin^ adrjotaui.
tHmnis exigHi . momenti . eam
opens. Horre^
^ veLvbi prolixior . in notis poff finem
millHm erat exemplar.
hant omnia denfa caligine .
. vdaccentHm
vllamfcriberet no-
anod dtphthongHm
taret/ommatavixvlla.&difpunaioorattonu^
Qunniam vero multos ejje deprehendo
pepeviciofa.
nmtum fibp
qui in rccognofcendis veternm fcriptis
Umone fuppofitittam obtrn^
tribuentes.progermana
fapenumero etus
dere non verentur , nulla etiam
annotatiuncHlam/a5la mentione ^ adeQ
vel per leuem
religioseeam relicjuileBionem,
tametfiinterdumbar^
numqua,
baram.^HAin cxcmplaribus reperiebatur. vt
difceferim.ni/Iidexprefsi tn margine vel in no-
ab ea
tisdeclarauerim; vt fforte me falli contigerit , le-
Ueris cuiufcûe iudicio id explorari pofit. S
olummodo
^Hdtuor circiter vicibus , vbifyntaxis idprarfus re*
quirebat , verbulum , eodem pUni retento fenfu , im-
tnutaui. Verbi caufa : colum qHam.fcripf^proCûem)
•
item lib. 2. capjsf' i^- Neemorafacerdote illo ite
rato edito ftgno crucis &c.fcripfi , a facerdot e,
I nfu -
per cjuodreticere nefas ducimus , vbique pro Varifus^
cjua voce indeclinabiliter vtebantur , fcripfi Tarifijs
vel Partfios»
Exemplaria ûihus vffnmHS hac funt. Primo ex*
emplar eleganti manu in mcmbrana defcriptum fu^
peditauit infgnis Mbatia fanBi Sepulchri in vrbe
Cameracenfi, cjuod omnium erat correîjfmum &
adquodhac cditione vniuerfa collata
frobatijfmiHm,
funt.Hocexemplar notamus ms*s.
AlterHm item in membranis confcriptum obtulit
'
'
biblU^
Ad Lectorfm.
imthec47r£dicatorHm conHfntns Dudcenfts.quad
infltrifjHe CHmfrAdiSto conHenit :fed mc tam cor-
videtHr, Scr^ptnm
re^\m eH . nec tam anti^HHm ejfe
babiumHS imprefa ah ipfa typogra^

Deindt dno
J.U.
fhiiwfAntia^vnum, id^ anti^HtHS a clarijfirno
Dfôre^&inhac rniuerjitate CanonHW profefore
frimario D. 'BoctioEpone, In eo antiquânH &
littera fcriftus erat annns r^yS.cx ejHofatis apparet
tihrum umcfuiffe compaBum.ExcHfHS mtem vvdetnt
DAuentrifexcollationetyporHm cumSpecHb exem-
plorum ihidem excHfo,& alijf anti^nis lil^ris. Item
ex
eoejuodlihroi, X,p. progjroHaloshabeat di^
c. 14-
(lionem Theutonicam vinloopers. jllterumyfed quod
txfriori conFtat exfreffHmirariffm e enim vel in
ver^
ho diffentit ab eo fna hnmanitate lnbenter contH-
) fro
lit infigni fietate, nohilitate > & ernditione Michael
D'Efne, D.deBetenconrt ,Epifcoftii Tornacenfis.
HAcfunt quA affellamKS duo imfreffa anticjHioray&
notamus 2. imf. jitejne hnc ^.exemfUria textnm ha-
hent continuum^ non AHtem in fartes diuifHm , ^nod
non ah auBore > fcd fofleriorHm
diligcntia adma^
iorem leôris commoditatem fa^nm efl .
Tertium ms.accefi ab erndito &

nobiliD.RenHlpho
de Bsnmarchiet , B.V7 aldetrndis invrbe Montenfi
canonico Adeoniue fignamusms. b. Ij^Hdvbitfiteferh
confpirAtcum tertio , vt cx
huinsgeneris ex--
imfreffo
tmflariid excHfum effeconfêt, idg^Tarifijs ,fed cjuO
impreffo mtllumefi vitiofiHS, In his duohus exemfla^
rihus ijuamultnm difcrefantaquatuorfricribus^
,
finiffiAm, volens forteflyli fmpUcitatem interdum

expolire, agenuina anBoris fcriptnra & fententta
f^fedejiexit^
TJls fexexempUribns, in
fecnvda cditioTte pernos
fanaacceffufeptimnmexempUr , id(^ ms.^Hodpro
Inbenter adme
fuoajfcBn in Chrijiianam pietatem
FalentianenfiSAdeotjue deftgna •
tranfmifit Carthufia
mHS litterac. Sft antemcgregio caUino exaratnmin
ntembrana. Sed qnod vix in v/lo dijfentit a ms. b. &
tertio imprejfoje qnibus iam diximns.
Qîibus omni^
bns in hM tertia editione accejfit colUtio ad Specnlnm

txempforum difi. (juinta , fjna tota defnmpta efi ex
hocCantipratani opere iltem adms.exempUr vita
duBoris confcriptA a loanne Gilemans , in qna mtilta
verboterlus citat exhis duobtis libris: locaiti margine
vita ipfiiis adnotani.
Invarijs lellionibHS ^fiquando notaui vnnm > vet
pUra exempUria hoc atit illo modolegere^ noneris
•€iim reliqua omnia , (juonim in margine non pt
mentiojeam habcreleElionem ^ qnAin textnponitur.
Verbi caufa finotetur ms. s. folum , aliter legere y fex
reliijua eam habebunt leEiionem,jti£ texttfs efi,(^ fic
inalijs. Vera leSiio fape in margineponltur : T^m
cum ea qudtin textu efl concinnior viaebaturj fenfu ^
congruens cum altera , non pUcuit eam loco pellere.
Cifra 0 interdum addita j nullius momenti eam effe /r-
SHonemfignificat. Praterhanc UberiofAm fane colU^
tionem ?Jotaui in margine omnia locafcripturarumj^
fere auBerum omnium ûos
citat, Loca enim ^juadam
in jiuguftino ^
Seneca nonoccurrebant. Vfiautem
fumus editione operum Sencca 'Bafilienfi anni ISS7*
quam interplures etiatn tcmpore pofierioreSjemenda"
tiorem reperi. Qôdidcirco admoneo , quia nonnun*
quam ex originaliverbulum aliquod vt ccrm
refiituij
margine quod tamen pafiimfaciendum
Tterelicet in \
rtonpHtaui, qnia in citandis Seneca verbis aHBeralir

quid
Ad Lectorem.
mdinterclumpemuu}. Ckm emmmuUaferc tfitet-
centoncm cotifictHt , conne-
mittau Cr cx diuerfis locis
vel
xio exi^t nonnulUm alicHiHs verhi mHtattonem .
j^HgHfttnkm.vet
'additioncm.Si qHnndodixero apnd
apnd modernos Do-
4fHd Senec^m .phraf hac quA .
ilores vfnrpari ccepit ab annis 40.

ampliHS &
, figm^
jicArevoloJibrosilloshornm aH&ornm mnefe.^HO-

rHinnomina prAfernnt. ArgHmenta.feu,
vt vocant^
vero tn
fHmmariacafitHm . anBorts fnnt partiHm \
cjHas capitHla diHidnntHr . ^Hidqnid in margtne

^
eernitHr^noftrumefi. Deni^HC adfinem . optts totnm
nnnotatienihs illiiftrani ^fententias vbiqne

&yoces
fHmyfreqHenter ex alijs au^^
obfcmoresinterpretatHs
Mnsea, cjHAmaiorem diBis anôris noftri
fidem
tomiliarepofsent, adijciens : qH{ interdHnt^
ea vero ,
minus reile diSla videbantnr reijciens ^ vel expla-

nm:vt nou noftr^partim jint exegeticAyparttm cen*^
fm^.ônenimfatis probarepofsum eos , qni nndos
extrudnntveteres anBores , nec tam diHfaltemapud,

fecommcrari finHnt^donecveHe honcfta,hoc eftrjcho-^
lijs.annotationibHS, ant adminimnm varijs
leEltont'^
kseosexornent. Hdtc&vlnra aliaprAftitiypro^Ht^

hHsomnihusapv^s leRoribHS idem depofcoquod anSlof
in conclufione operis . & potiffmitm a facro Vradtca-
tmm ordine ^ me meo commendent
vt fuis precibus
Redemptori, ac patronis ordinisfni "2^ Virgini
Ma^^
tii.eir B, Dominico.totij^cdefti curia*.
Q^ylD IN SECVND A ET TERlIA

H EDITIONE PKiCSTlTVM SlT-.
PRater Uborem in frimaeditione imfenfiim,

2. tditione (olUtnm s!i integrnm opns . & emen'
^4f«w ^dcorrcaiJfmHm exmflarm. ^^^ff/i"'
ûod demuTn nAttusjHe-
ai SepHlchri Cameracenfis .
dHtnvri^r editiofhif^HAm
Mmidta p*rte excH.
ram , tn-
maioris e. ant momcntt^notts
Ca erat; ita vt ea.cfu^
indefHhlata .^h^^hc
urfererc oportnerit ««-f vuuc .
^dhsc totnm opns contnlt ad nomm
bcis fdis reflitHi.
Marg^na-
exeLurms. CarthHji^Valeniianenfis
UieiHafdam varietates leaionHm fHflHh .
tn t. &S.
exempUnnm conlla-
tditione ,
qnia hornm pr^fidio
hatdeveraleStone.interdum etiam altûas addtdt.
Uenfuifet .fateer. necefe omnes eas varietdtes an-
^Hasannotaut.
notafein marginevelin notis .
flacHit 3 vt fidem diligentix &îfficHltatem venons
leElorihus comfroharemyacfHHm ets
Utlionis eliciendi
^HO^HeiHdiciHmpermitterem jContra temerariam &
improbameorHmaHdaciam ^HiHatimmHtantj^Hod
,
nen intellignnt , cnmftpe deprehenderim , tam infa-

fcripturisy (juam in alijs ,eam leBionem ejfe verio-
cris
remyijHttminHsverifimilis efi. apumin-
Proprietates
tegrecontnli adlibrum auUoris nofiri denatura re^
rjim>qHempofi primam editionem naRus fum, Tôn-
nulla ^Hgufiini, & aliorum loca ^ha antea inueniri
,
Kon potuerant j inuentafunt j ^ adnotata. Quia ve*

ro hoc leEloribus gratum fuiffe intcllexi ,
cjuod multa
hca vcl margine j vel in notis adnotaueram , vbi
in
idemvelfimile refertur :id 2,(^ editione cofiofihs
pr£fiiti, Annotationes ita auEla funtj vtnunc adin^
fiarbreuis ccmmentarij effe fueant Video enim viros
.
^Hofdam doBos êtiamprioris cditionis netas, eo no^

mine dlgnarij dum me Cantipratani Commentate"
rem neminantjVt Têolaus Serarius Societatif
Jefu theologus in cap. 6, Tcbia juetfi. i. Sunt antem
adnotatienes nofira partim Theologica jpartimHi-
ôric^
AdLectorem*.
fimu,^4Ytim grammaticd. Jn vita ^HOque Ahtld'
ris ejMdm Adicci , ijUd me priks Utehdnt 4
viris dor
îisfuppeditataj Dfni^ne &

indicem nHEiornm addt-
diinmtisamecitatorum. Nnllnm autem citaHilo-
cm alickius anSioris , > ^Hem non
^ni ûidem exfiet
in^fixerim.exceptis pancis prophanis in exphcanda
fiinificAtionevccakHlorHm minks LatittorHm,in ^Hi"
liHs aliorm citatione contentHsfni,
Jn hac tertia editione ifia accefsernnr. Fita anSlo -
ris perloannem Gilemans confcripta, ex aîologîoH
'BralfAHti^. Eam.<jitapermefcripta eH adauxiy/jcHt
&virorHmillHftriHm de auSloretefiifnenia elogia. &

fro Uct fcriptura Prs.dJuxta editionem yo.interpre^
'
tnm : Jut vade ad apem Orc. SS^ Vatrum grdcorunt
& Latimrum adieci tefiimonia^Deinde anSiores ali-
^m,(jHifrAter Cantipratanum fcripferunt de apthm^
&e4rummirahili Annotntiones dHplovbe'
politia.
rioresfunt ,(]uam trant ini.vel 2.editione, Infine
adieîfHntduo nouiindiees: FnHSvirorHmacmuUe'

rmauBorisfecHlOyVel paulo anti fanda ac lauda-
hlisvitêjûorumgefta defcribuntHr » vel exempla
imitanda prop^nuntur. Alter efi Annotationum/De^
lii^He loca,cjUA ex Seneca citantura CantipratanOj&
tmenin ipfius opsribus iam non legHtitHr.
I
GBSTA VENEKABILIS THO^
MJE DE CaNTIFRATO SVV?RI0RIS
deniHS FrAdicatorHm LoHanietifiHm , defcripta
ex
Hagiologio BrahantinorHm loannis GiUmanf ,
Canonici RegnUris in Rttbea valleâd verbnm pC'

ne defnmpta ex L 2. hHini operis, locis in margim
notatis,
V Enerabilis Thomas de Cantiprato

vrbanac cloqucnti» ,
tusdc villa LievvisS.Pctri
&
militaris profapix , na*
,iuxtaBruxcllam in Bra-
fuit vir
i.si. p- bantia. Quemcum patcrfuusadhuc puerum ad li^

tcrarum ftudium,& vitam caelibcm prouocarcti fae-
piuscidem cumlacrymis &deuotionc rcfcrrc (olc-
bat:Ciimmarc(inquit) tranfiirem, terram fanclam
I
jic lerofolymam vifitarCjVcni in montem, quem Ni-
grum vocant, vbi fparfim muki viri (andi vitam erc-

miticam fc(Sando , Domino fcruicbant. Vni crgo
corum pcccata mca confcfTus, r^fponfum acccpi, mc
de facili culpas meas non pofTc per panicentiam di*
lucrc; fcd fi filium habcrem,& huuc ad littcras ponc-
rcm,& fierctfacerdos idoncusChriftOjpotillime pcr
hunc me poffe iuuari.Huius occafionc confilij Tho-
masin {cholam datusefti cuiuspatcr poftmodum,di-
uina gratia fuffragante , tam per ipfum , quam per a^
lioSjquos publice in fcrmonibus , vel fccrcie in confi-
lijsadorandum pro illoefficacitcr induccrcpotuiti,
adiutuscft multismodis. Pro quofifiliusaliquando
celcbrarcdiftuliffet , alias impeditus: ipfc cidem ap-
parebat in fomnis, & oftcnfis manibus , pluribus pla-
lisliuidisjillum vtiquc cur patrcm filius non iuuarct,
finceriter arguebat.
^
Hic cum ^cccntcr ad Qjdincm presbytcrij ?tatc
VlTA AVCTORIS. V^1,t!„
audicndis viccs ^ •
iuutnis acccffiflct , in confcfTionibus

voluntatem, habci e compuUus clt , ga,d.. c.
Epifcopi . contra
pct tngmta
•
quaspkodumindiuerfis diceccfibus
annos . & eo amplius.excrcuit.
Hoc autc cum m ma-
vcxatis cxtc-
gna Gordisformidine inchoaifet.cocpit
rms auribus,ex auditu, intcrius
tcntationu ftimuUs a-
Pitari. Maximo ergo timote

hortorc correptus, ad
&
piam Luiteardc,in
Aquiriatunctemporislanaiiiima
monialcm.ficutadfpecialiOimamfibi matrem ,ac-
affit, & cidcm grauamcn luum.dolore taftus, apc-
rait.Qu2 dolcnscompalTa , in orationcm lc dedit:
,
Rcucrtere bU
&rcdien$ cum magna fiducia dixit:
,
adlocumtuum, laborcm dcbitum ammabus cu-

&
rindisimpendc-.aderittibiCHRisTVs protcaor 8C
^^^^^ ^
a laculis
dodor, qui& in confefrionibus audicndis ^^^^,^
inimici te potenter eripiat , & in defedu {cicntiae,
qucm Tcreris addet gratiam ampliorem. M»ra

r^^'
,
vlus tuit,
Abillacnim die quam diu iniunao ofGcio
tuit
prophetiam beat» Luitgatdis in fc veracilUmc
expcrtus. Nam quanto iramundiora crant , qus au-
diuit, tamo , minus
inaudichdo
miniis ea cutauit
pofthaecordinemFratrum 1 ra>
motusfuit.lntrauit
dicatorura quo cum laudabilitcr per duodecim
, in
cft Sup-
citciterantios conuerfaius fuifl'et,conftitutus
priorinConuentuLouanicnfi. j e «
apud jj.p
Quo in tcmpore , conftitmus die quadatn
auitatcm,
Ttcuerim totius Europas antiquiflimam
Wc-
vidit ftrudurse caiu(dammitabilisveftigia,qux
palatium fuilTe diccbatur,
lens Conftantini matris
praeoccu-
(\uodneab inimicisin periculum ciuitatis
a
parctur , eftdefttuaum. In humslatcre
a ciuibus
cftinuenturo,
partc Aquilonari oratorium paruum
erat
incûoaltatcexmatraotc candidiffimum
vcrolupcrê-
|aterc dcxtro fepulchrum. Scnptura
V I T A
piilchrum in parictc lcgcbatur hoc modo : Saî}$
Theodftlphe mftri petimis miferere. Dcpofito ^.u-
tem lapide corpus inuentum cft incorruptiam. Huius
reliquiascapillorum,& vnguinm, in antiquifsimQ
monaftcrio iam didae ciuitatis, quod Horrcum di-
/ citur, cum fuperfcriptione vcten , hic vir venerabi-
|is adinucnit , & de permifsionc ciumm . manum v- '
nam dc corporc fandi j quod annis fere fcxgcntis in-

tcgralitcr rnanferat , mox abfcidit , ac in Louanium
ad propriam domum dcportauit.

Cio.p.i Apud Duacu in Gallia talc quid fama vulgantc per-
cepit.Nam in ccdcfia S.Amati cpi{copi,cu faccrdos,
\npafchajCommunicato populo, corpus Chrifti fupcr
nuda terra ftupidus inucnillcc i & flcxis gcnibus clc-
uarc t£ta{rct:mox pcr fc iq acra fublcuatu.panniculO;,
qqo confecratos diguos dctcrgcrc folet, inhaelit.Cla-
tuans ergo faccrdos canonicos vocat âccurrunt ilh*,
fpeftant in panno corpus viuificum in fpccic facici

vcnuftifiimi pueri,^ moxconuocato populo ad fpc-
daculum pra?fentatup, &
indifFci^ntcr nuUi tanta
caelitus vifio dencgatur. Vcnit hic cum alijs in oppi-
dum; accpfsit ad Dccanum ccclefise cui optimc no^ ,
tuscrat, pctijt viderc miraculqm ,annuit illc, apcrt^

cft thcca, concurrit populus, & mox vbi pixis rcuol-
pitur, clamant omncs
Eccc iam videoêccc confpi-
;
, cio Saiuatorcm- Stabat vencrabilis Thoinaj attoni-

tus,iiihil yidens pifi tantumfpecicmalbifsimi panis,
innuUoquidcmfibi confcius, quarc facro-fanaum
f orpus cum cxtcris non vidcret. Nec diu fecum ifta
volucbat, pum cccc vidit facicm in mcnfuram statis
plqnitudinis Chrifti , fpincam coronam in capitc ge-
ftantcm , &
dgasguttas fanguinis dc frontc cx vtra-
quepartcnafi pcrfacicm dcfccndentcs. Moxigirur,
flexis genibus,cwm4aciymis
adorauit. Surgcns au.
tem,
m
tpmpofthasc nec coronam in capitc , ncc fangui-
5
ncmyiclit/eci f^ciem hominis fuper omnem

cfligicm
|ionoratw,GQn!;crfam ad dcxtram , ita vt \ix dextcr

oculusvideripoffet. Nafus crat admodum longus,
dircdus valdc , fupercilia arcuata , oculos fimpUcil-
firaos habcbat , ca;faricm longam fu-
atque demiffos
pcrhumcros defccndentem.barbam intonfam fub & ^
mcntocuniatamjfob riftu eiJ^tremitatum iocundi(si-
raioris , nudas propc h pilis
cx ytraquc parte mcni:i
valliculas,vt iniuuenibus apparetp folct,qui barban^
apucronutrieruntjrontem latam,macilentas genas,

^ collum longura cum capitcp^rum inflexum. Hoc
fchcniajbicdecorbenignifsimse facici,ciuam vidit. ^
Infupcr quadam vicc cruccm in caelo cx clarifsi- c.i.p. h

mofidcrcoluminc vidcrcmcruit ,
antcquam pijlsl-
musKexFrancorum Ludouicus Crucem tranlma-

rinam fufciperct , anno vidclicet 1 246, ncc ( vt aflc-
ruit) recolcbat fc deccntius & opcrofius formatam
Crucem ,
matcria vcl figura vi-
vmquam fub aliqua
iiifc. Odenos habcrc cubitos Cruccm ipCim in lon-
gitudinefibipknifsimd vifum eftî^.Scrcnum caelum

erat valdc & fme vUa nubc in aliqua partc fui,& fub
,
noftro horizQnte caelum crat coloris vnius. Et quot

cubitis eadem crux , vt didtum cft , prseemincbat,
pene tot vicibus cruccm contra infideles fuis tcmpo-
ribus prgdicari ccrnebat. Contigit codem vices Epi- c.is/p-
fcopi ( vt diftum cft)agcntc, vt qiibdam die Augufti
menfis , familia circa mefTcm inftantiiis occupaca,fa-
&o mane prandio, ipfe & diaconus , qui cum co reli-
gios^ degcbat, rctc fumcrent , vt tempus deducc- &

rcnt,ad pifcinamlate diffufam pariter accedcrcnt ad
pifcandum. Rcmillb taracn diacono ad cuftodiam
domus , intrauit hic (olus nauiculam ad piicandum:
Iûlto crj>o nifu caperc aliqucm ,longa dic ,
fruftra
• ^ cona^
V
V I T A i.
& circa occafum foHs cum exirc tenta^ *

conatus eft,
ict,ccce prsedidus diaconus , cum tribus fratribus H

Miaoribus receptis hofpitio vcnicbat. Quos vt vidit
vcncrabilisThomasjgauifus cft,& omiffa falutationc f
pr2Bgaudio,dixit : Pcr totam diemlaborans nihil I
prcndidi,in vcrbo autem vcftro laxabo rctc. Et accc- i
pta corda vnius , qua cindus crat , rctis funiculo alli*

gauit. Prima ergo vicc iadato reti traxit in terrara i
odoginta pifccs . talis qualitatis,faporis efus,qua- & ^

lcsnumquamante velpoftia eadcmpifcina , vclalia «
ciufdcm fpecici, vidcrit vel guftaucrit. Lseti crgo pro i
fado mirabili domum pcrrcxcrunt, & rcfcdis eis.rc- |

ocrfa familia.quotquot crant in domo fatiati funt, SC i
mifsis partibus his , qui (ibi non praeparaucrant, gra- i
tias Domino largitori retulerunt. -j
c$5.p.*.' Ciim in illa Dominicae Pafsionis fcxta fcria antc i
Pafcha, ipfc in epifcopatu CamcraccG tunc manens, i
& confcdioncs audicns in ccclcfia rcfidcrct, aducnic i
Eucrannorumfcre quindccim, cicum dolorc mira« i
procidcns antc pcdes,qui dixitiMifcrcre mei,do-

ili i
minc , mifcrerc nî ; quia mihi lcrribilc quid accidit i
^
hodic. Obftupcffclus ergo quid tam horrcndum ta-
lipucro contigiffctjhortabaturipfum cum lacrymis;
vt audadcr cdicerct,quid hoccffct. Hcu(inquit)do-
minc , fedebam in campo cum focijs iuxta oucs , in«
cidi haftulam ad fagittam faciendam : & cccc haftu- .
lafinevUomeo vulncrc vcllêfura; fanguine tinda

eft&rcfperfa. Hoc ciimaudiffet vencrandus Con»
fcffor , miratus quidcm cft , & gauifus quod pucro
omcn tamen futuri aHcuius
nihil grauius accidiffet ;
mox aduertit. Confortatum crgo admo-

infortunij ,
nitum, & abfblutum pucrum dimifit, Ncc vixfc-»

ptem dicrum fpacium intcrccfsit ciim ccce matcr-fa-
jnilias aducnicns, cumdcm pucrum dcnunciat graui-
icr ior
1
AVCTORIS
tctinficmari, 8c ipfms Conf cffons aduentum cum la-
crymisprajftolari. Nccmora,furrexit illc,& venit ad
puctum, qui mox confeflus cft pcccaium in tali oeta-
tc grauifsimum quod ei fcria fexta poft dicto Paf-
,
chaccontigcratA adiunxit : Huius ( inquit ) fccleris

horrore contabui &
Npftc autcrn
clangui ftatira.
media,cumfolusiacercm mlcdulo morimihivU ,
fusfum:&eccc animoni ra-

viri turpilsimi mcam
pietcs, per vallcm fumo tctcrrimam5& longifsimam,
portauerunt : &
in putcum akifsimum , flammcis
ardoribus aeftuantcm, quafi molem glaciei frigcnteoa
ili ignibus proicccrunt . CVimquc ibidem aiiris inccn-
dijscruciarcr , eccc vocem audiui , quafi diccrctur;
Parcatis pucro , parcatis astati: & fubito crcptus funi
oculos autem ftatim aperiens , vidi
ac vitae reftitutus,
rairx pulchritudinis dominam aftantem5& diccnteo:!
mihi Nc timeas, charefili, doluifti,
: veniam con- &
fequeris. A te nunc cum recefliero , diabolus veniec
in fpccie facerdotis : nc credas ei,fed demandail-
lumcui confeflus es anicPafcha.Hssc dicens,difpa-
ruit , & fubito aftitit mihi quafijîr reuercndusin
Ipccie faccrdotis alba indutus , 8c calula , vclut in
candida pixide praeferens facramcnta ,
qui me ad
confcfsionem & facramentorum fufceptionem > refi-
dcnshortabatur. Cumquefigno crucis diutius rclu-

Aarer ,& ille
nihilominusCaremotis tamen)ftaa in-
gcrerctfacramcnta:tandcm poftlongum agonem B-
Virgincm Mariam inuocaui : mox feduftor iUc &
difparuit, &,me petente, maicrfamilias vos vocauit.
Haec vt audiuit Confeffbr prudentifsimus,fupra mo-
dum miratus eft audaciam & praefumptionem dia-
boU,quifidtionc fua temcraie tentauit viuifica fa-
cramcnta , credens atquc afTcrens , quod nifi puec
Ûlflet a gloriofa Chrifti matrc praemunitus, accepif-
V I T A
aboli : qui pcr hoc,ad minus contami-
fct figincnta di
natumcorpus poireflurusintroiflct.Glorificauit ira-
qucDominum, & multiplicitcr bcncdixit, quitali
pucro incclligentiam & conftantiam dcdit , ac per

cum, & in cofus benignitatisoperaconfirmauit.
lufEc crgo mox parochianum cius prcsbytcrum ac-
ccrfiri, &
cum facramcntis falutaribus praemuniri, &
ficdietertiaab hacvita migrauit, &confummatus
in breuitcmpora periculofa complcuit.
«.vit.ji. Acccrfitus quadam dic ad compefccndas iniurias,
af.ic 4»
gcdifsipandasmimiGitias,(yiaBintcrduosfratrcs car-
nalesgrauifsimnB vcrfabantur , cum eorum gcrmano
faccrdotc prasclaro i ircr arripuit. Vbi crgo lacra no-
<Stc ante vigiliam pafchae ambo in cxnaculo iace-
bant , in fpatio trium milliarura aut quatuor ^ loco,

ad qucra tcndcbant venerabilis Thomas ante dicm
:
cuigilauit adhorcansfacerdotem,vt defccndcns infe-

rius , ignem in candela defcrrct , qua , infpc libro, Ao
matutinarum officium decantarcnt. Paruit ille , fcd
ciira candclam acccndcrc dcbuiffet tanto tremorc ,
CO(>cuffus cft,qu6dAie ignerecurrcrct,dicens: Ignem

ad^praefcns non haoeo cxpedare nos oportet luccm
L ,
- <-«. / -11 ! - J : o !
Sicquc ille vitauit mcndacium,& pufillanimita-

.
dici.
tis fuas vcrecundiam non detcxit.Ergo vbi rurfus ob-
dormierunt, non euigiUucrunt vfquc ad folis ortum.

, Excitatus igitur vencrabiUs Thomas, fc dolen$ &
tamdiuôrmiaifie , furgcn^ in ledto confcdit, apcrti$
autcm oculis.verfus fcncftra vidit quafi focium fuum
caluocapitc , nudato inguine , atque afinino vcretio
cxtento,velut ad vrinam facicndam diabolum ftan- ,
tem. Indignatus ergo focio vehementcr,cum eum in-

creparc vellec ncc pofTet ablata voce , audiuit mox
,
ftcrtcntcmrbciumad pcdes fuosin led:o;& clamans

vocc rcddita, dixit ad eum cum ftuporc furgentemj
Eccc,«
I
1
A V C T O R I S.
Eccc, inquk, iuxta snc cum quanta inordinationc,in
fpccic tua,diabolus ftat ad fcncftram ,qui irccontra
tcvaldccommouit, Ethaecdiccns ,
vidir,quia mah-
gnusillcpcrfencftram quafi fumus cuanuit. Didis
crgo mitutims fcftinauerunt ad locum dcftinaturo;
nccmora,Ybi fcquenti dic pafchf cclcbraucrunt,pr{-
dicaucrunt,^: comcdcrunt , cum fc vcncrabihs Tho-
masinpomcrio , (ub diuo , ad fomnum mcridianum
dcpofuiflcr, &
claufiflet oculos addormicndumiau-
diuitcminus iuxta fcquafi {ufurrantcâhquos fub-
raillctamcn. Vcrcnsautem &
cogitans nc tortc ah-
quicum expcftarcnt, vt cis fatisfaccrct apcruito-
culos,&(arrexit: & ncmincm videns rcclmauit (c.
& claufit Et rurfus audicns iam altius Sc
oculos.
*cmincntius murmurantcs furrcxitncc tamcnvl- ii.fw»-
, .
lum vidit. Sed ncc tum aliquid dc rcquitia doEmo.

num fu(picatus,tcrti6 fe rcpofuit paufandum;
pofuit ad paufand
ncc intcrftitium aUquod claufis oculis intcrcef-
,
fit; cum manifcfta vocc audiuit

in haec vcrba
contumclijc prorumpcntes : Ecce ( inquiunt ) cum
quafita fupcrbia vilis iftc nos faît
dormicns cx-
Ipedarc. Ad hxc
igitur vcrba, tum mox apcrtis
oculis furrexifTct
ncc aliqutm inucniflct : conic-
,
cit proculdubio
daemonum iniquitatcm , qui dC
^ cum turbarc volucrunt
, &
indiciSm IbtBiae ne-
quitiae dcmcnftrarc, Quarta
^ cnim feria fcqucnti
uitra odauam Pafchae conucnciunt amici fra-
trum illorum quos ad paccm rcduccrc vcncrat,
,
& imcr agcndum tanta jntcr fc tratrcs dilcordia

lunt
commoti , quod in codcm loco , vbi antca
osmoncs audicrat murmurantcs rifi maxima >
P*rcntum & amicorum violcntia rcftitifltt
Jnuiccra inftinau d xmoniim Taiidifsimo perc*
,
n^mcnt. Aitamcn vicit vir ptudcniihimus , Dci
»
gratia
gratia .
nequUiam dxmoZm, & paccm reformauit
*"^Hi-";utcm fuerit cfEcaci» & difcretionis in

fubleuandisi cxhis
dandTsconfiUjs.&anxictatibus
»aucis eolliei potcft , qus fequuntur.
^ FiUirquidam.nBrabanti^part.bus4ecorcv.r-
.uuencm puc k la-
tr'' tutis&formaconfpicuus^quem
autemduccns.uucn.s v.r.
fciuiensimpctcbat. Nefas
&aufug.t ; acin
einemdcflorarcfluprumrenutt ,
domus,quafi tums a puclla,rclcdw.
. Jonfpeftufamilix
Quem iUa invcrecundius mfcGUta , fuper c.us gcnua
Sîocauitj
animam milcram,
& dato graui fufpirio
cucrfisluminibus,cxhalauit. Quemiuucncm grau.ter
contriftatum ,quafi tcum motiis fubits .n puclla,vtf
difcrctifnmus confortauit-, &cius conftant.am ac
teaum Dci iudicium in dcfunda . ficut dcbuit col-

laudauit, n l •
t»
Brabantix , liru-
ibidei»
Exiftens idcm in oppido magno
xcllenfi,ven.tadipfum puella qu^dam.rcbus tcnuis,
& formofa, cum mulcislacrymislib. poftulansra.lc-
reri. Quamcu virvenerabilishortarcmrd.cerequid
habcrer.illa cumeiulatu:
Hcu(inquit)memi{eram,
opprimcrc v.o-
quia cum faccrdos quidam mc vcllet
lei)tcr,& mc ofcularctur inuitam , illum aucrla manu
ftercuffi in facicm, &
pcr nares fanguinolcntum rcd-
didt pro quo
:
vtmihidicituraclericis,racRomam
adiremodisomnibusoportebit. Tumille, quafifc-
rioselocums,tcrruitcam,quafi grauiterexcefsillct} &
tandcra iuramcntum cius accipicnr , quod
ftarec
iiiandato ipfius.dixit ad eanv.Sub prsftito

iuramen-
vcl alius prcsby ter violen-
to tibi pr^cipio , vt fi illc ,
tiamtibiin ofculisvcl cotreaationibustaccrevolue-

rit,contrado pugno validc oculum fi potes , excutias
contreaanti : ncc in hoc vlU ordini parcas : quia ca-
ftitatc^p
A V C T o R X s.
ftitatcm tucrilicct rcrbcrc.licut corporis vitanj. H«o

Yrbani(Einus,omncs qui aclcrant,fiinul&
Ttiix\tvir
ipfampucllam,in rifum &
l«titiara concitauit.
Hictanrasvir quidfratiibus fui ordinis infuprc-
macontigit ncccfsitatc frcqucntcraudicns , cxpcriri
,
non rcfugit. Vcnit cnim quadam die in villam fibi

igBOtam ,longo iiincrc fatigatus , in tantum,vt pr«
dobilitatc nimiacorde moxdcficcrc putarctur. In-
grclTus itaquc cum focio, cum illc in domo prcsbytc-
rincc faltcn^ fruftum panis nigcrrimi ,

quo familia
vcfccbatur , poflbt inuenirc ; indc digrclfus latc pcr
villam,nihil prorfus, nifi in finc villac a quadam pau-
pcrculafragmcnpanisfurfurci obtinuerunt, donurn
fatismagnum,im6 fibi maximum donatiuum. Relc-
dcmnt crgo fub diuo,& dc panc illo comcderunt , &
licct palcarum ariftae
, quac crant
in pane , palatura
comcdcntium ftimularcn C , numquam tamcn in vita
fua(vtfatcbatur)fuittam fuaui dcliciarum cdulio dc-
lcdlatus.
Usc funt gcfta vencrabilis Thomae dc Cantipra-

to.fuppriorisdomus Praedicatorum Louanicnfium,
in libroqui intitulatur;Bonum vniucrfalc de apibus»
qucm iplc vcnuftifsimc compilauit. Compofuit A:li-
bnim dc naturis rcrum fatis vtilitcr , cui operi inftitit
pcri 4. annos antca , fatis indcfefs^. Edimt quocûc
vit:s landarum virginum, Chriftinae videlicct mira-
bilis , & piac Luytgardis: & tandcm poflquam per
fcxaginta tcrc annos in Dci fcruitio pcrftitiuet,tran&

iuitad potiora,rcgnaturus cumChrifto inaeternumo
^ D GeorcivmCoi.vener.ivm,
'"IxWdm ofcribHS. & MiHftde
confirifta.
patmBraban-
HOMAS CANTlPKATANys;,
cclcbn .munK.p.«
"nus LccuWis 3. Pctri ,
vndc quidam in.cr quo»

u" ta'Bru«lUm
,
(
rgiusBrunusaiGuicciardinus., cum v.r.s
G^ «no-
PP^^
I.-.-^^l W^flAl
i^luftribusBruxcUcnfibus
j»dnnrncrant )
LcodiCnh, ai.nis vnac

«,tre aildiaus in ciuitatc cpifcopali
incumbcns.ac
S
!tm adolcS H c littcrarum
rc eiofiVvacans
ilSmLmabijsorand
lludijs
«ercitijs»
diUscntcr
cxtunc piorum con(^r..o
orat.on.bu. .ntcn.
Nondum =et«cm q«'nd«>m
SquotiSic c«pit ineumbcrc.
in iUis Lo.har.ng.s
part.bus 1 a.o.
aunorum attigcrat . cbm
cm.
Tm vTtriaccnfcm' , nccdum Achoncnfis vrb.s pnrfo
coep.tcumd.l.gc-
concionantcmaudicns ,tanta vcnerationc
nominis ipfius iitificarctur auditu qua: crp :
,e vt folius
ad mortcm vfquc pcrfcucrauit
H.s 1"^«"^;;
<um d.Uaio
iuucncm ptobum cuafit doftuin. Vt autcrn
&
ftigiis facilc in
fecularibus valcd.ccns, ad
lil^rius loli
Jiberius foli uzo
Dco vacarci
vacarct ,cnris .v*.l,.»»*c.«-
ApollolicamB;Augaftinircgulam,tanquamIccuri fccuriorcm fa-

fcCUttJS CX'
rcCu...
portum fe confcrcns ( prâiai VUnaccnfis
lutis
RcguUns rcli-
cmplum )faftuscftCanonicus,vt vocant .
Cantipratcnfis .quod infuburbijs

Camc|^
ciofiffimicccnobij
Prcsbytcro lub
raccnaeciuitaiisfunaatum fucrati loannc
clus tun.
Koecro Epifcopo Camcraccnfi,annoii8o. (ctfide
dationc dcmura anno i i^y^^S*^ Fcrrcolus
Locrius in Chroj
- Bclgico)
Bcleicoj
A
Bclgico.) Ab hoc canobio ponqiiam ftctit annjs dirra*
quairingcntis ,i(lominoH'Incyanno 1580. bcllorum iniu-
•)sdinicodiiri'pato4uc,aaha:rii'ci.ha:rcbitcinc in pcrpcluuih
Cantiprataniappcllatib. /tiaicadhuc uiucnis faccrdodo ini-
tuius,nccdiim in ordinc Pradicatorum conftitutus, vt dc fe
fcnbil 1.^. vitx S Lutârdis cap. 5 8. cx lunc cpifcopi mu-
.
n:ac0aftusobirein conkfsionibus audicndis , fccithoc nod

/incmagnatrcpiiWtionCj tum oba:tatcm,ium ctiani oblcicn*
tiidcfcdiunn.Quasobcaufasciimdifficultat -m in hac rc pA-
B. Luteardcjr» ,fan£lif<imstunc
tLrctarnon modr.-.am;adiji
vitsmonialcm in Aquiria, ciûcmolclHasanimi fui apcrit.
Qtix vbi adorandum Dominum fcccfsiflct,rcdiciis, hortatur
viUborcmdcbitum curandis animabus impcndat , diuinum
eiafforcprxdicit ^fpondctqucauiciHum. Qiiam B. Lnigardii
prophctiamiu fcvcracifsimam ab illo dic lam pcr annos fcx-
dccim^dumca fcribcret^cxpcrtum, in vitaciufdcm commc-
morat.In Cantipratcnfi monaftcrio annis aliciuothumilitcr
&rcHgiosc conucrfatus amicorum atciuc piorum Fratrum
^
rogatUjCum Ruth Moabiiidc fpicas coHigcns , qux in lato

campo viriancillarCht-ifti B. Marix Oigniaccnlis ,mag;ni
illiusmciroris(praenominaiiTiddicet lacobi a Viiriaco c|iu
,
tumrcccDtcrcrcatuscrat Tufculanus cpifcopus , & Romanz

cariarCardinalis )iniuftrias manus cfFugciant:adiccu duo-
b is libris ab illo dc vita lUius con fcr^ptis, tcriium i'!qnc fub
,
annamDomini Quimi vcro id tcmporis fan^tifsimus

Pr.r(iicatoruni ordo dudôrc B • Dominico inchoatus , lon-
gHa^cquc fanclitatis fuiodorcm fpargcrct , vt hac rationc
piopatrisfuidcndcrioplcniusfathfaccrct ,0: <juafi dc vivtu-
virtutcm confccndcrct^cumdem ordincm complcxus cft,
ic in
Qipd vbi fccilTct^calami gaudcns cxcrcitio, vicam admirabi-

lcm 15. virpnis ChrilHnx, qiiCB Kc»t iôyji^ minbilis
appcUaiur /Ubro vnopcrfpicuo Oylo dig,clsit , ofto annis k
mortcipfmSjid cft ,fubannum Domini 1132. Namobiin*
camfcnbitnnDO circiicr 1114. Hinc iam maiorc anirnico-
naiu iufufccptinoui ordinispalirtia fefc cxcrccns ,
oratio-
nis ftudio vioilantcrincubuit ^bcatar Dci gcniinci
pcculian
dcdotioncaddictnszcoufcfTionibuscxcipicndis iugitcrintcn-
lus :pio itcm ac fcruido zclo in diucrfis tcrrx tra£tibus(Nam
& GaUica:)diuini vcibi pr«

-
Thciuonicx Unguxpcntuserat
duaiionisvoracrcmaUoramcordafalftauit. Qus omni^ y
V I T A
incumbcns communi vfus prx-

L
flclx Thcoloeix dili&cntcr
,
Muin.tc muUo rn-

Src a^tcro nolli Sc S.Thoma
Magniauditorcxtitit. Quibus
t
V I Dorc r vtdc fc fatctur)Albcrti miniftcno

contcntus , viux vocis
non
^•M'"^'*
£Z Z^^^
Iniitni^v imbutus ,
ad p ctatcm fucccndcrc
Srip"sinfcriLcibuscripcrc,dcnu6
,
f:
pcrcuntium ani-
podduodccimum circitcr annum

rat & lam
m ordinc lauda-
Fratrum Pr.dKatorum
fi^rco^^^^^^ Lut.
vitam
Conucntus Louanicnf.s,tribuslibnscxarauit
vitafJcrat familiarifsimus.
cardis monialis Aquiri^,cuiin
Vitam'hancfcriptamconflatftatimabcius fclic. «hocfc
ciilo tranHtu annum 12 46. 1 6. Calcn Jun;,
qui incidit in
.
naodiccommcmoraturctiamin Romano Manyrologio,

hi trcs libri , vt & vita B.
Chriftina: kd mutaco fty-
Exftant
loapudSuriumtom.3.Vtvcr6abaiaorccditifant,cxftant
in cxcmpla-
omncs in Codice mi. monaftcrij Trudonenfis.&
rims.inquofunt,&vit9aliarumBclîj Sandarum , quod
mihicommunicauit Autbcrtus Mirgus^virdoaifsimBS ,
lam
cccklix
iudura Canonicus,nuncetiamDccanuscathcdralis
Antucrpicnfis. Edidit dcindc opus illud dc naioia rcrum , m
quodcfudans pcr annos fcrc 1 5 cx diucrfts auaoribus,
.
Thco-
logis ac Philofophis,BaniioMagno,Ambrofio,Vitnaco,A.
riftotclc Plinio,Solino,&alijsquimplurimis ,rcrumo-
,
mnium aaturas cxplicuii &:proprictatcs: cuius ipfcmcminit

in cpiftola dcdicatoria horum duorum librorum , quos in lu-
ccm mitiimus. Citatidcm opus aliquotics in progrcfTUjVt l.i.
c.vlt.par.3. lib. 2. cap. 29 par. g2.cap. ô.j ar. ij.&ali-
bi.Fueruntquicxiftimarcnt illud cficopus quod cxftat tim-
lo Bartholomaci Anglicijdcrcrum proprictaiibus : fcdcolla-
tionccorum,qux locismcmoratisciiantur ,
&capitulo illius
opcrisdcapibuSjCum ijs^c]ua: noftcrhabct Cantipratanus^fal-

lidcprchcndcntur.Omitio intcrim ftylum cflc aliquanto hu-
miliorcm.quamfitnoftri auftoris. Atquc vt in pofteru ccflct
omnis dubitaiio,noucrit quifquis hsec lcgcrit , mc vidifl^c , &
habuiflc duocxcmplaria opcris dc natura rcrum , in
illius
mcmbrana,antiquamanu jdefcripta jquar pio aflc£lu adiu-

uandum ccclcfiam & rcm litcrariam ad mc tranfmifit rcligio-
fadomus Patrum Carihufianorum Vallis S. Spiriius ioxtt
Gofnaium diaccfis Atrcbatcnfis : quorum vnum intcgr^ dc-
^ ^ fcribi
-
I
i
•
A V C T O R I 5. ^
Etquamuisnonicn Thom? Cantiprifani Bon

fcrlbi coraui.
mfi rcccntiori mauu fit apponturo ( cll crim omnino vcrih.
cx humilitatc aiiftorcm noftrum ci nomcn ruumnoD
appofailTc, ficut Dcc alijs fuis opcribiis)ccrto tamcn ccrtius cft
fic
cxprologo illiusopcris.&cpiftoladcdicatonaiamcitata
ali;s inultislocis jpHus clVc gcrmamimopus. In Ynoiamdi-
doium cxcmplarium.quod corrcaius , & aiiaius ctt ,
lunt 11-
bri 10. inaltcrofolura

funr argumcnta. Pn-
19. quorum h«c
nui$agitdcaDaiomiahumanicori)oris,&nnguUs cius parti-
bus.Sccunatisdcanima. Tcrtius dc n-onftruofis
hominibus
do
Oricntis.Qiartui dcanimalibu$ c|uadrupcdibus.Quintu$
pircibiis flu-
auibus.Scitusdc monftris marinis. Scptimus dc
oiahbus.Oaauus dc fcrpcntibus. Nonus dc vcrmibu?. Dcci-
mus dcarboribus communibus. Vndccimus dc arboribus aro-
maticis&mcdiciualibus. Duodccimus dc viriutibus
hcrba-
ram communium. l>ccimus tcrtius dc fontibus. Dccimuf
quartusdclapidibusprcciofis corum fculpturis. Dcciraui
qmntusdcfcpicrarHCtallis. Dccimus fcxtusde fcptcra rcgio-i
nibus&humoribusaeris. Dceimus fcptimusdc (jpafra5c lc-

ptcmplanciis,&corumvirtutibu$. Dccimus oaauusdcpaf-
fionibus acris *falgurc,tonitruo,&: conHmilibus. Dccinuis ne-
Rus dc quatuorc!cmcnti$. Vigcfimusdcornaiu cxli ccli-^
priSoljsficLuns.Quipoftrcmus dccft inalicro cxcmplari.

Haecfumma toiius opcris. Qood quidcm numcôam adhuc
cxcufum
typiscft cxcudi lamca dignifsimum , vtpo-
,
tcnon tantum Philofophis Mcdicis , fcd ScThcologis^

&
&omniumhominum gcncriprofuturum. Karncrcaturas rc-
ducii incrcatorcm,accxcarumpropriciatibu8 informat mo-
rcs homiuum. Poft' hic omniajam Doc\or cxiitcns S.Thco-
logii,(vnJcpafsimvocarifolctmagifter,c^Hodphrari mcdig
xiatis aQaonbiis vfttata. Doftorcm Thcologix Hgnificat. )&
cpifcopus^^tatis fu? an 6 o .minus vro hos duos cd idit libios,
<loos c tcncbris fifiqi profcrimus,quibus tituUim dcdit,
qucm
in hic cdiiionc rcftituimus Bonum vniucrfalc dc A pibus.Ia
:
bis cnim mcminit opcrum omnium prxccdcntium ,
diimlgauit infacrocxiftcnsPrxdicatorum ordinc. Complc-

oifTcauicm vidctnr hoc opus fub annum 1165. tamctfi Chri-
ftianus MalTius Camcraccnas. in chronicisad annumi26p*
itahibcai :Eodem anno Wilhclmus Bfab-ntinus ,
ordioia
vi-
Prxdicatorumconfcripfitlibrum Apnm.] Namcoanno
ph^'cs con .
^liccc 1261, Maiiftciio ordinis fcabiluauitevt
eft.Prxtcv
folidam
tamcn.iusr«probatonm^^^^^^^
Memincrunthn us rc,T
.^^^^^^
nenfi» locis mfra "f „.,,1,^5 Boioruni 1.7- h«s pl»-
""."f
^croloanncs A«^°"""'.'°^"c
LXXI HainncusBraban-
„i vcrbis: Anno Chnft. ^^^J:^^^^^,^,^ .„ linguam
tcUs.Aiocu
^,^cn,ou„cdcbetqucmpiamquo.I Hainri-
v ficr. folct,
;iuc N am Brabantin, appcllationc t ,
riorCquaWn,incpropr.o'lndcqucmaUiloanncm.
s cft
(qui vfitatius. & vcê Tl.om
aU GuU clmum dixcrunt j6.vtauftor cap.ta d.
ChriiUna^cap.
*t conftat c^ vitaB.
fti."guit) Aucntinus.ac
^«-ipf'^""--^»;""'^;^^^^^
ord.n.s l '*^.c^to
«auit.Guillclmum vocat loanncs Hcrold
Difcipuli in vnum conflau.t , & Maffû»
tam qu. fcrmoncs
rci..otamihirat.ocft .quod f
vtfup 4
Vbifupra. AUabuius
noracn non ancnpfcr.t.
diximus)prxhumiUtatc Ubrisfi.is
Fratcr.inqu.r,
Vndc incpifloladcdicatonaadHumbcrtum
:
prxfcns nonvrgct ncccfl.tas nom.nar..

humiUs cu.us nom£ ad
quod nomcn
Nec vUum eratcxcmplarium, quibns vfi fumus,
Solummodo tcrtiumimprcnum in hnc
babebat afTcriptum.
Ui-
romcn cxprimit. Intertio autcm Ubrodc vita Mar.f
nominis fui.folam pofuU N Uteram. Hinc
gniaccnfis loco .
appcUant cum no-

igiiur faaum cft , vt vnus hoc , aUus aUo
proiicnire potuit,
niine. QHsenominisvarjetas cx co ctiam
euodinrcUgionisingrcflunomcn tnuiaucrit. Ex quo
torfi-
tanaccidit quod Thomas Aquinas abHcnrico de Gandauo,

in Catalogo EcclcfiafticorQm lacobus appellc.
„c fctiptorum
I -
,
tur.No-
i
X
A V C T O R. I S.
cx
utcB.Thomx AciuiLciSâocenpoccft ^^-^'^^^^^^^^
Tiis ad tcit. , , 6. libri primi dc caclo, vbi
ck ^1»*^^"™^
iUo tcxtu fcntcntiam ,
& ^
c-tathanc Ariftotclis in
^xpi^s: V^^^^^^^^^^^
ThcoU. ..q.^B. art.3. in x.arg.S: aUbi
vltimumpotcntixdim mtcrimvcrfiG. ^"^"^^•/^^^"'on*
clt. Unx-
Virtusantcm ipfiuscxccUcntiac
planat itahabcat:
r/migHurcflant.quatranflat.^quamUUcB^Thomasc^^^^
-
antcccfoat ,
mcmorat? ca fanc,qux ipfius tcmpora ^
auicm lUa ip<^"^;^^^\^
quc in tfu apud Laînos fucrat aoua :
faaapcrhuncfort^ Cantipratcnfcm ,
quam cxponit in luif
commcntarir Hiu? fupcriorc dcmum fcculo,poftquam 1 rapc-
vcr(ôncs opcmm
.unt,«s,Gai Argyropylus ,a\i)qacnouas
Ariftoichs vuigaucrc , antiqua
cocpcntappeUan. rrxicrca
parcatibus , mi-
nuumiucntCantipratanusnobiUbus ortus
nndumnoncft,fui(f<iUbcraUtcrinftitutum,ctiammUngua
tenucrant Conftan-
Gnccanica quod co fcculo , dum Latini
:
tinopoUtanumlmpcrium,haudfuifrcconftatdifricilc.
frc-
cocnicrenim tum noftri commcabant in Grxcum;caqnc ra-

iionc& Grxcorum aUquot dofti viri io orbcm hunc Laii.
laccrcntli-
mimf vtcrcdibilccft) pcrucnicbant ,quifcmina
tcraiurx Gnccanicx. Poftrcmb qu6d
inphUofophia inl^ni-
icrcru3iuisfucrit,clamanthicvH$Ubri,inquibusctiamOrx.
funt: Licet proptcr
hoc hc- l.x.ci
caslocutioncf rcpcrias.qualcshs
rinondabitarct.profDturumcfrcnondubiiaret.Vndc
tibUD
^^^, j
tamhorrcnJisfuppUcijscxuUarc? &:fimilcs.
Scdhxcloium-
^
ross. libro-
modoprobabilitcr. In indicc loannis Bundcrij
GuiUclmus
rum qui pcr Bclgium rcpcriuntur . fic lcgitur :
Latinum
BrabantinusdcMocrbckatranftulit dc Grxco in
mftantum -
omncs AriftotcUsUbros Naturalcs & Moralcsad
Ganda-
B.Thomx Aquinaiis.TranftuUt Ubrum Proc\i,ms,
fupcr Ubros <ic
ui apudPrxdicatovcs.Tr;iDftulit Simplicium
Oanaa-
Cilo&muudo.n;s.in?oudclocnn monaftcno apud
uum. Sic lUc Qn an i noftro Thoma BrabantiEO,qiicm a"J
V -
VJUllkCllllUUl v<Jtani,diucrfusfii.aUorumcft©iudicium.
Gmllclmum >W\,<llll, «1V1\,HU9
jcrio Andrcx in fua bibliothcca Bclgica ( qut &hunc fuiCTc
ficut&mihi,&
fcribitord. Prxdicatonim)idcm cftc vidctur,..^ -
probantca,q«xdccofcribit Antonius Scncnfis ,

ipn^^
mUi inclogijs. Vtcnim hoc addamus,ficutdcnomine
nonomncsconfcntiunt,itancc dccognominc.
ATim
^
Brcdcnbachio Ubroprimo coUationum factatum ^^^^^^
Nifi ita
!::TuuSl^ Mo„w.
&
— ^^^^^
plurimacfFcrt quam omatif-

rdSfcriptorcsattoUitur
ffmrin dilisvcro >
'^^"î^/^^m:
monumcntisqnantofcrc fucrit «crcitatus .
^j"^^^^^^^
aliqna ^r^^^^^^^^
Zbas hislibris.vbicumqucdoarinaquafi
La fcripturarum ônunu.iîi^^^^^^^^
concarcnatio : &
allcgatio. Vcrira-
lc frequcnsPatmmatqucPhilofophorum pr.tcr.
vbiquc ci cura fuit vt
: s uicm in fcribcndo^tanta la^
corum, qu:e defcr. bit , ^cul.s fa s ipfc
quam quod plurima
^raritlibrotertiovitarbcatxMarixOigniaccnfiscnpitcdc.
pcrtinet , nifica , qux
Ad mc non
cimo quinto ita fcripfcrit :
indicare. In ijs vcro, qunc alia-

«ro ccrto noucrim,legc«tibus
didicit nc quis cxiftimct lcuiicr cuiquam rctcrcti
rum rclatii
libri dcvitabca-
aurcmprsbuiirc, itaprotcftatur in prologo
i)S me
Chriftinx: Ccrfus autcm fitquifquis hxc lcgcrit
tx
k qHibastam lorge abfuif fiogcndl
teftiVjs fidem adhibuiflc,
a vcri-
libido vt vitam |>otilis ipfam prodituri fuciint^quim
tatis
tramitcdcftcxun.lnpraefatiopcitemvitxB.Lutgardis
(vTdcfingulispencciusopeiihiisdclihem tcflimoniumjQuod
quxdam If tcrkcc vcl crudit^ a mc di£â c-
irquit , minu^
fi ,
non nifi vcra
runt fcraol qux«o tquo animo,quandoquidcra
diccntur. Quaremcritb audorem hunc
digniffmnim ap-fide
alij virum ^ma-
pcllat Lautcntius Suriustom.5 ij. lunij:
alij
\ giftrumconfnmmatifsimum :ali;do6lorcm egrcgium ,
ftUjseum litnliscxornarnnt.
Ncqi^cvcroitafcfcriptionidcdit, vt intcrim abaUjSva.
earct fuac vocationisexcrcitiis , fcd 7clo
fcrucntifsimo fla-
gfan£,afsiduuscrat, Ttdiuinx prxdicationis fcn cn in agro
Domini quaqnaucrfum fpargercr , pigros cxcitarec ,crrantc$
adviamrcduccrct .pornitcntes ad rcconciliationcm admittc-
tct,infirmos vifiearct defolatosconfolarctur^dubitantibus rc
â'confulcret,difsideR(cs conciliarct,& vno nonunc,omnia
qua? adanimarumlucra pcrtincnt diligcntcr obirct;
Quibus
l.t.c.t').
far.30. ciim vigilantcr infift crci , &
ipfc daemonum aliquando pulfa-
tus ii\-
t.
AVCT01.I5.
ijfdcm fortitcr ofiluftatuicft.Ncc
folum BrabftV
^,, ^,,
tusinfidijs
tisfmshtcprfftitit/cddiucrfas orbis plagas

pcrarobaUnf.
nunc ifl Gcrmania , nunc in Gallia,«unc in
Bclgio rclidebat.
Pcrfunftuicftaufcmprxdiaif mnncribus tcmporc
non cxi-
euo.Dum cdim hic kribcrct,<iuap iam cdimus, triginia annii?
&eoamplii]s,indiucrfisprouinciis & dicKccfibus viccsgcfic-
ratcpifcoporumcjuoad iamdi^lamania&potirsimum incx-

cipicnaisconfcfsionibus. Pnc ccicris autcm id
tcmporcpcr-
ccclcfiac fub
longoprTftititin Epifcopatu Carocraccnfi,cuius
KicolaodcFontanis,huius nominis tcrtio illius fcdis cpi-
fcopo,pcculiariicrcpifcopuscxftitit Suflragancas. Quibus cx
rcbus',dicinonpotcft ,quantumcifcicntix accrcucrit &cx-
p€ricnti3e,quar duo fimul iunâ , confummatum
rcddunt
Thcologum praaicum. In diîs & faftis,BrabaBtorum mo- li.e.i*.
ic,intcrdum faccius apparct & vrbanus, hoc prctcrca ma- pa^- S^-
jDamconfcquutus cft rcrumcxpcricntiam,qu6d , vt vir

no-
bilis,cumfummisPrincipibus,DHcibns,Cornitibis,«tBaro-
nibus.iugitcr corum faluti intcndcns,cumcpifcopisitcm
,ab-
batik$,&viri5 doftif$imis,poftrcm6cum pcrfoniscuiufcum-
qucfcxus & conditionis fanftitatc confpicuis ,
fcmp«r fucriC
coniicrfatus y t pcrpctuo ob oculos habuiffc vidcatur ,
:
quod
tcawi
aitEcclefiafticus: Cum viro fanô afsiduutcfto,qucmcum-
cognoucris obfcruantcm timorcm Dci. Quanta autcm
Juc
icrittum tcmporis pic viucntium frcaucntia , conftat
tum
cxhislibris,tum cx hiftoria Occidcntali lacobi dc
VitriacQ
cap. i^.&cmfJcm prxfationc in vitam B. Marix Ognu-
ccnfis.AbhisvcUit arûmcntofa api$,dc fingulorum
conucr-
fationc,cÛ0s fanftx ac probata: vitx cognoucrat,florcsvirta-
t\iroinalucolum pcaoris fai confcrcns copiofifsiroom mcl
,
fpirimalis dulccdinis Vndc Quod

«cfanditatis procrcauit.
adpnctpuamciusUudem attinct.qwx nimirumcx vitabcnc,
bcatcquc tradufta comparaiur, tanta fuit in co vitx fanaitai
cumcrudiiioncconiunaa,vt ctiam intcr fanôs
numcran
mcrncrit. Etcnim loanncs Gilcmans canonicus
rcgulans S.
vallc iuxta BruxcUam (
vbi
Auguftini,& Supprior in Kubca
obijt i487.)in fnis tomis Saraorum ,
prolix^ vitam & gclta
iUis locis, in quibus
ci«sdcfcribit,collcais in vnum omnibus
hifccduobusiibrisdcfc, autdc patrc fuo locjuiinr.
Hancciusvitamcxmco excmplari ms. &
aliundc , «yP^*
caulgauitR.P. Uyacinthus Choquctius S.
Thcol. Dottot
•Jximius Duaci anne 1 6 iS in fuo libro dc fan^tw
^ ... .
-
j ^ Prxdi-
V T T A
Louanicnfis olim Sûpprior

mas Cantipratanus, Coniicntuf
ompi a^^^^^^ (pcaatifs.mus.
Eam denuo cum ms. & origi-
prgpofu,
huiccditioni intcgrarn
raUbrioc.scolU^
^ îchcnis , q.ondam conucntus
Pr^t rca ^l. P. loanncsa
cumdcm
LouanicnfisPrior>Prxdic.tor gcncrahs, ^^^^^^^
Litaniis Sandorum ac B<rator"i^^^
pratanumnoflrum infai. Scrarius
Brabanti:?r?ponit.Scribitquoquc R. P. Nicolaus
B.Thomam Cantjpra-
l^ lT^^^^^^
qua^rcns ibidcm An bcatl
tcnVcm vt B Albcrtu«. dicimus
:
:
.
Rcfpondct afîrmatiua, fcd v{cim qucrn-

omncs cf iam Tanfli i
inuulcfccrc coepiflc , Tt dc
quorum fan-
dam non ita pridcm nc^
aniiois cximia cft opinio
aitatc ac felicitatc in viuornm
ramcn rublico ecclc/l? teftimoniodcccraii adhuc funt , U
quc
ronfancii,fcdbeati follim appcllcnxur.
Excmpla ponit vt
B. Bruno, B.Albcrtus
Magnus,
B AniomusTriumphus.
Thonâ? Cantipratcnils,&c. Dcniquc poft hos omncs cum
B .
Mi-
fuis FaftisBc\gicis& ?urgundicis inferuit AuiUriHS
]ûs ArnoldusdcRaifrc
Si Auaariofuoad Natalcs SS. Bcl-
codic.
gijloannis Molanidic XV. Maij. Vitam c«im hanc
vt con-
tcatofinc concUffit & tclicitcr in Dominorcquicuii.
ftatQXlibroanniucrfariorum fratrum Pra-dicaiorum,
Loua-
liicnfium.Scd quo ^tatis fnar,vcl Dpminjc? iycamationis
^nno^ccrtononcpnftat. Hoc tantiim alicubi annotatum m-
uenio , cum obijflc anno u8o. Vnde Lipfius haufcritcum
\xtam finiuificanno mciatct. Ccrtq diutius vixiflc,&:
ad annum 1x80. pcrucniflc, probatur ex clogijs fccjnentibu?
loapnis Tritthcmi; in catalopo illuftnum virorum Germa-
nia:,GuiliclmiEyfcn8;rcin,&Ioannis Molani. Itcm nonob-
ijflceo anno^qucmhîbct Liifuis ,cx co oftcnditur,qu6i 1. 1.
c. i^.p.zi.rcfcrturrcsgcftaanno 1^65. conformitcr
in o-
sndibus cxemplaribu^,
vt
JLL V.
A V C T O R. I S
ILLVSTRIV M A VCTORVM
DETHOMA CANTIPRATANO,
TESTIMONIA E'! HLOGIA.
HENRICVS DE GANDAVO Archi-
diaconus Tornaccnfi'; in libro de illuftribus cc-
clcli^ fcriptoribus cap. j i
HoMAS ordinis Tr^dicatorHm Louanij

hahitans yfcriffit vitam CHiHfdam fanQA
Hashaniay qna vocabatur (hriî
mulieris in
Hiana.Scriffitetiam vitamcuiufdamma-
nialisin ^<^niria,domin£ fcilicet Lutgardis,
DIONYSIVSRICHEL Carthufunus in li-
bro contrapluralitatem bcncficiorum art.7.
^luidam reuerendus Vater de ordinefratrum Trf-i

dicAtoru?n fecundum camem nohiliter natus ,fed fe^
CHiidum fj)iritum nohilius conuerfatus , & magna,
fciema decoratus. <jui efifcofus fuffraganeusfuit ,
mHltum exfertHS,in lihro fuo » efuicommuniter Li^
jfpum intitulatur , contra fluralitatem teneficio^
her
rm (!rc, ait : yolo vt (juicumcjue hac legerit yfciat me

^^Koahincarnation^ Domim]c;c^ V erhahahentur
I DEM lib. cle quatuor nomfsimis art.y o.

Vitam admirahilis virginis ChriFlina y
ûaper
f^cellmidmmirahilis ajfpellatur, defcnpftt vir iite^
âtns,religiofus yacnohilis yde ordinefratrum Pr<e-
<îcat9rum , cjui etiamedidit lihrHm, quicommuniter
hiher jipum vocatur^
I
V T A
^
I0ANNES.TR1TTHEMIVS dc Scri- ,
ptoribus ccclcliaiticis.
Thomasde Cantipratd, natione BrabantinHs.or"

dinisfratrum Pradicatornm .
Mherti Magni tjuon-
deHOtHS.& tamtn ^z-
dam (vt fernnt ) difcifHlHsMr
fecHlaribns Itterts egregie
uinis fcripturis . ijnam in
doSiHsJngeniopromptHs.eloqHio Scholafticus.fertHr
^Hthns nomett
mu^dam prdclara fcripftfse voUmina ,
fHumadnotitiampon-eritatis deduxtt. E^HtbHsex-
quod prAnotanit,
fiat cpHS de ^piius myfiicis ,
JBonum vniHerfaleJib. 2. Reuerende in Chrifio.
JDererum natnraylib.
KitafanS^tChrifiindJib.i.
Steeteraquanonvidi, Claruitfnb Rodulpho Impe^
ratore, annoDomini ino.Etfunt qui fcribant eum
Graci fermonishabHifseperitiam.& libros^rifiote^
lis^qnorHm iam vfus in fcholis efijranfiuHfse.
ID EM in catalogo illuftrium virorumGcrmanig.
Thomas de Cantiprato.ordinis Trddicatorum.paT

tria HrabantinHS, Alberti Magni {vtferHnt)<jHon'
'
dam difcipHluuvir certe doilifiimHS , <X tam in fecu-

lariphilofophia.^Hamin dtninis fcripturis eruditifii-
Ttius , ingenio praftans ,&clarus eloquio : non ?ninus
honeState morum , cjuam fcientia venerabilis, Scripfit
fien ffernenda opitfcnU ^Hibus nomen fuum poêri^^
.
taticomm/ndauit, E quibHS exftat volumen omnibus

(hriftianis non minus vtile, qukm iHCHndum 4e my-
fiicis ^pibus^^nod pr^notauit, Bovnm vniuerfMc
lib.
fcft. pro jiliHdcjHoejHe de naturarerHm volumen compofuit

?uf&: lib. I. Vitam cHinfdam fanclor mnlieris in * Hasba--
' Chriftia
fjia^qHdvocabatur'^ Chrifiina, lib. i.Scripfitetiam
A V « T O R I S.
vitmffffUd LHtgdrdis monUlis lib. T. 'jilid Jftojai

fHHltaedidit yû£ adrtotitidm meam non venerunt.
Sm4Htem<jHi fcribant eumGraci fermonis habuip

fcferitimy& libros tAriflotelis y îiornm nnncvfas
in fiholis eftj tranftnlife. CUriiit Louanij habitans^
temfirihns Rodnlphi Jmperatoris , anno Domini
CC. LXXX,
LEANDER ALBERTVS Bonomcnfis U-
bro^.dcviris illuftnbus ord. Praedicatorum.
Thomas Brabantinus.auSir libri Apum, libri in»

(juammoraliffimi (fr optima eruditionis > & libride
^-earum nataris r cjHem etiam affertmt ^riftoteiis
Philofophiam Gracamj Latinamfecijfe tHjfu Thom^
jiqHinatis»
GVILIELMVS EYSENGREIN inca-

ulogo icftium Ycritatis orthodoxae matris
ccclciiae*
Themas de Cantiprato , erdinis Tradlcatorum»

(jermanHs.patria^BrabantinttSjAlberti Magni au-
dit9r (jHodam afejue difsipulHSyVir doElifmus,ade»^
hHmaniJfimus jGraco & Latino inftru^hus elo^jtiio yCoL-
hênsomnia dininafcriptura teftimonia , de Apibuf

ftyfiicis, cui yniuerfalis boni titulum dedit , volumen
[oripfit.yitamporrofanEha ChriFlina doHis commen^

tAri^sabfoluit anno 127S.
ANTONIVS SENENSIS, Lufitanu$,in

bibliothcca FF. Praedicatorum.
,
Trîter GuillebnHS Brabantims S. TheoL 'Bacca-
faurens^vir ingeniofusjingua LatinA & Gracano^
(STheohgHi mn
cxUnms ,
titU cUrui ,fhilofoph^s
exGr^co
iirnoWis.^dinfiamamD.Thom{ dvcmr
AnftoteUs Compa-
in LatiHHm tranftnlifse textnm
Oiit etiam librum de naturis & propnetatthns rernm.
tribmntfratp Bar-
iuem ^Bidam perperam &fds}>
ettam
thohLo Anglico.ord. MinorHm.Compofutt
izO^.CitatHrettamfrater
J j deapibfcs.ClartiitanNO
Corintlnenfs,virpiHsS^do&Hs ta„<jHam
GHillclmHS
Sed an diHerft fmt ltbn de eo-
anSiorltbrideapibHS.
tra£l antes,fcilicet de apihns ,
an v-
dem argnmento
ms tanthm . vel etiam vims & idem aHUor fit fnc &
illi ^me fngit
* I D E M infra.
Frater Thomas de Cantiprato , natio-ae 'Braban-^
qni fni
tinus,u4lberti<tyHagm cjHondm difcipHlus ,
& regHlarem obfcrHaittittm emH-

magifiri doBrinam
latHs , euafit (juocjut magnus ,fcripft opnsdeapibus
rnyfticis ,
Bomtm vniuerfale. Vttam
<]uod vpcauit
reram,
ûofte D.Chrinina.Librum vnum de naturis
apibus.
ipfemet meminit in prafato libro de
cuitts
BHnclibrHmdenatHris rerum putant altqHiefse tl-
rerum infcribitur ,
litm.^Hi de proprietatibus
Bar- &
tholomto Anglico ord. MinorHmftipponitur.
AhqHi
de
etiam fcribunthuncThomam, cognomente diSinm
Barbanfane ,& fuifse natione Gallicnm , & epifco-
fum Liifentin-^m , & patriareham Hicrofilymtta-
nitm. Sicenim legi Toleti in conuentu noftro D. Petri
Mart. in Ubro antitjue manufcripto , coniunSlo ftim-
pil Alberti 'Brixienfts. Sunt &

^ni fcriptum reliejue-
re, tjHodidem Thomas iufsu D.ThontA, velfuafkus,
libros Ariftttelis ex Grfca lingita in Latinam tranf
tulerit.Claruit anno 1260.
lOAN-
A V C T O R I t
lOANNES MOLANVS , Dodor Thco-

logus Louanicnlis,in bibliothcca Thcologica,ijua0
ms. apud Autbcrtum Miraeum caiionicura bc
cft
Deaniim Antuerpienfcra,
Thomas a Cantiprato, di^Hs 'BrabaminuSj natut

LewijD. Petri afnd BruxelUs j Snfprior & Leôt
Pndicatorum ConuentHS Lonanienfisj & pofiea Snf-
fraganeus epifcopi Cameracenjis.fcripfit Bonnm vni-
mfde ,fiiie de ^lpibns myfiicis libros dnos , Varifijs
inma^no 4. Jji6. Et ex vetufliori editicne in folio
iiiffejHe anno & loco.yitA fanâ Lutgardis libros tres^
ChrislinA mirabilis totidemAo.s^Surij.Claruit fenex
1216.
Non mirerisjplnres lihros htc a Afolano non cnn^

mrari i cjHod iinprejfes tantumjpro infiitutifuiratio-
ni foleat recenfere m Bibliotheca fua Theologica»
ROBERTVS BELLARMINVS c So.
cietatc IcfuS. R. E. Cardinalis ui libro de Scri'
pôribus ccclcfiafiicis. Dc Thoma Cantipratcnfi
1265.
Thmas Cantipratenfis quem alij Gulielmum, a^

,
lij H efiricim appellarurjtifuit nattone 'Brabantinus»

}^^cffione reUgiofw S , 'Berninici , dignitate epifco^
f^sfkffrkganens epifcopi Cameracefisjauditor jilber"
MngniyVt ipfe i» opere fuo tefiatur lib, 2. c. vlt.nn.
fO'CmdifcipulnsS. ThomA j4quinatisj,e]uem nobilem
^dolefcentemvocat lib, /. cap.io, num. 10. Scripfitv»
^^liffimum epHs de Proprietatibus apum duoûs libris
tmprchenfHmJn ejuofub figura apum mklta fcrikit
officio prdatorum» &
fubditorum: miracula at"^ &
1
f ixmplafni tmporis veri ,fideUtirqii$ defcribit.
MditMm
V I T A
lllSdn^^ Lndg.rdis,^>^^ c.n.t.ffeum-

vmm l^rum ^
'J-^ IZidm dic ,1 & addidit m.~
de Oegnies. Scrif..tem
in pr^fattone hbrp de P> opnc

cuius ipfe meminit
tamUydrsof,mnonvac-
t7ilHS.pIi Scd hocop^s autlorsngr.-
ttc7lre. Dicuur dJni^.ch.cidm c gr.ca tdw-
Ariftotclcm
tZm Lntli Thorn. vertiffc
De re confiiUt Uaorv^tam
ZcitLmnHm. proprutat^hs
ZuZuaoris fr.pefn.m Ubris dc
IVSTVS LlPSlVSin fuoLouanio 2, cdit.in

2.libri primi.
notaad cap.
inter difcipHlos Mberti
rlomas Untipr^tams
Ma7m.atc,Hcordinis ciHfden^fmcccztHs.ohjt
MXC.
LX^HL Scripfn de ^pihs myjiicts vankm , & tu-
refertum:
cHndmn opHsJalubribus momtis excynpHfj,
veterm.^HA tnjcho^
fnnt &
cjiii Arijletelis vcrfionem
its obtinetMli eant adfcriptnm»
PETRVS ANTONIVS SPINELLVS ^Jcapoli-

Vir-
tanusSoc.Ieluinlib. delaudibus bcatiflimss
ginisMariiS, cuiticulum dcdit; Mana Dcipara
thronus Dei,in admonitione ad leaorem dc non-
nullorum auaorum tertimonijs quibus in ca ,
opere vtitur,ac de corum vi^ &

auiloruate nu. 1 8,
Thomns CantifratenfsyfeH CantipratanHS.natio^
nc irabantinns.generc nobilistte^lc Carthnfiano lib.

contrs
A V C T O R. I $.
mtrAflHralitMtm heneficiorim nr* 7. AlhertiMn*
pi difcipHlns.epifcopHs fuffrAganens Cameracevfts,
tejle Tritthemio defcriptoribus ecclefiafticis no f$lHm
pins acdeHotHSjVerHmetidm in dininis fcriptnris
^ dr
do^HS fnit, Js libros i.

infecHlarihHS litteris egregii
MiracHlorHm, acmemorabiliH exemplorHm fnitcm-'

pons exapum proprietatibHS myjlice ad homimm
be^
neviHendirationem explicatis confcripfit.fingHla ex^
tniflis jtjHA
fua fere atate centigerant , ejHij^ vel
niderat ipfe, vel ab borninibHS
fide dignis acceperat,
corfrmaHit, Hinc opus ipfum liber apum appeHatur.
Jnplnrimis et%am,quo magis eorum firma fit veritas,
marnationis Dominiae annumjûo gefia,ciuitatem,
'vel fagum in
ejHogefla fnnt , ac non raro perfonarum
ômina adijcit. Idemûoque auôr vita7H
B. Cbri^
ftirjamirMis,(ir 'B. Lutgardis, ûas Surius tomo
fomtjitteris fnandauit.Et fane complures
honorifi-
cîf/i de eo
mentionemfaciut.Nam lacobus de Fitria-
coCardinalis in vita B, Maria Oegniacenfts apud
SHriHm2S'lHnij\ei4m fide dignijfmum , alijmagi-
fTHm confHmmatiffimum , alij alijs titulis eum exor^
nam.vt proptereaeius exempla magnam
fibi auô^
rttatem apud eruditos compararint,
Hisplura rcccntiorum tcftimonia, etfi nobis haud
flefint^vt R.P. Antonij Poflcuini in Apparatu facro,
yalcrij Andreac I. C. in bibliothcca Bclgica,non ad-
Jjcimus,quianihilhabcnt a praeccdcntibusdiucrfum,
& ca qu$ habent cx vita audoris pcr nos ab hinc 50,
^nnis confcripta,dcfumpta func, licut &
ca , qu£E ha-
bct Bellarminus
Sc Spincllus;ob hoc tamcn huic cdi^
îoni adicda, quia iudicium noftrum 6c fcntcntiam
Qc hocau(aorcegrcgi^corifirmar4t.
*
tauocitauttcrtnhocopere.
AdamdcS.Viao-lGloaaordinaria
, 1 Gregorius Maga*^
Hierony mus.
Albelcus Magnus. 1
Ambrofius.^ Joanncs Cancipra--.

ênfis.
Ariftocelcs.
lus Canbnicum.
Aucruftmus. I
Ciuilc.
Beda. !
Bencdiaus. 1
LucanUs.
Bcrnardus. Petrus CantOr.
Bibliafacra. Plinius.
Philippus Galthc.
Boedus.
rusaCaftellione;
Chronica. 1
Gefta Caroli Ma- S Poftidius.
gni. I Prikianus.
Gefta Cypriani &; j

Sencca.
Tuftin?. Seuerus SulpitiiiSi
Gefta philofopho- Vit? Patrum. ;
rum. jVolufianuSi
lib- t.'c. //.

Cxhis. nominenenexpreffo duoscitAt,
c*p- 3i--
Thilipptim qdthernm deCd^cltione. Ub- 2.
p^r.4'Pripi^mm. ' '
^^^^^
AVCTORES IN
ANNOTATlONiBVS ALLEGATl,
A^Brsham Ortelm. \ jlrnoldus de B^îfc.
Jbrahamns Bô-\^moldHs\V ion.
'
^
^
Melaps Bremenfis ^r* nHfnAdchro. îgebert*

-chiepifcopHS. S. AlHgiiflinHS.
^^rianiiiinnipts. '^HgufiiiiHS EHgnbinHS.^
Mrianns f^L Anicenna*
-^lellius.fiueAitlHS ^cU tyi Htbcrttii hfiratis.
Uhs. BaldHinHSl>eglen.
^lanus de Rupe. Baptifia FHlgofius.
Alberm CrantzjHs. Baptifl/t ^J^l^mtHanHs.
-Alhmns dâ^nns. Bartholonum jinglicns*
Alexander Halenfis. BartholomdtiiiCafMAiU.
jilexanderpapa III, S. BafiltHs.
Alexiusde Salo, Benedicins Vereriw*
AlphQnftts k CAflro. BerengoJiHs abbas.
jimalariHS* S. Bernardns..
S» ^mbrofiHS* Bihlia facra fecHndnm 7oi
AmhroJiHs Calepinus. (ir VHlgata editioniS'
xAndreas Ehorenjis. 'Boetins.
tAntiphonarinm Galli- S.BonanentHra.
cannm. BreHiarinm Atrebatenfe^
S. AntoninHS' BreHiariHrn ClHniacenf.t.
AmoniHsde Balinghem» BreniariHm RornanHm.
tAntonins Bo7ifinifta. BreniariHm Vedafiinmn*
jintoniHs DernochareS' Bnrchardns.
^nteniHs Senenfis* Cdtfar Baronins*
ApnleiHs* \
CafariHS Heifierbachce-
Arifloieles. ,
ArnoldHs TontacHS, I
CarolHS BUndeccj^
0 CaptftlA
AvctOKES
\FranafcHS AmoldH
XôlHsSigoniHS.
Rienfts.
Capodorus.
Francifcus Haraui.
ChrifiianHS Maf^M
\
TrancifcHS Lamata.
Cicero»
\ Francifcns Lucas.
CUudius RobertHS.
addltio
'
FrancifcHs Samarinus.
Colonitnfis
FrancifcHsToletui.
MartyrolegiU FJUardt. jf^
FrancifcHS VâUfius.
Columella.
FrancifcHS aViSoria.
ConciliHm Cameracenfe
FulbertHS.
Lateranenfc Gabriel BieU

Concilinm
Gabriel Prateolus.
fnb Innoeentio III*
gabriel Pntherbeta.
C^nciimm TrtdentinHm.
gafparTrufchiHS.
Xoncilium Viennenfe.
Concordantid hibliorum •1
ConradusGefnerHs.
ConradHS a Liechtena»
^,. r.
J^^^^P"'^,aJfiUenJts,
\
qennadms M
1 Georgius Wicelius.
abbas Vrffergenfis.
Conradus LjcoBhenes. IGerardus deFranchetto
Lemouicenfis.
CorneliHS lanjfenius.
Vcmofihehes.
XJcmostnenes. i
\
Glofarinm Ifidori.
^^-jy-^" j,^^--^
^
DionyfiHs CarthHfianus.] GlojfalHrisCanomct.

DominicHS Soto. I Glojfaiuris CiHilis.
Dofnitius BrHfoniHS^ giejfaordinaria.^

DnrandHS. Godefridus Tilemannusi,
Epitaphia & infcriptio godfcalcHS HoUen. .
nes. Goffridns Vindocinenfis^

Erafmus Roterodamns. Gratianus.
S. EulogiHS Cordnhenfis. S.^Gregorins Vapa.
j
EHfebius Cafarienfis. \
S. GregoriusTHronenfisl
~
EuthymiHs. guidodeMotj^R^cheriJ
\
IH ANHOTATIONIBVS AttEGATI.
rMorici. [lacohsStapuUnfis.
* Jacobus de Koragtne.
gmmHS DHrAntHS.
^HiMms Lindanus.^ Jacobns ritriacus.
Guillclmus NcHhrigefts. j
Innoecnms IIf- ^ . .
IlnnoccntiHS Il^ I
uris in^ .
(jHillelmHS farifenfiSk
Poraldw. terprcs.
guillelmHi
HartmannHS Scedel. . Innoccntius VIIL
HenricHi CnyckiHS. I /oifwww BHfchim.
> loanncs BuftHs*
HenricHsdeHajfia.
HcnricHS Inflitor. Joanncs Cafianns.
\
Henricus Seduliuim \ loannes CechUns.

HenricHS Sufo. Joannes CognatHs:
He^ricusWittot^ loannes T)amafccnHi
S. Hieronymus. loanncs DiaconM.

HieronymuS loanniniHS. loannes Garetins.
Hieronymus PlatHS. Joannes Gcrfon*
S.midefonfHS. loannes Gilemans-
„
Hifiorici Germanif editi . loannes HeroU^
rChrifiianoVrnifo. j
loannes HeffeliHS.
Hifloria venerabilis Sa- 1 loannes l annenfis.
cramentiBrHxencnfis. \
loannesJpcriHS.
tionoriHs AHguflodH- \
loannes Lal^tardHS.
nenfis, \
loannes MaUonatHS.
HBra B^.UariA. loanncs tJM anhHrnHS^
Hngo Farfitns. \ I ânnes
\
anana. M
HumbertHsr.Generalis loannesMaxenttus. l
ord. Pr^dieat. loannes MolanHS.

\
flyacinthus ChoqHctius. loannes

aHclerns.
1
N
l<>^rines ^HiccUcnJis a¥-
lacobHS dn BrcHl.
lacobusde Grnytrode. \
^^^.
lacobus Giiifiiu. loannes Nyder.

\
\ loannes
RadUn.
JacobHS MeycrHs:
^^^^^^^
lacdlfHsSirmondt^, 6 *
A V C T O K E S
arianns pîdorius.
loanrfes Sarisberienp. IzJM
Reatinw.
JoAnnes dc Tamhaco.
Martialis.
loannes Tritthemius.
,
tJldartinHS H4
jilphonffi
Joannes XXII.
JîHaldus.
leannes ri^êriHS.
Martinns ah t/tfpiUHC-
Jocclinw.
ta,NaHarrus.
Jonas Fontanellenjts.
. Martiniana.
lofefhw*
\ MartinHs Polonus.
S. IJidorns.
Jh9 Carnotenfis.
\ M artyrologinm Bedd. ^
JhUhs JFnlcHS.
\ ty^ artyrologinm mona^^
IiuCanonicHm.
I fiicHm.
iHsCiHfle.
I M artyrologiHm Roma*
1 num.
IhJIhs LifftHS.
MartyrologiHmVfnardi^
o
LaHrentiHS onnns.
MjaHrenuHs Snrins. 1• j -
Lcander tAibertHs Bo- \ MatthAHs %adcrHS.

nonienfts. \
\
MenologiHm.
o
incarnationc \^tcbaelGlycas.
Liber dc
apudMg.to.^.
verbi \
MomhritiHS.
LiberdefbiritH&anima NicaftHsBaxins.
apnd cHmdcm to. s. 1 ?s(jcephorHS CalUflHS.
LncanHs. 1
îcolaHS ahbas Panor{
LHcilit^- mitanns.
L'HcretiHS. Nicolaus HarpfeldiHS.
LndoHicHS dc Beia. 7{mlaHS NanCcliHS.
LndoHicjis Gmcciardi" NicolaHslanjfentUs.
nnsi- T^colaHsLiranHs.
LHdonictts Viues. NontHS.
MagifierfetttentiarHmj .
OnnphriHs
^
Tanvinns.
^Hi efi'êtrHS Lom- l OrpheHS.
hardns. \ Onidins.
Marcpi^ Marnlm. \ PelhartHS Themefwar^
vPHarcHsMichaH Cor- \?erJiHS.
tonenfis. \ f^^*^^
allegati.
In annotati onibvs
TctmMtoffiHsSpineU' RnffnHS
A^feien^s.
R^fertHs MasTHUten^
TttmBlefenfis. \
PetmBoifieau. /^-
fctmComeftor. Scholia feH nota noHf
Cratepolius. Corporis Canonici.
Petrtfs
7etrus Damiantts.
Sehaftianus Baradins.
Pctrus LoKwtHS^ SebaftianHS AfHnifcrHS.
PctTHs Mefias. Sebaftianas RoHilUrt.

Pctrus deNataUhns. SineeaThilofophHS.
Pctrus ReginaldetHS. SerHtHs.
Mippus^DieK,. SeqHctia de nominc Icfn*
7latina. ScHcrHS SHlpitins.

PlautHS. ISigebcrtHS.
Plinius. SilHefter Vricras:
TlHtarchus. Sifenna-
Pontificale RomanHm. \ SixtHs Senenfis.
Tratum ffiritnaU. \ Socrates.
frojper Stellartius. \ SoUnHS.
PfellHS. ISophroniHS.
%jhanHs ManrHs. SpccHlnm cxcmplorHm c\
^dulphHS Ardens. I infjâppcndiccs^
RatbodHS archicpifcopus \
Stella ClericorHm.
TrcHirenfis. Stephanns de Sampaye

\
RcginerHS Fiteltius. SymphorianHS Champc-^

'R^natHs ChoppinHS. rins.
Richardus Pramonftra" TerentiHS.

tcnfis.
TertHlUanHS, ,
'R^bertHS BellarminHS. I ThcodorctHsCyricpifcj^

RohertHs GagHinns.
'
\ TheodoricHsdc Apoldta
RoiertHS Hollêt. 1 TheodoricHS Locr.
RohertHS de Montc. Theophyla^HS.
RobertHS RichardinHS. .
S.Thomas Aqninas.
Cantipratanns.
RogerlHs Ciftercienfis. \ Thomas
63 - Thomi^K
AvCTOH.ES IN ANNOT. ^
.
yincentiHsBtlHitcenJts,
Thtmas HilrertiicHs Virgilius.
Thomas a Kempts.
,
Virga direfltoms Eeelt)>^

rhomat itrio. Cauta-
JitiflictrHm.
nns.
'
,
Bre4tnba' yitaS.Catherint Senfft.
Tilm*nrtus
ritaB. gefuini. ^
chfHS.
^ritsJdadcNnicllam.
TitHsLiuius. .
xFitaS.Tattact}.
rriloziHm anint* . ûti
•
jLitdottieide Frnf- rMtantts.
{WalterHldeCafiellton*.
Jj
"^trnerus Roleuinck-
T mlius il
„ \ '
\ VJikrtHS archidiaconHS.
prxUminaribus z6,
Prstcrhos 307. ûaorcs , in
dtantut ab his diucrfi.
.1 ' • *
'BIBLIIS StcrNDVM LXX.
Inttrpnm Utm redditis.&ex aâoritattStx-
editis R»m*, ann»
i}9f'
ti V. Vontificis
Max.
fmerl). i.pofi cxmfUm deformicis,
*
Vadc ad formicam. 6 pigcr, & ?mtt- ,
larc vias cins , &c.

Autvadcad apcm , 6c difcq quomodo
opcraria cft : opcrationcm
quoquc
quam vcncrabilcm facit,cuius la,borc$,
icgcs & idiot? ad fanitatcm affcrunt.
AppctibilisaUtcm cft omnibus , cU- &
ra: ctiam cum fit roborc
infirma , u-
picntiam honorans eucda cft.Vlquc-

quo pigcr iaces? &cc.
qru* tdititn» Argentintvfi
Sadem habtntur in
ejr jt^
mni IS26. AUimm eximflarfermnu
6 4 TBSTIMO
TesTIMONIA SS. PATK.VM
TESTIMONIA SS. PATK.VMDE

EODEM SCRIPTVR^ LOCO.
'^y. EHPHRE M
^TR VS fer.^ afcetico
Hnilio^
devits
religiofAsAt(]He monafiica toVj.alias de comf
necordis cap»
Imitareapemchariflimc, &
admirabilc ciusccrnc
juyftcrium , quo padoillacx yarijs fparfifqactcrr»
floribiis-fuum colligu opificium.Iii hoc ergo paruo ac
Yili animantc folertiam magnam confidera. Si cnim
omnes %icptcs tcrraB^cundtique orbis philofophi c6-
{
*^
grcgati focr5nt,{apicntiamillius cdiffcrcre haud qua-
i.1 quomodo
:4qliaiji valcbunt : nimirumilla-,cxflonbus
quadam monumcnta aedificct,in quibus & Ib-
Xjuafi
'
boles uias fepclit: cumquc iam cas viuincauci:rt,tum
/dcmum veluc duxquidam miUttaeVfuaillas vocccx-
')
citatrqua auditaîllg paritcr cx (uis fcdibus ac tumulis
^
cuolarc'incipiunt:poftquam autem cuolaucrint,opc»
raturacreplet cadem* monumcnta mirabili efcarura
dulccdine,diftcnditquc ncdarc ccllas ;ita vt omnis,
qutopus aclaboremiilius prudcntcr confidcrat, glo-
rificctcrcatorcmDcum,admiraosfccum , quod cx
tamviliatqucabiedto animantc tanta proccdat fa*
•
pientia: EttuCrgo chariffimc^cfto ficut & illa: atquc
diuinis fcripturis diuitias tibi congrega, 8c thcfau-
ros, qui numquam eripi tibi potcruntjillofquc in cx*
lum pr^raittcrc fatagito,
S. B I Llf^S homiL S, hexa^meron di*

uini ofificij.
Quin&rnpcs^qUfnon fcquunturac imitantur rc-

giscxcmplum , îto admodumtcmcritatispoenitct
fu«:
De EOPEM ScMPTVKie LOCO. ^
fue:proptcreaqu6dmoxpoftiaum intcrcunt.
Au^
diant ifta Chriftiani,quibu$ lcge
fancitum cMcHiini,
ma-.
vmquamliomini pro malo rcddcrc malum , lcd
lumvinccrcjfupcrarcqucbono. Imitarc morcsapis
neminiprorfus officicns , nccalicnos
pcculiarcs,qu5
vllosfrodusdcmolicns, fauos cxftiuit & coro|5ingi}5
Etcnim ccra^n quidcm a aoribus apcrtecoUt-r
fuos.
git:mcUutcm,humorcm,qui fpccicm pr{fcrtror\S

,ia
orc libatuna atqucattradum
jnfpcrfum floribus ,
cauos fauorura finus immittit, Vnde & huroiduca

priroum cft : deindc tcmporc coticodum , adfuam
propriam craiEtudinem luauitatcmquc rcdit.
PuU
chradecoraquclaudca Prouccbiorum auâorepr^j-
'dicata cft ap\s,fapicns opcratrixquc nuncupata, adco
pabuluna diligcntcr claboratcquc congcrcns. Cuiuf
laborcs(inquit )tamrcgcs. pnuati honTinc^
qu^m
ad tucndam fanitatcm cdunt. Adco (apicnter ,adco
cxadamiraquc arte apothccas mcHis cxfttucns at-
quc fingens &c.
JDEM homil. in Tfal. XIV.

Formica potcft ncquc rogans , ncquc mutuo aC'»
cipicns, nutiiri > & apes propij ^nutrirocnti rcliquias
rcgibus gratuito condonant, quibqsncc manus , nec

artes natura dcdit tu autcm induftrium ^nimaljho-
:
JDo vnam tantum ad vitae vfum viam rcpcrirc

• 1
f
gRECORiVS NAZIAtlZENrS oratJn

nouam Hominicam.
Nunc fcdulcj apes,folutis pcnnis , & rcliais alucari-

ad
bus,fapicnri^fuxdocumcntum pr^jbcnt , atque
ac partim ccUu-
Erata conuolant,ftorefquc diripiunt:
is claborint,(cxaBgulas &
intcr fc oppohtas
fiftulas
TbsTIMOKIA SS. PATllVM \
angularibas altcmantes , non '
ixtextatcs , teaalque
^misadopcrisclegantiam , quim ad feuntatcm:
atquc horpitiluo
Dartimmclm horrca rccondunt ,
pro^r^nt ; qucmad-
Sulcem ftttaum & t inaratum
Chrifti apari,^
toodumrtinaiti ttos quoquc, qui
fumus,actalepartimrapieiiti5,partim mdullrij «5
labdris exemplum acccpimus.
^d^Hem locum NJCSTAS SERROîrS in

dtêr$t.
fKo etmmtntario multo copiofiits de *f*biu
jtesh*epaitcaexeoatteximits.
Vcrisctiamtcmporc fapicns & induftria apis , vt
^ «pud Salomonem ,
pcnnam fuam , ab hybcrno
frigbrc, quafii vinculo quodam
torpelccntcm , vc-
fctquc conftriftam foluit.atque ab alueanbas,m qui-
recondit,rc-
bus habitat , ac nlcl tanquam in horrcis
loca co-
Weditar,atqiicin horto$,& floribus amrena
ceramquidemcxftoribus-tocrtc colhgit;
Solat, ac
mcl autem ,hoc cft infperfam floribus humoccm cre
attraftum fauHpwm cauit^tibus immittit &c.

/r4:Vtinamnosquoque",qui Chtifti apiarium lu-
mus, fpiritualera,8Ciiobis dignum fruftum »pu Ppt-
rigimus; qui taW partim fapicntise^partim induftnx;
& fcdulitatis excmplum ab apc acccpimus. Nam t-
cramquc laude Salomon in Proucrbijsapi tribuit,di-
ccns:jPcrgead apim , ac difce , quam induftria fitf,
quamque honcftum &
praeclarum quxftum facia^
cuiuslaborcs& principcs & priuati , bonx valctli-
dinis ergo pcrcipiunt, & quamquam viribus imbcciU

Ia,apudomnes tameu amabilis c(H.&: illuftrisîa-
pientisque laude inftruda a Deo procrcata cft.
S. SPlfHj4NjrS'i)irefti».
Kulius eft Dei famulus , qui Con ad obtinendam
iuftitiam
De EOOEM SCRTPTVRie lOCO.
egcntte
iuftitiam manibus fuis opus excrceat, quo in
tenc&cuseffcpomt. Quodinvrio quoqucmoni-
promncijs ho-
ftcrio.timin ifigypto, quam in alijs
iicemimuj:vbi iuttiiis gratiafic ad opus jncum-
qujc ccram
buntomnes, taoQuam apcs qusdam ,
conithunen»
pedibus, ftillas mcllis orc comportantcs ,
vniuerfowm Dominum . profcnCu fuo

atque captu,
quodam vclut vocis cantu , ac prsBdicatione qcle-
Silomon: Sapifentiatia ,
inq^tp
brant,prout tcftatur
honorans ptoucfta eft* ,^
'
S, AMBtOSiyS liii-oV. hexdimero»

eap. XXI»
Mcrit6 quaG opcrariam fcriptura apcm

bonam
prsdicacdiccns : Vade ad apem , «C vide
quc>m6do
opcrariaeft. Opctationcm quoquc qoam
vcnerabi-
leni mcrcatut , cu*io*libbtem rcgcs & medibcrcsad
falutem fumunt. Appctibilis cft omnibus
«nim «
chata. Audis quid dicat prophcta? mittit ytiqucte
vtapiculaEilliusfequari$e:];cmplom , imitcris op^fera-
tioncm. Vides quim laboriofa , quim grata fit. Fr»-

ftuscius ab omhibus êfidcratur &
quaeritur , nec
properfonarum diuerfitatc difcctnitur , fed indil-
crcta fui gratia tcgilj^s pariter ac mcdiocribus aec*'*'
lifuauitatc dulcekit, Nec folum voluptati.fe^^^î*"»
^"^*"^"
fauccs obdukat , Sc curat <imln'*^ »
faluti cft ,
nis quoquc mcdiciraenium infun'*'

vlcenbus.
vigo*
Itaquc cum fit ap^ » valida ell
inerma robore
Dcmquc rcgcm
5f amorc
re fapif ntia vtrt-cis.
,
fuum fumma protcaionc r)^tcndunt , pcnre prtf &

rcgc nefcmnt mota-
eopulchrura putant. Io<olumi
fidcra lcr-
mcntcro infleaere : amiffo ,
rc iadicium ,
uandi muncris dcrelinquuntâtque ipl« lua «iciia^J-
TEST1.M0NIA SS. PaTRVM
npiant, quod is.qul prindpatam habuit muncris
iatcrcmptus cft. Icaquc cum aucs ali« rix in anno c-
''aant fmgulosfGBtus , apcs geminos crcant, &c dupli-
ci cctcris foccunditate praepondcrant.
S. HtERONrMrS in cap. 111. '
In Proucrbijsdc apc dicitur ,

quamquam hoc Hc-
braea noriliabcant cxcmplaria : Vadc ad apcm;&
difcc quomodo opcratrix fit \ & opus fuum caftum
faciat;cuiu$ laboribu$rcgcS;^§c impcriti pro fanitatc
abutuntur.
tAliHm tiufdem liieronymi lecum citauimus fH-
prkinprafatione dd leSlorem ex epijt.^.ad RHfiicnm
monaehHm.
GArDENTJrSB%IXlENSIS epi-
:>j fcopusinrejponfione ad VaHlnmdiaconHm»
Conftat finc coitu gcncrantis , f uturae apis vcr-
mcm nafci cuius laborcs rcgcs ,& mcdiocrcs ad

:
(anitatcmafFeruut,ficut fcriptumcft. Labores cnim

paffionis Chrifti qucra vclut apcm virgincm pcr-
,
ttanCurum virgo matcr dcdit , tam tcgcs a rcgcndo

( fummi vidclicet faccrdotcs ) quam mcdiocrcsqui-^
2uc fc fcqucntium , vclordinis Lcuitici , vcl fi-
ciium plcbis in figura corporis cius ac fanguihis
pro (alubritatc v\tjx communis affcrimus, agnitam &
dulccdmcm myftcriorum.confcio orc tcftamur; Gu-
ftate 8c vidctc ,
quoniam fuauis cft Dominus.
S. ^V^V STINVS in htn^dinUm
tcrci fafchMlis.
Exfidt i9,4. tihlieth, patrHm 2*eJitii>nis : to.rf*
(jUMTtd cditionis in ex vctH^^

orationibHs Mijfulihus
Mif^Hyhocprdfxo titnlo : Bc^
fiiftmo ms. Gottico
mdiîo ccfti » tcati AHgkftini epifcopij quAfn adhnC
dUcQfiHS CHtn ejfct cdidit (Sr cccinit j incipit : Exnltct
im Angelica tHrta cdlornm j cxnltcnt dinina my^
neria Cc. HahentHr in ca» qna ctiam hodic fnnt
in Mifali Romano , <^ plnra alia y hac intcr &
tera.
Apis cetcris , qus fubie&a funt hcmim , ammsLH*

tibus aLntccellic, Cum (iciDiniira corpcris paruitatc,
ii^gentcsanimos argufto vcrfat inpcdoic: viribuS'
imbccilla , fti fortis ingcnio. Hxc cxplorattcmpo-
rum viccm , ciim canicicm pruinofa hyberna poluc*
rintj & glacialcm fenio vcrni
temporis modcrata dc*
lerfcrint ,ftaiim prodcudi ad laborcm cura fucccdit,
difperfzquc per agro>Ubratiixi paululum paruiscru*
ribus fufpcnfis inccdunt, pars orc lcgercfiofculos, Cc
oneratis viftualibus fuisad.caftra reiijeant. Ibiquc
aliaj in^ftimabili aric ceUulas tcnaci gluiino inftruunt:
• a\i« lic|ucntia mcUa ftipant : aliae venunt fiorcs in cc-
ra : alix orpaius fingunt , aliae ccllcdlis e fplijsncdar
includum. O vcrÎcaa& mirabilis apis,
cuiusDc^
(cxum mafculi violant , fatus non quaflanc, ncc filij
dcftruunt caftitatcm : ficut fanfta conccpic virgo
Maria , virgc^)cpcrit , & virgo pcrmanCc.
5^ lOuiK-
TestimoniaSS. .Patrvm
S. lOANK^S CHRTSOStOMVS
itiPfaLiif.
ad apci^
formicam 6 piger &c. Vcl vadc
jlc ad
cnius laborcs rcges K
& difcc qu6d fu opcrana .
iaU viribus , vt qus fapicntiam honorant.proucaa

cft.
0^»itthMm.
JVEM hmil. i?- in
-'Ad irrationalia quoquc animalia homincs faept

facra ) ac dicit âdc
ad for-
tranfmittit ( fcriptm
ad a-
micam opigcr &
semularc
,
viaseius: fi^vadc
penij&difcc quamoperatrixut.
populHk Mtiochtnnm:
JDEM hemil. tS. •
Nonne vidcs apcm qucmadmodum immoritur

docetpcus. nc proxi-
aculeo?PeriUud nos animal
triftitia ! ipfi namquc prms mortcm
inos afficiamus
p.ululaml«dimus,
excipimus.EtiUos quidcm
forte
ampliiis viucmus qucmadmodum

nosautcm non ,
illud animal. Etfi

laudat illud knptura , quod
ncc
operariuin fit afferens , cuius opcs rcgcs piiuati ad &
nihil tamcn ipfi prodcft ne mo-
fanitatcm offerunt :
cft opas^rgo fi illain

xiatur , fcd omnino moriatur
malefadcntcm in rcliquft prjsftanti.-»,
non libcrat
sQulto minus nos»
De EOBEM SCRIPT V R-« loco«
l.tAVllNVi NOLANVS Efifi^z

fmtfift, i2* ^Hdefi dd t/fm^ndHm
ififcofHm^
Non ipis myftic^ ftudio , non formicj folcr^.
tiscxcmplo , ad prouidcntiam vit« & vtilitatis «pc*^

nm fukicaraur , fed mQdicum donnimus , modU
cwn vcr6 dormitamus, modicum autcm manibus
compledimur pedus , &
intcrea nobii inopia taa»
ûam bonut curfoi occuciit •
AVCTO-
I
JVCTdttS ALl^pT.
. rmt dc apbus , 6 e^rm admtrahU
-"'^'^
poUtia.
j.dchiftoria ani-
ARiSTOTEiEslibro
animalium cap.
Item libro 3.de gcncratione
to.&alibi.
Virgiliuslib,4. Gcorgicon.
Columelladercrufticalib.j.per totum.
Scncca bb. i. dcclemcntia cap. 19. Uem
cp.
Pliniusl.ii.hift.naturalisac. J.vfquc ad
i*.
Plutarchus in tradatu dc induftria

anima-
lium.
S. Bafilius homil. 8. hexaemcron.
Ambrcfius 1. 5. hcxaemeron c, 2.1. t( it*
S.
Rabanus Maurus lib. 8, de Vniucrfo cap. 6.
Michael Glycasparceprima Annalium.
HugoaSando Viftore libro j. Inftitutionis
monaft. de beftijs &
alijs rcbus cap. } 8.
Albertus Magnus lib, r6. de Animalibus c.i.

Petrus Meflias in fuis varijs lcftionibus p- 4.
cap.i).
Petrus Conftantius dc rcpublica apuiiuGal.
.îco idiomate.
Caro-
AvCTOXESAt.Q.VOtDEAP.BVS _
toanncs L.cbaulc rne*

Carolus Stcphanus.ee
in prxdio ruftico.Gallicc
dicins doaorcs
vfquc ad 7 J.
maifon rufticque Ub. z. c. tf }.
traa.indi
rhimtertliidecetur, quomedo
^pts, &fmit»s earum con-
Urmniiteto ^nmfini
cemfonenda, quomoM
ftmnda quomedo duema
,
ml& cen colligenda,& quanta exafum

domeptca accedere^
pmfamflias ad augendam rem
Ut vtilitas. ^«<e Itmgiprofeah
iam mator ejt,qu*
me 40.annos,dumpondofiaus cerA yendebaturjo-
kmmodou.fiHfens nunc.S.
lotummejlis to.&
ft-
M.nunc 4». Hinc adfcrtilttatem7trr*fan£l€
infmptura dmtur : Dabo
vtbts
gnificandamtoties
Certt hunctndt-
tetramlaHe &meUe manantem.
ccubs coh*
temeo fineadieci.vt quihus libitum efi
aptbusfcrtbuntur.vel
jhicere admtranda illa , qu* de
qutbut
apet enutrire.tuElores aliquot cognoJcant,ex
ta difcant. Sux cura nonJolitm plebets digna eif.Jed

tam latcis,
ttiam non indigna viris honeflt^tmis
quimeccUfiafticts . vt religiofis & ffionbusruri
(tmmorantibus,advttandHm ocium.&dltamaU:
vtolienditur ex illo Hteronymtlocoepift. 4 'd Ru-
qu<ts
fticummonachH: Apum fahricare alueana,ad
,&mona{lertorum
temtttuntSakmonis Prouerbia
inparuts dijce cor-
ordinemat regiam difctpltnam
fonhus, ,. ,^
efiptttca tx que hi^
ijs ,
Ex hisomnihutvlfum
1 htt Umbrofiutfubtcxere , in quihns feri omnes
*
AvcTORts AiiOyoT
continevtur, cûas e>cj,hc4tmj-
pmrUutes apum
pce CantffrAtMnus,
^MBROSirS «/>. XXL lib. K Hexaemeron,

S.
De nAtura & admiranda

induftria ac diltgentiaa-
remfubltcam curare
tum,iux velHtûamdam
videntur*
Nuncage quxaucs velut quamdam rcm-

cxpediam, at-
publicam curare videantur,
legibus. Hic
quc vitxhuiusmtes agerc fub
cnim rcipablicx vfus cil, legcs ommbus cilc
co-
comunes,atquc obferuari cas dcuotionc
muni.Vno omncs teneti vinculo,n6 altcrius
fcd
cffcquod alius intelligat fibi non licerc
:
quodliccat ,licere omnibus: &:quodnon li-
cct,omnibus non licerc. Effe ctiam commu-

ficm rcucrcntiam fcnatorum, quorumcon-
filio refpublica gubernctur
comtnunc ©•
,
mnibusvrbis domicilium communis con-

,
uerfationisofficium, vnum prxfcriptum, o-

mnibus vnum cffe confilium, Magna harc,
fed quant6 in apibus prseftantidra, quas folae
in omni genere animantium communcm o-
mnibus fobolem habent,vnam omncs inco-
lunt manfionem , vpius patrise clauduntur li-
mincin commune omnibus iabor, commu-
nis cibus,communisopcratio, communis v-
fus &fru£l:u5 cft, communisvolaius. Quii
plura?
t)E APIBVS.
plurafCommunis omnibus gencracio,iiltc-
qupquc
gtitas omnibus
corporis virginalis
communis & partui
, quoniam ncquc
:
vllo
concubicumifcencur,nec libidine reloluuti-

tur,nccpartus quaciunturdoloribus,& fubi-
to maximum filiorum examen emictunc, 6
folijs &: hcrbis orc fuo prolem Icgenccs.lpfae
fibiregem ordinac,ipf(j fibipopuloscrcanr^

&licec poficz fubregc, func camen libcrq;
Nam &: prxrogaciuam iudicij ccnenc , &: fidc
dcuocionis aftecium:quia &tanquam afd
fubfticutumdiligunr>& canto honoranc cxa-
minc. Rex autem non force ducicur > quia in
force cucntus cft^non iudicium, & farpc irra-
tionabilicafu fortcmelioribus vltimus quif*^
quc prxfertur: neque impcricx multitudii
nisvulganclamorefignatur,quac non meri*
tavirtutiscxpcndlc,nccpublicx vcilitatis c-
molumencarimacur fcd mobilicacis nucat
,
inccrco ncque priuilegio fucceflionis

:
gc- &
ncris rcgahbus chronisinfidec fiquidcm :
ignarus publicae coniicrfacionis cautus ac- ,
qucerudicus cfTe non poceric. Adde adula-

ciones acquc dclicias , quac ccncris inohc^ 32-
cacibusvel acrc ingenium eneruarcconluc-
^crunc, cum infticucionesfpadonum quo- ,
rum pleriquc fuo magis qu«ft:ui , quam viui

publicoanimum regis inclinanc*Apibus au-
[
^cm rex naturas clarus formacur infignibus*
AVCTORES ALlQVOT. ^
magnimdinc corporis P^^ft"

vt ^Pf^J^
r
Son Jndi
cfnot^^^^^^^^^^
. non popuU Sarmatarum
^-«/^^-
tantam.
dcuot.onis ob.
quantam apcs rcucrentiam
exire audcan
Luanc.vtnull^ c domibus
paftus, nifi rcx fucr c
non in aliquos prodire pnnci-
vindicaucnt
CRrcffus,&volatus fibi
autem,cft pcr rurarcdo.
patum. Proccflus
flonbus vbi tu-
inhalantes horti
lcntia. vbi
.
amoenar.pa-
gicns riuus pcr gramina.vbi
cam-
tum iUicludus alacris iuueniutis.ilhc
:
pcftrc cxcrcitium,iHic
curarum rcmiflio.
fuauc.de flotibus, de heibis
duU
Opus ipfum
priraa ponun-
cibus fundamina caftrorum
nifi qu(gdam ca-
tur. Quid cnim aUud fauus .
ftrorum fpccies ? Deniqueiabhisprafepibus
apum fucus arcctur.Quxcaftraquadratata-
tum poflunthabercartis & gratijc,quantum
habcntcratcs fauorum,in quibus minut?ac
totundxceUulxconexione fuiinuicem ful-
ciuntur?Quiscnim!architcaus cas docuit
I
hcxagonia iUa cellarirm indifcrcta latcrum

scquaUtatc componcrc.actcnucs interdo-
, morum fepta ceras furpcndere, ftiparc mel-
ncdarequo-
la,&:intcxtaflotibushorrca,
damdiftenderc? Ccrnas omnes ccrtarc dc
muncre.aUas inuigilarc qu^rcndo vittuaUa,
aUas
De apibvj.
aliaj folliciwm «ftris
adhibcrc cuftodiam.
aliasfuturo* cxplorarc
imbrcs.et fpeculan,
, alias dc floribus
ccras fingc-
cutfus nubium
icaliasrorcminfufum floribus
orccoUigc-
rc:nullamtamenalicnis inGdiari
labonbus,
atquc vtinam rapto-
& rapto vitam qutErerc:
timcrent. Habcnt tamcfi
luminfidiasnbn
venenutn
fpicuU fua, & intcr mella fandunt
fi animafî,5
fucrint laceflit^ ponunt in vul-
.
ncic ardotc vindiftje.
fi 3 FROPRIB-
dmbus hts UbnsferpnguUcapti*l<^mQ-
raUter expUcantur , quorum mdex e re-
ghne reSfondet : tn quikus tota fimul

rejûbltca.
cermtur ^rackra apum
CaPITVLÂ tlBM
prirai.
• .T> Exapmnmellcicolo- j /.
f) P/f^^;
&e)coinaicopiafaaus. vuA & bon^

2. Rcgcs plurcslin vno al- 2. Sôd tngem$
ueario Iccpius inchoantur. ' pollentes praferendi
fnnt.
Qui eum adulti elTc ccr- Qôd infolentes
perint, concordi fuffragioo-l reprimendifHnt.

inncsdctetioresnccant^nedi-
ftrahant agmin;i , & cxcitcnt
feditiones,
4. Rcx apura nullum habct 4. Qôd PralatHS
aculcum , maicltate tantiim debetejfeclemens.
armatus.
5. In vnoalueario princcps '
j. F;jhs TrÛtus
vnus , qui tantiim rcgijs infi- jfr in ecclefia^ cui om"
gnibus dominatur. [ rtes fuhditiobediant»
tAnÛamflij patri.
Rcx in frcntc macula PrdlatHs fnlgeat
cjqadam , quafi quodam dia- j ÛqHentia ,&pm^
dcmatc
Capitviokvm.
tMtem habent mcon*
icmatc candidatur.
fciintU*
y,QHUPr£Utoddfn-
Notabilifignocultusal-
7.
nabMs eft cnltus fn-
rcx pr« cctcris non
or-
tcrius
perfiHUS,
nacur.
S. QubdfrdUtHseli'
8. Hicforma fcmpcrcgrc-
gitnr cxtra g^^pj'^
gior,& duplo cctcris maior
propterfrobitate, id"
€0 humeris fnis habet
\ portare onera fuornm
.
\ fhbditorHm.
Al«ciusbrcuioresfunt,| PrdUtns noncon^
9.
pcrfcdotum formana fuf- ^tteratur fi aUs ha-
& 1
cipit. 1 bHeritbreniores.
10. Dumprocc<lutapc5,rcx I lo.QôdpraUtHs de'

inmcdiocarum cft,8c fc vna- 1 betfnis fUbditis hiU-
qufqucproximam ciTecupit. 1 remfaciempraâre.
11. Et in officio ilUus omncs 1 j/. Qiiod honHsfnkdi'
confpici lc gaudent, \ tns non tantUm bo^
I
nnm operatnrin pfd^,
\fentiaPr£Uti.
12. Ciimautcm rcx procc.| i^Snbditi orent pro
totum agmen 6c
dit,vna cft , \
îta PraUtorHm»
cum globatur, cingit-
circa
quccum acprotcgit, j
,
' .
13. Siciu&alamrcgis,tranf-1 Subditi nonfer-

icns iuxta , dcftruxcrit , non j
'tnrbent contempUtio-
cffugict agmcn» \ nem
VrdUtornm. ^
14. Migraturo agmine nnl- U^. fraUtHsfnbditts

Ix ^ domibus cxirc audcnt,» viam exempUrisvt"
nifi rcx prim6 fucrit egrcffus, 1 ta oftendat,
& volatus fui vcndicaucrit \

principatum. t
r
15. RcUquo tcmporcGum \ rs^
VraUtHS fnkdfto^.
I K D E X
populus in laborc cft
,
YHmdpera infpicidt^
ipfc o-
pcrantcscircuitj Sc folusirn- (jf eos cxhortdtisneM
OQuniseft ab opcrc. ûandoûe etiam

manibHS odiHuer.
j6. Circa eum fatcllitcs qui- id.PrdlatHS innocen^
damfunt aflidui cqftodcsau- tid fuAcnflodes fidelcs
ôritatis cius« femperfecum fubditos
habeat.
ly. Sunt 8c circa cum li(fio*
if. Vrdlatus fedulus
^cs fsui ,
qui mortc puniunt fit i» corrigendis &
dclinqucntcs. extirpandis vitijs.
i8, Intusfcmpcr rcxcftfol- jS. VrAUtus flnecau*
Jicitus, &npQdcfacili ccrni
fa nonfacile foris
patitqr* getur.
Ncquccnimforascgrc- ip, Vr^tlatusnecejfa"
?9.
dicur, mfi agmine migraturo. rio egrediens» Deumj,
vt eum egredientem
tueatur, exoret.
i|to, qua lafTata cft , aut for- 2$. Prdatus dber^
Si
t;^ abcn aucrit, rcx cam odorc rantes reducat ^
fuo prpfcquiiur. lafsos releuet.
ii. Hxcrcgisbcnignitas & 21. Traiatusfitbeni'^
follicitudo maxima cft circa gnus, & follii itus prot
populos, ^ circa rcgcm
po- pace f^ruanda^
puliobedicntia adeopcrfeuc-
rar, vt nuquam odio , aut diC
Cordia adinuicc moucantur.
21. Circarcgcm mirapopu- 22. Subditiobediant
Ji obcdicntia confcruatur. \ Pralatis.
23.Rcxm cxpcdkionpiple- U^. SulditiTralatis
t)c Inftolliiyr,
lorationum iuuamen
^ ^ impendant^
*f f dlum rcgcm hwaicris
,
1
^^. Perfeclioresf^.^
fuftol-
CaPXT VLOB^VM.
validiorcs, & cx to- diti PrdUt0S in
fuftolliit
cijs rclcHent.
wy* •
to portant
rsicgcmfi raori contigcrit. zs- Quod fHhditi in
triftis populus circa cius fu- m^rte btns VraUtttu^
ncra gfomcratur, (pcdantcf- 1 rc triftentnr.
quc aanimem ,
Uigcnt ; 5c
tunCjiiifi fubucniatur ci$ , fa-
mcmonuntur. i
triiHuntHr ordinihhs \ fecundi.

^«7» plehes, 1
i.Parsaatcm pnma illarum /. Deprimo bowinnm

cft ,
qux matrcs & cmericac
gcnerc in monaBer^s
funt , cctcrifqucmaiorescxi- degentit^m » nemfe de
j
ftunt :ift«autcm officijs fin- Oficiarijs. 1
gulis &
opcnbus prxlunt . '
7,* Sccunda pars illanim apu 2. Devigorefubdif'

cft,qux iuucntutis vigorc o- rum in iHuentHtc,
pCra mulcapixftant.
3. Difciplina quadam roatri- ^ ^DevirtHtehHmilis
bmfubditse funt , nec quid- ^jubie£iionis*
quam agunt (inc maiotum l
impcrio. 1
4. Tcrtia pars illarum apum) qyercHerentia ac-

cftquxfucx d icuntur: hx li- 1
Q^^fationis laicornm
nc aculco funt vclut imper-
,
^^^^ dericos.
K^x apcs. 1
*^
Uico^
y.IftaBfuntquaficUcntcs,&;i/. Defernitio
quafifcrui primarum &vc-lm;2.
rarum apum. I
^ Has priraas cxpeUunc 1 6. "De expHlftone

per^ in
opcrc, tardantcs dc (iticdc AHcrforHm UicoYHin*
n?cant, 1
7,Apct
I N D E X
iuniorcs aut fucas, no 7. De muiud Adlutdrie
y. Apcs
feniorHm fhbditO'
in opcrc tantutn : fed in fcccu
quoquc adiuuant matrcs,ad rum.
calorem-ccnfcrcnte turba.
8. Apibusomnibuscommu- S. De Ubore commu^
niscftlabor. ni.
_
5. Omncs indifrcrentcr ad p, Defedulirate com^
opcra cxpcllunt. mnms Uboris.
xo. Nullas, cum ocr c«lum jo. De ocio fugiendî
licucrit, ocio perit aics. 4
1 1. Omncs vnam incolunt 11. De bonitatefocialis

manfioncm : ncquc cnim cas vit^.
natura diuidi patitur.
X2. Communis _ communit4te
cft omnium 12. De
cibus:ncquc cnim fcparatim (frp^rcialitateviSMJ.

1
cfcutur,nc inaqualitas ope-

ris,& cibifiatjSc tcmporis.
13, Simulfilcnt, Aduefpcra- // De filentio (^r cius

'
fccntc cnim die in alueaiio virtHte.

ftrcpunt minusac minus,do-
ncc vna circumvolct , vocis
bucina quictem imperans,&
hoc callrorum morc. Hoc
idcmfaciuntin matutino.
14, Paxintcrcas prxcipua. 14. De pace mutup ha-
benda.
ij.Pro conuchcndis floribus ij.De cententionis e:i^
TOa quandoquc inter apcs erta fedatiom.
fif.fcd intcricflu pulucrisâut
fumo ,tota difcutitur.
16. Verarumapum fingulae /^. *De fnbditonim
babcnt aculeum, fed co nihil mutua admonitione.
mitibus nocent fi quivcro
:
fudores
CaP ITVLORVM.
ludorcs araaroshabcnt, & cx
naturafoetidi funt , hoipcr-
fcquumur&pungunt.
^ /n pertcHie
/
e4-
•
17. Apcs qu5 aculcura pcr- \i7.

,
corre^
dunt roclla dc cctcro faccrc renttHm Tjô
,
non poflunt, 1 flionis»
iS.Sant & apcsruftic{,afpc. 1 1/. De cHlftremip

flu horridae multiy iracun- \fiQne»
,
diorcs j fcd laborc & opcrc

praellantcs. Wx ahquando in
tantumadado aculeo pun-
*junt,vt inteftinum fcqualur,
& tunc ilUco moriuntur.
19. Intcr omnia l jp^ Denen tjjHdrind^
animaliiin:i
gcncra illud fupra vcôdvL\:r\\îgriamprepriam
mirabilc cft,qu6d apcs conn-
muncm habcnt (obolcnn , &
ciscommunis cft fruftus,
20. Mira apcsamicitiafoucn- 1 DemitHd & vi*
tur inuiccm. I
ya artticitid.
ai. Sunt & apcs hofpitaUta. I Vebono hoffitM*^
tis virtuti dcditae. Apcs cnim 1 litdtis.
cxtrancas , dummodo bonae l
6c mitis naturs fmt , fcûm l
rccipiunt. I
22. Cum pluraanimalium I

»1. Jê dH^rlti^ cs*
gcncra cupida fint 6c auara, I
uend^.
apum tamcn genus nuUis a- i
uaritiaB fpurcitijs fcatct , fcd

faper bcne&cium gratuiatur.
ivlnapibus quafi haWtua- 2S' DeUHde&coTfH'
litcr totius virtutis infignc menddtione virtHtis.
rcpcrics ,& qu» in alijs ani-
malibui
I N DE
0ialibus Gngillaum (parfavi-
dcntur , in iftis natura matcr
propcnfiori bencficio con-
grcgauit.
24. Sunt & intcr apcsdiucrfa 24. De ratione red^
quxdann officia: Aliae ftruunt, denda in eommiffis of»
alidc poliunt, ali« fuggcrunt, ficijs.
alis diftribuunt exco fjuod
allatumcft.
25,Vidcrcs omnes ccrtarc dc ij. De diuerjitnte &
muncre. certamine virtHtHm* ^
%6. Vidcrcs alias inuigilarc ^S.Devigili cnra
Of^
qusrendovidualia.
ficiatornm.
Vidcrcs dc caftrisalias \ 27' "De fnbditis fnfpe*
cuc follicitas , &
diligcntem Uis diligentiorfit Pr4-
cuftodiam adhibcrc^ latorHm cufiodia.
28. Quibuscftadolcfccntta, zB. De iugo Domini
ad opera exeunt : (eniorcs in* ab adolefcentia for^
tus operantur. tando.
29 Intcgritas cft cunftijapi-
.
29. De virtHte cafii"
bus corporis virginalis«
tatis.
30. NuUointerfc concubitu
30. Defuga peccati
mifccntur , nec in libidincm
contra natnram*
rcfoluuntur..
ji. Et licct quidcmncqua-

§1, Deff)iritHaliHmfi*
quam coitu mifccantur, iija-
liorum generatione*
ximumtamcn filiorum cxa-
mcnemittunt.
3i;Nodc in expcditione dc-
prchcnfae, cxcubant/upin», S2. DevirtHteoratio*
vt alas a rorc protcgant. nis.
35. Licetpofitaefintrubrc.
1 33* Deveralihertate,
ge li1>e.
•Capitviorv>.
Qclibcratamcnfunt. {^nîn ChrifiifcrmtH^
^4. De cleSioni Frd^

Sicutrcgcm ordinant, fic
J
& popdlos crcant. 1 UtorHm 4 fHtditft.
3 j.
Praerogatiuum cxaincn U j. pirncrfa & m»-^
iudicij tcncnt :
incorrigibilcs infiitia.
cnimnotant,caftigant, mox
j
& mortc puniunt* 1
36. Miro raodo innocuaelj^. T)evirtHtc inn9»

lunt. I ccnti£ fmfUcitatism &
jy. Fru£kibusnullisnoccnt:1 ^7« De innoccntiah*
icd ncc raortuis cjuidcm. l rii hominis & infitj^td
I
nemini CHpit noceriB
omnibHS prodejfe.
Ifed SlHiliiet Bndeat
SS.
occajionem proficicndi
_ emendandifHmcrim
cp-
Mirc tamcn bonis odoribus 1
nonJolHm a honis vr-
dclcdamur , & naturalitcr 1
^^^^ g^^^jn a malis.
fcetida fugiunt : fcd incis,
|
proptcr mcUis bonu,ad tcm-
pus vtilitcr dcmorantur.
39. Mira munditia circa cas. ^p. QH.odrigoriHjH'

Admoliiitur namquc omnia fu & TjU^ correîi'^
in mcdium,null(2 mtcr opera 1 nis in CapitHlis Briî
rpurcitig iacctiquin 6c cxcrc- \j!t ferHandHSi
mcnta opcrantium intus po-
mmt,nc iongiiis rccedant: vt l
congefta in vnum locum,tur-

bidisdicbus, & opcrumocio
\ foras eftcrant aggrcgata-
40. Patitcr aggrcgatj fuaui- \

4o. Qôd confenanttd
tci ctnunt. l
vociJ in pfalmodijs Jtt
\vigili menti firHaaa,
1 N D E i
41. ttabcnt gratam miram- 4/. QhoJ ex fuduitdti

quc vocis fuauitatcm. catHS dnlccdo deHO-
tie mentis fit traheda*
42. Habcnt priuatim confi- jfi. Qnid (]Hi n$lHnt
lia. decipi omnia fariHnt
CHm confUio^
4}« Tcmpora prgnofcunt. 4 5. QHodproHida cir-
CHmffêEHone prttteri^
torHmjprdtfcntiHm j c5*
fHtHrorHm cnnfla fnnt

projpiciendak
44. Praecliuinant Cnim im- 4^. QHodtribHlatiO"
brcs , vcDtofquc /& tunc fc nes cr perfecHtiones
Contincnt tcdtis. patietcrfnnt toleradd.
45. Sidicsfuturus cft mi- ^j.Quod (jHtes mentis
tis^prouolant vniucrfx.
& corporis multHm in-
Hat ad contemplatio^
nem fcri^tnraram.
4^. Pfoccdcntes pcrrurarc- 46. Qnod mHltkm fit
dolentia,inhiant floribus , & vtile y infiflere ftndio
fugicntibus riuis pcr grami- fanârnm JcriptHra-*
na, &hcrbis dulcibusinhae- rnm^
rcnieSjCurios^ fatagunt redo-
lcntias cxpcriri.
47. Vnius patrix limine clau- 47. Quilibet in flti^

duntur. dendo^maneat in lirni-
ne verA fidei fanâ
RomaniZ Ecclefiit.
48 .Non tranfgrcdiuntur tcr- 4^. Qjfod modns pius
nainos conftitutos.
habendiis fit inltndio
fcriptnrarHm.
49. Gaudcnt plaufu & tin- 49. Quodpredicatione
nicua?ris«
fcriptHrarumfideliHm
ânmA ad vita perfe*
CaPITV LOR VM.
Cliortem froHOCdntur*
[O.Hilaritatc & nitorc apum /a. ^lnodnihil iHcnn*
iaitas «ftinaatur* diHSgandio tona eon*

fcientiA» & nihiltri*
fidtkiliHS triftitid mald
\
confcienti^»
5l.Suntquidicut 2^t%it^\A^\.iluodmHltofcliciui
uifccrctnortuaSjfiintratcda .yir infrdfcnti f$ccats
hycmc fcrucnturj& ad folem 1 ferfcenitetiam ablHC"
vcrno tcmpore rcponantur, l rcejudm infntHro.
aVita apum longiiEnaafc- 1 î.TotamvitdmfHdm
ptcnnisinumquam autcm vl- 1 Chriflianns exerceat
tradcccm annos durarc poU 1 in gratia feftifcrmis
ft»nt. 1
SfiritMS , & decalogo
\leg%s.
j. Hyemc latcnt, & tunc j^. <J)e veneratione I
vefcuntur mcllc ,quod aefti- corfornm fanGorHm,

uotcmpore congrcgaucrunt. |
^f^ffragijs defnntlo^
rnm exemfU flnra»
~
54. iEftatcprodcunt,&iquafi /^. *Z)f felicitate &
longohycmistaediofaiigat^, gandio
^ fanârnm
j-,,. 4-
cxtcnfis mcmbiis & alis , cx- 1 nimarHm,
cufTifûc cxuuijs , cxultttio- I
ncmuitiplici in aurashbcras|
fpaciantur. 1
y 5. Hirundincs & aU« aucs I JT. Di? tentatione dia^

dcpopulantur cafdcm. 1 Ifoli trans^gurantisfi
I
iângeUm Incis.
56. Infidiantur & ijs ada- 1 J^. iî^ diaholHsfa^
quantibus ran«. Ui/*rrr tentat deditos
1 vitio gnla.
57.Vcft)^quoqucpcrfcquun-l /7. ddmonibHS ai^ De
tur caklcm , &
impugaant 1 rem fertHrhantibHS.
t^sodionaturali, FINIS.
\
t
ApnditgyptiosAPIS fymbolum
crat hicroglyphicum
Re g i s. Tcftis j
dc ho-
Pctrus Crinitus libro fcptimo
ncfta difciplina capite fccuiido , & ahj.
EPI-
i
EHSTOLA avctoris
AD FRATREM HVMBER.-
TVM, MAGISTRVM ORDINIS
Praedicatorum.
EvERENDo in Chrifto Patrr^

Humbcrto Magiftro ordi^
fratri ,
nisPraedicatorum,fratcr humih^,
lucm ad praefens non vrgct ncccU
nominari. Inftantiflimc roga-
Utas
tusa quibufdam familiaribus mcis , Ubruni
dc
praelatis &
fubditis, multa follicitudiac &
laborc
cGfcripfi.Rcuolui autcm Ubriim illum dc naoira

ier;ira, quem ipfc multolaborc pcr annos 15
dc .
diucrfis audonbus vtilifTimc compilaui. In quo

capitulum dc apibus fccundum Philofophos,
Atiftotclcm ,
Solinum,Phmum, Magnum bafi-
lium , Ambrofium Epifcopum,^ lacobum Aco-
cU-
ncnfcm cumraagnaconfiderationc perfpcxr.
ius feric oranis ftatus hominum,max\mc m prae-
latis&fubditis: nccnonfpeciahflime
modusvi-
ucndi clauftralium potcrat comprchcndi.
Hoc
crgo capitulum cxponcrc fimpUcitcr & moraliza-
rcpraefumcns:PrimUmUbrun-\ dty^rxUns ,
le-
intitulatis
cundura de (ubditis, fub diucrUs&
capitulis confummaui. Quibus
ctiam capitul\s
fccundum matctiam excmpla aptata,
&appro-
vcl pro-
priata coniunxi.qu^ noftris tcmporibus,
pe nofttatcmpgra contigctunt. Et
cgoqmdcm
vt tcr ras,ciuitatcs, rel opi-
in pluribus Koc vitaui,
in quibmrcium gc
da nominatim non ponercD^
qu6d:.perfonis adhuc viucn.
fta patrata funt : cp
tibus , &
* hunc fauorcm glori» tugicntibus,ve;.
rccundiafaccre formidare.Et
vtiqucm hocnihil
lmitarivolcntidcperit,vcllcgenti. Intcrdum ct-
diucrfis locis inle-

hmk dida Philofophorum
rui. Et cgo quidem indignus,cx manda to veftro
in quodacn
huius opcris audaciam fumpfi i cum
fan-
Capitulo generali fratribusdcmaud?{lis,vun
fcrbcientur jU
gulis proumcijs digna memori»
fiuc alias nota^
pcrfratrcs,veloccafione fratrum ,
tratribus contigifTGnt. A tc, igi.ur ,

Paccr fandc/
laboris mei ftudium corrigatur,& corrcdum
di-
ucrCis domibus , filjjs , &

fracribus noftrisrcfcri-
bcndumociusordinccur: vt in ncpotcsfiliorum
(emcnfanaum vbcrius transfundatur. Hocau-
tcm in finc libri lcaores fingulos httmiliter dc-
prccor , vt in mifla vna milii Uiifcro {ubueniant,
vcl (iibucniri faciant decedcnti; quod vnum a yo-
bis pro tanto laborc pro fumma rcmuncrationc
,
rcquiro., Neque cnim fperncndum opus lcgcnti-

bus crcdo,vt mihi hanc viccm repcndcrc ncgcnt,
cumvnufquifquc rationis capax lucidc vidcat,o-
mniftatuijomni conditioni hominumtpcr diucr-
fificatas ipfiustextusfentcntias , & diucrfa rcrum
aarrata gcftarum iugundc nimis & gratiffimc
conucnirc:& vix forte in multis tradatibus gcnc-
xalius aliquiffinucniri.Vndc & nomcn ipmisli-
,bri, Bonum vniucrfale dc apibus pr«notaui. Va-
icat igitur vcftrapatcinitas, Sc in aeuumlongum,
addccusordinisnoftri, incolumcmvos Chrifti
pictas tueatur, Amca»
THOM^ CANTIPRA-
TANl BONI VNIVERSALIS
DE APIBVS,
LIB EK 1> R IM V S. •
fuos rcgcs ftu-

In quo rcfpublica Apum quoad ,
,
hiftoriarum mcmora-
Ldis muaculorum &
bilmvn excmpUs myfticc dcclaratur.
Ecchftx, cHto-
SmiChnnmeflfHmmusfrMtHs ^
mnesPr^yHobedtreunentun
\
fdeUs ha-
Vnum capm amftim In vmtate
Ea/e/i<« .
6f butc obeiire lata^ûnt

tanquam re^t. Sub 1
bent ,
?r*latcs\U'
hocren , «mnes jarttcukres Kchft*
reges : qui vttque in cUro mtntâjo
lem,t*n<\tmn
Prdlattts ejjt dc-
\detdomtnmur. Qualis autem
iea',in pinctfto textus oiittKlit.
Qmd frtlattis debet eê hont vitay& ^»n<t Jam*.
CAPir V LV M TKiuyMj
ciuodin quimiut faries diuidttur.
eft,ex
Rcx(inquic)apu mellei coloris
clcao florc, &
cx omni copia factus.
•
«•
mclk roorum fmccri-
V I D in , nifi
tas? Et quid m florcnilvfam» redo-

\cntia defignatur ?
Quantum autcm
t--.^.-^ ad bonam confdcntiam n=«";*
fe ,
cft habcte Prselatum : quantum

vcto ad ôxi-
\
V THOMiCCANTIP.
mum , bonam faDaam. Vndc bcatillimus pater
tibi:fama autem pro-
AH.fefî^ AuguftiDus:Confcientia
de com. vi' ximo tuo. Scd vt Scncca dicit : Plcrique famam,
ta ileric. confcicntiam pauci vcrcntur: Et talcs vtiquc mc-
Mpud sene- ,non innoccntia. Quantadc-
pcccarccefTant
mentia cft,, vercri neinfamcris ab intamibus?
'êll.
sen.lp.9z. quidnoftrarcfert , furfum ifti an dcorfum fo-
Sapicns cogitat fcmper qualis vita , non
nent >
^fifi» 71* quantafit. Nonenim viucrc bonum cft,fcdbc-
nc viucrc^Non vt placcasyiuasifcd qualisfis ftu-

Jnfro. ef. jcas. Magnum eft nollc laudari, & cflc laudabi-
^^^' Gaudiumvcrum nifi (apienti noncontm-
^\ir'h uj'
^r.T/m r
^ quodcft animifuis bonis vcrifquc fidcn-
Cogita crgo hunc circ fapicntiae cfFcdum,
tis»
tr.addMc. ^gaudij qualitatcm:& hoc cft gaudium con-
Ef//. ixo. fcicntige bonse. Vcruntamen ncccllccft adalic-
nam virtutem cxcrc€nda,cxerccrc qucmlibct Sc
. fuam; & talc fuam inftituat,vt prouocct alicnam.
IplcfalutisnoftraBPiinceps Icfus fuis pracccpit,
Mf^t. 5. tliccns; Sic luccant opcra vcftra bona corara no-
minibusjVtglorificcnt patrcm vcftrum^qui in cse-
lis cft. Et hoc quidcm neccfle cft , vt fit rcfultan-
tialucisintusprimo fecundo foras ad proximos
,
dcferatur. Hoc &

Paulus ad Romanos fcribit,
Km.it» diccns ; Prouidcntes bona non tantiim coram
Dco , in confcicntia fcilicct vcrum ctiam coram
:
omnibus hominibus,infama.
Tralatus dcbet ellgiîwnfeipfum intrudcrem
Otandum cft autem quod tcxtus dicit : Ex

X>| cleftoflore.Ex rcdolcntia enimbonac fa-
mae.Praelatus eligi dcbct> non fcipfum intrudcrc:
H#J.5. quia ncmo aflumit
_ fibi honorcm fcd qui Toca-
;
tur a Dco,tanquam Aaron.
'-V
h bct.
Qh;
-i- off endu
taeratulabundus c»clamat,d
ccns. v
. W m
eft
Kraekfruaus ad^quatus «; .
Utus bonos fubduos f-^^ ^nd^^^^^^^^^^^

NuU» rcs magis ammos »o «B^V^r^^X '
auJlm
ad rcaum,&
rcuocat
bona- SX'm
PûUtm
maiorum noftrorum conuerfano
cmm dcfccndit in pedora & vim P^^^^XnS
arpici fte^^^
obtinctMuenter .
cutfufque ipfefapientmm luuat, « vix- 'M

corumaaibustranfit.vndc non
rcae profacm. ^^.^
vui
Et rcucra (i nobis animum boni «^r" .
cer,, oquim * pulchcrrimam

^.f'^^'^'';^^^
tulget^^tem
(k^Âim ex magnifico.pUcidoque
videreLs? 1 Qu,icunquc crgo ^^^''''''^'^yr^
amentc dc-
ne aliquo , profic; ,htc onim
&^n
tcrior.
krMs tMto Mmritij efifiop Cenomdnenfts,

& cleao noftri tempo- ^
DE modo eledionis,
risquiddammemctabtlcreferam^^quodno
g
de lAonte
bili & Sndo viroPhilippo mUitc
mitabilinarrante
cognom.Ccnomanenlis cm i ^^^^
fub ^%^^t*:^
indyta & nota eft. quê duAum
nuncautem regis Frac.je fubiacet Pf
multisannisfinc vcrae vits
paftore l^g""^^ "f;
»nttabat. A
mortuo EpUcopo cledionis drcs
êrlon
quqmam vix elt congrcgauo altquam
adco Jcfolata ,
qain vnum raltcm h ibeat,qui fi-
liali pictatc dc nnatcrno dcfcftu Ecclcfias dolcat,

& giudcat dc profcdu quidam ipfius Ecclcfix ;
verccanonicusad quandam famoliffimae (an<ii-

tatis reclufam pro digno Epifcopo cligcrtdo , o-
,
rationcs petituru^, acccffit. Cuius prccibus illa

commora, ab orAtionc rcucrfa cft,& dixit:Cari{-
fime cgo quidcm rapca in cxlu m , vidi quod
: ,
bcata Mana virgo , parrona Ecclcfix, pro dclato

ncgotio ad pedcs filij rogatura proccflit. Cuifi-
JnterceJJjo lius dignantcr aflurgcns/ruum,inquir,crit matcr
B. Mari^ domina,ftatuere quemcudquc volucris. Secc-
'"Î^ dcns erffo mater Chrifti cura Angclis (andis,
quaii de negotio tradiatura ^ tandem reucrla di-
xit : Placet mihi fili dc confilio bcatorum, Mau-
ritiumquondann Archidiaconum Trcccnfcm in
Epifcopum prxfici Cencmannis. Et HliusrDi-
gne,inquit,elcgifti mater, fic fiat. Et mox rcclu-
la canonico : Vide crgo carilfimcvt fccrctumMi.i-
bcas,quoadvfqu€ factum fit.quod audifti. 1 fFu-
fus ergo vir pius in lachrymas^prae gaudio & ftu-
pors , Dominum bcncdixit. Qiioautem ordine
ficrct,proptcrcligcntium pcrucrdtatcm , ncc fii-
Id eBfu'-^ fpicari quidem potcrat licet proptcr hoc t ficri :
turnm. non dubitaret. Qiiis autem hic Mauritius fuerir,

breuitcr refcramus. In Trcccnfi Eccldia Archi-
diaconus confticutus , circuibat diocccfim pcdes,
& cam in folo baculo praedicatioris ofKcio vifi-
,
tabat. Archtdiaconatu vero poftmodum dereli-

dio, nigrarum moniaUum monaftcrium,qu:irum
clccaiofynis nutiirus fucrat adhnc pucr , cxpe-
tiir: vfcasad em.cndatiorem vitam corrigerct, 6c
rudtm terr,-» populum pra:dicationibuscrudirct:

ncc cum fefcliit cftcchis, Qûd p!ura?x\d cledio-
ncm
LlB».I PRIMI CAfM.' 7 ^
ncmvcntumcft Ccnomannis. Elcdifiint duo:
Pracpofitus fcilicct, & Dccanus:quorum primus
i?ir(cnfatus & nobilis : altcr vcro littcratus & di-
ucscniL Neutro igitur alteri volcntc ccdcrc , di-
Dccano Praepofitus : Mihi quidcm Epifccv.
xit
patum cxpedire nonvidco: fcd ncctibi. Mihi

lufficit honor: tibi diuitix. Ccdcrc tibi nolo , nec
tumihi.Nihilcrgoreftat,ni(i iam inpartcdila*

piciatanaEcclefiam pcrnoftrum htigmmfundu
tuscneruari.Vcllemigitur/ivcllctis &vos^ ft
intcr nos viruravita
probatum humilcm con-* &
corditer poftulcmus
qui confufionis noftrai
:
loinas velit & valcat

reftaurare. Eccc vencrabihs
illc Mauritius , vir in omni norma iuftitix fingu-
hriccrdecoratusiquictiamtotum mundum pot
lct»fdiuinaprouidentia gubernarc, Pra^fto lum i^;;'^;^^»
cnim cura mcis
omnibus tantum hominem po-
ftulare,&credo ccrtius,qu6d Dco & faluti fux
iduerfabitur contradiccns.
Mox Dccanus (ubri-
dens (ic
6at,inquit,fed illa conditione, vt fi idcm
^pilcopatum acccptarc nolucrit,mihi ccdat. Cui
ôxPrxpofitusexukabundus inclamans ratifi»'.
ccturanquit , & fiat . Et mox fada cft poftplatio
conlenfu omnium, & firmata. Dccanus autcDa
prslumebat Mauritium nunquam acccptarc
Fêlulatum , Praepofitus
vcro dignius pras(umc-
^tjChrifti amorc
coadum {andum virum , pro-
pter ulutem
multorum non audcrc rcfpuere fibi
^Watu Miffi ergo
duo canonici inucncriit cum,
Jcunduni quod (olebat , in via peditcm ad prae-
îcandumeuntem. Litterisergo {uxvocationis
J^tcn(is,refpondit illc. Ibitis ad hofpitium no-
"rum,vcfpcre autcm.faaa prsedicarione^redibo.
«mane quod Dominusdcderit rclpoadebo- Et
A 4 feûa?
^ $ TH o M ^ CA II :p>i p.
fiiauin cft bc. Rcdcumibus illis ad hofpitinm;
pr «eiiitdic,prKdicauit,audioitimpran{us£on-
fcffioncs rlquc in vcfpcram.rcdit domum , falu-
tat hQlpices, incarnatusoratorium intrat, pcrno-
datin predbus.rcfpondct manccanonicis.Con-
filiqoa Dci.inquit, cft &
matris cius , negarc non
conucnit quod ofFcrtis. Quid plura ?
Condigno-
honorc rcccptus incathedratur, confccratur
tanto rcgimine daruit , vt infra qumgentos
, &
annos
limihs ci fuifTc non credatur. Quid mirum?Valdc
congruum fuit, vt talitcr
clcdum . taJcrcguuen
lit lccutum. 9
Qfalis PuUtus ejfe dihea^ , ^ eiiu officiHm,
*'
O
l^n "^"l
Y'^'' n""*"
""T^"'*/"''
Prselatus cfTc dcbeat
, bcatus
oftcndit,diccnsr
«/^.40. ^'«'^"'^«^pr^ft.nonfecxiftimet poteftate
dommantc/ed caritate fcruicntc fclicem.
Honp-
rc cotam vobis pr«latus fit vobis: timorc corara
Dco fubftratus fit pcdibus veftris. Circa
omnc?
Jciplum boporum operum pra:bcat
cxemplum.
tôrnf.iat inquietos , confoletur pufillanimes.
lufcipiat infirmos paticns fit adomncs. Difci!
,
plinam hbcns habcat mftucndus

imponat. Et
,
qiwmuisvtrumquefit nccc/Tarium
tamcnplus
aman a vob,s appetat.quam timcri ,
; fcmpcr co-
gi?ans pco fe pro vobis
rcdditqnim eflc ratio-
pcm. Vnde vos i?iagis obcdicndo,non
folum vc-
Itri led etiam i pfius rairercmini
, qui intcr vos,
quanto m
loco fuperiore,tant6 in
periculo maio-
,
v^fatur.] Eccc difcretiffimus

hominum.
qîm & quam pcrfcft^ ftatumdebitum
bcne,
,
kmXîm^ & îhiloiniinis compcndiose dc^'

fcriprit.Sed&(anaus & vencrabiUsBcncdidus
in regukfua , cjuano poll Auguftini tempora an-
nis multis edidit 5 Pralati ftatum pUnc diftiu-
xit: Abbas ,
inquit ,
qui praecflTc dignus cft mo- Benedic, sm
naftcrio , femper mcminifle debet quod dicitur ^ ^^^-

&nomen maioris, fadis implcrc, Chrifticnim
jn monafterio crcditur:
viccs agere infra : Mc- &
mor fitfempcc , quia dodrinx (uaeyel difcipulcH
lumobedicntiae, vtrarumque rcium intremcn-'
io iudicio Dei facicnda crit difcufSo, Sciatquc ,
or. tncum^.
'
culpagpaftoris^îmmincre ,
quidquid in ouibus ^^j.^
paterfamilias vtilitatis minus potucritinucnirc.
Etinfra; Cumaliquis fufcipit nomcn paftoris,
doarina fuis praeefle difcipulis> id
duplici debct
pft,omniabona & fanda fadis amplius quaa>
diclisofiendcre
: yt capacibusdifcipulismanda-
t^Domini vcrbisproponat,duris verocordc &

fimplicioribus , fadlis fuis diuina prxcepta dc-
monftret. Omnia vcro , quse difctpulis docucrit
^ftecontraria , in fuis aftibus vel fadis indicec
clTcnonagenda : ne alijs praedicans ip(e rcpro-
bus cfficiatur. Qui autem aliterpracelTe geftit,
loco ignominiae cft apud indignum dignitas*
Praclatus cnim qui fubicdo non proficit y nec fi-
ti prodeft. Magna
vcro pars iuftitiae in (c rcdit,
qui proderit alteri.
Opus
cnim aliquo ad senêp. ita
eft
quem morcs noftri f^ crigant vbi ad regulam «r. nifi ad,
prauacorrigas. Aliquis vir bonus cligenduseft;

""'f^JJ^^^
acfcmpcr antc oculoshabendus tanquam ^,^^/^^^^!/
, quo
Ipeftantc Yiuamus,& omnia tanquam illo viden-
ôdovide^,
|c ucianiu^.
J Hic cft rcx , Prjlatus Apum fide- bjnurpri-
*ium,quimeUei coloris exiftcns etiarr^
cx eledo flore,
m^p^legtjfx.
&omnicopiafa(aus cft,
lO THOMi€ CaNTIpJ
Qfôd mgenw foUentes frs.fercndt funt.
cAfitvlvm SECVNDV M.
Kegespluresinvno alueario fepius
inchoantur.
1.
T quidem tcmporc Apoftolorum \n
fi
primitiua , fecundum quod

Ecclcfia
_Paulus ad Corinthios fcribit Non mul- .
i.Cor. ti lapientcs fccundum carncm , non multi no-
biles 5 non multi potentes , poftea tameuj&ma-

xime nunc, vt in prsefcnti vidcri potcft , Aulti fa-
picntcs. Scd hcu propter carncm: multi nobi-
les fed in carnc non in mcntc multi potcntcs,
, , :
non ad protcgcndum:(ed ad opprimcndura pau-

percs dericos per Ecclcfias praglati procrcantur.
Tales , morigcratis 6c (pintuahbus viris , pcr fiios
complices praeferuntur. Dc tajibus Ecclcfiaftcs
dicit:Vidi fcruos inequis5& principcs quafi
(cruos ambulantcs in tcrra.
Ingeniofi Jlolidis & idiotts pr^fcrcftdL
ergo culpabiles funt,quihteratos,potcntcs,

SInobilesfincmoribus, & carnalcs, morigcratis
iscfpirituaUbus viris praeferunt ,quaUterilli dam-
nandi funt qui ftolidos
, idiotas , & finc vllo &
ingcnio naturah , cligunt in prdatos. Nam in-
genio callcntcs &
prouidi fempcr habihorcsfunt
adomncmadum bonum dummodo non : do-
minetur
X I "B RT P MW I C A
cnim&li-
r. 11.
^
minctur malignitas voluntati. Talcs
rationis capaccs lunt,
nc raub fcicntialitterarum
& ideo facihus alcuioris vitae difpendio a<i viam
ftabileragratiafsconucrtuntur. Qui vcro idiotae
func & iinc littcris :
mentis
rudes intcUedlu &
ftoliditatemucabiles , vixvnguam fleaunturin
boniiinjcd de malo in pcius facillime dcuoluun-
tur. VndcScneca: Humilis rcs ttultitia , abicda, ^tnêf.ir*
fordida, fcruilis, multis afFcc^libus , & (a?uiffimis •
fubicftacucntibus. Horumheulinmaionbus di-
gnitatibus plurcs conftitucos & vidimus , & vi-
demus. Deillis veroqui naturali callcbant ingc-

nio,ctiaminftatu vitacleuioris elc<^los jmrcgi-
mine probatiffimos vidimus, tanto fcrucntio- &
resincura proximorum (ufccptis officijs cxtite-
runt, quanto tepidiorcs a cura propriaante rcgi- ^

njcn in vaniratibus defluxcrant.
Exemfltm de quadm infucta eleHione*
Hlncaccidit qiiod quidam canoniciin dc- 3«
dlionc Pontiticis conuenirc concordiccr

non valcntcs, ca coditione in Praepofitum Dc- &
canum vota fua finguli tranftulerunt , vt nullum
cxtragrcmium Ecclcfiae poftularcnt. lllis igitur
inpartcm (eccdcntibus ,vt de Pontificis cle<iio-
neiiberiusordinarcnt , vnus canonicorum pran- ^
dijhoramdifferrc rccufans , extra capitulum iii

tabcrnam proximam cucurrit, pranfufquc ad tcl-
fcrasludcrc con(cdit. Eraccnim iuuenis vita&le-
uifTima^, fed mirabili fupra modum callebatin-
^nioâlfabilis omnibus & , bonis naturalibus in-
lignitus. Ciim autem PraEpofitus & Decanus,
fada intcrfe coUationc , vidercnt quia in fuis
omnibus,
'
ii TôuA Cantip.
omnibus ,
idoncuoa ncmincm in^
fpiritualcai vcl
uenirc poflent;Conuencrunt inhoc, quod cano-
nicum illum iuucnem , qui taai mirabili callebat
ingcnio.in Pontificcm cligcrcnt. Fafta crgo dc-
nunciationc capitulo , ordinatur proccflio, pcr-
msp^î* gunt procefEonaliter '^'in tabcrnam. Inucniunt
ibiiuucnem ludo nudatum , rcnitentcm cum la-
chrymisin aera rapiunt: portant ad Ecclcfiam:
, incathedra collocant: &
uc oportuno tcroporc
confccratur. Qî ftatim vtfeyidit Epifcopum,
i.Rfj. X©. mutatus in virum altcrum , omnia,quaB erant di^
gna ofBcio adep in fe perfcdifSmc ordmauit^ vt
nullum antiquae vitae vcftigium rcmancrct fed :
crcdi poffct omni tcmporc Negoci^

praBfuiffc.
autcm Epifcopatus tali modo gubernabat cxcrin-

fecus , wvwKi\ horum
cum in exercitio fpiritua^
lium impcdiret. Quid mirum ? Bonum fuperuc-
nicns virtutis gratuirae,namralis boni conucnicn-
s$nee.efift, tiam informauit. Hinc Scncca dicit : Si vis tibi
37' omnia fubijccre, tc fiibijcc rationi. Multos rcgc-
j^. porcris , fi tc ratio rexcrit. Quc nadmodum
flamma quaB furgit in altum, iacerc &deprimi
non magis potcft,quam quicfccrc ita noftcr ani- :
mus in motu cft , eo mobilior & ad:uofior,quo

vehcmcntior Scd fuerit. fclix qui ad mcHoxa
bunc impcQim dcdit.]
Ctrmr via in eleSlionc fentfer tenenia*
4-
Llcct autem in iuucnc ifto prius vanitati dc-
dito, cligcntibuscum tambcne & fbrtunate
tamcn modo in confuetudincm
fucccfferit,nullo
cfttrahcndum , vbi via ctrtior poterit inueniri..
Proindc quid fado opus fit^vbi in congregatio-
nc ali-
LiBM vKint c Ap. III. 13
ftcaliquap!urcs(apienies nobilcs,fiucpotcntcs
,
moribus pra^cmmcrc volucrint , tcx-

finc vita vel
tus fequens clcgantcr oltcndit.

;
Quod infolentes upimendi (nnt.
CAVnVLVM TERTlFM,
Sedcumadulti effecoepcrintCfupple
hi^quos dicimus infolentes) omnes
concordi fuffragio deteriores ne-
cant, ne diftrahant agmina ^ & cxci-
tent feditiones^
TATI M enim vbi talcs cornua

^
, ab
cocpcrint crigere libertatis illis
^,.,.yj;i;^
qui * fandiores funt , &
in virtu- yes.
tibus prbuediores reprimendi funt>

& arftandi & , ab ommbus ofEcijs
fubtrahendi : nc vlla dctur ei^ occafio malignan-

di.Contra talcs clamat Ezechicl : AulFer cida- iztcAi.
rim, tollc coronam. Quid crgo? Numquid con-
tralitcratosinuchimur? Numqttid nobilesabo-
iDinabilcs diciraus,aut potcntes?Minimc. Immo
fitalcsaliquicongruisaptimoribus comproban-
i.Tiw.J.
tur, (ccundum Appftolum , duplici honorc digni
"
fuat^
Vktm
V
/4 THOMiC Cantip.
Vims nobilitati ejl prafcrenda.
nunc caritate fcientia in-

2. SEd hculmaximecarnis plerumquc in moribus
fiiic
flat , nobilitas
dcgencrat: potenria fere omncs turpitcr abutunT
jlBor.9.& ^.ui'. Paulusquondam vnundum circuiens in , &
legc doaiifi nus ftukuia tamcn ,
praedicacionis
Mat!^.^' faUiosfecitcredcntes. Pctrus proicdo rcti, &

nauicula dcrclida Romanuin fubegit impe- ,
rium. Etnuncnoftri fummi apicis PontiBccs,

crcdunt nobili , fed tcpido fanguinc infanti-
lium , Ecclcfiam , qux fundatafuit fanguinc ro-
buftorum martyrum ftabiliri? Ablit. lllc , qui
(andificatus fuit ab vtcro Hicrcmias^cum a Do-
mino^vtprxcffct populis,vocarctur, clamauit,di-
Werem.i. ccs:A,a,a.Dominc Deus,cccc ncfcioloqui,qaia
piicrego fum. Ncc mirum, quia lofcph in figura
Chrifti & omnium prxlatorum conteftans fra-
t!^n'^^.&'tvi[)us paftoribus , dixit : Non vidcbitis facicm
"^^"
mcam,nifi fratrem vcftrum niinimum adduxcri-
tis vobifcum minimum intclligcns fubditorum:
,
qucmillinontraxcrint , quantum incis cft,cx-

hoitationibus cxcmplo. &
Durum iHdiciHm hts qui pr^ffint.
T hcu! quara multi carebunt tunc bcatifltma

JL/ vifionc dcificse facici» Vnde praeccpit Moy-
fcs, vthircus cmilfarius, pKElamm f gnificans,
ZeuitA6. portaret iniquitatem filiorum ifrael , fiibditoruai
fcilicct , in terram folitariam infcrni,quae dcfcrta
cftomni bono.Et vtlucidiusfiguramyftcrij vi-
K«w.i5' dcatur , infraiuflicDominus, vttollcrct cundos
grincipcs
LlBRIfKIUl CAP. III. 19
prindpcs populi;&: lulpcnderci in paubulis con-
tratlcm:6: hbcidco »
quia populum pcrjiUc-
rvintcumMaduniiis fornican. O qu^lQl durum Sa^.C
iudiciuminhii) qui praefunt!
VifiodelftfiCfQ refente nwrtao & imnato.

DEadum vno taliutn»fupprcflo came
fit^ rcfereiue quodam
nomincquid
(pirituah viro
4.
Thcutonix atquc probato,refcram.Iuucnis qui-

dam inThcutoniae partibus cx fanguine pi^î*
pum plcnilfime gCHcro(us , fcd mor^bus wta &
dcgcncr Epifcopatum , malc fun^lus , accepit#
,
Qu,i rapinis & luxurijs vcrccunde piimo: fcd in- *
ucrccundiflime poftmodum opcram dcdit. Ca-

ftigauitamcm cum Dommus flagcllo multipli- lcbi^
ci. Scd cum abutcrctur co in (upcrbiam , dcdit
cum Dominus in rcproba mortcm. Qua m hora
vcncubilisConrardus Dco dignus Hildcmcnfis
EpifcopuâdraatutinasintcmpeftaB nodis filcn*
tio(urrcxcrat,illifquc didis rcfcdit ad ftudium,
fadurus in die fcnnoucm. Ncc mora raptus iu
,
fpiriiu , vidcrcfe vifus cft Epifcopum qucmdam

vcUtafacic , (cd infuhb infigniiumad tnbunal iu-
dicisrapi.Moxadfunttrud vultu fatcUircs , ac-
culant Epiicopum: vaus ixi rapioa: alius
in cxdc
nominum: atque alij in luxuiijs lubricantem.
Tunciudcxaflclforibusfuisait ;Acculata difcu-
titCjlibratciudiciumjfcrtcfcntcntiam. Ncc mo-
> alTcfforcs parcnt iudici, fcrunt in communc
lcntcntiam , mdcx approbat latam, acccdunt mi-
niftrifuper fuligincm nigriorcs qui ablata ^»li-
,
^^^dccapitc^ Anulum, Cafulam,DalmaticaiTi,ac

rcliquatpifcopalia veftiiucnta dctiaaa , ad pic-
dci iuf
1
des iudicis ponunt, nudumqac rclidum, Cdm

clamore rapiuntciuUntcm, &
^ faciciudicis tra-
hunt ad Tartara, nihil (ccura /praeter pcccata,
portantcal. Mox airelToros iudicisfurgunt , &
GmI cum cantu fonoro fabiungunc : Duni tcmpiis ha-
bemus, opcrcmur bonumad omncs. His vifoin
fpiritu , diclus Hildcaicnfis Epifcopus , rCuerfus
in fc , cogitare coepit, qUifn^m fucrit illc mi(cra-
bilis prar{uU& cccc quidam ad oftium pulfans in-
tromilfus cft,cUmans cum lachrymis talcm Ept-

fcopum in proximam villam vcnillc dc vcfpcrc
&ûb eadcm nodis hora rcpcntina mortc fub-
tifaunu Qup audito fanftuspraelul mifcrrimo
illidefundo condoluit,& licct inanitcrquo ad
fubuentioncm,pro pictatc tamcn lachrymas amai.
riflimas fudit.
AHud ei)dem^tumy& vifw de Archieftfcopo dmnato.
5. Onfimilis in malitia /vt mihi frater altioris

ordinis & vitae rctulit , quidam Archiepi-
fcopus Teuthoni^c fuit , qui iiifcliciflima rfiortc

dcfunctus, cuidam fandillimo in vita viro in vi-
Smllere- fionc oftcnfuseft tali modo. Vidit quodanima
fert CcLfn" illius cura miro cruciatii \ corporc trahcbatiir , 8c
tjf«5//^.ii'.in inferno principidsemoniorum incathedra rc-
diaU.^- de fijcnti praelcntabaturi Qucm
officiose /alutans 1
Lodevvtco
jc,poculum antc le pohium obtulit vcnicnti,
*
diccnsrBenc venias Archiprsefiil bcncvcnias.
,
Bibas ecce dc poculo mcoi quia mihi longo tem-

pore fidcliter &infatigabihtcr de(cruifti. Q;]od
quidcm Archiepifcopus acccptare recufans (con-
fcius cnim crat nihil boni effc in poculo ) tandcni
aminiftris violentcr compulfus cftaccipcre po-
culum
tlBKI PRlMI CAP.' in. 17
culum dc manu principis, & bibcrc quod horrc-
bat. Nec mora, pcr aurcs & oculos os,iJc narc$ ,
fulphurca flannmafurrcxit & aetcrni^ incen*

, Cb:
dijselhddiclus. Eccc qualis Hnis indignc pâfto-

lalcm curam fufcipicntcs acccpctit , & nihilomi-
lius indignc regcntcs , quam tcrribilis vindida
damnauericVide crgo lector,qu vtilc cftjnon
•loliim Ecclcfiae , fcd& ipfis , concordi fuflfragio
promotioncm tahuiu impcdirc.
Ife Archiepifcofo repente ntomo qut cdmhHfiwttim

Thalmudtcorum Ithrorum a S.LudoHico Reê Fran^
ttd ffih pccw/t moriis d:crctm ^ mfedifierat.
T T Idi & ipfe alium ArcKiepifcopum in Galli«

V partibuSjVirum liceratum, nobilem , cir» &
ca quem tqlis vindida nutu Deicpntigit. Dcuoii
tifBmusin principibus RcxFrancixLudouicus,
annocircitcrab incarnatione Dooini ^ M. CC.
XXXIX. inft igantc fratic Hcnrico^difto dc Co«
lonia,ordinis Praedicatorum praedicatorc pcro-
»
ptimo, lub poena mortis congregari fecit Paritijs
ticfandiflimum librum ludaeorum,qui Thalmud
dicitur jinquoinauditcc hxrefc^ & blafphcmiai
contra Chriftum, &
matrcmcius, locis pluri-
n\is etant {criptse^ Huius itaquclibridiucrfa cx-
cmplai:ia ad comburcndum Parifios allatafuntt^
Flentcs crgo ludrEi adierunt Archipraefulemî
qui rcgis confiliarius futimus crat ,& pccuniara^
ti proconfcruatione Ubroium innumcrabilcm
obtulcrut.Qua corruptus.regcm adi]t5& ad vo*
iuntatcmfuam iuuenilcm animum moxinucrtit.
Kcdditis crgolibris folcmncm diem agi
, ludaei
conftituuntQmniaano:fcd in vanumpaliud fpip
Tboma CANTir.
'i3
Rcuoluto cn.m anno drc cer.
itu Dci ordinante.
cxccrabiles rcdditi funt
•
:to &
ipfo l°co quo libri
Iud*is,hoc Viccnnijs propc Paridos^didus
cft iii
rcgis venicns,
Arcbicpifcopus ad confultationcra
diro viicerum dolorc
correptus cft ,
eadem &
maximo vitxfincm acccpit.
dic ,cum ciulaiu ,
cura tota hmiha , m-

, iu» Fueit autcm rex de loco
cum Arch.ep.fco dmmitus fc-
S; miumvcrcns. nc
ditto
rum. riteuir. Ncc multo poft,vt prius, inftigantc
libri congrcgati lunt
fratre Henrico , ludsoruin
fub mortis pcena, &
irt maxia-a multitudme
iuUt
omncs U-
xombufti. Nota autcm lcdor, quod
cxcommunicatos
licntalcs ludffii , hsrcticos&
hos Iudxos,qui contra legcro
Moyli 6C
rcputant
quiThalmud dicituf,
•Prophctas , hunclibrum ,
tccipiunt & confcribunt & , tarocn Archiprslul

lcgis Chrifti talcm defendit.
r
Quotmodisfeccentmalleligentcs»
V Vot aiitem modis pcccat & reus cft: qui ta-

^les prcelatos creat,& cligit , duobus vcidbus
diti potcft.
Vetcax in ai4ilorem,ferucYtit itiSytrihfJatur
>
Pax ftatHs £cilef\d,fYO quo rctis htc ftrmtur.
Pcccat in auaorem , Dcum , kilicct , vnde

pcr
rx#r.44. Ezcchiclcm dicitur : Sufficiant vobis fcdcra vc-
ftra domus Ifracl , eo auod inducitis
alicnos &
incircumcifos cordc. Plruertit ius, Ecclefiaftcs;
rrr/.io. Vidi fcruos in cquis . &
principes quafi fcruos
ambulantes in tcrra. Tribulatur pax ftatus EgcIc-
fnu.i6. fiae. Vnde Salomon in Prouerbijs: Qui mittitla-
pidem in accruum Mcrcurij ita qui dat infipicn-
:
tihonorcm» Pio quo rcus hic fcriatur.i. qui in-

dignos
/
digrios cligit. Vndc pcr EzcchieleinDominus
clamat: Aufcr cidariilt , tolic cofonam. Talibus ^zeciu
enim aufercndus cft cmnis honor j &

plcdcndi
(iirit-ihfupcriraDei.
Qôd Pulatusdcbet ejfe clewens.
Conftat inter au^fiores, quod rex A- sen. i.i dc
pum nullum habet aculeum, maie.^'^'"'''*'^-

I
ftatetantumarmatus,
Cytfvs pro fcucritatc vcl cru"-

dcIiratcponiturin fcri^tQris. ll\oJt, ^t^c^^*.
tulco carcbat princcps^^ paftoru: ChrU
__ S ftus , qui difcipulos (uos inftruens sdi-i
ît:D\icicc amequia mitis fum achumilis cor* M/»Mt;
dc:&iniicnietisrcquicm animabus veftris. y!9ifroHAu&
tmm humilitas ,ibi & pax & arma & gladij
: in ii.
Viafuperbi. Maieftatc tj^ntum armatus cft Prx-
âtus, dum fola facies cius in oculis bonorum {ub^
dKorum timori eft pariccr & amori.
'
'"^
hceUtusfitf}îdf$sferu€Tfis/ed^m^^ • '
VBiramVcrot^lcs fubditinon funt, contr?JnatU-i ?

tandcra in cordc proelati fcucritatis dc*
DCt aculcuigcnci-ariildcut
quodatn aducrfus Sau*
lUQirealcitrantemftimulusin ipfo fonte bohi*^«f?.j>.
cft : dum cum maitlUt is fu« luc»
âtis cxorti(s
:
B a cflecatumj
—
*^ Sed numquid
niea nrmtc proftrauit.
S?r;Xcre(u^.r vulnus ?Non Aua^
ftsLfc>hcharuatis inta-
ft^n
tur- proftratus. vt gm.a md-
Hums cxcmph
rgabiUt rfulcirca
kdcbctauifouc
lcdcbctquiiquc^ prslatustle nimia p.ctatc,quam
quaui fcucntatc liimia
rciniilicnqm dicunt , »
^ j- -
tcncre, optimum mdi-

iudicati. Mcdium autcm
camus»
Seneca.
D« (lemnti* fmcitis tx
ad Ncroneitt
TN E clemcntia vcro
V
5e«.J...ir
tUm.c.x.
U
pcc vuigarem opottct habcrc
principis
Scncca fcribens ficait : Ncc

,
clcmcntiam : quo
qua
promifcuain»^
.
iiiamtamomnibus ignofccrecrudcUtasclt ,
Scd qui*
oifti.Modumautcmtencredcbcmus.
quidquid asquo
diflicile eft tcmpcramcntum ,
humaniorcm prs-
plus futurum eft , iu partcm
lhid.t.^. pondcrct. Clcmcntia ip. quamcunquc
domum
prslta-
Mtucncrit. cam feUccm , tranquillamquc
bit. Scd in rcgia , quo rarior , co mirabilior.
Iseua , ncc
incxora-
Non dccct itaque prslatum
conlti-
C*t'7- Optiroum cxcmplum prslato
bilisira.
quilibct cx-
tuam ad quod formctur ; vt fc talcm
hibcat,qua\cmfibiDcumvclit. Clcmcntia
noo
praeftat or-
tantum honcftiorcs , fcd potcntiorcs ,
namcntumquc lmpcratorum cft , fimul& ccr^
Placido , tranquilloquc rcgi h-;

tiffima falus .
C^. ,t
quit
c»p. 11. da fuQt au»Ua lubditoium. Ncc p<ptcft
' * quai^
1.
fluamhaberc bon« ac fidae voluntatis miniftros,
H«cclc-. ^^f- «^-
quibus iniuriosc tcmporepacis vtitiir.
mcntiaprincipcm dccct , vt quocumcjuc vcncnt^

manfuciiora omniafaciat. NuHuai animal mo- Cstp.jj*
^humanitacc tradandum •r* ^ru.
rofius , nullum maiori
cft,quamhomo,nullimigisparccndum. Iracun- Caf. ij^
difEmac acpro coiporis capacitate pugnaciflimaB^,
apcsfunt 5 5c aculeosin vulncre rclmquuRt. Rcx
ipfe fmc aculco eft , vt audiftis. Noluit illum na-
turafaeuum CiTe > fed virtutc conftantcm , cxcm*

plum hoc magnis regibus ingcrcns. Errat ,fi quis
•
cxiftimat tuiura ibi effe regcm , vbi nihil a rcgc

tutum fcd fecuritas fecuritate
:
pacifccnda clh er,Mddit
Tantum neceffccft vtfimeat , quantum tiracri
volucrit. Vnum cft inexpugnabile iuuamcn- or. mHni"
tum,amor ciuium. Cum ciuibus , ig;notis, at- & ^^JJ^^^^^
''^'
que huiiiilibus eo modcratiiis agenduua cft , qu6
minoris cft afflixiff e cos.
]
^xcmflHm contYanimis feHeros prAlatos GHmrdi

EfifcofiCmerîctnfis.
VEnerabilis Deo dignis Guiardus Camc-

&
Epifcopus , (icut a fratfibus ordiuis
raccnfis ^
Proedicatorum audiui , cum in via cotra Antuciv

picnb hxreticos,apud Affligenienfe, monaftcriu
Prabantiae , in rcgulari obferuationc^ftridiffimS»
vitam fine bcatiffimotcrminaffet : inipfo
fuam
tcmporc migrationis-aîdam fratri Pr^dicatO-
tum pcr fomnum applruit in Gandaub. Cui fra*
tcr
Qupmodosinquit^pater tibi cft? Et illc:Mor-.
: \
ûs,inquit, fum,dcbitum commune loluciis
conditiomshumanag:&cccead{atisgraucstraal- . .
copa:nas, txpurMndus ptiufqaam adglonam

^ ttausfc-
Ji 5
• 1
^4 T H Q M iC CA^jlT 11?
fuUûs fitl^cat doqnentU , & ^Hritatem haheat in

cotifcterttia*
CAFirVLVM SEXrVM.
ftex aputn in fronte macula qua-

4!am , quafi quodam diadcmatCjCan'
didatur.
»
T hoc quidem cft ,

qôd ZacKariaB.
prophetx prscipitur Sumc argen-. :
.um &
aurum 6c tacies coronam in
,
capitc lcfu. Quid in argcnto nifi elo- ,
quiaDomini cbquia calta:& quid in auô,niu

,
confcientiaepuritas& prctiofitas dcfigr.atur? Dc

Jivsbonus prselatuscoronasin capitcportat ^duca
fferba veritatis, quoe alijs praedicat ^ ipfc intus iu
ndetitc gerit, 5c m opcrc proximis furis oftcndit,
JDe infuUs feu mitm PfJiktorum.
El coronas ad litteram dicerc poffi^mus, fc-

cundum ftatuta Eccleliae , infulas pr«lii-
torum quibusnon omnibus, (cd fere folis Epilco-
piîliQct Yti; Abufiuc tamen. quidam Abbates dc
iiQUP in magaa.mole pecuniaehisvtuntur. Abu-

fiue,inquam , nlfi forte vfum paucorum flicrtim
k-e.ter. dixcrimcontra iura Ciuilia, quae vfum tempo-
,
imp ^Mamiri^^fityn dicunt,ni^^ t quatum aetas leg^tima homi-
QCtoginta annis plenius approbaflet. Cer-
ifliluAtiT
'
W^Pî ^^P^Htu^ Vniii inpauciffimis&
LlBEI BRIM| CXV. A^*
vt ^^j/;^^
fpccialffimis ciuibuldam Gallig monaftcrijs,
in monailcrio fandi Dionyfij , &Clumaccnfa,
^^ ^yi,'^*
antiquis tcmpoiibus non ficbat : qmbus tamcn ^^^^^/
hoctuncproptcr vitx cmincntianA, {pccialibi^s
priuilcgijseftconcenum. Vtuntur & his dignc
latisRoman^ curi^ Cardinalcs^cjui gemma lcicn-
tia noui
pradiii , &
veteris tcftamcnti, vidcntur
regere totum otbcm. Echoc bina cornua in ia-
Wis praeccnderc comprobantur.Et haec quidcin»
in his plerumque, qui dc aouo y tuntur illiSjlocuoi
ncquaquam hi^bent.
Bxemflum dc qaodam Alhate»
CVm verecundia referam

quifcinftum monaftcriuni cft
hoc quod yidi.
maximuua
A- $•
atquc dttiffimumin Atrcbatcnfi diaccfi conftitu-

tum. Huius monafterij Abbas, qui vix prima fpi-
ritualis regulss clcmenta cognouit , tanta fumma
(
pecuniae cornuum iftorvim apicem attigit quod
,
ccclefum fuam plufquam in accem hbrarum mi- -

hbusobligauit.kfcs fceda nimiSjSc plcna ridiculis.
Qnod rrÛto dmrtMh ejl ctilttts fuptrjluHs.

'
CAFITV^VM 5£PTIMFM.
Notahili figno Gultus alterius rex
pra^cactcris nonornatur.
^ I c cultus fupcrfluus in prselato damna- t

'
tur. Vndcmagnus illc praelatvisbcatus ^^^^^^^'
Pontifcx AuguTi:inus:Purpura,inquit»
. ^^^^^^^'^
forcedccctEpifcopum, fcd nuUatenus Augutti-

num.
patris Auguftmi lcrif
num. In iconia bcaciffiini
pturahisvcrfibus lcgcbatur.
Q^do ge7nm4YHm defgn^t feft udgmis

polos.
jpji qntbtis fYAerat feftuaginia
Sj>ii pro meritis eft
traditA tama foteftfis.
fucceljit eifaftor Imore

pari^
Nec
dcccbat or-
Sicrgo Auguftinum viucntem non
natus cUuftralcm qualcnicun:\quc magnum,
,
quomQdo deccbit?
J)e Ahbate irYegHlariter veHito^
X, TT Eu itcrum cura crubefccntia rcfcram gra-

JnL uius quod vidi. Occurrit mihi in via qui-
,
dam alciorisordinis Abbas,cum multorum cquOi-

rum roborc atque farailia vt potius Duccra,aut
.
,
Comiccm credidiffem , nificum in facic cogno--

uiflcm.Spreuerai: in facerdotibus rocundam com-
munis habitus cappam ,& tabardum, quem Gal-
lici canem dicunt, id cQi.vlieger,
induerat. Veftes
cius cx fcaclcta forraca vario, duplices, vix genua
quafi
contingcnccs. Ocrcashabebatincruribus.,
cis innatae effcnt , fme plicaporrea;as. Ncc ahud
defuit,nifi fcrtumin capite, qut)d noii nOui tiro-
cinij milicem loqucretur. Proh
dolor Vbi icna-!
principis Chrifti in Hicrufalcm vcnientis?

ifMt.ii. tus
Tint. 3. Vbi nobiliffimi loannis Baptiftae cx piUs hirlu-
tis camelorum %om? Vbi melota ,
vcl ciliciuEO
beaci Bencdi(2:i,aut Hilarionis?

Dc trihfis mfnîchti dtffolutis , & qHantm fecc4tHm
hfiVim dcfojitio.
prxfato Abbatc qui indu-

Dldo auidcm dc
habitum fprcuerat
»
monacha-
tusubardo ,
l^cm vidcamus cxcmplum quantx cnormiutis

, ,
Gtatquc pcccati cuiquc rcligiofo habitum dcpo-

ijercvcladhoram. Erant quodam monaftc^. m
rio nigri tresmonachi in omni lafpuia
ordinis
diflToluti cumque vna dicrum feorfum in
:
thala-
mo ad cpulas cunfediffent vpus, bucceUa panis

inucrla fubitb ftrangulatur. Cuiiis morte , ncc
,
vcrecundiam faltcm pa{I;,d,uo ^-clidui , dcrchdo

loco cminus, iuxta prandium .pcifec^ruiyt rSc fic
inclauftrofocijs cuentum mortui nuriciaiicrunt,
Ncc diu poftea,dum dicki duo foci j, npn rccoei-?
tando quid adumfit,«id balncandura ,in nu-
uiumiuxtacccnobium, riudati vcftibus ,defccn-
difTcot vnus ad profundiora digrcilus , fubmcr-
,
fus,extradus cft & fepultus.

Rclidus poft hasc
tertius , dormitum pcrgcns , difcal-
ciim vcfpere
ciaffct fc ,.monachusqui fucrat fubmerfus nu- ,
dus ci apparuitjdiccns: Ecce quanta pcepa dam-

natus fuin tu autcrn quid facias nunc faltem rc-
,
.coîta. EgQ quidcm immundus & lubricus di-
^nc puniûs cxcrucior : fed illud multnm ad vpr
^ccundiam dîmnationis mcae accumulat quia .
jCae habitu nudus a daemonibus irrideor. Tu au-

ttm da mihi aliquid m
quo fignum mcae damna-
lionis oftcndam. Moc autaxi audie^s turbatut
oionacKus> &
cito dctrahens togam tibiaBTemo-
xalcra,rogami dedit , &
fic dcfun<3:us rcpcnte
difparuit; Mira rcs. Vix dics illuxcrat , cixm tan-

j8 ThOM^ C AKTtP.
vt fe omncs
tus fcttor ckuftri ambim occupauit :
cxtinffui Horrorc fa:toris

pr? angqftia conclama-
fcnt Nairante autem

roonacho quid libi velpcre
quae
contigiffet.quxfitaeft vndicûe didatoga,
tandem inucnta eft foctidior omni cadauerc , &
fupcr fuligincm dcnigrata.
Qua humo cdcnu$
opcrta , m
admirationcm conucrfi monachi.plor.
ad ordir
raucrunt. Didus vcr6 focius dcfundi
Minorum rcpcnte tranCuit , _& vl?
ncm fratrum
quc nunc rantae rei ccrtus teftis , & felix viuit.
Ve agro monAcho hnVttum deponente.
Slmili modo quidara monachus

Ciftcrcienfi?
ordinis inThcutonia , ficut ccrtiffima fratris
cuiufdam ordinisPraedicatorum rclationc didir

rimus , in acuta febre laborans , in tolerabili ar- &
dorc aeftuansjcum cucullam fan(9:i habitus cxuif-
/ecfragortantusauditus cft , vt fubito domuS
infirmorumcorruilTe/ab his qui iacebant in dor-
.
Tnitorio putaretar. Et cum quidam vir fandus

luxta*ppfici)sorarct, &fupramodum tcrritus cr-
jtitiffet appuuit ci damon diccns Prae indi-
,
, :
gnationc nimia fragorem iftum maxi.num cxci-i

taui , quia impcdiuifti mc orationc tua , ne mo-
nachum illum habitum Ordinis cxuentem, iti
corporc rapcrem cruciandum. Nec mora,mona^

i;hus illc dcuotus & {anftushoc audiens ftatim
ad .'egrotantes ingredicur , inuenit monachuna
habitura Ordinis exuiffc: qiicmleniter corrcptu,
& habitu rcindiitum contitcri admonyit. Ncc
fliu poft,vt confciTus eft , & abfolutus , crcticauit
optime ; fed paflus poftca recidtuum ,inmagna

dciiotionc dcfundus eft«
LlBliX rMMX CAP. VII. >9
QMlis ejfe dibeat hahitHS motitichorum.
QValis autem fcruorum Dci in religione ha- 5.
bituscfle dcbet, bcatus Auguftmus in regu- M- "»

^»'-'- 'V
laluad£fcribit,dicens:Non fitnotabilis habitus
affedetis vcftibus placcrc , fcd mon-
vcftcr.nec
vnnm habcatis, Caf. ij.
bus. EtinfrL Vcftcs veftras in
fub vno cuftode , vel duobus , vel quot fufficere
polfunt ad cas cxcuiiendas , ne a tinCa
Isdp.niur.
it ficut pafciniini cx vno cellario , fic induanaiiii

ex vno vcftiario. Si fieri poteft , ad vos noh
pcrti-
ncat quod vobis indumcntum pro tcmpo;um

,
congiucntia proferatur, vtrum hoc f ccioiat vnuf-

'
•
quilquc,quoddepolucrat,analiudquodaltcrha-
bucrat dum tamen vnicuiquc , prout cuique o-
:
^
pus eft,non ncgctur.Si autcm hinc intcr vos con-

tcntioncs mUiraura oriuntur , cum conqucri-
&
tur aliquis , detctius fc accepilTe, quam ptius ha*
buerat, 8cindi^-ium fe efle, quod non ita veftia-
torficut alius hater eius vefticbatur : hinc vos

probate quanmm vobis defit in illo i ntciiori lan-
qui pro habitu corporis litiga-
dto habitu cordis ,
tis.]EtbeatusBencdiclusin regula&a dcvcfti-

buspraecipit,dicens:Veftimenta frattibus fecun- Seni4i£-i»
dumlocorum qualitatcm vbihabitant, vcr aerw reg.t.î^.
*"
tcmpcriem dcntur. In frigidis rcgionibus amphos "J^^î
indigetur, in calidis vcrb minus. H«c ergo conli-
dcratiopcncs Abbatcm eft. Eiinfra:DecOiOic
Ihii,
autcm & prctio monaehi ncn caufentur,lcd qua-

aut
lesinucniripoffuntin prouinciavbihabitant,
quod vilius comparari potcft. ] Ecce qualcs vc-
ftcj, quantaprctij fornia dctcrminatur
a landto
patrc. Quod vilius ,
compatan potclt.
inquit ,
1
i% '
TMoitifc- Cantip.
BirnMftlinT<lunc auteai n(o
tcixipoie , iniles pannum &
0polog. ad monachus 5 miles pTo monachus pro cu^
pallio ,
GuiLabbH. culla, vcltunica pareoipamuntur. Hinc Sencca

de moderamine vqftis infinuat fic Omnia ,
iii*-
. - :
quit.noftra foris populo conueniant : Ncc fplcri-

*
9u dcai toga : nec fordeat quidcm, Emas crgo

non
ipifi
.n quod placet, quod nccelfe eft.Qux eft virtu?
fuperuacuacontcmncrePimmotunc admircris,
I6i/f.iii. cumneceflariaeontcmpferis. Necharcfola: fcd
Sc difcas ipfam vitam contcmricirc
quia illani :
jipud ^^«.^ncmo benc rcxcrit, nifiqui cohrempfcrit. Qnis

lit. demo' cftbaupcr?quifibividcturdiues. Qug fiintma-t
3i;j^^'dii.iitice?nondefidcratc diuitias. Qms nii

îh.eî»
fib.&in
fro
*mitliTihabct?qui minimum Miror in illis
cupit.
artjbitc fupcrfiua ,
qui fc iadant omnia rcliquit
fe.Paupcrtatis nomcn habcrc gcftiunt , non'- vir*-
tutem. Videri vdunt mundum fugere , fed rcbu^
h^rcnt. V«3 V3e , ctfi vfitatior feculanum vcl no*-
bilium pompae : fed \x , \x itcrum , atqu6
tcrtio \x pompce inconuenicntiffimx mona-*
chorum^
De Ahhate cditusreprehenfo exemflnnh
ET hxG qukm
bilis rcligiofis
perniciofa fit
atque clauftralibus ,cxcmpl6

atquc damna*-
manifcftifsimo dcclarabo. Vidi Abbaiem Ciftcr*-

cicnfis ordinis, virum cruditum fcicntia , at*-
quc probatum :hic cixm dic quadam aquam ma*-

'toibus fumcrct , &
manutergium coram co tha-
gnatcs quidam cxvtraquc partc tehcrcrit,'fa<Sk
eft vox ad cum huiufccmodi , & hoc Latinis vci^-
bis, dicens Qnare pannus antc pannQûn^^
:
Quodvt vencrabilis iUc Abbas audiuitj cum tii.

more
i
•
t _ .
more& horrorc manutcrgium rcpcnte dimifit.

Proicriciscniniveftibus, coloratis, & mollibus,
pannus poflctantcpofitus tolcrari. Scd quidfo-
ciai indutus vilibus non dilcerno. Et dignc qui-
dcm bono & perfcdto viro > ad rcprobaddum

5
honorem cxhibitum voccm fa<3:am conlidcror

,
quiafohDcohonor , ficgloria; vtpotc, quiohm i.Tlm.x.

per Ifaiam prophetam clamaucrat : Gloriam ^/^*
meam alccri non dabo*
Depowprf , ^ obttu Marioe comitijfe
SCio cnim, & ccrtus fum quod in fccularibus

,
& in nobilibus pcrfonis pornpa gloriae {ecu*-

larisnotabihter rcprehcnfa ht&damnata. Pro-
pe autem noftra tempora fuit mulicr nobihfsiaia,
Maria Campanise comitilTa: hasc nupta nobi-
lifsimo Henrico Campanias Comiti, filia fuit Lo-
douici Pij , regls Francorum Phihppi rcgts

;
fororjaeque regis Francorum. Quatuor fratrcs

regcs in AngUa habuitjfilium rcgcm in Tranfc
iTiarinis. Hxc multis annis'mortuo marito curh
pompofifsima ambitione circuicns ; moricns, &

talem finem (brtita cft, Laborans haecincxtre-
, Abbatcm l^crfaniae , fari<5ki{simum
*mis ac elo-
qucntifsimum virum , migratura, vcnirc manda-
uit.Qui vc venitjintromilius non ett, pr§ fori-&
buscxpedauit. lam enim comitifla dccciTcrat,&
diftrahcbantur h miUtibus , & miniftris & fuis ,
pmnibus vtcnfiha ; vala aurca,& argentea , veftct

prctiofae,culcitracque purpureae,& tandcmhu-
teamina ipfa cum pcpUs. Extrcmo quidam ex
garfio*^
\
pcr
Lrfiombus , mora infda rcrardaius^lcaum
lornua comprcbcndit, &
rcfupinatum ccrpus
ftramcnta duioluir. Moras
cmortuum,cininus in
no-
autem Abbatc cum txdio fuftincntc.quidam
ivio-
biliscx circumftantibus indigriatus ,oftium
virum vencrabilcm intromifit.
lentcr infregit,&
Quicî^ introilTct, &
nobile iUud corpus hu-
duminftraminc rcpcrillct, volentc quodamcx
familia illud ftraminibus operirc , Abbas ,
cxcov-
non finebat, icd libera vocc clama-
pH prouidus ,
bat: vos omncs , vcnitc, ccrnite pompam nobi-

O
liflimsecomitiff» Mariae. Videtc illud dclicatif-
fimum corpus , quctnro dcdceorc piidoris dcuo-
luttim cft; vidctequid ei promultiplicihonorc^
&gloria finalitcr mundus cxfoluitrEccc qUam
ftridailli mundus computationc coricluGt.
'3xhoYtatiO & cafttis tonclii[\9. \
% honor glori« fccularis in tam nobili

I croo
Ol pcrfina* damnatus eft qiiidfict cum raona-
,
quid fiet cum clcrico qiii cum vcrccundia

.cho , ,
Apui Gra^ ctiam mundi , ambit glorias fcciilarcs. NuUius

d. iQo,& crgo Prêlatorum , nifi tantiim hi , quibuslura
93Ctra de
conccdunt , aliquo cofporali otnatu pomprB , vcl
g'^"^ virtutis exemplaris diadcmatc candi-
>
"""fpîr
LlBM PRIMI CAP. Vin. 3}
Quod pilatus eltgmr extra gregem ffptcr frobtta*

um tdeo humeris fnts habetfortareonerAjuO'
i
rum fuhditorum»
CApirVLVM, OCTAVVM»
Hicfotmafempef cgregioreft , &

duplb cxteris maior. ^
N T I ov A M nota.lcilor.graDMna* x.
tiara & hoc idcuQ quod dc Saylc

: ,
inlibro Rcgum primo legitar; quod ,.r^^.^,

— ab huracro^& lurfum^fupcr omncm
populum cmincbat. In humcris oncra portarc
folcmus. Inhuraerisbonuspaftor Chnftuspcc^ i.P/M,
cata noftra pcriuUt fupcr lignum , vt iuftitix
vi- iht4.
uaraus : rt qui prius cramus quafi oucs crrantcs,

ad ouile aliarum ouium,angelorum fcilicct,rcdi*
rcmus. Qu,id igitur ? Sinos quorum capitibus
prxlati homincs imponuntur, inuiccm altcr
altc-
rmsoncra, (ccundum Apoftolum , portarcdcbc-. qÎ *

mus , vt fic implcamus legcm Chrifti rquanto
ampliushocfaduruscft,qui pcrfonam plurium
gcm & tot habct portarc oncra , quot habet rc-
,
gcrccapita & totiens fufferrc fingulorum im-

:
portumtates, quoticns variaucrint voluntatcs.

