SPIS TREŚCI /

Słowo w s tę p n e ............................................................................. 6
In tro d u cció n ................................................................................. 7
Skróty - A breviaturas................................................................. 9
Idiomy A -Z .................................................................................... 11
Ć w iczen ia...................................................................................... 280
Klucz do ć w ic z e ń ......................................................................... 297
B ibliografia..................................................................................... 300
 SŁOW O W STĘPN E

Idiom y hiszpańskie to rodzaj słow nika, k tóry zaw iera 1200 wy­
rażeń i zw rotów frazeologicznych ję z y k a hiszp ań sk ieg o z przykła­
dam i ich użycia w zdaniach, a p o nadto zestaw ćw iczeń.
Słow nik m a układ alfabetyczno-hasłow y, tzn. w pierw szej ko­
lejności w ystępują podane alfabetycznie w y razy hasłow e będące
ośrodkiem zw iązku frazeologicznego oraz ich p o lsk ie odpow iedni­
ki. S ą to najczęściej rzeczow niki, czaso w n ik i lub p rzym iotniki. N a­
stępnie pod tym i hasłam i um ieszczo n e są, ró w n ież w porządku al­
fabetycznym , idiom y - każdy z ob jaśn ien iem w ję z y k u hiszpań­
skim lub synonim em . Idiom y i p rzy k ład y zdań są tłum aczone na
ję z y k polski. W yrazy lub w y rażen ia p o d an e w naw iasach trójkąt­
nych m ają zastosow anie w ym ienne.
Język hiszpański - zarów no potoczny, ja k i u ży w an y w prasie,
radiu i telew izji - je s t niezm iernie b o gaty w stru k tu ry słow ne o cha­
rakterze idiom atycznym . Do niniejszego op raco w an ia w ybrano fra-
zeologizm y najczęściej używ ane, zw łaszcza ty p o w e dla żyw ego
języ k a m ów ionego.
Idiom y hiszpańskie są przeznaczone dla o sób średnio zaaw an­
sow anych w nauce języ k a hiszpańskiego. S łow nik w raz z ćw icze­
niam i (i kluczem do ćw iczeń dla uczący ch się sam odzielnie) może
stanowić m ateriał pom ocniczy w jej kontynuow aniu.
 IN T R O D U C C IÓ N

Idiom y hiszpańskie es una colección que abarca alrededor de

1200 expresiones fraseológicas que con más frecuencia se usan en
el español corriente. Su buen conocimiento es muy importante para
una adecuada, fácil y accesible comunicación y un mejor entendi­
m iento entre las personas de ambas culturas.
El español es un idiom a m uy rico en estructuras léxicas de este
tipo, usadas con m ucha frecuencia no sólo en el lenguaje de la vida
cotidiana, sino tam bién en el de la prensa escrita, radio y televisión.
Su desconocim iento o falta de una comprensión adecuada, puede
infringir la com unicación interhum ana, y asimismo alterar la reali­
zación del objetivo principal del aprendizaje o la enseñanza del espa­
ñol.
La presente publicación está destinada sobre todo a las perso­
nas que conocen el español, por lo menos a un nivel medio, puesto
que dicho nivel de conocim iento es la condición de sacar un prove­
cho m ás eficaz de esta publicación. Debido a su carácter bilingüe,
el libro puede ser utilizado tam bién por personas de los países hi­
spanohablantes. La publicación puede servir también como mate­
rial lingüístico de carácter complementario en la enseñanza del espa­
ñol a colegiales y universitarios. El criterio principal de su elabora­
ción ha sido la frecuencia de uso de fraseologismos en el castellano
corriente.
Idiom y hiszpańskie es un diccionario fraseológico en el que los
m odism os se dan por orden alfabético. Primero se da la palabra
básica de un determ inado modismo con su traducción a la lengua
polaca. Debajo figura el modism o español y una escueta definición.
Al lado aparece su equivalente polaco. Al final se da un ejem plo de
su uso práctico en una frase o situación, así como su traducción al
polaco. Seguidam ente, se dan diferentes tipos de ejercicios que tie­
nen com o fin el controlar el dom inio de los m odism os elegidos al
igual que la capacidad de su uso correcto en la práctica. En la parte
final, está la clave o solución a los ejercicios, que facilita el control
de su correcta ejecución y, en el caso de co m ete r u n error, su correc­
ción.
Esperamos que la presente publicación sea p a ra todos aquellos
que la utilicen una ayuda didáctica m uy útil tan to p ara el aprendiza­
je como para la enseñanza del español.

LOS AUTORES
 SKRÓTY

ABREVIATURAS

adj adjetivo przymiotnik

adv adverbio przysłówek
fi fem enino rzeczownik rodzaju żeńskiego
fis figurad o przenośny
fp l fem enino plural rzeczownik rodzaju żeńskiego
w liczbie mnogiej
int interjeción wykrzyknik
m m asculino rzeczownik rodzaju męskiego
m pl m asculino plural rzeczownik rodzaju męskiego
w liczbie mnogiej
muz. música muzyka
pa rtie participio imiesłów
posp. corriente pospolity
pot. fa m ilia r potoczny
przen. figurado przenośny
rzad. raro rzadki
wulg. vulgar wulgarny
A

A BA STO m zaopatrzenie
(no) dar abasto (nie) móc podołać czemuś;
(no) poder producir o rendir (nie) być w stanie sprostać
lo necesario czyimś wymaganiom
Pobre Luis, no da abasto con todos los encargos que tiene.
Biedny Ludwik, nie może podołać wszystkim swoim obowiązkom.

A B R IG O m 1. płaszcz, palto 2. osłona

de abrigo
1. de cuidado; peligroso 1. niebezpieczny
2. travieso <revoltoso> 2. niesforny <psotny>
1. El invierno pasado cogí una gripe de abrigo.
Zeszłej zimy złapałem niebezpieczną grypę.
2. Es un niño de abrigo, siempre está haciendo travesuras.
Jest niesfornym dzieckiem, zawsze płata figle.

estar <ponerse> al abrigo schronić się przed czymś

de algo
encontrarse <estar protegido>
p o r algo
Tras aquel muro nos pusimos al abrigo del viento.
Schroniliśmy się przed wiatrem za tamtym murem.

A G A LL A Sfp l migdałki
tener agallas mieć odwagę; być odważnym
ser valiente
¡Qué cobarde eres! ¿No tienes agallas p ara decírselo?
Co za tchórz z ciebie! Nie masz odwagi mu tego powiedzieć?

AGOSTO m sierpień

hacer su <el> agosto zrobić do b ry interes;

lucrarse aprovechando w zbogacić się, wykorzystując
la ocasión para ello okazję

Con la llegada del turismo a la zona, los n eg o cio s le han ido estu­
pendamente. Ha hecho su agosto.
Rozwój turystyki w tej okolicy sprawił, że zaczęło mu się dobrze powo­
dzić. Zrobił dobry interes.

AGUA / woda

bailarle el agua a alguien podlizyw ać się; schlebiać komuś

hacer halagos a alguien para
ganar su simpatía

Dícelo tú si quieres... Yo no pienso hacerlo. N o sirvo p ara bailar

el agua a nadie.
Jeśli chcesz, to mu to powiedz... Ja nie myślę tego robić. Nie potrafię niko­
mu schlebiać.

estar con el agua al cuello mieć nóż na gardle; znajdow ać

estar en una situación apurada się w trudnym położeniu
Si te pido ayuda, es sólo porque estoy con el agua al cuello.
Jeżeli proszę cię o pomoc, to tylko dlatego, że mam nóż na gardle.

estar <ser> tan claro como coś jest jasn e ja k słońce;

<más claro que> el agua coś jest oczyw iste
estar <ser> algo muy evidente
¿Has visto cómo esos dos se miraban a los ojos? E stán enam orados.
Eso está más claro que el agua.
Widziałeś, jak tych dwoje patrzyło sobie w oczy? Są zakochani. To jasne
jak słońce.
llevar el agua a su molino pędzić wodę na swój młyn;
ir a lo suyo; dirigir en su zagarniać wszystko dla siebie;
provecho aquello de que mieć na względzie tylko
se puede disponer własne korzyści
Es un egoísta. Siempre intenta llevar el agua a su molino sin pen­
sar en los demás.
To egoista. Ma na względzie tylko własne korzyści i nie myśli o innych.

quedar en agua de borrajas spalić na panewce; nie udać się;

frustrarse un plan o proyecto nie powieść się
Todo lo que tenía planeado sobre su viaje al extranjero, quedó en
agua de borrajas.
Wszystkie jego plany związane z wyjazdem za granicę spaliły na panewce.

ser agua pasada należeć (już) do przeszłości;

ser algo pasado <olvidado> być nieaktualnym; było,
minęło, nie ma o czym mówić
A quello que ocurrió entre nosotros ya es agua pasada.
To, co zdarzyło się między nami, należy już do przeszłości (było, minęło,
nie ma o czym mówić).

Á G U I L A / orzeł

ser un águila mieć żyłkę do czegoś; być

ser persona astuta <perspicaz> bystrym <sprytnym>
M i am igo es un águila para los negocios. En un solo año se hizo
millonario.
Mój przyjaciel ma żyłkę do interesów. W ciągu zaledwie jednego roku zo­
stał milionerem.

A G U JA / igła
buscar una aguja en un pajar
buscar algo /a alguien difícil
de encontrar
szukać igły w stogu siana;
szukać ziarna w korcu maku;
szukać czegoś / kogoś trudnego
do znalezienia
Buscar a Luis entre ese tumulto es como buscar una aguja en un
pajar.
Odnaleźć Ludwika w tym tłoku to jakby szukać igły w stogu siana.

AIRE m powietrze
cambiar <mudar> de aires
1. cambiar de residencia 1. zmienić miejsce zamieszkania;
2. salir desterrado o huir (fig.) wyjechać
2. być w ysiedlonym ; uciec
1. Me parece que nos conviene cambiar de aires; la vida en una
ciudad tan grande es insoportable.
Wydaje mi się, że powinniśmy zmienić miejsce zamieszkania - życie
w tak dużym mieście jest nie do wytrzymania.
2. Y en cuanto oyó que la policía le seguía los pasos, m udó de aires
y se instaló en Francia.
Jak tylko usłyszał, że policja go poszukuje, uciekł i osiadł we Francji.

darse aire(s) de (ser) alguien przybierać jakąś pozę; udaw ać,

aparentar algo que no se es że się jest kim ś innym
Se da aires de gran señora, pero no es más que una sim ple depen-
dienta.
Przybiera pozę wielkiej pani, a jest tylko zwykłą ekspedientką.

darse un aire a alguien mieć coś z kogoś; być trochę

parecerse ligeramente a otro do kogoś podobnym
Tu hijo se da un aire a su abuelo materno: tiene la m ism a boca y la
misma mirada.
Twój syn ma coś z dziadka ze strony matki: ma takie same usta i takie samo
spojrzenie.

dejar <estar, quedar> en coś jest <pozostaje> w zaw ie-

el aire szeniu; coś jest niepew ne <nie
estar una cosa insegura rozstrzygnięte, nie załatw ione>
No hay nada seguro todavía sobre la cuestión de su contrato; todo
está en el aire.
Jeszcze nie ma nic pewnego w sprawie jego kontraktu - wszystko jeszcze
jest w zawieszeniu.
m an ten erse < sustentarse> jeść jak kanarek <wróbelek>;
del aire jeść bardzo mało
com er m uy poco
Este niño se debe m an ten er del aire. Mira qué delgado está.
To dziecko chyba je jak wróbelek. Popatrz, jakie jest chude.

vivir del aire żyć na kredyt; mieć bardzo

tener recursos económicos mało środków do życia
escasos
Lleva viviendo del aire media vida por no buscar un trabajo nor­
mal com o todo el mundo.
Pól życia spędził, żyjąc na kredyt, bo nie znalazł sobie, tak jak inni ludzie,
normalnej pracy.

A JO m czosnek

andar <estar (metido)> en el ajo

1. estar introducido en 1. być zamieszanym w jakąś
un asunto sospechoso podejrzaną sprawę
2. saber de qué va el asunto 2. wiedzieć, o co chodzi
1. M e parece que el director también anda en el ajo. Se le ve
a m enudo con gente muy sospechosa.
Wydaje mi się, że dyrektor również jest zamieszany w tę sprawę. Czę­
sto można go zobaczyć w towarzystwie podejrzanych ludzi.
2. No hace falta que se lo digas, ya está en el ajo. Luis se lo ha
contado todo.
Nie musisz mu tego mówić - już wie, o co chodzi. Ludwik mu o wszyst­
kim opowiedział.

A L A / skrzydło
ahuecar el ala wyjechać; opuścić jakieś
largarse; marcharse miejsce
Ya es hora de que ahuequemos el ala; llevamos más de un mes
aquí y empiezo a cansarme de todo esto.
Nadszedł już czas, byśmy wyjechali. Jesteśmy tu ponad miesiąc i zaczyna
mnie to wszystko męczyć.
cortar las alas a alguien przytrzeć komuś rogów; utrzeć
privarle a alguien de la libertad komuś nosa; dać komuś
y consentimiento para hacer nauczkę
su capricho; escarmentarle
Creo que se está tomando demasiadas libertades. Si sigue así, habrá
que cortarle las alas.
Wydaje mi się, że za dużo sobie pozwala. Jeśli się nie zmieni, trzeba będzie
utrzeć mu nosa.

ALDABA/ kołatka do drzwi

tener buenas <muchas> aldabas mieć dobre układy; mieć znajo-

disponer de influencias mości wśród wpływowych
o amistades poderosas osób
Sé que es un incompetente, pero tiene buenas aldabas entre los
socios de la empresa.
Wiem, że jest niekompetentny, ale ma dobre układy wśród udziałowców
przedsiębiorstwa.

ALFILER m szpilka

estar prendido <pegado> coś jest niepewne <wątpliwe>

con alfileres
estar poco firme e inseguro
Esos son argumentos prendidos con alfileres. Podrán rebatírtelos
fácilmente.
Te argumenty są niepewne. Łatwo mogą ci je podważyć.

no caber ni un alfiler nie móc wcisnąć nawet szpilki;

estar lleno <abarrotado> być wypełnionym po brzegi
¡Cuánta gente había en la Plaza de España! No cabía ni un alfiler.
Ileż ludzi było na Placu Hiszpańskim! Nie można było wcisnąć nawet szpilki.

ALGODÓN m bawełna
criar <llevar, tener> entre stwarzać komuś cieplarniane
algodones a alguien warunki; chować kogoś pod
criar a alguien con especial kloszem
cuidado y atenciones
Su madre siempre lo crió entre algodones, y por eso el muchacho
no sabe ahora hacer nada por sí solo en la vida.
Matka zawsze chowała go pod kloszem i dlatego chłopak nie potrafi teraz
radzić sobie w życiu.

ALM A / dusza
agradecer en el alma a alguien dziękować komuś z całego
agradecer profundamente serca <całej duszy>
Te agradezo en el alma lo que has hecho por mí.
Dziękuję ci z całego serca za to, co dla mnie zrobiłeś.

caérsele el alma a los pies zrzedła komuś mina; opadły

a alguien komuś ręce; doznać zawodu;
decepcionarse; desilusionarse bardzo się rozczarować
Cuando conoció la verdad, se le cayó el alma a los pies.
Kiedy poznał prawdę, opadły mu ręce.

estar con el alma en un hilo mieć duszę na ramieniu; bać się

estar expectante y preocupado
Juan seguía los acontecimientos con el alma en un hilo.
Jan śledzi! bieg wydarzeń z duszą na ramieniu.

no poder con su alma padać na twarz; padać z nóg;

estar muy fatigado podpierać się nosem
Después de este viaje tan largo y agotador, estoy tan cansado que
no puedo con mi alma.
Po tej długiej i wyczerpującej podróży jestem tak zmęczony, że padam
z nóg.

no verse un alma nie widać żywej duszy; być

estar desierto opustoszałym
Erffl^Stj& jeinaba un silencio total y no se veía un alipa.
Sünca bvlap!Stsażona w absolutnej ciszy i nie było widać żywęj^duszy/
salir como alm a que lleva w ybiec jak szalony; biec na
el diablo złam anie karku
salir a toda velocidad
Cuando vio al policía, el ladrón salió com o alma que lleva el diablo.
Kiedy złodziej zobaczył policjanta, wybiegł jak szalony.

ser un alm a de cántaro

1. ser persona insensible 1. być bezdusznym <nieczulym>
2. ser persona ingenua 2. być naiw nym <głupim,
y crédula łatw ow iem ym >

1. ¿De qué te ríes, alm a de cán taro? M ás bien deberías apiadarte

del pobre m endigo.
No i z czego się śmiejesz, ty bezduszny człowieku? Powinieneś raczej
ulitować się nad tym biednym żebrakiem.
2. ¡Qué alm a de cántaro es Javier! S e lo cree todo.
Ależ ten Ksawery jest naiwny! Wierzy we wszystko.

ser un alm a de D ios b y ć aniołem ; być bardzo

ser persona bondadosa dobrym
R osa era un alm a de Dios: d u ran te la g u erra ayudaba a todos des­
interesadam ente.
Róża była aniołem - w czasie wojny bezinteresownie wszystkim pomagała.

A L M O H A D A / p oduszk a

consultar algo con la alm ohada p rzesp ać się z problemem;

m editar un asunto y tom a r una p o d jąć decyzję po przespaniu
decisión después de d o rm ir n ocy
Piensa bien lo que te he dicho; co n sú lta lo con la almohada antes
de contestarm e.
Przemyśl dobrze to, co ci powiedziałem; prześpij się z tym, zanim mi od­
powiesz.

ALTA/ w ypisanie ze szpitala

dar el alta a alguien p ozw olić pacjentowi wrócić

considerar el m édico q ue do pracy
el enfermo puede incorporarse
al trabajo
El médico me ha dado el alta hoy, así que mañana iré a la oficina.
Dzisiaj lekarz pozwolił mi wrócić do pracy, pójdę więc jutro do biura.

dar(se) de alta
1. incorporar(se) alguien 1. przyjąć do pracy
(a alguien) en una ocupación 2. zapisać się do jakiegoś
2. inscribirse en una asociación stowarzyszenia
1. Me darán de alta en la empresa el mes que viene.
W przyszłym miesiącu przyjmą mnie do pracy w tym przedsiębiorstwie.
2. Yo también me he dado de alta en el club de tenis.
Ja również zapisałem się do klubu tenisowego.

ALTO m postój; popas

darle <echar> el alto a alguien kazać komuś się zatrzymać
dar la orden de detención
a alguien
La policía le dio el alto a la salida del pueblo.
Policja kazała mu się zatrzymać przy wyjeździe z miasta.

hacer un alto zrobić postój; zatrzymać się

hacer una parada
La lluvia les obligó a hacer un alto en el camino.
Deszcz zmusił ich do zatrzymania się w drodze.

ALTO adj wysoki

pasar por alto a alguien / algo pominąć kogoś / coś milczeniem;
omitir; no mencionar puścić coś komuś płazem
No pienso pasar por alto la descortesía que me has hecho hoy.
Nie myśl, Ze puszczę płazem to, jak niegrzecznie mnie dzisiaj potraktowa­
łeś.

picar (muy) alto sięgać <mierzyć> wysoko;

mostrar pretensiones o ambición mieć wielkie aspiracje
Era una persona que picaba muy alto. Sólo se relacionaba con gen­
te adinerada.
Byt człowiekiem, który mierzył wysoko. Utrzymywał stosunki jedynie
z ludźmi zamożnymi.

por todo lo alto z w ielką pompą; z paradą;

con todo lujo; muy bien okazale; uroczyście
La de Miguel fue una boda por todo lo alto: sobre la mesa había
todo tipo de manjares.
Wesele Michała odbyło się z wielką pompą - stół uginał się od wykwint­
nych potraw.

ALTURA / wysokość

(no) estar a la altura (nie) być w stanie sprostać

de alguien / algo <(nie) dorów nywać> komuś /
(no) estar a tono con algo czemuś
Creo que ese político no está a la altura de la misión que se le ha
encomendado.
Sądzę, że ten polityk nie jest w stanie sprostać misji, którą mu powierzono.

quedar a la altura del betún pozostaw ić <wywrzeć> złe

quedar o hacer quedar mal <niekorzystne> wrażenie
Con esa acción tuya has quedado a la altura del betún.
Swoim zachowaniem wywarłeś złe wrażenie.

AMÉN amen (niech tak się stanie)

decir a todo amén przytakiw ać komuś; zgadzać się

mostrarse conforme con todo ze w szystkim
No le gusta que le lleven la contraria y por eso tenem os que decir
a todo amén.
Nie lubi, kiedy ktoś mu się przeciwstawia i dlatego musimy mu we wszyst­
kim przytakiwać.

ANCHO adj szeroki

encontrarse a sus anchas czuć się jak ryba w wodzie; czuć
encontrarse bien y feliz się dobrze; być szczęśliwym
En casa de sus tios el niño se encontraba a sus anchas: allí podía
hacer todo lo que quería.
W domu wujostwa dziecko czuło się jak ryba w wodzie - mogło tam robić
wszystko, co chciało.

ANDADAS fp l zle nawyki

volver a las andadas powrócić do złych nawyków
recaer en un mal hábito <przyzwyczajeń>
Al principio pareció corregirse, pero pasados unos días, volvió a
las andadas.
Z początku wydawało się, że się poprawił, ale po upływie kilku dni znów
powrócił do złych nawyków.

ANDANA/ szereg, rząd

llamarse andana wyprzeć się danego słowa;
desentenderse de lo dicho nie dotrzymać słowa
Lo que hace ahora es buscar un pretexto para llamarse andana
y no cumplir con sus obligaciones.
Teraz tylko szuka pretekstu, żeby wyprzeć się danego słowa i nie dotrzy­
mać swoich zobowiązań.

ANDAS fp l nosze
tener en andas a alguien zaspokajać <spełniać> czyjeś
satisfacer los caprichos kaprysy
de alguien
A ese niño su madre siempre lo ha tenido en andas y por eso no
sabe ahora valerse por sí mismo.
Matka zawsze zaspokajała kaprysy syna i dlatego on teraz nie radzi sobie
w życiu.

