UPRAVLJANJE PROJEKTIMA (2010./2011.) - AUDITORNE VJEŽBE (ETFOS) v2.

2
Prilagodio i uredio: Filip Jurić, D-199, diplomski studij računarstva

Metode mrežnog planiranja:

- CPM
- PERT
- PERT/COST

Metode linijskog planiranja:

- Gantogram

1. Aktivnost
- realna aktivnost
- prividna (fiktivna) aktivnost

2. Događaj
- početni
- završni

3. Tablica popisa aktivnosti:

Aktivnost Prethodna aktivnost Trajanje

A - 3
B - 2
C B 3
D C 2
E A 3

4. Matrica međuovisnosti aktivnosti (npr. aktivnost ne može ovisiti o samoj sebi, aktivnost
C ovisi o B itd.)

A B C D E
A 0 0 0 0 1
B 0 1 0 0
C 0 0 0
D 0 0
E 0

- u matricu unosimo 1 gdje ovisnost postoji, a 0 gdje ona ne postoji (na dijagonalama su
uvijek 0)
5. Mrežni dijagram

- pravila:
1. Smjer strelice je uvijek s lijeva na desno.
2. Svaka aktivnost mora početi i završiti događajem.

A B
1 2 3
C

POGREŠNO! (C ne završava događajem)

A B
1 2 3

C
4
ISPRAVNO!

3. Ako neka aktivnost ne može početi prije nego što završi neka druga aktivnost, onda se one
postavljaju po redoslijedu odvijanja. Pri tome je završni događaj prethodne aktivnosti
istovremeno i početni događaj naredne aktivnosti.

A B
1 2 3

4. Ako je početak neke aktivnosti uvjetovan prethodnim završetkom većeg broja aktivnosti,
tada sve one završavaju u početnom događaju promatrane aktivnosti.

1 A
C 4
3

2 B

5. Ako veći broj aktivnosti može početi tek nakon što je prethodna aktivnost završila, tada sve
one počinju u završnom događaju promatrane aktivnosti.

3
B

1 A 2 C 4
D
5

2
6. Ako dvije ili više aktivnost imaju zajednički početni i završni događaj mora se osigurati
jednoznačno označavanje uvođenjem prividnih (fiktivnih) aktivnosti čije je trajanja nula
vremenskih jedinica. (!!)

B
A
1 2 3 D 4 POGREŠNO!

B 3 P
ISPRAVNO!

A C D
1 2 4 5

- načini uvođenja prividnih aktivnosti:

B 3 P P 3 B

C C
2 4 2 4

B B

C P P C
2 3 4 2 3 4

- samo jedna aktivnost može ići dalje, a sve ostale moraju ići prividno

B P

D P

A C F

E P

3
7. Kada u jednom događaju završava i iz njega počinje više aktivnosti koje nisu međusobno
ovisne, onda se te aktivnosti također prikazuju pomoću prividnih (fiktivnih) aktivnosti → npr.
aktivnost D može početi čim završi C, a aktivnost B može početi kad završe A i C.

Aktivnost Prethodna aktivnost

D C
B A,C

A B
POGREŠNO! (zato što iz slike ispada da
aktivnost D ovisi i o A, što nije istina)

C D

A B

ISPRAVNO!
P

C D

8. U niz aktivnosti može se uključiti proizvoljan broj prividnih aktivnosti.

A B C D E

A B P C D E

4
9. Ako neka aktivnost može početi nakon završetka jednog dijela prethodne aktivnosti onda se
ta prethodna aktivnost mora podijeliti na dvije djelomične aktivnosti.

A C

POGREŠNO!
B D

A1 A2 C

ISPRAVNO!
B D

10. Jedna aktivnost može se samo jedanput vremenski odigrati, što znači da se u mrežnom
dijagramu ne smiju pojavljivati petlje.

A B C D
POGREŠNO!

A B1 C1 B2 C2 D

ISPRAVNO!

→ pomoću ovih pravila iz tablice popisa aktivnosti crtaju se mrežni dijagrami:

- uvijek prvo nacrtamo početni događaj
- aktivnost A nema prethodni događaj pa počinje iz početnog događaja, B isto tako
- C počinje nakon B, D nakon C, E nakon A
- možemo imati samo jedan završni događaj i u njega idu sve aktivnosti koje do tada
nisu završene

5
Primjer.

Aktivnost Prethodna aktivnost

A -
B -
drugi način
C B
D C
E A

ili 2
A E
4

1
5

B C D
2 3

ili 3 ili 4

Numeriranje mrežnog dijagrama:

- vrši se tako da se svakom događaju pridruži jedan broj
- početni događaj ima broj 1, završni neki broj n, a svi ostali događaji su iz intervala
<1,n> i to tako raspoređeni da bude zadovoljen uvjet: neki događaj j koji je nastao
poslije događaja i ne može imati broj manji ili jednak broju i, odnosno mora biti
zadovoljen uvjet i<j

