लोक वेगवेगळ त करतात. तांत थोडेतरी दे हक होतातच. हणूनच त हणजे तप अस मान यात येत.े कारण 'तप' या श दाचा अथ क सहन करण, शारी रक व मान सक लेश सहन क न नधारपूवक य न करणे असा आहे. गणेश हे 'मूळारंभ आरंभ' अस े दै वत असून, वेगवेग या अवतारानुसार या या मु य तीन जयं या मानतात. (१) वैशाखीपौ णमा, (२) भा पद शु ल चतुथ (३) माघ शु ल चतुथ . गणेश त अनेक असल , तरी काही च लत तांची उपयु मा हती येथ थोड यात दे त आहे. (१) गणेश पा थवपूजा त : हे त ावण शु चतुथ पासून भा पद शु चतुथ पयत करतात. का या चकणमाती या मूत ची रोज पूजा क न ऋषीपंचमीचे दवशी मूत चे वसजन करतात. (२) एकवीस दवसांचे त : ावण शु चतुथ पासून ावण व दशमीपयत हे त करतात. पूजस े ाठ फुल, वा, मोदक वगैरे व तू एकवीस असा ा लागतात. (३) तीळचतुथ त: माघ शु चतुथ या दवशी दवस भर उपोषण क न गणपती पूजन करतात. गणपती या मं ाचा जप करतात. सफेत तळां या २१ लाडवांचा नैवे दाखवतात. रा पारण (भोजन) करतात. (४) वागणपती त : वनायक चतुथ जे हां र ववारी येईल ते हा या ताला ारंभ क न या दवसापासून सतत सहा म हने ह त करतात. ये क दवशी पूजा क न ६ नम कार, ६ द णा, ६ वा व ६ मोदक कवा लाडू अपण करतात. या मुदत त ये क म ह या या शु चतुथ ला पूजा क न २१ नम कार व २१ द णा क न २१ मोदकांचा नैवे दाखवतात. (५) वट गणेश त : हे त का तक शु चतुथ पासून माघ शु चतुथ पयत करतात. ये क दवश वडा या झाडाखाली गणपतीची पूजा व जप करतात. (६) स य वनायक पूजा त : म लदमाधवकृत ' ीस य वनायक तकथा' (ताडदे व काशन ) या पोथ त या ताची संपण ू मा हती व कथा दलेली आहे. ती घेऊन त कराव. (७) वनायक चतुथ : ये क म ह या या शु चतुथ ला हे त करतात. रा ी चं दशन घेत यावर उपवास सोडतात. (८) महा स वनायक चतुथ त: (गणेश चतुथ ) भा पद शु चतुथ . हे त सवाना ठाऊकच आहे. या दवशी घरोघर गणेश उ सव साजरा करतात. आपला हा एक मोठा सण व आनंदाचा दवस आहे. (९) संक ी व अंगारक चतुथ : 'संक चतुथ ' [अंगारक संक चतुथ ] तकथा (ताडदे व काशन) या पोथ त या ताची संपणू मा हती दली आहे. गणेश भ ांनी ही पोथी संक ी या दवशी अव य वाचावी. अंगारक चतुथ चे त शी फलदायक आहे. --------------- संक ी चतुथ (अंगारक संक चतुथ ) तकथा
संक चतुथ त ये क म ह यांत सया
पंधरव ात व चतुथ या दवशी "संक ी चतुथ " असते. हा ीगणपती या उपासनेचा दवस आहे. दवसभर उपोषण क न, रा ौ चं ोदया या वेळ ीगणपतीची पूजा क न, चं दशन घेऊन उपोषण सोडावयाचे. अशी या ताची थोड् यां त पा णूक आहे. " ीसंक हरगणपती" हे या ता या दे वतेचे नांव आहे, हे त करणाया ी अगर पु षाने, ताला सु वात ावण म ह यातील संक ी या दवशी करावी. सतत २१ संक ा क न ताचे उ ापन करावे. काहीजण इ छा पूण होईपयत तर ब तेकजण सततच संक ीचा उपवास करतात. संक ी करणायानी उपोषण सोड् यापूव नेहमी, पुढे दलेले "संक ी चतुथ महा य" अव य वाचावे. संक चतुथ चे त करणाराने या दवशी पा यात काळे तीळ टाकून या पा याने आंघोळ करावी. दवसभर