You are on page 1of 34
CHUONG 2 DIEU TRA TRU LUQNG GO LAM PHAN Chuong nay dé ep dén nhiing ni dung co ban la: Phuong phép digu tra ti lung g6 g biéu thé tich, phuong phdp digu tra trix hrgng g6 rimg trong bang biéu thé ‘4c phuong phép hiéu chinh biéu sin lung, phuong phap lap biéu thé tich than edy va biéu thé tich gé sin pham. 2.1. Khai nigm va cée phwong phap dieu tra trit lwgng go lim phan 2.1.1. Khai niém trit lugng ldm phan - Trit lugng lam phan 1a tong thé tich cc cay trong lim phan va thuéng duge tinh theo don vi m'/ha. Tuy theo cach do tinh cé thé phn tri Iuong thanh cac loai sau: + Trit lung thin ey tir g6e dén ngon. ~ Trt lugmg thn cdy tir gdc dén vi tri e6 duémg kinh quy dinh nao dé (thurémg la Tem) ~ Trit lugng than cay va cimh céy c6 duréng kinh tir dung kinh quy dinh tré len. - Trit Iwgng tinh theo mye dich sir dung khée nhau, ‘Trit lugng rimg 1a mét chi tigu phan Anh rd nét nhat site san xuat cla khu rung. Trit lugng cing lén thi site sin xudt cing cao. Tri Inong Ia thude do higu qua cia cae bién phip ky thudt lam sinh trong kinh doanh rimg, 14 chi tiéu co ban dé tinh todn Iuong khai thée hang nam va 1a cin cir dé td chite san xuat theo luan ky. 2.1..2, Phan loai phucong phap xéc dinh trie long lam phén - Phuong phap don gian: + Usée long bing mit (muc tric). + Ding biéu tiéu chudn: M = P.M, + Ding céng thite kinh nghiém: M = G(H + kyb - Phuong phap ti mi: + Chat tring toan lam pI + Chat cay mau: M = Nv > Cay tigu chudn binh quan toan kam phan. » Cfy tiéu chuan binh quan cp kinh. » Cfy tiéu chuan binh quan cé kinh. + Ding biéu thé tich: >» Biéu thé tich 1 nhan té: V = @p(d). » Biéu thé tich theo cp chiéu cao: V = @(d) theo cap H. » Biéu thé tich 2 nhan t6: V = @(d,h). > Bigu thé tich 3 nhan t6: V = @(d,h,qo), Phuong php cdy fiéu chudn thuimg age ép ding cho tseng ring tring cho cde dai ions digu tra don gidn nhu mat 46, chigu cao di dign ngang G va hinh cao HF véirimg ty ahign. Trong 48, 461 v6i ring ty nhién. Voi rimg tréng, ngoai phuong phap ding biéu thé tich ra, phurong phap dang biéu san Iuong (bigu qua trinh sinh truémg) dieu tra trit lnong 26 ngay cng phé bien va cling c6 thé coi day 1a phyong phap diéu tra nhanh tri long g6 rimg trong. 2.2. Khai nigm biéu thé tich va biéu sin lwgng 2.2.1. Khdi nigm va phan logi biéu thé tich a. Khai nigm biéu thé Biéu thé tich 1a biéu ding dé tra thé tich ting cay dai dign cho mét b6 phan cay rimg nao 46 nhut cimg duéng kinh, hay cing dudmg kinh va chiéu cao, ho%e cing duéng kinh, chiéu cao va hinh sé, Nhu vay, biéu thé tich la biéu ghi thé tich binh quan ca nhimg cay rimg 6 ciing kich thuée va hinh dang duge sp xép theo mét trinh ty nhat dinh. b. Phan loai biéu thé tich * Cn ctr pham vi sir dung, c6 biéu dja phuong va biéu chung - Biéu dja phuong 1a loai bigu lap cho mét loai cay nao 46, duge sit dung trong pham vi nhat dinh. - Khi mét loai hay nhém loai cay nao dé ¢é hinh dang thuan nhat va khong thay di tir dia phuong nay dén dia phuomg khde trong toan quéc, sé 6 bigu thé tich chung, * Can ctr vao nhan té lap biéu: Biéu thé tich 1 nhén t6, 2 nhan té va 3 nhan té. 6.1, Biéu thé tich I nhn t6 - Khdi niém: La biéu duge lap trén co sé quan hé gitta thé tich voi duémg kinh. Trong biéu ghi thé tich binh quan m6t cay img vai timg cd kinh, = Cach sie dung bié + Do di; tat ca cde cay trong lam phin hoac trén 6 tigu chudn, sau dé chinh ly sé cay theo ede c& kinh, ‘uong img timg cé kinh, tra biéu durgc thé tich binh quan mét cay ung véi timg c& kinh. + Nhan thé tich nay véi sé cay tong img cila c& kinh dé duge tong thé tich ¢&. + ‘Téng hop thé tich cc c6 duge trit hrong lam phan. + Uu nhuge diém: Biéu mét nhan t6 chi chinh xéc khi gitta cde lam phin, tong img tig c& kinh, chiéu cao trong déi 6 é g, trén thyc té, gitta cae lam phan, durang cong chiéu cao ciing thay ddi cao theo tudi. Vi vay, dé ting d6 chinh xée ciia biéu mét nhin to theo timg cp chiéu cao. Khi sit dung, cén cin ett vio during kinh va chiéu cao binh quan dé iéu cao cila lam phan lam co sé chon biéu cho thich hgp. ».2. Biéu thé tich 2 nhan t8 - Khdi niém: la biéu ghi thé tich binh quan cla mét cay tuong img véi ting t6 hop duémg kinh va chiéu cao. Trong biéu nay thé tich dugc coi 1a mét ham ctia dung kinh va chiéu cao. = Céich sit dung biéu + Do di,3 toan bé cay cé trong 6 tiéu chuan. + Do chiéu cao khoang 30 cay trong 6. + Chinh ly duong kinh theo e@ kinh. + Xay dung dwéng cong chiéu cao cho 6 tiéu chuan. dinh chidu cao timg e6 kinh tir dong cong chidu ¢ + Tir dudng kinh, chiéu cao binh quan timg c@ tra biéu xde dinh thé tich cay binh quan. +.Nhan thé tich cay binh quan véi s6 cay timg eo kinh duge tong thé tich clia c6 kinh, + Téng hgp thé tich ¢ cae e& duge trit lugng lm phan. 5.3. Biéu thé tich 3 nhén 16 - Khai niém: La biéu thiét lp thé tich binh quan mot cay tuong tng véi timg t8 hop duamg kinh, chigu cao va hinh sé, Trong 46 hinh sé thumg (fis) tinh gidn tiép théng qua hinh sudt (q2). Déi voi biéu thé tich ba nhan t c6 d6 chinh xac cao nhung rat phite tap khi st: dung. Do dé tuy theo yéu cdu va d6 chinh xac trong diéu tra rimg ma ta chon biéu thé tich mét nhan 16, hai hode ba nhan t6, Trong cdc biéu ndi trén, biéu thé tich ba nhan t6 thudng duge lip va sit dung déi véi lo: qui hiém. Ngugc lai, mac di biéu thé tich mét nhan_ gian nhung do d6 chinh xac thép nén loai biéu nay it duge str dung. 2.2.2. Khai niém biéu san legng - Khai nigm: Biéu qué trinh sinh tring thudng duge lap cho nme lim phn niin tgo theo loai cay va edp dat. Trong biéu nhan t6 diéu tra Kim phan nh chiéu cao, duéng kinh binh quan, mat d6, tng dién ngang va tr long... theo tudi ciia cdc bd phan trong lim phi - Clich sie dung biéu + Khi siz dung bigu xae di cay, tudi lam phan, cap dat va tng tiét dién ngang. inh trot lugng lam phan, can théng ké cdc nhan t6 sau: Loai + Cp dat duge xac dinh tir biéu cap dat lap cho loai cay dé théng qua chiéu cao wu thé hodc chiéu cao binh quén va tudi lam phan. Tir cdp dat, chon biéu dé xdc dinh trir long cho lim phan diéu tra. + Can cir vao tudi lam phan, tra biéu sé duge gid tri tang dién ngang va tr luong, tong img. Tuy vay, edn hvu ¥ biu qué trinh sinh trudng thyme lp cho nhiing lam phan e6 d6 day bing 1 6 céc cp tudi khdc nhau (tuong tmg véi mat 46 toi uu), nén tri Iwong kim phan sé bing tri luomg trong biéu nhan véi d6 dy nhu truéng hop sir dung biéu tigu chuan, 2.3. Didu tra trét hrgng g6 rimg ty nhién Hién nay 6 nuéc ta, trit lwong rimg tu nhién cha yéu duge diéu tra bang phuong phap ding biéu thé tich. Khi str dung phuong phap nay diéu tra tra lvgng cho timg 16 rimg edn thye hign cae bude sau: 2.3.1. Xéc dinh sé 6 mau va bé tri 6 miu Khi théng ké trot Igng rimg cho mét khu vye c6 dign tich 1én, méi 6 diéu tra duge coi 1a mét don vi (cén goi la phan tir), cdn tap hgp cae gi é trit lugng cla cdc 6 6 thé phan chia duge trong khu vue diéu tra duge goi 1a téng thé (téng thé theo dau higu quan sat vé trit Iugng). Sé Iugng 6 diéu tra (cing dién tich) c6 thé phan chia duge 6 trén goi 1d dung luong téng thé. Néu ki higu N 1 dug long tang thé, F la dign tich khu diéu tra, a la dién tich 6 miu thi: N=Fla, Tuy nhién, do déi tong rng 1én, ngudi ta chi tién hanh didu tra trén mét sé 6 tiéu chuin (6 mau). Tap hop sé ligu vé trit hrong cua cde 6 nay duge goi ld mau, con sé 6 diéu tra duge goi Ia dung lgng miu. 2.3.1.1. Lua chon mau - Lya chon hinh dang mau + Diéu tra rig thudng sir dung 3 loai 6 miu c6 hinh dang chinh 1a: © hinh tron, 6 hinh vudng, 6 hinh chit nhét. O hinh trdn c6 wu diém 1a xc lép don gin, c6 chu vi nhé nhdt so véi cdc loai 6 khdc khi ching c6 cing dign tich, tir dé kim ting 46 chinh xée cua két qua digu tra. + © hinh tron duge phan thanh hai lo: nh la 6 cé dién tich cé dinh va 6 c6 dién tich khdng cé dinh. © mau hinh tron cé dign tich cé dinh thudng duoc st: dung trong théng ké tai nguyén rimg, trong kiém ké rimg trong, + © mau hinh vuéng, chit nhat thuong duge bé tri theo phuong php dién hinh dé nghién eifu quy lugt két cdu lam phan eiing nhu xe dinh mét s6 nhan t6 khi déi wong didu