Binacrgo caritatc^quac fcrma virtutum cft, fcm-
pcr crit c-jrcgior , &
duplo cxtcris in virtutibus
maior.P Aruum quidcm vt vulgo dicitur, parua
,
dcccnt , & magnum magna. Etlicct omncs roa-

oaa qmamagnivocaiiûrimaiorcstamenmaiora
Scccnt. Maiorum criim
fada ad cxcmpla po-
tutiflima cx proximo lit,
nuntur. Ec Ucet tutcla
fif.tamcn propric ma-
& fibi quitquc commiflUs
iorum cft inititucre &

prouocarc minorcs.
De Mmitio archiefifcop Rothomag^
dc quo fu-
1 '
TT It^c dc illo vencrabili Mauricio,

Epi(copo,po-
C^#.r!^.4. JlI pri retulimus, Ccnomanenli
ftca Archicpifcopo Rothoroagcnlii
dommoRo-
bcrto,quondam Abbatc Blcknli narrantc, co-
Inftantc hycme ipfimct Roberto , tunc
gnoui. ,
diaiArchicpifcopi capcUano,pellicium adilpe-

(atore domus cmpcum eft, & oblatum Cumquc
.
ipfcRobcrtusviriencx , & dcbilis aliud pelli-

ciumlcuius, &
cx fubcilioribus pclUbus poftula-
rct:Archiepifcopus,finc,inquit,finc mcvidc-
rc pcUicium quod refpuit nimis groffum. Quod
,
mox vt roanibus contrci3:auitivacle,inquit,& do-

mino Robcrto fubtiUus emas iftud vcro mihi :
W^faiHi, loco * pcnnae {iib fcortocio mco ponas. Hoc au-

tcm dominus RobertusaudicnsjmuUum crubuit^
quod ipfc capeUanus pro pcUicio portarc noluc-
•
rit,quod Archicpifcopo , domino Iuo,pro
fupcr-
tunicaUs forratura fufFccit. Et mirum valdc ia
ipfo Archiepifcopo videri potuit ,
quod fibi tam
parcus 5 & paupcribus tam largus fuit. Vix cnim
cum pa^ticntia potuit vidcrc^quod in vna dic , in
tota familia (ua Ubrastres aut quatuor procura-
torcs cxpcndercnt, &tamcn eius clccmofyna-
rius omni dic Ubras dcccm aut duodecim in pau-
pcrcs cxpendebat. Scd & mirabiUus vifiim cft,
quodtria paria corrigiarum invnumpar calca-
xium;
LlBM V%lUt CAPVt VIII. Jl
quinquc lora \ el
rium & in terro vnius f teni
; ,
nû-
trequcnter
quituor cot.fumebat.Vcftcs vero
vcl clcncis
ubat , quas (enibus faccrdonbus ,
piuperibustnbuebat.Diccbat autem
otconomis,
ciirownuos rcdditus (nx dioeceGs

adduodecim
librarum millia computarent , duo aut tna miUia
conlcr-
ad ftridifli num vidum noftrs tamilix
uctis: irj rcliquis omnibus rrihil
habco. Paupcnim
tnim funt , & in paupcrcs d.fpcnfatc. HUs autcni
n&n
quEmihimancnt difpenfatoris vtar loco,
domini : ne in dic iudicij fugillcnt mc ,
qui &
v- loi 9.
polTum quali lcr- w«Mi.«r
Bum pro miUc rcfponderc non
i
uus inutihs obmutcfcam, dum a me, fub lutto lu-
rcquitatur.
dice Chtifto, cc^putatio ftnaiOima
ExhorUUQ 4^ mMos juUtos.
3*
vos pr^fulcs, vos cotnuti,
Ela nuncPr«lati ,
dclpon-
qui tcftibus gcmmatis anulis,in fidc
falHsEcclefiamiCuiusdotcm , cuiusbona, vti-
diflipctis. pitans
namnonpeiusquamprodige
diuitcs ,
indignos extoUitis , & famiUam Ipontx,
quin potius mcmbra,paupcrcs non curans,imnô
ccrtus.qudd
ccrte dcprimitis. Ccrtus fum,& vcrc
fponfa vcftralibcntcr intcrpcllarct fub calo ludi-
ccm fi haberct, & Ubenter a vobis Icpararctur m-
alic-
Uoctio,quivosabeius contubcrnio facius
cua» iuftam mdicem
ros. Venict ccrtc dics ,
vultu *a-
Chnftum.non tanium bto, fcd audaci
uerfumvosintcrpcUabitEcclefia , _ & fccundum
virorum.^y-
Ifmra : Incuruabitur omnis altimdo
dominus
fubiudiaspr»Utonim:Et cxaltabitur
vcftramquc lo-
folus.Tuncvcftram potnpam.
perbiatum coufufionepcffundabit, &
q^^^^f^l^/^*''
2^ T n o u M Caktip.
glorificaftis Vos in dcUcijs , tantum dabitur vobis
tortncntum & ludtus.
Ccmlufii. \x fi cuadcrc tu pr?latc,& cum Mau-

vclis
mt, 14* ritio fponfus cccleds recognolci: ctto fidc*
liskûus &
prudcns , &
non tantum ficut vnus
cgregior fis,
cx bonis fubditis : fcd forma (empcr
& duplo cjetcris maior.
VfxUiHs n^n cotiquerdtur fi aUi hdHcrit

breHmcs.
CATITVLVM,^ NgN
K\x eiusbreuioresfunt*
V I D mirum ?Martha fatagcblt

^Hc.i^. circa frcqucni minifteriunn^& id-
t^ffiîKl^
co qucrulofa,circuit;ncc potcft
cum Maria domi fcdcre,& obfcr-
^ uarc pcdcs Icfu ad vacandum &
?A- II' viucndum quam fuauis cft dominîs.Idco Dauid
pV' o^* pluribus intentus , optat pcnnasfibi dari ficut co-
lumba: vt a terrenis cuolans in contcmplationc,
vidcrc pofsit Deum dcorum in Sion. Non caufc-
tur autcm praelatuSjncc conqucratur, fi alas brc-
uiorcs habuerit. Scquitur cnim in tcxtu^quod
perfeclorum forwatn /«/?ipir: quia qui bcnc prae-
t.Titn.^. fiint, fccundum Apoftolum,duplicihonprc digni
habcntur : vt in benedidionibus gloriantcs^pin-

gucdinem tcrragj per pr^fentcm gratiam rorcm :
G#».a.7. cîi in rcfrigcfifs aetcinorum fratrcs Domini r^-

cipiantconftiiuu.
DeCon^
I
mmviumdHctnte.
Conrardum , itum t.
Vlditnus vcnerabikm Vaiaricn^n^
lobUrsimam-primb abbatem
potteCiftcrcicnfem . dcmum Ro"»")* ^^^^
admimtlra-
EpifcopumCardinalcm-.quihcct in
tiJnc pUtionis fux
miraU (kgacuatc v geret
contcmplauoni
nihilominus tamcn dcditus crat
foU vacate pot««
diuin* quoticfcunqae fibi
cnim modcraminc rerum ^"^'"^'"iPS*
tanto
lcmirecocgeratiVtnuacadhbitumVaufolec^
Uribustnuncfpiritualibusomnmo
dcditum, »
hoc inhoclibcrc tranfi<*s>inclmarct.
Mir<ifMl«>» Ae <f/|i<« titK'
diau
E hoc viro «ccWentifstmo, quiddam
•
D
^ mirabile ab abbatc ViUarienfi
probatKsima veritatc cognoui
qôd <l'g"' 'P*' ;
GuiUclmo,
coibcrationcm corporis ^ Bti-

nuum cms, quos in
ftiextendcbat:,ad ftudium & infpcdtioncm htte-
,m
tamm vclhbrorum.noae inftat candclaium
,
tenebris rclucebantt
v»|5M»«t|
Qwmti» Partfijsfratrts VrtdtCAtorts
<lHid itifittutMS ]it irdo TndicMorHm,
nobi-
cura lceatus-in Alemanniam.vndc
HIcUfsime natuscrat,ifedc ApoftoUca
nuite*
Etvidcns frattcs ordmis

rciur. venit PatiUos.
Prxdicatorum,quidc a«uo iUuc ^«^"«n"^^';'^^;
C 3
\
^ H O M iE C A If T I P.
T
fitauiteos. Dubium autcmquid gcrcns clceisin
cordc orauit
, Dominum, vt fibi, ad quid Ordo
iftcvcniLTct, oftcndcrc dignarctur. Nccmora,
oblato & apertolibro , adquid Pragdicatoruni
ordo vcniflct rcfponfum cft cogitationi cius : lau-
darc fcilicct, bcncJiccre^ & praedicarc. Qni fta-
tiii cfFu(us in laudem Chrifti,coram omnibus di-

xit. Licct alrenus profcflionis iim habitu ; fratcr
tamen vcftcrcroquamdiufubliftam in vita, ncc
vlla vnquam a vobis aduerfitatc diucllar,
R4tio nominis ordints ?r£dic4toxufH.
Thincquidemnafta occafionc, vidcndum

Li cft, PraediGatoruEQ oiô qualitcr tali nominc
Ct vocaius.Cum cniro Ordo confirmari ab x\po-
ftolico dcbuillet , praccpit notario , vt in infcri-
ptionc ordinis fratr^s Praedicantes poncrct. Qnj
ofJinans littcram confirmationis, fratresPrsedi-
catores pofuitrcdo modo. Littera crgo infpe^
da, A{5oftohcusdixitnotario,vt quidjccundum
quod tibi dixcram non pofuifti fr^tres Prisdi-
,
cantcs , fcd Praedicatorcs poncrc voluifti > Tunc

illcconftantiyulturcfpondit:Pr2dicate£,inquir,
nomcn cftadicftiuum^licct iparticipio fubftan-
tiuaripollcconccdatur,& eft conr.munenomcn
rn adu : Praedicatorcs vcro nom^n eft propîc
(ubftantiuum nomcn verb:lc fimul & per-
cft
lonalcin quo nomcn officij manifeftiffimc dc-
Ciaratur.
yidccrgo.ledor^quam veridice nota-
fiusad obieda rcfpondcrit. Pradicans cnim
nunquamfignificatrem fuam , nifi per modum
ftCtu$. Praedicator vcrofignificat rcm (uampcr
mod^m jiabitus , Ucct nop fit fcmpcr in adu ; Sc
idcQ
\
V.'
, ILorncV rzdicator. Conlcn-
tus.
contr* TudtC4t*m
dttwiittro fmchuli
tnurmttrsnte»
poftca verbuja
TiRoindc diaus Catdinalis
P .TmoraWc rcfpondilTc
cmcn Synodo^^^^^^^^^^^^
pra^f^^^^^^^
Colonia faccrdoti.mo
ti.quidam faccrdos P^^^^^H^^^^^^"^!'!^"'^^^^
Pr«dicato.rum.quua
diccns: t cce fratrcs ordinis
no.
ccm mitmnt in mcffcm aUcnam:(ubiitorum
ftrorum confcflioncs audiunt
•, & pct 1^°^^^
**
Cui
uorcm homines fibi attrahunt.
tarduslcgatus rcfpondic.
Qms eftnvjm
J»^ na-
? Et Uc .
minum in paroehia tibi fubditorum
ucm milUa.inquit. Tunc configna^^f* f^«^^^^3
gatus, dixit ^s cs tu mifcrrimc , qui.f
L «J^^
:
lolus fuffiaTdcbitam ^J?"/"'*^

petduvfltmc qm»
g^^^^^^f
•impenderc ? Ncfcis horainum
inLdcbcstrcmcdoiudicio «^bu^*^.^r^
ftidchisomnibus ccfpooictc.
B^tu, &
on»s tuv» g*«
^ f
bes vicatiosquctularis,qui
«cnt , fub ciius pondcrc ncfcms conqua^^"
^
^
Qaiaigitur cxhac q««ela
indignum tc
bcnctia»
tc omm
rammodc mdicafti.iaco ptiuo
THbliCHtiOfriuilegiorum ordints Frxdiutorum^
TT Oc hSto publicauit audoritatcm, quai

X Jl Tedc Apoftolica fratribus ordinis Prardica-»
toiuai fpccialibus priuilcgijs prcedicarcpopulis,
& confclliones audire , per (andiflimos patrcs
dominum InnoccRtium tertium, dominum Ho-
noriura tcrtium , dominum Gregorium nonum,
commifTum Ct & iniundtum. S'ane taracn in
hac audoritatccollatafubaudiendumeft; quod^
frou.ir- quiapaftorcs dcb^nt vultum fui pccoris agno-
(ccrc 5 nullas ad confcffioncm taiem rccipiat,
qui fc fubtrahercnititur, nc fuus cum pafto^:
agnofcat.
Vifto opndens SanBorm po mhis inter^

cefmem.
t Tr\ E jfto ctiam vcnerabili Conrardo indubiti-

-L/ bilifidc fufcepimus quia ciim exiftens in
,
parcibus JJriibantiac tumulum beata: mulieris

Ma^
ffe deOignics fedulus vifitarct, intcmpcft^
no-
aisfildntio,cumorarct,vidit in fpiritu,ipfamDei
famulam flcxis genibus pro fc Dominum exoran-
tcm,8c poft orationem.eius labores
ncm dulditcr colifolantcm.
& folicitudi-
TIJ^ Vms crgoScontemplationis , & intcr di-

curarum ncgociacxtente fucrunt
j tT^^^^'^^^^
ad Domuium , & forn?am pcrfcdorum cx adic-
Ctoluiccpij,
V
PuUtus dehet fais fuhdttis biUrcm
1^0 j
faciem p^fl^Ye.
CAPITVLVM DECIMFM.
Dum procedunt ages , m medio rex
carumeft,
C E p hoc eft finc capitc. ^^û^

HALV M ,
le-
^
conucntum eflc npn dccct. Stctit "^^^^
ki in mcdio difcipuôrum luorum, J.^,
6c aitillis ; Pax vobis. Idem
li Prxla- l„c. 14-
tusfaciat,pax'vcrafcquitur infubieais.
Idco ua.zo.
vnaqit^tteregtpexmat» r>»' P^^-r*-
intextufequitur. St fe
dtcufit. Nonvcrxoues funt , quaj paftotem'*'

fugiunt. Chtiftusemm dicit ; Oucs mcie vocem /«««.i».
racam audtiunt , & fequuntur me. Si ergo vcrd

religiofus es i
agnofcepaftorem,pralatumfequc-
rc.non fugias quafi lupum. Si fugis , lignum dt
ingratitudmis fignum aUcnationis ,fignum difh-
,
dcntixatnuedifcordije. InhbroRcgumprimo,
Nabal.etii aultus ,promalotamcnhabmt,quod
incrcmffeni fcrui , qui fugiflcnt dominos luos.
TuUti fuUitis fuh fmt tnanfueti.
*^
Ed & v« maioribus occafioncm
, fi fubditis
S
^ fugicndi prabuerint. Hinc Seneca dicit
domini
qua^
vel
le$ fc dcbcnt cxhibcrc fcruis fuis 5
stn.*p.^T^
fubditispt56lati:Sic,inquii;, cumiuferiotc viuas,
' 1 «> _ qucm-
^2 O M -« C A N T
TH I F.
qucmadmodum tecum (uperiorcm vclis vmcrc,

Qiioticnstibi inmcntcm vencrit, quaatum tibi
ia fcruum liceat , vcniat & in mcntcax , tantum-
dcm in tc doraino tuo Ucerc.Q;iidam coBncat tc-

cum quia digni funt j quidamvt fmt. Si quid
cniminilliscxfordida conucrfationc fcruilc cft,
honeftus conuidus cxcucict, Non cft quod ami-

cum tantum in foro & in curia qustras fi dili-
, ,
gentcrattcndcris &domi inuenics. Viuccuni

,
lubdito clcmcntcr , comitem quoquc , in fcr- &

monc illum admittc , in confilio & conuidu: &
faepccnim bona matcria cclfat finc artificc. Tcn-
ta&expcrirc.Scruistuishilarcm tcpraftcs, 8c
fubditisnon fuperbc fuperiorem: colanttc po-
tius ,
quamtimcant. Non potcft quifquam bc«
nc regere ,qui (e tantiim ihtuetur , qui omnia ad
vtilitates fuas conuertit. Alteri viuas oportct/i ti-
bi viuerc vis. ] Si paci , fi tranquillitati ftudcrc
visjfocium te cxhibeaSjnec oftentes vt dominum.
De botiAvita Genu ahbatijpi Vallis Flcriditf
^ X7 Idi abbatifTam Ciftercienfis ordinis in par-

V ribus Brabantia^j ih monaftcrio quod Valiis
Genianominc,
jlouHnlt Florida nuncupatur. Hasc mulicr
non frocul primo monialis nigri ordinis fuitihaec nobllis gc-
JfQHanio. ncrc/cd nobilior vutute-^pulcra facie , fed mentc
decentior.Dc hac femina vcritatc teftatifBma rc-
fcrcbant ; cjuia cinn Jinnig fcre triginta raonaftc-
|:io praefuillct , nunqaam pro cibo vcl potu cxtra
conuentum quinqucfoUdoscxpendiiret. Leftus

(ciin dormitorio communis erat , rcfcdorium ia
conucntu. Si hora prandi) felTa itincrc aforis ad-

i>caiffet,conucntum intrabat , &
focias monialcs
tlBKl PRIMI CAF. XT. 45
Si monialcsfuas ad lo^
ad infir.i.ariam mittebat.
latium cduccbat , in mcdio omniura conUdebat^

dc fcripturis, vcl ctiam dc
& aliquid dc Dco , vcl
moiibusproponcbat. AflFcdus yero
monialm»
vtvixpoHcnt eiusvilionc
taliscratcircaeam,
X
colloquio (atiîri, Hasc antc mortcm pcr longuni
tcrupus elanguic compcndio m hoc cor-
, yt breui
porc totalitcr Cum autcm ego iplc
purgarctur.
lecrc-
languidam vilitarem jcam fupcr ftatu (uo
tius requifiui. Qoa? humiliter rcfpondcns , dixit:
chatiflimc intima cordis mei in
pacclo-
•Nouens
cata pcr gratiam Dci , & animam mcam in omni
tranquÛitatc fpintus venicntera dominum prae-
ftolari.Necfrullrabor , vt fpero , dc ciusrnifcn*
cordiflimapietatcdcfidcrata eius facie, lolut^
carnis vinculis , fatiari ,
qua me interdum viucn*
tcm dignatus Hêc diccns,dc IclIu-
cft confolari.
loprout potuitex(urrcxit , &

videntibus moniar
libus,quaB ei fedul» miniftrabant locum antc
te- ,
neftram cui incumbebat , digito dcmonftrauit,Sc

tri-
ait:Hic coram nobis omnibus , quae attamus,
bus nodibus lucidifrimi fplendoris globus appa-
ruit , & per maximum noftis fpacium immobilis
pcrdurauit. Cui cgo,ncfcio quid refpondcns,

prstfagium futuri rninimc dubitaui. Necniora,
cumvalcdido omnibusrecefsifTcm, audiui non
muho poft , bcatam muUercm ab hoc fcculo ad
Douainum tranCmigraffe, globumquc lucidiC-
fimum ignis, ciustranfitum praeccfsilic quo forct
claritatefidcrca illico migratura.
Slt fempcr
crgo praelatusapum fidchu mc- c^ncluf^^ m
<iio.paratus omnibus ; &
tunc vnufquifquc lc
\
proximum cfle cupit , 5c yidc cû^m apte textus
proffûitur,
44
*i^d l/onHsfubdim non tanuitn honHm 9feratut

inpufintU PrdUti.
C Afirv LV V NDECJUVM.
Etinofficio illiusoirines confpici fc
gaudent,
VT D mirum rBorius fubditus Sc fi- ,
dclis Chrifto, DoiBino omnium>non

feruit ad oculum: fcd tanto libentius
&;gratiiisquoii bonumeft opcratur,
quo praelatum fcmpcr praefcntGm relpicit, & mC'*
minit congaudentcm.
TYAUti non agant imfcriose*
1.
INlibro Tudith , Syri& Libij dixcrunt Holo^
Judith 1*
fcrni : Veni nobjs paciiicus dominus , vtcrc &
leruitio noftro ficut placuerit tibi. Nihil cnim
grauius, quam fcruirc ingratis , Sc importununi
icmper- dominum infiltcrc fcruicnti. Olim
Ncmroth robuftus vcnator cxcrc^rc tyranni-
dcm inchoauit , & in pcrditisfuic lcgc homini-
bus pcrfcucrauit iniania» Nunc autcm in legc
Chriftiînlcgeinquamgratiae atquc clcmcnti»,
crudclitasfincmaccepilledebcbat. Etcccc con-
tumacior pullulat, quam vnquam ante,coquc pc-
riculofius,qu6 magis gralTatur intcrius. Saeuuiii
jcnim vulnus in fcapulis , fcd intolcrabilitcr vi-
{ccradolent: nccfmc vitaepericulo vulncra pa-
' -
- -
tiuntur?
quidcm pcrfccutio du-
ti™tur.Sic in (ccular.bus
* clauttrahbus tuic vitx dil- ^^^f''f*'
ra pcrpctitur ; fcd in
cxcrcctur
pcnL :& gram mdura vinutum,non
ttvrannidisvUomodo. Et vide quarc.
becuUns ^,^^,,.^,
cum volucnt locum tyr<tnnidi,^
quispatitur \ maiorc ; fcd
mutat. Clauftralis vcro pcr

praelatum pallus in- i„fr»
ncquaquam potctt , lcdnuaii ob»-

iutiamfugcrc
ccm oportct in oftio fcmpcr ^mulum habcrc pr^-
fentem :
tolum Dcum muo*
ncc rcftat aliud , nili
carc precibus adiutorcm. Scd hcu non omnium !
poiTcnonomniuBDvirtus haec :molc grauami-

ncccflecft.Non
num fuffbcati concntur tamcn
Chriftus,tuccur-
dccrit qui manutn porrigat pius
rCHt angeli,ptotcgent& fandicius.
U mfortatione cmflm cayionici rcguUris k
NOuifcCtetius canonicum inordincRcgtJ- j.^
lari ,
qui aflidue orationibus & mcdita-
tionibus dcditus , & ordinis fui fcrupulotiffi-
erga
mus obfcruator , vix potcrat praelatos fuos
fe aliquatcnus mitigarc. Econtra obtcquiolys,
Scdcuotus in omnibus tcntabat euinccrc bo- RtmAi. m
fcd non potcrat. Vcfpcrc crgo
nomaliiiam;
quodam , fupcr id quod fetrc potcrat tnbula-
tus f kchrymas amariffimas fudit ad
cxoran-
dum lanftos Martytcs quorum dics lolcm-
,
nis inftabat , Mauncium fcihcct ,

fociofquc c-
oC
ius, vt corum mcierctur confolari precibus,
iuuari. Ncc mora , vbi poft longas vigiUas
m-
relcua-
trauit cubiculum vix fomno lcuiffimo
tus , audiuit choros
,
angelorum cantantium m
fublimi Gaudcnt in Ci.Us animas
fanaorum.
;
jintipfôn^ q«i Chrimvcftigiafuntrccuci,^&quiapro
marty- amorc fanguine fuum tudcrunt,idco cum Chri-
ribi4$. fto rcgnant in aetcrnum. D
ixit autem mihi , quod
dcfcenfus notularum in ipfo cantu , quos G allice

audllees dicimus,tanta2 melodiac jlz dulccdinis cxi^-
quod
ftebantj nifi Dcus alitcrordinallct , fcre e-
animam cxtracorpiisfine rcditu rapuiflcnt. At
ius
quoniam illo in tcmporc gfauifsima infirmitatc
detcnmseratjinfoladclcdationc ^pfius cantus,
& corporc& (piritu ita integre fofpitatus cft , vt

vix cum poftca vlla pcrturbatio,quantumcumquc
magna iBderc potuiffct.
itvncl'f,j;o, Q Is crgo fcdulus erga qualcmcumquc prrtla-

maximc fi bonus cft, & rcdo animo
tfcim, &
congaudcntem,
fcnfcris & in ofHcio cius confpid
tegaudeas*
Subditi crent fY$ vita Pulatorum.
Cafitvlvm dvodbcimvm.
Cumautem rexprocedit^vnaeftto-
tumagmcn5& circa eum globatur,
cingitûe eum ac protegit*
Nhis notaturquam foUicItoscfreo*

portcailubditos crga praelatum 5 vt
proctdentcm cum
forisad negotia
.nj compafsione&motucordisjetfinon
corporiSjComitcntur , & in om.ni neccfsitatc de-
uotis cum precibus tucantur, SidDauid ,
dami
I
LlBRl PKlMi CKV. XII. p 47

Ilracl, i-R#i.4.t>
dam, csierofque rcgcs duccs , ac iudiccs
,
7-
bella populi pr«l\amcsXaccrdotcs Domini lacry-
mis & oranonibus adiuuabant. Sic Moy fcs , fa-
ccrdoiura perfonani gcrcs , principes

populi Dei
pugnantcs comra Amalcch, inclcuatione ma- £xod. X7i
nuumprotcgeb;^t. îcMaehabausfufccpit po- i.mmc.^
puli principatum, &: adiuuabant cum fratres fui.
Def4ufereafeYUt5 Coimtis CampanU negleSlo y

qfii
idcQ omc mn fotuit , cum magno dmno Domini

fui.
REfertur de nobiliffimd quodam Comitc

Canapanva, qui inrcmotis orbis partibus
rccelTurus , virura qucmdam paupercm , & lan-
guidumjatquc deuotum , qucm diu clcemofynis
pauerat, fuppliciter cxorauit , vt pro fc quotidic
rogaret Dominum,vt eum fanum, &
fine pericu-
locuntem duccrct, ac rcduccrct rcdcuntcm.Cui
paupcr. Sinc diligcnti, inquit , fuftentationc cor-
poris orare non poffum, cum fim cxinanitus ccrc-
bro , corde dcbilis, & viribus penitus dcftitutus.
Mox Comcs , duobus difpcnfatoribus ,
quos in
doQ:\us fu^ cuftodiam relinquebatjpraeccpit , di-
ccns ; Languidum iftumcibis3& omnibuscor-
porincceflarijs diligcntiiTime procuratc. Quod i
vlli promiferunt fc faduros , & fic Comcs profc-

ftus Et primum quidcm, pcr dics quindccim
cft.
difpenfatorcsillius paupcris rccordati,cidcm ne-

ccffariaminiftr^crunf.deindcminus ax: minus,
ad rltinnum ipfius penitus obliti funt. Quid plu-
ra?Ncgleauspauper, o_rarc cefTauit. Comcs au-
I
teminvianonmodice tribulatas , poftmorarn
1
ojultam ad patriam eft reucrfus. Ncc mora,rccor-
'
^ '
datU5
48 TKoMii Caktip.
datuspaupcris.queeritan viuus fic vel dcfundtusj
vifitauit diccns:
quem adhuc viuum intcUigcns , ,
luxta lolitum
Mortuum tc putabam chariffimc ,
cxpcrtus.Excc-
orationum tuarum fuffragia n®n
'
ptis cnim quindccim

dicbu5,aut non muko plusj
vfquc in dicm.qua ad pro-
poftquam itcr arripui,
nunquammihi tribulationcs
prialumrcucrfus,
&angufti^Bdcfucrunt. Mox igitur paupcr oboi;.
tis lachrymisj ait : Quando tua bencficia cellauc-
Et
runta mc, adiutorium diuinura ceflauitA tc.
: Qualia , inquit ,
in tc
Comcs* priorum oblitiis
^*- a\ea dcfucrc bcncficia>Cui paupcr:
Rccedcns
hinc inquit, duobus domus
5
difpcnfatoribus mx
praeccpifti i vt mc debilcm in omnibus nccefiarijs
procurarcnt,quod parum plufquam dicbus qum-

dccim impleuerunt:co;o autem viribus dcftitutus^
admortem fcre dcdudusfum, & ficoraic pro tc
nonpotui.
J)e funttme emmdem feruoruni.
3. C
^
Tupcfadlus ergo Corocs didos difpenfatores
praeccpic aduocari , & cis coram omnibus di-
xic. O cunaisfcruientibusnequiorcs ,
qui contra
prceccptum mcum ncquiffime bonis mcis pcper-
-
ciftis;6c paupercm hunc ,
qucm patronum falutis
&:pacismeaefrequcntcr cxpcrtusfueram , non
pauiftis: &
nuncfruftratusbrationumeius fu0ra^
gijSjpcricula &
tribulationes inucni^ qualcsnun-
quam antcin vita raca fuftinui :quas quideni, vt
ccrtus fum , cuitafTem, fi paupcjis fufiLraguim ha-
buiffcm. Voscrgo rcos pcriculorum meorumbc-
nis omnibus priuo , &
cxulcs a tcrra mea confti-
tuo. Depulfi igitur a terra Campaniae , cxules per
tricnnium cxticcruntj inde pcr intcrucntum no-
bilium
tilium m confpedu Comitis funt admifli. Qui-
busillcaiciNuUam prorfusaliam grat:am vobis
txhibcbo^nifi quam vobis domuius Fapa,vcritatc
•
narrata date ccnliicrit. Qupd mox illi cum ia-*

,
fperato gaudio rapientes, cum litteris fecrctuni

Coniitis continentibus ,
quiaeos no exhercdarc,
fcd proculpis vexarc volebat,ad fummii Pontifi-
cempcaicnerunt.Cuirelatacaufa aducntus iui,
littcrasPapxinhanc fcntemiam Comiti rctule-

iUQt:quod quiUbet nummum auicum Comiti
folucrcc , & fic adcpti gratiam , facuUatibus rcd-
dcrcntur. Tunc ComesrLatitudineînquit num- ,
mi 5 & fpifsitudincm cius ab ore Pontiticis volo

fcirCj & hc vos ad gratiam qjuam mandauit, ad-
,
mittatn. Dcnuo ergo reucrlifatclUtcs , domino

Papae rcfponfura Comitis oftendcrunt.Mox Pa-
|)a conkius quid rcfpondercc ,
rcfcripfiit Comui,
debcrc tlummum aurcum habere latitudineoa
terraB,& fpifsitudincm cius extcudi vlquc ad aki-
tudmem cieU:c6 qu6d oratio mfti, qua Comitcm
frulhauerunt.ccelos penetrcc,&: virtus cius corro- ^ccl
borctvniuerfa. Adhocmandatam, CGmesfatcl-
,
litibus ait : Videte miferrimi ,
quid mihi dominus
Papa nlcripfit, hunc nummum aurcum cxolucrc
tjuis futficict? VidctC quanta vos po^na dignos cx-
iilimet , qui vos dcbicorcs tant« folutiQnis addi-

xit, qiiam ncc totus mundus folucrc
praeualerct.
Hinc crgo tertio redeatis ad papam, abfolutio- ^
iaisvcftrx Uttcras pro culpa , qua in mc pcccaftis
taottiutcr, apportatc : &
fic poenis fuificiehtci:
eiaftis, Uberi ad propria rcdeatis. Sic inclycui
Conacs iUc,& in fcruis qu<5d dcUqucrc puniuit,&
alijs poft futuris
digoam orationis fiduciam dc*
,
reliquitt
p Difcant
Thoma Cantip.
j
fidclium >bditi fcilicct,

Tfcant ergo apes
accordis compatociu-
•iifpSus tucri ,
^
uarc.
Utorum*
;
CATITVLVM X^î*
iuxta,de-
Sl qua alam regts^tranfiens
ftruxerit , îon effugiet
agmen , lup-
ple,quinvindicet.
contemplationcm vcl fpiri-

^ LAM ,
s.
k tualcmvitaiDintellig©. Hanc fiquis
1 fubditorum in Prselato non dcbita,
vcl indlfbreta fatigatione
turbaucrit,
Eaga^j^
cxpc-
aliorum dcbct indignationcm grauiffimaim
Spiritus fanrfius in
tiri. Vndc non -rucongrue
Hic-
Canticis admonet, diccns : Adiuro vos
filiae
eM.i.& rufalcm per caprcas, ccruofque camoorum ; nc

fufcitetis , ncque
cnigilarc taciatis dileda quoad-
vclit.Et Dominus ipfc Chriftus
primi-
vfquc ipfa
ad confolationem dixit:
tiux Ecclcfice pra>lati$
JM».16.
> -Inmundo prefTuramhabcbitis-.inmcautcmpa-
^^^^ ^^^^ Prxlato foueas,haac exoptesiquu
Iir.ti.
* inpaceciuscritâxtua.
CHi(4pHi4rmm,((tcr4memlrAdolent,
LlBM PRrlMI Civl XIIL
Be AhUu S. MdttiM TreHercnft a conumî^*

t 'me rctrado.
praelads vidinûs , qucra malo fub

V rNuiB de
(ôntempUriua âfuis (ubdicis noui-
avita
musexcitatuai.Abbasinonaftcrij (ancti Matthias
Trcucrcnfis,vir nobilis , & ftirpis regiae ,
patrcm
^
& fratrem dUces illuftres hic ab adolc-
habuit ,
fccntia fua in prani puntate innoccntis contc- &

platiuaevitxfuerat cducatus. Eledus crgoifuis
Dmnibus in abbatera annispliiribus adco dedi^
,
tusfuitadibus fpiritualibus , & monaftici ordi-

nis <li(cipliriis,vt cura difficultatc non modica, Sc
nifi maioribus vtgetibus caulis, ab arabitu clauftri
•
potcrateuocari. Qupd vtiquc vidit , inuidit •
&
diaboluSj& (uos otficiatos hoftilitcr raftigauit, vc
quafi importunis impulfibus, Abbatcm abipfo
lceretovitaeesleftisdeturbarcnt. Quod illcqui-
dcm in prirais grauiter pert\;lic, fcd paulatim ex-
tcrioris vitae dclcaamentis illcdus, totaS tandcin
tcrrenis adibus manus dcdit Ipfc tamcn adhuc •
honcftate feruata fpititualcs diligit>& virtutis

dccusinaliisbencdicit.
y
Ahmitio cLe eadcm ite»
QVod vtique , etG bonum in alio cft , mcUus

3»
tamen & optiraum fibi, &i fuis; tam in tcm-

portilibus
, quam in fpiritualibvu cxiitiffet , fi
'
primordta tcnuilTct. Et hoc qui-
gratioris vita
dem , qm fcdcbat in chrono , contra Ephefiorum î^^'
Epifcopumhabuit , quod fidcm primara irritam
• fecit , & prinâ opcta dcrcliqiîr. Quamobrem .
t
T n oM-« Camtip.
5 . « nnera f^cerc hortarur:alioquin lc cito
eft neccflarium .
&op«-
rTonbSft vntt clcgcnt : nun-
tem quis contcmplatiuus
^^lin oa
Zue. to> vac^^^^^^^^^^^
?.:mCc"p'rocurantcico
pcacs, rei fam.lians '«cclhtas
?uos obferuantibus
venantium profpera, m cu™'

hi Qu. fubfpecic
&rcquis^cuuasftcquentantPrmapum^^
mamter , & nihil lc.ura
tas côtias difTiparunt
pTJler pcccata !sc
amar.rtmarum remorfionum
ilimulos rcpoctaucriint.
contcmplationis^^^^^^^
CncUj:. TN Pr«lato crgo alam
apum.at^.
dcftruas,ne,«tli Mc
efFugiasagmcn
1 pro iniuna lum-
gelorum agmina.ad vindidam ,
mi principis,non euadas.
fraUtHs jithdttis vim exemfkrts

v»f « oaendau
CA?irvLVi>i :}(iv.
Migraturo agmine,nullas e domibus

fuerit
audent exire iftfi rex prim6
,
egreffus , & volatus fui vendicauerit-

principatum.
T NDE in libro Kumcri , & Ubro rofuc,

fceac-
iJum.io- racerdotes,qui portabant arcam
iof- i- prgcedcbant.Tobias ctiaia
risDomini,
' faunlu.n fuam praecedebat, Dominus& dc Scri-
bis & Pharif«ij dicit ,

qaod imponunt huoficns
Li?fi ^RiMi cAP. XIV. 5^3
hominum onera grauia & importabilia , dmio Mf^t.^l.

limitcs do-
auicm luo nolunt ea moucrc.Qui funt
musapum , nilitcrmini monaltica: rcgulx,quam
e(l quos
ynufquifquc in fua vocatione profeflus ,
PatresnoltrifinguUttatucruat ? Hoscxirc,hos
prjEtergrcdi nuilus audcat fubditorum , vt^fibi ^;.;,. %
\perfe lupcrerogationis reguks ordinare
pixlu imi fctU*
niac , nili primo prarlatum vidcrit araions & al- ''^^^'^^^^^
tjoris viae vcndicarc volatus. Non

cnim dilci-cit
Rulus fupcr magiftrum , ncc fcruus maior

doaii-
no fao. Maiorum cft rcguUs ponere , ordinarc
ftatuta minorum vcro ac fubditorum cft/ccua-
:
dum rcgulam viucrc , & ftatuta fcruarc. Nulh ta-

mcn nâiorum licct graue aliquid ac difficile pcc
k\ qu^)d ftabilimcncum obtmcat ordinare,niU ,
per confenfum fubditorum qui ad aîa non te-

,
ncnturjnee obligari polTunt in aliquo., ni(i ad illa

,qu3B tcmporc conucrfionis ftatiuta pcr cgulas ia-
i
uencrunt. Maiorum tamen eft, ti quid mmus ht,

& ftatutura cft m obferuantia rcgulari ,
fupcrero-
gatioms opera facere : in fc prius fuppleicquod
parum cft,& fic admclius fubditos prouocarc*
Exmflum de quodam o^timA viu pflorCm
TAlium quofdam prxlatorum in clauftris &

vidimus^&inlcculo expcrti fumus. Dile-
ftum valdc focium in fcholis habui coaeuum fc-
tc, 5c prope parilium ftudiorum. Hic i pucro vl-
que ad ftncm vitae a mulictibus mcommixtus o-
nminp fempcrfuit. In adolcfcentia faccrdosfa-
aus,iaBrabantiae partibus rcgimcn fulccpit ani-
marum,qaibus tam diligcnti.tamquc fmccra cu-
fa pr«fuit;vt quos in bonum vinccrc admonitio-
3 P
licno»
^4 THOMiE ^j, ^ Cantif-
ftudcbat
icnonpotuit . mulnmodisprouocare
ieiunus iple ma-
cxempUs . Alijs comedcntibus ,
ncbat alijs dormientibus vigilabat, atquc a-

,
ipfc orationibus mcumbebat.
liis intcntis alias ,
Quidquid vcro in vfus .fuos deputatum crat,
communc pauperibus facicbat. Si^ quam cx o-,
uibus obcrrarc videbat

, importune , & oportu-
^.Tim.f^.
rcuocandum inlUbat. Hxc foris ,
priBter
illa , qu2e
maiora latebant. Talibus
intrinfecus
ms.s.h.ce. adibus viginti fermc anniscunais imitaiidus
^jer.imp.
cmicuit. autcm Altilsimo placuit , tali n-
Cum
H^tmt. dcflinausctt. Febreacutiffima
perdiesali-
quot laborauit : cccc, vbi &

facramentis falutari-
6c attenuato fpiritu animam

bus praemuniius clt ,
corulcatio
fcliccm cmific^raox fmevUo intcrftitio
ms.p.sê.g. ^tantiluminis rcfplenduit vtpcr vnamlcucam. ,
t(i^t^» -circumquaquc , &

eo amplius , quafi dicsellct
^
clarilfima, ih luccm fubitam nodis
tcnebrac vcr-.
Vcrentur. Q«jd mirum ? Ulum fme lucc rccedere

pondccuit, qui multis Uluftratis vitas cxcmplo
akioris volaiusprimosfelicitcr vendicauit. F a-
,
ftacftautcm in mortebcati viti dida corulca-

tiolucis , hora nodis,
diffufa per patriamjprima
plurimis adhuic vigilantibus lumcn c- : & ipfum
cpiflummulta miha hominum vndecumquc vi-
-'dcrunt, qui admaioris&gratiorisagnitionis, 6?
•vcritatisluccm în tanti vifioncmiraeuliprofcce-
runt.
Conchp. T) Eatus crgo illc Praelatus , qui (ubditis fu!$

^
JP^ viam vitae cxcmplaris oftcnderit ,
yolatus &
"
altioris cxcrcitij vcndicaucrit princiâtum.
VJt
LiBM pRiMi cAP. XV. 55
adtUHCt,
tm \ & qua«doque etim manibm
'
cAvnvLvii xr.
Reliquo tempore cum * apibus inla-

bore eft. autem operantes cir-
Ipfe
cuit; &folusimmuniseftab opere,
tamen fuppkbat ca .
qu« Gbi
AV LV s
(ccum crancpro-
decfant,&his qui
tamca
«ISfelfV
pti)smanibu5kborando. Hoc
S"^^ non ex uccefTitate fcd cx
grat.a taac-
,
c,ucm habcbat „, f
bat. Suffcdffct * cmm kbor
ems ,
&
folliatuimc omn u^ *.C..
in ftudio prxdicationis ,
Gjo/.^^^
d>fcrctiffimum
eccU(iarum.Non enim fccundum
Auguftinum,putanduseftotiofus, q"*f'^''°^f' .li.defe-
lomcitudinc. Ul s ^,,,,,
, ftudct.-ita ncc quiprscft in
otr, pcricu- u ^n,
autccn.qu.s oporict elTt fubicdos , cx
lo corporis labor incumbit,vt Ubormanuum.
:vclvttura-
cordisautem,vtpfiiUerc , vcl lcgcrc
tcmponbus conftitutis. liis ergo vt acnus
qnc
cxhortatio prx-
,
, follicite adhibcnda
inftcnt cft
manus cor-
latotum:& quaiidoque,hlocus cfl: ,
grauia &:importaDi- .
-potisadhibenda,nc onera
autctn Man.
Tia fubditis vidcantur imponcrc , diguo
noltri t^^j ^J-^
fuo nolint ea moucrc. Vndc modernus ^
rcgisQi
temporisillcPoeta, in pcrfona A.lcxaadn
xifle lcsiiui;, ^„
46 T H O M iE^C A N T ? y:
/
Siquandodixeroforti
I pvior,? ,
{ed tn 4rmi yenip^cedcre nifus,
Tunc demim fociosjum digm^ habere fequdces.
Exemflumde ofere manutim B.Anguftini, & VValte^

ii Epifcofi iornacenfu.
Egimusin libro contra Acadcmicos beatun^

Auguftinucn quandoque difcipulos manibus
proprijslaborandoâd opcra prouoca{rc,& exem-
plum tantum poftcris reliquiflc. Audiui vidi &
dc illo vencrabili , Deo &
digno*magiftro\Val-
tcro dc MarcuiSjTornacenfi Hpifcopo, qugd viXv
vnquam ociofiis,dura domi fedcns viucrct,.appa-
rebat;autcniramcditabatur, autlegebat;aut con-
fcflionibasaudicndis.incumbcbat : aut caufis dif-
cemcndis intcntiis , litcs hominura diiimebato
Horum fi aliquid exercerc tiederct ,
proprijs ma-
nibus laborabat.
Concinfio. 'THVum cft ergo prrrlatc, diligcntcr fubditos

A infpicerc,vidcreopera,fingulos cxhortari.
r^rifeUtus tftnocentia fu<e cuslodes, pdcles femfer fecnni

fHbdi'Os habeat.
CAPITVIVM XVJ.
Circaeum fatellitcs quidam funt ^f-
fidul cuftodes au61:oritatis eius.
|. I^^^n Olvm enim, vbicumqucfit,nondc-

l^^^S cetcffcprselatum ncc finc teftimonia,
^^'
1^^^ quidquam agerc
.jf^T"'''
; nc cum lofcph , ctfi
iiinoccns.intamiae fcandalum patiatur:
j.Rf^. I Habcbit autcm fccum,non ficut Roboamîunio-
»
n
I
XVT.
LmRi PMMi cAPYT
Uoru llrad:
per ijuos pcrdidit dcccirt tribus
fi
rcs,
qui idco i.R.^.j.t^
nccFe2nes,autmuUebres. vt Isbofcth,
occifusfuit fcd fcniorc^ &
ptobatioteMicut 1^=^"
^•R'^- .
uid,&tobuftiorcs,ficutSalomon,quileaumfaum
ambiant propter timorcs nodurnos.O
timorcs
^^^^ «
tcncbrx, vbiquc la-
tremores nbcturni ; vbique
tcntinfidiE-. tcncbtaE fui»t , &
idco laquei Ipat-
guntur. Vix (cccrni potcft amicus at^ mimico.
Quid mirum? Dauid dicit inperfona Chrifti:
py^. 40:
Qui cdebat pancm mcum,raagnificauit lupcr me

fupplaniaiioncm.Si crgo io viridihoo fadum
cft, Luc. i
ih arido quid fiec?
Dt Kinricc Ahhte Blffettft nequiter occife i

y fuit,& eornmfHnitione.
tcmporc »•
Enerabilis Hcnricus fub noftro
V , canomcus rcguUris in vrbe Blefcnfi in

nattcrio S Mariae dc Burgo
.
mcdio, ciim
mo-
1 a- dm "
o-
tifijsftuduiirct,inabbatem,Ucet inuitus.ab
mnibus cft cledus.Erant autcm in codcm
mona- ^
vin * vi- otj-j.
ftctio , vt a quibuldam corum audiui ,
ginti , fccundum lcculum quidem

fapicntcs ,
&
prouidi : fcd minus quamdeccbat ,
rchgioh Sc
,
cafti.AggrcfTus crgo priroum cos bUndis

ra- &
tionabilibus vcrbis , hortabatur eos ad rcgulam
fcruandam ad honcftatem vitae ,
,
vt tcncrcnt &
Scdcumperhsc nihil
jnmoribus difcipUnam.
cc-
'prorfus (c proficerc cerncret,ncc Utibus vcUet
* cui
cleiiam diffiparc. Romanam curiam adijt ,
Virfanausopcime notuserat.Qminde. lumroi

•
y
Pomificis audoritatc munitus, rediens, cum
cos
aUtcrfleactcnonpolfctdefacili ,
rigorc vlus cit
paftorali. qôd vt viderunt fui, & nuUatcnus
'.I
.•
r8 THOMiE CANTIP-
nequitcr hu-
9 pofTc contra ftimulum cakitrarc ,
Ycftitum
mUiantes fe , coUa regulx fubdidcrunt.
auttm,cibum,& potum largius , qu^ n ante,
mi-
cosquicte lc^
mftrabat omnibus fcdindauttro ,
compcllcbaC.
derc,& fecundum ordincm viucrc
Hic,(icut de lulio Cxfare lcgitur:
lucan.l s* OmnU Cxjhr ew^

nonprocul
^^^^^^^ {.^j^^ q^} non crant,miniftra.
rcligiofi
*
rc in aliquo officio obcdicntiae vt cft ccUarmm^ ,
vel rcmm procuratio, permittcbat: fcd fi quos

officia
cflc bonae confcientig confidebat , illis
committcbat. Hxc videntcs alij , finxcrunt lc

pcr tempus rcligiofos fimpliccs, &
in hypocri- &
li nequit^r ambulaiitcs Abbati fc quafi familia-
,
riffimos coniunxerunt. Qm, vt virpius &bo-
j.Cor it > omnia tolerans , omma credens , cis libcrio-
m.f-i^. ris vitae flcna laxauit.Quibus illi^tam damna-

impînti' bilitcr funcabufi, vtviginti odo cx eis parima-
tHrP' , litia conucnircnt , &
tres viros fcclcftiffimos ri-
baldosconducerent jSc eosin mortemfanAivi-
ri^ per pccunias animarcnt. quodam vefpc- Qm
rc , ciim Abbati cxtra opidum ad negotia propc^.
•
lanti , ficut ordinftuerant , obuialTent, falucantcmf

tns.p.s.cA- cos,ac praedicantem falutis viam^cxcradis^^cnli-
nipulis.
buscrudeliteroccidprunt. Robcrtoautcm tunc
Cap.Z.p. 1. (odo cius,cuiu^ fupramcntioncm fccimus cuar ,
dentCjCorpusoccifi ad monafteriurp dclatum cft,

& in ecclcfia collocatum.Et vide leftor, quid
zStum fit & probatum. Statim enim,vbi fequcn*
ti dicâd fcpulturam occifi, dc locis vbi cxtra ma-
ncbantrcicrimiHisccclcfiam intrauerunt : ccce

Pf». 4- yoxfanguinisfratris fui Abei de tcrra> quafi vin-
- 4i«3:an:!
V
TR1>*I CAP. XVI.
LlBM n
Uocooccilio-
diaamdamtus pervulnera, qu«
fangumis
nisficca remanferant , abundAntiffimo
tt taie
impctu in eorum prsefcntia manauetunt .
audiuimus taaura cUe.

quid alias frcqucntcr
altan^
Quod vbi viri fratrcs & fiU) ,cum popuUs
,
tibusinfpcxcrunt, dirura eiulatum

cum lacrymis
leuauerunt. Qnid plura? ScpultQ
manyrc, vt au-
vbt ad elcaioncnt vcn-
dadcr diciinus,glonofo,
palliarcnt:
tumeftjtci quidcm vt malitiam (uam
,
imitatorem fanftitatis habcrent,

boniautem , vt
clcgc-
didum Robertum in abbatcm vnammitcr
mnt. Qui lUtim eadem die profcftus ad Papam,
acccptisliccris ab co ad Philippum
rcgem , ad &
Blefcnfcm Comitcm Ludouicum , capi omnes
quo-
quifulpcfti cranr manulaicaprocurauit:
rum nonnulli verjtatcm falubritcr conhtentcs,
"incarcerati pcrpctuo, posnitcntiam
acccpcrunt:a-
pumti
Kiveio a laCris ordinibus degradati ,mortc
funt. Scxdccim vcro cx cis, qui in fcelcrc potim-
. ini crcdcbantur , manus homicidas fibimct impo-
nentcsXcipfos in carceribus, (ufpcndiis , vd ali)*
raortisgcneribus occidcrunt.lpfe vcro

vcncrabi-
dit-
lis Robertus Abbatis officio dcreUdo,aloco
ceffit, & circa praedidtumRothomagcnfcm Ar- qua fu
. chiepifcopum Mauritium . cum vidimus: poft »r
cuiusmortcm fratribus Prsdicatoribus Paxiliis
fc adiunxiti& intcr cos fcUci finc quicuit.
crgo fidcles cuftodes auaoritatis & Cenclitji
lBOnos
innocentis
,
fu« Praelatus habeat ,

pcr quos
digne &iuuaripofIit,& defcndi.-
-
frslatfti
6p Thom!* CantipJ
TraUtHS fedulus fit in cminendis , & exinf^nr .
dis vitijs.
CAVITVLVM XVU.
Sunt & circa rcgem fxui liftoresjqui;

mortepuniunt delinc|uentcs.
ER TVM cft, quod mortis pcenam Ecr
clefia non infligit.Quid autcm in li Ao-

„^«^ 1 ribus ,
qui'circa regem praclatum funt,
nili otliciatos , & praglatomm viccs agcntes acci-
pimus? Hi vtiquc dctradorcs,& fu{uironcs,Dco
odibilcsincrepationc corripiunt.Nana fccundum
x.C(7r.5. Apoftolum 3 vtilius eft huiuf nodi homines tradc-
rc Sathanas in intcritum carnis , vt fpiritus faluu$
fiatjfupplcjquam aeternis cruciatibus tribulari.
Vitu micxAU corxigendd*
3t.
Lde^.vtr,
f.l.tnfro.
M
f(> ^•uQj.uni : aliorum vcro ncque curiofus fcruta-
pj,^ j^^q^^ accrbus rcprehcnlor.Ex vicio altcrius,
iapiens corrigit fuum, Optimuui cft fcmpcr q-io-
dcrate corrigerc ,tanquamfi ipfequotidie pec-

ccs. Obiurgationi aliquid femper bcnignicatis
admif:e. Odium oportct peccandi , non mcttiai
facias: & in hocoptimum cft fcqui maiorum vc-
(iigia,fi rede prasceiTcnnt.]
Vulit4l
i
LiiRi pRlMi CAF. XVn.
ViiiMi cmta'm\s & difciflind,
•
nccefTarium cft iti inonaftc ^ 3
MVltum autcm
riis, vt priorcs & (cniorcs quiquc (quorum
iniudum)pue-
tamcn intercll , 8c a fupcrioribus
pcr
roruin adolelcentium dorlo immmeant,ne
&
diffolutioncsvariasinualcfcant.BcatuscnimAu-
Conteflionumdc Icipfo conquc- Anc.Lz.
euftinus in libro
ntur dicens ;Relaxabantur
,
mihi puero habcnsE C.r^fcf.c.i»
tltra tcmpcramcntum
dilVolutionum variarum,
;
&prodibatquafiexadipcimquitasmea.
D« t4dem re esiemflutn.
Angliae partibus acddifr ^

HVius exemplum inmonalterio mgri ordmis
fe natracur. In
traditus clt dil-
puer quidam nobilis a parentibus
educandus. Etquiacrattor-
ciplinisregularibus
madccorus.natursquedonisinfignitus, fupr» &
atatcm fuam morum honocificcntia gratiolus,
praecrant pucro
feniorcs maxime. iSc qui officijs ,
rclaxa-
vltra quam neceHc crat.Ubertatis habenas
bant. Priorautcm.qui conucntura
fubAbbatc
tegebat , difcrctiori mcnte & rcgimmc ipfius.U-
cct pcroptimaenaturx , in tali statc crcdcnduna
ftonputabat , quiavt dicit Philofophus
Pucn :
ardandi
non tantum monendi funt , (ed cttam .
^^/^ddit
aliquantulum injolc-
Aggrcffus itaque ctt iam
fccntempuerum,verbis,intctdum& vcrberc.ab ^trknik»
aUcitvsrc&cnarc. Qai ad omncm informationem
.Prioriscoredtio-
boni.ftatim, quafi ceramoUis
pet-
nem accipien«,in adolcfccntem fanaum,&
bmt^
fcaum creuit,ec citca viginti awiQS JBtafc
corrcaio-
mortuus, Priori apparuic, dicchs:Tuas
ni gratias ago pater qm mecum cua
,
prouidcntia
id cgifti nc inrolcnna puerili paulatim dcfluc-

,
rcrii, & tandem prolabercr in damnanda. Hxc vt

tanto fulgore rcfplenduit vt
dixitanima bcata , ,
vix angulus in loco rcmanerct, qui ab illo luminc

cxpcrs exiitcrct.
I>e canonico f(tmtente occifo»
5; C Imiiiprope modo,vt audiuimus a fratrc ordi-

^ nis Pr^dicatorum : cum in Thcutoniac
parti-
buscirca annum Domini M. CC. XLII. adolc-

fccns quidara ttobilis in lubricitatc corporiscx-
fns^kc ter. ccfriiTet , fcnibus concanonicis ^
a ' Dccano ab &
4mf^fHis. iogrelfu ccclefiae ardatiis cft , bc infra fepta mo-»
nafterij, quafi pro agenda poenitcntia , inloco
ad
hocdeputato reclulus. Qui humilitcr valdc po5-
nam fufcipicns ,
flagellabatur intcrim a Dcca-
no , &grauibus conuicijs culpabatur. Eo auteni
adhuc in pocnitcntia cxiftente , contigit cum k
eoncanonicofuo innoccnter dc nodc , laten- &
iSdncisge' tcroccidi. Vno ergo , cadcm nodcj cx conca-
^
runt cHfS. nonicisjviro fandopoft matutinas orantfe fup-

plicitcr in fecrcto , vidit (ubito totam ccclcfiam
Ttdiîte^
^ff!t7onr
iHuftrari,& apparentc multo comitatu Sandlo-
fuarii, eccU rumjgloriofam virginem matrcm
Chrifti in mc-
dio omnium , veluc magiftram dominam eon- &
fedcrc5& fupcrdiuedis negotijs vniucrfalis ccclc-
fiae tradatum habere. His finem datis ,patronus
ciufdem ccclcfiis exorfus cft , dicens: Et quis cx

vobis mi(cribitur mei eahonici , vt praefenteni
Domini noftri matrem paritcr rogitemus , vt fu-
pcr piacalg cius folita pictatcflcdtatur ? Et mox
tlBRI PKlUl tAV, XVIL $3
fupplicantibusSandis , allata eft anima , & ab o-
dilci-
mnibus dicicur : Quia locus iftc fpecialitcr
piina viguit , &
adolefccns ifte iam raorcuus di-
iciplinam libcns accepit ,& cxcordcpocnituic,

pro purgatorio cedat ei mors innoccns,quam ip-
ic fuftinuititu autcm anima, petc quod ris,
fict &
tibi.Etanima:Pro occi(orc>inquit,mco pcto,qui
nicoccifoftatim valdc pcEnituit,&: addominuni
Apoftolicum cofeftim iter arripuit,vt ipfe miferi-
cordia confcquatur.Et moxrefponfum acccpit:

Sicut digne petifti anima, fict tibi. H«c vt audi-
canonicis quid vidiifet expofuit.Locuoi
uit oras,
igiturintrocuntesjoccifum inucniunt5& deplan-

guntiocciforem vcr^, mox poft fadum.de noAe
itcrarripuifle ad Apoftolicum rcpercrunt.
CEduUcrgoPriorcsinccenobijs, &Decani in Conclufio

^ canonijs in corrigcndis & cxtirpandis vitijs
fempcr cxiftant , nc etiamfi proprias non habuc-

rintjfubditorum eulpis obruantur* ms.p^s,2,
imp* negl
frdms pnccaHfa mnfacile foris vagetur.
CAPlfVLVM XVim
Intus fempcr rex eft follicitus , &c
non de facili cetni patitur, fubau-
di fine caufa. • i
T H o c contra praelatos^qui impaticn- x*
™ tcs quictis , circum circa , vltra , infra,

Jt^^finc vUa neceffitatc ncgotij,cum ma-
Ximis difpcndijs & impenfis crebrius
cuagantur^ Scd fQttc vidcns Prophctam Dauid
-
imita-
imitari vis, qui optat pcnnas, & auolarc. Male ta
difcrcuifti quia vanam
in verbisprouidetifTimis
,
cxclufit,dic6s:
& Friuolam in omnibus euagatione
Quis da-
Quis dabit mihi penna^? qualcs? Audi:
^ <4.
bit mihi pcnnasficut columbaB :
Qux vtiquc grc-
garia cft &

bonum communc
,
diligit: Et volabo
lc rcquicfcam. rcx 6 Prophcta Dauid , quo

O ,
optas fugerc,qu6 opfas auoUre ? Dixifti

cnmi m
confequcnti: Ecce clongaui fugicns ,
manli & m
^
^**''-
folitudine. Si fugicns ciongafti , ctgo
populum,
cuircxpr«etas,dimififti?Abfit,ablit.Ethocbenc
circa pcnultima Pfalmi irmucns dcmonftrafti:
£go,inquit,ad Dominum clamaui:& Dominus
*
in pa-
Ihid.
cxaudiuit me. Qu,o fruduiAudi. Rcdimct
appropinquant mi-
ce aLnimam mcam ab his^ qui
mccum. Et hoc
hi quomam inter multos
,
eranr
bL/omodo? Mccum in cordc,mecum in quictc: k
pufillanimitate {piritus &
rempcftatc.Et hoc crat
fugere J tumultu,5c fugicndo auolarc : in pacc a-
himas tedimi , &

intcr multos fme tumultu cltc
cum Chrifto ibi
, &
intcr humcros cius amantil-
fimi Domini quicfccrc , vt in co, & cum co lcac

quidquid pro illo habucrit fufti^
pondus fentiat
ncre. Scd nUmquid talis crit volatus tuus , 6 prae-
^
latc>qui vagaris inftabili5> & fugiens cuancfcis?
Num tumul-
pcnhis columbz vteris,vt quicfcas a
tu antecedcntium,& fubfcqucntium ,
conco- &
mitantium; famulorum dicam,aut focionim ; &
pon potius dominorum ? Vulgo dicitur : Miles in
obfcquio famulum , clcricus focium, monachus
Viabet Dominum. Si vis credas cxpQrto: frequen-
tiffimevidi"dominos quidcm paucis eifc contcn-
tos, & famulos fupcrfluis inhiarc Focda.resin
prqclatis ,& dcteftabilis. Quid co vcrccundius?
\
LlBRI FRIMI CAP. XVIII. ^

quid co damnabilius? & hoc maxime in clauftra-
libus;{ccu$ enim cft in fccuhribus clericis(Iicct Sc
b iplis hoc maluin fic pcftilcnsj vbi rcs tranfit in
dominium quod ,
in rcligiofisjhoc cft in clauftraf j
libus,nunquain lieri poteft ; nifi forte quis in E-

pifcopum allumatur ; cui tamcn difpcnâtio crc-
ditur,non diflipatio. Abfittamen, vt dignis mcr-
ccdibus obloquar famulorum , ciam didlum fit:
Voca opcrarios V rcdde illis mcrccdem. Scd j^Mf.

& a.o»
non tantum impium jimmo facnlegum iudico,vt

quis Abbasjvcl praelatus fpiritualibusfilijs qui-
» ,
bus fumme ccnetur,dctrahat ncceiraria , & famu- /

fuperflua largiatur. Pannis vilibus ifti: illi Co-
lis
mitum molUbus vcftiantur : ifti vaccinis calccis

fordcant j illi hircinis ocrcis nitcant. Etvtinam
L falccm quinimo ctfi non iubenti-
ifta fufliccrcnt ,
bus , proptcr vcrccundiam vcl timorcm , confcn-

ticntibus camcn,vcl difEmulancibus dominis ,ina-
mcnias pccunias aggrcgant , quibus jpolTclEoni-
bus emptis natalcs fuos tranlcant innubcndo,
,
&vilcs ruftici nobilibus coaequentur. Hi ,fifra-

trcs , aut confobrini, vd confanguinci fint domi-
; norum , tanto Ubcrius & audaciusfaciunt , qu«
pracdixi. Non rccordaris,6 monachc rcfponfionis
Pacrum , qui dixit : Opcra lib. ithof^
fcnioris illius in vitis
monachorum ignisfunt. Etvidcquarc. S'\Q\xx.t^ ptd^nu.ii

nim fi aUarum fubftantiam rcrum igni naifcuc-
,
ris , confumeturific &, fi ccclcfiafticis bonis bona

tua patrimoniaUa contra iura mifcucris , cum ilUs
I
l • ad nihilum rcdigcntur Huius rci tot cxcmpla vi-
.
dimus,qu6d nimium eflct taedium fingula pcrtta-

flarcjvnum tantiim dc pluribus cxpUcabo. ^
66 Thoma Gantip.
Dc Yujlico nobilifAlio,& ditato bonismndnerfj.
Rat quidam cliens naius cx rufticis , qui in

% TT patruum habuit i mo-
Jti ditifsimo monafterio
affumptum : Vocatus
autcm
nachis in Abbatcm
quiprms irc pcdcs
i patruo , eques irc didicit ,
,
prorlusincptus
confueucrat. Ad menfas feruirc
rc-
ponitur qui folura aratrum contorto collo
&
tcncrc didiccrat, ereda ccruicc cibos m-
gere
fcrrc principibuscogcbatur.
Quid plura? Ex ru-
ftico pauperefadus cft diucs inciytusrdomui do-

Jfa. 5. mum coniunxit,reddicus auxit rcdditibus.agrum
a^ro diftcntiiis copulauit. Hinc villas cmit &
pr»dia,& qui olim fuit vnus cx rufticis^tadus eft
dommusrufticorii. Tandcm cum ad hoc fortuna

lcuauit, vt fpreto conubio mulicrumfimplicium,
faaus milcs,vxorem fibi nobilcm copularct.
Ncc
conftituto pcs cifuc-
diupoftea in hac eo gloria ,
cifus cft.cui nutansinnixus ftabat , & cccidit mi-

fcr tanto dcicdius quanto fublimius fucrat clc-
,
cius,
uatus. Statim cnin^ mortuo Abbatc patruo
fpcrnitur,cijcitur,fugatur ab omnibus, ab Ab- &
$»s.h.€JrU batc fucccirore defundi, * nimirum,vclut mona-
imp.nimiu fterij dcpraedator , impetitur. Conuidus autcm,
in plurimis minoratus cft. Scd tamen diucsin
multis copijs rcmanfilTct, nifi cum fortius infortu-
niumad paupcricmimpulilTet. Mox enimcon-
tagia pccorum, agrorum ftcrilitas , ruina aedifi-
ciorum jingratitudo fuorum fubfccutafiint > vt
nuUi dubium eflet , iufto Dci iudicio tantam in-
fclicitatem cxiniufto & iniquo congrcgatisdi-
uitijsfucccfsiiTe. Extrcmo ad tantam dcuenitca«*
lamitatcm mifcr ille , vt nullus cius mifcrcrctur;
nullus ei vel in paruo fuccurrcrcc» Et digne, quia
LlBRl PRIMI CAP. XVllI. *7
cxminimofcrc , indign^ fccxtulcratfupcr ma-
gnos. In fc crgo. ccfi tarde, rcuer(us homoîuftum
in(e Dciiudicium bencdixir.Mifit igitur vxorem
cumparuulisadparcntcs, laborare proprijs ma-
nibus ipfc capit , &
in fudorG (uo comcdcrc pa-
g.
nem fuum. Quod vt vidcrunt fui , viderunt &

monachijvelquibus Abbas patruus (iius bonus
cxtiterat humiliato homini inpluribusbencfici
,
cxtitcrunt.Paulatim crgo tam pcr Uborem,quana

periuuaminarcfurgerecoepit in paruotcm-
porc pro (latu fuo fatis habuit.
Cotulf^fn
BOnus itaqucpraBlatusintusfitfollicituscirGa
fuos, & cxtra in tumultu ccrni fine caufa noa
facilepauatur.Etfi egrcdi , fi ccrni neccfle e(l,no
pompose,ficut Comitcm vcl Prmcipcm: fcd licut
rcligiofum & Chrifti famulum dccet , familiam
paucara habfiatvtilcm.& honettam.
'^r^lms nccejfam egrcdiens , Deum vt eum egredten'-

temtneam.exoret*
CAFirVLVM XIX.
Ncque cnim foras egreditur , nili'
agmine migraturo.
D 1 D E M hocpertinct quod expo-
J/^,
fitumiam prscefsit, Migraturum au- J^^gjccAf
tcm agiBcn dicitur:cum communis.yj,,^ ^^c^^-
-ri/:-»^^ necefsitascongregationiscxpoftulat, t^te^
vt pro ncgotijs Praelatus excat> 8c cum inftantia
. tnultacompuUus, •-*-
,
J
6t THOMif Cawttf.
ExemflMnt de frfilato {emfer ame egrejfum
orante.
qucmdam cx pr«latis maioribus qui

Vldi cxtcriora ncgotia voca-
,
quandocumquc ad
batur , antc cgrcfBoncm fccrctum pctcbat : fup-
plcx prouolucbatur in pi ccibus &
a Domino la-
ciymisimplorabac ,vcfcin omnibus cgrcdicntcm
& rcgicdicntem fuaclcn cntia tuercturjSc in ma-
nibus fuis ncgocia coram pofra profp^ rarcntur»
Et vidc lcftor quid indc Ht (ccutum . Sccura &
indubitabilircUtioncdidicimus dc codcm,qu6d
vix in omni rcmporc praclaiionis fu« iniuriam
paffus GtjVcl oflFcnfam.
Ve BruHone fajloYatunt Yefig^naftte^ vt religionem

tHtraret.
QVantum autcm pcriculum fit*, &

malum,
niiicxcaula valdc ncccflisiria; curam (ufcc-
ptam animarum dc(crerc patct in co, quod fub-
,
iungam. Brunoin partibusThcutoni3e,in oppido

magno , quod Mons Martis dicitur bonos prct ,
byccr & caftus fuit. Hic, rcferentc mihi mcmora-

Hcnrico dc Colonia fratrc ordinis Pr«dica-
bili
torumxonfobrinum habcbat prcsby tcrum,ajquc
Bnmoncm ,virura fcicntia , & moribus approba.
tum, Hunc auunculus presbytcr Brunofsepius

dcuotc rogabat vt didae parochiaj curam fufci-
,
pcrct , & ipfe iam fcncx rcligioncm intrarct. An-

ruit illc poft mtiltas prcccs ,inuitustamcn ,c6
qu6d rcgimcn tantae parochiac formidarct. Hoc
vt obtinuit, Bruno (cnior rcligioncm intrauit
,&
cito poft haec cx hac vita migrauit.DifFcrcntc au-
tcm Brunonc iuniorc aniinarum rcgimcn attcn-
tarc^co
/
LlBRl PRXMI CAP. XTX. <9
mcco quod aliud bcncficium capcllani« vigin.
timarcharum iupciiusin caftro tcnerct jvicanutn
collocauit. 15m-
profcpresbytcrumin parochia
vna noftc in ictto
nonc igitur codcm iuniorc
in cappa nigraBruno lc
quicfcentc, ^ppiruitci
nior iam dcfunaus, iSc dixit ci, in eildem vcrabus
loqucns;
r-/rj
Innrcê commtffo male tegeris , & ffieplf^
CUHdus es :
paw4 fni ht^ ,redn$.
mjpicito^qHd
Hsc diccns, cappam qua vulebatur indutus , clc-
uauit, & fc grauitcr atfligi
mccndiis dcmonftra*
uit. Ad haec Bruno iunior cxpcrgcfaaus, rccollt
vifionem, & vcrfus . dc mox in foporcm itcruta
rcfoluimr. Cui codem fchcmatc dcfundus ap^
parenSjdixit;
Tu potriA €Mi[4, reeiuies fer te mibi claufa.
Afptce ftc vrt,ctbHs ignis,& efcMfutmu . . ^ .
oftcn*
Et h^c diccns irerura illi tormcntum igms
dit. Cui itcrum icrtio foporato apparcnSj
dixiu
Uundiddtcjsinterdum feriamifie,
Ixbtsfr mtujs cafefartes,dHt refipfce*
AdhaecvcrbaBrunofurrcxit , &flcxis gcnibus
promilc-
fc impleturum quod auunculo viucnti
(plcndorc nunio
tat Dco vouit Ncc mora , cum
.
voucnti con- pp,,xx:

manifcae dcfunaus apparcns , 6c
fuminhis,qu« dida lunt
gaudcns,dixit:L«tatus
mihi in domura
: Domini ibimus. Et h«c diccns,
infublimc confccndit. Vidc crgo lcdorquanti
pcricuUfitcuram animarum fufcipcrc , Sc inm»-
nu rchnquerc neglij^^cnis. Qupd inBrunonc le-
niori potcs aducncre , qui curam ncghgenter
dc-
fcruit ;& in Brunonc iuniori ,
qui lulccptam>alic*
ri inctttate commifit.
^
r ^
E 3 fyrftiutn
T H O M i« C A NT I F.
Vcr[HHmpiorum (xfofitio.
S lmul etiam
quod
ucrtc,
in hacnarrationc diligcntcr ad*
in primis vcrfibus dicitur:
Jngregc commtffo male Ugeris,^ pd$ fciffb,
blaudtis es: injpicito qm pana ffiturayredtto.
Ibi namque manifcfte figQificauic fciflum cum
babere pcdem aftcdlionis , quem intcgrum crga
commiilupi gregcm haberc dcbucrat Clau- .
dumquc' aim cfle monftrabat cum vni bcnc- ,
ficio , {oilicet Capcllaniae , (eruirct in caftro , Sc

curam libi comnaiflam parochioe ncgligcntiusdc--
(crcbat»
Q^Jlio de flurnlitMê bcpe^ciortm dc*

termmata.
5. VOlo
anno
vt quicunquc haec lcgcrit , fciat mo
ab Incarnationc Domini M. CC,
XXXVIII. fuiife Panlijs , vbi vcncrabilis Guil-
lielrausParifienfis Epi(copu$ , qui inTheoIogia
iam rexerat.conuocationenî fecit omnium magi-
ilrorum in capitulo fratrum Praedicatorum. Pro-
pofita ergo quxftionc dc pluralitatc bcneficio^
Tum,folerti 6c yaldc longa difj-jutationc proba-
tum eft,duo bcncficia , dummodo vnum valcrct
quindecim hbras Parificnfes, tcneri cum falute a-
nimae non poflc. Hoc dcterminauit prGedidus
Epflcopus hoc fratcr Hugo ordinis PrÊdica-
:
torum , poftmodum Romanfle curi« Cardina-

ii$ : hoc fratcr Gucrricus
, fratcr Gaufridus &
cmfdem ordinis loannesdc Rupcllaor-
: fratcr
dinis flatrum Minorum
; alij quamplurcs &
i»jigiftri ThtfologijB
dctcqpinauerunt in fcho-
putatio longa valdc , &
Theo-
knoos trcs ; in qua ctiam omnes Magiftn
duobus , detcrminaire probantur
bgi« ,
cxceptis
vnus fuit
idm per oi nia quod & fupri:quorurn 8c
MagiftctPhilippus
CanccllanusParifienlis
aUcrxVIagifter Arnpldus ,
poftmoduai Ambia-
penfisEpifcopus.
Fiji» ie mma P/«/ipp» CAncc\Ur j P*rifien^

*
f\s
dmnat^.
contigcrit au-
QVid autcm dcifto Philippo i
dtaus
<
diamus. Agonizantcm in , morte

patcrna loUi.
Gmllclmus ParilKnfis Epifcopus
vt Ungulan
citudine vifitauit ,. rogauitque eum ,
benchciorura ix.
opinioni ccdcrct de pluralitate ,
omniabeneficiafua ,
cxccpto vno m
manus
Ecdefis refieuarct j & hoc , conditionc njcdia,
fupplcrc vcllet de
luo
vt fi conualcfccrct , ci
proprio quod Rcnuit iUc , cxpcrui

dimifiHet.
fc vclle diccns , vtrum cflet
damnabile bcnc-
ficia pluta tcuerc. Mortuus cft crgo
ficl ott pau-
Panlicnfis tptlco-
cosautemdies,cum didtus
pus matutinis , orare vellet,
vidumtcc
, finitis
lc & lumcn quafi vmbram hominis , tetram ni-

Riis. Hlcuata erge manu « h cx confignat lc ,
partc Dcifit,pixcipitvt loquatur.

Cuuclpon-
Alicnus a Deo fum', lcd
tamcn
dtt apparens :
cs,
raiferabiUs fadura cius. Et praeful-.Tuquis
inquit? Cui aie rcfpondit: Ego
lumCancel-
miicrnmus. Kurlus
larius, inquit,illc dudum
Epifcopus clato altiiis gcmitu , quomodo ,& in-
quit , tibi cft fic doleuti Male, «it,

immo quam
pcffimc, qui^dewDMtus fum xt^m ^°J^:r"
I
2* T HÔ M ^ C N T I
fepifiropus : Heu , ait,chanffimc , quae caufa tusr
damnationisrrrcs funt,inquitjCaufac,quarc mor-
Trts edufi tc pcrpcti fum damnatus. Vna cft qu6d rccre«
^^.^!^.^*^^^ fccntcsfruaus annuos contra paupercs timidc
Sccunda cft quod contra fcnteniiam
rcfcruaui.
^LVriffl'
fluralhMs plunmorum , de pluralitatc bcncficiorum , quafi
heneficioTH Hcitc tcncndorum,opinioncra propriam * dcfen-
ms.f.defen- faui , & in Hoc mc periculo mortalis culpx com-
^*- .
mifi, Teniacftj&illagrauiflimaomniumjquod
abommabiii carnis vitio,m icandalum multorum,
'multotcmporclaboraui; ScadEpifcopum mox
(ubiunxit: Eftne,inquit,finitus mundus ? Et Epi-
fcopus. Miror ,ait,te liceratiffimum quondam vi-
rum hoc quaercrc,cu mc adhuc viuu ccrnas
mncs nos viuetcsadhucmori neccffcfit.antcqua
mundus inftantc iudicio finiatur. Et ille, Non
, ,
ZecU. 9. mircris,inquit,quiancc fcicntia.ncc opus,ncc ra-

tiocft apudinferosvcnicnti. Et hacc
diccns,Tm-
bra ab ocuHs mirantiscuanuit : ipfc autcm Epi-
fcopus ( non tamcn fub perfona fua
, quafi hxc
yidxiict
] in prcedicationc fua clcricis omnibus rc-
citauit.
r^tfie de dlio oh folm flHralitatcm bettepciorum

ddmnato.
7. Q Imili modo ciim quidam ,clericus maxlmae

ij htteraturae pro mc agonizans ,in mortc,
,
mandarct ,& confilium quacrerct,quafi

in proxi-
mo migraturus ,reduxi ci ad mcmoriam difputa-
tioncm jUam folcmnem , & determinationem dc^^
plurulitate bcncficiorum
Parifijs fadam , cuiille >
mtcrtuciat do<aormagnus,confului<4ucilli
cum
magnainftannxlacrymarum , vt vnam pr«bcn.
<larum dirauterct^quia duas
contra animam fuam
tenuciat.
LlB».I ?RtMl CA?. XIX. 73
tciiucrat,quanim omne vitx copiam omni
vim ad
clcrico (ufficcrc potuiirct. Tunc illc
facic coucrla
difiimulans,hoc tantiim rcfpondic. Oratc

Domi-
nutn vt infpirct n^ diu poftca cum
rcccffiiTem ,
,
& tcnuilBmo fpiritti vix haerentc^hoc id cm ,quod ^
confulucram ci ,
quidam confobrinus fuus iuuen-
culus cum maximis lacrymis inclamarcf.cum vo«
cc non poffct, manu innucns,cxfpirauit. Poft cu-
ius obitum , cum quidam cx noftris, ftupcfadus
niraium ,
curtantushomo , iJctantus
cogitarct
clcricus, fi mortale pcccatum cffct plurabcncfi-
cia rctinercjin tali ftatu mortuus cxtitiffct* Mox
quafi femivigilanti dcfundus apparcns , dixit:

Haecduplicitas praebcndarum fola caufa cft,pro
qua infelix cgo in pcrpctuum damnatus fum.
Ud^norm yiroYm fententix conlr^tencnUi

flura benepci4»
C Vpcrhac cadcm ouaeftionc cum , bcatac mc- S«

^ moriaB lacobus dc Vitnaco , tunc quidcm
Achonenfis Epifcopus , poftca vero
Roman»
cunaeCardinalis magiftrum quondam Thcolo-
giae probatiflimum Robcrtum dc Chorton R«^ ôhertui ,
^'^^^^^'^
maniapicisCardinalcmmoricntcm anteprimam
Damiatae ciuitatis obfidioncm intcrrogarct , rc-
(pojidit Dico iam migraturus a vita,qu6d mor-
:
talc& damnabilc cft,dum tamcn vnum compc-

tcns fit , bcncficia plura rctincrc. Hoc idcm ma-
Pccrus Cantor fanftas Mariae Parifienfis, ^'^rus C*-
giftcr
&dixit, &fcripfit. Hoc idcm magiftcr Guiar-^^^-.^^^^^
du$ Camcraccnfis Epifcopus vcrbo huiufmodi
^^^y, c^-
confirmauit,NoUcm,inquit, pro toto Arabiae au- ^grfict:„fis
rovnatantumnoftc duo bcncficia rctinerc , &:
ccttustamcncffcm , quod dc maiic vnum iUo--
rum
«
^4 THOMif Caktif.
rum idonco homini confcrrctur , & hoc proptcr
inccrtse vit« difcrimcn. Supcr hoc ctiara, narran-
tc fratr^.Bcrnardo, quondam poeiutentiario Do-
mini Papx,& Pj[^dicatorum,cum
fratre ordinis
GnzordX.
bcatiffi^se memoriae Papa Grcgorius nonus in-
tcrrogarctur , fi pofict dc plcnitudinc potcftatis
'
cum plurium bencficiorumdctentoiibus difpcn-

farc , rcfpondit Non poflum , inquit, nili tan-
:
tum fiiper ycxatipne detinentium difpcnfarc.
4dmonitio dc non retinendis flHrihm

bmjictjs.
& fibi
Q^ Vis crgo fapicns erit , qui
fupcrdifpenfatione aliqua blandiaturfEfto
quod multi magiftrorum dicant hoc, & multi ahj
fallat fc ,
opincntur incontrarium, hocfolum, mortale ao

Auguftino omnium dodtorum maximo iudica*
/ tur^cfuod quis inccrtitudini.; pcriculo,aHt morta-
lis pcccati difcrimini fe cofnmictit. Noli ergo ficri
fubtrina inuoc^tione diuini nominisvfurpatdn
Vt ficutfubiribusperfonisinuocatur vnus Dcus
8%colitur , ita tu clcricc , tu faccrdos duoruni,
trium aut quatuof beneficiorum
,
, velplurium
fifr^.iS. poflclTor exillas . Lqcifpr s 8c
illc fapientiffimu
14. pulcherrimus in crcaturis, Lucifcr , inquam,an-
gclus afTimulari Dco>pluit,& conteraptibihiis
cccidit vniucrfis. Quanto ergo nuaicrofior pxti-r
teiisin prabcndis: tanto tc luperbius,nonfoluni
contra PcumÎcd ctiam fupra Dcum cxtollis, -
SxemfU de canonicis male mcricntilfiSM
i^; TJ Go ih quada eiuitatc cpifcopali annis vndcii

JLy ciin adolcui ^ vbi fcxagint^ duo canonici fub
prsfben-
LiBft.1 PniMi cAP. XIX. 75
ducentarum tcrc librarLi
pfxbcndispinguifliiiiis
quo-
Paricnlium in matrici ccclcfia lcruicbant ,
mm plures crant bcneficiorum plurium dctcnto^

rcs. Vidccrgo qualcm vindidam
Dci ip(os vi- m
diturpiffimos detcntorcs. Mihi tefljs iudcx lic &
kifta Trinitas vnus Dcus quod paucoscoruai
,
» (cd lu- ^««1.

vidi comnnuni hominum mortcdctungi
bitoomncs & rcprobe mori ; ira quodquidam

corura>auditoqu5d vnus fociorum-innodc ia-
nus,manc mortuus inuentus cflct, complofis ma-
mbusdixit. Et quidvultis?Sccundumvfum8c
confuetudine ecclefix mortuus cft,vt vidctis.Vl-
diegoiplcin ecckfia cadem infra paucosannos

quatuor Archidiaconos fic defungi. V ide lcdbor^
mirarcmiraculum. Primus corum dc cquo pha-
lcrato& grandi cccidit, fradifque ccruicibus cx-
fpirauit.Sccundusmanc in cathcdrafcdcns,mor-.
tuus cft repertus. Tcrtius in choro ftans, cum ad
miiTam clcuatio corpor is Chrifti ficrct ,cccidit rc-
fupinijs &fubtra<3:aloquclacum{enfu , quafi
,
bmtum ai\imal,dic tcrtia,finc facramentis ecclc-

, cft dcfundus.
fiafticis Quartus confefiioncm
peccatorum, & (acramenta recu(ans mortuus cft»
& cxtra coBmitcrium fepulûs.
TreUw ohcrrantes reducAt , & UJês relsnet^
CilPITFIFM XX,
Siquala(rataeft,aut fort^ aberraue-

yit , eam rex ex pclore profequitur.:
Subattr
•j6 THOMiB Camtip.
Subaudi , vt relcuct & reducat , rclc- ^
uet laflam^ reducat crrantem.

'
i
A ssVs dici potcft 9 qui a corrcn^ t
daviamandatorumDci , vcl pcni- \
tus dcftitit,vcl animo tcpuit, Abcr- i
rarc vcro apis dicitur.cum clauftra-. |
lis quis , aut (ubditus a rcdttudine |
Tirtutis , aut regul«, pcr dcuia vitiorum rcccdcrc

non vcrctur. Talcs ni airum bonus Pr«laius o-
dorc famae j ad inucltigandum corrigcndum: &
vcldcuot» orationis ardorc , ad (iiccurrcndum:
vcl fpiritu lcnitatis,ad compaticndum cifdcm in*
firmis, nc pcrcant , fi iuftc agit, pic profcquitur.
Vndc dc principc paftorum Chrifto pcr Prophc-
jE/i. 41. tamdifiumcft : Calamum quaflatum non con*
tcrct , & lignun> fumigans non cxtinguct. V« cr*
goillis,qui (cueriiatc nimia fubditos contcrunt,
& illis maximc \9 , qui cos vits mabe cxcmplis
cxtinguunt.
Affdritig 5. Petri cuidm Vralat^falld; quim inerem

patdedaiomaUvitdexemflo.
*•
\7 Ndc,(icutmagiftroloannc dc Lcodio nar-
V cognoui princeps Apoftulorum Pc-
rantc ,
*
truspraelato cuidam multisannis male rcgcnti,

ininfirmitate,vulcu (cuerus, apparuit, librumquc
tcncns apcrtum , U gerc compulit rcfutantcm.
JJtwfe.T j. aucem hasc fcriptura in tcxtu libri. Mortifica-
bas animas , qux non moriuntur , & viuificabas
animas , quae non viuunt. Cumquc illc horrcrcc
lifxiium ampliuslcêrc^vultuquc rcfugcrct, Apo^
ftolus
(
1.
m
LllHt fKlUl CÂFVT XX. 77
ftolus Pctrus fcucrius inltmt ,
vcquau gloliani
marginc fcripta videbatur.

tcxtuslegcrcr, quss in
rcduccs
Lcgiccrgo coadus: Quando dc intcrno
animas , quas pcr tuum dcftirucas cxcmplum, «-
Et cumillcpras horrorc
lcmlsfupplicijstraditti?
&confulioncrcrpondcrc nonpoHcc ,dcvihonc
adfc redicns,fc{uJanccm & crccicancem inucnit*
Nec mora,dc confilio didi vcncrabilis viri , fccu-
lumdercliquic,& Chrifti dcdituskruituti', m

monaftcrio Hannoniae Ciftcrcicnfis ordinis,quod
Cambcroaum dicitur, beatillimo finc quicuit.
Mdgna Pjxâtomm fericula.
Vantum auccm pcriculum prselatis immi- j:
Q ncat non tanciim cx officio

,
cxlurrcptionc multimoda daemonum , vbiquc

, vcrum ctiam
(parfis iniidijs, cxempla multorumi fcrlpta o- &

ftendunt. ScuerusSulpiriusfciibit bcatum Mar- seu.Suff.
linuin dixiflc ,
vircuccmancc Epi- dULx.de
maiorcm fibi ^
fcopatum fuilTcquam poftca, ciim duos aniQ ful- -î^^ ^»^*

Qcaucntmorcuos^poftca loiumvnutii.
lim ^matur apfarltione dcfunclim

A Pud fanftum Viftorcm Parifijs,rcfcrcntibu$ 4.
canonicis audiui, quod quidam canonicus

rcgulariscrat,vita.pcncre& lictcris pollens. Elc-
,
fius autcm in Epilcopum rcnuit & pcrtinaci

, ,
conftantia,contra plurimorum & maiorum con-

fiUum,(efubtraxit. Monturum autem poftmul-
tos annos focius quidam cius , quicummukum
dilcxcrat,adiurauit cum, quarcnust ad fc,fi Dcus Aife.ff
^**»»'
f)crmittcrct,refolutusmortc redirct. Annuit il-
e , ftatimquc Ncc dics multi pofl:
defunftus cft,
moxccm cius cfEu.ccrant^ cum cccc aniai a,fccun-
auoi
1^8 Thoma Canti]^;
ducn quod proinikrat, rcdicns,cminusin patii-
te crucisfignum imprcffit,diccns:Nc dubitcs,ncc
vacillcs in vifn. Scd quaercquod vis , noc finas &
ad potiora tranfirc. Moxfociusad vifioncm cx-
ultans ; Sollicitus,inquit , valdc fui , nc grauiffi^
mamad minus poenam in purgatorio fuitincrcs:

quia rcfutafti contra raaiorum confilium tam
, in quo ad falutcm ani-
pcrtinacitcr Praefulaium
marum , tot , & tanta bdna faccrc potuiffcs. Cui
anima. In mc , ait , hoc ordinauit tlcmcntiffima
bonitas Saluatoris quia cx tunc timui ,
,
nunc &
(cio^quod fi Epifcopaiuscathcdram afccndiflcm,
pcrpctuasdamnationis pcriculum incidilTem. Et
hocdiccns j quafi cum ingenti corufcationis lu-
minc pcriranfiuit.
QHomodo Hfigo Decanus Caweracenfisfaûs fit mo*

nachns Kiucellenfis*
5*
SEd& vcncrabilis Hugo Caracraccnfis Ec-
clefise Decanus , vir inomnihoneftatc,& gc*
neris nobilitate clarilfimus ; ciim in diuerfarum
ccclcfiarum Epifcopatibus (e principari formida-
, ret,ncc poflct fubtcrfugerc fedis Apoftolicae iut
fionem: dcrelidis omnibus,monaftcrium Ciftcr-
cienfisordinisin Vaucellis , propc Camcracum,
ingredi cogitauit. Cumque propofito dcclarato,
f.huteonii. accipitremdcccm * mutonum peroptimum,
qucm habcbat multi nobiles pcterent 5 mira cu-
,
rialitatcdiffimulauit. Et vcniens adportam coc-

nobij,monachus mox futurus, a<;xipitrem pcdum
vinculis foluit,& huiufmodi vcrbis vfus, ad auras
libcras cuolarc permifit:
liic te diniitto,UxHm,fUcidunij^ remittOy
Libertate jrui , fro bonit^tc tuh
Ncc
L
LlBM PRIMI CAf. XX. *79
vcl
Ncc mora, multi dimiffum accipitrem capcrc
rcuocarc conatcs fruftrati funtsquia poftca * nuU *;
quamcomparuit. Et hocquidcm aliquando lu- ^^^^^

nioribus difpcnfatiue permittitur , vt in
auibus
^^^^^
caliludattjfcruitio ccclcfi» non relid;o> horis &
tcmporibus congmis,nc tcntaiionum diwcrfaruDa
fluaibusfubruantur.
faflerihus if fi nouitto exifienti
m^tnfuetis.
&
DE ipfo ctiam bcatiflimo viro
monafterio , vt ipfcmct audiui a
,^
illud in
monachit,
quividcrunt,mcmoriter rcfcrebatur. Inmcnfa
nouitiusdum fcdcrct, frcqucntci? paflcrcs aduo-
lantcs de manibus eius panis minutias capicbant.
Super quo a magiftro nouitiorum lcnitcr rcdar-
gutus his vcrfibus paflcrcs>fccundum conluctu-
,
dincravcnicntcSjalloquiturjdicens:
Faêr 46?, nec hube mirum qmd abire cogariS»
JEias^ ordo tubet te mihi, non tibi me. ms.s.h,e.
Hic, vt dignum erat ,maluit fub habitu monacha- ^^:^^^'^

U latcrc fub icgula ^
quam iufula pontificali dc-
corari.
Dcfilici eiufdem obitH. ]
1N huius mortc bcatifsima, cx innumcrabilium 7-
angelorum praefentia tanta dulccdo crcditur

omnibus quipcJefentes crant,fingu-
rcfultaffe, vt
Urisgratiavidereturintundi. Difcantergo fidc-

Icsculmina rcucrcri , &
nequaqua ^thedras im-
pudenterafcendant :quia quanto gradus altior,
tantocafusgrauiort
So T H O M CA K T I
De concione fail^ fer mandûm dubolh

& folcmnc miraculum, ad terrorcm
SEd
omnium
illud
praelatorum , cnarrabo. Clcricus
quidam in Pmodo Epifcoporum prxd jârc com-
pul(us,angu'lliabatur non modicum^guidnam di-
gncpoiletcoram tot praelatis Ecclcte pr«dica-

re.At vbi accenurus in brationc iaccrct^ vcnit ad
cum diabolus . & dixit ci ; Quid anguftiaris iftis
clcricis Dicas cis iftud , Hc non aliud:

pr^dicarc ?
Principcs infcrnalium tcncbrarum, principcscc-

clcfiiE falutant. Laeti omnes nos gradas
eifdcm
refcrimus,quiacum ipfis corum nobis affcrun- ,
corum ne^ligcntiam , ad no$

tur fubditi, 6c, pcr
^cuoluitur totus pariter ferc mundus. Inuitus
quidcm tibi dico, quod dico fed alciflimi iuffio- ,
rccoaaus.Refpondit dcricus: Mihiquidcm,fi

hxc cis retuleroj noncrcdcnt. Tuncdiabolus
tangcns maxillam cius: Ecce,ait,fignum,nigrcdo
infolita facici. Hanc antequam praediccs , non
contingas^quia fruftra : poft praedicationcm vcro
aqua bcnedida dclcbis. Proccffit crgo clcricusin
fynodo praedicaturus: &
admirantibus cundis in
figno indito facici, tantum illa quae fibi iuffa funt
recitauit, & adhorrorcm
maximum cundorum,
eadtm corda permouit. H^c codcm anno abincarna-
tionc Domini M. CC.XLVIII. fucruntParifijs
coram omni & populo folemnitcr recitata»
clero
Auiloris admonitio dd malcs frdUtos & cteri^
cos fui temforis.
y Vam vcra fint ifta, ftatus procul dubio dc*

monftrat ccclefiae;qui nuUam fuperbia5,aua»
ritiae , luxuriae, in clcricis &
praclatis rcci jSt cooa-
para*
LllRl PRIMI CAPVT XX. Ol
paratioiiem.Vidi modcracorcs orbis & regcs ma-
gnos,vidiDuccs,Comitcs , &
Barones nihil ta- :
mcn vidi in c jrum cultu vcftium tam fingulari-* ^

terexquifuum* Eorum auantiam (i attcndasrnul-
lamcrcatorum , nulla ciuium talis Quitamen .
haBvedcs legitimosfi habercnt , tolcrabilior infa-^

^
nia viderecur. Dc luxuria vero corum nihil diffi- ^^^^
nircpraefumo .nifiquod illam folus omnipotens

noucritjqui rcnum & cordiu fcrutator cft Dcus.' py^/^
Si quis clcricorum culpabilis , dc duritiA vcrbo-
rumdidorum conquciitur, corrij>at {c & cOntra :
prolata non audict. Si quis vcro lcgcntium fe i

rcprchcnfis mordacitcr vitijs inueneritinnocen-
tcmjnonirafcatur, non indignetur raihi ,fcd gau-
dcat vicia, dc quibus confcius non cft,in confcijs
rcprchcndi. Siquis vcro indigncdida verba\:u^
lcritjnotabilcm lc reddet iadictis^& vcritatis pla-
nilfiraae dctradorcm.
he4t$ Thoma de Aqnino , & dc conHantiJti
I
' H ^^'^ fimilia,cura quidain tlobilis adc2
XXlcfccns dc Roraanorum partibus^Thomas
dc Aquino nominc , vcrcretur ; intrauit ordi^
^
fratrum Praedicatorum BononijE. Quj cum

Incm
Domino ibidcm in raagno feruorc alacrita- &
, Si
te Ipiritus defcruiret inuidit diabolus
,
inftigauit parcntcs cius
» &
maxlme duosfra-
trcsiilius potentiflimos acfcroccs; quiobtinue-
runt k Papa,vt adcuriam pcr litteras Apofto-

licas Citarctur. îuflfus eft habi^
Qui. vt comparuit
,
tum ordinis dcponerc, & dignitaiibus ecclcfiaftl-
cis infigniri.
Quod ciial fpctncrct raira conftaii*
ti^t furdm k
'"" ' fuis ftatiibus, qups m^di^(^^^9
^ * •
t:a|)tU>
T HO VA Camtip. ^
dam dctrulus. Vbi cara
•
S
raDtus cft,& in carcctcm
ncdia,frigorc,& pcnuria
aSl>gcrctur.»un.-
|uatarncntortLsciuscfficctcpotuerum^tftl«
vel cibos mutarc
vcllct.
Sabitum fufccpti ordinis. •
cogitantcs pcr quod po
Et his ommbus ncquius
cucrtcrc , t fccu mulicrcs
Heum *ro fcnt iuucnilcm animum
conclufcrunt^
["carccrc pcr tempus ahquod
'
fortiixsquamprius,fprct.saieccbr.. . ficjn^
pcrdurauit Romam
auobusTvcl tribus in sarccrc .
Prxdicatorum p"e
ergo adicns magiftcr ordinis
&l5cat« mcmonx loanncs, fuper raptu mcar- &
fratris,lmpcratori t cdenco f
onq"'^""^
ccrationc
eft. Qui rc «aminata , & inucnta vt didum c t,
Ncc vUo
prsfatos nobilcs quxfiuit ad pocnam.
diftus ma-
modo mottis fcntcniiam euaGlTent, fi
fcd vcritus cic
mft'cr in quetimonia pciltitiilct
:
& Impcratoris animum mi-

fuakiujn fangmnis ,
audita tanta mhumaniita-
tigauit. Grauitcr cnim
tc fratnim in fratrcm Cstfar
commotus crat. Dc-
qu»
territiergodidifratres fratrcmfoluerunt ,
ordims cml-
. .
tranfmillus cft Parihqs a magiftro
mfidias adolclcen-
dcm. Ncc diu Sathan diftulit
carna-
tifpargcte.Inftinau cnim fratrum (uorum
in cuna,pcr lu-
lium,8c amicoram,quoshabebat
Vcnicnti
tcras Apoftolicas itcrum mandatus
cft.
rcgimcn Abba-
autcm mox a Papa praetipitur.vt
maxi-
ti«MontisCa(Eni lufcipcrct , quiB vtiquc
inacratmtotius Apulix &
Carapamas partibus
prjElatura. Scptcm cnim Epifcopatus iUius

Abba-
tifubiaccnt, qui &ipfc pontificale officiura
o- m
S.rhomitt mnibu$adminiftrat.Rcnuit crgo prxclarifsinius
fu£ithoiK>' adolefccns,ncc ordincm, vclhabitum fuum dc-
fcrcrc vlla conditionc confcnfit. Cui cum Papa
—
conccdcrct , vt in ordinc & habitu fuo ,
praecflet
officio;
LlBKI PRIMI CAP. XXI. 8j
cfGcio : noluit iUe , & clam prolaplus a curia,fu-
git, & in Coloniam Agrippinam vcnit , ftuduit-
quc in loco illo ,
quovlquc pr«clarus IcCtor r ra- ^'^^/^^^
trum ibi Jcm ratcr Albcrtus Paririos tranflatus
cft , & pro iacomparabili fcicntia, ThcologiiK ca-
thcdram (ortitus cft. Poft qucm , & idcm fratcc
Thomasconfimilis (olcmnitatisrcgimcn , Scca-
thcdtam adeptus cft : &dignorcmuneratusho-
nore,ad dccus ordinis incolumis pcrfcucrat.
HIs narratis, non ambigo quodbonumopus Conclnfio.

dcfiderat, qui Epifcopatumdc(idcrat:(cd i.riw.j.
tamcn qui non praceffe dcfidcrat, fed prodclTc.lit
vtinam multi talcs . Si crgo confufioncm op- &
probriumaetcrnacpocnacffugcrc volucris , cum
pr«Utisprouidis&pcrfeais,la(To8&*oberran- x,imp> ^t-
tesprolcqucrcncpertuamncgligentiawQâut du- irrantfs.
fitiam dcpcrcant,vcl cxcmplum.
hiUm [u b€wgnHS,& feUicitus po face ftrudnda.

,
C APITVLVU XXL
Hacc regis benignitas , & foUicitu-

do maxima eftcircapopuloSj& circa
regem popuU obcdientiaadeo per-
feuerat, vt nunquam odio , aut dif-
cordia ad inuicem moueantur.
C c E quamculpandum cft vitiura cor- t-
-^^^
ruptxnaturae, vt illud incontaminatunj ^.^
fciuct bccuis in volatilibus apis, homo &
"
F a ratio»
«4. T H O M iE CA N T I F.
mcnte tran(grcditur.
tationis capaK tam
feiali
AH.lir. Vt cnim glcriofiffimus

Augult.nus hbro de cr- m
deL.D,i îeatcDcidicif.Nihilctthominum gcucrctam
(ocialc natura. Ncquc
difcordiolum vitio , tam
vel caueu,
'
commodius contra vitium difcordix ,
nc cxiftcict vel fanandum

cum eXtitihct,
dum ,
,rJ»quer*.
lanarctur humana .
quam proptcrca
voluit vnum , de quo

multitudo pro-
i^LuZ" Dcus crcaic
uZZ.. pagarctur.vt hac admonicionc , & ^»"^^^»^'
plcraquc m-
mmiUiu, corsvnitas feruaretur.»Numqtud
vt leoncs, vuU
frenti.,
quempro-
(ociabilcs & (oliuags bcftiaE fiint ,
hli)S luis
•
tigrcfquc , vcl vrfi. qui
imlurmurfnt , 6:
pacata i^-oc^.^^^^^
r^r-^fe: mit^s
quantumlibct lohtarius
Uîn. diuntur?Quismiluus ,
fignutn pacis
rapiniscircumui.lct, numquid in
oua touct,
coniugium copulat , nidum congcrit,
pullos alit,& quaii cum
matrctamilias iocictatem
Quan-
domcmcam quata poteft pace conleruat?
tr.firtur. th magis homo infeftus
' quodammodo natura:
paccmquc
fuslegibus , ad ineundam {ocietatcm,
cum hominibus quanium in ipfo cft , in omni-
,
busobtincndam dcbcrct : vt quodm

] elaborarc
bcftijsirrationabilibuscfle probatur, ipfchomo
tationalis feruarc contcndcrct.
Pads commtncUtio ex Setteca»
dicit:
sl "p^ E pacc Philofophus clcgsntilTime
Apttd se». _L/Paccmcumhominibus habebis.&beliuin
Uemorib. inci-
^-^^^ Scmpcr igitur diflcntio ab alijs
sen. «r/.5i. ma-
^ ^ rcconciliatio. Non cft cxtrinfecus
nntra
fum noftruni,vt ad difcordiam moucamur
difficultec
noseft ,in vifceribus ipfis fcdet,& icdo
ad fanitate, vcnimus.quia nos asgrotarc ncfcimus.
non rcgio qusrcnda cft. Tc-
i»;/l.io<. Medicinajegro ,
tlBRI^PRlMl CAP. XXT* 85
tc igitur cmenda Si vis ha- i
ciim funt quae fugis , .
berc locundas pcrcgiinationes , comitcm tuum

fana. Si yis vicijs cxui longc a vitiorum
,
cxcmplo
Kjccdc. Magnanimcs nosnaturaDroduxit; vt &
"îbufdam animalibu^ fcrum dedic , quibufdam
ftolidum, quibufdam pauidum ; ita nobis glorio-
C(rimum,& cxccUiim {pintum,qu«rcntcm vbi
honcfti{rime,& mitilEme viua^. Multa non quia
difflcilia funt , non audcmus fcd quia non audc^ : ,
AbfolutuQihumanaBn^tura f^^*
rous,difficilia(unt.
bonum corporis & animi pacc contcntum cft.
Quseris quarc te fuga ifta non adiuuct ? tecum ^f^^»»*
fiigis. Onus animi dcponendum cft i non antc
tibi vUus placcbic locus. Illud quod quaB»is,in

pacc viucrc omni loco pofitum cft. Non mul-
,
tum prodcft vitia tua proicciifc , fi cum alicnis

rixanduracft. Magni animi cft placidum cflc lilf. t,d$
cU.^,^.^*
tranquillumquc, & iniurias atquc ofFcnfioncs fu-
preme delpicerc. In om.nibus quse aducrfa &
. duta vidcntur fic formatus fis , vt nunquam tc 4
,
,
-
forma reda diuellant. Valcntior omni fortuna
cftanimus3& in vtramquc partcm rcsipfcdcdu-
cit bcatjquc ac miferaB vitae ipfc fibi caufa cft*
,
Praua , & dura , arque afpera , fcrcndifcicntia,

& afliicfaaio cmollit. Non poteft gratis confta- lEfifi. toil
rcvirtus. Hancfi magnoaeftimcs, omniaparuQ
«ftimanda funt. pati quod cmcn^
Optimum cft
dari non potcft : & Dcum
quo adorc omnia ,
^ fiunt, finc murrauratione comicari. Malus milcs xftfiM^*
^ft jquilmpetatorenigcmcn? fcquitur,
F 3 ^
THOMif CAWIlf.
Ad fdctm exhoruti».
mundo intulit natus pacctn

PAccm Chriftus fuiUli omma
,
contra-
viucns&mortuus:&
o.
Quid ergo rctribuam pro o-
lia rcddiderunt.
5. retnbuam
mnibus quK retnbuit roihi ? Pacem
proximis.etfipcrfeciuantur: quamdiu
vicemred-
nihil cft in exemplari. Si autem communi-
dimus
nacisha-
tcrcum omnibus hominibus (crcnitas
agendum cft qui altions vi-
benda cft , quid illis ,
vtpote fucceflbnbus A-
tx regulis inftituti funt ,
pacem fuam pro tc-
poftoiorum , quibus Chri"ftus
do vo-
14. ftamento rcliquit ? Paccm mcam. inquit,
bis,pacem relinquo vobis. Scdhcumlcculari-
m-
bus pcribnis pro parte ccfTauit pcrfccutionis
qui tamcn
fania & nunc non tantum clcricos ,
:
nuncupantur jvcrura etiam ccrni-

fors Domini
dcbe-
mus &clauftralcs qui toti Dco dcditi cffe
,
nunc per np fas contra prsela-

rent , nunc per fas ,
tum fubditos , & prxlatum

contra fubditos eic-
ccclclias,
uari. Et in hisomnibus iura fpernunt
fpcrniint & iura Ciuiliaj affcrcrc iuftitiam gladi)S
i Yolunt,& armis bellicis ad inuicem cxcrccntur
T>uo esempU de difcordia.
4, A PudPapiam Longobardix nobilcm ciuita-

-^^ tcm , in monaftcjrio bcati Pctri cxtra muros,
vbigloriofifsimi Auguftini^ corpus cum Boetio ,
nobiUphilofopho,& martyrc Chriftiano^condi-

tum iacct,quod Caelum aurcum norainatur , f«b
Innoccntio huius nominis Papa tertio , monachi
Ahbatem fuum crudelifsime pcremcrunt. Quam
«bcaulamdigne expulfi ,
Regularcsîbidcm prp
LlBRl 5R1MI CAP. XXII. 87
canomci fuin locati.
cis
In conhnio Tcro Gcr-
manix.ciuitatcTuUcnfi ,Epifcopus luxurixde-
ditus &rapinis,Epifcopa:u oriuams tft, & dcic-

aus.Cuimlococumvirnobilis & dcuotusfuil-
fctclcaus& confccratus , &
Epifcopatum rcgc-
dcpofito nc-
tctdigni Deo , a prsEdeceffore {uo
quitercaptuscft.&ocafus. QuadccauUS tra-
trepropriodcprchenfus. vicaria mortcpumtus
SiAditi ihedmt fuis TrdUtiu
CAVITVLVM XXU,
Circa rcgem mira popuU obcdientia
cor\feruatur.
diffcrcn- i.
1 c dc obcdientia patum latius
dumcft, qua vliquc confcruatataiite»
cft gratior in fubiedis ,
quantd per ijc-
in Fraela-
celsitatcm impofita timoratior
tis. Hanc Adam cum vxorc m
paradilo politus j.
ttanfgteditur, & cieduscft. Hanc Moyfes Sc Aa-

ton ad aquas contradidionispofiti non ieruauc-
tunt, & ptomifsionis terram ideo non intrauc- i.R»f• »
luut. Hanc Saui clcdus in ocafionc Agag.
ems &
populi non feruauit ,&; idcirco regno priuatus cft.
*
Scd fottc dicis : Dcbeo obcdientiam Dco , non m,.f.T)*»
preUto. Audiquid Dominus dicit in Dcutcro- ^*;;^^*;-,

nomio: Qui fupcrbierit,nolcns obcdirc laccrdo- ^^^^
tis impctio parum pbft : Si genucnt j,,^,, »1,
moiiciur, Et
E 4 tomo
1
88 TnoMA Camtip.
homo filiumcontumacem , qui non audiat patris
ac Doatris impcrium, & cocrcitus obcdirc con-
tcmpfcrit ,\ap\d'.buscum obruet populus. Non
t creo conucntus talem fuftincat aut dcfcndat , nc,
ficutquondam, pcr inobcdicntiam vniushomi-
nis peccatores conftituantwr multi:ficut fcribit
%om. 5. Apafl;olusPaulusadRomanos5& ad Theflralo-
niccnfcs inobedicntcm vitarc iubcns quafi cx-
%j:heff.i^ communicatum. Si quis,inquit,non obedierit
VcrbonoftrOjperCpiftolam huncnotate, nc &
commifccamini cum illo. ChriftusDeus ho- &
X«f . 1- mo, ( vtEuangeliftarefcrt ) matri fubditus obc-
diuit. Scd hoc parum : imocio &
patri paritcr pu-
tatiuo. Quis crgo, 6 homo cs , qui tc tibi credcrc
prxfumis, &rcgi fperniss aUeno regimini non
obediens In immcnfis dromonibus multa po-
puli millia fc modico committunt ûbernaculo.
Qualiterautemobcdicndumfit , PharaoinGc-
Qcn* neli lofepho figuralitcr rcpromittcns , dicit: Abf-*
quc tuo imperio non moucbit quifquam pcdeni

aut manum in omniterra -^gypti. lofeph figu-
ram tcnet prjelatorum ,ad quorum impcrlum
mnis fubditus tcnctur inomni opcrcDonofim-
plicitcr obedire. Haec obcdicntia in quibufdam
religionibus, vtin ordinc PrjEdicatorum& Mi-
norum , cxtenditur vfquc ad mortem: In alijs rc-
ligionibus ncquaquam itacft. Etvidcrationcni
quare ab homme obcdiendum eft homini. Sicut
Uftiiw cnimdicitur inhbro lofuc, cbcdicnrcDomino
vocl homiois^Sol & Luna a fuis progrcffibus tar-
daucrunt»
De TulcQne canonico Jnfulcnfi ,
qui po inohedienti^
XXV. artnis a^YoUHit^
QVale autcm malum quidam noftra aetatc

male cautus incurrit,
pcr inobcdicntiam
brcuiter rcfcramus.Vcnerabilis Fulco dc Ganda^
uo natuSjCanonicus apud Infulas crat. Hic,vt no-
bisipfenarrauit dc feipfo , a magiftro lacobo dc
Vitriaco lcgato , & praedicatorecrucis con.tra Al-
bigcnfcs,rogatus vcfccum cruccmper Flandriarc'
prasdicarct , rcnuit. Cuicum infiftcrct pcrami-
cos, vtcum adiuuarct inncgotio Ecclcfioetam
ncceffario & douoto , rcnuit ille fecund6,& nul-
lo modo hoc fc faduru afteruit. Tunc magifter
lacobus illum magispr^ccptum timerecofidcns:
Et egoînquit , praecipio vobis audoritate , qua
fungor,vcinnominclefuChrifli,in rcmiffionem
omnium peccatorum vcftrorum iftud negocium
affumatis.Cuidi([!tusFulco:Nullomodo,mquic,
affumam,& ego rogo vos , vt nequaquam me dc
hocvltcrius fatigctis. Mox magiftcr lacobus ir\
'
cordc grauitcr comotus, &
ferc vfque ad lachry-
mas fatigatus, ait illi Cum vtiquc digne pofTem,
:
audoritatc mihi commiffa vos excomunicare ,&

,
oiunibcneficio priuare iam in inobedicntia cotu-

macem ;nolo tamcn,netanto viro tantum vidcar
grauamcn ingcrerc, Rogo tamen Dcum , qui o-
mnium cor^m eft in{pcdtor,quatenus reddat vos
nonfolum ad iftud,quodfpcrnitis,fcd prorfusad
omncopus inutilcm. Mira rcs. Moxad haecvcr-
^ ba quartana
, fcbris cum cum fluxu ventris inua-
fit
, &
vfquc ad fincm vitae iux pcr viginti quin^
qucannos irrcmediabiliter fatigauit. Etaudilc-»
ttor mitum Dci iudicium dc hoc viro. Cum ta^
lis aQ
OO T H O UM Cantip.
lis ac tantus cflct , vt ci Dominus Icfus Chriftus,
.ordinisPracdicato-
Ccutpcr fratrcm iEgidium
rum in Gandauo perccpimus,antc iDortcm,quafi
vifibilitcr apparcrct,
rcccntcr cxtcnfus in crucc ,
& cum antc fincm Augufti menfis praedicerct

moriturum : nuUo modo tamcn Dominus illi in
hac vita parccrc voluit,quin eum pro inobcdicn-
tiatanto tcmporis fpatio flagellarcc.
Quidcrgo
mifcrisfuturum cft qui parcntibusin-
dc nobis ,
obcdientcs frequenter fuimus & praBlatis,& Deo

Satriomnium raaximc,quinos crcauit
pafcit, &
tam perfcdo viro pro fola inobcdicntianon
-
pepcrcit?
€eneluji0^ TT^ Ifcant crgo apcs fidelium cum prxlato lup
JL/ humilitcr& Gnceriter concordarc,& circa
cum fcmpcr obedicntiam conleruarc. Serucnt &
paccm praelati €um fubditis , & paccm tcncant
fubditi cum praelatorvt in fubditis honoris&
ms.h.c.ter. gratis frudus cxcrcfcat , &
per hoc in pr«lato
imp. fuper- gloria cumulctur ctiam in praB{cnti,& «tcrnalicer
nHsnm$r. pr»latu$ cum (ubditis pacc omnimodapcrtrua-
tur.
Subditi IWiÛiti orauonum iummin mfenMtnt.

CAFirVLVM XXIU.
I . Rex in expeditionc a plebc fuftolU-
j
tur.
C c E nunc fubditis forma datur qucm^

admodum haberc fc debcant ad praela-
tum. Et hoc idcm cft , quod ille magnus
pralatus Apoftolus Paulus iubditis fuis dixit:
Obcdi-
LlBM PMMI CkV. XXIII. 91
Obcditc prspofitis veftris , & fubiacetc cis. Ipli Heb.ih
enim rationem rcddituri, pcniigilant pro anima-
bus vcftris. Quid cft autcm regcm prsElatum iil
cxpcditionc * (uftolli , aifi contra fathanam in o-
rationibus bcllum pararc , fi tcntatio fubditisir- imf.fonu
rcpfcrit contra mundum : fi perfccutionis horror
ingrucrit contra paccm : fi mcntem ad luxum in-
clinarc volucrit contra carncm ? Et hoc cft cum
Moyfc elcuarc manus: cum Dauid elcuare ocu- "Kxod. 17.
los cum Annaraentemfuftollcrc , vtcxpugnct
:
^'^î^***
hoftcs prccibus , quos armis fccularibus , ctianrifi
nocucrint j nunquam debet. Haec funt brachia x
robuftorum Dauid, brachia militum Chriftijpre-
ccs & lachrymae. Audiui, inqiiit Dominus ad E- 4,^^^. zo.
zcchiam , orationcm tuam , vidi lachr^^mam &
tuam. Euidentior vifas auditu cft , lachrymae c-
nim font tcftcs doloris. Haec funt arma,& inimi-
ca damonibus , & inuincibiUa mundo , nobis &
tutela contra carnis domcfticum hoftem Hxc ar- .
tna jhaec brachiaqui fprcuerunt5& intumucrunt ^

pcr fupcrbiam, contrafiuduselifi fiint, & dcicdi.
Vndc Dauid plandu fupcr Saul
in lonathara &
imprecatus eft,diccns: Montcs Gclboe, ncG ros, 1.^/^. i:
nccpluuia vcniant fupcr vos,vbi cccidcrunt for-
tcs Kracl^quia ibi abieduseft clypeus Saul.Iona-
thas in cxcclfis tuis intcrfcdus cft. Saul lona- &

thaspralatos fignificant, quiidcircoinGelboc
pcrirc dicunturjquia in ca,id
cft, proptcr cam,&
notat fupcrbiam, abicftus cft clypeus fortium, id
'B.om.i^
cft.paticntia , qua vinccrc in bonum ncquitiam
dcbucrunt. Vndc (atis cgregie quidam vcrfifica'-
WiU vincendigenHi efi patientiaymcit

P^îtHf, Jf vis yinccre^difce fati.
Et no-
i
92 THOMiC CANTIPr
Etnotandum quodmons Gelboe fupcrbJam Cu
gnificat. Diciturcnim coaccruans, vbi fubaudi
jism.t. Iccundum Apoftolun),iram Dei in dic iudicij; in
»ahm*i' quaattcftante Prophcta ,omncs impij qua(i fti-
pula confumentur. Nihil cnim Dco indignius
iuperbia, & illa maxime qu» nunc fcelcftiifirna,
rcgnat^prselatoru dicam, an iio potigs dcricoru?

Tucrgo vcrusSaul,PraBlatusmitis& humilis, &
lonathascolumbaedonumjn cxpcditionc pofi--
6 ^"s>"on extollas cornua ficut taarus, fcd innitaris
tcili
*
tuorum prccibus fiibditorum, c\ux tc (ccum fuC»
tollant ad caelum,& finc bpno illa,qua5 tc ardant
ncgotia, copcludcntur.
De vsta <5r oratimli^s Cftwfdam Reclnfe.
2Vanta5 autcm virtutisapud Deumorationcs

fidcUum, &
maxime pcrfcftorum cxiltant,
miraculo dcmonftrctur 5 cum ipfc Iac0-
inti
busApoftolus dicat : Mukum valct dcprccatio

Jac. j. iuftiaffidua. Noui vitaefandifliroae mulicrcm in
Brabantix partibus , dc qua,vt mclius credas fc-
quentia , modum vitae cius compendiosc dcfcri-^
bam. In breui tugurio lapidco re^lufa erac ; lori-< {
camferreamporLabat adcarnem , &fupcrlori-

cam ex fctis pilorum cilicium , quo pcr mcdium
loric«acnus pungebatur. Super durifBmos cor-
nutoslapides indilcretis temporibus nudispcdi-
bus recumbebat:ter tantum in hLbdomada panc ,
in dimidia parte mixto cineribus , piftatolixi-&

uiajin menlura& pondcrcvclccbatur. Haec plu-
res fibi in oration>bus commcndatos Domino
quotidic (iipplicitcr , vt cos (via clemcn-
ofFcrcbat
tia ab omnibus aduerfiratibus tucrctur. Et audi
fiiqama^f admirationis auraculum , vt mihi ipfa-
mct
tlBllT PRIMI CAP. XXIII. 93 ,
metclixit:In momcnto,quo cuiufquc illoiuixi
orationibus mcnôr cratjdcfeduQi viriutis

aut
in
grati^*itaaotabiliccrfcnticbat , ^ciUxlioncm ms.s.b.f,
corporalem in aliquo corporis fui articulo vcW^J^;^'^^^^^
mcmbro fcntirct.Qjnproptcr ccrtifTima compro- ^^^,^/^^

batione cognoui, * multos vaWc a diuturnis tcn- ^^^^^^ /^.
tationibus,pcriculis, & aducrfitatibus ciusoratio- gtint.mul^
^
nibus fuiilc libcratos.
De Vfdltevjs eidein mlraCHlose o!ienfis.
DE hac indubitabile miraculuoi ab omni-

busfercbatur.Filia fuit viri paupcrrimi, &
ciina pucUa nondum fcptcnis miro incerius tcruo-
refpiritustrahcrctur,rogauic patrcm cumiachry-
mis , vtfibi Pfaltcrium compararct. Cui patcr:
VndCjinquit ,filiaP{altcriu comparabo.qui vix
tibi quotidic panem lucrari fufficio? Muxilla
conuerfa^^liipplicitcr ad matremChrifti,orauit, msj.Jtm^
O
& dixit ; bcata Maria matcrChrifli ^damihi P^t^^f^r.
Pfaltcriua-^3 quod patcr dare non poteft , ero &
perpetuo ancilla tua. In hac igitur fmipUcitaiis
precc pcrfcuerauit illa per annum,& cccc infom-
nis apparuit ci beata virgo Maria, fcrcns, vt ci vi-
manu duo P faltcria,& diccns ci Ac-
dcbatur ,in :
cipenunc.filiamca cxduobus quodcumquc cle-

gccis.Ncc mora vbi cummaximo tripudio clc-
,
git vnum , difparentc bcata Virgine ,

puclla dc
fomnis cuigilans nihil inuenit in mauibus fuis,&
illulam fc conquercns a matre Chrifti , flcre
capicvbcrrime. Qupd vt audiuit paccr , t irrifit Irnjh.fr^
filiae,&*confolanscam:Vade,inquit,tantiim
^^^JiJf^;^^^
dicbusDominicis &
Fcftiuis ad magiftram , qua5 /^.^.
filiasdiuitum Pfalccriumdocet , primo dilcas &
ir>;/r.
kgci:c,& poj^ca B. Maria tibiPfaUcxium fqrfitan confiUtus^

~ " ' " ptocu»
^4 T H^Ô M it CA N T I P.
piocurabit. Mira rcs, quod vbi pucUa limplicitcr

acccpit , &
ad raagiftram,quaB diuitum filias do-
cebat,vcnit,Pfaltcrium inlpcxit, legit:& fic B. &
Maria multo miraculofiuspromiflum fiiasdigpa-
tionis implcuit.Quod vt viderunt
honcftae,& di-
uitesmatronaeparochiaB , cmcrunt pucllac Praltc-
iium,& fubfcqucnti tcmpore, cum cam in Chri-

. .
ftircruitioalacremcernercnt,&dcuotam;cidem
iuxta ecclefiam celiulam pro recluforio locauc-
runt.
araicum, vcl proxi-

CfiMcMo
-''^' C
i3
Vftollas crgo Praelatum
iiium tibi
,
commiffum orationum iuuaminc,

& fciajpro certOjquia quod impcndis, tibiilli ip-?
fe rependis & : dignior in proprijs cxaudiri cx

fis
eo quod dignatus es alijs milereri.
Ferfeiliores fMti FraUtos inofficijsreleuent.
c AvirvLvH xxir.
Feflum regem humeris fuftollunt
validiores5& ex toto portant.
MpossiBiLEcft qucmquam»
fortillimum licet , nequaquam fub
magnis & continuis oneribusfatiga-
ri. Fatigatorum autcm omnium per-
Ibnam gigasgcminas fubftantiae Chriftus Domi-

Ji/4t.X7.
omnium m fc fufcepit , diccns : O gcneratio
prauaatquc perucrft ,
quamdiu apudvoscro»
quam*
/
LlBRl ?MMI CAP. XXIV. 9?
quamdiu vospatiar ? Etvndcopijilmic > bcin-
gniffimCjatque praeftolantiflimc lc(u, tam inloli-
tae, tatn amarae cxclamationis in tatigatione fen-

tcntia. Vtique quia a gencrationc praua *f incor- '[-f^^ ^^r^
rt^tlnluiite
rigibilitatc,perucrfaincrcdulLtatc,tanto tcmporc
detincbaris. Corrigas crgo fhores qui fubdiius es,
difciplinisfalutaribus crudirc. Quali alinus fortis
fupponasmandatisDci humcros ad portandum,

& Praelatum fatieationibus fcllum in humcris
fublcuabis. Validiores autcin dicunrurhi , qui
charifmatamcliorafedantcs/nonfolum fubelTc, jXtfr.xx.
fed ctiam praeeffc noucrunt : &. hi funt Otficiati,
quiviccsPraBlatorumgerunt , &inhoccxtoto Ephe/A*
portant, Supportantcs , inquit Apoftolus, in cha-
ritatc»
De bona hioriffa miYAhilitcr db injimitate curata.
1N prouincia Sucuix Prioriffam ordinis Pra-

Fratrum narrationc
dicatorum nupcr fuiffe
,
percepimus , qua
fando in &
pcrfedo rcgimine
fubditarum , mcmbris omnibusfatigata, con- &
trada iacebar. Priorem ergo Turiccnfera fra-
trura Pracdicatorum,qui foioribus praecrat, oc-
cultc prioriffa demandans , rogat cum lachrymis
fc abfolui , maxime cum cum fupcr hoc diu ante
rogaucrat cum adhuc fanior cffct atquc validior,
modo vcro itacontrada cffct , vt nullum mcm-
brum praeter linguam moucrc valerct . Motus au-
tcm Prior lachrymis, &
inualitudinc deprccantis,
cum cam abfolucre yoluiff ct totus conucntus ad
,
pedcs Prioris proftratus^rogat, vbcrrimc plorans,

nc abfolucret cam a Prioratu^quia fc ad obcdicn-
dum ilU conucntus paratum fpondct ,
quamdiu
Yoccm ad vcrba formanda in praeccptis Sc cx-
^ hor-
/
Thom-a Cantxp.
hortationibus ordinis cxtoUcre praeualcrct.
H^t
\idcns Prior , &
multum confolatus, aedifica- &
tusfororum vcrbisJ^riodfTam cis cum tali inuali-
tudinc dcrcliquit. Dcputantur crgo ilMororcs
quatuor,qux cibcnt cam, &
componantâc vcr-
tant inicdulo , porlcntquc ad conucntum ciim
capitulumclfettcncndum. Audit illaculpas, &
corrigit ^ cxhortacur fingulas ad ordinem
fciuan-
duta, ordinat &

ncgocia monaftcrij : ncc in ali-
quo dcpcrit pcrcam vlli prouidcntiae fpirituali,
vcl etiam corporali. Nec diu pofteaquam in tali
dcFcdu a Priorc rclida cft laboribus compaflia
,
fororum quae cam humaniffime pcrtradabant,

,
conucntu quodam dic in refcdorio comcdcntc,

'
facitfeanccaltcirein Ecclcfiam dcportari. Sccc-
dcntibus ergo fororibus.clcuato vultu ad Corpus
Ghrifti in pixidc,cum lacry mis dixit : Tcmpus cft
Domine , vt oncrc prrelationis abfoluar & corpo-*
rc.Sed quia placct tibi fic vt qualifcumque ad-
,
huc gcmam & laborem fuboncre: rogotepcr

tuam mifcricordiam atquc bonitatcm , vt foro-
rum mearum laboribus parcas ^ & cotpus rficuni
fanitatircftituas: vcl tibi placcat vtprorfus ab-
foluar. Mirares , ad hxcprotinusvcrba mulicr
cxiliuit in pcdes,& fororum conuentui a rcfcdo-
P/i/.ô. riocum decantationc pfalmi,Mifcrerc mciDcus,
(ubito vcnicnti cbuia,cum prg adinirationc foro-
rcs fugerc vellcnt , inclamat diccns : PriorifTa vc-
ftraegofum nolitcfugcrc. Mox igitur fororcs
,
mutara grariarum adionc, pro pfalmo,hymnum,

TeDcum laudamus , proccdcntcs inccclcfiain
dccantaucrunt.
LXBRI*PRIMI CAP. XXIV. 97
«
£xhouatio ad finccre iuuandum [no$ fiferiotcs.
OVercdignjtrcmuneratio (ubditorura. Sed jt
heu! quam pauci funi:, hoc maximc tcmpo-

rc,qui portarc vclint & non potius portaf i. £x-
,
crccnt officia vt quasrant qU;c fua funt j non qilas ?hit. 2 *

,
^^''^*-
IefuChrifti.CcrtcIudasfarerat,&locUlosha-
bcns^caquoimittcbantur portabat. Ltquiainli- ifa. zt,
murmurat comtX'
delisfcQ^pcr infidclitcr agit, loartît,
Dominum veritatis c6 quod palTuscftprctio*
,
fum vngucntum fupcr caput fuum facratifsimuni

diftundi. Malccrgo inuidus pietati , afruefcit in
in pciusj & fub vili prccio diftrahit falutis auAo-
rem. Crcdis nc ludam officiatorum aUqucm imi-
tari? Ne dubitcs. Subtrahunt nonnulli tales Prae-
latisjfubtrahuntfratribus
, fubtrahunt
cgcnis, &
&fua implent marfupia. Et,fi cupidifunthono- '
ris autgloria:,ftudetintcrim parcitati,doncc ali-
quadignitaspatcat , quam, mcdiantc Simone,

conlequantur. Ncc in hoc tantiim dici (ufficit ^^^f*
malitia fua^fcd &
fi locus occifionis £uerit,furgunc
in patrcm proprium patricida , ficut ludas in

I)ominum , &
pcr compliccs clam corruptos ] Ci
qua fortc vel pauca fimt,finiftris accumuldtgra-
uiora:& , vbihkc inucniri non potucrint , hn-
guutmcndacia , Scpcrhaecfacramcnto firmata
dcuorant innQccntCm , vt pro eo rcgnent , aut .
^"^^
hypocritam regnarc faciant pcrqucm cxcrcc-
^
re & faccre pofsint quodintcndunt. Haec plc-
rumquc patcntCr : & , fi quando latcnter pof-
lunt , hoc faciunc , nc in (ufpicioncm maligni-
tatis vcniant aut doU. Scd abfit vt fruftrctur
Icnccntia vcritatis
,
qua dicitur : Nihil opcrtum,
G Q^^^
^8 Thoum Can.ti?.
abfcondituai^quod non
Luc. II. quod non rcueletur, dcc
QuodpaiuitinIuda,quirufpen(uscrc.
?cuiur.
omnia vUccra cius.
ASi. u puit medius: & diftufa funt
non credis pati fimiUa?
Onoftritemporis luda ,
Miniax dubitcs. Ad modicum difTimuUrc potes

nequitiam/cd non in longum. Acccdct cuius vU
tra quam crcdcrcpotes,pertincnicr aunmpcrti.
ncntcr occafio , pcr quam non

tantum ifta mali-
ctiam inuercoinda
Pnitasintcgrepateat :vcrum
vcris adijcicns ncfanda fcrali-
vulgaiis audacia ,
& ncfasin ore ind^ffcrentcr omniu

tcr vtpcrfas
tamaeantca
abominabiUshabcaris. Ncccontidas
pulchemmus
forlitan habit«. Abfalon enim,
etfi
x.Ke^. 15. in ommlfrael:procotamcnqu6dni(useitcon-

^^'^- triphci haita
trapatrem, (urpcndio lugulatus ,
7fJ.lr confoffus cft. Cauc crgo &

tu , ne h.fta foed^
^ confcicnciiB,hafta turpis infamix,hafta gehcnna-
lis pccng poftmodum transfigaris. Horum tot cx-
cmpla quot rcgna e quibus vnum rcfcram

:
cui-
dcns iuxtapropofitum.
qHodmfmnlo proditore , & dira eius

pHnitione.
TT Rant in Flandria Gcut presbytcro quodam

,
±J tcr.5 narrantccognoui,duo viri diuitcs,

quicontra fc grauiicr inimici ,
oportunitatcoi
quaerebant quomodo vnusalrcrum capcrct , yel
nccarct. Erat autcm quidam ncqui^Timus, qui v-
niusfcruus fuerat , & nunc altcri feruicbat. Ad
illum crgo cui oUm feruicrat illc vcniens , con-
qucftus cft dc Domino cuius ad pr«fcnsfcruus
,
manibus
crat: fibiquc dixit fore pcrfacilc, vt cius
Qui gauifus,continub padus cft pc-
illum tradat.
cuniamilUdare, & fpopondit , & cxindc nada-
opor-
I
LiiRi PRiMi cAP. XXV. 99
oportunitate , dominum manus LucAt
fuun:i tradidit in
inimici. Qnpoccifo , venit proditor illc adami-
cos partis aducrfe & fimili dolo tradcndum il-
,
lisobtulitocciforcm, Credcbatenimfcclus pro-

ditionisin primo,oranibus,nifi,folisilliscum qui-
buspadum inicrat , latuiflc. Scd nonficcrat.
Comprchcnfus ergo ab illis quibus tradcrc voluit
occiforcmjoblatus cft iudici , & (ufpenfus turpi
niortc nccatus cit : fado poftmo-
fcd fcclus cius
dumclaruit turpiori. Amicorum cnim prccibus
patibulo deponi penniflus in tcrrafepultuscft.
,
Necmora, diefequenti ^cum de noctcfcpultus

ftillet ignoti cancs multisvidcntibusextraxc-
,
runt cum , & mcmbratim intcr fc mifcrabiliter
difccrpfcrunt, •
^
Qfôd fulditi in morte honi VYdati iurs nijientur.
C A?irVLVM XXV.
Regem fi mori contigerit , triftis po-

pulus circaeius funera glomeratur,
fpedantcfque exaaimemjugcnt 6c :
tunc nifi fubueniatur eis , famc mo-

riuntur.
EVo L VA s tcxtum vetcris & noui

^J^,^^
teftamenti,aliarumquc gcntium libros » ^^^^^^
non inuenics in gcllis filiorum homi- ^^-^,
.
^
num tantum piaculyoa /qualc nunc in apibus vi- sgntrk.
z dcs; G
T H O M CaNTIP.
pro parcaiibus mortis
adpcndium
dcs • quba fiU)
forte patrem; au t quod rni-
incurrcrunt: Bifi quis
volcns occifum aut te-
nuseft,amicum vinclicarc
incurrcrit male cautus. Patrcs au-
fum,mortcra
tcm pro fili)s:viros pro
fcminis, &
cconucrfo Ixpc
<5.„.r4. inucnimus. Lugct ifaac

matrcm: lofcph luget &
patrcm. Optau.t lacobfilmm
kqm ugcnsadm-
Abfalon:{cd hlium pro pa-
fcrqs Dauid mori pro
non mucni. Quarc
„c mori veUc,vcl roortuum ,
non cxiftat vt
autcm hxc pvctas conuertibilis ,
fiU) pro parcnabus mo-

ficut parcntes pro fiU)S;&
humana: natu-
mtui? Notari Mc quidem potcft
quofdam il um natu-
IX corruptio,tiiH forte iuxta
inducamus , vbi yidctur humordc
^ .
ra: otdincm
radice arboris in ramos cxtcndi led
non dc ra-
,
misliumorem ad radiccm aquali mcnlura

rcci-
procari. ,
Deaêdum»rtjrumtrg(i Chrifium.
C PirituaUter tamen filios pro patrc mortuoslc-

pro
gimus,cum gloriofos Martyrum populos,
Chrifto, rcgcneratorc omnium ,
vfquf ad Pttna-
'
liGimas mortcs fanguincm cemimuscffudiilc.Hac
morte,iuxta Prophctam.nihil crcdimusprctiofms
Tfa. 115 ,ia
his.qui Chriftum adhuc, rcciproca diledtioHC
fuis iatimis complcduntur.
Veharp/fa atfe,& eius mjfterit.
Zilr,
3-
5. DE hoc & dc natura rcrum, figuratfe

in libro
valde kribitur. Harpyia auis quaedamcfl:
indcfcrto Indiae , inloco , qui Strophadcs dici-
tur , iuxta marc lonicum rapinis ferc femper
in-
,
nihil
fatiabilis. Facicm homittis habct , fcd in fe
^ virtunsr
1
LlBRI PRIMI CAP. XXV. lOX

virtutis huinansB. Nara ferocitate dcprcdatur,
infanit , & grallatur vltra humanum modum^
Haec auis primum homincm ,quem vidcrit in dc-
fcrto jfertur ocGidcre. Inde cum fortuitu aquas - i
inuencrit , & facicm (uam in aquis fuerit cotcm-

plata, mox fui lirailcm horoinem lc occidifle pcr-
Ipicicns triftatur non modicc & hoc aliquando ,
vfque ad mortemrvel faltcinplangit mortuumo;^

mni temporc viix fuas. ] Qiyd auis ifta crudclis,
nifi genus humanum ligiuHcat? quod bcUuina Cen.^.
Suidcm fcmper abipfomundi cxordio inuicem

bi ferocitatc infaniuitA gralfatum clhatquc ad
hoc tandcm flagitium immanc peruenit , vt o-

mnium creatorem Dcum rcdcmpcioncm
,
indefertumfeculihuiusjfufccptaformahominis,:
ad (ui
^
Venicntcm defpiccret , &
occideret Saluatorem*
Quis ergo homo tam crudclitcr inhumanus, Dci
filmmjhominemintcrhomines , & proptcrhomi-
ncsfadum , &k fc, & fui caufa pcrcmptum, in ms.p^s.j.
, velut in lucido fpcculo profpi-
fcripturis fan/ais tmfjdejf^
loc0i&)
cicns , non horrcfcat , totis &
vilccribus compaf-
fusocdfo , non commoriatur mortuo,vcl irrcmc-
diabilibus lacrhymis cum quotidie non lamcntc-
tur? Vnde lob :Vifitans ,
inquit,fpeciem tuam
non peccabis. Et Paulus ad Hcbrceos Rccbgita- Hek, 1 1: :
tcinquit, eum qui talcm a perfccutoribu$ lufti- '
nuit aduerlus fcmetipfum contradidioncm» Si i.Cor. x.

fuerimus (ocij tribulatiQnis,crimus & confolatio-.
nis : Si compatimur ,& conregnabimus.
^xhortatio admorlendHmfroCbriJlo*
EXeamus crgo ad cum cxtra caftra , impro* ^^y,

pcrium eius portantcs. Dicas cum Dauid:
Quj^ letribuam Pominp pro omnibus, quac.rc- pMxM-
G 3 tribuit
^
IC2 T H O M iE C A N T I P.'
tribuit mihi ? 6c conrultuintcrno rcfpondetrCa-

5 id elt , Icfu ,
liccrii (alutaris accipiam,& nomen
, Doraini Chrifti ad meam fuffcrentiam inuocabo.
Quis cnim ex fc ad hoc idoncus ? O fcHccm ho-
muicm viccm Chrifto rcddcrc cupictcm! O bea-
tamors,& prctiofior omni vitalO anima in mor-
te tcfcbris cxcutict morofiuscruciando^&iftura
fplcndcntis gladij pro Chrifto momcntancuni
Stn.ef.i^, formidabis ? viiip grauc mc corporis mcr
£xul ,
pondus adftringcns alligat] etiara fortuna fchx

infcHciffime contabefco : non bcatum mc pu- &
jbid. tabo,vbuah mortc funftus cripiar ? Moriar^dcfi-
Jdem e}' 50 ^g^tare poflc dcfinam alligari poffc, dcfi-
,
nam mori poflc. Mortcm crgo vt nunquam ti-
'^' meas bcata fempcr cxopta.Magna rcs ctt,& diu

,
difccnda, cumhora illa ineuitabilis vcncritjaequo*

. . animoabire. Viucre noluit , quimorinon vult.
Vcnicntem mortem nemo hilaris" accipit , nifi
iri^ro, ^ham diutius lc proeparaucrit. Jbt rcuc-
ra , vt dicit Scneca : H6nefta turpitiido cft, roo-
ripro bona caufa. Et cgo dicoiHoncftiffima pul-
chritudo eft^mbri momcntance,vt fcrhperyiuas^
viximus criim vt morerernur. Scdquo finevi-
,
ôm» 10'. uendum eftPFinis autcm lcgis cft Chriftus,& ma-

ximelegis morris , ad iuititiam bmnicrcdcnti.
Nequc cnim dignys cft aliquis bcata mortc , nifi
•
vitam dchdcrando futuram vchemcnter cxoptct.
.«.w^» 'i
Îyo ^
qui Chrijlo comfattende ohijt.
5.
QVjci autcm in cxcmplum huius raatcriae
<Sontigcrit rcferamus ficut^fidc dignisac-
ccpimus. Circa annum ab incarnationc Domini
M.CC.XVL quidanl vir fidcUs & bonusdco-
^ pido
LlBRIPRlMl CAP. XXV. XOJ
pido Dinanthco owc tranfijt;& ingrcllus tcr-
Doini-
ram fandam loca (ingula in quibus pcdcs
fcrcbatur multa
niftcnirequibu(dam indic ijs ,
deuotionc 6: lachr/mis virnauit.Cumque vcnil-

lct adlocu Caluar^x, vbircdcmptorcm
noftrum
audiuit mortis anguftias , &
crucis fupplicium
pcrtulidcgrauiffimisfufpinis ingcmifccns, cuno

clamorc valido 6c lachrymis dixit Quid cibi bc- :
nignifrime Dominc quid , ,

mquam , nbi Chriftc
rctnbuamproomnibus qux priusamatorama- rfîti^
,
bilis mihi ^nirabilitcr tnbuifti? Vidi

pnus loca, ia
ouibus natus , & intcr hommcs conucrfatus do- ,
^rinam Euangehcam prasdicatti , dcitatis tux &

indicia pcr miracula dcmonftrafti. Hacc quidcm»
obamorcm & rcucrcntiam tui , fmccro corde
complcxus fum ; hunc vcro locum pairionis &
mortis tux aequo animo vidcrc non poifum vbi ,
clauis crucitigi, tcrcbrari lancca > animam &

pronobistradcrcvoluifti.Haic vtbcatusillc pcr-
OFauii , cxclamans rupus vitahbus cordis vcnis,
,
fp^ntumcxhalauit.
Crux Ycferta in ojfe feHoris frAtrh Voluandi Triorii

Prdduatorum AYg ntmt:nfi0m.
SEd & dc fratrc Voluando , Priorc ordinis

fi-acrum Prsdicatorum in Argcntina ,ciuita-
tcTheutoniaB rcra praecipue niirabilcm
,
dc- &
uotam proprijs oculis vidi. Hic, vt fratrcs miht
tcftatiffima veritate narrauerunt ,fcmpcr fere ,fi-
uc gradicnsXiuc ftans,fiuc fcdcns.poUicc fignum
crucisin pcaorc dcpingcb.u. Contigit autcra,
Vt Maguntiam vcniens,infirmitatc dccumbcrct,
'& ingrauclccnte morbo , cum mira alacritatc fpi-
^ G 4 «i^^^.
j^Q/^ ThoUJE CANTXf.
ritus morerctur , & apud fratres Minorcs ibidcm
fcpclirctur. ( Nondum cniin fratrcs Praedicato-
fcs in cadcm ciuitatc locum habcbapt. )

Qup au,
Bol
dito , fratrcs Praedicatorcs ATgcntincnfcs duos
fratrcs pro Prioris (ui dcfundi corporc , Magun-
tiam dircxcrunt/cd fruftra , quia fratrcs Mmorcs
fcpukum rcddcre nolucrunt Contigit autcm
.
poft annos paucos vt fiatribus

, Minoribus ad lo-
cum alium tranfcuntibus , fratrcs itcrum Prxdi-
catorcs dc Argentina duo$ fratrcs in Maguntiam,
prodicli Prioriscorporc , deftinarcnt. Qui finc
contradidionc aftumptis offibus in Ar<jcntinam
profpcrc rcdieiunt. Quid plura? Ofla tratrcsdi-
ligcatius ablucntcs os pcdoris cui cx vtraquc
,
p.^rtc cohsercntcoftxfupcrius , infignitum crucc

gpcrofifltma rcpcrcrunt,& hocquali (cutum cor-
autcm crux ( vt ipfe ad hanc vi-
dis interius. Erat
dcndara quadragmra rniharibus laboraui , te- &
tis vidi oculismcis) in offis mcdio jCX fubftantia
offca ad fpiflfitudincm cuidcntiffimam clcuata,
SlttKfU,
tribus fupcrioribus brachijs «quahs longirudinis,
6C infcnori brachio dcccntiifimc longiori: cx-
tremitatcs vcro tiium brachionim lupcriorum
inftar rcpancJi liUj rccuruatas,& brachiuminfc-
rius ,
quaii trunco dcberctinfigi , cxacuatumha-
bcbac. Quid igitur in figno corporcce crucis in
oflc pctfloris , nifi mortis Chrifti in mcntc prius
habita ftigmata paffionis? Et quid in foHjs rc-
pandihhj in crucis cxtrcmitatibus dcfignatur,ni-
iimundiffimx caftitatis infignc , quod cum mc*
nipila mortis Chrifti iundatiffimc fixum gcrebat
(ji carncf»
LlBM fRIMI CAP. XXV. loy
De fuelU Jligma ChrtUi ferente in Utere.
NOui fccrctius in Brabantiae partibus prjEro- ;
gatiux landitatis puellatn dc qua pcr vcri-;

,
dicos fratrcs ordinis Pradicatorum manifcllc

ptobatuin cft quod pcr afsiduanii nicditationcm
;
pafsionis & vulncriim Chrifti , in latcrc cius vul-

nus ingcns pcr plurcs annos apparucrit , & dc ip-
fo vulncre languis fcre continue in magna quan-
titateprofluxcrit. Cuius quoquc fangumis paiti-
culamâd cuidcntiam
tanti miraculi, vidimus diu
Mi vitrco vafe
rcfcruatam.nec coloris mutaffc fpc-
cicm,vcl odoris.
Imaô Cbriftiin corde viri repertd.
y^D idcm , dc quodam prope noftra tempora

martyre vcridica rektione {ufccpi
, ,
; quod
cumaptuscuidamgcntUityranno fcruirct .
i"e eum honeftifsime
&
tradarct : martyr autem
lcmper gcmcbundus
incedcrct miratus tyran- ,
u ahjsnon^gaudcrct.
quit.non
Cuimartyr: Cum alijs.in-
gûdeojcdfcmpcrtnftis inccdoiquia
memormorns Dci mei
conrinuc in cordc meo
.
«nnf
.wnnusaudiu.t T
^*S"iata porto.
, grauiccnndignatus
Hoc,moxvtty-
; & cgo,in-
?oc^?"l"' "l"* •^'^*^'- mora , cxcnVorc
euell f '
"^*^^"™
™^«yris ô^ eius
''P*'"^ P''^''^^
m
mJrrantc
n. Vbi ftatim,
<^"'tro fecari.
lyranno cum fuis
, rcs miranda cc>nfpi-
citur quia pro figUlo
;
prclsionc pars
pars-v^na cordis Jb im- ,
cordis altcra crucitix. Chrifti

«nagtncna continens
, reperitur. Qup vifo , ty-
rannus
lotf Thom-« Camtip.
rannus mox crcdidic , cum lu.s o.onibus fa-
crum baptifina fufccpit. (îd nufum ? Ohm pcr

fucrat cpromiiTum Si po.
jyj. <5. Prophccam Chriilo i : |y
fucris
,
inquit pro pcccato animam tuam vidc-
,
bisfcmcn lougxuum , 6cin manutua

voluntas
Doraini dirigctur. Quid cft fcmcn longauuroinl-

fiChriftianutn nomcn vfqucin confammario-
ncm fccuU dilatatum ? Et quid cft, in manus filij,
patris voluntatem quofquc c6-
dirigi;nili fidelcs
ucrfosad fidcm,operibus bonisinfiftcrc,& ad

rc-
gnum pertingcrc,quod non habct fincm.

C$ntlufto. T\ Egcmer2o,bonumfcilicetPr?latum, fi vos
&
Jtv apcs fidelium habcrc, mori cum contigc-
riczmrc vos triftan nemo fapientium reprehcndct;
immopotiusin boni aiorc gnudentcs,
Praeiaii
ctiam pcrucrlos& nc-

fcelcftiffimi quiquc,quafi
quiffimos condemnabunt. Haec dc rcgibus apum,
hoc cft prxUtis fidcliutri dida fufficiant: nunc
autcm , vt gratiiis ad apum populos iranfcamu$>
paufationis modic» intcrftitio rcfpircmus»
Vims libti frtmi.

107
THOM^ CANTIPRA-
TANI BONI VNIVERSALIS
DE APIBVS,
L IB ER S E C V ND V S.
In quo refpublica apum quoad plcbcm (cu in*
,
fcriores , ftupendis miraculorum , Sc hiftoriarum

mcmorabilium cxemplis myfticc declaratur.
AVCTORIS PRiEFATIO.
Omnis Ecclefia/iicm ords tripli^
Jub dtuifione
ctanEpifcophfin Presbyteris^
^ Ckricis ordma^
tur:(jr hi omnes vnnm principem , Tapitm Ro-*
mnum hdent. Sic & in fidelibus Uicis , ecclejin
tota orbe difu/a
, /ub Iwperatore Romano > tit
Principibus , milinbus
, <^ plebeia multitudine
cengregatur. Sed dehisfuperfedere yifponiwus»
wfiforte incidenter dliquaJe obiutertnt froji-
ftenia. Dicit ergo textus in principio, qualiter
ordo momfiicus,
di/tiffguatur.
ficut & inprMedentibus patutU
In tri*
I
loS THOMi€ Caktip.
Intribus diftribuuntur ordinibus

Apum plebes.
Sic & omnts connentHS monanicus , fuh triM
atque con-
ftributtone ^ falicet o^ciatisy claHsiralibus ,
uerfis , fub vno capte , TrÛto , ({Hafi fub rcge afes
commodw adunantHr^
De^rimohominum gentre tnmonaflerijs degentium,

nemfe de Offictarijs.
CAPirVLVU TkiuVM.
Pars autem prima illarum eft ,
cû^
matres, &: emeritx funt ,ceterifque
maiores exiftunt : iftse autcttvomcijs
fmgulis & operibus pttefunt.
E. c prima pars Officiatos tn clau-
ftriscum fenipribus (ignat,& hoc ibi,
^ !,*/ vbi matrcs cmcritx nominantur. In
1
r^^M^^fe4r^ matribus affcdus oltenditur , qui m

t.imp.fu' P5ioribus& * Supprioribus officiatis tanto tru-
ferioribus. £tuofiiis gcneratur quanto ex charitatis radicc
^
. crgafubditosfundatiorinuenitur. Vnde in Pau-

lo,non tûmtum patris fed etiam matris afFcdum,
,
quae tcnerius diligcre folet , obferua. Aitcnim:

4- Filioli mci , quos itcrum parturio doncc for mc- ,
tur Chriftus in vobis Talcs matrcs funt

. ,
quibus
plorio*
LiBRi Secvndi CAi». T. 109
gloriofus patcr Augullinus in rcgula fuaprapci- Aug.lnrr^
pit, diccns Sufcipiat, inquit, infiroios, confole- Z^^-^-^^*
:
lur pufillanimcs,paticns fit ad omncs,] Vcre bca-
tus animus in Pra^lato ,

qui fc omnium knimis
fubclitorum,pictatc compaticns,inclinarct.- Hunc
Paulus euidcntcr oftcndit, dicens : Qu.is infirma- 1. Cqtau
inatur,& cgo non infirmor ? QMjs {candalizatur,
& cgonon vror> Proptcrca emciitos dicimus (c-
niorcs, qui CDicriti,id cft/upra mcritum aliorum
cffc dicuntur: quia cxtcris , auftoritatis
rcucrcn- '
tia,maiorcs cxiftunt. Hi didi funtpcr Prophc-

tampopuli graucs,inquoTummaturitatcfingul2- pp/. ^4.*
riterDcus,^: totiusreligionis norma laudatur,

Hos fignant & viginti quatuor fcniorcs quicum*
que ilU funt , qui in Apocaly pfi citharas (piritualis Afoc,i.&
iocunditatis habcntcs , (edcntcm in throno , in
phialisdcuotacorationis adorant ,
&antcpcdcs
agnicoronasofFcruntmeritorum; nihiHc habcrc
pcnitus cogno(ccntes,nifi quod difpcnfationc in-
carnati verbi , fccundum mifcricordiam, nou fc-
cundummcritum,acccpcrunt- '
Otthone oftitHo Vriort SanSli Mdtthuc

iHXta Treuerim»
Vldi vimm faniium &

bonum , qui dcnu- %^
mcrocmeritorum rccliffime dici pcrt<?ft,8c
potuit quarodiu vixit. Fuitinmonaftcrio fandli
Matthis Apoftoli iuxta Trcuerina monachus
quidam, Ottho nominc qui quadragitita annis,
,
&eoamplius, Priorisloco deferuicrat in con-

uentu. Primusfcmpcrad omncs horas, primus
admatutinas dc noftc (iirgcbat nullo vnquani :
in chgro dic
, vd nQfl:c ^ appodiamcato
fcdiura
Ytcba-
J
JIO TH O U A Can tip.
nunquam , fed ercAus
fedit aut iacuit
vtcbatur :
fctnpcr ftans,ad caElum,oicnte,

mcmbris, ocu- &
condcnfata pul-
lis,nitebatur : quod in fedc cius
uerc,cuidcntiflime probabatur.
Rarus&breuis
in colloquio,in ftudio frequens ,
cctcrum tcmpo-
ris in oratiooibus,aut incduationibus expcndebat.
miram
Vt autem nccclfarijs fratres non cgercnt ,
conucntus curam habebat & pcr hoc cos
,
ad re-
compellebat.
gularcm obfcruantiam fidentius
zeli fcruorc vin
Circa adolcfcentiorcs validilEmo
gebat,vt cos infticucrct moribus , & ab illeccbris
carnis,ali)S impeditos arceret. Hic vfquc ad prx-
occul-
Gcdentein dicm mortis fus , pcr lcx dics ,
fecutus , in
tc conucntura fuum cum acuta febre
infirmatiam deportatus eft. Quod vt
pcrccpi,vc-
ni cum phyfico vifita'rc iaccncem

,quem vt vidit
phyficus , aduertit fcncm , debilitatc nimia , dc
abftincntia fatigatum ,& inanitum : praecepitque
ftatim occidi pullum,cum tamcn cffet

quarta tc-
^ênuU cS-
^^^^ Pafcha. Et maxPrior ,aucrfo vultu cum
rcnuerct dixitciiNon tc compctit finc pcnculc
neTeZn- ,
contradicerc
f,liomedi- animjetuae , id cft,pcccati mortalis ,
(iinqua- phyfico, dummodo praecipiat quod potcft fier
drAgefmn. licite cum iure fcripto. Tunc illc placidovultu
Domini',inquit,voluntasmecum Ncc mora
fiat.
hocdi(3:o"extcnditpedes & manusinlcdo , 6

eleuatis furfiim oculis, exfpirauit.
Defratre Joanne Vr&dicatore celeherrimo Bononta

qm feftem mmuos fufatamt.
Vid autem dicam dc illo bcatiflimo virc

\:
Jiiceftloa. fratrc loannc,ordinis PraedicatoruminBc
Vmcettnus, rcfulfii
^^^^ .
^^^^^^ miraculoiucQ gloria
LlBKl SlCVHDI CAP. I. hi
probatur ; vt nuUi cxriticjUc rum 5an<9torum in hac Luindr$
partcinfciior cllc crcdaiur. intcr cctera cnin^ in-
numcrabilium miraculoruin^fcptciii cuidcntifE-
^^y/^J*'^.
mc ptobatuna cft nûrtuos (ufdtaffc. Et crcdo cadei.& tl
( faluo iudicio)quod h«c pcr cum in lan- vbi vocMt
meliori
ta gloria omnipotens oidinauit , vt haerctica pra- lo^nyin-^
^***
uitas, au:e milcrabilitcr paitibus ilhs innaluit, ^'''^
^^^^^^**^^
confundatur nccnon ctiam vchcnQcnicr opi-
:
nor , vtordoPrxdicatorum,qui nupcr ibidcm o-

riri
,
quafi clarus horizon iiicocpcrat ,in totuna
mundumplcnius corufcarct. Hiiic cft quod dc ip-
fo bcatiflinio viro pauca^fcd fblcmniora miracu-
la fcribcrc cogitaui : quae quidcm tcftatiÊma vc-
ritatc pcr toiam Lombardiam probata funt&

vulgata.
Iluowodo cqvum infolentem domu€Yit,vt,(fUotiefcum*

quc tum conjitn(uYHs erdt .genua fleheret.
IGitur cum didum vcncrabilcm fratrcm loa-

,
^
ncm miraculorum gloria & opinio folcmnis
hominumcxtuliffct, populusinnumcrabilisprs-
dicationcm eius quotidic fcquebatur;ita quod jpc-
dcs ambularc non poflet ciim vnufquiique fcrc
;
cum tangerc,vcl
parccm veftimcntorum cius pro
bcncdictionc raperc nitcrctur.Ergo ciim in qua-
dam villa,c6gregato innumcrabili populo^praedi-
& pcdcs cxirc nuUatcnus potuiflet,mada-
uit cuidaPr^pofito vicino^ vt ci cquum ad trahC
cundum in villam aliam tranfmittercc.Remanda-
mt crgo ci didus Prsepofltus quod nullum c-
,
quumhabcret,nifiillum, qui ncminemfcfforcm

reciperet,nifi fe proprium dominum,vcl cum,qui
cqui curam gcrcrct
cx antiquo. Vt crgo nnncius
hxc
112 ,t H O M ifi C ANT tl».
F rêpoiito vt
hxc rctulit fando train rcnuncut
,
mlo-
tranlmitcerct
cquum tibi quantumcuDquc
lcntcm. Fauctigitur?ra:pofitus, tranfmimtc-
crudcliorcm. Nccmora,
2dem fetit quumfcrcomni bclua
S.Urtun^- Vidit vir beatus
frcmcntcm acerbius^tronti u-
THder' Mitigct tc
tus j.^^ ^^^^-^ charaaereimprimit^dices
:
rcs,ftupcndum ml-
lf Chrittus princcps pacis.Mira
-n.populo^^^^^^^^^
SilV Mox fpcdante
raculum'
ver(us,flc(ait gcnua, & dorUini^
,
manfuctudincm
populo alccndiC
habihtat afccndcnti^ Mirante
ad opcara,
frater,& omnibus valcdiccns,propcrat
manluctiUi-
cquumquercmittit Prispolito j lcd
mumvelutagnum. Prêpofitus vcro taaumm.
fama,perGCperat,equumqiic re-
tcrim,vulgante
h^c verba dcmandans AD-
mittit dido fratrijin :
fic a mc , vt cgo indignus

equum afcendam vltc*
dcmonftra-
riusinquoDeus tantum miraculum
,vtamini.Exil-
uit: vosautcmillojvt vobishbct
lo ercro dic vfque in longum tcmpus &
annos plu-
rcs fanftus Frater cquo\'fus ,ncc

iUum vnquam
cquus gcnua tlcvacrct afccnluro.
afccndit quin
De honore ei a Bomnienfihis exhibito , &

cAlumntofa,
etc^tcommi*-
oh hocafud Vomipcem deUtione , qui
mcauonts ftilmen cogitabat inferrc.
5» Vodam tempore moram feccrat didus fra-

Vc terinproximarcgiohc,prxdicationc & mi-
raculis villas & ciuitatcs illuftrans. Vt autcm ciui-
tasBononicnfisapproximantem audtuit ,occur*
rit ei nobilium &raagnatorum, ciuium popU-
, &
multitudo: qui ncfcicntcs a-
lorum innuracrabilis
H t liquid maioris honoris impcnderc, pannum icri-
cum in quatuor haftis lupra fandum
vifum in
,
magno
LlBKlSlCVHDI CAPVt I* IIJ
hiagno laudis iubilo deportabanr. Ncc crat renia
faftojncchgcfacientibusinhibGrccumfrequcn-*
tcr in talibus multitudo.Hgc
ratione careat obfita
vidit diabolus
,
&inuidit,inftigatqucquemdaiii
nefarium,quihaBGiGregono Vapc^p velociffime
nunciaret;addens quod fefratcrloanncs pro
,
Apoftolico gcrcret , qui ccûo albo incedcrct , 8c

fuperfc pannum fericum taccrct deportari.Mox
Papa citiusquam decuit vcrbiscrcdens, deman-
datCardinalibus acPraelatis, quitiAc adcrant
in vicino , vt ad curiam conuenircnt. Quibus
praefcntibus rcfcrt Apoftolicus qux audiuit, ni-
titurquc in didum fratrcm loanncm cxcom*
municationis fcntcntiim promulgarc. Adcrat
autcm tunc fauftus Mutinenfis Epifcopus , qui
domino Papae coram omnibus dixit ; Non de-
cctjPatcrfandc , in talcm virum accclerarc fcn-
tcntiam , nifi prius ca qu« narrata funt,diligcn-
,
' tius inucftigata fucrint & probata. Cui Papa:
Mihi fatis conftant quse dida funt ncc vUo mo-
,
do^fcrcnda fcntcntiaretardabor. Quodvt vi-

dit didus Mutinenfis Epifcopus rogat coram ,
omnibus fibi tcxtum Eu^ngclicum cxhiberh

pofitifquc articulis fupcr tcxtum, dixit:
tnbus
luro in haec fanda vcrba , qu6d proprijs ocuh*s.
Vidi , dufn fratcr ille
Icânncs de quo fermfe cft,
,
praedicaturus in populo cxcdranl aflrcctididct,

quod Angclus Domini dc caslo dcfccndcns, cru-
cem aurcam fronti prazdicantis infixit :& addo,
quodhsc nuUi hominum rcuela(Tem,nifi fc cafus
ilteadeuitandam vcrecundiam dominiPapae, &
fandlaB curiaeRomanx
, &
excufandam inndccn-
^??^^ viri, cafus, inquam , tana ncceiTarius
^û^
obcuhflct, Ad hjec igitur verba in lachry mas effu-
\
Thoma Cantip*
fus Papa mitigatus cft, & milfis nuncos in Bono-
con:probamt.
Ltioncm faiaflimam
doHo #m .integr'
^
Quomodo vinum i
reHitutrit.'
quon-
X T Encrabilcm RcginaUum Abbatcm
^
*•
V Blcfcnfcm narrantcm
dam
loannes opidum
frt«
aud.u.
quoddam
.
quod
iBtrauc
nt&oSitciacfcqLbaturu.finua^^^^^^^^
vidu mul cr,
Qucm vt tranfeuntcm
^
mulutudo.
ncctolUbat.&^n^
fandum
m pi^^^^ ff
Ixm ckpfcdra in manu obUta ônjodu:o(p^r^
viru
S,& au?d.soculis
tctraxic
cio propcrantcminfpcxit.
Vt ergoadlc
oX doUum•inucmt clcpfcdram in
. totum vinum
manu i^-,^^^^^^
pcr ccllarmm cffu
quc ad
(um Conftcrnata ergo v tra q"^"" "^^^
vidit.
crudcliffimum cxhor
polTet, quia virum {uum
S t cûrru poft
fcruum Dci:
pcd9 ciu?; cum clamorc vahdo If
apprchenfo
^rym^ &
nar-
&
fibi cx hoc
cx
iat cucntum cafus , & quantum ,
iminmcrct. Tum tra

crudclitatc viri^pcriculum
tcr compaticns mulicri
, bcncd,x« ilh, ; pnect- &
mcntc conh-
pit, vtrcucrtcns, mDomino fccura
Rcucrtuur
dat. Miratc kaor quod gcftum cft.
rcplctum m-
mulicr ad ccUarium , dolium totum
ucnit, ficcam arcam ccUarij,ncc
lola m
gutta vini
Ad cuidcntiam autem
folotcnushumcaatara.
dolium infrontcccdcli»
tanti miraculi , ipfum
diftus Abbas , quo h«c pcrccpi , fulpcnlum
a
LiBRi Secvndi cap. I. iry
DeaqniU, qut eum, qHOCHmqHefergeret/eqfiehamr.
Dcm qui (iipra Abbas vcncrabilis , aliiid mihi*

1 rctulit ^quod ipfe vidit. Arabat rulticus in a-
gro , aquilaiu cniinus vidit ia ccfpitc quicfcen-
tem: Expeda,inquic,cxpcda, 6 aquila,adiuro tc
pcr fratrcm loannem, & ic captam ipfi fando ri-
roftatim, rcdudo aratro pr^fcntabo. Ncc mo-
,
ra,rufticus.rcdudo aratro,expedlantcm acjuilani

accipit , & fando viro
, qiiafi
manfuetiilimam
pra2(cntauit.Hanc aquilam diftus vencrabilis Ab-
oas fequentcm bcatum virum vbicumque loco-
rum ibat, vidit ,& dc villa ad villam poft cum pcr
acravolitantcm, Vbicumqucin populo cditiori
loco ftans conucnientibus prxdicabat,aquila iux'-
taeum captabat locum. Et fipito fermohc , mox
vbipopulo bcncdixit alasaquila cum mirabili
,
tripudio clcuabat , & frcqucntibusmotibus aera

concitabat ; quafi pcr hoc (uo modo bcncdiccret
crcatorcm.
^
fijômodo ferta fofacea^quilus f^cpulus cororMbatur^
excommHnkaut , & cffaaH mitabUi fHbfrcHto. -
Q Vidam
fratcr ordinis Praedicatorum dc
Dacia
Nicolaus norainc,mihi retulitquae
,
narrabo. Eratidcm fratef auditor lcgum in Bo-

nontaadhuc in fcculo conftitutus, cum hasc vidic
quae retulit. Stetit fratcr loanncs , & concurrcn^
ti ciuitatis
populo prxdicabat. Vidit auteaa;&
doluit, & vidit quod fcrtis ex rofis totus fcrc cir-
cumfidcbat populus coronatus. Finito crgofcr»
mone, dixit omnibus: Pudeat mcmbra tidelis
popuh rpfis avit flgribus lub fpinatii^ Cbr ifti oipi-
a H ^^^^"
,Ttf Thoma CxuTir.
ro-
Et addidit; Excommunico
fcrta
rc coronari.
.llc vtuur
amm non populum, fcd fcrta.cuibus
a nâ.otc vf-
Wn pcccatum Dcftitit crgopopulus
ncc fintal.qu.s.
qac ad minimumportarcrcrta: non-
^daufusfuittranfgrcdivcrbafana.. Poft
Llosvcrbdics nuptiae cclebrabantur m vrbc,
exrofistantum
adcrat & pucr iunior, qui fertum
adolcfccns qui-
^nabat in manu. Qupd vt vidit
lcrtum cx ma-
dam fupcrbus&accuratus,rapu.t
fupcr caput.Ncc
nibuspucri,& contumax pofuit
mora. flammacdax fcrtum
inuafit: a.itequara &
poffct , omncs c.us ca-
illud adolcfcensdcponcrc
pitiscrines cxuffit.Conucrfus
ergo populus Itu- m
porem fanai
, viri verba tiraerc did.c.t , & in ta-
dis ciusDominum pcr omn.a
bcncd.xit.
cerporis S. Domintci fuhito 4

Quomodo in eleu^ttone
fedihHS ad afut,femel ,
iterwti^ tranflatusftt.
m
narran-
PRatcrca fratrc ordinisPr^dicatorum vcnc-
tccognoui 5 diaumfratrcm loanncm
cumcctc-
rabilcm clcuationi corporis Dominici
Bononia interfuiffc. Pofito autcm
risfratribus in
quodam Epi(copo Cardinali cx partc c^pitis m
clcuationc corporis facri , diausfraTcrloanncs
pofitus cft ad pcdcs.Et fubito fada cft mirabilis
& inexcogitabilis conuerfio vt ipfc frater ad ca-
;
put , Epifcopus Tcro ad pedcs fubito vidcrctur.

Rcpofitus cftautcm Epifcopus adcaput& fra-
tcrad pcdcsj iterumquc fubitoconuerfiofada
cft,ftupcntibus vniuerfis. Quis autem dubitat,
pla-
in hocfado fandli viri merica diuino iudicio
cuifTc , qui. cum in digniore partc corporis facri
Epifcopo pr^tulit collocandum?
LiBRi Sbgvhdi cap. I* 117
Qi^d p;f4 pefe incYedMis f i rejpOftderit dc

( res )
yentre, qni eam comederdt.
VlgatifTimum miraculu rcfcrcbatur Tub an-

V
Pic^crat
Domini M. CC. XXXI.
no incarnationis
indomo hofpitis , ^qui fanaum virum
rccipcic folcbat,quae humana verba loqui doda»
fanclum virum pracipue diligcbat. Scruus au-
tcm quidamin domo clam picam occidit, clam-
quccomcdit. IntroerclTus ergo virfandus ho-
Ipitium, clamauit ad piâm : Vbi cs nunc amica
mca, vbi cs? Ncc mora, dc vcntrc comcdcntis rc-
fpondit Afliim , aflum. Mirantibus omnibus^
:
vulgatum cft vcrbum, concurrunt pooulijdc vcn-

tre comcdentis pica diebus plurimis loqucbacur^
êfratre Vetro Vrddicdtore in Hijpanid • cuins merU

tis mnocenter damnatus liberatH^ eji, tnulitr fri-
du$ mortHarefHfcitata.
QVidctiam& nuncdicamdc quodam fra-

Pctro , ordinis Praedicatorum in Hifpa-
tre
niajcuius meritis, muliertriduana mortua ,ilufr
citata cft. Erat clcricus rcccptor fratrum , qui v^
xorcm bibulam habcbat, per quam fepius graui-

batur. Accidit crgo , vtmanemortiâ inucnirc-
tur ,& imponercturviro quod cam vcfpcrc
,
(uf-
focaffet. Captus igitur , triduo detinctur, 8c
tandcmiudicatur admortcm, Fada crgo fof-
£1 in tcrra , dcponitur viucns infcriiis , mulict &
mortuadefuper , fecundum patriae lcgcs. Dixit
crgo virjaudicntibus omnibus.: O
frater Pctrc,qui
naihi ia vltimo cixm pracfcns clTcs ^ tcfafturum,

H 5
quQd
1,8 Thcm^ Canttp.
nunc mihi tuif
quod petcrem promififti adcfto ,
; &
condcmnato ccrtus
Sieritis innocentimme
fum , quod idcm abfcns potcs quod & pra^lcns.
muhcr mor-
Mira res,mox apcrtis oculis,rc(edit
,
dixit : Orantc fiatre

tua:& omnibus audientibus
vuam rcuerfa (um, vt viri mci mnocch-
Pctro ad
tiamdcmonftrarcm. Quodiao , foluitur ,
vir &
propna rcmcauit. Hic
acccmavxoris manu ,ad
trcs alios prxfcntiahtcr
mor-
idemfratcr Petrus
alijsmaximis
tuosin l-lifpania(ufcitauit,cxccptis
fccilfe narra-
miraculis, qus quafi inniimcrabiha
tur.
Df Ccnfardo Frdedicatore Louanienfi aliuA

exemflum.
XI . X T Idi & alium vimm emcritum Conrardum ,
t.imp.fer-
V nomincjinordinc Praedicatorura apud Lo-
uanium^vita& animarum zclo * fcrucntifsimo
ad
menttffimu, aloriofum. Qncm cum audinem mori , vcni
^do^rin^j, &qua(ifuincfdusdccumbc.
iQcujn^ vbimutus
glonojHm.
bat,Appr( pinquante igitur hora deccfllis,contra
fpcm omnium,oculos clcuauit manus & cum , &
tetifsi"ô vuku intuitus ciucifixum , dixit: Educ
p/a/,141.
de carccre animam mcam vt confiteatur nomi-
,
tuo Domtnc:& ciim tertio hoc dixiilet,dcmil-

fis oculis expirauit.
Pefratre Seruatiorradicatoreitem Louanienfi*
»1- T T Idi&alium ciufdcm ordinis incodemlo-

V co, Scruatium nomine dilcdum valdc mi*
,
hi,& in amicitiafpccialcm. Dc ifto bcati(simo &

cmcrko valdc viro , fratrcs,qui tum co in ordinc
Pr^dicatorum trieinta quinquc annis fucrant
LiBRi Secvhdi cAP. !•
retcrcbant,quod
vtritatc tcftatifsima
conucrfati ,
in tanto temporisfpatio,cx
quo intraucrat ordi-
ncm,nunqiiam fratrcm , nunquam homincm «
fuaculpa, aut incuriaperturbalTct-Humilitatis 5C
manfuetudinis tanta fuit ,

quantx nunquam ho-
minem memincrim mc vidific. Compaisioncna
vcro & caritatcm crga proximos miram & vchc*
dcbihtatc
mentcm habebat. Hic raortiscxitui ,
corporisâppropinquanSjOcuUs manrDUs,caelc- &

ftibusinhiabat. Cum
autcm ifratrc qucdamro- .
garctur , vc fibi fupcr ftatu pacls fux confcicnti»

rcfponderct,dixit humilitcr & dcuote : Pax ccrta
& firma eft intcr mc , & noftr» falutis audorcm:
ncc vllo modo diutius ab cius contcmpUtiono
•
fruftrabor.
frAtre^gtdtQPrdidicatoYe Ganiauenfi,qu(mlWi
c4wnico Andomarenfi.
Vldi & alium ciufdcm ordinis optimum vi- x^.
rum in Gandauo,Agidium nominc,qui ca-

nonicusapud fandum Au Jomarum in Flandm,
(cculum dcrcliquit , & Prjedicatorum ordincni
intrans,tantum dcdituslacrymis ,
tantumfpirU
tuali \xtmMc aniraarum zelo cffcrbuiffc proba-
tur, vc Ycrc fandus crcdcrctur eflct: &
hoc cx> &
itus cius monftrauit. Nam cum fratcr fuuscat-
-
nalis fepelirctur in clauftro fratrum , mar naorquc
fupcrpofitum,male iaccns , dcbcrct corri^. Sinir

tc,inquit, fratrcs , fmitc, diu non iaccbit imroo-
tum, mamfei|p praediccnscum fratrc dcfunfto
fc
fub codcm marmorc in proximo dcpo4|ûm:
quod& faftumeft. Scd & fratrc quodam nar-
rantc mihi qui antc ipfum rcfcdit dic proxim^
,
H 4 # «ftoritu*
ItO THOMiE Ca^TIF. lllll ^?'"^!)
moriturum, diciici,qu6d quacrenci libi , quomcv»

dofcfcntirct,rcfpondit, diccns Bcncfratcrca* : :licinobHKiciQ
riflimCjbcne mc (cntio,quia tribus diebus tantum bcnqiDitnil
in [purgatorio , hinc cxiens , cxpurgabor , fta- &

tim poftca pcr Dci mifcricordiam ad gloriam
cuolabo,
De B. Dodone Tufone ,
qui verhi Det pradieatione in,
gente fua fluYimftm frofecit , & fefjimt^m ilUc coHf
fuctHciinem ju^l}iltt,
Vldi & alium ciufdcm ordinis virum bca*

tum^valdclongaeua oetatc proucdum Do* ,
doncmnorainc FriSncra nationc , qui prxdica^

tionc fcdula , tantum in (ua Frifonum gcntc pro-
, vt pam a fcrocitatc
fccit fua plurirnum roitiga*
rct.Abantiquiffimo cnimtcmporc incon(uctu-
diucm immaniflimam haechabcbant Frifoncs vc :
occilohomine vnius cognationisab altdra,occi- 1''
fum corpus non (cpclicbatur a (uisjfcd fufpcnfuni

in loculo fcruabaiur , &
dcficcabatur in domo,
quoiifquc cognationecontrariain vindiftam
ex.
occili, plurcs vcl laltcm vnum aducrfa cognatio,
pro morrc vicaria trucidarct &tuncprimuin
, :
nôrtuum luum fcpuhurx dcbitas cum magna ^^vidia

folcmiiitatcitradcbat. Hunc crudchdliium in-
auditum morcm didus fratcr in illa gcntc rcmo-
uit , &ad mitiorcm ftatum crcbra cxhortationc
promouit,
Defratre GHillielmo de Militoh4 ordinis MmorHm.

\ yJdi &alium cmincntis vitaivirqm dcor-
V ^nc fratrum Minorum , fratrcm Guillicl-
mumdc MiUtona, qui magiftcr Thcologi^c Pa-
riljjs faadiifima(p ac deuotiflimain vitam du-
\
LlBRI SeCVNDI PAP. T. I2l

lil. Hic ciim qaadani Parifijs prxdicarcc,
dic
pcrhoram obmutuit,^: vcrbum * vitae refumcns, f^s- s-
^*'*^-
omnibus cum vultu fcreniflimo valcdixit,& fic i»
paec (juicuit.
^^^^.
De Jr4tre Odone rtadtcdtore.
A Lium etiam vidi fratrcm ordinis Pra?dicato- 17^
^mm, Odonem nomincjiniurc rcgentcm,vi-

rum fanftum & bonum qui raro volcbat come- ,
derc , quod {eminali fhixu abanimalidcfcendc-

rat,(cdoicrc,vel pi(a ,
corpus fobrium icparabar,
HuiCjin ingreffu ordinis , vita fuae tcrmmus rcuc-
latuseft , 6c hunc fratribus ccrto dic antc obituui 11
reuclauic.
Dc fiAtre Conrado ordims Minortm.
ITcm»vidi fratrcm Conradum ordinisMino- 18«

rum,qui miniftcr Thcutonix,inira gratia prx-
dicusfuit, &
fanftorum feruentilJimus vencrator
in multis cniiuit.
I>e loanne Cdnontco reguUri in Cantifrato,
Lium vidi cmcritac vitae canonicum. in mo- 19*

vndccim an-
nafterio Cantipratenfi dicbus
tcmortcm,qui loanncs nominc, cognomcnto
Bonus valctus,vir literatus & bonus ,innocen- ,
^
ti(5mam vitam duxitabannis puerilibus vfquc

^^^/^^^^^
in aeuum vitae. Dc hoc bono viro mihi fui con^
CMnt<f'
'Canonici rcfcrebant
, quod cum eflct Parjlijs , & ris, c<«/5i-
auditor c^Tetbeati&magniviri, magiftri Pctri ri»i /i^. ixj
Cantoris Parificnfis
, quibufdam dubitationi- diÛ-^^-
bus &
tentationibus fluduabat:&: fupplex fu- î''/;,!
'
pcrhocinoratiouc fadus^vidit manitcftifEme

bcato$ '
I
122 TH O M C A T I P.
bcatos Apoftolos,l^cirum Paulum-, raox co- & &

, ad fpcm
gratioris vit« mcrito con-
rum folario
fortatur.Hic gloriofifsimam Chrifti matrcm mi-
cctcra , quae dc ca
ro fcruorc complcdens , intcr
vcrfus incomparabilcs cdi-
compofuit, duos iftos
dit. ^
Iclix mater aue , qu^ mmdfisfihttHr a v^,

gemtrtcis EiU v<c facis ejfc breHC.
^
Quf
Defxdtre Salomone oydmis ?radiutoYum.
T / & magiftrum
Idi Salomoncm prsdicato- ,
f»5.?.*.i.
V rcmfolcmnem& magnum,qui'pcrtotam
Thcutoniam multa dodrina & miracuhs
* cclc
imf. eeU' pro Chrifto omnia bcncficia derc-
lcbris, tandcm
^''^^^'
liquit,& in Colonia Praedicatorum
ordincm,pro-
lixo valdc fatigatus fcnio , introiuit, in
quo vcluti
•
pucr bcnignc
,
&
humiUtcr conuerfatus, poft an-
nos aliquot lanftifsimo fin« quieuit,
De fr.HelgeroVriore TrxdicatoYum Frifficenp^
21, T Tcm & alium nobilcm &

illuftrifsimum vi-
X rum ,
qui Helgcrus nomine, filius potentiGimi
Comitis,in iuucntute poflcfsioncs,caftra,& mul-
tas pro Chrifto diuitias dcreliquit,& Prsedicato-
rum intrans ordincm , Fnlaccnfis Priv r cftcdus
cft. Hic poftmodum multis iciunij s,&
laboribus
fatigatus,prx nimia dcbilitatc cqucs irc compul-
(us cft;fedtamcn afino vlus cft pro vcûra. t^c
(cmcl ftans in prouinciaU Capitulo coram dim-
"t.tmpjcc"* nitoribus Prioribus ' fc accufaturus , audmit
&
cnfatus.
afmum fuum hinnitu , vt folent , horrido vocifc-
rarc , & dixit : Ecce fratrcs , afinus mcus accuUt
qôd non fum dignus tcncre ' Prioris offi-
T!:/pIu >
LiiKi Secvnpi CAP. I. iij
cium ,
qui inualidus irc pcdcs , contra ordincm
fubuchor dorfo cius. Hasc vc dixic nonnuUos iti ,
rifum, aliosvcroinlacr^^mas concitauit. Rcgcrc

tamcn conucntum vt crat dcbilis, vfquc in tinein
vitaecompulfus, mulcis poftmortcm,& maxi-
njis claruit miraculis.
D« frairc CQnrado Vrdtdicatore , qui tres viuens mdr-

tuos jhfdtawt^
FVit fub co , & cius tcmporc quidam Conra- n,

dusjfrater ordinis Prxdicatorura ,
qui inter
alia infinita rairacula , trcs ctiam in vita mortuos
fufcitauit^
tnonacho quodam Cijfercienfi , qni fHernm

in niue refcrit,
VTrum viderim dubito monachum Ciftcr- *5«
cieniis ordmis , virum pietatc plcnum , dc

quo talc miraculum fcrebatur. AlgoYc niuium
tcrra Brabantiae rcfperfapcrtotum , monachus
prxdidlus in itinere cxiftens pracmiffo in villaai
,
fimulo, folus incampis per deuia veniebat. Et

ccce inucnit pucrum clegantiflimae formae, cpafi
trienncm , magno flctu &
ciulatu , folum in ni-
uis frigorc rchdcntcm* Compaflus igitur tali
pucro,equodcfccndic,& complexus flcntcm,fle-
re cccpit cum co ,& quaercrc quid habcrct. Ta-
ccntpautcm puerojiccrum ingeminac,ingcmifcit,
quxrcns vbi cft matertua ? Nutnquid pcrdidifti
roatrcm ? Ad intcrrogationcs igitur ilUuspucr
fortius ciulans , tandem dixic : Heu mc, hcu mc,
quare non flercm,quarc non ciularcm?cccc vld«fc
ûpd cgcns,folus, & in frigore fcdeo, & non cft,
qui col-
t24 T M o UM Cantip, ImiSicTM
quicolligat mc, 6c hofpitium mihi prxftct. Mox
luonachus furgcns , &
puerum in brachijsclc-
uans.ofcuUtuscftcum; diccns; CclTcsflcrc dilc- wOfl(nBai|i
diflimc.quia ad hpfpitium portabo tc, faciam &

cnutriri.Hoc diccns,cum pucro equum afccndcrc
. voluit , fcd pucr dc brachio tcnetisQfilicn5,repcto
difparuit,quia Chriftus ftlius Virgpkfuitjn tcr-
ram cadcnsmonachus, ciularc& flcrcccc-
igitur
h c ur. pK* accrrimc , &

ciimdiu fic ciulansiacuifTct,
, inucntus cft , &
tandcm quxfitus a (ctuo elcua-
Tmy.vberr
riW. tus in cquo , ad hofpitium ducitur. A quo cuta **p«6lMt:ffl|
quaercrctur cur flcrct, nihil aUud vaa nodc dicc*.

re potuit, quam Hcu mc , puer bonc, oucr
:
pul-
chcrrimc , quarc mc dcrcUquifti ? cur tam cito
abiftif cur tc pcrdidi > Poft hxc monachus con-
folitioncm rccipiens , cuidasn rci cucntum rctu-
lit, qui illis , pcr quos fciui , tantae rci mi^raculum
& piaculum patcfecit. Qu.is cnim finc lacrymis

audirc potcft piaculum talc &
tantum, quodfi-
lius vnicus parri Dco , Dcus cxiftcns , hoipitium
in tcrra quaBrit,cgct cibo , algorc contrahitur , &
pr« abundantia iniquitatis ,
rcfrigcfccntc carita-
lf4/. 14. tc muUorura,non cft qui eum rccipiat cordis ho-
fpitiD , rcficiat patris placitibcnefica voluntatc,
fcuoluat & foucat dcuotionis finu,vcftc «ontcgac
caritatis.
JDe fluribusvirU f4n£lis genetdlitev
14. T7 Idi & raukos aUos viros , vita cmcritos &

V virtutc : quorum aUj fcrucntcs fpiritu , falu-
ti proximorum inftabant : alij \n tribulationc pa-

5t
lt#f».ii- ticntcs. in bono malum fempcr euiriccrc labora-
/#f<t. bant : alij pio & cafto timorc, quafi tumcntcs flu-
\ dus lu*
i
4
LibriSecvndi cap. I. 125
fupcr fe DoDQiuum prxftolantcs , continuis
lacrymisinfiftcbam : alij (pc gaudcntcs , &
in vita Rom*it\
prxfcnn dulccdinem patrias caelcftis praeguftan- -Wr^.d.
tcs,nihilominusfcliccm mortcm in iubilo prscue^
niebant. Ccrtum tamcn cft lcdor, nullum cx fuis
mcritis,fedfinccri(Bmcin Dominogloriatum,& i-Cor. 10*
cofdem potius habuilTc infpiratam laetitiam,
qu^ra praefumptam ; ncc vlluj|n fme horrore dx-
monumrccefsiirc. Nullus ergo feniorum emcri-
torum 3 vel maiorum noftrorum , dc mcritis fuis,
autVita prsefumat quia diabolum lcgimusvitae
j
audori infidiatum quadraeinta dicbus qua- ^^J; &

aragmta noaibus êtiam iciunanti , & nihilomi- Mmt.^T*
nusjfccundum quafdam fcripturas, in crucc mo -
ricnti.
Dtf vtgorc fubdttoYum in tuuentute.
CA?irviVU ÊCFNDKAf-
Secunda pars illarum Apumeft,qu2C
luuentutis vigore opera multa prse-
ftant.
Ic planiffimc dcmonftraturftatu^
& vita clauftraliunci , qui fecundum^
litteram, dum iuucntutc & foititu-
dine vigent^temporCjlocOj&ordi- -«r
** '-^*
nCjVcl labor ant manibus ( Qui eniin
'
non laborat,non manducct) vcl fi labor manuum
«X ordmc non habetur , canticis fpirituahbus ho-^
ns de*
j,^ T H O M iE C A N T I P.
intcrdurai ftudijs fcripturaruni, nec

ris dcbitis,&
noniJc reguUnbus dirdplinis btantcr
gau- &
dcntct inludant. Huiufmodi
cmm opcra ,
fi Imt
raulta,& propria; faluci primo,

&
liduti fccunda-
exemplo vits , cum dcco-

rie proximorum, cum
oratione, multiplicis frudus
luua-
rc virtucum,&
quantumcumquc
mcnta ptsllabunt. Quis enim
peccator , hmufmodi opera
vidcns , ad emcncia-
tiorem vitam & poenitcntvam non compungatur?

Q-ns tam flagitiofus &
amcns,tam fcdulas , tam..
audiens,Dcum timoratms
duc continuas laudcs
adoraado nonlaudct?
Qmr.tm frofint honl religiofu
QVod talium ftct fuffragio totus mundus, &

peccatorcs apud iratum iudiccm Deum.
eorumorationciuucntur,non cftvcrus, qui am-
- bi2at,Chriftianus.Vndc tcmporc nondura t
pra-
frtfente^
ft| quo mundus talium fuffragio iuuarctur,
: Non cft qui
diccns confurgat
Yrl Ifaias dcplanxit ,
Cen & tcncat tc. Quod bcnc patuit , vbi nec angclo
i.
>n«rra;
jbid.i^. pcccanti in caslo : ncchommi pepcrcit
ncchoftibus naturae in Sodomis nec
Ixod. ji. filijs Ifracl
:
Sum. 1 1. dcferto lUf

jjioi^jiaîs ; nec muriuurantibus in
J4.11. , .
dzis.
r
JDe eadew re exemflum oftendcns qfiod oratio reltgio*
foYum, diorimq^ honoKHm virorum , cUdes frouith

ciarum aHtrtit.
'Tp Emporc quo gens Hungaromra , cun^

i regnis muhis, a gentc Tartarorum ,
dc O-
ricntispartibus vcnicntCjCrudelitcr cft dcftrufta,
& iam in Thcutonia tincs BohcmiaB,inuadcrc co-
uarctur,
LlBKI SXCVNBI CA^. IL X27
naretur.quidaproipfaccrraTheutoni^ & maxi-
mc partibus Brabatia5,cordc turbacojfollicitus vc-
Brabantiam ad fanLliffimam quamda tunc
nit in
icaiporis ci: SoUicicor non mo-»

monialcm,dicens
dicc,naatcr carifliina ,pro tcrris tiis proximis a fa-
cic Tartarorum^ncjicut alijsfcccrunt, faciant &
iftis , quia iara inuadcrc lincs Thcutoni» , fcilicct
Bohcmiamjinchoarunt. Cuvflla : Nihil , inquit,
iamcariffiinc veieans 5 quia totfunt intcrraifta
animx beatorum , &
in his maximc clauftris,
3u6d hicTartarorumcxcrcitus formi-
nulluscft
andus fandarum orationum iaculis rcpclkn-
,
dus. Bencdidus crgo Dcus in omnibus,&pcro-

^^*
mnia , ficut audiuimus, ita vidimus, &
Qt4od tamcn noti frofmt [fiperhis.
HVicautcm contrarium quid accidcrit, au-

Antcquam in \Valatiia fub regc
diamus.
Willclmo , modcratorcRomanorum a Coaiitc ,
Florcntio,& Zclandcnfibus Flamingorum cxcr-

citus fcrirctur oranti cuidam pro dida gentc, id
,
cft,proFlamingis,in orationc rcfponftim cft: Si-

nc fuperbos humiliari. Quod tcrtia' poft dic fa*
ftum infpeximus , licet tamea multi cum ci$,&
in eis,occifi fucrint qui talcm l:ullo modo mor^
,
tcm mcruerunt. y
damnari eos , ejniadbellum frecedunt reda in^

tentioneje cuius infiitia dubitdtMr i frtncife cod^'
,
iHi exmflunf.
SEd notandum accrba mors bonis non

, quod j,
obfuic , ad faluccm ; quia tcrrcno
fcd profuit
i^mino obedirc nullo naaligaa.Qdi ammo procct
iccunto
fcrunt.QiLodpatuitin quodam fidcliiQmo viroj
vcnc
dequoamatrcregis iamdidi GuiUclmi ,
* Mathildc didicimus* Ciim enim ipla rc--

iMf. i. rabili
ComltiHa,polt
Mechtil' niatcr,Hollandiae memorabilis
in Walatriara deuenilTct,aggrclla
>
faaam cxdem
viucn-
cftcum duobusfratribusPrêdicatoribus
tes adhuc quicrcre,&
coUigerc fauciatos. InucniC
autera & ad idem pictatis opus matronam diui-
matn regis,
tem,& pr«claram,quac cum flctibus
Comitilfse narrauit : Tranfcume me,mquit ,

hic>
vocauit mc voce flebili quida (aucius

cx proftra-
ciuslocauiin tinu
tis, ad quem cum
vcnilTe,caput
mco , 6c cum ad recognofcendum Deum exhor-
Oculis
tabar. Et ille vt potcrat , cleuatis in caelum
& manibus,dixit : Fatcor mc coadum in excrci-
tumvcniHc,& hoc eo animo vt nullumlaede-

rcm^necincorporcnccin rcbusihic laefus fum,
& ccce iam morior , occifori meo prorfus
indul-
geo,vr mei fimilitcr mifcreatur omnipotcs

Deus,
& contra eum mihi indulgeat quidquid fcci.Via-
ticum corporis Chrifti \êmcntcr cxopto,quod
Ucet ore non (umam, in mcntc tamcn virtutiscius
gratia non fruftrabor.Et hacc diccns,cruce figna-
vo-
uit fc,& fic fpiritum reddidit. Tcftor autcm
bisâit matrona, pcr falutem mcam ,
quod ftatim
vbiadrcddcndumfpiritumos apcruit , auicula
tante pulchritudinis.vt nihil ciin creaturis com-

; n.^ parari poffet , de ore cius cum odorc
mirc aro-
uit itisyvt matico ad lupcros cu^lauit. Viclc
crgo lcccor,
legit ms,h. quam vcridicafit illa fcntcntiabcatifsimi Augufti-
€.&tert. nitqua dicif.Vcrc dicojcredidi proptcrquod lo-
^^^^ * potcft male mori^/^qui bene vixc-
^ûgufi de
*
' Studeant
1
LiBRi Sbcvndi cap. Ilt. 129
STudcant icaque fidcles apcs clauftralium ia- Conclufio.
(udarclaboribus, inuigilarc fpiritualibuscan-.
ticis,orationibus&: ftudijs inhxrere, difciplinis
regularibus excrccri , & per haec
crunt proximis
in exemplum , & peccatoribus contra iram Dci,
vciiiudiciSjintutamcn.
I>e virtute htimilis fubicclionis
CAFlTVLVMJir.
Difciplinaquadammatribusrubdlta:
funtp necagunt quidquam finema-
iorumimperio.
I c notatur humiHtss fubie Aionis, &
abrcnuntiatio proprias volutatis.Quae
duo
, fi fubicdtus quis intcgre , cx &
_ cordc tcnucrit , cxalcatus quidcm cx-
ultabit in gaudio &
abfolutg libertatis gloria pcr-
fmctur.Vndc Apoftolus:llla quafurfumcftHic. Cal.
xufalem,libera eft quae*cft mater noftra*
5
C«r hom fuldaturhomini»
ST-d non abfurdc qusri potcftrCur confuHt ^ ^

homo fwbdatur homini,cixtTi
vclit Ecclelia, vt
Dcushominemrationalem^ conditum ad imagi-

nem fuam,nifi irrationabilibus dominari;non ho-
mmcm hommi , (cd hominem
pccori voluit?
ôdp^tuit vt dicit glotiofifsimws Auguftinus^;
Thoma Cantif»
quamho.
^ i:LiL quLottasfueruntrcaorcspccudurn,
mmL.Vndccisd,cWel:Dominamm^^^^^^^
c«U & bej
bus maris,& volucribus
,
1^^^^^
poteft.
Hxcautcm q.,a:ll.o fic folui 1"^ n"»^^"^
nc-
priroi parcntes ,
foliDcolubdit ,
antiqui&
TZl aWantur
omni
conccffa ^
crcaton o-
honeftatc
, morum
Dommo hbcr-
?ate fcd in
abrupta v.cjo.
mniim (cruicbant: nunc vero per dunfliraa
fub
rum homines dcflucntcs ,v.x ct.am
cohibcn. Vndc pcccan-
feruitute poffiint l vicijs
mmaatcrdi-
tibusfiUisIfrael in Deuteronomio
non feruicrisDom.no Deo
J>eut. 1,. dumeft:E6 qu6d rcrum
tuo in saudio &
l«titia cord.s tui proptcr
m ta-
tuo
omnium abundantiam, fctuiesinimKO
mc & fiti & ariditatc
, , & rerum omnium pcnu-
( ria: & imponam iugum ferrcum fupcr ccrmccm
tuam»
Chriilt.
ExbtrUtio ad oledientim exemflo
I
V \ Vdicrgoqmddiaumfit.&minastantiiu.
.Uc
J\. dicis vcrearis. Vt enim incomparabils
'Aui.l.sJe j^Q{jf.oz Auguftinus ait^Nihil intcrcft Iubcuiu$.
tiuit. c.jy. dum-
jmperio facilius homo fcruiat moriturus ,
modo il\e ,
ad impia
qui impcrat ,
iniqua noa &
Jlid.l.i9. cogat. Felicius cnim (eruitur homini
quam hbi-
ipla
•• '5-
dini. Confidera Chriftum Dci filium , ab
]
defcen-
maicftatc fupcrna ad noftram mifcriam
libctos facit,
loan. « . diiTc. Qui alios (aluatione fua verc
Lue.x. "
fuhdi parcntihus voluit , in &
iniquitatibus no-
j/i.4j. ^ ftris duriflimam.fecundum prophetam, pertuht
,
'^'
feruitutcm. Proinde videas quod didum cft lu-
pcriiis:
^ ^ quod fubdit» matribus iuniorcs,nihil a-
guat
r
Ll Blt t S E C V ND I CAP. IIL tgl
guntline maiomin impcrio, optime clauftralibus
competit ^ qui abrenunciantes proprise voluntati,
nihil agere debcnt finc maiorum impcrio, vel (al-
AmmaduertitC clauftralcsprin-
teni finc liccntia'.
cipcm (alutisnoftras Icfum , non vcvolunratcm ômti.u
fuam, fcd patris faccret vcnidc : ac per hoc patri

,
facerct veniife :ac pcr hoc patri obcdicns vfque

, Philip.%1
ad mortcm , non liberas manus ; non liberos pe-
dcs affixos cruci corpufque facrum immobile:
y
;
fcdfolum oslibcrum ad orandum habuiffc mon-

Itratur, Rcamens , tibi dico carilfimc , fcrui eft,
quitalem nonvult palTum taliaDominumirai-
tari.Liberas crgo manos ad dandum aliquid^vcl
agendumjlibcrospcdesad ambulandum ,libcra
mcmbra ad conandum aliquid non habebis , (cd
totufti cum Chrifto corpus affixum pccnitcntise
cruci,fola tibi lingua ad orandum,confitendum,

& laudandum libcra rcmancbit. Tcntanturcu- '^^^^
^^".'/^' "^'^
tiofitatcoculiioculos Chrifti attcnde vclatos*
Tcntantur aurcs vaniloquiorChriftus contumc-
^l '!!'^
liolos lcrmoncs & tcrrorcs audiuit. Tcntatur ol- untatlone^
faftus rcdolentijs pigmentorura: Chrifti facies
fputis fcctidiffimis illinitur. Tcntatur guftus fu-
pcrfluiscibis& potibus-.Chriftus felic cibatus, &
accto potatus eft. Tcntantur manus ad illiciti
contrcdanda : Chrifti manus intucrc transfixas.
Tcntatur cor ad cogitanda , vcl concipicnda no<,

<ûa:Chrifti cor lancca tercbratum afpicias.Tcn-*'
tantur pcdcs ad ambulandum anduml
vel
, peragf
^^rws: Chrifti pedcs cruci clauis affixos atrcnda^^
Ijl THOMiE Cahtif.
votur» fiim.
CUuHulti mn ftregrmcw ntgligens
tibi rpecialitet ca-
T N, hac vltima tcntationc
*
H.
1 ucndum 6 claoftralis cum Dma conuct-
cft
la-
,
fil.a
frrttres fccuriflime
cob.quxpriUsintcr
femrnas rcg^m. Q^«.
G«.34. fata îdcS: cgrcfla cft
cft , pottmociu<n
ctfi-primo violcnicr cotrupta
Scdforted.as
Smm cft dclinita blanditijs.
Hcmor.quorum vnus
Quid mihi cum Sichcm & mtcrprcta-
amaricans
UTor vci humcrus altcr
,
:
humeros,adto-
tur vtcumfcculanbusfubijciam
amancata pcc
fnt..>h.c.r. lcrandoslaboresmundr varios,&
jnimamca,in afpidum couertatur. Quin
fcl
^'^
potius cum fidclibus
populis ac dcuons , lcui
marc,
crucc fufccpto , traniibo
Chrifti iuffo in
tcrram fandam adibo,vcl aUas
mundi partcs, vb^
inuitat ,& pcr
ecclcfiaftica neccfficas filiospios
ipfam cnicis pcrcgrinarioncm , ^ pcena iimul OC
liberabor. bana
culpa,fub breui tcmporis fpauo ,
dclitto-,
falus,& vere beata indulgcntiaomnmm
iure tripudiant.
tum:& quihanc promcrucrint
ifta via rcligiolus,
aut
Sedcamnequaquamfibi
clauftralis quis vcndicct, vt contra votum luum,
vcl mo-
cruccm fufccptam
fineliccntia : vel pcr :
do alio , in abfolutionem pcccaminum

kborcm
pc-
•pcrcgrinationis affumat. Ligatos tibi diximus
desjhgatas &
manus. Quis tcfoluit vtambulcs?
Fortc refpondcs. Chnitus Pctro Apoftolis u» &
l6iai.tX. fufcitatione Lazari dixit: Soluiie cum,
finitc &
abirc: cur ergo mc vicarius Petri ,
Papa non fol-
mt.f.s.t. uet? Bcne dicis,& non ncgamus,* quem foluerit,

im/t.^pr» cflTc folutum; (cd vide, fi rcdam dcbitam cau- &
^wwj fapj oftcnderis dil penfanti . Alipquin non eft
dif-
pcnU-;-
LiBRi Secvndi cap. in. »3J ,
penfatio,fed ' potius duripatio. Ncquc cnim crc- '^'2';

^J-*-
derefascft.tantimodcraminispattcmaliquidta-
liumfacercfincrationabilicaufa, quamquam id
fieri fortc minus iuftc putetur. Et quidcm , ficut
Cer,i.&
PaulQjOmnia licent: fed non omnia cxpcdiunt, »•
Smonta mnibus ejl illtcitM^

• -
blandiri fibi ini-

HVius occafionc (entcntiac , 5,
pudentilfimc volucrunt , qui onania fibi li-

ceredixerunt , quas iu potitiuo iurc vctantur : in-
terquaB& fimoniamponuntjquam tamcnilUci-
tam & profcriptam , lcripturaj tcftamcnti noui & ^ ^
vcteris pofucrunt. Giezi , 8c fcmini cius , prxdi- i
ccncc Helifeo, adhx(it lepra ; Simoncm cum pe.

•
cunia Petri Apoftoli imprecatio condcmnauit.
Super hac quaeftione quidam maiorum ccclcfi» 4
vcncrabiliMagiftroGuiardo Camcraccnfi Epi-
fcopo , in Lugdunoj vbi Papalis curia tcncbatur,
fub {pecicirottia quxfiuit jdicens: Crcdifnc tu
fratcr Epifcopc , qu6d fummus Pontifcx poiEt
committcre fimoniam? At ille, audaci vultu con*

fpicuus , Non crcdo, ioquit , fande patcr imrao ,
potiuscertiffime (cio , quod vilioremPapa pot

fit , quamegOjVelaliquis in toto mundoi&jfi
dubitaucris.vcl fortc dilfimulas,pcr teftamentuaa
vctus & nouum manifcfte probabo. Quo audito,
c;ilumniator probranon intulit , fcd Itatim quafi
verbo captus obmutuit, cernens vtiquc virum cC-
fe idoneum ad omncm vcritatis regulana com-
probandam*
I i î&^ni
134 T H O M iE C A K T I P.
Bijpenfationes cnm dlfcretione fm.

in difpcnfationc ct-
NVlli ergo praelatorum ,
iam dUpenrabilium caufarum , fit pro ra-

tione voluntas , fed cu fiimmo moJcraminc
dif*
pcnfationcs fiantjquas fccundum locum,tempus,

& pcrfona,ficriccclcfiaftica ncccffitas quandoquc
dcpofcit. Dccipi fc dc facili difpcntator non pcr-
mittat 5 ncc fc dccipiat difpcnfationcm cxtor-
quens quia xqualispcriculifcre ctt,vcl decipcrc
:
vcllc,vcl dccipi.
Cmr4 reltgiofos exemftionem 4h ohcdicnti^

indebite qtnerentes.
^f. T? T ncnoftro tcmporc nouitcr cxortum ma*

X2f lum ycxincidcnti matcria , intaftum pcni-
tus prêtcrmittacd , nouum gcnus apoftafix anti-
cjuusillc deccptor diabolus adinucnit. Nonfo-
lum dc antiquis , imo hcu de pcrfcdiflimis ordi-
nibus fratrum Praedicatorum dtquc Minorum in-
crcucrunt quidam , qui ncc ftatum fuum, ncc or-
încm rcputantcs , impudcntilfimc fc iungunt
maiorum confortijs Prselatorum: vt pcr proedic^-
tioncm crucis, aut alio aliquo officio mcdiantc,i
prjelatorum fuorum obedicntia penitus cximan-
tur. Heu quam fcra, beu quam peflima ab o- &
'
mni proteflione religionis aliena exeraptio tali«
cft. Et idcoDei vindifta vifum cft ,

iufta quod
qualifcumque nccefsitas incumbit ccclcfi» , aita
\uVotih &
difpenfata per talcs , vix finem bonum dcbi- &
ifaqne^vt^mTAionizntiiv. t Quinpotius praslati boni , fii-
lcgtt mi.b.
pcriorcs ecclefiae in moderaminc conftituti , ma-
fj«w/^r/,
jQ^^j^^^ ^^cnmittcrcpt ordiquip Praedicatorum
LiBRi Secvndi cap. III- IJT
tanquamcis, aui diligcnter trou. 27.
atquc Minorum 5
vukum fui pecorisinfpcxcrmt; vt tales dc fuis o-
uilibus afsignarcnt , guiconfcientia
timorata&
viribus expediti, non iua quaererent, aut fuorum;
fed pura & pure qu«
,
Chrifti. Volo , tefte Chri- p^,7/>.i:
fto Jponfor cire pro taUbus , vt fi per.

eos debua
negotia non profpercntur ccclcfi», mcndax &
pcriurus inucniar in dic trcmenda antc facicm
iudicantis.
u:irMn mtUtto f^â CHidm Eremiu.
VTilirer quidcm , ctfi longc digrcffum, dili-

,
gcntcm leaorera forfitan non taedcbit: rc-
fcrara tamcn , antcquam materiam rcpctam,

(poftquam de peregrinationc crucis mcntio habi-
tacft) quoddam valdemcmorabilc,quod audiui
Fulconcm qucmdam canonicumInlulenfem,cu- Lil.i.c.xiz
ius fupcriiis fecimus mentioncm , virum rcligio-^.
fum & piumnarrare cuius ctiam tempore conti-
C
,
Anno ab incarnationc Domini M.

git. XCL
cum orbem ferc totum famcs vaUdifsima mor-
in
tcm innumerabilium hominum occupaffct , crc-
mita quidam fandifsimus in Beluacenfi dioeccfi,
habitans , humano gcncriin multis lacrymis Sc
milirationc compaflus, Dominum frcquenter ar-
gucbat , cur populum (iium tanta animaduerfio-
nc * contcmnerct , &
tamirremcdiabiliter flagel- /. eoi%urii
r^^'
larct. Hoc , vbi nodc vna , cum miro cordis aeftu
antc confpeftum fummi iudicis iteraflet,apparuit

ci vir atatc & pcrlbna grandaeuus, dicens : Sur- zff mlJjM
gc,& miflkminchoa SaluspopuUegofum. Cui
;
Eremita. Dics , inquit, non cft, miflam celcbrarc ^^^J^^^^

non licct. Oportet,inquit , nc diflfcras. Trcmefa- j^^cejfitate:
I 4
1
1^6 ^ H O M C ANT I P.
dus igitur cremica:& rcniti non audens,furrcxit,
pia^paiauit {cmilfamquc, Salus populi , vt iutlus
fucrat,inchoauit. At vbipoft Euangclium offcr-
torium dixerat ,acccflit grandseuus illc , & vas

plenum ariftisobtulit^dicens: Rcporta librum ad
aliud altaris cornus & de crucc, Nos autcwi glo-
riari^miffamprotinusinchoabis. Qnam vbi crc-
mica vfquc poft Euangelium , vt antc compleuit,
dido ofFcrcorio grandûus illc
,
vas plcnum taf-
ciculisdifcoloratis,crucis fSgnum habcntibus,ob-
tulit,dicens:Rcgyratcrti6 Hbrum adaliud aharis
cornu , Et milTam inchoa pro defundis.^ Quara
vbi illc vfquc poft Euangelium ficut ante,pcrfc-
,
cit.grandcEUUs illc caluariam capitisin va(e obtu-

litcrucntatamjin quo quidcm cremita mirabili^
tcr horru\t,& in hoc,fi a Dco cfiet oftenfio, plu-
rimum dubitauit. Cuius cogicationi grandaeuus
ille refponditrPctruSjinquit, Apoftolus cgo fum,
iiiilfus ad te, vt oftcndam tibi ,

quae oportet ficri
tcmporibuspoft futuris. In mortahtate humano
gcncri corapafluscs , & exaudiuit tc DcuSj& iti.
t gnumhuius obtuli tibi vas ariftis plcnum , vidc-
tilqaeantequamfiniacur Auguftus, quodmcn^-
lurapuo vigintidcnaiijs habcbitur , quse modo
viginti foUdis vcnundamr. Sccunda oblatio qua
feci tibi dc diucrfis fafciculis diCcoloratis fignum ,
crucis habentibqs ,
percgrinationes diuerlas li-
gnihcat , qux omncs crucis titulo fignabuntur.

Tcrtia oblatio quam de caluaria capitis obtuli,
,
tcmpus in Bne dicrum iftorum fignificat , in quo

tantaftragcshumanorum corporum crit, quanta
nunquam vifa fuit cxquo Chriftiani nominis
gcntcscflcccBpcruntiha^c diccns, graaxlscuusil-
le difparuic*
LlBRl SECV14DI CkV. III.
VradiaarHm Yerum eticnttis , & v^rU ctucis dffArU

tioncs, ^ frAduationcs^
annona vero, quod prxdixit,eiicnit. Dit
DE coloratas cruccs,& cKon3nibusmundi par-
tibus , quxJam fanaifliina Reclufa , vc ipfa mi-
hirctulit, in Brabantix parcibus vidit, ciimfe-
cunda expcditio ad puigandam Albigenfiuni
terram per legatos curias Romanx miffa tuit.Sed
& crux a multis populis, cum in diuerlis partibus
proedicaretur , vifa fuit raanifeftc. Ncc non & c-
go, lidclium nouifsimu^ , antcquam pijfsimus
LudouicusFrancorum rex annp ab incarnationc
DominiM. CC. XLVL crucem tranfmarinam
lufcipcret cruccm in cxlo cxclarifsimo &fidc4.
,
reo lumiuc vidi, ncc rccolo me decentius opc^ &

rofius formacam cruccra vnquam (ub aliqua ma-
tcria 5 vcl ligura vidifle. Oacnos habcrc cubitos
cruccm ipfam inlongitudinc mihi planiftimc vi-
funieft, Sercnumcaelumcrat valdc , finc ali- &
quanube inaUquaparte fui , fub noftro hori-
zontc cselum ei at coloris vnius» Dc difcoloratis
vero crucium fafcicuUs vidimus: quia prima crux
noftri ccmporis contra tcrrara Albigcnfiura prae-
dicata eft, Sccunda in terram fanftam con- ,
tra Saraccnos.Tcrtiaitarum contra Albigcnfcs.

Quarca contra Scadingos , quos in Thcutonia
Hcnricus Dux Brabantias cura fuis ftrauit.
Quinta itcrum in terram fanftam. Sextacontra
Aqucnfes , qui fc pro. (ciCnatico Frcdcrico
quondam Impcratore , contra Guillclmum rc-
gem Romanorum cledum ftultiffime oppo- ,
fucrunc. Scpcima concr;i HczeUnum nobilcnx

^ ltali«.
IjS THOMi«CAMTlP.'
Itali», & clus compliccs qui condcmnatus, &
,
publicus hxrcticus fidcm Catholicam grauitcr

,
infcdatus eft. Qupt crgo gcncra crucis tot colo^ :
rcs jtotfafciculos ccrnimus affignatos.
Crucem fufcif ientes dccifiunt flomidtn

indHlgenti^m*
•pvEindulgcntia aucm ,
quae cruccm fufci-
1J pientibus praidicatur, nullus fidcTSum dubi-
tarcpcrmittimr, quin intcgralitcr vcre pccnitcn-
tcs& confefsi indulgcntiam rccipiant omnium
pcccatorum, &
in ca dcfidcrij voluntatcqua pro
fidcfi fe obtulcrit locus,mori geftiunt , totalitcr a
pocna fimul abfoluantur & culpa Certa crgo mi- .
hi fidcs de his omnibas cft, & nihil

haefito dc hoc,
quod (ummus Pontifcx nofter pcr lcgatos aufto-

lilatisfuae mandaucrit facicndum.
Qiî crtix fecunia redimatut*
fi: C Ed dc his multi fiJclium non fufHciunt admi-

qui cruccm pecunia rcdiraunt ,
rari ,
hanc &
dcci-
in tam modica pecunias quantitate , vt vix
mam^vix vicefvnam,vcl vix ccrte bonorum fto-
xum faltem mobilium , faluis harrcditatibus ^ inte-
gris, centcfimam partcm darc vchnt. Cume-

nim laboris itcr difplicuerit , vclccrtclucromm
fuorum vidcrint tempora dcperirc , quaerunt dif-
pcnfationcs, legatos Roma multiplicat, qui cos,
pecunia mediante,fandificent,libcrofquc a pcc-
catispcrlitceras recommendcnt. Bona landlifica-
lio, quae libcrat a pcccatis,bonae & bcatae littcr^B,
quac fecuram &

mundatam animam ab omni
ciilpa &
pocna feccxunt»
' "
Cmcm
LibriSecvndi cap. IIL 139
Crucem fuftinent vlri religiofi.
SVA 6 quanti monachi in Ciftcrcienfi ordinc,

^
qui longa ieiunia,
vdalias in clauftris funt ,
longo tcmpore difciphnas graues,filcndum propc

continuum , veftem afpcram , nodurnas vigihas
fuftincnt ,& in his omnibus vidum tcnuem & ,
vix vllum lolatium habcnt & tamen nccdum

,
pcccatorumfuorum indulgcntise Utterasacccpe-

runr. Crcdo tibi Paule (ed &
in Apoftolatu tuis
,
fucccfforibus credo tibiinquam^rcdo, qui vc-

,
lidico ore dixifti : quod reddet vnicuiqueDo-

x.Cor. j,
minusfecundum fuum laborem .Taceo dc fratri-
bus Prxdicatoribus, qui ftudijs continuis & vigi-
macerati , nonhabcntcsinzona «s,fcd
lijs
mcm-
branas,maxirae Pauli : non in equis aut curribus, 1. Tim.i.
led fclsis artubus & pcdibusgradicntcs.prxdica-
tionibus tcrras
circumcunt.Scd dc fratribus Mi-
noribusquidnam dicam? quiduro cindi funicu-
jO| & fmc amidu
cappae vel pallij , induti tunica
luper nudo,pedibus nudis
(upcr niuem gcHdam,
quahfupcrlcinamdcambulant , &panemfuum
quotidie quafi pauperes cmendicant? Quid
in-
quam dicara dc tahbus ? Si non etiam cum his,
• vclfuprahos , qui pro modicis,vel nulHs
kbori-
Dus ied tantum
, pecunia.peccatorum fuorum in-«
dulgcntiara acccpcrunt fecundum
, fuum labo-
rem rctributionem p^xmi]
forticntun
cruce Chrim Utronum ûcloris admonim.
NOucrislcaor charifiime. quod Chriftus ,
portauu cruccm portauit latro qui crcdi^ ^^t.i?^

, ,
tlK,po«auit &
iUc , qui a adftris pepcndit. Scd
his
Âo Thom^ Caktip-
his diucrfofineconclufum cft.
Non crcdis& hoc
fub noftro tcmporc difpcn<ari?Cruccm vc-
idcm
corpore dcdicatam racnfus cft
ram cx proprio
Chriftusihanc fidelcs& membris affigunt , &
mcntibus. Fingit &
diabolus cruces fuas^qraas rc-
probi,mentc perucrfa,tantum membris affigunt.
De ^HCfls CfUoC fignMtls,
anno ab incarnationc Domini

jif.
Y 7 Idimus
V CC. XIII infinitam puerotum multitudi-
.
ncm (piritu dcceptionis arreptos, cum figno cru-

cis iccr Hicrofoly mitanum aggrcffos fuiflc,pcrijf-
fcquc diucrfis in locis : & maximam cx cis rnulti-
tudincm pcr maleficos quofdam Saraccnis la
*xnan vcnditos cxtitilTc.
jDe fafloribHs ouium , <\h% utuU crucis in alienaifor*

tHrtas grajfabmnr.
J 5- \T Idimus & nuperjanno ab incarnationc Do-

^^'f^flo'
V M.CC.
paftorum
mini LI. mirabili &
inaudita rabic,
multitudincm , dc diucrfis regionibus
^^''eyeûf^*
congregatam :qui (ub crucis titub pcr quofdam
Mdhunc flagiciofiffimos viros ad tantam perniciem indu-
>»• in An- difunt,vt in multis partibus GalliaejVillaSjCiuita-
fial.IUnd. tcs,& populosinuaderc , &
dcftruerc conarcn..
tur: in tantum ,vt hoc Parifiis,& Aurelianis,pr«-
dariffimis vrbibusjoccifispluribus clericis, attcn-
tarcnt. Et vidc lcdor mirabilc praegrandc &
piaculum. His illorum facinoribus, in odium clc-
ri , applaudcbat populus laicorum , maioraquc
fuiffcnt fada, nifi tandcm &
cum clero commji-
nisplaga ipfos laicosinuoluiiTct. Et hi quoque,
audorc Dco,diuctfis locis &
pocnis citiffime pcr*
ierunt»
LiBAi Secvhdi ckv. IV.' 14X
ierunt. Conlidcra igitur ex his quae narrata funt,
quantum fibi populum Antichriftus ,cum vcnc-
rii , cx ipfo Chriituno populo congrcgabit.
D lfcant ergo apcs fidehum clauftralium o- Cpmclufii*

mnimodc fubdi matnbus > hoc cft infcrio-
dikipUna: ncc (inc co-

rcs praelatiSjVel (cnioribus
rum impcrio^vcl faltcm Ucentia quidquam agat»
vt pcrhoc.humiUati hic , poftmodum cxaltcntur,
& nic fupcrioribus obUgati,poftmodum Ubcrtatc
pcrpctua pcrfruantur.
"Dc rcmrenua Hccnfationis Uicornm crg4 clericos.
CApiTVLVM If^.
Tertla pars apum eft ,

quse fucas di-
cuntur : hx (inQ aculeo funt;> velut
imperfedse apes.
Is quidcm conucrfijfculaici fratrcs

in clauftris aptifsime dcHgnantun
& hoc, quia hne aculeo cflc dicun-
tur. Nbnenim voccm accufationis
conucntuaU capitulo habcre fo-
in
lent,mfifortc feinuiccm infuis capituUs inter-
dum tcntis accufcnt. Nam fccundum Apofto- uTim.î
lum dicitur , aducrfus prcsbytcrum accufatio-
jncm de facili rccipi non dcberc : in hoc refpc-i &
facc!:dotalis ordinis laicorum impcrfeaio
;
:
^^g^
142 TftOMit Cantip.
f/»;- defignatur. Sccundum iuracnim, aducrfusfa-
1.^. 7.
liHllus,& cerdotcm defacili non admittitur tcftimobiura
/r^.e'<^.//^-laicorum , nifi cumcisSc tcftimonium tulcrint
'^^^Âdl
faccrdotcs: &
hoc tam apudfeculares, &
ufiil. &potius quam apud clauftrales , obfcruatur. la
^ttefi^Je clauftris cnim.nec cft , Dco dantc, nec c(\c dcbct
cetero. odium intcr laicos , &
ordincm clcricalem, qua-
lc inter fcculares clTc probatur.
,
Qutntnplex odium decem antmalitm.
a. A
Ntiqui quinque *odiainter diucrfi gcncris
nnimalia pohierunt . Inter homincm &
fcrpenccm , intcr gryphum &
elcphantcm , intcr
lupum &
agnum,inter coruura &: vulpem , intcr
cancm &
catum: cgo aucemfextum odium addo
perpccuum-.inter pcruerfum laicum faccrdo- &
tem. Huiusrei excmplafunt plurima.
De dormitorio contentiose failo.
3, X/T autem in clauftris cxccrandae rcifimilc
V caucatur, quid noftro temporc in monaftc4

rio quodam Galliae ordinis altioris accidcrit nunc
fubiungo. Dormitoriumingcns &maximumin
opus (uum conucrfi fratrcs laici conftruxcrunt.
Quod vidcntcs monachi , vcl aemulationis vitio,
vel neceffitatis gratia,maius illo fibi conftrui para-
ucrunt. Murorum igitur pofico fundamcnto,&
a-\uris cx partc crcdis ^ ciim vidcrcnt laici fratrcs
ftruduram raonachorum fuperexccUcrc opus
fuum,grauitcr indignati magiftnim opcris,con-
,
ucrfum , in ipfb operc pcrcmerunt. Quid plura?

vcrcGundor diccrc , qua: fccuta funtomnia,ad
hoc tamen rcs dcdudta cft , vt ordina tionc maio-
rum^
LlBRI S ECV K©1 C AP. V. 1'43
rum,pcrmanum validam principis fcculans , au-

dorcstanti feclcris comprchcnfi , puniti funt, &
difpcrfi.
QVid crgo mirura, fi Conucrfi fratrcs finc a- Conctufii.
culeoaccufationis aducrfus clcricum , vclut

impcrfcdi , excmplo apum, rcgulariter ordinan-
tur.
De fermtio lakersim.
CA?nvLVM V.
Iftae funt quafi clientcs,& quafi ferui

primarum & verarum apum.
ON indigncntur fratrcs ConiicrG,

fi quafi dicntcs , & quafi fcrui cleri- .
^^^^
J^^^'''-'^
corum , in liac noltracxpofitionc-yjj^
voccntur ,
qui ctfi fcrui dicantur,
proptcr manualium opcrum fimili-
tudinem non tamcn fecundum vcrae cxillcntiae

;
proptictatcm. Et idco in tcxtu litterae non cft dl*

dum clientcs fimplicitcr , fcd quafi clientcs ; vt
vcre dicantur fratrcs , & non fcrui. Et idco , fi. in
officijsfuisferuire videantur clericis , conditio-
ncmtamcn fuam humilitcr rccognofcant^fc fcili-
cct dcbcre fubijci non praeefle , nec veUnt clcri-
,
cis acquiparari fcd difcant tantuDa ordincm rc-

:
ucr€ri«
T H o M i« Caktip*
144
Piaum (anai Bcrfurdi de quodanf CQttHerfo di-^

ligcntcrUborante.
Bernardo Claraual-
N^rratur de bcatiflimo
lcnli Abbatc quod aliqiiando in meflionc
,
Conuerfum vidcrit deuotc

fcgetum fratrem,
,
qtiid cm & vltva vircs in agro cum monachis Ja-

borantcm. Tadus crgo fplritu fando
intrinfecus
omnibus, labo^
K\atus Bcrnardus , dixit , coram
nullum aliud poit
ranti:Eia fratcr,agc qucd agis ,
(uitincbis.
hanc vitam purgatoriuo)
Ixhertatio & concUfio*

3. -XT Erc beatus illc , cui poft modicum laborcm
Quôd cnim
y requies ^ctcrna promittitur .
&
(^lecundum Apoftolum ) momentancum cft
kuctribulationis noftnx , fupra modum opera-
tur in nobis pondusastcrnaB gloriae. Proindc
fra-
trcs clerici &

monachi fratrcs Conucrfos lai- &
cosampleaantur ,vt verefraircs, honorcntvt
focios , nec fibi permittant ^ laicis fratribus
Sc
Conuerfis nifi neccfFitas maior excgcrit, viliora.
,
fcruitiaexhiberi^&hoctanto inuitius , quanto

eos in exhibendo viderint promptiores. Salomo-
Trw»^9* nc cnim tcftante : Supcrbum ,fequitur humilitas,
hurailem autemfpiritu fufcipict gloria. Vnde ap*
te in textu fubiungitur.
De expulftone ferfierfovHm Ulcomin.
m
CAPJTVLVM VI.
Wasprimas expellunt in bpere tar^

dantcs,& finc clementia nccant;
I c V T bohi & difcipiinati fratres i;
ConucrG honore & dilcaionc mui,
digni funt itapcruerfi & fuper-

tila :
bi contumelia & correptione dignif*

Hi quidcm , etfi fratrcs habiiu
fimi.
funt fcrui tamcn non immerito dici pofTunti
:
quia fcrui (unt peccati quodcft gcuus vilifsimae

,
& damnatifsimse fcruitutis. Hos talcs primos
in opcre decet expclU
, &
tardantcs contumaci-
tcrfine clementia flagcllart. Dc talibusinEcclc-
fiaftico
& virga & onus afi-
dicirur iCibaria, , JEcf/i, 3}«
panis & difciplina & opusfcruo. Et infra:*
' , ,
Scruo maliuolo tortura & compcdes mittc lyid. :
ne vacet. Et hoctamcn
illumin operationem
fccundum beatum Auguftinum non fit cmdc-
ji^^îîyf '
Utcr,(cd mifericorditer-,nccontagione pcftifcra ^,^/.f.ao.

plurimos pcrdat. Sienim perucria confuetudi-
ne Ucemius inualefcant , &
alios quotidic malo
cxcmplo cotrumpant numquid a Praelatd dif-
,
fimularcntur crudclitcr , &
roifcricQrditer puni-
rcntur? Qualitcr cciam tales fccundum rcgulam
lanaiBcncdiaicxcommunicandi funt , &:tra- îmd^'^
aandi,fatisnotumcft atquc planum. Vbi
Yf^''»!^
t^mfupri, tcxtus nccandos talcs pofucrat , rios.
K aixi-
qmnis difaphna.aut na-
bo vitantcs; ciim tamcn aut moit.fica.
Xrum vcxatio, t nccis qu^dam
Mortificatc mc.iv
io diapofltt. VndcPaulus;
fftinatiHO»
bra vcftra fuf cr tcrram.
Termfis khtr vtitis.