ANILLO m obrączka
no caérsele los anillos a alguien korona nie spadnie komuś
no considerar humillante z głowy
determinado trabajo
Porque laves los platos una vez, hija, no se te van a caer los anillos.
Jak raz pozmywasz naczynia, dziewczyno, korona ci z głowy nie spadnie.

venir como anillo al dedo coś jest komuś na rękę;

ser oportuno <conveniente> odpowiadać komuś; pasować;
en un momento dado być przydatnym
El diccionario que me has regalado me viene como anillo al dedo
para mis traducciones.
Słownik, który od ciebie dostałem, jest bardzo przydatny do moich tłuma­
czeń.

ANTECEDENTE m przyczyna; okoliczność

estar en antecedentes wiedzieć o w szystkim ; być
estar al corriente de algo uprzedzonym o czymś
Fingimos la sorpresa para que María no descubriera que ya estába­
mos en antecedentes.
Udaliśmy zaskoczonych, żeby Maria nie pomyślała, że już o wszystkim
wiemy.

poner a alguien en antecedentes wtajemniczyć kogoś w coś;

poner a uno al corriente de algo zdradzić komuś jak iś sekret
Para realizar aquello, antes tuvimos que poner en antecedentes
a Agustín.
Żeby to zrobić, musieliśmy najpierw wtajemniczyć Augusta.

A NTENA / antena
estar con la antena puesta nadstawiać ucha <uszu>;
estar al acecho para captar podsłuchiwać
lo que se dice a su alrededor
No hables muy alto, que el jefe está con la antena puesta.
Nie mów za głośno, bo szef nadstawia ucha.

AÑO m rok
estar de buen año wyglądać jak pączek w maśle;
estar gordo y lustroso być zadbanym
Se ve que don Tomás se cuida bien; está de buen año.
Widać, że pan Tomasz bardzo dba o siebie - wygląda jak pączek w maśle.

ser entrado en años być w podeszłym wieku; być

ser persona de edad starszą osobą
avanzada o madura
Era un hombre entrado en años, de alegre carácter y un corazón
de oro.
Był człowiekiem w podeszłym wieku, o wesołym usposobieniu i złotym
sercu.

A PA Ñ A R SE radzić sobie
apañárselas poradzić sobie w trudnej
buscar <encontrar> la manera sytuacji
de salir de un apuro
Ya se las apañará como pueda la chica y saldrá del aprieto.
Już ta dziewczyna jakoś sobie poradzi i przezwycięży trudności.

A R D IL L A / wiewiórka
ser <estar> hecho una ardilla być sprytnym <przebiegłym>
ser m uy listo <vivo, astuto>
Este niño está hecho una ardilla: apenas tiene cinco años y ya se
sabe todos los trucos para sacar lo que quiere.
To dziecko jest bardzo sprytne. Ma dopiero pięć lat, a już zna sposoby,
żeby dostać to, co chce.

A R M A / broń
m edir las armas con alguien stanąć w szranki z kimś; zmie-
rivalizar en cualquier actividad rzyć się z kimś; rywalizować
w jakiejś dziedzinie
Para alcanzar el sillón de presidente tendrá que medir las armas
con el candidato de derecha.
Żeby zdobyć fotel prezydencki, będzie musiał zmierzyć się z kandydatem
prawicy.
 pasar por las armas a alguien rozstrzelać kogoś
fusilar a alguien
Todos los terroristas fueron juzgados y pasados por las armas.
Wszyscy terroryści zostali osądzeni i rozstrzelani.

ser arma de doble filo coś jest bronią obosieczną;

ser algo beneficioso y perjudicial coś może zarówno pomóc,
al mismo tiempo jak i zaszkodzić
Ese documento puede ser para ti un arma de doble fdo. Ten mu­
cho cuidado.
Ten dokument może ci zarówno pomóc, jak i zaszkodzić. Uważaj!

ser de armas tomar i (samego) diabła się nie ulęknąć;

ser enérgico <decidido> być energicznym <zdecydowa-
nym>
Le sacó a empujones y puntapiés a la calle a ese gamberro... Esa
mujer es de armas tomar.
Wyrzuciła tego łobuza na ulicę, popychając go i kopiąc... Ta kobieta i dia­
bła się nie ulęknie.

armarla zrobić awanturę; awanturować

organizar un buen jaleo się; rozrabiać
<un alboroto>
Espero que esta noche no la arméis en la fiesta, como hicisteis la
última vez, y que os comportéis como es debido.
Mam nadzieję, że tej nocy nie będziecie rozrabiać tak jak ostatnio i zacho­
wacie się przyzwoicie.

ARO m obręcz; kółko

pasar <entrar> por el aro podporządkować się; ustąpić
ceder <rendirse> a la voluntad
ajena
Sé que es un poco terco, pero al final recapacitará y terminará en­
trando por el aro.
Wiem, że jest trochę uparty, ale w końcu zmądrzeje i ustąpi.
ARRASTRE m ciągnięcie, wleczenie
dejar (como) para el arrastre zostawić kogoś w opłakanym
a alguien <strasznym> stanie
dejar a alguien en un estado
penoso
Aquellos desalmados dejaron al pobre Tomás para el arrastre.
Tardó en recuperarse más de un mes.
Ci bezduszni ludzie zostawili biednego Tomasza w tak strasznym stanie, że
dopiero po miesiącu doszedł do siebie.

estar para el arrastre ledwo żyć <ciągnąć>; czuć się

sentirse alguien viejo starym <zmęczonym>; być
<cansado> wyczerpanym <osłabionym>
Después de tanto tiempo tomando medicamentos, estoy para el
arrastre.
Po tak długim zażywaniu leków jestem bardzo osłabiony.

A R T E / sztuka

por arte de birlibirloque jak za dotknięciem czarodziejskiej

de manera inexplicable; różdżki; w tajemniczy sposób;
de magia diabeł ogonem coś nakrył

No encuentro el libro que me prestaste. Es como si hubiera desapa­

recido por arte de birlibirloque.
Nie mogę znaleźć książki, którą mi pożyczyłeś. Zniknęła, jakby ją diabeł
ogonem nakrył.

lograr algo utilizando zdobywać coś, uciekając się

«¡valiéndose de> malas artes do niegodziwych wybiegów
conseguir algo utilizando <sztuczek>; zdobywać coś
medios o procedimientos w nieuczciwy sposób
reprobables de los que se vale
alguien para conseguir un fin
Dicen que el viejo logró lo que tema utilizando sus malas artes.
Mówią, że ten stary wszystko, co posiada, zdobył w nieuczciwy sposób.
no tener ni arte ni parte nie wnieść żadnego wkładu
en algo w jakieś przedsięwzięcie
no estar implicado directa
o indirectamente en un asunto
Aunque no lo creas, te aseguro que esa señora no tiene ni arte ni
parte en el negocio.
Możesz mi nie wierzyć, ale zapewniam cię, że ta kobieta nie wniosła żad­
nego wkładu do interesu.

AS m as
ser un as <un hacha> być asem <prymusem, mistrzem>
ser un campeón en alguna w jakiejś dziedzinie
actividad
Ese chico es un as jugando al tenis.
Ten chłopiec jest mistrzem w tenisie.

ASCO m wstręt, odraza

dejar <estar, ir, volver> hecho
un asco
1. estar enfermo <agotado> 1. być chorym <wyczerpanym>;
2. estar muy sucio; ir de manera zmienić się nie do poznania
desastrosa 2. być brudnym <w opłakanym
stanie>
1. Esta enfermedad le ha dejado hecho un asco.
Po tej chorobie zmieni! się nie do poznania.
2. El niño volvió de la fiesta hecho un asco.
Dziecko wróciło z zabawy w opłakanym stanie.

(no) hacer ascos a algo (nie) grymasić; (nie) wybrzydzać

(no) mostrar remilgos
o desprecios a algo
Te aseguro que si me hace un regalo para mi cumpleaños, no le voy
a hacer ascos.
Zapewniam cię, że jeśli podaruje mi jakiś prezent w dniu moich urodzin,
nie będę wybrzydzał.
A S C U A / żar
arrimar el ascua a su sardina upiec własną pieczeń przy
aprovechar las circunstancias cudzym ogniu; wykorzystać
en su propio beneficio okazję dla siebie
Aquel político aprovechó la coyuntura que se le presentaba para
arrimar el ascua a su sardina.
Ten polityk wykorzystał zaistniałą okoliczność, by upiec własną pieczeń
przy cudzym ogniu.

estar <tener a alguien> en siedzieć jak na szpilkach; być

<sobre> ascuas niespokojnym; niecierpliwić się
estar nervioso <inquieto>
Bueno, Luis, habla ya, ¿qué ha pasado? Me tienes en ascuas.
Mów wreszcie, Ludwiku, co się stało. Siedzę jak na szpilkach.

¡AÚPA! int hop!

ser de aúpa pokazać pazury <pazurki>;
ser de cuidado; ser peligroso być groźnym
Carm en tiene un aire de chica buena, pero cuando se enfada, es de
aúpa.
Carmen wygląda na dobrą dziewczynę, ale kiedy się zdenerwuje, potrafi
pokazać pazurki.

A U S E N C IA / nieobecność

brillar por su ausencia świecić nieobecnością; być

estar ausente nieobecnym
El presidente brilló por su ausencia en la reunión.
Przewodniczący był nieobecny na zebraniu.

A VISO m zaw iadom ienie

estar sobre aviso być uprzedzonym <ostrzeżonym,
estar advertido de algo wcześniej poinformowanym>
 Menos mal que estaba sobre aviso; de no ser así, no le hubiera
reconocido con aquella pinta.
Na szczęście byłem uprzedzony. W przeciwnym razie nic poznałbym go
po wyglądzie.

poner sobre aviso stawiać w stan pogotowia;

advertir a alguien de algo nawoływać do czujności
Pon sobre aviso a la guardia, que el general puede llegar en cual­
quier momento.
Postaw straż w stan pogotowia, bo general może przybyć w każdej chwili.

AZOGUE m rtęć; żywe srebro

tener azogue en el cuerpo (to) żywe srebro; być bardzo

ser muy vivo <muy inquieto> ruchliwym
Este niño no se puede estar quieto ni un minuto; parece que tiene
azogue en el cuerpo.
To dziecko ani chwili nie może usiedzieć spokojnie - to żywe srebro.

BABA / ślina
caérsele la baba a alguien patrzeć na kogoś / na coś
extasiarse de placer contem- z lubością <zachwytem>;
piando a alguien / algo wpadać w zachwyt na widok
kogoś/ czegoś
A don Ricardo se le caia la baba viendo jugar a su nieto.
Pnn Ricardo z zachwytem patrzył na bawiącego się wnuku.

BABIA górzysty rejon Lcónu w pin.- zneh. Hiszpanii

estar <vlvlr> en Babia bujać w obłokach; marzyć;
estar distraído być roztargnionym
Siempre estás en Babla. No escuchas lo que se te está hablando.
Zawsze bujasz w obłokach. Nie słuchasz, co się do ciebie mówi.
BACALAO m dorsz
cortar <partir> el bacalao być pierwszym po Bogu; cieszyć
ser el que de hecho manda się autorytetem; górować nad
o dispone en una colectividad innymi; rządzić
o asunto
En nuestra familia es mi tío Andres quien corta el bacalao; es el
que dispone y toma las decisiones.
W naszej rodzinie to wujek Andrzej cieszy się największym autorytetem.
To właśnie on rządzi i podejmuje decyzje.

BADANA/ wyprawiona skóra owcza

zurrarle la badana a alguien sprawić komuś manto; złoić
pegar <golpear> a alguien komuś skórę; zbić kogoś
Como sigas haciendo tantas travesuras, te voy a tener que zurrar la
badana.
Jeżeli wciąż będziesz platal figle, będę musiał złoić ci skórę.

B A JA / obniżenie; spadek

dar de baja a alguien

1. excluir a alguien de algún 1. wykluczyć <usunąć> kogoś
organismo z jakiejś organizacji
2. certificar el médico la mala 2. dać choremu zwolnienie
salud de alguien lekarskie
1. Si M artínez no paga la cotización, le darán de baja en la asocia­
ción y no podrá ir de caza.
Jeżeli Martínez nie zapłaci składki, będą musieli usunąć go ze stowa­
rzyszenia i nie będzie mógł jeździć na polowania.
2. López se sentía mal y el médico le ha dado de baja.
López czul się źle i lekarz dal mu zwolnienie.

darse dc baja wypisać się z jakiejś organizacji

dejar de pertenecer volunta­
riamente a una sociedad
Inesperadamente Antonio se ha dado de baja en el club.
Nieoczekiwanie Antoni wypisał się z klubu.
 BAJO adj niski

por lo bajo
1. en voz baja; con disimulo 1. szeptem; po kryjomu
2. por lo menos 2. co najmniej
1. Los dos estaban en un rincón hablando por lo bajo y por eso no
he podido oír bien lo que decían.
Oboje stali w kącie, rozmawiając szeptem i dlatego nie mogłem dobrze
usłyszeć, o czym mówili.
2. Por lo bajo serían doscientas las personas que había en la fiesta.
Na uroczystości było co najmniej dwieście osób.

BALA/ kula; pocisk

como una bala jak huragan; ja k szalony;

a toda velocidad bardzo szybko
Cuando se enteró del accidente de su padre, salió como una bala
hacia el hospital.
Kiedy się dowiedział o wypadku ojca, wybiegł jak szalony do szpitala.

ser un bala perdida być osobą nieco zbzikow aną

ser persona de poco juicio <narwaną, nienormalną>
<a!ocada, de vida tarambana>

Pensamos que era un buen chico, pero después resultó ser un bala
perdida y no había forma de hacerlo razonar.
Sądziliśmy, że to dobry chłopak, ale potem okazało się, że jest nieco na­
rwany i nie było sposobu, by przemówić mu do rozumu.

BALDE m wiadro, kubeł

de balde za darmo; bezpłatnie; gratis

gratis
Luis siempre entra en el cine de balde porque el portero es su tío.
Ludwik zawsze wchodzi do kina za darmo, ponieważ bileter jest jego wu­
jem.
 estar de balde być zbędnym <niepotrzebnym>
estar de más
Aquí estamos de balde; mejor nos vamos a dar una vuelta.
Jesteśmy tu niepotrzebni. Lepiej chodźmy na spacer.

BALSA/ kałuża; staw

ser (como) una balsa de aceite coś jest rajem na ziemi; coś jest
ser lugar en que reina miejscem, w którym panuje
la tranquilidad spokój i szczęście
Si no hubiera guerras, enfermedades ni cataclismos, el mundo sería
una balsa de aceite.
Gdyby nie było wojen, chorób ani klęsk żywiołowych, świat byłby rajem
na ziemi.

BANDA/ 1. wstęga 2. banda, zgraja

cerrarse en banda kategorycznie odmawiać
negarse rotundamente a algo,
mantenerse firm e en un propósito;
no atender a razones
Como el secretario se cerró en banda, preferí no insistir más.
Ponieważ sekretarz kategorycznie odmówił, nie chciałem dłużej nalegać.

coger <pillar> por banda złapać <przyłapać> kogoś;

a alguien przycisnąć <przyprzeć> kogoś
abordar a alguien para repren- do muru
derle o debatir una cuestión
Un día de éstos le voy a coger por banda a ese tío para que me diga
toda la verdad.
Wkrótce przyprę do muru tego gagatka, żeby mi powiedział całą prawdę.

B A N D E JA / taca
servir algo en bandeja
(de plata) a alguien
ofrecer algo con todo género
de facilidades
podać coś komuś na tacy;
podsunąć coś komuś pod nos;
ułatwić komuś zwycięstwo
 Las mutuas acusaciones entre los candidatos de la izquierda sirvie­
ron el triunfo en bandeja al candidato conservador.
Wzajemne oskarżenia między kandydatami lewicy ułatwiły zwycięstwo
kandydatowi partii konserwatywnej.

BANDERA/ sztandar
estar hasta la bandera być wypełnionym po brzegi
estar completamente lleno <całkowicie>
Durante la presentación del famoso tenor, el teatro estaba hasta la
bandera.
Podczas występu słynnego tenora teatr był wypełniony po brzegi.

(ser <estar>) de bandera (być) na medal <super>; być

(ser) estupendo <excelente en wspaniałym
su linea>
El chico no era especialmente guapo ni rico, pero se casó con una
mujer de bandera.
Chłopak nie był zbyt przystojny ani bogaty, ale ożenił się ze wspaniałą
dziewczyną.

BARAJA / talia kart (do gry)

jugar con dos barajas służyć dwóm panom; być

actuar con doblez o falsedad dwulicowym <fałszyw ym >
Ten cuidado con Gómez, porque juega con dos barajas. Finge ser
tu amigo, y no lo es.
Uważaj na Gómeza, bo jest dwulicowy. Udaje twojego przyjaciela, ale nim
nie jest.

BARBA / broda
por barba na łebka; na głowę; na każdego
por cabeza
Tocamos a mil pesetas por barba.
Przypadło nam po tysiąc peset na głowę.
subirse a las barbas a <de> podskakiwać komuś;
alguien zachowywać się zuchwale
insolentarse; perderle el respeto
A mí no se me sube a las barbas nadie, y menos un mocoso como
tú.
Nikt mi tu nie będzie podskakiwał, a tym bardziej taki smarkacz jak ty.

B A R R A / 1. sztaba; drąg 2. lada

no <sin> pararse en barras nie cofać się <nie ugiąć się>
actuar con resolución y sin przed niczym; działać zdecy-
considerar demasiado los dowanie, nie zważając na
inconvenientes <sin reparo> przeszkody
Es un hombre de carácter enérgico que no se para en barras y que
sabe vencer todas las dificultades.
Jest człowiekiem energicznym, który nie cofa się przed niczym i potrafi
przezwyciężyć wszelkie trudności.

B A R R E R zamiatać
barrer hacia dentro <para zgarniać wszystko dla siebie;
casa> mieć na względzie tylko własne
actuar interesadam ente korzyści; dbać tylko o własne
interesy
Él siem pre barre hacia dentro; creo que también debería preocu­
parse un poco de los demás.
On dba tylko o własne interesy. Wydaje mi się, że powinien też trochę
pomyśleć o innych.

B A R R E R A / bariera; przeszkoda

poner barreras al campo (to) syzyfowa praca; robić coś

hacer algo en vano na próżno
Lo que pretendes es poner barreras al campo. Temo que tu esfuer­
zo sea inútil.
To, czego usiłujesz dokonać, to syzyfowa praca. Obawiam się, że twój wy­
siłek pójdzie na mame.
BARRIO m dzielnica

irse <marcharse> al otro barrio przenieść się na tam ten świat;

morirse umrzeć
La pobre señora se fue al otro barrio sin conocer a ninguno de sus
nietos.
Biedaczka przeniosła się na tamten świat, nie poznawszy żadnego ze swo­
ich wnuków.

BARTOLA/ brzuch; kałdun

echarse <tenderse, tumbarse> leżeć do góry brzuchem

a la bartola <kałdunem>; nic nie robić;
holgazanear; descansar próżnować; odpoczyw ać
No hace nada; todo el día está tumbado a la bartola.
Nic nie robi. Cały dzień leży do góry brzuchem.

BÁRTULOS mpl rzeczy; graty; manatki

liar los bártulos

¡. hacer las maletas para una 1. spakować m anatki <rzeczy>
mudanza o viaje 2. przenieść się na tam ten świat;
2. morir umrzeć
1. El día menos pensado lío los bártulos y me voy de casa.
Pewnego dnia, kiedy nikt się nie będzie tego spodziewał, spakuję ma­
natki i odejdę.
2. Cuando todos pensábamos que nuestro abuelo había superado la
enfermedad, terminó liando los bártulos.
Wszyscy myśleliśmy, że nasz dziadek przezwyciężył chorobę, tymcza­
sem on przeniósł się na tamten świat.

BASILISCO m bazyliszek

estar <ponerse> hecho (como) pękać ze złości; bardzo się

un basilisco zdenerwować
ponerse o ser colérico
 El jefe se puso hecho un basilisco cuando le anunciaron que había
perdido mucho dinero en la bolsa.
Szef bardzo się zdenerwował, kiedy go powiadomili, że stracił na giełdzie
dużo pieniędzy.

BATUECAS okręg w płn.-zach. części prowincji Salamanki

estar <pensar> en las Batuecas bujać w obłokach; marzyć; być
estar distraído <despistado> roztargnionym
No hay m anera de que te escuche; siempre está en las Batuecas.
Nie ma mowy, by cię wysłuchał - zawsze buja w obłokach.

BATUTA / batuta

llevar la batuta wieść prym; przewodzić;

dirigir, ordenar o tomar decisiones podejmować decyzje

Carlos no es un mal chico, pero tiene un defecto; siempre quiere

llevar la batuta en todo.
Karol nie jest złym chłopakiem, ale ma jedną wadę - zawsze chce wszyst­
kim przewodzić.

B A U T IS M O m chrzest

rom per el bautism o <la crisma> dać komuś w leb <po głowie>;
a alguien uderzyć kogoś w głowę
rom perle la cabeza
Si m e sigue llam ando de esa manera, le rompo el bautismo.
Jeżeli nadal będzie mnie tak nazywał, dam mu po głowie.

B A Z A / lew a (w kartach)

m eter baza en algo zabrać głos; wypowiedzieć się

intervenir en un asunto w jakiejś sprawie
o conversación
N o le dejaron m eter baza en la discusión de anoche, y no pudo dar
su opinión.
Wczoraj wieczorem w czasie dyskusji nie dopuścili go do głosu i nie mógł
przedstawić swojej opinii.
BEMOL m bemol (muz.)

tener «u* <mucho*> bemoles coś je st (bardzo) trudne

ser una cosa (muy) difícil <skompl ¡ko wanc>
El asunto que le propones tiene muchos bemoles. Temo que no
pueda llevarlo a cabo.
To, co mu proponujesz, jeit bardzo skomplikowane. Obawiam sic, że nic
będzie mógł tego zrobić.

