You are on page 1of 18
CADERNOS DE ARQUEOLOGIA ANO 1 — N27 MUSEU DE ARQUEOLOGIA E ARTES POPULARES Paranagué — Parand ~ Brasil 1976 CADERNOS DE QUEOLOGIA Chmyz — Arqueclogia © histéria da vila espanhola de Ciudad Real do Guairs ..... Pils Jo80 José Bigarella — Consideragées a rospeito das do mar ¢ datagées rodiométricas Torminclogia arquoclégica brasileira para a cordmiea ......... Ca PARANAGUA — PARANA — BRASIL MUSEU DE ARQUEOLOGIA E ARTES POPULARES - UNIVERSIDADE FEDERAL DO PARANA, CADERNOS DE ARQUEOLOGIA = Ano 1, Ne 1, 1976 Musou de Arqueologie « Artes Populares Universidade Ter Parand Paranagué = Parond = Orasil TEAMINOLOGIA ARQUEOLOGICA BRASILEIRA PARA A CERAMICA Segunda Edigio — Revista e Ampliade NOTA EXPLICATIVA No Semingrio de Ensino e Pesquisa em Sitios Ceramicos, organi- zado pelo Centro de Ensino e Pesquisas Arqueolégicas (CEPA) da Uni- versidade Federal do Parané, entre 5 e 29 de outubro de 1964, sur- i giu a iniciativa de se elaborar uma Terminologia Arqueolégica Brasi- 1 leira para a Cerémica, © Seminério de Ensino € Pesquisa em Sitios Ceramicos, que reu- ii ni especialisias de sete Estados brasileires, sob @ orientagio de ar- i quedloges da Smithsonian Institution, de Washington D.C., desen- i) volveu-se nas cidades paranaenses de Curitiba e Paranagud e foi sukvencionaclo pelo entéo Conselho de Pesquisas da Universidade Federal do Parand, pela Coordenagao do Aperfeigoamento de Pessoal ‘4 de Nivel Superior (CAPES) ¢ pela Fulbright Commission. | | Durante a manipulacéo de varias colecées ceramicas, sentiram, os participantes do Semindrio, a necessidade da uniformizagdo dos termos técnicos. As diversas denominagées ceramices j& em uso pelos arqueélogos brasileiros foram apreciadas @ novos termos criados, pro- wi curando-se defini-los de maneira clara e completa. Dessa discusséo e redagéo, participaram: Valentin Calderén, da Universidade Federal da Bahia, Igor ‘Chmyz, da Universidade Federal do Parané, Maria Heloisa Feneton da Costa, do Museu Nacional, Onde- mar Ferreira Dias Jor., do Instituto de Arqueologia Brasileira, Clifford Evans, clo Smithsonian Institution, Ghislene Velasquez Hudziak, do ‘Museu Paranaense, Betty J. Meggers, do Smithsonian Institution, Nas- saro A. de Souza Naseer, da Universidade Federal do Rio Grande do Norte, Walter F. Piazza, da Universidade Federal de Santa Catarina, W José Wilson Rauth, da Universidade Federal do Parané, Pe. Jodo Alfre- do Rohr $J, do Museu do Homem do Sambaqui, Fernando Altenfelder Silva, de Faculdade de Filosofia, Ciéncia ¢ Letras de Rio Claro ¢ Mario F, Simées, do Museu Paraense Emilio Goeldi. ng. Sugestes, mediante 0 envio dos verte, ios esusisce bras, As coiibloy fo i ocho da Universidad Fedoal do Rio Grande db Sul Eure Th ‘Mir de Tagusra, RS Pack Ignalo Sit, to Archie tno de Peuies ar ‘8 rsutanteTerminlogia Arqusolsie Srslera pore » Cer rca fot publenda om 1966, no. pemeio mimeo dos Manas de Arqueclgia do CEPA im 1965 fol esrtrado © Progra Nacional de. Pesqies [Arquslégies (PRONAPA),englsbondo