Οδηγίες Για Το Μάθημα Των Μαθηματικών 2019-2020

THEODOROS DIMITRAKOPOULOS
2019.08.22 08:31:23
THEODOROS DIMITRAKOPOULOS
CN=THEODOROS DIMITRAKOPOULOS
C=GR
O=Hellenic Public Administration Certification Services
E=thdimitrakopoulos2@minedu.gov.gr
Public key:
RSA/1024 bits
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αποστολή με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
----- Βαθμός Ασφαλείας:
Να διατηρηθεί μέχρι:
Βαθμός Προτεραιότητας
ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Δ/ΘΜΙΑΣ Μαρούσι, 22-8-2019

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ & ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Π.Ε. Αρ. Πρωτοκόλλου: Φ.20/130447/Δ1
ΤΜΗΜΑ Α’ ΣΠΟΥΔΩΝ
& ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
ΑΥΤΟΤΕΛΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
ΤΜΗΜΑ Α΄
Ταχ. Δ/νση : Ανδρέα Παπανδρέου 37 ΠΡΟΣ:1.Περιφερειακούς Δ/ντές Εκπ/σης

Τ.Κ. – Πόλη : 15180 – Μαρούσι 2. Συντονιστές Εκπαιδευτικού Έργου Δημοτικής
Ιστοσελίδα : http://www.minedu.gov.gr Εκπαίδευσης
Email : spudonpe@minedu.gov.gr
(μέσω των Περιφ. Δ/νσεων Εκπ/σης της χώρας)
Πληροφορίες : Θ. Δημητρακόπουλος
Χ. Μαραγκός 3. Διευθυντές Π.Ε. της χώρας
Τηλέφωνο : 210 344 2425 4. Διευθυντές, Προϊσταμένους & Διδακτικό
Προσωπικό των Δημόσιων και Ιδιωτικών σχολικών
μονάδων (μέσω των Δ/νσεων Π.Ε)
ΚΟΙΝ.: Ι.Ε.Π.
info@iep.edu.gr
ΘΕΜΑ: «Οδηγίες για τη διαχείριση της ύλης για τα μαθηματικά του Δημοτικού
σχολείου»
Μετά από σχετική εισήγηση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Πράξη 26/27-
06-2019 του Δ.Σ.) σας αποστέλλουμε οδηγίες για τη διαχείριση της ύλης για τα μαθηματικά
του Δημοτικού σχολείου.
Μαθηματικά Δημοτικού (Τάξεις: Α΄, Β΄, Γ΄, Δ΄, Ε΄, Στ΄)
ΤΑΞΗ Α΄
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ:
Βιβλίο μαθητή, Μαθηματικά Α΄ Δημοτικού, 2015, α΄ τεύχος
Βιβλίο μαθητή, Μαθηματικά Α΄ Δημοτικού, 2015, β΄ τεύχος
Τετράδιο εργασιών, Μαθηματικά Α΄ Δημοτικού, 2015, α΄ τεύχος
Τετράδιο εργασιών, Μαθηματικά Α΄ Δημοτικού, 2015, β΄ τεύχος
Τετράδιο εργασιών, Μαθηματικά Α΄ Δημοτικού, 2015, γ΄ τεύχος
Τετράδιο εργασιών, Μαθηματικά Α΄ Δημοτικού, 2015, δ΄ τεύχος
1
Κεφάλ Προτείνεται Προτείνετα Προτείνεται να Προτείνεται Παρατηρήσ
αιο να μην ι να μην αξιοποιηθούν να εις
αξιοποιηθο αξιοποιηθο διδακτικά οι αξιοποιηθο
ύν ύν παρακάτω ύν
διδακτικά διδακτικά «ψηφιακές διδακτικά οι
από το από το δραστηριότητες» παρακάτω
Βιβλίο Τετράδιο από το εκπαιδευτικό δραστηριότ
Μαθητή τα Εργασιών λογισμικό της Α΄-Β΄ ητες από τα
παρακάτω: τα τάξης του ΠΙ νέα ΠΣ και
παρακάτω: τον Οδηγό
για τον
Εκπαιδευτικ
ό **
1ο
1η
Ενότητ
α
3o σελ.14, Υπάρχει
δραστηριότ αντίστοιχη
ητα 1 σε επόμενο
κεφάλαιο
5o σελ.21, Υπάρχει σε
δραστηριότ επόμενο
ητα 3 κεφάλαιο
(κεφ.7)
7o σελ. 24, Προτείνεται
δραστηριότ να
ητα 1 αξιοποιηθεί
χειραπτικό
υλικό
κυβάκια ή
ξυλάκια
8o σελ. 27, Προτείνεται να Υπάρχει σε
δραστηριότ αξιοποιηθεί από το επόμενο
ητα 6 λογισμικό του Π.Ι. για κεφάλαιο
την Α΄-Β΄ τάξη η (κεφ.11)
ενότητα των
μετρήσεων της Α΄
τάξης στη διεύθυνση:
http://ts.sch.gr/repo/
online-packages/dim-
mathimatika-a-
b/d04/cd/maths/start
up.swf
9o
2η
Ενότητ
α
11o Εναλλακτικά
μπορεί να
γίνει η
2
δραστηριότ
ητα από το
Νέο
Πρόγραμμα
Σπουδών,
ΑρΔ1, για
την Α΄
δημοτικού
στη, σελ.44.
12o σελ.32, Προτείνεται να Δεν έχουν
δραστηριότ αξιοποιηθεί από το διδαχθεί
ητα 3 λογισμικό του Π.Ι. για συνδιασμο
την Α΄-Β΄ τάξη από ύς
την ενότητα αριθμοί συμφώνων
και πράξεις της Α΄ στη γλώσσα
τάξης η «σύγκριση»
στη διεύθυνση:
mathimatika-a-
up.swf
13o σελ.39 σελ.35 Δεν
δραστηριότ δραστηριότ εξυπηρετεί
ητα3 ητα 2 άμεσα τους
στόχους
του
κεφαλαίου.
17o σελ.11 Δεν έχουν
3η δραστηριότ διδαχθεί τα
Ενότητ ητα 5 αντίστοιχα
α γράμματα
στη γλώσσα
για να
συμπληρώσ
ουν τις
λέξεις
19o σελ.52 Εναλλακτικά Το επίπεδο
δραστηριότ μπορεί να ανάγνωσης
ητα 1 γίνει η δεν βοηθά
δραστηριότ την επίλυση
ητα από το της
Νέο άσκησης
Πρόγραμμα στο α΄
Σπουδών, τρίμηνο,
ΑρΔ9, για υπάρχει
την Α΄ όμοια σε
δημοτικού επόμενο
στη, σελ.45. κεφάλαιο
(κεφ.52 ΤΕ)
Προτείνεται
3
ως
εισαγωγική
να γίνει η
άσκηση 2
σελ.14 από
το Τετράδιο
Εργασιών
20o Εναλλακτικά μπορεί
να αξιοποιηθεί από
το λογισμικό του Π.Ι.
για την Α΄-Β΄ τάξη
από την ενότητα
μετρήσεις της Α΄
τάξης το «νόμισμα»
mathimatika-a-
up.swf
21o σελ.56, Εναλλακτικά Υπάρχει σε
δραστηριότ μπορεί να προηγούμε
ητα 1 γίνει η νο
δραστηριότ κεφάλαιο
ητα από το
Νέο
Πρόγραμμα
Σπουδών,
ΑρΔ7, για
την Α΄
δημοτικού
στη, σελ.45.
25o σελ.65, Υπάρχει
4η δραστηριότ όμοια σε
Ενότητ ητα 4 επόμενα
α κεφάλαια
(κεφ.33,46)
29o σελ.33 Υπάρχει σε
(κεφ. 47)
αξιοποίηση
στην
ενότητα 7
31o σελ.36 Υπάρχει
δραστηριότ δυσκολία
ητα 3 στην
κατανόησή
της
32o σελ.39 Υπάρχει σε
4
(κεφ.47)
33o Εναλλακτικά
5η μπορεί να
Ενότητ γίνει η
α δραστηριότ
ητα από το
Νέο
Πρόγραμμα
Σπουδών,
ΑρΔ3, για
την Α΄
δημοτικού
στη, σελ.44.
35o σελ. 15 Υπάρχει
ητα 5 στην
κατανόησή
της
36o σελ. 17 Εναλλακτικά Υπάρχει
δραστηριότ μπορεί να λάθος, το
ητα 5 γίνει η σωστό
δραστηριότ είναι: «προς
ητα από το τα αριστερά
Νέο 2»
Πρόγραμμα
Σπουδών,
ΓΔ1, για την
Α΄
δημοτικού
στη, σελ.46.
39o σελ. 26 Εναλλακτικά Προτείνεται
6η δραστηριότ μπορεί να να
Ενότητ ητα 1 γίνει η αξιοποιηθεί
α δραστηριότ χειραπτικό
ητα από τον υλικό
Οδηγό για κυβάκια ή
τον ξυλάκια
Εκπαιδευτικ
ό στη σελ.55
με τίτλο:
«Φτιάχνω
αριθμούς με
δεκάδες»
ητα 5 στην
κατανόησή
της
45o
7η
5
Ενότητ
α
ητα 1 στην
σελ.46 κατανόησή
δραστηριότ τους από
ητα 2 τους/τις
μαθητές/τρι
ες
51o σελ.50 Η τρίτη
δραστηριότ πρόσθεση
ητα 1 στη σειρά
είναι
διψήφιους
αριθμούς
52o σελ.54 Αντί των
8η δραστηριότ νομισμάτων
Ενότητ ητα 2 προτείνεται
α να
αξιοποιηθεί
χειραπτικό
υλικό
κυβάκια ή
ξυλάκια
54o σελ.59 σελ.14 Εναλλακτικά μπορεί Παρουσιάζο
δραστηριότ δραστηριότ να αξιοποιηθεί από υν
ητα 2 ητα 3 το λογισμικό του Π.Ι. δυσκολία
για την Α΄-Β΄ τάξη στην
από την ενότητα κατανόησή
μετρήσεις της Α΄ τους
τάξης το «μήκος» στη
διεύθυνση:
mathimatika-a-
up.swf
58o
9η
Ενότητ
α
60o σελ.26 Αντί της
δραστηριότ λέξης
ητα 3 «άδεια» να
γραφεί
«λιγότερο
νερό»
61o σελ.74 Παρουσιάζε
δραστηριότ ι δυσκολία
ητα 1 στην λύση
6
της από
τους/τις
μαθητές/τρι
ες
Οδηγίες για τις ενότητες των μαθηματικών της τάξης
1η Ενότητα
Η σημαντικότητα της έννοιας του αριθμού αναδεικνύεται και στα Νέα Προγράμματα
Σπουδών: «Από τη στιγμή της γέννησής τους τα παιδιά έρχονται αντιμέτωπα με μια
πληθώρα από αριθμητικά φαινόμενα, τα οποία ελκύουν το ενδιαφέρον και την περιέργειά
τους. Οι αριθμοί αντιπροσωπεύουν μια ανεξάντλητη και ερεθιστική πηγή ευκαιριών για
ανακαλύψεις. Έτσι, η καθημερινότητά τους προσφέρει το πρώτο και πιο προκλητικό
περιβάλλον για αλληλεπιδράσεις με νόημα και, επομένως, για την προώθηση της
διαδικασίας μάθησης του αριθμού. Η διεύρυνση αυτού του πρώτου πεδίου ‘αριθμητικής
δράσης’ με το σχολικό περιβάλλον διαμορφώνει νέους ορίζοντες μάθησης για τον αριθμό,
καθώς με οργανωμένο, πλέον, τρόπο οι μαθητές οδηγούνται στη μετάβαση από την άτυπη
αριθμητική γνώση στην τυπική, στη μύηση στο ‘αριθμητικό/μαθηματικό κεφάλαιο’ του
ανθρώπινου πολιτισμού. Προσκαλούνται, συγκεκριμένα, να γίνουν «ενάριθμοι»
(numerate), να αναπτύξουν την αίσθηση του αριθμού (number sense): μια γενική
κατανόηση του αριθμού και των πράξεων με αριθμούς, καθώς και την ικανότητα ευέλικτης
αξιοποίησης αυτής της κατανόησης για τη συγκρότηση και διατύπωση μαθηματικών
κρίσεων και την ανάπτυξη χρήσιμων στρατηγικών διαχείρισης των αριθμών και των
πράξεων με αριθμούς», Νέα Προγράμματα Σπουδών, έκδοση, 2014,σελ. 13.
Επίσης προτείνεται, να μελετηθεί το κείμενο από τον «Οδηγό για τον Εκπαιδευτικό»,
έκδοση 2014, που αναφέρεται στην έννοια του αριθμού, σελ.51 έως 53.
Επειδή, η έννοια του αριθμού στα μαθηματικά είναι πολύ σημαντική προτείνεται κατά τη
διδασκαλία του η αξιοποίηση χειραπτικού υλικού.
Επίσης, προτείνεται το κεφάλαιο 5 να γίνει σε δύο διδακτικές περιόδους (μία διδ. περίοδος
το Βιβλίο Μαθητή και μία διδ. περίοδος το Τετράδιο Εργασιών).
Ακόμη, προτείνεται το κεφάλαιο 6 να γίνει σε δύο διδακτικές περιόδους (μία διδ. περίοδος
το Βιβλίο Μαθητή και μία διδ. περίοδος το Τετράδιο Εργασιών).
2η Ενότητα
Προτείνεται το κεφάλαιο 10 να γίνει σε δύο διδακτικές περιόδους (μία διδ. περίοδος το
Βιβλίο Μαθητή και μία διδ. περίοδος το Τετράδιο Εργασιών).
3η Ενότητα
Προτείνεται η διδασκαλία της προσθετικής ανάλυσης των αριθμών να διδαχθεί με την εξής
λογική σειρά:
Δραστηριότητα Αιτιολόγηση
Κεφάλαιο 18, σελίδα 13, Αντιμεταθετική ιδιότητα πρόσθεσης ως
δραστηριότητα 5 από το Τετράδιο παρατήρηση των ίδιων προσθετέων στις
Εργασιών αριθμοπροτάσεις
«έχω κάνει την πράξη μία φορά, οι προσθετέοι
μένουν ίδιοι, ξέρω το αποτέλεσμα χωρίς να κάνω
νοερά την ίδια πρόσθεση»
Κεφάλαιο 21, σελίδα 57, Να δοθεί εναλλακτικό ρεαλιστικό πλαίσιο
δραστηριότητα 3 από το Βιβλίο προβλήματος
Μαθητή
7
Κεφάλαιο 21, σελίδα 19, Τυποποιημένη προσθετική ανάλυση αριθμών
δραστηριότητα 3 από το Τετράδιο Να δοθεί εναλλακτικό ρεαλιστικό πλαίσιο
Εργασιών προβλήματος
Κεφάλαιο 21, σελίδα 18 Δίνεται η δυνατότητα μέσα από το ρεαλιστικό
,δραστηριότητα 2 από το Τετράδιο πλαίσιο του προβλήματος ο μαθητής να
Εργασιών διαχειριστεί τις συλλογές «βιβλία» του 6,7,8
ενεργώντας σε αυτές. Προτείνεται και η
χρησιμοποίηση χειραπτικού υλικού. Επίσης, ο
μαθητής μπορεί να ταξινομήσει τις λύσεις του ή
τις λύσεις που προκύπτουν από άλλους
συμμαθητές σ
ην τάξη
4η Ενότητα
Προτείνεται στο κεφάλαιο 30 η δραστηριότητα 3 (τετράδιο εργασιών τεύχος β σελίδα 34)
να αξιοποιηθεί στην επόμενη ενότητα 7.
5η Ενότητα
Προτείνεται το κεφ.33 να γίνει σε δύο διδακτικές περιόδους (μία διδ. περίοδος το Βιβλίο
Μαθητή και μία διδ. περίοδος το Τετράδιο Εργασιών).
6η Ενότητα
Προτείνεται το κεφ.42 να γίνει σε δύο διδακτικές περιόδους (μία διδ. περίοδος το Βιβλίο
Μαθητή και μία διδ. περίοδος το Τετράδιο Εργασιών).
7η Ενότητα
Στην έννοια της πρόσθεσης και της αφαίρεσης, ως αντίστροφες πράξεις, μπορεί να
χρησιμοποιηθεί ως αναπαράσταση η αριθμογραμμή. Τα κεφάλαια 47 και 49 προτείνεται να
διδαχθούν με την εξής λογική σειρά:
Δραστηριότητα Αιτιολόγηση
Κεφάλαιο 49, σελ. 47, δραστηριότητα 4 Δίνεται η δυνατότητα μέσα από το
από το Βιβλίο Μαθητή ρεαλιστικό πλαίσιο του προβλήματος να
χρησιμοποιηθεί η αριθμογραμμή για την
επίλυση της αφαίρεσης 13-9. Οι μαθητές
προσθέτουν στο 9 αριθμούς «κηρομπογιές»
μέχρι το 13 μελετώντας την υπέρβαση της
δεκάδας ως απόσταση του 9 από το 13.
Αντίστροφα, οι μαθητές αναλύουν το
πλήθος 9 επιλέγοντας πιο εύκολες
αφαιρέσεις με γνώμονα το 10.
(13-3=10, 10-6=4)
Κεφάλαιο 49, σελ. 41, δραστηριότητα 5 Εξάσκηση πράξεων στην αριθμογραμμή.
από το Τετράδιο Εργασιών Διαχείριση πλήθους αφαιρέτη.
Κεφάλαιο 47, σελ.42, δραστηριότητα 1 Προτείνεται να συμπληρωθεί πρώτα η
από το Βιβλίο Μαθητή αριθμογραμμή και έπειτα οι
αριθμοπροτάσεις που συμβολίζουν τις
κινήσεις – μαθηματικές πράξεις πάνω στην
αριθμογραμμή
Κεφάλαιο 47, σελ. 43, δραστηριότητα 3 Πρώτα η αριθμογραμμή, έπειτα οι
από το Βιβλίο Μαθητή αριθμοπροτάσεις
Κεφάλαιο 47, σελ.43, άσκηση 4 από το Πρώτα η αριθμογραμμή, έπειτα η
8
Βιβλίο Μαθητή αριθμοπρόταση
Κεφάλαιο 49, σελ.40, δραστηριότητα 2 Εξάσκηση στη μέτρηση της απόστασης των
από το Τετράδιο Εργασιών αριθμών στ
ν αριθμογραμμή
Κεφάλαιο 47, σελ.37, δραστηριότητα 3,
δραστηριότητα 4 από το Τετράδιο
Εργασιών
Κεφάλαιο 49, σελ.47, δραστηριότητα 5
από το Βιβλίο Μαθητή
Κεφάλαιο 49, σελ. 40, δραστηριότητα 3
από το Τετράδιο Εργασιών
Κεφάλαιο 30, σελ. Εξάσκηση στην αντιστροφή πράξεων
4, δραστηριότητα 3 από το Τετράδιο
Εργασιών
**Ενδέχεται στις προτεινόμενες δραστηριότητες των Νέων Προγραμμάτων Σπουδών,
έκδοσης 2014, να υπάρχει μικρή απόκλιση στον αριθμό της σελίδας, λόγω της διαφορετικής
έκδοσης του επεξεργαστή κειμένου, που θα χρησιμοποιηθεί. Σε κάθε περίπτωση όμως ο
κωδικός της προτεινόμενης δραστηριότητας κάθε τάξης είναι μοναδικός (για παράδειγμα
ΑρΔ3, για την Α΄ δημοτικού).
9
ΤΑΞΗ Β΄
Βιβλίο μαθητή, Μαθηματικά Β΄ Δημοτικού, 2015, α΄ τεύχος
Βιβλίο μαθητή, Μαθηματικά Β΄ Δημοτικού, 2015, α΄ τεύχος
Τετράδιο εργασιών, Μαθηματικά Β΄ Δημοτικού, 2015, α΄ τεύχος
Τετράδιο εργασιών, Μαθηματικά Β΄ Δημοτικού, 2015, β΄ τεύχος
Τετράδιο εργασιών, Μαθηματικά Β΄ Δημοτικού, 2015, γ΄ τεύχος
Τετράδιο εργασιών, Μαθηματικά Β΄ Δημοτικού, 2015, δ΄ τεύχος
Κεφάλαιο Προτείνετα Προτείνετ Προτείνεται να Προτείνετα Παρατηρήσει