Zadatak. Neka je projekt specificiran aktivnostima: A, B, C, D, E, F, G, H, I, J, K, L i M uz

uvjete:
1. aktivnost B može početi kada završi aktivnost A
2. aktivnosti C, D, E, G, H i I mogu početi kada završi B
3. aktivnost F može početi kada završe C i E
4. aktivnost J može početi kada se završi I
5. aktivnost K može početi kada se završe D, F, G i H
6. aktivnost L može početi kada se završe J i K
7. aktivnost M može početi kada se završi L

6
Potrebno je izvršiti analizu strukture projekta, prikazati je u obliku tablice popisa aktivnosti i
zatim nacrtati mrežni dijagram.
→ tablica popisa aktivnosti:

Aktivnost Prethodne aktivnosti

A -
B A
C B
D B
E B
F C, E
G B
H B
I B
J I
K D, F, G, H
L J, K
M L

- C i E su vezane jer su prethodne za F pa ih je dobro staviti „jednu na drugu“ na dijagramu

→ mrežni dijagram:
D

E P
4

1 A 2 B 3 C 5 F 9 K 10 L 11 M 12

G P
6
H P
7
I J
8

Zadatak 2. Neka je projekt specificiran u 11 aktivnosti koje možemo imenovati: A, B, C, D,

E, F, G, H, I, J i K. Ako je utvrđeno da:
1. aktivnost D može otpočeti kada se završi A
2. aktivnost E kada se završe A i B
3. aktivnost F kada se završe A i B
4. aktivnost G kada se završe A i B
5. aktivnost H kada se završi C
6. aktivnost I kada se završi D, E
7. aktivnost J kada se završi G, H
8. aktivnost K kada se završi I, F, J,

7
potrebno je izvršiti analizu strukture projekta, prikazati je u obliku tablice popisa aktivnosti i
zatim nacrtati mrežni dijagram.
→ tablica popisa aktivnosti:

Aktivnost Prethodne aktivnosti

A -
B -
C -
D A
E A, B
F A, B
G A, B
H C
I D, E
J G, H
K I, F, J

→ mrežni dijagram:

A D I
2 5

E
P
B F K
1 3 7 8

C 4 H 6 J

Zadatak 3. Neka je projekt specificiran aktivnostima: A, B, C, D, E, F, G, H, I, J, K, L i M.

Zadan je tablicom popisa aktivnosti:

Aktivnost Prethodne aktivnosti

A -
B -
C -
D -
E -
F A, B, C
G B
H C
I B, D
J C, E
K F, G, H, I, J
L G, I
M H, J

8
Potrebno je izvršiti analizu strukture projekta, tj. nacrtati mrežni dijagram.

E J
4
H M
P 7

C 2

P P
A P
3

B F K
1 5 9 10
G
P P
D I L
6 8

 kada nam događaji trebaju za više aktivnosti, onda se to ovako radi

- gledati prethodne aktivnosti i prema grupama događaja crtati dijagram u istim „grupama“
događaja (npr. A, B, C moraju biti jedan pored drugog; B i D isto tako.. )

9
CPM metoda:

Oznake:

- događaj:

i Aij j
ti 0 ti 1 tij tj 0 tj 1

Aij – aktivnost sa početnim i i završnim j događajem

tij – procijenjena duljina trajanja aktivnosti Aij
i – oznaka početnog događaja Aij
j – oznaka završnog događaja Aij
ti0 – najraniji početak događaja Aij
ti1 – najkasniji početak događaja Aij
tj0 – najraniji završetak događaja Aij
tj1 – najkasniji završetak događaja Aij

Aktivnost Prethodna aktivnost Trajanje

A - 3
B - 2
C B 3
D C 2
E A 3

+ >
upisuje se isto
kao i lijevi
A 2 E
3 3 6
3 4
1 5
7 7
1
7
0 0

B 3 C 4 D
2 3 2
2 2 5 5

10
- početni događaj ima najraniji početak
- zbrajamo vremena svake pojedine grane i upisujemo ih u događaje (unaprijed)
- za gornju granu: 0 + 3 = 3 (početni događaj i događaj A)  upisujemo u „2“; 3+3=6 
upisujemo pored završnog, jer moramo čekati i drugu granu
- kada smo i drugu granu zbrojili, u završni događaj upisujemo veći od ta dva
- sada idemo unazad od zadnjeg događaja (opet po granama) i oduzimamo desnu granu
- na kraju upisujemo manju vrijednost

Utvrđivanje kritičnih aktivnosti:

