You are on page 1of 13
CENA TRIMALCHIONL CENA TRIMALCHIONIS [EX PETRONII SATYRICON LIBRO XV] {In parte libri praecédenti, quae peritt. haec feré ndrréta esse videntur: Encolpius et Ascyltos, amici aduléscentuli, qui ind cum Gitone pueré iter in Italid facigbant, in quadam colénia Campaniae rhétorem Agamemnonem convénerant, qué- cum ad ‘liberam cénam’ voedti erant apud Trmalchi6- nem, libertinum divitissimum atque lautissimum Intered amici in quédam tumultii pulsdtt atque cén- fossi sunt. laque, cum nova ‘procella’ iis impendére vidérétur, fugere malébant quam in oppidd morari | Vénerat 1am tertius digs, id est expectitid liberae cénae, sed tot vulneribus confossis fuga magis placebat quam quiés. Itaque cum maesti déliberdrémus. quénam genere praesentem Svitargmus procellam, tinus servus Agamem- nonis interpellavit trepidantés et “Quid? vos” inquit “ne- scitis, hodié apud quem fiat? - Trimalchis. lautissimus homd, horologium in criclimo um, ut subinde biematérer habet subd: Seidl qua..cuun dé vitd perdiderit!” hdrologium, 4 at Amicimur erg6 diligenter, obliti omnium maldrum, et ficrum tuentem. iubémus itona, libentissimé servile of an balneum sequ prae-cédere +» sequi aduléscentulus -i m = adulés- ons (vix XX anndrum) libera céna * céna cur multi intersunt (?] lautus -a -um =mundus, belle ‘Smatus, splendidus cin-fodere -16 -fodisse -fos- sum = laedere, vulnerire procella impetus ex(sipectitud -Snis / exsipectire 1 placébat qué genere = quo modo praesentem : immunentem E-vitire = vitare nds trepidantés fat comuivium fiat horotogium -im > instramen: m quod horas mndnstrat «nator Gris mn = comicen sub-Imire = bellé vestire sub-inde = continud amucite -uisse -ctum = vestire Iibenter, sup libennssimé (olficwum) tuéri = carare balneum puibltcum tociti = iocdsé loqui circulus -i m = orbis, hominés in orbe stantés; circulis ac- caret; «> capillatus -a um Tusseus -a -um = ruber pretium : praemium soledtus -a -um = soleds (calceds levés) geréns prasinus -a -um: qué coldre est herba nova ampliu I: follis-is suf-ficere = dare quod deest spadd -Snis m = vir cui testi- ‘culf démpti sunt vibrare = celeriter hiic illic movéri dé-cidere -disse < -cadere lautitia -ae f= rés lauta cubitum pénere : accumbere cubitum, 5 sin con-crepare -uisse =strepitum facere (digitis) sub-icere +dat = ponere sub ex-onerare «» implére poscere poposcisse paululum = paulum sldtLeneraere PETRONII CNN [Dé Trimalchiéne in balned} (*) Nos interim vestiti errare coepimus, imm6 iocari magis et circulis liidentium accédere, cum subit6 vidémus senem calvum, tunica vestitum russe, inter puerds capil- latés liidentem pila. Nec tam pueri nds (quamquam erat operae pretium!) ad spectiéculum diixerant quam ipse pater familias, qui soleatus pila prasina exercébatur. Nec amplius eam repetébat quae terram contigerat, sed follem plénam habébat servus sufficiébatque liidentibus. Notivimus etiam rés nov: : nam duo spadonés in di- versa parte circuli stabant, quérum alter matellam tenébat argenteam, alter numerabat pilas — nén quidem eds quae inter maniis vibrabant, & 4 sed eds quae in terram décidébant. matelle eof Cum has ergd mirarémur lautitids, accurrit Menelaus et “Hic est” inquit “apud quem cubitum ponétis, et quidem iam principium cénae videétis.” Et iam non loquébatur Mene- sénas\ /— I) CY) sum ( laus, cum Trimalchid digités con- 2! \ \— crepuit, ad quod signum matellam spad6 lidenti subiécit. Exonerata vesica : 7 ille vésicd aquam poposcit ad ma- ~“*’ niis digitdsque paululum adsper- testiculi ‘Srum m pt leis) lam Trimalchié unguentd perfisus guest tergébatur, n6n linteis, sed palliis ex " lan mollissima factis. Trés interim ge idtraliptae in conspecti eius Falemum \) | potabant, et cum plirimum rixantés effunderent, Trimal- chid ‘hoc suum propin esse’ dicébat. Hine, involiitus coccind gausapa, lecticae impositus est, praecédentibus phalerdtis cursOribus quattuor et chira- maxié in qué déliciae eius vehébantur, Phalerae uer vetulus, lippus, domin6 Trimalchi- “~#um one déformior. Cum ergé auferrétur, ad caput eius symphdniacus cum minimis tibiis accessit et, tamquam in aurem ali- quid sécréts diceret, t0td itinere cantavit. postis (Dé domé Trimalchidnis} ae Sequimur nds, admiratidne iam saturi, et cum Aga- memnone ad idnuam pervenimus, in