วารสารองคการเภสัชกรรม

ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ตุลาคม 2552 - มีนาคม 2553

คณะที่ปรึกษา
นพ.วิทิต อรรถเวชกุล ภก.สุนทร วรกุล
นายมนูญ บุบผะเรณู ภญ.ซึ้งกมล ศรีอรัญญ
ภก.สมชาย ศรีชัยนาค ภญ.อัจฉรา บุญผสม
ภญ.พิศมร กลิ่นสุวรรณ ภก.พิพัฒน นิยมการ
บรรณาธิการ
นางสาวศิริวรรณ เอียวพันธ
หัวหนากองบรรณาธิการ
นายพิสิฐพงศ ธรรมบํารุง
กองบรรณาธิการ
ภก.สิทธิ์ ถิระภาคภูมิอนันต ภญ.เพ็ญทิพา แกวเกตุทอง
ภญ.สุจิตรา คชเสนี ภก.รังสรรค โยธาประเสริฐ
น.ส.คันธรัตน มณีโชติ
ศิลปกรรม
นายคํารพ ศิริพงษ นายจุมพล ศศิพงษอนันต
ภาพประกอบ
นายยุทธนา ตันติพาณิชย นางสุนิสา พรหมประสิทธิ์
พิสูจนอักษร
น.ส.ลักษมี จันทรไทย
สมาชิกสัมพันธ
นางชัชมณฑ บุญนาม
สํานักงานวารสาร
กองประชาสัมพันธ องคการเภสัชกรรม 75/1 ถนนพระรามที่ 6 ราชเทวี กรุงเทพฯ 10400
โทรศัพท/โทรสาร 0 2644 8856 http://www.gpo.or.th
วัตถุประสงค
1. เพื่อเผยแพรขาวสาร และความรูทางการแพทยและสาธารณสุข รวมทั้งผลงานวิเคราะหวิจัยในสาขา
ที่เกี่ยวของ
2. เพื่อเปนสื่อเผยแพรกิจกรรมและการดําเนินงานขององคการเภสัชกรรมแกเจาหนาที่ทางการแพทยและ
สาธารณสุข ทั้งในสวนกลางและสวนภูมิภาค
3. เพื่อเปนสื่อกลางในการสรางความเขาใจอันดีตอกัน
4. เพื่อเปนศูนยกลางแลกเปลี่ยนทัศนะและความคิดเห็น
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

สารบั ญ
..................................................................................................................................................
นิพนธตนฉบับ
- การระบาดและการดูแลสุขภาพ ไขหวัดใหญ 2009 ในชนบท 3
- การใชผลิตภัณฑสุขภาพในอําเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอํานาจเจริญ 8
- อาหารปลอดภัย ผลกระทบกับโรคที่เกิดจากอาหารและนํ้า 21

สกูปพิเศษ
- องคการเภสัชกรรมกับนโยบายความรับผิดชอบตอสังคม 31

สรุปขาวเดน... องคการเภสัชกรรม
- เผยนโยบายการดําเนินงาน อภ. ป 53 42
- สธ. เริ่มฉีดวัคซีนไขหวัดใหญ 2009 ในกลุมเสี่ยง 2 ลานคนทั่วประเทศแลว 43
- ทดลองฉีดพนวัดซีนหวัด 2009 ในอาสาสมัคร 45
- อภ. สนับสนุนคายอาสา ยาเพื่อชีวิต ปที่ 5 46
สรางอาคารอเนกประสงคพรอมหองพยาบาลแหงที่ 24
- อภ.-ปตท. เคมิคอล รวมผลิตบรรจุภัณฑทางการแพทย 47
- องคการเภสัชกรรมจับมือซาโนฟ ปาสเตอร ผลิตวัคซีนโรคชิคุนกุนยา 50
รองรับการระบาด
- 10 ป อ งคการเภสัชกรรม-เมอรริเออร ชีว วัต ถุ 51
ขยาย-พัฒนาวัคซีนสรางเสริมภูมิคุมกันโรคครบวงจร
- ประมวลภาพกิจกรรมเพื่อสังคม 53

2
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

การระบาดและการดูแลสุขภาพ ไขหวัดใหญ 2009

ในชนบท
ภก.สิทธิพร สายชมภู*

วัตถุประสงคเชิงพฤติกรรม : ลดอุบัติการณเสียชีวิตเนื่องจากโรคไขหวัด 2009

บทคัดยอ จากขาวคราวการระบาดของโรคไขหวัดใหญสายพันธุใหมชนิด A 2009 H1N1 ซึ่งระบาด
ในประเทศเม็กซิโก ระบาดไปยังสหรัฐอเมริกา ญี่ปุน จีน ยุโรป ไตหวัน ไทยและมีความเสี่ยง
ที่จะลุกลามทั่วโลก เมื่อระบาดในเขตเมืองจนอิ่มตัวแลวยังระบาดมายังเทศบาลตําบลความหนาแนน
ประชากรตํ่ากวา 1,000 คน/ตารางกิโลเมตร เราหยุดยั้งการระบาดไดอยางไร

คําสําคัญ ประเทศแม็กซิโก, H1N1, ระบาดใหญ, ความหนาแนนประชากร, เทศบาลตําบล

ในป 2009 มีการระบาดของไขหวัดใหญ 2009 ที่ประเทศเม็กซิโกกอนแลวคอยลุกลามไปทั่วโลก
ทั้ ง นี้ เชื้ อ โรคจะอยู  ใ นเสมหะ นํ้ า มู ก นํ้ า ลายของผู  ป  ว ยและสามารถแพร ก ระจายไปสู  ผู  อื่ น
ดวยการไอ หรือจามรดกันในระยะใกลชิดและสามารถติดตอไดจากมือ หรือสิ่งของที่มีเชื้อปนเปอนอยู
ทั้งนี้ เชื้อโรคจะเขาสูรางกายทางจมูกและตา เชน การแคะจมูก การขยี้ตา แตไมติดตอจากการ
รับประทานเนื้อหมู

นักวิชาการขององคการอนามัยโลกระบุวา ชวงตุลาคมจะเริ่มลดลง และใหระมัดระวังในชวง

ไขหวัดใหญ H1N1 มีการระบาดมากกวาโรคซารส
และไขหวัดนก (เกิดจากเชื้อ H5N1) โดยที่ไขหวัด
ใหญ 2009 มีเชื้อที่เหมือน swine flu หรือไขหวัด
หมู โดยเดือนมิถุนายน 2552 วันที่ 11 องคการ
อนามัยโลกประกาศวาการระบาดอยูในระดับที่ 6
คือ ระบาดทั่วโลกนั่นเอง แตอัตราการเสียชีวิต
มีนอยกวาคืออยูที่รอยละ 5 - 7 ในขณะที่โรค
ไขหวัดนกมีอัตราการเสียชีวิตสูงถึงรอยละ 60 ใน
ประเทศไทยอัตราการเสียชีวิตจะอยูที่รอยละ 2
โดยจะระบาดในชวงฤดูฝน กรกฎาคม - กันยายน
*เภสัชกร 7 วช.ชํานาญการดานเภสัชกรรมคลินิก โรงพยาบาลหนองพอก
อากาศหนาวมาเยื อ นในช ว งเดื อ นธั น วาคม -
มกราคม
อาการเมือ่ เชือ้ หวัดใหญ 2009 เขาสูร า งกาย
จะมีเวลาฟกตัวประมาณ 1 อาทิตย โดยผูปวยจะ
มีอาการคลายกับผูปวยไขหวัดใหญธรรมดาแตมี
อาการรุนแรงกวาและรวดเร็วกวานั่นคือ มีไขสูง
ปวดเมื่อยตามรางกาย ไอ มีนํ้ามูก มีเสมหะ
ปอดบวม คลื่นไส อาเจียน จากนั้นเชื้อจะแพร
สูกระแสโลหิต จึงทําใหเกิดเยื่อหุมสมองอักเสบ
ผูปวยจะมีการทรงตัวผิดปกติ เดินเอนไปเอนมา

3
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

เหมื อ นคนเมาสุ ร า นอกจากนี้ อาจสู ญ เสี ย ประชากรกลุมเสี่ยงผูควรไดรับวัคซีน

การไดยินถึงขั้นหูหนวกได และอาจเปนอันตราย - ประชากรกลุ  ม เสี่ ย งที่ อ าจจะทรมาน
ถึงแกชีวิตไดถาไมปองกันรักษา เนื่อ งจากการป ว ย และตายก อ นอายุขัย เฉลี่ย
เนื่องจากไดรับเชื้อไขหวัดใหญ
แนวทางปองกัน - ประชากรกลุมเปาหมาย
ลางมือใหสะอาดอยูเสมอหลังจากสัมผัส - เด็กอายุ 6 - 23 เดือน
สิ่งปนเปอน ใสหนากากอนามัยเสมอในบริเวณ - เด็กอายุ 6 เดือน - 18 ปที่ทําการรักษา
ทีเ่ สีย่ งตอการปนเปอนของเชือ้ รักษารางกายและ ดวย Aspirin
สร า งความอบอุ  น ให แ ก ร  า งกายเสมอ ฤดู ฝ น - การใหยา Aspirin ระยะยาวนาน เสี่ยง
หลีกเลี่ยงสัมผัสไอฝนจะเปนไขหวัดไดงาย เมื่อมี ตอการเกิด Reye’ Syndrome
อาการหวัด รับประทานยาทันที ในกรณีไมหาย - ผูปวยที่ทองในชวงไขหวัดใหญระบาด
รี บ ไปโรงพยาบาลเพื่ อ ให แ พทย วิ นิ จ ฉั ย โรค - กลุมบุคลากรทางการแพทยที่สัมผัสกับ
เมื อ งใหญ ต  อ งป อ งกั น การติ ด เชื้ อ ให ม าก ถ า ผูปวย
รางกายออนแอหลีกเลี่ยงการดูคอนเสิรตมีโอกาส - ผูปวยสูงอายุที่เปนโรคหัวใจ โรคปอด
สัมผัสกับนํ้าลายได จํางาย ๆ พื้นที่กรุงเทพฯ อักเสบเรื้อรัง โรคทางเมตะบอลิซึม โรคทางระบบ
10 ไร จุคนไดเปน 10,000 คน ในชนบทพื้นที่ ภูมิคุมกันติดเชื้อ HIV
10 ไร อาจมีคนอยูไ มถงึ 100 คน เพราะคนในเมือง - ผูใหญหรือเด็กที่อยูในพื้นที่ระบาด > 1
อาศั ย อยู  พื้ น ที่ แ นวตั้ ง เยอะ เช น ตึ ก 30 ชั้ น สัปดาห
มี ค นอยู  5,000 คน ในขณะที่ เ ทศบาลตํ า บล - ผูสูงอายุ > 65 ป
หนองพอกพืน้ ที่ 10.66 ตารางกิโลเมตร มีประชากร - ผูดูแลผูปวย (Care giver)
อยู 8,000 คน เฉลี่ยไมเกิน 800 คนตอตาราง - การใช วั ค ซี น ไข ห วั ด ใหญ ค รอบคลุ ม
กิ โ ลเมตร ถ า เปรี ย บเที ย บคื อ พื้ น ที่ อํ า เภอ ประชากรกลุ  ม ใหญ จ ะสามารถลดจํ า นวนของ
หนองพอก + พื้นที่อําเภอโพนทอง 1,500 ตาราง การติดเชื้อ pneumonia ได
กิ โ ลเมตรเท า กั บ พื้ น ที่ ก รุ ง เทพฯ มี ป ระชากร วัคซีนไขหวัดใหญ (Influenza Vaccines inj)
180,000 คน ในขณะที่กรุงเทพฯ มีประชากร แบงไดเปน 2 ชนิด ไดแก
9 ลานคน ทัง้ ทีม่ ที ะเบียนและไมมที ะเบียนบานอยู - Inactivated Influenza Vaccine (IM หรือ
ประชากรต า งกั นประมาณ 50 เทา ที่อํา เภอ deep SC)
หนองพอก ไดรับยาเพียง 2 คนซึ่งสงสัยวาจะเปน - ประสิทธิผลถาวัคซีนที่ไดผลจะสามารถ
เทานัน้ นอนพักรักษาตัว 5 วันก็กลับบานได อัตรา ปองกันโรคได 70 - 90% ในประชากรที่มีสุขภาพดี
การเกิดโรค 1:34,000 คน การฉีดวัคซีนอาจปองกัน - Live Attenuated influenza Vaccine
โรคได 90% (Intranasal) ยังไมไดการรับรองในหลายประเทศ
ใหการรับรองโดย USFDA ตามขอกําหนดดังตอไปนี้

4

- กลุมประชากรอายุ 5 - 49 ป
- อาจใชในประชากรกลุมเสี่ยงที่สัมผัส
กับผูปวยโรคภูมิคุมกันบกพรอง
- ลดการหยุดงานเนื่องจากเจ็บปวยถึง
27% เมื่อเทียบกับยาหลอก
สุขลักษณะที่ดีในการทําอาหาร เชน ปรุง
เนื้อหมูใหสุก ลางผักใหสะอาด อยาเดินทางไกล
เมื่อรางกายไมแข็งแรง กินนํ้าตมสุกเสมอเพื่อ
ปองกันเชื้อโรค
การรักษา
Oseltamivir (Tamiflu) Systematic (IUPAC)
name ethyl (3R, 4R, 5S) -5- amino -4- acetamido
-3- (pentan -3- yloxy) cyclohex -1- ene -1-
carboxylate ปกติมขี นาด 75 mg ปจจุบนั มีรปู แบบ
suspension เพิ่มกลไกการออกฤทธิ์ Oseltamivir
PO4 เปนสารเริ่มตน (prodrug) ของสารเมตะ
บอไลททอี่ อกฤทธิโ์ ดยสารเมตะบอไลททอี่ อกฤทธิ์
จะเปนสารยับยั้งที่จําเพาะตอเอนไซม neuramini-
dase ของเชื้อไขหวัดใหญ เอนไซม neuraminidase
ของไวรัสนี้จําเปนตอการกระจายไวรัสจากเซลล
ที่ ติ ด เชื้ อ ซึ่ ง มี ผ ลทํ า ให เ ชื้ อ ไวรั ส กระจายไปทั่ ว
รางกาย สารเมตะบอไลททอี่ อกฤทธิย์ บั ยัง้ เอนไซม
neuraminidase ของเชื้อไวรัสไขหวัดใหญทั้งชนิดเอ
และชนิดบี ระดับความเขมขนของสารเมตะบอไลท
นํ้าหนักตัว
< 15 กิโลกรัม
> 15 ถึง 23 กิโลกรัม
> 23 ถึง 40 กิโลกรัม
> 40 กิโลกรัม
วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53
ทีอ่ อกฤทธิเ์ พือ่ ยับยัง้ เชือ้ ไวรัสมีคา 50% (IC 50) ซึง่
อยูใ นระดับนาโนโมลารชว งทีต่ าํ่ สารเมตะบอไลท
ที่ออกฤทธิ์นี้นอกจากยับยั้งการเจริญของไวรัส
ไขหวัดใหญในหลอดทดลองแลวยังสามารถลด
จํานวน (shedding) ของไวรัสไขหวัดใหญทั้งชนิด
เอและบีโดยยับยั้งการปลดปลอยไวรัสจากเซลล
ที่ติดเชื้อ
เราพบวาการไดรับยา Oseltamivir ภายใน
40 ชั่วโมงหลังจากไดรับเชื้อ จะทําใหระยะเวลา
อาการของไขหวัดใหญลดลงไดอยางชัดเจนถึง
32 ชั่วโมง และชวยใหความรุนแรงของโรคลดลง
38% โรคแทรกซอนที่พบบอย ไดแก หลอดลม
อักเสบ ไซนัสอักเสบและหูชั้นกลางอักเสบ
อาการไมพงึ ประสงคทพี่ บบอยระหวางการ
รักษา ไดแก คลื่นไส อาเจียน ทองเสีย ปวดศีรษะ
นอนไมหลับ ไอ เวียนศีรษะ ออนลา รักษาตาม
อาการ ปฏิกิริยาระหวางยา การใหยารวมกับ
cimetidine และ amoxicillin ไมมีผลตอระดับยา
ในเลื อ ด probenecid เพิ่ ม ระดั บ Oseltamivir
carboxylate serum เปน 2 เทา ควรระมัดระวังใน
การใหยารวมกัน
การเก็บรักษายา ควรเก็บไวในอุณหภูมิ
ไมเกิน 25 องศาเซลเซียส ยานํ้าแขวนตะกอน
ที่ผสมแลวควรเก็บไวในอุณหภูมิ 2 - 8 องศา
เซลเซียส
ขนาดยาที่แนะนําสําหรับ 5 วัน
30 mg วันละ 2 ครั้ง
45 mg วันละ 2 ครั้ง
60 mg วันละ 2 ครั้ง
75 mg วันละ 2 ครั้ง
5
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

ยาตัวนี้มีขอเสียคือ ทําใหนอนหลับไดยาก คําถาม

อาจตองใช Diazepam 2 mg 3 เวลา ชวยให 1. ไขหวัดใหญ 2009 ระบาดครั้งแรกที่ประเทศ
นอนหลับงาย ใหยาบํารุงและสารนํ้าเพิ่มในกรณี อะไร
ที่ออนเพลียและสูญเสียเกลือแร 1. ไทย 2. อเมริกา
ยาสํารองในกรณีทดี่ อื้ ยา Oseltamivir ไดแก 3. ญี่ปุน 4. เม็กซิโก 5. จีน
Zanamivir ใชสําหรับปองกัน Influenza type A ตอบ 4. เม็กซิโก
หรือ B
ผูใหญใชขนาด 2. ขอใดตอไปนี้มีโอกาสเกิดไขหวัดใหญ 2009
การพนเขาปาก 2 ที/วันละครั้ง (ขนาด 2 x มากที่สุด
5 mg = 10 mg/day) การรักษายาวนานใชเวลา > 1. ดูการแสดงรองเพลง นักรองในหอประชุม
1 เดือน ถามีการสัมผัสเชื้อมากกวา 10 วัน ใหญจํานวน 4,000 คน
การรักษา Influenza A หรือ B 2. วิ่งออกกําลังกายกับเพื่อน 3 คน
เด็กอายุ > 5 ป - ผูใหญใชในการสูดเขา 3. นอนพักผอนเพียงลําพัง
ปาก 2 ที วันละ 2 ครั้ง เปนเวลา 5 วัน (2 x 5 mg) 4. วายนํ้าชวงฤดูรอน 4 คนสุขภาพแข็งแรง
bid x 5 days 5. เตะตะกรอ 6 คนขางละ 3 คน
ตอบ 1. ดูการแสดงรองเพลง นักรองใน
ขอเสนอแนะ หอประชุมใหญจํานวน 4,000 คน
ใหจายยาเฉพาะในโรงพยาบาลเทานั้น ใน
กรณีระบาดใหญ*** ควร Stock ยาไวบานละ 10 3. ยาที่ใชรักษาไขหวัดใหญ 2009 ชื่ออะไร
เม็ ด รั บ ประทานยาทั น ที เ มื่ อ สงสั ย ในกรณี ที่ 1. ibuprofen 400 mg 2. cinnarizine 25 mg
ประชาชนมี ก ารศึ ก ษาสู ง ขึ้ น ให เ ป น ยาสามั ญ 3. acyclovir 200 mg 4. Oseltamivir 75 mg
ประจําบานเหมือนยา paracetamol หมดอายุ 5. calcium 1,200 mg
องคการเภสัชกรรมจางเจาหนาที่อนามัยชวยเก็บ ตอบ 4. Oseltamivir 75 mg
นําสงในเขตตําบลที่รับผิดชอบเพราะตนทุนตอ
10 เม็ดไมเกิน 200 บาท ในปจจุบันไมตองซื้อขาย 4. ไขหวัดนกเกิดจากเชื้ออะไร
แจกฟรีเหมือนถุงยางอนามัย เพียงแตระมัดระวัง 1. bacteria 2. yeast 3. H5N1
ในการใช ย า ต อ ให มี ย าซานามิ เ วี ย ร ก็ ไ ม อ าจ 4. H2N3 5. H2N4
ชวยได สรางศูนยบําบัดโรคอําเภอละแหงอาจใช ตอบ 3. H5N1
สวนหนึ่งของสวนสาธารณะหรือสถานที่พักผอน
หยอนใจสําหรับพักฟนผูปวยจะชวยใหผปู วยหาย 5. ไขหวัดใหญ 2009 เกิดจากเชื้ออะไร
เร็วขึ้น 1. H1N1 2. H1N2 3. H2N3
4. H2N4 5. H2N5
ตอบ 1. H1N1
6
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

6. ทวีปใดที่เกิดโรคไขหวัดใหญ 2009 ระบาด 9. อั ต ราการเกิ ด อุ บั ติ ก ารณ ไ ข ห วั ด ใหญ

ครั้งแรก สายพันธุใหม 2009 ที่อําเภอหนองพอกเปนเทาไร
1. ยุโรป 2. อเมริกา 3. เอเชีย 1. 1 : 2,000 2. 1 : 3,000
4. ออสเตรเลีย 5. แอฟริกา 3. 1 : 13,200 4. 1 : 20,000
ตอบ. 2. อเมริกา 5. 1 : 34,000
ตอบ 5. 1 : 34,000
7. พืน้ ทีใ่ ดมีโอกาสเสีย่ งตอการเกิดโรคมากทีส่ ดุ
1. กรุงเทพมหานคร 2. แมฮองสอน 10. พื้นที่ใดมีความหนาแนนประชากรมากที่สุด
3. ระนอง 4. ตราด 5. เลย 1. จังหวัดระนอง
ตอบ 1. กรุงเทพมหานคร 2. จังหวัดภูเก็ต
3. จังหวัดนครศรีธรรมราช
8. ตามเอกสารกรุง เทพมหานครมีป ระชากร 4. จังหวัดสุราษฎรธานี
มากกวาอําเภอหนองพอก + อําเภอโพนทองกีเ่ ทา 5. จังหวัดยะลา
1. 5 เทา 2. 10 เทา 3. 20 เทา ตอบ 2. จังหวัดภูเก็ต
4. 30 เทา 5. 50 เทา
ตอบ. 5. 50 เทา

เอกสารอางอิง
1. http://www.vibhavadi.com/web/health detail.php/id=338
2. http:// www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIISO40-6736%2089%2961304-0/abstract
3. http://www.bangkokhealth.com/healthnews htdoc/healthnews detail.asp/Number=16958
4. http://www.manager.co.th/China/ViewNews.aspx/NewsID=9510000032761
5. http://dpc6.ddc.moph.go.th/viewh5n1.php/s h5n1id=790&s page=oldh5n1
6. http://www.naewna.com/news.asp/ID=61949
7. http://www.moph.go.th/ops/iprg/iprg new/include/admin hotnew/show hotnew.php/idHot new=5396
8. www.tamiflu.com
9. http://en.wikipedia.org/wiki/Influenza A virus subtype H1N1
10. Charles F., Lora L. Armstrong, Morton P. Goldman, Leonard L. Lance, Drug information Handbook 12th
Edition Lexi - Comp Inc 2004 : 1083 - 1084

7
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

การใชผลิตภัณฑสุขภาพในอําเภอปทุมราชวงศา
จังหวัดอํานาจเจริญ
Health Product Use in Pathumratchawongsa District,
Amnatcharoen Province
จันทรจรีย ดอกบัว*

บทคัดยอ

การใชยาอยางไมเหมาะสม เปนปญหาหนึ่งที่สําคัญซึ่งมักเกิดขึ้นกับผูบริโภค ประเด็นหนึ่ง