tra don gin it bién ding. Vi hai loai 6 nay dé xéc dinh ranh giéi ngoai thye dia. - Dién tich 6 mau Cing dign tich 6 mau phai do dém trye tiép, dign tich 6 mau khéng nhimg anh huéng dén 49 chinh xac ma con anh huéng dén chi phi thai gian digu tra. Vi dy: Khu dieu tra én tich 50 ha, ty 1 din tich didu tra Li 5% (dign tich do dém truc tiép Ia 2,Sha). Khi dig tich 6 mu thay déi, s6 6 mau va sai sé wéc hrgng trét lugng binh quan thay di theo quy luat: Dign tich 6 mau (ha) 0,01 0,05 OL 0,5 86.6 miu; 250 50 25 5 Sai sé uée lugng: 2,47 551 7,8 174 (Hé sé bién déng trit luong bing 20% va dé tin cay bang 95%). ‘Nhu vay sai sé uée Iugng ting nhanh theo dién tich 6 mau. Khi sai s6 ude lugng duge khéng ché trude, dign tich 6 mau anh huéng dén ty 1é dign tich diéu tra. Tw vi dy trén ta cé: Dign tich 6 mau (ha) 0,01 0,05 Ol 0.5 Ty 1é dign tich diéu tra(%) 1,3 6 11,3 39 (Hé sé bién dong bing 20% va sai sé wae lurong 1a 45%). Nhu vay, ty Ié dign tich diéu tra ting rt nhanh khi dign tich 6 mau ting, Ti vi du néu trén cho thay, khi xac dinh dign tich 6 mau thich hgp cho déi tugng diéu ta, can tién hanh theo nguyén tic chung: * Xac dinh hé sé bién déng vé trot lvgng tuong tng timg loai dién tich 6 mau. * Can ctr sai sé ude lugng binh quan, tinh sé 6 can do dém cho mai loai tich 6 mau cé hé si dng khac nhau. * Tinh thdi gian chi phi diéu tra cho mi loai 6 mau cé dign tich khac nhau va thoi gian chi phi cho cd cude digu tra. Dién tich 6 mau tuong img voi téng théi gian chi phi thép nhat duoc xem la dién tich hgp ly. wre té digu tra rimg nuéc ta, khi théng ké tri hrong trén mang ludi hé théng, dién tich 6 mau thurdng la 0,0Sha, con khi bé tri 6 dign hinh, dign tich nay thong khéng nhé hon 0,2Sha vi rimg tu nhién va 0,1 ha tré Ién véi rimg tréng, sao cho trén 6 mau cé khéng duéi 100 cay. = Dung lugng mau 2S. n (-/) 2.) Trong dé: ta=1,96 Sy, la hé s6 bién déng (Sd, Swe) Avg la sai s6 cho trude Sf laty 1é rot mau Hod: =F Ss (22) FA; +4aS3, Trong dé: F la tong dién tich digu tra ala dién tich 6 mau Hodc NS 23) NAR, +4053, Trong dé: N la dung Iugng mau tng thé wet (4) a Khi théng ké trot lugng, $% 1a sai sé tong di vé trot Luong img voi dién tich 6 mau khac nhau. $% 6 thé cin cit vao két qua cac cugc diéu tra truée day trong nhiing diéu kién tuong tu, hodc théng qua diéu tra so bé. Vi dy dé kiém ké tri lung cho kiéu rimg IIT A3; IIB, TVA cia Lam trong Ma Drae ve n tich xp xi 9000ha véi dé tin cay 95% va sé ‘ho truée duéi 10%. Qua diéu tra so 'b6 cho thay bién déng trit Iuong trén cdc 6 mau cé dién tich 0,2ha 1a 35%. Tinh s6 6 mau can digu tra nhur sau: ~ Dung lugng téng thé N-F/a = 9000ha /0,2ha = 45000. - 86 6 mau edn digu tra li: n= ANS ___36 (OTC) NM, +4aS,, 2.3.1.2. Thiét ké mau trén ban do G méi déi tong, tuy theo trinh ty va céch tién han diéu tra nham dap tmg cdc myc dich khéc nhau, nguéi ta phan ra mu mét cd, miu hai cp (6 so cap, 6 thir cap), mau phan khéi, mau khéng phan khéi. Trong méi loai ma ctr vao phuong phép bé tri cdc 6 diéu tra, ma phan ra cde phyong phap rit mau khée nhau: Phuomg phap ngau nhién, phuong phip hé théng, phwong phap ngdu nhién hé théng. Duéi day lin lot gidi thigu céc loai mau va phuong phap bé tri 6 digu tra trong théng ké tri lrgng rimg. a, MOt sé loai miu trong diéu tra rimg - Mau mgt cp: Néu vigc diéu tra duge tién hanh true tiép trong s6 cdc 6 mau c6 thé phan chia duge tir khu vuc diéu tra duge goi la mau mét edp . Bé don gidn cho vige tinh todn ‘va phi hgp véi thye tién diéu tra ring hign nay, 6 day chi dé cp dén truong hgp dign tich cde 6 diéu tra nhw nhau va vige lua chon cdc 6 cé cing x4c sudt. Day la phuong phap rit mau dang duge (mg dung rng ri trong digu tra rimg nude ta. - Méu hai cdp: G mau hai cap, viée diéu tra duge tién hanh theo hai giai dogn. Dau tién chia khu diéu tra thanh cac nhém, méi nhém tuong img véi mét don vi cia tong thé. Cac nhém nay duge goi 1a don vi so edp hay 6 so cép. Giai doan hai chia 6 so edp thinh cée don vi mhé hon twong ty nhu 6 digu tra & mau mét edp. Ching duge goi 1a 6 thet cdp hay don thir cdp. Sau d6, diéu tra trén cdc 6 thir cép 6 mdi 6 so cap di duge chon. Phong phap ni dang duge ap dung trong chuong trinh diéu tra, danh gid va theo doi dién bién tai nguyén rimg trén pham vi to’n quéc do Vin BTQH rimg thy hién. Khi diéu tra hod theo doi dién {ai nguyén rimg trén pham vi todn quoe, ngudi ta b6 tri mang ludi 6 so ep €6 dign tich méi 6 18 1km?, ede 6 sor cap duge bé tri theo phuomg phap hé théng trén luéi tog d6 cia ban 3, méi 6 cach nhau 8km. Sau 46, trén méi 6 nay, bé tri mGt s6 6 6 dign tich nhé hon va tién theo dai trén cde 6 46, 6 phan khdi: Truong hop trong khu vuc digu tra c6 sy bién déng lon ve trt lugng (tinh theo don vi m°sha), cn phan chia déi twong digu tra thanh nhiéu khdi khae nhau, sao cho trong mai khdi, tri long méi khéi twong déi thudn nhat, ti dé lim gidm sai sé wée lugng trit lrgng cho toan khu vue. Ching han, khu diéu tra duge chia kim 3 khdi, méi khdi twong img véi céc trang thai rimg khée nhau: Trang thai rimg gidu, rimg trung binh va rimg, nghéo. Viée phan khdi cfing c6 thé duge tién hanh déi véi mau mét cap va mau hai cdp. Cac khéi cé thé duge phn truée hodc sau khi diéu tra. Truémg hop cé ban dé tai nguyén duge xay dung trén co sé anh may bay hod anh vé tinh, cdc khOi duge phan ngay truée khi diéu tra, b. B6 tri 6 digu tra Phuong phap rit mau trong digu tra, théng ké trir hgng rimg thye chat 1a phuong phap bé tri 6 mau trén khu vue diéu tra. Dé cé co sé van dung phuong phap nay trong lim nghiép néi chung va trong diéu tra rimg néi riéng, cin nim duge ly thuyét chung vé cée phuong phép bé tri 6 mau. ‘Trong théng ké toan hoc tdn tai hai phuong phap bé tri 6 mau chinh dé la phuong phap ngau nhién va phuong phap hé théng. Ngoai ra con cé phuong phap két hop gitta hai phuong phap nay duge goi la phuong phap ngdu nhién hé théng. Duéi day Lin lugt gidi thigu timg phuong phap. 6.1. Bé tri 6 mau theo phwong phdp ngéu nhién - Phuong phap bé tri: Gia str mét khu rung nao dé duge théng ké trit lugng, trong dé. cae 6 mau duge bé tri ngdu nhién, thi cach tién hinh nhu sau: + Can ett dign tich 6 mau chia khu diéu tra trén ban dé hode trén anh may bay thanh mét mang luéi 6 vudng, mdi 6 cé dién tich bang mét 6 digu tra. + Danh s6 thir ty cde 6 trong mang ludi tir 1 dén N * Can cit sé Iugng 6 can diéu tra, ding bang ngdu nhién hoge phuong php rit tham xe din s6 thir tw ede 8 can diéu tra. 4c dinh vi tri cde 6 edn digu tra ngoai thye dia + © mau ngdu nhién c6 wu diém 1a: gid tri wée Iuong tri lugng trén 6 hay trén ha cia khu diéu tra khéng cé sai s6 hé théng, vi khi dung luong quan sat du lén, phan bé tri wong tigm cn dén phan bé chuan, Uu diém thir hai la uéc lung duge sai sé diéu tra, + Vé nhuge diém, khé xac dinh ranh gidi, vi tri céc 6 ngoai thyc dia va kha ning dai dién cia cdc 6 trong khu diéu tra cé thé khéng cao, khi cac 6 Iya chon khéng trai déu trén dign tich. Tir nhing han ché nay, phuong phdp rit mau ngdu nhién it duge sir dung hon trong lm nghigp néi chung va trong thong ké trt lvong nei rigng, 5.2, Bo tri 6 mau theo phiong php hé théng Day li phwong phap diéu tra ma cde 6 mau duge xdc dinh va bé tri truée trén bin dé hode trén anh may bay. Tuy theo cach bé tri cu thé, c6 thé chia ra: = Bé tri theo dai song song cach déu: Trén thye dia, khu vue di éu tra duge chia thanh, ce gid c6 chigu rng khéng ddi va song song cach déu. Trén méi dai, tuy theo phuwong phap xéc dinh trit lvong ma do dém céc chi tiéu cn thiét, Uw diém cia phuong phap li dién tich digu tra duge tri déu trén toan b> Khu vye cdn théng ké tri lvgng, nén tinh dai dign cao. Tuy rién hanh dieu tra, tir dé lam giim 46 chinh xée cua két qua digu tr Cach tién hanh: Can cit vao ty 1¢ dieu tra xde dinh dign tich do dém chi tiét. Tiép d6, 6 thé edn ot vio tong chiéu dai céc giai djnh trade ma tinh chigu rng cua dai, hoge edn cit chigu rong digu chinh s6 dai va chiéu rng cia gidi sao cho hgp ly trén co sé dign tich cho truée. - Bé tri theo tuyén song song céich déu: Trén dign tich diéu tra, xc