- za aktivnosti kod kojih je razlika najkasnijeg završetka i najranijeg početka jednaka vremenu
trajanja aktivnosti, kažemo da su kritične aktivnosti
- kritična aktivnost se nalazi između 2 kritična događaja
- kritične aktivnosti stvaraju kritičan put – put koji ide od početnog događaja 1 do završnog
događaja n i ima najduže vrijeme trajanja

- za prošli primjer kritični put je B-C-D, postupak:

A
1 2 4 5
t

 ako je 5 – 1 = t, onda je to kritični put; i tako za sve redom aktivnosti dok ne

nađemo put od početnog do završnog događaja

Zadatak. Nacrtati mrežni dijagram prema tablici aktivnosti:

Aktivnost Prethodna aktivnost Trajanje

A - 2
B A 6
C A 5
D A 4
E B 6
F B, C 3
G B, D 3
H D 7
I B, C 6
J E 3
K I, F 6
L E, G 5
M H 6

11
 → mrežni dijagram:

10
I 14 14

4
6 K
C 8 8 F P 6
5 3 7
14 14

1 A 2 B 3 E 6 J 12
0 0 2 2 2 6 8 8 6 14 15 3 20 20

D P P
4
5
P 8
G 11
L
6 7 8 12 14 15 5
3
H
7 9
M
13 14 6

 kritični put I: A-B-P-I-K

Zadatak 2. Nacrtati mrežni dijagram prema tablici aktivnosti:

Aktivnost Prethodna aktivnost Trajanje

A - 2
B A 3
C B 4
D C 3
E B 2
F B 5
G B 2
H B 3
I E, F, G, H 2
J I 4
K J 5
L D 2
M L, K 3

12
 A B C D L
1 2 3 4 5
0 0 2 2 5 5 9 16 12 19
2 3 4 3 2

E 6 I 10 J 11 K 12 M 13
12 12 16 16 21 21 24 24
2 10 10 2 4 5 3

F 7 P
5 10 10

G 8
P
2 7 10

H P
9
8 10
3

- kod zbrajanja unaprijed kod događaja sa više ulaza odabiremo ulaz sa najvećim brojem i
njega upisujemo, a kod oduzimanja unazad kod događaja sa više izlaza odabiremo izlaz sa
najmanjim brojem i njega upisujemo

- kritični put: A-B-F-P-I-J-K-M

Zadatak 3. (Gantogram) Nacrtati mrežni dijagram, izračunati vrijeme trajanja projekta i

nacrtati gantogram aktivnosti.

Aktivnost Prethodna aktivnost Trajanje

A12 - 2
A13 - 1
A34 A13 2
A45 A34 2
A25 A12 3

- npr. A12 je aktivnost koja spaja događaje 1 i 2

1 A12 2 A25
0 0 2 2
2 3

A13 3 A34 4 A45 5

1 1 1 2 3 3 2 5 5

- imamo 2 kritična puta: A12-A25 i A13-A34-A45

13
 A12 ------------------------------
A13 -------------
A34 ------------------------------
A45 ------------------------------
A25 -----------------------------------------------
0 1 2 3 4 5 6

- A12 – nema prethodne aktivnosti pa počinje u 0 i traje 2 vremenske jedinice

- A13 – nema prethodne aktivnosti pa počinje u 0 i traje 1 vremensku jedinicu
- A34 – počinje kad završava A13 i traje 2 vremenske jedinice
- itd.

Zadatak 4. Nacrtati mrežni dijagram, izračunati vrijeme trajanja projekta i nacrtati gantogram
aktivnosti.

Aktivnost Slijedeća aktivnost Trajanje

A D, E, F 2
B - 3
C - 1
D G 2
E - 2
F - 1
G - 2

- mrežni dijagram:

D 3 G
4 4
2 2
A E
1 2 6
0 0 2 2 6 6
2 2
F 4 P
1 3 6

B
3
C 5 P
1 1 6

→ kritični put: A-D-G

14
→ gantogram:

A ------------------------------
B -----------------------------------------------
C -------------
D ------------------------------
E ------------------------------
F -------------
G ------------------------------
0 1 2 3 4 5 6

- ako smo dobro napravili, trajanje gantograma i dijagrama bi trebali biti isti (u ovom slučaju
6).