ทีน่ า สนใจ ก็คอื ปญหาทีเ่ กิดจากการใชยาทีม่ สี ว นผสมของสารสเตียรอยดและผลิตภัณฑสขุ ภาพทีม่ สี าร
หามใช ซึ่งโดยปกติยาสเตียรอยดถูกจัดเปนยาควบคุมพิเศษ ไมสามารถขายไดแมในรานยา หากไมมี
ใบสั่งยาจากแพทย การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงคเพื่อศึกษาความรู ทัศนคติและพฤติกรรมการใช
ผลิตภัณฑสุขภาพในอําเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอํานาจเจริญ รูปแบบการศึกษาเชิงสํารวจ กลุม
ตัวอยางคือประชากร 2 หมูบาน คือ บานฤกษอุดม และบานโสกใหญ จํานวน 300 คน เก็บขอมูล
โดยใชแบบสอบถามในเดือนกรกฎาคม - เดือนสิงหาคม 2550 พบวาประชาชนสวนใหญมีความรู
เกี่ยวกับสเตียรอยด ยาชุด และเครื่องสําอางอยูในเกณฑดี และรอยละ 74.7 และ 83.8 มีทัศนคติ
ในการใชผลิตภัณฑสุขภาพในชุมชนอยูในเกณฑดี รอยละ 52.1 และ 62.3 แตการปฏิบัติสําหรับการใช
ผลิตภัณฑสุขภาพในชุมชนสวนใหญอยูในระดับปานกลาง คือ รอยละ 51.4 และ 81.2 และขอคนพบ
ที่ไดจากการศึกษา คือ ปจจัยที่เกี่ยวของกับการใชสเตียรอยดผิดวิธี คือ ความพยายามรักษาอาการ
เจ็บปวยกอนไปพบแพทยในบางครั้ง และการใชยาเพื่อปองกันเปนประจํา

คําสําคัญ : ผลิตภัณฑสุขภาพในชุมชน ชุมชน

Abstract
Irrational drug use is an important problem which has frequently occurred among consumers.
Steroids which are declared to be the special controlled drugs that are not allowed to dispense in
any drugstores except with the doctor prescriptions; however, there are problems of using steroid
*เภสัชกร, ฝายเภสัชกรรมชุมชน โรงพยาบาลปทุมราชวงศา อ.ปทุมราชวงศา จ.อํานาจเจริญ 37110

8
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

mixed in Ya Chud and many health products in community. The objective of this study was to
explore knowledge, attitudes, and behaviors of health product use in Pathumratchawongsa district,
Amnatcharoen province. Three hundred respondents in two villages including Ban Lerk Udom and
Ban Sok Yai were interviewed. The survey was conducted during the period of July - August 2007.
Results found that most respondents in the two villages, 74.7% and 83.8%, had a good level of
knowledge of steroid, Ya Chud, and cosmetics. With 52.1% and 62.3% of the respondents had
good attitudes towards health products. There were 51% and 81.2% of villagers in two communities
that used health products in the medium level. Moreover, study results revealed that self care prior
visiting doctor and prophylactic drug use were the factors related to the problem of steroid misuse
in community.
Keywords : Health Product, Community

บทนํา
การใชยาในทางทีผ่ ดิ หรือการใชยาโดยรูเ ทา
ไมถึงการณ เปนปญหาหนึ่งที่สําคัญซึ่งมักเกิดขึ้น
กับผูใชยาในปจจุบัน ไมวาปญหานั้นจะเกิดจาก
ผูบริโภคเองหรือสืบเนื่องมาจากผูประกอบการ
ก็ตาม ประเด็นหนึ่งที่นาสนใจ ก็คือปญหาที่เกิด
จากการใชยาที่มีสวนผสมของสารสเตียรอยด ซึ่ง
ครอบคลุมทั้งยาแผนปจจุบัน และยาแผนโบราณ
ในรูปแบบตาง ๆ เชน ยาฉีด ยาเม็ด ยาทา
ภายนอก ยาตา ยาผง เป น ต น ซึ่ ง โดยปกติ
ยาสเตี ย รอยด ถู ก จั ด เป น ยาควบคุ ม พิ เ ศษ
ไมสามารถขายไดแมในรานขายยา หากไมมี
ใบสั่งยาจากแพทยโดยทั่วไป แตกลับพบวาคนไข
สวนใหญมกั มีความเชือ่ วาเภสัชกรหรือหมอนัน่ เอง
ที่แอบจายยาสเตียรอยดใหเขาโดยไมบอก และ
ไมเชื่อวายาที่กินเปนประจํา เชน ยาสมุนไพร
ยาแผนโบราณ ยาลูกกลอน ยาหมอ ยาชุด มีสวน
ผสมของสเตียรอยด (สํานักงานคณะกรรมการ
อาหารและยา, 2545)
ในส ว นของเครื่ อ งสํ า อางพบว า ป ญ หา
เครือ่ งสําอางอันตรายทีอ่ า งสรรพคุณ ทาสิว ทาฝา
ทําใหหนาขาว หนาเดง ที่มีสารที่หามใช 3 ชนิด
ไดแก ปรอทแอมโมเนีย (ammoniated mercury)
กรดวิตามินเอ (vitamin A acid, tretinoin, retinoic
acid) และไฮโดรควิโนน (hydroquinone) ซึ่งพบวา
ปจจุบันปราบปรามไดยากขึ้น มีรูปแบบการขาย
ซับซอนมากขึ้น (พรพรรณ, 2550) มีการซื้อขาย
ผานทางอินเตอรเน็ตอยางแพรหลาย จะสังเกต
เห็นความผิดปกติไดชัดเจน ตัวอยางเชน สั่งซื้อ
ทาง e-mail หรือทางโทรศัพทมอื ถือ ซึง่ จะไมทราบ
ทีอ่ ยูข องผูข าย มีทงั้ นัดหมายรับสินคาและจายเงิน
โอนเงินเขาบัญชีหรือสงทางไปรษณีย จําหนาย
ราคาแพง ขนาดบรรจุ 5 กรั ม ประมาณ
300 - 1,000 บาท เมื่อพิจารณาตัวสินคาจะเห็นวา
ผิดกฎหมายชัดเจน เพราะมักไมแสดงแหลงผลิต
และวันเดือนปที่ผลิต การโฆษณามีการโฆษณา
ชวนเชือ่ โออวดสรรพคุณ หากผูบ ริโภคหลงเชือ่ งาย

9
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53
และไมนึกถึงอันตรายที่จะเกิดขึ้น จะสงผลเสียถึง
สุขภาพตามมามากมายและอาจอันตรายถึงชีวติ ได
จากข อ มู ล การสํ า รวจร า นชํ า ของฝ า ย
เภสั ช กรรมชุ ม ชน โรงพยาบาลปทุ ม ราชวงศา
อํ า เภอปทุ ม ราชวงศา จั ง หวั ด อํ า นาจเจริ ญ
(ผลตรวจรานชํา, 2550) พบวา ตําบลลือเปนตําบล
ที่มีรานขายของชําจําหนายยาชุด ยาลูกกลอน
และเครื่ อ งสํ า อางที่ มี ส  ว นผสมของสเตี ย รอยด
มากกวาตําบลอืน่ ๆ และพบวาบานฤกษอดุ มและ
บานโสกใหญ มีแหลงผลิตสมุนไพรโดยเฉพาะยา
ลูกกลอนจําหนายในหมูบาน และรานขายของชํา
สวนใหญมียาชุดและเครื่องสําอางที่มีสวนผสม
ของสเตียรอยดจําหนาย อีกทั้งมีรถเรมาจําหนาย
ยาสมุนไพรในหมูบ า น โดยมีการอวดอางสรรพคุณ
เกินจริง เพื่อโฆษณาชวนเชื่อ และมีการจําหนาย
สินคาประเภทนี้อยู แมจะมีการสํารวจและให
คํ า แนะนํ า จากเจ า หน า ที่ เ ป น ประจํ า ทุ ก ป ซึ่ ง
สอดคลองกับผลการจัดกลุมยาที่มีจําหนายใน
รานชําในหมูบาน ซึ่งพบวายาที่มีปญหาและมี
การจําหนายมากในรานชําคือยาประดง หรือ
ยาสเตียรอยดนั่นเอง (โกมาตรและคณะ, 2550)
จากการดําเนินงานที่ผานมา มาตรการ
ทางกฎหมายรวมทั้ ง การประชาสั ม พั น ธ เ ตื อ น
ประชาชนเปนมาตรการที่ดี เพื่อใหสอดรับกับ
ลั ก ษณะของป ญ หาในชุ ม ชนในเขตอํ า เภอ
ปทุมราชวงศา ไมวาจะเปนปญหารถเรขายยา/
รถฉายหนังขายยา/รานขายของชําในหมูบาน/
ผูประกอบการตามเขตตลาดนัด (ขาจร) ที่โออวด
สรรพคุ ณ เกิ น จริ ง ดั ง นั้ น ผู  ศึ ก ษาสนใจศึ ก ษา
เกี่ยวกับพฤติกรรมการใชผลิตภัณฑสุขภาพใน
ชุมชนของประชากรในเขตบานฤกษอดุ ม และบาน
โสกใหญ เพือ่ คนหาปญหาและวางแผนดําเนินการ
แกไขปญหาไดอยางมีประสิทธิภาพตอไป
10
วัตถุประสงค
เพื่อศึกษาลักษณะทางประชากร ระดับ
ความรู ทัศนคติ และพฤติกรรมการใชผลิตภัณฑ
สุขภาพในชุมชนของประชากรในเขตบานฤกษ
อุดม และบานโสกใหญ
วิธีการ
ขอบเขตการศึกษา
การศึกษาครัง้ นีเ้ ปนการศึกษาในชุมชนเขต
บานฤกษอดุ ม และบานโสกใหญ ตําบลลือ อําเภอ
ปทุมราชวงศา จังหวัดอํานาจเจริญ ระหวางเดือน
กรกฎาคม - เดือนสิงหาคม พ.ศ. 2550
รูปแบบการศึกษา
การศึกษาเชิงสํารวจ (survey study) เก็บ
ขอมูลโดยการใชแบบสอบถาม
ประชากรและกลุมตัวอยาง
ประชากร : ประชากรในเขตบานฤกษอดุ ม
หมู 7 และบานโสกใหญ หมู 2 หมู 3 ตําบลลือ
อําเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอํานาจเจริญ จํานวน
2,242 คน
กลุมตัวอยาง : คัดเลือกโดยวิธีการสุม
จากประชากรในเขตบานฤกษอุดม หมู 7 และ
บานโสกใหญ หมู 2 หมู 3 ตําบลลือ อําเภอ
ปทุมราชวงศา จังหวัดอํานาจเจริญ จํานวน 300 คน
เครื่องมือที่ใชในการศึกษา
เครื่ อ งมื อ ที่ ใ ช ใ นการเก็ บ รวบรวมข อ มู ล
ครั้ ง นี้ ได แ ก แบบสอบถามพฤติ ก รรมการใช
ผลิตภัณฑสขุ ภาพในชุมชน สําหรับประชากรบาน
ฤกษอุดมและบานโสกใหญ แบงออกเปน 4 สวน
ดังนี้
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

1. ลักษณะทางประชากร อํานาจเจริญ โดยมีกลุมตัวอยางที่ศึกษา จํานวน

2. ความรู  เ กี่ ย วกั บ สเตี ย รอยด , ยาชุ ด , 300 คน จําแนกเปนบานฤกษอุดม 154 คน และ
เครื่องสําอาง บานโสกใหญ 146 คน ผลการศึกษาดังนี้
3. ทั ศ นคติ ใ นการใช ผ ลิ ต ภั ณ ฑ สุ ข ภาพ
ในชุมชน ลักษณะทางประชากร
4. พฤติ ก รรมการใช ผ ลิ ต ภั ณ ฑ สุ ข ภาพ บ า นฤกษ อุ ด ม : พบว า ส ว นใหญ เ ป น
ในชุมชน เพศหญิง รอยละ 65.6 และเพศชาย รอยละ 34.4
สวนใหญมีอายุระหวาง 29 - 42 ป คิดเปนรอยละ
การตรวจสอบคุณภาพเครื่องมือ 38.3 การศึกษาระดับประถมศึกษา รอยละ 46.8
1. การหาความเทีย่ งตรงของแบบสอบถาม รองลงมาคือ ระดับมัธยมศึกษาตอนตน รอยละ
(validity) โดยการนํ า แบบสอบถามที่ ส ร า งให 33.8 มีอาชีพทํานา/อาชีพเกษตร รอยละ 63.0
ผูเ ชีย่ วชาญ จํานวน 3 ทาน ตรวจสอบแกไขเนือ้ หา รายไดตอเดือนสวนใหญนอยกวา 1,000 บาท
ปรับปรุงใหมีเนื้อหาตรงและครอบคลุมเนื้อเรื่อง รอยละ 46.1 และเมื่อไมสบายจะขอรับคําปรึกษา
ที่ตองการศึกษา จากแพทย เภสัชกร หมออนามัยเปนสวนใหญ
2. การหาความเชื่อมั่น (reliability) ของ รอยละ 85.7
แบบสอบถาม ผูศ กึ ษานําแบบสอบถามไปทดลอง บานโสกใหญ : พบวา สวนใหญเปน
ใชกับประชากรในเขตบานโนนสําราญ หมู 8 เพศหญิง รอยละ 59.6 และเพศชาย รอยละ 40.4
ตํ า บลนาหว า อํ า เภอปทุ ม ราชวงศา จั ง หวั ด สวนใหญมีอายุระหวาง 29 - 42 ป คิดเปนรอยละ
อํานาจเจริญ จํานวน 150 คน แลวนํามาหา 38.4 รองลงมาคือ 43 - 56 ป รอยละ 26.7 การ
คุ ณ ภาพของเครื่ อ งมื อ ด ว ยโปรแกรมสํ า เร็ จ รู ป ศึกษาระดับประถมศึกษา รอยละ 57.5 สวนใหญ
โดยใชสูตรการหาความเชื่อมั่นแบบสัมประสิทธิ์ มีอาชีพทํานา/อาชีพเกษตร รอยละ 82.2 รายได
แอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Alpha ตอเดือนสวนใหญนอยกวา 1,000 บาท รอยละ
Coefficient) ไดคาความเชื่อมั่นเทากับ 0.80 41.1 เมื่อไมสบายจะขอรับคําปรึกษาจากแพทย
เภสัชกร หมออนามัยเปนสวนใหญ รอยละ 55.5
สถิติที่ใชในการวิเคราะหขอมูล
วิเคราะหขอมูลโดยใชสถิติเชิงพรรณนา ความรู  เ กี่ ย วกั บ สเตี ย รอยด ยาชุ ด เครื่ อ ง
(Descriptive Statistics) ในการวิเคราะหขอมูล สําอาง
โดยหาคาแจกแจงความถี่ คาเฉลีย่ คารอยละ และ ผลการศึกษาพบวา ชุมชนบานฤกษอุดม
คาเบี่ยงเบนมาตรฐานโดยใชโปรแกรมสําเร็จรูป และบานโสกใหญ สวนใหญมีความรูเกี่ยวกับ
สเตียรอยด ยาชุด เครื่องสําอางอยูในระดับดี
ผลการศึกษาวิจัย ร อ ยละ 83.8 และร อ ยละ 74.7 ตามลํ า ดั บ
การศึ ก ษาพฤติ ก รรมการใช ผ ลิ ต ภั ณ ฑ ดังรายละเอียดในตาราง 1
สุขภาพในชุมชนอําเภอปทุมราชวงศา จังหวัด

11
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

ตาราง 1 คะแนนความรูเฉลี่ยและระดับของความรูของกลุมตัวอยาง
บานฤกษอุดม บานโสกใหญ
ระดับของความรู (รวม) (n=154) (n=146)
จํานวน (รอยละ) จํานวน (รอยละ)
ดี (รอยละ 80.00 ขึ้นไป) 129 (83.8) 109 (74.7)
ปานกลาง (รอยละ 60.00 - 79.90) 13 (8.4) 19 (13.0)
ตํ่า (รอยละ 60.00 ลงมา) 12 (7.8) 18 (12.3)

ตาราง 2 จํานวนและรอยละ ความรูเกี่ยวกับสเตียรอยด ยาชุด เครื่องสําอาง จําแนกรายขอ

จํานวนผูที่ตอบถูกตอง (รอยละ)
ความรูเกี่ยวกับสเตียรอยด, ยาชุด, เครื่องสําอาง บานฤกษอุดม บานโสกใหญ
(n=154) (n=146)
ก. สเตียรอยด
1. สเตียรอยดเรียกอีกอยางหนึ่งวา “ยาครอบจักรวาล” 138 (89.6) 99 (67.8)
2. สเตียรอยด เปนฮอรโมนชนิดหนึ่ง 131 (85.1) 76 (52.1)
3. การเปลี่ยนแปลงทางรางกายที่เกิดจากการใชยาสเตียรอยด 120 (77.9) 125 (85.6)
เปนระยะเวลานาน คือ ใบหนากลม, ไขมันสะสมหลังคอ
และเหนือกระดูกไหปลารา ลําตัวอวน ผิวบาง มีจํ้าเลือด
มีรอยแตกตามผิว
4. แผลในกระเพาะ เลือดออกในกระเพาะอาหาร 116 (75.3) 117 (80.1)
กระเพาะทะลุ ภาวะช็อค (ความดันโลหิตตก)
เปนตัวอยางอาการขางเคียงจากการใชสเตียรอยด
5. ใชยาสเตียรอยดนาน ๆ สงผลใหเกิดการติดยา 127 (82.5) 123 (84.2)
6. ภูมิคุมกันลดลง ติดเชื้องาย กลามเนื้อออนแรง 120 (77.9) 121 (82.9)
เบาหวาน กระดูกพรุน ตอกระจก ซึมเศรา วิกลจริต
เปนอาการขางเคียงจากสเตียรอยด
7. ยาสมุนไพรที่เปนยาลูกกลอนบางชนิด เชน 135 (87.7) 112 (76.7)
ยาสมุนไพรตรานกขุนทอง ยาสมุนไพรไทยแท
มีสวนผสมของยาสเตียรอยด

12
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

ตาราง 2 จํานวนและรอยละ ความรูเกี่ยวกับสเตียรอยด ยาชุด เครื่องสําอาง จําแนกรายขอ (ตอ)

จํานวนผูที่ตอบถูกตอง (รอยละ)
ความรูเกี่ยวกับสเตียรอยด, ยาชุด, เครื่องสําอาง บานฤกษอุดม บานโสกใหญ
(n=154) (n=146)
8. ยาประดงนํ้า ยากษัยเสนตราเทียนทองคู 117 (76.0) 113 (77.4)
ซึ่งจัดเปนยาสามัญประจําบาน มีการปลอมปนยาสเตียรอยด

ข. ยาชุด
9. ยาชุด คือ ยาที่ประกอบดวยยาหลายชนิด 141 (91.6) 17 (11.6)
บรรจุอยูในซองเดียวกัน โดยไมมีฉลากยากํากับ
10. ยาชุด จัดเปนยาอันตราย 138 (89.6) 129 (88.4)

ค. เครื่องสําอาง
11. เครื่องสําอาง คือ ผลิตภัณฑที่ใชกับรางกายมนุษยเฉพาะภายนอก 149 (96.8) 144 (98.6)
เพื่อความสะอาด และความสวยงามในชีวิตประจําวัน
12. สบู แชมพู ครีมนวดผม ยาสีฟน ผาเย็น ผาอนามัย นํ้าหอม ฯลฯ 121 (78.6) 118 (80.8)
จัดเปนเครื่องสําอาง
13. เครื่องสําอางมี 3 ประเภท ไดแก เครื่องสําอางควบคุมพิเศษ 144 (93.5) 132 (90.4)
เครื่องสําอางควบคุม เครื่องสําอางทั่วไป
14. การเลือกซื้อเครื่องสําอางอยางนอยที่สุดตองมีฉลากภาษาไทย 154 (100) 144 (98.6)
แสดงชื่อเครื่องสําอาง/ประเภท/ปริมาณสุทธิ/วิธีใช/สวนประกอบ
สําคัญ/ชื่อ-ที่ตั้งผูผลิตหรือนําเขา/วันเดือนปที่ผลิต
15. เครื่องสําอางหนาขาว หนาเดง มีสารอันตราย 3 ชนิด ไดแก 144 (93.5) 132 (90.4)
สารปรอท กรดวิตามินเอ ไฮโดรควิโนน
16. อันตรายของสารปรอท คือ แพผื่นแดง ผิวหนาดํา ผิวบางลง 143 (92.9) 133 (91.1)
พิษสะสมของสารปรอท คือ ทางเดินปสสาวะอักเสบ
ไตอักเสบเรื้อรัง
17. อันตรายของกรดวิตามินเอ คือ หนาแดงระคายเคือง แสบรอน 137 125
รุนแรง อักเสบ ผิวหนาลอกรุนแรง ทําใหทารกในครรภพิการ 89.0 85.6
18. อันตรายของไฮโดรควิโนน คือ แพ ระคายเคือง 136 (88.3) 134 (91.8)
เกิดจุดดางดํา ดางขาว

