ΔΘΝΗΚΟ ΜΔΣ΢ΟΒΗΟ ΠΟΛΤΣΔΥΝΔΗΟ

΢ΥΟΛΖ ΠΟΛΗΣΗΚΩΝ ΜΖΥΑΝΗΚΩΝ

NATIONAL TECHNICAL UNIVERSITY OF ATHENS
SCHOOL OF CIVIL ENGINEERING

ΓΗΠΛΩΜΑΣΗΚΖ ΔΡΓΑ΢ΗΑ

ΤΟ ΜΑΡΜΑΡΟ ΩΣ ΔΟΜΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΦΔΛΔΚΖ΢ ΑΛΔΞΑΝΓΡΟ΢

ΔΠΗΒΛΔΠΩΝ

ΗΩΑΝΝΖ΢ ΣΕΟΤΒΑΓΑΚΖ΢, ΔΠΗΚΟΤΡΟ΢ ΚΑΘΖΓΖΣΖ΢ Δ.Μ.Π.

Σο Μάρμαρο ως Δομικό Τλικό στην Ελλάδα

ΑΘΗΝΑ, ΙΟΤΛΙΟ΢ 2011

ΠΡΟΛΟΓΟ΢

Σν παξόλ θείκελν απνηειεί ηελ δηπισκαηηθή εξγαζία ηνπ ηειεηόθνηηνπ θνηηεηή ηεο ΢ρνιήο
Πνιηηηθώλ Μεραληθώλ Φειέθε Αιέμαλδξνπ.

Αληηθείκελν ηεο παξνύζαο δηπισκαηηθήο απνηέιεζε ε αλνδηθή πνξεία ηεο ρξήζεο ηνπ
καξκάξνπ θαη ησλ ινηπώλ δηαθνζκεηηθώλ πεηξσκάησλ ζε δνκηθά έξγα, αθνινπζώληαο ηελ
ηερλνινγηθή αλάηαμε ηνπ ρώξνπ ηεο εμόξπμεο, θαηεξγαζίαο θαη επεμεξγαζίαο ησλ πεηξσκάησλ,
νδεγώληαο έηζη ζε πξντόληα θαιύηεξεο πνηόηεηαο θαη, έηζη, πην εύθνιεο ρξήζεο ηνπο.

΢ην θεθάιαην 1 ηεο εξγαζίαο, επηρεηξείηαη κηα κηθξή εηζαγσγή ζην ζέκα.

΢ην θεθάιαην 2 αλαθέξνληαη ηα δηαθνζκεηηθά πεηξώκαηα αλάινγα κε ηηο γεσινγηθέο,

πεηξνγξαθηθέο, άιια θαη εκπνξηθέο ηνπο ηαμηλνκήζεηο, μεθηλώληαο από ην ζρεκαηηζκό ηνπο ζην
έδαθνο, θαη θαηαιήγνληαο ζηηο δηάθνξεο νλνκαζίεο πνπ ηνπο δίλνληαη ζηελ αγνξά

΢ην θεθάιαην 3 παξνπζηάδνληαη ηα πνηνηηθά ραξαθηεξηζηηθά θαη νη θπζηθέο θαη κεραληθέο

ηδηόηεηεο ησλ πεηξσκάησλ, νη πξνδηαγξαθέο ηνπο θαζώο επίζεο θαη νη δνθηκέο πνπ γίλνληαη πάλσ
ηνπο, γηα ηνλ έιεγρν ηεο πνηόηεηαο θαη ηεο θαηάζηαζεο ηνπο.

΢ην θεθάιαην 4 πεξηγξάθνληαη, έπεηηα από κηα ηζηνξηθή αλάδξνκε, ηα ειιεληθά κάξκαξα, ε
εμόξπμε θαη ε επεμεξγαζία ηνπο, θαη νη δηαθνξεηηθνί ηύπνη ηνπο. Αλαθέξνληαη επίζεο ζπλνπηηθά
κεξηθά νηθνλνκηθά ζηνηρεηά ησλ πιηθώλ, θαζώο επίζεο θαη κηα πεξηγξαθή ηνπ θιάδνπ ηνπ
καξκάξνπ δηεζλώο.

΢ην θεθάιαην 5 αλαιύνληαη νη δηάθνξεο ρξήζεηο ηνπ καξκάξνπ ζηα δνκηθά έξγα,
πεξηγξάθνληαη νη ηξόπνη ηνπνζέηεζεο ηνπο θαη νη ζπλζέζεηο ηνπο ώζηε λα δεκηνπξγήζνπλ ην
επηζπκεηό απνηέιεζκα. Επίζεο γίλεηαη αλαθνξά ζε κεξηθά ζπρλά πξνβιήκαηα πνπ νθείινληαη
ζηηο αιινηώζεηο ησλ πεηξσκάησλ, ζε ηξόπνπο απνθπγήο ησλ πξνβιεκάησλ απησλ, ζηνλ
θαζαξηζκό θαη ηελ ζπληήξεζε ησλ πεηξσκάησλ. Σέινο δίλνληαη κεξηθέο βαζηθέο αξρέο γηα ηελ
νξγάλσζε ησλ εξγαζηώλ ζε δνκηθά έξγα, όπνπ ρξεζηκνπνηνύληαη δηαθνζκεηηθά πεηξώκαηα.

Σέινο, ην θεθάιαην 6 θαηαιήγεη ζηα ζπκπεξάζκαηα πνπ πξνθύπηνπλ από ηελ παξνύζα
δηπισκαηηθή εξγαζία.

Θα ήζεια λα επραξηζηήζσ ζεξκά όινπο όζνπο κε βνήζεζαλ γηα ηελ εθπόλεζε απηήο ηεο
εξγαζίαο, εηδηθόηεξα ηνλ θαζεγεηή κνπ θ. Ισάλλε Σδνπβαδάθε γηα ηελ πνιύηηκε βνήζεηα ηνπ, ηνλ
θ. Νηθόιαν Ράκκν γηα ηηο ηερληθέο ηνπ ζπκβνπιέο όζνλ αθόξα ηελ ηνπνζέηεζε, ηνλ θ. Λαζθαξίδε
από ην Ι.Γ.Μ.Ε. γηα ηα δεδνκέλα πνπ κνπ πξνζέθεξε, θαη ηνπο βηνηέρλεο θαη εκπόξνπο καξκάξνπ
γηα όιεο ηηο πιεξνθνξίεο πάλσ ζηνπο δηαθνζκεηηθνύο ιίζνπο.
 ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Σα θπζηθά πεηξώκαηα, όπσο ην κάξκαξν ή ν γξαλίηεο έρνπλ κεγάιν εύξνο εθαξκνγώλ ζηα
δνκηθά έξγα. ΢ηελ Ειιάδα, θαηεμνρήλ καξκαξνπαξαγσγόο ρώξα, εμνξύζζνληαη πνιιά θαη
δηαθνξεηηθά κεηαμύ ηνπο πεηξώκαηα, πνπ αλάινγα κε ην είδνο ηεο θαηαζθεπήο, κπνξνύλ λα
ρξεζηκνπνηεζνύλ θαηάιιεια πξνζθέξνληαο ην επηζπκεηό απνηέιεζκα. Σα πνηνηηθά ηνπο
ραξαθηεξηζηηθά, ε αηζζεηηθή ηνπο αμία θαη ε κεγάιε ηνπο πνηθηιία, ηα θάλνπλ έλα ρξήζηκν πξντόλ
γηα ηα δνκηθά έξγα.

΢θνπόο απηήο ηεο δηπισκαηηθήο είλαη ε αλάιπζε ησλ ελ ιόγσλ πεηξσκάησλ, ε παξνπζίαζε
ησλ ραξαθηεξηζηηθώλ ηνπο θαη ε αλαθνξά ησλ ρξήζεσλ ηνπο ζηα δνκηθά έξγα. Με λένπο ηξόπνπο
εμόξπμεο θαη θαηεξγαζίαο, ηα πξντόληα ιίζσλ γίλνληαη όιν θαη πην πξνζηηά θαη εύρξεζηα. Σα
πνηνηηθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά ηα θάλνπλ λα αληέρνπλ ζην ρξόλν, νη θπζηθέο θαη κεραληθέο ηνπο
ηδηόηεηεο ηνπο ηα θαζηζηνύλ αζύγθξηηα ζε αληνρή ζε δηάθνξεο θαηαπνλήζεηο, ελώ κε ηελ
πνηθηινκνξθία θαη ε πνηθηινρξσκία ηνπο ζπλδπάδνληαη εύθνια γηα έλα αηζζεηηθό απνηέιεζκα.
Απηόο είλαη ν ιόγνο πνπ ε πέηξα γεληθά ρξεζηκνπνηνύληαλ από ηα βάζε ησλ αηώλσλ ζηηο
θαηαζθεπέο.

Οη ρξήζεηο ησλ δνκηθώλ ιίζσλ ζηα δνκηθά έξγα επηθεληξώλνληαη ζε επελδύζεηο όςεσλ,
εζσηεξηθέο θαη εμσηεξηθέο, δαπεδνζηξώζεηο θαη ζθάιεο, άιια δελ πεξηνξίδνληαη ζε απηέο κόλν ηηο
εθαξκνγέο. Η δηαθόζκεζε ησλ εζσηεξηθώλ ρώξσλ, νη ιηζνδνκέο θαη ε ηνηρνπνηία, θαζώο θαη ε
αξρηηεθηνληθή εμσηεξηθώλ ρώξσλ, γίλνληαη πην ειθπζηηθέο κε ηελ ρξήζε δηαθνζκεηηθώλ ιίζσλ.

Με βάζε ινηπόλ ηηο λέεο κεζόδνπο επεμεξγαζίαο, θαη ηηο ηερληθέο γλώζεηο ζηελ ρξήζε ηνπο,
εμάγνληαη ζπκπεξάζκαηα γηα ηελ βέιηηζηε εθαξκνγή ησλ δηαθνζκεηηθώλ πεηξσκάησλ ζε δνκηθά
έξγα.
 ABSTRACT

Natural stones, like marble or granite, have a wide range of applications in engineering
projects. In Greece, being a major marble producing country, numerous and different stones
are extracted that, depending on the type of construction, can be used appropriately providing
the desired result. Their qualitative characteristics, their aesthetic value and their great
variety, make them a useful product for engineering works.

The aim of this thesis is the analysis of these stones, the presentation of their
characteristics and a report of their use in engineer works. With new ways of mining and
processing, stone products are becoming more affordable and easy to use. Their qualitative
characteristics make them resistant to time, their physical and mechanical properties make
them incomparable in withstanding different strains, while with their diversity and
variegation they can be easily combined for an aesthetic result. That is the reason why stone
was generally used in construction since antiquity.

The uses of ornamental stones in engineering projects focus on facades, internal and
external floors and stairs, but they are not limited only to those applications. The decoration
of interior spaces, stonework and masonry, and the design of exterior space, has become
more attractive with the use of ornamental stones.

Based on the new processing methods, and technical knowledge on their usage,
conclusions are drawn for the optimal application of decorative stones in engineering works.
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Πεξηερόκελα
1. ΔΗ΢ΑΓΧΓΖ .......................................................................................................................... 3
2. ΓΗΑΚΟ΢ΜΖΣΗΚΑ ΠΔΣΡΧΜΑΣΑ .................................................................................... 4
2.1. Δίδε θαη Σχπνη Φπζηθψλ Πεηξσκάησλ ........................................................................... 5
2.1.1. Ηδεκαηνγελή Πεηξψκαηα ........................................................................................ 5
2.1.1.1. Σαμηλφκεζε ησλ Ηδεκαηνγελψλ Πεηξσκάησλ.................................................. 6
2.1.2. Δθξεμηγελή Πεηξψκαηα.......................................................................................... 9
2.1.2.1. Πινπησλίηεο ................................................................................................. 10
2.1.2.2. Hθαηζηίηεο ................................................................................................... 12
2.1.3. Μεηακνξθσζηγελή Πεηξψκαηα ............................................................................ 13
2.2. Σερλεηά Γηαθνζκεηηθά Πεηξψκαηα ............................................................................. 16
2.2.1. Ηδηφηεηεο Σερλεηψλ Γηαθνζκεηηθψλ Πεηξσκάησλ ................................................ 18
2.3. Δκπνξηθή Σαμηλφκεζε ................................................................................................. 19
2.3.1. Μάξκαξα ............................................................................................................. 19
2.3.2. Γξαλίηεο ............................................................................................................... 20
2.3.3. Άιιεο Φπζηθέο Πέηξεο ......................................................................................... 22
2.4. Ολνκαηνινγία .............................................................................................................. 23
3. ΥΑΡΑΚΣΖΡΗ΢ΣΗΚΑ ΓΗΑΚΟ΢ΜΖΣΗΚΧΝ ΠΔΣΡΧΜΑΣΧΝ ........................................ 25
3.1. Πξνδηαγξαθέο .............................................................................................................. 25
3.1.1. ΢ήκαλζε CE ........................................................................................................ 26
3.1.2. Δπξσπατθά Πξφηππα γηα Πξντφληα απφ Φπζηθνχο Λίζνπο .................................... 29
3.1.3. Γηαδηθαζία γηα ΢ήκαλζε CE................................................................................. 31
3.2. Φπζηθνκεραληθά Υαξαθηεξηζηηθά θαη Γνθηκέο ............................................................ 33
3.2.1. Φπζηθά Υαξαθηεξηζηηθά ...................................................................................... 33
3.2.2. Μεραληθά Υαξαθηεξηζηηθά .................................................................................. 35
3.2.3. Υαξαθηεξηζηηθά ππφ Γπζκελείο ΢πλζήθεο............................................................ 37
4. ΔΛΛΖΝΗΚΑ ΜΑΡΜΑΡΑ .................................................................................................. 39
4.1. Ηζηνξηθή Αλαδξνκή ..................................................................................................... 40
4.1.1. Ζ Δμφξπμε ζηελ Αξραηφηεηα ................................................................................ 41
4.1.2. Κέληξα Μαξκάξνπ θαηά ηελ Αξραηφηεηα ............................................................. 44
4.2. Δθκεηάιιεπζε, Δπεμεξγαζία θαη Πξντφληα Μαξκάξνπ ................................................ 52
4.2.1. Πεξηγξαθή Δθκεηάιιεπζεο .................................................................................. 52
4.2.2. Δπεμεξγαζία θαη Πξντφληα καξκάξνπ .................................................................. 57
4.2.2.1 Πξντφληα Μαξκάξνπ .................................................................................... 58
4.2.2.2 Δπεμεξγαζία Πξντφλησλ Μαξκάξνπ ............................................................. 60

1
 4.3 Σν Μάξκαξν Γηεζλψο ................................................................................................... 65
4.4 Σα Διιεληθά Μάξκαξα ................................................................................................ 68
4.4.2 Δλδεηθηηθέο Σηκέο θαη Κφζηε ................................................................................ 73
4.4.3 Σα Διιεληθά Μάξκαξα αλά Πεξηνρέο ................................................................... 74
5. ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ ΚΑΗ ΟΗ ΓΗΑΚΟ΢ΜΖΣΗΚΟΗ ΛΗΘΟΗ Χ΢ ΓΟΜΗΚΑ ΤΛΗΚΑ ................ 79
5.2 Υξήζεηο Μαξκάξνπ θαη Δηαθνζκεηηθψλ Λίζσλ ζε Δνκηθά Ζξγα .................................... 79
5.2.2 Δπελδχζεηο ΋ςεσλ................................................................................................ 79
5.2.2.1 Πιάθεο γηα Επελδχζεηο Όςεσλ ...................................................................... 86
5.2.2.2 Μεραληζκνί Σηεξέσζεο - Αγθχξηα ................................................................. 87
5.2.3 Γαπεδνζηξψζεηο θαη Πιαθνζηξψζεηο .................................................................... 91
5.2.3.1 Τιηθά Δαπεδνζηξψζεσλ................................................................................ 93
5.2.3.2 Καηαζθεπή Τπνζηξψκαηνο ........................................................................... 96
5.2.3.3 Μέζνδνο Σνπνζεηήζεσο ησλ Πιαθψλ ........................................................... 97
5.2.3.4 ΢χλζεζε Δπηζηξψζεσο .................................................................................. 98
5.2.4 ΢θάιεο απφ Μάξκαξν θαη Γηαθνζκεηηθά Πεηξψκαηα ......................................... 102
5.2.5 Σνηρνπνηία θαη Ληζνδνκέο ................................................................................... 105
5.2.5.1 Τιηθά πνπ Χξεζηκνπνηνχληαη ...................................................................... 105
5.2.5.2 Πξνεηνηκαζία Καηαζθεπήο ......................................................................... 106
5.2.5.3 Καηαζθεπή.................................................................................................. 110
5.2.6 Γηαθφζκεζε Δζσηεξηθψλ Υψξσλ ....................................................................... 112
5.2.6.1 Έπηπιν ........................................................................................................ 115
5.2.6.2 Σδάθη........................................................................................................... 116
5.2.6.3 Καιιηηερλήκαηα απφ Πέηξα ........................................................................ 117
5.2.6.4 Λνπηξφ ....................................................................................................... 118
5.2.7 Φεθηδσηά ........................................................................................................... 119
5.2.7.1 Καιιηηερληθά Υεηξνπνίεηα Φεθηδσηά ......................................................... 119
5.2.7.2 Ζκη-βηνκεραληθά Ψεθηδσηά ........................................................................ 120
5.2.7.3 Βηνκεραληθά Φεθηδσηά............................................................................... 122
5.2.8 Θεξκαληηθά ΢ψκαηα απφ Μάξκαξν .................................................................... 124
5.2.9 Ζ Πέηξα ζηελ Αξρηηεθηνληθή Σνπίνπ .................................................................. 128
5.3 Φαηλφκελα Αιινίσζεο ζηηο Δθαξκνγέο ...................................................................... 130
5.4 Καζαξηζκφο, ζπληήξεζε θαη πξνζηαζία ..................................................................... 131
5.5 Γηαρείξηζε Μαξκάξηλσλ Καηαζθεπψλ ........................................................................ 136
6. ΢ΤΜΠΔΡΑ΢ΜΑΣΑ ......................................................................................................... 139
ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ..................................................................................................................... 142
ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ – ΔΛΛΖΝΗΚΑ ΜΑΡΜΑΡΑ ........................................................................... 144
2
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

1. ΔΗ΢ΑΓΧΓΖ

Σν κάξκαξν, ν γξαλίηεο, ε πέηξα, παξαδνζηαθά θπζηθά πιηθά δφκεζεο θαη δηαθφζκεζεο πνπ
ρξεζηκνπνίεζε επξχηαηα ν άλζξσπνο ζε φιεο ηηο επνρέο, ζεσξνχληαη πιένλ, ζηηο ζχγρξνλεο
θαηαζθεπέο, σο κηα απφ ηηο θαιχηεξεο επηινγέο κεηαμχ ησλ πιηθψλ επηθάιπςεο επηθαλεηψλ. Ζ
θπζηθή νκνξθηά ησλ καξκάξσλ θαη ησλ άιισλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ, ηα μερσξηζηά ηνπο
γήηλα ρξψκαηα, ε αλακθηζβήηεηε αληνρή ηνπο ζηνλ ρξφλν, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ απέξηηηε
πνιπηέιεηα πνπ πξνζδίδνπλ ζηνπο ρψξνπο φπνπ ηνπνζεηνχληαη, είλαη νξηζκέλα απφ ηα
ραξαθηεξηζηηθά ηνπο πνπ εθηηκνχλ πεξηζζφηεξν νη εηδηθνί, αιιά θαη εθείλνη πνπ παξεκβαίλνπλ
ζηελ επηινγή ησλ πιηθψλ θαηαζθεπήο ηεο θαηνηθίαο ηνπο ή ηνπ επαγγεικαηηθνχ ηνπο ρψξνπ.

Γελ είλαη, επνκέλσο, ηπραίν ην γεγνλφο φηη ε θπζηθή πέηξα δηαηεξεί επί αηψλεο
πξσηαγσληζηηθφ ξφιν ζηηο αξρηηεθηνληθέο δεκηνπξγίεο, νχηε φηη έρεη λα παξνπζηάζεη κηα
καθξαίσλε ηζηνξία γεκάηε νκνξθηά θαη αηζζεηηθέο ζπγθηλήζεηο. ΢ε θάζε επνρή ην πιηθφ απηφ
αλαλεψλεηαη, πξνζαξκφδεηαη ζηηο απαηηήζεηο ηεο θαη γίλεηαη πάληνηε ην ηδαληθφηεξν κέζν
θαιιηηερληθήο έθθξαζεο. Γη’απηφ θαη ηα θπζηθά δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα έρνπλ «γξάςεη»
κεγάια θαη ζεκαληηθά θεθάιαηα – ζηαζκνχο ζηελ ηζηνξία ηεο αξρηηεθηνληθήο θαη ηεο
δηαθφζκεζεο.

Χζηφζν, ε πνξεία γηα λα θεξδίζεη ε θπζηθή πέηξα ηε ζεκεξηλή ηεο ζέζε ζηελ αγνξά ησλ
πιηθψλ επηθάιπςεο επηθαλεηψλ ήηαλ καθξά. Μέρξη πξηλ ιίγεο δεθαεηίεο ζηηο πεξηζζφηεξεο
αγνξέο ην κάξκαξν ραξαθηεξηδφηαλ παλάθξηβν θαη ςπρξφ πιηθφ θαη ζεσξνχηαλ θαηάιιειν κφλν
γηα εθθιεζηαζηηθά έξγα θαη ππεξπνιπηειείο θαηαζθεπέο θαη επνκέλσο απξφζηην γηα ην βαιάληην
ηνπ πνιχ θφζκνπ. Απαηηήζεθε πνιχο ρξφλνο γηα λα μεπεξαζηνχλ απηέο νη αληηιήςεηο θαη
νπσζδήπνηε κεγάιε πξνζπάζεηα απφ ηελ πιεπξά ηεο βηνκεραλίαο δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ,
ησλ αξρηηεθηφλσλ θαη ζρεδηαζηψλ γηα λα ρξεζηκνπνηεζεί θαη πάιη ε θπζηθή πέηξα ζηα δνκηθά
έξγα, φρη κφλν ζηηο θιαζζηθέο ηεο εθαξκνγέο, φπσο δάπεδα, ζθάιεο, επελδχζεηο φςεσλ, αιιά θαη
ζηε δεκηνπξγία επίπισλ, θαιιηηερλεκάησλ θαη πιεζψξαο κνλαδηθψλ δηαθνζκεηηθψλ ζηνηρείσλ.

Με λέα κεραλήκαηα θαηεξγαζίαο, λέεο ηερληθέο εμφξπμεο θαη θαηεξγαζίαο, ην κάξκαξν, ν

γξαλίηεο θαη νη ππφινηπεο δηαθνζκεηηθέο πέηξεο ρξεζηκνπνηνχληαη εθ λένπ κε θαιχηεξεο
πνηνηηθέο θαη αηζζεηηθέο εθαξκνγέο.

3
2. ΓΗΑΚΟ΢ΜΖΣΗΚΑ ΠΔΣΡΧΜΑΣΑ

Γηαθνζκεηηθά πεηξώκαηα (ornamental stones ή decorative stones) νλνκάδνληαη νη θπζηθνί

ιίζνη πνπ έρνπλ αηζζεηηθά θαη ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά θαηάιιεια γηα ηελ παξαγσγή ηειηθψλ
πξντφλησλ γηα εθαξκνγέο ζηελ νηθνδνκηθή, ζηε δηαθφζκεζε θαη γεληθφηεξα ζηα δνκηθά έξγα.
Κάζε δηαθνζκεηηθφ πέηξσκα απνηειείηαη απφ νξπθηά πνπ πνηθίινπλ θαηά πεξίπησζε, θαη πνπ
έρνπλ ζπζζσκαησζεί κε ηε βνήζεηα, ζπλήζσο, νξπθηήο ζπγθνιιεηηθήο χιεο. Σα νξπθηά πνπ
πεξηέρνληαη ζε θάζε δηαθνζκεηηθφ πέηξσκα, αλάινγα κε ηε δνκή, ην ρξψκα, ηελ θνθθνκεηξία,
ηελ πνζνηηθή ηνπο αλαινγία ζηελ νξπθηνινγηθή ζχζηαζε ηνπ πεηξψκαηνο, ηνλ ηξφπν θαη ηνλ
βαζκφ ζπζζσκάησζήο ηνπο δηακνξθψλνπλ ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ θάζε πιηθνχ.

Γηα απηφ ηα θπζηθά δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα δελ έρνπλ ηππνπνηεκέλα ραξαθηεξηζηηθά θαη
κνξθέο, φπσο ζπκβαίλεη κε φια ηα πιηθά βηνκεραληθήο παξαγσγήο. Αληίζεηα, σο θπζηθά πιηθά,
έρνπλ ην θαζέλα ηε δηθή ηνπ πξνζσπηθφηεηα, αθνχ ε κνξθή, ν ρξσκαηηζκφο ηνπο θαη γεληθφηεξα
ηα αηζζεηηθά, ηα πνηνηηθά θαη ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ θάζε πιηθνχ εμαξηψληαη φρη κφλν απφ
ηελ νξπθηνινγηθή ηνπ ζχζηαζε, αιιά θαη απφ ηε δηαδηθαζία ζρεκαηηζκνχ ηνπ, δειαδή απφ
παξάγνληεο δηαθνξεηηθνχο, αλάινγα κε ηηο γεσινγηθέο επνρέο θαη ηηο ζπλζήθεο ζηηο δηάθνξεο
γεσγξαθηθέο δψλεο. Σα θπζηθά δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα ζα κπνξνχζαλ λα ραξαθηεξηζηνχλ θαη
σο πιηθά κε νλνκαζία πξνέιεπζεο, αθνχ είλαη ζπάλην, έσο πξαθηηθά αδχλαην, λα βξεζνχλ δχν
αθξηβψο ίδηα πιηθά πνπ λα πξνέξρνληαη απφ δηαθνξεηηθέο γεσγξαθηθέο δψλεο.

΢ηελ καξκαξηθή ηέρλε σο δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα ζεσξνχληαη απηά πνπ επηδέρνληαη θνπή
ζε πιάθεο κηθξνχ πάρνπο, ιείαλζε ή/θαη ζηίιβσζε. ΢ηε βηνκεραλία δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ
θαη ζην εκπφξην σο «κάξκαξα» ραξαθηεξίδνληαη γεληθά ηα αζβεζηνιηζηθά θαη δνινκηηηθά
πεηξψκαηα (κάξκαξα, αζβεζηφιηζνη, θ.α.), ηα νπνία απνηεινχληαη απφ νξπθηά κε ζθιεξφηεηα
πνπ θπκαίλεηαη απφ 3 έσο 4 ηεο θιίκαθαο Mosh, ελψ σο «γξαλίηεο» ραξαθηεξίδνληαη γεληθά ηα
εθξεμηγελή πεηξψκαηα, θπξίσο πινπησλίηεο (γξαλίηεο, δηνξίηεο, γάββξνη, ραιαδίηεο, θ.ά.), ηα
νπνία απνηεινχληαη απφ νξπθηά κε ζθιεξφηεηα πνπ θπκαίλεηαη απφ 5 έσο 7 ηεο θιίκαθαο Mosh.

Με γεσινγηθνχο φξνπο ηα πεηξψκαηα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη σο δηαθνζκεηηθά θαη δνκηθά

πιηθά κπνξνχλ λα δηαθξηζνχλ ζηηο παξαθάησ ηξεηο κεγάιεο θαηεγνξίεο

 Ηδεκαηνγελή Πεηξψκαηα
 Δθξεμηγελή Πεηξψκαηα
 Μεηακνξθσκέλα Πεηξψκαηα

΢ηε ζπλέρεηα ζα παξνπζηαζηνχλ ζπλνπηηθά νη ηξεηο κεγάιεο θαηεγνξίεο θπζηθψλ

πεηξσκάησλ.
4
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

2.1. Δίδε θαη Σύπνη Φπζηθώλ Πεηξσκάησλ

2.1.1. Ηδεκαηνγελή Πεηξώκαηα

Σα ηδεκαηνγελή πεηξψκαηα είλαη κία απφ ηηο ηξεηο βαζηθέο θαηεγνξίεο ηαμηλφκεζεο ησλ
πεηξσκάησλ, αλάινγα κε ηνλ ηξφπν ζρεκαηηζκνχ ηνπο. ΢ηε θαηεγνξία απηή πεξηιακβάλνληαη
πεηξψκαηα πνπ ζρεκαηίζηεθαλ απφ ηελ απνζάζξσζε άιισλ πεηξσκάησλ, εθξεμηγελψλ ή
κεηακνξθσκέλσλ, ηα νπνία πξνυπήξραλ ζε άιιεο ζέζεηο ηνπ θινηνχ ηεο Γεο. Σα πξντφληα ηεο
απνζάζξσζεο (εχζξαπηα ή επδηάιπηα πιηθά) απνκαθξχλζεθαλ απφ ηελ αξρηθή ηνπο ζέζε,
θπξίσο κε ην λεξφ ηεο βξνρήο θαη κεηαθέξζεθαλ ζε θαηάιιεινπο γηα ηδεκαηνγέλεζε ρψξνπο
(γεσζχγθιηλα), φπνπ απνηέζεθαλ θαη άξρηζαλ έηζη λα δεκηνπξγνχληαη ηα πεηξψκαηα απηήο ηεο
θαηεγνξίαο. Πνιχ ζπλνπηηθά ην θαηλφκελν ηεο ηδεκαηνγέλεζεο, δειαδή ηεο απφζεζεο πιηθνχ ζε
θαηάιιειν ρψξν, πεξηιακβάλεη ηηο εμήο επηκέξνπο θάζεηο:

1. Απνζάζξσζε ηνπ κεηξηθνχ πεηξψκαηνο κε ηελ επίδξαζε δηαθφξσλ παξαγφλησλ

2. Μεηαθνξά ησλ πξντφλησλ ηεο απνζάζξσζεο κε θπζηθνχο ηξφπνπο ζε άιινλ ρψξν
3. Απφζεζε ησλ πξντφλησλ ηεο απνζάζξσζεο ζηε λέα ηνπο ζέζε
4. Γηαγέλεζε

Γηα θάζε κία απφ ηηο παξαπάλσ θάζεηο ζεκεηψλνληαη ηα εμήο:

1. Ζ απνζάζξσζε, δειαδή ε θαηαζηξνθή ελφο πεηξψκαηνο, ιφγσ ζπγθεθξηκέλσλ

θπζηθνρεκηθψλ δηεξγαζηψλ, κπνξεί λα δηαθξηζεί ζε:

Φπζηθή ή κεραληθή απνζάζξωζε: Οθείιεηαη ζε ζεξκνθξαζηαθέο κεηαβνιέο θαη δξάζε ηνπ

λεξνχ ή αλέκνπ, πνπ εθδειψλεηαη κε θαηαζηξνθή ηνπ ηζηνχ θαη θαηαζξπκκαηηζκφ ηνπ.

Υεκηθή απνζάζξωζε: Οθείιεηαη ζε ζεηξά ρεκηθψλ δηεξγαζηψλ ζηε κάδα ηνπ πεηξψκαηνο, πνπ
νδεγνχλ ζην ζρεκαηηζκφ λέσλ νξπθηνινγηθψλ ζπζηαηηθψλ κε δηαθνξεηηθή ρεκηθή ζχζηαζε.

Οξγαληθή απνζάζξωζε: Οθείιεηαη ζηε δξάζε θπηηθψλ θαη δσηθψλ νξγαληζκψλ πνπ ππάξρνπλ
πάλσ ή κέζα ζην πέηξσκα (θπηά, δηάθνξνη κηθξννξγαληζκνί θ.ά.)

2. Ζ κεηαθνξά ησλ πξντφλησλ ηεο απνζάζξσζεο γίλεηαη κε ην λεξφ ηεο βξνρήο θαη κε ηνλ
άλεκν. Καηά ηελ κεηαθνξά ηνπο κε ην λεξφ πθίζηαληαη κηα θπζηθή δηαινγή, κε απνηέιεζκα ηα
κεγαιχηεξα θαη βαξχηεξα λα κελ απνκαθξχλνληαη πνιχ απφ ηνλ ηφπν ηεο αξρηθήο γέλεζεο, ελψ
νη κηθξφηεξνη θφθθνη κεηαθέξνληαη ζε κεγάιεο απνζηάζεηο κέρξη ηηο εθβνιέο πνηακψλ θαη ηνπο
βπζνχο ιηκλψλ θαη ζαιαζζψλ. ΢ην λεξφ κεηαθνξάο ππάξρνπλ θαη δηαιπκέλα πιηθά ηεο
απνζάζξσζεο (π.ρ. αλζξαθηθέο, ζεηηθέο, ρισξηνχρεο ελψζεηο αζβεζηίνπ, καγλεζίνπ, αιθαιίσλ,
θ.ά.). Οη ελψζεηο απηέο θαζηδάλνπλ ζε πεξηνρέο φπνπ ε θηλεηηθή ελέξγεηα ηνπ λεξνχ κεδελίδεηαη.

5
 3. Ζ απόζεζε ησλ κεηαθεξφκελσλ πιηθψλ γίλεηαη ζε νξηδφληηεο ζηξψζεηο, ζε ρψξνπο κε
θαηάιιειν ηνπνγξαθηθφ αλάγιπθν, φπνπ κεδελίδεηαη ε κεηαθνξηθή ελέξγεηα ηνπ λεξνχ ή ηνπ
αλέκνπ (ζαιάζζηεο ιεθάλεο, ιίκλεο, πεδηλέο εθηάζεηο). Με ηηο απνζέζεηο απηέο άξρηζε ε
δεκηνπξγία ηδεκάησλ πνπ κε πάξνδν γεσινγηθψλ αηψλσλ έδσζαλ ηα ηδεκαηνγελή πεηξψκαηα.
4. Ζ δηαγέλεζε είλαη ην ζχλνιν ησλ κεηαβνιψλ πνπ ππέζηε ην αξρηθφ ίδεκα ζηε δηάξθεηα
ησλ γεσινγηθψλ αηψλσλ, ιφγσ δηαθφξσλ παξαγφλησλ (πίεζε, πςειέο ζεξκνθξαζίεο, ρεκηθέο
δξάζεηο) ψζηε λα κεηαβιεζεί ζε ζπκπαγέο πέηξσκα. Καηά ηελ δηαγέλεζε ν ηδεκαηνγελήο
ζρεκαηηζκφο έγηλε ζπκπαγήο, είηε ιφγσ ηεο κεγάιεο πίεζεο πνπ εμαζθνχζαλε ηα ππεξθείκελα
ζηξψκαηα ζηα ππνθείκελα είηε ιφγσ ηεο ζπγθφιιεζεο ησλ πιηθψλ κε θπζηθέο ζπγθνιιεηηθέο
νπζίεο είηε κε κεηαιιαγέο ησλ νξπθηνινγηθψλ δνκηθψλ κνλάδσλ ηνπ αξρηθνχ ηδήκαηνο.

2.1.1.1. Σαμηλόκεζε ησλ Ηδεκαηνγελώλ Πεηξσκάησλ

Μηα ηαμηλφκεζε ησλ ηδεκαηνγελψλ πεηξσκάησλ, πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηε βηνκεραλία ησλ
δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ, κπνξεί λα γίλεη ζηηο παξαθάησ θαηεγνξίεο:

 Κιαζηηθά ή κεραληθά ηδήκαηα

 Υεκηθά ηδήκαηα
 Βηνγελή ηδήκαηα

Ζ παξαπάλσ ηαμηλφκεζε ζε πάξα πνιιέο πεξηπηψζεηο δελ αληαπνθξίλεηαη ζηελ

πξαγκαηηθφηεηα θη απηφ γηαηί ηα ηδήκαηα ζρεκαηίζηεθαλ κε ζχλζεην ηξφπν (π.ρ. παξάιιειε
ρεκηθή θαη νξγαληθή ηδεκαηνγέλεζε). ΢ρεηηθά κε ηηο θαηεγνξίεο ηαμηλφκεζεο ζεκεηψλνληαη
ζπλνπηηθά ηα εμήο:

Κιαζηηθά ή κεραληθά ηδήκαηα

΢ηελ θαηεγνξία απηή θαηαηάζζνληαη πεηξψκαηα πνπ ζπλίζηαληαη απφ δνκηθέο κνλάδεο
(ιίζνπο ή ιεπηνχο θφθθνπο) πνπ κεηαθέξζεθαλ ζην ρψξν ηδεκαηνγέλεζεο θαη ηε δηαγέλεζε
κεηαβιήζεθαλ ζε ζπκπαγή πεηξψκαηα. Σέηνηα πεηξψκαηα είλαη:

Σα δηάθνξα θξνθαινπαγή ή ιαηππνπαγή, πεηξψκαηα απνηεινχκελα απφ ζηξνγγπιεκέλνπο ή

γσληψδεηο ιίζνπο, αληίζηνηρα, κεγέζνπο 5 έσο 25 cm πεξίπνπ, ζπγθνιιεκέλνπο κεηαμχ ηνπο κε
θπζηθή νξπθηή θφιια (αζβεζηνιηζηθφ ή ππξηηηθφ ζπγθνιιεηηθφ πιηθφ).

Οη ςακκίηεο – sandstones, πνπ ζρεκαηίζηεθαλ απφ ηελ δηαγέλεζε ζηξσκάησλ άκκνπ

(ππξηηηθή ή αζβεζηνιηζηθή), νη θφθθνη ηεο νπνίαο έρνπλ ζπγθνιιεζεί κεηαμχ ηνπο κε θπζηθή
νξπθηή θφιια. ΢ηνπο ςακκίηεο ε θνθθνκεηξία ηεο άκκνπ κπνξεί λα πνηθίιεη απφ 1/16 έσο 2 mm,
ελψ ε θπζηθή ζπγθνιιεηηθή χιε κπνξεί λα είλαη ππξηηηθή, αλζξαθηθφ αζβέζηην ή άξγηινο Οη
ςακκίηεο φηαλ ζηε κάδα ηνπο επηθξαηνχλ (πεξηζζφηεξν απφ 15%) θξχζηαιινη κηθξνχ κεγέζνπο ή
άκνξθν πιηθφ νλνκάδνληαη γξανπβάθεο (greywacke), ελψ νη ςακκίηεο πνπ πξνέξρνληαη απφ

6
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

αζηξηνχρεο άκκνπο νλνκάδνληαη αξθόδεο (arkose). Ζ ζρηζηή άξγηινο είλαη πέηξσκα ζρεηηθά
ζπκπαγέο πνπ πξνέξρεηαη απφ ηελ πξψηε θάζε δηαγέλεζεο αξγηιηθψλ ηδεκάησλ. Ζ θπζηθή
ζπγθνιιεηηθή χιε ζηε ζρηζηή άξγηιν είλαη ε άξγηινο. Απφ ηε ζρηζηή άξγηιν θαη χζηεξα απφ κηα
δεχηεξε θάζε δηαγέλεζεο πξνέξρεηαη ν αξγηιηθόο ζρηζηόιηζνο (shale) πέηξσκα κε ρξψκα
πξαζηλσπφ ή καχξν πνπ ζρίδεηαη εχθνια ζε ιεπηέο πιάθεο παξάιιεια πξνο ηε ζηξψζε ηνπ

΢ηα θιαζηηθά ηδεκαηνγελή θαηαηάζζνληαη επίζεο νη θιύζρεο, θαζψο θαη νξηζκέλα άιια
πεηξψκαηα πνπ φκσο δελ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηελ βηνκεραλία ησλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ.

Υεκηθά ηδήκαηα

΢ηελ θαηεγνξία απηή θαηαηάζζνληαη πεηξψκαηα πνπ ζρεκαηίζηεθαλ κε ρεκηθέο δηεξγαζίεο νη

νπνίεο είραλ σο απνηέιεζκα ηελ απφζεζε αλζξαθηθψλ αιάησλ, θπξίσο αζβεζηίνπ θαη καγλεζίνπ
πνπ ππήξραλ δηαιπκέλα ζην λεξφ.

Οη ηξαβεξηίλεο ζρεκαηίζηεθαλ ζε λεξά αβαζψλ ιηκλψλ, πεγψλ ή παξφρζησλ δσλψλ

πνηακψλ. Δθεί, ηα θπηά πνπ βξίζθνληαλ κέζα ζην λεξφ, θαζψο θαη νη ζσξνί θπηηθψλ ιεηςάλσλ,
δηαβξέρνληαλ απφ λεξφ κε απνηέιεζκα λα πεξηαζβεζηνχληαη, δειαδή λα απνηίζεηαη επάλσ ηνπο
αλζξαθηθφ αζβέζηην. ΢ηε ζπλέρεηα, κε ηελ θαηαζηξνθή ησλ πεξηαζβεζησκέλσλ θπηηθψλ ηζηψλ
ζρεκαηίδνληαλ απνζέζεηο ηξαβεξηίλε. Οη ηξαβεξηίλεο έρνπλ ρξψκα θηηξηλσπφ, κεξηθέο θνξέο
φκσο θαη εξπζξσπφ ιφγσ ηεο παξνπζίαο πδξνμεηδίσλ ηνπ ζηδήξνπ. H κάδα ηνπ πεηξψκαηνο
παξνπζηάδεη θπςειψδε δνκή πνπ πεξηιακβάλεη θελά ζε κνξθή ζσιελίζθσλ ή κεγάισλ πφξσλ.

Οη αζβεζηόιηζνη ρεκηθήο πξνέιεπζεο ζρεκαηίζηεθαλ ζε γιπθά λεξά πινχζηα ζε φμηλν

αλζξαθηθφ αζβέζηην φπνπ έγηλε θαζίδεζε απηνχ θαη ζρεκαηίζηεθαλ ζηξψκαηα εχζξππηα θαη
πνξψδε (ην αλζξαθηθφ αζβέζηην ζηε κνξθή ηνπ νξπθηνχ αξαγσλίηε). Με ηελ πάξνδν ηνπ
ρξφλνπ θαη ηελ επίδξαζε ησλ παξαγφλησλ ηεο δηαγέλεζεο ν αξαγσλίηεο κεηεηξάπε ζε αζβεζηίηε
(ζηαζεξφηεξε κνξθή ηνπ αλζξαθηθνχ αζβεζηίνπ). ΢ηνπο αζβεζηφιηζνπο απηήο ηεο θαηεγνξίαο
θαηαηάζζεηαη θαη ν όλπραο, φπσο ιέγεηαη εκπνξηθά ην νλπρνκάξκαξν (onyx marble), ην
αζβεζηνιηζηθφ ζπκπαγέο πέηξσκα πνπ παξνπζηάδεη ηαηληψδε φςε ιφγσ ησλ έγρξσκσλ θαη
δηαθαλψλ ζηξψζεσλ αζβεζηίηε ή/θαη αξαγσλίηε θαη ην νπνίν κπνξεί λα ζηηιβσζεί.

Άιινο ηχπνο αζβεζηνιίζσλ ρεκηθήο πξνέιεπζεο είλαη ν σνιηζηθόο αζβεζηόιηζνο.

΢ρεκαηίζηεθαλ ζε πεξηνρέο ζεξκψλ πεγψλ φπνπ ππήξραλ αλαβξάδνληα λεξά κε κεγάιε
πεξηεθηηθφηεηα ζε φμηλν αλζξαθηθφ αζβέζηην. Οη θφθθνη ηεο άκκνπ πνπ βξίζθνληαλ ζηελ έμνδν
ησλ λεξψλ, αλαπεδνχζαλ ζην αλαβξάδνλ λεξφ θαη πεξηαζβεζηψλνληαλ ζθαηξνπνηνχκελνη ψζπνπ
ην βάξνο ηνπο κεγάισλε θαη ηνπο αλάγθαδε λα θαζηδήζνπλ. Με ηελ επίδξαζε ησλ παξαγφλησλ
ηεο δηαγέλεζεο, νη σφιηζνη ζπγθνιιήζεθαλ ζρεκαηίδνληαο αζβεζηνιηζηθνχο ζρεκαηηζκνχο.

7
Bηνγελή ηδήκαηα

΢ηελ θαηεγνξία απηή θαηαηάζζνληαη πεηξψκαηα πνπ ζρεκαηίζηεθαλ απφ δσηθά ή θπηηθά
ιείςαλα, φπσο νη αζβεζηφιηζνη, νη δνινκίηεο, ή νη νξπθηνί άλζξαθεο (ηχξθε, ιηγλίηεο θ.ά.).

Οη βηνγελείο αζβεζηόιηζνη ζρεκαηίζηεθαλ απφ φζηξαθα ή θειχθε ή άιια αζβεζηηηηθά

ζθειεηηθά ζηνηρεία πνπ ππήξραλ κέζα ζε ζάιαζζεο θαη ηα νπνία παξαζχξζεθαλ απφ ξεχκαηα
θαη ζπζζσξεχηεθαλ εθιεθηηθά, θαηά πεξηνρέο, ζε παρχηαηα ζηξψκαηα. Σα ζηξψκαηα απηά κε
ηελ πάξνδν ησλ γεσινγηθψλ αηψλσλ ζρεκάηηζαλ κε ηε δηαγέλεζε ηα βηνγελνχο πξνέιεπζεο
αζβεζηνιηζηθά πεηξψκαηα.

Οη δνινκίηεο είλαη πεηξψκαηα πνπ απνηεινχληαη απφ ην νξπθηφ δνινκίηεο, ην νπνίν είλαη
δηπιφ αλζξαθηθφ άιαο ηνπ αζβεζηίνπ θαη καγλεζίνπ (CaCO 3 / MgCO3). Οη δνινκίηεο κνηάδνπλ
κε ηνπο αζβεζηφιηζνπο, αιιά έρνπλ ραξαθηεξηζηηθή θπςειψδε ζχζηαζε. Έλαο εχθνινο ηξφπνο
δηάθξηζεο ησλ δνινκηηψλ απφ ηνπο αζβεζηφιηζνπο είλαη ε αζζελήο αληίδξαζε πνπ παξνπζηάδνπλ
ζην αξαηφ πδξνρισξηθφ νμχ. Οη δνινκίηεο ζρεκαηίζηεθαλ ζε ζαιάζζηεο ιεθάλεο, φπσο θαη νη
αζβεζηφιηζνη, φπνπ απνηέζεθαλ είηε εμ αξρήο σο δνινκίηεο, είηε σο δνινκηηηθνί αζβεζηφιηζνη
θαη κεηαβιήζεθαλ κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ ζε δνινκίηεο (δνινκηηίσζε).

Οη κάξγεο είλαη αζβεζηνιηζηθά αξγηινχρα ηδήκαηα, δειαδή ε ζχζηαζή ηνπο βξίζθεηαη κεηαμχ
εθείλεο ησλ αζβεζηνιίζσλ θαη ησλ ζρηζηψλ αξγίισλ. Γεληθά, φηαλ ε πεξηεθηηθφηεηα ηεο αξγίινπ
ζε αλζξαθηθφ αζβέζηην είλαη κεγαιχηεξε ηνπ 60% ηφηε ην ίδεκα ραξαθηεξίδεηαη σο κάξγα.
Μεηαμχ ησλ καξγψλ θαη ησλ αζβεζηνιίζσλ, αλάινγα κε ηελ πεξηεθηηθφηεηά ηνπο ζε αλζξαθηθά,
κπνξνχλ λα δηαθξηζνχλ πνιινί ηχπνη πεηξσκάησλ, κε δηαθνξνπνηεκέλε ρεκηθή ζχζηαζε, φπσο
αζβεζηνύρνο κάξγα, καξγατθόο αζβεζηόιηζνο, αξγηινύρνο κάξγα, δνινκηηηθή κάξγα θ.ά. Οη
απνζέζεηο ησλ καξγψλ κπνξεί λα είλαη είηε βηνγελνχο, είηε ρεκηθήο πξνέιεπζεο, φπσο θαη ζηελ
πεξίπησζε ησλ αζβεζηφιηζσλ, ελψ ε ηδεκαηνγέλεζή ηνπο κπνξεί λα έιαβε ρψξα ζε αβαζείο ή
βαζηέο ζάιαζζεο ή θαη ιίκλεο. Έηζη, ην ρξψκα ησλ καξγψλ πνηθίιιεη αλάινγα κε ηηο
πεξηερφκελεο πξνζκίμεηο θαη ηελ πεξηνρή ηδεκαηνγέλεζεο. ΢πλήζσο νη ιηκλαίεο κάξγεο θαη νη
κάξγεο βαζέσλ ζαιαζζψλ είλαη θπαλέο έσο πξαζηλσπέο – θαηέο. Σν πξαζηλσπφ ή θπαλφ ρξψκα
ηνπο νθείιεηαη ζπλήζσο ζηελ παξνπζία ηνπ γιαπθνλίηε (έλπδξν αξγηινππξηηηθφ άιαο ηνπ
ζηδήξνπ θαη θαιίνπ). Οη κάξγεο ησλ αβαζψλ ζαιαζζψλ είλαη θίηξηλεο.

Οη αζβεζηόιηζνη

Οη αζβεζηόιηζνη έρνπλ πξνέιζεη είηε απφ βηνγελή, είηε απφ ρεκηθά ηδήκαηα, είηε απφ ηδήκαηα
ζπλδπαζκνχ βηνγελνχο θαη ρεκηθήο δξάζεο. Έρνπλ σο θχξην νξπθηνινγηθφ ηνπο ζπζηαηηθφ ηνλ
αζβεζηίηε (CaCO3). Ζ ρεκηθή ζχζηαζε ελφο θαζαξνχ αζβεζηνιηζηθνχ πεηξψκαηνο είλαη CaO
56%, CO2 44%. ΢πλήζσο, φκσο, νη αζβεζηφιηζνη πεξηέρνπλ δηάθνξεο πξνζκίμεηο ελψζεσλ
νμεηδίσλ θαη πδξνμεηδίσλ ηνπ αξγηιίνπ, ηνπ ζηδήξνπ θ.ά. ε παξνπζία ησλ νπνίσλ επεξεάδεη θαη

8
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ην ρξσκαηηζκφ ηνπ πεηξψκαηνο. ΋ηαλ νη αζβεζηφιηζνη πεξηέρνπλ 5-15% MgO θαινχληαη

καγλεζηνχρνη αζβεζηφιηζνη, ελψ φηαλ ε πεξηεθηηθφηεηά ηνπο ζε MgO είλαη πάλσ απφ 15%
θαινχληαη δνινκηηηθνί αζβεζηφιηζνη.

Σα αζβεζηνιηζηθά πεηξψκαηα έρνπλ φςε πνπ πνηθίιιεη αλάινγα κε ηελ πεξίνδν θαη ην ρψξν
πνπ έιαβε ρψξα ε ηδεκαηνγέλεζε. Καζψο, ινηπφλ, ε ηδεκαηνγέλεζε ησλ αζβεζηνιηζηθψλ
απνζέζεσλ έιαβε ρψξα είηε ζε αβαζή, είηε ζε βαζηά γεσζχγθιηλα, ην ρξψκα ηνπο πνπ πνηθίιιεη
αλάινγα κε ηηο πξνζκίμεηο, ζρεηίδεηαη ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο θαη κε ην ρψξν ηεο ηδεκαηνγέλεζεο.
Γεληθά, νη καχξνη αζβεζηφιηζνη ζρεκαηίζηεθαλ ζε αβαζή λεξά, θνληά ζε παξάθηηεο δψλεο φπνπ
παξαζχξζεθαλ δηάθνξνη ρεξζαίνη νξγαληζκνί. Οη θφθθηλνη θαη ξνδφρξννη νθείινπλ ην ρξψκα
ηνπο ζε νμείδηα ηνπ ζηδήξνπ (αηκαηίηε). Σα νμείδηα απηά γηα λα ζρεκαηηζηνχλ πξνυπνζέηνπλ
έληνλε νμείδσζε πνπ απαηηεί πεξίζζεηα νμπγφλνπ, ε νπνία ππήξρε κφλν ζε βαζηέο ζάιαζζεο θαη
κάιηζηα πνιηθέο, γη’ απηφ θαη νη αζβεζηφιηζνη απηνί ππνζηεξίδεηαη φηη ζρεκαηίζηεθαλ ζε βαζηέο
ζάιαζζεο. Οη γθξηδνθχαλνη αζβεζηφιηζνη νθείινπλ ην ρξψκα ηνπο ζηελ παξνπζία δηζεηνχρνπ
ζηδήξνπ ζε ιεπηφηαην δηακεξηζκφ, γεγνλφο πνπ ππνδειψλεη φηη ε ηδεκαηνγέλεζή ηνπο έιαβε
ρψξα ζε αβαζή λεξά, αθνχ ν δηζεηνχρνο ζίδεξνο πξνέξρεηαη απφ ηελ απνζχλζεζε νξγαληθψλ
νπζηψλ κε ηελ πεξαηηέξσ νμείδσζή ηνπο.

Σν εηδηθφ βάξνο ησλ αζβεζηνιίζσλ είλαη ζπλήζσο 2,7 kg/m3, ελψ ε αληνρή ηνπο ζηε ζιίςε
θπκαίλεηαη απφ 900 – 1900 kgr/cm2 αλάινγα κε ηελ πεξηερφκελε πνζφηεηα αξγίινπ.

2.1.2. Δθξεμηγελή Πεηξώκαηα

΢ην εκπφξην ησλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ νλνκάδνληαη “γξαλίηεο” ηα εθξεμηγελή
πεηξψκαηα, δειαδή ηα πεηξψκαηα πνπ ζρεκαηίζηεθαλ απφ ηελ άλνδν θαη θξπζηάιισζε ηνπ
κάγκαηνο πνπ βξίζθεηαη ζηα βαζχηεξα ζηξψκαηα ηνπ θινηνχ ηεο γεο. ΢ε φ,ηη αθνξά ηε
γεσινγηθή νξνινγία, γξαλίηεο είλαη έλα ζπγθεθξηκέλν πινπηψλεην πέηξσκα κε αιθαιηνχρνπο
άζηξηνπο, ραιαδία θαη κηθξέο πνζφηεηεο πιαγηφθιαζηνπ, καξκαξπγία θαη άιισλ νξπθηψλ.

Καηαξρήλ φια ηα εθξεμηγελή πεηξψκαηα, ηα νπνία ζην εκπφξην νλνκάδνληαη “γξαλίηεο”,

κπνξνχλ λα δηαθξηζνχλ ζε δχν κεγάιεο βαζηθέο ππννκάδεο:

 πινπησλίηεο (plutonic rocks)

 εθαηζηίηεο (volcanic rocks)

Ο δηαρσξηζκφο απηφο γίλεηαη αλάινγα κε ηηο ζπλζήθεο ππφ ηηο νπνίεο ζηεξενπνηήζεθε ην
κάγκα. ΢ηελ πεξίπησζε πνπ ην κάγκα θαηά ηελ άλνδφ ηνπ εγθισβίζηεθε θαη θξπζηαιιψζεθε ζε
θνηιψκαηα ησλ ππεξθείκελσλ ζηξσκάησλ ή δηείζδπζε κεηαμχ ησλ δηαζηξψζεσλ απηψλ ησλ
ζηξσκάησλ ζρεκαηίζηεθαλ πεηξψκαηα πνπ ιέγνληαη πινπησλίηεο (plutonic rocks). ΢ηελ
πεξίπησζε, φκσο, πνπ ην κάγκα έθζαζε θαη εθρχζεθε ζηελ επηθάλεηα ηεο γεο (ιάβα), φπνπ θαη

9
ζηεξενπνηήζεθε, ζρεκαηίζηεθαλ νη εθαηζηίηεο (volcanic rocks), πεηξψκαηα ηειείσο δηαθνξεηηθά
απφ ηνπο πινπησλίηεο. Μηα ηξίηε πεξίπησζε είλαη ην κάγκα λα ζηεξενπνηήζεθε θνληά ζηελ
επηθάλεηα ηεο γεο, ζε κηθξφ, δειαδή, βάζνο, κέζα ζε ξσγκέο ηνπ ζηεξενχ θινηνχ, νπφηε
δεκηνπξγήζεθαλ δηαθνξεηηθνί ηχπνη πεηξσκάησλ πνπ ιέγνληαη θιεβίηεο.

Σα εθξεμηγελή πεηξψκαηα (πινπησλίηεο θαη εθαηζηίηεο), αλάινγα κε ηελ νξπθηνινγηθή ηνπο

ζχζηαζε θαη πην ζπγθεθξηκέλα αλάινγα κε ηελ πεξηεθηηθφηεηά ηνπο ζηα βαζηθά νξπθηνινγηθά
ηνπο ζπζηαηηθά, δειαδή ην ραιαδία, ηνπο αιθαιηνύρνπο αζηξίνπο (νξζφθιαζην, κηθξνθιηλήο),
ηα πιαγηόθιαζηα (αζβεζηνλαηξηνχρνη άζηξηνη: αιβίηεο θαη αλνξζίηεο) θαη ηα αζηξηνεηδή
(ιεπθίηεο, λεθειίλεο) θαηαηάζζνληαη ζε δηάθνξνπο άιινπο ηχπνπο κε αληίζηνηρα νλφκαηα.
Γηεπθξηλίδεηαη φηη ζηε ζπγθεθξηκέλε ηαμηλφκεζε δελ ππάξρνπλ ζαθή φξηα κεηάβαζεο απφ ηνλ
έλα ηχπν πεηξψκαηνο ζηνλ άιιν, γη’ απηφ άιισζηε θαη ππάξρνπλ πνιιέο πεξηπηψζεηο
πεηξσκάησλ πνπ δελ κπνξνχλ λα ηαμηλνκεζνχλ απφιπηα ζε θάπνηνλ ζπγθεθξηκέλν ηχπν, ιφγσ
ελδηάκεζεο νξπθηνινγηθήο ζχζηαζεο (π.ρ. γξαλνδηνξίηεο).

Σα ηππηθά ραξαθηεξηζηηθά νξηζκέλσλ απφ ηνπο θπξηφηεξνπο ηχπνπο εθξεμηγελψλ

πεηξσκάησλ πνπ ππάξρνπλ ζην εκπφξην κε ηε γεληθή νλνκαηνινγία “γξαλίηεο” παξνπζηάδνληαη
ζηε ζπλέρεηα.

2.1.2.1. Πινπησλίηεο
Οη πινπησλίηεο ζρεκαηίζηεθαλ κε ηε ζηεξενπνίεζε ηνπ κάγκαηνο ππφ ζπλζήθεο πςειήο
πίεζεο, βξαδείαο ςχμεο θαη ρσξίο δηαθπγή ησλ αεξίσλ. Γλψξηζκα ησλ πινπησληηψλ είλαη ε
ηέιεηα θξπζηάιισζε ηεο κάδαο ηνπο, γη’ απηφ θαη ραξαθηεξίδνληαη θαη σο νινθξπζηαιιηθά
πεηξψκαηα.

ΓPANITH΢: είλαη απφ ηα πην δηαδεδνκέλα είδε εθξεμηγελψλ πεηξσκάησλ θαη ζηε δνκή ηνπ
ζπκκεηέρνπλ ηα νξπθηνινγηθά ζπζηαηηθά: ραιαδίαο, αιθαιηνχρνη άζηξηνη (νξζφθιαζην) θαη
καξκαξπγίαο (θπξίσο βηνηίηεο) ή θεξνζηίιβε ή απγίηεο. H κέζε αλαινγία επί ηνηο εθαηφ ελφο
ηππηθνχ γξαληηηθνχ πεηξψκαηνο ζηα παξαπάλσ νξπθηά είλαη: νξζφθιαζην 45%, αιβίηεο 15%,
ραιαδίαο 30% θαη βηνηίηεο 10% (νη γξαλίηεο ζηε ρεκηθή ηνπο ζχζηαζε πεξηέρνπλ κεγάιε
πνζφηεηα SiO2 πνπ θπκαίλεηαη κεηαμχ 61-82%). ΢ηελ νξπθηνινγηθή ζχζηαζε ηνπ γξαλίηε
ζπκκεηέρνπλ θαηά πεξίπησζε ζε κηθξή αλαινγία θαη ηα νξπθηά καγλεζίηεο, αηκαηίηεο, απαηίηεο,
δηξθφλην θαη ηνπξκαιίλεο. Οη θξχζηαιινη ησλ νξπθηψλ είλαη θαηά θαλφλα ηζνκεγέζεηο. Άιισζηε,
ην φλνκα ηνπ γξαλίηε πξνήιζε απφ ην ιαηηληθφ Granum (= θφθθνο) ιφγσ ηνπ εηδηθνχ ηζηνχ πνπ
παξνπζηάδεη ην πέηξσκα. ΋ζνλ αθνξά ηνπο πνηθίινπο ρξσκαηηζκνχο ησλ γξαληηψλ απηνί
νθείινληαη ζην ρξψκα ησλ επηκέξνπο νξπθηψλ. O ραιαδίαο ζηα γξαληηηθά πεηξψκαηα
παξνπζηάδεηαη άρξσκνο, ππφιεπθνο, ππνθχαλνο, εξπζξφο θαη νξηζκέλεο θνξέο θηηξηλφρξσκνο. Οη
αιθαιηνχρνη άζηξηνη παξνπζηάδνληαη ζαξθφρξσκνη, θηηξηλφρξσκνη, ππφιεπθνη ή εξπζξσπνί, ελψ

10
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ηα πιαγηφθιαζηα, ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο ππφιεπθα ή θηηξηλφρξσκα. Οη θξχζηαιινη ηεο

θεξνζηίιβεο εκθαλίδνληαη κε κνξθή κειαλνπξάζηλσλ θφθθσλ ή κηθξνζθνπηθψλ ξάβδσλ.

΢YHNITH΢: ζηε δνκή απηνχ ηνπ πεηξψκαηνο ζπκκεηέρνπλ ηα νξπθηνινγηθά ζπζηαηηθά

νξζφθιαζην (αιθαιηνχρνο άζηξηνο) θαη θεξνζηίιβε κε κηθξή αλαινγία νιηγφθιαζηνπ θαη
καξκαξπγηψλ. O ζπελίηεο δελ πεξηέρεη ραιαδία. H νξπθηνινγηθή ζχζηαζε ελφο ηππηθνχ ζπελίηε
είλαη πεξίπνπ: νξζφθιαζην 60%, αιβίηεο 20%, θεξνζηίιβε 15% θαη δηάθνξα θεκηθά ζπζηαηηθά
5%. H παξνπζία απγίηε δίλεη ζην πέηξσκα πξαζηλσπή απφρξσζε. Σν φλνκα ζπελίηεο
πξνέξρεηαη απφ ηελ πφιε ΢πήλε ηεο Αηγχπηνπ, απφ φπνπ εμνξχρηεθε ην ζπγθεθξηκέλν πέηξσκα.

ΓIOPITH΢: ζηε δνκή απηνχ ηνπ πεηξψκαηνο ζπκκεηέρνπλ πιαγηφθιαζηα

(αζβεζηνλαηξηνχρνη άζηξηνη), βηνηίηεο, θεξνζηίιβε θαη απγίηεο. Μηα ελδεηθηηθή νξπθηνινγηθή
ζχζηαζε ελφο ηππηθνχ δηνξίηε είλαη ε εμήο: πιαγηφθιαζηα 65% θαη θεξνζηίιβε 35%. ΢ηελ
πεξίπησζε πνπ ππάξρεη θαη ραιαδίαο (ζε κηθξή πεξηεθηηθφηεηα) ηφηε ην πέηξσκα νλνκάδεηαη
ραιαδηαθφο δηνξίηεο, ελψ ζηελ πεξίπησζε παξνπζίαο θαιηνχρσλ αζηξίσλ ηαπηφρξνλα ην
πέηξσκα είλαη κνλδνλίηεο.

ΓABBPO΢: Σν ηππηθφ πέηξσκα ηνπ γάββξνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ ηνλ νξπθηνινγηθφ

ζπλδπαζκφ βαζηθψλ πιαγηνθιάζησλ, δειαδή ιαβξαδνξίνπ έσο αλνξζίηε θαη δηαιιαγνχο. H
παξνπζία ηνπ δηαιιαγνχο είλαη ην ζηνηρείν κε βάζε ην νπνίν γίλεηαη ζπλήζσο ε δηάθξηζε ηνπ
γάββξνπ απφ ην δηνξίηε. ΢ην γάββξν ππάξρνπλ επίζεο βηνηίηεο, θεξνζηίιβε, νιηβίλεο θαη ζε
νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο κηθξή πνζφηεηα ραιαδία. H νξπθηνινγηθή ζχζηαζε ελφο ηππηθνχ
γάββξνπ είλαη: 55% πιαγηφθιαζηα θαη 45% απγίηεο, νιηβίλεο θαη καγλεηίηεο. Αλάινγα κε ηελ
αθξηβή νξπθηνινγηθή ζχζηαζε ηνπ πεηξψκαηνο δηαθξίλνληαη δηάθνξα είδε γάββξσλ, φπσο
ηππηθφο γάββξνο (πιαγηφθιαζην + δηαιιαγήο), νιηβηληθφο γάββξνο (πιαγηφθιαζην + δηαιιαγήο +
νιηβίλεο), λνξίηεο (πιαγηφθιαζην + νξζαπγίηεο) θ.ά. Γεληθά νη γάββξνη παξνπζηάδνπλ θνθθψδε
πθή, φπσο θαη νη γξαλίηεο. Σν ρξψκα ησλ γάββξσλ είλαη πξάζηλν κε ιεπθέο θειίδεο απφ ηελ
εθιεθηηθή απνζάζξσζε θαηά ηφπνπο ησλ πιαγηνθιάζησλ.

ΠEPIΓOTITH΢: απνηειεί ηνλ βαζηθφ ηχπν πεηξσκάησλ απφ φια ηα εθξεμηγελή. ΢ηελ
νξπθηνινγηθή ζχζηαζε ηνπ πεξηδνηίηε δελ ππάξρνπλ ηα νξπθηά ραιαδίαο, άζηξηνη θαη αζηξηνεηδή
παξά κφλν θεκηθά ζπζηαηηθά, θπξίσο νιηβίλεο ή νιηβίλεο κε θεξνζηίιβε ή νιηβίλεο κε
ππξφμελνπο θαη βηνηίηε. Ζ κέζε νξπθηνινγηθή ζχζηαζε ελφο πεξηδνηίηε είλαη: θεκηθά ζηνηρεία
97% θαη ιεπθνθξαηηθά ζηνηρεία 3%. Απφ ηε ρεκηθή ζχζηαζε πξνθχπηεη φηη ην πέηξσκα έρεη
ρακειή πεξηεθηηθφηεηα ζε SiO2 (41,09%), ηξηνμείδην ηνπ αξγηιίνπ θαη αιθάιηα. Οη πεξηδνηίηεο
παξνπζηάδνληαη ζαπσλνεηδείο ζηελ αθή θαη έρνπλ κηθξή αληνρή ζηε ζιίςε. Απφ ηελ εμαιινίσζε
ησλ πεξηδνηηηψλ πξνθχπηνπλ νη ζεξπεληίλεο.

11
2.1.2.2. Hθαηζηίηεο
Οη εθαηζηίηεο ζρεκαηίζηεθαλ κε ηε ζηεξενπνίεζε ηνπ κάγκαηνο ππφ ζπλζήθεο ρακειήο
πίεζεο (αηκνζθαηξηθή), απφηνκεο ςχμεο ζηελ επηθάλεηα ηεο γεο θαη κε δηαθπγή ησλ αεξίσλ ηνπ
κάγκαηνο. O ηξφπνο ζρεκαηηζκνχ απηψλ ησλ πεηξσκάησλ έρεη ζαλ απνηέιεζκα λα κπνξνχλ λα
δηαθξηζνχλ δπν γελεέο θξπζηάιισζεο ηνπ κάγκαηνο. ΢ηελ πξψηε, ζε βάζνο, ζρεκαηίζηεθαλ
επκεγέζεηο θξχζηαιινη αζηξίσλ θαη ραιαδία, πνπ θαινχληαη θαηλνθξχζηαιινη, ελψ ζηε δεχηεξε
θαηά ηελ ηαρεία ςχμε ηνπ κάγκαηνο ζηελ επηθάλεηα είηε δε ζρεκαηίζηεθαλ θξχζηαιινη παξά
κφλν κηα ππξηηηθή παιψδεο κάδα, είηε ζρεκαηίζηεθαλ κηθξνί θξχζηαιινη πνπ πιεξνχλ ηα
δηάθελα κεηαμχ ησλ θξπζηάιισλ ηεο πξψηεο γελεάο. ΢ρεκαηίζηεθε έηζη ε ζεκειηψδεο κάδα ηνπ
εθαηζηίηε κέζα ζηελ νπνία βξίζθνληαη δηάζπαξηνη νη θαηλνθξχζηαιινη.

TPAXEITH΢: είλαη ην αληίζηνηρν εθαηζηεηαθφ πέηξσκα ηνπ ζπελίηε. Ζ ζεκειηψδεο κάδα

ηνπ απνηειείηαη απφ κηθξνθξπζηάιινπο ζαληδίλνπ, καξκαξπγία, θεξνζηίιβεο ή απγίηε, κέζα
ζηελ νπνία ππάξρνπλ κεγάινπ κεγέζνπο θαηλνθξχζηαιινη νξζνθιάζηνπ θαη θαηλνθξχζηαιινη
θεξνζηίιβεο, βηνηίηε θαη αζβεζηνλαηξηνχρσλ αζηξίσλ ζε κηθξφηεξε έθηαζε. Σν πέηξσκα
καθξνζθνπηθά παξνπζηάδεηαη ηξαρχ, ρνλδξφθνθθν θαη ζηηθξφ, γη’ απηφ θαη ε νλνκαζία ηνπ.

ANΓE΢ITH΢: είλαη ην αληίζηνηρν εθαηζηεηαθφ πέηξσκα ηνπ δηνξίηε. H ζεκειηψδεο κάδα

ηνπ αλδεζίηε απνηειείηαη απφ κηθξνθξπζηάιινπο αλδεζίλε, νιηγφθιαζηνπ, αιβίηε, καξκαξπγία,
απγίηε θαη θεξνζηίιβεο. Οη θαηλνθξχζηαιινί ηνπ είλαη αζβεζηνλαηξηνχρνη άζηξηνη, απγίηεο,
θεξνζηίιβε, ξνκβηθνί ππξφμελνη θαη βηνηίηεο. Σα πξνθαηλνδσηθά αλδεζηηηθά πεηξψκαηα
νλνκάδνληαη πνξθπξίηεο. ΢πλήζσο νη αλδεζίηεο έρνπλ ρξψκα θαζηαλφ ή θαζηαλφθαην, είλαη
ηξαρείο ζηελ αθή θαη έρνπλ φςε θπςειψδε. Σν φλνκά ηνπο δφζεθε κεηά απφ εθηεηακέλε κειέηε
ιαβψλ ζηηο Άλδεηο, νη νπνίεο ζπλίζηαλην απφ αιβίηε θαη θεξνζηίιβε.

ΓAKITH΢: είλαη ην αληίζηνηρν εθαηζηεηαθφ πέηξσκα ηνπ ραιαδηαθνχ δηνξίηε θαη

δηαθξίλεηαη δχζθνια απφ ηνπο ξπφιηζνπο. ΢ηνπο δαθίηεο ην πην ζπλεζηζκέλν θεκηθφ ζηνηρείν
είλαη ν βηνηίηεο, αθνινπζεί ε θεξνζηίιβε, ελψ ζπαλίδεη ν απγίηεο. H ζεκειηψδεο κάδα ηνπ
πεηξψκαηνο, ζηηθξή θαη ππξηηηθή, πεξηέρεη θαηλνθξπζηάιινπο πιαγηνθιάζησλ θαη ραιαδία. Σν
φλνκα δαθίηεο πξνήιζε απφ ηε κειέηε ηέηνησλ πεηξσκάησλ ζηελ πεξηνρή Dacia ηεο Ρνπκαλίαο.

BA΢AΛTH΢: είλαη ην αληίζηνηρν εθαηζηεηαθφ πέηξσκα ηνπ γάββξνπ. Σν πέηξσκα έρεη

νινθξπζηαιιηθή κάδα απνηεινχκελε απφ κηθξνθξπζηάιινπο πιαγηνθιάζησλ, απγίηε, νιηβίλε,
καγλεηίηε θαη ηικελίηε. Οξπθηνινγηθά ζπζηαηηθά ησλ βαζαιηηθψλ ιαβψλ είλαη ν βηνηίηεο, ν
απαηίηεο θαη ε θεξνζηίιβε. Υαξαθηεξηζηηθφ γλψξηζκα ηνπ βαζάιηε είλαη νη θφθθνη νιηβίλε, πνπ
παξνπζηάδνληαη ππφ κνξθή ειαηφρξσκσλ θειίδσλ πνηθίινπ κεγέζνπο ζε ζθνχξν ππφβαζξν.

12
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

2.1.3. Μεηακνξθσζηγελή Πεηξώκαηα

Σα κεηακνξθσκέλα ή θξπζηαιινζρηζηψδε πεηξψκαηα πξνήιζαλ απφ ηελ κεηακφξθσζε
πξνυπαξρφλησλ ηδεκαηνγελψλ ή εθξεμηγελψλ πεηξσκάησλ. ΋ηαλ ην κεηξηθφ πέηξσκα βξέζεθε
ππφ ηελ επίδξαζε κεηακνξθσγελεηηθψλ παξαγφλησλ, φπσο πςειέο πηέζεηο, κεγάιεο
ζεξκνθξαζίεο, επίδξαζε αεξίσλ θαη ζεξκψλ δηαιπκάησλ ή ζπλδπαζκφο ησλ πξνεγνπκέλσλ,
ππέζηε κεηακφξθσζε, δειαδή ζεηξά θπζηθψλ θαη γεσρεκηθψλ κεηαβνιψλ. Με ηε κεηακφξθσζε
επήιζε κεηαβνιή ηνπ ηζηνχ ηνπ κεηξηθνχ πεηξψκαηνο, θαζψο θαη αλαθξπζηάιισζε ησλ
πεηξνγελεηηθψλ ηνπ νξπθηψλ πνπ ζπλνδεχηεθε θαη κε ζρεκαηηζκφ λέσλ νξπθηνινγηθψλ
ζπζηαηηθψλ. Ζ κεηακφξθσζε ησλ πεηξσκάησλ κπνξεί λα δηαθξηζεί ζε ηξεηο βαζηθέο θαηεγνξίεο:

 Καζνιηθή κεηακόξθσζε, φηαλ έλαο νιφθιεξνο ηδεκαηνγελήο ζρεκαηηζκφο ππέζηε

κεηακφξθσζε. ΢ε ηέηνηεο πεξηπηψζεηο κπνξεί λα είλαη δηαθξηηέο θαη επηκέξνπο δψλεο ηεο
θαζνιηθήο κεηακφξθσζεο, ζηηο νπνίεο ν βαζκφο κεηακφξθσζεο απμάλεη απφ ηελ άλσ πξνο ηελ
θάησ δψλε. ΢πλήζσο, ζηελ θάησ δψλε έιαβε ρψξα ν ζρεκαηηζκφο ησλ καξκάξσλ.
 Γπλακηθή κεηακόξθσζε ή δπλακνκεηακφξθσζε πνπ νθείιεηαη ζηηο πηέζεηο πνπ
αλαπηχρζεθαλ θαηά ηηο νξνγελέζεηο. Ζ κεηακφξθσζε απηή έιαβε ρψξα ζπλήζσο ζε κηθξά βάζε
θαη δελ έρεη πξνθαιέζεη θαηλφκελα αλαθξπζηάιισζεο ζηε κάδα ησλ κεηξηθψλ πεηξσκάησλ.
 Μεηακόξθσζε επαθήο, πνπ νθείιεηαη ζηε δηείζδπζε κάγκαηνο ζε δηάθνξα πεηξψκαηα.
Σν κάγκα, ιφγσ ησλ κεγάισλ πηέζεσλ πνπ αλαπηχρζεθαλ, ησλ πςειψλ ζεξκνθξαζηψλ θαη ηεο
έθιπζεο αεξίσλ ή ππέξζεξκσλ δηαιπκάησλ, πξνθάιεζε κεγάιεο κεηαβνιέο ζηε δνκή ησλ
γεηηνληθψλ ζ’ απηφ πεηξσκάησλ.

Σα ραξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα απησλ ησλ πεηξσκάησλ είλαη ν ζρηζηνθπήο ηνπο ηζηφο, πνπ
νθείιεηαη ζηελ παξάιιειε θαη θαηά ζηξψζεηο δηάηαμε ησλ νξπθηνινγηθψλ ηνπο κνλάδσλ ιφγσ
ησλ κεγάισλ πηέζεσλ πνπ αλαπηχρζεθαλ θαηά ηε θάζε ηεο κεηακφξθσζεο, ε έληνλε
θξπζηαιιηθή ηνπο αλάπηπμε θαη ε κεγαιχηεξε ππθλφηεηά ηνπο έλαληη ησλ εθξεμηγελψλ.

Σα κάξκαξα είλαη θξπζηαιινζρηζηψδε πεηξψκαηα πνπ πξνήιζαλ απφ ηε κεηακφξθσζε

αλζξαθηθψλ ή δνινκηηηθψλ ηδεκάησλ θαη αζβεζηφιηζσλ. ΢ην πξψην ζηάδην ηεο κεηακφξθσζεο
ησλ αζβεζηφιηζσλ πξνέθπςαλ νη θξπζηαιιηθνί αζβεζηφιηζνη πνπ κε ηελ πεξαηηέξσ
κεηακφξθσζή ηνπο έδσζαλ ηα κάξκαξα. Ζ αξρηθή ζχζηαζε ησλ αζβεζηφιηζσλ απφ ηνπο νπνίνπο
πξνήιζαλ ηα κάξκαξα, θαζψο θαη ν βαζκφο ηεο κεηακφξθσζήο ηνπο είλαη νη θπξηφηεξνη
παξάγνληεο κε βάζε ηνπο νπνίνπο ηα κάξκαξα δηαθξίλνληαη ζε πνηφηεηεο. Γεληθά, ηα κάξκαξα
είλαη κνλφκηθηα πεηξψκαηα, δειαδή ζπλίζηαληαη απφ έλα θαη κφλν νξπθηφ, ηνλ αζβεζηίηε. ΋ηαλ
ην πέηξσκα πεξηέρεη δνινκίηε θαιείηαη δνινκηηηθφ κάξκαξν. Γηεπθξηλίδεηαη φηη ν πεηξνγξαθηθφο
φξνο κάξκαξν δελ πξέπεη λα ζπγρέεηαη κε ηνλ ηερληθφ φξν “κάξκαξν”, πνπ απνδίδεηαη ζε θάζε
πέηξσκα πνπ κε ζηίιβσζε δίλεη ιείεο επηθάλεηεο γηα δηαθφζκεζε.

13
 Με ηνλ φξν ζρίζηεο ραξαθηεξίδνληαη ηα πεηξψκαηα πνπ παξνπζηάδνπλ ζαθή ζρηζηφηεηα θαη
ιεπηφηαηα νξπθηνινγηθά ζπζηαηηθά πνπ δηαθξίλνληαη κε ηε βνήζεηα θαθνχ. Οη ζρίζηεο είλαη
ζπλήζσο πξντφληα ηνπ πξψηνπ ζηαδίνπ κεηακφξθσζεο αξγίισλ θαη πειψλ. ΢ηνπο ζρίζηεο, ηα
θπιιψδε νξπθηά έρνπλ δηάηαμε παξάιιειε ζηελ νπνία νθείιεηαη θαη ε ζαθήο ζρηζηνθπήο φςε
ηνπ πεηξψκαηνο. Σν ρξψκα ηνπο πνηθίιιεη θαη κπνξεί λα είλαη καχξν, γθξίδν, πξαζηλφθαην,
εξπζξσπφ θ.ιπ. Οη ζρίζηεο κε πεξαηηέξσ κεηακφξθσζε έδσζαλ ηνπο θπιιίηεο.

Οη θπιιίηεο είλαη πεηξψκαηα κεηακφξθσζεο ηεο άλσ δψλεο, θπξίσο ηδεκαηνγελψλ

πεηξσκάησλ θαη ηδηαίηεξα αξγηιηθψλ ζρηζηφιηζσλ, ησλ νπνίσλ απνηεινχλ ην πξψην ζηάδην ηεο
κεηακφξθσζεο. Κχξηα νξπθηνινγηθά ζπζηαηηθά ησλ θπιιηηψλ είλαη ν ραιαδίαο θαη ν
καξκαξπγίαο (ζεξηθίηεο). Οη θπιιίηεο έρνπλ ζπλήζσο ρξψκα καχξν, θαζηαλφ, θαηφ ή πξάζηλν.
Σν καχξν ρξψκα ηνπο νθείιεηαη ζηελ παξνπζία αλζξαθνχρσλ νπζηψλ.

Οη ζρηζηόιηζνη είλαη θξπζηαιινζρηζηψδε πεηξψκαηα, ηα νπνία έρνπλ ππνζηεί έληνλα ηελ

επίδξαζε ηεο κεηακφξθσζεο (ζρηζηνθπήο φςε), θαζψο ζρεκαηίζηεθαλ. Σν φλνκα ζρηζηφιηζνο,
άιισζηε, πξνέξρεηαη απφ ηελ ηδηφηεηα πνπ παξνπζηάδεη ην πέηξσκα λα ζρίδεηαη ζε πιάθεο.
Γεληθά, νη ζρηζηφιηζνη, φπσο θαη νη γλεχζηνη, είλαη ηα θαηεμνρήλ θξπζηαιινζρηζηψδε πεηξψκαηα
πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηε δνκή κηαο κεηακνξθσζηγελνχο πεξηνρήο. Οη δνκηθέο κνλάδεο ησλ
ζρηζηφιηζσλ έρνπλ κέγεζνο κηθξφηεξν απφ εθείλν ησλ γλεπζίσλ θαη κεγαιχηεξν απφ ηνπο
ζρίζηεο θαη θπιιίηεο. Οη ρνλδξφθνθθνη ζρηζηφιηζνη κνηάδνπλ κε ηνπο γλεχζηνπο, πιελ φκσο
δηαθξίλνληαη απ’ απηνχο απφ ηελ απνπζία ή παξνπζία κηθξνχ πνζνζηνχ αζηξίσλ, ελψ νη
ιεπηφθνθθνη ζρηζηφιηζνη ζπγρένληαη κε ηνπο ζρίζηεο θαη θπιιίηεο. ΢ηελ αγνξά δηαθνζκεηηθψλ
πεηξσκάησλ, σο ζρηζηφιηζνη ραξαθηεξίδνληαη πνιιά πεηξψκαηα πνπ έρνπλ σο θνηλφ ηνπο
ραξαθηεξηζηηθφ ην φηη ζρίδνληαη ζρεηηθά εχθνια ζε πιάθεο (ζρηζηφπιαθεο). Έηζη σο ζρηζηφιηζνη,
κε ηελ εκπνξηθή έλλνηα ηνπ φξνπ, ραξαθηεξίδνληαη πεηξψκαηα κε θαιή ζρηζηφηεηα, φπσο νη
ζρίζηεο (slates), νξηζκέλνη γλεχζηνη θαη θπιιίηεο, νξηζκέλνη αζβεζηφιηζνη θαη αζβεζηνιηζηθνί
ζρηζηφιηζνη (calk – schists), ραιαδίηεο, θαζψο θαη ιεπηφθθνθα ππξνθιαζηηθά πεηξψκαηα.
Τπάξρνπλ πνιινί ηχπνη ζρηζηφιηζσλ, πνπ ραξαθηεξίδνληαη γεσινγηθά απφ ην επηθξαηέζηεξν
νξπθηνινγηθφ ηνπο ζπζηαηηθφ, φπσο γηα παξάδεηγκα καξκαξπγηαθνί, ραιαδηαθνί, ακθηβνιηηηθνί
ζρηζηφιηζνη θ.ιπ. ΢ρηζηφιηζνη πινχζηνη ζε αζβεζηίηε ή δνινκίηε ζπλνδεχνπλ ζπλήζσο
θξπζηαιιηθνχο αζβεζηφιηζνπο (κάξκαξα) θαη νλνκάδνληαη αζβεζηνιηζηθνί ζρηζηφιηζνη. Οη
καξκαξπγηαθνί ζρηζηφιηζνη πξνέξρνληαη θπξίσο απφ κεηακφξθσζε ςακκηηψλ, πειηηψλ, αξγίισλ,
παιαηψλ ηφθθσλ θαη εθξεμηγελψλ πεηξσκάησλ γξαληηνεηδνχο ή πνξθπξηηηθνχ ηζηνχ. Οη
ρισξηηηθνί, νη θεξνζηηιβηθνί θαη νη επηδνηηηηθνί ζρηζηφιηζνη πξνέξρνληαη θπξίσο απφ βαζηθά
εθξεμηγελή πεηξσκάηα, θπξίσο πεξηδνηίηεο. Οη γξαθηηηθνί ζρηζηφιηζνη πξνέξρνληαη απφ ηε
κεηακφξθσζε αλζξαθνχρσλ ηδεκάησλ.

