HỌC SINH CHUYÊN ANH NÊN HỌC GÌ TRONG 3 NĂM CẤP III?

Các em đỗ chuyên ngữ nên đọc để tự chuẩn bị cho mình...

Tôi viết bài này mong các em học sinh chuyên Anh sẽ thực sự học những kiến thức trong 3 năm
ngồi dưới mái trường cấp 3 và nếu có gì chưa đúng bạn đọc hãy góp ý thêm để chúng ta có thêm
thông tin đa chiều về một vấn đề mà nhiều năm nay có lẽ chưa thay đổi, hoặc không ai đặt câu hỏi,
mà hôm nay Tôi đặt ra ở đây, đó là: Học sinh chuyên Anh nên học gì? Và từ đó chúng ta suy rộng
ra là học sinh chuyên toán, sinh, văn, hóa, lý…nên học gì trong 3 năm cấp 3?
Vì sự hấp dẫn của tiếng Anh với đông đảo học sinh nên nay Tôi đổi cách tiếp cận là khuyên các con
vào chuyên Anh rồi thì nên học gì?
Trước đây Tôi có viết nhiều bài khuyến khích các Mẹ cho con học chuyên khoa học và toán hơn là
học chuyên Anh, nhưng có lẽ sự hấp dẫn của tiếng Anh vẫn thu hút một số lượng đông đảo các học
sinh Việt Nam ta tham gia học khối chuyên này. Điều này cũng không có gì là sai cả vì vào học ở
một trường chuyên ở Việt Nam là tốt hơn các trường đại trà rồi, nhất là các con vào chuyên Anh thì
sẽ gặp gỡ nhiều gương mặt sáng láng, thầy cô tốt, môi trường học "có vẻ" tiên tiến vì là môi trường
chuyên Anh mà (ở các trường đại học thì dân Khoa Anh vẫn là dân phớt đời nhất nhé, ngày xưa là
khấm khá nhất và ngày nay hình như vẫn thế). Các con vào chuyên Anh thực sự vẫn là niềm mong
mỏi của nhiều bậc cha mẹ, và vào được rồi thì sẽ là niềm "tự hào" của nhiều bậc cha mẹ. Đi đến
đâu có ai hỏi con mình học trường gì, cha mẹ sẽ tự hào khi nói "cháu nó học chuyên Anh sư phạm,
hay cháu nó học chuyên ngữ, hay khủng hơn nữa là cháu nó học chuyên Anh AMS. Người hỏi sẽ
thốt lên "thế à! cháu giỏi quá!" Thế nhưng các cha mẹ hãy tạm thời dẹp bỏ hư vinh để thử ngẫm
xem con mình đang học gì ở các trường chuyên, và đặc biệt là chuyên môn Anh văn nhé. Theo như
Tôi được biết thì thế này: các con luyện tiếng Anh để thi chuyên Anh, nếu sớm thì từ lớp 2 (lúc này
cha mẹ thấy con thích môn Anh nhất nên đã sớm có ý nghĩ sau này cho con thi chuyên Anh), nếu
sớm vừa thì lớp 4 đã bắt đầu cho đến các cô luyện chuyên Anh cấp 2 để ôn thi vào chuyên Anh lớp
6 (lúc này chưa hẳn gọi là dân chuyên Anh mà mới là chỉ học lớp chuyên Anh của trường nào đó
thôi), nếu muộn thì lớp 6 7 bắt đầu cho đến các cô luyện gà nổi tiếng ở Hà Nội để luyện rồi. Như vậy
các con học tiếng Anh tổng cộng phải 9 năm. Các con học bò ra với tiếng Anh "quái dị". Tôi buộc
phải dùng từ "quái dị" vì những thứ tiếng Anh mà các con học là những thứ tiếng Anh "đặc dị" mà
nếu đem cho một người Anh bản xứ làm thì cũng phải lắc đầu lè lười, thốt lên "sao tiếng Anh ở Việt
Nam giỏi thế này, và sao bọn trẻ con Việt Nam lại học đến trình độ này sao? Quả thực là như vậy
đấy các mẹ ạ.