13
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53
ความรูเกี่ยวกับสเตียรอยด, ยาชุด, เครื่อง
สําอาง เมือ่ พิจารณาเปนรายขอของบานฤกษอดุ ม
พบวากลุมตัวอยางทุกรายมีความรูเกี่ยวกับการ
เลือกซื้อเครื่องสําอางอยางนอยที่สุดตองมีฉลาก
ภาษาไทยแสดงชือ่ เครือ่ งสําอาง/ประเภท/ปริมาณ
สุทธิ/วิธีใช/สวนประกอบสําคัญ/ชื่อ-ที่ตั้งผูผลิต
หรือนําเขา/วันเดือนปที่ผลิต รองลงมา คือรอยละ
96.8 ทราบนิ ย ามของเครื่ อ งสํ า อางที่ ห มายถึ ง
ผลิตภัณฑที่ใชกับรางกายมนุษยเฉพาะภายนอก
เพื่ อ ความสะอาด และความสวยงามในชี วิ ต
ประจําวันและพบวาขอทีก่ ลุม ตัวอยางตอบถูกนอย
ที่สุดคือแผลในกระเพาะ เลือดออกในกระเพาะ
อาหาร กระเพาะทะลุ ภาวะช็ อ ค (ความดั น
โลหิตตก) เปนตัวอยางอาการขางเคียงจากการใช
สเตี ย รอยด โดยกลุ  ม ตั ว อย า งตอบถู ก คิ ด เป น
รอยละ 75.3
ความรูเกี่ยวกับสเตียรอยด, ยาชุด, เครื่อง
สําอาง เมือ่ พิจารณาเปนรายขอของบานโสกใหญ
พบวากลุมตัวอยางรอยละ 98.6 มีความรูเกี่ยวกับ
เครือ่ งสําอาง คือผลิตภัณฑทใี่ ชกบั รางกายมนุษย
ตาราง 3 จํานวน รอยละ ทัศนคติในการใชผลิตภัณฑสุขภาพในชุมชน ในภาพรวม
ระดับทัศนคติ
ดี (คะแนนเฉลี่ย 2.34 - 3.00)
ปานกลาง (คะแนนเฉลี่ย 1.67 - 2.33)
ไมดี (คะแนนเฉลี่ย 1.00 - 1.66)
บานฤกษอุดม Mean = 2.2 S.D.= 0.2 Max. = 3.0
บานโสกใหญ Mean = 2.3 S.D.= 0.2 Max. = 3.0
14
เฉพาะภายนอก เพื่อความสะอาด และความ
สวยงามในชีวิตประจําวันและการเลือกซื้อเครื่อง
สําอางอยางนอยทีส่ ดุ ตองมีฉลากภาษาไทยแสดง
ชื่อเครื่องสําอาง/ประเภท/ปริมาณสุทธิ/วิธีใช/สวน
ประกอบสํ า คั ญ /ชื่ อ -ที่ ตั้ ง ผู  ผ ลิ ต หรื อ นํ า เข า /วั น
เดือนปที่ผลิต มากที่สุด รองลงมา คือ ทราบถึง
อันตรายของไฮโดรควิโนน คือ แพ ระคายเคือง
เกิดจุดดางดํา ดางขาว คิดเปนรอยละ 91.8 และ
พบวาความหมายของยาชุดมีผูที่ตอบถูกเพียง
รอยละ 11.6
ทัศนคติในการใชผลิตภัณฑสุขภาพในชุมชน
ผลการศึกษาพบวาชุมชนบานฤกษอุดม
สวนใหญมที ศั นคติในการใชผลิตภัณฑสขุ ภาพใน
ชุมชนอยูในระดับปานกลาง รอยละ 62.3 สวน
ชุมชนบานโสกใหญ อําเภอปทุมราชวงศา จังหวัด
อํ า นาจเจริ ญ ส ว นใหญ มี ทั ศ นคติ ใ นการใช
ผลิตภัณฑสุขภาพในชุมชนอยูในระดับดี รอยละ
52.1 ดังรายละเอียดในตาราง 3
บานฤกษอุดม บานโสกใหญ
(n=154) (n=146)
จํานวน (รอยละ) จํานวน (รอยละ)
52 (33.8) 76 (52.1)
96 (62.3) 66 (45.2)
6 (3.9) 4 (2.7)
Min.= 1.0
Min.= 1.0
 ตาราง 4 จํานวน รอยละ คาเฉลี่ย และสวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน จําแนกเปนรายขอ
ระดับความคิดเห็น
ทัศนคติในการใชผลิตภัณฑ บานฤกษอุดม (n=154) บานโสกใหญ (n=146)
สุขภาพในชุมชน เห็นดวย ไมแนใจ ไมเห็นดวย เห็นดวย ไมแนใจ ไมเห็นดวย
จํานวน จํานวน จํานวน จํานวน จํานวน จํานวน
(รอยละ) (รอยละ) (รอยละ) (รอยละ) (รอยละ) (รอยละ)
1. การซื้อยากินเองจะทําใหหายปวยชั่วคราว 119 (77.3) 14 (9.1) 21 (13.6) 110 (75.3) 11 (7.5) 25 (17.1)
เทานั้น หมดฤทธิ์ยาก็เปนอีก
2. การซื้อยากินติดตอกันนาน ๆ เปนสิ่งที่ถูกตอง 22 (14.3) 18 (11.7) 114 (74.0) 12 (8.2) 8 (5.5) 126 (86.3)
3. ยาที่ซื้อกินเองไมทําใหเกิดอันตราย 57 (37.0) 22 (14.3) 75 (48.7) 21 (14.4) 19 (13.0) 106 (72.6)
4. ทานจะเชื่อถาผูที่ทานเชื่อถือแนะนําวา 112 (72.7) 18 (11.7) 24 (15.6) 95 (65.1) 18 (12.3) 33 (22.6)
ไมควรซื้อยากินเอง
5. ทานมีความสะดวกในการไปรับการรักษา 99 (64.3) 44 (28.6) 11 (7.1) 116 (79.5) 16 (11.0) 14 (9.6)
ที่โรงพยาบาลรัฐ
6. การหาซื้อยาผิดกฎหมายทําไดยาก 91 (59.1) 16 (10.4) 47 (30.5) 76 (52.1) 27 (18.5) 43 (29.5)
7. ถารูจักคนขายทานสามารถหาซื้อยาชุดไดงาย 90 (58.4) 24 (15.6) 40 (26.0) 60 (43.2) 23 (15.8) 63 (43.2)
จากรานขายยาหรือรานชํา
8. การตรวจตราควบคุมการขายยาของเจาหนาที่รัฐ 100 (64.9) 30 (19.5) 24 (15.6) 91 (62.3) 15 (10.3) 40 (27.4)
มาไมถึงระดับหมูบาน
9. ถายาที่ทานตองการใช หาซื้อยากหรือถูกหามขาย 64 (41.6) 17 (11.0) 73 (47.4) 26 (17.8) 28 (19.2) 92 (63.0)
ทานจะใชความพยายามในการหาซื้อมาใช
10. เมื่อรูสึกไมสบาย ทานจะรูวาเปนโรคอะไร 86 (55.6) 26 (16.9) 42 (27.3) 56 (38.4) 44 (30.1) 46 (31.5)
ไดจากประสบการณของตัวเอง
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53
วารสารองคการเภสัชกรรม

15
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

ทั ศ นคติ ใ นการใช ผ ลิ ต ภั ณ ฑ สุ ข ภาพใน พบวากลุมตัวอยางมีทัศนคติในระดับดี คาเฉลี่ย

ชุมชน เมือ่ พิจารณาเปนรายขอของบานฤกษอดุ ม
พบวากลุมตัวอยางมีทัศนคติในระดับดี คาเฉลี่ย
เทากับ 2.7 เกี่ยวกับการซื้อยากินเองจะทําให
หายปวยชั่วคราวเทานั้น หมดฤทธิ์ยาก็เปนอีก
รองลงมาคือคาเฉลี่ยเทากับ 2.6 เกี่ยวกับการ
ซื้อยากินติดตอกันนาน ๆ เปนสิ่งที่ถูกตอง และ
ทานจะเชื่อถาผูที่ทานเชื่อถือแนะนําวาไมควร
ซื้อยากินเอง และพบวากลุมตัวอยางมีทัศนคติ
ในระดั บ ที่ ไ ม ดี เ กี่ ย วกั บ การตรวจตราควบคุ ม
การขายยาของเจาหนาทีร่ ฐั มาไมถงึ ระดับหมูบ า น
มีคาเฉลี่ยเทากับ 0.7
ทั ศ นคติ ใ นการใช ผ ลิ ต ภั ณ ฑ สุ ข ภาพใน
ชุมชน เมื่อพิจารณาเปนรายขอของบานโสกใหญ
เทากับ 2.8 เกี่ยวกับการซื้อยากินติดตอกันนาน ๆ
เปนสิง่ ทีถ่ กู ตอง รองลงมาคือมีคา เฉลีย่ เทากับ 2.7
เกี่ ย วกั บ ความสะดวกในการไปรั บ การรั ก ษาที่
โรงพยาบาลรัฐ และพบวามีทัศนคติในระดับไมดี
เกี่ ย วกั บ การตรวจตราควบคุ ม การขายยาของ
เจาหนาที่รัฐมาไมถึงระดับหมูบาน มีคาเฉลี่ย
เทากับ 1.7
พฤติกรรมการใชผลิตภัณฑสุขภาพในชุมชน
ผลการศึกษาพบวาชุมชนบานฤกษอุดม
และบานโสกใหญ มีพฤติกรรมการใชผลิตภัณฑ
สุขภาพในชุมชนอยูในระดับปานกลาง รอยละ
81.2 และรอยละ 51.4 ดังรายละเอียดในตาราง 5

ตาราง 5 จํานวน รอยละ พฤติกรรมสําหรับการใชผลิตภัณฑสุขภาพในชุมชนในภาพรวม

บานฤกษอุดม บานโสกใหญ
ระดับทัศนคติ (n=154) (n=146)
จํานวน (รอยละ) จํานวน (รอยละ)
ดี (คะแนนเฉลี่ย 2.34 - 3.00) 26 (16.9) 68 (46.6)
ปานกลาง (คะแนนเฉลี่ย 1.67 - 2.33) 125 (81.3) 75 (51.4)
ไมดี (คะแนนเฉลี่ย 1.00 - 1.66) 3 (1.9) 3 (2.1)
บานฤกษอุดม Mean = 2.1 S.D.= 0.2 Max. = 3.0 Min.= 1.0
บานโสกใหญ Mean = 2.3 S.D.= 0.8 Max. = 3.0 Min.= 1.0

16
 ตาราง 6 จํานวน รอยละ คาเฉลี่ยและสวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน จําแนกเปนรายขอ
ระดับความคิดเห็น
บานฤกษอุดม (n=154) บานโสกใหญ (n=146)
การปฏิบัติสําหรับการใชผลิตภัณฑ
เปนประจํา บางครั้ง ไมเคยปฏิบัติ เปนประจํา บางครั้ง ไมเคยปฏิบตั ิ
สุขภาพในชุมชน
จํานวน จํานวน จํานวน จํานวน จํานวน จํานวน
(รอยละ) (รอยละ) (รอยละ) (รอยละ) (รอยละ) (รอยละ)
1. ถาไดทราบวายาใดใชแลวไดผลดี 62 (40.3) 71 (46.1) 21 (13.6) 16 (11.0) 110 (75.3) 20 (13.7)
จะแนะนําผูอื่นใหใชดวย
2. ถาทานซื้อยามากินเองแลวไมหาย 111 (72.1) 39 (25.3) 4 (2.6) 88 (60.3) 51 (34.9) 7 (4.8)
และผูที่ทานเชื่อถือแนะนําวา
ควรไปหาแพทย ทานจะไป
3. เคยมีคนที่ทานเชื่อถือแนะนําทานวา 78 (50.6) 52 (33.8) 24 (15.6) 34 (23.2) 63 (43.1) 49 (33.6)
เมื่อทานรูสึกไมสบาย ดวยอาการที่ไมรุนแรงนัก
ควรรักษาดวยตนเอง เชน ซื้อยากินเอง
ถาไมหายจึงไปโรงพยาบาล
4. คนที่ทานเชื่อถือเหลานั้น เคยรักษา 57 (37.0) 67 (43.5) 30 (19.5) 23 (15.8) 77 52.7) 46 (31.5)
ดวยตนเองเมื่อไมสบายดวยอาการ
ที่ไมรุนแรงนักมาแลวทั้งนั้น
5. ถารูวายาที่ซื้อกินเองจะเปนอันตรายได 92 (59.7) 38 (24.7) 24 (15.6) 83 (56.8) 38 (26.0) 25 (17.2)
ก็จะไมซื้อแมวาจะทําใหหายเร็ว
6. ทานพยายามที่จะรักษาอาการเจ็บปวย 74 (48.1) 52 (32.8) 28 (18.2) 41 (28.1) 91 (62.3) 14 (9.6)
ของทานเองกอนที่จะไปพบแพทย
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53
วารสารองคการเภสัชกรรม

17
18
ตาราง 6 จํานวน รอยละ คาเฉลี่ยและสวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน จําแนกเปนรายขอ (ตอ)
ระดับความคิดเห็น
การปฏิบัติสําหรับการใชผลิตภัณฑ บานฤกษอุดม (n=154) บานโสกใหญ (n=146)
สุขภาพในชุมชน เปนประจํา บางครั้ง ไมเคยปฏิบัติ เปนประจํา บางครั้ง ไมเคยปฏิบตั ิ
จํานวน จํานวน จํานวน จํานวน จํานวน จํานวน
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

(รอยละ) (รอยละ) (รอยละ) (รอยละ) (รอยละ) (รอยละ)

วารสารองคการเภสัชกรรม

7. ถารูวาทํางานแลวปวดเมื่อย 73 (47.4) 45 (29.2) 36 3.4) 29 (19.9) 50 (34.2) 67 (45.9)

ทานจะกินยาเพื่อปองกัน
8. ทานพยายามที่จะซื้อเครื่องสําอาง 59 (38.3) 64 (41.6) 31 (20.1) 12 (8.2) 79 (54.1) 55 (37.7)
ตามคําโฆษณา เชน ทางทีวี, วิทยุ,
หนังสือพิมพ เปนตน
9. ทานจะพิจารณาฉลากภาษาไทยทุกครั้ง 130 (84.4) 14 (9.1) 10 (6.5) 108 (74.0) 29 (19.9) 9 (6.1)
กอนซื้อเครื่องสําอาง
10. ทานพยายามที่จะซื้อเครื่องสําอาง ทาสิว 70 (45.5) 45 (29.2) 39 (25.3) 38 (26.0) 43 (29.5) 65 (44.5)
ทาฝา อางสรรพคุณทําใหหนาขาว
มาใชเปนประจํา
11. หากทานใชเครื่องสําอางแลวมีความ 118 (76.6) 27 (17.5) 9 (5.8) 114 (78.1) 21 14.4) 11 (7.5)
ผิดปกติเกิดขึ้น ทานจะหยุดใชทันที
12. ถาทานไปซื้อยากินเองเมื่อไมสบาย 37 (24.0) 79 (51.3) 38 (4.7) 11 (7.6) 90 (61.6) 45 (30.8)
แลวยานั้นทําใหอาการดีขึ้น ทานจะซื้อกินไปเรื่อย ๆ
13. ทานมักจะเลือกซื้อเครื่องสําอางจากแหลง 88 (57.1) 33 (21.4) 33 (21.4) 83 (56.9) 31 (21.2) 32 (21.9)
ที่เชื่อถือได ไมซื้อจากรถเร และไมเชื่อ
คํากลาวอางวาใชแลวไดผลเร็ว

พฤติกรรมการใชผลิตภัณฑสุขภาพ เมื่อ
พิจารณาเปนรายขอของบานฤกษอดุ ม พบวากลุม
ตัวอยางมีการปฏิบตั ใิ นระดับดี คาเฉลีย่ เทากับ 2.8
เกีย่ วกับการพิจารณาฉลากภาษาไทยทุกครัง้ กอน
ซื้อเครื่องสําอาง รองลงมาคือคาเฉลี่ยเทากับ 2.7
ในขอทีเ่ กีย่ วกับ ถาทานซือ้ ยามากินเองแลวไมหาย
และผู  ที่ ท  า นเชื่ อ ถื อ แนะนํ า ว า ควรไปหาแพทย
ทานจะไป และหากทานใชเครื่องสําอางแลวมี
ความผิดปกติเกิดขึ้น ทานจะหยุดใชทันที และ
พบวาขอที่กลุมตัวอยางมีการปฏิบัติในระดับที่
ไมดีคือเคยมีคนที่ทานเชื่อถือแนะนําทานวาเมื่อ
ทานรูสึกไมสบายดวยอาการที่ไมรุนแรงนัก ควร
รักษาดวยตนเอง เชน ซื้อยากินเอง ถาไมหาย
จึงไปโรงพยาบาล โดยกลุมตัวอยางมีการปฏิบัติ
ในระดับที่ไมดีคิดเปนคาเฉลี่ยเทากับ 1.6
พฤติกรรมการใชผลิตภัณฑสุขภาพ เมื่อ
พิจารณาเปนรายขอของบานโสกใหญ พบวา กลุม
ตัวอยางมีการปฏิบตั ใิ นระดับดี คาเฉลีย่ เทากับ 2.7
เกีย่ วกับการพิจารณาฉลากภาษาไทยทุกครัง้ กอน
ซือ้ เครือ่ งสําอาง และหากทานใชเครือ่ งสําอางแลว
มีความผิดปกติเกิดขึ้น ทานจะหยุดใชทันทีใน
ระดับดี รองลงมาคือคาเฉลี่ยเทากับ 2.6 ในขอที่
เกี่ยวกับถาทานซื้อยามากินเองแลวไมหาย และ
ผูที่ทานเชื่อถือแนะนําวาควรไปหาแพทย ทาน
จะไป และทานมักจะเลือกซื้อเครื่องสําอางจาก
แหล ง ที่ เ ชื่ อ ถื อ ได ไม ซื้อ จากรถเร และไม เ ชื่ อ
คํากลาวอางวาใชแลวไดผลเร็ว และพบวาขอที่
กลุม ตัวอยางมีการปฏิบตั นิ อ ยทีส่ ดุ แตอยูใ นระดับ
ปานกลาง คือ การพยายามที่จะรักษาอาการ
เจ็ บ ป ว ยของท า นเองก อ นที่ จ ะไปพบแพทย
มีคาเฉลี่ยเทากับ 1.8
วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53
วิจารณและสรุปผล
จากผลการศึ ก ษาพบว า ลั ก ษณะทาง
ประชากร ระดั บ ความรู  เ กี่ ย วกั บ สเตี ย รอยด ,
ยาชุด, เครื่องสําอาง พฤติกรรมการใชผลิตภัณฑ
สุขภาพในชุมชนของประชาชนกลุม ทีท่ าํ การศึกษา
ทั้ ง สองหมู  บ  า น คื อ บ า นฤกษ อุ ด ม และบ า น
โสกใหญ มี ค วามคล า ยคลึ ง กั น และมี ค วาม
แตกตางกันในแงของทัศนคติในการใชผลิตภัณฑ
สุ ข ภาพในชุ ม ชน ซึ่ ง จะเห็ น ได ว  า ประชาชน
บางสวน จะซื้อสินคาจากการโฆษณาชวนเชื่อ
อวดอ า งสรรพคุ ณ เกิ น จริ ง และเมื่ อ เกิ ด การ
เจ็บปวยจะพยายามรักษาตัวเองโดยการซือ้ ยามา
รับประทานเอง โดยไมทราบวามีสวนผสมของ
สเตียรอยด และเมื่อทานแลวพบวาหายทันทีก็
จะทานตอไป และเมือ่ เจ็บปวยอีกก็จะซือ้ ยานัน้ มา
รับประทานโดยไมมกี ารปรึกษาแพทยหรือเภสัชกร
และการตรวจตราควบคุมของเจาหนาที่ของรัฐ
ยังเขาไปไมถึงทําใหสามารถซื้อยาที่มีสวนผสม
ของสเตียรอยดไดงา ยตามรานชําทัว่ ไปในหมูบ า น
หรือ รถเร ส มุน ไพร ซึ่ง จากผลการศึก ษาพบว า
สอดคลองกับการศึกษาของชะอรสิน สุขศรีวงศ
ทีศ่ กึ ษาพฤติกรรมทีเ่ กีย่ วของกับการใชยาระหวาง
ผูปวยที่ติดยาสเตียรอยดและกลุมที่ไมติดยา โดย
ทําการศึกษาดานพฤติกรรมและทดสอบตัวแปร
ที่ มี อิ ท ธิ พ ลต อ การติ ด ยาของผู  ป  ว ย พบว า
พฤติกรรมของกลุมติดสเตียรอยดมีความเชื่อวา
พฤติกรรมการซื้อยากินเองจะทําใหหายปวยได
ชั่วคราว หมดฤทธิ์ยาก็เปนอีก และมีพฤติกรรม
แนะนํายาที่ทราบวาใชแลวไดผลดีแกเพื่อนและ
ผูใกลชิดมากกวากลุมที่ไมติดยา สงผลใหเกิด
ทัศนคติวาการซื้อยากินติดตอกันเปนเวลานาน ๆ
19
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

ดวยตนเองเปนสิ่งถูกตอง และไมเปนอันตราย ดานพฤติกรรม พบวา ประชาชนยังมีการ

ตอรางกาย นอกจากนีก้ ารซือ้ ยาชุดทําไดงา ย และ ซื้อเครื่องสําอางทาสิว ทาฝา อางสรรพคุณทําให
การตรวจตราควบคุมการขายยาของเจาหนาที่รัฐ หนาขาวมาใชเปนประจําและซื้อยากินเองเมื่อ
ไมทวั่ ถึง สงผลใหกลุม ทีต่ ดิ ยาจะมีพฤติกรรมตัง้ ใจ ไมสบาย จึงควรมีการใหคําแนะนําหรือการอบรม
ทีจ่ ะรักษาอาการเจ็บปวยของตนกอนไปพบแพทย ใหความรูจากเจาหนาที่ที่เกี่ยวของ
มากกวากลุมไมติดยา
ขอเสนอแนะในการศึกษาครั้งตอไป
ขอเสนอแนะ ควรมีการศึกษาปจจัยที่มีผลตอพฤติกรรม
ขอเสนอแนะที่ไดจากการศึกษา การใชสเตียรอยด และศึกษาความชุกของปญหา
ดานความรู พบวาประชาชนยังมีความรู ทางคลิ นิ ก ที่ เ กิ ด จากการใช ส ารที่ มี ส เตี ย รอยด
ความเขาใจเกี่ยวกับสเตียรอยดไมถูกตอง ควรมี ปะปน โดยไมมีขอบงใชทางการแพทย
การอบรมใหความรูกับประชาชนเพิ่มเติม ในสวน
ยาชุด ยาที่มีสวนผสมของสเตียรอยด และอาการ กิตติกรรมประกาศ
ขางเคียงจากการใชสเตียรอยด การศึกษาทางสาธารณสุขฉบับนี้ สําเร็จ
ดานทัศนคติ พบวาประชาชนยังมีทศั นคติ สมบูรณไดดวยความกรุณาและความชวยเหลือ
ที่ ไ ม ถู ก ต อ งเกี่ ย วกั บ การใช ผ ลิ ต ภั ณ ฑ สุ ข ภาพ อยางสูงยิ่ง ในสวนของการสนับสนุนงบประมาณ
จึงควรมีการปลูกจิตสํานึก, สรางความตระหนัก และสิ่ ง สนั บ สนุ น ต า ง ๆ จากคุ ณ พรพรรณ
ให กั บ ประชาชนมากขึ้ น เกี่ ย วกั บ การจํ า หน า ย สุนทรธรรม สํานักงานคณะกรรมการอาหารและ
ผลิตภัณฑสุขภาพ หรือยาในรานชําในหมูบาน ยา อาจารย ศั ก ดิ์ สิ ท ธิ์ ศรี ภ า อาจารย ค ณะ
และมี ก ารควบคุ ม การจํ า หน า ยอย า งเข ม งวด เภสั ช ศาสตร มหาวิ ท ยาลั ย อุ บ ลราชธานี แ ละ
มากขึ้น เจาหนาที่สาธารณสุข โรงพยาบาลปทุมราชวงศา
ที่ใหความชวยเหลือในครั้งนี้

เอกสารอางอิง

โกมาตร จึงเสถียรทรัพย. ยากับชุมชน : มิติทางสังคมวัฒนธรรม. กรุงเทพฯ : บริษัทหนังสือดีวัน; 2550. กองพัฒนา

ศักยภาพผูบ ริโภค สํานักงานคณะกรรมการอาหารและยา. รูจ กั สเตียรอยดดหี รือยัง. เอกสารประกอบการประชุม
โครงการนํารองพัฒนาศักยภาพภาคีเครือขายเพื่อลดปญหายาลูกกลอนผสมสเตียรอยดและเครื่องสําอางที่มี
สารหามใช; 18 กันยายน 2550.
พรพรรณ สุนทรธรรม. เครื่องสําอางอันตราย เหนื่อยนัก หยุดพัก คิด. จุลสารสัมพันธ 2550 มิ.ย.; 37 (331):
หนา 19 - 21.