गणेश चतन क न उपवास करावा. आव यकतेनस ु ार उपवासास चालणारे पदाथ खावे. दवसभर आपला उ ोग-धंदा करावा. सं याकाळ / रा ो आव यक वाट यास आंघोळ करावी. नंतर व छ पाटावर अगर चौरंगावर तां ळ अगर ग हाची लहानशी रास करावी, यावर व छ पा याने भरलेला कलश (तां या) ठे वावा; कलशाभोवती दोन व े गुड ं ाळावी, यावर ता हन ठे वून यात " ीसंक हर गणपतीची" थापना करावी. ( ीगणपतीची सोने, चांद ,तांबे वगैरे धातूची मूत अगर तसबीर) याची षोडोपचारे पूजा करावी. पूजा करणाराने अंगावर लाल व यावे. पूजत े वाहायचे "गंध-अ ता-फ़ूल-व " तांब ा रंगाचे असावे.पूजत े उपचार अपण करताना, लंबोदराय नम: हणून गंध, काम पाय नम: हणून अ ता, स दाय नम: हणून पु पसवाथ स दाय नम: हणून फ़ळ, शव याय नम: हणून व , गणा धपाय नम: हणून उपव , गजमुखाय नम: हणून धूप, मूषकवाहनाय नम: हणून द प, व नाथाय नम: हणून नैवे आ ण धनदाय नम: हणून द णा अपण करावी. पूजा झा यावर पूढ ल यानमं हणून " ीसंक हरगणपतीचे" यान करावे. र ांग र व ं सतकुसुमगणै: पू जतं र गंधै:॥ ीरा धो र नद पे सुरत वमले र न सहासन थम् ॥ दो भ: पाशांकुशे ा भय ु त चरं चं मौ ल ने ं ॥ याये छां यथमीशं गणपतीममलं ीसमेतं स म् ॥ नतंर आपले संकट नवार याची व मनोकामना पूण कर याची ाथना करावी. मम सम त व न नवृ यथ संक हरगणपती ी यथ चतुथ तांग वेन यथा मीलोतोपचार :ै षोडोपचारे पूजां क र ये ॥ असे हणावे. नंतर पुढे दलेले " संक चतुथ महा य " वाचावे. २१ मोदकांचा नेवै दाखवून आरती करावी. आरती झा यावर - अशु म त र ं वा ाहीनं मया कृतम् । तत सव पूणतां यातु व प गणे र ॥ असे हणून सा ांग नम कार घालावा. नंतर च दशन क न , चं ाला अ य (पाणी) , गंध,अ ता, फ़ूले वा न याची पूजा करावी. "रो हणीनाथाय नम:" हणून नम कार करावा. नंतर उपोषण सोडावे. जेवणांत मोदक असावे,गोड पदाथ असावेत, खारट आंबट पदाथ नसावेत. [ चं ोदयाची वेळ पंचांगांत दलेली असते.] जेवण झा यानंतर उ र पूजा क न मूत अगर तसबीर उचलून ठे वावी. धा य वापरात यावे. पाणी तुळशीत ओतावे. एकदां गणपती उंदरावर बसून घाईघाईने जात असताना घसरला. ते हा याला चं उपहासाने हासला. त पा न गणपतीला चं ाचा फ़ार राग आला. गणपतीने चं ाला शाप दला क " आजपासून तुझ कोणी त ड पाहणार नाही. जो कोणी पाहील यावर खोटा आळ येईल!" शेवट चं ाने मोठे तप क न ीगणपतीला स क न घेतले. चं ा या तपामुळे व सव दे वांनी ाथना के यामुळे गणपतीने चं ाला शापातून मु केले. पण वषातून एक दवश " भा पद शु ल चतुथ या दवशी हणजेच गणेश चतुथ या दवशी " तुझे त ड कोणी पाहणार नही आ ण जो कोणी पाहील यावर या वष खोटा आळ येईल असे सां गतले. यावर चं ाने ाथना केली क जर कोणी चुकून गणेश चतुथ या दवश माझे त ड पा हले तर खोटा आळ येऊ नये हणून याने काय करावे? ते हां गणपतीने सां गतले क , याने संक चतुथ त" करावे, हणजे खो ा आळातून याची मु ता होईल. गणेश चतुथ या दवशी चं पा ह या मुळे ीकृ णावर यमंतक मणी चोर याचा खॊटा आळ आला