^
talcs,fi cosad
NOn mihi indigncnturpcrucrfi
opcra cogi (uadcam. Muâ
mala docmt o-
dciccit ot.um, qucm
».Rrf.ii. tiofuas. Rcgnantcm Dauid
bclla non Quid crgo talcs? Mihi crcto
potcrant.
,quun
expcrto,qu6dtalcsin c(rnob.,s vidcr.m
&
fande vixerunt, «X
laboribusmanuum dcuotc
pofui vcr6 offici)Svcl otio.& quodammodored-
diti libertati.ivrcparabilitcr
cccidcrunt.
viri mhilit
lim dicftitr cxemflo (tiivfdm
capiiui»
Domini M.
h Trca illud tempus , quo annus
pcrcgrinoru
CC. III. volucbatur, cxpcditio
V-/
vahdifli.na fada tcrram fan<aam,vt Sata-
cft in
pro-
ccnos, qui Chriftianorum fincs in.iaferant ,
pulfarcnt. Faais autcm congrcflionibus p «rt-
populo ccciderunt plun-
mts ,multi cx vtroquc ,
dcduî funt.-intcr quos

mi etiam in captiuitatcm
ex populo Dci duo militcs , vnus ex Galha ,
alter
la
cx Brabantia cum quodam nobiliflimo viro
tcrramgcntilium{untaddu£li.& contra natalcs
fuos,& confukiidinis vfum.grauifEmis manuum
laboribus annis tribus addifti. Vtigiturmihi
V-
«usmilitum enarrauit,dic quodam (cdcbantfub

aeftu folisgtauimiius maQUum Uboribus fatigatu
IlBM SecVNDI CAP. VI. 147
Cumquc opcarcnt militcs cum graui cordis fu-
fpirio clTc in tcrrafua i ille nobilimtnus coiuoa ia
pGcna focius fcgniticn:i eorum redarguit , diccn«:
0 mifcri quid optatis , rcdibitis forfitan, & critis
mifcriorcs in iniurijs pauperum quam antc fui-
ftis. Hic autem
, fi vellctis , poflTctis vtiquc fincm
vitx fclicifsimum cxpcdarCj&hocdiccns, flcxis

gcnibus ad cxlum raanus tctcndit &
oculosrNun-
quaii niihi Dcus omnipotcns rcdirc conccdat ad
pitrios portus,inquit , fcd hicfinat mc mortcm,
pcrada poenitcntia, praeftolari.Mira refpondcn*
tis conftantia , nec minus mira difpcnfatio (alua-
toris. Ambos militcshbcratos poftea vidimus Sc ,
forte malis quam ante maioribus irrctitos. Pro iU

lo autem nobihfsimo
ac bcatifsimo viro ,cum rcx
Hicrofolymitanus , &
alij multi nobilcslaboraC
icnt,nunquam tamcn cfficere potucrunt , vt cum
a captiuitatc gcntilium hbcrarent ; infuper hoc &
ipfum dc co, milcs focius eius,qui mihi h«c rctu-
lit,rcfercbat , quod tantumpoft quotidianosla-
borcsdcnodcorationibusiacumocbat, quod oi
ad modumcamelorumcalli inccnibus accrcuif-
fcnt. ^ ;
crgo illis , qui ducuat ia bonis dics fuos, Conelufif*

& in pundo ad inferna dcfccndunt; Et eu- JjJ^^* *
gc in laboribus dicetur ^ *
ifti, vt introcat in gau-
ûmDomiiuDci fui.
K2
\
14'
Di WHtuo adiuiertQ fcnmum & iubditorum.
Apes iumoresautfuca^.noninopc-
c(uoquc adiu-
re tanrum, led in fcetu
confercntc
uant matres ad calorcm ,
turba.
ATKvunominc afFcftum Pr«b-

tpim&; fcniorumlupridiximusdo.
(ignari,qui quidcin nontantucn lu-
^ffî^j^^ uaridicun ur m
Conucrforum opcrc
maimali , fed &
in fatu fruauoix viniiitis^dilc'
dioniDci pfpximi finccrius inha^rendo , au-
&
gcnt& nutriunt incendium charitatis. Nonett
cnim diftinaio ludxi & Grxci , clcrici &
^ Con-
ucrfi , dummodo rire 6cfecundum orumem vi-
uant , qain &
ipfi ficut , & illi ,bonum cxempluaJ
pracbcndo , or itionibus deuotis & lacrymis in-
fiftcndo , dc diuinis bcacficijs & praemijs c«lc*
ftibus raeditando^ communc bonum augcant ^
falutCDa.
Dt €4 te exemflum Hermdnni CoHuerfi tH AqHtrldp

continHe ggtotAntis^
VNdc qucradam Ui-

Ciftcrcicnfis ordinis
cum iamonaftcrio* Aquiri»,Hcrmannuai
4
LiBRi Secvmdi cAP. VIl. 149 .
nominc,agmudinc continua laborantcm , vcxa^ •

tumcontumclijsfaUorumfrattum, cbijcicntium ^^^^
quodnon prodciTct domui, fcd cbcflct.elcgan- -^j^yifru
tct valdc rcfpondiffc cognoui./punr^modo ,
in-
quit, ordincmmeum ,lccundumquodlanguoc

pcnuittii Sc dolor,ininfirmitoiio tcncam,& anU
n-iammcamin paticntia falucm crcdo in ocuHs ,
fumroi Dci mclius,gratius , & fublimiui, mona-r

ftcrium promouiflc quam fi illud in millc raar-
,
carum copiis augmentarcm Vcre . ,

digne, iuftc,
& optime dixih Nod cnim prorptcr monaftcriuna
anim£,fcd monaficrium proptcr animas inftitu- ^
lum cttiGcut non proprcr locum gentcia> fcdpro- ^fic^-i.
ptcrgcutcm Dominuslocuaiclcgit.
fracefto homrandi f^rentes ,

qnod ohfertifant hrtim
tAjnomms tranfgredtunm.
IVniorcsapes adiuuant matrcs, aHtcrcxporii Jf
poteft, (ecundummandatum decalogi , vbi

honor
prscipitiir patris &
matris , quodnatura- ^^î^^pi
li pictate omnibus hominibus inGtum eflc dc^-
bct. Scd iilo prxccpto abutitur omni anima*
lincquius humana impictas , nuUam fcre parcn-

tibus viccm diledlioDis aut opcris ,
filijsimpcn-
dcntibus.MuLasinhbro de natura retjam lcgi-
mus aucs , quae fencfccntibus parcntibus , vcl
plumis nudaiis , aut csecis , fotur» viccm repcn.
dunt : afferunt! cibos , mc Jclas quaerunt , vt hu-
ptipa,quoufquc rel raorte deficiant , vcl rccupc-
rcntfanitatcra. Omni crgo animali turpior ho-
Jno , qui parcntibus debilitatis , aut rcbus perdi-
tis non fuccurrit. Etproptcr hoc Scncca talibus
coniqlit dicciis: Ne dcs fcruo aut filio impcriuoi

K 3 . f^P^f
5#».f/.li4 fupertc.Qnantadcmcntiacft, rcsprocurarchjjp^
rcdibus fuis , &
fibiipfi ncccflTaria dcnegare,vt
tibi cx amico magna haercditas faciat inimicum.
Plus cnim tua mortc gaudcbit , quo plus acccpc-
rit.]
Tertihile exemphm inhcnorationis farentum in eo^cu^
iusfiontiadhdrebdt bufo.
Q
^
Vpcr hoc quiddam valdc mcmorabilc conti-
git, quodlubiungo. In Normanni» p^rtibus
Simileei^ vir admodum <Jiucs crat , fcd ignobilis. Hicfi-
tn CAfario habcbat vnicum &
diledum:, qucm dclica-
1.6.C.1Z'
tccducaucrat adroburviri. Conucnit crgo pa-
trcm milcsquidamnobiliscum amicis,diccns: Fi-
lia cft nobis dccora nimis &
prudcns , pcr quam
fi tibiplacuerit ,
poftcritas tua cxaltari potcrit &
iuuari. Hanc fiho tuo dabimus in vxorcm , hoc
tamcnmodo,vtccdaspoffc(sionibus vniucrfis,&
tibi,& matri quamdiuadvixcritis ,abun-
filius
dantifsimc prouidcbic. Ca(us cnim diucrfi funt,in

quibus filius tuuspolfctjtc in pofTcfsionc mancn-
tchaereditatcfruftrari. Hoc patrc audicntc , &
hasrcnte fub dubio, ab amicis tandcm compulfus
cftjCtfi mentc pauidus, cedcrc cundis bonis.Pcr-
adisergo nuptijsjfilius &

vxor eius anno quidcm
primo honorauit parentes , vidum copiofius mi-
niftrauitjfcd fccundo minusj& tercio inucrccun-
dius quam dccebat. Quarto autcm annojfugge-
rcntcvxorc, filius parcntibus fuis domunculara
paruam in oppofito doraus fuae conftituit, vt mi-
nus efict indccentia fcnum iuucnibus oncrofaj
ibiquc cis fccrctius infufficicntcr ncccflaria mi-
niftrarcnt. Pcrtulit crgo fcncx patcr ibidcm cum
vxorc
VII. 151
LiBKi Secvndi cAP.
modicain egcftatem 6C vix
vxorc decrepiu non
,
lcd pcr
intcrdmndomum filij audebat intrarc ;
carere non potc-
dientulum mandabat ea, quibus
cx oppo-
Vnaautcm dierum accidit.vt matcr
rat.
fitodomus{uxvi(aauca infixavctui in
domo h-
Mc fcmmam magis dcccc
lij , d.ccret viro Tuo.
conientam , tu autcm
vadasaddo-
paucis cffc
mum Hlii & faltem lcmci cluricntcm animam
,
prspara-
fatiesdcauca.quam ibidcm vidiefui
innixus biculo, propcra-
tam. Hoc audito, fcncx
batad domumfihj , fed mox vt eum hlius vidit,
aucam rctraxit ab ignc . & clain ablcondic ,

Ita-
uiquiliuit.
timqucpatri obuius.quid quasrcrct
notans , dilsimulauit,
Sc re-
Et mox faaum pater
dijt ad domum fuam. Filius igttut pucUs prJBC^-
pit,vtmox.mcamreponat ad igncm. Ncc mo-

la , vbi pn^la m thalamo aucam
vidit , butoncm
maxiipuin auc« pedori hsrcntem inucmt.

Ea
er|>o clamantc accurnt lunior dominus , nilulque
vt violcnter inftitit,
buto ab
bufuncm excutcrc ,
in-
auca rcfiliens , facicm adco forti.cr conantis
uafit, vt oulla artc dcponi polTet , aut
vel confilio
ncquittam,
excuti:fedfiomultis annis , hominis
ftupo-
inhsrendo puniuit. Etcratillud lupremt
tismiraculum, vt quandomonftri tUius parsa-
fi
acfipcrcutcreturincordc ,
tta
liqiia tangebatur ,
bomo fcnlibilttcr Isdebatur.

Cotiterritus tgitur
bpi-
mirabiUter & contritusâdijt dioeccfanum
lcopum , & cum omni dolorc confe
nitcntiarcccpitabillo, vt pcromncsfines
Nor-
nianmaB,& Gallix ciuitatcs, reuclata facic circui-
vt
rct, &
vbiquc narrarct popuUs cuentum
rci ,
pcrhoccxcmplum fumcrcnt filij honorarcpa-

tcntcs, &
di£:«cac quam periculofum
fit no- &
IJl THOMi€ CanTIF.
ciuum , viccm non repcndcre laboribus quos ipfi
parcntcs filijs impcnderunt. Hunc crgo homi-
^«•mcum bufonis monftrocircumcuntem vt di-
ximus,fraterIoanncs de Magno
Pontcordinis
Pi2edrcatorum,ficut pcr ipfiim nobisrclatum eft,
vidit in iuucntute Parifijs palamrcfcrcntcm o-
mnibus &
monftrantcm quod pro inhonoratio-
,
nc parentum pallus fuerat mukis annis adhuc , &

fccundum Dci voluntatcm patcrctur, Hunc po-
ftca fcd non per didum fratrcm loanncm ,au-.
y
diuimusfandorum quorundam precibus libcrar

tam,&
pomlufio, „
tX
difparuifie
y.^^^ igitur
lij adiuuarc
fubitofocdum monftrum.
excmplo difcant apesfidclesfi-

& honorare parcntes , cis vi-&
cem amoris rctribuant & laboris.
Pi? Ubore commnm.
CAFITYLVH VIII.
Aptbus igitur communis omnibus
cft labor.
T hoc cft quod bcatqs Auguftinusin

regula fua dicit : Omnia opcra veftra
in vnum fiant maiori ftudio , & frc-
qucntiori alacritatc,quam fi vobis fin-
tis propria.
Charitas enim dr nuct fcri-
LiBKi Segvkdi cap. Vlll, i?3
communibusantcponit. Et ideo quanto amplius
rcm communcm quam propria vcftra curaucritis,
tant6 vos amplius proficcrc noucritis^vt in omni-
fuperemi-
bus, quibus vtitur tranfitura ncceflitas,
neat qu« pcrmanct charitas.] Et bcatus Bcncdi- BenediB.

fius in regula monachorum. Ociofit^ inqint,/;^ r^^. cî
,
inimicacft animae, &

idco ccrtis tcmporibus oc-
cupari dcbcnt fratrcs in laborc manuum , ccnis
itcrumhorisinlcdionc diuina. ] Hinc idcm pa- lbi4*
ter Bcnedidus ordinat tcmpora in quibusdcbcnt.
labori manuum , lcftionibus, vcl orationibus pc-.

cupari. TcmporaUbus vtiturrebus ncccffitas tra£.
itoria,vtitur etiam,^{ecundum quod diucrfi ordi-
ncshabent , tcmporahbus ttudijs^licct fpirituali-
bus vGbus dcbeant coaptari : fcd femcn fcmpcr
in omnibus dcbct charicas prasemincrc. Chari-
tascnim non tantiim ctt virtus, fed potius fornu
omnium virtutum. Haec cft (ecundum Apofto-
lumvia cxcellcntiflima quae ducit adcêlum. i
,
Hancqui graditur, calcabit vitia , calcabit ^^5' &

mundum,
Vita Uhoriofa
& obitus F. BrHnonh ord. Cijlefdenjis.
\7 capcllanum qucmdam apud fanaura *
y ^^J^^^îum
cicnhs
in monafterio ordmis Cifter-
Panfijs, fratrem Brunoncm nominc,vi-
tutn lanaum & bonum , & mire dcditum pic-
^^"^ ^^^* ^^^"^^ difpoftta vidcbatur.
K^k
rôOcs c
frcqucnter fere duccbat infomncs, ora- ,
tiombus &gemitibus profufius inharendo, ^
lummo autcm manc , horas ,

nia perlolucbat
miffarumfolcm- &
: poftmodum vcro vfque ad
nonm audicndis confcllionibus clcricorura ,
mira.
154 THOMiB Cahtip.
iniradcuotionc follicitus intendcbac. Ad mcn-
(am vcro fobrius vcnicns , panem , qucm comc-
dcrc dcbcbat , per buccllasincifum intinAum &
olcribus comcdcbat, & intcr comcdcndumpau»
pcribus fcholaribus quatcrnos fcribcbat : vt fcili-
cct orane tcmporis Ipitium vciliter occuparct.
Poft prandiura vcro vfquc ad nodcm dicm in
,
fcr»bcndo totalitcr occupabat. H«c vita cius cx-

terior fuiffc probatur. Intcrior autcm taliserat,
vt m icinerc, milTus in Graeciam, annocircitcr ab
ms p \- incarnationc Domini M. CC.*XXVII.animana
xi^li' mjrQ fcruore (piritus cxhalarct , & poft mortcm,
cum Dominus multis miraculis honorarct.
Cenclufi: Tfcant cr^ apcs fidelium in communc,vcl

IlJ manuahtcr , vcl fpiricuaUtcr, fecundum di«
fjjs.p.s.or- uerfa ftatura^^tcmporum , vcl pcrfbnarum ala-
dtnum* critcr opcrari ncc marcc(ccrc otio. ncc inutilitcr
,
tcmpuscxpcndcrc : fcd agccc aliquid in quo pro-

ximi proficiant 9 &
quictcm pcrpctuam potcrunt
promcrcri.
. ...
^
De JldiilitAte communis Uboris.
CA?ITV LVM IX.
Omnes indifFercnter ad opera ex-

pellunt.
C c E quantaomnibus (cdulitas laboris

i
Et hoc cft quod Paulus dicit:
n nuitur»
^.Thejf.i» ^L^^t Qjî rion labotat , non manducct. Egrc-
giusUlcCiftcrcicnfisordoillud quafi lummopc-
rc fcr*
LiBRt Secvndi CAP. IX. IfJ
rc fcruat , vt nec priorcs corum , nifi in fummis
neccffitatibus ab opcribus exiraantur. Et quid
mirumjfi fubditi pioelatisjfifilij parentibus 5
pro-
prijsmanibus cooperantur in bonum, vbi pra^lati
fubditos, &
parcntes filios laborcpraeucniunt in
cxemplum ? Vbi aurcm hoc non fit , & fcgnitic
torpent filij, parcntum torporibus prouocati ; no-
ucris cis,vcl egcftatis , vel iniquitatis pcriculum
imminerc.
Ve mene otiofo , cui cihi verti videhantHrin angm. -
Vldi iuuencm , cuius amarifsima relationc %.

memini quod fubiungo. Hicpiorum fra-
trum fuorura labore manuum viuebat ipfe vero :
cgnis otio vacabat & tcedio. Etfadu cft anim-

,
aducrfione diuina ; vt co cum patre

fratribus &
ad menfamledcntc. cibi(^t eifoli vidcbatur)ver-
tcrcntur in angues fapore tamen rerum dctcrrcn-
tium non rautato. Hoc,cum pcr aliquoc dics con-
tinuarctur in pcius,tandem mutato vit^ propofi-
to,libcratuscft& fanatus^
J>e ciio jugtendo.
CA?ITVLVU X.
Nullus.cum percaelum licuerit , otio

peritdies.
Tde quanta diHgcntia laborcm (c- t.
ftandum , & otiumfugicndum

incul- J^*<*
catilnfienificationemmali, quod cft Uimotinjn.
'"^
otium > ciiin mififfct Moyfes manuminfinum
fuum.
I
^6 T K 0 M iS Cantip.
fuumjprotuliclcprofaiii. Vnde Salomon otij no»
rrsH.iu cumencum infinuans, dicit: Dcfidcria occidunt
2M> pigrum,id cft , otiofum, Ec vidc caufam, Noluc-
runccnimmanusciusquidquam opcrari. Nihil
Cc timcndum eft otiofis ; quam prolapfus in coc-
^.Re^. XI.
nun^ luxuriae. Et hoc in Dauid cuidcntcr aducr-»
MtflLti. tas. Vnde & Salomonitcrum dicit : In lapidc lu*
teo(inquo attendasluxuriam)lapidabitur pigcr;
& omnes loqucntur (upcr afpcrnationc cius.Dc-
indc confcqucntcr , quafi idcm inculcat , diccns:
Dc ftcrcorc boum lapidabitur pigcriflc oinniSjj
ûi tcrigerii; cum^manus excutict.
Quantum fit bonum UUr*
T N fignificationem vcr6 boni quodcft ma^

X nuum opuis, ab cxorHio mundi tulit Deusho-
minem & pofiiir cum in paradifo roluptatis, vt
,
Cperarctur & cuftodircc illum. Sicrgoin loco

,
voluptatis ,
quid eius operc opus crat , nifi qu£)d
poftqris fuis , incumberct , cx-
quibu<; ncccflicas
cmplum operis prscbcretur? Vndc iili, &fuii
Cin.i. : poftmodum fceutiiris , Dominus dixit : In fiido-
rcvultustui vefccris panetuo. Etnc aliquiscx-
cludatur ,Dominuspcr Moyfen in Dcutcrono-
jytHUj* mio dixit : Non crit apud tc ftcrilis vcriufquc
fc-xus.Vt cnim dicij Philofbphus:Vitam In odium
f.p. XI.
fui adduccre iblet iners otium* Infifte crgo opc-
f/.j*. ri,quiaturpceft oncri cederc. Non cft virfortis,
aut ftrcnuus, quilaborcm fijgiu Nullum laborcm
rccufcnt manus , vnde honcfta vita confiftit. O-
I^.y/. tio enim pauperis patct infamia. Numquam va-
cat lafciuire remifla manus , nihilquc tam cer-
tum 1 qu9m otij vitia negotio difcuti. Mirum cft
alicjui^
tiuM Sbcyndi caf. X. 157
aliquidfomtcrdici,vcldcnabhomincmolUuciii r/. si^
profcffo. Laborcs crgo manuum tuarumman- rftl itj^
ducabis. Opus cnimiufti, vt dicic Salumon zd i^rou.i^.
vitam: fruftusautcm impi) ad pcccatuno. Bodo- 5^^. ^

rumautcm laborum gloriorus cft frudus. Vndc
iuftoinfinc dicctur : Datc ci dc frudtu manuum Brou.}i*
fuarum, & laudcnt cum in portis opcra cius.Pau-
lusjvtdicic gloriofilsimus Auguftinus , alitcx cdu-
catus,vtpote virnobilis ,ad Corinthiosfcnbit,
diccns: Labotamus opcranrcsmanibusnoftris.Et ^^^V^ t' «
ad Thcflaloniccnfcs : Nodc ac dic opcranics, nc ^ '^Ji: ^

qucm vcftrum gcauarcmus.
3.
Dc SanR4 iUthilde v/V^mr , filU regis ScotU^
MEmor fum illuftiiflimaB virginis * Mathil-

dis , qua noftro tcmporc obdorm^nc pro- ms.f,e» t.
batur. Haec tilia regis Scotise , vt probabili icla- '^mp.Uesh^
'^^'^*
tione didicimus, quatuor fratrcs habuit : Vnum
Duccni , qui rcUaa vxorc pro Chrifto ,
paupcr-
rimus cxulauit :itcm alium Comitcm , cjuivi-
tam crcmiticam duxit : item Archicpifcopum^
ûi rcli(fto rcgiminc , ordincm Ciftcrcicnfciti
intrauit.
Quartus fuit Alexandcr iunior fratcr,
«nnorum fcdccim. Qnem cura patcr rcx rc-
gnarc co^crct, Mathildis foror cius virgo vi-
,
pntitfantum annorum dix.t ci: Alcxandcr fra-
tcr carillimc quid nunc agcs ? Frarres tui maio-
,
rcs natu mundum

,tcrramquc dcfcrucrunt, vt
caelum. acquircrcnt rcgnum (prcucrunt morta-
:
Ic, vtrcgnapcrpctuapoflidcrent. Tibicrgo foli

rcgnum rcliaum cft pro qao cs
,
carfeftcm &
gioiiam \ 5c animam pcrditurust Ncc mora, Alc-
4-
IjS T H O M iC C A N T I P-
ândcr rcfblucusin flecus. HcUjait, foror &qui(!
confulis faccrc? Ego paracus fum quidquid iuffc-
Trateietus ris adimplcrc. Quo audito ,gauila(oror, acccpit
jiUxander fratrcm, '& mucato habicu ad remotiora cranfdu-
fir hubHl' j^jj ^ &
eum mulgerc vaccas, lac ad coagu* &
^^^* '
lum coadunarc , & cafcos optimos faccrc docuit.
Indcvcncrunc inGalliasad Fonij clauftruordi-
nisCiftercicnfis , vbiforor locauit fratrcmpro
mulfore vaccarum, &probatus inucntus cftin
optimis cafcis facicndis. Hinc monafterij fra-
trcm Conuerfum faftum foror alloquitur , di-
ccnsrMulcum carilfimc frater apud Dominuin
mcritum acquiremus , cûod tcrram parcntelquc
dimifimus: fedinhoc Ipecialiflimamrcmuncra-
tionem habcbimus , fi vfquc ad tempus fucurum,
quo nos inuicem in cxlo ad confblationcm per-
pctuam videamus , ad prajfens nos , vt nullus no-
ftrum alccrum amplius videat ab inuiccm fequc-
ftremus. Hoc auditofleuit fraccr ,
grauiusiftud
duccnsomnibus,qucedimifit: &licetinuitus,im-
pcrat animo , & a fororc totaliter feparatur. Wa
autcmadnoucmmilliaria , in villamjquaedicitur
i7;;.^.j. 2. * Lapion,ibidem manfiira , feccflit ; doitiumcu-
jw/). Al(f lamquc paruam habcns
, quafi aucarum tugu-
^^'^**
rium, folomanuum laborc viuebat. Donum vcl
clecmofynam alicuius acciperc, ncc cogi potcrat,
nec rogari. Cum caeccris paupcribus in Augufto
Ipicas collij>ere rccufabat
, fcd cxiremacum por-
^
c.TArifime' cis,qua5 euafcrant diripicntium manus ,*rariffi-
ma coUigebat. Vix aliquid fubftracum habcbat
mcmbrisj&caputiacenshumcris «quatum. Ci-
bum & potum , incumbens callglis gcnibus,
capicbat : hoc idcia &
in prolixiflimis prcd-
bus facicbat. In orationibus xnultoticns iu fcn^
fibus
LiBRi Sbcvndi CAP. X. Iff
,
Cbus abftcada crat,vc ncc corufcgtioncs aducrtc-
tct.nec tonitrua audirct.
D/ miraculo faHo ah Alcxaniro fratre iffns

dcfunô^
NEautcmdc fratrc cius Alcxmdro , quod 4J

gratiusclt prsetcrmittam :Cum monachus
quidam filiulatura cx vlcere pcdushabcret.ora-
rctquc ad tumulumiam dcfundiâpparuit eidcm
frater Alexandcr , folc lucidior
, coronam geftans
in manibus & corona *
, capitis infignitos. Ciim ms.p. %2
crgo monachus quarcrct , quid coronaduplicata irnf.tffyttA
"gnarct ; Corona inquit quam gcfto manibus,
, ,
corona extitit tcmporalis quam pro Chrifto dc-

,
quam gcfto in capitc,corona cft,

lerui.Illa vcro,
quam communcm cum fandis accepi & vt tibi ,
ndcntius in hac vifionc credatur, Iccundum

fi*
dem tuam finus eris ab omni incommodo
quo ,
torqueris.
Qi^d tou vita fermanferit

^tHS
incognitus , & de quodam
faSo.quod fuîcionem Kobilitaiis
ingeffit.
quod incognitus manfit vfque

^ dicm mortis fuae. Et tunc
in
OKntia i riomfui
conftridus obc-
fe fratrcm fanfts Magthildis
,
<,
« Lapionc , & filium regis Scctisrcuclauit. Fe-

«rat autcm eum
in nobilitatc fufpeaum fadum
?- V-
' multum poftca doluit eucnif-
K- Vircnim nobiiiffimus , dominus Hugo dc
KUmcnni aprum immanis
, magnitudinis vcnata
&.vtnatura beftia cft.ftarc cocgerat
••
ag Wtcoduna. Eauo autcm nobUis illc de(ccn-

dcas»
I
H O M
t CAKTir. .
dchs aptato pugione , cum bcftiam vcUct «mpes.

tra-
terc, & tamcn cius truculcntiam formidarct
palcebat ar-
,
ter Alcxandcr, qui

vaccas in vicmo ,
manibus formidantis bettiam

repto pudonc dc j
Quo vifo noDihs

audaacr impctijt,& occilit. ,
ilico rucns vcre

illc in ofcula fratris
Alcxandti ,
numquam vaccarum cuftos nuquam

lU-
,
inquit,
vcncris,mcreuiUi.
fticus, ctiam yndecunque
Quomodo Mathildts cogmufHft.

qu»
g. SOror vcro eiusbcata Magchildis,vnde,&
qui eam in Scotia
clTct , pcr quofdam militcs,
antc mortcm*
viderant . nouem annis innotucrat
nifi violenrcr rc-
Et tunc ftatim atcrra fugilTet ,
tentftab hominibus cxfitidct. Miraculis mulcis m
viti claruit,& poft mortem*
I
LaloYesjratrum PrfcdicdtomU ^ Uinorm

cur ntn mmmlcs»
dignum cft, pcr fcriptuf as &

ATcxcmpk,
quoniam , vt
quacpofuinnis, laborantcs mam-*
bus vchcmcnter cxtulimus, obijci PrÊdicatorum
Tandis ordinibuspotcft: Cur
ipii,
I &Minorum
Paulus praedicationc primus , manuum
le
ficut &
laboribus non excrccnt f Et breuiter quidcm prc>
ipfisrcfpondco, In cis,vt in minus ncceiiari)S

defcaus cft , quo tantum Apoftolum cftruiffc mi^
nimcdubitamus. Scd hascrationon fufficcret iU
lis 5 gui oblatrandi bonis & pcrfcdis viris occafio-
tics lorfitan quaercrc non dcfiftcnt. Chriftusvc-
ritaSjMarthae conquercnti dc otio fororisMa-'
gdalcnx , rcfpondit Maria optimam partcm elc-
:
git,quae non aufcretur ab ca» Vtiquc iioptimar

pars
LiBftl SfeCVNDI CAP. '55^.
ârs fuic,vcrbuin vicac quf rerc & anhclanti cordc

litirc ,
crgo minus bona pars 6c indignior Mar-
ih«, c[ux qx foUcicudinc Iaboris,crga plurimacur-
babatur. Ecec &
ahaprobatio. l-^rmôauccm k
calttmniacoribus queero: Quis labor grauiot &
dignior dici poccft^corporaliSjan fpirituaHs > Nc n
cftquiambigac )
EftcnimfiU-
quin fpiricualis;
^Suofior , &
idco dignior. Chriftus fuis dc fpiri-
tuali, nonde cotporah labore dixit Opcramini : ^lf""'^^^
non cibum, qui pent, Icd qui pcrmanct m vitam
Kternam, Labor autcm corum , cjuibus laqueos /^^^^,^. ,
conclu(ionis inncditis, Ubor cft ftudijjabor

confihj ^ labv^r piiCmcditacionis , labor foUicicudi-
nis > nc indifcuffum quid & inordinacum profc-
rant , labor cimoris^laibor prscdicationis. Tahbus
haud dubium cft, quin {piricusbonorumfratruni
inordinc iugiter attcrancur. Omictam rcliqua,

quaB fecundum expcrtos grauiora vidcntur. Quid
dicam dc laborc confdij in confcflionibus audie-
dis:in quo fpurciciaspeccatorumtolcrarecogun-k
tur,adco^vcpcraurcs ad cor traniitum faci.int,8c
fpiritum corpufquc totahtcr dcfatigcnc : ficin &
BQcdijsinccndijspolitijprcB anguftia,quid faciant,
qu6 fcvertanc ignoranc. Quis cnim fecundura BtJ^^^^.^î^
Boetium tam compofitae fclicitatis cft , vt non y^P'^ P^^"
cura ftatus fui quaUcate rixeturPCrcdo muUos cf- ^^ff^^J^^
fc, &
fuiifc in ordinc, qui pocius per tempus fuf-
tinuiflcnt flammas inccndij corporalcs ,
quim
feuius (piritualis inccndij anguftias pcrtuUffcnt.
Potcns eft tamen Dcus in fcruisluis flammas
ignium micigarc ^ vt cosnontangat inccndium^
ficut ncG trcs oucrosin fornacc , faccrc mc- Vart.i* &
dmm cius quan vcntum roris flantcm. H*c cft
AUUm conlolatig boaorum fracrum, fi naodi-
x$z Th,om-« Canti».
cos oportcat
cum in confcfliombus audicndis triltitiam
contriftari.(Mulicr caim ciim pant ,
habciOsaudcnitamen infpc, quia pcr panitcn-

Vidcntcs euim
tiam natm cft homo in mundum.
rcdeunt
nu6d prodigi Hhj a rcgione longinqua
nihilommus eos in
ad pium patrem videntcs ;
tucih ofculo recipi primamquc ftolam innoccntiae

,
Gw <
, eos anulo fidci
profcrri qus pcr dacaionem o-
.
pcramrêloriofms ad..rnari.calccari
excmphs pa-
Angelorum 5C
^**'- '^-
Trum ; & hi$ totam
in omnibus
tripudiolius
, tant6 Ixtari
Sandorum familiam
multitudmcs numero-
8ratulantur;quanc6 eorum
crcdo »n cordc
fms augmentantur. Ncquc cnim
gaudium genc-
boBi fratris maius fub c«io poffc
gra-
rari;quam quod videat per prsucnientcm
pcEm-
tiam , fuam cxhortationcm conuerti ad
&
tcntiam pcccatorcs , fualugcrc crimina conh-
&
dc his vi-
tcndo,& fatisfaccrc cordc prompto.Et
lacrymas duU
di plures , qui pra nimio gaudio ,
dixcnt orticia
ciffimas cdiderunt. Si quis autcm ,
gra-
ordinis,qux pramifi, cum multo multoricns
non
uaminc fpiritus,& corporis attcnuationc
ficri amentcm dico cum vel ordini dctrahcn-
: ,
t*h»ret tcm. Hinc vcniam ad laborcs , qui funt in

ordmc
trtdicat. corporalcs, C pro laboribus non rccepcrini ,
qu«
Numquid primo vidcs
"'^'"'''"•diaafunt.dctraaorcs.
in Prasdicatorum ordinc fratrcs ,
qui ctfi ftudijs
continuis & vigilijs maccrati non habcntcs m
,
pcr lutofa & lubrica pedibus

3dM.6. zona ffis gradien-
,
rrc-
tes, tcrras pra:dicationibus circuirc, imparata
qucntcr hofpitia, cibos duros crudos, lupcr & &
X)mnia ingratitudinem hominum fuftincre? Para-
rc cnim alia,quam ca,quibus vtuntur hofpitcs, &
incoenitis maximc graue cft. Qupd minimc eft
dc aliis
(
LibiltSbcvndi cap. X. 163
dealiisreligiafis,qui ctiim carnibus non vtuu-
tur quia hofpitibu^ fuis pollunt data rcfundcrc,
:
&dc fuo cmcrc quod nori habcnt. Hincquid-

dara nacmorabilc valdc quod contigit nontace*
bo«
uiUj/di$ Mati[fdi rulUs^ducis lcmter accufati ,

quod
bcne tra^4ret fidtres PraedicatoreSi & MmoreSj le*
fidipma defenfio*
VAUis-ducis in Brabantia monaftcriumcft, ^

quodnobilis DuxBrabantiac Henricushu-
ius nominis fccuHdus,Mamarccaj filiae fuae,fub ri- [^* ^ "^**^
/.
gorc Ciftcrcicnlisordm!s,pra:parauit. Hmus pa- dHobus di-

mam abbaciffam vidimusnobiliffimam Alcydcm^fi^ns Lo.
quK nacurali ingcnio, virtutc,& gratia clara fuit: uanio mi*
advifitandum autcm raonaftcriura Villaricnfis^'^"^» ^^'
Abbas GuiUclmus poftca Clarcuallcnfis fccun- ^^JJ*
, ,
j^ntr.
dum ordinem acceffic.Tcnto Capituloîquibuf- to^hendael
dam accufaca cft abbaciifa,qu6d fratribusPrxdi-
catoribus & Minoribus vinum daret & pifccs,
tunicas ad paufandum lotas & mundas couccde-
rct , & loturam pedibus corum prxpararet , 5C
haec omnia non faccrcc monachis fui ordinis ciim
vcnircnc. Illaergo quaefita, & obccnca liccncia re-
(pondcndi , dixit ; Vc accufanc ita cft. Scd quid
haecrationis habcant,audictis. FraCribus quidem
Praedicacoribus & Minoribus vinum , & pifcc* x
quandoque , cumpofibm ,
confero; quia^ vndc
ctpanthabcre non poflunt : vcftris auccmmona-
chisidipfum nonfacio , quia Cj};rcdicntibus , vt
confido &
fcio,datur pccunia,vndc poflimt emc-
rc & haberc. Fratribus t pcdes cgrcdicntibus,& iR.eBih ft
ia cccno kibricatis coiiccdo vcftes muudasA tu- dms^
L 2 ^ nicas^
Tmoma Canti?.
autcm
niSs,vtnoac pcflint 4Uicfccrc:u-.ouachi
noftri equitcs vadunt

, &in manticis fuistunjca»
volucrint potcrunt
& vcftcspottant ,quas cum
immotare. Loturam pcdibus frat
rum tacio procu^
Monachis
iari,quiafuaonbus }ordcnt& luto :
altionbus in-
autem idcm non facio , quia equis
talibus poflunt conlcr-
fidcntes, ab imround>ti)s
Uari.Hic vt audiuit vcnerabihs Abbas

cum mo-
rcfoluuntur.m
nachis fuis.in rifum fercniffimum
muiierc mentera nobilem &
fapientiam com-
mcndantcs»
Exentflm & expertenfia M[lorts de penurjsjrMtrm

Fredtcaiorttm & Minornm.
nc-
9. T Gitur quales dcfcdus fratribus in fummis
audiuu
lccfruatibusconrigerunt , freaucntcr
Quid autcm mihi cxpcriri volenti , cum
& tra-
trious contigcrit in tcrf a natiuitatis mcx ,

limpli-
citcr enarrabo. Veni pcdcs in villam

ignotam ini-
hi longo itincrc fatigatus in tantum . vt pr»
dc
,
bilitate nimia , cordc mc dcficcre mox

putarcnn
domum presbytcri nccialtcna
Ingrefli fratrcs ,
fruftum panis nigerrimi , familia vefcebatur,

quo
potucrunt obtincrc. Indc digrcfsi latc pcr villam,
nihil prorfus,nifi in finc yiWx a quadam paupcr-

culafragmcnpanisfurturcihabuerunt , donum
{atis raagnum;immo mihi maximum donatiuum.
AU. Rcfcdimus crgo fub* dumOjpancm comedimus.

Etlicct palcarum ariftae, quaecrant in panc, pala-
tum comcdentium ftimularcnt,numquam tamcn
in vita mea fum tam fuaui dcliciarum cdulio dc-
ledtatus. Confideraui crgo, ncc finc graui dolorc
fcordis , quid ilU bcativiri iamuUislocis,&in
mukis
LiBRi Secvmdi cap» X. 1^5
graaiorbus uitmebant , qui
1
hoc v-
multis articulis
Taccamergo dc
nadic nonpotcrain lulhncrc.
talibus,qu« illisfrequcntcr occurrunt
trdm fudicAtores & M^nQtes omnim comflcnt
VNuraconfidereturaboronibus,quod fub-
viucndi
iungo. In clcricis noftris iriplex
Cletici (ccularcs laborant in
modus didinguitur.
ftudio :
lcculares vcl tcgularcshons ca-
Canouici
ncndis innigiUnt : nr.onachi vero vcl aUj
rcligioft
iDftitutiombus rcgularibus diligcntcr inludantjac

ia his omnibus luo modo viuendi fingulilunt
contcAti. Fratres iiutem Pra^dicatorcs 6c
Mino-
rcs>prout ordo corum inftituit , fimul hos trcs vi-
uendi modos feruarc vidcntur. Scudcnt cum dc^

ricis , cum canonicis horis cancndis
inuigilant,
cuiB monacbis verb aUjs &

religiofis in conucnti*
bus fuis,accufationcs , vapulationcs,lciunium,&
pro magnapartc filcntiura, quotidianalquc fcre
ac gcneralcs poft CQmplctorium fuftincrctcncn-'
tur di(ciplinas,pr2ccr illa, quas intrinfccus funt:vt
eft ad nudum in Prsedicatoribus durus
fupcr
lumbosfuniculus,vcftis m
itincrepcdcftrilanea,
^ ^
multis ludonbus* infeda.cum co qupd fmc vUis ms^p.s.h^,
l
poflcfsionuin propnctatibus viuerc elegerunt O ^^y"^^^^
qinlis & quantus labor fracribus Mmoribus iR-
j^^^^^
ftat , vt (uum quotidic quajrant panem:Fratribus jr i^fj^f,^^
Tcro P rxdicatoribus goneraliter omnibus pofl:
Augiiftum,vtper rcfiduum teaiporis nccclTarium
pancm habeant , quo minus ftudium corum im-
'
pcdiaturjaut ccffet,
l65 T H O M iR C A M T I f.
JBjcfcorf/tri^ sd FrMtret.
ir» Odonftantiflimi viri non vospndcatpancra
petcrc, cum ChriftusDominusa mulicrc

Samaritana aquamjpeticrit ad bibcndum. Non
vcrcaminidici vcleflcmendici : quoniam bcatos
paupcTcsChriftusveritasaftruxit. TcftanturhoC
lcripturg noui ac vctcris teftamcnti.
TaufcYtxs Upidatur âftarlta dmnaturex

Sineca»
Anc & omncsfcrc Philofophi in fcripturts

IT
X^viiscommcndabilem rehqucrunt, & pra&-
cipuc Scncca, qui PauU doAoiis gcntium mtil-

tiscpiftohscommcndatur. Aitergo idcmiUuftris
jpud Sen- viriNihil magnum in rebushumanis, nifi animus
i» pro. magna dcfpicicns. Inopise parua defunt , auaritiae
omnia. Quietifsime viucrcnt homincsfi duo pro-

nomma de mundo tollercntur , meum fciUcet 8C
Sen-ep.û tuum. Planccrgo fchciffimuseft jCuifcUcitatc v*
tiqucopusnon eft, potentiffimus , qui habct in
poteftatcfcipfum. Auaritia paupcrtatcm intuUt:
& multa coqcupifccndo omnia pcrdidit. Sinc
hoftc patimur hoftiUa,& cladis caufas, fi alia dc-»
ficiunt, nimia feUcitas fibi inuenit. Quidquid
longa aecasmuUis laboribus, multa dcmum diU-
>cntia ftruxit» idvnus dtcs fpargit & diffipat.
lct aUquod imbeciUitacis noftr» folatium rcrum-
<ûc noftrarum fi tam cit6 repararcntur Cunda

,
quam fugiunt. Scd nunc incrcmeta lcntc cxcuntt

tf. Xl^. & fcftinatur in damnu. Pccunia cx quo in hono-
rc cifc ccrpit > verusrcrum honorcccidit. Andi-
ues quis fit omnes qusccimus; ncmoanbonus?
* \bu
t
LlBKl SEC7NDI CAP. X. I<>7
Vbiquctantiqmlibct , quantum habucnttuit.

lit latis ip-
Nullaauaritialine pccna elt, quaaiuis
pecunia pofliclc-
fa panarum. Maiorc tormento
crgoparuo al- r/.iM-
tnrqtiam qu«ritut. Ncccffumcft
fucfccrc. Nonputopaupcrcmcffc, cuiquantu- jp^.j.
lutncunquc fupcrccft ,
fatiseft.vHoncftaînqmt, if.i.
tcscft,Utapaupcrtas.] Omnia habct , qmnihil
concupifcit , & quidcm ccrtius quam qui multa ^
.
pofiidet.Cuicumpaupertatcbcnc coHucnit,di. ^.i.

&
fccuruslui poflc«or cft.
n.^â
ucs eft.lllc bcatiffimus
•
Si rcs
qui craftinum fine folUcitudinc cxfpeftat.
tua dc
cxigus funt,non fmt tamen anguftae.Ncc ^^^^
Quidquid cnim vult nc-
flcas.ncc alicna mircns.
mohabcrcpotcftriUud tamenpotcft noUc quod
non habet. Nihil habes parare nifi tc. Nihil grauc
quod lcuifcr cxcipias. Paupcrtas nulU malum eft .
xx^
nifi rcpugnanti. Tunc bonum tc effc iudica,cum
tibi folum vinutis âudium omne nafcctur. Tuc
tc habcbis tuum, cum intciligcs infeUciflimos cffc

fcUccs. Irritarc autcm cft calamitatcm cum te fc- ^f^pr».
liccm vocaucris. Aut ifta bona non {unt,qux vo- 1^.7 J.

canturiaut homo feUcior Dco cft quoniam qui-^
:
dcm qux parata nobis funt non habct in vfu

Dcus. Hrgo aut incrcdibilc » bonum Dco decfl^c:
authoc ipfum argumcntumcft , bona nonclTc
quxDeo dcfunt. Sivisfcirc quodnihil inpau- r/.8T.c5*
pcrtatemaUcft comparaintcr fcpaupcruni
,
^pj*^ &
diuitumvultus. Saepiuspauper,& fidcHusridct.
/^l^^^
Horumjqui fclices vocantur hilaritas fida cft aut^^^^.y^ 81;
grauisâut ^ fuperata triftitiaieo quidem grauior, juffHrata^
quia intcrdum nonUcct palam aufcros ctTc. O-
tnnium iftorum perfonata fcUcitascfl. Contcm-
ncs iUos G vcre tc rcxcris. Nihil locirplctius cOf ^p,z%J.d^
eui quod donct fortunj noninucnit. Scd cui
fua fûffrtHts
L 4
3^
x68 THOMiB. Cantip.
non videntur amj^lifsiina , licettotiiis mundi do«
iS. minus fit, mifcreft. Ncmo alius cft Dco dignus,
ni(i qui opcs contcmpferit. Qlârum poflcfsia-
iTij.^.j.*.
ncmfceularibus non interdico , (ed cfficercVolo,
imp. add, pofsidcant. Redigc tc ad par-
vt illas intrepide
fi&n, orô' uacx quibuscaderc non pofsis.Nudumlatrodi*
^*^^*'; , mitiit. Etiamin obfefla viapaupcripax cft. Is
tnuperta.
cnaxime diues eft,qui nQinime diuirijs mdigct.
£^.14. Breuilslma ad diuitias via eft per contemptum
^p6i. diuitiarum. Nam contcmncre aliquispoteft o-p
Jpin»i7^ mnia; habcre omnia nemo potcft. Multis ad phi-

lofophandum obfucrc diuicisetpaupertas expedita
cft. ] Et ideo Praedicatorum Sr Minorum ordo
'
non defipuit paapertatem eligcndo. Ifta non co*-

fidcrant,qui dcftruunt horrca fua vt faciant am*
pliora. Acci yn jlanc copias , vtdicant*libi Eccc :
lûf'^^* rcpofita habcs multa bona in annos plurimos,

comedc,rcquie(cc bibc. Caueant ne dicatur cis
,
jhd. ^cut & illi; Stulte hac nofte repctctur anima tua
i tcrhDBC autc qUg pr^paraftijCuiuserut.Êt refpon-
f/alî. dcat DauidrPartcs vulpium erunr, Sed quaruni
vuIpiiim?Pars vermium,corpus: pars daemonum,
anima pars filiorum,vxoris,vcl principis,diuitiae,
:
quas reliquit. Et hi trcsfibi tam commodc diui-^

(crunt , vt ncutcr corum portcm fuam pro cctcris
. ;
y^fidui^ parîbus cpmmutarct.
M.Ihi teftis fit Chriftus qviod in \\s omnibus
gloriamduorum didorum ord num non

;#îf.8.
nuaîiui. Eftquiqu3rat& iudicct.
y Sedrcfpon-
aox« dctraftoribus fyqj ômpulfus ^ rcligio-»
qq\
V
LxBni Secvndi cap. X. 179
ncshasnouas,fupcrftitialcs iudicant & inanes,
fra:wn difcur(us *nouos,& vtvtar corum vcrbo, w.^-'»^»^!
gyrouagos fratrcs vocant»
jidjratrescohortdtk.
Ela fratrcs non vos pudcat cum Paulo dodo-r 14,

gcnrium
rc gyrouagos, c|uiab ^^'^. 15
dici vcl cfTc
^^^-^^^
Hilbania \fquc ad IHyricum replcuit Euangclium ^'^'
irilti. Seuec lUi m clauftris domi, &
vtma cum ^^j-îg^^
Mari;^:voscumpaulocircuitisobcdientiam ^^'^ po[iea ta^
implcntes. Et fpcro , quodfi in mundo preifu- men etiam
Xamhabetis:in Chrifto tamen pacemhabebitis,/^ 'w*?'^^'©
tantam forlitan vclmaiorcm, quam illi,qui in lo-
Co quietis raurmurant » &
ubinict muiccm ail-
^^^^
cordias lufcitant vel praplatis. Qupd fi a difcor-
dijs, vt forte diccnt, fucrint alicni, (edcant vefti-
ti iriplicibus , gaudcant pacc fua , pcrmittant fra-
trcs,vt dicunt gyrouv^gosîn (emicindijs, pan- &
nofos circuire per mundum
animas viuificarc ,
Chrifti mortc redemptas,eafdcra de faucibus dag-

monum extrahcndo.quas illi in pace fua & lcui .
cura difBmulant ad infcros defccndcrc.

T/nmJ^^
Fratres diherent ifmari^non deffici»
^
OSivcrcrcligiofi, & vcre Chrifti amatorcs «5» •
c(rent,quicalibus detrahunt ,iudicant, & *
dclpiciunt, quam finccris oculis illos infpicercnt;

^
quina laeto vultufratribuscongaudcrent, quirc-
trahcndis.libcrandis.& '^folucndis animabusin- ms.s.faU
fiftuntjquasChriftustanto dignaspretio fui(aa- uandis*
guinis approbauic , vt refpediue paruipender«t
?uidquidprp rcdemptionc carum faccrc potuif-
.
# ^
s
170 TmomaCamtif.'
yyio , qu4 diclaratMm ejl heatam VtYginem effe fdtrs^
n^m crdtnis Pudicatorumm
i^, C Vpcr hoc quidam Ciftcrcicnfis ordinis mona-

chusjvitatam fan(3:aj,vifioncm mirabilcm vi-
non crcdcrc flagitiofifEmum impiuro
dit, vt ci &
^Homocio putaretur. Raptus cnim in fpiritu patronamip-
fit Cifterc. fiusCiftercicnfis ordinis vidit , Chrifti Icfu bcni-
drdints
gnifEmamgcnitriccm. Cui B. Virgo, rtfinccrc,
Cdfarium ^"quit, diligas cos , &
pro cis mtcnlius orcs , tuac
/./.#. cantati mcos fratrcs &
filiosrccommcndo.Cum-
quc illc Ixtus annucrct , fratrcs ordinis (uihos
confidcns , bcata Virgo : Habco, inquit,& alios
fratrcs, quosmco patrocinio foucndos cufto- &
dicndos amplcdor. Et haccdiccns, rcuclato pallio'
fratrcs ordinis Prflcdicatorum fub co contutatos
pjs.p.t. oftcndit,&adiccit: Hifuntjinquit, qui^^fpccia-
iwp.Jpiri^ liter infiftunt ncgotio , nc dilcdi filij mci fanguis
tHdit$r.0.
invtilitcr fit cflFufus.
Viô dltera ,Jimilh prêcedeHtiJdcmq^ de^

monjlrans* ^
C^militcr cum quaedam in Saxonia ( vt nobis

^ fratcr Waltcms dc Treucriordinis Prxdicato-
rum rctulit ) faiKaiffimae opinionis reclufa , Prac-
dicatorum nominc cxcitata , vidcre fratrcs in
principioordinis vehcmenttus afFe<Saflct3& tan-
dcm duosiuucncsfratrcs ,
dataoccafioncyidiflcr,
attonita mcntisacic , dixit tid Dominum. Quid
cfl:Dominc, qu6d pr^dicatio vcrbi tui pcr tam
infantiles & impcritos homincs vfurpatur ? Cui
mox ad hxc vcrba b Ata Chrifti matcr apparcns,
rcuc*
•
I
rcuelato pallio,vt priiis didum crt,ci fratrcs ordi-

nisoftcndit , dicens ; Nc dcfpicias quofcumquc
talcs,ego fum qu» rcgo cos 5c protcgo,& coruai
Luc.i*
dcdes dirigo in viam pacis.
jdcmdecUrataheuentH»
ECce vidc leclor quam vcraciflimc h«c dixit j^.

vcritatismatcr. Vidimus maximc in initio ,
ordinisPrasdica orum vidimus& nunc luucncs

:
incxpcrtos,dclicatos,rcccntcr afeculo vcnicntes,

circuirc ici ras focialiter combinatos,intcr pcrucr-
(osnoncucrfos : mtcr noccntes mnocentcs ;fim-
pliccsGcut columbasintcrailutiffimc malignan- a^^m^»
tcsrprudenccr tamcn,ficut (crpentcs, in fui cufto-
diam ambulantcs. Quis non miretur vt olim, , & I
uiagis nunc , pucros in mcdio fornacis ac- Dan.i.

iftos
ftuantibus ignibus non cxuri quando aliorum a ,
tQrbisfcculanbusreftridiffimorura ordinum rcli-

îofi y iinc maximis periculis , vt frcqucntiffime
hcu vidimus , & audiuimus , vix cuaaunt. * An- ms.t.c.t,
guntur illilaboribus , diucrfifquc ncgoti js diftra- imp,JiHM'
huntur , &
tamcn infradi pcrfiftunt : ifti autem
^'*''*
vacant faluti mentis & corporis & vacillant.

,
Ec
haec cui imputanda funt ? Nonnc virtuti ? Mini-
I me;lcd matri Chriftitli qui ver6 cadut, quia fpi-
ritus & caro funt
non columnse casli quae Maria
,
,
cft fcd baculo arundinc© confrado
j
, itgypti dc- ^ J^^f'^^*
'
fidcsinnituntur. Eth«c,vt fub excmplo patcant, ^-^^' ^
miraculum euidentiisimum proponamuSt
I
DeRdj'^
iji T K o M 4 Cantip."
c
Vje Rdynero Brugenft Vrêlicatore^quiordinemvoUm

4eferere,a bc4ia Vngtne redudus : eur tn or^
eft
&
dine PnedicatorHm cana^nr.Salne regtna cum ffo^
j
ieffione feil ComfletorsHm^ \i
19. T T Idimus fratrcm in ordinc Praedicatorum

V dc domo Brugenfi in f landria , Rayncruni
nomine,iiiucncm fjgacem ingeniO,& fccularibus
littcris inftitutum. Hic ftatim vt ordinem ingrcfi
fus cft, acritcr ftudio Theologix coepit infiitcrc.

Sed cum nondum illumiriata mcns,ncc orationi-
bus praeparata , ftupcrct ad lumcn 8c minus ca^ ,
pax animus vcnto inconftantiae fluduarct: cccpit

cogitarc vellc difcutcre .qua? fcdarum,Iudaeoru,
Gcntilium, Chriftianorii potiori veritatis culmi-
ms.p s,e,t.
ncfulciretur.Vidcbatquidcm quod*gcntilcs&
:vidcbat
g7nnleT& Philofophinarurali rationc rcgcbantur
fhiiofophos &ludagos icgcm a Deo antiquitus acccpifle : vi-r
ûqdnnt. dcbat &
Chriftianos Huangclicis obfcruationi-?
bus gloriari Icd quid in his ccrtius tcncndum cC-
:
'fct(cgnius dtibitabat. Conucnit crgo ludseos,

difcuTsioncm legis propofuit, Sed ciim fratrcs or"-
dinis vidiflcnt cx frcqucnti collationc homincm

fluduarc arccndum cum a talibus ccnfuerunt»
,
At quoniam ardlatus ignis acrior confurgit in

flammas iuucnis in tantum diabolo ftimulan-»
, ,
te grauatus cft, vt media noctc fuganjomnimo-

,
dam attcntarct. Statim crgo , vbi ad cxitum por-^

tae vcnit ^ obuia illi fit maris ftella , virgo Maria,
ad portum falutis dcuium rcdudura. Cui di-
xit ; Fluftuafti a via dcuius, & vcritatcip ip fidc
filij mci tc dubitas inueniflc. Nopcris cdrtifsi-
wc , auod diuerfis crroribus fcatet jpcrorbem
' '
gcntili*
tlBltl SECVNiÎ CAP. X. 17
gentilitas: ludaci nihil (oUdi tcncnt , diucrfas vm-
bras (cquunturjncquiti^ tcncbris ofiuicati. Euan*
gcliuni vcro noUJt gracias perhoc vcritatenn ha-
bercprobatur, quod cantatC:humilitatC3& cafti-
tatc rcfulgct : qu? tria in ordinc , quem intrafti
purgatomcntisoculoprGerogatiuc .vidcbis» Ego
autcm fum matcr Chnfti pairona ordinistui,
3UX iolita pictatc paffa non {iim tuam cartam m-
olcra dccipi vcl perirc. His didis glotiofa Vir-
godifparuit , & iuuencm confortatum acfirmai^
tum in tidc in magna cordis iocunditatc reli-
,
quit, Hicidcm in ordinc tantum profccit , vtlc-

tlorin ordinc ficret & confummatus inbrcui
, Ssf*4^
ad potiora tranlirct. Vcrecrgo, digne,& luftc k .
fratribus Praedicatoribus Panfijs clt fancitum , vt

poft Complctorium omni dic cum proccfEonc
,
& folcmnitatcccrcorum,Salueregina mifcricor- .
diag,flcxis in initio gcnibuSj in glonam & laudcm

gloriohffimaB Virginisdccantctur,& hoc diligcn-
Uirimc iu liîguUs domibus ordinis obferuatur.
Comlufio contra dctraSores.
c ,
Aucantcrgomalcdici& impij dctraftorcs,
nc contra patrocinium matris Chrifti cius
filiosinfcdcntur^&irampatrocinantis &dcfen-
X9.
dcnii$incurrant»
TriuUegta non imfune dmrinU*
QVidam noftro tempore Papa, cuius nomcn

propicr fandlaB fcdis rcucrcntiam Clcntio
pcrtranfimus , ciim , ficuc ab illisindubitantcr
ac-
cepimus qui Rorax in Curia tunc fucrunt, littc-
,
tas dcdiCfet coatra ptiuilcgia ^lcipfo * fuis pr«- &
V
174 THonm %ANTip.
dcceflbrlbus, quatuor Apoftolicis , obtcnta duo.
Z4ch.iv rum ordinutn , qnorum vnuin pcr Zachariam
vocauit,
prophetai» condiior ab gtcrno decorcm
altc rum vcro funiculuim,
Prxdicatorum fcUicct :
quo lucidiffimciniclligas & Minorcs, cadcm

dic
paralyli pcrcuirusobmutuit.ncc vmquam

poftca
inualuit aut furrexit, a quo Jam fan-

Qui ctiam
Romap, manitc-
AuTimo viro cxtra ir.uros vrbis
ftiffimc viluscttmortuus dari SanaisDei f ran-
ciico atque Dominico iudicandus.
Eaiem ft^Hiritcrrcmata*
^^^^^ bcatifsimus Alcxandcr Pa-

Vnci'
ms^f.ienci' T ^^^^^^^
^^^^^^ fratrum Cardmalium fo-
ms p'S. X. lcmniter rcuocauit. Et vidc quam * vtilis ccclcfiac
imp felix, fui^ dla rcuocatio littcrarum. Pro «onftanti cnim
fi proccfliim fuutn
rcccpimus a fidc dignis,qu6(l
prxdidamachinatio pcr diftas httcras habuilTct,
potcntifsimi rcgcsorbis, vt audicrepoftca Papalc
mandatum , cum iuramcnto dixerunt fibi & ,
Praclatorum , & clcricorum fccularium poffcfsio-

nes & rcdditus didios duos ordincs
vfurpaflTc , fi
ApoftoUcusdeftvuxiiret. Dixerunt enim Praedi-

. catt)res & Minores , proptcr cxemplum & do-
ftrinam , in falutcm maximam ^ Dco datos clTc
hominibus. Et hoc manifeftum cft toti mundo»
Aduerfty jjrAirHm confutidmtHr,& benejirijs piHan*

tnr donec reuocattoncm iHrauerunt eoYPinf^qux cerh
tra eos dtxerant.
Q Vales autcm
ftruclio parabatur,
illi cfTent , pcr
quos corum 3c-
ncc Dcum^ncc San^tos
Utct,
LiBM Secvkdi cap. X. 175
Utet, ncc ipfos inhabicantes orbcm ,
quibus co-
rumvicanotacft& probata. Huius crudclifsimi
cdidti , quaiuor prascipue magiftri fucrunt Pari-
fijs infatigabilcs mccntorcs qui fimpUcitatcm,~
fcholarium Parifijs contra didlosfratrcs fcraliccr

Concitaruntîntantum^vt, nifi fcpijfsimus acdc-
uotifsimus Ludouicus rex Francorum , ncc noa
& fratcr cius,pius Comcs Pidauiae Alfonfus, an-
tcquara ipfc rcx itranfmarinis partibus rcdirct
in Galliam,muros,inquam , fc pro fratribus po-
fuifTcnt , cofdcm rcbus & corporibus
abdicatos
cxccrminaffcnt* Hinc ciim nihil aliud polfcnt,
littcras infamatorias, plcnas mcndacijs contra di-
dos fratres pcrdiucr(a loca rcgna mifcrunt. &
Pofthas& Ubrum ncfandifsiraum compilarunt,
quificincipitrEccc vidcntcs clamabunt foris, ti-
tulum habcns dc periculis nouifsimorura tcmpo-
:
riun: inquo libro » (piritu ncquitiae vcfano,&

praefatos ordines clidcrc & dcftrucrc nitcbantur.
Qui liber , qualitcr citatis & vocatis ad Curiara,
& praelcntiam fummi Pontificis didis magiftris,
damnatus fit & combuftus^non folum in ipTa Cu-
ria, fcd& Parifijs coram vniucrfitatis multitur
dinc copiofa , (circ potcrit, qui coUationcs di(- &
putationes lcgcrit ,
prcccipuc contra magiftros
quatuor in capitc aducrfarios: difputationcs quo-
quc domini Hugonis prcsbytcri Cardinalis fratris
ordinis Praedicatorum.domini Richardi , do* &
mini Gaictani, &
aliorum Cardinalium pluri-
naorii: ncc non &
allcgationcs vencrabilis patris,
fratris
Humbcrii , magiftri ordinis Prxdicato-
lum. Scd &
fratris Bonaucnturae gcncralis Mini-
ftri ordinis fratrum Minorum , & maximcmagi- jj^^^^^^
ilri i^bcrti&attisgrdimsPr^dicatoium adhoc ^da^n^s^
'-—7': -
foccia-
-1
4^^ H O M C A M T t #.
t
domino Papa vocati , & aliorum
{pccialitcr i
ddputa-
Praebtomm atquc roagnorum virorum
magnas habitas. Anagnix co-
bildum tli tiones prolixas Oc ,
gc-
rcrum
jLu i» ram multis & in ipfis inucnirc :
potcnt
Qunproptet
Utrnidt' ftarum cnuclcatifsimam vcntatcm.
aducrfarij dignitatt*
iam difti magiftti/ratrum ,
doncc lUi.
; bus &bcncficijs omnibus funt priuati
reuoca*
rauerunt , mandato domini Paps coafti,
tc Parilijs,& in alijs ciuitanbus, & locis vcrccun^
ds praedicationis corum quidguid contra dKSo*
cuo-'
rum fratrum ordines implicitc vel expliciie
-
tauillent.
leHura Atkfti Magni Roma fa[l4.
ma-
»4-
ET notandum quod antcquam
giftcr Albcrtiis, fratcr
praefatus
ordinis Praedicato-
Tum curiam Romanara intrauerat ^qmdam^ di-
dlus magiftcr WiUclmus cum fuis compltcibus
miro modo clcrum Romanum ncc non ,

po* &
pulum in partcm fuae peruerficatis^ inclinaULrat,
impfer- & fcdilxcratmultisverbis.Sed poft prxfatasdil*
tisrterant
putatioacs, ciim ad pctirionern domini
Papa^ &
& fedHxe^ ^ranium
,
tant,
,
Cardinalium , ipfc magifter Mbcrtus

ms»s. con^ Euangcliumloannistotalitcr , &
cpiftolas cano-
mirterat. nicas,miro inaudito modo fuper omnem ho*

&
minem cxponcndolegiffet eum tanto fauore o-
,
mniumyncgotium fratrum Praedicatorum & Mi-

norum terminatum cft & conclufum Vt omttes s
inimici eorum obftupcfcercnt & horretent 8c ,
veritatisfautores fumma pacc conquicfccrcnt SC

gaudcrent,
^ ViM
1
I
I.IBRI Shcvndi capvt X. I77
fîfi9 cuidam oHenfa hiennio Ante , de fr^dillis

tmbaitanihHS. ,
QVid autcmfupcr hoc cuidain fin(3:o viro

duobus annisantcquam difccptatio fierct,
oftcafum iic , indubitabilicer refcramus. Vencrat
quidara Prspoficus ordinis rcgularisde Bauaria,

virlandus &
bonus , ad Curiam Romanam pro
negotijs quas habcbat. Vna crgo dicrum in ccclc- '
fia landi Petri R.omae orans , cxcellum mcntis- m

raptuscft. Etccccvidic ipfam cccle(iam plenam
ferpcnribus, quorum hombih (ibdo^non tantiioi
ipfi , verum ctiam tota Roma replebatur.
Nec
.
niorajidcm fanftus vir fibilo lcrpcjntum contcr-
,
litus ,
vidit vinim
habitu ordinis Pr^dicato-
in
rura ccclefiara incrocunccm. Qucm cum
ftupcret
incognirum , didum cft ci rcfponfo diuino^quo-
niam Albcrtus nomi nc vocarccur. Hunc crgo di-
^ti fcrpentcs fibilis
I imporcunis aggrcffi . inuoluc-
banc (c pcdibus cius &
pcdori , brachijs quoquc
ac tocius corporis membris.
. De quorum mcdio
lcvirihtcr& violenccr excucicns afccndiccxc-
,
dramîn qua facrum Euangeliumdicbus folcmni-
bus legi confueucrat , &
lcgic in ea Euan^cHum
iecundum loanncm , vfque ad locum vbi dici-
1
tur Et verbum caro
: fadum cft habicauit in Uan. , & V
nobis , ftacimquc fcrpcncum fibilus conquieuit,
I
Jp^pentcs fiigati funt , &
pax rcddita eft vniuer-x ^
' *}^- âjcigitur quid figniticarent nimirum vit ,
lanausigaorans , in tcrram fuam reucrfuscft , &

lorori(u« cuidam
fanaifTim^ recluf-equid (ibi
Romg rcuclatum fuerat indicauic. Cui iHa ,vehc.
«acncer cxukans:Eccc,inquic, audmi quod iUe AU
M Ijcctus,
torte monftratus cft.
t^nus, quitibnnviuouc
nuper ^^'^' non modicc
g Iraep. luus
Svtrc::vlm,muK,&v.dcbo^^^
adhuc fac.cm cus cx d.da
g frcro cnimquod
cognofcam. Et h^c
d.ccns, propcra-
fbi vffionc
f.gn.s ftatur..
uU v' dcre v.m^ . 6c cx ccrt.inmis
,quam habcbaC
facici.color,s,&paruac maculx
rccognouit.
fub palpcbrahominem
Cttt^mat Auatr vijionem,
. .
.
M
-k r Trarc lc<a:or.obftupcfccmiraculum.
di.tac viUo dm ante
pr^cognita
rub(ecuta.lndicauit .gitur v.r
,
Qiî
quod aud.ft. Ncc .n vcrbo
eo cu. c,cnt.us
a
?
"
bcatus d.-
P;"
modum
Albcrto vilionii, quam vi-
modum
ao maeiftio
bocf.gnificare polTct agno-
dcrat,rc^d neutcr quia
* vvf**a-d,iicnhone m^^
frU mt. Acc,d,r e.go poftca.
imf.^Hsem tcr VniucrU tc.i) cicr, Par,f,)s
fratrcs ord.n $ &
parti-
Praedicatorum atquc Minorum
jc.tat.lque
Apoftohcus mag, trura
bus coram Papa , ,pfc
antcqu.mi ipfc ,ter vcliet ar-
mandaret Albcrtura .
tipcrc , cxpcriri forfitan pro

«rto volens pr«ra-
; nec cum fctellit vt dittum
tJB viGoniscffcdum
,
prophetalis;
eft,sni>im.'ticae reuclationisveritas
immo fecundum oftenlx rci ordmcm ooQn»
contigcrunt.
Tccnltentia aduetftrtorum
*7' GRatia autcm Dci, vnuscxdiaisquataot

magiftiis , Cliriftianus Bcluaccnhs
fciUcct
LuRi Segyndicai». X« 17^
infirmatus ell,& amarilfiirio corde contritus, rc*
tognouitnilfe & coinpliccs fuos contradidos
ordincs habilifTe , nifi quod illis iequari fcicntia
hon valcrcnt &
ob hoc, cos paruipcndcrcnt au-
,
dicores. Et aJdidit Qijpniam, ait , nihil liabco,

:
quod vobisproiniuriagraul illata rcfundam ,in

fignum tamcn quod excordepocniteo corpus
,
nieum apud vos fratrcs PraEdicatorcstradcnduni
lepulturx relinquo. Similiter & magiftcrLau-
^•cnnus
Anglicus poft grauiflimam fratrum perfe-
cutionem , datis librorum copijs fratribus
Prx-
dicaioribus , Parifijs moriturus apud eos mirc
, ,
pocnitcns , dclatus cft &fepultus. HoG idemde

alijs plurimis, qui ordincm pcrfccuti
(unt conti*
git nutu Dci.
ET vidc ledor , qu^m amara , quam cxc-

cranda contra fratrcs Prsdicatorcs primo,
&
Hc poftea contra frattcs
Minores fimul , pcr vni-
Ucrfalemccclcfiamdifcordia fufcitata eft : quia
cordibus nun tantum clericorum fccularium
, Sc
laicorumivcrum ctiam omnibus quoruracumquc
tcligioforum,tamdirum fcandalumeft imprcf-
lum,vt nullis rafionibus , nullis audoriratibus'
ianaorum flcai pcgfcnt, doncc pcr dcminuni
1 apam & totam curiam Romanam iudiciaria
"^'^ flcftcrentur. Et inhac tam pcrtinaci
&
^ gcncrali ftultina
^ quisnoh vidcat maximurai
cccicli« Chrifti
pcriculum ifiimincre ?
T H O MA CA H T t P.
Ecclcf^ wM*tHfh*tme.
rifiodc^mcHh
opinionis in
VNde homo quidam fumma:
fub cslo collcdam
vidit , &
(•
ccclcliam lUD
ucrlalcm. .rclefiam
1
ordmcm
cumordmibus vniuerlis, i r^jait* •
vibratiffirais radijs cotuicarc.

m
•
nerfonis V.
r,„„MAic pcrlonis
finguUs „. tctcrn-
Nccmora ; vjdit ot mundo
calieiticm
cal
mam fuperfundr °
'
îffiâ ingc
&maia col-
rcdiu clt vniucr(is. Vidrcquoquc
«^l^^^^^^^^^^^^
perfonarum
lcda generaUinma
vclut (pea l'
maxima.auaoritatis v^rum , g^^^^^^^
'
euidcntiusprxemincrc cumquc ftuP^^^rf
clt ci : Ittc ctt L au-
rct quishicciTet^Rcfponfum
pr.cipuus
lus Spoftolus doaor
conqucntui , ^
tcmpor
tacompaffio.ic
(anftam vniucrfalcm
ccclcfiam um
numquam
grajii pcriculo flu>3:ualle. ,
liHfdcm (on^rmatie.
vcritatis. Si cniin
« T: T vidc ledor cuidentiam
, tam difcrctv
atquc hteratil-
my s<.c.re. £j tam pcrfcais ^
.
ncc pr2C-
l^.rf . H»7if ^-^Qîs viris
, vt nec ftudere,ncc legcre,
confefliones audirc poflent ora tuil-
'^'t''' dicarc , vel ,
?2r;;«c fcntobftruaa3& ha3cfolisfccularibusclcriasfo-

pars pi^^.^
reip. hono ccrc licuiffct j quorum pcrmaxmia ,
t
/«f «ri fit' pue m faccrdotibus parochialibus, vita & icientia
^^j^^g idoHca comprobatur^quanta iadura
ftorei tnfe- ficrci;
animarum,quasauaor &prmccps falutisnoftrx

rj^/^Xrl quam
*
Icfus prctioib fanguinc fuo rcdcmit? O
pau-
r
LiBM Sbcvndi cap. X. i8f
pauci{untexhis,quinon propric fola quaprunt, ?hilify.
c]u« fua funt,& in minimis,qu» Icfu Chridj.Mal-
lent potius commiiras fibi animas faucias per to-
tum annum in raortalibus diffimulaix peccatis,

quam cquum fuum clauo pcdis l^fiun , vno dic
vcl duobus ncgligcre claudicantera.
Ht c4ufa mbAtionls \ftdt.diSlA , videlicet inuidid.
C Vmma autem in fupradiftis magiftris & ^lijs

~
fccularibus clericis inuidia caulafuit , quod
propeomncs littcratio^
fratrcs ParifiiSjplurcSj&
habcbant,& inrcgiminc
icsin fchoHs auditorcs
prgemincbant. Videbant cnim fcholares quod
magiftri fccularcs^ficut viri diuiriaru, dormierunt
fomnum fuum ducebantque in bonisdiesfucs.
,
igy\i[
Et cum Ycfpere multiplicicatc fcrculorum obruc-
rcntur &
potuum,ac poftca vigilare non poffcnt,
ncc ftuderc,& per hoc nihil inuenirc in manibus,
quod proferrcnt, fcquentimane folemncm diem
conftituebant auditoribusin condcnfis: &
fic pcr Ffa. 75-
ineptas vacationes, quibus fua clerici inaniicr cx- -PA-uz»
pendercfedolebant, optato priujbantur ftudio.
Maioreenimcorporisfarcina, vt Senccadicit, a^ sen.tp.i^.
nimus cliditur ,& rainus agiliseft-.dcindccopia
ciborum fubcilitas impeditur. Mirum cft enim a-
liquidfortiter dici ab homine mollitiem profcf-
fo. ] Fracrcs aurem Praedicatorcsi, fiuc Minorcs
ficut viripaupcrcs, in magna fobrictatc refcdi,
yigilarepoterant &
ftudcre, &
pcr confcquens
inucnirequ^ auditoribusefTcntdigna.Iftud , in
fumma, occafio fuit quod in Magiftris fcculari-
,
bus, fccundum vulgarc proucrbium calccus pc!» ,
dcm prcfSc. Talibus Sencca cuidcntcr inclamat,-

M 3 «ci?:
•
l82 THOMiB Cantip.
Fcras , non
jtpud Sin. & inuidotum cxcludcns vitium dicit
quamo
:
P'"- culpes quod * imitari non potcs. Scd

,
maioi- in-
or.muiari
feUcium hominum bcna, tanio
J^j,^
uonpotejL
^.^^^^^ Et idco fccundum cumdem di-
omnibusclfl
citur:Vtmam inuidorum ocuh in
omnium felicitatibus vcxarcn-
lcnt ciuitatibus.vt
,_îs
:Iiquos, quos
.nibusinfeftatur. Et alia quidem emolumcntum
aliquod: (cd nuUum prorfusreportat muidia,qu»
Quid
cor &
corpus mira cclentate confumit.
Ncquitiae nrir
ifto magis proprium in praemifsis ?
lcho-
'i.4«5.r«,mordiaiis ^ aftorcs^limpltces Vniuerhtatis
miris aftutijs adv-
fidAnticjui lares,fibi, vclut vnunvcorpus ,
lihri aBo- narunt, vtin multislibrarum milibus cos rodc-
r'«^>«^«^- rent placitantes ficin didos ordmcs crudc^
j vt
lius dcfcuircnt &
id quod per fe npn potcrant,
.
npn fufficicntc pecunia, m
euacuationc burlarum
innoccntiaj pue r ihs , miihorum copijs obnnercnt
Be mîlttitt adm'rfkriorum*
temporc venerabiH PhiUppP

cum
31. 1 Llo in ,
X Priore Praedicaiorum,miflb ab illuftn Roma-

norum rcgc Wilhclmo ad AUonfum Comitcm
PiaauiXjfratrcm rcgis^Ludouici procurato- &
lem Francia? , pro negotio pacis Imperij 5
domi-
no Alberto Apoftohca: fpdis lcgato,audiuimus ab
coinGallijsconftituto , quod didi magiftri cx
partc vniucrfitatis , &
fratres Prxdicatores ( qui
tunc mnocentifsime vcxabantur) datis liiper
foli
^pchtteris in ipfum finahtcr conucnerunt , vt o-
,
jnncs quercbs imer ipfos proprio arbitrio termi-

t IBM S E C VND
I CAf X. iSj
narct. Q^^renscrgolcgaius^Dâgiftns^quidil-
lud cllet, quod m«igis in caluipniam vcrtcrciur?
Rcfpondciunt ,qu6clfratrcs PraEdicatorcs duaS
fcholas habcrcnty& duog magiftrus inTheoK gia
rcgcntesroptiaicautcna paccm Bcri,fi vnafchola
vcilcntcflc contenti , &
vniue fitatis nr.andaTa
feruarcnt, Lcgatus igitur qu2:liuit i fratribus,fi
hocvellcnt. Rclpondcrunt fratrcs:Vna libcntcr
fchola (eeffc contcntos, 6c vniucrfitatismandata
vcllc fcruarcjdam tamcn illa cis prjecise darcntur
cxprcfla m *
fcripto. Et in hoc lapientilsimc pro
wacrunt. Nam licut poftca.per eos, qui in confi- '^^^1^^*^'
lio fucrantmagiftrorum ,fratnbus didumcft , fi
fimpUcicer (ine cxprefsione promilillcnt fiacres,

Yniuerfitads fcruarc mandata ^ in mîndatis poft»
modum ab vniuerfitatc darctur , vi fratres omnl-
mode ^ regimine Thcolog^se & lcdionibus cef-
{arcnt. Lcgatusergo,nihiltalium fufpicatus, ga-»
uifus cftjtincmque (pcrans contentionis huius ba»
bcri , mandauic magiftros , & obtulit cx parte
fratrum,qu6d vnafehola vellcnt elTc contcnti,&
vniueriicatis mandata in fcriptis rcdada fcruarc.
Tunc magiftri , malitisB fuaepropofitum non ha-
bcntcs,turbulcntirsime rcfponderunt. Quid no-
biSjinquiunt prodctTct vnalchola cos cflccotcnT
tos, duQi rupto parietc mcdio inier duas fcholas,
tot fKucantc habercnt vnius capacitatc ambitus
auditotes. Lcgatus igitur mox ad indignationcm
gramtcr commotus : Vt video ,
inquit, vcftri pro*
pofitiaut voluntatisnon eft , vt quisfratrum Rc-
ôt fit , & vna fchola faltem gaudcant , aut dua-
bus : (upcr hoc quid fratrcs faciant vidcrint. l^cc ,
crcdo,qu6d Romana curia , obtcnto pcr multos

annos iam duaram fchularum magiftcrio priuarc
M 4. W5
k
184 TaoM^c Cakti^*
P/^/.47. cos debcat iurc luo. :>icut audiuimus,ita & vidi-
mus. N am domiuus tunc Papa, quamquam
gra-
f zi.hHius uiflimusfratribus fucrit , vt lupra pofuimus , ta-
men hoc ,vt mftus iudcx,iuftg:iaai fratribus dc-

in
tu-
ncgarc non potuitXed pro cis iuris fentcntiam
lit.nechoc(emcliJîtcrum , immo tertio,ina- &
nifcmper pcr nuncios vniucrfitatis appellationc
compulfus,
Cut iHjli adtmfHs ferfecutionem f4'iantnr.
33' "pr quod conculcari quidem

T notandum ,
&
tribuhriiuiforumvita vcntas adtempus &
poterit , fed extingui numquam. Calcari
autem
^.imp ex- cx-
difpcnfatmc i<c fubpcditari potcft,fed hoc vt^
•
^lt^^^ ^^fti pottmodum cluccfcant: inimici vero

riTm^ '
'Del ^^v^rci- corum ad aiudicun poftmodum non cx-

clcuati,
tati. iftant-Vndc gratulabudus Diuid:Non relinquctt
^^4. .inquit Dcus virgam pcccatorum (uper fortem
.
iuiturura. Acfi dicat: Non relinquct Deus

vir-
gam pcccatorum dominantium ncquiter fui<9is,

vt cos fcmpcr atliigant , fcd fortc pacis & remu-
cft,
nerationisvcniente , faniSorum viream,hoc
ipfam tribulationem vcl vt mchus dicatur ,
vir-
,
_gam,id eft., ipfos tribulantes contempiibiHtcr a-
moucbif.vclimpcenitcntes inigncBQ prgcipitabit

aetcrnum.
Mors fubita cuiufdam adfierfar-j fiatrum.
ET vt hoc cuidenter pateat ,quxdam rcfcram

dc magittrG qugdam , opinione permaxi-
mo-quipiiusPrjpofitus fblcmnis eccleii» , do-
qaum fratrum l^raedicatorum cpnftrudam ino-
pido
LiBKi Sbcvijdi cap. X. 185
pido violenterciccit: led ruma turpiori , vt au-
diesjcft îedus. Fadus cnim Epifcopus & Roma«A
nx curiae Cardinalis , tyranni/auit faâlitcrcon- ,
trafratres Pr^dicatorcs paritcr& Minores, ob ^

hoc vt patuit , tali
5 morte mulftatus cft. Cadcns
cnim de loco cditiori , fraftisccruicibus exfpira-
uit. Et vidc mirabilius & grauius quam audifti.
Eadem die,qua cecidit, cum cius mors fubita,ex
reuclatione cuiufda mulieris (andiflimg pcr fra*
trera quemdam Minorum prsediccrctur ci , (pre-
uitarguentcmrc^& inuQûs contumelia,dixit:
Non es prophcta , ncquc HUus prophctac. Et cgo Amasjl
quidem procuraui , vt ordo vetter ^ ordo Pr^- &
dicatorum fubijciantur Epifcopis,addam hoc, &
vt fubijciamini viliflimorum pedibus faccrdo-
^ra. Hac diccns, vidit figna prêdida fibi, non &
aduertit. Exc^cauitenim eumfuperbia , quam ^^/-^-
non vidit. Et hxc ligna fuerunt: quod ira immo-
derata dominaretur ci, dum in ipfo mane dici. ^
quo acce[Turus crat ad altare , pacificari non pof- X«i m ipfa
fetiquqdloturus manus fuas^ cpifcopalem anu- mane dietT
lum perdcrct :quaB omnia luce ciarius funt com- 1^''^ "^"^''h
plcLa.Ciim cnim dominus Papa ecclefiam quam- -^7"^
dam fratrum Minorum confecrarc dcbuiflct , &
didlusEpifcopus CardinaHsad portam fratrum
Minorum pulfans , intromiilus celcriter non fuif-
fct, tantaira raptuscft extra fe vt celebraturus
,
primam miffam nuilo modq, ctiam fada confct

fione , pacificari polfet : & tamen ad terrilica fa- ^
*
cramcnta proceint. Poft h^cvero , cum manus

luzls, regrcffusad
hofpitmm,abIucrc voluiflct,&:
aftanti cpifcopalem anulum ad tcncndum por-.
rcxiflet , lotus , mox illum qui haberct anulum
,
non inucnit. Statimque miratus , dixit : Ego pcr-

didi
i86 THOMift Camtif.
didiPrsefulatum. Omnibusitaquc (iibticcntibus
atque ftupcntibus , afccndit cditius. folus con- &
dcbiltatc con-
tra confucijudinem fuam.fenex ac
fcdus ,
proccftit ad camcram , & difsilicntc affc'.
rc,deor(um excidit,& cxfpirauit. Ec vidc ftupcn-

dum valdc & occultum Dci iudiciura. Cognoui
ipfc homincm , vt commenfalis dilcSus & fami-
Becumfrp haris cidcm t fecutn vna domo Pariiijs
hufpita-
nJp- tus. Dc quo fatcor raro fccularcm clericum

ram
fobrium tam honeftum, tam affabilcm, tam
.
lar-
guminpaupcrcsme vidjfre. Etcum vtiquevidi

noucm Epifcopatujm conccmpcotcm tandcm..
.f.pfrex'
fommHnt'
'
^ ™ rnenfcst cxcommunicarionc coa-
,
Archiepifcopa.us cuiufda a fufcipcrc di.

gnitat-m. Indc vero craniutus, Romanag tic cu-
ri« Epifcopus Cardinahs,& talicminentia,ta- m
htcr vt audiftis, deGpuit. Scd {pcro,qu6d non ia
ffitl 7^.
g^^^ Q^y^ obUuilcatur eius , ncc in ira (ua con-
'
tincbit mifericordiasfuas ; fed magna pietatc fu^
mifcrcbitur forfitan pccnitcnci.
Mm slterius aduerpfr j.
51 , XT On tacebo igitur diuinx permifsionis mira#

JAl biha,poftquam ccepi. Narrabo de infehi' &
cifsimo quodam noto mihi {accrdotc primum pa-
rochiaU,& poftca Decano Chriftianitatis dc- , &
nium canonico cuiufdam ccclcfix cathedralis:
ôn trMt qui omnibus religiolis , & fpecialiêr Praedicato-
qaAfiio di Mmoribus lupra modum conrra-
ribus,plriter 6c
fonfejftone rius,corum prxdicationibus &c maximc nc con- ,
f/fi^^l** fcfsioncs audircnt , crudcUfsimc dctrahcbat. Vc-»

fedvoUbat '
> •
AduerfMrij
,
rebatur autem(ficut omnes fere
, i
talc^jnc immun-
nevHovm* dilsima & luxuriofifsima cius vita pci cosquo*
<juo
LiBRi Sbcvndi c^p. X. ^^7 qunmtfm^
quomodoin noiitiamdcucnirct. EtfailurR crt, pore tioce-
yt paralyli dcftitutus , per (cpcennium vcxarc- rent,pr<dir

tur. nec verbo faltcm , Do- cnrenf.ût
In quaaBgritudine ,
minum recognouit. Cumquea proprio Epifco- '^"-(''•^'''"'^,

po^locijs, & hatnbus diaorum ordmum laepius •
vifitarcturjCorripercrurqae ,& noncurarct, linc

confeffionc & diuini noipinis rcclamationc , &
faciameinis ,
vitapriuatuscft:& extr.i coBmitc-?
rium tumulationc (cpuicus. Et digne qui-
afinina
dcm vt qui alijs beneticium prxdicacionis
: &
confeffionis inuidens ,impediuic , ipfc peccato-
rum confe(Iione,& (acramcntis ccclefiafticis pri-
uarccur.
.
Occajto mortis VhiUpft Cancellarij Parifienfis.
NAtrabo & de magiftro Philippo Cancclla-

rio Parilicnfi , de quo (uperius loco fiio rc- ^
s
^
tuli.Hiccontrafratrcs ordinis Praedicacorura in
^
omni fcrc publica ftatione &
fcrmonc Parinjs la- "
trabat.Et quidcm cumipfe diebus quindecini

antemortcm contraeos crudclicer prxdicalfet, ^
fequenci Dominica fracer Hcnricus > didus dc

Coloniajdidiordinis ferucntiflimus & difcrccit
fimus prasdicacor Parifijs coram vniuerficacc,fin-
;
gulis.quae contra fracrcs didus CanccUarius pr^-
dicaucrat, retradatis>ad vngucm omnia luculen-
tiffimer pcr diuinae fcripturx paginam in^proba-
uic. Cuius improbacionis confufione,
CanccUa-
riusmoxcadus dolorc cordis intrinfecus, repen-
tc contremuit, &
infirmacus ad mortcm, obijc ta- , .
/-
1> ^
li modo vt in pr«ccdentibus iam audiftis. ^ ^'^
funt quas contra fratrum aducrfarios Conclt^fiH

H^c faftavidiDQus , ijxccptisaliisjqux multa &
vcracif-
i88 THdHii Cant I p.
veraciflTimc nouimus , &occultis Dci iudicijs,
qu? grauiora &damnabiliora omnibus repu-

iftis
Sed dchis omnibus

tamus. Hxc contrainuidos.
ad pvxltns ifta fufficiant , nos autcm^d exponcn-
da rcliqua ocius tranfeamus.
De bonit4te focUlis vit^.
CJiPirVLVM XU
Omnes vnam incolunt manfio-

ncm: neque cnim eas natura diui-
di patitur.
RoBABlLE cft omnibusjtutif-

fimum cilcfidclibus , omncs vnam*
incolcrc manfionem. VndcDauid:
pyiZ. 151. Ecce quam bonum , & qu^m iu-
- ^ cundum habitare fratrcs in vnum.

Sceuicnim equi vno mite(cunt loco. Etitcrmn
TfaL 67' Dauid. Qui habitare ficit vnius moris in domo.
Hoc contra confuccudmcs quorumdam raona,-
ftcriorum ,qui monachosfuos,vcl clericos, vt
ita
dicam,(i fuerint rcgulares,in curias aut parochias

folosmittunt,{olo(que relinquunt hoc contra
ipfum Dominiim totius reditudinis virtutis &
I.UC. 10. cxemplum:qui fuosbinos& binosmifit- Vênim
foli,vt dicit Salomon, quoniam fi cccidcrit , non
habcbit fubleuantcm. Quara verafit haec (cntcn-
tiajegonouijqui triginta annis»& co ampUus,vi-
cesEpilcopi la diucrfis prouincijs & dioecefibus
habui:
\
LibriSecvndi cap. XT. 189
habui: qui in hoc articulo,quo rcligiofi vd foU va-
dunt in vijs, vclfoli manent in curijs , horrcnda ms.h c. ter.
.fAr$-
mala , horrenâ fcandala , horrcndaque pcricula irnf
^^"
frcqucnter audiui , quae numquam luftinuilTcnt ^
adiundo focio > vd tcciflent.
Docet religiofss non dchere foUs (xke,& JqU

utt obieBA.
SEd&patcr difcretiflimus Auguftinus inrc- 1.

giilafua ftatuit; vt non minus^quam duovcl ^tfg.inre^
trcs,vbicuraquc necclTchabcrct, itcnt.Inhocer- ^^-
goarticuloomncsfcrcprdines regulares contra

votum &
regulam (uam grauiter peccarc|jidcn-
tur,vcl probantur.qui fuos pcr (c folos,& non c6-
binatos in via mittunt. Scd lic dicunt vt audio, ^s.p.s.f^,
& mihifaEpiusobiccerunt ^quod defratrefocio '^'

^*"'-
non fit ncccfle hoc intclheerc,fcd cum quibus,vt Ll^r?V^j

rcgula dicit,Pr^pohtusiuHerit u*e dcbet quimit- (^c.
titurêofquc intcrpretari velle fecularcs quoflibet Ang. in re-
garhoncs & (eruos. Ego probarc volo per rcgula, ^«/.^.i^.
quod inrerprctcs talcs contraanimam fuam pcf-
• fimc mcntiunrur , St hoc cuidcntcr in praeccdcn-
tibus regulx videri potcft ,vbi dichuriQuando fi-
CAf. 19.
DQul eftis in ecclefia , &
vbicumque fcminas funt, -
inuiccm vcftram pudicitiam cuftodite. Deus c-
nim,qui habitat in vobis , ctiam ifto mcdo cufto-
dict vos cx vobis.] Si crgo vos cx vobis,id cft,fra-
trciTicxfratre, Deuscuftodit , quidcftquodifti
dicunt;vt ex feruis &
viUbus perfonis nullam
fui curam aut cuftodiam habcntibus , quanto
fninus vcftri, cuftodiantur in via ? Si
autcm duo
cx fratribus fimul funt , &
fc vnus cuftodirc non
ulc , tamcn cuftos ipfius oxit fiatcr ,
quod ne-
^quaquaia
I90 THOMiCCANTip.^
quaquam & garcioiie fperarijftifi
potcft de lcruo
fortc talis litiqui non inucnitur miHc. 0 quan- iri
tacudodia debcnr rcgi in oculis eorum ad quos

dcchnant roiram quibuscis incumbitj fuarri &
propnam famam^^l^c nihilominus famam fui ordi^
f^pd.ln niscu.todirc. Lcgitur & tenciurde bcatopatrc

-vttAAHg» Auguftino qu6a monaftcrium inftiruit (ccun-
,
dum rcgulao} fub fandis Apoftolisconftitutam:

quam quidcm ccrtum eft fundamcrttum habutlTc
abipfofalunsaUsaore, qni&mfticuit, vtdidum
10, cftjvt cobinati ,
fcptuaginta duo difcipuli mittQf
^ct.il* rcntur5& per Spirirum fanclum Barnabam & in
P.uilum lcgrrgatoS;& milfospîritcr, poftmodum

approJ|Ruit. Hancergo rcgulam canonici rcgu*
laics fpcciaUtcr & prxcipue & plurcs ,
aliae reli-
giones licut Preemonfttatcnfcs fparfim pcr yni-

,
ucrfalem ecclcfiam protitentur ; fcd nulli pehitus

didum rcguliB articulum obferuare vidcntur.Sexl
& dcrident argucntes,& dicunt: Quae neceffitftS
cft /vt pro negotio ,
quod (olus complerc poteft,
duocombinati paritcr emittantur^curfruftra bo-
na ecclefiag con(umentur?0 quam miferabilis dc-
tfnUi. rifiOj&quamderidcndarefponfio. Nonlic in^-
pij non lic ne'tcgas caluitiem ftercorc fupcrdu-
,
»3:0. Vulgo dicitur.Non laict hic lepus. Ybi ergo?
R cucra l.itct vbi alius no acCedat. In cordc latct,

vbi nullus reftis nifi cordium perfcrutatori Hcil
,
quantisprocelhsinutiHum expenfarum obruitut

ily a monaftica celfitudo,quarum
copiae in cuftodiam
d^ll fT'
^^^^^^"^ ôrdinis, Dco gratiiislocarentur. Gal-
hor!e patxs
Hcc prouerbium dicitur,& ncfcio fi vcrbaLatina
^rfftttwi fufficiant: Vbi bonacuftodia, ibi &bonapax*
honm gar- Dicam quod fentio ctfi inuite ab improbis aU-
,
f ^^«'^^ diatur. Credo folis , id cft , fiac focig foris ambu*

lanti^
LiBKi Secvndi cap. XT.
rî
lantibuSjmiileinfortunia , & plura
quait^rcdi
potcft Jaepii^soccurrilTeiin quibus ncc ojDcrCjncc
faltcnf) aniuio ofFcndillcnc , fi cuftos tratns lo-
cius afFuiflct. Scd cjut cimdt pcriculufn.mcidet in ZccU,
illud. Er hoc iuftc,vt dicit icncca , dum contcm-
nitur. Quotidieettdctcriordicspoftcrior.J Quî
nontimet pcriculum,(juod caruipatct,Gmni oiu-
to dcmcntiorcft. Scd dicis:TutcUtutiffima c(t
in co,qu6d libi quifquc comraidus cft. Vcruin
dicisjfcd hoc,loco,tcmporc,& pcrfona. Prgdica-
torumatque Minorum fratrum ordincscxpcnfas

non habcnc ,neccopias , &
tamcn combmantur
fempcr in via nccfocius focium dcbet dc(crcrc,
,
maxime in colloquio mulieris, nifi aiccr alccrum,

vidcat coUoquentcm.
Be fiatre , focio ignorante , defundo.
NArrauitmihifratcr ordinis Prsdicatoruni,

cuioptimc credor qui cumin ordinc co"
gnatumhabcrec,virumquondam diuitem& prg-»
clarum,accidicci,vc nodc dormitum pcrgens, vî.
nam dc Cunicis cxpodtam pofuiflbt ad capuc.Ha-

bebac cnim fccum fracrcm dilcdum hbi cuai
quo folebac fccreciiis & iocundius ambularc. So-
poratus ergo audiuic vocem diccntcm iibi:Surgc,
& vide quid agat frater tuas. Nam grauitcr intir-
matur, Euigilansille, & nihiladuertens, itcrum
obdormiuit. Cui itcrum vox qug prius. Surgc,
inquit 5& videquid agat fratertuus
, namiaoi
morti proximus agonizac. Ad hanc iccrum vo-

ccmeuigilans , & nihil aducrtcnsîtcrum obdor-
miuic, liccccc vox tcrcio dixic ci ;Male diflimu-?
lafti, quia mortuus cft fraccr tuus . Mox illc cui-
gilans,
,02 ThOMA CANtl».
gil ins^ tunicam luam
quara ad caput polucrat,
,
inuenitquafi paratam ad in-

luperTe cxtenfam
duendum quam ,
illc ftatim confufus
admi- &
quxfitum le-
f rarrcmquc
ransinduit,& furrcxit ,
tccc quam
talifuncre iam (opitum iiiucnii .
vera cHc -m-
manifcfto cxcmplo per contrarium
ni.ntur fententia Salomonis:
Frater.qui adiuuatuc
afratrc, qualiciuitasfirma. Cain pnmus & nc-
iôf^>"0
quiffimus homicida interrogarur a
cuius tutorfuifledcbuil-
bicft Abcl fratcr tuus?
fct non occifor , & ncgauit illc , dicens:Num-
quid cultos fra'tris mci fum ego ? Et ideo inalcdi-
ccnteDomino.fuRcrtcrram protugus aguatur.
tc
In tigura huius, qui fratris cuftos elle reCuiat ,
a fratrc renuit cuitodiri, vanus,

trcqucntcr va- «
gusdiueriistcntationibusagitatur, &
tcrramc-
rcmorfionis , ac
ius opcre malcdidia', fpinas ci
fcandali tribulos gcrminabit. O
vcrc bcata &m
per
fummi
oculis iudicis conftitutio bcncdi<S;a ,
quam fama tuetur noxnque vitatur , & omnis

prspc-
nialorum fufpicio , Sc tcniationis occafio
ditur.
Decommunitate & fartialitateviûs.

CAPITVLVM XIL
Communis eft omnium cibus. Nc-

que enim feparatim vefcuntur ne ,
LiBM Secvndi cap* xrL 19
inaecjualitas operis , & cibi fiat ^ &
temporis.
T idem vfus omnibus monaftc-

iurc
ha-
rijsinolcint,vt officinam rcfe<9:orij
beant^vbiomnibus in commune jlmc
perfouaruiB acceptionc,cibaria mini-
ItiCLiLUi. &
O quam deccns hasc , qUv\mdigna
Dco confuctudo monafterijsobfcruatur.Hanc
in
& Chriftusipfctotius virtutis cxcmplar , in fuo
bcatilfimo conucntu, hoc cft cuai difcipulis, ob-
leniauit , ita quod ncc manuin ludx proditoris in ^^*^'
parapiidc horruit. Tu ergo Prior^tu Prxlate^quis
csvt quaeras angulos incommunif Iftudcamca
hofpitum caufa, quandoque,& non fcmpcr, auc
f:Epe tierincccffccft
, quospaftu rcfici
compctic
Conluctudincmbonam non damnojfcd
largiori.
abu(um pcnitus non coramendo. BcatusBcnc-
didusquid inhis agcndum (it , indicat , diccns:
Menfa abbatis cum pcrcgrinis &
hofpiLibus (cm- ^^«••«''f
. per fit.Quoticns tamcn minusfunt hufpites,quos^*5^*
dc fratribus vocarc vult , in eius fit potcftatc fc- :
niorum tamcn vnum awt duos {emper cum fratri-

bus diraittendos procurct, proptcr difciphnam.l
Videlcdor , quiaextunc tantus
homopertalia
conuiuiajoccalionc hofpitum , infolentias ficndas
c(rc praeuidit. Et notandum, quod yir ille difcrc-
tiffimus Auguftinus nihil horum in regula Ccn-A^gufi-
pfillc comprgbatur , fcd fuos conucnirc
ad mcn- re^-c^^^
fam , vt ibi non folum fauccs fumant cibum , fcd
& aures cfuriant vcrbum Dci. Optimc tamea
.bcatusBcncdiftus poftcrioritempore vtpra;di-
,
ximusjiftadiftinxit,
N '^?^
,o4 Thom^ Cantip.
Vt al/ufit conniHmum tn menafterljs.

faanliam cgcrc
C Acram autcm conucntualctn
bnecc(Tariis,&Pr^latoscum hojpitibus upcr.
^
conqucntur.diccnsrPakcn-
fluadiffiparc ,I(aias
ur agni iuxtaordincm
fuum,& dcCcrta crcmun
m.
^ comcdcnt. fu« Cg
vbcrtatcm vcrfa aducn^
reftc circum,
aRni,nificlauftralcs,innoccnna5
confuctudinis, non m-
dati ? Qui iuxta ordincm
ftitutioml, piGs
velolerctnalc condito pafcun.
,
Cardmalium,Lega.
tur.Et qui funt aducns,mli
alio-
torum.Archicpifcoporum , EpifcoDorum.
hofpitum multuudo qm
rumqucPrxlatorum .
mas>nis cxcrcitibus (uis

potius quam taim-
cum
lijs , quali fmgulis numcrus familiaJ lurc
non fit
i.c.t. canonicodefinitus, dclcrtacrcmi,

hoc cftpoUel-
Inter cete. in vbcrtatem verias
fjQnes acquiluas noualium ,
monaftcrium tantis du
'/'1" comcdunt.Et idco vix eft
fufficcrc valcat
fitutTi uitijsopulcntum.quodtaUbus
cl^m Jfo- cxpcnfis. O quis vcnict? O quando vcntutus dt
piw. mileria
fummus Pontifcx.cuius a:quitate librata ,
forfitai»
&infania ifta corrigatur? Scd dicctur
Quis eft ifte, qu»
mihi, ncc dubito quin dicatur :
ad atcamtedcris ctiam m-
pofuit osin cxlum;&
<•
clinatam , manum indignus extcndit. Irafccn-
tur fortc mihi ,(cd non Dominus.cuius viccs lcm-
pcr dohii,& dolcbo,pro cuius vcritatc &
iuftitia,
vtinam dignus cffcm mcmbtis omnibus diflipa-

cx
ri. Sciotamcn quicumquc , quantufcumquc ,
,hisfcriptisindignabitur,fc dcbit» icprehcnuo-
ms.c.in(it- nis obnoxium * iudicabitt
LiBRi Sbcvkdi cap. XII. I9J
Qtmmgraue fit,& multifUx hoc pcutsim*
Hlnc autcm ad noftram materiam & propo- i*
fitum redcamus. Qaicumquc extra rete-

ftorium inordinate , &
linc dcbita caufa inftau-
rantconuiuia ,
grauiftime pcccant: & hoc miilci-
plicitcr.Fiuntenim rcrum conuentualiumdiftra«
iftioncs 5 & hoc cft rapinajvcl furcum
quia cx il- :
quae fupcrflue fcorfum tribus

liS) aut quatuor cx-
hibcntur totus aliquando conucntus poilct cum
,
fufHcientia&moderamineprocurari. Fiunt in-

luper (ufurrationes 8c murmura,quibus pax& v-
nitas clauftralium diflipatur. Ex hisille beams
ordo Ciftcrcicnlis aUenus habctur, vbi nuUus ex-
tra rcfcftoriumjinfirmariam, vel mcnfam abbatis
comedere confucuit. Lcgimus in libroRcgum i.R^^.»»
primo quod filij Hcli facerdotis , non timemcs
,
Dominum, neque quod iuftumeft iudicantes,

* j)opulum Domini a lacrificijs deirahebanc , fcor-
lumqiie contra 'confucmdinem , rcferuari
fibi
carncs crudas,vt cas laucius prJspararcnt,exadio-
nc & violcntia facicbant. Qupd pcccatum pue-
rorum grande coram Domino ibideiii fuiffc de-
fcribitur. Et vide qua grauiter hoc aDeo anim-
^^j^^-
aduerfum fit ad vindiftam. Ambo in vno dic oc-
ciduntur in bello : &
patcr Hcli , qui etfi vcrbo,
verbere tamcn non corripuit tranfgiefforeSjaudi-
ta filiorum mortc , retrorfum de lella editioii ca-
dens , fraftis ceruibus exfpirauit.
'
Admonttio ad VnUtou
T V crgo Hdi, tu Abba, tu Prior^tu Pra;pofi-

tc. vcl Pr«latc , nc facias ipfc quod vctas
\n
4.
,q6 T h o ma C a k t 1 p.
patians, nc
alijs £idcndum:nec hoc ipfum in fili)s
vindiaam in cis aut in te fcntus q^^"?/"^^^^^^^

, >
Audi & quid meo tcmpore

m
Francia talibus
coiuigeuit in exemplum.
•
De eadm rc terribile exmflum.
ipfis pucrilibus
ERant duo fcnes monachi ab ,
annisparcsinfcclcrcdiflbluti valde ,m mo.

plurcs cxiu-
nalticaobrcruamiaenutrici. Hifibi
quotidie copula-
ucnibus, inimmunditia aflTidui ,
nfibus e§c canti-
bant,feorfum vacabant cpuhs
ac fimphcibus
busexultabant , innocentibufque
corum infolcntijs con-
dctrahcbant. Cumque de
mediocritcr turoaretur nec
ucntusquotidie non ,
dcUnquentcs, vidit D,ominus,

cffet qui corrigcrct
hnit
'
& ad iracundiam concitatus eft. Vix enim

Acci-
turbationempiorum clauftrahum inultam.
dit igitur quodam vclperc, vt fccundum conluc-
tudmcm fuam cfculento orc ad voragincm mhi<i- $
quiti-
rcnt.Vixori cibisappofias ,quartum aut
tum morfcUum manus obtulerat , cum eccc vnus
prcedidorum fenum/ubiia ingluuie ftrangulatus,
cucrfisftatimocuhsexfpirauit. Tcrriti igitur o-
inncs,qui confedcrant,furrcxcrunt. Nccdiu ^ft
fupcriles vctulm , focij animaducrfionc non
rra-
<aus,licet ad moracntum horruiflct , ficut porcus

occifo a carnificc porco ,
reîimpta audacia,rc(c-
ditad mcnfam. Et cun;i enormi crapulaficcft
rcpletus , vt amens pcnitus portaretur ad lc<Sum,
& quafibrutum animal, exfpirauit. Horrorccrgo
omncs exemplorum talium perturbati , ritani
fuam & mores in mcUus mutauerunt , commiu-
nemquc vitam & cibura ftiidiifrimg fcru;iuerunt.
f LlBR I SlCVKDI CAP.XIL
CommendAtur farcitas viHus tx Seneca.
D Kcant crgo fidelcs apes clauftralium , cibis

parcere , ncc ingurgitari fuperfluis ,& fc-
cundam Auguftinum ad mcnfam tanquam ad '
*
mcdicamcniajnon vt Aleftamenta, (umptuii ci-

bosacccdant. Apoftolus abundarc (ciuit pc-pî/if.^^ &
nuriam pati, & hoc, quia omnia potuit in cOjqui
cum in omnibus confortabat. Multo$ morbos,vt
dicit Sencca,multa fcrculafccerunt. Numcra co- Sen. ef. $i
quos,& non mirabcris morbos. Bcnc morigera- f^.n^.

tusvcnter,& contumcliaepaticns, seftimari non
potcft* Vbi (c animus prseparauit , & indixit fibi
patientiam non xque apparet, quantum habcat
,
vcrae firmitatis. Si quiddari dcbcrct ipfc non ,
defidcrando fupplcuit , & cogitauic aliquid con-

3 hbi nihil decflc. Multa quam
luetudini fuae fu-
pcruacua cllent non intcUeximus , nifi quando
dcelTc cocpcrunt. Vtebamur * vero illis , non quia ^y^g^;^^
debcbamus,fedquiahabebaraus. Sapiensafluc- i;^. 77.
fcit futuris malis , & quae alij lcuia raciunt dia
patiendojhic lcuia facit diu cogitando. ] Nulla
rcsaequeadiuuat curfumvir», quam tcmpcran*
tiae moderamen. Corpusmultis egct rcbus vt va-
^ leat: animus cx fe crcfcit,fcipfum cxcrcct aHt, &

totu animum te-
Virtus nihil vacarc patitur loci , 75.
nctjdefideriumomniumfibitollit. Solafibi fatis
cft,& omnia opcra cius cum ipfa concordant &
congruunt. Qucmadmodum dcfidcrarc dcUca-
tas rcsluxurise cft:ita vfitatas , & non magno pa-
rabilcsfijgcrc^dcmeti^ cft.lDuae voluptatcs funt,
guftus &
tadus , hominibus communcs & hcm
ftijs, & idcirco in peciidum numcro habedi funt,
N 3
198 T H O M iE C A N T I
qui his fcrinis voluptacibus bcftialiter ihnituntur.
tf, 181 Non iocunda res eft aqua & pdlcnta, ac fragmcn
hordeacci panisifed {urama voluptas eft,poflc ca-
perc ex his etiam voluptatcm,& ad id fc dcduxii*
1}'6U .
li quod nuUa fortunae iniquitas pofEt, Maior
,
fum^&admaioragenitus^qu^m vt mancipium
mci corporis (im quodifcquidem non alitcr al-
:
fpicio,quamvincuUim aliquod libcrtati circutn-

datum. Contemptus autem corporis fui, ccrta
Ubcrtas cft.
'
lonnne Ranchum cmntco regnUri , cm xqualiter
\ cmnes cibi faftebant.
Vfidelium
Idi hominem inter modcrnos
ma^gratixinprscdicatione
, magiftrura
&
loannem cognomcnto*
exccllentiffi-
cxhortationc
fn',.p^5' Ranchum canoniium , r^gularcm landi loan-

l^^tthfim. nis in vineis ciuitatis Suefsionis, Watinianenfcirii
poftea & Blcfcnfem Abbatcm. Hic quidem in
abftinentiafcdulus5& in omni virtute corufcus, k
fe, multo vfu & violentia parcitatis extorfcrat,vt
modo rudiffimi & dcUcatifsimi cibi fa-
ci ajquaU
pereatore fumpti. Ncc hoc credimus naturali
potentia contigiftc, (cd illius virtutc & gratir^qui
nocoHm^cgerar in Hcbraeis, vt fccundum quod
Safii^. quifque deliderabat c^lcftis cibus in orc
tiinium {apiebat.
I99
LibriSecvndi cap. XIIL
De jilentio&emviTtHte.
C AîrV LV H XIÎI.
Simul filent. Aduefperafcentc enim

die, in alueo ftrepunt minus acml-
nus , donec vna circumuolet , vocis
bucina quietem imperans , & hoc ca-

ftrorummore. Hoc idemfaciunt ia
matutino-
D littcram cgo ipfc ifta in apibus (iiin

expcrtus,& illa aeftatisteoipore potc-
ris expcriri. $ilcntium ab Ifaia prxci-

^^^j^,^^^^ puc commendatur,vbidicit:Cultus /yjr, ^t:
iuftitiae, filcntiucn. Et benc dicic cultum inftiti«,

quia tcftante lacobo : Si quis putat fc rcligiofum Uc.x.
cllc.non rcfrcnans linguam fuam, huius vana cft
religio. Opulcntifsima tcrrarum i£gyptus , ranis
loquacibus lcgitur flAgcllata : vndc compulfi (unt
orarc Moyfcn vt Domiuus auferret abcisra-
,
:Exod.Z»
nas.Ita&vcrc religioG , magis qu^m {ecularcs
tcntantur ranis- Scrapcr enim nitimur in ve-
titum .Hicrcmias quoquc in perfona rcligio-
forura dicit : Ingrcdiamur ciuitatcm munitam , /#r. %l
rcligionera intcUigc, & filcamus ibi ,

Domi-
quia
rus Deusnofter facit nosfilerc. Caufamautem
rcdJcttS quaic , in Icqucntibus îdt : Bonum rhren.f
N 4 5*-
20O THOMiB CaMTIP.
cft praeftolari cuai (lientiof (alutarc Domini.
Exi(timo autem clTc falutarc Domini , gratiam
confblationis & pacis in contemplationc diuina.
Ikid. VndcpofteadiAus propheta (ubiungit Scdebit :
folitarius,& taccbit quia lcuauit fc(upcrfc. Et

:
hoc vbi^nifi in conremplationc?Dc hoc contcm-

plator gloriofiflimus Auguftinus in libro confct
fionum ait : Intraui in intima mca ducc tc, & po-
ionfef. c.io. ^.^^j. quoniam fadus cs adiutor rocus. Intraui
Tf**'^^' viJi qualicunquc oculo animae mcas , fuper eum-

dcm oculum animae meae fiipra mcntcm mcam ,
lumcn Domini incommutabile quod tu es] ,
Vtile contefftflationi filentium*
T Sta crgo gratia ,ifta dignitas , in filentio tna-

JL xime prasftolatur quia delicata res , vt dicit
,
bcatusBernardus , amoris afFedio tenui oc- , &

cafionc laediturlaetitia fpiritualis. Vndc Salomon:
Tro. ly.
Lingua,quaBimmoderataeft , conrcrct fpiritum.
In libro Regum tcrtio dicitur quod non in igne, ,
non in commotionc , non in turbine Doipinus^

(cd in fibilo aurg tenuis , ibi Dominus.
SenecAde filentio^
,/
5* H filentio & paucitatc verborum Sencca

dicit:Quoddiu tacueris', idputareftiffi-
niu-ii, Arccfilausphilofbphus quomo-
, quaefitus
do quis.placere polTci hominibus: Si fcccrit > in-
quic, optima , &
locucus fuerit pauca. Socrates,
ciîdam interroganti quomodo
pofl^ct optime
dicere: Si nihil, inquit bene
, dixcris , nifi quod
UKns. Sulon philoibphus^ cum alijs loqucntibus
taeeret 7
LlBRI SegVHDI CAP. XIII. 201
taccrct ,
inccrogatusiVtrum proptcr inopiam ver-
bomm ; an quia ftultus cffct, taccrct : Ncmo, m-
quit ,lhiltustaccre potcft. Thcocritus inconui-
ulotaccnti ruftico: Ex dodis , inquit, hoc {olum
habcs,qu6d taccs. Socratcs Cleonam garrulaoa
volencemdifcerc compcfcuit , diccns : Diccrc &
dilcerc compatiuntur , quia di(ccntcra
non fibi
filerecompctit. Nihilaeque prodcrit quamquic-
fcerCjSc minimum cum aUjsloqui, plurimum (e-
cum. Haec fit propofitinoftri fumma : quod fcn- ^f-l^*
timusloquamur:& quod loquimur ,hoc fcntia*
nvus. Concordct (crmo cum vita.Scrmo tuus non -^f^^ f^''*
^•''^^•virr,
fitinanis.dicit Scncca, fcd aut fuadcat,aut mo-
ueatjautconfoletur,autprascipiat. Turpiafugito
ihUlci.
antcquam accidanr,ncc quemquam alium vcrea-
ris plus quam tc. A verbis quoquc turpibus abfti-
ncto , quia liccntia corum impudenciam nutrit.
Scrmoncs vtilcs magis,quam facetos afTabilcs, &
ama,redos potius,quam obfecundantes. Repre-
hcnfibilis .tifus cft , li immodcratus fi puerilitcr ,
cfFufus , fi mulicbritcr , inutilitcrquc eftradtus , fi
alienis malis cuocacus.Sales tui linc dcnte fim:,io-

ci fine* leuitate,rifus Onc cachinno, vox fine cla- Or. viUttCn
morcinceiTus fine tumultu. Quics tibi finc dcfi- ^^-
dia erit &
cum ab ali js luditur , tu fandi aliquid ^*'
,
'"''''^-
honeftiquc tradabis. Tacere qui nefcit,nckit

5^^. ^^,4©. &
loqui.Quemadmodum fapicnti viro iticcfrus mo-
deftioi conucnit ita vcrbum prcfifum , non au-
:
dax. Summa autem fummarum hseceric: tardi-

loquum tc clfe iubeo.] O
quantis opus cft, vt fta-
bile quid acquiras intimac bonitatis.Si fcircs quid .4*-
cft virbonus,nondum tcclle credcres , fortaffe
ctiam ficripofie defpcrares.
102 Thom^ Cantif, 4'
Ixemflum de virtute filenti} ift incendio mona^

Jlerij Ajjligcmieyifis.
VantSB autem virturis filcntium fit

excm-
4.
plomanifcftifsimodcmonftrabo. Haffligc-
mium monaftcrium ordinis fanaiBencdiai 1»
Brabantia.icligionc probatifsimum cft,& cha- m
^sdulphM ritatcprsccipuum. Inhoc canobip monachus c-
TMcens di.
filcntio dcditus , quo J infra
fexdccim an-
'^'
nosaborceiusncc vnavcrbi fyllaba pcrtanmoi
tcmporis audirctur. Contigit autcm,licutamo.
nachis ibidcm audiuimus , vt in clauftro gramlsi.
mum ignis inccndium graflaretur. Tunc idcm

monachus , vidcns humanum auxilium non
valc-
oranfquc pau-
rc mox fc contulit ad diuinum ,
,
vcr-
lulum in filentio , Hnguam diu mutam in hjcc
Be laxauit ; Stcs ignis hac hora ; flamma pemtuS
eonquiefcas. Mira r«s : vim virtutisfua obhtus
UfM. cft ignis , ftctitque in verbo viri fandi, & flamma

protmus cft cxtinda.
De ftlentio mtra rtsofos^
abhis,quorumlin-
OQuam longe
gua maculu totum corpus,& vt
iftc erat
laco- dicit
In orc,
Jae, 5. bus , rotam noftrae natiuitatis inflammat.
Pr(7.i^ inquit Salomon,fatuoru cbuUit ftultitia:& homo
^ccl. 10. fapicns taccbit vfquc ad tcmpus. Et vidc qua dil-
crcte,qua prouidc^hic diftinxit. Saepe minus

cir-
fns.p. h^c.
verba ad
ms\h\omit. cumfpeaos& ftultosvcrba difcordi» ,
indignationem prouocatiua proijccrc cernimus,
quibusfi audicns ftatim refpondcrc voluerit,mul-
tiplicabit incommodum ; fi autcm tacucrit vfquc
^ ' adtcm-
LiBM Secvndi cap. XTII. 203
ad tempus , in fc inoclcramcn rcpcrict
, quod ne-
quaquaaJ antc , fubitb potuifiict. Etidcodicit
Ifaias: Infilcntio&lpe crit fortitudo vcftra. Si ^l^^' .
*
cnin^caularcmuncrationis flstcrnas comprelTcris^''^** '
labia nc ftulto refpondcas iuxta ftultitiam fuam,

,
fortitudincm in animo confcqucris , nc pcriculo-.

fius contra Deum ad iu^patientiam moucaris.
Vndc beatus Auguftinus :Tene arma extcnus, nc
fciltcct lingua maliloquaad vituperium proximi
moucaturiSc impcrator tuus fupcrior cor intcrius
gubernabit . Et notandum quod Pr«latoruni
proprium cft , cum animos viderint (ubditorum
contra fratrcm adverba contumcliofa prorunv
pcrc ; vcrbo cos aut praeccpto obedicntiae refre-
,
narc. Vndc SalomonrQui impoiiit ftultofilen- ihii*

tium, iras mitigat fufcitatas. ConfultifEmum au-
tem cfTet vt quis vidcns aducrfum
, fe proximum
cffc commotum , fub filentio pertranfiret:vcl cu-
rialitatc vcrborum commotura proximi animuoi
raitigdret.
ExemplHm de Vyrrho rege Epirotarum , qui vrlani^

iate vtrborum pUcatus eji.
LEgirur in geftis philofophorum quod Pyr* ,

^
rhus rcx, cum audilfet quofdam dcfc in Valc,Max<
conumio male fuiffc locutos, mandauit
«os.qu»-
rcns fi vcrum cffcc. Cui
vnus illorum:Nifi vinum,
inquic,nobis pocantibus defeciffct,
ludum rcpu-
jarcs ca,qux dida
'
funt , refpeducorum , quse bi-

bituris diccnda rcftabant. Ncc mora , tam vrba-
na contelEonc vcritatis, rcgcm
prius commQtum,
concitauitinrifum, & curialitate rcfponfionis rc-
gaicm auimum mitigauit.
204 Thoma Cantif"
^ T apibus,tencrc filentium Itatutis horis:aa)i-

quc pro tcmporc , modcratis
tidclibus
,
verbis
tcmperarc rcrmoncm.
Vefdcemutuohahenda.
CAFITVLVM Xir.
Pax inter eas prascipua-
têh.ii.'
H^^^ D roirumfSine qua ncc vidit quis,
nccvidere potcritDeum. Vt autcm
ai^^l^
MV^f^ k qux pacis (unt commoda vidcamus,
'AugJ.x^.de
^^^^ fecundum bcati{Emum Augullinum,
paccm mukipliccm diftinguamus. Ait enim inli-
^ro dc ciuitatcDci : Paxcorporis, cftordinata
TJr\apacl
diuifi9. tcmpcratura partium. Pax animae irratiotialis,or-
dinatarcquicsappctitionum. Pax anim«rati(>^
lâlis,cognitioniS;aaionifque confcnfus. Pax ani-
m« & corporis,ordinata vica. Pax hominum,or-

dinataconcordia. Paxhominis mortalis& Dci,
ordinata in fidc fub oeternalege obcdientia.Pax
ciuitatis &
clauftri ordinataimperandiobcdicn-
diquc concordia. Pax ciuitatis caelcftis ordinatiC-
fima &
concordi(Bma focictas frucndiDco,&
inuiccm in Deo. Pax omnium rcrum, cft tran-
quiUius prdinis.]
Ve
LiBni Secvndi cap. XIV. icj
CVm Dco autcm pax

Quis vmquam rcftitit ei
prinao habcflda
, & paccm habuit?
cft. *•
^^^- *t
ouall dicerct,nullus. Vndelibro Rcgumquarto

dicitur. Quae pax (inquit Ichu)cum adhuc forni-
cationcsIczabcl,icl cftjanimae peccatricis, & ve-
neficia multa vigcant Proptcr quod lob conlu-
?
lit , diccns : Acquiefcc illi uc habctopa> JokixC

, &
ccm : &
pcr hoc habcbis frudus optimos. Vndc
in Canticis anima fidclis gratulatur,& dicir.Ego
murusjid cft ,fortis inter aduerfa profpcra:& v- &
bcramca^ficut vitisfrudifcra , (cilicct in t^ffe- î^-ficHt
dionibus : cx quo fada fum coram co qt5afi pa- ^*''''"-
ccm repcricns. Poftquam igitur anima fidcUs
coram Dco pacem adepta eft paccm cordis cam :
kabere nccclfc cft. In pacc cnira fadus eft locus Pfi.j^:

cius.
T>e face cordis.
ESt autcm pax , vt dicit beatus Auguftinus, >

fercnitas mentis , tranquillitas anifioi ,fimpli-
plicitas cordis, amoiis vinculum , conforcium ca-
ritatis. H«ceft quae fimultatcs tolIit,bellacom-
f/^'^/'*'
*
pcfcit, ^conquicfcit iras
fuperbos calcat, humi- \cmp^
,
les amat , difcordes fcdat, inimicosconcordat. or. com^ri^
Cundis eft placita,non quasrit alicnum, nihil rc- mit'
putat fuum, docct amarequs odiiTe non nouit.] ^^*^^'-
Dchaccordispace Salomon rcx pacificus mcri-

to loquitur dicens : Qui pacis ineunt confiUa, Tro.îl
lequitureos gaudium. Adhanc nos Hiercmias v
horcatur , diccns : Qwaerite paccmciuitatis,fci- ur.^9i

licct cordis ^ & orate pro ca Domijaum : quia in
j^R^^.i. paccilliiis crit pax vctoa. In Hieiufalcm Semci
vixit pacificus,qui excra pofitus
tfucidatur.Hanc
Luc.i^ & angcli Chnlto nato , bona3 volantatis homw
,
cft pax
j*. 57. nibus nunciarum.Dc hac&; ScnccarNon
polfidct. Et
vcra,nifiquam mcns boniconkia
illa cft vera tranquillitas in quam
mens bona
nos
confcnnt. Sifpcciofa contcmnimus,nuUa res
auocabit, nullus hominum auuimquc conccntus
intcrrumpet ccgiiationcs bonas , folidafque
iam
ad
& ccrtas.Tunc fcito cfic compoficum^cum
tc
tc nuUus clamor pertinebic, cum tc nulla vox aut
^^^^^ cxcutict. Vbicumque fim ibi meusfum.
Fft 61" ,
*
mcnontrado, fcd commodo ncc
Rebus cnim :
conledior perdcndi tcmporis caufas > fcdquo-

cumqiK conftitutus loco ibi cogitationes meas
loan. 14. trado , & aliquid in animo falutarc verfo.] Hanc
16. cciam inter prefluras mundi in Chrifto ,
promiftentcjveram habemus quia ficut nec mun-
dus darc poteft paccra ; ita ncc habitam potelt
auferrc.
Ve face cum poximo.
4. ^ Ndc poft primam pacem cum Deo ,

^
poft fc*
X cundam quam cordis diximus , tertio paccra

,
2kf4r.9. cum proximo diftinguamus. Pacem, inquit Do-

minus, habetc inter vos. Haec vt beatus Augufti-
jiu^.ferm. nus ait, tanta cft, vt ad hcrcditatcm Domini non
167. di potcrit peruenire, qui hanc nolucrit obleruare.
ffr»p^
Abdicatur enim i Patrc cxhercdatur a Fiho Sc , ,
a Spiritu fando alicnus cfficitur.Salomon dc pa-

froH,i6. ce diffiniens dicit : Ciim placuerint Domino visc
,
hominis inimicos quoque eius conucrtet ad pa-

,
Gem.EtdchocinDcutcrofngmiodicitiu.-Non fit
Vtut. ip.
imci:
LlBBLlSlCVNOl CA?. XI V# 207
intcr vos radix germinans fcl & amaiitudincm.
Paulus quoquc nobis inculcans paccnn :Si fieri, R0m.11.
ihquit , quod cx vobis cft cum omnibus
poteft, 5
hominibuspacem habcntcs. Non cnim cft Dcus i-C<>r.i4#
dilTcnfionis,fcd pacis.Etmagnae quidcmvirtutis

cft,cum pacificis hah^c pacem fcd muho maio- :
riscft, cufti his% qui oderunt pacem clle picifi* ^f^*^^9^

cum.
I>eface AtermtAtis^
\
COnfideratis igitur qux (iint commoda pa-

,
cis ad proximum , de illa fempiterna pacc,

qux erit in patria , videamus, Et hasc cft illa
, dc
qua Paulus ait:Et pax Dei, qune exuperat omncm

philib.^:
knfwm. Supcrquo dicitbcatus Auguftinus. Si îr^.fwc^V
pax Dci omncm feaifum exupcrat ergo
, fen- '-^s. &
fum Angclorum &
cft argumcntum aminori.
,
Quid ergo dicemus ad hcec? Vtique pax Dei

Dcus cft.Hanc ncmo pcrtcdc nouit^quia Dcum ^^'^»-» &
ncmo viditvnquam.Vndc Dominusin Euange- V/''^'*-^-
^^^-'^-
nifi fiUus ; & conlidc
lio :Nemonouit patrcm,
radum cftiicuC ipfc filius.Qnpd autem fcquitur: -

Et cui voUierii filius reuelarc hoc ^ fumatur pro
:
nuItlT^
capaciiatcangcli vcl hominisiVndcbeatus Augu- ms.y.fiin^^
ftinus:EthocintcUigercquis angclus dabit an- tur.
gclo?quis angclus homini ?
] Ifaiasclamat: Do-
^''^•^•'^/
minedabispaccmnobis. Supcr quo bcatus Au- ^^^^^^^
guftinus: Pacem,inquit,dabisnobis ,paccm cor^ au^^.ii.
dis , paccm quietis paccm fabbati
, paccm
, finc ro»/.f.j5'
vclpcra.] Ethcecvlcima ajternitatis Dequa
cft.
Dauid exultabundus inclamat:In paccinidip-
Tfa.A^*
ium dormiam &
rcquicfcam. Ad hanc autcm He^. itr,
T^niic uciiô potcritjqui nce adDcum necad
4
ao8 T H 0 MiS Cantip.^
habuent. tt
fdpfum , ncc ad proximum pacem
hic quidcm mifcrrimus
cft, & orani milcro pror-
lusmifcrior.
t>i fdce ex Seneca.
PWloio-
\ jr Aena & gcnerofa rcs cft. vt dicit
JVLphus,humaDus animus . nuUos hb> mU
>s«.'f.'<»3.
pat.tur; nullu lc-
cGmunes. &
cum Deo terminos
nuUum non
culummagnismgcnijs claufum cft ,
E*;88. cogitatiom peruium tempus. Animi '"^p^^.
numquam maior cft quam cumalienalepofu'
,
,
feat libidi-
&fecitlibipaccm,mhil timendo:
uitias nihaconcupifccndo.
Quis ergo fitlummi
,
purus oc
boni locus qujeris? Ammus hic , qui nili
fandus vt dicit Sencca Deum

fit ,
non capit. U-
,
E>. 54- mnia crgo impedimcnta dimittc ,

vaCa bonas &
* occupatus.
uruemt Ncmo cnim ad iUam vdnit
qua2«i-|-
Proijcc quKcuroquc cortuum .laniant :
cum lUis cuel- •
litei- cxcrahi nequeuDt ipfum por ,
videbis tcmpus,quo
lf.it. lendum erit.O quando illud
un?
ZP 8o. fcicstcmpus ad tc non pcnitus pcrtincre. 1
tibi cum
animus nofter habcbit quod gratulctur .
volutatur non
cmiflis his tcnebris in quibus hic
, ,
vifu claraprofpexerit ; fcd totum

dicm ad-
tcnui
mifetit , & rcddituscalo fuofuerit. Quiquo dc-
ncc
ftinauit vult pcrucnirc, Vnam fcquatur viam ,
pcr plurimas euagetur.J
vit<e.
MxemflHHi de quodam turhnlentx
quempiam in partibus Galliae fub

TAlium viro rc-
Philpporcge ,
noftristcmporibus,
ligiofotcfcrente, fuillc cognouimus. Hicabm-
LiBRi Sbcyndi cap. XIV. 20g
cuntc 3Btacc pcmicacillimas virag fuit , vt illud,
quod dc Ifmaelc icriptum eft ; Manus cius con- GtnA6.
traomncs .& manus oninium contra cum, ineo
ita vidcrctur implctum vt
ncc parentcs proprios
,
quiefccrc iuftincrec, fcd ad amariirimum vitce

fincm perduccrcf* PoftquoSiSc ipfe mifcrabili-
tcr infirmat us , & in agone mortis pofitus , fura-
ptisccclefiafticis facrdmentis, fubuo intcr manus
a/fiftcntium , clamans horribilitcr cxiliuit , di-
,
ccns omncs
: Surgitc , arnOia accipite , iuuatc mc
contrapropriumpatrem, quia omnium inimi-
corum mcorum dudor fadlus cft , me cona-
turoccidcrc. Et hoc dicens , quaficontraingrc-
dientcm multitudinem ad oftium conabatur.
Conahatut
Nec mora, cadcns , eucrfistcrribiliter oculis,cla- î-certahat,
mauic expirans Heu me , patcr mcus modo
:
va-
lidifrimo lapide frontem meam ^^^*
pcrcuticndo
Hi autcm , qui afliftcbant , ncminem
contriuit.
quidcm vidcbant , fed quafi turmas fe ccmpri-
mentium & ingrcdicntium audicbant. Vide cr-
,
go,qui ncc patrem proprium propitium

habcre
potuit,quanrisdiuinaB vindidtcE animaduerfio-
nibusdignus fuic. Nontamcnabfolutieum
,qui
apparuit,ilh«spatrem dixerim:fcd qucmcum^
que torteexfpmtibus, fiue bonis,fiuemalisxum
diaum fit Armabit crcaturamad ^
: vltioncmini- 5-
ttucorum contra infenfatos.
O J>0
ThoMA Cantip.
2I0
fedaime
De mtenuoms (xoru
CATirVLVM. XV.
floribus rixa
qua-.
Proconuehendts
fedinteneau
doque inter apes fit;
T. difcutitur.
Jiiuerfi pulueris,aut turtio,tota
Mirtutes
ud tnndem
finem ten- (u.t, vnam ccrex ^'gf
dunt.
, ,x ^y, nam facientcs.-cuiusaUmonialuas,
domus tcrrcn»
^^T kaja "rcr nodis rcncbras.
decoran. In kn
tU. ^SSs conluetum
Uct iocundiffimc
cft florum
no<J»»nc ipeni
Yer6
dign>tatcm deC|na.
luduum fum.v.rtutumq.c
Qu-v,rtutcs,ctiidiue:(.runnn^P^^^^^^^^
XiÛ. ri.
"
dr /0,«/- nam tamcn pattiam , & ad^vnum ^"^^
^
Auguftj^^
Vndc bcatus
vita. gratia tcndunt.
si,npl.ci..
i,bru confcffionum dc (cipfo au: D>f^pl'«7^-i
Ge»., 5. & dccotc domuscius,quam dilexi. ttmu

xftusmeos vt
^'t
ibid. 3,.
ihid. ji. lcbam confercnti acftusmcos , \-
f
>n via
v
.
ti.:j :^
Ibid. 19. ,T
apcus
j... 'iucndi -Â
modus ad ambulandum in
oiTibulandum
ejTcc
Diuetlis cnim,
r •
Dcr. in qua alius fic,alius fic ibat.] pa
fcd non aduerfis vijs {anfti quiquc ad vnam
ift''- ,
Noe f.U
... trum dit.guntur. L via virtutis iuft.n.
Ilaac. m
ibid. 14. In fidc Abraham.
uams cft. In timorc
1
&iofue i.propajrationc Tacob. In innoccntia lolcpti.
^ ^ •
manfuMudinc Moyfcs. In obcdicntia lojnc-/^
lcnitatcSiamueUnhumjlitatcDauid.
Hchasm
^^^Rill
LiBRi Sicvmdi capvt XV. 21
fedo.
Ezechias in orationc tjclacrymis. lcfias in 4 li*^-»**'
omnimoda pcrfeaione. lob in pa ieada. inicl '^"^- *!• D
in abftincncia. Tobias in mifcncordia. Ifiias
\l^,Xb^f m
vcritatis annuntiacionc.
lcrcmiis in fandihcatio- ^''^'
nc.HisfloribusantiquiPatrcs vcrnantiffim^ mi- 6* >«•
cuerunt. Scd& hispatrcsnou.-cgratiac fiin,;u!ari- Te^Vt»
ter Borucrunt. In Miria primo^matrc Chrrili.qu? <•
cft totuis virtuiis

cxemplar , cum virgiiiitatis
^
tocunditatis honorc efFuUlt humilitas. In loannc
l7c\^"
contcmplationis afliduitas. In Petro Hdes. In
/o-n.r.cj.
teris Apoftolis chantas. In Magdalcnadcuotio
& panitcntia. InPaulolabor,curapra:dicatio-
nisdodrina prsfulfit. Horum Gmrtium (parfim
"f^'^'
nunc a fideUbus flores virtutum
lingulariccr ra- 7 or.V'
piuntur , vc vnum aedificium * myftici
corporis i.Cor". iV
^nrifti cum rucinis bonorum operum,
onufti in- & «^'^»-
grcdi gefticntes, materiam laudis
quaficcram ,
prsbeanttnecclefiaDei,quaintencbris pecca-
torum quae folito amplius
H»tet iUuftretur.
condcnfantur/Glem-
•
w Tf/
myfitcnm.
De rixa aûm non mirafjdHm*
QVod autcm in textu dicitur : pto ônuehca-

dis flotibus rixam lieri intcr apcs , n^llus
jniretur mirctur
. cum intcripfos Chnfti Apoito- Ihc^ iÎ
ios
Contcntio facla fit quis
, egrum maior , virtu- & ^^'^^^ •
tc,vclmeritis,vidcretur.
De fuperbarixa fedanda,
QVamquam & rixa alitcr dici poteft,cG quis

m vna virtutc prsepoUeat vt in abftincntia,
ccpailimonia cibitcofquc qui cmboWmum vcl

non .ud.ccu
nonrnducat manducantcm vnus autena
,
dona funteratiarura ,
T^Pvfacnim
Dmeilacnim gi
fubiungi-
l.CQr. i^»
tuu Etiufte quidcm.

r:
& cinis ? Ncmo

^rdicit
vjdic
^
ai ^.iMpm 0;iid cnim luperois
•
tcrr*
Fhilofo-
»
altc ro nobilior ,
/^^>^
hcn C" 2.8. phus,mficuircdius ingenmm

!pSs atque faciUus. Cito igno"»'!;';^^;
dem inpro. gLa. Ambitio nullumtcrmmum
habc^'^^'"
quam Ic.^ M
quem antc fc v"lear
ne
'^^.
,
,
S
licita cft ,
«"t^m
miliier & tixa fumo
difcutnur. Qii»d
admodicum parcns.
vitahominis.nifi vapor
admonttme.
De fuhJumiim muim ^
CAPITVLVM. XVU
Verarvmapum fingulac habentacu-
leum,redconiliilmitibus
nocenf.U
6C
quiverofudoresamaros habent,
fcetidi funt iios perie-
ex natura ,
quuntur& pungunt.
carcrc
X. ; VpRA pofuimus rcgcm apom
apum
^ aculeojhic vcro dicitur,vcrarum
Scd notan-
fingulas habcrc acukum.
quod aculcum rcgis «
dum cft . iatcr
I
LiBRi Secvndi cap. XVT. 113
aputn (ic magna diftantia , cum illc crudclitatem
in praeUto:iltcloco& tcmporc ,
rcdargudoncm
vitij infubdico dcfignct. Vcrarum cnim apura
fingulas j , aut fidclcs
quae religiofos quofquc fi-^
non dccct: cum difcrctifli-
gnantjlinc aculeo cfTc
mus Auguftinusdicat in rcgula. Magis , inquit, Aug. in ri-
innoccQtesnoncftis,fifratrcs vcftros ,
quosindi-^«/-^->o.
cando corrigerc potcftis,taccndo pcrirc pcrmiiti-
tis, Etbeatus Bcncdiftus inrcgula (ua: Siquis Bened.in
fratcrcontumax.vel fupcrbus.aut inobcdicns,aut ^^g c.ii.

murraurans, autinaliquo contrariusregul» fan-
& praeccptis*
fcniorum fuorum contemptor j; yj^;^,
rcpcrtus fucrit,hic fccundum praeccptum Domi- rum ton-
ni noftri lefu Chrifti admoncatut (ccreto fcmcl, ttmpor^
& fccundo a fenioribus fuis,&,fi le non cmcnda-
ucrit, obiurgctur pubhce corani omnibus.
^^*^^'
Talis ]
aculcus in dauftralibus cdc debct.
K CQYreftionis omifjio damnofa»

r
DE hoc Ezechicl prophera terribilitcr lo-

quitur , diccns: Si non annunciaucris im- Ex.ech,i,
pio impietatcm fuam , & ipfc in impietatc fua 0*11*
mortuus fuerit, portabis iniquitatcm cms. Scd
diciscum Cain. Numquid cuftos fratris mei fum G^».^.
cgo? Et quidcm negando, vcrum dixit, qui fra-
trcm non cuftodicndo inuidus intcrfccit. Cauc
,
crgo& tu,ncinco, quodnon cuftodis,occidas:

& vtique non pcccantcm non arguis.
cuftodis,fi
Quod (ciens dodor gentium Paulus, difcipu-
lo proecepit , diccns Argue inquit obfccra,ifi- x.riw.4.
: , ,
crcpa inooxni paticntia &-dodrina. Etbcne

,
dixic in omni"paticntia : quia Dauid praedixc-

rat : Saperucnicc manfuetudo & corxipiemur. Et Ffa.
O 3
quidcm
1
2T4 TnOMJ^ CA>lTtP,
facr;#m
txod. 7. qmihsrs virga Aaron, t qu« pniis vcila
l^/*.-7>. j ^ coliibrum , pcftea flores ,
amygdala &protuhc.
Pfouerbijs dicitur : qui corripit homu

Yj^jgjj^
gramm iijucniet poftea apud cum magis,
Turrlecie ' nem,
x8, quam qui pcr blandimenta linguae dccipit.
Modtis mrifiendh
5. /^X Valiter autcnl argucndus cft proxirifûs

G/il.6. V-£poilolus docct ,diccns ; Si prôccupatus
faent ajliifuisinaliquo dcliao,vos,quirpiritualcs

coi>
cftis,h!iaiufmodiinftruitc in fpiritulenitatis ,
fidcranstcipfum,nc tu&
tenteris. Bene dixit ,
in
appel-
fpirku lenitatis. Afpcritas cnim crudelitas
.
corda tumidorum han-.

lata cft. Et, fi quiindoque
omnium vtfrcqucncer cxalpCf
git,fcre tamen ,
,
rat.Moderata autcm lcnitas,etfi quandoquc p.ec-
cantibus rcprobis audaciam prxbeat , tamcn

iii
gcnerolis anirxxisunatlefaciendi voluntatem anm-

Ssii.ef, hilat. Alicrius vitia , vt dicit Philofophusemcn-
d.indafunti&alceriils frangcnda. Necdcfpcra-
ueris diutinos«gros polfe fanari,fi contra intcm-
pcrantiam ftctcns fi multa inuitos facpre
,
coege- j
qua-
or ntitrien' ris & pati. Verecundus eft enim pudor,qui
*
enr.bonai Ipeilo-
W//f. diuin animo dur.-ûeritâliquts
in-
^P -^' cus.'Vitia akerius ecfi non cxcidcro tamcn ,
or.inier^
hihcbo.Npn dclinentjed'^ intermittcnt, forcalic
autem & defincnt fi intcrmittendi. confuetudi-
inttte.itHr.
,
tf iQi^ fccerino Dcbct aliquid contra vitia afpcre dici,

contra pericula aniaiosc contra auaritiam fupcr^
:
bexonrra ambitioncm contumeliQse,luxutia dc-

teftari^fallacitas pbiurgari.^
aij
LiBHi Sbcvrdi cap. XVI.
-t-
Vomodocumquc tamcn fiue rcucntcr/iuc
Q
,
^
ienitcr,cxcc(rus peccaiium corrigatur.
MaU
vcrbo,
ledcbet quifciuc hic afupcriorc corngi
tcmpus aut locu$
quim in futuro. Et
vcrbcrc fi fe
co-
obtulcrit ,
potius in Capitulo vcllc dcbct
ram fratribus a fratrc , virgx verbcrc vapu-
, &
larcquam in illo terribiU &
cxtrcmo ludicio dac-
monum fceuitia cmciad : vcUaltcm, fi Chrifti bc-
nignitas nobifcum rcmifrius egcrit,
ad tcmpus
antc iudicium in purgatorio tnbulari.
Milcrum
& plus quam fatuura iudico , qui
diftert ciigit &
vidcas manitc-
corrigi in fiituro. Huius ergo rci
ftum cxemplum.
idem docetur e^semflo Hngonh Viôrtni.
A
^
Pud fanaum Viftorem
fterio Canonicorum rcgularium ,
Hugo canonicus fuif.qui tccundus
magiftcr
Auguftmus,
Parifijs , in raona. 5.
id clt, (ecundus ab Auguftino , in fcientia didus

cft . Q;Ji etfi vitje valde laudabilis fuerit; in hoc ta-
mcn mmus pcrfcde fecit quod difciplinas in lc-
,
creto velm Capitulocum alijs ,pro quotidianis

,
cxccifibus non acccpit. Jiabcbat enim vt mihl ,
diclum eft,carnem teucrrimam, & nimis ^ pueri-^

(îa ergo naturara , vel conUictu-
ria dclicatara.
dincmpotiusmmusbonam, in {e,virtutis exerci-

tio non euicit , audiquid eum inde fuftincrc
,
contigerit. Ad cxtrcnia veniens , a quodam con-

canonico fuo,qui dilcxcrat,ac*
eum in vica valde J
iuvatus eft,quatenus ci poft obitum apparcretiLi-
bcnter,inquit, fi hoc mihi per vitae mortis do- &
O 4 inmuro
r
jl6 TBOM.A CaNTIP-
medjis
rainum conccdatur. His condhionibus
Hugodcfungitur,nccmult6 poft, rcdit
magiftcr
cgo.quz-
ad focium prsftolaotcm , dieens Ecce :
rcquod vis ,morari non pofliim. Tunc

illc,ctli
modice gratulatus: Quo-

cuiB rimorcnon tamen
modo,inquit,dilcdifrime, tibi eft.Bene,ait,nunc
rcnui
mihi cft icd quia dum viucrem , accipcrc
:
dsmonum in infcrno re-

.difciplinam , vix vUus
mihi idum validum dedent ad
'
manfit . qui non

puigatorium ttanfcunti.
AuBoris exhortatio.
quanto
T? Ccenunccariffimi ,quant6 melius,
III gratiiis, quantolcuiiis in vita ,
quam polt
mortcm^vinllcdoCliffimus vapulallct Videant :
nuncquinecincapitulisargucic volunt, nccar-

gui. Ccffant accufationcs , 6c idco accrelcunt cx-
dcte-
ceffus. Defert vnusaltcri , vt fibi ab altcro
raiur: vcnict certc tcmpusîn quo cant
muto,not^
1/4.^6'
valenti latrave , lilcntium indicetur, ore
per igne
latra-
flamms vorantis obftrudo. Tunc lUc qui ,
{ullincre con-
tus accurantium vel corrigcntium
tempfit,clamorc>, irrifioncs, &
cachinnosdaemo-
compellentium lufti-
jium ad poenas iucuitabiles
ncrc cogetur. Hinc per prophetam dicitur ;Rc*
gcscos in virgafcrrca,& tanquam vas figuU con-
tringes cos.Etpoft pauca quaft caufam fubiun-
,
gens,ait Appnahendite difcipHnam , ne quando

;
irafcaiur Dominus, Sc pcrcatis dc via iufta. Me-^'

mor virgjeferrcx 5 cuius prophcta iam meminit,
ûid inde in pucrili «tatc audicrimâudiatis.
1
t ibriSecvkdi cap. XVIf 117
De duohHs peruerfts fcholaribusy corriî mletttibfis.
ERant in fchola duo infblentiffinni fcholarcs jl

qui non foluni fnagillri cor-
adolefcentes
,
rcdionespatinolebant; verum ctiam ad infolen-^

tias &
di(1blutioncs,alios ftudcre volentes , fepit
fime compellebant : Et hxc qaidem magiftcr
cmondarc non potcrat,nec audebat, Contigitcr-
go magiftrum mori , &
tcrtio die aut quarrolt in / f(>A
mcdiaichola , in cffigic magiftd , diabolum cum
virga fcrrcacoram omnibus apparerc.Ncc mora,
cum truci vultu in didos adolcljcntes c^furgcns,
& cumvirga mortcm illis intentans , repente dif-
paruit. Moxquc illi , prae pauore in furiam vcrfi,
poftdies aliquot obicrunt. Exhiscrgo fcholares
diuinum aduertant iudicium , magiftris fuis &
(ubdi difcani,nec vmquam rcfugiant corrigi , nc
ciscontingatpoftmodum fubvirga fcrrcavapu-^
larc. ^
Secunda prs textus cxponitur.
INfine atitcm huius particulae dc apibus no- 8

quod dicitur , nihil cos aculco mi-
tari poteft,
tibusnocerc: quia non proptcrlegum obferuato- ^-^'^-^*

res, (ed propter tranfgrclforcb pcena eft in legibus
conftituta.Siqui vcro fudorcs amaros habcnt
& quafi a natura foctidi
funt hos perfequn- ,
tur 6c pungunt. Sudores amari pcccata fignifi-

cant^quae ad araaritudinem pertrahunt fempiter-
nam. Natura autem foetidi funt, qui pcr confuc-
tudinem * pcccandi, quae propric non cftnatu-^;,;.j>.x.a,
ra,fed quafi altcra natura ,.infau3cs fadli fant , & $r»f' P^câ
«8 Tmom^ Cantip.
corda hominum omni
W *
fcctorc turpis famae fus

vtiquc , boni
fcctorc grauius infcccrunt. Talcs
apes , non
dauftralcs vcl vcri fidclcs j quafi vers
immcritd perfequuntur &
pungunt ficut Dauid :
:mimi-
j8- de illis dicit : Pcrfcdto odio odcram illos
Iniquos odio habui:
ci fadi funt mihi. Et fupr^ :
enunclt, vt
&legcmtuamdilcxi. Confcqucns
fciUcctmiquos,
qui legcm diUgit , inimicoslcgis,
odiat,perfcao taracn odio, id eft ,
perfcaorup,
quiDcifiuauramdiligunt, hoccft ,homincm,&
fadum hominis,quod cft peccatum , odcrunt.
De feritulo urentittm z.elo torreBiorHS»
c APiTVLvH xvn.
Ape* qux aculeum perdunt mella

,
,
deceterofacerenon pofTunt.
virtute iu-
Vt rocUe dulcius? quid
D
proximo
^*"''*''^*
cundius ? Hanc vtiquc in
f^^^ promouere non (atagunt, qui
pcccan-
^f^^ temproximum arguendo jvclaccu-
potcft .lcd
fando non pungunt vcl alitcr exponi
:
grauius. Apcs , quaeaculcumpcrdunt.mcUadc

ht, vt qui
cctero facercnon poflimt quii f^pius :
proximofubuenircargucndo, vcl indicando non

Dei amclle virtutis cadat;
turat iufta vindidta
.
& qui fratri fuo a fouca caucrc noluit , ipfemct

labyrinthum iniquitatis incurrit. Quid
mirum.
Malcdidtus a propheta dicicur , qui piohibctgla-
diyW
,
TnoMJ Camti». f LiBRi Secvndi cap. XVII. 119

jrl
hcKmnamomfti diumluum^ Prohibcre autern gla-
(anguinc.
fu* cotda
iasoK wrpii iioa diumafanguinCjCftproximumnoUc vcrbo cor-
boei
Talcsnique
feofcerauiu^mtccenint. ,
ngcrc,quo mon poflccpoeiutcndo pcccaro , , &

corrcdusviucrc Dco. Tolis malcdidus, idclt,
raalo adclidus cft quia in co , quod proximum
;
curarc noluit , cum malura culpc in prcfcnti , &

malum pccn^ in futuro pcrpctu^ damnationis in-
uoluir. Dc hocquid noftro tcmpoiB contigcrit,
audiamus.
DeexAemre exem^lum.
eft ftcoi™
riaum hommis.quod
Vidimusin monaftcrio quodam monachum,
naturali ingcnio& fcicntia prxditum, vir-
tucc caftitatis & omni morum honeftatc prccla-
,
rum, In quo fulusitlc defeduscrat, quod nullam

contra pcccata rigiditatcm habcbat. Qncm dcfc-
dum m co corrigcndum fpcrantes monacKi,
cura inabbatcm vnanimiter clcgcrunt. Atillc,
ue,,quxaculeumperdunt,n>d!'
tadus abbas , vt ante , in pufilbmmitatc igna- &
uia pcrftitit : &
ex hocordo monafticus notam
LSotaccrcnonpoffunc. fatisgraucm diilclmionisincurrit.Qupd fupcrio-
rcs eius , ordinari j nimimm grauc duccntcs , il- , ;
lum aboflicio rcmouenjt. Qny6 illckipra moda

grauitcr fercns , ad tantam paulatim impatientia
ycnit, vtmanusiniquitati totaliter darct , & fc
impudcntillime ncquiflimis in dilapidationcm
ecclcfi^ (ociarct. Ncc poft h^c tcmpus diftcntiiis
cura * cccc politus in agonia ,impor- ms.h
intcrcclfit ,
c.tri»
tunos cxadorcslibi inftarc vidit (cquc opotte- 'w/.
,
rc rationcm reddcrc, non folum de fuiscxcclli-
bus, vcrum & dc illorum quos quandoquc cor-
,
rigcrc dcbuit & non corrcxit. Exadorcs itaque
,
cu m dcclinarc vcllct ,n?c polTct,clamans intcr an-

guftias
aao . Tb o MiS Cantip.
aulHasexfpirauit. O quam horrcndum clt lUius
horam exitus.cxpcdarc , & non cum lacrymis
dcbitis & lamentis & digni»{»oenitenCi« truai-
,
bus cam praeucnire.
gratia, corredionis acu-

-
T
HVius crgo excmplifruftreris raellc,& a vxrtu-
Gontlufi»- leum habeas,ne
te cadas. *
De cHlf(C remifme.
CATITVLVM XVllL
Suht & apes rufticscâfpedu horri-
dx multo
5 iracundioresifedlabore
& opere pr^ftantes. IWx aliquando
in tantura adado aculeo pungunt,
vt inteftinum fequatur ^ &c tuncilli-
co moriuntur.
P E M & afpcdu horridam,

rufticam
Nimia clauftrales quofdam intelligo, qui in
fieritas ca*
exteriori ordinis obferuatione fuper-
uend.i in
ficialiter ambulantcs nulla intenus
reprchen* î^^^-^^ ,
dendo. dulccdinc Spiritus fanfti irrorantur. Hibenc

m
qui
adibus Apoftolorum fij^nati funt pcr illos ,
/.cl, 19' fe Spiritum fandum ignorarc rcfpondent ,
le &
cflc;
tantura in loannis baptifmate baptizatos
Qui vtique dura abftinentia praditus, & zona pcU
^ ^ licca,
L'l I SBC ND I CA ?• XVIir. 121
licca,6c camcloruin piiis hulutus horrefcat. Ta-
lcs,vt praediximus,in aufteritatc aiorum, e^îiis^
ambulantcs.aftiux vitae multo laborc opcra prae-
ftant,& idcoiracuudiorcs lunt. Martha cnim {ol- Ihc.io.
frequcns miniftcrium,
licita crat circa idco cr- &
ga plurima turbabacur. Talcs autcm (i in tantum
adadtoaculco pungunt,vL* mtcftini rancoris o- w-^'^'»'*'*
dium fcquatur , vel ctiam occafionem infirmis & ^l^pTme^

nondum pcrfcftis fratribus dcdcrint , vt ab ipfis ji^^^ ^ ^g^
odio habcantur, mortaliffimc peccant; qua- & coris.
fi irrcmcdiabile peccatum manct quoulquc fra-
tribus rcconcilicntur , & corrcdis monbus fc

habilitent , vt & ipfi in pacc viuant , & alios fc-
cum in pacc viucre permictant. Et vidc quam \
rcprchcnfibile iftud (Jhriftus in Euangelio dc-

notauit. Qui fcandalizaucrit, inquit , vnum AcMMt.iZ.
pufillis iftis , qui in mc credunt , expcdit , fupplc
magisci , vt fufpendatur molaalinaria in coilo
cius , & dcmcrgatur in profundum maris. Nota
quod rarigime Chriftus , nifi hic , poenas ccrtafi
in aliopcccato diftinguit:hic autcm pro lolo fcan-
dalo dcmcrfionem in mari cum mola afinaria fic^
Quis autcm magis fcandalizat homi-
ri iudicauit.
ncm,qu^m qui ei occafioncm pcccati & fcandali

prasftat f De his autcm quorum rcprehenfioncs
vel mordicitaccs odij fcquitur intcftinum , cxcm-
plum noftri tcmporis audiamus.
Sxemflum de odio intejlino terribilitef^
VEncrabilis lacobus de Vitriaco , cuius fu-

mcntionem, vtmultis adhuc U.c.i^ f-^
pra fccimus
notum cftjcruccm Hicrgfolymitauam ob falu-
tcm
9
I
222 T« O XC it CAK T I l^.
praedicauit.Contigit
tein multorum ui Brabantia
raortales ini-
ai^pra vt paciticaturus quadam die
iniuriam pailum^primo {uppliciter,de-
raicitias ,
tcr-
indc prolbatus pcdibus eius,fcmcl,itcrum,&
rogaret, ncc
tio cum multitudinc popuU pr^fentc
ad po-
proiiccret in rebcUcm. eonuei fus igitur
vostqma
pulum,dixit Palam omnibus
:
contcftor
t^f «. &
qm fpcrnit nos , fpcrnit cum qui raitnt nos. ,
oftendat
Roeateergo Dominum , vt talc fignum
pi^lentibus
in horaincm obftinatum,quo cundtis
odi)
patcatcum hoftiUtcr contra fe in rctentione
raora,vbi vir
contraproximumhoccgiHc-Ncc
cuerljs ocu-
fandus orationem expleuic , mifcr iUc
lis {emeUterum, &
tcrtio in tcrtam corruit
orc- :
quc cruorcm fpumans &

faniem horroris maxi- ,
fpeaaculura ^& piaculum oronibuspras-

nium-
buit. Tunc flente popul vir rcucrendus fula prc-
ceproftratum crcxit. Qnimox intcgerrime lo-

fpitarus, vbi antc fe uumicum vidic quaii aU- ,
quid amicifrimura , rogaturus cum lacrymis vc-

lacry-
niampetiuit, ruenfqucin ofcula eius,ad
inas6ckudem Chrifti omniumcorda commo-
uit. Simditcr & dc hoc eodcm articulo
quiddam
conti-^
valde mcmorabilc in Gcrmanias partibus
git*
De nohll, qui alteri 7nortemfiatYis indfilfit*
N_ ^
ObiUs quidam fratrem Vterinum a qiio-
dam plcbcio &
ignobiU occi{um perdide-
r^t. Fugicnte crgo dc patria occifore , contigit
Vt
nobilis illc peregrc profe-

cum muko comitatu
dus , impraenêditate (oU in agro occurrcrct oc-
eilori qui mox cxtrai2;o gladio, vbi inimicu ex-
,
pctijt,
V
CAHTIf. LiiiLi Si c'vN© I .c Ap. XVIIT. 223
Uj TllO clamauit;Mi-
pciijtjin tcrram proftratusoccifor,
pr«diciuit.Condp
um moltofum m Brabiniu Icrcrc mci , nobiliffuTic vir , pro illius mciriona,
picihcimmsqujdaindicraortilcsia-
a;MP Ti
qui tui raifcrtws& omnium , mundum iftum (ua
jrus..mimampallum.pnm6luppbtj|^'
mortc rcdcrair. Rcpcnti nobilis animus in lacry-
iodepa)thatuspcdibusciusrc.ncl,.tcruraAW^
fnas rcfolutus , tllam quam cxtcndcrac rctraxic
, ,
ck)cummult.tuJmcropuhprxfcntcrogar«.^
roanum. Scd cumhoc ignauia: adfcribcrctur k
J^n.cr«mrrkllcm.Conucrrus|tuM^^ ruis,& itcrum manum cxicndcrct in proftratum,
itcrato rco obrcmillioncm omnium pcccatoruoi
cius vcriam petcmc ,lccund6 manum depofuit.
vt taic iîu ms.h e- ter»
k ,Myuc creo Dommum ,
Tcrtioquc incrcpatusafuis, cummortem *ccr- .
tius inccntaret, cc milcrulc ob euaiioncm angu-

fti«, quamomnis caro incxtrcmo cflct iudicio
pcrpcliura , vcniam prccarctnr.rcrpondit nobilis*
gcncrc , (cd nobilior mcntc Et cgo inquit, tibi
:
,
prorfus mortcmfratrisindulgeo. Nccmora, ca*

dcm dicvt audirct miflam , ccclcfiam introgrct
fus : vbi coramimaeinc crucifixi rcrtio gcnua flc-
,
.> ctc.>te^'f
^'n''"'"ltir u^«^^^^^^^ quodam fando viro , ad flnpulas
xic,vifus eft a
lx,,./rancricmcpop..l
iijtno" » ccnuflcxioncs nobilisiUius.crucifixiis caput luum
«.i,roftritun)C.ex.t. nJ,.
" .vb.amcfc...."..^'"-^^ ;^,. humilitcr inclmarc. Scorfum crgo virlanftusil-
^ lc,qui fblus hoc vidcrat , nobilcm cuocauit , quis
cflctintcrrogat. Atille,milcs,inquit,dicorin rcr-
ra,qua natus fura. Et rurfum illc Dicas mihi ca-,
B„s.vUuacm ^k""'
:
"j^ art.cubr'''' tiflimc nihil cclcs : In quo confidis tc magis di-

,
u,r.S..n.l.tct&<lcl«'«'^ „,to«*
GJman« F uinam mifcricordiaui mcruilTc?Tunc railcs,pcc-
„Uci«co.orabJc.»
cator , inquit , fura , & fcculo dcditus , in nullo
prorfus , niii hodic foirfitan , vcniam promcrui.
Et his didis quid a^lum cft rctulit. Moxillc,& v
,
quid vidiflct cxponcns.ad aiiuru vilK gratioris
& raeriti nobilcm cxhoctatur*
N^-P'''''».^^ Src.ccV^
Thoma Cah tip.
ingemittitt Auhpa
Ixemflum de vern
Tarentm'],
hoc auditar,
A t- T dicne quidcm dc viro nobilivera
h ouoniam Philofophus
ValMa.. nonrccip.t contumcHam. Vnde
ingcnuKas
Tarentmus > lc
dicit ,
male di -
diuitera intucns vilhcum
nobiliffimus .
tcfupph-
pc(antem rcbu.: Sumplin-em^mquu.dc
^cmm.nifitibi iratuscffcm. Mabu<iucmpu-
niumi rclinqucre,quam pcr iraro mipium plus lu- ^
fto puniic.
Seneca.
De dimhtenda inmhy€X
ma-
< Ihilenim cft tam praeclarum , tamquc
tcmpcrantitB
IN eniticum quod non defiddrct
,
fcntiant
moderamcn Promde quid Philofophi
fupcrccquodinmria dimittcnda fit P'°J1'"^'"
videamus. Dicit cnim philolophus
M"
"
w/r*: -uani fcdus rcelere vindicandum cft. Quam »
quant
pium cft nocuilTe quod oderis Izdcrc ,
,
magnarum
iniquius odi(Tc quod Isfcris? O quam
'
ncgUgere. Rcs igitur ma-
^ vitium eft Ixdentcm
,
corngc-
gnxelemcntijEcft , indulgcndo pcccnta
Riduculum cft odio nocen-
rc non vindicando.
bcnchcio-
.tis innocentiam pcrdcrc. Scdrcucra
rum mcmoiia fragiliseft, iniuriarum tcnax.

M
quisirarcitur,& ab aliquo poenas expetit,a lc cxi-
lii.i.de
git. Magni animi cft proprium ,placiduniclie,
tranquillumquc ; & iniurias atquc ofrcnhonc
fuprcme dcfpiccre. Si magnanimusfucrisnum-
e-
.. . quam iniuriam ficri iudicabis. Honcfturo
tibi
opti-
v]r,.t.^'. xxim vindia» gcnus,ignofccrc. Propofitum
LiBKi Secvndi cap. XIX. aa^r
mi vin 6c ingcntis animieft, tam diu ferreingra-'^^^'-^^^
tum^donccfeccrit gratura, Nec tc ratio iftadcci- ^^^'^-^-
pict;(uccumbunt vitia virtutibus,fi illa concito o-
dilTe * paraucris, or>pro(ferA*
]
uens.
Dlfcantergo apcs fideliumpro tcaîpovc Ao-^Conclu/t^»

co, & pcrfona , aculeo pungere , nuUum &
intcftinum fraterni odij in cordibus rctincrejVC
fic in mcllis dulcore proficiant , & fiatrem cha-
ntatiue corredtum, emcndatumqueoftcndant.
De non quitendo glorlam frepriam.
CAPlTvLyM XIX,
Inter omnia genera animalium,illud

fupramodum mirabile eft, quoda-
pes communem habent fobolem, 6c
eis communis eft frudus
V I D ergo monachc rcligiosc

viues,
quid prsdicator eeregie , de fruJhi â^^^^ -
muhiplici fingulariter glonans ? "Et^^Jî^tre-^

tuus frudus, li congaudco , meus eft: dere debes,,
Ethoc,vt Auguftinusdicic , charitas operatur. Aug-tntct,
Charitascnim , teftanteApoftolo,noncft am- ^J-inUan^
bitiofanon quasric qux fuafunt. RexDauid,
,
j;^^^'/x^^!
qucm Dcus hommem (ccundum cor fuuai in ^yi^^.xj.
Hcaiirc tcftatur , in naultitudinc popuU quafi i.fir^.i^*
,
nooi fi*- fibus cxularct. Siergo rcgi Uauia .
'i1ri-2b,pr.dLtorcft&g^^^^^^^^^
tibi tr^^^^^^^
%^ ei in- bolcm reputcs,communem o^^^^^^^^
fililtêft. PaulusiUe «cellentiffimusprsdica f
lcaisfideUbusrcprehcndit '"'j
4"«^^^' .lo
,.Cor. r. quidcm (um Pauh cgo ^"^^
.
^^^^^^^^^^
liid. aeph=E.Et iuft^' non glo-
&contcmptibihaclegitDeus vt g
inundi .Quarc aute u
rietur in confpcdu eius omnis caro
r
SrSmusNathanacl, cui Chriftus fupcr o;
quo dolus
perhibct.diccns:Ecccvcrc Kraehta.m
roncfticu:Pctrus& Andreas ,qm Apoftolatus
vuque^^^^^^^
-««.4.
mines crant fmc litteris & »<lf
Auguftmmi^^^^^
non acccpitdignitatem.^Hinc
Au^.tr.ft.
7.tLoan. rc vidctur,qu6d Nathanacl h idiota tu »et. ,
Apoftolus - ûlitan cxtitiiVct. Quid «go F«f

gio
'-^ * •
cator,quid doftor popuU , dc multis Uttcns
Pc
LiBRi StcyujM cAP. XIX, 227
T>efexJgima iuHenihm fAnu litteratHr^ uceftis ad

ordinem a beato lordsno.
MEmor fum lod & tcraporis & pcrfonx,

, ,
^^,
quod bcatiffimsB mcmoriaefrarcr
lorda-
nus magifter ordinis Pracdicarorum fccundus,
pr^cdicacor ftrcauus , iuuencs vno tcmporc tam
paruaj littcraturae ad ordinem reccpit Pliifijs
fcxaginta , vt plures corum vix poflcnt , vt au-
diui ,
cum multa repctitionc ad matutmaleofH-
cium vnara lcgere ledioncm. Supcr quo vt di-
,
citur , a fratribus grauiter ad gcncrale

Capitu-
lumaccufatuSjSpiritu fandorcpletus dixit: Si-
niteiftos, ne contemnatis vnum
cx hispufillis. ât x8 '
Dicovobis qu6d multos, Scfere omncs Prxdi-
catorcs videbuis gloriofos, &
pcr quos Dominus
lupcrraultolucidiores & littcratiores in faluteoa
operabmir animarum.Quod nos veridico
ore di.
aumvlquc in hodicrnum dicm vidimus& vi-
demus,
Dlfcant crgo mdliflui fruftus apcs , cum Condnfo.

gaudio & admirationc fidclium, fobolcm '
communcm habcre , &
non in fruftu fingulari-
tcr gloriari,
P z ^
I
Thom>b Camtip.
veM Amcttta.
Ptf iw«t«4
inoi-
amicitia fouentat
Mira apcs
cem.
1.
d.fcpulos feruo .
cxcmplar nequaquam
3™
^^squoquedc
lcd amicos vocarc
d.gnatus
amicitia clcgantcr
cft. Ecclc-
mfinuan^
NfobLfcarisamicitui inan
. ,
Zecl.i7-
dS
Qicu -itc (.
jbus tuis. Fidclita-
vt nomin^- non immcmor fis >"'"',";°P'"(„j
Pr..i7. tcm amicmx omnes d
umx 'criptur commcn-
nimis pu
Jant Sed & phi ofophi lucunda
liorcs.]Talcstibi comparabis ^™':^^'^"'^^^^^^

fis & inaducrfisconfidcrc, & V"rt'VT.
m
timctc : vt & hinc tc in aducrfis
fobleuent ,
»
Qaakrn ami-
dc tc in profperis non fupplantent.
«htbcas crga
cum habcrc volueris , talcm tc poUe t^cri.
habcas , vt
ipfum. Ita fcmpcr amicum
amico ne ht inimu.u
Jfud Sin. inimicum putcs. Ita credas ,
»» f'' qu^m cum co bcllum gc-

locus. Turpius nihil cft
Sen.ef .9.
rcrc,cumquofamil.arircrvixcris. Ego"b> J^^^^^^^
mcdicamcnto linc ner
ftrabo amatorium finc ,
amari.
ba , fmc vUius * vencficij carnaine ; Si vis
LibriSecvndi cap. XX. 329
ama.Ncgociatio clt, non araicitia,*quat ad com-
modum acccdit iquaB quid conlccutura fit , fpc-
dat. Dcirahit amicitia maicftatcm fuam , qui il-J/.j.
lacn parat ad bonos cafus. Si aliqucm amicum
exiftimas ,cuinon tantumdcm crcais , quantum
tibi , vchcmcntcr crras Hc ron (aiis nofti vim
,
vcrasaniicitias. Omnia cum amico tuo dehbcra,

fcd dc ipfb prius.Polt amicitiam credcndura eft:
antc amicitiam iudicandum. Tu
ita viuCjVt nihil
illicommittas , nifi quod commiucrc ctiam ini-
micopoffis.Diucogita antcquam tibi ahquis in
ccm.
îcitiam copulandus fit. Cum placucrit , toto il-
Thociurc.cumChntw^^^ lumpcdorc admittc: tam audadcr cumco lo«
qucrc quam tccum. Vtrumquc vitium cft , o- &
mnibus crcdcrc,& nulli. ] Scmpcr in amicitia fi-
Xus cfto. Contra amicum nulU crcdas, nifi quod
ipfc probaucris. Vcra amicitia numquam fctcHit,
lcd (emper ftabiUs pcrTcucrat. Si vcro in contra-
rium adum cft,numquam vcra fuit.
^xemplHm miralile de duohus amicis

chra ae iU» jfocio locuna»
<»P?
DE duobus vcrc amicis , vir quidam philo

(ophiae dcditus ifta narrauit. Erat, vt mc-
, parum antc noftra tcmpora , iuuenis qui-
niini
dam (agax ingcnio &
diucs valdc , qui nuncios
luos pcr^diucrfas mundi partcs mcrcationis
caula raittcbat. Quorum quidam
:imere:vt^:l;|;^^;^^r„ppUnre«.QHJ^^ , vt vcncrunt
in pancs Otientis quem-
,rcpcrcrunt gentilcm
dam in omnibus copijs & rebus mundi fupcr
,
omncm modum ditiflimum hbcralcm in omni-
pi"" ,
•
itacreoji— •
'
UlaBF ,
Dus, & fidclcm. Quid plura ? Nunciant illi ta-

,>micum pu'"- ' Mt qu.im '""r^^bi»*' »cm fc haberc dominura. Vadunt,& rcdcunt,
Diuncra cx partc domini fui gcntili dcfcrunt,
P 3 tcfcrunt-
T H O M >B C A H T 1 P.
Ex aao
«fecuntqucmaiora luueni Chriftiano.
iuuenislplc tantum amore
&
admirationc luc^
n.uko comuatu &
cendkurfqu^d properat cu,.
8"^"lem. Qica»
muneribus m
Or.entem, v.dere
{ufccptum.
cxultat.one
illccum magnagloria& fag^-
monbus
, expcnus eftUcftum homirtem fccum
ccm mgenio , prce&omnibus 1'bcralcm
ncc paru«
dueiUumtcnet non paruo tcmporc .
ad pamam
2xpenfis. Qm
cum reSirc ddibcrarct
«niroduxitêd
cum ad theiauros incomparabdes rccuU
cum aliquid ille accipere conftantifiime
pncHasv.rgincs
ret,tandem oftendit ilU feptem
conclaui, nob.hffimas generc , & P"l^l^""'^^^^
decorcquas fecundumritumfuum ,
0P°«"J^^
tcmpore duccre proponcbat , &
dixit ci t.^
lu-
:
tibi vnani cUgas in vxorem ,

nec mora luucnjs
pra modum animo captus &
ocuUs,vnam clcgit,
masftantiorcm moribus &
decore. Cm
gentilis.
Optioncm.inquit, dedi tibi, tu mihi pr? omm-

&
Ettuquidcm vt lapic^,
^busdilediffimaelcgifti.
quid dederim tibi:
cxpericris &
ego, vt mnius
la-
experinno cu-
picnspropter tc, quid dimiferim
His didis,{ponfx trad.dit condjgna mu-
aabor.
lUe ad pro-
.
nu(cul.3& caChriiliano tradidit. At
glona bapti-
pna veniens. fpofam fuam in magna
zaia.n,accepit vxorem , & ftiuUerc tr.ir« yirtulis
autcm audusglor)a& diuiti)S,m vi-
inuenit. Iple
lum profecu m.\ximum ciuttatis. -GcntiUs autem
di«aui-
c contrario, frcqucntcr rccolens quid in
ucnculaperdidiiTct , grauari coepit animovltra
quam crcdi poteft,& paulatim,pr« triftitia.cori-
tabuit in co fpecicsatquefcnfus. Dcdieergom
dicm , de anno in annum , de tempore in tempus
omn^-
decrclccns rebus,cuin iana nihil curarct dc
bus,-
LiBHi Sec VN© I CAP. XX. »3'
Tgo «> Cast I?.
bus ,
qu« habcrci , tandcm ad cxtrcmam raifc-
"\m^^^nmm Chrift.ano. Exf ^

riam dcucnies. cxul dc patria,qua(i infatuatus
ab
amiciseft cxpulfas. Qni.cum quid agcrct ignora-
rcc, incidit cordicius, amicum vilitarc dcbcrc
proquo taliaincurrcrat: nccpoffc crcdcrc cuna
tuturum fui immcmi rcm ,& nunc tanii
piacuU
coutemptorcm. Aegrclfus crgo iter , vcnit ad lo-
cum vbi illc mancbatA puUansad porta quonda
amici fui , dixit quis clTct. Neglcxii nuncius vcr-
bum: non mtromitlus cft. Quo in fado gcntilis
contrittatus ad mortcm , yclpcrc vcnicntc,{uper
cun, >a rlK
uurcs inco-^P'"'^' ^j^j ,^ vaitumecclcfisatrium fc proiccit. Intempcftac
cun,J.qu,a.llcacc,rr^"'j'"
ergo nodi^. filcntio ,
quidam latrunculusmlidia-
,c,,,anJc.noft,'"''''''''XXulcka"'»''' tus iranlcunti ipfura ©ccidit , clamquc difccffit.
,
inuento nominc oc-

rrû";SS%r. Manc autcm iuxta gentilcm
cif^ ,idcm gcntilis ignotus capitur , congrcgatis &
nobihbus &
populo ciuitatis offcrtur captus ,&
iHi fadum imponitur.Qui cum dcfpcrationc fra^
dus , homicidium non neg-\rct , illc quondam a-
micus eius,ftans dm ftupcfaclus,contcmplaius cft
horaincm,& cognouit, ftatimquc profilicns,ciiin
illcducercturad mortcm.clamauit. Innocens iftc
cft,cgo (ura qui fadlum fcci.Ncc mora,dum cura
maximo clamorc &
raa-rorc populi procumbc
rct dccollandus: illc qui faftum fcccrat , proui-
,
dcntia diuina vcritustam nobilcm 8c innocctcm

,
homincm mcdium profilicns , excla-

dcperirc,in
mauit: lnnoccntesambo,& ptimus , fccundus, &
cgo fura illc ncquifsimus,qui homicidium pcrpc-
traui. Mox iudex & proccrcs ciuitatismirabili-
iconr»r.o, t. 2'"' „u,ri ,„p„

» tcr ftupcfadi Cmul &
capiunt didos trcs viros ,
fadum diligcntiuspcrfcrutantcs, cum vcritatcra
-'"llcâlj^^^^^^ per omnia cognouiHcnt,innocentcs abfbluunt, &
ipfum icum pr« admiraiionc piaculi dimittunt.
P ^ Chri-
^^2, T M O M iC C A N T I
Chriftianus autcm illc obuijs manibus Sc ocu-

amicum fufccpit:& vtbrcuiter dicam,inui-
lis
baptizatus cft: accepit
tat ad lidcm, annuit iUc ,
v3ôrcm nobilcm confobrinam amici ; oo co- &
bona eft,qu« ha-
gcntc dimidia cum illo partitus
bebat.
^ 1
CcBclufio.
r A Pcscreo fidclium,Chriftiana & debitaami-
J\ ciîa Jinuiccm foucantur ftudcantquc di-:
uince gratix dcditi cxcmplum laltem gcntihsho-

minisimitari.
De bono hofpitalitatis.
CAVITV LVM XXh
Sunt apes hofpitalitatis virtuti dedi-

tx apes enim extraneas duinmodo
: ,
bonsc&mitisnatur^rint, fecumre-
cipiunt.
1.
V I D mirum ? Pcr hanc cnim ,
&
Loth euafit inccndium ,& Abraham
rcccptis & refcdis ani>clis raeruit bc-
Et Apoftolus nofpitalcs in-
ncdici. ,
1. quic,inuiccm,(incfimulationc. Et bcnc addidit,

finc fimulationc ,quia maximc ifto teporc in plu-
l!enl^nne^^
^V.tll^ ^'^^^^ vidcmus hofpitia fimulata : vt hoc faciat fc-
iione,
cularcs hommcs aut proptcr vcrccundiam nonci* *
ftatis;aiit proptcr fauorcm , &

gloriam {ccularcm,
pauci
Thoum Ca h T«f. LlBH I Se C7 KD I CAP. XXI.
obui)s maniboJ & oca- pauci vcro limpUcitcr propicr Dcum. Et vcrc
i liimi aiwcm illc
«brcuircr d>an,n«ii- crcdo, quijd qui mododcDito indigcntibusho-

biloictnn rulccpit:&
oriJtodcm,annuitiDc,baFatuscft:iccfp2
fpitium cxhibcrct , ci ctiam Dominus rcfundcrct
amici; & » in praefcnti
, &
de hoc dignafratris Prxdicatoris
,MOTnobilcra confobnn^m ^ iclauonc maDitcltum miraculum cnarrabo.
«nrcdiu)iaucuiiiiiloUapamrusclt,quih>
Miraculum de hofpitAlttau remtMeratd ,

qnod
Jiom£ ctntigtt,
A p^croficlclmm.Chnftiana&acHtiaji
FVit Romae vir quidam pius bonus, qui in- & '
homines rehgio(os & paupercs ad

diffcrcntcr
hofpitium fuum inuitabat. Contigic autcm eum
fenio confcdum rebustcraporahbusattcnuari,
& angulHabatur plus , quod fohtamhofpitaUta-
tem cxerccrc non poirct,quam quud ad viiis fuos

fufficientiam non nabcrct.Cumquc vna nodium
aoxius pro tahbus in lcdo iaccret femiuigilans,au-
CAVirVLVH XXU diuitvoccm dicentcm fibi ; Vidi charitatcra tua
& naifcricordiam, quam in exhibenda hofpitali-
tatc,multo tempore infaiigabihter habuifti,fc pcr
SuntapcshofpiralirarisvijdJ
hanc ad vitam paupcrem deucnifti. Voloergo
tx-arescnimextrancas,dunin;M non lolum in tuturo rcmuncrare tc, verum etiaiu
roni^^mitis..turxllnt,fecar.'^ in przfcnti. Loqucre illi diuiti , & de vinca tua,
qU3B mehor cft,cura vinea ilUus concambium fa-
cies. Ipfe autcm hbenicr annuct verbis tuis. Habi-
;ipiunr.
tacrgo illius vinea,inmcdio illius accruum fo-
V.rmirum^Pcrhanccn^ diasin profundum , & (iib eo rcpcries quod Ro-
maniscopijscftinuifum. Ad hanc igitur voccm
cum protinus homo non obcdirct fecundo quo- ,
quc,8c tertio idcm, quod prius vox diuina prae- ,
ccpit. Tunc igitur homo ad diuitem vcnicns ob-

tuht concarabium vincarum.Cui diucszLibentcr,
inquit,idiaciam,& quo mehor tua mea .tibi
cft
rusvidcn:usho?ritial""f^j;âianib^^
foluam. Cui paupcr , nolo ait , fcd «quo valorc
pauJ
coucam-
,us;autproptcrtauorcmAg''
.,4 Thoum
CANTrp;
fiat,& faaum cft f.c. Mox pau-
ooncambium
fecrccx rci confilio fiho qucm
per,communicato
habcbat , duabus paritcr filiabus , ad accruum
&
cis fupradidum acccditin
vincam , & inci-
cum
riuntfodcre cum fpe magna. Cumquc
diu todil-
ient.nccadhuccfFeaus fuifignum ahquodmuc-

filiuscumlororibus
nilTcnt, cocperunt patri fuo
patcr :Nullo,ait,modo pollum
infultarc.Quibus
crcdcrc fruftrandum mccflc.
Aceruo igiturpa-
ter cum infiftcntcs , tandcmin pro-
fiUjsviriliter
morcum plc-
fundo intcr ingentes lapides,vas mar
in orc ipfius vafis oUam
vitream
num aqua , &
in &
orihdo oll« vas paruum
plcnam b.ilfamo ,
prctiofos.l.niaragdum,
fiaae 5c in co trcs lapides
,
6c carbuncuium quantitatis non mo-

fapphirum,
c!ic£E , rcpererunt. Nihil
aucem aquamm v.'Ic
roarmoreo reputantcs , effuderunt cam. Qnx
inftrumcnta quaedam »rca, in
mox vt cfFufa cft ,
contingcns,colo-
quibus laboraucrant.perfufionc
remaerisinpulcherrunam auri Ipecicm commu-.
tauit.Eratcnim aqua cx fanguine carnibus ba- &
clcuationem
fihfci , in modum aquae rofaccx per
iophilti-
fada.qua folct ab Alkimiftis aurum fieri
Deus didi viri inno-
catum ; fed hac aqua noluit
maculari,& ideo cfFufa * difpcrijt. Bal-
tî^
centiam
difpa- famo vcro cum
didus homo dcbilitatus vila. v-
,
fus fuiifct ncfcius ,

oleo pcr dics
quafi communi
rccuperauit. Etpoft,
aliquot, vifum integcrrime
fuum quod cilet balia-
cognico per prcsbytcrum
.c. ter. mum,vcndidit illud * injeftimabili prccio : & pro
intf/i- lamdibus quosinuenerat prceiofis , pecunias co-
piofifsimas& multas acccpit, faclufquc diues &
inclytus, glorificauit Dcum, & poft fc filios & ne-
tJotcs fuos in mu\tis copiis dcrcliquit.
Studeant
\
LiBiLi Secvndi c APYT XXII. 235
STudeant crgonpcs fidclium , horpitalitatis Conclujt:

gratia,pauperes & percginos , 8c maxime ri-
taprobatos fecum rccipere , & neccilaria mini-
ftrarc.
De afunitia caucnda»
*
CAFirVLVM xxiu
Cum plura genera animalium cupi-
dafint &auara^ apumgenus nuUis
auarltia^ fpurcitijs fcatet , fed fuper
beneficium gratulatur.
Tdigne quidcm, quia auarofccun- ^

dum verbum Sapicntisnihil cft fcclc- j:ccUaoI
itius , & hic fupplcas,Chriftiano. Eft
_ enim (ccuudum Apoftolum auaritia £f fc<r/5»
iaoloru.n lcraitus^quod cft peccatum maximum,
& Chriftianis finibus propulfandum.
'
QH^niodo fhilofephi auarittam deteJlmtHY.
HAnc auaritiam & Philofophi dcteftantur.

Dicitcnim Scncca in^proucrbijs. In nul- ^^,^^ sen^
lum auarus bonus cft,in fe pcffimus, Cupiditatem in pro.Uuu
efFugcrCjrcgnum cft vinccre.Ncgandi caufa aua- ex ep.io9*
ro nuraquam dceft. Pccunia, fi vci fcias, ancilla ibidMt.cn.
cft,fi ncfcias domina: pccuaia non fatiac auarum,
2^6 Thom-« CantipT
fed irritat. Quid hac rc ficri ftultius rcputamus?
If.19. Nihil (atisctl morituris. Quamdiu fatis iiihil tibi
fuerit,ipfc ahjs fatis non eris. Refiftendum eft oc-

jp
cupationibus cupiditatum , ncc cxphcandae fcd ,
Mdieei fubmoucndae (iint , fi femel intraucrint , * in lo-

(in)cxor. cuQ^ fuum aUas * inftitucnt. Principijs illarum
ûod Ugit quam dcfincnt.
obltemus^ mchus non incipicnt ,
Uift' 15.
Noscasca cupiditas m nocitura,non latiatura,
'
*
praecipicat. Quibus fiquid fatiscffepofrct/uif-

fct ;
qui npn cogicamus quim iucundum fit nihil
habcre , quam magnificum plcnum clfcjncc ex ,
f. rtuna pcndere. Difcedcnt aUquando ifta

bona
infidiofa& fpcrantibus mcUora.>,Si quidiniUis
cfTct fohdi ahquando implcrcntmuncautcm hau-
ricncium fitim conciianCjnon extinguunt.l
DiSlum Diogents.
?• Vm
Diogeni acapite de node furfaccu-
lum cum nummis trahcrc conarctur & illc ,
fcncirct Trahc , inquit , intelix, vt facias vtrum-

:
quc dprmire.
ExhoYtAtto ad contemptum dmtiarum , & cxemflufH

deyfnrmo cafu imaginis intercmpto»
4.
Sen.16 de Ocearis crgo mobiUa cflTej qux dcdit cafus
bsnef.c.il. JL^ maiorc curfu fugcrc quam vcnireincc
<3c
his portionibus , quibus ad fumma pcrucntuoi

eft 5 rctroiri : fed faepe incer forcunam maximara
6c vlcimam nihil penitus intcrclfe.Vnde contigit,
Minorc refcrentc: In porta frontis
vt didici fiatrc
cachedraUs in GalUa,imago vfurarij fcul-
ccclefiae
ptadclapidc,dcfupcr quafi cum facculo pecuniac

cuidcn-
L1 B R I SEc VK D I c A ?. XXIT. 137
cuidcntiuspraecminct. Vt autcm quiclan:i maxi-
mus ac diti(Emus vfurarius ciuitatis ccclcliam
cjuadam vice per portam dcbuit intrarc, imago
praedida vfurarij dcfuper cadcns capici intraic
conantis illifit,& rcpcnte contritus , turpitcr cx-
fpirauic,
Be olitumiferabiUaltertusvfHrarij in
«
BrabantU»
Vldi&cgoipfe in Brabantiae partibus vfu- >
rarium ncquam v^lde qui ii"iultos nobilcs

,
&potcntcs cxhercdauerat, & paupercs fpoliaiie-

rat ftipra modum ; hic frcqucnter occurrcns rcli-
gipfis j
rogabat quafi cum lacrymis pro fc orari,
lcd in nullo penitus (e corrcxit. Cumque fupcr
hoc eum frequentiiis arguiffem , nec tamen in a-
liquo profecifTcm , accidit , vt rcpcncina infirmi-
tate correptus , ad cxitum propinquarct: eccc &
fubito duo ingentcs tcnebrarum canes leftum ia-
ccntis circuitibus ambiebant, Ipfe vcro protra-
da lingua ad longitudinem prope pedis , dchi-
fccns jiorribiliter exfpirauic.
VOs audidis
igitur apes fidelium exhorrcfcitc quaj Condujioi
, & noliteauariciaefbrdibus inqui-
nari rfcd ficut a Deo
bcneficium hilanteraccc-
piftis ; ica hiRritcr non habcntibus concedatis.
Dc
u
I
238 THOMii CANTlPi;
De Unde cemtneftdatione virtutis.
C AFITVLVH XXIII.
totius
In apibus quafi habitualiter
virtutis infigne reperies,&: qux
in a-
lijsanimalibus fingulatim fparfa vi-

dentur.ift iftis natura mater propen-
fioribeneficio congregauit.
T his quidem fi dici fas cft, fc-

I.
h. UarU ^ \mm. lix

illa ,
Chrifti matcr Maria fignatur,

ciu
nuUavir-
tui defuit.
^
^ vcraciter& clcganterSapiebs
congregaucrunt
dicit-
diui-
/ro. 31.
Multae filiae
tiasnu fupergrcfla cs vniuerfas

Hanc
& tu fidelis anima pro captu tuo ftudeas imitan.
Si vere conaris.non fruftraberis in longinquuDO»
Iximh viYtHiis commendatio , & de eadem fuclaU

SeneCiC dicia»
%. Vantae autem , quales, &

qjuae virtutcs fint,
omnisfacra fcriptura teftatur : Sed has &
per diuerfacapitulafupradidiadefcripfimus. Aic
autcm philofophorum maximus Auguftinus:Ini-
tium virtutis eft, immo maxima virtus,amare vir-
Afn^ Sen.
tutem. Et Scnecain Prouerbijs, Scias cummul-
'cl/-l' tis virtutibus abundarc, qui alienas amat. Virtu-
tcm veram inrclhgo,animofam , cxccllam > quam

^^ncitat
LiBRi Secvkdi^caf. XXIII. ajg
incitat quidauid infcftat. Non dat naiura virru- £p*9^*
tcm.-arscftbonum Hcri. Si potcft virtus cflicercj^,
ncaliquis mifcrfitifacilius cfEcict vt bcatiflimus
fit.Minus cnim intcruallum ^ beatoad bea ifli-
mumreftat, quamamiicro adbcatum. Omnium f/.yy.
honcftarum rcrum (cmina animi gerunt,quae ad-
monitionecxcicantuu , non aliter quam lcmtilb
flatuleui * adiuta igntm fuum cxphcat. Hngitur ms^p.sJerK
cnimvirtus cum tadacft impuHa. Virtus &
tmp ndnfts
aliorum fcicmia cft, & fui. Difccndum cft dc ''^^'•^*^-*-
ip(a vt& ipfadifcatur. Non contingic trauquilli- ^^P-^^^^"
tas j nifi immutabilc quid ccrtumquc adipilcaris:

& hpc Dcus cft. Ex animo illum,non quia nccef- £^.^7.
fc cftfcquor. Vndc hominis bonumipfa virtus £/>.77.
cft,quaB mtcr hanc fortunam& illam, id cft,intcr P '^^'
aduerfa & profpcra, t fupcrba inccdit cum ma- ^^^'^^'"^'
gno vtriufquc contcmptu. Ncmincm aeftimamus ^jlX^^.i.

co quod cft , fcd adijcimus ilU, &
ca , quibus ad- jnbitnAs
ornatus eft.* Atquc ciim voles veram hominisse- &gloriof/t^
ftimationem inire,& fcirc, quahs quantufque fit, ^^- -^'(Z«^-
nudum infpice , ponat patrimonium , ponat ho-
nores,& fortunxmcndaciajCorpufque ipfum

alia
cxuat , animum intucrc, quahs, quantulque fic,a-
hcnoânfuomagnus. Corpusmultis cget,vt va- je/.8t.
leat: animus cx lc crercit, fcipfom aht , ie excrcct.
Quid tibi opus cft vt fis bonus? Vellc. Tunc fcito l^p-io^
tc omni virtute pcrfedum, cum c6 pcrucneris,vt
nihilDeum roges, nifi quod rogarc palam poffis.
Sic crgo cum hominibus viuc, tanquam Dcus vi-
deat: Cc loqucre cum Dco tanquam horaincs au- ^
diant. Nullo lioneliamento virtus cgct ripiafui i>.^7«
magnum dccuscft. Virtuti retroire, non licet:
quidquid fimihtudiucm bA zcsdu- or. ntthpf
^ intingit
5 in
cit ; Quidquid tradauit,id amabilc,confpicuum,
^ mira- ^
240 Thoma Cantip.
mirabilc facit. Omnis virtus in modo cft , modus
ccrta menfura. Viriutem
materia non mutat.ncc
peiorcm facit dura &
nec mehor clt hi-
difficilis :
&
Ixta. Qucmadmodum minora
lumma cla»
faris
dvlores,molcftias,miunas,
ritas folis obfcurat; fic
virtus magmtudine fua clidit oppnmit. Mcc&
Guni
magis vUam portionem habcnt incommoda
man nimbus. Vir-
in virtutcm incidcrint,quam in
, vnius
ftatu-
tus non poteftmaior& minor ficri
dic repulfus cft,luTit,

qua noac
tx cft. Cato.qua
gratulan,
dccidcndus,lcgit. Eodemloco habuit
& vita cxcedcrc. Magnus & virtuofus animus
impulcrit U-
Dco parcat,& quocumquc fortuna tran-
,
ne cundatione patiatur. Nonmirumcftin

ali-
non concuti. lUud mirarcibi cxtolh
quillitatc
vbi o-
qucm vbi omnes dcprimuntur : ibi ftarc ,
,
difphcet quJB
mnesiacent, Sapicnti nihil corum
fcrendafunt. in homincm cadc-
Nam quidquid
Sapicns
repotcft,in fc cecidiffc non qucritur.
quod
nihil feminoris vits conqueritur quim ,
Pcrrc-
virtutcseius fpacio brcuiorc clauduntur.
tenor vits&pcr omnia
E*. ,1. fta virtuseft squalitas
,
j,pud sen.l. fibiconfonans. Vbiquc idcm cris.fi prout rcrum

de 4. virt. yarictas exigit , ita tc accommodcs
tcmpon : ncc
*• fed potius aptcs , ficut
ma-
tc in aUquibus mutcs ,
nus,qu.'ecadcm eft , &

cum in palmam cxtendi-
~ turi& ciim in pugillum conftringitur.]