20
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

อาหารปลอดภัย :
ผลกระทบกับโรคที่เกิดจากอาหารและนํ้า
ชัยโรจน ขุมมงคล*

บทคัดยอ

การศึกษาครั้งนี้เปนการศึกษาเชิงพรรณนา โดยใชขอมูลทุติยภูมิจากผลการดําเนินงานอาหาร
ปลอดภัยของกรมอนามัย กรมวิทยาศาสตรการแพทย ระหวางป 2547 - 2550 และขอมูลระบาดวิทยา
ที่เกี่ยวกับแนวโนมของโรคอาหารและนํ้า กรมควบคุมโรค ระหวางป 2541 - 2550 เพื่อดูผลกระทบของ
อาหารปลอดภัยตอแนวโนมโรคอุจจาระรวงเฉียบพลัน โรคอาหารเปนพิษ โรคบิด และโรคอหิวาตกโรค
พบวา ผลงานของอาหารปลอดภัยในดานอาหารและแผงลอยจําหนายอาหารเพิ่มจากรอยละ 34.52
ในป 2547 เปนรอยละ 78.41 ในป 2550 ตลาดสดนาซื้อเพิ่มจากรอยละ 30.10 ในป 2547 เปนรอยละ
74.60 ในป 2550 สารปนเปอน 6 ชนิด ไดแก บอแรกซ ฟอรมาลิน สารเรงเนื้อแดง สารฟอกขาว สาร
กันราหรือกรดซาลิซิลิค และยาฆาแมลงลดลงอยางมากจนเหลือนอยกวารอยละ 1.00 ในป 2550
ยกเวนสารเรงเนื้อแดงรอยละ 8.53 ผูปวยที่เปนโรคที่เกิดจากอาหารและนํ้าในรอบ 10 ปตั้งแต
2541 - 2550 อันไดแก ผูปวยโรคอาหารเปนพิษ โรคบิด โรคอหิวาตกโรคมีแนวโนมคอย ๆ ลดลง
ขณะทีโ่ รคอุจจาระรวงเฉียบพลันมีแนวโนมเพิม่ ขึน้ เล็กนอยหลังเริม่ โครงการอาหารปลอดภัยในป 2547

Abstract
Food safety : The impact on food and waterborne diseases.
This descriptive study was conducted to evaluate the impact of food safety project on acute
diarrhea, food poisoning, dysentery and cholera by using secondary data of food safety from Depart-
ment of Health, Department of Medical Science during 2004 - 2007 and the trend of food and
waterborne diseases from Department of Disease Control during 1998 - 2007. The result found that:
Clean Food Good Taste increased from 34.52% in 2004 to 78.41% in 2007, Healthy Market increased
from 30.10% in 2004 to 74.60% in 2007. The six contaminants (Borax, Formalin, Beta-agonists,
Sodium hydrosulfite, Salicylic acid and pesticides) reduced very much to be less than 1% in 2007
except Beta adrenergic agonist at 8.53%. The trend of patients with food poisoning, dysentery and
cholera was slightly reduced from 1998 - 2007, while the trend of acute diarrhea slightly increased
from the beginning of food safety project in 2004.
*ผูอํานวยการศูนยอนามัยที่ 1 กรุงเทพ

21
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53
บทนํา
รั ฐ บาลไทยได ต ระหนั ก ถึ ง ความสํ า คั ญ
ปญหาโรคและภัยทีเ่ กิดจากความไมปลอดภัยจาก
การบริโภคอาหาร เพื่อสงเสริมการทองเที่ยวของ
ไทย รวมทั้งเปนการสงเสริมครัวไทยสูครัวโลก จึง
มีนโยบายใหป 2547 เปนปของอาหารปลอดภัย 1,2
โดยมีเปาหมายในเรื่องของอาหารสะอาด รสชาติ
อรอยหรือ Clean Food Good Taste ในอาหาร
ที่ ป รุ ง แล ว โดยเฉพาะการรณรงค เ พื่ อ อาหาร
ปลอดภั ย ในช ว งฤดู ร  อ น เพื่ อ มุ  ง ระงั บ ยั บ ยั้ ง
การแพรระบาดของโรคอุจจาระรวง ที่มีสาเหตุ
มาจากการบริโภคอาหารที่มีการปนเปอนของ
เชื้อโรค และสารอันตราย ดวยการเรงรัดใหมีการ
ดําเนินการใหเกิดความสะอาด ปลอดภัย ที่แหลง
ผลิตอาหาร เชน โรงฆาสัตว การขนสงสัตวไปยัง
แหลงจําหนาย รวมตลอดถึงการใหความสําคัญ
ของตลาด โดยเฉพาะตลาดสด ซึ่งเปนตลาดที่มี
โครงสรางอาคารและดําเนินกิจการเปนประจํา
เปนแหลงจําหนายอาหาร เพื่อใหประชาชนได
บริโภคอาหารที่สด สะอาด และปลอดภัย ซึ่งเปน
ยุทธวิธีที่จะสําเร็จได ก็ดวยการมีสวนรวมจาก
ทุกภาคสวนทัง้ สิน้ ในเรือ่ งของอาหารสด จะไดรบั
การรับรองโดยปายของกระทรวงสาธารณสุข โดย
ตองมีการตรวจสอบสารปนเปอนในอาหารสด
จํานวน 6 ชนิด ไดแก บอแรกซ ฟอรมาลิน
สารเร ง เนื้ อ แดง สารฟอกขาว สารกั น ราหรื อ
กรดซาลิซิลิค และสารเคมีจํากัดศัตรูพืชที่เปน
อั น ตราย ตลาดสดต อ งถู ก สุ ข ลั ก ษณะตาม
มาตรฐานกรมอนามัย และจําหนายอาหารปรุง
สําเร็จที่ปลอดภัยไดมาตรฐาน อาหารสะอาด
รสชาติอรอย
อาหารทีบ่ ริโภคตามระบบสายใยของอาหาร
(Food chain) From Farm to Table สวนใหญยงั ไมมี
22
ความปลอดภัยเพียงพอ โดยสังเกตไดจากอัตรา
ปวยที่เกิดจากโรคอาหารที่สําคัญคือ โรคอุจจาระ
รวงอยางแรง และโรคอาหารเปนพิษ โดยเฉพาะ
เด็ก นักเรียน และเยาวชน
โรคทีเ่ กิดจากอาหารและนํา้ เปนสือ่ หมายถึง
โรคติ ด เชื้ อ ที่ เ กิ ด จากการปนเป  อ นทางชี ว ภาพ
ทั้งที่เกิดจากตัวเชื้อโรคเอง และที่เกิดจากสารพิษ
(toxin) ที่เชื้อโรคสรางขึ้นมา รวมถึงอาหารเปนพิษ
และโรคที่เกิดจากการปนเปอนสารเคมีในอาหาร
และนํ้าทั้งแบบเฉียบพลัน และเรื้อรัง
โรคอาหารเปนพิษ เปนกลุมอาการที่เกิด
จากการรับประทานอาหารหรือนํ้าที่มีสิ่งปนเปอน
ไดแก สารพิษหรือท็อกซิน (Toxin) ทีแ่ บคทีเรียสราง
ไวในอาหาร สารเคมีตาง ๆ เชน โลหะหนัก สาร
หรือวัตถุมีพิษซึ่งพบในพืชและสัตว เชน เห็ด ปลา
หอย และอาหารทะเลตาง ๆ รวมทั้งกลุมเชื้อโรค
ทีม่ กี ารสรางสารพิษในสําไส ไดแก Staphylococcus
aureus, Bacillus cereus, Clostridium perfringens,
Vibrio parahemolyticus และ Clostridium botulinum
เปนตน
ทองรวง ทองเดิน ทองเสีย หรือลงทองคือ
มีการถายอุจจาระที่มีจํานวนมากกวาปกติตั้งแต
3 ครั้งขึ้นไปใน 1 วัน หรือถายเปนนํ้าจํานวนมาก
หรือเปนมูกเลือด แมเพียง 1 ครั้งตอวัน สาเหตุขึ้น
กับการติดเชื้อแบคทีเรีย พยาธิ ไวรัส การแพ
อาหาร แพยาและอื่น ๆ
วัตถุประสงค
เพื่อศึกษาผลกระทบของอาหารปลอดภัย
ตอแนวโนมโรคที่เกิดจากอาหารและนํ้า ไดแก
โรคอุจจาระรวงเฉียบพลัน โรคอาหารเปนพิษ
โรคบิดและโรคอหิวาตกโรค
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

วัตถุและวิธีการ
การศึกษาครั้งนี้เปนการศึกษาในลักษณะ เนื้อแดงพบรอยละ 96 ลดลงมาเหลือรอยละ 8.53
เชิงพรรณนา (Descriptive study) โดยใชขอมูล ในป 2550 สารบอแรกซลดจากรอยละ 42 เหลือ
ทุติยภูมิจากผลการดําเนินงานอาหารปลอดภัย ร อ ยละ 0.28 สารฟอกขาวจากร อ ยละ 10
ของกรมอนามั ย กรมวิ ท ยาศาสตร ก ารแพทย มาไมตรวจพบเลยในป 2550 ฟอรมาลินจาก
ระหวางป 2547 - 2550 และขอมูลระบาดวิทยาที่ รอยละ 10 เหลือรอยละ 0.08 สารกันรา (กรด
เกี่ ย วกั บ แนวโน ม ของโรคอาหารและนํ้ า กรม ซาลิซิลิค) จากรอยละ 17 เหลือรอยละ 0.20 ยา
ควบคุมโรค ระหวางป 2541 - 2550 ฆาแมลงจากรอยละ 20.6 เหลือรอยละ 1.07 โดย
ภาพรวมสารปนเปอนลดลงจากรอยละ 32.6 กอน
ผลการศึกษา เริ่มโครงการเหลือรอยละ 0.79 ในป 2550 ยกเวน
การดําเนินงานอาหารปลอดภัยในเรือ่ งราน สารเรงเนื้อแดงที่มีอัตราเพิ่มขึ้นจากป 2548 และ
อาหารและแผงลอยจําหนายอาหารไดมาตรฐาน 2549 (รูปที่ 2)
อาหารสะอาด รสชาติอรอยเพิม่ ขึน้ มากกวา 2 เทา
รอยละ
โดยในป 2547 รอยละ 34.52 เปนรอยละ 78.41 100
90

ในป 2550 เชนเดียวกับตลาดประเภทที่ 1 ได 80

70
60
มาตรฐานตลาดสดนาซื้อเพิ่มจากรอยละ 30.10 50
40
ในป 2547 เปนรอยละ 74.60 ในป 2550 (รูปที่ 1) 30
20

ดานการตรวจสอบสารปนเปอนในอาหาร 10
0
สารเรงเนื้อแดง บอแรกซ สารฟอกขาว ฟอรมาลีน สารกันรา ยาฆาแมลง รวม
สดจํานวน 6 ชนิด มีการลดลงอยางมากจากกอน ชนิดของสารปนเปอน

เริ่มโครงการเดือนมีนาคม 2546 เชน สารเรง รูปที่ 2 รอยละของชนิดของสารปนเปอนกอนมีนาคม

2546 และ พ.ศ. 2548 - 2550
ที่มา : กรมวิทยาศาสตรการแพทย 7, 8
80

60

40

20 รานอาหาร
ตลาด

0 พ.ศ.
2547 2548 2549 2550

รูปที่ 1 รอยละของรานอาหารและแผงลอยจําหนาย
อาหารและตลาดประเภทที่ 1 ระหว า งป รูปที่ 3 รายงานผูปวยโรคอุจจาระรวงเฉียบพลันตอ
2547 - 2550 ประชากรแสนคนระหวางป พ.ศ. 2541 - 2550
ที่มา : กรมอนามัย 3-6 ที ่ ม า : สํานักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค 9

23
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

ขอมูลการเฝาระวังโรคทีส่ าํ นักระบาดวิทยา
ไดรับรายงานในชวง 10 ป (พ.ศ. 2541 - 2550) โรค
อุจจาระรวงเฉียบพลัน (Acute diarrhea) ในชวง 4
ปที่เริ่มโครงการอาหารปลอดภัย (พ.ศ. 2547 -
2550) มีอตั ราปวยเพิม่ ขึน้ เล็กนอย ในป พ.ศ. 2547
มีอัตราปวย 1,858.21 ตอประชากรแสนคน เปน
2,050.78 ตอประชากรแสนคนในป พ.ศ. 2550 รูปที่ 4 รายงานผู  ป  ว ยอาหารเป น พิ ษ ต อ ประชากร
(รูปที่ 3) อัตราผูปวยโรคอาหารเปนพิษ (Food แสนคนระหวางป พ.ศ. 2541 - 2550
poisoning) มีแนวโนมสูงขึน้ ทุกปตงั้ แตป 2541 และ ที่มา : สํานักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค9
ปเริ่มโครงการอาหารปลอดภัยเปนปที่สูงสุด คือ
ป พ.ศ. 2547 247.38 ตอประชากรแสนคน และ
คอย ๆ ลดลงอยางตอเนื่องเปนเวลา 3 ปติดตอ
กัน ป พ.ศ. 2550 อัตราปวย 196.36 ตอประชากร
แสนคน (รูปที่ 4) โรคบิด (Dysentery) ในชวง
10 ป พ.ศ. 2541 - 2550 ที่ผานมามีแนวโนมลดลง
อยางตอเนื่อง โดยลดลงจากป พ.ศ. 2541 ที่มี
อั ต ราป ว ยสู ง สุ ด 96.09 ต อ ประชากรแสนคน รูปที่ 5 รายงานผู  ป  ว ยโรคบิ ด ต อ ประชากรแสนคน
ป 2547 41.21 ตอประชากรแสนคนเหลือ 30.28 ระหวางป พ.ศ. 2541 - 2550
ต อ ประชากรแสนคน ในป 2550 (รู ป ที่ 5) ที่มา : สํานักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค9
โรคอหิวาตกโรค (Cholera) ในชวง 10 ป พ.ศ. 2541
- 2550 ที่ผานมา อัตราปวยในภาพรวมมีแนวโนม
ลดลง โดยมีอัตราปวยตอประชากรแสนคนสูงสุด
ในป พ.ศ. 2541 เทากับ 7.78 ป 2547 เทากับ 3.41
และตํ่าสุดในป พ.ศ. 2549 เทากับ 0.06 และเริ่ม
สูงขึ้นอีกในป 2550 เทากับ 1.57 ตอประชากร
แสนคน (รูปที่ 6) โดยแนวโนมการระบาดของโรค
มีลักษณะเพิ่มสูงขึ้น 1 ป จากนั้นจะลดลงใน 2 ป รูปที่ 6 รายงานผูปวยอหิวาตกโรคตอประชากรแสนคน
ถัดมา และจะเพิ่มสูงขึ้นใหมในปตอไป (ปเวน ระหวางป พ.ศ. 2541 - 2550
2 ป) ที่มา : สํานักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค9

24

วิจารณ
ผลการดํ า เนิ น งานของอาหารปลอดภั ย
ระหวางป 2547 - 2550 พบวารอยละของราน
อาหารและแผงลอยจําหนายไดมาตรฐาน ราน
อาหารสะอาด รสชาติอรอย และตลาดสดประเภท
ที่ 1 ไดมาตรฐานตลาดสดนาซื้อเพิ่มขึ้นมากกวา
2 เทาของปที่เริ่มตน สารปนเปอน 6 ชนิดลดลง
อยางมากจนเหลือนอยกวารอยละ 1.00 ยกเวน
สารเรงเนื้อแดงรอยละ 8.53 ผูปวยที่เปนโรคที่เกิด
จากอาหารและนํา้ ในรอบ 10 ปตงั้ แต 2541 - 2550
อันไดแก ผูปวยโรคอาหารเปนพิษ โรคบิด โรค
อหิวาตกโรคมีแนวโนมคอย ๆ ลดลง แตโรค
อุจจาระรวงเฉียบพลันมีแนวโนมเพิ่มขึ้นเล็กนอย
ในชวง 5 ปที่ผานมา
โรคติดตอที่เกิดจากการทานอาหารหรือ
นํ้าที่ปนเปอนเชื้อโรค สารพิษและสารเคมี นับ
เปนกลุมโรคที่พบมากเปนอันดับหนึ่ง เนื่องจาก
คนไทยมีแนวโนมซื้ออาหารหรือนํ้าทานหรือมีการ
จัดบริการอาหารในโรงเรียนหรือในที่ทํางาน โรค
อาหารเปนพิษจะเกิดมากขึ้นโดยเฉพาะในเรื่อง
การปนเปอนสารพิษและสารเคมีตาง ๆ ทั้งที่เกิด
จากการรูเทาไมถึงการณหรือการจงใจเพื่อเปน
การแตงสี แตงรูป ฯลฯ
ตลาดตองสะอาด นาซือ้ สินคาในตลาดสด
มีการควบคุมดูแลความสะอาดและความปลอดภัย
ของอาหาร ตลอดจนคุมครองสุขภาพผูบริโภค
ถาสุขลักษณะของบุคคลและสถานที่ไมสะอาด
เพียงพอ ยอมทําใหเกิดการระบาดของโรคที่มี
อาหารและนํ้ า เป น สื่ อ แต จ ากการศึ ก ษาของ
พีรสิทธิ์ คํานวณศิลปและคณะ10 พบวาประชาชน
ประมาณรอยละ 80 ไมทราบความหมายและ
มาตรฐานของตลาดสดนาซื้อ และสวนใหญยังมี
พฤติ ก รรมสุ ข ภาพเกี่ ย วกั บ การซื้ อ อาหารที่ ไ ม
วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53
เหมาะสม โดยมุง ทีค่ วามสะดวก เพราะเปนตลาด
ทีอ่ ยูใ กลบา นและจะพิจารณาความสดของอาหาร
เปนหลัก นอกจากนี้ พอคาและแมคาในตลาดที่
ไมผานเกณฑมากกวาครึง่ (รอยละ 53.8) ไมทราบ
วา มีนโยบายเกี่ยวกับตลาดสดนาซื้อ และเกือบ
ครึง่ (รอยละ 44.7) ไมเขาใจในวิธกี ารในการพัฒนา
ตลาด แตเกือบทั้งหมดก็มีความพรอมและเต็มใจ
ที่จะมีสวนรวมในการพัฒนาและปรับปรุงตลาด
สวนความพึงพอใจของประชาชนตอกระบวนการ/
ขั้นตอนการใหบริการของตลาด ตอการใหบริการ
ของพอคา-แมคา/ผูขายของในตลาด และตอ
สิ่งอํานวยความสะดวกตาง ๆ ในภาพรวมอยูใน
ระดับมาก คือรอยละ 65.3 มีบริการทีค่ วรปรับปรุง
เรงดวน ไดแก หองนํ้า หองสวม การจราจร
เข า -ออกในตลาด สถานที่ จ อดรถ และการ
ประชาสัมพันธตลาดสดนาซื้อ11
ผลการดําเนินการรานอาหารและแผงลอย
สะอาด รสชาติอรอยเพิม่ ขึน้ มากกวาเทาตัว แตยงั
ไมกอใหเกิดผลลัพธในการทําใหประชาชนเขาใจ
และเห็ น ความสํ า คั ญ หรื อ เห็ น ความแตกต า ง
ระหว า งร า นอาหารที่ ไ ด ป  า ย “อาหารสะอาด
รสชาติอรอย” กับรานอาหารทีไ่ มไดปา ย ประชาชน
รอยละ 60 ยังเลือกรับประทานอาหารทีร่ า นอาหาร
และแผงลอยที่ไมไดปาย ผูประกอบการมองวา
การที่ประชาชนจะซื้อหรือไมซื้อ ขึ้นอยูกับรสชาติ
ของอาหารเป น สํ า คั ญ กว า สิ่ ง ใด 10 นอกจากนี้
อาหารพรอมบริโภค ซึ่งหมายถึงอาหารที่ผลิต
เรียบรอยพรอมบริโภคที่บรรจุในภาชนะพรอม
จําหนายไดทันที รวมทั้งอาหารสําเร็จรูปที่พรอม
บริโภคทันที ซึ่งผูปรุงเปนผูจําหนายแกผูบริโภค
โดยตรงหรืออาหารที่ผานเกณฑการทําประกอบ
ปรุ ง จนสํ า เร็ จ พร อ มที่ จ ะรั บ ประทานได เช น
อาหารถุง ยังพบวาสุขลักษณะอาหารถุงทีจ่ าํ หนาย
25
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53
ในตลาดประเภทที่ 112 พบการปนเปอนรอยละ
57.14 สูงกวาเกณฑทกี่ องสุขาภิบาลอาหารและนํา้
กรมอนามัยกําหนด (ไมเกินรอยละ 30) สําหรับ
ปจจัยที่มีผลตอการปนเปอนของอาหารถุง พบวา
ประเภทอาหาร อุณหภูมิของอาหาร การมีการใช
เตาอุน อาหารมีความสัมพันธกบั การตรวจตัวอยาง
อาหารดวย SI-2 อยางมีนยั สําคัญทางสถิตทิ รี่ ะดับ
0.05 และเมื่อเปรียบเทียบปจจัยที่มีผลตอการ
ปนเปอนของอาหารถุงระหวางสถานที่จําหนาย
อาหารถุงที่มีสัดสวนการปนเปอนที่แตกตางกัน
พบวาสถานที่ปรุงอาหารจากบานและปรุงบริเวณ
ที่ขาย การอุนระหวางขาย และการใชอุปกรณ
ไลแมลงวันมีความสัมพันธกบั สัดสวนการปนเปอ น
อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 อาหาร
พรอมฉันทีจ่ าํ หนายสําหรับใสบาตรในกรุงเทพมหานคร
และปริมณฑลในเดือนกรกฎาคม 2550 พบอาหาร
ไมผานเกณฑรอยละ 81.6 แสดงวาอาหารพรอม
บริโภคทัง้ คาวและหวานทีว่ างจําหนาย มีแนวโนม
ความเสี่ยงสูงตอผูบริโภคและจะยิ่งเพิ่มขึ้น ถา
อาหารถูกเก็บไวฉันเพลหรือบริโภคเปนอาหาร
กลางวัน เพราะผูประกอบการมักปรุงอาหารไว
ลวงหนาเปนระยะเวลานาน เพือ่ ใหทนั จําหนายใน
ตอนเชาตรู ซึ่งมักนานเกิน 5 ชั่วโมงกอนบริโภค
มื้อเพล ทําใหเชื้อจุลินทรียเพิ่มจํานวนไดมาก
ทําใหอาหารบูดหรือกอโรคอาหารเปนพิษ อาหาร
พร อ มบริ โ ภคร อ ยละ 25.80 พบปนเป  อ นเชื้ อ
โดยพบ E.coli สูงสุดรอยละ 80.46 รองลงมาคือ
Salmonella, S. aureus และ V. Cholerae รอยละ
11.35, 7.75 และ 0.43 ตามลําดับ13 นอกจากนี้
ผูส มั ผัสอาหารยังเปนตัวนําเชือ้ โรค พบวาตัวอยาง
สวอปมื อ ของผู  สั ม ผั ส อาหาร พบเชื้ อ ร อ ยละ
13.68 โดยพบเชื้อ Bacillus cereus รอยละ 7.51
Salmonella spp. และ Staphylococcus aureus
26
เท า กั น ร อ ยละ 2.02 ตรวจพบเชื้ อ จุ ลิ น ทรี ย 
ในอุจจาระของผูสัมผัสอาหารรอยละ 23.03 โดย
พบเชื้อ Salmonella spp. มากที่สุดรอยละ 19.73
รองลงมาพบเชื้อ Staphylococcus aureus รอยละ
2.1914 เครื่องดื่มที่จําหนายในศูนยอาหารของหาง
สรรพสินคามีการปนเปอ นจากเชือ้ จุลนิ ทรียร อ ยละ
77 ซึง่ การปนเปอ นมีโอกาสเกิดขึน้ ไดสงู ในระหวาง
การเตรี ย มปรุ ง โดยเฉพาะจากนํ้ า ที่ ใ ช ผ สม
เครื่ อ งดื่ ม การเก็ บ เครื่ อ งดื่ ม ที่ อุ ณ หภู มิ แ ละ
ระยะเวลาเหมาะสม15
นโยบายความปลอดภั ย ด า นอาหารมี
ปญหาความไมพรอมของบุคลากรสาธารณสุขที่
รั บ ผิ ด ชอบในเรื่ อ งการออกตรวจอาหารที่ ไ ม มี
งบประมาณสนั บ สนุ น การดํ า เนิ น งานในระดั บ
ตําบลอยางเพียงพอ16 ระบบการควบคุมคุณภาพ
ความปลอดภั ย ของอาหารเริ่ ม จากการผลิ ต
ทุกขัน้ ตอนตัง้ แตวตั ถุดบิ การผลิต การแปรรูป การ
จัดจําหนายจนถึงผูบริโภคอาหาร วัตถุดิบ เชน
เนื้อสุกร17 จะตรวจพบสารเรงเนื้อแดงกลุมเบตา
อะโกนิสตจํานวนมากในเนื้อสุกรที่เก็บตัวอยาง
จากกระเพาะปสสาวะของสุกรหลังฆา แตไมพบ
สารเรงเนือ้ แดงเลย ในกรณีทเี่ ก็บตัวอยางจากสุกร
ในคอกพักกอนนําสุกรเขาฆา และกักสุกรตัวที่
ตรวจพบสารเรงเนื้อแดง สั่งงดการฆาและรอผล
การตรวจซํ้า การนําสารซาลบูทามอลมาใหสุกร
บริ โ ภค 18 จะทํ า ให สุ ก รมี ป ริ ม าณของเนื้ อ แดง
เพิม่ ขึน้ และปริมาณไขมันลดลง โดยมีรายงานการ
ทดลองใสสารเบตาอะโกนิสต ในอาหารเลี้ยงสุกร
ปริมาณ 1.5 มิลลิกรัม/ตัว/วัน ใหแกสกุ รทีม่ นี าํ้ หนัก
90 - 98 กิโลกรัม เปนเวลา 85 - 90 วันกอนชําแหละ
พบวาสุกรมีปริมาณเนื้อแดงเพิ่มขึ้น มีปริมาณ
ไขมันลดลง (ใหครบ 90 วัน) แตถาใหสารเคมี
85 วัน และหยุด 5 วันกอนชําแหละ ปริมาณไขมัน