quise Yeo: patkipanies dd Sento de rsno ePessisa em Siow Cerricce, © FRONAPA {ci copatrocinedo pelo Conato Nadonal de Pesguias (CN) pela Sithonan Institin, ecorou, faba, cor a rlabeago do In tio de Pavinénio Hires 6 Aico Neioal (PHAN) Net unis paride doe integanes do PRONAPA, continue fam tendo debtdes novos termes tencas, em dacrra de che dos arquoléics pla Bai O Priel Seminkio co PRONAPA fo fealado en Marcel Pala, Argentina, em ie de 1966, jnlo co XXXVI Congreso nteraceonal de Ameria, 6 @ Sepuns See ‘iio, om Belém, Pak, em ander de 1968 "No ano de 1969 » Pare da Tarminlaga Araueotka Broth loa para Cerca, elborede por José Pronaa Brochado, Ver leon Elden, Iger Chm, Ondemar Ferre Oat dor into isirico e Anis do Rio da ane, Ciford vane, Siva ‘Marana, do Husey Favs, Betly J. Magers, Eee Th. Miler, do ‘Museu Aeguelégizo do Ro Grands do Su, Nise ‘A de. Sour! Newer, Cele arts, de Universe Federal do Epo Sato, War ter F. Plz, Jesb Wilson Rauth © Mio F. Sanday, (oi iguanens publica ne sére de Manusi de Arqueiogi do CEPA. Finalmente, em meados de 1970, por oxo do XXXIK Con grei0 Invrnactonsl de Ameraisas, om Limo, Peru, realzouse © Tecra Seminéio do PRONAPA, Mais urna var fart cutis to yor tect revs alguns dor j6 dfs, eborandose 9 pre Serle Segunda Eegfo do Teminslogie Arquosgia Brace pare 2 Coma, Dele percparam ob mesos perqusadoes srolados no pack foo anerir.Sugestbes foram cinds recabist de Peco A. Moris Fiber, da Faculdade de Flowt, Canoe e Late de Sone rut fo Sule Pe. Jobo Aifedo Rehr $i ‘gor Choe ‘aloe fare & mor que profundiade, “=ACANALADD Orme Tpo de dara a ote mea A cae crt co dnd, ands nas Sars = ACORDELADA (ale, Tr econo de eric gun cone Coa ral als au else pve, parte TADSYBS ae porte do bare delcn peta Pr eNO (Adomme. Pst meade — aozona' mone MO ate co geonis,wpende aves oh inn ne © Skint valtome AGA tnd, Apne and, dein «spent de cine [AINHAENTODESEORA Gon Alignments ev tose dF Shou demos nemo ~ nusAco mented) Pee do lo de spel do va ‘hae ~ ud), Tcice do cores de carina gue conte ANA io as Sn tne Se pen urine Sate TS Bue porto dete meds pr lf AA ver BASE, © ANTIASTICO vr TEMPER. APUCADO Upp Tip de dsr a eit am fr ae ee tri tu tla de pt, ne noord cin, fom efete de variadae formas © deenhos. — APONTAGO ver LABIO, [AREA CERAICA (orale Area. pase geogréfin com career as corte prépriss ‘ARCA CULTURAL (Cure Are). Espog> geogrétio onde et dads “arqveolisics, mogidfzor hatariar to connie, ARIA DE OcUPAGKO (Onan Are). so seonia expat or ura eur, ~ ABREDONDADO ver LABO, ~ASA flog Aptndiceconpscio, destnado a suipensto de repent ~ ASSADOR (Grille, Fora plana ou com ord lovemente. loved, Aestinada a confecto de baw © outer smart ‘ATERRO Wound. Eeveio rial do soo, em zones inundivls ov BANK (Wash. Tipo de ratamerto que conte na epicao, ants cs quoina, de une camads superficial de pigentse mineral ‘man delgade que o engobe na sper do veslheme, BASAL ver FLANGE. DBASE Ie. Pere infra, de sustenosbo do vaihore, Quento ‘erma, @ base pod er > * BOCA (Mouth, Aberture