Ebu Mensur el-Maturidi

Kratka biografija

Muhammed ibn Muhammed ibn Mahmud Ebu Mensur el-Maturidi es-

Samerkandi, porijeklo vodi iz Maturida, sela koje se nalazi u blizini Samerkanda1,
što se danas nalazi u okviru države Uzbekistana. Tačan datum njegovog rođenja
nije poznat, nek smatraju da je rođen 233 godine po Hidžri, za vrijeme vladavine
halife Mutevekkila , međutim , ono što su neki autori uzeli kao preferirajuće
mišljenje jeste da je rođen 238 godine po Hidžri2, datum koji je odrijeđen na
osnovu godine preseljenja njegovog učitelja Muhammeda ibn Mukatila er-Razija.
Preselio je u Samerkandu 944 god. (333 po Hidžri), kako se spominje u većini
knjiga koje sadrže biografije hanefijskih učenjaka.3

Učitelji i učenici

Najpoznatiji učitelji Ebu Mensura bili su: Muhammed ibn Mukatil er-Razi, Ebu
Nasr el-Ijadi, Ebu Bekr Ibn Ishak i drugi. Najistaknutiji učenici su Ebul-Kasim es-
Samerkandi, Ebu Muhammed el-Bezdevi i drugi.4

Djela

Kao što je slučaj sa mnogim ranim teolozima, mnoga djela Maturidija su

izgubljena i o njima znamo isključivo putem spomena istih u ranim biografskim
spisima, jedini preživjeli manuskripti koji su preživjeli su Kitabu-tevhid i Te'vilatul-
Kur'an.5

1
Ilya Pavlovich Petrushevsky, Islam in Iran (Sunny press, 1985) str. 183
2
Belqasim al-Ghall, Ebu Mensu el-Maturidi, hajatuhu ve arauhu (Darul-turkij, 1989), str. 44
3
Isti izvor str. 51. str.
4
Isti izvor str. 45-49.
5
Ulrich Rudolph, Al Maturidi and the development of sunny theology, (Brill. 2015) str. 180.
Maturidijev utjecaj na islamsku tradiciju Bošnjaka

Shodno profesoru Fikretu Karčiću postoji šest osnovnih elemenata koji konstituišu
bošnjačku islamsku tradiciju, prvi od njih jeste „Sunijski islam sa maturidijskom
doktrinom...“6 nakon njega slijedi pripadnost osmanlijskoj kulturalnoj zoni,
prisustvo predislamskih elemenata obredoslovlja, islamski reformizam koji se
javlja u devetnaestom stoljeću, institucionalizacija islamskog autoriteta u formi
Islamske Zajednice i posljednji element jeste praktikovanje islama u okrilju
sekularne države.

Bitnost utjecaja Maturidijeve interpretacije islamske teologije na Bošnjake vidimo

i u tome da su njegova učenja sastavni dio kurikuluma u medresama7.

Bivši reisul-ulema u Bosni i Hercegovini, Mustafa Cerić je rekao:

„Vitalnost bosanske interpretacije islama u svjetlu racionalnosti maturidijskog
kelama (teologije) i praktikovanja hanefijskog fikha (jurisprudencije) je odigrala
veliku ulogu u procesu islamske reformacije u Bosni.“8

Mehmed Handzic ilmu kelam djelo

6
Ahmet Alibašić, The Profile of Bosnian Islam (2007), str. 3
7
Sarah Schlesinger, THE INTERNAL PLURALIZATION OF THE MUSLIM COMMUNITY
OF BOSNIA-HERZEGOVINA (Boston, 2011) str. 13.
8
Abdullah Saeed, Islamic Thought (Oxon: Routledge, 2006), str. 70.