dinh mot s6 tuyén, trén dé bé tri cée 6 mau céch déu nhau. Day li phuong phap bé tri 6 méu cai tién cua phong php dai song song cach déu, Néu viéc bé tri hgp ly, két qua diéu tra khong kém kiéu b6 tri theo giai, ma con giam duoc céng do dém ngoai thuc dia. Cach tién hanh: Can cit sé lugng 6 can dieu tra va chiéu dai cdc tuyén, tinh khoang cach gitta cae 6. ic 6 ip ngoai thuc dia hodc bé tri truée trén ban 6, sau dé d6i chiéu va xéc dinh vi tri cu thé cia cde 6 ngoai thyc dia. Trén cée 6, cing tuy theo phuong php xc dinh trir lygng, nhu phuong php biéu thé tich (mt nhan t6, hai nhan 16 hay bigu thé tich cp chiéu cao) hoge bieu tiéu chudn hay cde edng thie do nhanh ma théng ké cde nhan 16 edn thiet. Bé tri theo mang ludi 6 vudng: Trén thyc dia, bé tri cdc tuyén song song cach déu theo hai chiéu vudng géc, tai giao diém cac tuyén bé tri cae 6 diéu tra. Day la trudng hop dic bigt ciia phuong phap bé tri hé théng trén tuyén song song cach déu, khi khoang céch gitta 4c tuyén bing khoang cdc gitta céc 6 trén tuyén, dong thai theo huéng vubg g6c véi céc tuyén, cée 6 diéu tra déu nim trén duéng thing. Céch tién hanh: Can ett s6 6 cn diéu tra, bé tri cde tuyén theo hai chiéu vudng géc, sao cho sé giao diém cita céc tuyén xdp xi bing sé 6 can digu tra. So véi tuyén song song ich déu, phwong phip mang ludi 6 vudng cé phite tap hon, vi vay can bé tri trade trén bin Ciing theo phutong phap bé tri 6 mau kigu mang luéi 6 vudng. Vign DTQH rimg chia iit di ndi trén pham vi toan quéc thinh mang 16i hinh 6 vuéng c6 canh 8x8km. Tai moi diém gée 6 vudng & khu vye 6 dat lam nghigp, bé tri 1 6 so cap 6 kich thuée IxIkm dé digu tra céc chi tiéu vé rimg va dat lim nghiép. So véi phuong phap bé tri ngau nhién, phuong phap hé thong cé han ché chua cé ‘cOng thite xac dinh chinh xdc sai sé uéc lwong trit hrong binh quan trén 6 hay trén ha cho ca khu diéu tra. Vé uu diém, phuong phap bé tri hé théng theo tuyén dé thue hién, cac 6 miu trai déu trén dign tich, lam ting tinh dai dign cia cde két qua dieu tra. Chinh vi vay, cach bd tri 6 mau theo phuong phap hé théng dugc sit dung réng rai, thong dung hon ca 1a phuong phap tuyén song song cach déu, c.2. Phuong phdp két hop Phuong phip bé tri 6 mau két hop hay cin goi la phuong php ngdu nhién hé théng nham loi dung wu digs ly thuyét cia mau ngdu nhién cing nhu tinh don gian va kha nang dai dign cia mau hg thong. Khi 4p dung phuong phap nay, diém dau ciia mang lui théng duge chon ngdu nhién, cc diém con lai duge bé tri hé théng. G nhiing cude digu tra {rit luong rimg trén pham vi rong én, toan bG dién tich duge chia hé théng theo 6 vudng. Tir méi 6 vung, cac 6 diéu tra duge bé tri ngdu nhién. Ngoai ca dung 6 mau dién hinh. Trong pham vi timg 16 hay timg kiéu trang thai rimg, lap cde 6 dién hinh théng ké céc nhdn té can thiét. Tit d6, suy dién cho toin bd doi tong. Phuong php nay thuréng duge sit dung khi dién tich diéu tra khong Idn va déi trong diéu tra it phite tap, Kk hop vai ban dé tai nguyén hay anh may bay. Néu cé anh may bay, cdn phan loai trang thai ngay trén anh. Cn cit cac kiéu trang thai di phan chia, 46i chiéu kiém tra lai ngoai thuc dia. Sau d6, mdi kiéu trang thai bé ti mét sé 6 dién hinh trén cdc 16 cy thé, phan bé déu trén dién phuong phap bé tri 6 mau da trinh bay 6 trén, d6i khi diéu tra rimg con sit tich diéu tra. Lay trit lrgng binh quan ciia cdc 6 cing kiéu trang thai lam gid tri wéc Iugng trit long cho kiéu trang thai dé trén pham vi toan khu digu tra. Phuong phap nay c6 nhuge diém a d6 chinh xéc tuy thude vio mite dé dai dign cua 6 mau. Tuy vay, han ché nay sé duge logi trir din khi s6 6 dién hinh cia mdi kiéu trang thai tang lén c. Phan khdi trong diéu tra rimg Trung hop 6 diéu tra cé sy bién déng r6 nét vé trot lwgng tir vj tri nay dén vj tri khac cn thiét phai phan chia khu diéu tra thinh nhiéu khéi khac nhau, sao cho trong méi khéi trit luong tuong déi én dinh. Lam nhu vay sé giam dugc sai sé khi wc luong trit Ivong binh quan. Vide phan khéi tdt nhdt 1a tién hanh trade khi diéu tra. Can cit vao ban dé tai nguyén hay anh may bay, phén khéi tryc tiép trén dé. Dya vao bién dong vé tri Iuong theo kinh nghigm va dign tich ede khdi, xée dinh s6 lung 6 digu tra cho mdi khéi. Sau d6, vige b6 tri cae 6 mau trén mdi khéi ngoai thyc dia cé thé sit dung mt trong cée phuong phap 4a trinh bay 4 trén, Néu khong e6 ban dé tai nguyén hoge anh may bay, c6 thé thng qua két qua do nhanh tng dign ngang dé phan kt Huéng dan sir dung Packages SDrawNPS dé thiét ké mau didu tra (1) Cai dat Packages SDrawNPS Cai dat phn mém R: Tai phan mém R tir trang chi Insi/eran.e-peoject org/bin'windows/base! = Cai dat SDrawNPS Package install.packages(e("RGU2", "spsurvey", "utils", "rgdal",—"xgeos", "sp", repos="hitp://eran.xproject.org") require(RGtk2) install packages("D/SDrawNPS .ta.¢2", ty fepos-NULL) require(SDrawNPS) . Sau hi cai xong trén thanh Menu cita phan mém R xuat hién thye don SDrawNPS (2) Sie dung phin mém R bé tri méu ngéu nhién don gidn - Kich host géi SDrawNPS va Survey trong R = & = a — 1+ BAS sample ports eee i (3) Sie dung phin mém R bé tri va phan tich sé ligu thu thap trong mau hé thing - Kich hoat g6i SDrawNPS va Survey trong R (4) Thiét ké mau phan khéi ngoai thye dia va phan tich so ligu Reode: install packages("plotK ML" dependencies = TRUE, repos ='hitp/eran.rstudio.comy’) require(plotKML) require(sp) require(rgdal) require(maptools) seowd("Dyshp") smax.n < 1216647,61; min. < 1209946.17 max.e <- 71718686; mine < 709220.57 rmid.n < (max.n + min.n)/2; mid.e <-(max.e + min.e)/2 comers < as.matrix(rbind(e(min.e, mid.n), e(min.e, max.) (mide, max.n), e(mid.e, mid.n), e(min.e, mid.) panw <: Polygons(listPolygon(corners)), ID="NW" comers < as.matrix(rbind(e(mid.e, mid.n), e(mid.e, max.n), o(max.e, max.n), o(max.e, mid.n), e(mid.e, mid.n))) pane < Polygons(list(Polygon(comers)), ID="NE") ‘comers <- as.matrix(rbind(e(mid.e, min.n), e(mid.e, mid.n) o(max.e, mid.n), e(max.e, min.n), e(mid.e, min.m)) p.se <- Polygons(list(Polygon(comers)), ID="SE") comers < as.matrix(cbind(e(min.e, min.n), e(min.e, mid.n), (mide, mid.n), e(mid.e, min.n), e(min.e, min.n))) p.sw < Polygons(list(Polygon(corners)), ID="SW") spp-4 < SpatialPolygons(ist(p.nw pine, ps, ps) EPSG < make _} SG (EPSG [grep (" GS 84 / UTM zone 48N’, fixed = T, EPSGSnote), }) ix < which(EPSGSnote=="# WGS 84 / UTM zone 48N") (epse-utm48.code <- EPSGfix,"code"]) projstring(spp.4) <- CRS(paste("+init~epse"epsg.ulm48.code,sep=""")) 4 random sample in each of the four strata plan < 60 samp pts srand < SpatialPoints(matrix(0, nrow=1, neol=2)) # dummy first row proj4string(samp.pts.srand) <- CRS(paste("+init-epsg" epsg.utm48.code,sep="")) for iin 1:4) ¢ s.tmp < spsample(spp.4@polygons[[i]], mn.plan/4, type="random") projdstring(s.mp) < CRSipaste(“+init-epse" epsg.ulm48.code,sep-":")) samp pts stand < rbind(samp.pts.srand,s.mp) ) ‘samp. pts.stand <- samp.pts.srand|-1,] # remove dummy first row samp pts sand < SpatilPointsDataFrame(samp pts stand, data-dataframe(id=1:n.plan)) samp pts.random.84 <- spTxansform(samp pts srand,CRS("*proj-longlat +ellps=WGS84 +datum=WGS84 ++no_defs")) kmlPoints(samp.pts.random.84, kmlfile="trangbomstratifedchinh kml", kmlname="Random sample", name=samp pts.random.84Sid, icon="bitp:!