ι να μην αι να μην αξιοποιηθούν ι να ς
αξιοποιηθ αξιοποιηθ διδακτικά οι αξιοποιηθο
ούν ούν παρακάτω ύν
διδακτικά διδακτικά «ψηφιακές διδακτικά
από το από το δραστηριότητες» οι
Βιβλίο Τετράδιο από το παρακάτω
Μαθητή τα Εργασιών εκπαιδευτικό δραστηριότ
παρακάτω τα λογισμικό της Α΄-Β΄ ητες από
: παρακάτ τάξης του ΠΙ τα νέα
ω: ΠΣ**
1η Ολόκληρο Εναλλακτικ Ως
Ενότητα το ά μπορεί να εισαγωγικό
1ο Κεφάλαιο γίνει η Κεφάλαιο
δραστηριότ είναι
ητα από το προτιμότερο
Νέο να
Πρόγραμμα αξιοποιηθούν
Σπουδών, δραστηριότητ
ΑρΔ1, για ες με
τη Β΄ χειραπτικό
δημοτικού υλικό και
στη, σελ.61. παιγνιώδη
μορφή (όπως,
π.χ. αυτή της
σελ. 10 του
Β.Μ.).
2ο Σελ. 15, Σελ. 9, Εναλλακτικ Β.Μ. Εργασία:
εργασία άσκηση δ ά μπορεί να Δεν
γίνει η προσελκύει
δραστηριότ το
ητα από το ενδιαφέρον
Νέο των μαθητών.
Πρόγραμμα Τ.Ε. Άσκηση
Σπουδών, δ:
ΑρΔ2, για Η χρήση και
τη Β΄ αξιοποίηση
δημοτικού της
στη, σελ.61. αριθμογραμμ
ής καλό θα
10
ήταν να
γίνεται με πιο
ελκυστικό για
τα παιδιά
τρόπο.
4ο Σελ. 13, Άσκηση δ (β):
άσκηση δ Παρουσιάζει
(β) αυξημένη
δυσκολία.
5ο Σελ. 20, Σελ. 15, Β.Μ.
δραστηριότ άσκηση δ Δραστηριότητ
ητα α:
Μη χρηστική
– λειτουργική
εικονιστική
παράσταση.
Τ.Ε. Άσκηση
δ:
Δεν
προσελκύει
το
ενδιαφέρον
των μαθητών.
6ο Σελ. 23, Εναλλακτικ Προτείνεται
εργασία 2 ά μπορεί να να
(α) γίνει η αξιοποιηθεί
δραστηριότ χειραπτικό
ητα από το υλικό
Νέο (κυβάκια ή
Πρόγραμμα ξυλάκια).
Σπουδών,
ΑρΔ4, για
τη Β΄
δημοτικού
στη, σελ.61.
7ο σελ. 24, Θα ήταν
δραστηριότ προτιμότερο
ητες οι
συγκεκριμένε
ς
δραστηριότητ
ες να γίνουν
με χειραπτικό
υλικό.
Επαναληπ Σελ. 22, Άσκηση α:
τικό άσκηση α Το ζητούμενο
1ο – 8ο Σελ. 23, της άσκησης
άσκηση ζ δεν
περιγράφεται
με σαφήνεια.
Άσκηση ζ:
11
Αυξημένης
δυσκολίας και
κατανόησης
του
περιεχομένου
της για τους
μαθητές.
2η Σελ. 24, Αυξημένης
Ενότητα άσκηση β δυσκολίας σε
9ο επίπεδο
και επίλυσης
για τους
μαθητές.
10ο Σελ. 33, Σελ. 26, Εναλλακτικ Β.Μ.
δραστηριότ άσκηση β ά μπορεί να Δραστηριότητ
ητα 3 γίνει η α 3:
δραστηριότ Αυξημένης
ητα από το δυσκολίας.
Νέο Τ.Ε. Άσκηση
Πρόγραμμα β:
Σπουδών, Το σκέλος της
ΑρΔ3, για άσκησης που
τη Β΄ αναφέρεται
δημοτικού στην πρόταση
στη, σελ.61. λύσης
εμπεριέχει
αυξημένο
επίπεδο
δυσκολίας για
τους μαθητές.
11ο Σελ. 35, Σελ. 28, Εναλλακτικά μπορεί Β.Μ. Εργασίες
εργασίες 2 άσκηση α να αξιοποιηθεί από 2 & 3:
&3 Σελ. 29, το λογισμικό του Π.Ι. Αυξημένου
άσκηση γ για την Α΄-Β΄ τάξη επιπέδου
από την ενότητα δυσκολίας για
μετρήσεις της Β΄ κατανόηση
τάξης το «νόμισμα» από τους
στη διεύθυνση: μαθητές.
http://ts.sch.gr/repo Τ.Ε. Άσκηση
/online- α:
packages/dim- Τα μαντέματα
mathimatika-a- συνήθως
b/d04/cd/maths/sta δυσκολεύουν
rtup.swf τα παιδιά του
συγκεκριμένο
υ ηλικιακού
φάσματος
γιατί
απαιτούν
αφηρημένη
12
μαθηματική
σκέψη.
Άσκηση γ:
Η εύρεση των
τριών
διαφορετικών
λύσεων
υπερβαίνει
τις
δυνατότητες
αρκετών
μαθητών
αυτής της
ηλικίας.
12ο Σελ. 37, Περιλαμβάνετ
Συμπέρασμ αι δεκαδικός
α αριθμός που
δεν έχουν
διδαχθεί τα
παιδιά της β΄
τάξης.
13ο Σελ. 38, Σελ. 32, Εναλλακτικά μπορεί Β.Μ.
δραστηριότ άσκηση α να αξιοποιηθεί από Δραστηριότητ
ητα β το λογισμικό του Π.Ι. α β:
για την Α΄-Β΄ τάξη Αυξημένης
από την ενότητα δυσκολίας.
γεωμετρία της Β΄ Τ.Ε. Άσκηση
τάξης «γραμμές και α:
σχήματα» στη Απαιτεί
διεύθυνση: αρκετό χρόνο.
http://ts.sch.gr/repo Θα μπορούσε
/online- να συζητηθεί
packages/dim- μόνο σε
mathimatika-a- προφορικό
b/d04/cd/maths/sta επίπεδο με
rtup.swf τους μαθητές.
14ο Σελ. 41, Εναλλακτικά μπορεί Αυξημένης
εργασία 1 να αξιοποιηθεί από δυσκολίας για
το λογισμικό του Π.Ι. τους μαθητές.
γεωμετρία της Β΄
τάξης το «παιχνίδι
με τα σχήματα» στη
διεύθυνση:
http://ts.sch.gr/repo
/online-
packages/dim-
mathimatika-a-
b/d04/cd/maths/sta
rtup.swf
13
15ο Σελ. 43, Εργασία 2:
εργασία 2 Αυξημένης
δυσκολίας
ανάλογα και
με τη
σύνθεση των
δυάδων της
τάξης.
Επαναληπ Σελ. 45, Σελ. 39, Β.Μ. Άσκηση
τικό άσκηση 3γ άσκηση στ 3γ:
9ο – 15ο Αυξημένου
επιπέδου
κατανόηση
και επίλυση.
Τ.Ε. Άσκηση
στ:
Αυξημένου
επιπέδου
κατανόηση
και επίλυση.
3η
Ενότητα
16ο
17ο Σελ. 48, Σελ. 9 Β.Μ.
δραστηριότ τ.β΄, Δραστηριότητ
ητα άσκηση β α:
Σελ. 49, Προτείνεται η
εργασία 1 αντικατάστασ
ή της με άλλη
α βιωματικής
προσέγγισης
με τη χρήση
χειραπτικού
υλικού.
Β.Μ. Εργασία
1:
Παρουσιάζει
πολυπλοκότη
τα και
δημιουργεί
δυσκολίες
στους
μαθητές.
Τ.Ε. Άσκηση
β:
Απαιτεί
αρκετό χρόνο
για τη
14
ζωγραφική
και
δυσκολεύει
τα παιδιά.
18ο Σελ. 51, Σελ. 10, Β.Μ. Εργασία:
εργασία τ.β΄, Προτείνεται η
άσκηση α χρήση
υλικού αντί
του
εικονιστικού.
Τ.Ε. Άσκηση
α:
Η
α α(1)
μπερδεύει
τους μαθητές,
ενώ η α(2)
απαιτεί
υψηλό
επίπεδο
αφηρημένης
μαθηματικής
σκέψης.
19ο Σελ. 52, Αυξημένης
δραστηριότ δυσκολίας για
ητα τους μαθητές
(το β΄ σκέλος
του
ερωτήματος).
20ο Σελ. 55, Σελ. 14, Β.Μ. Εργασία:
εργασία τ.β΄, Περιέχει
άσκηση β αυξημένης
Σελ. 15, δυσκολίας
τ.β΄, ερωτήματα,
άσκηση γ χωρίς την
ύπαρξη
υποστηρικτικ
ού
υλικού.
Τ.Ε. Ασκήσεις
β & γ:
Παρουσιάζου
ν αυξημένες
δυσκολίες
και επίλυσης.
21ο Σελ. 57, Σελ. 16, Β.Μ. Εργασία
εργασία 2 τ.β΄, 2:
15
άσκηση β Αυξημένης
Σελ. 17, δυσκολίας.
τ.β΄, Τ.Ε. Ασκήσεις
άσκηση δ β & δ:
Αυξημένης
τ.β΄, δυσκολίας.
άσκηση γ
23ο Σελ. 60, Σελ. 20, Β.Μ.
ητα ασκήσεις α:
α&β Αυξημένης
δυσκολίας.
α & β:
Περιέχουν
αυξημένης
δυσκολίας
ερωτήματα
για τους
μαθητές της
συγκεκριμένη
ς τάξης.
Επαναληπ
τικό
16ο – 23ο
4η
Ενότητα
24ο
26ο Σελ. 70, Αναπροσαρμο
δραστηριότ γή στην τιμή
ητα του ψωμιού
ώστε να
ανταποκρίνετ
αι στην
πραγματικότη
τα.
27ο Σελ. 72, Προτείνεται
δραστηριότ να
ητα αντικατασταθ
εί με
α χειραπτικού
υλικού
(μπίλιες,
κυβάκια).
28ο Σελ. 74, Σελ. 33, Β.Μ.
ητα β άσκηση ε α β:
16
Αυξημένης
Τ.Ε. Άσκηση ε:
Αυξημένη
δυσκολία
λόγω
ασαφούς
περιεχομένου
.
τικό άσκηση 2 τ.β΄, 2:
24ο – 28ο άσκηση α Η
Σελ. 35, συγκεκριμένη
τ.β΄, άσκηση με
άσκηση ε την επόμενη
α επέκτασής
της είναι
αυξημένης
αρκετούς
μαθητές.
Τ.Ε. Άσκηση
α:
Ενέχει
αυξημένη
δυσκολία
και επίλυσης
διότι
αποτελεί
ανοιχτού
τύπου
πρόβλημα και
απαιτεί
τουλάχιστον
εικονιστικό
υλικό
διαχείρισης
από το
μαθητή.
Άσκηση ε:
Απαιτεί
υψηλού
επιπέδου
αφηρημένη
σκέψη και
17
5η
Ενότητα
29ο
30ο Σελ. 8, Εναλλακτικ Άσκηση α &
τ.γ΄, ά μπορεί να β:
άσκηση α γίνει η Προτείνεται η
&β δραστηριότ αντικατάστασ
Σελ. 9, ητα από το ή τους με
τ.γ΄, Νέο άλλες που
άσκηση στ Πρόγραμμα αξιοποιούν
Σπουδών, χειραπτικό
ΑρΔ8, για υλικό
τη Β΄ (κυβάκια,
δημοτικού κ.λπ.).
στη, σελ.62. Άσκηση στ:
Αυξημένης
31ο Ολόκληρο Ολόκληρο Το κεφάλαιο
το το αυτό
Κεφάλαιο Κεφάλαιο αποσπασματι
κά στοχεύει
στη δόμηση
της έννοιας
της
επιφάνειας
που είναι
ιδιαίτερα
απαιτητική
για τα παιδιά
της
ς ηλικίας.
32ο Σελ. 12, Παρουσιάζει
τ.γ΄, αυξημένη
άσκηση γ δυσκολία
στην
κατανόηση.
τ.β΄, τ.γ΄, 1:
εργασία 1 άσκηση γ Απαιτεί πολύ
χρόνο και
είναι
δύσχρηστη
για τους
μαθητές.
Τ.Ε. Άσκηση γ:
Το ζητούμενο
της άσκησης
δεν
περιγράφεται
18
με σαφήνεια.
τικό τ.β΄, τ.γ΄, 1β:
29ο – 33ο άσκηση 1β άσκηση ζ Η διατύπωση
του
προβλήματος
αρκετούς
μαθητές.
Τ.Ε. Άσκηση ζ:
Αυξημένης
δυσκολίας.
6η Σελ. 18, Σελ. 19, Β.Μ.
Ενότητα τ.β΄, τ.γ΄, Εισαγωγική
34ο εισαγωγική άσκηση ε δραστηριότητ
δραστηριότ α:
ητα Σύνθετη,
Σελ. 19, πολύωρη και
τ.β΄, μη χρηστική
άσκηση 2 για τους
μαθητές.
Άσκηση 2:
Ο
συνδυασμός
του λεκτικού
με το
υλικό γίνεται
ιδιαίτερα
απαιτητικός
στα παιδιά.
Αυξημένης
δυσκολίας.
35ο Σελ. 20, Σελ. 21, Β.Μ.
τ.β΄, τ.γ΄, Εισαγωγική
εισαγωγική άσκηση ε δραστηριότητ
δραστηριότ α:
ητα Μη χρηστική
– λειτουργική
εικονιστική
παράσταση.
Αυξημένης
δραστηριότ δυσκολίας για
ητα τους μαθητές.
19
τ.β΄, τ.γ΄, 1:
εργασία 1 άσκηση β Ο πίνακας με
Σελ. 24, το εικονιστικό
τ.γ΄, υλικό που
άσκηση ε συνοδεύει
την εργασία
είναι
δύσχρηστος
για τους
μαθητές.
Τ.Ε. Άσκηση
β:
Πολύπλοκο
και δυσνόητο
για τους
μαθητές το
διάγραμμα
του
ερωτήματος.
Άσκηση ε:
Περιέχει
αυξημένης
δυσκολίας
ερωτήματα
για τους
ς τάξης.
38ο Σελ. 27, Η διατύπωση
τ.γ΄, του
άσκηση στ προβλήματος
στους
μαθητές.
39ο Εναλλακτικά μπορεί
να αξιοποιηθεί από
το λογισμικό του Π.Ι.
μετρήσεις της Β΄
τάξης το «βάρος»
/online-
packages/dim-
mathimatika-a-
b/d04/cd/maths/sta
rtup.swf
40ο Σελ. 31, Εναλλακτικά μπορεί Άσκηση ε:
τ.γ΄, να αξιοποιηθεί από Δυσκολεύει
20
άσκηση ε το λογισμικό του Π.Ι. τους μαθητές.
Σελ. 31, για την Α΄-Β΄ τάξη Άσκηση ζ:
τ.γ΄, από την ενότητα Αλλαγή του
άσκηση ζ μετρήσεις της Β΄ ποσού των
τάξης το «νόμισμα» χαρτονομισμά
στη διεύθυνση: των.
/online-
packages/dim-
mathimatika-a-
b/d04/cd/maths/sta
rtup.swf
Επαναληπ Σελ. 32, Άσκηση α:
τικό τ.γ΄, Αυξημένης
34ο – 40ο άσκηση α δυσκολίας.
Σελ. 33, Άσκηση ζ:
τ.γ΄, Απαιτεί
άσκηση ζ υψηλό
επίπεδο
αφηρημένης
σκέψης και
παρουσιάζει
αυξημένη
δυσκολία
επίλυσης για
7η
Ενότητα
41ο
43ο Εναλλακτικ
ά μπορεί να
γίνει η
ητα από το
Νέο
Πρόγραμμα
Σπουδών,
ΑρΔ3, για
τη Β΄
δημοτικού
στη, σελ.61.
τ.β΄, τ.δ΄, 1:
εργασία 1 άσκηση γ Αυξημένης
Τ.Ε. Άσκηση γ:
Μη ευκρινές
και
λειτουργικό
το
21
υλικό.
Επαναληπ Σελ. 45, Ο διδακτικός
τικό τ.β΄, στόχος
41ο – 44ο άσκηση 2 καλύπτεται
από
απλούστερες
και
σαφέστερες
ες.
8η Σελ. 16, Άσκηση β:
Ενότητα τ.δ΄, Λόγω της
45ο άσκηση β αντιστοιχίας
Σελ. 17, συμβόλου με
τ.δ΄, αριθμητική
άσκηση γ τιμή
Σελ. 17, παρουσιάζει
τ.δ΄, αυξημένη
άσκηση δ δυσκολία για
Άσκηση γ:
Αυξημένης
δυσκολίας.
Άσκηση δ:
Η (ασαφή)
διατύπωση
του
στους
μαθητές (και,
επίσης,
περιλαμβάνει
νοητική
πράξη μη
τέλειας
διαίρεσης:
36/8).
48ο Σελ. 53, Εναλλακτικά μπορεί Η
τ.β΄, να αξιοποιηθεί από δραστηριότητ
εισαγωγική το λογισμικό του Π.Ι. α της
δραστηριότ για την Α΄-Β΄ τάξη ζωγραφικής
ητα από την ενότητα απαιτεί
μετρήσεις της Β΄ αρκετό χρόνο
τάξης ο «χρόνος» (θα μπορούσε
στη διεύθυνση: ίσως να
http://ts.sch.gr/repo αποτελέσει
/online- διαθεματική
packages/dim- δράση στα
22
mathimatika-a- πλαίσια του
b/d04/cd/maths/sta μαθήματος
rtup.swf των
εικαστικών).
49ο Σελ. 25, Παρουσιάζει
τ.δ΄, αυξημένη
άσκηση δ δυσκολία
λόγω
αντιστοίχισης
συμβόλου με
αριθμητική
τιμή.
50ο Ολόκληρο Σελ. 27, Β.Μ.:
το τ.δ΄, Πολύωρες και
κεφάλαιο ασκήσεις «πυκνές»
β,γ,δ διδακτικά
ες. Ο
διδακτικός
στόχος έχει
επιτευχθεί σε
προηγούμενο
κεφάλαιο
(49).
β,γ,δ:
Οι
ς ασκήσεις
απαιτούν
λογικομαθημ
ατικές
ενέργειες
υψηλού
αφηρημένου
επιπέδου και
δυσκολεύουν
τικό τ.β΄, τ.δ΄, 2β:
45ο – 50ο άσκηση 2β άσκηση β Αυξημένης
Σελ. 29, δυσκολίας και
τ.δ΄, κατανόησης
ασκήσεις του
δ,ε περιεχομένου
τους.
Τ.Ε. Άσκηση
β:
Αυξημένης
δυσκολίας.
23
Ασκήσεις δ,ε:
Υψηλού
επιπέδου
αφηρημένη
σκέψη με
συνέπεια
δυσχέρειες
στην επίλυσή
τους.
9η Ολόκληρο Ολόκληρο Η έννοια της
Ενότητα το το καθετότητας
51ο Κεφάλαιο Κεφάλαιο με τη
αποσπασματι
κή αναφορά
είναι δύσκολο
να
κατανοηθεί
και κατ’
επέκταση να
δομηθεί
επιτυχώς από
52ο Ολόκληρο Ολόκληρο Η έννοια της
το το παραλληλίας
Κεφάλαιο Κεφάλαιο με τη
αποσπασματι
κή αναφορά
είναι δύσκολο
να
κατανοηθεί
και κατ’
επέκταση να
δομηθεί
επιτυχώς από
53ο Σελ. 35, Άσκηση δ:
τ.δ΄, Η διατύπωση
άσκηση δ της άσκησης
Σελ. 35, δημιουργεί
τ.δ΄, ασάφειες.
άσκηση ε Άσκηση ε:
Αυξημένης
δυσκολίας.
τικό τ.β΄, τ.δ΄, 2:
51ο – 54ο άσκηση 2 άσκηση δ Αυξημένης
Σελ. 39, δυσκολίας.
τ.δ΄, Τ.Ε. Άσκηση
ασκήσεις δ:
24
ε, στ Ασαφή
διατύπωση
και δυσκολία
κατανόησης.
Ασκήσεις ε,
στ:
Οι
ς ασκήσεις
περιέχουν
αυξημένης
δυσκολίας
ερωτήματα
για τους
ς τάξης.
1η Ενότητα
Στο εισαγωγικό κεφάλαιο θα πρέπει να διατεθούν 2-3 διδακτικές ώρες για την πληρέστερη
ανασκόπηση και επανάληψη των βασικών μαθηματικών εννοιών που διδάχθηκαν οι
μαθητές στην Α΄ Δημοτικού. Επίσης, προτείνεται η χρήση και αξιοποίηση χειραπτικού
υλικού καθώς και βιωματικές (σε μικρές ομάδες παιδιών) δραστηριότητες με παιγνιώδη
μορφή έτσι, ώστε να προσελκύουν το ενδιαφέρον των παιδιών για μάθηση.
Η επίλυση προβλήματος σε παιδιά της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας συνίσταται να
ακολουθεί τη στόχευση και μεθοδολογική κατάταξη της ιεραρχημένης διαβάθμισης των
λεκτικών προβλημάτων (συνένωσης, σύνθεσης, εξισορρόπησης, κ.λπ.). Η διδασκαλία στη
συγκεκριμένη περίπτωση θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη την ιεραρχική δυσκολία του κάθε
τύπου προβλήματος και να υπάρχει, επιπροσθέτως, εναλλακτικό υποστηρικτικό υλικό.
2η Ενότητα
Ενθαρρύνουμε τους μαθητές να αναπτύξουν τις δικές τους στρατηγικές επίλυσης
προβλήματος.
Προτείνεται μεθοδική και στοχευμένη προσέγγιση των μαθηματικών εννοιών με
βιωματικές – παιγνιώδεις δράσεις που προσελκύουν το ενδιαφέρον των μαθητών.
Τα συμπεράσματα προκύπτουν μετά από εκτενή συζήτηση – διάλογο με τα παιδιά.
Αποφεύγεται η στείρα απομνημόνευση και δίνεται ιδιαίτερη έμφαση σε χειραπτικό και, σε
δεύτερο στάδιο, εικονιστικό υλικό.
3η Ενότητα
Δίνεται έμφαση στην ανάπτυξη των στρατηγικών του παιδιού στην ανάλυση αριθμών και
με βάση αυτές τις στρατηγικές προχωρούμε σε δομημένη και μεθοδική δόμηση της
μαθηματικής έννοιας.
Προτείνεται ο έλεγχος των αποτελεσμάτων των ασκήσεων να γίνεται, εναλλακτικά, και με
τη χρήση χειραπτικού υλικού για όσους μαθητές το έχουν ανάγκη.
Συνίσταται η ενεργός εμπλοκή των μαθητών σε βιωματικές παιγνιώδεις δραστηριότητες
(π.χ. το παιχνίδι στη σελ. 64 στο Β.Μ.).
4η Ενότητα
Προτείνεται το κεφ. 24 να γίνει σε δύο διδακτικές ώρες (μία διδακτική ώρα η προπαίδεια
25
του 10 και μία διδακτική ώρα η προπαίδεια του 5).
Προτείνεται αξιοποίηση εικονιστικού υλικού σε καρτέλες μεγάλου μεγέθους ελκυστικές
στους μαθητές και εργασία των παιδιών σε ομάδες.
5η Ενότητα
Προτείνεται η εισαγωγική δραστηριότητα του κεφ. 30 να γίνει με χειραπτικό υλικό και
βιωματικά (σε μικρές ομάδες παιδιών).
6η Ενότητα
Προτείνεται η εισαγωγικές δραστηριότητες των κεφ. 34 & 35 να γίνουν με χειραπτικό υλικό.
Επειδή η διαδικασία επίλυσης προβλήματος αποτελεί σημαντική (βασική) μαθηματική
διαδικασία συνίσταται αρχικά να γίνεται χρήση και αξιοποίηση χειραπτικού υλικού από
τους μαθητές της τάξης.
Τα κεφ. 38 και 39 δύναται να ενσωματωθούν.
7η Ενότητα
Προτείνεται εξάσκηση ανά δυάδες μαθητών στην αντιστοίχιση των δακτύλων με τις
εκατοντάδες καθώς και δραστηριότητες με χρήση και αξιοποίηση χειραπτικού υλικού (π.χ.
ραβδάκια, κυβάκια, κ.λπ.).
8η Ενότητα
Η δόμηση και ανάπτυξη της έννοιας «περισσότερο από …» και «λιγότερο από ….»
συνίσταται να αρχίζει με δραστηριότητες που περιλαμβάνουν μικρούς αριθμούς και
διαδοχικά να περάσουν οι μαθητές σε δραστηριότητες με μεγάλους αριθμούς (κεφ.45).
Κεφ. 50: Η εισαγωγική δραστηριότητα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για διαθεματική εργασία
στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης.
9η Ενότητα
Κεφ. 53: Μεθοδικά και εστιασμένα προσελκύουμε το ενδιαφέρον των μαθητών με στόχο
την κατανόηση των βημάτων του συμπεράσματος.
Κεφ. 54: Συστηματική αξιοποίηση του άβακα για την αναγνώριση τετραψήφιων αριθμών.
26
ΤΑΞΗ: Γ΄
Βιβλίο μαθητή, Μαθηματικά Γ΄ Δημοτικού, 2015, ένα τεύχος
Τετράδιο εργασιών, Μαθηματικά Γ΄ Δημοτικού, 2015, α΄ τεύχος
Τετράδιο εργασιών, Μαθηματικά Γ΄ Δημοτικού, 2015, β΄ τεύχος
Τετράδιο εργασιών, Μαθηματικά Γ΄ Δημοτικού, 2015, γ΄ τεύχος
Τετράδιο εργασιών, Μαθηματικά Γ΄ Δημοτικού, 2015, δ΄ τεύχος
Κεφά Προτείνε Προτείνε Προτείνεται να αξιοποιηθούν Προτείνετ Παρατηρήσ