I
Documenta quadam moralia afud emdeni*
fed fufpenfam tcnc

V "r\ ^ ^^"^î^ ^^^" dcfinias ,
Jpud Sen^ JLI fcntcntiam, Quce poffunt contingcrc , ani-

ihidem. fubitum led
mo luo cunda propone. Nil tibi fit ;
totum antc confpicies. Cogitationcs vagas & in-

r
LiBRi Secvndi c^p. XXIIL 241

litilcsj 6c quafifomno (iniilcsnon recipics. Cogi-
tatio tua ftabilis & certafit: fiue dclibcrcc 5 fiuc
quxrat , fiuc contemplccur , non recedat a vcro.
Non excollas quemquam : rrcc deijcias. Mobilis liiax, 5.
cfto.non lcuisxonftans, non pertiuax : paucis fa-

miliariSjOmnibus «quus. Ouancs :ibi parcs facics,
non concemnas,fijpcrid-
Ginfcrioresfupcrbicndo
rcsredeviuendononmccuas. Cun(9:is cfto bc-
hignus nemini blandus. SciLcrior efto îudicio,
:
'^^*'*
quaQ^fcrmonc: vita^quam vulcu. Rari (cntiqnis r^^

nsipfc: fed& loquentium pacicns , fcuerus ac
*or,lmitut
fcrenus hilaris,non afpcrnans. Qua^ nbfti,fmc
:
{t^)
arrogantiaimparcics quxncfci^ finc dcculcatio-
,
nc ignoranciae tibi poftulcs imparciri. Vclis o- ibid.c»^^c\

ninibusprodc(rc:nulli noccrc. Mcnfura magna-
nimitacis cftjHCC timidum clTe homincm, ncc au-
flaceni.
'
Rurftm dc vntHtcamfleênda exScneca'0 -
NVlli prieclufa virtus cft , oranibus patct , b-

sen^lUe
mncsadmitcicomnesinuicat , ingcnuos, li- yen.c.i^*
bertinos/cruos, rcgcs , & cxules. Noh cligicdb-,
mum ncc ccnfum:Icd nudo homine contenta cft.
Corpora obnoxia funt &
adfcripta dominis.-nhens jhid.c.to.
quidchi fui iuris^quas adco * libcra vaga cftjVt & addidi(li-
ncc ab hoc quidcm carccrc, cui inclula cft, tcnc- y^yf^^^x ou
riqueatquo minus impctu /uo vtatur 3 & ing^n- ^''•^^^^^^^^^^
tia agat , &
in mtinicum comcs * cxcat. Tutum
iccr cft iocundum itcr cft ad quod natUra tc in-
, ,
^ *
,
ftituit. Dedic illa tibi qug fi non dcfcrucris , par

,
Dco confurgcs.Subfilirc cnim in caslum ex angu-

, quam
lo licct nec ad hoc efficacitis vchiculum
,
viirbs cft.]
>
Thom^ Camtip.
14Z
Ve quddm ferfona in BuhMtu ,

m^M
ferfeHienit. (
en»" boû^n^
tuc» 18. rmni hominc rcpcrilTcm. Ncmo
riucntcm,
partibus adhuc in caroc
Scrfationc &
vita annis trigmta
fâmaianffimc f
cum nis fcxagmta con
noui : de qua , qui iUa
f
fidcliffimc tcftan 1"" '
quod
ucrfati fucrunt .
numquam infaaiseius, numquam m diais aii
raltcm veniaê
pcccatum
quid\ducrtcmnt, quod
Mo"'''»"*^'
?udicari ab vUohomincpotuillct.
compofita , tam
hnccra, ta
fus ,& verba , tam
cius fupcr homincs
angelica funt , vt raodus vit«
tantamaicltatisC5Cgr-
ctcdipoffit. Vultus cius
vultus prs w-
ti« , vt omnium in fc contacntium
mio ftnpore & admirationc conucrtat.
SAtagant icitur apes fidcKum fecundum da-

ConcJuJto.
habitualiter inU-
tam libi gratiam . virtutibus
muhioiodi cxer-
eniri. Quod cnim finc habitu
ingcnijs noftris adha:ferit , ficut funt artcs
citij
facUUma
diacifsiYcl cordisintimis , vt virtutcs ,
diffimuladone abolcbit obUuio. Qupd
vcro ha-
bitudinaUter infixum cft , permanct
mconcul-
fum.
I
LlBRI SlCVMDI CAPVT XXIV.
r4tme reidenda tttcmmi(jisejfidjs,
CAPITVLVM XXIV.
Sum & intcr apes diuerfa quaedam

officia : Alia: ftruunt , aliac poliunta-
fuggerunt, alix diftribuunt ex eo
lia:
<}uodallatum eft.
I c notarc potcs ofEGia diucrfa clau- u

ftralium.Ad litterain ftrucrcdieun- î**^^f^^f'
tur, qui inonafticis inftitutis proui-.^^*'' ^'"''•^'
dcntin ftruduris , vt Pr^^pofitu Po-
lirc vcro dicuntur, qui occlcfiafticis opcribus prg-
lunt: vt niatricularij, vcifacriftje. Suggcrcrc
vero
dicimus illorum cllc,cjuorum confilio regicur
mo-
nafterium , vt funt raiiorcs fcniorcs,acquc
, pru-
dcntcs. piftribucre autem ccUcrariorum cft
, qui
^J^;
cibumalijstnbuuntin tcmpore oportuno. Ho-
l^.ji.gs/
rum offtcia in rcgulabcati Auguftini , rcgula ^Hhi. & &
DcatiBcncdia:ifingu1ariterdiftinguuntur-:& cx ^^''•^•^•J*
C(S)rumtraditionibus(etiara intcr canonicos fccu-
larcscorumdemofficiorumnomina ^rctincntur. Tmp^jfri
jiHntur*
'I>eratmeeormreddefid4.
HIstionem
compctit , quafi fummo iudici Deo ra-
dc fuis officijs reddituHs ita Do-
,
i^kio dcfcf uire

, vt intcr bonos , & fidclcs fcruo*
De dtmfitate & ccrtaminc vimwn.
CAPirvLVU XXF.
Videresomnescertaredcmunerc.
VcID E vcnim cft.nia-

1 8 s I M
opusomnevir-
nuscffc apud fidcles
autcm non omniumeit
tutis. Sicut
non omnis v«rtus ctt o-
virtus : ita
Ncmo bonusniH loiu$
ir^^^v- mnium. eft
qu^^^^^^^
Dcus. Etdiciturbonitas_h^ceiTcntiaUs en,
Sicut
compctitDco , non acadentalis.
tctte beat^
H-Jm to: ^nis crcatura cx mMo fafta cft: ua .
fibunct
teftiMAus. Auguftino.ad nihilum tcndit,fi c\ic
4 fuo mobih
8c non diuina prouidentia in
'
-'^''''•'^'
virtus cft
omnmm,
Sncamr Non ergo omnis
quia loUusDci cft.
B.x\mtAtio ttd certmcn vtrtntii'
"
» /<-iErtcscreofideUsanimademunerevirtUtii
' omntmoda.
alicuius , ctfi non de virtutc
conip -
CcttesDeotuoofFcrrealiquid,quod m
.i.gr»tHm eca eius t gratifi cetur oblatum. Ah)
aurvJtn po- m
purp -
fiumtfiM. pulo Dei alij argentum : alij gcmmasrah)
:
£«rf. ahj aha o^c

3;. jam : alij coccum bis tinaum .-atque
tlBKlSBCVNDl CAP. XXV.
Tcbant. Mccum bcne agitur , li pilos capraruua,
autminutunn cumviduain gazophylacium Do- ^^'^^'
mitii pofu?ro, Primo Cornclium, poftca Romam
^J^'^
obtuUt Pctrus. Maria Magdalcna prctiofum vn- ^^^^
gucntum. Paulus fcre totum mundum ApoftoU ,
j
tatcri fingulas rcgiones : A-
vtpotc Andrca^
thaiam , lacobusmaior Hifpaniam loanncs A- ,
fiam Thomaslndiam lacobus minor ludseam,

j ,
Philippus Perfidem,BanholomûsIndiam citc-

riorcm,Matthseus iEthiopiam, Simon & Thad-
daeus MefopocamiamjMatthias Palcftinam,Mar-
tyrcs gcneraUter (anguincm , Confefforcs Un-
guam, Virgiues fandimoniam : Nccdefuit San-
ôrum aliquis qui non de proprio certarct mu^
,
pcrcjne in confpeftu fuDQmiDei vacuus apparc- Eat^?// tj.

rct. Sed & noftrum quiUbet ccrtarc dc munere B4- ^
gcftitt, ne lampadc vacua , cum fatuis virginibus^^^'*^'
cxcludatur.Palmcs quidccum Ugnis folijsgra- &
uidUSj^^quafi filo tcn\ii(Emo in ftipitc pedct,vt yix ^^ P-^-imp:,
adduntcHl-^
f offit aueUi; Quantulacumque virtusfit,¥bmpa*
gc charitatis tc tencbit in Chnfto , dummodo o-
mnmo non cadas, Virtutc cnim ncmo male vti-
tur. Nunumdiempenituspraercrraittas, nullatc
foUicitudo , nuUusIabor cxcufet , quin boni aU-
quid opcrcris,& vidc caufam.
WiTHm quid dcgallina ex VUmo.
Ubro dc natura rcrum cuius PHnius auftor

INeft,dicitur,qu6d ,
galUna a ferpentc noit potcft

^
p/f». âf.
infici ca die,qua ouum cdiderit. Quid in ouo , in iîfl^l^î
quo fpcs pulli cft , nifi frudtus boni opcris, pcr -'^
qucm cft ipes vitae pcrpctux,defignatur?
TaOHM CA.MTIP.
De quadmflici botto ofcre,

t
4. debcat opus illud , prophe-

Valc autem cffc
5 » •
KJ ta Ifaias oftcndit diccns :
Frangc cluricna
do- m
panem tuuro , &
cgcnos , Yagofquc induc
pium tuam. Cum vidctis nudum opcn ,
euni.ac
carncm tu^ni nc dcfpcxcti^. QuatuorpQf»,t.bi.c.

t)arepancin cfurienti,horpitem fufcipcrc, vcltu
re nudura , non defpiccrc
proximum , fed toucrc,
Pc his quatuor , cxempla poncrous , & primo,
quod fubucnicndura cft pauperi.
WUhelmi dhbathVilUrienfis .qmmltatHi

Ve houe
a morte rewxit.
^ Oftro tcmpore , anno vidclicet abincarna-

quidam.ab-,
Tuit II.
jbbas,&
J\ tionc DominiM.CC. XXII.
j^j^j Willelmus nomine monaftcrio Villaricmu
, in
idem rcfer-
B^,ateinti2E partibus fuit^ qui in paupcreslargus
"S:!:^: vaUc & p^s taU occajionc mitaculi epctitjj. fiuit

fratri Wakcro quondnm Pnori
,
iratrum r.râi-
catorum in Treucri a quo , & iplc accepi ,
ideav
abbas recrctius enarrauit. Curia crat coeriQbio

Villarienli m
LolTcnfi Ccmitatu Hasbaniae, quas.
HcK diccbatutjin qua bos conuerfis fratnbus
fuit clcgansfortna , virtute,& pînguejdine: de cu-
ius carnibus quasdam paupercula praegnans com-
ederc irremcdiabili dcfiderio concupiuit. Fl^bat
autem quotidie , &
qur\fi cum vitae periculp
tor-
quebatur. I)abantur illibbuinflB carnes pulcher-

rira«: fed ad reftringendam eius concupifccn-
tiam non valebant. Vcniente ergo abbatc "Vyîllcl-
^d curiam , & nar rantc fratre conuerfo pcri-
. -
I
LiBRi Secvndi"cap. XXV. 247

culum mulicris ,
rcfpondit abbas,mclius cft occi-
di boucm,quam homincm-.fed fccrctc hoc facias,
& complc mulieris defiderium Induxit crgo fra-

tcr conucrfus boucm vcfperc fccrctiiis in concla-
ui,&occifum cxcoriammquc Dacmbraiim diui-
fit, & rcpofuit
particulam vcro, quam mulicr in
:
boucconcupicrat , cidcm moxtranfmifit. Qua

comefta.mulicr ex toto conualuit. Mira rcs, hor»
rcndum fpcdaculum. Manc fado , cum fratcr
Conuerfus famulos fuos ad aratrum (cqucrctur,
vidct bouem occifum arantcm in aratro , vltrn &
quam crcdi potcft , terribiliccr ftupefad:us,recur-
rit ad domum, intrat thalamura , rcquirit carncs
dc bouc prorfus inuenit , ncc car-
repofitas,nihil
nes,ncc pellcmjnecfaltem {anguincm^qucm cfFu-
dcrat. Huius rci trcs fratres Conucrfi in domo,fc-
ftcs idonci pro veritatc fuerunt, lcd & ipfe carni- Camtfex
fcx , virfidelis & bonus ,necnon & fupcr omnes
ipfa mulier , qus in (ola bouis occifi carnc com-
cfta conualuitjcum in caetcris non potuifTct : quia
in eis quodam occulto,{cd tairen naturali inttm-
ilujcum violcnta dcfidcrij virtutc dccrcuir t. Fa- ^^t^^fî "
miliam autcm curi« rcs penitus latuit,quiacain^^^'^^^^''
\
'
diuuJgari abbas diftridt c prohibuit.
DevitAciHfdem albatis*
APud ipfum autcm abbatcm rcs^dcova-

luit, vt ficut ipfe diccbat »qui anti naturaK-
4:
tcr parcus fuit largus fupcr omncs abbatts ordi-

,
nis,& piusin paupcrcs cxtitit. Hic poftmodum in

Clareuallcnfi monafterio abbas clcdus tranf- &
latus , cum multis Archicpifcopis, EpifcopiSjAb-
batibus,& Pralatis ad gencrale conciliu» Romaf
^ ido;
q]^4
Thom* Cantie.
l domiqo Papa Gregono
nono vocatus a tre- ,
in Lombarais partibus ca-

acrico Impcratorc
ImpcratorC
ptus cft , & poft' tricnniuiii ab ipfo
provits meritisfpecialitereftdimifTus , & poft
paucarebushumanisexcmptus eft, Hunc ipcaa-
riffime hcrymis deditum

vidinnus Sc vt illi tlixc-
.
runr^qui eumdcra fccrctius

cognoucrunt m tan- :
vacabat:
tum dtuina! contemplationis affiduitati
mondrarct, dc
vt ci Dominus muhli in vifionc
quibus nohnuUa (cripta vidimus & probata.
Dtfarina a Deo mifft mmom, qti^ Itberftlis erat
UjC^X(^V^ &:Thcuto-
mini
ni.^f;^rtesiiiiraculacontigcrunt. Ex quibusvna
Tcfcram ,
qaod cuidam n.iatronae in Brabantiap
u-
quacn o^timc noui. Erat in
ffartibus Contigit,
Anglicum &ma-
o tcmpore^citra motes Alpium
re,famt.sperualida ,ita vt communis populi mul-
dixt-
tttudo maxiuna morcrctur. Tunc illajquam
mus,matronagcnerc clara & opibus ,
cgenis cce-
pit finc pondcre,menfvira, & ntimcro , libcraiitec
crogare. Quod cerncns vireius milcs , ardauit

carrt,&ei farinae mcnfuram ccrtam pcrfinguias
hebdoma:das dari fecit: QjJam 5 ybi die cjuadam,
totam cxpcndcrat inftante paupcre
,
pctentc> &
prjeccptt ancillx domina vt diligcnter fcopata
,
ciftajiri qua repofita fiicrat farina^paupcrijfi q^^^

& fccit anciFIa vt dominaiul^
-^nucnirctjafFcrrct, ,
icrat. Poft hunc vcnit & altcr,qui fc nihil com6-

^ diflb
dirte mtrabiduum dcplorabat.Quod vbi audiuit:
domina,fleuit;& iterato iubct ancillne fcoparc ci*

ftam , &
paupcri aliquid impartiri. lurat ancilla
rihilpcnicusinciftaremanfiirc, fcd inftantedo^
mina cum lacrymis yt attentcr,currens impaticn-
tius & cittam apcricns , plenam florcntimma fi-
mila mox inucnir. Ad cuius intuitum, ancilla cla-
mans horrifice,cccidit in extali rcfupina. Clamo-
rc audito,accurrit domina ,accurrit domfinusjacw
currunr& famuli, &
vifo miraculo , in communc
Dominum benedicunt. Mox vir ipfc horreum
Jnetus apericnSjOmnibus ex illa dic aducnicntibus
dedit. Ncc dcfuit annona fitarcijs doncc jfupcr-,
Uenicntc Augufto,propitiarctur Dominus popu-

lo^qucm aftlixcrat. Dixit aurem mihi didlus mi^
icsmaritus domince,quod nifi fuiffet diuinum mi-
iaculum,nequaquam libi tria vei quinquc horrci

fuftcciffcnt,
s
Eidemfcmintt atticiiU^ fuauipme (maha,t

Ed & ipfa vcnerabilis & nobilis fcminamihi
s ficut confcffori fyo,finccro animo,& cum
gaudiomcntisdixit,qu6d &
no(9:c& die,(cptcm
horiSjqugCanonicas nuncupantur, auis mirae puU
chntudinis& dccoris cam dulciftimis
, & ineffe-
bilibus vocibus annis antc mortem plurimis fola-
rctur. Elanguit cnim multo tcmporc in lcdo ia-
ccns. Cumquc ab ca quxfiuilTcm , cuius auis vo-
cesimitari illa volucris vidcretur: nihil,ait,in tcr-
rcnis eft, quod illiuspoflct vocibus comparari.
Ncc folisauribus dclcdor in illis^vcrum ctiam ad
corintcriiis transfunditur modulamcn ,&cx60
fpiritusmcusad dclicias aeternalcs dcfidcrantiiis
cxcitatur.
250 T H O MA CXN T I P#
tadem liheram 4 dmunA tentatiene pet

^
faniltm Martinmm.
H
^ ^
Vic cidcm bcatifGm« mulicri,
cura lacrymis rcuclauit ,tcntationc quadam
annisfcxdccim qliafi quotidiclaboranti,in vigilia
vt mihi ipfa
ccclefia oran-
i folcnnitatis fug bcatus Martinus in
ti apparuic, qui quafi viucrct ,
pontificalitcr infu-
4atusaltaria fingula cumthunbuloaurco circui-

nit,indequc ad eam vcnicns ipfam ab illa tcnta-
,
VccU.JS^ tionc diutinaliberauit. Quid mirum? Omncani-

maldiligitfimilefibi: Martimis adhuc catcchu-
menus Chiiftum in paupcrc vcfte contcxit; iftam
autcm numquam laetam vidimus numquam n-
dcntcm,nifi cum manus libec as ad cgcnos cxtch-
dcrcpotuiffct.Et vcrcjbcnc, digne , quiaho- &
mincm , cui Deus cor beneficum tribuit , in &
clccmofynis dandis hilaritcr dclcdari,nihil in tcr-
quis
renis crcdo dulcius cxperiri. Si vcr6 talium
non fufficcrct darc quod voluit,vt frcqucntcr 8C
ms.p.S'li'
c^pg vifum cft,cidem * bcnignitas Domini,quod
Vf""'!!!!!!
non habuit, mmiftxauit.
De pfcihfis ah auôfe mhaculose caftis in bo/pi-

tf4jn adncntu.
contigit 5 quam
10.
VNdcfadam
mihi
tcgerc
ctfi
mira ipfi res fatis
voluiffem, non potui :ca
quod miihis innocuic. Mcnfc Augufto , familia
circa mcffem inftantiiis occupata , fado mani
prandio,ego &
diaconus ^ qui mccum rcligiosc
dcgcbat,retcfumpfiraus,& vttcmpus dcducerc-
mus , ad pifcinai.a late diffulam acccllimus ad pi-
fcanduaia
LlBKI SEbvNDl CAP. XXV. ^JI
fcandum,rcmi(ro crgo diacono ad cultodiam do-
muSjintraui.folus nauiculam pifcaturus. Multo
crgo nifi^capcic aliauid longa die fruftra conatus
fum 3 & circa occamm folis cum cxirc tcncarcm ^
cccc pr^diftus diaconus cum tribus fratribus Mi^
noribus hofpitio fiilceptis venicbat ,
quosvt vidi,
gauifusfum,& omiffafalutationc,pr«gaudiodi- ^
xi:Pcr totura dicmlaborans nihil prcndidi:in luc.

vcrbo autcm vcftro laxabo rcte. Et acceptacor-
da,qua vnuscindus crat jtctis funiculo alligaui.
Pritna crgo vicc iadtato rcti,in tci ram traxi odo^
ginta pifccs talis qualitatis , iaporis5& cfusjqualcs
numquam ante vcl p6ft,in cadem pifcina,vcl alia
ciufdem fpccici, vidi vclguftaui, L«ti ergo in fa-
fto mirabili , domum perrcximus, cenauimus,re-
ucrfa de agro familia , quotquot crant in domo,
lîtiati funt : miffifque partibushis , qui fibi non i^thttnX
prxparaijerant , gratias Domino retulimus largi-
tori.
De doliQ vinB mraculose refleto.
NArraucrunt mihi fratresordinis Praedicato-

rum in Traicdo quod , Prior corum frater
Guinandus, quem ipfc cognoui , domum hofpi-
tum poft prandium introiuic & dixit ccUcrario: ,
Vade & afferfratribus & mihi fcyphu vini,fi po-

tcs,Et ille , vcrc ait , tres dics funtjqui J eleuato
doUojVinum cxtradum. Quid plura?
totalitcr eft
lubcntc Priorc,redit ad^dplium ccllcrarius,rcple-.
tum it)uenit,& vltra fpcm fratribus diu poftea ad
augmemum miracuU miniftrauit.
>
xp. TrioMjt Gahti».
p* UgmcttU vlm refleta,
qucmdam Iordanum,vinim
NEcrebustenuem,fed
ab
in
rc, vidi
clcemofynis dedicum"
fupcr vires. Anno autera ab incarnationc Oomi-
m M.CC.XXXI.fuper Rhcnum & Mofcllain
habcbatur,& ac-
cariftia
ift Thcutonia , vinorum
ordinis Prsdicatotum addir
cidit vt duo fraircs
&i virihofpitium dccltnarcnt. Quibus hilantcr
mi-
'mtrodudis , fihum cum laguncula pro vino
fit. Quo rcucrfo , dixitcidcm matcr : Dcfeduni
mahcpatior : tif auccm roihi
€ordi$ frequcntcr in
noac hac hauftum vini rcfcrues de laguncula,
fluia nimis tarde (okt pater tuus vinu antc pran-
dium dcmandarc. Hi^ diais.omnes confcdcrunt
)
autem
ad mcnfam , qui crant indomo. Ebibito
laguncula vino ,filius in aurc patri matns
ferc de
verbafufurrat.Quae ille,quafi cum
diffimuUns lagunculam in magna
iocunditatc
cum hofpitibus cxhaufit. Manc crgo ilhsrecc-
dentibus , & cos hofpite deduccntc, ccrpit mu-

licr fccundum confuctum morcm cordis dete- .
&
aum pati , vocato Hlio , quarfiuit fi quid ellct-
in vafculo. Et ille Nihil inquit.Cui
:
anxia matcr;
aitjn manu mca vt faltcm in tribus gut-
Vcrfa , ,
panis,cordis
tis aut quatuor (umpta buccclla
mei debilitas rcleuctur. Acceffit puer , lcuauit va-
Cculum,inuenit plenum. Qupd vt vidit muher,ex-
^
clamans cccidit,& fcre prae pauorc dcfccit. Cur-

rcns autem fiUus poft patrcm &
fratrcs quid fa- ,
<9:um fit rccitat. Quibus inlaudcm Chrifticuni

lacrymisrefolutis ,orat hofpes rcdire Fratres, bc-
iicdi^SiQnem rccipcre, quam dcdit omnipotcns.
* " '
ISIcgant
l
LiBRi Secvndi CAi». XXV.
Ncgant ilU, comniendant illum Dco cura bc- , &
nedidionc rcmittunt propriagratulantcm*
Poft multos vcro annos.cum hoc i tratribus Trc-
ucrcnfibus audiuifTcm , &
pcr dcfccnfum Mofcl-
Ix^fluminis domui^didi viri nauigio pioximafi
fcmjCxiens naucm, pcdcs iui vidcrc virum , vxo
icm illius5& filium;& rcdij xdificatus non modi*
cum in mpdo & verbis cius. Erat cnim totus cx*
tra modutn vit« vcrboruna & gcftuum habitato-i
rum illius tcrrg, qui in vinctis raontium & dcfcr-
tiS|agrcftcsmocibus conucrfantur.
J)e lefYofQi & rofis intocntis in hjeme.
Â t) fccimdam quoquc articuluni , quod cgc-

nifunthofpitijsinduccadi , vcncrabili Adsc
«3
J
dc Bclomcir talc miraculum contigit. Rccedcntc
viro fuo nobiliffimo militc, &
quafi diebus pluri-
mis non rcdituro , petens lcprofus hofpitium^rc-
ccptus eft. lllo crgo^cmcntc, &
caufantc dcbili-»
tatcmcorporisfatigati : inledum fuauiffir
pctit
mum fc dcponi. Domina autcm nullum credcnf
lcdo dominifiii molliorcm , in co lcprofum ho-
ipinem mox dcponit. Ncc mora , cx infpcrato
domimis rcdiens ^ pctit in thalamum intron^tri «
'Diffimulante crgo domina, coniccit aliqucm illc
clfe inthalamo,& irruptionc fada, hycmaii tcm-

porc , lcdium fuum rofis fragrantiffimis coopcr-»
tum inuenit. Admiratusigitur , quasrit quid fa-
<9:um fit, indicat vxor. Ncc mora , in iaudcna
Clirifti ambo cum lacrymis rcfoluuntur. /
Jh
W-
\
I
iJ54 T M O M it C A K T I P.
De Theohldo Cmttifg?' fanferf, qui diff*mt,

V
«i- A ^
jfjL nudus
tertium articulum , quod vcfticndus cft
illuftris Doilaina Alcidis
,
Carnotctx-
fium ac Blefcnrium Comiti{ra,mihidcauofuo

in
retialitjdiccnsiNobililEmus ac potcntiffimus
Baronibus Galliae , Comes Carnotcnfium ac Blc
fcnlium paritcr Thcobaldus , libcralifTimus o-
,
mnium mo temporc cxtitit in donando.Ifte hyc-

mcdia , quse tunc folito magis inhorruit , per
m i.ff
1
viam cum multitudine tranhcns , obuiumha-
imp.tr^nf
9Hntt. buit paupcrcm nudum Qup clamantc,rcfpondit
.
V Comcs,quid petis ? Cui pauper Da,inquit, cap-

;
pamquam habes indutam. Ncc mora>Comcs cx-

traftam cappam pauperi dedit^diccns: Si quid vis
amplius , petas:& paupcr: Da mihi fupertunicalci
quod habcs, quo ftatim habito, pctiuit tunicam>
quam vt Comcs dedit rcmanfit in lincis. Cui
pauper: Vides,inquit, 6 Cofnes, quod eaputra-
fumhabcam5& nudum,daigitur& pilcum.Tunc
Comcs paululiim crubefccns , caluus cnim crat:
Nuncînquit^chariÎimcnimisinfiftis , quiahoc
ipfc carerc non poffum. Quo didojreli^tis vcfti-
t)us'5paupercuanuit.Comes vcro dc cquo cadens,
plan<ftum lamentabilcm fccit , &omnitcmporc
tuc» 6. poftca talc quid caucns, omni pctcnti fc tribuit»
. J)e LefYofo defundo, pddtHo Comiti ^fpdrente*
TN quarto autcm articulo ,

quod proximuni
Xnon oportct dcfpicerc , fcd foucrc ;'Chri(tus
cumdem , dc quo diximus, Comitem confolatus
cfthoc modo. Lcprofus quidamquafiinoiedi-
tullio
LiBM Segyiidi cap. XXV. 2^5
tullio vix intcr Carnocum & Blefum , mcmbns Idem.fei
deformatus& foedusvalde, mancbat,qucmCo- ^(''''•^^:
mes Theobaldus pro fanditatc vitse piurimum ^y^^f
dUigeDat3& Icmpcr , pcr camdcm viamtranlicns,
8.«</ii/.r.ji
vifitabat. Contigit autcm Coraitcm alias moram
faccrc fcrc pcr anaum , &
mcdio tcmporc lcpro-
fum tandcm Comcs pcr locum
mori. Reucr(us ,
tranfijt rclidifquc omnibus lcprofi (olus cafaoi

, ,
mtrauit, & homincm^qucm tabcfadum lcpra rc-

liqucrat , cucc nitcntcm , & intcgerrimura mcm-
bris inucnit. Comitc igitur ftupcfado , & diu fc-
cum quifnam cfTctiEgo fum,inquit,
haefitanti
leprofus illc, amicus mus , &
nunc pcr mifericor-
diam Dci fanus cfFcdus fum , fiipcreftquc mihi j,. Tim4^
coronaiuftitix. Tibi vcro viccm rcpcndet dilc-
ftionis inillumdicmiuftus iudcx,quammihi &
alijs paupcribusckhibcrcdignfintiflimc voluifti.
Hocdido Comcscum magnogaudio&lacry-
,
mis , ficut antc fcmpcr in ipfo & in alijs lcprolis

confucucrat , ofculabatur manus cius , vaicdi- &
^cns ci,fuos profcqucbatur. Vcnicnti autcm Co-
miti quidam cx militibus arridcndo dixit Crc- :
debatis morc folito , leprofum amicum vcftrum,

quafi adhuc viucrct vifitarc,fcd fruftra : quia iara
dm carnis viam ingrcfTus cft vniucrfx. Tunc Co-
tocs primum fcicns leprofum c/Te defunaum,
cautc diffimulauit ,& vcre recolcns quid vldifTct,
rcipondit Animas cius mifercatur omnipotens6C
:
cletDcns Dcus.
Qifid fhilofifhi de bemjidjs & mtfirUordU in

^ fanperes.
QVidautcm philofophi dc mifcricordifli in p^^/'ji/;^;*
pauperesfcntiantpYidcaraus; Homo,qui in ^^«^ ^
2c6 T H O M iE C A N T I P. quidein
tt
hominem mifericors clt,mcminit fui.
.
auarusfibi peOiaius cft , &
in nullo bonus.
.Inop
fi dat celcntcr. Qui

qui bencficium dat, bis dat,
fuccurrcr» potcft morituro,&
non
" Dcum.
^^'^^^"f^'^^'
cidit. Quii cft darc bcncficmm? Imitar.
occurrd Eo an -
Succ)urc pauperi; immo potius
darcdebes.Siverononcguw
mpi^^Wc"^. eg.
ftia?ciperc.co l?tius darc dcb=s.quo minm
acapic,
S«..rp.8.. Erratcrgo fi quisbcnchcium hbent.us
ctt,
quam Sxpc quod datur cxjguum
rc4dit.
* Nihil car us.
cr.»ddU('x ûod autcm fcquitur magnura cft.
pe t.mus,
) i Jimamus, qudm bcncfidum quamd.u
nihd vilius ,
quam cum accepimG^s. Qi!*'^J^J
acceptorumtaciat?
fit,quod obliuioncm nobis
dcmus,quomoa
i i llehtt. Cupiditas accipicndotum. Sic
cit°>""
vcUcmus accipere , antc omnia hbcntcr, quo«
bencficium
«r. dHiiu. vUa dilatioiic. Ingraium cft
* ,
dc-
lunt
titnt. diuintermanusdantishaifit. Granflima
mora
vbi nulla
ntficiaparata.faciha.occurrcntia ,
AdMdi(m. fuit'nilunaccipicntisvcrecundia. Quihoctorr
mcntum rcmitcit muhipUcat munus i^^^'^^

,
tuUteratis,qui.cum rogairct acccpit.

e^t*
prccibus cmpta
cariul conftat , quam qu^
rebus boni^,
lhid.t. j. Optima rcs cft adijcerc verba bona pi'
& pixdicationc humana commcndarc qujB
U.debm. ^^.^5
isionnumquaramagisobligat.quidcditpar-
* 7-
iia ;
quam qui Recum opes squaui|
magnifica.
Hbcner q"
anivno , quicxiguum, tribuit , (ed ,
fux obUtus dum meam rcfp.at. Mi-

paupcitatis
hil aeque vitandum in bcneficio;
quam ia^f];"'''
l.i.c.n. RcsJoquentur,nobistacencibus. Noncftbcnc-
Non
I.6.C.9. ficium.nifiquod a bona voluntate proccdit.
* '°- datun quia ra-
'
cft bcncficium , nifi quod rationc
q«a"'
tio onmis hoaefti comcs <:ft. Vidcbo crgo,
LtBtl 1 Se CVKDI CAP. XXV. 157
do,cuidcin,qucmadraodum, quarc. Dcs igitur
tcmpore neccfIttatis,pauperi^large,proptcr Dcu.
Primo dcmus neccdjria , dcindc VLilia, poftmo- l-i ^.itZ
dum iucunda. Ec in his,qu3e (unt nccc(Iaria,quae-

dam primum obtincnc locuni finc quibus non ,
poflumu.s viuerciquxdam (ccundum obtinenclo-

cum,hn^ quibus non dcbcmus viucrc quaDdam :
Vcrotertium^ iincquibus nolumus viucrc. Sunt /.i«c.i4v

qnacdam nocitura impetrantibus: quae non darc,
"cgarCjbcncficium cft. i£ltimabimus crgo v-
tilitatem potiii^ , quam voluritatcm pofccritiumi
Saepe cnim noxia concupifcimus , ncc rcfpiccre «r. difpcttt
quam perniciora funt licct , quia iudicium intcr-
pellat afFcdus. Vndc ca demus, quae non tantutd
accipcrcjfcd ctiam acccpiffc dcledct. Exorari in
pernicicm rogantium , f^ûa bonitas cft.Turpifli- l-^êx^:
Tnum dandi gcnus cft inconfulta donatio. Viro
,
bono dabo. Erit cnim in (umma inopia gratus,&

cum omnia illi dccrunt, non dcerit animus. Elit
gam vlrum integrum,(impliccm ,mcmorcm,grai. ilid.c. lU
tum,alieniabftincniem,luinon auarum nonte- ,
naccm bcniuolum. Ammuscaecus, quidquid

, Aj.r.ii.
commifcris illi,id onus (uum, & pcrnicicm,& oc-
<:afionem miferi^ facic. Nihil enim potcft adma-
los perucnirc, quod profiti inimo nihil quod non
"noccac,
TV crgo ledor', fccnridum

crccrc virtuicm , & omni
ifta, quae legis,ex- €ondu(ii
tcmpore certare .
ocmuncrc yidearis', quoDcum places & prgxi-

tnu-m,t5c copiofms mcritis augcris.
THOMiB CAM T1?.
De vigilt cnra o^ciatorum,
CAPirVLVM XXVI,
quxrendo
Videres alias inuigilare
viaualiaâliasdecuftodiaeffeiolh-
cttas , & diligentem cuftodiam adhi-

berc.
poffunt, qui
ERTARE ac muncrc dici
fccunaurnliteralcmfcn{um
lccunaum uv..a..... — ,
'
inaliqu
ti.
communc ncgocium ttudueruni ^
qu»
_
'
die promoucre.
Inuigihrc autcm
mcrc^^^^^^
rcndis viaualibus,eft rcrum vcn.lium
ncs cxcrccrc , & commutauone non ncccMar
follicitudmc nccell»»»
tum rerum quotidiana .
,
cxcrcent,mcrcatorcsm
prouiderc. Et ht.qui talia
Ciftcrcicnfi ordinc
nuncupantur. M^^ quan
^gypto mrcr mund. --^-
lolcpniciuui
P^^^^^^^^
valde nccefTarmm eft,vtcum
\
Hisvigilantiflimc caucndum
tumfccumtoUant.
p"
nc aliqua per talem modum
excrceaiit ,
cft
quknndus ordo.intcr iUos, câitfigMm^
mtami»
aus fraudulcntcr obfcruant , fcandalum
(candalum venii.
8. patiatur.V* cnim iUi,per qucm
'
De molendim falearum mtraculose Vmelln

fubuerfo.
». rr Inc quod in VauccUcnfi monaftc

accidit ,
JlI. lio quoddam noftro tcmpotc wo'"'^^

LlBÎ SEC7NDI GAP. XXVI. 1^9
num factum eft, quod Itramina oc f^lcasjquafi ia
farinaoijContritianc perualiJa conucrtebac. Tali
autem farinajporci admixtis furfuribus impin-
guabantur. Venundatis itaquc cis inproximain
Camcraccn(em ciuitatcm ciim pulmofa ,non &
folida caro inucnirccur in illis , cx hoc grauc
icadalum orireiur, quidam iplius monaftcrij fan-
ftiffimusfratcr,Lambercus nominc , cognomcn-
to Patcr noftcr , audito quod adum cft manus
,
*
&oGulos cleuauitad ccelum,& dixif.Numquam
amplius Domine Deus huius molcndini rota vcr-
tatur. Ncc mora , diito citius , machina totalitcr
corruit,& fimpliciorcsfratrcs moiiachos fui &

miraculo k icandalo liberauic.
Admomtio ad foUicitHdtuem»
"P Roindcdc caftris (ollicitos dicimus cfTedc^

^ berc , & cis cuftodiam adhibcre pra^lacos , vc
Priorcs & Suppriorcs in clauftris, vcl dlos,qui di-
cunturofficio curatorcs. Iftismaximc vigilanicr
incumbit nefeffioncs indrdinatse,& intra,vcl ex-
tra,fufpc<3:a coUoquia tcncantur,pcr qu§ pax do*
mcftica,velrcgularis.difciplina ncgligcntiuVfub- ms.h.ctirt.
ruatur. Iftisctiamintcrcctcrapraeftanccr incum- imp.obftr^
bit , ne fratrcs minus limorati , aliqua pcr vfuras,

vcl iniufte acquifita , vbi ccrtCB pcrfonae inucniti
pofTunt , quibus dcbcnt rcftitui , paonaftcrijs ac-
trahant, & cx his diumae vindid^ pcriculum non
foliim confcijsjfcd eciam gcncraUtcr,ficut cx pec*
cat9 Achor populo Ifrael,cundis incumbat, '^/ 7-
R 2
THOMiE Cantip.
DedMfedentefHferfecunimvfwfari].
tcmporc ' vt ccrtiffimi

Hlnc acctdit noftro
rclatione didicimus.m °
P'«^ f
cumfdamdcfuna
lcnhmonaftcrto ,vtcongcfta
pccunta tn 'P[;
fcrncratoris dc Attrcbato
fc rUArctur. Igitur
die quadam cum tllc Famo
,
bio
fiffim fanduattf
monaciJus Waltcrus faUcct^^
Beaumottt.iuxtafainia ,in quo P<=^"";^ ^^"^^^^^^
vid t^ Terruu
tur.orarct,diaboia dcfitper fcdcrc
autc adhoram,fcd f-Rôf.r'^'""^/
gat. Qutd hic fedcsrQaid
htc expeftas ncqu.
h 'S-
L hâni generisimm.ce ? Cuullc :
-n^ Bcne
cuit,& tufteVtc fcdco . ^«'^'q'^^^! "^^r,.! cur

abbatcm curl
rctuando.Ncc raora.monachus ad
rcns, quid vidiffctexponit:
Abbasvcro m Attre
rcmiut.
bacum pccuniam cum omni vclocitatc
, de refiimenda fccw
IxemîmM4iis vHUrienfis
niavfmtsf-irta.
tcmpore fub quo-

SEd & hinc quid noftro fcrc ViUartc«rtmo.
dam religioVtfsimo abbatcMn
contigcrit,audtamus. Ma-
naftcrio, in Brabantia
iex-
xima furama pccuni» hbrarum fortc tmllc
ccntarum mortuo quodam vfurario
,
m Namur-
Ex cft delata.
qua,
co in diftum monaftcrium
,
effcnt,quidam
ciimmult» poHcfsiones cmpts
abbas clt clc-
vir araae confcicntis monaftcrij
<aus. Qupd vbi comperit fadum , condoluit ;
K
mo-
vcnditis ouibus atque pecudibus rcbufque ,
Ipo-
bilibus pccuniam in Namurcum rcm)fit,\nt
,
autem amimc-
liatis fingulis rcddcrctur. Ncminc
LiBRi Secvndi"' c AP. aîXXVL
pccunia itcrura
re volcntcrcftitutionis negotia,
abbasic-
ad mon afteriumcftdelata, Pius crgo
portantibus indignatus , iufsit cam itcrato reter-
ri,& in foro cof am ciuibus , & omni plcbe dc-
poni,dicens:Pccuniam,quivclit,accipiat,noftram
cffcrcnuo , quam iniuftc acquifitam non dubito.
Quod vbividcrunt ciues, aedificati non modu r •
cuEQ in hoc fado , communi conCliQ, pcr manus

fidclium virorum, pccuniam ipfam iniuriatis fm-
gulisrcddidcrunt: Monaftcrio autemDcus nOQ
mulco poft in dccuplo plura rcftituit,& qupd an-
te tcnuifsimum , &
fcrc mcndicum fuiflc proba-
tur,mod6 elegans.& mulcis copijs opulcntum vi-
dcmus,& ampliatum.
Dcfdnîsfiatribus momUerij Vtllarienfts,& nominA-

tim dc \V altcro de TraieHo.
1N hoc monaftcrio multos vidimus f*an<aos, ^^^^"^^^

&plcro4que , qui
prophctiae fpiritu , &
mira- ^^^^^lni^n.
culis claruerunr. Intcj: quos \Valterum qucm- /^^^.mWj»
dam vidimus^didum dc Traieao , qui cum cffct tit^tt.ss.
xii nobilis generc , diucs& delicatus infeculo,Be/i;30.
^^^*''
optime litccris , & maxime quadruuialibus infti-
tutus, numquam tamcn adeo vilem in oculis fuis.

'
& vere humilem vidi. De eo quidcm Robertus

abbas Vaucellenfis , me corampofito,refcrcbat,
3u6d ab orc ilUus audiffet frcquenter , cumpcr ;
imidiam vcltotam dicm,dummcditarctur,aut

orarcc, in tanta mcntis finccritatc & tranquillita-
tc fuiffe nec vna faltem tenuifsima coeitatio-
; vt
neciusanimus altrinfccus pulfarctur. Et nociu-
p er homiucm fuiffc non ambigo
26i ThoMM Cawtxp-
dûeat Prdlatusnereligiofi mentfautuf.
& aliud malum,qnod caucre dcbcnt pr»-

E St
latiinhiSjquincgocianturcxtcrius. Qnidara
cnim,vt vcracitcr cxpertus fum, caufa promotio-
nis domus fu« moiitiri honiinibus non vcrcntur,
^n, iv]
patrocinium mcndacij ab Abraham,Sara , ifaac,
%d^z6 ^
Iacob,& conlimihbusdc fcriptis vctcrum pro-
"
hoc iftis modo fub nouo tcftamcn-
^ '^y. fercntcs.-quafi
IsifiUo vm- to facerc liccat , quod olim ficri fub vctcri tefta-
quamtem- nicnto liccbal: non attendcntcs quod in Euange-
forc
lio Dominus dixit :Nifi abundaucritiuftitia vc-
•'''.j'"'''^''';ftraplufquamScribarum & Pharifaeorum non ,
AUti j,
intrabitis m regnum ccelorura. Verum ctiam, ctu
lccularibus^quod abfit, vlla occafione liccret, reli-
giofis tamen &

clauftralibus numquam quipcr- ,
tcdiionem vitas & fandimoniam limt protcffi-
Diclum cHJfifd^m vtyi fmplicis de Migtof\S

mentienttbus. >
^ \Jt Emorjfum verbi,quod a laico viro fimpli-

XVi cifGmoinCameraeo pcrccpi.Rcligiofi qui-
dam promiflum ei non feruauerant veritate hr-
matum. Non vidensautem quomodo illos aliter*
cxcufaret, dixitrlftimihi mcndacitcr quotidic
quod promittuntinfringunt,fed crcdoquod pcr
abbatis fui liccntiam mentiantur. QiJod vfquc
hodic illuc , quando aliquis rcligiofus nainus vcre
loquitur, quafi pro prouerbio rctinetur. Dicitur
cnim Salua rcs cft; per abbatcm fuum liccntiose
:
mcntitur.
k De
r
LiBni Sbcvndi cap. XXVI.
V
Be verlute & mendacio ex Sctiecd.
D E vitio falfitatis Philofophus dicit:'NihU fi-

mcndacium,pcr- Sen^f-
mulatioproficit, tenuc cft
lucctfidiligcntcrin(pcxcris:vcritas auiem iô-
f.
8o,
mni parcclmcademcft. Numquaminbaidium^/'75^'

venict vcritas : fatiabunturj SimulAtoric lo-
falfa
qui & facerc , ciufdcm cft vitij: quia , qusc

faccrc
turpeeft ,loqui,inhoncftum puta.jld agasvto-E^ 34.
mni^ fadajdiaaquc tua intcr fc congruant,ac fi-
bi refpondcant,ik vna forma pcrcufla fint. Non

cft huius animusin reao cuius adus difcordant
averbo. A vcrbis turpibus &
mcndacibus abl-
corumimpudcntiam nutrit,] ^
tincto: quialiccntia
Quantumcumque magnus & potcnsfis ,incon-
temptum,fimcndaxfueris ,venies : honotabitur
autcminops,veritatisamicus. Viri bonicftjCtiam ^
non pollicitamfidcm fcruare.Monftrabo tibi,cu- 12;'^^^ ^
iusrciinopialaborentmagna faftigia , quid o-

mniapofBdentibus defit : iUe fcihcet , aui vcrum
dicat,dum nemocxanimifui fcntcntiadicic, (ua-
dctquc: fcd adulandi certamcn eft , * vnum ami- 0rMd.((^)
corum omnium officium , vna cura quis eorum ,
blandiffimc fallat. Dic illis non quod audirc vo- /W. e. 3 j.

lunt,fcdquodaudi{rcfempervcllent. Plcnas au-
les adulationibus aliquando vcra vox intrct.]
De legendis Augujlini Ulris de ntendacio , &

conira mcndaaum»
O Vamftriac autcm mendacium in libro dc ^^^ i^l

mendacio & contra raendacium ad Con- ffjg„d.&
,
fencium^ Aui>uftinofumatur,lcgatdauftralis& ccntrM,ftr

^ vidcat, utHfî
^
id4 Thoum Cantif.
vidcat,& excommuntcatum librum illum qucrn ,
fns s.f.i, in parrocinium mcndacij cjucmdam'^ maledicunjv

imff.maicdi^ fcciflc cognouimus,rcfpuat ncc attendat.
De fubditts ftipBts diitgentior fit Pralatorum

Chflodia.
C AFITV LV H XXVU.
Videres de caftris alias efle rollicitas,

&dir!gentem cuftodiam adhibcre.
Os vtiquc Praelatosdicimus,& Prio-

res. Iftis maxime vigilanter incum-
d i^tt' u ^^^^ ' qui conucrfitionc fufpcdi

vc fi
„ . 1 -
I
funt,& PraeliUos calliditate deludunti
tri» imf, ardcntur in clauftro,vcl ab * illis diligcntius obr.

filiif^ feruentur.Quod (i nec fic dcprchcndi poflunt db
facilijlelus inoratione magis fpiritualcs acccn-
dat, vt diuino adiucorio fiat , quod humano non
poccft,
Be duohtis fiairibus inconUnentilHS.
'\T Idi fratrcm in ordinc rcgulari qui Prdatis

V fufpe(Sus de incontinentia , multatamen
,
foHicitudinecallidifsinie latitabat , ita quod in

nallo penirus potcrat deprehendi. Cuidam au*
tcm dc collegio viGo talis apparuit. Vidit ipfuoi
qui fufpedus erat , alium &
qui bon« con- ,
rciemi»ci:cdcbatur,in claulho ftaptes; quibusfu-'

bito
V
LiBRi Secvnbi cap. XXVIIT. 2<5V
bito conuerfis in arborcs,vt in lomnis plcrumquc

ficri conrueuit ,& in tcrram proftracis,ipfarum ar-
borum caudae merabr(S) pudoris fcminco ligaban-
tur. Qupd Quicuni
vtille vidit jabbatiretulit.
moerore rcfpondit ambos illos fincm vitae in lu-
,
xuria fortituros. Qupd non multo poft vidimus.

Nam vtcrque fadus infamis , dc monaftcrio cft:
proicdus: primus tamcn primo , alius multo poft»
Vcridicaenim Domini (cntcntia' in talibus , frc-
qucntcrcxpcrta cft : Nihil opcrtum , quod non -
reuelctur,ncque abfconditum,quod non fciatur.
\hip Domini ab aiolefcentU fortando.
CAPirVLVM. XXVIIU
Quibus earum adolefcentia , ad

eft
opera exeunt feniores intus ope-

:
rantur.
E opcribus adolefccntum vel maniia- u

_
libus,velfpiritualibus,{atisdifFuse di- r.i.z.S.^.
jj.xiircfupcriusasftimamus. Nucautcm ô.ht^-
^ '
cxemplo cuidentiffimo doccamus,
^**^
quod afcruitio Chrifti nulla prorfus ^tas cxcipi-

tur : cum pcrfeaiffimus ille in rcgibus rcx lofias 4.^^^-
oacnnis cocpcric timcrc Dcum , mandatis eius &
obfcqui:& cum bcatiffimolob ab infantia cre- lob 51,
ucrit miferatio , &
ab vtcro matris cgrcfla fit fc-
cum
\
2«6 Thoum CAMTxy.
JDc fuero Achas Thoraltenft hahitm jratrm Mno^

rwn gerente , & confaetudines tUtus ordmis ohfer^
uante.
fub noftro mipcr

Df hutide
VT Ec admiratioDC
ccmporc in Thorouth opido
difsimili ,
Flandriac,
,
fHif^Tho^.
^^^^^ annorum quinquc, honcftis vaWc pa-
qui primum vifis Minori.
'^lZs I» rcntibus oriundus fuit:
AnnMi. bus fratribusi parcntibus fuis lacrymis multis ob-
tUnd, MnT tinuit,vt ipfqrum habitu vdftirctur. Sed cum hoc
jiio.^. €x
jjjj prinj^jnn , quafi pucrilc
iudicarcnt , crcdcrent-
quc fccundum quod in alijs pueris vidcri (olctôb-
«
animad-
Jlîrr^. liuionc tcmporisin illolimihtcr aboleri ,
quoa
£f/^y II. uertunt parcntes , &
vicini corum omncs ,
modis
fcriose puer coepit confuetudines ordinis
mirificis obferuare,inccderc nudipcs, podata oC
dura corda praecingi.
Vitat fecunU contaClum.
y .\ Rgcntum & aurum fummopcrc vitabat

Xjl attmgcrc : & in hoc articulo cafus accidit
hofpitiurn
inirus valdc. Ncgociatorcs quidam ad
dccUnarant qui vilo
patris eius hofpitandi gratia .
V intahpucrohabitu,miratifunt. Et 'cumintelle-
^
xiflcntpuerum omncm vitarc pecuniam , niim-
mum in fundo vafiSjquo bibcbant , latcntcr im-^ u
j
mittunt, &
cum modico vini pucro poculum
porrcxerunt. Qui vbi exhaufto vino nummum
vidit : exclamans horrificc,vas proiccit^tcntKqiic
in caslum oculis & manibus
cum lacrymis dixit:
,
Tunofti Deus omnipotens, quod infciusordi-

ncm mcum violaui. Hinc trcmcbundus cxpalluit,
& qua»
•V.
LiBRi Secvhdi CXP. XXVIII, 2^7
& quali ad morcem tcndcns nigrcdo cius facicm
,
occupauit. Quod vidcnsciuspatcr cxpauit 1& , ,
currenspropcrc faccrdotcm adduxit ,

quipucro
abfoluto manum imponcnSjCum ^ dolorc 5c poc-
nitudinc mitigauit.
De ipfm prAdicatmihHf*
pucr fcdcns pucros vicinorum die-

INbusplatca
folcmnibus conuocabat & cos :diftorti , (i
ciTcntinmoribus, fifupcrbi/i ornati vcftibuSjar-i

corum cxccftibus pro-*
gucbat^pocnas infcrni pro
poncbatjbonis vcro pueris cxlorura gloriam pro-
mittebat. Intcrdumcosdoccbac orationemDo-
minicam , Pater noftcr fcilicc^ &
c]uam i>onuni
:
cfTctmatriChriftijinfalutationc Angelica, gc- &

nu flcxionibus dcferuirc. Ad
haspucri conuoca-
tiones& cxhortationes fcncs ctiam ipfi cum iu-
nicribus concurrebant , &
miro modo dclcda-
bantur inprudcntia &
rcfponlis cius.
Quomodo fdrentes corrtpiebat.
PAtrcm proprium iurantcm , vel leucm f n gc-

ftibus aut cbriofum fi quando vidcrct, ci
,
compaticndo,& quafi cum lacrymis arguebat,di-

ccns:Patercharifsimc,numquid prcsbytcr noftcr
in ccclcfia dicit,quia qui talia agunt rcgnum Dci G4/.
noa pofsidcbunt? Matrcm quoquc fuara cum in ,
folcmnitatc quadamoptimis lcarleticis

, rubi- &
cundis vcftibus vterctur,cum grfeui moerorc cor-
ripuitin Ecclcfia coram confcdcntibus , diccns,
digitoqucdcmonftrans imagincm crucifixi: In-
tucrc matcr , intuerc , &
vidcasDominumno-
ftruiA
1
2^8 Thom^ Canti*.

pcndcn-
,
ftrum lefum Chriftum nudum in crucc
tcm.fanguine rabricatum , & tu te in contumc-

liam eius vcftibus fcarleticis adornafti? Caue ma-
ter,cauc charifsima , nc pro rubore veftium poe-
Nec mora mater
na» ignis ^tcrnalis incurras. ,
exhorrefccns vcftcs
verbum filij .non modicum ,
depoliiit,& cis,vcl talibus vti vlterius pemtus ab-

pcgauit.
De morilHs & fanSlitatc iius»

4. Q Ed quid moror ? Impofsibilc quidem
quanta morum c-
ctTct
verbis vmquam attingcrc ,
ius dignitas quanta in

: orationc icduhtas: quanta
humilitas:
oculorum crauitas quanta inccdcntis
:
quanta in loqucntc congruitas. Ec hocquidem

mirabilius omnibus cxccdcbat,qu6d aetas
lantum
& membra cxilis corporis,pucrum oftcndcbant,
m p.i.iwf. morcs vcro & geftus cius pcrfcaifsimx virtutis
ferfeaijsu
yirum in omnibus praidicabant,
De eifis olitu Atite im^lctHm feptennifim»
aetatcm fcptcmncm impleucrat:

7 HIc& nondum
confumrnatus in brcui cxplcuit tcmpora
j^^-^^ iiiuua :'placita cnim crat Dco anima iUius.Raptus

cft,ne malitia mutarct intellcdum ipfius , aut fi-
<fliodeciperct animamcius. Appropinquans cr-

go mortijConfcffus facerdoti facramcntum cor- ,
poris Chrifti poftulauic. Scd cum hoc proptcr gc-

ncralisConciiij vcticum , nc in^tate talipucro
confcrrctur , faccrdos faccre non auderc^,: pncr
cum mira oris gratia extcnfis in cjelum manibus,
dixit.-Tunofti Dominc lcfu Chriftcquod mcum
iummum dcfidcrium cft , tc habcrc, pctiui tc,fc-
ciquc
tiBRi SbcVwdx cxv. XXVIII. 2^9
ciquequoddebui , & fpcroconfidcntius,qu6d
tui prsefentia non fi^Biftrabor. His didis, parcntes
circumlcdcntcs &
flcntcs confolatus cft , ad &
meliora prouocans , intcr verba cxhortationis, A/tf/^
:-orationis, &
laudis fpiritum D
eo rcddidit impol- teftc^n.
lojl nmtem tHmc^ ms diJpaYitit*
ordU
N
_
affuto
,
Ec mora > finc
nisfi-atum
capucio ,
qux
vllo interftitio habitus
Minorum
fupcr
,
cum
tunica fcilicet
enm cxtenta iacc-
bat ,
rcpcntc difparuit , & numquam poftca vifa
fuit.
j4d fepMmm em nemo abfoluere fotnit
pfilmm Depofundis*
Gitur poft mortcm cius , cum ad fcpulchrum 9-
_
I illius ftantcs quidam de fratribus , pfalmum
Deprofundisdiccrc voluiifent,nullo conatu,nul- pf^.nc^:

la reiterationCjhunc iinirc , vel dicerc potucrunt:
videlicctvtper hoc darctur intelligi , nullisfan-
ftam illam animam orationum fufFragijs indigc-
re. Crcdo quod & idem mihi ad fepulchrum il-
lius conrigc^rit rogitanti.
Qualiter farentes exemplo eius frofecerint,
_ patcr
dicaxorum;matcr autcm Ciftcrcicnfcm ordineai,
ijfdcm fimul temporibus intraucrinU
«
Tmom-aCantip.
De Alherto filto Comitis Tlfnksnberg^fis ordinem ^
Prxdicatorm ingrejfo.
ctfiaetatc non fimili, quia

Slmilidcuotionc,
annorui»
, ladukus magis , pucr nobilifsimus
trcciccim , in 1 hcutonix partibus fuit. Hic filius
matre millus cft ad

Comitis dc Flankcnbcrch a
c-
regem Franciie cognatum fuum,cum cius
Hli)s
ducandus. At qûoniam mos cft in alicnismaxiiflc

ac-
tcrrisjcompatnotasfibi inuiccm congaudcrc,
ciditvtdidus pucr , Albercus nominc ,
bcatilsi-
or-
mac mcmorix fratrcm lordanum, Magiftrum
nationcThcutonicum co
dinisPr^dicatorum ,
,
tcmpore Parifijs commorantcm aliosfratres , &

diu-
Irhcutonicos vifitarct. Cumquc id fxpiusSc
pucro cce-
tius facerct,ex collocutionc (andi viri,
pcrunt rcrrcna vilcfcerc, placcre &
caelcftia con- ,
ccpitque intrarc ordincm , & apud magiftrum

lordanum occulte pro ordmc peterc. Erat au-
tcm pucr parirmpcr imbutus Hteris (ed magiftcr ,
jnconftantem duccns aftcdum pueri, eum ad rc-

gimen Comitatus fui cuius folus puerlcgitimus-
,
hercs crat, vt manfuctudine fubditos gubcrna-

rct,potiushortabatur.Fadus crgo pucr annorum
fexdccim , pcr folcmnes nuncios a matrc manda-
tus cft, quali dudurus vxorem nobihfsimam ,
&
Comitatus gubcrnacula fufcepturus. Patcr cnim
cius iam longa aecate fcnucrat. Dicic crgopucr
inilitibus,& feruis (iiis : Eamus vidcrc compatrio-
tas noftros fratrcs ordinis Prgdicatorum Pafihjs,
antcquam rcccdamus. Vcnicnsergocum fuiso-
mnibusaddomumFratrum in conclaui ,
fcor-
fum magiftrum vocauit Sc fratrcs, quorum pcî*

bus
^Lxbil\Secyndi cAt>VT 5CXVIII. 271
busprouolutus,dixu: Contcftor Dcum coram
vobis, quod hodic paratus (um mundum defcrc-
rc,& vobifcum in cidinc Chrifto Domino dc(cr-
uire. Quod fi volcntcm rcfpuitis , vidcat iudi- & <
cct iplcDeuS3& non inultumirc avobis mcum

fanguinem patiatur. Ha:c vt dixit pucr , magifter
flcuit & fratrcs, & attoniti in verbis cius aiiitati ,
funt (piritu & {bli Dpmino ncgocium comraifc-

,
runt . Conuocato itaque Conuentu , caufam &

vciba pucridiligcntcr cxpolucrunt, & rcccptum
habituoraiRis inducrunt. Quodvbi fuis
ftatira
innotuit,planxeruntyaldc , &c rcucrii ad patriam
rumorcs tiiftifsimos parcntibus detulcrunt. Cu*
iuspatcr fcnex allumpta copiofa familia , vcnit
Parifios, &
cum iilium violenter cxtrahcre cona*
rctur,a Nouitijs fratribus mcmbratim fcre lacerV
tus,ad patriam infedto ncgocio cft rcucrfus.
Quomodo Amnculum fuum ArchtdUconHm Thento^

nUddordmem traxtriu^
Tp Rat aatcra eatcmpcftate Parifijs Archi Jia- xt;

conusquidamThcutonise forma
, fpcciofus
pr«omnibusclericis ciuitatis. Thcodoricus no-
minc ucc ab rc Pulchcr Thcutonicus^cognomc- ^
,
to, Hic quidcm cx matrc didi adolcfccntis auun-

cdus crat , & t turbatus grauitcr confobrino, il- J comm^^^
lum diu vidcre diftuht. Tandem autcm ciim re^ m.iroitus.
' pa^riarc debcrct,mandauit ci pcr clcricum fuunii
.quodad videndum cum (cqucnti dic vcnircr.
Quod vt audiuit puer , fratcr Albcrtus , cucurrit
ad magiftrum , cucurrit ctiam ad fratrcs magis
^
^Tpiritualcs, fuppUcat omnibus,vt pro auunculila-
lutc,qucm fiuccrius diligcbat , Dgminum cxora-*
rcnt^-
272 lîtoMiC Cantip.
auuncului
rcnt. Qlipfaao vcnit Archidiaconus
cius:& ui capella ad coUoquium
confcderunt ,
&
{Jhcro:Qncmiodo hoc
mox obortis lacrymis dixic
chariffimc faccrc potuifti , vt raatrem tuam loro-

fuperftitcm ha-.
rcm mcam, qua^ tc folum in filiis
buit , mc auuncuUim tuunV, qui tc prae omni-

&
tua
bus dillgo,dc(ercrcs? Et nunc vt audio,matcr
moritur : (cd
prse triftitia &
cgo poft ingrclium
tuum ferc moricurus clangui ; ncc vmquam
vllo '
annuni
rclcuabor folatio , nifi te videam infra
probationis,Hcitcad feculum rcdeuntcm.
Cui
pucr cum mira oris gratia refpondenSjquaBritrEc"
cctrium imaginumbgut^ piiftx in feneftravi-
trea coram nobis^qumam funt illi cariffinie^quo-

rum mcmoriam reprxfentanc ? Nonnc Chnfti
&* matris {[jx,8c loannis cius confobrini imcr ce*
teros proediledi. Ex his vcrc conijcias,- quod
etli
tatum ex
Chriftus matre multum dilexcrac»& in
anima eius
paffionc (uacam ccrncrct cruciari ,vt
doloris gladius pcrtraniirct confobrinum vcro •:
diledum Euangcliftam loanncm ,

grauatumyl-
traquam crcdi poCcft dc5lori$ anxictate vidcrct:
,
tamen cum potens eflct de crucc defcenderCjno-

luit , propter illos : fcd in cruce pcrftitit moritU-
lois. me fcias cariffimc religionis hums
A fimiU
fandajcruccm cum Chrifto & pro ipfo Chrifto ,
Dominoconfcendincs& licct nlatrem mori vi-

dcamprae dolorc5& tecaiiffime pericUtari :
crucc tamcn vfquc ad mortcm immobiUs perma-

nebo. Ethanc quidem ,fvcredismihi,aHcendes
& tu : ne te mundi huius,vt CGepit,damnabiHsla-
tfirpj.& byrinthus inuoluat. Quid plura ? Refolutus Ar-
chidiaconus in maximas lacrymas,
cordccom-
^m7anî-
, &
pungitur, confcientice ftimuli^ f agitatur «on
ZrfecHnd.
^lit^r.
yalcbat
/
tlBRlSECVKDl CAP. XXIX.
valebat rcfiftcrc {piritui, qui in puero loqucba-
tur. Supcrlioc igiturinftitu orationibusiuucnis,

&tandcmin paucis dicbus Archidiaconum flc-
xit ad ordincm , mirantc clcro & populo ciuica-
tis ,quod tam fubito Iconinum animum ad tan*
tam humilitatem vcrba pucri domuil],pnt»
Qfômodo pudicffis jrater Albertus in ordine profece-

m> Epifcopatnm rectifaiurit.
CRcuit autcm pucr fratcr Albcrtus in virum xj*

pcrfcftuin &
bonum : vfqnc hodie praS- &
dicator nobihfsimus dcclaratur.Hiinc dominus
PapaEpifcopum maximx ciuitati prseficcre vo*
luitifcd virfandlus rcftitic , mcmorabiU vcrbo di-
ccns : Securius & ordinisfrater moriar,
laetius
quam vUo vmquam Epifcopio fublimatus.
BOnum cft crgQ homini , cum porraucrit iu- ^'^ll''^''^

gum Domini ab adolcfccntia fua , &ccrui- *
ccm lubdidcrit lcui farcince Icfu Chrifti. '
\
virime cdjlitatis.
CAPITVLyM'xxlX.
Integritaseft cunftis apibuscorpo*
risvirginalis.
Eqv E cnim vllo intcr (c concubitu

V
.1*
mifccntur,ncc in libidincm rcfoluun-
& tamcn maximum filiorum
tur
5
cxamcn cmittunt. Et in hoc maxi-

mum mirum fccuudum littcra videri potcft, Sc .i.mir4ctit0,
$ vuum
Thoma Cantip.
hanc non qucmhbct

hommcm ic
nmffc' & ,
JHc vcnturum. V>d" ludê Chn

vo. aiciti
ftumnatum,&nonmircnsvirgmispartum.
€t*r afcs non cotr.mifccninmy'
notabilncr dicat •Jntc.

GBfctua lcdor quam
corpons vrgm^l"-
grius cunîs c!t
commi_
dnjmalia
cas, ficut bc cctera
S&
,
crgo Dcus
no"
nonftatuu ? Abfolutc creao , -^^^^^^^
cxcm
v.rgmixaus
quia hominibu. dare voluic
extraordinaric reioiui
'
Slum , & in libidincm

quam nociuum fit, euidcntcr oftcndcre.
cemwendahaliir.
Cur in lcge anticitu rirgmitas non
populo
QVxti autcm potcft , cur in antiquo
intcgntas viî
Dei,non commcndabatur -
Ch"ftidefcrtacr
nalis.& n^ncpoftaducntum
n.i virginitatis Ulijs decorantur.
Vna ratio,propa
oatio tuit humani gcncris,&
maximepopuU uei.
htteram ma
Ex«i. 13. Sccunda quia rudisiUe populus ad
,
DtKt.-J. ledidioncm mcmebat. Vndc n

fterilitatis
ap
ludicii. lephte virginera femoiituram expauit:&
Kenttuitx^ deflendivitgimtaterofuamtempustatum^ duo-
fmnu. Virgo
Qjenfium poftulauit. Beatifl^ma vero
iib.
quam rcquieuit fpiritus fapicn

'
ifr. lU Maria , fupcr

& intelleaus , virginitatcm Dco primaomnium
opcrum,»c-
vouit & ftcrilcm a f.udu bonorum
:
In'^"^*
gis malcdiavonc pledcndam oftcndit.
rei
dus
dixit :ûmnis ar0or ,
qua
num cxcidctur, & in igne mittetur- Proindc no-
taquod virginitatis dccus, contra illos,qui nU-
ptias priefcruntjin virginitatc virginismatris^ncc
non & eius filij omnis virtutis cxem'
virginis>qui
, gloriofifiimc commcndatur.
plar cft Et ad cx^
cmplumBaptiftamvide ^quo maior intcrnatos ^^^^^^'^f
muiicrumnemo (urrcxif. Scd & loanncm Apo- ^f^^/g^m /ir-
fiolum & Euangeliftam , qui dc nuptijs fpcciali- kitratt funt^
vocaturaDomino cui incrucc virgo virgij>i/e*'i'»p''<»^*-

tcr ,
^'^'
Commcndatur vt liliumliliorum Chrittus,noftri
:
"^^*^'
amorc langucns, cxvtraquc partc lilijsfulcire»
lur.
VtYgimtAi cftr lilig com^dYetur.
ETtum bcata quidcm virginitas

proptercandorcm niueurajtum qwiacx
lilio comparatur,
lcx folijs rcpandis conftat, vt cordi primo dein- ,
dc quinquc fcnfibus corporis , ab omni contagip

illibatillime caucatuf .
Et bcnc folia ifta rcpanda
dixcrimus , quod promincns & apcrtum fignifi- '
cat : quKilicct omnis gloria filiae rcgis abintus^

quantum ad confcicntiam,exigatur; taracn quia
Dominus in Euangelio iubet vt opcra noftra ad ,
excmplumluceantprpximcrum, ncGcflceft, vt MaP.,î»

compolitio forinfcca fcn(uum ad^tommcndatio-
Xicm virgincg dignit^nis ordinati/Iime famulctuf
Qmi^Hkhrhudo heau Afart^ nemmmmitArit

adltbidinew^'
QVod vtiquc de rcgina virglnum fandus

quidam elcgantcr aircric^diccns; Licct iMa-
S > ria,ct«^ ^
„i THOMie Cantif.
ria. etum in
corporc,m«lierum pulchernm fue-
finc adm,x'.onc v,rih,&
rif vtpotc qux conccpit
pcpcric formapr^filijs
hominum fpcaofumtta-
f(A 44
-onbus, vt nurn-
'
LTnL ordinittffima fuit
quam cius dcccntiffima
pukhntudo quemquam
ad concupilccn-
ctiam facinoroliffimum luxu ,
tcntationc,commouit:«
tiam,faltem tcnuifnma
in ca c c-
hoc pcr Spirituti fanaum coopcratcm
Quomodo «mm
dimus &
fatcmur contiginc.
*
alitcr fieri poiuent, non
videmus.
beatam Virgwm falH-*'mt.

mitm dmute,qui
bus Atigtbcis qnotidic ImorabaU « «"fJ'
fto.
confidr-
4 T Gitur lcaorem noftrum Tt plcnc ,
*
1 mus non pigebit dc gloriofa V .rgine
,
ahquid
nifcrerc ledion., per quod & ad amorcm ipuus>

accenda-
& dignam vencrationcm eius finceriustcnîJora in
mur. luuencm fuiflTe propc noftra
didicimus.
'
Gcrmani^ partibus , ccrta rclationc
depra-
. Hic mortuis parcntibus,malorum confiho
tclleraiuni
uatus.hcreditatem prsclaram in ludo
vagabundus
& tabcrnistotalitcr diffipauit. Hinc
Itm-
& mifer pcr patriam fcrebatur : qui ctfi alias
tus caftitatcm tamcn corporis confcruauit.

,
Qucm quid arn miles , patruus eius , non modicc

Q'"
mifcratusjdiequadam bbuium alloquitur ,
ccns ; Male te competit confobrinc chariffiinc
talitcr oberrare qui clarus gcnere probuni
virum
,
8e magnum efficcrc potuifles ntfi tetalis infaui» ,
lu-
rapuiffct. Cuius vcrba cum quafi muliebria
msf.i.t. ucnis deridcrct fubiunxitmilesrEftnc aliquitl
,
€0$
pro mc faccrc tu curares? Cui
imf. * il-
^jjjjjg fiii^quod
•
'LiBRi Secvndi cap. XXIX, »77
ic:Eftvtique. Etmilcs^:Volo ergo vt glonolam
Dei genitriccm Mariarn falutes ciuinquaginta vi-
cibus omni dic. Quicuroc.achinnando relpon-
derct : Hoc femcl £iciam & non omni dic î- fglutauonis
, :
«-
ttuusinftitit.dicens Hoctc faccrc modfs omni- Ar.geUc».
:
nuitiuucnis , & rcccfsic mdc. Poft annum conri- ^/.i 1,^.50

gicpatruumvidcrc iuuencm ,
quem& fipromif-
lum Et
rcruaffet, interrogat. ille: Scruaui,inc|uit,
& nollcm me vlUtcnus non RemilsiusferuafTc.
cnim mihi eft,quaantc in vanicacc^mundana.Cui
patruus cum gaudio dixic:Ergo ifto fcqueci an-&
DofcruitiiituumChrifti raatii in falutationibus
duplicabis. Etiuuenis: Fiat inquit. Exavao au-
,
tcm fecui>dQ anno rcuerfus cft ad patruumjdices:

lam fufFragate matrc Chrifti,omnis vccoiîa mi-
fcrrimi mei ftatus cuanuir, 6c fir.mo benefacicndi
propofito , Yoluntatis meae conftantia ttabilicur.
- Cui patruus cum lacrymis dixic : Benedida^ ut
pietacis matcr5& quoquccarifsimc gratiasVc-
tibi
tcro.(|ui falubri confiliocredidifti. Nihil ergo re-
ftat,nih vt anno praefenti propofitum luum hxuii.
cxpcriarr&fid.gnuminuencro, condignas u
nuptias procurabo. Tu autcm medio temporc iiu
'
Xihatricem tuam,tin falutationibus quincpagcii' Hocîi ^*
ma? tcrcias fedulus honorabis. Confentit iuuciiis,

ftabihs inuentus cft , &
euoluto anno p^rf^t pa-^^, ,^
truus quod promifit iuucni, coquifiutt nuptias, ^.^^^; ^
$C inftaurato conuiuio , cx vtraquc parte conue- ms.p.i,i</>^'

riiunt parcntcl5.PoGcisitaqucmenfis,& lotis riia- ctuic
nibus,cu iam fponfus &
fponfa comcfluri paritcr
^QAfedifTcntrcx inopinato , memor fponfus,non-
S 3
278 TlioUACASTtP' ^
g.o-
dum (c fponfionis debitx falutationcs illadic
occupatus alias, perfoluiiTcrepcnta
riofiE virgini.
,kMiM t inducief tcr-
furgcns JufurratpaTuo,vi paululu
Quo annucntc folusiuuems
''"""^^'^•cuVaminiftranda. ,
intrat matn Chnfti quod vc.

thalamum , foluit
uerat tanto dcuotius ,

quanto fcclcmcntiusprc^
cxtremam
baucrac cxauditum. Nccmora, vbi
c-
falutationemtrinSB quinquagefimiciamcomp
apparuit ciglonofa virgo lucidior fupcr lo-
uit ,
mt.p tyoi4s. lem , trcs * thccas in tunica iua iuucni,
vnam an-
f7iJ.^.^.<-i«tcriorcm , &
duaslatcralcs,oftcndens.Ecce,in-
qui-
imt.jPSMs.
^yjt Jîutationestuxlittcrisaureisfcrtpt*,
fcdulus honora-
busmcmcnbis quinquagcnis
fti. Et quoniam corporc,licct vanus
in tuo
va- &
tc
gus ,
munditiam conferuafti, JTôX
virginiraiis
l"je ylU
tcbris lenta corripiet & ad mc dic tertia
,
carnis cofruptionc pcrucnies. Hoc didoglonola

virgo difparuit. luucdis autcm cgrcllus ,
p^^^^"^
tur omncs Ixtari ,

gaudcrc fc vcro
cpulari , & :
flppctitu comcdvncli dcftitutum adpr«fcnscuin ,
cis cftenon poflc. Singulis crgoad

mcnfamcdn-
fcdcntibus, ^
comcdcntibus , iuucnis intcrim lc-
dum nfTccndit & fado prandio fponfam luam,

,
paciuum , & amicos in thalaniunj copxiocauit: cC

cisquid fibi contigcrit, vcl diduiY»fucrit,intima-
nit. Mortuus cft crgo iuucnis die tcrtia , vt pr«-
dixic ,
{ponfa vcio cius nulli poftmodum nubcrc
Volcns,in fanda virginitatcpcrmanlit.Ncc roi-
rumlffcitribusquinquagcnis bcatifBma virgo ^
"iC proe iido (c dixit pcr falutationem angc-
Ucam honoratam , ctjm in tcmporcgratiaj quaU ,
^nno iubiUo clc(fla fu , ifc cffc<Sa nobilc tricU-
Al(4
{.
^LiBM Secvkdi cap. XXIX. 17^
de fequentia Salne
Jilia eiufdem appAriuo , :
mater SalHatorts.
V.
Nde vcnerabilis magifter Adam,canonicus
fandi Vicloris Farilijs, cum in didanda fc-
quentia: Salue mater Saluatoris, illum tythmi ExtAt Uc
vcrficulum edidiHcc vidclicet: H'' '/^-
^'^
_ , ttd.iCtl.lU'
Saltismater fterattSj ^^^. c/k/,-
EttotmTrtnitatis touAiL^^
ôhile trtcltnium. ^ ^
Gloriofa virgo apparcns ci , & quafi pro honoris

laudo fatisfacicns cogitanticidem fupplcx
,
altif-
^'-^- ^^''^
fimx humilitatis ^ vcrticcm incUnauit.
De iuf4ene qaotidie trta Rofaria recitante , ({tii rt^
utxit y&foentt^nttam e^t.
•
QVid iterum de quinquagcna in falu-
triplici
tationc vcrfus Angclici , Aue Maria , anno

ab mcarnationc Domim M. CC. LI. contigcrit,
refcramus. Vidi & cognoui luuenem in Braban-
tiae partibus gencrofum.qui quamuisetTet totali*
terfeculo dcditus, beat« tamcn virgini Mariae

dcuotus , quotidic tres didas quinquagenas in
falutationibus cxolucbat. Infirmatus autcm , ad
cxtrcma perduaus ell. Cumque per horas dici
plutimas mortuus iacuilTct^rcuixit {ubit6,& foro-
rimoniali, qu^ iuxta fe fcdcbat , inclamauit , di-
ccnsiSoror eccc redij, citoaduocari faciaslacer-
dotem. Mirantibasomnibus prcsbytcr aduoca-
tur , & in magna laetitia palam omnibus
eordis
confitctur , dicens : Ad
tnbunal Chrifti iudicis
ac-
raptus , cum in tribus maximc ^ daemonibus
S ^ cularcr.
ClZo ThOM^ CAKTIf.
cufarcr 3 terriquedeberct fcnccnria contntnc,
pijfsima Chrilti matcr rogauit filium, vt ad cor-
pus reducerer /locum pcrnitcntiie rufccprurus.

feec/tti oif Ncc moraiadum eft vt rognuit. Vnum dc pccca-
û^ uamuan tis crat pro q.uo damnandus cram
,
quia dccimas
dhs trat.
dtis erat, bonis& agris meis faccrdoti fubtraxcram. Sc-
cun[idumcrac , quod cum fodalibiis mcispifces
quorumdam rcliîoforum furto fubtraxcram*
Tertium crat ,
quod fcgctes &^frugcs paupcrum,
cum canibus vcnatic is vagabundus dcftruxeram.
Hosccum coram omnibu.sloqueretur,quidam cx
manfionarijs rcfpondit. Et cur, inquit pro dara^ ,
no iftoextrcmo dampandus cras,cum nos omncs

illud vobis puro cordc remilerimus? ErillerMihi
quidem vettra rcmifsio ncquaquam fuffccrat ad
faluccm, cum copiofior ellcm vobis in iniurijs rci-
fandcndis quam vosmihi in iniurijs dimitten-
,
dis. Ethis didis,rcfticucrida damna protinus afsi-
(f^, J«. gnauit,ljcquc, difponcns rebus & domui , in fpc

&pacemirabili{piricum cxhalauit. .
DemonacJw Cijlrrcienftc cfdius demortut orefroceljli

arbor CHmfcUjs ,
, aureis Interis trjfctdPim crat:
Aae Marta.
' O" Inc de ipfo verflculo

falutationis Aiigeli-
*-AcK aliqu/d /pecialius attollamus. Potifsi-
wum cmm laudis cius iHud Euangclicum rcpu-
luc. ». tamus m quo eam dcccntifsime paranymphus
Gabncl honorauic. Etad hoc
, tnuoddam a Ci.
«"""m planc miraculumrccitatur.

si^,ile.li J^^'-"^"",'^"*
^Zpiis. f-'"
Silmnîu '
T j"'''^'^
' «nuncians ,
vctcranus.qui Cccu.
{andum Ci(tcrcicn-
lium ojdmcra iiuioiuit.
Qua^litus autem a roagi.
4
LlBKl StCVNDl CAP. XXIX. ^

281
ftronouitiorum li fcircc orationem Dominicara,
^'^^f^^^^^
fcilicct:Patcr nofter , negauir •numquam le di- ^^^^^^^
fccrc potuiilecontcftans. Quid plurji ? Fit labor j^^^grifsr.
inanis vt ili(cat5& cum non pofTctj prsecepit Ab- ^^c.j.
bas vtfaltem illibreucm angelicasXalutationis

,
/
Ycrficulum,inculcafcnt. Qiiod, ctfi mulro diu- &

tino laborc, fadtum cft tamcn. Cum cnim ad ex--
hortationem magittrifui ipfum verficulum intcr
prandcndum ad vnamquamquc bucccUam f^tc,
nc obliuionitradcrct,ruminarct, cxfrequenti &
bngo vfu , taniaai in ipla falutatione menris con-
cepit dulccdincm ,vt curdi eius & ori (ola mcmo-
ria matris Chrifti: quamquam alias auocatus , in-
dclcbiliter adhasrcrct. Contigit crgo, vtpoft ali-
quanta annorum curricula vctcranus ille dcuo-

tifsimc raorcrccur,5c intcr fratrcsin coemitcrio
fcpclirctur. Mirarcs,dc tumulo ciusnonmulto
poft , a partc capicis arbor nafci ignoti gcncris vi-
la eftjcuius folia litteris aurcis infignita. Auc Ma-
ria gratia plcna,* notabilitcr fingula contincbant. ms p.addif
Qupd vbi notum fit dioeccfano Tontifici , ad lo- Jôminm tt-
Cum radiccm arborispcr cf- ^**^*
vcnit ipfc miraculi ,
foffionem 4 dilipcntcr fcrutatuseft,& cam de o- '^'^

rc veterani iUius orcum nabcrc probauu.Nec mo-^ fff„^
ra, vbi diuinac oftenfionis arbufcula debitura! of-
iicium c:^ccuta cft , in oculisomnium aruit,& dc-
fc.cit. Quicumquc matri Chrifti cupis eilc
igitur
dcuotusjialutationem iftam.frcqucns& dcuotus
ingcmincs,'ncc credo qnidquam illi gratius voca-
lis laudisofFcrri,
282 T HouM Camtxp.
Qjjid in Angelica ftlu*ationegr4tius fit bca*a
fîYgmi.
'^*
D fôi^^c fatcor a mc qiiaefitum
JL vcrfu falutationis angclioc audiccc
, quid in ipfb
Isetius ma-
ter Chrifti. Ego autcm , nihil ambigcns,mox rc-
fpondi Laetantcr quidcm audiflc virginem gra-
:
tia fe plenam , {ecum Dominum aiaicftatis,& fe
in mulicribus , id cft^pras cundis mulieribus bc-

ncdi(aam:fcdinco Maritm gratulantius cxultaf-
fc confido cum audicrit fruihim vcnrris fui fin-
,
Ctu/it.j. Q^jd mirum ? Ip(a dilcdo

gularitcr bencdici.
luo, Ccadcamconucrlio cius. Benedidum au-
/ tcm id eft,bono addidum : vcl bcncdi(5um, id
,
terîmp. ai^ cft.digne didTium.dicimus fruftum cius, quia ipfc

dit (honts) malo poenae crudelis mortis addicius,bono addi-
^HodfHbAtu cicuricdcnsinpotioribus^patris.Vndepcr pro-
P^^^^"^ dicitur. M;ilcdidus omnis, qui pcndct

iii
ênt II
^hilii. X.
*
Qui vtique Chriftus fuit. Proptcr quod &
Dcus cxaltauit cum (upcr omnc quod eft, do- &
nauitilU nomen
quodeft fupcr omne nonien.
,
. Bcnedidus ctiam dicitur ^ quafi bonus diLlus,

Zue. i8, quia nemo bonus nifi folusDeus. Et hoccflen-
jhili^.i. tiahter,vtin nominccius omnc gcrtufledatur
caclcftium tcrrcftrium,&; infcrnorum. Quptiens
,
ergo Chriftum bencdicimus, fruv3:un7 vtcn virgi-

nalis, bonum fimpUcitcr, vel bonoaddiilum di-
cimus 5 & inhoc Mariam potifiime gratulari crc-
dimus.
Ike
Libri Secvhdi cap. XXIX. ^83
De dtiohns (lcfJciSy quorum vnu^ toannem BaptiflaWy

alm fr^ftrcbat Ejiavffeltitam,& feueUiione ets ja"
cla.qHod Beata Maria in uUitn cwn mpore [it af»

fuwpta.
TEmporc bcatg mcmoriae maginri Pctri, n

quondam Cantoris Parilicnris , duo clcrici,
Vita & opinione probati ,fuilTe dicuntur : cjuo-
rum vnus loanncm Baptifiam , alius loannem
Euagcliftam miro vcnerabatur afFcClu ; ita quod
zclo nimioquo fuum quilque pra^fcrret^ diflidc-
bant ; crga gloriofam vcio virginem Chrifti ma-
tfcmtam mirabili deuotionc rcrucbant j vtcuin
quiscosin difputationibusirritarc volebat , ma*
trcm Chrifti nequaquam affumptam cum cor-
porecontcndcbat:& hoc frcqucntcr rifum fo-
cijsexcitabat,& pcrhoct^dium cordiscx iincc*
rifsimafimphcitatcfsepius fuftinebq,nt. Ergovbi
folemnitas gloriofifsimoe afliimptionis initabat,
dx&i clericiiciumiSjVigilijSj&orationi vacabant,
roganrcs fanfitos fuos3aptift«^m dico & Euange-
liftam Ioanncm,& obnixius Chrifti matrcm,qua-
tcnus pcr fignum ah'quod cuidcns fuam vcrecun'-
diam rcleuarcnt , in rcpreffioncm contrarise opi-
nionis,qua Mariam adiampram cum corporc prg-
dicabant. QMtd igicur? Numquid apud fum mum
iudiccm crat luftorumfimplicitasderidcndaÂb-^''^^-^
litjcuni fit cum (iraplicibus fcrmocinatio
cius. Er-
^
go^vbi quihbetpcr fc in conclcjuiorationibus m-
I liftebatîUis fmgillatim loannes Baptifta,& loan-
ncs Euangclifta apparucrunt dicentcs : Exaudi- ,
Uit Dominus prcccs vcftras &

nunc vobis pri-
,
ITi^> dicimus , nc pro praerogatiua mcritctum po-

ftroruni
/
a84 THOMii Caktip.
ftrorum rltcrius contcndatisj cuq^ nos m ca&Io
dc pari mcritorum priuilcgio concordcmus.Glo-
, riofam vcro Chrim matrcm •aflumptam,cum
corporc,nullus ambigat Chriftianus:& hoc fignu
omnibus,qui vos noucrunt: vnum cx vobis natu-
ralitcr imbarbcm barbatum rcddimus.-alium vc-
,
to caluum pcnitus,reftituimus copioli/Iime rccti-

nitum.Hisdiaisdifparcniibusfandis jmanerc
uclationis cfFcftus apparuit in ambobus,& fe raa-
giftris quibufdam & clcricis , in argumcntUQi tc-
ftatiffimaBverititis quanto grarim, tanto hiimi-
,
lius oftcndcrunt.Et cgu quidcm fatis miror,qu6d

finccrifriin^ vcritatis probatiffimam
JtuiAu P^^
trâj!*I(i audoritdtem dodoris omnium maximi Aurclij
fHmÛ
"
Auguftinijintrarc cor potuit fidclis hominis Chn»
ftianijChriftifcrae virginis corpus,ct(i incorru-
ptum , vt quidam fimpliccs crcdidcrunt , in hoc
fcculo ncquam,glorificata animajrcmanfiffc.yal-
dc crgo, &
indignanter admiror quodfapiens ,
Apuimtf, i(quenonvidcat, Hicrohvmum ad Paulam &

tuftochium dc afluiUptionc bcat^ Mari» fub
dubio fcriptitafTe ^quia in fuis fcriptis promiferat
fc nihil fcribcre ,
nUiquod pofipc audoritatibus
bibhaccomprobari. Maioresergo & plurcs diu ,
iam5& nunc quoquc ,affumptam efic cum corpo-

rc matrcm Chrifti auitoritatibus Auguftmi m
ccciefia cenfuerunt: ncc vUi vmquam homini crc-
dere contra fcripta vcridica tanti Patris ; cui pras
omnibus expoficoribuscrcditur, fecundum quod
Viluf.ep.i.' beatus Volulianus in epiftola fcribitiln ahjs ftccr-
tnter
îot^bus mundum quomodocunquc tolcratur
Mîufim. jnf^.jîa ; cum
aui. n ad Au$>uftinum vcntum fuc-
rit,lcgi Dcideeffccrcditur, quidquid contigent
ignorari.
%
LlBKI SlCVNDl cxv. XXIX. 28
Quomodo ledtaVhô reparauit ciliciHmheAti Thomsa

Can:Hwenjis,& def7esbper$afHdfwn Accufîo,
qui numcûm celebrahat aliam mijfam , qfum de
beata Mana,
GLoriofifsimum qmd dc matrc Ghriftinar-

rabo jin quoaltifsimajlhumilttatisciusdi- jjg^^^j^^
gnitas,& vidcri potcrit,& probari. Scriptum qui- enMrh re^ '
deni diligentius cltjquaUtcr B. Thomas Camua- fert c^farj.
ricnfis pr^lul &
martyr exilio trufus fit:& fugatus 7 6»/?-
inGalliam,& in Pontiniacum monaftcriuai or- ^'j^c^^.
dinis Ciftcrcicnfis plurimo tcmporc dcmoratus, ^
,
'^'J^ ^"'J^
Beatus autcm praeful, cum multis annis fcmorali- iHf^lc.Cfi!

bus atquc camifia cilicinis vfiis fuiilet ad carnem, /.^
& {ubito dc AngUa cxirc compulfus , fibi pro
mutationc harum veftium minime prouidifTct,6c
antiquitate nimia didafcmoralia folucrcntuc, &
nuUura vcllct dc familiahuius confcium habcre
fccrcti : ncc pr^tcr quamdam rccltifam fandifsi-
mara apud Cantuariam, vmqucm ante volucrar,
dic qiiadam folus iq capitc choriforas cccleliara,
quah rcparaturus fcmoralia rcfidebat. Opcris
ergohuius ignarus &
experSjanxiuSjquid fa-
ncfiicbatjcum cccc Rc-
cerct, qualiter incipcret,
gina raundi operis non ignara : quia tcftc Hicro- H/#r^. rfi*
nymo , fiUus virginis quxftuarias iudicaturus cft
orbcm tcrrac , falutat praefulem , confortat nc ti-
mcat , dc manibus cius accipit vcftcm , rcfidet
iuxtaillum, & conuenicntilsimc rcparat laccra-
tara. Nec mora opere complcto difparer. Prx-
,
ful autcm effufus in lacrymas , laudes pro prccio

cum multa admirationc repcndit. Ncc ^randc
pofthoc tempus fpacium intcrcciTcrat ^ cum cc-
ccadijt
286 T
H O M i£ C A N T I pl
cc adijt Philippunl Rcgcm Franci» , obtcnta pa-

cc ab Anglomin rcgc bcatus prajiul , & ad pro-
priam fcdcm redircpermiirus Dicbusautcm
cft.
paucifllmis euolutis, Dccanus quidam cum rura-

libuspresbytcris , Pharizaîs calumniantibus nc-
quiorcs , accufant qucmdam vitas tcliciffimaB Ca-
pcllanum qui ,
numquam ,nifi de bcatavirginc
Maria confucucrat cclcbrarc. Iftc , vt totum rci
ordincm dicam , adolckcntia! tcmpus attigcrat^
cuminamorcm matris Chrifti totus cxasftuans,
prima.cLjm hbore^Httcrarum addifccrct clcmen-
la,vt fic proticicns vcnirct ad ordincs, mifiam &
inhonore matris Chrifti quotidic cclcbrarct. Sed
cum pra^ nimio fcruovC; dilationis impaticns^non
\ exfpcCtaret tempus in addiiccndis littcris opor-
tunum imporLune obtmuit prcibyter ordmari»
5
Parauit crgo fibi capcUam pulcbcrrimam, & ha-

1
bitaculum fundo proprio vbi cum
\n , clcrico &
famulo tantiirp dc luo patrimonio coelibem du*
,
cebat vitam. Qui clccmofynis & orationibusin*'

'
fiftcns ,
quotidie bcaras Virgini miracumdcuo-
tionc M\iT?2 cfiicium cxhibcbat* IIxc vidcnres
vicini prcsbytcri , muidia tatêfccbant , eo quod
dillimiiis vita ciiisâUis noUet di/Iimilibus fociari.
Echxccaufaprodiuonisncquifsima fuit. Cita-

tus ergo coram Archipr.-tfulc Sando Thoma,ne-
garc noluitjnumquam fc,nifi dc bcata Virginc cc*
lcbraflrc;ncc haberc (c vfum ahcrius mifix profcf-
fus eft. Miratus crgo prxful condoluit Capclla-
J.cum illo. no , in nuUo tamcn t fccum aufus alitcr difpei^fa-
rc , proptcr infufficientramhtttrarum dixit illi: ,
Ccfles , inquit , a milla carifsime, doncc alfcqui

poteris facerdotalc officium, quo tenc^s. Ad h^
vcrba confufus CapeUanus , vcnit in oratorium
LiBRi Secvndi capvt XXIX. 287
fuumjvbi imagmem bcaioe Virginis inirc ipccio-
fam (uper altare locaucrat,& ftans coram imagi-
ue j tadus dolorc cordis iil(|iifccus, dixit : Noui-
, quod
fti pictatis mater 6c domina pro tuo (crui-
tio fprcui nuptias nobilcs
, filiorumque propagi-
ncm non curaui , nifi tuis tantiim feruitijs inhflc-
rerc ; & cccc iftis fruftratus fum, & infupcr omni
abicdionc confufus. Agc crgo nunc quodtuae
congruit pietati-vtobfcquium reddas quod pcr-
didi vcl ccrte iftud tuum oratorium diruam,
:
quod conftruxi. Haec dicens , miro lacrymarum

imbrc,altarc,cui incumbcbat , perfudit. Ncc mo-
ra^pictatismatcr , vocc per imagincm delapla rc-
fpondit Miti fis aoim05& cfto in pacc cariisimc^
:
acccdas ad Prcc(ulem5& fecreio dicas illi:HaBc ti-

bi Domina pcrmcmandat,6 domine, quae in ca-
pitc ccclefiie Pontiniaci monafterij tibi anxio fc-
moralia reparauit, Ad hanc crgo voccm CapeU
lanus minticc ftupefadus,prorupit in laudcm3&
mox ad curiam Prxfulis fcftinauit. Qucm,' vt vi-
dcnt facerdotcs & clcrici , & cum pridiein cuna
confufumnoucrant cincquiter infultare cccpc-
,
runt,ncc;cum ad Pra^fulcm intrare pcrmitcunt*

Poft horam autcmjquidam Archidiaconus cgrct
fus.qui confcius crat bonitatisinnoccntiaj Ca- &
pcllanijflentcm vbcrrime adPrxfiilcm introdu-
xit, Quem,vt cognouit Epifcopus,lcnitcr folatur
& dixit : Patientcm te oportct cfle carifsimc , &:
obedire mandatis : fi quid dceft tibi in ncccflarijs
vitae , libentcr, opinionis vcftrae caufa, fupplcbo-
hoc vcr6,quod flagitas,falua confcicntiaêxaudi-
xcnonpoflum. Tunc CapcUanus Praefulc feor- ,
fum conHdeniius euocato. Et tibi , ait , illa mau-

dat Domina , qu^s tibi in Pontiniaco motiaftcrio
in ca*
•
^88 T H O M i» C A N T I P.
rcparauu, vt mim
incapitc ccdelis tcmoralia
oratiim rcftituas cclândi.
Hoc d.ao P.xW
,
&
.
Cjpia.ii, annmt v^ns cius

Id pcdcs proc.d.t
At.llc,fatis fchabc-
offatbcnclicia.d quTvcllct.
(u? fcru.rc regrcd.tun
-
rcfpondcns.patr'ons
Cu. ct.ani
gratius obl.gatus.
t6 deuotius.quanto
>
contra "«""m .prj-

bcata v.rgo ingcn.um.quafi
ft,t.fqu.a fupra modum
oEum
durus
accrdot?llc lufficicntcr
ingano fu.t , vt
add.kcrct
Milfam aUam , quam dc
bcata
M
tamcn numquam
Ttdtus,
—
Vireinc cclcbrau.t. Hiis
«»,/1171 buipoftbcatusThomasptoccclcfiaDci mar y-
,T//:.X- - scft.Sccrctum autcm n^^^^^^^^^^

mrraui manfi» incognitum % Iquc
obitutn Capcllani. Non d.u
'"PV r
autcm polt.^^n"'
ita geft'S.non '""1"*^^;;
Thoms eicu -
mc cribus,poftquam corpus (anai
rcuelatum dt,
tu^m cft , .nihi k -fidc dignifsim.s
qui confcripli.
recondno , <it4t pofirtdie vwm dl tnHeniHU

pucr Scholaris ficut fratrum
•
U Vm qiiidam
Prjedicatorum fiddUsima retationc
mus, in odium ludsorum pcr pUtcas dc
vclpcrc
qm dicu
,
didici-
Erubclcat ludasus intclix,

f^pe cantarct:
no-
Chriltum cxlofeph femine eflb natumjudî
iugula-
dequadam comprchcndcntes puerum ,
Ja-
runt ^ in cocmitcrio fub cuiufdam fepulchn
pide abfconderunt. Manc autcm faao,cui» ma-
pcr ai-
tcr filium pcrdidiflct, & cum vicinis cum
ucrfaloca qusrcrct , tranficns pcr cccmitcrium^-
tcpcrdidi,
iulando clamarct: Fili carifsimc, vbi
vocc cla-
vbi quxram tcs pucr dc fublapidc , alta
LiBRi Secvndi cap. XXIX. 2S9
mauitiErubcfcacIudûsinfclix, &c. Ad cuius
voccm ftupcfadi cjuaercntes,circumfpcxcrunt,8c
tandcm de fublapidc pucrum aducrtcntcs^viuum
& incolumcmlullulcrunt. ^
: Dc clerico uco a natiuirate, qmcantans rejponf. dc

B. Maria iUummatus eii.
INfupcr cumquidam clcricusa natiuitatc cse- 14«

cus,illud rcfponforium :Gaude Maria Virgo,
&c. Romx in ccclelia , quac dicicur ad fandlani
MariamVotundara , inlaudcm gluriofe Virgi-
nis dccantarct , {ubito lumen oculorum, cum o-
n\nium proefentium laudc admirationc fufcc- &
pit. Et nota lcdlorj quod omnia miracula
glorio.^
lae Virginis mifericordiam fonant ; folum autcm in
vits s,
illud quod in luliano apoftaca fadum lcgiturîu- Baf.perHilc
dicium dcmonftraiiit^ M. Am^^
De losherto monacho ,
qui in fwgulos dies quinque pfaU
mos recitAhat in Imprem B. Marix incipientes a
litterisnominis eifis}cutusiam mortni orcôcH-^
lis,&auribfis quinquerof^crHperunt^
FVit ifl ccclefia beataeDci gcnitricis Mariae,

qune cft Dolo monafterio monachus lof- ,
bertus nominciqui quotidic decantabat quin-

quc pfalmos, incipicntcs a quinquc litteris quae
,
4unt in nominc iplius Dominx videlicet pro :
M. Magniticat , pro A. Ad Dominum cum tri-

bularcr pro R. Retribue feruo tuo vfquc ad il-
:
,
lum locum : Adhadlit pauin^nto anima mca:
pro I. In conucrtendo: pro A. Ad tc lcuaui: pofl:
vnumqucmque pfalmum fubiungens antipho.
T H O M iE C A N T 1 P.
S Concedenosfamulos, &c.
Ctam , ô"^^,
vvvvi
Annoautcm
beati
furrcxcruntfratresadvigiUas
in fcftiaitatc
nodlis <li
Andrcx Sup.
ao£ DoSnc labia mca aperies acccpit
cxploradu-
ad
prioTabrco°S.mîrcuiena choru
Fi auis deeiret; & non inucniens fratre fuum car-
nafe,prefatum fc.Iosbertuaiiabijt
cum ^î^^m
v.a.erat cum fcro
dorlorio ad ledum f"-"-. cum
collocari. Pcruenicns
autcm ad 'ocu.rcpcru
&habcntem in ore rofam eru^^^^^
defunaum,
cn^«
tem & explicatam in ociihs
qu^îe
,t $
duas. In lUa vero,
& in auribusfimiUter
nom.nis DominflB,
ore cgrcdicbatur , prima
Uttera
noftrl,fciUcctM. &
primus verfuspIalmi^Ma-
cx.bat.lc.:
gnificat:iniUa.quxi dextcrooculo
videhcct A. K P"
cunda nihilo minus Uttera , w-
Dominum , cum tnbu
mus vcrfus pfalmi . Ad
procedcbat, tcit a
rcr : in iUa,quae a fmiftro oculo "
littcra , fciUcct R. &
primus verfus pfal'"i>t^^^
quajta
ûrc exiba:,
buc;in illa vcr6,qus adextra
&primusverfusp{almi , Incon-
littera,fciUcetI,
finiftra aure pro
ucrtcndo ; in iUa autcm rofa a
dcunte, quuitaUttcra, videUcet A, & P™^/";
Stupcfaat
fuspfalmi.Adtcleuaui, cxftitcrunt.
nouitatcnon aur
igitur Sc attoniti tanti miracuU ,
celeri nuntio Ar-

dcbaftt iUum contingcre : fcd
cuius diffcelioj
chiepilcopiim Bituriccnfem ,ad
&tantamrci
locus ipfc pertinet, accerficrunt ,
nouitatem cidcm oftcnderunt. Qui tantaeiocun-
'
gratiarum
ditatis miraculo cxhilaratus.immcnfas
reddidit»
laudcs Deo,& eius fanaifnmae gcnitiici
&
qiiae fibi fidcUtcr dcuote feruicntes honorfW,
& glorificantesfeglorificatenon dcfinit. P^""'
LiBRi Segvndi CAP. XXIX. 2^1
ficalibus igitur uidumentis ornatus,ccrcis ac Cru-
cibus y turibulifquej clericorum ac monachorum
raultitudinc circumdatuS , reucrentcr ad corpus
defundiaccedcns, rofamjauaEdc orecius crum-
pcbat,manu(ua tulit, qua facillimc fubfcquentc,
cetcrgjquaein oculis.eius,& auribus remanferant,
protinus cmarcuerunt priftinumque decorem
,
aniifcrunt. llla tamcn quam dc ore eius Archic-

,
pifcopus tulcrat , in fua viriditate & pulchritudi-»

ne permanfit , eamque in quodam lapidc dc cry-
ftallo diligcntiffime rcclufam (upcr altatc iuflerac
collocari-vbi ab omnibus in modum fpcculi pcr-

fpicui videtur
» &
quanta Gt gratia mifericor- &
diaDci genitricis manifcfte cognofcitur. Cor-
pusautem praedidi defundi antc fandlum altarc
ciufdcm Dominx noftra^ fcpclitur: vbi paucis
diebus intcrpofitis,miraculis cccperat corufcarc,
Traflatum ver6 cx eodcm loco, in quodam mau-
foleo dcccntcr &
'honorificc ad hoc pra^parato,
Xcpofucrunt, & iuxta Emftum altare ftatueruntl
Dehonejla matronaah iliacapaponefanata pr

B.Firgtnem.
NOuimus& inBrabantiffipartibus viduani

pcr omniagcncrofam 5pollcntcm diuitijs,
& in omni caftitace praEcipuamjquaeiliaca paffio-
«icper annos pluriraos cruciata , dmcrfa rcmcdia
attcntauit,nec tamen in aliquo profccit j vndc ad
gloriofiffimam Chrifti matrcm fida mcntc fcfc
conuertit. Dic crgo aJffumptionis bcatae Virgi-
nis pungitiuum dolorcm fcnticns in iatcrc, fanics
ûm fanguinc mox crupit , & lapilli plwrimi dc
ipfo eruptioais vulncrc cccidcrunt. Et vidc gran-
T 31 acad-
292 Thoma Cantip.
^
omncslapiUi quin-
dc admirationislignum;qu6d
coloris triphcis ru-
quaneular;s formac , fucrunt ,
nigri,mirabaitcr cxpoUti. Partcm au-

Hci, albi,&
tcm lapillorum habuimus , &
vulnus^cruptionis,
vcrccu^dia ubftitiffct, vidilkmus.

nifi
De quodm religiofo ,
qni Mariam dixit
ad-
19 R^tcrca rcminifcor, mc adolcfccntulum
i huc vidilTc paritcr & audilTc pie tcmcrarium
quemdam in hac fcntentia : fcd non pcr cadcm
Erat au-
vcrba dc Maria Chrifti matre locutuna.
tcm intcr rcligiofos quofdam fpiritu roire fcruen-
tesfcrmo mutuus de Maria. AHus fecundumEu-
Luc. I :
angelium Lucx fpecialitcr cxtoUcbat pudorofita-
iwii. fuif. tcm eius vbi in fcrmone Angch * fit turbata.Alius
Utd, prudcntiara cius , atquc conftantiam,vbi fcecun-
dandam fc audiens,n»odum Cv^nccptionis inqui-
fc vo-
rit^ Atque alius humihtatcm eius, ancillam
'
cans cum tamen eifct
, dovnina Angclorum ,
Ga-
briclis alTcrtionibus obedmit. Tunc illc pic tcmc-
rarius obortis lacrymis cum applauCu : &
quit,meam dicam fcntcnciam dc Matia. Nihu
». imf.Md^
dnntduUi. illaftuhiusin crcaturis omnibusinucniiur.
Cum-
que in hoc vcrbo omncs pariter attoniti ftupcrc-
mus: Anignoratis,inquit, quod omncs fcretota-

liter pcccatores,vbi poft lapfum furgcrc coeperint,
?/4t.p3. Dcum vitionum, & vniucrfitaris Dominum forr
midantcs , ad matrem eius , quafi pietatis pro^^*^

tiatorium confugiunt , &
eam vt vcre rcconciha-
triccm carius amplcduntur ? Ncc mirum , quU
Lue. xo. circafrcqucnsminiftcrium fatagerc nondcfiftitt
. xj. doncc prodigos fiUos rcconcilict patri vitac. At illi
clemca-
f LiBM Secvndi caj. XXIX. 293
vt
clcmcntUrtmum patrcna fuper fcpccnitentes,
viderintcumAngelis cxultantera . fcrc poftrao-
dumfuxrcconciliatricisoblititcncrrime mmi- ,
ruminpij^tris-ofcula pcr dulces lacrymas ic-

{oluuntur.
QuomodQ excufdri fe(fit Mti temeritas.
A Vdiasleftor
&
, fi miraris.aufculta verifGmc
Quid niirum mater?
expcrtiflime dici.
Quid mifum 6 Domina ? Bona per omnia turfcd
i^-
^
ille pcroptimiis cft- Dulcis per omnia tu :

lcd
vcntris tui frudus omni fuauitatc ioQ,und\ov, nfs.p.ioeun-
Qnan:b aibor alcior, unto (uauior frudus. duattfH^r
emm
Planc.etfi pie temerariiis illc , verilEme tamcn^'^''*
dixic , nihil in creaturis ftultius Maria inucniri.
O benigniffima mater, ne viro mihi in tuo ilH, vcl
a(fultu quafi temerarijs indigncris. H»c dicens,6

domina ftultus fadus fum fed mc coegifti,quin
, :
immo vehcmentior amor tui. Verum vt fcriosc

loquar dete,inquam\ (anda virgo,nonteminus
dccuit in rcconciliationem pcenitentium ftultam
dici quam filium tuum, vt laluos facerct crcden-
,
tcs ,
Paulus ftultefccre patris (apientiam ^ ^^^
qucm
praedicauit. Ccrtus fum pia mater dornina, &
quod nullum in reconciliatis amiciti» patcris dc-
trimentum,CLim erga fauorem tui rcmilliorcs exi-
ftuntjVt m amorem Hlij tui plenius transfundan-
tur: quin potiiis omnimode tibi dilcdiorcsfunt:
quanto illi fuerint gratiores.
T 3 ,
T H O M C A N T I
QuomBdo ier heata Mari/t fuper '.altare appariut In d(h

îojrattHm Ptcedkdtortim in Longobardia.
C Ed & illud rcfcramus quod certfi valdc &

^ indubitabili relationc didicimus ,
, in partibus
Lombardiae, indomo quadam fratrumPrsedi-
catorum apud Turinum ciuitatcm dcgloriofa ,
matre Chrifti miraculum accidifle. Dcuotiffimi

fratrcsrubfinccriflimoPriorc crga bcatam Vir-
gincm Dei benigniflimam genitriccm erantino-
rationibus dcuoti : & infufis (^pius lacrymis diui-
nse contcmplationi vacabant. Accidit autcm vc
quidam magis fcdulus , fecedcntibus alijs ycl ad ,
ftudiumjvclad quietcm, dics quandoque & no-

ftcs continuarct in precibus. Hic gloriofg Virgini
fpccialiffimc dcuotus &
fupplcx , fpecialc abca
nocruit folatium obtinerc» Contigit namquc co
folo in ccclefia remancntc, altaris qircuiturp .luce
iocundiffima.cii:cumrun(ii ci fupcr altarcjglo-
riofam Virgincm cum ipralba nobilifsima prolc
inauditis vultuum & foraâr^m fchematibu»ap-
parere :fupcr quos in ipodMm ftcllarum fcptem
globi ignci radiabant.H^c vtfrater vidit,phan-
tafma effc timuit , quamqyam in (ignum vcrifsi-
mevifionisfolatiomirabili& intcUeduali lumi-
ncreplcrcmr. Dixitcrgocum magnarcuereniia
cordis & lacrymis: O gloriofifsima matcr& do-
mina non fum dignus folusvidere qu^ video.
,
Rogo fupphciter , fi vcrecsmatcr Chrifti,vtfcn-
tioâpparcasPriori noftro appareas& toti con-

,
ucntui , qui veri funt fcrwi gratise'
tui , & tux
fcrucntifsimi dilcdtores, Hoc vtdixit,matcr an-
nuit pictatis , &
toti cohuentui khcma fecundum
formain
^ LiBRi Secyndi capvt XXIX. 297
^ formampriotcmapparmc. Etvidelcdor
mira-
Rcfcrcbant
\: «culum cundtis fcculis inauditum .,
'
Tritrcs qui haec vidcrunt ,

quod iUa. vilio .magi-
'
,
naria quidcm fuit (cd cx ccrtis,grolsis

:
cir- „,,t.c.ttr: , &
Gumkriptibilibuslineamcntis corporis non con- ir»p.*x(nt,t
ctfi non imw^r^fn,
Ihbat.Vt auccm comparal^nc aliqua , •
apparcnsdia-*?"
propna , nosvtamur. CorpusiUud
phanum vidcbatur.& tamcn tara propriam,tara-
•
quc cxccUe nccr cgregi am formam
ocuhs intucn-
tium ingcrcbat , vt nM
iocundius , mhil capabi-
lius vidctipoflc i moitaUbus
* crcdcrctur. Hoc
videntcs fratrcs , foliio crcbiius
prccibus tlcti- & i„f, vidf^
orabant benignifsimam ma- r«<«r.
bus1nfiftebanc,&
trcm , vt fecundo & tertio fratribus apparcret:
primo diabolica fuiflec illulio , in noj-
vtfiforte
miuc fandae & indiuiduje Trinitatis fratrum
pre-
cum mftantia fligaretur. At quoniam nulla Chn-

fti conucntio ,
ad BcUal fecundo i.Or.
vcl matris eius , «,
& tcrtio fccundum formam fuperius

didam^to-
tifcconucntuiglorioIaDci gcnitrix dcmonftra-
uit. Fada autemfunthscin principio fcrc ordi-
nis PrKdicatorum , vt lali & tam (peciali rairacu-

lo,rcgina mifcricprdix fibi ipfi dcditum ordincm
comprobaret.
De Rachcle Iuda:A,faUa mniali in P*rC0 iuxU

Louanium.
Vldi Brabaniix partibus Ciftcrcienfis

in
ordinis monialcm dc ludaifmo conucr.^^^ ^
•
-
fam , in,' qua opus * diuas Marise matns Chrifti j-^„^^.i ,
gloriofius cxcellcbat. Annorum pon

plene ,^1«
quinquc, in domo parcnrum ludiBorum aducr- 4<<|»#.
tcrc cospit nominutn bc-idtmj**

aoimo : cur diftinaio
2^6 TnoMA Canttp.
rct ludacorum pariccr & Chriftianoruai , cum v-
nius vultus atquc loquelce homincs clTcnt vtriuf-
quc gentis, Mira tahs puellx difcrctio. Inha-rc-
bat tamen, vt poftmodum mihi rctulitâuidius au-
dicnti 5 magis Chriftianum nomcn,quam ludai*
cum. Et{peciah*tcrWatiE Mariae nofncn la:taba-
turaudirc, cum Chriftiani aHquid inuiccm pc-
terc vel iurarc folercnt. Furabatur autem fub v-
traquc afella panem dc mcnfa parcntum , puc- &
risoccultemcndicis partiebamr , rt rcgratiandp
Cbi Marig nomen audirct. In his crgo de tcmpo-
rcintcmpus mire proficicns, itafagacitcr latita-
bat,vt ncutcr parcntum aliquid fupcr cogitatu fi-
liaeaducrterc poilet vclaudirc. Contigit autcni
vt parcntcseiusa Coloniain Louanium Braban-
tijcopidumcum filia dcucnircnt. Vbi jcumftc-
ccffu tcmporis in domuni cuiufdam prjclari prcf-
bytcri magiftri Rcineri nomine , puclla cum
Chriftianispucrisadueniffet, & camcxnomine
nouinctpresbyter eamquc venirc libciltius ad fc
,
frequcntius aducrtinct intcrrogauit cam , di-

3
cens ; Vifhe Rachcl cariffip3a Chnftiana fieri?Et

jlla : Voloînquit^dummodoerudiasmc, ouid fit
ficriChriftianam. Tunc presbytcr, vt virfandus

miregauifus.,in fpiiitu fcnticbat dc puclla fiiru-
rum nefcioqui i diuinum. Et incipicns aconfti-
tutionc mundi , coepit illi fcripturas cxponcrc
pcrquasfidcs Chrifti , vclipfe GhriftusMignifi-
can potcrat,vcI oftendi. Quarum cxpofitioncs,
vt mihi ipfinnct dixit,ita integrofcnfu m illa^ta-
te fcx anfiorurn tunc
& dimidij , difcrctioncfpi-
'iitiK intcltexit vt raro oportcrct presbytcrum
5
rationem» aliquam iterare. Hgc

cruditio fere pcr
annum dimidiura pcrdorauit , occulto aditu
< pcr
.
LiBRi Sbqvndi /CAP. XXIX. 297
per querrrfurtiue & oportuhe raptarh pucllani
cdoccbat. Et vidc admirationis infignc prodi-
giuoi. Numquam Rachel auditu vcrbi Dci fatia-
ri , vel lafrarijCumtamcn prcsbytcrSc
potcrat
Martha miniftra cius, mulicr religiofa prud cns & /
valdcjambo frcquentcr laffati (ibi inuiccm .fuc-

ccdcrcnt in doccndo. Quid plura ? Mox vt pa-^
renccs in filia ccipcrunt aducrtcrc cogitatumjcon-
iicnientibuf; ludseis pluribus conuencrunt in hoc,
vtmiflam filiam dc Louanio vUra Rhcnum fpo-
fo rraderent arftius confcruandam. Qupd vbi
puella cognouitjprcsbytcro cumlacryraisindica-
. uitjVtfi illam eademnodc non raperct,& Chri-
ftianam cfliccrct ,
perdita cflet in pcrpctuum &
confufa. Qupd audicns prcsbyter ,
pucllg pr^cc-
*
pitjVt ad lolitum aditum fummo manc vcnirct,
Qiu:)d ciim incudantcr annucrct, vefpercmatri
fu(^ dixit.Sola mater hac no(5c iaccre volo.Quod
cum fimplcx puellula dixilTet : & diutiusmatcr
rcnuilfet , confcnfit tandcm , cidem fuper ccrui-
calad pedcs fuosle^lulum proecipicns prxparari.
lacentc crgo puellula vfque ad manc , obliui- &
fccnte pcnitus qiiod prcsbytero pr^cedcnti node *
promiferat • altitit ilH gloriofifsima mater Dci
Maria candido fuper^niucm ,
in habitu offc- &
rens virgam {plcndidam,quam geftabat,dixit:
illi
Surgc Cathcrina & itcr arripe grandis cnim tibi ,

j.Rfj.T^-
reftat via. Haecilla Rachcl credcns vir-
diccntc ,
gam apprchendere , dc Icfto cccidit3& cxclama-

uit. Cuius clamorc mater cxcitata
, quoercntc &
clamoris caufam fiUaque cautius difsimulante,
;
matcr protinus obdormiuit Rachcl furgens, : &

ad condi(aum locum presbytcrum mox inue-
nit. Qui lactus aflumpfit cam ; & vmitadmo-
'
naftc- ^
Thoma Cantip.
IRtlgytoU' naftcriuni,
guod Parcus dominarum dicitur:
wv$n Ferck, quod erat ad lcucam dimidiam diStx villie, &
gaudcntibus cundis baptizauit illam , nomcft
Catherinx iraponcns ei quo vocata prius fucrat
,
i matre Chrifti fandoque habitu ordinis induit

:
^ taptizatam. Ncc mora , vt audiuit pater ami- &

quod gcftum eft
ci cius , conftcrnati funt ,& pcr
duccm dominum tcrrac , & pcr cpifcopum Lco-
dicniem,tandcmquc pcr Papam Honorium, dj-
tis maximis pccunijs laboraucrunt , vt infra xta-
tetn lcgitimam filia ablataparentibusreddcrctur*

Qux ii in domo parentum vfquc ad duodcnncna
sccatcm pcrfcuerarct in lidc fufccpta : tunc iufte
Chriftiano nomini rcddi poffeti^cogitantes nc-
quilEme mcdio tcmpbre infaniiicm animum fa-
A cilitcr pofle defledcrc , vt ai natiua parentum
f vota rediret. Horum fraudulcnta conamina,proh.

dolpr,multi magni & littcrati viri, pccunia fufce-
pta/oucbantjproquo presbytcr fupradi*3:us noa
modicc tribulatus , folum Chriftum matrem &
eius , qusB audtix fuerat fadi huius , aiulcis lacry-i
mis inuocabat. Mira res, vfquc in praBfens. &
cundlis {cculis inaudita. Petij t aprcsbytcro ad o-^
mnjcm citationcm , &
iudicem lc pucUa dcduci.
Forfican , inquit , ludices flcdcntur gtate, & ad
mcipiaculum mouebuntur. Et fadum cft vc pc-
tiuit& dixit. Vc cnim dicquadam apud Lco-
dium coram cpifcopo, clcricisj & magnati-,
venit
bus,diucr(bs aduocatos& iudiccs,tamconftan- .
msf s. um. i\* quim vcridica rationc confudit 6c mouit ; vt.

voccs vlulantium &
clamantium cum lacrymis
prae ftupore in Ecclcfia fan(3;i Lambcrti a locis^
diftantilsimis audircntur ita vt omncs.manife-
:
ftc difccrnercnt & vidercnt,in taqa cxili aetatc di-

"
. uini
V.
LiBm S,ecvkd't CA.P. XXIX. 599
Qi fpiritusfapicnuain piaiualere. Hincpoft an-
)sduQ6 alitc iuns ccllatucncft, .alifi4 4^ce- &
ionis tcndiculum prceparatur. luucnis clegan-
iformcE ludûsxondudus ad hoc,venit ad roo*
fupr;jdidum ,in quo puella erat &cCu
ifteriun) >
lulatoanimo baptifma fufeepit. Quicumtlc .i-fi^^^^-

^^^^^ î^^^^;
ngcret miro modo , qu^rebat vt puellae , qqafi
^gnatoefu^ , cruditionis gratialoquipolTct.Di^
cbat cnim: Plus fupcr op^nium fcrmonij:^s.mihi
ognatae verbum (alubrius imprimetur illata- :
len , vtofiihirctulitjinterius dilcerncbatfijftiun

d fidem iuucncm acccfliflc , &
ideo nccprecc,
lecprecio,hcc vUa obcdientia fledi potuit,vt fo- '
Lim verbum iuueni loqucrctur. Haec vt vidcrunt

ud^ , ceffauccunt ab illa ; iuuenis autcm ad vo-
nituQ^ eft rcucrfus. Hancpoftcatantagratiapcv-

iri vidimus^vt nihil caicrenius videri polTcr*
Yumquc nobilium monialium parentcs cum -
iiulta ambJ,tionc venircrit vidcrc filias , vcl co-

jnatas: hasQ coram imagine beata: Virginis venic-
bat , & gratiQtb vultu diccbat^* AHae {orprcs-nc;)- ;
ftr3emonialesa .matribus &

amicis folatium ha-
bcnc, &
gaudium :ego autpn paupaxi
la,& indigna ad tedpminam,vt cognataua
,
mcam> fidcnter accedo :tu fola pro oranibuscfto

mihi rcfugium &
folamen. Et haec diccntcm,
*
quis dubitet eam a
mifcricojpdiflima pietacisma-
tre folatio defraudari? Non tcdccct
, 6 domina,,
tuam carnem , tuum fanguinem fpernere, de cu-
ius gencrcvt rofa dc fpinis
orta cs , lilium dc tri- C4i;a^ *
bulisgeneratum.
Vt
\
Thoum Cantip.
Ve Agnete monUU , & hera eias lHd<CA 4I

dcm CQnuerfa.
ET quoniam dc ludceis fcrmo exortus

conucrlionc cuiufdam ludxae alterius rcm
efl: ,
,
dc
pupcrgcftam mirabilcm rcfcramus. Erac in parti-

quo
tibus Thcutoniae monaftcrium virginum ,
bcllorum cucntu funditus dcftrudo ad domos

parcntum monialcs rcdirc compulfefunt- Qua-
rum vna pulchcrrima, Agnes nominc, vbiad pa-
trcm militcm redijt, ab co violcntcr opprclTa,
moximpraegnata fuit- Ad partum ergo appro-
pinquans , anxia fugit ad deuia , & partu edito,
a-dcft diabolus in fpecie monachi, qui (e eius con-
fobrinum proteftans , & confcium fadi eius , di-
xit ad eiulant«m, & quafiprac triftiHa defperan-
tcm- tu charifsima perpartum editumcum
Nc
patrc& parentibus confundaris,paruulum in fta-
gnum proxiraum cnim vixcrit ,latcrc
proijcc. Si
non potes.Tuncmatcr miro certaminis pondcrc
,
fatigata, tandem poft laciymas, poft dolorem,

vicit crubcfcentia matcrnum pedus, mox par- &
uulum {ubmcriit in ftagnum & ftatim diabolus ;
ad *
miro tabefcentem dolorc coniecic 0,inquit, :
omniumfeminarum miferrima. Quj^ nunc rc-

ftat? Melius eft^vt fme fcandalo tuorum, & tui, &
grauiore mortis periculo , fadla mihi confefsionc
in aquam cum filio tc fubmcrgas.Hoc audito, in-
clamans mulier exhorrcfcit, 6C gloriofam Virgi-^
,
ncm matrem Chrifti inuocat contra diabohim

adiutriccm. Nec moraviditdaemonemcum fo-
mo & foetore tctcrrimo difparentem & mox cr- :
mUudciUH«ri§ Chnfti, ad fpcm mcliorem

fiila
^ ^^^^n^^ — inprecc
LiBRi Secvndi cap. XXIX. 501
inprccc& lacrymis confortatur. Vcnit crgoin
i proximami ciuitatem, & hofpitio (ufccpta ab ho-
ncfta matrona, locata cft ab cadcm cum quadarn
ludsa^Sarapominc > vt cius paruulum cnutriret.
Manlitcrgo annis quinquc cum cadem Iudaea,in
tanta cordis triftitia , vt vix cam quis poflet vidc-
rcridcntcm. Bis in panc&aquapcrhcbdoma-
dam iciunabat. Intcrim dominas fu§ lud^g, de fi- ^
dc Chrifti,& bonitatc ac pictatc matris cius: vt c-

rat fcmina prudcns & cloaucns , prxdicabat : &
fcnfim cor vcrba aedincantia
illius cfficacia pc« &
nctrabant. Cuius hortatu orationcm Domini-
cam &
Angehcam {alutatipncm addifccns,Chri-
ftum &
matrcm eius quotidianis prccibus inuo-
cabat. Hinc fadum ctt,vt nutrix ipfa,cuidam fra-
tri nominc Conrado^con-
ordinis Prgdicatorum,
fefla,mitterctur ad Papam. Obtenta ergoabfo-
lutione,ad patriam cft rcuerfa,& accelerauit vifi-
tare ludcam dudum dorainam (uam. Quamilla
grati^labunda valde fufcipiens, rogauic feflana
quicfccrc fupcr ledum. Atvbi vcipcrc ludaeus
vcnit,& cognouic hanc eflc nutriccm,quafi in fu-
riam raptus cft,fufpc(9:am cnim cam,quafi perucr-
tricem fux vxoris habebat. Certe , inquic, malc
vcnit huc infidiatrix ifta,iam cnim otcidam cam«
Et mox cxtrado cani pulo (inuadit dormien tem
&triadedit ei vulncra circa , velintracor. Quo
vifo, ludsca horruit,& intrans thalamum obfcra-
uit. Hinc nodis mcdio,fado figno,Iudxus {yna-
t gogam cum ludxis vicinis intrauit. ludosa au- ^ffarhU
tcm poft ludum obdormicns, in fomnis yidit .A^*"f-
gloriofatii dominam cum duabus puclHs ad
muHercm cccifam intrantcm , &
ex tribus pixi-
dibu$ , quas fercbant vDamquamquc vnguinc
'
" "
(alutaii
L
302 Tho^^ Canti?.
falucari, in rcdiuiuum Itatum , niortis vulncra rii-
ducaitem. Intucrc lcd:or,mirarc miraculum.Iu-

dxus manc redicns , occifam feminam Ron inue*
nic crcdcbatquc quod vxor fua cadaucr mor-
5
tuum fubtcrralfct. Hoc idcm dc îro,vxor,iIlucc-

fccntc dicjcredebat : & fuper hac re neutcr altc-
rum> i^cquifiuic. Vix dics qtradraginta complcci
funt ccce vcnic mulicr pcrcgruia , Iuda;am-
: cum
que &
vTtuiî eius cx parte Agnccis occifx
officio-
hlsimc (alutauit ,& abijt. Tunc ludaeus vxon:

Quid cft quod illa viuit ? Numquid occidi cam?
Cui vxor ; Potcns cft inquit.ChriftusDommus
,
eius-^tiam mortuus mortuam (ufcitarc. Etlu-

^ da2us:Hoc cft,ait,quod fcmpcr tiiiiui, nc tc apo-
ftatantem , duccrct in crrorcm. Necmora , hasc
*
If^^^
dicens comprehendit vxorem , in thalamo &
duobus annis obftriftam reclufit. Hincaccidit,
vt ad rcmotiora reccdcnte Iud«o vxor euadcrct,
& cum duobus paruulis, tcrtium gcrcns ip vtcro,
ad Eccicliam fugic & cum gaudio fiddium, qui
:
ati4r*&
cam ditifsimam & honcftifsimam noucrant ,
ba-
ptifaa rcccpit. Hanc poftca duo filij cius adolc-

trudis
eHatkr. fccntcs , & vna filiarum fecuti (unt & ^^^^ ,
lacnterfufccpcrunt. Manfit autcm poft baptilfn^

cum fiiiis dicla dudum ludâ in Colonicnli dioc-
cdft, &
mutato nominCj vocatA cft Gcrtrudis:SC,
Agncn qubndam riutricem fuiam',ibidein
Inuchit
manentem & dc conuerlione cius inaeftimabill
,
gaudib gratulantcm. Quaefiuit crgo ab Agnctc

Gertrudis quomodo reuixiflet. Et illa mirata fub-
rifit, diccns : Quare numquam mortua fufcita-
rcr? Adhac ftupcfa(3:a Gcrtrudis. Vere,inquiî

vidi quod te vir mcus tnbus vulneribus cultrO
y ,
confodjcns joccidit» CuiAgaes:

- -
ftus
tiBRi Secvndi cap. XXIX. 303
ftus omnipotcns , qu6d,in {omnis tantum mc
vidiire & *
non vidcbar occidi. Manc f^s.p.s.cmtl
(cnlilTc ,
veio , offcnlam viri tui ^fi manfiflem , praecogi» 0'^^) ^fi ^

tans , omhibusin(alutatis reccdercfcftinaui.Ncc {^^*^^*^*
mora ,Gercrudis apprchcnfa vcftc circacolium fcmnis vi'
Agnetis,laccrauiccam/imulquc .ciliciun3 quoin- dijfec^ fen^
ducbatur ad carnem vfquc ad pcdus mcdium, Ppf.quU
& inucnitmanifcftifsimas tnum vulnerum cica- ^J?:
trices. Manifcfta autcm fafta funt ifta Archicpil
fcopo Colonicnfi domino Conr«ido • Mortua

cftautem Agncs in maxima pccnitcntia .&fcr-
uorcfpiritus. Annus fccundus , M. fcilicecCC.
LXV. co temporc volucbatur , quo ipfa Agncs k
ludaso occifa cft , &
pcr gloriofam Chrifti ma-
trem& Virgincm fufcitata.
Gcrtrudis vero fu-
perftes cft,miro fidci calorc fuccenfa.
Ve piella, k lud<cis crfidelipmioccifa.
NVnc, quiadcIudaBismcntiofadaeft^mira.
culum rcferam celebcrrimum , quod anno
pr^fcntiab incarnationc Domini M. CC,
* LXXJ. faftum cft in villa Thetitonis Pfortz*
ms.p^s.t:
hcim nomine Contigit autcm , vt qurcdam^^w^.^x/.
.
maligniGima vetula, ludasis familiaris cffeda,/'^ prsU"

pucllam cis annorum» feptcm , orbatam pafenti- ^"^'^ ''V
bus, venderet occidendam. Ilanc igitur in
(zâllnlux.
crcco lupcr plura paria linteaminum obftrudo tus^ ,
oic eius in omnibus ferc iunduris membrorura,

,
incifionvbus vulnerarunt , maximo conamine

fanguincm exprimcntcs , &
in ipfis lintc^mi-
nibus diligcntifsimc rcccptantcs.. Hanc autcca
poft tormcnta defundlam, ludaei in aquam flui-
damprope opidum proicceruntp &iupcr cam ,
lapi-
504 THOMiE CaNTIP.
congerie.ii pofucrunt. Tcrtia
vcro vel
lapidum
quarta die , per manum crcdam ad cslum i pi-
?catoribm cft inuenta , &
in opidum deportata
ab Iuda:is
horrcntibus Sc clamantibus populis ,
pcrpctratum. brat
impijs tantum flagitium cHe
qui mox,
autcm vicino Marchio de Baden ,
in ,
corpus,ftatinQ-
audito tanto piaculo , perucnit ad
tctcndit ma-
quc ipfum corpus crcftum rclidcns,
quafi vindidam fanguinis,vel
nus ad principcm ,
Poft horam vC-
forte mircricordiam implorarct.
morc
rodimidiam,itcrura fedcpofuit dcfundi
hoc {pcdaculum
fupinum. Adduftis igitur ad
omniavulncra
impiisludsis, ftatim etuperunt
nccis.co-
corporis , &
in tcftimonium horrcndx
6iorum fanguinemcffudcrunt. Mox clainor vul-
ci ad fidcra tolUtur , & in vindidam lcdcns to-

taUtctanimatur.Exquibufda indicijs captavctu-
paruula o-
la,& con\ii<aa: raaxime ciim fiUa cius
mnia prodiderit quia a puero cbrio cxtor- &
,
quoque capti funt qui m

quetur veritas. ludasi
extendcrui't,rotatiquc
puellam manus nepharias
&:fufpcnfirunt cum vetula duo vcrofc mutuo :
ordmis l rae-
iuKularunt. Uxc nobis duo fratres
dicatorum Rcyncrus &
iEgidius , ficut ilU qi"
fucrunt poft triduum quo h»c gefta lunt,
villa
vcracitcr retulerunt.
Cttr iWtf/ Chrijliannm (angumm effun-

dant quoiannis.
cur Iud«i fecun-

Hlnc igitur videndum eft ,
dum confuctudinem in omni proumcia, ,
quam inhabitant , Cliriftianura fanguinem tun-
\
LfBRL .Se<?thx)i cap, XXIX. 305
dant. Certiilime cnim compcrtum cft, quod
omni anno in qualibct prouinicia foptcs mittuntf,
cmx ciuitas vclopidum, Chriftianum farguincm
alijsciuitatibustradat.Conftat quidem cx fan-
fto Euangelio, quod Pilato lauantc manus, Sc
diccntc: Mundus cgo fum ^ fanguinc iufti huius MMti.ij^.
ludxi impijfTimi clamaucrunt : Sangnis cius fu-
pernbs, &
fupcrfiliosnoftros.Supcrquo bcatif- IJhIIus dd.
finius Auguftinus m
fcrmone quodam,qui inci-^«^ ^^'^*
pit: Incrucc, innuîê videtur, quod oferihiu
cx malcdi-
iSione pardntum currat adhuc in filios vcna fa- {'7
'^''i'';
anoris , pcr maculam langumis : vt pcr hauc
tio.
importune fluidam prolcs impia incxpiabilitcr
crucictur, quoufque fe rcam fanguinis Chrifti rc^
cognofcat pocnitens, & fanetur. Praetcrca audiui
qucmdamlitteratiiEmum ludasorum noftris tcm-
poribus conuerfum ad fidcm , dixiffc: qucm-
dam quafi prophctam coru in cxtremo vitae pro- ^
-phetaireludaeis,dicentem: Ccrtiffime Vos, in-
quit, feitotc nullo modo fanari vospoffc ab illo
,
quopuniminiverccundiflimocruciatu , nifi {blo -
'
^
fanguine Chriftiano. Quod vcrbum

cxci fem-
perludî &
impij tapientes , induxcrunt omni
annoinomni prouincia fundendum fanguincni
Chtiftianum,.vt tali knguine conualelcant . Et n
addidit: Male
jinquit, mtcllcxemntverbu, (an-
guincm mtcUigcntcs Xhriftiam cuiuftibct : fcd
prorfus illum fanguinem, qui falutem pcccarai»
in
num quotidiefunditurin altari: quem-, gqicun-
que noftrum ccnuerfus ad fidem Ghnfii, Uimpfe-
rit vt decuerit,
m^^fenatur ab illa -malediclionc
patcrna. -'^ *
i: ^bi o
3o6 Thomê Canti*
Ve capite ^lfcijfo mîmte , & dc i""»^' f'/'*.'j^''
f^ngmts.
tJ& fJbati infmorem beM^ M^rt^
viro pcro-
MAeiftro Richardo Normanno ,
Pr^d.cato
&m rcriptis cuiufdam fratrb ord.nis
rum in Bcluaco lcgiiie mc mcmini f^^^^^?^ .
Normanni» pambus virum fl^g»' '«^"^'^'îS

impium fuiflc fuis temporibus, rapuiis &
c*d t,u
hominum debacchantem. Qiicm »n™\";"^

deprchcndcme .am
'
dcdiuo montis cuiufdam

putato capitc P'^--'^"^"^^^";";
trunco corpons in loco mancnte ,
va"^'" fub! m
hombihtcr P
iaccntcm dcuolutum cft,clamans
veram contc
h«c vcrbaTvirgo fanda Maria da
.fioncm. Hoc non paucis horis inccfl^*'^ j -
wcerdotcc
clamitantc, vnus inimicorum pro
appropmquarc au-
currit in villam; vcnit ille,fed
con -
iiis non eft , niiirclatum caput fuo corpon
prei-
paginaretur. Quod vbi faAum cft, aducnit
compaginatocon-
bytcr,fcdit,& bquentecapitc
contclsionis
feffioncm illius audiuit. In finc crgo
prcsbytcrinquirit. dicens : Miror miracuio m
** tefadtcfuper omnc rairaculum,quod
adhoc
ille:Caufa,inquit,miraculi iftacit. Audiui
luuenis. quod quicumquc quarcamic»»»
,
lemna-
fabbarum m honorcm glorio^s Virginis
ab
rct , vcram confcflionem , antequam
obtincretîoo
dcccdcrct,matris Chnfti prccibus
diauin
-Nvtaudiut , in omnifccleftifrimavitaraca
boni nihuî^!\
iciuniumobreruaui.Altcrius vcro
fccK Quo laccrdos audito rairatus cft ,
&
ipi
vbihoc dicentem & confitentcm abfoluit ,
tum dcfundus cfflauit. rj^.»
LiBRi SicvNDi Cap. XXIX. 307
U non effe perpetuum m necefurium.
NOta ergo lcdor , mc non crcdcrc ncccfla- 25*

riam fupcr hoc elFc regulam, in didis fc- &
rijs ieiunantibus cfficaccm : quamquam gloriola
virgoin ifto peccatorc tale volucrit miraculum
demonftrare,vt fedulos dilcdorcs fuos iuuandos
a fe &
honorando.s altius comprobaret. Scio ta-
,
nien,& ccrtus (um , quod in multis didlum ieiu-

nium cfficaciam habucrit falutarcm: vt in finc vi-
tag confcffioncm vcram habcrcnt,&
ardiaspoc-
nitercnt.
Tie fratre Pr^dicatore, qui

fuper cappasn pHium per^
• tranfiuit, vt concmem baberet in ajfumptione Det^
fara. V .
INGcrmaniae partibus circa annum ab incar-*

^
nationePomini M. CC. XXIX. gloriofae vir-
ginisMariaBaffumptio folcmnisinftabat. MilTus
ergo frater ordinis Praedicatorum rcligiofus
fcruens valdc , ad ftationem quamdam in
&
dida
iolcmnitate jjnEdicarc , vcnit mane ad fluuium
quemdam : qui medius crat a loco ftationis & lo-
cofratrum : & non inuenit
aliqucm quicum in ,
»iaui tranfponcrct vt folcbat : ncc locum habuit
pcr pontem tranfirc,e6 quod finum amnis exten-
dcrat. Anguftiatusergonon modice, prsedicandi
tcmporc iam inftancc,m Chriftum raatrcm c- &
xus firmo corde
confifus , cum prccc fuppUci cap-
pamordinis cxpofitam fupervndas liquidas cx-
plicauit,fignoque crucis cdito,refedit delupcr,&:
ficcis omnino vcftibus pcrtranfiuit, Fiatcr vcro
2 V ' focios >
\
ao8 THOMA CaWT»*-
ndmiratus . ncc ic-
focius cius tantum miriculura
diu pottrao
qui aufus.nauem ad tranfcundum
dumexpcaauit, & tranfjjt.
marts
De dio futn,qui fuêr vndas
atlibulMitK
Ordinfs Prêdica-
C
b
tnodo fratcr ciufdem
Iinili
toru-m. vir dcuotus multum bonus, & n An-

gliamtranfiturus. rogauit in
portu
"^^^^
ct
uis,Tt(c&fccuminnauifocium fuum
rcc.pc
proptcr Dcum. Scd aie ncc

Dcum t»"^"»":'""
lcm led fublato velo
rcueritus cft :
^^^f^^''J^
gramtcr, vrgcns
portu. Tunc fratcr anguftiatas
Lm erat ncgotium tranfcundi)

ad lequc
po^l^f^^^
&
lacrymas fiduci.am mcnte conccpit,
vndas pro-
dum fratrcm focium cxhortatus, intcr
fundi maris, tindis tantum
fumma cxtrcmitaw
in
nauta rctto.
vcftigiis,ambulauit. Nccmora vbi ,
fpcxit, cxhorruit. & fratres,

mox cum velocita c,
«aui rcflexa, fulcepit, veniamque petfn^'^"";!^
Vidi hom em
crymis, indulgentiam impctrauit.
eumdem ambuian-
fide digniffimum, qui fratrem
mmagna ac-
'
tcm in fludibus vidit , mihi&ha:c
uotione obortis lacrymis cnarrauit.
Per Salue Regina tempenits fedatur»
fpeciaR-
28.'
"I N ordine Ciftercienfi gloriofs virgini
Itcr multa valdc fadamiracularcte-
dedito
,
dignaroc-
runtur. quxnonnulli ex cis, per fcripta
He tnitm no-
j^^j^jjg tradidcrunt . Nos tamcn vnum,quod
lit
? ftrocontigittcmporclicct fortc confcnptum
ipfius ordmis cft nob.-
tr.l%:c!io rcfcraraus.Fonij clauftmm
LiBM Secvkbi cap. XXIX. 309 ^
lirsimumatqueditifsimum. Contigit autem
^'^'^f^^^^^^^
obnubilationc caelum tcmpeftatcm aerisgrauifsi.
J^^^^^
%iamminaretur:quae& tada cft. Sparfis crgo
corufcationibus vndcquaque pcr acra ,
fcquun-
tur & fulgura. Qpae vtvidcrunt monachi.ccrtatitn
adEcclcUam fugcrunt; vbi conucntuin choro to-
taliter congregato, vident patriae , & fpecialitcr
clauftro pcriculum imminere . Inchoant igitur

alrifEmis vocibus: Saluc Rcgina mifcricordiae. Ec
ciim yenilTent ad illum locum antiphonai; Eia cr-
go aduocata noftra illos tuos mifcricordcs oculos
ad nos conucrtc: lubito vchemcntifsimus ventui
ab occidcntc vcnicns,cum horribih fragore toni-
trui,fencftrasEccle%Yitrcas, cum tanto impc-
tu, totaiitcr difsipauit, vt Ecclefia firmifsime foli-
data corrucrc crcdcrctur. Ncc mora, vbi in tanto
difcrimine faccr coucntus, fatis pertci ritus , flexit
genua, &
illa vcrba antiphonae cantauit: Et Icium
benediaum frudum vcntris tui nobis poft hoc

cxilium oftende , ftatim imago crucifixi , auas
mediaftabat inter chorum monachorum cno- & .
rum conucrforum fratrum, conuerfa ad oricntem

vcr(us chorum monachorumrcflcxa eft. Et vc
mihi \ monachis didum eft, contra naturam pi-
fturae, oculosapcruit, & mox omnis timorfub-

latatempcftate ccflauit . QuiscrgointaiKo nmi-»
raculononobftupefcat? Quisnon vidcat 6c plc-

ne collaudct illam mifcricordiae patronam ma- &
trcm, quap fpcciah priuilegio Chriftb poteftim-
perarc vt filio,& tcconciliarc mifcros, quosnoxa
profcripfcratjVt bencdidum Icfum fruaiiin vcn-
tris fui, illis in falutem oftcndat, qui vcnturus
cft condcmnationcm? Huius fruc3:u?
rcprobisin
gratiamirumquidaccidit,quodfubiungo.
Y 3
»
ThomuC Camtip.
De excUmatioae horHtn perborHm: Bencdiclus
'
lefusfruRHiventttsXHi. #
Waltcrus
St fratcr ordinis Praedicatorum
E
_ ^ nominc dc Mcfeburgo,
iigiofusvaldc ,quiprasbenda cathedralis
vir nobilis
Ecclc-
& rc-
Trcueri dcrclidai ncc non

fig in &
alijs pcireffio-
fuae Icxdccim Prj-

nibus magnis, fub annis actatis
dicatorum ordinem introiuit,& tantumm religi-
onc &
fcientia profccit: vt Prior in mulns
doroi-
bus, &lca:or ordinem magnificus habcrctur.
Hic quedam Principe impcnj vocatus multa

in-
a
ftantia, venit vt ci ad falutcm confulcret, & cius
cofefrionem audiret.Praeccdcnti ergo nodc

poft-
cjuam principcm dc mane auditurus crat ,

mecu
thalamo vno,in domo iaccbat.Intempeftxautcm
no*isClcntio clamarc validc ccepit^quafi in (pm-
nis:BcncdiausIcfus, bencdidus Ic(us, bcncdi-
dus Icfus fruftus vcntris tui. Quo audito mirati
fumuspariter& gauiC. Mancigitur fado, €on-
ucni (ccretius didum fratrcm: quid, fic clamans
valide.foroniaflrct, intcrrogans. Qui rcfpondit;
In confuc;udincm, inquit, duxi'multis annis, vt

m (alutaiiond Angelica nomcn lefus addam, di-
ccns: Et bencdidus Iclus frudus ventris tui.

Hinc node ifta fadum efi:, vt neauam ille huma-
mani gcncris inimicus inuidcns laluti principis
qucm auditurusfum,ftrangularcme voluit : &
^
Cgo in folitam falutationis vocem pauidus cxcla-^
maui, &
haec mc diccnt^, abccffic.
LlBRl SlCVNDl CAPVT XXIX. jrt ,
De ciHudam montAli pMts

verhis fer anao^
rem a diaboU laquets itbera.
cum illam nobi- jo.

STmilcquidacciditmihi, vt
lcm iuucculam, rcUaam Fredericifilij Comi-
,
tisdcVicnnaafeculoreuocalTcm, ad Ciftcr- &
cicnfcm ordinem adduxitlcm , illaquc pnmo
•
grauiffimis pulfaretur daemonum infultibus, vide-
rcm quod diabolus a dcxtris cius llabat, & cam PfiL 108.
adfefortitcrtrahcrcconabatur. Ego autcm cx ^
aducrfoftans , &
eam *ad volitum * retrahcrc
non valcns , clamaui audientibus fratnbus , qui ^ ^^^-^^^.
mccum crant : Bcncdiaus lefus truûs vcntris j^,-^
tui.Ncc mora, iuuenculahberataeft, & in ordi^

ncperftitit,tantlimqucprofecit,vt abbatilfa cf-
fedafit&euftoscollcgij virginaUs : Hic idcm
fratcr cft ,
qui illam nobiUffimam pucllam fiUam
Comitis de Vicnna, vt poftea diccmus, & ad fta- hoec.f. 3J.
tum vitae perfcdiffimum adduxit, in & ooiris Sc
inauditis tribulationibus ,
lacrymis , & precibus
continuis conftantiffimam co^feruauit.
De religiofo Ctftcrcienri fer Firgmeni Mariam peccati

vtniam confecuto.
REtuUtquoque mihifrater ordinisPradica- 3^

torum, decuius veritate (inceritatc non &
dubito miraculum de gloriofa Chrifti matre
,
planc pijffimum. Vir quidam lougo temporc^ dc-

uotus Deo , ordincmCiftcrcicnfemintrauit,in
quo, ctfi diu fanftc vixit , tandcm tamen,& dia-
bolotcntantc deuidus in peccamm cccidit, 8c
muUisperhoc occafioncm fcandali dedit. Pro
V 4
4
JIX T H OM^
C.A H/X 1 1^.
quo ,
confucmm
vt in ordinc illbcft grauiflimc ,
tnbulaJtus, ad coptandcm cum amarilEraa poeni-

tcntia redijt , & fc ad glonofam Chrifti matrcm
totalitcr in lacrymis & prccibuscontulit.In ma-
gno igitur ludu tcmporc noh modico pofitui,
tandem dic quadam orauit3& raptus inexceirura
mcntis gloriofam Virgincm vidic , &inbrachio
cius quali laAenrem pucrum paruulum fupcr ,
omncm pulchritudincm fp^cioluni. Qui cum vi-

dcret pro fe filio matrcm fupplicantcm inftabat ,
illc i lc k pcccato & tribulationibus libcrari rogt-

'
tans, & ad gratiam vitse prioris rcftitui. Scd cuin
pucr;quafi rcnitcns vultum aucrtcrct, & mater

,
ccontra pucrum in alteram brachij partem tranf-

ferrct, rc commodius vultui cius vultum fux bc-
nignitatis ingcrcrct: &
illc iicrum vultum aucrtc-
rct : &
aucrfum raater frcqucntius rcgyrarct^tan-
tns. b. c. e,
^^^^ poftimiram &
piam prccum initantia jCui-
''^
^ruLlr'^' citnuter infilio ,^

jupplica'
&
vultura cius ad piaculum fc-
••1.11 .
>tr
tionem. renauit,vt peccatum hommi ad indulgcntiam,»
rns. s. /i* flaium prioris virae ad gratiam condonarcr.Qiii^
eiam. mirum? Marixcnim fpcciali pnuilegio conccf-
fum cft,vt fccunduraProphQtam, vtrumquepo(-
fit arguerc, & manum poncrc in ambobus.
De vnicerni , eitiCL natUYa .
/^Vod in librodc natura rcrum apcrteval-

'
V^dc fignatum eft , vbidicitur , quodinde-
ferto , in quo vnicornis illud fcrociffimum a-

nimal in mortc hominum graffatur atquc fc-
rarum, pucUa virgo rclinquitur . Qui aducnicns,
omnifcrocitatcdcpofita, cafti corporis pudici-
tiam in virgine vcncratur , Sc tcclinans caputin
finu
LlBM SiBCVNDI CAPVT XXIX. 3I3
finu viTginis loporatur.
Cuius cornu, vt vidimus
m Brugcnfi ecclcfia Flandri» fcptem pcdumin
longicud.ine , virgo manibus
apprchcnfo, flcxi-
bilcm rcddit , & animis modcratum ita quod :
quandoque capitur & occiditur vcl ad fneCta-

,
culum cjchibctur.
Ettts frefrietas mjjluc e0pofua .
QVid in vnicorni ferociffimo animali , nift

Chriftum fignificatum accipimus, qui vni- ^^*
cspotcftatis cft,quia non cft potcftas
quxcom- „
parctur ei : &potcftas eius potcftas stema, quas
nonaufcrecur:quiantcincarn.itioncmpunicndo
/a ,^
angclos m cailo proptcrfuperbiara : intcrraho^ den^
mmcs propter inobedicntiam .
Sodomitas pro- G'».i>.
pter luxuriam: fihos Ifraclproptcr
iflurmur fiuc
crapulam,faeuiebat.* HincnuUo
audcnte contra-
diccre laeuienti clamans
, conqucritur Ifaias
•
Non cft inquit qui confurgat &tcneattc

. Et 'T^^"''
,
vidcqu^mvcre&quararcaeconqucritur.Ne- ^
quc enim hoc angelus in caslo
. ncque fandus
in
tcrra praefumpfit. Scd
iUa pulcherrmia mulierum
dcfcrtomundi, c.«..x.
ilil^nV'^''^''^"^'"''^^'^'"
falio De,,mediante
^ Angclo paranympho inuen^ Luc x.
taeft : cu.uspulchritudinem
virturum , & fa-
"fti corporis vencratus.
; Sl!^'''"^^^"
''"'"•litcr indinauif . In quo

noucm "ru
I
citate deHcxus
pi Pcrmittcrct
cft, & animo ttoodcratus, vt fc ca- zS.
& occidi manibus ludômm. In- S z7
dcquc rcfurgcn$,&
afTccndcns in cxlum.ante c5-
ipcctum patcrni vultus
& ciuium fupcrnorum.in
glorian^
I _
i
TMOMie Cantip.
non modo ^"^?

bibcr Et mdc cft.qu6d quj
b t.^"J^.
.
„.snoftcr Icfus,ficucan«qauusfem
quam &
maiorcs peccatores """£,V2ritas
quod
tuncfuillc probantur, co J^^^^^^
.,ag.s inno/uit A to-s pccc^^.
^^^^^^^^^
virgo "
iSpcccantc
minoratusfit
lurc &
fij""» ? ^
matcr, proptcr nos matcrno
potcftans ^h^^l^^^,
tronalicor!;u iUud vn.cx
pcccatorcs loânmiuatc
impios quofquc 1^^^^^^^
êic
oTim, mox lU
tienterexpcact, Sc non, vt
feriat dclinquentes.
^ redtt dd exemfla vngimtaus.

pi^
Q Eddomma,quid
qnid conor florcntiffima virgo. «^^^'
34'
3& conor profcqm
& y^^T^l
onme gutt«
Si cunaa mciLporis mcmbra,
vcrtcrcmur m J'"?"*^ P
vitalu fanguinis mci „t
defic««^^^
'
tamcn mvhil laudis tux vcrba

tius
cj^^^Tima .n perlo
quamcxcmpla. Hinc de conlcqucn
fccundu tcxcus
?irg.nitatis dign.tatc.
tiam ahqua brcuitet vidcamus.
corpo-
Integritaseftcunais apibus
lis virgiiâUs.
au^
QuhdjiHX» cdrnis virgo corrum{itur & ftrdit
reoUm.
vt Ii
MVltorum hadenus fuit opinio: intcgrum p
liciibus pudoris figiUum
ret
LiBRi Segvkdi cap. XXIX. 515
rcCjhabita conmnonc5& poenitcntia iam pera-
, dici tamen debcant 6c
ila credi incorruptae,
ctiamrialiascorrupcx fmt, &
virginitatis aurco-
lam promereri. Dicamcrgo illud , ctfx k multis
odiofms audiatur,quod illc incomparabilis fcicn-
iix Magiftcr Albcrtus, fratcr ordiais Prasdicato-
rum& kripfit&dixit.Nullo fciliccc raodo dc-
berc virgincm rcputarijquam (opita fcnfuum ra-
tione in carnali delcdkationc fluxus concupifccn-
tiae poUuiflet, etiamfl pudoris fijîllum intadum
incorruptum,& integrura confcrDctur. AUoquin
infexu viiili^quiilloiigillocarct ,nequaquamvir-
ginitatis dignitas habcrctur: quodvtique diccrc
impium cflct &
abfurdum,cum bcatillimus Apo- i»
ftolus& EuangeliftaIoanncs,virgo fic clcarus a ^^^' f**^,
Domino,& pro co intcr ccteros t magis dilcdus. /r.'*
Tcneamuscrgo quia &
in mulicribus. in viris & pflZ 'di
dignitas virginalis eft , & in vtroquc fcxu iznOix firibiti Di-
aurcolam mcrebuntur. feipulus iUt
qttem Aili'
^
QHod padiHA velaripopnt vt virgmcs.
^^^"^ ^'-^^^
INconcupifcentiae
mulicribus vcro, vcrccundius pcr fluxu
ctfi 36*
carnalis aliqux in mcnrc cor-
ruptaB funt: dum tamcn figillum pudoris a coiru
viri integrum perfcucrcthabita contritionc pce- &
nitentia de pcccatis , confecrari & vclari ab epi-
K:opisquafi virgincsiurc pofliint.Ethoc quidcm
fitad indulgcnciarapiaBraatrisccclcfiê, qux in
cafu, verccundiae humana:
confulit pudori. &
j,6 THOMiC
c«mpla qu«
•
^'•
H
T T Inc
noncm
pr«tcr ea virginitatis
noftris tcmporiburcucncrunt
virg.num^diflcramu.^ D^.
aJ cxhona- .
d.ccns.
,
MuU«
tcm bcatus auguftinus loqi.tiur ,
parcntum fuorum
ouidcm contr.rios conatus 1 a .
ilnutc ardorcfupcrniamor,sfupcraucrunt
,non curau>tiUa,cu
tts eft patcr, plorauitmatcr
fpcciofus forma p
antc oculos vctfabatur ^
"^"'^*- quam p
hominum. Huius rei cxcmpla anobUl
nuorumvnumfub noftrotcmporcquod
propc Cam"«"
Juclla.Maria dc Gonnclieu vidit
cui accidtc
ccpi , vtpotc quse pcrionam
nouit , glonoriffimum rcfcramus.
Atxli*,
Dt Ukelif"' virffw R»fnana , fome C^witis
qnapedibusmare tranl"'"- .
Om«quxdamv,.ôfand,ffimafu.tnorm-
38.
^
K
T)
nc laquclina
tilsimi Com.tis
H«c foror nob.Ws m ac
Apul^ ,
.
l.p.cnt.a ac dcco c
pr*
» Com t
^
ftantilsima fu.t . Q^x cum a c affl

nuptiis cogcrctur ,
aflumpto v.nh habttu
S^tt ^.rca,s crgo nunc.js P" o"'""
.
via qua fug.cbat N"!

"<?
fratcr cam infcquitur .
ad obu.um marc c
autcm cffugium foror vidcns. '
contulit , ac crucisfigno fc
municns
tx alta rupcproiccit . Quod vbi fra^ct vid.t,
Soror lupct
% k,u mai.no forori dc rupc clamau.t .
'
cmnia m,hi carifsima , rcucnar,s ad me
ftruam tibi monafterium ditatum cop,)s
clamorcs vu-
quo liberc fctuias DeofoU. Cuius
quafi furda aurc
pcrtr.-.nficns ^p
go fanda , ,
l
LiRi SecvndI cap. XXIX- 517
amplamaris Ipacia proccdcbat. Etvidequanta
virtus diuini miracuii . Nimirum natandi artis
ignara,ocuUs ac manibusin coelum cxtcnfis,qua-
u pcr aridam ambularet , maris profunda tranfi-
bat.Quo tranlIto,in dcfcrtifsimisCrcscifriluistri-
busarmisrub virih habitu fanaifsimo cuida feni
crcmitaB fcruiuit, vt (ibi (piritualcm viuendi mo-
dum plcnius informarct . Inde verens aftucias & ^
ncquicias inimici prodcrct feminam ; qiiil
, ne fc
crcmitam erga (caffici fohto amphus aducrtcbat,
fugit citra marc in propinquis dcfcrtis SiciUce
»
Uabitatura: & ibi (upcr arborem adiutorio cuiuC-

dam fidcUs viri arflo valdc conftrufto tugurio,
,
pcrnoucnnium latitauit, codcm fibi yiro ita clce-

mofynam miniftrantc, vt numquamproptcr vi*
dumdelccndcre cogcrctur.Hxc poftca Romam,
(pihtu cogcntc , perucnit , Innoccntium Pa-&
pam tcrtmm,cum omni clcro & populo ciuitati.?,
fcucra & audaci rcdargutionc pcrmouit . Hic vi-
dusciuslongifsimotciMpore fuit.Tcr inhcbdo- ,
mada, nuilo adicdo, pancm cum aqua comedic

&{upcrnudam pcnicus terram, aequata ccruicc
pcdibus, rcquieuit.
De loUnda jilU Comitis Kiennsnfis.
TAHa & his fimiUa dc virginibus faAa & 39

gefta raeo tempore , fircfcrrcm, potiiasmc
.tcmpus dcfcrerct, quam cxcmpla Vidimusc- .
nim plures fiUas Comitum cc Bar:onum,qua2 fpre-

tisnuptijs. in monaftcrijs vclcongregatiombus
virginum viiam ccelibcm dclcgcrunt.Quarum in-
ter ceceras vnam lolcndam nominc riUam Vien-
,
nenfis Comicis yiduquie ad proedicationcm cuiuf-
dam fratris ordmis Prardicatorum , VValtcn no-
minc*
hcc e.p^9' roinc,cuius fupra fcamus mentionc^nauditacon*
& ftantia parcntcs cuicit, vt fponfo fuo IcluChimo
vallc B
cum fororibus ordinis Prasdicatorum, in
Mariin- dcfcrutrct.
^.^ri», in dioeccfi Trcucrcnfi libcre
Hoec cnim Romanorum moderatoris ncptis & ,
Impcratoris Grxciae confobrina, &

Achaiae pnn-
cipis, foror, a parcntibus & amicis praeparabaair

cam pollct
nobilifrimisnuptijscopulari. vt pcr
autcm ahas in-
corum poftcritas fubhmari. llla
io-
tcndcns matrcm animo foIHcitauit didi
loci
mihtibus
rorcsinuifcrc. Qup vbi venit,aliascum
hhV»7vT- &tamiha matrc mtcnta, fiha, vt prius ordinauc-

rcligio-
deJir. rat,vocatis in capitulum fororibus,votum
risfccit,habitummduit, & impofitum rclpon-
inchoauit.
forium Rcgnum mundi , ipfamet
:
vocibus proic-
Quod dum conucntum laetifonis
qucntem audit matcr, miratur conccntum rcpe-

exfuis videre quid
el-
tinae laetitiae, mittit vnum
bcatiflimam lolcndam habitu
fct. Rcnuntiat illc
Qupaudito,matcr atto-
facriordinisinlignitam.
nita, accurrit filianrrapcre furibunda : Nec
cun-
Aata immunitatcm loci violcnter infringcrc, ra-

ptam (ccum abduxit, & in palatio Vicnncnh ar-
diflimae cuftcdiajmancipauit. Et vide quali con-

ftantia Cibis tantum rcgularibus fccun-
viccrit.
^
dum ordincm contentajaHos comcderc nulla vio-
lcntiacogi poterat. Aha quoquc ftatuta ordinis a
vi'
quibus corpus vel animus arceri non poterat,
gilantius obferuabat. DctracSko tantiim iUi habi-
tu ordinis violenter, coloratis cam vcftibus induc-
baiit Nuditatcmcnim pati virginalcm pudici-
.
tiam nondcccbat 7Quid moror vcrbis? Pcr Epi-

fcopos,Abbatcs,& praelatos, & pcr alterius pro-
fcilionis monialcs & rehgiofos diucrfi gcncris
tcnta-
LlBB.1 S BCVKÎ CA?. XXIX. 3T9
tcntabfttur.N^ccamcn infratricnnium, vcl
rcdituipfequlijvclfaltcm ad laxioris vitac ordincm
animumeiusconucrtcrc potucrunr.Diccbatenicn
vcrbis innitens Apoftoli. In ca vocatione c[u<i vo- i*^^^* 7*
catafum, immobilispermancbo. Parcntcsigitur
& amicii reuocatione illius finalitcr defperati,ca
redirc ad dia:umlocum& ordincm pcrmifcrut.
Vbi tantis cxcmplis vitaB fulgct, vt nulU in ca de*
cflTe virtutis dignitas vidcatur.
Jie forore fanlli Luiomci Regis Francorum^
Vldimus & illam quam minus iuftc cxtre-j 4»,

mam ponimus, filiam Ludouici Regis Fra-
corum, fororem lcilicet dcuotiflimi Regis Ludo-
quifalicifEme rcgnat ad praefcns. Hacc dc- ^*'»^»
uici, «
fponfata Conrado fihu Frederici Romanorom ^/^*'^^*
Imperatoris , in virginitatc permancrc innuba
praeclcgit.Quae foli Deo vacans,adco contcmpla-
lioni dcditur & virtuti , vt nuUa ci cura in
vllis tranfitorijs vidcatur . Sed & ipfius fratcr,
qucm diximus, Rex dcuotiffimus Ludouicus, itj
tantum amplcditur virgmeae dignitatis pudici-
tiam confeaantcs, vt Parifijs collegerit Bcghina-
rum maximam multitudincm, vt (c in humilita-
tis obfcquijs cxcfccat & lalutic.
THOMiC GAWTit*.
J)e fuT4 feccatt contu tjatufdm.
C AP ITVLVM. XXX.
mi-
Apcs nullo inter fe concubitu
fcentur : necm libidincm refoluun-
tur*.
Apienter& bene vcrba diftinxit.Coi-

temin*.
rus ctfinaturaliseftinans&
v^cl aduUeni
tamcn ad fornicationis
vero in l.bi-
pcrtinet tnalu. Refolutio
n
tang.tctimen . Et hoc
dinem, innaturaUs yicij dia
dupliciter, vcl pcr (b. vclper
almm quod f ex
:
poteft oOQnium peccatotum.
ErubefcHnt dmom dc vicio ctntu nAtuum>
in diuw-
2. X: T quidem de dxmonibus incubis
JCCsUbrisexpoiuotum lcgi: ''''"l^X
ftmi fupcr GcnefincontraManich«os,K
)
v.lHy, ic tuccubts fflC

mult.sfocis. De d^mohibus ver6
1. 1,. & >n numquam Ifgillcmemini.EtinhoCnotatur.qu^^^
ctt etia
quiH.M- vicium contta naturam daemonibus
ccn. c. lupetiuum
recundum.flUodGloiTavcllcvidctur
tc.nn.»-
dicitur :Dabo
auir^ .tH locumEzcchiclis i6.vbi
qui ctiam «
^ltnX: nus PaliEftinorum,.d cft da^monum . contra
tnm. rubcfcunt de via tua ftdcrata , vicn»i
turam intelligens. Jînlit-
N
LIbJLI SlCVNDl CAP. XXX. Jll
llnUerem fcccantem djctpgnahommAtHr»
Mlhi pcr plurcs annos in Epifcopatu Camc-

raccnfi v^ccs gercnti Epitcopi in confcffio-
nibusaudicndis,quxJam mulicr cum maximo^'
moeiorc &
pudore confeffacft , fc affucfadam
hoc fcclcrc in Icdulo lafciuiflTe, dgmoncmquc in-
tcr (c & 'parictcm cum cachinno clamanccm au-
difTcjfi, fi fi , intcricdioncm lignificans indi-.
,
gnantis. Qua vocc confufa mulicr , cadcm hota

cucurritadmc, Scbcncficio aWolutionis accc-
pto , pacnitcntiamaCtiam vltra quam ftatui , ama-
riffimam egit.
QHomodo dxmon alteri mHlieri (ordide feccan^

ii comminam.
SEd & aliam pcr idcm fcrc tcmpus audiui»

quxcum multis lacrymis mihi confcfTacft,
lc in confimili vicio polluentcm , audiflTc voccm
dxmonis fibi dicentcm Agc mifcraâgc quod a-
:
gisjbene tibi foluctur in proximo quod nunc fa-

cis. Ncc multo p6ft, vbi mulier confetTa cft i , &
pcccato rcGlijtjCx timorc maximo mortcmin-
currit , & quod hic pcr pcrnitcntiara non explc-
uit,in purgatorio diris pocnis exfoluit.
^^monesmipfam defunHam effodtHntinjiûYa

fcropha.
Rlcharda quaedam huius vicij, vt mihiccr-

tifEmd rclatum , ncfandiflima
cft vctula
fuit , q^re multis annis in monaftcrio dcgcns.
•
T H O M C A N T I P.
tamquc vctulam cfFodcrc . & n^c-^bratim ems
Qô hao,
traftu pet dauftri ambuum
d.fs.parc.
cumporcellis kropha d.fparjut , ^

f^^^^^^,
ilibus clai
poterant,
Certum
grunnitum corum clarius audiebant.
cflc habi
quidem cft,quorumdam ocubs minus
les dirmonum phantafmata ccrncrey M^^^"^
dasmones
cis pofsint
vero naturaperlucidos , vt
in aflumptis corporibus non laterc.
«
inter crur* referit.

De clcrico,qtti coluhmm
Laufoien-
4. VEncrabilis Bonifacius quondam t^»-
rcaorm Tiicologii
fistpifcopus,nuuc
qucmdam
rif,is,m.hitunc& multisalijs retubt ,
clcticum (c in confeEionc audiflc.q.u 'if^"''
ad uwai-
fadus vfu , illicitis (c contrcaationibus
vide
nem prouocabat. Proh ncfas auditu» Et at-
lohtus,
quid (cquitur , vbi hoc fcmcl , vt crat
membti
tcntauit , manuinter ciura loco Vinhs
hoirorc
colubrum apprebendit. Quo in fafto
mox vcnii , Oi^'
percuffuSjad confcfs.oncm
tislactymis pcsDitcntiamcgit*
f
LiBai Secvhdi cap. XXX. 323
De enoYmitate huius feccati»
A Riftotclcsin librodc animalibusaiidor cft^

quidicic,qu6d nuUum animaleijcit femcn
cxtranifihomo : &in hocordinationi naturae
contrarius eft plus quim pecus. Pcccatum contra
naturam tantum malum Hieronymus cffcdixit:
vtproco fihusUeimuko tcmporc diftulcrit in*
carqari, Hoc ctiam tantumeft, vt Auguftinusdi-*
cat iDconaturx vcnicntein carnc , pmncsho-
ftcs naturae ( Sodomitas intclligc) mortc reproba
acfubitapcriiire.
De clcrico immtmdo dejperate moriente.
ADolcfccns adhuc (bdalcm habebam in

fiudiotum , carumvaldc,
fcholis pariliura
pudicurp & bpnum:(cd heu poftmodum ^ magi-
ftro quodam fuo , ^)cr huius vicij crimen dcpra-
uatum. Admonitus autcm pcr me, & ahos amicos
& famiUaresfuos jcuripfc tantae nobilitatis vir,
taUs turpitudinis infamiam paterctur, ceffauit illc
j
plurics,lcdfcmpcr itcrumjnpriftina labcbatur.
Ad huncigiturcuentura dananabilcm rcsncfan-
daperucnit. Vcncrunt ad cum in ciuitatcm ,ia
qua crat canonicus , virinobiles eiiis confangui-
nci,& apud cum hofpitati fuut , cum miilto fct^
uicntium comitatu. Fadla autem ccnaxum (c
locatishofpitibus \ iuuenis fopoH dcdiflct^viK
clientibus loporatis,tcrribiUtcr clamarc coepit ^ &
ûxiUum fortiter inuocarc Ad domini crgo (ui
clamorcm cUcntcs turbati furgunt , & lationcra
nuUam in cius claa"\oribus aducrtentes, conca-
nouicos & Dccanum acvcrfiunt* Concitus ille
?Tmt adlcaua.
vcmt.aa rel.det clamicamis,confit«ripec.
diuinum , non bu-
cata luucncnr» adhortaiur i
Jnpfanu»
tnanum auxihum inuocare. M^^^
Smagnisvoc.bas .nclamarct.tandcmp
im Dccam clamant,s voccm .«"'J «"^^^^^
V«
ilU.qut rcd"J"t
.
^c, Aa
oculis inrpcxit.d,ccns: n-
qutd, ad quid fupcr mc diuinumadiutonam
2ocabo? l.c vidco patulum
^-^^^^^^^
fcntcs d^moncs , & ad rap.cndum «^^ t^nb^^^^^^^^
inhianrcl
Cumqucomnes,vtfcpot.mfgna^>
com lacrvmis i..clamarcnt , iUc q"^"''"' cum^j.
ucrtcns , claufis ocul.s facicm
aucitit ,
ai
&
tis clamoribus animam cxhalauit.
Dt alio riro foft hoc fcelus dtHtM v't»i'-

cta piTiH/c.
Epifcopatu Camc-
vicio quidam dc
C Imilis incum faccdotc fuo acccdcns
ad mc,
^raccnfi
roeabat vt eum abfolucrcm , q"«="^J^"*"*"
p«n>tcnj
tcm pcr anncs plurimos abfolucram,&
tiam ci .niunxeram falutarcm.
Qucm > ,
vcllcm ,quau
d.acclanum Epifcopum mittcrc
rogatus {um. v
grauius affligcndum, a faccrdotc
wli condit.onc abfolucrem
panitcntcm.vt ucxii
cenibuscoram nobis rogarct Dominum ,
^
poftmodum rccidiuarct in fcclerc, cum mox viri-

diaa diuina puntret. Confcnfi crgo
condit.ont, ^
Mox.llcnc-,
& heu mihi mifcro quod confcnfi.
xitgcnua , & vindidam in fc rccidiuantcm prc-
tc-
catuscft. Abfoluieum, rccefTn gaudcnsjlcd
r.a tertia aut qaarta poft fandum
palcha, intti-
hor-
gantc diabolo,paniis cft rccidiuum.moxquc
rificc damans:Vindiaa Dci lupec roc, vmd^»
LiBKi Secvhdi CAf* XXX. 32J
vtmihi poncabccrdos rctuht.a-
Dcifupcrmc ,
marilEma morcc mul»!iacus c(t.
alto fuh CHW grefJibHS bctba dref ehau

ncfandum vi-
Vldi & qucmdam huius vicij
mihi vir boni tcftimoni)
prcU
rum , dc quo
byccr rcfcrcbat quia cum illc pcr viridc pracuna
:
vcfti-
antcirct, presbytcr vcro fcqucrciurinucnu
gia prccuntis,in graminc,quafi ignc contada ma-
nifcftiffime pallutirc. Qncm
nos &
poftca pcrcc-
turpifsima
pimus pro vua fcclcraulUma , r»ortc
pcrijflc-NuUum enim pcccatum tam^ Ixpc Dcus
reproba mortc condcmnat.
Quod vis9 mdtur tranfASe XXXUU anno .
morbus nefandw.
DTcunt nonnulli vcrc crcdo,qu6d nullus

calisvicij ,poftquam tcropus vit« morcalis
Chrifti quod ad annos fcrc triginta tres cxtcn-
,
ditur in fcclcre pcrfcucrans cxcclkiit, nih fpecia-

li miracuio rcdcmptoris potcric
hbcrari d Qu
frequcntcrin co probauinnus ,
qood ctiam oCto-
gcnarios &
ccntcnarios iftt> crnnmc pcr coiiref.
fioncm inucnimusirrciitos. Q^d muum ? omnc
tcmpus y quod Chriftus vixir morum difciplma ,
fuu. crgo fpicto tcmporc quod ad pceni.

, ,
tcntiam habilifsimum inîcat amic^s narura^.qui

Chriftus cft.abhoftilitatc naûraeConucrn ncglc-
xcrit , vixvmquam poftcafinc difficulcatc pcro
ina:(ima , ab hoc kclcrc contincbit*
*
Thom Ca nt ir;
Df locofifioms hoc crmitte infeôrum»
-DXata; mcmoris magiftcr Pcrrus quondam

^
noto nar-
cantor Panfienfis , cuidam mihi
* '
JJ vbide vefpcrc
rauitfe vidifTclocum in graminc,
clcrfci hoc vitio intcdi
conlcdcrant ; dc
quidam
rorc
manc, omnibuscircalocis abundantifsimo
infufis, fmc vUo rorc ,
quafi kclcris conlcium,
ficcifTimum rcmanfiffc.
«
QHod Jlerilesfmt agratia Dei , & vix cottfitentHr.
T Nlibro Sapicntiasâpcrtc fatis dc Sodoma

ncquitias hi-
ms.b.c
j[ dicitur In tcftimonium,inquit
iif. ,
:
i^^^ ^t
migabunda conftat dcfcrta tcrra. Ec hoc lujtc
^""^'
in gcntc.qua^ ira exarfit . In ficcitatc ctiam lUa lc
ftcrilitasdcno-
ciiuiust,qui cxpcrs manfit a roic ,
tat jr, quar fit intalis vicij gentc

impia. Vndc
funt ralu:
J*/*'- 57. pfa;iru!^ Erraiicrunt ab vtcro , locun
:
quia vix pcrfcde intcgrc & tales conBtcntur.

vie"tori|S
1.M4C.9. Vndevir ille fortifnmus Iud;is , qui tot
fucrat infignitus dceiidis ad dcxtcram hoftibus,
,
elt
finiftro cornu ,cui Bacchidcs prxcrat contritus
pecca-
& occifiis. Sic multi confiteri volcntcs,de
tis communibu^ & afiuetis audader fe cxpc-
diunt confitcndo , & cum ad inufitata peccata,
ficut funt innaturalia , vcnerint ,

pudorc crubc-
fccntice praeuio fcgnitcr obruuntur. Vndc bcnc
Sodoma interprctatur muta. Qucidiu talcsmuti
ftint, Spiritus fandus ad eos intrarc nonpotcjr.
7. Qnapropter lob dicit: Non parcam orimco, led
loquar in tribulationc fpiritus mci , & contabu-
libor in aftiaritudinc anim» mc««
Ve
t LiBiLi Secvhoi cAP. XXX. 3*7
Senecx.
De feecatorm («nfcpone (X
x*-:
dc confcffione
QViJ autem & Pbilofophus
dicerc.in mcdmm
peccatorum vidcatur
ad mnoccmuo. AfuiUn,
,
proteLus. Proximum . inquit. -?r.^

confcffio. Som-
Lnct locum vcrecuuda pcccan r
fua confitcri,
nium narrare vigilantis eft,& vicia
cft:Nonprodeft latcre pcc-
fanitatis indicium
f^cultatem ha.
quia etiamfi latcndi
cantibus :
bcnt,fiauciam non h.bcnt.

Tuta effe (cclera/fc. -4 m rtj^-.
pcc-
curae(reaonpo(runv,M;:X«Baenvmpccna
caatium cft.peccalle-. Ncc
vUum fcJus hcet illud
(uis, jp?FUi.itumcft.
fortuna exornet m^n^ribu.
* {upphaum eft. Ah-
fcclus in {cclcrc
A*^"!,,
quoniam f
quemergohabeatomnishomo fecretum.quem
-
qui confcius fui fecreti (it, cuius

auao-
vercatur ,
(ecretum corrigat fi erraiierit.]

ritace
Ai cottfeponem eitlmtatio ex Auguîno.
TAles & înimat ad audaciam vir

confolatur 15:
ille curiahffimus & humaniffimusÂugufti-

nus. Quid inquit , etubcfcis 6 homo confiten?
,
Peccatorfum iicut&iu. Confitere ergo homo

pcecatoii.Quid
homini peccator homo,homini
• Ttrent.in
ticnes confiteri ? homo fum humanum a me

,
ni- H«-«^-*^-
hilalienum puto. Quid times confiteri ?

Id quod ^g- «>» ^V".
id quod
pcr confc flloncm lcio minus fcio; quam
nefcio. Confitcri tirocs.qui non confitendo
non
potcs efle occultus. Eligc quod vis. Si non con-
fdruslates,inConfcflus damnaberis. Adhoc
eniqa
humilem:ad
Dcus exigit confcffionem, vt Uberet
luper-
hocdamnat non con&tcntem,vt pumat
V bum»
318 T n 0 uA CANtip.
bum. Efffo antcquam confitcaris,con-
triftis efto
feflus cxulra , quia iam lanaris* Iplc cft mdcx
tuus, protcdor tuus. Praeuidct cnim & praucnit
faciem ciusin confefsionc , proptcr qucm pcr &
qucmconfellijseft. Aget caufamcius dcfcn- &
forcft poeoircntis, & pctitor vcnice confiicntis.
ConfelTus ambula fccn.rus , cxulta iam in via, &
noli cimcre iudiccm:adiucor tuus, iudex tuustan-
tequam ctlcs cpnfelTus inuenifti faluatorem. Im-
pium te c|uxfiuit,vt rcdimcrct:rcdcmptum dclc-
rct , Aperias in confefsionc pcccator
vt pcrdat ? ]
ostuum:ne claudat fuper tc putcus os (uuin.Et

nota quod putcum dicit infJrnumhic.Quid hinC
tcmponbus mcis accidcrit audiamus.
Ve fresbjtero fiih terra Ûngente, qutguU & IpiXtiru

deditHS fuerat.
i6.
ERat in villa Bmccellcnli Brabantiae Taccrdos
quidam » vita &moribus plurimum inhonc-
ftas.Hicgulas &luxuriae deditus, nihiltcrc: vi-
' dcbatur aliud mcditari. Poft fincm autcm anno-
rum paucorum, poftquam presbytcr fuerat ordi-
natus , iufto Deiiudicio improcmcditate dcfun-
6us eft.Ncc mulro poftjquidam prcf;bytcr,com-
Ijncnfalis cius & focius, cum in crepufculo noibis
viaili agcret cxtra villam: audiuit mifcrabilcn:^
voccm quafi dc fub terra plangentis. Confterna-
tus nutcm presbyter : quifnam clTct cuius voccm
audiret,ciuce fc confignans,inquirit,diccns:Qliis
cs tu?Ec vox Ego,inquit, fuminfelix illc focius
:
; tuus. Et rutfus prcsbytcr Quomodo inquit,ti-: ,
bi cft,& quarc dc humo cloquium tuum? Cuiil-

lc^dato rugitu maximo ; Vfc , inquit, mihi,vae,v«,
quoniam
V
Iitii Secvwdi CAP. XXX. 5^9
quoniam clauiic fupct mc putcus os luum.
Ec Pr-x.^s-
ciim quafi pcnnigero volatu vox plangentis ac-

fetrctur, in longum audita eft.
I)« to , qid hunc audiuit, necfc correxlt.
Mlrabilius tamcn intclligas , iplum qui hoc

aiidiuit prcsbyterum , in nullo prorfus yi-
tamiuam nîfcram correxiflc ; fcd mortcturpif-
firaaobijflc , & fosda ncquifsims conucrfaiionis
vcftigia poftcris rcliquilTc.
Vealto^qui fecorrexit.
Vldimus tamcnqucmdam multarum * diui-

tiarum & polTclsionum prcsbytcrum , qui
prioris audita damnationc presbyteri , opinia pc- ^^^^
nitus caduca dimifit, &
rcligioncmCiftcrcicn-
fcm intrans , bcne vixit,& obijt, Notacrgo,quia
illiadcunQulum damnationis5& ifti ad vtilitatcm
corcdionis rcs ifta innotuit.
Uortaturad diligentem cajlitatis CHfiodiam
Vldcant itaquc fidclium & potifsimc clau-

ftralium apcs, neinterfecoitumifceantur.
Indudum enim gcncralc diluuium tcmporc ^
Noc legitur fupcr tcrram , c6 qu6d filij Dcifi-^^*^*
liabus hominum mifcebantur. Et cccc plus quod
modo fit , vbi non (olum filij Dei fiUabus ho-
minum, fcd etiam filiabus Dci , quod grauius cft,
rcliîofi {cilicet fcminis rchgiofis mifccntur-
&
Heu vidimus , hoc frcquentcr , quod quidana,
fccundum di(3:um Apoftoli fpiritu coepcrunt,G4J.
,
3-
&carnc
330 T H O ifi C A N T I P.
& carnc confumraati funt. Volucrunt quidam,

& vtinam bono modo filiasfaccrcfpirituales:&
,
cas fcccrunt poftca concubinas. E conucrfo non-

null« fcminsB ex viris fpirituales filios faccrc vo-
lucrunt, qux poftea (ârnales matrcs ^ffcA^, cx fi-

lijs fpiritualibus carnales filios pcpcrerunt.
J)e dmbus c9ncHmhend$ mortuis.
DE concubicu crgo talium , narrantc mihi

(andiffima abbatiffa ordinis Ciftercicnfis,
vi-
quid noftro temporc in Burgundia accidit ,
quidam,nominc tantiim lan-
dcamus.Presbyter
dus caftus, monialcm quamdam altioris ordi-
& procura-
nis iuuenculam , fub rcligionis fpecic,
bat. Nada crgo occafione, cum focia fcniore, lu-
Folt
uencula monialis presbyterum viGtauit.
lautos autcm cibos&potum immpderatum.mo-
nialisin loco vno , & prcsbytcr in altqro quicuc-
runt. Manc itaque fado , vciula monialis foci^

iuucncul^m ad matutinorunîexecutioncm om-
cij nifa cft excitarc. Quam ciim ftrcpitu priino,
quiafilentium tcnebat , dcinde pulfationibus at-
tcntaiTct,ncc profccillet,fuigens quxfiuit lociam,
nec inucnit. Vnde. ftupefada thalamum/accrdo-
tisingreditur , &
ambosin coituuiortuos, prci-
byterum monialem, coniundofquc pariter, &
&
cruribus brachijfque inflcxis turpiter » ita vt irn-
gidati nuUa arte leparari polTcnt ab inuicem
lcdo iacentcs inuenit. Turbata crgo cum tota
familia monialisrcum pro confufionc-fadum cc-
larc vcllcnt^ nec poffent,cum horrorc& fcandak)
multorum,ficutiniienta£ijerant , amborum fimul
cadauera funt fcpulâ^
LiBKi Secvndi ga p. XXX, JjX
(lurim dn naturditet , vcl miraculose
fadHm ftt.
an na-
Si miraculosc
SEd &Viic'qti»ri potcft: Etrcfpon-
mraUccr facliimlitquod narraui.
dco , quod miciculosc &
naturalitcr ficri potuit.
vi-
Miraculose ad exemplum tadi' dcteftabilis , vt
libidi- -
tctur naturalitcr , quia prae nimio
:
ardorc
nis , in ipfo luxu &
dcledatione coitus , cxhau-
riuntur fpiritus ammales, & cor nimiedilatc^tuni
reclutionem non rccipit , (ubitis naotibus iutcrce-
ptum.
DeteflaUQ lusiiria ex Scneca*
QVid autem de luxuria & turpi amore & ira- ii,
pudieitia Ehilofophi fentiant^ûdiairuls.

Luxurijs homincsdcditi , voluptatihus fe imiflicrn Sen.e{,i9
gunt, quibus in confuctiidinem addudis cai^Qife.
Hon polfunt, & ob hoc mifcrrimi funr^ qupd; ea
j»eruenci|unt , vt illis,quae fuperuaûa fuerant,ffa-
^lafintneceffaria. Scruiuut voluptatibus , non
fruuntur , & mala fiia , qupd malbrum vkiqo.wxi
^ftjdiligunt. Tuncautcm confummata cft infdi^
citas 5 vbi turpia non folum dcledant , fcd etiani
placcnt , & defmit cffe remediplocus , vbi ,
qu»
fuerantvitiajmores fiunt& funt. Necefle ett e- ^
nim vt in immenfum excat cupiditas^ quae natu-

ralem raodum tranfilit. lUc cnim habct fincni
fuum : inania autcm & cx libidine orta finc tcr-
^
tnino funt.l CohciHari nifi turpi ratione,turpis a*
mornon poteft.] Etfi foedum ,delcd:ationts ta-
mcn commodum luxuiiantem (pquitur rconci-
liantem
T«cic* Camtif;
liantcm vetb turpu, fjullum , 6c hunc tUfpim-
mumiudico. C^-^nto inhoncftior mrpuudolu-
xurix praedicatur canto honQriticcntior pudici-
:
ti« caftimonia comprobatur. Eft autcm pudid*

ria virorum ac mulicrum praccipuum firmamcn-
tum
, cuius nominis rcfpcdus finccrus
iuucntutis
**^f f^**flos * pcrmancns, qua cuftodc raatrimonialis
l^ttris ccnfctur. Du« volupcatcs funtguftus &

im'f.ft$U.
tadus hominibus communes& bcftijs.Et idoo
inpccu Jum nwmcrohabcndi liint , qui his fcrinis
voiupcatibusdcferuiunt. Dumquidam ftolidusi
^
auJicntcPythagora.diccrct: Mallc fc cum mu-
licribus^quam cura Philofophis conucrfari: Et
fuînquii,m caeno quam in floribus volutari*
Di fcx viy dd fornicMticncm duantibus
%l» A quoniam ad omncm tcrminum via fcm-

p^r dingit, dcvijs pcrquasad fornicacio-
dtjL
nilsUp(um improbc pcrucnitur> aliquid latiusdif-
f^fff'^* (eramus.*AdcfFcaum autcm huius vitijfcx vi«
fTq Tr^'
Po^^""^ a(s!gnari. Primaconfidic m cogitatu tur-.
#2/. a^T* P*^^ immundo. Sccunda in vifu vclafpcdu inor-
dinato.Tcrtiaia conciliatricum mediarum allo^
quio. Quarta in vcrbo vcl coHoquio luxuriofo»
Qînta in ofculo laiciuo vcl incafto.Scxta in con^
taXtu mcmbrorum illicito*
De friwd & quomodc vitaniu

M- Ogitationcs malas & turpcs confenfumj ant
malam voluntatcm pr«ccdcre,ccrci(simum
cft. £t hasc via prima ad tornicacioncixi. Has co-
gitatio^
LiB^ti Secvwdx cAt. XXX. 333
gitationcs maximc pollucntcs noftr» orationis
jliam
Lrificmm virgacrucis, dfuaDcuspatcr
,
vcrbcrauit,cura Abraham abigamus.Vndc Ilaias:
vcttrarumab ocu- //j.t.

Aufcrtc malum cogitationu»n
lcparant i fjf. i.
lismcis. Pcrucrfe cnim cogitationcs
Dcoiprobauautcmvirtus , fubaudi crucis, cor-
ripit infipicntcs, d«moncs vtiquc, qui nos vcxant ^
id cogitationcmaligna.
4
De arhore quddm , & eins tnyfleri^.
*<•
Vod inlibro dc natura rcrum apcrtifsime
Q^ dcfignatur. Ait cnim : Pcrcdixion arbor cft

in i-^crfidc , & interprctatur circa dcxtcram. In
,
hac columb» ,
quae fugiunt fcrpcntcs volatilcs:
tum propccr tutclam , tum proptcr frudum cius,
quo mirificc dclcdantur , libcntius requicfcunt»
Ncc mirum. Non folum cnim odor cius, fcd &
vmbra (crpcntcs vcxat, ita vt cam vitcnt attingc-
rc. Qnid in hac arborc nifi crux Chrifti? Quid in
dextcra nifi matcr cius , quae iuxta cruccm ftetit. le^9.
Et quid in ferpentibus, nm dsemoncs^qui colum-
bas , id cft,fanaas animas , validi pcrfcquuntur?
tfuius non foliim odorcm virtutis,"^ qucm in fru- i.if»^.fi^.
&
Au Chriftus contrahit, vcriim ctiam vmbram, ms,b> qm.
hoc cft crucis fignum, fligiunt &
abhorrcnt : quia
^'^fj^'^^'
tcftc Auguftino ; Vbicumquc crucis Chrifti rjl^^^
gnum cum fidc pr«ccffcrit,nihil ibi noccrc potc- ^^^^^^
tcrit inimicus. Dc hac arborc fanâ , ccdcfia 1«-
tabund a cantat in hy mno%
Crux fiddis mter omnes D^miniim^
Arborvnanob,li,'.
Nulla fUf4A talem fr^fert
^Jj;^
cmis.
TronderjUre , germinem
Huius
3U THOMifiCAMTlP.
Cdnt,%. Huiusfiudum in Canticis fponfa dicitdulccm
guttun fuo^ •
De antmi (tiflodta ex Semu.
Vod autcm arccndus fit animus a cogitatio-

Afui stn.
\J nc Philofbphus elcgantcr oftcndit,
uiala ,
ruinam tt-
î^^j^^ j^^j^ ^j^^ ruinam patitur , qui
.
mct.] NuUus maior eft quoeftus , quam quod

cor
arccas, antcquam capiaiur. Pencs cnim animum

Et hoc planc probatur (ic.
cft, eftugcrc iiue capi.
in firo,
Omnc pcccatura adio cftjomnis autcm a(fiio
jr. voluntM^ ^ voluntatis crgo omnc pcccatum voluntarium.
:
Omittc ergo cxcufationcm , quia ncmo peccat

inuitus. Sunt quorum corpus innoxium cft , &
in
.millc facinorum furias mens vitiola difcurrit. Ni-

hx\ pcccant ocuh/i oculis animus impcret. 1
De fuclU nmio amore fubhi extMA^

r *
17.
Y^ Vantum autcm malum fit cogitaiioncsfor
.Vûcrc pcruerias,6c pcrcasallici adconlcn-
viruni
fcm,(ubexemplo ponimus cuidcnti- Vidi
&forma
in BrabaniiiE partibus decorc virtutis
confpicuum: quem iuucncm puellalafciuicnsini-

virginfô
pctcbat. Nefas autcmduccns iuucnis
dcflorarc , ftuprum renuit , aufugit, &
in con- &
puellarclc-
jfpcdu famihx domus qua(i lutusa
dit. Quem inucrecundius infccuta fupercius
illa
gcnua (c locauit , &

dato graui fufpirio aoimani
mi(cram,eucrfisluminibus , cxhalauit. Qucmvi-
rumgrauitcr contriftatum , quafi reum (ubitac
mortis in puella jprout potui confortaui , cius &
conftantiam , ac rcdum Dci iudicium in defun-
Oani,
i
LibriSbcvndi ca!>. XXX.
iftaaijlicut dcbui^coUaudaui.
DcfecundAviaadfornicAtionem.
SEcunda via ad fornicationcra cft luxus oculo- 18.
rum in vifu: Qupd Icrcmias cuidentcr con-

dcpraedatuscft Tfcrrjf.j.
qucmur,diccns:Ammammeam
oculusmcus. Qupd inDauid,qui
vtiquc patuit
, & cum
'
incautl vifa BctMabcc , captus cft ocidis i.Rig.u:

adultcrio crimen proditionis & homicidij pcr*
petrauit. Et proptcr hocfolicitus orauit in pfal-
mo: Auertc oculos mcos ne vidcant vanitatem. //i.x is:
Bemuyiere ,ne coyicufifcereiur ,

orationefu^reddi*
ta tefrofa , G? iterumreilituta & fufista.

N partibus Sucuiae
,
quas Alc mannia continct,
1
^ficut a fratrc \Valtcro,quem fupra po(ui;nupeir CMp. 29.
audiui : mulicr qu^dam dcuotiflima erat no- i^.jo^c^* &
bilis , pulcherrima ctiam fecuhdum carnem
intcr JP^
omncsparriaB feminas reputata.Ad hanc vidcnda

cu muki nobiles & potcntcs feepius.coniicniret,
& prb^ vifitationc huiufmodi grauitcr f«piu^*

illa
turbaretur , ne fcilicct curiose vidcntibusocc^fio

fcandali pfaebcrctur : quia fecunduPhilofophum:
^pudSen
Magno cum periculoGuftoditur,quod mulnjpla'^
cct : oratorium fuum fola fcmcl intrans , fufis ad
Dominum lacrymis dixit; Vidcomihi Chriftc
Ie(uexcamc, quainduifti me jpcriculuniimmi-
ncrc. Licetcnim animum meum tortiter fixctis,
Tt nullaprorfus vanitate commouear: titacrtnon
modicum pertimefco daremcpofle caufini dc-
,
agt-
fcilibus vt tentationum cupidine aliquatcnus
,
pater Sc
tcntur, RcgQ crgo tQ miiqricordiffime
0,0.
^ .
DominCf
^6 TmOMu* CANTXFr
DoiBinc, vt fpecicm mcam in tantam focditatcm
hor-
commutcs, vt fit carnis mifcrae turpicudo in
rorc potior , pulchritudo fucrat in honorc.
quam
vul-
Hoc didojftatim lepra firdi^Tima contabuit
crupcrunt pnftulx: oculi tumucnint:
tus illius :
gibbofadc
ct laccrum incptc patuit ; nafufquc
dc-
formitatc contortus , alicnam pcricus facicm
occurrit
monftrauit. Ncc mora egrcdicntc illa ,
co-
maritusj vixque cam tantum pcr t habicnra
gnofcens, quaeritfiipfafit- Etea diccntc:Ego
'
lum,.mox ille totus inhorruit , & vt vidit familia,

plandum mirantcs
omncs (imul cxclamant in ,
contign-
pr«cipue , quid tamfubito dominasfu?
itaque parcntibus illius, notifquc o-
Ict. Turbatis
mnibus amicis confulitur phyficus. Rcjpon;
& ,
ciic
dctincurabilcmcffelepram, nihilque aliud
confiUj , nifi quod cxtra habitationem
hominum
coUocemr. Qupd vt fadum cft , &
audiuit fratcr
crdinis Prxdicatorum , qui cius confeffioncm
audire folcbat, vcnitad illam,& mire

gaudcntcm
inucnicns^qugrit caufam inopinati liibiti mot' &
cnarrauit rratGr
bi. Quâm vcillaperordinem :
ipfe turbatus & miratus non modicfe incrcpauit ,
cam , diccns: O miferrima & ftultiffimn rouhc-

rum ,
qu^ in contumclram & pcriculum viri tui,
opus Dci in te prccum inftantia dcftruxifti , P^^'
rentcfquc & amicos tuos,qui Dcum laudaucrunt

& vcncrati funt in te , ad blafphcmandum nunc
pcr talc infortunium coegifti. Agc nunc chariffi*
ma , infifte prccibus , &
adcontrarium gcft? rci
diuinam mifericordiam intcrpcUa. Hoc diftojc-
ccfsitfratcr.lllaautcmtotaliccrin lactymis rcfo-
Juta,orauit ad Dominu,dicens: Dominepatcr&
doawi;ator vit« mc» , vthbcriori mcate & p^-
riori
LlBRX StCVNCl CAT. X)CX.
(piritu fcruirem tibi
riori hoc in mc flagcllum
,
lcprajatuabonitatcfidis prccibus cxpetiui; fed

quia audio a patrc mco fpirituali,cui rac
tota dc-
uotionc commifi , contra (alutcm mcam
hoc a tc
omnium Domino pctiuiflc, rogo tc pcr tuara bc-i
nigniifimam charitatcm , vt in mc tuum plafm»
rcltituas.fccundum quod tux placuit optim» vo-
luntati.Mira rcs. Vix vcrba complcuit,
ta claritatc
in tan- &
cutis,& clcgantia formj fubito facics
eius rcftituta cft , vt nec in ca
vnius rugiE vefti-
gium vcl tcnuiffiroa faltcm macula rcmancrct.
,
Quo vifo gaudct milcs , & vxorcm reputat fibi

q«afi rcdditam rcdiuiuam: cxultat familia ; fama
gcfta rci diffunditur;laetantur amici.applaudit
&
patria : & inclyta Chrifti pietas orc omnium col-
laudatur.Et vix quidcm miles anno dimidio fu-
pctuixit.Tunc incly ta mulicr eius, non immcmor
bonitatis Chrifti , cumfilia vnica, quam habcr
bat , & poflcfEonibus vniucrfis ad monaftcrium

fororum ordinis Praedicatorum tranfijt, quod
*Licmbcrchum dicitur,&in eo au<aorc, Dco, S'-*"""
religtofiffime conucrfatur.
i«/ «J^-
i*rch,
I>e oculo im^HdtcOm
Vldc ergo lcaor.confidcr* virtutcm in fcmi- Jo«

na , quae in tantum horruit oculum impu-
dicum , vt in fc prccum inftantia
leprae plagam
acciret. Quid mirum?
Ncquius oculo quid crca- ^cf^' 31.'
tum eft? Idco Moyfcs in lcge inhibct filijs
Ifrael, n«w. ,5.
nelcquanturcogitationcsfijas,
varias fornicantcs.
& oculospcrrcs
Et Ecclcfiafticus ; Oculus ucU.Â'
malus ad mala non fatiabitur
, fcd triftitia m
ent lcmpcr. Non ab re Dominus
in Euangclio
y dicit:
tM O M iC C A« t I iP.
ftclcand.l.zcn apr^^^
&
dien?,Frolabans ;
fcandalizcs.
& pcr coafcqucns proximum
N,«.[U. l»"»»^
GutJUnc f^nore Begh.H.rm
e^twxeftt.
(drnis tentdttoncm
magiftrum Guidone^.
T / Idi fanaum virum
'
V
quo «m6«nc
Bcghmarum
prcsbytcrum
fcrcbatur
N.uclU-
.
l^
quu cu^
adolcfccns.in
° S^^^^^^
2pidoHannom* fcholas ^cgeret

contcmplatus > P"
cTutc fcmcl feminam
. "> »"tum
tentatu eu
trcs , etiam ipfa motlua
vt cxccpto co' quod vigiUns ff^^^Y'-^^'''^^
pr=ercntcm. ie^
&c m fomnis crcderct cam cflc
ticnscrgo circafcdiabolum
non cefl»«,deno
dam tumulum mortus mulicns apc'">''"" - ;
corpons tam dmtc-

& facicm in c«no putrefadi
{ufFocatus.qualimor
nuit,vt pcnc fccorenimio
tuuscadcretrcfupinus.Qu^ rcs i"
poftea ftimulutn
«
.
luit (ando viro , vt nullum
carne fcntirct.
J>e tiufdcm htat» obitu.
quod ftatii».
iu T\
JL/
E hoc iUud fccrctum
diai
vbi bcata anima pro
viri
condition»
accepi.
carnis . corpus exiuit , cuidam ad quatuotdecim

uuliaria longc poiito pcs viiiQnem ^PP^'*"' '
jm
LlBl.1 SlCVNDI CAP. XXX. 3^
îus cflct meriti , lapi« prccio/us qucm
, in pc-
portarc vidcbatur , ad illuftrandum totum
orbem idoncus& clarus , oftcndit. Ncc mirum^
vt qui ftiultorum corda ad cognitioncm vcritatis
illultrauerat verbo Dei , &

virtutis cxcmplo, fc-
lix cius anima tanto luminc potirctur.
1>cqchIo beati Lndouici C4thMoncnfis Bfifcofi

inCQTTHftOm
C Andus t Ludouicus Cachalaunenfium Epi-

^ fcopus , fuit vir eorporc vcnuftifBmus & pu- ^^^^^^^
dicus. Quem vt vidit quaedam Galliarum rcgina,
oculos coniccit incum , & oportuno
loco voca-i *
-
tum^ ad concubitum inuitauit. Quam illc toruo

ultu ,& oculoindignanti dc(picicns,verbismi^
rificis confutauit, Cuiusoculus poft mortcmêt-
i^ in iicco cadauerc eztingui vcl caligari non

poterat, vt mihi &
multis alijs audicntibus magi-
ftcrl oanncs de Firmitatc , abbas quondam rc-
gulariuoacanonicorum in cadem ciuitatc, qui
ipfum oculum quafi criftallum lucidiffimum vi-
dit,poftmodumenarrauit. Interfuerat cnimcle-
uationi corporis di(£ki fanifli , quod annispluOi
quam quadringentis in tcrra iacuerat. Etiuftc
quidcm oculus ctiam in mortuo corporc cxtin-
gui non potcrat , qui contra mortificantcm ho-
ftcm in fragili vafculo viuidus permancbat. Et
vcre merito cxtrinfecus caligari non dcbuit qui
,
vcnenum corruptionis intrinfcc6 rccipcrc non
curauit.
tx Stntcd.
Ve (Hfiodia fenfmm
pWlofo.^
oculo non figcndo
QVia autcm dcfentiat.audumus.
phus Scncca Qi^l^'?°'
nctcjûu,vultde/>dcna^rcru^^^^^^^^^
his «iux rchqu.t ^.'^^"•^^^^^.'^quocumqucfc

qukm amor rccrudcfcit. Att;-""f ' ^ n.cuoanonis
pr^(cns
?crcct.prctium aliquod
Cogitationcsvagas& mu Ucs «t^
tn. inucnict.
Cofftat.ottatnn
fomniofimilcsnonrcapics.
contep^
& ccrta,fiuc dcUbcrct,fiucqugrat,fiuc
vcro. Si contincns
cs, & animi
i- tar non rcccdat i
'
&co;or?^^^^ quu
idco contcmna,
„c in^ccori f-t. Ncc
tcnt.Nam nihil diftcrt fi '^".'^^^^^
ipfc vidcas. 1 S. o<L"l"^,^°r P VXinPC hta-
fi ta-
tcftnngc.
tcs h*fcrint,fugc:fiar(crithngua odor
cunofus
dummanus allcxcrit , rctrahccfi
itrcpfcrit,narcscontorquc. Et h^^-^f*^;;.
priL motu in yfu duxeri» , «tH^'^^"^^";^"';,^^^^
n»mo conqu^
fusvicia,&inito f«dctc cum.f
7. fccnt.ExcludUur affcdus fachus ^^-^^^^
optitnuni
tur. Quia crgo non cft rcgrcdi faole ,
«ft omnino non progtcdi.
vultum fi"">^
Dequodm cafiiQimt adolefcenu ,itti
defomautt.
„. i-p Eftatur Ambrofius in hbto dc virgi"'"»,

adolcf:cns qu
1 quod mirae pulchritudinis
dam ;ccrncns in fua fpccic foUicitati P»"« J^^JJ'
-
contodit
luftrium fcminaium , vultum fuum
LibriSecvndi ca?. XXX. 341
neribus,malensdcformitatcmhabcrc foeditatis, ^tsf^tjmpm
guim formam ad irritamcntum alicn» libidi- ^/^'If^
Dc Urtia rid ad fpYnicdtipnemf
*
3
TErtiaria ad fornicationcm cft conclliatri*
cum abhorrcndaimmanitas, Dc hisEccle-
Gafticusdicit:Linguatcrtia muUcrcs fortcs dc-
'^^^f^^^^*
iccitj&priuauitcaslaboribus Linguatcrtia
fuis.
cft turpitndinum mediatrix » qux primx matris
Eu« fpcdcra gcrit ,quse virum in omni fapicntia

& dccorc perredura feduxit, & i paradifo cxpu* g^^^
lit. Qn^2 e$ igitur puella fimplex , expers fallacisc^
quagtahum manus pofOs cfFugcre, (i fcmpl ^tiani
auditum ? Solum tibi rcftat
tfcnuiffimc praebcs
|ConfiHum,vt taUum confortia (cmper ritcs ncc ,
cum vadas aut fcdeas : quia nihil pueUis perni-

cis
ciofius ifto majo; Miror certe &

diu miratos
(lim , quod ciuilia iura tales non puniunt , quat
pro rc mpdica furcm iudicant & (ufpcndunt. Lcx
Moyfi in Exodo praeccpit: quodfi; quishomi- ^04.%%.
ncm furatus fucrir !5c vcndiderit , finc vlla mifcri*
cordia moriatur. Fitfiirturamanu , fit furtuni
Gonfilio,nec vUomodo difFcrunt in peccato. Qua
crgo pqsna plcdcnda cft lamia , qu« puellas ani-
mam quam lcduxit, tradit diaboto,&
, corpus lc?
nocinijs defqcdandum ? Practerca turpiusdcho-
ncftarc vel damnificarc non potcft Kominen^jl
quim ifl filia vd vxorc.
\
34*
TllOUiiCAWTIt.
J)e qnddm fefinia vetula & cafid mtsliere Remenft
egregiHm& iucundumexemflum*
A
^^
Vdi quid hinc noftro tcmporc Rcmis
derit.
Praedicatorum
Erat
rctulit
homo ,
,fabcr lignarius,admodum
acci-
vt mihi fratcr ordtnis
tcnuis, vxorcm habcns

pulchram & bonani. In
hanc diu«s quidam pccunia,fcd inops cordcocn-
nc-
losconiccerat impudicos. Miffa crgoabco
lalutat
fanda vctula , intrat domumiuucnculx ,
Ncc
camquafi incognitam , rcfedit ad igncm.
(c plangit.
mora, circumdudis ocuhs , fatigatam
autquia
Quaerithinc iuucncula , vndc vcniat ,
quacrat, Et votula Si ipfa fis ncfcio taUsnominis.
:
talifquc matris filia , quamhabcrcme credom

uc
hac vicinia confobrinam. Cui iuucncola: fi iil*
ccn-
qua loqueris fim,ncfcio,taU quidem nomine
(cor,&ctiamhabuitalcm matrcra. Tuncyctula
rucnsiu ofcula iuucnculac ,
bcnc,inquit, auimui-
risoptim«matri tuac. Tu autem qualcm virum
habcs ? Cui lUa bonum , inquit,opere fabrum
li-
,
ncu,
ârium. Mox vetula altiusclatogcmiiu,
mquitjoptimaematrisfilia ,
quomodo ad iltatn
quae
mifcriara vcnifti vt fabrum habcas virum ,
totinparcntcla tua magnos diuitcshabuifti. &

His didis,quafi mccfta , nil ampUuslocutarcccI-
fit. Inde quartadic rcuerfa: Vere,inquit,muUufli
folUcitor,vt poft infortuniumtuum, rcbusfalccm

copiofius valcas abundarc.Inucnicrgo viara,qua
hoc ficri ift»
potcrit , fi con(cntis. Eft in ciuitatc
vir diucs & potens valdc ,
qui te , vt hcri oQihi di-
xit,ciimtuum infortunium dcplorarem,fupcr o-
mnia diUgcns .concupifcit, Cum ifto quidcro ha-
*^
bcbis
LlBRI SlCVKDT CAP. XXX» J4I
bcbis quidquid corpori placerc potcrii vcl decc
rc. Cui iuuencula: Bonum , inquit, virum
me- &
liorcm mc habco : diuirias autem cum pcccato
vulr
augere non cupio. Cui vctula , quafiblando
tucongratulans: Ethinc, inquit ,
magis tcdiligo
chariflima. H«c dicens abijt & pofttnduum

, ,
rcuerla^dixit Veni mccum chariffima & ccclc-

: ,
fiam pariter gloriofaeVirginis vifitcmus. Nihiltr-

go mali * fufpicatafimplcK iuucncula,parctilli,& P^^
cum eadcmvadit. At vbi ante portam diuitisW^^^*

tranfeunt, vt praeordinaucrat vctula,iuuencula ra-
pitur& protrahitur in conclauc. Anguftiata ergo
iuucncula,& eminus ad aurcs vetulae lc inchnans;
Mihi, inquit , hac nofte contigit luxta confuetu-
dincm feminarum. Nunc adboram hbcrcsm?
cognata dulciflima , &fidc data fpondco cras rc*
dirc. Annuitvetula,confcntit&diucs.Hincergo
.
iuucncula domum redicns, t quid fiat cxco2itat.

^''JJJ-^^^
Pr^parat itaqyedc viciniatrcs fortcs &
validas ^
fcminas,& eas cu (copis cl4m in thalamo colloca-

uit.Qu^fi autcm vcllpt cultioribus vcftibus in-?
dui,vcnientem vctulam,velut ad fuum auxilium,
introducit. Firmato igitur oftio concurrunt fc-
min3e,& nudatam vcftibus,pcrcutiunt fcopis mi^
feram vfque ad fanguinis cflFufionem. Nec ccfTant
ivcrbcribus,doncc cluduato conan)ine , vetuU
oftium cxiliuit, & nuda pcnitus pcr plateas au-
fugit. Mirantibus cundis , quid fadtunjlitau-
diunt , & conftantcm in caftitate iuucnculan^
pcr totam nimirum ciuiratcm cxtoUunt, plufquc
lucrata cft in honore & gloria bon« famas , quim
fuiffct in omnijûscopijs diuitis adcptura.
Y 4
344 TnouM
Vi fueUa po rirgine drcumduHs 4 y$tuU hti^
iufjj funitionc.
DE talium quoquc conffliatricc mifcrriraa,

Praedicatorum vcriffima
a fratrc ordinis
rclationc pcrccpi quod fubiungo. Erat infclix
quadam vctula, quxilledara iuuenculam pcr
kiptcnnrum circumduxit , &
dmcrfis vcndidit
viris pro virginc incorrupta. Malcficio autcm
fuo hoc cgcrat vctula , vtvnicuiquccognofcen-
tiillam inuiolata pcnitus vidcrctur. Contigitin*
dc vtpcr fata ,intrantc Augufto mcnfcjVCtulaprj-
ccdcrct iuucnculam (ubfcquentcm. Ncc mora k
daemonibus rapitur vctula, &
vidcntc puclla pcr
ajpris vacuum vfquc in longinquum,quo cam
vidcrc ampliiis non potcrat, fcrcDatur» Hocvilo
contcritur iuucncula , &
illijqui hoc mihi rctulit,
fcqucntidic confcfTa , fccnituit , & laudabilitcr
pollca vixitf
Uiratpir auHcr adultercs nonfuniri*
j^. C Icut autcm dc confiliatricibus diximu^s ,

qu« ^
^ puellas proftituunt: ita & dc adultcris dicimus,

aui proximorum vxorcs dcfccdant: Quare
fecun-i
um lcgcs ciuilcs non fit ftatutum, vt crimcn tam

abominabilc puniatur. Quanium autcm malum,
& qu^m dcformc fit , Dcus omnipotcns in quO"
dam militcThcutoni» dcmonftrauit.
r
LiBiî Secykdi cxf. XXX. .