BENDICIÓN / błogosławieństwo

•er una bendición dc Dios coś jest darem niebios; coś jest
ser excelente wspan iałc
Esc lugar en que descansamos todos los años es una bendición de
Dios.
To miejsce, w którym odpoczywamy co roku, jest wspaniałe (jest prawdzi­
wym darem niebios).

BENDITO m błogosławiony

ser un bendito (dc Dios) być niew innym jak baranek;

ser Inocente <lnf¡enuo> być poczciwym <naiw nym >

Esc muchacho es un bendito, y todos hacen lo que quieren dc ĆI.

To poczciwy chłopak, więc wszyscy go wykorzystują.

BERENJENAL m pole bakłażunów

meterse en un berenjenal zabrnąć w ślepy zaułek;
encontrarse en una situación znaleźć się w sytuacji
sin salida bez wyjścia
Si sigue pidiendo dinero u los demás sin pensar en devolverlo, cual­
quier día se verá metido en un berenjenal.
Jeżeli wciąż będzie pożyczał od innych pieniądze, nic myśląc o ich odda­
niu, pewnego dniu znajdzie się w sytuucji bez wyjścia.

BERZA /' kapusta

andar <esłar> con la berza zachowywać się tuk, jak b y się
 estar como atolondrado ^ medio dostało obuchem w głowę; być
dormido> oszołomionym
Chico, estás todo el día con la berza... ¿Qué te pasa?
Chłopcze, cały dzień chodzisz jak ogłupiały... Co ci jest?

coger una berza spić się jak bela; upić się do

coger una borrachera nieprzytomności
¡Vaya berza que cogí anoche! No recuerdo nada.
Ale się wczoraj wieczorem upiłem! Nic nic pamiętam.

ser un berzas (to) kapuściana głowa <głąb

ser un necio kapuściany>; być głupim
Pepe no es más que un berzas. No sabe nada.
Ten Józek to głąb. Nic nie wie.

B IB L I A / Biblia

(ser) la Biblia en verso

<cn pasta>
/. (ser) cantidad enorme
o excesiva
2. (ser) relación o explicación
larga, aburrida y de difícil
comprensión
3. (ser) el colmo, el summum
1. całe mnóstwo; zbyt dużo
2. nudy na pudy (relacja bądź
wyjaśnienie długie, nudne
i zagmatwane)
3. (to) szczyt wszystkiego

1. Tiene cintas de m úsica de todo tipo: clásica, flamenco, pop; va­

mos, la Biblia en verso.
Ma cale mnóstwo różnych taśm - z muzyką poważną, flamenco i pop.
2. El conferenciante entre datos, fechas y proyectos parecía no aca­
bar nunca... Aquello era la Biblia en verso.
Wydawało się, żc prelegent - wśród danych, dat i szkiców - nigdy nie
skończy swojego wystąpienia. Nudy na pudy.
3. Luis es la Biblia en verso; vamos al teatro y se deja la entrada
en casa.
To szczyt wszystkiego. Idziemy do teatru, a Ludwik zostawia swój bi­
let w domu.
 B IC O C A / I. drobiazg 2. gratka

ser una bicoca coś jest św ietną okazją

ser una cosa aprovechable, <gratką>
barata y fácil

Te aconsejo que compres esa casa; es una bicoca.

Radzę ci, byś kupił ten dom - to świetna okazja.

BIEN adv dobrze

caer bien / mal a alguien przypaść / nie przypaść komuś

ser una persona o una cosa do gustu; spodobać się / nie
de su agrado o desagrado spodobać się kom uś

Miguel me cae muy bien; es un chico am able y servicial.

Michał bardzo mi przypadł do gustu - jest uprzejmy i uczynny.

estar a bien con alguien mieć dobre układy; być z kim ś

estar en buena amistad w dobrych stosunkach

A pesar de lo ocurrido, Juan está a bien con su suegro.

Pomimo tych wydarzeń Jan jest w dobrych stosunkach ze swoim teściem.

BIGOTE m wąs; wąsy

tener bigotes
1. tener arrestos <valor>; 1. postawić na sw oim ; być
no dejarse manejar stanowczym
2. resultar inoportuna o irritante 2. być niestosow nym
una cosa <irytującym >

1. Yo lo admiro mucho, porque es un tío que tiene bigotes y no se

echa nunca atrás.
Bardzo go podziwiam, bo jest stanowczy i nigdy się nie cofa przed trud­
nościami.
2. Tiene bigotes la cosa: le presté un libro el m es pasado, y n o hay
manera de que me lo devuelva.
To irytujące - pożyczyłem mu książkę w ubiegłym miesiącu i nie mogę
go zmusić, by mi ją zwrócił.
 B LA N C A / dawna moneta
quedarse sin blanca zostać bez grosza przy duszy
quedarse sin dinero < bez złamanego szeląga>;
zostać bez pieniędzy
He tenido tantos gastos esta semana que me he quedado sin blanca.
Miałem tyle wydatków w tym tygodniu, że zostałem bez grosza pizy duszy.

B L A N C O m l.b ie l 2. cel; tarcza

dar en el blanco trafić w sedno <w dziesiątkę>;
acertar dogodzić komuś; trafnie coś
określić
Con tu regalo has dado en el blanco, porque, a decir verdad, nece­
sitaba este libro.
Kupując mi ten prezent, trafiłeś w dziesiątkę, bo ta książka była mi na­
prawdę potrzebna.

B L E D O / lebioda

im portarle un bledo a alguien coś guzik kogoś obchodzi;

serle indiferente; tenerle sin nie mieć dla kogoś znaczenia
cuidado
M e im porta un bledo que se haya enfadado conmigo.
Guzik mnie obchodzi, że się na mnie obraził.

no valer un bledo coś jest niewiele warte

no valer nada
El libro que m e prestó Javier no vale un bledo.
Książka, którą pożyczył mi Ksawery, jest niewiele warta.

B O C A / usta

abrir < h acer> boca con algo zaostrzyć apetyt; zjeść coś
tom ar algún alim ento ligero lekkiego, żeby pobudzić apetyt;
p a ra a b rir e l apetito przekąsić coś
Vamos a tom ar el aperitivo para abrir boca.
Może byśmy coś przekąsili dla zaostrzenia apetytu.
decir <prometer> algo con powiedzieć <obiecać, zrobić>
la boca chica <pequeña> coś komuś na odczepnego
decir o prometer algo por simple <dla zachowania pozorów>
cortesía
Juan Ies invitó a la fiesta, pero ellos no fueron porque pensaban que
se lo había dicho con la boca pequeña.
Jan zaprosił ich na przyjęcie, ale oni nie poszli, ponieważ myśleli, że zrobił
to tylko dla zachowania pozorów.

decir lo que se le viene mówić <gadać, paplać>, co

a la boca ślina na język przyniesie;
decir algo sin reflexionar mówić bez zastanowienia
Cuando Carmen se pone nerviosa, empieza a decir lo prim ero que
se le viene a la boca, sin pensar en el daño que puede hacer a otros.
Kiedy Carmen denerwuje się, zaczyna paplać, co jej tylko ślina na język
przyniesie, nie myśląc o tym, że może innym wyrządzić krzywdę.

estar <andar, correr> de boca być na ustach w szystkich;

en boca <en boca de todos> dostać się na języki; być
difundirse un rumor przedmiotem plotek
La noticia sobre el posible divorcio de Carmen no tardó en correr
de boca en boca por todo el pueblo.
Pogłoska o możliwym rozwodzie Carmen w krótkim czasie obiegła całe
miasteczko.

hablar por boca de ganso powtarzać za innymi <co m ów ią

repetir lo que otros han dicho inni>
Yo no voy a hablar por boca de ganso; tengo mi propia opinión
sobre el asunto.
Nie będę powtarzać, co mówią inni. Mam własne zdanie w tej sprawie.

hacérsele la boca agua ślinka cieknie na w idok czegoś;

a alguien mieć na coś ochotę
disfrutar por anticipado de algo
apetitoso
Se me hizo la boca agua al ver aquella tarta.
Ślinka nú pociekła na widok tego tortu.
ir <salir, venir> a pedir
de boca
1. resultar algo a medida 1. zrobić coś wedle życzenia;
del deseo wypaść zgodnie z planem
2. decir algo según el deseo 2. z ust coś komuś wyjąć
de otro
1. A pesar de la falta de dinero, la organización de la fiesta salió a
p ed ir de boca.
Pomimo braku pieniędzy organizacja tego święta przebiegła zgodnie
z planem.
2. En cuanto a tu ofrecimiento debo decir que me tiene a pedir de
boca.
Jeśli chodzi o twoją propozycję, muszę powiedzieć, że z ust mi to wy­
jąłeś.

m eterse en la boca del lobo wchodzić <wiazić> w paszcze.

meterse en una situación lwa; znaleźć się w- niebezpieczną
o lugar m uy peligroso sytuacji «niebezpiecznym
miejscu>
Penetrar de noche en ese barrio tan peligroso en p>ersecución de los
ladrones seria meterse en la boca del lobo.
Zapuścić się nocą do tej niebezpiecznej dzielnicy w pościgu za złodziejami
to jakby wejść w paszczę lwa.

no abrir «descoser, despegar> nie otworzyć ust; nie powiedzieć

la boca ani jednego słowa
no decir ni una sola palabra
Juan no abrió la boca en toda la noche. N o sé qué le habrá pasado.
Jan przez cały wieczór nie otworzył ust Nie wiem, co mu się mogło stać.

no <sin> decir esta boca es mía nie powiedzieć ani słowa; nie
no decir una sola palabra odezwać się; (zrobić coś) bez
słowa
Todos los ojos se volvieron hacia Carlos, ptero éste no dijo esta
boca es mía (p>ero éste salió sin decir esta boca no es mía).
Wszystkie spojrzenia skierowały się na Karola, ale ten nie powiedział ani
słowa (ale ten wyszedł bez słowa).
quedarse con la boca abierta oko kom uś zbielało; zatkało
alguien kogoś; stanąć jak wryty;
asombrarse zdziw ić się

AI ver a su amigo después del accidente, sano y alegre, se quedó

con la boca abierta.
Kiedy ujrzał swojego przyjaciela zdrowego i wesołego niedługo po wy­
padku, stanął jak wryty.

taparle la boca a alguien

1. sobornar con dinero a alguien 1. dać ko m u ś łapów kę;
2. dejar a alguien sin przekupić kogoś
argumentos 2. zam knąć kom uś usta;
zm usić kogoś do m ilczenia

1. Según dicen, tapó la boca al funcionario que había descubierto

sus malversaciones con una buena sum a.
Mówi się, że sporą sumą pieniędzy przekupił funkcjonariusza, który wy­
krył jego nadużycia.
2. Con aquellas pruebas irrefutables tapó la boca a su adversario.
Przedstawiając niezbite dowody, zamknął usta swojemu przeciwniko­
wi.

BOCADO m kąsek
echar <tomar> un bocado w rzucić coś na ruszt; przekąsić
comer una pequeña cantidad coś; zjeść m ałą p o rcję czegoś
de algo

Tengo hambre; cuando terminemos este trabajo, irem os a aquel bar

a echar un bocado.
Jestem głodny. Kiedy skończymy pracę, pójdziem y do baru, żeby
coś przekąsić.

BODRIO m lura

ser un bodrio coś jest szm irą <chałą, do kitu>;

ser una obra literaria o Coś jest złej jakości
artística de pésima calidad
 No he visto esa película, pero me han dicho que es un bodrio y que
no vale la pena verla.
Nie widziałem tego filmu, ale powiedziano mi, że jest do kitu i nie warto go
oglądać.

B O G A / popularność; moda
estar en boga cieszyć się popularnością;
gozar de popularidad; estar mieć wzięcie; być modnym
de m oda <populamym>; coś jest hitem
Ese autor está m uy en boga. Todos compran sus libros.
Ten autor jest bardzo popularny. Wszyscy kupują jego książki.

BOM BA/ 1. bom ba 2. pom pa

caer com o una bom ba spaść jak piorun <grom>

ocurrir de golpe; pro d u cir z jasnego nieba; zaskoczyć;
un gran asom bro o escándalo wywołać zdumienie <skandal>
La dim isión del nuevo m inistro cayó como una bomba en el mi­
nisterio.
Dymisja nowego ministra zaskoczyła wszystkich w ministerstwie.

B O M B O m aplauz, w ybuch zachwytu

a <con> bom bo y platillo(s) publicznie i z wielką pompą

púb lica m en te y con exageración
La noticia de su com prom iso m atrimonial fue anunciada a bombo
y platillo.
Wiadomość o ich zaręczynach została ogłoszona publicznie i z wielką pompą.

darse (m ucho) bom bo (bardzo) się chełpić; chwalić się

alabarse <elogiarse>
públicam ente; p re su m ir
Tu am igo se da m ucho bom bo con su coche nuevo.
Twój przyjaciel bardzo się chełpi swoim nowym samochodem.
B O Q U ILL A / 1. otwór; wylot 2. ustnik
decir <hablar> de boquilla rzucać słowa na wiatr;
<de boca> poprzestawać na gadaniu
decir algo de palabras, pero
sin actos que lo avalen
Si te he dicho que lo hago, lo haré. Sabes que yo no hablo de bo­
quilla.
Jeśli ci powiedziałem, że to zrobię, to znaczy, że zrobię. Wiesz przecież, że
nie rzucam słów na wiatr.

BORDA / nadburcie
arrojar <echar, tlrar> por
la borda algo
1. desprenderse <librarse> .
1 pozbyć się czegoś; zostawić
de algo <odrzucić> coś
2. desperdiciar una ocasión 2. zmarnować okazję
1. Yo en tu lugar, no me complicaba con el asunto y lo tiraba por
la borda.
Na twoim miejscu nie komplikowałbym sobie życia i zostawił tę sprawę.
2. Con tu forma de obrar has echado por la borda lo que prom etía
ser un buen negocio.
Postępując w ten sposób, zmarnowałeś świetną okazję.

BORDADO adj haftowany

quedar <salir> bordado być bez zarzutu; w ykonać coś
resultar algo perfecto bardzo dobrze; bardzo się udać
Eres un verdadero artista, niño. El dibujo te ha salido bordado.
Jesteś prawdziwym artystą, chłopcze. Ten rysunek bardzo ci się udał.

BORRÓN m 1. szkic 2. gryzmoły; brulion

borrón y cuenta nueva było, minęło, nie m a o czym
expresión que indica que se mówić
perdona a uno alguna falta
Por mi parte, ya me he olvidado de aquello que ocurrió. Borrón y
cuenta nueva.
Jeśli o mnie chodzi, to już zapomniałem, co się wydarzyło. Było, minęło,
nie ma o czym mówić.

BOTA / 1. but z w ysoką cholewką 2. bukłak

morir con las botas puestas wytrwać do końca (na poste-
luchar hasta el fin a l poniendo runku)
todos los medios para evitar
ser vencido
El no se deja vencer tan fácilmente. Es de los que mueren con las
botas puestas.
Nie da się go tak łatwo pokonać. Gotów wytrwać do końca.

ponerse las botas złapać Pana Boga za nogi;

lograr un beneficio o placer odnieść jakąś korzyść; mieć
extraordinarios wielką satysfakcję
En este negocio los que se han puesto las botas son los especula­
dores.
Z tej transakcji największą korzyść odnieśli spekulanci.

B O T E m puszka

chupar del bote żyć na koszt innych

vivir sin trabajar; sacar
beneficios sin esfuerzo
Este empleado lleva chupando del bote desde hace mucho tiempo
y no ha hecho nada por la empresa.
Ten pracownik już od dłuższego czasu żyje na koszt innych i nic nie zrobił
dla przedsiębiorstwa.

B O T E / 1. skok 2. pchnięcie
darse el bote odejść; oddalić się; iść sobie
marcharse; irse
Si esto sigue así, me doy el bote y no me volvéis a ver.
Jeśli tak dalej pójdzie, odejdę sobie i więcej mnie nie zobaczycie.
estar de bote en bote być wypełnionym po brzegi
estar completamente lleno
Anoche el teatro estaba de bote en bote; eran muchas las personas
que querían ver la actuación del famoso actor.
Wczoraj wieczorem teatr byl wypełniony po brzegi. Dużo osób chciało
zobaczyć grę tego znanego aktora.

estar en el bote mieć coś w kieszeni; mieć coś

estar a punto de conseguirlo zapewnione
Lo de tu empleo ya está en el bote. Sólo falta la firma del director.
Jeśli chodzi o twoją posadę, masz jąjuż w kieszeni. Brakuje tylko podpisu
dyrektora.

tener en el bote algo / aalguien cieszyć się czyimiś względami

haber logrado algo o <czyjąś sympatią>
conquistado a alguien
A esa chica la tengo en el bote. ¿No ves cómo m e sonríe?
Cieszę się sympatią tej dziewczyny. Nie widzisz, jak się do mnie uśmie­
cha?

BOTÓN / guzik
ser <servir de> botón de być przykładem <dowodem>
muestra czegoś; świadczyć o czymś
servir de ejemplo <aclaracióri>
Prueben, por favor, estas chocolatinas, las cuales son sólo botón de
muestra de la calidad de nuestros productos.
Proszę spróbować tych czekoladek, które świadczą o jakości naszych pro­
duktów.

BRAZO m ramię
estar <ir, venir> hecho być jak spod igły; być bardzo
un brazo de mar eleganckim
estar <ir> muy elegante
Iba hecho un brazo de mar: traje, zapatos y camisa nuevos.
Był jak spod igły, garnitur, buty i koszula - nowe.
estar <quedarse> con los brazos siedzieć z założonymi rękami;
cruzados; cruzarse de brazos nic nie robić; powstrzymać się
no hacer nada; abstenerse de od interwencji
intervenir en algún asunto
Hay que tomar medidas cuanto antes. Lo que no se puede hacer es
quedarse con los brazos cruzados cuando nos amenaza una
catástrofe.
Trzeba jak najszybciej podjąć jakieś kroki. Nie można tak siedzieć z zało­
żonymi rękami, kiedy grozi nam katastrofa.

(no) dar el <su> brazo a torcer (nie) ustępować; (nie) dać się
(no) ceder, (no) dejarse przekonać; (nie) dać za wygraną
convencer
No será fácil la negociación; ese hombre no da su brazo a torcer.
Nie tak łatwo będzie się z nim dogadać - ten człowiek nie ustąpi.

luchar a brazo partido walczyć gołymi rękami; walczyć

luchar denodadamente odważnie
<a viva fuerza>
Tendremos que luchar a brazo partido contra las adversidades para
conseguir lo que queremos.
Będziemy musieli z całej siły walczyć z przeciwnościami losu, żeby osią­
gnąć to, co chcemy.

ser el brazo derecho de alguien być prawą ręką kogoś; być

ser persona de su m ayor osobą godną zaufania
confianza
No quiero parecer vanidoso, pero el jefe me considera su brazo
derecho.
Nie chcę uchodzić za osobę zadufaną w sobie, ale szef uważa mnie za
swoją prawą rękę.

B REC H A f wyłom, dziura

estar <seguir> siempre en być w stałej gotowości; być
la brecha gotowym do działania
estar siempre en disposición
de cumplir con el deber
 Aquel político, a pesar de su avanzada edad, siguió en la brecha
durante algunos años más.
Ten polityk, pomimo podeszłego wieku, jeszcze przez parę lat był gotowy
do działania.

BRETE/ 1. kajdany 2. kłopot (przen.)

estar <poner> a alguien znaleźć się w opałach;
en un brete znaleźć się <postawić kogoś>
encontrarse <poner a alguien> w trudnej sytuacji <w trudnym
en una situación apurada położeniu>
La dimisión de su secretario puso en un brete al ministro.
Dymisja sekretarza postawiła ministra w trudnej sytuacji.

BUENO adj dobry

de buenas a primeras od razu; natychm iast; nagle;
de improviso; en seguida nieoczekiwanie
En cuanto lo vio, le preguntó de buenas a primeras si quería parti­
cipar en el negocio.
Jak tylko go zobaczył, od razu zapytał, czy zechce przyłączyć się do tego
interesu.

estar <ponerse> de buenas być w dobrym nastroju

estar de buen humor <humorze>
Parece que la profesora está de buenas hoy... Si no, nos hubiera
reñido por no haber hecho los deberes.
Wydaje się, że nauczycielka jest dzisiaj w dobrym nastroju... Inaczej zga­
niłaby nas za nieodrobienie lekcji.

por las buenas

1. voluntariamente; de buen 1. po dobroci; po dobrem u
grado 2. nagle; nieoczekiwanie
2. de pronto; imprevisiblemente
1. Si no me obedeces por las buenas, tendré que obrar de otra m a­
nera.
Jeśli nie posłuchasz mnie po dobroci, będę musiał postąpić inaczej.
 2. No se sabe por qué, pero un buen día hizo la maleta y se largó
por las buenas.
Nie wiadomo dlaczego, ale pewnego dnia nagle spakował walizkę i się
wyniósł.

por las buenas o por las malas dobrowolnie lub pod przymusem
de buen grado o p o r la fuerza
Por las buenas o por las malas tendrás que desalojar el piso antes
del domingo.
Będziesz musiał opuścić to mieszkanie przed niedzielą - dobrowolnie lub
pod przymusem.

BULTO m 1. paczka 2. obrzęk

escurrir el bulto wykręcać się sianem; uchylać
no asum ir una responsabilidad; się od odpowiedzialności
eludir el riesgo
Haz frente al asunto y no intentes escurrir el bulto dejándolo todo
en nuestras manos.
Nie wymiguj się od załatwienia tej sprawy i nie próbuj uchylać się od od­
powiedzialności, zostawiając wszystko na naszych barkach.