14
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Οη γλεύζηνη είλαη ζρηζηψδε κεηακνξθσκέλα πεηξψκαηα, ε νξπθηνινγηθή ζχζηαζε ησλ

νπνίσλ κνηάδεη κε απηή ησλ γξαληηψλ. Μεξηθέο θνξέο ε νξπθηνινγηθή ζχζηαζε ησλ γλεπζίσλ
κνηάδεη κε ηε ζχζηαζε άιισλ εθξεμηγελψλ πεηξσκάησλ γξαληηνεηδνχο ηζηνχ. Αλάινγα κε ηελ
νξπθηνινγηθή ζχζηαζε ησλ γλεπζίσλ ζε ζπλδπαζκφ κε εθείλε ησλ εθξεμηγελψλ πεηξσκάησλ
απφ ηα νπνία πξνήιζαλ, δηαθξίλνληαη ζε: γξαληηηθνχο γλεπζίνπο, ζπεληηηθνχο γλεπζίνπο,
δηνξηηηθνχο γλεπζίνπο θ.ιπ. Οη γλεχζηνη γεληθά δηαθξίλνληαη ζε νξζνγλεχζηνπο, πνπ πξνέξρνληαη
απφ ηε κεηακφξθσζε πξνυπαξρφλησλ ππξηγελψλ πεηξσκάησλ θαη παξαγλεχζηνπο, πνπ
πξνέξρνληαη απφ ηε κεηακφξθσζε ηδεκαηνγελψλ πεηξσκάησλ. Σα νξπθηνινγηθά ζπζηαηηθά ησλ
γλεπζίσλ είλαη θπξίσο ραιαδίαο, άζηξηνη, καξκαξπγίεο, θεξνζηίιβε, απγίηεο θ.ιπ. H άθζνλε
παξνπζία αζηξίσλ, πνπ είλαη εκθαλείο ζε καθξνζθνπηθή εμέηαζε, ραξαθηεξίδεη ηνπο
πεξηζζφηεξνπο γλεχζηνπο θαη ηνπο δηαρσξίδεη απφ ηνπο ζρηζηφιηζνπο. Γεληθά, νη γλεχζηνη είλαη
πεηξψκαηα ηεο θάησ δψλεο κεηακφξθσζεο γη’ απηφ θαη παξνπζηάδνπλ ην κέγηζην βαζκφ ηεο
κεηακφξθσζεο. Αλάινγα κε ην επηθξαηέζηεξν νξπθηνινγηθφ ηνπο ζπζηαηηθφ δηαθξίλνληαη ζε
δηάθνξνπο ηχπνπο, φπσο βηνηηηηθνί, ακθηβνιηηηθνί, ππξνμεληθνί γλεχζηνη θ.ιπ. Οη γλεχζηνη
ρξεζηκνπνηνχληαη γηα δνκηθέο εθαξκνγέο, φπσο θαη νη γξαλίηεο, ε ζρηζηφηεηά ηνπο, φκσο,
ππνβηβάδεη ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο ηελ πνηφηεηά ηνπο σο δνκηθψλ πιηθψλ έλαληη ησλ γξαληηψλ.

Οη ραιαδίηεο είλαη θξπζηαιινζρηηψδε πεηξψκαηα ηα νπνία πξνέξρνληαη απφ ηε

κεηακφξθσζε ραιαδηαθψλ ςακκηηψλ. Σα πεηξψκαηα απηά είλαη ζπλήζσο ζπκπαγή θαη πνιχ
ζθιεξά (ζθιεξφηεηα ραιαδία 7), δεκηνπξγνχλ επηθάλεηα ζξαχζεο θνγρψδε θαη δελ
παξνπζηάδνπλ ηε ζρηζηνθπή φςε ησλ κεηακνξθσκέλσλ πεηξσκάησλ. Πνιιέο θνξέο, πάιη,
παξνπζηάδνπλ κνξθή αδξνκεξνχο ραιαδηαθνχ ςακκίηε, νη θφθθνη ηνπ νπνίνπ είλαη
ζπγθνιιεκέλνη κε ππξηηηθή χιε. ΢ηελ πεξίπησζε πνπ νη ραιαδίηεο πξνέξρνληαη απφ
κεηακφξθσζε αξγηιηθψλ ςακκηηψλ, απηνί ζπλνδεχνληαη απφ καξκαξπγίεο, ε παξνπζία ησλ
νπνίσλ νθείιεηαη ζηε κεηακφξθσζε ησλ ελ αλακίμεη αξγηιηθψλ πξντφλησλ ηνπ ςακκίηε. Οη
ραιαδίηεο απηνί, ιφγσ ηεο παξνπζίαο ησλ καξκαξπγηψλ θαη ηεο αζζελνχο ζρηζηφηεηαο ηνπ
πεηξψκαηνο, ηεο νπνίαο ε φςε ηνλίδεηαη εθ ηνπ πξνζαλαηνιηζκνχ ησλ καξκαξπγηαθψλ
θπιιηδίσλ, θαινχληαη ραιαδηηηθνί ζρηζηφιηζνη θαη παξνπζηάδνπλ νκνηφηεηα κε ηνπο
καξκαξπγηαθνχο ζρηζηφιηζνπο. Οη ραιαδίηεο, κεξηθέο θνξέο, πξνέξρνληαη θαη απφ ηε
κεηακφξθσζε αζηξηνχρσλ ςακκηηψλ (αξθφδεο) θαη θαινχληαη αξθνδηθνί ραιαδίηεο ή αξθνδίηεο.
Σα πεηξψκαηα ησλ ραιαδηηψλ έρνπλ ζπλήζσο ρξψκα εξπζξσπφ ή ιεπθφ. Οη εξπζξνί ραιαδίηεο
νθείινπλ ην ρξψκα ηνπο ζηελ παξνπζία νμεηδίσλ ηνπ ζηδήξνπ, ελψ νη ιεπθνί ραιαδίηεο
ζηεξνχληαη ζηδεξνχρσλ νμεηδίσλ.

15
2.2. Σερλεηά Γηαθνζκεηηθά Πεηξώκαηα

Ζ αλαγθαηφηεηα ηεο παξαγσγήο θαη ρξήζεο ηερλεηψλ πεηξσκάησλ ζηελ θαηαζθεπαζηηθή

βηνκεραλία παξνπζηάζηεθε ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο θαζψο άξρηζαλ λα αλαδεηνχληαη πιηθά, πνπ
ζα ζπγθέληξσλαλ νξηζκέλα απφ ηα πιενλεθηήκαηα ησλ θπζηθψλ πεηξσκάησλ θαη ζα
μεπεξλνχζαλ νξηζκέλα απφ ηα κεηνλεθηήκαηα ηνπο. Σα ηερλεηά δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα είλαη
πιηθά επηθάιπςεο επηθαλεηψλ, πνπ παξάγνληαη κε εηδηθή ηερλνινγία απφ ζξαπζηά ή
θνληνπνηεκέλα θπζηθά πεηξψκαηα θαη θαηάιιειεο νξγαληθέο ζπγθνιιεηηθέο χιεο (ξεηίλεο). Σα
πιηθά απηά, πξντφληα ηεο ζχγρξνλεο ηερλνινγίαο, κε πεξηεθηηθφηεηα 91-96% ζε θπζηθά
πεηξψκαηα, κπνξνχλ λα δηαθξηζνχλ ζε ηξεηο θαηεγνξίεο
Σν Σερλεηό κάξκαξν ή Σερλνκάξκαξν είλαη εκθαλέο έγρξσκν ζθπξφδεκα εληζρπκέλν κε
πνιπεζηεξηθέο ίλεο πνπ βγαίλεη ζε πνιιά ρξψκαηα θαη ζρέδηα. Σα πξψηα ηερλεηά κάξκαξα
θαηαζθεπάδνληαλ απφ ζπκπίεζε ζξπκκάησλ καξκάξσλ θαη ηζηκεληνεηδέο ζπγθνιιεηηθνχ πιηθνχ
ζε κεγάινπο φγθνπο, ε επεμεξγαζία ηνπο ήηαλ ε ίδηα κε ηα θπζηθά. ΢ήκεξα ζηελ θαηαζθεπή ηνπο
ρξεζηκνπνηνχληαη ξεηίλεο, πιεξσηηθφ πιηθφ θαη ρξσζηηθέο νπζίεο. Σν ηερλεηφ κάξκαξν
παξάγεηαη ζε θαινχπηα θαη έρεη θαιχηεξε νκνηνκνξθία απφ ην θπζηθφ. Υξεζηκνπνηείηαη φπσο
θαη ην θπζηθφ ζηελ πιαθφζηξσζε δαπέδσλ θαη επέλδπζε ηνίρσλ θηηξίσλ, ζηελ πιαθφζηξσζε
εμσηεξηθψλ ρψξσλ, ζε επέλδπζε ηδαθηψλ θαη άιιεο ρξήζεηο. Σερλεηά κάξκαξα
ρξεζηκνπνηνχληαη θαη ζηελ αξραηνινγία ζηελ ζπληήξεζε αγαικάησλ θαη κλεκείσλ. Με ηερλεηφ
κάξκαξν έρεη θαηαζθεπαζηεί εθκαγείν ηεο δπηηθήο δσθφξνπ ηνπ Παξζελψλα

Ο Σερλνγξαλίηεο ή Σερλεηόο γξαλίηεο είλαη ζπλζεηηθφ ραιαδηαθφ πέηξσκα πνπ

ρξεζηκνπνηείηαη ζαλ δηαθνζκεηηθφ πιηθφ ζε νηθνδνκέο. Ο ηερλνγξαλίηεο θαηαζθεπάδεηαη κε ηα
ίδηα πιηθά κε ην ηερλνκάξκαξν, δειαδή είλαη εκθαλέο έγρξσκν θνλίακα εληζρπκέλν κε
πνιπεζηεξηθέο ίλεο. Έρεη κεγάιε ζθιεξφηεηα θαη είλαη ηδηαίηεξα αλζεθηηθφο, κε ειάρηζηε
απνξξνθεηηθφηεηα, ελψ δελ ρξεηάδεηαη ηελ ζπληήξεζε ελφο θπζηθνχ πιηθνχ. ΢ε ζρέζε κε ην
ηερλεηφ κάξκαξν παξάγεηαη ζε πιάθεο ζπγθεθξηκέλσλ δηαζηάζεσλ, φρη ζε φγθνπο θαη ζε κεγάιε
πνηθηιία ρξσκάησλ. Υξεζηκνπνηείηαη ζε νηθνδνκέο θπξίσο ζε επέλδπζε ηνίρσλ, ζε θνπδίλεο,
ηδάθηα θαη ζπαλίσο επίζηξσζε δαπέδσλ. Ζ παξαγσγή ησλ ηερλνγξαληηψλ δηαθνξνπνηείηαη απφ
απηή ησλ ηερλεηψλ καξκάξσλ, απφ ην γεγνλφο φηη εμαηηίαο ηεο κεγάιεο ζθιεξφηεηάο ηνπο, δελ
παξάγνληαη ππφ κνξθή φγθσλ ησλ νπνίσλ ην ζρίζηκν ζηελ ζπλέρεηα ζα ήηαλ ηδηαίηεξα
ρξνλνβφξν θαη δαπαλεξφ, αιιά θαηεπζείαλ ππφ κνξθή πιαθψλ ζηηο επηζπκεηέο δηαζηάζεηο.

Ο Σερλεηόο Υαιαδίηεο ή Υαιαδίηεο (Quartz) είλαη ζπλζεηηθφ πέηξσκα πνπ πξνέξρεηαη απφ
θπζηθή ραιαδηαθή άκκν ή θνληνπνηεκέλν θπζηθφ ραιαδία.

Ζ δηαδηθαζία παξαγσγήο ηνπο, ζε πιήξσο απηνκαηνπνηεκέλεο γξακκέο παξαγσγήο, είλαη

ζπλνπηηθά ε εμήο:
16
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Σν θπζηθφ πέηξσκα θαηεξγάδεηαη θαηαξρήλ ζε εγθαηαζηάζεηο ζξαχζεο – θνζθίληζεο, γηα λα

απνθηήζεη ηελ απαηηνχκελε, αλάινγα κε ην ηειηθφ πξντφλ, θνθθνκεηξία. ΢ηε ζπλέρεηα, ζε εηδηθέο
εγθαηαζηάζεηο αλάκεημεο, ην θπζηθφ πέηξσκα, ζε αλαινγία ζπλήζσο 91-96% θ.β., αλακεηγλχεηαη
κε ηε ξεηίλε (πνιπεζηεξηθή) θαη ηηο ππφινηπεο πξψηεο χιεο πνπ κπνξεί λα είλαη:

 Πιεξσηηθά πιηθά (fillers) ζε εμαηξεηηθά ιεπηφθνθθε κνξθή, φπσο ην αλζξαθηθφ

αζβέζηην, πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηα ηερλεηά κάξκαξα θαη ην δηνμείδην ηνπ ππξηηίνπ
πλεπκαηηθήο ηαμηλφκεζεο (silex), πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηνπο ηερλεηνχο γξαλίηεο

 Οξπθηέο ρξσζηηθέο χιεο, φπσο νμείδηα κεηάιισλ ζε κνξθή πνχδξαο, φηαλ πξφθεηηαη λα
παξαρζνχλ πξντφληα κε εηδηθά ρξψκαηα

 Πξνζζεηηθά πιηθά, φπσο θαηαιχηεο θαη επηηαρπληέο ξχζκηζεο ηεο ζθιήξπλζεο ηεο
ξεηίλεο, αληηβαθηεξηδηαθά πιηθά, θ.α., ηα νπνία κπνξνχλ λα πξνζδψζνπλ ζην ηειηθφ πξντφλ
νξηζκέλα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά.

Σν κείγκα πξψησλ πιψλ, κεηά ηελ νκνγελνπνίεζή ηνπ νδεγείηαη ζε εηδηθά θαινχπηα
κνξθνπνίεζεο, είηε φγθσλ φηαλ πξφθεηηαη γηα παξαγσγή ηερλεηψλ καξκάξσλ, είηε πιαθψλ φηαλ
πξφθεηηαη γηα παξαγσγή ηερλεηψλ γξαληηψλ θαη ραιαδηηψλ. ΢ε κηα επφκελε θάζε ηεο
παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο, ην κείγκα ησλ πξψησλ πιψλ, πνπ βξίζθεηαη κέζα ζηα εηδηθά
θαινχπηα, νδεγείηαη ζε δηάηαμε ζπκπίεζεο – δφλεζεο ππφ θελφ αέξα, φπνπ γίλεηαη απνκάθξπλζε
ηνπ αέξα απφ ηε κάδα ηνπ θαη ν κεηαζρεκαηηζκφο ηεο ζε ζπκπαγέο πιηθφ κε ηελ εμάζθεζε
πίεζεο θαη ηαπηφρξνλεο δφλεζεο. Αθνινπζεί ε ηειηθή θάζε θαηάιπζεο / πνιπκεξηζκνχ ηεο
ξεηίλεο, ψζηε λα επηηεπρζεί ε ζθιήξπλζε ηεο. ΢ηελ πεξίπησζε ησλ πιαθψλ, ε θαηάιπζε είλαη
επηηαρπλφκελε κε ζπζηήκαηα ζέξκαλζεο, ελψ ζηελ πεξίπησζε ησλ φγθσλ, απηνί απνζεθεχνληαη
γηα νξηζκέλεο εκέξεο ζε θαιπκκέλν ρψξν, κέρξη λα πξαγκαηνπνηεζεί ε ζθιήξπλζε.

Οη φγθνη ησλ ηερλεηψλ καξκάξσλ πνπ παξάγνληαη κε ηελ παξαπάλσ δηαδηθαζία κπνξνχλ ζηε
ζπλέρεηα λα «ζρηζηνχλ» ζε πιάθεο, φπσο νη φγθνη ησλ θπζηθψλ καξκάξσλ, ελψ νη πιάθεο φισλ
ησλ ηερλεηψλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ κπνξνχλ λα θνπνχλ, λα κνξθνπνηεζνχλ θαη λα
θαηεξγαζηνχλ, φπσο νη αληίζηνηρεο πιάθεο απφ θπζηθνχο ιίζνπο. Απφ ηελ θνπή θαη ηελ
θαηεξγαζία ησλ πιαθψλ κεγάισλ δηαζηάζεσλ (πιάθεο ζηηιβσκέλεο, ζπλήζσο, δηαζηάζεσλ
300x125-140 cm ζε πάρε απφ 1 έσο 4 cm) κπνξεί λα παξαρζεί κηα κεγάιε γθάκα ηειηθψλ
πξντφλησλ, ηππνπνηεκέλσλ θαη εηδηθψλ δηαζηάζεσλ, γηα εθαξκνγέο ζηελ νηθνδνκή, φπσο πιάθεο
γηα δαπεδνζηξψζεηο θαη επελδχζεηο εζσηεξηθψλ θαη εμσηεξηθψλ φςεσλ, πιάθεο γηα πάγθνπο, θ.α.

Δθηφο απφ ηα ελδηάκεζα πξντφληα, φπσο είλαη νη πιάθεο κεγάισλ δηαζηάζεσλ, νη κνλάδεο
παξαγσγήο ηερλεηψλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ πξνζθέξνπλ θαη ηειηθά πξντφληα, φπσο γηα
παξάδεηγκα πιάθεο γηα δαπεδνζηξψζεηο, γπαιηζκέλεο ή ηξηκκέλεο, κε ή ρσξίο κπηδνπηάξηζκα, ζε
ηππνπνηεκέλεο δηαζηάζεηο, απφ 30x30, κέρξη θαη 60x60 cm, θ.α.

17
 ΢ηελ αγνξά ζήκεξα ππάξρεη κηα πιεζψξα ηερλεηψλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ, ηα
πεξηζζφηεξα απφ ηα νπνία πξνζθέξνληαη σο επψλπκα πξντφληα (brand names). Πξφθεηηαη γηα
πιηθά κε κνλφρξσκα κε εληππσζηαθνχο ρξσκαηηζκνχο, πιηθά κε δηάθνξα ρξσκαηηθά ζρέδηα θαη
θιέβεο πνπ απνηεινχλ απνκίκεζε θπζηθψλ πεηξσκάησλ, πιηθά πνπ πεξηέρνπλ ζηε κάδα ηνπο
δηάθνξεο δηαθνζκεηηθέο πξνζζήθεο, φπσο γπαιί θ.α.

Σα ηερλεηά δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα, ιφγσ θπξίσο ηεο νκνηνρξσκίαο ηνπο, πνπ εμαζθαιίδεη
νκνηνγέλεηα ζε κεγάινπο ρψξνπο, θαη ησλ ζηαζεξψλ κεραληθψλ ηνπο ραξαθηεξηζηηθψλ, έρνπλ
θεξδίζεη ην ελδηαθέξνλ ηνπ αξρηηεθηνληθνχ θφζκνπ, γηα απηφ θαη έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί ζε πνιιά
ζεκαληηθά projects ζε νιφθιεξν ην θφζκν. Δπηπιένλ, θαζψο πξνζθέξνληαη ζε κηα πινχζηα
γθάκα δσεξψλ θαη εληππσζηαθψλ ρξσκάησλ – κεηαμχ ησλ νπνίσλ θαη ην απφιπην ιεπθφ – πνπ
κπνξνχλ λα θαιχςνπλ θάζε απαίηεζε δηαθφζκεζεο ζηε ζχγρξνλε νηθνδνκηθή, έρνπλ θαηαθηήζεη
αμηφινγν κεξίδην ζηελ αγνξά πιηθψλ επηθάιπςεο επηθαλεηψλ. Ηδηαίηεξα νη ηερλεηνί ραιαδίηεο,
πνπ έρνπλ κεδεληθή ζρεδφλ απνξξνθεηηθφηεηα θαη ραξάδνληαη δχζθνια, ιφγσ ηεο κεγάιεο
ζθιεξφηεηαο ηνπο, πξνηηκνχληαη απφ ηε βηνκεραλία επίπισλ γηα εθαξκνγέο θπξίσο ζε πάγθνπο
θαη άιια ζηνηρεία δηαθφζκεζεο ηεο θνπδίλαο.

2.2.1. Ηδηόηεηεο Σερλεηώλ Γηαθνζκεηηθώλ Πεηξσκάησλ

Σα πιενλεθηήκαηα ησλ ζπλζεηηθψλ πεηξσκάησλ είλαη αξθεηά. Ζ δπλαηφηεηα παξαγσγήο
φγθσλ θαη ζπλεπψο πιαθψλ θαη πιαθηδίσλ γίλεηαη ζε φπνηεο δηαζηάζεηο θαη πνζφηεηεο θάζε
θνξά δεηνχληαη, ρσξίο θχξεο, αλαμηνπνίεηα ππφινηπα θαη άρξεζηα απνθφκκαηα. Δπίζεο
ζεκαληηθή είλαη ε απνθπγή απξφβιεπησλ εθπιήμεσλ ζε φηη αθνξά ηελ «πγεία» θαη ρξσκαηηθή
νκνηνκνξθία φγθσλ θαη πιαθψλ, αθνχ απηή επηιέγεηαη θαηά ηελ ζχλζεζε. Ζ απεμάξηεζε απφ ηηο
παξαγσγηθέο δπλαηφηεηεο θαη ηηο επνρηαθέο ή άιιεο ηδηνξξπζκίεο ηνπ θάζε ιαηνκείνπ παξαγσγήο
ησλ πξψησλ πιψλ ζεσξείηαη ζεκαληηθή απφ ηνπο εκπφξνπο θαη ηνπο θαηαλαισηέο κεηψλνληαο
έηζη ηνλ θίλδπλν απφθηεζεο ησλ πξντφλησλ. Ζ παξαγσγή έηζη θη αιιηψο είλαη απφιπηα
ειεγρφκελε, νδεγψληαο ζε κηα αζθαιή κειέηεο θαη πξφβιεςε ηνπ θφζηνπο. Τπάξρεη επίζεο ε
δπλαηφηεηα κειινληηθήο ζπκπιήξσζεο ή γηα νπνηνδήπνηε ιφγν κεξηθήο αληηθαηάζηαζεο ησλ
πιηθψλ ζην έξγν, αθνχ ε «ζπληαγή» ηεο παξαγσγήο είλαη επαθξηβψο θαηαγεγξακκέλε θαη κπνξεί
λα επαλαιεθζεί κε ηθαλνπνηεηηθή πξνζέγγηζε. ΢εκαληηθή φκσο γηα ηνπο θαηαζθεπαζηέο αιιά
θαη ηνπο ηδηνθηήηεο είλαη ε ζρεηηθά θπζηθή φςε ησλ παξαγνκέλσλ πξντφλησλ θαη νη δπλαηφηεηεο
εθαξκνγήο ηνπο πνπ είλαη αληίζηνηρεο ησλ θπζηθψλ πεηξσκάησλ, θαζψο θαη ε δπλαηφηεηα
ζχλζεζεο πξσηφηππσλ πιηθψλ θαηά παξαγγειία, ζχκθσλα κε ηηο εηδηθέο επηζπκίεο ησλ
θαηαζθεπαζηψλ θάπνηνπ έξγνπ.

Χζηφζν πξνβιήκαηα φπσο ε πδαηναπνξξνθεηηθφηεηα, πνπ παξέκεηλε πςειή εμαηηίαο ηνπ

πεξηερφκελνπ ζξπκκαηηζκέλνπ καξκάξνπ, θαη ε αληνρή ζηελ ηξηβή ρακειή, παξέκελαλ. Ζ
18
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

πεξηερφκελε ζπλζεηηθή ξεηίλε πεξηφξηζε ηελ δπλαηφηεηα ρξήζεο ησλ πιηθψλ ζε εμσηεξηθνχο
ρψξνπο, αθνχ ζε πεξίπησζε πνιπκεξηζκνχ ηεο ππφ ηελ επίδξαζε ησλ αηκνζθαηξηθψλ ζπλζεθψλ,
είλαη δπλαηφλ λα αιιάμεη ην ρξψκα θαη λα αιινησζεί ε πθή ηνπ ζπλζεηηθνχ πεηξψκαηνο. Γηα ηνλ
ίδην ιφγν ηα πιηθά απηά εκθαλίδνπλ επαηζζεζία ζηηο πςειέο ζεξκνθξαζίεο θαη ζηελ άκεζε
επαθή κε πνιχ δεζηέο επηθάλεηεο (π.ρ. θαπηά καγεηξηθά ζθεχε ζε πάγθνπο θνπδίλαο). Γηα ηελ
επίιπζε θάπνησλ απφ απηά ηα πξνβιήκαηα νη παξαγσγνί πξνρψξεζαλ έλα αθφκα βήκα ζηελ
θαηαζθεπή ηερλεηψλ πεηξσκάησλ. Σα ζξχκκαηα ηνπ καξκάξνπ αληηθαηαζηάζεθαλ απφ
θιάζκαηα θπζηθνχ ραιαδηαθνχ πεηξψκαηνο πςειήο πνηφηεηαο θαη θαζαξφηεηαο (ραιαδίηε), ελψ
λέεο γεληέο ζπλζεηηθψλ ξεηηλψλ άξρηζαλ λα ρξεζηκνπνηνχληαη. Καη' απηφλ ηνλ ηξφπν ε
απνξξνθεηηθφηεηα έπεζε ζε κεδεληθά επίπεδα, ε αληνρή ζε ηξηβή αλέβεθε ζε κέγηζηα χςε, ελψ
ν πεξηνξηζκφο ηεο πεξηεθηηθφηεηαο ηνπ πξντφληνο ζε ξεηίλε ζε επίπεδα κηθξφηεξα ηνπ 7-8%
πεξηφξηζε ζεκαληηθά ηνπο θηλδχλνπο πνιπκεξηζκνχ ηνπ ζπλζεηηθνχ πεηξψκαηνο.

Δηδηθφηεξα γηα ηελ Διιεληθή αγνξά, παξφηη δηαηίζεηαη πιεζψξα σξαηφηαησλ θπζηθψλ
καξκάξσλ θαη γξαληηψλ, ηα ζπλζεηηθά πεηξψκαηα έρνπλ ζεκαληηθφ πεδίν εθαξκνγήο θαη
ρξήζεο. Απνηεινχλ ηελ πιένλ ελδεδεηγκέλε ιχζε είηε γηα ηνπο πειάηεο εθείλνπο πνπ δελ
ζηέθνληαη ζηελ κνλαδηθφηεηα ησλ θπζηθψλ πεηξσκάησλ, θαη πξνρσξνχλ ζηελ επηινγή ηνπο κε
θξηηήξην ην δίπηπρν «κεγάιε αληνρή θαηά ηελ ρξήζε - πξαθηηθά θακηά αλάγθε ζπληήξεζεο»,
είηε γηα απηνχο πνπ επηδεηνχλ πεηξψκαηα γηα εθαξκνγέο κε κνληέξλα αηζζεηηθή θαη έληνλνπο
ρξσκαηηθνχο ζπλδπαζκνχο, πνπ είλαη πνιχ ζπλεζηζκέλεο ζηελ ζχγρξνλε αξρηηεθηνληθή θαη
δηαθφζκεζε, θαη κέρξη πξφηηλνο κπνξνχζαλ λα εθαξκνζηνχλ κφλν κε αληαγσληζηηθά πιηθά
(θεξακηθά θαη αθξπιηθά).

2.3. Δκπνξηθή Σαμηλόκεζε

Με εκπνξηθνχο φξνπο ε πιεζψξα εηδψλ θαη ηχπσλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ ηαμηλνκείηαη,

ζπλήζσο, ζε ηξεηο κεγάιεο θαηεγνξίεο, αλάινγα κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ θάζε πιηθνχ θαη ηηο
ηερληθέο εμφξπμεο θαη θαηεξγαζίαο ηνπ:

2.3.1. Μάξκαξα
Μάξκαξν (marble), κε ηελ επηζηεκνληθή έλλνηα ηνπ φξνπ, νλνκάδεηαη, ην κεηακνξθσκέλν
(θξπζηαιινζρηζηψδεο) πέηξσκα, ην νπνίν έρεη πξνέιζεη απφ ηζρπξή κεηακφξθσζε
αζβεζηνιίζσλ θαη δνινκηηψλ. Σν «γλήζην κάξκαξν», θαηά ηελ εκπνξηθή νξνινγία, είλαη
πέηξσκα θξπζηαιιηθφ, ην νπνίν ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο έρεη δεκηνπξγεζεί απφ ηελ πεξαηηέξσ
κεηακφξθσζε θξπζηαιιηθψλ αζβεζηφιηζσλ, δειαδή πεηξσκάησλ ηνπ πξψηνπ ζηαδίνπ

19
κεηακφξθσζεο ησλ αξρηθψλ ηδεκάησλ. Σα κάξκαξα είλαη, ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο, κνλφκηθηα
πεηξψκαηα, ζπλίζηαληαη, δειαδή, απφ έλα θαη κφλν θχξην νξπθηφ, ηνλ αζβεζηίηε (ε
πεξηεθηηθφηεηα νξηζκέλσλ καξκάξσλ ζε αζβεζηίηε θηάλεη ην 99%), ελψ ππάξρνπλ θαη πνιιά
κάξκαξα ζηελ νξπθηνινγηθή ζχζηαζε ησλ νπνίσλ ππεξηεξεί ην νξπθηφ δνινκίηεο (δνινκηηηθά
κάξκαξα). ΢ηηο πεξηπηψζεηο πνπ ηα κάξκαξα πξνέξρνληαη απφ ηε κεηακφξθσζε αζβεζηνιίζσλ
πινχζησλ ζε αξγηιηθά πιηθά, ηφηε πεξηέρνπλ ζηε κάδα ηνπο καξκαξπγία (κνζρνβίηε) θαη
θαινχληαη ζηπνιιίλεο ή ζηπνιιηλνκάξκαξα (cipollino).

Σν ρξψκα ησλ καξκάξσλ είλαη, σο επί ην πιείζηνλ, ιεπθφ - εκίιεπθν έσο γθξη ζε δηάθνξνπο
ηφλνπο, κε δηαθχκαλζε απνρξψζεσλ θαηά δψλεο, ελψ ζε αξθεηέο πεξηπηψζεηο ην ρξψκα κπνξεί
λα είλαη θαη καχξν, πξαζηλσπφ, ξνδ, εξπζξσπφ θ.ιπ. Σν καχξν ρξψκα ησλ καξκάξσλ νθείιεηαη
ζπλήζσο ζηελ παξνπζία νξγαληθψλ νπζηψλ ή ζηδεξνμεηδίσλ ή καγγαληνχρσλ νμεηδίσλ. H
πνηφηεηα ησλ καξκάξσλ εμαξηάηαη, ζε ζεκαληηθφ βαζκφ, απφ ηε ζχζηαζε ησλ πεηξσκάησλ απφ
ηα νπνία πξνήιζαλ, θαζψο θαη απφ ην βαζκφ ηεο κεηακφξθσζήο ηνπο.

Γλήζηα θξπζηαιιηθά ειιεληθά κάξκαξα είλαη ηα ιεπθά κάξκαξα Πεληέιεο θαη Γηνλύζνπ, ηα
ιεπθά – εκίιεπθα κάξκαξα ηεο πεξηνρήο Γξάκαο - Καβάιαο – Θάζνπ, ηα κάξκαξα
Σξαλνβάιηνπ Κνδάλεο, ηα κάξκαξα Νάμνπ, ηα ξνδ κάξκαξα Λαύθνπ Πειίνπ θ.ά.

΢ηελ εκπνξηθή νξνινγία ηεο αγνξάο ησλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ κάξκαξν νλνκάδεηαη
θάζε πέηξσκα κηθξήο έσο κέζεο ζθιεξφηεηαο, πνπ απνηειείηαη απφ νξπθηά ζθιεξφηεηαο 3 έσο
4 ηεο θιίκαθαο Mohs (φπσο ην νξπθηφ αζβεζηίηεο), ην νπνίν επηδέρεηαη ιείαλζε θαη ζηίιβσζε
θαη κπνξεί λα θνπεί ζε πιάθεο κηθξνχ πάρνπο. Χο κάξκαξα, επνκέλσο, ζηελ αγνξά ησλ
καξκάξσλ ραξαθηεξίδνληαη φρη κφλν ηα γλήζηα θξπζηαιιηθά κάξκαξα, αιιά θαη δηάθνξα άιια
δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα, φπσο είλαη δηάθνξνη αζβεζηφιηζνη, ηξαβεξηίλεο, φλπρεο
(νλπρνκάξκαξα), αιάβαζηξα, ιαηππνπαγή πεηξψκαηα (breccias), θαζψο θαη νη νθεηηαζβεζηίηεο
θαη ζεξπεληηλίηεο (πξάζηλα κάξκαξα) θ.ά.

2.3.2. Γξαλίηεο
Γξαλίηεο (granite), κε ηελ επηζηεκνληθή έλλνηα ηνπ φξνπ, νλνκάδεηαη ην ζπκπαγέο
εθξεμηγελέο πινπηψλην πέηξσκα ζηε δνκή ηνπ νπνίνπ ζπκκεηέρνπλ ηα νξπθηά ραιαδίαο,
αιθαιηνχρνη άζηξηνη (νξζφθιαζην) θαη καξκαξπγίαο (θπξίσο βηνηίηεο) ή θεξνζηίιβε ή απγίηεο.
΢ηελ νξπθηνινγηθή ζχζηαζε ησλ γξαληηψλ κπνξεί λα ππάξρνπλ, θαηά πεξίπησζε, ζε κηθξή
αλαινγία θαη ηα νξπθηά καγλεζίηεο, αηκαηίηεο, απαηίηεο, δηξθφλην θαη ηνπξκαιίλεο. ΢ε έλα
ηππηθφ γξαληηηθφ πέηξσκα ε κέζε επί ηνηο εθαηφ νξπθηνινγηθή ηνπ ζχζηαζε είλαη: αιθαιηνχρνη
άζηξηνη (νξζφθιαζην) 45%, ραιαδίαο 30%, πιαγηφθιαζηα (αιβίηεο) 15%, θαη βηνηίηεο 10%, ελψ
ζηε ρεκηθή ηνπ ζχζηαζε ην SiO2 θπκαίλεηαη κεηαμχ 61-82%. Σν ρξψκα ησλ γλήζησλ γξαληηψλ
πνηθίιεη, αλάινγα κε ην ρξψκα ησλ επηκέξνπο νξπθηψλ ηνπο. Σν ρξψκα ηνπ ραιαδία ζηα
20
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

γξαληηηθά πεηξψκαηα πνηθίιεη θαη είλαη ζπλήζσο ππφιεπθν, ππνθχαλν, εξπζξσπφ θαη νξηζκέλεο
θνξέο θηηξηλσπφ. Οη αιθαιηνχρνη άζηξηνη παξνπζηάδνληαη ζαξθφρξσκνη, θηηξηλφρξσκνη,
ππφιεπθνη ή εξπζξσπνί, ελψ ηα πιαγηφθιαζηα, ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο ππφιεπθα ή
θηηξηλφρξσκα. Οη θξχζηαιινη ηεο θεξνζηίιβεο έρνπλ κνξθή κειαλνπξάζηλσλ θφθθσλ ή
κηθξνζθνπηθψλ ξάβδσλ.

Οη γλήζηνη γξαλίηεο, αλάινγα κε ηελ νξπθηνινγηθή ηνπο ζχζηαζε, δηαθξίλνληαη ζε δηάθνξεο

πνηθηιίεο θαη ηχπνπο, φπσο βηνηηηηθνί γξαλίηεο, θεξνζηηιβηθνί γξαλίηεο, γξαλνδηνξίηεο, δειαδή
γξαλίηεο κε απμεκέλε πεξηεθηηθφηεηα ζε πιαγηφθιαζηα (π.ρ. αλνξζίηεο) θ.ά. Γλήζηνη γξαλίηεο,
πνιχ γλσζηνί ζηελ αγνξά ησλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ είλαη νη African Red (Nφηηα
Αθξηθή), Balmoral Red θαη Βaltic Brown (Φηλιαλδία), Βlanco Cristal (Ηζπαλία) θ.ά.

΢ηελ εκπνξηθή νξνινγία ηεο αγνξάο δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ, γξαλίηεο νλνκάδεηαη θάζε
θπζηθφ ζπκπαγέο πέηξσκα πνπ απνηειείηαη απφ νξπθηά κε ζθιεξφηεηα απφ 5 έσο 7 ηεο
θιίκαθαο Mohs, φπσο είλαη ν ραιαδίαο θαη νη άζηξηνη, ην νπνίν επηδέρεηαη ιείαλζε θαη κπνξεί λα
ρξεζηκνπνηεζεί σο πιηθφ δφκεζεο ή/θαη δηαθφζκεζεο. Γξαλίηεο, επνκέλσο, νλνκάδνληαη ζην
εκπφξην φρη κφλν νη γλήζηνη γξαλίηεο, αιιά θαη πνιιά άιια πιηθά, φπσο δηάθνξα εθξεμηγελή
πεηξψκαηα, πινπηψλεηα θαη εθαηζηεηαθά, ηα κεηακνξθσκέλα πεηξψκαηα κε νξπθηνινγηθή
ζχζηαζε παξφκνηα κε εθείλε ησλ γξαληηψλ (π.ρ. γλεχζηνη θαη ραιαδίηεο), θαζψο θαη νξηζκέλα
αζβεζηνιηζηθά πιηθά κε κεγάιε ζθιεξφηεηα. Λφγσ ηεο ζθιεξφηεηάο ηνπ, ν γξαλίηεο
ρξεζηκνπνηείηαη επξέσο σο δηαθνζκεηηθφ πιηθφ. Υξεζηκνπνηείηαη, επίζεο, γηα ηελ θαηαζθεπή
εηδηθνχ ζθπξνδέκαηνο, ζηελ νδνπνηία θαη ζε άιιεο δνκηθέο θαηαζθεπέο. Μεηά απφ επεμεξγαζία
θαη ιείαλζε ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε δηαθφζκεζε θηηξίσλ θαη θπξίσο κε ηελ εζσηεξηθή θαη
εμσηεξηθή επέλδπζε πξνζφςεσλ, επίζεο ζηε δηαθφζκεζε ηδαθηψλ, ζε θνπδίλεο θαη ζπαλίσο ζε
δάπεδα ιφγσ ηεο αθξηβήο ηηκήο ηνπ. Δπίζεο, ιφγσ ηεο ζθιεξφηεηαο, ηνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ
θαηαζθεπή αγαικάησλ.

Σν θαλνληθφ ρξψκα ησλ γξαληηψλ θαίλεηαη κεηά ηε ιείαλζε. Ζ αθαηέξγαζηε επηθάλεηα

γξαλίηε ραξαθηεξίδεηαη απφ κηα ζακπάδα θαη ην ρξψκα θαίλεηαη αλνηθηφηεξν απφ ην θαλνληθφ.
΢πρλά, νη ηερλίηεο εθκεηαιιεχνληαη απηή ηελ εμάξηεζε ηνπ ρξψκαηνο απφ ην βαζκφ θαηεξγαζίαο
ηεο επηθάλεηαο ηνπ πιηθνχ γηα λα δεκηνπξγνχλ πάλσ ζηελ ίδηα επηθάλεηα, δηαθνζκεηηθά κνηίβα.
Σν ρξψκα ησλ γξαληηψλ βέβαηα εμαξηάηαη απφ ην είδνο, ηελ πεξηεθηηθφηεηα θαη ηε δηάηαμε ησλ
νξπθηνινγηθψλ ηνπο ζπζηαηηθψλ. Μεξηθνί γξαλίηεο έρνπλ ζρεδφλ ιεπθφ ρξψκα επεηδή πεξηέρνπλ
κεγάιν πνζνζηφ ιεπθψλ αζηξίσλ. Δάλ ηα νξπθηνινγηθά ζπζηαηηθά είλαη κεγάια θαη
θαηαλέκνληαη νκνηφκνξθα κέζα ζηε γξαληηηθή κάδα ηφηε ην πέηξσκα παίξλεη έλα ηεθξφ ρξψκα.
Δπίζεο, αλ νη ζθνχξνη καξκαξπγίεο δελ είλαη νκνηφκνξθα θαηαλεκεκέλνη, αιιά ζπγθεληξσκέλνη
θαηά νκάδεο, ηφηε ην πέηξσκα εκθαλίδεηαη πνιχ αλνηθηφηεξν παξφιν πνπ ε πεξηεθηηθφηεηα ζ’
απηά ηα κειαλνθξαηηθά νξπθηά είλαη ίδηα. ΢ηνπο ρνλδξφθνθθνπο γξαλίηεο, νη κεγάινη άζηξηνη
21
δίλνπλ έλα πνιχ αλνηθηφ ρξψκα. Οη θφθθηλνη γξαλίηεο νθείινπλ ην ρξψκα ηνπο ζηνπο άζηξηνπο
ζε ζπλδπαζκφ κε άιια ζηδεξνχρα θπξίσο νξπθηά. Σν θίηξηλν ρξψκα κεξηθψλ γξαληηψλ
νθείιεηαη ζηνπο θίηξηλνπο αζηξίνπο, αιιά κπνξεί λα έρεη ζρεκαηηζηεί θαη απφ ηε δηάιπζε
ζηδήξνπ. ΢ε άιια πεηξψκαηα ηα κειαλνθξαηηθά ζπζηαηηθά ηνπο πνπ ππάξρνπλ ζε κεγάιε
αλαινγία πξνζδίδνπλ ζθνπξφρξσκνπο ρξσκαηηζκνχο.

2.3.3. Άιιεο Φπζηθέο Πέηξεο

΢ηε κεγάιε απηή θαηεγνξία θαηαηάζζνληαη ηα θπζηθά δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα ηα νπνία δελ
κπνξνχλ λα ηαμηλνκεζνχλ ζηηο δχν πξνεγνχκελεο, είηε γηαηί δελ εμνξχζζνληαη πάληνηε ζε κνξθή
εκπνξεχζηκσλ φγθσλ κεγάισλ δηαζηάζεσλ, ψζηε λα θνπνχλ ζηε ζπλέρεηα ζε πιάθεο κηθξνχ
πάρνπο, είηε γηαηί δελ επηδέρνληαη ή δελ «θξαηνχλ» ιείαλζε θαη ζηίιβσζε. Σέηνηα δηαθνζκεηηθά
πεηξψκαηα είλαη δηάθνξνη ςακκίηεο, αζβεζηφιηζνη θαη άιια πεηξψκαηα θαηάιιεια γηα
παξαγσγή ιηζνζσκάησλ γηα ιηζνδνκέο, ραιαδίηεο, ζρηζηφιηζνη, πνξθχξεο, εθαηζηηνγελή
πεηξψκαηα, γλεχζηνη πνπ παξνπζηάδνπλ ζρηζηφηεηα θ.ά.

Σα δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα, πνπ ηαμηλνκνχληαη ζηελ θαηεγνξία απηή, εμνξχζζνληαη ζπλήζσο

ζε κνξθή φγθσλ κηθξψλ δηαζηάζεσλ, απφ ηνπο νπνίνπο κε ζξαχζε ή θνπή παξάγνληαη πιάθεο
φηαλ ην πέηξσκα παξνπζηάδεη ζρηζηφηεηα, ή ιηζνζψκαηα πνηθίισλ ζρεκάησλ θαη δηαζηάζεσλ,
φπσο γσληφιηζνη, πέηξεο ιηζνδνκψλ, θπβφιηζνη γηα ιηζνζηξψζεηο θ.ά., Σα ηειηθά πξντφληα απφ
απηά ηα πεηξψκαηα έρνπλ ζπλήζσο ηξαρηέο ηηο εκθαλείο ηνπο επηθάλεηεο (πειεθεκέλεο,
ακκνβνιηζκέλεο θ.ιπ.) θαη ρξεζηκνπνηνχληαη ηφζν ζηελ νηθνδνκηθή, φζν θαη ζε έξγα αζηηθνχ
ζρεδηαζκνχ. ΢ηελ θαηεγνξία απηή θαηαηάζζνληαη επίζεο θαη δηάθνξα πεηξψκαηα ηα νπνία δελ
έρνπλ πιήξσο ιηζνπνηεζεί, δελ είλαη, δειαδή, ζπκπαγή.

Γηεπθξηλίδεηαη φηη, ζήκεξα, κε ηα κεραλήκαηα πνπ ππάξρνπλ γηα ηελ θνπή – θαηεξγαζία ησλ
δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ, πνιιά ηειηθά πξντφληα απφ θπζηθνχο ιίζνπο θαη εηδηθά ηα πξντφληα
κηθξψλ δηαζηάζεσλ κε ηξαρηέο ηηο εκθαλείο ηνπο επηθάλεηεο (π.ρ. ζθαπηηζαξηζηέο πιάθεο),
κπνξνχλ λα πξνέξρνληαη απφ δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα θαη ησλ ηξηψλ παξαπάλσ εκπνξηθψλ
θαηεγνξηψλ (κάξκαξα, γξαλίηεο, άιιεο πέηξεο). Σν γεγνλφο απηφ, ζε αξθεηέο πεξηπηψζεηο,
κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη ζχγρπζε ζε φ,ηη αθνξά ηελ εκπνξηθή ηαμηλφκεζε ησλ πεηξσκάησλ απφ
ηα νπνία πξνέξρνληαη απηά ηα πξντφληα. Γηα απηφ θαη είλαη ζθφπηκν θαηά ηελ εκπνξηθή
ηαμηλφκεζε ησλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ λα ιακβάλνληαη ππφςε, κεηαμχ άιισλ, θαη νη
κέζνδνη θαη νη ηερληθέο θνπήο θαη θαηεξγαζίαο ηνπο, πνπ παξνπζηάδνπλ αξθεηέο δηαθνξνπνηήζεηο
αλά θαηεγνξία πιηθνχ.

22
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

2.4. Ολνκαηνινγία

΢ηνπο πίλαθεο ζπλδπαζκέλεο νλνκαηνινγίαο ησλ δηαθφξσλ πξντφλησλ ηεο EUROSTAT,

ζχκθσλα κε ηνπο νπνίνπο γίλεηαη θαηαγξαθή ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ ζην δηεζλέο εκπφξην,
πξνβιέπεηαη γηα ηα πξντφληα απφ θπζηθνχο ιίζνπο ε εμήο ηαμηλφκεζε:

Πίλαθαο 1: Σαμηλφκεζε δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ θαηά Eurostat

Κσδ. 25 15: Πεξηιακβάλνληαη κάξκαξα, ηξαβεξηίλεο, βειγηθνί θαη άιινη αζβεζηφιηζνη θαη
αιάβαζηξν ζε κνξθή αθαηέξγαζησλ φγθσλ θαη εκηθαηεξγαζκέλσλ πιαθψλ.
Πεξηιακβάλνληαη γξαλίηεο, πνξθπξίηεο, βαζάιηεο, ςακκίηεο θαη άιιεο πέηξεο γηα
Κσδ. 25 16: γιππηηθή ή γηα ηελ νηθνδνκή ζε κνξθή αθαηέξγαζησλ φγθσλ θαη
εκηθαηεξγαζκέλσλ πιαθψλ.
Κσδ. 25 14: Πεξηιακβάλνληαη ζρηζηφιηζνη αθαηέξγαζηνη.

Κσδ. 68 01: Πεξηιακβάλνληαη θπβφιηζνη γηα ιηζφζηξσηα, θξάζπεδα θαη πιάθεο γηα
πιαθνζηξψζεηο εθηφο απφ απηέο πνπ πξνέξρνληαη απφ ζρηζηφιηζνπο.
Πεξηιακβάλνληαη φια ηα ηειηθά πξντφληα απφ θπζηθνχο ιίζνπο ηα νπνία
ηαμηλνκνχληαη πεξαηηέξσ κε εμαςήθην θσδηθφ ζε πξντφληα απφ:

Κσδ. 68 02:  Μάξκαξα, Σξαβεξηίλεο, Αιάβαζηξα

 Άιιεο αζβεζηνχρεο πέηξεο
 Γξαλίηεο
 Άιιεο πέηξεο

Κσδ. 68 03: Πεξηιακβάλνληαη πιάθεο ζρηζηφιηζσλ γηα ζηέγεο, πξνζφςεηο θαη άιιεο
εθαξκνγέο.

΢ηελ αγνξά ησλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ έρεη θαζηεξσζεί λα νλνκαηίδνληαη ηα δηάθνξα

πιηθά κε νλφκαηα ηα νπνία είηε παξαπέκπνπλ ζηελ πεξηνρή φπνπ εμνξχζζεηαη ην πέηξσκα, φπσο
Λεπθό κάξκαξν Θάζνπ ή Λεπθό Γηνλύζνπ Πεληέιεο, είηε είλαη νλφκαηα θαζαξψο εκπνξηθά,
κε ηελ έλλνηα ηνπ brand name (επψλπκν πξντφλ), φπσο ΥΡΤ΢Ζ ΑΡΑΥΝΖ ή GOLDEN
SPIDER, KYKNOS, ARISTON WHITE, θ.ά., ψζηε ην θάζε πιηθφ λα απνθηά ηε δηθή ηνπ
ηαπηφηεηα. Ζ πιεζψξα ησλ πιηθψλ, φκσο, πνπ δηαηίζεληαη ζηελ αγνξά, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ
πιεζψξα εκπνξηθψλ νλνκάησλ, πνπ ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο αθνξνχλ ζην ίδην πιηθφ ή ζε
δηαινγέο ηνπ ίδηνπ πιηθνχ, δεκηνπξγεί ζχγρπζε, ηδηαίηεξα φηαλ ζηηο πξνδηαγξαθέο δεκνπξάηεζεο
ζεκαληηθψλ έξγσλ ηα πιηθά αλαθέξνληαη κε ηα εκπνξηθά ηνπο νλφκαηα. Ζ ζχγρπζε επηηείλεηαη
ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ην φλνκα ηνπ πιηθνχ δελ πξνζδηνξίδεη ηνλ ηχπν ηνπ πεηξψκαηνο, πνπ
πξέπεη λα είλαη γλσζηφο ζηνλ ηερληθφ θφζκν ηνπ ηνκέα ησλ θαηαζθεπψλ φηαλ επηιέγεη πιηθά γηα
δηάθνξεο εθαξκνγέο.

΢ε κηα πξνζπάζεηα λα αληηκεησπηζηεί ην παξαπάλσ πξφβιεκα, έηζη ψζηε ην φλνκα ηνπ θάζε
πιηθνχ λα απνδίδεη πιεξέζηεξα ηελ ηαπηφηεηά ηνπ, ζπληάρζεθε ε πξφηππε επξσπατθή
πξνδηαγξαθή ΔΝ 12440:2000 «Φπζηθνί ιίζνη. Κξηηήξηα νλνκαηνδνζίαο», ε νπνία πξνβιέπεη
23
ηππηθό όλνκα γηα ηα δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα, ην νπνίν βαζίδεηαη ζε ζπγθεθξηκέλα θξηηήξηα
νλνκαηνινγίαο ησλ θπζηθψλ ιίζσλ. Πην ζπγθεθξηκέλα ε παξαπάλσ πξνδηαγξαθή πξνβιέπεη φηη
γηα θάζε πιηθφ, πέξα απφ ην εκπνξηθφ ηνπ φλνκα, πξέπεη λα νξίδεηαη ζηηο εκπνξηθέο ζπλαιιαγέο
θαη ην ηππηθφ ηνπ φλνκα, δειαδή έλα ζχλζεην φλνκα, ην νπνίν ζα πξέπεη λα πεξηιακβάλεη φξνπο
πνπ ζρεηίδνληαη κε:

 ην επηζηεκνληθφ φλνκα ηνπ πεηξψκαηνο, φπσο απηφ θαζνξίδεηαη απφ ηα πεηξνγξαθηθά

ηνπ ραξαθηεξηζηηθά,
 ην ηππηθφ ρξψκα ηνπ πιηθνχ,
 ηε ζέζε ηνπ ιαηνκείνπ εμφξπμεο, ε νπνία πξέπεη λα είλαη φζν γίλεηαη πην αθξηβήο,
 άιια ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά, φπσο είλαη ε παξνπζία θιεβψλ, ε πθή, ε γεσινγηθή
ειηθία ηνπ πεηξψκαηνο θ.ά.

Γηα παξάδεηγκα, γηα ηε γλσζηή ζηε δηεζλή αγνξά ηηαιηθή πέηξα Pietra Serena, ην
παξαδνζηαθφ φλνκα ηεο νπνίαο δελ πξνζδηνξίδεη ηα πεηξνγξαθηθά ηεο ραξαθηεξηζηηθά, νχηε ηελ
πξνέιεπζε ηεο, αθνχ παξφκνηα πέηξα εμνξχζζεηαη ζε ηξεηο πεξηνρέο ηεο Ηηαιίαο (Αscoli,
Σrasimeno θαη Firenzuola), ζα πξέπεη, ζχκθσλα κε ηελ πξνδηαγξαθή ΔΝ 12440:2000, λα
αλαθέξεηαη ζηηο εκπνξηθέο ζπλαιιαγέο, εθηφο απφ ην παξαδνζηαθφ φλνκα θαη ην ηππηθφ φλνκα
ηνπ πιηθνχ, δειαδή θαη ε νλνκαζία «Αλνηθηόγθξηδνο ςακκίηεο Firenzuola», εθφζνλ ε πέηξα
πξνέξρεηαη απφ ιαηνκεία ηεο πεξηνρήο Firenzuola, ζηελ Σνζθάλε ηεο Ηηαιίαο. Χζηφζν, ζηελ
πξάμε θαη ζε δηεζλέο επίπεδν, ε παξαπάλσ πξνδηαγξαθή ειάρηζηα εθαξκφδεηαη, κέρξη ζήκεξα
ηνπιάρηζηνλ, κε απνηέιεζκα ν ηερληθφο θφζκνο λα ρξεηάδεηαη, φηαλ απηφ είλαη απαξαίηεην, λα
αθηεξψλεη ρξφλν γηα λα πξνζδηνξίζεη κε αθξίβεηα ηελ ηαπηφηεηα δηαθφξσλ πιηθψλ θαη ηδηαίηεξα
ησλ λέσλ πιηθψλ πνπ πξνέξρνληαη απφ δηάθνξεο ρψξεο.

24
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

3. ΥΑΡΑΚΣΖΡΗ΢ΣΗΚΑ ΓΗΑΚΟ΢ΜΖΣΗΚΧΝ
ΠΔΣΡΧΜΑΣΧΝ

Σα κάξκαξα, νη γξαλίηεο θαη ηα άιια θπζηθά δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα έρνπλ έλα επξχηαην πεδίν
εθαξκνγψλ, φρη κφλν γηα ην αηζζεηηθφ απνηέιεζκα πνπ εμαζθαιίδνπλ, αιιά θαη γηαηί πιεξνχλ
απαηηήζεηο ηερληθέο, νηθνινγηθέο θαη νηθνλνκηθέο. Ζ επηινγή θπζηθψλ δηαθνζκεηηθψλ
πεηξσκάησλ θαίλεηαη φηη εμαζθαιίδεη ηελ θαιχηεξε ζρέζε πνηφηεηαο / ηηκήο, θαζψο απφ κειέηε
ηνπ Ηλζηηηνχηνπ Battelle ηεο Γεξκαλίαο, ζηελ νπνία έγηλε ζχγθξηζε 10 δηαθνξεηηθψλ πιηθψλ γηα
δαπεδνζηξψζεηο, πξνέθπςε φηη ηα θπζηθά δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα, αλ θαη αθξηβά πιηθά
απνδεηθλχνληαη νηθνλνκηθφηεξα θαη κέζα ζε ρξνληθφ δηάζηεκα κεξηθψλ ρξνλψλ, ιφγσ ηεο
αληνρήο ηνπο θαη ιφγσ ηνπ κηθξφηεξνπ θφζηνπο πνπ απαηηείηαη γηα ηελ πξνζηαζία θαη ηνλ
θαζαξηζκφ ηνπο (Πεγή: Λαζθαξίδεο, Παηξώλεο – «΢ήκαλζε CE γηα ηα δνκηθά πιηθά από
δηαθνζκεηηθά πεηξώκαηα», 2008)

. Καηά ηελ επηινγή θπζηθψλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ πξέπεη λα αληηκεησπίδεηαη κε

πξνζνρή ην δήηεκα ηεο θαηαιιειφηεηαο γηα ηελ ρξήζε πνπ πξννξίδνληαη, ψζηε λα απνθεπρζνχλ
πξνβιήκαηα απφ θζνξέο ή αιινηψζεηο πνπ νθείινληαη θαηά θαλφλα ζηηο θιηκαηηθέο,
πεξηβαιινληηθέο θαη άιιεο δπζκελείο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ ζηελ πεξηνρή θαηαζθεπήο.

3.1. Πξνδηαγξαθέο

΢ε γεληθέο γξακκέο, νη παξάγνληεο πνπ εμεηάδνληαη θαηά ηελ επηινγή δηαθνζκεηηθψλ

πεηξσκάησλ γηα έλα νηθνδνκηθφ έξγν, εηδηθά φηαλ απηφ είλαη ζεκαληηθφ, είλαη νη εμήο:
 Ζ δπλαηφηεηα εμαζθάιηζεο ησλ απαηηνχκελσλ πνζνηήησλ πιηθνχ κέζα ζηνπο ρξφλνπο
πνπ πξνβιέπνληαη ζην ρξνλνδηάγξακκα νινθιήξσζεο ηνπ έξγνπ.
 Ζ δηαζεζηκφηεηα ηνπ πιηθνχ κεηά ηελ νινθιήξσζε ηνπ έξγνπ, γηα επεθηάζεηο ή
επηζθεπέο
 Ζ δπλαηφηεηα κεηαπνίεζεο ηνπ πιηθνχ ζηα ηειηθά πξντφληα πνπ πξνβιέπνληαη ζηηο
πξνδηαγξαθέο ηνπ έξγνπ (δηαζηάζεηο πιαθψλ, είδνο επηθαλεηαθήο θαηεξγαζίαο ησλ ηειηθψλ
πξντφλησλ, θ.ά.)
 Σν θφζηνο πξνκήζεηαο θαη ηνπνζέηεζεο

25
 Σα θπζηθά, κεραληθά θαη ινηπά πνηνηηθά ραξαθηεξηζηηθά (πεηξνγξαθηθή, νξπθηνινγηθή,
ρεκηθή αλάιπζε, θ.ά.) ησλ πξντφλησλ απφ θπζηθά δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα πξέπεη λα πιεξνχλ
νξηζκέλεο ειάρηζηεο απαηηήζεηο.

Σα ραξαθηεξηζηηθά ησλ θπζηθψλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ ζχκθσλα κε ηηο

ελαξκνληζκέλεο πξνδηαγξαθέο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (πξφηππα EN) γηα ηνπο θπζηθνχο ιίζνπο
θαη γηα ηα δνκηθά πιηθά απφ θπζηθνχο ιίζνπο, πξέπεη λα ειέγρνληαη κε εξγαζηεξηαθή έξεπλα θαη
κε ζεηξά δνθηκψλ ζε δηαπηζηεπκέλα εξγαζηήξηα, έηζη ψζηε λα πηζηνπνηείηαη ε θαηαιιειφηεηα
ηνπ γηα ηηο ζπγθεθξηκέλεο εθαξκνγέο γηα ηηο νπνίεο πξννξίδεηαη (ηέηνηνη έιεγρνη θαη δνθηκέο
γίλνληαλ θαη κε βάζε ηεο πξνδηαγξαθέο DIN Γεξκαλίαο, UNI Ηηαιίαο, ASTM Ζ.Π.Α., θ.ά.) Οη
ηερληθνί πεξηνξηζκνί ζην εκπφξην κπνξεί λα εμαιεηθζνχλ κφλν εάλ επηηεπρζεί ε ελαξκφληζε ησλ
δηαθνξεηηθψλ ηερληθψλ δηαζαθελίζεσλ θαη θαλνληζκψλ ζηηο δηάθνξεο Δπξσπατθέο ρψξεο.
΢πλεπψο θξίλεηαη απαξαίηεην γηα ηνπο παξαγσγνχο δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ λα γλσξίδνπλ
ηνπο γεληθνχο θαλφλεο πνπ έζεζε ε Δπξσπατθή Κνηλφηεηα σο βάζε γη’ απηή ηελ ελαξκφληζε.
Δπηπιένλ, ζηα πξντφληα απφ θπζηθνχο ιίζνπο πνπ πξννξίδνληαη γηα ηνλ νηθνδνκηθφ ηνκέα ζηελ
αγνξά ηεο Δ.Δ. ππάξρεη θαη ζήκαλζε CE πνπ πηζηνπνηεί φηη πξφθεηηαη γηα πξντφληα θαηάιιεια
γηα ηηο ρξήζεηο γηα ηεο νπνίεο πξννξίδνληαη.

3.1.1. ΢ήκαλζε CE

Δηθόλα 1: Παξάδεηγκα ζήκαλζεο CE

26
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ζ ππνρξέσζε ηεο ζήκαλζεο CE απνξξέεη απφ ηελ γεληθή Οδεγία 89/106/EEC πνπ ηζρχεη
ζηελ Δ.Δ. γηα φια ηα δνκηθά πιηθά θαη πξνβιέπεη φηη ζηελ αγνξά κπνξνχλ λα πξνσζνχληαη κφλν
δνκηθά πιηθά θαηάιιεια γηα ηηο ρξήζεηο γηα ηηο νπνίεο πξννξίδνληαη. Σα πιηθά απηά πξέπεη λα
ηθαλνπνηνχλ ηα εηδηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ έξγσλ ζηα νπνία πξφθεηηαη λα ρξεζηκνπνηεζνχλ. Ζ
νδεγία 89/106/ΔΟΚ «Πξνϊόληα Δνκηθώλ Έξγωλ», επηβάιιεη ηελ ππνρξέσζε ζπκκφξθσζεο ησλ
δνκηθψλ πξντφλησλ: κε ηα εζληθά πξφηππα, πνπ απνηεινχλ κεηαθνξά ησλ εληειιφκελσλ
επξσπατθψλ πξνηχπσλ, θαζψο θαη κε ηηο επξσπατθέο ηερληθέο εγθξίζεηο. Οη βαζηθέο έλλνηεο ηεο
νδεγίαο 89/106/ΔΟΚ είλαη νη εμήο:

 Γνκηθφ πξντφλ λνείηαη θάζε πξντφλ ην νπνίν θαηαζθεπάδεηαη γηα λα ελζσκαησζεί, θαηά
ηξφπν δηαξθή, ζε δνκηθά έξγα.
 Σα θξάηε κέιε ιακβάλνπλ ηα αλαγθαία κέηξα ψζηε λα εμαζθαιηζηεί φηη ηα πξντφληα
κπνξνχλ λα δηαηίζεληαη ζηελ αγνξά εθφζνλ είλαη θαηάιιεια γηα ηε ρξήζε πνπ πξννξίδνληαη.
 Σα δνκηθά πξντφληα είλαη θαηάιιεια γηα ηε ρξήζε πνπ πξννξίδνληαη, εάλ έρνπλ
ραξαθηεξηζηηθά ηέηνηα ψζηε ην έξγν ζην νπνίν ζα ελζσκαησζνχλ, λα κπνξεί λα ηθαλνπνηήζεη ηηο
απαηηήζεηο κεραληθήο αληνρήο θαη επζηάζεηαο, ππξαζθάιεηαο, πγηεηλήο, αζθάιεηαο ρξήζεο,
πξνζηαζίαο θαηά ηνπ ζνξχβνπ θαη εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο θαη ζπγθξάηεζεο ζεξκφηεηαο

Οη βαζηθέο απαηηήζεηο πξνυπνζέηνπλ πξνβιεπηέο ελέξγεηεο επί ηνπ έξγνπ θαη πξέπεη λα
πιεξνχληαη επί κηα νηθνλνκηθψο απνδεθηήο δηάξθεηα δσήο. Δπίζεο νη Δπξσπατθέο ηερληθέο
πξνδηαγξαθέο φπσο νξίδνληαη ζηελ νδεγία είλαη:

 ελαξκνληζκέλα επξσπατθά πξφηππα (CEN)

 επξσπατθέο ηερληθέο εγθξίζεηο (EOTA)
 αλαγλσξηζκέλεο εζληθέο πξνδηαγξαθέο

Σα πξντφληα πνπ ζπκθσλνχλ κε κηα απφ ηηο αλσηέξσ πξνδηαγξαθέο θέξνπλ ηε ζήκαλζε CE.

΢ηα πιαίζηα ηεο παξαπάλσ Οδεγίαο φια ηα δνκηθά πιηθά ζηελ αγνξά ηεο Δ.Δ. πξέπεη λα
θέξνπλ ζήκαλζε CE θαη λα ζπλνδεχνληαη απφ ζρεηηθή πηζηνπνίεζε ζπκκφξθσζεο, ε νπνία,
αλάινγα κε ην πξντφλ, εθδίδεηαη είηε απφ δηαπηζηεπκέλν φξγαλν πηζηνπνίεζεο, είηε απφ ηνλ ίδην
ηνλ παξαγσγφ θαη κε δηθή ηνπ επζχλε. ΢αλ ΢ήκαλζε CE ζηελ πεξίπησζε ηεο νδεγίαο
89/106/ΔΟΚ, λνείηαη ε ζήκαλζε πνπ δεηθλχεη φηη ην πξντφλ ζπκκνξθψλεηαη κε ηα ζρεηηθά
εζληθά πξφηππα πνπ κεηαθέξνπλ ηα ελαξκνληζκέλα επξσπατθά πξφηππα ή κε ηηο επξσπατθέο
ηερληθέο εγθξίζεηο, θαη φηη ην ζχζηεκα βεβαίσζεο ηεο ζπκκφξθσζεο, πνπ νξίδεηαη κε απφθαζε
ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο, έρεη νξζψο εθαξκνζηεί απφ ηνλ παξαγσγφ. Τπεχζπλνο γηα ηε
βεβαίσζε φηη, ην πξντφλ ζπκθσλεί κε ηηο απαηηήζεηο κηαο ηερληθήο πξνδηαγξαθήο είλαη ν
θαηαζθεπαζηήο ή αληηπξφζσπφο ηνπ εγθαηεζηεκέλνο ζηελ ΔΔ.

27
 Ζ βεβαίσζε ζπκκφξθσζεο επηηξέπεη ζηνλ θαηαζθεπαζηή ή ζηνλ αληηπξφζσπφ ηνπ λα
ηνπνζεηήζεη ηε ζήκαλζε CE ζην πξντφλ. Ζ δήισζε ζπκκφξθσζεο βαζίδεηαη ζε απνηειέζκαηα
ζπγθεθξηκέλσλ δνθηκψλ θαη ζε ειέγρνπο παξαγσγήο ζην εξγνζηάζην, ζχκθσλα κε ηα αθφινπζα:

 Οη δνθηκέο θαη νη έιεγρνη ηεο παξαγσγήο ζην εξγνζηάζην γίλνληαη απφ ηνλ παξαγσγφ ηνπ
πξντφληνο θαη ε δήισζε ζπκκφξθσζεο απφ έλα δηαπηζηεπκέλν φξγαλν πηζηνπνίεζεο
 Οη δνθηκέο ησλ πξντφλησλ γίλνληαη απφ δηαπηζηεπκέλν εξγαζηήξην θαη νη έιεγρνη ηεο
παξαγσγήο ζην εξγνζηάζην απφ ηνλ παξαγσγφ.
 Οη δνθηκέο ησλ πξντφλησλ θαη νη έιεγρνη ηεο παξαγσγήο ζην εξγνζηάζην γίλνληαη κε
επζχλε ηνπ παξαγσγνχ

΢πγθεθξηκέλα γηα ηα ζπζηήκαηα ζπκκφξθσζεο ππάξρνπλ 4 επίπεδα αμηνιφγεζεο ηεο

ζπκκφξθσζεο ηα νπνία δηαθνξνπνηνχληαη κεηαμχ ηνπο θαη έγθεηληαη ζηα θαζήθνληα ηνπ
παξαγσγνχ ή ελφο αλαγλσξηζκέλνπ νξγαληζκνχ, φπσο θαίλεηαη παξαθάησ:

Πίλαθαο 2: Δπίπεδα αμηνιφγεζεο βεβαίσζεο ζπκκφξθσζεο γηα ζήκαλζε CE

΢Τ΢ΣΖΜΑ
ΚΑΘΖΚΟΝΣΑ
1+ 1 2+ 2 3 4
ΠΑΡΑΓΧΓΟ΢
ΓΖΛΧ΢Ζ ΢ΤΜΜΟΡΦΧ΢Ζ΢ Υ Υ Υ Υ
Δξγνζηαζηαθφο έιεγρνο παξαγσγήο (ΔΔΠ) Υ Υ Υ Υ Υ Υ
Αξρηθή δνθηκή πξντφληνο Υ Υ Υ
Πξφζζεηνο έιεγρνο δεηγκάησλ Υ Υ Υ
ΑΝΑΓΝΧΡΗ΢ΜΔΝΟ΢ ΟΡΓΑΝΗ΢ΜΟ΢
ΠΗ΢ΣΟΠΟΗΖ΢Ζ ΠΡΟΗΟΝΣΟ΢ Υ Υ
ΠΗ΢ΣΟΠΟΗΖ΢Ζ ΔΔΠ Υ Υ
Αξρηθή δνθηκή πξντφληνο Υ Υ Υ
1ε Δπηζεψξεζε εξγνζηαζίνπ / ΔΔΠ Υ Υ Υ Υ
Γηαξθήο αμηνιφγεζε ηνπ ΔΔΠ Υ Υ Υ
Γνθηκή δεηγκάησλ απφ αγνξά / εξγνηάμηα Υ

Σα ραξαθηεξηζηηθά ησλ πξντφλησλ απφ θπζηθνχο ιίζνπο πνπ λα ειέγρνληαη γηα λα ππάξρεη
πηζηνπνίεζε ηεο πνηφηεηάο ηνπο θαη λα είλαη δπλαηή ε ζήκαλζε CE, θαζψο θαη ην ζχζηεκα
δήισζεο ηεο ζπκκφξθσζεο, αλαθέξνληαη ζηηο πξφζθαηεο πξφηππεο επξσπατθέο πξνδηαγξαθέο
ΔΝ, πνπ έρνπλ ππνρξεσηηθή ηζρχ ζηελ αγνξά ησλ ρσξψλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο.
28
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

3.1.2. Δπξσπατθά Πξόηππα γηα Πξντόληα από Φπζηθνύο Λίζνπο

Γηα ηα πξφηππα πνπ ηζρχνπλ ή ζα ηζρχζνπλ γηα δνκηθά πιηθά απφ δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα
εξγάδνληαη ηέζζεξηο Σερληθέο Δπηηξνπέο (TC) ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο Σππνπνίεζεο (CEN):

 CEN/TC 246 “Φπζηθνί Λίζνη”

 CEN/TC178 “΢ηνηρεία πιαθφζηξσζεο θαη θξάζπεδα ”
 CEN/TC128 “Πξντφληα γηα αζπλερή θάιπςε επελδχζεσλ ζηεγψλ”
 CEN/TC 125 “Σνηρνπνηία”

CEN/TC 246 - “Φπζηθνί Λίζνη”

Ζ επηηξνπή αζρνιείηαη θπξίσο κε πξφηππα πξντφλησλ θαη κεζφδσλ δνθηκψλ γηα θπζηθνχο,
ηερληθνχο θαη κσζατθνχο ιίζνπο. Ζ CEN/TC246 είλαη δνκεκέλε ζε 3 νκάδεο εξγαζίαο. Ζ πξψηε
κε αληηθείκελν ηελ «νξνινγία θαη ηαμηλφκεζε», ε δεχηεξε νκάδα πνπ αζρνιείηαη κε «κεζφδνπο
δνθηκψλ» θαη ε ηξίηε νκάδα κε αληηθείκελν «πξνδηαγξαθέο πξντφλησλ».

CEN/TC178 - “΢ηνηρεία πιαθόζηξσζεο θαη θξάζπεδα”

Ζ TC178 είλαη δνκεκέλε κε 2 νκάδεο εξγαζίαο. Ζ νκάδα εξγαζίαο 2 εηνίκαζε 3 πξφηππα γηα
εμσηεξηθέο πιαθνζηξψζεηο, ηα νπνία έρνπλ πηνζεηεζεί απφ ηνλ Γεθέκβξην ηνπ 2001 σο
ελαξκνληζκέλα Δπξσπατθά Πξφηππα θαη αλαθέξνληαη ζηελ επίζεκε εθεκεξίδα ηεο θνηλφηεηαο.

CEN/TC128 “Πξντόληα γηα αζπλερή θάιπςε επελδύζεσλ ζηεγώλ”

Ζ νκάδα εξγαζίαο 8 ηεο CEN/TC128 εηνίκαζε έλα πξφηππν κε ηίηιν «Πξντφληα ιίζηλα
θαη ζρηζηνιηζηθά γηα αζπλερείο επηθαιχςεηο ζηεγψλ θαη επελδχζεηο», απνηεινχκελν απφ δχν
ηκήκαηα (Μέξνο 1 & 2) ηα νπνία έρνπλ πηνζεηεζεί ζε δηαθνξεηηθέο εκεξνκελίεο, 2004
(αλαθέξεηαη ζηελ επίζεκε εθεκεξίδα ηεο θνηλφηεηαο) θαη 2000 αληίζηνηρα.

CEN/TC 125 “Σνηρνπνηία”

Σνλ Ηνχλην ηνπ 2004 ε CEN/TC125 εηνίκαζε ηελ ηειηθή κνξθή ηνπ πξνηχπνπ ΔΝ 771-6 κε
ηίηιν: «Υαξαθηεξηζηηθά ζηνηρείσλ ηνηρνπνηίαο - Μέξνο 6: ΢ηνηρεία ηνηρνπνηίαο θπζηθψλ ιίζσλ»

Σα πην ζεκαληηθά επξσπατθά πξφηππα γηα πξντφληα απφ θπζηθνχο ιίζνπο είλαη ηα παξαθάησ:

 ΔΝ 1467:2003 Φπζηθνί ιίζνη – αθαηέξγαζηνη φγθνη – Απαηηήζεηο (πξναηξεηηθφ)

 ΔΝ 1468:2003 Φπζηθνί ιίζνη – αθαηέξγαζηεο πιάθεο – Απαηηήζεηο (πξναηξεηηθφ)
 ΔΝ 1341:2001 Πιάθεο απφ θπζηθνχο ιίζνπο γηα εμσηεξηθέο πιαθνζηξψζεηο. Απαηηήζεηο
θαη κέζνδνη δνθηκψλ.
 ΔΝ 1342:2001 Κπβφιηζνη απφ θπζηθνχο ιίζνπο γηα εμσηεξηθέο πιαθνζηξψζεηο.
Απαηηήζεηο θαη κέζνδνη δνθηκψλ

29
  ΔΝ 1343:2001 Κξάζπεδα απφ θπζηθνχο ιίζνπο γηα εμσηεξηθέο πιαθνζηξψζεηο.
Απαηηήζεηο θαη κέζνδνη δνθηκψλ.
 ΔΝ 1469 Πξντφληα θπζηθψλ ιίζσλ – Πιάθεο γηα επελδχζεηο – Απαηηήζεηο
 ΔΝ 12057 Πξντφληα θπζηθψλ ιίζσλ – Γηαζηαζηνινγεκέλα πιαθίδηα (Modular tiles) –
απαηηήζεηο
 ΔΝ 12058 Πξντφληα θπζηθψλ ιίζσλ – Πιάθεο γηα δάπεδα θαη ζθάιεο – Απαηηήζεηο
 ΔΝ 12326-1:2004 ΢ρηζηφιηζνη θαη ιίζηλα πξντφληα γηα αζπλερείο επηθαιχςεηο ζηεγψλ
θαη επελδχζεηο. Μέξνο 1: Πξνδηαγξαθέο πξντφλησλ
 ΔΝ 12326:2-2004 ΢ρηζηφιηζνη θαη ιίζηλα πξντφληα γηα αζπλερείο επηθαιχςεηο ζηεγψλ
θαη επελδχζεηο. Μέξνο 2: Μέζνδνη δνθηκψλ

Σα πξψηα δχν πξφηππα είλαη πξναηξεηηθά. ΢ηα ηξία επφκελα, πνπ έρνπλ ηεζεί ζε ηζρχ
απφ ηνλ Οθηψβξην ηνπ 2003 θαη πξνβιέπνπλ ηελ ππνρξέσζε γηα ζήκαλζε CE, πξνβιέπεηαη,
εθηφο απφ ηελ ππνρξεσηηθή αλαθνξά ηεο πεηξνγξαθηθήο νλνκαζίαο ηνπ πεηξψκαηνο, θαη ν
έιεγρνο ησλ εμήο βαζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ:

Πιάθεο γηα εμσηεξηθέο πιαθνζηξώζεηο

 Αληνρή ζε θάκςε – Flexural strength (EN 12372)

 Αληνρή ζε θάκςε κεηά απφ δνθηκή ζε παγεηφ – Frost Resistance (ΔΝ 12371)
 Αληίζηαζε ζηελ νιίζζεζε – Slip resistance
 Αληίζηαζε ζε απφηξηςε – Abrasion resistance
 Πξναηξεηηθά κπνξνχλ λα ειέγρνληαη θαη άιια ραξαθηεξηζηηθά ησλ πξντφλησλ, φπσο ε
πδαηνπεξαηφηεηα ζε αηκνζθαηξηθή πίεζε (ΔΝ 13755), θ.ά.

Κπβόιηζνη γηα εμσηεξηθέο πιαθνζηξώζεηο

 Αληνρή ζε ζιίςε – Compression strength (EN 1926)

 Αληνρή ζε ζιίςε κεηά απφ δνθηκή ζε παγεηφ – Frost resistance (EN 12371)
 Αληίζηαζε ζηελ νιίζζεζε – Slip resistance
 Αληίζηαζε ζε απφηξηςε – Abrasion resistance
 Πξναηξεηηθά κπνξνχλ λα ειέγρνληαη θαη άιια ραξαθηεξηζηηθά ησλ πξντφλησλ, φπσο ε
πδαηνπεξαηφηεηα ζε αηκνζθαηξηθή πίεζε (ΔΝ 13755), θ.ά.

Κξάζπεδα γηα εμσηεξηθέο πιαθνζηξώζεηο

 Αληνρή ζε θάκςε – Flexural strength (EN 12372)

 Αληνρή ζε θάκςε κεηά απφ δνθηκή ζε παγεηφ – Frost Resistance (ΔΝ 12371)
 Πξναηξεηηθά κπνξνχλ λα ειέγρνληαη θαη άιια ραξαθηεξηζηηθά ησλ πξντφλησλ, φπσο ε
πδαηνπεξαηφηεηα ζε αηκνζθαηξηθή πίεζε (ΔΝ 13755), θ.ά.
30
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Αληίζηνηρα ζηηο πξφηππεο πξνδηαγξαθέο γηα πιάθεο επέλδπζεο φςεσλ (ΔΝ 1469) θαη πιάθεο
γηα δάπεδα θαη ζθάιεο (ΔΝ 12058) πξνβιέπεηαη εθηφο απφ ηελ ππνρξεσηηθή αλαθνξά ηεο
πεηξνγξαθηθήο νλνκαζίαο ηνπ πεηξψκαηνο (ΔΝ12407) θαη ν έιεγρνο ησλ παξαθάησ βαζηθψλ
ραξαθηεξηζηηθψλ, πξνθεηκέλνπ απηά λα κπνξνχλ λα θέξνπλ ηε ζήκαλζε CE:

Πιάθεο γηα επέλδπζε όςεσλ

 Αληνρή ζε θάκςε – Flexural strength (EN 12372 ή ΔΝ 13161)

 Αληνρή ζε θάκςε κεηά απφ δνθηκή ζε παγεηφ – Frost Resistance (ΔΝ 12371), αλ
πξφθεηηαη γηα εμσηεξηθή επέλδπζε
 Φνξηίν ζξαχζεο ζηελ νπή αγθχξσζεο – Breaking Load at dowel hole (EN 13364), αλ
ππάξρεη κεραληθή ππνζηήξημε
 Φαηλφκελε ππθλφηεηα θαη αλνηρηφ πνξψδεο –Apparent density and real density (ΔΝ
1936)
 Αληίζηαζε ζηε γήξαλζε κε ζεξκηθφ αηθληδηαζκφ – Resistance to ageing by thermical
shock (EN 14066), αλ απαηηείηαη ζε εμσηεξηθή επέλδπζε
 Πξναηξεηηθά κπνξνχλ λα ειέγρνληαη θαη άιια ραξαθηεξηζηηθά ησλ πξντφλησλ, φπσο ε
πδαηνπεξαηφηεηα ζε αηκνζθαηξηθή πίεζε (ΔΝ 13755), θαη δηα ηξηρνεηδψλ (ΔΝ 1925), θ.ά.

Πιάθεο γηα δάπεδα θαη ζθάιεο

 Αληνρή ζε θάκςε – Flexural strength (EN 12372)

 Αληνρή ζε θάκςε κεηά απφ δνθηκή ζε παγεηφ – Frost Resistance (ΔΝ 12371), αλ
πξφθεηηαη γηα εμσηεξηθφ ρψξν
 Αληίζηαζε ζηελ νιίζζεζε – Slip resistance (ΔΝ 14231), εμαηξνχληαη ηα «ξίρηηα»
 Αληίζηαζε ζηε γήξαλζε κε ζεξκηθφ αηθληδηαζκφ – Resistance to ageing by thermical
shock (EN 14066), αλ απαηηείηαη ζε εμσηεξηθφ ρψξν

 Πξναηξεηηθά κπνξνχλ λα ειέγρνληαη θαη άιια ραξαθηεξηζηηθά ησλ πξντφλησλ, φπσο ε

πδαηνπεξαηφηεηα ζε αηκνζθαηξηθή πίεζε (ΔΝ 13755), δηα ηξηρνεηδψλ (ΔΝ 1925), ε θαηλφκελε
ππθλφηεηα θαη ην αλνηρηφ πνξψδεο (ΔΝ 1936), ε αληίζηαζε ζε απφηξηςε (ΔΝ 14157) θ.ά.