345
Dc adulteroy qui vultHm d^monis halcbat»
HIc de latcrc coniugis

quadam
lcntio vicc
intempcft» nodis fi-
cxCurgcns , complcto
cum alicna flagitio,domuai luna lucentc rcdibat*
Guius facicm pcr fcneftram intrantis , vxor cmi-
nus contemplata^clamat horrificc : Ad cuius cla-
morcm ancill^ domus & famuli concurrentcs^
moxad contuitum doraini paritcr conclamauc-
runt,quafi a cofpcdu daemonis pcrturbati.Quod
vt milcs vidit ,animaducrtit facicm fiiam a formai
f)ropria recefliflc,&diuino iudicio fccundum vi-
ijatcm peccati confufionis ignominiam induifle.
Erô vbi dclituit vfque manc,propcrat vcrfiis cc-
clcham,vt confcflus faccrdoti, formam pcopriam
rccipcrc mcrcrctur.îii cum vaccas pccudcs &
villac procedcntes adpafcuat longiusobuiarcnt, i*''»^^^''
&
mox diros dcdcrc raugitus , quafi fubito mi- ^,^^^^
f^J"
naci fulminc rctroadae , quaequc quoquo poflunt
diflFagiunt.ldcmpaftorcs& obuij quiquc fecc-
runt. SaccrdQsauteminoftiocccleuaB addiccn-
das horas rcfidens , mox vt illum vidit , figna«
uitfc , & intrans ccclefiam , oftium poft {c clau-
Ct. Tunc miles antc fores ccclcfiae fc profter*
ncns : Mifcrcrc,inquit, patcr (andc jmifcrcrc
miferrimo peccatori. Nonfum illc, quividcor^
fed hoc mihi peccatis mcis cxigcntibus accidit,
vtinmclaruata quafi dacmonis facics vidcatur,
fcd pcenitcnti iniungc quod vis, &
fic de nac,
quodDcusvolucrit cxpctaabo. Nccmora, vbi
milcscum mira contritionc &
lacrymis cft con-i
fclTus , larualis illaconfufio detcrfa cft , &
pro^
priam facie qum fua intcgritatc reccpit. Vidimu.i^
plurc5 '
^6 Thoma Cantip»
plurcsexhis ,
qui inilitem optimc cognoucrunt,
nobifquc iftadcillo vcritatc tcftatiffima narr»-
u^ruDt»
De qtiiiYt^ vtd ddfirnicationem.
ver*
.41* Varta via ad fornicationcm eft luxus in
V4 bisrquodSalomon dc mulicrc blanda &
tcftatur, diccns Illaqucauit cum
muhis lcr-
fr»'^ 7. vaga :
monibus. Viri cnim raulicrcs & quod turpios

, ,
cft,mulicrcsviro$ illaqueant., &

ilUqueantur.
Talium iingua,vt dicit beatus lacobus m

canoni-
iMC.
p
cacpiftola.cftinquietum malum.
Nammcntcs
incu tit:
nmU: $9n. infeantc pacificas fluduare facit , vcl t
mentcs ita infaciC
$H$it. plcna vencno mortifero : quia
hominum vcl
tcntatorum , vtncc timorc Dei vel ,
vc fic in cor-
•
damno , aut fcandalo poflint auelli :
pecca-
porc per corruptionem , &-inanima pcr
tum in oculis Dci primufn, &
fubfcqucntcr m 0-
colis hominuiD confundantur.
ixhoftntiQ 4d mklietes»
vi-
»Tp V igitur virgo Chrifti , fiuc in propofito
j^^^
matri-
X dua, vclquaBCumquchoncftaraulier
tentaw-
j. mociio Gopulata , ab initio caput contcre
--ris;&non erit tibi Dcccffc cum laborc diin- &
rcuocarc.
cultate non modica^hgrentcm animum
Maria Virgo omnis virtutis & caftitatis exem-
claulan^
iHc. I. pl^r, etiam in fermonc Angeli , vbi ad fc
ingrcdientcmvidit turbacacft:& hocquiaac-
,
rcum corpusin fimilitudincm viri loquentis accc-

fpiritu
pcrat. Vifitationcs cnim Angelorum in
hoc propria na-
pcr propriumfubicdum , cft in
LiBRi SicvHDi CAP. XXX, 347
tara angelica , crcdi dignilfimc potcft , aflucta
erat habcrc. Salutantem itaquc Angclum & fcc-
cund;indam virginem attrucntcm,non verbi du-
bia y fed modi ncfcia , conftantcr inquirit : Quo- itidfmil
modo,inquit,fictiftud?Scd& tu caftitatis ama-

trix , fi fufpedum vcrbum viri audicris,
faltcm
fcindc moras,dirumpe fcrmonem,auditum aucr-»
tas. Ariftoteles tcftis cft inlibrodc animalibus, Xriy?#r./# T
hiî.anmML
quod quamdiu fus follicitantc marc rieidas aurcs
tcnueritjUon conlentit m coitum :vbi vcro laxarc ^
aurcs incocpcritad luxuriani ftimulatur. Quid
,
cuidentius hoc cxcmplo? Et nota quod idcm

quod omnc animal habct au- ^^^dd.i.i.
philofophus dicit ,
*
rcsmobilcs prxccrquam homo. Rigidascrgo&
immobilcs aurcs habcas , & cum aTpidc , eauda
cxitus rci ,
qusc cibi (uggeritur, eas obrara, ne cx-. f/i/. 57-
audiasjid cft,ex cordc audias incantantcm. Raro
cnim fit , vt nociuum quid aurcs introcat , cor &
nonliedat. Proptcr hoc Salonaonhortatur ,di-
ccns ; Scpi aurcs tuas fpinis: (ciUcct vt qui impor- Il^cU. x|.
tuae intrare volucrit , importunius hunc repcllas,
& hoc patcat (ub cxcmplo.
loame Bofhcnfi Epifcop9 , qui tentatricem percu^

tiendointerramelifit.
VEncrabilis igitur loannis Bofncnfis quon- 45-

dam Epifcopi & poftea , niagiftri ordinis^'^^^''^
Pradicatorum , vt a fratrc ipfius ordinis pcrccpi/^"'^ '^^^
fadum commendatiffimum audiamus. Frcderi-*^'j5o.
cum nupcr Romanorum Imperatorcm luxu cor- -prtderie. U*
poris impudcntifsimum , hic vir bcatus fccrctius
argucbat. Quodlicct Impcrator paticntcr audi-
rc viderctur cxtcrius , in cordc tamca indignan-
tiisimc
1
tiisimc grauabacur. Praeccpic crgo cuidam
ui«
pulchcrrimaB intcr ccccras concubui«,vt fanduBi

Tirura fccrctius conuenirct ,& cum fi vllomo-
dopoffct,inclmarccadlapfunn. Quodvbiilla fc-
cretiuj , conuenintius , & maliciolius atccncauic,

clam in infidijs Impcracorc cum piuribus coor
tucntc, vir bcatus manum erigens in (ublimi mc-

rctriccm inmaxillam dnm virtutc pcrcuflit.&
facie tcnus in tcrram elifit Qiip in fado
.
Undum
virum Impcrator in tanca poltmodum reucrcntia
habuit, vtvixvllitancuna in ccclcfia {an^Sa crc-
didcrit,
QuomBdp C4uendum i dolis mlicTHfn*
14$. 3. y quantum lingua^ malum quantam liluam,

,
nifi rcpcrca fuiffct mira virtutis viri Dci foUditaSf

inccndiflct. Quis non vidct in tanti viri lapfu to-
tum &tantura ordincm vaciliaflc ? Crcdc
Salo-
yiru^
moni tanquam cxpcrto , qu^m vipcrcum
mulicr mala:ncc (cxum hinc cxcludc vinlem.
Tro.7.& Dicit ttiam Sapicns; Cum facuis non babca?
ca,
eonfilium non enim potcrunt diligcrc niu
:
•if^/l s!*
ît>i placcnt. Eticcrura dc codcm infra A :
2hd] 37.
conflliarijsmalis ferua animam tuam. Et bcatus
Au^. intti. Auguftinusinrcgulafuiscaucns: Appctit,inquit,
«.x8. & appctitur concupifccntia fcminarum. Et vidc
quam cxitiabilis dolus cft quod quidam magi5
,
tcntantur dc his pcrfonis , qux fpccicm in habitu

fwf.f p.»- prgccndunt ,
rcligionis , quim dc his,quae fccu-
imp. uli^
1q dedcrunt : &
mulicres fimiUtcr , quas num-
J^"*** quam dc viris (ccularibus tcntabantur, cas diabo-
lusj& mcAS perucrfe in fandos &
icligiofos , vcl
tiros
LiiEi SicVftDi cAf. XXX. 34^
Viros ccclcfialtieos ftimulat. Cuius fimilc quid in
libro dc natura rcium Plinius apcrtc ponit Sus, f^J- :
"^'^
inquit, quando luxuri» furijs in virum ^*^*
agitatur ,
candida maximc vcftc indutum. Et vt hoc

irruit
pateat fubcxcmplo , quid noftris tcmporibus ia

Hifpania contigcrit, audiamus,
I>e fidtre Dominice ordinis rradicatorum .tiuifolli^

citatus 4 mcretrice \ dfcumhem fufer frnnas , eam
Mdfeinuitauit. t,
PR^dicatot quidam , & aftionc & ordinc in

Hifpania maximus ,
qui fratcr bomini- slmiU naf^
fuit
cus appcllatus , cum bcato Dominico ibidcm rMtmTra»'

Prjdicatorum ordincm ampliauit. Hicopinionc ^^^ff^^»
•'^-
fanditatis& gratia acceptifsimus crat rcgi Ca-
^^^^"l^*
ftcUx & nobilibus vniucrfiSjficut i fratrc ordinis
Pr«dicatorum in nouitatc ipfiusordinis, anni»
iamfcre quadraginta vbi
tlapfis acccpi. Quod .
quxdam foldaria vt Gallice vocantur talcs , fcd

,
rcucra folcmnifsima mcretrix vidit,& inuidit^di-

xit regi &
(iiis. Quid crcditis dc ifto homine,
qucm fandifsimum rcputatis ? Oftcndam vo-
bis quii ipfc fit, & cum vobis vidcntibus ad con*
cubimm flcdam. Currquc rcx merctriccm vc ,
virvrbanus& nobilis uicreparct,& illa inpc-

riculum vitasfusg , fi non puHct> hoc inftantcr
promittcret ,
rcipondit rcx : Fiat Yt fpopondifti.
Ncc mora , vbi die vir bcatus in pr^di-
quadam
cationcpublica Itabat ^mcretrix ad veftigiacius
cum miro ciulatu & lacrymis fpcdantc pupulo, ,
fc proftrauit. Qupd vt illc vidit, cxhiiaratus in fc^

quafifupcr pOEniicntcm , compafsionis lacrymas
iupcr cam cffudic* Tunc audita confclsione
cius.
thOMitCAMTlI'.
eius,per multos dics conlolabatur cam &
iplaiD, ,
fecundum quod dccebat, mutarc habitum fccit.

Simulata igitur in omnibus humilitatc & obe-
quos.an-
dicntia ,polt multos circuitus acxuofos ,
tan-
tiquo (erpentc docente, tcntaucrat, ad iltud
conuertit ingc-
dcm inauditi doli tcndiculura
lacryooa-
nium. Flcuit dicbus multis , ncc vllam
lum caufam cxtotqucrepotuitvirbeatus,donec
fimplex,
ilic promitterct , vt crat innoccntifsime
fe datu-
in fubuentionem falutis iUius totaUtcr
rum. Ad hanc itaquc voccin , meretrix cum da-

,
,ODQni-
morc valido& lactymis : 6 Dcus, inquit
voto tan-
potcns, vbi hoc milerrima merui,vt pro
tum fcruum tuum in falutem meam omnemad
libitum obtinercm.Etille: Audaacr,inquit,petc
quta
quod vis,& fiet. Et illa:Vcrc,inquit,nuc fcio
mci mifcrtuscft Deus. Vnum reftat,quo pcraao
parata fum & in mortcm & in poena irc, ^9"^
cumquc praeceperis experiri. CuiillciQiljd
hoc? inquit. Et illa,inclinato vultu fufpirans,quo
putarenir:
nihil minus quam mcretrix vilifsima
co-
Verecundorjinquitjdicerc, quod tamen yita
•9*Jiffitl» mite vitarc non poflum. Nifi cnimtviceiol*
fpes cilc
tuo fruar concubitu,meas falutis aut vitse
in-
non potcft. Mox illc , dolum vipereae mentis
t/.1Ucrpn« • NTrr hnr inniiif frnftTaberis.cfto CCtta.
aiCDUS Vir DCillua li* V/*--—

lllLC;LUl&Ulj) IgllUr ilYb
ne continuus pernodabat mulicr vcro rcgi :
fuis quid aaum fit occult^ indicat, iubenscos

fuum introitum obfcruare. Quid plura? Stupcfa*
do rege cum fuis , quid fieri debeat praeftola-
1*
le-
tur. Saft£tua vcro Dci a mcdia nQ^tc ad inftat
LlBRt SbgVHDI CAK
XXX. i^t
Ai,cx carbonibus ignem in ccUa paraucrat. Ma-
nccrgo puUante adoftium mulicre, intromific
cam vir bcatus , baculoquc confricans igncm vt
magis ignc(ccrct,moxfupcr viuos carboncs fc dc-
poluit, diccns : Eccc Icotis tali opcrc dignus , hic
Gubamccura ,alium ndn habcbis. Hoc vt vidit
mulicr , quafi mortua cccidit : miliccs vcro rcgis
cx infidijs irrucntcs,beatum virum finc aduftiofte
ahquacorporis aut vcftis , is mcdijsignibus : mu-
liercm autcm irrigidatam ad parietcm quafi mor-
tuaminucncrunt. Horrorc igitur& admirationc
confufi^flcxis genibus rogant ab igne furgcrc fan-
ftum virum , 6c ftultis (uis praefumptionibus in-
,
dulgcre. Quo fa£ko,cxtrahunt cum furoremifcr- imf.Ki^
rimam , & nifi vir bcatus inftantifsimc & cum mirum, im
ditficultatc fuilTetei praefidio , illam ftatimjiubcn* f^ôm^
tc rcge , ignibus concrcmaflcnt. h- Pcr totum ita- ^''1!*^*^
?ue rcgnum Hifpani» , ncc mirum , in fado ifto r^^^^p^î
rxdicatorum ordo rcccns adhuc coaluit , dicatemm &
conualttit fublimari* #r4fîd^.
EgrcgiA inoniuo de CMcndo ^criculo k mHlicriius»
NOta
muliere
igitur lcdor quanta peruicacitas in
vilifsima , cui fornicatores in tota
4^*
ncquaquam Hifpania fufficcre potucrunt, nifi ct-

iam in tam (ando ordme qusereret corruptores*
Idco de muliere ncquana Salomon conqueritur,
diccns: Et inucni amariorcm morte mulicrero, E^^/j. 7.'
quglaqucus cft vcnatorum & fagcna cor cius, ,
vincula funt manus eius. Qni placet Dco eftugict

illam:& quipeccator eftcapictur abilla. Mul-'''^'^^
tos cnim vulncratos dciecit oc fortifsimi quiquc
:
interfc(3;i funt ab ca, Et lob : HalituS;inquit ,cius i$h ^r»

prunas
ptunas ar<icrc facit,& tlamraa de orc
cius tgredi' ^
fcruc Dci.quid tibi cum
tc-
tur. Qnid tibi igitur
affidua?Mirabanturclc
minis confabulatio tam
Chrifto, qui Dcus crat &
homo fimul,& ideo at)
omni {ufpicionc rcmotus:mirabantur,inquam,d»-
cr-
f.filus fcipuii, qu6d cum mulicrc * loquctetur.Quid
homo.qmcameia
hquttstur. go libi facicndum cft pcccator
intcaam ? Si wuenis
tntt.x.imt. ii^rmam gcftas,& naturara
:DominHt .
es.nuUafecuritas.Sifcncx,cxperircintceumii-
rcfpon-
?r«t^'j;^«r.loquidixit:Adhucigniculus viuit. Scd -
r^ri&^ dc? : Zelus mc trah^ . falus prox-.. Et &
Gttti. 4' fpondco;Numquid &
animas viri habent?iâ|c
vu»
? Et vtiquc
II.
diAl.t. no n cum iUis affiduas coUoquia
pluribu$ & maioribus patentpcriculis.Modereris
ocu- tcftism
crgo vcrba ca fcminisifcmper tibi lit
lis : lcrmones vtilcs &
fuccindos proponc i)S
J>i
:
ad laiu-
nolunt cife contetae , flcaiquc ncqucant
tem , confulo vt tc fubtrahas , ncgocium &
Ijco
pcrio-
eommittas:& hoc maxime H fpeciali forte
pro-
narum curara non habcas. Quid enim
tibi
JI4*; 16. deft.fi vniucrrum roundum lucreris ,

& anims
tusdctrimcntum patiaris ? ' Si fortc in ong
auaia»
statis vfu & rettoaaa caftitatc confidis •
quid dicat fiinaifsimus & vcridicus n-

Augultmus.
Cum roulieribus,inquit,fcrroo breuis,aipcr>&

cidusfempcr habcndus eft. Ncc idco minusvi-
tands , quia bonae indolis &
honcfta! conucrla-
tionis cflc vidcntur; fcd quanto reIieiofiorcs,taH-
tb magis alliciunt ; &fubrpccicrcligionisvigct
plurimum vifcus libidinis. Crcdc mihi f vt Epi-
grc-
fcopusloquor , &
cxpcrtus. CcdrosLibani ,
gum arictes rcpcri fub hac pcftc corruiffe,dc quo-
rum vita non magis fufpicabar ,
quam dc Hiero-
Eccc
l>ymi vcl Ambrofij turpitudinc ippudica.
LiBM Secvndi cap. XXX. 35:3
quid eft quod audifti? Si in viridi lignb hxc fafta
uintîn aridd quid fiet ? Ignis cft mulicr: & ignis luc. 1 j2
vfque ad confumptioncm deuorans. Q^jd autem lob 3 1.
de (e iuuencs fcntiant , nefciorego autcra iam^"^<^''^'

(cxagintaannorum fum vnominus, & ^ndiquc^^^'.^^^^^
^
pcrftrepcntibus malis cafum adhuc lubricitatis^^'^'
perhorrefcoi
I>c pcshytero & fcxa^cnaria virînc Uffis»
M
dit.
_
Emor fum
rc
Qmdaro
quod modcrno tempo-^,
fatli,
propc Camcraccnlcm dicBceiim acci-
clcriciis i pucritia cselcbs & caftus,
^^' .
poft longum Theoiogiae ftudium con-in folcmni

ucntuali ccclcfiacanoniamcft adcpcus. Anima-
rum ergo zelo du(3;us,prxbcndam pro parochia-
licccleliacommutauit. Ip quaciim pcr fcptcn^
nium fruduose multum &
fideliter .laboraffct,
praedicatiortcquc &
cxcmplo animas lucratus c&
fec Chrifto , quas diabolas conabatur aufcrrcrac-
cidit vt virgo fexagcnaria^quxciliciu ipfiusfaccr-
mundarc folebat , folafinetcftd
dotis lauare ac
vel fociathalamum ingredcretur. Qiud plura?
Ad tani nefandum infortunium rcs dcucnic , vt
ambo faccrdos & mulicr antequam fcpararCtur,
,
^ ^
diufcruato virginitatis & caftitatis lilio priua- impfrunrd^
rcntur. Ex qua rc mulier in tantum doluit , vt prae renv^r. E#
nimia amaritudinc mortcm acceleraret in plan- ^««'^'^^'^'
du: facerdos vcro expcrcusincognitum,in luxu-f

riaadhuc, vt crcdjmus , viUffimus perfcucrat»
Qmd mitum ? Quanto locus alcior , tanto caflis
grauior. Vndc mcrito Angelorum cafus irrcpa-
rabilisfuit.
Z JP^
T M O M iB C A Jl T 1
354
De cafu & pcfjeumntia ftmum Prêiicamum,

fiat
QVid in ordinibus aliorum rcligioforum
4». fcirem.Uc
ignoro: ncc mcum eft iudicare ii
vtpotc magis ta-

fratrum Prsdicatorum ordinc ,
quos m
miluri mihi cogn.to , fcio omncs fcre,
& cognoui, quaU
fcandaluio {anfti ordinis cccidiflc
Crcdo tamcn vfqucm
irrcparabilitcr corruiflc.
opufculum lcribo,
hodicrnum diem,quo prsfens
quempominus
vnumcffcinterordincs iftum ,
gratiammus culto.
Icfus Chriftusfuapictatc&
annis
cxpertus fum , qui a tngmta
diuit,ficut ipfc
indiucifis rcgionibusviccs
Epifcoporum , con-
fcflioncs audicns , cxequebar.
Bequintavidod foTtticatiottem'
eftluxusm
i^Vintavia ad fornicationcm inli-
V2 ofculo. Quod Salomon ui proucrbus
v.iga :& Apprc '
Pr#. 7. nuans , de muiiere garrula
iuucnem olculatur. Ratio huius cit,
fum, inquit,
quia in oitu-
quod luxuria pcr ofculum incitatur,
^.imp.tm. Untibus* conucnicntia partium fit,& anim
Vndc Ariftotelcs .dic«-
. fpiritus coniunguntur.
quodequiante coitum confpirant anhclitu
no
pcr hoc ad luxuriam prouocantur.Qupniodo
funt,quicontclsio-
vcrum fit, illimaxime confcij
o
nes audiunt iUius gencris muUcrum , qu^ ^0
proptcr fcandalum cx habitu propalarc
De fericulh ofculorHr».
fo- cnor-
Vanta * autem ex ofculis focditatum
mitas cucriiat nolo detcgere ncfcicnubus.
ZfiJ^.
LiBKi Shcvndi cap. XXX. jjrj
nenicanturin vccuum , &
^diabolo grauius at-
tentcncur. Forte dicis; Nulla prorfus in ofculis li-
bidine moueor , fcd Dcum in virginc vcncror,&
praefentia cius inhabicatoris afficior. O ncquilli-
roe racnticns , qui haec dicis. Audi quiddicat
Chriftus qui falli non poteft , nec fallcrc. Spiri-
,
^'^^*' ^*"
tuscftDcus,&cos,quiadorant,infpiritu&ve.
ritatcoportccadoraic Qmd ergo dicis , DeunS
pcrofculum in virginc vcncrari ? Efto. Ponamus
icin ofculislibidinc non moucri. Qui^fecurum
tefacict non mcntcmraltcm virgmis^non vasfra^
giliffimum , corpus in ofcuHsnon lubricari ? Sci-
mus maxime taUbus , fcminarum ctiam dcuota-
rum affici corpora , quae coitum non noucrunt.
Et hoc cuidcntiflima ratione dcmonftratur: quia
hoc in illis maiori dcledationc coitus minoratur,
quod in iftis non cxpcrtis,quafi folum fmc corru-
ptione corporis licitum , augmentatur. Abiit ita-
quc ab vUa Chriftiana mcnte Ucitum , finc eri- &
rainc credcndum ofculum , dum vcridicus Au-
guftinus in rcgula fua, ctiam fixum oculum tan- ^^S' ^î'
ta pcena ccnfuit vindicandum. Igitur fi virgincm

aut fcmmam inChrifto diUgis, quiafandaêi ca-
uerc dcbes ficut &
tibi. Detcquidcm, vtdicis,
fccurus eflTe non moueri de iUa
potcris ia ofcuUs :
numquam. Diicrimini crgo tc finc mortali pccca-

to committcre non Uccbit. Si quis
igitur 6 virgo ,
Chrifti quafi ad fandum ofculuoi tc inûitaucrit,

fputum pro ofculo reddas , pugnurri irigeras con-
trcaanti. Ncc crcdas hunc feruum Chrifti , fcd
Sathanae non amatorcm non
:
, fcd corruptorem :
pudicitia; 2clatorem fcd

, cum certiffim^ noucxis
viliffimumlcccatorcm.
2 2 I?^
,
3f6
facerdotm feuuf<t.
De me\U BmxelU^ . c[h^
um.
51. ^ Vm cffem in optdo magno

ccllenli vcnit ad n.e puclla
,
Brabanti? Bruc-
q"^danmbu^
lacrymisUbipcH
tcnuis,(cd formofa,curo multis
qu.
ftulansmifereri.Quam ciim bortarcrdiccre
Hcu,inquit,mcmilcram,
habercf.iUa cu ciulatu :
violentcr mc v
euci
auia cura faccrdos quidam
>Uum »
opprimcrc , &
ofcularetur mc inuitam ,
uSa manu pcrcufli in faciem , & P«.«^^"!
d.atw
quo , vtmi-bi
.guinolcntumrcddidi:
oronibus o
Mctejfar^, % clcricis , Romam mcadiret modis
'undems.h. cacH.nno,
jtgbit. Tunc C20 vix contincnsJ
fcriosclocutus.terrui ilkmtaroquamgram-
'•":7I'jJluafi
«us-
Z^t ,tandemquc iuramc..u;m
tlr cxccfsiO-ct
cipicns, quod ftarct mandato mco
dix ilU .
^J-ud
vt i vc
prxftito iuramento tibi prascipio , ,
vci co.i
liuspresbyterviolcntiam tibi in ofcuUs ,
contrado pugno,
treftationibus faccrc volucrit ,
contre<aanu : n
Valide oculum fi potcs excutias
tueri n-
in hoc vlli ordini parcas quia caftiratero
,
mt.t.e.t.%.cetverbcrc,f.cutcorpons vitam. Hocvtdixi,o-*

imf (omu^ mnes qui aderant,& ipfam puellam in nluro
ro
t»Hi »«.f.,^ximum&laetitiara *concitaui.
q"»
J)e altera fmVa, <jm piftillo fercupt fatellitetn ,
eam nitebatnr ofculari.
Vldimusin virgincm , cDius

Galliae partibus
yirrucem mirabilcm non cxpedic fubticerc*
domo rratns
H»c vtroquc orbata parcatc , in
tiBRi Secvndi cap. XXX.
militis , loco pcdiffcquaB feruicbat. Qn*B ciim
nullius viri iocos prorfus vcllct admittcrc: eam
quadaoi dic in praeparada laUa raanibus occupa-
ta,quidam cx (atcUitibus ni(us cft ofculari,fcd iru-
ftra. Nam piftillojquo (al(am terchat , eqm in ca-
pitc mox pcrcuflit. Tunc ilie laefusô ucquifEma^

inquit,quarc mc volentcmludcrc pcrcuIsifti?Cui
illa fuhftoraachas:Ec cgoînquit.In tali crgo rig6-
adco famo-
rc virtutis virgo nobilis pcrleiierans,
fa cfFeda cft vt Conîtilfa de Engolilmo cam vthtftGMU
,
cum filiafua rcgina Anglix , vt illiusinftruerctur ItitAngolef^

, coUocauit. Hxc cum nullo modo po-
fff^*
ohfcquijs
ftca virum accipcrc conlcntirct , cum multis re-
îjs muncribus &
honorihus ad Gallias cft rcucr-
ia,& in domo hofpitali apud Pruuinum humilis ^''^^*'''^.
foror cflfcdia : quam nos vidimus emfdcm domus

Magiftram,& m feruitute Chrifti, laborc & (cne-
^tutc confcdam.
quodam monflro marino.
REm quidem
(pcdct, ifta
, ctfi modo
narrantc^narrabo.
ad propoGtum non
Eo tempore,
jj.
quo in Anglia morabatur , monftrum a nautis ia

mari captum Rcginae allatum cft quod in paucis ,
/
diftabat a femina i nifi quod caput itafignatum

habcbat , acfi (uperfrontcmcoronainmodum
vafis,quod*fifccIlam dicimus,infignirctur.Com. m.s.firtill£.
cdcbat & bibcbat & , nouis maxime frugibus

laetabatur. NulHs vcrbis vtcbatur aut vocejtiifi \
qaod gcmitu molcftias cxprimebat. Tribus

cxili
annis in palatio fuit. Etiam hinc magnificandus
cft Deus,qui dignc in crcaturis talibus ctiam mi-
rabilis pr^dicatur.
4 ' Z 3
^58 Thoma Canttp.
Pf /ixf4 viaad fornuaucnem,
in contrc^
54. SExta via ad fornicationcm cft luxus
dationibus vberuiii , vcl pudcndorum. Quod
mulicrc va-
"Salomon in prouerbijs inlinuans , dc
blanditui,diccns Vcni
ea- Procaci,inquit,vultu
:
Prp. 7
incbricmurvbcnbus &fruamur cupitis amplc-
,
xibus. Hcu quam flaginofisadibus fcimmilcct

humana nobiiitas. Hac noxairrationabihtatislo*
capax homo focdaturrnccvl-
lus rationabilitatis
macu-
lumirrationalcanimalhuiufmodi fccibus
cft qui
latur. Nota crgo quanta miferia illorum ,
^
coro-
iumcntis infipicntibus infipicntiorcs ficri
probantur. Nccbcftia fadus homo , fcd
bcltil$
legitur,
plane turpior c(t. Rcgum primo libro
'^'
quod Azoii),quiintcrprctaniurinCcndcntcs,nTU-
tuo palpatorcs &contrcdatores intclligc,in
^""^
»c-
cretiori partc natium,vindi(aa Dci iuftiwini*

pcrcuffi. yidc quaniumfcclus,&
qi^tanequi-
tia. Accumbunt viri fcnînis. nudi iîs,&
rc-
dunt (c corruptioniscuafiflc fpurcirias,fi c«ca
giunepolluta, figillum carnis intcgrum P^"^"5'
Ablit
rct. Hoc faluo taciunt quidquid volunt.
hocamundifTimae virginis filio, vthancfponlam
nonreputct fcclcratifsim^ fordidatam. Apolto-
cx-
lus cnim dcfpondit vniviro virgincmcaftana
t Co.ti, hibcrc Chrifto. Caftam inquit , non pollutam.

,
i
Tcftor Dcum fpem comuncm omnium bonoru,
quamplurcs mc in confcflionibus audiuilTc, qu*
magis contredationum occafionc contra pudici-
tiam pcccaucrunt,quam Ci dcccm pucrosdc pro*
piijs fratribus gcnuillcnt.' Quae cnim compar*^^^
pcccati naturalis ad innaturalc flaîtium?
LiBRi Secvkdx ca?. XXX. 359
Deviro cHmyxorefer contreclxiionesfecunte rrfifi*

*
tMnermortuo.
orbem ctiam
HOcmalum late pcr fcrpciis ,
vinculo coniugali iundos inuoluit. Et

vidc
quidhinc vinculo coniugali in Camcraccnli ciui-
tatc, fubvcncrabili Rogcrociufdcm vrbis 1-41-^/^^^^^

fcopo contigit. Virum qucmdam fuiffe pcrcepi^ ^^y?^ ^,^^^^
mus , qui taii non ci (ufficeret ,15^1.
vicio fubiacebat,vt
deleftatio coitus cum vxorc quin ctiam cani
;
contrcdationibus illicitis molcftarct. Ergo vbi ,
nodc quadam,vxorc rcclamantc.Dcique vmdi-

aamimprccantc ,
perpetrato violcntcr
maritus ,
fcclerc , ad vcatris officium (urrcxifTct :mox lolu-

to vcntre ,
per (ccrcta naturx in cloacam ciu^ vi-
fccradcfcendcrunt. Nccraora , clamans rcpor-
tatur ad lcdum , publica voce confcfTus cum
&
t durifsimo manuum cruciatu^quas quafi
igaibus nms di-
vrcrcntur , abfcindi pctijt , in horam diei'tcrtiam rifi*'^^*. ^
cxfpirauit. Vide igitur quam digna tali operi
vin-
dida illata fit. Si crgo viri flagitium cum vxorc
tanta animaducrfione punitum eft, quid illi adu-
ri fuut,quiin propoGto cpntincndi , & fub fpceic
rchgionis talia conijiiifcrunt?
TricdiHarum viarum deteJlauQy & adcontinen^

ttdmcohortatio.
funt vi« fcx tritx rcprobis pcr quas ad 5^^

ISt? y ,
fornicationis ludibrium pcrucnitur Ncc

:
illud
vitabit aut pcius,qui pcr cas , vcl vnam etiam ca-

rum con{en(erit frcqucntarc. Vndc Ecclefiafti-
cus : Via impiorum Gomplantatalapidibus, & in Hccli. ih,
Z 4
w
36© Thoum Cahtip*

vijscorum inferi& mors. Et Pfalmifta imprc-
j/i. j 4. cando dicit Fiat via illorum tcncbrs quantum
; ,
ad cxcjKcationcra ; &
lubricum quantum adfa- ,
cilitatcm peccandi angelus Domini fubau-

: & ,
dias malus coardans eos quantum

,
ad cxituir. ,
^ ri>, 4: E Gontra femitg iuftorum quafi lux fplpndcns, &

, & non
coaraabuntur
^''^'3' vix illorum vi« pulchr»
¥ro 4. greffusillorum. Per vias ergo immundorum flos
Cant.z. agri in coniugatis , & lilium conualliuro in yir^-
nibus contcruntur. Quo crgo fugicndum clt,
r/quire
quo diuertendum ? In libro ludtcum
at-
con(ilium,Angelum Gedconcminftruentcm
Ju4ic.
f êojic- Cum cnim Gcdcon,qui & lerpbaal, lacn-
obtulil-
ficium fuper lapidcra cx codis carnibus
carniufn lu-
fet, praecepic ei Angclus , vt fimul ius
pcrfufum offerret. Qiiid in c.irnc,n
nis aut adultprij c vnalcpeccatum: quid m &
aruniyia-
.
re ,in qup caro excoquitur , nifi praedift
rum luxus, per quas ^tiam mcntcs conftantminng
mollitiem rcfoluuntur? Priiis cnim quioa
mcns
in
va-
immundis cogitationibus immorctur, oculos
gos incautc proijciat fuggcftione$ cQnGiliatn-
,
cura exaudijit ,
araatorijs fc yerbisimipifccat,
ofculis mulceatur , & tandcm contreftationcsilr
licitas patiatur; priu(quani,inquam,ifta fuftincat,
mens & caro conftans fortiffidia pcrfcuerat.
Ciim ycro talibus darc animum coeperit & lcn- ,
fim miferijs dcledari velutcxcoda caro inta-

;
Zhrm. I . bem refoluitur , & abfquc vlla fortitudinc fuble-

quitur antc facicra tribulantis.
4
LiBEx Secvndi cap. XXXL 3^1
De Jpiritualium jilioYin7i icnCYAUonCm ,
CA?ITVIVM XXXI.
#
Apes quidemj licet nequaquam coi-

tu mifceantur , maximum tamcn fi-
liorum cxamert emittunt,
ViD cft autcni finccontagioluxus, tl
cafte & pudicc raaximum cxamcn

,
cmittcrc filiorum , nifi in vnitatc ma*

trisccclcfiae, rion adulterantes vcr- **^*''-4»
bum Dci , ficut dicit
Apoftolus, id eft,ad lucrum
aliud inclinanteSjfcdulg prxdicationis virtutis &
cxemplo Chrifto Domino adoptionis filios gc-
,
ncrarc ? Inde cft , quod Spiritus fandus in libro

Sapientias admiratur^dicensiO quam pulchra eft ^^^4-
cafta gcncratio cumt caritatc, Nihil focditatis 5,«. clari^
.
caritas patitur , fcd munda & pudica complcdi- tate.
tur. Vndcbcatus Auguftinusinlibro fuper loan-
xraB. tfj.
ncm : O fponfaChrifti pulchra intcr mulicrcs, ^
hoc cft virtutes, dcalbata afifcendcns incum- &

bensfuper fratruclcm tuum quia cuius luminc
:
cnnt.h
illuftraris vt candcas, cius adiutorio
fulciris nc ca-
das.]
Exhor"
\^6z T H O M iB CA K T I P.'
Exhortaiif ad fudicdndm tx chdritate.
Tjr Vic zclator animarum lungans tunnîuu,

quia
Irlbanc in nullo ncgotio pmermittas :
aguur,
quidquidfineill3,qjxforma virtutu cft,
Donjnl
omni virtutc fruftratur. Hoc prsccptum
lucidura , in quo vniucrfa lex pcndct &
prophc-;
ts.Ha5CcftlcxChrifticonucrtcnsanimas,tctti-
F/i 1«. moniura Domim fiddcfapicntiara pr^ftansparf
animarum,
uulis.idcft, humilibus.InlucrQ crgo
1 C#r.x3. ficutlcx Domini, tecum caritasopcrctur, non &
'agcs perpcrara. Quotquot cnun m
legc carita-
lcgcm caritatis conucrtis;

tis,qua:cftgratia,pcr
Lste
tot in gloria coronas mcritorum habcbis.
crgoin numerofo hliorum cxaminc poterislabo-
corufcarc:
rare,quia fingulorum gloria vidcbcris
Leua in circuitu ocu-
Ifi 60. ita vt ab Ifaia dicatur ttbi :
congrcgati (unt,vene-
los tuos,& vidc : omncs ifti
runttibi:filijtuidclong6 vcnicnt , &
b\\x tu?
afflues,& mi-
dc latcre (urgent. Tunc vidcbi$,&
quando conuer-
rabitur , & dilatabiturcor tuura,
fa fucrit ad tc multitudo maris ,
tortitudo gcn-
tium vcnerit tibi.
De xjlt animarHm magtflri loannis de NiticlU

dtenfis eiclefia Deiani.
Huiuttum Vid hinc autcm temporibus mcis accidcrit,

Uude mi Vc vidcamus. Nota res cft , & in multis parti-
tpimtyi- bus lam audita. Magiftcr loanncs dcNiuclla,
'triMuiHifi. Leodicnfis ccclcfig Decanus, diuitias contcmput
Tdtl'i^
^ gloriam; &
in monafterio dc Oignics ad rcgu-
larera ordincm vcnit.Dc hoc bcato viro
qu«dam
MflrJoMi
* • vidiraus
XXXI. 3^3
vidimus 5 &
quaedam audita narramus. Vixvm- •
?iuam induUit ocio vcl quieti qum (cmpcr indc- ,
c(se inreuocationcanimarum percuntium labo-

rarct, Etvidczclum. Eodiutina Scgrauipoda-
grae molcftia quidara nominacifsimus
laborante ,
phyficus a fupcrioribus partibus Galliae, vt cura

proprijs >expcnfis curarct , aducnit. Cumquc4
mcdico quaererct : quantum (c tepporis cxpcn-
dcrc in raorbi rcmedium oporrerct , rcfpondit:
Pcrfcdifsimc , inquit , infra menfcs quatuor vos
curabo. Mox illc libiam manupcrcutiens cla-
^
mosc dixit Hcu mc mifcrum tunc fi pro ifta,/c/Wf«ri*/J*
: ,
cum Dcus volucrit in proximo pucrcdine rc(bl-

ucnda , a praedicatione & falutc hominum cciam
tribus hebdomadibus cc(rem:& animae 3
quas
Chriftus prctio fui (anguiniscmit ',
pcr'meintc-
rim libcrandae a daemonibus diftrahantur. Vos
autCLii magiftcr charifsimp ad patriam rcdirc po-
tcritiscum placcbit: bonam voluntatcm vcftram
acque labores vobis Chriftus ipfc rcftimat. Iftc
quidcm bcatifsimus hcrao adco pius , cum zdo
animarum.in paupcrcs fuit ; vt , ciim quod darct
paupcribusobuijs nilhaberct, vifccrofa fcmpcr ms»pj,$. 1:
compafsione pro dcfcftu muncris torquerctur, xw;»/;'*"^^
& tuncprocorporalielcemonfyna fpiritualis be- ^^fi^fnttat^

^^^*
ncficij oracioncm fupplicitcr proeis cxfoluebat. ^''^
Proindc lcdor confidcra zclum qucm habcbat.
Agoniz.ans tnendici confefionem audiuit,
AGonizabat in mortc eo vefpcrc , cuius no-

dc dcfundws eft. Et eccc vir vagus 6c nu-
dus cx his, quos ribaldos dicimus , in exteribrcm
partem domus venic , in qua .illc interius dccum-
V bcbat.
064 T n O U M C ANT f F.
U bcbat. Rogauit illc vagiis dccontcflionccollo-
flui fando viro (cd ei relponliiiB cft, quod non

:
poflct. Quo moefto rccedcntc, quemdam cx cif-

cumfcdcntibus aduocat vir beatus : Reducite,in-
quit , illum ad mc qucm rcpuliftis.
Hoc audito
,
mirati confufiomnes ,homincm rcduxcrunt.
Qui, cumomni diligentia fadaconfcfSone,

aWolutionc fufccpta rcccfsidct , dixit omnibus
vir bcatus : NoUem pro millc marcis auri mc ho-
mincmhunc non audiuiffe. Et vidc quofrufiu.
Vix cnim pcr quartam partcm leucas homo fccel-
fit a domo , cixm eccc repentina morte percuflus,
ccciditiam defonaus. Ncc mora.in fequenti
nodc viro fando migrante ad Dominum acci- ,
dit quod fubiungo.
De ihitu eius , & qu^dam feccattice mortud, freabus

illtHs a purgatom cum aUy multts UherMA.
quidam
5. TN * vlterioribus partibus Angli? , vir
ms}. praedicationis officio

pr«c-
inti- J[ (andus Sc bonus
riofibm.
Eo autcm
mincbat. in ftationc publica praedican-
qusdampcccatrix muUerâmarifsime contn-
ruThMbT' cxclamauit,
%i.elempl â,vt patuit, in populo cum lacrymis
4i^.7,wjw-diccns:Mifcrcrc mei ferucDci , audi memue-
57- ram , & apcccatis abfolue. Tunc illc , vt potuit,
cam compefcuit,& vfquc pott finitum {crrooncra

cxpcQarc Quid plura?
praccpit. Itcrum poft
paululum cum clamore furrexit , pctijt mox &
audiri.Sedcumiamfinicndum fcrmonem pto-
mitteret prscdicator illaque parum quicfceret,
,
furgitiam tcrtia clamat horrificc , cadit in ra-

,
» îcm , &
cxfpirat. Turbatus crgo non modicc
cum populo praedicator , orat omncs prajfentcs
cum
LlBRlSlCVfJDlCAF. XXXI. 3^5
cumlaciYHiis orarc Domimim , vt alicui quid fit
fadum dc anima pcccatricis oftcndcrc dignare« «
tur.Intcrimpcrtrcsdicsclaufus incellula praedi-

cacor,nil dormiuit,ncquc guftauic , fcd continuus
in orationc pcrmaniit. Tcrtia crgo no(fle, anima
defundoB lucidior fupcr folcm apparuit praefto-
lanti; Adfum, inquit, animaproquaoras,ab o-
mni poeha (oluca fum , nihil rcftat ni(i ad (uperds
ftatimcuolarc. Tunc illo nimirum intcrius h^fi-
tantQ,rcfpondit anima ; Hoc tibifitfignum quod
nondccipcns. Quidam magifter loanncsin par-
tibus Brabantix,m monaftcrio dc Oignics , Lco-
dienfis dioccefis , ifta nunc hora obijt ficut in : &
vitafcmper circa afflit3:os &
paupcrcs pius fuit,
ita &
nunc^ cum poft mortcm ante locum purga-
quo cum innumerabili multitudinc deti-
torij.in
anima ab Angclis defcrrctur
ncbar,cius fclix , &
ibidem multos rccognofccrcc, quorum audor fa-
lutis extitcrac , cojnmotus pro eis fuppli-
pietate ,
cicer Dominumcxorauit,vt apocna purgatorij

foluerentur. Nec mora, cxauditus k Domino, 8c
nqn tantum pro illis.pro quibusorauerat: vcrum
cciam * pro me &
mulcis alijs, in cselun^ cura ma»
xima gloria cft receptus. His didis anima ab ocu- f»^^^*.ir
lis mirantis cuanuit. Ipfe vcro prasdicator 'm^^P ^l^^^l-
tranfmarina ftatim dircdo nuncio cum litceris, ^g^^p^^]^
ficut anima pro figno dedcrat jdicmhoramquc it^grMta,
ad
fandi viri migrantis inuenit. ^nlos cum^
Vldc crgo ledor quanca gloria digni (unt, ô^^fi^-

qui ia falutcm proximoiujxi fidcles exi-
ftunt.
^ Be
366 THOMiE CAM TIP.
De virtuteoratwms.
C APITVLVM. XXXII.
No<9:e in expcditione deprchenfx,

excubantfupinx jVtalasarore pro-
tcgant.
•
OX pagina pro ignorantia

in facra
ponitur. Si ergoin ignorantiam viae,
pcrquaiB ad Chriftum pergas,inci-
^ derisjcxcuba in orationc fupinus,cn-
gasoLUios&manusin caclum , doncc clucelcat
fplcndor in tcncbris, & viam dirigat ad optatum.

Idem facias fi in nodcm vel tcnebras incidcns
Zu$. iS. pcccarorum. Scd fi oculos cum Publicano lcuarc
vt
non audcas: inuita fanAosângclos interpella ,
inuocMtio, vtfccundum
Deumtibi mitigcnt prouocatum :
OfsA a. Prophctam Dominus exaudiat oeIos , cacH tcr-

:
ram> &
terra tc ,
ficquc intcrfcalaritcr proucharis^
ad gratiam , & fpc ccrtiori quam prius, hilarita-
j
tcm patcrni vultus attingas. Vndc beatilsimus
Auguftinus in libro dc vcra rcligionc conBdentcr

'Ju^. divi'' hoc tieri alfcritjdiccns: Quifquis Angelorum di-
tarel.cMt. ligitDcum, ccrtus {iim etiam quodmc diligit»
Quilquis in illo manet , & potcft humanas ptc-
ccs fentire , in illo rac exaudit. Quifquis ipium

habct bonum fuum , in ipfo me adiuuat.ncc cius
jârticipationcm mihi potcrit inuiderc.]
LlBILl SlCVNDI CAP. XXXII. 367
DdndHOferd ne cuw gratfiltis âwittantur

& mtHYalta.
Tp T
^ notandum valdc qiiod aucSiortangit in
littcra
,
Apcs idco cxcubarc in node fupinas,

:
vt alas i rorc protcgant. Hic in rorc rigorcm tri-

bulationis: in alis vero virtutcs gratuicas, na- &
turales accipimus. Vndc fponfus in Canticis quc-
rclatur: Caput,inquit,mcum plcnum eft rorc csnu , & 5.
cincinni mci guttis nodium. Hoc cft (vt dicit ,
GlolTa) minoribus & grauioribus tribulationibus

Chriftus capiit ccclcfiae cumulatur. Supina crgo,
id cftXupplex pcccatrix anima |in orationc pro-
cumbat , nc cura gratuitis virtutibus ctiam natu-
ralibus (polictur:vt dum gratuitis,quas Dcum of^
fcndens perdidit,adiuuari non valcat, naturaliunai
adminicula,pcccatis exigentibus^pcrdat.Et idcm
ferc in homine fadum cft ,qui defccndcns ab
Hierufalcm in Icricho,incidit in latroncs, quict-
iam dcfpoliauerunt cum gratuitis3& plagis impo-
fitis naturalibus , abierunt {cmiuiuo rclido. Ab-
latis cnim a peccatore gratuitis , etfi naturalia pc-
nitus non tollantur,dcbiHtantur tamcn,& non ci,

ficut antc, ad vota fucccdunt.
I>e viro fatdatim virtutibHS , dcfeilu ora^

tioniSydeîituto.
Vldi hominem finc comparationc fcre fui 5.

tcmporishumilcm, fcruidum caritate, cgc-
nisbeneficum , (obrium fupramodum , ergaaf-
flidos pium in corpoos caftigatione ^ praecipuc ms.f.s.omlt,
,
afsiduum, ab omnibus contagionum fpurcitijs (ff#(^/«i.)

alicnuoa^
jgg THOMie CANtlP.
vcro
alicnum. Hac in giatuitis. Innaturalibus
ita cratbenc&dccetcrornatus.vtnihilm eoim-
putaici
perfcaurn rcliquiffc omnipotcns bonitas
tur. Pro cxUbatu crgo lanftimonia ab omni- &
intcr M-
bus honoratus.quafi landus iam in tcrra
mines habcbacur jitavt dceo maximum
quetn-
dam virum diccntem audircm Qnandocumque :
mc iftum vid crc cotingit , non hominem mc puf o

vidcrc , fed angclum. Hunc poftca gradatim i
rigore iuftiti» vidimus recedentcm , & tantam
crga Dcum ingratitudinemincurrifle ;vt mitla-
rum folemnia audirc contcmnerit , & nullum m
co veftigium rcmancrct
virtiftis : fcd oronilabc
prorfus luxuriam , nuUum
tact-
pollutus , nuUam
nus abhorrcrct hpc quare ?
: &
Quja alas virtutis
gratuit» vel naturalis , orationibus infiftcndooC

lacrymis,non protcxit.
Qmmodo protegumur orauoniltts,&

oraiidum.
4. Valitcr autem orationibus

protcgamur,bca-
KhUh, eui-
V/cusAueuftinusinUbro dc Martynbus
diccns.-Fidentcritaquc fratrcs.
'tÛ AuH: d«ucr oftcn^dit nobis e- Pro
Hmi libfr. Qoftras preccs ad Dcum dirigaraus.
protegant:
nim AngcUdcorfum defcendunt , vt
rurfufque ad c»lcftia confcendunt , vtptonoDi
Dorainum pctant , vthinc dcUderia noftraad
ipfum, &
indc ad nos bencficia diuina reportcnt
ad pr^mium.Fadtus cft aer ipfc Angelorum grct-
fibus pcruius quotidie pcr comitatum
, nitefcit ,
va-
fandorum. Nihil enimrcmanfit in elementis
cuum ; quod non Chrifti mocte fucrit conlecra-
tum Eius manus in crucc leuat» funt , vt ndelcs
.
fui
1
LiBRi Secvndi cap. XXXII. 369
fui pofsint impctrarc quod pctur. Fcrucnter crgo
& cu fide pctasj& accipicsiline feruorc autcm auC
fidc , oratio tuadcbita virtutc priuatur. Vciuni-
tamcn confidcrandum cft, quod io orationc vo-
cali duo funtilabor & intcntio» Si cum intcntio-
nc oras , loqucris cum Dco , dc cxaudiris a Dco#
Si vcro finc intentionc oras , oratio quidcm pro-

prie dici non potcft y fed tamcn labor tuus prac-
miabitur,& non fruftrabitur frudu fuo. Alul-
tum tamcn in fru£tu &
pracmio îffctunt oratio-
nis virtus & labor cum in orationibus Dco iun-
:
gamur, & in laboribus partcm qualctncunqu^ i
poenarum ad quaspro
, pcccatis obligamur , cx*
foluerc dcpo namus
De quedamjratre Prddicatore & mouiali Torejlenft,

qui in orationibHS a terra eleuahantur.
FRatrcm in ordine Prasdicatotum vidimus^

de quo vciitatc tcftatillima fcrcbatur ,qu6d
dum in viapcrgcrct & orarct ,
fxpKsimc a focijs
vifus cft, qui „cum a lergo poftcrius fcqucbantur,
ad altitudincm vniuscubiti a terra fufpcndi , &
pcr acrafcrri. Hoc idcm dc moniali , quam antc
quadraginta annos vidimus in. Forcfto Brabantia? telgy^r^.
ttionaftcrio diccbatur, au^ multis annis in ^\t ôn frocHii
^''^'^'
pcntecoftes hora tcrcia,dum in chororVcni crca-
tor (pititus cantabatUr , ad vnum cubitum clcua-
batur a ;crra , &: vfquc in finem eiufdem hymni
fufpcnCi manebat.
Semelfaltem or^ndHm noBe vel die.
M E quondam ih adolcfccntia conftituto

tjucrulantc , quod alijs dcditusôrationi-
, 8c $0
4
,nn H O M A C A M T I P.
T
vacare nonpoHem,
quidam fand» v.t^rc-
qua Dcum
aur fpatmtn
^01 noac caprcs horam ,
Talis cnim oratio

Hhcramcntc dcuotus exotes. in.
S^rtutis pr«ftat,& iacula fubmouct
inicK
fupplex fidcUs ap.sanuna
Conclufio,
Q Vpinacrgo,td cft,
O inoration^procumbas,autvtpcopnosre u .
/
*utalicnosemundes:vcl propri, ft^^ P^;,
c^lelt.bus dc
Wer^sm
aut alicna dimoucas vcl :
euadas.
incolatum
liaercndo huius mifer* camis
,
J)c veraltbeYtatey qu^ in Chrtp fermtute

coTrjfrohatur.
CA?irVLVM XXXlU.
ex or.
Licetpofitx fint fub *rcge,tamen
AmbYJt,
^.hexam.c. liberx funt.
Qui
z. OM f NV s in Euangelio Hcit :
peccati.Jû-
facit pcccatum, fcruuseft
per quo beatus Aviguftinus : A q^^
Atig.l ^ dt feruusaddi-
ciu.DeiiC^l, ^—55^ 4uis deuia:useft,huius
temporibus
X.Fet.x. auscit. Vndcquamdiu in aniiquis
hominibus pcrdura-
poft diluuium innocentia in - dclcr
uitjncmo intcr hommcs dominatus tuiflc *
pax
bitur. Cum autem abundauit iniquitas,&
iSen» io* t\0Q
friguit caritatis, Nemroth robuftus vcHator ,
cft raptorjiomincs cocpit depriaicrc, & ^^^^

LiBRi Sbcvkdi cap. XXXIII. 371
per potentiam principari: exinde regcs facti funt,
& totum mundum iniquis lcgibus fubieccrunt.
Vnde bcatus Auguftinusin librodcciuitatc Dci: Aug.ikiim
Eiquid magnaregna.nili magna latrocinia? ^»4»
%liheYa rejponfio prat(C itd Alcxandrummagnum»
VNdc quidam pirata ^captus ^nautis, Alc*

xandro magnooblatuselt. Quem cum in- ^^S'*^^^'
!tcrr®garet Alexander , fi marc vellechabcre infc-
fium, vtpcrquod peccaucrat , pcr hoc&tor- SMf.tft
querctur libera contumelia inucdus in Alcxan-
,
•drum refpondit Et tuînquit, t fi totum mun-

, :
dum vellcs habcre infeftum? Quia parua nauicu-

Ja rapinas cxcrceo^ latro vocor:tu autem,quia ma-
gno nauigio , Imperator. Cuius refponfionis&
inucdas vcritatis audaeiam , intantum miratus &
& complexus eft Alcxander , vt piratam redde-
rctlibcrcati.
QfiicharitatcmhahetUber eji.
LEx itaque libertatis cft charitas, quam fi fcr^

rc volucris, ciiam fub Chrifto principc libcr
cris. Vnde Dominus in EuangcliorSi vosfilius ôan. s«
liberaucrit,verc libcri cricis. Quod fi recufaucris
ci (ubdi, ctiam rcgum princcps fubijcicris
diabo*
licg fcruituti.
I>evirginein GcYmania ^qnA pcr aera fcrehattir,&

duihus eidem manfuetis.
ET quideni noftro temporc in Gcrmanias paf-

tibus,ficut mihi fratcr ordinis Pr^dicatorum
narrauit & vidit, virgo quaedam fanîliffima fuir^
Thoma Cawti».
nullis
%x nullis araati clauftris vcltcncnpotuit
qmn mox vt
fcris ,
prorCus vinculis compcdita

:
Fpiritu moucbatur, ficut (agitta.q.^

J'»
* attrahitur
f
t-^n|o robuftms >
ca corda fortms ,
imf.ftrtiift vinculfque d.kupt«.

culatur : ita folutis dauftris ,
firivgitur
quafi pcr aera fcrcbatun Vbi cmm
inftar auis ,
t»nt<>,(^c.
fpLus domhn .
Scd iHud notum
.bi Ubcrtas . &
diccbatunquod a-
omnibus folcmnc miraculum
multisirequentcr cx-
:
dcm facra virgo,vidcntibus
cumfcîmquc
ibat in campum,& aucs indomitas
ccnerisclamonbus conuocabat , & in mcdio ea-
^m,quafigallinaintcrpuUos,fingulasmanudc.
ofculis,rcfidebat. Qu.d
mirum? in
mukSis &
««. 3; la innocentia perftitit , a qua
Adam
cipatum animalium pcrdidit ,
qux « Dcus pct
obcdicntiam in prima crcationc lubcgit.
Df lihertate ex Senec*.
Non potcfk
T\ B
Senef
<-
-5- U
ftimas
libertatc Philofophus dicit
eratis conftarc libertas.
omnia paruo xftimanda funt.
,
:
Hanc fi maô «•
Multa non
qui^ non au-
quia difRcilia funt non audemus:fcd
naiil alwd clt qua
T^t'U*. demus difficiha funt Libcrtas .
auimus quodara modo fcipfum habens. ^l" - "

dom»n
magnis homincs tcnentur crroribus,qui
ignari quo
dicaufamaria cupiunt pcrmcarc , -
Imperarc
fit ingens , parquc caslis rcgnum.
habitis ni-
AfHistnM bi ,maximum cftimpcrium. ],Rcbus
Bcncficmm acci-
laritcr vti , pars libcrtatis cft.
cr vtndtre.
. perehbcrtatem cft*perdcrc. ] Et nifi incuDODa":
lc con-
Sett.
>».
ncccffitas,dc facih non mendiccs. Sapiens
poi-
tcntus non vt vclit efTe finc amico, lcd vt
cft,
1^.4». fit. Eafola putamus cmi pro quibus P?p*'J^
\
LiiRi Secvndi cap. XXXIII. 373
foluimus: ca gratuita vocamus ,
pro quibus nol-
ip(oi iropendimus. Adeo clUuiquclc vi-
nihil
Ijus. Saipe maximum precium cft

pro quo nul- ,
lum datur. Noftri cflcmus ii alia noftra

,
non el-
Omncs adhoc ^^;
fcnt. Quj fc habct nihil perdidit.
nobileslumus,nccpaupercsabijcit philofophia,
nccdiuitcseligit. Bona mens nec
commodatur,
^f'\Z'„pr,
'
, non haberet
ncc cmitur: &
puto , fi venalis eflet
cmptorcm * : mala quoiidie cmitur. Animus j^^^^

at
nobilcm facit,cx quacumquc enim conditione
Ucctfupra fortunarei iurgerc. Non
dcformitate *f'*7:
animus fcd pulchritudmc ani-
corporis fadatur ,
mi corpus ornatur. ] Sicut nec vUa condmonis

fcruitute fubijcitur animus ; fic m tra fc libercatc
frucns.ad nuUum fui contrarium cogi poteft.
SVbJereigiturapis,ideft, anima fideUs,vtli- CtnilMfto,
bera fcruias rcgi Chrifto , ne tibi dominctur

diabolus tanquam feruo.
- eleîme PrteUtorHtn A fubditis.
C APITV LV M. XXXIV.
t
Sicut tegem ordinant , fic & popu-

i loscreant.
Bmo cnim fibi afl"umit honorcm,

jlj.^^:-
ficut dicit Apoftolus ,fcd qm vocatur ^^^.^^^^
a Dco tamquam Aaron. Vocan

aute
^,^, j.
a Dco dicitur , qui voluntatc

diuma
canomce ab cis.quorum intercft dignus elig^wr*
Aa 3
Rcges
574 THOMiC Cantif.
Reges dicoJadiccs,vcl Prsclatos. Er va illis,quo-
rum fuffragio clcftionis indigni furtolluntur, Eis
ficc, licuE in libro ludicum dicitur : vt ignis
cgrc-
hdic. 7.
diatur de rhaoino , &
fuccendat ligna iiluaruni-
O quotics problea:ia illud , etiaai ifto tcmporcvi-
demus implctum. Crcant miferi faLuellos & fioa-
pliccs,& omnis virtutis obiiti , gcnus tantum rc-
{piciunt, non pcrfonam : & vide qualitcr illisrc*
pcnditur iufta merccs, Ifti quidcm dignitatis api-
cc ro borati quid fit iuftit iae , virtutis, aut iuris

non
,
curant. Fas omne contcmnunt, graffantur inclc-

ricos 5 inlaicosdcbacchantur. Etcum horum vl-
proprix ^cclcliaj
tctius rapinae non fuppetunt ,
manus imponunt,& luos creatoresimpios fpp-

liantes , quam
eos magis & alienos , turpvuscxc-
crantur. Hoc inligura iftorum,(icutliber 1 ara*
%. rar. 14. lipomenon tcftatur , Zacharias filius loiadaefcn-
fit,
qui a loas rege , quem patcr fcptcmncm rc^
gcra popuHsprail:eceracimmaturuai,occi(us eft.
Ncc rccordatus eft qug fibi patcr cius fecifliti>^-
na/ed cum crudcli mortc muldauir.
Generatio tria reqHtrit.
^
Tp Tnotandum quod dicitur ;Sicut ordinant
rcgem , ita & populos creant. Quid fi?â[Vr
tem apcs fidelium populos crearc , id ett ?
gencra^
TCbrcuitcrtlicipotcft. In generatione quidcoa
triapnEcipuc ncceflaria funt , fcilicct valitudo .
ccngrua gcncrantis, dcbita qnalitas in fcmeniina

gcncrationis matcria, matrix in concipicntc
coi>
ueniens. Gcncrantisperfonam, dicimuspraelato^
Scmenting gcnerationis matcriam, praedicatio-'
ni$ verbucQ, Coûûicatem in poncipiciitc mar
» triccm#
LiBM Secvndi cAP. XXXIV. 3/5
niatris EcclcfiJe hnum.
ht bxn
triccm.Catholicx ^
ficdicimus , fi icmpcrracra idoneitatc conue-
niant.
viuos generart nonpottn.

Hareticormmamx
J.
cnim conucnticulorum fi
HJE rcticorum matrixdirrupta&

dicipotcric ,
(ciffacft, &
,
idcofatusviuosgcncrarenonpotcft.HmcPro.
Vencrunt fili) /- 37
conqucritur , diccns
phcta Ifaias :
virtusparicndi.
vfque adpartumA non crat
Quiadfridicationcmmtdonei.
Dlcamuscrgodcvalctudinecongruagcnc. 4> ^
funt,ficut dicit Arlilotclcs , qui Ar.ft.h,ll.4-

rantis Trcs
inuaUrfunt gencrareînfirmus ,
pucr , & fcncK. 4..
^4.^0"-7r
poteft propter dcbil.ta-
Infirmus generare non
adiua. Quos pcr mhr.
&
tcm deteaum virtutis v.ajs. m
nifi iUos qui languent
mos accipimus , ,
inualidi ad virtutcs ? VcUc qu.dcm bonum poi-Ro^.j.

funt , ficut dicit Apoftolus, ^«^^^'•^.^"Xs pc*
fihos gc-
Ifti crgo pcr
prsdicationem fpmtualcs ,
ficut cisDommusper
nerare idonci non funt , P>
diccns : Pcccatorx
autem 4.- .
Sm,ftam improperat, meas.cx: ai-

dixit Dcus: Quarc tu cnarras luftitias
meum pcr os taum ? tt vnae
fumis tcftamentum
caufam : Tu vcro odifti difciphnam , & ptoiec -
ftifcrmoncsraeosrctrorlum.
Ind.gnuscrgo qui
verbum Dciore fcminat , manu difhpat. ic- &

ctt , propter
cundo gcnerare non potcft.qui puer
gcnerationis nâ..M»|r«««.
t cremlntum : quia feme..tina
Etmlignum
teriatranfitpueris in crementum. ».
Iiuius,DominusIcfus.
cumfa<auscflctannorum
Doaoruro non
duodccim,inueatus eft in mcdio .
37^ TttoMiC Cantip.
doccnSj fcd audicns intcrrogariS cos. Et facit
ad hoc illud ,
quod Lucas dc co in Adibus fcri-
AB.u bit: C(rpit Icfusfaccrc & doccre. Primofcilicet
facerc,poftâ doccrc. Conncdcre crgoprimo iu^
niores , id cft,incorporarc fibi debcntjfccundum

Bfttfr. j; Ezcchidpm j'^volumen facras krtpturae ad incre-
nientum virtutis,Ytin prc corum pcr prardica-
tioncm fiat oportuncJtcmporctamquam meldul*
ce.Tcrtius quoque,id cft,fencx, gcncrarcnon
poteft. Et hxc cft caufa : quia natura non poteft
in co digcrere fanguincm leminalcm. Vndc in li-
R'^. |. bro Rcgum tcrtio diciti^r , quod rc3^ Dauid fc-
nucrat , & caleficri non potcrat, dum cooperirc-
tur peUibus. Naturahscnim virtus infenibusari-
gorc dcfleditur ,& neccilc cft, vt dum organif-
mus eorporis,qua(i fornax & inftrumcntum ignis

dcftruitur , fcruoris & fcnfiis qualitas minuatur.
^"'^"^ vcrum eft , quod magnus iUe Gran>
TfifciMnin
0pprAUmi ; Qrianto iuniorcs , tanto pcr*
maticus dixit
ffidGram. Ipiciiciorcs : crcjo cx confequcntia vcrum cft,
f^s.p minus quanto leniorcs,tantpârdiores. Sed inhbro Re-
gum tenio dicitur.quod Afa rcx luda in fcncdur

'iTfl'^
^
doUiit pcdes,& hoc afrcduum,qui vtiquc fiunt
ttem.
•
3./?^^ .
(enibus circa falutem proximi lardiorcs. Calor
pnim fciuidaecaritatiscaufa cft,vt fcrmo cxhor-
fatiohis in prcadicante aptc & bcnc digeftus,vtili-
tcrauditoribus proferatur,quod vix & linediui»
no mivaculoinlcnibus, qui afexaginta , vclfi in
longumafcptuaginta annis fcnfibus minorantur,
ficri comprobatvu'. Qjod autem de beatilfimo
PoJJfd.invi' patrc Auguftmo
legitur,tcfte PofEdio Calamcn-
^H^.c.î.
Epi(copo,qu6d fencvautc longa confcaus vcr-
bumDci vfquc ^d ipfim cxtrcmam fuam sBgri-
tudincm impraBtcrmilsc,^lacrit?r, fo^^^ &
Secvndi cap. XXXIV. 377
mcacc, fanoquc landa ecclefia prsdi-
conlilio.iii
vncolu-
cauifmcmbnfque omnibustui corpons
auditu dormiuit cum
mt' mtcgroafpeau.atque
fuis ,diuins virtuti potius aflcnbcndum
patrlbus
tcmporc, OC
cft,quam naturx,& vix in tranfado
cercemprxfcntilimilcnonvideraus.
TYicdicatorfit in omnibas temperatus,
necefTaria cft qualitas in feaicntina

TErtio tcm-
gjnerationis matcria,vc fcilicet in cafit
perantia caioris,frigiditatis, ficcitatis,
& bumidi-
tatis. Vnde dicit
Domiusin Euangelio: Scmen
cft vcrbuxn Dci. In
fcminc autcm pra:dicatio-
nccellc cft, vt praedicatqr (crmoneni
contcm-
nis
pcrct audicntibus, nc pcr
exccflTum fcruoris &
7cli crumpat in talia,per cjux fcandalizet, tur- &
bet,aut proiibcct audienifes. Vndc Pfalmiftain-
(Iruic, dicens: Et bene patientcs

crunt vt annun- pf£^v
cient. Patientiam volcns intcUigcre: in prxdican^.
tibus moderamen. Hoc idcm dc ceteris c-^celTibus
Qau.catur : nc aut frigus in vcr-

(it fcilicct tcpor ,
eciam, fihe humorc gratix ficcum-

&6, ne fit
Caueatur infupcr,nc humidum &nimis , hoc cft
fccundum Prophctam,aqua,id cft,fcculari fcicn- //4. i;
tiamixtum , minus rcddat intcntos &follicitos

audicores.
D Tfcant crgo apesfidclium rcgcs

latos idoneos ordinarc,
ms lcmcn conucnicns ,
qui per
,
poffint adopcionis
id cft,prae^ Conc:
prasdicatio-.
popu-
los gencrarc.
Vf
ThoMA dANTlP.
Df êruerfa & iuBa iuptia.
CAPITVLVM XXXV.«
Przrogatiuum examen iudicij te-

nent.Incorrigibiles enimnotant,&
caftigant,mox & morte puniunt.
V I Audi quid dixcrit
D mirum ?
popu-
ti peruiffis
^^^^^^ lofaphac rex luda ludicibus
g( 1^'^
iudictbus.. Vidctc inquic, ,
i^- ^WWmrh faciaris.Non hominis cxcrce-
tis iudicium,fcd Domini: quod- &

cumque iudicauericisîn vos rcdudabic.
quam O
pciuertun^ vel
horrcnda fcnccntia inillos , qui
Sccundum 1 ro-
peruertcrc pcrmitcunt iudicia.
oC
phetam : luftificant pro muncribus impium ;
7/4. V Voe ergo im-
j/i I*. . caufa viduae non ingredicur ad cos.
ibid. i. pijs in malilm ; retributio enim illorum vcniC.
,«qui-
P/^.io.
Qu;e? luftusDominusSc iuftitiasdilexit
tacem vidit vultuseius. Si autem dilexitiuftitias,
& approbacionis oculo confiderat aequicatem,per

confequens iniuftitias odit in iudicibus & ,
in?-
probat faKitatcm. Vbi ergo iuftitiam habcre noti

poteris,paticnter ad Dominum iuftiti» cum fidu-
fp. 74-
Qujd autcm fup(
rc/ecundum quod a fratrc ordinis Prjedicatorum
audiui,
XXXV. 579
coniuiKaaBrabanti^ ta-
audiui, in Lochaiiiigia
dum fit,audiamus.
Df abbate SanBi lAcobisfHd LeGd'!um,qHi contTA pr^-
fofttum coram Deo affelUHtt.
MOnaftcrium S. lacobi apud Lcodiura no-

tum multis cft,& acceptum. Htud quidam
adolcfcens,confobrinus maioris Pracpofiti , caufa
dcuotionis & rcligionis intrauit. Qiiod, vtaudi-
uit pr«pofitus ,
indignfe tulit : mandat abbati rc-
mitticonfobrinumpcrclcricosirenuit illc. Tunc
mtrat
prspofitusforti manucollcvaa fatcllitum ,
violentcr ca;nobium;>rapitiuucncm,& nudatum
fandohabicu induit fcculari. Abbas ergo mona-
coUedlis primoribus ciuicatrs;Epi{copo
con-
ftcri)
qucritur , & totum clerum pro tantismiurijs m-

tcrpcllat. HoG cum indignanter audirc vix vcllei
Epifcopus , & Abbatcm potius duris verbis im-
pctcret Flexis Abbas genibus , cum modcrami-r
:
ndvcrborum dixitprgpofito : ludicem contra tc

6 prsepofitc in tcrra habcre non poflura , ideo &
contra te Dcum fummum iudiccm interpello, vt
infra quadraginta dics vtcrque noftrum compa-
reat coram illo , fententiam pro meritis acccptu-
Ad hsec prgful cachinnans cum fuis irrifit ho-
rus.
mincm atquc fprctiit , & rcpulitexprobratum.
Quid plura ? Quadragefimo die circa nonan^
mortuus cft didus abbas. Et cum pro co folcm-
nitcr pulfaretur,fedensin balneo prsepofituSjqu^-
fiuit acircumftantibus^quid hoc effet? Mox qui-
dam ingrcdicns, & rcquifitus dc fonitu campana-
cum rcfpondit abbatem S. lacobi modo cllc dc-
,
fundum , & pro co pulfationem ficri tam folcm-

nem.
jSo THOMiB Cantip.
ncm. Illico rccordacus pr«po(itus quadragcfi-
mam dicm cffc,c|ua fe citatum coram lummo iu-
dicc audierat ab abbatc conftcrnato animo di-
,
xitfuis: Cito , videtc quid faciam, mortuuscgo

fum : comparcrc mc hodic furami iudicisconfpc-
itibus oportcbit. Ncc mora^poft verba hsec,cuin
balucu^n cgredi fcftinarct, in aftantium manibus
cum diro cmlatu & vocibns cxfpirauicibiprocul-
dubio rcfpondere corapulfus, vbi caufarumftrc-
pitus cclTant , iurifpcritorum
aduocatio conticc-
fcit : vbi ncc prcccs , ncc prctium Jibcrabunt vbi :
ncc interlocutoria iudicis fcntcniiara protcla-
bunt.
4
De AppelUtione abhatis Valen oenenfts contra

Comitem Hannoni^»
S.Imilc quid &

dc Comite quodara Hannom^,
Hde indubitata , percepimus , qui dum vcllct
in ecclcfia S.Ioannis in Valcnccnis canonicos cx-
pcllcrc rcgularcs , &
pro cis ponerc canonicosic-
cul^rcs : abbas ciufdcm loci ad fuiimium iudiccm
appellauir. Appropinquante autcm appcllationis
dic , *ad com-
cura abbas incipcrcc infirmari, & {e
parcndum coram furamo iudicc orationis inftan-
tia pr«pararct , ipfcquc Coracs fub codcm tcm-
porc {entirct incoramodCira , caufx ccffit ,
A^niraodc dicm vcritusiudicij fcaccntiam cx- &
(pcdarc.
Duomala inperuerfo iudicio.
^T
'P7 notain perucrfionc iudicijduo mala.V-
hum^quud ojfcpdifnt Dpmn, & aliud, quod
oflfcn^
LiB«.i SBCTni>i cA». XX>V.
3*1
ofFendunt proximum. Primum tit

mandaium
Dci tranfgrcdiendo Sccundum proxuno
:
ludi-
vcniet, f
cium fiibtrabcndo. Rctributio crgo eius if».
pocnuucnt pcr at-

vt ofFenfam Dci , ctiamfi hic ,
flidionem corporis , luat ofFcnfam proximi,: &

quam per iudicium iniuftum incurrit, damniscius
iudicio
fatisfaciendo reftiiuat. Idem cft cnim
perlcuc-
quod manu diripere vcl fi impocnitens :
cx-
rat.pcenam pro vtroquc,perpetu6 damnatus,
foluet. Qua ftontc cxtrcmo & trc-
in futuro illo
mendo iudicio ipfum fuiljmum iudiccm cxfpc-
pcrin-
dabit", qui hic tcmporalitcriudcx.cum
ucrfum & falfum iudiciumirritare non timuit?
Judex non corriftem corrtftetnr, mm^lo Helt,
QVid autcra tcncrc iHdiciura , ad illos raa-

fit
i".
ximc fpcftat , qui iudicarc corrigerc dc- &

.
bcnt cxceflus , & opcrafubditorum. Vnde dicit:
Incorrigibiles cnim notant mox Sc ,

caftigant ,
mortc puniunt. Cuius cxeraplura inlibro Rcgum i.ntf.%1

Hcli facerdos contra kgcm t'Rt£.^.
primo inucni*" ffbi
. Mcedcn^-s ailos non correxit & cum eis in vno ,
^[''""^*'.
dievindiarrf' crudel^mraac.fcdiuftiffimaeamm.
'
'
aducrfiufoiACcepir.
•
»
cuius «t
Dt Comite , qui ex iufimiip^ni occidit ,[ad
ferje hopdjm" ac<-eftt.
l
vtroquc qooA ii&m eft de

<.
HOc veritus in
iniuftis iudicibus , & de his.qui funt circa .^.j^
ncg- ^,^-,^, ^4-
corrcdioncm (ubditorum incorrigibibum
Comes quidam iuftiffimus iudcx , vtyi,j.,,,jf,
ligcntcs ,
in propnuro h-
ccrtiflima rclaiioae didicimus ,
uum
gSz THOMiC Can TIP.
lium & vnicum talc iadicium fecit. Dccubucrat
ipfc Comes annis duobus aut tribus languens , &
vna dierum,filio cius virgincm opprimcntc, da*
irior populi pcr ciuitatcm validus cxcitatur. Qtip
clamore patcr attonitus , inquirit qux caufa lit; ,
neganc primitus qui aftabant , fcd tandcm minis

territijintimant vcritatem. Quadctcfta, vultu
dilEmulante , cum lacrymispctijt ab aftantcfcr-
&
uo cultrum cxacuatum iogum quafi vcUcc fibi ,
vnguium excrementa rcfcindi.Nec diu immora-

tus 5 cum vix fcx horatum (patio intcricdo filium
praecipit aduocari.Qup vcnicnte &
propius accc-
dentc,4ixit patcr : Nuraquid nofti quod fim do-
rainus,&: tu mc fupcrftitc & viuentcîn confiifio-
ncm mei & tui,opprimcre virgine voluifti ? Abfit
vt tc tale hercdem habea,& tc talcm poft mc tcrrg

dominum derelinquam. Hxc diccns, fubito cum
incorde cumcultro pcrcuflSt. Nec quatuor dic-
rum poft haec fparium intcrceflit , cum cccc Co-
mes^ fibi mortem imminere profpicicns quem- ,
dam fecreti fiii confcium mandauit abbatcm,cui

cum confelTus cfTct & pcteret corpus Cbrifti, &
,
nihil in confcfBonc de filij occificnc tetigifTcr,
abbas nolcns eum abfblurfc^vcA communicarc,

quaefiuit quarc tantum ftelui Jilicidij omififict?
Cui Comcs mira'conft; ^^ ..^ refpondcns, dixit:
Abfit^vt illum reputcm pitcrni principatus herc-

dcm,licet carne mca genitum qui contra fas au-.
,
fu nepharioiurisviolatorcxiftenSjfcdignum fe*
cit mortisiudicio. & omni iurc fucceffionis indi-

gnum. Ncc vcre cgo filium patcr , fed lcgum &
patriae iudex , legis &
patrix violatorem occidi.
Tu autem abbas vicarius iudicis Dei contralc-
gem mc iudicas , quae , Dcutcrpnomij libro tcftc,
inncccDSl
LiBni Secvkdi cAp. XXXVl. 383
in ncccm protcrui prraas parcntuir» manus
fiUj
cflcpraeccpit. Vndc adChrifti iudicis tribunal

appcllo, vbi fine tua abfolutione fafti huius
afta-
rcvolo,& ccrtus , cius iudicium cxpcdarc , hoc

folum pcto 5 vt pixidcai apcriasDominici facra-
menti,&me falutarc Deioculistantiim vidcrc
pcrmittas. Qiipd vbi annuitabb^s , hoftia falu-
taris raox Comitis patcrtter infudit,
fc uri
cum &
iuftum proerogatiuiexammis iudiccm 8c rcdiffi-
mum vindiccm fcelcrum comprobauit,
*
Ve vittHte innocenti<e & ftmflicitatis.
C A?1TV LV M. XXXri.
Miro modo innocuae funt.

•
LLVM vtiquc apcs fidclium imitantcs,

qui ,fecundum Prophctana ,pcccatum
v^- 5^
non fccit, nccinucntus cft dolusinorc
eius . Rara rcs cft iftis tempGribus,etiam
in pueris,
qui nbminc'& facie innoccnti» puri-
tatcm oftcnduntVpuritatis innoccntiam inucnirc,
fcd «tate fupplentc maUtia,luxurijs in fe vires cx-
hauriunt ante tcmpus.Ideo dccus orane dcpcrijtt
robur elanguit quique pr?-

in adultis. Facinorofi
ferunt palmam , Tirtus abicftafuccumbit ,
Cam
in fratricidijs rcuiuifcit , Abcl innoccns de noua
proftenntur. Non eft qui rcputet puritatem,8C
ideo fcdator innocentix rariffimus inqenitur.
Hisquidcmfi foli eflent principcs obnoxij fccu-
larcs jpoffct vtiquc, fcd tamcn cum
gcmitu tolc-
3$ 4. THOMiC Cahti?.
rari. Sed in illis ctt cum
detcftationc maJcima
confpucndum , qui funt loco Apoftolorum dil-

pcnlatorcs ecclclix qui dcfpcdis iniioccntibus
,
impmm,
& probatis , non ponderant promouerc
fieum .videant &
verfutum. Non fic vilisDco
ihnocentia creditur, qui ab initio mundi inno-

ccntcm Enoch a fcculo tranftulit , Noe luftunl
'7*
^{"*- feruauit,Abrflhamampliauit,Efaurcprobauit,Ia-
cob dilexit innocuum toti M^yto ?tS'
, lofcph
Mal
Innoccntiam puritatis in matrc Chriltusc-
nfm 9. fccit.
GM.41. lcgit , in Innoccntibus coronauit,in Baptiftalau-
hut. i.& illis, quos vocauit
ad
âuit , in loannc dilcxit, in
. - fc & complcxus cft paruuHs ,

commcndauit, di-
ccns :
ad mc:, talami tlte-
Sinitc paruulos vcnirc
,
Tcmpus
hUt. 19. nim regnura cxlorum. Et quid dicam ?
potius dcfcret quamcxcmpla ,
quoniamqui^
nie
placucruntaut
cumquc Domino placuerunr ,ci
pcr vit?
Dcrvitae innocentiam antc lapfum , aut
vit« pu-
pcrfc Aionem poft lapfum , aut ccrtc ad
ritatcm pcr pccnitcntiam rcdierunt.
Defimplici monacho Cluwacen(uquifermnc*nd(nt

mantbHs contreclabat afmina feduQo.
,
QVid autem in confinio Burgundis pcrMuio*

inno*
ccntiam aAum fit.vt a fratrc ordinis

morc
rum perccpimus,rcfcramus. Antiquiffimo
cunabuhs tc*
fcruata eft in ordinc S.Bcncdiai,a
per vit« innoccn-
rc pueros indui,& fic eos ibidc
tia cducari:quod contra tamcn fajpius adum au-
ra-
diuimus:nec approbamus per omnia,pucrum
potius
tionis cxpcrtem voucrc quod ncfcit fed :
adultum qucmUbct , qui poffit difcretiucrepro-

barc quod difplicct , &
clcdliouc digna ^PP"'^^^^^
, LiBRi SicvNDl cAP. XXXVL
rcquodplaccc. Pu^-rquidam in conHnio Bur- \
gundix tuir^qui in raonaftcrio ordinis (andi Bc-

ncdidi apud Cluniacum ab ip(i$ fere cunabulis
innoccntillimusacfimpliciffimus adolcuit. Liuc-
ncm igitur adultum abbas fuus pro rccrcationc
vcl ioco fccura proficifci cxtraprxccpic. SufFcr-
randorum crgc cquorum caufa, abbatc cum fuii
antc domum fcrrariam dcfccndcntc , miratus cx
fimplicitatc iuucnisc6 quod nuinauam talc
,
quid vidcratjfcrrum candcns,nuda illud manu fi-

nc aduftionc aliqua vcl lasfura clcuans contrcda-
uit. Abbas itaquc ftupcfadus ,& omncs qui prac-
fentcs adcrat, innocentia in iuucnc vcncrati, (unt,

& rcm iterato ac plurics probaucrunt.Poft haec,
abbatecufuis aliis occupato, iuucnis mox inrc»
riora domicili j cft ingrcffus , vbi vxorem fabri tc-
ncntcm pucrum fuper gcnua inucnicns,Gum par-
uulojcui nuinquam fimilcm viderat, iocari coepit.
IlUco autcm mulicrin iuuencm quafiincxpcr- ,
tum raalitia , ftinnulata ; fi talcm habcrc vcllct in-
quirit. Et illc : Libcnrilsime ,

inquit. Qu* mox
ncfcium ad concubicum inftrucns,puerum ficfic-
ri promittcbat. Ergo vbi iuuenis poft concubi-
tuminnoccntiafpoiiatus , cgrelTuscft , fcrruin

candcns,vt priiis , concrcdarc cxiftimans,graui-
tcr adijftus csdamauit. Qua in rc non modicc
Xurbatus abbas &
miratus , animaducrtit cx intc-
riorilsefura animac luucncm foris laBrum,& priori,
qux cum contra igncm protcxcrat , innoccntia
dcnudacum. Rcduclum crgo ad monaftcriuni
iuucncm abbas fupcr gcftis diligcntcr inquirit,
vcritatcm illc fimplicifsime confitctur, fic cum ^^. %l &
multis lacrynais daranum fuum trcmcbundus imp txfM^
' cxpiauit*
386 T H O M Ji CA K T I
excm"
rirgmUm furitatcm valere contra damoncs
flo Cjpiani magt.
& potcntcm contra daemoncs puritatcm

SEd
mira gefta luftinas virginis &
Cypriani te-
ftantur , vbi Cyprianus adhuc

pucr , 4 magiitro
mago compulfus, legitur dcccm &
ofto annis pu-
vt pcr
ritatcm virginalis innocentiae cuftodilTc ,
hanc maion potcntia & impcrio contra dsBQio-
ncs potirctur.
DcfueUaad^mone liherdta per pmHm innocentm
wxu MeMiniam.
ccrtif-
SVpcrhocquiddam valdc memorabilc
aderant
fima rclationcab his , qui prasfcntes
& vidcrant in Machliniaopido Brabantise
,
per-
Do-
cepimus aLcidiflTc. Puclla quxdzm (acro die
Fa^-
minico cuiuucnlbuschorizaacrat diu valdc.
mora,
tigata crgo , domum tandem rcdijt. Nec
cjuacla-
dormitumpcrgens, dxraone fit rcplcra ,
mantcfurgit tamilia , hgant vinculisfeuicntein,

inanc in Hanfwyck ad oratorium. glonoteVir.
ginisextraopidum dcportatur trcquentercnira
:
ibidcm Maria virtutum operatrix miracula pluri-

ma demonftrauit. Qucxl vbi fcholarcs picri per-
ceperunt,ad locum vbi vcxabatur puclla ,inora-
torium cucurrerunt , quorum vnusannorumfcr-
mc (duodccim , audacior cetcris arque fagacior,
cojpit compellcrc Sc adiurarc dcemonium.vt cor-
pus obfelTum defcrcrct , &
cxiret. Ncc mora,
vbi
daemon circa vmbilicum per tumorem k cilc
monftrauit , didlus puer cruccm cum pollicc in

contra*
V
LiBni Secvndi cAf. 387 XXXVIL
coQtrariuiD paulatim pcr cruccin, ver-
fixit; (5c fic
fus os aHccndcrc compulic doncc cum in fpc-

cicmhiifuti vcrmis omnispopulus intrahiatum
orisha^rentem vidic. Quo , miro conatu, ad inic-
riora rcdirc volcntc , clamauit populus; puer au-
icm inftaiiter fignum falutis oppofuit , cum &
maxima violentia d^moncm cxire coegit. Eic-
ftum crgo vc diximus , in modum hirfuti vcrmis,
pucraudader dcxtciâ comprchendit , in fo(- &
fam paruulam.vbi pluuialis vnda confcdcrat moK
proiccit. Qui ftatimin oculistotius plcbisdifpa-
rcns , IxuciGC & laudis omnibus matpriam dcrch*-
quir. Proinde manus pu^ri a contadu vermis ni-
gredincinfcilarcmanfic: fcdprotinus aquxbc-
ncdidx lauamcnco difccfEt.
SAcrbfanda crgo res cft , cfTc ab omtii labe cri- Condu/iff,
innoccmcm fed fimul cfTc conuenic A^*^-**^?

inmis :
limpliccm 6c prudentcm,
De imiocetHM beni Iwnitih & tftsli ,

qui nemm Cftpit
ttocere ,fcd omnihus frodejfe,
CAP ITVLVM. XXXVIh

, Fruftibus nullis ,nocent , fed nec
mortuis quidem.
f.
Hristvs dc patre dicic : Omiiecn joan.jf
paloaitem purgabit
qui fcrt frudûm ,
,
eum, vt fructum plus ^5prat. Rcftc au-

nmTubditur : Ncc mgrtuis quidem,{ubaudi no-
.
b z B
^^^^*
jM THOMie CAHTtf.
388 \ ^ .n fuanuclio dc Chrifto
Ut$, I». rcgc ap

linum lumig'»»
latum non contcret,5c
fatuin potctt.
jjjoralitcr refcrri
guct. QHpd «.
Frudibus nuUis noccnt ,
j cu
cft uu w
fruaiacantibu»
:
debemus vt .mped«
,
non
p« bona operanoccrc potifisadiuuemus, tc co.
Stuseosin aliquo;fcd
prouocemur. Vndc
™m xemplold confim.Ua qu.
Smonmprouerb,is:Noltproh.bcrc cum
1.
benc facit; ti potcs & ipfc bcnc tac.
hotne hminh
Uultis modii noctt I
homini.
MVltIsmoaUno«re dicituchomo
occ.tado
uKcipui mbus : corpus
tHtMHT- vtquincccl-
fitatis&famistcmporc. "^8»"^° ^,*^;""? /dc-

q
pcres petire pctmittunt.
De pnmo d icitur in
r
iU
'"^*^-
...
Sl5SNonLidcs.Dcfccundom^^^^^
foef contra
'Uidtm.
bS-S^^^^^^
num.DctcrtiodicitAmbroiius.ia
iA«r
^»,ir.rfj/l.
«ricntcm.qu6dfinon P^n' ^°
nciaVo
ctiamproximitriplicitctfeduciturrpcccatoKi
S '
«<5- *• cxcmplo,
licct, &
confilio . Pcccato, Tj"" ^
Oph^^^^^^
Heh
>
min^mpcc^carefacit.ficutfih,
muhenbus.qus cxcu
Phinces, qui pcccabat cum
•
Excmplo, vt baô-
bajjant ad oftium tabernacuH.
idohs immo-
,
mon, qui illedus amore muUeium
cx liraei.
\ . »« lauit, &pcr hoc pcccarc fecit mukos
Conhlio^t quilcmporc luda. M-^^^^^P^^
'
fuafeiunt miatis dwplinquercnt lcgcm^patru^^

n
1 ,
4
llBILl SlCTHDl CAf. XXXVIT. 389
uumoUicnt.Vel coniilio dici
(uoruai,& idolis
poffuntfcduccrc, qui mcauta prxdicationc nc-
(cientcs & limpliccs dc occuLis peccatis rcddunt
curiofos atq;follicitos,qux prius ignorabant. Dc
primodicitur in Decalogo: Non mcEchabcris. Exo4.ui
Dc fccundo in libro Hcltcrinlinc: Gladio ^^^^
&
ignc percat pro cxcmplo conccmpcus inobc- &
dicnti« . Dctertioinlibrolob; Adducct conli- lok u.
liarios malos in ftultum fincm. Vita ctiam proxi-
mi triplicrccr mfamatur : vcl minucndo bonum
quod in co eft , vcl augcndo malum ii quod c ft :
vci Hngendo malum quod in co
non cft. Pn-
fccundum pcius tcr-
mum quidcm cft malum , ,
tium pcffimum.Et haec eft bcftia,quam vidit pro- OMn. 7.

phctaDanielcumcripliciordinedentium , qu«
Quja
multos populos dcuaftabat. Et hoc quarc?
pluri-
c6 minus pcccatum detradionis vitatur k
mortalis culpam ab igno-
bus,qu6 minus peccati
rancibusha'jcreputatur:cumtamen muUo gra-
uius fit proximum infamare, quam tur-

fine culpa
to vcftcm cius auferre; & hoc quidcm
mulci, illud
vcro ponderant pauci.
Dc ohitu & fHnitme cuiufdam peshjttri detra^^rif.
H Vius rci vmdidam horribilem valdc Sc

mirabilcm vidi. Nouiordinc,non rc ; no-
minc, non adibus (accrdozem qui in tantutn
,
P
vitio Ungux dcditus crat, vt potius de fc pcflima

nicntirctur, quam non (ocios vcl cohabitantcs
fibi criminibus infamarct . Hic ante mortem
raptus in furiara, tata in fc dcbacchatuseft csedc,
proprijs dcntibus linguam maliloquam la-

vt
fiiarct.&palamcunais oftcndcrct, quod quia pfalij
390 TnoMiC Can tip.
lingua fiiadolose egerat, & venenum afpidum
i«7'^'.^'wiV.
^"^ '^^î^ eius, quali fcpulchrum patens gut#c
hartc fenten^ ilUus fcctorcm tcicrrimum cxhalaret, * & pcr qiig
tiamexSaf. pcccauerat,per cadem torqucrctur.
II.
Qutlihet Uudcat occMftenm proficierdi & fe emenân'

dejumere nonfoiim a bottts,vtrum ettam a malis.
CA rirvLVM XXXVIII.
Nonfolumabodoriferis, verumet-
iam a fcetidis herbis mellis alimo-
'
iiiamtrahunt,mire tamen bonis o-
doribus dcledantur & naturaliter ,
fugiunt foetida ; fed in cis propter

mellisbonum ad tempusvtiliterdc-
morantur.
T hoc eft iclcmqnod Paulus dicit: O-

ainia probatc, quod bonum cft tene-
te. Pcr odorifcra intclligimus opcra
-^— . — -^^ bona» famiE, licut & pcr foetida, opcra
m Ax tiimic. Vnde Apoftolus :Bonus odor Chri-
ftifumusDco.-ahjsquidcm odorvit« invitam:
ahjs odor mortis in mortcm. Auguftinus luper eo-
dcmverbodicit :Sicutquondam illud prctiofif-
M4r. 14. fimum vngucntum , frado alabaftro,odorc do-
muniimplcuit.-ica &
Apoftolorum opiniobca-
torum,
'LiBRi Secvkdi cap. XXXVIII. 391
torum f radis eorum corporibus per maityrium,
,
GuafifuauifBmum holocnuftum Domino, ecclc-

&
ham toto orbc rcfpcrlic, hoc quidem alijs con-
gaudentibus , fama vitas in vitara : alijs inuidcnti-
bus fama mortis in mortcm. Tu autcm apis , n-
,
dclis aniraa , dclcaarefama operum ,&

odori-
busbonorum quae tibi inmutua collationc dc
,
bonis&cedificatorijs verbisosfapidum &odori- ,
fcrum rcddant . pcr quod asdificctur proximus^

cor gratulabundum ra-
m undaturafpurcitijs ^ ^
45^
ciant , quo magis ad dcfiderium coUium aetcrno-
rum cius fufpirium cxciteiur. Gratius tibi fit,
quafi fauos mcllis laftis & dulccdincm lin-

•
guara tuam &

labia diftillarc , quam amaru ^^«^^^^^
cariventrem tuiE mcmori? , & felleis rccordatio- •

-
nibus ad vomitura prouocari. Illud vero quod

tcxtus aptc fubiungit quod Hcct fugiant natura-
:
litcrfoctida , fedincis propter melUs bonumad

tempus vtilitcr demorantur, fic intcUigcndura
cft quod non folum in bonis hominum adibus
:
proficicndi occafioncra fandaanimafiimit; vc-

rum ctiam in malis dum in his vidct , quod iufta
:
difpliccc,& in illis imitatur ,

quod bonumvidct.
De Philippo de Monmtrd nohtlt inilite ,

qui 0^0 mo^
fiajlertortim fttit fundator.
Vldimus & , valdc dilcclura ac famin*arcm

hibuimus nobilem Philippum militcm dc
Monmiral vitae pcrfcdiffimaB virum in <ûo iU
, :
lud mcmorabile frcqucter aducrtimus, quod to-

tu tepus fuum , vcl in oratione ac deuotionc con-
tinua : vel in fandis collocutionibus expcndcbat.
Noucratcnim mulcos valdercligiof» vitasviros
Bb 4 act?-.
39^ THOMiB Cantif.
ac fcminfls, quos in Graeciae, Longobardiae, Bur-
fundiae,Prouincia5,Galliae,Flandriae, atque Bra-
antif partibus quacrcndo iuftrauerat : quorum
virtutcs,morcs,& vcrba mirocum feruorc & dc-
fidcr\o rcfcrebat& ad mcliora per hoc mcntcs
,
audientium cxcitabat. Scd & auditorcs fuos &

collocutores mira oris gratia compcllebat , vt libi
aliquid relatu dignum,auod audifTent vcl vidit
fcnt in fadojvel in dido bonorum cxponcre di-
,
gnarcntur.Ethasc quidem vltra quamcredipo-

tcft in co tantam deuotioncm tantam laetitiam,
,
& tantura dcfidcrium excitabant, vt iftisfolis vi*

ucrc crcdcrctur. Si quid vcro extra talia eum au-
dirc contingerct quafi clTct pcrcuflus in capitc,
,
cum mira anxictatc fpiritus , tacicm aucrtcbat.

Nccfruftratuseftfrudtuoris & auris bonorum,
qu9 fcilicct libcntcr protulit &
audiuit; ciam cum
Dcus miro modo rcmuncraucrit ctiam in praf-
icnci. Vix cnim habuit dc omnibus paternis bo-
nis neccflarium vitf vjftum & tamcn odo mo-
,
nafteriorum Ciftcrcicnfis ordinis fundatorcxti-

tit mdcfcflus cxccptis
, congrcgationibusBeghi-
narum quas vfquc ad quinque milia,& eo am-
,
puus,in diucrfislocisin Chriftifcruitiomancipa-

uit. Eccc quid fit bonig
bona? fam« odoribus
dclcCtari.
tiBRi Sectndx cap. XXXIX. 393
Qmd rigoT tuHiti^t <Jr iLtlut correHionis in cdfitnUi

ftri£le fitferuandus.
CA?irVLVM XXXIX. ^
Mira munditia circa eas. Admo-

liuntur enim omnia in medium,
nuUac inter opera fpurcitisc iacent:
quin& excrementa operantiumin-
tusponunt^nelongius recedanf.vt
congefta in vnum locum, turbidis
dicbus &: operum ocio foras efFe-
rantaggregata.
N bis vcrbis notatur capitulorum nc-

cclliina & cclcbris officina , vbi de-
bentcxccflTuspcccantiuix) proferri, ac-
cu(ari,corrigi , & purgari. Conucntua-
lcs cnim omncs gcneralitcr dccet 5 & pr«cipud
cccnobitaSjVt mira fit mundicia circa eos. Et hoc
quomodo coucnientius fict, qu^m vt in mcdium
cxccflus fingulorum quafi cxcrcmenta opcran-
tium falutcm mutuam , profcrantur ? fic fit &
J"*"'
quod fcriptum eft : Salutcm veftram inuicern
cpcramini. Multum cft cnim rcmiffius , mifcri-
cordius , & tolcrabilius in praefcnti coram pau- >

194 Thoma Cantip.'
cis, & hoc coram fratribus corripi & cracndari,
qu^minillo horrciido iudicio coram omnibus,
bonis & malis (entcntiaJitcr condemnari. Ethoc
g.Cor Ji. cft quod Si nofmctipfos dijudi-
dicit Apoftolus :
caremus, non vtique iudicarcmur. Scd heu timet

quilibet ^parti fug , &
pcccantcm veretur arguc-
re ;ncfibi a focijs ciim peccaucrit , talio refun-
,
datur. Qui potius gaudcre dcbcrcc,argui cum

pcccaret,(J$c illafrontc (bcium audader corripc-
rc qua vellet cum fuos excefTus vel negligentias
,
non taccrc. Scd nunc fccundum Prophetam IoId-'

Jo^ 40. & Protegunt vmbr« vmbram cius , Sc corpus cius
4I> cx fquamis
quafi lcuta fufilia ,
compat9:um quafi
fc prcmentibus. Et in hoc di^bolum cum luis o-
mnibus intellcxit , qui inuiccm fc vcl defcndunt

vcl contcgunt ; vt fic omnis ordo monafticus in
omnis honcftatis dccusinturpi-
diflt)lutioncm ,
tudinem omnis forma virtutis in vitium , omnis

,
rigor iuftitif in praecipitium facinorum euanefcat.

Haec omnia prorfus eueniunt,c6 quod accufatio-
nes & corrcftiones in capitulo non habcntur.Pe-
trus Ananiam & Saphiram quafi in capitulo (c-
,
niorum , pro vitio proprietAtiscorripuit &puni-

uit.Paulus principem Apoftolorum Petrumjqua-
(i in capitulo corara fcnioribus fratribus ar- &
guit 3 quiareprchenfibilcm iudicauit. Hxc in ini-
cio nafccncisccclefioe, ifc intcr difpcnfatdrcs fidei
n-iaximos.ad inftruftionem noftram fada funt &
confcripta. Vticumquc crgo horuui fcruatur cx-
cmplum , ibi indiuidua femper , cum ipfa abun-
dantiarerumtcmporajium ,Chrifti gratia pcr-

fcucrat. Et licct in mutuis accuDtionibus Sc cor-
redionibus capitulorum fubitae aliquando turba-
tioncsproueniantaaimorum,Spiritus tamen fan*
di vir-
LiBMiSficvnDi cAP. XXXIX. ^ 39r
fti virtute citiiisc6quicrcunt,&: ad le rcdcut cor-
dc pacati. Vndc textus fatis innuit,qu6d bcjc fic-
ri lolentturbidisdicbus 8c opcrum ocio , hoc
eft
cumdelibcrationc& difcrcto unodcraminc prse-

htorum. Qupd autem pramittitur :poniinmc-
dium opcrantium cxcrcmcnta , nclongius recc- ^
dant jintclligi fic dcbct, vt pro accufationibus &

^
corredlionibuscapitulorum appcUationcs dif-&
famationcs ficri prohibcantur.
De difctplma Captulari memorahile & flufctidum ex^

emflHm Decani Remenfu in fuum canonicum Ar^ &
diaconHm.eUam Ef/fcofum Cathalonenfem.
SOlcrtiflimum qucmdam in Rcmcnfi cccIcGa i.
Dccanum,gencrc Anglicumjab his^qui virum

co^mouerunt audiuimus,t qui canonicos fuos/.
procxccfsibusvirilitcr corrigcbatr Acciditautcm
cius tcnipore , vt vcncrabilis &
Dco dignus AU
bertus Lcodienfis Epifcopus , frater DucisBra-
bantiê, ab Imperatorc Hcnrico , cxul abimperio
pellcretur , & a militibus cius iuxta Rcmcnfcm
vrbem pro iuftitia dolonfsime necaretur. Ad cu-
ius cxfcquias cum vcncrabilisRorardus, cx rcga-
ligencre ortus, tunc quidem Archidiaconus Rc-
I mcnfisjfed in Cathalauno prêful cIcclus jfinc nu-
ptiali veftc cum multa turba nobilium interefTct.
Scpulto {acrb cadaucrc in choro Cathedralis ec-
clcliae,vt decebat,Dccanus omncs eanonicos,ncc
non& ipfum Cathalauncnfcm eledum ad Ca-
pitulum conuocauit. Refidentibusergo cundis,
dixit Decanus clccflo: Nondum adhuc,vt crcdo,
Archidiaconatum autcanoniam rcfignaftis ? Cui
cledusrNondumînquit. Surgitc crgoâitDcca-
nus,&
39^ TnouM CANTif#
nus, & (atisfaciatis ccclcfi», & dorfum ad difci»
plinam coram fratribus prxparatc, c6 quod finc

Tcftc nupciali chorum cum canonicis conrra rc-
fulam introiftis. Ncc mora, furgcns & procum-
cns clcfitus, vcftcs cxuir, & k raanu dccani vali*
diffimam dif iplinam acccpit. Qua acccpta, clc-

&US vcftibusrcindutuSjCrcxit fc, & dccanocuiu
inaxima oris gratia coram omnibus dixit:Gratia$
ago Dco,6c patronae Rcmcnfisccclcfi«,ciuspijf*
fimac gcnitnci quoJ tc talcm hiz in rcgiminc dc-
rclinquo. Hinc magisdiligam locum iftum, & in
(cde ifta dignam (cucntacis memoriam vcncra-
bor. Haec diccns, Archidiaconatum & Cano-
niamrcfignauit.^cinfe vcrificauit illudvulgarc
proucrbium; Quanto caput altius: tanto coHum
EQolIius.Mir^ cnim dccct tiobilitatis celfitudincm
humiliratismanfuccudincrcmolliri. Ergoquan-
tuminrcnarrata conijcio, non minus in corrc-
&o cxcmplum vircutis rcUnquicur, quam in Pr«-
lato conftancia praBccflTcrat corrigentis, dumno-
bilis &
clcdus inpragfulcm, coircdioncm pcr-
ualidam paruae culpas cum patiencia humilita- &
tcfuftinuit:&illcctiam in tanro viro inultum
ire non pcrtulit, quod non correclum, alijsiu
ruinam fucurum, foic praeuidit.
Eiufctem Decant fententia de pfinitione nefotis Jui

.Canonici Ainbatenfis.
|. A Vdi itcrum quid idcm dccanus de filio fo-

JlV ronsfuiBcgeritcxccdcntc.Obamorcm Sc
rcucrcntiam dida auunculi fui, canonica prac-
benda in Atrcbatenfi ccclcfia clerico cft libcra-
litcr collata. Poft tcmpus autcm, ipfc clcricus pro
lapfu
LiBHi SiCTMOi CA». XXXIX.
laprucamispuniius , pcr annuin lulpcnditur k
prsbcnda. Indc cafus accidit, vtdccanus, eius
auunculus,ad ciuitatcm Atrebatcnfcm cauGs c-
mcrgcntibus dcuenirct.Qui honcftc , vt talcm vi-
ruro^cccbat, 4 canonicis cft rcccptus. Nanacur
etiam ci exccffus ncpotis a focijs , pocnaquc
in-
fliaa; vt fcilicct canonicJl poriionc vno anno

carcret, promptumquc clTc capitulum
pocnana
liberalitcr relaxarc ncpoti, fi
procopreccs fim-
dcrcdignarctur. Etillc.Qjarc non, inquit? Fu
capitulo cano-
liusfororiseft. Conuocato crgo
Ncpotcm meu.n cxccfiiHc per-
Bicorum. dixit:
ccpi,& iuxta confuetudinem ccclcfiae per annum
vos, vt in meum
in prxbcnda punitum. Rogo
arbitriuraponatishancnoxam. Ncqmora, cun-
dis Isto vulru annuentibus( crat cnim
clcricus
dc bonis focijs illis, quorum nec vnus vmquam,

* vt vulgo dicitur, bcne feccrat ) dccanus lub- e.
dicens : t Vcftri gratia, vos domini met v-Jgô

iunxit.
charilsimi. noxam ncpotis mci m mcum arbttrm
pofuiftis.' Commcndo quidcm & apDrobo con-

fuctudincn' veftram,qua per annum lubricos m
carnepiinifis.rfti anno, quo ncpos mcus ^ vobis
in pr3rt)eiuk piinittus cft
ahcrum annum addo,
,
pr^ben-
vtduobus antmomni bencficio carcat
tcmporc corrcxcrit
dali. Etfi qmdem mcdio
fe
vcftre in
raodo, vt digne rcftitui mcreatur ,
tali
iplo ta-
hoc annuobeniuolaj latgitati: Cn autcm,
aoquo malc fe gcllcrit , numquam ad prsben-
dam vcl gremium huius cccleliae in pcrpetuum
admittatur. H^c vt audicrc canonici ,
roircm
Tcrbo «dificati lunt, &
tantara dccani vittutcto
pcttotau) GaUiamvulgauctunt.
THOMiC Cantip.
Qiiod cortfon.itia vocHtn in pfalmodrjs fit vigili mentc

fcYMnda. jn
C AVnVLVU XI.
Pariter aggregatsc fuauiter cantant
T> te^^^^N^' V I D autcm dc cantu apum ad lau-

Ch!ift!m
duetin Ab
fmp^
'^^M^M
^^^"^ C^^^^ft^ '
fccundum iittcram ac-
îîerit,audiamus. Narrantc raihi vi-
mfibus dece- ^^^^^^ ro fando abbatc quodamjquondam
tiffime^coUo' paupcrcm homincm in (uburbio ciuitatis
audiui ,
£ato,&fâ- cuiufdam
alucarium apum habuifle maximum.
ÛiViquefrequcntius paupcr apcs lolhcitus vUi-
4$ txhibita. ^^^c^ 5 primum anmnaduertit cas f»pius in dic mi-
xa alacritatcconcincre , & poftea , cum ctiriodus
indagarct, fcxics intcrpolarc concentus , ncc vllis
conuehendis cibis opcram dare. Nec diu poft

. hxcjciim cafu node mcdiafurrciMAt,vidit fupcr
apcs rotum aercm illuftrari St xx>jiV^ confuetu-
,
dincm omnium apum , apcs ipfe in node canti-

SimiUrefirt busmodulari. Stupefacius ergo vir , rcm frc- &
oyir./. 9 qucntius prohans âd.ciuitatis Epifcopum cum
presbytcrofuo venit:narratdc apibus quid aga-
tur. Nec mora , pra^ful in propria perfona vcrita-
tcm explorans ficut ci didum fuerat
, , inucnit.
Communicato ergoconiiUo cum probis viris , &
cuocato populo , quid in
alucari fit ag-
ciuitatis
grcditur cxperiri. Et frado vafc , inuenit in mo-
dumpixidis cburneas vafculii cx ccra candidifsi-
0ia ia
LiBM S iGVH Di cAP. XL. 399
ma in faftigio alucaris , & in co
corpoiis Chrilti
lacramcntum : circa ipfum vcro, apuai choros.in
moduai phalangarum ccelcftium , cxcubias cc!c-
brantcs. Sublatoigitur vaUdifsimo clamorc cuai
iacrymis , corpus Chrifti in ccclcfiam dcculcrunt,
&inl«covbi inuentum fuit , in rcmcdiumlan-
gucntium innumcrabilium , oracoriucQ conftru-
xcrunt. Cumque iam narrata , vbiquc tcrrarum
faraa cclebri vulgarcncur : duo furcs , rci pcrtcr-
nouitatc/pontc confcfsi funt ,^ quod iaVicina
riti
ccclcfiacorpus Chrifticum pixiuc argcntca ra-

puiflcnt;& rctcnta pixidc, facram^^^tum corporis
Chrifti iuxta tr anfcuntcs ,{ub alucari praediap in
fuga cclcri proieciffent. Sic crgo innotuit , fi ta-
men dici poteft,ctiam t breuifsim^B in volatilibus 'i^mintmi^
api panis illc viuus.qui de caelo defcendit , dat & ^^^^*-":
vitam mundo , &

homincmcredere monuit ve-
ritati , qu^ dixit ; PaniSjqucm cgo dcdcro,caro
mca cft pro mundi vita. Et quidem fufficicns ra- (^''^-J
tioefthuius prctiofifsimi facramenti ipfa veritas

atteftans,que nec fallerc , nec ialh potcft .quam- r
^^cbnri^
&
quam hoc manifcftifsimis miraculis, ctiam no-
ftris tcmpgribus non ceflaucrit comprobare.
Dc corpoYc Cbrini in ejjiîc pueri , & atijs formis ,

fttrcntc Dmci in ccdclla f^niti A7)i^tL
\
OPidum & magnum cft

Duacenfc amplum ,
uiter Camcracum a dcxtris via^ & Atrcbii- , -^^ ^
^^'^'^^ 5+
tum i nobihfsimas ciuitatcs.Hic in ccclcfia cano-
ricorum fandi Amati Epifcopi , cum faccrdos in
pafcha communicato populo corpusChrifti
pernudam tcrram t ftupidus inueniflct , licxis '*J^y^^-
'
•
&
gcnibusclcuaretentaflccraoxperfcipaerafub-
400 Thoum^ CANTipr
lcuatum, panniculo, quo confccratos digitos /a-
^crdos dctcrgere folct, inhxfic. Clamans crgo
^ presby tcr, canonitos vocat; accurrunt illijfpedat
in p^nnocorpus viuificuoi in fpecicfacici vcnu-
ftiflirm pucri. Ec mox conuocato populo ad (pc*
daculum pralentacur, & indifFerentcr nulli tanta
caclitus vifio dencgacur. Hxc cum audifrcin fama
quod
vulgancc, vcni in opiduna pr^dixi, Acccfli
ad Decanum cccleiios^ cui optimc nocus cram.
Petij vidcrcmiraculum.-Annuens ille, praeccpit
vt ficrct: aperca cft chcca, concutric populus,
moxque vbi pixis rcuoluicur, clamant omncsrEc-
cc iam vidco, cccc confpicio faluacorem. Scabam
cgoacconitusnihil vidcns, nifi cantum /pcciem
panis albiflimi, nihil quidcm confcius mihi jqua-
rc facrofantium corpus cum c«tcris nonvidc-
rcm. Ncc diu mccum ifl:a volucbam, curacccc
Mfhff.^. vidifacicminmcnfuraaccatis plcnicudinis Chri*
fti,fpincam habcncem in capicc coronam, 8c
duas gutcas fanguinis de froncc cx vtraquc partc
nafipcrfacicm dcfccndcntes. Mox igiturgeni-
bus flcxis cum lacrymis adoraui. Surgcns autcm>
nec coronam in capite, ncc (anguinem vidi : fed
feciem horainis fupcr omnem cffigicm honora-»
tam,conuerfamad dextcram, itavt vix dextcx
oculus vidcri poffcc. Nafus crat admodum lon-
gus, direilus valdc, fupcrciHa arcuata, oculos
Smpliciflimos, &
dcmiflos habcbat, cacfaricm 15-
gam fupcr humcros dcfceudenccm ; barbam in-
tonfam &
fub mcnco curuacam, cxccrminatam*
ûcfubriduiocundiflimi oris: cx vtraqucpartc
mcnci nudas propc apilis habebac vallieulas,vt in
iuuenibus apparcre folct,qui a pucro barbam nu-
lriciunC| frontem latam ^ caacilcntas gcnas
^ colluin
400 TioHJ Cktni. Limx SiCYHSi cAF. XLf 'ôt
In»;un, piflnicub, quocoolcaKa^li' collum longum cum capitc panim inflcxum.
(crJoi detngttcfolct, Qiuoic^ Hoc fchcraa , hic dccor bcnigni/Iimx facici. ,
Bfobftr.taonitoifoaciccoBWil,!^ Eam autcm diucifimode fub vnius ho-

diucrd"
ia fpeciciidai»
Tx fpacio vidcrc folcbanr. Ahj in crucc cxtcn-
lopiaMCOfpainiK&aiiii
oox coogoaiopaplo «l f
fum alij quali ,'ad iudicium vcnicntcm ; plcri-
:
•i iSo paob Et
quc , &hoccx magna partc, fub pucri forma
a»rtlu.Ti Dcrf«t«ur, & imlitoiW"
vidcrunt.
uim vifioJencginir.HKciiaaJifaBjl
opiJum quoci piplii
nbntc, rtni in
•JDciinuiD ccJcti*,aiiopliw
«» finclum meritorium quotidie ttfijfjm dudi"
re exemplo Jacerdotis ab llterofolymis m patriam
,
Fnn nJercmiriciilum. AiimiaB«iJ|2| fH^m Daciam Jpdcto fiHiarum horarum tranjldti,
ipeni c« ibeci, cooaniit pfjjr
»t lifTet:
TOq„e,bipai.rcuoluitw,dinii«c«^
!^,.Jo.,«cec.»i(pico(i«<»*£
QVam.fand;um autcm, &
qu^m mcritorium 1*
miflam quoiidicvcl faltctn cum
fit,audf?c
fp«toni.u.nil..lv.dcnMilit«»jr fc facultas obiulcrit cxcmplis oftenditur mani-
,
fcllis. Saccrdosquidam dcDacia , loanncs no-

.„.-r.6nau.^cotpa|Cuai«««« minc , dc villa qu« dicitur Sclauclos ( vt fratris
„,.N«diumecuniiltivolcbfflj«" Daci,boni &
bcati viri dc ordinc Frxdicatorum,
«J.ucieminmenfurixtit^pl».*^* cum co Parifijs rcmcans , ccitiffinaa rclationc
;ap:nei.nbibcntcjnmcap«'«*»^ didici ) cum conuicancis fuis tcrram fandam
a..îsringu,nisdcfiontcc«rt«^P pcrcgrinus adiuit. Tranfito crgo mari ,in vigi-5iW»# Amo
ui4rtocmdcfcendcnte.,Moirj; lia Pafch» vcncrunt in Hicrufalcm, &
(ummo exempUvt*
Xi.cumlKiTm"»tooK»rj-S manc rcccdcrc vdlucrunt; quibusfaccrdos dixit:^*
.ccofr«iminCipitc,ncc(wf"«««" Sandliflimus dics eft pafchae , 8c locus cft hic rc»
furrcdionis Dominic«,audiatis priusmifTam , &
iu''^ Euchariftiam fiimitc; poftcarcccdcmus. Abnue*
,.conucfrimidd«teram,
libus omnibu$,& rcccdcntibus manc, iaccrdos ia
vrbc rcmanfit , &
dida milTa.fadloque prandio»^
•
:/imo..&demi/Io.bal>c^^^, folusccrpit infcqui prxccdcntcs. Qucmvt atti-^
,,^rl,umer»dcfce;idcn^»i:^ gitquidam incquo fcdcns :quid clt, ait,qu6d^
&^fubmcntocur».t.ni,c^«r^ lolus propcras pcrcgrinus? Et illc fadium nar-
rans : nac,inquit , dc caufa folus a (bcijs tum rcli-
r„bnauiocund./fimiJ^«^^ .
ûs. Tunc illc AfTccndc , inquit,rctro me,& vi*

;
,„.J«propcapA.i^^J^t^*
dcbimus potcris afFcqui prxccdcnt^s . Agic
^
;;,,fri;tccDiium,i»«^»*«^
Digitiz
.
i
J ratias prcsby tcr , affccndit, &
hocam fic rc-
poft
vclpcram vcro cum c-
Idcnsobdormiuit. Circa
vbi cffct djxu
Sarct , ac circumfpiccrct
:
locUm iftu^^^^^^
dfaor fuus: Potefnc cognofcerc valcns^
ille pr^timorc
maximo , vix rcfpondcrc
dommc nit, quo^ ccclcQa
Vidctur, inquit, mihi ,
ccclcfia mca f^ , dom s &
Lcqu; aSc nos cft,
baec proximain qua
manfi. Gmduâo' «^î^;
glo^Sca, cu us fa-
tibi vidctir . Chriftum
cramcnta vcncratuscs , &
quorum cau^W^^
non horru.fti. Hxc
di
grinas tcr ras folitudinem m
Saccrdosautcm ftanm
fensMit^ difparuit.
tran ccclcfiamifuam , d^î^-^^^^^^^^-^^fS
ôpulo miranic diuma f"'^
.
«"^"'^"^"S
âgnaUa:quidfccumadumclTct pcr
rcgrcUum
comprobauic.
fociorum poftmodum
vna mcle *d terrm

Df allo viro Uniio ex Btahmtu
fanaam ah Anielo trAvflat» c rM»^
pof.
A T quoniam in dubium pluribus vcnirc
A qualitcr fub tam brcui
tcmpons fpac o,
contigit , q"0<i nu
dicbus noftris in Brabantia
, dubium cffc
potuit , rc cra
qui hominem nouit
Domini M.
.mus. Anno.circitcrceb incarnatione
vbiquc k
CC. Xltl. ciim crux tranfmarma
Brabantia ins-
tcrrarumpriedicaretur,crat vir in
ftimabilis fanditatis , qui
-
dcfidcrium qoidcm
ftetcraiit peac
Joneum habacrat,terram, in qua
retardari acw
Chrifti peregtinus inuifcic;fcd
LiBRi Secvhdi cap. XL. 40 j
tcmplarionediuina, in cpiporali cxcrcicio vcrc-
batur. In orationc autem exidcnci in vigilia fan-
diPctri ad vincula, claufo cubiculo, aftititilli
cum ingcnri luminc(erac cnim nox)Angclus Dci,
diccns; Vidit Dominus ingcns dcfidcrium tuum,
tc fcilicet vcllc inuifcrc ccrram fanda,& nuncad
hoc miirus fum ad tCjVt defidcrium tuum coplca-
tur. Haec diccns Angclus,hominem apprchcndit,
&!nvnano(a:c ad omnia loca fpcdtabilia tcrrai
fandxtranftulit,& cadem nodlc rctulit. Vidcba-
tur autem illi ipfa nox omni dic lucidiofjita quod
omnium ciuitatum Gallix, Burgundi», Lombar-
dicE,Tufcix,& tcrrce fanft^ loca, di{pofitioncs;Sc
fitushis , qui tcrras nouerant proprijGime dcfi-
gnarct. Poltmodum vcr6 fadum cft , vt hortatu
quorumdam dcuotorum virorum , quibus hoc
ncgarc non potcrat , cum illis cruccm fiifcipcrct,
& coruna duxficretin terram fan(Slam,plancquc
pcr viarum demonftrationcm cundlis oftcndc-
ret y quod ncquaquam mcndax , (cd vcrus Dci
nuncius,qui*eum duxcrat , extitifiet. Hic vir bea-
tilBmus^poftquam reuerfus cft , vt vidit , quia in
honorc haberi cocpit apud conuicancos,dulcc fb-
lum natalis patriae dereliquit , &
vfquc in fincm
vitg in alicnis parcibusfandc vixit.
Qminodo id jigri fQtuerit^
SEdinhoc miraculo difficilis oritur' quaeftior

quomodo vir ifte momentanca vifione tam
diuerfimodas viarumdifpofitioncs rctincrc cac-
moriter potuit,& docere : &
fic folui poteft. Ci-
conigtempora rcccffiis habcnt anoftroorbc.Gal-
liasfcilicct atquc Gcrmaniac , rcmotifsimos , q^^^
Cc ;l crg?
\
TuouM Camti?.
? Qu}s
rcdirc docuit "*T^'V Deus naturxpo-
natura , boc &
.
^»,„5 natur» p
las? Quod crgo
tuitjfic ccrte plus.
corporls
•r^ T facratiffitno autem Dominid
conficicntium cxcc-
^C.t imîi^nc ,
tum pcccatmn fit .^^^ ^j^,^„,,„

i.Cw.ii. pta bcati rauli
lonamf" ^
viUam inana
Propc.„iii-,m in q
lublcqucns dctnonftrabit.
Qc ,
liibfcaucns
jmmundusfuit. Et
natus f"» pa-
K«x. *T. i muUeribus
obm quidcm curoT imn.
i
.i. quifHn. , r-
ûnc
i.L.r*«ncmillum lcgalem fabbat,, f.
i,„W,>r,*«, pancm viuum.edcrc non '"7 T f
f---^^^^^^^^
'
Et
Eêr hunc quondje .
SedCC aims n
foMore abamiciffiraisfuftinen.
confumpt».
cubitoscombuft$ funt,&
hUndem beat^Virgini' tHSt*

DiCAntu AnfeloYHm
cimtstem Snejiionenfem.
litteram,
7. occafionc laudis apum ad
-n Roinde easexhi
Jr quam in gloriam Chtifti corpons
etiamlaudc
fm.i.hmu4 buiflc defctipfimus , dc vocali
ft' eclorum aliquid dicere laboretnus.
futur»lit;<l"'
lausangelorum in patria vocalis
magna inter Theologos ventilatur. '^^rK
ftio
qttidem , fi vocalislaus in cxlo futuraGt ,ncKJ^
LlBKI SlCVNDl tAP^ XL;
vnum tamen fco ,
quia ctfi ncquaquam anPclis
lau-
laudarc Dcura,(icut nonnulli volunt , vocali
dc fort^ quafi cx nccc£Rcatc conucniac :
tamcn r-
tramqttc& vocalem,& rocntalctn laudcm inpo-
tcftatc vcracitcr obtincbunt. Hic vcro, hoc
cft in
acrc & in terra pcregrinationis noftrae angclos

,
ocaU laudc vfos fuiflc lcgi plurics & audiui.Y»-

diSucflioncnfcmciuitatcminGallia cxcommu-
nicationi fubiacuiffc diutius, &
non nifi fub filcn-
tio,diuina rayfteria clcricos cclebraflTc. In vigiha
igitur Affumptionis beat^ Marise dominus loan-
ncscognomcnto * Rcfcbas Prior canonicorum tns.f.t.K»i\
rcgularium (andi loannis in Vincis iuxtamuros % imt.R€t,

vilSMt.
ciufdim ciuitatis , affumptis fccum tribus canoni-
cis dcuotifsimis viris,qui
nunc omnes dcfiinai
funt , in montcm proximura ciuitati , in
loco vbi
quondam crcmita rcfedcrat , ad cclcbrandam fo-
lcmnitatcm gloriofas Virginis fcccffcrunt. Incli-

nata autcm dic,cantatis vcfpcris,pancm aquam &
orcfobrio libaucrunt. Indc Complctorio didto,
poft oratioQCS dcuotas &
longas , mcrabra (upcc
nudam humum (defertus cnim locus crat) vc
paululum quie(cerent ,
proftraucrunc. Ncc mora
furgunt ad matutinas , cantant fijppU-
detcntior ,
citcr & deuote. At vbi antc kudcs Prior nonam

lcdbioncmcx morc ,finiuit {ubi^^fcnccntus mi-
rabilij angclorum infonuit,&
rcfppbrmmiFchx
namque,ahilsimi$ vocibuscantauerunt. Quo vf-
que ad vcrficulum dido quatuor tantiam cx illa
,
innumcra multitudinc Vcrfum Gloria fiogu-&

laritcr fuccincnmt , multitudinc (empcr cumrc-
petiaonibus rcfpondcnte . Poft repctitioncm
,
FcliX
vcro ^cundam , itcratb refponforium ;
pamqus , iuxta GaUicunj quttubr an-
morcm ,
C c 3 D -
Ao6 THOMiB CaWTIP.
cmnibuscom-
lcli inchoarunt,& prolcqucntibus
ta-
muniter finicrunt. Finito autcm rcfpontorio
in-
dum cft lilcntium angdorum. Priorcautem
roatutinas cum
choantc : Tc Dcum laudamus ,
fuislaudibus pcrfcccrunt. Quibus diais.quot

fineultus,quot lacrymas , quot fufpma ,
m rccor-
dationc fuauifsimi modulaminis ab
mio pcttons
non cft noUt*
efiidcrunt quatuor ilH bcati vin ,
cuducrc vclcfFari. Scdmeiscom-

pofsibilitatis
cogitatio-
?/4.7<. plctum planc poterit crcdirEt rdiquia;
duos noui,
«isdicm fcftum agcnt tibi. Horum
Robertum didum Coquina-
Priorcm fdlicet,&
rium,cctcrorum nomina tiic non
potui.
CaptUM
P< canlu AngeUrum in ehitH B. Godefndi ,
in Cmera mxu BruxtllAm.
iftud quo-
t "P\ E vocali ctiam laudc angdorum lubmngo.
IJ qiic
quod
miraculum contigit
monafteiium clt monu-
B»/x.,i C4- Camcra beat» Marix
w'r«. lium Cifteracnfis ordinis in
BcabantiamxtaBru-
Godctadus
xcUam. In hocloco Capellanus crat ,
«x
»nominc,dcuotusnimium , dilcaifstmu$mim,
iiotus valdc. Hic diro ruptur§ &
vifccrum cruciii-
quatuordecim ibulatus numquam
lu Anis fcre ti .
quie-
tamcB jk pr^âtionc & hominum falute
fccbat, CoB crgo . vt ipio morte fubitaantc
mdodia Si cantus
no«aem mcdum intcrccpto ,
eccle-
mirabilis angelorum , quafi dc loco prope
fiam audiretur. Qup cantu attonitus vigil, oo»»'
baturquod conuentus tempeftiuiiis foHto lurrc-
xinct.& cuius cflet folemnitas fanai.quamfena-
tanodc tam infohtis vocibu$& coaccnubus et-
fcrebtt.Non cium fufpicari potcrat aliuWedlc
cantuin»
LiBRi Secvsdi CAP. XL. 407
eanmm,nifiamonialibusintra chowm. Vbicr-
cecidit, cam-
po cantus illc ccdauit , horologium
pana pulfata cft, &
fic vigil primo cognouit.quu
cantus cxleftiura, non raonialium fuit. Mane cr-
go inuento mortuo, omnibus patuit quod
m cxi-
tu fan<ai viri angelorum cxercitus tantis tnpu-
dijscxultauit. Hxc dc cantu apum ad litteram in
laudem gloriam corporis Qiriai : ncc non

& &
qui-
dccantuvocali fpirituum angclorum fatis
nunc dc cantu fpintuah a-
dcm dida fufficiant
:
pumfidclium diffcramus.
De cdnttt & laude vocali eccUfia,
CAntus & laus vocalis a Patrilsu^

Vndc
inftitutus,
fcptcm ho-
9.
;'*''«^'-
ab ccclcfia frequcntatur.
'*
tcncmus, qui di- -i '
ras canonicas k verbo Pfalmiftae

naturali , quae cft dics rf»l.u8.
xit • Septies in dic , fupple
gcntcs 'M^^.
& nox; laudem dixi tibi. Etillud : Omnes
plaudite manibus , iubilatc Dco in
vocc cxulta-
tionis. Etillud : Cantate ei &

pfallitc ci, narrate P/4.104:
mirabilia cius. Hicquidem cantus fif laus

omnia ^^^ ^ ^^
vocahs innuitur , dc quibus Auguftmus
libro
„„y m
confcflionum dicit : Flcbam autcm
vbcrrime m
hymnis &
canticis fuaue fonantis ccclcfis vocibus
auri-
vehementcr alfcdus. Voces illae influebant
bus mcis, &
eTiquabatur vcritas in cor meum , Sc
flucbant lacjymae , &

benc mihi erat cum cis.l
Gallicivulâri proucrbio vtuntur , &

dicunt Bon :
vtn crajfe Ume a f tei/ meine, Quod Latine ,

ctli
.
nonsque,ficdicitur:Bonumvinumpingucmla-
crymairad oculura ducit.i Crcdoergo quodil- ,
lud vinim cxultationis in canticis,quoa vt

Au- m
cxculBt. de
guftiiP paiuit , lacrymas tam pingucs
4o8 THOMiB Cantip.
optimispropinabatur,& idco cjuafi rorc c«-
vafis
lcfti fcrcundatus , mundo fublimius intonabat.
Scd hcu.nunc corruptis dolijs accefsit vinum,
&
abominationcm potius prouocat , quim dcuotio-
nem. Dam cnim fmc dcuotionc tormare voccs
dcuotiodif-
quis nititur.in mcntibus audicntium
linguala-
fipatur,8c in vanum cxtcrius clamantis
borat,nifi fpLritu*artifex cor intcriiis tangat.
MtfMls vox cdejlis: Nen tX4Hditus nf

ft raucus.
Ndci^Gallia mcmorabilc cjuiddam circa

V ^ tcmpus Philippi rcgis accidilTc refcttur.In
quadam ccclcGa conucrituali canoniconitnlccu-
larium , prgcipua cuiufdam fandifcftiuicasagc-
batur.InComplctorio autcm intcr Patcr noftcr,
& Crcdo^rcfponforium illud In pacc in idiplum,
:
clcricis cantantibus, & difcantantibus,ftatim vbi

cC
fccundam rcpctitioncm poft Gloria finicrunt,
diccrc crcdi-
fymbolum fidci,Crcdo, fubfilcntio
dcrunt vox , caclcftis omnibus audicntibusdixit:
Non eft exauditus nifi raucus. Stupcfadi crgo o-
mncsâduertcrunt dcfpcclum qacmdam cum vo-
cclugubri & difcordanti in angulp conftitinc.

Nccaliquis ambigcbat.cum cxtitiucfupcr qucm
vox dekcndcrat.
Vc doYmicniihus tn cheyo^quibus ddnm^HhlcAf cum

fice offcfebdt*
/^N Vantura autcm malum fit in pfalacidijs Sc

u
canfieis fpiritualibus dormitarc, cnidcntcr
oftcndam. Erat monachus,vt mclcgilTcrccor*
dor.
LiBni S 1 c V K D I c A p. XL. 409
dor,quiad matutinas frcqucntifEmc dormitarc
^^'^*
(blcbat. Contigit autcm co nodc qua*!am ad ma-
tiitinas in choro in Laudibus dormicntc , yt vidc-
rctm {bmnisdafmoncmtctcrrimum cum picc ia

patcUa liquata monachos^finûlos vifitarc, &
dormientibus quibufdam offcrrc cochlcar fcr-
rcum picc plenum. Ad lc vcro ciim vcniflct d«-
inon,& fcrucnscochlcarori dormitantisoffcrrcr,
rctrado fubito capitcâd accubitum fcdium , cui
innitcbatur of¥endit,& laefus cuigilans fc faucium
& vulncratum inucnit. Animaducrtit crgo con- y
fcqucntcr in fafto quantum ncgligcntia circaho^
ras diuinas Domino difpliccrct,& quantum in ca
daemonibus complaccret.
DcAhbatiJft ie Argenfilio , qua damonem inchoro
vidit ommbHs snfultantem»
VNdc ctiam
noucriit
accidit,ficut pcr illas ,
audiui. Eadc, dc qua infcriusfacic- ^^P

qux vcrc 1*.'
Nl
musmcntioncm,vcncrabilisfcilicct abbatilTa dc ^
Argcnfolcs , ciim dsemoh ncquam omncs in con-
ucntu monialcsfomno fallaciae dclufiifct, nuUa &
carum ad matutinarum officium cuigilaflct , illa
dacmoncm cachinnis irridcntem omnibus , vidit^
& fufa precc ad Dominum, cum vifibilcm multis
oftcndit. Iniunxitquc fingulis in conucntu pro
negligentia pocnam j & de cxtcro contra aftutias
diaboli, qui impcdire diuinum ofEcium fcmpcr
Bititur, cuncâsreddidit cautiorcs,
C Imul ctgo apcs fidclium aggrcgatae, mentc^'*^*-

^ confequcntcr & vocc fuauitcr cantcnt,vt & in
aurcs Domini fabbaoth dulcitcrmodulcntur , 8c
mcdiantibus auribus corporis , conucnicntcr dc-
^
uotio in mentibus fidclium cxcitcmr*
Quhd
MA C
{
T h"0 i: M T I P.
ÎO
0«i(J tx fuMitate cantus

Aulcedo & dmtio mcntis
pt trahenda.
CAmvLvu XII.
vocis
Habcnt gratam mirEmque
fuauitatcm.
1«
Augufti.
laudcDci^Sifccundum
titis lani^
Aug. l Soli'
1. 18. gratitudo. Idco omncm

pfalmodutn «
hi.
ad rcdcm
in kudisgloria tcrminamus.Vndc nato
Saluatojc .
G ona
ptioncm omnium in Bethlcem
pro P»cc m tc^^
in cxcclfis cantaucrunt angcU, vt
matcna p
danda hominibus . laudis ommbus
becctur*
De mtemfUtiontf
QVamquam & grata tnitaque vocis!jjWU«

comclnplatiu. anima, --«^^^^^^^^^^^
fit mtclligi ,qm prx «^^^g"""'''"!^^^^^; L^^^^
conceptus intcrius,nec filcnpotea . ^J^^
qu« ^^'^^^^^^.
Ltiut- *J mi. Et^hsc tuba dicitur iubilca ; onconiungi
intcrius&capaxcft,fcd loco vbi
tur.anguftatur.
LlBlLl S EC VND X C Al?. XLI. 4I I
Ve montAli^qua, mirtm vocis edebat iuhiltmj.
HViufinodi tubam in Brabantig partibus mo ?•
niakni vidi,qaae vbi aliquid dc iocundita-

& c^lcftibus gaudijs audiebat rapicba-
tc ajterna
turin fpiriru& cum ad horam paululiim quic-
,
^
uiiTctjmcandefcebat vultu & claulis oculis tam

,
miris vocibus iubilum cmittcbat vt nullum cnc- ,
losmuficum poiret comparari, Et

cius dulccdini
hic quidem lonus nuila articulata voce penitus
promcbatur , fed interpedus&gutturharmo-
nia illa mirabilis rcfonabat, Hxc cTt illa , dc qua
beatifsimus Auguftinus ait , contcmplationis (pe- Aug.l 1. /$
cics;, qux rapitomncm animam defiderio fuitan- '^rinx.ij»
quanto mundiorcm: Sc tanto

to ardentiorem ,
mundiorem quanto ad fpiritualiarefurgentem:

,
& tanto ad fpiritualia rcfurgcnrcm quanto car- ,
nalibus delidcrijs & terrcnis afte(3.ibus moiicn-

tcm.]
De eontemfUtionc beati AuguHlni.
ADhancbcatiffimam cotcmplationcm ipfc

Auguftinus rnptus fuit: cu m, ficut /a TojjfiJU
gloriofiis •
bcacus Poflidius Calamcnfis Epifcopus dc eo tc- fAltemnunc»

ftatur , finc vUo cibo potuvc , in contcmplationc nonhAbttHtf
caelcftium tribus diebus & nodibus continuis
permanerct. De fcipfo quocjuc in libro confeffio-
num apcrtetcftatur,diccns Aliquandointromit- ^«JT l.ô..
;
tismcin afFedtum multum inuhcatum introrfus,^*''/-^-

ad ncfcio quam dulcedincm quae fi pcrficiatuc ,
inmc,ncu:io quid erit quodvita iftanoncrit,

fedrccido in hiserumnofis pondcribus& refor-
bcor folitis, &
tcncor:& multum flco,& multum
tcncor*
'
l
Bondatur.mp,is.fcdi)s,quUcgr 1^^^^
caudcrc dc tc in ^«'^
na:qm autcm putant
cllc
,
dK^^
gau»i
aiiua > rcdau,
1
turiUud,ncctamcnvctum.J
P^^s crU
iubiU
-r N vocibus igitur mcntalis
mrrabilius ahqud fub
T Dco gJatus a^ngclis,ncc
potctis cxpcnri.
Stlo ,ncc iocundius
CAViTVLvii xin»
Habcnt priuatim conlilia.

Salomoncm:Ent.ia:
T hoc fccundum
quitXdus,vbimultac-^ta.C^^^^^^
& i4' ia Dcutctonomio
f^^^J^l^
Gcns aoiq"^
1»
de rcprobis dicit :
Uo,«ciincprudc4Tob.asfiliu^^^^^^^^^^
: Confilmm
fcmpcr ^ lapi^n p
inftrucns,ait
Stultum cft cnim v^l"""" admo-
ciuirc.
Liti.EtproptcrhocSalomond ig^^^
jt. nuit,diccns ^'1^ hlbe
E.«. :
^^^^.^îi^^Sî^^^^^^^^
iUum .
promdus ^^.«^
qui
fcicntiam & viam tuam
m omnibus
«^;; ^^^^^^
rcucia
tiOimum & iuftum cft.ncc 0«^"^"^^

Confihanus tibi Ut
« «K;t I .
ducctc in domum tuam.
dcmillc. p<
LiBRi Secvndi cap. XLII. 413
Devlro fimplici kjAth^nafeduR^negUllH mfilj.
bonusjcdfimplcx valdcficut indu-

^ Rat vir
bitabili rclationc pcrccpi , in tinibus Gallia-
^
rum 5 cui diabolus in fpccic & vifionc angclica
frCGucntiusapparcbat:Gui& dixit:Diucr(is qui-
&
dcm voluntagbus fluftuas , quid faccrc dcbcs
ignoras, in hoc crgo miffus fum , vt mcb rcgaris
confilip , & confiliwm aliud omnc poftponas.
Quacumquc autcm hora prodidcris mc conuho
,
nico 5 & finccra vifionc carcbis. Ncc mora , vbi

roifcrrimus illc padum cum mortc fpopondit,vi- ^f^* i|.
fitatur^fcrcnatur, illuftratur, & in tanta tranquiU

litatccordis& corporis conquicuit vt vixfc ho^ ,
mincm inicr homincs , fcd (upcr homincs angclu

«ftimarcc. Hinc cum tcntator aftutus in famiHa-
rem fibi fupccbiam, prx nimia fccuritatc , homi-
ncm cxtulilfetjpaulatim cccpit ci molHtics blandi-
ri:& pcr hanc tandcm mifcrum iHcUnauit , vt in
crimcn maximii propc cormcrct : & ipfius ctiani
corporcae mortis praecipitio propinquarct. Scd

miferatio cum diuina praeuenit,& tali rcmcdio li-
bcrauit. Eratin . Mociusvirfagaxingcnio^&^^
cxpcrtus multa^ cu! . .c cofitcri cofucucrat priuf- ^^^^^J^^^
quam in laqucuti diaboli cccidiflcc. Hic^vt vidit y^^^^^^^
homincm lolitarium inccdcre , & abfcntantcm
fc ab omni focictatc bonorum , cum alloquitur
in hunc modum : Miror carilEmc cuius diu
iara rcgarisconfito,*quiarautatis priftinisrao- '^^{^^^^^
-
ribus,nccconfitcri tc vidco , ncc loqui fpiriruali-
bus viris , ncc pracdicationcm ^cclcfiafticam frc-
qucntarc. Vidcas crgo nc dccipiastcmctipfum
i5cirrctiaris laqucis diaboli tcotatoris* Ego qm^
dcm
'zTA ThoMA CANTIP;
folum
J fimpliccm :c noui & facilcm , cjuo tc
habcas fublcuantcm.
Ad cuius vcrb D
ruborc pcrfufus ( crcdcbat

emm ^ ' ^?^^^^;!,
patuiffc ) ô^^^^^^î^,
ccfta crant, pcr fpiriium
lacrymas,argacnti fj. tot c^^^^^^^ m
ic effufus in
iam patcfccit. Ncc mora ,
"«^^l^^j"'^^^^^^^^^^^^
tentatorc.
cionc fulutus c!l,Sc pcr confequenS*
lunt
cuncla /"
FuturorHm. ««w"»*
pi-fji'"'
tmn,&ft*ti*rorm,
CAP ITV LVU XIIH.
Tempora przecbgnofcunt.
cautela
T in hoc diligcns: fidclium
IoStur.Vndc^âulus:Rcd«ncn^^^^
quon.amd^sma
mquu,tcmpus
Mali quidcm
fu2c. ^^^^ /^^
f^s^ST^ non quia mali funt
fns.f.s.i.
imf. »fnit. ,S!^6unt.'^Hos ergo in b^- -^^^^^^^^^

conucrfationem «^"^*!" '
(frffrii) fi pct cautam _s jnli-
rimm prouidcntis malignantmm co""'g"^,iiua,,
dias declinamus. Sunt
autcm P^«"l"^^^^^^^^ ha-
his qux pr.fcntia ûnt ocubs
qui in , ^^^^^^^^^
Scnt 8c claros , ea vcto qus f"^"'%X Ezc
F_cchicl,
tendunt. Bcata iUa animalia,
qu» vidit
ocuktacrantante &
rctro ,
««^"'^J^f.;. datut
corpusplcnum ocuiis "^'^ 4"" i-""
corousplcnumccd.^^^^^^^ •
,:totum,
intcUigi , omaem vitam noftram
P^-«^"|J°^fca-
LiBRi Sbcvndi cAP. XLIII. '4i5>
prcefcntium , & futuroium opoitcre prouida cir-

cumfpedtione muniri.
De rege^qui k fhilofopho fapientUm emit , qud eum[ a

moYte liherauit.
ERat quidam nobilis adole{ccns,qui valdc (a- V.

gax ingcnio 5 rcgi patri fuccccfsit in rceno. ^Jî^^r^^
mc accidit,vt m rcgia ciuitatc nundmis confti-
Qgif^ j^Y^
tutis ,rcxcumfodalibus(uisad infpicicndos in- ^ j^ *
ftitoresj &
rcs vcnalcs Ibllicituscircuirct. Et>i- x)pfffi/i4»#
dens Iiomincra gtatc grandasuum fcdcntem in c^nîiijft. .
nundinis^quaerit quis fit , &

fi quid vcnalc habc-
rct? Cui illc: Dicor,inquit, philofophus,venalem

habeo fapicntiam, Ad haecgauifus rcx&fubri-
dens: Bcnc,inquit, vt iuucncm in rcgiminc confti-
tutum habcre iapientiam mc compctit : tu autcm
vidcas quantum vclis vendcrc ccntum raarcis.
Et fcncx Vnum , inquit , tibi pro ftatuto prctio
:
dicam quod ii bcnc tcnueris , optimc per illud

,
rcgeris , & regcs. Tcmcrc iiihii loquaris , tcmerc

nihil attentcsjnifi prius cogitcs quid fcquatur. Si
plus volucris addas &
prctium. Ad haec igitur o-
mnibus concitatis in rifum rcx confidcratius
,
verbi pondus aduertit,& philofopho ftatim fblui

pretiumimperauit. Vcrbum autem quod acccpc-
rat in fupcr!iminaribuspalatij,& in menfis , & in
fcyphis aureis ,& manutergijs fcribi fccit. Hinc
pottca (ucccffu tcmporis rcx in lapicntia & vir-
lutc proficicns , animum, cripc-
inftituit fortitcr
rc populum humilem dc manupotentium, qui k
nobilibus tcrrac grauitcr prcmcbatur , rcgnum &
Tuum in omni iuftitia gubcrnarc. Pro quo nobi*
lcs fui iir fcditioucm vcrfi , cum ncquaquam ia
N
Lnmo ptopccr fauorcnr populi
«tcntarc
cont^^^^^^^^^^
«^'^^"l^'^
audcrcnt iiquid ,
m con
vt rcgcm
quemdam p?etio couduxcrt.nt.
Ergo v^^^^
•
luiradcndum, nouaculamgularet
"d^ndum cxh.
n.s,.f.f., rcx
*
,
lota &
adlcntata barba, (c
bui , d.aus rafor in ^'^^'^X^S^r! TJcn-

lcgit : Tcmerc
ml^^^^^^^^^
ca collum rcgis.kriptum ht
(cquatur cogitcs. i"P«
tcs nifi prius quid &
SXrrcnlit fcclclis pauefaaus, cxpnlluK. ^nfo rcx cx
Lnum trcmulam mox ^«^traxu.Quo
cucntum cf"^^^"'";'
furgit,ncc ime cau(a ^^^^
tntoatc
raforcm quafi hoc fib. cx
xnulmcm .
ec rei rc
r«nf
contiginct, cxtcndi fccit ad pcenam
imffct * c-Mti ,
erso rcxhbc-
sic cigo^
i«c
imleêdif. ritatcm cum tormcntiscxtorlu.
ratus k mortcvcrc didicit,qaia «"^l^f .
defidcriintur,
5-
tia cundis
opibus , & omnia qus
huic non valcnt comparari.
Trlhm mdts fum* cogMfcuitmr.
Tl O {Tumus tamcn & adm P^^^^^f«

littcram
,
non tamen quaU
r re tcmpora futuroru
frd^rcuclantcill»
,
quidixit
Tob ,
^f^^^^^l mom^nt >
. AS. t. Non ^ft vcftrum nolTc tcmpora F»taurcm

quspatcr pofuit in fua potcttatc. pcr lom
: vc
2er fpiritum intcrius fuggcrcntcm ^
Umin^nigmatc
'^^^^^^^^^ll^M-
:
prxtcntis vci )^^\.

inincs (agaocs mgcmo dc
busjfuturomin cauTas cliciunt.
' LiBKi SBcyKDi CAP.XLIIL 417
Exempluvt frinii modi in Henrico de Colema , quifH'

turum cogmutt ofdincm Priedicatortim. '
SPiritu rcuelante praefatus fratcr Hcnricus dc 4«
Golonia ordinis Prajdicatorum , antcquam

,
ipfcordo inchoatus fiiiffcc j ficut pcr ipfum didi-

ciruus , futurum cum pra^cognouit, Habuit pa-
truummilitcm , fcdulum incultuDci inpartibus
Thcuconias , opido montis Martis. Hicdiilum
Hcnricum iuucncm fagaccm vidcns , aetatc adul-
tumôptimcquc in Graoimaticis inftitutum,mific
Parifios , vt dialcdlicam & artcs ccccras alTcquc-
rctur. Qood vc fadum cft,patruus cius ^dcfundus
cft,& intcmiifium cft cius ttudium anuis tribus,
quibus in praedido opido (cholas rcxit. Et his
quidcm lapfis;apparuitci patruus fuus^diccnsiSu-
tnes in remcdiumpcenx qua inpurgatorio cru-
,
cior,HicroC^lymitanam crucem , quae pcr Thtu-

tpniam pr^dicatur , &
transfrctabis : cxadto &
ibidcm cemporccum rcdicris,pcrgcs Parifios,in-
ueniefque nouum Prjdicacbrum oiidincm, qucm
intrabis. Paupercaccm eorum non vcrcaris , &
nondcfpicias paucicaccm : quoniamin falutcm
multorumfclicifsime coalefcent.& conualcfccnt^
Ad hasc vcrba di(ftus clericus ftupcfadus, finc vl-
laturbulcnca cundacione , quod iuflus crat ag-
gredicur.Et facta pcregrinationc,vbi rcdijt 5c vc^
nic Parifios, inuenic ordinc Praedicacorii nouicer
in parcibus Albigenfium inchoatum, domumquc
iam inGOEpcam Parifijs,& finc hgfitatione aliqua,
paruo poft tempore ordincm cft ingrcflus. Vbi ^
cum annis pluribus deuotifsime profcciflTct , itc*- imf ^kfieftHU
rai6 illi apparuit patruus , diccns : A pocna , qua

^,fi TH O M >E C A >» T 1 r.
Et qmd^^^^^^^^^^
«animtttcdum elcgerint.
*âbcret,a magntt
aus frater Hcnricus cclatuuj
tranfmiflus
trum m lerram fanftam f-^f^l
ftea redtcns,terno
^^^^^^^^^^
cutnrcui.vw,". j autcravit
nnantum
fcUci morte dcfundus eft. Qi^^""^^ p,„njs,
iftc
cuantumvt
pr^dicatione, P'°^'-"
L
confil.o , autctum ^^^'^^^
picn
di^s. vbi diucrfis
ff,
aericis & populis prjedicauit , ad v
neminem atbitror aBftimarc.

fu^Hitcr
qui
^xcwflm urujtncdi de medio, fuf^jn
cMcntemmoxwmturatnfudmt.
Avbdetiamhomincsfagaciirtgcmofutun
P.t°bab°. Cj^^
,
KJ ^.rxuideant. tali cxcmpb
Lodo^^^^^^^
Lîienlis m confinio Btabant.*
^^1^«='"
minc. phyficum expcrtum '^^'^^^^^^^^
bebat. Oii cum pcr villam ^^^^^^^

q^^^^^-^^^V"
q»*'!*^" P^^^^^^^
rcam haferct tranf.tum , puella pr^^^
vocs choriMnnbus
facic cum mira fuauuatc
.^,,«.Xcmcbat.Quam quidcmComcs R"'^° J^^fi^^t,
L) mismtuitusd.ligcntcr ,
"^'«^^^"^^^•"E"!" in-
&
ciim Itupcntcm v.dcretpbyhcus
ff''' ^^
quit 6 Comcs voccm &
pulchntudmempr^c^^
monturanri. V w v
,
^
nentis magis iam mitabcris
,
ba coi^plcuitphyficus , & clamor^^l^^."""!^

nunci)sd,aara
fubiaws cft.cognomtque di^^^âis
Etnot^w:
pr«ccntriccm mortciubitacoimifTc.
LiBki Secvndi gap. XLIII. 419
«or ,
cju jd
phvficuui non crcdo ahas , nili vocis
cantaniis vix indagabili vitio rnortcm in pucUa
,
lubitam prxcognolccre poiuiflTc.
De alio medico , qui Ducijfe Brahmtid Aleydi quales

habitura partusprxdtxit.
DVcifTatn etiam Brabantig nobilcm Alaifam, /•

^
antcquamnobihffimum Ducem Hcnricum
j^^/s\;fpr
dus-crct, per phyhcum pairis fui , Ducis Burgun-
HtnruiuU
diae prarnouilic,ipfarcfcrcnte, cognouimus.quod
pnmoconceptu vix nato & baptizato , protinus
priuarctur , fecundo vcro debih, ccteris poftmo-*
dum laecarctur. Qupd nosquidcm cuidcntillimc
vidimus : & hoc torte phyficus potcr u pracuidc-
xc,cognita qualitate ac debditatc matricis,
£xetffplHm fecundi modi de facerdote^ cm in fomn^

tnors ejl prdfiinijicata.
SPiritu autcm prophctix lofeph fbmnia; jfaga- 7.

citace hominc^ quandoquc ^&c maximc das- ^^^' V
moncs, tcmporapraecognofcunt.Somnio qucm-
dampriEuidiire immincntcm tporcem , iple co-
gnoui. In vnaquidcm domo nos dccem (accrdo-
tes,& duo diaconi,ftudiodcditi, morabamur,&
fpcro^quod fmc labc mortalis peccati. Vnus erg»
n.oftrum vifum fomnium fic narrauit: MifTam me
in fomnis cclebrare putabam , cccc vidi (acra- &
racntum fanguinis Chrifti in caHcc crcfcercvf-
que ad fuperiiciem,& cffundi.Tunc vmis cx no-
Itrisgrauitcrfurpirans , dixitiCalixpafsioncmfi-
gnihcat , & nunc chariflimc praepara animani
tuam ad tentationcm validiflimam , vcl ad mor-
2 Dd tem»
rc volens dormuarc '^«P"'^^^'^ &
,
J^^fierct ,
& dixit: V.gila,&

oia.
flui cuftodiebat a^grotum ; ^

iigitut c
3ut incxcitab.litcr
^«^'"'^"^«•^•^tS | in"«=-
fencs, ciuiihdomocramus ^^^^"^ZAcztnm
nimus homincm mox «l-^.f""^"'".;^^ I^îyfterio m
foronium intcrprctationcra crus ,
& y
calicis prxfignatum.
dortaitanj.qu^^
N
VT Ota
tionts
crgoin cxcitationc
tam duVntiam quantam
,
,
vcUt circa moricntcs

^»'^
«^ft
""X^^
no ro
fj^^ fo-
tis,vt ab inimici infidiantis calcanco
«P/^^hcndcnda elt^^^
tur incurfu. Multum crgo »«
rcl»g»olorum,qu,i
oliPcniia quorumdam
yUonc,'fmc cordc ,finc i"tcnt.^'"^*^^^^^^^^^^
qu^^;^^^
iLatioms ope, ita vidcnttratrcs.
pccudcsmorkntcs.Ettalcsquidcmtunr
mdicio repcn
bent,nc cis idcm iufto Dci
intinc.& fic aux,Uodcftkuti •^,„«0,
arceantur.
^'Jgf ivt^
In quibuldani
monibus
confuctudo tc^^^^
monaftcrijs approbabiUs valde
tur, vt fcilicct immincntc fratns Bnc ,
f'^^
l»oao
accrbi(simasfinguU,cum inuocationc
djemonum ct i
.
,
accipiant, in propulfationcm
ricntis fubfidium. -
LlBR l'' Se CVNDI CAP. XLIV. 421
Qued tribulatiQnes & perJecHttones faticnter ffr^t

totcrAnda.
CJfPlTVLVM^ XLIV.
Prsediuinant enim inibres ventdr-

que , & tunc fe pntinent tedis.
VID in imbrc , nifi tribulatio : & in f

•
^
vencis , nili conatus daemonum dc^

fiZ\ion!^^^
'ignacur? Paulusquidem aduerfupi f^^^^^^
^^g23^^_ fc tnbulationcm crigi vidcns i fra- Aci.^. ,
tribus pcr murum in fporta dcmiifus cft & fic in a.C<?f.ii;

,
nomine Dominimanus przpofiti perfcquentis

cffugit. Et hoc idem Dominus in Euarigclio fuis
indulfitjdicens Si vqsin vnam ciuitatcm fucrint Mat. \q:
:
pcrfccutijfugitc inaliam- Hoc nuperfiatrcs Mi-

norcs &
Prsedicatores in HungariaSjPoloniê , &
poftca tcrr^ fand^ prouincijs , irrucntibus Tar-
taris& CQrofminjs fipiili rationc feceruntrvbi
dc Ducc quodam , qui ordinem Praedicatorqm
intrauerat quiddam mcmorabile afratribusfc-
,
rcbatur.
Dequodam infigni Vradicatore Bmgaro a barbaris
interempto , & niartpij corona redimito.
PVx quidam in Hungaria potchtiffimus,

rcUaisin principatu hlijs , ordinfcm Prx-
dicatorum iatrauit . Erat autcm fufficicnter
Pd 3
^^"^^
t
/LIZ T H O M iC C A H T I P.
littcris inftrudus , & fadus

dcuo- cft cgrcgius
U faBum tiffimus praedicator. Irrucntibus crgo Tariaris,8c

9inM ann, Pnorc domuscum fratribu*;fuîetc, petiuit idcm
jx^z.vme.
f^3^gj. ^
quondam Dux , vt in iolatium dimittcrc-
' ^*^^'
tur dcbilium populorura ,dicens (e confcdum fc-
nio,& ctiamfi non occiderctur a Tartaris, in pro-
ximo tamcn moricurum. Pcrmifl^^ crgo rcman-
fit indomofratrum ; &admonitionc dulcifsima
paupcribus&: dcbilibus, quifugam inire non po-

tcrant, ad patientiam confortatis , ipfc vfquc ad
irruptioncm Barbarorum , pronusin orationc &
lacrymis , in ccclefia in modum cruciscxtenfus
antc altare iaccbac,& fic ab.impijseftoccifus.Rc-
ccdentibus crgo Tartaris , ad domum fratrcs rc-
ucrfi funt & fratrem,quondam Duccm lanccis
, ,
terebfatis & manibus, atquc confofsis o-

pcdibus
mnibus mcmbris & ccrebro cxcuflb dccapite,
5
coram altari ,vt didum cft.inucncrunt. Qnp pia-

4.wi. 1. culo cum cunifti fratrcs * niraium ad lacrymas
tmf.ntmi. quidam prae cetcris horrcns inge-
TOouercntur :
^^*^'
muit,diccns:TuDomine Dcus,quarc tantum vi-
rumtam iniquamortc & pcfsima pafluscsintcr-
ire ? Cumque in ludn Jacrymis, & rcdargutionc
iudiciorum Dci , tribusdiebus & noîbus fere
iciunus,&iinefomno pcnitus pcrmancrct, tan-

^
dem in exccffu mctis raptus, vidit occi(um,qucrn

Lue.i^. flcuerat diccntcmfibiiNumquid oportuit Chn-
flum pati , &
ita intrarc in gloriam fuam ? Non
'Rpm» 8. funt condignae pafsioncs huius tcmporis ad futu-
ram gloriam,qunc rcuclabitur in nobis.Et hgc di-
cens,difparuit. Fratrique querulanti diuina iudi-
cia , quacinfcrutabilia funt, verborumbrcuitatc
imp toncUi'
tmfco
& authoritate ^ fatisfccit.
Jlijiiii Secvndi cap. XLiy. 42J
Tuflatfugcre qnamfuferari.
Gitur fi tribulationutn imbrcs fi ventos tcn-

: j.
I
^ tationum , &
fuggcftiones dieinonumimmi-
ncrc prauideris: nifi pro dcfjnlione fidci
iufti- &
tia!cafuscmcrgat,te tcaistutiscontmcas.autfu,-
gias in rcmota. Melius cft cnim benc
tugerc vcl
latcrc,quam bcllo pugnarc & (uccumbcre .

Vndc
PaulusApoftolusfapientcrnosaamonct,diccns: ,^
•
' ^
Fueitcfornicationera.QHpd&Domuiusaclmo-
nuitcontrarcgemHaj , & poftca comra hl.os /./ 8.
ao,
Bcniamin & iic hoftes papulus lijnuhta
,
fuga,
:
deuicit. Vel fic intclligi poteft. Immmcnte intcr
fratres imbre rixarum, aut vento difcordix, pri-

mo, fi potcs jlaborcs ad paccm fi non potcp ,
:
conquicfcas , autfugias. Qui enim fc mikct,

quali qui cancm
vt dicit SalomoH , rixa altcrius,
auribus apprchcndit.
Q^d nuies mentis & mforis mulium iuu*t ad con-

temÛttoncm firtpurarum.
CA?ITVLVM- XLV.
Si iics futurus eft mitis ,

prouolant
vniucrfx,
O T A qu6d dicitur hic prouobrc ety- u

rc-
mologicc,quafi procul volarc , id cft
diccns Quis
mote . Vnde Dauid optat , :
dabit roihi pennas ficut coluaib2,Sc volabcftc

% Dd4 rcquic
4i4
'
ThOMA
CANTIf.
«quicfcam? Et (ubinfcrt vbi Eccc elongaui tu;
:
eicns &
manfi in folitudinc Et dicitur h c loli-
.
mc
fudo contempUiionis in Dcum vcl
fo itudo;
'
fcripturarura. Pacis cmm
•
ditationis in ftudium
tcmporc opcra iuftitis libcrius cxcrcentur & id- .
hocclt
Euli i8 co alibi dicitur: In tcmpore vacuitatis ,
quod tcmr
quaii diceret, .
Hb.f»fien' pacis.fcribc t iuft.tiam ,
Machabso-
tiMm. porc belli noii potcris. Vndc in libro
* ^*'- dicitur Adapcriat Dominus
•
rum fit oratio , vbi ;
praccptis luis 5c w-
cor vcftrum in lcgc (ua 8c in ,
commodius
ciat paccm vt fcilicct {ubinfcrret
:
prxcedcntia fi lubditum fcqucrctur- , quoa

ficri
pax. tcmporc dilatauit quau
Salomon pacis
^f- eft
i'/^ r
P Wy fon fapicntiam^ lob autcm poft dira
î^M^l. tionis ccrtLina moralcm rUam pHloloph.J
tr.bula-
[;
Dauid poftbabitas
7 »ntiq.t. picntiam fcripfiffe crcditur. Uei cc-
io.«i/** IX. vidorias Pfalmorum hymnos in.laudcra
ir»
cinit. Efdras &
Nchcmias poft rcueriioncm
cdidcrunt,
Hicrufalcm libros faos cotnmodiiis
«motus a
M»t.'i6 & Ip{c ctiam Dominus Icfus Chnftus
Thcclogus Euangclilta loanncs

iuj.v..
,
ipfc
diuslcfu Saluatorisrecumbeos, flucnta
wcc
lii de ipfo Dominici
pcdlotis fontc potauit.
nutu
4p»i.i. non & in
Patmos infulam cumdcm diuino
impcdjmcn-
crcdimus rekgatum', vt ibidem fine
cerneret viGoncs,OC
to Apocalypfin,id cft,diuinas
qu»
in cruditioncm eccl<fix , ftudiofius fcribcrct,
yidillct,
Exm^hm de qnodAm Doaere dmm volumate
in /ff-
(nmfoUtariumiranJlAto,
»•
quemaam parum antc noftra tcropora
SEd Sc
beatiffim» vitx ma-
in Epifcopatu Lcodienli
eiftrum tuifle pcrccpimus ; qui cum opus quod-
damThcologicum inchoaaet,& cum clcrusgra-
uiflTimis pcrfecutionibus impcdiret ,
tandem m
trannatus cft,
locum (olitarium diuma voluntatc
& ineocffiptum opus.apparentc libi Paulo Apo-
miniftrantc.complcuit.
ftoloA ncccffatia
apes fidcHum quibus Deus fcicntiae C«w/«i»

ERgo
talcnta commifit.apparentc
,
die tcmpons mi-
tioris k pctfccutiortibuj.in
campo fcripturarum
prouolent vniuetf? , &ibi quod tcxtus mdicat
confcqucnter attingant.
QuU multm fit vtile inftflere ftudio fanclarum

fcrifturarum.
CAVirVLVM XLVh
Procedentcs per rura redoleiitia,in-

hiant floribus , & fugientibus riuis
in-
&c berbis dulcibus
'
per gramina ,
^6 Thoma CANTir;
hscrentes curiose fatagunt redolen.
tias cxperiri.
apparct ftu*
CcE quam raanifeftc
lo
dclea.abilis traftus
-dioforuin
fcrminiofcripturarum.VndcDomt-
'
Euangclio : Scrutamini Icri-

CSCX/f nus a-
^>IV^ pturas.in quibus vosqus hnt vitamHo- putatis
rura,
tcrnam hauerc. Et notandum ,
textu cnim hjEcqua-
rcs,riui,& hcrb? dulccs. In
quadnpam-
tuor diftinguuntur ; & potcft in his
tafanaarumfcripturarumfpccics af^'g""'- 1'

&
.
qua diuerte
mafpecicslegcmcontinct ,
fpcc.c propbet»
contincntur hiftorif.ln lccunda
hber ctiam ba
(unt, quihus tres libri Salomonis ,
lerna
picntic& Ecclefiafticus coniunguntur.
quatuor pcr fc Euangel.orum
Ltcm fpccics cft in
libris, & h«c nihUhabet adiqnaum. In quar a
-
fpecic , Adus Apoftolorum & Epiftola comp
Untur. In lcgc crgo rura rcdolcntia
fumas : hic &
fccundu.m vcrba Haac,
Cen. 17. cft agcr odorc plenus, cui
benc^diît Dominus.Hunc in agrum cud .eodctQ
vc o
ingrcdiaris ad mcditandum. InProphctis
fponfus in Canti-
dulccs flores accipias, dc quibus
florcs apparuc-
C»nt. 1. cis dicit : Imbcr abijt Hc reccfsit ,
aducnit.
tcrapus putationis
lunt in tcrra noftra ,
dcfcenden-
In Euanschisriuosfugicntcsvhoccft
j-.r»-, j<..,„;kiieinmincipio
©/».» VJW.W..OV...i...- . . »
J,
radifi.hoccftChriftusdccordcfatris ,qui"'-.--
£xiui i patre , &
vcni in-raundum. Hic diuidi-
tur in quatuor flumina Euangcliorum . p^'
bcm irrigant vniucrfum. In Adibus vero v^ fc-

.
LlBRl SSLCVKDI CAPj XLVI. 4^7 .
piftolis Apoftclorum hcibas dulccs intcllige, quas

mundi tcrtia die icrratn
dn. i.
Dominus in principio
gcrminarc prseccpic^vt harum virtutc potenti,ani-
marum noltr \rum diucrfi morbi cfficacifsimc pci-
lercntur. Runbus crgo floribus, riuis & hcrbis
5 ,
dulcibus inhxrcntcs, curiofuis (atagamus iii fiugu-

lis virtutis redolentias cxpcrvd. Inliftamus
tamcn
prim6orationi,& poftealedioni^vt oratiopr«-
ucniat ftudium, &
praeparct intclledum.
De fifidio Uaionis fcripturarum fx AHguflino.
DE ftudio autem lcdionis gbriofifsimus lo-

quitur Auguftinus , diccns Nutri animani:
2..
tuam lcdlionibus diuinis parabunt enim tibi

•
,
^5.f r/r^
mcnfam fpiritualcm.^ Dclcaatio cnim diuino-
.
rum eloquiorum dulccdo cft palato cordis ; ^'«M''''&

dum cum auidicacc pcrcipitur , vtilis eft li tcnca-
tuc In hacenimprgfcnti lucc nihil puto iocun-
dius poculo fcripcurarura , quo omnia mclla fupc-# ^
rantur. Homo crgo timcns Deum voluntatcm c- ^^^^ cfmft.

ius in fcripturisfandis diligentcr inquirat , nc &
amct ccrtamina , pictatc manfucfcat. Pius enim
affedus pcnetrac, qu6 fupcrba loquacicas non ac-
ccdit:quod in Danicle cuidcntcr patuit. D/i».i.d ^
De f4ft€nti& fiudio es Seneca.
QVid autcm philofophi dc ftudio fapicnti^

fentiant brcuitcr vidcamus Rcm maximam : •^**^^^^
promitcic tibi.fapientia; vc tcrcducac tibi.Talcm'^^^^^

tibi animum ftatuas , vt mult(B in illoartes lint,
multa pr^cepta multarum aetatum cxemph.Ni- e/^. 68.
,
hil autcm habere ad quod cxcitcris vcl tirmita-^

TMOMJB CANTlf.
• •
«^,; •'/.nrr^ •
icu lu ocio
fed in ^*-*^
inconcuiio la-
tcn\ anitni tui tcntcs .
tranqu.llitas. fcd ma u.a.

.* r
Magna &
8p. ccrnon eft
' vacuo '1^1°^°°?;^^*-
fpat ofa rcs eft fapicntia, um
anguftijs virtus. Laxum Ipat
Non dabit fc in
omma totum
Expcllantur ,
Tcs maena dcfidcrlt. caaû,
artmm con
l p^dls vacet. Libcralium
fibi
moLftos,Tcrbofos , intcmpcftmos p^^^^^^^^
n^cffar.a,Jûu^^^^^^
facit;& idco non difccntcs
uacu'a didipcrunt. Non ergo
P^^fc;^^^^^^^^^^^
funt : fcd profpicicnda
tantum , & bêmtcr laiu
tanda. Tarr, dm enim
i<"^°^^"f7sf 1,^";^
^"'ê
diu nihil animus agcrc
mams
fcd vt mclius. Qmd cftja c
2/. 8y.
,
vt plus alijs fcias,
ftimcm nin futurum fapicntcm cqn ' ^
fcd rcs«"a!
tra
'
ncfcit chm fapientia non dt m littcns,

S tur vcrbo ncfcio - -mor mcmo^^^^^^^^
fubridmrr^habe^ N^^^
qu^m qus nullum cxtrafc
f^ft'^-
9^.
rnia\ob.s difBcdia facilium ^^^^^^^^^
Sufficitad id natura quod ppfc 0^?"^. ^^"'^^
•
^
I,. ,4.
Ik ampUa-imum vitx Ipatium ? Vfquc
ad fapicn
tiam pcrucnirc. Qui ad i»^'^^^""'^""' '^'S

fcd
tt. 9S- non longiffimum cariffime , «"«"""^;
committas impiobo
eft quod imbcaUcfn adcm proêdc
ad v-brofa
lunSnu A tencbris primo luccm
„.f,dd.fMtf. ^cindc plus aude , &
paulatmj ^laram
agitari
falutaria funt fspe
fuefcc Ouscumquc
tantum nota fmt
actnt,ffec vcrLi: vt non opoitet
ctiam parata. Difcas quod
nobis ; fcd
,
"quod did.afti ag^ndo confirmcs.
Nam qmd'4^
^ cit,&facicndaaevitandapcrccpit,nondumi»:
cius ammus
tran^
îcns cft,nifi in ca, qu« didicit
fp 96. Luratusfit. Antiquafapientian,h.lahudquam
^ falienda ac vitanda pr^ccpit : &
««'^^^'^g'
^m
vcrbdod, tantum
liores crant viri : poltquaoi
Lr»».i Shc vNDi cAP. XLVI, 429
prodicrunt , boni cflc dcfierunt. Simplcx lUa fic
aperta yirtus in obfcuram &

folcrtcm lcientiam
vcrfaeft.docemurquc bcne dilputarc,non * viuc-
'"'^•J;;*>"
valitudo Non « -^^^
•
xe. Simplex crat cx caufa fimplici

multum adfrudum confer: locus.nififc hbipra- ^^^^
ftctaniraus. Omncsvacantquivolunt.ncminem -g^^
cffugcrc,
rcs fcquuntur. Si vis ifta quibus vrgetis
fcd alius.] Scruirc fapientiae
non alibi fis oportet:
libcrtas cft. Mira Isetitia &
illuminatio mcntjs
^^J".^*-
locundil-
*^întcgritasvcra,& quics a tumultjbus
Cmc (ercnata.
quodawM mira daueft fcriptuuYHminti^gen^

Di
tia^& de tnod9y<ium fermUt tn ^tfidijs.
^r-
V Idi adolcfcentcm inpartibus Galliain

dinc fegulari , qui licct fGiemiae
fucrit,& hebesingcnio-,inftantcr
tcnuillimac
tamcnpofuic
animum ad difcendum , ftudio &
fcripturaram
deuotius incumbcbat. Habcbat autcm conluctu-
o*
dincm,vt co rcuelantc cognoui , qubd fcmpcr
diur-
mni vcfpcrcpoft (cdulam orationcm,totius
ni ftudij memor effct, & fic fe in lcdulo dcpone-
cxcitatione tra-
bat. Hinc raox vt nolx fonum ia
extrema rccor-
trum de nodc aurc captabat , illa
qua vcfpcrc obdorraicrat,ci

datio lcaionis , cura
in memoriam Yeniebat;& cum iUa ad
chorumad
pcrgens claufis oculis ftabat. Apparc-
matuttnas
bat autem ci quali
,
amplum altum , longum ,

,
&
pulcherrimum palatium,tota fcrics fcripturarum,
& camilla inhoiaitapcrfcailTniieintelligebat,
quaiftionum
vt nulla ei, etiam difficillimjirum
oc-
infolubilis vidcrctur : fed omnia
fcriptursB
manu>cidil^simc
eulta ,quafi quinque digitos in
T H O M C AS T I P.
difcerncbit. Si quando vero

ad idum ocult
vel
nec minim§par-
oculos apcrirct vifio fugicbat ,
,
fupcrficialitcr tantum,
ticul» vifionis iplius , niii
memor cflb potcraf.rcdulis autem oculis vilio rc
hacvifioncfupra
pente rcdibat. Et erat illud in
cxtmh
modum muabile , qu6d co pfallente cum
contcmplatione, vcl cuisatl-
in nuUo penitus , vcl
diuidcba-
, miranda dulccdine fruftrabatur : fed
tur quodammodo &
pfallcntis &
contcmplantis
insftimabilitcr hue-
intcntio,& vtiiufque frudu
infinuat.di-
batur. Et hoc cft quod philofophus
mundila.
rcef.ffo. ccns:Vtinam qucmadmodum vniuerfa
philolopnia
cies in confpcdum noftrum vcnit.-ita
nobis tota poabt occurrcre.
Pulcherrimum cnim
cnim
mundo Ipcdaculum cxhiberct. Profcdo
(ui rapcrct
oc
omncs mortalcs in admirationcm ;
-
magnacKd
dcrcUaisijs , quai vcri ignorantia
totaiis
mus , paulatim per partcs in cc gnitioncm
vcritatis facilius duccrcmur.]
De Ahhmjfa Aênfolicnfu qu<e d>fficmmat Tbeologi^

quaUiones nonerAt exfliCArc.
prouincia , in
SEd & in Campania Galliarum quod Ar-
monaftctio Ciftcrcienfis ordinis ,
laio^cfi gcn{olesdicitur,abbatiffamvidimus,qa«lmcvi-
Suifoncnft. Grammatics,non lolum hbros
h littcratura artis
libros Auguft>n»
dc
* ThcologiiE : vcrum etiam
Trinitatc plenifsimc intcUigebat^ &difficilhmas
expo-
quaiftiones eorum lucid fsimis folutionibus
'
i
.
vcncrabilis Robcrtus
ncbat. Et hoc quidcm,ficut
abbas Vacellcnfis mihi retulit &
probauit , impe-
'
traucrat a Domino annis plurimis antc mortcm.
^ i.4aem
f
LiBM Secvhdi cap. XLVi. 43t
Eadem abbattjfa mortifeohtulitpro domma Blanca

Campuwtg Qomitipa.
HJEc cadcm , cum vidcrct quodam tcmporc

ccruki Comitilli Campaniae , dominae
Blancaequ^ mQnallcnum didum fundauerat,
5
cum Angclum imminere, cumlacrymis

gladio
Pummolupplicauit jVt Conntiflae parccrct , &
corrcdionisinducias darct. Cui DominusiDif-
finitiua,mquir^{cntcntia lata cft, cam mori opor-
tcrc , vcl tc morituramîdum gladij fcricntis cx-
cipcrc. Et illa pclix.inquitjmors, qua ComkilTa
:
fcntcntiam damnatiQnis cuadat , cgo cupicns & fM. .
diffolui, Sc clTc cum Chiifto , ab incolatu mifcrae

carnis abfbluar.Ncc mora,poft hgc vcrba dccum-
bcns,ad potiora tranfiuit. tt quid inUocfado,
nifi illud Chrifti jiiaioris charitatis cxcmplum? icsn, ijl
Quiltbet in fihdendo mane^t in limme vercc pdei ftn-
iia Komana eccUfia.^
C A?ITV LV U XLVIU
Vniuspatrixclauduntur limine.
T in hoc vnitas ccclcfiae & intcgritas , j.
fideidefignatur. Vt cnim dicitlpon-

(us in CanticisiVna ctt columba mca, CMm. 4:
„ ecclcfiam fine vllo infidclitatis fellc
conteilains : quamfinc maculafordisin fcclcre, ^p^gj^
& finc duphcitatis ruga Paulus afiirmat. Sicut

cnim
«
-i^vnusDeus&pacerommum : Gc vn^
m, 4.
yeutate^^^^^^
ftratur. hac igimr tcftatifsvma
Ab
feipfos ^ mi antc
, cumquc excidcmnt , mrpiccr
U
/vW«<.r«P--intcrmsccclcfia, ""'^.^[^
$it.Hter$,
,phantc meruo
"
Vndc
P^JJ^^S^dixiÊramusincre.
conducftuspropopulollraci,aixii.^
Hicremias
Q,Jifcinati
ditircsadDominumDcumnoftrum,&d.s.pati
icgem aut vo
^r'(f r ccfsimus, nc aud.rcmus
Ideo adh.fcrunt nob.
muUa^^^^^^^
^:;rKr.
U.Orc. a.oncs,quas conft^^»'^^^°^^Xk • in-
in gcntc
In
7». idcm Sapicns m Ecclcfiaftico dicit g
Ux^- crcd*b.ircxardcfcctiraDcKTalcsfu^^^^^^^^^^^^
tamillamOommiinConfutilcm,figmfica^^^^^^^
crucifigcntcs lcmac
d6i vnitatcm.quam militcs
contcnduntl
noluerunt,pa(smi laceratc
Dt Ario ,
qui fcidit tunicam Chtifii'
•
*. \7Ndcinccdcfiafticaq.iftoriarcpcritur:^
i
T,tru,AU.
V cum Dominus
ruUrct cuidam t .Epifcopo
noftcr Icfus
fciffa
^^"«"^2.
^^^'ff.^ff'
quis hoc tccillet,
Epifcopus cum lacrymis ,
Dommus : Arms hoc fccK. N

rcfpondit ^vi
,cxccpto
rum, qoia intcr omncs hsrcticos
S/nuUus cam crudcliiis fcidifrc putawr.
Ccrnelio Juntico
jye GuiMn,.
(Uifq, lurefi ,
ir,
& cadMcre combup fcr m

Camnactnfm.
vrbc An-
^î^'»'" noftro tcmpore
C £«1 &
ii?
' ^ tucrpieiili Brabantix fupcr mamima

LiBKi SBCV14DI CA?. XLVIL 433
lclmus Cornclius nomine , baercfi (iipra moduni
irrationabili fcindcrc Domiilicam fidci tunicam
cftconatus . Hicquidem in hypocrifi fimula- &
tione diutiusconucrratuSjprsEbcndte bcncficium,
quafi fub prastcxtu pcrfedx paupcrtatis, dimific:
6c tamcn luxurix totus crat dcditus, Dicebat au-
tem Sicut rubigincm ignc , fic omnc pcccatum
:
paupcrtatcconfumi , &
antc Dci oculos adnul-
hri. Mcliorcm clTcipublicam mcrctriccm paupc*
rem , quam aliquem iuftum perfctfti/Em^ conii-
ncntem , aliquid in fui fubfidium rciinentcm &. ,
propter hoc omncs prorfus rcligiofos cflc dam-

natos. Qupd autcm diccbat pauperi luxuriam
non efle pcccatum , maxima crat blafphcmia,
quafi cfTc vellec iniuftior iuftifiimus Deus iUis,
quibus ipfe pr«ccpit : Non miferebcris in iudi-

ciopaupcris. Dcitto autcm ccrtiflima relationr
didicimus , qu6d cum defundo co , atquc in cc
cum horôre fepulto , qu
clefia beatae Virginis
dam dic tertia camdem ecclefiam introijfiet,vid
corporaHbus oculis fcpulchrum difti Willcl
Cornclij vacuu &
apcrtum, manifeftifsimafif
ficationc praefagiens futurx damnationis eu
tiim. Nam poft annos quatuor, cognita, dcni
taque ac probata nequiffimas hxrcfis ilUusf
tia pcr vcncrabilcm patrcm nottrum Nicc
,
Camcracenfem Epifcopum cadaucr cius

pulcbro ,
fccundum I
quafi 'ftirps inutilis,
foquentcm dc Nabuchodonofbr proie<3 ,
& combuftum.
VNius crgo ccclefide , quae Romar

thoUca dicitur , vnius verae fidc'
liminc : nc tibi claufo oftio ; cum fatu
dcuoretis.
flammis vltricvbus
CAVirVLVU XLyill'
terminos con-
ISIon trafgrediuntur
ftitutdS".
pius
, wic^) E R M I N V s conftitutus.aicitur
fcripturarucn.
Jnoncionl' modus intclligcntiie
im Aug -
oitsndA
Hunc modum ante baptilina
r
Con/s.j.d-batliumana ratione coraprchenderc,4
l.7.*.7.8.d. nititurapprehcndcre..
^cns viuacitatc tidei lun > ^
tum eKim & grauitcr «P^^hcndend
qusftionibusêl prsdicationibus
d'^^"" -
P"Curbant potms,
?uperuacuis ab intclledu ,
Contra taics
quaro inftruunt auditorcs.
prsccpit ,
nus per Moyfcn in libro Numeri
populus , «i
. ccns ; Quando con^regandus eft
pkx ent tubarum clangor. Quod
TrP H. tur cxponere in Proucrbijs dicens: lô""r ^âs
E«iM.*W dentium facilis. Et E cclcliafticus Non abiconfl^
:
ttxthaht, hoc naia

fapientiam t in dodrina cius. Propter
indecort ..
j^^-^^^.^ dodoribus prf dic^
pr^dicatoribus vel
vomeres, ot
jfa. ».
inquicns : Conflabunt gladios fuos in
gladios,nilJ *cu-
lanccas fuas in falces. Quid per
t« qusftioncs in difputaiionibus '""'^'S""'^^^!'^
LlBRl SfeCVNDI CAT. XLVlII.
quid ptfr lanccas nifi vcrba prfiBdicaariurain fuD-
limica&e fcrmonis ? Qua? quidcm invomcrcs&
in falqcs bene conflamus: quandjo ad d^titudi-
ncm intclligenti» audicntium , difputationcs,
velpraedicationcsfalubritcrordinanaus, Tali vo-
mcrc , ficut dicirur in libro ludicum ..pcrcuffit /«^-
Samgar icxccntos,& Sampfon iuman dibula afi. ^^'^- ^

^
hasPhiliftinorum millc proftrauii. Paulusinlc-
gt dodi/fimuspraBCcpitprxdicare non in fapicn- jiSf.ii.
tiavcrbi , \t non cuacuccur crux Chrifti. Scd
complacuit inquit, Dco, pcr ftultitiam praedica- i.C^r^*
,
tionis faluos faccrc crcdcntes.
Contra doccntes & difcmtes cmofA cx Scncc4.

AVdiquiddc dod:oribus curioGs Philofo-
^^7*
phus lcntiat. Qucmadmodum ,
inquit, rc-
rum omnium , fic quoquc littcrarum intcmpc-
rantialaboramus : ncc vitae, fcd (cholac di{cimus#
Kullos plus mercri dc omnibus mortalibus iudi- E/>. lop.
co, quam quiphilofbphiam , vclutquoddam ar-
tificium didicerunt: fcilicct vc quaHtcr viuendum
fit praecipiant. Etquidcm nccefle cftadalienam Ef.no.
virtutcm cxcrccndam, vt cûis cxerccat &

fuam.]
Stude certis & bonis moribus, non qu^ftionibus,
qusfinem non habent. Studcasnon multalcgen-
do pcrcurrcrc,fcd quce vtiha tantiim. Faftidientis Ep. i»
ftomachi cft multa dcguftarc, quas vbi varia fiint
& diucrfa , inquinan t , non alunt. Probatos ita-
que fempcr lcgC5&, fi quando ad alios diucrte- refl.ex cr.ftt
re Ubuerit,ad priorcs rcdi. Ex pluribus

quae lcgis, (iifêrft.
aliquid apprchendas hodicrnum. Solet cnim cau-

tus iiiiles in alicna caftra tranfirc , non tamquam
transfuga: fcd vclut cxplorator. Dandum eft ali-
E,c 2. qtôd
Vocamus autcm continuum <:oi"'"^»"*J' o^fa.
pcranti»,modcramcn , vt
"^^^^^^
confuramct. Non cmp"
mat inecnium.(ed
AfudSinM ^^-cSa intcrduro animo tuo rcqmcm dato.lcd
&rcqSipS
co^-
fapicnti^ltudijs, &
S"u?bo£s. Prudc^s cmm nu—
habct,n^
aliquando rcmiffum
marcct. Animum
m folutum. Sapicntia
ammum (^^1%''
-- qu
Sricat,vitam^%-^^^^^^^^^
D*4.«V.t.t mittcndademonftrat.bcdctaa5UD
.^'-^•^'^"^^SgtcXat:
rcnfota, cx part.bus tota.
Non tcmon^^^^^^^^^^^^
tis authoritas . ncc
qu,s:{cd SV^'! .^^; '"3
Id quasrc quod potcs inucnirc: id di cc ^„
poi
tesfcirc:id optaquod optati coram bonis
cog
-
Non quam multis , fcd qualibus placcas
Ncaltiorirci tc imponas , in qua tibi
roendum , affccndcnti cadcndum fit.
«0"°;'
philofophiam in priECordia tua di'^»"**'^^^
pctiroenmm^rofcaus tui capias , non 01*"^
ncc fcripto fed animi
:
fitmitatc, cupiditaturoa
V
437 XLVIII.
rainucionc. Vcrba rcbus proba ; faccrc docct vc-
ra philofophia non diccrc tantum- Maximucn
,
hoc cft, 6c officium (apicntisB &

indicium: vt vcr-
bis orpcra concordent , vt ipfe vbiquc animus par
^
fibi, idcmque fic. Qmd tc torqucs in Ula quajftio- 5
nc & ^ maccras, quam fubcilia& cft & mclius co- r#/?.«x #r.
ff* ^^'^'^
tcmpfilTc quam folucrc. ] Nihil inconlidcratius,
,
nihilftulcius, qukm quxftionibus & rebusam-

mumoccuparc,quasncc (circ vtile cft,ncc faonc-
mori-
ftum cxperiri. Moucac tc quxftio honcfta
bus, cogicacionibujpacis
accommoda,fpcculatio-
nis diuinjB tcrminos nop exccdcns. ImpoflibiU
multiim , & indignumcft,attingcrc vcllc fum-
mum principium ipfa naturahum rcrum
, cdm
principia in oraniartc agicari probationc non lu-
ftincuc. Habet ipfa &
natur» ratio mctasfuas,
habet& fincs, qui loU naturae Dco notifunt &

apcrti-
Frofmdas quêfliones vitandas docet

quadam reU^
tione de fanilo Augtiftino.
y
QViclteinflashumanafupcrbia?Q<K) tcndc- y.
tanto tnrpius con-
ris?Qii6 affurRisfortius ,
fandus
quaiians -Audi quid dc bcato Auguftino î^^^J^^'
jjiccns ; In
Volufianusinlaudc mirabiliteftatur, s,yti„fil.
alijs facerdotibus pcr raundum
quomodocum.
quetolcratur infcitia ,idcft,ignorantia:cumau- r#i«/:«M.
tcm ad Auguftinum vcntum fucrit,lcgi Dcidccl-
W-
ignorarc.]^^"^
fecrcditur,quidquid cum conligcnt
vito fuper protun-
Quid autcm tam magnifico
ditatcfcrmonist . &
arduarum rcrum diiputatio-
quaedana
nc contigerit,'audiamus. Inter miracula
bwtiAuguftini talc quid de eo repcntur. Eo m
hbrum dc
tempote-, quo bcatus Auguftinus
43^ Thomji Cantip.
iJfiuirit Trinitatc compofuit , illi talc miraculucn Dcuf
Aîf »#» oftcndit. Hipponcnfis ciuitas Afric^ nobilis , in
$JltfoUdA
quabcatus Aueuftinus Epifcopatum adminillra-
tBTHm con, bat,Iupcr httus mans puJchcrnmc lita crat. Bca-
futMtitnim tus autcm Auguftinus in confuctudinc habcbat,
'vtdiat in vt poft diurnum ftudium ac laborcm, vcfpcrc fu-
lioUnd l, 3. httus maris ,
fcqucntibus a long^ Epikopis &
difi^.c. )6,
cicricis , qui eum pro confilio &
ncgotio vniucr-
falis ccclclix frcquentabant , folus antcccdcns dc-
ambularct :nc fcihcct eiuscontcmplationcm aut
ftudium colloqucntiii fabulaiioiinpcdirct. Ciioi
crgo fic folus vice quadjim inccdcrct , pncru»
lum mirg pulchritudmis fupcr littus maris fedcn-
tcm inucnit, qui fa<!â in tcrrafoflaparuula, ficut
pucri in platcis' ludcntcs folent , cochlcari argcn-
tco aouam de mari haui icbat , in illam £oihm &
paruulam cftundcbat. Qucm vt bcatus Augiifti-
nus ita fcricse lcdcntcm vidit pcdcm mox prcf- ,
fit,& ftctit. Proccdcnfquc indc pucrum faiutat,

,
'j. valde fi & inquirit quid agat Et pucr i cum magoo fc-
:
rio rcfpondcns Volo , inquit toium marc iftud

: ,
cxhaurirc, &
ifti fofl^,fi pofiiim, infunderc.Qup
rcfponfb, qua(i pucrili vir fandus in rifum dc-

ccntifsimum concitatus rcfpondit: Etquomo- ,
do,inquit ^ bone pucr, hoc potcris ? Ingcns ma- •

,
rc cft, paruum cochlcar, quo cxhauris, paiua ct-

iam foira,in quam infundis. Et mox pucr Poffi-
:
bilius , inquit , mihi cft hoc faccrc quod intcndo,

,
quamtc implcrc quod cogiras. Ad hocbcatus
Auguftinus mirabilitcr ftupcfadus,quid hoc cffet
interropat. Et Duer : Cogitatu, ait, voIuis,& ?fti-
mas voTummc brcui concludcrc, quid fit illud in-
diuidug Trinitatis inexplicabile facramcntum. Et
hoc quidcra antccjuaiu poffis , ifti foff» parupl»
potiiis
L I B Rl SlCVK D l
C AP.
vndasinfundarn.Haec dicens,
ponus tottus maris
Bcatus vcro Augultmus
puer rcpcnte difparuit.
Chnftum in fado glorfacans , qiîm vcrum puer
dixcrat, mox aducriit.
De eadem re ex ipfo Augtiflm .
Vldcergoquidipfc gloriofirsimusÂug?%
bapnl-
nush^c ?ci conbnum in libro dc J^-;^^*
moloquaturparualorum; Vbi,mqint ,dc rc ob-
fcurifsimadi(putatur,non adiuuantibus
diuma-
documcntis,
rum fcripturarum ccrtis clarifquc
diU
cohibcrc fc dcbct humana pr«fumptio,^Sine
ppnumus
pcndio cnim promiflx falutis mUlta
tamcn diuinx Icri- Ef Ss.
ignorarc. ] Scrutands funt .
dcbcmuseffc con-
ptuss ; ncc carum fupctftcic
ita. modi-
tcnti.quajad excrcitationcm noftram
vehnt. J ht
vt intus fcmper pcnetran
ficatie funt,
Vid(j Wuid diCat idcm
bcatifsimus Auguftinus m
bpfefc'ra6hachorum,adillos,ciui li^
libro de
ficacion,4uumrcripWr>^
f^.. -
fcramus;;iinquit,cumfratribus,quiadnosabae .
Ûoquamur cos mn.

ftu {eculi Veniunt fatigati^
aediticc-
folcmur , cxhortcmur, prduocemus eos,
^
inus in cis .fi quid in vita corum
pro gradu luo
TaUa opcrafi nonfecimus,
dccfle profpicimus.
alimcnta
pcriculosc d Dommo rpfa (pirituaUa
fufcipimlis.]
pc.4
44^ Thouj^ Cahtip.
I>e Simone ToYnacenfif VoHere Parifienft fHpeYbo &
inconttmnte, qnipojl bUfphemiam miYabiliter a
DeopYcuJftis fil.
t
QVam vera autcm & qu^m cfficax fitilla
(entcntialfaias : Confundcnturoronesplc-
acntcs & tcxentcs fubtilia , exemplo cuidentifE-
mo fub.noftro fere temporc vidcamus, Magiftcr
Simon de Tornaco Parifijs in Theologia rcge-

bat,& crat cxcellcns ille fuo tempore : fcd contra
dcccntiam talis ofEcij fupra modura incontincns
& fuperbus. Hic, ciimfLipcromncs dodorcsci^
Uitatis auditorcs habcrct , &
in fcbola coramo-
mnibus dc humilitatc altilEmse dodrin^ Chriftif
quaftioncm , difputatione pr«habita /tcrmina-
rctjin finetandcm , datus in rcprobum fcnfum,
'
in cxceranda contra Chriftum blafphemtx vcrba
prorupit. Trcs funt , inquit,qui mundum fcdi^
fuis &
dogmatibus fubiugarunt: Moyfcs,Icfus,&
Mahomctus. Moy{esprim6 ludaicumpopuluin
infatunuit. Sccundo »Icfus Chrifl;uî moDonii-
nc Chriftianos. Tcrtia^Cdntilem populumMa-
homctus. Nccmora,eucrfi5 oculis prohumana
vocc mugitum emifit & epilepfia ftatim clifusin
,
tcrram, die tcrtio ciufdem moibi vindiSam ac-

. ccpit. Plaga ergo infanabiii cum pcrcullit omni-
potens,& otnni fcicntia , vfque ad primajittciifa-
irum clemcntapriuauit,& grauiori quidcm ip ani-
ma cum hac plaga percuflus eft : cum vfquc in
4I. dicm mortis (uj quafi mutus, comparatuscft iu-
StrfHli ifi
njcntis infipicntibus,& in luxurise fceditate pcr-
manfit. Et vidc fuprcmaBadmirationis miracu-
clTJ^l^
\ lum* Aleydcm foxnicariam concubinam fuau^
'
V nocii-
LiBiLi SicvHPi 'cAP. XLIX. 44^
nomiture potcrat . &
fciebat: Boetiumvcro dc^.,4.
poncba^ ûodam
•Trinitatc.qui iuxta curii ad (peaaculum
^
tur> qucm olim cordctcnusfcierat,poftindiiara
plagan^^ncc nominare noucrat,ncc valcbat.
NOn crgo tranfgrcdiaris tcrminos conftitu-

tos, (bd pium modum fcmpet habcas in
Ca»£l«/i*.
Fri.tt-
(criptuiis.
artim^ ad
Quoi fudicatione fcYtftUTArum .fdttium
vitaferfeîonem frouecantur.
CA?ITVLVM XLIX.
Gaudent plaufu & tinnitu xxls.
Eri s natura fonora cft 5 & in CJk praj-

dicationis fonoritas defignatur.Vn-
de Ifaiae praecepitDominus: Clama ^f^- 5'*
in fortitudine ^quafi tubacxalta vo-

c^cncrtuam hic duftilem intclligimus^quflB
^^^'
cx ^re vcl argento fiebat,fccundu praeccptuMoy-
fi.Qu^«ctiamdicituriulDilca:quiatalibus vtcban-
tur in fcftis &
Ncomcnijs facerdotcs. Per haspr?^ uit.\$^
dicatprcs vcrbi Dci rec9:i(Eme figurantur , quo-
rum Tox 5quafi tuba vehemcns nunc terretim-
,
pios, nunc luftos ad refiftendum hoftibus cxhor-

taturrliinc exerbplis debilcs roborat , hinc alios in
tribulatiohibus confolatur nunc dulciter con-

;
gaudet piTs» nunc marrcns dc malorum intcrita

r.LA.
qucru-
^2 Th6m>cCamtip.
querulatur. Et notan(iuin,qu6d in tcxtu duo po-
nuntur in quibus gaudent apcs : plaufus paritcr &
tinnitus. Plaufus fccundum Plalmiftam iqani-
ffd, 4^, busfit, qui dicit: Omncs gcntcs plaudite raani-

bus.Etfignat boni opcris cum virtutc conamcn,
quod pr^dicationistinnituifociatumjmirum rcd-
dit fidclium apum auribus modularacn. Ad platf-
fum igitur boni opcris, & tinnitum prsedicationis
gaudcant fidelcs apcs & corum modularainc
,
ad vits pcrfcdioncm , &cxlcftis patriê dcfidc-

riumprouoccntur.
Pevirgine ,qHAC4ntipr4ti exdettotioms ardoreobijt

in concione.
>. T7 Xcmpli quiddam rcfcram, quo Jmul-

gratia
tis valuit virtutis. Eratm
ad incitamcntum
Gallixpartibus mihinoius,& carus pr^dicator
quidara, loanncs nomine cognomcnto Folinus.
,
Hic tunc quidcm quando iftud accidit crat ca- ,
nonicus rcgularis in monaftcrio dc Elloincs , icd

I.TiM. poftea ad ordincm Praedicatorum , in quo vcr-
bmo Dci non clTct alligatum , dcuoca mcntc
tranfiuit.Hic iuxta Camcraccnfcm vrbcm in mo-
naftcriorcligiofifsimo acdcuoto Cantipratcnfii
in choro canonicorum rcgularium prxfcntibus ,
Bcghinis multis cum populo , in fcfto Apoftolp-,

&
rum Philippi lacobi praedicabat. Cumqac il-
1 5. lud vcrbum Qui manct in nie
: &
cgo in co , hic
^
fcrt frudlum multum , habcrct in manibus, ilH &
crcbrisycrfationibus miris modis infiftcrct:VirgQ
K qu^dam anicula fcrucntifsima fpiritu, cccpit prit
ra6 intrafc frcmcrcpr» ninaio deuottohis ardo-
LiBRi Segvhdi cap. XLIXt 443
re concuti omnibus racmbris iiiis. Sed
& cum
,
rcprimcrctur circura-
ter'aut quater aliquaradiu
praedi-
fcdentium pulfibus fociamm, tandcm vbi
cxprimcret quaU
cator inlcparabilcm mixturam ,
vini &
aqu5,anima2>cat5 cum Dco/piritus euis,
quafi multum abfqilc fpiraculo, lagunculam cor- M

fanguinis& clamo-
dis cius cum valida cffufionc
redifrupit,& inconfpcau omniumcxfpirauit.
pi^di-
Eccc breuis in volatilibus apis qualiter ad
tmnitum gauifa cft.Nec (cpo- Ec.W.ri.
cationis fononie
itca triftibus mifcuit , qu«
gaudium mtrans Do- Mmm^.
mini, innixafupcr dikaum , fuauiter rcquieicit. Q^t. 8..
De tomeamentorum dementia,
HAbct & applaufu

diabolus &:luforcs fuos,
tiiinitus
feruieius & {ubditigau-
}•
quorum
, torncamcntis
mi-
dent. Vnum horura gcnus ctt
lites aut fatellitcs dediti.lfti adco fidclibuspopu^
lis & plcbei» multitudini maximc
nociui funt:
,
expcnlis co-
vt damnabilibus, &intolcrabilibus
(ufficiat.Exhercdan-
rum vix vlla copia tcrrarum
tur diuites ruftici , ciucs
vrbium dcuaftantur, cx-
ftuftum
fpoliantur paupcrcs,& vix cis rclinquitur
Et hoc totum fit,vt tinriifu applaudcntium
panis.
hiftrionum longe latcquc nomcn probi rtiilitis
dcfcratur. Et ccrte pcrijt nomencorum cum lo-P/i^ 9-
quando vocum ftrcpitus pcrtranfiuit. Quid

nitu,
Bayardo ^
habct in tali laudc probus miles cqUo ^
,
magis? GuiUelmusdcBarris noftro temporc rai-^^^^^

^^^^^
lcsoptimus didus cft. Irffonuit nomen eiusdum ^gyfrHS,
ve.^
vixit,iam ipfo mortuo non auditur,Bayapdus
'
ro cquus tcmporc Caroli \nguit,

quingentis & co
ampUus iam elapfis annismortuuscft,
adhuc &
f * tama
Th©m^ CANTir.
magni A-
f»ma ciui fupctclh Bucephalus cquus
lcxandii rcgis Macedpnum
, ob hpnprcm lui,
nominc (uo cmitas Bucc-
, mottuus raccuit /vt cx
, tu latellcs,
pro-
phalisconftruerctuc. Et tu milcs
bitate tua quid fimilc mciuifti?^
De feraliqHodm torntmento iuxtA liufim ,

fmi
NoMtfwm ittfiitHto.
A Vdiquid noftrg temporegcftumfittcftc

ab incama-
/V. tota Thcutonia. Anno-circiter
lu-
tioncDomini M.CC. XLIII. iuxtaNuffiam
pcr Rhcnum optdum nobilc
ad torncamciitum
,
Barones,ac miUtes
multi nobilcs,Duccs,Comitcs ,
tratcr iJcr-
conercgati funt. Superuemt quidara
Prxdicatorum cumlocio,ro.
nardusdc ordine
liM
cauit fupplicitcr , &quafi cum lactymis , vt
dcfitterent.com-
parcerent,& ab inanipropofito
.
patcrcnrarquc Chriftianitati,& zmdx
roatn ec,
clefix , quae illp tcroporc in

Hungatia , Quionia,
& Pplopia,aTartarismifcrabiUter vaftabatur.
hhentius /
Ac cum multi cffcnt , qui ad preccs eius
dittus.^
t.imp.»<ld. dcftitiffcnt , quidam ComcsdcCaftfis
d, fubfannauit fratrcm, &
confcntientcs cidcm,tur-
'^*'*"- , fcralc illu d
tornca-
mifque militura congregatis
autcm
rocntum infcliciCsimus inchoauit. Mane
quah globa
eiufdem dici,vt i pluribus ferebatur ,
ingcns & lata (upcr aera vidcbatur , & cuca glc-
bam ac fupra quafi cdruini generis volucres cro-
,
citando diutius volitarc. Nec crcdo aliudquam

, . dxmoncs has fuiffc , qug"ucuri mali t prodigium
ZfffL hoc dederunt.Nccmora, cum torneamcntum
^/h!
hocfierct.militesacfatcllitcsintantaftragc, &
non-_
intanta multitudinc.plurimi in mortcm,
nulli
LiBRi Secvndi cap. XLIX. 449
nuili in Ycianiara , plcriquc ctiam in languoics
pcrpctuosi cccidcrunc, vt nuUus ambigcrct
Uiduin
hominum ,êd vciifsimc vltio-
hunc,noa tantum ,
nc diuina.dasmonum cxtitiffc. Omncs vcro mor-

tui vfquc ad trcccnto^ fcxaginta fcptcm compu-
dici-
tati (unt, Intcr quos ctiam primus mortuus
turComcsillcdcCaftris, qui dicaofratri Pr«-
dicatori contumacitcr contradixit . Sub
cadctn
(pccicbus mili-
nodc, quo die hasc fada funt , in
tum armatorum iuxtavillam Brabanti^ ,
viditufijfe
Ijska maior dicitur,congrcgationcs ficri a
dxmo^ nff^hM.intcf
nibus, prcsbytcro villcB tcftc,cognouimus:&
hoc UuMnium
credo'in fignum latitia* tanti mali. .
tim^*^^'
Vifio de nobili quodatn d/tmnatB , qni torneamentis &

luxHYi<fe fnerat deditns.
FVit & in Thcutoniae partibu?; , Gcfft a fratrc

ordinis Prxdicatorum audiuimus, qui illius
tcrrx incola fuit , milcs quidam potcns, tornca-
mcntis mirc dcdirus ; mortUus cft autcm mifc-
rabilitcr ficut yixit. Rcliquit autcm vxorcm
de-
uotamvaldcSc fanflam , qux mortuo marito,
vt ipfamet magiftro Alberto , fratri ordinis Prx-

dicatorum, cum flctu magno narrauit,& ipf«
mihi, raptacft,inquaro, ad cxceflum mentis ,&
vidit circa animam viri fui daimones in
magna
. multitudinc congrcgatos. Dixitquc vnus cctc-
ris cmincntior ad confortcs : Ppnitc

caligas in
pcdibus cius,ûarumfpicula pcnctrent^ plan-
tis pcdum vfqucadccrcbrum. Hinc cum lorica

induitc , cuius fpicula antc & rctro totum cor-
pus pcnctrcnt. Hinc galcara capiti cius imponi-

trankant
tc,cuius limiliterfpicula dcfccndcndo
^5 THOMiBCAMTIP.
coUo cius mirnit.
vfquc ad plantas . Hinc fcutum
mcnibrisomnibus couaualle-
titc, cuiuspondcrc
iufTum principis d«mo-
tur. Hxc oinnia.cum ad
complcrcntur dixit
nucn in animam miferam ,
Confuetudo iftius erat .vt

itcrat6 dxmonibus :
poft loineamcnta balneis

fouerctur , & polt ba
nca dcponcrctur in ledum , luxta & eum pucUa

tcnerior , cnius complexibus & coitu frucbatur:
hisomnibusaptatefimilia. Nccmora flamrois .
balneaiibus anima cruciata,in

lcdum candeDtem
fcrrcum deponitur& iuxta cam bufo ternbili-
,
busoculisadmagn.tudinem & loneitudmcm

lc-
ofcul.s adco
&x cius, cuius complexu, c6ta<au.vcl
iU.us hornb.l.$,
cxhaufta cft , vt magis ea bufonis
tcrnbihum,balnci.
fluam armorumprxdiaorum
vcl lcdi vexatio cruciarct. Hcu quam digna pa-
beata mul.er, qu? Hxc,
na fittalium. lUaautem
Dco,dc anima mariti fui vid.t,omni-
difpenfafce
vifionis adco
bus didbus vite fu5,ex rccordationc
affliaa fuit , Tt nullus poffct ambigere
qm eam
,
iUa, fupra id quod creai

antca cognouiffet . qain
poflct,cordis incommodo vcxarctur.
r>< ali0 miliie m torneamcntts tcdfe affdrente. .
an-
patris mei mulicrcm
Vldi confobrinam
ccntum triginta.Hxc.in viUa
«n qua
,
norum
nataerat.Leeuwcs fcilicet iuxta Bruxeilam
m
tem-
Brabantia , faaum huiufmodi accid.lic fuo
milite"''^
pore referebat. In hac v.Ua fcxaginta
parochiam moraban-
ma portantes fparfi.n per
tur.vbi vixvnuseft modo. Hi omncs cum ali)t
circumiaccntium rcgionum , finc

roilitibus
g*'
armoruiD pr»fidio , cxceptis lanceis, fcuto,&
lca»
LiBni Secyndi ca^. XtlX. 447
lea,induti tantura plicau lineatunica , tofnca-
mcnta fccqucrvtius raciebant. Et contigit qua-
dam vice jficut frcquentcr folcbat vt incon-
,
grclTu copoparis milcs quidam ,clypco malc pro-

tedus, corde lancca fcrirctur. Cum graui igi-
in
turluiituad doinum propriam corpus cxanimc
iic dclatum , in loccUo componitur. Excubias vc-
ro facicntibus parcniibus & gmicis,fit nodc me-

diacircacorpusmiraconfufio. Poft horam au-
tcm cgrcflTo famulo , &miilb pro ncgotio propc
villam , obuius ci in cqud nigro fadus cft milcs
occifus,qui dixit illi: Aflccnde retro mc, fcratn &
tc ad locum , quo mittcris propc villam. Tcrritus
autem famulus , vt iuffus eft airccndit. Et cimj
brachijs tcncrct (c ad latcra fcdcntis in cquo , &
ncfcius , manu vulnus latcxis tctigidct , dixit
milcs: Fortiusinfigc manum vulneri,&; cxtra-
hc fcrrum lancc» , qua pcrcufTus fui Trcme- .
bundusigiturfamulus^fccitquodiulTus cft. Ad
locum autem ,qu6 tranfmifluscrat ,famulo ve-
iiicntc,dixit milcs: Dcfcendc nunc , & pccifori
mcoJfpccialiterdicas,&alijsomnibus,quibusviSy
vt vcniant ad talcm locum , &
vidcant diainun>
iudicium dc mc faftum :&infignum,qu6d m©
vcraciter vidcris, ferrum lanccx oftendas cis,
Manc crgo fado , famulus ca , quae iufliis cft fc-
cit. Etcum vcntum effet adldcum , vbivcnirq
. raandauerat cum alijs occifbrcmînucncrunt cor-.

u©rum &
miluorum multitudincm infinitam,
qui validis morfibus cadauci: mUcrabilQ difcet-
pfcrunt.
TMOMiE CaNTIF.
QuomodoUtMdiaajierifotttemt.
probabUcm (atis rcddcrc rationc^^V^f;^

. vdu
ScTcadhucmortui corporisorgamfoo
,
rcr
& ad voccs ac rcrba tauc«
lus fubintrarc ,
^ârc , artcriafqac ad
-otuo,jcual.^^^^^^^^^
tamcn hoc poteit
rare Non in longum
„rpor.sflUaeu.
in robur dcbitum
finc
-^^^^
confcruarc nonpottlt,qui
corruoipatur.
adlcntato hnmorc citiiis
ludo teffcraTHm.
T: St & aliud gcnus ludorum , P^"^^^^^" ûi

8
VehUur.
fibiWxtm.
t tc fub folc. Sunt cnim luforcs
nocuifunt mundo vtvix
teflc^''^^^;^^.
^M"^^^^^^
Suiusrcputctur.Hoc ludo pauper« n^/Jjc.;

S:tr mcndici diuitcs , nob.les ingrat. , &
^}^''^^^,
'^flr
'*
dclpc"^t^^.
viUorcs.Ek tcncraruni autcm ludo
rflihomincsfiunt,ficutfurcs.raptorcs.otn
cid?. Affucti talibus de facU
non dcfiftun
dor tantus incft luforibus , vt
omncm v crccuir
;
nudati.
diam pcrdant , vfque ad vcrcnda ^
LiBKi Secvndi cap. XLIX. 449
Dc Iftdieo Chriniano hijoribus a Deo fHnitis.
ia quadam
FVi
cum Chriftiano
villa Catnpaniae, vbi ludaeus
in facra nodc parafceucs
in tcilerarum ludo confcdit. Cumquc ludaeus
mulcam pccuniam pcfdercCj & cx hoc impatie-
ciiis turbarctur, tandem in Chriftum rccor-
qucns iniuriam, blafphemauic. Et mox ci\m ad

iadandum hafardum , cctreras coUcgiirct.ma-
nus cius cu teflcris fii: contrafta. Qui rcprobo
futore fuccenfus, cilm ipfa contrafta manii me-
fam luforam pcrcutcre niterctur , iccraib in
Chriftum & matrcm ciusblafphcmiam curpiHi-
mam euomcns, ftatim , cuerfis ccrribilitcr ocu-
cccidic
lis^ &
cxfpirauic. Chriftianus vero col-
lufor ilhuspauorc nim'oin amcntiam vcrfus^
clanguic : 6c vicam mifcram dira mortc finiuic»
^
De iuucnibus Louan j in.cellario ludentibfis.
]N Brabantiq partibus> vrbc Louanio, ciuctn

vidimus gcnerofum 56bonum, qai in node
fandaparafcrucs ad macutinas furgcns, tranfi-
batantc cellarium inplatca, in quo pcrditilli-
mi adolefccntcs ad ludum tclTcrarum fcdentcs,
blalphemijs &
iuramcntis inuiccm contcndc*
bant, Tranficns autcm ciuis , inucnichoraincs
platcseante ccllarium^qiucummagno murmu-
re plangebant hominem quemdam ignotum mi-
fcrabilitcr plagatum > &
fanguine crucntatum.
Qui,cum quaercret audorcm la^fionistantie qui$
cfict? refponderunt: Ifti, inquiunt,
iuucncs^qui
hic inccllarioiyltcflrcrasludunt. Moxigiturin-
F f greflUs
\
cellatio 1"'°^";
roinusdomus in cu.us ^ j
indiao fafto tantacontt.t.onc P"'^^^";^^^^^^^
nartau.t ^»^"
mcdiantc c.uc iUo , qui hxc .
omnia bona diuidctet ; & q«S P« *f"'nS.
luambcatim
rat.iniuria.istcft.tuetct,&
vuam
ra c ter.ninarct.
"
Dcum ÂgttunU.
cotttra
J>e iHfm pr* dcj^crMim
,bonus
... T? Ratcr quidam oidinisPredicatotum
na«auitm.ht,quod qui
thr»f$i ell
r quoquc & vetidicus
tcffcratum nudatus ,
ludo adeot dclperaiu
da.n
«nacreiacc-
'^'f'''^'- cft.vtartcptoarcu.fagittamfurfum
Dominum P«cuflurus. tt
M^ZT'
''''l"^'-
ret.quafi.pfum ca:li
iacient.s, fangui-
n,ox fagitta rcuctfa antc facicm
infeda rcpcita cft. Qu. mo
nc reccnti totalitcr
fraticm.qu
irrcmcdiabiUbus laciymis rcfolutus ,
duo milliatia quxUtum,tn-
inihi h«c narrauit , ad
LiBiLi Secykdi cap. XLIX. 451
uenit , & confeflus , vitam luam cum n:iirapQ:ni-
tcntiaacdeuotionc correxii^.
Dechoreis vitandis.
/
'p^ St€c tcrtium chorizantium (cilicct, ludo-
, u.
rum gcnus. Qupd quim nociuum (it,ia libro
de ciuitate Dci bcatus Auguftinus inlinuat vbi AHX.iAt ,
ciMt.c.jo.
jiavrat Nalicam Scipionem Romanoruni nobi-
:
lifsimumDucem {ubfellia dc thcatro fuftulifTc,

ne Romani qui de nouo triumphaucrant in beU
,
lo contra Carchagincm diu inimicam Impcrij,

chorcis Hc ludis Vcneris dedui,vacarc pollcnt , &
pcr hoc cffcminatiinuidcrcnt altcrutris,& ccflfan-
tibus bellis extrinfccis . inteftinis malis ad difcor-
dias moucrentur. Signum damnationis in chori-
zantibuseft euidentiisimcmanifeftum,qu6d ad
fimftramcircumcuntcs,inquaparte hccdi malc- iât. ijJ
didi poncntur, rcgnum perdituri (unt, quod bc-

nedidtis ad dextcram politis k iudicc confcrctur.
Si autem (ccundum vcridicam Auguftini fcn- Augînffa.
5>i-
tcntiam , melius cft Dominico , vcl teftodic ara-
rcquim chorcas duccre: & opus fcruilc,quod cft
ararc.raorcale fit fefto dic, crgo multo graums cft
choreas duccrc, quam ararc. Excufantur tamcn
inpartc,fcdnonmtoto chorcas quae in nuptijs Hinerath
,
fidclium fiunt in quibus folatium modcfti gau- iUdtur.cuf

:
habcrc dccet illos , qui ad vitam laboriofi ma-

dij
trimonij conucncrunt. Vnde vulgaiiter 4icitur:
gS"'
Virum dignum habcre paruam noTan:i cum aurca
cachcna fufpenfam', qui infra annum 4c fufccpta
Vxore non dolucrit. Et quidcm > quanta mala in
chorcis cucniant, muliercscxperts nouciunt,tam
Ff 2 cxvi-
>
tam in confabulauont-
ex vifu , quim in auditu
:
bus , ciuam in complcxibus.

mortu*.
De muliere dmeis adMit infeitciter
(vt roihi frater or.