/maps.google.com/mapfiles/kml/pushpin/red-pushpin.png") polygonWGS <- spTransform(spp.4, CRS("+proj=longlat +ellps=WGS84 +datum=WGS84")) kml{(polygonWGS, file = "vung. kml") 2.3.2. Diéu tra va xtt Ij 56 ligu 6 mau Sau khi xae dinh s6 6 mau can thiét diéu tra va bé tri ching 6 cdc vj tri di chon trong 16 rimg, tién hanh didu tra chi tiét cho timg 6. Voi méi 6 mau, diéu tra cdc néi dung sau: (1) Siz dung biéu thé tich lap theo td hinh dang chung - Do dug kinh ngang ngye nhing cy e6 duéng kinh tir 6em tré len, = Do chiéu cao viit ngon ctia it nhat 20% sé cay trong mai 6. + Xa dinh phan bé s6 cay theo duémg kinh chung cho cc 6 mau. - Xe dinh quan hé chiéu cao v6i duéng kinh chung cho cdc 6 mau (h=kd’). ~ Xéc dinh chiéu cao theo ¢@ kinh, = Sir dung biéu thé tich 2 nh4n t6 lap chung tra thé tich binh quan theo ¢@ kinh va tinh tri lugng chung cho cdc 6. - Tir tri Iuong va téng thé tich cae 6 mau suy ra trit luong trén ha (2) Sur dung bigu thé tich lap theo 16 hinh dang éu thé tich lp theo t8 hinh dang str dung phite tap hon nhiéu so véi sir dung tich lap chung, vi thé chi khi nao cin thiét biét trit hrong theo loai cay méi sir dung kiéu biéu nay. Khi sir dung bigu thé tich lip theo t6 hinh dang, cdn liu ¥ mét sé diém duéi day: Rimg ty nhién nude ta bigt 1a rimg thir sinh, mite d6 hdn giao rat cao, Trong pham vi in tich Tha, c6 khi xuat hign trén m6t tram loai (myc 1.3.2.2). Tu dé, trén tich diéu tra ctia méi 16 rimg phan lén cac loai cay cé ca thé dudi 30. Voi mdi 6 mau, néi dung diéu tra can tién hanh nhu sau: - Xéc dinh tén loai; - Do dung kinh ngang ngue nhiing cay c6 duémg kinh tir Gem tré len; - Xép loai cy theo té hinh dang; ~ Do chiéu cao va tinh quan hé h/d theo t6 hinh dang (mdi té hinh dang do t6i thiéu 30 cay, ede ey may phan b6 ty 1é véi s6 edy edu mdi lofi, quan he hid tinh theo dang phuomg trinh h=kd"); - Xie dinh phan bé sé cay theo cé kinh cho timg loai; Sir dung biéu thé tich 2 nhan t6 lap theo té hinh dang tra thé tich binh quan theo c kinh va tinh tri luong cho timg loai. Sau dé tinh trit long theo loai va trit lvgng chung theo don vi ha cho 16 rimg diéu tra. 2.4, Digu tra t ‘Déi véi rimg trong, hién nay cé hai A a : Ding biéu san lugng va bi chinh x4e cao hon phuong phap ding biéu biéu sin lugng. 2.4.1. Diéu tra trit lwgng rieng trong bang biéu thé tich Khi str dung biéu thé tich xdc dinh trit Iugng cho cdc 16 rimg tréng cing ean thye hién cde ngi dung nhw déi vai cdc 16 rimg ty nhién, 2.4.1.1. Xéc dinh s6 6 mau va bé tri 6 mau Ty I¢ dién tich diéu tra tam thoi lay bing 5% va dign tich 6 mau lay bing 500m”. Dién tich cdc 16 rimg trong khéng 1én, da phan dudi Sha. Tir dé ty 1é nay c6 thé quy dinh cho nhing 16 rimg cé dién tich Sha tré xudng. Cac 16 rimg thudc déi tuong nay, cir méi ha rimg bé tri 1 6 mau 500m”. Céc 16 ¢6 dién tich Ién hon cing chi bé ai duge bé tri hé théng trén tuyén. Truéng hgp céc 16 rimg c6 vi tr duoc bé tri trén tuyén 6 hudng tir dudi len. S6 di nhu vay vi, chat luong lap dia thay di theo vj tri dia hinh tir cao xuéng 2.4.1.2. Diéu tra va xtr ly so ligu mau = Do dutng kinh tat ca cae cay trong 6 - Do chiéu cao khoang 30 ey, cdc cdc nay phan bé déu 6 cdc 6 tiéu chuan - Xe dinh phan bé s6 cay theo c& kinh chung cho cae 6 mau (tri sé gidta c& kinh tring véi tri s6 gitta c& trong biéu thé tich); - Xac lap quan hé h/d va tinh chiéu cao ly thuyét cho cdc c@ ki ~ Dang biéu thé tich hai nhan té dp theo loai cdy xac dinh thé tich binh quan theo cé kinh va tr Iugng chung cho cdc 6 mau. Sau dé quy ra trit long trén hecta cho 16 rimg. 2.4.2. Diéu tra trit, uegng rieng tréng bing biéu san lugng 24.2.1. Xéc dinh cép dit cho cac lé ring Khi xae dinh cp dat cho cdc 16 rimg thugc loai cay nao dé, dat duge phan theo logi chiéu cao nao, chigu cao wu thé (ho) hi 6, voi mdi 16 rimg can x4e dinh tudi va m6t trong hai loai chié cao binh quan chung va hai loai chiéu cao trén can lwu y - Chiéu cao uu thé 1a chiéu cao binh quan theo tiét dién ciia 20% sé cay cé duémg kinh 16n nhat trong lam phan hay 6 tigu chudn. Ca hai loai chiéu cao nay vé ly thuyét phai duge xéc dink tir duémg cong chicu eao (quan h@ h/d) cia 16 rimg théng qua dudmg kinh binh quan theo tiét dign ngang ciia tng wu thé va duéng kinh binh quan theo tiét dign cia 16 rimg. - So v6i ede dai lugng khée nhu duéng kinh va thé tich thi chiéu cao ca timg edy ciing nhu chiéu cao binh quar d6ng tir vi tri nay dén vi tri khac. ‘Théng thuimg, khi c6 yéu cau diéu tra tri long, thi cdc 16 rimg da buée vao tudi Khai thde chinh. Vi vy, mat d6 lie nay dao dng trong khong 1000 dén 1500 cay/ha. Tir dé, s6 cay tron méi 6 500m? sé dao déng tir 50-75 cay va sé cay wu thé trong mdi méi miu sé tir 10-15 edy. Tir nhiing dac diém néu trés theo cach duéi day: = Xée dinh hg: Chigu cao binh quan theo tiét dign duge xée dinh tir du’mg cong chiéu cao qua dudng kinh binh quan theo tiet dign dy va e6 thé thay thé bang gid tr} chiéu cao ciia nhiing eay e6 duéng kinh binh quan. Vi vay, edch don gin nhat 48 xac dinh he la: +Do va xée dinh duémg kinh binh quan cho nhiing cy trong 6 mau diu tién. * Bo cao khong 10 cdy e6 duémg kinh gan nat véi gié tri duémg kinh binh quan, + Tinh binh quan cng chiéu cao ea nhing cay da digu tra va thay thé gan ding gia trj nay cho gid tri chiéu cao hy. - Xée dinh gid tri ho: Tinh binh quan céng chiéu cao cita nhimg cay miu thir nhat va thay thé gan ding cho gia tri chiéu cao wu thé ho. Tir ho hoe he xée dinh edp dat cho 16 rimg tir chiéu cao, sau d6 chon biéu san lugng lap theo cap dat cita 16 rimg. 2.4.2.2. Sut dung bidu sin hong ‘Can cit vio tuéi 16 rimg, déng hang ngang tim gid trj tr htgng twong ig. Khi sit dung biéu san Iugng can lu ¥, biéu sin Iugng duge cau to bai 3 bO phn: BS phan nudi dudng, b6 phan tia thua va b6 phin téng hop. Ngoai ra, c6 biéu lp véi bign phap tia thia hang nim, 6 biéu lap véi bign phdp tia thua dinh ky va cé biéu san Iugng lap cho déi tugng rimg tréng khoogn tia thua. Mac di biéu san luong cé cdu tao nhu vay, nhung trit lrong ctia 16 rimg duge tra 6 bd phan nudi dudng. 2.4.2.3. Higu chinh trir long khi sir dung biéu sin lugng Khi str dung biéu san long dé diéu tra trit long cho déi tong rimg tréng cin cha y mét sé diém sau: (1) Véi méi edp dat, biéu sin hrong duge 1gp theo lam phan chudn va kim phin chudn 6 day duge hiéu 1a lim phan 6 trang thai c6 tng dign tich tan cy trén ha bing 10.000m?, Tit 45, mat 46 (chun hay mat d6 tdi wu) tong tmg bang: N=10.000/S; G nhiing lam phan diéu tra, tng dién tich tan thuéng khdc véi ting dién tich tan chia lam phan. Véi nhing lam phan tuéi cao va chua qua tia thua thi tong dign tich tan/ha thuong lén hon 10.000. Tir dé sé cé su khac biét gitta sé cay va trit lugng thuc té véi sé cay va trit lugng trong bi (2) Véi méi loai cay, biéu san lugng lp theo cap dat. Tir dé thuéng cé nhiig truéng hop, cdc 16 rimg cing tudi va cling cdp dat nhung chiéu cao binh quén cé su sai khac nhat dinh. Mite 9 sai khée nay thy thude vao ey ly gitta dudng gidi han trén va dudmg gidi han duéi chiéu cao ctia timg cap dat. Vi vay, cdc 16 rimg mac di cing cdp dat nhung trit lugng sé khéc nhau, Bang 2.6: Trit lvgng ring Keo tai tugng cap dat I ving trung tam (m’/ha) cach xa inh chiéu cao ho va h thy té don gian hon Tudi M+ M M- A A% 4 62,5 55,3 48,1 7,2 13,0 5 86 BA 70,8 7,6 97 6 709,9 | 100.6 [91,3 93, 9.2, 7 133.4 | 1224 | i141 i 9.0 8 156,2 143,6 131 12.6 88 9 178,1 164) 149,9 14,1 8.6 10 199,7 184) 168,3 15,7 85 1 220, 203 186 17 84 12 2391 221 202.9 18,1 82 O bang trén M+, M- [a gidi han trén va dudi cua tri lugng 6 timg tuoi, M 1a trot lugng ir dé cho thay, khi str dung biéu san long xac dinh trit hrong cho cc i $6. Sai s6 nhat 6 cdc tudi A=(M"-M'V/2. (3) Lam phan trong biéu duge xy dung véi bién phap nuéi dwéng cu thé, nhur dinh ky nhat dinh chat nudi duémg mot lan véi cudng d6 cho truée. Nhung nhiing kam phan thuc 18 khéng duge ap dung nhing bign phép nudi dudng trong bidu. Voi ba dic diém néu 6 wen, dain dén sy sai khac nhat dinh vé mét s6 tiéu chi san Iugng co ban gitta lam phan diéu tra so véi lam phan trong biéu san hrong. Vi vay, mdi biéu san luong trudc khi str dung dé xdc dinh tt Tugng can thiét phai kiém nghiém va xay dyng phyong phap higu chinh trit lvgng biéu. ~ Higu chinh trir kigng, cho biéu san Iugng: Mue dich la chuyén tit lugng binh quan cia cdc 16 rimg chun trong biéu vé trit hong binh quan cua nhiing 16 rimg thyc té e6 cing d6 day, cing tudi va cap dat. Cach higu chinh trit hrgng nhw sau: + Xac dinh tong tiét dign ngang cho 14 rimg (m’/ha); + Tinh d6 day 16 rimg: P=G/Gp (G la tong tiét dign ngang cua 16 rimg, Gg tong tiét ign ngang tra biéu). + Higu chinh trit long: M=MaxP (Mp [a trit Iuong tra biéu) (2.6) Phuong php xéc dinh tng tiet dign ngang: Do duéng kinh ngang ngue toan dign vai tinh téng tiét dién ngang cho timg 