3.1.3. Γηαδηθαζία γηα ΢ήκαλζε CE

Σα βήκαηα γηα ζήκαλζε CE είλαη ηα εμήο:

1. Αξρηθή δνθηκή ηχπνπ: ΢ηα ελαξκνληζκέλα πξφηππα δίλεηαη ε ιίζηα ησλ νπζηαζηηθψλ
ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ ζα πξέπεη λα δειψλνληαη κε ηελ ζήκαλζε CE.

31
 2. Απφθαζε γηα ηηο ηηκέο ησλ νπζηαζηηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ ζα δειψλνληαη: Απηή
ζηεξίδεηαη ζηα απνηειέζκαηα δνθηκψλ πνπ γίλνληαη ζηα ηειηθά πξντφληα.
3. Δθαξκνγή ζπζηήκαηνο ειέγρνπ παξαγσγήο ζε εξγνζηάζην: Ο θαηαζθεπαζηήο ζα πξέπεη
λα θαζνξίζεη ηηο δηαδηθαζίεο ειέγρνπ ηεο παξαγσγήο πνπ ζα ζηεξίδεηαη ζε θαλνληθέο
επηζεσξήζεηο θαη δνθηκέο ηνπ αθαηέξγαζηνπ πιηθνχ, ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο θαη ησλ
ηειηθψλ πξντφλησλ.
4. Πξνεηνηκαζία ηεο δήισζεο ζπκκφξθσζεο

Με ηελ νινθιήξσζε ησλ βεκάησλ 1 έσο 3 γίλεηαη ε δήισζε ζπκκφξθσζεο πνπ πεξηέρεη ην
φλνκα ηνπ θαηαζθεπαζηή, ηελ ηνπνζεζία παξαγσγήο, ηελ πεξηγξαθή ηνπ πξντφληνο, ηηο ηηκέο ησλ
ραξαθηεξηζηηθψλ θαη ηνλ αξηζκφ θαη ηίηιν ηνπ πξνηχπνπ ζην νπνίν ζπκκνξθψλεηαη ην πξντφλ.

΋ηαλ νινθιεξσζνχλ απηά, θαη ππάξρνπλ αξθεηέο ηηκέο απφ δνθηκέο, κπνξεί λα
πξαγκαηνπνηεζεί κία ζηαηηζηηθή επεμεξγαζία θαη λα δεισζεί ε θαηψηεξε ππνινγηζκέλε ηηκή.
Καηφπηλ ν παξαγσγφο ή έλαο εμνπζηνδνηνχκελνο εθπξφζσπφο ζα πξνεηνηκάζεη ηελ «Γήισζε
ζπκκφξθσζεο». Ζ δήισζε πεξηιακβάλεη ην φλνκα θαη ηελ δηεχζπλζε ηνπ παξαγσγνχ, ηελ
πεξηγξαθή ηνπ πξντφληνο, ηηο ηηκέο ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη ηα ελαξκνληζκέλα πξφηππα, ην
φλνκα θαη ζέζε ηνπ εμνπζηνδνηεκέλνπ πξνζψπνπ γηα λα ππνγξάςεη ηελ δήισζε θαη ην φλνκα
θαη δηεχζπλζε ηνπ εξγαζηεξίνπ.

Ο παξαγσγφο ή ν εθπξφζσπφο ηνπ είλαη ππεχζπλνο γηα ηελ απφδνζή ηεο ΢ήκαλζεο. Σν
ζχκβνιν CE γηα ηα πξντφληα πξέπεη λα εκθαλίδεηαη ζηε ζπζθεπαζία ή/θαη ζηα ζπλνδεχνληα
εκπνξηθά έγγξαθα θαη πξέπεη λα ζπλνδεχεηαη απφ ηηο αθφινπζεο πιεξνθνξίεο:

 Αλαθνξά ζην πξφηππν ΔΝ 1469

 Σν φλνκα ή ην ραξαθηεξηζηηθφ γλψξηζκα ηνπ παξαγσγνχ ή ηνπ εηζαγσγέα, εάλ ν
δεχηεξνο είλαη επηθνξηηζκέλνο λα εγγπεζεί ηελ ζπκκφξθσζε ηνπ πξντφληνο
 Σα δχν ηειεπηαία ςεθία ηνπ έηνπο θαηά ην νπνίν απνδφζεθε ην CE
 Ζ ηαμηλφκεζε ηνπ πξντφληνο θαη ε ηειηθή ρξήζε ηνπ
 Οη ελδείμεηο γηα λα αλαγλσξίδνληαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πξντφληνο

Ζ δήισζε ζπκκφξθσζεο επηηξέπεη ηελ επηζχλαςε ζήκαλζεο, πνπ απνηειείηαη απφ ηα

γξάκκαηα CE θαη εκθαλίδεηαη ζηε ζπζθεπαζία θαη/ή ζηα ζπλνδεπηηθά εκπνξηθά έγγξαθα. Ζ
ζήκαλζε CE δελ είλαη ζήκαλζε πνηφηεηαο αιιά απνδεηθλχεη φηη ν θαηαζθεπαζηήο έιαβε ππφςε
ην λνκνζεηηθφ πιαίζην θαη ζπκκνξθψζεθε κε επξσπατθά πξφηππα ή επξσπατθέο ηερληθέο
εγθξίζεηο. Υσξίο ζήκαλζε CE, παξαγσγνί θαη εηζαγσγείο, κεηνλεθηνχλ απέλαληη ζε
ζπκκνξθνχκελνπο αληαγσληζηέο.

32
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

3.2. Φπζηθνκεραληθά Υαξαθηεξηζηηθά θαη Γνθηκέο

Γηα ηνλ έιεγρν θαη ηηο δνθηκέο ησλ θπζηθψλ θαη κεραληθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ πξντφλησλ
απφ θπζηθνχο ιίζνπο έρεη εθδνζεί κηα ζεηξά πξνηχπσλ επξσπατθψλ πξνδηαγξαθψλ ΔΝ. Οη
πξφηππεο πξνδηαγξαθέο κπνξνχλ λα δηαθξηζνχλ ζε:
 Γνθηκέο γηα ηα θπζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πεηξψκαηνο
 Γνθηκέο γηα ηα κεραληθά ραξαθηεξηζηηθά πξντφλησλ απφ θπζηθνχο ιίζνπο
 Γνθηκέο γηα ηελ εθηίκεζε ηεο ζπκπεξηθνξάο ησλ πξντφλησλ απφ θπζηθνχο ιίζνπο ζε
δπζκελείο ζπλζήθεο.

3.2.1. Φπζηθά Υαξαθηεξηζηηθά

 Φαηλόκελε θαη Πξαγκαηηθή Ππθλόηεηα – Apparent Density and Real Density

Φαηλφκελε ππθλφηεηα είλαη ν ιφγνο ηεο κάδαο πεηξψκαηνο πξνο ην θαηλφκελν φγθν ηνπ.
Αληίζηνηρα πξαγκαηηθή ππθλφηεηα είλαη ν ιφγνο ηεο κάδαο πεηξψκαηνο πξνο ηνλ πξαγκαηηθφ ηνπ
φγθν. Πξφθεηηαη γηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ είλαη αλαγθαία γηα ηνλ ππνινγηζκφ θνξηίσλ ζηηο
θαηαζθεπέο. Σα ραξαθηεξηζηηθά απηά πξέπεη λα πξνζδηνξίδνληαη ζχκθσλα κε ηελ πξφηππε
επξσπατθή πξνδηαγξαθή ΔΝ 1936: 1999

 Αλνηθηό θαη Οιηθό Πνξώδεο – Open and Total Porosity

Αλνηθηφ πνξψδεο νλνκάδεηαη ν ιφγνο ηνπ φγθνπ ησλ θελψλ ή πφξσλ ηνπ πεηξψκαηνο πξνο
ηνλ θαηλφκελν φγθν ηνπ. Δλψ σο νιηθφ πνξψδεο νξίδεηαη ν ιφγνο ηνπ φγθνπ ησλ θελψλ ή πφξσλ
ηνπ πεηξψκαηνο πξνο ηνλ πξαγκαηηθφ ηνπ φγθν. Ζ γλψζε ηνπ πνξψδνπο έρεη ηδηαίηεξε ζεκαζία
γηαηί φζν πην πνξψδεο είλαη έλα πιηθφ, ηφζν πεξηζζφηεξν εκπνηίδεηαη νπφ ην λεξφ, πνπ κπνξεί ζε
πεξίπησζε ζεξκνθξαζηαθψλ κεηαβνιψλ λ πξνθαιέζεη ζεηξά πξνβιεκάησλ. Σν πνξψδεο πξέπεη
λα πξνζδηνξίδεηαη ζχκθσλα κε ηελ πξφηππε επξσπατθή πξνδηαγξαθή ΔΝ 1936: 1999.

 Τδαηναπνξξόθεζε ζε αηκνζθαηξηθή πίεζε – Water absorption at atmospheric

pressure (% θαηά βάξνο)

Τδαηναπνξξφθεζε ζε αηκνζθαηξηθή πίεζε νλνκάδεηαη ν ιφγνο ηεο κάδαο ηνπ λεξνχ πνπ
ππάξρεη ζε θνξεζκέλν κε λεξφ δνθίκην πεηξψκαηνο πξνο ηε κάδα ηνπ μεξνχ δνθηκίνπ. Ζ ηδηφηεηα
απηή πνπ θαζνξίδεη ηελ θαηαιιειφηεηα ελφο πεηξψκαηνο γηα ρξήζε ζε εμσηεξηθνχο ρψξνπο
πξέπεη λα πξνζδηνξίδεηαη ζχκθσλα κε ηελ πξφηππε επξσπατθή πξνδηαγξαθή ΔΝ 13755: 2001

33
  ΢πληειεζηήο πδαηναπνξξόθεζεο δηα ηξηρνεηδώλ – Water absorption coefficient by
capillarity (gr/m2s0,5)

Ο ζπληειεζηήο πδαηναπνξξφθεζεο δηα ηξηρνεηδψλ εθθξάδεη ηελ πνζφηεηα ηνπ λεξνχ πνπ
απνξξνθάηαη αλά κνλάδα επηθάλεηαο ηνπ πεηξψκαηνο θαη ζε ζπλάξηεζε κε ην ρξφλν κέζσ ηνπ
θαηλνκέλνπ ησλ ηξηρνεηδψλ. Ο ζπληειεζηήο απηφο πξέπεη λα πξνζδηνξίδεηαη ζχκθσλα κε ηελ
πξφηππε επξσπατθή πξνδηαγξαθή ΔΝ 1925: 1999 φηαλ ην αλνηθηφ πνξψδεο ελφο πεηξψκαηνο πνπ
πξννξίδεηαη γηα εμσηεξηθή ρξήζε είλαη κεγαιχηεξν ηνπ 1-2%

 ΢πληειεζηήο γξακκηθήο ζεξκηθήο δηαζηνιήο – Thermal linear expansion coefficient

Πξφθεηηαη γηα ηδηφηεηα πνπ πξέπεη λα είλαη γλσζηή φηαλ ρξεηάδεηαη λα ππνινγηζηεί ην πιάηνο
αξκψλ δηαζηνιήο ζε θαηαζθεπέο απφ πέηξα εθηεζεηκέλεο ζε κεγάιεο ζεξκνθξαζηαθέο κεηαβνιέο
(επελδχζεηο φςεσλ θηηξίσλ, εμσηεξηθέο πιαθνζηξψζεηο, επελδχζεηο ηδαθηψλ θ.ιπ.). Ο
ζπληειεζηήο απηφο πξέπεη λα πξνζδηνξίδεηαη ζχκθσλα κε ηελ πξφηππε επξσπατθή πξνδηαγξαθή
prEN 14581.

Πίλαθαο 3: Δλδεηθηηθέο ηηκέο θπζηθψλ ηδηνηήησλ δηαθφξσλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ

Η. Φαηλόκελε εηδηθή ππθλόηεηα, kgr/m3

Μάξκαξα (Γνινκηηηθά) ~ 2820
΢εξπεληηλίηεο θαη νθηηαζβεζηίηεο ~ 2780
Μάξκαξα (Αζβεζηηηηθά) ~ 2710
Γξαλίηεο ~ 2600
Σξαβεξηίλεο - πσξφιηζνη ~ 2400
II. Πνξώδεο, % θ.ν.
Άξγηινη 44 – 50, πνξψδε
Φακκίηεο 7 – 34, εμαηξεηηθά πνξψδε
Ζθαηζηεηαθνί ηφθθνη 20 – 30, πνξψδε
Σξαβεξηίλεο 5 – 10 αξθεηά πνξψδε
΢πκπαγείο αζβεζηφιηζνη 0,4 – 2,0, νιίγν πνξψδε
Γξαλίηεο 0,4 – 1,5, νιίγν πνξψδε
Βαζάιηεο ζπκπαγείο 0,2 – 0,9, ζπκπαγή
΢εξπεληηλίηεο 0,1 – 0,6, ζπκπαγή
ΗΗΗ. Τδαηναπνξξόθεζε, % θ.β.
΢πκπαγείο αζβεζηφιηζνη θαη κάξκαξα 0,06-0,34
Γξαλίηεο θαη ζπγγελή πεηξψκαηα 0,35
Κνηλνί αζβεζηφιηζνη θαη νθηηαζβεζηίηεο 0,4-0,45
Πνξψδεηο αζβεζηφιηζνη θαη ηξαβεξηίλεο 1,15

34
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

3.2.2. Μεραληθά Υαξαθηεξηζηηθά

 Αληνρή ζε ζιίςε – Compressive Strength (MPa)

Ζ αληνρή ζε ζιίςε (κνλναμνληθή) είλαη ην θνξηίν αλά κνλάδα επηθάλεηαο πνπ κπνξεί λα
πξνθαιέζεη παξακφξθσζε ή ζξαχζε ππφ δηαηκεηηθή ηάζε. Πξνζδηνξίδεηαη (ζε επίπεδν θάζεην
ή/θαη παξάιιειν ζην επίπεδν ζηξψζεο/αληζνηξνπίαο ηνπ πεηξψκαηνο) ζχκθσλα κε ηελ
πξνδηαγξαθή ΔΝ 1926: 1999 γηα πξντφληα δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ πνπ πξννξίδνληαη γηα
ηνηρνπνηία θαη γηα θέξνληαη ζηνηρεία, θαζψο θαη θπβφιηζνπο γηα πιαθνζηξψζεηο.

Πίλαθαο 4: Δλδεηθηηθέο ηηκέο αληνρήο ζε ζιίςε

ΔΗΓΖ ΠΔΣΡΧΜΑΣΧΝ ΑΝΣΟΥΖ ΢Δ ΘΛΗΦΖ, kg/cm2

Γξαλίηεο & ζπγγελή πεηξψκαηα ~2000
Οθηηαζβεζηίηεο ~1500
Γλήζηα κάξκαξα & ζπκπαγείο αζβεζηφιηζνη ~1500-900
Καηαπνλεκέλνη αζβεζηφιηζνη, δηάθνξα ~900-650
ιαηππνπαγή & ηξαβεξηίλεο

 Αληνρή ζε θάκςε κε θεληξηθή θόξηηζε – Flexural Strength under concentrated load

(MPa)

Δθθξάδεη ηελ αληνρή ησλ πιαθψλ ελφο πεηξψκαηνο ζε θάκςε θαη πξνζδηνξίδεηαη (ζε επίπεδν
θάζεην ή/θαη παξάιιειν ζην επίπεδν ηεο ζηξψζεο/αληζνηξνπίαο ηνπ πεηξψκαηνο) ζχκθσλα κε
ηελ πξφηππε πξνδηαγξαθή ΔΝ 12372: 1999 γηα πξντφληα δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ πνπ ζα
θαηαπνλεζνχλ ζε θάκςε, φπσο ιεπηά πιαθίδηα, πιάθεο δαπεδνζηξψζεσλ, επελδχζεσλ, θ.α..

Πίλαθαο 5: Δλδεηθηηθέο ηηκέο αληνρήο ζε θάκςε

ΔΗΓΖ ΠΔΣΡΧΜΑΣΧΝ ΑΝΣΟΥΖ ΢Δ ΚΑΜΦΖ, kg/cm2

Φακκίηεο 30-100
Σξαβεξηίλεο 40-100
Αζβεζηφιηζνη 50-200
Μάξκαξα 60-200
Γξαλίηεο 75-200
Βαζάιηεο 100-250

 Αληνρή ζε θάκςε ππό ζηαζεξή ξνπή – Flexural Strength under constant moment
(MPa)

Πξνζδηνξίδεηαη ζχκθσλα κε ηελ πξφηππε επξσπατθή πξνδηαγξαθή ΔΝ 13161: 2001 ζηα

πξντφληα δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ πνπ ζα θαηαπνλεζνχλ ζε θάκςε.
35
  Αληίζηαζε ζε απόηξηςε – Abrasion resistance (mm)

Δθθξάδεη ηελ αληνρή ζηε θζνξά ηεο επηθάλεηαο πνπ πξνθαιείηαη απφ ηελ θπθινθνξία
νρεκάησλ θαη αλζξψπσλ. Χο θζνξά νξίδεηαη ε απψιεηα πιηθνχ ζηελ επηθάλεηα ησλ πξντφλησλ.
Ζ αληίζηαζε ζε απφηξηςε πξνζδηνξίδεηαη κε ηελ πξφηππε επξσπατθή πξνδηαγξαθή ΔΝ 14157.

 Δλέξγεηα ζξαύζεο κε θξνύζε –Rupture energy by Impact (Joules)

Δθθξάδεη ηελ αληνρή ησλ πιαθψλ ελφο πεηξψκαηνο ζηε ζξαχζε απφ πηψζε αληηθεηκέλσλ.
Πξνζδηνξίδεηαη ζχκθσλα κε ηελ πξφηππε επξσπατθή πξνδηαγξαθή ΔΝ 14205:2003. Ζ αληνρή ζε
θξνχζε εθθξάδεηαη θαη κε ην χςνο ζε cm απφ ην νπνίν φηαλ πέζεη κηα ζθαίξα ζπγθεθξηκέλεο
κάδαο κπνξεί λα πξνθαιέζεη ηε ζξαχζε ηεο πιάθαο ζπγθεθξηκέλσλ δηαζηάζεσλ.

 Αληίζηαζε ζηελ νιίζζεζε (κε ηελ βνήζεηα ζπζθεπήο δνθηκήο κε εθθξεκέο) – Slip
resistance by means of the pendulum tester

Δθθξάδεη ηελ αληίζηαζε ζηελ νιίζζεζε πνπ παξνπζηάδεη ε επηθάλεηα κηαο πιάθαο. Πξφθεηηαη
γηα ηδηφηεηα πνπ έρεη ζρέζε κε ηελ αζθάιεηα φζσλ ζα πεξπαηήζνπλ πάλσ ζε αληίζηνηρε
επηθάλεηα θαη πξνζδηνξίδεηαη κε ηελ πξφηππε επξσπατθή πξνδηαγξαθή ΔΝ 14231:2003.

 Φνξηίν ζξαύζεο ζηελ νπή αγθύξσζεο – Breaking Load at dowel hole

Δθθξάδεη ηελ αληνρή ζηεξέσζεο πνπ παξνπζηάδνπλ νη πιάθεο φηαλ ζηεξεψλνληαη κε

κεηαιιηθά αγθχξηα ζηα άθξα ηνπο ζε εμσηεξηθέο επελδχζεηο φςεσλ θηηξίσλ. Πξνζδηνξίδνληαη
ζχκθσλα κε ηελ πξφηππε επξσπατθή πξνδηαγξαθή ΔΝ 13364:2001.

 Γπλακηθό θνξηίν ειαζηηθόηεηαο – Dynamic elastic modulus (GPa)

΋ηαλ έλα πέηξσκα βξεζεί ππφ ηελ επίδξαζε εμσηεξηθήο ηάζεο, πθίζηαηαη παξακφξθσζε ε
νπνία νδεγεί ζε αιιαγή ησλ δηαζηάζεσλ, ηνπ φγθνπ θαη ηνπ ζρήκαηφο ηνπ. Σν κέηξν
ειαζηηθφηεηαο ή κέηξν Young είλαη κηα ζηαζεξά ηνπ πεηξψκαηνο θαη ηζνχηαη κε ην ιφγν ηεο
κεηαβνιήο ηεο ηάζεο πξνο ηελ αληίζηνηρε κεηαβνιή ηεο αμνληθήο, αλεγκέλεο παξακφξθσζεο.
Υξεζηκνπνηείηαη γηα ππνινγηζκφ ηεο ειαζηηθφηεηαο πιαθψλ πνπ ζα ηνπνζεηεζνχλ νξηδφληηα ή
κε θιίζε θαη πξνζδηνξίδεηαη ζχκθσλα κε ηελ πξφηππε επξσπατθή πξνδηαγξαθή ΔΝ 14146:2004.

 ΢θιεξόηεηα θαηά Knoop – Knoop microhardness

Δθθξάδεη ηε ζρέζε κεηαμχ ηνπ θνξηίνπ πνπ αζθεί ε αθίδα ηνπ δηακαληηνχ ηχπνπ Knoop θαη
ηεο επηθάλεηαο ηνπ απνηππψκαηνο πνπ αθήλεη ζε γπαιηζκέλε επηθάλεηα πεηξψκαηνο θαη
επηηξέπεη ηελ εθηίκεζε ηεο ζπκπεξηθνξάο ηνπ ζηε θζνξά, ζηελ θαηεξγαζηκφηεηα ηνπ θ.ιπ.
Πξνζδηνξίδεηαη ζχκθσλα κε ηελ πξφηππε επξσπατθή πξνδηαγξαθή ΔΝ 14157

 Σαρύηεηα Γηάδνζεο ηνπ Ήρνπ – Sound Speed Propagation

Πξνζδηνξίδεηαη ζχκθσλα κε ηελ πξφηππε επξσπατθή πξνδηαγξαθή ΔΝ 14579.

36
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

3.2.3. Υαξαθηεξηζηηθά ππό Γπζκελείο ΢πλζήθεο

 Αληνρή ζε παγεηό – Frost Resistance

Γνθηκέο πνπ εθηηκνχλ ηελ αλζεθηηθφηεηα ελφο πεηξψκαηνο ζηελ απνζάζξσζε θαη ηελ
ζπκπεξηθνξά ηνπ ζε ζπλζήθεο παγεηνχ γίλνληαη ζχκθσλα κε ηελ πξφηππε επξσπατθή
πξνδηαγξαθή ΔΝ 12371: 2001 ζε πεηξψκαηα πνπ πξφθεηηαη λα ηνπνζεηεζνχλ ζε εμσηεξηθνχο
ρψξνπο. Πξνβιέπνπλ ζεηξά θχθισλ ςχμεο – απφςπμεο δνθηκίσλ ηνπ πεηξψκαηνο θαη δηαδνρηθέο
κεηξήζεηο ηνπ θαηλφκελνπ φγθνπ θαη ηνπ δπλακηθνχ κέηξνπ ειαζηηθφηεηαο, ψζηε λα
θαηαγξάθεηαη ε κεηαβνιή ησλ ηηκψλ ηνπο, πνπ απνηειεί έλδεημε ηεο ζπκπεξηθνξάο ηνπ
πεηξψκαηνο ζε ζπλζήθεο παγεηνχ. Δπίζεο δηαδνρηθέο κεηξήζεηο κεραληθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ
πεηξψκαηνο (αληνρή ζε ζιίςε, ζε θάκςε) κεηά ζεηξά θχθισλ ςχμεο – απφςπμεο θαη θαηαγξαθή
ηεο κείσζεο ησλ ηηκψλ ηνπο, ζηνηρείν γηα λα εθηηκεζεί ε ζπκπεξηθνξά ησλ πξντφλησλ ζε
ζπλζήθεο παγεηνχ.

 Αληίζηαζε ζηε γήξαλζε κε ζεξκηθό αηθληδηαζκό – Resistance to ageing by thermal

shock

Γνθηκή πνπ εθηηκά ηελ αληνρή ελφο πεηξψκαηνο φηαλ βξεζεί ζε ζπλζήθεο αηθλίδηαο
κεηαβνιήο ζεξκνθξαζίαο. Γίλεηαη ζχκθσλα κε ηελ πξφηππε επξσπατθή πξνδηαγξαθή ΔΝ 14066:
2003 πνπ πξνβιέπεη ζεηξά θχθισλ ζέξκαλζεο – ςχμεο δνθηκίσλ ηνπ πεηξψκαηνο θαη δηαδνρηθέο
κεηξήζεηο ηεο κάδαο ηνπ θαη ηνπ δπλακηθνχ κέηξνπ ειαζηηθφηεηαο, ψζηε λα θαηαγξάθεηαη ε
κεηαβνιή ησλ ηηκψλ ηνπο, πνπ απνηειεί έλδεημε ηεο ζπκπεξηθνξάο ηνπ πεηξψκαηνο ζε ζεξκηθφ
αηθληδηαζκφ.

 Αληίζηαζε ζε γήξαλζε ππό ηελ επίδξαζε SO2 παξνπζία πγξαζίαο – Resistance to

ageing by SO2 action in presence of humidity

Γνθηκή γηα ηελ εθηίκεζε ηεο αληνρήο ηνπ πεηξψκαηνο ζε ζπλζήθεο πςειήο ξχπαλζεο, πνπ
πξέπεη λα γίλεηαη ζχκθσλα κε ηελ πξφηππε επξσπατθή πξνδηαγξαθή ΔΝ 13919: 2002

 Αληίζηαζε ζε γήξαλζε από αιαηνλέθσζε – Resistance to ageing by salt mist

Γνθηκή γηα ηελ εθηίκεζε ηεο αληνρήο ηνπ πεηξψκαηνο ζε ζπλζήθεο κε απμεκέλε
ζπγθέληξσζε ρισξηνχρνπ λαηξίνπ. Γίλεηαη ζχκθσλα κε ηελ πξφηππε επξσπατθή πξνδηαγξαθή
ΔΝ 14147: 2003.

 Αληίζηαζε ζε θξπζηαιινπνίεζε αιάησλ – Resistance to salt crystallization

Γνθηκή γηα ηελ εθηίκεζε ηεο αληνρήο ηνπ πεηξψκαηνο ζε ζπλζήθεο πνπ δεκηνπξγνχλ
θξπζηαιινπνίεζε αιάησλ. Γίλεηαη ζχκθσλα κε ηελ επξσπατθή πξνδηαγξαθή ΔN 12370: 1999.

37
 Πίλαθαο 6: Βαζκφο ζπνπδαηφηεηαο ησλ θπζηθνκεραληθψλ ηδηνηήησλ ησλ δηαθνζκεηηθψλ
πεηξσκάησλ αλάινγα κε ηε ρξήζε γηα ηελ νπνία πξννξίδνληαη

Σειηθά πξντφληα γηα ηηο αθφινπζεο ρξήζεηο

Αθαηέξγαζηα Ζκηθαηεξγαζκέλ
1 2
πξντφληα α πξντφληα 3 4
α β α β
Πεηξνγξαθηθφο
*** *** *** *** *** *** *** ***
πξνζδηνξηζκφο
Μέγεζνο θαη ζρήκα *** *** *** *** *** *** *** ***
Φαηλφκελε εηδηθή
*** *** *** *** *** *** *** ***
ππθλφηεηα

Αληνρή ζε ζιίςε *** ** ** * ** ** *** *

Αληνρή ζε θάκςε *** *** *** * ** ** *** ***

Μέηξν ειαζηηθφηεηαο *** ** *** * ** * *** *
Αληνρή ζηελ
*** *** ** ** *** *** *** ***
πξφζθξνπζε
Μηθξνζθιεξφηεηα
*** ** * * *** *** ** *
Knoop
Τδαηναπνξξφθεζε *** *** *** ** *** ** ** ***
΢πληειεζηήο ζεξκηθήο
** ** *** * ** ** ** **
δηαζηνιήο
Αληνρή ζηνλ παγεηφ *** ** *** * *** * ** ***
Αληνρή ζηελ ηξηβή *** *** ** ** *** *** *** *
Αληνρή ζηε δηάβξσζε *** *** *** * *** * *** ***
ΤΠΟΜΝΖΜΑ
1. α. επελδχζεηο εμσηεξηθέο, β. επελδχζεηο
* κηθξφο βαζκφο ζπνπδαηφηεηαο, εζσηεξηθέο
** κέηξηνο βαζκφο ζπνπδαηφηεηαο, 2. α. δαπεδνζηξψζεηο εμσηεξηθέο,
β. δαπεδνζηξψζεηο εζσηεξηθέο
*** κεγάινο βαζκφο ζπνπδαηφηεηαο
3. ζθάιεο
4. ζηέγεο

38
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

4. ΔΛΛΖΝΗΚΑ ΜΑΡΜΑΡΑ

Δηθόλα 2: ΢ρήκα Γεσηεθηνληθψλ Εσλψλ ηεο Διιάδαο

Σα ειιεληθά κάξκαξα είλαη γλσζηά ζε φιν ηνλ θφζκν γηαηί έρνπλ ηαπηηζηεί κε ηα
αξηζηνπξγήκαηα ηεο γιππηηθήο θαη ηεο αξρηηεθηνληθήο ηεο αξραίαο Διιάδαο, κε έξγα ηέρλεο
κνλαδηθά θαη αλεπαλάιεπηα, πνπ ζπλερίδνπλ κέζα ζηνπο αηψλεο λα απνζπνχλ ηνλ παγθφζκην
ζαπκαζκφ. Ζ εηθφλα πνπ ζπλδέεηαη ζπλήζσο κε ηελ αξραηνειιεληθή κλεκεηαθή γιππηηθή είλαη
αγάικαηα θαη νηθνδνκήκαηα απφ ιεπθφ κάξκαξν. ΢ηελ αξραία Διιάδα ε ρξήζε ηνπ καξκάξνπ
ήηαλ επξχηαηε. Σν κάξκαξν θαη ε πέηξα ήηαλ ηα πιηθά πνπ ζπγθίλεζαλ βαζηά ηελ αλζξψπηλε
χπαξμε, πνπ άγγημαλ ηηο επαίζζεηεο ρνξδέο ηεο θαη ηελ παξέζπξαλ ζηνλ θφζκν ηεο αηζζεηηθήο
θαη ηεο ζπκκεηξίαο.

39
 Σα κλεκεία, δηάζπαξηα ζε θάζε γσληά ηεο ειιεληθήο γεο, αιιά θαη ηα γιππηά πνπ θνζκνχλ ηα
κνπζεία ηεο Διιάδαο θαη ηνπ εμσηεξηθνχ καγλεηίδνπλ ηνλ παξαηεξεηή, αθνχ θάζε ηνπο
ιεπηνκέξεηα θξχβεη κηα μερσξηζηή κεγαινπξέπεηα πνπ κφλν ην κάξκαξν κπνξεί λα δηαζθαιίζεη.
Ζ Αθξνδίηε ηεο Μήινπ, ν Δξκήο ηνπ Πξαμηηέιε, ε Νίθε ηεο ΢ακνζξάθεο, ν Παξζελψλαο, ην
Δξερζείν, ηα Πξνπχιαηα ηεο Αθξφπνιεο ησλ Αζελψλ είλαη κεξηθά κφλν αληηπξνζσπεπηηθά
δείγκαηα έθθξαζεο ηνπ αξραίνπ πλεχκαηνο πάλσ ζην απαξάκηιιν ειιεληθφ κάξκαξν.

4.1. Ηζηνξηθή Αλαδξνκή

Απφ ηα βάζε ησλ αηψλσλ νη Έιιελεο γιχπηεο θαη αξρηηέθηνλεο αλαθάιπςαλ φηη ε πέηξα θαη
ην κάξκαξν ήηαλ δνκηθά πιηθά κε μερσξηζηή γνεηεία, πνπ κε ηελ νκνξθηά ηνπο είραλ ηελ
δπλαηφηεηα λα κεηαηξέπνπλ ηηο άςπρεο θαηαζθεπέο ζε έξγα ηέρλεο θαη επέιεμαλ ην κάξκαξν γηα
λα εθθξάζνπλ πάλσ ηνπο ηελ αίγιε ηνπ πνιηηηζκνχ ηεο αξραίαο Διιάδαο. ΋πσο κάιηζηα
ζεκεηψλεη ζηνπο ιφγνπο ηνπ ν Δπζέβηνο: "Ο Θεφο, αξρή θσηεηλή, πνπ εδξεχεη ζην κέζνλ ηνπ
ππξφο, ηνπ πην επαίζζεηνπ, κέλεη γηα πάληα αφξαηε ζηα κάηηα εθείλσλ πνπ δελ αλπςψλνληαη
ππεξάλσ ηεο πιηθήο δσήο. Γηα απηφ ε ζέα ησλ δηαθαλψλ ζσκάησλ, φπσο ηνπ θξπζηάιινπ, ηνπ
παξηαλνχ καξκάξνπ θαη αθφκα ηνπ ειεθαληνζηνχ νδεγεί ζηελ ηδέα ηνπ ζετθνχ θσηφο, φπσο ε
ζέα ηνπ ρξπζνχ νδεγεί ζηελ ηδέα ηεο θαζαξφηεηαο.".

Ζ εμφξπμε θαη ε ρξήζε ηνπ καξκάξνπ ζηελ Διιάδα αξρίδεη απφ ηα βάζε ησλ αηψλσλ. Ήδε
απφ ηε Μέζε Νενιηζηθή Δπνρή (πεξίπνπ 5.000 π.Υ.) έρνπκε καξκάξηλα γπλαηθεία εδψιηα, ελψ
αξγφηεξα αθνινπζεί θαη ε ζεηξά ησλ πεξίθεκσλ θπθιαδηθψλ εδσιίσλ. ΢ηελ αξρηηεθηνληθή ηεο
αξραίαο Διιάδαο ην κάξκαξν ρξεζηκνπνηείηαη πνιχ αξγφηεξα, αλ θαη ζηελ αξρή νη εθαξκνγέο
ηνπ είλαη πεξηνξηζκέλεο. Σνλ 6ν π.Υ. αηψλα ην κάξκαξν ρξεζηκνπνηείηαη ζε ζπλδπαζκφ κε ηνλ
πσξφιηζν ζε πνιιά κλεκεία. Αληηπξνζσπεπηηθά δείγκαηα ηέηνησλ κλεκείσλ είλαη ν λαφο ηνπ Γία
ζηελ Οιπκπία, κε καξκάξηλα θαη πψξηλα αξρηηεθηνληθά κέιε, θαζψο θαη ν λαφο ηνπ Απφιισλα
ζηνπο Γειθνχο κε Παξηαλφ κάξκαξν ζηελ πξφζνςε θαη πσξφιηζν ζηελ ππφινηπε θαηαζθεπή.
΢ην Πεηζηζηξάηεην Δθαηφκπεδν θαη ζηελ Αθξφπνιε ησλ Αζελψλ νη κεηφπεο, ηα γείζα θαη νη
ζηκέο ήηαλ απφ κάξκαξν θαη φια ηα άιια κέιε πψξηλα. Σν κάξκαξν, ηφηε, θαίλεηαη φηη
ρξεζηκνπνηνχηαλ θπξίσο γηα ηελ θαηαζθεπή ησλ κεξψλ ησλ πψξηλσλ νηθνδνκεκάησλ πνπ ήηαλ
εθηεζεηκέλα ζηε βξνρή θαη ε δηαθνξά ζην ρξψκα ησλ δπν πιηθψλ εμαιεηθφηαλ κε ηελ
ηνπνζέηεζε επηρξηζκάησλ ζηνλ πσξφιηζν.

Σνλ 5ν θαη ηνλ 4ν π.Υ. αηψλα ην κάξκαξν ρξεζηκνπνηήζεθε επξχηεξα. Σα ιαηνκεία ησλ
Κπθιάδσλ έδηλαλ ήδε άθζνλε πξψηε χιε. ΢ηελ Πάξν εμνξπζζφηαλ ην ιεπθφ νκνηνγελέο
κάξκαξν, ηδηαίηεξα εχθνιν ζηε ιάμεπζε, πνπ ήηαλ γλσζηφ ζηνπο αξραίνπο ζαλ Παξία ή Πάξηνο

40
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Λίζνο ή Λπρλίηεο, γηαηί ε εμφξπμε ηνπ γηλφηαλ ζε ππφγεηεο ζηνέο κε ην θσο ησλ Λπρλαξηψλ. Απφ
ην κάξκαξν απηφ θαηαζθεπάζηεθαλ αξηζηνπξγήκαηα ηεο γιππηηθήο, φπσο ν Δξκήο ηνπ
Πξαμηηέιε, ε Αθξνδίηε ηεο Μήινπ θ.ά. Δπίζεο, ζηε Νάμν εμνξπζζφηαλ ιεπθφ κάξκαξν,
θαηψηεξν φκσο πνηνηηθά εθείλνπ ηεο Πάξνπ. Σν Ναμηψηηθν κάξκαξν ρξεζηκνπνηήζεθε ζην
πξψην κηζφ ηνπ 5νπ π.Υ. αηψλα ζηε γιππηηθή θαη αξρηηεθηνληθή, φρη κφλν ζηε Νάμν, αιιά θαη
ζηελ Οιπκπία, ζηελ Αιίθεηξα ζην λαφ ηεο Αζελάο θαη ζηελ Καιπδψληα. Λαηνκεία ιεπθνχ
καξκάξνπ ππήξραλ θαη ζε άιια λεζηά ηνπ Αηγαίνπ, ζηελ Αλάθε, ζηελ Σήλν, ζηε Θάζν θ.α.
Ηδηαίηεξα ηα ιεπθά ζαζηηηθά κάξκαξα ήηαλ θαιήο πνηφηεηαο, αιιά δε δνπιεχνληαλ εχθνια,
εμάγνληαλ φκσο ζηα γεηηνληθά λεζηά, ζηηο αθηέο ηεο Θξάθεο θαη ηεο Μ. Αζίαο. Ο θξηνθφξνο
Κνχξνο πνπ ππάξρεη ζην Μνπζείν ηεο Θάζνπ θαη έρεη χθνο 3,5 κέηξα πξνέξρεηαη απφ αξρατθφ
ιαηνκείν.

4.1.1. Ζ Δμόξπμε ζηελ Αξραηόηεηα

Οη θηινινγηθέο καξηπξίεο γηα ηνπο ηξφπνπο εμφξπμεο ησλ καξκάξσλ είλαη ιηγνζηέο έσο
αλχπαξθηεο. Αξραίεο καξηπξίεο γηα ίνπ ηξφπν εμφξπμεο ησλ καξκάξσλ δελ ππάξρνπλ, αιιά, απφ
επξήκαηα θαη δηαπηζηψζεηο ζηα αξραία ιαηνκεία πνπ δηαηεξήζεθαλ κέρξη ζήκεξα, θαίλεηαη φηη ε
εμφξπμε δε δηέθεξε θαη πνιχ απφ εθείλε πνπ εθάξκνδαλ νη ιαηφκνη, κέρξη πξηλ ιίγα ρξφληα, πξηλ
δειαδή γεληθεπηεί ε ρξήζε ησλ ζχγρξνλσλ κεραλεκάησλ εμφξπμεο (ζπξκαηνθνπέο, εμνπιηζκφο
πεπηεζκέλνπ αέξα, κεραλήκαηα θφξησζεο κεγάιεο ηζρχνο θ.ά.).

Σα αξραία ιαηνκεία δηαθξίλνληαλ ζε επηθαλεηαθά θαη ππφγεηα, φπσο ήηαλ εθείλν ηεο Πάξνπ,
φπνπ εμνξπζζφηαλ ν "ιπρλίηεο ιίζνο". Δπίζεο ππήξραλ ιαηνκεία πνπ ηα άλνηγαλ ληα λα θηηάμνπλ
έλα ζπγθεθξηκέλν έξγν, θαζψο θαη κεγάια νξγαλσκέλα ιαηνκεία φπνπ εμνξπζζφηαλ κάξκαξν
γηα δηάθνξα έξγα θαη πνιιέο θνξέο κεηαθεξφηαλ ζε κεγάιεο απνζηάζεηο. Σα κεγάια απηά
αξραία ιαηνκεία, ζην κεγαιχηεξν πνζνζηφ έρνπλ θαηαζηξαθεί απφ κεηαγελέζηεξεο
εθκεηαιιεχζεηο, αθνχ θαηά θαλφλα φπνπ ππήξρε ιαηνκείν νη κεηαγελέζηεξνη ζπλέρηδαλ ηελ
εθκεηάιιεπζε ηνπ. ΢ηα ππαίζξηα ιαηνκεία ε απφζπαζε ησλ φγθσλ γηλφηαλ κε ηε δεκηνπξγία
θαηαθφξπθσλ θαη νξηδφληησλ απιαθηψλ κε πξηφλη θαη άκκν. ΢ηε ζπλέρεηα άλνηγαλ ζε απηά
ππνδνρέο γηα ζθήλεο απφ ζηδεξφ ή μεξφ μχιν, ην νπνίν φηαλ βξερφηαλ δηνγθσλφηαλ θαη
βνεζνχζε ζηελ απφζπαζε ηνπ φγθνπ απφ ην κεηξηθφ πέηξσκα.

΋πσο ππνζηεξίδεη ν Γάιινο Tony Kozelj ηεο απνζηνιήο ηεο Γαιιηθήο Αξραηνινγηθήο ΢ρνιήο
ζηε Θάζν, δελ είλαη ζσζηφ απηφ πνπ ιέγεηαη φηη νη αξραίνη έβγαδαλ ηα κάξκαξα κε μχιηλεο
ζθήλεο πνπ ηηο έβξεραλ γηα λα "θνπζθψζεη" ην μχιν θαη λα θνπεί έηζη ην κάξκαξν. Καηά ηνλ
Tony Kozelj νη αξραίνη ρξεζηκνπνηνχζαλ ηηο μχιηλεο ζθήλεο, 25 - 27 εθαη., κφλν ζηα ιαηνκεία
ηνπ ζρηζηφιηζνπ θαη αζβεζηφιηζνπ. Έβαδαλ ηηο μχιηλεο ζθήλεο ζην λεξφ λα θνπζθψζνπλ φιε ηε

41
λχρηα θαη κεηά ηηο άθελαλ φιε ηελ εκέξα ζηνλ ήιην γηα λα μεξαζεί ην μχιν. Έηζη ην μχιν γηλφηαλ
πνιχ μεξφ θαη κπνξνχζε λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ εμφξπμε ηεο πέηξαο, φρη φκσο θαη ηνπ
καξκάξνπ. ΢ηα ιαηνκεία καξκάξνπ ρξεζηκνπνηνχζαλ πάληα κεηαιιηθέο ζθήλεο.

Δηθόλα 3: Αλαπαξάζηαζε εμφξπμεο καξκάξνπ θαηά ηελ αξραηφηεηα

Με ηελ εμφξπμε ηνπ φγθνπ αθνινπζνχζε ε πξψηε ιάμεπζε ή "πειέθεζεο". Με ηνλ ηξφπν
απηφ έθεπγε ην πεξηηηφ βάξνο θαη γηλφηαλ επθνιφηεξε ε κεηαθνξά. Σα θηνλφθξαλα, νη θνιφλεο
θαη δηάθνξα κηζνηειεησκέλα αγάικαηα πνπ βξέζεθαλ ζε αξραία ιαηνκεία καξκάξνπ, εληζρχνπλ
απηή ηελ πεπνίζεζε. Ζ κεηαθνξά ησλ νγθφιηζσλ απφ ην ιαηνκείν ζην εξγαζηήξην νλνκάδνληαλ
απφ ηνπο αξραίνπο "ιηζαγσγία" ή "θνκηδή" θαη δελ ήηαλ πάληα εχθνιε, γηαηί πνιχ ζπρλά ε
απφζηαζε ήηαλ κεγάιε θαη ην έδαθνο νξεηλφ θαη αλψκαιν, ελψ άιιεο θνξέο κεζνιαβνχζε ε
ζάιαζζα. ΢πλήζσο γηα κηθξέο θαη νξηδφληηεο απνζηάζεηο θαη γηα φγθνπο φρη κεγάινπο
ρξεζηκνπνηνχζαλ θάιαγγεο ή ζθπηάιεο, δειαδή μχιηλνπο θπιίλδξνπο (θαηξαθχιηα).

Απφ ηηο πιαγηέο ησλ βνπλψλ θαη γεληθφηεξα απφ θεθιηκέλα επίπεδα ε κεηαθνξά γηλφηαλ
πάλσ ζε μχιηλεο εζράξεο ή ρειψλεο, ηηο "μπινγατδνχξεο" κε ηε βνήζεηα κνριψλ. ΢ηηο ζράξεο
απηέο ήηαλ δεκέλε ε κηα άθξε ζρνηληψλ ηα νπνία μεηπιίγνληαλ αξγά απφ ζηαζεξνχο παζζάινπο ή
δέληξα γηα λα ζπγθξαηείηαη ην βάξνο απφ απφηνκε θαηνιίζζεζε. ΢ηελ πεξίπησζε κεγαιχηεξσλ

42
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

απνζηάζεσλ κε κηθξή θιίζε ρξεζηκνπνηνχληαλ ηεηξάηξνρεο άκαμεο πνπ ηηο έζπξαλ "Εεχγε βνψλ
ή εκηφλσλ".

Δηθόλα 4: Αλαπαξάζηαζε κεηαθνξάο θηνλφθξαλνπ θαηά ηελ αξραηφηεηα

Ο Ζξψλ ν Αιεμαλδξεχο (Μεραλ. III, 9, 220) κλεκνλεχεη θαη έλαλ άιιν ηξφπν κεηαθνξάο
καξκάξσλ απφ ηελ θνξπθή ςειψλ βνπλψλ: θαηαζθεπάδνληαη δχν δξφκνη πνπ πάλσ ηνπο
θηλνχληαη δχν ηεηξάηξνρεο άκαμεο, απφ ηηο νπνίεο ε κία ηνπνζεηείηαη ζην ςειφηεξν ζεκείν ηνπ
δξφκνπ πνπ ζα θπιήζεη ν φγθνο θαη ε άιιε ζην ρακειφηεξν ζεκείν ηνπ δεχηεξνπ δξφκνπ. ΢ε
ζηαζεξφ ζεκείν αλάκεζα ζηνπο δχν δξφκνπο κπαίλνπλ πάζζαινη θαη δέλνληαη απφ ηελ άκαμα
πνπ κεηαθέξεη ηνλ φγθν πάλσ απφ ηνπο παζζάινπο ζρνηληά ηα νπνία θαηεβαίλνπλ πξνο ηελ
θαηψηεξε άκαμα. Σελ άκαμα απηή θνξηψλνπλ κε ιαηχπε πνπ πξνέξρεηαη απφ ηελ επεμεξγαζία
ηνπ κεγάινπ δφκνπ. Ζ άκαμα βαξαίλεη θαη θαηφπηλ δψα ηελ ηξαβνχλ πξνο ηα πάλσ,
δεκηνπξγψληαο έλα αληίβαξν πνπ κεηαθηλεί ην κεγάιν δφκν πξνο ηα θάησ. Ζ ζαιάζζηα
κεηαθνξά, πνπ θφζηηδε πνιχ θζελφηεξα, γηλφηαλ κε "θνξηεγίδεο ιηζαγσγνχο" ζηηο νπνίεο
ζηνίβαδαλ ηνπο κηθξφηεξνπο φγθνπο, ελψ ηνπο κεγαιχηεξνπο - γηα λα είλαη ειαθξφηεξνη - ηνπο
θξεκνχζαλ ζην λεξφ απφ μχιηλα δνθάξηα πνπ ζηεξίδνληαλ ζε δπν θνξηεγίδεο "ακθίπξπκλεο".

43
 Σελ αλχςσζε ηνπ καξκάξνπ θαη ηελ ηνπνζέηεζε ηνπ ζε κεγάιν χςνο, ηελ πεηχραηλαλ νη
αξραίνη κε εηδηθέο κεραλέο, ηηο νπνίεο πεξηγξάθεη ν Ζξψλ ν Αιεμαλδξεχο: ηηο κνλφθσιεο (κε
ζηήξηγκα ελφο δνθαξηνχ), ηηο δίθσιεο (κε ζηήξηγκα δχν δνθαξηψλ), ηηο ηξίθσιεο (κε ζηήξηγκα
ηξηψλ δνθαξηψλ) θαη ηηο ηεηξάθσιεο (κε ζηήξηγκα ηεζζάξσλ δνθαξηψλ). Σα δνθάξηα
ιεηηνπξγνχζαλ κε ην ζχζηεκα ηεο ηξνραιίαο.

Δηθόλα 5: Αλαπαξάζηαζε ρξήζεο μχιηλνπ γεξαλνχ γηα αλχςσζε καξκάξηλσλ φγθσλ θαηά ηελ
αξραηφηεηα

4.1.2. Κέληξα Μαξκάξνπ θαηά ηελ Αξραηόηεηα

Ζ αξραίνη Έιιελεο ηίκεζαλ ην κάξκαξν ζε θαηαζθεπέο κλεκείσλ, λαψλ θαη θαιιηηερλήκαηα
πνπ παξακέλνπλ κέρξη ζήκεξα ζαπκαζηά. Γηα απηφ ην ιφγν ππήξραλ πνιιά θέληξα καξκάξνπ
ζηνλ ειιεληθφ ρψξν θαηά ηελ αξραηφηεηα. Σα πην ζεκαληηθά ήηαλ ηα εμήο:

44
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ζ Θάζνο

Ζ Θάζνο είλαη έλα απφ ηα πην ζεκαληηθά θέληξα εμφξπμεο καξκάξνπ ηεο. ΢ηε Θάζν έρνπλ
εληνπηζηεί ιαηνκεία ηεο πξντζηνξηθήο, λενιηζηθήο θαη αξρατθήο επνρήο, ηα νπνία είλαη ηεο ίδηαο
επνρήο κε ηα ιαηνκεία ηεο Νάμνπ. Αξρατθά ιαηνκεία ππάξρνπλ ζην Βαζχ, φπνπ βξίζθνληαη θαη
ηα ιαηνκεία ηνπ "Ζξαθιή" κε επηγξαθέο ηνπ 6νπ π.Υ. αηψλα θαη ζηνλ Πχξγν, φπνπ ππάξρεη ν
Φάξνο ηνπ Αθήξαηνπ, θαζψο θαη ζηελ Αιπθή, φπνπ έρνπλ εληνπηζηεί δπν αξρατθά θηίξηα, φρη
φκσο θαη ίρλε απηψλ ησλ ιαηνκείσλ, γηαηί θαηαζηξάθεθαλ απφ ηνπο κεηαγελέζηεξνπο.

Δηθόλα 6: Λαηνκείν ζηελ Αιπθή ηεο Θάζνπ

Σν κάξκαξν Θάζνπ ρξεζηκνπνηήζεθε έληνλα απφ ηνπο Φνίληθεο, νη νπνίνη είραλ κεηαηξέςεη
ην λεζί ζε κεγάιν λαπηηιηαθφ θέληξν. Σα αξραία ιαηνκεία πνπ ζπλαληψληαη ζήκεξα ζην λεζί
απνδεηθλχνπλ φηη γηλφηαλ ζπζηεκαηηθή θαη εληαηηθή εθκεηάιιεπζε ηνπ καξκάξνπ. Τπάξρνπλ
ίρλε απφ θιαζηθά θαη ειιεληζηηθά ιαηνκεία ζην Βαζχ θαη αιινχ, αιιά πεξηζζφηεξα είλαη ηα
ξσκατθά.

Σν ζάζην κάξκαξν είρε ρξψκα ιεπθφ θηηξηλσπφ, κε ζπκπαγή ηζηφ θαη ιακππξίδνληεο, κέηξηνπ
κεγέζνπο θξπζηάιινπο, ζεσξνχηαλ πιηθφ κέηξηαο πνηφηεηαο, ζε ζχγθξηζε κε ηα άιια ειιεληθά
κάξκαξα, ρξεζηκνπνηήζεθε φκσο επξχηαηα, ηφζν απφ ηνπο Έιιελεο φζν θαη απφ ηνπο Ρσκαίνπο.
Απφ απηφ ην κάξκαξν έρεη θαηαζθεπαζηεί ε Αςίδα ηνπ Γαιέξηνπ ζηε Θεζζαινλίθε. ΢ηε Θάζν
ιεπθφ ρνληξφθνθθν κάξκαξν έβγαηλε απφ ηελ αξραηφηεηα ζηε ρεξζφλεζν ηεο Αιπθήο, φπνπ
αληηθξίδεη θαλείο κέρξη ζήκεξα κεγάινπο φγθνπο καξκάξνπ, θνκκέλνπο πνιπεδξηθά. Δπίζεο
ιεπθφ κάξκαξν εμνξπζζφηαλ ζην αθξσηήξην Φαλάξη, φπνπ πάιη θαίλνληαη νη αξραίεο
ιαηνκήζεηο, θαζψο θαη ζην αθξσηήξην Βαζχ πην πάλσ, ζηελ αθηή ηνπ νπνίνπ βξέζεθαλ ην 1990
θαιπκκέλα απφ ιαμεπκέλα κάξκαξα, ζπνλδχινπο θηφλσλ, κέιε ζαξθνθάγσλ απφ πέηξεο
θαηεξγαζκέλεο ηνμνεηδψο. Ίρλε ιάμεπζεο ζηηο πέηξεο βιέπεη θαλείο θαη ζήκεξα ζηα κέξε απηά.

Δίλαη γλσζηφ θαη ην ιαηνκείν ηνπ Αθήξαηνπ, ελφο Θάζηνπ πνπ ζην ηέινο ηνπ 6νπ αηψλα π.Υ.
έθηηζε έλαλ πχξγν ζην αθξσηήξην ηνπ Πχξγνπ ηεο Θάζνπ. Ο πχξγνο ήηαλ θαη ην κλήκα ηνπ,
45
φπσο καζαίλνπκε απφ ηελ επηγξαθή ζηα εξείπηα ηνπ: "Δίκαη ην κλήκα ηνπ Αθήξαηνπ, ηνπ γηνπ
ηνπ Φξαζηεξίδε θαη θείηνκαη ζηελ άθξε ηνπ θαξαβνζηαζηνχ, ΢ψδνληαο ηα πινία πνπ ηαμηδεχνπλ
θαη ηνπο λαχηεο. Αιιά ραίξεηε" (Inscr. Graec. XII, 8, 683). Σν ζαζίηηθν κάξκαξν εμαγφηαλ ζηε
΢ακνζξάθε, ζηα γεηηνληθά λεζηά, ζηηο αθηέο ηεο Μ. Αζίαο, ζηε λφηηα Διιάδα. ΢ην θέληξν ηνπ
Ηεξνχ ησλ Μεγάισλ ζεψλ ζηε ΢ακνζξάθε ην Σέκελνο, έλαο νξζνγψληνο πεξίβνινο πνπ θηίζηεθε
γχξσ ζην 340 π.Υ., αλάζεκα ίζσο ηνπ Φηιίππνπ, είρε πξφππιν απφ ζαζίηηθν κάξκαξν.

΢ηνπο ξσκατθνχο ρξφλνπο ηα ειιεληζηηθά ιαηνκεία εθκεηαιιεχηεθαλ πνιχ νξγαλσκέλα. Οη

Ρσκαίνη έθηηδαλ ζην ρψξν ησλ ιαηνκείσλ θαη νηθηζκνχο φπνπ έκελαλ νη ζθιάβνη πνπ δνχιεπαλ
ζηα ιαηνκεία. Αξγφηεξα ζηνπο πξψηνπο κεηαρξηζηηαληθνχο ρξφλνπο ζηνπο νηθηζκνχο απηνχο
θαηαζθεπάζηεθαλ θαη κηθξέο εθθιεζίεο απφ ηνπο ρξηζηηαλνχο. ΢ηελ Αιπθή βξέζεθε επηγξαθή
πνπ ιέεη πεξίπνπ φηη "ην ρεηξφηεξν γηα έλαλ ηζνβίηε είλαη λα ηνλ βάινπλ λα δνπιέςεη ζε
ιαηνκείν ή κεηαιιείν ζηα ειιεληθά λεζηά". ΢ηε Ρψκε αξγφηεξα ην ζαζπηθν κάξκαξν εηζαγφηαλ
ζε κεγάιεο πνζφηεηεο θαηά ηνπο απηνθξαηνξηθνχο ρξφλνπο, απφ ηνλ 1ν αηψλα π.Υ. σο ηνλ 3ν
αηψλα κ.Υ.

Ο Πινχηαξρνο ηνλ 1ν αηψλα κ.Υ. ζηνπο Παξάιιεινπο Βίνπο ηνπ (Κάησλ, 11) γξάθεη φηη ν
Κάησλ έθηηαμε γηα ηνλ αδεξθφ ηνπ κλεκείν απφ ζαζίηηθν κάξκαξν ζηνλ Αίλν ηεο Θξάθεο. Ο
΢ελέθαο, πνπ επηζθέθζεθε ηελ έπαπιε ηνπ ΢θηπίσλα ηνπ Αθξηθαλνχ ζηε Ρψκε, εθηηκψληαο ην
ήζνο ηνπ άληξα θαη ηε ιηηή θαηνηθία ηνπ, ζαξθάδεη (Epist.. 86, 6) ηνπο ζχγρξνλνπο, ηνπο
λεφπινπηνπο ηνλ 1νπ αηψλα κ.Υ. γηα ηε ζπάηαιε, ρσξίο πλεπκαηηθφηεηα δσή ηνπο, πνπ ηελ
εμφδεπαλ ζην πψο λα δηαθνζκήζνπλ κε κάξκαξα ηα ζπίηηα ηνπο. “Μα πνηνο ζηελ επνρή καο ζα
κπνξνχζε λ’ αληέμεη έλα ηέηνην παιηνκνδίηηθν κπάλην ζαλ ηνπ ΢θηπίσλα; Δκείο ζεσξνχκε ηνπο
εαπηνχο καο θησρνχο θαη κίδεξνπο, αλ ε πηζίλα καο δελ έρεη επελδπζεί κε ζαζίηηθν κάξκαξν”. Ο
Παπζαλίαο επίζεο πνπ πεξηεγείην ηελ Διιάδα επηζεκαίλεη φηη πξηλ θζάζεη θαλείο ζην λαφ ηνπ
Οιπκπίνπ Γηφο ζηελ Αζήλα ζπλαληνχζε δχν αλδξηάληεο ηνπ Αδξηαλνχ απφ κάξκαξν Θάζνπ.

΢ηα βπδαληηλά ιαηνκεία, ππάξρνπλ ραξαγκέλνη ζηα κέησπα ζηαπξνί, αιιά θαη ην παγψλη πνπ
ζπκβφιηδε ην ζεφ. Σελ επνρή ηεο Σνπξθνθξαηίαο, ηα ιαηνκεία δε δνπιεχηεθαλ εληαηηθά. Ζ
θαηάζηαζε ζπλερίζηεθε κέρξη ην 1920 πεξίπνπ, φηαλ άξρηζε ε ζχγρξνλε εθκεηάιιεπζε ηνπο.

Ζ Νάμνο

Σν κάξκαξν ηεο Νάμνπ εμνξπζζφηαλ θαηά ηελ αξραηφηεηα απφ ηα ιαηνκεία ηνπ Απφιισλα,
φπνπ δηαηεξνχληαη αθφκα πνιιά ίρλε αξραίσλ εξγαζηψλ. Σν κάξκαξν ησλ ιαηνκείσλ ηνπ
Απφιισλα είλαη ιεπθά κε κία ειαθξηά αλνηθηά ηεθξή απφρξσζε θαη κε ζθνηεηλφηεξε πεξηνρέο
θαη ξαβδψζεηο, ελψ ζπρλά εκθαλίδεηαη δηάζηηθην απφ κεκνλσκέλνπο ηεθξνχο θφθθνπο. Δίλαη
αδηαθαλέο θαη ρνλδξνθνθθψδεο.

46
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ζ Πάξνο

Απφ ηελ Πάξν εμνξπζζφηαλ ην πεξίθεκν κάξκαξν κε ην φλνκα "ιπρλίηεο" ή "ιπρλίαο

κάξκαξνο". Δπεηδή ε αληνρή ηνπ πεηξψκαηνο είλαη αξθεηά κεγάιε ην κάξκαξν απηφ είλαη
γλσζηφ ζηελ Ηηαιία ζαλ Marmo Greco ρσξίο φκσο λα έρεη ηελ έλλνηα ηεο κεγαιχηεξεο
ζθιεξφηεηαο ζε ζρέζε κε ηα άιια .είδε καξκάξνπ. Σν αξραίν ιαηνκείν ηνπ ιπρλίηε βξίζθεηαη ζε
απφζηαζε 5,5 ρικ. απφ ηελ Παξνηθία ηεο Πάξνπ θαη ε εμφξπμε ηνπ γηλφηαλ ππφγεηα, κε ηε
δηάλνημε εθηεηακέλσλ ζηνψλ. Σν ζηξψκα ηνπ ιπρλίηε πνπ βξηζθφηαλ κεηαμχ ησλ ζηνψλ θαη ησλ
ππφγεησλ ρψξσλ εμνξχρηεθε ζρεδφλ νινθιεξσηηθά θαηά ηελ αξραηφηεηα. Σα ίρλε ησλ αξραίσλ
εξγαζηψλ δηαηεξνχληαη αθφκα.

Δηθόλα 7: Τπφγεην Λαηνκείν Λπρλίηε ζηελ Πάξν

Ο ιπρλίηεο είλαη ρηνλφιεπθνο κε κηα ειαθξά θπαλφηεθξε απφρξσζε θαη είλαη έλα
κεζνθνθθψδεο πέηξσκα κε γξαλνβιαζηηθφ ηζηφ. Οη θξχζηαιινη αζβεζηίηε, αλψκαινπ γεληθά
ζρήκαηνο, είλαη δηαπγείο, ηδηφηεηα ζηελ νπνία νθείιεηαη ε κεγάιε δηαθάλεηα δεηγκάησλ πάρνπο
κέρξη 35 ρηιηνζηά. Ζ δηαθάλεηα απηή πξνζδίδεη ηδηαίηεξε αίγιε θαη δσεξφηεηα ζηα αγάικαηα
απφ ιπρλίηε, θπξίσο ζηα ηκήκαηα πνπ παξηζηνχλ ηα γπκλά κέξε ηνπ αλζξψπηλνπ ζψκαηνο. Ο
ιπρλίηεο ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηε δεκηνπξγία ησλ πην σξαίσλ αγαικάησλ ηεο αξραηφηεηαο, φπσο
είλαη ε Αθξνδίηε ηεο Μήινπ θαη ν Δξκήο ηνπ Πξαμηηέιε. Υξεζηκνπνηήζεθε επίζεο ζηελ
θαηαζθεπή ηνπ Νανχ ηεο Ηεξνπζαιήκ, ελψ ιέγεηαη φηη ην δάπεδν ζην παιάηη ηνπ βαζηιηά ηεο
Πεξζίαο Ξέξμε θαηαζθεπάζηεθε απφ κάξκαξν smeraldino θαη ιπρλίηε. Παξ’ φιν πνπ θαηά ηνπο
λεφηεξνπο ρξφλνπο έγηλε θαηά πεξηφδνπο εμφξπμε κηθξψλ πνζνηήησλ ιπρλίηε απφ ηα ππφγεηα
κέησπα, ε εμφξπμε ζήκεξα ζεσξείηαη αζχκθνξε.

47
Ζ Αηηηθή

Λαηνκεία καξκάξνπ ππήξραλ θαη ζηελ Αηηηθή πνπ άξρηζαλ λα ιεηηνπξγνχλ θπξίσο κεηά ηνπο
Πεξζηθνχο πφιεκνπο. ΢ηελ πεξηνρή απηή εμνξπζζφηαλ ην ιεπθφ κάξκαξν ηεο Πεληέιεο, πνπ
ζεσξνχηαλ ην θαιχηεξν, ην ππνθχαλν κάξκαξν ηνπ Τκεηηνχ πνπ ήηαλ θαηψηεξεο πνηφηεηαο,
θαζψο θαη έλα ζηηθηφ εχζξππην κάξκαξν ζηελ Αγξηιέδα, θνληά ζην ΢νχλην, πνπ
ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ λανχ ηνπ Πνζεηδψλα. Δμφξπμε ζην Πεληειηθφ φξνο, ζε
κηθξφηεξε φκσο έθηαζε, γηλφηαλ θαη ζηα αλψηαηα ηκήκαηα ηεο θνηιάδαο ηεο Υνχλεο, πηζαλφλ δε
θαη ζε άιιεο ζέζεηο. Σν κάξκαξν ηνπ Τκεηηνχ ήηαλ γλσζηφ ζαλ “πκήηηην κάξκαξν”, θαη
ρξεζηκνπνηήζεθε θαηά ηνπο αξραηνειιεληθνχο ρξφλνπο γηα ηελ θαηαζθεπή απιψλ κλεκείσλ.
Αξγφηεξα νη Ρσκαίνη πνπ ην νλφκαδαλ marmor imettium, ζπλέρηζαλ εληαηηθά ηελ εμφξπμε θαη ην
κεηέθεξαλ ζηε Ρψκε κε ηελ κνξθή κεγάισλ νγθφιηζσλ. ΢ήκεξα ειάρηζηα ίρλε ησλ αξραίσλ
ιαηνκείσλ δηαηεξνχληαη, γηαηί εμαιείθζεθαλ απφ ηε εληαηηθή εθκεηάιιεπζε ησλ λεψηεξσλ
ρξφλσλ. Σν κάξκαξν ηνπ Τκεηηνχ έρεη ζπκπαγή καθξνθξπζηαιιηθφ ηζηφ. Καηά ζέζεηο ην
πέηξσκα απνηειείηαη απφ κάδα ηφζν ιεπηνθνθθψδε πνπ ε φιε εκθάληζή ηνπ δίδεη ηελ εληχπσζε
ζηπθξνχ αζβεζηφιηζνπ.

Σν πέηξσκα πνπ εμνξχρηεθε θαηά ηνπο λεφηεξνπο ρξφλνπο ρξεζηκνπνηήζεθε θπξίσο γηα
πιαθνζηξψζεηο, ελψ είρε ειάρηζηεο εθαξκνγέο ζεο εμσηεξηθέο επελδχζεηο, κηα απφ ηηο νπνίεο
απνηειείην θηίξην ηεο Αγξνηηθήο Σξάπεδαο Θεζζαινλίθεο. Σα αξραία ιαηνκεία ηνπ Πεληειηθνχ
καξκάξνπ βξίζθνληαλ θπξίσο ζηε λνηηνδπηηθή πιάγηα ηνπ Πεληειηθνχ φξνπο, ζηε ζεκεξηλή
θνηιάδα ηεο ΢πειηάο. Αλαθέξεηαη φηη εθεί ππήξραλ 25 ιαηνκεία απφ φπνπ εμνξχρηεθαλ
πεξηζζφηεξα απφ 400.000 m3 φγθσλ. Σα πεξηζζφηεξα ίρλε απφ ηηο αξραίεο εξγαζίεο έρνπλ
εμαιεηθζεί κε ηε λεφηεξε εμφξπμε θαη κφλν έλα αξραίν ιαηνκείν δηαηεξείηαη ζήκεξα ζρεηηθά
θαιά, ζηελ θνηιάδα ηεο ΢πειηάο, ζε πςφκεηξν 700 κ. πεξίπνπ.

Σν κάξκαξν ηεο Αγξηιέδαο πξφθεηηαη γηα ην κάξκαξν ηεο Λαπξεσηηθήο. ΢ηελ θνηιάδα ηεο
Αγξηιέδαο, 4 πεξίπνπ ρηιηφκεηξα βφξεηα ηνπ αθξσηεξίνπ ηνπ ΢νπλίνπ, ππάξρνπλ αξραία
ιαηνκεία, απφ ηα νπνία εμνξχρηεθε ην κάξκαξν γηα ηελ νηθνδφκεζε ησλ λαψλ ηνπ Πνζεηδψλα
θαη ηεο Αζελάο ζην ΢νχλην. Σν κάξκαξν ηεο Αγξηιέδαο είλαη ιεπθφ, έρεη φκσο αλνηθηή
θπαλφηεθξε απφρξσζε θαη θέξεη ζπρλά ηεθξέο ξαβδψζεηο. ΢ε αληίζεζε κε ηα κλεκεία πνπ
θαηαζθεπάζηεθαλ απφ ην πεληειηθφ κάξκαξν, ηα κάξκαξα ησλ λαψλ ηνπ ΢νπλίνπ δε θέξνπλ ηε
ραξαθηεξηζηηθή θαζηαλφρξσκε παηίλα, παξφιν πνπ έρνπλ ππνζηεί έληνλε δηάβξσζε. Απηφ
νθείιεηαη ζηελ απνπζία ζηδεξνχρνπ ζθφλεο απφ ηα κάξκαξα ηεο Αγξηιέδαο. Ζ ζθφλε πνπ
παξαηεξείηαη καθξνζθνπηθά είλαη αξγηινππξηηηθήο ζχζηαζεο θαη ζε απηή νθείιεηαη ην ιεπθφ
ρξψκα ηνπ καξκάξνπ. Οη γθξίδεο απνρξψζεηο νθείινληαη ζηελ χπαξμε αλζξαθνχρνπ ζθφλεο θαη
ζηε δηαχγεηα θαη δηαθάλεηα ηνπ αζβεζηίηε.

48
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Δηθόλα 8: Ο Παξζελψλαο. Σν πην ζεκαληηθφ αξραίν κλεκείν απφ Πεληειηθφ κάξκαξν

Με ηηο νλνκαζίεο Bianco di Pendeli,, Bianco statuaire, Marmo greco fino είλαη γλσζηά ζηελ
παγθφζκηα αγνξά ηα πεξίθεκα ιεπθά κάξκαξα ηεο Πεληέιεο, πνπ άξρηζαλ λα εμνξχζζνληαη
θαηά ηελ αξραηφηεηα ζηε λνηηνδπηηθή πιεπξά ηνπ φξνπο, πνπ ζήκεξα νλνκάδεηαη Κνηιάδα ηεο
΢πειηάο. Απφ ηα πεληειηθά κάξκαξα έρνπλ θαηαζθεπαζηεί ν Παξζελψλαο, ην Δξερζείν, ηα
Πξνπχιαηα ηεο Αθξφπνιεο, ην ζεζείν, ν λαφο ηνπ Οιπκπίνπ Γηφο θαη πνιινί άιινη λανί θαη
κλεκεία ησλ Αζελψλ θαη άιισλ αξραίσλ πφιεσλ ηεο Διιάδαο. Ζ αξραηφηεξε ρξήζε ηνπ
Πεληειηθνχ καξκάξνπ ρξνλνινγείηαη ζην 570 π.Υ. ζηε γιππηηθή. ΢ηελ αξραία Αζήλα
ρξεζηκνπνηήζεθε επξχηαηα ζηελ θαηαζθεπή ησλ κλεκείσλ θαηά ηελ επνρή ηνπ Πεξηθιή, αιιά
θαη αξγφηεξα ζηελ Διιεληζηηθή θαη ζηε Ρσκατθή επνρή, ηδηαίηεξα δε ζηα ρξφληα ηνπ Ζξψδε ηνπ
Αηηηθνχ, πνπ ήηαλ θαη «θηήησξ» ησλ ιαηνκείσλ. Ζ λεφηεξε εμφξπμε ζηελ Πεληέιε άξρηζε ην
1836, επί ηεο βαζηιείαο ηνπ ΋ζσλα θαη ζπλερίζηεθε κέρξη ην 1976 ζε δηάθνξεο ζέζεηο ηεο λφηηαο
πιεπξάο ηνπ Πεληειηθνχ φξνπο. Καηά ηνπο λεφηεξνπο ρξφλνπο, θαηαζθεπάζηεθαλ κε ην
Πεληειηθφ κάξκαξν ε Βαιιηάλεηνο Βηβιηνζήθε, ε Αθαδεκία Αζελψλ θαη πνιιά άιια ζεκαληηθά
θηίξηα. Απφ ην 1976 ε εμφξπμε πεληειηθνχ καξκάξνπ ζπλερίδεηαη κφλν ζηε βφξεηα πιεπξά ηεο
Πεληέιεο, ζηελ πεξηνρή ηνπ Γηνλχζνπ, ηελ αζέαηε απφ ην ιεθαλνπέδην ησλ Αζελψλ.

49
 Σα πεληειηθά κάξκαξα παξνπζηάδνπλ ζρηζηφηεηα, ηδηφηεηα πνπ δηεπθνιχλεη ηελ εμφξπμε ησλ
νγθφιηζσλ θαη γίλεηαη ηδηαίηεξα αληηιεπηή θαηά ηε κεραληθή επεμεξγαζία ηνπ πεηξψκαηνο.
Έρνπλ ιεπηφ ππνζαθραξνεηδή ηζηφ θαη κεγάιε ζπλεθηηθφηεηα, θπζηνινγηθή αληνρή ζηε ζξαχζε
θαη ζηηιβψλνληαη εχθνια. Δίλαη ρξψκαηνο ιεπθνχ, κεγάιεο θαζαξφηεηαο, ρσξίο δηάζηημε θαη
δηεζπαξκέλεο θιέβεο. ΋ηαλ ηα πεληειηθά κάξκαξα εθηεζνχλ ζηνπο αηκνζθαηξηθνχο παξάγνληεο,
δεκηνπξγείηαη ρξπζφ επηθαλεηαθφ επίρξηζκα, πνπ θάλεη ηδηαίηεξα επηβιεηηθά ηα αγάικαηα πνπ
θαηαζθεπάδνληαη απφ ην κάξκαξν απηφ. Σν Πεληειηθφ κάξκαξν ρξεζηκνπνηείηαη ηδηαίηεξα ζηε
δηαθνζκεηηθή θαη αξρηηεθηνληθή θαη είλαη θαηάιιειν θαη γηα εμσηεξηθέο ρξήζεηο, φηαλ δε
δηαζέηεη ηνλ θαηάιιειν ηζηφ θαη ρξσκαηηζκφ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί θαη ζηε γιππηηθή.

Γχν ηδηαίηεξνη ηχπνη ησλ πεληειηθψλ καξκάξσλ γλσζηνί απφ ηελ αξραηφηεηα είλαη ην
Pentelique Statuaire θαη ην marmo greco fino ή marmor pentelicum, φπσο ην νλφκαδαλ νη
Ρσκαίνη. Ο ηχπνο Pentelique Statuaire δηαθέξεη απφ ην ιεπθφ κάξκαξν σο πξνο ηελ απφρξσζε
ηνπ ιεπθνχ. Απηφο ν ηχπνο ηνπ πεληειηθνχ καξκάξνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ζηελ αξρηηεθηνληθή,
ηδηαίηεξα φκσο ζηε γιππηηθή. ΢πγθεθξηκέλα αλαθέξεηαη φηη θαηά ηελ θιαζηθή πεξίνδν, νη
γιχπηεο ρξεζηκνπνηνχζαλ ην πεληειηθφ κάξκαξν γηα ηελ θαηαζθεπή ησλ γπκλψλ κεξψλ ησλ
αγαικάησλ. Σν Pentelique Statuaire είλαη κάξκαξν εμαηξεηηθήο πνηφηεηαο θαη κνλαδηθφ ζην είδνο
ηνπ. Ο ηχπνο greco fino είρε ηηο πεξηζζφηεξεο εθαξκνγέο ζηελ αξρηηεθηνληθή ησλ Ρσκαίσλ θαη
ζηελ ειιεληθή γιππηηθή. Δίλαη έλα κάξκαξν θαηάιεπθν θαη ιεπηνθνθθψδεο (δηαθνξά απφ ην
κεζνθνθθψδεο κάξκαξν ηεο Πάξνπ).

Ζ Σήλνο

΢ε νξηζκέλεο πεξηνρέο, φπσο ε Σήλνο, πνπ δε γλψξηζε ηνλ ηνχξθηθν δπγφ φπσο ε ππφινηπε
Διιάδα, ε ηέρλε ηνπ καξκάξνπ, ε καξκαξνηερλία, ζπλερίζηεθε αδηάθνπα. Ζ παξάδνζε
πξνζπαζψληαο λα εξκελεχζεη ηηο ξίδεο ηεο Σεληαθήο καξκαξνηερλίαο ιέεη φηη ζηελ Σήλν
δηδάρηεθαλ ηελ ηέρλε ηεο γιππηηθήο απφ ηνλ Φεηδία. ΋ηαλ απηφο ηαμίδεπε εμφξηζηνο γηα ηελ
Γήιν θπζνχζε ηφζν δπλαηφ κειηέκη πνπ αλαγθάζηεθε λα ζηακαηήζεη ζηελ Σήλν. Δθεί ν κεγάινο
δεκηνπξγφο έκεηλε γηα έλα δηάζηεκα θαη δίδαμε ηε γιππηηθή ζηνπο θαηνίθνπο ηνπ λεζηνχ.

Αλεμάξηεηα πάλησο κε ηα αίηηα πνπ ψζεζαλ ζηελ άλζεζε ηεο ηέρλεο ηνπ καξκάξνπ ζηελ
Σήλν, είλαη γεγνλφο φηη ηελ επνρή πνπ ζηελ ππφινηπε Διιάδα ε καξκαξνγιππηηθή βξηζθφηαλ ζε
ιήζαξγν, νη Σήληνη ζπλέρηδαλ ηελ θαιιηηερληθή γιππηηθή παξάδνζε. Δηδηθεπκέλνη ηερλίηεο νη
Σεληαθνί ηαμίδεπαλ ηαθηηθά ζε δηάθνξα κέξε ηεο αλαηνιήο, ζηελ Κσλζηαληηλνχπνιε, Οδεζζφ,
΢κχξλε, Άγην ΋ξνο, φπνπ εξγάδνληαλ, κειεηνχζαλ θαη απνθηνχζαλ γλψζεηο θαη ηειεηνπνηνχληαλ
ζπλερψο ζηελ ηέρλε ηνπο. Σν πλεχκα ηεο γιππηηθήο θαη γεληθφηεξα ηεο θαιιηηερληθήο παξάδνζεο
ηξνθνδνηνχζε θαη δηαηεξνχζε αθκαία ηε θιέβα εθείλε απφ ηα ζπιάρλα ηεο νπνίαο μεπήδεζε
αξγφηεξα ε κεγάιε ζεηξά ηελ Σελίσλ θαιιηηερλψλ, γιππηψλ θαη δσγξάθσλ, φπσο ν Γχδεο, ν
Λχηξαο, νη Φπηάιεδεο, νη Βηηάιεδεο, ν Υαιεπάο θαη ηφζνη άιινη.
50
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ακέζσο κεηά ηελ απειεπζέξσζε, Σήληνη έκπεηξνη γιχπηεο εγθαηαζηάζεθαλ ζηελ Αζήλα θαη
άλνημαλ ηα πξψηα καξκαξνγιπθεία. Πξψηνη νη αδεξθνί Ηάθσβνο θαη Φξαγθίζθνο Μαιαθαηέο
απφ ηα Τζηέξληα ηεο Σήλνπ άλνημαλ ην 1835 ην πξψην ζπζηεκαηηθφ καξκαξνγιπθείν ζηε
δηαζηαχξσζε ησλ νδψλ ΢ηαδίνπ θαη Κνξαή. Σν καξκαξάδηθν απηφ, ζα έβγαδε ηα πξψηα
καζηνξφπνπια πνπ ιίγν αξγφηεξα καδί κε άιινπο λενθψηηζηνπο ηεο ηέρλεο, νη νπνίνη
θαηέθηαλαλ απφ ηελ ππφινηπε Διιάδα, ζα απάξηηδαλ ην πξψην καζεηηθφ δπλακηθφ ηνπ
λεντδξπζέληνο «΢ρνιείνπ Σερλψλ», πνπ αξγφηεξα ζα αλαδηνξγαλσλφηαλ θαη ζα απνηεινχζε ην
ζεκεξηλφ Πνιπηερλείν.

Οη Δπξσπαίνη θαη νη έιιελεο αξρηηέθηνλεο ρξεζηκνπνηνχζαλ ζρεδφλ απνθιεηζηηθά Σεληαθνχο

καξκαξάδεο, θαιιηηέρλεο θαη εθαξκνζηέο γηα ηελ θαηαζθεπή ησλ αμηφινγσλ δεκφζησλ θαη
ηδησηηθψλ νηθνδνκεκάησλ πνπ θνζκνχλ ηελ Αζήλα. ΢ηελ θαηαζθεπή ησλ παιαηψλ αλαθηφξσλ
γεληθφο επηζηάηεο ήηαλ ν γιχπηεο Αληψλεο Λχηξαο, παηέξαο ηνπ κεγάινπ δσγξάθνπ Νηθεθφξνπ
Λχηξα απφ ηνλ Πχξγν ηεο Σήλνπ. Δπίζεο ηεληαθνί καξκαξάδεο δνπιεχαλ ζηα πνιπάξηζκα
κέγαξα ηεο Αζήλαο, φπσο ην Παλεπηζηήκην, ην Μνπζείν, ην Εάππεην, ε βνπιή ησλ ειιήλσλ, ε
αθαδεκία, ε Δζληθή Βηβιηνζήθε, ε Μεηξφπνιε θαη άιια.

Τπόινηπε Διιάδα

Ο πινχηνο ηεο ειιεληθήο γεο ζε θπζηθά δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα θαη ηδηαίηεξα ζε εθιεθηήο
πνηφηεηαο ιεπθά κάξκαξα είλαη αζχγθξηηνο, Δθηφο φκσο απφ ηα ιεπθά, ζηελ αξραία Διιάδα
εμνξχζζνληαλ θαη πνιιά ρξσκαηηζηά κάξκαξα. Δθείλνη πνπ εθκεηαιιεχηεθαλ πεξηζζφηεξν ηα
ιαηνκεία ρξσκαηηζηψλ καξκάξσλ ήηαλ νη Ρσκαίνη θαη αξγφηεξα νη Υξηζηηαλνί. Ο πξαζηλσπφο
«θξνθεάηεο ιίζνο» ή «πξάζηλν Λαθσληθφ κάξκαξν» πνπ εμνξπζζφηαλ ζηελ πεξηνρή ηνπ αξραίνπ
δήκνπ Κνξθεψλ, ην θνθθηλσπφ κάξκαξν ηνπ Σαηλάξνπ, ν «πξάζηλνο Θεζζαιηθφο ή αηξάγηνο
ιίζνο» (πξάζηλν Λαξίζεο), ην κάξκαξν Καξχζηνπ – ΢ηχξσλ ή «Καξχζηηα ιίζνο», ην καχξν
κάξκαξν ηεο Υίνπ, ην πνιχρξσκν ΢θπξηαλφ θαη ν πξάζηλνο νθείηεο ηεο Σήλνπ ήηαλ απφ ηα
γλσζηφηεξα κάξκαξα ζηελ αξραηφηεηα. Σα κάξκαξα απηά, αιιά θαη πνιιά άιια, κεηαθέξνληαλ
ζε κεγάιεο απνζηάζεηο απφ ηελ αξραία Ρψκε κέρξη ηα παξάιηα ηεο Μηθξάο Αζίαο, γηα ηελ
θαηαζθεπή θαη δηαθφζκεζε πνιιψλ θαη αμηφινγσλ κλεκείσλ. Ζ εμφξπμε θαη ε ρξήζε ηνπ
καξκάξνπ ζπλερίζηεθε αδηάθνπα ζηελ Διιάδα κε ειάρηζηα κφλν δηαιιείκαηα θαηά ηνπο
Βπδαληηλνχο ρξφλνπο θαη ηνπο ρξφλνπο ηεο ηνπξθνθξαηίαο.