Zadatak 5. Za podatke dane u tablici nacrtati gantogram aktivnosti, gantogram djelatnika

(radnika) i izračunati vrijeme trajanja projekta za slučaj da imamo samo 3 radnika na
raspolaganju:

Aktivnost Prethodna aktivnost Trajanje Radnici

A12 - 2 1 → u svakoj vremenskoj jedinici za
A13 - 1 3 aktivnost A12 nam je potreban jedan
A34 A13 2 2 radnik
A45 A34 2 3
A25 A12 3 1

- gantogram (za trajanja aktivnosti se napiše broj potrebnih radnika):

A12 ------1--------------1-------
A13 ------3------
A34 -----2----------------2------
A45 ------3---------------3------
A25 ------1---------------1---------------1------
- radnici: 0 4 1 3 2 3 3 4 4 4 5 6

↓
- gantogram radnika (prikazuje broj radnika u nekoj vremenskoj jedinici):

4
3
2
1
0 1 2 3 4 5

15
- za slučaj da imamo samo 3 radnika (1. pomjeranje – pomičemo aktivnosti tako da ih
rasporedimo da u svakoj vremenskoj jedinici imamo maksimalno 3 radnika; moramo paziti da
kada pomičemo neku aktivnost, moramo pomaknuti i aktivnost koja o njoj ovisi – u ovom
primjeru A25 ovisi o A12 pa pomicanjem A12 moramo pomaknuti i A25; pomičemo tako da u
što manje jedinica napravimo zadani posao):

A12 ------1---------------1------
A13 ------3------
A34 ------2---------------2------
A45 ------3---------------3------
A25 ------1---------------1-----------------------
- radnici: 0 3 1 3 2 3 3 4 4 4 5 1 6

4
3
2
1
0 1 2 3 4 5 6

- 2. pomjeranje (dva načina; moguće je više točnih odgovora, ali najbolji je onaj koji isti
posao treba najmanje vremenskih jedinica):

A12 ----1-----------1-----
A13 ----3----
A34 ----2-----------2-----
A45 ----3-----------3-----
A25 ----1-----------1------------1----
radnici: 3 3 3 3 3 1 1 1
4
3
2
1
0 1 2 3 4 5 6 7 8

ILI

A12 -----1----------1-----
A13 ----3----
A34 -----2----------2-----
A45 ----3-----------3-----
A25 ----1-----------1------------1----
radnici 3 3 3 1 1 1 3 3

16
 4
3
2
1
0 1 2 3 4 5 6 7 8

Zadatak 6. Nacrtati gantogram aktivnosti i gantogram resursa te izračunati vrijeme trajanja

projekta za slučaj da imamo samo 8 radnika na raspolaganju.

Aktivnost Prethodna aktivnost Trajanje Radnici

A - 2 1
B A 2 2
C A 1 2
D A 3 2
E B 2 3
F B, C 2 2
G B, D 3 2
H D 1 3
I B, C 1 1
J E 1 2
K I, F 2 3
L E,G 2 3
M H 1 2

→ gantogram:

A ----1-------1----
B ---2---------2---
C ---2---
D ---2---------2--------2----
E --3----------3---
F --2----------2---
G ---2---------2---------2---
H ---3---
I --1----
J ---2---
K ---3---------3---
L ---3---------3---
M ---2---
radnici: 1 1 6 4 8 10 9 5 3 3

17
 10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

- za slučaj da imamo samo 8 radnika (1. pomjeranje – aktivnost H ide za 2 mjesta udesno, za
posljedicu se povukao i M):

- 1. pomjeranje:

A ---1--------1----
B ---2--------2----
C ---2---
D ---2--------2----------2---
E ---3---------3---
F ---2---------2---
G ---2---------2---------2---
H ---3---
I ---1---
J ---2---
K ---3---------3---
L ---3---------3---
M ---2---
radnici: 1 1 6 4 8 7 7 8 5 3
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

18
PERT metoda:

Procjena se bazira na računanju procjene trajanja svake od aktivnosti. Za svaku aktivnost

izračunavaju se 3 vremena:

aij – optimistično trajanje

mij – normalno trajanje
bij – pesimistično trajanje

aij  4mij  bij

Tij  (vrijeme trajanja aktivnosti)
6
b ij  aij
 (standardna devijacija)
6
2
2  b ij  aij 
   (varijanca)
 6 

(TE)i – najraniji očekivani početak

(TL)i – najkasniji očekivani početak
(TE)j – najraniji očekivani završetak
(TL)j – najkasniji očekivani završetak

Vremenska rezerva odvijanja događaja i označava se sa Ri = (TL)i – (TE)i, gdje je i = 1, …, n.

(T )  (TE ) i
Vjerojatnost zbivanja događaja Z i  L i , gdje je  ij2 ocjena varijance aktivnosti
2
 ij

najdužeg puta koji polazi od događaja 1, a završava u događaju i.

(TP)n – planirano vrijeme završetka projekta

(TE)n – očekivano vrijeme završetka projekta

Očekivano vrijeme završetka projekta za određeni broj vremenskih jedinica:

(TP ) n  (TE ) n
Zn 
2
 ij

Zn je faktor vjerojatnosti pomoću kojeg računamo kolika je vjerojatnost da će projekt završiti

za planirani broj vremenskih jedinica (TP)n.

 ij2 predstavlja varijancu aktivnosti sa kritičnog puta.