จะเพิม่ มากขึน้ จนมีระดับเดียวกันกับกลุม ควบคุม
ฉะนัน้ ถาเกษตรกรหยุดใชสารเบตาอะโกนิสตกอ น
ชําแหละ จะไดสกุ รทีม่ ไี ขมันเหมือนเดิม จึงตองใช
จนกวาจะชําแหละ ทําใหตกคางอยูใ นเนือ้ สุกรและ
อวั ย วะส ว นอื่ น สารซาลบู ท ามอลที่ ต กค า งใน
เนื้อสุกร จะกอใหเกิดอันตรายตอผูบริโภคหาก
ไดรับเกินขนาด โดยจะเกิดผลของยากลุมเบตา-
อะดรี เ นอจิ ก อะโกนิ ส ต เช น เกิ ด การสั่ น พลิ้ ว
(fibrillation) ของกลามเนือ้ ลายโดยเฉพาะปลายมือ
ปลายเทา ใบหูชา หลอดลมขยายตัวมาก หัวใจ
เตนถี่หรือเตนไมเปนจังหวะอยางรวดเร็ว หลอด
เลือดฝอยสวนปลายขยายตัว19
บอแรกซ หรือนํา้ ประสานทอง หรือผงกรอบ
หรือเพงแซ เปนสารที่มีพิษตอรางกาย หากไดรับ
ในปริมาณไมมากแตไดรับบอยเปนเวลานาน จะ
เกิดอาการเรื้อรัง เชน ออนเพลีย เบื่ออาหาร
นํ้ า หนั ก ลด ผิ ว หนั ง แห ง อั ก เสบ หนั ง ตาบวม
เยื่อตาอักเสบ ตับ และไตอักเสบ ระบบสืบพันธุ
เสื่อมสมรรถภาพ เปนตน แตถาไดรับบอแรกซใน
ปริมาณสูงจะเกิดอาการเปนพิษแบบเฉียบพลัน
เชน คลื่นไส อาเจียน ปวดศีรษะ อุจจาระรวง
เปนตน บางครั้งอาจรุนแรงถึงเสียชีวิตได
สารกันราหรือกรดซาลิซิลิค เปนยาลดไข
แกปวดและลดการอักเสบ แตมพี ษิ ตอรางกายมาก
จะทําลายเยื่อบุกระเพาะอาหารและลําไส ทําให
เปนแผลในกระเพาะอาหารและลําไส ความดัน
โลหิตตํ่าจนช็อกไดหรือในบางรายที่แมบริโภค
เขาไปไมมากแตถาแพสารกันรา ก็จะทําใหเปน
ผืน่ คันขึน้ ตามตัว อาเจียน หูออื้ มีไข จึงเลิกใชเปน
ยารับประทาน ผูจําหนายอาหารนํามาใสในนํ้า
ดองผักและผลไมเพื่อใหผักและผลไมดองดูใส
เหมือนใหมเสมอ
วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53
สารฟอกขาวเปนสารเคมีที่ใชในการยับยั้ง
การเปลี่ยนสีของอาหาร ทําใหมีสีขาว หากไดรับ
ในประมาณเกินกําหนดทําใหเกิดอาการปวดทอง
ปวดศีรษะ วิงเวียน อาเจียน ความดันโลหิตตํ่า
โดยเฉพาะสารฟอกขาวประเภทโซเดียมไฮโดร
ซัลไฟต หากรางกายไดรับในปริมาณที่สูงอาจ
ทําใหเสียชีวิต เชน การระบาดของโรคอาหารเปน
พิษจากสารฟอกขาวในหนอไมดองในโรงเรียน
แหงหนึง่ อําเภอสอง จังหวัดแพร กรกฎาคม 254820
สมตําอาหารประจําถิ่นของไทยที่ไดรับความนิยม
เป น อย า งมาก พบสี ใ นกุ  ง แห ง ร อ ยละ 54.0
สารฟอกขาวในนํ้าตาลปบรอยละ 5.0 อะฟลา
ทอกซินเกินมาตรฐานรอยละ 3.4 ยาฆาแมลง
ตกคางเกินคาความปลอดภัยรอยละ 1.1 และ
ฟอร ม าลิ น ในเส น มะละกอสั บ และถั่ ว ฝ ก ยาว
รอยละ 0.521 ซึ่งสารฟอรมาลินมีลักษณะเปน
ของเหลวใส ไมมีสี มีกลิ่นฉุนใชเปนนํ้ายาฆาเชื้อ
โรคหรือนํ้ายาดองศพ นํามาใสในนํ้าแชอาหาร
ตาง ๆ เพื่อใหอาหารคงความสดและเก็บรักษา
ไดนาน เมื่อกินอาหารที่ปนเปอนฟอรมาลินใน
ปริมาณมากจะมีอาการปวดศีรษะอยางรุนแรง
ปวดทอง ในปากและคอจะแหง หัวใจเตนเร็ว แนน
หนาอก อาจมีการถายทอง คลื่นไส อาเจียน
ปสสาวะไมออกหรือปสสาวะเปนเลือด มีอาการ
เพลีย เหงื่อออก ตัวเย็น คอแข็ง
ภาวะพิ ษ จากสารเคมี กํ า จั ด ศั ต รู พื ช 22
ลักษณะอาการและอาการแสดงของผูปวยจาก
สารเคมีกลุมนี้แตกตางกันตามชนิดของสารเคมีที่
เปนองคประกอบ กลุม ทีก่ อ ใหเกิดภาวะพิษไดบอ ย
คือฟอสเฟตอินทรีย (Organophosphate) และ
คารบาเมต (Carbamate) ภาวะพิษจากสารดังกลาว
เกิดจากการยับยั้งเอนไซม Acetylcholinesterase
27
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53
บริ เ วณปลายประสาทก อ ให เ กิ ด การกระตุ  น
ปลายประสาทมาก เกิดอาการและอาการแสดง
ของการไดรบั สารพิษมักจะเกิดภายหลังไดรบั สาร
พิษในระยะเวลานาทีถึงชั่วโมง แตผูปวยบางราย
อาจแสดงอาการภายหลังไดรับสารพิษนาน 2 - 3
วัน อาการเปนพิษเฉียบพลัน ไดแก ชีพจรเตนแรง
ความดันโลหิตสูง หลอดลมตีบ สารคัดหลั่งจาก
ทางเดินหายใจมาก คลื่นไส อาเจียน ทองเสีย
เหงื่อออก นํ้าตาไหล นํ้าลายไหล ชีพจรเตนชา
มานตาเล็ก เชน การเกิดโรคอาหารเปนพิษจาก
สารเคมีกําจัดศัตรูพืช ในครอบครัวหนึ่งในจังหวัด
นาน เดือนกันยายน 255023 การปนเปอนของสาร
ฆาแมลงในเครือ่ งดืม่ ช็อกโกแลตทีโ่ รงเรียนอนุบาล
จังหวัดสมุทรปราการ พ.ศ. 254724
โรคอุจจาระรวงเฉียบพลัน (Acute diarrhea)
ในชวง 5 ปที่ผานมา มีอัตราปวยเพิ่มขึ้นเล็กนอย
ซึ่งในการสอบสวนโรคตองตรวจพบเชื้อ E.coli,
E. histolytica เชน การระบาดในกลุมนักเรียนชั้น
อนุบาล 1 - 3 ในโรงเรียนแหงหนึง่ ในจังหวัดลําพูน
เมื่อเดือนกุมภาพันธ 2550 ผลการตรวจทางหอง
ปฏิบัติการยืนยัน E.coli และ E. histolytica9 แต
บางครั้งไมทราบผลการตรวจทางหองปฏิบัติการ
ทําใหไมอาจสรุปไดวาเปนการระบาดของโรค
อุจจาระรวงเฉียบพลันหรือโรคอาหารเปนพิษ
โรคบิด ในชวง 10 ปที่ผานมา (พ.ศ. 2541
- 2550) มีแนวโนมลดลงอยางตอเนื่อง การตรวจ
ทางหองปฏิบัติการยืนยันไดจากการตรวจพบเชื้อ
Salmonella spp., Shigella spp เปนโรคติดตอที่มี
อาหารและนํ้าเปนสื่อ การปองกันจึงตองควบคุม
สุ ข าภิ บ าลอาหารเกี่ ย วกั บ นํ้ า และสิ่ ง แวดล อ ม
เพื่ อ ให ร ะวั ง การปนเป  อ นเชื้ อ กั บ อาหารและ
เครื่องดื่มตาง ๆ
28
โรคอาหารเป น พิ ษ เป น คํ า กว า งๆ ที่ ใ ช
อธิบายถึงอาการปวยที่เกิดจากการรับประทาน
อาหาร หรื อ นํ้ า ที่ มี ก ารปนเป  อ น สาเหตุ อ าจ
เกิดจากการปนเปอนของสารเคมี หรือโลหะหนัก
ที่พบวาเปนสาเหตุของอาหารเปนพิษไดบอยครั้ง
การระบาดของโรคอาหารเปนพิษ พบไดจากการ
ที่คนจํานวนมากรับประทานอาหารรวมกัน และ
มีอาการอยางรวดเร็วหลังจากรับประทานอาหาร
แลว สาเหตุหลัก ๆ ของการเกิดโรคอาหารเปนพิษ
ไดแก การปรุงอาหารไมถกู สุขลักษณะ พฤติกรรม
การบริ โ ภคที่ ไ ม เ หมาะสม วั ฒ นธรรมการกิ น
ดังนั้น การปองกันจําเปนตองมีหลายฝายเขามา
เกี่ยวของ ตั้งแตผูปรุงอาหาร ผูจัดเตรียมอาหาร
และนํ้าบริโภค ตลอดจนผูบริโภค
โรคอหิวาตกโรค ในรอบ 10 ปที่ผานมา
มีแนวโนมลดลง การระบาดมีลักษณะเพิ่มสูงขึ้น
1 ป จากนั้นจะลดลงใน 2 ปถัดมา และจะเพิ่ม
สูงขึ้นใหมในปตอไป(ปเวน 2 ป) การระบาดของ
อหิวาตกโรคในพื้นที่หลายจังหวัด ประเทศไทย
พ.ศ.255025 เกิดจากการรับประทานหอยแครง
แบบดิบ ๆ สุก ๆ มาตรการปองกันการระบาดตอง
อาศัยการแกไขปญหาอยางเปนระบบ โดยควบคุม
มาตรฐานของฟาร ม เลี้ ย งหอยแครงและระบบ
การขนสง มีการตรวจสอบการปนเปอ นเชือ้ อหิวาต
ในอาหารทะเล ศึกษาวิธีลดการปนเปอนของเชื้อ
หรือวิธีฆาเชื้อกอนถึงมือผูบริโภค
แมวาอาหารปลอดภัยในดานอาหารและ
แผงลอยจําหนายอาหาร ตลาดสด จะเพิ่มขึ้น
มากกวาสองเทา การตรวจพบสารปนเปอนลดลง
อยางมาก แตแนวโนมโรคทีเ่ กิดจากอาหารและนํา้
ลดลงไม ม ากนั ก ดั ง นั้ น การเฝ า ระวั ง ป ญ หา
โรคอาหารเปนพิษและโรคติดตอทางนํา้ ควรมุง ให
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

ความสําคัญกับนํ้าดื่มนํ้าใช จากระบบประปาที่ ตามหลักสุขาภิบาลอาหาร การเลือกซื้ออาหาร

บําบัดดวยการเติมคลอรีนใหอยูใ นมาตรฐานอยาง
สมํ่าเสมอ รวมทั้งมาตรฐานของอาหารปลอดภัย
ของผูประกอบอาหารในงานเลี้ยงที่มีคนจํานวน
มาก ใหความรูผ ปู ระกอบการอาหารในทองถิน่ ใช
วัตถุดบิ ทีส่ ะอาดปลอดภัยและวิธกี ารปรุงทีถ่ กู ตอง
ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมบริโภคอาหารดิบ นอกจาก
นี้ อาหารที่ผลิตจํานวนมากในรูปอุตสาหกรรม
อาหารและสงไปขายทั่วประเทศจะมีความเสี่ยง
เพิ่มขึ้นหากการผลิตหรือขนสงไมไดมาตรฐาน

เอกสารอางอิง
1. วัลลภ ไทยเหนือ. เมืองไทยสุขภาพดี (Healthy Thailand) เริ่มจากป 2547. วารสารการสงเสริมสุขภาพและ
อนามัยสิ่งแวดลอม 2547; 27 (2): 11 - 18
2. วิชัย เทียนถาวร. นโยบายครัวไทยสูครัวโลก วารสารสุขาภิบาลอาหาร 2547; 6 (2): 4 - 5
3. กรมอนามัย. รายงานประจําป 2547
4. กรมอนามัย. รายงานประจําป 2548
5. กรมอนามัย. รายงานประจําป 2549
6. กรมอนามัย. รายงานประจําป 2550
7. กรมวิทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสุข. รายงานประจําป 2549
8. กรมวิทยาศาสตรการแพทย. รายงานประจําป 2550
9. สํานักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. สรุปรายงานการเฝาระวังโรคประจําป 2550
(Annual Epidemiological Surveillance Report 2007) กรุงเทพ: โรงพิมพ องคการรับสงสินคาและพัสดุภัณฑ.
พิมพครั้งที่ 1, 2551
10. พีรสิทธิ์ คํานวณศิลป, ศุภวัฒนากร วงศธนาวสุ, เลิศชัย เจริญธัญรักษ. ผลการดําเนินงานตามตัวชี้วัดหลักของ
กรมอนามัย. วารสารการสงเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดลอม 2549; 29 (1) : 58 - 73
11. จารุวรรณ ทับเที่ยง. ความพึงพอใจของเจาของตลาด เจาหนาที่ผูรับผิดชอบโครงการและประชาชนตอบริการ
สนับสนุนโครงการตลาดสดนาซื้อในพื้นที่รับผิดชอบของศูนยอนามัยที่ 1 - 12 และกรุงเทพมหานคร. วารสาร
ควบคุมโรค 2549; 32 (1): 63 - 72
12. ชัยเลิศ กิ่งแกวเจริญชัย และคณะ. การศึกษาปจจัยที่ทําใหเกิดการปนเปอนของอาหารถุงที่จําหนายในตลาด
ประเภทที่ 1. วารสารสุขาภิบาลอาหาร 2551; 10 (2) : 4 - 11
13. ปติพูน ทฤษฎิคุณ. การดําเนินการเฝาระวังการปนเปอนเชื้อที่ทําใหเกิดโรคระบบทางเดินอาหารในอาหารพรอม
บริโภคในพื้นที่กรุงเทพมหานคร. วารสารสํานักอนามัย กรุงเทพมหานคร 2551; 7 (1): 15 - 25
14. สุวรรณา ธรรมรมดี, อรสา เลิศสุโภชวณิชย, อังคณา คงกัน. สภาวะการปนเปอนของเชื้อจุลินทรียในอาหาร มือ
อุจจาระของผูสัมผัสอาหาร. วารสารสุขาภิบาลอาหาร 2549; 8 (2): 4 - 8

29
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

15. นัยนา หาญวโรดม, นัยนา ใชเทียมวงศ, ชัยเลิศ กิ่งแกวเจริญชัย. การศึกษาการปนเปอนของเชื้อจุลินทรีย

ในเครื่องดื่มที่จําหนายในศูนยอาหารของหางสรรพสินคา. วารสารสุขาภิบาลอาหาร 2549; 8 (1): 4 - 9
16. ศุภกิจ ประทีปพวงรัตน, ฤทธิรงค เรืองฤทธิ์, วิภาวี ธีระผจญ. การประเมินนโยบายความปลอดภัยดานอาหาร
ของจังหวัดมหาสารคาม. วารสารอนามัยสิ่งแวดลอม 2551; 11 (1): 3 - 12
17. นพราชย อินทองคํา, พัชรินทร จรจรัส, ศิริวรรณ ปานเมือง. รายงานสถานการณการตรวจหาสารเรงเนื้อแดงจาก
ปสสาวะสุกรในโรงฆาสัตวเทศบาลนครนครศรีธรรมราช ตั้งแตมกราคม 2548-สิงหาคม 2549 วารสารสุขาภิบาล
อาหาร 2550; 9(1): 24 - 30
18. ยุพดี จาวรุงฤทธิ์, ประพนธ อางตระกูล, ระวิวรรณ ปรีดีสนิท. การศึกษาสถานการณการใชสาร Salbutamol
ในการเลี้ยงสุกรของประเทศไทย. นนทบุรี: กองสารวัตร สํานักงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวง
สาธารณสุข; 2539. หนา 7
19. สารตกคางในเนื้อหมู การคุมครองผูบริโภคที่ไมครบวงจร วารสารฉลาดซื้อ; ป 2542; 29.
20. วันชัย วันทนียวงค. การระบาดของโรคอาหารเปนพิษจากสารฟอกขาวในหนอไมดอง ในโรงเรียนแหงหนึง่ อําเภอ
สอง จังหวัดแพร กรกฎาคม 2548. วารสารวิชาการสาธารณสุข; 2549; 15 (3): 492 - 7
21. วราภรณ ปยสิรานนท, ประกาย บริบูรณ. สถานการณอาหารปลอดภัย : สมตํา. วารสารวิชาการสาธารณสุข
2549: 15 (4): 562 - 572
22. มลิวรรณ บุญเสนอ. พิษวิทยาสิ่งแวดลอม (Environmental Toxicology) พิมพครั้งที่ 4 (ฉบับปรับปรุง) นครปฐม.
โรงพิมพมหาวิทยาลัยศิลปากร 2549 หนา 95 - 108
23. วิชาญ ปาวัน. โรคอาหารเปนพิษจากสารเคมีกําจัดศัตรูพืชในครอบครัวหนึ่งในจังหวัดนาน เดือนกันยายน 2550.
รายงานการเฝาระวังทางระบาดวิทยาประจําสัปดาห 2552; 40 (3): 37 - 42
24. วรรณา หาญเชาววรกุล, จักรรัฐ พิทยาวงศอานนท.การปนเปอนของสารฆาแมลงในเครื่องดื่ม ช็อกโกแลตที่
โรงเรียนอนุบาลจังหวัดสมุทรปราการ พ.ศ. 2547: การสอบสวนทางระบาดวิทยา. วารสารควบคุมโรค 2549;
32 (3): 226 - 234
25. ปจจัยเสี่ยงรวมของการระบาดของอหิวาตกโรคในพื้นที่หลายจังหวัด ประเทศไทย พ.ศ. 2550. รายงาน
การเฝาระวังทางระบาดวิทยาประจําสัปดาห 2552; 39 (52): 917 - 921

30
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

สกูปพิเศษ

องคการเภสัชกรรมกับนโยบายความรับผิดชอบตอสังคม
Corporate Social Responsibility (CSR)
เรียบเรียงโดย คันธรัตน มณีโชติ
กองประชาสัมพันธ

องคการเภสัชกรรมมีความมุงมั่นที่จะนําองคกรสูวิสัยทัศนที่วา “เปนผูนําในธุรกิจยาและ
เวชภัณฑที่เปนประโยชนและจําเปนตอสังคมไทยอยางเปนธรรม”
ดังนัน้ การดําเนินงานดานสังคมจึงเปนสวนสําคัญอยางยิ่งในการทีจ่ ะรวมผลักดันใหการดําเนิน
ธุรกิจขององคกรกาวตอไปขางหนาดวยความมัน่ คงอยางไมหยุดยัง้ จึงไดมกี ารกําหนดแผนยุทธศาสตร
การสื่อสารสาธารณยุทธศาสตรและ CSR (การทําประโยชนเพื่อสังคม) ไวในแผนวิสาหกิจของ
องคการเภสัชกรรมประจําปงบประมาณ 2552 - 2554 ซึ่งเปนแผนพัฒนาระบบสื่อสารสาธารณะ สราง
เครือขายเพื่อสนับสนุนการดําเนินกิจกรรมเชิงสังคมตามพันธกิจ ขององคการเภสัชกรรม ดวยการ
สรางสรรคจิตสํานึกและความรับผิดชอบตอสังคมแกบุคลากรขององคกร
การดําเนินงานจะมีคณะกรรมการนโยบายเชิงสังคมบริหารจัดการโดยเฉพาะ เพือ่ ใหกจิ กรรม
ตาง ๆ ที่องคการเภสัชกรรมดําเนินการมาโดยตลอด 43 ป มีประสิทธิภาพ และเกิดประโยชนสูงสุด
ทั้งตอตัวองคกร พนักงาน ประชาชน และสรางความเชื่อมั่นใหกับสังคม ทั้งนี้ การดําเนินงานตาง ๆ
ขององค ก ารเภสั ช กรรมจะยึ ด ถื อ และปฏิ บั ติ ต ามกฎหมายและกฎระเบี ย บอย า งเคร ง ครั ด มี ก าร
บริหารงานทีม่ คี วามโปรงใสตรวจสอบได และยึดถือ
ผูบริโภคเปนหัวใจหลัก โดยในปงบประมาณ 2552
ไดดําเนินงานตามหลักปฏิบัติการดําเนินกิจการ
ที่มีความรับผิดชอบตอสังคม รวม 7 ประการ
ประกอบดวย

31
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

มีการกํากับดูแลกิจการที่ดี
องค ก ารเภสั ช กรรมมี ค วามมุ  ง มั่ น ที่ จ ะ
บริหารงานตามแนวนโยบายดวยความระมัดระวัง
และยึดมัน่ ในคุณธรรมแหงความซือ่ สัตย ยุตธิ รรม
และความโปรงใส ตลอดจนมุงหวังใหเกิดการ
สร า งวั ฒ นธรรมที่ ดี ข ององค ก ร อั น จะส ง ผลดี
ต อ การดํ า เนิ น กิ จ การเพื่ อ สั ง คม และนํ า ไปสู 
การพัฒนาองคกรไดอยางยั่งยืน
ทั้ ง นี้ ได ดํ า เนิ น การจั ด ทํ า คู  มื อ นโยบาย
องคการเภสัชกรรมตระหนักดีวาการกํากับ การกํากับดูแลกิจการที่ดี เพื่อใชเปนมาตรฐาน
ดู แ ลกิ จ การที่ ดี ถื อ เป น ป จ จั ย พื้ น ฐานที่ สํ า คั ญ กลางของคณะกรรมการผูบริหาร พนักงานและ
อยางยิ่งตอการดําเนินกิจการขององคกร ซึ่งชวย ลูกจาง ตลอดจนหนวยงานตาง ๆ โดยแจกจายให
เสริมสรางใหเกิดประสิทธิภาพ และกอใหเกิด กับพนักงานทุกคน รวมถึงมีการประชาสัมพันธ
ความชัดเจนในการดําเนินกิจการภายในองคกร ผานสื่อตาง ๆ
ตลอดจนสรางความเชื่อมั่นใหแกผูที่เกี่ยวของ
และผูที่มีสวนไดเสียกับองคการเภสัชกรรม
องคการเภสัชกรรมไดยึดหลักการกํากับ
ดูแลกิจการที่ดีตามหลักการ และแนวทางการ
กํากับดูแลกิจการที่ดีในรัฐวิสาหกิจของสํานักงาน
คณะกรรมการนโยบายรัฐวิสาหกิจ (สคร.) และ
มีความสอดคลองกับพระราชกฤษฎีกาวาดวย
หลักเกณฑและวิธกี ารบริหารบานเมืองทีด่ ี พ.ศ. 2546