51
4.2. Δθκεηάιιεπζε, Δπεμεξγαζία θαη Πξντόληα Μαξκάξνπ

4.2.1. Πεξηγξαθή Δθκεηάιιεπζεο

Ζ κέζνδνο εθκεηάιιεπζεο πξνβιέπεη ην ζχλνιν ησλ ελεξγεηψλ πνπ ρξεηάδνληαη γηα ηελ
αζθαιή, νηθνλνκηθή θαη απνδνηηθή απφιεςε ηνπ καξκάξνπ. Ζ κέζνδνο εμφξπμεο πνπ
εθαξκφδεηαη είλαη ζπλήζσο ε δηακφξθσζε νξζψλ βαζκίδσλ αλνηρηήο εθζθαθήο θαη ε θνξά ηεο
εμφξπμεο είλαη απφ πάλσ πξνο ηα θάησ. Ζ εμφξπμε κέρξη ηελ δεθαεηία ηνπ 1970 γηλφηαλ κε
δηάλνημε νπψλ ζε επζεία γξακκή θαη ηνπνζέηεζε κεηαιιηθψλ ζθελψλ εληφο απηψλ ησλ νπψλ.
Με ρηχπεκα ησλ ζθελψλ κε ζθπξηά, ην κάξκαξν απνθνιινχληαλ απφ ην κεηξηθφ πέηξσκα. Με
ηνλ ίδην ηξφπν «γψληαδαλ» ην απνθνπέλ θνκκάηη. Δπίζεο ρξεζηκνπνηνχζαλ θπξίσο ππξίηηδα ή
δπλακίηηδα. ΢ε νξηδφληηεο παξάιιειεο νπέο (ηα «ληνχθηα») ηνπνζεηνχζαλ ην εθξεθηηθφ, ην νπνίν
ππξνδνηνχζαλ νδεγψληαο ζηελ απνθφιιεζε ηεο πέηξαο. ΢πλήζσο φκσο ε κε επαξθήο
εμεηδίθεπζε θαηέζηξεθε ην κάξκαξν. Απφ ηελ δεθαεηία ηνπ 1980, πξψηα ζηελ Ηηαιία άξρηζαλ λα
ρξεζηκνπνηνχληαη ηα αιπζνπξίνλα (ζπξκαηνθνπέο) κε θεθαιέο απφ βηνκεραληθά δηακάληηα,
(αδακαληνθφξα) ή ζθιεξά κέηαιια, θνηλψο νλνκαδφκελα «βίδηα» (θξάκα απφ θαξβίδηα ηνπ
βνιθξακίνπ θαη θνβαιηίνπ). Έγηλε έηζη δπλαηφλ λα εμνξχζζεηαη θαη λα ηεκαρίδεηαη ην κάξκαξν
ζε νξζνγψληνπο φγθνπο ρσξίο θαηαπφλεζε θαη λα επηηεπρηεί εχθνια ε δεηνχκελε θιίζε ησλ
«λεξψλ» ψζηε λα δηεπθνιχλεηαη θαηά πνιχ ε θαηεξγαζία ηνπ ηειηθνχ πξντφληνο.

Ζ εμφξπμε ησλ νγθνκαξκάξσλ πξαγκαηνπνηείηαη θαηά βάζε κε ρξήζε ζπζηήκαηνο

ζπξκαηνθνπήο θαη ε κεηαθίλεζε ησλ εμνξπρζέλησλ φγθσλ, θαζψο θαη ησλ ζηείξσλ πιηθψλ, κε
θνξησηέο θαη ρσκαηνπξγηθά απηνθίλεηα. Σα ζηείξα πιηθά κεηαθέξνληαη θαη απνηίζεληαη είηε
εληφο ηνπ ρψξνπ εθκεηάιιεπζεο είηε ζε φκνξε πεξηνρή. Ζ εθκεηάιιεπζε ησλ θνηηαζκάησλ ζηα
ιαηνκεία πξνυπνζέηεη ηελ εθηέιεζε κηαο ζεηξάο έξγσλ πνπ πνηθίινπλ θαηά πεξίπησζε, φπσο;

 έξγα έξεπλαο ηνπ θνηηάζκαηνο κε γεσηξήζεηο θαη εθζθαθέο γηα ηελ απφιεςε δεηγκάησλ
πνπ είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ εθηίκεζε ηεο εθκεηαιιεπζηκφηεηάο ηνπ θαη ησλ απνζεκάησλ.

 έξγα πξνζπέιαζεο ηνπ θνηηάζκαηνο δειαδή δηαλνίμεηο δξφκσλ γηα ηελ θίλεζε ησλ
κεραλεκάησλ θαη ηελ απνκάθξπλζε ησλ εμνξπζζφκελσλ πιηθψλ,

 έξγα γηα απνθάιπςε ηνπ θνηηάζκαηνο δειαδή γηα ηελ απνκάθξπλζε ηνπ ππεξθείκελνπ
κε εθκεηαιιεχζηκνπ, γηα δηάθνξνπο ιφγνπο πεηξψκαηνο (π.ρ. επηθαλεηαθή δηάβξσζε).

 έξγα πξνπαξαζθεπήο θαη αλάπηπμεο, δειαδή εθζθαθέο γηα ηε δεκηνπξγία κεηψπσλ

εμφξπμεο θαη πιαηεηψλ κπξνζηά απφ ηα κέησπα γηα ηελ θίλεζε ησλ κεραλεκάησλ θφξησζεο θαη
κεηαθνξάο ησλ εμνξπζζφκελσλ πιηθψλ.

 έξγα ππνζηήξημεο ηεο εθκεηάιιεπζεο φπσο θηίζκαηα θαη εγθαηαζηάζεηο γηα ηελ
εμππεξέηεζε ηνπ πξνζσπηθνχ θαη ηνπ εμνπιηζκνχ.
52
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Μεηά ηελ πξνρψξεζε ησλ παξαπάλσ έξγσλ ζε έλα ιαηνκείν, αθνινπζεί ε εθκεηάιιεπζε ηνπ
θνηηάζκαηνο, ε νπνία εμειίζζεηαη απφ ηα ςειφηεξα πξνο ηα ρακειφηεξα ζεκεία κε ηελ δηαξθή
επαλάιεςε κηαο ζεηξάο ζπγθεθξηκέλσλ εξγαζηψλ. Οη εξγαζίεο απηέο είλαη:

 Ζ εμφξπμε ηνπ πεηξψκαηνο ζηα πξαλή ηεο εθζθαθήο, κε ή ρσξίο ηε ρξήζε εθξεθηηθψλ
πιψλ αλάινγα κε ην είδνο ηνπ νξπθηνχ. Σα πξαλή ηεο εθζθαθήο κε ηελ πξνρψξεζε ηεο
εθκεηάιιεπζεο δηακνξθψλνληαη ζε βαζκίδεο ζπγθεθξηκέλνπ χςνπο (8-15 κέηξα).
 Ζ κεηαθίλεζε ηνπ πιηθνχ ζην δάπεδν ηεο βαζκίδνο κπξνζηά απφ ην κέησπν
 Ζ θφξησζε θαη απνκάθξπλζε ηνπ εμνξπγκέλνπ πιηθνχ απφ ην δάπεδν ηεο βαζκίδαο ζε
άιιε ζέζε ηνπ ιαηνκηθνχ ρψξνπ γηα πεξαηηέξσ επεμεξγαζία.
 Ζ θφξησζε θαη απνκάθξπλζε ηνπ κε εθκεηαιιεχζηκνπ πιηθνχ (ζηείξα) απφ ην δάπεδν
ηεο βαζκίδαο ζηνπο ρψξνπο απφζεζεο ησλ ζηείξσλ.

΢ε θάζε κηα απφ ηηο παξαπάλσ εξγαζίεο ρξεζηκνπνηνχληαη εηδηθά κεραλήκαηα (δηαηξεηηθά.
εμνξπθηηθά, ρσκαηνπξγηθά θ.ά.) θαη εξγαιεία, αλάινγα κε ην είδνο ηνπ ιαηνκηθνχ νξπθηνχ θαη
ηελ ηειηθή ηνπ ρξήζε, ην είδνο ηνπ ιαηνκείνπ (ζηα ιαηνκεία καξκάξνπ ε ρξήζε εθξεθηηθψλ
είλαη εμαηξεηηθά πεξηνξηζκέλε, γηα απηφ θαη ρξεζηκνπνηνχληαη εηδηθά κεραλήκαηα) θαη, βέβαηα,
ην κέγεζνο θαη ην βαζκφ εθκεράληζεο ηνπ ιαηνκείνπ. Γεληθά, ζε φια ηα ιαηνκεία νη ιαηνκηθέο
εξγαζίεο ζρεδηάδνληαη θαη εθηεινχληαη κε ηέηνην ηξφπν, ψζηε λα πεξηνξίδεηαη ε ππνβάζκηζε ηνπ
πεξηβάιινληνο θαη λα είλαη δπλαηή, ζε επφκελε θάζε, ε θαηά ην δπλαηφλ απνθαηάζηαζή ηνπ.

΢ηα ιαηνκεία ε θχξηα δξαζηεξηφηεηα είλαη ε απφιεςε εκπνξεχζηκσλ φγθσλ κεγάισλ

δηαζηάζεσλ, θαλνληθνχ θαηά πξνηίκεζε ζρήκαηνο (π.ρ. νξζνγψλην παξαιιειεπίπεδν) θαη
απαιιαγκέλσλ απφ εζσηεξηθά ειαηηψκαηα, φπσο ξσγκέο, νπέο θ.ά. Άιισζηε ε αμία ησλ
κεγάισλ, νξζνγσληζκέλσλ θαη πγηψλ φγθσλ είλαη κεγαιχηεξε απφ ηελ αμία φγθσλ ηνπ ίδηνπ
πιηθνχ κηθξψλ δηαζηάζεσλ, αδηακφξθσησλ κε ηπρφλ εζσηεξηθά ειαηηψκαηα. Οη δηαζηάζεηο ησλ
εκπνξεχζηκσλ φγθσλ πνπ εμνξχζζνληαη ζηα ιαηνκεία καξκάξνπ πνηθίινπλ αλάινγα κε ην
θνίηαζκα. Οη κέγηζηεο δηαζηάζεηο ησλ εκπνξεχζηκσλ φγθσλ πεξηνξίδνληαη θπξίσο απφ ηελ
δπλακηθφηεηα ησλ κέζσλ κεηαθνξάο, απφ ηηο δηαηάμεηο πνπ ηζρχνπλ γηα ηα θνξηίν ησλ θνξηεγψλ
απηνθηλήησλ ζε δεκφζηνπο δξφκνπο, θαη απφ ηελ δπλακηθφηεηα ησλ κεραλεκάησλ θνπήο ζηα
εξγνζηάζηα. Ζ απαίηεζε γηα φγθνπο «πγηείο» θαη κεγάισλ δηαζηάζεσλ επηβάιιεη ζηα ιαηνκεία
καξκάξνπ ηελ επηινγή ηερληθψλ εμφξπμεο θαη κεραλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ πνπ ειαρηζηνπνηνχλ
ηνλ θίλδπλν ξεγκαηψζεσλ ζην πέηξσκα θαη ζπαζηκάησλ ζην εμνξπζζφκελν πιηθφ.

Μεηά ηα έξγα έξεπλαο, πξνζπέιαζεο θαη απνθάιπςεο ηνπ θνηηάζκαηνο, φπνπ απηή απαηηείηαη
(π.ρ. απνκάθξπλζε επηθαλεηαθνχ δηαβξσκέλνπ πεηξψκαηνο ή ππεξθείκελνπ κε εθκεηαιιεχζηκνπ
γεσινγηθνχ ζρεκαηηζκνχ), αθνινπζεί ε πξνπαξαζθεπή ηεο εθκεηάιιεπζεο, δειαδή ε
δεκηνπξγία ελφο ή πεξηζζφηεξσλ κεηψπσλ εμφξπμεο κε ηελ απαηηνχκελε «πιαηεία». Σα κέησπα
εμφξπμεο ζηηο ζχγρξνλεο εθκεηαιιεχζεηο πξέπεη λα δεκηνπξγνχληαη ζηηο αλψηεξεο πςνκεηξηθά
53
ζέζεηο ηνπ ιαηνκηθνχ ρψξνπ έηζη ψζηε λα δηακνξθψλνληαη ηξεηο ηνπιάρηζηνλ ειεχζεξεο
επηθάλεηεο ζην πξνο εμφξπμε πέηξσκα (κηα νξηδφληηα θαη δχν θαηαθφξπθεο) γηα λα
δηεπθνιχλεηαη θαηά ηελ πνξεία ηεο εθκεηάιιεπζεο ε απνθνπή «πάγθσλ» κεγάισλ δηαζηάζεσλ
απφ ην κεηξηθφ πέηξσκα. ΢ηε ζπλέρεηα, κε ηελ πξνρψξεζε ησλ κεηψπσλ εμφξπμεο απμάλνληαη
ζηαδηαθά νη δηαζηάζεηο ηεο «πιαηείαο» ηνπ ιαηνκείνπ θαη είλαη έηζη δπλαηή, ζε κία επφκελε
θάζε ηεο εθκεηάιιεπζεο, ε δεκηνπξγία λέσλ κεηψπσλ ζε ρακειφηεξν επίπεδν (θαηά 8-10
κέηξα), δειαδή κηαο λέαο ππνθείκελεο βαζκίδαο. Με ηνλ ηξφπν απηφ ε εθκεηάιιεπζε ηνπ
θνηηάζκαηνο κπνξεί λα επεθηείλεηαη δηαξθψο εθ ησλ άλσ πξνο ηα θάησ κέρξη ε αλψηεξε βαζκίδα
λα θηάζεη ζηα φξηα ηνπ ιαηνκηθνχ ρψξνπ πνπ πεξηνξίδνπλ ηελ πεξαηηέξσ επέθηαζε ηεο
εθζθαθήο.

Ζ εμφξπμε γίλεηαη, θπξίσο, κε απνθνπή «πάγθσλ» κεγάισλ δηαζηάζεσλ απφ ην κεηξηθφ

πέηξσκα, νη νπνίνη ηεκαρίδνληαη ζε φγθνπο εκπνξεχζηκσλ δηαζηάζεσλ. Τπάξρνπλ πεξηπηψζεηο
ιαηνκείσλ φπνπ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ θνηηάζκαηνο επηηξέπνπλ ηελ απεπζείαο απνθνπή ηέηνησλ
φγθσλ απφ ην κεηξηθφ πέηξσκα. Γεληθά, νη δηαζηάζεηο ησλ απνθνπηφκελσλ «πάγθσλ»
εμαξηψληαη απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ θνηηάζκαηνο, απφ ηελ αλάπηπμε ηνπ ιαηνκείνπ, απφ ην
δηαηηζέκελν εμνπιηζκφ θαη απφ ην επηζπκεηφ χςνο παξαγσγήο. Καηά ηελ παξαπάλσ δηαδηθαζία
δελ ρξεζηκνπνηνχληαη δηαξξεθηηθέο εθξεθηηθέο χιεο, αιιά κφλν αζζελείο σζηηθέο εθξεθηηθέο
χιεο (καχξε ππξίηηδα θαη αθαξηαία ζξπαιιίδα) θαη απηέο ζε πεξηνξηζκέλε έθηαζε. Αληίζεηα,
επηδηψθεηαη θαηά ηελ εμφξπμε λα αμηνπνηνχληαη νη θπζηθέο αζπλέρεηεο ηνπ πεηξψκαηνο, θαζψο
θαη ηα επίπεδα θαηά ηα νπνία ην πέηξσκα «ζρίδεηαη» επθνιφηεξα, έηζη ψζηε ε απνθφιιεζε ή ε
απνθνπή ησλ «πάγθσλ» απφ ην κεηξηθφ πέηξσκα λα γίλεηαη κε κεραληθά θπξίσο κέζα.

Πξέπεη λα αλαθεξζεί φηη ζηα θνηηάζκαηα δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ ππάξρνπλ, σο

απνηέιεζκα θαηαπνλήζεσλ ζε δηάθνξεο θάζεηο ηεο δεκηνπξγίαο ηνπο (κεηακφξθσζε,
ηεθηνληζκφο θιπ) δηάθνξα ζπζηήκαηα θπζηθψλ αζπλερεηψλ κε δηαθνξεηηθνχο πξνζαλαηνιηζκνχο
ην θαζέλα (δηεχζπλζε, θιίζε), πνπ εθηείλνληαη ζε βάζνο, αιιά θαη ζε έθηαζε. Μπνξνχλ φκσο λα
δηαθξηζνχλ ζε θάζε πεξίπησζε ηξία ζπζηήκαηα αζπλερεηψλ, θάζεηα ή ζρεδφλ θάζεηα κεηαμχ
ηνπο, πνπ, αλάινγα κε ηελ ππθλφηεηα ηνπο, θαζνξίδνπλ ηελ εθκεηαιιεπζηκφηεηα ηνπ
θνηηάζκαηνο. Σα επίπεδα ηνπ πεηξψκαηνο, ηα παξάιιεια ζηα παξαπάλσ ηξία θχξηα ζπζηήκαηα
αζπλερεηψλ, ηα νπνία νη ηερλίηεο ζην ιαηνκεία ηα πξνζδηνξίδνπλ κε ραξαθηεξηζηηθέο νλνκαζίεο
πνπ κπνξεί λα δηαθνξνπνηνχληαη απφ πεξηνρή ζε πεξηνρή, παξνπζηάδνπλ ζπλήζσο δηαθνξεηηθή
αληίζηαζε ζην «ζρίζηκν» κε θξνχζε, γεγνλφο πνπ αμηνπνηείηαη θαηάιιεια θαηά ην ζρεδηαζκφ
ηεο δηάλνημεο θαη αλάπηπμεο ησλ κεηψπσλ εμφξπμεο. Σα επίπεδν απηά είλαη:

 Δθείλν πνπ παξνπζηάδεη ηε κηθξφηεξε αληίζηαζε ζε «ζρίζηκν» κε θξνχζε, δειαδή ην

επίπεδν, θαηά ην νπνίν ην πέηξσκα «ζρίδεηαη» επθνιφηεξα κε θξνχζε {ζηε γιψζζα ησλ
ιαηφκσλ: «λεξά» ή «ζηξψζε», ηηαιηθά: il verso, αγγιηθά: grain)

54
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

 Σν θάζεην ζην πξνεγνχκελν (ή ζρεδφλ θάζεην), θαηά ην νπνίν ην πέηξσκα παξνπζηάδεη

ηε κεγαιχηεξε αληίζηαζε ζην «ζρίζηκν» κε θξνχζε (ζηε γιψζζα ησλ ιαηφκσλ: «θεθάιη»,
ηηαιηθά: il contro. αγγιηθά: hard way). Καηά ην επίπεδν απηφ δελ ρξεζηκνπνηνχληαη σζηηθέο
εθξεθηηθέο χιεο γηα απφζπαζε «πάγθσλ» απφ ην κεηξηθφ πέηξσκα, γηαηί απηφ ζξπκκαηίδεηαη.

 Σν θάζεην ζηα δχν πξνεγνχκελα, θαηά ην νπνίν ην πέηξσκα παξνπζηάδεη κεγαιχηεξε

αληίζηαζε ζην «ζρίζηκν» κε θξνχζε απφ ην πξψην, αιιά κηθξφηεξε απφ ην δεχηεξν (ζηε γιψζζα
ησλ ιαηφκσλ: «θφληξα» ή «κνπξέιν», ηηαιηθά: il secondo. αγγιηθφ: easy way).

Ζ παξνπζία ησλ επηπέδσλ αζπλερεηψλ, αλ αμηνπνηεζεί ζην ζρεδηαζκφ ηεο εθκεηάιιεπζεο θαη
ζηελ επηινγή ηεο ζέζεο ησλ κεηψπσλ εμφξπμεο, κπνξεί λα δηεπθνιχλεη ηελ απνθνπή «πάγθσλ»
απφ ην κεηξηθφ πέηξσκα. Άιισζηε ν ζρεδηαζκφο αλάπηπμεο ησλ ιαηνκείσλ πξνζαξκφδεηαη ζηα
γεσκεηξηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ θνηηαζκάησλ, ζηνπο ηχπνπο ησλ πεηξσκάησλ θαη ζηελ
κνξθνινγία ηνπ εδάθνπο. Γηα απηφ ην θάζε ιαηνκείν απνηειεί κηα μερσξηζηή πεξίπησζε
εθκεηάιιεπζεο, κε ηηο δηθέο ηνπ ηδηαηηεξφηεηεο, πνπ εμαξηψληαη απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ
θνηηάζκαηνο θαη απφ ην ζρεδηαζκφ ηεο εθκεηάιιεπζεο, πνπ έρεη σο ζηφρν ηελ επίηεπμε ηεο
κέγηζηεο δπλαηήο απνιεςηκφηεηαο ζε εκπνξεχζηκνπο φγθνπο. Παξά ηηο δηαθνξνπνηήζεηο, φκσο,
νη εξγαζίεο γηα απφιεςε εκπνξεχζηκσλ φγθσλ, ζε φια ηα ιαηνκεία καξκάξνπ, είλαη παξεκθεξείο
θαη κπνξνχλ λα δηαθξηζνχλ ζηηο παξαθάησ επηκέξνπο θάζεηο πνπ δηαδέρνληαη ε κηα ηελ άιιε:

Πίλαθαο 7: Φάζεηο εξγαζίαο ζε ιαηνκεία καξκάξνπ θαη απαηηνχκελνο εμνπιηζκφο

Φάζε εξγαζίαο Απαηηνύκελα Μεραλήκαηα – Δμνπιηζκόο

Αεξνγέθπξεο ή/θαη δηαηξεηηθά κεραλήκαηα,
1. Απνθάιπςε – πξνπαξαζθεπή
ρσκαηνπξγηθά κεραλήκαηα (εθζθαθείο,
εθκεηαιιεχζηκνπ θνηηάζκαηνο
κπνπιληφδεο, θνξησηέο), κεραλέο ζπξκαηνθνπήο
Αεξνγέθπξεο ή/θαη δηαηξεηηθά κεραλήκαηα,
2. Απνθνπή «πάγθσλ» απφ ην κεηξηθφ
κεραλέο ζπξκαηνθνπήο, αιπζνπξίνλα ή
πέηξσκα
παξεκθεξή εηδηθά κεραλήκαηα
3. Αλαηξνπή ησλ «πάγθσλ» ζηελ πιαηεία Τδξαπιηθνί γξχιινη, δηνγθνχκελνη ζάθνη,
ηνπ ιαηνκείνπ βαξνχιθα, ρσκαηνπξγηθά κεραλήκαηα
Αεξνγέθπξεο ή/θαη δηαηξεηηθά κεραλήκαηα,
4. Σεκαρηζκφο ησλ «πάγθσλ» ζηελ
κεραλέο ζπξκαηνθνπήο, αιπζνπξίνλα ή
πιαηεία ηνπ ιαηνκείνπ
παξεκθεξή εηδηθά κεραλήκαηα
Αεξνγέθπξεο ή/θαη δηαηξεηηθά κεραλήκαηα,
5. Οξζνγσληζκφο ησλ πάγθσλ κεραλέο ζπξκαηνθνπήο, εγθαηαζηάζεηο
νξζνγσληζκνχ φγθσλ κε κνλφζπξκα ή κνλφιακα
Βαξνχιθα, θνξησηέο ειαζηηθνθφξνη ή/θαη
6. Φφξησζε εκπνξεχζηκσλ φγθσλ ζηα
εξππζηξηνθφξνη, εθζθαθείο αλεζηξακκέλνπ
νρήκαηα κεηαθνξάο
θάδνπ
Φνξησηέο ειαζηηθνθφξνη ή/θαη εξππζηξηνθφξνη,
7. Φφξησζε – απνθνκηδή – απφζεζε ησλ
εθζθαθείο αλεζηξακκέλνπ θάδνπ, εξγνηαμηαθά
ζηείξσλ πιηθψλ (ιαηχπε) ζε ρψξνπο απφζεζεο
αλαηξεπφκελα απηνθίλεηα

55
 ΢ε αξθεηά ζεκεία ε θιίζε ησλ νδψλ θαζίζηαηαη απαγνξεπηηθή γηα ηελ θπθινθνξία ησλ
ρσκαηνπξγηθψλ νρεκάησλ. Απηφ, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ θαθή πνηφηεηα ηνπ πιηθνχ νδνζηξσζίαο,
πξνθαιεί θζνξέο ζηνλ εμνπιηζκφ. Αμηνζεκείσην είλαη φηη ε αγνξά ηνπ εμνπιηζκνχ θαζνξίδεηαη,
θπξίσο, απφ ηηο νηθνλνκηθέο δπλαηφηεηεο ηεο επηρείξεζεο θαη ιηγφηεξν απφ ηηο πξαγκαηηθέο
αλάγθεο. Σα θπξηφηεξα κεραλήκαηα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη είλαη αεξνζπκπηεζηέο, αιπζνπξίνλα
εμφξπμεο, βαξνχιθα, γξχινη εμφξπμεο, ζπξκαηνθφπηεο κε ζχξκα δηακαληέ, θιαζζηθέο
ζπξκαηνθνπέο, θνξεία αεξνζθπξψλ θαη θάζε άιινο δηαηξεηηθφο εμνπιηζκφο, θαζψο θαη ηζάπεο,
θνξησηέο θαη θνξηεγά. Γηα ηελ κεηαθνξά πξνο ην εξγνζηάζην επεμεξγαζίαο νη φγθνη
ηνπνζεηνχληαη ζε φρεκα δεκέλνη κε αζθάιεηα ζε ηκάληεο. Ζ κεηαθνξά επίζεο κπνξεί λα γίλεη κε
πινίν, κε ηνλ φγθν ηνπνζεηεκέλν ζε container κέρξη ην ζρεδηαζκέλν ιηκάλη θαη απφ εθεί λα
ηνπνζεηεζεί ζε θαηάιιειν φρεκα. Σέινο φκσο, δελ ιείπνπλ νη πεξηπηψζεηο θαηά ηηο νπνίεο ην
ιαηνκείν γίλεηαη ν ίδηνο ν ρψξνο θαηεξγαζίαο, αμηνπνηψληαο κηθξνχο φγθνπο, δεκηνπξγψληαο ηα
ηειηθά πξντφληα απεπζείαο ζηνλ ρψξν εμαγσγήο.

Δηθόλα 9: Αλαπηπγκέλα κέησπα εμφξπμεο ζε ιαηνκείν καξκάξνπ

56
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ζ αηζζεηηθή αιινίσζε ηνπ ηνπίνπ, πνπ έρεη πξνθιεζεί απφ ηηο εθηελείο απνζέζεηο ησλ
ζηείξσλ, θαζίζηαηαη πξσηαξρηθήο ζεκαζίαο πεξηβαιινληηθφ πξφβιεκα, αιιά ην θφζηνο
κεηαθίλεζεο ησλ ζηείξσλ ζεσξείηαη πςειφ. Ο θαηαθεξκαηηζκφο ηνπ θνηηάζκαηνο εμαηηίαο ησλ
ηεθηνληθψλ θαηαπνλήζεσλ πνπ έρεη ππνζηεί ην γεσινγηθφ ππφβαζξν ηεο πεξηνρήο απνηειεί,
αλακθηζβήηεηα, κία ζεκαληηθή παξάκεηξν ηνπ πξνβιήκαηνο. Σα ηειεπηαία ρξφληα, πνπ νη
απαηηήζεηο γηα ην πεξηβάιινλ είλαη πην έληνλεο, θαηέζηε ζεκαληηθή ε αλάγθε ειαρηζηνπνίεζεο
ηεο αιινίσζεο ηνπ ηνπίνπ θαηά ηελ εμφξπμε. Έηζη ππφγεηεο εθκεηαιιεχζεηο καξκάξσλ έγηλαλ
πάιη ε αλαγθαία ιχζε γηα πνιιά ιαηνκεία. Σα επνρνχκελα αιπζνπξίνλα έδσζαλ ιχζε θαη
ψζεζε ζηελ εθκεηάιιεπζε καξκάξσλ πνπ αιιηψο ζα ήηαλ δχζθνιε είηε γηα πεξηβαιινληηθνχο
ιφγνπο, αιιά θαη ιφγσ θφζηνπο, ζε πεξίπησζε πνπ ην θνίηαζκα ζα ήηαλ ζε κεγάια βάζε.

4.2.2. Δπεμεξγαζία θαη Πξντόληα καξκάξνπ

Σα πξντφληα ησλ ιαηνκείσλ (νγθνκάξκαξα θαη μνθάξηα) νδεγνχληαη ζηα εξγνζηάζηα θνπήο
θαη θαηεξγαζίαο θαη ζρίδνληαη ζε πιάθεο. Απηέο κπνξεί λα είλαη ηειηθά πξντφληα γηα
ηθαλνπνίεζε αλαγθψλ καξκαξνγιπθείσλ θαη εξγνιαβηθψλ εξγαζηψλ, αιιά κπνξνχλ λα είλαη θαη
ελδηάκεζα. Μπνξνχλ λα θνπνχλ ζε θνκκάηηα ζπγθεθξηκέλσλ δηαζηάζεσλ (ηππνπνίεζε ή απιή
παξαγγειία) θαη λα ππνζηνχλ θαηεξγαζία ιεηάλζεσο, κπηδνπηαξίζκαηνο, ζπαζίκαηνο αθκήο
θ.ιπ., αλάινγα κε ηε ρξήζε γηα ηελ νπνία γίλνληαη, ζε εηδηθά κεραλήκαηα κε ηηο απαξαίηεηεο
αλπςσηηθέο κεραλέο (γεξαλνγέθπξεο – αλπςσηηθά – πεξνλνθφξα). Χο θνπή ραξαθηεξίδεηαη ε
θαηεξγαζία ηεκαρηζκνχ ησλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ ζε ηεκάρηα κηθξφηεξσλ δηαζηάζεσλ,
θαηά δηαδνρηθά βήκαηα θαη κε ηα θαηάιιεια, θαηά πεξίπησζε, κεραλήκαηα θαη εξγαιεία, κέρξηο
φηνπ παξαρζνχλ ελδηάκεζα ή ηειηθά πξντφληα ησλ επηζπκεηψλ ζρεκάησλ θαη δηαζηάζεσλ.

Ζ δεπηεξνγελήο παξαγσγή πεξηιακβάλεη δχν θάζεηο, νη νπνίεο δελ είλαη πάληα επδηάθξηηεο,
ηελ θνπή θαη ηελ επεμεξγαζία. Σα εξγαιεία θνπήο καξκάξσλ είλαη ιάκεο θαη δίζθνη, πνπ θέξνπλ
πιαθίδηα απφ ζπλζεηηθά δηακάληηα θαη κεηαιιηθνχο ζπλδέζκνπο. Ζ επεμεξγαζία είλαη ην
ηειεπηαίν ζηάδην κεηαζρεκαηηζκνχ ησλ νγθνκαξκάξσλ ζε ηειηθά πξντφληα. Πεξηιακβάλεη ηνλ
ηεκαρηζκφ ζε πιάθεο, ηελ ιείαλζε, ηελ ζηίιβσζε θαη ην κπηδνπηάξηζκα.

Ζ θνπή ησλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ, μεθηλψληαο απφ ηνλ ηεκαρηζκφ ησλ πξντφλησλ ησλ
ιαηνκείσλ γίλεηαη κε εηδηθά κεραλήκαηα θαη αδακαληνθφξα εξγαιεία, γηα ηε ςχμε ησλ νπνίσλ
απαηηνχληαη πάληνηε επαξθείο πνζφηεηεο θαζαξνχ λεξνχ. Πξφθεηηαη γηα κηα απφ ηηο πην
ζεκαληηθέο θαηεξγαζίεο ηνπ θχθινπ παξαγσγήο πξντφλησλ καξκάξνπ, ιφγσ ηνπ φηη ε αθξίβεηα
θαη νη αλνρέο ζηηο δηαζηάζεηο ησλ ηειηθψλ πξντφλησλ, θαζψο θαη ην θφζηνο παξαγσγήο ηνπο,
εμαξηψληαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηελ πνηφηεηα ηεο θνπήο θαη ην θφζηνο. Δπηπιένλ, ε πνηφηεηα
ηεο θνπήο (νη θνκκέλεο επηθάλεηεο πξέπεη λα είλαη επίπεδεο, ρσξίο αλσκαιίεο πνπ
δεκηνπξγνχληαη απφ ην θνπηηθά εξγαιεία, νη αθκέο ρσξίο ζπαζίκαηα) επεξεάδεη ηελ πνηφηεηα θαη
ην θφζηνο ησλ θαηεξγαζηψλ πνπ αθνινπζνχλ.
57
4.2.2.1. Πξντόληα Μαξκάξνπ
Πην αλαιπηηθά, ζηα εξγνζηάζηα θνπήο - θαηεξγαζίαο καξκάξνπ, νη φγθνη πνπ πξνέξρνληαη
απφ ηα ιαηνκεία θφβνληαη ζε δηαδνρηθά ζηάδηα γηα λα παξαρζεί κηα κεγάιε γθάκα ελδηάκεζσλ,
εκηηειψλ θαη ηειηθψλ πξντφλησλ. Οη φγθνη κεγάισλ δηαζηάζεσλ «ζρίδνληαη», ζπλήζσο, ζηα
ηειάξα θνπήο φγθσλ ζε πιάθεο κεγάισλ δηαζηάζεσλ, πάρνπο 1,5 έσο 4 cm, νη νπνίεο απνηεινχλ
ελδηάκεζα εκπνξεχζηκα εκηθαηεξγαζκέλα πξντφληα. ΢ηα ηειάξα κπνξνχλ λα θνπνχλ θαη πιάθεο
κεγαιχηεξνπ πάρνπο, κέρξη 8 cm θαη πιένλ γηα ηελ παξαγσγή ζηε ζπλέρεηα εηδηθψλ πξντφλησλ:
π.ρ. καζίθ ζηνηρεία δφκεζεο - δηαθφζκεζεο, ηαθηθά κλεκεία θ.ά. Με ηε ζεηξά ηνπο. νη κεγάιεο
πιάθεο, κήθνπο 2,50-3.00 m θαη πιάηνπο 1.30- 1.70 m., αλάινγα κε ην πάρνο ηνπο, θφβνληαη ζε
δηάθνξα κεραλήκαηα γηα λα παξαρζνχλ πνηθίια πξντφληα καξκάξνπ, φπσο:

 πιάθεο θαλνληθνχ ζρήκαηνο θαη δηαζηάζεσλ γηα δαπεδνζηξψζεηο, επελδχζεηο ηνίρσλ θ.ά.

 πιάθεο εηδηθψλ δηαζηάζεσλ γηα δάπεδα, επελδχζεηο, ζθάιεο, πνδηέο παξαζχξσλ,

κπαιθνλνπνδηέο, επηζηξψζεηο ζηεζαίσλ θαη άιιεο εθαξκνγέο,

 πάγθνη γηα θνπδίλεο θαη ινπηξά θ.ά.

 ηαθηθά κλεκεία θ.ιπ.

Οη νξζνγσληζκέλνη φγθνη, επίζεο, αιιά θαη νη κεγάινη φγθνη αθαλφληζηνπ ζρήκαηνο κπνξνχλ
λα θνπνχλ ζε κεραλήκαηα θνπήο πνπ θέξνπλ θαηαθφξπθνπο θαη νξηδφληην δίζθν γηα λα
ηεκαρηζηνχλ ζε ισξίδεο (θαδξέηα) ζηαζεξνχ πιάηνπο (ζπλήζσο νπφ 15 έσο 60 cm), κεγάινπ
κήθνπο (κέρξη θαη ην κήθνο ηνπ φγθνπ πνπ θφβεηαη) θαη πάρνπο απφ 1 έσο 3 cm θαη πιένλ, νη
νπνίεο ζε αξθεηέο πεξηπηψζεηο απνηεινχλ θαη εκπνξεχζηκα εκηθαηεξγαζκέλα πξντφληα (θαδξέηα
ζε «ηξεράκεηξν»). Οη ισξίδεο απηέο ζηε ζπλέρεηα, αλάινγα κε ην πάρνο ηνπο, κπνξνχλ λα
θνπνχλ ζε εηδηθά κεραλήκαηα γηα λα παξαρζνχλ δηάθνξα πξντφληα φπσο πιαθίδηα κηθξνχ πάρνπο
θαη ηππνπνηεκέλσλ δηαζηάζεσλ (30x30, 40x40, 60x60cm) γηα δάπεδα θαη επελδχζεηο
θαηαθφξπθσλ επηθαλεηψλ, ή πιάθεο γηα δαπεδνζηξψζεηο θαη επελδχζεηο ηνίρσλ ηππνπνηεκέλσλ
δηαζηάζεσλ, ίζηα ζθαινπάηηα θ.ά.

Οη αθαλφληζηνπ ζρήκαηνο φγθνη, αιιά θαη νη κηθξνί νξζνγσληζκέλνη φγθνη κπνξνχλ λα

θνπνχλ θαη ζε κεραλήκαηα θνπήο κε δίζθν κεγάιεο δηακέηξνπ (Φ>2,50m), γηα λα ηεκαρηζηνχλ
ζε ελδηάκεζα πξντφληα παξαιιειεπίπεδνπ ζρήκαηνο θαη πνηθίισλ δηαζηάζεσλ («κπαζηνχληα» ή
«θνπηνχθηα» ή «νγθάθηα» φπσο ραξαθηεξίδνληαη), αλάινγα κε ηηο δηαζηάζεηο ησλ ηειηθψλ
πξντφλησλ πνπ πξφθεηηαη λα παξαρζνχλ απφ απηά. Σέηνηα «νγθάθηα» κπνξνχλ λα θνπνχλ ζε
ισξίδεο ζε άιια κεραλήκαηα θαη ζηε ζπλέρεηα νη ισξίδεο λα θνπνχλ ζε πιάθεο θαλνληθνχ
ζρήκαηνο θαη ηππνπνηεκέλσλ δηαζηάζεσλ. Μπνξνχλ επίζεο ηα «νγθάθηα» λα θνπνχλ ζηηο
θαηάιιειεο δηαζηάζεηο γηα λα παξαρζνχλ καζίθ πξντφληα, φπσο λεξνρχηεο, δηάθνξα
αξρηηεθηνληθά ζηνηρεία δφκεζεο/δηαθφζκεζεο, πιαίζην ηδαθηψλ, θαιιηηερλήκαηα δηάθνξα, κέρξη
58
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

θξάζπεδα πεδνδξνκίσλ, ηαθηθά κλεκεία θαη πνιιά άιια. Αθφκε, νη φγθνη ή νη πιάθεο κεγάινπ
πάρνπο, πνπ απνθφπηνληαη απφ ηνπο φγθνπο, είηε ζε ηειάξα, είηε ζε κεραλήκαηα θνπήο κε
κεγάιν δίζθν, είηε ζε κνλφιακα ή κνλφζπξκα, κπνξνχλ λα θνπνχλ θαη λα κνξθνπνηεζνχλ ζε
εηδηθά κεραλήκαηα ηειεπηαίαο ηερλνινγίαο κε ςεθηαθφ έιεγρν (θέληξα θαηεξγαζίαο CNC,
ηφξλνη, «θαιιηηερλνζχξκαηα» θ.α.), γηα λα παξαρζνχλ καζίθ πξντφληα εηδηθψλ παξαγγειηψλ, ζηα
νπνία πεξηιακβάλνληαη κέρξη θίνλεο, θηνλφθξαλα, γιππηά θαη αγάικαηα.

Απφ ηελ παξαπάλσ γεληθή πεξηγξαθή, γίλεηαη θαλεξφ φηη κε ηελ θνπή ησλ δηαθνζκεηηθψλ
πεηξσκάησλ κπνξεί λα παξαρζεί κηα ηεξάζηηα γθάκα ελδηάκεζσλ εκηθαηεξγαζκέλσλ θαη ηειηθψλ
πξντφλησλ. Ζ γθάκα απηή είλαη δχζθνιν λα θαηεγνξηνπνηεζεί, αθνχ έλα ζεκαληηθφ κέξνο ηεο
απνηειείηαη απφ πξντφληα εηδηθψλ δηαζηάζεσλ θαη πξνδηαγξαθψλ ηα νπνία αληαπνθξίλνληαη ζε
απαηηήζεηο παξαγγειηψλ γηα ζπγθεθξηκέλεο, αξρηηεθηνληθέο, δηαθνζκεηηθέο θαη άιιεο εθαξκνγέο.
Δπίζεο, γίλεηαη αληηιεπηφ φηη ε πνηθηιία ησλ κεραλεκάησλ θνπήο καξκάξσλ είλαη εμαηξεηηθά
κεγάιε θαη πεξηιακβάλεη κεραλέο πνιιψλ ηχπσλ κε ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ
αληαπνθξίλνληαη ζηηο απαηηήζεηο ησλ επηκέξνπο ζηαδίσλ θνπήο.

΢εκεηψλεηαη, αθφκε, φηη ζε φιεο ηηο θάζεηο θνπήο ησλ καξκάξσλ επηδηψθεηαη λα
ειαρηζηνπνηεζεί ε «θχξα», δειαδή ην πνζνζηφ ηνπ πιηθνχ πνπ δελ κπνξεί λα αμηνπνηεζεί γηα
ηελ παξαγσγή ηειηθψλ πξντφλησλ. Παξφια απηά, ε «θχξα», γηα πνιινχο ιφγνπο (θπζηθά
ειαηηψκαηα ηεο πξψηεο χιεο. αλνκνηνρξσκίεο πιηθνχ, αθνχ πξφθεηηαη γηα θπζηθφ πιηθφ, εηδηθέο
δηαζηάζεηο θ.ά.) είλαη κεγάιε, κε απνηέιεζκα ζηηο κνλάδεο θνπήο/θαηεξγαζίαο καξκάξνπ λα
ζπζζσξεχνληαη σο απνξξίκκαηα ζεκαληηθέο πνζφηεηεο «ξεηαιηψλ», άιινηε αμηνπνηήζηκσλ θαη
άιινηε φρη.

Σα θπξηφηεξα κεραλήκαηα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζε απηή ηε θάζε ηεο παξαγσγήο είλαη:

αδακαληνθφξα εξγαιεία (δίζθνη δηακαληέ, ιάκεο, δηζθάθηα δηακαληέ ζηξνγγπιήο θνπήο θαη
ζηίιβσζεο, ηξππάληα, ιεηαληηθά θ.ιπ.), ειάζκαηα ιακψλ θαη δίζθσλ, αληιίεο κνπξγθάλαο,
ειεθηξνεξγαιεία ρεηξφο, κεραλήκαηα θαη εξγαιεία θαιιηηερλίαο, θνθηάθηα νηθνδνκήο, κεραλέο
θξπζηαιινπνίεζεο, ιεηαληηθέο κεραλέο καξκάξσλ θαη κσζατθψλ, εηδηθά πιηθά ιείαλζεο θαη
ζηίιβσζεο, κεραλήκαηα θνπήο θαη θαηεξγαζίαο καξκάξνπ (θφθηεο, κεραλήκαηα ηππνπνίεζεο,
ηειάξα δηακαληέ, κεραλήκαηα θάζεηεο θαη νξηδφληηαο θνπήο, ζρίζηεθεο κεραλέο, ηαρπζρηζηήξηα
καξκάξσλ δηακαληέ, ηφξλνη, παληνγξάθνη, θξέδεο, κνπξεινκεραλέο, ππεξδηακνξθσηέο, ξνκπφη
δηαθίλεζεο καξκάξνπ θ.ιπ.), εμνπιηζκφο θαζαξηζκνχ κνπξγθάλαο, εηδηθνχ πάγθνπ αλαξξφθεζεο
ζθφλεο, ζηνθαξηζηηθέο κεραλέο, ηφξλνη – παληνγξάθνη, βνεζεηηθφο εμνπιηζκφο θαη
αληαιιαθηηθά (ηκάληεο θίλεζεο ηειάξσλ, κεηάδνζεο ηζρχνο, κεραλήκαηα θαζαξηζκνχ πςειήο
πίεζεο θξχνπ θαη δεζηνχ λεξνχ, πιηθά πξνζηαζίαο – ζηεγαλνπνίεζεο καξκάξσλ, αληιίεο, θίιηξα,
βαιβίδεο, θνκπξεζέξ, κπεθ λεξνχ, έκβνια, κεραλήκαηα κνξθνπνίεζεο θ.ιπ.) αγθχξηα, εηδηθέο
θφιιεο. Σα κεραλήκαηα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα εκπφξην ελδηάκεζσλ ή ηειηθψλ πξντφλησλ

59
καξκάξνπ είλαη ηα εμήο: αλαβαηφξην (γεξαλάθηα ειεθηξνθίλεηα, βεληνχδεο, αλαβαηφξηα,
δηάθνξνη εμνπιηζκνί αλχςσζεο θ.ιπ.), γεξαλνί, γέθπξεο – βαξνχιθα (γεξαλνγέθπξεο, ππιψλεο,
ζπζηήκαηα δηαθίλεζεο, αλπςσηηθά κεραλήκαηα θ.ιπ.), πεξνλνθφξα αλπςσηηθά θ.ιπ. Σέινο,
πνιιέο θνξέο κεηά ηελ παξαγσγή ησλ πξντφλησλ ρξεζηκνπνηνχληαη δηάθνξα εξγαιεία θαη
κεραλήκαηα αλάινγα κε ην ηειείσκα ηεο επηθάλεηαο (ζθαπηηζαξηζηή, ακκνβνιηζκέλα,
πεπαιαησκέλε θιπ.), αλάινγα ην ηειείσκα ηεο αθκήο (κηζνηζίκπνπθα, πνηακφο, θιπ.) ή αθφκα
θαη πδξνθνπέο ειεγρφκελεο απφ ππνινγηζηέο (CNC) γηα παξαγσγή πην δχζθνισλ ζρεκάησλ θαη
κνξθψλ.

4.2.2.2. Δπεμεξγαζία Πξντόλησλ Μαξκάξνπ

Φηλίξηζκα Δπηθαλεηώλ

Σα πξντφληα καξκάξνπ θαη γξαλίηε παξάγνληαη, ζπλήζσο, κε γπαιηζκέλεο ή/θαη ζηηιβσκέλεο

ηηο επηθάλεηεο ηνπο. Σν ηειεπηαία ρξφληα, φκσο, θαηαγξάθεηαη απμεκέλν ελδηαθέξνλ γηα
πξντφληα καξκάξνπ κε αδξέο, ηξαρηέο (ξνπζηίθ) επηθάλεηεο, φρη κφλν γην πξαθηηθνχο, αιιά θαη
γηα αηζζεηηθνχο ιφγνπο. Απηφ γηαηί νη ηξαρηέο επηθάλεηεο, εθηφο ηνπ φηη είλαη αληηνιηζζεηηθέο,
θαη επνκέλσο ηδαληθέο γηα εθαξκνγέο καξκάξσλ θαη γξαληηψλ ζε δάπεδα θαη ζθάιεο,
πξνζθέξνπλ ηε δπλαηφηεηα λα ζπλδπαζηνχλ αξκνληθά δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα κε δηαθνξεηηθέο
επηθαλεηαθέο θαηεξγαζίεο, θάζε κηα απφ ηηο νπνίεο πξνζδίδεη ζηα πιηθά μερσξηζηή πθή θαη
απφρξσζε.

Σν απμεκέλν ελδηαθέξνλ γηα πξντφληα καξκάξνπ θαη πέηξαο κε ηξνρηέο επηθάλεηεο, ψζεζε ηηο
επηρεηξήζεηο ηνπ ηνκέα ηεο ηερλνινγίαο λα αλαπηχμνπλ ζπζηήκαηα, κεραλήκαηα θαη εξγαιεία γηα
δηάθνξεο επηθαλεηαθέο θαηεξγαζίεο (κεραληθέο, ζεξκηθέο, ρεκηθέο), πνπ φρη κφλν ππνθαζηζηνχλ
κε επηηπρία ηνπο παξαδνζηαθνχο καζηφξνπο ηεο πέηξαο, αιιά πξνζθέξνπλ θαη πξφζζεηεο
ελαιιαθηηθέο πξνηάζεηο ζηνλ θφζκν ηεο αξρηηεθηνληθήο θαη δηαθφζκεζεο. Πην ζπγθεθξηκέλα,
έρνπλ αλαπηπρζεί δηάθνξα ζπζηήκαηα επηθαλεηαθήο θαηεξγαζίαο ησλ δηαθνζκεηηθψλ
πεηξσκάησλ, κε ηα νπνία δεκηνπξγνχληαη νη παξαθάησ κνξθέο επηθάλεηαο:

 «Κηππεηέο» επηθάλεηεο
 «Ακκνβνιηζκέλεο» επηθάλεηεο
 «Κακέλεο» επηθάλεηεο
 «Αληηθέ» επηθάλεηεο
 «Τδξνβνιηζκέλεο» επηθάλεηεο

Πνιχ ζπλνπηηθά αλαθέξνληαη ζηε ζπλέρεηα, γηα θάζε έλα απφ ην παξαπάλσ είδε θηληξίζκαηνο
ησλ ηειηθψλ πξντφλησλ καξκάξνπ θαη πέηξαο, θαζψο θαη ηα βαζηθά ηνπ ραξαθηεξηζηηθά

60
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

«Κηππεηέο» επηθάλεηεο: Πξνέξρεηαη απφ κεραληθή θαηεξγαζία ηεο επηθάλεηαο πνπ κπνξεί
λα γίλεη ζε φινπο ζρεδφλ ηνπο ηχπνπο ησλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ. Καηά ηελ θαηεξγαζία
έλα ή πεξηζζφηεξα ζθπξηά κε θεθαιέο πνπ θέξνπλ ππξακηδνεηδήο αθκέο απφ ζθιεξφ κέηαιιν,
θηλνχληαη θαηά κήθνο ηεο γέθπξαο ηεο κεραλήο θαη θηππνχλ ηελ επηθάλεηα ηεο πέηξαο. Με ηελ
θαηεξγαζία απηή ε επηθάλεηα ηεο πέηξαο απνθηά έλα ραξαθηεξηζηηθφ «ζθάιηζκα» θαη κηα ηξαρηά
θαη αλάγιπθε εκθάληζε. Ζ «θηππεηή» επηθάλεηα παξνπζηάδεη έλα ππφβαζξν δηάζηηθην απφ
αλνηρηφρξσκα ζεκάδηα, ε ππθλφηεηα ησλ νπνίσλ εμαξηάηαη απφ ηελ απφζηαζε πνπ έρνπλ κεηαμχ
ηνπο νη αθκέο ηνπ εξγαιείνπ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ θαηεξγαζία. ΢ηελ αγνξά ππάξρεη κηα
πιεζψξα εξγαιείσλ γηα «ρηχπεκα», θαζέλα απφ ηα νπνία δεκηνπξγεί δηαθνξεηηθφ θηλίξηζκα
(ιεπηφ, κεζαίν, ρνληξφ «θηχπεκα, θηι)

Γεληθά νη «θηππεηέο» επηθάλεηεο παξνπζηάδνπλ έλαληη ησλ γπαιηζκέλσλ ην πιενλέθηεκα φηη

ππνβαζκίδνπλ ηπρφλ αηέιεηεο ηνπ πεηξψκαηνο θαη ηηο ρξσκαηηθέο ηνπ δηαθνξνπνηήζεηο, γεγνλφο
πνπ πξνζθέξεη ηε δπλαηφηεηα λα αμηνπνηνχληαη πξνο απηή ηε θαηεχζπλζε θαη θαηψηεξεο
πνηφηεηαο πιηθά. Πιάθεο κε «θηππεηή» επηθάλεηα ρξεζηκνπνηνχληαη ζπλήζσο γηα
αληηνιηζζεηηθέο δαπεδνζηξψζεηο ή ζε ζπλδπαζκφ κε πιάθεο δηαθνξεηηθνχ θηληξίζκαηνο γηα λα
πινπνηεζνχλ δηαθνξά δηαθνζκεηηθά κνηίβα. Υξεζηκνπνηνχληαη επίζεο ζε επελδχζεηο
εμσηεξηθψλ φςεσλ θηηξίσλ, πεξηζψξηα παξάζπξσλ θαη ζπξψλ, γείζα, θιπ

«Ακκνβνιηζκέλεο» επηθάλεηεο: Οη ακκνβνιηζκέλε επηθάλεηα δελ είλαη ιεία, νχηε πνιχ

ηξαρηά. ΢ηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο είλαη «απαιή», θαη ρσξίο αηρκεξέο αθκέο. Ζ κέζνδνο ηεο
ακκνβνιήο (εθηφμεπζε θφθθσλ άκκνπ ζηελ επηθάλεηα ηνπ πεηξψκαηνο κε ηε ρξήζε πεπηεζκέλνπ
αέξα) κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα δεκηνπξγία θηληξίζκαηνο αθφκα θαη ζε πιαθίδηα ιεπηνχ
πάρνπο (8 mm) ζε φια ηα είδε δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ, φηαλ επηδηψθεηαη κηα πνιχ
ιεπηφθνθθε πθή. Δπίζεο, κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί κε «κάζθεο» γηα λα δεκηνπξγνχληαη ζηελ
επηθάλεηα ηνπ πεηξψκαηνο δηαθνζκεηηθά κνηίβα, γξάκκαηα, θαη δηάθνξα ζρέδηα.

«Κακέλεο» επηθάλεηεο: ΋πσο ππνδειψλεη ην φλνκα, πξφθεηηαη γηα ζεξκηθή δηαδηθαζία πνπ
βξίζθεη εθαξκνγή ζε γξαλίηεο κε πςειή πεξηεθηηθφηεηα ζε ραιαδία, θπξίσο, θαζψο θαη ζε
κεξηθνχο ηχπνπο ηδεκαηνγελψλ πεηξσκάησλ. Με θιφγα πνπ θαηεπζχλεηαη ζηελ επηθάλεηα ηνπ
πεηξψκαηνο, ε ζεξκνθξαζία θηάλεη ζηνπο 600νC, κε απνηέιεζκα λα πξνθαιείηαη ζεξκηθφ ζνθ
πνπ ζπλδπάδεηαη κε ηελ άκεζε ςχμε ηνπ πεηξψκαηνο κε λεξφ. Κάησ απφ απηέο ηηο ζπλζήθεο ν
ραιαδίαο ζηελ επηθάλεηα ηνπ πεηξψκαηνο δηνγθείηαη κε απνηέιεζκα λα δηαζπάηαη ε επηθαλεηαθή
ζπλνρή ηνπ πεηξψκαηνο θαη ε επηθάλεηα λα «ζθάεη», απνθηψληαο κηα κέηξηα ηξαρχηεηα θαη
δηαθνξεηηθφ ρξσκαηηζκφ. Ζ ζεξκηθή θαηεξγαζία ηεο επηθάλεηαο ηνπ πεηξψκαηνο ζπρλά απμάλεη
θαη ηελ αληνρή ηνπ πιηθνχ ζε ρεκηθέο πξνζβνιέο θαη ζηε δηάβξσζε.

Με ηελ ηερληθή ηνπ «θαςίκαηνο» ην ρξψκα ζηελ επηθάλεηα ηνπ γξαλίηε κπνξεί λα αιιάμεη
ζεκαληηθά. Γηα παξάδεηγκα, ζε πνιινχο θίηξηλνπο γξαλίηεο κεηαπίπηεη ζε θνθθηλσπφ έσο
61
πνξηνθαιί, ελψ ζε ζθνπξφρξσκα πεηξψκαηα γίλεηαη αλνηρηφηεξν. Ζ ρξσκαηηθή κεηαβνιή είλαη
εκθαλέζηεξε ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ζπλδπάδνληαη νη θαηεξγαζίεο θαςίκαηνο-γπαιίζκαηνο. Ζ
κεηαβνιή ηνπ ρξψκαηνο ηνπ πεηξψκαηνο κε ηελ θαηεξγαζία ηνπ «θαςίκαηνο» είλαη κηα ηδηφηεηα
πνπ αμηνπνηείηαη θαηάιιεια γηα λα δεκηνπξγήζνπλ εληππσζηαθά απνηειέζκαηα.

Ζ θπξία ρξήζε ησλ πιαθψλ κε «θακέλε» επηθάλεηα είλαη ζηνλ νηθνδνκηθφ ηνκέα θαη
εηδηθφηεξα ζε εμσηεξηθέο επελδχζεηο θαηαθφξπθσλ επηθαλεηψλ. ΢ε εζσηεξηθέο εθαξκνγέο
πιάθεο κε «θακέλε» επηθάλεηα ρξεζηκνπνηνχληαη ζε ζπλδπαζκφ κε γπαιηζκέλεο πιάθεο νπνχ
ππάξρνπλ πξνζζεηέο απαηηήζεηο γηα αληηνιηζζεξφηεηα (παηήκαηα ζε ζθάιεο θηηξίσλ,
ζηδεξνδξνκηθψλ ζηαζκψλ, αεξνδξφκηα θηι) ΢ε πνιιά θηίξηα κηα ζπλήζεο επηινγή είλαη λα
ρξεζηκνπνηνχληαη πιάθεο κε «θακέλε» επηθάλεηα θαη γπαιηζκέλεο πιάθεο ζε δηάθνξνπο
ζπλδπαζκνχο πνπ δεκηνπξγνχλ μερσξηζηά αηζζεηηθά απνηειέζκαηα. Δπίζεο «θακέλα» πιηθά
ρξεζηκνπνηνχληαη ζπρλά ζε εμσηεξηθέο εθαξκνγέο φηαλ ππάξρνπλ απαηηήζεηο γη κεγάιε αληνρή
ηνπ πεηξψκαηνο ζηε θζνξά απφ ηηο θαηξηθέο ζπλζήθεο.

«Αληηθέ» επηθάλεηεο: Ζ θαηεξγαζία ηεο επηθάλεηαο ηεο πέηξαο κε κεηαιιηθέο «βνχξηζεο»

έρεη σο απνηέιεζκα ηελ απνκάθξπλζε ηνπ επηθαλεηαθνχ ραιαξνχ πιηθή πνπ ηπρφλ ππάξρεη.
Δπίζεο κε ηελ θαηεξγαζία απηή ε επηθάλεηα γίλεηαη πην νκαιή θαη αλαδεηθλχεηαη θαιχηεξα ην
ρξψκα ηνπ δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο.

Οη κεραλέο κε κηα ή πεξηζζφηεξεο θεθάιεο γηα ςήθηξεο (βνχξηζεο) απνηεινχλ, ζπλήζσο,

αλαπφζπαζην θνκκάηη ησλ γξακκψλ θαηεξγαζίαο κε θιφγηζηξα, κε ζθπξηά, θαη κε ακκνβνιή.
Μπνξνχλ φκσο λα ρξεζηκνπνηεζνχλ θαη απηφλνκα, είηε κε βνχξηζεο, είηε κε εηδηθνχο ηχπνπο
ιεηαληηθψλ, γηα λα πξνζδψζνπλ ζηελ επηθάλεηα έλα «αληηθέ» (παιαησκέλν) θηλίξηζκα, πνπ ην
δεηά ν θφζκνο ηεο αξρηηεθηνληθήο θαη ηεο δηαθφζκεζεο.

Σν θφζηνο ηεο θαηεξγαζίαο απηήο είλαη γεληθά πνιχ ρακειφ ελψ ηα πξντφληα είλαη ηδηαίηεξα
ειθπζηηθά γηα νξηζκέλεο εθαξκνγέο θαη γίλνληαη φιν θαη πην δεκνθηιή ζε δηεζλέο επίπεδν. Με
ηελ παξαπάλσ δηαδηθαζία κεραληθήο «παιαίσζεο» ηεο πέηξαο απνθεχγεηαη θαη ε ρξήζε
δηαβξσηηθψλ νμέσλ πνπ επίζεο κπνξνχλ λα εμαζθαιίζνπλ αληίζηνηρν αηζζεηηθφ απνηέιεζκα.

«Τδξνβνιηζκέλεο» επηθάλεηεο: Σξαρηέο επηθάλεηεο κπνξνχλ λα δεκηνπξγεζνχλ θαη κε

ζπζηήκαηα εθηφμεπζεο λεξνχ ππφ πςειή πίεζε. Σν λεξφ ππφ πςειή πίεζε πξνθαιεί εθιεθηηθή
δηάβξσζε ηεο δνκήο ηνπ πεηξψκαηνο θαη δεκηνπξγεί κηα ηξαρηά επηθάλεηα κε αλσκαιίεο, πνπ σο
έλα βαζκφ, δίλνπλ ηελ αίζζεζε ηνπ θπζηθνχ βξάρνπ. Ζ θαηεξγαζία απηή πνπ αλαδεηθλχεη ηφζν
ην ρξψκα ηνπ δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο φζν θαη ηε δνκή ηνπ, κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί αθφκα
θαη γηα πιάθεο ιεπηνχ πάρνπο. Σν βάζνο δξάζεο ηνπ λεξνχ ππφ πίεζε κπνξεί λα ξπζκίδεηαη, ελψ
είλαη δπλαηφ λα ειέγρεηαη θαη ην απνηέιεζκα ηεο θαηεξγαζίαο, έηζη ψζηε λα απνθεχγνληαη
μεθινπδίζκαηα.

62
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Δηθόλα 10: Γηαθνξά είδε θηληξίζκαηνο γηα ηξαρηά επηθάλεηα δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο

63
Φηλίξηζκα πιεπξηθώλ επηθαλεηώλ (κνπξέισλ)

Ζ πιεπξηθή επηθάλεηα κηαο πιάθαο καξκάξνπ είλαη εκθαλήο ζε πνιιά πξντφληα καξκάξνπ,
φπσο ζε ζθαινπάηηα, πνδηέο παξαζχξσλ, κπαιθνλνπνδηέο, πάγθνπο θνπδίλαο θαη ινπηξψλ, γθηζέ
θαη πάγθνπο εκπνξηθψλ ρψξσλ, καξκάξηλα ηξαπέδηα, δηάθνξα έπηπια θαη πνιιά άιια, γηα απηφ
θαη απαηηείηαη θαηάιιειε, θαηά πεξίπησζε, θαηεξγαζία ηεο. «Μνπξέιν», νλνκάδεηαη ε πιεπξηθή
επηθάλεηα κηαο πιάθαο καξκάξνπ, πνπ έρεη σο δηαζηάζεηο ην πάρνο θαη ην κήθνο ηεο πιάθαο Ζ
πιεπξηθή επηθάλεηα ηεο πιάθαο, πνπ έρεη σο δηαζηάζεηο ην πάρνο θαη ην πιάηνο ηεο πιάθαο,
νλνκάδεηαη «θεθάιη».

Οη κνπξεινκεραλέο, αλάινγα κε ην κνληέιν, έρνπλ δπλαηφηεηεο γηα δηάθνξεο θαηεξγαζίεο

κνπξέισλ, φπσο:

 θαιηκπξάξηζκα,

 κνξθνπνίεζε πξνθίι ίζησλ, ινμψλ, θπξηψλ ή άιινπ πεξίπινθνπ ζρήκαηνο

 ηειηθφ θηλίξηζκα, φπσο ιείαλζε - ζηίιβσζε,

 κπηδνπηάξηζκα ή/θαη ινμέο ηνκέο (θαιηζνγσληέο). Μπηδνπηάξηζκα ιέγεηαη ε

επηθαλεηαθή γξακκηθή θαηεξγαζία ησλ εκθαλψλ αθκψλ κηαο πιάθαο καξκάξνπ έηζη ψζηε ε ζέζε
ηνπο λα δεκηνπξγεζεί θεθιηκέλε επηθάλεηα πνιχ ιεπηνχ πιάηνπο, κε γσλία ζπλήζσο 45° σο πξνο
ηελ θαηαθφξπθν. Ζ θαηεξγαζία απηή εμαιείθεη ηηο ηπρφλ αηέιεηεο ζεο αθκέο ηεο πιάθαο πνπ
κπνξεί λα δεκηνπξγήζεθαλ θαηά ηελ θνπή ηεο, θαζψο θαη ηα πξνβιήκαηα πνπ αλαθχπηνπλ θαηά
ηελ ηνπνζέηεζε, φηαλ νη αθκέο ησλ πιαθψλ είλαη ζξπκκαηηζκέλεο.

 δεκηνπξγία εγθνπψλ, απιαθψζεσλ θαη θνςηψλ, φπσο εγθνπή ζε πνδηέο παξαζχξσλ γηα
απνκάθξπλζε ησλ λεξψλ («πνηακφο», εγθνπέο γηα αληηνιηζζεηηθή θαηεξγαζία ζθαινπαηηψλ
θ.ιπ.) Πνηακφο ιέγεηαη ην επίκεθεο απιάθη πνπ δεκηνπξγείηαη ζηελ θάησ επηθάλεηα πιάθαο
καξκάξνπ πνπ πξνεμέρεη, γηα λα ζηάδνπλ απφ απηά ηα λεξά ηεο βξνρήο θαη λα κε ιεξψλνπλ ηηο
θαηαθφξπθεο επηθάλεηεο. Πνδηά παξαζχξνπ είλαη n καξκάξηλε πιάθα επηθάιπςεο ζηεζαίνπ
παξαζχξνπ.

Σα πην ζχγρξνλα κνληέια κνπξεινκεραλψλ έρνπλ θαη πξφζζεηεο δπλαηφηεηεο. φπσο

δεκηνπξγία «θηππεηνχ» θηληξίζκαηνο, εηδηθέο θαηεξγαζίεο ζε πάγθνπο θνπδίλαο (θνηιψκαηα,
εγθνπέο V, θ.ά.) θ.ιπ.

Απφ ηα παξαπάλσ, γίλεηαη θαλεξφ φηη νη κνπξεινκεραλέο, θαζψο πξννξίδνληαη γηα πνηθίιεο
θαηεξγαζίεο, έρνπλ θαη δηαθνξνπνηεκέλεο δπλαηφηεηεο. Γηα παξάδεηγκα, ππάξρνπλ κεραλέο
ζρεδηαζκέλεο κφλν γηα επζχγξακκα πξνθίι κνπξέισλ. θαζψο θαη κεραλέο ζρεδηαζκέλεο ηφζν γηα
επζχγξακκα, φζν θαη θακπχινπ ζρήκαηνο πξνθίι.

64
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Τπάξρεη κηα πνιχ κεγάιε ζεηξά κνληέισλ, κε πνιχ δηαθνξνπνηεκέλα ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά
θαη δηαθνξεηηθέο δπλαηφηεηεο, απφ κεραλέο ζρεδηαζκέλεο γηα ηηο αλάγθεο κηθξψλ
καξκαξνγιπθείσλ. κέρξη απηφκαηεο κεραλέο, κε πξνγξακκαηηδφκελε CNC ιεηηνπξγία, γηα ηελ
παξαγσγή κηαο κεγάιεο γθάκαο ηειηθψλ πξντφλησλ (απφ ζθαινπάηηα, κέρξη πνιχπινθνπο
πάγθνπο θνπδίλαο θαη ινπηξψλ θ.ά.) ζε βηνκεραληθή θιίκαθα.

Δηθόλα 11: Γηαθνξά είδε θηληξίζκαηνο πιεπξηθψλ επηθαλεηψλ.

4.3. Σν Μάξκαξν Γηεζλώο

Σα ηειεπηαία ρξφληα ππνινγίδεηαη φηη δέθα ρψξεο θαιχπηνπλ πεξί ην 90% ηεο παγθφζκηαο
πξσηνγελνχο παξαγσγήο δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ. Σελ πξψηε ζέζε ζηελ θαηάηαμε
θαηαιακβάλεη ε Κίλα θαη αθνινπζνχλ ε Ηηαιία θαη ε Ηλδία . Ζ Διιάδα θαηαιακβάλεη ζπλήζσο
ηελ 8ε ζέζε φζνλ αθνξά ηελ εηήζηα παξαγσγή. Απφ ηηο πξψηεο ζε παξαγσγή ρψξεο ε Κίλα, ε
Ηλδία θαη ε Βξαδηιία παξάγνπλ θπξίσο γξαλίηεο, ελψ ζεκαληηθφηαηεο πνζφηεηεο παξάγνπλ νη
Ηηαιία, Ηζπαλία θαη Πνξηνγαιία. Αληίζεηα ζηελ Διιάδα δελ παξάγεηαη γξαλίηεο, επνκέλσο ε
65
θαηάηαμή ηεο αλαθνξηθά κε ηελ παξαγσγή καξκάξνπ κφλν, εθηηκάηαη φηη είλαη ζηελ 5ε ή 6ε
ζέζε, θαζψο δελ ππάξρνπλ απνιχησο αθξηβή ζηνηρεία γηα ηελ πνζνζηηαία ζπκκεηνρή ηνπ θάζε
πιηθνχ ζηελ ζπλνιηθή παξαγσγή ησλ άιισλ ρσξψλ. Σα ηειεπηαία ρξφληα ε Κίλα θαη ε Ηλδία
εηζήιζαλ δπλακηθά ζηηο δηεζλείο αγνξέο, ε πξψηε ζρεδφλ απνθιεηζηηθά κε γξαλίηεο θαη ε
δεχηεξε κε δηάθνξα πεηξψκαηα (γξαλίηεο, φλπρεο, ςακκίηεο αιιά θαη κάξκαξα). Δπίζεο ε
Σνπξθία θαη ην Ηξάλ κεηά απφ ρξφληα έθαλαλ αηζζεηή ηελ παξνπζία ηνπο θπξίσο κε δηάθνξνπο
ηχπνπο καξκάξνπ. Κχξην ραξαθηεξηζηηθφ ησλ παξαπάλσ ρσξψλ είλαη ηα πινχζηα απνζέκαηα θαη
εμαηηίαο ηνπ θζελνχ εξγαηηθνχ θφζηνπο νη ρακειέο ηηκέο δηάζεζεο ησλ πξντφλησλ ηνπο.

Πέξα απφ ηνλ αληαγσληζκφ πνπ δεκηνπξγείηαη κεηαμχ ησλ ίδησλ θπζηθψλ ιίζσλ, θπξίσο ηα
ηερλεηά πιαθίδηα θεξακηθά θαη «γξαληηέ», ην μχιν αιιά θαη δηάθνξνη ηχπνη ηερλεηψλ
«γξαληηψλ» θαη «καξκάξσλ» θπξίσο Ηηαιηθήο θαη Κηλέδηθεο πξνέιεπζεο, είλαη νη κεγάινη
αληίπαινη ησλ θπζηθψλ πεηξσκάησλ. Ζ επηινγή απφ ηνλ ηειηθφ θαηαλαισηή θάπνηνπ απφ ηα
παξαπάλσ πιηθά εμαξηάηαη αξρηθά απφ ηηο ζπλήζεηεο ηεο θάζε ρψξαο ζηελ ρξήζε πιηθψλ
δαπεδνζηξψζεσλ θαη επελδχζεσλ. Σν βηνηηθφ επίπεδν θαζνξίδεη αθφκε ην είδνο θαη ηελ
πνηφηεηα ηνπ πιηθνχ πνπ ζα επηιερζεί. Οη ζεκαληηθφηεξεο πνζφηεηεο δηαθνζκεηηθψλ πιηθψλ
ρξεζηκνπνηνχληαη θαηά ηελ θαηαζθεπή κεγάισλ project πνπ αθνξνχλ είηε δεκφζηα είηε ηδησηηθά
έξγα. Σα θπξηφηεξα δεκφζηα έξγα αθνξνχλ αεξνδξφκηα, ζηαζκνχο κεηξφ θαη κεγάινπ κεγέζνπο,
κνπζεία θαη κλεκεία. ΢ηα ηδησηηθά ηελ κεξίδα ηνπ ιένληνο θαηαιακβάλνπλ μελνδνρεία,
ζπγθξνηήκαηα θαηνηθηψλ θαη γξαθείσλ θαη αιπζίδεο θαηαζηεκάησλ (ηξαπεδψλ, ιηαληθήο
πψιεζεο, εζηίαζεο). Γηα ηα έξγα απηά απαηηνχληαη κεγάιεο πνζφηεηεο απφ δηάθνξνπο ηχπνπο
πιηθψλ ζε εηδηθέο σο επί ην πιείζηνλ δηαζηάζεηο, ηα αλαιακβάλνπλ θπξίσο κεγάιεο εηαηξείεο θαη
ηα εκπιεθφκελα κέξε δεζκεχνληαη κε ηελ ππνγξαθή ζπκβάζεσλ γηα ηηο ηηκέο ηηο πνηφηεηεο, ηνπο
ρξφλνπο παξάδνζεο θ.ιπ. Αληίζεηα νη κεκνλσκέλνη ηδηψηεο πξνκεζεχνληαη κηθξέο πνζφηεηεο
ηππνπνηεκέλσλ σο επί ην πιείζηνλ δηαζηάζεσλ ζπλήζσο γηα θαηνηθίεο, ελψ ζεκαληηθέο
πνζφηεηεο θαηαλαιψλνληαη γηα ηελ θαηαζθεπή ηαθηθψλ κλεκείσλ.

Γηα ην κάξκαξν ε δηαθήκηζε θαη ε χπαξμε αξθεηψλ θαη ηθαλψλ εκπφξσλ θαη πσιεηψλ είλαη
παξάγνληεο πνπ κπνξνχλ λα πιεξνθνξήζνπλ θαη λα θαηεπζχλνπλ ην θαηαλαισηηθφ θνηλφ ζηελ
ελδεδεηγκέλε ιχζε. Πνιιέο θνξέο ε επηινγή βαζίδεηαη κφλν ζε αηζζεηηθά θξηηήξηα, ρσξίο λα
ιακβάλνληαη ππφςε ηα ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά θαη νη θπζηθνκεραληθέο ηδηφηεηεο ηνπ πιηθνχ, κε
απνηέιεζκα λα κελ επηιέγεηαη ην θαηάιιειν πιηθφ γηα ηελ ζπγθεθξηκέλε ρξήζε, λα ππάξρνπλ
αζηνρίεο θαη δεκηνπξγία δπζκελήο άπνςεο γηα ην κάξκαξν. Γελ πξέπεη λα αγλνείηαη αθφκε θαη ε
ζπκκεηνρή ησλ ηνπνζεηεηψλ. Γηα θπζηθά πιηθά θαη θπξίσο γηα ην κάξκαξν πνπ δελ
παξνπζηάδνπλ ηελ απφιπηε νκνηνκνξθία ησλ ηερλεηψλ, ε θαθή ηνπνζέηεζε είλαη ίζσο ν
θπξηφηεξνο ιφγνο γηα ηα παξάπνλα ησλ θαηαλαισηψλ. Έηζη ε χπαξμε εθπαηδεπκέλσλ ηερληηψλ

66
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

κε εκπεηξία είλαη απαξαίηεηε, ελψ ε εχθνιε ή φρη ηνπνζέηεζε θάπνησλ πιηθψλ θαη ην κέγεζνο
ηνπ πξνζδνθψκελνπ θέξδνπο απφ ηελ εξγαζία ηνπο είλαη παξάγνληεο, πνπ ηνπο επεξεάδνπλ ζην
λα θαζνδεγνχλ ηνπο ακθηηαιαληεπφκελνπο πειάηεο ζε ζπγθεθξηκέλα πιηθά.

Οη αγνξέο ζηηο νπνίεο θαηεπζχλνληαη ηα ειιεληθά κάξκαξα κπνξεί λα εηπσζεί φηη είλαη ζε
γεληθέο γξακκέο νη Ζ.Π.Α., ρψξεο ηεο Άπσ Αλαηνιήο, ρψξεο ηεο Μέζεο Αλαηνιήο, ρψξεο ηεο
Δ.Δ. θαη ρψξεο ηεο πξψελ Αλαηνιηθήο Δπξψπεο νη νπνίεο παξνπζηάδνπλ ζπγθεθξηκέλεο
ηδηαηηεξφηεηεο. Ζ αγνξά ησλ Ζ.Π.Α. δεηά θαηεξγαζκέλα πξντφληα έγρξσκσλ θπξίσο καξκάξσλ.
Σν κεγαιχηεξν κέξνο ησλ εηζαγσγψλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ ζηελ ρψξα γίλεηαη απφ ηελ
Βξαδηιία, ην Μεμηθφ, ηελ Κίλα, ην Παθηζηάλ θαη ηελ Ηλδία. Δπί πιένλ ε κεγάιε πηψζε ηνπ
δνιαξίνπ έρεη δεκηνπξγήζεη επηπιένλ αξλεηηθά απνηειέζκαηα ζηηο ζπλεξγαδφκελεο κε ηηο
Ζ.Π.Α. εηαηξείεο, θάηη πνπ επεξεάδεη βέβαηα θαη ηηο ππφινηπεο πσιήζεηο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη
ζην ίδην λφκηζκα. ΢ηελ Άπσ Αλαηνιή ν κεγαιχηεξνο πειάηεο είλαη ε Κίλα πνπ πξνκεζεχεηαη
θπξίσο ιεπθά δνινκηηηθά νγθνκάξκαξα απφ ηελ Γξάκα, ζεκαληηθέο πνζφηεηεο απφ ηα νπνία
πξνκεζεχεηαη επίζεο ε Σατβάλ θαη ην Υνλγθ Κφλγθ, ην νπνίν καδί κε ηελ Ηαπσλία, ηελ
΢ηγθαπνχξε θαη ηελ Ν Κνξέα απνηεινχλ ηνπο θπξηφηεξνπο αγνξαζηέο θαηεξγαζκέλσλ
πξντφλησλ. Απνδέρνληαη κηα κεγάιε γθάκα πνηνηήησλ κε θχξην ραξαθηεξηζηηθφ ηελ απαίηεζε
γηα κεγάιεο πνζφηεηεο. ΢ηηο ρψξεο ηεο Μ. Αλαηνιήο ε ΢. Αξαβία, ν Λίβαλνο θαη ην Ηζξαήι
απνηεινχλ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο πειάηεο, ησλ νπνίσλ ν θπξηφηεξνο πξνκεζεπηήο είλαη ε Ηηαιία.
Ζ γεληθφηεξε νηθνλνκηθή θξίζε ζε ζπλάξηεζε κε ηηο αιιεπάιιειεο θξίζεηο ζηελ πεξηνρή είραλ
ζαλ απνηέιεζκα ηελ κείσζε ηνπ ξπζκνχ αλάπηπμεο θαη ηελ κείσζε ηεο νηθνλνκηθήο επκάξεηαο.
Έηζη πεξηνξίζηεθαλ ηα κεγάια θαη αθξηβά έξγα θαη ε δήηεζε αθνξά θπξίσο θαηεξγαζκέλα
πξντφληα θζελψλ δηαινγψλ ιεπθψλ καξκάξσλ. ΢ηελ επξχηεξε πεξηνρή κπνξεί λα ππαρζεί θαη ε
Σνπξθία ε νπνία πξνκεζεχεηαη ζεκαληηθέο πνζφηεηεο θαηεξγαζκέλσλ πξντφλησλ.

Απφ ηηο ρψξεο ηεο Δ.Δ. ε Ηζπαλία θαη ε Ηηαιία πξνκεζεχνληαη ηφζν αθαηέξγαζηα φζν θαη
θαηεξγαζκέλα πξντφληα, ελψ ε Κχπξνο θαη ε Γεξκαλία θπξίσο πιάθεο θαη θαηεξγαζκέλα
πξντφληα φισλ ησλ απνρξψζεσλ. Απφ ηηο ρψξεο ηεο Α. Δπξψπεο νη θπξηφηεξνη πειάηεο είλαη ε
Ρσζία θαη ε Οπθξαλία πνπ αγνξάδνπλ θαηεξγαζκέλα πξντφληα φισλ ησλ απνρξψζεσλ.
΢εκαληηθέο πνζφηεηεο ρακειήο αμίαο εκίιεπθσλ θπξίσο νγθνκαξκάξσλ απφ Καβάια αιιά θαη
Γξάκα πξνκεζεχνληαη ε Βνπιγαξία θαη ε Αιβαλία.

Ζ θπξηφηεξε πξνυπφζεζε πνπ πξέπεη λα ηεξείηαη πξνθεηκέλνπ λα έρεη έλα πιηθφ πξννπηηθέο
εηζφδνπ θαη θαηαμίσζεο ζηηο δηεζλείο αγνξέο είλαη ε δπλαηφηεηα ζπλερνχο πξνκήζεηαο
ζεκαληηθψλ πνζνηήησλ ζηαζεξψλ δηαινγψλ ζε ζπκθσλεκέλα ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα. Σν
κεζνδηάζηεκα αλάκεζα ζε δηαδνρηθέο θνξηψζεηο είλαη αλάινγα κε ηελ πνζφηεηα ζπλήζσο έλαο
κε δχν κήλεο. Σν ζέκα ηεο ηηκνινγηαθήο πνιηηηθήο (αληαγσληζηηθέο ηηκέο θαη επλντθνί φξνη
πιεξσκήο) είλαη έλαο αθφκε ζνβαξφο παξάγνληαο γηα λα επέιζεη ζπκθσλία κεηαμχ πξνκεζεπηή

67
θαη πειάηε, ελψ απαξαίηεην είλαη επίζεο ην ζσζηφ θηλίξηζκα θαη ε ζσζηή θαη ζηηβαξή
ζπζθεπαζία ησλ πξντφλησλ. Απηφ πνπ ηειηθά θξίλεηαη απφ έλαλ ζνβαξφ πειάηε θαη θαζνξίδεη ην
αλ ζα έρεη ζπλέρεηα ε ζπλεξγαζία ηνπ κε θάπνηνλ πξνκεζεπηή, είλαη ε αμηνπηζηία ηνπ ηειεπηαίνπ
ζρεηηθά κε ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ παξαπάλσ πξνυπνζέζεσλ. ΢ε πνιιέο πεξηπηψζεηο ζην παξειζφλ
Διιεληθέο εηαηξείεο θαη θπξίσο επθαηξηαθνχ ραξαθηήξα, δελ ήηαλ ζπλεπείο κε ηηο ππνρξεψζεηο
ηνπο κε απνηέιεζκα ηελ δεκηνπξγία θαθήο θήκεο γηα ηνλ θιάδν ζην εμσηεξηθφ. Έηζη παξά ηηο
πξνζπάζεηεο ησλ ζνβαξψλ εηαηξεηψλ γηα αληηζηξνθή απηνχ ηνπ θιίκαηνο, πνπ ζε ζεκαληηθφ
βαζκφ έρεη επηηεπρζεί, αθφκε θαη ζήκεξα γηα κεγάια project ν θαηαζθεπαζηήο-πειάηεο δελ
επηζπκεί απεπζείαο επαθή κε ηνλ Έιιελα πξνκεζεπηή, πξνηηκά λα κεζνιαβεί κεηαμχ ηνπο κηα
Ηηαιηθή ζπλήζσο εηαηξεία εγλσζκέλεο αμηνπηζηίαο.

