De bruine rat (Rattus norvegicus) is een zoogdier, behorende tot de orde van

de knaagdieren. De soort is ook wel bekend onder de namen Noorse

rat, rioolrat, waterrat, stadsrat, of kortweg rat met variëteiten laboratoriumrat en tamme
rat. Met de naam "waterrat" wordt vaker de woelrat bedoeld. De bruine rat is een van de
succesvolste zoogdieren ter wereld en komt tegenwoordig over bijna de gehele wereld
voor tot in de binnenlanden van Afrika. Zijn oorspronkelijke verspreidingsgebied was
waarschijnlijk een deel van Noord-China. Zijn nauwste verwanten zijn
de Aziatische soorten Rattus pyctoris en Rattus nitidus.
De wetenschappelijke naam norvegicus, die in het Nederlands Noors betekent, heeft
niets te maken met de oorsprong van de bruine rat. Sommige wetenschappers zeggen
dat de naamgeving te maken heeft met de bewering dat in Noorwegen voor het eerst
begonnen was met wetenschappelijk onderzoek naar dit knaagdier. Die Noorse
onderzoekers moeten hun onderzoek dus op ratten buiten Noorwegen verricht hebben,
want de soort werd pas in 1790 voor het eerst in Noorwegen waargenomen terwijl de
toevoeging norvegicus al in 1769 werd gegeven.