λαιο ται να ται να διδακτικά τα παρακάτω αι να εις
μην μην «ψηφιακά δομήματα» από τα αξιοποιηθ
αξιοποιη αξιοποιη εμπλουτισμένα σχ. εγχειρίδια ούν
θούν θούν διδακτικά
διδακτικ διδακτικ οι
ά από το ά από το παρακάτ
Βιβλίο Τετράδι ω
Μαθητή ο δραστηρι
τα Εργασιώ ότητες
παρακάτ ν τα από τα
ω: παρακάτ νέα ΠΣ
ω: και τον
Οδηγό για
τον
Εκπαιδευ
τικό**
1ο α΄ Εναλλακτι Η
τεύχος, κά μπορεί δραστηριότ
σελ. 11, να γίνει η ητα 5 θα
άσκηση δραστηρι μπορούσε
5 ότητα από να
τον Οδηγό αξιοποιηθεί
για τον διδακτικά
Εκπαιδευτ στο βιβλίο
ικό στη του μαθητή,
σελ. 84 με χρησιμοποι
τίτλο ώντας
«Πίνακας βιωματικά
Gattegno τους άβακες
(ανάγνωσ και οι
η, γραφή μαθητές να
και κατανοήσου
κατανόησ ν την αξία
η θέσης των
φυσικών ψηφίων.
αριθμών)
».
Επίσης,
εναλλακτι
27
κά μπορεί
να γίνει,
από το
Νέο
Πρόγραμμ
α
Σπουδών
της Γ΄
τάξης, η
δραστηρι
ότητα
ΑρΔ2 της
σελ.80 με
τίτλο
«Τριψήφι
οι
αριθμοί».
2ο σελ. 14, Η
άσκηση δραστηριότ
1 ητα 1
προκειμένο
υ να
χαρακτηριστ
εί
αναληπτική
ώστε οι
μαθητές να
βρουν
όλους τους
πιθανούς
τρόπους
πρόσθεσης,
αρκεί η
εκφώνηση
του
προβλήματο
ς.
2ο σελ. 15, Η άσκηση 2
άσκηση εστιάζει
2 κυρίως στο
διαδικαστικ
ό μέρος
πρόσθεσης
διψήφιων
και
τριψήφιων
αριθμών.
7ο σελ. 25, Στην άσκηση
άσκηση 4 η χρήση
4 της
αριθμομηχα
28
νής θα
μπορούσε
να
ενσωματωθ
εί ως τρόπος
επαλήθευση
ς στις άλλες
ητες.
8ο α΄ Αντί για την 5η δραστηριότητα Οι μαθητές
τεύχος, του Β.Μ., σελ. 29, μπορεί να έχουν
σελ. 24, πραγματοποιηθεί η παρακάτω εξασκηθεί
άσκηση ψηφιακή δραστηριότητα: σε
2 http://photodentro.edu.gr/v/it παρόμοιες
em/ds/8521/4391 ασκήσεις
στο βιβλίο
του μαθητή
και μάλιστα
η πρώτη
είναι
βιωματική.
8ο α΄ Οι μαθητές
τεύχος, έχουν
σελ. 25, εξασκηθεί
άσκηση σε
4 παρόμοιες
ασκήσεις.
9ο α΄ H δραστηριότητα ‘μαθαίνω’ Οι μαθητές
τεύχος, σελ. 31 στο Β.Μ. μπορεί να έχουν
σελ. 26, γίνει με πιο διερευνητικό εξασκηθεί
άσκηση τρόπο μέσω ψηφιακών σε
1 εργαλείων: παρόμοιες
http://photodentro.edu.gr/v/it ασκήσεις.
em/ds/8521/4425
http://photodentro.edu.gr/v/it
em/ds/8521/4424
10ο σελ. 32, Εναλλακτι Η

άσκηση κά μπορεί δραστηριότ
1 να γίνει η ητα 1
δραστηρι προκειμένο
ότητα από υ να
τον Οδηγό χαρακτηριστ
29
για τον εί
Εκπαιδευτ αναληπτική
ικό στη ώστε οι
σελ. 85 με μαθητές να
τίτλο βρουν
«Εργασία όλους τους
με πιθανούς
αριθμογρ τρόπους
αμμές αφαίρεσης,
(στρατηγι αρκεί η
κές εκφώνηση
νοερών του
υπολογισ προβλήματο
μών)». ς.
ό μέρος
αφαίρεσης
διψήφιων
και
τριψήφιων
αριθμών.
12ο σελ. 37, Έχουν γίνει
άσκηση παρόμοια
3 προβλήματα
.
12ο α΄ Έχουν γίνει
τεύχος, παρόμοιες
σελ. 32, ασκήσεις.
άσκηση
2
13ο α΄ Οι μαθητές
άσκηση σε
ασκήσεις.
14ο σελ. 43, Εναλλακτι Δεν
άσκηση κά μπορεί εξυπηρετεί
5 να γίνει η άμεσα τον
δραστηρι διδακτικό
ότητα από στόχο της
τον Οδηγό ενότητας.
για τον
Εκπαιδευτ
ικό στη
σελ. 84 με
τίτλο
«Πίνακας
30
Gattegno
(ανάγνωσ
η, γραφή
και
κατανόησ
η
φυσικών
αριθμών)
».
14ο β΄ Οι μαθητές
άσκηση σε
ασκήσεις.
15ο σελ. 45, Οι ασκήσεις
άσκηση 1, 2 αρκούν
3 για την
επίτευξη
του
διδακτικού
στόχου.
15ο β΄ Εισάγεται
τεύχος, διαδικαστικ
σελ. 13, ά η έννοια
άσκηση της
4 αντίστροφη
ς πράξης
πρόσθεσης-
αφαίρεσης
χωρίς να
έχει
αναπτυχθεί
εννοιολογικ
ά στο βιβλίο
του μαθητή.
Θα
μπορούσε
να
μεταφερθεί
στο βιβλίο
άσκηση παρόμοιες
3 ασκήσεις.
17ο β΄ Έχουν γίνει
άσκηση
6
18ο β΄ H δραστηριότητα 3 σελ. 51 στο Έχουν γίνει
31
τεύχος, Β.Μ. μπορεί να γίνει με πιο παρόμοιες
σελ. 18, διερευνητικό τρόπο μέσω ασκήσεις.
άσκηση ψηφιακών εργαλείων:
1 http://photodentro.edu.gr/v/it
em/ds/8521/4292

1 ασκήσεις.
19ο σελ. 53, Δεν
άσκηση εντάσσεται
3 άμεσα στην
κατηγορία
των
προβλημάτ
ων.
20ο β΄ Εισάγεται
τεύχος, διαδικαστικ
σελ. 22, ά η έννοια
άσκηση της
2 αντίστροφη
ς πράξης
πρόσθεσης-
αφαίρεσης
χωρίς να
έχει
ά στο βιβλίο
Θα
μπορούσε
να
μεταφερθεί
στο βιβλίο
27ο σελ. 71, Οι
άσκηση υπόλοιπες
2 δραστηριότ
ητες αρκούν
για την
επίτευξη
του
διδακτικού
στόχου.
27ο γ΄ Έχουν γίνει
32
ασκήσεις
4, 6
ασκήσεις παρόμοιες
2, 3 ασκήσεις.
σελ 13, ασκήσεις.
ασκήσεις
5, 6
άσκηση
1
γ΄
τεύχος,
σελ. 15,
άσκηση
4
ασκήσεις παρόμοιες
2, 3 ασκήσεις.
άσκηση
3
4 ασκήσεις.
ό μέρος ενώ
στην
παρούσα
φάση η
εστίαση
είναι στην
ή
κατανόηση.
άσκηση
5
33
στην
παρούσα
φάση η
εστίαση
είναι στην
ή
κατανόηση.
1 ασκήσεις.
σελ. 91,
άσκηση
2
36ο σελ. 91, Δυσκολία
άσκηση στην
5 κατανόησή
της από
τους
μαθητές.
άσκηση
1
γ΄
τεύχος,
σελ. 29,
άσκηση
4
2 ασκήσεις.
37ο γ΄ Υπάρχουν
σελ.30, ασκήσεις
άσκηση παρακάτω.
1
γ΄
τεύχος,
σελ.31,
άσκηση
4
40ο σελ. 98, Δεν
άσκηση εξυπηρετεί
1 τους
επιδιωκόμεν
34
ους στόχους
της
ενότητας.
40ο γ΄ Εναλλακτι Η
τεύχος, κά μπορεί συγκεκριμέν
σελ. 34, να γίνει, η άσκηση
άσκηση από το θα
2 Νέο μπορούσε
Πρόγραμμ να
α αξιοποιηθεί
Σπουδών διδακτικά
της Γ΄ στο βιβλίο
τάξης, η του μαθητή,
δραστηρι χρησιμοποι
ότητα ώντας
ΑρΔ4 της βιωματικά
σελ.80 με τους άβακες
τίτλο οι μαθητές
«Όσο θα
ψηλότερα αναπτύξουν
τόσο την αξία
καλύτερα θέσης των
». ψηφίων.
41ο Αντί για τη 2η δραστηριότητα,
σελ. 101, στο Β.Μ. μπορεί να
πραγματοποιηθεί η παρακάτω
ψηφιακή δραστηριότητα:
em/ds/8521/4150
Ως επέκταση της 5ης άσκησης,