΢ήκεξα κε ηελ ππνζηήξημε ησλ αξκφδησλ θξαηηθψλ θνξέσλ θαη ησλ επηκειεηεξίσλ είλαη
εχθνιν γηα νπνηαδήπνηε ζηνηρεησδψο νξγαλσκέλε εηαηξεία λα πξαγκαηνπνηήζεη εμαγσγέο, ρσξίο
λα ρξεηάδεηαη πξφηεξε εκπεηξία. ΢εκαληηθή βνήζεηα κπνξνχλ λα πξνζθέξνπλ θαη νη ηξάπεδεο
πνπ εκπιέθνληαη ζηελ δηαδηθαζία ηεο πιεξσκήο κε άλνηγκα πίζησζεο ή έλαληη θνξησηηθψλ
εγγξάθσλ θαη κεζνιαβνχλ γηα ηελ επηθνηλσλία κε ηελ ηξάπεδα ηνπ πειάηε. Οη εθηεισληζηέο απφ
ηελ πιεπξά ηνπο κπνξνχλ λα παξάζρνπλ ηελ απαξαίηεηε βνήζεηα ζηνλ ηνκέα ηνπο, αλάινγα κε
ηηο ηδηαηηεξφηεηεο πνπ ηζρχνπλ ζε θάζε ρψξα θαη ηηο ηζρχνπζεο δηαθξαηηθέο ζπκθσλίεο. Γηα
παξάδεηγκα νη ρψξεο ηεο Άπσ Αλαηνιήο δεηνχλ ζπγθεθξηκέλα πηζηνπνηεηηθά θαη απηέο ηεο Μ.
Αλαηνιήο ζεψξεζε ησλ εγγξάθσλ απφ ηηο πξεζβείεο ηνπο ζηελ Αζήλα. Αθφκε ε Κίλα, ην Υνλγθ
Κνλγθ θαη ηειεπηαία θαη νη Ζ.Π.Α., απαηηνχλ λα ζπλνδεχεηαη ην εμαγφκελν εκπφξεπκα απφ
πηζηνπνηεηηθφ θπηνυγείαο πνπ εθδίδεηαη απφ Τπεξεζία ηνπ Τπ. Γεσξγίαο. Με ηνλ ηξφπν απηφ
βεβαηψλεηαη φηη δελ πεξηέρνληαη επηβιαβείο νξγαληζκνί ζηελ μπιεία πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ
ζπζθεπαζία ησλ πξντφλησλ, κεηά απφ απεληφκσζε πνπ δηελεξγείηαη απφ δηαπηζηεπκέλν θνξέα
πξηλ ηελ απνζηνιή ζηελ ρψξα εμαγσγήο.

4.4. Σα Διιεληθά Μάξκαξα

Ο πινχηνο ηεο Διιάδαο ζε θνηηάζκαηα καξκάξνπ εθιεθηήο πνηφηεηαο, θπξίσο ιεπθά, ζε

ζπλδπαζκφ κε κηα καθξφρξνλε παξάδνζε ζηελ ηέρλε ηνπ καξκάξνπ πνπ νη ξίδεο ηεο ράλνληαη
ζηα βάζε ησλ αηψλσλ, έρνπλ ζπκβάιεη απνθαζηζηηθά ζηελ αλάπηπμε ηεο ζεκεξηλήο, ζχγρξνλεο
θαη δπλακηθήο ειιεληθήο βηνκεραλίαο καξκάξνπ πνπ θαηαηάζζεηαη ζηηο πξψηεο ζέζεηο ηεο
παγθφζκηαο βηνκεραλίαο δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ, ηφζν απφ κέγεζνο παξαγσγήο φζν θαη
χθνο εμαγσγψλ. Ο αξηζκφο ησλ επηρεηξήζεσλ ηνπ θιάδνπ ππνινγίδεηαη ζε 4.000 πεξίπνπ θαη
πεξηιακβάλεη κηθξέο, αιιά θαη κεγάιεο κνλάδεο πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηήζεη ζεκαληηθέο
68
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

επελδχζεηο θαη είλαη απφ άπνςε κεγέζνπο θαη εθζπγρξνληζκνχ απφ ηηο θαιχηεξεο ηεο Δπξψπεο.
΢ηνλ θιάδν απαζρνινχληαη πεξηζζφηεξα απφ 60.000 άηνκα ζπλνιηθά, απφ ηα νπνία έλα αμηφινγν
πνζνζηφ έρεη πςειφ βαζκφ εμεηδίθεπζεο ζηνπο ηνκείο εμφξπμεο, θαηεξγαζίαο θαη ηνπνζέηεζεο.
Οη ειιεληθέο επηρεηξήζεηο καξκάξνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζπλήζσο ζε έλαλ ή πεξηζζφηεξνπο απφ
ηνπο παξαθάησ ηνκείο:

1. Λαηνκεία,
2. Κνπή ή/θαη θαηεξγαζία,
3. Καηαζθεπή θαιιηηερλεκάησλ, ηαθηθψλ, εθθιεζηαζηηθψλ κλεκείσλ,
4. Δκπφξην φγθσλ θαη πξντφλησλ καξκάξνπ ζηελ εγρψξηα ή/θαη δηεζλή αγνξά,
5. Σνπνζέηεζε - εθαξκνγέο καξκάξνπ.

Πνιιέο επηρεηξήζεηο έρνπλ επηηχρεη κηα θάζεηε νξγάλσζε θαη δξαζηεξηνπνηνχληαη ζε φινπο
ηνπο παξαπάλσ ηνκείο. Οη επηρεηξήζεηο εθκεηαιιεχνληαη ζπλήζσο πεξηζζφηεξα απφ έλα
ιαηνκεία, δηαζέηνπλ εξγνζηάζηα θνπήο θαη θαηεξγαζίαο, θαζψο θαη δπλακηθά εκπνξηθά ηκήκαηα
γηα ηηο εμαγσγηθέο ηνπο δξαζηεξηφηεηεο. Ζ απμαλφκελε δήηεζε ειιεληθψλ καξκάξσλ ζην
εμσηεξηθφ νδήγεζε ζηελ αλάπηπμε ηνπ εκπνξηθνχ ηνκέα. Τπάξρνπλ ζήκεξα αξθεηέο
επηρεηξήζεηο πνπ αζρνινχληαη κφλν κε ην εμαγσγηθφ εκπφξην. Απηέο αγνξάδνπλ κάξκαξα απφ
κηθξέο κνλάδεο, πνπ δελ έρνπλ θαηάιιειε εμαγσγηθή νξγάλσζε θαη ηα δηαζέηνπλ ζην εμσηεξηθφ.

΢χκθσλα κε ηελ ειιεληθή λνκνζεζία θαη ζπγθεθξηκέλα κε ην άξζξν 1, § 3, ηνπ

Μεηαιιεπηηθνχ Κψδηθα (Π.Γ. 28-10-1919) ην κάξκαξν έρεη ραξαθηεξηζηεί ιαηνκηθφ νξπθηφ. Σα
ιαηνκεία καξκάξσλ ζηελ Διιάδα ξπζκίδνληαη κε ηνλ λφκν 669/77. Οη άδεηεο εθκεηάιιεπζεο
ρνξεγνχληαη επί κηζζψζεη γηα 15 ρξφληα κε δηθαίσκα αλαλέσζεο, ππφ πξνυπνζέζεηο έσο ηα 40
ρξφληα. Σα κάξκαξα αλήθνπλ ζηνλ ηδηνθηήηε ηνπ εδάθνπο, δειαδή ζην Γεκφζην, ζηνλ Γήκν ή ζε
Ηδηψηε. Σν δηθαίσκα εθκεηάιιεπζεο εθρσξείηαη κε ζπκβνιαηνγξαθηθή πξάμε ζηνλ
εθκεηαιιεπηή. Γηα ηελ έθδνζε ηεο άδεηαο, πνπ ρνξεγεί ε Δπηζεψξεζε Μεηαιιείσλ, απαηηείηαη ε
ζχκθσλνο γλψκε πνιιψλ ππεξεζηψλ θαη κειέηε πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ. Ζ δηαδηθαζία
έθδνζεο αδεηψλ εθκεηάιιεπζεο είλαη ρξνλνβφξα, πξάγκα πνπ δξα απνηξεπηηθά γηα ην
ελδηαθέξνλ γηα λέα ιαηνκεία θαη θαηλνχξηα είδε καξκάξσλ. Άιιν πξφβιεκα πνπ αληηκεησπίδνπλ
νη Έιιελεο παξαγσγνί νθείιεηαη ζηνλ πεξηνξηζκφ ηεο πξσηνγελνχο παξαγσγήο, θαζψο ε
λνκνζεζία γίλεηαη νινέλα θαη απζηεξφηεξε, δεκηνπξγψληαο δπζθνιίεο ζηελ εθκεηάιιεπζε λέσλ
θαη ηε ζπλέρηζε ησλ παιαηψλ θνηηαζκάησλ εμαηηίαο πεξηβαιινληηθψλ ή θαη άιισλ πεξηνξηζκψλ.
Ζ επηβνιή ζε εθαξκνγή νδεγηψλ ηεο Δ.Δ. απζηεξφηεξσλ πεξηβαιινληηθψλ φξσλ δεκηνπξγνχλ
πέξαλ ησλ δηαδηθαζηηθψλ πξνβιεκάησλ θαη επηπιένλ δαπάλεο, πνπ ζε ζπλάξηεζε κε ην
απμεκέλν εξγαηηθφ θφζηνο δπζρεξαίλνπλ ηελ εμαγσγή ησλ Διιεληθψλ καξκάξσλ.

69
 Πέξα ηεο αηζζεηηθήο αμίαο ηνπ καξκάξνπ, ηα πιηθά απηά έρνπλ θαη κεγάιν νηθνλνκηθφ
ελδηαθέξνλ. Δίλαη δξαζηεξηφηεηεο πνπ ιακβάλνπλ ρψξα ζηελ πεξηθέξεηα (νξεηλέο πεξηνρέο,
απνκνλσκέλα λεζηά, θιπ.) νδεγψληαο έηζη ζε αλάπηπμε. Ζ κεηέπεηηα κεηαθνξά, θαηεξγαζία,
εμαγσγή, ηνπνζέηεζε θ.α. ππνβνεζνχλ νηθνλνκηθά πνιινχο ηνκείο πνπ εκπιέθνληαη, ηφζν
ππεξεζίεο, φζν θαη ηδηψηεο. Οη εμαγσγέο ησλ καξκάξσλ, εθηφο ηνπ πξνθαλνχο νηθνλνκηθνχ
νθέινπο κε ηελ εηζαγσγή ζπλαιιάγκαηνο, δξνπλ σο πξεζβεπηέο δηαθήκηζεο φρη κφλνλ ηεο
Διιάδαο γεληθά, αιιά θαη ησλ πεξηνρψλ εμφξπμεο ηνπ θάζε πιηθνχ. (π.ρ. κάξκαξν Πεληέιεο,
Πάξσλα, Θάζνπ, Πάξνπ, Βφιαθα, θ.α.) Σα πεξηζζφηεξα απφ ηα εξγνζηάζηα δηαζέηνπλ
εμνπιηζκφ, θχξην θαη βνεζεηηθφ, ζχγρξνλεο ηερλνινγίαο θαη κπνξνχλ λα παξάγνπλ ηειηθά
πξντφληα καξκάξνπ θάζε είδνπο, φπσο ιεπηά πιαθίδηα ηππνπνηεκέλσλ δηαζηάζεσλ, είδε
πγηεηλήο, δηαθνζκεηηθά πξντφληα καξκάξνπ, κλεκεία, θαιιηηερλήκαηα θ.ά., θαζψο θαη πξντφληα
εηδηθψλ δηαζηάζεσλ. Σν ζεκαληηθφ φκσο είλαη φηη κπνξνχλ λα ηθαλνπνηήζνπλ απφιπηα ηηο
εηδηθέο απαηηήζεηο ηεο πειαηείαο ηνπο θαη λα αληαπνθξηζνχλ κε ζπλέπεηα ζηνπο ζπκθσλεκέλνπο
ρξφλνπο παξάδνζεο θαη ηηο εθάζηνηε θαζνξηδφκελεο πνηνηηθέο πξνδηαγξαθέο.

Ζ εμαηξεηηθή πνηφηεηα ησλ ειιεληθψλ καξκάξσλ θαη ν πςειφο βαζκφο αληαγσληζηηθφηεηαο

ηεο εγρψξηαο βηνκεραλίαο, ε νπνία αληαπνθξίλεηαη απφιπηα ζηηο απαηηήζεηο ηεο μέλεο αγνξάο,
έρεη νδεγήζεη ζε κηα ζηαζεξή αχμεζε ησλ εμαγσγψλ ηα ηειεπηαία ρξφληα. Σν κεγαιχηεξν
πνζνζηφ ησλ εμαγσγψλ ειιεληθψλ καξκάξσλ είλαη ιεπθά θαη εκίιεπθα, φπσο ηα ιεπθά ηεο
Θάζνπ, ηεο Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο, ηνπ Γηνλχζνπ-Πεληέιεο θ.ά. Δπίζεο, εμάγνληαη αξθεηέο
πνζφηεηεο ρξσκαηηζηψλ καξκάξσλ απφ δηάθνξεο πεξηνρέο, θπξίσο πξάζηλα, καχξα, γθξη. Σα
ειιεληθά κάξκαξα εμάγνληαη θπξίσο ζε πιάθεο θαη πιαθίδηα ηππνπνηεκέλσλ δηαζηάζεσλ,
δηάθνξα θαιιηηερλήκαηα θαη άιια ηειηθά πξντφληα. Δμάγνληαη επίζεο θαη πνζφηεηεο
νγθνκαξκάξσλ θαη πιαθψλ ηειάξνπ. Αλ θαη ν αληαγσληζκφο, ζηε δηεζλή αγνξά ησλ
δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ είλαη ζθιεξφο, ε ειιεληθή καξκαξνβηνκεραλία βξίζθεηαη ζε
ηθαλνπνηεηηθφ επίπεδν θαη έρεη δπλαηφηεηεο γηα παξαπέξα αλάπηπμε. Δίλαη γεγνλφο φηη φιν θαη
πεξηζζφηεξεο επηρεηξήζεηο θαηεπζχλνπλ ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπο κε επηηπρία πξνο ηε δηεζλή
αγνξά. Ο δπλακηζκφο ηνπο, ε εμαγσγηθή ηνπο νξγάλσζε θαη ε ζπζηεκαηηθή πιένλ ζπκκεηνρή
ηνπο ζε δηεζλείο εθζέζεηο καξκάξνπ πνπ γίλνληαη ζε φιν ηνλ θφζκν, φπσο ζηελ Ηηαιία, ζηε
Γεξκαλία, ζηηο Ζ.Π.Α., ζηελ Σατβάλ, έρνπλ ζπκβάιεη απνθαζηζηηθά ζην λα γλσξίζεη ηα ειιεληθά
κάξκαξα πεξηζζφηεξνο θφζκνο θαη λα εθηηκήζεη ηελ πνηνηηθή ηνπο ππεξνρή.

Σα ειιεληθά κάξκαξα πνηθίινπλ κεηαμχ ηνπο φρη κφλν ζην ρξψκα, αιιά θαη ηδηφηεηεο ηνπο. Ζ
ρψξα καο είλαη πινχζηα ζε πεηξψκαηα δηαθνξεηηθήο πνηφηεηαο, θαη απηφο είλαη έλαο ζεκαληηθφο
ιφγνο πνπ δηαηεξεί κηα πςειή ζέζε ζηηο παγθφζκηεο αγνξέο. Δπηγξακκαηηθά αο αλαθέξνπκε
κεξηθέο ηδηφηεηεο απφ ηα πην γλσζηά κάξκαξα πνπ εμνξχζζνληαη ζηνλ Διιεληθφ ρψξν.

70
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Πίλαθαο 8: Μάξκαξα – Γηαθνζκεηηθά Πεηξψκαηα Μαθεδνλίαο - Θξάθεο

Ολνκαζία Σνπνζεζία Α Β 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Δμόξπμεο
Βφιαθα Γξάκαο Λεπθφ Βφιαθαο (Γξάκα) 8 92 2834 0,41 0,14 29 155,8 136,1 5,9 5,64 145,2 4,67 46
Γξαλίηεο Γξάκαο Λεπθφ Γξαλίηεο (Γξάκα) 8 92 2840 0,64 0,23 20 114 118,3 5,81 6,56 97,97 4,47 51
Θάζνπ Θενιφγνπ Θενιφγνο
95 3 2714 0,14 0,05 18 60 68 9 13 64 2,2 38
Κξπζηαιιίλα Ζκίιεπθε (Θάζνπ)
Θάζνπ Ληκέλα Υηνλφιεπθν Ληκέλαο Θάζνπ 4 95 2847 0,45 0,15 28 118 111 16 17 108 3,29 40
Θάζνπ ΢αιηάξαο Υηνλφιεπθν Παλαγία Θάζνπ 3 96 2840 0,43 0,15 30 113 100 16 15 81 3,33 40
Θάζνπ Σξεηο Γθξεκνί Λεπθφ Θάζνο 9 90 2814 0,45 0,16 25 122 123 18 16 122 2,87 43
Νέζηνπ εκίιεπθν Νέζηνο (Καβάια) 97 1 2700 0,4 0,17 18 72 61,31 9,55 9,27 62,98 3,84 31
Νηθεζηαλήο Λεπθφ Νηθεζηαλή
11 87 2794 0,83 0,3 29 121,5 124,5 23,08 19,83 109,3 2,25 66
(Καβάια)
Πεγψλ Γξάκαο Λεπθφ Πεγέο (Γξάκα) 7,5 92,5 2840 0,53 0,19 38 157,9 176,2 15,65 13,76 101,4 2,45 41
Ππξγί Γξάκαο Λεπθφ Πχξγη (Γξάκα) 3 97 2846 0,49 0,17 30 124,5 139,1 14,18 10,92 66,25 3,51 55
΢ηελσπνχ Ζκίιεπθν ΢ηελσπφο
97 1 2711 0,24 0,09 29 57,85 51,3 16,35 15,08 54,78 1,94 41
(Καβάια)
Σξαλνβάιηνπ Λεπθφ Σξαλφβαιηνο 97 2 2719 0,28 0,1 24,5 89,7 78,8 8,9 15,6 83,9 2,68 65
ΤΠΟΜΝΖΜΑ
Α: Αζβεζηίηεο (βάξνο %) Β: Γνινκίηεο (βάξνο %)
1. Φαηλφκελν Δηδηθφ Βάξνο DIN 52102 (kg/m3) 2. ΢πληειεζηήο αλνηθηνχ πνξψδνπο DIN 52102 (wt.%) 3. ΢πληειεζηήο απνξξνθεηηθφηεηαο DIN 52103 (wt.%) 4. Μέηξν ειαζηηθφηεηαο
ASTM C-170 (GPa) 5. Αληνρή ζηε ζιίςε (μεξή θαηάζηαζε) DIN 52105 (N/mm2) 6. Αληνρή ζηε ζιίςε (πγξή θαηάζηαζε) DIN 5210 (N/mm2) 7. Αληνρή ζηελ θάκςε (μεξή θαηάζηαζε)
(MPa) 8. Αληνρή ζηε θάκςε (πγξή θαηάζηαζε) DIN 52112 (ΜPa) 9. Θιίςε κεηά απφ Φχμε – Απφςπμε DIN 52104 & 52105 (N/mm2) 10. Φζνξά κεηά απφ ηξηβή DIN 52108 (mm) 11.
Αληνρή ζηελ Πξφζθξνπζε UNI-C 32.07.248.0 (cm) (kg,/mm2) - ΢ηνηρεία από δνθηκέο – αλαιύζεηο Η.Γ.Μ.Δ

71
 Πίλαθαο 9: Μάξκαξα – Γηαθνζκεηηθά Πεηξψκαηα Λνηπψλ Πεξηνρψλ

Ολνκαζία Σνπνζεζία
Α Β 12 13 14 15 16 17 18
Δμόξπμεο
Αγίαο Μαξίλαο Αγία Μαξίλα
96 3 2705 0,11 965 155 458,3 8,55 117,4
Ζκίιεπθν (Αηηηθή)

Αιηβεξίνπ Γθξη Αιηβέξη Δχβνηαο 100

93 4 2714 0,12 189 478,3 7,54 135,5
5
Βπηίλαο Μαχξν Βπηίλα Αξθαδίαο 96 3 2717 0,13 980 139 6,74

Γηδχκσλ Μπεδ Γίδπκα (Αξγνιίδα) 112

95 3 2720 0,27 124 2,81*
2

Γηνλχζνπ Λεπθφ Γηφλπζνο (Αηηηθή) 113

98 2717 0,11 196 583,3 6,68 130,4
6
Γφκβξαηλαο Μπεδ Γφκβξαηλα Βνησηίαο 98 1 2650 0,01 878 111 2,49
Ησάλληλα «ζπέζηαι» Κιεκαηηά (Ησάλληλα) 102
98 1 2606 0,67 111,5 4,79*
κπεδ 6
Καξλαδέηθσλ Μπεδ Καξλαδέηθα 106
2700 0,15 144 2,88*
(Αξγνιίδα) 9
Κξήηεο Αιάβαζηξν Κξήηε 97 2 2700 0,09 792 185 6,68

Λαχθνπ (Πειίνπ) Ρνδ Λαχθνο (Μαγλεζία) 99 1 2650 0,07 828 178 5,41*
Λεηβαδηάο Μαχξν Λεηβαδηά (Βνησηία) 69 4 2680 0,02 723 149 5,59*
Λπγνπξηνχ Μπεδ Λπγνπξηφ (Αξγνιίδα) 96 3 2754 0,11 918 176 6,12*
Μάλεο Κξπζηαιιίλα Γπξφο (Λαθσλία) 624,
98 2 2660 0,25 149,54 6,80
εκίιεπθε 3

Μπθελψλ Μπεδ - ΢ηαπξνπφδη

97 1 2700 0,18 798 104 2,26*
Κφθθηλν (Αξγνιίδαο)
Νάμνπ Κξπζηαιιίλα Κπλίδαξνο Νάμνπ
98 2710 0,09 906 131 362,8 8,56 144,6
Λεπθή
Πάξλσλα Ζκίιεπθν Άγηνο Πέηξνο
98 1 2712 0,08 946 129 537,2 7,50 136,0
(Αξθαδία)

Πάξνπ εκίιεπθν Μαξάζη Πάξνπ 95 3 2713 0,12 995 183 504,4 7,29 122,2
Πεληέιεο Λεπθφ Πεληέιε (Αηηηθή) 114
98 2715 0,09 203 494,4 6,17 141,2
0
Πηειένπ Ρνδ Πηειεφο Μαγλεζία 106
96 2724 0,05 189 750,0 6,09 132,1
6

Ρηηζψλαο Κφθθηλν Ρηηζψλα (Δχβνηα) 104

92 7 2720 0,04 163,7 2,00
5
΢ηπξψλ Πξάζηλν ΢ηχξα (Δχβνηα) 108
95 2721 0,1 156 563,7 6,37 153,8
2
Σήλνπ Πξάζηλν Σήλνο 113
35 2802 0,41 244 2,50*
2
Φαλαξηνχ Σξνηδήλαο Φαλάξη Σξνηδήλαο
92 1 2700 0,3 924 142 4,35
Κφθθηλν (Αξγνιίδα)
Υίνπ Καθέ Λαγθάδα (Υίνο) 105
63 35 2720 0,08 230 3,78
0

ΤΠΟΜΝΖΜΑ

Α: Αζβεζηίηεο (βάξνο %) Β: Γνινκίηεο (βάξνο %)

12. Φαηλφκελν εηδηθφ βάξνο (kg/m3) 13. Τδαηναπνξξφθεζε (%) 14. Αληνρή ζε ζιίςε (kg/cm2) 15. Αληνρή ζε εθειθπζκφ απφ
θάκςε (kg/cm2) 16. Μέηξν ειαζηηθφηεηαο (TN/cm2) 17. Αληνρή ζε θζνξά απφ ηξηβή (mm) , φπνπ (*) ε κέηξεζε θαηά DIN 52108
18. Μηθξνζθιεξφηεηα (kg,/mm2) - ΢ηνηρεία απφ δνθηκέο – αλαιχζεηο Η.Γ.Μ.Δ

72
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

4.4.1. Δλδεηθηηθέο Σηκέο θαη Κόζηε

Παξαθάησ ζα επηρεηξήζνπκε λα παξνπζηάζνπκε ηηο ηξέρνπζεο ηηκέο ησλ Διιεληθψλ
καξκάξσλ πνπ πξνζθέξνληαη γηα ρξήζεηο ζε δνκηθά έξγα απηήλ ηελ επνρή. Πξψηα ζε πξνηίκεζε
έξρνληαη ηα ιεπθά αζβεζηηηηθά ηνπ Γηνλχζνπ, Βφινπ, Νάμνπ, Κνδάλεο. Ζ ηηκή ησλ καξκάξσλ
επεξεάδεηαη αλάινγα κε ηελ ιεπθφηεηα ηνπο θαη ησλ ιεπθψλ θξπζηάιισλ πνπ εκπεξηέρνπλ.
Αθνινπζνχλ σο πην θηελά ηα κπεδ κάξκαξα. Σέηνηα είλαη ησλ Ησαλλίλσλ, ηα Καξλαδέηθα θαη ηνπ
Λπγνπξηνχ Αξγνιίδαο. Γηάθνξα άιια, φπσο πξάζηλα Σήλνπ, Κξήηεο, θ.α. ρξεζηκνπνηνχληαη ζε
κηθξφηεξεο πνζφηεηεο κε ηηκέο ζπλήζσο ελδηάκεζεο ησλ ιεπθψλ θαη ησλ κπεδ. Σα δνινκηηηθά ηεο
Βνξείνπ Διιάδαο (Γξάκαο θαη Θάζνπ) παξφιν πνπ απηή ηε ζηηγκή έρνπλ πςειή δήηεζε θαη
ηηκή, πσινχληαη θπξίσο ζην εμσηεξηθφ σο επί ην πιείζηνλ ζηηο αγνξέο ηεο Άπσ Αλαηνιήο.
Αθνινπζεί έλαο πίλαθαο κε ελδεηθηηθέο ηηκέο κεξηθψλ καξκάξσλ ηεο Διιάδαο ζηηο ζπλεζηζκέλεο
δηαζηάζεηο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη

Πίλαθαο 10: Δλδεηθηηθέο ηηκέο Διιεληθψλ Μαξκάξσλ

΢ΚΑΛΔ΢
ΓΑΠΔΓΑ ζε m2 ΔΗΓΗΚΔ΢ ΓΗΑ΢ΣΑ΢ΔΗ΢
3/2
40x40x2 Αλά κέηξα
60x60x2 Μέρξη 40cm Από 40cm
30x60x2 κήθνπο
ΓΗΟΝΤ΢ΟΤ
150-200 100 100-120 ~100 150-200
EXTRA
ΓΗΟΝΤ΢ΟΤ Α1 100-150 50-70 80-100 ~80 >100
ΒΟΛΟΤ ΛΔΤΚΟ 100-150 50-70 80-100 ~80 >100
ΚΑΡΝΑΕΔΗΚΟ 50-60 ~40 40-50 60-80 ~100
ΛΤΓΟΤΡΗΟ 50-60 ~40 40-50 60-80 ~100
ΗΧΑΝΝΗΝΧΝ 40-50 ~30 ~40 ~40 ~80
ΣΖΝΟΤ
~100 ~60 ~60 ~100
ΠΡΑ΢ΗΝΟ
Οη ηηκέο είλαη ζε επξψ. (€)

Οη ηηκέο πνπ αλαθέξζεθαλ ζηνλ αλσηέξσ πίλαθα αθνξνχλ ηελ αγνξά ηνπ πιηθνχ. Γηα
ζνβαηεπηά νη ηηκέο θπκαίλνληαη γεληθά απφ 4 έσο 10 επξψ αλάινγα ην κάξκαξν, ην πιάηνο θαη
ηελ ηειηθή επεμεξγαζία.

Ζ ηειηθή ηηκή ζην δνκηθφ έξγν ζα επεξεαζηεί θαη απφ άιινπο παξάγνληεο φπσο ε κεηαθίλεζε
θαη ε ηνπνζέηεζε. Ζ ζπληήξεζε ηνπ καξκάξνπ θαη γεληθά ησλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ είλαη
κεδακηλή, εθηφο απφ κεξηθέο πεξηπηψζεηο πνπ ίζσο ρξεηάδεηαη λα ρξεζηκνπνηεζεί
αδηαβξνρνπνίεζε, εθφζνλ ην πιηθφ επηιεγεί ζσζηά θαη ε ηνπνζέηεζε γίλεη ρσξίο ιάζε.

73
 Παξαθάησ ζα παξνπζηαζηεί έλαο πίλαθαο κε ελδεηθηηθέο ηηκέο θαη θφζηε ηνπνζέηεζεο θαη
κεηαθνξάο:

Πίλαθαο 11: Δλδεηθηηθά θφζηε ηνπνζέηεζεο

ΓΑΠΔΓΑ ΢ΚΑΛΑ ΢ΟΒΑΣΔΠ ΠΟΓΗΔ΢ ΔΠΔΝΓΤ΢Ζ ΠΑΓΚΟ΢

Η
Αλά m2 Αλά m Αλά m Αλά m2 Αλά m2 Αλά m
Μεηαθνξηθά 1
Σνπνζέηεζε: 32 16 6-7 50 35 50-100
εξγαζία, πιηθά
ΗΚΑ εξγαηηθώλ 17-18 5 1 5 17-18 5

Μεηαιιηθά 30
ζηεξίγκαηα
Κνηινδνθνί 50
Οη ηηκέο είλαη ζε επξψ. (€)

΋ιεο νη αλσηέξσ ηηκέο είλαη ελδεηθηηθέο, ζχκθσλα κε ηηκέο πνπ δφζεθαλ απφ εκπφξνπο
καξκάξσλ θαη ηνπνζεηεηέο.

4.4.2. Σα Διιεληθά Μάξκαξα αλά Πεξηνρέο

Σα απνζέκαηα ησλ θνηηαζκάησλ καξκάξνπ ζηελ Διιάδα είλαη ηεξάζηηα, πνιινί κάιηζηα ηα
ραξαθηεξίδνπλ πξαθηηθά αλεμάληιεηα. Τπάξρεη κηα κεγάιε πνηθηιία καξκάξσλ ζε δηάθνξνπο
ρξσκαηηζκνχο θαη ηχπνπο, θπξίσο φκσο ιεπθά κάξκαξα, νξηζκέλα απφ ηα νπνία είλαη απφ ηα
θαιχηεξα κάξκαξα ηνπ θφζκνπ. Γη' απηφ θαη ε Διιάδα ζεσξείηαη ε ρψξα κε ηε κεγαιχηεξε
πνηθηιία ζε ιεπθά θαη αλνηρηφρξσκα κάξκαξα. Δθηφο απφ ηα ιεπθά, ππάξρνπλ θαη πνιινί ηχπνη
ρξσκαηηζηψλ, φπσο καχξα κάξκαξα, γθξη, κπεδ, θφθθηλα, πξάζηλα θ.ά. κε πνιχ θαιά πνηνηηθά
ραξαθηεξηζηηθά. Δμνξχζζνληαη, επίζεο, ηξαβεξηίλεο θαη φλπραο πνιχ θαιήο πνηφηεηαο. ΢ε
γεληθέο γξακκέο, ε πνηφηεηα ησλ ειιεληθψλ καξκάξσλ είλαη εμαηξεηηθή θαη νη θπζηθέο θαη
κεραληθέο ηνπο ηδηφηεηεο, φπσο πξνζδηνξίδνληαη απφ εξγαζηεξηαθέο δνθηκέο, θαιχπηνπλ
απφιπηα ηηο απαηηήζεηο ησλ θαηαζθεπαζηψλ.

74
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΚΑΣΑΝΟΜΗ ΕΓΥΩΡΙΑ΢ ΠΑΡΑΓΩΓΗ΢ ΜΑΡΜΑΡΟΤ

ΚΤΚΛΑΓΔ΢

ΑΡΓΟΛΗΓΑ
ΜΑΓΝΖ΢ΗΑ
ΗΩΑΝΝΗΝΑ
ΠΕΡΙΟΥΗ

ΚΟΕΑΝΖ-
ΚΑΒΑΛΑ
ΓΡΑΜΑ-

ΖΜΑΘΗΑ

ΑΣΣΗΚΖ

ΛΟΗΠΟΗ
ΝΟΜΟΗ
ΠΟ΢Ο΢ΣΟ 64,0% 5,9% 5,6% 4,7% 3,3% 2,4% 2,0% 12,1%

ΚΑΣΑΝΟΜΗ ΕΓΥΩΡΙΑ΢ ΠΡΩΣΟΓΕΝΝΟΤ΢ ΠΑΡΑΓΩΓΗ΢ ΜΑΡΜΑΡΟΤ

2% 12%

2% ΓΡΑΜΑ- ΚΑΒΑΛΑ
ΚΟΕΑΝΖ- ΖΜΑΘΗΑ
3%
ΚΤΚΛΑΓΔ΢
5%
ΑΣΣΗΚΖ
6% ΗΩΑΝΝΗΝΑ
ΜΑΓΝΖ΢ΗΑ
64%
6% ΑΡΓΟΛΗΓΑ
ΛΟΗΠΟΗ ΝΟΜΟΗ

Δηθόλα 12: Καηαλνκή Δγρψξηαο Παξαγσγήο Μαξκάξνπ

Σν 88% ηεο εμνξπζζφκελεο πνζφηεηαο καξκάξνπ ζηελ Διιάδα, πξνέξρεηαη απφ επηά
πεξηνρέο ζχκθσλα κε ηα ζηνηρεία ηνπ Τπνπξγείνπ Αλάπηπμεο. Σν κεγαιχηεξν θέληξν
παξαγσγήο είλαη ε πεξηνρή Γξάκαο-Καβάιαο, φπνπ εμνξχζζεηαη πεξί ην 64% ηεο ζπλνιηθήο
πνζφηεηαο θαη αθνξά θπξίσο ηα ιεπθά δνινκηηηθά κάξκαξα Φαιαθξνχ Γξάκαο, θαζψο θαη
Θάζνπ θαη Παγγαίνπ Καβάιαο, θαη επίζεο ηα εκίιεπθα αζβεζηηηηθά κάξκαξα ΢ηελσπνχ
Καβάιαο. Άιιν θέληξν είλαη ε πεξηνρή Κνδάλεο-Ζκαζίαο κε πνζνζηφ 5,9% θαη θπξηφηεξνπο
ηχπνπο ηα ιεπθά-εκίιεπθα κάξκαξα Σξαλνβάιηνπ θαη Κνπκαξηάο αληίζηνηρα, φπνπ ππάξρνπλ
αμηφινγα θνηηάζκαηα ιεπθνχ θαη εκίιεπθνπ καξκάξνπ. ΢ηηο Κπθιάδεο εμνξχζζεηαη ην 5,6% ηεο
παλειιήληαο παξαγσγήο, πνπ αθνξά θπξίσο ηε ιεπθή αζβεζηηηηθή θξπζηαιιίλα ηεο Νάμνπ θαη
ηα πξάζηλα κάξκαξα ηεο Σήλνπ. Ζ Αηηηθή κε 4,7% θαηαιακβάλεη ηελ επφκελε ζέζε κε ην
πεξίθεκν ιεπθφ Πεληειηθφ ζην Γηφλπζν. Δδψ είλαη ζπγθεληξσκέλα πνιιά εξγνζηάζηα θνπήο θαη
θαηεξγαζίαο καξκάξνπ, ζηα νπνία κεηαθέξνληαη νγθνκάξκαξα απφ φιε ηε ρψξα γηα θνπή θαη
θαηεξγαζία, ελψ έλα ζεκαληηθφ ηκήκα ηεο παξαγσγήο εμάγεηαη απφ ην ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά. Ζ
εθκεηάιιεπζε ηνπ Πεληειηθνχ καξκάξνπ δηαθφπεθε ην 1976 γηα πεξηβαιινληηθνχο ιφγνπο κε
απνηέιεζκα ε εηήζηα παξαγσγή νγθνκαξκάξσλ ζηελ πεξηνρή ηεο Αηηηθήο λα κεησζεί ζεκαληηθά.
75
 Παξαθάησ ζα εμεηαζηνχλ πην αλαιπηηθά νη καξκαξνθφξεο πεξηνρέο ηεο Διιάδαο, ηα
κάξκαξα ηνπο θαη ηα ιαηνκεία ηνπο.

Γξάκαο, Καβάιαο - Θάζνπ (Α. Μαθεδνλία)

Δίλαη ην ζπνπδαηφηεξν ιαηνκηθφ θέληξν ηεο ρψξαο κε ζπλνιηθή εηήζηα παξαγσγή (φγθνη θαη
«μνθάξηα») πνπ ππεξβαίλεη ηα 185.000 m3 θαη πξνέξρεηαη απφ 80 ελεξγά ιαηνκεία. Τπάξρνπλ
πάλσ απφ 25 ζρηζηήξηα, πνπ καδί κε ηα ιαηνκεία απαζρνινχλ πεξηζζφηεξα απφ 2.500 άηνκα. Σν
88% ησλ ζπλνιηθψλ εμαγσγψλ ειιεληθνχ καξκάξνπ πξνέξρεηαη απφ απηή ηελ πεξηνρή, κε ην
«ρηνλφιεπθν» δνινκηηηθφ κάξκαξν ηεο Θάζνπ, λα θαηέρεη ην κεγαιχηεξν κεξίδην απηψλ ησλ
εμαγσγψλ. Οη ζεκαληηθφηεξεο ζέζεηο ιαηφκεζεο ζηελ πεξηνρή είλαη ε Θάζνο (Λεπθφ Θάζνπ,
Λεπθφ Ληκέλα Θάζνπ «ΠΡΗΝΟ΢», Κξπζηαιιίλα Θάζνπ), ν Βφιαθαο (Λεπθφ Βφιαθα, κε ηηο
κεγαιχηεξεο εμαγσγέο πξνο ηελ Κίλα), ν Γξαλίηεο (Άξηζηνλ, θ.ιπ.), ην Ορπξφ (Γήινο, θ.ιπ.),
΢ηελσπφο, Νέζηνο, Λεκληά, Πεγέο, Διαθνρψξη, Γχζβαην, Βαζχιαθθνο, Νηθεζηαλή, θ.α.

Μαξκαξνθόξνο δώλε Κνδάλεο, Βέξνηαο (Γπηηθή Μαθεδνλία)

Σν ιεπθφ / εκίιεπθν «κάξκαξν Βέξνηαο», πνπ εμνξχζζεηαη ζην λνηηναλαηνιηθφ Βέξκην, είλαη
απφ ηα πην θεκηζκέλα ηεο Διιάδαο. Ζ ζπλνιηθή παξαγσγή απφ ηα 9 ελεξγά ιαηνκεία ηεο
πεξηνρήο είλαη πεξίπνπ 5.000m3 (νγθνκάξκαξα θαη νγθνμφθαξα). Σν ιεπθφ / εκίιεπθν κάξκαξν
Σξαλνβάιηνπ Κνδάλεο ιαηνκείηαη απφ ην 1950, ιφγσ ηεο αηζζεηηθήο θαη ησλ εμαηξεηηθψλ
ηδηνηήησλ ηνπ. ΢ήκεξα ιεηηνπξγνχλ 7 ιαηνκεία ζηελ πεξηνρή, κε εθηηκψκελε ζπλνιηθή εηήζηα
παξαγσγή 6.000 m3 (νγθνκάξκαξα θαη νγθνμφθαξα). Οη ζπνπδαηφηεξνη εκπνξηθνί ηχπνη
καξκάξνπ πνπ ιαηνκνχληαη ζηελ πεξηνρή είλαη ην «Λεπθφ Σξαλνβάιηνπ», ν «Ρνδίηεο» θ.ιπ.

Μαξκαξνθόξνο δώλε Ησαλλίλσλ (Ήπεηξνο)

΢ηελ πεξηνρή Ησαλλίλσλ (Καξίηζα, Κιεκαηηά θ.ιπ.) ιαηνκείηαη ν ραξαθηεξηζηηθφο κπεδ

αζβεζηφιηζνο, πνπ νλνκάδεηαη «Γηαλληψηηθν». Καηά ηε δεθαεηία ηνπ 1970, ήηαλ ην
δεκνθηιέζηεξν δηαθνζκεηηθφ πέηξσκα ηνπ ειιεληθνχ θαηαζθεπαζηηθνχ ηνκέα, ιφγσ ηνπ σξαίνπ
ρξσκαηηζκνχ ηνπ. ΢ήκεξα ιεηηνπξγνχλ πάλσ απφ 20 ιαηνκεία ζηελ πεξηνρή, κε εθηηκψκελε
ζπλνιηθή εηήζηα παξαγσγή κεηαμχ 8.000 θαη 10.000 m3. Ο ζπνπδαηφηεξνο εκπνξηθφο ηχπνο
καξκάξνπ πνπ ιαηνκείηαη ζηελ πεξηνρή είλαη ην «΢πέζηαι Ησαλλίλσλ».

Μαξκαξνθόξνο δώλε Βόινπ (Θεζζαιία)

Ζ πεξηνρή ζηελ αλαηνιηθή άθξε ηνπ Σηζαίνπ φξνπο (Μαγλεζία), πξνζθέξεη κεγάιε πνηθηιία
ιεπθψλ, εκίιεπθσλ, ξνδ θαη έγρξσκσλ καξκάξσλ. ΢εκαληηθφ θέληξν έληνλεο ιαηνκηθήο
δξαζηεξηφηεηαο, ε πεξηνρή δίλεη ζπλνιηθή εηήζηα παξαγσγή νγθνκαξκάξσλ ηεο ηάμεο ησλ 5.000
m3 απφ 6 ιαηνκεία. Σν κάξκαξν ηνπ Σηζαίνπ φξνπο κε ηηο εκπνξηθέο νλνκαζίεο («Ρνδ Λαχθνπ»,
«ξνδ Αηγαίνπ», «ξνδ Βφινπ»), ζην λφηην άθξν ηεο ρεξζνλήζνπ ηεο Μαγλεζίαο, ζηελ πεξηνρή ηνπ
πςψκαηνο ΢αξαθήληθν, έρεη ζεκαληηθή νηθνλνκηθή αμία. Άιινη ζπνπδαίνη εκπνξηθνί ηχπνη
76
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

καξκάξνπ πνπ ιαηνκνχληαη ζηελ πεξηνρή είλαη , ην «Ρνδ Πηειενχ», ην «Ζκίιεπθν ΢πθήο -
Αξγαιαζηήο» θ.ιπ.

Μαξκαξνθόξνο δώλε Γηνλύζνπ Πεληέιεο (Αηηηθή)

Απφ εδψ πξνήιζε ην ιεπθφ κάξκαξν «Πεληειηθφλ», πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηελ θαηαζθεπή
ησλ αζάλαησλ αξηζηνπξγεκάησλ ηεο αξραηνειιεληθήο γιππηηθήο θαη αξρηηεθηνληθήο. Ζ
ιαηφκεζε ηνπ καξκάξνπ Πεληέιεο ζπλερίζζεθε κέρξη ην 1976, φηαλ δηαθφπεθε γηα
πεξηβαιινληηθνχο ιφγνπο. Απφ ηφηε, ε ιαηφκεζε ιεπθνχ καξκάξνπ πεξηνξίζζεθε ζην βφξεην
ηκήκα ηεο Πεληέιεο. Ζ εμφξπμε ηνπ καξκάξνπ Γηνλχζνπ ζπλερίδεηαη σο ζήκεξα ζηελ πεξηνρή
ηνπ Γηνλχζνπ. Ζ εηήζηα παξαγσγή ζην Γηφλπζν θαη ηελ Αγ. Μαξίλα είλαη πεξίπνπ 12.000 m3,
απφ 4 ιαηνκεία.

Μαξκαξνθόξνο δώλε Λεηβαδηάο – Διηθώλα (΢ηεξεά Διιάδα)

Ζ πεξηνρή Λεηβαδηάο – Διηθψλα πξνζθέξεη κεγάιε πνηθηιία ξνδφιεπθσλ, εκίιεπθσλ, καχξσλ

θαη έγρξσκσλ καξκάξσλ. Καηά ηε δεθαεηία ηνπ 1970, ε πεξηνρή ήηαλ θέληξν έληνλεο ιαηνκηθήο
δξαζηεξηφηεηαο κε ζπλνιηθή εηήζηα παξαγσγή νγθνκαξκάξσλ πάλσ απφ 20.000 m3. Ζ
ζπζηεκαηηθή ιαηφκεζε ζπλερίδεηαη ζηελ πεξηνρή, κε ζπλνιηθή εηήζηα παξαγσγή νγθνκαξκάξσλ
πεξί ησλ 6.000 m3 απφ 5 ιαηνκεία. Οη ζπνπδαηφηεξνη εκπνξηθνί ηχπνη καξκάξνπ πνπ
ιαηνκνχληαη ζηελ πεξηνρή είλαη ην «Μαχξν Λεηβαδηάο», ην «Ρνδ Διηθψλα» θαη ην «Μπεδ
Διηθψλα».

Τπόινηπεο καξκαξνθόξεο πεξηνρέο

Μάξκαξα ιαηνκνχληαη επίζεο θαη ζε αξθεηέο άιιεο πεξηνρέο, φπσο:

 ε Αξγνιίδα (Πεινπφλλεζνο), κε ιεπθά, εκίιεπθα, κπεδ θαη έγρξσκα κάξκαξα ηα λεζηά

 Δχβνηα, ΢θχξνο, Κξήηε (Αηγαίν θ.ιπ.)
 ηα λεζηά Νάμνο, Σήλνο, Πάξνο (Κπθιάδεο)

Οη ζπνπδαηφηεξνη εκπνξηθνί ηχπνη καξκάξνπ πνπ ιαηνκνχληαη ζηηο πεξηνρέο απηέο είλαη ε
«Κξπζηαιιίλα Νάμνπ», ην «Πξάζηλν Σήλνπ», ην «Πξάζηλν ΢ηχξσλ», ην «Κφθθηλν Ρηηζψλαο»,
ην «Γθξη Αιηβεξίνπ», ην «Μπεδ Λπγνπξηνχ», ηα «κάξκαξα Καξλαδέηθσλ», ην «Μπεδ Γηδχκσλ»
θαη ην «Κφθθηλν Κάληηαο». Ζ ζπλνιηθή εηήζηα παξαγσγή θπκαίλεηαη απφ 28.000 σο 33.000 m3,
απφ πεξίπνπ 45 ιαηνκεία

77
 Δηθόλα 13: Υάξηεο ησλ Κπξηφηεξσλ Μαξκαξνθφξσλ Πεξηνρψλ ηεο Διιάδαο

78
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

5. ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ ΚΑΗ ΟΗ ΓΗΑΚΟ΢ΜΖΣΗΚΟΗ ΛΗΘΟΗ

Χ΢ ΓΟΜΗΚΑ ΤΛΗΚΑ

Οη ρξήζεηο ηνπ καξκάξνπ θαη γεληθά ησλ δηαθνζκεηηθψλ ιίζσλ ζε δνκηθά έξγα, πνπ
επηθεληξψλνληαη, αιιά δελ πεξηνξίδνληαη ζηελ νηθνδνκηθή δξαζηεξηφηεηα ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ
θιάδνπ είλαη πάκπνιιεο. Ζ αηζζεηηθή αμία, αιιά θαη νη ηδηαίηεξεο θπζηθνκεραληθέο ηδηφηεηεο ησλ
θπζηθψλ ιίζσλ, ηνπο θάλνπλ ζεκαληηθφ, αλ φρη αλαληηθαηάζηαην πιηθφ, ζε έξγα πνπ απαηηνχλ φρη
κνλφ νκνξθηά, αιιά αζθάιεηα θαη ζηγνπξηά ζην ρξφλν.

Δηθφλα 14: Υξήζεηο Φπζηθψλ Γηαθνζκεηηθψλ Πεηξσκάησλ

5.1. Υξήζεηο Μαξκάξνπ θαη Γηαθνζκεηηθώλ Λίζσλ ζε Γνκηθά Έξγα

5.1.1. Δπελδύζεηο Όςεσλ

Ζ ρξεζηκνπνίεζε ηεο πέηξαο ζηηο εμσηεξηθέο επελδχζεηο είλαη ε πην δχζθνιε εθαξκνγή απφ
ηερληθή άπνςε, επεηδή πξνυπνζέηεη γλψζεηο, κεγάιε πείξα θαη εμεηδηθεπκέλεο κειέηεο,
πξνθεηκέλνπ λα ππάξμεη έλα ζσζηφ θαη αζθαιέο απνηέιεζκα Δπηπιένλ, ηηο εμσηεξηθέο
νξζνκαξκαξψζεηο, έρνπλ θαζνξηζηηθή ζεκαζία νη θπζηθνκεραληθέο ηδηφηεηεο ησλ δηαθνζκεηηθψλ
πεηξσκάησλ, γηαηί δελ είλαη φια ηα πεηξψκαηα θαηάιιεια γηα ηέηνηεο εθαξκνγέο.

Πξαγκαηηθά, ηα ηειεπηαία ρξφληα νη αξρηηέθηνλεο θαη νη θαηαζθεπαζηέο επηιέγνπλ φιν θαη

πεξηζζφηεξν ηα θπζηθά πεηξψκαηα γηα ηελ επέλδπζε ησλ εμσηεξηθψλ φςεσλ ησλ θηηξίσλ, γηαηί
79
αλακθηζβήηεηα κε ηα πιηθά απηά επηηπγράλεηαη θαιχηεξν αηζζεηηθφ απνηέιεζκα, απφ φηη φηαλ νη
επηθάλεηεο κείλνπλ γπκλέο ή απιά επηρξηζκέλεο. Ζ ρξεζηκνπνίεζε ηεο πέηξαο ζηηο εμσηεξηθέο
φςεηο πξνυπνζέηεη βέβαηα ηελ ηήξεζε ζπγθεθξηκέλσλ πξνδηαγξαθψλ γηα λα εμαζθαιίδεηαη πάλσ
απ’ φια ε αζθάιεηα ηεο θαηαζθεπήο θαη λα απνθιείνληαη νη πηψζεηο καξκάξσλ πνπ κπνξεί λα
έρνπλ απξφβιεπηεο επηπηψζεηο κέρξη θαη αλζξψπηλα ζχκαηα. Γπζηπρψο ζηελ Διιάδα δελ
ππάξρνπλ αθφκα ζχγρξνλεο πξνδηαγξαθέο γηα ηηο επελδχζεηο ηνίρσλ κε θπζηθνχο ιίζνπο.
Τπάξρνπλ κφλν:

• Σν ΢ρέδην Διιεληθνχ Πξνηχπνπ ΔΛΟΣ 583/1981 «Καηαζθεπή εμσηεξηθψλ επελδχζεσλ

κε κάξκαξα», πνπ πξνβιέπεη φηη γηα πιάθεο επηθάλεηαο κεγαιχηεξεο ησλ 0,19 m2 είλαη
ππνρξεσηηθή ε ζηεξέσζε ηνπο κε αγθχξηα (ην ΢ρέδην αλαθέξεηαη ζηα νιφζσκα αγθχξηα πνπ
πιένλ έρνπλ πεξηνξηζκέλε ρξήζε)

• Ζ Πξνζσξηλή Δζληθή Σερληθή Πξνδηαγξαθή γηα «Δπέλδπζε Σνίρσλ κε Φπζηθνχο ιίζνπο

Έθδνζε 1ε» πνπ έρεη ζπληάμεη ην Ηλζηηηνχην Οηθνλνκίαο Καηαζθεπψλ (Η.Ο.Κ.) ζηελ νπνία
αλαθέξεηαη φηη ε «επέλδπζε εμσηεξηθψλ ή εζσηεξηθψλ ηνίρσλ κε πιάθεο καξκάξνπ, γξαλίηε ζε
θηεξηαθά έξγα, επηηξέπεηαη λα γίλεηαη κε κεραληθή ζηεξέσζε ησλ πιαθψλ κε εηδηθά κεηαιιηθά
νιφζσκα ή ξπζκηδφκελα αγθχξηα επί ηνίρσλ ηθαλψλ λα παξαιακβάλνπλ ηηο πξνθαινχκελεο απφ
ηελ επέλδπζε θαηαπνλήζεηο»

΢χκθσλα κε ηελ παξαπάλσ πξνζσξηλή πξνδηαγξαθή ε ζπγθνιιεηή επέλδπζε ηνίρσλ κε

πιάθεο δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ κπνξεί λα γίλεηαη κφλν γηα κέγηζην χςνο 3,00κ. απφ ην
δάπεδν σο εμήο:

• Με θνλίακα, κφλν ζε πεξηνρέο ηνπ έξγνπ φπνπ δελ παξνπζηάδνληαη κεγάιεο

ζεξκνθξαζηαθέο κεηαβνιέο, ζεξκηθέο θξνχζεηο θαη ζε πεξηνρέο φπνπ δελ ππάξρεη θπθινθνξία
πεδψλ, πάληνηε κε αξκνχο κεηαμχ ησλ πιαθψλ 5mm ηνπιάρηζηνλ.

• Με εηδηθέο θόιιεο ζε ηνίρνπο μεξήο δφκεζεο θαη κφλν ζε εζσηεξηθνχο ρψξνπο πνπ
πιεξνχλ ζπγθεθξηκέλεο πξνυπνζέζεηο.

Ζ ζηεξέσζε ησλ πιαθψλ κε θνλίακα είλαη αλαζθαιήο κέζνδνο. Αλ φκσο εθαξκνζηεί, πξέπεη
νη πιάθεο λα έρνπλ πάρνο 5 έσο 30 mm, επηθάλεηα κηθξφηεξε απφ 0,1 m2 θαη απιαθψζεηο ζηελ
πίζσ επηθάλεηα ηνπο. Ζ ζηεξέσζε ησλ πιαθψλ γίλεηαη κε θνλίακα ζε ηξεηο ζηξψζεηο (πεηαρηφ,
ιάζπσκα νπιηζκέλν ή άνπιν, θνλίακα ζπγθνιιήζεσο) θαη αλάκεζα ζηηο πιάθεο πξνβιέπνληαη
αξκνί κε αλάινγν πιάηνο. Οη απινί αξκνί θαη νη αξκνί δηαζηνιήο ηεο επελδχζεσο (θάζε 3-6m)
αξκνινγνχληαη κε θνλίακα. ΢ηηο πιάθεο δελ πξέπεη λα ζηεξίδνληαη άιια ζηνηρεία. Παξάιεηςε
ηεξήζεσο ησλ βαζηθψλ απηψλ θαλφλσλ θαηαζθεπήο νδεγεί ζε απνθφιιεζε ησλ πιαθψλ απφ ην
ππφζηξσκα θαη θάζε πξνζπάζεηα ζπγθξαηήζεσο ηνπο ζην έξγν απνβαίλεη κάηαηε.

80
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Απφ ηηο παξαπάλσ αλαθνξέο γίλεηαη αληηιεπηφ φηη ε κεραληθή ζηεξέσζε ησλ πιαθψλ
δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ ζε επελδχζεηο εμσηεξηθψλ ή εζσηεξηθψλ ηνίρσλ είλαη πιένλ
γεληθεπκέλε, γηα απηφ θαη είλαη ζθφπηκε κηα πξψηε πξνζέγγηζε ηνπ ηερληθνχ απηνχ ζέκαηνο πνπ
έρεη πνιιέο πηπρέο θαη ζπλερείο ελδηαθέξνπζεο βειηηψζεηο (π.ρ. κέρξη θαη επελδχζεηο φςεσλ κε
δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα κε ζπζηήκαηα θηλνχκελσλ πεξζίδσλ). Ο παξαγσγφο πξέπεη λα είλαη ζε
ζέζε λα δψζεη, εθηφο απφ ηελ ζχλζεζε (πέηξσκα) ησλ πιαθψλ ππνρξεσηηθά θαη ραξαθηεξηζηηθέο
ηηκέο ηα εμήο:

Πίλαθαο 12: Διάρηζηεο ηηκέο ραξαθηεξηζηηθψλ γηα πιάθεο καξκάξνπ γηα νξζνκαξκαξψζεηο

Υαξαθηεξηζηηθό Διάρηζηε ηηκή

(α) θαηλφκελε ππθλφηεηα ≥ 2,50 gr/cm²

(β) ζθιεξφηεηα (αληίζηαζε ζε επηθαλεηαθή θζνξά)

(γ) αληνρή ζε ζιίςε ≥ 510 kg/cm²

(δ) αληνρή ζε εθειθπζκφ απφ θάκςε ≥ 68 kg/cm²

(ε) απνξξνθεηηθφηεηα ζε λεξφ ≤ 0,5%

(ζη) αληνρή ζε παγεηφ φηαλ ε πδαηναπνξξνθεηηθφηεηα ππεξβαίλεη Ναί

ηα 0,5%

(δ) αληνρή ζηηο αηκνζθαηξηθέο ζπλζήθεο θαη ην θσο Ναί

(ε) αληνρή ζηελ θσηηά Ναί

Οη πιάθεο επελδχζεσλ κε αγθχξηα ζπληζηάηαη γηα πξαθηηθνχο ιφγνπο:

 Να κελ ππεξβαίλνπλ ην 1,00 m²

 Να πξνζθνκίδνληαη έηνηκεο ζε ζρήκα, κέγεζνο, δηακφξθσζε επηθαλεηψλ, αθκψλ θιπ. θαη

κφλνλ ηα θνκκάηηα πξνζαξκνγήο λα δηακνξθψλνληαη ζην εξγνηάμην.

 Να έρνπλ πάρνο φζν πξνθχπηεη απφ ηνπο ζηαηηθνχο ππνινγηζκνχο ζχκθσλα κε ην ΔΛΟΣ
583-81 θαη πνηέ κηθξφηεξν ησλ 30 mm.

Σν πάρνο ησλ πιαθψλ κε εγράξαθηε δηαθφζκεζε ζα κεηξάηαη ζην βαζχηεξν ζεκείν ηεο
ράξαμεο. Πιάθεο κε δηαθφζκεζε κε δηάηξεζε πέξαλ ηνπ 10% ζα δνθηκάδνληαη ζε ζιίςε θαη
εθειθπζκφ απφ θάκςε.

Πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη δε ζπγθεληξψλνπλ φια ηα θπζηθά πεηξψκαηα ηηο ηδηφηεηεο εθείλεο
πνπ ηα θαζηζηνχλ αλζεθηηθά ζηηο ζεξκνθξαζηαθέο κεηαβνιέο ζε ρεκηθνχο παξάγνληεο πνπ ζπρλά
ππάξρνπλ ζε βηνκεραληθέο πφιεηο, ή ζηνπο αηκνζθαηξηθνχο παξάγνληεο, ζηνπο νπνίνπο είλαη
εθηεζεηκέλε κηα εμσηεξηθή νξζνκαξκάξσζε. Σα αζβεζηνιηζηθά πεηξψκαηα κε απνιηζψκαηα
81
είλαη αθαηάιιεια γηα εμσηεξηθέο επελδχζεηο γηαηί έρνπλ κηθξή αληνρή. Σν ίδην ζπκβαίλεη θαη κε
ηνπο νθεηηαζβεζηίηεο, ηα καιαθά ιαηππνπαγή πεηξψκαηα, ή ηα πεηξψκαηα κε ζεηηθά άιαηα, ηα
νπνία θζείξνληαη κε ηελ επίδξαζε ηνπ λεξνχ. Απελαληίαο, πεηξψκαηα πνπ αληαπνθξίλνληαη
ζαπκάζηα ζηηο ηδηαίηεξεο απαηηήζεηο ησλ εμσηεξηθψλ νξζνκαξκαξψζεσλ είλαη εθείλα πνπ έρνπλ
ζπκπαγή θξπζηαιιηθή δνκή φπσο ηα γλήζηα κάξκαξα, θαζψο θαη νη γξαλίηεο θαη νη ηξαβεξηίλεο.

΢ηε κειέηε πνπ απαηηείηαη πξηλ ηελ έλαξμε ηεο θαηαζθεπήο πξέπεη λα θαζνξίδνληαη ην βάξνο
ησλ πιαθψλ θαη νη δηαζηάζεηο ηνπο, κε κηα ζσζηή αλαινγία κεηαμχ ηεο επηθάλεηαο ηεο πιάθαο
θαη ηνπ πάρνπο ηεο. Δπίζεο ζηε κειέηε πξέπεη λα πεξηγξάθεηαη ν ηξφπνο ζηήξημεο ησλ πιαθψλ ν
νπνίνο επηβάιιεηαη λα γίλεηαη κε κεηαιιηθά αλνμείδσηα αγθχξηα, θαηάιιεια ππνινγηζκέλα,
θαζψο θαη ε κνξθή ησλ αξκψλ.

Γεληθά νη εμσηεξηθέο επελδχζεηο δελ πξέπεη λα θαηαζθεπάδνληαη κε θιεηζηνχο αξκνχο γηαηί νη

ειαζηηθέο παξακνξθψζεηο πνπ δεκηνπξγνχληαη απφ ηελ εμάζθεζε πξφζζεησλ θνξηηψλ πάλσ
ζηνλ ηνίρν, πξνθαινχλ ηάζεηο ζηηο πιάθεο επέλδπζεο, νη νπνίεο δελ εθηνλψλνληαη φηαλ νη αξκνί
είλαη θιεηζηνί. Αληίζεηα, νη αλνηθηνί αξκνί επηηξέπνπλ κεγαιχηεξεο αλνρέο ζηηο δηαζηάζεηο ησλ
πιαθψλ επέλδπζεο. ΢ηνπο ππάξρνληεο αξκνχο ηνπ θηηξίνπ πξέπεη λα αληηζηνηρνχλ αλάινγνη
αξκνί αξθεηνχ πιάηνπο ζηελ επέλδπζε. Δπηπιένλ ζηελ επέλδπζε πξέπεη εθηφο απφ ηνπο αξκνχο
δηαρσξηζκνχ ηνπ θηεξίνπ, λα ππάξρνπλ θαη άιινη θαηαθφξπθνη πνπ λα πξνρσξνχλ ζε βάζνο
κέρξη ηνλ θέξνληα ηνίρν. Σν πιάηνο ησλ αξκψλ πξέπεη λα θαλνλίδεηαη αλάινγα κε ηα δεδνκέλα
ησλ κεηαβνιψλ ηεο ζεξκνθξαζίαο κε ηλ ηξφπν ζηήξημεο ησλ πιαθψλ θαη κε ηηο ηδηφηεηεο ησλ
πιηθψλ επέλδπζεο θαη ηνίρνπ.

Σέινο ζεκεηψλεηαη φηη ε κειέηε ηεο νξζνκαξκάξσζεο πξέπεη λα ιακβάλεη ππφςε ηεο ηηο
ζεξκηθέο δηαζηνιέο ηεο θαηαζθεπήο, ελ επίδξαζε ηνπ αλέκνπ αθφκε θαη ηνπο ρεκηθνχο
παξάγνληεο πνπ κπνξνχλ ελδερνκέλσο λα επηδξάζνπλ ζηελ θαηαζθεπή. ΢ε φ,ηη αθφξα ηηο
κεηαβνιέο ηεο ζεξκνθξαζίαο, απηέο αληηκεησπίδνληαη κε ηε ζηεξέσζε ησλ πιαθψλ κε ραιχβδηλα
αγθχξηα ρσξίο ηελ παξεκβνιή ηζηκεληνθνληάκαηνο. Με ηνλ ηξφπν απηφ, απμάλεηαη ε
ειαζηηθφηεηα ηεο θαηαζθεπήο θαη απνθεχγεηαη ε δεκηνπξγία κηαο ζπκπαγνχο ζπλέρεηαο αλάκεζα
ζε δπν ζψκαηα κε δηαθνξεηηθφ ζπληειεζηή ζεξκηθήο δηαζηνιήο. ΢ρεηηθά κε ηελ επίδξαζε ηνπ
αλέκνπ πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη απηφο είλαη , κεηά ηνλ ζεηζκφ, ν ρεηξφηεξνο ερζξφο ηεο αληνρήο
ησλ εμσηεξηθψλ επελδχζεσλ. Ζ πίεζε ηνπ αλέκνπ κπνξεί λα πξνθαιέζεη ζηξέβισζε ή θαη
ξάγηζκα ησλ πιαθψλ επέλδπζεο ζηα ζεκεία ζηήξημεο ηνπο, γηα απηφ θαη ζην ζηάδην ηεο κειέηεο
νη ππνινγηζκνί γίλνληαη κε βάζε εηδηθνχο ζπληειεζηέο αζθαιείαο, αλάινγα κε ηελ ζέζε ηεο
θαηαζθεπήο.

Σέινο νη ρεκηθνί παξάγνληεο πνπ κπνξνχλ λα επηδξάζνπλ πάλσ ζε κηα θαηαζθεπή είλαη
επίζεο αληηθείκελν ηεο κειέηεο εμσηεξηθήο νξζνκαξκάξσζεο. Γεληθά έρεη απνδεηρηεί φηη ηα
αζβεζηνιηζηθά πεηξψκαηα πξνζβάιινληαη απφ δηάθνξεο ρεκηθέο νπζίεο, φπσο είλαη ην δηνμείδην
82
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ηνπ άλζξαθα θαη ην πδξφζεην πνπ πεξηέρνληαη ζηελ αηκφζθαηξα ή ζην λεξφ ηεο βξνρήο.
΢πγθεθξηκέλα ην πδξφζεην αληηδξά κε ην λεξφ θαη δεκηνπξγεί ζεηηθφ νμχ, ην νπνίν δηαιχεη ηα
αλζξαθηθά νξπθηά ησλ πιαθψλ καξκάξνπ. Αθφκε φηαλ έξζεη ζε επαθή κε ζηδεξνππξίηε, πνπ
πηζαλφλ λα ππάξρεη ζην πέηξσκα, ζρεκαηίδεη πδξνμείδην ηνπ ζηδήξνπ κε απνηέιεζκα λα
δεκηνπξγνχληαη θειίδεο ζθνπξηάο ζηελ επηθάλεηα ησλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ. Σν δηνμείδην
ηνπ άλζξαθα έμαιινπ είλαη ιηγφηεξν επηθίλδπλν απφ ην πδξφζεην αιιά πξνθαιεί θαη απηφ
πξνβιήκαηα ζηελ επηθάλεηα ησλ καξκάξηλσλ πιαθψλ. Μαδί κε ην λεξφ ηεο βξνρήο ζρεκαηίδεη
αλζξαθηθφ νμχ πνπ δηαβξψλεη ειαθξά ηα αλζξαθηθά νξπθηά ηεο πέηξαο. Ζ δξάζε απηή κπνξεί λα
απνθεπρζεί, αλ ζηελ επηθάλεηα ηεο πιάθαο απισζεί νμαιηθφ νμχ. Δπίζεο θαηαζηξεπηηθή είλαη θαη
ε δξάζε νξηζκέλσλ νξγαληθψλ νπζηψλ, φπσο είλαη ηα θνξεζκέλα αέξηα πνπ πξνέξρνληαη απφ ηηο
κεραλέο εζσηεξηθήο θαχζεο.

Μηα ζσζηή θαη αθξηβήο κειέηε νξζνκαξκάξσζεο θαη κηα επηκειεκέλε θαηαζθεπή ζηε
ζπλέρεηα ζχκθσλα κε ηνπο θαλφλεο ηεο επηζηήκεο θαη ηεο ηέρλεο, κπνξεί λα δψζεη κηα
θαιαίζζεηε θαη αλζεθηηθή ζην ρξφλν εμσηεξηθή επέλδπζε κε θπζηθά πεηξψκαηα.

΢ε φηη αθνξά ηελ ηειηθή επεμεξγαζία ηεο επηθάλεηαο ησλ πιαθψλ, απηή κπνξεί λα πνηθίιεη. Οη
πιάθεο κπνξεί λα είλαη γπαιηζκέλεο θαη ζηηιβσκέλεο, θαηεξγαζκέλεο κε ζθπξί, ραξαγκέλεο θαη
ζηελ πεξίπησζε ηνπ γξαλίηε κπνξνχλ λα έρνπλ ππνζηεί θαηεξγαζία κε θιφγα. Έηζη νη επηθάλεηεο
ησλ πιαθψλ, γπαιηζηεξέο ή ηξαρηέο, κπνξνχλ θαηά πεξίπησζε λα δψζνπλ έλα ηειείσο
δηαθνξεηηθφ αηζζεηηθφ απνηέιεζκα.

Έρνληαο ππφςε φια ηα παξαπάλσ, πνιχ ζπλνπηηθά, ε δηαδηθαζία ζρεδηαζκνχ θαη θαηαζθεπήο
κηαο επέλδπζεο κε κεραληθή ζηεξέσζε ζε ηνίρν, ή γεληθφηεξα ζε εμσηεξηθή φςε θηεξίνπ, κε
πιάθεο θαηάιιεινπ δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο, ζχκθσλα κε ηηο ηζρχνπζεο πξνδηαγξαθέο,
πεξηιακβάλεη ηηο εμήο θάζεηο:

1. Λεπηνκεξήο κειέηε ηεο επέλδπζεο απφ εηδηθνχο, κε βάζε ηηο δηαηάμεηο ησλ θαλνληζκψλ
θαη ησλ πξνδηαγξαθψλ πνπ ηζρχνπλ, θαζψο θαη ηελ αξρηηεθηνληθή θαη ζηαηηθή κειέηε ηνπ
θηηξίνπ. Καηά θαλφλα γηα ηελ κειέηε απηή ζπλεξγάδνληαη ν αξρηηέθηνλαο ηνπ θηηξίνπ, ν
θαηαζθεπαζηήο ησλ κεραληζκψλ ζηεξέσζεο θαη ε επηρείξεζε πνπ ζα πξνκεζεχζεη ηα
δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα.

΢ηελ κειέηε ηεο επέλδπζεο πξέπεη κεηαμχ άιισλ λα εμεηάδνληαη:

 Οη ηπρφλ παξεθθιίζεηο (θαζ’ χςνο θαη νξηδφληηα) ησλ φςεσλ ηεο θαηαζθεπήο πνπ ζα
επελδπζνχλ, έηζη ψζηε κε ηελ κεραληθή ζηεξέσζε ηεο επέλδπζεο απηέο λα απνθαηαζηαζνχλ θαη
επηπιένλ λα δεκηνπξγεζεί αεξηδφκελν θελφ πάρνπο ηνπιάρηζηνλ 20 mm, αλάκεζα ζηηο πιάθεο
ησλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ θαη ζηελ επηθάλεηα ππνδνκήο ή ζηελ επηθάλεηα ηεο εμσηεξηθήο
ζεξκνκνλσηηθήο ή θαη ερνκνλσηηθήο πξνζηαζίαο ησλ φςεσλ.

83
  Σα θνξηία ηεο επέλδπζεο (ίδην βάξνο επέλδπζεο, θνξηία αλέκνπ, θνξηία απφ ζεηζκφ) πνπ
ζα κεηαβηβαζηνχλ ζε θέξνληα ζηνηρεία ηεο θαηαζθεπήο, θαζψο θαη ηα δνκηθά ζηνηρεία ηεο
θαηαζθεπήο πνπ κπνξνχλ λα παξαιάβνπλ ηα θνξηία ηεο επέλδπζεο.

 Οη δηαζηνιέο – ζπζηνιέο ησλ πιαθψλ ιφγσ ζεξκνθξαζηαθψλ κεηαβνιψλ θαη νη ηάζεηο

πνπ αλαπηχζζνληαη.

 Οη αξκνί πνπ πξέπεη λα ππάξρνπλ κεηαμχ ησλ πιαθψλ, νη νπνίνη πξέπεη λα είλαη αλνηρηνί
θαη θαηάιιεινπ πάρνπο, ψζηε λα εμαζθαιίδεηαη αλεμάξηεηε θίλεζε ησλ πιαθψλ ζην ρξφλν θαη
λα κελ ππάξρεη επηβάξπλζε γεηηνληθψλ πιαθψλ κε πξφζζεηα θνξηία

 Ζ δηαζηαζηνιφγεζε θαη νη ινηπέο πξφζζεηεο θαηεξγαζίεο πνπ πξέπεη λα γίλνπλ ζηηο

πιάθεο, ψζηε απηέο λα κπνξνχλ λα ζηεξεσζνχλ κεραληθά (π.ρ. ηξχπεο ζην ζφθνξν γηα λα
πξνζαξκφδνληαη νη θαβίιηεο ησλ αγθπξίσλ)

 Σα θαηάιιεια, θαηά πεξίπησζε, ζπζηήκαηα κεραληθήο ζηεξέσζεο ηεο επέλδπζεο

(κεραληζκνί αγθχξσζεο ηεο επέλδπζεο ζηε θέξνπζα θαηαζθεπή, κεραληζκνί ζηεξεψζεσο θαη
ζηήξημεο ησλ πιαθψλ, θ.η.ι.), ψζηε λα επηιεγνχλ, κε βάζε ηηο ηερληθέο ηνπο πξνδηαγξαθέο, νη
αλαγθαίνη κεραληζκνί πνπ ζπλζέηνπλ ην ζχζηεκα ηεο κεραληθήο ζηεξέσζεο.

΢εκεηψλεηαη φηη ηα δηάθνξα ζπζηήκαηα κεραληθήο ζηεξέσζεο επελδχζεσλ κπνξνχλ λα

δηαθξηζνχλ ζηηο παξαθάησ θαηεγνξίεο:

- ΢πζηήκαηα ζεκεηαθήο ζηεξέσζεο: ζε απηά νη πιάθεο ηεο επέλδπζεο ζηεξεψλνληαη κε

ηνπο θαηάιιεινπο κεραληζκνχο ζηεξέσζεο (ζπλήζσο κε ξπζκηδφκελα αγθχξηα) απεπζείαο ζηα
δνκηθά ζηνηρεία ηεο θέξνπζαο θαηαζθεπήο πνπ κπνξνχλ λα παξαιάβνπλ ηα θνξηία.

- ΢πζηήκαηα ζηεξέσζεο ζε κεηαιιηθά πξνθίι: ηα ζπζηήκαηα απηά αλαπηχρζεθαλ γηα λα

δψζνπλ αμηφπηζηεο ιχζεηο φπνπ δελ είλαη δπλαηή ε ζεκεηαθή ζηεξέσζε ησλ πιαθψλ, δειαδή
φηαλ ε επέλδπζε πξννξίδεηαη γηα ηνίρν κε κεηθηή θαηαζθεπή (ηνίρσκα – νπηνπιηλζνδνκή, φπνπ ε
νπηνπιηλζνδνκή ιφγσ κηθξνχ πάρνπο δελ πξνζθέξεηαη γηα ζεκεηαθή ζηεξέσζε ησλ αγθπξίσλ) ή
φηαλ πίζσ απφ ηεο επέλδπζε ππάξρεη θελφ. ΢ηα ζπζηήκαηα απηά ρξεζηκνπνηνχληαη θαηαθφξπθεο
κεηαιιηθέο ξάγεο θαηάιιειεο δηαηνκήο (δηαηνκή Π, θ.α.) θαη κήθνπο, νη νπνίεο αθπξψλνληαη ζε
δνκηθά ζηνηρεία ηεο θέξνπζαο θαηαζθεπήο πνπ κπνξνχλ λα παξαιάβνπλ ηα θνξηία. Δπάλσ ζηηο
ξάγεο απηέο κνληάξνληαη ζηελ ζπλέρεηα κεραληθά, αλάινγα κε ηηο απαηηήζεηο ηνπ έξγνπ, είηε νη
κεραληζκνί ζηεξέσζεο θαη ζηήξημεο ησλ πιαθψλ (εηδηθά ξπζκηδφκελα αγθχξηα), είηε νξηδφληηεο
ξάγεο, επάλσ ζηηο νπνίεο κνληάξνληαη ηα αγθχξηα.

- ΢πζηήκαηα εηδηθψλ πξνδηαγξαθψλ: Σα ζπζηήκαηα απηά ζρεδηάδνληαη θαη

θαηαζθεπάδνληαη γηα ηηο απαηηήζεηο ζπγθεθξηκέλσλ έξγσλ πνπ δελ κπνξνχλ λα αληηκεησπηζηνχλ
κε ηα δπν πξνεγνχκελα ζπζηήκαηα

84
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

2. Καηαζθεπή ηεο επέλδπζεο. ΢ηε θάζε απηή, πνπ θαηά θαλφλα εμειίζζεηαη ζηαδηαθά απφ
ην αξηζηεξφ ηκήκα κηαο φςεο πξνο ην δεμηφ θαη εθ ησλ θάησ πξνο ηα πάλσ:

 Πξνεγείηαη ε αγθχξσζε ησλ κεραληζκψλ πνπ επηιέρηεθαλ γηα ηελ ζηήξημε ησλ πιαθψλ
ζηα επηιεγκέλα δνκηθά ζηνηρεία ηνπ θηηξίνπ (απφ ζθπξφδεκα ζπλήζσο), ηα νπνία έρνπλ ηελ
απαηηνπκέλε, θαηά πεξίπησζε, αληνρή γηα λα παξαιάβνπλ ηα θνξηία ηεο επέλδπζεο. Ζ αθχξσζε
πξαγκαηνπνηείηαη θπξίσο κε δηνγθνχκελα κε ην βίδσκα αλνμείδσηα «κπνπιφληα» θαη ζε
νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο κε εηδηθέο θχζηγγεο κε ρεκηθή γφκσζε ζπγθνιιεηηθνχ πιηθνχ

 Αθνινπζεί ε ηνπνζέηεζε ησλ πιαθψλ ηνπ δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο ζηελ ηειηθή ηνπο
ζέζε, φπνπ απηέο ζηεξίδνληαη θαηάιιεια κε ηα επηιεγκέλα γηα ηε ζηεξέσζε θαη ζπγθξάηεζε
ηνπο αγθχξηα, ηα νπνία ζηε ζπλέρεηα ξπζκίδνληαη θαηά ηνπο άμνλεο X, Y, Ε, κε ηηο δηαηάμεηο
ξχζκηζεο πνπ ελζσκαηψλνπλ, έηζη ψζηε ε επέλδπζε λα αληαπνθξίλεηαη θαη ζηηο πξνδηαγξαθέο
πνπ έρνπλ θαζνξηζηεί ζηε κειέηε απφ άπνςε αζθαιείαο θαη απφ άπνςε αηζζεηηθήο (π.ρ.
επζχγξακκνη ηζνπαρείο αξκνί, κεδεληθέο θαηά ην δπλαηφλ απνθιίζεηο ζηελ ηειηθή επηθάλεηα ηεο
επέλδπζεο, δειαδή δε ζα πξέπεη λα παξνπζηάδνληαη απνθιίζεηο κεγαιχηεξεο απφ 1 mm θάησ απφ
έλα ζηδεξέλην πήρε κήθνπο 3,00 m ηνπνζεηεκέλν ζε νπνηαδήπνηε θαηεχζπλζε θ.ιπ. ΢ην ζεκείν
απηφ δηεπθξηλίδεηαη φηη ε θάζε πιάθα ηεο επέλδπζεο ζηεξίδεηαη θαη ζπγθξαηείηαη ζηελ ηειηθή ηεο
ζέζε ζε ηέζζεξα (4) ζεκεία κε ηα θαηάιιεια, θαηά πεξίπησζε, αγθχξηα (ε ζηήξημε θάζε πιάθαο
ζην αγθχξηα, επηηπγράλεηαη ζπλήζσο κε θαβίιηεο πνπ ηνπνζεηνχληαη θαηάιιεια ζε αληίζηνηρεο
νπέο πνπ θέξνπλ νη πιάθεο ζην ζφθνξν). Ζ ζηήξημε ηεο πιάθαο ζε πεξηζζφηεξα απφ ηέζζεξα
ζεκεία ηεο δελ επηηξέπεηαη γηα ηελ απνθπγή αλάπηπμεο ηάζεο ζηελ πιάθα.

Γεληθά ππάξρνπλ δπν ηξφπνη ζηήξημεο ησλ πιαθψλ:

- ΢ηήξημε ζηνπο νξηδφληηνπο αξκνχο ηεο επέλδπζεο, ε νπνία είλαη ε πιένλ ζπλήζεο, αιιά
θαη ε πην εχθνιε. ΢ηήξημε ζηνπο νξηδφληηνπο αξκνχο ζεκαίλεη φηη ηα αγθχξηα ηνπνζεηνχληαη
θαηάιιεια, αλά δπν, ζην θάησ θαη ζην επάλσ κέξνο ηεο θάζε πιάθαο. Πην αλαιπηηθά, ηα δπν
αγθχξηα ζηελ θάησ πιεπξά ηεο πιάθαο παξαιακβάλνπλ ην θνξηίν ηεο πιάθαο, ελψ ηα δπν αιιά
ζηελ πάλσ πιεπξά ηεο ηε ζπγθξαηνχλ γηα λα κελ αλαηξαπεί. Σα αγθχξηα, φκσο, ζρεδηάδνληαη θαη
θαηαζθεπάδνληαη θαηά ηέηνην ηξφπν ψζηε εθείλα πνπ βξίζθνληαη ζηελ θάησ πιεπξά ηεο πιάθαο
θαη παξαιακβάλνπλ ην θνξηίν ηεο, λα ζπγθξαηνχλ, ηαπηφρξνλα, απφ αλαηξνπή θαη ηελ πιάθα
πνπ βξίζθεηαη θάησ απφ απηήλ. Αληίζηνηρα, ηα αγθχξηα ζηελ επάλσ πιεπξά ηεο πιάθαο πνπ ηελ
ζπγθξαηνχλ απφ αλαηξνπή παξαιακβάλνπλ θαη ην θνξηίν ηεο ππεξθείκελεο πιάθαο. Με ηε
ζηήξημε ησλ πιαθψλ ζηνπο νξηδφληηνπο αξκνχο ηεο επέλδπζεο, ην θάζε αγθχξην παξαιακβάλεη ην
50% ηνπ θνξηίνπ ηεο θάζε πιάθαο.

΢ηήξημε ζηνπο θαηαθφξπθνπο αξκνχο ηεο επέλδπζεο, ε νπνία είλαη πην δχζθνιε απφ ηελ
πξνεγνχκελε θαη εθαξκφδεηαη θπξίσο φηαλ ην ζχζηεκα κεραληθήο ζηήξημεο ησλ πιαθψλ
απνηειείηαη απφ θαηαθφξπθεο δηάηξεηεο ξάβδνπο, ζηεξεσκέλεο θαηάιιεια ζε θέξνληα ζηνηρεία
85
ηνπ θηηξίνπ, γηα λα πξνζαξκνζηνχλ επάλσ ηνπο κεραληθά, ηα αγθχξηα ζηήξημεο ησλ πιαθψλ. Σα
ηέζζεξα αγθχξηα ζηήξημεο ηεο θάζε πιάθαο ηνπνζεηνχληαη θαηάιιεια, αλά δπν, ζηηο δπν πιατλέο
ηεο πιεπξέο, έηζη ψζηε θάζε δεχγνο αγθπξίσλ λα ζπκκεηέρεη ζηελ παξαιαβή ηνπ θνξηίνπ θαη ζηε
ζπγθξάηεζε απφ αλαηξνπή δπν πιαθψλ πνπ βξίζθνληαη ε κηα δίπια ζηελ άιιε. Με ηε ζηήξημε
ησλ πιαθψλ ζηνπο θαηαθφξπθνπο αξκνχο ηεο επέλδπζεο ην θάζε αγθχξην παξαιακβάλεη ην 50%
ηνπ θνξηίνπ δπν πιαθψλ

΢εκεηψλεηαη φηη ζηελ πξάμε, ε κεραληθή ζηήξημε κηαο επέλδπζεο κπνξεί λα πεξηιακβάλεη θαη
ηνπο δπν παξαπάλσ ηξφπνπο ζηήξημεο ησλ πιαθψλ.

Δηθόλα 15: ΢ρεδηάγξακκα ζηήξημεο ζηνπο νξηδφληηνπο ή ζηνπο θαηαθφξπθνπο αξκνχο

5.1.1.1. Πιάθεο γηα Δπελδύζεηο Όςεσλ

Οη πιάθεο δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ γηα επελδχζεηο φςεσλ (πξνδηαγξαθψλ ΔΝ 12057:2004,
ζχκθσλα κε ην ηζρχνλ επξσπατθφ πξφηππν γηα ζήκαλζε CE), ειάρηζηνπ πάρνπο 30mm, πξέπεη λα
έρνπλ, αλάινγα θαη κε ηα πξνβιεπφκελα ζηε ζρεηηθή κειέηε επέλδπζεο, ηηο απαηηνχκελεο νπέο
ζην ζφθνξν (π.ρ. φηαλ έρνπλ επηιέγεη αγθχξηα κε θαβίιηα, ηα νπνία είλαη ηα πιένλ δηαδεδνκέλα) ή

86
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

εγθνπέο γηα ηελ πξνζαξκνγή ηνπο ζηνπο κεραληζκνχο ζηήξημεο. Μπνξεί, επίζεο, αλάινγα κε ην
ζχζηεκα ζηεξέσζεο, λα έρνπλ είηε ζηελ πίζσ ηνπο φςε, είηε ζην ζφθνξν, θαηάιιειε
δηακφξθσζε γηα λα πξνζαξκφδνληαη νη δηαηάμεηο αγθπξίσλ ζηήξημεο θαη ζπγθξάηεζεο ρσξίο
θαβίιηεο.