6 mau, Téng tiét dign ngang trén hecta cia 16 rimg la ting, tiét dign ngang binh quan cia cdc mau digu tra. 2.5. Phuong phap lip biéu thé tich than biéu thé tich gé san phim 2.5.1, Phuong phap lap biéu thé tich than edy Cho dén nay, da cé nbiéu bigu thé tich thin cy cing nhu biu san phim duge cong. 6. Trong s6 dé biéu mot nhan t6, biéu hai nhan t6 va biéu ba nhan 16. DG chinh xde eta biéu Iudn di kem vai mize d6 phite tap khi six dung biéu, bidu thé tich mét nhan 16 rat it dugc sir dung vi d6 chinh xdc cia né khong dap ting yéu céu ca céng tée diéu tra rimg. Nguge lai, mae dit c6 d6 chinh xéc cao nhung, bieu thé tich ba nhan 6 efing it duge lap va sir dung bai tinh phite tap cia biéu. Trén co s6 46 chinh xac can c4 vi mite d6 phite tap cia viée lap ciing nhu sit dung biéu, hign nay digu tra rimg trén thé gidi chi yéu sit dung biéu thé tich hai nhan t6 cho doi tugng rimg trong va rimg tu nhién. Theo Déng Si Hién (1974), vi déi tuong rimg tu nhién nude ta, lap va str dung biéu hai nhan t6 1a thich hgp nhat, Trén co sé d6, trong phan nay chu yéu dé cap dén phuong phap lap biéu thé tich 2 nhan t6. Tir cdc biéu thé tich da va dang sir dung cho thay, tir truéc téi nay cé hai phwong php chinh tinh thé tich thén cy khi lp biéu, d6 14 phuong phép biéu dd hay goi 14 phuong phap kinh nghigm va phuong phap giai tich toan hoc. Phuong phap biéu dé do cé nhiéu han che, nhu di héi sé cay lén gap nhiéu lin so véi phuong php gidi tich ton hoc va phu thude nhiéu vao kinh nghiém va chi quan cla ngudi Iép bicu, vi thé né thudng chi duge tng dung, trong théi gian dau khi chua cé phuong tién tinh todn can thiét. Dya vio cach tinh thé tich than ey trong bigu, ¢6 thé tach phuwong phap thit hai thinh hai phong phdp cu thé hon, dé la: ~ Tinh thé tich than cay hay bé phan than cay theo phuong trinh thé tich (tong quan sitta thé tich than cdy voi duéng kinh va chidu 20). ‘Spurr da sit dung cde phuong trinh sau dé biéu thi quan hé gitta thé tich than ey véi duéng kinh va chiéu cao cho mét sé loai cay & chau Au (Prodan M., 1964): Veactaid”+and?h~ash+aadh? 7 otajdtandhtasd*+ayhtasd’h (2.8) Voastaid+ard”+asd*+adh+ash? (2.9) V=astaid+ashtasdh, (2.10) Veastaid?h (2.11) Khi lap biéu thé tich cho nhiing loai cy khai thac chii yéu trong rimg ty nhién 6 Vit Nam, dya trén co sé s6 ligu diéu tra 4380 cy (trong d6 3215 cay ding dé thiét lap cde phuong trinh thé tich, 1165 cay ding dé tinh sai s6 ctia cac phuong trinh thé tich) thudc 84 don vi loai dia phong, Va Tién Hinh va ctv (2011) 4a thir nghigm ede phuong trinh: dh (2.12) V=botbi(d7h) (2.13) V=botbibtbo(@?h) (2.14) V=b (dh) (2.15) ot bid?+ba(dh)+bsh*+ba(dh?) (2.16) V=botbid+bo(dh)+bsd?+bah+ bs(Ph) (2.17) V=botbidtbo(dh)+bsd*+ ba(d’h) (2.18) Két qua phan tich héi quy va iém tra cho thay, phuong trinh (2.12) la phuong trinh thé tich thich hop nhat cho cdc loai cay rimg ty nheien & nuée ta. 2.5.1.2. Phuong phap tinh thé tich than cy dua vao nhan té cdu thanh thé tich Do dac diém do tinh cay ding khde biét so véi cy nga nén thé tich ctia né ngoai suy dign tir phuong trinh thé tich ra, thing duge tinh theo céng thite: v = Tain, (2.19) G céng thie trén, dj 1a duéng kinh & vj tri nao do trén thin edy duge lay lam co 86, fj 1a hinh sé tuong mg. Tir dé sé cé: Voi d; la duéng kinh ngang ngue: v =F hts (2.20) ‘Voi d; la duémg kinh & dé cao mét phdn mudi than cay: VF dif) (221) Khi tinh thé tich theo céng thite (2.20) can xdc lap quan hé fis voi cdc chi tiéu biéu thi kich thuée cia cay. . - . Prodan M. (1964) da tng hop mét sé phwong trinh biéu thi quan hé gitta hinh sé thudng véi dudmg kinh va chiéu cao. Quan hé fi,3 v6i d: (2.21-2.34) fis b+hd fig =a-bVa fis-aytardtand? Quan hé fis vei d va 1 324, 4a t+a,4 Sis=4, ta o+a Th log(fi.3)=aotailog(d)+azlog(h) (2.35) Kunze M. (theo Prodan M., 1964) ding phuong trinh duémg thang biéu thi quan hé gitta fis véi hinh suat qo. iffel A. (theo Prodan M., 1964) xac dinh fi.3 théng qua quan hé véi hinh suat qo va éu cao, Spiranec (1941) xe dinh fi.3 théng qua quan hé vi chiéu cao. Ngoai vige xée dinh fi, tir cdc phuong trinh trong quan, di khi dai lrgng nay con (2.36) _ Vi Y=d?ve?, di la duéng kinh tuong img véi vi tri chiéu cao hj trén than cay, h la chigu cao vit ngon, d la durimg kinh ngang ngue. Tir (2.36), d? duge xe dinh theo: aad? {a,+4 } (2.37) tea te \ Ay at eas Tir dé tiét dign ngang than cay tong tmg dugc bigu thi theo phuong trinh: than cdy duge tinh theo phurong trinh tich phan: ata ats hi 2 Sd (239) 2 ns Bea Ha te] (2.40) va2@ | ahra, aL phwong trinh (2.40), thé tich cla mét doan g6 san phdm nao do trén than cay tir vi tri hi dén hz duge xéc dinh theo céng thite V(hi-h2)=Vee2y Venn) h 2 Voi Voor Fa Jo. +a, ea a Sh 2 hy Vou= a Je tare 6 phurong trinh (2.40) Khi hish, ta 66: z, plore eS] 4 paint aoe] a 4 203 4 Ngoai viée str dung hinh sé thudng, hinh sé ty nhién cing duge sir dung phé bién dé tinh thé tich than cay. Véi mdi loai cay, fo: ¢6 bién dong nhé hon va hau nhu déc lp vai d va h. Khi dig fo:, thé tich than cay duge tinh theo céng thite (2.21). Hinh s6 tw nhién fo; thuan nhat theo don yj loai cay hoac loai dia phuong. Véi mdi don vj nay, gid tri binh quan cia fo. duge sit dung dé tinh thé tich cy don 1é cing nhur xac dinh tit Iugng lam phan. Su khdc bit vé mat phurong phip 6 day ki céch tinh gia tri fo. dai dign cho timg don vi. Cac phuong phap 6 1h - Tinh binh quan céng tir gid tri for ciia nhiing loai cay trong timg don vi. - Tinh tich phin phwrong trinh duéng sinh than cay lip cho timg don vi. ye Theo Déng Si Hién (1974), duéng sinh than cay duge hiéu nhw sau: Ding mét mat phang cat thin cay theo truc doc, sau dé dat dinh cay vé phia t ing véi géc toa 46, truc doc thin cay tring véi tue ngang ciia toa dé, sé duge duong gidi han wén va dudi gan nhu d6i xing nhau qua truc ngang; nhiing dung nay duge goi 14 duong sinh than cay. Dit y 1a ban kinh than cdy, x 8 khoang cach tir ngon cay dén ban kinh dy, phwong trinh bigu thi quan hé y/x duge goi 14 phong trinh dudng sinh than cay. Day 1 eo sé xde dinh thé tich than cay. Mendeleev va Belaovski dé xuat biéu thj quan h niy bang phuong trinh parabol bde 2 vi be 3, Wimmenauer dé xuat ding phuong trinh para Hién, 1974). Cac nghién ctru déu sir dung bin kinh va chiéu cao tuyét d6i, Sau nay mé gia khdc, trong dé Anoutchin N.P., (1971) da str dung d6 thon tuong déi theo chiéu cao tuong, di dé bidu wimg sinh than cay. Trong truémg hop niy, y= k,, = 424 va x= Quan hé y/x duge viét duéi dang ting quat: yraixtanx*+..ctamx™ (2.45) ; Tich phan cia phuong trinh dung sinh (2.45) sé duge hinh s6 ty nhién for fy =faxta? +.uta,x"Vde (2.46) 2.5.2.Phuong phap lap b biéu thé lich 186. san phdm Gé sin pham la phan g6 than cdy hoe canh cay duge chia theo kich thuée, hinh dang tuong tng vai ting muc dic thé tich g6 sin pham 18 logi biéu ghi thé tfch than cay va ede loai san pl hinh dang va kich thuée. Khi biéu thé tich duge lp theo hai nhan t6 h 6i méi té hop & d, h ngoai quan ra, cén cho biét thé tich hi thé tich img vei timg loai san phim. 2.5.2.2. Phuong phap tinh thé tich g6 san phim canh cay Phuong phap xc dinh thé tich canh cay chii yéu théng qua ty suat cnh (p.), d6 1 ty 1g phan tram thé tich canh véi thé tich thdn c4y. Anoutchin (1971) da gidi thigu céng thite xac dinh pe nhu sau: p-=10+0,1d va cho ring céng thife nay cho két qua théa man trong diéu kign hhinh suat q2 c6 quan hé ty 1¢ nghich vi dug kinh ngang ngye than edy. tai ligu 200 cy Van sam (& tiép khdc efi) Korsun F.D. (Zakharov, 1967) di ding phuong phap Xiclomet xée dinh thé tich thye ca cinh eay va xde lap cng thie: a p, =17,45-5,3 P. i Trong dé pe la ty suat canh cay, dla duéng kinh ngang ngue tinh bang cm duge nhan v6i 100 dé img véi h I cao duge tinh bang m. loai Van sam d/h dao d6ng tir 0,68 dén 1,83, binh quan 0,94. Tinh trung binh the tich cdnh nhanh bing 10,7% thé tich than cy va ti 1é d/h ting én 0,1 thi pe king theo 2%, 2.5.2.3. Phuong phdp tinh ty Ie v6 cay Trong cdc biéu thudng ghi thé tich than cy hay thé tich g6 sn phm ca v6, nhung gid tri sir dung Iai la