Duvanje palstike je proizvodni process u kom se oblikuju šiplji plastični delovi.

Generalno
postoje 3 osnovna tipa duvanja plastike:

 Ekstruziono duvanje plastike (extrusion blow molding)

 Injekciono duvanje plastike (injection blow molding)

 Duvanje plastike istezanjem (stretch blow molding)

Proces duvanja plastike počinje topljenjem plastike i formiranjem u masu za oblikovanje (parison
ili preform). Masa za oblikovanje je komad plastike nalik na cev sa rupom na jednom kraju u koji
se može ubaciti komprimovani vazduh.

Masa za oblikovanje je uhvaćena u kalup i u njega se ubacuje vazduh. Pritisak vazduha tada
potiskuje plastiku da naleže na kalup. Jednom kada je plastika ohlađena i očvrsla kalup se otvara
i oblikovani deo se izbacuje.

Istorija duvanja palstike

Enoch Ferngren i William Kopitke bili su potvrđeno prvi ljudi koji su koristili process duvanj
aplastike. Princip proizvodnje proizilazi iz ideje duvanja stakla. Ferngren and Kopitke proizveli su
mašinu za duvanje plasike i prodali je Hartford Empire Company in 1938. Ovo je bio početak
komercijalnog procesa duvanja plastike. Tokom 1940 raznovrsnost i broj proizvoda su još uvek
bili ograničeni i zbog toga duvanje plastike nije bilo prihvaćeno nego tek kasnije. Kada su
raznovrsnost i obim proizvoda porasli, broj proizvoda je nakon toga porastao. U US industriji
pića, broj plastičnih pakovanja je porastao od 0 u 1977 do 10 miliona komada u 1999. Danas, je i
veći broj proizvoda i očekuje se konstantno povećanje.

Za amorfne metale, takođe poznate kao bulk metallic glasses (BMGs), oblikovanje duvanjem je
nedavno bilo demonstrirano pod pritiskom i na temperaturama uporedivim sa korišćenim u
duvanjeu plastike. Ova tehnika dozvoljava oblikovanje BMGs sa 50 puta većom jačinom nego
plastika u oblike koji se prethodno nisu mogli postići sa kristalnim metalima.
Tipovi duvanja plastike

Extruziono duvanje plastike

Extrusion blow molding

U ekstruzionom duvanju plastike ( extrusion blow molding EBM), plastika se top ii brizga u
šuplju cev (parison). Ova masa za oblikovanje (parison) je tada uhvaćena i zatvorena u hlađeni
metalni kalup. Vazduh se tada uduvava u masu i vrši njeno oblikovanje u oblike boce, kanistera ili
nekog drugog plastičnog oblika. Kada se plastika dovoljno ohladi, kalup se otvara i proizvod se
izbacuje. Ekstruziono duvanje plastike ima svoje dve varijecije Kontinuirano i Intermitentno. U
kontinuiranom ekstruzionom duvanju plastike masa za oblikovanje se beizga kontinuirano i
pojedinačni delovi se odsecaju pomoću pogodnih noževa. U intermitentnom duvanju plastike se
razlikuju dva procesa: direktno intermitentno duvanje je slično injekcionom duvanju gde se
vreteno okreće, potom staje i gura van otopljenu plastiku. Sa akumulacionom metodom,
akumulator skuplja otopljenu plastiku i kada je prethodni kalup ohlađen i kad je skupljeno
dovoljno plastike, klip gura otopljenu plastiku i formira masu za oblikovanje. U ovom slučaju
vreteno se može okretati kontinuirano ili intermitentno.

EBM process može biti ili kontinuirani (konstant brizganje mase za oblikovanje) ili intermitentno.
Tipovi EBM opreme mogu biti kategorizovani na sledeće:

Oprema za kontinuirano brizganje plastike

 Sistemi za duvanje palstike sa rotacionim točkom (rotacione mašine za duvanje plastike

rotary wheel blow molding systems
 shuttle mašine

Mašine za intermitento brizganje

 mašone sa recipročnim (povretno klipnim?) vretenom

 Mašine sa akumulatorskom glavom

Primeri proizvoda koji se prave u EBM procesu uključuju boce za mleko, , pakovanja za
šampone, creva/cevi, i šuplje industrijske delove.