19
Primjer. Potrebno je nacrtati mrežni dijagram, izračunati vrijeme trajanja projekta PERT
metodom, odrediti kritični put i kritične aktivnosti, vjerojatnosti zbivanja događaja i
vjerojatnost završetka projekta za 7 vremenskih jedinica.

Aktivnost Prethodna aktivnost aij mij bij

A - 2 3 5
B - 1 2 4
C B 2 3 6
D C 1 2 3
E A 2 4 7

2  43  5 52 2
tA   3,17 ,  A2  ( )  0,25
6 6
1 4 2  4 4 1 2
tB   2,17 ,  B2  ( )  0,25
6 6
2  42 6 62 2
tC   3, 33 ,  C2  ( )  0,45
6 6
1 4 2  3 3 1 2
tD   2,  D2  ( )  0,11
6 6
2  44 7 72 2
tE   4,17 ,  E2  ( )  0,69
6 6

A
1 2 E
0 0 3,17 3,33
3,17 4,17

B 3 C 4 D 5
2,17 2,17 3,33 5,5 5,5 2 7,5 7,5

→ kritični put: B-C-D

iščitava se iz dijagrama
(TL )i  (TE )i 00
Z1    0  50% prvi događaj nema kovarijance
  ij2 /

3.33  3.17 0.16

Z2    0.32  62.55%
2
 A
0.25

2.17  2.17
Z3   0  50%
 B2

5.5  5.5
Z4   0  50%
 B2   C2

20
 7.5  7.5
Z5   0  50% zato što je to duži put (7.5), dok drugi ima 7.321
 B2   C2   D2

p(Z1) = p(0) = 0,5 (isto je i za Z3, Z4, Z5)

p(Z2) = p(0,32) = 0,6255 iščitavaju se iz tablice

(TP )n  (TE ) n 7  7.5 zadano u zadatku

Zn  
2
 ij
0.25  0.45  0.11
suma varijanci sa kritičnog puta  B2   C2   D2
0.5
Zn   0.55
0.9

- vjerojatnost da će projekt završiti za 7 vremenskih jedinica:

pravilo

p(-0,55)= 1 – p(0,55) = 1- 0,7088= 0,2912 = 29,12 %

iz tablice

Zadatak 2. Procjena vremena izvršenja dana je u tablici. Potrebno je nacrtati mrežni

dijagram, izračunati očekivane vrijednosti izvršenja projekta PERT metodom, odrediti kritični
put i kritične aktivnosti, odrediti vjerojatnosti za pojavljivanja događaja i vjerojatnosti da se
projekt završi za 22 vremenske jedinice.

aij mij bij 2

A12 1 3 9 1,78
A13 5 7 9 0,44
A24 3 6 7 0,44
A26 4 14 16 4
trajanje ove aktivnosti je 0 pa se crta kao fiktivna
A34 0 0 0 0
A35 8 12 20 4
A46 4 5 4 0
A56 1 3 11 2,78
→ kritični put: A13-A35-A56

2 A26
3,67 11 A24 12,67
A12 5,67
1
3,67 4
A46 6
0 0 9,34 19 4,67 23,67 23,67

A13 A34
7 0 A35 A56
3 5
7 7 19,67 19,67
12,67 4

21
 1  4  3  9 22
t A12    3.67 ,  A212  1.78
6 6

5  4  7  9 42
t A13    7 ,  A213  0.44
6 6

3  4  6  7 34
t A 24    5.67 ,  A2 24  0.44
6 6

4  4 14  16 76
t A 26    12.67 ,  A2 26  4
6 6

0  40  0
t A34   0 ,  A2 34  0
6

8  4 12  20
t A35   12.67 ,  A2 35  4
6

4  45  4
t A 46   4.67 ,  A2 46  0
6

1  4  3  11
t A56   4 ,  A2 56  2.78
6

00
Z1  0 p(Z1) = p(0) = 0.5 → 50%
/

11  3.67
Z2   5.49 p(Z2) = p(5.49) = 1 → 100% pravilo
1.78

77
Z3   0  50%
0.44

19  9.34
Z4   6.48  100% najduži put
1.78  0.44

19.67  19.67
Z5   0  50%
0.44  4

23.67  23.67
Z6   0  50%
0.44  4  2.78

(TP)n=22 - zadano u zadatku

(TE)n=23,67 - izračunali u dijagramu

22
 22  23.67
Zn   0.6208 p(-0,6208) = 1 – p(0,6208) = 1 – 0,7324
0.44  4  2.78
p(Zn) = 0,2672 = 26,76%

PERT/COST metoda:

t iju - usiljeno (ubrzano) trajanje - najkraće vrijeme za koje se aktivnost može završiti i ne može
se skratiti nikakvim dodatnim mjerama

ciju - usiljeni (ubrzani) troškovi – neophodna ulaganja koja osiguravaju izvršavanje aktivnosti
u usiljenom vremenu

t ijn - normalno trajanje – potrebno vrijeme za izvršenje aktivnosti u normalnim uvjetima

cijn - normalni troškovi – najniži troškovi koji osiguravaju izvršenje aktivnosti u normalnom
vremenu

Odnos ovih definiranih veličina za neku aktivnost prikazan je na slici:

23
 ciju  cijn
Koeficijent prirasta troškova i vremena se označava sa a ij  , što znači da za svaku
t ijn  t iju
vremensku jedinicu skraćenja vremena troškovi rastu aij novčanih jedinica.