thé tich khdng vo. Tir d6, can ¢6 phuong phap xic dinh ty 18 v6 kim co sé suy dién thé tich than edy hay ede b6 phan than cay khng vo tir thé tich ed vo. DE suy dién thé tich thn cay khéng vo tir thé tich than ey ea v6 thuémg duge tién hanh theo hai cach: - Xée lap thé tich than ey khong v6 véi thé tich than cay ea vo. - Tinh thé tich than cdy khéng v6 qua thé tich than cay ca vo va ty Ié v6. Khi lap biéu thé tich cay dimg cho rimg tu heien Vi Tién Hinh va ctv (2011) da str dung phuong phap hai dé tinh ty 1é v6 ey. Trong d6 ty 1 vo duge tinh theo cong thire: v, P, =100—* (2.64) we y (2.64) G céng thite trén, Pyo la ty 16 v6, V la the tich than edy ca vo. Tir (2.64), thé tich thin cay hay b6 phan ndo décta than cay khdng v6 (Vu) duge xée dinh theo céng thie: Pp =V-V™ (2.65 io0 2°) 6 hai cach tinh ty 1é v6 than cay - Cach 1: Lay ty 18 v6 binh quin cia loai thay vao céng thtte (2.65) cho moi c& kinh. - Céch 2: Xéc dinh ty 1¢ v6 cho timg e& kinh théng qua quan hé Pyo/d Ty 18 vo duge xée dinh theo cach 1 khi dai lrgng nay déc lap véi duémg kinh va nguge lai thi xéc dinh Pye theo e& kinh, Két qua phan tich phwrong sai cho thay, trong timg (6 hay chung cho cde loai cay, ty 1¢ v6 ludn phy thuge vao dudmg kinh (mute ¥ nghia o<0,05). Tit dé xée lap quan hé Pyo/d cho cae don vi lp biéu. Quan hé gitta ty 18 v6 véi duéng kinh duge m6 ta thich hop bing phuong trinh: Pyo=bod”! (2.66) - Vi biéu thé tich lap chung, ty 1¢ vd duoc xac dinh théng qua quan hé véi duéng kinh lap chung cho cdc loai. - VGi biéu thé tich lap theo t6 fo., ty 18 vo duge xac dinh théng qua quan hé vai duéng kinh lap theo t6 far. - Véi biéu thé tich lap theo loai, ty 1g vé duge xac dinh cy thé nhu sau: + Nhitng loai ty 1é vo phu thudc vao duéng kinh thi tinh théng qua quan hé ty 1é vo véi dudng kinh gp theo don vi loai cay; + Nhing loai ty 1¢ vé duge lip véi duéng kinh thi quan cho moi c& kinh. 2.5.3. Cae néi dung lap biéu thé tich than cay va biéu thé tich g6 sin phim Khi lap biéu thé tich cho méi loai cay déu duge thyc hién véi hai biéu va kiém nghiém biéu. 2.5.3.1. Céc ndi dung lap biéu thé tich than cay a. Thu thap sé ligu (1) Xée dinh déi twong lap biéu va sir dung biéu Muén xée dinh di tugng lap va sir dung biéu thé tich, can dya vao két qua nghién citu mt sé quy ludt edu tric eo ban ciia lim phan, trong dé quy luat phan bé sé cay theo cdc tigu chi hinh dang, quan hé gitta thé tich thén cy véi nhan 16 lap biéu cho méi lim phan, Dé xem xét duge nhing dic diém edu tric nay, cdn phai c6 6 ligu diéu tra & cae 6 tigu chudn chat ing. mac dii vay, hign nay khé cd chat trang céc 6 tigu chudn nhu van lam truée y. Tir d6, ndi dung nay e6 thé ké thira két ludn rat ra tir két qua nghién eitu di e6, Véi ede tigu chi,eo ban dic trung cho hinh dang than cy nhu hinh so ty nhign for, hinh sO thuéng, @ trong méi kim phn tuan theo lugt chuéin, cho di: dé Ja kim phan thudn loai déu tudi hay lm phan hén giao khdc tui (Vo Tién Hinh va Pham Ngoc Giao, 1997) va dira vio két ludn tir ket qua nghién ctu cia Déng Si Hién (1974) cho doi tugng rimg ty nhién la: Doi twong lip va sir dung biéu thé tich Ia cdc lam phin cu thé. (2) Xéc dinh pham vi phan bé eta loai cay 1p biéu Mie dit c6 nhimng két ludn nit ra tir két qua nghién ctu hinh dang than cdy, véi méi loai cay hinh dang vé co ban khong thay di theo dia phuong, nhung khi lap biéu thé tich cho méi loai cay cling can biét nhiing dja phuong hay nhtmg ving ma loai céy dé phan bé, Sau dé xéc dinh ving ma loai dé phan bé chit yéu hay duge tring véi dién tich lén tp trung, tudi cang cao cing t6t Lim khu vue chinh dé thu thap sé ligu lp biéu, cée ving edn Iai sé ligu sé duge sir dung dé kiém nghiém va higu chinh biéu. (3) Xéc dinh sé luong cay tiéu chuan cn diéu tra cho mdi biéu thé tich Hign nay c6 hai phuong phdp Ip biéu thé tich than cay thutmg duge van dung, d6 1a phuong phap dia vao phwong trinh thé tich va dya vao hinh s6 ty nhién fo). Méi phutong phap déu 6 wu diém va han ché nhat dinh, Uu diém cia phuong phdp thir nhat: Khi lap biéu thé tich theo loai cay (66 biéu), biéu thé tich theo to thuan nhat vé hinh s6 ty nhién fo: (5 biéu) va chung cho céc loai cay rimg Vigt Nam (1 biéu), Vii Tién Hinh va etv (2011) cho thay, cdc biéu thé tich lip theo phuong phap thir nhat dé c6 sai sé nhé hon so véi biéu thé tich lap theo phuong phdp thir hai. Véi i dung chung ty 1é vo véi binh dung chinh a lip sai sO xdc dinh thé tich tir phuong trinh thé tich nhé hon sai s6 xac dinh thé tich tj fy binh quan. - Han ché eiia phuong phap thir nhat: S¢ di v6i mdi bigu thé tich lép cho rimg tyr nhién Jp theo phuong php thtt hai, cdc loai déu cao hon so véi biéu thé tich lap theo phuong phap thir nhat, béi cdc nguyén nhén sau: + Dudng kinh do: duge tinh gidn tiép qua duémg kinh ngang ngye. Mac di sai sé xde dinh do: qua d khdng lén, nhung khi thé tich than cdy thi sai sé nay sé ting lén hai lin do trong, dng thie tinh thé tich ¢6 da tuomg, do? * Trong méi don vj lap biéu (loai cay, nhém loai c4y thuan nhat fo1, hode chung cho cdc loai) gid tri for timg cay cé sy sai khdc nhat dinh so véi gia tri for binh quan, dié nghia 14 trong méi don vi 13 l6n thi cdc loai sai s6 ciia thé tich cing cang én. Day ciing 1a nguyén nhan tao nén sai tich thin cdy tir fo: binh quan. Cho dén nay, chua c6 m6t dé xuat nao vé s6 cay can diéu tra khi lip biéu thé tich theo phuong phép thir nhat. Vi thé sé lwong cay diéu tra céng Ién cang t6t. Tuy nhign, dé lgp biéu thé tich, s6 cay ding dé xac dinh phuong trinh ti thigu la 100. Cac cay nay phin bé déu & digu kign sinh truéng (lap dia t6t, xdu va trung binh), cap tudi va cde ed kinh tir én dén nho. Céc cay tigu chuan duge thu thap 6 nhiing 16 rimg dang khai thée chinh, dé cé did kign nghign eiru mét sé quy luat edu tric chinh eta kim phan tr s6 ligu chit nea, Véi phurong phép thé hai, mac dit c6 thé tinh thé tich theo for nhung cling phai xéc lp m6t s6 phuong trinh fwong quan phuc vu cho viée lip biéu tir sé ligu digu tra cay chit nga mhu xae Lp quan hé doy/d (do: xée dinh tit d chinh xac hon xéc dink tir phyong trinh duéng sinh), quan hé gitta loai g6 san phdm nao d6 véi durémg kinh va chiéu cao. (4) Didu tra cay ng: Hai cach phn chia cay nga thanh cdc doan cé chiéu dai tuyét déi va tuong déi bing nhau. Chia than cy thanh céc doan cé dé dai tuong déi bang nhau cé wu diém so véi cach chia thin cy thinh cde doan ¢6 d6 dai tuyét di bing nhau 6 cdc diém sau: - Cay rimg mae di cd kich thuée khée nhau nhung cé cing d9 chinh xée xdc dinh thé tich va hinh sé. = Tu sé ligu diéu tra, ngoai viée sit dung dé tinh thé tich cing nhu cae tiéu chi hinh dang tuyét d6i nhu cach chia doan c6 dé dai tuyét déi bing nhau, con tinh duge cde tiéu chi hinh dang than cay tong d6i than cay,nhur day hé s6 thon ka; lam co sé xc lp phwong trinh dudmg sinh than cdy va tinh hinh 6 ty nhién. ‘Tuy vay, theo két qua xir ly s6 ligu Va Tién Hinh va ctv (2011) cho thay: ~ Sai khéc vé gi tri fo: tinh theo tich phan so véi gid tri tinh theo céng thite phn doan phan mudi luén mang dau am, lén nhat bang -3.92%, binh quan bang -1.18%. Diéu dé cho thay, duémg sinh ly thuyét cia doan tg véi x=1 va x=0,9 luén nim duéi duéng sinh thy ~ Sai khéc vé gid tri fo: tinh theo tich phin so véi tinh theo phan doan cha yéu tip trung ¢ doan phan mudi thir nhat tir g6c, binh quan ti 68,37%. TY Ié sai khée for ela 9 doan phan mudi phia trén rat nhé so véi doan phan mudi thit nhat, binh quan chiém 31,63% so véi sai khde for cia cay. Nhu v4y, nguyén nbn din dén sy sai khée vé gia tr for tismht heo cng thie phan doan chi yéu do duéng sinh thyc nghiém cia doan phan mudi thir nhat ké tir goe kh6ng bam sit duéng sinh thue. Tir két qua tinh sai s6 6 trén, khi diéu tra cdy nga rimg ty nhién, ngoai cdc vj tri tuong 446i 00, 01, 02, 03, 04...., 09h, va vi tri 1,3m ra, cdn do thém dudng kinh c6 v6 va khong v6 tai vi tri 1/20 chiéu cao than cay ké tir géc. Véi rimg trong, cay khéng phat trién banh géc nhu rimg ty nhién, vi thé véi cay nga, khong cdn do thém dung kinh 6 vj tri d6 cao 1/20 than cay. b. Xirly