cuius poste libellus erat cum hic inscriptine fixus: Quisquis servus sine dominicd iussit fords exierit accipiet plagas centum. utimen lanx -inis n laneis f In adita autem ipso stabat Ostidrius prasinatus, cerasind succinetus cinguld, atque in lance argented pisum pirga- bat. Super limen autem cavea pendébat aurea, in qua pica varia intrantés salitabat. linteum -i n = vestis ad ‘corpus tergendum \dtraliptés -ae m = qui corpus cirat premendd ac pulsandd rixiri (exitus prasinatus -a -um = prasina, veste indatus sue-eingere = cingere pisum ( pisa) plrgare : & putdmine demere varius * varis coldribus re-supinare = recumbentem facere, ad terram iacere cella -ae f= locus in domo intra quattuor parierés panies -etis m = marus qui domum dividit litera quadrata: a 8 ¢ DE. colléyae » socil, amict ridére risisse spiritus -ds m € spirdre persequi oculis : spectire véndlictum -i n = locus in ford ubi servi véneunt cidtccum: Hla, virga Mercuri iS quem-ad-modum = quoi ratidein dispénsitor domini negdtia curat curidsus -a -um = diligéns pictor ~Sris m = qui pingit déficiéns porycus *extréma p mentum} ee tribinal ~ilis n = locus supe~ or cum sede hononifica ex-celsus -a -um = celsus eum rapiebat praesto (adv) esse = adesse abundans -antis = plénissimus Parcae, trés deae quae filum vitae himanae torquent torquére -sisse -tum = circum vertere (filum facere é lana) pénsum = opus faciendum Geis im grandis -e = magnus Sedicula -2e f= parva aedés (locus sacer) domestica Lar Laris m, deus qui focum (Gomur) et tamiliam ruetur pusillus -a-um = exiguus con-dere = deponere ftrgnsis is m (< atrium) = servus céteris praefectus tira -ae f= imag6 picta lias -adis, Odysséa -ae face an), Homéri earmina’ PETRONII Céterum ego, dum omnia stuped, paene resupinatus 29 criira mea frégi: Ad sinistram enim intrantibus, ndn longé ab dstiarii cella, canis ingéns caténa vinctus in pariete erat pictus, superque quadrata litera scriptum: CAVE CANEM! Et collégae quidem mei risérunt; ego autem, collécto spi- rit, nén déstiti totum parietem persequi. Erat autem vé- nalicium cum titulis pictum, et ipse Trimalchi6 capillatus cadiiceum tenébat Minervaque diicente R6mam intrabat. Hine, quemadmodum ratidcinari didicisset, deinque dis- pénsator factus esset, omnia comé cOpiae 7 eds 7 (abundans) diligenter ciridsus pictor cum inscriptiOne reddiderat. In dé. ficiente vérd iam porticil menté levatum in tribiinal excelsum Mercurius rapiébat. PraestO erat Fortina cum cornii abundanti et trés Parcae ics at aurea pénsa torquentés. Parcae -arum f pl Notdvi etiam in porticd: gregem curs6- —_aedicula rum cum magistro sé exercentem. Praeter- eA grande armarium in anguld vidi, in cuius aedicula erant Larés argentei positi Venerisque signum marmoreum et pyxis aurea nén pusilla, in qua barbam ipsius conditam esse dicébant: Interrogare ego atriénsem coepi ‘quas in “Tliada et Odys- medi6 pietiiras habérent CENA TRIMALCHIONIS séan” inquit “ac Laenatis gladidtorium minus.” ... (*) Nos iam ad triclinium pervénerdmus, in cuius parte prima procdrator rationés accipiébat. Et quod praecipué miratus sum: in postibus triclinii fascés erant cum seciiri- 30 bus fixi, quorum imam partem quasi embolum navis aéneum finiébat, in qué erat scriptum: C. POMPEIO TRIMALCHIONI SEVIRO AVGVSTALI CINNAMVS DISPENSATOR Sub eddem tituld et lucerna bilychnis dé camera pendé- bat, et duae tabulae in utrOque poste défixae erant, qua: mum altera — si bene memini — hoc habébat inscriptum: IIL ET PRIDIE KALENDAS IANVARIAS C. NOSTER FORAS CENAT altera linae cursum stéllarumque septem imaginés picts; et qui diés boni quique incommodi essent distinguente bulla notabantur. His repléti voluptatibus cum c6narémur intrare, ex- clamavit inus ex pueris, qui super hoc officium erat positus: “Dextré pede!” Sine dubid paulisper trepidavi- mus, né contra praeceptum aliquis nostrum limen trans- iret. Céterum ut pariter movimus dextrds gressiis, servus nobis déspoliatus précubuit ad pedés ac rogare coepit ‘ut sé poenae ériperémus: nec magnum esse peccitum suum, Propter quod periclitarétur: subducta enim sibi vestimenta dispénsatoris in balned, quae vix fuissent decem sés- tertiorum!” LLaenis -atis m, aedilis quidam ‘minus = specticulum quod populd datur (ab aedili) procdiritor -Sris m alterd negotia carat ratiOnés = numeri computandi ul pro embolum -I n = rdstrum navis aéneus -a-um ~ aereus sé-vir Augustdlis: Gnus sex viris quibus officium ests crificia facere August prin- cipi ROmand; sévird anteit lictor cum fascibus bilychnis -e: lucerna b. = quae dus flammas habet ‘camera -ae f= téctum arcuatum ae : lucerne Ques bE bilychnis tu (tertié) kal. = a. d. int kal. bulla-sef= -o-e-@ nota arcuata siellarum errantium -commodus -a -um : inf -stinguere = monstrare di Videndd ab aliis bulli sué quaque colére notare = nota significare re-plere -visse -tum =implére Voluptis -atis/= délicie, 78s idcunda dubium -in- sine dubid = certé praeceptum -i n = imperium ‘gressus ~ls m = gradus; (dextrds) gresstis : pedés dé-spolidre = spoliire (e+ vestire) poenae (dat) éripere = poend liberire periclitire sub-dicere ericuld obicere surripere precarium -i [2] dé-precari = precari (né quid flat) re-mittere ¢ poscere neglegentia -ae f pars; ad sum- mam : omnind, plané ministrator -dris m = qui con- ‘ministrat (= servit) figiira -ae f= forma 1. Trimalchio 2. Agamemnon 3. Hermerds 4. Encolpius 5. Ascyltos 6. Habinnis 7. Scintilla et Fortinata 8. Proculus 9. Diogenes ustatio -Onis f(< gustare) = prima céna, Alexandrinus -a -um < Alex- andria, urbs Aegypti nivatus “a -um < nix in-fundere subtilitis -atis f= diligentia, cara ‘ob-iter = intered, simul PETRONIL Rettulimus ergé dextrés pedés dispénsdtoremque in precarié aureds numerantem déprecati sumus ‘ut servo remitteret poenam.’ Superbus ille sustulit vultum et “Non tam iactiira mé movet” inquit “quam neglegentia néqui simi servi. Vestimenta mea cubitéria perdidit, quae mihi natali me6 cliéns quidam donaverat — Tyria sine dubid, sed iam semel lota. Quid ergé est? Dono vébis eum.” Obligati tam grandi beneficid cum intrassémus tricli- 31 nium, occurrit nobis ille idem servus pro qué rogavera- mus, et stupentibus spissisissma basia impégit gratis agéns himéanitati nostrae. “Ad summam, statim sciétis” ait “cui dederitis beneficium. Vinum dominicum minis- trdtoris gratia est.” Figiira triclinii lectus summus 3 2 1 summus in summé medius in summé ‘imus in summd summus in medid- medius in medid ‘imus in medio summus in m6 medius in im6 imus in imd lectus medius | 5 ménsa 7 8 9 Tectus mus [Discumbunt convivae. Gustatid affertur] Tandem ergé discubuimus, pueris Alexandrinis aquam in mands nivatam infundentibus aliisque insequentibus ad pedés ac pardnychia cum ingenti subtilitate tollentibus. Ac né — pardnychium -in in hdc quidem tam molest6 tacébant officid, sed obiter cantabant! 10 CENA TRIMALCHIONIS Allata est tamen gustétid valdé lauta (nam iam omnés discubuerant praeter Ginum Trimalchidnem, cui locus nové more primus servabatur). Céterum in promulsidari asellus erat Corinthius cum bisaccié positus, qui habébat olivas in altera parte albas, in altera nigras. Tegébant asellum duae lancés, in quarum marginibus némen Trimalchidnis inscriptum erat et argenti pondus. Ponticuli etiam ferriiminati sustinébant glirés melle ac papavere sparsds. Fuérunt et to- macula ferventia supra craticulam argenteam posita, et infra craticu- lam Syriaca priina cum granis Piinici mili. [Trimalchié accumbit mirabiliter exdrndtus} 2 In his ermus lautitiis, cum ipse Trimalchid ad sym- ph6niam allatus est, positus- que inter cervicalia minitis- sima expressit impridentibus a risum. Pallid enim coccined adrasum excliiserat caput, circdque oneratas veste cer- fimbriae vicés laticlaviam immiserat pt mappam fimbriis hinc atque illinc pendentibus. Habébat etiam in minimé digitd sinistrae maniis anulum grandem subauratum, extrém6 is fit oleum -in promulsidére -is n = tabula in qua gustitid apponitur asellus -i m = parvus asinus Coninthius = ex aere CorinthiS bisaccium in = duo sacci conidincti ‘marg6 -inis f= dra, extréma pars ponticulus -i m = parvus pons ferriminare = figere metalld mollité papaiver : sémen papaveris fervéns -entis = calidissimus craticula -ae f= parva cratis Syriacus -a-um < Syria grinum -in = sémen =f cervical -alis a 4qud sustinétur caput cubantis mindtus -a -um = parvus ex-primere -essisse -essum; express... risum: nds im: pridentés ridére coggit ex pallid (ad-)radere -sisse -su cultrd capillum tollere ex-clidere « in-clidere cervieés -um f pl = collum liticlavius -a -um

You might also like