do vasiharre, Quanto & form, ICO (Spawn, Forms stuns de oes, de pexefo canal av no BISHLADO ver LABIO. i beet pode CHRCULAR (Ciena) FLIPICA (Oved) ‘QUADRANGULAR (Quadrangle) RETANGULARMectangula) IRREGULAR tergule [010 (Wal), Pcs cle sie eiato ever do recipient [ORDA im). Parte torial da pared, junto & boca. Quant 8 for a, 2 boeda pode ser RETA (ire) BEANDDA (epended), ENTROVERTIOA (Ee RIFORCADA INTEINAMENTE (teri teamed) [DOBEADA tFelded ~ Ove) INTROVERTIDA Urvertd) TT) VERTICAL (eee 12. INGUNADA INTERNAMENTE (sloping) 18. INCUNADA EXTERNAMENTE (Oxslopna) BURACO-DELSTACA (ont Hol). vince de fxagio de ate, pare (sigue fines CACO Isherd. Fogmanta de atefto de bare ausimado CCAMADA (Natural Lay). Eevte, horizontal ov ro, eam eo previ, moms ecco, CAMADA.DECCUPAGAO [Ocepation Lay, Cami com evidni eclis, CCAMADA ESTERIL (mia Layer, Cama de olgem natural 0 nen ional, sem evinces srquecogis. ‘CAMADA HOMICA (Hamus Liye). Cored com mati orinicy en decmposieio que racabreo fe, contend, ov nt, evident Seog. -CAMBADA vor BORDA. CCOWPLEXO ver VASO. —coMPosto ver VASO, “CANEADO (ged, Tipo de decorate que conte er protons, om » envomidade do dado, » face inna do rain, em enfido pependcular 8 bora, exalonendo cenelres saints fe slongaces na foco ope * ii bono pate de maior dire J ae —EARINBADO (Stamped, Tipo de deoraio cue conse em imprini, ne sper da craic, padre estabeerldos CARIMEO (Samp). Pera de madre, ov mio, co dives formes, illade pera impriie patrons’ de orethon (CASA SUBTERRANEA (Pn Hous), Local excavado on forma dpa, om lmenstoe varus, provevsinte fecoboro, aoe Role "ia ter sido utlzado come haba, ‘CASA BARREADA OU DE TAIPA (atl and Daub Hout). sabitecto {esa do baro Unie, apleado bettors de babu ov tne ‘hos ds parades, CAVERN ver GRUTA, ~CEANICA (ote, Aneeanto de baro queimado, CIRCULAR ver BOCA, CCOMPLEXA fComples). Coriunto de slaanioeculcasesscadoe ~ CONCAVA ver BASE, -CONICA ver BASE. CCONTRAIDA ver BORDA. ~ CONVEKA ver BASE. ~~ CORRUGADO-COMPLICADO (Complised Corngtedh. Tipo de de. ‘oreo om que, caps da coloencto do ost, erie asco wo {neior por meio de prsics rmais oy menos fepuloen, espace, ds, exeutas com 0 deco olega, amt sence perpeniore. ¥ ~ CARENADO {Canned Forms de boje que spreenta um dngule age COMUGADOESPATUADO (ated Comp. Tio Se dco COs an una ogee ont © onerous ro: Severe por erase. COMUGADCINARICADO (nkated Compt. Tipo de dese cs sino cron oar a eta Pee Tenaon © pxo o go So cao Beno, promo tego pesinYo SS tink olla 9 Go de vote COSINPLES (imple Corogund Teo de Soro re ~ SOM co akrnerrt exer Sr res pooped fave irr doom, sobs tp deco. ompi,Tpo de COUNGUIAEO Pngeriked Compe gee eae Mitotane ‘ ‘cum, Ecavato parca de fou eamades, pare verfasbo do CCORTEEXPERIMENTAL (eat Pn, Abertura em qualquer slo, por Inve ou camadae pare veficazio pelminar do contd. CURVADEFREQUENCIA ov de POPULARIOADE (Trend Tendéria Versi cescnls ov deceacene, demonsivada por wn tipo fama sence, —vecoRAGHO PLASTICA (Plaate Decoration, Quogue werice do do ORAS