B U R R O m osioł

apearse <bajarse, caer> del przyznać się do błędu

<de su> burro
reconocer su error
Por fin cayó de su burro y comprendió que la culpa no era sola­
mente de ellos.
W końcu przyznał się do błędu i zrozumiał, że nie tylko oni byli winni.

no ver dos <tres> en un burro widzieć jak przez mgłę; słabo

tener visión escasa widzieć; niedowidzieć
Tendré que ir al oculista, ya no veo tres en un burro.
Będę musiał pójść do okulisty, bo widzę jak przez mgłę.

trabajar com o un burro harować jak wół; ciężko

trabajar mucho y duram ente pracować
Trabaja como un burro durante el verano para poder pagarse los
estudios.
Pracz cale lato haruje jak wól, żeby móc opłacić studia.

c
CABAL adj całkowity; dokładny
(no) estar <(no) hallarse> en (nie) być przy zdrowych
sus cabales zmysłach; (nie) mieć po kolei
(no) estar loco w głowie
No comprendo cómo puedes decir eso. Tú no estás en tus cabales.
Nic rozumiem, jak możesz mówić takie rzeczy. Chyba nie jesteś przy zdro­
wych zmysłach.

CABALLO m koń
a mata caballo po łebkach; w pośpiechu;
atropelladamente; muy de prisa niestarannie
La casa la hicieron a mata caballo y así quedó ella, tan desastrosa.
Wybudowali ten dom w pośpiechu i dlatego jest w takim złym stanie.

ser el caballo de batalia coś jest bojowym zadaniem

ser el meollo o cuestión más «najważniejszą sprawą>
importante en un asunto
o controversia
Resolver el problema del paro: ¿se es el caballo de batalla en las
conversaciones entre el gobierno y la oposición.
Rozwiązanie problemu bezrobocia - oto najważniejsza sprawa poruszana
w rozmowach między rządem a opozycją.

CABEZA/ głowa
andar <estar> de cabeza
<coronttla>
estar muy atareado, con muchos
quehaceres urgentes
mieć urwanie głowy; być bardzo
zajętym; mieć pełne ręce roboty;
uginać się pod nawałem pracy
 Ln epidemia de gripe se ha extendido por toda la región y por eso
los módicos andan de cabeza.
Epidemia grypy rozszerzyła się na całą okolicę i dlatego lekarze mają peł­
ne ręce roboty.

agachar <bajar> la cabeza spuścić z tonu; pogodzić się

humillarse; obedecer sin z faktem; ustąpić
réplica; conformarse
Tuvieron que agachar la cabeza y aceptar las propuestas de sus
opositores.
Musieli spuścić z tonu i przyjąć warunki swoich oponentów.

alzar <levantar> cabeza podnieść się z upadku; wyjść

recuperarse tras haber na prostą; przezwyciężyć złą
sufrido una desgracia sytuację
La empresa, después de pasar por una mala racha, parece que em­
pieza a levantar cabeza.
Wydaje się, że po przezwyciężeniu trudności przedsiębiorstwo wychodzi
na prostą.

cabeza de turco kozioł ofiarny

victima; persona a quien se le
achacan las desgracias de algo
Si eres demasiado bueno, te avasallan y en las situaciones desgra­
ciadas siempre te tom arán por cabeza de turco.
Jeżeli będziesz zbyt dobroduszny, uzależnią cię od siebie, a w trudnej sy­
tuacji zrobią z ciebie kozła ofiarnego.

calentarse la cabeza łamać sobie głowę nad czymś;

cavilar sobre algo en exceso myśleć o czymś ustawicznie
No te calientes la cabeza; el asunto ha salido así y ya no se puede
evitar la mala suerte.
Nie myśl już o tym; tak wyszło i nie można już zapobiec nieszczęściu.

calentarle <hincharle> zawracać komuś głowę; męczyć

la cabeza a alguien kogoś pytaniami
preocuparle, refiriéndole cosas
o creándole fa lsa s ilusiones
No me calientes más la cabeza con los problemas de otros; bastan­
te tengo con los míos.
Nie zawracaj mi więcej głowy cudzymi problemami, mam dosyć swoich.

darse de cabeza contra bić <tłuc, walić> głową o mur;

la pared rozpaczać; bić się z myślami;
desesperarse, especialmente por wyrzucać sobie
haber cometido un error
Estuvo todo el día dándose de cabeza contra la pared por haber
confiado en aquel embustero.
Cały dzień wyrzucał sobie, że uwierzył temu oszustowi.

escarmentar en cabeza ajena uczyć się na błędach innych;

evitar los propios defectos ante unikać popełniania cudzych
los errores sufridos por błędów; coś jest dla kogoś
los demás przestrogą <nauką>
Mira cómo ha terminado Pepe, su mejor amigo... En la cárcel... Espe­
ro que esto te haga escarmentar en cabeza ajena...
Popatrz tylko, jak skończył Józek, jego najlepszy przyjaciel. W więzie­
niu.., Mam nadzieję, że będzie to dla ciebie przestrogą.

jugarse la cabeza nadstawiać głowę za kogoś;

arriesgarse mucho ponosić ryzyko
Era un hombre valiente, capaz de jugarse la cabeza por cualquiera.
Był odważnym człowiekiem, gotowym nadstawić głowę za każdego.

llenar la cabeza de pájaros nabijać sobie <komuś> głowę

<aire, vlento> a alguien głupstwami; myśleć <mówić>
fomentar ilusiones o sprawach błahych
Lo único que hace su padre contándole esas historias es llenarle al
pobre niño la cabeza de pájaros.
Jedyne, co potrafi ojciec, to nabijać dziecku głowę głupimi opowieściami.

meterle algo en la cabeza kłaść <wbijać> komuś coś

a alguien do głowy; tłumaczyć coś
hacerle entender komuś
Es muy torpe y me cuesta mucho meterle en la cabeza sus obliga­
ciones.
Jest bardzo ograniczony i dużo mnie kosztuje, by mu wytłumaczyć, na
czym polegają jego obowiązki.

no caberle en la cabeza nie mieści się komuś w głowie;

a alguien nie móc czegoś pojąć
no concebir algo
No me cabe en la cabeza que hayas podido dejar ese trabajo tan
bueno que tenías.
Nie mieści mi się w głowie, że zrezygnowałeś z tak dobrej pracy.

no tener donde volver nie mieć dokąd pójść; nie mieć

la cabeza schronienia
estar desamparado; no hallar
auxilio
Siempre repartió todo cuanto tuvo, pero hoy el pobre viejo se ve
abandonado y no tiene donde volver la cabeza.
Zawsze dzielił się wszystkim, co miał, a dzisiaj biedny starzec czuje się
opuszczony i nie ma dokąd pójść.

pasársele por la cabeza coś strzeliło <wpadlo> komuś

a alguien do głowy
ocurrírsele algo, imaginárselo
¡Cómo se te pudo pasar por la cabeza esa idea tan descabellada!
Jak ci mógł strzelić do głowy taki głupi pomysł!

ponerse <tener> la cabeza pękać (o głowie); przyprawiać

como un bombo kogoś o zawrót głowy
aturdirse o cargarse la cabeza
Deja de hacer ruido, niño, porque me estás poniendo la cabeza
como un bombo.
Przestań tak hałasować, dziecko, bo pęka mi głowa.

quebrarse <romperse> łamać sobie głowę nad czymś;

la cabeza przejmować się czymś; myśleć
preocuparse mucho; pensar intensywnie
obsesivamente
Señora, no *c rompa la cabeza por un problema que ya está solu­
cionado.
Droga l’ani, nícch sí; l’ani nie przejmuje problemem, który został już roz­
wiązany.

quitarle algo dc la cabeza wyperswadować ''w y b ić -' cod

disuadirlo komud z głowy
No sć si podremos quitarle de la cabeza la idea de m archarse al
extranjero,
Nic wiem, czy będziemy w sianie wybić mu z głowy pomysł wyjazdu za
granic;.

tentar la cabeza pćjdć po rozum do głow y;

volverse Juicioso wykazać rozsądek
Ya es hora dc que siente* la cabeza, hombre. Uusca un trabajo
estable y cásate.
Człowieku, najwyższa pora, żebyd poszedł po rozum do głowy. Poszukaj
stałej pracy i ożeń *i;.

ser un cabeza cuadrada być durniem <głupcem >; być

ser persona llmlluda o lorpe ograniczonym ''t<;pym>
Aunque no es muy difícil, no creo que ćl apruebe el exam en. liste
chico es un cabeza cuadrada.
Chociaż, egzamin nic jest zbyt trudny, nic wierz;, by go zdał. Ten chłopak
jest bardzo ograniczony.

ser un mala cabeza; tener mieć ż.le w głowic; być głupim

una inala cabeza 'bezm yślnym , niezdyscypli­
ser una persona Irrejlexlva nowanym-»
e Indisciplinada; proceder
sin Juicio ni consideración
Lo que le pasu le está bien merecido, por ser un libertino, un mala
cabeza.
Zasłużył sobie na to, co go spolyku, ponieważ, ż.le si; prowadzi i jest bcz-
myilny.

subírsele a la cabeza a alguien

I. achisparse o estar casi ebrio I. alkohol uderza komud do
a consecuencia del alcohol głowy; być oszołomionym
2. engreírse <llenarse> ¿fe 2. woda sodowa uderza komuś
vanidad do głowy; być zarozumiałym
1. Parece que la sangría se le ha subido a la cabeza. No dice más
que tonterías.
Chyba sangría uderzyła mu do głowy. Mówi same głupstwa.
2. Ha hecho un pequeño papel en una película y no puedes imagi­
narte cóm o se le ha subido a la cabeza.
Zagrała jakąś rólkę w filmie i nawet sobie nie wyobrażasz, jak jej woda
sodowa uderzyła do głowy.

tener la cabeza en su sitio mieć głowę na karku; być

<sobrc los hom bros> zrównoważonym
ser una persona ponderada
y equilibrada
Puedes confiar en M iguel. Sabe lo que hace. Es una persona que
tiene la cabeza en su sitio.
Możesz polegać na Michale. Wie, co robi. Ma głowę na karku.

tener la cabeza llena dc pájaros mieć pstro <zielono> w głowie;

<de grillos, de m usarañas> być lekkomyślnym
ser persona fa n ta sio sa
Los chicos tienen apenas 17 años; no es de extrañar que tengan la
cabeza llena de pájaros.
Młodzi mają zaledwie po 17 lat. Nic dziwnego, że mają pstro w głowie.

tener la cabeza com o una olla mieć kompletny zamęt w głowie

de grillos
estar atolondrado
Después de aguantar durante todo el día sus quejas, tengo la cabe­
za com o una olla de grillos.
Po całym dniu słuchunia jej narzekań mam kompletny zamęt w głowie.

volver la cabeza a alguien

1. rehuir su trato I . unikać kogoś
2. no prestarle ayuda o atención 2. odwracać się od kogoś;
alguna odmówić komuś pomocy
 1. Desde aquella discusión siempre le volvía la cab eza al p o rte ro
y no le daba ni los buenos días.
Po tej wymianie zdań zawsze unikał tego portiera i nawet mu się nie
kłaniał.
2. Es una buena persona, y nunca vuelve la c ab eza a aq u ello s que
le necesitan.
Jest dobrym człowiekiem i nigdy nie odwraca się od tych, którzy go
potrzebują.

CABLE m lina; kabel

echar <tender> un cable w yciągnąć do kogoś p om ocną

a alguien dłoń; pom óc kom uś w yjść
sacar a una persona de un apuro z opresji

Espera que su hermano le eche un cable en estos m om entos difíci­

les.
Ma nadzieję, że brat wyciągnie do niego pomocną dłoń w tych ciężkich
chwilach.

tener los cables cruzados; być niespełna rozum u;

cruzársele a uno los cables kom uś m iesza się w głow ie;
volverse loco; perder el juicio oszaleć; stracić < postradać>
rozum

Yo creo que a este chico, desde que lo abandonó su novia, se le han

cruzado los cables.
Ten chłopak chyba postradał rozum, od kiedy opuściła go narzeczona.

CABO m koniec, kraniec

atar <unir> los cabos zebrać fakty <dane>, by m óc
reunir datos para sacar wyciągnąć wnioski
una conclusión
Es un caso difícil, y conviene atar bien todos los cabos antes de
tomar una decisión.
To trudna sprawa i dobrze byłoby zebrać wszystkie fakty przed podjęciem
decyzji.
de cabo a ra b o od deski do deski; od początku
de principio a fin do końca
Me he leído el libro de cabo a rabo en una sola tarde.
Przeczytałem tę książkę od deski do deski w ciągu jednego popołudnia.

estar al cabo de la calle wiedzieć, co w trawie piszczy;

saber de qué va un asunto; być w czymś zorientowanym
estar enterado de algo
Ellos pensaban que su am or era un secreto, pero todo el mundo
estaba al cabo de la calle.
Myśleli, że ich miłość jest tajemnicą, ale wszyscy wokół wiedzieli, co w
trawie piszczy.

C A B R A / koza

estar com o una cabra komuś brakuje piątej klepki;

estar chiflado < loco> być zwariowanym <szalonym>
Ese hom bre está com o una cabra; no hace más que reírse a todas
horas.
Temu człowiekowi brakuje piątej klepki - nic, tylko cały czas się śmieje.

C A C A O m kakao

tener un cacao m ental mieć mętlik <zamęt> w głowie;

tener una confusión de ideas być skołowanym
Hoy tengo un cacao m ental terrible; ya no sé lo que digo.
Jestem dziś kompletnie skołowany - już nie wiem, co mówię.

C A E R upaść

caer enferm o < m alo> zachorować

enferm ar
El niño cayó en ferm o y tuvo que guardar cama una semana.
Dziecko zachorowało i musiało przez tydzień leżeć w łóżku.
caer (muy) bajo upaść bardzo nisko; postąpić
arrastrarse; perder el honor <zachować się> niemoralnie
Con aquella acción tan reprochable, Juan cayó muy bajo.
Jan upadł bardzo nisko, postępując w tak naganny sposób.

caerse muerto de risa <micdo> umierać <pękać> ze śmiechu;

reírse muchísimo; tener mucho umierać ze strachu itp.
miedo etc.
Al oír aquello, por poco me caigo muerto de risa.
Kiedy to usłyszałem, o mało nie pękłem ze śmiechu.

caerse redondo padać <walić się> z nóg; padać

desplomarse por fatiga z wyczerpania; być bardzo
o muerte zmęczonym
Después de un día tan ajetreado, caí redondo en la cama.
Po tak męczącym dniu padłem prosto do łóżka.

estar al caer lada chwila coś się w ydarzy;

estar a punto de llegar alguien tylko patrzeć, jak coś nastąpi
u ocurrir algo
No ha llegado todavía, pero está al caer; ya son casi las siete
y suele regresar a esa hora.
Jeszcze go nic ma, ale tylko patrzeć, jak przyjdzie. Dochodzi już siódma,
a on zwykle wraca o tej godzinie.

CAÍN Kain
pasar las de Cain nie móc wytrzymać czegoś;
padecer mucho być na granicy wytrzym ałości
Estoy sin trabajo desde hace algunos meses y últim am ente estoy
pasando las de Cain.
Od kilku miesięcy nic mam pracy i ostatnio już jestem na granicy wytrzy­
małości.

CAJA/ skrzynia; pudło

echar con cajas destempladas wyrzucić kogoś za drzwi
a alguien
 expulsar a alguien violentamente
<con malos modos> de un lugar
Cuando le hablé del aumento de sueldo, el jefe me echó con cajas
destempladas.
Kiedy poprosiłem szefa o podwyżkę, wyrzucił mnie za drzwi.

CAJÓN m szuflada

ser de cajón rozumie się samo przez się;

ser algo evidente <indudable coś jest sprawą oczywistą
e indiscutible> <bezdyskusyjną>
Pero hombre, lo que te ha dicho el médico sobre lo peligroso del
tabaco es de cajón.
Ależ człowieku, to, co ci powiedział lekarz na temat zagrożeń związanych
z papierosami, nie podlega dyskusji.

CAL / wapno

cerrar(se) <encerrarse, zamknąć się przed czymś;

cncerrar> a cal y canto odizolować się od czegoś; nie
aislar(se); incom unicar dopuszczać czegoś do siebie

Son personas cerradas a cal y canto a toda idea renovadora, pro­

gresista.
To są osoby, które nie dopuszczają do siebie żadnej nowatorskiej, postępo­
wej myśli.

dar una de cal y otra de arena być raz na wozie, raz pod wozem;
alternar ju ic io s diversos o con- mieć zmienne szczęście
trarios pa ra contem porizar;
actuar alternativam ente de
form a positiva y negativa

Este equipo tiene buenos jugadores, pero este año está dando una
de cal y otra de arena.
Ta drużyna to dobrzy zawodnicy, ale w tym roku ma zmienne szczęście:
raz na wozie, raz pod wozem.
 CALABAZA/ dynia, bania; tykwa
dar calabazas a alguien
1. suspender un examen 1. oblać egzamin
2. desestimar un ofrecimiento 2. dać komuś kosza; odtrącić
amoroso kogoś
1. Me han dado calabazas en matemáticas; tendré que estudiar más
para pasar ese examen en septiembre.
Oblali mnie z matematyki. Będę musiał więcej się uczyć, żeby zdać ten
egzamin we wrześniu.
2. Luis es un buen chico, pero mi hermana siempre le da calabazas.
Ludwik to dobry chłopak, ale moja siostra za każdym razem daje mu kosza.

CALDO m rosół
amargar el caldo a alguien zatruwać komuś życie; zadawać
hacerle sufrir komuś ból
Los chicos andaban siempre amargando el caldo al viejo maestro
con sus travesuras.
Chłopcy ciągle zatruwali życie staremu nauczycielowi swoimi złośliwymi
kawałami.

hacerle el caldo gordo a alguien robić <oddawać> kom uś

favorecer a alguien, especial- przysługę (mimowolnie)
mente sin proponérselo
Con esa actitud no ganas nada; más bien estás haciendo el caldo
gordo a tus enemigos.
Postępując w ten sposób, nic nie zyskujesz, raczej robisz przysługę swoim
wrogom.

CALLADA/ cisza; milczenie

dar la callada por respuesta milczeć jak zaklęty
negarse a responder
Queríamos saber el porqué de su actitud, pero por más que in­
sistíamos, ¿I daba la callada por respuesta.
Chcieliśmy się dowiedzieć, dlaczego tak postąpił, ale im bardziej nalegali­
śmy, tym bardziej on milczał jak zaklęty.
CALLE/ ulica
echar por la calle de en medio robić coś za wszelką cenę
actuar rápida y resueltamente,
pese a los riesgos
A pesar del peligro que representaba aquello, resolvió echar por la
calle de en medio y sobornó a un empleado.
Pomimo niebezpieczeństwa, z jakim wiązała się ta sprawa, postanowi! za­
łatwić ją za wszelką cenę i przekupił urzędnika.

llevarse de calle a alguien

1. ganarse la simpatía de alguien 1. mieć ogromne powodzenie;
2. superar; dominar; arrollar cieszyć się czyjąś sympatią
2. odnieść zwycięstwo nad
kimś; pokonać kogoś
1. Anita no tiene gancho con los chicos. En cambio, su hermana se
los lleva de calle.
Anita nie robi wrażenia na chłopcach. Natomiast jej siostra ma u nich
ogromne powodzenie.
2. El general G óm ez goza de gran popularidad entre la gente... Si
este hom bre se mete en la lucha electoral por la presidencia, se
lleva de calle a los contrarios.
Generał Gómez cieszy się dużą popularnością wśród ludzi... Jeśli ten czło­
wiek wystartuje w wyborach na prezydenta, z pewnością pokona rywali.

plantar en <echar a> la calle wyrzucić kogoś na bruk;

a alguien pozbawić kogoś pracy
arrojar a alguien de un lugar
o puesto de trabajo
El director lo plantó en la calle por su falta de seriedad.
Dyrektor wyrzucił go na bruk za niepoważny stosunek do pracy.

C A LLEJÓ N m uliczka
encontrarse <estar> en
un callejón sin salida
estar ante un problema
de muy difícil solución
znaleźć się w ślepym zaułku;
znaleźć się w trudnej sytuacji
<w sytuacji bez wyjścia>
Tras su fracaso en las elecciones y deudas acum uladas, ese partido
se encuentra en un callejón sin salida.
Po klęsce wyborczej i wskutek zaciągniętych długów partia ta znalazła się
w sytuacji bez wyjścia.

CALLO m odcisk, nagniotek

dar el callo harować; ciężko pracow ać

trabajar duramente

Si quieres comprarte la moto, tendrás que dar el callo este verano.

Jeżeli chcesz kupić sobie motocykl, będziesz musiał ciężko pracować tego
lata.

CALVO adj łysy

ni tanto ni tan calvo ani zbyt dużo, ani zbyt mało;

ni tanto ni tan poco nie za krótko i nie za długo

Te dije que hicieras una redacción más corta que la anterior; pero no
tan corta, hombre, ni tanto ni tan calvo.
Powiedziałem ci, żebyś napisał wypracowanie krótsze od poprzedniego,
ale nie tak krótkie, człowieku - nie za krótkie i nie za długie.

CAMA / łóżko

caer en cama zachorować

enfermar
Roberto cayó en cama el lunes y no pudo ir con nosotros al cine.
Robert zachorował w poniedziałek i nie mógł pójść z nami do kina.

guardar cama leżeć w łóżku; być chorym

permanecer enfermo; estar
en cama
El doctor dijo que debía guardar cama durante una semana.
Lekarz powiedział, że muszę przez tydzień leżeć w łóżku.
CAM BIO m zmiana; zamiana; wymiana
a las prim era s de cam bio przy pierwszej sposobności;
en seguida; sin preámbulos natychmiast
Como te descuides, a las p rim era s de cambio te engaña ese fula­
no.
Jeżeli nie będziesz uważał, ten facet oszuka cię przy pierwszej sposobności.

C AM IÓN m ciężarówka

estar alguien com o un cam ión być dziewczyną <chlopakiem>

tener muy buen tipo; ser muy jak malowanie; być bardzo
atractiva una persona atrakcyjnym pod względem
fizycznym
La secretaria del jefe está como un camión. Es una de las chicas
más guapas que han pasado por la oficina.
Sekretarka szefa jest bardzo atrakcyjna. Należy do najładniejszych dziew­
czyn, jakie pracowały w tym biurze.