σελ.37, στο Τ.Ε. μπορεί να
em/ds/8521/4144
42ο Ως επέκταση της 1ης

δραστηριότητας του Β.Μ, σελ.
35
102, μπορεί να
em/ds/8521/4417
46ο Όλο το κεφάλαιο Έχουν γίνει

παρόμοιες
ασκήσεις σε
προηγούμεν
ο κεφάλαιο.
2 ασκήσεις.
σελ. 117,
άσκηση
4
48ο δ΄ Οι
τεύχος, υπόλοιπες
σελ. 15, δραστηριότ
ασκήσεις ητες
2, 3 επαρκούν
για την
επίτευξη
των στόχων.
49ο δ΄ H άσκηση 3, σελ. 16, στο Τ.Ε.. Έχουν γίνει
τεύχος, μπορεί να γίνει με πιο παρόμοιες
σελ. 17, διερευνητικό τρόπο μέσω ασκήσεις.
άσκηση ψηφιακών εργαλείων:
4 http://photodentro.edu.gr/v/it
em/ds/8521/4384
50ο δ΄ Έχουν γίνει

σελ 18, ασκήσεις.
άσκηση
2
δ΄
τεύχος,
σελ 19,
άσκηση
36
4
53ο δ΄ Η
τεύχος, συγκεκριμέν
σελ. 25, η άσκηση
άσκηση θα
5 μπορούσε
να
διδακτικά
στο βιβλίο
του μαθητή,
χρησιμοποι
ώντας
βιωματικά
τους άβακες
οι μαθητές
θα
αναπτύξουν
την αξία
θέσης των
ψηφίων.
54ο Όλο το κεφάλαιο Αποτελεί
επανάληψη
εννοιών που
έχουν
επαρκώς σε
η ενότητα.
56ο σελ. 135, Οι άσκηση 2
ασκήσεις και 3
2, 3 εστιάζουν
κυρίως στο
στην
παρούσα
φάση η
εστίαση
είναι στην
ή
κατανόηση
μέσω της
επίλυσης
προβλημάτ
ων.
56ο δ΄ Έχουν γίνει
ασκήσεις
37
4, 6
57ο Όλο το κεφάλαιο Αποτελεί
επανάληψη
εννοιών που
έχουν
επαρκώς σε
η ενότητα.
58ο Όλο το κεφάλαιο Οι
ητες θα
μπορούσαν
να
πραγματοπο
ιηθούν στα
κεφάλαια
που
αναπτύσσον
ται οι
αντίστοιχες
έννοιες.
Ωστόσο,
έχουν γίνει
παρόμοιες
ασκήσεις.
59ο Όλο το κεφάλαιο Οι
ητες θα
μπορούσαν
να
ιηθούν στα
κεφάλαια
που
αναπτύσσον
ται οι
αντίστοιχες
έννοιες.
Ωστόσο,
έχουν γίνει
παρόμοιες
ασκήσεις.
1η Ενότητα: Αριθμοί μέχρι το 1.000 - Οι τέσσερις πράξεις-

Γεωμετρικά σχήματα
Κεφ. 1: Να δοθεί βαρύτητα στην ανάπτυξη της αξίας θέσης των ψηφίων και στην ανάλυση
των αριθμών στο δεκαδικό τους ανάπτυγμα μέσα από τις αντίστοιχες δραστηριότητες.
38
Κεφ. 2: Να δοθεί η δυνατότητα στους μαθητές να ανακαλύψουν τους διαφορετικούς
τρόπους πρόσθεσης μεταβαίνοντας στον αλγόριθμο της κάθετης πρόσθεσης εννοιολογικά.
Σ' αυτό θα βοηθήσει η κατανόηση των μαθητών για την αξία θέσης των ψηφίων ώστε να
τοποθετήσουν τα ψηφία των δύο προσθετέων σωστά και να προκύψει το άθροισμα.
Κεφ. 3: Να προσεγγίσουν οι μαθητές τα βασικά χαρακτηριστικά των σχημάτων και να τα
συγκρίνουν μέσα από βιωματικές δραστηριότητες, καταστάσεις της καθημερινότητάς τους
και χειραπτικά υλικά.
Κεφ. 4-6: Να εστιάσουν οι μαθητές στην εννοιολογική κατανόηση του πολλαπλασιασμού
προσεγγίζοντάς τον ως επαναλαμβανόμενη πρόσθεση. Η απομνημόνευση της προπαίδειας
είναι επιθυμητή για λόγους αυτοματοποίησης, αλλά γνωρίζοντας οι μαθητές το
εννοιολογικό υπόβαθρο του πολλαπλασιασμού θα τους βοηθήσει στα σημεία που θα
δυσκολευτούν. Να αντιληφθούν τον πολλαπλασιασμό ως αντίστροφη πράξης της διαίρεσης
και το αντίστροφο.
Κεφ. 7: Επαναληπτικό.
2η Ενότητα: Μετρήσεις μήκους - Πράξεις αφαίρεσης και

πολλαπλασιασμού - Στερεά σώματα
Κεφ. 8: Να χρησιμοποιούν οι μαθητές το μέτρο, να εξασκηθούν στη μέτρηση μηκών και να

παρατηρήσουν τη σχέση των υποδιαιρέσεων του μέτρου. Να αντιληφθούν ότι η μονάδα
μέτρησης είναι μια συμβατική έννοια, το μέτρο και οι υποδιαιρέσεις προέκυψαν από την
ανάγκη του ανθρώπου να μετρήσει το μήκος. Σ' αυτό το σημείο μπορούμε να αναφερθούμε
και σε άλλες μονάδες μέτρησης όπως η ίντσα. Οι μαθητές έχουν εμπειρίες και με την
ανάλογη καθοδήγηση του εκπαιδευτικού πιθανόν να σκεφτούν ότι για τη μέτρηση της
διαγωνίου των τηλεοράσεων χρησιμοποιείται η ίντσα.
Κεφ. 9: Να δοθεί έμφαση στη δισδιάστατη και τρισδιάστατη μορφή των σχημάτων και στην
αναπαράστασή τους με τη χρήση αναπτυγμάτων.
Κεφ. 10: Να δοθεί η δυνατότητα στους μαθητές να ανακαλύψουν τους διαφορετικούς
τρόπους αφαίρεσης μεταβαίνοντας στον αλγόριθμο της κάθετης αφαίρεσης εννοιολογικά.
Σ' αυτό θα βοηθήσει η κατανόηση των μαθητών για την αξία θέσης των ψηφίων ώστε να
τοποθετήσουν σωστά τα ψηφία του μειωτέου και του αφαιρετέου και να προκύψει η
διαφορά. Σημαντικό είναι να δοθεί προσοχή στις έννοιες του μειωτέου και του αφαιρετέου
προκειμένου οι μαθητές να αντιληφθούν και να συνδέσουν τις έννοιες με τη διαδικασία της
πράξης της αφαίρεσης. Μειωτέος είναι ο αριθμός που μειώνεται, άρα είναι ο μεγαλύτερος
αριθμός και αφαιρετέος είναι ο αριθμός που αφαιρείται από τον μειωτέο. Δηλαδή ο
μειωτέος, μειώνεται κατά τόσο, όσο είναι ο αφαιρετέος και προκύπτει η διαφορά.
Κεφ. 11: Να εστιάσουν οι μαθητές στην εννοιολογική κατανόηση του πολλαπλασιασμού
προσεγγίζοντας τον ως επαναλαμβανόμενη πρόσθεση. Η απομνημόνευση της προπαίδειας
είναι επιθυμητή για λόγους αυτοματοποίησης, αλλά γνωρίζοντας οι μαθητές το
εννοιολογικό υπόβαθρο του πολλαπλασιασμού θα τους βοηθήσει στα σημεία που θα
δυσκολευτούν.
Κεφ. 12: Επαρκούν οι οδηγίες στο βιβλίο του δασκάλου.
3η Ενότητα: Αριθμοί μέχρι το 3.000 - Οι τέσσερις πράξεις -

Χαράξεις, ορθές γωνίες
Κεφ. 14: Να δοθεί βαρύτητα στην ανάπτυξη της αξίας θέσης των ψηφίων και στην ανάλυση
των αριθμών στο δεκαδικό τους ανάπτυγμα μέσα από τις αντίστοιχες δραστηριότητες.
Κρίνεται σημαντική η ανάπτυξη της ιδιότητας της σύγκρισης των αριθμών.
Κεφ. 15: Να αντιληφθούν οι μαθητές την πρόσθεση ως αντίστροφη πράξη της αφαίρεσης
39
και το αντίστροφο. Να χρησιμοποιούν αυτή την ιδιότητα ως επαλήθευση των πράξεων.
Κεφ. 16: Να δοθεί έμφαση στη ανάπτυξη δεξιοτήτων των μαθητών στη χρήση γεωμετρικών
οργάνων (χάρακας, γνώμονας, διαβήτης) προκειμένου να κατασκευάζουν απλά γεωμετρικά
σχήματα και να παρατηρούν τα χαρακτηριστικά των σχημάτων.
Κεφ. 17: Να δοθεί βαρύτητα στην ανάλυση των αριθμών στην αξία των ψηφίων του και
στην επιμεριστική ιδιότητα του πολλαπλασιασμού ως προς την πρόσθεση.
Κεφ. 18: Να δοθεί έμφαση σε καταστάσεις μερισμού.
4η Ενότητα: Εισαγωγή στα απλά κλάσματα
Κεφ. 22: Να δοθεί έμφαση σε καταστάσεις μερισμού και ίσου μερισμού καθώς και στη
σχέση των μεριδίων μεταξύ τους και ως προς το όλο.
Κεφ. 23: Να εξασκηθούν οι μαθητές στην ερμηνεία του κλάσματος χρησιμοποιώντας
ποικίλα μοντέλα εξωτερικών αναπαραστάσεων των κλασμάτων.
Κεφ. 24: Να αντιληφθούν την έννοια της κλασματικής μονάδας. Να έχουν αίσθηση της
σχέσης της κλασματικής μονάδας με τη μονάδα στους φυσικούς αριθμούς. Στα κλάσματα η
κλασματική μονάδα προσδιορίζεται κάθε φορά από το κλάσμα που έχουμε, άρα είναι
άπειρες, ενώ στους φυσικούς η μονάδα είναι το 1. Κάθε αριθμός προκύπτει ως επανάληψη
της μονάδας του. Συνεπώς, η ανάπτυξη της σχέσης αυτής θα επιτρέψει τους μαθητές να
αντιληφθούν το κλάσμα ως αριθμό μέσα από την επανάληψη της κλασματικής του
μονάδας, τόσες φορές όσες εκφράζει ο αριθμητής. Είναι σημαντικό να αναπτυχθεί η
ιδιότητα της σύγκρισης και να μπορούν οι μαθητές να διατάσσουν τους αριθμούς
χρησιμοποιώντας το μοντέλο της αριθμογραμμής και να τους συγκρίνουν χρησιμοποιώντας
τα σύμβολα ανισότητας. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην περίπτωση σύγκρισης
κλασμάτων που εκφράζουν κάποιο μοντέλο εμβαδού. Είναι σημαντικό να καταλάβουν οι
μαθητές ότι μπορούμε να συγκρίνουμε κλάσματα που αναφέρονται στο ίδιο όλο.
Κεφ. 25: Είναι σημαντικό οι μαθητές να αναπτύξουν δεξιότητες παρατήρησης και
σύγκρισης σχημάτων προκειμένου να κατανοήσουν ότι ισοδύναμα είναι τα κλάσματα που
εκφράζουν το ίδιο μέρος ενός μεγέθους. Αυτό που αλλάζει μόνο είναι ο αριθμός των μερών
και όχι το μέρος.
5η Ενότητα: Προσθέσεις και αφαιρέσεις - Αλγόριθμος του

πολλαπλασιασμού
Κεφ. 27: Να δοθεί έμφαση στη διαδικασία ελέγχου της ορθότητας της πράξης με την
αντίστροφη πράξη.
Κεφ. 28: Να εξασκηθούν στην ανάλυση των αριθμών στην αξία των ψηφίων του και στην
επιμεριστική ιδιότητα του πολλαπλασιασμού ως προς την πρόσθεση, διψήφιο με
μονοψήφιο.
Κεφ. 29: Να εξασκηθούν στην ανάλυση των αριθμών στην αξία των ψηφίων του και στην
επιμεριστική ιδιότητα του πολλαπλασιασμού ως προς την πρόσθεση, διψήφιο με διψήφιο.
Κεφ. 30: Εισαγωγή στον αλγόριθμο του πολλαπλασιασμού και σύνδεση με τις δύο
προηγούμενες ενότητες.
6η Ενότητα: Εισαγωγή στους δεκαδικούς αριθμούς
40
Κεφ. 33-38:
Επαρκούν οι διδακτικές οδηγίες στο βιβλίο του δασκάλου, ωστόσο θα πρέπει να δοθεί
έμφαση στην κατανόηση της αξίας θέσης των ψηφίων του ακέραιου και του δεκαδικού
μέρους ενός δεκαδικού αριθμού.
7η Ενότητα: Αριθμοί μέχρι το 7.000 - Μέτρηση μάζας -

Παζλ, πλακόστρωτα, μωσαϊκά, συμμετρία
Κεφ. 40: Να δοθεί βαρύτητα στην ανάπτυξη της αξίας θέσης των ψηφίων, στην ανάλυση
των αριθμών στο δεκαδικό τους ανάπτυγμα μέσα από τις αντίστοιχες δραστηριότητες και
στη σύγκριση και διάταξη των αριθμών.
8η Ενότητα: Πολλαπλασιασμοί και διαιρέσεις - Μοτίβα -

Μέτρηση χρόνου και επιφάνειας
Κεφ. 46: Έχει αφαιρεθεί.

Κεφ. 49: Να δοθεί έμφαση στην εκμάθηση και κατανόηση της αναλογικής ώρας.
9η Ενότητα: Αριθμοί μέχρι το 10.000 - Κλάσματα και

δεκαδικοί- Πράξεις - Γεωμετρία
Κεφ. 53: Να δοθεί έμφαση στην ανάλυση των αριθμών και στη διάταξη τους ανάλογα με
την αξία τους.
Κεφ. 56: Εισαγωγή στις κάθετες διαιρέσεις και στον αλγόριθμο της ευκλείδειας διαίρεσης.
Σημείωση: Για να τρέξετε τις ψηφιακές δραστηριότητες σε απευθείας σύνδεση (on line),
προτιμήστε τον φυλλομετρητή Mozilla Firefox. Αν εξακολουθείτε να έχετε πρόβλημα,
προσθέστε τη διεύθυνση http://photodentro.edu.gr στο exception site list στην καρτέλα
security της Java.
41
ΤΑΞΗ: Δ΄
Βιβλίο μαθητή, Μαθηματικά Δ΄ Δημοτικού, 2015, ένα τεύχος
Τετράδιο εργασιών, Μαθηματικά Δ΄ Δημοτικού, 2015, α΄ τεύχος
Τετράδιο εργασιών, Μαθηματικά Δ΄ Δημοτικού, 2015, β΄ τεύχος
Τετράδιο εργασιών, Μαθηματικά Δ΄ Δημοτικού, 2015, γ΄ τεύχος
Τετράδιο εργασιών, Μαθηματικά Δ΄ Δημοτικού, 2015, δ΄ τεύχος
Κεφάλ Προτείνε Προτείνετ Προτείνεται να Προτείνε Παρατηρήσ