Injekciono duvanje plastike

Proces injekcionog duvanja plastike ( injection blow molding IBM) se koristi za proizvodnju
šupljeg stakla i plastičnih objekata u velikim količinama. U IBM procesu polimer se injektuje na
duvnog vrha; tada se duvni vrh rotira do duvne stanice kalupa da se naduva i ohladi . Ovo je
najmanje korišten process duvanja plastike od tri navedena, i obični se koristi za proizvodnju
malih madicinskih i jednokratnih boca. Proces je podeljen u tri koraka: injektiranje, duvanje i
izbacivanje.

Mašne za injekciono duvanje olastike su bazirane na ekstruzionom buretu i skupljajućem?

Vretenu koje topi polimer. Tada se otopljeni polimer puni u cev gde je injektovan kroz otvore u
šuplji zagrejani kalup. Kalup oblikuje spoljašnji izgled mase i zatvoren je okoduvnog vrha koji
oblikuje unutrašnji oblik mase. Prvobitni oblik se sastoji od potpuno formiranog vrata
boce/kanistera sa prikačenom tankom cevi polimera koja će oblikovati telo.

Kalup prvobitnog oblika se otvara i duvni vrh se rotira i uhvaćen je u šuplji ohlađeni kalup za
duvanje. Duvni vrh se otvara i dozvoljava komprimovanom vazduhu da naduva prvobitni oblik u
oblik konačnog izgleda proizvoda.

Posle perioda hlađenja duvni kalup se otvara i duvni vrh se rotira u poziciju za izbacivanje. Gotov
proizvod se struže sa duvnog vrha i testira na curenje prije nego što se pakuje. Prvobitni oblik i
kalup za duvanje mogu imati mnogo šupljina obično 3-16 zavisno od veličine proizvoda i
zahtevanog outputa. Postoje 3 koraka duvnog vrha koji dozvoljavaju uporedno injektiranje,
duvanje i izbacivanje prvobitnog oblika..

Stretch process duvanja plastike

U streč procesu duvanj aplastike (stretch blow molding SBM) plastika se prvo oblikuje u prvobitni
oblik koristeći injekcioni process oblikovanja. Ovi prvobitni oblici se prave sa vratom boce
uključujući nit (odnosno završetak) na jednom kraju. Ovi prvobitni oblici se pakuju i pune (nakon
hlađenja) u ponovno zagrejanu sterč mašinu za duvanje plastike. U SBM procesu, prvobitni oblik
se greje (obično korišćenjem IC grejača) iznad temperature njiovog staklastog prelaza, tade se
vazduh visokog pritiska duva u boce koristeći metalne kalupe za duvanje. Prvobitni oblik se uvek
isteže pomoću duvnog vrha kao deo procesa. U jednostepenom procesu oba i prvobitni oblik i
duvanje boce se izvode u istoj mašini. Istezanje pojedinih polimera, kao što je PET (polietilen
tetraftalat) rezultira u kaljenju napora smole, dozvoljavajući bocama da budu otporne na
deformaciju pod pritiskom koji nastaje kod gaziranih pića, koji su obično dostižu vrednosti od 4.14
bara. Glavna primena je proizvodnja boca, kanistera i drugih kontejnera.

Prednosti duvanja plastike uključuju: niske troškove alata i glave, brza stopa proizvodnje;
mogućnost oblikovanja kompleksnih delova; produkcija delova koji se mogu reciklirati.

Mane duvanja palstike uključuju: limitiranost na šuplje delove, teško je kontrolisati debljinu zida.

Spin trimovanje
Kontejneri kao što su kanisteri često imaju višak materijala nastalog usled procesa oblikovanja.
Ovaj višak se odstranjuje trimovanjem okretanjem kontejnera dok oštrice odsecaju višak
materijala. Ovaj višak plastike se tada reciklira i ponovo koristi u procesu proizvodnje. Spin
trimovanje se koristi kod određenog broja materijala kao što su, PC,PET, PVC, HDEP,PE+LDPE i
LLDPE. Različiti tipovi materijala imaju svoja fizička svojstva koja utiču na trimovanje. Na
primer,proizvodi proizvedeni od amorfnih materijala su mnogo teži za trimovanje nego kristalni
materijali. Titanijumom presvučene oštrice se češće koriste nego standardne čelične da bi se
povećaoživotni vek i do 30 puta.