Proces analize troškova i vremena PERT/COST metodom počinje s izračunavanjem trajanja

projekta u normalnim uvjetima i računanjem normalnih troškova. Nakon toga postupno se
skraćuje vrijeme čime se povećavaju troškovi uz slijedeće principe:
1. skraćivati samo aktivnosti na kritičnim putevima
2. skraćivati vrijeme trajanja najjeftinijih aktivnosti, tj. onih aktivnosti koje imaju
najmanji koeficijent prirasta troškova
3. kada postoji više kritičnih puteva, skratiti vrijeme svakog kritičnog puta za isti broj
vremenskih jedinica (najprije najjeftinije aktivnosti)
4. skraćivanje obavljati sve dok se ne postigne željeni cilj:
a) traženo vrijeme projekta
b) skraćeno vrijeme aktivnosti koje su se mogle skratiti – sve aktivnosti na bar
jednom kritičnom putu imaju usiljeno vrijeme
(Uvijek se skraćuje samo jedna aktivnost na jednom kritičnom putu!)

Primjer. Za podatke prikazane u tablici izvršiti maksimalno skraćenje projekta.

Aktivnost Prethodna aktivnost t iju t ijn ciju cijn

A - 2 3 65 60
B - 1 2 52 50
C B 2 3 33 30
D C 1 2 61 50
E A 2 4 49 40

1. rješenje: normalno trajanje

usiljeno trajanje skratili smo za jednu vremensku jedinicu
2
A 3 3 3
E 43
2 2
5
1 7 7
0 0

B 21 C 3 2 D
3 4
2 2 5 5
1 2 1

- rezultati 1. rješenja:
- vrijeme izvršenja: 7 vremenskih jedinica
- troškovi: ∑cijn = 230 novčanih jedinica

- kritični put I: A-E, II: B-C-D

24
- analiza mogućeg skraćenja:

I. K.P. :
aA= (65-60) / (3-2) = 5
aE = (49-40) / (4-2) = 4.5
→ min(aA, aE) = aE

II. K.P. :
aB = (52-50) / (2-1) = 2
aC = (33-30) / (3-2) = 3
aD = (61-50) / (2-1) = 11
→ min(aB, aC, aD) = aB

- budući da je na prvom kritičnom putu najjeftinija aktivnost E, nju odabiremo za skraćivanje

te tako isto i za drugi kritični put (skraćujemo B)

E → 4-2=2 (normalno trajanje – usiljeno trajanje) = možemo skratiti za 2 jedinice

B → 2-1=1
min(2,1) = 1
EiB→1
skraćivanje

- prirast troškova: 1∙4.5 + 1∙2 = 6.5

aE aB

2. rješenje:

A 3 3
2
3
E 32
2 2
5
1 6 6
0 0

D
B 1 3 C 32 4 2
1 1 4 4
1 2 1

- rezultati 2. rješenja:
- vrijeme izvršenja: 6 vremenskih jedinica
- troškovi: ∑cijn = 230 + 6.5 = 236.5 novčanih jedinica
- kritični put: I: A-E, II: B-C-D prirast iz prošlog rješenja

25
- analiza mogućeg skraćenja:

I. K.P. :
aA = (65-60) / (3-2) = 5
aE = (49-40) / (4-2) = 4.5
→ min(aA, aE) = aE (još jednom skraćujemo)

II. K.P. :
aB = (52-50) / (2-1) = 2
aC = (33-30) / (3-2) = 3
aD = (61-50) / (2-1) = 11
→ min(aB, aC, aD) = aC (aB se ne može više skratiti)

E → 3-2=1
C → 3-2=1
EiC→1

- prirast troškova: 1∙4.5 + 1∙3= 7.5

3. rješenje:

2
A 32 3 3 E 2
2 2
5
1 5 5
0 0

B 1 C 2 21 D
3 4
1 1 3 3
1 2 1

- rezultati 3. rješenja:
- vrijeme izvršenja: 5 vremenskih jedinica
- troškovi: ∑cijn = 236.5 + 7.5 = 244 novčane jedinice
- kritični put: I: A-E, II: B-C-D

- analiza mogućeg skraćenja (rezultati su identični onima u prošlom rješenju):