αιο ται να αι να μην αξιοποιηθούν διδακτικά τα ται να εις
μην αξιοποιηθ παρακάτω «ψηφιακά αξιοποιη
αξιοποιη ούν δομήματα» από τα θούν
θούν διδακτικά εμπλουτισμένα σχ. διδακτικ
διδακτικ από το εγχειρίδια ά οι
ά από το Τετράδιο παρακάτ
Βιβλίο Εργασιών ω
Μαθητή τα δραστηρι
τα παρακάτ ότητες
παρακάτ ω: από τα
ω: νέα ΠΣ**
1ο Σελ.6 Αποφεύγετα
Στην 1η ι να
άσκηση αποδομηθεί
να γίνει η έτσι η
αντιστοίχι αμφιμονοσή
ση των μαντη
αριθμών αντιστοιχία
μόνο με αριθμού και
τις αριθμολέξης
αριθμολέξ του. Η
εις (να μη ανάλυση
συμπληρω αριθμών σε
θεί η προσθετέου
δεύτερη ς
δεξιά υλοποιείται
γραμμή, και σε
που πολλές
αποτυπών άλλες
ει την ασκήσεις
πρόσθεση της
) ενότητας.
2ο σελ.8 Η δραστηριότητα 1β, σελ. 11 Εναλλακτ 1η άσκηση:
Στο 1η & 3η στο Β.Μ, μπορεί να γίνει με ικά Είναι
συμπέρα άσκηση πιο διερευνητικό τρόπο μέσω μπορεί δυσνόητη,
σμα, να σελ. 9 ψηφιακών εργαλείων: να γίνει, ενώ
αντικατα άσκηση 6 http://photodentro.edu.gr/v/ από το ψαλιδίζει
σταθεί η (να item/ds/8521/4198 Νέο και την
έκφραση αντικατασ Πρόγραμ αποκλίνουσ
: ταθεί η μα α σκέψη των
42
«στρογγυ πρόταση: Σπουδών μαθητών.
λός» «Αν του της Δ΄ Προτιμότερ
αριθμός, προσθέσω τάξης, η ο είναι να
με την: 3 μονάδες δραστηρι προτείνουν
«αριθμός γίνεται ότητα οι ίδιοι οι
που «στρογγυλ ΑρΔ2 της μαθητές
τελειώνει ός Η δραστηριότητα 2, σελ. 11 σελ.102. τρόπους
σε 0» αριθμός» στο Β.Μ, μπορεί να γίνει με που
με την: πιο διερευνητικό τρόπο μέσω ταιριάζουν
«Αν του ψηφιακών εργαλείων: στο δικό
προσθέσω http://photodentro.edu.gr/v/ τους
3 μονάδες item/ds/8521/4214 γνωστικό
ο αριθμός στιλ.
θα 3η άσκηση:
τελειώνει Τα μοτίβα
σε 0) μελετώνται
σε άλλη
κατοπινή
ενότητα.
6η άσκηση:
Δεν
υφίσταται
στον
μαθηματικό
λόγο η
έκφραση
«στρογγυλό
ς αριθμός».
3ο σελ.13 σελ.11 Στην αρχή
στην άσκηση 5 του
εργασία σχολικού
1 να μη έτους
συμπληρ τέτοιες
ωθεί η ασκήσεις,
τελευταί μάλλον,
α στήλη δημιουργού
του ν μαθησιακή
πίνακα. επιβάρυνση.
4ο Σελ. 13 Είναι
Οι χρονοβόρες.
ασκήσεις Οι σχετικές
5 και 6 έννοιες της
διάταξης και
του
δεκαδικού
αναπτύγματ
ος μπορούν
να
καλυφτούν
με τις
43
ες ασκήσεις
του
κεφαλαίου.
5ο Σελ. 15 Οι
Οι υπόλοιπες
ασκήσεις ασκήσεις
4, 5 και 6. του
κεφαλαίου
είναι
αρκετές,
ώστε οι
μαθητές
αυτού του
ηλικιακού
επιπέδου να
εξοικειωθού
ν σταδιακά
με την
ορολογία,
μέσω
παρατήρηση
ς και
πειραματισμ
ού και να
εντοπίσουν
τις ιδιότητες
κάποιων
σχημάτων
και μέσω
αυτών να
προβούν σε
χαλαρές
γενικεύσεις
και
ομαδοποιήσ
εις. Το
τάγκραμ
είναι μέρος
της ύλης και
της
επόμενης
τάξης και
είναι
διδακτικά
επωφελέστε
ρο να
εκεί.
6ο Η δραστηριότητα β, σελ. 19
στο Β.Μ, μπορεί να γίνει με
πιο διερευνητικό τρόπο μέσω
44
ψηφιακών εργαλείων:
http://photodentro.edu.gr/v/
item/ds/8521/4301
7ο Σελ. 21 Γενικά, η
2η επίλυση
εργασία προβλημάτ
ων είναι,
συχνά, πολύ
δύσκολη για
τους
μαθητές,
καθότι
αυτοί δε
συνειδητοπ
οιούν τις
γνωστικές
διαδικασίες
που
απαιτούνται
κατά την
επίλυση. Το
συγκεκριμέν
ο πρόβλημα
είναι
σύνθετο και
οι
απαιτήσεις
του
υπερβαίνου
ν, μάλλον,
τις
των
μαθητών
της Δ΄ τάξης.
8ο σελ. 22 Αντί για την άσκηση 4, σελ.22 Εναλλακτ 4η άσκηση:
4η άσκηση στο Τ.Ε., μπορεί να ικά Είναι
σελ.23 πραγματοποιηθεί η μπορεί άστοχη,
Στην παρακάτω διερευνητική να γίνει, καθώς οι
άσκηση 5 δραστηριότητα με χρήση από το εκτιμήσεις
στην β΄ ψηφιακών εργαλείων: Νέο των
περίπτωσ http://photodentro.edu.gr/v/ Πρόγραμ σχετικών
η να item/ds/8521/4332 μα πράξεων
αντικατασ Σπουδών είναι πολύ
ταθούν οι της Δ΄ δύσκολες.
αριθμοί τάξης, η Αν
45
με άλλους δραστηρι απαλειφότα
μικρότερο ότητα ν η έκφραση
υς, ώστε ΑρΔ1 της «Εκτιμώ
να φανεί σελ.102. και…» και
ευκρινέστ παρέμενε το
ερα η υπόλοιπο
ευκολία τμήμα της
που πρότασης
προσφέρε ίσως υπήρχε
ι στους νόημα και
υπολογισ μαθησιακό
μούς η όφελος.
αντιμεταθ
ετική και η
προσεταιρ
ιστική
ιδιότητα
της
πρόσθεση
ς.
9ο σελ. 27 Είναι
1η δυσνόητος
εργασία και ασαφής
ο τρόπος
παρουσίαση
ς της
επιμεριστικ
ής ιδιότητας
του
πολλαπλασι
ασμού ως
προς την
πρόσθεση,
ειδικά στη
δεύτερη
παραδειγμα
τική
περίπτωση.
10ο σελ 28 Υπερβολική
2η και
δραστηρι κουραστική
ότητα χρήση
εικόνας και
σχεδιαγραμ
μάτων σε
βάρος του
μαθηματικο
ύ λόγου, τα
οποία
διατρέχουν,
μάλιστα,
46
όλο το
κεφάλαιο
αλλά και
γενικά το
εγχειρίδιο
της Δ΄ τάξης.
11ο σελ 31 σελ. 28 Η δραστηριότητα 1, σελ. 30 Β.Μ: Ο
3η ασκήσεις στο Β.Μ, μπορεί να γίνει με στόχος
εργασία 3 και 4 πιο διερευνητικό τρόπο μέσω καλύφθηκε
ψηφιακών εργαλείων: από τις
http://photodentro.edu.gr/v/ προηγούμεν
item/ds/8521/4321 ες δυο
εργασίες
Τ.Ε: Μια
μελέτη των
κλασμάτων
ακολουθεί
σε
υστερότερο
κεφάλαιο,
όπου πρέπει
να δοθεί και
ιδιαίτερη
βαρύτητα
(σύμφωνα
και με το
κείμενο με
οδηγίες για
κάθε
ενότητα,
που
ακολουθεί
στο τέλος)
12ο Ολόκληρ Ολόκληρο Τα
ο το το προσδοκώμ
κεφάλαι κεφάλαιο ενα
ο μαθησιακά
αποτελέσμα
τα μπορούν
να
καλυφθούν
και από τα
εκατέρωθεν
του 12ου
κεφάλαια.
13ο σελ 33 Είναι
Πρόβλημα προτιμότερο
4 και 5 τέτοιου
είδους
προβλήματα
να
47
μελετηθούν
στην
επόμενη
τάξη, όπου
τα
πολλαπλάσι
α και οι
διαιρέτες
αριθμών
μελετώνται
εκτενέστερα
.
14ο Σελ. 37 Σελ. 35 Β.Μ: Πολύ
Εργασία Πρόβλημα δύσκολο
3 πρόβλημα
για το
αντιληπτικό
επίπεδο
μαθητών Δ΄
Δημοτικού.
Η επόμενη
τάξη
προσφέρετα
ι
περισσότερ
ο για την
πραγμάτευσ
η τέτοιων
προβλημάτ
ων.
Τ.Ε: Η
συνθετότητ
α του
προβλήματο
ς μπορεί να
αντιμετωπισ
τεί
επιτυχεστέρ
α στην
επόμενη
τάξη.
17ο σελ. 10 Εναλλακτ Οι στόχοι
άσκηση 4 ικά καλύπτονται
σελ. 11 μπορεί από τις
άσκηση 8 να γίνει, υπόλοιπες
για τα εργασίες και
κεφάλαια ασκήσεις
που του
αναφέρο κεφαλαίου.
νται
στους
48
δεκαδικο
ύς
αριθμούς
, από το
Νέο
Πρόγραμ
μα
Σπουδών
της Δ΄
τάξης, η
δραστηρι
ότητα
ΑρΔ4 της
σελ.103.
18ο Σελ. 12 Η άσκηση 6, σελ. 13 στο Τ.Ε., Οι
ασκήσεις μπορεί να γίνει με πιο υπόλοιπες
1 και 3 διερευνητικό τρόπο μέσω δραστηριότ
ψηφιακών εργαλείων: ητες του
http://photodentro.edu.gr/v/ κεφαλαίου
item/ds/8521/4284 είναι
αρκετές,
ώστε να
καλυφτούν
τα
προσδοκώμ
ενα
μαθησιακά.
τα.
3η σελ.19 Η
επανά άσκηση 6 δραστηριότ
ληψη ητα αυτή
δεν
προσφέρει
μαθησιακό
όφελος σε
παιδιά
αυτού του
ηλικιακού
επιπέδου.
Είναι
καθαρά
ή και αρκετά
χρονοβόρα,
ειδικά αν
επιλεγούν
δεκαδικοί
αριθμοί
μικρότεροι
της
49
μονάδας.
21ο σελ. 57 σελ. 23 Β.Μ: Στο
εργασία άσκηση 7 πρόβλημα
2 αυτό, πέραν
της
πολυπλοκότ
ητάς του, τα
πολλά
χρώματα, τα
σχεδιαγράμ
ματα και ο
πίνακας
δημιουργού
ν
περισπασμο
ύς και
χαοτικότητα
, και
ταυτόχρονα
η ακρίβεια,
η
σχολαστικότ
ητα και η
τυπική
τελειότητα
του
μαθηματικο
ύ λόγου δεν
προάγονται.
Τ.Ε: Η
άσκηση
είναι
ή και ο
στόχος έχει
καλυφτεί με
τις αμέσως
ες
ητες.
22ο Σελ.24 Εναλλακτ Άσκηση 3:
άσκηση 3 ικά Θα ήταν
σελ. 25 μπορεί προτιμότερη
άσκηση 6 να γίνει, η απαίτηση
από το για την
Νέο ανεύρεση
Πρόγραμ ενός, δύο ή
μα το πολύ
Σπουδών τριών
της Δ΄ τρόπων.
50
τάξης, η Εξάλλου ο
δραστηρι στόχος έχει
ότητα ήδη
ΑρΔ6 της καλυφτεί
σελ.103. στο Β.Μ.
άσκηση 6: Η
παρακάτω
άσκηση 7
προσφέρει
τουλάχιστον
ίδιες
μαθησιακές
απολαβές
και προάγει
επιπλέον
και τη
συνεργατικό
τητα.
23ο Σελ. 27 Τα
ασκήσεις προσδοκώμ
4 και 5 ενα
μαθησιακά
τα μπορούν
να
ικανοποιηθο
ύν από τις
υπόλοιπες
ασκήσεις
του
κεφαλαίου
24ο Σελ. 62 Σελ 29 Β.Μ: Αυτός
εργασία Ασκήσεις ο τρόπος της
1 5, 6 και 7 επιμεριστικ
ότητας
προσφέρει
σύγχυση,
ενώ
καταστρατη
γεί και την
αυτενέργεια
των
μαθητών.
Τ.Ε. Οι
ασκήσεις
αυτές είναι
επαναλήψει
ς
ων
ασκήσεων.
51
26ο σελ. 32 Έχουν ίδιο
πρόβλημα μαθησιακό
2 προσανατολ
σελ. 33 ισμό με τα
πρόβλημα υπόλοιπα
4 προβλήματα
του
κεφαλαίου.
27ο σελ. 71 Εναλλακτ Το παρόν
εργασία ικά κεφάλαιο
1 μπορεί μελετά
να γίνει, παράλληλες
από το και
Νέο τεμνόμενες
Πρόγραμ ευθείες στο
μα επίπεδο. Οι
Σπουδών ασύμβατες
της Δ΄ ευθείες του
τάξης, η τρισδιάστατ
δραστηρι ου χώρου
ότητα δεν έχουν
ΓΔ2 της θέση. Μόνο
σελ.104. σύγχυση
(όχι η μπορούν να
διερεύνη προσφέρου
ση, η ν.
οποία
μπορεί
να
επεκταθε
ί και σε
περιπτώσ
εις
ασύμβατ
ων
ευθειών)
32ο Η δραστηριότητες α, β, γ και
δ, σελ. 80 στο Β.Μ, μπορούν
να εμπλουτιστούν και να
επεκταθούν μέσω των
παρακάτω διερευνητικών
ψηφιακών δραστηριοτήτων:
item/ds/8521/4422
52
item/ds/8521/4434
33ο Σελ. 19 Εναλλακτ Τα σχήματα