΢ηηο πεξηπηψζεηο πνπ νη πιάθεο θέξνπλ νπέο γηα ηηο θαβίιηεο, απηέο αλνίγνληαη κε θαηάιιεια
εξγαιεία θαη πξέπεη λα έρνπλ κεγάιε αθξίβεηα ζε φ, ηη αθνξά ηε ζέζε, ηε δηάκεηξν θαη ην βάζνο
ηνπο, ζχκθσλα κε ηηο εθάζηνηε πξνδηαγξαθέο (π.ρ. ην ηκήκα ηεο θαβίιηαο πνπ εηζρσξεί ζηελ
πιάθα δελ ζα πξέπεη λα είλαη κηθξφηεξν ησλ 25mm)

Δηθόλα 16: Οπή γηα θαβίια ζε πιάθα καξκάξνπ

5.1.1.2. Μεραληζκνί ΢ηεξέσζεο - Αγθύξηα

Αλ θαη νη εμεηδηθεπκέλνη θαηαζθεπαζηέο κεραληζκψλ ζηεξέσζεο επελδχζεσλ φςεσλ είλαη

ιίγνη ζε αξηζκφ, πξνζθέξνπλ, ζήκεξα, ζηελ αγνξά κηα κεγάιε γθάκα ηέηνησλ δηαηάμεσλ πνπ
κπνξνχλ λα θαιχςνπλ ην κεγαιχηεξν κέξνο ησλ θαηαζθεπαζηηθψλ αλαγθψλ, κέρξη θαη εηδηθέο
αξρηηεθηνληθέο απαηηήζεηο, δηεπθνιχλνληαο ζεκαληηθά ηελ γξήγνξε νινθιήξσζε ησλ έξγσλ θαη
ζπκπηέδνληαο, παξάιιεια, ην θφζηνο θαηαζθεπήο ηνπο. Πνιινί απφ ηνπο κεραληζκνχο απηνχο

87
είλαη πξντφληα επηζηεκνληθήο έξεπλαο ηα νπνία έρνπλ θαηνρπξψζεη κε δηπιψκαηα επξεζηηερλίαο
νη επηρεηξήζεηο πνπ ηα δεκηνχξγεζαλ. Δπηπιένλ νη εμεηδηθεπκέλνη θαηαζθεπαζηέο ηέηνησλ
κεραληζκψλ αλαιακβάλνπλ θαη κειέηεο δχζθνισλ επελδχζεσλ θαη κπνξνχλ λα θαηαζθεπάδνπλ
ηνπο εηδηθνχο, θαηά πεξίπησζε, κεραληζκνχο.

Δηθόλα 17: ΢ηήξημε αγθπξίνπ, εγθαηεζηεκέλνπ ζε θνηινδνθφ, κε πιάθεο καξκάξνπ

΢ηνπο κεραληζκνχο κεραληθήο ζηεξέσζεο επελδχζεσλ έρνπλ ηδηαίηεξε ζεκαζία:

 Ζ πνηφηεηα ησλ πιηθψλ απφ ηα νπνία θαηαζθεπάδνληαη φια ηνπο ηα εμαξηήκαηα. Γηα
απηφ θαη ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπο εηδηθνί αλνμείδσηνη ράιπβεο (AISI 304, θ.α.)
ή αιιά θαηάιιεια θξάκαηα αινπκηλίνπ. Δπηζεκαίλεηαη φηη φια ηα κεηαιιηθά ζηνηρεία κηαο
κεραληθήο ζηήξημεο (ζθειεηφο, αγθχξηα, βίδεο, πιέγκαηα νπιηζκψλ, θ.α.), ηα νπνία εθάπηνληαη
κεηαμχ ηνπο, ζα πξέπεη λα δηαζθαιίδεηαη φηη δελ ζα αλαπηχμνπλ κεηαμχ ηνπο γαιβαληθά
θαηλφκελα θαη είλαη έηζη απξφζβιεηα απφ ηηο δηάθνξεο κνξθέο δηάβξσζεο πνπ πξνθχπηνπλ, θάζε
θνξά πνπ έλα επγελέζηεξν κέηαιιν έξρεηαη ζε επαθή κε έλα άιιν ιηγφηεξν επγελέο κέηαιιν,

88
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

παξνπζία ειεθηξνιχηε (φπσο ην λεξφ ηεο βξνρήο πνπ πεξηέρεη άιαηα, νμέα, θ.α.), κε απνηέιεζκα
λα γίλεηαη ρεκηθή αληίδξαζε πνπ ηείλεη λα θζείξεη ην ιηγφηεξν επγελέο κέηαιιν.

 Ζ ζηαηηθή ηνπο επάξθεηα γηα ηα θνξηία ηα νπνία πξφθεηηαη λα αλαιάβνπλ, ζε ζπλδπαζκφ

κε ηελ απφζηαζε ηεο επέλδπζεο απφ ηε θέξνπζα θαηαζθεπή (κνρινβξαρίνλαο αγθπξίνπ)

 Ζ επάξθεηα ησλ βπζκάησλ αγθχξσζεο ζηε θέξνπζα θαηαζθεπή

Οη θαηαζθεπαζηέο αγθπξίσλ θαη γεληθφηεξα ζπζηεκάησλ ζηήξημεο επελδχζεσλ ηνίρσλ πξέπεη

λα είλαη πηζηνπνηεκέλνη θαηά ISO 9001θαη λα παξέρνπλ αλαιπηηθή πιεξνθφξεζε γηα ηηο αληνρέο
ησλ κεραληζκψλ πνπ θαηαζθεπάδνπλ, έηζη ψζηε λα πξνζθέξνπλ ηε δπλαηφηεηα επηινγήο ησλ
θαηάιιεισλ κεραληζκψλ κε θξηηήξην ηα θνξηία πνπ απηνί κπνξνχλ λα παξαιάβνπλ, ζε ζρέζε,
βέβαηα, θαη κε ην ππφβαζξν ζην φπνην ζα αθπξσζνχλ. ΢ε ν, ηη αθνξά ηα αγθχξηα, απηά, αλάινγα
κε ην ζρεδηαζκφ ηνπο θαη ηε ρξήζε γηα ηελ νπνία πξννξίδνληαη, κπνξνχλ λα δηαθξηζνχλ ζε:

 Αγθύξηα ξπζκηδόκελα, ζε δηαθφξνπο ηχπνπο πνπ ζηεξεψλνληαη κε βχζκαηα ζηε

θέξνπζα θαηαζθεπή (ζπζηήκαηα ζεκεηαθήο ζηήξημεο)

 Αγθύξηα ξπζκηδόκελα γηα κεραληθή ζηεξέσζε ζε κεηαιιηθά πξνθίι, δειαδή ζηηο

εηδηθέο δηάηξεηεο ξάγεο ησλ ζπζηεκάησλ ζηεξέσζεο.

 Τπάξρνπλ, αθφκε, θαη ηα νιόζσκα αγθύξηα, ηα νπνία ηνπνζεηνχληαη ζε «θσιηέο» πνπ

αλνίγνληαη ζην ζθπξφδεκα, αιιά ε ρξήζε ηνπο είλαη, πιένλ, πεξηνξηζκέλε.

Δηθόλα 18: Γηάθνξνη ηχπνη ξπζκηδφκελσλ αγθπξίσλ

89
 Δηθόλα 19: Κξηηήξηα επηινγήο θπζηθνχ δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο γηα νξζνκαξκάξσζε
90
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

5.1.2. Γαπεδνζηξώζεηο θαη Πιαθνζηξώζεηο

Ζ ρξήζε ησλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ ζηελ θαηαζθεπή δαπεδνζηξψζεσλ είλαη ηδηαίηεξα
δηαδεδνκέλε θαη ζπλαληά θαλείο εληππσζηαθά δείγκαηα πξαγκαηηθά αξηζηνπξγήκαηα ηέρλεο, ζε
δηαθνξέο πνιπηειείο θαηαζθεπέο. ΢πλδπάδνληαο δχν ή θαη πεξηζζφηεξνπο ηχπνπο κάξκαξνπ,
γξαλίηε, ή άιιεο πέηξαο – θπξίσο ζε εμσηεξηθέο δαπεδνζηξψζεηο – ν ζρεδηαζηήο κπνξεί λα
«παίμεη» κε ηα ρξψκαηα θαη ηα ζρέδηα θαη πξνζθέξεη έξγα πςειήο αηζζεηηθήο, αλζεθηηθά ζην
ρξφλν θαη πξνηθηζκέλα κε ηελ αλαληηθαηάζηαηε, κνλαδηθή νκνξθηά ηνπ θπζηθνχ. Ζ δηάδνζε
έμαιινπ ηα ηειεπηαία ρξφληα ηεο θνπήο ηεο πέηξαο κε ηελ κέζνδν water jet (πδξνθνπή) έρεη
δψζεη ηα δπλαηφηεηα θαηαζθεπήο πνιχπινθσλ εληππσζηαθψλ ζπλζέζεσλ αληίζηνηρσλ κε εθείλεο
πνπ δηαθνζκνχζαλ ζην καθξηλφ παξειζφλ κλεκεηαθέο θαηαζθεπέο.

«Δαπεδόζηξωζε» είλαη ε ράξηλ βειηηψζεσο επηθάιπςε παηψκαηνο θηηξίνπ, ελψ

«Πιαθόζηξωζε» είλαη ε επηθάιπςε βαηήο επηθάλεηαο εθηφο δνκεκέλνπ ρψξνπ. Ζ επίζηξσζε ησλ
επηθαλεηψλ έρεη ιεηηνπξγηθφ πξννξηζκφ, αιιά πξέπεη λα ηθαλνπνηεί θαη αηζζεηηθέο απαηηήζεηο.
΢εκαληηθά αξρηηεθηνληθά κλεκεία έρνπλ θαιιηηερληθέο δαπεδνζηξψζεηο απφ θπζηθά δνκηθά
πιηθά, φπσο ςεθηδσηά ή ζχλζεζε πιαθψλ απφ δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα.

΢ηα ζχγρξνλα θηίξηα ρξεζηκνπνηνχληαη πνηθίια δνκηθά πιηθά γηα ηελ θαηαζθεπή επηζηξψζεσο
επηθαλεηψλ, κε θξηηήξηα θπξίσο νηθνλνκηθά. Δίλαη φκσο αλακθηζβήηεηε ε ππεξνρή ησλ θπζηθψλ
πιηθψλ ζηνλ ηνκέα απηφλ θαη ηδηαίηεξα ε ππεξνρή ησλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ, πνπ
πξνζδίδνπλ πνιπηέιεηα ζην ρψξν θαη εμαζθαιίδνπλ αληνρή ζην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ. Καη,
βέβαηα, ηα δηαθνζκεηηθά πεηξώκαηα είλαη ην κνλαδηθό πιηθό πιαθνζηξώζεωο ησλ ειεχζεξσλ
ρψξσλ, φπνπ, πξφζζεηα, ζπκβάιινπλ ζηελ αξκνλία ηνπ πεξηβάιινληνο, ηδηαίηεξα φηαλ
ρξεζηκνπνηνχληαη ηνπηθά παξαδνζηαθά πιηθά θαηαζθεπήο. ΢εκαληηθή είλαη ε επηινγή ηνπ
θαηάιιεινπ δνκηθνχ πιηθνχ γηα ηελ θαηαζθεπή επηζηξψζεσο επηθάλεηαο, ηνπ πιηθνχ δειαδή πνπ
πξνζαξκφδεηαη ζηελ αξρηηεθηνληθή, ηε ρξήζε ηνπ ρψξνπ θαη ηα άιια δνκηθά πιηθά ηνπ έξγνπ.
Γηα παξάδεηγκα, δελ κπνξεί λα γίλεη δαπεδφζηξσζε απφ δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα ζε αλψη
παξαδνζηαθνχ αξρνληηθνχ ηεο επεηξσηηθήο Διιάδαο, φπνπ θπξηαξρεί ην μχιν, νχηε
δαπεδφζηξσζε κε μπιεία ζε ινπηξφ, θνπδίλα ή εξγνζηάζην, φπνπ νη επηθάλεηεο είλαη εθηεζεηκέλεο
ζην λεξφ, ηελ πγξαζία ή έληνλε θαηαπφλεζε. ΋ια ζρεδφλ ηα δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα κπνξνχλ
ηα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα δαπεδνζηξψζεηο θπξίσο εζσηεξηθψλ ρψξσλ. Ζ επηινγή ηνπ πιηθνχ
βέβαηα πξέπεη λα γίλεηαη θάζε θνξά αλάινγα κε ηελ εθαξκνγή γηα ηελ νπνία πξννξίδεηαη κε βάζε
ηηο θπζηθνκεραληθέο ηδηφηεηεο ηνπ, πνπ παίδνπλ θαζνξηζηηθφ ξφιν ζηε ζπκπεξηθνξά ηνπ ζε έλα
ζπγθεθξηκέλν ρψξν. Δίλαη γλσζηφ φηη ηα δάπεδα πθίζηαληαη γξήγνξα αιινίσζε θαη θζνξά
εμαηηίαο ηεο ζπρλήο ρξήζεο. Έηζη ηα θπζηθά πεηξψκαηα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηηο
δαπεδνζηξψζεηο ζα πξέπεη λα είλαη ηδηαηηέξα αλζεθηηθά ζηελ επηθαλεηαθή ηξηβή, ελψ φηαλ
ρξεζηκνπνηνχληαη δπν ή θαη πεξηζζφηεξνη ηχπνη καξκάξσλ γηα ηελ δεκηνπξγία κηαο
91
δηαθνζκεηηθήο ζχλζεζεο ζηε δαπεδφζηξσζε ζα πξέπεη ηα κάξκαξα λα έρνπλ ηνλ ίδην ζπληειεζηή
ζθιεξφηεηαο θαη ε ζθιεξφηεηα λα είλαη νκνηφκνξθε ζε νιφθιεξε ηε κάδα ηνπο. Δπηπιένλ πξηλ
ηελ επηινγή ησλ πιηθψλ πξέπεη απαξαίηεηα λα γίλνληαη δνθηκέο αληνρήο ζηελ θξνχζε αληνρήο
ζηε ζξαχζε ππφ δηάηκεζε αη αληνρήο ζηε ζξαχζε ππφ απιή πίεζε κεηά απφ παγεηφ. ΢ηελ
ηειεπηαία δνθηκή ππνβάιινληαη ηα πεηξψκαηα εθείλα πνπ πξφθεηηαη λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζε
εμσηεξηθέο δαπεδνζηξψζεηο.
Ζ επηηπρία ηεο ζπλζέζεσο επηζηξψζεσο επηθάλεηαο εμαξηάηαη απφ ηελ πιήξε γλψζε ηεο
ζπζηάζεσο θαη ησλ ηδηνηήησλ ηνπ πιηθνχ, θαζψο θαη ησλ κεζφδσλ θαηαζθεπήο. Γη’ απηφ ε
ζχλζεζε επηζηξψζεσο επηθάλεηαο κε δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα δελ κπνξεί λα ηαπηίδεηαη κε
ζχλζεζε δαπεδνζηξψζεσο κε μπιεία.
Γηα ηηο επηζηξψζεηο ησλ επηθαλεηψλ ηζρχνπλ νξηζκέλεο γεληθέο απαηηήζεηο:
1. Σα πιηθά θαηαζθεπήο ηεο επηζηξψζεσο πξέπεη λα είλαη ζηαζεξά ζηεξεωκέλα ζην
ππφζηξσκα (λα κελ απνθνιινχληαη, λα κελ θηλνχληαη θαη λα κελ αληερνχλ εμαηηίαο θελψλ ζην
πιηθφ ζηεξεψζεσο).
2. Ζ επηθάλεηα δαπέδνπ απφ θπζηθνχο ιίζνπο ή θεξακηθά πιαθίδηα πξέπεη, φρη κφλν λα είλαη
επίπεδε, κε απφιπηε ζχκπησζε ησλ επηθαλεηψλ ηνπ πιηθνχ επηζηξψζεσο ζηηο ζέζεηο ησλ αξκψλ,
αιιά θαη λα έρεη ηηο απαξαίηεηεο θιίζεηο πξνο ηα ηπρφλ ππάξρνληα ζηθφληα, ηηο πφξηεο θιπ.
΢πλεζηζκέλν είλαη ην ιάζνο πνπ παξαηεξείηαη ζηηο βεξάληεο ησλ θηηξίσλ, φπνπ αιινχ είλαη ην
ζηθφλη θαη αιινχ ζπγθεληξψλνληαη ηα λεξά.
3. Σα πιηθά θαηαζθεπήο ηεο επηζηξψζεσο πξέπεη λα αληαπνθξίλνληαη ζηηο ηπρφλ ηζρχνπζεο
ζρεηηθέο πξνδηαγξαθέο.
4. Ζ ηνπνζέηεζε ησλ πιαθψλ δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο πξέπεη λα γίλεηαη κε ην
απαξαίηεην πιάηνο αξκώλ αλάκεζά ηνπο. Ζ θαηαζθεπή επηζηξψζεσο επηθάλεηαο ρσξίο αξκνχο,
πιάηνπο ηνπιάρηζηνλ 5 mm, νδεγεί ζε αζηνρίεο (νη αθκέο ησλ πιαθψλ παξνπζηάδνπλ απνιεπίζεηο
εμαηηίαο ειιείςεσο δπλαηφηεηαο ειεχζεξεο δηαζηνιήο).
5. ΢ε πεξίπησζε θαηαζθεπήο δαπεδνζηξψζεσο ή πιαθνζηξψζεσο απφ δηαθνξεηηθά είδε
δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο, πξέπεη όια ηα είδε απηά λα παξνπζηάδνπλ πεξίπνπ ίζε αληνρή ζε
θζνξά από ηξηβή. ΢ε αληίζεηε πεξίπησζε, νη πιάθεο θζείξνληαη αλνκνηφκνξθα κε ην πέξαζκα ηνπ
ρξφλνπ θαη ε επηθάλεηα ηνπ δαπέδνπ θαηαληά θπκαηνεηδήο
6. Ζ δαπεδφζηξσζε πξέπεη λα ζπληεξείηαη κεζνδηθά θαη λα πξνθπιάζζεηαη από ηελ πγξαζία
ηνπ ππνζηξώκαηνο, κε ηελ παξεκβνιή αζθαιηηθήο κεκβξάλεο. Δίλαη ζχλεζεο γηα πφξηεο
θαηνηθίαο λα κελ αλνίγνπλ εμαηηίαο ζηξεβιψζεσο ησλ καξκαξνπιαθψλ ηνπ δαπέδνπ απφ ηελ
πγξαζία. Δμάιινπ ε γήξαλζε θαη ε εμαηηίαο ηεο ζπξξίθλσζε ηνπ μχινπ κε ην πέξαζκα ηνπ
ρξφλνπ νδεγεί ζηελ παξακφξθσζε ηεο επηθάλεηαο ηεο δαπεδνζηξψζεσο κε μπιεία θαη ζηε
δηεχξπλζε ησλ αξκψλ θαη δεκηνπξγεί θαηάζηαζε πνπ αδηθεί ην νηθείν απηφ θπζηθφ δνκηθφ πιηθφ.

92
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

5.1.2.1. Τιηθά Γαπεδνζηξώζεσλ

Πιάθεο ηνπ δηαθνζκεηηθνύ πεηξώκαηνο

Σν πάρνο ησλ πιαθψλ δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο θαηαζθεπήο δαπεδνζηξψζεσλ, πξέπεη λα

είλαη ηνπιάρηζηνλ 2 cm. Σν πάρνο απηφ κπνξεί λα είλαη κηθξφηεξν, αλ ην πέηξσκα έρεη απμεκέλε
αληνρή, φπσο νη ραιαδίηεο θαη νη ζρηζηφιηζνη. ΢ηηο πιαθνζηξψζεηο, νη πιάθεο πξέπεη λα έρνπλ
πάρνο ηνπιάρηζηνλ 3 cm. ΢ε πεξίπησζε εηδηθήο ρξήζεο ηνπ δαπέδνπ (θίλεζε κεγάισλ θνξηίσλ),
ην πάρνο ησλ πιαθψλ ηνπ πεηξψκαηνο πξέπεη λα πξνζδηνξίδεηαη κε βάζε εηδηθή κειέηε. ΢ηηο
πιάθεο δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο δελ πξέπεη λα ζηεξεψλνληαη άιια ζηνηρεία.
Γεληθά, νη πιάθεο δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο, πνπ πξννξίδνληαη γηα ηελ θαηαζθεπή
δαπεδνζηξψζεσλ ή πιαθνζηξψζεσλ, δελ πξέπεη λα παξνπζηάδνπλ ειαηηψκαηα ζηε κνξθή, ην
ρξσκαηηζκφ θαη ηελ πθή ηεο επηθάλεηαο (π.ρ. δελ είλαη θαηάιιεια πεηξψκαηα κε πινχζηα
αλνκνηνγελή θιέβσζε γηαηί έρνπλ κεησκέλεο αληνρέο, ν ηξαβεξηίλεο γηαηί έρεη νπέο, νξηζκέλνη
γξαλίηεο γηαηί απνξξνθνχλ ηνπο ιεθέδεο θιπ.). ΢ηηο δαπεδνζηξψζεηο ρξεζηκνπνηνχληαη ζπκπαγή
πεηξψκαηα (ινπηξά, θνπδίλεο), αλνηρηφρξσκνη αζβεζηφιηζνη (είζνδνη, δηάδξνκνη) θαη πεηξψκαηα
κε ηδηαίηεξα δηαθνζκεηηθή επηθάλεηα (ρψξνη ππνδνρήο, ππλνδσκάηηα). Γεληθά, ν ρξσκαηηζκφο θαη
ην κέγεζνο ησλ πιαθψλ δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο ζηηο δαπεδνζηξψζεηο θαζνξίδνληαη απφ
αηζζεηηθνχο παξάγνληεο θαη απφ ην θσηηζκφ, ηνλ ειηαζκφ, ην κέγεζνο, ηε κνξθή θαη ηε ρξήζε
ηνπ ρψξνπ. Δπεηδή ηα δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα έρνπλ απμεκέλε ζεξκνρωξεηηθόηεηα
(ζπγθξαηνχλ γηα αξθεηφ ρξφλν ηε ζεξκφηεηα πνπ δέρζεθαλ), πξέπεη λα αμηνπνηείηαη ε ηδηφηεηά
ηνπο απηή κε ηε ξχζκηζε ηεο ζθηάζεσο ηεο επηθάλεηαο ηνπ δαπέδνπ, αλάινγα κε ηελ επνρή ηνπ
έηνπο (απμεκέλνο ειηαζκφο ην ρεηκψλα θ.α.). Ζ ηδηφηεηα απηή κπνξεί λα απνηειέζεη θαη
παξάγνληα θαηά ηελ επηινγή ηνπ ρξσκαηηζκνχ δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο πιαθνζηξψζεσλ
(κείσζε ζεξκνθξαζίαο πεξηβάιινληνο)
Ζ επεμεξγαζία ηεο επηθάλεηαο ησλ πιαθψλ θαηαζθεπήο επηζηξψζεσο θαη παηεκάησλ ζθάιαο
πξέπεη λα γίλεηαη κε ιείαλζε, κε ιεπηφ ζθαπηηζάξηζκα (ρηππεηφ ή ρηεληζηφ) ή κε ακκνβνιή. Αλ
νη πιάθεο δελ είλαη πξνιεηαζκέλεο, ε ιείαλζε ηεο επηζηξψζεσο γίλεηαη κεηά 10 εκέξεο
ηνπιάρηζηνλ απφ ηελ θαηαζθεπή ηνπ. Γελ επηηξέπεηαη ζηίιβσζε ηεο επηθάλεηαο ησλ πιαθψλ, γηα
ηελ απνθπγή αηπρεκάησλ. ΢ε εηδηθέο πεξηπηψζεηο, κπνξεί λα δηαηεξεζεί ε θπζηθή, αθαηέξγαζηε
κνξθή ηεο επηθάλεηαο. Υαξαθηεξηζηηθφ είλαη ην παξάδεηγκα ηεο ζηηιβψζεσο ησλ πιαθψλ
γξαλίηε, πνπ ηνπνζεηήζεθαλ ζηα δάπεδα θαη ηα παηήκαηα ησλ ζθαινπαηηψλ ζηνπο ζηαζκνχο ηνπ
Μεηξφ ηεο Αζήλαο· κεηά απφ πνιχ κηθξφ δηάζηεκα ρξεηάζηεθε λα ηξίςνπλ κε ζβνπξάθη ηηο
ηνπνζεηεκέλεο πιάθεο, γηα λα θαηαζηξαθεί ε ζηίιβσζε, πνπ είρε πξνθαιέζεη πνιιά πξνβιήκαηα
γηα ηνπο ρξήζηεο ησλ δαπέδσλ θαη ησλ ζθαινπαηηψλ.
΢ην πξφηππν ΔΝ 1341, πνπ ηζρχεη θαη ζαλ ΔΛΟΣ, θαζνξίδνληαη νη απαηηήζεηο θαη νη
απαξαίηεηεο κέζνδνη δνθηκήο γηα ηηο πιάθεο από θπζηθνύο ιίζνπο, πνπ πξννξίδνληαη γηα ηελ
θαηαζθεπή εμωηεξηθήο πιαθνζηξώζεωο θαη εμωηεξηθήο ζθάιαο. Δδψ, νη πιάθεο θαηαηάζζνληαη ζε
93
θαηεγνξίεο θαη νξίδνληαη νη αληίζηνηρεο επηηξεπφκελεο παξεθθιίζεηο ζηηο δηαζηάζεηο, ην
γψληαζκα θαη ηελ επηπεδφηεηα, αλάινγα κε ην κέγεζνο θαη ηε κέζνδν θνπήο θαη θαηεξγαζίαο ηεο
επηθάλεηάο ηνπο. Δηδηθά, ε παξέθθιηζε ηεο επηπεδφηεηαο ηεο επηθάλεηαο ησλ πιαθψλ δελ πξέπεη
λα μεπεξλάεη ην 0,2% ηνπ κήθνπο ηεο πιάθαο θαη πάλησο δελ πξέπεη λα είλαη πάλσ απφ 3mm.
Απφ ηελ απαίηεζε απηή εμαηξνχληαη βέβαηα νη θπζηθέο πιάθεο. Πξφζζεηεο απαηηήζεηο νξίδνληαη
ζην EN 12058, φπνπ πεξηέρνληαη θαη νη ηδηφηεηεο, πνπ πξέπεη λα ζπλνδεχνπλ ηε ζήκαλζε CE ησλ
πιαθψλ.

Πίλαθαο 13: Ηδηφηεηεο θαη δνθηκέο ησλ πιαθψλ δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο γηα εμσηεξηθέο
πιαθνζηξψζεηο θαη ζθάιεο

Οξπθηνινγηθή ζχζηαζε θαη πεηξνγξαθηθή ΔΝ 12407

νλνκαηνινγία
Αλνηθηφ πνξψδεο θαη θαηλφκελε ππθλφηεηα ΔΝ 1936
Αληνρή ζε θάκςε ζε θαλνληθέο ζπλζήθεο θαη κεηά ΔΝ 12372 θαη ΔΝ 13161
απφ δνθηκή αληηζηάζεσο ζε παγεηφ
Αληίζηαζε ζε παγεηφ. Ο έιεγρνο απηφο κπνξεί λα ΔΝ 12371
κε ρξεηαζηεί, αλ δελ επηβάιιεηαη απφ ηηο
θιηκαηνινγηθέο ζπλζήθεο ηεο πεξηνρήο
Αληίζηαζε ζε γήξαλζε κε ηελ επίδξαζε SO2 EN 13919
παξνπζία πγξαζίαο, αλ ε πεξηνρή ππφθεηηαη ζε
επίζεζε αηκνζθαηξηθήο ξππάλζεσο
Αληίζηαζε ζε γήξαλζε κε ηελ επίδξαζε SO2 EN 13919
παξνπζία πγξαζίαο, αλ ε πεξηνρή ππφθεηηαη ζε
επίζεζε αηκνζθαηξηθήο ξππάλζεσο,
Αληίζηαζε ζε ζεξκηθφ αηθληδηαζκφ, αλ ε πεξηνρή EN 14066
πθίζηαηαη θξίζηκνπο ζεξκηθνχο θχθινπο
Τδαηναπνξξφθεζε ζε αηκνζθαηξηθή πίεζε. Ζ ΔΝ 13755
πδαηναπνξξφθεζε κέζσ ηνπ ηξηρνεηδνχο πξέπεη λα ΔΝ 1925
ειέγρεηαη, αλ νη πιάθεο αθνπκπάλε ζε επηθάλεηα κε
λεξφ θαη πάλησο, φηαλ ην πνξψδεο είλαη κεγαιχηεξν
απφ 1%
Γηαπεξαηφηεηα πδξαηκψλ, αλ ππάξρνπλ ζην ρψξν ΔΝ 12524 ή ΔΝ ISO 12572
πδξαηκνί θαη ε ζηεξέσζε ησλ πιαθψλ γίλεηαη κε
θνλίακα ή θφιιεο
Αληίζηαζε ζε θζνξά απφ ηξηβή, κε εμαίξεζε ηα EN 14157
ξίρηηα ζθάιαο
Οιηζζεξφηεηα (ζε πγξή θαη μεξή θαηάζηαζε), κε EN 14231
εμαίξεζε ηα ξίρηηα ζθάιαο). Ο έιεγρνο επηβάιιεηαη, EN 13373
φηαλ ε ηξαρχηεηα ηεο επηθάλεηαο ησλ πιαθψλ είλαη
< 1mm.
Αίζζεζε ζην πέικα, ζε εηδηθέο πεξηπηψζεηο θαη κε BS 7997: 2001
εμαίξεζε ηα ξίρηηα ζθάιαο
Αληίδξαζε ζηε θσηηά, αλ ε πεξηεθηηθφηεηα ζε ΔΝ 13501-1
άζθαιην ή ζε νξγαληθέο πξνζκίμεηο θ.ά. είλαη > 1%
ηεο κάδαο ή ηνπ φγθνπ
Ηθαλφηεηα πξνζθχζεσο, αλ ρξεηάδεηαη

94
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Απαξαίηεηε είλαη ε πεξηγξαθή ηεο εκθαλίζεσο ησλ πιαθψλ επηζηξψζεσλ ζπλνδεπφκελε απφ
δείγκα αλαθνξάο, κε ειάρηζηε επηθάλεηα 0,01m2 (0,01 κέρξη 0,25m2). ΢ην δείγκα απηφ πξέπεη λα
θαίλνληαη ην ρξψκα, ε πξφηππε θιέβσζε, ε θπζηθή δνκή, ε πθή ηεο ηειηθήο επηθάλεηαο θαη ηα
εηδηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πεηξψκαηνο, φπσο νπέο, θνκκνί, δηάθνξεο θειίδεο θ.α. Μπνξεί,
αθφκα, λα ειέγρνληαη ε αληνρή ηνπ ρξσκαηηζκνχ ζηελ επίδξαζε ησλ ειηαθψλ αθηηλψλ, ν
ζπληειεζηήο ζεξκηθήο δηαζηνιήο, ε αληνρή ζε ζιίςε, πξν θαη κεηά ηε δνθηκή παγεηνχ (ηδηφηεηα
απαξαίηεηε πξνθεηκέλνπ γηα θπβφιηζνπο) θαη ζε θξνχζε θαη ε κηθξνζθιεξφηεηα Knoop.
Ζ ειάρηζηε επηηξεπφκελε αληνρή ζε ζιίςε ησλ πιαθψλ ηνπ δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο
εμαξηάηαη απφ ηε ρξήζε ηεο επηθάλεηαο (πεδφδξνκνη, πιαθφζηξσζε κε ππφζηξσκα απφ θνλίακα,
θήπνη, είζνδνη ρψξσλ ζηαζκεχζεσο, πεξίβνινη εκπνξηθψλ θηηξίσλ, ρψξνη θηλήζεσο νρεκάησλ,
δηαθνζκεηηθέο εθαξκνγέο θιπ.). ΢ηνπο δξφκνπο θηλήζεσο νρεκάησλ απαηηείηαη ε κεγαιχηεξε
αληνρή ζε ζιίςε (25 kN), ελψ ζηνπο πεδνδξφκνπο ε κηθξφηεξε (0,75 kN).
Αμίδεη λα αλαθεξζεί, φηη ε κέηξεζε ησλ πιαθψλ πξέπεη λα γίλεηαη κε αθξίβεηα 0,5 mm θαη κε
εηδηθέο κεζφδνπο. Δμάιινπ, νη απαηηήζεηο θαη νη κέζνδνη δνθηκήο γηα ηνπο θπβόιηζνπο θαη ηα
θξάζπεδα από θπζηθνύο ιίζνπο, πνπ πξννξίδνληαη γηα ηελ θαηαζθεπή εμωηεξηθώλ πιαθνζηξώζεωλ
(αλάινγεο κε εθείλεο ησλ πιαθψλ), νξίδνληαη ζηα πξφηππα ΔΝ 1342 θαη ΔΝ 1343, αληίζηνηρα.

Πίλαθαο 14: Ηδηφηεηεο θαη δνθηκέο ησλ πιαθψλ δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο γηα εζσηεξηθέο
δαπεδνζηξψζεηο θαη ζθάιεο

Πεηξνγξαθηθή νλνκαηνινγία ΔΝ 12407

Αληίδξαζε ζηε θσηηά, αλ ρξεηάδεηαη πεξηγξαθή 94/603/ΔΔC
Τδαηναπνξξφθεζε ζε αηκνζθαηξηθή πίεζε θαη EN 13755
πδαηναπνξξφθεζε κέζσ ηξηρνεηδνχο, αλ ρξεηάδεηαη, ΔΝ 1925
φπσο αλ ζην ππφζηξσκα εκθαλίδεηαη λεξφ,
Γηαπεξαηφηεηα πδξαηκψλ, αλ ρξεηάδεηαη, φπσο φηαλ ΔΝ 12524
ηα πεηξψκαηα ρξεζηκνπνηνχληαη ζε ρψξνπο κε ΔΝ ISO 12572
πδξαηκνχο θαη ζηεξεψλνληαη κε θνλίακα ή θφιιεο
Αληνρή ζε θάκςε, πξν θαη κεηά απφ δνθηκή ΔΝ 12372
παγεηνχ ΔΝ 13161
Οιηζζεξφηεηα (ζε πγξή θαη μεξή θαηάζηαζε), κε EN 14231
εμαίξεζε ηα ξίρηηα ζθάιαο EN 13373
Αίζζεζε ζην πέικα, ζε εηδηθέο πεξηπηψζεηο θαη κε BS 7997: 2001
εμαίξεζε ηα ξίρηηα
Φαηλφκελε ππθλφηεηα ΔΝ 1936

Μπνξεί, αθφκα, λα ειέγρνληαη ε αληνρή ζε ζιίςε, ε αληνρή ζε θξνχζε, ε αληίζηαζε ζε θζνξά

απφ ηξηβή θαη ε κηθξνζθιεξφηεηα Knoop.
΢ηε ζήκαλζε CE ησλ πιαθψλ δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο, πνπ πξννξίδνληαη γηα εζσηεξηθέο
δαπεδνζηξψζεηο θαη ζθάιεο, πξέπεη λα αλαγξάθνληαη ε αληίδξαζε ζηε θσηηά, ε αληνρή ζε
θάκςε, ε νιηζζεξφηεηα, ε αίζζεζε ζην πέικα θαη ε θαηλφκελε ππθλφηεηα.

95
Κνληάκαηα ζηεξεώζεσο ησλ πιαθώλ
Σα θνληάκαηα, πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ θαηαζθεπή ησλ επηζηξψζεσλ επηθαλεηψλ, πξέπεη
λα έρνπλ ζχλζεζε πνπ αληαπνθξίλεηαη ζηνλ αθφινπζν πίλαθα

Πίλαθαο 15: ΢χλζεζε Κνληακάησλ ζε δαπεδνζηξψζεηο

ΔΗΓΟ΢ ΚΟΝΗΑΜΑΣΟ΢ ΑΝΑΛΟΓΗΔ΢ ΑΝΑΜΔΗΞΔΧ΢

΢ηεξεψζεσο πιαθψλ
΢θξαγίζκαηνο απιψλ αξκψλ
Δπηζθεπήο πιαθψλ
* ηζνδχλακν άκκνπ: ≥ 70%,
κέγεζνο θφθθσλ άκκνπ: 0-3 mm
130-150 kg ηζηκέλην Πφξηιαλη Η 45
*
1 m3 άκκνο θαζαξή 0/2 ή 0/3
απξφζκηθην (πιαζηηθνπνηεηηθφ)
260 kg ηζηκέλην ιεπθφ Πφξηιαλη Η 45
1 m3 λεξφ
ρξψκα κε αλάινγν λεξφ
100 gr καγλήζηα ηζηκέλην
30 gr λεξφ
ζθφλε πεηξψκαηνο κε αλάινγν λεξφ

Απξφζκηθηα πιηθά, ζε αλαινγία 5-10%, κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηε βειηίσζε ηεο

πξνζθχζεσο ησλ πιαθψλ, ηελ απνθπγή νιηζζήζεψο ηνπο θαηά ηελ ηνπνζέηεζή ηνπο ζην έξγν
(ηδηαίηεξα ζε θαηαθφξπθεο επηθάλεηεο), θαζψο θαη γηα ηε βειηίσζε ηεο αληνρήο ηνπ θνληάκαηνο
ζηε κεηαβνιή ηεο ζεξκνθξαζίαο. Αθφκα, κε εηδηθά απξφζκηθηα κπνξεί λα ξπζκηζηεί ε
απαξαίηεηε πνζφηεηα λεξνχ ζην θνλίακα, ψζηε λα δηαηεξεζεί ε πιαζηηθφηεηά ηνπ γηα φζν ρξφλν
απαηηείηαη κέρξη ηε δηάζηξσζή ηνπ ή κέρξη ηελ ηνπνζέηεζε ησλ πιαθψλ.

5.1.2.2. Καηαζθεπή Τπνζηξώκαηνο

Σν ππφζηξσκα ηνπνζεηήζεσο πιαθψλ δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο πξέπεη λα είλαη ζηαζεξφ
θαη αλζεθηηθφ (ζπλεζηζκέλε είλαη ε ζξαχζε πιαθψλ πεδνδξνκίνπ, εμαηηίαο ππνρσξήζεσο ηνπ
ππνζηξψκαηνο). Ζ επηθάλεηα, πνπ πξφθεηηαη λα ζηξσζεί κε πιάθεο δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο,
πξέπεη λα επηπεδσζεί, λα θαζαξηζηεί θαιά θαη λα δηαβξαρεί. Οη πιάθεο ηνπ πεηξψκαηνο
ζηεξεψλνληαη κε ηζηκεληνθνλίακα πάρνπο 2,5 cm. Ζ δηάζηξσζε ηνπ ηζηκεληνθνληάκαηνο πξέπεη
λα γίλεηαη πξνζεθηηθά, γηα λα κε δεκηνπξγεζνχλ θελά αέξα, πνπ απνηεινχλ ζεκαληηθφ
παξάγνληα απνθνιιήζεσο ησλ πιαθψλ κε ην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ.
Οη εξγαζίεο θαηαζθεπήο ηεο επηζηξψζεσο επηθάλεηαο πξέπεη λα αξρίζνπλ κεηά 45 εκέξεο
ηνπιάρηζηνλ απφ ηελ θαηαζθεπή ηνπ ζθπξνδέκαηνο ηνπ ππνζηξψκαηνο. ΋ηαλ πξνβιέπεηαη λα
θιεηζηνχλ ζσιελψζεηο ζεξκάλζεσο κέζα ζην δάπεδν, πξέπεη λα πξνεγεζεί ζηξψζε
ηζηκεληνθνληάκαηνο κε εηδηθφ ζεξκνκνλσηηθφ απξφζκηθην ή ζηξψζε εηδηθνχ ζθπξνδέκαηνο.
Πξέπεη, ηέινο, λα πξνβιέπεηαη πξνζηαζία απφ ην ζφξπβν θαη ηελ πγξαζία. Ζ ζεξκνκφλσζε
κεηαμχ ππνζηξψκαηνο θαη δαπέδνπ απνζθνπεί θαη ζηελ ελίζρπζε ηεο ζεξκηθήο αληηζηάζεσο ηνπ
δαπέδνπ, γηα λα απνθεπρζεί ε ακθίδξνκε κεηαβίβαζε ηεο ζεξκφηεηαο κεηαμχ ησλ δχν.
96
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

5.1.2.3. Μέζνδνο Σνπνζεηήζεσο ησλ Πιαθώλ

Καηαζθεπή ησλ αξκώλ

Οη αξκνί κεηαμχ ησλ πιαθψλ ηνπ πεηξψκαηνο πξέπεη λα έρνπλ πιάηνο ηνπιάρηζηνλ 5 mm, γηα
λα είλαη δπλαηή ε δηαζηνιή ησλ πιαθψλ ρσξίο ηνλ θίλδπλν απνθνιιήζεψο ηνπο απφ ην
ππφζηξσκα. ΢πλεζηζκέλε είλαη ε απνθινίσζε ησλ αθκψλ ησλ πιαθψλ αζβεζηνιίζνπ ζηε ζέζε
αξκψλ, ρσξίο ην απαξαίηεην πιάηνο. Σν πιάηνο ησλ αξκψλ πιαθνζηξψζεσο ιατθήο ηερλνηξνπίαο
κπνξεί λα θζάζεη κέρξη 3 cm. ΢ηηο πιαθνζηξψζεηο πξέπεη λα θαηαζθεπάδνληαη θαη αξκνί
δηαζηνιήο, πιάηνπο 10 mm, ζηηο ζέζεηο ζπλαληήζεσο ηεο ζηξψζεο ησλ πιαθψλ κε ηνπο ηνίρνπο
ησλ θηηξίσλ, θαζψο θαη αλά 20-30 m2 επηθάλεηαο πιαθψλ.

Σνπνζέηεζε ησλ πιαθώλ

Κάζε πιάθα ηνπ πεηξψκαηνο δηαβξέρεηαη, ηνπνζεηείηαη ζηε ζέζε ηεο δνθηκαζηηθά,
αλαζεθψλεηαη κε ην κπζηξί γηα λα γεκηζηνχλ μαλά κε θνλίακα θελά αέξα πνπ πηζαλά
δεκηνπξγήζεθαλ θαη ξαληίδεηαη ηζηκέλην ζηε βξεγκέλε θάησ επηθάλεηά ηεο· ηέινο, ε πιάθα
ηνπνζεηείηαη ζηελ νξηζηηθή ζέζε ηεο κε θηππήκαηα κε ηε ιαβή ηνπ κπζηξηνχ. Ζ επηηπρία ηεο
θαηαζθεπήο εμαξηάηαη απφ ηελ πξνζεθηηθή ηνπνζέηεζε ηεο πξψηεο πιάθαο. Οη ιεπηνκέξεηεο
απηέο δελ ηεξνχληαη ζπλήζσο ή δελ είλαη γλσζηέο, κε ζπλέπεηα λα είλαη ζπλεζηζκέλε ε
απνθφιιεζε ησλ πιαθψλ ζηηο επηζηξψζεηο επηθαλεηψλ κε δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα.
Οη πιάθεο αιθαδηάδνληαη έηζη, πνπ θακία λα κελ είλαη πεξηζζφηεξν απφ 0,5 mm πην πάλσ ή
πην θάησ απφ ηηο γεηηνληθέο ηεο πιάθεο. Μεηά ηελ απνπεξάησζε ησλ εξγαζηψλ ηνπνζεηήζεσο ησλ
πιαθψλ θαη γηα 2-3 εκέξεο ηνπιάρηζηνλ, δελ πξέπεη λα ρξεζηκνπνηεζεί ε ζηξσκέλε επηθάλεηα. Ζ
ηειηθή επηθάλεηα ηνπ δαπέδνπ πξέπεη λα είλαη νξηδφληηα. Γηα ηνλ έιεγρν, ηνπνζεηείηαη πάλσ ζην
δάπεδν ράξαθαο κήθνπο 2 m θαη νξηδνληηψλεηαη κε αιθάδη· δελ πξέπεη ζε θακία ζέζε ηνπ
δαπέδνπ λα παξαηεξεζεί θιίζε κεγαιχηεξε απφ 2 mm.
Καηά ηελ θαηαζθεπή ησλ εμσηεξηθψλ πιαθνζηξψζεσλ πξέπεη λα γίλεηαη ζπζηεκαηηθή
δηαβξνρή ηεο επηθάλεηαο πνπ ζα δερζεί ηε ζηξψζε ηνπ δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο, λα
παξαζθεπάδνληαη κηθξέο πνζφηεηεο θνληάκαηνο ζε ζθηά θαη λα ζηξψλνληαη κηθξέο επηθάλεηεο κε
θνλίακα, ψζηε λα δηαηεξείηαη ηνχην πγξφ. ΢ηηο ζέζεηο πνπ ηειεηψλνπλ νη εξγαζίεο, πξέπεη λα
εμαζθαιίδεηαη ε δηχγξαλζε ησλ θνληακάησλ κε ηελ ηνπνζέηεζε πγξψλ θαιπκκάησλ γηα 2-3
εκέξεο. Γηα απνθπγή ζρεκαηηζκνχ ιεθέδσλ (έγρξσκσλ πδαηνδηαιπηψλ λαηξηνχρσλ ή θαιηνχρσλ
αιάησλ) ζε επίζηξσζε κε ιεπθά κάξκαξα, πξέπεη θαηά ηελ θαηαζθεπή λα ιακβάλνληαη ππφςε:
 Σν ηζηκέλην παξαζθεπήο ηνπ θνληάκαηνο ζηεξεψζεσο ησλ πιαθψλ λα είλαη ιεπθφ θαη
θησρφ ζε δηαιπηά αιθάιηα.

97
  Ζ άκκνο ηνπ θνληάκαηνο λα είλαη θησρή ζε νξγαληθέο ελψζεηο· θαηαιιειφηεξε είλαη ε
ιεπθή πιπκέλε άκκνο.
 Σν ηζηκέλην θαη ε άκκνο δελ πξέπεη λα πεξηέρνπλ μέλα ζψκαηα,
 Σν πέηξσκα ησλ πιαθψλ δελ πξέπεη λα πεξηέρεη δηαιπηέο ρεκηθέο ελψζεηο.
 Οη επηθάλεηεο ησλ πιαθψλ ηνπ πεηξψκαηνο, πνπ αθνπκπνχλ ζην θνλίακα, πξέπεη λα
ππνζηνχλ επεμεξγαζία, ψζηε λα γίλνπλ αδξέο.
 ΋ηαλ ρξεζηκνπνηνχληαη πξφζζεηα γηα ηελ παξαζθεπή ηνπ θνληάκαηνο ζηεξεψζεσο ησλ
πιαθψλ, πξέπεη λα είλαη εηδηθά πιηθά αθξπιηθνχ ηχπνπ.
 Σν ππφζηξσκα πξέπεη λα είλαη ζηεγλφ, φηαλ αξρίδεη ε επίζηξσζε επηθάλεηαο ή, αλ
ρξεηάδεηαη, λα ηνπνζεηείηαη ζηεγαλσηηθή κεκβξάλε.

΢θξάγηζκα ησλ αξκώλ

Ζ ζηαζεξφηεηα ηεο επηζηξψζεσο εμαξηάηαη απφ ην θαιφ ζθξάγηζκα ησλ αξκψλ. Σν γέκηζκα
ησλ απιψλ αξκψλ κεηαμχ ησλ πιαθψλ ηνπ πεηξψκαηνο πξέπεη λα γίλεηαη κε αξαηφ ηζηκεληνπνιηφ
(αξηάλη), αθνχ θαζαξηζηνχλ θαιά νη πιάγηεο επηθάλεηεο ησλ πιαθψλ απφ ηα ππνιείκκαηα
θνληάκαηνο θαη φιν ην βάζνο ησλ αξκψλ, πην θάησ θαη απφ ην πάρνο ησλ πιαθψλ. ΢ηνλ
ηζηκεληνπνιηφ αξκνινγήκαηνο είλαη δπλαηφ λα πξνζηεζεί θαη ρξψκα. ΢ηελ πεξίπησζε πνπ
ζπλδπάδνληαη νκνηφρξσκεο, αλνηρηφρξσκεο πιάθεο κε γεσκεηξηθά ζρήκαηα ζε
επαλαιακβαλφκελε ζχλζεζε, ζπληζηάηαη νη αξκνί λα ζθξαγίδνληαη κε ζθνπξφρξσκν πιηθφ.
Σν γέκηζκα ησλ αξκψλ δηαζηνιήο πξέπεη λα γίλεηαη κεηά ην ζηέγλσκα ηνπ θνληάκαηνο
ζπγθνιιήζεσο ησλ πιαθψλ ηνπ πεηξψκαηνο κε ην ππφζηξσκα (ειάρηζηνο ρξφλνο κηα εβδνκάδα).
Σν γέκηζκα πξέπεη λα γίλεηαη κε θαηάιιειν πιαζηηθφ ζηφθν απφ επνμεηδηθέο ξεηίλεο, αθνχ
πξνεγνχκελα θαζαξηζηνχλ νη αξκνί ζε βάζνο κέρξη ην ζθπξφδεκα. Δίλαη δπλαηφλ, επίζεο, νη
αξκνί λα γεκηζηνχλ ελ κέξεη κε παινβάκβαθα ή άιιν αλάινγν αδξαλέο πιηθφ κέρξη 1 cm θάησ
απφ ηελ εμσηεξηθή επηθάλεηα ησλ πιαθψλ θαη ην ππφινηπν ηκήκα ηνπο λα ζπκπιεξσζεί κε
θαηάιιειν πιαζηηθφ ζηφθν.

5.1.2.4. ΢ύλζεζε Δπηζηξώζεσο

Οη πιάθεο ηνπ δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο κπνξεί λα έρνπλ πνηθίιεο δηαζηάζεηο επηθάλεηαο
θαη πνηθίιεο κνξθέο. Γηα ηηο ζπλεζηζκέλεο επηζηξψζεηο ζπζηήλνληαη ηεηξαγσληθέο ή νξζνγσληθέο
πιάθεο, δηαζηάζεσλ 30x30, 40x40 ή 40x60 cm, γηα λα ζπλδπάδνληαη κε επρέξεηα. Οη νξζνγσληθέο
πιάθεο, εηδηθά, είλαη ζθφπηκν, γηα ηνλ επρεξή ζπλδπαζκφ ηνπο, λα έρνπλ κήθνο δηπιάζην ηνπ
πιάηνπο ηνπο. Δηδηθά, ε δηαγψληα δηάηαμε ηεηξαγσληθψλ πιαθψλ, κε δηαζηάζεηο 20-30 cm θαη ζε
ρξσκαηηζκνχο ελαιιάμ ιεπθφ θαη καχξν («ζθαθηέξα»), είλαη ζχλζεζε πνπ πξνζαξκφδεηαη θαη
εμππεξεηεί ηελ επηζθεπή ησλ δαπεδνζηξψζεσλ παξαδνζηαθψλ θηηξίσλ.

98
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Δηθόλα 20: Γαπεδφζηξσζε κε δηάηαμε "ζθαθηέξα"

Οπζηψδε παξάγνληα επηηπρίαο ηεο επηζηξψζεσο επηθάλεηαο απνηειεί ε ρξσκαηηθή αξκνλία

θαη, γεληθά, ε ηήξεζε ησλ επηηαγψλ ηεο κνξθνινγίαο. Οη κνξθέο ησλ δηαθφξσλ ζπλζέζεσλ κε
δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα είλαη:

α) εληαίν ζρέδην, κε ίδηεο ή ελαιιαζζφκελεο ρξσκαηηθά πιάθεο· νη πιάθεο είλαη θαλνληθνχ

γεσκεηξηθνχ ζρήκαηνο ζπλήζσο. ΢ηηο επηζηξψζεηο επηθαλεηψλ θαη ηδηαίηεξα ζηηο δαπεδνζηξψζεηο
κε νκνηφρξσκεο θπξίσο πιάθεο, έρεη ηδηαίηεξε ζεκαζία ν ζπλδπαζκφο ησλ θιεβψλ θαη ησλ
κεξηθφηεξσλ απνρξψζεσλ ηνπ πεηξψκαηνο, γηα λα απνθεπρζεί αλνκνηνγέλεηα θαη δπζαξκνλία
ζηελ εκθάληζε ηεο ηειηθήο επηθάλεηαο,

β) κνηίβν, πνπ επαλαιακβάλεηαη απηνχζην ή κε κηθξή παξαιιαγή ελαιιάμ· παξαιιαγή

απνηειεί ε ξσκατθή ζχλζεζε, φπνπ ην κνηίβν ζπγθξνηείηαη απφ νκάδα πιαθψλ κε πνηθίια κεγέζε
θαη κνξθέο

γ) θεληξηθφ κνηίβν ή κνηίβν ζε εηδηθή ζέζε ηεο επηθάλεηαο,

δ) ςεθηδσηά ή ζπλδπαζκφο ςεθηδσηνχ κε πιαθφζηξσηε επηθάλεηα ή, αθφκα, βνηζαισηά,

ε) γεσκεηξηθή ζχλζεζε,

ζη) ειεχζεξε ζχλζεζε. Με ηελ εθαξκνγή ηεο πδξνθνπήο, ζε ζπλδπαζκφ κε ειεθηξνληθφ

ππνινγηζηή, είλαη πηα επρεξήο ε θνπή πιαθψλ πεηξψκαηνο ζε νπνηαδήπνηε κνξθή θαη έηζη
δηεπθνιχλνληαη ηδηαίηεξα νη ειεχζεξεο ζπλζέζεηο.
99
 δ) εηδηθέο ζπλζέζεηο

ε) ζπλζέζεηο ιατθήο ηερλνηξνπίαο

ζ) ζπλδπαζκφο δηάθνξσλ κνξθψλ

Πνιιά θαη δηαθνξεηηθά κνηίβα ρξεζηκνπνηνχληαη, φπσο ε δηάηαμε «ςαξνθφθαιν» (κε ηα

πιαθάθηα λα ηνπνζεηνχληαη ζε 90 ή 45 κνίξεο κεηαμχ ηνπο), «βπδαληηλφ» (ελαιιαγή νξζνγψλησλ
δηαθνξεηηθψλ δηαζηάζεσλ) ή ε ιεγφκελε “book-matched” (Δηθφλα 21)

Δηθόλα 21: Γαπεδφζηξσζε "book-matched"

100
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Δηθόλα 22: Γηάθνξα είδε ζπλζέζεσλ δαπεδνζηξψζεσλ

101
5.1.3. ΢θάιεο από Μάξκαξν θαη Γηαθνζκεηηθά Πεηξώκαηα

Δηθόλα 23: ΢θάια απφ ιεπθφ κάξκαξν

Κιίκαθα ή ζθάια νλνκάδεηαη έλα ζχλνιν βαζκίδσλ, πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ θαηαθφξπθε
θαη απηνδχλακε πξφζβαζε αηφκσλ απφ έλα βαηφ επίπεδν ζε έλα άιιν. Οη βαζκίδεο απνηεινχληαη
απφ δχν ηεκλφκελα επίπεδα έλα νξηδφληην, ην «πάηεκα» θαη έλα θαηαθφξπθν ή θεθιηκέλν, ην
«χςνο» ή «κέησπν» ή «ξίρηη». Ζ ηνκή ησλ δχν επηπέδσλ νλνκάδεηαη αθκή. Ο ρψξνο, πνπ πεξηέρεη
ηελ ή ηηο θιίκαθεο νλνκάδεηαη θιηκαθνζηάζην, ηα δε ηκήκαηα ησλ θιηκάθσλ κεηαμχ ησλ
πιαηχζθαισλ ελφο θιηκαθνζηαζίνπ νλνκάδνληαη βξαρίνλεο. Σα θχξηα ραξαθηεξηζηηθά ζηνηρεία
κηαο θιίκαθαο είλαη ην χςνο θαη ην πιάηνο ησλ βαζκίδσλ ηεο, πνπ θαζνξίδνπλ ηειηθά ηελ θιίζε
ηεο θαη θαη' επέθηαζε ηνλ βαζκφ άλεζεο θαηά ηελ ρξήζε ηεο, αιιά θαη ην πιάηνο ηεο θιίκαθαο
πνπ εμαξηάηαη απφ ην κήθνο ησλ βαζκίδσλ ηεο θαη θαζνξίδεηαη απφ ηελ απφζηαζε κεηαμχ ησλ
θαηαθφξπθσλ επηπέδσλ ηνίρσλ, ζηεζαία ή θηγθιηδψκαηα, πνπ ηελ πεξηέρνπλ.
102
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Οη ζθάιεο, πνπ απφ ηε θχζε ηνπο εμππεξεηνχλ θάπνην ζπγθεθξηκέλν ζθνπφ θαη δελ είλαη απιά
θφξκεο πνπ εληαζήθαλ ζε έλα ρψξν γηα λα ζπκπιεξψζνπλ ηε δηαθφζκεζε ηνπ, έρνπλ απφιπηε
αλάγθε απφ ηηο ηδηφηεηεο ησλ θπζηθψλ πεηξσκάησλ. Χζηφζν δε ζεσξνχληαη φια ηα θπζηθά
πεηξψκαηα θαηάιιεια γηα λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζηελ θαηαζθεπή κηαο ζθάιαο. Δπεηδή νη ζθάιεο
πθίζηαληαη γξήγνξα αιινηψζεηο θαη θζνξέο απφ ηελ έληνλε ρξήζε, πξέπεη ηα δηαθνζκεηηθά
πεηξψκαηα πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ, λα είλαη ηδηαίηεξα αλζεθηηθά ζηελ επηθαλεηαθή ηξηβή. Σν
κάξκαξν θαη ε πέηξα είλαη πιηθά πνπ ρξεζηκνπνηνχληαλ αλέθαζελ επξχηαηα ζε θαηαζθεπέο
ζθαιψλ, εμσηεξηθψλ θαη εζσηεξηθψλ. Άιισζηε ην κάξκαξν έρεη δείμεη ζεκεία ππεξνρήο, ζε
ζρέζε κε ηα άιια πιηθά, φπσο ην κέηαιιν θαη ην μχιν. Γηα ηελ επηινγή ησλ πεηξσκάησλ πνπ
πξννξίδνληαη γηα ηέηνηεο εθαξκνγέο πξέπεη λα εμεηάδνληαη ε αληνρή ζηελ θξνχζε, ε αληνρή ζηε
ζξαχζε ππφ δηάηκεζε θαη ε αληνρή ζηε ζξαχζε ππφ απιή πίεζε, κεηά απφ παγεηφ. Δηδηθά ε
ηειεπηαία δνθηκή πξέπεη λα πξαγκαηνπνηείηαη απαξαίηεηα ζε πεηξψκαηα πνπ πξφθεηηαη λα
ρξεζηκνπνηεζνχλ ζε εμσηεξηθέο ζθάιεο νη νπνίεο είλαη εθηεζεηκέλεο άκεζα ζηηο θαηξηθέο
ζπλζήθεο θαη ζηηο πηζαλέο απφηνκεο ζεξκνθξαζηαθέο κεηαβνιέο. ΋ηαλ ε ζθάια θαηαζθεπάδεηαη
ρσξίο ξίρηηα, κε παηήκαηα πνπ ζηεξίδνληαη ζε κεηαιιηθή ή άιιε θαηαζθεπή, κάξκαξν πνπ
ρξεζηκνπνηείηαη πξέπεη λα έρεη, εθηφο απφ ηηο πξνεγνχκελεο ηδηφηεηεο θαη αληνρή ζηελ θάκςε.

Οη επελδχζεηο απφ θπζηθέο ή ηερλεηέο πιάθεο εθαξκφδνληαη κφλν ζηηο ζθάιεο πνπ είλαη
θαηαζθεπαζκέλεο κε πιάθεο απφ ζθπξφδεκα. Γηα ηελ επίζηξσζε ρξεζηκνπνηνχληαη θπξίσο
καξκάξηλεο, πξνθαηαζθεπαζκέλεο κσζατθέο πιάθεο ή πιάθεο απφ θπζηθέο πέηξεο, πνπ γεληθά
αληέρνπλ ζε κεγάιεο ζιηπηηθέο ηάζεηο. Ζ επηθάλεηα ησλ πιαθψλ κπνξεί λα ιεηαλζεί ή λα
ζηηιβσζεί θαη ν θαζαξηζκφο θαη ε ζπληήξεζε ηνπο γίλνληαη εχθνια. Γηα λα θαηαζθεπαζηεί ε
επέλδπζε ηεο ζθάιαο απφ θπζηθή πέηξα, αξρηθά θφβνληαη νη επελδχζεηο ησλ επηκέξνπο ηκεκάησλ
ησλ ζθαινπαηηψλ θαη ζπληαηξηάδνληαη κεηαμχ ηνπο (πάηεκα, ξίρηη, ζθαινκέξη). Οη πιάθεο
εθαξκφδνληαη πάλσ ζηε ζθάια κε ζπγθνιιεηηθφ ηξίςηκν θαη ιείαλζε, θπξίσο ζηηο καξκάξηλεο
πιάθεο. Σα ειάρηζηα πάρε πιαθψλ απφ κάξκαξν είλαη 3 σο 4 εθ. γηα ην πάηεκα θαη 1,5 σο 2 εθ.
γηα ην ξίρηη θαη ιίγν κεγαιχηεξα γηα θπζηθέο πέηξεο. Οη πιάθεο επέλδπζεο πξέπεη λα είλαη
νιφζσκεο, λα εδξάδνληαη θαη λα επηθνιινχληαη ζε φιε ηνπο ηελ επηθάλεηα ζην ππφβαζξν. Σν
ηειείσκα ηεο επέλδπζεο πξέπεη λα είλαη πξνζεγκέλν ζηηο ζπλαξκνγέο θαη ζηα πιατλά ηειεηψκαηα.
Πνιιέο απφ ηηο αηέιεηεο πνπ παξαηεξνχληαη ζηηο ζθάιεο πξνέξρνληαη απφ ην θαθφ θφςηκν θαη
ηαίξηαζκα ησλ πιαθψλ, ζηα ζεκεία απηά.

Ζ κσζατθή επέλδπζε ζηηο ζθάιεο γίλεηαη κε ηνλ ίδην ηξφπν φπσο θαη γηα ηα δάπεδα, κε
ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηα ξίρηηα θαη ζηηο ζπλαξκνγέο ηνπο κε ηα παηήκαηα. Παξνπζηάδεη θαιή
πξφζθπζε ζην ππφζηξσκα, αληέρεη ζε θζνξά θαη θνξηίζεηο θαη παξέρεη ιεία θαη ζηηιπλή
επηθάλεηα. Σν ειάρηζην πάρνο κσζατθήο επίζηξσζεο είλαη 3 εθ. γηα ηα παηήκαηα θαη 1,5 εθ. γηα
ηα ξίρηηα. Κπξίσο ζε δεπηεξεχνπζεο ζθάιεο ή ζε ζθάιεο απνζεθψλ εθαξκφδεηαη επίζηξσζε απφ
παηεηή ηζηκεληνθνλία κε κεγάιε πεξηεθηηθφηεηα ζε ηζηκέλην.
103
Απηή πξνζθχεηαη θαιά ζην ππφζηξσκα αλ θαηαζθεπαζηεί ζσζηά, αιιηψο ππάξρεη θίλδπλνο
δεκηνπξγίαο ξσγκψλ. Ζ πξφζκημε δηαθφξσλ πιηθψλ ζηελ ηζηκεληνθνλία κπνξεί λα βειηηψζεη ηηο
ηδηφηεηεο ηεο, φπσο ζκπξίδα γηα ηελ αχμεζε ηεο επηθαλεηαθήο αληνρήο θαη ηε κείσζε ηεο
νιηζζεξφηεηαο ή βειηησηηθά κάδαο γηα ηελ αχμεζε ηεο αληνρήο ζε ηξηβή ηεο πιαζηηθφηεηαο ηνπ
πιηθνχ.

΢ε ν, ηη αθνξά ην ρξψκα ησλ καξκάξσλ, πξνηηκψληαη ζπλήζσο νη αλνηρηέο απνρξψζεηο, ηφζν

απφ άπνςε αηζζεηηθήο φζν θαη απφ πξαθηηθή άπνςε, γηαηί ηα ζθνπξφρξσκα κάξκαξα
μεζσξηάδνπλ ζηα ζεκεία πνπ πθίζηαληαη ηε κεγαιχηεξα θζνξά απφ ηα παηήκαηα ησλ
δηεξρφκελσλ, κα απνηέιεζκα κεηά ηελ πάξνδν ιίγσλ κελψλ απφ ηελ θαηαζθεπή ηεο ζθάιαο, λα
δεκηνπξγείηαη έλα αθαλφληζην ιέθηαζκα ησλ καξκάξηλσλ βαζκίδσλ. Δπεηδή νη ζθάιεο
ιεξψλνληαη πνιχ εχθνια εμαηηίαο ηεο ζπρλήο ρξήζεο, πξέπεη λα επηιέγνληαη φζν ην δπλαηφλ πην
ζπκπαγή θαη νκνηφκνξθα πεηξψκαηα. Βέβαηα, ζε ζθάιεο φπνπ ε θπθινθνξία είλαη πεξηνξηζκέλε
θαη ηα ζθαινπάηηα πξνζηαηεχνληαη κε ραιηά, ηα θξηηήξηα επηινγήο ησλ θπζηθψλ πεηξσκάησλ
είλαη πην ειαζηηθά θαη δελ ηζρχνπλ ηφζν νη πεξηνξηζκνί, ηδηαίηεξα γηα ηελ θαηαζθεπή ησλ ξηρηηψλ
θαη ησλ πιατλψλ ηεο ζθάιαο.

Δηθόλα 24: ΢θάια απφ ιεπθφ κάξκαξν κε καξκάξηλε θνππαζηή

104
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

5.1.4. Σνηρνπνηία θαη Ληζνδνκέο

Ζ θαηεγνξηνπνίεζε ησλ ηνηρνπνηηψλ γίλεηαη ζπλήζσο κε βάζε ην πιηθφ δφκεζεο. ΢ηηο
παξαδνζηαθέο θαηαζθεπέο ζπλαληνχκε ιηζνδνκέο, πιηλζνδνκέο θαη κηθηέο ηνηρνπνηίεο. Ζ
ηνηρνπνηία παξνπζηάδεη πνιπκνξθία, πξάγκα πνπ έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηελ κεγάιε δπζθνιία
πξνηππνπνίεζεο πιηθψλ θαη κεζφδσλ.

Δηθόλα 25: Ληζνδνκή

5.1.4.1. Τιηθά πνπ Υξεζηκνπνηνύληαη

Οη ιίζνη πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηελ ιηζνδνκή πξνέξρνληαη απφ εμφξπμε θαη επεμεξγαζία
πεηξσκάησλ. Απφ ππξηγελή πεηξψκαηα εμνξχζζνληαη ιίζνη φπσο ν γξαλίηεο, θ.α., απφ
ζηξσζηγελή νη αζβεζηφιηζνη θ.α., θαη απφ κεηακνξθσζηγελή ην κάξκαξν, θ.α. ΢ηελ Διιάδα ν πην
δηαδεδνκέλνο είλαη ν αζβεζηφιηζνο. Αλάινγα κε επεμεξγαζία πνπ έρνπλ ππνζηεί δηαθξίλνληαη ζε:

 Αξγνί ιίζνη: κηθξή ή θαζφινπ επεμεξγαζία

 Ζκίμεζηνη, θαη
 Ξεζηνί: απηνί πνπ παίξλνπλ θαλνληθά ζρήκαηα κεηά απφ πιήξε επεμεξγαζία

΢χκθσλα κε ηηο Πξνζσξηλέο Δζληθέο Πξνδηαγξαθέο, νη ιίζνη πξέπεη θαηά ηελ παξαιαβή λα
ειέγρνληαη φηη δελ έρνπλ πξνζκίμεηο πνπ επεξεάδνπλ ηηο αληνρέο ηνπο, φηη δελ έρνπλ
105
ξεγκαηψζεηο. Πην ζπγθεθξηκέλα νη αξγνί ιίζνη πξνζθνκίδνληαη ρχκα θαη πξέπεη λα είλαη
επηδεθηηθνί ζπνξαδηθήο επεμεξγαζίαο ψζηε λα θηίδνληαη κε αξκνχο έσο 25 mm ην πνιχ . Οη
εκίμεζηνη ιίζνη πξνζθνκίδνληαη ζε παιέηεο θαηά ην δπλαηφ ηαμηλνκεκέλνη θαηά κέγεζνο κε ηνπο
γσληφιηζνπο ρσξηζκέλνπο ψζηε λα είλαη εχθνιε ε επηινγή ηνπο θαηά ην θηίζηκν πξέπεη λα
ειέγρνληαη φηη κπνξνχλ λα θηηζηνχλ κε αξκνχο απφ 8 έσο 15 mm. Σέινο νη ιαμεπηνί ιίζνη
πξνζθνκίδνληαη ζε παιέηεο ηαμηλνκεκέλνη θαηά κέγεζνο κε ηνπο γσληφιηζνπο ρσξηζηά θαη πξέπεη
λα κπνξνχλ λα θηηζηνχλ κε αξκνχο απφ 0 έσο 5 mm

5.1.4.2. Πξνεηνηκαζία Καηαζθεπήο

Οη Πξνζσξηλέο Σερληθέο Πξνδηαγξαθέο θαιχπηνπλ φια ηα βαζηθά δεηήκαηα φζνλ αθνξά ηελ
πξνεηνηκαζία θαη ηελ θαηαζθεπή ιηζνδνκψλ. ΢χκθσλα κε απηέο, νη εξγαζίεο θαηαζθεπήο
ιηζνδνκψλ ζα εθηεινχληαη απφ έκπεηξα θαη εμεηδηθεπκέλα ζπλεξγεία ππφ ηελ θαζνδήγεζε
εξγνδεγνχ πνπ έρεη εθηειέζεη παξφκνηα έξγα. Σα ζπλεξγεία θαηά ηελ εθηέιεζε ησλ εξγαζηψλ
είλαη ππνρξεσκέλα λα ζπκκνξθψλνληαη κε ηνπο θαλφλεο αζθάιεηαο θαη πγηεηλήο, θαη λα
δηαζέηνπλ θαη λα ρξεζηκνπνηνχλ κέζα αηνκηθήο πξνζηαζίαο (ΜΑΠ). Πξέπεη λα δηαζέηνπλ φιν
ηνλ απαηηνχκελν γηα ηελ εξγαζία εμνπιηζκφ θαη εξγαιεία φπσο απηνθεξφκελα ηθξηψκαηα θαη
ζθάιεο, εμνπιηζκφ ράξαμεο, αλάκεημεο, παξαζθεπήο θαη δηάζηξσζεο θνληακάησλ, κεηαθνξάο
πιηθψλ, εξγαιεία ρεηξφο-ρεηξνθίλεηα θαη κεραλνθίλεηα-ζε άξηζηε ιεηηνπξγηθά θαηάζηαζε.
Πξέπεη επίζεο λα δηαηεξνχλ ηνλ πην πάλσ εμνπιηζκφ θαζαξφ θαη ζε θαιή θαηάζηαζε θαη λα
απνθαζηζηνχλ ηπρφλ ειιείςεηο ηνπ ρσξίο θαζπζηέξεζε θαη λα ζπκκνξθψλνληαη κε ηηο εληνιέο
ηεο Δπίβιεςεο. Σέινο πξέπεη λα θαηαζθεπάζνπλ δείγκα εξγαζίαο γηα έγθξηζε απφ ηνλ εξγνδφηε,
επηθάλεηαο ηνπιάρηζηνλ 1,50 m2, ζε ζέζε πνπ ζα ππνδεηρζεί απφ απηφλ. Σν δείγκα ζα παξακέλεη
κέρξη ην πέξαο ηνπ έξγνπ σο νδεγφο αλαθνξάο θαη φιεο νη ζρεηηθέο εξγαζίεο ζα ζπγθξίλνληαη κε
απηφ.

Ζ έλαξμε ηεο θαηαζθεπήο ιηζνδνκήο κπνξεί λα γίλεη ακέζσο κεηά ηε ζπκπιήξσζε ηνπ ρξφλνπ
πνπ απαηηείηαη γηα ηελ σξίκαλζε ηεο αληνρήο ησλ ζηνηρείσλ επί ησλ νπνίσλ ζα εδξαζζεί ε
ιηζνδνκή (θέξσλ νξγαληζκφο ,ζεκέιηα θ.ιπ.). ΋ιεο νη επηθάλεηεο ζηηο νπνίεο ζα εδξαζηνχλ -
πξνζθνιιεζνχλ ηνίρνη απφ ιηζνδνκή πξέπεη λα είλαη νξηδφληηεο θαη θαηαθφξπθεο αληίζηνηρα,
ηειεησκέλεο, ειεγκέλεο θαη απνδεθηέο απφ ηνλ εξγνδφηε (π.ρ. αληηζθσξηαθή πξνζηαζία,
ππξνπξνζηαηεπηηθή επίζηξσζε θιπ. γηα θέξνληα νξγαληζκφ απφ ράιπβα, επηθαλεηαθή αξηηφηεηα
θαη πάρε επηθάιπςεο νπιηζκνχ γηα θέξνληα νξγαληζκφ απφ νπιηζκέλν ζθπξφδεκα). ΢ε φιεο ηηο
επηθάλεηεο ζηηο νπνίεο ζα εδξαζηνχλ ή ζα πξνζθνιιεζνχλ ηνίρνη απφ ιηζνδνκή πξέπεη λα
εθηειεζηνχλ νη απαξαίηεηεο εξγαζίεο θαζαξηζκνχ θαη πιχζεο.

Δλ ζπλερεία ζα γίλεη πιήξεο νξηδφληηα θαη θαηαθφξπθε ράξαμε ηεο ζέζεο ησλ ηνίρσλ. Ζ
ράξαμε πινπνηείηαη κε νξηδφληηα ξάκκαηα θαη ζήκαλζε ζην δάπεδν θαη θαηαθφξπθα ξάκκαηα
θξεκαζκέλα απφ ηελ νξνθή ηνπιάρηζηνλ ζηηο γσλίεο θαη ηα αλνίγκαηα, έηζη ψζηε λα
106
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

εμαζθαιηζηεί ε θαηαζθεπή επζχγξακκσλ θαη θαηαθφξπθσλ ηνίρσλ. Οη ραξάμεηο εμαζθαιίδνληαη

κε ηελ πινπνίεζε ζηαζεξψλ ζεκείσλ αλαθνξάο ζην νξηδφληην θαη θαηαθφξπθν επίπεδν, ζηελ
επξχηεξε πεξηνρή. Οη εξγαζίεο αξρίδνπλ κεηά ηνλ έιεγρν θαη ηελ απνδνρή ησλ ραξάμεσλ απφ ηνλ
εξγνδφηε.

Ο ζπληνληζκφο παξάπιεπξσλ εξγαζηψλ απνηειεί κέξνο ηεο επζχλεο ηνπ εξγνιάβνπ ησλ
ηνίρσλ. Σα πιαίζηα ησλ αλνηγκάησλ ή νη θαηάιιειεο ππνδνρέο ηνπο, ηα ζηεξίγκαηα δηέιεπζεο
αγσγψλ θιπ. πξέπεη λα ηνπνζεηνχληαη θαηά ην θηίζηκν ησλ ηνίρσλ. ΋πνπ πξνβιέπεηαη δηέιεπζε
αγσγψλ ή είλαη αλαγθαία ε δεκηνπξγία "θσιεψλ", πξέπεη λα ηνπνζεηνχληαη αληίζηνηρνπ κεγέζνπο
θαη ζρήκαηνο ηεκάρηα απφ πιηθφ (π.ρ. δηνγθσκέλε πνιπζηεξίλε) πνπ κπνξεί λα αθαηξεζεί εχθνια,
ή ζα θαηαζθεπάδνληαη αλάινγα θαινχπηα.

Γηα θάζε ηνίρν απφ ιηζνδνκή πξέπεη λα επηιέγεηαη θαη λα ρξεζηκνπνηείηαη εληαίνο ηχπνο
θνληάκαηνο γεληθήο ρξήζεο απφ ηνλ πην θάησ πίλαθα.

Πίλαθαο 16: Σχπνη Κνληάκαηνο γεληθήο ρξήζεο γηα ιηζνδνκέο

Σχπνο Διάρηζηε αληνρή ΢ρέζε κεηαμχ ειάρηζηεο αληνρήο ζε ζιίςε θαη

θαη’ φγθν αλαινγηψλ ζπζηαηηθψλ. (ΔΝ 998-2)
(EN 998-2:2003) ζε ζιίςε (N/mm ) 2

Σζηκέλην Τδξάζβεζηνο Αδξαλή

(ΔΝ 1015-11)
Μ1 1,00 0 1 - 1,5 4-5
Μ1 1,00 1 1-2 6-9
Μ2.5 2,50 1 1 6
Μ5 5,00 1 0 - 0,5 3 - 4,5

Δπηηξέπεηαη αχμεζε ηεο πνζφηεηαο αζβέζηνπ έσο 50%, ρσξίο κείσζε ηεο πνζφηεηαο ηνπ
ηζηκέληνπ, γηα βειηίσζε ηεο εξγαζηκφηεηαο ηνπ θνληάκαηνο. Γελ επηηξέπεηαη φκσο ε αχμεζε ηεο
πνζφηεηαο λεξνχ γηα βειηίσζε ηεο εξγαζηκφηεηαο ηνπ θνληάκαηνο. ΢ε πεξίπησζε αλάκημεο ηνπ
θνληάκαηνο κε ηα ρέξηα θαη εθηφο δνρείνπ, πξέπεη λα απμάλεηαη ε πεξηεθηηθφηεηα ζε ζπλδεηηθέο
χιεο ππφ κνξθή ζθφλεο θαηά 25%. Υξσζηηθή χιε κπνξεί λα πξνζηίζεηαη ζην μεξφ κίγκα ζε
αλαινγία έσο 5% ηεο ζπλδεηηθήο χιεο (ηζηκέλην θαη αζβέζηεο). Δπηζεκαίλεηαη ε αλάγθε
ηήξεζεο ησλ αλαινγηψλ ζηαζεξψλ κε ηελ κεγαιχηεξε δπλαηή αθξίβεηα γηα ηελ επίηεπμε
νκνηνκνξθίαο (ρξσκαηηζκνχ, ηδηνηήησλ), κεηαμχ ησλ επί κέξνπο κηγκάησλ (ραξκαληψλ). Σξίκκα
νπηήο αξγίινπ κπνξεί λα πξνζηίζεηαη ζην μεξφ κίγκα παξαζθεπήο θνληακάησλ Μ1 ζε αλαινγία ¼
έσο ½, ρσξίο κεηαβνιή ησλ άιισλ πνζνηήησλ. Μαθξνζθνπηθά ην θνλίακα πξέπεη λα είλαη
νκνηφρξσκν θαη ζην ρέξη λα ζρεκαηίδεη ζθαίξα εχπιαζηε θαη ζπλεθηηθή.

Ο εξγνδφηεο έρεη ην δηθαίσκα λα δεηήζεη ηε ιήςε δνθηκίσλ θαη ηελ δηεμαγσγή δνθηκψλ
ζχκθσλα κε ηα ζρεηηθά πξφηππα. Παξαζθεπαζκέλν θνλίακα θπιάζζεηαη κέρξη λα

107
ρξεζηκνπνηεζεί θαηά ηξφπν πνπ λα κε ράλεη λεξφ, λα κελ δέρεηαη μέλα ζψκαηα θαη λα
πξνζηαηεχεηαη απφ αθξαίεο θαηξηθέο ζπλζήθεο (βξνρή, ήιην, θξχν, δέζηε). ΢ε ζπλζήθεο παγεηνχ
(ζ≤4°) ή θαχζσλα (ζ≥38°) δελ πξέπεη λα παξαζθεπάδεηαη θνλίακα. Κνληάκαηα πνπ έρνπλ
ζηεγλψζεη ή έρνπλ αξρίζεη λα πήδνπλ (πεξίπνπ δχν ψξεο απφ ηελ πξνζζήθε ηζηκέληνπ ζην κίγκα)
δελ ζα ρξεζηκνπνηνχληαη. Κνληάκαηα πνπ μαλά δνπιεχνληαη κε πξνζζήθε λεξνχ ή ζπλδεηηθήο
χιεο ζα απνξξίπηνληαη. Υξσζηηθέο χιεο θαη ρξσκαηηζκέλα θνληάκαηα πξέπεη λα
ρξεζηκνπνηνχληαη κε πξνζνρή γηα λα κε ρξσκαηίδνληαη θαηά ιάζνο ιίζνη θαη άιια ηκήκαηα ηεο
θαηαζθεπήο.

Αλ δελ πξνζδηνξίδεηαη ζηα ζρέδηα θαη ηηο ηερληθέο πεξηγξαθέο, πξέπεη λα επηιέγνληαη ιίζνη
απφ πέηξσκα πνπ αληέρεη ζηελ ζεξκφηεηα, ηνλ παγεηφ, ηα θαπζαέξηα, ηελ φμηλε βξνρή θαη ηελ
θσηηά. ΢ρεηηθά ζα ιακβάλεηαη ππφςε θαη ην πνξψδεο ηνπ πεηξψκαηνο. Ζ απνθνπή γίλεηαη θαηά
ηξφπνλ ψζηε ε δηαζηξσκάησζε ηνπ πεηξψκαηνο λα είλαη παξάιιειε ζηηο επηθάλεηεο έδξαζεο θαη
γεληθφηεξα θάζεηε πξνο ηα κεηαβηβαδφκελα θνξηία. Μεγάια ηεκάρηα ζα θέξνπλ ζηηο αθαλείο
πιεπξέο αξίζκεζε, ππνδνρέο γηα ηελ αλχςσζε, κεηαθνξά κε κεραληθά κέζα θαη θαηάιιειε
επεμεξγαζία γηα ηελ νξγαληθή ζχλδεζή ηνπο κε ηνλ ππφινηπν ηνίρν. Σα θνληάκαηα πνπ ζα
ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ην θηίζηκν πξέπεη λα έρνπλ αληνρή κηθξφηεξε απφ ηνπο ιίζνπο γηα λα κελ
πξνθαινχληαη ξεγκαηψζεηο θαη άιιεο βιάβεο (π.ρ. απνθινηψζεηο) θνληά ζηνπο αξκνχο, θαη λα
αθήλνπλ λα εθηνλψλεηαη ε πγξαζία πνπ έρεη ηπρφλ ζσξεπζεί ζηνλ ηνίρν. Κνληάκαηα κε ζπλδεηηθή
χιε αζβέζηε ξεγκαηψλνληαη θαη ζπξξηθλψλνληαη ιηγφηεξν θαη φηαλ είλαη έγρξσκα, απνδίδνπλ
θαιχηεξα ηνλ ρξσκαηηζκφ, ηδίσο φηαλ ρξεζηκνπνηεζεί άκκνο απφ ην ίδην πέηξσκα (φηαλ δελ είλαη
επηζπκεηφ λα δηαθξίλνληαη νη αξκνί). Κνληάκαηα κε ζπλδεηηθή χιε αζβέζηε πήδνπλ αξγφηεξα,
ηδίσο κε θξχν θαηξφ. ΋ηαλ θάλεη θξχν λα πξνηηκάηαη θνλίακα ηζηκέληνπ κε πιαζηηθνπνηεηή.