32

ตระหนักในสิทธิมนุษยชน
องค ก ารเภสั ช กรรมพึ ง คํ า นึ ง ถึ ง สิ ท ธิ
มนุษยชนในการปฏิบัติตอพนักงาน ลูกจาง และ
ผูมีสวนไดเสีย โดยเคารพในเกียรติของความเปน
พนั ก งาน และลู ก จ า งภายในสถานที่ ทํ า งาน
ทุ ก หน ว ยงาน และจะมี ก ารดํ า เนิ น การเพื่ อ
รับประกันวาพนักงานและลูกจางจะไดรับการ
คุ  ม ครองสิ ท ธิ ด  า นความปลอดภั ย ส ว นบุ ค คล
ตลอดจนสิ ท ธิที่ จะมีส ถานที่ทํา งานที่ปลอดภั ย
สะอาด และถูกสุขลักษณะ รวมถึงปราศจากการ
ลวงละเมิดหรือการขมเหงบังคับในทุกรูปแบบ
ตลอดจนยึดหลักความยุติธรรมและจริงใจในการ
บริ ห ารจั ด การ มีม าตรฐานการจ า งงานตามที่
วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53
กฎหมาย ขอบังคับ ระเบียบ คําสัง่ และแนวปฏิบตั ิ
ตาง ๆ ที่กําหนดขึ้น รวมถึงตระหนักและสงเสริม
สิทธิเสรีภาพในการรวมกลุมของผูรวมงาน
ภายใตสิทธิ และเสรีภาพซึ่งไดระบุไวใน
คูมือจรรยาบรรณเปนสวนหนึ่งของ “ระเบียบและ
ขอบังคับพนักงาน” ทีพ่ นักงานพึงปฏิบตั ิ โดยไดมี
การแจกคูมือดังกลาวใหกับพนักงานทุกระดับ
เพื่อใหไดรับทราบ และไดเนนยํ้าใหพนักงานได
ทราบผานเครื่องมือการสื่อสารตาง ๆ รวมถึง
การชี้แจงผานระบบอินทราเน็ต เพื่อเปดโอกาส
ใหพนักงานไดแสดงขอคิดเห็นอีกดวย
33
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53
ยึดถือขอปฏิบัติดานแรงงาน
องค ก ารเภสั ช กรรมให ค วามสํ า คั ญ กั บ
พนักงานโดยถือวาเปนทรัพยากรที่มีคุณคา และ
มุงมั่นที่จะใหพนักงานมีความภาคภูมิใจ และ
เชือ่ มัน่ ตอองคกร โดยองคการเภสัชกรรมไดดาํ เนิน
การจัดกิจกรรมที่มุงมั่นสรางสัมพันธอันดีระหวาง
ผูบริหาร พนักงาน และลูกจางในทุกระดับ ใหมี
ความเขาใจอันดีตอกัน รวมถึงดูแลผลประโยชน
ตอบแทนสวัสดิการในดานตางๆ ใหแกพนักงาน
ลูกจางและครอบครัวอยางเหมาะสมและเปนธรรม
ตลอดจนจั ด กิ จ กรรมส ง เสริ ม สุ ข ภาพและ
สันทนาการประเภทตาง ๆ เพือ่ เชือ่ มความสัมพันธ
ระหวางผูบริหาร พนักงาน และลูกจาง และ
ส ง เสริ ม ให มี สุ ข ภาพร า งกายที่ ส มบู ร ณ เพื่ อ
สนับสนุนและเสริมสรางบรรยากาศการทํางาน
ร ว มกั น เสริ ม ศั ก ยภาพของพนั ก งานให พ ร อ ม
สําหรับการทํางาน เพือ่
สร า งสรรค สิ่ ง ใหม ๆ
นอกจากนี้ ยังใหความ
สํ า คั ญ กั บ ก า ร ดู แ ล
สุขภาพ ความปลอดภัย
และสภาพแวดล อ ม
ในการทํางาน รวมถึงคาตอบแทนทีพ่ นักงานจะไดรบั
ดวย ตลอดจนจัดใหมหี นวยงานทีท่ าํ หนาทีพ่ ฒ ั นา
ศักยภาพของพนักงานทุกระดับในรูปแบบตางๆ
อาทิ
- โครงการดูแลสุขภาพอนามัย โดย
ดําเนินการตรวจสุขภาพประจําป การดูแลรักษา
พยาบาลทั่ ว ไป การรั ก ษาโรคฟ น การตรวจ
โรคเฉพาะตาง ๆ การเยี่ยมเยียนพนักงานที่ปวย
34
แล ว นอนโรงพยาบาล
เกิน 3 วัน จัดแขงขันกีฬา
ภายในประจําปและรวม
กิจกรรมแขงขันกีฬากับ
กระทรวงสาธารณสุข
- โครงการพัฒนาบุคลากร โดยสนับสนุน
ใหมีทุนการศึกษาแกพนักงานระดับปริญญาโท
และปริญญาเอกทั้งภายในและภายนอกประเทศ
จัดฝกอบรมดานตาง ๆ
จัดศึกษาดูงานหนวยงาน
ต า งๆ ทั้ ง ภายในและ
ภายนอกประเทศ
- โครงการสรางการมีสวนรวม โดยจัด
กิจกรรมใหพนักงานรวมบําเพ็ญประโยชนเพื่อ
สาธารณะ จัดกิจกรรมเนื่องในเทศกาลตาง ๆ
- โครงการส ง เสริ ม คุ ณ ภาพชี วิ ต
โดยสนับสนุนเงินชวยเหลือในโอกาสตางๆ เชน
การอุปสมบท สมทบเงินกองทุนสํารองเลี้ยงชีพ
เงินชวยเหลือเมื่อทํางานกะ เงินทดแทนกรณี
ประสบอั น ตราย เงิ น ช ว ยเหลื อ เมื่ อ มี บุ ต ร
เงินชวยเหลือกรณีทุพพลภาพ คาเครื่องแบบ
การสนั บ สนุ น ทุ น การศึ ก ษาแก บุ ต รพนั ก งาน
งานศพกรณีพนักงานและครอบครัวเสียชีวิต
- จัดรถรับ-สง ใหพนักงานไปรวมกิจกรรม
ตาง ๆ
- การเพิม่ ชองทางการจําหนายผลิตภัณฑ
ธรรมชาติ เพื่อเพิ่มรายไดใหกับพนักงาน
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

การดูแลสิ่งแวดลอม

องค ก ารเภสัชกรรมมีความใสใจในเรื่อ ง
ของการดูแลสิ่งแวดลอมเปนอยางดี โดยยึดถือ
เปนหนึ่งในนโยบายของการปฏิบัติงาน รวมทั้ง
เปนการพัฒนาคุณภาพชีวติ ทีด่ ขี องพนักงาน และ
ไม ส ร า งป ญ หาต อ สิ่ ง แวดล อ มทั้ ง ภายในและ
ภายนอกองคการเภสัชกรรม โดยมีการปฏิบตั ติ าม - จั ด ให มี ก ารฝ ก อบรมเกี่ ย วกั บ ความ
กฎหมาย และมาตรฐานทางดานสิง่ แวดลอมอยาง ปลอดภั ย ในการใช เ ครื่ อ งมื อ และอุ ป กรณ ใ น
เครงครัด ไดแก ที่ทํางาน
- มีการจัดตั้งคณะกรรมการ ISO 14001 - การฝกซอมปองกันอัคคีภัย
- มี น โยบายการใช ท รั พ ยากรอย า ง - จั ด หาอุ ป กรณ ป  อ งกั น สุ ข ภาพใน
ประหยัด ลดการใชพลังงานลง 15% ตอป การทํางาน
- จัดทําโครงการเพือ่ ปองกันโรคทีเ่ กิดจาก
การทํางาน
- จั ด ทํ า แผนติ ด ตามการบํ า รุ ง รั ก ษา
เทคโนโลยีตาง ๆ ในการจัดการทางดานมลพิษให
มีประสิทธิภาพ
- จัดทําโครงการลดของเสีย เพือ่ ลดปญหา
ทางด า นสิ่ง แวดลอม อาทิ โครงการแยกขยะ
กอนทิ้ง ทําลายยาที่เสื่อมคุณภาพตามมาตรฐาน
ISO 14001 จัดทําโครงการเพิ่มพื้นที่สีเขียว และ
จัดทําโครงการรีไซเคิล เปนตน

35
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

การใสใจตอผูบริโภค
การดําเนินกิจการขององคการเภสัชกรรม ไดมีการยึดถือผูบริโภคเปนหัวใจสําคัญอันดับหนึ่ง
ที่จะตองคํานึงถึง เพราะเชื่อวาความพึงพอใจและความไววางใจของลูกคานํามาซึ่งความสําเร็จ
ขององคกร ซึ่งองคการเภสัชกรรมไดมีการนําเสนอทางเลือกไวหลากหลาย มีการวิจัยและพัฒนา
ผลิตภัณฑใหม มีการคัดสรรผลิตภัณฑที่มีคุณภาพมาบริการแกลูกคา โดยวางแนวทางไวดังนี้

- มีระบบการประกัน และควบคุมคุณภาพ - การบั ง คั บ ใช สิ ท ธิ เ หนื อ สิ ท ธิ บั ต รยา

ผลิตภัณฑที่ดี
- การปฏิบัติงานที่ยึดมั่นในหลักเกณฑ
และวิธีการที่ดีในการผลิต (GMP)
- มีการปรับปรุงและพัฒนาผลิตภัณฑเพือ่
ใหไดมาตรฐาน WHO GMP
- มีการสั่งซื้อวัตถุดิบในการผลิตยาจาก
แหลงที่ไดมาตรฐานระดับสากล
(Compulsory Licensing) เพื่อใหผูปวยไดเขาถึงยา
ไดมากขึ้น ประกอบดวย กลุมยาตานไวรัสเอดส
2 รายการ ยาตานการแข็งตัวของเกล็ดเลือดในโรค
หลอดเลือดหัวใจ 1 รายการ และกลุมยามะเร็ง 4
รายการ ทําใหผปู ว ยเอดสได เขาถึงยามากขึน้ และ
ประหยัดงบประมาณไดถึง 44,880 ลานบาท

36

- การลดราคายาต า นไวรั ส เอดส ล ง
ปละกวา 10% ยาเบาหวานลดลง 13 - 17%
ยาโรคหัวใจและหลอดเลือดลดลง 40% ยากลุม
เพนนิซิลินลดลง 7 - 20% และป 2552 ไดปรับลด
ราคาลงอีก 10 - 50% จํานวน 21 รายการ
- มี ก ารผลิ ต ยารั ก ษาจิ ต เวช จํ า นวน
2 รายการ ที่มีปญหาในการเขาถึงตามขอเสนอ
ของราชวิ ท ยาลั ย จิ ต แพทย แ ห ง ประเทศไทย
ซึ่งทําใหรัฐบาลสามารถประหยัดงบประมาณลง
5 - 10 เทา หรือประมาณ 50,000 บาทตอคน
ตอป
วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53
- การสํารองยาตานไวรัส
ไขหวัดใหญสายพันธุใหม 2009
(จี พี โ อ เอ ฟลู ) และการปรั บ
ลดราคาผลิ ต ภั ณ ฑ เ จลล า งมื อ
อนามัย
- การวิจัยและพัฒนายา
องค ก ารเภสัช กรรมได ใ ห ค วาม
สํ า คั ญ ทางด า นการวิ จั ย และ
พัฒนา เพื่อสงเสริมอุตสาหกรรม
ยาภายในประเทศ และลดการ
นําเขายาจากตางประเทศ โดย
ดําเนินการวิจัยและพัฒนาตาง ๆ
มากมาย ประกอบดวย
1. โครงการผลิ ต ยาต า นไข ห วั ด ใหญ /
หวัดนก GPO-A-FLU
2. โครงการวิจัย ผลิตวัตถุดิบ และผลิต
ยาธาลัสซีเมีย
3. โครงการผลิ ต ยาและวั ค ซี น ที่ มี ค วาม
จําเปนตอประเทศ
4. โครงการก อ สร า งอาคารผลิต ยาต า น
ไวรัสเอดส และอาคารผลิตวัคซีนไขหวัดใหญตาม
มาตรฐาน WHO GMP
5. โครงการผลิตวัคซีนปองกันไขหวัดใหญ
2009
37
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53
การดําเนินกิจการอยางเปนธรรม
องคการเภสัชกรรมไดดําเนินกิจการอยาง
ซือ่ สัตย เปนธรรม และเคารพในสิทธิทรัพยสนิ ทาง
ปญญา และทางกายภาพ จะตัง้ อยูบ นพืน้ ฐานของ
ความสัมพันธเชิงธุรกิจที่เปนธรรม เปดเผย และ
มีหลักฐานโดยมีการใหขอมูลที่ถูกตอง ชัดเจน
พรอมรับฟงขอคิดเห็นตางๆ ตลอดจนพนักงาน
ทุกคนปฏิบตั ติ ามกฎหมายและระเบียบทางการคา
อยางเครงครัด อีกทั้งในเรื่องของการจําหนายยา
และเวชภั ณ ฑ องค ก ารเภสั ช กรรมก็ ไ ด มี ก าร
จําหนายยาในราคายุติธรรม ทั้งนี้ เพื่อใหผูปวย
ไดเขาถึงยามากขึ้น
38
รวมทัง้ ไดมกี ารตระหนักถึงปญหา
ของการใช ย าในการรั ก ษาเบื้ อ งต น
เพื่อบําบัดไมใหอาการของโรครุนแรง
จึงไดจัดตั้งโครงการกระจายยาผาน
รานยาคุณภาพขององคการเภสัชกรรม
ไปยังจุดตางๆ ของกรุงเทพมหานคร
และปริมณฑล เพื่อใหประชาชนไดมี
ทางเลือกในการขอคําแนะนํา ปรึกษาเกี่ยวกับ
การใช ย าจากเภสั ช กรประจํ า ร า นก อ นใช ย า
ลดปญหาการใชยาฟุมเฟอย การใชยาผิด การใช
ยาเกินขนาด โดยในรานยาจะมีการจัดรานตาม
เกณฑที่กําหนดของสภาเภสัชกรรม มีเภสัชกร
ประจํารานใหคําแนะนําปรึกษาแกผูมารับบริการ
แนะนําสิทธิของผูปวยที่จะไดรับ จัดมาตรฐาน
สําหรับสลากยา ซองยา เอกสารกํากับยา และ
จัดเอกสารเผยแพรความรูใหแกผูมารับบริการ
โดยไมเสียคาใชจาย
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

การแบงปนสูชุมชนและสังคม
จากความมุงมั่น สรางสรรคสังคมมา
ตลอดระยะเวลา 43 ป องคการเภสัชกรรมได
ดําเนินกิจกรรมภายใตหลักธรรมาภิบาลดวย
ความโปรงใสและเปนธรรมมาโดยตลอดกับ
ภารกิจในการรับผิดชอบชีวิต ผลิตยาคุณภาพ
รวมทั้งภารกิจที่เกี่ยวเนื่องกับการบําบัดทุกข
บํ า รุ ง สุ ข ให กั บ ประชาชน จึ ง ได ดํ า เนิ น การ
ตาง ๆ ดังนี้

1. โครงการอนุรักษพันธุกรรมพืชอันเนื่อง 2.2 โครงการคายอาสา ยาเพื่อชีวิต

มาจากพระราชดํ า ริ สมเด็ จ พระเทพรั ต น องค ก ารเภสั ช กรรมได ส นั บ สนุ น
ราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี งบประมาณการออกค า ยอาสาพั ฒ นาชนบท
แกสถาบันในระดับอุดมศึกษาแหงละ 100,000
2. การสนั บ สนุ น กิ จ กรรมเพื่ อ สาธารณ บาท ในการสร า งอาคารอเนกประสงค พ ร อ ม
ประโยชน หองพยาบาล มีการมอบยาและเวชภัณฑ อุปกรณ
องค ก ารเภสั ช กรรมสนั บ สนุ น กิ จ กรรม ประจําหองพยาบาล พรอมชุดเครื่องนอน 2 ชุด
สาธารณประโยชนอยางสมํา่ เสมอ เพือ่ บรรเทาภัย หนังสือเสริมความรูประจําหองสมุด อุปกรณกีฬา
พิ บั ติ และสร า งสรรค คุ ณ ภาพชี วิ ต ที่ ดี ใ ห แ ก อีกแหงละ 20,000 บาท รวมงบประมาณปละ
ประชาชน โดยดําเนินงานดังนี้ 1,000,000 บาท โดยไดดําเนินการมาแลวตั้งแตป
2.1 โครงการทําดวยใจ ใหชุมชน ดวย 2549 รวม 23 แหง
คน อภ.
โครงการดั ง กล า วเป น โครงการที่ 3. การจัดกิจกรรมเผยแพรความรู
สงเสริมใหพนักงานมีสวนรวม มีการจัดกิจกรรม องค ก ารเภสั ช กรรมมี น โยบายในการ
ในลักษณะของจิตอาสา เกิดจากการรวมตัวกัน เผยแพร ค วามรู  เ รื่ อ งการใช ย าที่ ถู ก ต อ งในหมู 
ของพนักงานตั้งแต 3 คนขึ้นไป และองคการ ประชาชนทั่วไป เพื่อรวมสรางสรรคสังคมใหมี
สนับสนุนงบประมาณไมเกิน 100,000 บาทตอ สุ ข ภาพดี โดยได ดํ า เนิ น การมาอย า งต อ เนื่ อ ง
โครงการ ในรูปแบบตาง ๆ ประกอบดวย

39
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

3.1 โครงการจัดคายแนะแนวการศึกษา
GPO CAMP
องคการเภสัชกรรมไดดาํ เนินโครงการ
ค า ยแนะแนวการศึ ก ษา GPO CAMP โดยมี
วัตถุประสงคเพือ่ สงเสริมและสนับสนุนใหเยาวชน
ในระดั บ เตรี ย มอุ ด มศึ ก ษา ที่ มี ค วามประสงค
จะศึ ก ษาต อ ในด า นเภสั ช ศาสตร ให มี ค วามรู 
ความเขาใจในหลักสูตรการเรียนการสอน พรอม เกิดการตระหนักในการดูแลตนเอง เพื่อปองกัน
การแนะแนวในการเตรียมตัวสอบเขาศึกษาตอ ภาวะแทรกซอนจากโรคเบาหวานใหกบั ผูป ว ยและ
โดยอาจารยผูทรงคุณวุฒิจากคณะเภสัชศาสตร ญาติ โดยจะเริ่มโครงการในป 2553
นิสิตนักศึกษาคณะเภสัชศาสตรและเยาวชนที่
เขาคาย GPO CAMP ที่สอบเขาศึกษาตอคณะ 5. การบริจาคยา เวชภัณฑ เครื่องอุปโภค
เภสัชศาสตรได บริโภค และสนับสนุนงบประมาณแกหนวยงาน
3.2 การผลิ ต สื่ อ ประชาสั ม พั น ธ ใ ห ตาง ๆ
ความรูใ นการดูแลสุขภาพและการใชยาอยาง องคการเภสัชกรรมมีความมุงมั่นที่จะให
เหมาะสม ประชาชนทุกระดับไดเขาถึงยาอยางทั่วถึง ไมวา
องค ก ารเภสั ช กรรมได จั ด ทํ า สื่ อ จะอยูในสภาวะใด ตลอดจนชวยเหลือประชาชน
ประชาสั ม พั น ธ เพื่ อ เผยแพร ข  อ มู ล ข า วสาร ใหดํารงอยูในสังคมไดอยางปกติสุข
ความรูเ รือ่ งการดูแลสุขภาพและการใชยาทีถ่ กู ตอง
เหมาะสม ตลอดจนข า วสารขององค ก าร 6. การสนับสนุนงบประมาณ อุปกรณการ
เภสัชกรรมออกสูสายตาประชาชน ทั้งนี้ เพื่อให ศึกษา
ประชาชนไดเขาถึงสื่อตาง ๆ ไดอยางทั่วถึงและ การศึกษาก็เปนหัวใจสําคัญอยางยิ่งของ
เหมาะสม การพัฒนาคุณภาพชีวติ ทีด่ ขี องเยาวชนทีจ่ ะเติบโต
ขึ้ น มาเป น พลเมื อ งที่ ดี ข องประเทศ เพื่ อ จะได
4. โครงการตรวจเช็คจอประสาทตาในผูปวย รวมกันสรางสรรคและพัฒนาประเทศชาติตอไป
โรคเบาหวาน องคการเภสัชกรรมไดตระหนักถึงเรื่องดังกลาว
เปนโครงการที่องคการเภสัชกรรมรวมกับ จึงไดดําเนินการสนับสนุนงบประมาณดานการ
กรมการแพทย ในการพัฒนาระบบการเฝาระวัง ศึกษาแกหนวยงานตาง ๆ
ภาวะแทรกซอนจากโรคเบาหวานเขาจอประสาท
ตาแกผูปวย โดยการนําเทคโนโลยีทางการแพทย 7. โครงการจัดหาและบริการดวงตา เพื่อ
ไดแก กลองถายภาพจอประสาทตาเขามาใชใน เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจาอยูห วั
การตรวจคัดกรองภาวะผิดปกติทางตาในผูปวย องคการเภสัชกรรมไดมกี ารสนับสนุนโครงการ
เบาหวาน ทั้งนี้ เพื่อพัฒนาระบบบริการตรวจ จัดหาและบริการดวงตา เพื่อเฉลิมพระเกียรติ
คัดกรองภาวะแทรกซอนจากโรคเบาหวาน รวมถึง พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว ทรงเจริญพระชนม
รณรงคใหประชาชนเกิดความรู ความเขาใจ และ พรรษา 82 พรรษา โดยสนับสนุนงบประมาณ