άσκηση 6 ικά προς
μπορεί κατασκευή
να γίνει, είναι πολύ
από το δύσκολα,
Νέο όχι μόνο για
Πρόγραμ μαθητές Δ΄
μα Δημοτικού
Σπουδών αλλά και για
της Δ΄ μεγαλύτερο
τάξης, η υς.
δραστηρι
ότητα
ΜΔ4 της
σελ.106.
άσκηση 5 λανθασμένη
(οι .
εκτιμήσεις
των
πράξεων,
ωστόσο
μπορούν
να
μελετηθο
ύν)
36ο Σελ. 26 Οι ασκήσεις
άσκηση 1 1 και 6 είναι
Σελ.27 διαδικαστικ
ασκήσεις ές ενώ η 5
5 και 6 είναι
ασαφής και
δυσνόητη.
37ο Σελ. 29 Η άσκηση
άσκηση 8 είναι,
μάλλον,
άστοχη,
αφού
μπορεί να
αποβεί πολύ
χρονοβόρα
κατά την
αναζήτηση
του
σχετικού
53
κειμένου.
38o σελ. 94 Σελ. 30 Β.Μ:
εισαγωγι άσκηση 2 Έννοιες και
κή δραστηριότ
δραστηρι ητες που
ότητα συμπλέκοντ
σελ. 95 αι με
εργασία διατάξεις
1 και
συνδυασμο
ύς
αντικειμένω
ν απέχουν
πολύ από το
γνωστικό
επίπεδο
μαθητών
της Δ΄
Δημοτικού,
ειδικά δε,
όταν
συνυπάρχου
ν και με τη
δημιουργία
μοτίβων. Η
άσκηση 4
από το Τ.Ε
μπορεί,
ωστόσο, να
μελετηθεί,
εξαιτίας της
βιωματικής
προσέγγισης
που
προσφέρει.
Τ.Ε: Η
άσκηση
ενδείκνυται
να
μελετηθεί
στην
επόμενη
τάξη, όπου
η μελέτη
των
διαιρετών
ενός
αριθμού
είναι
διεξοδικότε
ρη και
54
αναλυτικότε
ρη.
39ο σελ. 33 Η μελέτη
ασκήσεις αυτών των
5, 6 & 7 ασκήσεων,
που είναι
καθαρά
ές, μπορεί
να αποβεί
χρονοβόρα
και
κουραστική.
40ο σελ. 35 Το παρόν
άσκηση 6 πρόβλημα
είναι
περίπλοκο,
μακριά από
τις
μαθητών
αυτής της
τάξης.
41ο σελ 105 Ο τρόπος
εργασία παρουσίαση
1 ς με τα
πολλά
χρώματα και
τους
πίνακες
μάλλον
συσκοτίζει
την
αντίληψη
των
πολλαπλασι
αστικών
δομών.
42ο σελ. 8 Άσκηση 4:
άσκηση 4 Οι
σελ.9 υπόλοιπες
άσκηση 7 ασκήσεις
του
κεφαλαίου
είναι
αρκετές για
την κάλυψη
των
προσδοκώμ
ενων
μαθησιακών
55
αποτελεσμά
των.
άσκηση 7: Η
αναζήτηση
διάφορων
τρόπων
διαίρεσης,
αφαιρεί
εκμάθησης
και
εμπέδωσης
του
βασικού,
κλασικού
αλγόριθμου.
Οι
μεγαλύτερες
τάξεις
προσφέροντ
αι
περισσότερ
ο για τέτοιες
αλγοριθμικέ
ς τεχνικές.
άσκηση 1 αταίριαστη
σε κεφάλαιο
που μελετά
αντίστροφα
και
επιπλέον
είναι και
πολύ
δύσκολη,
αφού
απαιτεί
νοητικά
άλματα που
ένας
δεκάχρονος
μαθητής,
μάλλον,
αδυνατεί να
ιήσει.
44ο Σελ. 13 Οι στόχοι
άσκηση 5 καλύφθηκαν
από τις
υπόλοιπες
56
ασκήσεις
και
του
κεφαλαίου.
46ο Σελ. 115 Ο πίνακας
εργασία παραπέμπει
2 στη μελέτη
ανάλογων
ποσών, τα
οποία
αποτελούν
διδακτέα
ύλη
μεγαλύτερη
ς τάξης.
48ο Σελ. 22 Οι στόχοι
άσκηση 2 υπηρετούντ
&3 αι και από
σελ. 23 τις
άσκηση 8 υπόλοιπες
ασκήσεις
του
κεφαλαίου.
52ο Όλο το Όλο το Τα
κεφάλαι κεφάλαιο γεωμετρικά
ο στερεά
περιέχουν
πολλούς
ορισμούς
και έννοιες
και
δεδομένου
ότι δεν
μελετώνται
στην Ε΄ τάξη
είναι
προτιμότερο
να
εξεταστούν
ενδελεχέστε
ρα στην Στ΄
τάξη, όπου
υπάρχουν
σχετικά,
αναλυτικά
κεφάλαια.
53ο Όλο το Όλο το Όπως
κεφάλαι κεφάλαιο παραπάνω
ο
55ο σελ 38 Οι ασκήσεις
57
άσκηση 1 αυτές
σελ. 39 περιέχουν
άσκηση 5 υψηλό
&7 βαθμό
δυσκολίας,
που καθιστά
πολύ
αμφίβολη
τη
μαθησιακή
αποτελεσμα
τικότητά
τους σε
μαθητές Δ΄
Δημοτικού.
9η Σελ. 141 Σελ. 42 Τα σχετικά
επανά Δραστηρι άσκηση 1 κεφάλαια
ληψη ότητα 3 &2 του
εγχειριδίου
έχουν
αφαιρεθεί
από τη
διδακτέα
ύλη.
Οδηγίες για τις περιόδους των μαθηματικών της τάξης
Α΄ Περίοδος
Α. Κατά τα πρώτα κεφάλαια, αλλά και όπου απαιτείται στο εγχειρίδιο, είναι απαραίτητο να
αναδειχθεί ένας πλουραλισμός κατά την αξιοποίηση των τύπων του γνωστικού ύφους.
Είναι καταγραμμένο στη βιβλιογραφία το γνωστικό ύφος, ο τρόπος επεξεργασίας, δηλαδή,
των ερεθισμάτων, ο οποίος συνδέεται άμεσα με το δίπολο αναλυτικός/ολιστικός τύπος.
Όσον αφορά στα Μαθηματικά, ένας μαθητής με γνωστικό ύφος του πρώτου τύπου
(αναλυτικός) θα χρησιμοποιεί μολύβι και χαρτί για την εκτέλεση πράξεων, ενώ ένα
«ολιστικός» μαθητής θα καταφύγει σε περισσότερο νοερούς υπολογισμούς και
διαδικασίες. Η διάκριση αυτή είναι απαραίτητο να λαμβάνεται υπόψη, κατά τη διδασκαλία,
ώστε να υπηρετούνται και οι δυο παράμετροι-τύποι του γνωστικού ύφους, δεδομένου ότι
τα περισσότερα εγχειρίδια διάκεινται ευμενέστερα υπέρ των μαθητών του λεγόμενου
«αναλυτικού τύπου».
Β. Η κατανόηση της δεκαδικής βάσης του αριθμητικού μας συστήματος είναι ένα από τα
σημαντικότερα αλλά και από τα πλέον δύσκολα στη διδασκαλία και μάθησή τους
μαθηματικά θέματα, που μελετώνται στο Δημοτικό Σχολείο. Η ζωτικής σημασίας έννοια της
αξιακής θέσης δεν είναι πλήρως κατανοητή από τους μαθητές. Έρευνες δείχνουν ότι πολλοί
μαθητές έχουν εσφαλμένες και ελλιπείς αντιλήψεις αλλά και δυσκολίες κατά την γραφή
ποσοτήτων που αναπαρίστανται με μαθηματικά σύμβολα. Η θεσιακή αξία των αριθμών
είναι ένα πρόβλημα από την αρχή του Δημοτικού Σχολείου το οποίο μπορεί να παραμείνει
μέχρι και τα χρόνια του Γυμνασίου, δεδομένου ότι οι ιδέες της θεσιακότητας είναι σύνθετες
και δύσκολες για άμεση κατανόησή τους από τους μαθητές. Ωστόσο, η μελέτη συστημάτων
μέτρησης, όπως επίσης και των σχετικών κερμάτων και χαρτονομισμάτων του ευρώ αλλά
και η χρήση οδόμετρων μπορεί να ωφελήσει στην κατανόηση των πτυχών του δεκαδικού
μας συστήματος. Ακόμη, η συμβολική αποτύπωση ενός αριθμού με διαφορετικές μονάδες
58
τάξης (π.χ. 4Ε + 6Δ + 8Μ = 3Ε + 16Δ + 8Μ), η μετατροπή αριθμολέξεων σε αριθμούς και το
αντίθετο είναι κάποιες περιπτώσεις που μπορούν, επίσης, να βοηθήσουν.
Γ. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται κατά την διδασκαλία των εκτιμήσεων, καθώς αυτές είναι
πολύ χρήσιμες για την ανάπτυξη της έννοιας του αριθμού αλλά και ως ένα προκαταρκτικό
στάδιο των υπολογισμών. Γενικά, οι εκτιμήσεις θεωρούνται βασικές και απαραίτητες
μαθηματικές διαδικασίες (και όχι καθεαυτού γνώσεις) στα σχολικά Μαθηματικά και
κατέχουν σημαντική μερίδα στα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών. Οι μαθητές, ωστόσο,
αποτυγχάνουν, γενικά, στις εκτιμήσεις και, σε κάθε περίπτωση, αποδίδουν καλύτερα στους
υπολογισμούς.
Δ. Η χρήση της αριθμογραμμής, είναι διδακτικώς πολύ ωφέλιμη, επειδή ενοποιεί όλους
τους αριθμούς, αποτελώντας μιαν αποτελεσματική διδακτική τεχνική, για την εξασφάλιση
της αντίληψης και της πεποίθησης ότι οι αριθμοί έχουν συγκεκριμένο μέγεθος. Η
αριθμογραμμή βοηθά και στην κατανόηση, την αντίληψη και την «αποδοχή» των
κλασμάτων ως αριθμών, καθώς πολλοί μαθητές αντιλαμβάνονται τα κλάσματα ως σύμβολα
δίχως κανένα νόημα ή βλέπουν τον αριθμητή και τον παρονομαστή μάλλον ως ξεχωριστούς
αριθμούς παρά ως ένα ενοποιημένο σύνολο. Ακόμη μέσω της αριθμογραμμής
αποκωδικοποιείται αποτελεσματικότερα και η πολύμορφη παράσταση των ρητών αριθμών
άλλοτε ως δεκαδικών, άλλοτε ως κλασμάτων, ως μεικτών και ως συμμιγών. Τέλος, είναι
άκρως απαραίτητο να αφιερωθεί περισσότερος χρόνος, πέραν του προτεινόμενου από
το εγχειρίδιο, στη μελέτη των κλασμάτων, ώστε η Δ΄ τάξη να αποτελέσει σημαντική
γέφυρα μεταξύ της Γ΄ και Ε΄ τάξης. Σε κάθε περίπτωση η στόχευση θα επικεντρωθεί στην
άρση των παρανοήσεων ότι ένα κλάσμα είναι μόνο ένα μικρό κομμάτι μιας ακέραιας
μονάδας, ενός όλου, και ότι τα κλάσματα δεν είναι αριθμοί παρά μόνο μέρη ενός
σχήματος ή μιας ποσότητας.
Ε. Στα κεφάλαια που πραγματεύονται επίλυση προβλημάτων, σε αυτή τη διδακτική περίοδο
του εγχειριδίου αλλά και στις υπόλοιπες, είναι παιδαγωγικά επιθυμητό και ευκταίο να
δοθεί αυξημένη βαρύτητα και περισσότερος διδακτικός χρόνος. Μάλιστα, κρίσιμος και
ζωτικός είναι ο ρόλος του δασκάλου στην επιλογή αξιόλογων, μη τετριμμένων,
συναρπαστικών, και με νόημα, για τους μαθητές, προβλημάτων. Για παράδειγμα, η
προσπάθεια επίλυσης ενός προβλήματος ρουτίνας δε συμβάλει επ’ ουδενί στη γνωστική
ανάπτυξη των μαθητών. Από τη άλλη μεριά, πολύ δύσκολα προβλήματα αφαιρούν τα
περιθώρια συμφιλίωσης των μαθητών με τα Μαθηματικά. Αναμφισβήτητα, το πρόβλημα
στα Μαθηματικά και οι μετερχόμενες διαδικασίες επίλυσής του αποτελούν την πεμπτουσία
και το ουσιωδέστερο τμήμα των Μαθηματικών. Τα προβλήματα, αν και από την αρχαιότητα
καταλαμβάνουν κεντρική θέση στα σχολικά Μαθηματικά, η επίλυσή τους, όμως, δεν έχει
ακόμη λάβει έναν στοχευμένο, καθορισμένο και σαφή διδακτικό προσανατολισμό. Η
επίλυση προβλημάτων πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του συνόλου της
μαθηματικής παιδείας, δεδομένου ότι μέσω αυτής δημιουργούνται νέες μαθηματικές
γνώσεις. Μάλιστα, η λύση των προβλημάτων, ενεργοποιεί τον μαθητή, κινητοποιεί τη
φαντασία του και προσφέρει αποτελεσματικότερη προσέγγιση των μαθηματικών εννοιών,
καθώς επίσης και αποδοτικότερες μεθόδους ανάπτυξης του μαθηματικού συλλογισμού.
Στ. Ένα σημαντικό συστατικό των Μαθηματικών, ως μέρος της απαραίτητης διαδικαστικής
γνώσης, αποτελούν και οι αλγόριθμοι. Η χρήση αλγοριθμικών διαδικασιών, η κατανόηση
και η αυτοματοποίησή τους ανάγονται σε ύψιστης προτεραιότητας στόχευση του Σχολείου,
δεδομένου ότι συναρτώνται άμεσα με τις επιτυχείς επιλύσεις προβλημάτων. Οι μαθητές
του Δημοτικού Σχολείου με την είσοδό τους στο Σχολείο, μέσω των μηχανισμών εκτέλεσης
των τεσσάρων πράξεων της Αριθμητικής χρησιμοποιούν και εφαρμόζουν κατά κόρον,
αλγοριθμικές πρακτικές. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί, ώστε κατά το δυνατό να
αρθούν οι πολλές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι μαθητές κατά τις εκτελέσεις πράξεων,
ιδίως του πολλαπλασιασμού και της διαίρεσης. Για παράδειγμα, η πολλαπλότητα των
νοημάτων των συμβόλων «x» και «÷» αλλά ακόμα και απλών πολλαπλασιαστικών δομών
59
(π.χ. 4x3 ή 12:3), η απορροφητική ιδιότητα του μηδενός στον πολλαπλασιασμό αλλά και η
αδυναμία εκτέλεσης διαίρεσης με διαιρέτη μηδέν, η αδυναμία εφαρμογής της
αντιμεταθετικής και της προσεταιριστικής ιδιότητας του πολλαπλασιασμού, η αδυναμία
κατανόησης και εφαρμογής της επιμεριστικής ιδιότητας του πολλαπλασιασμού ως προς την
πρόσθεση η άγνοια της θεσιακής αξίας είναι μερικές αναχαιτιστικές για τη μάθηση
παράμετροι. Ακόμη, οι μαθητές γνωρίζουν να εκτελούν πολλαπλασιασμούς και διαιρέσεις,
αλλά αδυνατούν να εφαρμόσουν αυτή τη γνώση κατά την επίλυση προβλημάτων, ενώ
αγνοούν και την ευκολία που προσφέρουν οι πολλαπλασιασμοί αριθμών με πολλαπλάσια
του 10. Τέλος, δυσκολία παρατηρείται και στην κατανόησης της συνθήκης της διαίρεσης και
των σχέσεων μεταξύ των όρων της (Διαιρετέος = Διαιρέτης x Πηλίκο + Υπόλοιπο).
2η Περίοδος
Α. Ιδιαίτερη βαρύτητα πρέπει να δοθεί στη μελέτη των εμβαδών, όπου οι ασκήσεις του
εγχειριδίου είναι αρκετά καίριες και στοχευμένες . Οι μαθητές, καθώς καλύπτουν
επιφάνειες, δίχως κενά και επικαλύψεις, μπορούν να αναπτύξουν την έννοια της
επανάληψης μονάδων. Η στρατηγική δε, της (επι)κάλυψης είναι η κύρια μέθοδος της
ευκλείδειας γεωμετρίας, κατά τον προσδιορισμό ισεμβαδικών σχημάτων. Η έννοια της
διατήρησης του εμβαδού είναι, επίσης, σημαντική, παραμελείται, όμως, συχνά, στη
διδασκαλία. Επιπλέον, οι μαθητές δυσκολεύονται να αντιληφθούν ότι όταν τεμαχίζουν μια
δεδομένη επιφάνεια και ανασυνθέτουν εκ νέου τα μέρη της, δημιουργώντας, έτσι, μια άλλη
διαφορετική επιφάνεια, αυτή παραμένει ισεμβαδική. Αδυνατούν, δηλαδή, να
διαπιστώσουν ότι διαφορετικά σχήματα μπορούν να έχουν το ίδιο εμβαδόν.
Β. Κατά την μελέτη των ομοιοτήτων και των διαφορών των γεωμετρικών σχημάτων
(κεφάλαιο 32) ας είναι χαλαρές οι γενικεύσεις και οι ομαδοποιήσεις. Σύμφωνα με τη
θεωρία των van Hiele, η γεωμετρική σκέψη αναπτύσσεται μέσω εξελικτικών σταδίων.
Παρότι αυτά τα στάδια ανάπτυξης της σκέψης δε συναρτώνται άμεσα με την ηλικία,
μαθητές αυτής της τάξης αδυνατούν, μάλλον, να εξηγήσουν τις ιδιότητες, τις σχέσεις και τις
αλληλεπιδράσεις μεταξύ των σχημάτων, ενώ και οι ορισμοί δεν είναι ακόμη, πλήρως
κατανοητοί. Όταν περιγράφεται ένα αντικείμενο, μάλλον απαριθμούνται όλες οι ιδιότητες,
που ήδη είναι γνωστές, δίχως όμως να μπορεί να διακρίνεται, ποιες ιδιότητες είναι
απαραίτητες και ποιες αρκετές για να περιγραφεί το γεωμετρικό σχήμα.
Γ. Ο γεωμετρικός μετασχηματισμός της αξονικής συμμετρίας - ανάκλασης (κεφάλαιο 34),
είναι η μόνη μορφή μετασχηματισμού που μελετάται στα τρέχοντα εγχειρίδια των
Μαθηματικών. Ωστόσο, τα νέα Αναλυτικά προγράμματα του «ΝΕΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ» εισάγουν
στο Δημοτικό Σχολείο και τα τρία είδη των ευκλείδειων μετασχηματισμών (μεταφορά-
μετακίνηση, αξονική συμμετρία και περιστροφή). Η μελέτη της Γεωμετρίας της Κίνησης
(των μετασχηματισμών) δημιουργεί πολλές καταλυτικές, μαθησιακές συνθήκες, αφού
μπορεί να ενισχύσει και να εναρμονίσει τις σχετικές με το συνηθισμένο ευκλείδειο επίπεδο
διαισθητικές εικασίες των μαθητών, ενώ χαρίζει ακόμα και μερικές γνήσιες εκπλήξεις αλλά
και προκλήσεις στους μαθητές, οι οποίες προκύπτουν από την απλή εφαρμογή των
βασικών ιδιοτήτων της Γεωμετρίας της Κίνησης. Γενικά, οι μαθητές δυσκολεύονται πολύ
στην κατανόηση της αξονικής συμμετρίας, και για αυτό απαιτείται να δοθεί περισσότερος
χρόνος κατά την εξέταση του κεφαλαίου. Ακόμη, ο εκπαιδευτικός μπορεί να αναζητήσει
διδακτικά στηρίγματα και σε σχετικά λογισμικά, όπως στα Δυναμικά Συστήματα Γεωμετρίας
αλλά και στο γνωστό λογισμικό αισθητικής έκφρασης και ανάπτυξης της δημιουργικότητας
Revelation Natural art, στα οποία η μελέτη της συμμετρίας, μέσω αρκετών παιγνιωδών
τρόπων, είναι πολλαπλώς πριμοδοτημένη.
Γ΄ περίοδος
Α. Είναι επιθυμητό να αφιερωθεί περισσότερος διδακτικός χρόνος κατά τη μελέτη των
μοτίβων, πέραν αυτού που προτείνει το εγχειρίδιο, καθώς η έννοια του μοτίβου-προτύπου
60
(pattern) βοηθά τους μαθητές στην ανακάλυψη των μαθηματικών σχέσεων με ένα
παιγνιώδη τρόπο. Σε κάθε περίπτωση, τα νέα αριθμητικά και γεωμετρικά μοτίβα, που θα
εισαχθούν για μελέτη απαιτείται να είναι σχετικώς απλά, ώστε να συμβαδίζει η
αποκωδικοποίησή τους με τις αντιληπτικές δυνατότητες των μαθητών αυτής της τάξης.
Υποστηρίζεται ότι τα Μαθηματικά είναι η επιστήμη των προτύπων - μοτίβων. Έρευνες
έχουν δείξει ότι ακόμη και τα στοιχειώδη μαθηματικά πρότυπα, μέσα από την παρατήρησή
τους, παρέχουν άριστες ευκαιρίες μάθησης, ειδικά, στους μικρούς μαθητές, επειδή
συνδυάζουν την εξάσκηση δεξιοτήτων με γενικές «ικανότητες», όπως μαθηματική σκέψη,
εξερεύνηση, επεξήγηση και επικοινωνία.
Β. Σύμφωνα με έρευνες, οι μαθητές δεν αντιλαμβάνονται ότι ο πολλαπλασιασμός και η
διαίρεση είναι αντίστροφες πράξεις. Μια αρχική προσέγγιση των σχετικών κεφαλαίων του
εγχειριδίου, για αποτελεσματικότερη κατανόηση, είναι επιθυμητό να περιλαμβάνει απλά,
εισαγωγικά προβλήματα με «μικρούς» αριθμούς.
61
ΤΑΞΗ: Ε΄
Βιβλίο μαθητή, Μαθηματικά Ε΄ Δημοτικού, 2018, τεύχος Α΄ και Β’
Τετράδιο εργασιών, Μαθηματικά Ε΄ Δημοτικού, 2018, α΄ τεύχος
Τετράδιο εργασιών, Μαθηματικά Ε΄ Δημοτικού, 2018, β΄ τεύχος
ΤΑΞΗ: ΣΤ΄
Βιβλίο μαθητή, Μαθηματικά ΣΤ΄ Δημοτικού, 2015, ένα τεύχος
Τετράδιο εργασιών, Μαθηματικά ΣΤ΄ Δημοτικού, 2015, α΄ τεύχος
Τετράδιο εργασιών, Μαθηματικά ΣΤ΄ Δημοτικού, 2015, β΄ τεύχος
Τετράδιο εργασιών, Μαθηματικά ΣΤ΄ Δημοτικού, 2015, γ΄ τεύχος
Τετράδιο εργασιών, Μαθηματικά ΣΤ΄ Δημοτικού, 2015, δ΄ τεύχος
Κεφάλαι Προτείνε Προτείνε Προτείνεται να Προτείνε Παρατηρή