I. K.P. :
aA = … = 5
aE = … = 4.5
min(aA, aE) = aA

26
II. K.P. :
aB = …= 2
aC = … = 3
aD = … = 11
→ min(aB, aC, aD) = aD

D → 2-1=1
A → 3-2=1
AiD→1

-prirast troškova: 1∙1.5 + 1∙11= 16

4. rješenje:

A 2 2 E 2
2 2

2 2
5
1 4 4
0 0

B 1 3 C 2 4 1 D
1 1 1 2 3 3 1

- rezultati 4. rješenja:
- vrijeme izvršenja: 4 vremenske jedinice
- troškovi: ∑cijn = 244 + 16 = 260 novčanih jedinica
- kritični put: I: A-E, II: B-C-D

- analiza mogućeg skraćenja:

I. K.P. :
- na usiljenom vremenu
II. K.P. :
- na usiljenom vremenu_________________

→ kada je barem jedan kritični put na usiljenom vremenu onda daljnje skraćivanje nije
moguće

Rješenje Vrijeme Troškovi

1 7 230
2 6 236.5
3 5 244
4 4 260

27
Zadatak. Za podatke prikazane u tablici izvršiti maksimalno skraćenje projekta.

tijn tiju cijn ciju aij izračunamo

A12 8 6 4 12 4
A13 5 3 10 15 2.5
A35 4 4 11 11 0
A24 6 2 2 20 4.5
A45 0 0 0 0 0
A46 4 2 10 16 3
A56 8 1 13 27 2
A67 9 4 12.5 30 3.5

1. rješenje:
A24
2 4
8 8 8 6 14 14
A12 6 2 4
A46 A67 9
1 6 7
0 0
0 0 2 22 22 31 31
A45 4
84
A13 5 A35 4 A56
3 5
5 10 14 14
1
3 4

- rezultati 1. rješenja:
- vrijeme izvršenja: 31 vremenska jedinica
- troškovi: ∑cijn = 62.5 novčane jedinice
- kritični put I: A12-A24-A45-A56-A67

- analiza mogućeg skraćenja:

I. K. P. :
min(a12, a24, a45, a56, a67) = a56 (a45 je već u usiljenom vremenu)
A56 = 8-1 = 7

- put koji je od samog početka kritičan mora do kraja ostati kritičan

- zato ne možemo A56 smanjiti za 7 jedinica jer bi onda A46 bio kritičan (zbog većeg zbroja)
- zato moramo računati vremensku rezervu da vidimo za koliko najviše možemo skratiti
aktivnost

- vremenska rezerva: 1-2-4-6 → 22 – 18 = 4

→ min(7,4) = 4 ovo može biti novi, ali i jedini kritični put
(ako previše smanjimo, a to ne smijemo
dopustiti)
- prirast troškova: 4∙2 = 8

28
2. rješenje:
A24
8 2 6 4
8 8 14 14
A12 2 42 A46
6 2 A67 9
1 A45 6 7
0 0 18 18 27 27
00 4

A13 A35 42 A56

5 3 4 5
5 10 14 14
3 4 1

- rezultati 2. rješenja:
- vrijeme izvršenja: 27 vremenskih jedinica
- troškovi: ∑cijn = 62.5 + 8 = 70.5 novčanih jedinica
- kritični put I: A12-A24-A45-A56-A67
- kritični put II: A12-A24-A46-A67 (pojavio se novi K.P.)

- analiza mogućeg skraćenja:

I. K.P. : min(a12, a24, a45, a56, a67) = a56

A56 = 4-1 = 3

II. K.P. : min(a12, a24, a46, a67) = a46

A46 = 4-2 = 2
min(3,2) = 2

- prirast troškova: 2∙2 + 2∙3 = 10

3. rješenje:

2
A24 6 4
8 8 8 14 14 A46
A12 6 2 2 A67
2 6
94 7
1
0 0
A45 16 16 25 25
0 0 4
2
A13 5 A35 4 A56
3 5
5 10 14 14 1
3 4

29
- rezultati 3. rješenja:
- vrijeme izvršenja: 25 vremenskih jedinica
- troškovi: ∑cijn = 70.5 + 10 = 80.5 novčanih jedinica
- kritični put I: A12-A24-A45-A56-A67
- kritični put II: A12-A24-A46-A67

- analiza mogućeg skraćenja:

I. K.P. : min(a12, a24, a45, a56, a67) = a56

II. K.P. : min(a12, a24, a46, a67) = a67

A67 - zajednička aktivnost za oba kritična puta

- ako bi skratili a56 na prvom K.P., a na drugom K.P. a67, onda bi se dogodilo da na jednom
kritičnom putu skratimo dvije aktivnosti (budući da prvi K.P. uključuje i a56 i a67), a to ne
smijemo pa onda biramo za skraćivanje onu aktivnost koja je zajednička za oba kritična puta
(a67)