40
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

จํานวน 1,000,000 บาท ระยะเวลา 5 ปตอเนื่อง ข า วสาร พร อ มนํ้ า ดื่ ม มอบให ทุ ก ครั ว เรื อ นที่
ทัง้ นี้ เพือ่ เปนการพัฒนาระบบบริการและคุณภาพ ประสบภัยในพื้นที่โดยตรง
ของบุคลากรใหมีศักยภาพรองรับในการบริหาร
จัดการสวนงานตาง ๆ ใหสอดคลองประสาน 11. การพัฒนาคุณภาพชีวิตผูปวยเอดส
ดํ า เนิ น การให เ ป น ไปอย า งมี ป ระสิ ท ธิ ภ าพใน องค ก ารเภสั ช กรรมได ใ ห ก ารสนั บ สนุ น
การขั บ เคลื่ อ นของโครงการ เพื่อ ให บ รรลุต าม โครงการกิจการที่เกี่ยวของกับกลุมผูติดเชื้อเอดส
วัตถุประสงคที่วางไว อยางตอเนื่อง ดวยการมอบยาและงบประมาณ
เพื่อนําไปใชในกิจกรรมที่เปนประโยชนแกผูปวย
8. โครงการแหลงเรียนรู เอดส
เปนโครงการที่เปดโอกาสใหนักเรียน นิสิต
นักศึกษาเขาฝกงานในองคการเภสัชกรรม และ 12. โครงการรูเทาทันเพื่อปองกันโรคไขหวัด
เปดโอกาสใหนกั เรียน นิสติ นักศึกษาจากสถาบัน ใหญ 2009
ต า งๆ เข า มาศึ ก ษาดู ง านด า นการผลิ ต ยา จากกรณีการระบาดของเชื้อไวรัสไขหวัด
การประกันคุณภาพ การวิจยั และพัฒนา การผลิต ใหญสายพันธุใหม 2009 ที่แพรระบาดไปยังพื้นที่
ชีววัตถุ การจัดสงสินคา การตลาดและการขาย ตาง ๆ ของประเทศไทย ดวยความหวงใยใน
ทั้ ง นี้ เพื่ อ เป น การสร า งเสริ ม ประสบการณ คุณภาพชีวิตของประชาชน องคการเภสัชกรรม
เพิ่มความรูประกอบการเรียนของสถาบันตาง ๆ จึงไดจดั โครงการ “รูเ ทาทัน เพือ่ ปองกันโรคไขหวัด
ใหญ 2009” ขึ้นเพื่อเปนการเตรียมความพรอม
9. โครงการ GPO CARE AIDS การอบรม รองรับการระบาดของโรค
พยาบาลที่ดูแลผูติดเชื้อเอดส
องคการเภสัชกรรมไดประสานความรวมมือ องคการเภสัชกรรม มีความมุงมั่นการ
กับศูนยวิจัยโรคเอดส สภากาชาดไทย จัดอบรม ดํ า เนิ น งานด า นการกํ า กั บ ดู แ ลกิ จ การที่ ดี
พยาบาลตอเนื่องเฉพาะกลุมดูแลผูติดเชื้อเอดส (Corporate Governance) และความรับผิดชอบตอ
หลั ก สู ต รเข ม ข น ซึ่ ง ได ทํ า ต อ เนื่ อ งมา 3 ป สังคมขององคการเภสัชกรรม Corporate Social
มีพยาบาลผานการอบรมทั้งสิ้น 1,297 คน จาก Responsibility (CSR) ที่จ ะดํา เนิน งานภายใต
666 โรงพยาบาลทั่วประเทศ หลักการกํากับดูแลกิจการที่ดี มีความโปรงใส
ใสใจคุณธรรมและมีความรับผิดชอบตอสิง่ แวดลอม
10. โครงการช ว ยเหลื อ ผู  ป ระสบภั ย พิ บั ติ และสังคม รวมถึงมุงมั่นที่จะบริหารงานตามแนว
ตางๆ นโยบายด ว ยความระมั ด ระวั ง และยึ ด มั่ น ใน
องคการเภสัชกรรมมีการจัดตั้งทีมเคลื่อนที่ คุณธรรมแหงความซื่อสัตย ยุติธรรม ตลอดจน
เร็วในการออกหนวยเคลือ่ นทีเ่ ดินทางไปชวยเหลือ มุงหวังใหเกิดการสรางวัฒนธรรมที่ดีขององคกร
ผูประสบภัยพิบัติจากธรรมชาติในพื้นที่ตาง ๆ อันจะสงผลตอการดําเนินกิจการเพื่อสังคม และ
ทั่วประเทศ โดยนํายารักษาโรค ชุดชวยเหลือ นําไปสูการพัฒนาองคกรไดอยางยั่งยืนตอไป
นํ้าทวม พรอมดวยถุงยังชีพ บรรจุเครื่องบริโภค รับผิดชอบชีวิต ผลิตยาคุณภาพ

41
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

สรุปขาวเดน...องคการเภสัชกรรม
เผยนโยบายการดําเนินงาน อภ. ป 53
องคการเภสัชกรรมเผยนโยบายการดําเนินงานป 2553 โดยมุง มัน่ พัฒนาองคกร
ใหเปนเลิศอยางยั่งยืน มีการผลิตที่มีคุณภาพสูมาตรฐานสากล จัดสงยา และ
เวชภัณฑใหทันทวงที และใหประชาชนไดเขาถึงยางายขึ้น
เพียงพอตอความตองการของลูกคาตลอดเวลา
และไมมียาตัดจาย
ผูอํานวยการองคการเภสัชกรรม กลาว
ตอไปวา จะพัฒนาคุณภาพของการบริการจัดสง
ยาและเวชภัณฑใหมกี ารรักษาคุณภาพยาสงใหถงึ
มือลูกคาไดภายใน 72 ชัว่ โมงทัว่ ประเทศ เพือ่ เพิม่
ความพึงพอใจแกลูกคา และเปนผูนําดานการสง
ยาและเวชภัณฑของประเทศ ตลอดจนมุง มัน่ ทีจ่ ะ
นพ.วิทิต อรรถเวชกุล ผูอํานวยการ เพิ่มประสิทธิภาพการผลิต โดยใชระบบการบํารุง
องคการเภสัชกรรม เปดเผยถึงนโยบายการ รักษาทวีผลแบบทุกคนมีสวนรวม (TPM) โดยการ
ดําเนินงานขององคการเภสัชกรรมในป 2553 วา สํารวจวัด และเพิ่มประสิทธิผลรวมของเครื่องจักร
มุงมั่นดําเนินธุรกิจภายใตวิสัยทัศนที่วา เปนผูนํา (OEE) ใหครอบคลุมหนวยผลิตทั่วทั้งองคกร เพื่อ
ในธุรกิจยา และเวชภัณฑที่เปนประโยชนและ ลดการสูญเสีย ลดคํารองเรียนลูกคา และสราง
จําเปนตอสังคมไทยอยางเปนธรรม โดยการผลิต องคความรูใหกับองคการเภสัชกรรม
จํ า หน า ยและวิ จั ย ผลิ ต ภั ณ ฑ ที่ มี คุ ณ ภาพ
สูมาตรฐานสากล เพื่อใหประชาชนเขาถึงยาได
งายขึ้น โดยดําเนินการพัฒนาองคกรใหเปนเลิศ
อยางยั่งยืน มีการพัฒนาบุคลากรใหมีความรู
ความสามารถ และใชระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ
ในการทํ า งานทั่ ว ทั้ ง องค ก ร เพื่ อ มุ  ง สู  ก ารเป น
รัฐวิสาหกิจชัน้ นําของประเทศ รวมทัง้ มีการพัฒนา
กระบวนการผลิ ต ให ทั น สมั ย เพื่ อ ผลิ ต ยาให

42

สธ. เริ่มฉีดวัคซีนไขหวัดใหญ 2009
ในกลุมเสี่ยง 2 ลานคนทั่วประเทศแลว
นพ.ไพจิ ต ร วราชิ ต ปลั ด กระทรวง
สาธารณสุข กลาววา กระทรวงสาธารณสุข
กําหนดใหวคั ซีนในกลุม เสีย่ งสูงทีจ่ าํ เปนตองไดรบั
วัคซีนกอนจํานวน 5 กลุม ประกอบดวย 1. แพทย
พยาบาล และเจาหนาที่ดูแลผูปวย 2. หญิง
ตั้งครรภอายุครรภมากกวา 3 เดือน 3. ผูที่มี
นํ้ า หนั ก มากกว า 100 กิ โ ลกรั ม 4. ผู  พิ ก ารที่
ชวยเหลือตัวเองไมได และ 5. ผูปวยโรคเรือ้ รังอายุ
6 เดือน - 64 ป ไดแก โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง
หอบหืด โรคหัวใจทุกประเภท โรคหลอดเลือด
สมอง โรคไตวาย ผูปวยมะเร็งทีอ่ ยูระหวางรับเคมี
บําบัด โรคธาลัสซีเมียทีม่ อี าการรุนแรง ผูท มี่ ภี าวะ
ภู มิ คุ  ม กั น บกพร อ ง เบาหวานที่มีแ ละไม มีโ รค
วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53
แทรกซอน รวมผูท จี่ ะตองไดรบั วัคซีน
ทั้งสิ้นทั่วประเทศ จํานวน 1,969,750
คน โดยจะเริม่ ฉีดในวันที่ 11 มกราคม
2553 จนถึงสิ้นเดือนมีนาคม 2553
ปลั ด กระทรวงสาธารณสุ ข
กลาวตอไปวา สําหรับวัคซีนที่ใชฉีด
ในครั้งนี้เปนวัคซีนที่ทํามาจากเชื้อ
ตาย จํานวน 2 ลานโดส ผลิตจาก
บริษัท ซาโนฟ ปาสเตอร ประเทศ
ฝรั่งเศส ซึ่งหลายประเทศทั่วโลกใช
โดยการผลิตวัคซีนไขหวัดใหญ 2009
ขณะนีย้ งั ไมเพียงพอสําหรับคนทัว่ โลก ประเทศไทย
ไดวัคซีนในปริมาณจํากัด จึงจําเปนตองพิจารณา
ใหในกลุมเสี่ยงสูงกอน สวนประชาชนทั่วไปขอให
รัก ษาสุข ภาพให แ ข็ง แรง ออกกํา ลัง กายอย า ง
สมํ่ า เสมอ และปฏิ บั ติ ตั ว ตามคํ า แนะนํ า ของ
กระทรวงสาธารณสุขอยางเครงครัดก็จะปลอดภัย
จากโรค
ปลัดกระทรวงสาธารณสุข กลาวตอไปวา
ในการฉี ด วั ค ซี น ผู  ใ หญ จ ะฉี ด ครั้ ง เดี ย วคนละ
0.5 ซีซี ทีต่ น แขน เด็กเล็กฉีดทีห่ นาขา โดยเด็กอายุ
มากกวา 6 เดือน - 9 ป ฉีด 2 ครั้ง หางกัน 1 เดือน
หลั ง ฉี ด วั ค ซี น 2 สั ป ดาห ร า งกายจะสร า ง
ภูมิตานทาน
43
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53
นพ.มานิต ธีระตันติกานนท อธิบดี
กรมควบคุมโรค กลาวดวยวา ถึงแมวาวัคซีน
จะมี ค วามปลอดภั ย สู ง แต ก็ อ าจเกิ ด ภาวะ
แทรกซอนได ภาวะแทรกซอนที่พบไดบางแต
ไมรุนแรง ไดแก อาการปวดบวมแดงที่รอยฉีด
หรือปวดศรีษะ ปวดเมื่อย ปวดขอ มีไขตํ่า ๆ ซึ่ง
อาจจะหายเองภายใน 1 - 3 วัน สวนภาวะแทรกซอน
รุนแรงพบไดนอยมาก ไดแก ไขสูง ปากเบี้ยว
กลามเนื้อออนแรง สับสน เปนตน ทั้งนี้รายที่มี
อาการแพวัคซีนรุนแรง มักเกิดขึ้นภายใน 30 นาที
หลังฉีดจะมีอาการคันที่ผิวหนัง บวมที่ปาก หนา
ลําคอ หายใจลําบาก ชีพจรเบา ช็อก จึงใหเฝา
สังเกตอาการที่โรงพยาบาลกอน
ดาน นพ.วิทติ อรรถเวชกุล ผูอ าํ นวยการ
องคการเภสัชกรรม กลาวถึงการกระจายวัคซีน
44
ให แ ก ป ระชาชนว า กระทรวงสาธารณสุ ข
ไดดาํ เนินการตามคําแนะนําของคณะอนุกรรมการ
สรางเสริมภูมิคุมกันโรคในคณะกรรมการวัคซีน
แหงชาติ ขณะนี้วัคซีนดังกลาวไดขึ้นทะเบียนกับ
อย. เรี ย บร อ ยแล ว โดยองค ก ารเภสั ช กรรม
ไดกระจายวัคซีนไปยังโรงพยาบาลที่ใหบริการ
ฉีดแลว ไดแก โรงพยาบาลในสังกัดกระทรวง
สาธารณสุข คือ โรงพยาบาลชุมชน โรงพยาบาล
ทั่วไป โรงพยาบาลศูนยทั้งตางจังหวัด และ กทม.
และโรงพยาบาลนอกสังกัด ไดแก โรงพยาบาล
สังกัดกรุงเทพมหานคร กระทรวงกลาโหม ตํารวจ
และโรงพยาบาลเอกชนที่ เ ข า ร ว มโครงการ
ทั่วประเทศ รวมทั้งหมด 196,975 ขวด บรรจุ
ขวดละ 5 ซีซี

ทดลองฉีดพนวัคซีนหวัด 2009
ในอาสาสมัคร
นพ.วิชัย โชควิวัฒน ประธานกรรมการ
องคการเภสัชกรรม กลาวถึงความคืบหนาการ
ทดลองพนวัคซีนปองกันโรคไขหวัดใหญสายพันธุ
ใหม ชนิดเอช 1 เอ็น 1 หรือไขหวัดใหญสายพันธุ
ใหม 2009 ใหกับอาสาสมัครกลุมแรก 24 คน
ไดพนยาเข็มแรกไปเมื่อวันที่ 18 ธันวาคม 2552
วา ผลการพนเข็มแรกเปนที่นาพอใจ และจะ
พนวัคซีนเข็มที่สองเพื่อกระตุนภูมคิ มุ กันตามแผน
ซึ่ ง การฉี ด เข็ ม แรกสามารถทดสอบเรื่ อ งความ
ปลอดภั ย ได แต ยั ง ไม ส ามารถวั ด ผลเรื่ อ งการ
วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53
กระตุนภูมิคุมกัน ตองรอการฉีดวัคซีนเข็มที่สอง
ซึ่งฉีดไปแลวเชนกันเมื่อวันที่ 8 มกราคม 2553
ทั้ ง นี้ จะใช เ วลาประมาณ 1 สั ป ดาห ใ นการ
วิ เ คราะห ผ ล และหลั ง จากทราบผลวิ เ คราะห
การกระตุ  น ภู มิ คุ  ม กั น จะตั ด สิ น ใจเลื อ กความ
เข ม ข น ของวั ค ซี น ว า ระดั บ ความแรงของเชื้ อ
ที่ 6 - 6.5 ล็อก หรือ 7 - 7.5 ล็อก เพื่อนําไปทดลอง
ในคนเปนครั้งที่สอง โดยทดลองกับอาสาสมัคร
กลุมใหญ 400 คนตอไป
45
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53
อภ. สนับสนุนคายอาสา ยาเพื่อชีวิต ปที่ 5
สรางอาคารอเนกประสงคพรอมหองพยาบาลแหงที่ 24
องค ก ารเภสั ช กรรมจั ด กิ จ กรรมเพื่ อ
สังคมในโครงการคายอาสายาเพื่อชีวิตปที่ 5
สนับสนุนงบประมาณปละ 1 ลานบาท แก
นิสติ นักศึกษา ทีเ่ ปนโครงการทีน่ า สนใจ และ
ผานความเห็นชอบจากองคการเภสัชกรรม
โดยในปนโี้ ครงการแรกทีด่ าํ เนินการคือ สราง
อาคารอเนกประสงคพรอมหองพยาบาลแก
โรงเรียนที่ขาดแคลน ณ โรงเรียนบานพันลํา
“เจริญวิทยา” ต.วิศษิ ฐ อ.บึงกาฬ จ.หนองคาย
ซึ่งนับเปนแหงที่ 24 นับจากเริ่มโครงการมา
ทั้งนี้ องคการเภสัชกรรมมุงเผยแพรความรู
เรือ่ งการใชยา การดูแลสุขภาพอนามัย ควบคู
การจัดกิจกรรมเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นของ
ประชาชนในถิ่ น ทุ ร กั น ดาร พร อ มมอบยา
สามัญประจําบานแกประชาชน
นพ.วิทิต อรรถเวชกุล ผูอํานวยการ
องค ก ารเภสั ช กรรม เป ด เผยว า องค ก าร
เภสัชกรรมไดจัดกิจกรรมเพื่อสาธารณประโยชน
ภายใตโครงการ “คายอาสา ยาเพื่อชีวิต” ขึ้น
ปนี้เปนปที่ 5 เพื่อใหเยาวชนใชเวลาวางชวง
46
ปดภาคเรียน รวมกิจกรรมทีเ่ ปนประโยชนแกสงั คม
โดยองคการเภสัชกรรมไดใหเงินสนับสนุนการออก
ค า ยอาสาพั ฒ นาชนบทแก ส ถาบั น ในระดั บ
อุดมศึกษาแหงละ 100,000 บาท ในการสราง
อาคารอเนกประสงคพรอมหองพยาบาล และ
มี ก ารมอบยา เวชภั ณ ฑ และอุ ป กรณ ป ระจํ า
หองพยาบาล พรอมชุดเครื่องนอน 2 ชุด หนังสือ
เสริ ม ความรู  ป ระจํ า ห อ งสมุ ด อุ ป กรณ กี ฬ า
อีกแหงละ 30,000 บาท รวมงบประมาณปละ
1,000,000 บาท ซึ่งไดดําเนินการมาแลว 4 ป
รวม 23 แหง สําหรับครั้งนี้เปนแหงที่ 24
ดําเนินการกอสรางโดยชมรมเซนตจอหนเรนโบว
มหาวิทยาลัยเซนตจอหน ถวายเปนพระราช
กุศลแดพระบาทสมเด็จพระเจาอยูห วั สรางขึน้
ณ โรงเรียนบานพันลํา “เจริญวิทยา” ต.วิศษิ ฐ
อ.บึงกาฬ จ.หนองคาย
สําหรับการดําเนินการดังกลาวไดแลวเสร็จ
และกําหนดใหมีพิธีสงมอบอาคารอเนกประสงค
พรอมหองปฐมพยาบาลขึ้น ในวันพฤหัสบดีที่
4 กุมภาพันธ 2553 เวลา 11.00 น. ณ โรงเรียน
บานพันลํา “เจริญวิทยา” โดยมีนายคมสัน
เอกชัย ผูวาราชการจังหวัดหนองคาย เปน
ประธานในพิธี และ ภญ.พิศมร กลิ่นสุวรรณ
รองผูอํานวยการองคการเภสัชกรรม เปน
ผูแทนมอบ พรอมกันนี้ องคการเภสัชกรรม
ยังไดจัดยาสามัญประจําบาน เพื่อมอบให
แก ป ระชาชนในเขตพื้ น ที่ ดั ง กล า ว เพื่ อ ใช
ประโยชนตอไปดวย

อภ.-ปตท. เคมิคอล รวมผลิตบรรจุภัณฑทางการแพทย
เมื่อวันที่ 11 กุมภาพันธ 2553 เวลา 11.00 น.
ณ Pullman Bangkok King Power นายจุรินทร
ลั ก ษณวิ ศิ ษ ฏ รั ฐ มนตรี ว  า การกระทรวง
สาธารณสุข เปนประธานสักขีพยาน รวมกับ
นายประเสริฐ บุญสัมพันธ ประธานเจาหนาที่
บริหารและกรรมการผูจัดการใหญ บริษัท
ปตท. จํากัด (มหาชน) ในพิธีลงนามความ
เขาใจ “ความรวมมือโครงการผลิตและพัฒนา
บรรจุภัณฑทางการแพทย” ระหวางองคการ
เภสัชกรรม โดยนายแพทยวิทิต อรรถเวชกุล
ผู  อํ า นวยการองค ก ารเภสั ช กรรม และ
นายวีรศักดิ์ โฆสิตไพศาล กรรมการผูจ ดั การ
ใหญ บริษัท ปตท.เคมิคอล จํากัด (มหาชน)
รั ฐ มนตรี ว  า การกระทรวงสาธารณสุ ข
กลาววา รัฐบาลไดใหความสําคัญในเรื่องงาน
สาธารณสุขของประเทศมีการจัดสรรงบประมาณ
วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53
อัตรากําลัง เพื่อตอบสนองความตองการและ
ความคาดหวั ง ของประชาชนด า นการบริ ก าร
สาธารณสุขมาอยางตอเนื่อง ทั้งในเชิงรุกและ
เชิงรับ โดยมีการกําหนดแผนงานไวอยางชัดเจน
ในทุกป ไมวาจะเปนดานการสงเสริมสุขภาพ
การปองกันโรค การรักษาพยาบาล การบําบัด
ฟนฟูผูปวยทั้งทางรางกายและจิตใจ ครอบคลุม
ในทุกกลุมอาการของโรค โดยเฉพาะโรคอุบตั ใิ หม
ตาง ๆ เพื่อใหประชาชนโดยรวมมีสุขภาพอนามัย
แข็งแรง มีคุณภาพชีวิตที่ดี อยูรวมกันในสังคมได
อยางปกติสุข
สําหรับการลงนามความเขาใจความรวมมือ
ในการผลิตและพัฒนาบรรจุภัณฑทางการแพทย
ระหว า งองค ก ารเภสั ช กรรมกั บ บริ ษั ท ปตท.
เคมิคอล จํากัด (มหาชน) ซึ่งมีโครงการนํารอง
คือ การผลิตอุปกรณถุงบรรจุนํ้ายาที่ใชสําหรับ
47
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53
การลางไตทางชองทอง ในครั้งนี้ถือวาเปนจุด
เริ่มตนที่สําคัญของความรวมมือระหวางภาครัฐ
กับภาคเอกชน ในการใชเทคโนโลยีของ ปตท.
เคมิคอล ประสานกับความชํานาญในการบริหาร
จัดการรวมกัน ดานการกระจายยาและเวชภัณฑ
ขององค ก ารเภสั ช กรรม ผลิ ต และพั ฒ นา
บรรจุภัณฑทางการแพทย ทดแทนการนําเขาจาก
ตางประเทศในราคาทีต่ าํ่ ลง สงผลใหเกิดการขยาย
ปริ ม าณการให บ ริก ารในกลุ ม ผู  ป  ว ยที่ต  อ งการ
บําบัดรักษาไดในวงกวาง ครอบคลุมทั่วภูมิภาค
และอํานวยความสะดวกแกผปู ว ยในการเขาถึงยา
ซึ่งการประสานความรวมมือในครั้งนี้ หวังเปน
อย า งยิ่ ง ที่ จ ะเห็ น ความร ว มมื อ ในการพั ฒ นา
บรรจุภัณฑและอุปกรณดานการแพทย ดานอื่น ๆ
48
ในวาระตอไป ทัง้ นี้ เพือ่ ประโยชนสขุ ของประชาชน
ในการเข า ถึ ง บริ ก ารสาธารณสุ ข ของประเทศ
ทั่วถึงในทุกอาการของโรคอยางมีประสิทธิภาพ
นพ.วิทิต อรรถเวชกุล ผูอํานวยการ
องคการเภสัชกรรม กลาววา องคการเภสัชกรรม
เปนรัฐวิสาหกิจในสังกัดกระทรวงสาธารณสุข มี
ภารกิจหลักในการผลิตยาและเวชภัณฑที่มีความ
จํ า เป น ต อ งใช ใ นงานสาธารณสุ ข ของประเทศ
พรอมการใหบริการในการจัดหา กระจายยาไปยัง
สถานพยาบาลทั่ ว ประเทศ ควบคู  กั บ การวิ จั ย
เพือ่ พัฒนาผลิตภัณฑยารายการใหม ยารักษาโรค
เฉพาะกลุ  ม อาการเพื่ อ ทดแทนการนํ า เข า จาก
ตางประเทศ รวมถึงจัดหาอุปกรณทางการแพทย
ผลิ ต ภั ณ ฑ เ พื่ อ สุ ข ภาพรองรั บ ผู  ป  ว ยในระบบ
หลั ก ประกั น สุ ข ภาพแห ง ชาติ ข องสํ า นั ก งาน
หลักประกันสุขภาพแหงชาติ
การใหบริการแกผปู ว ยมีแนวโนมเพิม่ สูงขึน้
ในทุ ก ป ในขณะที่ ง บประมาณอยู  ใ นวงจํ า กั ด
จากตนทุนการดําเนินงานในการจัดสงมอบนํ้ายา
ลางไตทางชองทองใหแกผูปวยจนถึงบาน ปรากฏ
วาอุปกรณถุงบรรจุนํ้ายาเปนตนทุนที่มีราคาสูง
กวาครึง่ หนึง่ ของราคาผลิตภัณฑสาํ เร็จรูปทีจ่ ดั หา
ดังนั้น เพื่อใหผูปวยไดเขาถึงการบริการมากขึ้น
ดวยการทําใหราคาของนํา้ ยาลางไตถูกลง โดยการ
ลดตนทุนของผลิตภัณฑสําเร็จรูป ลดการนําเขา
อุปกรณถุงบรรจุนํ้ายาจากตางประเทศ ประกอบ
กับสามารถซื้อผลิตภัณฑที่มีราคาถูก องคการ
เภสัชกรรม และบริษัท ปตท.เคมิคอล จํากัด
(มหาชน) จึงไดมกี ารรวมมือกันในการผลิตอุปกรณ
ถุงนํ้ายาลางไต CAPD (Twin bags) ในการรวมมือ
ครั้งนี้ โดยจะผลิตประมาณปละ 20,000,000 ถุง