ο ται να ται να αξιοποιηθούν διδακτικά τα ται να σεις
μην μην παρακάτω «ψηφιακά αξιοποιη
αξιοποιη αξιοποιη δομήματα» από τα θούν
θούν θούν εμπλουτισμένα σχ. διδακτικ
διδακτικ διδακτικ εγχειρίδια ά οι
ά από το ά από το παρακάτ
Βιβλίο Τετράδιο ω
Μαθητή Εργασιώ δραστηρι
τα ν τα ότητες
παρακάτ παρακάτ από τα
ω: ω: νέα ΠΣ
και τον
Οδηγό
για τον
Εκπαιδευ
τικό**
1ο σελ. 7, Εναλλακτ 2ο πρόβλ.:
4η ικά Η 2η
άσκηση, μπορεί δραστηριό
σελ. 8, να γίνει η τητα στο
2ο δραστηρι Β.Μ. και η
πρόβλημ ότητα δραστηριό
α από τον τητα με
Οδηγό προεκτάσε
για τον ις είναι
Εκπαιδευ αντίστοιχε
τικό στη ς.
σελ. 91
με τίτλο
«Ψηφία
που
λείπουν
(αξία
θέσης
62
ψηφίων
&
αντιστρο
φή
πράξεων)
»
2ο Ολόκληρ Ολόκληρ Οι μαθητές
ο το ο το έχουν
κεφάλαι κεφάλαι διδαχθεί
ο ο σε
προηγούμε
νες τάξεις
να
διαβάζουν
και να
γράφουν
δεκαδικού
ς, καθώς,
επίσης να
κατανοούν
τις
ιδιότητες
και την
αξία των
ψηφίων
τους.
Μπορεί να
γίνει
αναφορά
στο 3ο και
4ο
κεφάλαιο.
3ο σελ. 13, Παρουσιάζ
1η ει
δραστηρι αυξημένη
ότητα δυσκολία
στην
κατανόηση
.
4ο σελ. 15, Σύγκριση
1η φυσικών
δραστηρι αριθμών
ότητα έχουν
διδαχθεί
σε
προηγούμε
νες τάξεις.
Η 2η
δραστηριό
τητα με τις
αποστάσει
63
ς καλύπτει
το στόχο.
5ο σελ15, Αποτελούν
1η ασκ. επανάληψ
(β, δ, ε, η απλών
ζ, η) αριθμητικ
2η ασκ. ών
(α, β, ε) πράξεων
3η ασκ. και οι
στόχοι
καλύπτοντ
αι με
λιγότερες
ασκήσεις.
6ο σελ.19, σελ. 17, Εναλλακτ 1η δραστ.:
1η 3η ικά Το
δραστηρι άσκηση, μπορεί περιεχόμεν
ότητα 1ο να γίνει, ο της
πρόβλημ από το συγκεκριμ
α Νέο ένης
σελ. 18, Πρόγραμ δραστηριό
2ο μα τητας έχει
Πρόβλημ Σπουδών καλυφθεί
α της Ε΄ σε
τάξης, η μικρότερες
δραστηρι τάξεις.
ότητα 3η άσκ. Το
ΑρΔ6 της περιεχόμεν
σελ.120 ο της
με τίτλο συγκεκριμ
«Εκτιμήσ ένης
εις άσκησης
περιμέτρ έχει
ου» καλυφθεί
σε
μικρότερες
τάξεις.
1ο και 2ο
πρόβλ.:
Έχουν
καλυφθεί
σε
προηγούμε
νες τάξεις
8ο σελ. 23, σελ.21, Αντί για τη 2η εφαρμογή 1η δραστ.:
1η 2η μπορεί να πραγματοποιηθεί Το
δραστηρι άσκηση, η παρακάτω ψηφιακή περιεχόμεν
ότητα, δραστηριότητα: ο της
http://photodentro.edu.gr/v/ δραστηριό
item/ds/8521/1836 τητας
καλύπτεται
64
από την
επόμενη
και τις
εφαρμογές
.
2η άσκ.:
Χρειάζεται
γνώση της
επιμεριστι
κής
ιδιότητας
του
πολλαπλα
σιασμού
ως προς
την
πρόσθεση
και το ΒΜ
τη
διδάσκει
μόνο μέσω
προβλήματ
ος.
9ο ολόκληρ ολόκληρ Η
ο το ο το διαδικασία
κεφάλαι κεφάλαι επίλυσης
ο ο προβλήματ
ος
συναντάτα
ι σε κάθε
κεφάλαιο
και έχει
συζητηθεί
πολλές
φορές σε
τάξεις. Θα
πρέπει να
επανέρχετ
αι και να
συζητείται
σε κάθε
προβληματ
ική
κατάσταση
.
10ο ολόκληρ ολόκληρ Οι μαθητές
ο το ο το είναι ήδη
κεφάλαι κεφάλαι εξοικειωμέ
ο ο νοι με την
αριθμομηχ
65
ανή, αφού
η χρήση
της
υπάρχει
στα βιβλία
μικρότερω
ν τάξεων
και είναι
μπροστά
μας σε
κάθε
ευκαιρία.
11ο σελ.27 Αντίστιχα
1ο προβλήματ
πρόβλημ α έχουν
α γίνει στην
σελ.28 Ε΄ τάξη.
2ο
πρόβλημ
α
3ο
πρόβλημ
α
12ο σελ.31, Η 2η δραστηριότητα μπορεί 1η δραστ.
1η να γίνει με πιο διερευνητικό H
δραστηρι τρόπο μέσω ψηφιακών συγκεκριμ
ότητα εργαλείων: ένη
http://photodentro.edu.gr/v/ δραστηριό
item/ds/8521/3735 τητα
από τη 2η
δραστηριό
τητα και
την 1η
εφαρμογή.
13ο σελ.33, σελ.32, 1η δραστ.:

1η Δραστηρ Αντίστοιχε
δραστηρι ιότητα ς
ότητα με δραστηριό
προεκτά τητες
σεις έγιναν
στην Ε΄
τάξη.
Δραστ. με
προεκτ.: Η
κατασκευή
αφίσας
είναι
χρονοβόρα
.
66
Προτείνετα
ι να γίνει
την ώρα
των
εικαστικών
.
14ο Σελ. 33 2η άσκ.:

2η Είναι
άσκηση ιδιαίτερα
σελ.34, απλή.
3ο 3ο πρόβλ.:
πρόβλημ Παρουσιάζ
α ει
Δραστηρ αυξημένη
ιότητα δυσκολία.
με Δραστ. με
προεκτά προεκτ.:
σεις Προτείνετα
ι,
αν υπάρχει
χρόνος, η
κάθε
ομάδα να
επινοήσει
το δικό της
μυστικό
κώδικα.
15ο σελ.38, σελ.36, 1η εφαρμ:
1η 2ο Ίδια με την
εφαρμογ πρόβλημ 1η
ή α δραστηριό
τητα.
2ο πρόβλ:
Οι στόχοι
του
προβλήματ
ος έχουν
καλυφθεί
με
προηγούμε
νες
ασκήσεις.
Ίδια με την
1η
δραστηριό
τητα
17ο Η 1η δραστηριότητα μπορεί
να γίνει με πιο διερευνητικό
τρόπο μέσω ψηφιακών
67
εργαλείων:
item/ds/8521/3702
18ο ολόκληρ ολόκληρ Οι στόχοι

ο το ο το του
κεφάλαι κεφάλαι κεφαλαίου
ο ο «Δυνάμεις
του 10»
μπορούν
εύκολα να
δοθούν
μέσα από
τη χρήση
παραδειγμ
άτων για
τις
δυνάμεις
στο 17ο
κεφάλαιο.
19ο σελ.45, σελ. 7 Εναλλακτ 1η δραστ.:
1η 1ο ικά Οι μαθητές
δραστηρι πρόβλημ μπορεί γνωρίζουν
ότητα α να γίνει, την έννοια
σελ. 8, από το του
Δραστηρ Νέο κλάσματος
ιότητα Πρόγραμ από
με μα προηγούμε
προεκτά Σπουδών νη τάξη.
σεις της Ε΄ 1ο πρόβ:
τάξης, η Παρουσιάζ
δραστηρι ει
ΑρΔ3, της στην
σελ.119, κατανόηση
με τίτλο .
«Το Δραστ. με
αγαπημέ προεκτ.:
νο Οι στόχοι
λουλούδι του
» κεφαλαίου
μπορούν
να
επιτευχθο
68
ύν μέσα
από τις
προηγούμε
νες
δραστηριό
τητες και
τα
προβλήματ
α
21ο σελ. 49, σελ. 11, 1η δραστ.:
1η 1η Το
Δραστηρι άσκηση, περιεχόμεν
ότητα 1ο ο της
πρόβλημ συγκεκριμ
α ένης
δραστηριό
τητας
από την
εφαρμογή.
1η άσκ.: Το
περιεχόμεν
ο της
συγκεκριμ
ένης
άσκησης
από τις
δραστηριό
τητες.
1ο πρόβλ.:
Το
ο του
συγκεκριμ
ένου
προβλήματ
ος
από τις
δραστηριό
τητες.
22ο σελ.51, σελ. 13, Η 2η δραστηριότητα μπορεί Εναλλακτ 1η, 2η
1η 1ο να γίνει με πιο διερευνητικό ικά δραστ.: Οι
δραστηρι πρόβλημ τρόπο μέσω ψηφιακών μπορεί δραστηριό
ότητα α εργαλείων: να γίνει, τητες
2η 2ο http://photodentro.edu.gr/v/ από το καλύπτοντ
δραστηρι πρόβλημ item/ds/8521/1958 Νέο αι από τις
ότητα α Πρόγραμ ασκήσεις
μα του Τ.Ε. Το
Σπουδών συγκεκριμ
69
της Ε΄ ένο
τάξης, η κεφάλαιο,
δραστηρι μπορεί να
ότητα καλυφθεί
ΑρΔ9, της από την Ε
σελ.121. τάξη.
1ο, 2ο
πρόβλ.:
Έχουν
λύσει
παρόμοια
προβλήματ
α στην Ε΄
τάξη.
24o σελ. 18 Το 1ο πρόβλημα του Τ.Ε. Δραστ. με
Δραστηρ μπορεί να γίνει με πιο προεκτ.:
ιότητα διερευνητικό τρόπο μέσω Εφόσον τα
με ψηφιακών εργαλείων: κουτάκια
προεκτά http://photodentro.edu.gr/v/ είναι 40,
σεις, γ item/ds/8521/1956 υπάρχει
ερώτημα δυσκολία
στον
υπολογισμ
ό του
αντίστοιχο
υ μέρους.
25ο Όλο το Όλο το
κεφάλαι κεφάλαι
ο ο
26ο σελ. 63, Σελ. 22, 1η δραστ.:
1η Δραστηρ Οι στόχοι
δραστηρι ιότητα του
ότητα με κεφαλαίου
προεκτά μπορούν
σεις να
επιτευχθο
ύν μέσα
από την
επόμενη
δραστηριό
τητα.
Βλέπε
παρακάτω
κείμενο με
οδηγίες
διαχείριση
ς της ύλης.
Δραστ. Με
προεκ.:
υπάρχει
δυσκολία
70
στο
σχηματισμ
ό και την
επίλυση
της
εξίσωσης
27ο σελ. 65, σελ.24, 1η δραστ.:
1η Δραστηρ Η
δραστηρι ιότητα κατανόησή
ότητα με της
προεκτά θεωρείται
σεις δύσκολη.
Δραστ. με
προεκτ.:
Δυσνόητη
για τους
μαθητές
απαιτεί τη
γνώση
γεωγραφικ
ού μήκους
και
πλάτους
και των
υποδιαιρέ
σεων της
μοίρας.
Βλέπε
παρακάτω
κείμενο με
οδηγίες
ς της ύλης.
28ο σελ. 67, σελ. 26, 1η δραστ.:
1η 3ο Οι στόχοι
δραστηρι πρόβλημ του
ότητα α κεφαλαίου
μπορούν
να
επιτευχθο
ύν μέσα
από άλλες,
δραστηριό
τητες
ασκήσεις
και τα
προβλήματ
α. Βλέπε
παρακάτω
κείμενο με
οδηγίες
71
ς της ύλης.
3ο πρόβλ. :
Δεν
υπάρχει
προϋπάρχ
ουσα
γνώση. Οι
μαθητές δε
γνωρίζουν
ποια
σχήματα
ονομάζοντ
αι
κανονικά.
29ο σελ. 67, 1η δραστ.:
1η Το
δραστηρι περιεχόμεν
ότητα ό της
θεωρείται
δυσνόητο.
Βλέπε
παρακάτω
κείμενο με
οδηγίες
ς της ύλης.
Ανακεφα σελ.71, σελ.72, Να
λαίωση ορισμοί 1ο αποφευχθ
πρόβλημ εί η
α απομνημό
νευση
ορισμών.
1ο πρόβλ.:
Να
επιλυθούν
προβλήματ
α με απλές
μορφές
εξισώσεων
. 2ο
πρόβλ.:
Δεν
γνωρίζουν
ποια
σχήματα
ονομάζοντ
αι
κανονικά.
30ο σελ. 75, σελ. 30, Εναλλακτ 1η δραστ.:
1η 2ο ικά Οι στόχοι
72
δραστηρι πρόβλημ μπορεί του
ότητα α να γίνει, κεφαλαίου
από το μπορούν
Νέο να
Πρόγραμ επιτευχθο
μα ύν μέσα
Σπουδών από την
της ΣΤ΄ επόμενη
τάξης, η δραστηριό
δραστηρι τητα και
ότητα τις
ΑρΔ1, της εφαρμογές
σελ.137, 2ο πρόβλ.:
με τίτλο Οι μαθητές
«Το δε
παγκόσμι γνωρίζουν
ο χωριό». ποια
σχήματα
ονομάζοντ
αι
κανονικά.
31ο σελ. 31, 1ο
1ο πρόβλ.Το
πρόβλημ περιεχόμεν
α ο του
συγκεκριμ
ένου
προβλήματ
ος
από τις
εφαρμογές
.
32ο Η 2η εφαρμογή μπορεί να
γίνει με πιο διερευνητικό
εργαλείων:
item/ds/8521/1789
33ο σελ.81, σελ. 35, Η 1η δρ.

1η 2η και η
δραστηρι άσκηση εφαρμ.
ότητα μπορούν
σελ. 82, να
εφαρμογ διδαχθούν
ή μέσω της
73
2ης
δραστηριό
τητας.
2η άσκ.: Το
ο της
συγκεκριμ
ένης
άσκησης
από την 1η
άσκηση.
37ο Βλέπε
παρακάτω
κείμενο
ς της ύλης.
ο το ο το γνωρίζουν
κεφάλαι κεφάλαι ήδη
ο ο τρόπους
για να
εργαστούν.
ο το ο το γνωρίζουν
κεφάλαι κεφάλαι ήδη
ο ο τρόπους
για να
εργαστούν.
40ο Βλέπε
παρακάτω
κείμενο
ς της ύλης.
41ο Βλέπε
παρακάτω
κείμενο
ς της ύλης.
42ο σελ. 18, Δρασ. με
Δραστηρ προεκ.: Οι
ιότητα στόχοι της
με έχουν
προεκτά καλυφθεί
σεις με
προηγούμε
νες
ασκήσεις.
43ο σελ. 101, 2η δραστ:
2η Παρουσιάζ
δραστηρι ει
74
στην
κατανόηση
.
44ο σελ. 22, 5ο πρόβλ.
5ο και δραστ
πρόβλημ με
α, προεκτ.:
δραστηρ Παρουσιάζ
ιότητα ουν
με δυσκολία
προεκτά και δεν
σεις ικανοποιο
ύν τους
βασικούς
στόχους
του
κεφαλαίου
.
Βλέπε
κείμενο
ς της ύλης.
45ο εφαρμογ Το
ή περιεχόμεν
ό της
από τις
εργασίες
των κεφ.
45, 46.
47ο εφαρμογ To
ή περιεχόμεν
ο της
συγκεκριμ
ένης
εφαρμογής
από τις
δραστηριό
τητες και
το
συμπέρασ
μα.
48ο 1η σελ.29, 1η δρ. To
δραστηρι 3η περιεχόμεν
ότητα άσκηση ο της
εύρεσης
του μέσου
όρου
δίνεται πιο
75
απλά στην
εφαρμογή.
3η ασκ.: To
ό της
από την
εφαρμογή.
49ο 1η 1η δρ.: Ο
δραστηρι στόχος της
ότητα δραστηριό
τητας που
είναι η
κατανόηση
της
ανάγκης
για μια
τυποποιημ
ένη
μονάδα
μέτρησης
έχει ήδη
κατανοηθε
ί σε
προηγούμε
νες τάξεις.
Βλέπε
παρακάτω
κείμενο
ς της ύλης.
50ο Ολόκληρ Ολόκληρ Κεφ.: 50ο:
ο το ο το Η έννοια
κεφάλαι κεφάλαι του
ο ο βάρους
(μάζας) και
οι μονάδες
μέτρησής
της είναι
πολύ
κοινές για
τους
μαθητές.
Έχουν
διδαχθεί
στην Δ΄
τάξη
(κεφ.18)
και σε
πολλές
δραστηριό
76
τητες στην
Ε΄ τάξη.
51Ο Ολόκληρ Ολόκληρ Κεφ.: 51ο:
ο το ο το Σχετικά
κεφάλαι κεφάλαι προβλήματ
ο ο α έχουν
διδαχθεί
διεξοδικά
και στην Δ΄
και στην Ε΄
τάξη.
Μπορεί να
ξανασυζητ
ηθεί και
στην ΣΤ
μέσα από
κάποιο
πρόβλημα.
Η ώρα
Greenwich
μπορεί να
συζητηθεί
στα
πλαίσια
του
μαθήματος
της
Γεωγραφία
ς (Κεφ. 2ο,
σ.16-17).
52ο σελ.125, σελ. 37 Η
1η 1ο νομισματικ
δραστηρι πρόβλημ ή μονάδα
ότητα, α. είναι
σελ. 126, 3ο οικεία
1η πρόβλημ έννοια για
εφαρμογ α. τους
ή μαθητές,
οι οποίοι
έχουν
έρθει σε
επαφή με
αρκετές
σχετικές
δραστηριό
τητες, με
εξαίρεση
τις έννοιες
τόκου και
επιτοκίου.
53ο Βλέπε
77
παρακάτω
κείμενο
ς της ύλης.
55ο Σελ. 7, Εναλλακτ Κεφ. 55ο
άσκηση ικά Η ασκ. 7
3, μπορεί παρουσιάζ
Σελ. 8, 1ο να γίνει η εται ως
πρόβλημ δραστηρι παράδειγμ
α ότητα α στο Β.Μ.
από τον Το 1ο
Οδηγό πρόβ.
για τον παρουσιάζ
Εκπαιδευ ει
τικό στη αυξημένη
σελ. 103 δυσκολία.
με τίτλο Βλέπε
«χ για κείμενο
πρωινό» διαχείριση
ς της ύλης.
Ανακεφα σελ. 134,
λαίωση 4ο
πρόβλημ
α
56ο σελ. 137, Ολόκληρ Βλέπε
1η ο το παρακάτω
δραστηρι κεφάλαι κείμενο
ότητα ο διαχείριση
ς της ύλης.
58ο σελ. 13, Ως επέκταση της 2ης Ο
2ο εφαρμογής σχετικά με το μαθηματικ
πρόβλημ άθροισμα των γωνιών ός στόχος
α τετραπλεύρου προτείνεται η του 2ου
παρακάτω ψηφιακή προβλήματ
δραστηριότητα: ος
http://photodentro.edu.gr/v/ ικανοποιεί
item/ds/8521/4020 ται στη
δραστηριό
τητα με
προεκτάσε
ις.
Βλέπε
κείμενο
ς της ύλης.
59ο Ολόκληρ Ολόκληρ Έχει
ο το ο το διδαχτεί
κεφάλαι κεφάλαι στην Ε’
ο ο Δημοτικού.
Ο
εκπαιδευτι
78
κός μπορεί
να
υπενθυμίσ
ει την
έννοια
στην
εφαρμογή
2, κεφ. 62,
σελ. 150,
στην
εφαρμογή
2, κεφ. 63,
σελ 152
και στις
εφαρμογές
1 και 2,
κεφ. 64,
σελ 154
60ο σελ. 145, σελ. 17, Εναλλακτ Η
1η 1η ικά αναγνώρισ
δραστηρι άσκηση, μπορεί η και
ότητα σελ. 18, να γίνει, χάραξη
σελ. 146, 1ο από το αξόνων
1η πρόβλημ Νέο συμμετρία
εφαρμογ α Πρόγραμ ς και η
ή μα κατασκευή
Σπουδών συμμετρικ
της ΣΤ΄ ών
τάξης, η σχημάτων
δραστηρι ως προς
ότητα άξονα
ΓΔ7, της συμμετρία
σελ.140, ς
με τίτλο εκτείνεται
«Το μισό από την Α΄
τετράγων μέχρι την
ο». Ε΄ τάξη.
Βλέπε
παρακάτω
κείμενο
ς της ύλης.
61ο σελ. 19, . Το πλαίσιο
2η της 2ης
άσκηση άσκησης
3η δεν είναι
άσκηση πλήρως
ρεαλιστικό
.
Το
εμβαδόν
79
της αυλής
στην 3η
άσκηση
ενδεχομέν
ως να μην
μπορεί να
υπολογιστ
εί με τις
μέχρι τώρα
γνώσεις
των
μαθητών
62ο Βλέπε σελ. 21, 2η άσκ.: Το
παρακάτ 2η σχήμα δεν
ω άσκηση ανταποκρί
κείμενο νεται στις
διαχείρισ διαστάσεις
ης της του.
ύλης.
63ο Βλέπε Η 2η δραστηριότητα μπορεί
παρακάτ να γίνει με πιο διερευνητικό
ω τρόπο μέσω ψηφιακών
κείμενο εργαλείων:
διαχείρισ http://photodentro.edu.gr/v/
ης της item/ds/8521/1832
ύλης.
66ο Η 1η άσκηση στο Τ.Ε. μπορεί