que, Implca em ivadiagees de aupercle cokes, Carupids,exoveds, slid, ot DENTADO ver LABIO. = DIGITADO (Fingertip Marked). Tipo de decorexio que conte em Tron a pone do dedo na superice do vaihame “-DIGTUNGULADO (Fingenip and Fingernail Mahed, Tipo de decor {Bo que consis em imprimir, sulérearenie, 2 pont do de $e 05s canes na super do vashame. een ae oe on vr BOA ~ DUREZA Wardnes, Gra do estrada cermin 0 ic, eben fou chaque, Pea eandize ompasivaeripregnes, corurants {isla Minarlgien do Dureza de Fiederch Mahe, = ELPTICA ver BOCA. _-ENGOBO (Sp. Tpo de tatamento que consste em opler, ons ‘de quaina, ume carads de bar, mn sees gue o ba, {om tam pigments miner, na mparie do ose, — ENTAUHADO (Ned, Tipo de dcorgto que cosine em paquence ‘orl exeitedos nadia do vasihamo oy arm ealquer outa pane do mesme. ~ eu gn, ae ea soc pun eo come, que saraceram um horizons, Um Sum omens ~ exaso(tcd Tip do ech ae aie em ra spe Pod, oe suena, pons Gv enti {Sun tudes ENTERRAMENTO (Boi. Mansira do sepultr © mrt; o aneraren- “tp pode ser piméso ou secundi ——BRODioNreded). Acoréncio da cork, eacmide ov coro por FSCAVAGAO (Etevain), Trabsto Intrsve © stamstico rum sta, ESCOVADO (Brushed. Theo do decorsio que conse em pete nu suprtiiesinds Unies do vesthame, um Inerumento con Fonte mlipln, ov ours shen qur dena alex bom ie ‘ess, avardando ene ano pertain © proxinidata — ESTATUETA (gui). Pequora repretalatdo anroomerfa ou 20 ‘ometfa modole ou molds em ceric, ainda excido fn pada, For 9 ter Helo, vito ets Iplear em pues ‘sion de diel comprovgt, — EXPANDIDA vor BORDA. _- EXTROVERTION vor BORDA. — Fase nh Gali cle deer oe ‘bitagSo, ete, relacionado no tempo @ no espace, eo, padres do he ur tal om forma RANGE (lange. Astro zrlhante © ums ards Holton ‘ds da pare 9 esque ‘Sonedo 8 puts extona do vostro. Quanto b pono pede Sor Tail (abaxo da bord), masa (no boll « baal (ne bas wom race oxen Bie erage ees eceerpeecton Ee ee cere Dees eee ale Doak ek es ee een cea ete cal a eae eee ee IN dh Teo de de ee umes ee en a eer, nde ue. Be oe GALA SUTEEANEA Guheranen Panes) Creda on Yore Tanne en po Be ee eet SE ese toon Se ae sete «Sn “— GENERO CERAIMICO Ware. Conuro de caracesics ds past, em Tovar em coscerio 0 tatemeno de supe —-GRAFITADO (Graphite. Tio. de aromento impermesbilcanie que ‘onto a aplngbo Unione de grate 8 supericie do ve tram =-GRAVADO (Engrved. Tipe de decorgSo que contita na rated . de fas ou porist da cupola da crams, por abrat, ‘om um isromento apopriogo,apés © quem. GRETADA (Crckad). Apart da supercede carmica,rcheds (ou tneada pala acho oa fomportue wee CGRUTA ou CAVERNA (Cae) Cevidade na rche, onde » profunde- ‘de maler que aber, ~ npeniv0 ver VASO. HORIZONTE toon. Grupo elementos ob cit que i INGINADA EXTERNAMENTE vr BORDA. i etresengmenens reared te = INCUNADA INTERNAMNTE wor BORDA. eg ee eer ee = INTROVERTIOA ver BORDA — RREGIMAR ver BOCA. LABIAL vor FLANGE, LABIO tip Exromidice cl bord, Quanto & forme ibe pode er 1. PLANO (Fi) 2. ARREDONDADD (Rounded) 3, AFONTADO Caper 