A67 = 9-4 = 5

- prirast troškova: 5 ∙ 3.5 = 17.5

4. rješenje:

2
A24 6 4
86 8 8 14 14 A46
A12 6 2 2 A67
A45 2 6
4 7
1
0 0 16 16 20 20
00 4
2
A13 5 A35 4 A56
3 5
5 10 14 14 1
3 4

- rezultati 4. rješenja:
- vrijeme izvršenja: 20 vremenskih jedinica
- troškovi: ∑cijn = 80.5 + 17.5= 98 novčanih jedinica
- kritični put I: A12-A24-A45-A56-A67
- kritični put II: A12-A24-A46-A67

30
- analiza mogućeg skraćenja:

I. K.P. : min(a12, a24, a45, a56, a67) = a56

II. K.P. : min(a12, a24, a46, a67) = a12

A12 - zajednička aktivnost za oba kritična puta

A12 = 8-6 = 2

- kada ovako skraćujemo aktivnost koja je prije čvora (5), moramo provjeriti da to ne utječe
na K.P. (u ovom slučaju ne utječe pa možemo skratiti)

- prirast troškova: 2∙4 = 8

5. rješenje:

6 2 A24 63 4 A46
6 6 12 12 2
A12 6 2 A67
1 A45 2 6 4 7
14 14 18 18
0 0 0 0 4

2 A56
A13 5 3 A35 4 5 1
3 5 8 4 12 12

- rezultati 5. rješenja:
- vrijeme izvršenja: 18 vremenskih jedinica
- troškovi: ∑cijn = 98 + 8 = 106 novčanih jedinica
- kritični put I: A12-A24-A45-A56-A67
- kritični put II: A12-A24-A46-A67

- analiza mogućeg skraćenja:

I. K.P. : min(a12, a24, a45, a56, a67) = a56

II. K.P. : min(a12, a24, a46, a67) = a24

A24 = 6-2 = 4 put

- vremenska rezerva: 1-3-5-6 → 14 – 11 = 3

min(4,3)= 3

- prirast troškova: 3∙4.5 = 13.5

31
6. rješenje:

6 2 A24 32 4
6 6 9 9
A12 2 A46
6 2 A67
1 A45 2 6 4 7
11 11 15 15
0 0 0 0 4

2 A56
4
A13 5 3 A35 4 5
3 5 5 4 9 9 1

- rezultati 6. rješenja:
- vrijeme izvršenja: 15 vremenskih jedinica
- troškovi: ∑cijn = 106 + 13.5 = 119.5 novčanih jedinica
- kritični put I: A12-A24-A45-A56-A67
- kritični put II: A12-A24-A46-A67
- kritični put III: A13-A35-A56-A67

- analiza mogućeg skraćenja:

I. K.P. : min(a12, a24, a45, a56, a67) = a56

II. K.P. : min(a12, a24, a46, a67) = a24 => A24
III. K.P. : min(a13, a35, a56, a67) = a56 = > A13

A24 – zajednička aktivnost kritičnih puteva 1 i 2

- budući da u svakom K.P. moramo skratiti jednu aktivnost, moramo prvo skratiti a24 u
drugom K.P. jer je to jedina preostala koja se može skratiti
- to povlači da u prvom K.P. moramo također skratiti a24 jer je to zajednička aktivnost
- nakon toga u trećem K.P. trebali bi skratiti a56, ali ne smijemo jer bi onda na prvom K.P.
skratili 2 aktivnosti, a to ne smijemo (umjesto toga skraćujemo a13)

A24 = 3-2 = 1
A13= 5-3 = 2

min(1,2) = 1

- prirast troškova: 1∙4.5 + 1∙2.5 = 7

32
7. rješenje:

6 2 A24 2 4
6 6 8 8
2 2 A46
A12 6 A67
1 A45 2 6 4 7
10 10 14 14
0 0 0 0 4

2 A56
A13 4 3 A35 4 5
3 4 4 4 8 8 1

- rezultati 7. rješenja:
- vrijeme izvršenja: 14 vremenskih jedinica
- troškovi: ∑cijn = 119.5 + 7= 126.5 novčanih jedinica
- kritični put I: A12-A24-A45-A56-A67
- kritični put II: A12-A24-A46-A67
- kritični put III: A13-A35-A56-A67

- analiza mogućeg skraćenja:

→ kritični put II je na usiljenom vremenu, što znači da daljnje skraćivanje nije moguće

Rješenje Vrijeme Troškovi

1 31 62.5
2 27 70.5
3 25 80.5
4 20 98
5 18 106
6 15 119.5
7 14 126.5

UPRAVLJANJE PROJEKTIMA (2010./2011.) - AUDITORNE VJEŽBE (ETFOS) v2.2

Prilagodio i uredio: Filip Jurić, D-199, diplomski studij računarstva

33