s6 ligu 1. Voi biéu thé tich hai nhan 16 lip trén co sé phurong trinh thé tich. () thé tich than cay: ung hop thin céy duge chia thinh cdc doan céc d6 dai tuyét déi bing nhau (Im hoge 2m): - Thé tich cdc dogn c6 d6 dai bang nhau duge tinh theo céng thie don tiét dién binh quan, . ~ Thé tich doan ngon durge tinh theo céng thite thé tich hinh nén. (2) Xéc lap phurong trinh thé tich Théng thuéng ngudi ta thir nghiém mét sé phuong trinh thé tich, sau dé chon phuong trinh thich hgp dé lap biéu. Phuong trinh thich hgp duge chon nhu sau: - Phuong trinh thir nghiém cé dang tuyén tinh thi dura vao cl Tuan, 2006). Chi sé nay dugc tinh theo céng thie: céng thtte trén n 1a dung hrong mu, k 14 sé bién sé déc lap, 2, duge tinh theo 6 AIC (Nguyén Van cng thite: 2,-D(v,-») Trong dé y, 18 gid tri thé tich ly thuyét tinh tir phuong trinh, ys 18 gid tri Theo phuon phap nay, phuong trinh nao cé gid tri AIC nhé nhat duge coi 1a tét nhat. Trong truéng hop cde phuong trinh khéng phai la dang tuyén tinh, str dung dai dai lwong 9, dé chon phuong trinh phii hop. @, cing nhé thi sai khae gitta thé tich ly thuyét cang nho va phuong trinh thé tich cang thich hop. (3) Xée dinh ty 1é Dé suy dién thé tich than cdy khéng vo tir thé tich cd vo thudng duge tién hanh theo ch: ~ Xée lap quan hé thé tich than cy khéng v6 véi thé than tich than edy ea vo. nh thé tich than cay khéng v6 qua thé tich than cay ca vé va ti Ié vo. hai Khi tinh thé tich khéng v6 cia cde loai g6 theo céch thir 2: TY 18 v6 (Pws) duge tinh theo céng thite: P, =100 = Y Trong dé Pyo 1a ty 16 vO, Vvo la thé tich v6, V Ia thé tich thn cay ¢ v6. Thé tich than cdy hay bé phan nao dé ciia than cay khéng vé (Vy) duge xdc dinh theo céng thtte: Cé hai céch tinh ty 18 v6 than edy: - Céch 1: Lay ty 18 v6 binh quan ciia Lo: ‘ich 2: Xée dinh ty Ig v6 cho timg e& kinh théng qua quan hé Pvo/d. ‘Vii Tién Hinh va ctv (2011), mé ta quan hé gitta ty 1é vo véi dong kinh bang phyong tinh: Pyo=bad”™ thé tich (4) Lap . ae Sau khi chon duge phuong trinh thé tich, tién hanh lap bigu thé tich voi cae ndi dung sau: ~ Xée lp quan hg h/d: Chon phuong trinh bigu th quan hé b/d; Xac dinh khoang uée lugng chigu cao cho timg c& kinh; Lap bing giéi han chiéu cao theo ¢& kinh - 7u Ay bigu thé tich: pé vee biéu thé tich can xdc dinh ey ly e& kinh va co chiéu cao. vao ham vi bién dong chiéu cao & bang két qua xc dinh gidi han chiéu cao theo c@ kinh. Qua cae bidu thé tich da lap cho thay, véi rimg tu nhién cy ly chiéu cao bing 2m, véi rimg trong bang Im. Sau khi da xéc dinh duge s6 t6 hg d, h tmg vai timg c& kinh, tién hanh tinh gid tri thé tich ed v6 ly thuyét cho timg t8 hop c& d, h bing cach thay gid tri s6 gitta 0 d va h cua timg 6 trong biéu vio phuong trinh thé tich. Ngoai ra, 6 hing cudi cing cia biéu ghi gid tri ty 18 v6. Ty Ig vo duge tinh tir quan h¢ Pwo/d néu Py phu thuge vio d. Khi Pyo dc lap véi d thi cd biéu thé tch siz dung chung ty Ig v6 binh quan, (5) Kiém nghiém biéu thé tich Kiém nghigm biéu thé tich nhim muc dich xc dinh s thé tich cho cay rigng Ié va sai s6 xée dinh nghiém biéu la s én thoi diém Khai chudn diéu tra téi thiéu 30 cay (mau toe cae cy nay ‘phan bé ty 18 voi phan bé @ kinh ctia 6 tiéu chuan. = Tinh sai sé: Khi kiém nghiém biéu hay xc dinh sai s6 cla phuong trinh thé tich, can tinh mét sé loai sai sé sau: sé sit dung biéu khi diéu tra Tigu dung 4é kiém bund O=¥) + Sai sé tuong ch cy don Ié: A% =100x + Sai sé binh quan: A, -+)°|a,| n = < A + HE sé chinh xe: P% =—* In Sai sé quan phuong: A, Sai sé téng thé tich: A%(V) = 100. G céng thie trén, V; la thé tich thyc, Vu la thé tich ly thuyét, DV; la. EVj a tong thé tich ly thuyét ctia cay kiém tra. Trong hai loai sai s6: Sai sO binh quan va sai s6 quan phuong thi sai sé binh quan thung hay duge str dung trong diu tra rimg, edn sai sO quén phuong thuéng ding khi lap bigu thé tich. Hai loai sai s6 nay hoan toan thong nhat véi nhau. ‘Nhu da biét, bigu thé tich ghi gia tri thé tich cia cy theo e@ d va h, vi thé biéu chi nén str dung dé xae dinh téng thé tich cho tap hgp cay diéu tra hay xéc dinh trit lugng cia lim phan, véi cay don lé thé tich cn dugc hiéu chinh theo céng thire: ig thé tich thc, G céng thite (2.89), Vi la thé tich tra bigu ds; dp, hy 1a gid tri duémg kinh va chigu cao trong biéu; d, h la duéng kinh chigu cao ctia cay, Vre la thé tich ciia ey da durge higu chinh. ~ Sau khi kiém nghigm biéu 6 timg 6 teu chuiin (chit tring hoi chit ti thiéu 30 edy, ett vao gid tri ied rigng 1é cing nhur véi lam phan, xée dinh ‘hn vi str dung biéu (nhimg ving tryc tigp s bigu dé digu tra tri lvong lim phan), nhting ving khi sit dung biéu edn higu chinh, nhting ving cin lip biéu riéng, Nhimng ving khi sit dung cn higu chinh 1a nhiing ving sau khi higu chinh thé tich trong biéu (img véi mdi té hop d, h thé tich trong biéu duge diéu chinh mét luong nao 6) thi cdc loai sai s6 cha yéu cé thé chap nhan duge. Nhiing ving sau khi higu chinh biéu bigu thé tich méi en for binh quan Cé hai phuong php tinh gid tri hinh sé ty nhién binh quan cho méi biéu thé tich, dé 1 phuong phap tinh gid tr fo: img cay va phuong phap tinh tir phuong trinh duémg sinh thin cay lap chung cho timg bigu thé tich. 2-1: Trudng hop fo: eta biéu duge tinh binh quan tir gid tri for timg cdy (1) Tinh hinh sé ty nhién for Khi sir dung hinh s6 tyr nhién fo, thé tich than ey dimg durgc tinh theo céng thie: Vom )=10" F dhl (2.90) Trong dé, do: 1a dung kinh 6 vi tri d§ cao mét phan 10 than cay ké tir géc, fo: 1a hinh sé ty nhién binh quan ciia don vj lap biéu, h 1a chiéu cao vit ngon. Trong trutmg hgp nay, cay tiéu chudn chit ngi duge chia thinh 10 doan ¢6 46 dai bing nhau va bang h/10. Tir s6 ligu digu ra, voi méi cay tiéu chun, hinh s6 tw mhién fo. duge y tinh theo cdng thite: f= 1 Hay: f,-=—| 5 Sa if Hinh sé ty nhién binh quan eiia loai duge xée djnh theo céng thite 1¥ fa 293) n G céng thue trén, ma s6 doan duge chia trén cdy ng: (2) Thé tich than cay dimg Thé tich thin cdy duge tinh theo cdng thie (2.90), trong 6 fo binh quan duge tinh theo cdng thite (2.93), dor duge suy dién tir dung kinh ngang neve. (3) Lap biéu thé tich Cae bude lap biéu thé tich vé co ban giéng nhu truéng hop thé tich than cay duge xe inh tir phuong trinh thé tich da gidi thigu 6 trén, diém khdc nhau la gia tri thé tich trong biéu duge xae dinh ti cng thite (2.90) (4) Kiém nghiém bigu thé tich ‘i dung va phuong phap kiém nghiém biéu thé tich trong truéng hgp nay giéng nh ngi dung va phuong phap kiém nghiém biéu thé tich dugc d8 cap & muc a 2.2. Truong hgp hinh s6 ty nhién fo: duge xée dinh tir phuong trinh durémg sinh (1) Chon bign sé phuong trinh dudng sinh than cay Phuong trinh dug sinh Li phwong trinh mé ta quan hé gitta bién phy thude (y) 1a dai lung biéu thj duéng sinh than céy véi bién déc lap (x) 1a d6 cao tuong déi cua cay tinh tir ngon, trong dé: ; trong trudng hop nay, m=10. Xe1-hvh Trong dé hj la d6 cao & vj tri ndo dé trén than cay, h 1a chiéu cao vit ngon. Tuy theo muc dich sir dung phuong trinh duéng sinh ma Iya chon bién sé y. Khi sir dung phuong trinh duéng sinh thin cay dé lap biéu d6 thon thi bién sé y t6t nhat 1a hé s6 thon tuong déi kei, vi dai hrgng nay biéu thi tét nhat dung sinh than cay. Cdn néu muc dich sir dung dugng sinh than cay dé tinh hinh sé ty nhién than cay hay hinh sé tu nhién cia cdc bé phan than cay thi dai lwgng thich hgp nhat 1a koi”. Tay theo mye dich sir dung phuong trinh duong sinh ma Iya chon bién sé y. Khi sit dung phuong trinh dudng sinh than cay dé lap biéu dé thon thi bién sé y t6t hat la hé sé thon tong 46i koi, vi dai lung nay biéu thj t6t nhit duong sinh thin cay. Con néu mye dich sit dung dung sinh than cy dé tinh hinh s6 ty nhign than ey hay hinh s6 ty nhién cia cée b6 phan than cy thi dai lng thich hgp sé 1a Kio, S6 di nhu vay Khi tinh thé tich than edy theo céng thite kép tiét di dai tong d6i bing nhau, fo: timg cay duge tinh theo eéng thite: far -(rep(2) (2.97) gitta, trong dé cde doan 06 a} Hinh sé ty nhién binh quan iia loai duge xéc dinh theo céng thite: 