Thế rồi sao khi các con vào chuyên Anh? Tôi có rất nhiều học sinh chuyên Anh và các em tâm sự
khá nhiều. Tóm lại là thế này: những gì tiếng Anh dạy ở trường là quá dễ với các con và hầu hết các
con đều cảm thấy lãng phí thời gian trên lớp vì tiếng Anh cứ nhai đi nhai lại mấy thứ mà các con đã
học hết trước khi vào chuyên Anh rồi còn đâu. Thế rồi các con ngồi học như nhai cơm, nhai gạo,
chán nản, mỗi tuần vài tiết tiếng Anh trong trường. Thầy cô dạy cũng không thực sự nhiệt tình (nếu
Tôi có động chạm thì mong các thầy cô thông cảm và nếu Tôi có nói đúng thì mong các thầy cô cải
thiện nhé. Tất cả cũng là vì các con thân yêu thôi) và nếu có những thầy cô tâm huyết và nhiệt tình
thì cũng cạn vốn, cạn liếng rồi vì các thầy cô sẽ dạy các con cái gì đây. Tôi biết có những nơi các
con học cả văn học Anh, lý luận ngôn ngữ, hay lý luận văn học. Thế là rất hay! Nhưng không mấy
nơi được học như vậy đâu vì bản thân các thầy cô chuyên Anh chưa đủ trình độ để dạy lý luận ngôn
ngữ (linguistics) hay các môn mà được dạy ở bậc đại học như Ngữ Dụng Học (Pragmatics), Ngữ
Âm Học (Phonetics), Ngữ Nghĩa Học (Semantics), Dịch Thuật. Nếu các trường thực sự muốn dạy
các con cao hẳn lên thì phải mời các thầy từ Khoa Anh của trường đại học ULIS hoặc HANU xuống
dạy. Các thầy cũng không có nhiều thời gian để đi dạy cấp 3, thế nên lại buổi đực buổi cái (Tôi nói
mà không đúng thì mong các thầy lượng thứ).
Thế thì các con sẽ học gì trong 3 năm cấp 3 trong cái lớp chuyên Anh ấy?
Các cô cạn vốn rồi thì biết lấy gì dạy cho các con đây? các cô bèn nghĩ ra các cách khác nhau. Cô
thì kiếm được bài tập vào loại cực hiểm ở đâu đó mang đến đánh đố các con. Cô thì kiếm được
cuốn sách nào đó rồi bọc thật kỹ kẻo các con nhìn thấy bìa sách, chúng nó mua luôn, chúng nó biết
đáp án, chúng nó chả thèm học nữa, hoặc có học thì chúng nó biết thừa là gì, trả lời vèo vèo, thế là
cô hết thiêng luôn. Nhiều cô đến lớp phát bài cho các con làm rồi ngồi lướt facebook, đến gần hết
giờ thi giở đáp án ra chữa. Đấy là Tôi nghe nói thế, và nếu không đúng thì mong các cô lượng thứ,
và nếu đúng thì mong các cô cải thiện cho học sinh thân yêu của chúng ta được hưởng lợi. Như vậy
các con lại rơi vào cái vòng học tiếng Anh mà các con thực sự không còn thấy hứng thú nữa. Các
con đi luyện TOEFL/IELTS/SAT ở các trung tâm lớn và mới lớp 10, 11 thôi nhưng đã thi IELTS 8.5
rồi hoặc 1500+ SAT rồi. Với những kết quả như thế thì quả thật các thầy cô vừa mừng vừa lo. Mừng
vi học sinh của mình giỏi quá, lo vì học sinh của mình giỏi hơn mình rồi và mình còn biết dạy cái gì
nữa đây? các thầy cô có bao giờ tự hỏi "mình đã đang lỗi thời và lạc hậu so với các con rồi hay
không? Nếu thầy cô nào không tự hỏi câu này thì có lẽ đã tụt sâu vào bóng tối của hư vinh thuở nào
rồi. Làm thầy làm cô ai cũng phải tự hỏi câu này và tự đọc rất nhiều để trau dồi kiến thức.
Nhưng nói đi lại phải nói lại là không phải cháu nào học chuyên Anh cũng giỏi tiếng Anh đến độ đó
cả (mà thế nào là giỏi tiếng Anh thì cũng cần phải định nghĩa lại). Trong hàng ngàn cháu chuyên
Anh thì cũng chỉ có vài chục cháu được như thế, vào đội tuyển, thi có giải này giải kia. Các cháu
phấn đấu học tiếng Anh vì một mục đích là sau này xin học bổng đi du học. Cũng có nhiều cháu sau
này học ở Việt Nam và vẫn thành đạt lắm. Câu chuyện về thành đạt trong cuộc đời cũng không hẳn
phụ thuộc vào ông học chuyên gì hay học ở nước nào mà phụ thuộc vào ông có "mệnh" để thành
đạt hay không? có thằng dốt nát lúc ngồi trong nhà trường nhưng sau đó nó làm đến Bộ Trưởng hay
nó làm chủ tịch cả một tập đoàn bất động sản lừa đào hợp pháp, giầu tỷ phú đô la.
Quay lại câu chuyện học chuyên Anh của các con
Nếu thực trạng dạy và học trong các lớp chuyên Anh như thế thì các con chuyên Anh có biết mình
nên làm gì hay không? Nếu các con trả lời được câu này thì mới thực sự là những con người sáng
suốt và biết lo cho bản thân, đỡ tốn thời gian tiền bạc vô bổ và không phụ lòng mong mỏi của cha
mẹ. Thầy có một gợi ý thế này để cho các con thấy môn tiếng Anh thực sự là thú vị: các con hãy
dùng tiếng Anh để đọc và học khoa học đi. Chẳng hạn như các con bắt đầu đọc về vật lý, sinh học,
hoặc hóa học. Các con có thể nghiên cứu sâu về văn học Anh mà không cần phải đợi ai dạy cả.