Σν κέγεζνο ησλ ιίζσλ πξνζδηνξίδεηαη κε βάζε ην ειάρηζην επηηξεπφκελν πάρνο αλεπίρξηζηνπ

ηνίρνπ, έηζη ψζηε ζ' απηφ λα αληηζηνηρεί έλαο ιίζνο ή αθέξαηνο αξηζκφο ιίζσλ (λ) θαη αξκψλ (λ-1)
κε ηελ κεγαιχηεξε δηάζηαζε παξάιιειε ζην επίπεδν ηνπ ηνίρνπ.

Σν ειάρηζην πάρνο ηνίρνπ (t) αλάινγα κε ην ειεχζεξν χςνο (h) θαη ην ειεχζεξν κήθνο (l) ηνπ
ηνίρνπ είλαη γηα:

• εζσηεξηθνχο ηνίρνπο, ην κεγαιχηεξν απφ h/36 ή l/36.

• εμσηεξηθνχο ηνίρνπο, ην κεγαιχηεξν απφ h/20 ή l/20.
Δίλαη δπλαηφ ην ειεχζεξν κήθνο (l) ηνπ ηνίρνπ κεηαμχ ζηχισλ ελίζρπζεο λα κεησζεί κε ηελ
θαηαζθεπή ελδηάκεζσλ ζηχισλ (ζηχινη ελίζρπζεο) απφ νπιηζκέλν ζθπξφδεκα εληαγκέλσλ ζην
ζψκα ηνπ ηνίρνπ. Σφηε ην ειάρηζην πάρνο ηνπ ηνίρνπ ζα είλαη γηα:

• εζσηεξηθνχο ηνίρνπ, t ≥ l/20 θαη

• εμσηεξηθνχο ηνίρνπο, t ≥ l/10

108
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Οη ζηχινη ελίζρπζεο ζα έρνπλ πάρνο ηνπιάρηζηνλ ίζν κε ηα 3/5 ηνπ πάρνπο ηνπ ηνίρνπ θαη φρη
κηθξφηεξν απφ 0,25 m θαη πιάηνο (ζην επίπεδν ηνπ ηνίρνπ) 0,25 m θαη νπιηζκφ θαη’ ειάρηζην
4Φ12 κε ζπλδεηήξεο Φ8/10.

΢ηνπο πςεινχο ηνίρνπο απφ ιηζνδνκή ζα θαηαζθεπάδνληαη αλά 2,20 m χςνπο, νξηδφληηεο
εληζρπηηθέο δψλεο (ζελάδ) απφ νπιηζκέλν ζθπξφδεκα, πάρνπο ηνπιάρηζηνλ ίζνπ κε ηα 3/5 ηνπ
πάρνπο ηνπ ηνίρνπ θαη φρη κηθξφηεξν απφ 0,25 m, χςνπο 0,25 m, κε νπιηζκφ θαη’ ειάρηζην 4Φ12
θαη ζπλδεηήξεο Φ 8/15. Οη εληζρπηηθέο δψλεο ζα είλαη ζπλερείο ζε φιν ην αλάπηπγκα ησλ ηνίρσλ.
΢ηα θιηκαθνζηάζηα νη νξηδφληηεο εληζρπηηθέο δψλεο ζα θαηαζθεπάδνληαη αλά 1,50 m.

Δίλαη δπλαηφ νη ζηχινη ελίζρπζεο θαη νη εληζρπηηθέο δψλεο, εθφζνλ ην πάρνο ηνπο είλαη
επαξθψο κηθξφηεξν απφ ην πάρνο ηνπ ηνίρνπ, λα επελδχνληαη κε ιίζνπο απφ ηε κία ή θαη ηηο δχν
φςεηο. Οη ιίζνη ηεο επέλδπζεο ζα ζπλδένληαη κε ην ζθπξφδεκα ηεο εληζρπηηθήο δψλεο θαη
κεραληθά κε δχν ηνπιάρηζηνλ κεηαιιηθνχο ζπλδεηήξεο αλά ιίζν πνπ ηνπνζεηνχληαη ινμά θαη
εηζρσξνχλ ζην 1/2 ηνπ πάρνπο ηνπ ιίζνπ θαη ζην 1/3 ηνπ πάρνπο ηεο εληζρπηηθήο δψλεο.

Σα κεηαιιηθά ζηνηρεία (ραιχβδηλνη ζπλδεηήξεο θ.ιπ.) ζα θαιχπηνληαη ηειείσο απφ ην

ζθπξφδεκα ηεο εληζρπηηθήο δψλεο, ψζηε λα πξνζηαηεχνληαη. Οη επελδχζεηο απηέο ζα
αξκνινγνχληαη έηζη ψζηε λα κε ιεξψλνληαη απφ ηπρφλ δηαξξνή ησλ ιεπηφξξεπζησλ ηνπ
ζθπξνδέκαηνο. ΢ηηο ζέζεηο ζπλάληεζεο εληζρπηηθψλ δσλψλ θαη ζηχισλ ελίζρπζεο νη νπιηζκνί
ηνπο δελ ζα δηαθφπηνληαη. Δπίζεο φζνλ αθνξά ηηο πνδηέο αλαθέξεηαη φηη ζηα αλνίγκαηα (πφξηεο,
παξάζπξα θ.ιπ.) έσο 1,50 m πνπ ην αλψθιη ηνπο ζπκπίπηεη κε εληζρπηηθή δψλε, δελ απαηηείηαη
πξφζζεηε θαηαζθεπή.

΢ηα αλνίγκαηα νξηδφληηνπ κήθνπο, απφ 1,50 έσο 3,00 m, ζα θαηαζθεπάδεηαη ζην αλψθιη
δνθφο χςνπο 0,35 m κε νπιηζκφ 4Φ12 θαη ζπλδεηήξεο Φ8/12,5 θαη ΢ηα αλνίγκαηα νξηδφληηνπ
κήθνπο, απφ 3,00 m έσο 4,50 m, ζα θαηαζθεπάδεηαη ζην αλψθιη δνθφο χςνπο 0,45 m κε νπιηζκφ
4Φ16 θαη ζπλδεηήξεο Φ8/12,5. Οη δνθνί ζα ζπλδένληαη κε ηελ εληζρπηηθή δψλε ζε κήθνο 0,40 m
απφ ηηο άθξεο ηνπ αλνίγκαηνο.

΢ηα αλνίγκαηα πνπ ην αλψθιη δελ ζπκπίπηεη κε εληζρπηηθή δψλε ζα θαηαζθεπάδεηαη δνθφο
φπσο πην πάλσ, είηε επί ηφπνπ, είηε ζα ηνπνζεηείηαη πξνθαηαζθεπαζκέλε. Σν κήθνο έδξαζεο ζηηο
άθξεο ηνπ αλνίγκαηνο ζα είλαη l/10 φπνπ (l) ην κήθνο ηνπ αλνίγκαηνο κε ειάρηζην ηα 0,20 m. Σν
κέγηζην χςνο ηνίρνπ πάλσ απφ αλνίγκαηα δελ επηηξέπεηαη λα είλαη άλσ ησλ 4,00 m.

΢ηηο πνδηέο ησλ αλνηγκάησλ θαη 0,20 m απφ ηηο άθξεο ηνπο, ζα θαηαζθεπάδεηαη πνδηά απφ
νπιηζκέλν ζθπξφδεκα φκνηα κε ηελ εληζρπηηθή δψλε. Αλψθιηα θαη πνδηέο κπνξνχλ λα
επελδπζνχλ κε ιίζνπο, φπσο νη ζηχινη θαη νη δψλεο ελίζρπζεο.

Μνλνιηζηθά αλψθιηα, πνδηέο, παξαζηάδεο θιπ. απφ θπζηθφ πέηξσκα ή απφ εηδηθφ
πξνθαηαζθεπαζκέλν νπιηζκέλν ζθπξφδεκα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζχκθσλα κε ηα ζρέδηα
109
θαη ηηο πεξηγξαθέο ηεο κειέηεο. Θα πξέπεη νπσζδήπνηε λα έρνπλ ζηηο αθαλείο πιεπξέο ηνπο ηηο
απαξαίηεηεο δηακνξθψζεηο:

α) γηα αλχςσζε θαη κεηαθνξά ηνπο κε κεραληθά κέζα,

β) γηα νξγαληθή ζχλδεζή ηνπο κε ηνλ ππφινηπν ηνίρν,

γ) γηα αξίζκεζή ηνπο ψζηε λα ηνπνζεηεζνχλ ζηε ζσζηή ζέζε κε ηνλ ζσζηφ ηξφπν.

5.1.4.3. Καηαζθεπή

Ξεξνιηζνδνκή

Οη μεξνιηζνδνκέο είλαη ε παιαηφηεξε κέζνδνο ιηζνδνκήο, πνπ ηείλεη ζήκεξα λα

εγθαηαιεηθζεί ρξεζηκνπνηνχκελε κφλν γηα πξφρεηξεο θαηαζθεπέο. Ζ δφκεζε γίλεηαη ρσξίο
θνλίακα (κφλν κε μεξφ ρψκα), κε κηθξή θαηεξγαζία θαη κε ζσζηή ζπλδεζκνινγία ησλ ιίζσλ θαη
θαηά ηέηνην ηξφπν, ψζηε λα πξνθχπηνπλ ιεπηνί αξκνί θαη κηθξφηεξα θελά. Σα αλαπφθεπθηα θελά
γεκίδνληαη κε κηθξέο ιαμεπηέο πέηξεο ηηο ιαηχπεο (ηζηβίθηα). Σν κέζν πάρνο ηεο μεξνιηζηάο είλαη
πεξίπνπ ίζν κε ην 1/3 ηνπ χςνπο. Καηαιιειφηεξεο πέηξεο γηα ηηο μεξνιηζηέο είλαη νη πιαθνεηδείο.

Αξγνιηζνδνκή

΢ηηο αξγνιηζνδνκέο ε δφκεζε γίλεηαη κε ηελ ρξήζε θνληάκαηνο. Υξεζηκνπνηνχληαη αθφκε ζε

νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο θαηαζθεπήο ηνίρσλ ππνγείσλ, αληηζηήξημεο, πεξίθξαμεο αιιά θαη ζε
αλσδνκέο κε ηε κνξθή επέλδπζεο.

Οη ιίζνη πξέπεη λα είλαη θαζαξνί, λα κελ έρνπλ επάλσ ηνπο παηπάιε θαη λα έρνπλ δηαβξαρεί
ηφζν, ψζηε λα κελ επεξεάδεηαη ε θαλνληθή πήμε ησλ θνληακάησλ. Πξέπεη λα θηίδνληαη πάλσ ζε
αιθαδηαζκέλε ζηξψζε (καμηιάξη) απφ ζθπξφδεκα πάρνπο 15 εθ. νπιηζκέλε κε πιέγκα 2,5 kg/m²
(θαηαζθεπαζηηθφο νπιηζκφο) ή νπιηζκφ ζχκθσλα κε ηελ ζηαηηθή κειέηε, θαηά νξηδφληηεο
ζηξψζεηο.

Ζ πξψηε ζηξψζε ιίζσλ ηνπνζεηείηαη ζην καμηιάξη θνιπκβεηή, πάλσ ζε θνλίακα εληζρπκέλν
κε ηζηκέλην ή κφλν κε ηζηκέλην. Σν θνλίακα ζηξψλεηαη γηα θάζε ιίζν ρσξηζηά ηφζν, ψζηε ν ιίζνο
λα εδξαζηεί πιήξσο ζ’ απηφ θαη λα γεκίζνπλ κε απηφ φιεο νη θνηιφηεηεο ησλ ιίζσλ θαη ηα κεηαμχ
ηνπο θελά, ρσξίο λα πξνθχπηεη πνπζελά αξκφο κεγαιχηεξνο απφ 25 mm. Σν θνλίακα πνπ
μερεηιίδεη ζπκπηέδεηαη ζηνλ αξκφ θαη ην επηπιένλ απνκαθξχλεηαη κε ην κπζηξί. Ζ επφκελε
ζηξψζε θηίδεηαη πάλσ ζηελ πξνεγνχκελε έηζη, ψζηε θάζε ιίζνο λα εδξάδεηαη θαη λα κεηαβηβάδεη
θνξηία ζε δχν ιίζνπο ηεο πξνεγνχκελεο ζηξψζεο, κε φινπο ηνπο αξκνχο θαιά γεκηζκέλνπο κε
θνλίακα.

110
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Οη δχν παξεηέο ηνπ ηνίρνπ ρηίδνληαη ζπγρξφλσο θαη ζπλδένληαη κεηαμχ ηνπο κε ηνπιάρηζηνλ
έλα αλά m² εγθάξζην ιίζν ελαιιάμ, πνπ εηζρσξεί ηνπιάρηζηνλ ζην 1/3 ηνπ πάρνπο ηεο απέλαληη
παξεηάο. Οη ζπλδεηήξηνη ιίζνη δελ πξέπεη λα είλαη δηακπεξείο γηα λα κελ επλννχλ ην πέξαζκα ηεο
πγξαζίαο. Αλά 0,80 m πεξίπνπ, ην θηίζηκν ζα αιθαδηάδεηαη θαη ζα δηαθφπηεηαη κέρξη ηελ επφκελε
εκέξα γηα λα κελ επηβαξχλνπλ νη αλψηεξεο ζηξψζεηο ηηο θαηψηεξεο πξηλ αξρίζεη λα πήδεη ην
θνλίακα ησλ αξκψλ.

Οη γσλίεο, νη δηαζηαπξψζεηο, νη ιακπάδεο θαη ηα ηέξκαηα ησλ ηνίρσλ ζα θηίδνληαη κε

γσληφιηζνπο (εκηιαμεπηνί γσληαζκέλνη ιίζνη). Σν κέγεζφο ηνπο ζα είλαη ηέηνην, ψζηε ν πξψηνο
θάζεηνο αξκφο λα απέρεη απφ ηελ γσλία ηνπιάρηζηνλ ηα 4/5 ηνπ πάρνπο ηνπ ηνίρνπ θαη ζηηο
εζσηεξηθέο γσλίεο ηα 2/5 ηνπ πάρνπο ηνπ ηνίρνπ.

Καηψθιηα, πνδηέο θαη αλψθιηα απφ νιφζσκα ιίζηλα ή πξνθαηαζθεπαζκέλα ζηνηρεία, κεηά ηελ
ηνπνζέηεζή ηνπο, ζα πξνζηαηεχνληαη απφ ππεξβνιηθά θνξηία (δελ ζα θνξηίδνληαη πέξα απφ ην
βάξνπο ηνπ ηνίρνπ) θαη ζα αξκνινγνχληαη ζην ηέινο γηα λα ειαρηζηνπνηνχληαη νη θίλδπλνη
ξεγκάησζεο ησλ αξκψλ απφ ηα δεκηνπξγνχκελα βέιε. Μφιηο ηα θνληάκαηα αξρίζνπλ λα πήδνπλ,
ην ηκήκα ηεο ιηζνδνκήο πνπ θηίζηεθε ζα θαζαξίδεηαη πξνζεθηηθά κε βνχξηζα.

Οξηδφληηεο πξνεμνρέο, πάρνπο ελφο ιίζνπ ην πνιχ, ζα δεκηνπξγνχληαη κε ιίζνπο κε κέγεζνο

ηέηνην, ψζηε ην πξνεμέρνλ ηκήκα λα είλαη ηνπιάρηζηνλ ίζν κε ην ηκήκα πνπ βξίζθεηαη κέζα ζηνλ
ηνίρν θαη δελ ζα πξνεμέρνπλ πεξηζζφηεξν απφ κηζφ πάρνο ηνίρνπ. Θα ππνζηπιψλνληαη κέρξη ην
θηίζηκν δχν επηπιένλ ζηξψζεσλ θαη ζα πξνζηαηεχνληαη απφ θνξηία κέρξη ηελ πήμε ησλ
θνληακάησλ.

Ζκηιαμεπηή ιηζνδνκή

Οη εκηιαμεπηέο ιηζνδνκέο είλαη ε απινχζηεξε θαη θζελφηεξε ιηζνδνκή, ε νπνία θαηά

θαλφλα δνκείηαη ζηελ εκθαλή φςε ηεο κε εκηιαμεπηνχο ιίζνπο κε επηπέδσζε ησλ παξαπιεχξσλ
εδξψλ, κέρξη βάζνπο ηνπιάρηζηνλ 12 εθ., θαη ζηελ εζσηεξηθή φςε κε αξγνχο ιίζνπο.
Καηαζθεπάδεηαη ζην ζχλνιφ ηεο κε εκηιαμεπηνχο ιίζνπο πνιπγσληθνχ ή νξζνγσληθνχ ζρήκαηνο.
Οη νξζνγσληθνί ιίζνη κπνξνχλ λα θηηζηνχλ αθαλφληζηα, ςεπδντζφδνκα (ζε νξηδφληηεο αληζνυςείο
ζηξψζεηο) ή ηζφδνκα (νξηδφληηεο ηζνυςείο ζηξψζεηο).

Οη επηθάλεηεο ησλ ιίζσλ πνπ είλαη νξαηέο θαη ηκήκα πιάηνπο ηνπιάρηζηνλ 50 mm απφ ηηο
γεηηνληθέο πξνο απηέο επηθάλεηεο ζα έρνπλ ηνλ ίδην βαζκφ επεμεξγαζίαο θαη νη αθκέο ηνπο ζα
είλαη ίζηεο θαη θαιά δηακνξθσκέλεο. Σν ππφινηπν ηκήκα ηνπο ζα έρεη ηνλ απαηηνχκελν βαζκφ
επεμεξγαζίαο, ψζηε λα κπνξνχλ λα θηίδνληαη κε αξκνχο 8-15 mm θαη λα δηεπθνιχλεηαη ε
εκπινθή ησλ ιηζνζσκάησλ θαη ε πξφζθπζε ηνπ θνληάκαηνο. Καηά ηα ινηπά ην θηίζηκν εθηειείηαη

111
φπσο ζηηο αξγνιηζνδνκέο, κε πξνζνρή ψζηε ηα θνξηία λα κεηαβηβάδνληαη ζε φιε ηελ επηθάλεηα
έδξαζεο θαη φρη κφλνλ ζην δηακνξθσκέλν ηκήκα.

Λαμεπηή ιηζνδνκή

Οη ιαμεπηέο ιηζνδνκέο είλαη απφ ηα αξραηφηεξα ζπζηήκαηα ιηζνδνκψλ, κε ην νπνίν έρνπλ

θηηζηεί ζεκαληηθά κλεκεία, αιιά ζήκεξα ζπάληα εκθαλίδεηαη σο ηνηρνπνηία, ιφγσ θπξίσο ηνπ
κεγάινπ θφζηνπο ηεο. Καηαζθεπάδεηαη ζην ζχλνιφ ηεο κε πιήξσο δηακνξθσκέλνπο ηζνκεγέζεηο
ιίζνπο πνιπγσληθνχ ή νξζνγσληθνχ ζρήκαηνο.

Δθηφο απφ ηελ φςε ησλ ιαμεπηψλ ιίζσλ ζα ιαμεχεηαη νκνίσο θαη ζε πιάηνο ηνπιάρηζηνλ 50
mm, θαη ην ελ επαθή κε ηελ φςε εζσηεξηθφ ηκήκα ησλ ιίζσλ, ψζηε ε πεξηκεηξηθά ιαμεπφκελε
ισξίδα λα είλαη θάζεηε πξνο ηελ επηθάλεηα ηεο φςεο. Σν «θάζεην» αθνξά ζηελ νξαηή επηθάλεηα
ηνπ ιίζνπ θαη ην ιαμεπηφ ηκήκα ησλ 50 mm πξνο ην εζσηεξηθφ ηνπ ηνίρνπ. Σν ππφινηπν ηκήκα
ηνπο ζα έρεη ηνλ απαηηνχκελν βαζκφ επεμεξγαζίαο, ψζηε λα κπνξνχλ λα θηίδνληαη κε αξκνχο 0-8
mm θαη λα δηεπθνιχλεηαη ε εκπινθή ησλ ιηζνζσκάησλ θαη ε πξφζθπζε ηνπ θνληάκαηνο.

Σν θηίζηκν εθηειείηαη φπσο ηηο αξγνιηζνδνκέο κε πξνζνρή, ψζηε ηα θνξηία λα κεηαβηβάδνληαη

ζε φιε ηελ επηθάλεηα έδξαζεο θαη φρη κφλν ζην δηακνξθσκέλν ηκήκα. Οη αξκνί δηακνξθψλνληαη
απνιχησο ηζνπαρείο, νξηδφληηνη θαη θαηαθφξπθνη κε ηελ βνήζεηα νδεγψλ. Δθφζνλ ην πάρνο ησλ
αξκψλ θαη ε πινθή ηνπο δελ εμαζθαιίδνπλ ηελ απαηηνχκελε ζχλδεζε, κεηαμχ ησλ ιηζνζσκάησλ
ζα γίλεηαη ρξήζε ζπλδέζκσλ. Οη ζχλδεζκνη ηνπνζεηνχληαη ζε εζνρέο πνπ έρνπλ δηακνξθσζεί εθ
ησλ πξνηέξσλ ζηα ιηζνζψκαηα θαη κπνξνχλ λα είλαη ρπηνί επί ηφπνπ (κνιχβη, εηδηθά θνληάκαηα),
είηε πξνθαηαζθεπαζκέλνη απφ ραιθφ, θσζθνξνχρν νξείραιθν, ή αλνμείδσην ράιπβα θαη δελ ζα
είλαη νξαηνί απφ ηηο φςεηο ηεο ιηζνδνκήο. Οη ππνδνρέο ησλ ζπλδέζκσλ κπνξεί λα ζπκπίπηνπλ κε
ηηο ππνδνρέο γηα ηελ αλάξηεζε πξνο αλχςσζε ή κεηαθνξά ησλ ιίζσλ, αλ απηφ είλαη εθηθηφ.

Ηδηαίηεξν ραξαθηεξηζηηθφ ηεο ιαμεπηήο ιηζνδνκήο είλαη ε αθξίβεηα θαη ε πνηφηεηα ζηελ
επεμεξγαζία ησλ ιηζνζσκάησλ θαη ζηε ζπλαξκνγή ηνπο θαηά ην θηίζηκν. Καηά ζπλέπεηα δελ
δηθαηνινγνχληαη αλνρέο κεηαμχ ιηζνζσκάησλ κεγαιχηεξεο ηνπ 1 mm.

5.1.5. Γηαθόζκεζε Δζσηεξηθώλ Υώξσλ

΢ηελ δηαθφζκεζε εζσηεξηθψλ ρψξσλ, ην κάξκαξν θαη ε πέηξα είλαη ηα πιηθά πνπ κπνξνχλ λα
αληαπνθξηζνχλ άξηζηα ζε φιεο ηηο αηζζεηηθέο απαηηήζεηο θαη λα ζπλδπαζηνχλ ζαπκάζηα κε ην
μχιν, ην γπαιί ή νπνηνδήπνηε άιιν πιηθφ, γηα λα δψζνπλ εληππσζηαθέο ζπλζέζεηο. Δδψ, θαζψο
ην πιηθφ δελ επεξεάδεηαη απφ ηηο θαηξηθέο ζπλζήθεο, νη θπζηθνκεραληθέο ηνπ ηδηφηεηεο δελ είλαη

112
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ηφζν ζεκαληηθέο φζν θαη ηα αηζζεηηθά ηνπ ραξαθηεξηζηηθά, φπσο ην ρξψκα, ηα ζρέδηα ησλ
θιεβψλ, νη ρξσκαηηθνί ηνπ ηφλνη.

Γηα απηφ, γηα ηελ δηαθφζκεζε εζσηεξηθψλ ρψξσλ θαη ηδηαίηεξα γηα ηηο εζσηεξηθέο επελδχζεηο,
κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ θαη κάξκαξα κε θπζηθά ειαηηψκαηα – πνπ πξέπεη λα
επηδηνξζψλνληαη φκσο κε πξνζνρή πξηλ ηελ ηνπνζέηεζε ησλ πιαθψλ – αλ θαηά ηα άιια κπνξνχλ
λα ηθαλνπνηήζνπλ ηηο δηαθνζκεηηθέο απαηηήζεηο ζε έλα ζπγθεθξηκέλν ρψξν.

Πξαγκαηηθά ππάξρνπλ πνιιά παξαδείγκαηα εζσηεξηθψλ επελδχζεσλ πνπ έγηλαλ κε ηε ρξήζε

καξκάξσλ πςειήο δηαθνζκεηηθήο αμίαο αιιά κε πνιχ κηθξή ζπλνρή. Σα κάξκαξα απηά αθνχ
θαηεξγαζηνχλ θαηάιιεια – ζηνθάξηζκα ζπλήζσο θαη ελίζρπζε κε θαηάιιειν πιέγκα –
ηνπνζεηνχληαη ζηηο επηθάλεηεο πνπ πξφθεηηαη λα επελδπζνχλ, κε θαηάιιειεο ζπγθνιιεηηθέο
νπζίεο, ελψ ε ζηήξημε εληζρχεηαη κε εηδηθά ζηεξίγκαηα. ΢ην ζπγθεθξηκέλν ηνκέα εθαξκνγήο ησλ
δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ δελ ππάξρνπλ ηδηαίηεξνη πεξηνξηζκνί θαη κπνξνχλ λα
ρξεζηκνπνηεζνχλ φινη νη ηχπνη ησλ καξκάξσλ, γξαληηψλ θαη ζπγγελψλ πεηξσκάησλ, αθφκε θαη
ηα έγρξσκα κάξκαξα πνπ δελ παξνπζηάδνπλ απφιπηε νκνηνγέλεηα.

Οη πιάθεο ησλ πεηξσκάησλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηηο εζσηεξηθέο επελδχζεηο, έρνπλ ηε κηα
επηθάλεηα ιεηαζκέλε θαη ζηηιβσκέλε θαη ηελ άιιε αθαηέξγαζηε κε επηκήθεηο απιαθψζεηο πνπ
δηεπθνιχλνπλ ηε ζπγθφιιεζε θαη ηε ζπγθξάηεζε ηεο πάλσ ζηελ επελδπφκελε επηθάλεηα.

Οη αξκνί κεηαμχ ησλ πιαθψλ είλαη ζπλήζσο θιεηζηνί, γεγνλφο πνπ πξνυπνζέηεη πξνζεθηηθφ
έιεγρν ησλ πιαθψλ ζε φηη αθνξά ηηο δηαζηάζεηο, ηελ θαζεηφηεηα ησλ παξαθείκελσλ πιεπξψλ θαη
ηελ επηπεδφηεηα ησλ επηθαλεηψλ. ΢ηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο νη αξκνί είλαη ζπλερφκελνη θαη
θαηά ηελ νξηδφληηα θαη θαηά ηελ θαηαθφξπθε έλλνηα. ΋ηαλ φιεο νη πιάθεο έρνπλ νκνηφκνξθα
λεξά, κπνξνχλ λα ζπλδπαζηνχλ κε θαλνληθή ζπκκεηξία, κε απνηέιεζκα ε επηθάλεηα λα είλαη
νκνηφκνξθε ρσξίο ζπγθεθξηκέλν κνηίβν. ΋ηαλ φκσο ηα κάξκαξα έρνπλ έληνλεο θιεβψζεηο,
κπνξνχλ λα δεκηνπξγεζνχλ πεξίηερλα ζρέδηα ζηελ επηθάλεηα ηνπ ηνίρνπ φπσο ξνκβνεηδή ή άιια
ζπκκεηξηθά ζρήκαηα. Δπίζεο, ζαπκάζηεο ζπλζέζεηο κπνξνχλ λα επηηεπρζνχλ κε πιάθεο
δηαθνξεηηθψλ δηαζηάζεσλ ή θαη κε κηθξά θνκκάηηα καξκάξνπ. Οη πιάθεο καξκάξνπ πνπ
ρξεζηκνπνηνχληαη ζε εζσηεξηθέο επελδχζεηο, έρνπλ ζπλήζσο πάρνο απφ 6 ρηιηνζηά έσο 2
εθαηνζηά.

Ζ δηαθφζκεζε ησλ εζσηεξηθψλ ρψξσλ κηαο θαηαζθεπήο δελ ηειεηψλεη κφλν κε ηηο επελδχζεηο
ησλ επηθαλεηψλ. Πεξηιακβάλεη θαη θάζε ζηνηρείν πνπ κπνξεί λα πξνζηεζεί ζην ζσξφ θαη λα
βειηηψζεη ην αηζζεηηθφ απνηέιεζκα. Σν κάξκαξν θαη ζηελ πεξίπησζε απηή, είηε ζαλ έπηπιν, είηε
ζαλ απιφο πάγθνο, είηε ζαλ δηαθνζκεηηθφ αληηθείκελν, αλ ρξεζηκνπνηεζεί ζσζηά κπνξεί λα
πξνζθέξεη ζαπκάζηεο ιχζεηο θαη λα αιιάμεη ηελ φςε ελφο ρψξνπ. Σα πνιχ φκνξθα ρξψκαηα ηνπ
πιηθνχ κπνξνχλ λα δεκηνπξγήζνπλ κηα δεζηή αηκφζθαηξα.
113
 Έηζη ε ρξεζηκνπνίεζε ηνπ καξκάξνπ θαη ηεο πέηξαο ζηε δηαθφζκεζε ελφο ρψξνπ είλαη κηα
επηινγή πνπ κπνξεί λα δψζεη ζαπκάζην απνηέιεζκα, αξθεί λα πξνζερηεί ε αλαινγία ησλ
ρξσκάησλ ζην ρψξν. Ζ επηινγή ησλ ρξσκάησλ θαη ν ζπλδπαζκφο ηνπο είλαη θαηαξρήλ ζέκα
θαληαζίαο θαη επαηζζεζίαο, αλ θαη ππάξρνπλ νξηζκέλνη θαλφλεο:

 ΢ε ρψξνπο κηθξψλ δηαζηάζεσλ κε κέηξην ή ιίγν θσηηζκφ, επηιέγνληαη θσηεηλά ρξψκαηα

ζε απαινχο ηφλνπο.
 ΢ε κεγάινπο ρψξνπο κε άπιεην θπζηθφ θσηηζκφ, κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ
ζθνπξφρξσκα πιηθά

Δπίζεο θαζνξηζηηθφ ξφιν ζην ηειηθφ απνηέιεζκα παίδεη ε αλαινγία ελφο ρξψκαηνο ζε ζρέζε
κε θάπνην άιιν ζηνλ ίδην ρψξν. Μεξηθά ρξψκαηα πξέπεη λα θπξηαξρνχλ, ελψ θάπνηα άιια ζε
κηθξφηεξεο πνζφηεηεο, πξνζειθχνπλ ηελ πξνζνρή ζε ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρέο. Σα αλνηρηά
ρξψκαηα θαη ηα νπδέηεξα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ άλεηα ζε κεγάιεο αλαινγίεο, ελψ ηα πην
έληνλα ζα αλαδεηρηνχλ θαιχηεξα ζε κηθξέο πνζφηεηεο, παίδνληαο ην ξφιν «πηλειηψλ».

Με ηα κάξκαξα, ηνλ ηξαβεξηίλε, ην ζρηζηφιηζν, ηνπο γξαλίηεο, κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί

πνιχ ρξψκα ζε νπνηνδήπνηε ρψξν, δεκηνπξγψληαο έλα πην επράξηζην θαη εληππσζηαθφ
πεξηβάιινλ. Ηδηαίηεξα ζηελ πεξίπησζε ησλ θαηνηθηψλ, φπνπ νη πεξηζζφηεξνη ελδηαθέξνληαη γηα
θαηαζθεπέο πςειήο πνηφηεηαο, ηα δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα βξίζθνπλ ζήκεξα επξχηαηε
εθαξκνγή. Κη απηφ γηαηί ην ζπίηη αληηκεησπίδεηαη ζαλ έλαο ρψξνο κέζα ζηνλ νπνίν ηα άηνκα
έρνπλ ηελ αλάγθε λα αηζζαλζνχλ αζθάιεηα θαη ζαιπσξή, πνπ δελ κπνξνχλ λα βξνπλ ζηνλ
εμσηεξηθφ θνηλσληθφ πεξίγπξν. Ζ αλάγθε απηή αληαλαθιά ζηελ επηινγή ησλ πιηθψλ επέλδπζεο
θαη δηαθφζκεζεο, πνπ δεκηνπξγνχλ ζην εζσηεξηθφ ηνπ ζπηηηνχ, έλα πεξηβάιινλ δεζηφ, πνπ
εκπλέεη αηζζήκαηα αζθάιεηαο, θηιίαο θαη αγάπεο

Τπάξρεη ην ηδάθη κε ηα μχια, ηα θπηά εζσηεξηθνχ ρψξνπ, νη επελδχζεηο απφ μχιν ή πέηξα, πνπ
φια καδί ζπλζέηνπλ έλα πην δεζηφ θαη θηιηθφ πεξηβάιινλ. Απφ ηελ άιιε κεξηά, έλα ζπίηη θαιήο
θαηαζθεπήο γίλεηαη ν ρψξνο φπνπ ν άλζξσπνο απνθαζίδεη λα δήζεη φιε ηνπ ηε δσή. Γηα απηφ θαη
ε επηινγή ησλ νηθνδνκηθψλ πιηθψλ θαη ησλ πιηθψλ εζσηεξηθήο δηαθφζκεζεο γίλεηαη πιένλ θαη κε
θξηηήξην ηελ αλζεθηηθφηεηα θαη ηε δηάξθεηα ηνπο κέζα ζην ρξφλν.

Αλ ζε φια ηα παξαπάλσ πξνζζέζεη θαλείο θαη ην γεγνλφο φηη ν ζχγρξνλνο άλζξσπνο

ρξεζηκνπνηεί ην πεξηβάιινλ ηεο θαηνηθίαο ηνπ ζαλ κέζν πξνζσπηθήο πξνβνιήο, απηνβεβαίσζεο
θαη θαηαμίσζεο κέζα ζην θνηλσληθφ πεξηβάιινλ, είλαη θπζηθφ λα αλαδεηά θπζηθά αλζεθηηθά
πιηθά, πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ θάπνηα πξσηνηππία θαη ηδηαηηεξφηεηα, πιηθά δειαδή ζαλ ην
κάξκαξν θαη ηηο άιιεο δηαθνζκεηηθέο πέηξεο.

Μεξηθέο απφ ηηο θπξηφηεξεο εθαξκνγέο ηνπ καξκάξνπ ζηελ εζσηεξηθή δηαθφζκεζε ηεο
ζχγρξνλεο θαηνηθίαο είλαη νη εμήο:

114
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

5.1.5.1. Έπηπιν

Δηθόλα 26: Σξαπέδη απφ κάξκαξν

Οη ζρεδηαζηέο θαη θαηαζθεπαζηέο επίπισλ μαλαγπξίδνπλ ζην κάξκαξν θαη ζηελ πέηξα κε λέεο
ηδέεο θαη πξσηνπνξηαθή δηάζεζε, παξνπζηάδνληαο έπηπια απφ πέηξα κε κνληέξλα γξακκή, λέεο
θφξκεο θαη ζρήκαηα, κε δσεξά θαη έληνλα ρξψκαηα πνπ κπνξνχλ λα πξνζθέξνπλ εμαηξεηηθέο
δηαθνζκεηηθέο ιχζεηο ζην ζχγρξνλν ζπίηη. ΢ηνλ ηνκέα απηφ πξσηνπνξνχλ νη Ηηαινί ζρεδηαζηέο,
ρσξίο απηφ λα ζεκαίλεη φηη δελ ππάξρνπλ θαη ζαπκάζηα ειιεληθά ζρέδηα επίπισλ απφ πέηξα.
Πνιινί δεκηνπξγνί έρνπλ απειεπζεξσζεί απφ ηα θιαζζηθά πξφηππα θαη πξνζθέξνπλ ζηα έπηπια
απφ πέηξα πεξηζζφηεξε ιεηηνπξγηθφηεηα θαη κηα κνληέξλα θαη αζπλήζηζηε γξακκή.

΢ε πνιιέο πεξηπηψζεηο ην κάξκαξν ζπλδπάδεηαη κε άιια πιηθά, φπσο είλαη ην γπαιί, ην

κέηαιιν, ην μχιν. ΢ε άιιεο πεξηπηψζεηο ππάξρεη έληνλε ε επαηζζεζία γηα νηηδήπνηε ην παιηφ κε
απνηέιεζκα λα αλαβηψλνπλ κνξθέο ηνπ παξειζφληνο απφ πέηξηλα αξραία ξσκατθά ηξαπέδηα κε
θεληξηθφ πφδη – ζηήξηγκα, κέρξη ηηο θνλζφιεο ηνπ Λνπδνβίθνπ ηνπ 16 νπ. Δπίζεο πνιινχο
ζαπκαζηέο έρνπλ ηα παιηά ηξαπεδάθηα θαθελείνπ κε ηελ καξκάξηλε πιάθα θαη ηα κεηαιιηθά
πφδηα, φκνηα κε ηηο παιηέο κνξθέο αιιά πξνζαξκνζκέλα ζηηο αξρέο ηνπ ζχγρξνλνπ ζρεδηαζκνχ.

Αθφκα είλαη ηεο κφδαο, ε ελζσκάησζε θνκκαηηψλ απφ παιηά αληηθείκελα θαζεκεξηλήο
ρξήζεο ζε ζχγρξνλα έπηπια, φπσο γηα παξάδεηγκα ηα κεηαιιηθά καχξα πφδηα κηαο παιηάο
ξαπηνκεραλήο, πνπ κπνξνχλ ζε ζπλδπαζκφ κε κηα ιεπθή πιάθα καξκάξνπ λα δψζνπλ έλα
αμηνπξφζεθην ζχλνιν.
115
5.1.5.2. Σδάθη

Δηθόλα 27: Σδάθη απφ κάξκαξν

Ζ πέηξα θαη ην κάξκαξν παξακέλνπλ ηα βαζηθά πιηθά δηαθφζκεζεο γηα ην ηδάθη θαη
εμππεξεηνχλ θαηά ηνλ θαιχηεξν ηξφπν ηηο αηζζεηηθέο θαη δηαθνζκεηηθέο αλάγθεο ηνπ ρξήζηε.
Λεπθά θαη ρξσκαηηζηά κάξκαξα, ηξαβεξηίλεο, πσξφιηζνο, γξαλίηεο ή φλπραο, είλαη πιηθά πνπ
ρξεζηκνπνηνχληαη πεξηζζφηεξν θαη κπνξνχλ λα δψζνπλ εληππσζηαθέο θαηαζθεπέο, πνπ
ζπλδπάδνληαη ζαπκάζηα κε ηελ ππφινηπε δηαθφζκεζε ηνπ ρψξνπ.

Ζ δηαθφζκεζε ηνπ ηδαθηνχ κε πέηξα ρξνλνινγείηαη απφ ηελ επνρή ηεο Αλαγέλλεζεο, φηαλ ην
ηδάθη γλψξηζε ηνλ ζξίακβν ηνπ κε δνπιεπκέλεο ηηο ιεπηνκέξεηεο ηνπ, απνηειψληαο πξαγκαηηθά
αλάγιπθν ή νιφγιπθν θνκςνηέρλεκα. Γηάζεκνη γιχπηεο θαη αξρηηέθηνλεο έρνπλ δηαπξέςεη ζαλ
ζρεδηαζηέο θαη θαηαζθεπαζηέο ηδαθηψλ, ρξεζηκνπνηψληαο ηελ πέηξα γηα ηηο δεκηνπξγίεο ηνπο.
΢ήκεξα, εθηφο απφ ηηο βαξηέο πνιπηειείο θαηαζθεπέο, ππάξρνπλ θαη πην απιά πέηξηλα ηδάθηα κε
ιίγα θαη δηαθξηηηθά δηαθνζκεηηθά ζηνηρεία.

΢ηελ αγνξά κπνξεί λα βξεη θαλείο κηα ηεξάζηηα πνηθηιία ηδαθηψλ, πνπ κπνξνχλ λα δψζνπλ
εμαηξεηηθέο ιχζεηο ζε φζνπο αζρνινχληαη κε ηε δηαθφζκεζε εζσηεξηθψλ ρψξσλ. Ζ άλνδνο ηνπ
βηνηηθνχ επηπέδνπ, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο ζηελ θαηεξγαζία ηεο πέηξαο
έθαλαλ ην πέηξηλν ηδάθη πξνζηηφ ζε πεξηζζφηεξν θφζκν, αλαδεηθλχνληαο ην θαη πάιη ζαλ
έκβιεκα ηνπ ζπηηηνχ, έλα ζπκβνιηζκφ πνπ δηαηεξείηαη αλαιινίσηνο απφ ηελ αξραηφηεηα.
116
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

5.1.5.3. Καιιηηερλήκαηα από Πέηξα

Δηθόλα 28: Σέκπιν εθθιεζίαο απφ ιεπθφ κάξκαξν

΢ηελ θαηεγνξία ησλ θαιιηηερλεκάησλ απφ κάξκαξν θαη πέηξα πεξηιακβάλεηαη εθηφο απφ ηα
έπηπια θαη ηα ηδάθηα, κεγάιε πνηθηιία δηαθνζκεηηθψλ κηθξναληηθεηκέλσλ, θαζψο θαη
αληηθεηκέλσλ δηακφξθσζεο εμσηεξηθψλ ρψξσλ, φπσο γηα παξάδεηγκα πέηξηλεο θξήλεο θαη έλζεηα
ζηνηρεία γηα ιηζνδνκέο ή δαπεδνζηξψζεηο. Ζ πέηξα θαη ηδηαηηέξα ην κάξκαξν, είλαη ηδαληθά πιηθά
γηα ηε δεκηνπξγία αληηθεηκέλσλ ρξήζηκσλ θαη ιεηηνπξγηθψλ κε πςειή αηζζεηηθή αμία.

Βηβιηνζηάηεο, δηαθνζκεηηθνί θαζξέθηεο, ραξηνζήθεο, δηαθνζκεηηθέο αλάγιπθεο πιάθεο είλαη

κεξηθά κφλν απφ ηα αληηθείκελα πνπ κπνξνχλ λα γίλνπλ κε πέηξα, απνδεηθλχνληαο ηηο
απεξηφξηζηεο δπλαηφηεηεο πνπ παξνπζηάδεη απηφ ην πιηθφ. Απφ ηελ άιιε κεξηά, νη θξήλεο απφ
θπζηθή πέηξα, θαηαζθεπαζκέλεο ζπλήζσο απφ κάξκαξν ιεπθφ πνπ ηαηξηάδεη κε ηελ θξπζηάιιηλε
αίζζεζε ηνπ λεξνχ πνπ ηξέρεη, ηα έλζεηα δηαθνζκεηηθά ζηνηρεία κε παξαδνζηαθέο επηξξνέο θαη
άιια δηαθνζκεηηθά ζηνηρεία απφ πέηξα, κπνξνχλ λα πξνθέξνπλ εληππσζηαθά απνηειέζκαηα.

117
 ΢ήκεξα, ζηελ αγνξά, ππάξρεη κηα ηεξάζηηα πνηθηιία θαιιηηερλεκάησλ απφ κάξκαξν θαη
πέηξα, θαζψο πνιιέο επηρεηξήζεηο καξκάξνπ απνθάζηζαλ λα δξαζηεξηνπνηεζνχλ ζηνλ ηνκέα
απηφ, ζε αξθεηέο πεξηπηψζεηο κε ηε ζπλεξγαζία αξρηηεθηφλσλ, θαιιηηερλψλ θαη ζρεδηαζηψλ. Δδψ
πξέπεη λα αλαθέξνπκε επίζεο θαη ηα παλέκνξθα ηέκπια πνπ θνζκνχλ ηηο εθθιεζηέο, πνπ
αλαδεηθλχνπλ ηελ ηέρλε ηνπ δεκηνπξγνχ ηνπο. Έηζη ε εθεπξεηηθφηεηα ηνπ κειεηεηή θαη ε
επηδεμηφηεηα ηνπ ηερλίηε, ν ζπλδπαζκφο ηεο γλψζεο κε ηελ πείξα, πξνζθέξνπλ ηψξα αληηθείκελα
πςειήο αηζζεηηθήο αμίαο, απφιπηα ιεηηνπξγηθά θαη ζε πξνζηηέο ηηκέο, πνπ κπνξνχλ λα
ηθαλνπνηήζνπλ θάζε γνχζην.

5.1.5.4. Λνπηξό

Δηθόλα 29: Λνπηξφ επελδπκέλν κε κάξκαξν

Υηιηάδεο ρξφληα πξηλ ηα ινπηξά ησλ Ρσκαίσλ θαη ησλ αξραίσλ Διιήλσλ ήηαλ ρψξνη
πνιπηειείο. ΢ήκεξα μαλαγπξίδνπκε θαη πάιη ζε εθείλε ηελ παιηά αληίιεςε πνπ ήζειε ην κπάλην
έλα ρψξν πνιπηειή θαη φρη έλα άβνιν θαη θξχν δσκάηην. Έηζη ε αγνξά θαηαθιχδεηαη απφ κηα
κεγάιε πνηθηιία πιηθψλ γηα ηα κπάληα φπσο θεξακηθά πιαθάθηα θαη είδε πγηεηλήο, αμεζνπάξ πνιχ
φκνξθα, ζαπκάζηα δηαθνζκεηηθά ζηνηρεία.

Αλάκεζα ζηα πιηθά, ην κάξκαξν, ζε κεγάιεο πιάθεο ή ιεπηά πιαθίδηα δηαζηάζεσλ 15x30, 15x15,
30x30 cm θαη πάρνπο 1cm, θαηέρεη κηα μερσξηζηή ζέζε γηα ηελ θάιπςε ησλ επηθαλεηψλ.
118
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Με ηελ πνηθηιία ησλ ρξσκάησλ θαη ηελ κεγάιε αληνρή ηνπ είλαη ηδαληθφ πιηθφ γηα λα
δεκηνπξγεζεί έλα κπάλην επράξηζην θαη ραξνχκελν.

Σν κάξκαξν φκσο δελ είλαη κφλν πιάθεο γηα ην δάπεδν θαη ηνπο ηνίρνπο ηνπ κπάληνπ. Δίλαη
θαη ην ζαπκάζην πιηθφ γηα έλαλ εληππσζηαθφ ληπηήξα, γηα πάγθνπο, ξάθηα, ιαβνκάλα, θ.α. Σν
λεξφ, ε πγξαζία θαη νη κεηαβνιέο ηεο ζεξκνθξαζίαο πνπ ραξαθηεξίδνπλ ηηο ζπλζήθεο ζην ρψξν
ηνπ κπάληνπ, απαηηνχλ πξνζεθηηθή επηινγή ησλ πιηθψλ. Σν κάξκαξν, ζαλ θπζηθφ πιηθφ,
ζπκπεξηθέξεηαη άξηζηα ζε απηέο ηηο ζπλζήθεο, γηα απηφ θαη δηθαηνινγεκέλα ζεσξείηαη ην
θαιχηεξν πιηθφ γηα απηφ ην ρψξν. Ζ επηινγή ινηπφλ ησλ πιηθψλ γηα ηε δηαθφζκεζε ηνπ κπάληνπ
αξρίδεη ζπλήζσο, θαη ηειεηψλεη κε ην κάξκαξν. Σα ηειεπηαίνπ ηχπνπ ζχγρξνλα κεραλήκαηα
ηφξλεπζεο θαη καδηθήο παξαγσγήο καξκάξηλσλ πάγθσλ, ληπηήξσλ θαη άιισλ δηαθνζκεηηθψλ
ζηνηρείσλ γηα ην κπάλην δηεπθνιχλνπλ απηή ηελ επηινγή.

5.1.6. Φεθηδσηά
Σν ςεθηδσηφ ήηαλ, είλαη θαη ζα είλαη ε «δσγξαθηθή απφ πέηξα». Ζ έκπλεπζε απηήο ηεο
εηθαζηηθήο ηερλνηξνπίαο πξνήξζε απφ ηελ αλζξψπηλε επηζπκία γηα αησληφηεηα, γηα απηφ θαη ην
ςεθηδσηφ είλαη έξγν ηέρλεο κε δηάξθεηα ζην ρξφλν θαη έρεη θαζηεξσζεί σο κηα αμηνπξφζεθηε
επγελήο θαιιηηερληθή έθθξαζε, πνπ ζίγνπξα δελ πξννξίδεηαη γηα εθήκεξεο θαηαζθεπέο. Σν
αλαλεσκέλν θαη φιν θαη κεγαιχηεξν ελδηαθέξνλ γηα απηφλ ηνλ ηχπν ηεο απεηθνληζηηθήο ηέρλεο,
πνπ μεθηλά απφ ηελ αλάγθε αηζζεηηθήο αλαβάζκηζεο επηθαλεηψλ επελδπκέλσλ κε πνηθίια πιηθά,
φπσο κάξκαξν, γξαλίηε, θεξακηθά πιαθάθηα, γπαιί, θ.α., πξνθάιεζε ηελ ψζεζε γηα επηλφεζε
λέσλ ηερληθψλ δεκηνπξγίαο ςεθηδσηψλ. Οη ηχπνη ςεθηδσηψλ, πνπ δηαθνξνπνηνχληαη, αλάινγα κε
ηε δηαδηθαζία δεκηνπξγίαο ηνπο, κπνξνχλ λα ηαμηλνκεζνχλ σο εμήο:

 Κιαζζηθά θαιιηηερληθά ρεηξνπνίεηα ςεθηδσηά,

 Ζκη-βηνκεραληθά ςεθηδσηά
 Βηνκεραληθά ςεθηδσηά

5.1.6.1. Καιιηηερληθά Υεηξνπνίεηα Φεθηδσηά

Τιηθά θαη πξνεηνηκαζία

Σα θιαζζηθά πιηθά γηα ηελ παξαγσγή ησλ ρεηξνπνίεησλ θαιιηηερληθψλ ςεθηδσηψλ είλαη ην
ρξσκαηηζηφ γπαιί, ην ζκάιην, ην κάξκαξν, ε πέηξα θαη ην θεξακηθφ. Ζ πξνεηνηκαζία ησλ
ςεθίδσλ απφ ηα παξαπάλσ πιηθά γίλεηαη κε ηνλ παξαδνζηαθφ ηξφπν, δειαδή είηε κε ζπάζηκν ησλ
πιηθψλ κε ρεηξνεξγαιεία, είηε κε θαηάιιειν θνπηηθφ εξγαιείν.

119
Μηα κηθξή εμέιημε ζε φηη αθνξά ηελ πξνεηνηκαζία ησλ ςεθίδσλ είλαη ε ρξήζε κεραληθψλ
θνπηηθψλ εξγαιείσλ γηα παξαγσγή ςεθίδσλ απφ ιεπηέο ισξίδεο κάξκαξνπ, θαηάιιεισλ
δηαζηάζεσλ, πνπ πξνέξρνληαη απφ ηελ θνπή πιαθψλ. ΢ηελ πεξίπησζε απηή δεκηνπξγείηαη έλα
εκη-ρεηξνπνίεην θαιιηηερληθφ ςεθηδσηφ, φπνπ νη ςεθίδεο κε ηηο «θνκκέλεο» πιεπξέο
αλαθαηεχνληαη, θαηά ηε ζχλζεζε, κε εθείλεο πνπ έρνπλ πιεπξέο, πνπ έρνπλ δεκηνπξγεζεί κε
ζπάζηκν ηνπ πιηθνχ.

Ζ ρξήζε κεραλεκάησλ κε αδακαληνθφξν ζχξκα γηα ηελ θνπή ςεθίδσλ, πνπ πξννξίδνληαη γηα
ςεθηδσηά έλζεζεο ζε πιάθεο καξκάξνπ ή θεξακηθέο, δεκηνχξγεζε ηηο πξνυπνζέζεηο γηα κηα λέα
εμέιημε: ηελ θνπή θνκκαηηψλ κηθξψλ δηαζηάζεσλ κε θακπχια πεξηγξάκκαηα, ηα νπνία
ιακβάλνληαη απφ πιάθεο ή «ξεηάιηα» επάλσ ζηα νπνία ζρεδηάδεηαη πξνεγνπκέλσο ην επηζπκεηφ
γηα ηε ζχλζεζε ηειηθφ ηνπο πξνθίι.

΢ύλζεζε θαη επηθόιιεζε

Καηά ηελ παξάδνζε, ηα θαιιηηερληθά ρεηξνπνίεηα ςεθηδσηά δεκηνπξγνχληαη πάληνηε

επηηφπνπ, ζηελ ηειηθή ηνπο ζέζε. Χζηφζν, ζήκεξα, επηθξαηεί ε δεκηνπξγία
πξνθαηαζθεπαζκέλσλ ςεθηδσηψλ ζην εξγαζηήξην, ηα νπνία ζηε ζπλέρεηα ζπληαηξηάδνληαη
θαηάιιεια ζην εξγνηάμην. Αλάινγα κε ηηο ηερληθέο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη θαη κε ην επηζπκεηφ
ηειηθφ απνηέιεζκα, ε ζχλζεζε κπνξεί λα πξαγκαηνπνηείηαη, είηε κε ην ζέκα ηεο ζχλζεζεο
εκθαλέο, είηε αλεζηξακκέλν. Σν ηειηθφ ζηνθάξηζκα ηνπ έξγνπ, γεληθά, γίλεηαη ζην εξγνηάμην.

5.1.6.2. Ζκη-βηνκεραληθά Φεθηδσηά

Πξφθεηηαη γηα ζπλζέζεηο πνπ μερσξίδνπλ γηα ηα αηζζεηηθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά θαη φρη γηα
ηελ θαιιηηερληθή ηνπο αμία. Ζ δεκηνπξγία ηέηνησλ ςεθηδσηψλ ραξαθηεξίδεηαη απφ επηκέξνπο
θάζεηο πνπ γίλνληαη ρεηξνλαθηηθά, είηε γηαηί ηα έξγα δεκηνπξγνχληαη ζε πεξηνξηζκέλε πνζφηεηα,
είηε γηαηί νη ζπλζέζεηο δελ είλαη επαλαιήςηκεο. Σέηνηα ςεθηδσηά είλαη θπξίσο:

 ΢πλζέζεηο κε ζέκαηα απιά, κε ςεθίδεο ηεηξάγσλεο ή ηξηγσληθήο δηαηνκήο

 ΢πλζέζεηο πνπ πεξηιακβάλνπλ δηαθνξά γεσκεηξηθά κνηίβα, φπσο καίαλδξν, θάζεο,

ξφδαθεο, θ.α. ηα νπνία δεκηνπξγνχληαη κε ςεθίδεο θαλνληθψλ γεσκεηξηθψλ ζρεκάησλ, φπσο
ηεηξάγσλν, ηξίγσλν ηξαπέδην, εμάγσλν, παξαιιειφγξακκν, ξφκβνο, θ.α., θαη πνηθίισλ
δηαζηάζεσλ

 ΢πλζέζεηο πνπ πεξηιακβάλνπλ δηαθνξά γεσκεηξηθά κνηίβα, ηα νπνία δεκηνπξγνχληαη κε

ηελ ηερληθή ηεο έλζεζεο

120
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Γεκηνπξγία ησλ ςεθίδσλ

Ζ δεκηνπξγία ςεθίδσλ απφ δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα γίλεηαη θπξίσο κε:

 Κνπή ηνπ πιηθνχ κε κεραλέο πνπ θέξνπλ ζπλήζσο πνιιαπινχο αδακαληνθφξνπο

δίζθνπο, κε ηηο νπνίεο ε παξαγσγή δηαζηάζεσλ 1x1cm θηάλεη κέρξη θαη 1500 – 2000 ηεκάρηα αλά
ιεπηφ

 Κνπή ηνπ πιηθνχ ζε κεραλήκαηα πδξνθνπήο γηα παξαγσγή ζε ζεηξά ή ζε πεξηνξηζκέλε

πνζφηεηα, θνκκαηηψλ κε ζρήκαηα θαη δηαζηάζεηο πνπ πνηθίινπλ, ηα νπνία ζηε ζπλέρεηα
ζπλδπάδνληαη κεηαμχ ηνπο γηα ηε δεκηνπξγία δηαθφξσλ γεσκεηξηθψλ κνηίβσλ ή γηα λα
ηνπνζεηεζνχλ θαηεπζείαλ ζην εξγνηάμην φηαλ πξφθεηηαη γηα κεγάια θνκκάηηα.

 Σεκαρηζκφ ηνπ πιηθνχ γηα παξαγσγή ςεθίδσλ αθαλφληζηνπ ζρήκαηνο θαη πιαθνεηδνχο
κνξθήο, νη νπνίεο ρξεζηκνπνηνχληαη ζε ζπλζέζεηο ηχπνπ κηθξφ-palladiana (ραξαθηεξηζηηθφο
ηχπνο ςεθηδσηνχ – κσζατθνχ

Δηθόλα 30: Μσζατθφ ηχπνπ palladiana

Μεηά ηελ δηαδηθαζία θνπήο, νη ςεθίδεο κπνξνχλ λα θαηεξγαζηνχλ, ψζηε ε επηθάλεηα ηνπο λα
απνθηήζεη ην επηζπκεηφ θηλίξηζκα. Ζ θαηεξγαζία απηή κπνξεί λα γίλεη είηε ζε εηδηθέο κεραλέο κε
δνλνπκέλε ρνάλε είηε ζε πεξηζηξεθφκελα ηχκπαλα.

121
 ΢ύλζεζε θαη ζπγθόιιεζε

Ζ ζχλζεζε ησλ δηαθφξσλ ζρεδίσλ, γεσκεηξηθψλ ή κε, πξαγκαηνπνηείηαη κελ ζρεδφλ πάληα κε
ην ρέξη, άιια κε ηε βνήζεηα εηδηθψλ θαινππηψλ (θφξκεο ή κάζθεο), κέζα ζηα νπνία
ηνπνζεηνχληαη θαηάιιεια νη ςεθίδεο πνπ ζπλζέηνπλ ην ζρέδην. Μεηά ηε ζχλζεζε, αθνινπζεί ε
θάζε ηεο ζπγθνιιήζεσο ησλ ςεθίδσλ, είηε επάλσ ζε ράξηηλν δίρηπ απφ θαηάιιειν ραξηί, είηε
επάλσ ζε δίρηπ απφ ίλεο γπαιηνχ κε ηε βνήζεηα εκη-απηφκαησλ κεραλψλ.

5.1.6.3. Βηνκεραληθά Φεθηδσηά

Χο βηνκεραληθά ςεθηδσηά ραξαθηεξίδνληαη νη ηππνπνηεκέλεο σο πξνο ηηο δηαζηάζεηο ηνπο θαη

ην κνηίβν ηνπο ζπλζέζεηο, επάλσ ζε δίρηπ, πνπ δεκηνπξγνχληαη απφ κνλφρξσκεο θαη πνιχρξσκεο
ςεθίδεο δηαθφξσλ απνρξψζεσλ, πνηθίισλ ζρεκάησλ θαη δηαζηάζεσλ απφ 1x1 cm κέρξη θαη 7x7
cm. ΢πλήζσο νη ζπλζέζεηο απηέο παξάγνληαη ζε ζηνηρεία (πάλει) ηεηξαγσληθνχ ζρήκαηνο (π.ρ.
πιαθάθηα απφ ςεθίδεο επάλσ ζε δίρηπ, δηαζηάζεσλ 30,5x30,5 cm, άιια θαη κεγαιχηεξσλ, κέρξη
60x60 cm, θαη ρξεζηκνπνηνχληαη γηα δαπεδφζηξσζε ή επελδχζεηο ηνίρσλ. Οξηζκέλεο θνξέο ηα
πάλει απηά κπνξνχλ θαηά ηελ ηνπνζέηεζε ζηελ ηειηθή ηνπο ζέζε λα ζπλδπάδνληαη θαη κε
ζπλζέζεηο ρεηξνπνίεησλ θαιιηηερληθψλ ή εκη-βηνκεραληψλ ςεθηδσηψλ.

Γεκηνπξγία ησλ ςεθίδσλ

Ζ θνπή ησλ ςεθίδσλ πξαγκαηνπνηείηαη κε δηάθνξεο ηερληθέο, αλάινγα κε ηα πιηθά πνπ

ρξεζηκνπνηνχληαη. Οη ςεθίδεο απφ κάξκαξν θαη πέηξα, δηαζηάζεσλ κέρξη 7x7 cm, παξάγνληαη
απνθιεηζηηθά κε θνπή απφ πιάθεο ζε θφθηεο κε πνιιαπινχο δίζθνπο ή ζε κεραλέο πδξνθνπήο κε
κηα ή δπν θεθαιέο.

΢ύλζεζε θαη ζπγθόιιεζε

Ζ ζχλζεζε ησλ ςεθίδσλ πξαγκαηνπνηείηαη κε απηφκαηεο γξακκέο παξαγσγήο, δπλακηθφηεηαο

κέρξη θαη 180 m2 αλά 8σξν, πνπ πεξηιακβάλνπλ κεραλήκαηα κε δηαθνξεηηθέο ιεηηνπξγηέο, φπσο
δηαηάμεηο γηα αλάκεημε ησλ ςεθίδσλ, κεραλέο αλαγλψξηζεο ησλ «ρξήζηκσλ» επηθαλεηψλ ησλ
ςεθίδσλ, κεραλέο ζχλζεζεο κε δνλνχκελε ηξάπεδα θαη κεραλέο ζπγθφιιεζεο.

Ζ αλάκεημε ησλ ςεθίδσλ είλαη απαξαίηεηε, φηαλ απηέο είλαη ηνπ ίδηνπ ρξψκαηνο, αιιά κε
δηαθνξεηηθέο απνρξψζεηο, ή ζε πεξηπηψζεηο πνπ ππάξρνπλ ςεθίδεο κε δηαθνξηθά ρξψκαηα θαη
αλακεηγλχνληαη ζχκθσλα κε πξνθαζνξηζκέλεο αλαινγίεο ή αλάινγα κε ην ρξψκα ηνπο. Ζ
αλάκεημε ή "δηαζπνξά" ησλ ηφλσλ θαη ησλ ρξσκάησλ πξαγκαηνπνηείηαη κε δηάθνξνπο ηξφπνπο,
αλάινγα κε ηηο δηαζηάζεηο ησλ ςεθίδσλ. Γηα ςεθίδεο κέρξη 4x4 cm ε αλάκεημε, γεληθά,
πξαγκαηνπνηείηαη ζε ζσξφ ή ζηε ρνάλε θφξησζεο ηεο κνλάδαο ζχλζεζεο.

122
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Γηα κεγαιχηεξα κεγέζε ςεθίδσλ ζπλίζηαηαη ε αλάκημε λα γίλεηαη ζε εηδηθή δηάηαμε ηεο
εγθαηάζηαζεο, πξηλ απφ ηε κνλάδα ζχλζεζεο, φπνπ νη ςεθίδεο δηαηάζζνληαη θαηά επάιιεια
ζηξψκαηα, έηζη ψζηε λα πεξηιακβάλνληαη θαηά «ζηνίβεο» ζηα δνλνχκελα πιαηφ ζχλζεζεο θαη λα
ηαθηνπνηνχληαη ζε επίπεδεο ζεηξέο.

Οη ςεθίδεο πνπ κεηαθηλνχληαη καδηθά θαη φρη κε θάπνηα ζπγθεθξηκέλε ζεηξά ρξεηάδνληαη
γεληθά κηα αλαδηάηαμε γηα ην ζσζηφ πξνζαλαηνιηζκφ ηεο εκθαλνχο πιεπξάο ηνπο. Ζ θάζε απηή
πξαγκαηνπνηείηαη ζε θαηάιιειε ζέζε ηεο γξακκήο παξαγσγήο, φπνπ ε εκθαλήο πιεπξά
αλαγλσξίδεηαη κε κεραληθέο δηαηάμεηο, πνπ ιεηηνπξγνχλ κε ηε βαξχηεηα ή κε νπηηθέο δηαηάμεηο ή
κε ζπλδπαζκφ ησλ δπν πξνεγνπκέλσλ.

Μεηά ηελ αλαγλψξηζε ησλ ςεθίδσλ θαη ηε ζσζηή ηνπνζέηεζε ηεο εκθαλνχο πιεπξάο ηνπο, νη
ςεθίδεο εηζέξρνληαη απηφκαηα ζηα εηδηθά πιαηφ (θαινχπηα) ζχλζεζεο, ηα νπνία θαη θαζνξίδνπλ
ηνπο αξκνχο κεηαμχ ησλ ςεθίδσλ, ην ηειηθφ ζρήκα θαη ηηο δηαζηάζεηο ησλ παξαγφκελσλ
πξντφλησλ (πάλει), θαζψο θαη ην επηζπκεηφ κνηίβν ζχλζεζεο. ΢ηελ πεξίπησζε ςεθίδσλ δηπιήο
φςεο, δειαδή ςεθίδσλ πνπ έρνπλ δπν πιεπξέο ηνπο παλνκνηφηππεο (π.ρ. ςεθίδεο απφ κάξκαξν
πιαθνεηδνχο κνξθήο, ηεηξαγψλνπ ή αθαλφληζηνπ ζρήκαηνο) κπνξεί λα παξαιεηθηεί ε θάζε ηεο
«αλαγλψξηζεο ηεο νξζήο φςεο» θαη λα πξαγκαηνπνηεζεί ηπραία ζχλζεζε ζε κεραλήκαηα κε
δνλνπκέλε ηξάπεδα πςειήο παξαγσγηθφηεηαο.

Οη ςεθίδεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηε ζχλζεζε ηνπ ηειηθνχ πάλει, ζηε ζπλέρεηα
ζπγθνιινχληαη κεηαμχ ηνπο. Ζ ζπγθφιιεζε κπνξεί λα γίλεη κε δηάθνξνπο ηξφπνπο θαη κε
ρξεζηκνπνίεζε δηάθνξσλ πιηθψλ.

 ΢πγθόιιεζε ςεθίδσλ ζε ραξηί, πνπ ηνπνζεηείηαη ζηελ εκθαλή επηθάλεηα ηνπ

ςεθηδσηνχ. Ζ ηερληθή απηή έρεη εγθαηαιεηθηεί ηειεπηαία, επεηδή απαηηεί κεγάινπο ρξφλνπο γηα
ηελ ηνπνζέηεζε ησλ πάλει

 ΢πγθόιιεζε ησλ ςεθίδσλ ζε δίρηπ από ραξηί, πνπ ηνπνζεηείηαη ζηελ πίζσ πιεπξά ηνπ
ςεθηδσηνχ. Δθαξκφδεηαη ζε ςεθηδσηά πνπ πξννξίδνληαη γηα επελδχζεηο ηνίρσλ θαη
δαπεδνζηξψζεηο εζσηεξηθψλ ρψξσλ, απνθεχγεηαη, φκσο, γηα ηα πάλει πνπ πξννξίδνληαη γηα
εμσηεξηθέο εθαξκνγέο, επεηδή ην ράξηηλν δίρηπ θαηαιακβάλεη κεγάιν ηκήκα ηεο σθέιηκεο
επηθάλεηαο ησλ ςεθίδσλ θαη πεξηνξίδεη ηελ επηθάλεηα επηθάιπςεο κε ηελ θφιια ή ην θνλίακα
ηνπνζέηεζεο. Έμαιινπ ππάξρεη ν θίλδπλνο λα αιινησζεί ην ράξηηλν δίρηπ φηαλ παξακείλεη
εγθισβηζκέλν κέζα ζηελ θφιια ηνπνζέηεζεο

123
  ΢πγθόιιεζε κε δίρηπ από ίλεο γπαιηνύ, πνπ ηνπνζεηείηαη ζηελ πίζσ επηθάλεηα ησλ
ςεθίδσλ. Αλ θαη ην θφζηνο απηήο ηεο ηερληθήο είλαη κεγαιχηεξν, ε ζπγθφιιεζε πάλσ ζε δίρηπ
απφ ίλεο γπαιηνχ έρεη πνιιά πιενλεθηήκαηα, φπσο κεγαιχηεξε αληνρή ζηε θζνξά θαη κηθξφηεξν
πνζνζηφ θάιπςεο ηεο σθέιηκεο επηθάλεηαο ησλ ςεθίδσλ, γεγνλφο πνπ πεξηνξίδεη ηνλ θίλδπλν
απνθφιιεζεο ησλ ςεθίδσλ κεηά ηελ ηνπνζέηεζε.

 ΢πγθόιιεζε ζεκεηαθή κε εηδηθέο θόιιεο. Δίλαη κηα ηερληθή ζπγθφιιεζεο πνπ επηηξέπεη
ηε δεκηνπξγία πξνθαηαζθεπαζκέλσλ πάλει απφ ςεθίδεο, πνπ ζπγθνιινχληαη κεηαμχ ηνπο
ζεκεηαθά κε εηδηθέο θφιιεο, νη νπνίεο έρνπλ σο βάζε πνιπκεξηζκέλν PVC. Ζ ηερληθή απηή
εμαζθαιίδεη ηε κηθξφηεξε δπλαηή θάιπςε ηεο σθέιηκεο επηθάλεηαο ησλ ςεθίδσλ θαη έρεη
δηαθνξά άιια πιενλεθηήκαηα, φπσο ηελ απνηειεζκαηηθή «δξάζε» ηεο θφιιαο, ή ηνπ θνληάκαηνο
ηνπνζέηεζεο ζε φιεο ηηο κεκνλσκέλεο ςεθίδεο, ηελ ζχλζεζε ηνπ ςεθηδσηνχ κε φιεο ηηο ςεθίδεο
πξνζαλαηνιηζκέλεο, έηζη ψζηε λα είλαη νξαηέο νη εκθαλείο ηνπο επηθάλεηεο, γεγνλφο πνπ
δηεπθνιχλεη ηνλ νπηηθφ πνηνηηθφ έιεγρν ζηε γξακκή παξαγσγήο. Δπίζεο κεηψλεη ην θφζηνο
ζπγθφιιεζεο ζε ζπλζέζεηο απνηεινχκελεο απφ ςεθίδεο δηαζηάζεσλ κεγαιχηεξσλ απφ 7x7 cm
θαη νδεγεί ζηελ απνθπγή αιινηψζεσλ ηνπ πιηθνχ ζπγθφιιεζεο.

5.1.7. Θεξκαληηθά ΢ώκαηα από Μάξκαξν

΢ηελ ζέξκαλζε θιεηζηψλ ρψξσλ ρξεζηκνπνηνχληαη θπξίσο δπν ηξφπνη κεηάδνζεο ηεο
ζεξκφηεηαο: Μεηάδνζε ζεξκφηεηαο κέζν αλαθχθισζεο ηνπ αέξα (ζπκβαηηθή ζέξκαλζε
πεηξειαίνπ, αεξφζεξκα, θιπ.) θαη κεηάδνζε ζεξκφηεηαο κέζν ζεξκηθήο αθηηλνβνιίαο (ηδάθηα,
μπιφζνκπεο, ζέξκαλζε καξκάξνπ)

Ζ ζπκβαηηθή ζέξκαλζε φπσο θαινξηθέξ κε θπθινθνξία λεξνχ ή ιαδηνχ (ζπκβαηηθά

ζεξκαηλφκελα κε θαχζε πεηξειαίνπ ή θπζηθνχ αεξίνπ) ή ειεθηξηθά ζεξκαληηθά ζψκαηα φπσο
αεξφζεξκα, θ.α. έρεη πνιιά κεηνλεθηήκαηα. Με ηελ ιεηηνπξγία ηνπο ν ζεξκφο αέξαο αλεβαίλεη
πξνο ηα πάλσ, θάηη πνπ αξθεηέο θνξέο νδεγεί ζε κεηαθνξά ζθφλεο θαη κηθξφβησλ. Τπάξρεη,
επίζεο, αλφκνηα δηαλνκή ηεο ζεξκφηεηαο ζην ρψξν, ζε ζεκείν θαηά ην νπνίν ε δηαθνξά
ζεξκνθξαζίαο κεηαμχ νξνθήο θαη δαπέδνπ λα θηάλεη κέρξη θαη 7°C. Έηζη θη αιιηψο ν αέξαο
κεηαδίδεη δχζθνια ηε ζεξκφηεηα ζε ζηεξεά ζψκαηα, γη' απηφλ ην ιφγν νη ηνίρνη παξακέλνπλ
ςπρξνί. Σέινο ν δεζηφο αέξαο απνζεθεχεη πεξηζζφηεξε πγξαζία θαη απηή κε ηε ζεηξά ηεο
επηθάζεηαη ζηνπο ςπρξνχο ηνίρνπο, κε φιεο ηηο αξλεηηθέο επηπηψζεηο, φπσο ηνλ θίλδπλν
εκθάληζεο κνχριαο.

Ζ ζεξκηθή αθηηλνβνιία αλήθεη ζην θάζκα ησλ ππέξπζξσλ αθηηλψλ. ΋ηαλ έξρεηαη ζε επαθή κε
έλα ζηεξεφ κέζν (φπσο π.ρ. κε ην αλζξψπηλν ζψκα) γίλεηαη αληηιεπηή σο ζεξκφηεηα. Ο ήιηνο
ζεξκαίλεη εδψ θαη εθαηνκκχξηα ρξφληα ηε Γε, κε ηελ επεξγεηηθή γηα ηνπο δσληαλνχο νξγαληζκνχο
124
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

αθηηλνβνιία ηνπ. Ζ ελέξγεηά ηνπ, πνπ θηάλεη ζηε Γε κέζσ αθηηλνβνιίαο, αληαλαθιάηαη απφ ηελ
επηθάλεηά ηεο θαηά 84% θαη ράλεηαη πέξα απ’ ηελ αηκφζθαηξα. Απφ ην ππφινηπν 16%, ηειηθά
κφλν ην 2% απνξξνθάηαη γηα ηε ζέξκαλζε ηνπ αέξα, ηνπ εδάθνπο θαη ηεο ζάιαζζαο. Με ηε ζεηξά
ηνπο, νη επηθάλεηεο ηνπ εδάθνπο θαη ηεο ζάιαζζαο εθπέκπνπλ ζεξκηθή αθηηλνβνιία. Ζ ηειεπηαία,
εμαξηάηαη θπξίσο απφ ην κέγεζνο ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπο, δειαδή απφ ηε ζεξκφηεηα πνπ έρνπλ
πξνεγνπκέλσο ζπζζσξεχζεη ππφ ηελ επίδξαζε ηεο αθηηλνβνιίαο ηνπ ειίνπ. Σν ζπλνιηθφ θάζκα
ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο απνηειείηαη απφ ειεθηξνκαγλεηηθά θχκαηα, κέξνο ησλ νπνίσλ είλαη
θαη νη ππέξπζξεο αθηίλεο. ΋πσο ν ήιηνο, έηζη θαη ηα ζπζηήκαηα ζέξκαλζεο απφ θπζηθή πέηξα
παξέρνπλ ζεξκφηεηα δηα κέζνπ αθηηλνβνιίαο. Κάζε δσληαλφο νξγαληζκφο, δσηθφο ή θπηηθφο,
είλαη πξνδηαηεζεηκέλνο γη' απηφλ ην θπζηθφ ηξφπν ζέξκαλζε. Ήδε απ’ ηελ παιαηνιηζηθή επνρή, νη
άλζξσπνη απνιάκβαλαλ ηελ ζεξκηθή αθηηλνβνιία κέζσ ππξαθησκέλσλ βξάρσλ. Ζ αξρή
θιηκαηηδφκελσλ ρψξσλ απφ ζεξκηθή αθηηλνβνιία, ρξνλνινγείηαη γχξσ ζηνλ 5νλ π.Υ. αηψλα θαη
εθαξκφζηεθε απφ αξραίνπο πνιηηηζκνχο, φπσο ν Διιεληθφο θαη ν Κηλεδηθφο. ΋πσο είλαη γλσζηφ,
θαη νη Ρσκαίνη γλψξηδαλ ηελ επεξγεηηθή δπλαηφηεηα ηεο ζεξκηθήο αθηηλνβνιίαο (Tepidarium).

Σα ζεξκαληηθά ζψκαηα καξκάξνπ απνδίδνπλ ηελ ζέξκαλζε φπσο ν ήιηνο κέζσ απαιψλ
αθηηλψλ ζέξκαλζεο. Απηφ εμαζθαιίδεη κηα ηδαληθή δηαλνκή ηεο ζεξκφηεηαο κέζα ζηνλ ρψξν θαη
πξνζθέξεη κηα ηδηαίηεξε άλεζε. Ζ ζέξκαλζε απφ θπζηθή πέηξα είλαη ην πιένλ πγηεηλφ ζχζηεκα
ζέξκαλζεο. Βαζίδεηαη ζε επηθάλεηα καξκάξνπ ή γξαλίηε πνπ κε ηελ θξπζηαιιηθή ηνπ δνκή
αληαλαθιά κέζσ ζεξκηθψλ αθηηλψλ ηε δέζηε νκνηφκνξθα ζην ρψξν (φπσο ν ήιηνο ζηε θχζε.)
Γελ δεζηαίλεη ηνλ αέξα φπσο ην ζπλεζηζκέλν θαινξηθέξ, αιιά απεπζείαο ηα ζηεξεά αληηθείκελα
(ηνίρνπο, δάπεδα, έπηπια θ.η.ι.) θαη ηα έκβηα φληα ζηνλ γχξσ ρψξν. Ζ δέζηε απνζεθεχεηαη γηα
ψξεο θαη έηζη επηηπγράλεηαη, κε ηε ρξήζε ζεξκνζηαηψλ, ρακειή θαηαλάισζε ξεχκαηνο.

Οη ζεξκαηλφκελεο επηθάλεηεο απφ κάξκαξν ή γξαλίηε έρνπλ κηα ελζσκαησκέλε ειεθηξηθά

αληίζηαζε, ε νπνία, αθφκε θαη ζην κεγαιχηεξφ ηεο κέγεζνο, θαηαλαιψλεη κφλν 1,5 kW/h
θαιχπηνληαο έλα ρψξν πεξίπνπ 20 m². ΢ε ζπλδπαζκφ κε θπζηθέο πεγέο ελέξγεηαο
(πδξνειεθηξηθή, αηνιηθή, θσηνβνιηατθή) δίλεη ιχζεηο απφιπηα νηθνινγηθέο ζην πξφβιεκα ηεο
ζέξκαλζεο..

Ζ εγθαηάζηαζε είλαη απιή, θαζφηη έρνπκε κφλν ηελ ηνπνζέηεζε ειεθηξηθψλ θαισδίσλ. Ζ
ηνπνζέηεζε ησλ ζσκάησλ είλαη πνιχ εχθνιε (κφλν δχν ζηεξίγκαηα κε "νχπαη" θαη βίδεο), ελψ ηα
κέρξη ηψξα γλσζηά (ζπκβαηηθά) ζηνηρεία ηεο εγθαηάζηαζεο (ζσιήλεο, ιέβεηα, θαπζηήξα,
θακηλάδα, αθαιαίζζεηα κεηαιιηθά ζψκαηα, δεμακελή θαπζίκσλ), θαζψο θαη ην πξφβιεκα ρψξνπ
πνπ δεκηνπξγνχλ, εθιείπνπλ εληειψο.

Ζ ζέξκαλζε καξκάξνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί είηε σο θεληξηθή είηε σο ζπκπιεξσκαηηθή

ζην ππάξρνλ ζχζηεκα. Σν κηθξφ πάρνο (3 cm) ησλ ζσκάησλ καξκάξνπ απνθέξεη αθφκε
πεξηζζφηεξε εμνηθνλφκεζε ρψξνπ θαη επηηξέπεη ηελ εγθαηάζηαζε ησλ ζσκάησλ αθφκε θαη ζε
125
αζπλήζηζηνπο ρψξνπο θαη έηζη νη ρψξνη κπνξνχλ λα ζεξκαλζνχλ αλεμάξηεηα ν έλαο απ' ηνλ άιιν,
ρσξίο ηε ιεηηνπξγία θάπνηαο θεληξηθήο κνλάδαο. Σέινο είλαη ζεκαληηθφ φηη δελ ππάξρνπλ
επηπιένλ έμνδα γηα ηε ζπληήξεζε. Αηζζεηηθά δηαζέηνληαο ηε θπζηθή θνκςφηεηα ηνπ καξκάξνπ,
απηή ε ζέξκαλζε ελζσκαηψλεηαη εχθνια ζηε δηακφξθσζε ηνπ ρψξνπ. Σν θπζηθφ κάξκαξν
κπνξεί λα ζπλδπαζηεί κε ην πάησκα, ηα πιαθάθηα, ηηο απνρξψζεηο ησλ ηνίρσλ θαη ην ζηπι ησλ
επίπισλ.

Δηθόλα 31: Θεξκαληηθφ ζψκα απφ κάξκαξν

Λφγσ ηεο απμεκέλεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ ηνίρνπ κεηαηνπίδεηαη ην ζεκείν πγξνπνηήζεσο

πεξίπνπ 1/3 πξνο ην εμσηεξηθφ κέξνο ηνπ ηνίρνπ, πνπ ζεκαίλεη φηη ρξεζηκνπνηείηαη πεξηζζφηεξνο
ηνίρνο σο κφλσζε. Δθηφο απηνχ, δελ δεκηνπξγείηαη θαζφινπ πγξαζία ζηελ επηθάλεηα ηνπ ηνίρνπ.
Έλαο ζηεγλφο ηνίρνο κνλψλεη θαιχηεξα απφ έλαλ πγξφ. Ηδηαίηεξα ζηελ πεξίπησζε παιηψλ θηηξίσλ
κε πξφβιεκα κνχριαο, θαζψο θαη ζε κέξε κε απμεκέλν πνζνζηφ πγξαζίαο (π.ρ. θνληά ζε
126
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ζάιαζζα), ε ζέξκαλζε κε ζψκα καξκάξνπ είλαη ηδαληθφο ηξφπνο ζέξκαλζεο. Δπίζεο, είλαη ν
πιένλ θαηάιιεινο γηα ρψξνπο φπνπ ππάξρνπλ ηνηρνγξαθίεο θαη έξγα ηέρλεο ζηνπο ηνίρνπο, γηαηί
δελ αιινηψλεη ηα ρξψκαηα θαη δελ καπξίδεη ηνπο ηνίρνπο, φπσο ηα ζπκβαηηθά ζψκαηα θαινξηθέξ
ή ην ηδάθη.