C A M ISA / koszula
m eterse en cam isa de once wtrącać się w nie swoje sprawy
varas
inmiscuirse en lo que no le
incumbe o no le im porta a uno
Déjalos que arreglen solos sus asuntos. No te metas en camisa de
once varas.
Niech sami załatwiają swoje problemy. Nie wtrącaj się w nie swoje sprawy.

no llegarle la cam isa al cu erp o strach kogoś obleciał; być

a alguien bardzo przestraszonym
estar muy asustado <zdenerwowanym>
Mañana tengo una entrevista muy importante y estoy que no me
llega la cam isa al cuerpo , porque normalmente las entrevistas me
dan pánico.
Jutro mam bardzo ważne spotkanie i jestem okropnie zdenerwowany, bo
takie spotkania na ogół przerażają mnie.
CAMPANA/ dzwon

echar la» campana» al vuelo cieszyć się jak im ś sukcesem;

alegrarse por un suceso feliz, ogłaszać z rad o ścią jakąś
hacerlo público con muestras nowinę
de alegría
No eche» tan pronto las campanas al vuelo, que tu equipo no ha
ganado el campeonato todavía.
Nie ciesz się tak przed czasem, bo twoja drużyna nic zdobyła jeszcze mi­
strzostwa.

ofr campanas y no saber dónde słyszeć, że dzw onią, ale nie

estar enterado a medias wiedzieć, w którym kościele;
de un asunto być nic doinform ow anym
Eso no fue asi, como lo cuentas, muchacho; tú oyes cam panas y
no sabes dónde.
To nie było tak, jak mówisz, chłopcze. Słyszałeś, żc dzwonią, ale nic wiesz,
w którym kościele.

CAMPANILLA/ dzwoneczek

ser persona dc (muchas) być grubą rybą <szychą>; być

campanillas ważną osobistością
ser una persona muy importante
<sobresaliente>
Sc rclacionabu, sobre todo, con banqueros, políticos, eruditos y otras
personas de campanillas.
Obcował przede wszystkim z bankierami, politykami, erudytami i innymi
ważnymi osobistościami.

CANA/ siwy wlos; siwizna

echar una cana <canlta> używać świata; korzystać
al ulrc z życia
divertirse; correrse una Juerga
No es que yo me oponga a que de cuando en cuando eches una
canlta al aire, pero esto ya es demasiado.
To nie znaczy, że nic chcę, byś od czasu do czasu korzystał z życia, ale tym
razem przesadziłeś.
peinar canas starzeć się; być w podeszłym
ser de edad avanzada wieku
No sć muy bien la edad que tenía, pero ya empezaba a peinar canas.
Nic wiem dokładnie, w jakim był wieku, ale już zaczynał się starzeć.

C A N D A D O m kłódka

echar <poner> un candado zamknąć gębę na kłódkę;

a la boca <a los labios> trzymać język za zębami;
mantener un secreto; callar zachować tajemnicę; milczeć
Está bien que hayas conocido sobre el caso, pero será mejor que
pongas un candado a los labios.
To dobrze, że poznałeś tę sprawę, ale lepiej będzie, jeżeli zachowasz ją
w tajemnicy.

C A N D E L E R O m św iecznik

estar en cl candclcro
/. estar en una situación 1. być na świeczniku; zajmować
privilegiada ważne stanowisko
2. gozar de fa m a ; estar de moda 2. stać się sławnym <modnym>
1. Q uerido am igo, desde que está usted en el candelero, no hay
quien le vea p o r estos lugares.
Drogi przyjacielu, od kiedy zajął pan ważne stanowisko, trudno tu pana
spotkać.
2. Ese poeta está en cl candelero desde la aparición de su último
libro.
Ten poeta stał się sławny po ukazaniu się jego ostatniej książki.

C A N TA R śpiew ać

cantar de piano wszystko wyśpiewać; wyjawić

confesar todo lo que sabe uno wszystko, co się wie na temat
de un asunto jakiejś sprawy
El m alhechor cantó de plano, y de este modo pudo ser arrestado el
jefe de la banda.
Przestępca wszystko wyśpiewał i dzięki temu można było zaaresztować
szefa bandy.
CANTAR m śpiew
ser otro cantar to inna para kaloszy; to inna
ser cosa totalmente diferente sprawa
Si me pide usted consejo, yo se lo doy tan contento; que me haga
caso o no, eso es otro cantar...
Jeśli poprosi mnie Pan o radę, z przyjemnością jej Panu udzielę - a to czy
Pan z niej skorzysta czy nie, to inna sprawa...

CÁNTARO m duży dzban

llover a cántaros lać <padać> ja k z cebra; mocno

lloverfuerte y copiosamente padać
Aquella noche llovía a cántaros, y por eso no salim os de casa.
Tamtej nocy lało jak z cebra i dlatego nie wyszliśmy z domu.

CANTO1 m śpiew

el canto de(l) cisne łabędzi śpiew; ostatnie dzieło

última obra de un autor; jakiegoś autora
última actuación de una
persona o grupo
Esa obra era una muestra de genio y, a la vez, el canto de cisne del
poeta.
Ten utwór był oznaką geniuszu poety i jednocześnie okazało się, że był to
jego łabędzi śpiew.

levantarse al canto del gallo wstawać z kuram i; w staw ać

levantarse muy temprano o świcie <bardzo w cześnie>
Durante mis vacaciones en el campo, me levantaba al canto del
gallo.
W czasie wakacji na wsi wstawałem z kurami.

CANTO2 m 1. kamień 2. krawędź; brzeg

darse con un canto en los niczego do szczęścia kom uś
dientes <en las narices> nie brakuje
darse p o r contento ante una
situación inesperada
Me daría con un canto en los dientes si me tocara la lotería, aun­
que fuera poco.
Gdybym wygrał chociaż trochę pieniędzy na loterii, niczego by mi do szczę­
ścia nie brakowało.

CANUTO m cew ka; rurka

darle alguien al canuto palié trawkę <papierosy z ha-

fum ar cigarrillos de hachís szyszu>; zażywać narkotyki
(porros)
Creo que ese chico le sigue dando al canuto, a pesar de las adver­
tencias de su padre.
Wydaje mi się, że ten chłopak, pomimo ostrzeżeń ojca, nadal zażywa nar­
kotyki.

CAÑA/ 1. łodyga; słom a 2. szklanica

darle <m eterle> caña a alguien /

1. acelerar a alguien p a ra que 1. gonić <naglić> kogoś do

haga algo czegoś (nauki, pracy)
2. acelerar un vehículo 2. wcisnąć gaz do dechy;
3. hacer algo con intensidad dodać gazu
3. przysiąść fałdów
1. Métele caña a tu hijo; si no, el chico no aprobará el curso ni en
septiembre.
Goń syna do pracy, bo w przeciwnym razie chłopak nie zaliczy roku
nawet we wrześniu.
2. Dale caña al coche, porque si sigues así, no llegaremos a tiempo.
Dodaj gazu, bo jeżeli dalej będziesz tak jechał, spóźnimy się.
3. Tengo que darle caña a las m atemáticas, porque si no, no paso
ese exam en de m añana.
Muszę przysiąść fałdów, bo w przeciwnym razie nie zdam jutrzejszego
egzaminu z matematyki.
CAPA/ 1. peleryna, płaszcz 2. pokrywa
andar < estar, ir> de capa caída podupaść na zdrowiu; być
ir de mal en peor; ir bajo bliskim ruiny; popaść w tarapaty
de forma finansowe; zubożeć
Hacía tiempo que nuestro amigo iba de capa caída y terminó por
vender hasta el coche.
Już od jakiegoś czasu nasz przyjaciel zaczął popadać w tarapaty finansowe
i w końcu musiał sprzedać nawet samochód.

defender a capa y espada bronić kogoś / czegoś do

a alguien / algo upadłego <do ostatniego tchu,
proteger a alguien / algo a toda zaciekle>
costa
El tío defendía a su sobrino a capa y espada de los ataques de sus
vecinos.
Wuj bronił siostrzeńca do upadłego przed atakami sąsiadów.

CAPITULO m 1. rozdział (np. w książce) 2. nagana (w klasztorze)

llamar <traer> a capítulo przywołać kogoś do porządku;
a alguien skarcić kogoś
pedirle cuentas; reprender
Si sigue engañándome, tendré que llamarle a capítulo y pedirle
una explicación de su comportamiento.
Jeżeli nadal będzie mnie oszukiwał, będę musiał przywołać go do porząd­
ku i zażądać, by wyjaśnił mi swoje postępowanie.

CAPOTE m płaszcz; kapa; peleryna

echar un capote a alguien wybawić kogoś z kłopotu;
salir en ayuda de alguien, en przyjść <śpieszyć> komuś
una conversación, por ejemplo z pomocą <z odsieczą>
- Esa idea me parece muy sensata - intervino Carlos, echando un
capote a su amigo para que éste no quedara mal delante de sus
superiores.
- Ta myśl wydaje mi się bardzo rozsądna - włączył się Carlos, śpiesząc
z pomocą przyjacielowi, aby ten nie wypadł źle w oczach przełożonych.
 C A R A / twarz, oblicze
caérsele la cara de vergüenza spalić się ze wstydu
a alguien
sentir mucha vergüenza
¡Cómo! ¿No has ido a la cita? Ricardo, se te debería caer la cara de
vergüenza por ello.
Jak to! Nie poszedłeś na to spotkanie? Powinieneś spalić się ze wstydu,
Ryszardzie.

dar la cara por alguien odpowiadać za kogoś; ponosić

defender a alguien; responder za kogoś odpowiedzialność
por alguien
Siempre me toca a m í dar la cara por todos y por eso soy yo el que
sufre las consecuencias.
Zawsze ja muszę za wszystkich odpowiadać z całymi tego konsekwencjami.

echarle en <a> (la) cara algo zarzucać coś komuś; obwiniać

a alguien kogoś o coś
recriminar
Nadie podrá echarm e en cara que he obrado mal. Sólo trataba de
ayudarte.
Nikt nie będzie mógł mi zarzucić, że źle postąpiłem. Chciałem ci tylko
pomóc.

partirle <rom perle> la cara dać komuś <uderzyć kogoś>

darle una paliza; golpearle w twarz <łeb, zęby>
en el rostm
Le amenazó con partirle la cara si no le pagaba lo que le debía.
Zagroził, że go pobije, jeśli nie zapłaci tego, co jest mu winien.

por la cara
1. sin pag a r 1. za darmo; bez biletu
2. con descam o atrevim iento 2. bezczelnie
1. No sé cóm o se las arregla, pero siempre entra en el cinepor la
cara.
Nie wiem, jak on to sobie załatwia, ale zawsze wchodzi do kina bez bilem.
 2. Yo no me acuerdo de haberle mandado la invitación para la fies­
ta; creo que ha entrado aquí por la cara, sin invitación.
Nie przypominam sobie, żebym mu wysłała zaproszenie na to przyję.
cie. Myślę, że wszedł tu bezczelnie bez zaproszenia.

por la bonita <linda> cara dla czyichś pięknych oczu

de alguien
(hacer algo) sin méritos
suficientes, sin merecerlo
No te creas que te darán este trabajo por tu linda cara, sin tener la
preparación necesaria.
Nie myśl, że przyjmą cię do tej pracy bez odpowiednich kwalifikacji, tylko
dla twoich pięknych oczu.

saltar a la cara w idać ja k na dłoni; rzucać

ser obvio; ser evidente się w oczy; być oczyw istym
No creo que lo haya hecho él. Salta a la cara que es inocente...
Nie sądzę, żeby to zrobił on. Widać jak na dłoni, że jest niewinny...

ser de dos <de muchas> caras; być człow iekiem dw ulicow ym

tener dos <muchas> caras <fałszyw ym >
tener capacidad de disimulo;
ser falso
Luis es un hombre de dos caras. No te fíes m ucho de él.
Ludwik jest dwulicowy. Nie ufaj mu za bardzo.

tener buena / mala cara wyglądać apetycznie /

presentar algo / alguien nieapetycznie
buen I mal aspecto
Esa tarta tiene muy buena cara; me la comería entera.
Ten tort wygląda bardzo apetycznie, zjadłbym go w całości.

tener (mucha) cara nie mieć (za grosz) w stydu;

ser muy fresco o desvergonzado być bezczelnym <zuchw ałym >
Tiene mucha cara; hace más de un mes que le presté los discos y
todavía no me los ha devuelto.
Nie ma za grosz wstydu - ponad miesiąc temu pożyczyłem mu płyty
i jeszcze mi ich nie zwrócił.
tener <poner> cara de pocos mieć <przybrać> groźną
amigos <de perro, de vinagre> <kwaśną, skwaszoną, surową>
tener <poner> una cara adusta minę; spojrzeć nieufnie
y desconfiada <podejrzliwie>
El maestro puso cara de pocos amigos y miró severamente a aquel
gamberro.
Nauczyciel przybrał groźną minę i surowo spojrzał na łobuziaka.

volver la cara a alguien odwrócić się od kogoś; udać, że

retirarle el saludo się kogoś nie widzi
Los otros socios le volvieron la cara; lo ignoraron sin el menor
pudor.
Pozostali udziałowcy odwrócili się od niego, zupełnie go zignorowali.

CA R A BIN A / karabin

parecer <ser> la carabina być do chrzanu <do kitu, do ni-

de A m brosio czego>; być bezużytecznym
ser algo inútil
Este televisor es la carabina de Ambrosio; funciona como quiere.
Ten telewizor jest do kitu - działa, kiedy chce.

C A R N E / m ięso; ciało

echar <poner> tod a la carne postawić wszystko na jedną

en el asador kartę; zaryzykować wszystko
arriesgarlo todo d e una vez
Para lograr ese objetivo, hay que poner toda la carne en el asador,
pues es m ás difícil de lo que parece.
Żeby osiągnąć ten cel, trzeba postawić wszystko na jedną kartę, co wcale
nie jest takie proste, jak się wydaje.

(no ser) ni carne ni pescado ni pies, ni wydra; ni to, ni owo;

se dice de alguien o d e algo coś nie jest ani dobre, ani zle;
que es difícil de d efin ir coś jest trudne do określenia
La verdad es que este tiem po que tenem os ahora: medio frío, medio
calor, no term ina p o r decidirse; no es ni carne ni pescado.
Prawdę mówiąc mamy teraz pogodę w kratkę, która nie może się ustabili­
zować: to zimno, to gorąco - nie wiadomo co.
 ponérsele la carne de gallina dostać gęsiej skórki; ścierpnąć
a alguien z zimna <ze strachu>
erizarse a uno la piel, debido
alfrío, miedo o algún otro tipo
de impresión
Nos contaba tales aventuras de guerra, y de tal manera, que se nos
ponía la carne de gallina.
Opowiadał nam o tylu wojennych przygodach i to w taki sposób, że dosta­
waliśmy gęsiej skórki.

ser carne de cañón

1. ser tropa expuesta de form a 1. być mięsem armatnim; być
inconsiderada a peligro żołnierzem wystawionym
de muerte na ryzyko śmierci
2. ser persona destinada 2. być traktowanym po maco­
a correr un gran riesgo szemu <niesprawiedliwie>
<tratada sin consideración>
1. A los soldados que procedían de familias pobres, se les solía po­
ner en primera fila; eran sim plem ente carne de cañón.
Żołnierzy pochodzących z biednych rodzin często ustawiano w pierw­
szym szeregu; byli po prostu mięsem armatnim.
2. En aquella fábrica a los trabajadores extranjeros se les trataba
como a carne de cañón: se les daban los trabajos más peligrosos.
Cudzoziemców pracujących w tej fabryce traktowano po macoszemu,
zlecano im najniebezpieczniejszą pracę.

(ser) de carne y hueso

1. ser real <auténtico> 1. być z krwi i kości; być kimś
2. ser sensible a las experiencias prawdziwym <realnym>
y visicitudes de la vida 2. być człowiekiem; rozumieć
humana ludzkie sprawy
1. Los personajes de esa novela son seres de carne y hueso.
Bohaterami tej powieści są ludzie z krwi i kości.
2. Se me saltaron las lágrimas ante aquella escena. Uno también es
de carne y hueso.
Łzy stanęły mi w oczach na ten widok. Ja też jestem człowiekiem (zdol­
nym do wzruszeń).
 CARRERA/ 1. bieg; pęd 2. kariera
hacer carrera de alguien
1. lograr que entre en razón 1. przekonać kogoś
2. sacar provecho o beneficio 2. mieć z kogoś jakiś pożytek
de alguien
1. Yo hablo con el niño y trato de que entienda, pero no logro que
me haga caso. Habíale tú, a ver si haces carrera de él.
Ja rozmawiam z chłopcem i staram się, by zrozumiał, ale mnie nie słu­
cha. Porozmawiaj z nim ty, może uda ci się go przekonać.
2. Miguel ha sido siem pre muy torpe y perezoso y nos va a costar
hacer carrera de él.
Michał zawsze był niezdolny i leniwy, więc nie będziemy mieli z nie­
go większego pożytku.

CARRO m wóz, sam ochód

¡para el carro! stop!, przestań!, dosyć!
exclamación para que alguien (wezwanie do zmiany
cambie de actitud postępowania)
¡Para el carro! H ablas de m í como si yo hubiera formado ese jaleo.
Przestań! Mówisz o mnie tak, jak gdybym to ja zrobi! to zamieszanie.

CARROZA/ 1. karoca, kareta 2. stary (pot.)

ser <estar hecho> un carroza być za starym na rozrywki

persona entrada en años, que
no conecta con los jó ven es
Eso de la discoteca es para los jóvenes; nosotros ya somos unos
carrozas.
Dyskoteki są dla młodych, my jesteśmy za starzy na takie rozrywki.

CARTA/ list; karta

dar carta blanca a alguien dać komuś „carte blanche”;
permitirle a uno que haga lo dać komuś nieograniczoną
que quiera swobodę działania
Nos habían dado carta blanca para poder celebrar las reuniones
que quisiéramos y donde quisiéramos.
Dali nam „carte blanche”, żebyśmy mogli urządzać takie zebrania, jakie
tylko chcemy i gdzie chcemy.

jugárselo todo a una (sola) postawić w szystko na jedną

carta kartę
arriesgarlo todo de una vez
y fiarlo a una posibilidad
Era un asunto difícil y complicado... C om prendía que tenía que
jugárselo todo a una carta.
Sprawa była trudna i skomplikowana... Rozumiał, że musi postawić wszyst­
ko na jedną kartę.

no saber a <con> qué carta być między młotem a kowadłem;

quedarse mieć w ątpliwości; nie wiedzieć,
dudar; no saber qué decisión jak ą decyzję podjąć
tomar
Quiero ese puesto, pero a la vez sé que me va a quitar m ucho tiem­
po... A decir verdad, no sé a qué carta quedarme.
Chciałbym objąć to stanowisko, ale z drugiej strony wiem, że zabierze mi
to dużo czasu... Prawdę mówiąc, jestem między młotem a kowadłem.

poner las cartas boca arriba wyłożyć karty na stół; postawić

exponer sus intenciones sin sprawę jasno
ocultar nada
Lo que tienes que hacer es decidirte y poner las cartas boca arri­
ba para aclarar de una vez la situación.
Przede wszystkim musisz podjąć decyzję i wyłożyć karty na stół, żeby
sytuacja się wyjaśniła.

tomar cartas en el asunto wziąć wszystko w sw oje ręce;

intervenir con autoridad zadecydować o w szystkim
Cansado de tanta indisciplina, el director tomó cartas en el asunto
y dictó nuevas normas.
Zmęczony brakiem dyscypliny dyrektor wziął sprawy w swoje ręce i wpro­
wadził nowy regulamin.
 C A R T IL L A / elem entarz; przewodnik; książeczka (oszczędno­
ściowa)
cantarle <enseñarle, leerle> powiedzieć komuś do słuchu;
la cartilla a alguien zbesztać <złajać> kogoś
reprender <regañar>
merecidamente a alguien
Tendrás que leerle la cartilla a tu hijo; desde hace algún tiempo
está insoportable.
Musisz powiedzieć do słuchu swojemu synowi, od pewnego czasu zrobił
się nieznośny.

CARTUCHO m nabój

quemar el últim o cartucho złapać się ostatniej deski

<los últimos cartuchos> ratunku; wykorzystać jedyny
utilizar el último recurso środek
Si de ese modo no lo hem os logrado, tendremos que quemar el
último cartucho y recurrir a los tribunales.
Jeśli w ten sposób nie zdołamy tego załatwić, będziemy musieli wykorzy­
stać ostatnią możliwość - wystąpić na drogę sądową.

CASA / dom

arrojar <echar, tirar> la casa szastać pieniędzmi na prawo

por la ventana i lewo; wydawać zbyt dużo
derrochar <malgastar> el dinero pieniędzy
El día de su cum pleaños, C arm en tiraba la casa por la ventana.
W dniu swoich urodzin Carmen szastała pieniędzmi na prawo i lewo.

barrer para casa , brać <zagamiać> wszystko dla

actuar interesadam ente siebie; działać interesownie
Eso no es justo, hom bre. Tú barriendo para casa como siempre.
Człowieku, tak nie powinno być. Jak zawsze zagarniasz wszystko dla siebie.

caérsele la casa encim a nie móc wysiedzieć <wytrzymać>

a alguien w domu
no poder aguantar en casa
No está con la familia ni un momento; se le cae la casa encima.
Nie spędza z rodziną ani chwili, nie może wysiedzieć w domu.

como Pedro por su casa jak u siebie (w domu);

con libertad; con naturalidad swobodnie; naturalnie
Al poco tiempo de su llegada ya se movía por el pueblo como Pe­
dro por su casa.
Niedługo po przyjeździe czul się w tym miasteczku jak u siebie w domu.

parecer <ser> la casa de coś wydaje się <jest > domem

tócame Roque wariatów <cyrkiem>
ser lugar sin orden donde
uno hace lo que quiere
En este lugar no hay quien aguante con tantos gritos. Parece la
casa de tócame Roque.
Wśród tych krzyków nie da się wytrzymać. To prawdziwy dom wariatów.

quedar todo en casa pozostać w rodzinie

resolver algo sin dar entrada
a extraño
En lugar de buscar un abogado para tu caso, podrías pedir que te lo
llevara tu yerno, y así todo quedaba en casa.
Zamiast szukać jakiegoś adwokata, mógłbyś poprosić zięcia, żeby popro­
wadzi! twoją sprawę, w ten sposób wszystko pozostałoby w rodzinie.