4. AISELADO (Beveled) 5. DENTADO ou SERRLHADO (Dente or Sorted LEIVA Wo. Bla coredo ds supercool, coneavando as redleues de geamines,utizaso em consrgies, LENTE Len. Inuit, de forma alongede, de nturezn avr do Inara dar eamodge creundanien LEVANTAMENTO Gurvey). Reznhecranto da-ume Aes gsogrie are lealzago ste argueclogcas UNHAFOLIDA (Burnished Line Tipo de decoreséo que conse em aster um obeto sobre w spertie bom tec derbi, ees {de queims, produznds marca pada, ~ MARCADO-COM-CORDA (Cord Marked). Tipo de dacrato que con tise om inprimi, ra soprice extoma de cerca, cs do ime, mercar do core __ MARCADO-COMNALHA (et Marked), Tipo de dcorsSo que con hte em Imprimit, na superiie extn. vehaney ery (ds quding, moras de alas ~ MARCADO-COM-TECIOO (bee Marked. Tipo de decoragio que ‘nse em imprimir, no syperise exter do vaiharo, ani cde quia, marcas de teion [Materia Matai encontrado nas ‘oo aqveles learios collados sm T MODELADA (Modeled), Teena do confecrto de corti, 3 née A eda resc waiore, af sing forma dela = MOLDADA (Meld Ma. Teco de covfecio do carmen, com 0 Nivel tiie trv. Divato afial de Um slo argon om prtuncice 5 “= NODULADO (Nodelate ipa do doors que conti em PUNE, LADO (noel cnere de pasta, ecslonando peqvencs 6S, NOCIEO (Cor Pate cen! da vero transversal ds parse, COFERENDA (Offering). Obieto calla! enaciado so ereraete ZOMBRO (hoelde. Pare rxstada do vehone, sce do belo TowaRO ESCALONADO (Sepped showlden, Consrsben, sit 92 Fe cA unadis,perleles » bord, exneies no ombro ‘de vesthome, 1 PASTA Put), Miura de barr « aspinica ov tenpere,uiade mt enfecqo ca cori 17 PE (Foor lng tan), Apt colorado na bore da tan vetot pore fns stents, ervem numero do 3 ripe a fr rbnada) ov de 4 (alipede) Quanto 2 man ‘pintado em roche, regio ave conte em imprint. Ween fo conrai-e simulines dis pont » bm sett opono, ne supartce ca crimiea, PINTADO (ined), Tio de decorsfo enectada artes ov depois Per prima do cedmiza, com pgrerios mines oY vege, te eis bce «supetite ou nob engabo ou banhos prt Sere icaso, formando padres. Pode ser executes "ab WeTiotrde cxteme so ne intern, cobrndo fods ov pare 80 (Fear Aree de si cam eviinea dete servide como es0% tho. ~ PLANA vor BASE : PLANO ver LAB]. PLANO-CONCAVA ver BASE — poLIv0 WPtahee), Tenn de complementacio do aedo pare or Por rapeenmavel essa a superice do vasihane, podendo Grarer tnt interns, quano externaments — poLIDO-ESTRIADO (Slated Folshes. Técrica de conplementacto do hasdo en que o paimento deixa exis no supariie do vat theme. _- FOUPODA vor BASE PONTEADO(Punetete Tipo ds decorasfo feta com pons, devan- Mis mean Indopendente, posendo ser de vin formas © 1% ‘runes. ra podem ser slidos 0 cco am oaro form so cl tox ches, edising Hato oe PEDESTAL ver BASE PESCOCO tNede Fart cons, Intermedia ene © corpo oe de um repent av PEIROGUFO (Petroglyph), Deeenho gravid om roche, podendo se ‘elo ou nao ~ PONTEADOAEEASTAGO raw ann) To de ec “oecstda coum Insrmaro. de mao mee ponor qe inate sypettie certmica,« fica, oternademerss, pons Tae