Các con có thể tìm các sách kinh tế được dạy ở A-Level hay IB để tự đọc. Các con có thể học
online, lên mạng open resources của các trường đại học như Yale, Harvard, Columbia… để tham
gia các course online. Các con hãy tự đẩy tiếng Anh của mình lên một trình cao nữa. Đó là nghe
giảng các chủ đề chuyên môn bằng tiếng Anh. Các con đừng bó mình vào mấy câu ngữ pháp “quái
dị” kia nữa, và tự sướng tâm hồn vì mình làm được mà bạn không làm được. Bạn nó không làm
được vì bạn nó không them quan tâm, bạn nó đang quan tâm những thứ xa hơn, hay hơn, tầm vóc
hơn, và trí tuệ hơn. Khi các thầy cô các con vẫn sung sướng với những câu ngữ pháp “hiểm hóc” thì
các con hãy tự vượt xa đi, hãy mua ngay sách IB, A-Level về mà tự đọc. Các con lên mạng mà tìm
đọc các cuốn như Fundamental Concepts of Biology, rồi fundamental concepts of economics,
physics…rất nhiều và rất nhiều. Hãy nghe đài CNN, BBC, hãy theo dõi tình hình kinh tế, chính trị,
ngoại giao hàng ngày đang xảy ra trên đất nước Việt Nam và trên thế giới. Các con hãy nhìn rộng
ra, không thu hẹp mình lại, tuổi các con là phải ước mơ, phải tang bồng, phải bay bổng, phải khám
phá, phải liều lĩnh, phải thử nghiệm, phải thất bại, phải làm lại, và hơn nữa là phải quậy! Thầy luôn
nói với các học sinh của Thầy là giá như trong 3 năm cấp 3 ở trường chuyên, các con được dạy các
môn khoa học thực sự bằng tiếng Anh với thầy giáo có trình độ chuyên môn và công cụ tiếng Anh
tốt, thì các con sẽ có lợi, đẩy tiếng Anh lên một bậc cao. Các con hãy tự học các môn SAT Subject
về Biology, Physics, History, Literature, French….Tóm lại học những cái khác bằng tiếng Anh cho
đỡ lãng phí thời gian 3 năm. 3 năm là cả một quãng thời gian dài và các con sẽ làm được rất nhiều
việc. Và rồi các con chọn đi du học ngành nào thì đó là tùy thuộc vào đam mê của các con, nhưng
nếu các con dám đọc, và học vào các ngành khoa học thì đó thực sự là lợi thế của các con so với
các bạn chuyên tự nhiên vì một điều: các con đã giỏi tiếng Anh hơn các bạn khối tự nhiên rồi đó.
Vậy hãy tận dụng lợi thế này để thực hiện giấc mơ chính phục những đỉnh cao của mình thay vì cứ
ỳ ạch đợi cho hết 3 năm, các con nhé!
Nếu các con làm được như vậy, các con sẽ là những người xuất sắc và những gói học bổng vẻ
vang của các trường đại học Mỹ đang đón chờ các con phía trước…
Quay lại câu chuyên chuyên Anh và đôi lời nhắn nhủ với các thầy cô dạy chuyên Anh
Tôi viết bài này không có hàm ý gì khác ngoài muốn các con tốt hơn. Tôi không có may mắn được
dạy một trường chuyên Anh như các thầy cô vì Tôi đã chọn một con đường khác hơn là ngồi trong
một mái trường dạy học, tâm huyết với nghề như các cô. Tôi cũng vô cùng cảm ơn các thầy cô đã
dạy các con những điều bổ ích, nhưng giá như các thầy cô có thể biến 3 năm chuyên Anh của các
con thành 3 năm học hành thực sự thì đó sẽ mới là điều tuyệt vời nhất. Để làm được điều này có lẽ
chúng ta, người làm thầy làm cô cần thay đổi, cần đọc nhiều hơn, nghiên cứu về nhiều lĩnh vực
khác để tiếng Anh của chúng ta thực sự là tiếng Anh “sống” “living language” có nghĩa là tiếng Anh
phải gắn với khoa học, chính trị, kinh tế, xã hội, luật pháp, chứ không chỉ là tiếng Anh “chết’ nghĩa là
những cấu trúc vô hồn, những thành ngữ tục ngữ quá cổ kính mà đến người bản xứ cũng không
mấy khi lôi ra để dùng. Chúng ta hãy hướng con cái chúng ta dùng tiếng Anh để đọc sinh học, hóa
học, kinh tế học, toán học, vật lý học, thiên văn học; dùng tiếng Anh để học cao hơn trong 3 năm
cấp 3. Và nhất quyết người làm thầy làm cô phải thay đổi, phải tự đọc, trau dồi nhiều hơn nữa để có
khả năng gợi mở cho các con. Chỉ cần gợi mở thôi là tốt lắm rồi, việc còn lại là của các con. Các
thầy cô có đọc bài này cũng đừng giận Tôi nhé!
Mong bạn đọc lượng thứ cho tiếng Việt chấy rận của Tôi!