Ζ πξνζζήθε ελέξγεηαο κέρξη ηεο ζεξκνθξαζίαο ρψξνπ ησλ 18°C θπιάεη γξακκηθά. Απηφ
ζεκαίλεη, φηη απαηηείηαη πάληα ε ίδηα πνζφηεηα ελέξγεηαο γηα λα απμεζεί ε ζεξκνθξαζία θαηά 1°C
Απφ ηνπο 18°C θαη πάλσ, απαηηείηαη γηα θάζε έλα βαζκφ Κειζίνπ αχμεζεο ηεο ζεξκνθξαζίαο
πεξίπνπ 6% πεξηζζφηεξε ελέξγεηα. Γειαδή, αλ έρνπκε επηιέμεη ηε ζεξκνθξαζία ρψξνπ ζηνπο
22°C, δειαδή 4°C πάλσ απ’ ηνπο 18°C, ρξεηάδεηαη 4 * 6 %= 24% πεξηζζφηεξε θαηαλάισζε
ελέξγεηαο. Δπεηδή φκσο ζηε ζέξκαλζε δηα αθηηλνβνιίαο έρνπκε κηα ζεξκνθξαζία ηνπ αέξα θαηά
3°C ρακειφηεξε απ’ ηε δέζηε πνπ αηζζαλφκαζηε (π.ρ. ζε 18°C ζεξκνθξαζία ηνπ αέξα, έρνπκε
21°C ζεξκνθξαζία ρψξνπ), έρνπκε θη εδψ ζεκαληηθή νηθνλνκία ζε πνιχηηκε ελέξγεηα. Ζ
αληηιεπηή δέζηε κε ίδηα ζεξκνθξαζία ηνπ αέξα είλαη κεγαιχηεξε ζηελ ζέξκαλζε κέζσ
αθηηλνβνιίαο, δηφηη ε ζεξκφηεηα απνξξνθάηαη άκεζα απφ ηα ζηεξεά αληηθείκελα θαη ζψκαηα
ζηνλ ρψξν. Γελ ζπαηαιείηαη ελέξγεηα γηα ηελ ζέξκαλζε ηνπ αέξα, ηδηαίηεξα ηνλ θνληά ζην ηαβάλη
φπνπ ζπζζσξεχεηαη ν δεζηφο αέξαο. Αληίζεηα κε ηελ ζπκβαηηθή ζέξκαλζε φπνπ ζπλερψο
αλαθπθιψλεηαη ν αέξαο ηνπ ρψξνπ θαη κε απηφλ ζθφλεο, κηθξφβηα θαη άιια βιαβεξά ζσκαηίδηα,
ζην ζχζηεκα ζέξκαλζεο κε κάξκαξν δελ αλαθπθιψλεηαη ν αέξαο.

Καηά ηνλ εμαεξηζκφ ελφο ρψξνπ κε ζπκβαηηθή ζέξκαλζε, θεχγεη πξνο ηα έμσ ε ζπλνιηθή
δέζηε κε ηνλ αέξα ηνπ ρψξνπ. Μεηά ηνλ εμαεξηζκφ ζα πξέπεη λα δεζηαζεί εθ λένπ ν ζπλνιηθφο
φγθνο ηνπ αέξα ηνπ ρψξνπ. ΢ηελ ζέξκαλζε κε ζψκαηα καξκάξνπ, θαηά ηνλ εμαεξηζκφ, αιιάδεη
κελ ν αέξαο ηνπ ρψξνπ, παξακέλνπλ φκσο σο θνξείο θαη απνζεθεπηέο ζεξκφηεηαο ηα ζηεξεά
ζψκαηα ηνπ ρψξνπ. Απηά δελ ράλνπλ ηε ζεξκνθξαζία ηνπο αηζζεηά θαηά ηνλ εμαεξηζκφ θαη
ζπλερίδνπλ λα απνδίδνπλ ζην ρψξν ηελ απνζεθεπκέλε ζεξκφηεηα πνπ απέθηεζαλ. Ζ
ζεξκνρσξεηηθφηεηα απηψλ ησλ ζσκάησλ είλαη κεγάιε, θαη αλάινγα κε ηε ζεξκνκφλσζε ηνπ
θηηξίνπ κπνξνχλ λα γεθπξψζνπλ πεξίπνπ 3-5 ψξεο ρσξίο αηζζεηή πηψζε ηεο ζεξκνθξαζίαο.
Έηζη, κεηά ηνλ εμαεξηζκφ δελ απαηηείηαη κεγάιε πνζφηεηα ελέξγεηαο γηα λ’ απνθηήζνπκε πάιη
ηελ αξρηθή ζεξκνθξαζία. Σν αίζζεκα ηεο δέζηεο γίλεηαη αληηιεπηφ ακέζσο κεηά ην θιείζηκν ησλ
παξαζχξσλ γηαηί ην ζεξκαληηθφ ζψκα καξκάξνπ αθηηλνβνιεί, άζρεηα κε ηε ζεξκνθξαζία ηνπ
αέξα.

Οηθνινγηθνί ιφγνη, επίζεο, νδεγνχλ ζηε ρξήζε ζέξκαλζεο κε θπζηθή πέηξα. Σν πιηθφ ζε απηφ
ην είδνο ζέξκαλζεο είλαη θπζηθφ κάξκαξν ή γξαλίηεο θαη ππάξρεη απηνχζην ζηε θχζε. Με ηελ
θξπζηαιιηθή δνκή ηεο θπζηθήο πέηξαο αληαλαθιάηαη ε δέζηε ζε φιεο ηηο θαηεπζχλζεηο θαη
δηαρέεηαη νκνηφκνξθα ζην ρψξν. Δπίζεο, δελ αθήλεη ξχπνπο ζην πεξηβάιινλ. Ο ζπλδπαζκφο ηνπ

127
ζπζηήκαηνο ειεθηξνδφηεζεο κε αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο θαζηζηά ηα ζχζηεκα καο πιήξσο
νηθνινγηθφ.

΢ηε ζπκβαηηθή ζέξκαλζε είηε είλαη πεηξέιαην, θπζηθφ αέξην ή ζηεξεά θαχζηκα πιηθά,
ρξεηάδνληαη ηεξάζηηεο πνζφηεηεο πεηξειαίνπ γηα λα θαηαζθεπαζηνχλ ηα πιηθά (ζψκαηα
θαινξηθέξ, ιέβεηεο, ζσιήλεο θηι.) Καηφπηλ νη πξψηεο χιεο κεηαθέξνληαη απφ καθξηλέο
απνζηάζεηο (πεξηβαιινληηθέο θαηαζηξνθέο) γηα λα κεηαζρεκαηηζζνχλ πάιη κε πςειή
θαηαλάισζε ελέξγεηαο ζε εχθιεθηεο νπζίεο. Σν θπζηθφ αέξην πξέπεη πξψηα λα θαζαξηζηεί απφ
ηηο άρξεζηεο νπζίεο θαη θαηφπηλ, κε κεγάιε θαηαλάισζε ελέξγεηαο, λα δηνρεηεπζεί ζηνπο
αγσγνχο γηα ηελ πεξαηηέξσ κεηαθνξά, κέρξη λα θαηαιήμεη ζηνλ θαηαλαισηή. Σν πεηξέιαην
αθνινπζεί επίζεο κηα πεξίπινθε δηαδηθαζία επεμεξγαζίαο, ε νπνία έρεη αξθεηέο πεξηβαιινληηθέο
επηπηψζεηο: Tν αξγφ πεηξέιαην αθνχ θζάζεη ζην δηπιηζηήξην, κεηαηξέπεηαη ζε ειαθξχ θαη βαξχ
θαχζηκν. Καηφπηλ παίξλεη ην δξφκν ησλ πξαηεξίσλ θαη ηειηθά ηνπ θαηαλαισηή. Με ηελ
θαηλνχξγηα ηερλνινγία θαχζεσο επηηπγράλεηαη κελ κηα απφδνζε κέρξη θαη 90%, αιιά ην
θαινξηθέξ βξίζθεηαη ζην ζαιφλη. Έηζη αθνχ ζεξκάλνπκε πξψηα ηνλ ιέβεηα, απηφο δεζηαίλεη ην
λεξφ θαη κε ηελ βνήζεηα ηνπ θπθινθνξεηή (ειεθηξηθφ ξεχκα) θζάλεη ην δεζηφ λεξφ ζηα ζψκαηα
ηνπ ρψξνπ κε αξθεηέο απψιεηεο θαηά ηε δηαδξνκή. Καη θάηη πνπ δελ ην αλαθέξεη θαλείο είλαη, ε
ζεξκφηεηα ε νπνία δηαθεχγεη αρξεζηκνπνίεηε απφ ηε θαπλνδφρν. ΢ε αληίζεζε κε ηα αλσηέξσ,
ζηα ζεξκηθά ζψκαηα κε κάξκαξν, ζεξκαίλνληαη νη ελζσκαησκέλεο αληηζηάζεηο κε ην ειεθηξηθφ
ξεχκα θαη κεηαδίδνπλ ακέζσο ηε δέζηε πξνο φιεο ηηο θαηεπζχλζεηο ζηα ζηεξεά ζψκαηα ηνπ
ρψξνπ.

5.1.8. Ζ Πέηξα ζηελ Αξρηηεθηνληθή Σνπίνπ

Ζ αλάγθε γηα θαιχηεξε πνηφηεηα δσήο ζηα αζηηθά θέληξα νδεγεί ζηελ επηινγή ηεο θπζηθήο
πέηξαο, παξαδνζηαθνχ πιηθνχ, γηα ηα έξγα δηακφξθσζεο δεκνζίσλ θνηλφρξεζησλ ρψξσλ φπσο
είλαη ηα πάξθα, νη πιαηείεο, ηα πιαθφζηξσηα, θ.α. Ζ ρξήζε ηεο πέηξαο ζηηο επηζηξψζεηο δξφκσλ
ήηαλ δηαδεδνκέλε ηα παιηφηεξα ρξφληα ζε νιφθιεξε ηελ Διιάδα θαη ππάξρνπλ πνιιέο
θαηαζθεπέο πνπ απνηεινχλ αδηάςεπζηε καξηπξία ηεο ππεξνρήο ηεο απφ αηζζεηηθή θαη απφ
ηερληθή άπνςε. Σα πιαθφζηξσηα δξνκάθηα ηεο Μάλεο, ησλ ρσξηψλ ηεο Πεινπνλλήζνπ θαη ηα
θαιληεξίκηα ησλ λεζηψλ απνηεινχλ ζαπκάζηα δείγκαηα αμηνπνίεζεο κε ηνλ θαιχηεξν ηξφπν, ησλ
πεηξσκάησλ ηνπ ηφπνπ καο.

Οη πιάθεο ζε δηάθνξα κεγέζε θαη ζρήκαηα, ζπλζέηνπλ έλα ζχλνιν ελαξκνληζκέλν κε ην

παξαδνζηαθφ πεξηβάιινλ θαη πνιχ αλψηεξν αηζζεηηθά απφ ηελ κνλφηνλε άζθαιην.

128
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα εθαξκνγήο ηεο πέηξαο ζηε δηακφξθσζε εμσηεξηθψλ ρψξσλ

απνηειεί θαη ην πεξίθεκν πιαθφζηξσην πνπ εθηείλεηαη απφ ην ιφθν ηεο Αθξφπνιεο κέρξη ηνπ
Φηινπάππνπ, ζηελ Αζήλα, έλα έξγν πνπ εκπλεχζηεθε ν γλσζηφο έιιελαο αξρηηέθηνλαο Γεκήηξεο
Πηθηψλεο (1187 – 1968). ΢ην έξγν απηφ ρξεζηκνπνηήζεθαλ νη αξραίεο πέηξεο, πνπ
ζπγθεληξψζεθαλ απφ ην αίζξην ηνπ κνπζείνπ ηεο Αθξφπνιεο θαη πξνζηέζεθαλ πνιιέο λέεο. Δίλαη
εληππσζηαθφ φηη ην αηζζεηηθφ απνηέιεζκα πξνδίδεη ηελ απζηεξφηεηα, αιιά θαη ηελ ειεπζεξία κε
ηελ νπνία ν δεκηνπξγφο ζπληαίξηαμε ηα θνκκάηηα ηεο πέηξαο.

Δηθόλα 32: Πιαθφζηξσην θνληά ζηελ Αθξφπνιε

Παξφιν πνπ ζήκεξα ππάξρνπλ πνιπάξηζκα αληαγσληζηηθά ηερλεηά πιηθά γηα ηα έξγα
δηακφξθσζεο αζηηθνχ ηνπίνπ, ε πέηξα θαίλεηαη λα θεξδίδεη ζπλερψο έδαθνο ζε απηέο ηηο
εθαξκνγέο πξνζθέξνληαο κηα πλνή θπζηθήο δσήο ζηελ αλππφθνξε θαζεκεξηλφηεηα ησλ
κεγαινππφιεσλ. ΢πλήζσο ζηα έξγα δηακφξθσζεο αζηηθνχ ηνπίνπ θαη ζπγθεθξηκέλα ζηηο
πεδνδξνκήζεηο, ρξεζηκνπνηνχληαη γξαλίηεο ή θαη ζθιεξά αζβεζηνιηζηθά πεηξψκαηα ζε ζρήκαηα
θχβνπ, δηαζηάζεσλ 5 έσο 8 εθαηνζηψλ, ή νξζνγψληνπ παξαιιειεπηπέδνπ.

Σηο πεξηζζφηεξεο θνξέο ε επάλσ πιεπξά ησλ θχβσλ είλαη θαηεξγαζκέλε ελψ ε θάησ πιεπξά
παξακέλεη αθαηέξγαζηε. Οη πέηξεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζε ηέηνηεο εθαξκνγέο πξέπεη λα είλαη

129
γεξέο, ρσξίο ξσγκέο, λα κε ζξπκκαηίδνληαη, λα είλαη ρσξίο λεξά θαη λα έρνπλ πςειή αληνρή ζε
θζνξά απφ ηξηβή.

Γηα ηελ θαηαζθεπή ησλ ιηζφζηξσησλ, αιιά θαη γηα ηελ θαηαζθεπή άιισλ δηαθνζκεηηθψλ
ζηνηρείσλ ζε θνηλφρξεζηνπο ρψξνπο (πεδνχιηα θιπ), κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηνχληαη πεηξψκαηα
δηαθνξεηηθψλ απνρξψζεσλ, ηα νπνία κε θαηάιιεινπο ζπλδπαζκνχο, δίλνπλ εληππσζηαθά
απνηειέζκαηα.

5.2. Φαηλόκελα Αιινίσζεο ζηηο Δθαξκνγέο

΋πσο έρεη απνδεηρζεί, ηα πγηή πεηξψκαηα, ρσξίο ξσγκέο, κπνξνχλ λα αληέμνπλ ζηηο θαηξηθέο
ζπλζήθεο γηα αξθεηέο εθαηνληαεηεξίδεο, ρσξίο λα κεησζεί ε αληνρή ηνπο ή λα αιινησζεί ην
ρξψκα ηνπο. Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε είλαη λα ρξεζηκνπνηεζεί λσπφ (θξέζθν) πιηθφ. Μέρξη
ζήκεξα έρνπλ παξαηεξεζεί ειάρηζηεο εμαηξέζεηο, πνπ δελ αθνινχζεζαλ ηνλ παξαπάλσ θαλφλα.
Σα πην ζπλεζηζκέλα θαηλφκελα αιινίσζεο ησλ πεηξσκάησλ πνπ παξαηεξνχληαη είλαη ηα εμήο:

1. Σν “ζθνύξηαζκα” ζε πεηξώκαηα πνπ πεξηέρνπλ ζηδεξνππξίηε (FeS2): νθείιεηαη ζηε

δηάζπαζε ηνπ ζηδεξνππξίηε ζε θαηφ πδξνμείδην ηνπ ζηδήξνπ (ζθσξία) θαη ζε H 2SO4. Οη
ζθνπξφρξσκεο θειίδεο πνπ δεκηνπξγνχληαη, είλαη ηδηαίηεξα αληηαηζζεηηθέο γη’ απηφ ηα
πεηξψκαηα πνπ πεξηέρνπλ ζηδεξνππξίηε δελ πξέπεη λα ρξεζηκνπνηνχληαη ζηελ θαηαζθεπή
κλεκείσλ θαη γεληθά ζηελ νηθνδνκηθή. Χζηφζν ν εληνπηζκφο ησλ κηθξψλ θξπζηάιισλ ηνπ
ζηδεξνππξίηε δελ είλαη εχθνινο. ΢πλήζσο βνεζά ε πείξα θαη ε κειέηε ησλ ηδηαίηεξσλ
ραξαθηεξηζηηθψλ θάζε γξαληηηθήο εκθάληζεο. Γεληθά, έρεη δηαπηζησζεί φηη νη επηθίλδπλεο ζέζεηο
γηα ηε δεκηνπξγία “ζθνπξηάο” είλαη εθείλεο πνπ γεηηνλεχνπλ κε ηηο ραιαδηαθέο θιέβεο ή κε
ξσγκέο θαη θνηιφηεηεο. Δπίζεο, “ζθνπξηά” κπνξεί λα πξνέιζεη απφ ηελ πδξφιπζε ηνπ βηνηίηε, ε
νπνία φκσο δε γίλεηαη έγθαηξα αληηιεπηή (θηηξίληζκα), γηαηί ην ρξνληθφ δηάζηεκα παξακνλήο ησλ
φγθσλ γξαλίηε ζην ρψξν θνπήο θαη θαηεξγαζίαο, είλαη ζρεηηθά κηθξφ. Σέινο, εθηφο απφ ηηο
θειίδεο “ζθνπξηάο” πνπ πξνέξρνληαη απφ ηελ εμαιινίσζε ηνπ ζηδεξνππξίηε πνπ πεξηέρνληαη ζην
πέηξσκα, αληηαηζζεηηθέο θειίδεο δεκηνπξγνχληαη θαη απφ ηελ επαθή ηνπ πεηξψκαηνο κε
αληηθείκελα ή ζηνηρεία απφ ζίδεξν.

2. ΢ρεκαηηζκόο θξνύζηαο ζηελ επηθάλεηα ηνπ πεηξώκαηνο: Σα βάζξα, ηα ζθαινπάηηα

θαη νη επηηχκβηεο πιάθεο, πνπ δελ έρνπλ κφλσζε ζηελ επαθή ηνπο κε ην έδαθνο, απνξξνθνχλ απφ
απηφ πγξαζία καδί κε δηάθνξα βιαβεξά άιαηα. Έηζη παξαηεξείηαη ν δηαρσξηζκφο ηνπ
πεηξψκαηνο ζε ιεπηέο “θξνχζηεο”, πάρνπο κεξηθψλ ρηιηνζηψλ, αλάινγα κε ην κέγεζνο ησλ
θφθθσλ. Γηα λα απνθεπρζεί ε δεκηνπξγία “θξνχζηαο”, πξέπεη λα εμαζθαιηζηεί ε κφλσζε.

130
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

3. Γηάζπαζε ηεο ζπλνρήο ηνπ πεηξώκαηνο ζε πςειέο ζεξκνθξαζίεο: Ζ ζπκπεξηθνξά

ησλ πεηξσκάησλ ζηε ζεξκφηεηα επεξεάδεηαη ζεκαληηθά απφ ην πνζνζηφ ηνπ ραιαδία πνπ
πεξηέρνπλ, δεδνκέλνπ φηη απηφ ην νξπθηφ έρεη ηελ ηδηφηεηα λα δηνγθνχηαη ζηνπο 575 νC, κε
απνηέιεζκα λα δηαζπάηαη ε ζπλνρή. Ηδηαίηεξα φηαλ ζεκεηψλεηαη απφηνκε αχμεζε ηεο
ζεξκνθξαζίαο, απνθνιιψληαη θνκκάηηα απφ ην πέηξσκα, ζαλ λα έγηλε έθξεμε. ΢εκεηψλεηαη φηη
πνιιέο ξσγκέο ζε θίνλεο θαη άιιεο θαηαζθεπέο επελδπκέλεο κε γξαλίηε, νθείινληαη ζην
θαηλφκελν απηφ.

5.3. Καζαξηζκόο, ζπληήξεζε θαη πξνζηαζία

Σα δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα, ζηηο δηάθνξεο εθαξκνγέο ηνπο, απφ κλεκεία θαη πξνζφςεηο,
κέρξη απιά δάπεδα, ιεξψλνληαη κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ, είηε απφ ηνπο αηκνζθαηξηθνχο
ξχπνπο, είηε εμαηηίαο ηεο ρξήζεο ηνπο θαη δηαθφξσλ άιισλ αηηίσλ. Σν ιέξσκα ή/θαη ην ιέθηαζκα
ησλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ νθείιεηαη, θπξίσο, ζηε δηείζδπζε ησλ δηαθφξσλ ξχπσλ ζηνπο
πφξνπο ηνπο ζε αξθεηφ βάζνο θάησ απφ ηελ επηθάλεηα, κε ηε δξάζε ηνπ λεξνχ ζπλήζσο, γηα απηφ
θαη ν θαζαξηζκφο ηνπο είλαη κηα δχζθνιε ππφζεζε πνπ απαηηεί ηερλνγλσζία, θαηάιιειν
εμνπιηζκφ θαη εηδηθά δξαζηηθά θαζαξηζηηθά πιηθά. Γηα ηνλ θαζαξηζκφ ησλ πέηξηλσλ επηθαλεηψλ
απφ ηνπο ζπλήζεηο ξχπνπο θαη ιεθέδεο ππάξρνπλ δηάθνξεο ηερληθέο πνπ κπνξνχλ λα
ηαμηλνκεζνχλ σο εμήο:

• Καζαξηζκόο κε λεξό ή αηκό. Υξεζηκνπνηείηαη λεξφ θξχν ή δεζηφ κε ρακειή ή πςειή

πίεζε, πνπ εθηνμεχεηαη ζηε ιεξσκέλε επηθάλεηα κε θαηάιιεια πιπζηηθά κεραλήκαηα.

• Καζαξηζκόο κε εηδηθά ρεκηθά πιηθά, βηνδηαζπψκελα θαη κε.

• Καζαξηζκόο κε ακκνβνιή ή κε εθηφμεπζε ππφ πίεζε εηδηθψλ πιηθψλ πνπ δελ πξνθαινχλ
θζνξέο ζηηο επηθάλεηεο.

• Καζαξηζκόο κε κεραληθά κέζα, φπσο ηξίςηκν κε γσληαθφ ηξνρφ ιείαλζεο ή κε άιιν

εξγαιεία, πνπ αθαηξνχλ κελ ηε ζηξψζε ησλ ξχπσλ, αιιάδνπλ, φκσο, ηελ πθή ηεο επηθάλεηαο.

• Καζαξηζκόο κε εηδηθά επηζέκαηα, πνπ κε αξγφ ξπζκφ πξνθαινχλ ηελ απνκάθξπλζε ησλ
ξχπσλ απφ ηνπο πφξνπο ηνπ πεηξψκαηνο.

Υξεζηκνπνηνχληαη θαη πην εμεηδηθεπκέλεο ηερληθέο θαζαξηζκνχ, φπσο ππέξερνη ή αθηίλεο

laser, αιιά απηέο εθαξκφδνληαη, θπξίσο, ζε ζπληεξήζεηο κλεκείσλ, θαζαξηζκνχο αγαικάησλ
θ.α.. Με ζπζθεπέο ππεξήρσλ πξνθαινχληαη ζην ζηξψκα ησλ ξχπσλ ηαιαληψζεηο πςειήο
ζπρλφηεηαο κε απνηέιεζκα απηφ λα απνθνιιάηαη θαη λα απνκαθξχλεηαη. Με ηελ αθηηλνβνιία

131
laser πξνθαιείηαη απνδφκεζε ηνπ ζηξψκαηνο ησλ ξχπσλ ψζηε λα είλαη δπλαηή ε απνκάθξπλζε
ηνπ.

Κάζε ηερληθή θαζαξηζκνχ ησλ πεηξσκάησλ έρεη νξηζκέλα πεδία εθαξκνγήο, παξνπζηάδεη
ζπγθεθξηκέλα πιενλεθηήκαηα, ππνθξχπηεη, φκσο, δηάθνξνπο θηλδχλνπο γηα ην πέηξσκα, φπσο ε
δηείζδπζε πγξαζίαο ζηνπο πφξνπο, ε εκθάληζε αιάησλ, δηάθνξεο θζνξέο ζηελ επηθάλεηα ηνπ θ.α.
Γηα απηφ ν θαζαξηζκφο ησλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ πξέπεη λα γίλεηαη απφ εμεηδηθεπκέλν
πξνζσπηθφ, ελψ είλαη απαξαίηεην λα πξνεγνχληαη δνθηκέο πξηλ ηελ επηινγή ηεο θαηαιιειφηεξεο
κεζφδνπ. Ζ ηερληθή θαζαξηζκνχ πνπ ηειηθά ζα επηιεγεί γηα θάπνην ζπγθεθξηκέλν έξγν
θαζαξηζκνχ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ είλαη έλα δήηεκα πνπ εμαξηάηαη απφ πνιιέο
παξακέηξνπο, φπσο είλαη ην πεδίν εθαξκνγήο ηεο θάζε κεζφδνπ θαη ην θφζηνο ηεο, ε ζεκαζία ηνπ
θάζε έξγνπ, ην είδνο ηνπ πεηξψκαηνο, ε θαηάζηαζε ηεο επηθάλεηαο ηνπ θαη ην πφζν απηή είλαη
ιεξσκέλε θ.ά.

Υεκηθά θαζαξηζηηθά

΢ε φηη αθνξά ηνλ θαζαξηζκφ κε ρεκηθά πιηθά, πνπ είλαη ηδηαίηεξα απνηειεζκαηηθφο ζε πνιιέο
πεξηπηψζεηο, ζεκεηψλεηαη φηη νη ρεκηθέο βηνκεραλίεο πνπ εμεηδηθεχνληαη ζην ζπγθεθξηκέλν ηνκέα
πξνζθέξνπλ ζήκεξα κηα κεγάιε γθάκα θαζαξηζηηθψλ πιηθψλ, αλάινγα κε ην είδνο ηνπ
πεηξψκαηνο, ηελ θαηεξγαζία ηεο επηθάλεηαο ηνπ θαη ην είδνο ησλ ξχπσλ.

Πην ζπγθεθξηκέλν, ππάξρνπλ ζήκεξα ζηελ αγνξά απνηειεζκαηηθά θαζαξηζηηθά γηα ηελ
αθαίξεζε:

• ηζηκέλησλ θαη άιισλ ξχπσλ πνπ δεκηνπξγνχληαη θαηά ηελ ηνπνζέηεζε ησλ δηαθνζκεηηθψλ
πεηξσκάησλ ζε λέεο νηθνδνκέο.

• πνιπρξνληζκέλσλ ξχπσλ απφ παιηέο επηθάλεηεο.

• αηκνζθαηξηθψλ ξχπσλ

• κνχριαο, ζθνπξηψλ, ρξσκάησλ θαη graffiti, ιαδηψλ, γξάζσλ θ.ιπ.

Σα θαζαξηζηηθά κπνξνχλ λα δηαθξηζνχλ ζε ηζρπξά (φμηλα ή αιθαιηθά), θαηάιιεια γηα πνιχ

ιεξσκέλεο επηθάλεηεο ή γηα δχζθνινπο ξχπνπο θαη ζε ειαθξά θαζαξηζηηθά, γηα ηνλ θαζνξηζκφ
ζηηιβσκέλσλ επαίζζεησλ επηθαλεηψλ. ΢ε θάζε πεξίπησζε ρξήζεο ρεκηθψλ θαζαξηζηηθψλ, εηδηθά
φηαλ πξφθεηηαη γηα γπαιηζκέλεο επηθάλεηεο, πξέπεη πάληνηε λα αθνινπζνχληαη πξνζεθηηθά νη
νδεγίεο ρξήζεο πνπ αλαγξάθνληαη ζηελ εηηθέηα ηεο ζπζθεπαζίαο ηνπο θαη λα πξνεγείηαη
δνθηκαζηηθή εθαξκνγή ηνπο κε αξαησκέλν πιηθφ. Καη απηφ επεηδή ηα ρεκηθφ θαζαξηζηηθά, αλ δελ
επηιεγνχλ θαη δελ εθαξκνζηνχλ ζσζηά, κπνξνχλ λα πξνθαιέζνπλ θζνξέο, εηδηθά ζε γπαιηζκέλεο
επηθάλεηεο, πνπ δχζθνια απνθαζίζηαληαη. ΢ηηο πεξηπηψζεηο πνπ νη ξχπνη θαη νη ιεθέδεο ζε
δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα δελ είλαη δπλαηφλ λα θαζαξηζηνχλ κε ηα ρεκηθά θαζνξηζηηθά ηεο

132
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

αγνξάο, κπνξνχλ, αλάινγα κε ηε ζεκαζία ηνπ έξγνπ, λα δνθηκαζηνχλ δηάθνξν εηδηθά επηζέκαηα.
Σέινο, γην πνιχ ιεξσκέλα δάπεδα κε επίκνλνπο ξχπνπο πνπ δελ θαζαξίδνληαη, ππάξρεη ε ιχζε
ηεο αλαθαίληζεο κε θαηάιιεια κεραλήκαηα ιείαλζεο - ζηίιβσζεο πνπ θέξνπλ αδακαληνθφξα
ιεηαληηθά εξγαιεία πςειψλ απνδφζεσλ.

Καζεκεξηλή ζπληήξεζε

Γηα ηνλ θαζεκεξηλφ θαζαξηζκφ ησλ καξκάξηλσλ επηθαλεηψλ ζπληζηάηαη απφ εηδηθνχο λα
απνθεχγνληαη θνηλά απνξξππαληηθά πνπ πεξηέρνπλ αξαηά νμέα (θσζθνξηθφ, θηηξηθφ, θ.α.) ηα
νπνία κε ηε ζπλερή ρξήζε κπνξεί λα επεξεάζνπλ ηα πεηξψκαηα θαη ην γπάιηζκα ηνπο. Γηα απηφ
πξνηείλνπλ ζθνπγγάξηζκα ησλ επηθαλεηψλ κε ρξήζε θνηλνχ πξάζηλνπ ζαπνπληνχ ή εηδηθψλ
απνξξππαληηθψλ θαζεκεξηλήο θξνληίδαο γηα κάξκαξα θαη γξαλίηεο (πγξά ζαπνχληα νπδέηεξνπ
pH πνπ δελ ρξεηάδνληαη μέπιπκα). Σα ηειεπηαία έρνπλ πνιχ θαιά απνηειέζκαηα φηαλ έρεη
πξνεγεζεί πξνζηαζία (αδηαβξνρνπνίεζε) ησλ επηθαλεηψλ.

Πξνζηαζία δηαθνζκεηηθώλ πεηξσκάησλ

Χο πξνζηαζία δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο ζεσξείηαη ε εηδηθή επεμεξγαζία ηεο επηθάλεηαο ηνπ,

κε θαηάιιειν ρεκηθά πξντφληα, ψζηε λα ειαρηζηνπνηεζεί ε απνξξνθεηηθφηεηα ηνπ. Με ηελ
επεμεξγαζία απηή ην πέηξσκα, παξφιν πνπ είλαη πνξψδεο, δελ απνξξνθά, πιένλ, δηάθνξνπο
ξχπνπο πνπ δεκηνπξγνχλ ιεθέδεο θαη είλαη δπλαηή έηζη ε επέκβαζε - κέζα νε ινγηθά ρξνληθά
φξηα - γηα λα αληηκεησπηζηνχλ νη αηηίεο πξηλ πξνθαιέζνπλ δχζθνια αλαζηξέςηκεο βιάβεο.
Βέβαηα, ηα αίηηα πνπ κπνξνχλ λα πξνθαιέζνπλ βιάβεο ζε έλα δηαθνζκεηηθφ πέηξσκα θαη λα
αιινηψζνπλ κε ηελ πάξνδν ησλ ρξφλσλ ηα αηζζεηηθά θαη κεραληθά ηνπ ραξαθηεξηζηηθφ είλαη
πνιιά, ελψ ε έθηαζε ησλ θζνξψλ έρεη ζρέζε κε ηελ νξπθηνινγηθή ηνπ ζχζηαζε, ηε
ζπλεθηηθφηεηα ηνπ, ηε ζέζε ηνπνζέηεζεο ηνπ ζε έλα έξγν, ηνλ ηξφπν ηνπνζέηεζεο θ.α.

Οη βιάβεο απφ δηάθνξα πηζαλά αίηηα πξέπεη λα αληηκεησπίδνληαη πξνιεπηηθά κε ηε ζσζηή,

θαηά πεξίπησζε, επηινγή ησλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ θαη κε ηερληθέο θαηαζθεπήο πνπ
ειαρηζηνπνηνχλ ηελ επίδξαζε ησλ βιαπηηθψλ παξαγφλησλ. Μηιψληαο επνκέλσο, ζήκεξα ζηελ
αγνξά καξκάξνπ γηα πξνζηαζία δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ ζε θηίξηα θαηνηθίαο, μελνδνρεηαθέο
κνλάδεο, εκπνξηθά θηίξηα θ.α.. ε έλλνηα ηεο πξνζηαζίαο εληνπίδεηαη, θπξίσο, ζηε κείσζε ηεο
απνξξνθεηηθφηεηαο ηνπο («αδηαβξνρνπνίεζε»), έηζη ψζηε λα απνθεχγεηαη ν θίλδπλνο
ζρεκαηηζκνχ ιεθέδσλ ζηα δηάθνξα πξντφληα απφ πέηξα (ζε δάπεδα, ζθάιεο, πάγθνπο θνπδίλαο
θιπ), θαη λα είλαη δπλαηή ε δηαηήξεζε ηνπο ζε θαιή θαηάζηαζε γηα πνιχ πεξηζζφηεξν ρξφλν.
΢εκεηψλεηαη φηη κηα ζεηξά απφ πδξνδηαιπηά πξντφληα, φπσο ρπκνί θξνχησλ, δηάθνξεο ηξνθέο, ν
θαθέο, ην ηζάη θ.ά.. πξνθαινχλ ιεθέδεο ζηα κάξκαξα, αλάινγα κε ην ρξφλν επαθήο ηνπο κε ην
πέηξσκα, κε ηνλ ηχπν ηνπ πεηξψκαηνο θαη κε ηελ θαηεξγαζία ηεο επηθάλεηαο. Δπίζεο, ε πγξαζία,
φπνπ ππάξρεη, κε ηηο δηάθνξεο πδξνδηαιπηέο νπζίεο πνπ παξαζχξεη, κπνξεί λα γίλεη αηηία
ζρεκαηηζκνχ ιεθέδσλ. Αθφκε, ιεθέδεο ζηα κάξκαξα κπνξνχλ λα πξνθαιέζνπλ ηα δηάθνξα έιαηα
133
θαη ιίπε, ην θαιιπληηθά έιαηα, ηα γξάζα θιπ. Διαρηζηνπνηψληαο, επνκέλσο, κέρξη θαη
κεδεληζκνχ, ηελ απνξξνθεηηθφηεηα ίσλ πξντφλησλ απφ πέηξα κε εηδηθά ρεκηθά πξντφληα, πνπ
εθαξκφδνληαη θαηάιιεια ζηελ επηθάλεηα ηνπο, κπνξεί λα αληηκεησπηζηεί απνηειεζκαηηθά ην
δήηεκα ησλ ιεθέδσλ.

Σα ρεκηθά πξντφληα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζήκεξα γηα πξνζηαζία - αδηαβξνρνπνίεζε ησλ

δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ κπνξνχλ λα δηαθξηζνχλ ζηηο εμήο δπν κεγάιεο νκάδεο: ζηα
εκπνηηζηηθά θαη ζηα επηθαιππηηθά πιηθά.

Δκπνηηζηηθά ή ζθξαγηζηηθά πγξά (impregnators) είλαη πιηθά κε ζχζηαζε ζηιηθνλνχρν ή

άιισλ ελψζεσλ ηνπ ππξηηίνπ (siloxane θ.ά.) ζε βάζε πδαηηθή (water based) ή δηαιπηψλ (solvent
based). ΋ηαλ ηα πγξά απηά απισζνχλ ζηελ επηθάλεηα ηνπ δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο δηεηζδχνπλ
ζηνπο πφξνπο ηνπ κέρξη θάπνην βάζνο θαη ηελ θαζηζηνχλ πδξφθνβε ή/θαη ειαηφθνβε, αλάινγα κε
ηε ζχζηαζε ηνπο, ρσξίο λα αιινηψλνπλ ην ρξψκα ή/θαη ην ηπρφλ γπάιηζκα ηεο. Γελ κπνξνχλ,
δειαδή, λα δηεηζδχζνπλ ζηνπο πφξνπο ίνπ πεηξψκαηνο λεξφ θαη πδξνδηαιπηέο νπζίεο, νχηε ιάδηα
θαη ιίπε αληίζηνηρα, κε απνηέιεζκα λα αληηκεησπίδεηαη ν θίλδπλνο ιεθηάζκαηνο. Γηεπθξηλίδεηαη
φηη έλα εκπνηηζηηθφ πξντφλ γην ειαηφθνβεο επηθάλεηεο έρεη πάληα θαη πδξφθνβε δξάζε, ελψ έλα
εκπνηηζηηθφ γηα πδξφθνβεο επηθάλεηεο δελ έρεη πάληα θαη ειαηφθνβε δξάζε. ΢εκεηψλεηαη αθφκε
φηη νξηζκέλα εκπνηηζηηθά ραξαθηεξίδνληαη σο «αλζεθηηθά ζε έιαηα» (oil-resistant), είλαη δειαδή
εκπνηηζηηθά πνπ επηβξαδχλνπλ ηε δηείζδπζε ειαίσλ ζην πέηξσκα, ρσξίο, φκσο. λα δεκηνπξγνχλ
ειαηφθνβε επηθάλεηα (oil-repellent). Δπηπιένλ, ηα πγξά απηήο ηεο νκάδνο δελ αθήλνπλ άιαηα θαη
αιθάιηα λα αλέιζνπλ πξνο ηελ επηθάλεηα ηνπ πεηξψκαηνο, παξφιν πνπ δελ εκπνδίδνπλ ηελ
εζσηεξηθή πγξαζία λα δηαθεχγεη. Γην απηφ θαη ραξαθηεξίδνληαη σο πιηθά πνπ επηηξέπνπλ ζην
πέηξσκα λα «αλαπλέεη», δειαδή δελ εκπνδίδνπλ ηε δηέιεπζε πδξαηκψλ.

Σα εκπνηηζηηθά πγξά πξνζθέξνπλ πξνζηαζία γηα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα, αλάινγα κε ην

πξντφλ θαη ην πέηξσκα θαη θάλνπλ πην εχθνιν ηνλ θαζεκεξηλφ θαζαξηζκφ ησλ δηαθνζκεηηθψλ
πεηξσκάησλ κε θαηάιιεια, θαηά πεξίπησζε, θαζαξηζηηθά. ΢ηελ αγνξά δηαηίζεληαη πνιιά ηέηνηα
πξντφληα ρεκηθψλ βηνκεραληψλ, πνπ εμεηδηθεχνληαη ζηνλ ηνκέα ησλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ.
Σα πεξηζζφηεξα είλαη πγξά θαηάιιεια γηα κάξκαξα, γξαλίηεο θαη άιια θπζηθά πεηξψκαηα,
ππάξρνπλ φκσο θαη εηδηθά πξντφληα γηα πεηξψκαηα κε κεγάιε πδξναπνξξνθεηηθφηεηα, φπσο νη
πσξφιηζνη, νη ςακκίηεο θ.ά.

Γεληθά, είλαη πξντφληα εχθνιν ζηε ρξήζε ηνπο, ζχκθσλα, βέβαηα, κε ηηο νδεγίεο ρξήζεο πνπ
αλαγξάθνληαη ζηε ζπζθεπαζία ηνπο. Πνιιά νπφ απηά ραξαθηεξίδνληαη θαη σο νηθνινγηθά, ελψ
ππάξρνπλ θαη πιηθά κε έγθξηζε φηη είλαη αζθαιή γηα επαθή κε ηξφθηκν.

Δπηθαιππηηθά πιηθά πξνζηαζίαο (coatings) είλαη εθείλα ηα νπνία φηαλ απισζνχλ ζηελ
επηθάλεηα ηνπ δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο. δεκηνπξγνχλ πάλσ ζε απηήλ έλα εμαηξεηηθά ιεπηφ

134
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ζηξψκα πξνζηαζίαο πνπ εκπνδίδεη ηε δηείζδπζε λεξνχ, ειαίσλ θαη άιισλ νπζηψλ πνπ κπνξνχλ
λα ιεθηάζνπλ ην πέηξσκα. Σα πιηθά απηά κπνξνχλ λα δηαθξηζνχλ ζε δχν ππννκάδεο:

 ζηα αθαηξνύκελν επηθαιππηηθά, ηα νπνία παξάγνληαη απφ δηάθνξα πνιπκεξή (αθξπιηθά

θ.ά.) ή νπφ θπζηθφ θεξί θαη είλαη πδαηηθήο βάζεο ζπλήζσο. Σν ιεπηφ ζηξψκα πνπ δεκηνπξγνχλ
ζηελ επηθάλεηα ηνπ πεηξψκαηνο κπνξεί λα απνκαθξπλζεί, φηαλ απηφ θξηζεί απαξαίηεην, κε ηε
ρξήζε θαηάιιεισλ ρεκηθψλ (strippers) θαη ηξίςηκν ηεο επηθάλεηαο.

 ζηα κόληκα επηθαιππηηθά, πνπ παξάγνληαη απφ δηάθνξα πνιπκεξή κε βάζε δηαιχηεο ή
κε πδαηηθή βάζε θαη ηα νπνίν αθαηξνχληαη εμαηξεηηθά δχζθνιν.

Γεληθά, πξφθεηηαη γηα πξντφληα ρακειφηεξνπ θφζηνπο απφ φηη ηα εκπνηηζηηθά πιηθά, ην νπνίν
κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ εχθνιν, ζχκθσλν πάληνηε κε ηηο νδεγίεο πνπ αλαγξάθνληαη ζηελ
εηηθέηα ηνπο. ΢ηελ αγνξά δηαηίζεληαη πνιιά επηθαιππηηθά πιηθά αδηαβξνρνπνίεζεο
δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ, ηα νπνία κπνξνχλ λα δψζνπλ πνηθίια απνηειέζκαηα, δειαδή
ππάξρνπλ πιηθά δηαθαλή πνπ δελ κεηαβάιινπλ ην ρξψκα ηνπ δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο, πιηθά
πνπ δσεξεχνπλ ην ρξψκα, θάηη πνπ επηδεηείηαη ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο (π.ρ. ζρηζηφπιαθεο,
ζθαπηηζαξηζηή θ.ά.). πιηθά κε αληνρή ζηελ UV αθηηλνβνιία (δελ θηηξηλίδνπλ) θιπ. Καηά ηελ
επηινγή επηθαιππηηθψλ πιηθψλ αδηαβξνρνπνίεζεο είλαη απαξαίηεην λα δηεξεπλάηαη, αλάινγν κε
ηε ρξήζε ηεο πέηξηλεο επηθάλεηαο, ε αληνρή, θαζψο θαη ε ζπκπεξηθνξά ηεο ιεπηήο επηθάιπςεο
πνπ δεκηνπξγνχλ ζηελ πγξαζία θαη ζην ρξφλν. Ζ επηινγή, γεληθφηεξα, ηνπ θαηάιιεινπ, θαηά
πεξίπησζε, πιηθνχ αδηαβξνρνπνίεζεο (πξνζηαζίαο) ησλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ, είλαη έλα
ζέκα πνπ απαηηεί ηδηαίηεξε πξνζνρή, θαζψο ε απνηειεζκαηηθφηεηα θάζε πξντφληνο εμαξηάηαη απφ
πνιιέο παξακέηξνπο πνπ πξέπεη λα ζπλεθηηκψληαη. Σέηνηεο παξάκεηξνη είλαη:

 Σα θπζηθφ θαη κεραληθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πεηξψκαηνο θαη εηδηθφηεξα νη ηηκέο ηεο
πδαηναπνξξνθεηηθφηεηαο θαη ηνπ πνξψδνπο ηνπ.

 Σν είδνο θαηεξγαζίαο ηεο επηθάλεηαο (ζηηιβσκέλε, ιεηαζκέλε, θπζηθή θ.ά.). θαζψο θαη ε
ζέζε ηνπνζέηεζεο ηνπ δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο ζε έλα έξγν (θαηνηθία ή εκπνξηθφ θηίξην,
εζσηεξηθφο ή εμσηεξηθφο ρψξνο, δάπεδν, επέλδπζε ηνίρνπ, ινπηξφ, πάγθνο θνπδίλαο θ.ιπ.)

 Ζ ζπρλφηεηα επαθήο ηεο επηθάλεηαο κε νπζίεο ή παξάγνληεο πνπ κπνξεί λα

δεκηνπξγήζνπλ ιεθέδεο.

 Ο επεξεαζκφο, ελδερνκέλσο, ηνπ ρξψκαηνο θαη ησλ αηζζεηηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ίνπ

πεηξψκαηνο απφ ην πιηθφ αδηαβξνρνπνίεζεο.

 Ο επεξεαζκφο, ελδερνκέλσο, ηεο εληζρπηηθήο ξεηίλεο απφ ην πιηθφ αδηαβξνρνπνίεζεο,

αλ ην δηαθνζκεηηθφ πέηξσκα έρεη ηέηνηα ελίζρπζε.

135
  Ο ηξφπνο ηαθηηθνχ θαζαξηζκνχ θαη πεξηπνίεζεο ηνπ δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο κεηά
ηελ αδηαβξνρνπνίεζε ηνπ.

Δπίζεο, γηα ηελ επηινγή ηνπ πιένλ θαηάιιεινπ πιηθνχ αδηαβξνρνπνίεζεο είλαη ρξήζηκεο θαη
ζρεηηθέο ζπγθξηηηθέο δνθηκέο δηαθφξσλ πξντφλησλ ζε δείγκαηα ηνπ πεηξψκαηνο.

Αλάινγε κε ηελ αδηαβξνρνπνίεζε είλαη θαη ε πξνζηαζία ησλ πξντφλησλ απφ πέηξα απφ
δηάθνξα graffiti, δειαδή απφ κπνγηέο spray ή καξθαδφξσλ, κε ηηο νπνίεο αλαγξάθνληαη δηάθνξα
ζπλζήκαηα ζε πέηξηλεο επηθάλεηεο. ΢ηελ πεξίπησζε απηή ρξεζηκνπνηνχληαη γηα πξνζηαζία ησλ
πέηξηλσλ επηθαλεηψλ δηάθνξα εηδηθά ρεκηθά πγξά πνηθίιεο ζχζηαζεο -δηάθνξα πνιπκεξή, φπσο
αθξπιηθέο ξεηίλεο θ.α. εηδηθά θεξηά θ.ιπ. ζε βάζε πδαηηθή ή δηαιπηψλ - ηα νπνία δεκηνπξγνχλ
έλα πνιχ ιεπηφ ζηξψκα επηθάιπςεο ηεο επηθάλεηαο πνπ εκπνδίδεη ηηο κπνγηέο λα δηεηζδχζνπλ
ζηνπο πφξνπο ηνπ πεηξψκαηνο θαη επηπιένλ δηεπθνιχλεη ηελ αθαίξεζε ηνπο κε θαηάιιεια
θαζαξηζηηθά πξντφληα ζε ζπλδπαζκφ κε ηνλ απαηηνχκελν, θαηά πεξίπησζε, εμνπιηζκφ. ΢ηελ
αγνξά δηαηίζεληαη πνιιά εηδηθά πξντφληα γηα πξνζηαζία anti-graffiti. κε ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά
πνπ. ζε γεληθέο γξακκέο, θαιχπηνπλ ηηο αλάγθεο πξνζηαζίαο δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ κε
δηάθνξεο θαηεξγαζίεο επηθάλεηαο.

5.4. Γηαρείξηζε Μαξκάξηλσλ Καηαζθεπώλ

΋ηαλ ππάξρεη έλα έξγν κε φςεηο, δάπεδα θαη άιια ζηνηρεία, φπνπ πξφθεηηαη λα ηνπνζεηεζνχλ
κάξκαξα, πξνυπφζεζε γηα ηελ επηηπρία ηνπ είλαη ε ζσζηή νξγάλσζε. Μεηά ηελ αξρηθή ηδέα θαη
ηα αξρηηεθηνληθά ζρέδηα αξρίδεη ε πινπνίεζε. Σφηε πξέπεη λα επηιέγνπλ πξνζεθηηθά:

 Σα θαηάιιεια κάξκαξα

 Ο πξνκεζεπηήο ηνπο

 Σν ζπλεξγείν ηνπνζέηεζεο

Γηα ηελ επηινγή ησλ θαηάιιεισλ καξκάξσλ, είλαη απαξαίηεην λα δνζεί ηδηαίηεξε πξνζνρή
ζηα θπζηθνκεραληθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά, ψζηε λα εμαζθαιηζηεί ε αληνρή ηνπο ζηηο δηάθνξεο
θιηκαηηθέο ζπλζήθεο θαη λα απνθεπρζνχλ ηπρφλ πξνβιήκαηα, φπσο θπξηψζεηο ζε εμσηεξηθέο
νξζνκαξκαξψζεηο, πξνβιήκαηα απφ παγεηφ, θηι. Δπίζεο, είλαη ζθφπηκν λα δηεξεπλεζεί ε
δηαζεζηκφηεηα, ψζηε λα θαιπθηνχλ νη αλάγθεο θαη λα νινθιεξσζεί ην έξγν ρσξίο πξνβιήκαηα

Ζ επηινγή ηνπ πξνκεζεπηή ησλ πιηθψλ έρεη ηδηαίηεξε ζεκαζία. Θα πξέπεη λα ιάβεη θαλείο
ππφςε ηελ εκπεηξία ηνπ πξνκεζεπηή ζε κεγάια έξγα, πξνθεηκέλνπ λα ππάξρεη θαιή επηθνηλσλία.
Δπίζεο, ζεκαληηθφ θξηηήξην απνηειεί θαη ην αλ ν πξνκεζεπηήο ησλ καξκάξσλ δηαζέηεη ζχγρξνλν
136
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

εμνπιηζκφ θαηεξγαζίαο, φπσο είλαη ηα κνληέξλα CNC κεραλήκαηα θαηεξγαζίαο κάξκαξνπ, θαη
ηα κεραλήκαηα water jet, γηαηί κε απηά κπνξνχλ λα εμαζθαιηζηνχλ εληππσζηαθά αηζζεηηθά
απνηειέζκαηα. Αθφκα, ε απφζηαζε ησλ εγθαηαζηάζεσλ ηνπ πξνκεζεπηή απφ ην έξγν κπνξεί λα
έρεη ηδηαίηεξε ζεκαζία, επεηδή επεξεάδεη ην θφζηνο κεηαθνξάο ησλ πξντφλησλ κάξκαξνπ.

Σέινο, ην ζπλεξγείν ηνπνζέηεζεο παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ θαηαζθεπή ηνπ έξγνπ. Σν
ηειηθφ απνηέιεζκα εμαξηάηαη θαηά έλα κεγάιν βαζκφ απφ ηελ απφδνζε ηνπ ζπλεξγείνπ
ηνπνζέηεζεο, ηνπ νπνίνπ ε επηινγή πξέπεη λα γίλεη πξνζεθηηθά θαη λα ιεθζνχλ ππφςε δηάθνξεο
παξάκεηξνη, φπσο ε εκπεηξία ζηελ ηνπνζέηεζε καξκάξσλ, ην κέγεζνο θαη ε εζσηεξηθή νξγάλσζε
ηνπ ζπλεξγείνπ, ε παξνρή πηζηνπνηήζεσλ θαη ε εθαξκνγή θαλφλσλ αζθαιείαο

Δπφκελν ζεκαληηθφ βήκα γηα έλα επηηπρεκέλν ηειηθφ απνηέιεζκα είλαη ε κέηξεζε, κε
αθξίβεηα, φισλ ησλ επηθαλεηψλ ζηηο νπνίεο ζα ηνπνζεηεζνχλ κάξκαξα. Δίλαη αληηιεπηφ φηη φζν
πην ζχλζεηα είλαη ηα ζρέδηα, ηφζν πην ζεκαληηθφ είλαη λα ππάξρνπλ αθξηβείο πξαγκαηηθέο
δηαζηάζεηο, γηαηί ηπρφλ ιάζε ζηηο κεηξήζεηο κπνξεί λα θνζηίζνπλ πνιχ αθξηβά

΋ηαλ πιένλ ππάξρεη ε πξαγκαηηθή εηθφλα ηνπ ρψξνπ κπνξνχλ λα δεκηνπξγεζνχλ ηα ζρέδηα
ηνπνζέηεζεο (shop drawings). Σα ζρέδηα απηά είλαη πνιχ ζεκαληηθά γηαηί απνηεινχλ ηε βάζε
πάλσ ζηελ νπνία ζα ζηεξηρηεί φιε πξνζπάζεηα γηα ηε ζσζηή ηνπνζέηεζε ησλ καξκάξσλ.
Πξνζαξκφδνληαο επνκέλσο, ην αξρηθφ αξρηηεθηνληθφ ζρέδην ζηηο πξαγκαηηθέο δηαζηάζεηο ηνπ
ρψξνπ, έλαο εηδηθφο κπνξεί λα εμεηάζεη θαιχηεξα ηελ ηειηθή αηζζεηηθή ηνπ έξγνπ, λα επηζεκάλεη
ηηο θξίζηκεο θαηαζθεπαζηηθέο ιεπηνκέξεηεο θαη λα πξνβεί ζε ηπρφλ αιιαγέο. ΢ηε ζπγθεθξηκέλε
θάζε αλαδεηείηαη ε ρξπζή ηνκή αλάκεζα ζην επηζπκεηφ αηζζεηηθφ απνηέιεζκα θαη ην εθηθηφ απφ
θαηαζθεπαζηηθήο θαη θαη’ επέθηαζε νηθνλνκηθήο πιεπξάο. ΢ηα ζρέδηα πξέπεη λα εηζαρζεί ην
ζχζηεκα αξίζκεζεο θαη θσδηθψλ ησλ καξκάξηλσλ ηεκαρίσλ, ζηνηρεία πνπ επηηξέπνπλ ηελ
επθνιφηεξε ινγηζηηθή δηαρείξηζε ηνπ έξγνπ. Απηά ηα ζηνηρεία είλαη πνιχ ζεκαληηθά γηαηί ζε έλα
κεγάιν έξγν, κε πιεζψξα καξκάξσλ δηαθφξσλ δηαζηάζεσλ, είλαη πνιχ εχθνιν λα ραζεί ν
έιεγρνο.

Με ηα ζσζηά ζρέδηα ηνπνζέηεζεο κπνξνχλ λα ελεκεξψλνληαη γηα ηηο εξγαζίεο φιεο νη

εκπιεθφκελεο πιεπξέο: ν πειάηεο, ν πξνκεζεπηήο, ν κεραληθφο, ην ζπλεξγείν. Σα ζρέδηα
ηνπνζέηεζεο απνηεινχλ έλα θνηλφ ζεκείν αλαθνξάο γηα φινπο. Απφ ηα ζρέδηα ηνπνζέηεζεο
απνξξένπλ ηα ζρέδηα παξαγσγήο (shop tickets), θαζψο θαη νη ιίζηεο θνπήο (cutting lists). Ζ
δεκηνπξγία ησλ ζρεδίσλ ζεσξείηαη κηα πνιχ ζνβαξή εξγαζία πνπ απαηηεί κεγάιε εκπεηξία απφ
εθείλνλ πνπ ηελ αλαιακβάλεη, είηε απηφο είλαη ν αξρηηέθηνλαο ή ν πξνκεζεπηήο ησλ καξκάξσλ.
Δίλαη πξνθαλέο φηη φζν πην κεγάιν είλαη ην έξγν, ηφζν πην επηηαθηηθή είλαη ε αλάγθε χπαξμεο
ζσζηψλ ζρεδίσλ.

Δπηζεκαίλεηαη φηη απφ ηα ζρέδηα ηνπνζέηεζεο (shop drawings) πξνθχπηνπλ νη ηειηθέο

δηαζηάζεηο πνπ απαηηνχληαη γηα λα πξνεηνηκαζηνχλ ζρέδηα παξαγσγήο (shop tickets), ηα νπνία
137
ζα ρξεζηκνπνηήζεη ν πξνκεζεπηήο ησλ καξκάξσλ. ΢ηα ζρέδηα παξαγσγήο ην θάζε καξκάξηλν
ζηνηρείν ζρεδηάδεηαη μερσξηζηά θαη αλαγξάθνληαη φιεο νη δηαζηάζεηο ηνπ ζηνηρείνπ αλαιπηηθά
(κήθνο, πιάηνο, πάρνο), νη εηδηθέο επεμεξγαζίεο θαη νπνηαδήπνηε άιιε πιεξνθνξία κπνξεί λα
είλαη ρξήζηκε γηα ηελ παξαγσγή. Σα ζρέδηα πξέπεη λα είλαη φζν ην δπλαηφλ πην απιά θαη
θαηαλνεηά. Έγρξσκα πξννπηηθά βνεζνχλ ζηε κειέηε θαη θαηαλφεζε πην πεξίπινθσλ ηεκαρίσλ.

Σν επφκελν βήκα, κεηά ηελ νξηζηηθνπνίεζε ησλ ζρεδίσλ ηνπνζέηεζεο θαη ησλ ζρεδίσλ
παξαγσγήο είλαη λα πξνεηνηκαζηνχλ νη ιίζηεο θνπήο (cutting lists). Οη ιίζηεο θνπήο είλαη έλα
ινγηζηηθφ ζχζηεκα, ζην νπνίν πεξηέρνληαη φιεο νη πιεξνθνξίεο ηνπ έξγνπ, φπσο είλαη ε
αξίζκεζε θαη θσδηθνπνίεζε φισλ ησλ ηεκαρίσλ, νη δηαζηάζεηο ηνπο, νη ζπλνιηθέο πνζφηεηεο, ηα
είδε καξκάξσλ, νη δηάθνξεο επεμεξγαζίεο ησλ επηθαλεηψλ, ηα ζεκεία πνπ ζα ηνπνζεηεζνχλ ηα
κάξκαξα. Με απηέο ηηο ιίζηεο θνπήο είλαη πνιχ επθνιφηεξν λα ππνινγίζεη θαλείο κε απφιπηε
αθξίβεηα ην θφζηνο ησλ καξκάξσλ, ην θφζηνο επεμεξγαζίαο ηνπο θαη ην θφζηνο ηεο ηνπνζέηεζεο.

Μεηά ηελ νινθιήξσζε ηεο παξαγσγήο ησλ καξκάξηλσλ ζηνηρείσλ απφ ηνλ πξνκεζεπηή,
αθνινπζεί ν πνηνηηθφο έιεγρνο θαηά ηελ παξαιαβή ηνπο.

Καηά ηνλ πνηνηηθφ έιεγρν, ηδηαίηεξε πξνζνρή πξέπεη λα δίλεηαη ζηα εμήο:

 ΢ηε ρξσκαηηθή δηαινγή ησλ καξκάξσλ

 ΢ηηο γεσκεηξηθέο δηαζηάζεηο ησλ ηεκαρίσλ

΋ζνλ αθνξά ηε ρξσκαηηθή δηαινγή, δηεπθξηλίδεηαη φηη γηα ηνλ θάζε ηχπν κάξκαξνπ ππάξρνπλ
δηαινγέο αλάινγα κε ηα ρξσκαηηθά ηνπ ειαηηψκαηα θαη ,ζπλήζσο, ε θαζαξφηεξε δηαινγή
ραξαθηεξίδεηαη σο «extra» ή «Α» θαη αθνινπζνχλ νη θαηψηεξεο. ΢εκεηψλεηαη φηη ζηνηρεία κε
ζνβαξέο δεκίεο θαη θζνξέο, φρη απαξαίηεηα ρξσκαηηθέο (π.ρ. ζπαζκέλεο γσλίεο, ηξχπεο θαη
ξαγίζκαηα), δελ εληάζζνληαη ζε θακία δηαινγή.

΢ε έλα κεγάιν έξγν ε δηαζθάιηζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ καξκάξνπ είλαη κηα ηδηαίηεξα θξίζηκε
δηαδηθαζία. ΢ε θάζε ηέηνηα πεξίπησζε ζα πξέπεη λα έρεη πξνζπκθσλεζεί κε ζαθήλεηα κεηαμχ
πξνκεζεπηή θαη αγνξαζηή, πνηα ζα είλαη ε απνδεθηή δηαινγή ηνπ καξκάξνπ. Έλαο πξαθηηθφο
ηξφπνο γηα λα γίλεη απηφ, είλαη λα δεηεζνχλ απφ ηνλ πξνκεζεπηή δπν ζεη απφ 3-4 πιαθίδηα
δηαζηάζεσλ 40x40 ή 50x50 cm, ζηα νπνία ζεκεησζνχλ ηα ειαηηψκαηα ή ηα ζηίγκαηα πνπ είλαη
αλεθηά θαη απφ ηηο δπν πιεπξέο. Σν έλα ζεη παξακέλεη ζηνλ παξαγσγφ θαη ην άιιν δίλεηαη ζηνλ
αγνξαζηή, ψζηε θαη νη δπν λα έρνπλ έλα θνηλφ κέηξν ζχγθξηζεο. ΋ζνλ αθνξά ηνλ έιεγρν ησλ
γεσκεηξηθψλ δηαζηάζεσλ ησλ καξκάξηλσλ ζηνηρείσλ, απηφο είλαη πνιχ ζεκαληηθφ λα γίλεηαη
ζηνλ ρψξν ηνπ πξνκεζεπηή, πξηλ ηα κάξκαξα κεηαθεξζνχλ ζηνλ ρψξν ηνπ έξγνπ, γηαηί κεηά είλαη
πνιχ πην δχζθνιν λα αληηκεησπηζηνχλ ηα νπνηαδήπνηε πξνβιήκαηα.

138
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

6. ΢ΤΜΠΔΡΑ΢ΜΑΣΑ

Σα θπζηθά πεηξψκαηα, φρη κφλν ιφγσ ηεο αηζζεηηθήο ηνπο αμίαο, αιιά θαη ησλ
κνλαδηθψλ θπζηθνκεραληθψλ ηδηνηήησλ ηνπο, ηα θαζηζηά πιηθά αζπλαγψληζηα ζηα δνκηθά έξγα.
Σα δηαρξνληθά πνηνηηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ έρνπλ πιένλ
αλαβαζκηζηεί θαη αμηνπνηνχληαη πιεξέζηεξα, ράξε ζηηο δπλαηφηεηεο πνπ πξνζθέξεη ε ζχγρξνλε
ηερλνινγία θαηεξγαζίαο ηεο πέηξαο. Γη’απηφ θαη κπνξεί λα ππνζηεξηρηεί φηη ππάξρεη ζήκεξα
ράξε ζηε λέα ηερλνινγία, κηα ξηδηθή αλαλέσζε ησλ πξντφλησλ απφ θπζηθά δηαθνζκεηηθά
πεηξψκαηα πνπ πξννξίδνληαη γηα ηελ ζχγρξνλε νηθνδνκή. Σα ζχγρξνλα κεραλήκαηα θαηεξγαζίαο
ηεο πέηξαο θαη ηα αδακαληνθφξα εξγαιεία έρνπλ πιένλ αληηθαηαζηήζεη ηα ρεηξνεξγαιεία ησλ
παξαδνζηαθψλ πεηξάδσλ θαη καξκαξνγιππηψλ θαη έρνπλ «κεηακνξθψζεη» ην κάξκαξν, ην
γξαλίηε θαη ηελ πέηξα ζε κνληέξλα πιηθά πνπ κπνξνχλ λα πξνζθέξνπλ πνηφηεηα δσήο θαη λα
είλαη πξνζηηά ζηνλ πνιχ θφζκν. Πνιιά λέα πξντφληα, φπσο ηα ιεπηά πιαθίδηα πάρνπο 10 – 12
ρηιηνζηψλ θαη ηππνπνηεκέλσλ δηαζηάζεσλ, νη «αληηθέ» πιάθεο, κηα πιεζψξα καζίθ
δηαθνζκεηηθψλ ζηνηρείσλ, ηα έλζεηα δαπέδσλ κε ηα πεξίπινθα δηαθνζκεηηθά ζρέδηα, θ.ά., φια κε
μερσξηζηά αηζζεηηθά θαη ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά, έρνπλ εκπινπηίζεη ηελ γθάκα ησλ θιαζζηθψλ
πξντφλησλ, έρνπλ δηεπξχλεη εληππσζηαθά ην θάζκα εθαξκνγψλ ηνπ καξκάξνπ θαη ηεο πέηξαο
ζηηο ζχγρξνλεο θαηαζθεπέο θαη πξνζθέξνπλ λέεο δπλαηφηεηεο γηα λα πινπνηνχληαη κε επηηπρία,
ζε ζχγρξνλνπο ρξφλνπο θαη κε ινγηθφ θφζηνο, εκπλεπζκέλεο αξρηηεθηνληθέο θαη δηαθνζκεηηθέο
πξνηάζεηο.

΢ήκεξα νη εθαξκνγέο ηνπ καξκάξνπ θαη ηεο πέηξαο ζηνλ νηθνδνκηθφ ηνκέα θαη ζηελ
δηακφξθσζε αζηηθψλ ρψξσλ έρνπλ γίλεη απεξηφξηζηεο θαη ην δηαπηζηψλεη θαλείο εχθνια
βιέπνληαο θαζεκεξηλά λα απμάλεηαη ε παξνπζία ηεο θπζηθήο πέηξαο ζηα θηίξηα θαη ζηνπο
θνηλφρξεζηνπο ρψξνπο θάζε ζχγρξνλεο κεγαινχπνιεο. Αλζεθηηθέο ζην ρξφλν καξκάξηλεο
δαπεδνζηξψζεηο δηαθνζκνχλ ζαπκάζηα απιέο θαηνηθίεο, αίζνπζεο θηηξίσλ γξαθείσλ, ηξαπεδψλ,
μελνδνρείσλ, θ.ά. Γηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα ρξεζηκνπνηνχληαη γηα εληππσζηαθέο εμσηεξηθέο
νξζνκαξκαξψζεηο κεγάισλ εκπνξηθψλ θηηξίσλ. Αηζζεηηθά άςνγεο εθαξκνγέο καξκάξσλ θαη
πέηξαο ππάξρνπλ ζηελ εζσηεξηθή δηαθφζκεζε αλαξίζκεησλ ηδησηηθψλ θαη δεκφζησλ θηηξίσλ. Ζ
θπζηθή πέηξα είλαη ην πιηθφ πνπ επηιέγεηαη γηα ηελ πιαθφζηξσζε ησλ λέσλ πεδνδξφκσλ θαη ηελ
αλάπιαζε αζηηθψλ ρψξσλ. Σα ςεθηδσηά, πνπ ρξεζηκνπνηνχληαλ εληφλσο παιηφηεξα, μαλαγπξλάλ
ζην πξνζθήλην, ελψ λέεο εθαξκνγέο, φπσο ηα ζεξκαληηθά ζψκαηα απφ κάξκαξν, θεξδίδνπλ
έδαθνο ζηελ αγνξά. Σν αηζζεηηθφ απνηέιεζκα πνπ πξνζθέξνπλ ζε θάζε ηνπο ζσζηή εθαξκνγή
ην κάξκαξν θαη ε πέηξα, είλαη θαηά θαλφλα εμαηξεηηθφ. Αξθεί ηα πιηθά απηά λα
ρξεζηκνπνηνχληαη κε γλψζε, κέηξν θαη κε θαιφ γνχζην.

139
 Με ηα λέα πξφηππα, ηηο λέεο πξνδηαγξαθέο, αιιά θαη ηηο δνθηκέο πνπ γίλνληαη ζήκεξα, ην
κάξκαξν, ν γξαλίηεο, αιιά θαη νη ππφινηπεο θπζηθέο πέηξεο είλαη πιένλ πιηθά πνπ κπνξνχλ λα
ρξεζηκνπνηεζνχλ άθνβα θαη κε αζθάιεηα. Δπίζεο νη λέεο ηερλνινγίεο εμφξπμεο θαη θαηεξγαζίαο,
έρνπλ δψζεη κεγαιχηεξεο πνζφηεηεο θαη θαιχηεξε πνηφηεηα, έρνπλ νδεγήζεη ζε κείσζε ηνπ
θφζηνπο θαη έρνπλ θαηαζηήζεη ηα πιηθά απηά πην εχρξεζηα θαη θηιηθά. Δθηφο απηνχ, ε
αλζεθηηθφηεηα ηνπο δηα κέζσ ηνπ ρξφλνπ, ηα θάλεη πιένλ αλαπφζπαζην θνκκάηη απφ θάζε
θαηαζθεπή, πξνζθέξνληαο δηαρξνληθφηεηα θαη πνιπηέιεηα, ζε θάζε έξγν πνπ κπνξνχλ λα
ρξεζηκνπνηεζνχλ.

Ζ απφθαζε γηα ρξήζε θπζηθψλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ, θαζνξίδεηαη απφ ην γεγνλφο φηη,
κε ηε ρξήζε ηνπο πξέπεη λα δίλεηαη κία νξηζηηθή ιχζε, πνπ ζεκαίλεη φηη πξέπεη λα επηηπγράλεηαη
κεγάιε δηάξθεηα δσήο, φπσο απηή ηνπ θηηξίνπ ηνπ ίδηνπ. Ζ επηινγή ηνπ θπζηθνχ δηαθνζκεηηθνχ
πεηξψκαηνο γηα ηε ζπγθεθξηκέλε εθαξκνγή πνπ πξννξίδεηαη πξέπεη λα γίλεηαη κεηά απφ
ιεπηνκεξή εμέηαζε φισλ ησλ θάζεσλ ηνπ έξγνπ θαη ησλ ηερληθψλ-ζρεδηαζηηθψλ απφςεσλ. Αθνχ
ινηπφλ ιεθζνχλ ππφςε ν ζρεδηαζκφο θαη ε αηζζεηηθή παξνπζίαζε ηνπ θηηξίνπ, θαηφπηλ θαη ηεο
αμηνιφγεζεο ησλ καθξνζθνπηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ (αηζζεηηθή εκθάληζε, παξνπζία ή φρη
θιεβηδίσλ, δηάηαμε απηψλ, παξνπζία ή φρη εγθιεηζκάησλ «ιεθέδσλ») κηαο κεγάιεο πνηθηιίαο
θπζηθψλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ κε δηαθνξεηηθά ρξψκαηα, θαζψο επίζεο θαη κε ηελ
παξνπζίαζε ησλ ζρεδίσλ ηνπ θηηξίνπ, θζάλεη θαλείο ζην επίπεδν ηεο πξνεπηινγήο ηνπ πιηθνχ. Οη
παξάγνληεο, νη νπνίνη επεξεάδνπλ ηελ ηειηθή επηινγή ηνπ θπζηθνχ δηαθνζκεηηθνχ πεηξψκαηνο,
είλαη θπξίσο νη αθφινπζνη:

 ε δπλαηφηεηα εθαξκνγήο ηεο απαηηνχκελεο κεζφδνπ θαηεξγαζίαο, γηα λα πεηχρνπκε ηελ

επηζπκεηή επηθάλεηα ζην επηιερζέλ πιηθφ, θαζψο θαη ε πνηνηηθή θαη πνζνηηθή εμαζθάιηζε ηνπ
πιηθνχ πνπ ζα ρξεηαζζεί, γηα ην ζπλνιηθφ έξγν

 νη ρεκηθέο - θπζηθέο ηδηφηεηεο ηνπ πεηξψκαηνο, ην νπνίν πξέπεη λα αληέρεη ζηηο

θιηκαηηθέο θαη πεξηβαιινληηθέο ζπλζήθεο ηεο πεξηνρήο φπνπ ζα ηνπνζεηεζεί, θαη ηέινο

 ην ζπλνιηθφ θφζηνο ηεο επέλδπζεο.

Πιένλ ε επηινγή ησλ πιηθψλ κε βάζε ηα θπζηθφ-κεραληθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά, αλαιφγσο

ηεο εθαξκνγήο γηα ηελ νπνία πξννξίδνληαη, έρεη γίλεη πην εχθνιε ιφγσ ησλ Δπξσπατθψλ
Πξνηχπσλ πνπ έρνπλ εθδνζεί θαη θαηά ζπλέπεηα ηελ ζήκαλζε CE πνπ θέξνπλ ηα πιηθά.
Λακβάλνληαο επνκέλσο ππφςε ηηο ηδηφηεηεο ηνπ θάζε πιηθνχ πξέπεη λα γίλεη ν ζσζηφο
ζρεδηαζκφο θαη ε κειέηε ηνπ έξγνπ, πξηλ ηελ έλαξμε ησλ εξγαζηψλ.

Με ρξήζε ησλ ζρεδίσλ ηνπνζέηεζεο, ησλ ζρεδίσλ παξαγσγήο θαη ηηο ιίζηεο θνπήο, νη
εξγαζίεο έρνπλ γίλεη πην εχθνιεο θαη κε πνιχ κηθξφηεξν ξίζθν. Δπίζεο κε ρξήζε ειεθηξνληθψλ
ππνινγηζηψλ, ν θαηαζθεπαζηήο κπνξεί λα πξνδεί ην αηζζεηηθφ απνηέιεζκα πνπ επηζπκεί κε
140
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

κεγάιε αθξίβεηα. Έηζη, κε ζσζηφ ζρεδηαζκφ θαη θαιή νξγάλσζε, νη δηαθνζκεηηθνί ιίζνη
ρξεζηκνπνηνχληαη φιν θαη πεξηζζφηεξν απφ ηνπο θαηαζθεπαζηέο θαη ην θνηλφ.

΢ηνλ θαηαζθεπαζηηθφ ηνκέα ηα νθέιε απφ ηελ ρξήζε θπζηθψλ δηαθνζκεηηθψλ πεηξσκάησλ
είλαη πνιπάξηζκα, φρη κφλν απφ αηζζεηηθήο άπνςεο, αιιά θαη απφ ηερληθήο:

 Μεγάιε πνηθηιία πιηθψλ θαη ρξσκάησλ

 Γηάθνξεο επεμεξγαζίεο πνπ αιιάδνπλ ξηδηθά ην αηζζεηηθφ απνηέιεζκα

 Απμεκέλεο αληνρέο

 Ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά, πνπ ηα θαζηζηνχλ αζχγθξηηα ζε ζρέζε κε άιια πιηθά.

Αλ θαη ηα θπζηθά δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα είλαη ίζσο πην αθξηβά απφ άιια πιηθά, δελ πξέπεη
λα παξαβιέπεηαη ην γεγνλφο, φηη κε ηελ ζσζηή επηινγή ηνπο θαη ηελ θαηάιιειε ηνπνζέηεζε,
γίλνληαη πιηθά κεδεληθήο ζρεδφλ ζπληήξεζεο, θαη θαηά ζπλέπεηα, καθξνρξφληα πην νηθνλνκηθά.
Οη ζεκαληηθέο ηνπο εμάιινπ ηδηφηεηεο, φπσο ε ζθιεξφηεηα, ε αλζεθηηθφηεηα, νη αληνρέο θαη ε
ζεξκνρσξεηηθφηεηα ηνπο, ηα θαζηζηάλ, φρη κφλν αηζζεηηθά, άιια θαη νηθνλνκηθά ζπκθέξνπζα
ιχζε γηα ηα δνκηθά έξγα.

 Γηαρξνληθφηεηα, πνπ νδεγεί ζε εμάιεηςε αλαγθαίσλ αλαθαηλίζεσλ ηνπ πιηθνχ

 Απμεκέλε ζθιεξφηεηα, άξα θαη κείσζε θζνξψλ

 Μεγάιε ζεξκνρσξεηηθφηεηα, πνπ κεηψλεη ηελ ελεξγεηαθή θαηαλάισζε ηνπ θηηξίνπ

 ΢ρεδφλ κεδεληθή ζπληήξεζε, εθφζνλ επηιερηνχλ θαη ηνπνζεηεζνχλ ζσζηά ηα πιηθά.

΢ηα νηθνλνκηθά νθέιε, δελ πξέπεη λα μερλάκε φηη ε Διιάδα είλαη καξκαξνπαξαγσγφο ρψξα κε
κεγάιε πνηθηιία θπζηθψλ πεηξσκάησλ. Ζ ρξήζε ησλ πεηξσκάησλ νδεγεί ζε αλάπηπμε ηνπ
θιάδνπ ηεο εμφξπμεο θαη ηεο θαηεξγαζίαο, ηνπ νπνίνπ νη επηρεηξήζεηο εδξάδνληαη ζπλήζσο ζηελ
πεξηθέξεηα, νδεγψληαο έηζη ζηελ νηθνλνκηθή επεκεξία ηεο επαξρίαο.

Σέινο αμίδεη λα ζεκεηψζνπκε θαη ηα πεξηβαιινληηθά θαη νηθνινγηθά νθέιε ηεο ρξήζεο
θπζηθψλ πεηξσκάησλ.

 Σα πιηθά είλαη απφιπηα θπζηθά

 Σα θηληξίζκαηα θαη νη ηειηθέο επεμεξγαζίεο ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο δελ απαηηνχλ

ρξήζε ρεκηθψλ κεζφδσλ θαη γίλνληαη κε ηε ρξήζε κεραληθψλ κεζφδσλ. Έηζη ηα θπζηθά
δηαθνζκεηηθά πεηξψκαηα είλαη θηιηθά πξνο ην πεξηβάιινλ.

 Δίλαη πιήξσο αλαθπθιψζηκν. Σν κάξκαξν κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί μαλά κεηά ηελ

ελδερφκελε απνμήισζε ηνπ θαη αθφκα θαη φηαλ απηφ δελ είλαη εθηθηφ ζηελ πξσηαξρηθή ηνπ
κνξθή κπνξεί εχθνια θαη νηθνλνκηθά λα κεηαηξαπεί ζε πξσηνγελέο πιηθφ.
141
ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ

 EUROSTAT - ΢πλδπαζκέλε Ολνκαηνινγία 2011 / Combined Nomenclature, 2011

 Morandini Α. – «European standards and CE marking on stone construction products»,

2005

 Muller-Wiener W. - «Griechisches Bauwesen in der antike», 1995

 Tech4Stone Annual - «Δμόξπμε Γηαθνζκεηηθώλ Πεηξσκάησλ», 2008

 Tech4Stone Annual - «Καζαξηζκόο – Φξνληίδα – Πξνζηαζία ηεο Πέηξαο»

 Tech4Stone Annual - «Κνπή – Μνξθνπνίεζε – Καηεξγαζία/ Μεραλήκαηα – Δξγαιεία

Τιηθά»

 The Hellenic Marble Directory - «Today’s Profile of the Greek marble sector», 2008

 The Hellenic Marble Directory - «Γλσξηκία κε ηα Γηαθνζκεηηθά Πεηξώκαηα»

 Γηάλλεο Γηάλλαξνο - «Ο θιάδνο ηνπ καξκάξνπ», 1999

 Γηακαληνπνχινπ Α. – «Ζ ιαζεκέλε επίζηξσζε βαηώλ επηθαλεηώλ κε δηαθνζκεηηθά

πεηξώκαηα», 2003

 Γηακαληνπνχινπ Α. – «Σα δηαθνζκεηηθά πεηξώκαηα ζηε ζύγρξνλε αξρηηεθηνληθή», 2008

 Δγθπθινπαίδεηα Πάππξνο Larousse Britannica

 Δγθπθινπαίδεηα Τδξία

 Ησάλλνπ Η. – «Γηάβξσζε θαη Πξνζηαζία Γνκηθνύ Λίζνπ», 2005

 Κνινηνχξνο Κ. «Λαηνκεία Μαξκάξνπ», 2009 (Πεξηνδηθφ Μάξκαξν – Δηεζία Έθδνζε 2009)

 Κνινηνχξνο Κ. «Σξαρηέο επηθάλεηεο, ε ελαιιαθηηθή πξόηαζε», 2006 (Πεξηνδηθφ

Γηαθνζκεηηθά Πεηξψκαηα – Σεχρνο 27/2006)

 Λαζθαξίδεο Κ. - «Αμηνιόγεζε ησλ θπζηθώλ δηαθνζκεηηθώλ πεηξσκάησλ θαη θξηηήξηα

επηινγήο ησλ από ηνλ θαηαζθεπαζηηθό θιάδν κε βάζε ηα θπζηθό-κεραληθά
ραξαθηεξηζηηθά ηνπο»

 Λαζθαξίδεο Κ. θαη Παηξψλεο M. - «Οη θπζηθνκεραληθέο ηδηόηεηεο ησλ θπζηθώλ

δηαθνζκεηηθώλ πεηξσκάησλ θαη ε ρξήζε ηνπο θαηά ηελ απόδνζε ζήκαλζεο CE», 2005

142
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

 Λαζθαξίδεο Κ. θαη Παηξψλεο M. – «΢ήκαλζε “CE” γηα ηα δνκηθά πιηθά από δηαθνζκεηηθά
πεηξώκαηα. ν ξόινο ηνπ εξγαζηεξηνύ ιίζνο (ΗΓΜΔ)»

 Μαλφιεο Κνξξέο – «Από ηελ Πεληέιε ζηνλ Παξζελώλα», 1993

 Πεξηζηθαλίδεο Νεφθπηνο – «Γηαρείξηζε καξκάξηλσλ θαηαζθεπώλ», 2010

 Πηθηψλεο Γ. – «Έξγα Αθξνπόιεσο», 2003

 Πξνζσξηλέο Δζληθέο Σερληθέο Πξνδηαγξαθέο – Δπέλδπζε Σνίρσλ κε θπζηθέο πιάθεο (κάξκαξα

– γξαλίηεο)

 Πξνζσξηλέο Δζληθέο Σερληθέο Πξνδηαγξαθέο – Δπηζηξψζεηο κε Φπζηθνχο Λίζνπο

 Πξνζσξηλέο Δζληθέο Σερληθέο Πξνδηαγξαθέο – Ληζνδνκέο

 Πξνζσξηλέο Δζληθέο Σερληθέο Πξνδηαγξαθέο - Σνηρνδνκέο

 Σερληθφ Δπηκειεηήξην Διιάδαο – Σκήκα Γπηηθήο Μαθεδνλίαο – «Σερληθή Έθζεζε (Π2–2)

Αμηνιόγεζε πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο - αλαγθώλ ησλ επηρεηξήζεσλ καξκάξνπ Γπηηθήο
Μαθεδνλίαο», 2004

 Σζηξακπίδεο Α., «Σα ειιεληθά κάξκαξα θαη άιια δηαθνζκεηηθά πεηξώκαηα», 1996

 Υαηδεπαλαγήο I. θαη Βνπγηνχθαο Γ. - «Σα κάξκαξα ηεο Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο. Βαζηθνί

παξάγνληεο πνπ ραξαθηεξίδνπλ ηελ εκπνξηθόηεηα ηνπο ζαλ δηαθνζκεηηθά πεηξώκαηα.
πνηόηεηεο-παξαγσγή-ηηκέο-απνζέκαηα», 2005

 Σδηαθέξεο Ν., Κσλζηαληηλίδνπ Π – «Σνπνζέηεζε Δπηζηξώζεσλ Μαξκάξσλ ζε Γάπεδα θαη

΢θάιεο», 2000

Η΢ΣΟ΢ΔΛΗΓΔ΢

http://alpha6.gr/ http://www.marmaronet.com

http://ec.europa.eu http://www.pangea.gr

http://www.iok.gr http://www.tee.gr

http://www.igme.gr http://www.wikipedia.org

http://www.marbleguide.com

143
ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ – ΔΛΛΖΝΗΚΑ ΜΑΡΜΑΡΑ

144
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Λεπθά κάξκαξα

145
Ζκίιεπθα κάξκαξα

146
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Τπόιεπθα κάξκαξα

Γθξη κάξκαξα

147
Ρνδ κάξκαξα

Καθέ κάξκαξα

148
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Μπεδ κάξκαξα

149
Πξάζηλα κάξκαξα

150
ΣΟ ΜΑΡΜΑΡΟ Ω΢ ΔΟΜΙΚΟ ΤΛΙΚΟ ΢ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Μαύξα κάξκαξα

Κόθθηλα κάξκαξα

151
Κίηξηλα κάξκαξα

Πνιύρξσκα κάξκαξα

152