41 (1) fa=— Soh -(ze)(2) (2.98) Trong dé m 1a sé doan duge chia trén than cay. Khi thé tich thén cy duge tinh theo cng thite kép tit hign binh quan thi fo; timg cy duge tinh theo céng thitc (2.92) va hinh s6 tw nhién binh quan ctia loai duge xée dinh theo Ong thite (2.93). ‘Néu tinh J, tir &, thi gia trj tinh cy thé Iuén nho hon gia tri tinh tir KZ theo céng thire (2.93). Lugng chénh léch nay chinh 14 téng phuong sai cia hé sé thon ty nhién ky. Chénh léch cang lén khi bién déng ciia ko; cing 16n. Két qua tinh fo: cu thé cho 84 don vi loai dja phuong cia Va Tién Hinh ety (2011) cho thay, 6 tit ca cdc loai ay, gid trj for tinh tit K,, nhé hon gid tri for tinh tir, tir 0,09% dén 1,19%, binh quin la 0,53%. Xét vé mat ly ludn cling nhu thye té thi sai sé nay khéng nén b6 qua, Tir dé, tac gia sir dung dai lgng &;, lam bién phu thudc dé thiét lap phuong trinh duémg sinh than cay cho cdc don vi loai, nhém loai ‘va chung cho tat ca cae loai. (2) Chon bie ciia phurong trinh duéng sinh Phuong trinh todn hoc biéu thi sy phy thude ciia hé s6 thon ka; vio d6 cao tuong a cia cay duge goi 1a phuong trinh dudng sinh than cay. Phuong trinh nay ¢6 dic diém Ia tai vi tri ngon cay (x=0), hé sé thon bing khéng, tir dé phuong trinh duémg sinh than cay durge viet duéi dang da thite bac cao c6i a0: Yearxtay + nxX™ Thong thung, hé sé xée dinh va sai s6 phwong trinh quan hé ty Ié nghich véi nhau, Tuy vay, vi da thite bac cao, ban dau R? ting, sai sé cha phuong trinh S gidm, nhung tir bac nao d6 tré di, S? tang, S ting theo. Két qua tinh phuong trinh dudng sinh theo &, cla loai vang trimg dudi day 18 vi du minh hoa. Bang 2.9: Két qua chon b§e phwong trinh duéng sinh loai Vang trimg Bic phuong tinh | HésOxaedinh R? | Sais phuong wink 1 0,9823371 0,0570749 2 0,9827352 0,0598511 3 0,9875741 0,0542812 4 [09930252 f«0,0439264 | 5 (0,9985827 0,021691 6 0,9990702, 0,0196428 7 0,9997862 0,0108762 8 0,9999726 0,0047703 9 0,999985 0,0003473 10 0,9999995 0,0008749) (Nguon: Vi Tién Hinh va ctv, 2012) Két qua tinh & bang trén cho thay, tir bac 2 tré di dén bac 10 hé sé xde dinh R? luén tang, nhung tir bac 2 dén bac 9 sai s6 cia phuong trinh gidm, sau dé ting lén & bac 10. Vi thé, bac ciia phuong trinh duge chon la bic 9. Véi bic 9 sai sé phuong trinh nhé nhat va bing 0,0003473. Bac ctia phuong trinh duge coi 1a thich hgp khi sai s6 cla phuong trinh nho nhat, inh bac phuong trinh, Tir két qua phan tich hdi quy cho 84 lugt loai Va Tién Hinh va ctv (2011) Déng Si Hién (1974) da dua ra mot sé tiéu chi nhung vé co ban dua vao phuong sai dé nhan thay, 6i cdc loai cdy & rimg tu nhién, bac thich hop ciia phuong trinh duéng sinh thap nhat 1a 6, cao nhat la bac 10. (3) Higu chinh phuong trinh du’ng sinh . ‘Vé ly thuyét cing nhu thyc té, gid tri cita kos (tinh tir ngon cay) phai bang 1. Tuy vay, ‘gid tri ndy tinh tir phurong trinh dudng sinh tong img véi x=0,9 thuong khéng bing 1, ma c6 sy sai léch nao dé. Vi thé, can thiét phai higu chinh cdc hé s6 cia phuong trinh duémg sinh sao. cho gid tr ly thuyét ciia hé s6 thon kos bing gia tri thye nghiém va bang 1. Khi higu chinh cdc hé s6, thye hign cdc buée sau: Tinh gid tri koo ly thuyét theo phuong trinh dung sinh; Chia tat ca cde hé s6 phuong trinh during sinh cho kos ly thuyét. Phuong trinh véi gid tri cia cdc hé s6 Ie nay duge goi la phurong trinh duéng sinh sau higu chinh. ‘Vi dy: Higu chinh phuong trinh dug thdn cay cit loai Vang trimg + Phuong trinh lip theo k,, Bang 2.10: Gid tr] cita cde hé s6 phuong trinh dung sinh tinh theo &,, va cde hé s6 thon ko: ly thuyét truéc va sau higu chinh HG 0 Ay AL tease nic Arsau H/C x ‘Kin tre H/C ‘Ko sau H/C i 52061086 3206137 0 7 7 Ay 760723 -32,76101 O1 0,158523 0.158524 a 755,82412 264 v2 259271 0259273 Bs “T6389 “259 a3 T3T6059 O376982 SSR GIGT 38 666 04 DSTI O17 Be “S969,5356 | -5960,589 os O6ASERT O,64S6a * 96,7246 ‘GIO6 TET 06 07562 0756207 i STOSOTE | STA0 SAT oF ORSI79 O.RSIDRG ra 915, 41232 DTS ADS oF 0.950508 0550516 oF T9999OT o T5082 350852 (Neuén: Vi Tién Hinh va ctv, 2012) G bang 2.10: Thay gié tri x vio phuong trinh dudng sinh véi gid tri ctia cdc hé sé a trude higu chinh duge c6t gia tri kor truée higu chinh, Chia gid tri ciia cde hé sé ai cho 0,999991 duge cét gid tri ko: true higu chinh. Tuong ty, thay gid tri x vao phuong trinh dung sinh v6i gid tri cha cdc hé s6 aj sau higu chinh duge e6t gia tri ko: sau higu chinh, Gi tri fo: tinh tir phuong trinh dudg sinh trude higu chinh bing 0,482420 va tink tir phuong trinh duémg sinh sau higu chinh bing 0,482253, sai khéc nhau Li 0,034%. + Phuong trinh lap theo i, KAt qua tinh phwong trinh duéng sinh loai Vang trimg theo k3, duge cho 6 bing 2.10. Bang 2.1 tri cita céc hé sé phwong trinh dung sinh tinh theo 4, va cac hé sé thon koi ly thuyét truée va sau higu chinh Aj truée Kz, (use #2, (sau | Koi (sau AisauHiC | X _ HIC HC) we) | We) o ) @ @ ® @ oO ) ‘Ar 0.8280 | 0,8280 | 0 | 0,00000000 | 0,00000000 | 0,000000 | 0,000000 Az | -14,7372 | -14,7372 [0.1 _[0,02626000 | 0,16204938 | 0,026260 | 0,162049 As | 140,2484 | 140,2483 | 0,2 | 0,06964000 | 0,26389392 | 0,069640 | 0,263894 ‘Ae | -619,6291 | -619,6290 | 0,3 | 0,14630000 | 0,38249183 | 0,146300 | 0,382492 ‘As | 1351,8693 | 1351,8691 | 0,4 | 0,26540000 | 0,51516987 | 0,265400 | 0.515170 ‘As | -775,7949 | -775,7948 | 0,5 | 0,42089000 | 0,64876036 | 0,420890 | 0,648760 ‘Ay | -2512,1065 | -2512,1060 | 0,6 | 0,57550001 | 0,75861717 | 0,575500 | 0,758617 ‘As | 5583,5483 | 5583,5473 | 0,7 | 0,73269005 | 0,85597316 | 0,732690 | 0,855973 ‘Ao | -4447,8064 | -4447,8056 | 0,8 | 0,90486014 | 0,95124137 | 0,904860 | 0,951241 Ao | 1295,4145 | 1295,4142 | 0,9 | 1,00000037 | 1,00000018 | 1,000000 | 1,000000 T | 1,83426085 | 1,35434887 | 1,834261 | 1.354349 (Nguén: Va Tién Hinh va ctv, 2012) O bang trén, cdc c6t duge xac dinh nhw sau: COt 2: tinh theo quy trinh SPSS C6t 3: chi cde gid tri ciia hé 86 a; 6 eGt 2 cho 1,00000037 Cot 5: Az, ly thuyét truée higu chinh Ct 6: Bang cin bac 2 cia c6t 5 Cot 7: kz, ly thuyét sau higu chinh Ct 8: bing can bac 2 ela e6t 7 ii tj fo: tinh tir phurong trinh dung sinh truéc hiéu chinh bing 0,486830 va tinh tir phuong trinh duéng sinh sau higu chinh bing 0,486825, sai khac nhau 1a 0,001%. Theo Vii Tién Hinh va ctv (2011), vige higu chinh phurong trinh dudng sinh dé cé koo=1, vé co ban khéng Lim thay di gid tri ctia hinh s6 ty nhién fos. (4) Tinh thé tich than cay ‘Thé tich than cy duge tinh theo céng thite (2.85); trong dé for duge tinh tir tich phn phuong trinh dug sinh, do: durge tinh tir phurong trinh dug sinh hode tir quan hé dov/d. Tinh hinh s6 ty nhién fo; than cay Khi &,, duge chon kim bién phy thude thi tir phurong trinh (2.94), hinh sé ty nhién for cua doan gé than cay twong img véi chiéu cao tir hy dén ho duge tinh nhu sau: Fajen =f) (array 4 6a, xx") xde (2.100) Bé tign cho vige tinh for than edy cing nhur tinh fo: et bo phan than cy, phuong trinh tich phin téng quat (2.100) duge trién khai ti b§e 10 ey thé nhu sau; f,,,._.»)S@ bang: fog gg gh gh gt og? x?) afar a ra ba a ca bay ore 09{ x aye tae tay tae tae tay ta eta tag ile Ra A RT Hae tar tage capt tae tap ta tae a egg 13 m4 Ts (oe hgh gg . te x ax 40x Atay in 12 13 Khi tinh fo ctia cy thi & phuong trinh (2.101) cho x1 bang 0 va cho gia tri x2 bing 1 Béc nao khéng cé thi thay gid trj clia cde hé 36 twong img bang 0. Gia sir phuong trinh c6 bie thich hgp la 8 thi cho gia tri cdc hé sé ao va aro bing 0. Khi x; bang 0 va x2 bang 1, phuong trinh (2.101) duge viét gon nhu sau: ) 2.102) ama) ) ‘Vi du: Tinh gid tri for cho loai Vang trimg theo phuong trinh (2.102) vai cdc hé sé cu thé sau day: Tham $6 a; Gia ar 3,2061086 a -32,760723 ay 253,82412 a4 -1163,249) as 3338,6367 as -5969,5356 ar 6396,7246 ae -3740,9078 ay 915,41232 ano 0 Thay gid tri cdc hé sé vio phuong trinh (2.102), ta duge fo= 0,4825 Truéng hgp dai lrgng #2, duoc chon lam bién phy thude, thi hinh sé ty nhién for cua doan gé than cay tuong tmg vai chiéu cao tir hy dén hy duge tinh nhu sau: foypiaa J (axa, xx? +a,

You might also like