CASARSE ożenić się; wyjść za mąż

no casarse con nadie zachować pełną niezależność;

no dejarse influenciar por nadie; nie ulec żadnym wpływom
conservar la independencia <naciskom>
de opinión o actitud
Puedes confiar en mí; ya sabes que yo mantengo hasta el final mis
ideas, que no me caso con nadie.
Możesz na mnie polegać. Wiesz przecież, że zawsze jestem wiemy swoim
pizekonaniom i nie ulegam żadnym naciskom.
CASCABEL m dzw oneczek
echarle <ponerle> el cascabel wziąć byka za rogi; odważyć się
al gato na jakieś ryzyko; podjąć się
atreverse a hacer algo czegoś
arriesgado o difícil
Ya sé que hay que h ablar con el je fe sobre este asunto tan delica­
do, pero ¿quién pone el cascabel al gato?
Wiem, że trzeba porozmawiać z szefem o tej drażliwej sprawie, ale kto
weźmie byka za rogi? (Ale kto się na to odważy? Ale kto się tego podej­
mie?)

CÁSCARA/ skorupa; łupina

ser de la cáscara am arga iść z duchem czasu; popierać

ser partidario de ideas now e idee; być zwolennikiem
progresistas postępu
Dicen que los jóvenes que se reunían en aquel café eran de la cásca­
ra amarga.
Mówią, że młodzi, którzy zbierali się w tej kawiarni, popierali nowe idee.

CASCO m czaszka, czerep; głow a

calentarse <rom perse> łam ać sobie głow ę nad czymś;

los cascos przejm ow ać się; dużo myśleć
preocuparse; p en sa r dem asiado
Si la cuestión era dudosa, la dejaba, porque no quería romperse los
cascos buscando una solución.
Jeżeli sprawa była wątpliwa, pozostawiał ją, ponieważ nie chciał łamać
sobie głowy nad jej rozwiązaniem.

ser ligero <alegre> de cascos być bardzo lekkomyślnym

ser poco juicioso <irreflexivo> <bezm yślnym , zwariowanym>
Se decía de su herm ana, que era una m oza ligera de cascos, que
no se tomaba en serio nada.
Mówiono o jego siostrze, że jest bardzo lekkomyślna i że nic nie traktuje
poważnie.
C A SILL A / domek; pole (szachownicy); kratka
sacar de sus casillas a alguien wyprowadzić kogoś z równo-
irritar a alguien wagi; bardzo kogoś zdenerwo­
wać
Tenga cuidado con lo que dice y no me saque de mis casillas si no
quiere que ocurra algo gordo.
Niech się pan liczy ze słowami i nie denerwuje mnie, jeśli nie chce pan,
żeby stało się coś złego.

saiir(se) de sus casillas wychodzić z siebie; bardzo się

irritarse mucho irytować
Por lo general, es un hombre pacífico, pero en cuanto se habla de
política, sale de sus casillas y no veas qué palabrotas suelta por la
boca.
Na ogół jest spokojny, ale jak tylko mówi się o polityce, bardzo się irytuje
i nie wyobrażasz sobie nawet, jakich grubiańskich słów używa.

CASO m przypadek
ser un caso być nie lada gagatkiem
sobresalir de los demás,
especialmente por defectuoso
o dañino
Javier es un caso; sólo a él se le ocurre gastar el dinero que no le
pertenece.
Ksawery to nie lada gagatek, tylko on potrafi tak wydawać cudze pienią­
dze.

CASTAÑA/ kasztan
darle la castaña a alguien dokuczać -¡naprzykrzać się>
molestar <fastidiar> a alguien komuś; męczyć kogoś
Chico, toma dinero y vete al cine, y no me sigas dando la castaña
toda la tarde.
Masz tu, chłopcze, pieniądze, idź do kina i nie naprzykrzaj mi się przez
całe popołudnie.
sacarle las castañas del fuego wyciągać za kogoś kasztany
a alguien z ognia; nadstawiać karku za
sacar a alguien de un apuro kogoś; narażać <poświęcać>
exponiéndose a un peligro się dla kogoś
Pues lo siento por ti m uchísim o, porque yo no estoy aquí para sa­
carte las castañas del fuego. Ya eres m ayorcito para arreglártelas
tú solo.
Bardzo mi przykro, ale nie jestem tutaj po to, by nadstawiać za ciebie kar­
ku. Jesteś już dostatecznie duży, by samodzielnie rozwiązać ten problem.

CASTAÑO 1. m kasztan (drzew o i ow oc) 2. adj kasztanowy

(kolor)

pasar de castaño oscuro coś je s t niedopuszczalne <nie

ser inadmisible; sobrepasar do przyjęcia>; przekroczyć
el limite de lo tolerable granicę tolerancji
Una broma está bien, pero lo que ha hecho con Rodríguez ya pasa
de castaño oscuro.
Jeden żart był w porządku, ale to, jak postąpił z Rodriguezem, jest nie do
przyjęcia.

CASTILLO m zam ek

hacer castillos en el aire b udow ać zam ki na lodzie;

hacer proyectos irrealizables; ż y ć złudzeniam i
vivir de ilusiones
Se pasaba el día haciendo castillo s en el aire, en lugar de ponerse
a trabajar seriamente.
Zamiast zabrać się poważnie do pracy, całymi dniami budował zamki na
lodzie.

CATÓLICO l . m katolik 2. a d j katolicki

no estar (muy) católico

1. estar enfermo 1. być chorym
2. estar pasado; ser defectuoso 2. być zepsutym <niedobrym >
o mal hecho
 1. Me parece que Juan no está muy católico: desde ayer tose y tiene
fiebre.
Myślę, że Jan jest od wczoraj chory - kaszle i ma gorączkę.
2. Este pastel no está muy católico. Tiene un sabor muy raro.
To ciastko jest niedobre. Ma bardzo dziwny smak.

CECA/ 1. meczet w Kordobie 2. mennica

andar <ir> de la Ceca chodzić od Annasza do Kajfasza;
a la Meca chodzić bezskutecznie od
andar de una parte a la otra jednego urzędu <człowieka>
sin resolver nada do drugiego
Está todo el día de acá para allá, de la Ceca a la M eca, sin objeto
alguno, sin sacar provecho.
Cały dzień krąży to tu, to tam - od Annasza do Kajfasza - bez żadnej
korzyści.

CEJA / brew
atravesársele <metérsele> wbić sobie coś do głowy;
algo a alguien entre ceja uprzeć się
y ceja
empeñarse <obstinarse> en
un pensamiento o propósito
Cuando a mi madre se le mete una cosa entre ceja y ceja, siempre
se sale con la suya.
Kiedy moja matka wbije sobie coś do głowy, zawsze dopnie swego.

quemarse las cejas wkuwać <ślęczeć> po nocach;

estudiar mucho uczyć się intensywnie
Se pasó lo mejor de su juventud quemándose las cejas entre un
montón de libros.
Najpiękniejsze lata swojej młodości spędził wśród stosów książek, wku­
wając po nocach.

tener entre ceja y ceja a alguien nie znosić kogoś; czuć do kogoś
tener antipatía a alguien antypatię <urazę>
A su hermano le tengo entre ceja y ceja: se mete en todo. No
puedo ni verlo.
Nie znoszę jego brata. Do wszystkiego się wtrąca. Nie mogę na niego pa­
trzeć.

CENCERRO m dzw oneczek (na szyi u bydła)

estar como un cencerro być niespełna rozumu;
estar chiflado <loco> być zwariowanym
El viejo está como un cencerro: se le ha ocurrido recorrer las ca­
lles disfrazado de monje.
Ten stary człowiek jest niespełna rozumu, biega po ulicach przebrany za
mnicha.

CEPA/ 1. pień 2. ród (przen.)

ser de buena cepa pochodzić z dobrego rodu; mieć

ser de buen linaje <de buen dobry charakter; być dobrym
carácter e inclinaciones> <dobrze wychowanym>
No creo que se enfade por lo sucedido. Clara es una chica de buena
cepa.
Nie sądzę, by Clara obraziła się z tego powodu. To dobra dziewczyna.

ser de pura cepa być rodow itym (np. Polakiem)

ser genuino <auténtico>
A pesar de su acento venezolano, Jaim e es un castellano de pura
cepa.
Pomimo wenezuelskiego akcentu Jakub jest rodowitym Kastylijczykiem.

CEPORRO m stary, suchy szczep w inny

dormir como un ceporro spać (m ocno) ja k suseł; spać

dormir profundamente głębokim snem
Ayer, cuando volví a casa, m e lo encontré durm iendo como un
ceporro.
Kiedy wczoraj wróciłem do domu, spał jak suseł.
 CERA / wosk
no haber más cera que la que nie pozostaje komuś nic do
arde dodania; nie mieć nic (więcej)
no quedar nada por decir do powiedzenia
<nada en reserva>
Eso es todo que sabemos del caso, y no hay más cera que la que
arde.
To wszystko, co wiemy na ten temat i nic mamy nic do dodania.

CERO m zero
ser un cero a la Izquierda nie być wartym funta kłaków;
ser una nulidad być kompletnym zerem
De Agustín decían que era un cero a la izquierda, pero su sustitu­
to no le va a la zaga.
Mówili o Augustynie, że jest kompletnym zerem, ale jego zastępca nie jest
lepszy.

CERRO m góra; wzgórze

echar <irse, salir> por odbiegać od tematu; mówić
los cerros dc Úbeda nic na temat
hablar fuera de propósito;
hablar disparadamenle
Tenemos que ceñimos al tema que tratamos y, por favor, no se va­
yan ustedes por los cerros de Úbeda.
Musimy ściśle trzymać się sprawy, o której mówimy i proszę, by państwo
nic odbiegali od tematu.

CHAMUSQUINA/ osmalanie; przypiekanie

oler a chamusquina pachnąć skandalem; wydawać
resultar una cosa sospechosa; się podejrzanym
intuir alffo malo
Ese asunto de la importación de coches no me gusta nada; me huele
a chamusquina.
Ta sprawa związana z importem samochodów nic podoba mi się. Wydaje
mi się podejrzana.
CHAQUETA/ marynarka
cambiar <volvcr> la chaqueta; zmienić front <poglądy>; być
cambia» <mudar> de chaqueta <stać się> oportunistą
<de camisa> (zwłaszcza w polityce)
ser oportunista, especialmente
en política
No pienses que he cambiado la chaqueta porque me veas de vez
en cuando con esa gente.
Nie myśl, że stałem się oportunistą tylko dlatego, że od czasu do czasu
możesz mnie zobaczyć w towarzystwie tych ludzi.

CHAPADO adj okuty; obity; wyłożony

estar chapado a la antigua być człowiekiem starej daty;
tener ideas o costumbres m uy być bardzo tradycyjnym
tradicionales o conservadoras <konserwatywnym>
Mi padre está chapado a la antigua y no me permite volver tarde a
casa por la noche.
Mój ojciec jest człowiekiem starej daty i nie pozwala mi wracać do domu
późną nocą.

CHASIS m 1. podwozie 2. kaseta

quedarse en cl chasis została z kogoś skóra i kości;
quedarse muy delgado; bardzo schudnąć
adelgazar mucho
Como sigas comiendo tan poco, te vas a quedar en el chasis.
Jeżeli będziesz nadal tak mało jadł, zostanie z ciebie skóra i kości.

CHICHA/ mięsko (w m ow ie dzieci)

no ser ni chicha ni lim onada nie przedstawiać większej
<limoná> wartości; być niewiele wartym
no valer nada; ser de poca
importancia
El coche que se ha com prado, no es utilitario ni elegante; vamos, no
es ni chicha ni limoná.
Samochód, który sobie kupił, nie jest ani praktyczny, ani elegancki - jest
po prostu niewiele wart.
CHINA/ 1. okrągły kam yk 2. gra w fanty

tocarle <caerle> la china m ieć pecha; nie m ieć szczęścia;

a alguien trafić ja k k u lą w płot
tener mala suerte; correspon-
derle la tarea más desagradable
El televisor que compré me ha salido m alísim o; se estropea cons­
tantemente. Siempre me toca a m í la china.
Telewizor, który kupiłem, jest do niczego, ciągle się psuje. Ja zawsze mam
pecha.

CHINO w 1. Chińczyk 2. język chiński 3. a d j chiński

parecerle chino a alguien coś je s t < w y d aje się> dla kogoś

ser algo incomprensible ch iń szczy zn ą < c z a m ą magią>;
siedzieć ja k na tureckim kazaniu
No entiendo nada de lo que dice el m aestro. A m í m e parece chino.
Zupełnie nie rozumiem, co ten nauczyciel mówi. Siedzę jak na tureckim
kazaniu.

CHIQUITO adj malutki

(no) andarse con <en> (nie) ow ijać w baw ełnę;

chiquitas (nie) m ów ić pro sto z mostu;
(no) andarse con rodeos (nie) patyczkow ać się z kimś
Es una persona que no se anda con chiquitas, y al inquilino que no
paga, lo pone en seguida de patitas en la calle.
Nie patyczkuje się z nikim i lokatora, który nie płaci, natychmiast wyrzuca
na bruk.

CHIRIPA/ gratka, szczęśliwy traf

(ocurrir) por <de> chiripa
1. (lograr algo) por casualidad
2. por muy poco
1. (coś trafia się kom uś) ja k
ślepej kurze ziarno
2. (zdarzyć się) przez przypadek;
mieć szczęście (że coś się
wydarzyło)
 1. Ese trabajo lo encon tró de chiripa, cuando menos lo esperaba.
Ta praca trafiła mu się jak ślepej kurze ziarno, kiedy zupełnie się tego
nie spodziewał.
2. Ten más cuidado, ese coche no te ha pillado de chiripa.
Musisz bardziej uważać - ten samochód tylko przez przypadek cię nie
potrącił.

CHISPA/ iskra

coger <tener, agarrar> mieć (mocno) w czubie; upić się;

una chispa schlać się
tener una borrachera
Vaya chispa que cogió ay er el portero de mi casa; se bebió tres
botellas de vino él solito.
Ale ten nasz dozorca wczoraj się upił, sam wypił hzy butelki wina.

echar chispas < estar uno ciskać się <rzucać się> na

que echa chispas> w szystkie strony; być w złym
estarfu era de s í hum orze
El jefe está hoy qu e echa chispas; será m ejor no hablarle sobre el
aumento de sueldo.
Szef dzisiaj ciska się na wszystkie strony, lepiej mu nie wspominać o pod­
wyżce pensji.

CHISTAR mruknąć

sin chistar ni m istar b ez (jednego) słowa; nic nie

sin decir palabra m ów iąc
Después de un rato se levantó y, sin chistar ni mistar, abandonó la
reunión.
Po chwili wstał i bez jednego słowa opuścił zebranie.

CHITA / kość skokow a

marcharse < salir> a la chita w yjść po angielsku; wyjść

callando bez pożegnania <bez słowa>
salir a escondidas <con sigilo,
con disimulo>
La fiesta era muy aburrida, así que Carmen y yo salimos de allí a la
chita callando.
Przyjęcie byio bardzo nudne, więc Carmen i ja wymknęliśmy się stamtąd
po angielsku.

CHIVO m koziołek
(ser) un chivo expiatorio być kozłem ofiarnym;
ser persona a la que se hace odpowiadać za błędy innych
pagar las culpas de otros
Después del escándalo que han formado, ahora andan buscando un
chivo expiatorio.
Po tej aferze, którą sami wywołali, szukają teraz kozła ofiarnego.

CHORIZO m rodzaj kiełbasy hiszpańskiej

ser un chorizo być kieszonkowcem
ser estafador <maleante,
delincuente>
Ten cuidado con el bolso que aquí, en el metro, hay muchos chorizos.
Uważaj na torebkę, bo tu w metrze jest dużo kieszonkowców.

CHORRO m strumień
ser alguien <estar, tener algo> lśnić czystością; błyszczeć;
como los chorros del oro być bardzo czystym
ser alguien o estar algo muy
limpio
Pilar es una mujer muy limpia; tiene la casa como los chorros del
oro.
Pilar jest bardzo czysta, jej dom lśni czystością.

CHULETA/ 1. kotlet 2. ściągawka

hacer chuletas przygotować ściągawki
hacer apuntes que se ocultan
para usarlos durante un examen
Estoy haciendo chuletas para el examen de historia, porque no he
tenido mucho tiempo para estudiar.
Przygotowuję teraz ściągawki na egzamin z historii, bo nie miałem dość
czasu na naukę.

CHUPAR ssać

estar chupado <estar más to małe piwo; to żadna

chupado que la pipa de filozofia; coś jest bardzo łatwe
un indio>
ser algo muy fá c il
¿Preguntas si es difícil el problema? Pero, hombre, si está chupado.
Pytasz, czy to trudne? Stary, to żadna filozofia.

CHUZO m dzida, w łócznia

caer chuzos de punta

1. llover mucho 1. leje <pada>jak z cebra
2. arreciar los ataques o las 2. gromy padają na czyjąś
dificultades sobre una głowę; ostro krytykować
persona lub zwalczać kogoś
1. Ni se te ocurra salir con este tiem po, están cayendo chuzos de
punta.
Na Boga, nie wychodź z domu podczas takiej pogody, leje jak z cebra.
2. Chuzos de punta caían sobre el diputado conservador por aque­
llas declaraciones que había hecho.
Gromy padały na głowę konserwatywnego posła z powodu deklaracji,
które złożył.

CIELO m niebo

a cielo abierto pod gołym niebem; na świeżym

al aire libre powietrzu
En la m ontaña, d u ran te las vacacio n es, hacía tanto calor que
dormíamos a cielo abierto.
Wgórach w czasie wakacji było tak ciepło, że spaliśmy pod gołym niebem.
clamar al cielo wołać o pomstę do nieba;
ser una cosa tan evidentemente wywoływać oburzenie
injusta que produce indignación
Es que lo de este niño clama al cielo; dice que no va al colegio
porque no le da la gana.
To oburzające, co wyczynia to dziecko. Mówi, że nie pójdzie do szkoły, bo
nie ma na to ochoty.

estar <sentirse> en el (séptimo) być w siódmym niebie; czuć

cielo się jak w raju; czuć się bardzo
sentirse muy feliz szczęśliwym
Juanita se sentía en el séptimo cielo oyendo aquellos piropos.
Joasia była w siódmym niebie, słuchając tych komplementów.

juntársele el cielo con la tierra ziemia usuwa się ko m u ś spod

a alguien nóg; bardzo coś przeżywać
ocurrirle inesperadamente a uno
algo grave y catastrófico
Cuando supo de la muerte de su mejor amigo, se le juntó el cielo
con la tierra.
Kiedy dowiedział się o śmierci swego najlepszego przyjaciela, ziemia usu­
nęła mu się spod nóg.

llegar como bajada <llovida> spaść (jak) z nieba; zdarzyć się

del cielo nieoczekiwanie, ale we właś-
ocurrir algo inesperadamente, ciwym momencie
pero en el momento oportuno
Llega como llovido del cielo; precisamente estábamos buscando a
un hombre de sus características.
Spadł nam jak z nieba. Właśnie szukaliśmy człowieka takiego jak on.

mover cielo y tierra poruszyć niebo i ziemię

<remover el cielo y la tierra>
hacer todo por conseguir
algo que uno quiere
El periodista movió cielo y tierra hasta lograr una entrevista con
aquel artista tan inaccesible.
Dziennikarz poruszył niebo i ziemię, by przeprowadzić wywiad z tym tak
niedostępnym artystą.
 ver el cielo abierto <los cielos ujrzeć światło w tunelu;
abiertos> zabłysnął płom yk nadziei;
encontrar solución a un con- błysnęła <zaśw itała> komuś
jlicto; presentarse a alguien iskierka nadziei; niebo się
una ocasión favorable para przed kim ś otworzyło
conseguir lo que se deseaba
No sabía cómo acercarse a ella; pero un día cuando la chica no
podía arrancar el coche, vio el cielo abierto.
Nie wiedział, jak zawrzeć z nią znajomość, ale pewnego dnia, kiedy dziew­
czyna nie mogła uruchomić samochodu, zaświtała mu iskierka nadziei.

CIENCIA/ nauka
saber de <a> ciencia cierta w iedzieć na sto procent;
saber algo con absoluta certeza w iedzieć coś na pew no
Nunca se pudo saber a ciencia cierta de qué enferm edad murió
aquel hombre.
Nigdy się nie dowiedziano na sto procent, na jaką chorobę umarł ten czło­
wiek.

CINCO pięć
decirle <contarle> cuántas pow iedzieć kom uś do słuchu;
son cinco a alguien w ygarnąć kom uś w żyw e oczy;
reprender o amenazar a alguien strofow ać <karcić> kogoś
Como siga así, tan im pertinente, v o y a tener que decirle cuántas
son cinco.
Jeśli nadal będzie taki impertynencki, będę musiał powiedzieć mu do słuchu.

estar sin cinco <no tener ni nie m ieć gro sza (przy duszy);
cinco> być zu pełnie b ez p ieniędzy
carecerpor completo de dinero
No me pidas que te preste dinero, p o rq u e estoy sin cinco.
Nie proś mnie o pożyczkę, bo nie mam grosza przy duszy.

CINTURA/ 1. pas 2. talia

meter en cintura a alguien przem ówić komuś do rozumu
imponerle un comportamiento
o ajustarlo a razón a alguien
A ese niño hay que meterlo en cintura, porque es insoportable.
Trzeba będzie przemówić temu chłopakowi do rozumu, bo jest nieznośny

CINTURÓN m pasek
apretarse el cinturón zacisnąć pasa; ograniczyć
reducir gastos wydatki
Si queremos salir de esta crisis, todos tendremos que apretarnos el
cinturón.
Jeśli chcemy wyjść z kryzysu, wszyscy będziemy musieli zacisnąć pasa.