1N vUla quadam Brabantii
narrauit) mulicf proeax
dinis Pridicatonim
choreas con-
&Vana crat,qu« in omni fcre fetto
vt iuucn. us
S^nTc confLcrat. Et faatjm cft, co-
ludentibus, vn.
viritad faltum iuxta chorcam
rumpilamferircconanti ,baculm dc
bucalis cuaderct , &
diftam multercm ^"^«'«^
H«c
choream,pcrcuflam in capitc ,mox
nccarct.
Vt viderunt omnes confuli

funt, &
coipus ad do-
n,umpropriam detulerun..& P^';:

clcncisdiauro v^-
runt. Prcsbytero autem cum
nigcrrimus. immo d»-
gtlias venientceccc taurus
, J«trum
Ston peffimus . cum mugitu acfurr^ns
cornibufque «""d ^'«'P»"''
cum corpore deiccit,
mcmbratimconfodit:itavt vilceribus
hmc mdc
Fug'cn-
(pargerctur.
difpcrfis.fflctor intolcrabilis
laceratumvfciuc .n
. tibus crgo cundis, cadaucr
lc.l.cct,
craftinum , folum relinquitur.quourque
pollent ao
euaporato fcEtore.proximi eius .ntrarc
corpus . & fublatum cxtracflemitcriura icpelite.
De trifudiamibui fubmerjis.
NGalliaiuxta Laudiinum .tlcut S prcsbytcro

I
^ vi!l« pcrcepimus quidam ehorizantes
,
faltibus
fuper pontem , difruptoûbito ponte fortiflnno,

in aquis vahdis totalitei funt (uDmcrfi.
VI
LiBRi Secvkdi caf. XLIX. 45
Defaltatrtce fubito, mQrtua.
VIdi & faltatriccm

ego adhuc pu^r in chorcis procaciffi-
qu« mc prj^fcntc poft
mam , , ,
chorcas infolenter cuoa aduUcro ludabatur & ,
cum ccfraffet , (ubitanca mortc pcrcuffa , milc-

rabilitcr exfpirauit.
Devenatmitbu^.
& quartum ludorum illorum genus ,

qui
ESt
in auibus Sc canibus tcrrx ludunt
c^li :
quo-
^J^^^^
^^,^^,
manitefta clt, ^tnator,
rum damnatio maxime in clericis fcr
debitum utHm.
qui pcr vagationcs ludorum talium ,
Chriftoobfcquium non cxfoluunt. Sed&laicis
ora-
nobUibus ifta damnabilia effe cognofcas , fi
tiones quotidianas& oaiffas ncglexcrint

& fpr^-
ucrint propter illa.
^
De muliere.qua oh peccatum viri venatoris monfirum

pîirit ufut hahem canis venatici.
,
cum fratribus 17.

VNde cum i Trcucri
Pr§dicatoribusde Thcutoniapcr
ciuitatc
Rhcilum
dcfccnderem in Coloniam Agrippinam ,
ab &
eis multa mcmorabilia
difccrem : mter cetcra
fLatcrquidamnarrauit,diccns;Fuit in Thcuto-
nia nobilisquidam vcnationibus in tantum dc-
vcl fcfto die,
ditus , vt nullo , faltcm Dominico
mtflam auditct , fed fcmpcrvcnationibusmten-
tus eflfct . Cotripicbat autcm
eum frequcntius
Ulcquafi muhcbrcs
yxov fua deuota Dco, fcd
monitus , non curabat. Accidit autcm,ytipW
454 T « o M ii C A H T I
impraegnata,puc-
vxor,poft multos partus cditos',
rum parcrct abortiuumhabcntcm caput canis
,
vcnaticipcndcntibusauribus porrcdis. Con- &

fufa ergo matrc cum multis matronis nobilibus,
mx aitabant , conlilium fuit omnium , vtterra

Venicns ergo a
citms ptrtus obrutus tcgcrctur.
qu«fiuit quispucrcOct,
vcnaiioncmarituscius ,
autcmo-
qucmvxorpepcrifTct. Difrimulantibus
miles cxtrado gladio,
mnibus cum pudorc, inftat
Etmoxvxor timorc
vt ci partus oftcndatoi'. ,
compulCi , ciici dc
terra iubct prolcm , m tnltc
quam
fpedaculum monftruofam diccns Eccc
, , :
tuam vindicauit
manifefto prodigioinripicntiam
lacris,
omnipotcns,quinullum horiorcm diebus
Chrifti lacraroenns
nullam rcucrentiam corporis
tribuifti. Sed vagis & vanisludis
vcnationum, in-
difcrctistcmponbus,inftitifti. Haec
vtviditoo-
bilis,corrcxitfc, & cgit panitentiam dccom-

miilis. •
dmcntiam verfuf,
De mllite ,
qtii vertaitdo in
ITcm & quidam alius

vaca-
milcs potentifsimus,
ciim multos cx fubditis quotidic fccum
rc cogcrct , &
vcnationibus infudarc pcr hoc : &
di-
plcriquc cultura^ agrorum,& propria ncgotia
mittentcs , ad paupcrtatcm inopiaen cum vxo- &
ribus& liberis dcucnircnt:accidit vtvna dic- ,
rum cum priuata familia domus fu« ipfc ingrci- ,
fusncmora fcram impctcrct ,

,
agitantibusca- &
nibuscquo refidens toto ftudio fcquerctur. At
cum nihil proficcrct tota dic , fcd fcmpcr fcram
vidcrct antc fugicntcm , in amcntiam vcrfus,cum
L SBCVKDI c A».
fuU omnibus feram de node fecutus clt: cx il- &
aut fciuJt quid dc «s
la dic nuUus hominum vidit
fadum effct, qu6 eueniffcnt. Dixerunt non-
aut
nulli,&bcnccrcdimus, qu6d ficutDathan
Abiron,hifccntc terra . viui abforpu funt,
ad &
infcrna tianfmifsi*
Deobfcxnit (Mntilenh,
&hipm'hfti,
& quintum ludorum gcnus, quod diabo-

ESt
lusincondcmnitioncm muhorum , modjs
diucrfifsimis adinucmt. Quis emm dubitat ob-
fcoenis & Venercis cantibus corda ctiam rcligio-

permouc-
forum ac bonorum fidclium muitotics
ri? In iftis cft tinnitus dxmonum,
&
iftis appUu-
duntvanifsimifpcdatorcs. Iftis mcnto

coniun-
euntur cum fbis gcfticulationibus , &

vcrbjs tur-
pifsimis,ac fcurriUbus hiftrioncs.

Tahbus d^nc, Jlug.trMi
facrificare. x«o. '»i
vt ait Auguftinus,cft dgmonibus
Qitam dAmnofa fpeaacuU , ex Seneca,
*o-
Philofophus oftcn-
OVamnociua fint talia ,
bonts mo-
•
dit,diccns :Nihil tam damnofum

fpcdaculo tcfiderc. Tunc
ribus, quam in aliquo ,
per voluptatem faciliiis vitiafubrcpunt,cum

enim
corum fimiliiudines aut cxempla fenfibus vifibr-
^
cft crgo popu-
liter imptimuntur. Subducendus
lo t<:ncr animus,& parum tcnax rcdi quu vnum
;
mali multafacit.J
excmplum luxuri«,aut altcrius .
Ff 4 De
4j6 TnoMM CaktipI
De tihicine infeliciter mortito.
^
v2
Vod autcm talibus applaudant daimoncs,
pcr gcncrofum &
vcrc landum virum Gol-
Btli.Vilî. fuinum,dominum dc Vclpia , militcm in ducatu
roihi
Brabantise vcraciter acccpi. Habcbat illc, vt
rctulit ^ famulum qucmdam nodurn^ cuftodiae
con-
deputaium:qui obfcacnus nimis 6: lubricus ,
libiacancns
grcPationcs puellarum ac iuucnum
vcfpcretibia
&:hftulis faci^bat. Hicciimfcmcl
concrepa-
cancrct,& gcfticulationibus aefaltibus
daemoncm
rct , vidit diûs milcs manifcftiffime
cornutum,villofum vibrantibus
,
igneis ocuUs &
antc tibicincm faltitarc , fccundum motum & il-
lius motibus diucrfimodis congaudcrc.

Hoc igi-
tur cum feruo dominus intimaifet , 3c i)lcnolIct ^
dcfiftcrca damnabililudo,& maximc a prouoca-
dimilit
tionc in obfcocnis carminibus pucllarum ,
repro-
cumacrcpulit. Illcvero poft paucos dics
milcram terminauit.
ba morte pcrcgdiis , vitam
huius
Huius rci multo terribiliorcm cucntum in ,
''''M- Jibri vltimo capitulo , vbi agiturdc infidijs d«-

fnonum , diligcns IclIji inucnict,
Obfcanni cantilen^ts comfoniAddeinonihni'
4
Vod autcm obfcoena carmina finguntur
V/ daemonibus , perditorum mcntibus im-
&
mittuntur , quidam d«mon ncquiftimus , qui
Niuella, vrbc Brabantiac pucllam nobilcm anno
,
. DominiM.CC. XVI. profcqucbatur,manitefte

pdpulis audicntibus dixit. Cantum hunc cclc-
\
brcra de Martino, ceo cum collcrra mco compo-

^ ^ fui,&
LlBM SlCVKDl CAF. XLIX.
4?7
fui,.&per diuerfas tcrras Galli» Theutoni^ &
promulgaui. Ernt autcm cantus illc turpifsimus,
& plejius luxuriofis plaufibus.
De ludis m excHhijs defHnclorm , &

F. OYdmis Prd-
dicatorfim contra ios diHmttus p<cduare iujfo.
aliustinnitusdxmonum dam-
ESt& nabilis
(cxtus
valde,& nociuus fidclium animabus: ^
^
[Ludus fcilicct ,
qui in^funaorum cxcub^js fg- ^pVJlr^
let mulcipliciter cxcrcRi .] Dc hoc fratrcih
qucmdam ordinis Praedicatorum narrantera au-
diui , cui accidit quod fubiungo. Adpraedicah-
dum vcncrat in quaradara villam, alTcendcrat&
(olarium vcfperc ad paufandum. Et eccc in op-
pofitadomo duo pcrditi adolcfccntcs ad funus
clcfuncticGnuencrant,& obfcocnis vacantcslufi-.
bus,vigilabant.H2C vt vidit fratcr,& audiuic pcr
cppofitarn fcneftrara,cui incumbcbatjflcrc ciêpic
vbcrrime , pcrditorum infaniasmikratus. Ncc
mora, vbi fe depofuit fuper ledum, vigilanti qui-
damaftitit.diccns: Lcgationc fungor animarum
in purgatorio purgandarum. Hxc enim man-
dant fuis in dcrcUdlis pofTcffionibus conftitu-
tis. Miferemini mei mifcrcmini mei faltem i^;
vos amici mei quia raanus Domini tetigit mc.

,
Et raoxfratri: Exhis , inquit , verbis cras tibi

fcrmdnis thema fufcipics, &
rcfcllcs ludosexc-
'
crabiles , quos vidifti , & induccs pcr contrarium

homincs , vt defundorum amicorum pie fub-
ucniant animabus. Ncc diftulit fratcr in crafti-
num fcpulto corporc raortui , iBiundam Icga-
tioncm conucnientibus populis indicare,tantumr-
fcrmonc profccit vt omnes a minimo
qqc in illo ,
1 •
vfquc
At% TmOMA
CXNTlf-
lacrymarum tban-
vfque ad maiorem.ad tantatn
vt tnirus teruor cxcitare-
dantiatn comtnoueret ,
fubuenire ,
turinpopulo dcfunais proximis
rcmoueic.
ludos.quosprxdiximus, execrabiles
Bominenturergoapcsfidelium
Â
tur.
boli , applaudentium confonia
& deteften-
krt^ confaenti<e >

&nu
QuUnihd\icundmgAudto
triîabiltus irtftitta maU
confctenm.
htl
Capitvlvh l.
apum fanitas
Hilaritate &: nitore
asftimatur.
in
< t.
T hoc idem quod Saloroon
eft
Triu, XJ. Animus gaudcnsc-
Proucrbijs dicit :
triUi$
tatcm floridam facit rpiritus
:
conlcicnti^
isjsa,^ cxficcatoffa. Tcftimonio
boniBnihil latius crcdo ,nihil gaudiofiiis
hac m
malas mhil crc-
vita : tcftimonio vcro confcicntiae
nihil horribilius in tcrrenis.
Dc fioc
do triftius ,
partici-
craudionon (olum fpiritus Tcrum ctiam
,
patur & caro , iuxtaillud Pfalmiftae.

Corraeum
9[». ly & caro mca cxultaucrunt in Dcum viuum. Hoc
idcmcrcdimus &vidimus dc triftitiaconlcicn-
turba-
tias gehcnnah , vt animo intcrius mocrorc
tOjCorpus cxtcriuscontabcfcat.
LlBB.1 S ECVKDI \ckv. V 459
viro^qHt triliitia languebat, fer confepemm

liberdto.
DEhoc quiddam fupra txjodum probabilc, s.
ccrtiflimarclationc cognoui. Erat vir mul-

tis notus &clarus iir Burgundi^ partibus,qui qui-
dem aliquanto tcmporc in iuucntutc finccritct
conucrfatusjpoftca i virtutctcpefccns, coepitad
vitiadcclmatjf . Ncc morajfqualcnti mentc tabc-
fccnsjincidiun languorcm , ncctamcn Dciraa-
numcaftigantis agnouit , fcd mala malis accurau-
lanSjpallorc vultus & macic,*quafi homo ignisas-
terni,mifcrabiliter habilitabatui' ail pcenS. Cum-

ûc nulla medicorum cura proficcrct, ncc falteni
ci langucntis vitaecaufam aliquis apcrirct , tan-
demQ in rcucrfuSjfolam fhifcrisB corporalis cau-
fam.ijlanguorcm animsejdiuinamifcrationc prse-
ucntus pocnitcns intcUcxit. ConfcfTus crgo cuttj
lacry mis cuidam {ahdiffimo faccrdoti, ftatim vbi
bcncficium abfolutionis acccpit , fimilitudincm
ferc bufbnum habcntia in facie fcd diuerfificata
,
pofteriuSjfcptcm animalia cutctetcrrima, par- &

ua,quafi vitiorum (cptcm daemonia, dc orc fimul
ciccit Mira rcs, vix modico tcmporis fpatio in-
.
tericfto, in tabcm animalibus rcfolutis , rcflorere

cocpit caro prorfus & facics poenitentis
mcnte- ,
quc & corporc intcgerrime fofpitatus > multis po-

Itca profuit ad cxempluBa . '
Denitore & pmtate confcientia:.
PRoinde notandum valdc cft,quod in ip fo tcx-

tu dicitur : quod nitorcctiam apum anitas ae-
fan
ftimatur»
46o Thom.« Cantip.
ftimatur.Qmdcrgohicinnitorcnili conkicn-
ii«puritasdclignatur? Dc qua quidem
in libro
cordis mundi-
Pr#. prouerbiorum dicitut Qui diligii
:
, illum (cihcct
qu»
tiam.habebitamicum reecm ,
cordc : qooniam ipli Deum

M0. f dixit : Bcati mnndo
vidcbunt. Tales fuerunt
&funtoculi Prophcta-
ruro, qui ea , quae i principio mundi erant qu2
contemplantes,
erunt,& nunc (untluculcntiffimc
«uncimplicite.nunccxpl.citc,nuncmtcgumen.
verbis euidcntifsimis
pr«d'«»
tismcdijs. nunc
runt. Huius nitore puritatis &
gtatisB , quali laac
^lantti-
CMMA.& 5 candidifsimo loti .Gmt oculi corumbarura
tf»- 60.. rum fcilicct animarum , quae tn nubibus lupet K
nubcs volant &
ad feneltras fuas
,
k longe
ftcm patriam {peculantur, & cam auide.fcd non-

falutant pariter &
lulpi-
dum valentes intrarc ,
in
Vîô.tsc
rant.Intranttamen nonnuUi cum
lcd tioraa.
i.Cw.1». paradifumpcr fpiritum rapiuntur ,
tnora breui.
De EUzjibeth* ie W^m ,
}o^t» mmt^ ,
in'.egrv_etiem Ua» (um m»rtt» vtetii, vri»?"-

manfit.
£1«»''"°
"K K Onialis gcncrc & vita nobilis ,
Mdiaa dcVans.in «"onaftcriotere.cnrui

Brabarm*,
quod Aquiriadicitur , a cunabulis
eius
deuotifsima fuit : cuius fjinaitati parcntes
probatilsimo^
fimpUciter inuidentcs , eam militi
II q"
licct inuitam.in coniugium tradidcrunt.cum
tamcn
jnvno lcdo annum intcgtum agens, r irgo
impoUuta permanQt.
De
1
I
De imagiHC ChriSli eamdt w virînem fHbfequente

quo(wn({ue fergeret.
H
5'
Anc jicdetcntim * fcre tribus annis imago
vndiquc fcquebatur ,
crucitixi (i & quan-
do immundum quid , aut noxium co*gitafTct, ma-
num dc crucc porrcdam eius pcdori fupcrpo-
iicbat,& incommodum prminus cffugabat.
De quadam eitfs vlftone mirabili , & verhatis eiufdem

comfrobatione.
6:
HJEcamcena
angelicis faepius aflTuefada colloquijs,
vircntis paradifi dic quadam c-
ad
ucdla cftjvbi quidcm,licut mihi ipfa confcffa cft, t
&
non folugi ex viuis adhuc tunc natis, vcrum ct- msi^cJtrt^
iam noftmodum nafcituris, - c|-||inquani aui ,

'^^^^^
ab illo tcmpore vifionis vlquc iSljj^ niundi lal- J^^.^^^^^^
uandi crant, limiHtudincs vidit,^(quod mirabi- gf^dim^sdd.i
lius cftîn quo ttatu,virginitatis,viduitatis,
aut co- ftrtnumfi^
iugij finguli glorificandi cfTcnt fpiritu rcuclantc,

militHdines.
,
dilcreuit. Hosigitur cum

pottca vidcrct in vita,
quorum fimilicudincs incaslp vidcrat licct cos ,
antca non nouiffct , fpcciaUfsime cx facic cog-

nofccbat , &
fubito in idu ocuU , in fingulis mc-
ritorum vcl ftatuum difFcrcntias difccrncbat. Vt
autcm mihi Ghriftus iudcx &
tcftis fic in.dic iu-
dicij ,fifalfiim loquar jipfcmct in mc vcritatcm

rci ccrtifsime comprobaui", ciim mihi ftaturn
mcum qucra nifi confcflTor mcus nuUus homi-
,
num nouit, lucc clarius indicarct. Hoc & a mul-

tis aUjs ,
quibus idcm fccit ,ccrtifsima rclationc
coenoux. Adauxitautcm illiid valdc miraculum,

° quod
a62 T h o m a C a N T- I
- P.
,
nuod in illa nobili puclla , Elizabcch dc Afcha

in pom-
uidcnlilsimc coniigit.Hanc cum vidiflet
pa &ornatu glorix fccularis, vtpotc illam per
parcntcs cius fpc poftcritatis gaudcrc

cu-
quam
picbant ,
cam truftra tuco-
cooftantcr dixitad ;
naris & tui quoniam praeuidi tc in ftatu virgmi-

;
tatis certifsimc moniuram Quomodo autcm .
hoc , & quam mira occafionc factum lit,iplamct
mirati fmit.
pucUa nobilis,& oamcs,qui audicrc
De vero gaudio cortfcientis»
Augiffti-
St8c saudium , ficut dicit bcatus
quodnondatur
ci-Jx' linusinbbroconfcfsionum,
^ *
impiis:{cdeis,quiDcumgratiscolunt,quodcit
dc
I Tim. i.
iocunditas quod dicimus gaudium
fola ccrta ,
confcicntia bona & fidc non fida. Ho$ (olo trui

qui mortcm habcntin dc^
mf.vidiM- gaudio *put^Mr illi,
pu^
lidcrio,& vl^fei paticntia, qni vitam iftam
dulccdi-
tanccxiliii'njBPrren« inhabitationis
rcputant crro-
ZccU %. demîncolatum. Hirifummundi
fruftra.
rcm;& gaudium dccipi dicUnt
Defiawtiliere ,qu^ rifit intnorte.
^
T ridimuliercmiuucnculam,pulchramvaldc,
Zu1T
runt txim^
V nobilcm,&rebusmundi
tcm. Haec a Duellaribus annis viro nobiU
matri-
aftluentcrpollcn-
fl» [unt in monio copulata cito poftmodum fprcuit mun-

,
C4ar.l.7. Jum, & in fe omncs cius concupifccntias adnul-

mariti vclut anciUa humihs
icr-
'•5J.O*54' jauit. In domo
gratior
uicbat,& tamcn, vt mihi ^r cius dicebat,
illi crat vxor in vili habitu,quam in
pompofo.H^c
vix vmquamridcrcvifa cft,nificum dcuotis
^ bonis.
LiBRi Secvndi cap.' L. 463
"^bonis, &tuncfolumiucundiutc mirabili rcplc-
baiur. Ciim crgo virciusaliquos dilcdos hofpi-
tes & fccularcs habcrct , quos cx more fcftiuarc
volcbat, dcuotos aliquos occultc mandabat , vt
"^vxorcm holpitibusl^tam rcddcret peraduentum
& focictatem illorum. Confumîata autcm in SMf. 4.
brcui , vcnit ad mortem cumquc diu fmc vocc
:
& cxtcriorifenfuum cxcrcitio iacuilTct , tamdcm

fupplicirer oculis clcuatis , in cachinnum 8c rifuui
maximun cxeitata cft : & iic rcpentc cmiffo fpiri-
tu , cum ipfa difpofitionc ridcntis,facies iubilo & ^
plcna,populo mirantc,rpmanfit. NuUi pro-

laetitia
fedo dubium cll , quin illa ad confpcdum angc-

lorum aftantium cxulcalTct. Caucant tamcn
&
quantumcumquc dcuoti pij , ne proprio motu
in mortc gaudctc vidcantur , (cd cum timorc Sc
rcucrcntia dicm vltiraum praeftolcntur. Et ad
hoc cxemplum manifcfte enarrabo.
De Gkrncro atnonico regula ri fanSli loannis in f^tneis
apud Suefionem , (luem B. yirgo de rifu in mortc

corripust^
G Arncrus quidam canonicus rcgularis mo-

naftcrij fandi loanms in Vineis apud Suef.
fionem in Gallia , vir miiae (anditatiSjVt vidimus,
5-
& innoccntiac , ante mortcm infirmitatc grauifsi-

malaborabat. Etecce diabolus ,qui noftrofcm- ^'^J*
pcrinfidiatur calcanco , immifit mcnticiusprx- a.jm^.r.^
fumptuofaecxultationistripudium, itaquod lirX' qu^d^mnif
gua &
facics cius tanto lubilo rcfultarct, vt o- '^^^'T^^^
mnes circumftantcs cum <:rcderent iam ca^lcftcm ^^*^^^^ '^^^
gloriam intucri , &
idco omncs in magno dc-^CTêîêi
uotionis& cxultationis fpiritu ,ciuscxitum cx- faMm
4^4 THOMie Camti».
Walterus.co
Fpcdabant. Solus aut.mquidam
metito UnW-
enomcnto paruus magnus tamen
,
tripudio tacitus
tatis , dc huiufmodi
moricntis
moricns agonizare mci- .
triftabatur. Cumquc iam

temporis ab Ula exultat.onc re-
pcret,pcr (patium
Laus.flcrcca:pitvbcrrime. Ad
curoergoqui- |
qu«rit caufam polt

.
dam accedens ex fratribus .
in -
,
illc ; Facus
tantam exulta'tioncm,tnftitix. Et -
fratrum totahtcr conuen
hi,inquit, conucntum
ornn^
rc.Ncc mora.fadum cft vt rogauit,& mox
mc,ruggeren«
bus dixit: Heu carifsimi ridiftis in <
cxultat.om
diabolo.van^ acprsfumptuof?
daciam,fcd non pcrmiiitmc
petickan m lcncor
qu? me redarj;mt ab inc
diae mater& domina ,
admonuit poous cum

ipei
ptx vanitatis Ixtiiia, &
in Dei timorc
diemvltimum ex-
moderaminc
rogate L>cun ,^
^
Ipcaarc. Vos aute fratrcs carifsimi
vt mihi dc ifta noxa & alijs multis ign°'5"'
.f^,
dicct me non fecundum opcra mea

,
Moxigitur
,
dum fuam miicncordiam faluet me.refpondi Uent

vt hxc vcrba complcuit ,
omnes &
cxlpirauit. tt 1 c
Amcn. folutis intlctumoculis
tfihn , 4. quidem illius Hellcr
digmlsime rccordamurûs
dixit-
ftiperomncm mundi gloriam conftituw ,
quaii pannus
ifa. 64. Qupniam omncs iullitix noftts
nacnfttuatsE.
DeftMre ordlnii Praiicatorum Ltclore Bruênfh f*

in mirte fnMner cectnh , cui &
Chnfius mortentt
tdfuit.
multosinmor-
10.
SEd & hic notandum cft.quod
lcgimus cxultalTc, & quali iam celeftem
glo-
te
tt
riam in iubilo prxuenicntcs.dulcitcr cccinifle.
f
tBKX SeCVNDI CAP. L« df £f
fcoc vtcxemplo parcat,audiaiiius. Quidam frattr

ordinis Praedicatorura vitoc bong «l^fand^ ,lc-
dor in Brugcnfi Flandrise domo fuit : hicgraui-
tcrinfirmatus, cumlgcillimo vultU appropinqua-
re vidercturmorti , quidam frarcr cum lacrymis
flagitauit , quid confolationis intcriiisaccc-
vt fi
pilict ^ Dofnino,libi diccrc dignarctur. Gui illci

filcre noh valens prae gaudio ; Vcre , inquit , ac-
cepi : quia Dominus ipfc lefus fc motti mcae pras-
fencialitcr adcitc promifit. Cui fratcr Et cgo,iH-i :
quitjper cUmdcm Dominum conteftor te, vt mir^

hi dimtovclnucibiisinnuasciimcum videriscf-i
Et ille Faciam ,inquit , libcntcr,(l
fc praeientcra. :
uidcm pcrmifcrir Dominus. Dieigitur poftmo-

3 um tertiamorbo irigrauefcente tabula pcrcdffai
eft,& fratrcsin infirmariam concurrerunt. Pr^-
ftdiantibus crgo & orantibus fratribus , fratef
tnoricns digitum ciim manu ad certilm locum
cxtendit , &
circumfufis oculis cum cantu lenifli-
mo diccrc In Galirsea lefuto videbimus mLiti
cccpit :
ficut dixit nobis,alleluia. Qup finito protinus cxr

fpirauit. Qui vcro pragfenicsfuerunt , mihihasc ^^'^* 'î^*
"
tadcm cum gaudio & laerjrmis retulcrunt.
S)e infantiAoy qui moYtendo rifit & e^cultdHtt i atque

hHiusrei ratto^
I
A D idem quoquc accidit

quidam
mulierculoB paupcris domicilium intrarcmus;
,
prcsbytcr fand« vitae cuiufdam

vt cgo, & mecum it
Erant &
ibidcm duo fratres ordinis PraedicatO-
tum, quica dc caufa Vcncra:nt qua nos. Et ec- &
ce cafu inUenimus infantem , iacentem in cunis^
agonizantemi N^cmora, videncibus ad^: &
THOMiECAHt.'.
Dcmdc i '
xium contorqucbat. '^ •
j-
dcprcffis ocuUs
in cslum c<spit ,
8c 7'=''/
S^^^
ocuhs
-:fuS &
cachinnus
n.cmbr,s.& "'"^?o„r, clanus
«"^"'^.(J'
pucro
eiu». ficut in tali Jriaiuscin-
potuiffct. 5C ni(i
mcu^ra «u^
SpudSscxiluTct.
lercnwr cxtra cuna
. .
,Uo modo.
Kcc dvibitauimus ,«l<n J^f
hsc V
contuitum
quin ad vifioncm^ffabj^. g^^^^^^
mnoc
angelorum , qmpuris^ .
,nxie
paFebant , intati P""<' ' ^*^, ^'^w^^^
tahs cxultano
Loricnti , contra naturam
gerct.
Smci.
Vt gauiio confckntU cx
OVidautcmphibfophusacgauô&r^^^
.
•.60.
KJ comfcientixdicat,auHiamu5.Caudm^
fapicnt.
q^, verumtantum J-Safui»
?nimi datio fmccra
quxdam ^«""'J
"^"?^-
«^;
bonisvcrifquc fident«:&
*fl^^jbicnim .
tc confcientia propenfms '«^fP^f ^citi-

iucundius confcientia ^0"»^.^ gfrfcn-
tudinis cft ctiam in
prxfentin.hd fab •
tia,niha fibiinmcntc «fift^^-^^^^^.SpaSU

quietam dicimus , quam «nt"'"*'"'"^' P „,aet,
?nucnimus. lUud ergo eijcas «"J^
q"°J
quod angit, quod d.fpHcct . q'^»/ °i cu
leuiii»
foris elt
arguitur.nifi te. Gaudium quod ,
111"^
eufncfcit', nccftabiU pedc
figitu^ au«J.
ctu ro"'
quod intus eft.permanct inconcuffum ,
impuliibusquatiatur.
/
L I B S ECVN D 1 C AP. LI. ^Sy

Hllaritace crgo 6i nitorc confciciicig apcs ifi- Cpnflu/til
dcHura gloricntur , vc in cis (amtas inuioU-

bilis & impcrturbabiiis confirmccur.
J^d multl fdicm fic in pAfentt feccata fer fotnitcH*

iiAm aliuere , qtihn infutr&o.
CIVITVIVM LU
Suht qui dicunt apes teuiuifcere
mortuas , (i intra teda hyemc fer-
uentur^& ad folcm vernotempore
leponantur.
I c poft pcrditam gratiam, quê vita

^
aT)imi ctt, virtus vcrg pcenitcntiaB dc-
notatui: , cjiiam vtiquc Dominus pcr
Ezcchiclcm prophetam indicat , di-
ccns Nolo mortem peccatoris, fcd vt magis con-
: iEx.fch,ii,
ucrraturiJc vitiat.Tc<9:a,qii«apcsfideh*umiferua- zh
re dcbcntjvnitas ccclefias eft,aaucrftis quam por- i^.
taeinfcrinon praBualcbunt , dummodo dcfpera-
tiohc non frad^ ^ foli mifcricordias potius quam
iiiftitiae Chrifti,fpe vcniae pcr pcjcniteiitiam lc ex-
ponant , vt fic cordis duritia , quafi
hyeme fuga-
ta pcccati , vcrna virtutis tcmpcric gratiam ca-
piant rcdiuiuae. Numquid qni cecidit non rcfiir^ iersm S.
f>et?
Iftis Ifaias clamat;EIcuarc,elcuarc,con- ifa 51.
^
Lirgc. Et Paulus : Fidelis (crmo , &

omni accc- x.riw.xi
|ytione dignus : Chriftus Icfiisvcnit inmundum

pcccatorcs faluos faccrc , quoruro pricnus cgo
Gg ^ fttoa
468 T H o T« ^ f b
iud mco tcrap»'
r
poenitcna*
fvim.Hinc crgo ver«
proponam.
iccxemplafi«a»
».
T NGcrmanixpartibasquidamnobili^
fima pictatc^diuina
g»^ '"^'"^ ^s.omniaad
p«n.tcntuconmtus^^ ^j.^^
eft.8c amat,ffima
,cftuutioncmpo(uu<ju.h»^bat^^^^^^
biUbuslacrymisQUotidiclcaum s -(^^cot-
impctrandam ib.^
acfandos Dci
Dccumbcns
diam inuocabat. ^ Sc
tantum rupplicium «"5"'^='^ o^ carncm.ac

cutcm,
'J^^^^g
crutafricaretadl.gnu>n,&
peruos violenta »^«^"'"^^5 accc-"Sum
ftigidam in hyemc «"^"''"^/tXmembtis.mem vt
fupertundeb.t &
ptfm clam p/aori
Ix hac glaciali frigorc ^0'^"";, " "^^ U,us eft,
'
hxc in agonia poluus ,tanto euangc .^.n, i,a ;
pubhcano
M^. vt licut Chriftus de
P
dc ifto faccret prophetam.
&
pr«dixi;qu6d fme pu^g»'''"." ^*;;*^
defunao.
H.i.rie.r/;.{aret: &eomortuo , «c HcniKO r b
f^biace-
lmtM.am j^jjj Thuringia
masimis calamitatiDus
r«,quod ita tadum vidimus.
I^. Tfcww-
Dt nohiU milite.qui foji maUm vium>ntj^'i'

& tandm iniramt ordinfm
dme affbxit .
Pradicatorttm.
mil"*
eiufdem patri»
FVit & alius nobilis
kd prasdo pcfsuuus, quipoft ^««'«s^Jp^
LiBitx Secvndi cap. LL 4^9
ad poenitcntix laracnta conucrfus fafta, rcftitu-
tionc , ad cremum tranCjt:& ibi multa incdia
maccratus , fciplum vcl pcr fc , vcl pcr focium
omni intcrdum vefperc cum flammca ardcntis
candclaBCcra.maudito pafsionis gcncre crucia-
bat.Hic proptcr (ccuriorcm vitg modum ad Pr»-
dicatorum ordincm tr:inficns , miris geftis claruic
& cxcmplrs.
Ktfto de qMdm milite defunSo , dHth tormentis p«:
niendo vfque ad dtem iudtcij , ob dtlatam , dum
riHeretifoenitemiam.
VEnerabilis &
Dco digni magiflri Bomfa-
cij,quondam Laufancnfis Epifcopi ,veri-
dica rclationc cognoui ,
quod quidam nobilis
fuae dioBCclis vcnatum circa montcs Alpium pcr-
gcnSjfamiliam fuam inclinata iam die, cum ca-
,
nibusperdidir,foluf(}uc infilua cftrclidus. IUo

crgo horrcntc folitudinem , &
fi quid audirct
diutiuscxfpcdantc ,tandemduos cxcanibusla-

trantes auicultat. Qups vcnabulo infonantc con-
fortans , rcptando manibus &
pcdibus , ad lo-
cum conatur afrccnderc vbi latrantes caniculos
audicbat. At vbi cum difficultatc peruenir,in-
ucnit locum planum , pulchrum valdc atquc
gramineum intcr montes.in quoquafi homincm
raagnum & elcgantcm forma, facietcnus pro-
ftratum videns , duas clauas fcrrcas ad vtrumquc
latusiacentis, horrcntibus oculis intuctur. Hunc
* miris plagis ac vulneribus crwentatum , didi «
duo canes vcnatici latratibus circuibant, fed mox

ad confpcdlum dominifui militis obroutcfcunt.
'
Miics itaque poft horrorcm , affumpto (piritu^

csloquans n^^^
JUrato dbcit: Si«partcDci Cui le. px
& nuis fi&jut vndc vcncns
cduuo. i
fucn.ac ordinationc
d u^^^^^^^^
p3 inySci
vt in mc mifcro
pcen.tenti* umas
falis app»7eo ,
tib.
cSfum. Mortuus fum, licct --^'J^^l
.rmrun^-
JfLtempcftatc
M.1CS pcccator
fui viucns
qua ^'chardi^
.
An£
li,, .
Franc.^ prx^» co^^^

contra Philippum regcm
cxped.aonc, qux a ^
tauit. In iUa ergo
taâa f^^^^^
pisin Piaauiam& Gafcon.am f^^g^
fcliciinmusluxur.js,&hom.c.d.)s <^'^'^^^^:
fcxu,
ncc in his alicui condition. vel Jj.
rationc.pcpcrci. Mcd.o •S-rte^po^^^^^^^^^^^^
mam fcbre,ai acutam mcurn & :
^'"X mcmoo.
Chnft'
contritusfum. ncc contcflus : ncc
co^PJ^^
facramcnta fuiccpi. Inftantc autem

, , ris
••• ('•'f" f^'
tis obmutui , &
cccc t fuper fpcratum m.J •«'^.
con
dia diuina praeucntus fum ,
&
val.da cord.s
Qu; Ucet loqui non p
IrJ: tritionc pcrraoius.
vitara finiui, Ncc raora d<^f"^^"^Xfck^^^^^

cw
. monib^s traditus fum nequiffimis, t inltar
fcrrcarnm ^^«^[«^«""^
fmiU^ rum iftarum ^jccn^
rJ,(ltscU- ludicij cruciandus. tt. hcdie quidem P^^^!^ '
msfernisr fum montium iftorum niifcram ^^^^'^^^^^^

coruro
vt tormentu |n.ipulerunt , &
itcrum per abrupta
depuleruni.
cafs^turff»
cum Attis claîs fcrrcis prxcipitem
tamen tormentum iftud tammagnain^
infirumtnto
in^fincmundi
''''"f- tam diuturnum fpe veni? , quam
habituius fum mirabilitcr
,
rclcuari. Ncc mora»
corpus,quoa vi-
vbi fpiritus iUe verba ifta finiuit,
tcrrcis quau
dcbaturaercum , cum didis daui&
videratô^^
fumus cuanuit Milcs autcm qui hxc ,
co^
audieratjirapinispaupcrumj&mala vua
LlBRI S BCVN »1 CAP. LI. 47'
ucrfus, correftius^modovixit,
& multosalios
peccatorcs adcxcmpla panitentice lua nairatio-
nc pcrmouit.
J>e quodam fto , qui proexpiafme fuorHin facirtorut»

decollandus,pct>jt k indice &
carnsfice , omnta frtus
metnbra fibi abfcifidi.
ALiu$inThcutomamultisrapinis& csdibus fl
pcr patriam dcbacchatus ,

captus ad dccol- &
pctmit ^ iudicc,& obtiniut tcm-
landum pof«us >
Et mox aftanti luucm
pus prolixius pcsnitcndi.,
coopcratores
Mnfobrino.aif.Si vcreamicus
,
falutem. AfFer obfccro,inftrumen-

cfto mifero in
quo fcmmas
tum ferrcum , quod dcntrix dicitur .
» fubtiliant linum iuum.
Quod vt taauai eft. di- ««.^./.j*;
Succeffiue mihi uQanus,vlnas,brachia, r»nt.
xitiuucni-
vfquc ad humcros ; pcdcs vcro &
tibias,& crura,
gcnitalia,aurcs,oculos,na-
vfquc ad natcsjpoftca
ampmabis.
fum. labia , caput autcm ad vlcimum
luuenc ieitur , etfi cum dolorc
quod rogatus fuc
ipfc vnumquodquc
rat cxcqucnte , panitcns
truncaretur inftrumcnti
membrum antequam
fcrrei dcntibusper
inflexioncs multiphccs per- &
afBigebat, diccns : Hic
pcenam vc^
ualidas dLutius
ftram pro partc , viUffima
mcmbra pcrcfpue.qui-
bus aau ucfario fcclera perpetraui , & pcum
creatorcm ac cedcmptorem meum ottcndi. tx-
trunco corpo-
trcmo ieitur poft omncm pccnam ,
folo (upcrftitc hilari vultu dixit.

ris cum capitc ,
•
O vtinam tormcntum iftud ,

quod rclpcau lcc-
rcitcrarc lemci,
lcrum meorum paruum fuftinui ,
itcrum,ae tcrtio licerct mihi mvfernmo , & m cq
dicensorac cum laco/!-
diutius cruciari. Ethacc
Gg i
M
471 Thoua Camti».
fibi mi.
.
niiscircumftantcm le populum.quatenus |
fero in elccmofynis pauperum &
oratiombus fub- f
caput , mox a lu- &
ucnircnt: His AvQxi cxcendit
jjene decollatur.
mmqum ejfe fium paviuMiam

.Ûun iibir-
Uttt ex Augupno.
quimor-
C Edhk fortcdicetquis:Ncce(rariam
quid mcruit?
>> tem ctfi posnaliorem acciuit ,
.
Quant» etiam erga tales pcccatorcs

diu.n» W
patcr Auguft -
rmrericordif magnitudo, gloriofus
VuSMiUit nus inhbro couua Nouatum
coUationum contra
in libro coliationum
inl.-
^
nuat , diccns Quxcuroque
^-/-/.(cii-ac cogat
nccefsitas
:
cngat aa
ûan-as aim.n. nec^b

tp :;. P«"--iam
ulh^ uitas temoons
Ucm habe- tempons
. ncc
nec
ncc vu«
vuas enotmitas ncc
enormiua»,
"^- - ,
,
;
atiOjCXCiu-
mutatio^
tur 4^Hd tremit^s , ii pura fuerit voluntatis
CyfrUnum dit ^ vcnia , (cd in amplifsimosrinusluoi (uos inater
Jer.dectn^
caritas rcucrtentcsfuicipit prodigos, vclitno- &
tcs
''^'^'^' vcrc pcrnKcn
lit Nouatus ha^rcacus , lemper
<i'Cit:Poft aduUc-
iufcipit Chriftus. Et ah^s idcm
Uauid dix c,
xiunl,prodicioncm,& homicidium ,
(ubintuli t
* R#|. 15;. pcccaui. tt Nathan a Domino miflus
cft peccatum
tuum.OciUir
îcens: Tranilatum
ccverbumpeccaui.' O ircs{vUab«,qu«l>ortasnon
pcriunt paradih: Audc crgodicprc: Pcccauj,
diaboli,non
tc terrcat pudor hominis , non timor
Quidpffnitcntl
defpcratiopro peccato cnormi.
cum cfFulusCbnfti languis dig-
non ignofatur
nofcimr? Quis homicidadclpcrct , cuminlpem
rcdituru$cftaquoChnfti?soccifus cft? ^^"^^
optima dixit Alitcr cnim ncc Maria
Magdakna
«c. 1. :
itft ycniam,nec Pctrr^flduciamjncc Paulus gratian:!

LlBlLl SlCVHDI CAP. LI.
De qtiodAm , qni vehemcntipme corHritus exjîr^mt.
AD hoCj
dara 5
ctfi fupcruacue, probandum quid-
quod nollro tcmpore in Galliae par-
7«
tibus accidit traditum,non

, tidclilsima rclatione
filebo. Ad virum magiftrum
illum vencrabilem
Pctrumdc Corbocl jScnoncnfcm Archicpifco- ^^7*''* .
f)um , qmdam peccator, qui propnam nliam vio- ^^^;,^^,,^^

cntcr opprciTcrat , contcfsionis gratia vcnit. ^^^^^^,^'^^
Confeflus igitur in maxima &
mirabili contri-
tione &lacrymis : qua^fmit , ft vmquam polTcc
vUo dolorc vcl pqpna a Domino vcniam impc-
trarc. Cui pratful: Ita, inquit indubitanter , fi ,
tanti mali pccnitcntiam lubire volucris Et illc .
vchcmcnrcr exclamans : Volo , inquit , etiamfi

mille mortcs mc fuftincrc volueris, Ccllacry-
piatus ergo infelici, immo iain fclicifsimo pecca-
tori. Et ego, inquit , fcptennem tantum tibi pcc-
nitcntiaepccnam impono. Tunc iUc:Quid cft,
jeiit, quod pcenitcntiam mihi flagitiofilsimo fc-»
ptcnncm tantiim iniungis , qui fi viucrem vfquc

in fincm mundi,tantum facinus pocnis innu-
merabilibus dilucre non valcrem Cui praeful;
?
Vade jinquit, & tres dics tantum in pane 65

aqua iciuna. Tunc amplius illcplorans &con-
turldcnsfe ,
rogabat Vt poenitcntiam iniungcrct
falutarem. Supra modum crgo admiratus , Sc
cxhilaratu5 antiftes , tandcm diffinitiue praecp-
pit homini,vt t^^ntum Patcr
abiret , & vnum
noftcr diccrct, fcirctque pro ccrto pcccatiim iam
fibi eiTc dimilTum, Ncc mora,dirumil]ccmit-
tens ciuUtum , & in tcrram procidens exfpirauit.
Nec di^bia fides ?ft , ficHt Ppo diguu^ Epifcopu«
*
'
pottcs^
J
tantum contn-
Sia purgatorij parna , validifsinu
cuokuerit,
tionc purgatus,ad gloriam
Pr^*/if»
mi denefandus bAhimdefnnao vitf,&de
nottitio
iitpne
vifto,
»
»
A A TquoniamtnuUifunt.auiadrcligioncmm
mJrtc d^nfugitmt. quii
valcatin vltima ncccfsitatc
cis habitus ordun
f-^f
"buaWc
plurimivolucrunt,cxcmplum ad ho^
& conzruentifsimum cnarrabo.
Et impie qm. f
«trcmo p»-
Icm Xnulli rcligioforum in
folent .
nitcntibus habitutS negare q"fj;""^
«^;
nequaquam vahdi mt
dieni fmt rccipi , qui
ômitem mtroduxit.
1«
Tucrunt. Cfriftis norma ruris or^^ô^J^
pcrnitentcm in cruce
Sicut|upradiaou
^^^^
c^.,M- dc Mefenborch, ft"^<^

^;^,^^^^^^^^^
vt q"'"*"
u J9. narrante cognoui , contigit P g
velpcrc
Magdebargenfem
Pt^pofitus ciuitatcm
quoSam. quafi m -ftin- r-^^^^^^^^
fomoo , wbua
inni
ret.Et ecce m prirao
fratrum Pr«d,catorum
compulfus , Priorem
crgo Fnorem
fcftinatione mandauit. Venicntcm
Ucry miJ
rbgauit inftantcr Prspofitus cum
cum ad ordincm reciperet , & «««^f ft'^'"'
Prior: Cras. inquit,fiet ,

quia in hoc f"tr«?^°"
fcnfuscft requircndus. EtPr«P"'""t'fu^' Si M
vix habcbo.
quit,fcio quid fentio , craftinutn
feftmatc pa^^tcn-
lligitis {llutem animx me?
(um quod fecu non
m b
tem"rccipere,qma cerms
faluabor. Vt crgo Prior viri
inftantiam vtdit^P|J^
rcxit domum,-excitauit conucntom, r«q^^^^

L jBBii Secvn»! ca^. LT. 47$
conrcnfum.allcgat fufficicntiam viri ad ordmcm,
ctiain fi t aduiuat. Annuit mox cooucntus , dc- •Jj"f
jicrtur infitmus io domum ,

teceptus induitur,
communicatur ,
inungitur,& antc dicmvitadc-
fungitur. Ncc mora , in monafterio
proximo ct-
uitati monialis quazd^m yidit in (omnis ,
qucm-
dam patrcmfamilias in locp commodo refidcrc,
ad quem ciim multifratres ordinis Pr«dicato-
rum,quafi poftlaborcm pro dcnario diurno acce-
derc vidercntur cxttcmo quidam ignotus fra-
,
ter, timide tamcn , protendit

manum, vt tam-
quam Fratcr dcnarium acciDcret. Qucro
intuitus denarium, inquit , led
milias diljgentcr ,
expur-
non modo accipies , multis prius rcmedijs
gandus H«c cum
. dida monialis prcsbytcro mo-
naftcnj rccitaflctjqu^fiuiflctquc , fi quis fratrum
Predicatorum dcfundus eflct , & prcsbyter fc
fuilTc dc vcfpcrc in domo fratrum, infirmumquc
refponderet:
vel dcfundura neminem inueniflc
pianc poft primam vcnit Supprior fratrum
Pr»- >
pr«dicare conucntui,
dicatorum, qui promifcrat
dixitquc fe praEdicare non poirc , quia
dcfundi
dcbcret qui in do-
talis fratris fepuUur^ intereflc ,
vcrificataeft
mofua rccentcr obicraA Ita crgo
prsdida vifio monialis ? &
manifcftc] monftra-
tum cft , quia roultixra prodcft coUatus habitus
poenitcnti, dummodo pura fuerit mutatiovo-
luntatis.
Afofiat<e foiuhentes reciftettdi , ^ ripo de apopat4

'Praîcatore dmttato.
ESt & aliiid
ligiofis ,
ingcns malum in quibufdam re-
qui in rccipicpdis apo(latis pccni-
47« THOMi€ Camti?. 4
ccntibus nimis difficilcs (unt ^

immitcs. Noui
Pr«dicatorura,Yinirn
qucmdam fratrcm ordinis
littcratum magnum , qui cum apoftataiicc ab
&
ordme, 8c gramfsima infirmitatc corrcpm$,rc.
grcfsum ad ordincm pctcrct,ncc impctraict im- ,
appaniit
oaticntifdmc dcfpcratus,mortuuscft:&
fanailsitD»
«
in Aquiria monaftcrio Brabantix
cuidam moniali pcrpctuo (c condcmnatumo-
,
ficndcns , iicut ab cadcm acccpimus qu«

ip(a ,
Et cgo quidcm dico , qu6d nollcm

ilU
•
hoc vidit.
habitumpro
inmortc panucnti ordincra , vel
cun Ao auro Arabi« dcncgaffc. Crcdocnim, «
morcis pcrpctu?
ccrtui fum,quod occaiioncm iUi
prebucrunt ,
vit« pcnculo mi-
qui ci in cxtrcmo
fcricordiam ncgaucrunt. Rogo crgo
conrcltor &
omncs pcr afpcrfioncm fanguinis Dommi noltn
omnis owo^c
Icfu Chnfti , vt talc quid caucat
cUdns Uci
Ur.r: ficutpro pcccato Achorquondim
nunc &
pro tah cxcci-
populus flagcllatus eft ita :
dignolci-
fu,quitamenmaior ininfinitum clTc
palhum cocci-
tur. Qm<i «nim rcgula aurca vcl
prctiofo (angumc rc-
ncum, ^d animam Chrifti
quis:
dcmptamPNcc tantum^ (olus dcUnquens
'
vcrum etiam totus ordo ^vcl confcntiens , vcl
fimulans, flagellctur, ,
N«» dejperent feccatores , fed honis epfribus fe

rent ad confeqHcndam venUm.
•pv Ifcant igitur apcs f5dcHum ,^ctfi quanô

intra*tc(fla tamcn
JL^morcuje pcr pcccatum,
ncc
ccclefiJBperbona intcnm opcra pcrmancrc ,
, vcl tadio , (i mox
plcne ad
frangi defpcrationc
Ubitum in viuidum ^)b«r gratia? non rcfurgat. A
pcccaUI
LiiKi Sbcvkdi 'cAP. LI. 477
Jicccatis igitur mortalibus
primo cum virtutc rc-
iliant,dcirtdc confcicntia ftimulati,
humilitcr cS-
tcrantur vt hinc confcffi linc fi<2ionc cum
,
laciy-
misvcldolorc,pcr pGCQitcntiam rcuiuifcant,
J)e ee,qtn foH vno die exfertas purgdtorij f eends ,

4K-
tbtdem
nHT» integrtim tnalmt xgrotare, qukm biduo
ddhticdetinerim
QVantse autcm prudcnti» fitjin hac vita pct-

nitciitiam agcrc,cxcmplum fuWcqucns dc-
monftrabit. Erat vir fidclis & bonus/icutprgdi-
dusmagiftcr Albcrtus,fratcr ordinisPr^J^
J;;;^^^;^
rri,& poftca Ratifponcnfis
Epilcopus, libi ab his,
^.,^.^y}^,
rcfcrcbat, cio.p,^^.i,
Gui rcm familiaritcr noucrat, traditum
GuipoftdiutinampGcnitentiam,quam fanusfc- ^^.f.y-
incidit ;quo pcr
ccrat,in languorcm graui(fimum
annum non modice tribulatus , cum lacrymisro-
languori,concelTa mor-
gauit Dominum,vt tanto
imponerct, Nccmora, milTus adcumi
tc,fincm
angclu^ dixitci: Exaudiuit Dominu»
Domini ,
dic.
preccm tuam , fcd cligas quod vis : auttribus
pGcna torqucbcris , G^nunc dccc*
bus purgatorij
languorc manc-
•
dis ; auc fi adhuc per annum in

^ rcvolueris,fincvllo
purgatorioad fupcros cuo-
labis. Tunc praclcntcm pcenam recolcns, ncc
illc
futuram aducrtcns , refpondit. Mori potiusc-

ligo,& non tantiim pribus dicbus, (cd quan-
tum Doraino placucrit in purgatorio tribulari,
Fiat ,inquit , , fecundum
angclus vcrbum tuum-
Ncc mora langucns morrc folutus cft,& eius ani-
mainpurgatorium dcp.>rtata. Vnoergo cxado
anima
dic,vcnit angclus ad locum purgarorij,vbi
^
toxqucbatur , & dixit ci ; Qui^ ^""^ ^^'^
^ aia,qu»
4-S t H O H A C A « I I f diebtl! .
\
qax pro Unguore vnius anni tnbus

Cui ammi O le-
,
«lceifti in purgatorio detincri? :
pcsn.s mu!-
duaor,inquit ,non angele , qni tne in
tis annorum cutticulis pro
trium dierom ipitio
fefcllifti.Etangclus:Nonmora,tnquit,fedJn«-
.
ftimabili tonura deceptaes :

quia non nrii vnum
ttmen
diem dc tubus in purgatorio peregifti.Tui
clegtiti uo-
adhuc, fi rctraiiare volucris quod .
quod non-
mV.us D-jferctut , vt ad corpus tuum ,
dam (epultum cft reportcris & pet ,

vnum an-
,
patians.
num lansuorcm qucm cxpcrtus cs,
,
annum
.«iuu: Annuo inquit
,
, tt non per vnum
tanrJiin,fedvfquc in
fincmmundilanguorect-
. Um dctinear acri.iti. IIoc dido antma teportatur
detenta,
ad corpus . &
pcr annum in languote
hsc reiuiit ad pa:ilitentiam am-
tnultof, quibui
, itcrato
detunaa»
inauit,&:poftannumvnum
tunfijcad fiipeina*
Dc Be^mh Ni«/!/< igneftcn actenfis, &

{tr
Gertritdein ftnatii.
DorainiC?
1 1. T» Roindc circa annum incarnatioiiis
r
do
M.CC.XXVI.rcs
Niuellenfi. In hac vtbc
aecidtt roirabilis
, Vt plutibus
tn opi-
adhuc vi«
qu
uetitibus notum eft , muUerum dcuotarum ,
perorDcrn
Beehtnaedicuntur , nunclatedifFufa
t.ih.nM,wn qust^"-
,f iofitas inchoauit. Harmri pcrplures,
lunt *
fpintualcs erant igne lacro acntcr
Sis magi*
« &
, hoc in mcmbris tantiim in quibu^
vcncra
pcccauerantpoftquam ad agnitioncm
ingluuicm vc
Vcritatis. k\\x in lingua, contra
loquacitatcna ; ali« io auribus,contialulurxiuro-
LxBlLI SSCVHOI CAf. tl.
ali» in maiiu , opus iUicitum vcl conta-
coiicra
dum alix in pcdc vcl tibia , contra imiuodcra-
:
tum clircurfuin : alias inpcdoiis mcdio , con^ra

cpguationcs turpcs , vcl tcntationum conuriifaua
inirabihtcr torqucbantur ; &
hoc pcr tcmpn.^^jfc-
cundummagisautmiuus qiiopccaitis nc^tji*
gentijsfucrantirrctit*. In ccclcliam crgolA.A<'t.t

"^"
Gcrtmdis virginisdcportat», "^curataB lunt, /Ks.i./!,:^
fucccnfa , clamans cc diccnsiO lnt.vla Gcr^^vu-

dis virgo , Beghina non fum ; vt q jjd crgo iix-
ccndor ? Ncc mora , manus illius J ufta ciim psr-
r.
tc brachij a partcrcfiduaquaii carbo cccidic: &

hoc vclut bcataGertrudispucUaB nuuii-cftp mi-
raculo refponderet : Bcghina non es , idcori- &
ti ficut Bcghinae non fiet. riurcs cx his , qux di*
£to modo curat; funt , pgfi; &
antc vidimusr
BEati crgo & fcliccs illi funt , qui hic , Sc fion Cc9^l}§.
in futuri^ pcccata lucrc mcrucrunt*
#
^8o THOMi* CaKtif. I
exerccM in^>X^*
Totam vium fuam Chria.anm
CATirVLV^ ^'^*
longifTima feptennis:
Vita apum
decem aa-
vltra
numquam autem
nos durare poflunt.
rcptcnario nume.
V I D autcm in
grat.a Sp r.tu
./i. JSIi^KV^ . o ,n.li fept.formis
Sg^^^ iuobustotavuapedeat .
nbi nt
beat,nihil liccat in
hac "ta. Madaâ
&«
J^j^^^
for.m vita! mottalis & modu, «
1^,,^ (pi.
Etv^dequal.ter. vt f
i
t.».md,n» gratiafeptifotmis. regaÛ

.p.H...f.n- ?.tu fapienv.» qu6 ad Deum homo
d,u m cu
dor . & ad c.3ntempUt.onem
d.usaccendatur. Sp.ntu vcro "«^;'
cctfarijs vitaE,qu6 ad
pro«im«'« P"' f
"^^^.s in,c.
, etioi
riot ordineturl &
ad lut reg>-en hom^^^^^^^^^^
gubevnetur Spiritu -^«m conUM^^^^^^^^^ ^

pta: vt vcndat omn.a,
&det P?"P
5um Chtiltumfequatur nudus ,
&jjaltioc
attoUatur. Spiritu ver6 f"'"!"'''";.^.^ 'Tspi^bp

afpera (o Udctur.
&
profperis,contra aduerla
LiBKi Sbcvhdi cap. LII. 481
compagecharitatis.pcr vnitatcm pacis fidci, &
coniungatur, Spiritu vcr6pictatis,pcrcompa(l
fioncm lic|ucfiat ^Sc mollefcat vtin omnibus , &
per omnia pictatc ordinctur. Poftrcmo fpiritu ti-
uioris pondus anima capiat in proprium modcra-
mcn Sc pcr hoc in ca omnis rubigo pcccati 8c
,
maciila dcltruatur.
Septem froprietates tgnis , refpondentes feptem donis

SpirituJJanHi*
ET hxc (cptiformis gratia

proprietatcs vcl cfFciilus ignis
fccundum (cptcm
,
qui fpiritum
fandura fignificat , diucrfitatem donorum in co- A %l
opcratur. Et hi feptem cfFc- t .C^rM

dcm fpiritu pleniiis
<3:us vcl proprictatcs ignis funt , quibus fignantur
adus fpiritus fandi in fcptcm donis. Rctrogra-
'
de tamcn ponuntur,vt primus vltimo, & vltimus
piimo vcluc ordo prxpoftcrus , attcndatur. Vn*
,
dc verfus:
Vefiruit , emollit, coniungtt , (onfolidAtq^^
Alttiisattollit yiJltimtnat yignijicatg^.
Ignis enim deftruit rubigincm : & fpiritus ti- ZccU.
moris cxpcllic peccatum. Ignis fccundo emol-

lic , id eft , liqudfacit mcntem fpiritus pictatis
"pcr compafsionem. Ignis tcrtio coniungit mul-
ta, fcilicctligna, in vnum cincrcm : & fpiritus
fcientixqui eft charitas ,multorum mentes in
,
vnam paccm & fidem. Ignis quarto confolidat,

quia vafa figuliprobat fornax : fpiritus forti- lHd. ij. &
ludinis mcntes hdclium contra aducrfa robo-
rat. Ignis quinto altiiis attoUit fpiriius con^ : &
Clij non foliim in praeccptis fcd etiam fupcr pr»- ,
cepta mcntes crigit. Ignis fexto illuminat : &

^
Uh fpiiitus
«ccendit.
•
Dei in homini.
.
Tl Eatum crgo tabernaculum
'..«.....fHicîguu?.ecf.colu^^^^^^
die tamen
P^*
imf. htc. bris reuclctur , in nc ^6-
fui quafi ""b.s cahgme^
rantia ftatus
Nelat cnun u
,
kat.intcrius adumbratur.
amorc.vel odio dignus lit.
in hac
riM
De f4naa LutgATdc k Deo defuafahte
certificata.
Lmhpa^^
pia^& êau
-4.
•7.».M-î-.
Q Vb hoc cum
dubio.
bdisinAquina mon.ahs
illa
'^^'^^^^,^^\,cvi'
iom tim m- ^^^^ cft,langucrct diutius,
& qUOCiUiam
vo
j
ctiammprxfcnc.,
'rit Sisfccc titicari pofccret
i::%Z cem ad femamfcWsimc f^f-ud^^^^^^^^^^^^^^
W
t^.i.surii cfto charifsima , qma plf
Adhoramcrgo pia iLuthgardis
«ultans ,cj^^
itcrum ,vtpnus, nihilominustormidare

ccspit
conto an.
do autcm vifitata , fed vcl fic rcnucns
tcrtib non cft paflus eam mifcricors 1^°^ ,
amtiiis tribularicura cccc vir fp<="*''" ,,[lo-
;
mnibus igaQius,dic quadam locutorium.t^^^^^

LlliM SECVNbl CAP. Llti 4^ jl
hialcs fcdcrant ,
incruiuir, cundi(quc breuiter (a-
, piam Luthgardem ocius acccrliri poftu-
iutatis
lat.Qgaevt vcnit,(aiutauit eamjOmnibufque au-
dieniibus cidcm dixit llxc tibi roandat omni-*
:
potcnsllam dc tcccro fccura viuas,quia in tc

Domino bcnc complacuit. Hxc diccns iuucnis^fi-
hemora di(paruit,ncc vltra rcltabat qugrcre, va^
de vicncr at , aut quis fucrit * ^
De I.diano canonico rcgulari Cantifratcfifi fitmkm

grattam adefto^
VIdimus& lulianum quemdam Cantipra-

canonicurp , qui cum diu
tcniis coenobij
Vitam innoccntiffimam tenuiffct , i daemonc no-
&c quadam , quafi fuuscdet , rcrritus , pletia vo-
cc clamans &
ciulans,rogauit Dominudl,Ttli fal- ^^•/'.i imp
tiandusenct jCifignum aliquod dcmonftrarct. '^^x^'*"^'^^
^**
Nce mota patcntc caelo
,
&
lumine circumfufiis ^^^" *
adfpcra viuam confeftim folidatur. Ncc hoc ^t,,',^^^^
mirum erat , quia bcatus homo , ciii cvAum patc- Bipimtfi^
bat, lnbatHrk
i)e lonomortis ,& vit(t huius contemftH exSenecd

frt^claripwe diHa.
OVid autem dc bono mortis &: bcata mortc ^.^^*^^^^

philofophi fcntiatit audiamus. cft
^^^^ Dum
vita grata , mottiscft conditio oportuna. ] Gra-
tam autcm vitam intclligas j qtiando nihil in con-
fciCntia rcprchenfibile fcntiens , mortem gratan-
tcr cxfpcdas. Mori fclicis cft dum in pacc vcrfa- In fr$.
tur. Tolcrabilior cft , qui mori iubct qu^m

,
gui j#„. #p.
tnale viuerc. Non cniuj viuerc bonum eft ,
lcd
H h a bene
«ternalexfccit, quam quuu
corpuslibc efle- 1 a^^^^

Vis aduerfus hoc .^,^^
^raturus femper habua. ,„

loj. .
{-.(.cmat , cor-
"
i>i/l.
'
|ui mixtum
hocdium.humamque^^^^^^^^^^ ^^^,
reUnqu^"^,^^^^^^^^
?us hocvbi inueni, ^^^^^
nunc fmc lUo t^"^ '
5am . ncc f jbus illi rac-
ledctineorperhasmortalesmoras,qu
liori vit» prduditur. QH^^'^»^ (pe-
holpuai|^
*rerumtamquam ^^^guncem
nat
troucum.& aa.Tranfcundura cft.excutit
KF-»»'- ficutintrantcm.NonUcetp.uscttcrr
^
1^.^^^^^^
tuleris. Immo ex co ctiam '

q^^r o Litur animo
pars
mag"^P°""^'^''5:i:,T
fti, & corpusin-
K.^.^,.-».membraâmfupcruaâd^"^
Sande.ur
habitatum dm,ponc. ^^^^^^
dic • ^
bitur,vcnict qui tc reuelet. j-
caug »
lux &
rctcgcnmr,difcutietur ifta
bi arcana
II .
vndiquc dara circumdabit.
quanWsillcfitfalgor;totfidcr.busint«^
i^^cn %
R,/f.fr**».
vmbra turb
II iifccntibus. NuUalerenum
csh.latus.dies
qualitcr fpledebit omnc
-
?is*infimice{rabunt.Tuncmtcncb.svmt
fim», ces cum totam lucem
,
^ &
toius afp'^^^»^'
j^Jjio,^
«r. etmttit vias ocubru oblcu
nunc per anguftiffimas ^d^îrans^'^^^
i&) intuctis,& tamcn iUa iam
^rocul
tibividcbiturdiuinalux, cum ^
beaj^
tis?] O
quam ftolidum iUifpei .
i"»
non inniti , vt hinc ktus cxcas m ,

q""
Liim SicvMDi cAP. LII. 48^
pcr & mortis compcndio mutcs,quod in pcrpc- ^^ f^
^ftt 3
tuum non tollatur.^Hoc igitur vnum difcas, vitam

contcncrc.NemocnimiUambenc rcxit,nifiqui '^'A
contcmpfit. Vita non impcrfedta cft fi cft honc« ,
ftaivbicumquc dcfincs,toca cft, N6 cft magna rcs tfif. 7*.

viucrc,magnum cft honcfte mori,prudcntcr,for-
titcr.Nam vita/i moricdi virtus abcft,fcruitus cft.
Quomodo fabula fic vita;non quadiu,fcd quim
,
bcnc ada fit^rcfcrt. ] MirCi ccrncSjfi prudcns ad-

ucrtcris:Vitam fcqucris,fugit illa : mortcm fugis,
& illa profcquitur,ncc cft vnus omnium ,qui cua-
dat.Vidc crgormors mc {cquitur,fugit vita,aducr- 9fi!l. j#;
fus hoc docc mc aliquid cfficcrc vc cgo mortcna
,
nonfugiam,nccvitafcquar. Eo maiori animo ad tf. 51..

cmcndationc noftri debemus acccdcrc,qu6 fcmcl
nobis tradita cft pcrpctua boni poflcfsio. Mors
quam pcrtimcfcimus &
rccufamus , intermittit
vitam,non cripic.Vcnict itcrum,qui nosinluccm
rcponat dics , &
idco cequo animo dcbct rcditu-
rus cxire.Sicnos gcrcrcdcbcmus^nqntamquara
propccr corpus viucrcdcbcamus,(cd taquam non
pof(simusfii]c corporc. Antc fcncdutcm curaui E/.tfx;
vc bcnc viucrcmrin fcncdutCjVt bcne moriar.Bc-

ncautcmmoricftlibcntcr mori. Vtfatis vixcri-
mus,ncc anni,ncc dicsfacicnt:(cd animus. Mors
autcmfiniscft , auttranfitus. Ncc ergo dcfmcrc ^t-
timco:idcm cft enim,quod no cccpiffc: ncc tranf-

irc quia nufquam tam anguftc cro. Noli huic
,
tranquillitati confidcre : in momcnto marc cucr-

titur.Eodcm dic vbi lufcrant nauigia, forbcntur.
Nullius rci * fclicior amifsio cft , quim qu« dc- '"/^'^'^^^^
fidcrari amiffa non potcft. Liquct tantam ho- ^^'^^^^^

minumimprudcntiam* cffc, vt timorcmortis ^-^^
cogantur a4 mortcm.] Vcre bcata mors, qu»
Hh 3 mchQ-
m.l' ^ f\ \li A Qa ^ ^ ^
nec
larca fufcipitut
linrk colfda conaUi6n,s
,
,.qu. potius ingent

tj»-
Sefcrcr qucruktur
?i
* Propcra inucnire
, ,
quim fol?tur. q^^^^^^^
5^;.. xu.n ^^^^^^^^^^^^^
luffius.
difponimus . & intcr praecipitia knti
T
„ji :
nucs> fempcr
vt cara dccalogo
lcgis
excrccas m^^^^^^^
pctfcac coniu
funSortmexeni(l4flura.
6c tunc vefcuntuf
Hveme latent ,
quo4 ^ftiuo tempore con.

iBelle ,
gregaucrunt.
tct^-
Y EMEM aicimus mcdiutn
exuta cot
pus intcr id quo ^^nima pff
vcl ad
pore tranfit ad rcquicm, vUtr
Lm & dicm rcfurrcdioms
,
.-m,quaanu.afociabia.rcor^^^^^^^
dam bcnc m
& imm^rcalitatc perpetua veftictur- Et
.
n,rbtcnt,^bocW-X^«
tur laicnt,«c Doc corpoic 'î^r^"":.
dormire d'"*^
pthcnO
.
. '
nicl propheta in pulucrc

quod f^^,^^.
dixit in pulucre : quia fecundppQ 'J^.
"
LiBRi Secvndi cap. LIII. 487
ininididumcftiPuluis cs pulucrcm &
rcucr- in
^^^; ..^
teris,corpora gcncralitcr in pulucrem rcloluun-
Chrifti, pyy. i^.
tur. Ab hac conditionc cxcipitur corpus
quia dic tcrtia ^(5?. 1.
quod non vidit conuptioncm ,
rcfurrcxit Indc ctiam fccundum vcridicura Au-
. ^
guftinum corpus excipitur matris Chrifti y

,
vt -^- &
vcrc crcdimus cuangclift? loannis qui ficut ^^^-^^J^J^^ :
i> ^
runtfocijpa{Eoiiis,itaiuftc(unt&confolatioms,
cum Chrirto iam immortalitatc vcftiti.
Dc muentione & tranjlatione corporis fanHi TheodnU

dejj jratre eifis TheodoricQ.
fhi , ctHsj^ vita :
Vldimus & corpus cuiufdam fan(fl:i,quod an-

manfcratin-
1.
nis fcrmclexccntisintcgralitcr
corruptum. autcm occafionc hoc vidcrim
Qua
brcuitcr cnarrabo. In vrbc Gcrmaiiiag
Treuercn-
ciuitatc^ftrudlura
totius Europae antiquilsima
fi ,
qucdam mirabilis crat , qua5 HclcnaB Conftamini

matris palatium diccbatur. Hoc ncab inimicis
prxoccuparctur in pcnculum ciuitatis , a ciuibus
latere a parrc Aquilona-
cft dcftrudum : in cuius
paruum
oratorium inucntum eft, in quo altarc
ri
crat,& in latcrc dcx-
cx alabaftro candidifrimum
tcrofcpulchrum. Hac vcro (criptura lupcr lc-
pulchrumin parictc legcbatur.

SanaeThôdolpbenofiri fetimusmiferere.
Ad fcpulchrum crgo ciuibus paritcr adunatis,
vocati funt fratres Prêdicatores , cgo cafuah- &
corpusm-
tcr fupeiucni. Dcpofitoautcmlapidc,
ucnimusincorruptum , &
apto fchematc ad co-
vcrcn-
opericndum naturae fecreta , manus fuper
ciuiumma-
da dcmiffas. Dc pcrmiffionc vcro
num cius dc5^cj:am,quam in(acrificio ^^^Q^.

Thom^ Cahtip.
qmmahapa tc
% fratre eiusbeatoTheodorico ,
ambos fil os fo
antiquiBima fercbatur, fuiflTc
Romanorum,quorum
rodscuiufdalmpcratotis
puer , mflu ajmncul
bcatus Theodolp^husadhuc
defponfauerat. tûmquc
filiam rcgis Britanni^
adolefcens fadus.fpc gratioris vU^.fpo^^^^J^î,
virgomperpc uum
lctaccipcreinvxorcm , ^cd >llun
indignationet^crmotus.
iemanere. C«Iar , h
dc patria cxpulit.QuiTreucrim vcmcns &
tum monach,lemlurcipicns > 5"^« /""f
b
^'^^^^^
a
fpccu , in loco,qucm diximus,
fc reclufit. w
t?m & lcdus cius l=^pid<="^/"'»/""^,tcX
pr«dm. Hunc vc
dco ,iuxtaoratorium . quo^ m
fcculus crcditur fratcr cms ,
vitamy e bea am
o po
codcm loco duxiffe. Dccreto aute f^.ônfi
ccclcfiam tratmtn
puli ciuitatis, facrum corpus in
altarc a
Prasdicatorumtranflatumcft ,&rctro
autem po"
,
ona vcnerationc locatum. Reuolui
hisduobustratri
chronicatn temporara,& dc
Clodouco rcgc
bus fcriptum repcri : quod fub -
Francorum , hi viri bcatifsimi floruerunt.
quiacm
y
do autcm faluo racliori iudicio , dignc
,
viD-
incorrupts
bcatum Thcodolphum pro figno
ctia
ptnitatis in incorruptionis gloriaro
came ,
Sapicntis dir
in corporc fufcepifle. Vndc in libto
Dco. lu-
citur. Incorruptio facit proximum
9"^ <• cfle
mmltitiia
ftitia cnim perpctua
**
cft , & immortaUs :
autcm
TiBRi Secvndi cap. LIII. 489
autcmmortis cft acquilitio. Mirabilis Dcns in ^/^'•^?^
fanaisfuis , mirabilis & in maicftatc faa , qui ct-

iam pulucrcm noftrum ica glorificat in praefcntf,
vt digne in eo futurx rcfurrcdionis gloriam plc-

no pcdorc &
fiducia fpcrare pofsimus. Similitcr
plurima fanftorum Innoccntium corpora fub
Af^f.i.
Hcrodc pafforum , vidimus incorrupta.
Qfijfd honorandi pnt fanlli cx Aagfiflm. '
Q Vantum autcm,'& quarc fandorum corpo- 3'
vcncramur , beatus Auguftinus in libro

ra
decmitatcDei declarat, diccnsrO quam vcne- ^^^^'^*'*
'
randa funt fandorum corpora dcfundorum ? Si '
cnim paterna^^veftis &

annulus tanto cariora
funt filijs , quanto erga parcntcs maiorafFcdlus:
multo magis cbrpora bcatoruni quibus dignius, ,
coniundtius atqae pcrfcftius in omne opus bo*

,
num vfuscft Spiritus fani3:us ? Cercura eft quod

qui honoraucrunt (anLlos-& dilcxerunt , multa
pcr eos bcncficia funt cxperti, 6c de hoc quidcjCQ
plurima patcnt cxcmpla.
De Fratre Prxdkatore a beata Virgme pêmur

nito contra dialolnm , ^ retnedioja"
nitatis ipfi irtjpirato^
FRatcr ordinis Praedicatorum , cui hdc acci- 4«

dit quod fubiungo , narrauit mihi numquam
fcpcr annos plures aliquid dormiuiflc, laccbat
auccm in infirmaria fpiricu vix haercntc: mird
tamcn crat dcditus fcruitio matris Dci. Didis
;ûtcm a fratribus matutinis n©dC' quadam vf-
quc
Tmoha Cantip^
nollra cum ingcntU^
Sc ad Laudes Domina
.
«li""^ =.^8°
Imc fratriinfirmo apparuit ,
tui
Shrifti patrona ordinis F^-^SX'" 't
tu,
quiainLilitudincm habitus
fed ^^^^l>^
contraillum vcrt«5
malus fratcr,aducnict,
Bcncdjcat mc Dcu
pa^
hu.ufmoditc fignabis: Bcnedicatmff
mhilo.
ter nuicunaacrcauitcx
DeS ,ui hominem pctditucn «^^^^^^^^^
nroptio teparauit.
Benedicat P"'™
EnL. cLs m= faluct p jc '^^"^^^Z^
fio. Ncc diu lentics
pt""*^- ,^
•
„_uin,
fr^«|bus m^^^^^^^^
modum . fcd conucnicntvbus
tibt ,&
facicsquod infpirabitur '"«f/^^ ^^ta
ma^
pics f?nitatcm; His didis P-tatjs
Fratcrautcmnu. '
Sifparuit.
T
f' ra io pfalmo-
ad dormiendum oculos ^^«1«'^ '^?XeWur,
^m.qui in matutinarum laudibus «n .
Excitatus jutem m
^^^f^^^^^
protinus obdormiuit
lo Bcncdidus, vidit dubo
um
'"/P«'^^^^^^^^
habitu vcnicatcm q"«

P^^^^^^^l^^^S^^ ^^'
.
Nec mora , verborum
faftigium attingcbat.
didiccrat , co^'g^*
mor, qu^B a pictatis matrc
fe, Aox >t..fccntctcrra hoftânt.qu^^
tuittuina magna. Paucis
poft H
fta vn jj,
pr^dicat.onc
gefta funt cuolutis, dc f d,«
lucconucncrunt. Qmbus lotis & tafis,
patron*
Sater debilis fccundum vcrba pK.
infpiratus.dixit: O
Dcus omn.potcns
tuoru i
,
borum mifcricors retributorXeruoru

intucris. Re'?»'^'
res quam gratis oculis
roc indignum famulum tuum &
me ^.jpea» «,
qu« in
,
*
dignerU cfficcre eorum .
iftis
û^^^^f
Uboribus famuU tui mcrucrunt. Hxc dicens,
ôoQ^^c^^^^
dcs lotut» fratrum in vno alueolo
1^1 ]5ILI S E C VND I CAf.ÛII.
âpiti fupcrfudit , & fanitatciii non foluiu capi-
tis, verum etiara totius corporis , cum omni inte-
gritate recepit. Hunc poftca & laborum multo-
rum paticntiinmum vidimus , & in prxdicationi-
bus continuis cxpeditqm.
Dc presbperQ , qui finguUfiter colcbdt beatum Bar^

tbolommm , db ôdem a peccato ptiefersiatOj & fri-
bus quajtmtbus ei propofuis.
FVitfaccrdos quidJffn vita & officio dignus,

qui bcatum Bartholomseum Apoftolum fpc-
cialiterdiligcbat, & in cius folcmnitate plures,
quam aliotcmpore, paupcres recrcabat. Acci-
dit autcm in quodam huiqs Apoftoli fcfto,vt cc-
lcbrata miifa dasmonem in fpecic pulcherrimas
mulieris honcftiliabitus &
deccntis, cxtra ccclc-
fiam ftantcm inuenirct. Qnam falutatam rogat
vtfccum ad prandium declinaret. Qnaannuentc
introduvfta cft, &
ad menfam cum laccrdotcrc-
fcdit. luxta (olitum autem nullus.tunc pauper
fuitinuitatus. Non immcmor ergo bcatus Bar-
tholoma2us deuoti crga fc presbyteri frequen- &
tiffim^ feruitutis , venit ad portam illius in (pecic
pauperis & mcndici. Qnp
clamantc jOccurritfa-
mulusdomus , ingrcHum negat , praecipitpoft:
[)randium clcemofynam cxfpcdare.Cui Aôfto-
usbenigno yultu Benc,inquit, exfpcdlorlcd in-
:
tcrimdicasdominotuo , vtrefjôndcat & rcnun-

ci^t mihi,quid illud fit , quod in rebus mundi mi-
rabilius eft, & tamen vnius pcdis (patio tcrmin^-'
tur. Subridens crgo feraus , vcnit id dominum,
fcxponit illi mendici hominis quxftioncm. Cui
cuii^ faci:rdos rcfbondcrc non poircc,fufurrauit ei
^ '
paulicr
koi THOMi* Cantip.
hominis cft,qa2|n
Silicr inuitata in aurc : facics
diucrfificataconfift.t ,
vtnul a f«.
tothomin.bus
fimilisaltcri*forma,cuminommbusfitcadcni
Ste^
,t
Sula. Qi^.ftioncm crgo ro»utan.
rca«
^
bytcr.
Ercumfolutioncmlaudaffct Apoft^^^^^
Qa.JHon,fr, vadc.inquit.adhuc,& q^?--,^^ P^"'
rcbus hab. ns.
« "tSs
fitmagisVopnum hominibus in
quo.rcnt.s
Rcgrcifurigkur fcruus , mul^nn
nit Supcr hoc
ctiam ncfco raccrdot.
aurc rcl^pondct : P-Pî^TlS^^.Su^^^^^^^^^^^
in rcbus habitis cft P^"^^?^-|"^^^^^^^
rc crt f"""^
folutioncm ^ dom.no ,^^.^5
Apoftolus
Quam cum itcrun» laudairct •
J^^^^^^^^^
funt
tTTmquit quxftioncs dua. folut*
,
dam & tcrtiâm , & tunc ^^^'^^^^^^'^SJ.

partc mea .
8c quaeras a domino tuo,ex

extcnto.R»
iLlbusvia acceUsad infcrnum
vcrba
dicns famulus tcrti6 iam P^^P^^^-^^X
ignorann niulicr .»n aurc
quoquc prcsbytcro
nomt.quim
?urrat.dtccns : Hoc ncmo.«cUus
.nfcros
viam illam f^pius cundo ad ^^^^'^^^,
clp
doniuio fuo
Hanc cum femus fufccptam a
fioncm rctuUlfet adportam.
ftolus,refpondit
B^^"^
dominus Vadc «go.«
tuus.
& ' £
us mcn^J,
illi: Et qms cft iUe qui viam Ulam fep
\
,
rauit, nifi daemon ncquirrimus, qu» in/P^^;

Ucris prandcntis,tccum lcnitcr
m aurc lulutra^^n
cgoJJa
tcad concubitum iUcdurus erat,n.fi
lomxus Apoftolus.cui dcuote ^^'^"'"f 'j''^^^^^^^^^
vbi n^c c
corditcr prsuen.nem. Nec mora ,
ocuhsc.usa
dominofuonunciauit.ftatim ab
mcnfa iurrcx »
mon cuanuit. Qni
mirc ftupcns a
libcratorcra ccr
& currcns ad poitam » vt fuum
nerct,noninucnit.
LlBRl SlCVNDl [ckv. Ulh
Ve qHAtfior ecclefijs Cathedralihus , qua fecuHart ti^
tule fan^ld mmimntur.
Q&
_
lcnt ,
Vatuor ccclefiaB intcr Cathcdralcs ccclcfias
fanda^, fpcciali vfu dignitatis
fanda Romana ccclcfia, fanda
dici : vt
, & fcnbi fo-
6.
Hicrofolyraitana, (anda Trcucrcnfis , & fanda

Colonienfis non ab rc vcncrabilitcr nuncupan-
tur. Sandum cnim dicitur , quafi fanguinctin-
dum. Fuit cnim fanda Romana ccclcfia fangui-
ne tind a prxcipue A poft olor um P ctri
,
P auli, &
& innumcrabilium aliorum niartyrum. Sanda
vcro Hierofolymitana ccclcfia ipfius Ghrifti prc-
tiofiflimo fanguine dedicata fuit. Sanda quoquc
Trcucrcnfisccclcfia,cxceptis particularibus mar-
t/rijs ,quibusî principio fidei frequentcrextitit
coronata tribus vicibus tamcn toca illa ciuitas Simelfut
,
proChrifto lcgitur martyrizata occifa. San- ^f^^^.Rom,&

da ctiam Colonicnfis ccclcfia ab illogloriofo vir- ^^^7^/^'
ginalicollegio,cuiusnumerumlo]iusiJeilcicntia ^ q^^^^
comprchendit.^^fandificatanofcitur.Licctcnim ^,,^ , ^[
vndccimmilia viiginumin principio collcdadi- iwp triHm^
cantur,tamcn tot millia virorum,mulierum, virgi- f^^/v
&
num nobilium ignobilium,cum illis incuntium
ac rcdeuntium a Roma coniunda,& cum cis
martyrizata funt , vt merico cx profluuio fiingm-

nis/andaîd cft,fanguinetinda, dicatur. V^^dc
quidam Cyriacus Papa, muki Epifcopi, rcgcs, &
& regin2e,quorum nomina cum corporitus lapi-
-dibus infcripta,intcrtumulosfacrarum virginum
rcpcrtafunt&leuata. Hsecidcirco memincrim,
vt miraculum ^
qu^d di<3;urus fum^gratius audia^»
454
tHOMiCCANTl*:
Uherm ea^& rentxit
De multere , qn^ a ftirgaterio emm
fer interctfiiQnm
i looo. Viriinum , & de
futrocinio.
7. Ruxclla vrbs nobilis & magna Btaban-

cft
tMdem (tefli
B JLFti*. Inhachofpitale
pux carirads ,ac rcl.gione
pauperum
pr^clarum.
eft prsci-
In .fto io-
.
^^tagcnt mr^
-
rorcmquamdam multo laborc
detcnta.rcbus hum^-
^7.)r>i lib. mus qu» craui infirtnitatc
dicUcn.
firuttuHo nT:;eir.;t!cft. Cunûcabhora
hidicitcom^
que poft vcfperas
?o. J^crex.t k :
conuocaufduc foronbu»>&^^^^^^^
u
dixit : Vtrgitialem
frtofe Cnr» bus ,qui pr^fentcs crant
vmcns guoudê ^
thtiftd Co" lum clerc^tum Colonicnfbm
precibus nunc a purgatono
lonienfis.
ncraia (um ,5c carum compUlU
l.berata , &
ob hoc ad vitam rcd.rc
fum.vtomn.buscarum dign^ T^^^^^
nunc^
tibuUftutura in mortc harum
ruffragla
vlta tales exeant,

te.m dummodo de
Inhocteftimon». nunc uc urd
tio valcrc poffit.
tec...
rcddo.Ncc mora,ficut dixit ,
flc
{piritum
Vlrgim i
De nohili vlro GttnUlmo de Af.ha ,q»laB,
tnorho cnratus elt.
A(c*
GuiUclmus dc
Vt Arrauitmihidominus
8
frope BrU
MeUnm
-
N
qubd cum
Brabantis *
viUa nob.hs vir
extratcrrara pofitus,in cxP'^^'"
«
•
fuillbt ,
irtfirmatus eft vfquc ad mortcm, Pf"
duomilliti'
Febrc autcm ^''^'^^^
tus a mcdicis dcfpcra.us.
ffitdit itioe laborabat. Fucrat autcm fcmpcr dcu°^"* i:
^nri«
teinter A\o* plcx crea gloriofara virgincm matrcm
ftU O* Brif' Vbi crgo vidit nuUum le habere yd
kell(km* ^''''l^^
LlBRl SlCVMDl CAP. 49 LIII.
nnedium mcdicorum , ad patronam fuaDn , tam-
quam ad propitiatoriura dminsc maicftatis , fida
mcntc conucrfus cft, Et fada mcdianodc appa-
ruiteigloriofaraatcr & domina cum pixidc fa-*
lutaris mcdicaminis ,
quo pcrundum fub mo-
mcnto fanauit , & dixit
eiiEcce fanusfaftuscs,
vitam tuam ciim oportunc poteris commutabis,
& vt dcfiderafti mcae poftmodum mancipabcris
fcruimti.Manc igitur poft hoc fado intrauit phy-
Ccus, & contra naturam fine vlla crifi inucnit ho-
mincm intcgralitcr fofpitatum. Hicpoftmodum
vxoris vinculo diu violentcr dctcntus cft , fed
po-
ftca hcentiatus ab illa , dc confilio noftro ad do-
mum militig Thcutonicorum hofpitalis B. Ma- _
Xix cuQi magna dcuotione tranfmit. Poft
queru
& ahum qucmdam,& fihum eius miUtes intraffe
cognoui. Quorum primusquarto mcnfe ingref-

fus fui , iuxta Tolctum obijt , & eadcm nodc in
Brabantia amico dcfiincaus apparuit/ecundoquc
apparcn<; genu^ pccn§,tcrti6 &
pcccati fpccicm,
proquo in purgatorio punirctur oftendit.Hu-
ius ordinis tratrcs coraraendabilcs
valdc rcfc- f,;, y]^^-^
runt , & fidchffimos tcrrx fand^ & inipfis mili- hi(lM,c.64

,
ics ftrcnuifEmospraecmincre»
cmHfdam fanHi , opere dere^

De meJfore,qHi in rtîliA
Itao, adviJperasffContuUty & infrato magntm
nHmniHm aureum foHea inuenit .
& ahud dc vcnerationc Sanftorum de- #

SEd
uotum valde 6c ftupcndum audiui miracu-
,
luuiabijs fratribus ordinis Prsdicatorum , qui

pcrfonas per quas geftum eft , cognoucrunt. I
,
Thcutoni» partibus railcs quidam ad deponcn-

496 T H o M * Cantip.
ThouA H-
falcatores.
hcrbam
P^^^^°;J°"S^
in
fanfti.
lisigitur falcantibus
per villas in cir-
vbitcnapusverpertmumaJuenK,^^^^^^^^
cuitu confipulfabatur.
Et
^^l^^^^
'nq7> iaiam
catores : Defiftamus
fi^^^
vcfpcrx Jô"'?"^^^"'"'-
tênt aamonentcm.ipfc
cenfunderent a^^^
n.o magis vetb.s ^^^.^
^^velpcras
mox.operc dereUao,
tcrft ^dopus imperfcaumcu^^^^^^^^^^^^
dic ,
aiens viditquod ^««"'^^^1 h^^''^^^

.
falcarc pofterius
oportcrct , & prj^
' J
^^^^
„,nibus eft dcrifus.
P»"cn«r t*^^" .
^^^^
omnium & cachinnos,vbi m;""™^^ ,amini$
fuit antc f^P^ndcntcm
,
m ur^^^^^
^rachmam mir« & muifse fgen
mox inucnit. Curuatus crgo
m 'Vus^cumla-
^ ^^^^^^^^
benedixit
•
crymis Dominum nratidomi- .
•
c?ncurrunt focij , concurrU P^^^îûc
vidcnt diuinum
«'^^f
«^'^^^"^"^ ' f
nus, Seens.^^^^^
miles Utteratus in nummo
voê PF'^/
nel,at ^f
potuimus,cont
vt interprctari
& mc cdegt P P
me compegit , in aonun.
(ando fcu
qui non infregit dicm
fcrc
3.;«f,.«r5drachmam vxor miUtis ft/piba-
m»uhas c. pcrem cmit ,& multis poftca ,
m rci g v
'
tionem.oftcndit.
P""
inkne mir4cuhm devtrU f «' ,
B. Cathcrtn^ i» mmfdtiatt fttnt.
K»^^^^
reUauisebcat*
10. jN HoUandis P>«ibus
in
^^^f^^^^ccdc-
1 rin? virginisnunci) hofpitahs ad diucr
tincntur. Has
dierum,
fias confcrebant. Et accidit vna ^^^^^.^
LiBM SicvNDi cAP. LIII. 497
pofici, fluxummaris (ccundura fblitum obuium
libivcniic vidcrcnt. Atquoniam diucrccrcnon
vfque ad mortem.Tunc
crat i fluxu, turbati funt
vnus contidcncia plcnus cum capfa vbi cranc rc-
,
liquiasfccitcirculum in arcna,&flexis gcnibus

in orationc &
lacrymis intra circulum , adiuto-
rium fandae Kathcrina^ inuocabant. Mira rcs.
Vcnicns fluKuscirculum citcuiuit,clcuauitfc ma-
rc, & fpumans incumuit,ica vt paculo dcfupcr cg-
lo aflccndcrcc ad cubitos quadraginta. In circulo
auccm fado nec lola aquae gucta defluxit: viri au-
tcm,qui intra crant , noucm numcio, quorum
num vidimus cxfpcdaucrunt quovfque marc
,
rccurrerct ad iioum fuum. Nam lccundumJPoc-

tam modcrni temporis;
Et voniit,^ fotat , dira Charjldis 4qu4s.
.
Et tunc exeuntcs per totam tcrram inauditum
,
,
miracnlum , poft tranfitum lordanis , confonis l^f,
laudibus vulgaucrunt. Fada autcm funt haec aa-

nocircicerab incarnatione Dommi M. CC.V^
Teftcs rcro gcftae rci fucrunt &
nautas quidam,
quinauigio, pofitisin circulo fuccurrere voluc-
runc.
•
Conclufio pr^diHoYuvi (Hin contmMtionc

feqfientitm.
m
HiEcde Sandorum quantum id

fuffragijs
viuos. Ad morcuos vcro fandoium fufFra-
gia plurima rctcruncur, dc quibus nonnulla qux ,
iine vUa haBfitationc ccgnouimus^tcfcrcraus.
li
ThoUA Cahti».
Cameracenfij
T auemdam canonicum
.
"
•
V
-r
Jnob
T,li
eccleSrqui
o ad ordinem
fc in rcligiofo
tranftulit
Cantipratcnfi
regukrem Hjc :
l^^j^/
loannemin vita feruentiffime '
^ Jj,.
mortem,illius cuidam '^«"'^?'^"^.^
J^^^^^^^
„e vifum eft , «PP^îr^^^^/rStecm
Acceffit idcm
Apoftblus ad glo"«l;«» 8
^,,
eam fupplicttcr,«
. rhrifti roeans
p^SVvcniasobfecro&hbcreseam.^^
tamen vrtamjuam^^^
îtaperfcae nonvixit ,
LagLpartccorrexit. Nec fory ^nr^^jZ
dcfccndenKS. anim
vir|mi.5c ad purgatonum
Ubfratam adciucunt ^^^^"'^ &
«^"^^Xc ,1d^^
pcrnaXognouimush«cpcriUun.q^^^^^^^^
qui
ZM». ti» Sc teftimomum pcrhibuit, Sc lcimus ,
teftimonium eius.
eft
pomtmim &ferendum qutd infnW

H»c
mttatur,
d {ub
tcmporis , q"°
»3- TT Ycme crgo prsBfentis
Sana
.
m
^
rl multis tribulationibus
ducitur ,
coroore quafi in puluere latent

.
procibo vtuntur quod ^^^^^f,

" »
tnellc
congrcgarunt. Tcmpus aftatis ,
^ ,
lîa
8 ^.t,us f
cftj'»^
ff"<a«aa.bu
prienrijin quafideles quique
mcruerunt vt , fccundum
,
Apocalypfin ,^P^
LiBRj Secvndi cap. LIIL 499
corum fequantur cos & medio tcmpore intctjffdc.i^.
:
diem futurj refurredionis mortcm ânimas &

corura aBternis cpulis perfruantur, Si vero nequa-
auaui in prxfcnti pertede purgat» ,fcd purgan-
X poft vitam ab hoc feculo deccflcrunt tunc
, ,
viuorum pofTunt fufFramjs adiuuari. Et ^ hxc di- ^ f -
ccrcpoHuiniis cibos, quibus animae hdclium cX',„s

^j^^^
utsB dc corporc auidimmc rccrcantur , fi tamQp^w.
hoc in vita bonis opcribus mcrucrunt. Fruftra c-
fiim cum diuitc cpulone guttam , &
curo virgini-i«^. itf.
bus fatuis olcum flagitant alicnum • non hicM^/.&j.
proprium etd non adtotalcm liberationcm (uf-
>
ticiens, habucrun;.
Ve peshytm, qui femfer fro defunHis celehuhjsu
OVantoautcm defidcrio anhclant animg in I4t

purgatorio , vt amicorum (ufFragijs adiu-
uentur , manifcfto miracuIo,quod in Gallijsacci-
dit^cmonftrabo. Erat presbytcr quidam adrao-
&
dum paupcr tcnuis/ed dcuotus valde crga ani-
mas,quae in purgatoriotorquebantur , adeo vto-
mnibus dicbus,nulloexccpto , mifram pro fidcli- : -
bus dcfundis celcbraret- Accufatus ergo apud

Epifcopum , citatuseft:& confelfus vcritatem
fimplicitcr, compellebatur , vt mandatoftarcc
Epifcopi,iuraretquc,&fidciuflbrcsponeret pro
cmcnda. lurauit crgo presbytcr , fcd anguftiaba-
tur vbi fidciufTorcs accipcret , qui fpondcrenf.
Ncc mora, oculi compellentis Epifcopi'funt jjip.cr-
ti , & plufquam mille manus in acre

, qualiad
fpondendum pro p resby tcrojvidit cxtcnlas-QHo
vifo prsefiil attonitus , prcsbytcro dixit ; Sutfi-
cicntes habes^qui fpondcnt prp tc , vîdc ^ i& di5
l i z beac-
ccas ficut prius.
1. If }
hxc feptem pyraniia

Itatuiffc^t poffunt fuau
rum fufWtna in vno verlu.
T-Lc,hoccftplora:nSnficutcct«^^^^^^^^^
Eccleh^^W
t.rh,U
Wi.38.
r n6h habcnt:fcd fecundum
l^^rymas , icl «t
in thbrtuura produc
en m ^^^^^^
duc.ad DcumYciUcctXacrym»
calorem ignis P"rgatorM.Si
iramoderatas pro mortuo
amcmlac^^^^
flcucris
^
& nuUum irefrigcrium prsftant.
tmtHitc-
rtfio ama moris, qaa fimm
lammtahatut'
-..5.
M
XT
infigm
mea
,
filium
& decore
conTolabilitcr doluit
primogenitum naDuu u'"
prscipuum '9"°»"°""°^^^^^
. Nec fortc fine
prselag »
.....r
aUum habuit Q
imt.qmpof* £yjyri maU. Nam poft iUum ,
c^-
uaHTL ctfi infignis miUtia fuit , & pompa vanitats
pro-
£^ aus dflapidator tamcn patern^.
hcrcd.tans
»«rw, ^c, agiUffimus fuit. Matrc ergo , vt

^^^^^l^^î^
[LiBRi Secvndi cap. LIII. joi
fljogenituai inconfolabitcr larpentanic ,
appa-
rucrynt ci iuucncs in viaquadam , vtvifum cft
ci, cum ingcnti gaudio gradicntcs. Cumquc mc-
raor filij ,eum intcr illos non cfTc viderct,& flcrctj
cccc poft alios filium lcnto gradu fubfcqucntcni

agBouit. Cui matcr cum graui clamorc dixit :Et
quid cft fili, quod folus,& non cum alijs gradcris
rctardatusCui illc , in toga latcrali raagnum a-
?
qu« pondus oftcndcns ; Ecce inquit,matcr la- ,
crymas quas pro mc inanitcr cfFudifti , quarum

,
pondcrc ab aliorura profccutionc rctardor. Ad

Dcum crgo lacrymas commutabis,& in pr^fentia
facrificij corporis Chrifti, cum clcemofynis pau-
pcrum, pro mc cor pmm & dcuotum eftundas,&;

tunc libcrabor ab incommodo,quo nunc grauor^:
Nota tamen lcdor difpcnfationc diuina^vel ad
confolationcm , vcl ad corrcdioncm matris , fe
dixiffe mortuum iuucncm inanibus lacrymis i
comicatu {odalium retardatum quia Dacritis qui- :
dcm viucntium , defundorum anim® adiuuari

ppflunt,fcd nullii prorfus demerijis impcdiri.
Defecfindo fufragio , nemfe outidne,
»
SEcundum fufFragium dcfundorum notatur,
vbi dicitur : Pctc ,id cft , ora. Vndc fccun-
do libro Machab:eorum Sanda crgo &
dicitur :
falubris.cftcogitatioprodefunais cxorare , yt^

peccatis foluantur.
yoi
Otthcms Imfeworisdefmai
afparitio, & feroyiU»-
furgMorij liberatto.
nes a fcews
vndc iftud lucidiiis

Tfc Efcratn creo quiidam
crgo die qâda^

dkls tnirc^fcrucbat. Obfcruans
fua.mo manc quemdam
lc-
fencftran, locutorij ,
ratorapparcns «"*^«'"* " Dirig.ts

„ucior.
oc ocuui
ergo ouncios ad diuet la v
lcgi fac,^^ «a
dccics raiUc pfaltcria pro
fingulos pfalU acc.piatur dccem
^^^^^
ad.ynumquctnque
p.fMf*rK plina,& J"'"™ p.îni.
falutatio angchca,Aue
Maria &
o"^;°^f^„dis.
proi
falmus vero
ca , Pater noftcr. P
^
,d'caiur.
,
T»bb" «
q„:.kdo accipitur d.fcipUna n^^^^
^^bcrari.bt
Ldiis poft mortcm viuens
ta,qu65idcm Ottho bcnign.ffimus «^^^^^^^^^^
.
annoprxccdcntimortem (viam l'"SScSs&

nam «mpore charifti» dmcrfis «"0«^»"^^^«
Ncc nor
pauperibus diuiferat larga manu. ^
matcrtcra: > "«2*" r
mifsis nuncijs, vt praeccpit
eius ab omnibus furama cum
pmm cft,& pcrfeaum Apparcns ergo
.
ad eumdcm locum fcncftrx, qf "^ ''"k

tcrtera^
circuradatus c ,
mus,inaurora , tanta claritatc
vtiUa nullo modo eum ccrnerct «^^«•' .^""i;^: ,
Gratias rcddo tibi , &

pto mc mifericordiUiinQ
Domino gratias age, quia iam ^ poems erCF"

'
gloriam tranfco fcmpiternam.Ncc raKcnsiewP^

LlBHi SlCVMDI CAP. LIII;
qaia abUlisaudiui , qui intcrfiicrunt diutmo lan-

guori cius &
morti ,
qu6d omni dic facerdotibus
Chrifti dorfura fuum tradidtt flagcllandum , Sc
lupcnus tc-
eius contritio tanta fuit , vt illc,cuius
HU- U.f.i f. 4-
cimus mentioncm , vct^Tdignus Conradus
poflecrc-
dcfcracnris Epifcopus.teftarctur, vixfc
dcrc quod Ottho Impcrator poft tantam con-
,
,
poenitentiam vel ad horam poft mor-

tritionis ,
tcm purgatorium fuftineret.
quod tjl ieiunium,

De tertio fufragio ,
cft lem- «o.

Ertium fufFragium dcfundorum ,
T^ nium. VndcX)auid ieiunauit
cafum (olis mortuo Abner
viquc ad oc
tu fimihtcr fupcr
: &
«'X- 3-
fcruorcm vmdidlae
mortuum tuum quoufquc
mitigatum. usl. 4.
Dei,qui Sol iuftitis dicitur,(enfcns
De fiUo per ieiHnia & Ucrymas tMtris liherato

Lamberto fio & frcsbjittro.
rjelof»
» 1«
Louanium , opidum Brabantia,
INiuuenisprope
villa
quidam diffolutus & leuis languorc
Lambertus prcl-
decubuic. Rogatucrgo matris ,
byter leproforum ,virpius
zclator maximus &
animarum , venit ad iuuenem. eum ad confel- &
ledulus mui-
fionem peccatorum 5c p(rnitenttam
contritionc con-
tauit. Quo
mox in multavaldc
materproco
fcffo, &
nonmult6p6ftmortuo,
ad qum-
continuauitintcrpolate ieiunia.&.vfquc
lacrymis pro-
que annos , quafi irrcmediabilibus
expletum clt , dic
telauit. Ergo vt ipfam tempus
quadam Dominica didus Lambcrtus prcsbyter
qum-
TOortuus cft , & fcpult«s. Scqucnti
autcro
âic
¥ 4
yo4 Thoujb CANTipr
ta fcria praedidus iuuenis raanifcftc. apparuit
matrifux diccns : Eccc nunc mater chariflima

,
adiutorio tuo ad requicm tranfeo dc grauifsimis

pccnis quas pcrtuli pro pcccatis & mccum do-
,
,
minus Lambcrtus preflbytcr , qui meadcogm-.

tioncm &
^coiifcfsionera pcccatoium mcorum
falubriccr prouocauit : pro quo & alijs multis,
quos ad poenitcntiam falutis adduxit, multa mer-

cede cumulabicur prxmiorum. Vidc crgo leftor,
quant§ mcrccdisfit docere infcios viam falutis ,
oftcndcrc , ad confefsionem & poenitcntiaru

&
grandi
trahcf e pcccacores. Ncc hoc quoquc fine
mcrccdcncgauerinTi viucntcs coropati mortuis,
:
& cos quomodocumquein orationibus, vel icm-

nijsadiuuarc. ^ .
•
•
De quarto fnp^gto , nempe vigilia , & corfOYdli
ajflicltone.
QVartum fuffragium defunaorum cft

vigi-
lia, vel labor alius in aftliaionc corpons tui.
VndclibroPvegum fccundo dicitur, quod Rc-

ab initio * mel.
lîfi. pro (pha filia Haia , concubina Saul ,
P"^fis,& fis fubftrauit fibi cilicium (upcr terrara , & non

•»/M.
permific aues &
bcftias laccrare corporalulpen-
forum , donec ftillarct aqua de caelo fupcr intcr*
fcdlos. Qmd
per fufpenfos, nifi cxcruciat^
m
purgatorio arîmx dcfignantur ? Has Relphaîcl
laborc
cft, fideUs amicus iuuare dcbet vigiUjs, Tcl
ab initio mefsis, hoc cft defedus vitas in morien-
tibus,fccundum quod in Ecclcfiaftico dicitur:
tecU, Supcr mortuum plora , defccit enim lux eius.Has
aucs 5c beftias hoc cft tortorcs daemones ^ lacc-
,
^
farc non finas , Dominum fupplicitcr exoranao.
Ncc
LiBB.1 SicvNDi cAP. LIII. yoj
Ncc alaborc ccffcs,cloncc ftillct aqua dccoBlo
fupcr inteifc£tos,&pictate diuina casconfidas,
& confidcrcs libcratas.
Dc beata CbniliM , qua tn fe ftifcepit dimidUm forfz
tem pufiatorij Ludoutci Comnis Lojfenfis.
HVius fufFragij cxemplum in vitavcncrabi- ^

j^^*^'^^
lis,ncc non& mirabilisCliriftinagdcfcripfi- to.^.surij
mus. Ludouicus Comes Lpflcnlis nobiliflimus xylftn^.

intcr Thcutonicos crat fagax ingenio ,
, vir ii\ &
armis cxcitatus ac ft:rcnuus. Hic virgincm Chn-
fti Chriftinam miro compledcbatur
afFcftu.Qui
cum in extremis agcrct.Chriftina ad fc vocari fc-
cit , &: in conclaui fecum fcccdcntibus omnibus,
,
remanerc. Ncc mora,Comcs virtute qua potuic,

crcxit (e , & fiipplcx antc pcdes Chriftin:^ toto
corpore pcccatafiia cum maxi-
tfai5lus,ei omnia t^^l^^^îfi^ -^*
mislacrymis rccitauit , hoc non pro&indulgen- ^^^^^^'^•U^

^*^^''
tia,quam darc non poiuit , fed vt magis ad oran-
du pro ih tali piaculo moucretur,hoc rccit. Mor- ^
tuus crgo Comcs eidcm Chriftin» manifcftc ap-

paruit , & fe traditura acerbiffimis in purgatorio
tormcntis oftendit. Cui pia muHcr,'non modicc
mifcrat;^ , refpondit Agc nunc , :vade hinc, & &
fecundum diuinam mifcricordiam paenas pro
pcccws cxfoluc^-cgo vcroin mco corporeexa-
durafuppUcia , diiiiidiam purgatorij tuiparteca
cxcipio. His itaquc gcftis, viaeres Chriftin;am
multo poft tcmporc certis horis, fecundum quod
anima Comitis akcrnis doloribus torquebatur,
flammeis vaporibus , intcrdum vero frigorum
algoribus cruciari: loca verOjin quibus Comcs
peccarcjvcl infanijs falfis gaudcre folcbat, la-
crymis
, <o6 T H O M ie G A M T I P.
Longoigitut
crymis irrcmcdiabilibus irrigabat.
poft temporc antc mortcm fuam
idem Comcs ci
contcmplante
apâruit, &
grattas agcns illi , ca
ad (uperna traoiiuit.
Pe quinto fnffragto ,
nempe eUerttofput dare..
eft darc
iM Vintum fuffragium pro animabas,
i.il»cM. Welcemofynam. Vnde m libro (ccqndo Ma-
ludas
«« chabsorum dicitur quod vit fortifTimus
:
drachmas ar-
r«nri coUationc fada , duodccim miUia
gcntimilitHicrofolymam. offcrrc ea ib. pro pec-
i£a!. in bccicua-
jMlmfurU catismortuorum. Nccroirum cum .
' ignem ita c-

ficiHm. ftico dicatur : Sicut aqua cxtinguit :
pamelc di-
^'^' 3' lcemofyna cxtinguit peccatum. Et in
citur:Peccatatua,rcx,eleemofynis redime.
docens quhngmtfit p«-

Defunai militfs appmtio ,
utum, non exequi, yel dtfferre executionm ^tmm
legatorum.
. «;
^ C Vpcr hoc fufFragiorum articulo in gc^^f^J"
^ di & magni regis Karoli legimu» ,
quod ^^^'
iungo. Eidem regi milcs quidam m armis itte-
cxtrcma per-
nuus, fcruierat annis raultU. Hic ad
clicntjm qucjn
dudus ad fc confobrinum fuum ,
in
diccns
folum habebat fuperftitem , euoc«uit, :
fcxaginta nimi
comicatu rcgis annis iam pcrftiti ,
miii-
in mundo proprij poffidens , nifi quod ad
tiam pertmebat. Eteccefolum cquumoptimum
cx hoc ftatuo tcftamentum. Me
crgo
habco , & anima
mortuo vcndes cquum , pecuniatH &
pro
ei
mca totalitcr cro grabis. Pollicitus cft clicns , vt
praeccpit aûnculus. Mortuo autcm '^*''*^
*^ yj^jj
LiBni Sicvnî CAV. LIII. 507
lcs vidit cquum validum &
audaccm ,
cum ncc &
vcndidit , nec pccuniam pro co foluit , fcd cum
rctinuit ftatutum auunculi paruipcndcnsXirca.
,
aniiâ dc-
dimidij vcro anni tranfadum fpacium
funfti apparuit fatelUti manifcfte ^diccns :
Non
^
curafti facere quod pro anima mca ftatucram li-
bcrandî', & ideo mcdio temporc ,

quo pcr elce-
mofynas dcbucram,
liberari fum graucs
palTus
pocnas. Sed cccc nunc iudicium

dcditopcrum
pondcrator omnipotcns , &
omncs cius affclTorcs
angcli iuftum cffc dccrcucruiit , vt
anima mca ad
pccnascxcipiac,
rcquicm tranfcat ,& anima tua
His
quas cxadurus adhuc fucram in tormcntis.
didis rcpentd difparuit , &
mox fatdlcs grauiOi-
mam infirmitatcm incurrcns , quae gcfta erant
confcffuscft faccrdoti , &
non multo poftraor-
tuus, pocnas, quas merebatur
cxfoluit. Vidc crgo
lcdor,quantum pcccatum fit & dcUAumâmi-
corum aut parcntum rctardarc , vcl ncgUgcrc tc-
ftamcnta ; quibus fi cfFcdum habcrcnt, accelcra-
rcntur ad gloiiam , aut fi non habcant,
i gloria
diflfcruntur.
De fext9 ffiffr^§}9 ,
renitutme^
, rcddcrc
SExtum rcmcdium dcfiinaoram cft
fiquidiimuachabuerint,vcl rapucrint. Teftc
cnim vcridico Auguftino ; Non dimittitur pccca- Aug.i^.s^
tum,nifircftituatur ablatum.Et illud tcrribilifli-
mumt,quoddicitur infcripturis : V« qui ^t^^ f^^fl-
daris: Nonne 5c ipfc pr«dabcri5? '/'••^J-
. De
yo8 THOMi» Cahtif.
folutiottem
Ve MCTttio i foenis Ithentto poji debiti
fer vxorem faSitfit.
excmpla funt plutiraa; quorum v-

HVius rei
famiiianfsimum noui. Narrantc
enioi
^
nuQi
his-vcrbis audiui.
fratre orainis Pr^dicatorura
commilitoncm iuum vi-
Patcr , ait, meus contra
cKrccns,ta.
rura diuitem &
potcntcra inimicitias
fuos.& corum
brum habmt in vicino , qui cquos
fufterrabat.Pott
qui fccum crant.multo tcrapore
Lc fabcr cecidit inlanguorcm & P^j};; P" .
obKuionera vel incunara

.
ndlus {olmt. Morcuu^
eftautempoftannosfe^^^^^^^^^^^
apparuit maniteltc pcr
aiecmuauuw
fla>nmantia ferramca-
uo fuo, gercns in manibus
yxori mex vt foluat
ta equorum , dicens: Dicas
Poft hoc
tali debitura. quo fic vcxor.
homini talc
ccce feruus Ulc,
non raulti dics cffluxcrant , cura K quia
lacrymis vcntt ad mc
cum amarifsimis ,
aa>
raatus itaquc feruo
vidilTet cxpofuit.CoUacry
Aud.t iHa
bo ad matêm ingrcdimur. f^^J^^
diuti.
fabrurn
fit.addit& lacrymas acce(su ad ,
meus
qusr.t fi patcr
na tabc prope confumptum :
cum
Tunc lUe
ei in ahquo moriens tcnebatur
kcrymistufpirans , dixit : Hcu charifs.ma doan-
na,ctiam fcre in marcha rna : fcd affcdlus longo
ma-
tadio in poftmodum "^cidi in
moncndo ,
Ncc
gnum languorcm, &fic tiluivfqucmodo.
debUutn.oo
mora,matcr foluit pauperi integrura
multis , vtmim
roox foluto ifto cum aUjs dcbitis
illa fccret6 narrauit , ci pater meusin huncmo-
dijm apparuit: Vidcbatur ci , videre lUum in dsm
pcdum,qu^'
neo , a fuoamo capitis vfquc ad ima
LiMM Secvndi cAP. Llir. 509
inuolutum. Cuiillc dixit:
rcftc longa, totalitcr
^
Apprchcndc futicm , & foluas mc. Mox illa ini-
tium tunis accipicns , paulatim ligatunl cxfoluit,

& ftatim illi congratulans gratiasagcns:SiG,in-.&
quitjprius fucram obligatusin poena, quoadvf-
^
cjuc folucrcs quo tcnebar.
DefeptirHQfujfragio , quod ejl mif^ fxcufcium.
SEptimum & vltimum rcmcdium dcfundo* »•

rum , cft celcbratio miflarum, Oblatioenim
corporis Chrifti abfoluit a dcbito culpae
pocnaer. &
I
Vnde in -^gypto poft comcftioncm,& cfum agni ^xod. x%l
populus Ifracliticus libcratur, fanguii agni & pa-
fchalis in fupcrliminaribus poncbatur

contra an-
gclum vaftatorcm ;&fcrpcns aencusin palo

crc- Num. ii;
i dhiscftcontramorfus ferpcntu.EtPfalmiftadi-
mco mciifam aduerfus ^f^l ti^
i xit : Parafti in confpcdu
cos^quitribulant mc.
lujlo monAcho qui 4 pur-

ExefnplfifH ex Gregorio de ,
3 âtorto ejt Itherms fer facri^cium mip pro eo trt^
if ginta diebus oblatwfu
fcripfit,
i T> Eatus Papa Grcgorius in dialogo i,;
hbcratum, pro GrtiU'
qucmdara fuiflTe k purgatorio
n quo trigirttadiebusfacramentum corporisChn-*«*-*-JV-
ii> Iti oblatum eft in altari.
is
i ,
I>eDuce,cuiexerdtuscaleJ!t!anmi4rumtafHrgatO'
0 rioferjfJttmliber4tarHm,/uc'urrum in frxUo,
' -
„
quidam crdinis Prfd^cato-

iJ. CEd'& fratcr
O rum ,
qui tetras & majia multa
P"*J^*"*JJ;;i«.
«"»:
*lO T a O M ii C A N T 1 P.
Dux
»r« M t do peragraucrat narrauit mihi quod
fupcruacuis cxpen-
,
qui-
Uwfi'. aam , diues& potens valdc ,

&din.9. fis dcditus crat totus , glotix lcculari : qui ad&
««wf.iS*- corrcdiorcra vitam, fcdula cuiuldam pr^dica-
tione,conucrfus, conuocatisfuisomnibus,dmK
duxi,mihi
Vt vere vidco,in vita,quam hadenus
falus non eft , & vitans inutilitcr
& damnabiliter
iam cxpendi. Volo igiturcxpenfisparcere,mi.
nuerc familiam , vi ablata reftitucrc , &
clcemo.
Etfaaum ctt
I>M».4' fynis rcdimcre peccata, ouxfcci.
dc. Hoc vt viderunt fui , dctraherc cccperunt do-
fapiens dcft ttt
mino{uo.NecproptcrhocDur
larga
abincteptis. Qui prius reftituti$ifuur.)s
,
mftitucre capcl.
manu c^pit croârc pauper.bus, infubfi.
midas
mkximc^d celebrandas
lanias.
dium animarum ,
qu§ in purgatorio
^J"
diabo-
tur. Qiipd cum fcdule agcrct , vidit
cura cru-
lus , & inuidit : & nobiles illius contra
re-
Qui paritet comurantcs
deliter inftigauit.
,
gemquemdam, quondam contra cu«o adierunt,

cxerccntcm, fed iraparem vinbus,
.fias
dorninum n
dixeruntqueregi:Diu >am contra
ftrumDucemgrauem animum habuilti,»*-
bi ad placitum non fucccllerit. Nunc V^^^^^T

vt tc vi
pus inuenire potcris oportunum ,
clcncotum w
ces adoptatum. Dux cnim folis
buiis dcdims fegnitcr fua expendit
,
impro^ &
bcnei
bc,&nulUfuorum nobilium iropendit
14
fr» <{U0, cium vclhonorem ; t pro quofacilc .
0jl^<litMrt. veftrum totus
pcr nos.contra eum , in fubfidium
terraeiftiuspopuluideuoluatur. Nccmora,vt
confiho nun-
diuitrex,l5tuscfi*icitur,& habito
cawas m
ciostranGnittic ad Duccm , occafioncs
geminafisjquomodo^cum fsepiu^
ppref.
I
LiBRt Secvwdi cap. LIII. yir
opprcffillct,nunc vcr6 (c illi vcllc rcddcrc talionc,
nih fc dcdcrct (ua , & &
in hoc illi conftituercc
ccrtu dicm. Hagc vt audiuit Dux,mandauit nobi-

lcs& proccrcstcrrx lux , &
quid rcx fibi man-
dauit,infinuat. Et illi quafi vno orc rcfpondcntes,
dixcrunt Hadcnus nos vt
: fcruos fatuos repu- &
tafti , folis mundi fcdudoribus clcricis adhsefifti:
nunctciuucnt illi & confulant in aducrfis. Tibi

autem ncc fuccuiTcrc volumus,nec valcmus. Haec
vt vidit dux, vchementcr cxpauit, mox (c con- &
fercns ad caftrum munitiffimum , foUus Dci au-
xilium implorauit. Medio autcm tempprc condi-
di diei^profpcdans Dux pcr propagnacula cum
quibufdam,vidit ingcntcm cxercitum albatorum
in cquisâlbis , clypcis crucc rubca
confignatis
cminus vcnicntcm. Et mox ftupens dixit fuis:
Numquid vidctis quae vidco? EtilliiNi-
,ait,illa,
hil,inquiunt : & mox omncs cum Ducc fuppliccs

preccs dantes adDominum , viderunt innumcra-
bilcm cxcrcitum albatorum.TuncDuxcum qui-
buidam cxfuis cxiens ,curuauit gcnua, cuiobuius
vnus cx multis milibus , clcuauit cum,diccns Nc :
vcrcaris.fidcliffime principum , vcnturi rcgis ad-

uentum: Adfunt ifti diuino luffii parati iuuare te,
quos clecmofynis &miiTarum fufrragijs depur-
gatorio libcrafti. t Medio autcm tcmporc con- A,ioUmf9^
diai diei libcrabuntur &
alij , qui nobifcumin r#, ^Wi»-»
tuum adiutorium funt venturi. Et hoc dido , ^'^'^'tdc^»

mnis illa albatorum turba I^^^^^fP ^"^î^V^,
difparuit.
rcucrfus in caftrum , cum fuis omnibus Domi-
num bcncdixit. Ad diem ergo temporcprocc-
dcntc , rcx cum infinita multitudinc fuorum vcl ,
ahorum nobilium , qui contra Ducem dominum

dc
fuum totum tcrr» populum adduxcrant,quah
viCto-
<ia Thom^
plamaempropfi
Cantii».
viaoriaccrtus.aduenit , &in
d>fFudit V n.t
Lftrum cum mira multitudincfe -
alacer vultu ,8C an
& iili obuiusDux,nimirum
mo inconcuffus ,
ftatimque vbi caftruoj
tanta,&tam^ncnarrab.hsinultuu
cum
^ .
ciscxiuit,.lli
inmtmrsbf ^îcHis cxercitus cft coniunda ; vt cx aauen
rcg.s qual. tur-
caftrorum c^leftium , multitudo «°
bamodica Yidcrctur. Quod vt
v'<J'tr« '
pauor con
mnes, qui (ecum erant , vahdifs.mo
fumm.De.,
cufsirunt,& aduertcntes magnal.a
.nta r n^^pro
proieAis armis.obmjs «^^"ibus pi^ v.ta
Duc.s cu.«
hratifunt.& ad voluntatem
&rebustotaliter fedcdernnt.
diuinam in mifericordiatn rccog"°*f
fe
^^^*
"'^^^
'X
hrtn.fs.m.s con
ricordiam cum omnibus fec.t,& At v
pac« =«ccep.t.
ditionibus ordinatis , oblides cotûie
bi pax mtcr ducem & regem on^n.moda cinp
rcpcntc
uit congregatio c«leftis cxcrcitus
,
eft,vt rebus
in fumm^
rui . HuK deniquc taaum
tranquinitaten?raais,gratias^^^^^^^^^^^^^^^
glortficarc'^^^^^^^
commun, Perfoluerent,&
rabiiibus Dominum raa.cftat.s; & »c qu»q"'=
gaudio ad propria rcmcarcnt.
"''*
"""'^
Be to , qal in furgatorto emluhttt , <J«»'»
fuer , in cuins pmttip erat liherandm.
d»^]?''""^;
T; T nos vcridica valde relationc
tt.
'
H qucmdam dcfundum fubito , ^J^f?^^^_
purgatorij tranfcuntem , cuiufdam fin^"*l
ri precibus rcuocatum ad vitam. "''j^**^?
An
vifum &
auditum in purgatorio rcferebat.
cognoucr y
, raa cuiufdam , quem prius in vita
ergo ignjD^
grauiisimc torquebatur. Iri mcdijs ^
LiBRi Secvndi cap. Llir. 51
(ubito exultabunda damauit : Eia mifcricor-
illa
diffimc Dcus , ncc in tineai oblicus cs mci. Cui //4/.
anima confbrs in pa*na: Vndc,inquit, tibi mifcr-

rima in tam horrcndis fupplicijs cxultare? Ec illa:
Mcrit6,inquit, cxulcabundatripudio , quiamihi
fcire 5Domino dacura cft : in hoc inftanti natum
pucrum,qui longo poft fucurus eft prcsbytcr , ia
cuius mifTa, quam cclebrabit primam , ab his pce^
nis ad requiem cuolabo.
Slua occafione auHoY k p^re in {ludijs fHerit coUocatHs,

^qnomodo pater mortim ab eo fctinerit
auxtlium»
SEd Sc patrem mcum^vt mc adhuc pucrum ad

htterarum ftudiura & viiam caehbcm prouo-'
,
carct, faepius mihicum lacrymis & dcuocionc rc-

fcrentem audiui. Cum marc ,
inquitjtranfifrcm,
tcrramfandam, ac Hicrofolymam vilicarc , veni
in montem , qucm Nigrum vocant: vbi fparfim
multi vin fandti vica cremitica duSentcSi^Dojnino
feruiebant, Vni crgo corum pcccata mea confct
fus,rcfp6fum acccpi , mc dc raciU culpasmcas pcr
pcrnitcnciam non polTc dilucrc/ed fi filium habc-i
rcm:& hunc ad httcras poncrcm,ficrctquc faccr-
dos idoncus Chrifto, potiflime pcr hunc me pof^-
feiuuari. Huius occafionc conhlij in fcholas da-
tusfum : & fpcro diuinafuffragante gracia, quod
tam pcr rac , ccfi minos idoneum quam per a^
.
lios , quos publicc in

fcrmonibus , vcl fccrete
in confilio ad orandum pro illo induccre.rfR-
caciccr potui adiutus fit multis modis . l^mi
,
quoquc Chriftus teitis fit,qubd,fi quando pro co

cchbrarcdiftuUireiBpaliasimpcdiius, iplc nîhi
linccntcr argucu
tus non luuaiem ,
ran, ordinis
^l^-^-Ya^^^ûJc^^^^^^^^
lauttils.mae vi *
quidam , ^ ^4^10 mor-
diccrct : Agnus i rc-

^^^^^^^^^^^^
„a cis rcquicro ,
iam mirta proptnquat

ad t^t^cm.
^
ptus in fpintu ,& vidit '«""«""f^;'"""
sc alijs
Lm multitudmcm f^ft'"^"^*^'^ »l'ScV:Fc-

rcccdcnt.bus P"«P^* P^^î^^^^Jrfp olquat ad
ftinatcfeftmate , qmaiam Pgg
dici
tcre hota
n
ftctit a pnma
fincm.Sic monachus
vfquc ad horum nonam, PJ^^t°l^""TrTan-
im-^^^^^^^
^Santtbus quid ftans b^bcrce
finmic ooillam, <x y
dcm creo ccucrlus ad (e ,
pcntclbbatc^cunîsquidvKU^^^^^^^^^
ôftpaucosdics i^pfcmct «»°"^<*";j;^'™^^^^^^
&is ledor aud.t.s , qms,
faluo
Sit.
"f
iudicio , dubitarc potucnt , q"'" Pi.^^^^^^^^^^
m f
commod.us ordinantc . ^^"^^'^fJ^.^^S^^^
fid=l'busddun
tuslitftatutum,vtinmiffa pro
ncquc dcw .
ais nec pax precctur viucnt.bus ,
pro nci
fcdtanium , vt rcquiefcant in p»cc ,
ûcifdcm oretur^ y-r^
LlBKI SEcVNOt tkP. LIIL (t(
I
Vifio mirabilis de trifUci fl^tu ilrfHnil$rHnt^
COmpcndiosc, quibus potufmus rationibus J^*

& cxcmplis, fcptcna dcfundorum fuffra- .
gijs cuolucis» gcncralitcrde ftaru triplici aniuiai»
rum, quae ex hoc feculo tranfcunt , vifioncm mi-

rabilcm & indubicabilcm rcfcrcraus. Cum in
BrabanticE partibus praedicarcm , vnadicrurn &
'didamifla intcntumaliasfoeiumitinerispra?fto*
larcr > vcnit ad mc homuncio rutticanus pau- , &
pcrhabitu,& forma dcfpcdus dcuotifsime pc* ,
tcns vt cum audire. AnnuijConfedit , dixit mi^ &

hi Annus iam fcrc clapfus cft , cunci cccc in do-
:
mo mca in no<3:c vigiliarum fanftg Kathcrinsc

fupcr ftramina iaccns audiui campanam# vt mihi
vidcbatur , iftius ccclcfi» refouaiitcm/ Surgens
crgo vt pergcrcm ad ccclcfiam , vxor mca qua ,
in lcdo alio quicfccbat, clamauic ad mc: Qnb va-

dis?inquit, Et cgoiAd Matutinas vado , quia
puUatumcft. jEtilTa : Spiritus, inquit, ncquam
agitatte,quia in primo fomDO adhuc cft. Nihil

autcmcuransquidilladicerct , vlque adatrium
ccclcfise properaui. Et cccc occurrit mihi facer-
dos quidam ignotus, vcftibus facris indutu^, ftola
per modumcrucisin pedlorc tedimitus , qui di'*
xit mihi Appone cor tuumad ca,quae tibi mon-
;
ftraucro. Et mox fuper acrium cdito figno cruciSi

furrodt tantus populus , vt ciim vix (patiuai
quinquc iugerum caperc potuilfct, Ec crat popu*
lus illc fupcr id quod dici potcft, aut credi , mife*
ria miferandus,nudus penitus,&pcr omniafe-
uis plagis , & crucntatis vulncribus laccracUs.Ncc
tnora , a&ccrdotc iUo itcrat6cdito. ftgno cracis.
i
iiLraitMPulus, ^ alius muki
.'..inotnum.ra
,u,dcffl aupet K
& ho™otV LteVit. Habitu
.
f
£Stpopu,«p3snu,.crM^^^^^^^
«c tac»es omni p
Ticil't nix a fole irraduta ,
ie iucundior > & <l^»r t '
« " û^
triuai popuiorum ',,X^Jitio-
fti?
m.fcmma gens. 6"-«^^^^^^^^
Pri^ma'iUa
aeternalitcrdamna
ne aifccdcns Ucculo .
no^ fcd
contm.on
Secundo apparentes ,
pcraaapocmtcntia, mortuifunt. EY'dLdcm

Jdhuc p^His grauifsin>is
d«mcntur und .
W
{
purgati .pcruement ad q"\««=™- /""^nti»
Lnspoplselcaus eft qui P^^^^^P^S po, ,
di^So.cum P^^^^^^
lum Domino gloriatur. Hoc
pulo facerdos Ûparuit & -«^^^^ ^ "^'S.s
^
Sfficium campana H]^;^^^;^
matutims & J^^^ lu
milla, dc dicicgraius ,
^
tcrrimicui
poftilUm
& tribus menfibus elangai
vifionem.
AUaori retultU
Vita eius,qui dillam vtfmem vidit,&
aiHgcntcrpcrcu
3S'
PErada igiturnarrationc ,
homunao t ah •
datus inm ,
quifnam cffet
huiufmodi.
& inueni eu,n conuerfationis
cup»/* ^
ca- odo mgera arabilis habcbat
terrce
ncccflanum^
mo , cx qulbus fibi & fuis viaum
LiBRi Secvndi cap. UV.paupc-
yry
partes ctiam
Icd tcnuiflimum c;aborans ,
h.bdoimda iciunabat, li-
ribuscrogabat. Tctiu
tcmponbus m- ..J-î-.
nelincis.imc calccistundifcrctis
ccdcbat. Pcrnox frcquemcr ^
prc<^»bus , num-
n ,aut culcicram rccumbcbat.

quamfupcr leda ^^,^^^
hdcm m
Quid plura ? TaUs crat homo , qui mihi ^ji^,^
digne n «rrauerat facicbati

omnibus, de his,qu« ,
"
maximc cum in vcrbis cius & facic

diuinam n-
dcrcm gratiam reluccte.
Defelidtate&g^ttidio fanSarutn
Atiimarum,
CAVITVLVU LIV.
\
" I
^ftate prodeunt , & quafi longo
hyemis ta:dio fatigatx t extenhs ,
membris & alls, &;e^cu{ris exuuijs,

libe-
cxultatione multipUci in auras
•
ras fpaciantur.
manifcftifllmepoftfinemmiidi
«
I c
refurrcdionis gloria dcnotatur. g.,„;j,,.
tcpus
<tas cnim.qua apcs prodcuot ,
quo
\\i KI3 P vltims relurredionisinfinuat:
beatorum anims poft
diucm*
F-^'^"^ ,11»
fuis vniri dcli-
prsftolationis tajdia corporibus
dcrant. Tunc fccundum prophctam.pcrcuigUa-
tionem fonitus dangoris tubs., &
niscxcufsis, depuluerc «"^^bra ^mgula m bas
f J/.
;
compa.
dcbitis &
rootibus proprijs , rcdicnt ad
gcm , alalquc contimplationis fupcr latitudinem
iplam
1 • C#r 11. cjeU , non m
aenigmatc , ficut nunc,fcd pcr
acutilfime dilatabunt. Quod
Ilaus
Vs.rMuiu- fpccicm 1
dcdarat,
ftijjimh prophctaîn magna cordis «exultationc
ifn- i^' îccns Tnnc videbi$&
iiiren? ::Tanc videbis afflucs:
affl &
roirabitur & ,6P
beatitudi-
dilatabitur cor tuum.ln quo vcro ftatu
Iob,& caiu
cis bcatorum caro rc(urgct,propheta
Scio, inqmt, quOd
te nimium,& planc defcribit:
rcdcroptor rocas viuit, in &
nouiffimo dicdc
tcrrafurrcdurusfum camc mea , & in vidcbo
mcum.Qncm vifurus iuoa cgo

Deum Saluatorcm
ocuU mei confpcduri funt , & non
ahus.
ipfc , &
Rcpofita cft hzc ipcs mca in finu raeo.
In 0ttm
Vefex occ4mhtts ,ftue caufis g4ud''j
(featitudine»
^Vidcftautcm.quodintextucxultatiomm-
, «lc
'
V/ tiplcx diciturniG quia fandlis in iHa
:
ftipaii ia diuerforum crit oceafio gaudiorum.

dicetur: in.
dch cnim fcruo,tcfte Chrifto, in fmc
autcm in-
t J. tra in gaudium Domini tui. Quid cft
ttarc gaudium niii ficut pifccm
:
aquani lupr* .
fe & infra,antc & retro,a dcxtiis & ^ 1»"»"^

cafioncm gaudij &
cxultationis habcrc.^^Ga^îufn
lex;.
ergo fanai intrant , in eoquod vidcnt ifta
Nota vcrfus.
?rimo Beum fupra, fubtus eontrarta vtil^!
Ame facros ccetus & retrt pericuU luxut:
,
Sindoi in dextâ , damuatos fHtte fmiSra*
SM
i
CAf, LIV.
L IBRI SSCVMDI
quu vvdc
1 hoc fp?cialc gaudmm habcbu.u ,
,bunt cumtamquamfolumDommum ,^^^^^^^^^ ^ ,^^,,^

perp ffi fu^t.^^^
minorum, quos olim in tcrra
,faiasprophctaco.ga^^^^^^^^^^
tStuiCrr 4»mt;c!
•
vidcrc Chnftum in P=^«^^^^"'^^^^^^^ ê,i tabcr-
nacula ,
^*»^
Hulcc foit,facic
ac «P"';;";^"';'^;,^^^^^^^^
(ccf dulciffimum
clanffimum pcr
fapcr folcm ,
J^"'"»^^^^^^^^
k .
iafmortalcm.Ha5Ccft
dixit , vt
cognofcant tc folum fSmScX
Dcum , q
mififti lelum Chtiltura.
infiur pmm^ udunm corufaM,

quiddam tdationc ^gn^- '^.
AVdiui fupcr hoc

bcat« mcmon« Bcr
n^^^^
Lum ab orc ord.^^^
,
Abbatifl* monaftcrn
biliiUm» muUcris , ^
Ciftcrcicnfis. qaod iuxta Infola™ .ft
u^k^
^^^t».
Rcclinatoriamnuncupatur.H«ccumaaau
<20 TllOM/B CAMTlf.
contigit, vt fanaifii-
cflet in Aquiria monialis ,
quare.
quamdam cx fociabus pro- ncgocio
m?&incontcmplationc diuini vultus raptam
inucnirct. Qux vU
nVn^lo ccclcf. JfoUtariam
d.mouit vu n«
^facifiUius vcia incircumfpcac .
corufcamt cu.us
eius omni flamma radiantms
tcnicntas rcpcrcufla,
fulgorc fubitb contucntis
,
fcrl cxanimis cccidit

rcfupina m.ru^^^^^^^ C^d
fpknd.da fad f«eX
,4. gimus quod focics Moy/l
nia«nigmat.cacollocutioncdiu.na,&ldoti-
tabcrnacula difFugcrunt.
.
oicntcsllij Ifracl in
(omewfUtiom inprj^c^
De ea , cttius oculi
culimicuerunt.
C Ed & mcmorabilis BixinviHonc

cutus f"P«
/"jf ,
3- P mcntioncm,poftquam Chnlti
po-
ta-
cicm vidit ( ficut ab .n.s audiuimu.s , qui cam

beati
lucid.ffimi Ipcculi
ftca cognouerunt ) inftar
eius oculi micucrunt.
quod videbunt hf
Defecuuda occafwu gMidij ex co , .
ps fuosdx»iD»is fubfcdtbns.
viderc fubtus
,
SEcunda occafio gAudi) crit
4.
comraria vida : hoc cft da:mon«s qui nos
,
bt hoo
chm in diucrfis tcnrationibus afflixcrunt.
quinquc
ur o.
fignificaium fucrat in libro lofuc . vbi
^ populi-m
nges Amorrhxorum, qui affixcrant
ec
Dci comprchenfi funt , & vin<ais manibus
,
bt
pedibus ab omni populo vilitcr conculcati.
,
no-
hoc fignum atquefigura.quod aduerfari)
cft
cxami-
ftri djemoncs , nullam poft illud extrcma:
n*tionis iudicium potcttatcm tcntandi

habcbuot
w
LiBHi SicvHDX cAP. LIV. 521
in fan dos. Et vidc quanta ifta occalio gaudij fu-
turafit.
De eo qui exjlimulatus cortcmfcenfia ,

digitos igne
,
conffmpjit ,
Uôncm non fenfit^
7'
LEginaus in vitisPatrum, quodquidam fti-
mulams in feminara , tantum (cnfit mte-

'J^ff^J^^^^
rius libidinisinccntiuum , vt digitis manuum ^'^^^j!
confumptis ad igncm , laefioncm extcriixs non
fentirct.Quid mimm Foitiorignisimpegit ia
fortcm,&inualuit. Lcui aqua matcrialisignis cx^
tinguitur , fcd tantiim forti animo ignis luxuri»
iriumphatur.
Def atre VraiicatoYe ^ quifihi virilia abfcidit.

'
ex violcntia tentationis»
V
quod
^
Idi fratrem ordinis
fratrc
Prxdicatorum , qui dc
adhuc , vt crcdo , viuentc, narrauic,
diu in:entmo libidmis impugnatus , cum
ôhbrM.
vmci (c penc vidcret , t dolabro tranfucrfali vc-
icitixm fibi fuccidit & teftcs , & morcem cum

maxirao difcriminc vix euafit. Ncc hoc rccito fa-
dum approbans, feddaemonum violcntiam mul-
(um mirans,
De tertia occafone gaudj ex conJpeSk AngcUrum. ^
TErtiaoccafiogaudij crit, vidcrc antcfc/a- ^

cros cgctus, lioc cftangclos, qui inmcnfi
Chrifti antc confpcdum eius , in (ingulis offi-
cijs deccntifsime miniftrabunt . Et in fignum

huius, rcgina Saba in libro Rcgum tertio dixiUc
lcgitur
llrf.io LicBr Salon»on» : Bcau lcrui tui , & hi, qm affi-
qu. vmcn.
planetetifrimisvifiombusangelorum
magmt^ce îrtutis
omn.profcdu
tibus nobis in
multipic.busad
cogaudcbant. &.nosvbiquc
arcumftantcs , contra d«ôn«;& ^"'^
torijs j
frcquentms c.rcum.
pcr cula tuebautur nofâc
' :
^
?cptos fua ptarfcntiafolaoantur. Et hoc «^*
euidenti,qu.dindcvcnIsimarelat.oaC
plo patcat
didicimus , rcteramus.
Dc fororihpis ^n^do duM cx hc miroiaudii

ferfnjts.
E
cudcaotaacfo.a
v,igo dcuodfsima fmt.
, q"*"* 7«=^
HKCumfo-
mt-.^" 0*/^^^^^
rodcrc noluimu.;dcNiuclU
.rc milliana
propcrabat :
^-^^^ ^^^^Jî &
Paucfad* crgop^
p6d J euia funt fccut*.
2:
tibus vehcmcntcr fub.to ^7^7j^\2rumdcmv.i^
.
cis, Erac autcm .uucms .

«^^^^^^^^^^^^ cu.
narramt, cr.nc crilpo ,
crocco.aioai &
fupcrdudo.
„ica.& albo pariccr coUubio
t.sautcm.lUsabc.s,q«6pcrgc.cnt^^n^^^^^^^
Rcfpondcntibusvero .nLcnlos revc eis
:.Sci0.vnj^^^^^^
fiv.âmfc.rct,u.quirunt. EtUlc
fcqaimini. lUo ig.tur cum f.lcnt.o P^=«c;^^!l\:
e«u^^^^^^^^^
U.untur&,ll.'Ne. fuit aliqua
liqutd loqui poterat pr* nim.o

«««""^f îHan,.
vi«lcfun
vel ftupore. At vbipropcrantcs,
fubico in icû oculi , duaorcm iuucnem
I
runt.Quae mox proftratx in tcrram,amarc ca-
pcrunt tlcrc, quod dudori tanto nihilampHus
funtlocut^.Ad cor autcm poftlacrymasrcdcun-
tcs,Deum magnificc collaudarunt,& faepiusduU
ccfadumad mcmoriam rcduccntcs, cxindc in
fpirituali vita tali folatio profcccrunt.
De duobsis fratribus Pudicateribus ,chm anxij efcnt
dc pandio,ab angdo confonatis.
Onfimilc propc duobus fratribus ordinis

c
de
Praedicatorum ( vt pcr fratrcm Hcnricum
Culonia, prÊdicatorcm clcgantifiimum in*
didicimus)con-
tcr fratrcs , indubitabili rclationc
tigit in partibusGalliarum
,illo ordinc nouiter
inchoato. Gradicntibus namûc duobus fratri-

bus Prsedicatoribus ieiuniorum tcmporc antc
pafcha,cum iam inftarct tcmpusprandij, hora
nona , & fccura qu§rerent, quisfideliumcosad
rcfeclionem rcciperet in tcrra rara hominibus, &
ignota : {ubito affuit iuxta cos vir elcgantis for-
m§, &habitus peregrini , dicens : Quid confertis
intcr vos fratresmei? lUis autem
verecundanti-
bus diccre quid dixilTent , ait eis : Modicae fidci
de hoc intcr vos dubij quaercbatis quis vos ad ,
reteaioncm reciperet in terra rara hominibus,

& ignota. Chrifto creditc vcritati, qui non hoefi-
tantibus,& in confidentibus rcpromifit diccns:
fc
&
Primum quaerite rêgnum Dci, hjc omnia ad- tdat.^
ijcicnturvobis. Crcdidiftis in hoc Chrifto , vt
tcmporaliaifta pro illo dimitterctis , & paupcrta-
tc rcgnum fcduli quaercrctis : & nunc Chrifto
diffiditis , vt vos finc rcfe<aionc diniittat , & non
cuafi filios paicat ? Abfit,& boc vobis fignum.
^ Tranfi-
9
04 THOMi» Cantin
Tranfibitis campuarwtum , & in vallc quadam
ccclc-
illam paruulam inucntctis. liUc mtrctis
prcsbytcrafFedu wagno lcd
(iam . inuitabir vos :
aufcrct laccr-
fupcrucniet railcs, qui vos violcntcr
d.!-i. Et ciim vos
dcducet,perfona loci qui al.cer .
patronus dicitur, maximis precibus a m»!'" obn-

milttcm
Jebit vos, &
ambosinuitatotcs vcftros ,
fcilicet &
presbyterum.vobifcumhrgiflimistw-
cuhs rcparabit.Con tiduc ergo in

Dwm,& fwtres
faciatis.
cxcmplo illo confidcrc
ordinis vcftri
autcm pcr cN
Hec vt dixtt. rcpentc dtfparuit. llh «
,0'aniarcpercnint ,
dincm, vtcis prad.xerat
fratri Hcnr.co
d Co'
rcucrtentcs PArifios d.do
loma , & frambus quibufdam ahis
q^ô^^^"
,
^^f^^^^^'
'°
tigcr.nuretulerunc. Etnotandura
cius angcU
lifra Chtiftus , fcd
nobis in &
racnfa
(uos confor-
miniftrabunt. Vndc ipfe Chriftus ,
, ficut d
(po.
tans,dmt : Eccc cgo d.fpono vobis
vc cdatis &
bibat.s
fuit mih. pater meO^regnura ,
mcnfam meam in rcgno meo.

fuper
—
T3e qa4rt4 occdfme ^4ui j

ex fertculis,q«^
euajeruni.
ti. QVarta occatio gaud.) cric.viutiv - ,
.cricala luxus, qa^ '<:™P" ^^«^'V u Tnffi^

Vndebcaiiiu.
huc viucrent,m c.m. tc fuerunt.
mus Auguitinus in Ubro de ciuit.ite Dei 19.
JugJ.t9 Qua.nd.u vicijsrepiignamus, plc"!» Pîx

cin^ dcbeUan
.
r;r.a iUa ,
qu.-e rcliilunt.periculofo
lecu
tur pfxlio: & .lla , qus vida (unt, nondu.n
lohcito premun
to triumpha,itur ocio.fed adhuc
refutrea«nnisglona'"-
tur impcno.] In illa crgo
concn
ff». u j. ccrc confidcntcr potcnraus ; Laqucus
LiBKi Sicv/NBi cxp. LIV. yif
lUas
noslibcr.itdurous. Lt xn illa (in :
cft
quit)dicpr«cipitabitDoiDinus mortcmiulcm-
pitcrnum.
Ve quinta occafme gaudj ex fodcutc
QVinta occafio gaudij cft , vidcrc fanaos in

dcxtcra
,
quibus dicctur Vcnitc bcnccJiai
: Af4/.ij.'
patrismci. M^gnumcnim crit gaudium

habcrc
^focicratcm cum matrc Chnfti,
Patriarchis , &
'Apoftolis:quorum folactiam hic audKamcmo-
crgo hic di-
ria cor cxultationc iam rcplctur. Si
,
Ci potcft Eccc quam bonum,& quam iucundum p/y.

:
,
^t;^
hajîtarc fratrcs in vnum^vbi

tamcn boni permix-
quid critibi , vbi nuUus dccnt
funt pcfsimis
ti ,
bonus,nullus pcrmixtus malus?
Vefratrtbus Vradicatoribus &

Usnoribus miftsa bfnto
Ludouico rege Framt^ ad comertcndnm

ngem
de nobdi, cm adhncgenult Chrttlut
Tartarorum,&
apparuitctnilusgloriojipmo Santiomm conlejfu.
Vid autcm fuper hoc cuidam nobilirstmo 14:
Q^
,
gcntili, tcmpore noftro Dominus

omni-
potcns oftedcrc dignatus elt, rcfcramus.
an- Cum
no ab incarnationc DominiM. CC. XLVIII.
dcuotifsimus rcx. Francorum Ludouicus ,
cum
fuis , Robcrto Comite Atrcbatcnlium,
fratribui
&A!phonfo Comtte Piaauicnfium , & Karolo
Comite Andcgauenfium in tcrra: fanda lubli-
diutn transfretarct , & Damiatara cmitatc-n

audiuit quo4
JEovpli nobihfsimam obtincrct ,
Chriftiaaam h^crctj
xelxartaroium naattem
Jl6 TrOMA CANtiP*
& licct filius gcntilis ellct , Chriftianse taracn fi-
dei diligerct (edatorcs. Patcr enim eius regcra

f.
f>M»ddem Indix Chriftianum occidcrat,t fiUam cius du- &
Crgti-ldhMn- xcratin vxorcm» Spcranscrgopiusrcx Franci»*
"^* quod rcgcm Tartarorum , caula matris aut aui ,
fideipieta*
. pratia moucrc po ffet adChriftians
,
tcm, mifit ad illum duos fratrcs [ Prsdicatores, ,
'^' & duos] Minorcs.pcr quos mifit eidcm capel

am
cx%floinftartentorij , omnia &
vtcnfilia ilhus
cuni
aurea , quibus ahari ncceiTatia inferrcntur ,
ahisxeniisprctiofis. Qm multas tcrras & maria
pcragrantcs, vencrunt ad illum , & ab co lolem*
lum
^
nitcr funt reccpti. FuerUnt autcm apud i
regis mhii pc-

muho tcmporc,fcd in conucrfionc
in cx-
nitus profcccrunt. Vidcrunt autemibidem
confobnnum,
ercitu virura nobilcm.regis fcUicet
de quo taha fciebantur. idcm fiobilis , aa«
Cum
matena
huc gentais , tcbri acutiffima laborarct ,
raptus dor-
ad ccrcbrum affccndcnte in furiam ,
,_autu*
UMcntibus omnibus qui circa iHum erant
,
gitnudus, &
tribusdiebus,actribus r.ottibus,
crg
pcr cremum vaftifsimam obcrrauit. Tcrtia
node, digcfta matcria creticauit-, & ad
r"'
,
composmcn«s:qai in tcncbris horrenslohiuai-

neicicMt.
nem, quid faccrct vel quo fc vcrtcrct
,
tcncbris,
'
Et cccc poft inftans modicum , difculsis
viditin montis cacuminc ingcnslumcn.Rcpta

montem,
crgo raanibus &
pcdibus, alfccndit in
& ecccfupcr omnem fohs fulgorcm , t^g^^^'
mirabilcm vidct in throno aurco refidcntctn,
decor
ad ciusdcxteram rcginam incomparabih
'
fulgcntcm videt rnixtim fcniores

;
iuucncs & in
otom
thronisaurcisafsidcntes, miniftrofquc ex
via«
-.V.. Hsc geotun»
partc vuhibus fidercis ruiilantcj vt
* -
LiiiLi IJicvNBi ckf. LlT. »17
gcntilis , quod cici» potclt cbliupuit.
fupra id
Nccmora.vnusminilborum arcgcroilTusjCunQj ^
cftibus nudum,induit , & ad rcgcm duxit.

Cui
tei ; Nihil ait,in rcbus humams limile quid vi-
,
difti? Et Ak Nih-.l inquu> Dominc.

: .
£trcx ad
eum: Ego fum ( inquit ) Chnftunorum Dcus,
Rcx & Dominus lcmpitcrnus. .Tu autcm rcdibis
ad populum tuum,& pcrquucns inuenies m gcn^
cuos
tcHungarica , qu« immixta eft gcnti tu«,
t.nhs tor-
presbytcrosChriftianos.talis habitu$,&
Chuftianj.
tax:i quibus erudicris ad norma bdci
, tenuit bcatbrum
locic-
Hsc vt audiuit gcntiUs ^
tate fruftrari.Et mox ad cum rex: Impoisibilc
talcm tc reoiancrc nobilcun^ : lcd U
eft C inquit )
Chriftianotum fidcm fufccpcris vt pr*ccpi, fo-

perfrucris. Hocdiao,
cictatc irta iocundilsima
miles fcdcps in cquo albo fufccpit illum, fti cx- &
crcitum Tartarorum , populo mirantc reduxit,
fuitque anud illum diebus trjbus ,
p©ft repcntd&
vtiufluscrat, prcsbytc-
difparuit. Nobilisautem,
rosqu3Bfiuit,& inucnit: eruduus ad &fidem,
cum muUis milibusTartarorum lacrum baptU- mt.h.$.i.tni

Un-
ma fufccpit, & Chriftiane poftmodum ac nudus*««-
a^ vixit.Vcftcsautcm ,quas vt diximusmoUiciei. ,
acccperat,pra;cipui coloris erant arquc

Opus vcro earum necplumanum, id ett, cx acu
,
fadum aduerti poterat^nec lextnnum :Icd luper

omncartitidum hominisdiuma virtutc contcx-
arege
tum. Didum igitur virum ftatres nulsi
Franciaef^pcvidcmnt.&poftca rcucrfi mGal-
liam , fratiibus rcm gctt am, vt
narrnuimus , rctu-
lcrun!. Etpoft.vt ab vno fratrc pcrccpi,mox me-
jnoci» 6c Utteris comoicndauu _
De lcata focietate Sanaorum ex Auiupno.
pa\"
15 DE hac focictatc gloriofKTimm f"f:
ftinus.inlibrodeciuitatcDc.,elcgn'^
rû,.UU. n.c dicit : Hoc jlla bcata & gloju^fa cm^^^^^^^^^^^
^.LvU. magnum habcbit bonum quod

vU>înfcriorinuidcbu :fcd
^f^^^'
"'^^
vult oculus cifc , qu.
digttus ^^^"f^
cft.ne^ '^"^
vtrumquc contmcat <^
r
lus : cum membium
lic crit paâtnsim
pacata compago ,
qui maius bonum acccp.t ob«"« ^

vinculo ci .
ac^^^^^^^^^^
vt fufficiat (iSi
donum. quQd|.ha-m.nus cuni
mebnabuur
Cm. 43' &noht ampliis. ] Ibilofcph
fratiibus fuis.
imporHfnho^
Veyexta occafione gaudij exvifa
mtnum damnatme.
erit
i5. SExta &
vltima occafio gaudi) ,
_
iamnatos in partc finiftra:

4«;^«^^^^'^^^^^^
luisafiniftris rcx difturuscft = ^^'î.am.
ignemxtcrnum.-Dehis fecundum f°f^^^,^, ,
vmdiaam. t
atabicur iuftus cim viderit 1
Ingrcdicntunf^ê
i„ perfona Chnfti: t
7/4. 6^.
&Viaebunt âdaucramoriuoium
catifuntinmc&erurtt vfqucad
^0- »2
latiaatem
dientur,
^ , omni imniscarnis.
No« mirandum.ciriod heatinontHrh^himrM^^^^

amtcoi dmn*^»''
dokhmt, vidcnta parentes
iudicio/parecuP
quod &aai in cxtrcmo
LiBRr Secvndi cap. LIV. 519
Vclamicorum fujrum vifa damnatione nullatc- ,
nus lurbabunrur, Scd ftultam admirationcm

hanc omnis tidclia animus rcpucabir cjui fan^ ,
ftos pcrpecua cxultacionc firmatos , turbari , vcl

dolerc pode non ambigit. Si cnim in prgfenti
yita aquolibet perfedto rcquiritur vt diuuix' iu-
,
concors ih dmnibus vmarur quid mirum,

ftitiae
,
fidcfando glorificaro la ncrcdirur quod viCo,
quolibctin ccrrcnis trifti/Iimo non triitccur?
pebeataMaria Ogniacenfi^ qu<c cognitamAtris fujt

aternadatnnattonc ,cam non de/fcuit adbucm h4^
vita fpihjifiens.
SVpcrhocautem,-quid olim audicrlm A vene- i»,

rabili Sc Djo digno magiltro loanne, quon-
dam Lcodicnfi dccano , fcd poftmoduindc Oi-

gnics rcgulari canonico j cuius (iiperius fricntfo- ^T.p.^.ft
ncmfecimus, ad inftruftionemlcg^ntiumrcfera- ^
mus.Dixit cnim !nihi,qu6d hoc ipumijquod nar-k
rarc intendo, aboreB.Mari^ dc Oignics fupra
tnodu miratus audiuit. Hxc illa bcaiifEmamu-
,
Iier,cuius vitam vcncrabilis lacobus, Aconcnlis

Suondam Epifcopu^ poftea Romanas Curi^ Car-
malis dikrcto fcrmonc confcripfit
, hac in-
,
quam,crgaanimaS;quj in purgatorio torqucban-

tur valdecorapacicns, fupcr ani.na quoquc ma-
tris funs dsfunda: follicitabatur in fpiritu. Scd
hoc a carnCjVt iara patcbit. Hanc itaquc propcct

cIecmo()'nas , &
proptcr honcftum qucm-
dam vico^ modum,quo inter mundanos , ipfa
quoquc mundana vixcratjfpcrabat quidcmpof-
(c faluari, fic tamcn quafi pcr ignem. Supcr hoc i. Cor. j.
famcn dubio^ cum ipucimcrec quia iudicia Dci

:
iryiTus muUa^ ^^^^^^
dtc qu
Ucryriiasfundcret.acadit ^ ^^^.^
(a ccclcfu .
vide-
^^^^^^^^^^
LhcAO.
niMariafcdcrctA^pi^ho^^^^^^^^
retpropc fc
^^^^^^ ^
fp'"^""^J'"£o.audaaerqmsef.
fctinterrogat. ^P"""f '

quit ) tibicftraatcr?
tcrunt prcccs,cum T^ j^^x itaquc hha

clauRra ^f cau(a dam-
tuo infcrni .
dato gemitu: Hcu & vi-

m^^^^^^^^
per i
xi,m his , qua; ^^j,^ ^tbta rc-
.
acquilitafuerunt,&conlcu
»duc«^^^^^^
ftituinon curam ncc
:
^^^^. ^ge-
tra Dcuto in meo hoti?«^°'^ i„„,.e{Ta , indi-
tctur , fcd tortuofas ^'^^,^^, n.eorum

gnum mifera tc fupcr
bs.
^^^^^^^[J^^g^^^^^
dccUnarcSpreui ^[S" m-
vcftigia ideo . •
'
&
& 4s maUs mcis, ncc in vUo.pJ»i^^
fruduofam vitam '^«''^.^.'^«'^^'^""T cp
d.f'
cuU vitadcpcrij. H^^,^\"f*3dcra"speror-

<;0n*^^
paruit. AnciUa vcro Chrift» . f^ftum
Sincm ommbus,ctum m "^=^^^5 uiis per-
Dci iudicium bcncdmt "^'^^f ^"^' /^^L carnis
'
«^»'^'"'"
«etuse morti matrcm ',f!auaUs anit»*»
initia fumplerat:
quuratio '"«"^" ^jîuerlc
mdicij
quam folus crcauit ommpotcns ,
lum Dco fubditaconcotdabat.
T Stje crgo apcs futur^ fupcnus,mt«iu

Ss:antc
i,fextuplici c;cultationc , ^.^^
Likî SbcVndi cap. LV. y^t
Hus,pottcrius; ^ dcxciis,& a liniftris Domini Cui
gauciiumintroibunt,& Iicinauraslibcrasfpacia.Af4f. tk'
buntur.
untatione diaboU transfigf^rantis angelm

fe in
tucts.
CA?irVLVM LK
.Mirundines , & alijB aues depopti-
lantureafdem.
iE c fijnt illa, cjuas yexant apes , fup;

plc ili prKfcnti vita: & polTunt hic di-
uerfg tcntationcs & ludificationcs das-
monum afsignairi. Noricnim fcmpcr
vnum mudum dccipicndi homincshabent da-
liionia fcd quia memoria , fagacitatc ,
: ingc- &
nio priE omnibus mortalibus pollcnt , de facili vi-
dcrepoiliintquis modus fitin dccipicndohabi-
lior. Sunt aurcm quinquc modi/ecundum quod
in tcxtu confiderari- potcft. Per hirundines a- &
lias aues ilH quidem daBmones defignantur, qui
ft
angelum lucis ; vt qui ahas cflem ^l^^t v
transfigurant id
hominibus horrori pariter &
timori, fpecie bcati-
tudiriis & daritatis alTumpta , in nuUo fufpcdi
fimplicibus habcantur.
Thom-« Cantip.
fmHhn fa^r^
aur»s fuerttdiHlM
,
j J t
Q
au^
{acramcnta d>abok
Scrent.ffima
larc.Nontameneaorcn^^^^^^^^^^
«-/'^-/«- fecutionts arciculum pr^c^'Jc"^^^^ ^^^,ib J tunc

patu Camcracenfi in BrabanfS p ^.^^^,
Do«^'ni^J P/^
Lancnte , cum in «"^
audwrnMi„
j^^^^
pafcha.contefsioncs
gria ahtc
aducnit puer
rcfidercm ,
-"^^Jf^Sns
dm cum
,
pcdcs; Qui dixit

mihi Kin^''î^r
Milercre mci ao ^^^^^,
:
^
quiaîhi tcrnbile quid * tali
?c
SbSupefaaus crgo .
^-i^^^S^^^S
pucro conrigillet , horcabar ec.am
audadcr cdiccret qu'^

boc
J ^^^^
.^^^
? iymis,vt
it,dcmine,fcd.bam »"5^ '"^^^^^^^^
tal,ucs ,
am ad fagj^^^^^
incidi haftu
meo v^lnff^;^
& cccc haftula fmc vUo
rcfperfa.
,udif-
fanguine rinaa eft& »°"^^,dpucro
fcm,miratus quidcm lum, & Slicu-
.
'
grauius iccidUrct ,omen

jau^
nihil aw
mox aduertt. Contor
ius infortun.) daelig^
admonitum,c>c abfolutum P"""'^ ^^^^
vix dicrum (cptem
Ipatmm »n^"';«'''^^^^ nunciat
pucri puerum
matetfamiUas ciufdem
LtBRX SlCVNDl CAP. LV. yjj
grauitcrintirmari , 6c mcum aducntum cumla^
crymis * poftularc.Ncc mora furrcxi , vcni ad z>tmll$Jmu &
pucrum , cbnfcflus cft peccatum in tali «tatc gra-
uifsimum , quod ci fcria fcxta poft dicm Palchas
contigerat,8c adiuxit: Huius,inquit,{cclcrishor-
rorc contabui , &
ftatirt elangui. Nodc autcm
mcdia^ciim (olus iaccrcm ni lc(ô , mori mihi vi-
fus fum: & ccce viri turpiftimi meam animam ra
picntcs pcr vallcm fumo tcterrimam Sc longifn--»
5
^
mara portauerunt,& in putcum altifsimum,Ham-
meis caloribus seftuantcm, quafi molcm glacici ^doriim
frigcntcm in ignibus proicccrunt.Nota lcdtor mi-
rabilem comparationcm , a tali puero , vt mihi
Chriftus tcftis (ic,rccitatam.Cumquc ibidcm mi*
ris inccndijs cruciarcr , ecce voccm audiui , quafi
diccretur : Parcatis puero,parcatis 5tati,& fubito

crcptus fum ,& rcftitutus vitx.Oculos aute ftatira
apcriens , vidi mirae pulchritudinis dominara
aftantem mihi ,& diccntem : Ne timeas carc fi-
li , doluifti , & veniam confequeris. Atenunc
cum, recciTero, diabolus veniet in fpecic faccrdo-
tis, nccrcdasei, led mandaillum , cuiconfcfTus
cs antc palcha. Mxc dicens, difparuit , & fubito
aftititmihi quafi vir rcucrendus in fpccic faccr-
*
dotis, alba indutus& candidapi-

cafula, velut in
xide prxfercns facramenta. Mc ergo ad confef-
fionem , &
facramcntorum fufccptioncm rcfi- ,
dcns , bortabatur. Cui cum figno crucis diu-

tiiis rcludtarer , &
illcnihilominus a rcmotista-
men ficia ingercret facramenta tandcm poft 15- ,
gum agonem beatam Mariam Virginem inuoca-

ui,& mox fcdudor ille difparuit, mc pctcnte,
roatcrfamilias vos mandauit. Haec vt audiui, fii-
pra modum miratus fiim , audaciam prae- & &
Ll 3 fumptio-
diaboli.quifiClionefuatcroerarc
•
n.m
facrampn a. Cr^^^^^^ .^.
tcntauit viuifica
inatre & virgine pr^n^nitus^cccpÂpt ^^^^^
,
pominum , & «^""^X conftantiam (icdit.& pct
cum.& m eo luae oen ^ parochianura
peraconfirmamt. ^^^^^^^^ c
acccrlm
J^^/^^ , «•
ems presbyterum
^
(alutanbus P^«"^«"";-'j^îl"'
vitamigramt.&confummatusmbr
brcuitcmpora
Si^.^.
pcriculoUcomplcuit.
T,*. V. 1 num ,
quarura }° . vt fub vir-
^
-
vcl aliarum amum ^^-"0^^^^^^^^^^^^^ Vcr,
- tcnebns inu
-tutum {pccic victorum
b^gratii;,captatqu.sdmesfien^^^^^^^^^
uitias
,vtmfinccondatvbermstcii
-
ciatqu;hcredcmChriftum,qm^^^^^^^^
rum dcrcliquit vcl dommos «rr^ „eqmf-
J,'!b« n^
raptorcs quofl
aut d.cr.tuL fuos. vcl
fimos, pofl^fTorcs. Hoc
n-xune m^^^^^^^^
.i-/. ^^^^,
lu,. nms,qaorumtamenbonapa2"n;„„iomar-
rent,& qu? omn, dtc rup«fl"""
ei.s
,
'
& ia
fupiis , vcl m arca , fed md.go ori ^f^^^"*;
Ubcrahter cro-
\
vcnlribus efunenoum deberens

•
gatc. rg^f.
LiBHi Sbcvndi cap. LV. 53 J
Epifopi^
Igrei>iHm exmflHtn Guillelmi Varifienfis
bona canontci mtepte morttn ,
pauferibns tuf-
qtti
fit dijirtht.
4-
AVdiuimus ic vencrabili Guillclmo, nato Al-
ucrnix.Pariiicnfi Epifcopo, quo 1 ciimnuii-
ciarcturct.qucmdam canonicum ccclcfixPan-
ficnfis intcftacum dccclsiffc , &
ipfe dc iurc cano,
tribus milibus marcharum fucccdcrc dc-

riico in
bercteidcm,complofisra»nibus,rcfpondit:Abhc
fecum fit ''.
hoc a me fed hcu mifcro pccunia
:
fua
perditioncm;& hsc dicens,praeccpit

pccumam
in
in vfus paupcrum crogari. Benc digne& dixit.tfc
fccit.
Qjiod diaboks faciliter tentxt deditos vtttogMU.
CA?irV LVM LVl.

lufidiantur & ijs ( fupple apibus ) ad-
aquantibus ranac^hoc e(ladaqu§m
bibentibus.
V LLVs cnim decipicndi efficacior '

jpj
diabololocus eft, quam cum fidelcs

fupcr cibosSc potus immodcratiufi
fe cfFundunt. Tunc ad
verborum
non lolum
incptias protraai,faciUus ^
^rophaaa acliramenu
ad inaiua, fed ctiam ad
T h o m ^ C a n t I p.
,timensHlijs Tuis vcrcentt.

Iroccdunt. H.nclob
V Xus& bibcntibusvinmn ,mittcbat
& randifica.-
holocaufta per fingulos: ne
thu bat c^s, oflrctcb.rque
fortl inquic ,
bened.xcrint, id cft.malcd.xcnnt,
naturah.
Domino\.cord.busfu.s. Et hoc.dcm
ebnofis lin-
ter prodcre & (ig.îficare videtur in
ftubantis lubncica. poft nimic potat.on.s

2^1 congruc
IxcclTum.Qu.d autcmhi.Kgcftuml.t .
lurarncn-
& oportun^me videamus. Ingluu^. pr^ -
.
makd.d.on.bus in locûcmlo Gall.a c

tis,^£
a tratrc
auiclit.s. In hac , vt
tcris fcrc lerris ftudct
acadit quod fub,
ordinis Pr^dicatorum audiui .
iungo»
& ^ diaholo tn m-
De eo,qm *nmm fum vendidit ,
poye & antma raptus eii in aera.
lw.êfti
in taberna
». C Edcba.it viri quidam
&cum &
,
b quatitu.^ ad (ecilum
i. ,.aim Hent mcro ,
bihcbant :
c<rp,crunt confcrrc
.
dc d ucrl«
.i. .^ttHm adinuicem.&tinucauscftfcrmo,qu'd™tutUDi

fu poft hanc vitam. Tunc
*fl
vnus ; y.a'-i'f "^^'
qu. d>cunt a.^.mas
qu.^ a clcricisiftis dccipimur,
i?ne corporibus viucrc poft
ruinam. Hoc diuo
«
nfumomnibi,s concitatis ,adoen.thomoltan,
y.num po
fortis & ,>jngnus,& refidens cum illis,
.ntcr cos.
ftul#:bibit quceritque cp.is fcrmo fit
,
fupra q"'"" *
De animabus , inauic ille q:.i
daic
:
fi
J.villfimc qui mcam vcllet imcic , t foro opt.mo

oninibus
&
•
frec,e,:ju,d eam dc precio cius iii cororouni

,
, .UC
GAllJiCi.
hihendum. Tui,- caihiimaiuibus om»iibus
f'* qui fuperilenerat: Talem,i:nquit.vrocrcatorequS-
•"'"^*' dab.s?
?o,paracus fum ca.T. cmere , a.cito, quanti
Et .niclato i..quit.
vultiJ>T.intt , Mox conuc^
ft»i«P P^^"'
Pieqtifeus eisih prccio, foliiit «ua^toi
LiBRf Secvkdi cap. LVL
niara,5c lactantibusomnibus , biberunt plcnoca-
licc,non curante ad primum illo ,
qu6d animam
fuam vcndidiffct. Vcfpcrc autcm fafto Tcmpus :
cft,inquit,cmptor , vt qtiirqiic noftrum ad pro-

pria rcucrtatur. Vos tamcn antcquam repare-
murdatciudicium: Siquis cquum cmcrit capi-
ttri vinculo îUigamm numquid cum cquo in ius
,
emcntis ccdcrct &

capiftrum ? Cuiomncs pari-
tcr rcfpondcruntjvtiquc ccdcrct. Ncc mora,vcn-
ditorcm , qujEftionis& rcfponfionis horrorc trc-
mcntcm,cmptor cura anima &
corporc , vidcnti-
bus omnibus , furfum leuauit i'n acra,& fccum,vt
ccrtum cft,ad infcrna pertraxit. Diabolus cniru
fc anima-
crat in hominis fpecic. Qnis cnim alius
ram diccrct mcrcatorcm , nifi illc, in cuius figura
olim ad Abraham didum cft : Da mihi animas,

cctcra tollc tibi.
De d(emonihus derem pvrtwrbantibus;
C A? ITV LV M LVII.
Vefp2e quoque perfequuntur eaf^
dem , & impugnanr cas odio na-

turali.
E s p M gcneri trium vcrmium

AKV
'pccics adiungunrur^blarrg^crabroncs,
arquc bupreftcs ; &
his quacuor das-
moniorum fpecics figurantur. Vcfpa?^
X iracundac fuxit , & homincs acutiffime pun-
gunt.
*i8 T M O M i* Camti».
currunt dar-
cunc ftrcpituque tubali pcr acra
,
,
vltione permittcntc
ooncs iUos fi enificant , qui
diuina ,tcmpcltatibus aeris &
tonitruis le immi-
fccnt: & terrcnt homincs ,

in his
damnifacant ,
K
poncmus.
occidunt. Et de his tribus cxcmpla
BxetHPlHm de tempepdbus & tonitruU hominm

ttmrem a d^monibus excitMs.
circaannum Domini M.CC.

Thcutonia
INLVI. tantos vcntoruro,
corufcationutn, toni-
inuaUfccrc vi-
truorum , &
grandinum fragores
ouali amentcs
dimus , vt hc^nines per ciuitates
inccdcrcnt , immincre dicm md.c.) formida-
&
dcmollitas pemtu s.
rcnt.CircaTrcuerim vincas
fund.tus eue f s
f,luas& arborcs anriquiffimas a
infpeximus , &
exccirorum ardificiorum g
dsmoncs
faft
Fuerunt abtem quidiccrcnt

corruifTe.
{e vidinrc,& cos , quafi
bcftiasdiuerfas acrefi. m
occurnffe. Hoc ae
bi inuiccm cx vcntis contranjs
(crroribus.
damnâi fc tn^
De damno ex tmfenate gundtms ,
^'"^*
tnifcennbus tllaio. a quo tmmmii /««
,
*Tetri Riclmdtvfurartj»
J
.tero^
prouincia Prouincije apud Lcmouicas
INporc noftrs
atatis , Priorc fratrum
Pr«inca.
pcrccpimus.
torum ciufdcm ciuitatis narrantc ,
ccadiUc vt v
- m
•
tantae magnitudinis grandincs ,
-
bibus, vilTis .atquc campeftribus tcda trangerc
redigercntur m
tur.dcmoUrcntur vines, fruges
tcaa,volucrcs ag"*-^ m
paleas , homincs cxtra
'
his le^mro -
pecora necarentur, Qualiter avtcm
X.i»b;x S BcvN Di cAP. LVII. 539
fcuevit fatanas , brcuiter
audiamus. Vincaruoi
immmcnti-
cuftos fub tugurio in campeftribus ,
bus tcmp«ftatibus , latitabat , &
audiutt claman-
tium voces in aerc : Caue, caue. Et altus rclpon-

debat. Quid cauebo ? Et primus :
Vmeara Fctn
tem-
Richardi nc Isfcris.Sopita crgo poftmodum
immunis rc-
pcftatc , {ola vinca Pctri Richardi
Pctrus Richardus
perta cft Ms(ura. Erat autcm
flk cnimbinomius diccbatur) vfuranus pcUi-
mus. & obnoxius multis malis. Ex quo conhdc-
randum cft ,
quia in comitatu ^piî^^-^^";^;":
vt lanms
dorumavnicos ,immopotiusmimicos,
qui ci bona fua,etU
loquar .dsmoneshabuiffet,
pcrpctux dan-.natio-
ad vit« folatium tamcn ad
,
ad
niscumulum,conferualTent. Hoc quantum
damna.
T)e tiikim i fulmme occtfo ,

&
Irdchie eius a d<cmOr
, „il^s abjportato, &

cadanere eruto de fepdchro.
AD occifioncm vero hominum" ,

permittente Dco coopcrentur
qualitcr
daemones,
atqucBrabanti»
audiamus. Marchia in Flandri?
fitaeft, mquadcdi-
diftriau villa populofiirima
fpcdacula , ^d lu-
catio celebrata multos ad
magiftro GuiUel-
fum traxerat. Inter quos , vt a
mo ,bono &
litterato presbytcro , &
de cildem
tibicen crat,
partibus nato percepimus , quidam
qui chorizantcs iuuenes &
puclUs (altationibus
obfcccna SC
& gcfticulationibus fuis ad carmina
nubibus circa vcipc-
turpia cocitabat. Hinc caelo
quiqucad propria redicrunt. bo-
ras obfcurato ,
ioautcmtibicine,nondum lufibus iatiato , P"

rcmcantc, & cancntc tibia ac uu
Viam ad folita ,
^40 TH O M ifi CAHT I P.
tantc, & poftcrioruui fonitibus turpitcr infonan-

tc,duo pucri paftorcs vbi corpfcationcs & toni-
,
trua imminerc viderunt, ad duinctafugcrunt,&

cisvidcntibus in tibicmcna fulmcn cccidit,&cx-
tinxit , cius brachium amputauit. Nccmora,
&
vidcrunt pucri , quod duo niger rimi canes ex
in-
fpcrato vencrunt , &

intcr fc pcndulum cxtindi
brachium dcportamnt. Hjecpoft tonitruariun-
raor-
ciantibus pucris,amici vencrunt,& cadauer
tuiad propria dctulcrunt. Mane autcm
diccntc ,
fidelium fcpelicndus
presbytcro , quia in atrio
non cflcc , qucm in ludis turpibus tam nutabili-
tcr conitruum occidifrct,rc(pondcrunc amiciiEtii

cxtinaus fic tonitruo ,tamcn
Pcrmilit
ecclcfix percgrinus cum alijs occurrit.
ergo presbvtcr.ctli dolcns.vt in atrio fu fcpu"us.

Et vide rectitudincm diuini iudicij. Manc
fafto
fcpulohrum patcns inucntu cft,& loculus,

quo m
iacucf.it racuus & eicitus.Cadaucr vcro,vt opti-
mc crcdi poteft, ficut & cius brachium, a daemo-
nibus abfportatum cft. Nota crgo ledor,qmata-
livindida digni funt ,etfifos , parccnte "Dco.tZ'
'
lcs fcmper cafus non puniant , qui

turpibus ludis
& cancibus facra fideliura atria & ccclefjam luho-

norant.
De Hattis , & qut dnemones per eas fxgnf(4HtHTt^

5- SEcunda fpecics vcfparum cft blatra.dc quali-
elt,
bcr dc natura rerum dicit , quia lucifuga
,
h-
&in tcncbris ambulac. Hoc vcrmc daemonia
apparcncin fon^-
gurantur^quasnodchominibus
oC
nis,& cos vilionibus ph^lntafmaticis polluunt
illudunt.
P
LiBiLi Sbcvhdi cai>. LVII. 541
Bt monMho , m d<emm ittfultauit ,

qtud ti infimnis
folluttonem excn*jfet.
mc-
DE hoc quiddam ridiculofum legilTe
mini. Cum quidam monachus ad oblcl-
mul-
lum cncrgumcnum acceffilTet.circumftantc
topopulocum cu irrifione mordaci d«momum
inclamauit.dicens : Eia, fratcr, eia,
numquid puU
chram tibi in hac nodc muHerem m lomnis ad-
monachus re-
duxi» Qiiippc.vt poft confufioncra
tulit, inlbmnispollucusfucratillanoac,
non &
confclTus fuit.
Quhd dsmones qnid^xm noHe nocendi & apparendi
vim habenc,no» imeriitt , nibil

tamen foftnt, niji *
Deo fcrmiffu
& in nodc qusdam dsmonia virtutcm 7!

SEd
noccndi & apparcndi accipiunt,quam
luccn-
tc dic habcre non poHunt : & hoc ad fiaem hde-

noae, j"-/^"-
Uum roborandam. Facilius cnim homo
tamcn diabolus «cut
qurm die tcrrcrur. Nih,!
, ^^;
dixit bcatus Auguftinus, vcl

nodc vcl die potclt, ^^^^ ^
: & vide quam
pulchro & euiden- ,oo.d-/i:
nih permiflus
tiexemplo.
noHu
Pe dsmone,qui cadaner infiretro locmm .
in-
tnuadendam,
quamdam ftam
trauerat,ad vnginem
fed apmfto bac nlo crmis effugat useft.
Deo di- «
Vldimusinvillat NiucUa: virgincm ,,quod
narrabatur
gnam de qualvctiffime
, J
domo ftatris miUtis reh-
B«ri* oncntibîs in
\
rAz THOMii Cam Tt».
laborans , nec ad
da, pro Cifteicienfi ordine diu
perducere valens , fortiter in
animo ftai
cfFeaum
ordi-
tuitfccunduaipoflcfuum , ctiam in fcculo
nem obferuare. Inceffit crgo fme lineis oblcriu- ,
ho-
uit iciunia . filentium tcnuit , caruit carnibus,
intrauic, horas
ra matutinarum furrexit.ecclcfiam
ca ignoran*
rcsulares exfoluit. Contigitautoim,vt
corpusvelpcrc
te mortuura cuiufdam dcftmai
,
telin-
ad eccleliam dcferretur,& folum in feretro
virgo,quam
daeretur. Surgens crgomediatiodc
inuenit quidcm
diximus , intrauit ecclefiam ,
mortuum, fcd parum autnihiltimuit,reledit,ho*
cor-
ras mccEpit. Haec vt vidit diabolus,inuidit,&
mouit. Vir-
pus mortuum intrans,loculum primo
Iro ieitur fe confignans , conftantcr ait , & incia-
raiferrimc,quicfce,quia ni-
mat diabolo: Qmcfce
me. Et mox diabolus lurgcns
hil poteris contra
potero contratc,
cucD Corpore-.Verejinquit.tiunc
vindicabo.
& mcas iniurias a tc paffas freqtictius ,
baculu cura
Hoc ilU vt vidit impcrtcrrito cordc
,
incapu
infixa crucc ambabus manibus rapuit,&
mortuum fcriens ad terram proiecit & t.nn-
lic nac.
.
virgo
audacia dsmone efFugauit.Diu ergo
laborauit,vt caaau
fti,& cum maxima anguftia
qu>»
deieaum in fcrctro rclocarCt fcd fruftra , :
cum
, non potuit. Venicns autcm mane prcsbytci
vulnera-
cuftodc miratur deicaum corpus ,&
,
adum fatctur vi^|

tum in capite. Qu^rir quid fit,
corpuK
go cum lacrymis rogat obnixius rcleuan
,
«-
hegat ille dicens Vifurum
,
potius:
popuWm ,
Chriltu
per gcftam rem excitandum in laudcm
Mox turbata virgo , vbi presbyccrum muinctw-
gw-
lcm & incxorabilcm vidit , vanam nimtrum
iiam & crubefccntiam rcformidanSjdomUDQi" '
iia
LlBHI SlCVKDI CAF. LVII.
tri$,cognationcm,A: patriam dcrdiquit^TiCCvm-
quam ad cam poftca redijt , fcd vlquc ad moj-
tcmia Niucltapcrmanfit.
Partitio d^monum ex Ucisi in qHihm commfdntfir,&

rim jHam excrcent.
TErtia fpccics vcfparum funt crabroncs^ vt Wf-

9. _
dicit hber dc natura

rcrum:Crabronum
tusmsqualis& barbaruscft: ALus in aqua na.»;;-'';*J|
tat: alius { upcr tcrram
rcpit aiius : m
tcrra manct
omnibus n-ml-
atquc alius in aera volat. Et in his
Sunt cnim dae-
tipHcitas d«monum comparatur.
moncs,qui in aquis manent , & hos Poctat Nc J;^'*.N.*:
ptunos vocant alij.quifupcr terram , &
hos In-
:
^^^,,^^
Ahj in terra , (icut in fpcluncis moniium, metninit
cubos :
aut in hos Dufios vocat Auguftinus Alij AHg.l.i:^. dt

filuis.Sc :
#11«».«. 1,.
inacra,&hosfpirituaHa nequitis in caelcftibus
Apoftolus vocat. De his quatuor , prout luis ^f m -
locis habcnt dominium ,

pcrmittcntc tamcn illo,
qui omnia in numcro , pondcrc , &
mcnlura dil- S0{. n:
ponit per otdincm dicemus,
:
J)t Neftunis dfimonihus.
•V T On nifi fingulariter Ncptunus ponitur * ab i o.
Ariftotclc,licctNcptunospluraliterhicpo-
namus. DcNcptunorum fadismultaridiculofa^^^^^^^
&c magna mvrabilia rcfcruntur & ccrta fidcs eft,
,
quod frcqucntcr audiuntur ab hommibus & vi- ,
dentur , rarius tamcn noftris tcmporibus jpoft-

quam fidcs ccjcpit cnucleatius pra?dicari#
Dc
\
THOMiB CAMTI^
544
J)e puirogentili a
Nepuino eccifo qui reumt, 6 p«-
ordtnijocutus ejt.
ftea PradicatorHm
VT Arrauit mihi quod fubtungo virbonuS
dlcTtoru.. , nobiliffima P-[^P;j^X Ducum

nac
dus de "entibus
Comanorum. Hic ad
iuBtnnum " ' quogcns
. .
iUotcmporc
.''„„-.^^5 fuit .
ptrculla lu^ r
.„/,w«T«r- ipfa Coraana
Jm«e«. Tartarorum.Hicpueradhuc g=""'\^'}
jbus
r.,-i»«f- bat mihi annorumferc fcptcm c'^^ '^;^^^^^
. .
iocabatiK,«
-^* fuis .
puelUs aUjs in npa Aumiîs
&
inter ludendum de
aqua egrcffus q^j^^';^'^
fubit6
^nuafit , diccn.
tetcrrimus &
pilofus . ludentcs
Quid me hic inqu.etatis 6 pueri ? Cunf .
fuiientibus. didum
pucrumin fug^ ^""'^^1^,
-
diorcm in dorfo claua
percufnt , & '"«Yautcm
& regrcffus in aquam ^^^^^-^^^^^^^^
tîbernacu
mortuum puerum rapientes,ad
tuletunt. Nondum emm fS^^^
bantur. Aggrcgatis P":""^";
'
.propucro: lcd antc mcdiam nodcni, cum
hrp.i imt. *{ororura fuarum Istitia.mortuo
ta.Crcdofidcntius.ficutpoftcapatuit,quo
f"'T- . prsdeftmatio
Z om!!' tuncin pucrofalutis opus
nisbenignitaseaufabatur.
diuinê
mohatcmt^'
fit
malum . emm in rebus farnts .
fe, licct
1%.
A Liud mihi idem optimus
J. 1. ad
rcmnonpcrtincat,quam nu„c
ûxanibus , uarramt, quod ad
b3Dt
î^^^^^^^^^^
fratcr de
V
ti^KiÊCVNbl cAP. LVii;
gcntium' breuitercnarrabo. Iplc adolcLcntulus
Daptizatus,& a Priorc ordinis PraBdicatorum iit
' Hungaria rcccptus ad ordincm, in habitu fccula-i
riinkholamdatuseft. Praeccptum autcm cftillf^
yt nihilficut fratcr , finc liccntia agcret prxlato-
r^cn« Hoc quidcm
, ctfiin pluribus obferuauit,
contigit tamcn,vt lotrici fua: tunicam vctcrcm (i*
ti6 liccntia darct. Poft hoc autcm cccpit grauiter
intirmari, & acutafcbrclaborans.finc confcffio-
ne ,(inc viatico , vt ci videbatur , ad cxtrcma pcr-
dudus cft. Ncc mora vbi dsemones cumrapcrc
,
Voluerurit , affuit angeliis cum hiirbnitore pv»a-

narum,dicens nctimcas^Michael ArchangtJ-
: Fili
lus ego dgmones defenlabo. Sccc-
fura,te contra
dentibus ergo cctcris, vnus dacmorium cauillatiof
alijs tridcnte animam raperc conabatur
, qucm ,
Michacl graui animaducrfiohe corripiensêftiiga-

Nec mora , Michacl animam ad paradifi ia-
liir.
huam iriiroduccre voluit. Sed virgrandasuus 8c

hiagnas aUclbritatis refiftcrc vifus eft,dicens: Ani-
taam Michael reducas adcorpus,vt cum aliis
Jjeccatis praicipueinobedicntiam corrigat. Sta^
tim igitur aninla rcduda ad corpus, adolefccns (c
cretico ftidore perfufiim iniicnit , bculosapc- &
Hens, Priorem ante fe fedentcm vidit : cui moic
tonfefTus, quid vidifTetcxpofuit. Hunc poft ftu-
di%litterarum oportune fratrcm indutiim , iti &
faccrdotcm promotum vidimusj qui fuae poflci
gcnti fidem cxponcns , Cbmanorum populuns
'
non ndodicum baptizauic.