peoege ena Soy Sawn FROSPECEKO Weld Wor) Trabsho sitenbtizo dee als ios eruecégco. “et = QUADRANGULAR ver BOCA. — GUEIMA tig), Proce Ficoquimica que const om trasformar ‘pasta om cordmia, por aio do alovasio de temperatur, do fante sual a slor ov menor prsenge de oxigen determing RALADOR ~ ROLETADO (Unobltersied Caled. ‘valde, com Shled por obits @ “specalmento do mando. RASPADO Uerped, Tino de dcoracio que conse om desks © ao fande vonwne, com eco, congas, O8 SDH Tefatee 0, germane, profundcs « eros: REFORGADA EXTERNAMENTE vor BORDA. FEORCADA INTERNANENTE vor BORDA, REFUGO (fue), Quaiqeer reson ov detos ‘Gio, rowlarae ds abies humane RerUKADA (Pedleand-Ansi. Técnien do confecrio de cerdmica ve tis am elaeraro recpinto bsterdo na paede, extent anti obit, exrendo, por dai, com gure ‘Melani » Nene do cnfesto de acho) RETANGULAR var BOCA. RETOCADO [Retouehed o ns. Tho de decoracbo em aus Pinte coiteta de zor contravene & plead, anes ov Sepals do or ssa dn alco da dacoreao area, rtd, ef rum aio rqueol- ipo de decorgio que consite FA er ols co canero do vasham, f2m pret loners laure tpedide externa. I) Clindo de pst, de comorimeno «démero vx Metso heuer cotegs vain GU (he Moun. So rqucise cle compel inremen Ge coc Peaage RCIA Gagne). Rete cool de ankle dos dado or plo esata ov eta, exposes metodo: ‘iter iva, come © toes de erred) ee Conjunto de tos, deoradon ov bo, ue pated tmetme seer cemce i reer 00 ver LAB]. UNGULADO (Faget Ridge. Tipo de decor etic pote ces wre ita evento or er prices mesh ce es | tata, separedos por sulces. —— PLES (ae. Cartes sem decorato-| FES ver VASO, SEAT an St, lm ein de rani 0.10 Aral nl ode aeons esos Ge ufurapasoan, No iar Jaa, pot ee & nde va de terminologia geolégica, aa ae 10 (ameter Sk). a nde foram ecantads ope ‘nas evidincies de enterrementos primdrios ov secundérios. ns SInOCERIMONIAL (Caremonlal Ste, Local onde fram eneontrades has avieagen da pecs rains ov sc, SIMOLABITAGAO tabitton Se). Local com vetgins do perme rence prolngsds. SIMOOFICINA (erkahop Se, Local onde from enconadss ePH oe vides de faba de atefaos cunrPabicKO CORBUGADA (Corugsted Sobran. Un varie. PADICAO COkcho Tupiusrancaaceings, no Eu conto da a Ta predominance da decoracho comugede sobre 2 ‘Serge pinta « coda, i “sUBTRADIGAO ESCOVADA (Brushed Subwaditin). Una variodade de AEA seuarentereterzeda, ro econo crB, per Tees nana da decregio cxcoveda sobre ar deorestos pintado cornged uBTeAbiCKO PINTADA (Paimedsubtradion), Une vedo do Hae repiunrari caraerizads, no sau cnjnta ceramic Trade Jomiance de dear pining sobre dren: Crusade © escoveds, SUPERFCIE (ofan). Parte superficial deszoboris do so SUPORTEDE?ANAA (Pore Pega de catica, de forme, ini areca peste « omar, decreda cu no, gael ne ee nmere de Ide 0 desinads o esulibss te ve ctumlece adem ser emprogudas tenet adres oo eid de copm ford pro 2 ress Turco. Bia [SUPORTEDETAMPA (id Rea). Are! ou restos interns, om toro ‘Sy? TAIPA ver CASA BARREADA OU OE TAIPA Woe ba sear cpuetig tes

You might also like