να γίνει με πιο διερευνητικό
εργαλείων:
item/ds/8521/3935
67ο ολόκληρ ολόκληρ Οι ορισμοί

ο το ο το έχουν
κεφάλαι κεφάλαι δοθεί
ο ο πολλές
φορές
μέχρι τώρα
σε
τάξεις,
δύναται να
ξαναδοθού
80
ν στο 66ο
κεφ. και να
επαναληφ
θούν σε
διάφορα
συναφή
προβλήματ
α.
71ο ολόκληρ ολόκληρ Βλέπε
ο το ο το κείμενο
κεφάλαι κεφάλαι διαχείριση
ο ο ς της ύλης.
1η Ενότητα
Κεφ:1,3 ,4: Σύμπτυξη των κεφαλαίων 1, 3, 4 του βιβλίου μαθητή και αντίστοιχου τετραδίου
εργασιών καθώς αποτελούν επανάληψη προηγούμενων τάξεων.
Κεφ.7: Προτείνεται να δοθεί χρόνος στη διαίρεση φυσικών και δεκαδικών αριθμών.
Κεφ. 8.: Πρέπει να υπάρξει οργανωμένη και μεθοδική προσέγγιση του θέματος. Μέχρι τη
ΣΤ΄ τάξη η προσέγγιση των αριθμητικών παραστάσεων γινόταν διαισθητικά. Να δοθεί
μεγαλύτερη έμφαση στην εννοιολογική κατανόηση του θέματος και όχι μόνο στη
διαδικαστική. Οι μαθητές πρέπει να διαπιστώσουν την ανάγκη της προτεραιότητας των
πράξεων και να υπολογίζουν την τιμή μιας αριθμητικής παράστασης.
Κεφ. 12: Η δραστηριότητα με προεκτάσεις μπορεί να αντικατασταθεί με παρόμοια με τίτλο:
«Βοήθεια στους πρόσφυγες».
2η Ενότητα
Κεφ. 25: Ο όρος «μεταβλητή» προσεγγίζεται στο Γυμνάσιο. Να μην γίνει αναφορά στον
ορισμό της μεταβλητής. Δεδομένου ότι μια πρώτη προσέγγιση είναι αρκετή, αφαιρείται ό,τι
περιπλέκει την έννοια.
Κεφ. 26:
Β.Μ.:2η δραστηριότητα: Η φράση «χρησιμοποίησε μια μεταβλητή για να συμβολίσεις το
ποσό…» να διορθωθεί σε: «χρησιμοποίησε το γράμμα x για να συμβολίσεις το άγνωστο
ποσό…»
Β.Μ.: Συμπέρασμα: Η φράση «Μια ισότητα που περιέχει μια μεταβλητή ….» να διορθωθεί
σε: «Μια ισότητα που περιέχει αριθμούς και ένα γράμμα (στη θέση ενός άγνωστου
αριθμού) …».
Β.Μ.: Παράδειγμα: Η φράση «Αν αντικαταστήσω τη μεταβλητή…. » να διορθωθεί σε: «Αν
αντικαταστήσω το γράμμα που αντιστοιχεί στον άγνωστο αριθμό x …».
Β.Μ.: Εφαρμογή 1η : Η φράση «Με τη βοήθεια μιας μεταβλητής ….» να διορθωθεί σε: «Με
τη βοήθεια ενός γράμματος (άγνωστος όρος)…».
Η φράση «Ονομάζω την άγνωστη τιμή x» να διορθωθεί σε: «Ονομάζω τον άγνωστο όρο x»
Β.Μ.: Εφαρμογή 2η : Η φράση «Άγνωστη τιμή είναι…» να διορθωθεί σε: «Άγνωστος όρος
είναι…»
Κεφ. 27:
Β.Μ.: Ερωτήσεις για αυτοέλεγχο και συζήτηση: Η φράση «…αντικαθιστώ τη μεταβλητή…»
να διορθωθεί σε: «… αντικαθιστώ το γράμμα, που εκφράζει τον άγνωστο αριθμό …».
Κεφ. 28:
81
Β.Μ.: Εφαρμογή 1η : Η φράση «Άγνωστη τιμή ….» να διορθωθεί σε: «Άγνωστος αριθμός…».
Η φράση «αντικαθιστώ τη μεταβλητή…» να διορθωθεί σε: «αντικαθιστώ το γράμμα».
Β.Μ.: Εφαρμογή 2η : Η φράση «Άγνωστη τιμή ….» να διορθωθεί σε: «Άγνωστος αριθμός…».
Κεφ. 29:
Β.Μ.: Εφαρμογή 1η : Η φράση «Ονομάζω την άγνωστη τιμή σ..» να διορθωθεί σε:
«Ονομάζω τον άγνωστο όρο σ..»
Β.Μ.: Εφαρμογή 2η : Η φράση «Άγνωστη τιμή είναι ….» να διορθωθεί σε: «Άγνωστος
όρος…»
Ανακεφαλαίωση 2ης Ενότητας:
Να δοθεί περισσότερη έμφαση στο παράδειγμα με τη ζυγαριά για την προσέγγιση της
έννοιας της μεταβλητής, η οποία φαίνεται να είναι αρκετά δυσνόητη.
3η Ενότητα
Οι μαθητές εισάγονται στα ποσοστά, μετατρέπουν κλασματικούς αριθμούς σε ποσοστά και

τα χρησιμοποιούν στη μοντελοποίηση καταστάσεων και στην επίλυση προβλημάτων
Κεφ. 36: Β.Μ. Συμπέρασμα: Η φράση «Χρησιμοποιώ μεταβλητή για την άγνωστη τιμή» να
διορθωθεί σε: «Χρησιμοποιώ ένα γράμμα για τον άγνωστο όρο».
Κεφ. 37: Β.Μ. Συμπέρασμα: Η φράση «Χρησιμοποιώ μεταβλητή για την άγνωστη τιμή» να
διορθωθεί σε: «Χρησιμοποιώ ένα γράμμα για τον άγνωστο όρο».
Κεφ. 37: Β.Μ.:2η δραστηριότητα: Η φράση «την άγνωστη τιμή τη συμβολίζω με x» να
διορθωθεί σε: «τον άγνωστο όρο τον συμβολίζω με x».
Κεφ. 40, 41: Προτείνεται να προταθούν δραστηριότητες από τον εκπ/κό μετατροπής
τυχαίων κλασματικών αριθμών σε ποσοστά.
Κεφ. 44: Δραστηριότητα 2η: Η φράση «…βάζοντας στη θέση του αγνώστου μια μεταβλητή »
να διορθωθεί σε: «…βάζοντας στη θέση του αγνώστου ένα γράμμα ».
5η Ενότητα
Κεφ. 49: Στη μέτρηση μήκους η προσέγγιση από τους εκπαιδευτικούς θα πρέπει να γίνεται
περισσότερο διερευνητικά.
Κεφ. 53: Β.Μ. & Τ.Ε. :Συμπέρασμα: Μπορεί να γίνει η διαπραγμάτευσή του γενικού κανόνα
από τον εκπαιδευτικό αλλά να μη ζητηθεί από τους μαθητές να τον απομνημονεύσουν.
Ο εκπαιδευτικός να επικεντρωθεί στο να αποκτήσουν οι μαθητές την ικανότητα να
διατυπώνουν έναν κανόνα για κάποιο απλό γεωμετρικό μοτίβο.
Κεφ. 55: Προτείνεται η 2η δραστηριότητα, η εφαρμογή στο Β.Μ και η 1η και 2η άσκηση στο
Τ.Ε. να γίνουν με χειραπτικό υλικό, για να διευκολυνθούν οι μαθητές στην αναγνώριση του
μοτίβου.
6η Ενότητα
Για να υπάρξει ικανός χρόνος για την ολοκλήρωση της διδασκαλίας και την εμπέδωση των
εννοιών της 6ης ενότητας προτείνεται να διδαχθεί αμέσως μετά την 3η ενότητα.
Κεφ. 56:
Β.Μ.&Τ.Ε. :Άσκηση 2η : Οι μαθητές πρέπει να διδαχθούν και να είναι ικανοί να σχεδιάσουν
με κανόνα, γνώμονα και διαβήτη πολύγωνα όπως το τετράγωνο, το κανονικό εξάγωνο και
το κανονικό οκτάγωνο, που περιγράφεται στην Εφαρμογή του Β.Μ.
Κεφ. 58:
Τ.Ε.: Άσκηση 1η : Να κατασκευαστεί και γωνία 180ο, εφόσον δεν πραγματοποιήθηκε η
άσκηση 3 του 57ου κεφαλαίου, το οποίο αφαιρέθηκε ολόκληρο.
Κεφ. 60 :
82
Β.Μ.: Εφαρμογή 2η : Να δοθεί έμφαση στη χάραξη συμμετρικών σχημάτων ως προς άξονα
συμμετρίας.
Τ.Ε.: Άσκηση 2η: Να δοθεί έμφαση στην αναγνώριση σχημάτων που δεν είναι συμμετρικά
ως προς άξονα (Άσκηση 2) και στη χάραξη συμμετρικών σχημάτων ως προς άξονα
συμμετρίας (Άσκηση 3).
Η αναγνώριση και χάραξη αξόνων συμμετρίας και η κατασκευή συμμετρικών σχημάτων ως
προς άξονα συμμετρίας εκτείνεται από την Α΄ μέχρι την Ε΄ τάξη.
Κεφ. 62:
Β.Μ.: Εφαρμογή 1η : Η διαπραγμάτευσή της συγκεκριμένης εφαρμογής επαφίεται στη
διακριτική ευχέρεια του εκπαιδευτικού.
Οι μαθητές έχουν ασχοληθεί με συναφή δραστηριότητα στην Ε΄ τάξη.
Κεφ. 63:
Β.Μ.: Εφαρμογή 1η : Η διαπραγμάτευσή της συγκεκριμένης εφαρμογής επαφίεται στη
διακριτική ευχέρεια του εκπαιδευτικού. Οι μαθητές έχουν ασχοληθεί με αυτή τη
δραστηριότητα στην Ε΄ τάξη.
Κεφ. 71: Εφόσον οι μαθητές έχουν κατανοήσει τη διαδικασία υπολογισμού του όγκου του
κύβου και του ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου , μπορούν να σκεφτούν πώς βρίσκεται ο
όγκος του κυλίνδρου.
Παρακαλούμε να ενημερωθούν με χρήση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου οι εκπαιδευτικοί

των σχολικών μονάδων.
Η ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
ΣΟΦΙΑ ΖΑΧΑΡΑΚΗ
Εσωτ. Διανομή
1.Γραφείο Υφυπουργού
2.Γραφείο Γενικού Γραμματέα
3.Δ/νση Παιδείας, Ομογ., Διαπολ. Εκπ/σης, Ξένων και Μειον. Σχολείων
4. Δ/νση Ειδικής Αγωγής & Εκ/σης
5. Αυτοτελής Δ/νση Ιδιωτικής Εκπαίδευσης, Τμήμα Α΄
6. Δ/νση Σπουδών, Προγραμμάτων & Οργάνωσης Π.Ε., Τμήμα Α΄
83

Οδηγίες Για Το Μάθημα Των Μαθηματικών 2019-2020

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Οδηγίες Για Το Μάθημα Των Μαθηματικών 2019-2020

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

THEODOROS DIMITRAKOPOULOS

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αποστολή με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο

ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Δ/ΘΜΙΑΣ Μαρούσι, 22-8-2019

Ταχ. Δ/νση : Ανδρέα Παπανδρέου 37 ΠΡΟΣ:1.Περιφερειακούς Δ/ντές Εκπ/σης

Μαθηματικά Δημοτικού (Τάξεις: Α΄, Β΄, Γ΄, Δ΄, Ε΄, Στ΄)

Οδηγίες για τις ενότητες των μαθηματικών της τάξης

Κεφάλαιο Προτείνετα Προτείνετ Προτείνεται να Προτείνετα Παρατηρήσει

Οδηγίες για τις ενότητες των μαθηματικών της τάξης

Κεφά Προτείνε Προτείνε Προτείνεται να αξιοποιηθούν Προτείνετ Παρατηρήσ

10ο σελ. 32, Εναλλακτι Η

19ο σελ. 52, Έχουν γίνει

Ως επέκταση της 5ης άσκησης,

42ο Ως επέκταση της 1ης

46ο Όλο το κεφάλαιο Έχουν γίνει

50ο δ΄ Έχουν γίνει

Οδηγίες για τις ενότητες των μαθηματικών της τάξης

1η Ενότητα: Αριθμοί μέχρι το 1.000 - Οι τέσσερις πράξεις-

2η Ενότητα: Μετρήσεις μήκους - Πράξεις αφαίρεσης και

Κεφ. 8: Να χρησιμοποιούν οι μαθητές το μέτρο, να εξασκηθούν στη μέτρηση μηκών και να

3η Ενότητα: Αριθμοί μέχρι το 3.000 - Οι τέσσερις πράξεις -

4η Ενότητα: Εισαγωγή στα απλά κλάσματα

5η Ενότητα: Προσθέσεις και αφαιρέσεις - Αλγόριθμος του

6η Ενότητα: Εισαγωγή στους δεκαδικούς αριθμούς

7η Ενότητα: Αριθμοί μέχρι το 7.000 - Μέτρηση μάζας -

8η Ενότητα: Πολλαπλασιασμοί και διαιρέσεις - Μοτίβα -

Κεφ. 46: Έχει αφαιρεθεί.

9η Ενότητα: Αριθμοί μέχρι το 10.000 - Κλάσματα και

Κεφάλ Προτείνε Προτείνετ Προτείνεται να Προτείνε Παρατηρήσ

33ο Σελ. 19 Εναλλακτ Τα σχήματα

Οδηγίες για τις περιόδους των μαθηματικών της τάξης

Κεφάλαι Προτείνε Προτείνε Προτείνεται να Προτείνε Παρατηρή

13ο σελ.33, σελ.32, 1η δραστ.:

14ο Σελ. 33 2η άσκ.:

18ο ολόκληρ ολόκληρ Οι στόχοι

33ο σελ.81, σελ. 35, Η 1η δρ.

66ο Η 1η άσκηση στο Τ.Ε. μπορεί

67ο ολόκληρ ολόκληρ Οι ορισμοί

Οδηγίες για τις ενότητες των μαθηματικών της τάξης

Οι μαθητές εισάγονται στα ποσοστά, μετατρέπουν κλασματικούς αριθμούς σε ποσοστά και

Παρακαλούμε να ενημερωθούν με χρήση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου οι εκπαιδευτικοί

Η ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

You might also like