การลงนามในบันทึกความเขาใจในครั้งนี้
มีโครงการนํารอง คือ การผลิตอุปกรณถุงบรรจุ
นํ้ายาที่ใชสําหรับการลางไตทางชองทอง สําหรับ
ผูปวยโรคไตวายระยะสุดทายซึ่งประเทศไทยมี
แนวโนมจะเพิ่มจํานวนผูปวยสูงขึ้นในทุกป ซึ่ง
องคการเภสัชกรรมไดรบั มอบหมายจากสํานักงาน
หลั ก ประกั น สุ ข ภาพแห ง ชาติ ดํ า เนิ น การจั ด หา
นํ้ า ยาล า งไตทางช อ งท อ ง โดยได ดํ า เนิ น การ
มาตั้ ง แต วั น ที่ 1 มี น าคม 2551 จนถึ ง วั น ที่
31 ธันวาคม 2552 โดยมีบริการจัดสงนํ้ายาลางไต
ใหถึงบานผูปวยโดยตรง มีผูปวยที่อยูในโครงการ
นี้ประมาณ 4,000 คน โดยผูปวย 1 คน ใชนํ้ายา
ลางไตวันละ 4 ถุง หรือเดือนละ 120 ถุง ปริมาณ
นํ้ายาลางไตที่ใชตอเดือนตอผูปวยทั้งหมดเทากับ
480,000 ถุง หรือปละ 5,760,000 ถุง
วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53
การรวมมือในครัง้ นีม้ เี ปาหมายเพือ่ ประสาน
ความรวมมือในการสนับสนุน สงเสริมดานการ
วิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตและพัฒนา
บรรจุภัณฑทางการแพทย เพื่อทดแทนการนําเขา
เปนการพึง่ พาตนเอง ซึง่ จะเสริมสรางความมัน่ คง
แกระบบสาธารณสุขของประเทศในอนาคต
องค ก ารเภสั ช กรรมขอยื น ยั น ในภารกิ จ
หน า ที่ ที่ จ ะร ว มวิ จั ย เพื่ อ พั ฒ นาผลิ ต ภั ณ ฑ ย า
เวชภัณฑ ผลิตภัณฑเพือ่ สุขภาพ อุปกรณทางการ
แพทย รองรับผูป ว ยในทุกกลุม อาการ เพือ่ ใหไดรบั
ความสะดวกในการเขารับบริการ สามารถเขาถึง
การบําบัดรักษาไดอยางเทาเทียม และเปนธรรม
ผานระบบหลักประกันสุขภาพแหงชาติของ สปสช.
ซึ่ ง เป น หน ว ยงานสวั ส ดิ ก ารด า นสุ ข ภาพที่ มี
ประสิทธิภาพในการดูแลแกประชาชนตอไป
49
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53
องคการเภสัชกรรมจับมือ ซาโนฟ ปาสเตอร
ผลิตวัคซีนโรคชิคุณกุนยา รองรับการระบาด
เมื่อวันที่ 26 กุมภาพันธ 2553 เวลา 13.30 น.
ณ บริษัท องคการเภสัชกรรม-เมอรริเออรชีววัตถุ
จํากัด นายจุรินทร ลักษณวิศิษฏ รัฐมนตรี
วาการกระทรวงสาธารณสุข เปนประธานสักขี
พยานในพิธีลงนามความรวมมือการวิจัยและ
พั ฒ นาผลิ ต วั ค ซี น ป อ งกั น โรคชิ คุ น กุ น ยา
ระหวาง องคการเภสัชกรรม โดยนายแพทย
วิ ทิ ต อรรถเวชกุ ล ผู  อํ า นวยการองค ก าร
เภสัชกรรม และ Mr. Jean-Phillipe Proust
กรรมการผูจัดการ บริษัท ซาโนฟ ปาสเตอร
จํากัด
รัฐมนตรีวาการกระทรวงสาธารณสุข
กลาววา โรคชิคุนกุนยา เปนโรคติดเชื้อไวรัสที่มี
ยุงลายเปนพาหะนําโรค ผูที่เปนโรคชิคุนกุนยา
จะมีอาการไขสูงอยางฉับพลัน มีผื่นแดงขึ้นตาม
รางกายและอาจมีอาการคันรวมดวย ในผูใหญ
จะมีอาการปวดขอ ซึ่งอาจพบขออักเสบได โรค
ดังกลาว จะสงผลใหประชาชนติดเชื้อไดงายและ
ระบาดอย า งรวดเร็ว เพราะติดตอทางยุงลาย
ซึ่ ง แนวทางการป อ งกั น ของโรคทุ ก วั น นี้ ยั ง ไม มี
50
วั ค ซี น สํ า หรั บ การรั ก ษาและป อ งกั น โรค เป น
การรักษาตามอาการ เชน หากเปนไขก็ใหยา
ลดไข หรือหากปวดขอก็ใหพักผอนอยางเพียงพอ
เพื่อบรรเทาอาการเทานั้น
เพื่ อ เป น การรองรั บ การระบาดของโรค
ดังกลาว องคการเภสัชกรรมจึงไดลงนามความ
ร ว มมื อ ในการวิ จั ย และพั ฒ นา โดยองค ก าร
เภสัชกรรมไดรบั การถายทอดเทคโนโลยีจากบริษทั
ซาโนฟ ปาสเตอร จํากัด ซึ่งถือวาเปนบริษัทที่ได
รับการรับรองมาตรฐานระดับสากล ทั้งนี้ เพื่อ
ประโยชนสุขของประชาชนในการเขาถึงบริการ
สาธารณสุขของประเทศ ทั่วถึงในทุกอาการของ
โรคอยางมีประสิทธิภาพตอไป
ผูอํานวยการองคการเภสัชกรรม กลาว
เพิ่มเติมวา เนื่องจากโรคนี้เปนโรคที่สําคัญใน
เมืองไทย ทางบริษัทซาโนฟ ปาสเตอร จํากัด ได
เห็นความสําคัญและความจําเปน จึงยินดีที่จะ
ถ า ยทอดเทคโนโลยี ใ ห กั บ องค ก ารเภสั ช กรรม
โดยไม เ สี ย ค า ใช จ  า ย ทางบริ ษั ท ฯ ก็ จ ะส ง
ผูเชี่ยวชาญมาใหความรู และจะมีการทดลอง
การผลิตที่หองปฏิบัติการขององคการเภสัชกรรม
ที่ม หาวิท ยาลัย ศิล ปากร วิท ยาเขตพระราชวัง
สนามจันทร ซึง่ ความรวมมือของทัง้ สองหนวยงาน
จะสงผลใหประชาชนไดเขาถึงระบบสุขภาพ และ
ลดปริมาณนําเขา ลดคาใชจา ยในการรักษาผูป ว ย
และทําใหผปู ว ยสามารถเขาถึงโอกาสในการรักษา
ไดมากขึ้น นําไปสูการมีคุณภาพชีวิตที่ดีตอไป
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

10 ป องคการเภสัชกรรม-เมอรริเออรชีววัตถุ
ขยาย-พัฒนาวัคซีนสรางเสริมภูมิคุมกันโรคครบวงจร

นายแพทยวชิ ยั โชควิวฒ
ั น ประธานกรรมการองคการเภสัชกรรม และประธานกรรมการ
บริหารบริษัท องคการเภสัชกรรม-เมอรริเออรชีววัตถุ จํากัด ซึ่งเปนหนึ่งในบริษัทรวมทุนของ
องคการเภสัชกรรมกับบริษัทซาโนฟ ปาสเตอร จํากัด ที่ประสบความสําเร็จในการสนับสนุนงาน
ดานสาธารณสุขของประเทศ เปดเผยวา ตลอดระยะเวลา 10 ปทผี่ านมา บริษทั สามารถผลิตวัคซีนเพือ่
สนับสนุนงานดานการสรางเสริมภูมิคุมกันโรคใหกับกรมควบคุมโรคไดอยางตอเนื่อง ดวยวัคซีน
ที่มีคุณภาพเทาเทียมกับวัคซีนที่ผลิตในประเทศตนตํารับ และมีการพัฒนาดานการผลิตอยางตอเนื่อง
จากยอดการผลิต 4 ลานโดสในป 2546 เปน 25 ลานโดส ในป 2552
ในป พ.ศ. 2548 ประเทศไทยโดยไดรับ สวนหนึ่งในการเสริมและสนับสนุนนโยบายและ
ความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรีใหจดั ทํานโยบาย แผนยุทธศาสตรดังกลาว โดยเฉพาะอยางยิ่งใน
และแผนยุทธศาสตรดา นวัคซีน โดยมีวตั ถุประสงค สวนของการผลิตดานปลายนํ้า
เพื่ อ สร า งความมั่ น คงของประเทศด า นวั ค ซี น จากความร ว มมื อ ในการก อ ตั้ ง บริ ษั ท
ใหสามารถอยูบนพื้นฐานของการพึ่งพาตนเอง รวมทุนนี้ ทําใหมีการถายทอดเทคโนโลยีดาน
ตลอดจนการสนั บ สนุ น ให นั ก วิ จั ย และผู  ผ ลิ ต การผลิต การควบคุมคุณภาพ การประกันคุณภาพ
ในประเทศสามารถวิจัยพัฒนาและผลิตวัคซีน การบริหารจัดการและอื่น ๆ เปนไปอยางราบรื่น
ไดครบทั้งกระบวนการ บริษัทรวมทุนนี้ถือเปน จนเปนที่ยอมรับในระดับสากล และไดผานการ

51
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

นายจุ ริ น ทร ลั ก ษณวิ ศิ ษ ฏ รั ฐ มนตรี ว  า การกระทรวงสาธารณสุ ข ให เ กี ย รติ เ ยี่ ย มชม

หองปฏิบัติการดานตาง ๆ ในโอกาสครบรอบ 10 ป ของบริษัทฯ ที่นิคมอุตสาหกรรมเกตเวยซิตี้
จ.ฉะเชิงเทรา เมื่อ 26 กุมภาพันธ 2553

ในแผนยุ ท ธศาสตร ก ารขยายงาน

ดานวัคซีน และชีวผลิตภัณฑใหมขององคการ
เภสั ช กรรม บริ ษั ท ร ว มทุ น แห ง นี้ จ ะเป น แหล ง
สนั บ สนุ น วั ค ซี น พื้ น ฐานในโครงการสร า งเสริ ม
ภูมิคุมกันโรคของประเทศ ในโอกาสนี้องคการ
เภสัชกรรมและบริษัทรวมทุนไดรวมลงนามใน
สัญญารวมจัดหาและกระจายวัคซีนไปยังผูใช
ทั่ ว ประเทศอย า งมี ป ระสิ ท ธิ ภ าพ ทั่ ว ถึ ง และ
รับรองคุณภาพ ทัง้ จากหนวยงานดานสาธารณสุข เพี ย งพอต อ การสร า งเสริ ม ภู มิ คุ  ม กั น โรค
ของประเทศออสเตรเลีย และจากองคการอนามัย เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นของประชาชนชาวไทย
โลก ซึง่ เปนอีกกาวหนึง่ ของความสําเร็จของบริษทั
ในการเตรียมความพรอมสําหรับการสงออกวัคซีน
ไปยังภูมิภาคอื่น ๆ ในอนาคตอันใกล

52
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

ประมวลภาพกิจกรรมเพื่อสังคม
ชวยเหลือนํ้าทวมอยุธยา
นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ นายกรัฐมนตรี ลงพื้นที่พรอม
หนวยแพทยเยีย่ มราษฎรทีป่ ระสบภัยพิบตั นิ าํ้ ทวมขังในพืน้ ทีจ่ งั หวัด
พระนครศรีอยุธยา โดยนําถุงยังชีพพรอมยาชุด ชวยเหลือ
นํ้าทวมขององคการเภสัชกรรม จํานวน 3,000 ชุด มอบให
ชาวบานผูประสบภัย ณ ศาลาการเปรียญวัดสีกุก และวัดผักไห
เมื่อเดือนตุลาคม 2552

จีพีโอเพื่อผูประสบอุทกภัย
องคการเภสัชกรรม โดย นางสาวศิริวรรณ เอียวพันธ
ผู  อํ า นวยการกองประชาสั ม พั น ธ พร อ มหน ว ย “จี พี โ อ
เพื่อผูประสบภัยนํ้าทวม” ออกพื้นที่มอบยา เวชภัณฑ และ
ถุงยังชีพ จํานวน 1,000 ชุด แกประชาชนที่ประสบอุทกภัย ใน
เขตพื้นที่อําเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี ซึ่งเปนหนึ่งใน
กิจกรรมเพื่อสังคมที่องคการเภสัชกรรมดําเนินการมาอยาง
ตอเนื่องเมื่อเดือนตุลาคม 2552

อภ. ชวยเหลือผูประสบภัยนํ้าทวม
ภญ.พิ ศ มร กลิ่ น สุ ว รรณ รองผู  อํ า นวยการ
องคการเภสัชกรรม (อภ.) พรอมหนวย “จีพีโอเพื่อ
ผูประสบภัยนํ้าทวม” ออกพื้นที่มอบยา เวชภัณฑ และ
ถุงยังชีพ จํานวน 1,000 ชุด แกประชาชนที่ประสบอุทกภัย
ในพื้นที่อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี ซึ่งเปนหนึ่ง
ในกิจกรรมเพือ่ สังคมทีอ่ งคการเภสัชกรรมดําเนินการมาอยาง
ตอเนื่อง เมื่อเดือนตุลาคม 2552

มอบยาและทุนอาหารกลางวัน
นพ.วิ ทิ ต อรรถเวชกุ ล ผู  อํ า นวยการองค ก าร
เภสัชกรรม (อภ.) นําตูยาพรอมยาสามัญประจําบาน และทุน
อาหารกลางวัน มอบใหแกครูประจําศูนยอบรมเด็กกอนเกณฑ
วัดพระพุทธบาท ในโอกาสไปทอดกฐินประจําป 2552 ที่จังหวัด
หนองคาย

53
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

เครือขายผูติดเชื้อเยี่ยมชมอาคารผลิตยาตานเอดส
คณะเจาหนาที่จากมูลนิธิเขาถึงเอดส และเครือขาย
ผูติดเชื้อเอชไอวี/เอดส ประเทศไทย จากภูมิภาคตาง ๆ ของ
ประเทศ เขาพบผูบ ริหารองคการเภสัชกรรม เพือ่ สรุปแนวทาง
ในการผลิตยาตานเอดสสําหรับเด็ก และกลุมดื้อยา พรอม
เดินทางไปเยีย่ มชมการกอสรางอาคารผลิตยาตานไวรัสเอดส
ตามมาตรฐาน WHO GMP ในสวนของเฟส 2 ทีฝ่ า ยเภสัชเคมี
ภัณฑ องคการเภสัชกรรม คลอง 10 ถ.รังสิต-นครนายก
เมื่อเดือนพฤศจิกายน 2552

อภ. อบรมความรูเ รือ่ ง “หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง”

ดร.สุเมธ ตันติเวชกุล เลขาธิการมูลนิธชิ ยั พัฒนา
ให เ กี ย รติ เ ป น วิ ท ยากรรั บ เชิ ญ มาบรรยายในการอบรม
หลั ก สู ต ร “หลั ก ปรั ช ญาเศรษฐกิ จ พอเพี ย ง” เพื่ อ ให
ความรูแกผูบริหารและพนักงานองคการเภสัชกรรม ใชเปน
แนวนโยบายในการดํ า เนิ น กิ จ กรรมสนองพระราชดํ า ริ
พระบาทสมเด็จพระเจาอยูห วั โดยมี นายมนูญ บุบผะเรณู
รองผูอ าํ นวยการองคการเภสัชกรรม และผูบ ริหารองคการ
เภสัชกรรมใหการตอนรับ ณ หองประชุมชัน้ 5 อาคารอํานวย
การ องคการเภสัชกรรม

อภ. สมทบทุนโครงการ “GPO CARE AIDS”

องคการเภสัชกรรม โดย นายมนูญ บุบผะเรณู
รองผู  อํ า นวยการองค ก ารเภสั ช กรรม บริ จ าคเงิ น
100,000 บาท เนือ่ งในวันเอดสโลก เพือ่ สมทบทุน “กองทุน
ยาพระวรราชาทิ นั ด ดามาตุ สํ า หรั บ ผู  ติ ด เชื้ อ เอดส
สภากาชาดไทย” “กองทุนพระวรราชาทินัดดามาตุ เพื่อ
ลดการติดเอดสจากแมสูลูก” และ “โครงการคืนชีวิต
ใหพอ แมเพือ่ ลูกนอยทีป่ ลอดเอดส สภากาชาดไทย” เพือ่
ใช เ ป น ค า ใช จ  า ยในการจั ด ซื้ อ ยาต า นไวรั ส เอดส
ใหกับผูติดเชื้อที่อยูในโครงการขององคอุปถัมภ โดยมี
ศ.กิตติคุณ นพ.ประพันธ ภานุภาค ผูอํานวยการ
ศูนยวจิ ยั โรคเอดส สภากาชาดไทย รวมเปนสักขีพยาน
ณ สถานีโทรทัศน ชอง 9 อสมท.

54
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

อภ. รวมถวายพระพรและถวายสัตยปฏิญาณ
นพ.วิทิต อรรถเวชกุล ผูอํานวยการองคการ
เภสั ช กรรม พร อ มคณะผู  บ ริ ห ารและพนั ก งานองค ก าร
เภสัชกรรม รวมพิธีถวายพระพรชัยมงคล และถวายสัตย
ปฏิญาณเพื่อเปนขาราชการที่ดี และพลังของแผนดิน เนื่อง
ในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา พระบาทสมเด็จ
พระเจ า อยู  หั ว 5 ธั น วาคม 2552 พร อ มจั ด นิ ท รรศการ
เทิดพระเกียรติฯ ณ บริเวณโถงอาคารอํานวยการองคการ
เภสัชกรรม

รวมมือพัฒนาวัคซีนหวัดใหญ
นพ.วิทิต อรรถเวชกุล ผูอํานวยการองคการ
เภสัชกรรม (ซาย) รวมลงนามกับ ศ.เกียรติคณ ุ นพ.วิศษิ ฏ
สิตปรีชา ผูอํานวยการสถานเสาวภา สภากาชาดไทย
ในบันทึกขอตกลงความรวมมือในการแบงบรรจุผลิตภัณฑ
วัคซีนหวัดใหญที่ผลิตโดยองคการเภสัชกรรม และมอบให
สถานเสาวภาแบงบรรจุดวยเทคโนโลยีระดับสากลปริมาณ
10 ลานโดสตอป เพื่อใชในการใหบริการประชาชนกลุมเสี่ยง
เพื่อปองกันไขหวัดใหญ ณ หองประชุมสถานเสาวภา เมื่อ
เดือนมกราคม 2553

อภ. รวมเดินรณรงควันเอดสโลก
องคการเภสัชกรรมรวมเดินรณรงคเนื่องในวันเอดสโลก โดยมีคําขวัญวา “เอดสรูเร็ว รักษาได” ซึ่งจัดโดย
สภากาชาดไทย รวมกับหนวยงานราชการและเอกชน เดินรณรงคจากสวนลุมพินีไปยังยานธุรกิจ สถานบันเทิง ถนน
สุรวงศ และสีลม เพื่อใหประชาชนโดยเฉพาะกลุมเสี่ยง ไดตระหนักถึงการปองกันตนเองและคนรอบขางจาก
ภัยรายของโรคเอดส และมีทัศนคติที่ดีตอผูติดเชื้อใหอยูรวมในสังคมไดอยางปกติสุข

55
 วารสารองคการเภสัชกรรม
ปที่ 36 ฉบับที่ 1 ต.ค. 52 - มี.ค. 53

อภ. เปดตัว CSR รวมพัฒนาสังคมไทย

นพ.วิ ชั ย โชควิ วั ฒ น ประธานกรรมการองค ก าร
เภสัชกรรม (ที่ 2 จากซาย) เปนประธานในพิธีเปดโลก CSR
ซึ่งเปนนโยบายความรับผิดชอบตอสังคม ที่องคการเภสัชกรรม
ตอบแทนสังคมในรูปของกิจกรรมสาธารณประโยชน การดูแล
กิจการที่ดี การมีธรรมาภิบาล ใสใจตอผูบริโภค พรอมรักษา
สิ่ ง แวดล อ มในการดํ า เนิ น การ โดยมี อาจารย ป ระสาร
มฤคพิ ทั ก ษ สมาชิ ก วุ ฒิ ส ภา นพ.ชู ชั ย ศุ ภ วงค และ
นายสุทธิชัย เอี่ยมเจริญยิ่ง กรรมการองคการเภสัชกรรม
รวมพิธี ณ ลาน ดร.ตั้ว ลพานุกรม องคการเภสัชกรรม ราชเทวี
กรุงเทพฯ
อภ. ปลูกฝงจิตอาสาแกพนักงาน
อาจารยประสาร มฤคพิทกั ษ สมาชิกวุฒสิ ภา ใหเกียรติ
เป น ผู  ดํ า เนิ น การเสวนาในหั ว ข อ “CSR กั บ การมี ส  ว นร ว ม
ของพนั ก งานองค ก ารเภสั ช กรรม” ในการอุ ทิ ศ ตนเพื่ อ
สาธารณประโยชนในรูปของจิตอาสารวมพัฒนาสังคมอยางยั่งยืน
โดยมี นายมีชัย วีระไวทยะ จากสมาคมพัฒนาประชากรและ
ชุ ม ชน คุ ณ ศศมล สุ พุ ท ธมงคล จากบางจากป โ ตรเลี ย ม
และนายภิเศก โพธิ์นคร จากธนาคารกรุงไทย รวมเสวนา
ณ หองประชุมองคการเภสัชกรรม ราชเทวี กรุงเทพฯ
อภ. บริจาคเงินชวยเหลือผูประสบภัยเฮติ
นายมนูญ บุบผะเรณู รองผูอํานวยการองคการ
เภสัชกรรม เปนผูแทนมอบเงินบริจาคของพนักงาน ลูกจาง และ
องคการเภสัชกรรม รวมสมทบเพื่อชวยเหลือผูประสบภัยชาวเฮติ
จํ า นวน 317,100 บาท ผ า นโครงการรวมนํ้ า ใจชาวไทย
ชวยผูประสบภัยเฮติ โดยมี นายวีระชัย วีระเมธีกุล รัฐมนตรี
ประจําสํานักนายกรัฐมนตรี เปนผูรับมอบ ณ ตึกบัญชาการ 1
ชั้น 1 ทําเนียบรัฐบาล เมื่อวันที่ 4 กุมภาพันธ 2553

อภ. มอบตูย าพรอมยาสามัญประจําบานแกโรงเรียนทีข่ าดแคลน

ในพื้นที่อําเภอปากชอง
องคการเภสัชกรรม โดย นางสาวศิริวรรณ เอียวพันธ
ผูอํานวยการกองประชาสัมพันธ (กลาง) พรอมดวยนายสุทธิ
จงเจียมจิตต นายกสมาคมชางภาพผูสื่อขาวโทรทัศนแหง
ประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ มอบอุปกรณกีฬา ตูยา
พรอมยาสามัญประจําบาน จํานวน 20 ชุด ใหแกโรงเรียนที่
ขาดแคลนในพื้นที่อําเภอปากชอง จังหวัดนครราชสีมา ในโอกาส
ที่ฝายขาวสถานีโทรทัศนสีกองทัพบก ชอง 7 จัดสัมมนาผูสื่อขาว
พิเศษภูมิภาคทั่วประเทศ
56