*
i
Th'o«*C*'<^"-
J46
jê^^lls Hbos JfSSnS

confclfionc pluncs
c*f*r.l. V i bitum iUcxiffc,in
fi»t$.6.vf- . , aia
ah mcttbo ajjiuia.
confcnli^^^^^^^^^
quam fcin concubuum
fdtniratusfum.quomdiciohocpo ^^^^
: non confcn^- P^^^^^^^^^^^

Crcdcrc crgo ,lh
"^Xw^ fu« . & tandcm
rameptis virgmem. co""f^'" m^x lacrycQ«
t cum
violentcr cgoHT.
,
ab ca ^^^^^^^^.^
& crubcfccntiafatcrctur,^^^^^^
Et vide qua po-
carne corruptam. vtg
llia
rabileiudiciuroaequitatis. ^^feerctur
ad nôrtcm ,
Itca quafi dolcrct
cum lacrymis omm dje ,
,iberari:
itavt
Ub
potutt «•nonc ^^^^^^ ^
ftudio ab incubo
f
valeret
ncc vlla ci '^^"S.^f^^^îSplis an^clis
Cbrilti
dida, non ipfa facri o-
'^ ^"^J"
tcrrificafacramenta^donccpc^^^^^^^^^^^
ratione&icmniopi^ crcdimus
^lnuidcm
IdverU^li, bustotalitcrfugarctur. ^"^. ""n" fi_,eDtiS oê-
finuU. scfatcmurCfaluotamcn i^-^^^^^^^^f""
^f-M'^ poftr'^'^^'Pt"^° d?smoi
lioris)qu6d d«monis pa=-
r
^f'
®* 1" potms ei concubuus
uit 5c doluit,
,
fc:^:::naculp«,quaLculpafuic.t
LiBRi Secvndi cap. LVIl. ^47
DcChrininafnonidli Va\lisMcis ,qua
fr^dinafix-
nam in fe fufcef Uyfed ato rammiaun.
DH&Dco hac cadem mulicrc vcxata , vcnerabilis

digna moniJis dc Vallcducis in
i^.
Brabantia,ChriH:inanominc,mihinarfauit,quia
cum illa in vigiha Pcntccoftcs ncgarctfccum la-
crymisfufcipcrc facramcnta, c6 quod a dxinonc
importunius vcxarctur,dixit ad eam iu ma^ma
compaffionc Chrittina ; Vadc , quicfcc lccurilis,
cras corporicomraunicatura Dominico, cgo au-
tcm poenam tuam. Rcccfsit illa gau-
in nac rccipio
densjdormiuit in pacc cum ahjs,ad orationcm dc
nodc furrcxit , manc cum omni tranquillitate (a-
cranicnca fufccîc. Chriftina autcm quafi nihil
pondcrans quod in fc poenam vcxatas fufccpc-
,
rac , vcfpcrc dormitum iuic. Ncc mora, cum fe

fopori dediflct audit prgigr folitumin •^'ftra-
, f^s.p.ft^ 4'
incnto cubihs fuiquaii porcellum commouen- '^'^••^
&
tcm fe inquictius agitanccm . Surrcxit illa, ia
nullo fufpicaca diabolum,co!o,quam habcbar ad
lcdum , fugirc nititur quidquid ciret;quo fado
rccumbititcrum itcrum , itcrumqucj fcd paui-

:
diusmoleftata , furrcxit: & cumhoc pluricsat-

tcnrailct,manifcfte candem fenfic & vidit cuerfis ^
ferc ftraminibus,qu6d da^moniacse prauicaris ne-

quicia vcxarctur. Dimifit crgo lcAum^tota nofic
pcrmanfit inf^mnis , & cum ornre vcllct,dcemo--
nis fuccucicbatur infulcu. Quidplura.^ Dixit&
vcre credidi , quod numquam antc tanta & taHa
pcrtuh:ret. Mane fadto^cum
prcEdida muhcr
communicata fuiflct, Chridina ad eamveniens:
Renuncio , inquit , rcnuncio poenae tu« ^ vix finc
Mva z vita9
TtfOXOB CAHTI?.
J!f.difcr,mJc
«*„u- cruaclitoi «»».o-
riscuafi.
\6.
Scd ficpropnc 8^""= humanism^^^^^^
'^7„StT"cfpS.inu. rc*,ap-
parcrc.
^ -
M diud ftthnttuant.
H- Ipeaes
^^^^"^^: l\. funt.
crabant. His adhuc P"^" S^"\,„„audentes,

easinadcre non ^
&
^ n.anr confecratas mli
numouam ingredmntur eafdeni,
•
diis luis voluciint

immoUre. Hi .
ijbro
-'«^ mones.de quibus beatiflimus bomi-
f »8"f
fcnbit
de c.uitate Dc, cuidcntiffime
>
q^^^^^
vt
nura viucntium corpora , ^1=*"*;, r Uomines,
minibus rapicbant & .^? jâpud fc
vidillcnt , quce^^^
inalias regmnes debta
mortua «ftimabant,illa iam Sic
debant, & in dcomm numeto coppuwwn^

LiBRi Secvndi cap. LVII. J49
& nos etiam icmpoiibus modcrnorum frequcn-
tcr audiiiimus ,
quali in agone mortis pofitas mu-
licres fubiti rapi , & earum loco i d«monibus
figmcnta dcponi , & ipfa figmcnta fimiUima ra-
ptis corporibuSjCjuafi raortua fcpcliri : vifas vero
poftca feminas , & intcr
homincs conucrfatas.
Numquid Magi i^gypto coram Pharaone
in Exed.7.(y>
ranasfc- 8.
virgas luasin draconcs conucrtcrunt ,
ccrunt.&aquasfiurainisinânguincmmutauc- ^
runtPVt autcm dicit vcridicus Auguftinus ; Pcr ^'^'^j'*
mundum dxmones difcurrcntcs , occulta Icmma

^^^.^J -
^-l-
defctunt , per quae fubito figmcnta procc-talia
dunt.j Etvtiqueilla ,quaEmagiinyEgyptofccc.

runt vtpote draconcs,ranas,& fangumem ,
vcra
,
ncquitcr,
figna fuerunt,& hoc non fallacitcr.licct
fcd vcracitcr oftcndcrunt. Quid crgo

culpatur, fi
quis dixcritj, quod dxmoncs fubuo figmcntum

humano corpori fimillimum faciant, pro fub- &
dasmo.
latocorporc ponant ? Quiscnim dubitat
nes inecnio fagaciori callerc

quam homines ,
vt m
poffint de facih
infirmTtate cuiufiibet iudicare
dc conualcfcentia hominis , vel de mortc , lc- &
cundum hoc , ficonualefccrcdcbet,eunirapcrc,
tcansferrc. Si enim pcr
adiundtio-
& ad aliena
ncmlapidisophthalmij , vel pcr nccromanticas
rcddi
incantationcs aHquis muifibilis hommibus
poteft,quare non potius opcrc,& mgcnio d^mo-
ad /;
num ? t Et hoc quidcm fi dxmones poflunt ,
.
diu durabi-
Jj^
tempus tantum pofiiint,& noniUud
lefiementum fimillimum corpori pofluntcfticc-
re nec corpusdiu
,
inuifibilc faccrc quod lepo- ^ W*w»»f
nuac.
Mm 3
5f o
THOMie Cak TlT.
a dmomhi
J)e fdia Cewhis Sttaueknhergenfu , ^
wciu tnuifibiliter raf icbatnr.
plenifsima fratrum
tt. TN pattibus Thentonia
1 Prxdicatorum & Minotum,& praecipucbca-
loannis '"ag^ftn otdm«

mcmonx Epifcopi ,
puellam ellc
Prardicatorum.attcftationc perccpi,
de Suaueknbeth
V.i«^ nobilifsimam filiam Comitis*
per aliquas
swAmn^ .
i^^ftro monialium
cnutritam,qu2
hari^ nodis a dsmonibus rapitur , & m ipfo r»-
r»s.Bf ttrt.
^°"^"°?!f.:^ incontiCCtaDiiis
:„cLtrc(aabilis i. comprobatur.
r
iw» j«4»f.ptumuiiibilis&
,
carnahs. de ord
quida«i ti atcr cius
i«W^.
^ ^ Et hoc.cum vohiifl t.
cxperir. certius
nc fratrum Minorum ,
(uam m grnno,
accepit didam pucllam.fororcm «
ftrinxit ac tenuit
& bnnchijs cam fortifsime mambu tcnen
.
tamcn venientc hora raptus de .
toUcbruu
ti.inuilibiliter & incontreaabilitcr
fratcr ordin s
jlhrt. «,/.-1^^^ exemplum magiftcr Albcr rus
^""^-
Prxdicarorum Thôlogus
,
in ^''P"^^;]""^,};
ar'licn
rifijsadduxit.cum corara Epifcopo
taUum mo^
prxdida quieftio de raptu mulicrum
pcrccpimus, qP»
iicrctur,ficutabillisplcna fidc
~in difputatione fucrunt.
Qttomodo tales alienentnr mente.
19« \jr Entcm vcro tranflati hominis qualiterd?-

niU co
IVjL moncs alicnent,vidcrc non pgflum :
operationcni,
jnodo.quo homincs per encrgiam ,
-
& mcncis inraniam , vt quae tiunt cum cis pcn
Cuna vc-
tus non aducrtant,effiduntur amcntcs.
vclhominum diKgcntiait
rovolnntatediuina.
pe
captiad^monibus, hominibus rcftituuntur :
•0
LlBR.lSECVMDICAP.tVlI. fjr
hoc tcftituuntur & mcn. Aumquam tamcn lic
fcmpcr cot
rcftituuntur in intcgrum Ciniiaii,qum
pronum ad rcditum; fic-
corum ru(pcnium fit,&
utilli.qui (cmcl amcniiam pafsi funt , f ^cilhraa
occafionc ad amcntiam rclabuntur. Quod
qui-
raptarum,
dcm tcfcrunc , qm vidcrunt , facics fic
qus pallidg funt fcmper uiacic,& liuidx,& oculi

magis inftabilcs,quam in non raptis.
Defi^mfnte reperto loc» dtfunaa

a d^mone fuUu^
^ acceptt vxerem.
a£,qn>*m demde procus
GWcrthcna Brabantix villa cft folcmnts & fi

iuucnis pucllam virgi-
nota. In hac quidem
pro cius nuptijs il iuspa-
ncm adamauit.Cumquc
rcnucrcnt puella mc-
rentibus loqucrctur , CJc illi ,
dcutam tcbrcm qua in-

dio tcmporc incidit in ;
cft. Ludu igitur

grauefccntc moriomtîbus vifa
pro mortua pulfat? lunt.
Fado. campanx-quafi
Necmora,, iuucnisamator pueU« dc vaUa cadem
in crepdfculo nodis
pcrgebat ad aham , & cum ,
, audiuit voccm
quafi tcmi-
per dumcta tranfirct
qus-
lamcntantis.SolUcitus ergo difcurrcns& ^
quam mortuam
rcns,auditam inucnit pucUam,
plangunt tui,
ftimabat, cui & diJît : Uoxtx^m tc
me vadit,
vir antc
& buc vnde vcnifti? Ecce, ait
ad hoc iuucn.s
,
cum
qui dcducit mc. Stupcfadus ,
v|cicrct. auda-
ncmincm alium,nifi folam pucUam
protmus
der rapit cam & in domo
,
extra vdlam
luis
occultauit. Hinc rcgrcfTus in viUara amicis
ad patrcm pucll« cum am.-
loquitur. Ingreditur
qucentfi hham (ua.« hbi
cis fedcntcm ad funus ,
pa-
darct, quam quafi mortuam dcplangebat:Cu.
Numquid pro Dco mihi
ter admiratus refpondit
:
Min 4 ^^'^'
,
Thom^ Cahth»?
cs,vimortuamf"ulcitcs,& accipias in vxorcm?
vt fi-
tt iuucnis :Tantum , ait , libcns fpondcas,
viuamreddi;
liamtuam habcam in vxorcm ,1»
didum
dcra& {anatara. Cui patcr confenticns ,
coram omnibus confirroauit. Mox iuuenis,

cuia
putabatur tig;-
teleuaflct lintcum , quo cooperta ,
hominumhcri
'
incntura mirabilc, quale a nullo

potuit.inucnerunt.Diaturautcm abbis,qui hg-
inlpcxcrunt caelie
aienta huiufmodi diaboUca ,
lcui cxterius pel-

jnterius pUtrido ligno fimiHa ,
rupcrduda. Hinc rcduda puella cft, &

pa-
licula
dics aliquot, diaum
lu-
tri rcddita, fanaquc poft
maritum accepit,& viqucadtcmporano.
ucncm
ftraincolumis pcrdurauit.
Ve altere fmllt fgtnento*
cumquidam in confinio,
Slmili prope modo ,
Flandrias (ororcm languidam

^
{cpcl.retur
putatam.iiab cademdie. antequam
Lmcntum ,interarundineta luxta m/^^l^Jj;;
reperirtct , rcduxit propria ,
eam ad & ingreirus
ab quafi ^ôrtua plangeW.
domum , vbi amicis
cxtradto gladio m
tur difcoopertum figmcntum
atquc cU^
.
frufta conicidit , horrcntibuscunftis

tanta crudclitatc
ifiantibus: Cur in fiinus fororis
inquit,vi-
Et mox fubridens : CrudcHs ,
fajuirct ?
corpus,lea
^cor in fororcm . non eft illud fororis
hxcdicens,
6iimcntum&illufio djemonum. Et
pro-
fccum cunftcJs acccpit duxit ad domum
, &
cis fororcm rcduaam oftendit-
Et h»'^
priam,&
viîJC ad tempora, noftra permanfit.
LiBRi Secvndi cap. LVII. 55*3
AdmiratHT mHqy quomodo fr^diSa jieri fofjint.
in tam vidclicet incx-

^
OVis non obftupefcatrerum ,
plicabilccn ordincm
âfum , ra- &
tioricra naturx ,
(upcr id quod ^ftimari potcrit,
variari? Ego quidcm taliaticri, permittcnte oc-
culto Dci mdicio per operatioDcm dgmonum,
5
ncc inficior, ncc confirmo fcd quia obijcicnri-

:
bus talia &c vcrifsima afiertionefirmantibus, lub-

tcrfugcre dif-iimulationc non potui , ifta mihi
narrata &inculcata confcripfi , alijs difcuwch- &
darcliqui. Gratius tamcn aifputantem deter- &
minantem fupcr prcemifsis littcratiorem aliquem,
& magis cxpcrtum optarcm audirc , quam dc his
propno ingcnio tcmcre aliquid definire. Intcrro-
gaui fupc^r hoc fupradidum magiftrum Albcr-f^r/. iJ.
tUm , fcd ille difsimqlauit , & noluit aliquid defi-

nirc.
De falfo d<emonum app4ratu , confefum Chrtjii , &

Sanclortim mentiente ,
per quem hareticts iwpo*
nebat •
fed perprafentiam corporis Cbrtjfi contmuQ s
eHdmit.
QVomodo ctiam in raontibus ijdem daemo- 1j
nes Dufij habitare dicantur, fcducere &

ac cfemcntarc deccptos , manifefte monftrabo.
Anno ab incarnatione I>cm:niM. CC. XXXI. Idemrefert
prsedicanteîn Theutonia magiftro Com<ido ^ntdmn. im
contra haercticos , &
ab eifdcm fclici mortc per- C^»-^» ^5- ,
cmpto , haeretieus quidam ( vt pcr fratrcm Con-

-
radum Prouincialcm fratrum Prxdicatorum V
,
perThcutoniam ântc mulcos anno.s acccpi) fe-

f ' ^ ductus
THOM.B CaHTIN
quemdamord.n.s
duaus ^ d^monibus .fratrcm
inuitabat. Qixm,
PriEdicatorum ad h^rciib
, dixittra-
cum vidcrctinftancifsinicrcnitcntem
Pertinax es valde in
• fidetua,ncc tamcnde
tti
hac' , nifi per fcripta

qu^dam , ahquid ccrtmsm.
'neis.Chri-.
fi vcUcs diCbs
rncxifti Crederc autera
fanaos oculatafidc
Sum ribi& matrcm eius ac .
ônftrarem. MoxUlc dlufionem emonum^^^

probare qu.d eflet.No^
fpicatus , volenstamen
iSimerit6,inquit,t.bi tunc
crcdercm , f promg
hêteticus d em tt^
duccrcs ad efeaum. Gauifus
fri Muit. Fratcr
vcro pi-^
corponsChrifticlamfecum (ub ^^^^f
âppa portam^
Duxit crgo ftatrem h^reticus

m ^pecu cm^^
^
montis in amplum valdc P^l^^^^^^^S^^f^S
„,irabiUrclucebat.Ncc mora vbi^n ^fo»^^^^^^^
vidcrunt tlônoT
partcm palatij pcruenerunt,
Ls ;
q'uafi e'x'auro ^^^;^^^^^^:^
arcumdatus
rex fulgorc corufco ^^'^l
rcgina fcrenb vultu Vi^^^'"'"^' ^ ntZ2^, ^
(emorcs,quafvPa^^m^^^^^
partc fediUa,in qmbus mu titu
artante pcrmaxima
vcl vclut ApoftoU. corulcan
nc angelorim: &
hi omnes lucc fiderca
tcs, It nihU minus
quamd^moncs put e^t"^^
in tacicm
Hos ,mox vt vidit hsrcticus, cadens
Diausautcm ftatcr immotuslteut^
orauit.
obftupuit ,oc m
tanto fpeaaculo vchcmentct
Quare,inqu>t
ad eum coiiucrfushsrcticus:
acccd"
fiUum intuens.non adoras ? Pronus
ra quem vides , & ab orc cias fidci
"«ft^^lf^f^,,^;
fufcipics.Tuncfratcr acccdcnsnropms,exrr
rei'dj:nti , a
pixidcm , &
obtuUt reginae in foho
tuus.
Lns : Si regina cs matcr
Chrifti . ccce fihus
qucmfifufccperis, tc vdut matrem

^'^^^^^J^
Libhi Sbcvki)! c a p. LV. <j55
nofcam. Cum ha: protinus vocc totum illud

phantafticum cuancfcit , &
adnihilato fulgorc,
tamastcncbrx tdcnfucrunt , vt vix fraccr cum ^'/f''''^^^^
dudorc fuo ad montis cxitum rcgrcdi potiicnnt, ^g^j^fgg^^
Conucrfiis ergo hjBrcdciis ad fi lcm rcdijt ,
, utur y^rg.j &
rairam doBmonis aftutiatii ftupcfadus cxpauit. JLneid.
De JpiritHalibus nequitijs in cdlefltbusyqn^ nHntquam

temare definnnt.
i4-
SEquitur vt dc quarta dasmonum fpecic dica- .
mus
quos Apoftolus fpiritualia ncquiiiae inSf^.
,
caelcftibus vocat.Et nota , quod dicit fpiritualia

ncquitix ad diftindioncm djemonum alioruai,
,
qu fc corporalibus appar itionibus frcqucntcr im-

i
mifcent. Ifti vcro fpirituahtcr magis nequitcr &

atquc fubtilius in dcceptioncm &
daranationem
hominum dcbacchantur. lUi enim fimpHccs &
idiorasdecipiunt pcriftorura vero nequiflima
:
& aftuciffima tcntamcnta eciam homincs perfe-

,
intcrdum tentarc ccfTant ifti

aiffiaii cadunt. Jlli :
numqua. Contra hos Pctrus Apoftolus orationi-

bus-pr.xcipitinuigilarefidclcs. Quia adlicrfarius, j.p^^,^;
inquit, vefter diabolus, taquam lco rugies circuit,
quaercns quem deuorct , cui fortcs in tidc , id eft,
pcr opcra tidei , refiftamus. Circuire autem dia-

bolus dicitur,vt fiTupcrare non pofsit in vno, vc-
xct tc tamen , vc fuccumbas in aHo : vel fi ad ho-»
ram ci in tentationc rcfiftitur,nihilominus tamcn
ingcmlnarc quod fcmel aut plurics fprcueris,non
veretur. Hinc fit quod quandoquc multo tempo-i
•
re refiftentem homincm tcntat, qucm tandem vi-

dlum têdio d ftatu virtutis eneruat Hinc quid- .
dam accidir, quod fiue vll^||?ficationis dubicta-

tccognouu
5f6
Be puella vehementer tentata ,

m
eam liberamt.
al omni tematme
RatpuellaqucedamiaBrabanrijpambusin.
if. T? amorcm cu-
II» cr procerc generofa qu« in ,
miro dxmon^^^^^
iufdam iLms pefmultosannos
, ftimulabamrinfultu.Hê
cummihif^^^^
d^^bohca
cum multislacrymis in confeffione
fidias apcrirct confului vt ^^^^.^y^^f^"'^
,
«ccalio
nc nutu.aut verbo iuueni tcntatioms
vt monu.. Cu^^
Eeretur & paruttnia diligentcr ciDiq
vt fotnm
grauiter tcntarctur ,
due adeo v
appctitum , accidit noae quadam ,
Irdcret
Liro d.m"!num agi«rctur ^-Pf '
dam ad
uenientc aurora furgcrc
cogitarc , &^^^^^^^^^^^^
.-^^«"batur. Nc^^^^^^^^^^
iuuencm,qui invicinio ftu^^^qu
vid.t Chr
Vbi furgcns oculos apermt ,
fcrmonc di
crucifixum , lem
plagis !cccnt,bus
ccntcm fibilingua patria:
Moj dois aiher te fuis tresbiatt,

,
Bom.& doHX,noble,& lojâtt. „„:musMc

Quod nos Latina coloratis vcrbis c^cponf "^-^^^^
dulcis oc
bonus , g
dUTgas^qui fum formofus , ,
ncrofus. Vnde vcr(us;

BingeformofHmMcenti, ônum^cncr^»"'^
Haec vt dixit difparmt , &- pue"^"
,
icpentc ,
omnipacc,&gaudio.& gratiarum ^"'"^^'gg

d
omni tentationc libcrrimam dercUqmt. t pihgendusc
verid.cede fc Ghriftus ^fferuit.
Tf^l. 44. cnim pr^ omnibus. quia fpcciofus
U>(>. I. hominum, &
ficut fplcndor glonae
Sc
"g^Jf '
um -j
H": 4?! ftanti^ patris. Contri dc hominc dicitur ;

a q
caro focnum. Diligendus cft., quia bonus ,
LiBKi Secvndi cap. LVII. 557
omnc bonum. Contra dc hominibus: Ncmo bo- If^'- iS.
nifi (olus Deus. Dibgcndus eft ctiam , quia

nus ,
dulcis, cuiuslabia fauus diftillans. Mifcricordia

cniraciusfupcromniaopcracius. Contradcho-
minc Salomon qugrit Nequius oculo quid crca-
Eccli. 51.
:
^^^* ^\
tum cft ? qui tamcn cft luccrna corporis noftri.
Diligcndus cft etiam,quia gencrofus,qucm Dcus
patcr conftituit hcrcdcm vniucrforuro, pcr quem Heh. u
fecit & fccula.
Contr^ de hominibus Malachias
dicit •Numquid non patcr vnus omnium no- i.
ftrum? Quârc delpicit vnufquifque

proximum
fuum ? Mcrito crgo pucllx iuucncm diligcnti
Chriftus per haecvcrba conclufit,

(cpotiusdi- &
ligcndum ,formofum , bonum.dulccm, &; genc-
rofum comg^robauit,
reliMo Ciftercienfigrauiter tentato , ctti Chrifim

apparens,& hordeacntm fanem , tm£lm fnnguinc
laterisftiiforrigensjtberafiit*
cuidam ad Cificr-^.j;J^^,
Slmili prope modo
militi
cicnfcm ordinem tranfcunti

Chnftus in vi-
.^^^^^y-^,,
Nam cum illc grauifTims a dia- ctfiirj.^,*.
fionc condufit.
dc nodc in nodcm so.
bolo ad exitum tcntarctur,&
pcr fugam fcmclparato
meditarctur apolbrarc ,
quafi commodiorem horam notUs

ad cxituro,&
in lcaulo prseltolanti , &
femiuigdanti, Chriltus
viri : Et cuni
anparuit in forma pcrfonatiffimi
habcrct mali?
ab illo quxrcrct : Quid fic iaccns
Rcfpondit illc : Dolorem cordis habeo , & raa-
cnumdefcaumdebilitatisinmembns. Cui Do-
minus groflilm pancm
,
diKit Surge & comedc

pancm iftum. Qucm lUc
Quomodo inquit grollum
turbatus intuitus: , ,
V
r^8 ThoMA CANTtP.
mnem iftum comcdctcm qui panem monaft^ ,
rii {imilagineum
m^nducare non polTumP lanc
'
Dominusdetcaolaterc,vulneripcaons,iangui.
ad-
ne & fanic proflucntij bordeaccum pancm
lubet com-
. inouit,& tali profluuio madefadum
iUc cum horrorc mc-
cdcrc languefccntem. Mox
bns d.fsiiicns : Hcu, inquit,
Dominc quomodo ,
f/
.
tali tcr pollutum

comedcrem, * quem pollutum m
minad v^J'U im-
recufXm ? Et Dominus quaf. guftu^^
Oportctînqtut , vt
mincnsrefutanti :
CumqucUx
{»mJmr»' temattentcs quid fapiatpanis iftc.
^M»"»- diffugium non haberet,& <^f<^<=P:"^P*Tnfid^
att.g-ffet , fenfitm
„,cbundus (ummis vix labi)s
Danclupcromncm
quidem orc contredan^^^^^^^^
fem quem
,
hi.nti
miraauiduatecomedit.Nccmo
tura fubit6 cum rcucrlus
d.fparentc. tcntatusille ad
fe
. ra,Domino
finccro corde
cft, & quid v.dilTet , fenl ifetque
ams
omni dolore ment.s &
,
rctradans , ab' ,
hta^c
tcntationeconualuit & inmagna
ttanqu
,
fpiritus yfque in finem vit^ P"f"*^ mcUca

rum ? Hordeaceus panis auttcri ordmis ,
eft.
Chrifti lateris pcrfufione liniius
De aereis ilhfionihns •
cum aliter
X7. r« Ed
SJDU & hoc
CX. iltnud dajmoniorum ,
genus
IIU»-
non
^
pollun »
decipcrc homincs quandoquc
quibds l.mp»-
dcmonttrationcs in aerc faciunt ,
ciumcordain admirationcm infolitam ex*^""--'

Sc qua
potcftatcm facicntium lalia vcnerentur :
fupcr omne rairaculum , quod a fanftis

m ccrr
dmcrlitajc
ficrividcmus , ficut vcracitcr fit in
I»'
llBRI SlCVHDI CAP^ LVII. 5$9
buSjjquod^ in aerc^curiofuate gaudcntcs attol- nequitUl
lant. Inhis refpondcndura cll ,.&oculata fide

monftrandum, quod licct taliaficri vidcantur, ^J^''
m rc tamcn nulla prorius lunt j
quae ^^^^
licut ncc '
illa ,
fimillima vcris &

fubfiftcntibus rcbus in fpcculo mid\inc^^
contucmur , ciim nulla tamcncxiftcntia vcl vcri- UfiibHS^
tatc fiibfiftantrfcd fpcculo ab obicdo fublato,
mox obicdi fimilicudo fubtrahitur in vidcnte»
J)e repentina tempeftdte , drte ddmonum fufcitat/e,

dum ex fonte quodam Britanni<c aqua fupervtci'»
fjumtdpidem effunditHr*
QVid autcm hinc fiib Vcrifsima atteftationc t9l

contigcrit oftendamus. Fracrem Hcnricum
Thcutoriicumjquondam Lcd:orcm fratrum Prg*
dicatorum:in Colonia , virum in omnifcicntia
cum (anditate confpicuum , dc quo (uperius fe- ^•t.^.^M. ^
cimus mcntionem , attcftantibus fratribus,nar- J*^^^^^^^^^'

rantcm quod {ubjungo audiui.Ciim quidam fra- ^.^.^,
ter nobihs gencrc & rebus pollens , dc BritanniaB

partibus ordinem Praedicatorum intraflbt , apud
,
LUi^dunum GalliaB cum fratribus morabatur: ap-

propinquantc nuteni tcmporc profcfsionis fuas
pctiuit a Priorc (uo rcdircad terram fuam,vt dif-
ponerctdcrcbus fuis:& annuit Prior,curaco-
queucrarripuit, Cumquc venilTent in deftrta
Britannia5,'aixit fratcr Nouitms Priori fuo : Vul-
tisvjdcrcantiquura illud Britanniae miraculum>
Et Prior : Qupd cft illud f Et fratcr illum duccns. .
ad fontem lucidifsimum , fupcr qucm lapisjnftar %

altaris, in columnis marmorcis locabatur ,
aquaoi
protiuus fiipcrfiidit. Nec mora,contenebrato cg-
lo.cGcpcrunt
# A
—
nubcs concurrcre, mugire toiiitrua,
ijnbrcs
tAr, t H O M i C A N T i p:
corufcarc , ftatnrquc
tanW
imbrcs ruerc,tulgura v-
ad lcucan.
fadta cft , vt citca locum
^"^^n tota tcrra

obrui viacrctur/
Q^^^^^^^^ Hcn
Prior mirat&s eft ,
audientc &
difto tratrc
ordinis bcat^ mcmor s fia •
rico maeiftro
& plur.bus tobu^^^
loanni Epfcopo .
al.js
mco ante annos
aud.ui a patre
;°uitHoc idem
Sarit.
;SasintaquiilUsiap^«^^^^^^^
potuifrcnt ? Et rcfpondit,^£,
vn dc ilta ficri
re"n,agica,ignUod^^^^^^^^^^
^pSSpcK'^ permittentc.
culto tameh Dci iudicio
tlHmem di4^
DeUnr^fnper mare vifo fcr
bolicam.
e(» r.,- -^^ tranimaiuii!. , *>-v.v... . v ... - . ,

^
Uma.s.qu* vifitahdi fratrcs
fecundum ora
mUo nomipt
uLem
uitatcm ,
^
sratia
gr. i
vclpcrc,
Aco^&M- ncm.aducmdet. ^^^^'"'^^"^'"onuentum,
ô um conu
vt
,on fecundum morcm fuum ,
dauft" ^«"^
i«r. ciscoUationcm taccrct cxtra
conuocauk Eft autcm 1°^"^^°?;. cjo
bus
tem occiduam ciuuatis.Confcdcnt ^
ais, fupe^ mare propc i"/"^"'^^"^^^'^^^^^^^^^^
•
bat, qua p'oft paululum ^^f^^^^l^f^^ôr,
l^P"
» marc mons altus atquc diftu(us ,& ^y-
tem ftruaura io modum caftn
^.^y^^l^^TT,,^
dcccntiffima difpol'^
tu , turribus ac palatijs
,
LlBKI SECVNDtCAP. LVlI. ^6t
mirabilis ^ &abipro caftro vfqucadlittuspons
ingens , cum multa difFufionc protcnfiis ^ pcr
(juem cquitcs &
pcditcsdiucrliCchematisatque
figuras aHccndcrc 6c defccdcrc vidcbantur. Cum
crgo fratrcs aliquamdiu , tali fpcdaculo nimiruoj
attonititcncrcntur,dixitfratribusdid:usProuin-
cialis frarcrHcricus: Surgamusfratrcs,camusad
orationcm, illudit cnim diabolusoculisnoftris,vC

Dci opcrc torpcamus.
curiofitatc nos teneat, Sc a
Scccdcntibusfiatribus,aliqui curiofitatc dudi,
vfquc in fincm eucntus immobilcs pcrmanfcrunt:
Vidcruntquc, inftante nodc, vt priiis,maris vndis
ncbulara fupcrfpargi , & poft modicum ncbula
difparcntc ^nullamftruduraeillius fubfiftcntiacri
comparere. Horum fimilia multa vidcriautiqui-
tusinAnglia? partibus diccbantur : fcd pr^dica-
tionc vcritatis ,
figmcnta falficatis nunc crcdimus
adnullari.
Ad$mnem aStmt , smnm inceffdnh, manm Verh^

pv^tit Demhi crHccm .
]
Tuc crgo dormiatjfiuc vigilct, fiuc ftudeat, fi-

s ucambulet
mum,{empcr
quis fidclis , fccundum Hierony- ^^V^l^f
roanus pi^gat Domini cruccm^quse gyficd[viri*
contra dsrmones cft cotius virtucis infignc.
De qHodam.qui per HlHfionam di^montim , dormiens ca

facieb/it , qH<^ vigiUns nequintffet.
DOrmicntcscnim,ac fi vigilarcnt, non folum j^;

in anima fed etiam
, in corporibus vexant» ;
& cosfurgcre , ambulare, & loqui faciunt, & ad

facinorola fsepius prouocant & impcllunt. Ha-
N n bui
. , , r mii mc vidcnte & auaicn-
Sa,lca.oocf4uc dc
n^;^ farfcdt
dormicns
dic rcccpus potuiUct. nu fanc
fui, vigilans nullatcnus
cxcmp^^ plurima.
Bonifacius
ver6 vcncrabilis
•
vero
D M,nre , v
T,
H vigilantc , „ .r mc au-.
Laufancnfis Epifc^^^^^^^^
JL^ quondam E 4
J^;te.talcquid rccuauu u
(-^î,
v
qui vaccas to 11« ^
c^cus quidain ,
cuftocSebat
rcpclkbatah^^^^^^^
capafcuis vbcriora ^""^^^;^^^^^^^
ftj^^'^^""!^
ratprodigi),colorcs 8c eratia,vtfi
^P%s tlfab c1;ctSl^cd.ffic^^

:r.rct uit t.bi
aV-x^Ê^S^
obtulilTct . Ad locum autcm c"^^ & F^"
pus\.ducniffct , dc & c^ô au^^^^^^
{aV
^b'^^^"'?
gaffct , qu^fiuit E?ille:Noo.in-
^•ifet
f"t<=cp»"«-
mentura ab Ep.lcopo ^„,1-
ErquoîrdtronU operationc
niftcrio hoc ficbat.
CTHcis fe nin
mmerat.
a ftatjeôj;
N ftudentc autcm quid faaumtratct
fit.
^
1 dinis pradicatorum audwi.
V
LitKi SEfcVNbt cjiv. LVli. y^j
iôft raatucinas rclidcre in cclla fua voluit , vt itu-
mox vr oculos obiccit Iibro,dormitabat«
rfcrct:&:
Cumquc fepius rcluftarcturjiicc priBualcret,im-
,
pacicnsdixic fibi:X^*d cftquod cibi contrafbli-
tu(!h praeualctfomnus? Etmox diabolusad curar
Nondum Et illc Quomodo,
clauf^ funt portse. :
inquic , claudentur ? Et dxraon : A vcrticc vfquc /^'^/

ad pcdus, abaurc vfquead aurcm. Ecnotalc--^'*"^*^'^'^*
-ôr quodin hoccrueisiriyftcriuindcmonftra-
,
Uit.
De Alberto md^nOyqui d.tmonem v)lentciH eum a Hh-

dio reuoLAre , crucisfigHofugûtt.
Q Imili propc modo magiftcr Albcrtus Thco- ^41

logus , fratcrordinis Pr«dicatorum narrauit
mihi ,
quod JP.arifijs iUidsemon irifpccic cuiilft
damfratrisapparliit jVt eumi ftiidio rcuocarct^
fcd mox crucis vircutc difccflit;
De dfiobusfratribfis, Vrddicatorihtis a dnemone iH

viadelHfis. .
Q^ Vid autcm in dcslmbulationc

audiamus. ]Marrauit mihi fratcr ordihis
Praedicatorum .quod iaitincre policus , in fpccic
,
fadumfit, jJJ
focij fuiqui rctro , fc a via parum decHnans , rc-

5
tnanfcrat , diabolum vidit pirsBCcdcrc : cum'il- &

lum focium crcdcrct , & cum afTcqui vcllct iiec ,
ôffct tandem cuni villam ingrcdcrctur ,

: illc &
non comparerct , folumque fe vidcrct, mitc tiir*
batus cft. Qui veritus finc focio ihtrarc domiim^
refcdit mocrens. Ncc diu poft , fbcius cius
ipic &
turbacu5;intradli villam> & inuenit focium anxic;
Na i rcfi^
f
5^4 J" "
fmiracione fignantcs
fe.Sc
amDo>
quid aaum fit confercntes ,
monc rcpcrcrunt I
ÂucantcrgofratrcsPr^^^^^^
norcs.ncfanas , & exceUcnt j â-
jui
vira,pr«c?derc vcUuble p^^.^^^
tum ii
cercus fum ,
quod ifta , & diuilioneftc-
pericula dc ô^''^'^'''^!^'^'^^. nefciusfutu-
Neîue
ûcntiixs cuenerunt.
atquc f^^^^^^^
?orara pcriculorum potuit ; qu»
humanx cxtitit.vc ellep
ccps falutis
coSbinatoricdifcipulosordmamt.
dr quomodo
cUmmw» fotuertu
T7 Xperti fum multi & îud
"°^f^^g-coS*
E(tfratcr crdinis P^^d'^.^ «^"^îJ^^ , qu^*!
languinitate coniundus , ^"1
tot o vig*'
fuûngo.Iacebatvnomanc-
cccc vimt «^'^
lans ante primam:& cmcn- .
muUcns m dormuo"um v ^^^.^^

cic pulcherrim? ^
tem, mrbarigrauiter c«pit q»"^

& .
&hocilla hora intrarc ncrmtfla pro-

Ncc mo >Y^^^
nem hanc effc minime lufocatus.
Picdiens mulicr.fciuxtafratrcna ft».
.collocam^ C^^^
IfuioLdo iUumallicicns valcns
volens, ncc
tim horicus,ac fcfignatc
Liiiti SBCVHDi^^cAP. iVIL J^y
(um tandcm ad parictcm poncns , & pcdibus la-
tus illius concuticns, cum pugno cius facicm pcr-
cutcrc voluiffct,os daBmon latc difFufum apcruir,
& a lcdo dctrufus cccidit , &
fic rcpcntc difpa-
Tantusautcm
ruit. collufikantium fratris ipfius &
dxmonis ftrcpitus fuic vt a fratrc in proximo ia-
,
ccntcledo & ftupentc,clariiis audiretur.Clama-

rcautcm fratcrpaffus violentiam daBmoniscum
voluifTctjVt mihi narrauic,non potuit;fcd tanturii,
quali mutus,irrugijt.
•
Qf4omod0 d^monti & iHfi voccm afiferHnt homimbw^
ET mirum valdc, qua Tirtutc,qua artc dfmon

hoc potuit; &
maxime contra iuuencm , qui
^
Dci gratia plenus fuit. Scd haec qu^ftio citius fol-

uiiur , fi de lupis bcati Ambrofij fcntentia in hcx- ^^f. /.^;
ameron vidcatur. Homo ,
qucmlupusprius vi- heHAimj.j^
dcrit,conticcfcit, & anticipatus obtutu noccntis,

licetclamandi voluntatcm habcat, non habct ta-
men vocis minifterium dcfpicitque cum lupus
:
tanquam vidor vocisablatg. Ethxc rationatu-

ralis.Lupus radijs oculorum fuorum iramifsis ho-
mini , cius fpiritus vifibilcs dcficcat in inftanti,
quibus deficcatis/iccantur artcriae ^ fic raucus &
cfficitur , inftrumcnto vocis obligatius impcdito.
fo-
Si crgo luporum natura talcm violcntiam per
lum contuitum habcrc probatur ; quin potius «a-
tura d«monum,quaB multo fubtilior, fagacior,
&
potcntiorcft, potcric pricfcntia lii» malitiae vo-
cem obligarc in horainc, vifumque paritcr & au-
ditum*
Nn 3 ^^^^
r
|6tf THQM>» CahTip:
Y.giltam Pafchx ante dietn euien

t ,
facerdo a i
..«4«..laui . & kttabat , v
fia5, ignen. m «"^ ^^^^^ Paruit

matutmarum f^^^^^
^*^'"""/^''"^^
bro , , tanW
illc.& cum
"-f/^n
ucmorcconcul^se^^^^^^^^^^
Xc Se r ecurreret
. di-
iuccm diei nos ^F'^.^^'. H^^^.^cundiain non
AnnUl *
s aetcxit. '"^^^f f''' Ln decebat.Er-
qucmpiam dla hora dc ân^^V^ ad or- ^°^%e
non cuimUu v
,
|qvbj obdormiuimus, ^^^^^^^

tum folis. Excitatus crgo
furgens in lec o
'f .f,; 'ertisauteni
'^^"ff J^^^
tam diu , cum.cal-
!
'pculis.ad feneftram v;d. «^rarmino vere,

iio capitcnudato mgumc q^^f^ . ftaii-
tro vclut ad vritum

f^c'?^'^.'^'^',
^_^^chemcnter,
focto meo
icm. Indignat^s «go poue ^^^,
ûm cqm incrcparc yellcm , nec
{ocmm a i .
Voce audiuimox ftertentem

. v
vocc > ^^ddua,
meos inleaccbmanfque . ^^^^^
focium. QHpcu^^^ft^POf ^"'^^T/cie tuacum
,n
Eccc iuxu me ad fencftram ^P'=e^'=J,,„tra
quanya inordin^tione ftat
diabolus > ^ val-
Hbhi Secvndi cAP. LVII. jify
te valdc commouit. Hxq autcm diccns, vidi quia

malignus illc per fcncftram quah tumus cuanuit,
De mHmure damonum contra facem, & qMomode ab

ijs AHclor tnqutetaius fHerit.
fcftinauimus ad lo-
Dldis autcm matutinis
piritcr fueramus. Ncc mo-
,
-um vbi vocaci

cclcbrauimus,praedi-
ra , vbi fcquciti die pafch*
, cum mc fub
t dmo .B N««
cauimus &
comcdimus
.
vfi.
pomcrio ad {omnum mcndianumdepo{u,flcm,

& claufiffem oculos vt
dormirem audiui cmmus .
iuxta rae quafi fufurrantcs

aliquos ,
fubmifsc p-
mcn. Vercns autcm & cogitans, nc forte al.qui tc
cxpcaent vccisfatisfacias,apcruioculos
& furrc-
vidcns.rcdiaaui oculos&cau- •
xi.ncmincmquc
iam alt.us & eu.dcnt.us
G, ftatimque audicns
murmuranres furrcxi nec.
vUum vidi. Scd ncc
.
tuncaliquid de ncquitia
dsmonum {ufpicatus
intcrltitium al.quod claufis
tcrcio me dcpofui, nec
oculis intcrceirtc,cu
manvfcfta voce audire .n h^c
prorumpentes: Ecce mqu.ut.
verba contumcliJB
viUsiftcnosfacudormicns
ISmquanta (uperbia
cx"caarc. Ad Lc
igitur cum «»ox ^P"";
.
°f
inucniffcm , cpn.cci
lisûrrexillem , ncc aliqucm
iniquitatcm,qui mctur-
proculdubio d^monura
indicium fucura: ncqu.t.s
dc-
bare volucrunt, & "^f"
equenti
monftrarc.Qnarta enim feria
°f
fratrumiUorum.
uara pafchxS^nuencrunt am.ci
quos ad paccm rcducerc dcbebamus ,
.ntcr a- &
com-
d.fcordia funt
gcndura tanta intcr fc fratres
dsmoncs audie-
moti,vt in codcm loco.vbi antc
m & ami-
ram murmurantcs.nif. maxima mftmau
,,rurr,.yioleati. rcftitiflet
mu.ccm , ,
Thoua Cantip^ ,
Vicimus ta.
&6num vaUdiffimo. pcrcmiflent.
dsmonum,^ paccm
n.cn,Dci gratia,ncquitiam
icformauimus inter tratrcs.
Confidcratif fuper frîi^".

I
in
.1
* n Ratcr hxc
PSa,quam
igitur ,
rctuli:
duo confidcrari pofTunt
qma Wcnciadsmo.
ablata cft.nc cla-
;c m?em Drhn6 vidi,vox m>hi
oportcat , nccfrang.
aducrfus ilium fcmper
ncc alUci blandimentis.
iUius iniurijs.,
DecboreisdMuminft>eciemnachorummt4
Coloniariu
LVIII. propc
Nnno prxfcnti M. CC.
C..W..^
A A
uuatcn^ Coloni.
Oppidumrcg. vocarur,
Agrippinajn| >n
m ^^Û"
M^^^^
^'n^^^
^ ÛcJ. gcns chorca da:monum ,
'"^^..bus al-
„a-horum,in planicic ''^
^P»^^^^'" ^ igitur
&
cxuUans. Congregat^ g
tifonis tripudians
cumâcc/dotc fuo homimbus viHx ,
^^H^^l^^^^
kcunau.n
rcam accedcrc voluiilent demoncs ,
.
cbonzaB
quod homincs propinquabant ^
,
(c toui.s
fn,.l.cM» Jedebant ad * Rcnum quoadvfquc ,
adnuiiau> -
imt.(P*ui!i)malignatitium tutba in fluuium
conl.deran
n>.exir'ile
b^nc nuoque nequttia dÊmonum
~' quafi ad excmplum
cft,Qui
fpirituaUum v.rorum,
hQmmum
ad iudurn ncpUarium chorcarum,
pUcitatcm induccrc voluerunt.
LlBRl SlCVNDl CAP, LVfl. ^6^
Pe heato Jordtino, magiftro ordhus Fradicdtorum , ad

m^rtemvfqae vulnerato , & mirACulosefeYMfi^
ti$nem fanato»
Vlde & hincBcatae mcnîorig

mirae ncquitiae
fpiritiialia cx-
IordanuSjfraicr&:
in
'
43*
lcftibus.
magifter ordinis fratrum Praedicatoium , gratia
viiitandi fratrcs,Romam vcncrat: cjui acccpta bc-
ncdidionc in domo fratrum a tutribus, lcgit
mifTam. Intrauit poftcainfirmariam vidcrc lan*
gucntcs,&: inucmt fiatrcm Conucrfum quafi (a-
Ii2e mentis cffct , tamcn diligcntiffimc compcdi-
tum- Quaerit crgo magiftcr ab illo compcdito

caufam compcdura. Rcfpondct ille Alicnatum :
fc fuillc hadtcnus j fcd in aducntu cius (anitati in-

tcgerrime reftitutum. Crcdidit magiftcr fpiritui
ncquitiae citius quim deccbat , compeditum &
folui prjccpit. Ncc mora fcHx Papa Honorius, ^«^«^^«^ Ul
,
audito aducntu cius , mandat cum dormitationc

fadla poft prandiumintrareûriam, fadlurum in
clcrolermoncm.Hinc poftca vcnitur ad prandius
mandatur venirc fratcr ConuerfuSjqui fuerat co- ^
peditusjaccubuicille/cnfate fchabuit, & vbi fa-
d:o prandio,& didis gratijs , magiftro ftratum eft

ad paufandumjvcnit dasmoniacus ille, accepto &
raforio guttur magiftri dormientis incidit , (ed
noncx toto, nondum certo loco vulncri dato.
Qml«(uSjfubit6 cuigilans , manum obiecit rafo-
rio , & in duobus aut tribus digitis vfque adc-
mutilatipnem vtcrcdcbatur JsBiioncm acccpit.
,
Expcrgcfado ergo in tumultu 'toto conuentu,

^
accurrunt fratrcs , magiftrum quafi fcmincccm

iacentem inucniunt , &
elato fletu cum clamo-
'~
ribui ciulabant, Tuiic Prior domus,imperato fi-
lencio.
in «.Um fUndcretur , & nc t inuerccretur ab xmMc.u.
.n. Unbus , celaretur. Ventt ergo hota
prx^^^^^^^^^^
f,rre.
prasdicatarus ac
f»m. & Pnor fratrum vicc roagiftri
I
ceffit.Atvbitbcn.atcprxl,batoprofequifcrmo.
'
nemdcbuit,fubit6rcfolutusinflctum,cumcIa
o
cmiht. Atton.uûwm
S,orc valido mugitum
n,nibus Cardinatibus ,
quidam ^^^^^^3
partcm qua^nt qu.d cauU.
ni Priorcm trahit in
,
doloris.
FateturPrior.Nccmora,ambou^^^^^^^
fit
diuntur ad
.
^^^^-^t^^^^^^^^S^^L
plandum Papa, d>ccns.Hcu coluffl
roat in
eccUfi?
Dcus quid a<au eft.? hodic magna
Accedunt chtru gta^
na ccc^lit. Quid plura? potms dmmum
foiciunt & ^^rtraâant vubcra,
^âmhumaUfuadcntadmtonum^^^^^^
precuminftantia poftulandum. ^<=.f^*S„ad-
Lius infortunij Ulucefcentc ,
^"""'^^JU
altarc
clefcenti nouitio , vt fibi
to. Stupefadus igitur .nec «^^^'^'^'uSrap™^
riindicatquid dbi pr^c.pitur J^j^/ac. ^^
ftuporenimio, currit ad ^^^^'''J^^Sô
lirclanfalfumficquod ^^^".^:" ^'P^Tntuitus
crgo in
Magtfter
pcriculo velit cclcbrare.
innmt vt rcccdat.
f riorem aucrfisoculis , g""î5 e^^^^^
parentc, & cxpedantc rem tam
racrisvcft.bus
em^^
Farrexitmagifter vtpotuit ,
viutnt
duit.cclcbrauit. Et fumpto corporc
^cund^^
menti , vulnera manus gutturts & .^^^^
tionis incaliceliquorepertudxt ,
» K
orum fofpitatus cademdicm ad"?»^"P
,
-„ratn
cotjfiftono
inium , qui rcm fciuerant ,in ^°^^^
glonou
_ Papa , & Cardinalibus^ &
ovaai clcro
"
prgdicauit. P*
SEGtH Dl CAP. LVIT.*'
Dc aHgmcnto frwttgiorum VY^McatOYihfiS

c^ncejfortim.
faaum eft.vt ipfc Papa &*Car-

Hlnc poftca curia, ^
44-
dinalcs in dcuotifsimi crga Prasdica-

toi u n ordinc cum , inconfuciis audtoritaribus & ^^^j^J^^^î
pnuilcgijs cxalcarCt. Vnde fucccfToripfius Honorij
Pap«, dominus Papa GrcgoriuSjfiatri Ioanni,di- GreiAX.
(ko dc Argcntina, quondam Bofncnfj Epifcopo,
magiftro Pracdicatorum ordinisfado , cum ma-
gna dcuotionc dixit ; Metibi charifsimc quafi
pro incudc Papam orbis conftituo , linguam aii-
tcm tuam pono pro malleo vt fccundum omnia
,
priuilcgia qu« ordini tuo cxpcdiunt vcl ctiam,

,
,
alijs rcligiofis quibufcumquc vfque inprse-

Jiug
ens concclla funt, lcribi facias , & bullabo. Ncc
mora, magiftcr ordinis, &
qui cum co crani fia-
tres , omnibus rcgiftris Apoaolicoruai infpcdis,
omnia priuilegia, qunc fibi commoda & vtilia pro
confirmarionc ordinis cfTcncvcl fore;po(lcnt,con-
fenfufratrum Cardinalium &curix, bullata&
fubfcripcionibusinfignitafolemniter acccperunt.
Qiimodo diclusM. Jcrdafuts^vcnfefuwmiPontijiiis

ajfedcrit,& vejpcri, abfq^c cena, d paupcre bojpnio
^
fufceftus fit.
Hlnc ad bcatae mcmoriae lordanum rcdca-

mus & quid , vcl de co fadum
fccerit , (it,
45*
Vidcamus. Igitur vbi dics vcnit , quo , acccpta li- A-conJlltult^

ccntiaiCardinalibus , cxire curiam t dcbuit, ^fiui •gregH-
dominoPapainuitatus , contraconfueûdincm''^^^-^''^^^^^^^^
"
jmquam vifara, ad mcnfameiusinmodum l"-^^'^*''' *
TmomS CAMTI?.
S* corniculatam.fcdcrc compuiruseft
.
^^^^^
aaumfi
imt.ôfni- prandium fic dimifTus. Etvidcquid
nodis tcncbr $
Jst^ iuxts |^t,a Romam ad fcxfere miliana
facerdotc vil-
dcprchen(us,hofpitium cum fuis a
Scdcumreccptusaiiffc i
tepctijt,nccacccpit. ^
mccnatus 1
paSpcrc . &
prx pcnuria rccipicnns ,
ingcnti gaud.o fr»-

vcfperc rcmanfi{ret,dixit cum
- tribus,qui{ccumcrant:Bencdiausprcsbytcrilc,
qu.a m.h; glonam
qui nob.s ncgauit hofpmum .
orbisPontiacc,
abftuUt ,
qufhodic cum fummo
in vna mcnfaconfedi.
Uem itt ^.TitHdlnt 4 diahoU in sngtkmlucis tM'

tentsm , & tlludttt*r ifed tandm ttitsdths
gursto
dgtiouit.
Alpmm non bngi^^^^^^^^^^

TTlnc pcr iuga
digrclKus acutam tcbrcm gra
JTJ. pcdc ,
vulc
incurrit. Et
mam,Uore inrlcris fatigatus .
fitdubo
lcdor . quam caHidc & huic infid.atus
quamdc.
ciuitatisad
uffandJoviro. Epifcopus
»«1"^"'";°'
clinauit vt audiuit tanti patris
.
tio .rcccpit .& violcntcr m propnu^

infirmum
lcû^fibi propnu^
fui fccrcrithalamum ,& in
coUocamt. Habebatautcm magift"
li««atum vai
cum fui ordinis virum difcremm . scjny
de, & prouidum, in moribus probatum,
"
ficumjqui magiftri fcicns proP°^""'" '"Iri.
Oporcc vt mag
infirmitltc duriffimum, dixit :
ftcriocxinanias tc . mihi fis &
obcdiens & lubic
.mquK.
a:us.Cuimagifter humilitcr : Fiat la
ordin.s fuamtcr
ereo contra confuctudinem v
Primo cnitn
plSmis ftratum cft infirmanti. ,
/ LiBRi Secvwdt CAP. LVIl. 573
Vidimus, in lcdis pluincis iaccrc tratribus non U-
ccbat : fed quia in mulris locis &
tcrris jmaximd
apud paupcres palcarum copia, vcl ftramcnta

non funt, ftatutum cft; vt ficut ftcrncrctur fratri-
busiaccrcliccrct- Nodc igitur magiftro foloin
thalamo quicfccnti.apparuit diabolus , transfigu-
ratus ih angclum lucis , diccns Eftnc hic raagi-
: t.Cgr. li:
ftcr iordanus , qni fama cclcbris & virtutc,

patcr
tanti ordinis Prgdicatorum clarct?Dubitarc po-

tcram', nifi antc longo tcmporc tc nouiflcm. O
quam vilis & impudcnsfaauscs , qui quafi do-
minatortcrra:in ieaoplumeo, &
fcricis rcquie-
{cis!O mifcr, qualc cxcmplum ordini tuo fra- ^

tribus rclinquis ? Sed non cft tui Dcus
oblitus in pfrLjî
fincm,qui ad rcdarguendum tc , mifit-mc. Ettu

igitur furgc,& tcrra: (upplexincumbas. ISfcc mo-
ra,diabolo difparcnte,territus magiftcr,in terram
corruit,& fic iaccns , manc a Priorc dido
fra-* &
inucnitur.
triibus Qucm
Prior fcucrc valdc corri-
puit, & pcr obcdicntiam inlcaoiaccrccocigiu
Scqucntiautcm nodtc fatan itcrauit audaciam;
rcdarguit»
durius quam prius fibi inobcdicntcm
& magiftro ad tcrram dcfccndcre mox praecc-
inucniffctad
pit. Qucm cum manc
Prioritcrato
terram , grauitcr indignatus , dixit :

Miror tc-
ftram, non tantiimi, vt ita dicam, flultitiam,
qui in pcriculum,
immo prorfus in(aniam ,
nonfolum corporis-, fcd ctiamanim^ , contra-
obedicntiara hoc faccrc voluiftis. Etcgotcftor
altiflimum , quod nollcm pro tota raundo
ita
grauitcr contra Dcum &

ordincoi cxccffillc.
Ithxc dicens,flerc cccpit vbcrrime. Quod,vt

vidicconlacrymatus cft& magifter , proci- &
pcdcs cius confclTus ctt , quahtcr ci
^ns ad
<74. THOMifi Ca«ti#.'
adnn-
Vt.om,. las in angelum lucis, ilh.fiiret. Tunc Pnor
fn,.f. 'ot in- yaldc, mitigatus eft ,
prECcpit vt kaum
&
j
vtrm trat
dt
alTccnderet,& tcmpUS crcticum cxpeaaret.
'Tr-ii; .autcmdebilitatusvaldc ,
indurata materia.vix &
1' habcbat fpiritus ad paufandam.Tertia a^^^^^^^^^^^^^^
vcla
ntrttHT. non dcltitit nequam diabolus tnp icare
incrcpandum ve'l>^comp^^
mam,& vbi mox ad O ncqm
eum vir beatils, & dix.t
fuit.preucnit :
fime humani generis inimicc, ^ôf «^^^S

ordinemjilludcrc voluifti.^ Etego
<\^^^fl
hoG omnipotentis Dci difpenfat.o P"««'%^X. '
multo "^.î^ôr cft
pientms a^duercUlcm,qu6d f
kicntia,qua ftultorum viaim§:& J^''j|^
acquiefccrc S d & b.nc
q"'^^
nus anolandi cft , nollc con
gloria : «bi aUtcm
.mihi,6 mi(errimc.accefsit
ta «^m
his (hdis in
fuiio {bmpiterna. Et ft^tim
vmbrancL exfpuic difpatenns. Mjg-^" J ^
poftquarri cum «1----
bationc quieuit ctrca ^'^"^
,
^J^T^,^lm
creticauit. Qui «"f^-a
P'^"'"r'"n,,iS cmfi^
Jntegerrime conualuit.
auid autc^^^
recrcatus
contigerit ad cxcmpi
bi in ipfa fua infirmitatc
,
,
{joftcris aftuturum , fratribus cnarrauit.
tc m\ra oAoris âgunth , artc ^^'«««"''JJ^^^f

eiceitata aj i
etits posi cclebrationem
• ,
nihtts
cis fnbliita.
"tr Inc & aUod pcrCelcbrauit

illufionem
''f'"^;^,,^"^^
idcm beatus v
.
Jtl nonia conti^t.
«lUlamdiequad^. , ^^^'^•^? ^'1^^^
odoiis tt^h
•
fecrcto. SeaGt autcm tam muifici

L 1 B KI S fiCVHDX C A?. LVll. ^Jf
tiam in (ulccptione dominicifacramenti , vtnulli
dubium cffcpoflct, hancnon cfl^cnili a Dco, nifi
forfitan alicui , qui difcrctioncm fpirituum ha-

buiflct. Osmirc odonferumpcrlongumtcmpus
habcbat &manus : ita vt vix ci cibus lapcrct orc
fumptus. 'Palatotamcn cordis intcrius difccrnc-
bat, quia odor ille rccreationcm fpiritui non prx*
ftabat. Adijt crgo Dominum dcprccari,quid libt
vcllct odor illc icfpcrfus in vanuna,rcuclatumquc
cft ci,quia daemonisartc fic gcftum , & fado cru-
cis lignaculo mox ccllauit •
Dejratrtitn tentatwmhus fedath ex Jponfionc cum di^

mone inita fcr eumdem, de quo reprehenfus cim ef^
fet.per orationis vigilantiam defulfa fnnt.
EOdcm tcmporc cum idcm magifter lorda-,
litcratos clcricos ad ordincm

nus multos
conucrciflct , & in Bononia rcccpiflct, multiquc
«X cisgrauiffimis daemonum impulfibus tcntaren-
in-
tur & proptcr hoc magittcr mira orationum
,
ftantia rcpugnarct vna dierum dasmon

,
libera
voce locutus cft ci : Facias ,

inquit, ccflare fratrcs
tuos a praedicationc &hominuin

confcfsjpnibus
audicndis,& cgo ccflare faciamfociosmeosab
omniraodatcntationc fratrum luda. Confcn- &
fic mox magiftcr ad tcmpus,'& cfFcdum
mox
confccutus eft fponfionis. Nec multi poft hoc dics
cffluxerant ,cummagiftro orancididum cftita:
Quid cft quod faccrc voluifti , vt inircs paftum

,
cum morte ? Orcnt fratrcs pro tcmporc , pro &

temporc ftudcant proximorum inftrudionibus
& faluti & , proculdubio purae & vigilantis ora*
daemonum repellcn-
tionis inftaniia tcntationcs
tur.
{^t Nec mora, vb, hoc
mag.ftct m Capittilo fra-
a.ro( -
Susmdicau.t Sc imn.andatumc.us
.
. v.rtusd».monumcne
r tusfcruorc,complcrcr,t
o»""»";
uatacft,& fratrcs ir,commun. qu.eue.
ctitatcmcntisabomnibus tenm.ombus
runt.
cxAugupm.
Cmt*r4ti*or4tmU cumUnionc
.ttûlo^^^^^
quid in hoc
49-
-C T hinc nota lcdor Auguft.nus.
t cat gloriof.(simus
i^ndanfur, lcd.onibus
inftru.mur
:
Or»
:
vcro non,
autcm bonum eft, fi vacat.l,
or c , qui.. Icgerc. In
nu.d agcrc dcbeamus: «"
kaiombuô
orat.on.buspe
Ora"on
^ ;
fafuti neccffaria
poftulamus .
2u?r.turanima:lca.on,buscxc.taur.Iôut^^ ;
petoratiofincIca,onc ofi««|5^^X^^^
f
Vndc necd.fccrn.pote
de
Ltione ranfsimc.
facUi, quanti llt pcricul. & iruS
Jfrtimui. h.l orarc,& femper lcgerc , & numquam
pidam fcientiam pcrucn.rc.
Dc f ljs cnerdtijs Alhcrti mngni.
r finitiUtii*
-
,o. T Tldi, & cettifsimc cKpcrtus fum
^9;^„,ja.
tempus, qu"
.
j.is.ii.
54W«.«.
& V tor cius pet multura
biUjillefraterordinis i^Ê^liwôtura ,
b
,ftti
^
fccimus 0)«""°
Albcrtus , cuius fupcriiis ^jj.
.ncatbc^
^tLanîsfcrcquôtidiccum ta-cn
r,:;^"-'" dc d'c
dca - Theologi? regeret . ta.«um
L..f.^. in.f.
incumbebat vt plalteriu.
Thidoiinm orationibus ,
''X««': cum leRcet , interdumdiais '«"5

& . .
îonibus &
dilputationibust«minaus,con^^^
LtBmi SicvKDicAP. LVlii 57^
plationi diuinae tSc mcditationibus infudaicr.
Qu^dmirum crgofitalis homofuper hominem H/V A/w^
in lcicnria protcccrit , qui tam faniftc , tam inte-»»^.*.
grc in virtutc profccit ? Ccrcum cfl crgo , v£ iii
prsBccdcntibus diaumcft , orationum inftantia

virtutem d^monum cneruari,& non tantiiro ftu-
dium (criptur^: verum criamomnis virtutisgra-
tiam perorationis vigihnriam augmentari ^ bc itH
rubur perrcucranciae confcruari.
Sequentii , vt voxant.feu profa anôris de

B. lordittio.
DH fto viro
autcm
pic mcmorabili,
ipfo vcrc fah-
magiftro ordinis Predicatoruuij
,
& 5s.
lando lordano .quiJ ad pctitionem Ffatrumiu

profa pofuerimîndicctur.
Gands fcbx Tlm*fin't4^
TefNpns imfat Utitu,
Quortdam virtutis gloria
Sn gii * virore grattJ^y ^
ms.fj.m r#:
Rorern miferimdiA '
re.
Spondens tn abmidantia^
Si vas ftt capax ventde.
Ritmm oranrm2 cdidit
lons ai]H':s tndefutenSy
Qfit paiens idem indidit
Riiiis late fcaturiem:
Qêm bibensajerfittens,
TtHclfim centenurn reddidit^
centenutn faciens»
Pdter lordams ejfluit^
Vt rtfins fonte.gratta:
Quem nHÛiiuam quis innninuit
Bthensexiftdigentta:
Sedpi mifericordi^
TUnHs^qHtprejfosdolHit
Dn4 mundi mfcrta.

Alkxtt ore meUeo
vtuerent,
Uultos vt Chrijlo
pbalereo,
Spreto adtu
Cultum cordis indHnenU
it verba vftt jpa.imni:
t^neOy
Ore jlammames
fellcrent^
Trim feccatt
oculo
Orhato SanclH^
Tabyo lumennjtVHtty
Bt farrte pr#
por^tdo,
UuittpUcatnmfrabiUt ^
Panemturla,dumeguit:
mtracttlo,
4, Chrtnum rrqmm
% TerquemhcmunHshabutt.
TreteSdnSti omeperat
Vxor virt BQlJan-^*
Trolem Sancio deuouerat
Ob j^cm mawris gratt^*
Sed nhoriiHa jpecie
Nefctuit qutdrommiferat
Sanclt patris cujlodit,
Teraîs horis plurtbus
Voti memor effidtur,
Jndamat Sanclum precibuSy
£r m fietus refolmtur:
*
Nec mora , vtt£ redditttr
Tuetyda is VJgttibus,
Etfic lordanusdicttur.
Satan Sandum a ^rjditury
Tent4t modismirifiits:^ (ficf
LiBM Secvhdi cap. LVIL X70
t)dor fufcatus (pargitur
Dumfzcris injiat ^jiflicis:
Sed non valet artificis
Diu dolfis , dum proditur
Inpreceviri fufplicts*
Hinc tertam fdnHam adtjt^
.
Fratres ilUc inuiferc
Sed cfim pey mure redjt^
Mergendo ccepit pfallere,
ChrtftfiM^ benedicere:
Sicq^ calfim mox fffbijr^
Vt fignts datnr credtre.

Nec mora mo^ incanduit
Columna lucis mAxima:
Qjta dum de cMo micuitj
Memhra iHflrans fanîfjimai,
Jn cjiio tranfiffet anima
Videntes fcire volutt^
Inremanifeliiftma.
Adiello Sanclo littori
Caltlampas emicuit,
Quf ter fuperjlans juneri,
Quarth quoqtie refplenduit
In hunc quemfecum habfiittf r^î^„
j
£tfic recurfu celeri GitMm.
Rapta nube non patuit.
Corpus fragrans mirific}
Curaturdfidelibus,
A Gfdecis cUntur vnic},
hatmiSy&Gentilibtts
Laudes Chrtflo^ cufn fi etibiisi
Et fic verum magnifice
Suh tribtAS patet tefHbfts^
HmctnAchondelHi^
Oo a ^^^^W
f
jgo
ThomaCanti»-
Yetturf^ter altmficus,
Jirwcx fi^wmirificus:
S^ndturfdraljfticHSt
Si%vtrtutumgrattA
Tropalatur magnt^cns. ^
Antiqf*a tunc prodigt^
Jubar nouum reciptunti
Frece Sanlit d^monia
YiHa clamant , &
fnmnt,
Et furdt fonos audmnt^
Clandos {olutt Utttta,
CiOctlumenrectpiHnt,
fns.f,t. trU * Snnc fatris tam eximj
imp.U^c, sequamur nos vejiiîa:
ft dtgm fatris fiitjy
Tatris dttemur gratiai
Sicjy fecum ingloria
Sonem fperantes pramijf
Dticamur adcaleflia. Atnen.
De loeo nathiitatis eitis,
memoriae nationc Thcutoni-

'51:
Y Tr Ic vir bcatx
Wetttalia natus qui mira
,
cft
prae-
XrjL cus , de ,
prtftuitmui-
di:us gratia , ordmi Prisdicatoium
fcr} 1 5. tis annis. t
Vifmes ArnoUi Trddtcatorts

&heata Lutgardu
de S. lorduno.
clcaus
n- t: Ratcr quidam ordinis PrardicatorumparnDus
Jr &bonus , Arnoidus nomine,
luucrenUbusnatus, &;Paorfratrum '^^^^
LiBRi Secvndi ca p. LVIL 581
Wiburgcnfi, didum bcaturn virum magiftrum ms/p. t^^
lordanum, vt ipfcmet retulir mihi , ftatim Idc-^^'''^*^^'^

fuhdum vidit intcr chorosÂpoftoiorum Pro- &
phctarum , angclorum maniDUS fcrri ; hoc &
idcm , yt ipfc ab ca audiui , bcata Luy tgardis, A-
quirix monialis , de magiftro lordano in (piritu
rapta vidit.
Dc fudillo Arnoldo FrtoYeWtrt/.bi^rgenfi,qui vidit

nomen fnum fcrtptum in itbro vitd.
ETmcnquidcm , Kcct parum

de fupradido fratrc Arnoido Priorc
digrediar ,
apte ta- 54^
Wiburgcnfi vifioncm pulchcrrimam cnarrabo.

Rctulit roihi fratcr pius &
bonus , qui hoc ip-
fum ab illius orc perccpit , quod annis paucifsi-
mis antc mortcm dcfidcrium magnum habue-
rat , vc fuper ftatu fuo cui, vt proprium cft bo-
,
narum mcntium , non modice mccuebat , a Do-

mino folarctur. Accidit crgo vt (emiuieilanti
,
Dominus Ie(us Chriftus in forma fpcciola P^^pyi/.^^

filijs hominum jgloriofifsimus apparcrct: qucm
vtftatim intuitu primo cognouit , cogitarc coc-
pit : vtinam mihi oftcndcrcs Domine , mc ct
O
lccum faluandis in librovitx confcriptum^ Et
mox Dominus in pcdorc fuo librum vitae dc*
monftrans , cius cogitationi rcfpondin Eccc , in- :
quit Ubcr , rcuoluc cum

, , &
nomcn tuum aficri-
ptuai inuenics. Qui gaudio mox cordis cxiHcns,
vcrtit librum , &
lcgcns , littcris aurcis fcriptum
vidit,& in co rcperit nomcn (uum. Et mcrito qui-
dcminlibro vitas pedoris Chrifti fe fcriptum vi-
dit,t[ui vita praeelcdlus &opcrc, vcrbum vitae
Chriftum pcilorc gcrcbat & orc, per quod Dco
Oo 3
gratio-
I
apparebM. Iplo
5 •
r,c feliominibus amabiUs
runt,doncc eis rcdditus «'^"«'s^.i,

tcxcrat
Jli. G'^»' ,.aiae, qui in vtroquc lurc
fticofcilicct&ciuili.
& vcnerabilis loann"

TTVic fucccffit
If HThcutonianatus.J..cu.nmu^^^^^^^^^
Domini l
^Pf " Et
rc rffinitcntiarius -f^
euL Bolncnfi cccleh* F^f-^.^ ' ^Pô aiili*
Jun. haberct in EF"<i£«„l^ren proprios
guscrogabat .ncc
folumqmdem cquu^^^^^^^
fed aicllum,qui
l.bros &
^ p.lcoP^ s ^ ^^.
portabat. Ipfcvero P'='>'; "i"?^
t Eac. H.nc poft.«odum ^^^f'^'tSLoim^^

elcdus eft in mag.ftrum
*fb Epilc°P«^
ordinisl rasaic»
tum dibis ptstuit raultis annis. t

,,
^ futurus (ffet Etifofus.
«l^^^^^^^^^
ccrtiffi-^
vencrabili vito
U Ehoc
percepimus quod c,
pucro •
,
bucinltate annorum d^""" ' qu'>a

«'f^î^^.o.
J Fpifcopil»
vum qui nondua» «at tunc &
, ''PfutunM .
k,-
LlBHl S« CYNjj ICAP. LVII. j8j
futurus eiiet ,& omnis ftacus ykx lu» a Domino,
icuelatus lit & oftcnfus.
De numifmata argcnteo per comcem dmni.
tuset a)Uto»
MVlta quoq-JC fada ab comiracula rcfc- J7«
.-uiitur . cx quibus
vnubrcuitcrcnarrabo.
Romamas partcs , tunc
magifter or-
Vcnii ip(c in
(accrdotis
dints.mtrauit in hofpitium paupcrrimi
fatigatus. 1 1 duin
dccubuit fupcr fcamnum itmcre
holpiti aliquid
anxms cog taret.vnde paupcrrimo
fatigatos,
obucniret , vndc fe& fratrcs rcficcrct
dc lupre-
venit auis,quam cornicuUm dicimus,&
Quac pcdcs ma-
mo aerc cius pcdtbus aduoiauit. ad ac-
concuticns, itcrum
ei'tri frequcnter roftro
ineon-
fa rcuolauir. Quo v.fo ,
magiftcr furgens,
magnitudmis. fpiffirudinis , &latitudinis

iyxztx
ad pedem
numifma argentcum , quod cornicula
(uum pofuerat mox inuenit
, & aduocans lacer-
.
dotem ,munus cornicula iulHt acciperc,

& ncccl -
faria fratribus miniftrare.
eleuatio eins.
leruor dsmtmis, ohitus,&
»
iuucntutc cogno-
HVnc antc Epifcopatum
ui. ncc vmVam
^ ^j;
^.^""/^
eumdcuotum tunc,minufque foUicitum
depro- ^'dTr S^^^^ J^^^^^J^^^
pria vcl falutc alicna qu^m

poftca
,
cum tpilco- j-^^^
Obijcautem ,^,^^/.,.3,.
pus vclmagifterordinisexcitifTct.
in niaximo feruore fpiritus
apud Argentinam vr- ' p. ^j.
tumulum crcbft mira-

bcm Thcutonia! ad cuius :
corpus
Elcuatum cft antcm
cula fada narrantur:
cius vcnerabile a Doraino Metcnfi Ep'^<=°P°
mcarnationc Do,
S^to Arecntincnfi anuo ah .
fratnbus
Tk\ CC LXI. In cu?us cleuatione,
huc
tisIilluQris rcginaHungan* mandamtpcr
ras folciBnc
niiraculum, quod (ubmngo.
primcgenitus ' co"g''^;f /^^"^

-r Ilius fuus
i9:
F
pro
tumaximo ,
qu.
dim.care v.Unt contra
r.gina , avucr
mm^rum
Jonturl ^tMota no^c
pr=«^cdc"t.. "'^^
'
^^^f,
ti dic
futuraccngrcfsio ''^^,' o viro
P""^,f/
fiVo , ^"''"^P.V
& lacrvmis dedit : tam pro
-
autcm orat.one ducaa

rJt follicita. Fiduc,al,us
ad-magiftrum loannem,
qucm
^fl^^^^^
v-^^ltu
Cuimag.ftcr loanncsfereno F^'^^^^^^^^
noftrts orôtîbus^^^^^^^
quicnsrOunniarn in
habu.ft» ^cce
pr^
clcmentia Dci,fiduciam
,
antequam comeQ ,
co tihi, quoniam hodic ,

pac.ricati erun^pat"
quod
nun l^s d?cetfb. ,
ord.natts MandauK
Siusir. bonuu, omn.btts
rcg,na ; quod ^^='^'«15^^
al,a dida iUuftris
lo^n
6C n^g
anno per mcrita d.a. Epifcp.
n.s jMcitatus tnortuus
Cu.llet , ««'"l & "J"
.^''^^^
tanmaculaclaudotum,c^corum,(urdor^^^^^^^^
feiroruni c,dj«monibus , &
aliaiu.B mfarmUatuB.
per ciusTueriia contigiflcnt.

llBltl SlCVHDI CAP- LVII. 585
Ve IJHmberto qatnto Gcncrali ordinis

PraMcatorum.
HVic fucccfsit vencraHlis Humbcrtiis , vfr

generofus & (pedabilis gcncrc , de Bur-
gunJiae partibus natus : qui gracia pr?edicationi$

infignis Icftorfratruui , anrcquam in mi^gidrunn
praehccrctur,enituit. Hic poftmodum in Tufcias
partibus Prior Prouincialis fratrum Prxdicato-»
rum fadus adeo Romanae curiie granofij$&
,
charus fuit,vtcum plures Cardinalcs in Papain

cligcrcnt co tcmporc , qUo dominuslniiocentius
quartusin Apoftolicum cftaflumptus. Q.û po-
ftca Prouincialis Franci^ failus , magifter tonus
ordiniscft cfFcdus. At quoniamnon inutiiitcr,
licct longH materia digrcffi fumus , fpiritualcta
pcquitiara d^monum profcquamur.
Ve ddcmone, qiii in fpecie nigr^ monulis nohili CHid^m

falso pradimt , ac fromijit diiiiiirniOYcm vitam.
ESt & aliud fallcndi gcnus dagmonum vt ho- j
mincs fpacio pcenitentiae

fallanc vel , vitae
prolixioris promiflo. Vnde mihi fratcr ordinis

Prsedicatorumquiddam valdc mirabilcrccitauir.
Eratquidam nobilis in Weftphalic partibus vir
arrais ftrenuus , &
praepotens intcr (uos. Hic no-
Stc qliadarapcr fiiuam tcrnbilemtranfiens, audi-
uit voccm mulieris quafi in vicinio cantantis 8C
dixit fuis : Eftne quis veftruin , qui mecuna
vadat mulicrcm illam vidcrc cantantcm? Omni-
bus crgo difsiraulaatibus p 8c prvhibcntibus
Tmo M-fi C AMTip;
eauit eam,(liccns : Dic mib obfccco »

f '^
rum eft mihi? bt

V'*-.^^"'"'.;j- ^î^ tranftnati-
& adhucfacics, î'^"''*'^"^^' nChtifti
„am ccucem fulapu.
(cruitio moncris. Ad
^"^!^^^^
'"^'/^â, booiinum,
Ct: & .vt ct prxd.dum f ^'^*;;^^^^^^^^
inimicos deuicit.Qu. ^"»"P«J°7^"^
fcbrcm. Rogantibus
"go
pffnitc-
£cU& am.cts,vt -"^|-Staraara.cntis,
commumrctque fe e^^leluitic
ret ,
quta ei periculum
nmmere v'«^«^^"£j^^V^
.
.nirarentuc
per hoc phvQci «"^J'" j cui . .
rem,magnxindol.s clencum , «^»^^;^ ^ foper

pcnculum
frattis intirmantis <\ con-
"""^J^^^ .
falutcanim? i^^f ^'«^"'^"'^r.flu clc c^^^

fulebant. Moxadtratrcm »"83'^^^^^^^^^
gu.c pcriculofius
inhrmaatem quod neq q^^^^
^
coguaret. Et tratcr,vi
3c falutc an.mx
tcr .nftantemUbi :
l^>^.^"^'"'l"'\^\3lo«q'^»-
ftasmihi quioptime fc.o , 9"'^'^ '^^^^^î^.it:
,
lacryrn»^
quammorilr. Cu. ciencuscum .Ue
chanflime? bt
1
it vnde hoc habes frater
dcm: Sic
ccpturus fiai
8C ^^^^^^^X^Mo
,&m m tcira lancca ,
h^c verba frater eju

taû^^^ j
mLurus. Ad
Vcre.mqu.t.cbar.
re cordis intrinfecus.- mfiaum
tuo nuac
Ctp. j.
antiquus Ulc hoftis diabolus
LiBRi Sbcvndi c ap. LVII. J87
calcanco qui mcndacio fuo tc nunc nititur dc«
,
cipcrc moriturum. Agc crgo falutis caufam , 8c

pcrnitcre , &
implcas quod rogaris. Nccmora,
dccumbcns pctit aduocari presbyrcrum poftulat ,
vcniam , cnmina confitetur, lUtuit tcftamcn-

tum ,
rcccpit corpus Chrifti , inungitur, cxhakt
fpiritum , & fic ,vt crcdimus , ab inlidijs daemo-i .
num libcratur, Nccdiupoftca , defundli fratcr

clcricus , bonitatcm Chrifti in fratrc mortuo re-
cognofccns. Praedicatorum ordincmintrans,mul-
ta conftantia fcculum dereliquit*
Vnde^ & qualis f$tejlas daminum fuêrhomines.

qu2B,5c qua-
Clrca fincm libri vidcndum cft :
vbi ,
lis, vndc & potcftas daemonum ,
qua
non folum gcntilibus , aut falfis , vcl pcruerlis
Chriftianis vcrijm etiam boois, ad vcxandum
:
cosiUabi vtdcantur. Et rcfpondemus , qiiod illa

cft in malis corrcptio , vel vindidarin
bonis
vcro probatio piirgatiua. QuaHs autcm hxc fit,
vel Qualiter fiat , breuiter videatur. Certum e.ft,
quia per cncrgicam operationcm. Vjpi vero/

Haud dubium , quin in corporc , non anU m
ma. Solus cnim Deus , non crcatura, per inhabf-
tantem gratiam illabituranimabus. Vnde autem
potcftasdasmonum fit planiffimum eft, quod ^
;
Dco. Et quidcm cxccfTus quandoquc hominum

pcr bonos,fiucmalosangelos puniuntur. Pcrbo- AB.i%:
^^^- 1^*
nos , vt in Hcrodc Agrippa ; pcr malos^vt in Saul.
IM*t-
ciIdetM*t,& eum mtemfw
defignanaum meritum
dc
Hlncnupcrad
uotiOimi regis Franci^ ^^"'^'^"Jrr.d?^ d
atanti-
accidit, quoa
fubiungo , lUis m.hi
dam
Comc
rorediturura.Qucm rcdcuntem '^^^^^^^^^^
^ inauit ,. vid um raifcrum pap"

1
V lai, inquit
collum :. \riAi Vi
^-«itis fuper
capms^ p
lardum regcm , caput;u"ihabcntem
fcapulam cx ^^1"«^^"^?^
ciem contorht cx aduerfo ,
& ficlW
tacies
iic
rcmanGc«
M codm rege refrehendcbat & ,

ae pmif^
Mi iffm Philiffi» & C4r«/* l^g"^-
cathcdr* v^jll»
Rubefccbat Theologic?
ipfum dc qj^
prxfumptor , qui pr^sdicauit,
commun bus rn
fcripLus r?gcm non dcbcrc
ycllibus , fcd fcmper P"^?^^^'^"'" ";"^c"X^^
plurcs miffasaudircquam
illos ( t^»"." i
kutcra pcccarc diccbat omncs
diaum regem ind««
dicatores intcUigcns ) qui
xm^d huiufao^di d6Uotioms& ^^^^^'"^^1
LlBRl SlCVKDl CAP* LVn. ^
cmpla. Minus fane , immo velut infanifsimus in-

tcUcxit , quod {alutis noftrac princcps lcfiis cx Afdt.iu
comparatione culpauit illos, qui in domibus re- VideGttg.
gum rooUibus vclliuntur : cum nobililsimus iUc ^^^®*''*
Baptifta loanncs ex camelorum indutus,zo-
pilis
napcllicca cingerctur. Modcratorcsorbis& re»
ges frequentcr vidimus communis panni laneis
veftibus vti. Non nifi camclini coloris vcftibus
auusipfiusrcgis , gloriofifsimus Philippusrcxin^
difcretis anni temporibus vtcbatur, Ludouicum
autcm , seque rcgcm
filium eius gloriofiim bo- &
num, rcgisLudouici patrcm,numquam me
iftius
yidiirc mcmini purpuratum. Karolus ille ma-
gnus , poftquam in Roma coronatus eft Impera-
, numquam poftca
tor voluit , vtdc cofcribicur,
infula^pompofi habitus infigniri.
Quantum ecclefiie bonumfY^fiiterit heaffis Lodouicut

in poteclione ordimm TrêdicatorHm , & Mino^*
7um*
Q Vantum autcm praedido

Rcgi
ccciclia tcneaiur
Francia;
,nemmcm
Ludouico
illi dcuotifsimo
tota vniuerfahs
poflTe arbitroraefti-
^j.
marc , qui lane videre voluerit quanta anima-

rum iad:urafuiflct,fiilla intollcrs^bilis fupcrbia,
de qua fuperius in controucrfia clcricorum Pa- c, jo.hutfa
^'^''^.
rifijs cop>pendiofo ftilo dige(simus , in dcftru-
,
^lionemduorum ordinum,fratrum fcilicpt Prx-

dicatorum atque Minorum , proceflûm aliqu^-
tenus habuilTct. Egit cnim di<Sus rex profcri-
ptionibus iiiiquorura , cgit & Utteris apud Pa-
pam bcagfsimum t Alcxandrum, 6c fratres curics ^^^^
Cardinalcsj qui tunc omacs , gratia Dei & fua,

mhi
„0 THOMiE CAHTIP:
fincm habcret malitia , & in fuo vigorc mltma

Deum teftor
& innoccntia tacrctur. Tcftor
numquaoi
,
fanaos, teftor & fidcles omncs. quod

numquam al.qms prmapu^^
aliquis rceum ,
tam neccfrari^, quantumadfalutem

&
dotautt mancn-
p^^^^^^^^^
fidelium protcxit ccGlcfiam ,

Qu.d emm
bus & veris honoribus cxaltauit.
Chnftoindiuit.is^QuidilU&inho^^^^^^^
vc
prmcipari? Dix^
mundi, Tclinhominibus
18. & verc diît :
Regnum
vcritas ,
Pilati quafi
^^^J^^^l
, hinc Applaufum cnim 4Jg^^;;
fed conftan «P«
& pontiticibus , non curauit :
ftitit pro populo
morf .accelerans paffio"''"'
non habct^
Tn Sp^crnisc^fficerctregnum , quod
itu. u
;em.'Age ergo nunc f"P«"° cTa
principiChrifto,age,iriquam ,
L^cipue Prsdicator Mmor & , ^l^'"'^^^^
Lcsfolemniter gratias
bus regcm dedit ; qui

:
qui
in forti
''^'
2^
& nihilominus . pacis
^^H^^^^.
caruaus.h^
gnum ruum .
|.ilitatis exempla pr^bcat

vntuerfe^J
cum nuQ ^,^, &
eladius incidonibus aptus eft,
conuertitur in
ritur , & cum, retrada manu ,
ginam.
confoUmijs ,
c«pit cMum mm
, latrare.
VV Cirtcrcicnfi monialcm
fam valdc , & vita puram quam '^^.J^l^ôn
luDiio u
:
qu:''?'^*'"/'
^,
& eam^ vt potcram , confolarer ,
LiBRi Secvndi cap. LVII. 591
JJcfEmus ,
qui in ca latcbat ,
pcr hoiuni vciba la'-
utisfcrrc non valcns^ carpit latrarcvt canis,&

hianti orc;& collo contorto ,
cucrfifque lumini-
bus blafphcmarc. Cui dixi:Q ini(crrmiC,qui Dci
laudibuscum bonis angclis inliftcrc uoluilti,nunc
canum latratus & bcftias imitaris.
De alia muliere obfep , dicmone ab auaore inter-

rogato, qui reff>ondtt ,/<rdmpma adtudicimi vf
qHevellefufiinsre fufpUcM pro redttu adcdcfim
^
fatrtam.
Vldi & aliam in caddln tcrra mulicrcm diui-

honcftam, poflcflam a daemone:
47
icm&
quam, ciim rogantc rcligiofb prcsbytero , vifita-
rem inucnimus cam a vexationc dasmonis quic-
fcentcm,& fcnfatc loqucntcm vt lanam. lunc
, vcrfum caniici
occult^,nullo aducrtcntc Moy-
fi in Dcutcronomio ,
fccundum quod a fandio
quodam viro audicram , tcrtio rcpctiui , ad pro-
uocandum dsemonium in obfcfla Dcum , qui te DeHi. :
gcnuit dereliquifti ,& oblicus cs Domini creato-

ris tui. Nec mora mulier pallcrc cocpit labijs at-
,
qiie vultU3& duae vcniein collo cihs ad grofsiticm
pollicis intumefcere. Tunc cgo Qnarc ( inquK>) ;
pefsimc vexarc fcminam prgfurapfifti? Etdas-

mon: Mortuo finquit) viro fuo compafiTajin fub-
fidium animx iUius contulit quidquid boni fcce-
va»
rat in hac vita,& cxhoc nadaoccaiionc,
vacuum mox intraui. Gui ego Mcntiiis mifcr- :
rimc: exhocenim quoddeditmediantccarita-

tc , cumulatum cft bonum eius.
Etillccum ca-
inquit,fum,nccmirum fi men-
chinno: Mcndax,
tior. Mox ego Eftuc illa
; tam pukhra, vt dicitur,
caslcw
ThOM^ CAUTlf.
„i
patria,quan.pcrdidifti? Ecrcrpondm
lrt
Illcftis
?nnnuu,5; palc^no. ^^^^^^^
die'" '«^'^
pofIcin.,& me vfque in
'
Uc.fJ.y iaqait,vt
- J.a cxiguata fuppUcja
p-Xtr^^p^t
Etmox ille contorto collo ,

«^^^^^^^^
hoc^^^^^^^^^^^^^
Daa.inc>Domu.eXumque
perfonaret .v'";*"
h- i<S.
moi e valido ,
[
c.^^^^^^^^
ceaeret.(l^po(s.bUe*un
fuum Domiau.n
recognolccret , « P ,
(-yb-
precaretur 'g";[^ )
crctur,atque f.b. ob-
f
iunxk: Doa.mcDcus ^«g^ ^^;" ^^^^^
fefsa muHcr yocabatur .)

P^"^ q .nfc
omnium
lic.fsime
"«^f"^'^XSrfoP^
pcrmirtit. Ncc
roora.cotm
non ttoi"
poft paucos dies , non tamcn tunc ,
rcliquit*
comhulM cj
fumcm dc^nam.A d<cmonmo
îmc
.
rV. ciu m E rat
. ci cca jnctucns
inquir. & combun a ^^^^''^^'^

'iianos cotn*
ciuitate co
H;.ip« intt* ^,^, {n dida ^^""X^^J' & obhoc
0«*r.c«« tûrebant.finxit fe arrcptum a cur«c
^^""^^kiU
oble»o
-
Aicadrumm Afpcfa ,
ad fandum
V
LiARi Secvndi cap. LVIL 5*93
potentcm Jigatus ab amicis dcdu<aus cft,vtin co
non haBrelim propalatam , fcd furiam rcputarcnt.
Et,vt aadiuic quidam clcricusobfcdiis a dxmo-
hCySc ligatus quod * iEgidius Boogris (fic cniui
,
^''f ^J-
yocabacur) ligatus poncrccur in Ioco,fub(equcn- ^^^*
ti nofte idcra obfcilus clericus
diuino nucu folu-
tuscft.Eraggrcgans niattas &
ftramina , acque
ccclcfia (camna , fuper ligatum hjrccicum cumu-
lauit. L«dumauccm 6c turiaracrcdcns illc,difsi-
mulat quoad vfque clcricus igncmdelampade
lumenSjComburcre cumulum cocpit tunc hx^ , &
rciicuscxclamauit. Adcuius vocem cxpergcfa-
cuftodes cum ignem cxtinguere nitcrcncur>
,
clericus arrcpto g!adio , qucra caCi iuxta lcdlunt

inucnit,omncs violentcr abcgit, & haercticum iil
ignt combufsir. Nccmora ,diuinoexaao iudi-
cio , clericus k dsemonc libcracus , & plenc lofpcs
apparuit.
Conclnjto Hbri ^ & akôris fanVâ &

honejia petitio»
AT nunc
fas cx
1 quoniam
magna parte
fallacias daBmonutn fal-
deceximys pcr quas ve- ,
xarl frequentiusApes fidclium confucucrunt,

huicopcriooftro finem imponimus ; lc5:orcsIi-
bri huius act^ntius flagitantes, n|C didisdetra-
hant , minu^ ; benc didis &d in
qu^m dccUic , :
cxemplum viftucis ttahant quidquid inucncrint

bcnc diAum, Tp9tdauC€iii fappKciter,abhisma-
xime quorum oaanus
, Chrifti fanguinc confc-
crat5s funt in altari : qiiattnus pro me {pccialitcr^ ^
& pro cunftis fidcliu anTmabus,vnam miffam cc-

p p lebrcnti
r
parocpcm facia m f,„aovm.t& te-
1l gnatDeus,per otni»a
lecuU lecuio
F 1 N I S
IN
V
I N
DVOS LIBROS
THOMy£ CANTjPRA*
TANI BONI VNIVERSALli:
DE APIBVS,
Qvt MVLTA CONTINENT MIRACVLA ET
,
cxcmpLi mcmorabilia fui tcmporis;
^NNOTATIONES THEOLOGICJE,
Hijloricd,^ Gra,inmatic(i» in hac editioneaH*
recegniu.
Auftorc Geokgio Colvenerio S. Thcolo* -

giae Dodorc,& eiufdem rcgio ac
ordinario
ProfefTorCjnccnon AcadcmixDuacea-
Cs CanccUario.
INTEPISTOLAM AVCTORIS.
V MB ER TTS ille , cui auBordedi^
catoriam fcribit epiflolam . ûimus
fuk Genemlis /14. ordinis "Pr^dica-
torum j difcipulus qu^ndam Hugonis
Carenps, quemfecum poflea traxit ad
ordinem an. 1 22 6. De eo agit
ipfe auGor nolterc.
vlt.L 2. p. 60. De eodem prateralios^. Anton^'
fius in chro.p. l.tit.z^.c.u.
&
Leanderdeviris iU
Juflrihus ordinis Pradicatorum l.i. ritaeiufdem
exaratda F.Hieronymo loanninio ex Capugna^
voBononienfi ^ ordinis PradicatorumS. Th. ma-
gifi<ro^(ir Inîtifit^re yifentii pr^figiturVitis
JP pz fratrum
mc
Ciim in qaocl.«i. ^^,^ ,^„.ncn^ dign»
ôrixfctibcrentur, '^'-^^'f ,„ftat cxfr4^:
frJrHm
Gn^dnm
9r.dicatorHW^
.
E
/£,«„,W««r«»/
'^'^'''''\Zacn.ar,dat.M-
tunc Triorcm /'''«:""';;7,"j,«^ /M»r«"«-
demmmhcrtt.r""' '%' c,rard»- Vti""-
fcrifferanUtrMr.-dtBoG^^^^^^^^
rhcodor'C, dcf^^^^^ J
in cpifiol.fr. ^
%.ndcr lih.,. dc v.r.s ^^„, a^ro 0

anicpcnultimo. quod cft
ff''^.
dc >]S ?« J
.
kiftorijs.
IN CAP.
p. , . Suis bonis vcrircuc Una d;
La omnia noUra hahent 'fccmf jj.
n. <T
l 50 f.
commcntar>o w tncWM'.
rût&
firibit LipfiHstn
TkiibrvmI. '
5
iUe,e]m vfifnmHs ^ legat: virihupjHe. Vndepojfet
interdum SenecA ex nofiroJC antipratano corrigin
LoCHs eft in ip/ins editione epifl. /9 in ^na infin^
•
legit : Hoc ergo cogita^h^^nc ejfefapienti^ effe^lnm,

g4Hdij îjHaittatem.
P- 4"Q^^d nobili Sc Cznd:o viro Philippo militc
dc Moncc Mirabili &c. ) ê eins pietate acfan-
,
îtate videanôrem Lz»c. iS,p,l.vbi ms*b.cdegit

vthtctertiHm imp. demonte MiraliÂlia (falli^
CHm nomen relin^Hnnt de ommiraL M
Ai anrititu, cnins mirabilis eleElio hacparte nar^
ratnr yin tahnlis ^ntonij^Democharisefl SfjÊ*»
pifcopHs Cenomanncnfis jfedit^în ea fede annis
iG.diebHS 40* faSlns deinde Rothomagenfis Af^
chiepifcopHs anno 1 2 5 r. qnod etiam ex noFtro con-
fiat an^li^re j infra capit, 8. p.i. In hornm ordinc
recenfetnr ^4. in prddi£iis tabnlis.
IN CAP. ir.
Riides intclleftu & mcntis ftoliditatc mutabiles)
Jn lîs enim veritatem habet tjHod ait Ecclefiafii^

CHs c. 17, StultHs ficHt Ikna mHtatur.
IN CAP. III.
Parte ^.Qua in hora vcncrabilis Conrardus Dco

di >niR HiUlc:iKnfis cpifcopys. )7iefliits ms.
Qri,iHatn hora,qua,& c. Hic efi ConrardHsfecHti^
dns^ vtfatis enidens efi ex L 1. c. Sl. p'i9' fî^^^
faniinm &
doEHffimti vocatTritthemins inchr^.
HirfaHgienfi auno 121}. 'De eodem mnlta lande
dignijfima fcribit AlbcrtHS (^rantzîns in J^^^
Pp3 ^^P'
4
^rchiepifcopoM^gdehHrienfi.^^^^^^^
%oribHsTilm^^nHsBreder,bachu^^^^^ ^ ^^.
l.i.c.rf.Pr^ter.^'ôsfroh^^^^^^^ ^^S.
fen GodfcalcHS fioUen

8. H^^^^
fr^ceptumfer. ^ll^.
^•c-r^^/ chrvmc^s cm fipris. ^^.j.^-^,,„n.

tn abbate n- ,
chron. Hirfaugienfi J
exemplo.
gifeannouot.CrSpecHlHm
propelar.
pi.«oreftinVicennus ^^,.^^
rr.v.MMtr auotnoao tes.tr " - ,«^«1«.

p9HmtiJJimd j ^ regis patatiHm.
/^tVfw.Iudgorum iibri conprcgati Tunt fub mor-
tisp<Ena,& in maximamuuitudincfuntcombu-
fti. ) Idimftfms faSlum tegimus , & vomifJatim
idc9nHat ex Stxto Sencnfi /. 2. biblioth. fanQ^»
vertfB Traditiones^vbide eorum agit origine-, &
argutnento»
IN CAP. IV.
In Tcrbis tcxtus. Conftat intcr auaorcs,

quod Rcx apum nullum habct aculcum ,maicfta-
tctantumarmatas ^^jferithoc abfolute Seneca
L i.declem. er- ip.i^^rîj ab auElore noBro citatis
huiifs c. Sed his in rimis aduerfatur v/4
ri^
f,S* f
'fiotelesl^S'de hifiorta animat. ca. zi. vbi fic ait:
\Aculenm apes pojfident : fucieo carent. %eges>
duces^ habentjfed non vtuntur : ejuocirca eos ca^
rere acuteo nonnulti exiftimant.FJ £C ilte. C
uicon^
^
formiterTtinitu 1. ii.hifior. naturatis \ca. 17 ex •
%uo toi;o verbafua aitôr fumpfijfe videtur: Non^

inijuityconfiatihter auElores , rex nullumne
folus
maiefiate tavtlm armatus :an

habeataculeum ,
ûtdem natura fed vfum eius illi
dederit eum .
tant^Hmmgauerit. Itlud confiat imperatorem a-

cHteononvti.H^cibi. Cum hisfentit B^ftms hom
TfîtA.in hexaemeron.Cr ex eo Awbrofus tibr. 5.
yer-
€infdm argHmenti.ca. zi. VerHW fxcitatis
conciltatto.
bis yi'riôtetis h^beri potefi loorum
'iêc dicitCantipratanus id corfiare inter omnes
aHôrcsffeifolimmjfi^^^
adcuius •
frQpofiiionis verit'atem faluandam»non recfuirh

Accepit itaque itlud^
tftr . vtomncs ita fcntiant.
Pp ^ ûod
N o t ^
wrijtmtltfr, vt fatetex*p>i
Mic Ûe efi. 0i in catalogo ff^^^^îk.ris
LuitMrNicolaus Iir. de ^^^"Û^^.m je^^
l>liothec4 B<'¥^^':^'i''"'^^^^^
diDi0Logum,<^tinchoatu.r. ^''"f .
^-^,^^ «^ft;
IniibrvmI- T
Hdhee inpiper fermones dues fatis pr$I!xos de
'pufftone Domini j ^juos defcripfi cx antiqUo codice
Tfts- monajterij Flinenfs iuxâ Dnacnm , cjnorum
frior htinc habet tisfilHm: Ser?no dornpniCuiardi
Epifcopi de pajjiorie Domini in die nofirs redem'^
ptionis- inctpit. Chriflus pajpfscfi pro neHs.Âl"
ter incipit Stabat inxta cruce I efniQjiOs omnino
:
arbitror eiufdem Gniardi. ^nnus obitiu ciHp-

ejfe
dem ftprapojitus confentit cam monumentis ec»
clefit Tornace^jfs ex (juibtis conflat eum adhuo
,
vr^fHip eccUJidt Cameracefijl avno i2d^7.
- IN CAP. V.
Partc i.Sermo ejl defchifmate fub Frederiof^

primo, cfuldiHus ejl Barbkrojfa , u4le;candro &
/11. ûi fedQrtca^pit anno ijj^.
IN CA§,. VI.
^ Partc ^VTantafummapetunte corniium ifto-

itim hp\c?6fhNim!>it.) N^^Hjult taxare htincak'
'iatemSimoniit /d^ ûa agit2'^'Ub'ro,fed cuinj^dm
'^n^bitionh , & qnodfne necejfitate tanturrfpeciv-
trog^H^r^''p9V 'accipijkietif ^Ro-

rnanax:uriai'^ftod abjûe omniyitio Sinionia fieri
CUmenim Tontifex T^manus multis in^
potefi-.
digeat j potest alicjuid per moikim fujlentationis
accipere. Atejue ita iudiciajfûm^ ejh de ip^ ejUApro
iuribfis Epifcopatuum vacantium>& fimiliumôl-^
mntît^î^^^^T^.^^ f^^pe fÛ^ reiîtter€\ 'Effane
'dûitaspoj^rlat 3 vt quos henorat p'riHile^ys he^
'.
ttoretur akifs iemporalibus fubfidijs. Taxat igir
tur abufHniiBytim dbbatniih'/fni rnultopretio &

labo^
f.
i
N O T
^Ûi"n ^fertiindic^,
r.fejf. : Si .niniferim
'^f
ontifcihHS. TrefM 4' '^'fi'^;^^, 1»^
etiLt. mcri,oi
,vt
,pjas AHro reiimerent -/'/''«''f"'"îtf,,;,
iL h^
Bemardm, Nejue '-«^^ Wi- ^
maeft innrendaûod
»» Pn:^
'I ' t'^V^'"
Jfo.
prêrM^
nolcrHm cMeglccul thrifijit
fmtibijHdasfHr, drfroduor.
^M„^,,
tjuam/i^caNoe,<nbimtertittottim.
^flos muentus
^ IN CAP. VII.
lJdicof.neimago.p^t,^d.jnm^^^^^
1 •
i
In i.i|RV^ I. 9
to hilf. l alias st.c. 6(. in titnlo. Loquitur ^r-
57.
£^0 vt apparet de aliana B. AHgufiini irnagine cui

verfKS fecfHentes fHhfcripti fegebantnr. Eadem
vocevtitur loannes diaco^HS invita S.gregorij\
lil;. J^.c, Sj.T)H£Anijuit j iconid veterrimârtifi^
cialiter depifltc vfque hASlenHSvidentur. ^ma-
larimlib. i. deecclef offcijs c. 37> Immc Cp- Fo-
lufianHS epifi.Z. apHdC^Hgufiinum.
Ibidem. iplc quibas praectiiL pcunginta polos. j
1
H<£C plurinm exemplarium.&verifimiliorefilc'

£lio. SoLim ms. b. &
c legunt poles. NecsredibiU
videtfir Hipponenfem SpifcppatHm f^bieElas ha'^
buijfe 70. vrbes ,prAcipue muratas , fedip^polos^
idcfi, pagos aut parochias , in qHibHs
iHrifdiEliq
ffiritualis exerceretur. QHofenfH.in i^treC^tioni'

CQ vHlgoloquiviurj diHinguetesforHmfori.i.cxter
ripis\& forHm poliîd efi, cîyiue confcientia. Hic
fenfHsex eQConfirmatur j qHO^fcrihit Theodoretu^
Cyrieppfcopm in epifi ad Leonem p^p^rri.quAe^x^-^
,
i. Concil. Binij antf ep.6

s-S.Lconis^vbi
ifattB.
q^îngentiiê,ccLer
defe attTheodorett4s:Et
obtigit: tqt etîmparor
fijs pafior efiem mihi fortito
cjjias b^beP. Cyrns. Sic il{c. Si quis
tamen veiit cir ^
fiitdtes intelligiymiht non difpH^^^^^
auElorem habeo loannem MaHburnH-^rHX^lhvr

fern , qanonicum rcgHl^rt^m. in Rofeta exerciriQr
rum /piritHkliHm tit. rp. drcajinem.vl^ Mm^<f^
yluguflino lofjucns fic ait : Qms te fecHndioHmer
emnes pMres regularcs }V'igintiftiptcrn tHar-egiir
Uordines lsabes ,ûi tamen & jUditdAum.r.
Sicut in vitaJiptuaginta fuh
k^4^s, te ciuitates
aHodcHnmsfeeHLisinaHditHmuta & mort^s non

qHiftjnikUSit ti^^^^ ôc addim^s, fr.ô^
'cfi.
exegtfeosfuPcr
hrtm RichxrdiXin^lrlfMioM
StelU -
4 in^NtcUo
rcfda
hac militanUs, fr. Profpmm
hifiorico eiufdem
reguUfocfnta.
.tiu
; rEmbardum ,qucmGall.a ^-^^

imt.»mit.U tahbaert dicimus^ciHam ^'^^<>''
fftylîcr.
^^.^'.''^Zrf
rp,y Gallicos.non vno Uco f^f^^^f'"'"
m
i
Li Gallicam BrahantiMnt.nte t^f^^^^^^^^
aferta.f^^rte^
ler Bekisenvems 'xteru>r .
iriori^t^nen.^ncferemulierihusmb>^^^^^^^
emm
Undo nomen accipiens. T^his '"'^f^y^h
dumh^
chen efi. Jocosi antem canis dicitnr r^'^
innarcanisatergofHbfe^
ieZsa vento eUuatur.
'
hHncinceJfum.eiHiUHitatisejiargmenm.^^^^^^^^
damfiUnt4c^re..tcernatHr.t^^^
ant aUmm vefiinm r/'''r";- /^;"' xV^ hA-
renfiConciUofub Innocentto l
lU ca. lo.
betirextra devita &
honefiate
eonmtHtum efi clericis, vt ctaHfaJeferantaeM
indHmenta^SeqîitHribidem.-^^^^^^^l^^^.
Vano dupliccs , vix gcnua ^^''^^p^,
taforrata ,
tcs.) Mirnm in modnm variant exemflîf'^'

'fuimHS edm Uilionem qHaeftms.f.a(jita"'f"
Uyit mora
J
fentit ms. s. mfi^HUfro forrata,
DuoimPr.anti^Hioraiabei.exfcarlacamr^^^^
.
vixgcnna contingentcs.
m'
'Varia dHfHces .
exfcarUtamorata varia ^«^''^^^ff/^l;^;^».

««4 contingentcs. Eodcm modo
fi^fromorata.MoretainhacUgttHr.t-o^^^.^
1 N I I B It VM I. 11
vario.j.fHffnltavarij celoris felUbns.AUt alterit^
nfateriei. "DamrjatHS fuitqHem htc reprehendit in
Trdatis hahitHs,poB auôris tempora perconfii^
tutionemClementis (juinti in Concilio Viennenjts
jûA incipit : Qjôniam in abieEiis : innouata efi
in Concilio Trid>fejf. 14. c. 6. de refor. In ea no-
minatimmentio fitti.jardi foderati. Extatl,j.
Clementin. tit. deîta & honefi. Cleric. $. 2.Ne
vero nimisfaJlHofum habeant famulitium & oo-^
mitatHm,& nimium etjuorum numerum^ nec pr^^-

pinûos ditentJecTHo i^&a c iS.fiatuitur in pri-
. md ffnodo proutmi Cgmeracenfitit. de monafie'-
rijs c. 16^Pro leE^ne^(juahabe t : forrata vario^
facit ûodfcribit Guillelmtis Neubrigenfis l.s- de
rebui ^nglicis ca- 23. in fiatntis regum in fufce^
pttone crucis fiatutHmfuilfejqHodnuUptsvariojV^l
grifoyVelfabellinis ^ vel efcarletis vtatur. Item
'^Hodlegitur in tcfiamento Vetri de ^rceys epifco^
piTrecenfisaûipbijt an.ispS- rnacnm clochia
malbreto,& mantello de camelino meis ^ acca^
pHtio de diao malbretofourato de minutis varijs.
Sxfiat hoctefiamenttim in
Pr&mptuariofacrarHm
anticjHitatum dioecefis Tricafin.t pag. 22S.edito k
NicolaoCamuT^ti6io.
fitatqy[C pcGcati cui-
p. 3. Quant35 cnormitaris
querehgioro habitum dcponcrcvcl adhoram.)
I>e eadem repulchrum cfiexemplHffrapud Cxfa^
rium. dialogorum , fiue > vt nuncinfcribitHrMlu-
'Flrium miracHhrum &
hifioriarHm memorabt-
lium L ii.c.36. ,
p. y.Hinc Senccadc moderaminc veltis inli-

con-
nuac fic: Omnia, inquit,noftra foris populo
imp.
ucni ant,&cO Hac efi leQio tertij exemplar.
NO T
"
Ws. iniJ.^îtrapopuloforis ^T"-"' ^""^
t.sJn^'-r.,>.'>spop.loforiscon^^^^^^^^
d.jfmUtafM.fronsm
i,ahJ,ct:IntHS omnta
riornn^.rt^rnftc
per. or.in Ithro de
^^Î^^J^^^l:.,
monbmolm."!, 1 • .
frounbi), legitHrvt in '«m'^.''^-,
qnod ''l^
Sicms.p. conformitcr 6r.
-
YJi„,p.
mnm haktr^tti rninirn'^^''^^':^^."^»^
^ssm.nmHm
^p. & ms. c. vuiosi UgHnt.
^H.df4ceretcor*m
lo.)ms. b. tcrtiHm imp.
m ms.c. coraminduto. cctc-*t>t">*f^-
nominatHT . dc ^H» Ambertu,

M^*^ '
'thedralis ecclefix ^ ntHerpienf.s Dec^^^J^Ji,
am.is in chron. Ciftercienfipag. 'jf-^^^^ 4-
de
Perpma,alih de Pifcinia. v.ilgo
p,td Cenomanos fnndMa & Cenm^^
lHm.roar,nem. &RobertH Comttes
Choppsno tno" .
fesacBarones de Som.ois.tefic
nicornm lib. 2. tit.i.

i
In tlBKVM L ^3
IN CAP. VIII.
Partc i.Antiquam nota lcdiorgrammaticam.*)
Phrafis ilto fixnlo vfitatai^najVt apparetjrernfi^
gnificabant notam <s VHlgarem. Defiimpta ex eo^
^Hod Grammaticd trinialis fitfcientia. têl ccrte
gramtnaticapro di^lojOHt doQrina ponitur : ^/i^-
iHodo GodfcalcHS HoUenferm. J. in s* praceptnm
decalogii JSfajin^nit j eFl granmatica Eufebi}\
^ro eo qnod diceretjfic docetjVel dicit EHfebim.
p.2. Iltud \czb{jicmpe pelliciHm) mihi ioco pcn-
nae (ub (cortocio mco poiiasl ) ms. s. fuhforcnoci^
,
ponas. ms. b. fnb fore.otio dimittaj.tert. impr.fut
fortorio dimittas , c. fiib forcocis dimittas. Locas
obfcurHs ob diSlionum obfcuritatem. PelltciHm ve^
\
longa ex folis pellibHs confeSla » a qna ho^
ftis eft >
'
dievfkatHm ecclefiajlicis remanet vocabulma fn^
^
perpelliciumjejHodeifHperinduatHr. 1>eûa vo-
ce GnillelmHS Durantus in rationali diuin. of"
fic. l. s. c.t. num. //. Tî^lum efi j inûit j fHper-
[
^
pelliciHm eo ijubd antiquitus fuper tunicas pelli'
ceas j de pellibus mortHorum animatiurn faElas
' induebatHr j quod adhuc in ûibufdamecclefijs
J
obferuatHr^ repnefe/Jtantes quod ^dam pofi pec^ Gefhî
! catumtatibus vejlitus eft pellicijs, HacilU' fô.^

cem pelUceHm vfurpat Bernardj in apol. ad GhU^
^
ULm. abâtem. Scortocium(hanc enim leSionem
> maxirni probamusj idemêx verbis paulopofi fi'
fuentibus j videtur effê ejHodfupertdnicale^ tra-
Rumy vt apparet a diSione fcortum j (fud proprii
corium fignificatj^ omnia ex pellibusfaEla j fcor-
tea dicHntHr^qna
2
voci vtifuf in Fafiis Onidius.dr
*
: .. .
^
^^^^
N 0 t A
M4m4hs pemUmfcorteama
Bartholomô CaJJanô
m^
-^"^lahre ornml
eturrarraci^jîêjcorl,'^^^^^^^
r.odo v:catHrf.rerpelUm.^ff^^^^^
in hyemegefin.t
canonu^
vhnindnmentHmhneHfncji,dHiiof//S ^«T"
IhiHS in chron, ^ *"^f"^fSê.^'''

rcgnLar^Hm
tuicanonicor^m
Rornanlro^-^rnKornan^,^^^^^^
f l'J^^^„iMc.far'
raci^mfiHefcorhcmm ^nf^^l^L^^^
refertlnterfar^f^^^^^^^
inreg. S. ^H^^r^t, ^ ".i^ pnr.;
infrh Secund.m
.hrs .Jl^^^^tl.
tem:&
HefHperpeinciHmfcerrottHmjcHj. ^y.^tr''
lefeLLn GerrnanorHm ^/;"';|;;^,,.

conf^nae
tnter fe
UhdetHrh^comnia
XN CAP. IX'
larium , vel , vtfcribnnt »^'^^f^ 'J,fi

[rdin^
riUAHm,BelgiclVneer,r^^^^^^^^^
tn hts l^'^'/'^ U^rti^t^^
Ciftercienfts , cntus
tiJfmajitHm in Xrahantt^ int
titKYM t.
irttir Nutellam & Gemblacum. SluoJ aktem p.
4. refertur, idem habet pîrjcemiiis in JpehiL hifl.
lib,7ô.c.68, fedidrefert acctdife BonomA, Jbi-
dcm ait hnnc Conrardnm legatnm , Epifcopitm
Idem habetvita S. Domihici,
fniffe PortHcnfem.
/.^.ca.7\ apud Surium^qHit efl fcripta per frar.
TheodoricHmde Apoldia DominicanHm. De eo-
dempr^tclara refert kAutbertHs M irdHs in chron^
Cijiercienf ann. 11^7*
p. / dem legitnr defacie tir manibus Ida de
NiHellaCap iH. vitdipfHSyqua exftat ms.
,
}3. T>e nomine T^r^dicatorHm panlo latiks fra-

5"
ter 7S{JcolaHS lanfenitu in vita 5. Dominici lib.

i .c. 6.
p. 7. Dominum Honorium terrium. ) ReflitHi

tertinm.pro ^ho ommaexemplarialegebant ijttar'
tHm.fedtertinm habet anôr infinelib. de vita
J^. M ariA Ogniacenfis.
j,
p. 8. iluA hacparte habemnr eadem habet anllor

eodem iib. de vita eiufdcm B. A/arix c.17,
IN CAP. X.
Partc 2, Quidam ccncnt tccum quiadigni
funt,quidam vtfint. ) .S^V locHm reffitni ex orig.
& hnnc fenfnm reqnirit ftbfecfHens fententia.
Exemplaria mirHmin modtm variabtnnt, ms b?
r. O' tert. imp. Qôfdam tenes tecHm , gki digfii
fnnt^ cjHofdam vt fint. Sirniliter mf* s.fed pro^
qni^ habettjiiia: Ms.p, &
dno imp. Qjtofdam te^
nensteCHm qtiidignifnnt ^
cinofdamqr.i nce di^m
ftnt.
Ibidem. Non potcft quifquam bene regcrc.qui (e
tantiim intuctur. ) Ms. b. c. s: & &r. ItgHnt bcatl
,
. N O T A
hene dirigert.
degercUrtMm mp-
IN CAP. XI.
Hccefie.MJ-
Partc 3. Noui
fccrctius.)
fJnTinlrhrînhocofereMêntervt.^^^
IN CAP. XII.
Kracl P°PX,1^.„«
DucJs ; ac lodiccs ^1^^
rummum facerdotem ^v
adtmabant,
facerdotes orationihiS
XNCAP. XIII.
ûementio. TrZt fcrihit G^^^

ir.choatm
lis Binfeldenfis, (^^J^
ogta
BrnfchUn Chrono '"^«f y?^,^ , di-
aum4, anttcfHttns S'£^<^^'*^'l ^pifiovo

riopLoTre.iror.mdj^^^^^^^
.aS.1 etro
vntts
72. difciptths
Matcrno &Valerio Tretcmmmtjjtuel^
*
IN CAP. XIV.
P.l.Atque alijs i";^""^^^'^'' TT^K^'

tentis ad aleas ,
conformtter .cet^ris
*"'JJr
c.^t Jl
alets.mi, .^^^^.
tft^tte alijs intentis
In hprvm I. 17
inttmis. icrt. iwp. dlijfj^ ceteris intenlis. Sed ve-
ramleEHonempvftea inms. deprehendi .cjuam
s.
ftttnc in textH fofni , bancvidelictt

\^t(]ue dliji
intentis alias.j alijs negorijs
.
occapatis. Qjiolo-
^nendimodo fdLpins auftor vtitur.acvominatim l.

i. ulbhate
jjj. c.2p.p. 6.&f. crifiscap.s6.par.
cnmfuisaliasoccnpatoc. JS-p S^' Miasimpedi^
tus. ibidcmp. j^. Intentnr/t alias fociumitineris
prAjlolarer. Sicj^Hârium ^(jiiicinSlinnm ad

chron. Sigeb.nSo. jllijs vero alih intentis. I tem
vita 'S. Gofiiinilih.3^m.i2.Eodemfvnfiil0an'^
nes Gillemanshic legit invitaaiiiloris i Mqne
gtlijs intentis alijs.
Ihidcm. liv.itanduscmicuit. ^ Verior eft leilip^
inmarginenotatur, (enitHit)îiomodo legi-
tHrlih.i.c. up.ii.&cap.vtt^p. 60. SicVetrta
Damianm fer.j. de Nat. 'B. MariaiSicntliliuni
interfpinasjjicheatijjima Firgo Maria enitHii
inter fiUas.
IN CAP. XV.
- Non enim fecUncJum di.rcrctiffimum Atigufti-
hum putanrlus cft otiofus, qui verbo Dci ftudet.)^
InfHarginenotaui iocnm exglofa erd.ad verfnni
^faL Defecernnt oculimeiêx jHgujHno.ex
118.
ijna idem citat S. th. 2. 2. cjnaf iS?-

^r.j. Item
ûfi7'Cvlt.&opHfi9-C. ii.(Csr vbi^Headdti^
iXclHfiHam : TantiimBHdet .^Homodo & intpfd

jglojfa legitnr. . .
Jhidem. Vndc modernus noftri

tempons illc
Poiiainperfona Alcxandri regis dixiflclegitur.

Si (jnando dixerofort^
tium imp. ^*''/'""^/!';'' ' ^^/ri^m.; dc
^c. Afore. ^«---^^^^^^^^^
Caftelhone Itb. 4-
êxana^ j
cdi-
tionc L.gd.ncnfi anno ^^^* - A Xr*/.^
jy^^
Cetera male , vt ms. p. ^^^^.
^
.
j^.rcijs, d.o i^p.

^^/!f%"rj^;T^^^^^
\\
rnuniter k TornacenfibHS rj-^rnaccnfu
Nomen hahet k riuf ci^dam J^,
fio.
rndeeftihidcmforta dcM^ruts ^
,
J'' ^
MarHts. Pj^^^
Marnis , &hiffitatede
fHit TornacenfisfiliHS
fntorts
; J
\ domino Michaele Nau.o -rchtdt^^'^ ^^^^^^,
cenfihocmihinarratHm en :
^«^^fV^
4têt ,
contigit
^"^"''^^'""'/;':Zd^^^^^
uimMarmsmetasfHas ^-^"M' ''ZLer 4-
faterfludiosccomitarifolitHs ,
^dtrepjl
vt matHtvnas
^^Has transferri inftt ,
^
V
In I.IB11VM I. 19
Hinc ptfior (juidam amnlus . & tAntumflitdsHm
4idmiratHS » dixit ei : Cur tantd, diligcntiafiliHm
tHum ad temflufn deducis ^ vifne enmfacere epi^
fcopHm Tornacenfem} Tortafiê fietAnûiebat pa-
ter.Tnm pifior , credens id nurnûarn futnrHm:
EgOjinûitjpanemomnem dabopro epuloj^Hodin
eius confecratione exhibebitnrjfi id cotingat: cjuod
& pofiea fecit. Is efi.<jni Gofuino fuccejfit annQ
l2iS. Vorro laudabiLiter admodum ac frugaliter
epifcopatHm adminifirauit , multd^He Tornaci
fundauit. Cni reifidemfacit epitaphium in as in^
cifHmadleuam fiue Septentrionalenrpartem cho-
rijhis verfibus;
W alteri meritum commendat fobria vitd,
Mens humilis^fimplex ochIhs^ deuotio pura^
Larga manuSjdoSlrina fre^HenSjaffiiilio iugis,
Vota crucisjpafioris opusj legatio plena.

bonos pueroSjMonialeSyac Seniores
Jpfe
Fundat presbyteroSjBeghinaSjatque inores^ M
Et Comminenfes ad fe vocat j ac jiinenfes.
Obijtannoi2Si.i6.FebrHarij>
IN CAP. XVI.
Partc 2,Hic , Ccut dclulio Cspfare Icgimr,
^
Omnia CxCat erat.) Locum refiitui. Omnia enim
cxemplaria legehant : ficHt de Augnfio legitHr»
cum tamen IhUhSj ( de quo LucanHS loqHitHr)j4u'
gufii proximus pradecefor j ûgufii nomen non
obtinuerit j qHamnis omnes eim fuccejfores illud
quafihdrcditarint.
I
XVII.
IN CAP.
'
Pueri
dicit Philofophus:
Parrc 4. Quia vt
i^;t;p/^ s;.- ^^^^^^

XVIII.
IN GAP.
dicuur. i
Parte i.Vulgo j^.
qn^
tnxwtr?.) Hocnott tnelegaater
chncomprehendit: _ ^.^.miles,
sJosferuUeshayetorn..^^^^^
PreshyterAqudes,fedtnon*c»u* r
IN CAP. XIX-
Partcvlnpar.busTheutoni.>^^^^^^^
ciio quod M
nsMartivdic.tur. J ?
detHraHtcm imelligere ^'«^Pîr^^y. &
'
Marcomiro. AuBorls fi.„ifi.

M*rt,. r^^^^^^^
fKonun.i.bau.r.^^^^d
c^t. Alium noHi montem M artu t»,»/fr**« .
Treu(rim,fedin ûo »«/M"'f . r.:,tmc an-

XXXVIII.
no abincarnationc Domint M. CC.
fuiflTc Parifijs &c. )
.
Dehacdi^fntattoneagttet-
Flandrt£ad
iam JacobtuMeyerus mamialibits
hunc ammm & eadem habetjna hacfarte S.&
i
feattenti continentHr ad annit M .

CCXXVlll'
cHi,incfiiit,anno alij
mrthnHnt.rerHmfthHnciio-
ftri legilfet anSlorem , de eo
non dubitaffet :ftmH\(j,
cognoHifctbisejfefaaamdeearedigladiattonem,
mn tamen deeennio.fedfolUm triennio interteBo.
memt-
Eiufdem definitionisfaaa adannum UJ 8.
teporim,
nernntW ernerus Roleuinckjn fafciculo
'
Demochares in catalogo Spifceforum ff^V'''''

/ium. t/irnoldut Pontacfts in
chronographta . &
SeJnitHribidem. Vbi vcneraMis
GuiHclmosP^
t£vv{hEpiCcopus.)Hicefiille,CHius egregta &
non
doaa extant oPera. Patriafuit ArHernus.&
tantum eruditionis , fed bon* &
conHerfattoms
attribuunt. Memo-
lattdem injtgnemeifcriptores
aHaornoJfer Itb. 2.f.
rabilede eo refert exemplum
êmocharis efi ordtnejj. ^
j f p. vlt. In tabuHs
.
fratcrCautri-
JbidemMoc frater Guerricus ,&
De vtroejtieagtt Gerardus
dusciufdcmordinis. )
Et.de l rto^
LemoHicenftsinvitis ^ndicatorHm.
Qutnttm,
re quidem ^ni ortus efi ex oppido S.
,
memorabt-
parteftuel. cap. ri. &p. 5- c.4''^l"
vocat Gau-
lia de eo commemorat. De altero.qnem
fridum deBleuallo.patria BurgundHm, ^S^f^^Y'
doSlor S. I heolo-
vlt.partis quintA. rterquefttit
citato
ai/.vtcortfiatexc. vltimo iam ,
&'>"i''^
Cantipratani. Vriorem qHOCjue beatts ConfeJ-
loco
adnnmerat Stephanus de
Sampayo tft
roribus
Hemmate ordinis Tradicatorm. & vtrHmqHeprt-
u
2t N0 T
piis hnins ordims TrofeforihHS $. Thetlogii in
VniuerfitAte Parifienfi'
p, 6.Quid autcm de \lto Philippo contigcrit.au-
diamus. ) Idem refert Jlbertm magnus lib def*-, I
aramentis , ,& ex eo loannes Raulin S Theelogit .

|
'
'DoElor Profefor ordinis Cluniacenfis in do-

(fr
'
ilrinali mortis tra^. 3. c 7.

cfTetdam-
Jbidem, i.xperiri fevcllc dicens vtrum
naL-ik.hencficia plnra tcncrc.) l>*i? tantorumvt^
Lateranen-
rorHmfmentias , &
ipfiftf ConciHl
acpontificis u4lexandri
in,extra.de?rt-
fis ,
duhttare
bendis,cap. Quia in tantHm^nequaquam
potera/. Ibienimdicitifl', cjuodmultitudoprden-
dijfolutionis &e»a-
darum canonibus inimica fit .
gationis materiam inducat. certum<îieconttnet

prttertn-
periculum animarum. De hacrpateria
finitos alios extat infignis traBatus Guillelmi'^^'
rifienfis Epifcopi de pMatitate EcclefiafiicorHm
he-
bcneficiorHW.pofitraB. eiufdemde coUatione
eiui ettam
neficiorum,^Hi ambo defunt in operibus
ifî.Sedextant
vouijfime Venetijs excufis anno
.in^.excufi ^rgentoratiiô-j. Item de eademre
e^Ktat Dialogus Canonici &

patroni auSore
depri-
Dtt-
72yfCarthi$ano. Verba AUx.lH.exna

Quia in tantuw. cx (,o»-^
bendis 6r dig4iitatibus,c.
xHio Lateran.fichabcni: Mukitudoprêndaru
canonibits inimica ,(jui£ difiolutiorsis materian} &
euagationis inducit.certumfuecontinet pericumn
aniTnarum.Ioafjn^s XXII. in extrauagante,^»*
incipit , decem incommoda recevjet
Execrabilis /»
ex hacpluralitnte promanantia. Deni<jueea»-

dem pluralitatcm prqhibet Syned- Trid. ffjf'
Cap. 17.
N 1 IBB. V M
I I. 2J
p. 8. Robcrtum dc Chorton , Rpmani apicis
Cardinalcm raoricntem antc primam Dnmiat^B
oblidioncm. ) Ea fa£la eft^Meyero 'tefte.anno
uiZ.fe^jHentevero annocapta cB pr^clariftinta
h^c ^^gypticiuitas fedatmo 1221. Sultano red-^
:
dita^ Secnnda eius ohfejfio &

expugnatio perfan-
£lH?n LHdonicHm Francia regem faElaeft anno
I2:\^. Profe^HS crat eoytefte rincentio in Specnlo
hift. Chriftiano ^J^Cafaô , & M artino Polono in
chronicis , anno 114-^. Et hdcnotaadmaiorem
luccm eornm , û^t referunturl, 2. c. 54. p- 14- Oi^
Eium antem IR^bertHm Chorton lacobpss de Fi"
triacohiftor- Occidentalis c. g.recenfet inter ve^
rosdr cxceHentes HUhs temporis prmdicatores
doSlores.
Jbidem Moc idcm magifter Pctrus cantor (an
-
Mari£2 Pariricn{is,& dixit,& rcripfir.)^^^;^//<r-
Bioms» b.c.& tertij impr.cfHibHs acccdnnt ali^
dno ms. cfn^ hab^nt : M agifter PetrHsfanEl<t me--
moriACantor Parifienfts. Sedin ms.p. fnper li-^
neas diEfioni ( Vetrns') adieûrn eft Comeftorfor-

teex anticjHxoribHsimp. c]Ht ambo legunty fedper^
peram : Hocidem magijter Petrus Comcftor fan-*
Maria Cantor Pariftenfts dixit & fcripfit.
Certi addunt Comeftoryduos diuerjos auElorcs
tjui
conftantinvnum. Neqne enim apparet^Tetrum

Comeflorem ( ûi tefte Tritthcmio presbyter fuit
ecclefi^ Trecenfts)C antorem fuijfe fanEla artA M
"Parifienfts. Ehetiam.eodem Tritthemio auElore^
Petrus Cantorpofterior ComeSlore annisfere 40.

Tloruit enim Comeflor anno i i6o-Cantorobijt,te-
fte
yincentioinfpeculo.&Antonino in chronicis
A7ino iipj.Eadem teiHonisvarietaseft/.^.c.i.p.
N O T M
addunt mmen Cmeflons. T-
^tvbi dH6 imp. frohatur ^Hsa
L» rem idficri, etiam ex eo
'
,
TZrLamu vix videtHrpot.ifevideredtfa-

^^''^'^'^^''"'"ZTFioris • &Lodomniams. cnm
tertto mp. tbtdcm nnn^r Siterjitate
tormentu. Quodfojt
alm '^''^'^
fj^/if^r-
tituUyLattacrHm ^^«^^^^^^^^
de in libro cui ^,y:
J
S.vbide hac ^Ho^ttemMerta
dotumcaf.
ferk.
IK CAP. XX.
.
•P-tc..l^.«..WW^^^^^^^
^.^.K.r«..™^^^ ,flr.nt
loannem de Otgmes , qnem j^^âtnm,

JoanncmdeLeodioinper.cHlo»tortjs^^^^^^
aHdmJ} >J
jcH(yt ibivocatJpresbyterHmtlUm
cct in confejfione. Vnhertus H*lk»*
p.^.Simile narrat '^^'"'PÎ^/fjT^^^
ambmo , de v
tna pr^cdicantiHm , verbo
in
ClaLallenfi Priore , eleao ^PfPJ^^J^li^
vrgcbant ^^*^^^^^
cenfem,qHcmvchementiJftme
1n LIBTIVM If
V4pay& S. BcrnardHS , vt onns epifcopaUffifci*

peret.
Jbidem. Ex tunc timui , &
nunc fcio , quod fi c-
pifcoparus cathcdram affccndiÎcm ,
perpccuaj
damnationis nc ^lum incidi'Tcm.) con^
fentit ^Hodfcrihit ^delagui

BremenJIs archie^
pifcQptis in epiftola confolatoria ad
F/odoardHmj,
einfdem Flodoardi pra-
C^tiam hiftorix Remcnft
in hfc vtrha ) Horreo notare-ûod dixit
pofii )
fanaHS.audinitfanans, refcripfitfanans : Nunf
de nnme^
ejfem de nnmero darnnatorHmlfi fmffem
ro epifcopornm.
vencrabilis Hugo Camcraccnlis cc-
p.5. Scd 6c
clcfu-e dccanuj; ) De
hoc Hugone iHliamts de Li^
gnepreshyter Cameracenfis in litteris admedatts
ita fcripfit : ifieHngo
decanns vocatnr Hugo d&
annHatimhÛhratttr die \
fTilla , cnius ohitns
Scptemhris. Isfnndanit ecclefiam parochiaUmJ.;
«
Gengulphi martyris.^HS elifth claHftro fimffra^

ept-
ecclefixCameracenfis ^nam Geyardns II.
,
-
dedicaHit.rerHmpo
fcoppu pennltima Decemhris
dccatio eccUfi^ Ca-
Hngone
Fierit^siftnd ahalio
qnifHtt religiofHs ji^
meracenfisfaEltim videtnr .
^Hicinaenfis. ihidernfepnltHs. n eins enim la-
& I
chrontct St^
pidefepHlchrali.vt eft in aHElario ms.
geherti einfdeyn monafterijfaCfa ah ali^HO eiitfd
em
Hic fepHltum cor-
coenohij monacho ficUgittir. eft
Cameracenfis ecj^
^pm Hngonisdecani S.Mariit
cUfidt ,
cjui conftrtixit claHftrHm cnm porticH etHf-
4emeccUfi<£.capelld?n^tieS.GingHlfi.InfHper
yc
abftlmttiik^
cetera taceamns j multis 'annis a^ carne
fuperplHmam non iacHitymfiforte in hocmonafte-
Iômini 109^^n.
rio iHfTH ahhatis>&c. Ohijt anno
> - / ' taHS
26 N o T
idus Nofcembris. Sic
dianm anBmHm Adan-
nHmChriJHliif'
Umeraeertft , ex contu-
Dealio. Hugone cUrico
n,s.^^^^^^^
'êrnaliepifcopiB,irchardi.qHiar,no
abeodcm
xit fe S 'Northrto , &
cjuipoftmodHm
iigit
Tr^monflratenfis
creJtus efiJicHndus abbas
.
anno mt.
tîrxHS in chron. T>ramot,Sirateftfi
Ciftcrcicnns ordinis in
fbidem. Monaftcrium
«ngccdi coguauit^
VaueclUs propc Camcracuai
RefiitHi prope
Camer^cHmproeo^.od m.p'
Rel T^
dHoimp.halebant prope ornacHm. f^J
omttebant.Stcjtm
emplaria h.c bina verba
llndHmvtrcfiUHi,
tamaemapc
drnota nohs expenentta.
%crnardHsep. t86. vocat ^-1"^^^^^%^'^
integre exprimit Molanns in
^'^^^f.^fj'^'^,
galltce VaHCCl
jiLfiiyallifceUam ncminans,
le. DHobusdiilat
Cameraco
«'^''".?^*^.-,.„tc.
UUem fe,HUHr. Cuaûc P^jo^;^^^^^^^^^^
habebat.mulci nobilcs pctcrcnt. ) ^'^^^•K^,.

imp. reli^Ha/mHtationHm)Legendm^^^^
tcLm. \am
^nid mnto fign^ficet
vero gener
r^^Jî
CapMaHi- membrHm.ignoro. ^ccipitrHtn
tHs. .
in mmenclatore Adriam I î^ncdnt.
teiPriniîiUrius , P^tl^^rnbdriHS .cr mm^^^^^^
ArinotLgeneraUecemagnofcttM^^^^^^^
animal. c. 5I vbi HUd & habet :
^^T^ri .
flHS^pracip^^-^^^^^^^^^
i.fedectm tnHcntrt tejtatur. y
"^'^ ^
7. ^ g.
bHtonnm, ex ^« -
bHteonum primi mHtat„m in
per^^^^
exctftfntss
cc diaantis non pleni ad aHrts
I B RV M L
N L I 27
tafaflnm efimHtomim , vt interdum dlcafcribi
folet pro areajVel contra» H

ac vhi unnot^cm , &
foftea cUm viro literatijfmo deea recontulijjem^
alium ruggeffic intcllcilum non minus probabilcm,
videlicetj vtmoneta nomenfit muto» cuim habctur
mentio in hifhria fênerabilis Sacramenti , Brn^
xelU ctiamnHm hodie miraculis cornfcantis , qua
contigit anno 1369. T^rratHrenim ibidcmcap. /.
Jonatham I Hdjtnm conduxijfc Af, Joannem Lo'-
uanienfem,baptiz.atHm(jHidem , fcdnatione Ih^
dmm, ei^promifijfcfexagintamottones rofarum
( roeskens mottoenen) pro traditione venerabilis
Sacramcnti. Et infra cap-finc artic. /o. promifij^
Je cnidam CatherinA , vt idcm venerabile Sacra^
mentum dcfcrret Coloniam , viginti ^ cncefiai
mottones. Erat is \^ encefiatis eo tempore t>Hx
'BrabantiA* T)e his k me confnlt^s per littcras vir
probns ^ ernditHs magifter Petrtis magnnSjAfa-»
gifier fabrica ecclefict B. (fndiU BrHxeUenfiss
fcripfit apudfc extare adhnc tria ciHfmodi nnmif^
mata anrca j ^na verifimile fit nomcn ab agnojant
VcrHecefHmpfiJfcj^Hcm GalliceymoHtonjnomina''
mus. Habent c?2i?n abvno latcre agnHminfcHl^
ptnm, cnm hac infcriptio ne : a/ignHS fieiy^ni tol^
lis pcccata mHndi.miferere nobis. Ex altero late-^
re crHx efiin cxtremitatibHsfoliata j cnm hac in-

fcriptione : Chrifins vincitjChriflus regnat^^Jhri"^
Ifns imperat. Ea autem , ^H<t extant apnd virnm.^
prfdiSiHinyrofnUm habcntin crncis meditH/liOjCX.
^HO conijcit cx illis ejfe ^ cjHA rofarnm mottones ap-
pellantHrlê ijfdcm Lipfnts infiio Lonanio lib. 2.
cap. 6. loijHcns de W
enceflao Brabantix Dhcc an;
fjo 136 2.& citans veterHm annalin "^'^J^ba:^^^^^*
carcer l
perfilntts ^^^^^,
tum miiny^s
apiid
veteresPecHmampgt^r ^y ^.n „^f,ea.
Hinc
}! re nor.m ./
p.cnni^
^f^^^'^^,
{ Siznatumcfi^snotam^dts.jn J
e jcrlfcrimra
f^f^J^^^ J^^f^^
'
emiffediCit r'' f^„otatm. f"'
de ûgnfiinns ^'«f^^X/^^^ cent,^'^^''
nêrtendHm effe vhU verhm He

^«f
f,irlji^:vet
centHmmmm^^
^^^J
red^
^HibHfdam monanenorHm
lericerti nHmerimHtonnm r^^^^pro ipfi^'"''
UecibHs vfHrfatHr.
^^^^^ Xer^habest,
C.f^r«'«
iationHm) legit ^^^''//f i''
,
i/L^^^
EpifcopHm '
mta difi.H' cap- i^l
venatreSMeriepfcopiS.pr"^^^
conisnehabeant^ccipitres^tHta^nfl*. p.6
IK LIBRVM t. |t
p»6.£xempla eornm, tjHihns anes & alU beffU
manfnetd fuerunt > vide flnrima ex diuerfis aU"
£ioribHS atârco Maralo coKeHa L 4. c. j.
p. 8. Simile exemplfim refertnr fub finem librijijHi
Stella clericorHm nnncHpatHrjfaElHm in BnrgHn^
dia» jiliud item in libro ini titnlns ,
irga dirff'»
Itionis ecclefiafticornmfoL 7. ex ZJincentiJ ffeca-

lo hifiorialijin tjHO habetnr lib. i^. alias 26. c.Sg*
& ex eodem Vincentio SpecnlHm exemplornm di-
fiin6l. 4.exemplo 56*

p. 9. Si quis ¥cr6 indignc di£l:a vcrba tulcrit, no-
tab:icmfc reddetin dnîs , &
vericatis plani/Ii-
rax dccradorem. ") Imitatnr lacobnm de Vîtria»

€0y cfHicapHt 7S' hifi. Orientalis ita concindit : Si
^tliquis igitHrpropterhiCcpradi£lamihi irafcitHr, S
-de feipfo j ^Hod hniHfcemodi fit^ vidcbitnr confite*

ri.
jp. Scptem cnim cpifcopatus illius abbati fub-

10.
i^ccnt,) Depotentia &
amplitHdine abbatis mon^
tis Cafiini ample traât Amoldns vjion Itb. r.li^
gni vitA c. i.&L tertio ad diem ii.Afartij. Sed

^trobitjHenon nifi ^natnor epifcopatns ei narrat
dnoSjdHcatHS dnoSj Comitatus
fiibeffe jVrincipatus
ao. Cinitates^ê. Cafiellazfo. &c. qHornm nomi^
nafere omniafigillatim recenfet.
IN CAP. XXI.
'
Partci. Quaerentcm vbi honcftifnmc mi*- &

'
tiflimc viuar. ) Sic ms. p. conformiter or. ejHo ad

partem priorem ^ nam pofleriorem fic effert 2^^»» :
^
vbi tHtifiime vinat , ijHo modo legit etiam ms. s.
I
mfi qnod mitifilme Ugat pro tHtiJfime* IMnM
f . folct
i
4
NoT
auElor nofter qn^dam
mmntm
rolet in^rdHm
Lando citatSenecam, vtfuo adaptct
proPoftu,.
vt hontft^me
S/i. U. trU imp. i^*re
hic ? mfi
U-
chp^ tert. mf.
^mitijjime vi/^t , Jed ms.h c
JpLe. Eadem^feri varietas eft U^- 'jfj^l

citatfententvam. Nm
<S
^lbi eamdcm ex Seneca
n.h.l cft -n
excm
quamdi.. viccm rcddimuS
•
Tur:
VA^^ceftleaiomsr.f,^^^^^^^
v r
ptumerat.qnamdnm.pro qnamdtn.
yerioriplrte legunt : tamen
^^^^^^Zl.e^
L.. Ms.b. c. 6- tertium mpr. ^^^.^Ztori-
reddimus) ms. s. ûam ^«T^^^^^^ÎTJ;. r^-
ideoivanecommuta^^^^^^^^^
Locus obfcurior eft.
r^leaionishicvidetHr ejfe fenfus : '^'1^'^^-,
buam proximis . etfinos f-fi^l^^^l^r^

vicemreddimHS ,
perfeqHentes
exempUrt,
nosperfe<jnHntHr.nihil eft
nullinskamHSvirtutisexempUr.
Bocnonobili philoC. pho & martyr
conditiim iacct.) Papia de^jua i<>f '^[:^r,„.

, rnine Ticimm dicitJr. Boetium P^^^(^P^^ L,
aum efe , ^
martyrem
^^^^^//J^l^rîi
anno >
^
auaallegat tom. 7. annaltum .^^n^ft
jrreîum de eo recenfet miracHlum, .^.
detnler^f- K.^^^
capHtJubUtum ipfe in templHm
ejj
ctiam eumdem Boetium canontz.atum
j
.^^
^
triikVM I; it
iHine S S euerim tefiis efl j^rrtolJu} îon in prd -
.
logcfnems ligvi vit^ iv trail. de ftirpe jiHHriaca»

ingradu^mciano 20, Et(:ertlinter aliaprAno^
mina iilud el tribuitnf'. fôcatnr eniki in titnio o^
fernm fHorum Jlmcifts.M anUHsjronjHatHSjSc-'
uerinfu BvettHs.
IN CAP. xxir.
P I Qualitcr ailtS obedicndUm fit Pharan

. . m
Gcnefi lolcpho figuralitcr rcpromitces,&c.J)/f/{:
eorre^cHapfum mem^rid auBoris j ^jHcm hahtant
bmniaexemplaria. Hoc enim modo legebatHri
Qâliter autem ohediendHm fitj DominHs in Sxo-
do M $yf Aaronfiguraliter repromittens s di^
cit:^bf(]He tnoimperhy &c. Etpoftverâ fcri^
pturd citata legebatur oyfes : jiar^n ftgH' &
ram fenent^C^c.Ihidein aliHm mernori^ lapfuni
emendaui , fubftittietido tibrum /ofHe ,pro ludi^
cum.Sicc^ alias fcriptHras^reftitui mali citatAs
in omnibas exempL vt /. '2. c. 10. p. 2. ad^PheJfa'-
hnicenfeSjpro eo ^nod legebatur ad Collojfenfes r.
JS p*2. tertium librum Regnm ^proûarto. c-
f.
2. &
c. so.p. S' ProHerbia^prb £cdefiafti^Q. d
SO. p. i^c.ii. Ez.ech pro if.

Ibidem. Haec obedicntia in quibufdam rcligiom-
bus , vtin ordtnc Prnjdicatonim jMinoium, &
&c.) Hoc ejfe difcrimen intelligo inter reiigiof§Sj
ûi %Abbates habent j & eos > cjui non habent } i»/
prdter nominatos ordineSyCarmelit^ j Carihtifa-

ni,&c. tn his enim obedientia perdurat vf^ne ad
mortem t SlHiautem abhates habent.cfnottefcittn-
vouetura ftnguHs ei
quecreatus eftn&HUs > tioua
N O ;Ti A
lcn,.c,,i non.cn efi-BjloK^.^^'^^^^^^^^

r,.s.<i,i.inchoM*f^r,notmd,a^Sjm^^^^
dc <jH,bHS
moniAlcs ord. Cifierccnfis.
Annm.
chron. Cifter.odcHmdcm
XXIII-
IN CAP.
1
friceptumDccalogtfcr.}.omft""r
auHoris. „„rfaViit
ferrcam P°«»^«
Partc 2. Loricam iiiaum,
/,„vL . non thor.x ,lleferre,.s

'^^^^î
militibus
conftans. iam ^^.-^/ '"n^„V,im.
inlHpumferreum ex '''•"''''J f'''''L^^^^^^
ponfier
,GaU,ct
<,H,d Bclg. dicimus een
Ih cott, dc maiUe. cui,u
Um
rmor vfrs ejt-
IN CAP. XXIV.
Parte 2. Jdem ûod ^-^f '«'''/.'''^SL^^^
-
Jro invittt B. loraani.
.
vitis fr<td,cat-^ p.
^Haore^videlicet ex }^ ^^^^
refertur^dtnuOCAttonembetty
bi f<tn<it<,
foftipfitu obitum. iN
1n li^hvm I
IN CAP. XXV.
Partc 3 .Dc hoc & in libro dc natura renim fi-
tjuraccj&c. EtirjjÂ. In loco, qui Strophaclcs di-

cicur iuxta maxc lonicum. ) SxHbro illo denatH-*
ra rerH7n(âuus exemplaria duoms. pofi prioretn
tditionem natlus fnmj in ijno firapedes legitur,
tmendaui StrophadeSy €Hm exemplaria nofirafe^

re habcant Stragophales > alia Stragopales > auB
StragopoUs. ^ccedit tamen ad veram Udionem»
ûod omnia exemplaria prAter ms. s. ante vvcem
(hj>urarc^ interponant diSîonem f Stophados)
^Ham nuncfuflnlimHs y cjuia fenfum turbat. Sunt
^Htem Strophades duA infuU in mari lonio ^ ali(P
nomine Piota appcllatit arpyiarum habitacu^
lumjVt defcribitur k Virgilio s. <sy£fieidos^
4. M^gna fcs cft , & dm dikendaGum hora,
&c.) fâriabant omnia peni exemph locum refli"
tui ex or.expun^la negatione. ms. p. fic lege^

Ifat : tJâgna res e(t non diu difcenda, eumi
&c. dfioimp.magna res efi & nondiu dicenda^
ms* s. Magna res efi & tjon diu difiendam j cu^n^.
&c. ms. b. c. &

tert impref dmijfa fecundaparte:,
M agna resefixurn horaytS^c
p. 6. Scd & dc frîjrc Voiuandxi Priorc ordinis
fcatrum Pracdicat. in Ar(»cntina ciuittitc Theu-
tonic.) Leander jtAntoni^ts Sen€nfis,& Steph4-
nus de Sampajo fcrlhi^nt Folandus.^. tjno nom^^
ntTritthemius in chronico Hhf^gienfi fempsr
'vocatabbatemij, iilius mdnafiersj. LemoHicerir'
fisp^ j.c, illionandtis ^ ^
obiter meminit de
cruceojfea. yndefatiiapparet ûod Cantiprdta-
S,r4sbari . ? „
Sn^csh.rg,[,»'
Hînnormnrcgc
sb t/ftt^l" .J
'
%rMfsbHrg.Tcft^s lih>,cf^'
n>biigitdcVngsna .
lcfic faric
^'f «-
rcfJaHnor't>ict"f''''"' 'g^j,„,„,c
dolormsv
4</« crHofxt
mnh^pofHnt cJJ
dcJr. CHiHS rci
V, dr ego. SictlU. ^^^,.&fHfrif.^-"f''
nomfnc
^.od referiHr dc If^^Jî^ûntM^':
lirgni,ijn,.r,yrss.CHtHrc'^^^^
OC.^MrcshterC'r,^''2 S^^..
ris illHftribHS tn
fgnfto. ^ .y;,/,,yiff-
riHnHsCh.rnpcriHS P-j^^J^/V/-'"'
m.ftren, IgnMinm in ,ormcn ,s&n^.^^
ftU ab inHocxionc ^'"TLlcs in^Hireren,^'"
'c,Ham cejf^se.aSicrnc^^rnto
hocnomen toticns refhc^ret
i m
^^re^l"^^^^^
^,,
In tlBHVM I.
men ccrdi meo infcriptHm hdbcc: ideg ab cius inuo^

eationenon ccfso. ToSlcHius cxccJfumhi^tjHihH'
iHfmodi verba percepcrantjVolentes <jHod dixeraS
CHriofiiis experiri ^ cor ab eius cerpore eHHlfcrnnt^
ijuod aunis
litteris inferiptHm habcns nomcn lefn
refcrerHnt:fic^jfa^nm ^ vt ijuod ille verbis pro^-

tulerat , ipfi operibus ccrtius comprobarent. Sie
ibi,Jdcmhabct S* Thomas opufcHloy.fHper ora^
tionis Dominica primam petitionem » Vincent, in
Sfechlo hijloriali lib. //. f7 Legenda , gr«€ non
reile aurea dicitHr^leg,s6. lacobi de fôrag.Hcn^
ricHS Snfo epifi» li. Seûentia de nomine lefu , ^
hymnwpnmus ,feH profa de SanRtJfimo nomine
JefuapHdR. T* Anteniumde Balinghem in fno
fdrnafofeu monte Caluariacx miffali Sarisbu^
rienfi^Traie£lenfi»Parifienfi^Leodicnfi , Tûie^
mcnfijAmbiancnfif Jtincramtium^ (êx Romano
antiquo, Petrns de Natal. libro tertiocap.6^.
Aiartinus Polonus in chro» in Traiano , Joannes^
Baptifia Matttuanus in vita Jgnatij j Thomas k
Kempis concione /. de incarnatiene Chrifii num*
2i, S. Antoninusp. r. hlfi. tit, 7' c /. (, n. Q^tta
tamen id ex anti<juitate nuUum habet teftimo^
nium y re£le docetura loanne Afolano lib. de
pi£l, cap, 7-idfolidum non effe. Vndeautem illud
profluxcrit ,ibidem fatisfubtiliter coniecit- OHod
ei fimile prefert Cantipratenfis hac parte maio^
remhaberct aufloritatem ^ fi locus nominaretur,
velproferreturtefiis oculatus , vt ineare ytjuam

narrat p. 6, alijs plerif^, Verumtame nonnul-'
losalios & aliaSiCjuinomen lefucordi infcriptum
habuijfe leûfitur refert Fr^ncifcus A rnoldus ca"
nonicHs Ricnfis in Prouincia in iibre GalUco , C}^1
3 titulus:
C4eUn ,c. ^'^^cV^cr^^';^
Spotct^ni ordinis
^.''''^^XU"'
Mir..tpcytir^ccr,nfot^^^^
F
anr» corporycor,M,frmfal^
aHof^ciii tapilUJ»>":
r'P»1' %,,r,Mi-
WMhcrtJcrantl^îS ^ J i„r ic
ûsMrottrttoY^K-. ,,,f.„,umpii>"^"'"
illoscordtsgloMo
fantmf
rir trct
re.quanttifb''!'""^"'^'''*-
^
fecundum.
In librum
lic,t>uc^crnpUrU ?
'J''
^Z^cfir,vtin,r.merocap.M
vjqttc.
txcedamns adfinem
I n tl B RT m IL 37
IN CAP. I.
Parcc 2. Et abillcccbris carnis,ali)s impcJitos

arccrct.) H<cc efi UElio ms^ s . cni accedit ms.p. &
xdiuQ imp* ^Hdt legnnt : iAlijs^ vitijs impeditos 4r-
ceret.mi.h.c.& tert.imp. ^lijs^vitijs arcerety
•mijfa voce , impeditos.
p. 3 . Qha deinceps de B. loanne » & fratre Petr^
in Hijpania vf^neadniim.iiJnclfiffHe confeîiHn"
tHr:»habentHr infolo ms- s. (JHA non dnhiHmy^Hin ah
mnElore fcriptn fint yideoqite nunc fnis locis reBi^
tHimHSjmutatis in margine nHmerjs»Jdem feci"

musc. zp. DehocB. loanneVicentinofiueFin'
centino prdter Ledndrnm j &
^nton* Senenfem^
cfHosinmargine adnotaniy meminerHnt Baptifia
FnigofiHS libroprimofa^lorHtnj di^lorHm^jHe me"
morahiliHm cap. \. ex Cfuidone Bonato , Carolfu
Sigonius in dcfcriptione Italidt. Stephanns dg
Sampayoin fiemmateordinis PradicatorHm^Ge^
rardusLemoHicenfis irt vitis fratrnm Pradicato-
rnmp.s.c. 45. vhi dicit.cjHod^Bononidtprddicans
frn^Hm mirahilem fecit, & totam fere Lomhar*
diam miracHlornm pradicattonis graHa com-
&
moHitjO* adfe videndum &
aHdiendnm traxit:&
narratihidem^jHomodo Bononienfes legatos mi^
ferint ad magiftrHm lordannm cnm fnis ingene-
rali Capitnlo congregatum.rogantes ex parte to-
tins commHnitatis ne inde aHocaretnr. Theodorns
de j^poldia lih. 7. vita S. Dominici> ^ha efl apnd
SnriHm, vbi refertnr enm decem mortnos fnfcitaf
fe. Cantipratanus hac parte feptem* S edfactlts
ifi conciliatio >fi dicamus enm
pofitjHam hicfcri-^
TheoJoricHm poftcnUi Jcnftatlt
nnm ord. Domtv^c»mm4g»ftrHV>,vi ^

p. 10.
De«ntrc ^"^'''^''''ZZlMLi'''''*
^,i,lo4ueb.tur. )Vsx ^""^
»ptre Ufitur \ <fHod cnm cx D. M- .
%ftio rtferrJ
uid.n mihi f^^f.^^^j^t^f,
&inJgHm,n,ofeufHmm.nohH^r^^^^^^^^^
0..
rr^rfZtmêr Zmiracnl^rn
bo.orire volnit . &f.rHHmtllm P;^,'.
tem d^ eo non dHbitctur ''^^^'J^^Jl^tu.'^.
& comtder.t^ >^
ûi enm fnrHtH, er.f
S. Patricifptr /'^'''^'"r-^^t./rSfria-
mtfnftftout/'
aau*fibt htttMUndit ,
butc »P''''
feu potiuf mir*c,ito
tifico .
f„.
ff„nf,LZ vir ventricHU-dt O^cf^P^
<sr
ripmt:fHhUt.mmaaamt
'"'•f
inHemg*tHr.
l'/^„f,ffi.
aorfHrtifiHt fantor .^J^rM,'^
Hcni fatL '•'i^tcntihHt ali^H.nu,^;^^ ^,.
ûr.rcd facinHs non "'J''*''''''^''"'^!,,^
iamfurtofcriHriHmaccHmHUns^Hrmc^
MtrmcS*"»^
ieHoreatHfe eximer* »n»tur.
I N LIBRV M Ilr
mirAhiliui apparuit a^H.HircHSComeftw in ven^
trt fHriSjtHrpifono halatH^ latrocintHm inaurU
hns aflantiHn} pro4idit , &clamore miracHlofo
meritHfh S, Patricij praJicandHm propalanit^^d
hHiw etiam miracHli aHgmentum ascedit , quod
imprecante VatricioAmmofententiante , tota h§^
miyiis illiHs fncceffio harbam hircinam prodncerp
confneHit. Sicihi.
p. I r. Dc quodam fratrc Pctro ordinis Praedica-
torum in H\{p^r\\?L.^ QjtifnamhicTetrns in Hi^
ffania Pradicatorij ordinisJncertHm habeoi^n-^
ne PetrHi Gonfalinnsjan Petrns Scedre Cathala*
nHSKjHornm vtrnm^He plurimismiracHlis ibiderri
cornfcajfe au&or efi Leander lih. j.^ni ibidcm
êminit Petri M
adinia B.pominico in Hijpa"
niam tranfmijp- Qna antem de Tetro Sendre (fic
alij fcribunt ) habet Leander ^ntonins Si^^
nenfisjHmptd fnntex Lemonicenji de vitisfratrii
Tradicat. p. 4. cap.vtt. Qji£ de Petro Godfalna
cxp. j. c-p.
p.i5» ^thoc exemplnm deB.Tôdone omiffnme'
rJtt y reftitHimus autem ex pr<edi£lo ms. s. Occafio
f mijftonis hHiHs exempli eafdit j quia immediate

in ms.p.tr s. fe^HitHr de Odone. SimilitHdo enim
nominnm fallere folet fcrihentis ochIos j vt omijfa
prioritranfeat adpofterins. Quod veritatem ha*
here in omnibns fere locis huins libri , in quibHS a-
liûid eft pratermiffHm j qui volet , animaduertet.
In exemplaribHS exemplum de Guillelmo
reliejHts
deMilitonapraponitHr. CeterumB, DodonisfiH^

Dadonis Vrifij vitam audio ejfems. Colonif in
Charthufta. Sed illa eft Dodonis Frifij Eremit^j
tion Pr/dicatoris* Retnlit enim mihi virdo(fiJfi-
mus
N O T ii
duos ejfc Dedms Fri^
Le0 Frifliu ptcerdos
,
h^het tienncm
pT. De GMmo de Mdkon^
*ncifc*norHm almd tmrA
\f illot in bibliotheca Fr vttt fr^-
Cilum littera g. fneminermt einfdem
Prxd -
vidi fratrcm ordims
p. 17. Aliunfct.arn rcgcntcm^ -
Wutn ,Odonctii notninc, in iurc
tnm pr^pofitionemCin ) qLm

tamen ^'^'^'1
excommHntcattifnts
^r>terdumr
InofisfHh pcena monachu ..
/Jiui legnm : extra. Necleric. vel
Snper IfecnU.
^'Nonmainopere. Quodihidemc.
ecc efiad.
ehmJfecLresclericos alujHam^n
extenj^tj.^
c„k.tcJ,obtinenfes.& adpresbyteros
ex
f^^rnmHU.jerbo
2). auihns capituUs Caiet. i»
eonLunicatL. 50, ^-^^r. inEnch.a.
& -^^^^^
„um. u6. Veriim.vtdelHrecmU ^^^'l^l

reUgrom wgr^
loûeretur , & inteUigeret pofi*«^<'"«^'»'^'
fum, nullum adhucfeqtiitnr
Lim pr.diaam incurrit '^commun^^J^^
auid leges ciuiles aut medicmam '^""''''rp.
NauarJococitafo, ûi citat Innocent^m &JJ rt
„ormitanum : Nam pradia^^DecretaUsaj
vhi
locjuuntur de Audientihus. H^c ^««/^''''Jf. ^ '
lel Leandro Uh. 5. de vms ill4'-^b>^;

j ^
/r.dicatorum . Odonem hunc "«'^^/^
loav^
Anteciuam facrum Pr<tdtcatort^ ordtuts
.& fic omnis difficuUas

Cufccpijfct „
Vrd^c^^
Dc cmnibis heatis virU ex ordm
^ ^
amr^^,^
yHm,û,rum hoc capitHlofit ,nentio(funt
In L IBR V M II. 41
vmHerfum decemnnmcro ) ngit idem LedtiderL
citatoêxcepto Tôdoncy&forte Vetroy fed^vix hi$^
ex Cantipratano fHmj>ferit»
het aliijuidj (jHoA noti
ûamnis.idr^ra profitc^tU):.
^.HelgerHmde cjtiopdrteti. yfuardi ar^
tyroiogio addicrnS uûg^tSii adiecit Colonienfls
,
Additiofaâ 15 1 1 his vcrhis : Item beatd niemo^

.
rU Hilgeri.eonfefforis ordinis T^rddicatorUm filij

Comitis, Ujio anno ohierit tacent Leander^ Se-^
ncnfis.
^•24. Diabolum lcgimus vitac aa<9:oriinfidiatiim
40. dicbus& 40. noelibus cciara iciunanci,& ni-
hiloiiiinuSjfecundum quaWaai lcripturaSjip cru-
moricnti. ) M^s. b, c. tertinm imp. ejHias vt ap-
paretjis (jHiillis prdfnit
, f^r plttra f&pe aliterfcri"
pfii^^ î^^ni haheant anticjhiora exernplariatam

ms^ ejHam imprejfa^ id non putabai haheri infacra
fcrippHraj eins loce cjHod habemus ^fscHndHm (jHaf-
dam fcripturaSyfcripfitjfecHndHm cjHofdamy obni^
tentibuj concorditer reliijHis (jnatnor exemplari^
ad rnarginem loca fcriptnra
bns. Notaiii itaejne
facraPfal, zt.& Matth. 27. ex qnibHS id fatis
probatHr*, F>oteft eodem referri locHS Lhc. ^-vbi
dicitnr Et conCHmjnata omnitentationeydiabolus
:
receffit ab.ilhvfejiHe adtempHs. Qha Lucaverha

expenens EHthymins in c 4. M
atth, Qnod addi^
tHryinciHit j vfcjne adternpHs ^figntfcat vfcjHe kd
iHddLornm infidias. Tnnc entm rnrfnm oppHgna-
bit^ non perfeipfnm ^fed per Indaos 5 tancjnam per
organa ejUAdam. Hae ille.Et Theophyla^HS ad
eadem verba : Receffit , inejnit^ vpjne adtempus
erHcis^tuncillHm per adnerfa &
dnra tentatnrHS.]
T entanit autem pcr$os ad impatientiam & dejpe-
rationcm.
\
\^tu,ntm. \4nt,hcs codem
mojUv,rb^ L^4^
p,rmtît£itn.c,ncU.t.mVf*l.io-lor,tt*mn
r
V:i'XZdcn.c.ddi,dmon^
rnm & Innocmio I II-cxtrtdcccUb.mtB*-

nom^n.^-
firiptoribu, ,
cxtcnfmi fcrifttcr^^^r.
ann*
tur rtcm& -Bcrcnioftus M*s,<l>t,ftormt
ZjZ%in.cntiiccrU.dcf.na.crj.^^^^
dMt*-
titcz MMrtyrol.gi>,m vocM fcrtftiuM
Zl.Sicrgo Lpinofirtpt.rj
prop„rcit^t^locA£'"h'^'l ^ ^*"rt!^4
Uid i. bcto Grcgorto nobtsc^.&cmy£'
hom.
-f ;'^^-;
?|-
vti/Icait : CnrandHm
,nriiilis,f,u inHohisopcr4 ^--^^' .ti-*

firicxitHSfrinccpshuiut mund, r^.^fjld
ad Dcnm Lnc m.ricntcm
1u.fuit.iniHofHiinHcnircnMp>n^'^»"^^^^
iicipf. S. Crcgorijfcript.
in vtt. ^f^ ^,,
SLn,.ncnfis cpifiof,
tij
yJ^^^^.fZj
indigct*ntur cum dtcuur : I n
.
tlta cmm
fcriium'D.i dcUaat.Suitia, '''^''"'/jfL

t,memn.r. . & {firitMlc, Apptttrc .dtctntt^
ptur^: Si vcrifr^tr., diuitcs 4' 'T'''
litius.mM..& .dc.lcfi.mp^trtam f
propcratc. J
Exnat
U/c.nfi.cdit.kJounnck Eofcho
h^tcvit* inb^'f^
C^'^ f
^ f;^
'
duncnfiVarifi,, ,6os. Plur^ .JithHlm^

in lihr, lohJnnis NtuiccHcnfis
CoHcordMtUbiblU&CAnonumAnpM.
1S
V
IN CAP* II.
Parte 3. Vcnitin BiabaDCiam ad Cxn&ifCimttn

cjuamdam runc temporis monialcro. ) fâftath
de ^Ha hc^HiturfaUH eft auno 1242, vt c$nftat ex
fînaentio in ffeculo hi^l. (fr auiiore noftro tib.
devita S .Lutgardis caj>* 6. Exeodem capitecon-.

fiat monialem , de ^na lotjuitur^fniffe S, Lutgar^
demy& eum.quiad ipfam venitfuijfe Bernardum
DomimcanHmfontificis maximi Vcenitentiarium»
cuitu meminit libro i. caf. ip. S.huius operis.
p» 4« Antequam in walatria fub rcgc wiUclmo

modcratorc Romanorum,&c.) f^fltatiuswala'^
chria y Belgici walcheren j Û£ pars eB Zelan^
dist. C£des hacfunefta Tlandris, accidit^ eyero M
teftein fuis Flandrid annalibus âd weftcappel^
lam.ûarto nonas luliasânno 11/3. vbi eam late
defribit.
p. Quia terrcno doBQinoobcdirc,nuIIomaIi-
gnandi animoproccflTcrunt.) Hdceft leSioms.b.
cclrtert. imp.fedms.c*pro domino habet domi-*
QûihHs confentit ms. s. ita legens : Quia ter^
ftio.
reno obedire dominio^& nnllo procejferunt animo

malignandi. Ms. p. &
alia duo imf. nunc le^
gunt : Quta terreno domino obedire in bonis iu
fturn eft.ms.p. tamen habsbat etiam eamleElio^
vem^quam retinuimus,feddeletis his verbis : nul'
lo procefferunt animo malignandi , eorum loco
fcripftt ali^juis : bonis inBum eFt, corrigere vo^,
lensidquod reile fcriptum erat j idq^ vt appareV

ex alijs locis nonnullisj adprimum exemplari mp^
12\âm cersis mihi confiat aygumentis.primum
u^
/«Mi/i ^cce<lerm '^'" -...rpe co^âi,'*'
umm gi^î^f/'^-^^ j,.,„„ û,m»
ilij. Prob.wtHr h.tc ex ^^gy ^^^^, fr^ .
FaupHmAfinichimcap. '
„iUpmi-
iitefJehepot.ft Hh '/^'
,rdinem feruam : CHKqxod"^"^ '

^„„,nftt
,
''' '
cor,traVeipr*cej,tHm ,,.en,f*ci4t
^f'""'
i„i^„itas imperandt .*'''''""'2. Uim

eftend-at ordo
fermendu
"^l^ Mt. r"""'
LcdM.fnirsei4^''-decJ.,ap
,UtimMeycrtisanno,2St.cr}eq
ni-
IN ..CAP.
V^n.Îdemûodhacp.rteco^^^^^^^^^
pojfe
S,mn,am
^nnt in Pap.-,m cadere
Thomas 2.2.q .100. Ar i. ad 7. ^;^,:.
p:o. Scd &c crox i multis P°.P"^';' ânif^f^*-^

, Tila
lui' p;^,r-
fispartiblis {.tsdicaietur
I K I I B R r M II.
45
Ditterjas crncis apparitiones refert Fincentias im
fpecHlo hifi. l ô. CAp. Ss. Martinns Polonus im
chron. c.igo. in I nnocentio /F.
&
FafcicHlns tcm^
forum circM annnni 1200.
Jbidem. IVima crux noftri tcmporis contra tor-
ram Albigcnfium prjcdicata cft. ) ulnno videlicet
1210^ 0^0 tempore (fr reliûc crncis pradicatio^
nes expeditionesfnfcept^ fint^ ^h^ htcrecenfen ^
tnr j ex annalibHS Meyeri^fjr aliundey ita accipe
Secnnda 1217. Tertia 1226, Qnarts i2s3.
leSlor,
Qînta fcxta 12^8. ^Ho anno S. LndoHicHs
crHce fignatHs primam fnam profeElionem tranf '
marinamfUfccpitjredijt antem nj^.

liidem.Quan^, contra i!cadingos,quosinThcu-
tonia Henricusdux Brabantiac cum fuis ttrauic.)
Is efi Hcnricus II, cognomento Alagnanimus. Stedin^tm.
Stadingi 'papnli in yirchiepifcopatn Bremenfi.
Qjtas antem & ^naUs harefeshapHerintjVideatHr
^lbertHs Cratxjins in metropoli H amhHrgcnfi lib.
7. c, jf.7.(^ loannes M olanns in militia facraDh^

CHm Brabantiit c. So.vhi recitat verha Craht^f ,
& cap. pracedenticitat codicem Parcenfem , ex
ijHo confiat viHoriam contra Stadingos obtentam

Anno 12)^* Kalendasjnlijy vt habet Kran- >
tz.im ^ idefi» 26. InnijytjHo die eam commemorat

idem Molanus in Nat.SS, 'Belgij, Detjfdem
TritthemiHsin chron. Hirfang. ^
Spanhem, ad
annum iam diStum 12^4- &
cx Petro Diu^to M
TAHs in chron. anno iam diBo. ^lbigenfes 7iott
funtyin Gallia Narbonenfi fub Tolofatibus popt^
li. Aqiienfes hocloco fnnt AcjHifgranenfes , idejnc
pat.et ex Meyero a7ino i2î, non GalliA popuU
^fArclatcnfibHS vicini^VtrorMmq^ cinita^ GaL^ci
idix
f iÎ O T A ^ . , .
«<tm «« Greger. IX. <y * ,71
di «amra rtrum in ^ î^;,>Si non rt-
la,„ cum hi. vcl f"P",^°/ ' /«cr4«
f' ^
/«;,^r 4 d*^.'20.*r. rW.-
,/,;«, ^.Jw. /""^
V tm
p.jA.De fHcrts cTHcefignaM
^rcdert^^.^^,,
„•««; rolonus caf. toi.»n
tempor„mantea»>mm iii4'_ ^rf f-ffi fl»[q»«t
fjir, chron. amo ,2,0. f». habet l"'^
vitintimiina. Idem *nte
efttmsc*?-
\lrdt^s inhiJhvniMerfMii
ijfdem TritthemiHsinchrorj. Hirfang.
adanmt?i
1212,
p. 15. êTaUorellis .qnomodo fevocari volne^
rtint.agit Antoniniis
f.s.chroait. ig.c.g.^. u Ro*
bertHS GagitinHs /.7.
degcfiis FrancorHm , Fafci^
CHlHs temporum vbifHpra.^Hidicit
eos ex Hitfa^
rna venifie. I oannes La ziardns, c. 2^8. Maffmi
&fLMey€tUsad annum i2si. loan.
'Tûclerm
generat. ^2. & alij, vt loannes Herold in
conti'^
nuatione bellifacri lib. 4. c. 9. vbicitat de tempo^
re ejHO funt extindli hoc dtfiichon,
^
M .femel& bis C. LI. coniungere

difce,
Duxit Pafiornm fena Magera chornm.
IN CAP. IV.
Partc r. Echoc tam apud fccularcs 9c potiiw
.
xjuam apud clauftrnlcs ,

imp. nifiqHod hoc omittit vocnlam
tert.
obferqatur.) Sicms.c. &
C&')Qh4
exemplaria diîionem (potius) hoc ntodotranjpo^
fuiffe videntHr:,vt clariiisfignificetur eam referen-
dam adfeCHlares\^Ho referri debere indicant ver-
ba fe^He?jtia Jdeocjue eam le£lioncm retlnuimHf^
ûamnit verifimiliHS fii pri?n^geniam auBoris
fcripturamefe y €jH(irn hahentms.p^ & duoimp.
Et hoctam apndfecHlares (juam apud claufira^
,
les ,potiiis ohfcruatHr.Hoc ordine legit
ms.s.fed &
tam, mutatHm efi^tin, tantHm , litnraindicat^ Si*
militer Cf ms. b. Sthoctam apud fecHUres,(3p(^
xiks apHdclaHfirales obferHatnr.
p.2. yofui (jHirtejHe odiafuut habet ms^p. quamHti ^
reliijHahabeanttanthiincjHatHor ^ cjHibus addatur
^nintU, OmittHt enim iUudinter Canem & catum.
» f I N
*0 N O T •*
IN CAP. V.
Parte..NccvcUntclcncis^rP»X^^^^^^
fcant tantun.
crdin-
4
««-V'--
CcnHerJitrimonafienjt .
^^fi,ataintet
,
Co..crfo. Cr^''^'^"^SScrtrdicai.
ucct»i'
bm cLc Vitnaco in htfhna
IN CAP. VI.
H« primas cxpcUunt ^"'^îpf-
imp.legit &tardante,
blt„rfaciendum eft coma
^'f^f^^.l^t.rd.ntc^.
in gc
cameloro
e. ad modum
p. 3. Quod ^
?,lL^crcu..lcut. ) /^.» A.-^-
J/^f
eptfcopo l'"^''
HierofolymorHm -
j},lendHm
tty,nultnBrodcfcrirtor.ec.leP4'
hHiHsfa»aiviri»omennone.ua>e
VII.
«IN GAP.
,„,ccnccataUbuscopfo-
ScncM
Partc j.Et propter hoc .^^(^
aut W.o ^^^«rt
lit , d.ccns Nc dcs (cuo ,
:
Seneca
p.r te. ^ Hfc in '""f
EccUf.4ic'ts c. iJ-f'"'"^ ;I r«P'^
tua: & non dederis alt) 1^^'"'"

>'l^' .
p<eniteatte,&deprecensp
fuperes (S <'^'>'" ' ^/««'^.
I N t I B R V M i. 40
Jli etius efi eflim^vt fi/ij tni te rogent j quam te re -
fpicerein manHsfiHcrHm. Qjiod con/ilium Spiri-
tHS pin^li fi parentes feqiterentur ^ non tam fre^
gnenter egeiiHte?» pdirerentHr. QuâHtem in eum'
dem fenfnrn in anElore fecjHumnr , Senecx funtjo-^
co k rne in margine notnto,
iN CAP- Viir.
^ Partc I. Charitas enim rion tanturD eft vlrtus,

fed potiiis forma omnium virtutum J N071 effen-
tialisjed perfeBiua j ijnia percharitatem ordina^
tnr ailns omninm aliarnm virtHtnm ad vltimnfti^
finemsvt docet S. ThQ.2.2. ^s^^r i.
LN CAI*. IX.
V
Partc t • Noucris eis , vel egcftatfs, vel iriiqui-

tatispcriculura imraincrc. ) trHm^HcenimfaH^
fatUr fegfjities : Afultam enim malhi^m docul^
oti^fitas. EccUfiafHci sj.
iN CAP. X-
Paftc I . &
Salomon itcrum dirit : Tn la-
Vnde
p\i{c\\jLtQO,&cc,) Scripturahac hahetur Ecclefia-
fiiciiz, cuius Hbri auElornon efl Salomon ^ fed
lefus fiiiHS Sirach^ vt hahetHr inipfo lihro cap* jo,
*vt npn fitopfts adhoc prohanduni aUunde citare
teflimonia^ Infrk rnrpiin c. 30, p, 42, c. ^2. p^ &

1. eumdem iibrum citat namine Salomonis. Ipfe
tajnen duSlor npfier cLiriJfmefignijicat fe librum

Ecclejiaflici non hahcrc pro libro Sulomonis c,'46,
S i Z
N o T A ^ _ -
Clementis AUx. |w/-r«.>«

^g^S,,!^,
ci adcap. Eorumii.f "J;^, ^

^.Hôrigi»"-
didem. Dc^n<^'
''""''''u ,m 8£c. ^ P» eo <i>iod
L.S. .trohir' ''"\Z7^'dZl>er Foifn. A\>-
bMU e/ex primis vna I^^jj j^

. , Gnilld-
%num Matem c t2.)

^.^''fcallici
d^nans.O
ToHfJ-
fecnndo Upidefêruwo ^^^^
LlfoirnyUatine ^''f"''£;, ZUaCtar^î
amem<iuartafiUa '"^^^^/jj;'^,, Mec^f
^"/"'/f M'
debrciter habet "J.r^;. ..ff ex eo
r,m diBorkmque
memoraM^
(""^
cxemflss. 'J
dreas Eborenfa infm
tate. P-^
InlibrvmI. j:i
p. y. Vircnimnobiliflinius , dominus Hcgo dc

Rumcnni.) Itams.s. cui accednTit dHoimfânti^
ûa Kirmenni j ms, 7{umennia. ms. c. Kir^
f.
mennio.ms.b. & tertiumimp. & Speculhm ex^
emplorum 'Birmennio. Varietas orta eft ex affini-
tate primA litera. Prima lcElio JinceravidetHr.
Vnde^frin ^nnal. HannoniÎacobi ûifijvoL
J. ali^noties mentio eft T^colai de Rumegny ne^
bilis acpotentis etjnitis.Et Carolus Blahducj cap.,
20. in miracfilis^S. Afari^SueJjionen/is tranjla^
tis ex HugoneVarfito cap. 22, vbiait Qji^dam :
mulier de pago LaHdunenfij& de cafiroj ^Hod di^

citur Ruminiacus, Gallice vertit : Vne femme du
pajs de haonois , d vne bourgade nommee Rumi'*
y. Car ipfi , ficut & Paulus , pradicationc pri-

musjmanuum (e laboribus non cxcrcent?
) 2)^
Iabore?nanHalitjHo adreligiofos duas habetpro^
lixas cjudiiiones B. Thomas quodlib. 7. art. 17*& , \
iS, vbi docet eos^^ni Jpiritualia opera exercent^^^

pojfunt alias licite viuere ûam de labore ma*
vuum^non tenerimanibus laborare. I dem docet in
SHmma2.2.cf, i8f.ar.s.& 4. Côpufc. ij.contrd ,
retrahentes a religionis ingrejfu c vlt. & opnfcuL

ip. contra impugnantes religionem capite ûint§.
êeadem re inter alios , jilphonfus a Caftro ad-
uerfus harefes in diRione Labor , hdrefi^. ^ Six^
tusSenenfisbibl.fanÂl. annot. SH'
p. 8. Nobilillimam Alcydcm.) ms. b. c- tert. imp.
Heleidem. ms.s, Helvvidem. Ve monafterio Val-
lis-ducisj^Hodduobns diftat LouaniomiliaribuSy
cui hdtcprima frsfuit abbatijfa j agit Miraus in
chro, Ciftcrcienfi anno J227'

S f j p- 10.
Pisdi«tor|bus du.
1 10. Vtcft ad nu<Jum in
incomLr4rioadc.p..2.viuS.Fra.c,fc,M
v,uS. tran-
aue ex UbrocuttUHl>*s. SpecHlum
^2.)S.Don,i,uc,mafanBo Prancrf ',^-
lifcic.
ci,,BHtf»erat.(3rl,cet'i£-^
t jjTe ctrdam. fta
mer.ont»-
cJlterAtit^.ijfe lamen .& eadem fub
gejtajje.
nicacinxifere.acdeincepi deaote I
h. ep.pu
L epiftoUs com".cndat.r ) Extant
plerum^ne vnk cum operibns 5"'«''^''
'«
SixtHmSenenfeml. z. Hiliothec^fan^' tA^T
lo : &liyro I}.
commentariorim jaco».
fauli.
StapHlenfis in omnes epinota, ^'f'"
^''ronymo^
liJam habeat verifiecUm.ex &^
"
tC^ l.^.os cita.SeLfism.loco^-;^,
Volicrawq Itbro !. c. 'i-"-'''"''

rienfis in
non vcnerammm,^
Ailhi defipere videntur. ^ni
e,uem ^'UpoBotifamMantatem
HteronymosnSav
m^f^
fiat.& kdolhf
Sa:atogopofit.m. Eins t.men ^'^îlLus
%edocet Erafmiis tn co.fnra , „Jri
doB/mM
Sentc^. C„i fentemi^ acceMt
t.*
reculihiHoriographns C4*rBarommto.
apcr^ eas orsl
lium ecclef annoU, vbifimul
fu,^fi!fe ex aBis
^Hihnfiam
P^fj;'jJt^„J,.
Lininomineconfignat,s. êd a'"''""' &
uicHsViHesincap.,0. lib. 6. -^-^Zf.^^fZh
DeifcrU,itfe non credere •«"^'/"^^^,•„^•4-
Etponeum.LtpfiKt»'
dr Senecafcriptasefe.
In tiBRVM ir* S3
trlha de vtta & fcriptisL. jinrtAi Senect c^t-'
fite 10. deijfdem loqnensâit : nunc fnntjnon
funttantiAmmo certnm efi einfdemauôris , &
Panli& Senecdîllas ejfc, ($ compojitas a femido^
6lo in Udibriuin nojirnm, Tentat Latine loûi»
ijuifcjuis auilor fuit. Et mox infra.ohiecla auSto'
ritateHieronymiytAiigitfiiî* Lini pontifcis
loannis SarisherienJtsJuHungit : Itacjue reijcere
hoctotum (jrcalcare non aujim : fuerunt aliqu(t.^
fedaVu : fiifla , reûird" iudicium optimorum Pa •
trum.Sieille.
Jhidem. Pccunia cx quo in honorc cflc coepit,vc-
rus rcrum honor cecidit,) Sic reJHtui ex or. ms, s.
legit virtutes rerHmhonor occidit. Cetera^jvirtus
rerum honoricedit.
Ihidem.ETgo aut incrcdibiIc,bonum Dco dceflTc:
aut hoc ipmm,&c. ) Forti legendum : Credihile.
Sedexemplar Senecahahet eodem fenfuiErgo aut
incredihileeH.hona Deo deefeiauthocO-c. ûod
exemplar Seneca Lugduni ^ atauorum excufum
1619. cum commentarijs luJiiLipJij clarius
ha^
het : Srgo ant,^juod incredihileelt » hona Dea de^
funtyauthocipfumÔ^c,
in Longohardia
p. 17. Similem omnino vijionem
exhibitam cuidam foUtarif mulieri narratur in
vitis fratrum Vrdfdicatorum co^tfcriptis per fra-
trem Geraldum Lemouicenfem par. i.c. j, quam
etiam refert ^nton, in chron. p, 3.tit.2^. cup.3.
Tr^dic.ftores
§ 1. Qj40 loCQ traditetiam , iîitio ,
.
diElo fuife Fratres virginis MariA ,

s
&
eodem c.
anteprimu?n 6. refertfimilem vijtonem
B.Domt^
nicodemonjiratam. ^ 1
n icj.' De inJHtutione caujis cantandt Salue

&
^ Regina
S r 4
f 4«
o T ^N ^
Jteglns pofi CompUtorium latiks Vitd Trtdic, p.

in {lemmAte or^
I.c>6,& Stephanns de SampAj/e
dinis PrAdicatornm pag. 229. Jtem Nicolaus
vitsS*
fanjfenius in commer^tario adc,i2. lih. 2.
Doroinicia Jicort/criptJ.
&c.)
p. 21. Q^jctiam aquodarandiflimoviro,
Nanc periodum fHpplenitx ms.s. Cnifmileeii
de
^Hodfcrtbit B. Gregorins lib. 4- J^'^^- cap.jo*
Theodorico rege uiriano , (^tti a folitario (fHodam
vtfus efi inter loannem fapam & Symmachum
PatriciHm.^Hos ininfii occideratJedHni, & in ol-
lamVulcaniprdcipttari.
p. 22. Cum luramento
fnt h.e. itrt. dixcrunt ,(jbi 1
imp.omit. latorum & clcricorum fccularium polTcrs'cne^&

^^) rcdaitus vrurpalTc.fi 6L\e(o%.Sic.)SenfHsifievtde'
eccU-
tureffe: Uirarunt fevfurpaturospojfefftones
SdPtf
fit,vtftt vfurpalfe.pro vfurpaturos fuife.
fime viim.phrafigraca & Gallica . vtiturir-pnt'
fiKoprafenti,0Utpraterito,pro futuro. ,
p. 2 Scd & fratris Bonauemui-a: gcncralis Mmi-

ftri ordinis fratrum Mino; um. ) 5.
Bonauemr*
jto.
de hocargumento fcripta pracipua funttna
T.par. 4. opufculoru?neius , Libellus apologeticns
in eos^cjHi ordinifrdtrum Minorum aduerfantHr^
depauperta rc Chrifii contra magifirum GuiheU
wtim^ dr apologia 'paupcrum. Qjtod terttum fcri'
ftiMH cft adtterfus Gyraldum de Jlbbatis
V}U
fariftenftm doElorem . & rcguU S. Francifct ca^
lumntatoremj ejui paralyf dtffolutus &
lepraper-
citffus interijt. Has turbas interceffione S .virgtnf^

"Tr^dicat.
Marta fedatasfuiffe -videre cfi in vitis
far.T.c. X. de ijfdem agitur p. 4. q. 25* & ^P"
^ T.
r vU.
pendice ms exemp latris cap.
^ Jbidcm*.
I
In HBRVM
IL j-j
•
liidem. Donec mandato Domini
iurauciunc ,
Papce toadi rcuocarc Pari(ijs,&c.) mT.p.s. du&

,
imp. Dotfec * iiirauerim mandatnm Pap^j^ re ^jpf

Hocare Varijip,&c.
p.24. Quidam, didus magiftcr Willclmus , cum
liiis complicibus.
) Hiceft GHiliclmus defanô
^morejdoSior 9arifienfs vnns extjHatHorpr^ci"
puis ordinnm MendicantiHm adnerfarijs: ûiex
hoc tantnm jfcilicetj landis promeruit j vt nnme-
retur in hareticorHm catalogo a Vrateolojjllphon-
fo C aftrenfi > & alijs. Faila fnnt antcm hcc initio
VontificatHs ^lexandricfHarti jCfHi coronatHS eit
anno i25^..tpfo die natalis Dominij magiftro or-*
dinis PrdidicatorHm exiftente Hnmberto. fîdea^
turchron.S. Antoninip. tit. jg. cap. 7. in prin-
cipio^& tit. 2S. c. f.§.i.& c. J2. Item Vlatina in
jilexandro (juartOj^ni Pontifex pradiSInm Guil-
lelmHm erroris condemnauit , & librHm eins , de
cfHO auElor nofter parte pracede?Jti , flammis exH^
rendnm tradidit. Contra hnnc librum fcripftt
Thomas Aqmnas opnfcHl. 17. ^Hod eTt contra
retrahentes a religionis ingrejfu j j8. ^ maximi
j^.contra impugnantes religionem. Docebat dam-^
natushicliberj \R^ligiofos omnes abfcjm difcrimi^
ne ad opus manuHm aftringi j panpertatern habi^
tuaiem licitamejfe , non autem aSiualem , in &
fummajftatum Afendicantium reprobum ejfe» nec
po[fe homines in eo faluari. De his turbis latc An^
tonius Senenfiiin chro.Vradic.in decade inchoata
4iLb anno 12 jo. inter communia.
p. 25". Comitide Orhcughcm.) Hac cHleBia

ôrrcîjfimi exemplaps s. quam in s* editione re^
Sfitui. Cui aocedit ms-p^. quod legit de Otheuhen,
dico
f
ef^nB*-
him. LtmtxcirenmftAmtjsvtdetHr
vnus ex di<ais qu.nior
Vtl. Gr«ia autem Dei
.
adêrfa^-
Siagiftris acc. ) îw
.
pr^cifHortm
nominentHr ^HartH, omnm
rum trcs hoc c^pitc
faifc vidctnr Dcfidcriu,

Lo>Mhs
,
jH rnm
Arnoldi Pontî.d Mi. cgomHlr.sf^''

ch on.
ptis imPHgnafc ordincs
Mcnd^canttm. Hm
lominJimcrprePr S.Thom^.n 'fff^^^^^
VraÛu, omfit
in^pH^n^ntcs 'religioncm.c.i.nec
Jcafirenfisfcrihentes de
^'''f'''-^^^;'^.
'» "
Caffrenfis vcrbo Panpcrtss.
hfref. J.
* Dom.no Alberto Apottohc*

fcd^
3 X.
1^J'«.
tert. mp. -^^

\u ms. b. c. i f«* difirepat
••
«;/ periodH.confideretHr
ftUmo. /neoantemdmerfitas '''''''

fr^Â
aha ."^^f;
LidjHadamhahnfinGaBijs .
{tnJcHmacc^l*
^HJamfapcvtitur prapofiuionc
tiHo.vH aiUtiHo ytcndiim efct.
contrafratres ord-n^sPf*'^''^ Sir
p. ,6.Hjc
Lni feri publ.ca ftat.onc & ^«T^'
Uxv.bn.) Editifinnt Srtxuanno
33ojHprpfaheriHm.hHiH,CvtexTriithern^T
CanccHan P*r,fitnf».
fMr t yvhi ippide GrcHC
I
) ^
In LIBRVM 11«
57
iN CAP, xr.
Partc j. Qiiicum inordinc cognatum habc-

pct.) £Ih9(1 htcrefertHr , illl cognAto accidh j noi^
iffii<fHi hoc anSlori oarraHitf
- IN CAP. xir.
Partc 6-Virtus!nihil vacare patitur loci, totum
Scc.) Sicrefiitueram ex or. chin Amhoms. qnibHS
^nte vfiis eram , & dH$ imp. iocis leêrertt^ 'tert.
locis, ms. c, etiam iocis. pêrkm , <jHodin mnltisa^

lijs fimilibm annotationibus ((jnas propterea omi^
fi ) hoc& vt eamleflionem y c^Ham
hto
accidit ,
rcfiitueram innenircm in ms, s, ^Hod cmniHmj<jHi''
hnsvfiis fnm emendatiffimHm efi. j4ddit tameit
illud hoc loco diSionem ( ocio.JIta enim habetz
fîrttu nihil vacare patitur loci ocio^ totHm (jrc.
Ibidem fubfinem. Ad id fcdcduxi(Te,quod nulla
fortunx iniquicas poflir. J or. Jld id fe reduxijfe»

ijHod eripere nulla fortunx iniqHitas pojfit,
loannis in vi-
p. 7. Canonicum rcgularemiandi
hcis ciuitatis Sucfsionis, Watiniancnfem , poftc.t
& Blefcnfem abbatcm. ) Jacobtis de itriaco hi-
fiori^ Occidentalis monafieria Cane»

c. 21. inter
nicorufn regHlarium commendat hdc ûatHor B,,
Maridt Blefenfe^ S. loannisinvineis Suefiionen-
fe, S. Nicolai de Oegnies^ S. Oberti C amera- &
cenfe , efHorum omnium in his duobus libris efi
me^tioêxcepto pofiremo.
iN CAP. xni.
Parte Arcefilausphilofophus,&c.)
fiUnu./ecUimp./rg.fd^^^^^^^
ArMa^s.ms b. Archtphc a^.ms.s.ArlJ
c.
fMlJ.-DoUndsimpr.cUr.mhmcUcHmwcf^
ribusSenect iamnonextare.
'xmpkrm
tZsrifUs lib. 3. Facciarum
apophth. m. dc bn
c. 2S. Jconradus LycH. in
Scrmo de Radulpho
tur.) cfi r^^^^J^fa^^y
batUAffiigcmicnfis.']''^^''; flZ^vcr-
vrbeAloftana,in "^^''^^^''[^''ZlZcm-
%„rgard,s c. «. -^»'''»'' .^^Z^^';;

nJnm itti-s inftitHti reasus
Confiitu,,,m.Commendatidemc,.nohurn
effe
f '^^^^^^
-Uuriacs hifl. Ocident.cap.

''^^'fîi.
i CeHfijs infaMas «^'"^'-"/'^'''^r/S
abbatts t^tHlo^ '-^^
g.aliiieft i.paratum.&
MechliJievfi Archiepifcopo .
êTl^S.-
iiidemconmtuto.Deh,cRadHlphoIoannesM
I N 1 I B R V M II.
5^
Unus in Nat. SS. Belgij die 30. Afrilis /â: hoc
afiîoris nofiri loco , &
l. obitHhm iam di£li mo-
^ni meminit folnmmodo Jilentij feptem

fiafterij ,
annorum. Sufpicatnr ita^fijQ ibidem Molanns hoc
loco Catipratanum hpfum ejfe^ aHtmendofnm ef^
fe codicem vtrinfjHe editionis. Certe omnia nofira
exemplaria legnnt fexdecim.
p. 5« Ethajccrt illa , dequa Pnulus air Et pax :
Dci^quce cxupcrat omncm fenfum. Supcr quo di-

cit bcatus Auguftinus: Si pax Dci omncm lcnfuni
cxupcrat , crgo &
{enfum Angclorum. Et eft ar-
gumcntum aminori. ) Sane nonvidee hic for^^
mam argumenti a minori :fed efi argHmentum a '
genere difiributo ad fpeciem.ejnod vocare folemus

in fcholis tyf riftotelicis a toto in tjuantitate ad
partem. Forte attendit auElor > cfuia minus cfi ve^
rofimile ûodangelorptm fenfnmfiue tntelleElHm
fuperet , qukm hominum ideo dixit ejfe a mino-r
\
rij cfuiaefi ad id tfuod efi minus. Senfus autem

ifnproprie in noftra vulgata edirione accipi^
tur pro ?nente aiit intelleU:u ( in Gr<tco vovgeflj
ûomodo & Augnftinus legit loco quem in margi*
êannotaui. Itaenimhabet : Afelius accipitur
quodfcriptum eltj âx Deij ^tt£ prdcellit omnem
intelle£lum: vt in eo ûod dicit omnem^nee ipfe in»
telle£tus fan£lorum angelorum ejfe pofiit exem^
ftus jfed Deifolius. Qîbns habet fmilia lib. 22.
deciuit. Dei cap. 2p. ^mbroftHS lib. 2>deIacob
^vitabeata cap.S^înpr^tfentem locum com^
mentarius titulo ^mbrofijJegit.-EtpaXjûaexu^
ferat omnemmentem. Bernardus epift. 64. Pax
DeiyCjUA exuperatomnem inte/le£lum.
p. 6. Magna gencrgfa rcs cft,&c. ) Refiittî ex
XIV.
IN CAP.
^ IN CAP. XV.
fruauutn fum.
fuL"ominc (peal ,
J
:Z7aSanai nohis
rcUûcr.n
J ,n^,
IN LIBRYM 11. 6t
IN CAP. XVI.
^
Partc 7. Contigit ergo magiftrum mori ,& tcr-
tiodicaucquarto. ) jcilicet
fofi .vtinmargine
mtani. Q^nam phrajtmvicieo apncl do£ios/atis v^
/itatam ejfe,vt iUa ârticnlafubandiatur. Ita le*
gimusin Breuiario Romano infefto fanBi loan--
7iis Chryfofiomi Quatridno AuguFla ceffit e vi^
:
ta. ûdoxia vidclicet,poSt mortem S. Chrjjofio-

mi^
iN CAP. xvir.
De omijfo correptionis l(eh > de quo hoc capitu*

loj notijfmum efi exemplum Heli facerdotis iu^ &
dicis I. Reg. 2* dr ûod fupra attulit au£ior c.
I N C A P,« XVIIL
Partcj. Simile exemplum refertCAfariutlih*
S. dial cap. 2:. aliud de S. loanne Gualherto
fundatore ord* fâllis vmhroji Arnoldus IVion U
/. lignivita cap. 33. Aliuditem Speculum exem*
plorum difi. i. exeinplo 10 j. ex VetroT)amiano.
p. y. Qu^fn impium cft nocuiflc,qu6d odcrisJaB-
dere. ) Omnia cxemplaria legebant meminijfe^
pro nocuijfe sfedidvix commodum habebatfen^
fum. Itacjue refiituieius loco e.x originaliCnocuif-*
fe. ) Originale enim ita legit : Qnam inimi^

c,Hm eH- nocHiJfe j quia oderis Udere. Verum ad
tnarginm in Sen^ca tfi ^nmtatiim ^ vcPHf cxem^
Not^
XIX.
IN CAP.
vMsfratrHtn r
gnificam »»
IN CAP. XX.
f^^Sp^^fO
„ , 0,is auid confecutura
UarcptHi cxor.chm .7"'"^ &,/?.S-.r.
^J r
<}Kid<,>itd confccmr*
L^.4«» :Non
CAP. XXI.
IN
illHdr,oncfevcrm.r''d'g"^ ^,catS
i.
'rhom. 2.2. q.77. "rt^c. Extrox"
'"^'fj[l„
Thomt tempora Ô""!"", ^ ;î„efalftc4P.«'"
%tb.scoLunib.stU.dccrm^^^^^^^^^
incipit: Spondct . '}^'" ",o^t>e

fjperes Mchimtfi^. ^'^" d. W*'
litcrf^BtcriregcsCS^prtn^rf^^^^^^
*
tcriaco„fcriftosM«1'"'»
hihertnt-
I
I M tlBkVM If,
IN CAP. XXII.
l*artc 3. Cum Diogcni a capitc de nodc fut ,
facculum cum riummis irahcrc conarctur

, illc &
lcntirct ; Trahe,inquit. infchx vt
faclas vtrum- ,
qucdormirc. ) Idex SerietAdefHmpflfe

vUetur^
tittusfHrit praeedentia
&
fequentU , in cjne tamett
tAmnon legitur.Intelligitur autem Diogenes
Cy-
mctu^qui infignis diuitiarum contemptor
extitiu
IN CAP. xxiir»
Pdltc 1. Virtutcm mcitcria nOft mutat , nce pc*
iorcm facit dura &
difficilis ncc melior cft hiJa-
:
ris & l.Tta. ) Sicciôr. ExempUriaTionra varia^

hamplHrimum. rns. b. c. tert. imp. hahebat : rir"
tntem materia non incitat^ necpeiorem
facit dnrA
veUifficilis.necmelioreft hiUiris\an Uta. Dho
msJk.dmtl
imprcfa priora pre ( incitat legHUt (intrat
) (fr )
fro(veldifficilisJ ( necfacilis mt.p. s.priorem
J
fnrtem legit vt tert. imp. alteram ita efert : "l^rc
peioremfacit duranec difficilis ^nec meliorcm hi-
laris aut l^ta. Qna leSlio optima
efl.
/iidem.Sapicns nihiHcmmons vitê cohqUcH-
tur ,
quam quod virtutcs cius rpatio br^^-uiorc
dauduntur. J ms.p. s. omitrHnt(vit<eJcfrpro^con--
fneriturj legunt ( ajiimat J conformiter or. c/uod
fchabet : Sapiensnihilo feminoris afiimat, ijaod
virtHteseiuSy&c. Verum aiiBor nojt^r inSenet:^
verbis nonnihil aliquando permutat.
p. ScuDfus ac fcrcnus, hilaris, non afpcmans.)
Originale t SeuerHS non
fûHs ,fed hiUrem noH
mêrnans.
1
IN CA.P. XXIV.
IN CAP. XXV-
Indmo c
p.j. Batcholoa.«u
.
^^^^^^,,^.
lcgit ^»"'^
,«<,mo</<> ct,am .
,.vf
«>"«»•"»••
Addc qu.ai
habct dc Bartholomô. ^^^.
1n HBRVM I. 6y
e^p. rj:, Jicat BArtholomitHm pradicajfe in Indiap
^Hd t^thioph fimtimaefi, interionm ahtem In-^
dia7n,qii.t vlffrior cfk fnb Co?}fiantino dcmUm
EHangelij luminc ilUjtratatn fmffc.JtemBarO'
niiistom* t • annaliHTn anno 4^- Barthohm<ttim
dicit eitcridrem I ndiampenetrajfc^ idj^ tcjtari di^
cit Ori^cncm lib, s^^ pî^^fSocrateff^^^^kifHpra,
Cr alios. Indc cnm in maiorcm t/I rmeniam pro-
•fcSlUm efft teftantHT omnes , &
in ea martyrinm
fubijffc iti cinitatc e^Îbanopoli , tejiis Sophronins
in cat^logo jcriptornm ScclefiaJhicorHm apnd Hie-
ronymum* ,
3. In libro de natura rcmm , cuius Plinius.au-

(Srorcftjdiciturjquod: gallina a fcrpcnrc non po-
tcit inficr dic qua oUOfji cdidenr.) Reff>icit^ vt
opitôr , adcap. 4. lib, 2^ hijl. iV>r. vbifamenid
non dicitnrj fedverba FiinijJtchabct: ^rgumcn*

to efHoddicunt gallindS ûo 4ieid cderint^non i7%-
terfici ab ajpide. bi relatiuHm (idj refer^ aPtitt^^l
cimicem. LapfHS ex eo prouenit , cjuod locHm non
insfcxeritjVcl non fatis diligentery tsr prOyid edc"
rintdeiit ediderint.M^dem tamen modo ano hlc ,
legitaH^lor L j.MndtHrdrcrHm cap, de Gallina.

p. 5. Curiacrat ccrnobio Villaricnli in Lollcnfi
cqmiratii Ha<;banije ,cru^ Hcx 4iccbatur.) //rf,r tns.s,dicitnf.
eft y.cd^Hc firtcera leSlio pr^llantiorum 'exempla-

rium , ms. p. ^
/. nificjmd ms. p^ fcribatr Lofcnji
& Htix. Dho prioraîmpîn hocenfivel LaHccn^

/icomitatH Salbadi<ty€fu£ Heyx dicebatur^^cjuani-
Hfs fecHndHmimp.habeatirHeyr ^ legens r.pra x^
^H(clitcr£ in antiûairnprejfura adi)^^dHtt%\fimir
les funt^ ms. b:c. tert* imp.in LoccnJic^TnitatHSy^
haudiitjqHA Herx dieebatnr, ms,j^4axnen Sabba'
Tt a dU
t
;
:a^t an Herx legat C qnomdo
sihbAdi^f He>x. J,tic)inS^c4

(cmHS
fiue Loe^s f^T^f^t vnn Loefi.Sir^
^LecdienM^n.s^^^^^^^^^ , l^ccfi
n ^h*
^m ant chorsfita eft,
conti^r^^^^^dvtxfijiemT^^^
-
^^Patrcs
^
defcr%beretHrj*> tL.rVilla-
J^vtirulariter v
tta /"«'^^*^^"'"' .
p^fbondit m*ht
ahbas
VilUrienfesremttto.R^jpom „onaM
îlk^rniftarnHexjoj^r^^^^
1>^^tVu
THngrenfem .
^''/^.^Xi^^ intcH^^î ' ^'^"'r
^
Proctl ab Hex '''''''^rf^^.LnCihHSCornrnM'
lWese4mc.nUanon.c^^^^^
fi.
6ia. Uaioni conf^^ ,1 ef
itome
T^'*''!!^^^^^^
rum Ecdef Joanms deHex.f^tn»
ConradigefnerJ ^î^^^^^^^ ho.efif^^
BrabantinHS. 'f.f ^.^,^9 eleimofyf'^
rcfert lHlii*s ^''^^«i
îar/»-.
''^'^^l^r.î/^^r
Jtiose legitin ^''/'«•/^'^f ^SSr
ext^t exm-
' cm^^te,
\lm in B. Cregorto /' '
; f^^^^^ .
ijpiritHali C 2t. de ^^''''1^^^
referturp.r2:fi'
mile eft ibidem m eodem^l^f^ N^cafnf

{,HenUôft,Ham f^^f^f^Znonan^^ arch^r
iômAi'
•BaxtHsinvttaB^ 1
rcopi Valetitini
ci. ' Jt4 reP*'
r.f -rciis. )
iui prcciftarcijs.
^^Ztci, leg^^ri^^'^^''^^
faJa l. t. Reg' c.9- ^^'^^,^/
mJ.^l'£ia hahentf;
mand edtta a Clcmcntc y^^,,,;,.
In LIBRVM II.
fiartijs. Tarijictifid lo. BcrjeJiSiJttarchijs. Loua-
nievfiacifiarcijs. Vox Gritca ^ ffnafKlcc anpiwam
milit4remfigmficAt » vas fine fiaccumâHt fe^
ramjn efHa cibHS porjiconfiueHit , deriuata a cll^
ei^Kvoyid eftj annonam fiufficio. Varietasin biblijs
^rta videtHrexfimili fronundationt c (jy Ea*^
fi.
dem diHionefitarcia bis vtitur ûgufi. tonio ^.in
tra£l. de Cantico nouo cap. 2, Hieronymus in vits
AIAlehifiubfinem.in prooemiofiuper Câtthdtum»
&fiuper epift. ad Titum cap, s- C?* jipuleiHi Mi-
lâ z.
p. II. Prior corum fratcr Guinandus. ) Ms, & c.

&tertiHmimp.(juiardus,duoimp. vtrum^hf fit.
fonunt: GuiardHsvelCuinardus. Sed leitio fin-^
cerior eft ûinandus^ ejuomodo legunt reliqua ms.^
^fiub hoc nomine»agii de eo Leander lib. /. de vi»
risillufiribus ord. Prfdicatorum, Sftautem emni^
m verifimile hac parte Traicilum ad Mofiam
inteUigi. Belg. vM^ftricht ^ tjnod TraieElunfr^
fiuperiuSja fitu lociy[ficutGermania diciturfiupe^
rior (ir infieriorjnon Traieilum adRhenumyûod
alio nomine f^ltraieMum > TraieSlum infierius,
Velg.P^trechtjnuncHpatur.Habet euminter SSm
êlgij ordinis fradicatbrum fJjachintus .Cho^
quetiusSjTheol. doSlorc,i2.
p. 12. Etfcre pr2e'pauorc dcfctk. ) Sicms.p.s^
cm accedit leilio duorum imp.fied vitiofia^pr^
more, ms,b.c. imp.pr^ admiratione.
tert.
p. 1 Simile ei > quod nac parte referturm narrat

5*
.
exemplumS, Gregor. hom. /p.in Euangelia do

Chrifto fublato injpecie leprofia Martyriomona* ^
cho,
Tt 3 . .
l??.
-
^r- -
6t
XXVI.
IN CAP-
cUr.s,&oratmaedU.£^s. ^^^^^^
nt.
ex%iiitm. teftafncnto
.n. ^^jxfub nouo
facereHceat,quodolimhcniu ^^^^^n-
\
%.iur.m.nd.cijaneg-rnur^2^^^^^ ,J,tri.r'
l êclaratipfsfcr rr ^Z .t^ ar.ea^''^'/''
tip.at^nHS. ^'1
Crat. 22.^. ^.c- ''îtT&Uê

fnl^ditMnulUoccafi^nclu^^re^
'^f-^':
^^P„i k
J
^^
Ls commcndat lcaiancns j^^^^-.^^ ^.^;
mendacio.& contra '»'f''SlZi2,r'^fn>^^^'''
^
hcttum,'!
-
nuHo cafu cffe
fcffo doccturM
I N LI B RV M II. 69
t€ KAugHjHni tempera commums fnerit 9pinio in
corttrariHm. Pene omnii^HsfinqHit bSAn Leuit.^
videtnr, tjHod vhi nemo Uditnr , pro falnte men^^
ticndum efi. Cnm
ûgHftino docent omnes fere
Latinij^ni eum fent Jecuti j &
cnm^J^. fenten^'
tiarHTH lihro j. difi. sS. tota pojterior DoElorum
fchola. Iîdeantur Scholajliciin h.tnc diji. Idem
docet S.Thomas 2.2.^HAf iio. art. Adrianus
ifHodlih. aV^. 3* vbidotet CaJfianHm
t. Gratia^ &
num hac inparte non tjfe fecjHendum. loan. HeJ^
fel. incap. f.^Jffat, adillHd: SitfcrmoveJfereJ^^
eitjnon.non. I dem HenricHs CnyckiHs.vir doiiij^
JimHSj ^Hondam ^cademixLoHanienJis Cancella^
rifu , &
lihror. Cenjir , poJlea\ eccleJidRuremHn^
denjis R. Spifcopus incenforijs notis ad 17. collat.
Cajftani. Idem I nan. M olanus l. 7. de fide hdre^

ticis feruanda cap. y. 6. & y. Necquifpiam j niji
^HierratevolHerit j fetjHatur contrartHm^
p. 9. Non cft liuius animus xn vt&o , cuitis a(5tus
difcordant k yerbo.) Ita ms> p. conformiter erig,

'^HodhahetjCHiHS diElis aEla difcordant» Reliûj^
noflra extmplaridomittHnt ( averho) exetfverU
fimiliterj quiafequitHr rurfHm :'Averhis turpi^
hus ^c*
IN CAP. XXVII.
Partcl. VeriHica cnim Domini (cutcntiain

tAlibus.frcquenterexpcrta cft : nihrlopcrrU&<i-)
Hoc efiexperientia freijHenter docuitveram ejft
"'^llam Dominijententiam.
/
IN CAP. XXVlIfc
iWatem feptemnem !o.