होता. तो आळ कृ णाने "संक चतुथ त " के यामुळे गेला, अशी कथा आहे. आबालवृ ीपु षांनी सवानी करावयाचे , हे एक साधे , सोपे पण शी फ़लदायी त आहे. ावण म ह यातील संक चतुथ व मंगळवारी येणारी अंगारक संक चतुथ वशेष फ़लदयी व मह वाची मानतात. ये काने नदान वषातून या दोन तरी अव य करा ा. ---------------------------------------------------- संक चतुथ ( अंगारक संक चतुथ ) माहा य ीगणेशाय नम: ॥ जयजयाजी पंचवदना । दावी तव सुता या आनना । पाहताच पुरती मनकामना। भवबंधना तोडीतसे ॥१॥ अंगी च चत स र । जो का कृपेचा सागर । भ जनांचे माहेर। जो का साचार द न बंधू ॥२॥ मूषकवाहनी बैसन ू । ह ती शुळा द धारण । करीत व नांचे छे दन । चरणी वंदन तया या॥३॥ जो कं स गु चैत यघन । दे उनी ानाचे दपण । काश वले आ म ान । केले समाधान जीवीच ॥४॥ तयांचे कं न धरावे चरण । कैसी न यावी आठवण । जग ाथ भरला प रपूण। ह रले भान जगताचे ॥५॥ तया चरणी माझे म तक। जो कां ैलो याचा नायक । जेथ तो एक मी एक । पू यपूजक भाव असे॥६॥ जो यादवकुळ ज मोनी प । गोकुळवासी जनांचे क । हरॊनी केल संतु । संहा रले कंसाद ॥७॥ जेण केले का लयामदन। शु केले यमुना जीवन। तया कृ ण चरणी माझे नमन । लागले यान मनोभा ॥८॥ तया कृ णाचे क रतां मरण । काळ जाय मनी दडपोन । मा दया शांती येवोन । पावती समाधान ते ठाय ॥९॥ जैसा उदकावरी तरंग । पाहतां पाहतां पावे भंग । तैसा व नांचा संग। न व न सांग क रतसे ॥१०॥ जैसी सागराची लहरीयेत जात एक सरी । तैसी संकते नाना परी । येतां नवारी गजवदन ॥११॥ तया गणपतीचे त दे ख। आधी तथी नणय ऎक। जो का होय सुखदायक। चालती सक ळक जयारीती ॥१२॥ ावण कृ णामाझार । तृतीयायु चतुथ अवधारी । चं ा पनी असेल जरी । तरी ताते करावे॥१३॥ दो ही दवस चं ा पनी तथी। असोनी पूव दनी क रती। मातृ व दा तयास हणती । आहे शा मत ऎसेची ॥१४॥ सया दनी पंचमीयु । चं ा पनी चतुथ होत। तरी ते न करावी न त । ऎस शा ात सां गतले ॥१५॥ तया दनी काय करावे । पुढे सांगती कंद भावे । ते ोतजनी ऎकावे । त आचरावे तयापरी ॥१६॥ ऋषी अवघे मळोन । क रती कंदालागूनी । द र शोक क नाशन। वैरीजन ताती ॥१७॥ व ा काही नसे जयासी । पु न होय ीयांशी । ऎशा :खे पीडा जनांसी । र कैसी होय सांगा॥१८॥ ऎसा ऋष चा ऎकुन । कंद पावला समाधान । जनक याण हावया लागून । तयासी वचन बोलतसे ॥१९॥ सुख ा ती हावी सकळ कां । ऎसा उपाय सांगतॊ ऎका । संक ी ते गणनायका । भजतां होय न व न॥२०॥ यथा वधी तया तासी। आच रता भ भावेस । सकळ मनोरथ न यसी । पूण होतील त कालीक॥२१॥ ह त पूव ीकृ ण सांगत। संकटापासोनी हाया मु । गां जले जे कां पंडुसत ु । तया अ त ु नवे दल॥२२॥ पांडवांसी ूती जकून । कौरव धा डल कानन । त :ख न साहे हणॊनी। सांगे कान धमा या॥२३॥ धम, भ म, अजुन,नकुळ। सहदे व, ौपद मळोनी। त चाल वले अचळ। जेण तळमळ र होय॥२४॥ ादश वष अर यवास। पुढे एक वष अ ातवास। तेथील हरावे संकटास। पु हा व पनास न याव॥२५॥ हा हेतु धरो न मनी। क रते झाले तालागूनी। ावण व चतुथ दन । आरंभ क नी चाल वल॥