CARITA WAYANG

Disusun Ku:
Kelas XII MIPA 4
Kalompok 5
Nur Hamidah
Syifa Fahira
Indah Sulastri
Siti Aisyah
Athifa L
Ajeng Sabila F

BAB I
BUBUKA

1.1 Purwaka Masalah

Carita wayang nyaéta carita anu sok dilalakonkeun dina pagelaran

wayang anu dipaénkeun ku dalang. Carita wayang kaasup kana karya sastra

wangun prosa. Wayang nyaéta sarupa jejelemaan anu dijieun tina kulit atawa kai,

nu diibaratkeun tokoh nu dilalakonkeun dina carita wayang. Carita wayang téh

asalna ti India. Anu nyoko kana babon (sumber) kitab Mahabarata jeung

Ramayana. Carita Mahabarata dianggit/ditulis ku Wiyasa. Dina carita

1
Mahabarata nu nyekel kaadilan téh Pandawa, sedengkeun anu murka nyaéta

Kurawa. Carita Ramayana dianggit ku Walmiki. Dina carita Ramayana nu nyekel

kaadilanna Batara Rama, sedengkeun anu murkana Prabu Rahwana atawa

Dasamuka. Ngawayang hartina magelarkeun atawa ngalalakonkeun carita

wayang sarta dipirig/ diiringi ku gamelan. Dina carita wayang aya istilah

kakawén, murwa, nyandra, suluk, garap, jeung antawacana:

1. Kakawén asalna tina kecap kakawian nyaéta lagu dina basa Kawi nu sok

dihaleuangkeun ku dalang.

2. Murwa nyaéta dalang ngamimitian ngawayang.

3. Nyandra nyaéta nataan wayang nu keur dipaénkeun.

4. Garap nyaéta cara ngigel atawa merangkeun wayang.

5. Antawacana nyaéta caritaan dalang.

6. Suluk nyaéta ngagambarkeun hiji hal ku cara dihaleuangkeun/ dinyanyikeun

ku dalang.

Bab II

PEDARAN

2
2.1 Sajarah Wayang

Carita wayang nyaéta carita anu sok dilalakonkeun dina pagelaran

wayang anu dipaénkeun ku dalang. Carita wayang kaasup kana karya sastra

wangun prosa. Wayang nyaéta sarupa jejelemaan anu dijieun tina kulit atawa kai,

nu diibaratkeun tokoh nu dilalakonkeun dina carita wayang. Carita wayang téh

asalna ti India. Anu nyoko kana babon (sumber) kitab Mahabarata jeung

Ramayana. Carita Mahabarata dianggit/ditulis ku Wiyasa. Dina carita

Mahabarata nu nyekel kaadilan téh Pandawa, sedengkeun anu murka nyaéta

Kurawa. Carita Ramayana dianggit ku Walmiki. Dina carita Ramayana nu nyekel

kaadilanna Batara Rama, sedengkeun anu murkana Prabu Rahwana atawa

Dasamuka. Ngawayang hartina magelarkeun atawa ngalalakonkeun carita

wayang sarta dipirig/ diiringi ku gamelan. Dina carita wayang aya istilah

kakawén, murwa, nyandra, suluk, garap, jeung antawacana:

7. Kakawén asalna tina kecap kakawian nyaéta lagu dina basa Kawi nu sok
dihaleuangkeun ku dalang.
8. Murwa nyaéta dalang ngamimitian ngawayang.
9. Nyandra nyaéta nataan wayang nu keur dipaénkeun.
10. Garap nyaéta cara ngigel atawa merangkeun wayang.
11. Antawacana nyaéta caritaan dalang.
12. Suluk nyaéta ngagambarkeun hiji hal ku cara dihaleuangkeun/ dinyanyikeun
ku dalang.

Seni Pawayangan teh asalna ti India

Mahabarata Kitab

Ramayana Suci Hindu

3
 Seni pawayangan nyaetan reka basa sastra nu dipake ku para dalang dina

hiji pagelaran.

Seni pawayangan ngawengku 6 unsur, nyaeta :

1. Murwa

Nyaeta suluk bubuja eta pagelaran anu dilagukeun ku ki dalang dina

mimiti caritana. Conto murwa anu sumebarna ti Dede Amung sutarya dina

lalakon jaya Renyuan.

Adang-adang bubuh lawan

Ingkang ngagelarakeuncahya nur cahya

Dangling wayang-wayang nganipun

Perlambang alam sadaya

Semar sana ya danar guling

Basa sem pangangen-angen

Mareng ngermarakeun

Dzat kang maha tunggal

Wayang agung wineja wayang tunggal

Wayang tunggal

2. Nyandra

Nyaeta pedaran carita anu mangrupa sjanturan jeung pocapan.

Janturan nyaeta basa prosa dalangpikeun nyaritakeun jejer atawa adegan hiji

nagara kaayaan wayang anu biasana dipirig ku gamelan. Pocapan mah

hanteu dipirig ku gamelan

4
 3. Antawacana

Nyaeta caturan wayang dina adegan

4. Rumpaka

Nyaeta mangrupa kakawihan anu biasa dihaleuangkeun ku juru

kawih jeung ku alok

5. Sora (efek sora dina ajadian)

Nyaeta bias mangrupa aukan, aduhan, lalaran oge onomatopia

6. Carita

Biasan adigolongkeun kana 3 rupa nyaeta

1) Carita Pakem

Nyaeta carita anu saluyu jeung kitab-kitab pawayangan saperti : Pustaka

Raja Purwa, Mahabarata, Ramayana

2) Carita Gubahan

Nyaeta carita anu direka cipta saluyu jeung zaman

3) Carita Carangan

Nyaeta carita anu wangun atawa anggitna saluyu jeung carita

padalangan anu anyar

2.2 Perbedaan Carita Pawayangan ti India jeung ti urang

1. Carita Ti India

a. Teu aya punakawan

(Semar, Cepot, Dewala, Gareng)

5
 b. Dorna  Guru Pandawa jeung Kurawa Wijaksana

c. Gatot Kaca  lain tokoh penting

d. Srikandi  lain awewe

e. Drupadi Poliandri  Pandawa

2. Carita wayang diurang

a. Aya punakawan

b. Dorna  Julig, reha pikasebeleun  Kurawa

c. Gatot Kaca  Tokoh penting

d. Srikandi  Awewe geulis  Pamajikan kadua Arjuna

e. Drupadi  Premessuari Yudistira

BAB III

PENUTUP

1.1 Kasimpulan

Carita wayang nyaéta carita anu sok dilalakonkeun dina pagelaran

wayang anu dipaénkeun ku dalang. Carita wayang kaasup kana karya sastra

wangun prosa. Wayang nyaéta sarupa jejelemaan anu dijieun tina kulit atawa kai,

6
nu diibaratkeun tokoh nu dilalakonkeun dina carita wayang. Carita wayang téh

asalna ti India. Anu nyoko kana babon (sumber) kitab Mahabarata jeung

Ramayana.

Dina carita wayang aya istilah kakawén, murwa, nyandra, suluk, garap,

jeung antawacana.