CLAVADO adj 1. nabity gwoździami 2. punktualny

dejar clavado a alguien zaskoczyć kogoś

dejar confuso <desconcertado>
Aquellas palabras le dejaron clavado, sin saber qué decir.
Te słowa tak go zaskoczyły, że nie wiedział, co powiedzieć.

quedarse clavado stanąć jak wryty; być bardzo

quedarse confuso zaskoczonym
Cuando le dijo a su novio que no le quería, éste se quedó clavado.
Kiedy oznajmiła narzeczonemu, że go nie kocha, ten stanął jak wryty.

CLAVIJA / kołek
apretar las clavijas a alguien trzymać kogoś krótko
adoptar una actitud rígida
y severa con alguien con el fin
de que se retracte de su conducta
equivocada o confiese algo
Tendrás que apretarle las clavijas al chico, si no quieres que te
salga un bribón.
Będziesz musiał chłopaka krótko trzymać, żeby nie wyrósł na hultaja.

CLAVO m gwóźdź
agarrarse como <aslrse> chwytać się ostatniej deski
a <de> un clavo ardiendo ratunku
 recurrir en una situación extrema
a cualquier medio para superar
algún problema
A pesar de la poca simpatía que le profesaba a su tío rico, Martín
decidió agarrarse com o a u n clavo a rd ie n d o a esa posibilidad y le
pidió dinero para pagar su deuda.
Pomimo niechęci, jaką żywił do swojego bogatego wuja, Marcin postano­
wił poprosić go o pieniądze, by spłacić dług i chwycił się tej możliwości
jak ostatniej deski ratunku.

como un clavo punktualnie ja k w zegarku

puntualmente
No te preocupes, no m e retrasaré. A las siete y m edia me tienes aquí
como ud clavo.
Nie martw się, nie spóźnię się. Będę tu punktualnie o siódmej trzydzieści.

dar en el clavo <en el b la n c o > trafić w sedno; dokonać

acertar, adivinar algo w łaściw ego w yboru; m ieć rację
No me gusta ese negocio; recu erd a que suelo d a r en el clavo cuan­
do opino sobre esas cuestiones.
Nie podoba mi się ten interes. Pamiętaj, że kiedy wydaję opinię w takich
sprawach, przeważnie mam rację.

COBA/ 1. figiel 2. pochlebstw o

dar coba a alguien kadzić < schlebiać> kom uś

adular; halagar
Yo no soy como ésos que sólo v iv en de dar coba a los ricos.
Niejestem jedną z tych, którzy tylko po to żyją, by schlebiać bogatym.

COBRE m miedź

batir el cobre p raco w ać w pocie czoła;

trabajar con gran esfuerzo p raco w ać ciężko <w ytrw ale>
Hemos puesto todas nuestras esp eran zas en ello, pero para co n se­
guirlo tendremos que batir el cobre.
Pokładamy w tym przedsięwzięciu wszystkie nasze nadzieje, ale będziemy
musieli pracować w pocie czoła, żeby je zrealizować.
 coco

COCO m kokos
comerle el coco a alguien mącić komuś w głowie;
embaucar a alguien aprove- zawracać komuś głowę;
chándose de su ingenuidad omamić <nabrać> kogoś
0 buena fe
No me comas el coco. He dicho que no voy contigo al cine, y no
voy.
Nie zawracaj mi gtowy. Powiedziałem, że nie pójdę z tobą do kina, a więc
nie pójdę.

comerse el coco por algo łamać sobie głow ę nad czymś;

dar vueltas a un problema roztrząsać jakiś problem
No te comas el coco por una cosa así; seguro que encontramos una
solución.
Nie lam sobie głowy nad tą sprawą. Na pewno znajdziemy jakieś rozwiązanie.

CODO m łokieć
codo eon codo ramię w ramię; razem; zgodnie
muy unidos y disciplinados
Y asi los dos, trabajando codo con codo y salvando un sinfín de
dificultades, lograron sacar adelante la empresa.
1w ten sposób oboje, pracując ramię w ramię i pokonując mnóstwo trudno­
ści, zdołali postawić przedsiębiorstwo na nogi.

comerse los codos de hambre przymierać głodem; nie mieć co

pasar mucha hambre y miseria jeść
Se veía que el mendigo se comía los codos de hambre: estaba páli­
do y le temblaban las manos.
Widać było, że żebrak przymierał głodem - był blady i trzęsły mu się ręce.

empinar <levantar> el codo zaglądać do kieliszka; pić ponad

beber demasiado alcohol miarę
Dicen que a su padre le gustaba empinar el codo, pero él no bebe
menos (pero él no le va a la zaga).
Mówią, że jego ojciec lubił zaglądać do kieliszka, ale on nie pije mniej (ale
on mu w tym nie ustępuje).
 hablar por los codos paplać ja k najęty <bezprzerwy>;
ser muy parlanchín mów ić dużo
Ella era una chica muy callada, pero su herm ana hablaba por los
codos.
Tadziewczyna prawie nic nie mówiła, ale za to jej siostra paplała bez prze­
rwy.

hincar <gastarse> los codos przysiadać fałdów ; pilnie się

estudiar con ahínco; estudiar uczyć; nie odryw ać się od
mucho książek
No rae extraña que haya sacado las m ejores notas. Se ha pasado
todo el curso hincando los codos.
Nie dziwi mnie, że otrzymał najlepsze oceny. Przez cały kurs nie odrywał
się od książek.

COLA/ 1. ogon 2. kolejka

hacer cola stać w ogonku; stać w kolejce

guardar turno o esperar
Estuve haciendo cola m ás de una h o ra p ara sacar las entradas para
el cine.
Ponad godzinę stałem w kolejce, żeby kupić bilety do kina.

traer <tener, llevar> cola p o ciąg n ą ć za so b ą < m ieć> takie

dejar secuelas; traer lub inne k o n sek w en cje
consecuencias
Esta broma tan pesada que le h abéis g astad o al p ro fe so r v a a traer
cola, ya lo veréis.
Zobaczycie, że ten przykry żart, który zrobiliście profesorowi, będzie mial
poważne konsekwencje.

COLACIÓN/ nadanie; poró w n an ie

sacar a colación algo / a alguien w spom nieć <poruszyć, poddać

hacer mención de alguien / algo pod dyskusję> (jakiś temat)
¿Porqué siempre sacas a colación tem as tan tristes?
Dlaczego zawsze poruszasz takie smutne tematy?
traer a colación algo przytaczać dowody <apgumenty>
aducir pruebas o razones na coś
en abono de una causa
Me parece que no es necesario que traiga usted a colación más
ejemplos para demostrar su teoría.
Wydaje mi się, że nie musi Pan przytaczać więcej argumentów, żeby udo­
wodnić swoją hipotezę.

COLADOR m cedzak, durszlak

estar como un colador zgłupieć do reszty
estar loco de remate
No le hagáis caso, no sabe lo que dice. Está como un colador.
Nie zwracajcie na niego uwagi, nie wie co mówi. Do reszty zgłupiał.

CÓLERA/ złość; gniew

montar en cólera wpaść w furię <w gniew>;
encolerizarse; enojarse bardzo się zdenerwować
Cuando el capitán se enteró del altercado que formaron los marine­
ros, montó en cólera y mandó arrestar a los alborotadores.
Kiedy kapitan dowiedział się o kłótni, jaką wywołali marynarze, wpadł
w gniew i kazał aresztować wichrzycieli.

COLOR m kolor
cambiar <mudar> de color zmienić się na twarzy; zmienić
cambiar el tono de la cara wyraz twarzy; zmienić kolor
debido a una impresión
repentina
Cuando le comunicaron la noticia de la muerte de su madre, mudó
de color.
Kiedy przekazali mu wiadomość o śmierci matki, zmienił się na twarzy.

no haber <no tener> color nie mieć porównania

existir gran diferencia en una
confrontación de cualquier tipo
¿Cómo puedes decir que el coche de Ignacio es tan bueno como el
de Juan? No hay color, hombre.
Jak możesz mówić, że samochód Ignacego jest tak dobry jak samochód
Jana? Człowieku, nie ma porównania.

sacarle <salirle> a alguien spłonąć <oblać się> rumieńcem

los colores a la cara wstydu; zawstydzić się;
avergonzar(se), abochornar(se) zawstydzić kogoś
Miraba a la muchacha tan descaradamente, que consiguió sacarle
los colores a la cara.
Patrzył na dziewczynę tak bezczelnie, że aż się oblata rumieńcem.

COLORADO adj czerwony

poner a alguien <ponerse zawstydzić kogoś; robić się
alguien> colorado czerwony ja k burak; czerw ienić
avergonzar(se) a alguien; się; zaw stydzić się
avergonzarse alguien
José Luis es muy tímido; siempre que le presentan a una chica, se
pone colorado.
José Luis jest bardzo nieśmiały. Kiedy przedstawiają mu jakąś dziewczy­
nę, robi się czerwony jak burak.

COMER jeść

sin comerlo ni beberlo ni stąd, ni zow ąd; bez czyjejś

sinhaber tenido parte en la causa wiedzy; nagle; bez pow odu
del daño oprovecho de algo
Ysin comerlo ni beberlo, se encontró con que lo habían elegido
para formar parte de la comisión.
1ni stąd, ni zowąd wybrano go na członka komisji.

COMIDO adj zjedzony; najedzony

lo comido por lo servido ledw ie w yjść na sw oje; nic nie
niperder ni ganar nada en stracić i nie zyskać
un asunto o negocio
No se saca mucho de este negocio. Entre im puestos, viajes, etc, lo
comido por lo servido.
Niemożna wiele wyciągnąć z tego interesu. Podatki, podróże itd. sprawia­
ją, że ledwie wychodzi się na swoje.
COMINO m kminek

importarle un comino a alguien obchodzić kogoś tyle co zeszło-

no importarle nada roczny śnieg; coś guzik kogoś
obchodzi; nic kogoś nie
obchodzi
Parece que les importa un comino nuestra desgracia, ni siquiera
vinieron para consolamos.
Wydaje się, że nasze nieszczęście nic ich nie obchodzi, nawet nie przyszli
nas pocieszyć.

no valer alguien / algo być do niczego; być niewiele

un comino wartym
valer muy poco
El coche que tiene no vale un comino; siempre está averiado.
Jego samochód jest do niczego, wciąż się psuje.

CONEJILLO m króliczek

ser un conejillo de Indias być królikiem doświadczalnym;

ser persona sobre la que se być osobą poddawaną
realiza una experimentación eksperymentom
Ya estoy harto de que, siempre que quieres poner en práctica alguna
de tus ideas, me tomes a mi por un conejillo de Indias.
Mam dość tego, że traktujesz mnie jak królika doświadczalnego, kiedy tyl­
ko chcesz zastosować w praktyce jeden ze swoich pomysłów.

COPA/ 1. kielich 2. korona drzewa

ser como la copa de un pino coś jest szczytem (np. głupoty)

expresión ponderativa de la
evidencia de algo
Eso de que quieras apostar todo el dinero que tienes en este juego,
me parece una estupidez como la copa de un pino.
To, że chcesz postawić w tej grze wszystkie swoje pieniądze, wydaje mi się
szczytem głupoty.
CORA ZÓ N m serce
arran cársele < partírsele> serce komuś pęka z bólu; ból
el corazón a alguien przeszywa komuś serce
dolerse de una desgracia
Al conocer el infortunio de aquella familia, se le partió el corazón.
Kiedy dowiedział się o nieszczęściu tamtej rodziny, ból przeszył mu serce.

con (todo) el corazón; con z ręką na sercu; szczerze

el corazón en la mano i otwarcie
con toda cordialidad
y generosidad
Créeme, te hablo con el corazón en la mano, si necesitas ayuda, no
tienes más que acudir a mí.
Wierz mi, mówię ci z ręką na sercu. Jeśli potrzebujesz pomocy, możesz w
każdej chwili zwrócić się do mnie.

estar con <tener> el corazón nie wiedzieć, co począć;

en un puño siedzieć jak na szpilkach
estar en vilo <preocupado>
Gracias que has llegado... Ya pensábamos que te había ocurrido
algo. Nos has tenido a todos con el corazón en un puño.
Jak to dobrze, że przyszedłeś... Już myśleliśmy, że coś ci się stało. Siedzie­
liśmy jak na szpilkach.

ser uno todo corazón <tener być dobrym <dobrodusznym>;

mucho corazón»; no caberle mieć serce na dłoni; być
a uno el corazón en el pecho szlachetnym i wielkodusznym
ser m uy humano y generoso
El viejo maestro es todo corazón; nunca ha dicho una palabra ofen­
siva contra nadie.
Stary nauczyciel to dobry człowiek, nigdy nikomu nie powiedział złego
słowa.
Es un hombre muy bueno. La gente dice que no le cabe el corazón
en el pecho.
To bardzo dobry człowiek. Ludzie mówią, że ma serce na dłoni.
CORDERO m baran
ser la madre del cordero tu jest pies pogrzebany; w tym
ser un interrogante o punto tkwi sedno sprawy
clave de una cuestión
El proyecto está claro; otra cosa es su financiación... Esa es preci­
samente la madre del cordero.
Projekt jest zrozumiały, inna sprawa to jego sfinansowanie... I tu właśnie
jest pies pogrzebany.

CORONILLA/ czubek (głowy)

estar hasta la coronilla de mieć kogoś / czegoś pow yżej
alguien / algo uszu <dosyć>
estar harto de alguien / algo
Deja de hablar ya de ese problema... Estoy hasta la coronilla de él.
Przestań już mówić o tej sprawie... Mam tego powyżej uszu.

CORREA/ rzemień; pas

tener (buena) correa
1. aguantar bien las bromas 1. cierpliwie znosić żarty <kpiny>
2. ser resistente para el trabajo 2. być wytrzymałym <odpor-
nym> na trudy
1. Federico, que tiene buena correa, reaccionó con una risa ante
aquella broma pesada-,
Fryderyk, który cierpliwie znosi kpiny, zareagował śmiechem na ten
złośliwy żart.
2. Ese hombre resiste todo el trabajo que le eches: tiene buena correa.
Ten człowiek wykona każdą pracę, jaką mu zlecisz, jest wytrzymały
na trudy.

CORRIENTE adj bieżący

estar al corriente de algo być na bieżąco; być zoriento-
estar o ponerse al tanto de una wanym w jakiejś sprawie;
cosa; estar al día de algo znać szczegóły czegoś
No hay nadie en el pueblo que no esté al corriente de lo sucedido.
Nie ma w tym mieście nikogo, kto nie znałby szczegółów tego wydarzenia.
 CORTO

poner al corriente de algo wtajemniczyć kogoś w coś;

a alguien poinformować kogoś o czymś
poner a uno al tanto de algo
No hace falta que se lo cuentes; ya le he püesto yo al corriente de
lo ocurrido.
Nie musisz mu tego opowiadać. Już go poinformowałem o tym, co się wy­
darzyło.

C O R R IE N T E / prąd
ir <navegar> contra la corriente płynąć pod prąd; przeciwstawiać
obrar sin seguir las normas się panującym obyczajom
usuales o esforzarse p o r
conseguir algo luchando
con grandes dificultades
o inconvenientes
Se ha pasado toda la vida navegando contra la corriente sin im­
portarle lo que opinaran los demás.
Całe życie przeciwstawiał się przyjętym obyczajom i nie przywiązywał
wagi do opinii innych.

llevar <seguir> la corriente trzymać czyjąś stronę; przyznać

a alguien rację <przytakiwać> komuś
complacerle; darle la razón
Siempre he oído decir que a los locos hay que seguirles la co­
rriente cuando se quiere evitar el peligro.
Zawsze słyszałem, że trzeba przytakiwać szaleńcowi, kiedy chce się unik­
nąć niebezpieczeństwa.

C O R T O adj krótki

a la corta o a la larga wcześniej czy później; kiedyś;

antes o después kiedykolwiek
Tras lo ocurrido estos últimos días, a la corta o a la larga tendrá
que dim itir de su cargo.
Po tym, co się ostatnio wydarzyło, wcześniej czy później będzie musiał
ustąpić ze swego stanowiska.
CORTE m I. ostrze 2. krój
darle corte a alguien czuć się głupio
darle apuro o vergüenza
Juana me ha invitado a comer a su casa, y me d a ría co rte si no le
llevase un regalo.
Joanna zaprosiła mnie do siebie na obiad i czułbym się głupio, idąc tam bez
prezentu.

dar un corte a alguien zawieść <upokorzyć, rozcza-

desairar <dar> un chasco rować> kogoś
Vaya corte que le dio Juan al negarle delante de todos el dinero que
le pedía.
Ależ Jan go upokorzy), odmawiając mu w obecności wszystkich pienię­
dzy, o które prosił.

llevarse un corte alguien kogoś spotyka wielki afront

recibir un desaire <un chasco>
Oye, anoche me llevé un corte como nunca... Le invité a M aría a
tomar café y ella me dijo que no quería saber nada de mí.
Słuchaj, wczoraj wieczorem spotkał mnie, jak nigdy, wielki afront... Za­
prosiłem Marię na kawę, a ona powiedziała, że nic chce mnie znać.

CORTO adj krótki

ni corto ni perezoso stawić czoło jakiejś sprawie;
con descaro o con eficacia sprostać zadaniu; dopiąć swego
El joven, ni corto ni perezoso, se acercó al presidente y le expuso
sus quejas.
Młody człowiek dopiął swego - zbliżył się do prezydenta i przedstawił mu
swoją skargę.

COSA / rzecz; sprawa

como quien no quiere la cosa jak gdyby nigdy nic; bez
con disimulo; (conseguir algo) wielkiego trudu; bez problemu
sin aparente esfuerzo o interes
Mira a Julio... Estudió economía, hizo las oposiciones como quien
no quiere la cosa, y ya es director de una de las empresas más
importantes del país.
Popatrz na Juliusza... Studiował ekonomię, zdat egzaminy konkursowe bez
problemu i już jest dyrektorem jednego z najważniejszych przedsiębiorstw
w kraju.

como si tal cosa jak gdyby (nigdyj nic; (postąpić

obrar sin dar im portancia tak) jak gdyby nic szczególnego
a una acción, com o si no się nie stało
hubiera sucedido nada
El dueño del bar y el médico habían tenido una fuerte disputa, pero
éste seguía viniendo al local como si tal cosa.
Między właścicielem baru a lekarzem doszło do ostrej sprzeczki, ale (le­
karz) nadal odwiedzał lokal jak gdyby nigdy nic.

hacer cosa de około; mniej więcej; jakieś

tiempo transcurrido (oznaczenie minionego czasu
aproxim adam ente w przybliżeniu)
Hace cosa de dos horas que han salido de casa; ya deben de estar en
el teatro.
Wyszli z domu jakieś dwie godziny temu, już powinni być w teatrze.

poner las cosas en su punto wyjaśnić coś dokładnie

poner en claro
Todo está m uy confuso; vam os a poner las cosas en su punto, a
ver si nos entendem os.
Cała sprawa jest bardzo zagmatwana. Wyjaśnijmy ją dokładnie, może wte­
dy dojdziemy do porozumienia.

COSER szyć

ser coser y cantar to małe piwo <drobiazg>;

ser algo m uy fá c il to bardzo proste
Tienes experiencias, y eso que para otros es difícil, para ti es coser
y cantar.
Masz doświadczenie i to, co dla innych jest trudne, to dla ciebie drobiazg.
 COSQUILLAS fp l łaskotki
buscar las cosquillas a alguien wchodzić komuś w drogę;
molestar <impacientar> przeszkadzać komuś
a alguien
Es un hombre pacífico, pero si le buscas las cosquillas, es capaz de
cualquier cosa.
To spokojny człowiek, ale jeżeli będziesz wchodził mu w drogę, jest zdol­
ny do wszystkiego.

C O S T IL L A / żebro
medirle <calentarle, molerle, porachować komuś kości; złoić
ajustarle> las costillas a uno komuś skórę
pegarle, especialmente con
un palo
Si te sigues portando así, tendré que llamar a tu padre para que te
mida las costillas.
Jeżeli będziesz nadal tak się zachowywał, będę musiał powiedzieć twemu
ojcu, żeby ci złoił skórę.

COTARRO m przytułek
alborotar el cotarro wszczynać awanturę;
promover una trifulca wywoływać kłótnię
Deja todo como está y no alborotes el cotarro, que esa gente es
peligrosa.
Zostaw wszystko po staremu i nie wszczynaj awantury, bo ci ludzie są
niebezpieczni.

CRÉDITO m kredyt
(no) dar crédito a algo wierzyć / nie wierzyć w coś; dać
(no) creer una noticia wiarę / nie dać wiary komuś /
o argumento czemuś
No puedo dar crédito a lo que dices; no puedo creer que haya sido
él quien lo ha hecho.
Nie mogę dać wiary temu, co mówisz; nie mogę uwierzyć, że to on zrobił.
CR E M A L LE R A / suwak
echar la crem allera zamknąć buzią na kłódką;
cerrar la boca; callarse trzymać język za zębami; nie
odzywać się; cicho siedzieć
Tú lo que tienes que hacer es echar la crem allera y no meterte en
este asunto.
Nie pozostało ci nic innego, jak siedzieć cicho i nie wtrącać się do tej sprawy.

C RISTIA N O adj chrześcijański

hablar en cristiano mówić po ludzku < zrozumiale>
expresarse con claridad; hablar
de form a comprensible
No entiendo muy bien lo que quieres decir. Habla en cristiano.
Nie bardzo rozumiem, co chcesz powiedzieć. Mów po ludzku.