Ti,,K 7. Hic nondum
ptoptet gencra-
, ViTiM Scdcumhoc
IsConcniivctitum . nem ^tate t.h pne
{nter f
fcimt difccrnert ""j^ -'crentim
debitanztavtoSacrarncnto. fif'''*'XL^.') Sic
^.inûeexempUrta St-
'f^^TBZnckevlêrch.
^HlHm exmplorHm.fednts. s-
^"*"S-.^.yalkt»'
p(in<Hm.^HcdeItms.e.vtpnora. .
pal-
/terch,<jHldgcrmani f^^F^^r^^^ZZZci^^
vj^^^
\enberch. Certc Lcander lib.. l. f^^^^^^
Herifnfem.Similiter & ^monm Senenj*

^^^^^
Ik tlBKYM 11. 7t
PrdtdicAtorum.fcd vt veroJimiU eft
ex Leandra^ ,
EfilocHsdiBHs Framkenberch in^t^ ^JH^r^Hr*

gnm in Hdffia,
p.i2.Conlbbrinum vcro dilcdum Euan^cliftnm
loanncm &c.) Quod dicitjeannem fuife Chrifii
€onfobrinHm,ea recentiornm eSl opinatio j ^ vhU
go CQncionatorHm , dum eHanêllHm expiicant dc
petitionefili4>rHm Zelêditi^ freijHenter vfnrpata,
Kerkfn ex anti^Hitate facris litteris , cfna tjhI-
tam danthnins rei Jignificationem j id haberinon
foteft 5 immo magis contrarinm filios videlicet
\
Zebeddti non fnifife T)omino confangninitate iitn^

£los* IneHangelijs enim j^natHor folHmmodolt'-
^mus fratresjid eft, cognatos ôminij /acobn?»
rainorem cnm tribnsfratribus fnis , Indaj Simon^,
dr I ofeph. Et lacobus ^lphai, tjHi &
minor, ap^
pellatHr frater Domini ad diflinSHonem lacobi
ZebedttiJta<jHe loannes Hejfelinsin c. 2o.Afat*
apfid nHllnm probatnm aHSlorem idle^
thttij ait j
gi.yideatnr &
lanfeniw cap, lOjf.fHAconcordidt,
& loannes MolanHS lib. de piEl. c^ iS, Habet
id ^nidem TheophylaBi prafatioin loannemjfed
apQcrypho &
falfo nititnr fnndamento j nempc
Jofephum expriore vxore feptem habnijfe prolesi
interefHasfnerit SaloTne j materloannis laco-
hi. ItemRadulphHs Ardens fer?n> infeHo Sda-^
cobij vocatmatrem lacobi^ I oannis materteram
Chrifti : ex ^HO fecjHeretnr eos confobrinos effe
Chrifii'SedapHdj4HgujiinHm HieronymHm^(jr
j
HUhs atatis Patres , nnlla hnins rei mentio: neqne

id anlôr nofler hlc ajferitjfed verba fnnt adole-
fcentis rebns Theologicis necdnm pjnbnti.
^
IN
IN CAP. XXIX.
& loanncm Apoftolum& tu.
V.rte7 Sed
_tioJlnûP»i '
''f.%ZlZBores.
^^'f
TantieftcoinoHêverosUbrorma^^^^^^
tJO^.meiHidemlfetJedemfdmr^^^^^^
i. art. 2.
dem dift.par. Z7iaHa,rinojho
.Halenfisf.r.3.^.f-rne^^^^^^^^
conformiterMdtt ^«''M'/'XiI« V*"r^*^
le.Form.enim^natHr.-^^^^^^^
Similiter
uintehos omnes
Zr^^^^f^tX^
S.
^'!''''°J['*':,f,,it
^rratia.
^
t "ff
ginis c. 7. Tant*,*nqm , .
his ^Hos ^''''^"^[j^ntioannts

fcd etiam ,
infcrrct. PoB pr^^^^^! ^^'^.^^^^^^^^^

Gerfon inf^r^-^^Z^^Vnes
eUrat per4' '^""f''^'^''^"'",' r!.um totno uofW
fi.
apJd Dionyfinm CfhHfiamm^^^^^^^ yir^
..i.r..,^ i:l Uudtbus dortoja
Ik LIBRVM II.
75
lis:<fuomam omnium artifex Deus ad ipj/usfor^
matio7tem in vtero fHfernaturaliter concnrrens»
filio fno dignnm habitacnliim fabrtcatHrns » eam
intrinfecHs omntHm gratificantiîm chArifinatHm
dignificanttHm habitHnm plenitndine adorna^
MitjVtetiam in rxteriorc ^ffigi^gratia diuina tam
copiosi ejJicaciter^He tuceret , (jHod eius, ^tJpeSlns
carnaliHm dfins extingneret j peccatornm corda
cimpHgeretj mnndanorHm hominam defideria ad
cÛefiiaeleHaret. iluibHshabet fimilia Pelbartni
Themenfwar. in Stcllario coronot B-Fîrginis li^
bro i.par. 6. art j, c. /• ita fcribens : Fnit et-*
iam ex abnndamigratia in Maria Virgine, t]H^

(vt dicit tyilex.de jllcs , Bonancntnrain
difi- Si) cfuamHis effet pHlcherrimayk nnllo tanêr^
viro potHttconcHpifci. 7êc eirts afpeilns vrebaf
AHt infiammabat ad concHpifcendHm : fed potnUs
omnemccncHpifcentiam i etiam in alijs afpicien^
tibns extingnebat , tanefnam fi cjnidam virgineta
ros per ochIos eins effineret j &
corda omninm ad
cafiitatem moHeret.Sicillc. Eademq^ repetit lib.
/. par. 2. ar. 2, cap. vbi<T taHfas adijcit,Qjtod

fi (jHAras , incjHit ^ cjHare^ vel cjHaliter id fieri po^
tnit ? RefpondetHr fecHndnm fan&os j pracipHC
Bernardum, ^nld Marit pHlchritndo non fni^
cocHpifcibilis catnaliter ratione qHadrHplici- Pri^
nto propter gratif abundationem. 2. Propteroc^
CHltationem. PropterconHcrfationem. 4.7ro^
pter irradiationem. ] Q^dt figillatim ibidem de^
clarat. S.Bonauentnraverba loco citato^hscfHnt:^
Onidam I ndai afsernnt hlcmirnm fnifse rir^ in
gine Maria , cjHodcHm efset pnlcherrifna , tamen

a nnllo vmqnanivirofH^rit concHpita.\ & addit:.
Nfc
ofLctcnirn -^^-^^"^^^^^^^^^
^ K
Cr inter ircccHUorcs 1«»«^ D«
c.itit.i^ ô.
^fjj^^j::^^^^^^^
Ûn. der.pc rcdûu.0 P^^yj^^ l Jfiri-

trcsplicas. ^cdfiipfum ^^^^^^^^. ^ ;
pfitMcrcmus , ex If^ ^kacPar'

c.mjon
Vi Cantiâtan. narr.ntnr^ctfi .^^
frolcmonc^Ha lcgtt »/'1

'7- mcm^mt ôg^^'^;^^^.
fra cap. SJ.p. )
tAthosvcrficnUsS.
Thomas "f i .r. Jj^gminiit
SalHtatioic ^ngclica ,
I^P^^^gZfiB.Viri^
tccHm:FamiliariorJn^H^t .
cm D^^J^
^nam Angclus ,fî-
^«'"^J^^^^^^
lominus rUiHsWomwHsSpirjtH^ja
cctt.rarrinit^s,yndcca^^^^^^^^
M^tor
Trinitatis nohlc trKlmHm.
uprcfar,Hcfc^Hcntuprod.th^^^^^^^^^^
tlnns. S. BonaHcntHra ^^'^^''/J^^îs Mari^
pHfcHlo.qHadwfcnht.rL^''^-^^^^^^
Ycxt^tpartcfccHndaepnfcHlOvo'^'*''
ve^Deitatis triclinmm. damnandos*
pro
p, 8. Vnmn de fcccm crat, crani»
1n l I b it ll. vm 7j
cram quia dwcimas dc bonis
, &
agris mcis (accr^
.dotifubtraxcraru.) QkamgrMiter hoc peccatum
i Dco pHnUtHr.duo cxtant memorAhilia exempla^
vnnm de Carolo Martcllo in vita S. Euchcrij epu
fcopi ûrelianenjis , ûod adie£lHmefiin edit:
^^^S' iS'fcholijs decreti gratiani i6. if.i. c.Qjiia.
^lterum habet Tritthemius in chronico Sponhei^
menfi ad annum iiiz,
p 9. Prater exemplum in margine notatum ej^
Af atthai 7{gderi fîridario^(^ habethr quocjue %n
appendice SpecHlêxemplorum exemp. 124. alind
adfert M
irdus in au^lario chron, Cifiercienfis de
ij uillelmo cjuondam MontifpeffHlani dominojr^
(jrandifiluamonacho ConHerfoJhi^.verbis : GuiU

lelmus (jHondam M
omis "PeJfHlani dominus , in
Grandifiluamonachus ibidem Conuerfus ^ ille,
fuem W illclmus deBalada Anglifi abbas » & hi^
jhriit di,cuntj77ihil Latinitatisjpraterilladuo tro^
cabula : u4ue %S^Caria »fciuijfe : ex cuius orefer-^
tHr^corpore iam tumulatp^lilium prodijffe 3 //r-
teris aureis u4ue Maria vbicfue decoratumddem
,
7îir£uslib* j.Origwiuw monajlicarhm cî s-foan*

ver^vocat.In ^l^nB vbifupra c.s7- idem^xem^
plum de lilio refertur j ^
dicitur militem fnijfe k
S. Bernardo receptumy nemine tamen non cxpref
fo. Jdem refert ex magno Mariaii felbartus
Themcfwar in SteUai-io coron<e B. fîrginis lib.
j^.parte vltima cap.6. ^liuditemlib.i.par.s*
art^ /• ex ^nfelmi libro miraculorum c. 17. dep^-
regrino a latronibus occijoj ^
baculo fuper corpus
eius interram defixOyquiin arberem excreuit în
cuius folijsfcriptum erat Aue Mariagratia ple^m
va,DominustecHmi RHrfum alind excmplum de
)
'pêe.tonitCantirat.^ in^
iLmPtamW corpore & ^^^l,^,hlt^ntcj f

Ik tlBUVM II. 7*7
par£,efi^ ije?n
atmfer.jx. de SanHis .eitifdem
-^^guîriititHloMe cfHoviridoai non Jine rdtio-
ntdnbitant. Ioannes HeffelUis incenfara hifto^
riarnm c.SMUhs effe non exifiimat. Confentit "Sd-
ronius to.i. Annal. anno ^S.
dr in notis ad Rom.
Mariyrol. is.jlHgHfH,& re; iffa declarat.Tra^
ilatHS einfdem argH?nenti apnd Hieron.
titHlum
etiam H
ieronymi mendaciter vfnrpat. Snnt qni
crcdant effeSophronij. Baronins loco citato Ahle^
gat inter apocrypha , ^
nentrins effe.demonftrat.
JSTec folkm ab Erafmo , fed &
a Mariano inter
adulterina in tom. p- reieEius eft. Ceterum fenten-
tia,c}HX B.r .M
aria vna cnm carne in cdnm af
fHmptam afJerir,adeocommHniTheologorHm an^
I
iloritate y &
fideUitm confenfi eftrecepta > vt te^
,
merariHS habendHsfitille.cjHiid pernegaret. ride
Raroninm id latifime comprohanterain fHis An^ ,
nalibHS ddannum fHpracitatHra , ^H^feripfi^

mminKalcndario B.Mari^srirginis adif.^n*
I
\-g^fi^'
p. C2* Hiftoriam de reparato cilicio S. Thom£
,
CantHuricnfis per B. irginem ariam de M
'
presbytero relaxato ad celebrandnm perpetuo mif^

'
fam de B. M aria refei-t S. Antoninns in Simma

Thealogi<c par. 4. tit. jj.c. 2. §.2. Jtem hreniter
exhiftoria S . Thoma CantHarimfis refert SpecH^
' iHm exemplornm difi. 8. exemplo yy.Vide annot.
'
infra adc. JS-p- /4. &
nota fimile prorfu exem
plHm de preshytero Carnotenfi nnllam aliam mif^
'
fam celehrante , ^nam de B Maria, in Sebaft.
.
'
RoHillart infHapartheniac.p.nH.s^-
'
p. I Erubelcatludseusinfclix ,
qui dicit Chnfti
j
cx lofcph fcminc cflt natum,) Sftpars Refpon'^
^ firij
Si.^.. C«.'..»r
'l'X, W:"^f''
ni ,.«a,.fii «".'«r 'i^SffZfriF''
Lm mian.mMercHrinm
apofiaMm
5".
'
«^^«'^^^^^^
7i„is , vcr "'^''^''"^Jsfcrir

LicaL: tam.tfi dc --'^«^'''"it
dcâ
r« confentiant. Dinerforum
}
^^^,
..idcreefi tomof ^rnniarnir^

Qjiod antem htc notar*
.
^""'^'ZX
vult 4HCtor
tfu gloriofc rirghis M^r^^ f^^ {,,,m !jl

iLd , ûod in luhano ô^^J^)
rer r inf^
plcriffHeomnibns: aUo<ji0 f''

''^.& ^,
^ttcn^
tsiUhemos & cont.mcUofos

l^^^^^^^
ImPcratorss
poreMaMj .y^.sM^
'^lf/'^-
^dam. ridc Ni9'fhorm Calhfi-
I K trBRr M II.
ecclefiaflicd c. ss- vbitamen per parenthefim in^
h^c verba:QjiamHis pr^ter natnranj
terferit
fuam
Jir.vt^HemûampHniat. Et notijfimumefl exem^
plum de rdone agdebHrgenji M archicpifcoVe,
de^Homnotat.fHpraadcap, 3, Lr.p.j^
p.15. HocmiracHlHadeofimilc
efl ei.^nod a(;cidit
tn B.I ofcione , religiofo celeberrimi
Bertini
monafterij
apnd S. ^ndomarH in Flandria.vt Can-
X
tipratanns lo^jiiiturcap.j. huius itbri
p, i^. vel,
vt diflinaHts loûamHrin nArthefa vt
, dnbita'-
uerim.anneabeo efet diHerftm. ExtatillHdapHd
Vincent.Bellouacenfem lib. S.fpecnli hiFl. c.nS.
& ex defHmptHrn in chron.ms^Bertiniano loan-
eo
nis Jperij c.43,^ in tabella dependente
in ecclefia
prAdiEli monaflerij ordinis S. Benediî.
Item in
Nat. SS: Belgij die 30. NoHembris alibi , dr vt
,
in Pelbarto U.vbifnpra in fine. Item, in
Spec^ ex-
emplornm difl. g.exemp. rrg. ex l. exemplornm B.
Virgims.vbi in editione ^rgentinenfi anni r^Sj.
vocatHrlarvertHS.Pro ^ho npn reSle in nona edit.
Dnacenfi , fHblritHtHm cst no?nen lofcio , (fr an-
riHS ri63. pro rr86. t^r omifnm illHd in
Dolo ?no^
naflerio , ofitHmj^ epifcopo.pro archiepifcopo.Eft
f
AHtem Jôlenfe monaflerinm in archiepifcopatn
Bitnricenfi ab Elbone Toparcha.C arolo non Cal-
uo.vt cjHibHfdam vifHm efl .fedSimplice regnan^
te, ijfdemfere qnibns ClHniacenfe temporibns con-^
ditnm , vtfcribit in fnis notis lacobns Sirmondns

ad eviflolam 6. lib. 4. Gofredi ahbatis Uindoci-
nenfis . LocjuitHr enirn aitSlor SpecHli excmplo-^
rnm de eo.^nod Cantipratanns refert.VerHtn dif
fimilitHdo efl in anno j dicecefi , infcriptione mo-
naflerij,& alijs ^Hibnfdam j nec Jblet aHUorno-
• Vu
,
Uer
: û4crifot.crU:^P^^ ^înitinhoccfcrc.
cntHS
, , lum ifrnoraret , '^'^'^rfîracHlitTn .f
^hLttemvetjt^^^^^^^^^
loctsco
(hecie idem » »« dtnerfis m
tZ^î^^sreiinnfiga^-^^^^
^«.i
nîoppatrih.s-B^rtm^^^^
lemJd tamendtHerfnrn
# ^ Cetcrm
c^rnnantiarHmdt.erfita^^^^^^
Tc
ijofctonee.IpertoM
LocrtHS iâue pff'"''^
„ue Ferreolns
tm ..4- /«- -^'f
B. a ^.î^.^^dtcMO M recelfct^'^^^,
Uieruntin honerem
lidanHsfecHndHsMagt^^^^^^^^^
fiertHm i
,r.i:t}y.Vrancifcttsi^<*"' ^ gopit'
S.^
^f^ ^'mento
hruart} • ofnfc.
UgU dollorf/''^''^»
,
.^r B. Mart^
Vn
tvtHlns •^^^J^^,
Hentnr^ CHt . n^,^. t. ) 7^
(^.od hahetnrtomo X^^^l
'
fcr
f^^^^
Znc ritnm
f-^^^^^tl.Z r>ominn¥^'%l
«'«^«^ ^'''[1 fM^fi^''
pfalmosMxta f ô
tda.oe.cogiut^^^^^^
fellttur.<3iiodJojcio,vr* ,
j
f N L IBR VM iti $X
prhres funt B. lordam. Neqne in vit^ B. lor^
dnniy (juam citat , habeturipfnm rnodu^n illum in^
uenijfe.fedeo vjnm
ejfe. Lochs eSl cap. /7.
LombaraisB indomo quadam

p- 19. InparciDus
hMtrum Pra liciitorum apud Turinuml ms>pi
)
&
Tnrntm legebat, ms. b. c. tert. imp, i hranHm^
ms. s. Tranum> dno imp. anticj, Granum.Ef au^
tem TnrinHmfme Tanrinnm^vrbs V.edemontana:>
regionis illitis metrdpolisi Italici Tnrino,
p. 20. Vcnicad mona(teriumquod Pprcusdo-
,
minarum &c. ) Sic locumrepitHt^ms.pK

dicirur ,
habebat: Varcum dominarnm dicitur. ms. s. Var^

clmm^dHoimp. VratHm.ms.b.c^ Partns domina^
rnm. tert. imp. Parcus lencam dominarum dici*
tiir. Appellauir autem Varcus dominarum
addi-
flinSionem a Parco religioforum vlrorum Prdt"
monjlratenfmm nominatijftmd monaUcrio » quod
adhuc vicimus Louanio y exira portjtm.y (juf ab eo
Parccnfis diciturjitumert yC'^ eo nomen hîbcns^
€]Hod CfodofridHS Barbatns du.v Bravanti^ Lo-
tharingi£ fieum fcptum fcrarum , (ûod Qallici
TarcHsdiciturj annoiiig. in pr^di^lum monajt^^
rinm cbnuerterit.
Ibidem. Sancfloquehabitaordini.sinduit b^pti-
7th^vc\.]Sicpy{flantioraexempiaria,ms.piS>JHi4
'
flatimûe habitUy&c. Sed prior leHio probatur e.'^
3S.p'i' vbi eadern phraf vtitHr.
p. 21 Manife/ta auccni tada func ifta Ar^hicpi-
.
(cbpo Colonicnfi domino Conrado. ^fi Con-

radus dc Hoenfledin y ^ni vbi fedijfet annis iî
obi}t 126 1. Jta Tritthemins in chro. Hirftiig. Pe^
trus vero Ctatcpolius fcribit obijjfe codem annd^
fedfcdiffe i ^.CT ponit cum quinqnagcfmum (jnar*

Vu a tu?n
co tempote
volaeb.t.ui . ) _ Jg;„,(f,c.,d«)
eft 'n
VCC. LXXLfaaum ^^^^
pfottzhcim ^'•^^''«^''r
conjideravoî î-
CC.LXL 69 ttem .
corege^ranci.,^hi,.eta^^^^^^
h.c%tmcregnant,loci.^^^^^^^ ,idet.r
ct>erls:qnitamen
'
f/;^" ,
''^^f
CC. LX/. ri^^ '^^"^[%' ';j„t ciHitatis fcrf

In LIBRVM II. 83
ttem tranJlati.CHititHlHS : Methodus admirabilis
ad amandam , colendam j & honorandam glorio^
fam rirginem Mariam adnocatam nofiram. I
ipfiimrecenfet ex eodem jlnfelmo inlibro Mira^
culorHmjCjui nunc non extatjC^ ex librOjtjni intitn-
latur ScaU cdtli^PelbartHS in Pomerioferm de B. .
FirginejfiHe in Jlellario cororiA eiufdem Virginis

lib, i2,p. 2, ar, /. &
ibidem citat alind exemplnm
a fe defcriptHm lib. p»2. ar. 3. § .penHltimo &
aliHdlib. 3>p» ar. 3. in fine. Item ibidem vide^
licetlib. 12. p. 2. ar. r. dno alia j tjHornm vnum fe
Alind item ibidem ar. 2. de pradonf
dicit vidijfe*
exTromptuario exe?»plorHmj <y alindparte vlt»
cap. 7. ex eodem Pro?nptHario j magifiro loan^
ne Gritch ord. Ai inornm.
p.2 Nota ci go lccfcor, me non ci:etlf;rc,necefla-
riamruperhoc c(Tercgulam,& in didlis fcrijsie-
lunantibus efficaccm. ) Sicms.b.c.^ triaimp. r1
Eodem fe^fu reli^na ms. legnnt : me non credere

regulam ejfeneccjfariamfemperj in diElis iein^
nijs efficacem.RegHla dequa locjHitHrhdcefl^qHod
qHicnmqne cfHartam feriam ant fabbatnm in ho^
vorem gloriofAvirginis M
ariA ieinnanerit » ve-
ram confeffionem ^ antujHam ab hac vita decedet»
matris (hriftiprecibns obtinebit. Similia cjHAdam
dealijsfanSliSjCr nominatim de B. Barbaravir^
gine legnntHr : nempe ^Hod t^Hicnmqtie eam colHe-
ritfacramentornm Confejfionis Encharifii^ S
ante^nam ex hac vita demt^
particeps eJfcietHr
gret eiHod
; ^
conftatin mHltiscHeniJfe. fxtat ea
dere egregiHm miracHhtm Gorcemij in Hollan^
dia faBH?n anno apndTheddoricHm Loer^
pojl miracHla de venerabili facramentoTrHxel-
Vu 3 lenji:
4
,
'matrernconfcPo.is
.pcllant . ^M-^^^
confef'or>e.f^rmt
peni omnes ingenerah
rcrlmrcm ^<>"'
m.tri confcfionis. '^''"^ll
ZtalesZduior.es non fferpet^^
dccp.ant dU
' »
libilesnefe hac ratione

, j
C.P.^M rimfcelerl^teviuut.-Vehac - ^^^rT. u
^-'^- Cameracenfis
cdJs pronincialis
Archipifcopo
f f^^J^J,^,^^
-
va
ZtTv^^^^^^^^
eflc eorum
natuit . abomtnandam
f^f-î'^'»''-'^'^;:::^^.
ftnepcenttentta u-j""
....
tamizratnres
Dittis coUtertnt.
nui hnnc illumve.cx
L6. Simile prorfts cum ^''^^''^^''JZscm-
'
miracult.mfecit B.
jertnr ,
^^^f f
{.J^dinis
^^^^^^^t^£ ZJL^^«^
i.StmileuemB.Raymunai.i
or-
di.is Gener.lisvt cfi in chrontc ^^^^^^^^^^^^^

.
tn deca
edUoper ^ntonitm Senenfem ^^^^^
taab ..nr:o ,270. & in
''/'/'^"^'J/ i^v,a«^<'«'
bilis, editiDuacia:uio ,595- ^/'"'•A,,^ Cho-
Cr-B.IoannesJgni ^
flj
^P'^''^''''^^^^
.uct^m inSanUis Bcliij ord.
b. r^
nonvnc c!c
Mthy^xô.)Stcms.
Ltttfen^tirgo.je
Mefenburgo^tert.imp. dc
r.o Lprobtbilitcr , &
^f^^^^^^^^Zi^êJ^
phribus.^Hoattiûa mp. ^ Lifr.^horck
''^^j
M cyfcnborch , n. s,p. W alterm '^'^^'^"^,^1,^
)
I N 11 BRV M II. 8f
vemine : fedoptimi omniutnms.s.âlterns d«
Meifcnborch. Eademefi vArietasinfrkcsi.f S-
gualternt
vbi conformiter alijs habet tert. imp.
Mefembnrgo. ms.p.s. \val-
deMefeburgo,ms.b.e.
Duo imprefa vt fupra, niji
terus de Mcfenborch.
quodlValterus feribant, &M eyfenborch.
Ibidem Jfatim fequitur mentio vrhis Magde-
c.Madeburgenfts , vbt
burgenfts ,velvtms.p.s.
legunt Meydenburgenfem. Seba-
duo imp. vitiose
fol. 74S- me-
fiiantts Mufierfu in Cofmographia
minit Surggrauij Meidenburgenfts ifcd ex ctr-
Leander It-
cumfiantijs fitus loci non potefi colligi.
pag. iS7- vocat Gualterum erfcburgen-
bro /.
z^^-reSiks fcribiturW altherus de
fem.fedvag.
Meyfemburg. Male eum locat AntoniusSenen-
Tradicatorum in decade, qut. inchoa-
fis in ehro.
prior Char-
turanno 134-0. cumftt centum annis
fkGermaniiinditione Mekelbergenfi habet ci-
Hitatem M eyenburg-.fed non videtur hxc efe.
denatnra
p. J2.Quayicde vnicorniex libro fuo
rerumproducit auBor de ferocitate
eius. &
modo.
fanUo Gregorto
quo capiatur.defumptafunt ex
lib.si.Moralium cap.io.alias 13- i^-J^^^rff';?
ftue etymologta-
habet Iftdorus lib. 12. Originum
rum cap. z. &
lattus Rabanus M
aurw hb. 8. de
Glycasparte
rniuerfocap.1. Eadem Michael
annalium.dcfcribens ca
animalia.ûsd,ejexta
i.
ea Chrtjto ^
Cuntcreata, &,vtaunorVart.fe<j.
habent rntcor-
B.riririniapplicat. rerbaftc :
,quod »'^'^^^'1
nu animalefi valde feûm <-
modo ûodam alio capt potelt.DJ
natores , necjue
hihminHsfera tam immanisad ^'f '"'^^^Jf'"
nerH.c}us{^l^ndidis indutafit
-vefitbu^, &orna-^
Vu ^
5 Uo r Ji
tu varh non tantltm accedit : fcd etUm

exeiiltA ,
ivfiw adgenna frocHmbens.ejHiefcit. I dem chm in

dimnitaieilla inadffeBahili , incomfrehetifi-&
hili . tnm vera fdldqne virgine
videre efi. ?iifit-^
nim templum hocrepertnm ejfet pnrifmHmyDm

hominihns verfa-
in terris non conffeBus^neccum
tHsfuifet.Sicille. Pertinent huc , &adea ,^tit
partefeûenti fcrihntur Jmagines ilUfatisfrt'
quentes . in tjuibus B. Firgo Maria
aBante
nunciante. pingitiir
gelo Chrifii incarnationcm
apau-
fouens vnicorncmin finu fuo^ tjuodfoni
Nec mirum cum Chrifius ratmt
eisâducrtiiHr.
animalicemparetHr.ffal-iS-
/«f fortitudinis huic
DilcBus ûeinadmodura. filiusvnicorniHm tt .
Num. Z3. dicitur : DeHS.cms fortitudt firntlts
efi rhinocerotis. Qî enim Latine vnicornts.CrA-

tnna-
ce rhinoceros dicitur.eo ûod cornuvnicum
vnicernis, QuM
rehabeat ^monoceros , id efi.
,
animahscor-
autcmfcrihit auBorfevidifiê huius
hoe
tmin eccUfia "Brugenfi feptem pedtmJebHtt
vnum fuiffe ex maiorihus. Nam Ifidorus ettan'
tum (jnatuorpeditm Ungitudinem tribuit. ficHt

&
cHbittvmtu
SoHnus. Pli/.iuscuhitorumduorum,
Ctefias in Indtcis apud Fhotiiim fefcjni cubtit,tA-
fitsnor
lianus lib. 4. S2. de afinls Jndicis.vttn
c.
tis ad Ifidorttm notat I acohus du "Breul-

p. <3. îta hacparterecitat
auHorex librofnoat
ritriacoe.
Nâtura rerum > ea habet lacebus de
eimdcjttm-
SS^.hifi, Orient.ex ûo efi verifimiU
pfifccitmeiiam verbisfere confentiant;
tnepf &
ilola dedicatoria (vbife librum illtmcomptUJ'
,
tn-
fe ftttetur ex diiterfis au&oribus ) etiam ihtn
ter ceteros^nnnmerat. Eadem citat-Bartholo-
I N l IBRV M U. 8/
fnûs ^nglicHS lih. 18. defroprietatihHS reritmc.
ex Ifidorolib. 12. VidipoftealbcHm in lihro
de Kat. rerHm,(!r inueni mereEie diuinajfe. Citat
enirn I acohHm^ Ifidornm Coradns Gefnerusin
hijl. animat' de guadrup, viuiparis eade citat ex
loan. Tz.etz,es. Eadem Chri(}o cfr B. Virgini ap^

plicat Telhartus lihro 7.p. 2*ar.s. cap. /• ^ li-
hroi.p. i.ar.s.c. lo.
p.3 5. csc ^6. Ijs qudhifc^ duahHSpartihus ah aullo'
re noftro tradunturAnter alios cafuHm confcientia
DoElorcs j co?jformia docent V
Idericus apud SiU
Heslrum, verho Virginitas^vum. 4. Caietanus in
fummulav .fîrginum confccratio : ptcllas vide^
licetîntegrasqHidemcarne^mente autem (^com-^
placentia lihidinis corrnptas (de viris idem efl iu^
diciu?n) irreparahiliter amittere virginitatis vir-*
tutemj aureola fpoliari. Hdc enim virtus^vt 0»
mnes confentiuntj, ^ nominatim docet Thom, 2,2.
q. 2 S2. ar. /. in menteconfflit
j eflj^ propofitum
perpetuQ abflinendi a deleâtione tnerea : car^ V

tiis autem integritas per accidens fe hahet ad vir^^
ginitatem , vt ihidem Thomas afferit. Cum Can--

tipratanojAlherto magpo , C
duohus iam citatis
au£lorihuSj(êgo ipfefentio ^ (^mecum T)omini-
CH6 Soto in 4. d. 4^. gr. j. art* 2. ReEle nihilominus
tales^nfeerantur vt virgineSjquemadmodum do-
cet Wc Cantipratanus^ &
pradiô loco Caieta^
nm , alij j (juoniam virgines funt fecttndum
fiatum j guiacarnefknti/negr^ j licet non fecun--
dum virtutem. Nauarrus tamen enchir. cap. 26*
num. 4. eam,Û£ fe volnntarie pelluit , non arhi-
tratur^ nifi prauia diênfatienefaltem cpifcopa
liâut aliahonefiacautela C9?ifecrari pojfe , idj^
N o T ^
Thomaloco citdto tnre*
- V
lcjtitHi.ms.r.GonnchnJ<*o mf. O
fiantcrlcgchmt. ms. '.(^''''^Xûcotm , ôÔ'
?cmfca.cetdcuotimmitcg.^^^^^^^^^^
ciffime rcgnat P'^*^'"*,^!^^^^^^^
doukHs.cmisfcnHm '='^'^''1'"'J^^^^^^ , tcfic
^.,î: Sor^rici.^^^^^^^^^
ltb.2.
Hieronymo Vlato 'î''''"/ , .. prgricorm
„. hab^
S.
mm!do
LHdomv foror , m
conternr'
^^^^
rcjris fili*
cLm crHCcm in hoc

n
''''^'"^/J'^^^^^^^^
miracHltsclarttfrtt.
iHc
4rdore,vt etiam
IN CAP. XXX.
Apcs nuUo inter fc con-^^lf^ZVkl
iâc De
in libidinem refoluuntur. ) ^^.^^^
frophani anBorcs
t4*,rttHrJcd&K
tcleslih. S. hifi.
animah^m ^^Z';^;';
'jfj,
Degef ^ra r
fert opiniones. Sic
cmm att :
\arLfcntentia efi.
^f^^^VJ^Z.^^
ncgant^fcd dcportare f^tturam '^'^ ..-.y /".r*
omnes:jea -* j
^ndc portcnt,confiat inter ^^^^^
I M L 1 B R V M IL
cerinihi,allj ex fiore arHndinisj alij ex floreole^c
ainnty argument{im<]fte adferuntj^HodcUm oliua-
rum pronentus fit largior j tunc plura examina
prodeant Sunt cjui fucorum (juidepi fosturam
.
coTjiportari ab aliquo ex ijs j ûa modo dixi arbi^ ,
trentur : fedapumgeneri ortnm prA^tari a duci^

bus. Sicibi. ^t pro negatiua parte euidentius lo^
quitHr lib. generatione animalium cap. lo.
exfpeSyin<jftlt,fine coitugenerare argumento illud

etiam efi,quod foetus exiguus admodurn in cellulU
fauicernitur^cum infeUa^ efutpercoiturnoriun^
tnr^coiant diu^pariant breui^magnitudine adjpe-»
ciem vermis, Tro eademparte euidentj^me fîr»
gilius lib. 4. Georgicondicens:
lllum adco placuilJc apibus mirabere morcrn,
Qno J ncc cocubitu indulgct , nec corpora fcgncs
Iq Vcncrcm foluunt, aut i-Qjtus nixibus cduac:
Verum ipte e folijs natos,& fuauibus hcrbis
Ofc lcgunt.
Plinius lib. rr. hifl-.Nât. cap.16. etfiin ^tramûe
dijputct partemjfatetur tamenapum coitumnum^
(juamvifum ejfe. Ex facris auiloribus clare ajfe-
rit S. j4uguslinttslib.ij.deciuitateDei cap. 27.
in apibus nihil ejfemaris &
femintz. Etlib. de be^
no coniugali capite z. dicit Deum apibns prolerfi
fineconcubitudare. Et apud ûguftinum lib.4.
Hypognoflicon ( cjui libri fcre ex fententijs û^
if iijlim funt decerptijdicitur: BeusêjHifine concu^
"^bitu apcsfoetare creauit. Itemapes fine concubitn^
generarc docet Rupertus abbas Tuitienfts Ub.s*
dediuinisofjicijscap. ^j.agens defejto Purifica-
tionis S. ^Jilaria : his verbis : Bene autem confc
crati cercolij idquodvifibile erat Chrifti.nobisfi-
gmfi^
examen emtmnt , ae . . r^^„ tempons
Urnlegentes.
S"f:J'"[^'l
tn ferrn.
Jden^fefiiHU
deea
S.Jho Carnotenfs ^
dicens : Sicut enim
^'«''f ;„7,'^ ^ ^^^^^^
& nec
,«concrendo' necmeg
tatem vôU.t ••^;;;'^^;^.^
^ odofifer^ fionht
aps , x'»^^"»
cotteaa.frHaus efi
ficHtlegu^^^^
J j-^.^
rnantis . cHiHS
vioUnt,nec fcetus
^fl^^^^^r^^^./j,/,», Symhh
^pofiolorume.em&m^^^^^
i
dcles ad pmbandam
B.
MJ ^^^^,,,
conceptione & partn.

"/J ; J,^ p,Um
coniuîa ,nec ft^tus
,n. Vl>eni,He
virginitatem ecclefa
vt
omm
/-^^^^ff
"''^'^'"'Z-f^^^^
''^lTariielisex
SV.fir U e'^»
''^^^
i„ Lino facrificio concHbmm g
hnm & ouinm , qusper
'
confeSlis. _r.;iimocccatorurn.)
2-
licms.p. at ms. s. <f "^ffj^^.ihns pecc^"^'
r^^^
d^î fote^h deornn
%rer. iôdfere
^;LJieaiovera
-f^^^f.^^^^^^^^
omniHmfoMfihnjm
ilUtd ejfc &^ J^^^^^ dpcmus ,
cmttaPts
SicfecempopHli aut
.^^^^
^^
In li b rvm IL
fnmumvilljjimos dthienijfimes. Tertiam non
dnbito efe if)uriamj& a vera aulloris fcriptura
tranfmHtatam.
p. 3. QnjEdam muliercum maximo moerorc &
pudorcônfefla &zc) Inreneminem debetofen-
derey ejUodcjuAdam hac parte &
fecjHentireferan'^
tnr in corfijfione audita- Nam
id licerejn genere
referendo , dr tacite perfena nomine ac ejualitate^
& vbi nnllnm fnbefi pericnltim ûod in notitiam
ventnra ftt perfonafdocent Cafiiflc- Idem colligi
potefiexcan,2i. Concilij Laterahenfis fub Inne-
centio III,(^ habetur extra de poenit. remifc, &
Omnisjvbi dicitur: Q^tiodfi faccrdos prndctiorHm
confiite indiguerit^ id abftfne vlla exprejfioneper»
fond, canfa cnins eo egct , caute reûirat. IdemcjHe
patet eodem tit. c, ojficij.-Omnino etiam creden^
dim efi,aHUorem hac fcripfjfe mnltis annispoU^
i]Ham faBa fnerHnt j C ^Hamnis &
fecretum con^
fejfionis pofi mortem nullnm fnb.
obliget J ita vt
ejfetpericiilum.VerHm^ciHianon tantnm a malo,
fed etiam ab omniffecie mali efi abfiinendnm,
nollemego talia fcribere ant dicere êxprejfo no^
mine cinitaris j ant loci vbi faSlafnnt : re£le &
docent cafnnm confcientU fcriptoresypropter mali
ffeciema talibns effe ca/iendtm. Ita docctbeatns
Ântonintis infno confeffionalij?. s- ^9* cx Petro
Palttdano in 4*d. 2t, j. ex ^ Vmberto : cjuo
citantCj poflerior ait : T^mcjnam etiam debet di--
cere : cjHodinilla abbatia^vel caflrojVel villayVeL

cimtatej in (fnibns aHdiHiconfeffionesfiHnt mnlta
peccata , (jr hHinfmodi : qnia propter hoe credtint
^Hodhoc fitreHelare confeflionemj^Ham*
fifnpliccij
uis non reHeletnr per talia verba fecHndnm Te*
trnms
Urfec.l,<r.Utfe'^^^^^^^
vt vtdere ^^'^'.i ^,,, ecc

f
&
,
Occid.c.f.Nuvcfere .fijJ^^J ('dM'r.

Tciord.r.is crni [''''flf^l k ScS^'!'
uimL/dc.6.hh.t.f 3' dam L»»
n^riovirginHm Cf^^ZZJînchro. SS-f
ij „ . vhi e,m ^^'«^'r

t M L I B RV
93 M 11.
w diSio monajterio^ in cfHo facra eins ojfa de terrM
eleuata funtânno 1600. ab abbate Cawheronenji^
confentiente Archiefifcopo Mechlimerjfi.
p. I Siniitro cornu , cui Bacchidcs prflBcrat.)
J.
H oc repHgnare videtnr ei,(jHod habetnr /. /. 4- M
chab.c. p. ad^nem locnm refficit.lbienimdicitur
V. 12, Bacchidcf antem, erat in dextro ccrnH » (frc.
Vtrum conciliari httcpojfunt, dextro cornu Nam
a I nda contrito jVeripmile ejl Bacchidemjûi tan-
dem viSlor enafit j fe innxijfe pniitro cornH* Sunt
autem cornua exercitus in peditiûs ( vt hoc obiter
addamus ) ûod aUin etfHitibus » ijudt. Liuio funt
ordines e(\iiittim ^fic diB'dt jCfHod alarum vite pe^
dejlres copias vtrimcjHe obtegunt. Cornua autem
dicuntur d fgura,(jHa cernitur in acie difôfitaj&
dextri affinifiri , k (itu fiue pofitione , nomen acci^-
piunt.
p, 15. Priora verba , efUdt citantur hac parte ex
jingufHno yhabentur apud eumferm. 30. ad Fra^
trcf in eremo yqui fermones nullo modo Augujlini
^funt.
p, 18. Et ifti ad vtilitatem corrcc3:ionisrcsi{la
innotuit.) Ita ^s.brC cnm tert, imp.fed ms.p, ^
Et iBi ad viam^correElionis res gejla fHCceffit.
s,
^Ho imp. Et ijti ad vitam correîonis res ijta cef

fit.
p.25. Pcrcdixion arbor cft in Pcrfidc , intcr- &
terpretatur circa dextcram ) Ita emendauiex lih^
de Nat. rerum. Duo imp^ pcrdixion legunt , cr,
contra dexteram. ms^p.biscc ponitj& punSum
fuperiHSj^Hod lcgas circd contra j reliûapedi' &
xion ^circa', Interprctatio adieila legendum in^^
dicat peridexion^tjHam Qracam vocem Exod.
4
Prietatei,1H»shicMttorreceni
MUor in opere de
Uo. "'^''^L ^^m QrJ-^
,J}Uearhorib.s
'^^'^'lu ei P^^^^^^^^
Ltamen non '
""jyj,, ,rkr 4
jicaicut
^"^'"'7ri:if^^^^^^^
Oriemtsa Grtcts rr,dorusM-
ram.MyorisM'^^'^lf£^^ :
^„0 ei.s& 7""-^f f •J*^*'
Varij.enft .
\f,dori editione f'^f^J"''',.,M
ILr ayefc. Narn l-r^Zil. ^'•""f"-
4carborib.ts irni»cr[>C*f-
'"^'""ff,
^,„cci>.R"l'..-'>oMaHroltb.
nore JnnUmonis
-«"''J';.'^
vbtlic att „.
b„s lib. j.cap. 39.
amm .J
hnttu '^rbortlF
Jndia. Eft ^ iâ^'"
r.s, .alder.ta.tis. i„e.f
fcentesfr.a.seius.pracoaut2f ^tit*
l.,nb.s,,imit<,ue arhorem
^J.'"^''^^^^^^
l,.nb. morantur,^
bori.nequevmbr*e.M.
SSJa
Stemmvn
''rt'''/.
^^^^
1 N IfBKTM 11.
Ckcidtntem venerh , fngit ipfe OHentem
econnerfd . Si anum euenerit vt columha inuema^
tur extm ariorem.vel vmbram eins occidit eafH
j
draco^fjrc
Ibidem. Ita vtcam vircnt ^^ttingcrc. Reflitiiivi-L
)
tentjpro vetent»{jmd habehant tjuinque ekempla^
ria jffddiuerftmode^ms.p. itavtin e^ vetent
at»
tingi.Dho imp. ita vt eam vetent attinî. ms.h.Ci
& tert, imp^ ita vt ean^ vetent attinger^ ms.s. itd
vt eam'vetentur attingu Ciim enim non intellige^
retur variatum efl.
ijfidem obfcurum est Hltid: Quctti in {tu&w Cbri^
ftus contrjhit. LetJionis varietatem in margine
fignammus^ iluod habetms.s.
^ttaw. Legendum forte
legi poteFh.tjuem &
ûis exijiimet r <fkemin
friElu Chrifti contrahit , id eft , confricatione, &
contaSlti ; fed obFlat^ quod de fni[lu prxcedat
mentio.
5* imile
narrat de Jtndragaf!na virgine
p. 29 -
triii de Natalibus in catalogo S anUorumlibro /i

c. 1 oi» & arctis M
aruius lib. y diBorkm fa^
Borumcjue memorabilium c. -f. &
unte eos Vlfj'^
centiiis Beluacenfis in Speculo hifloriali lib.24, if^
notiaeditionezs. cap gg. idj^ exgeflisS. Atisber*

ti. Vocat autem perpetko Ikngadriftnam. Iden^
habet ex eodem Vincentio Speculum exemploruni*
difi. exemplo so^ vbi etiam Angadrifina nomi»
nattir/c^ fhisprecibus obtinuijfe legituryVt feret
leprofa. S^ Brigittam orajfe pro dcformitatevul-^
fus obtinenda refert in Oallico libello Alexius d&
'
Salo vblfupra pag. 133*

p. j r. xz.Gtndo paflor Beghinarnm in NiuelUs
de quo hk hqititHr^vcrifimiliter efl.Guido N iuel^
hUi^CAntir^f^nolcgcndmcx'^"^^^ j^y.
Jomirus.VtigirMoUn^-^^^^^^^^
f,ardHm so. Scftcmhr^s. cr clf4'r»-
LcHdcfntrt. Eftjcoft
fofitiofandi
dcquocanitHr: i vf.,rrurrepoKnt"» /
"
Vt (aniviuant. =eternaquc ^^^^^J^îri ftcd'
Certi nomcn ^''''^''"''iZiilct
fcriprorc mutari ^''''''^''•^'^Zrcntcntii CU»'
LsLudo.ici.^ffro ''f^f^J^^^ i„ ,M*Hl
£pifcoforHm Cathalau. & attyHi^

de virgitp
Ambrof.usinl.bro
Tcftatur
5;.îmtpukbvitudin-djf^^^^^
ToimfrcfLmifaciJt^r-^f^^^^^^^^^
hanc paricm hoc ^'.
Jorrtt^f'^'""'
ZlcjLs.C.^.Iî^n.fc^^^^^
fcrtJrinl.^H4.vct.(ixoi""Jf-''r Cu
I N L IB R VM 11.
p. 40. Caius facicm pcr fcncftram mtrintw;, vxot

crtiiom coritcrtiplata, clamat horrificeO Sicpr^^
fiamiota eierHplaria,ms.f^& s. Reli^tia hoc ordi-
fte : Cuitu faciem imramrs
, ckmper fcneftram
vxor eius efnirtus comemplarctnr , horribiliter
clamare coepit.
Jhidem. Vc in mchruita qnafi djEmonis facics
vidcatur.y-y/V ms.s.Tert.imp.ms.b.c.vtin me lar*
ualis facies videatur. ms.p. vtin melaruata ejua-
fi faciespropria appareretjdno alia irnp. vt irjffig

laruata quafi facies defermetur^ Fer/tm fenftis
reditinidem. Addit vero ms. s. fed minus reHi:
Cuifacerdos: ClaHfo.imjuitôftio, dicas cjuodvis^
tsrficde te.cjuod T>eus voluerit > cxpeBabo.
p.4'3. Frcdcricum nupcr Romanorum impcrato-
rcm luxu corporis impudcntiffimum. ) 7)e incon*
tinetia Frederici 11 . pr<eter alios agit S.^ntoniti.
f^S^chro.tit.ip.c.d.^.i. 6r paffimornnes hiTlorici.
p.^y. PriKdicator quidam,e>c adlionc& ordinc
in Hifpania maximus fuit , qui fratcr Dominicus
appcllatus,cum B. Dominico ibidem Prêdicato-
nnfj ordincm ampiiauitO Hic addiftinBionem S.
Dominicipatrinrch^. ordinis , vocaturDominicu^
fecundiis.ldem autem cjuod hac partejedbreuihs,
& paulo aliter recitat Leander /. Similiter &
Antonius S enenfis in chronico Vrdtdicatorum^ ci-
tans deeare auôrem lordanum. Idem tjuoijue
habent vitA Vratrum p. ^.c. 4. Idcm deniijne Ni^
colaus I anffenius inômmentario ad c.pMb. i, vi^
taS. T>omini'ci a feconfcriptdt.: fedift aula regis
Francia contigijfe narrat ,ficut Leander , Se-
nenfis , wodCantiprafanus refertfailHm in atilA
regis CaftelU in Hijânifi* Similiaduo cxempla
Xx dp
t
rortitêftcî"" Z iicndJ. '"^.
.c,.m>
rdigioforc^^tanto r^^^^^^^^^ f
IrVcxtH pietat»
laut H'^ '
,
l,ûcr
«
ircdc-.dicit
^««''^'''«Jjf&i.''«"f:^
Cedr'S
Deo.non,nmtor.
rep
IHmfd hacpeficcectdiJIe p ^,1» ,
LLgitf^fficabarram^^^^^^^
)
Ik LIBR VM II. '99

lihro decdhdbitationeclericdrHm & mHlierum^niJt
ijHodpro caHend^Jegit jfiigiend^y &»pro dicnn^
tHrjbabet videmnr. Vofi experto crede , legit ': ex^
fertHs to^Hory coram Deo non mentior. £t in finei
ejukm jimbrsfij vel Hicronym impHdica 'tnrpi^
tndine. Item S, ThomaSyfen tjHifynis anftor opnf.
64, ^Hod infcrihitHrxDemodo confitendi, &depH^
ritateconfcienrit cap- 22^fedabfcfnc citatione ali^
ckius libri^H(^Hfiinij <3r legit: Crede mihi epifco^
pHS fnm êpifcopo loijHorjnon mentior. Cedros Li"
bani.j. contemplationis alrifi^ma homines j &gre'^
gnm arietesjid efi,magnos prxlatos ecclcfiifnb hac
fpecie coy^rHtfiereperi. ExcHfHmeFt opnfc- illHdmi^
noricharaftereinoperibHJ S. Thoma^ <jHO figîfi^'
catnr ipfins non ejfe. IJocari folet-~confeffionale S.

ThomA» QHod opHfatlHm effefanBi BonanentHrA
fcribit loannes Gerfonin fine traâtns depollH-
iione dinrna par; 2. In eo verba citata habentur
cap. i4.vbilegitHr : CredemihiepifcopHS fnmyin
Clortfiolo(jHor yficHt drin antlcjna cditione opnfc.
Sanhi Thomtt Crede: mihijepifcopus fnm^ Xpo
lociHor. Ex (JHO alins fecit Epo , h^Hor , vtf<tpt
pofieriores editiones depranatiores fnnt j qnam
priores. Idem confefilonale ritnlo S. Thom^ excH-
fnm eft cnm traâik Nicolai de PloHne, vbi legi^
tHr Crede mihi expertHsfum j in Chrifio loûorj
:
non mentior.In Cantipratano videtHrvtrHm^HC

. inntium effe^dnm diciiur: Crede mihi vt epifcopHS
lotjHor,(fr expertKs. CeterHConfefiionale^^^Hodex^
tatinoperibns S.^BonanentHrdto. editionis
%oman<t ex typogrkphia Vaticana anno 1S9^\

qnampofiea Cjermani fnnt fecHti^longe ab hoc d%-
nerfHtn eB ,&mUltoprolixiHs. Hocantem
opnfc,
Xx J
e:ciftim.nd.momr,e <'M'"^fJ',U in
i/ludin>prim.s^ôdp.rcn.^>^^s^^^^^^
hncftapMri^ confuctudmc l'^^*'^ i^^^Jn^jitit'
^ t<ncuolt,ti4JonHmacUudf'U^^^^^^^
j
Ofc.^
rem patru . inttr <,Mfci>m<iHtptrJtna
,um m.r,alt. Sicillt. ^ 'i'''' i,U-

StrcfcommuHtttromneuJVtcettAwjjf^"^'J^^f,f,,^^^^,
In tlBRVM ir« lOf
HMthnis fenfibilis canfty ^jHd inter efcuUndHm
femitHr , fi nihilintendatur aliHd,mortale exifii-*
tno^contra NaHarrnm enchir. c. i6.n*io, &eHm^
dem Caietan.in fum. verho impHdicitia j &fHper
Thomam 2,2. /j-f. ar> -f . vhi late de hoc dijfe*
ritifed ipfins fHndamentnm, hoc videlicet 2 OfcH--
la taElns,
j &
amplexns, cfHatenus fnnt deleSlabi''
lia(jHttdamfecHndHmfenfHm taStns * fnnt fecun-*
dnm fnam natHramaClHScircHmftantesconcHhi'^
tHm,verum effe7%on videtur ^ cum pojfmt hac fieri
fibfiilendo in ilLa dele^latiene (fi ûa ihifitj nec
vlterius cogitando. LotjuitHr autem de taîhns
non ex feimpudicis. 'Keejnecerte id Thomasihid*
docet yfed hocfolum : Ofcula tatlus amplexut&
ejfe peccata mortalia , cum fiunt ex confenfuîn de*
lcSlationem peccatimortalis,videlicet illiciticon^
CHbitHs:& fic /ilkm.inûitjihidinofa dicuntur.De
hifce ofcHlisMteiligedus auElor noflery<jHando ait:
Sine crimine non ejff ofiulH^d jûg.in reg.defixo
cculo.St locfuitur auElor de ofulis religiofarumAn
yuihw vix petefi vlla necejfitas,vtilitas^ aut cau-r
fa rationahilis ea excufare. ReEle etiam vniuerfa*
literadmonet MoLanus incompendio Theologia
pra^.tra^. 2.c.i7*0fcHla ejuidem taQus ex&
Ipeciefuapeceata nonfunt :(fua etfiimpudice non
fierent , human^t tamen infirmitati ejfet confultius
tjs non vti nifivel necejfuate cogentejVel vtilitaê»
aHtrationahilicaufainuitante^
p. yi.Si
illevclaliuspresbyterviolenriam tibi in
ofculis , vel contredarionibus faccrc volucrit,
contrafto pugno , validc oculum, fi potes , c>fc«-
ti^s contrcdanri &c. ) Id diBum videhiturforti
CHipiam vehementius^ & quidem in rebns omnihm

Xx 4 difcre^
N O T *
imuri.m ne<fue^
""^
li,er ''^rf""±
)eifeâoren.decUr.n,v^Hî^^^^^^^^^
uXn.ifi.'n'rnfiin.^'frn.r^^^^^^^
Jden.a.remlicerefro,uendac4^^^^^^^^
terdacen.omnes,cumhjcrel>'^'-^^^^^
frociuilm.amen tyend., ^"^'„,^„Sr.
'^""'7^,
k L,v.dere efi o.uto. mK
f^nde&n0n,it.Atimhancpon,t«Hm.i
i- «X, («
nis. „arrHêxcfpt.onem4Ca«»'it'^*r J
frouinXâal.Pr.mns.CeteraVU^
f
,. imp.
PataHum. dHojmp.
p. Pra,..nHm .
VrHum .nCampan.* r
Jiêndosileg,tHr :
prêrentihH, ag.t ^'''''''f^f^.Jicu,

,. cap. fr.v
v^rt,. UBipnihus pane ^
êl^'! ' *l
GuicciardinHS i„ defir.pr,>ne
Harlemenfioppide. .rfifopf
,
habcUt , ac i
Uide«. Ca/ut iu lignatum
... /
I N t IBR V M II. i<^3
frdritcm corona in moduin v.ifls quod'fifccllan1
dicimusînfignirctur.) Fifce/U vox herie Latirja
efi (ideo inter exoiicas voces non repofuij ab apti^'
mis LatiriA lingiuaH6lori[?Hs vfnrpata y Virgilio^
TihulloyCatoneXolHmella^Plinio, &
alijs. Itenh
a S. H ieronymo prafattone 2. in lob^ ejua incipif:
Si dtit ffcellam innco texererhj aut fralmarffm fo*^
liacomplicarem. St in epifiola ad RHfiicnm mona*
chnm^ Fifcellam texe iHtJco, AdcjHem locnm fie
hahent Erafrnifchelia ; Fifcel^ fportnta eff-
FHcana yCjna recentemcafiHm.dHt arbomm frn^
Rhs jaHt fimile qnidpiam portahant. Diminnti^
numa fifcina.P^ irgiliHsiJîridi ffcellam texit hi^
bifco.tt rHrfHm Etrnbe^ texatnr fifcina virga.
:
Sicibi. XjlbffartHm Jfidori T Fijcella , forma vbi

cafei exprinjHntHr. Ita Alij ehis fi^riificationem
hUc pertinentem exponnntj vt
pirtHS
^
vibrofiHs Cale"
N^dmenclator ^driani Innij, ms.s.vtin
margine norani y firtillam legit ^ qnam vocem iri
nnllo diîonario innenio,
s^v h^r.otx] qui inrcrprctantur inccndentcs.)
j1z.otHSyHebr, ^fdodyid eft.depraMti&^vtlignis
dileBi, yitiose le^Hnt hic fns. p. incedentesj& dn^
imp. intendentes.
Ihidem^ Si caeca rcgionc polluta,&c.) ms.p.fici--
tra regionem pollHtam.ms. s .fi circa regionem pot-'
tnta.^Duo imp. fi certaregione poSHta. ms*i,c.fi
ec. re^rione pollnta. Verifimilior ea vifa eft ieSiio^*
^Haefitert.impr. ideo^ne retenta. Serrno efi de

pratpofteratibidine.
'
Jbidem.Td\ovDQ\^mSipc\r\ coramuncmomniu
bonorum.') Imitatnr SeHerUm SHlpicinm in fine
vit^S*Mattini: Ufnm tefhr.ffewj^ commHnem»
CnipfS
1
IN CAP. XXXI.
adm.r.tur . diccns • q U
bro Sapicnti* ^^^,
cafta
gcncranocum^^^^^^^^
Sra
(iuornodot.nc.vtm.r'^^^^^^^
•
cmnino decUrAntfic ''^J'PJl -j.^Lr,, .tiSi.î-
Sir^Bern.rdoc..tai,eu,?etr.sÛM l^^^^
id^Hemlocnm i,A*nnotA,ut ^''"^J \,n,c\*'
Jath Ief.:CodicesUt,n,
ritate cnnenienter
(7r«« ' V, \ic ill<-
^'fj,
cod,ces f„,
.
Mi>,fec,itHS fsierit rlmhac.inc^f'-

3leL,aritateHUIoa„neU^^^^^^
Theologuo hb. 6.e_3-
^'1
latorio
crtproprii /'^"£ £t'««-«.'-
iam excellentiam ^.''''^'''''Zlritat, elenc»-
de SmgHlaru
(loriam. Knde in hbro
In LIBRVM 11. T05
rsifH MpnJ CypridnHm, ^nem (jtiidam OrigcTtis e/I
fs arbitratnr ^fic legitKr: M eliw cft cjfefine filijs
CHm clMritdte. Sedforte in Graco pro cLfilr,^ U£ium
fiiit dyxiriie Sane prater hos patres anti^Hum
•
^ntiphonariam in membrana ms. qnodvtdi ex

^ allia allatHm in ofilcio de commHni virginnm in
prima antiphona legit CHm caritate ^ficnt (^rBre^
aiariHm ClHniacenfe, (^ttrebatenfe ^(jr ms.ale^
hrisâhbatieS. Vedafii Atrebaterifis, •rdinisfan^
(li Benediiii. ^d
hdc ita legnnt Concordantia bi^
bliorum tempore C antipratani compofita , verho
Charitas. ndecertnm videtur ijHod fic hiblialc^
gerint,
Jhidcm.O fponfa Chrifti,pulchra intcr mulicrcs,
hoc cft yirrutes,dcalbata afccndens. ) Sic carre^
EHora exemplaria^ms.p. s. dao imp. Cetera ^hoa
virtHte dealbata, Originale ItiHgHfHni nea^
eft
O
trnm habet^fedfic legit : Jponfa Chrifti^pnlchrs
intermHlieresJo dealhata afcendens,&c.
p. 5. MaîftcrloanncsdcNiuclIa. ^HnncAfo^
lanHsin Nat.SS. Belgijdie Innij fcribitfHif
fe doElorem S. Theologia » & plwrimis virtHtibHi
&miracHlis efHlfijfe.
I N G AP. XXXIL
Partci. Nox in facra p^ginapro ignoranti^
fon\tut!)Vii. Thejf, j. Dies DominiyficHtfifrii^
noflcita venietjid eft^qnando ignoratHry& tnini'-
mi pHtatHr.
p. 4. Si cuniintcotioncoras,Io<jucris cum Deo^
& cxaudiris a DeO. Si ver6 finc intcntionc oras,
oratio quidcm propric dici nonpotcftj^fcd ta.men
^
labor
contr^d.y^^Dt>r^
ZLp>cc4tHmefi.ckmJit
'St.r.uaor. vt f'^''-"'-";;';;:'^^.
a.alern Mtentionem. Qji'';'''''^^^-*.'!-
«r attcntio in oratione. -"''f^^^^^rJ-
&^
„.ar.i}.SitHefierv.hor4».i3-
p
"
r . Simite habetnr
mMnm 'J .
î,,
'
T utrarde momau vi^"'""»
j.n UHtgarae
. ,
fiarrat de B. «<"
•
fj:.,^
r I , e r oer auSlorem ""1"'? „ ^
,
iatatHr ad dnos cuhtto,

w die pentec>F'
n»m:Veni*reator.
IN CAP. XXXUl.
lt^.vt inmargine
notaut.refittH' « '
J^^,,/.
SexlihroaHclorisdenaturareHm.^
it ^HamHis nnnc omma ^"ft"' ^Jr"
*
Sian,(lege)conM*'^'^*'' ^£ W*^'
iea;qit^ tctofere
cap. & tn tpja {
it.,uUiti4.fudf^^^^
trociniay LocHS efilit'. 4-
reftrfr'*
rj
ôdfartefejmt'
illudloahetHr . ^
I N I. I B H Y M II. 107
Mfnd Ciceroncm lib. 3. de fLefublica.
p. y.Ncc paupcrcsabijcit phil. i\^c diuitescligit)^
ms, p. s, nec rennit ^HemtjHam philofophia j n^c
eligit^ CQrjformiter ^rig. ejnodhabet : Necreijcit ms.s.gii£itl
^rtempiamy&c.
IN CAP. XXXIV/
Partc I. Sicut libcr Paralipomenon tcftatur,
&c.) Loco RegHtn fhhfiitHi Varalipomenon ^ (jni^
hiBoria illa de occifione Zacharid nen habetnr in
libris Rcgnm : nec folet confnndi appellatio libro-
rumVaralipomenon cHmlibris Regnm ^ tjHamuis
jtiam in ijs trafletnr de Regibns. Jt(m riftitnife-
ptennemycim legeretHr{oilennem ) ^Hiaexprefse
habet fcriptnra : Septem annornm erat loas cum
regnareccepifet. 4*Reg. u.v.vItimOjC^ 2. Paral-
colligitur ex c. 21.
jjf. V. i.idemq^ exprefse
einfdem libri Paralip. Inhdjit auUorismemorue^
(jHodde lofa dicitHr : Oô annornm erat Jofias
cUm regnare cospijfet^ 4. Regnm 22. &
2. Parali^
pomenon J4»
p. 4.
InijgnurahuiusDominusIefuSjCumfadus
.c/Icc annoium duodccim , inucnius eft in mcdio
Dodorunvnon docens , fed audiens & intcrrC'

co$.) Conformis efl hdtc dcflrinaS. Gregorio
fr^gins
parte 3. Cnra paftoralis admonitione 26- (jHi cita^

eodem fcriptnra locojfnbdit rigilanti ita^jne
: .
confderationepenfandnm cftj ^Hodchm lefus an^

nornm dHodccirn dicitnrjn medio TôBorum fe^
dens^nondocensjfedinterrogans inHcnitHr. QjiO
exemplo fcilicet oftenditnr ne infirmHS docere^jHts
volnits
^Hdeît .fiille pner doceri interrogando
qtti
yJdMoribus ^'"'I^TTJ fjteemid^''"^ l
.bt,^t^r
dcnsadid cittod
-J^TLJt i'^'
in fncdio doaorHm-. I^l^""^"^;'j "lerdill"»-
IdhHmivt difc^ffHm ,
.nihditf:
Kumdoaor. Qu»dn'tcM /"ff^^^JJ/.^^Jz-f
t cnm in
cathcdr» 'i'"""^/^]]
itnali""
hm.fr''^ „
il hHmilitatcChrifti.& J^^^^^
_
..rfari.idcntHr It.M'"''
/-«'j^^^J
fatHitfcfzi. ncmm
Uccrc
% „
itiam ,H.mod.lU>ct '''"'jX^Lan \ nif^
fonercvcl
foncndamcHrarc
fnirtt.
tfifctpo affrohata
XXXV.
IN CAP. ^^^^
'^HitHilHda.froIfracl.NamtHn
fiinaacranthtcregna.
fnts varj^lj^
p.r.Tctrus M.fftastn ,
inatHor c^cmfla
S.caP.it. rcccnfa
^^^^,
adêiiHdiciHmfroHOcaHcrHnt^^^^^^^^
,Ht. ad Scm fr4>:Hm^ T^^^^Jj;, cUic'
;
vesCognatHsld>.4^ „ jiUtiin f'
monc confcrifta .
dria cntiiit a,:no
I"'"""^'.ZJ
Mtcrnm dc
rcrdi"''
IKIIBRVWII. ,09
.rege CafiilU ^nod etiam habet Fctrus Mefi
,
fias: omnia autt dinerfa fnm ab eojefuod hac parte

defcrihiturfa^ltim in abbateS. Jacohi ord.S.
tJedi£li in infHla M 'Be^
ofd fiuminis intra mure s vrbis
Leodienfis,de cuiwfundatione
in chro.ord,S. BenediHipag. 249.
&
origineMintHS
p. 6. Sirnile eiejuodhtcreferturyfi non idem^reci^

tat Cafarihs l.p. diaL c. sg. cfuifcripfit opus illud
4nno 1222. cr ante bicnnium contigiffe ait ûant.
Cemitem autem feu nobilemcuicon-^
ifiafcriberet.
tigitvocatÊrkenbaldnm deBurban. Ineotan-.
tkm ell difcrepantia.quod Cantipratanus refert
defilio proprio ; ifie defilio fororis , &
pro abbate^
ponitepifcoPum. Cafdrio inrelatione peniconfen^
tit ad verbHm infcriptio fub tabula rem
geflani
txprimente a 7(ogerio vander JVeyden celeberri^
mopiSlore in ^dibus Senatorijs BruxelU oUm de^
pida y (jua foUt externis confpicienda monftrari.
Ex hac defcripfit ûtbertus Mir(t€s percjuam in»
fignis ac doQ/is Cathedralis ecclefia Antuerpien-^
fis decanus & canonicus ad me tranfmitti cu^
rauit,adijciensfe ûoque vidijfe Louanij ad Diui
Têtri eandem hifloriam efformatamin amplo ta^-
pete circa ddicnlam V. Sacramentifujpendi folito
Jnfcriptionis verba fic habent :
Herkinbaldus vir magnificuSjperpotenSj il^&

iuFtrisjin iudicio perfonas non acceptans j caufam
pauperisvt potentisjagnati tan<fuam ignotifem^
peraûa lanceiudicauit. Hic dum grauiter itjfir^
tntis leBo decumberet j in proxima camera tumuU
tum rigidum j clamorefque femineos exaudit. Cui

ûidnam ejfet fcifcitanti y abomnibus celata efl
iyeritss. SidtandeTn ^tiidam ex pneris vtverita--
tem
.urn.vt^^^^^^^^
ciaJit\adrnon,ns
horasaKtcf» ''''^^^'"'^jilrat mtoti'» '^'
vtinfrm>i^,vau.bland,sv^^^^^^^ .^.
lp^tU.amanure.or,.^^^^^^^^
imdem. Sani dum ^

'«f;;"|;tV.<,.J?f
ct.mSacramjnt.ad^.crn^^^^^^^^^
-'
mis mtiltts er ""•^"/J"'^^ i,. dmt*"*'
'
cata f.a n.diconfefaj
U.qHampa.ct, antc
ffpf -««d."-
i.Û-ir. 0}«'
''''^''/
Supcrc^tto eptfcoptts
cum rc^^n t.aftrt^
rnan»
Jashomic'dt.m.e,.one?oj^^^^^
?
pum vita carorcficfitcgo >«^'
Ypondcns .ait : Ncc,,tc '''

K"'.,, [„r
Dc ' J^^^^^^^^
: Co.fitcrecr,mcn.
fc.ptts
f
\llo^.in ah cd„lto corpo'-'^^'j,„;tcr Dt>'-
,iJo. ^tilli ^'v;''*''' /i«»'-./

chartijimitm
guod ncpotem mtbi
l N LfBRTM If. Vrr
cdiHmjfed lufHtU z.elHStrAxit ddmortem^cfr Jiob
id viatieum mihinegaueris, fpero faltem fîritu^-
litercommitnicare, Qho audito ^
langnente rton
facramentahiliter refeSlo , epifcopus recedebat.
C mox renocato dixit infrmns
tii : Si in capfellaft
fitcramentHmcorporis Chrijli yperejuire. Et dnm
Hperta pixidenon appareret ^ fubiHngit agrotus:
Ecce cjHem mihi abnuens tecHmportafiij non fe
mihi deneganit Et iUico apertis demibm hoUi^
'.
palamomnibns demonfiratHr» Qôd»

in oreilliHs
vtvidit epifcopHS.magnificans DeHmjantHm mi^
racHhtm j ^Heddinina dijpenfatione ob meritU in^
fiitidfaHnm non ambigitnr.ad aures Chrifiifide-
linm perHigili cnra dednxit. Eamdem hifioriam
breniter attingit FnlgofiHs lib. i.cap.6. ejHttamen
faUitHr dnm Erchembaldnm vocat Brabanti^t du^
cem j cum nnllHS fnerit i/ltHS nominis Brabanti^
dux- TVêtjue idfatis tum eo 'congruitj^Hed dicat in
Germania contigifiê ^ ejh.tfoletfHperiorimelligip
dum vox illaflitarie ponitur. Lapfiu ex eo vide^
tnr prouenijfe ,e]Hod Cdfarins appelUt Erketnbal^
dnm de Burban.
(
IN CAP. XXXVI.
Partc I. Qupniam quicumquc Domino pla-
cuerunt,ei placucnint autpcr virieinnocontiam
anrclapriim , Scc.) Afirnm in modum hicownia
exemplaria variabant. PofuimHs eamy (juam ha-
bebat ms. b. tert, impr. excepto tertio membr$,
^Hodfic efferebatHr* ^/Int pervitA puritatem fin$

lapfu. CHiusloco fHbftituimHs leilionem aliorHm
ixempUriHm, qHorum qHiidam dno folhm habent
Yy viem^
^ûtpervu..r,n.cenn.m^^^^^
formiter dm
prtora '"'r'^^'''^^,,, .UcHer.n'.
inJocentiam ante ^'t^^f^s.c.vi.iosi l'l>""'-
feaionem .pro T^rf'^''" /ul .«,4«/«»»'-

p-^riftemfine Upf^,^
iL.per J'
7lLinet funt^, E'"'^ZAd & f
„^r« idern kt dwt tm^ .,rfeRior««>(^'"-
,
t.puritJmperp'''''''^ 2^cT^^^^^^
fjricxm piero f^F"^ S""^LiUmCvelvti»t-?-
racHlitiUHfirutHr.R^crmv>^m<i ^^^^,
In L..iBRyM II. 113
€edcmi 1626» feria 2. fentecofies ipjis Calerjdis
Jnni) contigit. M Hlierfnit mnltij corporis defe-»
£iihits obnoxia»T^m^Harn ifare^ ntc federepo*
tnityCjHin potiksferpebat per terramjhac tnnc illi^
€9 videntihns omnihus priflinA fanitati refiitHta

H<tc magifierioannes fêrmeere S, Theologi^
r/?.
BaecalformatHSjpaftor inAI oerfe/êiHxta Tene»

ramondam in lit(firis adme datis 16. Junij anni
iam diî.
IN C AP. XXXVII.
Partc 2. Dc tcrtio dicit Ambrofius : Pa/ce fa-
fnc moricntcm , quod fi non pnucris ,
occidiftr.')
Jd GratianHS difi. 86, c, 21. Tâfce , citat ex ofii^
cijs 3. Ambrofij. Vernm ad eHrn tocHm in noH9

corpore Canonico j edito per Gregorium XIII.
^nnotata fnnt hacverha: Capnt hoc non efi innen"

tnm apnd^B, ^mhrofiHm sfedapnd ^nfelmam^
a in Polycarpo ex eode citatHr,<^ BartkolomAin
VrhinaseremitainmillelocjHio i cjHod collegit ex
diîs B. Ambrofij , ajfert hunc locum ex eodem

Arnhrofio in libro de alendis pauperihHS , qui liher
haitenns defideratHr. Sic ibi. Citat etiam ex
hrofio Thdmas 2, 2. j'. 32, art^^j;. & q, 16 f. art, s*
ads.
1N CAP. XXXVIIL
Partc 2.NobiIcm Philippum militcm dc MoTn-

jniral vir« pcrfcdliffimje virum.') EinfJem memi--
nitlibîs cap, r.par, vbinobilem&fanîsm vi-
rHmappellat*
Yy z IN
114
IN CAP.
XXXIX/
Z iJfedis*fnt«!>f"> «} ^' 'rolefi'»»

„us »» ^''*'*^-F^.i-j.„i„„otisS*romiu- '^l":.
tetnpore.lH""' .
htercftrtHr.conngit- <:lcms.pf'"'''
Demochar,s.fcx^g'}^
/f ,e,r«w
VrRotrodus'tifih.nc.',^'^^^^^
Vincent.
''^•"""''/VS f ' .
Ik librvm IL 115
IN CAP. XL.
Partc 2. Opidum Duaccnfc amplum & ma-
gnuracftjintcr Camcracum idcxtrisviaB& Atrc-
batum nobiliffimas ciuitatcs ") // tjt fitus opidi
Vniuerfitktis T)udCen£verji<miûs CamcrscojV''
hidegebat AuBornoficr ^ (irex <juo tocovenit ad
ipeilaculum huius admirandi miraculi j cuius ho^
dieapud nos Duaci hakitantes efi celeberrima me^
moria^ qHa&4juotannis renouatur fiflemni fcU^
. tritateferiatertiapafchd: (frin procejjtone Itatis.
diebus defertur capfula argentea^ in (jua hoftia il^
la fuit repofita. Contigit autemiraculum hoc an^
no 12S^- vt patet ex tabella dependente adfacel*
iHmparochiale Collegiata ecclefia S. uimati jin
auo eadem hifioria depiRa eflj& exfculpta , ex &
hiftoria fcriptain feneftravitrea adlatuschori
t//ejuilonare.
Ibidem. lixtcrminatamquc fub riftu iocundiffi-
mi OT'\s.)Sicms. b. c. cumtert. imp. cuiconfentiunt
duo relitjua impr. ^Hdi legunt hoc ordine , ejuem et^
iamferuantaliams. SubriHu exterminatam io»
cundijfimioris jfed ms.p. vitiose habet extermi*
natum,ms.s. extremitatum.^Hd forti vera leilio
efiiquomodo etiamlegit loannes gHlemans in
1//-
ta auEloris.
p. 3. Saccrdos
quidam dcDacia, lohanncsno-
minc , dc villa , quae dicitur Sclauelos, vt fratris
Daci &c.) Ita ms. s^ At ms. b. c. tria imp.foturn
habent\SacerdosquidamdeDacia Andreas no^
mine.vt fratrisT)aci. Sed in ms. p^ ha
dud voces
(Andreas nominejrecentiori calamo fuperaddtt^
Yy j A'^^-
% Gtorgio ^bbau monm S>"*f'*.f'
c^l'P
latuv .
) Vocalm U>idcm .« pi
^d,ho^nihusloc,.it>>r.CrM^^^^^^^
d^'"'"^"
rcfirreaionm cntin ,»
p4 ^,;,
^qllfcLs Hollenfer. ^-^^1

|,i froUt triphc, '-'""J « ,Si
i-'^'"""
5«»î'*«o ^.l- ^
149. "dtlixd
'T
:
liZTcs Dci ing»^""
ExMt^'""" ^
Pfa.
Hocfierifotet '^'"P'" '"''rS," r«</'/«"'
<*
c«.p<>'» ^'^ rerx»
„m imfroprii pf''''''?""!*^.. ^,mf'"<%
commun.t.tcs cxcm „
% , vt inre£r.s
prohia Innoccn
Hifc iaJprorfus
c
In librvm II. ^17
C4ncilU LHgditnenJiprimo , celebrato ann$ 124^.
Cir hahetnrc, Romanay § .Tniuerjitatem. defent.
excom.infcxtOyejM cap. nominatim agitnr de cx*
eommHnicationihus ^rchiepifcopi Remenjts , cui
SHcffionis ecclefta efi Jkjfraganea. In feflo aHtem
afnmptionis» CHius fit hac parte mentio, & in alijs
prdtcipnis folemnitatihus , vt tnm alta vacelicere$
celihrare diuina tempore interdiili , poFlea efi fa^

flaconcejfio a Banifacio VIII. vtconfiateodem
lihro & titulo , c.finatiy $. / nfefiiuitatihus.
Jhidem. Dominus loannes cognomcnto Rcle-
bas J Varietatem leBionis in marîne notaui.An
oHtem cognomen illud acceperit a loco in ûo eit
ahhatia Resbacenfisfeu Rashacenfis, eju^fundata
eFtaS. t>4iuloeno in fuo fundo , vt efl in vita S .
Fhilihtrticap. 2,apudSurium to. ^.mihinon con^
fiat. Trimus abbas Reshacenfis ah Renato Chopm
monaflicon tit. 3. num. S. vocatnr
finoin lihro r.
S. ^gilus. Sita eFt ahbatia inMoecefi eldenfi. M

p-^.Gallici vulgari prouerbio vtuntur ,&
dicunt:
Bon vin craflTe larme al^cril mcinc^ Ita ms. p-

i
tjuonodifertms.s. nificfuodlegatbons vins. Duo
imp. (cjuodfine rifu non legetur ) Boinsvins grafe
oels maine.Qâfacile crediderim
genui-
larme as
nam ejfe auEloris leSlionem : fedfcriptorem iltius
exemplaris ms. p. ^ni illudab hinc tantummodo

ffih-
centum triginta circiter annos tranjfcripfit ,
monem correxijfe. Ea cni/n in "Brahantia Gallica

vfjue
harharies perdurat in vulgo adpr^fentem
Cetera tria exemplarid^Mdelicet ms h. c.c^
diem.
tert. imp. omittunt verha
Galiica . crficlegunt:
Gallici prouerbio vulgari

vtuntur, & dicunt^To"
nHmvinHmpingHemlacrymamadoculHm duaf,
Yy 4
0
IN CAP. XLI.
„Ji,oral,iliad^ca
ccnmcmjrA,. ^*'
nulU efi rep.l^na.t,' .

^S^^jiri.
"
3r.han,iam ccmprchcndebat. ,
iiidc -B.
(hrxfiin*m,tahiUcap.2,:(^^*
iffttu.
IN CAP. XLII.
»« "
ipjo JhfpeQnt efe debet ,
INCAP. XLIII.
. Partc 4. 2). ^/'"">».<^»'''''.''"^ '

,„t»tinhoccpere mmtc .
.Ki-
^^^'
^.cap.iS.& •4.& Le^"'^"- '^.U S,ne^^>
focieta,eB. L„douici '"'/'^/'''"'t^ ,

'wM'--»
ttiempr
ifc ame^,iam innitm,
ejfet ,
I N HBRV M 11-
^nm alijs ntuhis ojtenditurin ijfdem vitis Trddie.
p. i.c,2.c^ Eumdcm ordincrna B, Mariaa, fi-

lio iwpctratHm c. i» vtrum<]Hcdocct Nicolans
lanjfenitulib* devitaS. D$mimcicaf»7.Nomi^
/.
natim infra caf- vlt. p. jS. renelatHs lcgitnr ordo

Pradicatomm B, loanni Thentonico Bofncnfie^
pijcopo. j4lios alitfHot granes antlores^ ejni cnm^
dem ordincmpropheticofpiritHfHtHrum prAHidc"
rnnt & pradixcrunt citat Stephanns de Sampayo
LHptanns fnh initinm Stemmatis Vr^dicatorum,
his verbis : D^BcrnardHS in fermoneS. Andrea
^pofloliyCjregoriHS in £z.echiclem^& in Lncam f
i4,*jihbas loachim^Hercmita ejuidam Romaniu
Stcphanus Prior Carthuf fsJP/ilcs ejnidam Tem*
plarinSjdr SibyllarHtH vna omncs prfdixcrunt no*
HHm ordinem T^radicatorum in mnndo furre^H*
rnm^ Sic ilU. In vita S.Tôminiciper F. Theod&^
ricum dc j4poldia Dominicanum ( (juf ejt apud
SuriHmpartibtu fcH libris eSlo) lib. i.cap. 12. hoc
eft fHmmArittm
De reHclationibiis y ejHibns ordo
Pradicatoriu^ diuinitus cB pr^monftratHS , qttod
capHtlcElor adircpoterit.
p.6. De Hcnrico Duce Brabantia.^Hcm ms.s.
ex-
primitfHiJfcciHS nominis tcrtium AUyde ciHS
,&
coniHgcMcjHC veritate eoru , <]ha pradiflafunt ci,
videatttr Molanus in militia facraDHCum Bra-
bantiac. 61.& 62. & ad eadem c. nota PetriLoH-
V/i]V iri do Eli^mi.
tn fomnomortcmfignifica^
p. /• Vifioncmcalicis
re hacpartc oflenditHr. Eftdeea re aliud exem^
plum in vita S, Aldegundis cap. 2^. Extat apnd
SHrium die 1 NoHcmbrls. Item alind in chren.
.
\V indcfcmcpfiToan. dcBufcho U.cji^.

IN CAP. XLIV.
iU.firiyus>rdi.isPr*du:at,rm, fd
, deviris
e.dev„efie Mnvo ,2^6. ^jf //.

lep'>>rh,cS.mnS^r.sol.^^^^
fedforteUgendHV,M.CC-XUi
na,ionediEiHmefif>*p>-a
c. 1.
f.
} "
Tartmtn mng
^tHit.^M plHTie, tjdem
irruperint'
IN CAP. XLV.
SApiemiamfcribc ,n temfre ^f^«''f^,^^,„

Grfco oftme^^
cmninolegendHmfit . vt e.r
legtja
fimHS.-Safientmfcnht, tdejt.
{empore LcHi.a,is.idefi.,n 'P'''»''; -'^^^^^^
^«ii/i-. ^<.»»-«»<i4
Clemen,erlll"t«
{inmti»m)fropterea.^
cHimHS diaionem
prMeedimt.
medi4ti inanaort noHro
In iibVVm II. tti
mHtdhacPtirte (^^ teto htc C4p. docetHr , eojiformi
efiiltud^rijlot. 7. Phyficor. tcxtH 20 Scdendp. &

mmefi:eitdo artimafit fapiens &
prudetts.
iN CAP. xm.
Partc ?. StuHc , non rt plus alijs rdas , fcd vt
mdius.) Sicrefiitui ex orig. cuiproxime accedir
ms. s. Ita enim habet omifa voce (fiude) lêtt t)t
plus aliqHidfcias .fedqmd meltHS. Retiquaex.
tmplaria : ûtplui aliquid fcias , fed <]Hed me-
lius.
t r\
Quae-
J^jW^w. Sufficitad id natura quod
polcit.
ris quodlit amplifsimum vit§ fpatium ? vlquc ad

rapicntiam peruenirc.') Refiitui(pofcitJpro fpof-^
ferHeni'
Jttjtjr Cfuod)pr9 Cquid) ex or. quodpro C
re)hat>etCviuere.)
Se<jHitur.Qui ad illam * pcrucncrit *attingit
non vtnê
longiGimuuicarifsimcJcd maximumOf''*'»^/'' ms.t.tmps

dttito.
t.c. cum tert.imp. Duo priora imp. omittunt
nem Ccarifilme) pre qua or.Megtt Cfinem.) ms.s,
Qui ad illam perueMerit, attigit i» IbrtgiftmH^ M-
Ttten (ir maximum.
IN C AP. XLVII.
Partci.VndeHicremiasconqucftus pro po-

pulo dixit. ) LihrHm 'Barfich citattitHto Hiere^
,
midt , vt in mtvrgine notaHt more Patrum y

vt aH'-
noni tefiamenti apnd yfn^
eiorijHAFl. veteris
97* loannes Ub^ 2. dialo"
MaxenttHS
eHfHnum (f.
î. HildefonfHS in libro de Virginitate
S. ari£
Htc
M
cs^jjtem Hieremiasînqmts in Ubro Baruch.
ejt
Dommus &c. ) '-^j^, fci«r .S.
martyrt ^''[^ " .&

.
« /i
,,.HoHiml>r»
Wf^-»J?i^«
^
^cJiforcvidcr"Hr
'"'f^^^Jiî c,r«ii/>
^Sagit-r. E=ccAcr..m V^r* tM»"

Luptrfit & rcs. ^'«'i'^'f'jMc 'i'1'*'-
EpifcopHS,^>î'i>ii''"""*^^'
IN
In L I B RV M IL 123
IN CAP. XLVIII.
Parte2. Nealciorirei te imponas;inquatibi

ftantitrcmcnduai,a(cendcnti cadendum (jt. Jlts
rcftitniex or. 7^m
ms.p. s. &
dno impr. in ^h^
fiantiefttremendums defcendenti cadendHmefl*
Similiter ms. t.c. cum tertio impr. fed pro (ftantij
( (l^rtim)legehAnt.
.
i . Cua-i autem ad Auguftinum ventum fucrit,
r,cgi Dci dcefle crcditur quidquid cum contigc-
,
rit ignorare.')/»/./?. s.(ignorari)legit omiffo(Dei)

(fr (enm J conformiter or. (jHomodo^ fupracitar
tur ah aHôre c. 29 .p. II. Qjid antem htc deû^
jûftino (tr puero cum cochleari referuntur ,ea
lano Infulenfi trihuuntHr in proamio commentarif
doilrinalis alti feu parabolarumipJtHs , vt edit^
funt in 4. cum glojfa &
expofitione Coloniaapud
Henricum Quentel annofalutis 150Q. . .
pcnctrari vclint. ) Ms.b.e.

p, 4. Vt intus fempcr
tert. imp. prdfentari. duo imp.prdfentan , fed vi-
fiosiimelius orig. Vt altittsfepenetrari velint.
IN CAP. XLIX,
Canonicus rcgularis in monafterio dc
Parte a.
EfToines. J Sicms.p. cuims.h.c. cettcordatjegens
ejfonienfi. ter.imp. Ofonienfi.ms.s.de EJfenies.z.
imp.de Elfoynes. Locus e^ in alUa .fed mihi g
ignotus. i{eûe habet eumClaudius Robertusin
yi^ gallia Chriftiana-
p. 3. Nouerit le£lcr Torneamenta , dt quibus ha^
parti incipit agere ^ a varijsôntificibHs^vt In^
' 'noccnti§
iu.rt..it.U'
'f ^"'^"^'t''
Jereiits
yinghcis^î^r r , ii^svt'
, c 4.
Btfcrihit}hidml*'"ff*^^
pismortuus auatuDrfiU"^"''" ^
HiceftetjHHSVHlgodtûs,^''^'
&no
CaUiroHgeiayArt- ^^y^
hUs enimefe f r'J,î„i. ««^
iJa e.titif'*. 4' J«, ••
H '"S
^
inplerifqHeU'''''' P'''''"' .„,i, efti»
«;.ic Haimonts
mei""
^>>''''Zr[^,,Zisine<'rHm Quiooi».
UgHntQ.H,on'..cumU^^
„ia,veipo,^t> „r
IK tlBR V M II. 125'
pAtet €xfcripto 'Baronij in fine tom. 7. ^fio defcri^
iit RHjforum fiue RuthenorHm receptionem acL
communionem ecclefix "R^mana ^(fr fedis ^poJio'^
Iic£ ,falttis ritUfHs ecclefid OrientMlis ^h^ f^â
,
efianno ifpf. menfis T)ecembris : vhi perpe*

tHo etiam ponitur f^JHetropolites^fiHe Metropoli-'
tanns KioHienfis.Snnt^Hi Kiouiam cenfeant efft
Tomim ciuitatem ^JAiafid j exilio Ouidij perccle'-
trem. Uideatnr Abraham Ortelisu intbefauro
geographico, Sed hoclocOyCantipratanuSjnon pr&
0pido jfedpro regione aut prouineia videtur acci*
pere.At nouum non eft , ab vrbe principali totam
regionemfihi nomen affumere^
p. 12. lirgo mulco grauius eft chorcas duccrc,
(^xz^^txzxt.^CoTicludendum erat ex prxmiffis^
iuxta leges dialeilicas: Ergo multo magis morta^
le eft fefio die choreas ducere^<juam ararc. id ta^
men dicere noluit auStor. Nam
fi honefie fiant^ nee
pratermittatur diuinum officium ^ non interuenit
mortale peccatum. 7^c*prohibita funt in totum
chorcf j fed ixtterdum abftjue omni peccato fieri
poffunt, Vide Caietanum & SilHefirum v. chorea^
Cr alios.
p. Simile refertfaûm TraieSliad Mofam
arô 1277. Hermannus Schedel in chron, Tra*
ieSleyjfibus j & ex eo 'Sredenbachius lib. i. CoHat.
facr. csS. de tripudiantibus fuper pontcm^ & Eh-*
charifiia honorem non exhibentibus.
p. 19.Quis enim dubitat obfcoenis rcncrcis & ,
cantibus corda ctiam rcligioforum ac bonorum

fidelium multotiens pcrmoucri. ) Obfcoenorum
carminum &
librorum tafn copiofam fegetem vi-
^na nobis âHiafuppeditat > vt mirum non fit iu^
HcntHtem
.olUnMs Cr '^?^
,he,-beHS in operede
^.helit.fro
41. P'TA"tu!£o£¥''''
'Don.re
. vbific legu.r :
ise femper ipf*

^«/- ^'^^" ^''^•''f"-
jjl.d.is lo<,xens
*'^''^f"'l'Zerem.<l'^'''^
to meliHsfemm^ eorum '"'''^(r ^
Tieontroisfalt^rtnt ? U«
die in
fimlis por.'fe' i" '"''Tl!XTrefer''^' '^t
devitis Fr^t. ^'''''^''''T ZLnSt»''^,

"'^
1,„a.re noftrofimpfey^ C""^/^''
k
I N Lf fi K r M II.
hocopHS mti viderit) fed vterûe hahuife
videtur
ab eodem. Hisfimilia ne fant feuere prohihctur
,
indecretoBurchardilib.tf. c. j.tit. de arte ma-
gica tertio ^vhific legitur\ ObferuaRi
excnhias
funeris Jdejt.interfuifti vigilijs cadauernm
mor^
tuorum^vbi Chriflianorum corpora ritu pagano-
rum cuflodiebantur, cr cantafti ibt diabolicu car^
tnina^C^rfeciFHibi faltationes^cjuaa pagani diabo^
lo docentc adinHenernnt^ & & cachinnis
ibihibifti
Qra dilfoluifti > & omni pietate & ajfeElu charita-^
tis foftpofito.ejuafi defraterna morte exultare vi-
fus es f Si fecifti 30. Sies in paîe &
ac}Ua poeniteas .
Similia prohibentHr id;ro6. (apitulorum Caroli

Tiiagni & Ludouici Pij cap. /^^.
IN CAP. L.
Parte 2. Quafi homo igms «terni. Phrafis
)
eft Pfebraica , (jnomodo dicitnr in fcripturis , vir
mortis » id^ eH.dignns morte ^ eTj morti iam dedi^
tHS> •
p. 3.Tales fuerunt &

funt oculi prophcrarura^
qiii ea, quê a principio mundi erant, qux crunr
Sc nunc iuntjluculcnn/firoc conrcmplantes. ) Si^

ms. b. C' cum tert. imp. qnam leElivriem ideo pofui-
7»t4S^(jHia pleniorvidetur, ms.p. duo aliaimp. ûi
a principio mundi ea,^n/e erunt^ (!rfunt luculentif-
fime &C'ms.s.c]uia principio mnndieaqna infinx
futurafunt luculentijfwne e^c.
p. 4. Monialis gencrp.& vita nobilis Elizabctk ,
cii<3a de Wans.) JDe eadem agit attflor lih. s- '^^'^

t£ B. Lntgardiscap. iS.vbieodemmodo fcrihi-^
tur y ûo htc corre£iiora hahent exemplaria ms.p»
^ s.relifua âris. Sltiiefcit ^qnirijc.£a?n in^
Xîi. ter
tcnfet Mtr^»^ "^.^ ^„<,«r«<fr»..
'f
\\
J.Eft A-iUf f'^ZZrifmil<4>""
JruerncnfA.s refnt
^«1 ^ ^^,,;,,
gr.ti.c,na!f.H''-^^^^^^^^
Hro l.c.23r-^- ^T' '

„ . Mfcirnert fff^r
t.remplH»>devny'.1'""*'J" ^
^
Minaios k refrobis. dignifs"»*.'''
conltituta dix.t Qii'^" ^T'^'^*'''''''

:
!
non habentnr 'l'fJl ^îmf
br, £nher
L mmori.Urf'''contxg't
,4. mentioftP''!""
^.f,*-
"Z.<,u.d'i''"-
Ther c. Z
trfi/nttm r>^perbit&
11'''*".'^^^ îcS"
JirttifotttiSe. '-:;;^^liinU ,,,,

volfmfsôntoii'
tare yerhis* .
\ Lemouicenfil.S-dev^'sJr^^
vocatnr fr."r
N.ch^- ,,lfic,if
'ibidem /f
rHmSmgenfem , acHôJ r
I N UB R VM 11. '
129
Mclt tantHm profecijfe , vt LeElor in ordine fieret.
Sedfolet id C AntiprAtanus addere qhdndo rntrni^
nit (ilicuiusyde quo prihs locntHS f i?. Ita^ne aoce^
defcnten(i<tLeandrilih. /. ûipariter LeFtorem,
de (]H0 agitnr , Niceldum nominat ,fiCHt eum
fecHtHS ChoejHetiiis de fanîs Belgij erdinis Pra^
dicatorn?» cap, 17. Leander autern procnl dnbio ex
ipfo Cantipratano accepit» qnia cnm eo in narra"
tioneetieimverbis coytfentityeo excepto ^ ûodno^
men non exprefferit.
p. II. Ad vitionccn incfnibilis jjloriflB. ) Sic Afe--
nologtHm iS'OBobrisrefertS. Carpummartyrem
CHmfnjpenfHS effet riftffe. InterrogatHsa indice^
^nanam effet ridendicaHfa. Vidtîn^Htty glori^m
'jyominimei,&riff.
IN C AP. LI.
Partc Vtfic cordis diiritia , quafi hycmc fa«

I .
gata pcccati. vcrna virtutis tcmpcrie graiinm ca-

pianr rcdiuiua?. ) Itams.b.c.cpmtert.imp. ms.p.
vernam veritatistempore j ms.s.vernaêritatis
temperie. Duo imp. priora Vern^ vnitatis tem-
,
perie.
p.^.Duos cx canibus latrantcs aufculcat. Qnôs
venabulo inronante conf ortans. ) Piitauerit qnif-
piamvenabHlHm hîc accipi pro cornHvenatorio^
chm tamen fignificet bacHlumfsH telnm lato ferrOj
^Hcm venatoresgefiant in mafiUms ( Belgice een
iaechfioch^ oftf\vynffriet; Gallice efpien de chafe)
pêrkmlcgo verjabnla apnd tjHofdam cornna ha*
cjHalibHs htc videutr
bHijfe hinc inde extantiaje
efefermo.
Zz z p.y.Ad
forrofmtlcn* '^cUmint"»*-^'"
"J>
'
* GHidodcfnont,Jioch2^\l\,kmcn<i''> '
/i'"/'»'
Utionis Umorcm
^^,^^
tcrcfcrtur.fcdbrcHûs.
hox.h.^Ncn^fcc.i^.f-^^-
IbUcm. Nec mota . fomms&'-J„,

^ In tiBRVM II. i^r
vocatatnrS. ^gnetis de AfaroUtch irt Thetim
y7
tonia yVtefiin ms* exemplari in vitis Pradicato^
rUm loco iam citato, vbi nnnc imprejfum exemplar
legit : A f aderoriich.
p. rHoc idem exemplnm yVel prorfus fimile re-
I .
fertS.Antonintisp. 4- Summa Theolog.tit. 14.

ex libro de feptem donis,& p.i, eiufdem
c, 10, f. 4.
fumma tit. /. j. $ /. / tem Petrm Repnaldetns

.
ordinis Afinorum in Speculo finalis retribntionis

in o£laua poena Jpirituali , ex libro de dono time-
riSyûemfret]Hentercitat,<T verifimileefi eunu-
dem ejfe cnm libro defeptem donis.
p. 12. In hac vrbc (Niuellcnli ) vr pliiribus adhuc
viucntibus notum cft, mulicmm cicuotarum,qua5
BegKinae dicuntur , nunc late difFu(a pcr orbcm
relipiofitas inchoauit. ") ê maxima mHltitudine
Beghinarum a S. Ludonico "Parifijs colleEia dixit
aiiSorfuprac. zg.p. 40- a Thilippo deMommi^
raladcjHincjHe millia & eo ampliks r. 3S. par. 2.
JDuorHm millium Beghinarnm NiHellenfium me-

Tninitinfrac. j^.pîo. DeBeghinisfcribHntAfa^
lan. inNat. S S. Belgij die 6. lanuarijM
iraus in
chron. Ciftercienfipag. 196. adannum

J2i2.val-
decopiose. Locrius in chron. Belgieoad annum
opido congregatio Beghi^
1 ji j. Arienfiyinquityin
anno 1261. nullireligionisvoto ad-
narnmy^Hd ais
coHixerant.arBio^
ftri^d^fnb communi domicilio
ri vitti genere coercentHr , cnrante Morinornm
Clemente VII. idfacli mifis an^^
pontifice , atûe
miSiS.litteris approbante. Earum eoenobium
a
B. Jo-^
^^r/fentationeB. Virgivis nomen habet.fnb
patrocinio. Sic ibi.
fephi eiHfdem Virginis Jponfi
qui de harum religione fcri^
Deinde fnbiungit .
Zz 3 pferunt
Frcderu, Lumn,)
rUnHm
nis
ntcnt^ri.rnjc^r'»^^^^^
'''^l^"--
perita. ad <,uam m,^t rex r
artnum i'99.
IN CAP. LH.
<,uos
d.licet in vcrfihu. , fif""^^^^,., ^ ,„,ell.-
corumordojra..,.Sf,r.^^^^^
ausMrttus confihj for„,ua,& Jl
Ha /^^'''"•^^r nSn^ boc

p.6. Cum vcncnt «l'"'"'^
:
w n
vbi in»'?''
rcl,»quam^:.prcme.Dcoreaaam
namcxcmpUria multup, van>d>*nt.

In IIBATM IT.
Jtmi/ier tjua ex illis hstberi foterat > hacfaifseti

diuinA»
CUm verterit dies ^ ^ni mixtim h^c
ille
hHmAfTdjuefecertietj thtJC hicvhifherit inquam^

ipfe me mihireddet .necnunctAmenfne me fum,
fcdgraui &c. <jh£ eft leciio rns. b. f .
^ tert. imp.
nifitjuod iejrant (tnixtum hocjconformtter

or.Ms.
hic lcgit corpus hk
p. partem illam . tunc
<<rc.fic :
nififueritinûarny ipfeme&c. Dnoimp anticfuio-
TAAempus hic mfifuerit inûam.vbime &c. ms.s.

Cum vetJeritdies ilie , <jui mixtum hocdiuini hu-
maniq fecernct temptu » hic vhi venerit incjuam»
ipfe me mihi reddet &c, vt alia
exemplaria. Jt a^
ijue ipfa varietas fatis indicat aliter fcriptum ab
auSore , & ex diBionum vicinitate corruptionem
accidijfe , ficut &fre(juenter alibi.

Seneca ibidem epist. videlicet tos. inter prAcla-
ras de contemptu mortis fententias & illamhaket:
Die^ ifie.ûem tanûam cxtremum reformidas.a-
terni natalis efi.aliafejue
complures. St hacredi-
vtilitas ex eo cfuod figtllattm loca
iit adUElorem
annotauerim , (juod
poterit ipfum
huius philofophi
latius diferentem confulere:
defimili arûmento
vtpratereacjuodhacratione plurima loca refi%-
tuerim. QuACumque autem hacpar. refiitut, td ex

griînalifeci. ^
.
cmcndationcm no-
Ibtdem. E6 maiori animo ad
ftridcbcmusacccdei-e , quo femel nobistradita
polTcCsio. Origi*tale pofteno^
•cft pcrpetuaboni )
traditibon^perpe^
rernpartem ficlegit : cjuofemel
tua pofTefiioeft. .
idcm eft cmm

Jhidcm. Nec ergo dcfincre timco :
or. ms.p. legtt:

quod non ccepilTe. Sic refiituiex
j
idefi^juodefiincepife.
ms.s.idenim
^^^«^J^^J;
IN CAP. LIII.
Parte I Ftvt vcre creJimus .

^-f^^^*
cormptiomtfcilicctexcip^xr)
^l""''' ,J.
Chnjtt ma
fuitopimcoxcevta ex verUs
%i!loa.uisvl.fedv.lt.c^^^^^^^^
l trtHUi^
fiiiffe. Dc rnorteems tcftis eft
ronyJsin eatalogo fcr^P'''''''"

"^^^^^^^^
loanncLalij^^ omplHres . T''f^^^^ris.6

ar,yr<d ^
,isHaronij ad Rorn.M .^'^^^^^,,;,,
loi. .Pe reji'
i„ annal. tom. 2. anno
I» tuffUm. a„aorefentil Thomas ""'V ^/Aji.tf-
J 77.-. .,idam in eamdem dijl.ltem ^J-t^^ZjM
2. C 42.vki modum reigejl^ '^'^*
llef l.
flirimos afe..erare . ''P-î^"!''^^^

M
ana.de ^HO jnf
^d
firmo de aûmptione B.
p.2. In vrbe Ccrmanis Trcucrenfi '
tionercai
Uteftanturbifi^riciTrebetamo
M II.
I N I IB JLV IJf
mtrAVtidc vxore T^ni regisnA(fyriorum exclH"
fHmkrej^no BahylomA temperibHS AhmhA * hnc
profhfijfe , eam^fuc condidijfe j & ahab eo nomen
aecepijfe , vt Treheris diceretnr j pro ejHo nnnc
Treneris dicitnrjh in v mutatOy^Hod fretjnens eB.
"Uideatur inter alios ^ûnfterHS in fna CofmO"
graphialih. 2. vbimHltade eins anti^jaitate citat
teftimonia» Porrh deS* Theodolphoj ciUhs hiohre-
uiter vita commemoratur j nihil innenio praterid
^Hod habet tyJfolanus in additionihuf ad Vfnar^
di martyrologium die 2* Mai^^his verhis : TreHe-
ris S.Theodolpbi presbyteri er monachi.Qjfodvi-
detnr fumpftffe ex additione Colonienfi faUaan'-
m iS2 /. ad eumdem f^^fuardum , vbiidem prorfm
legituradieQis hifce verbis:nepotis Karotimagm.
êtrus item Cratepolius in lih. de ermania epi^ G
fcopis CT orthodoxis doBoribus SanHus , inquit,
:
Xbeodulphus^resbyier dr monachtis j virpim a^

pHdTreuirenftf^ Carolimagni nepos. Qôdfive*
rum eft.non potejl vixijfe fub Clodoueo rege Fran-
corum- Nam fi primum intelligas trecentis fere
annisprfcedit Carolum magnumyfi tertium j cen"
tum. Floruit fub Clodoueo in territorio Remenfi
T
fanEhus heodoricus preshyter , difcipHlus S. Re-
miîj j decjuo M
artyrologium Romanum ^&V^
fuardis& Sunus Calendis lulij. Etiego in citatis
Afolarti additionibus jdie primo tyJâtj : Remis
S.Theodulphi preshyteri. Sed anfratres
depofirio
faerint non legOjnec cjUo tempore hic TheodulphHS
'
vixerit,QHodficonFlaretjtjforteeJfentj<)Uos Carh
tipratanus fub Clodoueo vixijfe in chranicisfe re^
Torro eadem ejUdt xJA/Colanus 2. die
perijfe ajferit.
Maij^ C4â nimirum : Treueris S. Theodolphi^
presbyte^
l
N O T
rcfcrtHmcfi. '^T'"^^
incorr.ftHfn
rcfcrt Tr ttbc^
^ î,» ,
^Hit,h^ dic ccicbr.r.
in motc W»:
^^"'•^'^''"Zfihus cUrns
r^ccntis vit*,muit., ^'7'7;;;;;*
&inc.rrHftum.cHmrn*g"o^'^''l^^
%r.dicJresrcco»dttumfnf^^^^
Trittbcmi.s. QfX';^;:Zii,^cSflr>>^^^
„<, c,nucm,»nt. Et cx dîj P' g,^,»!"
ddfh.n.dc,,.pr.mo^^^^^^
h. n»r»tiir. .
j
niinum f
Jhidcm. De P«f«'«*«°"' 'r.°!;
iusdexteram,&c.moxabfc." - « in Lou»'«^«
&
Praedicatonbtts dedi.;»
frattibus
'""''''^'
i, Ji^«-«<f'-'fc--'''''-Sc fo
d.c ur_ M
4,itatU,quod Hortcum
ho,Trc.ircnfc .ct^t"
-''^'''"Xr««
tyrologijs.'D<.gobcr,'^rcxlr*n^^^^^^^^
L conSir„xit.multtsq, "^'''^''''.,^„
ian,filiamHmS.irm.»4mvtrg'n
^
prrft^t.
Y
6î.
Obijt diBns rcx anno
rcfertHrsi^
f.Îdcm^>t,dh4C_f4rt,
I N t iBR V
II. M IJ7
lik 4. c.vlt.fimile tn Speculo exemptoram Jifi. 2.
ixemp. lyg.exvitis VatrHml.de Coaritaten. i^.

psLae^.QHodhtcnarratHrele Sanô 'Barth^^
lomao , non habeo pro authentico j chm necfe di*
€at vidifse j nec a fide dignis accepiffe , nec
locHS nominetur aat tempus j vt in alijs. I dem re^
fert legenda Lombardica j ^Hdtanreacognomina^

tnr^^CHiHS auilor lacobns defôragine, GenHenJit
epifcopHS , qai eodemfere tempore cnm Cantipra^
tanofiorHirfedali^jHonti pofieriks. erifimileeft
defHmptH^ efeex qnemcitat hocmodo:

libro iilo ,
Legitnrin cjHoda 1. de miracHlis SanSlornmy ^Hod

4]»idam magifierfeBHm S. ârtholom^ti orMni an-
m folemniter celebrabat,(irc. eft in legenda de S.
Bartholoms.0. Simile habet eadem legenda deS.
^ndrea & epifcopo qnodamifed hic ^pofiolns in-
terrogat presbyternm : ibi diabolns interrogat
fofl^lpimyVtrobi^jHC in fpecieperegrinipraforibHS
expeStanrem. VetrJts de N atalibns de neutro A-^
poftolorHmilUdhabu.
quafi fnnguinc tin-
p,6. Sanclumenimdicitur,
in derinatione Ifidorns lib. 10.
etum.) Confentit
OriginHmlirteraS. dicens: SanElHSvetericonfne^
tHdineappctiatHS ,eo cjHod hi cjHi pHrificarivole^
bant.fangHine hofiiatangebantur, exhocfan*&
eii nomen accepernnt. Sic illc, Concordat S ernius
adiUHdJ2.^neidQS Qnifsedera fulminefan''
:
eit. SancireJnijHir.proprie ali^HidJd

efi fantlnm
efi. cenfecratHm facere .fHfo

fangnine hofti^ , &
^Ha/ifanguine confecratnm. Ita
diilHm fan£lHm,
diEHonaria Latina. Ifidoro
SerHiHS,& pafilm
confenrir i/lnd Apofioli adHeh.9.
Omniapene in
fan£Hine fecHndnm legem mHndanrHr:^finefan^
^ ^ gninis
d^^^^^^^^
%riac,VapadicitHr
l^
îrginHmAB»
rJt inter
, « ^nter ^
J
f/j"Loris ratl'
Hj ,„terJ'-
^'f
i. Jtnnaliitm *nno X37- l-f '^ ^ca<M"

Ponttficum.exûms
Oimmorum
%ieum fontifcibus '-"'TJjZÛms.l''*-
iis,cius
meminermt. U^n^"
>ex 'J"^^^î„,,^,
atecontra
2:s:fednemoapprotat.
I
In LIBKVM II. rj9

ciHfit. De
temfore mArtyrij CHm Sigeberto fktis
confentit Wernenis. Ceterumj fi recipiafHHs ea
(vt magis recipiendn videtur) <jiix laHdat Baron.
(fr approbat Lindanns in notis Rom.M artyr, dic
ziÔclobris.dffHmpta cx Ganfrido epifcopo jifa^

fhenfi in tra^latn de rebns Britannicis^paffa fnnt
circa annnm 38 S' videlicet tempore , cjno fnb
Cratiano Jrnptratore M aximns tyrannns inna^ EaJ^m ha^

fit imperiHm-Jn hisnnlla eft mentio deperegri* bethnT^mus
hatione Romana j nec de Cyriaco Papa. Eadem ^* ^- ^'»»4/,
Baronins probat additio Co/onienfs ad ^'^^

<jHa j
fnardHmfaâ iS2u (jha etiam exprimit pr^cipua-

rnm nomina. Sed hac in parte anUor nofter excii^
fandns y qni ea fcribit ^ <ju<£ vulgata erant, paf^
fnn in omnibHS hiftorijs diHarnm virginum obHia.
Examinent illi 5 ûi Coloni^ verfanturjnHmjijHod
infinuat Cantipratanus j lapidi infcHlptnm repe^
riri pojfit nomen Cjriaci Papa interearnm tHmH-
'los.
p.7. T^raterea <jHf htc habentHrjpatrociniHm bea^

ff f^rfiilx illis adfdrejejHieam colHcrint^confirma"
tnr ex vita fetri de Conflnentia apnd Lean^
drnm lib. S'de viris illnft. ord^ Tradic.
p.9. Dcliftamus ab opcic, quu iam vcfpcrx com-
f ulkntur, & itjfra. rûpcn qui non infrcgit

dxm /ando cclcbrem. Ais.p. &tert. imp. legit
)
paHperis. Fertc hoc lcSlori CHipiamfcrHpHlHm mo^

Herit , exiftiinabit^^ ilUcitHm cftef vt de (jnibi^f--
dam mihi relatnm eft ) pridic alicniHs feBiy vet
Dominict&operaripoftinchoatasvefperas. SciJtt
itaqne non m
omnibHS orbis Chriftiani partibns \
olimfHijfe,tê<jHeiam ejfeeamdem confnetHdinem

i» feftoi^Hobfsruatione.Vnde^Caiet.in fHmmnla^
. ... ^
his virbis : ^'"/'^''Turiterincipit 'Mf
U.arifir.c>^^^^^^^^^
Adalhcrcm> cafj-
^"'"JrZ ricîs B.
crcPJ ^^^^
implHm rcfcr't'rd'm.l
^mcdianoajinrnedtamnfc^^^^^^^
^
fibi
I N
vcnire vidcrcnt.)
LiBR VM II.
Jt^ omtiiA noftra exemj>U-

I^r
ria.Sed Godfcalcfcs Hollcn irt fno pr^ceptorio in

txplicatione primi pracepti titaU de adoratione
San£lorHm,citans hoc exemplumproffecHndSfoli^
thm ) legitinfoVuum^& panlo poflAnuocakat^nH"
merd Jingnlari, Qjto modo etiam habetms. s,(^
tria imp.vt ad vnuillHmreferatHr^^juicnmcapfa
reliqHiarHm circHlHm in arena defgnauit. u4t ve*
rifimile alies quo^jue in tali periculo adiutorinm
S. Catherinte inuoca/fe.
p. 14. Simile fupra relatum efl in notis ad cap. 2f,
de nullam aliamj^juam in henorem "S.Afa^
co cjui
ria mijfam celehrabat. ^lind cxemplum de Pref
tytero femper pro defunSlis cclebrante ex Tetr^
Cluniacenf refert Lauacrum confcientia cap. /.
Xêx eodem Cluniacenfi SêcUlum exemplorum
diflin. exemplo j8s- Ferumpropter paucorum
friuilegia non efl recedendum ab ordinatijfima eC'
cleftA confuetudine difpoJttione.Et adfacrapre
defunUis ejnod attinet y mihi probantur illa j <jU(t
Siluefler babet in fummav* MiJfiiyi.num.S. f.r,
his verbifi Prodeft autem d^funclo tantum mifsa
dealiquo SanCl&yfcut & demortuis ^ econtra^
,
rio jfccundum Dird.i. & Hpfl. Sed inteRige yj-

CHhdum Pet, de Palude cjuanfum ad ipfum fctcriji^
ciam : ûantum veri ad orationem , dicit S Tho^ .
taas magis prodefsc mifsam de Requiejn : licet r<-
compenfatiofieri poffit per deuotionem celebrantis^

aut celebrarefacientisjaut per intercejfionem S an--
SlijCUfHs patrocinium imploraturin mifsa Adefi,
in cuius honoremcclebratur, Vnde & ûidam non
irrationabiliter dicunt : Nullam mifsam defun»
Sis cfsc falHbri9rem,quam propriam dieijarg.c.2.
dec0m
I
SUuefin.
Lofanguondus&mora.quodom^^^
(uum tuduiu g
dotibus^Cluiai dorfum
W nttaHtmm. T{e^Men>m
de
menfis epifcopHS,
„,taHir«us 4d c.S-lH'-'. PfJ ic^d.-

tnorepifcop.u,sf.U»n'J,^'^^^^^^^^^
centisfexaginta & AmpUns Anr,ss p j
) '''
thonis primi. „„îce n>ifcr»»-
M. ms. b. c. tert. imf. 'r'l>"l'''-J' &"

CMn,iprMa„ofcriptalegUHr,,uem.p
'n up
fcir
P'r"ContinentHrlHnt SJ^^
SHr.Hsdse2s. f ''"V;
1 N LIBRTM if.
iloms piorum legatornm arjimas in pHrgatorio
detrimeiitHinfentire , <juo minus tam cito Uheren^ -
tnr. H^dotlrina auiloris , canformis ific^p. In

litterisextradiraptorilfHs . ûodcfi Mexandri
Ill.in (juo dicitur heredes incendiarij compelUn'^
dos 3 vt iuxtafacultates fuas condigne
Jatisfa^
ciant jvtfca pevcato Valeat liberari ; vt efi i^
corporc canonico iufu Cjregorij XIII. correEloX
vbitamen alij legendum volunt valeant j vt ad
heredesreferatur. Infiper conformis cfi B.Tho^
ma cjHodlib. 6^ ar. rj, vU propofita cjUiefiione : /^^
trum rnortUHs patiatur aliûod detrimentum ,ft
execHtor eiusdiferat dare elehnofynas > refhon-
detcum diliinCfione. Quantum Jntjiuit ^ ^^êri^
similu hd^
tum elehnofyna, nullum detrimentum patitur de- i^ln
^.d^"^
funûs ex pradifia tarditate ,7haxi?ne ficjuan- 4S.q.2,m.i,
tumin ipfofuit curamadhihuitjVt huiufnodielee ^ - "^- 4.
mofyndcito darenturKjuia meritum principaliter"^^^^ ^'^^*
exvoluntate &
intentionc dependet. Sed quan- cT./^Jt
tum ad ejfetti^m eleemofynA j patitnr detnmtn- -ji.a e^nd^
ttfm : non ejuidernj vt pro huiufmodi tarditate pu^.
niatur ^fedcjuia rcmedium ei non adhibetur^ du?f%
f^ffragia diffcruntur jex ejuibus plurimum iuua-
retur , Hac Thomas, Ibidem art, /4. ejuaflionem
huc perttnentem videat leflor : Ftrum executor
licite pofitt dijferre diflributionem elehnofjfna^
rum , adhoCj vt res defuntlimelius vendantur iii
fofterum* Dtramcjue cjUAflionem fere totam tranf
fcripfit loannes ftJMolanui inlib* de pijstefiamt
fap,7t-Videaturidemcap.fetjuefJtiy2.cii* epifi* .
îonyfij Carthufiani, eju^ cxtat tomo 2. opufc. ad

gxecntores luris vtriufcjue DoBoris loan. de Lo^
uani^ Prdjôfti XAnênfis, ^gnofcitin hac.tar*
Aaa ditd^
ci,c»exfcd,ito«cmcm>.jaam
commjerat '^'^''^'''ZSJr'
4rthoc,pr.eraU^^^^^^^^^
Berum. „. ,„„, Aehit^rHmfî*".
lc.ideat.rM'^^^^^^^^
tamene.-einima«d.^fc'"\^^'J^^^^^^^^
donec rf""'"
forio detiveri
.
"cg"^,"''* '^* ^J.jl. 4!-

Ss clerit.& deftta So o tn
Zrit ridcatKr'Dom,ntcH
l,. .^lphonfits y'''''''''''f-'f,^.depHri'<''''

,it. defatisfaSlionc
nnm. ' [
^"l^Jror,'''^'
dc f^î«
rtHm. i6.Bettarm,»HS hh- ^t. (j
In ltbrvm IL 1^5
iS. & alijfcholaBivi DoHorcs.
p, ji. In cuiusmilfa ,qiiam cclebrahit primam,
ab hispocnisad requiem cuolabo. )
Qjtodhncf.
JirtbitHr confirmationem hahet ex to j
cjicod hahci
Afirxtu in teflimonijs virvrum illnfirium de V.
loanne Rusbrochio , nimirnm , cjuod ipfo dic j tjnd
primam miJf/imceUhraHit , mater fua nnper de-^
fHnSla ipfi appartierit , (i;* ^nod a purgatfirid tnnc
liheratafnerit eidcmJignifcaHit. I dem hahetitrin
jielatione defdn^litate ac miraculis einfdem Rnf-'
hrochij ad Gregoritim XP^. pr$ impetranda ipfins
heatificationis a fede ^poFtolica declaratione art.
tribns citatis in margine anftorihus s ^ni id"
ipfnm tefiantnr.
p. 52. Vcni in
montcm qucm Kigrum vocant.")
SitHSêft adpartem Scptemtrionalem yimiochen^
tinitutis , f§ntihus (tr îttis totus tnîgHHS : vnde
mons Nerof dicitnr» cjnod (fraicc hHmidnm fortat.
SedvHlgns GatlorHm neros ynoirc^cjnodeis nigrnm
fignificatyexpofiiitiVi^de lacoh. ritriac. hifi.Orii,
c,j2.dr rinccnt. infpec. hiFtd ô.c^^-
Spintulcinclocommodiusordinan-
P-
fc j in ecclcua Dci anxiquitus (jc ftatutum , vt irt
minTa pro fidclibus dcfunAis necpax precetur

viucntibus^neque dctur.) /^niHs fiatHtirationem»
ex Dionyjio j4reopagitd Ecclef Hierarchifcapi
3. & 7^ adfert toannes CochUmThilipplcafepti^
%na in PhHippnm Melanchtoncm /^. dicensi
u4dfert tamen hic ( Dioîyfms cap. 7-) (jnart^dam

de^
difercntiam\rjUA ohfernatHrcircamiffas pro
aliter.^nini tirca aliaS mijfas. 1S[mp6
fnnBis
pcrmittithtcfacrisintereffepanitentes encrgU^ &
nonpcrmittimr . vt cx
meri&h ^HUinalii^fîjfts
'
Aaa 3 ^^rtt4
fJrJfoUnc vn
fi'J^f-Ju in r^* f \
LIV.
IN CAP.
riom nuncupatut.
^*" .
conficr'""'.
IW LIBRVM II. 147
ên FUnes > vocatnr honor B. MarU inxta FU^
nas. AUnd item inter DnacHm (f^ C ameracHm
itidemreUgiofarHfHjdicitHr Viridarinm !S. Afa^
ria.Sic ^
iRnd de tjHo auSorinxta pradiBam vr^
bemjcuinomen Jn/kU^vernacHle LilUy inpagg
M arcjHetta , RecUnatorinm B. Aiarit vocatsm
tjtyfnndatHm ( tefte Meyero in annaUbns J a^ns
12jo. a Joanna , vxore Fernandi. Flandria Co -
mitijfa. Fnit antemfrddiâ Bertha "Molembaijia
A
frima hnins mQnaflerij abhatijfa» ex (jniria mo^
nafterio BrabantiA euocata. De ûa MirdHS in
chron. CiFiercienfi anno I22g.fag. 227.
p, 10 Dc Niuclla in Lenlosad duo fcrc milliaria
properabat.) 1m pleraûe exempUria noffra hoc
loco (*r infra. jit duo imp. Ulons. msx. lemhos^fsd
prioriloco apparet correQum exlenlos, lacobus
fîtriacus Ub. 2- devita B.Maritt Ogmacenjlt
cap. S.apud SHriamAaHlos, &ms. p.fecundolo^
co fcriberevidetnr leHlos^^fUomod^ hahet Ubermj.
einfdem vit£ ûtberti M
irai:at Uberms. Ognia-
cenfis Lanlos. In charta Brabantia video locum

ilUs partibus vicinn nomindriLeloy , ^juomodo le^
gendum ejfe verifrnile iFJr.cfuod vir

doStus patria
JSliHellenfs TrancifcHS Mofchus iiteris adme da-
tis confirmauit.
p. r t.Idem refertHrf.jMb.devitisfratrHm Pra-
dicatorHmc.14.,
Jbidem. lciuniorum temporc antc pafcha, ciim
iaminftarct tcmpusprandij , horanona. ^Htc
TJOta tempore auftoris ieiunari adhucfolere vfjus
adnonam , id efl > horam tertiampomeridianami
ckm nunc Uciti foluatur ieiunium hora diei iJ. v>t
ea-
inBelgio &vicinisregnis computamHS*
&d^rcli,u.fir,tpcrfp^^^^^^^^^
liturisrepttUHr.Ettnfi^fJ' .^^^,^
^ tamperfonat.s
ius .
'{"''^f^cLl^
^4'r.rJan.n,is'.n,,efca^^^^^^^^^
-MStdiamTialdmnHS.Vj^^r^
itit.rHn,: In ,m PoSiul^''"",
«^pf
ht^r-fsUdîHamfHrsthatebatjôj^F^^
?ipre%tcra..^'-if-'^^^^^^^^^
gntf.cationefatro«.rcmcnfrcq.tcn
nar. .4.. Cumanno ab tncatnatio m t

dcuot>ffimus rcx
CC. XLVIII.
UL?ân,inUpf<l>''\P'''^'^^^^^^
lcQ^ncm.i'
roxlMacc*dit adveram ^^^^.
f
I N 11 B RT M II.
tdejuinarijvidetnr pratermijfa j pc enim habct:

Ca anno circiterah incarnatione M. CC. XLllU
Relitfua cjuinejue exemplaria legunt : Chm anno
ah incarnatione M CC
LX. ^tu leclioplani a
^
vero difcordat. Sermo enim efl dc prima B Ludo

-
.
aiciin terram fanflam expeditione : inha^ enitn

Robertus Comes.cuius jit hicmentioJnterijt.Eam,
autem faâm anno r24S. teftcs funtVincent.in
fpec. hifi. i. 3i. c.8g. Martinus Polomis.& Maf-
ftus in chronicis.Meyerus» G? (}uamplurimi.
Altera.excjuanon cftreuerfiis B. Lndonicus ^fa--
eiaeft anno 1269, Teftcs âguinus ^ ^cyerus^
tlralij. CAterumfihicfirmo fit
deChamfupre^no
T artarorum tmperatore , tjue initio referuntur
fjon fatis confentlunt cum ijs , ÛAhahct Vincen^

tius /. citato c. go. & quatuor Amoninus par.
fecf.
S.chron. tit. ip. c & Gagnimis

S. §. 21. de lib. 7.
referunt ad Ludo^
geftis Francorumiûiomnes
Cypro agentem literas allatas ab
uicum adhuc in
antg
Erchaltae principe . cjuibus fignificahatur ,
regem Tartarorufidem Chri'
trienniumfummitm
fiianamfufcepiffe.&baptiâtum effcVorrl
ly c.
de prima rniffione fratrum Pr^dicatorUm <f M^^
agit eodcm lib.sr. veteri.
mrum ad Tartaros ,
editione ^2.^.2. , • •
mulier,ciiius vitam
T>.18. H.^ccHiil.ibeatirsima
venerabilis lacobus, Aconcnfis quondam cpifco-
cVc. ) Is
pus ,noftca Romanaecurix Cirdinahs ,
cjui duobus lilmsfiripfit

ef} JacobHS de Fitriaco ,
MariaOigniacenfis.de ûafermoeft:
vitamB.
tertium adieciP . quo ci i. m
quibus auaor nofier
continentur. Duo
iademdefcripfit.cfuahacparte
apud Surium tom. j. ^'^''''
prioris extant
'Yn
tiar *
micxtantmss.
IN CAP. LV.
Parte 2. S'"'*»""'^' f,,uKoni5 art.culttin

no(h.^^^^^^^
„arcf=r»m qu« ^^^^^
^ tlAC pni
3«„
pracclTcrunr. , ^„,^«««1»
».M«i, /"
'"^;/' f
.„
perfecutioms. ^'"i""''. pnftl»-

frirU ^-^-^«^/Sfâ^^^^^
lccidit,'}>'Uc,irMmm«d,ft>'>&'"'>-'r
dnm '^"'"'^'("'''"""'r.^^re advtertet» 41"'
„'.vide.tur Joannes ^'^'^"J^l%Jev.rt^^

cenfet exevsfU SanBorHm ,
videmridfW, ,^loUnHSS*J-^
I N L IBIIV M II.
IN CAP; LVI.
Partc 2. Quis cnim alius Cc animanim diccrct
mercatorcm,niri illc , in cuius rigura olim ad Ab*
raham diAum cft : Da mihi animas , cctera tollc
tibi.) Verba fantregiiSodomorHm ad Abraham>
Ge7t.i^.(fr ad litteram de homirjibtts imelllgitur^
(& forti alijs animalibHS vinentibusJmyBici de

diabolo^^jHi omnifludio jnarit %ominum animas,
cûas fi obtinerepojfit , nouit certo,fe etiam eornm^
dem corpora obtentnrum.
IN CAP. LVII.
Ptrtc t. Crabroncs, atquc bupreftcs.) Ita re-
fiitui ex Plinio lib. jo. hifi. nat^ c. 4. Ifidoro /.
/jp. Orig. vlt. pro eo , qnod hahebant emnia ex^
emplaria fiuprefics, ûomodo etiam legitur ab au-
Qore Lp.de natura rerum^fed contra rationem no»
fninis. Scribunt enim deeo citati auilores : Bupre^
fiisanimal efi rarum (Ifidorus paruum)in Italia,

firnillimnm fcarab&e longipedi.Fallit interherbas
Itouem maxime , vnde (3 nomen inuenit , deuora'
tumûetaô felle ita infiammat jVt rumpat.
p. 3. In proumcia Prouinci « apud Lcmouicas.)

Trouincia pars eft (jatli(t diQa Prouence.Sed tjuo-
tnodo verum fit cjuod htc dicitur , non fatis ajfe^
ûor. Lemouices enim populi fimt Gallije ^ûi^
tanicdL Piclonibus vicini,^ pracipuum eorum opi^
dum Lemouicum appellatur. Gallice Limoges»

quod admodum procul difiat a Trouincia:in (jua
pull^m inuenio nomet^ vicinius ad ûodauBor re-
fêxijfe
N O T *
.c.
rS-f qicciardir.us in dcfcrifonc
Gcr^^nU.r,tcr ^^''''
ricric
f^J^' ^,,,,;,,,
tantum
ch^ difda Mcrchta TT'„\,ion»>»«»-
ntrJc accipicur ^'-'^''rZZc^t.tcs k'-
f,ri,.,.i ol«n
^"•'^rZ- i-»''"-
Zim^ntucrpiam.
^^"^".r^ C^^'^^ '
> }.
'Domimis.dccmafcptm^cftfoUyt"
M archionatus .
fia. tituto „o&'
Hoc verme da;a,oma ««"^^""'^''"liionibas
hominibusapparent m
c.'."^'
phantafmaticispolluunt Sc
omn^ -iî-V*
d,c>n }
Jimomm infultus orat ccclcfia
Complctorij.
Procul rcccdant fomnia,
In liiBR V k IL nî
Et no£fciuiD\>hanialmaca,
Hoftcmque noftmm comprimc,
Nc polluantur corpora.
Jtem in alia , cuiw initi^m - Chrificj^Hi lnx es ^
dies,(juiinxta cfuarnmdam ecclefiari^m corjfnetu^
dinem in cjuadragejima reciâtur ad CompUto^
rium;
Negrauisfomnus irruat,
Ncchoftis noslurripiat^
Ncc caro confcnticns,illi
Nos tibi rcos ftatuat.

p, 9. Sunt cnim daemones , qui in aqufs mancnt^
& hos poet? Ncptunos vpcant &:c. )
Orpheut in^
poemate ad HfAum ddm^nas difiinguit in cxls-^

fieSjacreoSja^HeoSjterrefir&s jfnhterrancoSj^^ va-
gos:îiorum acjueos Deos Nymphas vocabantjan*
tea Lymphas diElos, Pfellus item Ubro de damoni'*
iuisquartU7n eorum genus facit aqueum j cjuod hu^^
moribusfeimmergitj ac lihenter cifca lacwjflu^.
liiof^ habitat ^ &
multes perdit asfuis. Deddtmo^
nibus item circaacjuas verfantibus multa Tertul-^
lianus lib. de lâptifmo cap. /.
p. 1 1 . illo tcmporc, quo gcns ipfa Comana pcr^
cuflacft apopulo Tarcarorum. ) Hifioriam ex
parte def^rihit, Munfierus lib ^. Cofmog. vbi agit .
de Hunâri£ per eofdem vafiatione. Efi autem

Cumania Scythia pars , hodie^ Tartarif princi-^
patus. T>e eorum conuerfone multa funt tn viiis
Pradicat. in his que addita funt ad partem ûin-
tamC.U<Sr 2,.
f.rr c •
partc i^.Incubos daBmoncs opprelsiMc

tcmina«
quafdam ahas vcnereis,
confabulacionibus ad
Joncubitum illexiflc&c.) Hoc fcelus abhincan^
fa„e huHc^'d. ,«I#«r.^^
dchinorijsproMpf.l f'Zcr»pti"'''"' "

<f
a.a.rth.>
partcm citatis '^^l„„,Ant,>">
co4tcvt,,rM^,c<,m
.uc omncs
l auaor inf,nu.t : ^' '-^'^6. & 1»'ft
loco cit.to.
Sprcngcr G.if'Xr\> M^^rimor^f.
I N L I B R VM I[. lyy
crafhilof.c* i.vhipHtdt cnm lefefho » eorutnofe^
rAgignnteîllos dc ^HilfHS in Cjen* c.^. genitos ef
,
fe : & plnres alij

, ^hos citat BcnediciHS TcreriHs
lil;. 8. cornment.in Cjencfrn^qHi efl prirnHs tomi 2,)
difpHt.j* fiîpf^ îhil determinatyVti neqne Ni-

colans Nancelins in lih. de mirabili hatinitate
Vbi ea de re varios citat aunores»
ChriSlic. 3. in
fartem tamen afprmatiHam magis inclinnns.
p. 17. Si cniro pcradiundtioncm lapidi^ ophrhal-
mij ItarcjlitHiex j4lberto^nam excmfla*
tf^c.')
riadijfentiebant. ms.i, &

primnm impre/fum ojfo'
lawi^ms.p.fecHndum imprcjfhm efiolami, mr,b.
enm tert-impr. ofcolemij ms.c.offolemi. Komenei
ejtabephthalmo j (jHod ocnhim fgnificat\Scribit
hnnc lapidem u4/bertHS Af agnns , praceptor aH-»
llorisl.de virtHtibns lapidnm in principiojoculos
circHmfiantinm excdcare. Sednonerit leilor talis
fere vana ejfe ydrplerHrneûe ea prafcribij <jh^ in
rertm natnra nnfcjHam reperiHntur.
p. 10. Gwcrthcna Brabantise villa cft fclcmnis &
rora.) Itams.p.b. c. drprimHm imprejfmn. Sed
ms. p. &
primnm imp. non afpirantjVtinec fecnn*
dnmy cjHod habet GHHrtena. ms. s. GtiHercenajter^
tinrn imp.GHHcrchena. Crediderim ejfe Wcrchten
inter Mechliniam & uirfchotnm. Nam Galli v-
tHntnr Gh ,
pro W j vt pro W ilhelme ^fcribHnt
^HillelmHs"*
Anno ab incarnationc D.cmini M. CC.
p. 23.
XXXI. prasdicantc in Theuronia magi/lro Con-
rado contra hgreticos , &
ab eifdcm fclici mortc
pcrcmpto.^D^ hoc Conrado Tritthemittsinchre.
Spanheimenfi ad annum 1214» ita habet \Hmc ipfo
anno cccptt in ^lmania pradicare Jrater Conra-^

* dw
^5. i'^''^''^'' •''^''C.' 5'^'-''
re fers ,vi
i">
prd
/;..p/«r./..»'.--'r'j^
IN tlBR VM II, lyy
treshUusMbonsJidoHls(frli t treshAuU. Quam
^ /^. "
leEHonemexifiimo magis eJfegenHinam. Jlleenim gins.
eft adhuc hodie rndis loqnendi modus in GaHics
'Jirabantia , & trallH Leodienft, cfr fuit olim, vt
anti(jHa eornm monHmenta declarant.
p.26 .S imile eft in Spec. exemplorHm dift.g. exem^
flo ijp. draliHdin vita S. 'Dominici lib.j. c. 4.
confcripta perNicolaum lanffeniHm, de panead^
ynoto ad latns imaginis Chrifti.
p.28. Ad fontcm lucidifiimumjfupcr qucm lapis
, in columnis marmoreis locabatur,
inftar altaris
aquam protinus fupcrfudit Scc
) DShoc eodem
fonti I acohns a lîtriaco in hiftor Orient. cap. g 2.
his verbis : In minori Britanniafons ejuidam '
effe
r^fertnr j CHins aqna, fupra propincjHKm lapidem
froieEhdtjphiHias &tonitrna pronocare dicHntur.
]
S cd qiiodille dubie ndrrat , ad hoc auElor nofter
ocuUtos profert teftes.
p. 29. Simile eftin Specnlo exemplorum dift.
exemplo 7^0.
'p. 39. In ccnaculo iacebamus (patio trium mil-
liarium aut quatuor,) fiuod in margine pofui^^fci-
licet a loeo ad quem tendebamHsAddefumptHm eft
I
ex loanfie G illemans in vita auBoris» Idemparti
fequenti.^vbidicitHr : lam altih euidentihs
mHrmurantes. fro feuidentius^ legit(eminentiifs»
Sed magis placet le£lio omnium exemplarium no--
ftrorum, vt legatur euidentiiiSjid eftjclarius/ûia
priccedit altius j atque itaidem bis diceretHrJiU'
gas eminentiks*
p, 40. Cum mc fub diuoinpomcrio ad /bmnum
tncridianum dcpofuiffcm.^Sicomniaexemplarias
fJHnc vfttAfiHi dicimnsfub dioâ ^ritco Jîl^yid eft\
Joui^
S^r,iiv.robiV''l^^^^^^^^
priorihMS nofir^s cenfeoUî^:
L^s
ncn,rcpof.-^^nc.?'f''l'î,Z
dumo .cfi cor ,

crgo f.b
erdimsPraic^torm^dfi^''''!^. r^^cd"»
ordms ^dâ^
„ 'Vominico .
Colo>'»nf'-i-^'\ j^^^^t»*
r« cx<tddimnc h.vnb.^
2Z ranoncn. rcddU
In LiBRrM ir i-O
husp.s. chro. tit.cg.^^ Leafider lih. /. devi^
23.
.ris illnfirihis ordinis PrddicAtomm
r^Hibus locii
eademferi, y//^ htc a Cantipratam.dr plnra alia
de eo miracula referuntur. Quod envi ohijjfe di^^
ximus anno 1236, habetur in vitis Pr^dicatorHm
farte3. cap.s8, (frin âppendice ms. exemplaris
eiitfdciA lihri. Concordat Stepkanus de Sampayo
infiemmateordinis VradicatorHf», Bzôninsin an-
nalibus. jintonius Senenfis in chro. dicit hdc an-^
no obijlfe aut fequenti. Qîbus maiorfides adhi-
ienda ^nhin aUjs^ûi ab his dtjfentiunt^ vt S.Un^
toninus (nifi mendHm fit in cifrisjizss^ Marti-^
rtus Pohnus in Friderico I T, cap. 101. ^77^01233.
încentins "Beluaccnfis in Speculo hifl. libro 30.
veteris editionis c. nnno J231. Eiufdem Jor^
13^.
dani litteras ad oinnes fni ordinis fratres de
iranjlatiofje S.'Vominicihabet NicoltiHs lariffe^
nius lib. 3. devita eiufdemcap. 2^0^ Orationeni
ad S. Domtnicum cap. s^&multa deeodcm infno
commentario ad eamdej^ vitam Domuiici ad
^
e. it. l.i. -
Eamdem tentaiionem y feu fimilem prorfus

eijûdt hicrefertur i eidem B. lordano contigifii
Parifijs \fcribit Lemouicenfis de vitis Vra:^
diCatornm cap. 2g. ^ S. ^Leander&lib. 3.
ntoniriHs in chron.p.
eam
3». tit.23.c. p. (.^.T^êriim refert^
(jHx Varifijs ac^dit , C cjnjt per iuga
defcendent'^
u4lpinm\€IHam hic defcribit Cantipratanus j ex
(jHO ofienditur difierfiasfnifife.
p.^j.Idem qnod hoc loco refert Gerardns Lem^-^ ,
hicenfisp .3.C. 34.* i
p. 50. Tantuin dedie &ncxflc

oratiombusin*
cumbeb^t,vt pfalceriuai Dauidicura lcgerct.)7iaf
Bbb fatis
\
mtntio
iX.
.pcrt Gregorii
cnius 0,, o „ 'ff ^^s.rcSif'
n»m volnmen , a<jf
cHranit.
natione
tNtlBRVkll. 1^1
itciteurn Ufuardi mnrtyrologio hdnnes MoU-
fjHsdie6. lanutftrij. Generalis antem creatui ej^^
tefie Leandro in vita ipJiuSj c$- appendtce
adie&d
sdvitas Fr. Vr^dicatornm anno 1238. cjuo mune*.
rcbienniopetftinUus y eidem renHnciauit ^ acfu^
feruixit annis ss- 'vi^^ fur:£lus diepK^diô, ann^ ,
127S. deniûe SanclorHrn numero folcmniteY af-

fcriptus a Clementt VÎl 1) snno 1601.
p. 55-. Huic lucccfsit &
venerabiiis Tonnnesdc
TheiKonia nntus. )
Jonnnes de \îldeshHfcn,
TheutonicUs 'Boffiuenfis epifcopHS^» fuccejftt Ray*
mundo anno 12^1. obi^t i2SS'^^^ 4'*^^^^^''
hris.
Kj.'t'^
Eleuatum cft autcm corpus cius vcncra-
p. y8. ^^-^'f^
bile a (Jomino Mccenli cpifcopo,^ c\c{\:o Argcn-
tincnfi , anno nb mcarnationc Docrini M.CC«
LX Magna hic varietas excmptarium ms.p^ (T
J .
duo imp. legunt : a domino Magbntinenfi ttA r-

& elc6lo Argintirietiji &c. Rcliejua
chiepifcopoj
vt pofuimu^. Ea autern leElio ,
.
cjUA hahet
etenfi M
epifcopo magis idcirco probatur y
quia in ms, p. ex
tituris apparet aliter alicfuando fcriptum fuiffe,
& verifimile eft, vt alia nonnuUa loca dectar^nt,

correûm eQe ffeu pdtius depraiintum adexem^
flaria prioris editionis typis euulgata.
M etenfi
itemlegit Leander inviia ipftns. Tria mprefa

&ms. c. etiarr^n anno htc variantareliffuis. Le-
gunt enim M. CC. LXXVl, quam certum e^
efejptirinmleîonem ^ cum aullor libram fiium
compleiterit dnte hunc annum, vt multis
colligitur^
Leander, qtii vbi

arûmentisiVrxdi£Hs4ô?7fentit
ant} dixer-atillumobijfeanno r^fS^pridie
n^nM
exitu
lioucmbris ^ ajferit po^lea annof.abeiUs
bbb 1 €orptii
vcnerabi^
"
^ 1 Hurc fueccfsit
> f
Antotnnets^d.cens ,
Coômttt"'^
;y,iX"'--'»'''''''"f
In libhvm II. 163
dum qnis exijlimetz^* CC.XLV Vacilisemm
.
tfi harHmnotarHm ttanjpofitio. 2^tis antem Rd'-

manis fcritnnt omnia exemplaria excepto ms, P.
^Hodcifris vtitur^dj' fecundo imprejfo,îiod verhis
tHmdem illHm nHmernm exprimit, Certe numerHS
Capitulorum generalinm Synodornm ddce$
fine
HnmbertHm defnntlHm mnnere Generalatus
anno t^6 Nam ereatns eft in Synodo ss^ defnn^
{Ihs in 42. Snnt antem ha Sjnodi annnee, Trima
eelebrata eft BononiA vinente adhnc S. Dominico
anno 1220. vt habet capHt vlt. lii. ms.de vitis Fr.
^radicatorum. HnmbertHS hicj natione ^Hrgnn-
dns j ( latiiis hniHS DncatHSfinibns j ^nam hodie,
protenfis^ ortns eftvillade Romanis (Ga/lice Jlo-
mans di£iaj)prope Falentiamjdioecefis Viennenfis
inGallia*-
Dehis ejHincfHe Generalibns traât capHtvlt.
Ums. fdtpecitati de vitis Fr. Pradic.tjHodomif^
fnm eShin exemplo imprejfo. ^ntoninns tit. 23. €•

vbi de omnibns agit adfna vfyne tempora ,
2 2- &
itidem Leander 1. 1. de virisillHB. ord.Tradic.&
poBremQ jinton. Senenfis in chron. [einfdem ordi-^
fiat, brc-
p.62. Qualis autcm hxc fit , vcl qualitcr
uiter videatur. Certum cft quia,
per cncrgicam
operationcm. J SicreftitHiycUm omnia exempla^
ria haberent perinergiam opcrationem , fedtert*
imp. &ms.c. adiecit ( certHm eft ) qnA dno verba
relicjna prAtermittnnt. Cnius leElionis fenfns effi
ifidetHrrQHia per inergiam^ hoc efl.operationem^
feHpotiHsinoperationemjVt fape locjHitHr auSlor^
to-
libri de incarnatione verbi apnd ^HgHftinnm
fno4*£aenimeftvocis m^yeioe^ propria fignifica-^
Bb b 3 \
tio:û. item
4^''';ZfZl hms cap. vh
Similis eft
tom^; fT'
vt reli^î^f^^f;
dô -«^ ^
dem rns.p. s-O- ^^^^^,^ ^ r,entisM^'
r,on ^//^*
gi^m operat.onu &^2Z^^^
animahusfe^rnemmsJ^J^^ „^^^
.
SchoUfiicorHmomnmmdpctr
Sit^rifent.diSl.
f- ^ enerîcam off
^ PoU verarn ^'^''l'^f.J Jug^^^^^^n tom
j . ^^^,,«r
Cfed<iMvereeB(jenna
D Jonesper 'r^''Za!m..fed^?P^^^^^^^^ 1
n^nsfi^fi^ntialmf^^^J^ „,„n,
vmrt. '
& opprcffione
.,(h nKicreantt'^^/"'*
^j;,^,«r-*/#f
^ OutVtrh*
incorporsHS .
capam . -^^ ^'^'''^n rir,
aue doElrina/H'j ^yhac eneri
ofpreffione g
. Jnopnr,
cath^^^^^^^^^
Thc.logic«
Erub.f-t
luincjHeadnerfanjsordm^siH.
e
Im iiBn.T m II. / '^f
SimiU exemfUm in Speculo txemJ>lornm.
p.67 . efi
difi. 9. exetfiph 63.

par.68. Etob hoc ad S. Aicadrum m Alpera
obfcflros cu;arc potcntem. )
DeftnElo Aicadro
Jo<tnnes<LpilolanHsin NâtMibus fanBorHm Bel-.
gt) i S' Septembris. Surins tomo j. I tem FranQi*
fcHs Har^tu in vitis SanElornm & alij. \
i
VOCA.
QVORVMDAM
^ r NI ICATIO
BVl-ORVM SIGNIf
c F T
op.a & b«
qaorurrr pkraque tn.
fecolo
ârîtot; illo tairicn
... terfconf^rumfn ^'^^ ^^^ Jinrmer^'^
risc^nodis'.fconfasvero,r*tcr
N p T alI-^ 167
igne combiijftt. Hdc de B. gofHtno anElorl
Adlcntata barba, moUis o^flexibliis reddita. fô^
§e UntandHsvtitur Virgilius 3- ^neidos ,
Cloffarinm IJidorij Lentandm jfleElendus.
îf}ô^\^mzvil\xvcL^reclinatorinm,hverbo Gallico
appHyerjreclinare^
A liidua xc.frecjuentareAegiturea diHio Eccli.30^
& in Vetro Blefenfiepift. ^ /.
Atriutii ccclcli», ccgmiteriumj GaUicef atre,

Auca, anfer.
Blatta, tineajreftitui ex y4rift*Plin.& Ifidoro pr$
hlaSia^ '
Z
Uulidnus vide embolifmus.
,
Bullarc , bulltU pontificias darejfigittarejVelob^

figvare.Vetrus^leJ. epift. 183. Goffridtis aibas
yirjdocincnfis l. 2. epift. 28.
Priuilegium rejnan-*^
fit non bullatumîd eFl^fine Bulla figillo. Rat^ &
bodus archiepifcopus Treuirenfis in epiftola fua
formata : Hanc epiftolam (jrAcis litteris hincin^
de munire decreuimus ^ &
annulo ecclefia nojha
hullarecenfuimus.
Camera cubiculumSBernardus in ApoU adGuil^
lelmum abbatem.&fer. Sy.fuper Cant.
Canipulus. enfisjCHlter^J\(juaficanicapulus^(juod
figuramferefoleat habere canini capitis in ext.rC'^ .
mitate capuli. l^nde &

(âllice Bratfuewar^ ajpe-
cie canis nomen obtintt. Locus eft lib. i.cap. 16.

par.2.& lib. 2.c.29»p. 22.
Canonia, r.cap. hy. collegium C anonicorpim.
lib.
lib. 2. pr^benda canonicalis, canonicatus^ cjuomo^

do accipitur aliqiôties in iure Canonico > vt nomi^
vatim extra de prdtbendis & dignit^cap.Tro illo-
ûm.&in^lofacap. Execrabilisj depr<zbendis
&
JacobHiritri*cmmfirm.co,nmH
admercAtores. ^ cctnr.
V'
j. ,
4.men,or,t'r.GM.r
Cordctcnus , id
Creticarc ./wr»'''"'" !^'!» eSi n»*»"^
ôrbi cor,fliSius . fiHfrttC*'""'"'

ûtmortemmittMt*- troeriii"-
Creticusfudor.crct.cumtc-^pu
hill.Orient. c. 73- "> '1, Mr> "f"

aeyi^'
Canomco , vt bis tn
Cui^*'
SiefifcoptiS.
/
Cuna. pro chorte^ cfna JignijicAtione apudGalUs

ynutta locorum nomina in coHrtterminantur.
Curia j item pro anla VrincipHm^hinc Curialitas,
vrtanitasjGaL Courtoifie. "J^lef.ep. S^.
Damniftcai^ damnnminfcrr^. Ifxitnr S. tAa*
,
guflinHS^. iS-fnper Denteron. fôce damnificKS

hac fignificatione vtitnr Plantns.
PcliciA nHmero fingulari , J?ro delicia. Plantns &
^ônins.
Dcmandarc x\icu\,id^fi^ praclpere,
Dcmanrlarc aliquid, vcl aliqucm, inberc adferri^
velaccerpri.
Dcntrix, carminarium » âllici ynferan j Belg^
eenhekeL
Domus femra i
pro fabrica vclôjficina fcrra*
ria.
Drotnon ^ ffecies nauisa ccleritate curftunomets
habens. Nam ifoiAot cHrfitm dcfignat , Gallice car
raHelle. Confintit Jfidorus lib. tg. Originnm cap»
ytHntHr hacvoceCajfiodorHs lib. /. ariarHrn
1.
0piB. 16.17. C 20. Gregorins lib, ii.epifi. s^.î^

triacHs hifi. Orient. c. 10 1. & Robertns de rmnte^
in fiipplemento adchronicon
Sigebcrtianjtgj^vbl
vitio s e dromontem legitnr j pro dromoncm efi^ . F
lembus appellatur.
Embolilmus, accipividetnr fignificatione medtca
proingluHie &
magna edendi aniditate. Locpu tfi
1.2 c.iy>p-3- alio<jHi intercalationem
fignificat^-
^Hodtntcr^
ab ii^^ccî^. cjHodinter cetera idem efi
calo.int^rpono.Verttmre di/igentiits expenfkd*
cumMediciscollata.Bmnino legendnm e.xifiimo
boUmtisfen ôvKifxo^ . cjnod ingentem

famem defi-
noH.
gndt.tefic ctiam zy4gellio Ub. ^^^^^^-
j6.
\
tlandru
Flamingi, adM'^'*
GrofBues, cr^F^'*^'';
/ê^r mBdHmjcM
Intcrfcalarirer
Irrigidatus, ^^^«^'^''^''i
N o T iE. V rî
tricis nomen fuit.
Lcccator, CAtillojfcurra^ GAllice vn HchArd* 'BtU
gici een leck^r oft lekfêt.CjloffariHm Ifidori leca^
tor^gnlofus.
Lcuca, miliareyGallice vne lieuiciifn alioijHiMa^
thcmaticisdHO miliaria figmficet. BernardHSvU
fapra. •
Liccnriatus, dimijftu » veniam habens aHtUcen^

tiam. f^titnr to.i/lHft. Ger. Hifioricornm editus
a Chrifi. VrHifio , (jr verbo licentiare ^ &licen''
tiariS. ThomasfrecjHenter^ vtinSnpplemento
JC/. ar. Difiio i/iicentiatHs jpro fine iicentia (3
venia habetnr extra de procnratoribns , c Confii»
tHtHSjqHodefi (fregorij IX.
Liiigiuin. /w. i^titnr PlaHt. in Cafin.
Littcrae quadiuuialcs , AIathematic<t fcienti^.
ZJndeapnd lacobHm StapHl.cfHadrifida mathefis.
fîdeSyineft. in fHm» v. Scientia^^vbi triniHm VO'-
cat GrammAticamjRhetoricamjpialeîca cfna^ :
driniHm Arithmeticam , êometriamjM nficam»

& ^/I[iroiogiam. Eadcm vece (jHadriuium pro
(juatHorfcientijs mathematicis vtitnr Gioffa CO"
/licis adtit. demalef.&Mathe.B.HonoriHsii-
bro de viris iilHfiribHS in Boetio. I tem TriiogiHm
animntpar. s c. f.&inter reeentiores Godefridns
TiimannHS in prdfatione pro operibns Dionyfij
^reopagit<t. RHrfnm fcientias ejnadrHHiaies no^
minaP Cnido de monte Rocherij in Enclnridi^
rPaJtorHmtraâtn deordinecap. J.O' voceûa^

drHHinm vtitnr WibertHS archidiaconns invita
Leonis papa IX. LeHCornm antea epifcepi 4.
c,
Lixiuia. idem quodlixiHiHm: Femininogenereb^s

vtitnr ColHmeilade rerHSiicaU.i2.e.i6.
LQCUt
proal.4
Mandarcal.qucm,vc
n. Grczor)!) & mariyrut ^
^£vt,Lferi^ccir^^^^^^^^^
P-rc)ta^^jJUhc''> '^" "

^
Patcialitas
^rnmoppon^tHrcommHn
N O T iC. 17^
CdroAnquitjdeclpitficut papeUrdus j qm dicit fc
infirntHm & pauperemjchm non fit.
VmUtc ydormirej cjHiefcere j vtitur PlautHS in
Trin.<T Mil.^ S. EulogiHS Cerdubenpi inMe*
moriali SanRorum. Bernfer. iS.in^Cantica:Pe^
^trns Blefenfisfer^ 29. & alibi.
Pauiatio, ûies* Di£lio?je Paufa vtiturtAugufiU

nus inpfal. 10 &
Eulogius vbi fuPra j GuilL &
^^nbrigienfis derebus yinglicis lib. 4.C.42.
PcrfonatifDmus vir, magnA auBoritatis. ms. b. c.
tria imp» perfonantifiimHS legebant* Locus elt li-^
tro 2.cap>vlt^par.26.
PhaIanga,a2./>W4WAr«
Philofophus Seneca.
Phyficus, medicHs* V titurVitriac.hiTi. OccideH'^
talis c.
piftatus,/?;y////.
rlacitarc, lites agerCjGal. plaider.

VrotchrCy prodifcereyprotrahere. Glojfarium Ifi-*
doriyVrotelatAijfert.prelengat.VtitHr Feftus pro
eo^Hodefi longepropellereâ t^Âc longi j procul.
Vtitur (fr Terentiw in Fhormionejtem LuciL Si^
fenna j (^r THrpiliHSj& alij j efi^^vox bene Lati^
na.
Pyramitla,3B. pyramis ,pcHthebdomada j lampa-
, daj^.
QiVktcrni.ûaterniones. Vitriac.hiFl. Occident- .
c. 10. Silneherv. Simonianum. iS- BleJ. epifi.19.

*
dr roT.
Rcfutare, rennere^ refngere.
Kcfunns.rennenSjGal.refnfanti
R c:lamatio inclawatio , inuocatio. Gallice dicin^
,
mus reclamer "DieuJ. Deum inuocare*

Rcj>ri-
SicH,,inV>i'. i" ^rii cS//»i
fonnfcah » ^""f
„eofierif>U'. Jn .^ti</'f/'
„Hcd habeo in
membramsm f" .
y« •<
Tr^tione ecclefuagitur:C-^^^^Û |>

cainliminlfHper>on^tn}er
%it inbacuto P''^'^^ •/'^L^^^

inTontificaliDHrantuCHmwp
illa eadem ejfc. Xjambuca autm vitiose
dicititr^
fro caTfibufa.vt efnidam hiepti hodic Cjardiîales
prgrruTiciant^, pro CardiTtaiej. Vre
/stmluca r/t
quodlegituriri Martimams^
id m(^nii?nemis
'
PrioratHs f . M
arrivia Campis^ \P4Tifijs excHfit
annq 1606. vbide o^^m^jibbaturH ClHniacenfiHm
foHo 116.H abebunt vnum (âpctlanutn,€]hi dcferat
crdjfam fcufambucam.
ScarJcra, vcl icaiJata , vcftcs (car(cocie , coloris
coccineifiuepurpHrei.Gfil.d'cf
Scorcocium P^îde :Amiot. /. /. c.S.p.r^^,
ScTcfi^rc.feren/im reddere. P^ritur Tir^. &Âu^
guflinus ifi pfaL p.
::>\idVZ\^^vas,rcpofitorinm,fi:{e faccHS antperain
ûacibusponiconf/(euit. irtriov enimcibns efi, Vn^
t. '^g 9. 70. pro /ttarcijs,
. h^Ment in v^s.Vi-
de annot^ adcap. 2sMb 2.p.y.
Subpediran JfedibtafHbijci vel fubigi. Vocem
fitppeditatifs eadem ftgnifcatione accipit/Vitria^
cus hift. Orienr.c. 6. '
S ubtiivx^vc* fepelirc*Gal\ cnterrek

^'ubtrliare \iim>^ rfubtilereddsre^carmiriare, '
S i/tf e r rar e r q o
folea^ fcrreas pedibus iQHoruftl^
i .
apponere. GaLfcrrervn^heual,
'1 abardus,
Vide ^r^not, Lj. y,p, jt. i
Tyr.iTunzare tjranmdemexcrcer^^ci Grdtco
, -xm^
foivvlûv j voce etiam jymoHheni vfurj?ara.
"^^cniium.. proviciniajVt Niderus ^ Spcculam &
excmploritm difl, exempL 9. cx Bcda in quo U*
giturnuncviffinia.
^\^^,pro opido fre(iiu}jter acCipitur phrafi Cjal»
lica.
m
Ufmt extra ^"•"''f V p^/Kw ta»'"

J„gUhhHlHmrtUg*nd»'t*il
vfitrf*nfr-
Mi
F I N I S.
I N D E X
RERVM PR>£CIPVARVM,
QV/E DVOBVS HIS LIliRlS
TnoMje Cantipratani .
contincntur.
A.
5^ 3 B A 5 calitHS reffrehcTifus pag^j^

^bbatif4 ^rgenfolienfis , dininitks
tdoâydijficilUm^s Tbeologi^ (fHa-
_, iliones expUcabat» ^S^
'Eademmortife obtHlitpro Campani^ comitif
fa. 431
%/ibbatiff^ ValVtfdHcii lepidifma defenfiodeto
ijHod bene tratlaret Pr^dicatores & M inores.
yiccitfatio ad/serfHS presbjterum non faciU ad^
nrntenda. ^
jichas pneri (jHinqHennismiragefia,

267.268.26^.
jida de Belomeir leprofnm deponit in leilHm
ma*
ritifHi>& miracHlnm ^Hod ene^jit, 2.?$
Eins ocHliexvifione Chrijii micHernnt influr

fiecHli. -^/^
.
, ,
Mfdt^r rediens a fcelerevHltHmd^momshabe^

'
bat.
jidulteros non pnniri miratnr aHttor. _ Mf
\^7iducX canoaico Andomctiênfi Tradicatons
* ' Ccca ^^^^
1 N D F X.
ingreditnr. l^'
L.,l,ulr.us. . ...^
<J)erniraCHlofere;imfA^to?i 22!
.jpeansincdonobistutt*
yitigelorimconjr'-
I ^ D E X*
'ArJgelica falntatio anreis Uteris ififcripta folij^
Arb$ris procedentis ex ore defun^li- 28
%/4nirnabns inpurgatorio fubiieniendnm, jfS7
%Animam fuam venditpotator quidam^â dia^
bolo vna cum corporein aera rapitur. jj^
jinimarum curam dcfcrere , vel negligenti corn^
mittere cjuantummalum* 68 6g
%Appellatcoram Deo ahbas S .^lacohi apud Leo^
diumcontra PnepcfitHm j ^ prxFlituto diev^
tercjue moritur. B79 3io
Jtem abbas V alcncenenfs coMtra Comitem Han-
nonia. j8o
^poftatdt poenitentes r^cipiendi. 47
de ^poFiata Pradicatore darnnato vijio. 47^
^pum naturam,& proprietates habes iiiitio fimul
colleElas in indice Capitulorum^
jic]U4tbenedi^(t virtus. -80,387
JArborts cuiufdam rnyfierium. 333
Arins fcidit tunicayn Chrifli. 432
-
Arnoldus Prior PrddicaJorum îrtburg. vidit

nomen fuumfcriptum tn libro vitA. s8i
jiuaritiadeteftanda, ^ 166.167^83^^
jiuElor miracHlose pifces capit in aduentu hrjpi-
tum.
^
\AuSlor ûa occafone Jludijs a patre addiElus.
jLuBoris pater dcfunûs fajllio petit auxilium.
AuBorispetitiofipEla c^honcfia. 593
B.
S.Bartholomîtm presbytcr quidam

fmguUriter
Ccc colebM
I
Lfci«---"' '"^'"i!;*' „d.ifHdinm f*^'f'>[
70.71.
i,«^f;»r..xf«p'4..
4
s
I >l D K X«
rUmnfHfpeditabdh liO.iî
^
C.
Cjintatfuauittr in fH§rtt Uttor Brugenjts er^

dinis PradicatorHm,ei^ moriemi ChriftM
adfiiit. ,
4^4'4^S
,
CantilenA obfcoenA excitant lihidinem. ^SS

Componuntur &
ffarguntHridxmonibus. 4S*
Cantus angelorum in laHdem B. yirginis. 40
CantHS angeloYum in^ obitu B, godefridi C afella-»
niin Camera iuxta Bruxellam 4^^
CantHS apum in laudem r.facramenti. 39^
Cantus & laus vocalis ecclefua VatribMinilitH*
tus.
Capitulorum rigor feruandus. ^ts
216,393-394 / ,.,
exemplum.
de Capitulari dtfciplins memerAbtle
S9S.396 ^ J>
Caput abfcifumconfitetur. ^ . ^
pertranfiutt Prxdscator.
fuper Cappam flunium
307
/o^
MiHsrupfrmarisvrtiiasMmMaMit.
exhertatHr.
Camtatis dUigcntem cufiodiam
diaholl.^
cf/niirupermayivifHmpcriUHjtonem
cam, /•/•> , ,
vmmirabUHer sn
,
B, CatherinareliiûijinoHtm
'^'^
mari fahtatifHnt.
f^f
Chorea damommjn ifecie monachornm.
4f^^^_^^
Chorettvitanda. .
morttHr. 4S*
Choreis addiSla mHlier infelieiter
Itemalia. ,
^^^^ ^/j^
ChrZ V" "'''^''^'
N.
Chr!ft.s^pp^ret^^^^^^^^^
aorumconcejfu. I
I
Chr.fl.sc.rr,omnil..d.U^nd^^^^
ChrifiHm pHerum
nme ^,}td^}^cperH
ohjt.
•Chri(fo compatiendo.cjHtd*m
rC'leme))ti<îaus. ttt- , ,,,n}
Comationcs rnaUflaftmretjctend^' J 'J
cLn.rasfu mertfareltgtofs.
ConciUatriccs vitdndd, ,
ConcionartirMmmttnHS,
Coticiofaaadiabolimandato.
.iM ConciontbHiyitandd
fHhtiles îujlônes. W
mortii*'
in CencHbitu hprribtltttr .^^^
CoricHpifcentiafiimulatus^tttdam , ^^^^
neri fenpt'
.
ci«fu»>ffit,& Ufionem
altHS.vtrtua j
v j^^^^
roncHpifceniia fHmHUttts
\
dit
«
J>er canfrjfionem hberatnr ^ntdam a
bHfonibusfmliaOjCft-
'c jTem fcptem ammalta
ihidim. fii
ConfirriiatioKis facra vis. r^rdival'''
C9Mradi abbatii riUarienfts
.pcnea ^^-^-^
, -» ~
•I N n F. X.
dllîti c^nfecratinone lucentl 37
Fidet pro fe jJ. Alari^m Ogniacenfem deprc-
: cantem- 4^
Conradi Tncdicatoris Lonanienjss beata mors.
ui
Conradus alius Pnedicator ,^Hi tres.viuens ôr^
tuos fHjcitauit, ^ 123
Coviradm ordinis Minorum. izt
Confcicntiit honA teftimonio nihil Utitu^maU nihiL
trijlius. 45^
Confcientid nit^r &puritas. . 4/^
Confcientidt verum gaudiwht. .^62.^66
Confilij negleElu vir quidam fimplex a fathana
. feducitur. r 4^jr
Sineconfilio nihil faciendum. 4^^
Contemplationis vis., 410. 4/r
it contemplationevultus cuiufdam monialis in^
J
Jtar fiamm^tcorufcahat. 519
Contritus quidam vehementiffime j expirauit.
473 >
^
monachos,c5'
Conuerfi ament aciuuentclericos
edinerfo.
• i44'f4S
Comierfi nonerintfefuhffe
debere. 143
Conuerfifiuelaici peruerfi expellantur j vel ad
overacogantur. f4S
apibtis in alueario decentifmii
Corpus Chrifii
collocatum. ^ &^ ^t^
CorVHsChrifti apparet in efflgie puen . abjs
forrnis Duaci in ecclefia S Amati. . i9P.4ô

veritas. 399
Cerpofis Chrifti in Euchariftia
£orporis Chrifti pr^fentUin
rfacramentofugat
confcfu7j% dJtmonum.
îS.ji9
Corrcaionis zelo carere pericuhfum
Cox^
\
1 « * *• tam
CorrfPfi*''" "^* 6o.>if
i7r::cUr.U.c>>^ra.^n.
»
Crucifixnmaiotcrj^''
CHZif^ docsnw & d>fi'nt'^ ^
44°-
455. «/"f*
'
D.
JLy a« til^ratitr. J'
1""
P^;„.»^/ri-/«
enifilK-xnt. .
,L.;,,,M*fr'l'''
^"^*-' ' ^
li Jon in
ît Utrar*,
I N n E X.
^dmsn nlhil poieft nifi permiJfnSy diqne ea n in^
figm exemplum. 54'* S^'^
âmon in ipecie nigrd monialis falso prddixit
diHtHrnisnm vitam.
nobili citidam «jS^. 586
Dfinonem interrogat auSlor dc pnlchritudine pa^

triacaleflis. 59^
Vamon rcff^ndet fe velli durijfma pati prore^
dituadillam. iîd.
f ^
Jâmones &
lupi veceminterdum hominibns au^
fernnt. 5<^J
D^^manesjfuinHmjnam tentare dejinunt. 555
Vdmones cjiiidam noilu nocendi vim habent , noft
interdiu. 54^
*J){moHisin fomnis quando^Hi pollutionem exci^
tant. ^^^^
Ddmones Dufij vno fublato corpore aliHdfHbsfi"
tUHHt. * 548. S49
i Dxmonibns noû inuifibilitir rapiebatur fiUa
cuiufdamComitis. ^ -Vj
ibtd.
M Ddmonibns rapta mente alienantur.
aDJtmom pueUafubduaafuity ûa mortHa pu-
takatur s quam precus pofiea accepitvxorem.
7)^ ea re aliud exemplum. # 552»
Ddtmone via duo Prxdicatdres. 565

a delufiin
*^
Pdmonum aireA illHfiones. 5 ^^''^lP-Jy
D<emonumfalfus apparatus . mentiens confcfum.

Chriî&SanôrHm.qtio hareticis imponebat.
^plrp^^fcntiam corporis Chrifii fubiti

euam-
^'^^
fcit. .
eafaciebat,
Ddmonum ilUifioni (}uidam dormiens
^HA vigilans neqniuijfeh
X)JmJ*
comra y
JOmenm mnrmur
'
D/doPr^dica,or>r>Fr>/"'P'JI
tndinem. .
îrncnlot'
I N I> E X.
\, Dominicus Trddicator follicitatHS a mcrctria^
dccumhens fupir prnnAs €am ad fe inuirûir*
Dor?riiemibus in choro ddmon offert cochlear cum

pice» 408,409
r Dufij d^monesquales. 548, 549.
E.
E LeBio inconfueta.
Sleîo mirabilis M auriti) Cenomanenfis epi^
ir
fcopi> /.^.7-/
EUBiones indebit^t. 10.1^.374,
A^fale eligentium peccata. j8
D e cleemofyna exempla. 2^6. vfûe 25 5
Deeteemofyna & mifericordia in pauperes Vhilo-
fophicjuidfcripferint. 2 5 $. 2 36. 2 ^7.
Elcemofyn^f pro defunSis. 50^
f/ilâbeth de W ans pofiea mqnialis , anrjointe--
gro codem lcElo cum marito v.tens virgo per^

mnnfit. ^ ^
4ô
Earn ûocumcjue pergeret imago crucifxi fe^
4}nebattir, « 4 1 (>
Kapta in parddifum ftatum prizcognofcit plu"

rimorum j tum viuentium $ tum necdum nato^»
rum. ibid.&^6l
Êpifcopatum quirecufarint exempla. 78.273.
FAarinaa Deo mijfamatrona in pauperes //-

herali. 2-4.8
inFid^m^nendumfanî&RomanA ecclefa. 435

Figmen^
- ^^lr : - ^^^^^^^^
<^ îrf.Beghin^^^^f"^"^
vtrô d ^
5. Gertrndts
GodefrUt caffeii
I N D B X.
EiHfdem fentintis dcplHrdlitdtt hneficioruffii
y 73,
Quido paflor BeghinarHm NinelU ^Homodo car^
mstemAtionem cxtinxit ^ (Srdc ciHfdem bcato
obitH. 5>8
Ciiillelmus ab jlfcha nobtlis\ a defferato r/iorb§
cnratHS eft fer B. fîrgincm. 494- 491
CHmvxorisveniatranfitadordinem Thehto^
nicorHm hsfpitalis B.MariX' ibid.
CHillelmi abbatts Villaricnfis vita»virtHtibits, (^r
frophetit JpiritH uiflgnis, 2 47

^Hillelmi CorncUj in vrbc jintnerpiana hdtrefis
detefianda. 4j2 4j} .
EiHs cadaucr de fepnlchro cie£iHm &combn^

fium. ibidem
CHitletmHS dc Militonaord. MinornmfanEiiffi^
mA vitd in concione obijt. tzoAit
CHillelmHS Pariftenfis vifitat T^hilippHm Cancel^
lariim Parif. âgonizant^ rogat vt rcfi"
gftet omnia beneficia y cxcepte vnico. ji
^pparet ei pofi mortCm CanccllariHS canfas
fHdedamnationis aperiens. ibid.&jX
Einfdem GHillelmi Parificnfis igreginm cx^
cmplnm. ^^5J1
^ ^
(JtiUdeditos facile tentat diabolns. ibidem

(ShU dcditi tcrribilitcrpHniHntHr. 6
H.
ejfc debeat.
HAbitHS rcligioforHm qHalis 2f
HabitHs depofitio vel ad horam grancpcc^
catHmjperexempU. zjît
'
âbim nHlUdcncgandHcinfini vita. 474

*
*
fiabitHS
"
.... r.^^^r-^'^^-
H^r.cmMa,'' J 1
^^^^^
A
:::::: rr.ncUc,^'"-^-'K
P4j(/>reJ
adnolantes ,
k
1 N D E X.
martyrio affeclns ri?. ^^r. ^zz
I.
IAcjHelina virgo ^foror Comitis tApulia pedi^

bns mare pcrirarjlijt.
fîta eins fantHffima.
^jj
leiHniHtn ferix ^narta cjr fabbatiin honorem 'B.
Marif.
I einnium prodefi defnnBis. jo /
PerieiHninm matris j fiUus a pnrgatorio lihera-
^^^' ibidem i04.
Incnht ddLmones improbi mHlieribHs. /4 ^
JncHbosgenerareBeda tefiatHr^dr alijnHdti.s^t
Qâ ratione idfieri pojfu. i^^4^
Indnlgentia pknaria datnr cvHcem fnfeipienti-'
bns. j
Infula epifcoporHm ^hidfignificet. e
Ininria &ira remittetida docetnr exempliSjCT ex
Seneca. 22i.vf^ne 22^,
Innocentia (^r fimplicitas rara ctiam in pnerisp
3»3
Veo tamen pretiofa» j <f 4
ê ea reexe^pla. ibidem & sS /.
Inobedientia graniter pHnita. Sp.f44.s4s*
Joannes Bofnenfis epifcopns , IV. (jeneralis tenm
tatricem percHtiendo in terram elifit. $47
Sanîjfime gejfit epifi:opatHm. 58
RenelatHs eifnit ordo Pradicatornm » & <]Hod
fntHrHS effei epifi:opHS. iî^^
fercornicem adfirtnr ei nHmifma argetitCHm.
D dd Fernor ..
^neroJtstnT'"-
-SJord^-^^-fl^'^^^^^^^^
^ rahS'^'-*^
oreiinem^
izl
u^l
J ^
Mmortemv^'^!^^ ^^,
^s:isMos.^'^'r
%r.cd.risfr^^-^^^'''
*
I K n E X.
ftiifHS eifis ixcitatd pofi cclehrAtionem. 57
Sportjionem init cnmd^mone^vt ceffaret afrs-
trum tentatiencfed mox abripit. 57^
7ofi mortem vifns efi inter choros jipoflolg-^
rum. 580. 581»
IDe B. I^rdano profa auStoris, 577
ludai crHdelifiime feptemnempneHam occidernnt^
Jndti cur ChriflianHm fangninem effnndant

ejHOtannis. 304
k Indxis faeriHgHlatm, pofiridie vians efi innen^
tm. 188
Indaa mnlier confngit ad kaptifmnm cnm flijs^
SOJ
Z)r hidda pHella»nomine Rachel ^connerfa adfi^
dem fiiipenda referHntar. ^.vf^He 2)9
Judexnon corripiens,corripietHn 381
Jndibcs peruerfi. jyS
In indicio peraerfo duo mala. j8o
Jnliamts Re^nlaris Cantipratenfis defHafatnte
fit certior
in hac vita . 483
Ex JtifiitiafiliHm Comes qnidam occidit ,ad ch-
iHS os perfe hofiiafacra accefiit. 381.381
»
L.
Ljlhorfit commttnis. J^J

Labor.efivtilis. l^6.i$6
Labores Pradicatornm Minornm cnr non ma-
nnales. iô. i^r.
^62.
Lahres eornm eorporaUs.
Ciflercien'
Jjahoriofa vitafrat, Brnnenis ordinis
^
fii. ^
Ur.r.rnrn.lormJ-^^^^
LiherArefro^fioA"' "
. ..^ likrot
S.Udotitcn^/*'' -Ur'
TîititfrsdtcA^'''"'
tarortm. Bchi"'*'""^ s'9-
^
timdmem. p^^dicatorHm Gr
ordtnes t
Frotegtt
ecciep •
' 7^ •
. vrofHerit , -^1^.
tis
Jironternlehat-
epH'
r
0-
rlthaUtine^s .
• S.LndoHtciCatham ^
rnantt ^"^''''''fT^rtahilis- .j acc .^îM

LHd.stefcrar*tntda^"^; narU
j.aent^HS Lonann
.
449
Lndi irt
dtHWttns^'
ontra eos
Contra
tator îiidant.
I N D E X.
Lnfores teêrdrum Deo fnniti. 449*
Liiforpr€ defferatione eontra 7)efim fdgittsm
dirigit , mox fanguine tinâ reuerfa eft.
4S0.
S. LntgHrdis a Deo de falntefnafit certior in hac
vita. 4,82.^83.
Luxuria deteFlatio ex Seneca. 33i*B3^*
Lnxnriofw fermo canendus fir deteftandtu. 346 •
M.
M \Ari^ virginis intercejjlo & poteftas.

Vifiones <juibus declaratum eFl
patronamord- Pradic. ijo.vfûe 173.
eam
6.
ejfe
M aria etfi omnium mnlierumpHlcherrima j eitu

pulchritudo neminem ad Ubidinem incitauit.
27 27 6.
Per eam peccati veniam confequitur ûidam
religiofus. 311-312.
Sanatur a morbo defferato notilis. 49 f.
deB.Mariamiracnia feptemdecim^ eiushenefi^
cia in nos declarantia. i^^.vfque 312.
Maria fatis laudari nonpoteft. 3^4*
târia incalnm cnmcorpore eft ajfumpta.283.
284- / .
Maria reparauit cilicium B.Thoma Cantua"
rienfis. 28 s-286.z87.z88.
de^ B. Maria cantans rejponforium • cacus illumi-
natnr. ^^9*
per B. Mariam matrona liberatur at iliacapaf

^ ^9r.
fione.
B. Maria Ogniacenfis ,
cognitamatris fu$.Ater-
/^?.
na damnatione,eam non dcfleidt • .
. Ddd 3 Con*
/« P'"^^""f, ""'"'T V.r»r. "<"•
îtfm lemff
celehrahAt. .
»u
^
^,^.
in Mip ^^^''Z.ZH'*^''''^"''' 4^'

41
M*ricnttsncn[nnttiegts, ^
IH D E X«
ad M^riindum fro Chriflo exhortMtio. JOT.ioil
de Mortis hono (fr loHiHS vitd contomptft prdclars
Seneoddi^M. ^SS'4^^4^f*
MnUer (jii(tdam»neconcufifceritur,ddordtionem
fddm leprofd redditHr^& itoTHm fdndtur. SSS*
d MHlitrum doUs îtamodo cduendum. s^f^ S^f*

DipiricHlo dk ijfdem^ SS^*SS^»
N.
NEptuniy ddmones in defuis degentes. SiS*
k Têptuno puer occifus^reHixit, poifod frdd^^

cdtor efetlus efi.
ibidem.
Kocet homo hotaini muUis modis ^ fed potipmum
trikus. S^^S^9*
G.
OBidientia. ^7*^f'
^S^*
dh Obedientid exemptionem indibite ûa^
rentes. ^S4^
Obfcmnd verbd detefidndd. S^f*
Ociumfugiendum. ^
l^SîSS*
dngues.ibid.
Ociofo iuuenicibi vertividibdntHr in
OcuU cohibendi d Ihxh. - SSf*
Oculus impudicHS. SS7*
^
Oculus B.Ludouici Cathalaunenjisepifcopiman^

fit incorruptus. , ^
terribiUterpunitum. 2ti.
SS9*
zzz.
Odium intefHnum
(jtiintuplex decem animaUum. J^2.
Odium
Odoni TradicatorivitdfHd terminus iningrejfn
0rdinis reuelatus cft- LV*
Ddd 4.
\
*
1N D E ihidm.
iiHi rchriet4S.
'^"'^Tirlperatoris
defunBi ^f^^fo-
Prtorts
Ottoms
connerjatto, cr
P. .
'.c.nrerHationin.^def^^'*^-
^
nttihiprtciscornm^^^^ conternfl^''^'%.
<rucis
V,cistmfore<,fer.t4^^^^^ ^,^^
Tarentes fi"fff''''l ..rrihH^ exem?l>^'"
„egli&it,&dee4rete
^
I N D E X.
Paupertas Uudatur , MHnritia damrtMts^tl rS^J
167,168.
fanpcris fuff^ragium <jua?ftur» projtt. 47-49.
P cccati contra natnram deteFla:tio.^2o.vpjê
Einfdem pnnitio per exempla. îrjufqHe 326^
Dtfpeiiltas curationisin ajfuetis. sij.
Pcregrinari non debe$ religiofus neglelle voto^
Perfecutionem iuflicur ad tempus patiantur.rS^j,

jPesrus Tadicator in Hijpaniainter alia miracu^
la,fuatuor mortiios fufcitauit. 117.118.
ThiUppus de Montmiral o£lo monaFieriorum Ci-
Jlerc.ordinis fundator. S^t.jgi-
Idem vfejue adejuincjHemiKia Beghinarum^c^
eo amplius^ ChriJH feruitiomancipaHtt. ibid.
Omne ttmptis vel in orationcjvel fanSlis colU'>
cutionibus expendehat. ibidem.
CjaHdebatpiorum confortio ^ & ab ijs auebaf
pium femper aliûiddifcere. ibid.
Pica loquitur de ventre eius , ûieam comederat.
rt7'
Tluralitas benefciornmfolemniter improbata. 7<\
obplHralitatem beneficiorumin dternum damna^

tus PhilippM Cancellarius Varifienfis. 71*
Jtem alins doElor. 72. Et plures male mortni.
74'IS'
Panitentia. 467.
de Voenitentia ^gregia aliquot exempla* 46 S.
vftjue^qS'
numtjuam Jera.
fosnitentia 472.
Potator animam fuam venditj &
a diabolo in a-
nima &
corpore rapitur in aera SS^^SSJ-
tra^
f >l D E ^
rr.dic4tervcrh'DoJ
'
jVr^diutionen^-^niion^^^^^
^''T^tZf^^^^^^^ ehendit>^-'^'
TrdAtorHmfnferfiuHs
^.„titnperiose- F^r-
>
Trdatinon<ig*ntmf
ae n*\
TamHUs n»n dtttnf
I N 9 E
PreshytergHU (f luxurU deditHSj>Ungitf§ih ter^

rM. 528.
Priprijfa ordinis PrddicAt^rum mirAbiliter curk^
TrtHHegid VrddicatcrHm» ô. ^-/u

^ EMdemnonimfHne damnatd. 17J.
SabihriterreHecata. ij^.
VroditorisfamHlifHnitio. 53»
Troficiendi occafto in omnihHS quirenda* J90.
PnerorHm mHltitado infcliciter crncem fnfcepit.

140.
fnniri hic prafiatj^Ham infutnro» 1 15. 2i
4^9-
fnrgatorij potnas vno dieexpertHs , annum intO'-
grum malnit £grotare , biduo ibidcm dc^
tineri. 477.478.
anima cniufdam religioji
i Pnrgatorio edncitHr
per^Beatam Mariam & loannem Enangeli^
flam.
&
_498.
reuixit perin^
a Pnrgatorio liberatnr mnlicr
terccjfioncm vndeeim milliHm virginnm , quas
invitacolucrat. 494-
ex Vnrgatorio mnltas edncU animas loanncs de
Niuella. ?<^4-5^'>'
a Tnrgatorio per ipfnm liberatarHm animarnm

calcfles cxcrcitHs Dnci fnccHrrnnt in pralio.
509.510.511. 511.
in Vnrgatorio exnltat ^jttidam y^HiacircHeUba^
tHr,natHmpHcrHm j in CHtHS primitijs libcrare^
X.
I H D B
niadulphitsrAcettSyreiliJ
-—
I N D E X.
Rex ^Hidam fapiintiAm emit, ^ha €um k morteli^
hcrAuit. //. î6.
Rijit in morte pid (jH^dMm mHlier. 4 si
Rtfit in morte infantHlns. ^Sj.
de rifu in morte corripuit B. Virgo C arnerum rr-
gHUrem. 46^.^64.
Rofarij cfr angelicA falutationis virtns. ^77.
vf(]ue2i2.& sô.sit.
Rofa hyeme fuper leOHm leprofi inuentA. 2ssi
RofAqninqHein facie Josberti monachipofimor*
temreperta. 2S9.2fo.2fr'.
Rothardi ^rchidiaconi Remenfis > &
ele£li epi^
foopiCathalaHnenfis , mira hiimilitatis &pa-

tientiaexemplHmin fufcipienda difciplinaca^
pitulaini. S9S*S9^*
S.
S^lomon Pradicator j miraculis clarus > ieat$

fine fHieuit. 122.
Salue regina cur canatur omni die pofi Completo^
rinm in ordine yradicatorHm. 172. /7/.
per Salneregina tempefias fedatur. Sfi-S^t*
SaniligerHntCHramecclefia j ^peculiariter pa^
tronifuarHmeccUfiarHm, 6.62.
Sanl}ihonor^ndi' 48 f.
SanBifiiis CHltoribus multa tencficia impetra^
rnnt. 49!. vf(]ue 49S.
Sanflorum pro nobis intercejjw &
inuocatio, 40.
De eadem re rHrfus exempla. ^Sf.vfjue 4pS.

SanRi cjniqHe diuerfis vijs ad vnam patriam di^
riguntHr. ^Jo.
SanSlo^
« T) E X- ,il
, I \ I
t4&nt9rs. 19 J "
"'-^3 '/^/«'•'«
^^''"r
contrf
dtris wamhs ,
^
I N D E X,
ferSimplkim & innoantcm pHirnm ddmon eij^
Soliexire nondebent Rcligiojt. 1S8 vfdjHe 191.
SoUicitidebent eJfcfHperions dc moribHs/kbdito^
rnm. i;8. 159.
Somniofaccrdoti mors ejl' prxfgnijicdta^îp.jîo.
.jpeHacHU damno/k. 455.
SHbditiprflatos a contcmplationc non impediant.
J0.51.
Snhditi in mortc boniprflati inrc trifiantnr. fi9
.
SHff^ragiornm pro dcjiin^lis genera fcptem. <ôo.
T.
TASlHsimpHdicidctcfiandi 3 & corimdira

pnnitio. 5io.5zi.522,3ij. 55^,360^
Ttjferd^vide iHdtu.
TempefiatibHs & tonitrHis ddtmoncs fcimmifcent.
TcmpeFtas artc damonHmJiijcipata in Britannia.

559.560. ^
ThdlmHd.fHbpostta mortts , per S. LHdoHiCHm

cxHri inbetHr. 17.18.
Theobaldi Comitis pietas in panperes & leprofoj.
S. TheodHlphitjr Theodoricifratris eiHSvita^&
corports inncntio ac tranflatio. 487 .4 88.
S. ThomA AcjHinatis confiantia (fr patientia. 82.
Fngit honores ^ prjtUtnras. 8f.
îfcipHlHsfir Alberti magni. 8j.
S. ThomiA CantH^rienJis cHiciHm reparat Beata

fririO'^ xi^^^vfqHeiiB.
* Tibi4
\
iiil
viOtseftftltare.
ilfidem. ' .
rorneamentorumdemntu"
^
rorne.rnentu.fer.^^^^^^^^^
rorneamentis &
l^^xm'. « ^^y.
^^t>-
jiuZs .pp^ruio ^-x" -^'•^'"^:

.cner4degentiminfnon4'^*''
K'-
rmhomnnnfg"*'rai**i,
V.
^cn.ndo in .memi.n. verf «^. l,,m
'
fofleAinHemt. iHC^ndn'^
y is
Vet>iUjejftnu&c4^rnnl^ |4>^
l
.
I N D E X.
f fatampro virginccicHmclucehati
^44:
y'itldsparcitas comMcndatHr.
157;
tn ViUarietjfi monaêrio mnlti prophetidt Jpiritii
& miracniis c/ari. 2(J|;
tîr faniiHs ex 'Brahantia yna hdê ad terra;?^.
fafjîamab Angelo trari/latHSj^ rclatfts.ôu
Quomodo idfieri potnerif^ 4 O j.

Virginitas cnr in ^cteri lege noK commendabatur^
Kirginitas enr lilio comparetur. ±jj

fîrginitatis fernanda exempla. ^.vfcjue 515?.
3 1
Virginalis pnritas potens efi contra d^rrônes^7^%(,i.

Virgo corrnrnpitHrfluxk carnis j cr perdit aurco^
l^^^ft.
31 4. 31 j,
jrtrgo ptddam per axrafêbatur\^ aucs eiman-
^ fuetaerant. 37»-.?7ic
Virgo perma?ift Eli2iabath de wans ^ anno inte^
gro eedem leClo cum rnarito vtens, 460.
Virtntis commeridatio. 2 j 8 vfjue 2^1.
t^^L-tHtis certamen. 24 4. 14 j.
yirtutibusditierfisfanîAd vnam patrinm ten»
dunt. iio.ZiZi
Vifio de anima CancdUtrij Vartf.damnatar 7k
Vtfio teriHhiHs de epifcopo rcpente mortuo :> &
,
damnato. ly yllia. 160
Vifio de Trdp-ofito. nouitio Prddicators faliiato.

474-475'
Vifio de apoUata Pr^dic, darnKato. '^J\.^j6
Vifio dedefunîsin mifa ad pacem currentibns^
Vifio mirabilis de (ripUcifiatf^d^fitjjôrum'. 51J

I H X> £ 495.
y„icorntS:,eitW
^
•^''"•"^'
'Zu, rraun. r.nrfi
/
I N D L X
VIRORVM AC MVLIERVM
AvCTOR IS SECVJLO5 VE-L lÂVLO AN rE, SANV
dse aclaudabilis vitap , quorum gelta ddcri-
buntur,vcl cxemplaimitanda proponunrdr no-
uitcr adicdus in granam corum , qui Saiido»
lum vitas confcribcrc, auc lcgcrc cupiunt»
SlHibus littcra P. apponitkrfunt ex f*zcro

^rdine fradicatorurn^
AChaspucrThoralthenfis,!. 2. c.XXVIIL
p. 2. vfqucad 10. Dc eo loannes MoIa-
nnsir2*2^tAl. SS.Belgij j (fr Mir£tu infajiis
Belgicis cr BurgHndicisydie Junij[
11.
AdadclJelomciri.2.c.XXV. p. iy6cc. LIV^
partcj.
-tgidiiis Canonlcus Audomarenfis, poftea PrT-
dicator Gandauenfis. P. lib.i. c.I. p.t^ O^jfir
1239. yi?non. Senenfis inchron. Dehoc Hya±
cinthiis ChotjuetiHs S. Theol. DoElor in lih. d$
SanBis Belgij ord. Prxdic.c. 10. d^ûHarium
^rnoldide Raijfe CollegiatA ecclcftc S. Petri
DuacicarjoniciadNat. SS. Belgij loan.Mo^
lanidie i.Scptembris^
Agncsmonialis ,1. 2. c.XXIX. p. 21.
Albertus hliusCoiTucis Falkenbcrgcnfis. P. I. 2.
^
cap. XXVIII. p M. 12. & ij.
AlbcrtM.s Magnus.P,1.2. c.X.p. 24. 25.&26.
c, LVn. p. ^4.& 5-0. De eo Molanus admar^
tyroL l^fuardi 15. Nouembris*
Alcxaaaerfrater B. Maethildis, iilius rcgis Sco.
daBlib, 2. c,X. p. 3.4.5.
jt e c 2 Ainoi*'
i
ViUat^^^^j^,v.s.hb. cl^ P
Convadus abbas
i-
Conradus Tê^J-J «^^^^^^^^ ,
ord. 1 •
*Dodo Frituis
^ Domin^cus ^^1"^^ V^.ûs. U «^l^î^
'
or.>u<o.
Eliz.ibcth dc
^«'"^'fwTnTmoniaHsAq"'"*-^-'
tUiabcthdeWansBi
p.4.5. & 6^ fîde antiQtat. & di^Kfn ÂhHk'
'
rinm die p Oôhris.
. ^ 1
Fulco canonicus Iniuicnfis lib. i. c. XXIL p.ir

DiSlnm aHclanum dif $0. AugnUi.
Garncrus canonicus icgularisi. loannisin Tincis
apud Sucffioncm. Jib»2. cnp, L. par. g, Tê es
vide noftras annot, Item Afolan, in Tât. SS.
Selgij die 30 1hnij > cfr di^lnm an^larium jo.
Septemhris.
Ceniaabbatifla VallisFloricIie. lib. i,c. X. pw j-
iadem AuEtariHm die 22. M artij.
Godefridus capcllanus in Camcra luxra Bruxel*
^
Jam.l«2. c. XL.p.8./fl?rw i^.Innij,

Guiardus cpifcopus Cameraccnlis. Jib i.c TV.
P.4.C. XIX.p.8.1.2. c.lIL p. 5. Vide annot.
'
adi. Idcum' ^
Guido palfcrlkghinanira NiucII», I. 2. c. XXX
p. 31 . &
32. tOiclum AuCiarium di^ Se^^
. ptembris. l
Guiilclmus ablias VillarienCs, Vide WiUelmus*

Guillclmus dc Afcha. lib. 2. c. LIII . p. 8.
Guillclmusdc Milicona ord. Minoru«J.2.c.L
GuillclmuscpifcopusPanficnCs, 1. i.c.XIX. p.
.5,&lib.2.c.LV,p.4»
, :
Guinandus Prior Traiedcnfis ord. Pr^^^d. lib 2.
c. XXV. par. 11. Olîjt tefie Seraphino Ra\io
circaannum T2sT' 'Deeedem Choquetiusc. i2i
^ Aiiârium die i. Februarij^
Hclgcrus Prior Frifacenfis ord. P.I.z.c.I. p.
Hcnricus abbas de Burgo medioin vrbe Blcfcn*
: lib.i.c.XVl. p.2.
ijl
fjenricus de Colonia ©rd. PraBd, antcadlux,I.2%

Eec 3 cap.
^^Virci?ixT3«- ^-r ^^^^
rc^
& pottea canontcus ^«f?/»»-"'*
• canonicus rîf^^{,,cr.^
^^'•;f ,hum
* canomcoi>'
ri Prior
Ub.».c.XL.P;7. p^.U,c.l.p.3'
loanncsViti.c?^^»»^^'''-- K
I H b £ X*
Iolcn(3a,filiaCoraiiis Vicnocnfis,ord. Prxd.lib.
2. c.XXIX. p. 39.
lordaous IL magiitcrord. Pracl.l. 2. c.LVII.p*
43 .vfquc ad 5 ^.TaoLin add.adf^fHar.is.Feb.
losbcrtus monachus luonaitcru DoicnLis. i.2.c.ip«
XXlX, p. I
f.
IfabcUa (oror S. Ludouici rcgis Francorum. 1. 1.
cap, XXIX.
p.40. annot. nde
lulianus canonicus Rcy;ularis v îuipratcnfis. I.i.
cap. LII. p. 5. T)i£lHm jinSlariHm die^^.De*
cemhris.
Lainbcrtus pius &
zelofus prcsby ccr. lib. 2. cap«
LIIL p. 21.
Lambcrtus tnonachus Valliiccllcnfis. lib. 2.cap*
XXVLp.2.
S. LudouicuSjfcupotiusLudomfrus CathalaU'-
ncnfis cpilcopus. lib. 2. c.XXX.p.33.
S.' Ludouicus rex Francorum.l. i.c. Iil..p. 6.Sc

UcLVIL p. 63. 64.65.
virgo Aqniri» monialis. I.2.C. If.p.
S.* Lutgardis
,
&
c.LlI. p.4., Habet eam Romanum Mar-
3.
tyrel. Molani & M irai diei6.jHnij>
Maria Oigniaccnfis.lib.i. c. iX J5.1.2.cap. {:
LIII. p. li.Deeain addittone ad P^fnardumy

^ in ISfat. SS. Belgij Molan. Mir.die 23 &
Jnnij*
S.Magthildis feu Mechtildis virgQ^filia rcgis Sco-
xXx* lib. 2. c. X, p. 3 . & 6.
Mauritius epifcopus Ccnomantnfis , poftca &
Archicpifcopus Rothomaemfis. l. i.catj.Lp,
4.& c.VIIl. p. 2.1>^ ee Htrma%nHS Seedel
in chron. MauriliHs ( fic enm vocat) epifcopsu
Kothomagenps miracHlis infignis clarnit.
'
'
Ecc 4 Nico-
VrM
. SAnaisBdgpjord.
MontmtraU. l ^cO^
pSp^^
XXXVlll. Pill_ ^ ..rô Cathcrinavocata,
Varcotuxta L
monialisin ^^^^^. ^
. XXTX. p. ao^^'*'»"^
-^''^'^'^^bvtcrLot.anienfis.quifurrja^l^
Racbelcro catccm
P'^* A Vr-vA lib.l-*^- ^'^L^' *»»<"^^^

I N^D E
SalomonTheutemcus , cuiadiungitnrB. Sir-*
Hatius Thento^de qno htc fetjHitkr.

Scruatius Louanicniis ord. Prasd. l.i. c. I.p. i
FlorHittefte Leandro anntm i2^S.T)c

circa
iodem ChocfHctiHs vhi fnprac //. jintârinm
iS. Oôhris.
Thcotaldus Comcs Gamotcfium ac Blcfcnfiuro,
lib. 2.C.XXV. p. 14. 15. &
S. TheodiilphuSjCiulquc fratcr S. Thcodoricus,
1. 2. c. LIII. p.2. Vîdeannot.
S. Thomas Aquirias ord. Frxd. lib. i. cap. XX.
p. »0.
^
Vndccimmillium virginum,l.i.c. LIII. p.7.
Vohiandus Prior Argentincnfisord. P.l. i. cap^
XXV. p. 6.
Walterus dcBcaumont^ raopachus Vallifccllcn-
fis,Hb.2.c. XXVI.p.4.
Wâltcrus de Marcuis,Tornaccnfis cpifcopus,l.r.
c. XV. p. 2. Vbi videannot.
WalrcrusdeMcfcburgoîb.^. c. XXlX.p.29.
30.39. J^cco Leander lib. j.fuh finem.
1.2.
waltcrus dc Traicdo raonachus Viilaricnfis,
c.XXVI p. 6.
willelmusabbasVîlliricnfis,!.2.c.XXV. p. 5.&
6. DiBum (i/4n£lariMm die 30. Septembris.
.Hi funt quorum nomina exprimuntur. Se^
(juuntur perfonA innominatf.
^bbatifitfde Argenfolio ordinis Ciftcrdcnfisia
Campania lib. 2. c. xt. p. 1 2. & cap. xlvi .p.
Adolc(ccns quidam ordinis Regularis. libro 2. c*
XLVT. p.4.
"""^ ^ris.
C^nonicus quidam P ff-
qu'»»'"
Cationicos , . , u r,,
Canonicusquw»'" |
Comanusqmdaoo«^ „.
MrgifttahSpSaS^ Jl_
^«^âncuiuscori^'»^"""'^"' ^
Mo''ni'isinB«ban«a.O--»'"-'"; ,
MulicrpU.qu»»''"""
I N D E X.
Paftor quidam optimaB ritx m Brabantia l.iXm ,
xiv.p. 2. ^Dolendnm nomen iius ignordru

Peribnaqucdam magnae pcifcdionisinBraban*
tia,I. 2.c.xxm. p. y.
Praxpofitus quidam ord • Rcg • in Bauaria , & (b-
ror ciu(dcm fandiflima Rcclufa, Lix,x,p,i5*
PriorifiCi ord. Prgd*. in prouincia Sucui» , 1. 1 , c*
XXIV. p. 2, J
Puella k ludaeisoccifainPfortzhcim, I,i,cap»

XXIX. p.ii«
Puclla fligma Chrifti ferensinlatere.lib. i, cap«
XXV. p*7.
Pucr in Anglia nobilis nigri ord. Li.cxvi i. p. j..
Rcclufa quxdam famolimmas fanditatis in Gal-
Iia,Lx. c« I. p.
Rcclufa alia viras (andiffimas in Brabantia, lib.n
C. XX|II. p.2.& 3-
Rcclufa alia fan^tifsima in Brabantiap partibus, I.
2. c. ril«p. 9*
Rcclufa fandifsiqaat opinionis in Saxooia , Lax*

x.p-^ry.
Vir, qui Chrifto compaticndo obijt, L i . c. xxv.^
P-5-
Vir quidam nobilifsimus in captiuitate mortuus.
hb. 2.C.VI p.j.
Vir quidam Roraanus hofpitalitati dcditus,Iib,2,
c.xxi.p.2.
Vir ^ndus cx Brabantia vna no<5e ad tcrram
fandam ab angclo tranflatus'& rclatus, hb.2*
c,xt% p.4«
Virgo , qua; Cantiprati cx dcuotionis ardorc
obiit.L 2.C. XLIX.p.2.
Virgo ia Gerruaaia ,
quae pcr acra fcrcbatur , &
auibus
IMDEX
I N D E X.
ANNOTATIONVM,
OMISSIS TAMEN BARBARIS
VOCIBVS, Qyj€ ORDINE ALPHABfiTICO
expiicacicfunc.
B B AT E s 'pomifiealia ernament^
amhicntes repnhendit S. Bernar*
dns .
ty^jfiigemien/Is monafterij commeH»

datio.
ÂU &cernua exercitus ^ha dicantnr.
^lbertiis Leodienfis epifcopus quo anno occifpt^.
jilcîmia a loanne XXI L prohihlta* 62.

Jilchimifi^fiaciHnt anrHmfophifticatnm* ihid.
^lias intenttis j ^nid Cantipratane fignificct.17.

^ltioris ordi?iis religiofi tjni ivteUignifitHr»
tApeffirte cencnhitu ênerari $x varijs docetur
aH^lorihHs. Sg.ô.
jipHrn exemplo prohatHrlS-Marix virginitas in
conceptiQne &
partn. go.
jlpHm rex an nnllHm acHleum hahcat. f.
fnper ^qnaSj qniamhHlauerHnt exempU 4» erd.
Vrddic.
\ArgentinafeH Argentoratnm , vnde Germanit
Strafshnrg nominatnr. 34*
de ASfumptme 2?. Matia tr^Matns apnd Au-
Camer^^fp'^'^^'^'^ . tp^
^^^^^^^^^
^r^^^ %
Charitas^lu^rHcdoptf
AotctHsB.ririin*^' H
r
Annot ationvm^
Chorc£ nonfunt in totum prohitit£, 12f.
ClericHm pcrcHticns /bllicitantcm dd libidincm
non incHrrit cxcommHnicationcm, J02.
in Confcjfhonc ai^dita pcccMta cjHatenHS ingcncre
rcfcrrifoJfHnij tacito pcrfona nomincj & qua^
litatc, fT.
CiHitatcm ant locnm nonfacilc cjfc cxprimcndHm^
ibidcm,
Conradns a flf arpnrg primns Martyr ord. Pr
dicatornm. ^ ijS.
Cruciatdtvariaindi^x (frprêdicatf.
Cnmania Schytia pars ^ hodicTartarid principa*
tHS. IfJ.
CyriacHS non rcccnfendus in nwncro Romanornm
pontificHmyncqucintcrcomitu S. VrfnU fi*
ciarnm cius. /^/.
DamonHm dinifo cx locisJn ûihus degunt.
îaholica carminain funcrc mortHsrum , & ali/
impijritHs prohihcntur. 127.
Diahotus mcrcator animarum. iji.
îaholus ^Homodo ChrifiHmincrHcctcntaHit.^t
Diuus.prodiHS. -
isS.
"Dodoncs Frifj duo.vnus crcmita,alius ord. Pra-
dicat. 39*49.
ECclefafici lihrum cur citat ântipratanus
nominc Salomonis . ^p. fo.
Sluicx Vatrihus idem fcccrunt. fo.
£ncrgia &
energica operatio cjUA flt. 164^
Epifcopalcm dignitatem dfui oh periculafufcipcrc
rcnucrunt. 2^,2
tuchariHia non danda pueris antc annos difcre^
tionis' 70*
Penegata ah epifcopo cis quinepotcm zelo iujii^
tia
Jimor
G Mrntis de fanBo
fjjrkinbMus Z.C10 trecuis,qMtm

Hircnsbdatnrncdudcv
j
Jiarrcnm
mon^^rum
trM q^^^
Eidem cnr ir^te^dHm
P'ir.fr.Pr.^-^-^^^^^^^
LcrnoHiccnf' /f dc]'*^
tot^tis
Qao anno magtncrô
\'fi;^cyitriacod.oh,tnii>ris%^^
\^jH^ri.O-.gniaccnf.s>r
Annotationvm.
prAtattHs ddiecit ftrtihm.
/^^;
^€it*»arifolere temporcCamipratAm,& S.
Th^^ ,
m£ yl^hinatis vfjne adnBnam , id horam efi,

terttam pomeridianam.
/^7.
lefHnomencordiS. Ignatij martyris infcriptnm
fîjr^ûiaHSores teflantitr.
Si-3S.
&
^lijfaniii fanSla , de ^Hibus idcm Ugitnr.
ikidtm, 36. &
Iefnsin medio doEiornm non docens ^fcd andiens,
&
interrogans innenitur. jo 7.
ilnare necpiHores moderni in cathedra docsn^
tem pinge)re debent. jo8.
Ineubi&fiiccHhi^ & an inciihi generare pojftnt.
tSi-ifS'
Joannem Stiangeliflam &
Jacohnm fratrem
nenfHtfe Chrifli confobrinos.
ipfiHS 7/.
Enmdem loannem non fiijfe a Cbrifto voca-
tnm de nkpttjs. 7 2.
Ioannem Suangeliâm mortHtnn ejfe , qni aHilo-
resteflantnr. /^^.
ilui etimdem refurrexiffê. ibid.
Jordanns qnando obierit. isS. Tjp.
QjiodlHmen ochU vniusex infirmitate amife-
rit. 160.
Isfcio monachus Bertinianus , & losbertHS mena-
chns Do/enjts dinerjifnnt. 79^
Z^tercjHe fîrgini Maria deHotiJfimHS . 80:
adJ ttdiciH?n Dei cjni proHocaHernnt cam ejfeBn
fecHtOy^tiatHor exempla. 108.10^.
LEgenddt Lombardic<e ifuisft anElor. 137
Loricaferrea e/Halis olim\ S^*
S . LudonicHs rex Francornm tjHtbMs annis in fnb^
Jiditimterr£fan5latransfretaHerit. 1^9.
Fff //4/-
1 -K D ^ 'J^' l
''''''
\ txefnrl^^''^ ^,,ot^r'
Mo^^^^^^^^^tJenHS^^vr^ded'^'- Hi-
,o).
Oratio^Ji^^^doJttp'
;,,.„A/»»''-";j;,,,i.
Annot*'a T I ON V m,
Terfam^ abhatiafn ^nis fnndaticrit,
fcrfona fcu patronus loci fuis dicatur. i^s.
TetrusC antorfanH^ Maru Varifenfs j c3r Pe^
trus Comcfhr difiin^lifunt auôres. 2/.
Vitrus de Corhoel primo CAfneracenfs epifcept^s^
deindi Senoncnfis archicpifcc pus. ^jj^
Prddicatorum ordo multis rcHelatns ^ a multis
pranunciatHs anteûam exifieret . jip^
de Phtralitate benefciorumjCjuifcripferunt, 2^,24.
Quiouia feu Kiouia vbifita. iz^.izj^
S. ^ymundus de Pennaforti I IL Cjcneralis
Xv ord.Pr^dicatorum,
iÊiHSoperi Gr^gorius IX. epifloUs decretales
in vnurn volumcn redegit. ibidem,
Religiofian pofilnt docere i^s ciHile,
RHigiofos omnes non tenerimanibus laborarc. jrl
Resbacenfis abbatia k (]uo fundatay& vbifita,)ij.
Refiitûio, CS" debitorum folutio dcfunHorurn ab
cxecutoribus cr heredibus diligcnti^' procurAn"
da» -^-f-^
Non tamen exifiimandum fempcr defunûm
in purgatorio detineri donecfiat illa refiitutio^
aut Jolutio. ibid*
jlniium vnde dicatur /feu deriuetur. jj;^.
S Sannurn vnnm pr^z alio , carnali tjuadam de-

uotione extollcntes no7i reFlcftqiunt^ 7^»
Scripta fantlorkm patrum interdum extenfui
fcriptura facrdtiominantur de ea reexcm^
pla. ^2,
Seneca interdum ex Cantipratano poteJI corrigi*
SenecAqHdL cxfiant ad Vaulum epifloU non efie iU

^dHcrf^''''
îS-n^-
rî,r. contr^
ex^^P^^ ^ r 'ficet
riJioncmc4hciS*nj ,^r.
Annotationvm^
FirgwitatisvirtHtem-^ Cir MHreelam amlttifer
complaccmiam lHfidinis . etiamfi pHclUcar^
nefitintegra. /^^
Tojfetamen tales confecrari vt virgines. ihid.
V nicomn animal cfHomodo capiatnr. i /.
VnicornHfoHcns infinn B. Maria ajtanteange^
,
lo.cHrpirjgatHr.
fg^
De longitHdine comn iHiHS animalis dinerfa
Jententi^. ibidem.
Vninerjitas fcHcommHnitas non potejt excommn^
nicari. •
116.117.
V laHs in cdo fntHra.
ocalis n6.
VrfnU&fociarHm eins bifioriaper ^hos anElo^
res defcripta.
l^g.
Qnando ea verifimiliHs contigerit.
de w altero de
dabijloria.
M areais epifcopo Tornacenfi lepi^
ij 9.
J8.19.
Einfdcm pietas & mHniJicentia. x .
E R R A T A.
Pag.î.lirtca II. Icsc NuIIus. 84 51 Wco. r^r.ff.JcIc.-ac
pcrhocpatri facerct^vcnilTc. Ji^.itf. confucciidincm.
Z24. l2.RidicuIum. jr^.io.mihi. 540.17. rc/lirguc.
4o8.3.accf/it. 4J^-9'-hortor.4î.r9.dnIcc(Jincin. 484!
500 26.vanirafis. joy.iOeCxcrcitatus.î^,
3t8.tc^vixi/rc.
so.horam. 5»9- »»• qucm. yjx.i^.quidam. 527 ^7.
Oporfcf. J7^ ?4.delicia. 584.1^. & mnltis. ibid. 2q.4
proc. ^SS.^^.criibcfcat,
I N NO
T I S.
Pag.i^.if.Bursf. îTjpraetcr 7^^ J.Jcuofap. 98.18.c1V
canrc. 155.3. profugiiTc. i58.7.Campania?.
Kô.jo.Grc*
g<!>rins. i74.32.cum,proia, Inccrdum auoquc ponicuf
pro t^vcl littcra Vfla inucrfa.
p. 4.
ibid.p.J^-
p. 6«
Cap. «
5'
lbid«^'
P quantis ov cow'"
Vcra »n&«n"" aintcos , H ^^.,1 »"

ttmc ,
p,ofpctis not»
^„^^1»;.
Talcs tibi
r. ,^„fiilcte K 10 P .
f
io prc
FRAGMENTA SENEC;E;
crcdas^nifi cjuod ipfc probauchs. Vcra amieicia
numqnara
fckllit/carcrapcr fUbilis pcrfcncrat., Si vcro in
con-
tranuma^lum cft^numquam Tcra fbit.
Eo animo,quo acccpcns darc dcbcs. Si vcro non cgui-
r
fti accipcrc, c61rctius darc dcbcs,qu6minijscgcs.
Simulatorie loqui& faccrc, ciufdcm cft viti; quia cln nK'
:
qux faccrc turpc cllîoqui inhoncftum puta. *
Quantumcumquc magnus&poicns f]s, m cotcraptum,

ibidrm *
fi mcndax fucris^vcnics.-honorabitur autcm
inops vcrita'
amicu$:Virj boni cft^ctiSnon poUicita E6cm fcruarc.
tis
foedum dclcâtionis tamcn commodom Juxurian-
Etfi
Cap *
fcm fcquuur; conciliantcm vcro turpia nullura,& hunc
, p. 21 *
turpif/Jmum iudico.Quanto inhoncftior turpirudo laxu-
riafprxdicacur;rant6honorificcnriorpudiciti«caftimo-
nia comprobator. Eft autcm pudicitia virorum ac
mufic*
rumpraccipuum/irmamcntum , cuius nominis rcfpcaus
flnccrus iuucnturis ftos pcrroaneus, quacnftodcmafrimo-
nialis ftolaccnfctur. Dux voluptaccs funt guftus 5: ta-
aus hominibus communcs 8c bcfti/s. Et idco in pccudum
numerohabcndifunt,quihis fcrinis voluptatibus dcfcr-
Dum quidam ftoIidus,audicntc Pythagofa dicci
uiunt.
rct: Mallcfe cum mulicribus,quam cum philofophjscon-
ucrfari:Et fucs,inqttit,in cseno^qnam in 6onbns volutarf.
NuIIusmaiorcft quaeftits^ quam qu6d corarccas anfc- ^ >
quam capiatur. Pcncs cnim animu cft cffugerc fiuc capi. P'
Si oculus concupift:it,aucrtc:fi aures hxfcrint, fugc:/i'
p. ,4,
aricnt Iingua rcftinguc: fi tadlum manus allcxcrit,
rctra^
hc:fi curiofusodor irrcpfcrit, narcs contorque.
Ethxc
quidcm,fi primo motu in vfum duxcris
abeminabuntur
,
fcnfus ricia,& inito fcedcrc cum animo conquicfccnt.
EtniCi incumbatncceffitas dcfacilinon mendiccs,
Cap.?^ n r .
SicutnecvllaconditionisfcruuurcfubiicituraBimus: Ibidcna
Uc intrafcJibertatcfrucns, ad nuUumfui
contrarjum co-
gipotcft.
SGruircrapicnti;eIibcrfaseft.M/raJetitfa&illumina- Cap.4^.
t,0 mentis , intcgnras vcra, & quics
difhmc fcrenata.
i tumultibus iocun- p.
* /
itude ccrtis & bonis moribus.non
qu^ft/onibusrqua? fi- Can ^ ft^
ncm nonhabent. Studcas nonmuJt. lcgcndo /*
6 pcrjjrcrc p
^*''-^^ p.i.
fcd qux vtilia tanrum. ^
Arcus non renufTus, aat frangi tur
aut mollcfcif . , . •
IbiJcm.
Voca.
f
f
"""rrS"'H''"'"'C^^^^
•"'""'S, i »i "»''"'" ,^tui ...c''.''"»»'*
^ "i'»"SoW.». ."i
fr"'ff SS. s "r" '
l
I

Thomas de Cantimpré de Apibus PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Thomas de Cantimpré de Apibus PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

OrJkiis ^hz () ic a t oru iJbj

cnUs & exemplis memorabilibus fui temporisy

ciquacxcufa collatum,a mcndis typogca^

OpcraGEOKGii CoLVF.NEKTi S.Theol.DoBorts ,

eii^fdemin Academia Duacena regij &

Circi noaiuco. Anrtoi6i7'

£cmijfu Superif rum^

literdrtim regins ordirja"^

laem cenfeo.B aRTHOLOMAEVSPEtRVS.S.

qui noua cduionccaquc

clarecxplicantnr, laborc&induftria Eximij

cfTc ccnfuimus ,quoddcnouo luccm vidcat &cxcudatur. A-

Iacobvs Pollet S. TheBlogix

dr admimnratori Videmienfi falHttm frccatnr ttt

? multis dcfidcrarcntur huius

ne follicitatus , idcm opus iam tcrtio

quod ccrncrcm non lolum in Belgio,

Hifpania multotum manu volutatuni

cft, & oblata rhcda ad

fiu invitarc.Sed &alia mihi huius opcris'

jni prselati cxemplar, quale ad inftar rcr \

gis (eu du£toris apum , a Cantipratano y

dcfcribituf toto priore libro , in te eui- |

dcntiflimc confpicarcr. Vtenimopti-

ordine bfeuiter rccenfeam : Prelatum

cmplaris vita: demonftrct,operaeorum

vitx ratio accurate traditur,tam qub id

ca,quilubicdos. Pleni (unt c;iam hi

fius (olet audiri ,

tut fubtraherc VmaanUs ille Grcgotius

inquit , nonnulh quos ad amorcra pa-

triac caclcftis plus cxcmpla , i|uain pra:-

ca in floribus varijs ncquaquam lc-

Vccjegantjflimc & vcriflimc didum fit:

itaquc hilibri vcluti quidam

ad doccndum omnem bcnc viuendi

mnium remcdia pcccatorum,omnium

quando grauioribus curis , vcl ncgot^js

fccularibus cont'gerit implicati. Hxc

quibus humiUtatis & virtutuomnium

EPIST. DEDIC ATORl

0 GATVs ^ cnmflHribus , Utlor henenb^

le, dedn^bns hisThorn^ CantipratamU'

CHfaui.rerltmdim inftare pergnnt vlterihs.remcon-

Uori prAtulerunt (^affianns inprimisinfuiscollatto^

ricjHe .ficutvitA integritate& dbCirina feculis futs j,

ita finguli rerumfui

rismcmorabilinm ftudiofifimi fuerunt indagatores,

gelia , mentes andientiHm plns exemplafideliH,(jHam

rifanHitate celebres , £^ ^ni multis alijs ad Aterna

'vitAgandiadHces extiterCyS. FHlgentins Bjtfpen/ts

S. Thomas ji^ninasDionyfim CarthnfanHs j fan-

ilus Jgnatins Loiolajdem^^ alijs faciendnm , faElo

(f^ verbis commonHprHnt. Eo antem h<tc legifolent vel

audiri iHbentiHSj^uo maiorifHlciHntnrfide veritatis. ^

yt aUtem de alijs nnnc taccam , (jHdCHm(]He a noFlro

profert tefies.vel alias a fidedignis accepit. Inplnri'

eredulHm fuijfe arbitretur ) tanta ei curafuit . vt in-

tnr. OH* Amhs accepcrat. IntcrdHm namgto do- ,.» c.»$,

tur.vtablHitta rcclufa ^uadam , eximia ptctate

vel de apihus . ctiam ab ijs , <y«» funt eiufdem cum

Soreprofejftonis. vt neminatim Michaelc

liplicathHticin modum : Libcr apr.m.aut deapibHS