२६॥ तया ते करोनी जाण । योदशअ द पूण नसोन। पुन पी अर य सेवन। गजानन जाण र केल॥२७॥ ऎसा ताचा म हमा जाण। कृ णे सां गतला कोठू न। त करावे नवेदन। कर वणे वण आ हां आधी॥२८॥ मग ऋष चा ऎकोन। कंद सांगती तयालागुन। पावतीस हेरंब आपण। काय कारण सांगतसे॥२९॥ ु तयुगी हमनगबाळा। टाकोनी नघाला शवभोला। वयोगज य :ख वाला। जाळ ल कळ काळा वाटतसे॥३०॥ पावती झाली उदास। सो डला सव वलास। ढ ध रले वैरा यास। ल हले ा न काय हे॥३१॥ पतीने का केला कोप। काय अ य ज मीचे पाप। उभ रा हले आपोआप। मज मायबाप कोण तारी॥३२॥ काय मी चुक य प त ताधम। कवा काय काढले वम। कवा चुकले वधम। अवघा अधम चाल वला॥३३॥ वचनाचा केला अनादर। णा छ ळल नधार। घडला होता अनाचार। हणोनी मजवर कोप केला॥३४॥ काय भ ांलांगी छ ळल।काय पूजत े व वं सले। काय गंगत े न दल। नं दसी ता डल दं डाने॥३५॥ मुखान नये रामनाम। अंगी धडाडला काम। ई र नाह ठे वल म े । हणोनी सुखधाम हरपल॥३६॥ नाह केली दे व पूजा। उ छे दल दे व जां। तेण मनोभंग झाला माझा। हणोन :ख पाव य॥३७॥ काय वधूची केली नदा । प गास भोग वली आपदा । चताभ म लेपन अंगी सदा । हंस ये कदा तयास ॥ ३८ ॥ मशान असे सदा वास । गुड ं ा ळल ा ांबरास । जाळु न टा कल मदनास । ध रल वैरा यास हणवुनी ॥ ३९ ॥ शुरगृहासी वास केला । ते हा मायबाप बो लला । हणोनी च ोध आला । जाऊ न लपला कपाट ॥ ४० ॥ ऎसे वदो न वारंवार । ने वाहे :खनीर । अंतरामाजी न टके धीर । न सुचे वहार करावया ॥ ४१ ॥ आतां सेवाव अर य । कवा कराव दे हपतन । कवा तपालाग जाऊन । घालू न आसन बसाव ॥ ४२ ॥ पवन आ ण चंदन । झ बे अंग अ नसमान । वधु तापवी दे हालागुन । चंड करण मा या हीचा ॥ ४३ ॥ वाटॆ मजला वैरी वसंत । सुमन सुवास उ भासत । को कळा वर कण झ बत । ककश काकवत :ख दे ती ॥ ४४ ॥ अ नीमाजी होमावा काय । कोठ पा ं प तराय । काय घडला न कळे अ याय । काय उपाय करावा ॥ ४५ ॥ धरणीवर अंग टाक । कोण यु सांगल े सखी । कैशी धुंडूं चतुदशलोक । हंसती न क मजलाग ॥ ४६ ॥ ऎसी वयोग :ख क न । पोळली अंत:करणी जाण । वैरा यसंप तयालागून । गेली कानन सेवावया ॥ ४७ ॥ व कल क न धारण । माथां जटा गुड ं ाळू न । कुंकुम मळवट भ न । घालून आसन बैसली ॥ ४८ ॥ कांह दवस वायु भ ण । कांह दवस फळ सेवन । कांह दवस पण जाण । सेवन वाच ॥ ४९ ॥ कांह दवस जलपान । कांह दवस कंदमूळ भ ण । कांह दवस नराहार रा न । कांह सेवन करीना ॥ ५० ॥ कांह काळ ऊ व बा क न । कांह दवस पंचा नसाधन।कांही दवसउभेरा न।नाह शयनब का ल॥५१॥ ांड ाण नेऊन । केल हटायोगाच साधन । आकषण क न मन । इं य दमन ब काळ ॥५२॥ राजयोग साधन । नम न राहे न श दन । रामनाममं करोनी । काल वन का ढला ॥ ५३ ॥ अ ांगयोगा या साधन । दे ह झज वला तप क नी । परी ाणे रालागून । दया मन नये च ॥५४॥ जो भ चा भुकेला । भाव करोनी बांधला गेला । तो हमनगजेलाग रावला । हणोनी झाला खेद च ॥ ५५ ॥ आतां काय करावा उपाय । कैसा भेटेल प तराय । चता करो न झजली काय ॥ झाली त मय वृ ती ॥५६॥ तप क न दे ह तापला । ती ही लोक कंप सुटला । इं मनामाज दचकला । काय वतला अनथ ॥५७॥ ऎस ती तप ीन केल । नाह कोठ आय कल । शंकर दशन नाह दल । तरी ख चल वाटे ांड ॥५८॥ त पा हला नारदमुनी । पुसती झाली तयालागुनी । पूजन केल व थमन । लागली चरणी तया या ॥ ५९ ॥ इतु कयामाजी दे वऋषी । पुसता झाला पावतीसी । तुझी दशा कां गे ऎसी । आलीस वन काय काज ॥ ६०॥ शरीर झाल जजर । से वल कानन कां कठोर । पंचवदनाचा प डला वचार । सांगे उ र लवलाह ॥ ६१ ॥ मग बोले शैलबाला । मी कांह अपराध न केला । परी पतीचा वयोग झाला । उपाय मजला सांगे आतां ॥ ६२॥ दर य ् ासी लाभतां चताम ण । मग हष न माय गगन । तैस झाल माझे मन । तुज नयनी दे खतां च ॥ ६३ ॥ ब काल से वले कानन । तप केल अनु दन । परी मजला वामी अजून । भेटु न नयन नवनीना ॥ ६४ ॥ आतां य न काय क । मज सांगा जी नधा ं ॥ को या कम परा प । होईल साचा ा त मज ॥ ६५ ॥ ऎस बोलतां जग जननी । सुचला वचार एक मन । हणे गणपती या ते क नी । पावेल सदन शंकर ॥ ६६ ॥ हण मात ऎसे बोलतां दे वष । जग माता हणे सांग मजस । तो बोले मुन तयेस । गजाननासी पूजाव ॥ ६७ ॥ मग क नी गणपती तवन । आ णल मनामाज यान । चतुभज ु र वण । केल चतन तयाच ॥ ६८ ॥ वशाल द दाची शोभा । मरतां संकटासरसा उभा । मां ा कदळ चा गाभा । नयन शोभा प ावरी ॥ ६९ ॥ माथां श र शोभत । र नज डत मुगट ु झळकत । पाय घाग रया वाजत । येत नाचत झडकरी ॥ ७० ॥ मग दे उन आ लगन । संतोष वल तयाच मन । कां माते से वले कानन । संकट कवण प डयेल ॥७१॥ काय काजा । कवण गां जला दे ह तुझा । कां केलासी धावा माझा । सांगे हतगुजा मजपाश ॥ ७२ ॥ ऎस ऎकोनी वचनात । सांगे पावती तयात । पतीन या गल मात । से वल व पनात तयालग ॥ ७३ ॥ ब त केल तपाचरण । न सरे माझ पाप अजुन । वयोग :ख स न । सुख संपादन न होय ॥ ७४ ॥ भेट न होय माझी । हणोनी आस केली तुझी । आतां ाणपती होय राजी । ऎस आजी त सांगे ॥ ७५ ॥ "माझे त संपादन। क रतां संकट जाय नरसुन । पूव सां गतल त थ माण । मास प जाण स य तो च ॥ ७६ ॥ तया दन तारंभ । क रतां भेटेल तुज सांब । पूजा वधान हेरंब । कर अंबे संतोष ॥ ७७ ॥ ात:काळ दं तधावन । मग क न माझे मरण । संक प मात ाथून । त थ जाण असाव ॥ ७८ ॥ आजी चं ोदयपयत । मी राहो न उपो षत । पूजन करीन एक च । भोजन रत होईन पुढ ॥ ७९ ॥ ऎसी ाथना क न । आंगास काळे तीळ लावून । नान न यनेम सा न । उपो षत राहे जाण मग ॥८०॥ मोदक करावे एक वशती । पांच अपावे दे वा ती । पांचांचे वायन ा णाहात । सेव न ती शेष आपण ॥८१॥ धातु, पाषाण, मृ का जाण । तयाची तमा क न । गणपती नाम तयाच थापन । करील पावन सकळात ॥ ८२ ॥ मग कराव आवाहन । मन आणो न कराव यान । षोडशोपचार पूजन । सांग संपादन कराव ॥ ८३ ॥ अथवशीषाचे पाठ । एक वश त करावे नीट । अ र व टक हणो न प । करावा संतु गजानन ॥ ८४॥ व उपव ा द सकळ । चंदन, स र प रमळ । ई- मांदार पु प सकळ । वा कोमळ अपा ा ॥ ८५ ॥ मज वाची अ त ीती । सह नाम अपावे एक च । जयाची असेल शु मती । तो च भ क र ऎशी ॥ ८६ ॥ धूप-द प-नैवे जाण । मोदका द क न प वा । समपू न, उ रापोशन। क न, अपावा तांबल ू ॥ ८७ ॥ मग ठे वी द णा फळ । द णा मं पु प सकळ । चरण ठे व शरकमळ । भाव केवळ ाथावे ॥ ८८ ॥ चं ोदय झा लयावरी । मग वधूची पूजा करी । अ य दे उनी वारी । ाथना करी वधूची ॥ ८९॥ मग पंचमोदक वायन । ाव ा णालागून । द णा तांबल ू समपून । कराव वंदन जात ॥ ९० ॥ क न ा ण संतपण । पा ी बैसाव आपण" । ऎस सांगो न वधान । गेला गजानन व थाना ॥ ९१ ॥ वनायक सां गतल मातेसी । कृ ण व दत केल पांडवांस । कंद सां गतल ऋषी रांस । पावती क याणास सक ळक ॥९२॥ पावतीन केल तासी । मन धरोनी न यासी । क रतां पावली पतीस । कंद ऋष स सांगतस ॥ ९३ ॥ पाहतां नयन पंचवदन । चरण लागली जाऊन । शव ग रजा उचलोन । वामांक बैसवून तोष वली ॥ ९४ ॥ ऎस ताच म हमान । जाणती पंडुनदं न । वय हमनगजा आपण । पावली समाधान प तसंग ॥ ९५ ॥ हे त जे कोणी क रती । द र , शोक, तयांच जाती । केल क फळ दे ती । वैरी सो डती वैरभाव ॥ ९६ ॥ व ा ा त होईल जाणा । पूण होईल मनकामना । नपु क पावेल संताना । पी डतजना सुख होय ॥ ९७ ॥ धन धा यवृ अमूप । हरपोनी जाईल पापताप । क रतां नाममं ाचा जप । आपआप मो लाधेल ॥९८॥ जयाचा शा ावरी व ास । तो च होईल नद ष । शांती दयेन भरेल मानस । मा दयास उपजेल ॥ ९९ ॥ असो आतां हा पा हाळ । अंग असाव भ बळ । कृपा करील ग रजाबाळ । ोत सकळ ऎकाव ॥ १०० ॥ ॥ ीसकल व नहरणगजानानापणम तु ॥ --------------- ॥ ी स य वनायक पूजा ॥
आप या सवाना स यनारायण पूजा मा हत आहेच.
या माणे स य वनायक पूजा आहे. या क लयुगाम ये ये क मनु याला अखंड सुखाची ा ती हावी असे वाटते हणूनच ऋ ष, साधुसतं ानी परमे रा या भ सारखे सरे साधन नाही असे हटले आहे. कलौ “चंडी वनायकौ” या वचना माणे क लयुगात दे वी, गणपती यांची उपासना जा त फ़ल द आहे. खूप लोकांचे आरा य दै वत गणपती असून याला व नहता सुखकता असे हटले आहे हणजेच व नांचा नाश करणारा आ ण सुखाची ा ती करवून दे णारा या अनुषंगाने शा ाम ये ह स य वनायक पूजा कर यास सां गतले आहे. या स य वनायक पूजमे ये गणेशाचे असे वणन आले आहे क गणेशाचे शरीर ेत असून ेत रंगाची व े प रधान केली आहेत कपाळ ेत गंध लावले आहे स मुखकमल असून र नजडीत सहासनावरती वराजमान झाले आहेत. कलशावरती स य वनायकाची थापना क न प रवार दे वता आहेत यां चे आवाहन पूजन केले जाते. या पूजमे ये व वध कारची प ी / फ़ले अपण कर यास सां गतली आहेत. १०८ वेळा गणेशा या नावाने वा समपण आहे. नैवे ासाठ तूपाम ये तळलेले मोदक, पंचखा , पेढे इ. सां गतले आहे. पूजा पूण झा यावरती वशेष ाथना करावी . सर वती पूजन क न ा ण पूजन करावे कथा वण क न झा यावर आरती मं पु पाजंली हणून सांगता करावी. --------------------- अशोककाका कुलकण ९०९६३४२४५१
The Happiness Project: Or, Why I Spent a Year Trying to Sing in the Morning, Clean My Closets, Fight Right, Read Aristotle, and Generally Have More Fun