C RISTO m Chrystus
armarse un Cristo <armarse wszczynać hecę <drakę>;
la de Dios es Cristo> doprowadzać do spięcia
organizar un buen ja leo <awantury>
Los dos diputados empezáronla acusarse mutuamente y en el Parla­
mento se armó la de Dios es Cristo.
Obaj posłowie zaczęli się nawzajem oskarżać i w Parlamencie doszło do
awantury.

donde Cristo dio las tres voces na drugim końcu świata;

<perdió el gorro> za siódmą górą, rzeką...;
en un lugar muy alejado bardzo daleko
Esa calle por la que me preguntas está donde Cristo perdió el gor­
ro; está casi en las afueras de la ciudad.
Ulica, o którą pytasz, jest bardzo daleko. To prawie na przedmieściu.

estar <ir, venir> hecho wyglądać jak z krzyża zdjęty

un Cristo <jak nieboskie stworzenie>;
parecer destrozado wyglądać bardzo źle
Pero chico, ¿qué te ha pasado? Vienes hecho un Cristo. ¿Es que te
has pegado?
Co ci się stało, chłopcze? Wyglądasz jak nieboskie stworzenie. Pobiłeś się
z kimś?

sentarle <caerle, pegarle> wyglądać jak strach na wróble;

algo a alguien como au n źle <fatalnie, okropnie> leżeć
(santo) Cristo dos pistolas (o ubraniu)
caerle muy mal algo; tener
una apariencia ridicula
El traje que te has comprado últimamente, te sienta com o a un
Cristo dos pistolas.
Ten garnitur, który sobie ostatnio kupiłeś, okropnie na tobie leży.

CUARENTA czterdzieści
cantarle <soltarle> las cuarenta powiedzieć komuś do słuchu;
a alguien powiedzieć kom uś praw dą
reprender <decir las verdades> w oczy
a alguien
Ha dicho lo que no debía, y en cuanto lo vea, voy a cantarle las
cuarenta.
Nie powinien tego mówić. Jak tylko go zobaczę, powiem mu do słuchu.

CUARTO m ćwiartka
de tres al cuarto podrzędny; mierny; kiepski;
de poca valia byle jaki
Es un caso difícil y no es cosa de contratar a un abogado de tres al
cuarto.
Sprawa jest trudna i nie można wziąć do niej byle jakiego adwokata.

ser tres cuartos de lo mismo być kropka w kropkę takim

ser exactamente igual samym; być identycznym
<de igual> carácter
o naturaleza
Casimiro es un caradura, y su primo Luis, tres cuartos de lo mismo.
Kazimierz to cynik, a jego kuzyn Ludwik jest kropka w kropkę taki sam.
C U C H A R A / łyżka
meter la <su> cuchara wtykać <wtrącać> swoje trzy
meterse uno donde no le grosze; wtrącać się w nie swoje
importa <en asuntos ajenos> sprawy
Es una persona que, aunque no sepa de qué va el tema, siempre
mete su cuchara.
Jest osobą, która zawsze musi wtrącić swoje trzy grosze, chociaż nie wie,
o co chodzi.

C U E N T A / rachunek
ajustar <arreglar> las cuentas policzyć się z kimś; powiedzieć
a alguien komuś do słuchu; zbesztać
increparle <amonestarle> a uno <złajać> kogoś

Este tío em pieza a pasarse de la raya y voy a tener que ajustarle las
cuentas cualquier dia.
Ten typ za dużo sobie pozwala i pewnego dnia będę musiał powiedzieć mu
coś do słuchu.

caer en la cuenta de algo zdać sobie sprawę z czegoś;

reparar en algo wziąć coś pod uwagę

Cuando vio aquella factura, cayó en la cuenta de que alguno de sus

empleados le había engañado.
Kiedy zobaczył ten rachunek, zdał sobie sprawę, że jeden z jego pracowni­
ków go oszukał.

más de la cuenta ponad normę; więcej niż się

más de lo calculado o necesario przewidywało

Estas vacaciones hem os gastado más de la cuenta, por lo que ten­

dremos que renunciar a algunas compras.
W czasie ostatnich wakacji wydaliśmy więcej, niż przewidywaliśmy i dla­
tego będziemy musieli zrezygnować z niektórych zakupów.

no querer cuentas con alguien nie chcieć mieć z kimś

rehuir su trato do czynienia; unikać kogoś
 Tú puedes hacer lo que quieras, pero yo no quiero cuentas con esa
persona; no me es simpática.
Ty możesz robić, co zechcesz, aleja z tą osobą nie chcą mieć do czynienia.
Czuję do niej niechęć.

CUENTO m opowiadanie
aplicarse cl cuento brać z kogoś przykład;
tomar nota de la experiencia wzorować się na kimś
de otro
Mira a tu amigo Carlos, ha sacado el curso con unas notas muy
buenas. Podrías aplicarte el cuento y estudiar un poco más.
Popatrz na Karola. Zaliczył rok z bardzo dobrymi stopniami. Mógłbyś wziąć
z niego przykład i bardziej przykładać się do nauki.

un cuento chino wierutna bajka; bujda; bzdura;

relato falso e increíble wymysł; kłamstwo
Todo eso es un cuento chino, hombre. No te creo ni media palabra.
Wszystko to jest wierutną bajką. Nic a nic ci nie wierzę.

(no) venir a cuento coś (nie) jest w sam ą porę;

(no) ser oportuno; (no) venir coś (nie) jest stosownym
al caso <odpowiednim> momentem
Ahora vendría a cuento comentar las observaciones del señor di­
rector.
Teraz byłby odpowiedni moment na skomentowanie uwag pana dyrektora.

venir <ir> con cuentos pleść bajki; zmyślać; opowiadać

a alguien zmyślone historie
recurrir a disculpas fáciles
No me vengas con cuentos. No has podido gastar en este pantalón
todo el dinero que te di.
Nie zmyślaj. Nic mogłeś wydać na te spodnie wszystkich pieniędzy, które
ci dałem.

vivir del cuento żyć na koszt innych, bez pracy

vivir sin trabajar
Claro, ahora no sabe hacer nada, porque siempre ha vivido del cuento.
Teraz, oczywiście, nie potrafi nic robić, bo zawsze żyl na koszt innych.
C U E R D A / sznur
andar <bailar, estar> en la mieć kłopoty <trudności>;
cuerda floja <en el alambre> nie wiedzieć, co robić; znaleźć
estar en una situación inestable, się w trudnej sytuacji
conflictiva o peligrosa
Debido a los últim os resultados negativos del equipo, el entrenador
está en la cuerda floja.
Z powodu słabych wyników drużyny w ostatnim czasie trener znalazł się
w trudnej sytuacji.

(hacer, llevar algo) bajo cuerda (załatwiać, robić coś) skrycie

(hacer algo) de m anera oculta <po kryjomu, nielegalnie>
e ilegal; encubiertam ente
Dicen que ese negocio lo lleva bajo cuerda para no pagar im­
puestos.
Podobno prowadzi ten interes nielegalnie, żeby nie płacić podatków.

tener cuerda para rato gadać (długo) jak najęty;

hablar sin pa ra r mówić bez przerwy
No me interesaba nada lo que decía y, como veía que tenía aún
cuerda para rato, m e marché.
Zupełnie mnie nie interesowało to, co mówił, a ponieważ czułem, że bę­
dzie jeszcze długo gadał jak najęty, wyszedłem.

C U E R N O m róg

irse al cuerno pójść w diabły; zrobić klapę;

malograrse; no salir bien algo skończyć się fiaskiem
Al principio iba bien el negocio, pero luego comenzaron las dispu­
tas entre los socios y todo se fue al cuerno.
Na początku interes rozwijał się dobrze, ale potem doszło do kłótni między
wspólnikami i wszystko skończyło się fiaskiem.

mandar al cuerno a alguien / posłać <rzucić> kogoś / coś

algo do diabła <do stu diabłów,
mandarlo a pa seo w diabły>
Cualquier día mando al cuerno la ciudad y me voy a vivir al campo.
Pewnego dnia porzucę miasto i zamieszkam na wsi.

poner los cuernos a alguien przyprawiać komuś rogi; być

ser infiel en una relación niewiernym w miłości; zdradzać
amorosa kogoś
Dicen que Roberto se fue de casa porque su mujer le ponía los
cuernos.
Podobno Robert wyprowadził się z domu, bo żona przyprawiała mu rogi.

poner sobre <en> los wychwalać pod niebiosa;

cuernos de la luna a alguien bardzo chwalić kogoś
adular exageradamente a uno
No hace más que hablar de su nieto, y siempre lo está poniendo en
los cuernos de la luna.
Mówi tylko o swoim wnuku i zawsze wychwala go pod niebiosa.

romperse los cuernos urobić sobie ręce po łokcie;

trabajar muy duro ciężko pracować
Toda la vida me he estado rompiendo los cuernos para que mi
familia pudiera vivir holgadamente.
Cale życie ciężko pracowałem, żeby moja rodzina mogła żyć w dostatku.

CUERO m skóra
dejar en cueros a alguien pozostawić bez środków do
arruinar a una persona życia <bez grosza przy duszy>
Aquel negocio nos dejó en cueros. No nos quedó dinero ni para
comer.
Ten interes pozostawił nas bez środków do życia. Nie zostało nam pienię­
dzy nawet na jedzenie.

estar <quedarse, salir> być nagim; występować nago

en cueros
estar totalmente desnudo
En esta película la actriz principal sale en cueros y por eso es sólo
para mayores.
W tym filmie główna aktorka występuje nago i dlatego jest on dozwolony
tylko dla dorosłych.

C U ER PO m ciało
a cuerpo de rey po królewsku; w sposób godny
de form a exquisita y regalada króla
En esta casa nos tratan a cuerpo de rey: todo son halagos y atenciones.
W tym domu traktują nas po królewsku: same pochlebstwa i grzeczności.

salir a cuerpo (gentil) wyjść bez płaszcza; wyjść

salir sin prenda de abrigo do figury
No salgas a cuerpo, hoy hace un frió terrible y podrías agarrar un
buen resfriado.
Nie wychodź bez płaszcza, dziś jest strasznie zimno i mógłbyś się bardzo
zaziębić.

tomar cuerpo nabierać właściwego kształtu;

ir form ándose algo mieć coraz lepszą formę
El informe ya va tom ando cuerpo. Ahora tenemos que detallar un
poco más los datos.
Ten referat zaczyna już nabierać właściwego kształtu. Teraz musimy tylko
sprecyzować dane.

CUIDA DO m 1. ostrożność 2. dbałość

ser de (m ucho) cuidado być groźnym <niebezpiecznym>
ser peligroso
Ten cuidado con él, porque es un tipo de cuidado. Tiene atemori­
zado a todo el barrio.
Uważaj na niego, bo to groźny typ. Jest postrachem całej dzielnicy.

traer sin cuidado a alguien nie mieć znaczenia, być nieważ­

no importarle a uno nada nym dla kogoś
Lo que haya pasado entre vosotros me trae sin cuidado.
To, co zaszło między wami, nie ma dla mnie znaczenia.
CULO m dupa (wulg.)
estar <ir, verse)> con el culo znaleźć się w opałach; znaleźć
al aire się w trudnej sytuacji
estar en una situación apurada
Si sigues gastando dinero de esa manera, dentro de poco te vas a
ver con el culo al aire.
Jeżeli będziesz nadal tak wydawał pieniądze, to w niedługim czasie znaj­
dziesz się w opałach.

ir con la hora pegada al culo czas nagli <pogania> kogoś;

ir apurado de tiempo bardzo się śpieszyć
Lo siento, chico, no puedo hablar contigo ahora; he quedado en el
café a las nueve y voy con la hora pegada al culo.
Przykro mi, stary, nie mogę teraz z tobą rozmawiać. Umówiłem się o dzie­
wiątej w kawiarni i bardzo się śpieszę.

lamer el culo a alguien kadzić <nadskakiwać> komuś;

adular en exceso a alguien bardzo komuś schlebiać
Martínez no hace más que lamer el culo al jefe para que le suba el
sueldo.
Martínez wciąż nadskakuje szefowi, bo chce dostać podwyżkę.

mojarse el culo nadstawiać głowy <karku>;

comprometerse; arriesgar narażać się; ryzykować
Ya sabes, si quieres conseguir algo, tienes que mojarte el culo.
Wiesz przecież, że jeśli chcesz coś zyskać, musisz zaryzykować.

perder el culo wyłazić ze skóry; palić się do

correr mucho, especialmente czegoś; starać się przypodobać
por servir komuś; zabiegać o czyjeś
względy
En cuanto el director llega a la oficina, Mariano pierde el culo por
saludarle.
Jak tylko dyrektor przychodzi do biura, Marian wyłazi ze skóry, żeby mu
się ukłonić.

ser un culo de mal asiento być osobą niespokojną;

ser una persona inquieta wiercić się
Este niño es un culo de mal asiento, no puede estarse quieto ni un
momento.
To dziecko ani przez chwilę nie może usiedzieć na miejscu, ciągle się wierci.

CUM PLIDO m grzeczność; uprzejmość

(no) andarse con cumplidos nie robić ceregieli / robić
(no) obrar con form alism os ceregiele; (nie) zachowywać się
swobodnie
Pasa, pasa, no te andes con cumplidos y siéntete como en tu propia
casa.
Wejdź dalej, nie rób ceregieli i czuj się jak u siebie w domu.

DAR dać
dar de sí
1. rendir; producir 1. dawać z siebie (dużo, mało)
2. estirarse 2. wyciągnąć <zdeformować> się
3. alcanzar 3. wystarczyć
1. Si los trabajadores de esta oficina dan tan poco de sí, no es de
extrañar que todo funcione tan mal aquí.
Jeżeli pracownicy tego biura dają z siebie tak mało, nic dziwnego, że źle
tu wszystko funkcjonuje.
2. Tu vestido, después del último lavado, ha dado mucho de sí.
Twoja sukienka po ostatnim praniu bardzo się wyciągnęła.
3. Mi sueldo es tan bajo que no da de sí para todos los gastos.
Moja pensja jest taka niska, że nie wystarcza na wszystkie wydatki.

darse por vencido dawać za wygraną; poddać się

rendirse aceptando las razones
ajenas
Aunque las cosas no te vayan bien ahora, no debes darte por vencido.
Nawet jeśli teraz nie wiedzie ci się dobrze, nie powinieneś dawać za wy­
graną.
dárselas de algo chełpić się; chwalić się; mieć
presumir; jactarse de algo się za kogoś; przypisywać sobie
jakieś zalety
Se las da de muy valiente, pero en una situación peligrosa es el
primero en salir corriendo.
Ma się za odważnego, ale w niebezpiecznej sytuacji, pierwszy rzuca się do
ucieczki.

DEDILLO m paluszek
conocer <saber> al dedillo algo mieć coś w jednym palcu;
saber algo muy bien umieć coś bardzo dobrze
Eso me lo sé al dedillo, así que no te preocupes... Sin duda pasaré
este examen.
Mam to w jednym palcu, a więc nie martw się... Z pewnością zdam ten
egzamin.

DEDO m palec
antojársele <hacérsele> patrzeć na wszystko podejrzli-
los dedos huéspedes a alguien wym okiem; odnosić się do
ser una persona excesivamente kogoś / czegoś nieufnie
recelosa y suspicaz <z dystansem>; być
podejrzliwym
Es difícil tratar con él; es una persona a la que hasta los dedos se le
antojan huéspedes. No se ña de nadie.
Trudno z nim obcować, do każdego odnosi się z dystansem. Nikomu nie
ufa.

cogerse <pillarse> los dedos ponieść nieprzewidziane fiasko

salir malparado <perjudicado> <klęskę, stratę>; utracić
en algún asunto wszystko
Dedicándose a varias cosas a la vez, no corre el peligro de pillarse
los dedos, aunque le vaya mal en alguna de ellas.
Angażując się jednocześnie w różne przedsięwzięcia, w razie niepowodze­
nia któregoś z nich nie grozi mu utrata wszystkiego.
estar <ser> (como) para <de> coś jest tak dobre, że palce
chuparse los dedos <paluszki> lizać; coś jest bardzo
estar <ser> muy sabroso smaczne
Te ha salido una paella que está como para chuparse los dedos.
Udała ci się paella, jest tak pyszna, że palce lizać.

ir <viajar> a dedo podróżować <jechać>

viajar haciendo auto-stop autostopem
No tenía dinero para el billete, así que tuve que ir a Cádiz a dedo.
Nie miałem pieniędzy na bilet, więc musiałem pojechać do Kadyksu auto­
stopem.

(no) chuparse <mamarse> (nie) być głupim <naiwnym>;

el dedo (nie) dać się nabrać
(no) ser infantil, tonto o memo
¿Quieres venderme este coche como si fuera nuevo? No pienses
que me chupo el dedo...
Chcesz mi sprzedać ten samochód jako nowy? Nie myśl, że dam się na­
brać...

no mover un dedo por alguien / nie kiwnąć palcem w jakiejś

algo sprawie <w czyjejś obronie>;
no hacer nada; no reaccionar nie zrobić nic; nie zareagować
Vio cómo pegaban a su amigo y no movió un dedo por él.
Widział, jak biją jego przyjaciela i nie zareagował.

no tener dos dedos de frente być głupim jak tabaka w rogu

ser de pocas luces <jak but>; być ograniczonym;
nie umieć do trzech zliczyć
¿Pero cómo pudiste dejarle a él a cargo de un asunto tan complica­
do, si no tiene dos dedos de frente?
Jak mogłeś zostawić tę skomplikowaną sprawę na jego głowie, wiedząc, że
nie potrafi do trzech zliczyć.

poner el dedo en la herida trafić w samo sedno; ujawnić

<llaga> prawdziwe źródło zła; dotknąć
señalar el verdadero origen de drażliwej sprawy; poruszyć
un mal o de un problema trudny problem
El político puso el dedo en la llaga cuando analizó los auténticos
problemas del país, es decir, el paro y la corrupción.
Polityk trafił w samo sedno, kiedy przedstawił autentyczne problemy kraju
- bezrobocie i korupcję.

poner <elegir> a dedo a alguien mianować kogoś po znajomości

elegir <nombrar a alguien> na wysokie stanowisko, kierując
por influencia o nepotismo się układami lub nepotyzmem
Su hermano fue puesto a dedo en ese cargo, y no por méritos pro­
pios.
Jego brat został mianowany na to stanowisko po znajomości, a nie z powo­
du własnych zasług.

DEGÜELLO m poderżnięcie gardła

tirarle al degüello a alguien drzeć z kimś koty; być z kimś
tener muy malas relaciones w złych stosunkach
Los dos primos se tiraban al degüello y era difícil decir cuál de los
dos odiaba más al otro.
Obaj kuzyni darli ze sobą koty i trudno było powiedzieć, który z nich bar­
dziej nienawidził drugiego.

DEJAR zostawić
dejar plantado a alguien
1. no acudir a la cita 1. wystawić kogoś do wiatru;
2. no ayudar a una persona nie przyjść na spotkanie
que espera ayuda 2. nie dotrzymać obietnicy; nie
udzielić obiecanej pomocy
1. María le esperó hasta las ocho, pero él no vino. Se dio cuenta de
que la había dejado plantada.
Maria czekała na niego aż do ósmej, ale nie przyszedł. Zrozumiała, że
wystawił ją do wiatru.
2. Prometió que me ayudaría a trasladar los muebles, pero al final
me dejó plantado y tuve que llamar a Pablo.
Obiecał, że pomoże mi przewieźć meble, ale nie dotrzymał obietnicy
i musiałem zadzwonić do Pawła.
DESCONTAR 1. potrącić 2. uznać za pewnik
dar por descontado algo dawać głowę, że; być pewnym
dar algo p o r sabido o p o r seguro <przekonanym>; założyć się, że
Doy por descontado que Juan no vendrá a la reunión.
Założę się, że Jan nie przyjdzie na to zebranie.

D ESCO SER rozpruć szew

(correr, gritar, comer) como (biec, krzyczeć) jak szalony;
un descosido (jeść) aż się uszy komuś trzęsą
eon mucho afán o entusiasmo
Comía y bebía como un descosido y todo le parecía poco.
Jadł i pił, aż mu się uszy trzęsły i wszystkiego było mu mało.

D ESG R A C IA / nieszczęście
caer en desgracia popaść w niełaskę; podpaść
sufrir el desafecto o indiferencia komuś; utracić czyjeś względy
de quienes le protegían
o apoyaban
Parece ser que el contable cayó en desgracia y desde entonces tie­
ne el tem or de que pueda ser despedido.
Wydaje się, że księgowy popadł w niełaskę i cały czas się obawia, że go
zwolnioną.

D ESIER TO m pustynia; pustkowie

clamar <predicar> en coś jest głosem wołającego na

(el) desierto puszczy; przekonywać kogoś
intentar persuadir a alguien na próżno
en vano
Intentaba convencerlos, pero todo lo que decía era predicar en el
desierto.
Starał się ich przekonać, ale wszystko, co mówił było głosem wołającego
na puszczy.
DÍA m dziuń
el día de mañana w przyszłości
en el futuro
Estudia para que el día de mañana puedas ser alguien en la vida.
Ucz się, żebyś byt kimś w życiu.

eslar <poncrse> al dla być na bieżąco z czymś;

hallarse o ponerse al corriente wiedzieć o ważnych
de los acontecimientos wydarzeniach
importantes
Mc gusta leer cl periódico a diario para estar al dla de lo que suce­
de en cl mundo.
Lubię codziennie czytać gazetę, żeby wiedzieć, co się dzieje na święcie.

tener los <sus> días contados mieć dni policzone; być bliskim
estar cercano su fin kresu
Esa empresa está a punto de arruinarse. Si alguien no lo remedia,
tiene los días contados.
To przedsiębiorstwo jest bliskie ruiny. Jeśli nikt temu nic zaradzi, jego dni
są policzone.

vivir al dla żyć z dnia na dzień; przeżyć

vivir sin ahorrar nada dzień; żyć, nie oszczędzając
Marcos sólo pensaba en vivir al día y no le importaba nada lo que
pudiera sucedcrle en el futuro.
Marek myślał tylko o tym, żeby przeżyć dzień i zupełnie nic przejmował
się tym, co przyniesie przyszłość.

DIABLO m diabeł
Irse al diablo zrobić klapę; nie powieść się
malograrse; no salir hien
El proyecto era bueno, pero se fue al diablo por la falta de una
buena organización en la empresa.
Projekt był niezły, ale zrobił klapę z braku dobrej organizacji w tym przed­
siębiorstwie.
mandar a alguien / algo posłać kogoś / coś do stu
al diablo piorunów <do diabła, do stu
rechazar de form a categórica diabłów>
o violenta a alguien / algo
El tipo esc siempre te está molestando; yo en tu lugar lo mandaría
al diablo.
Ten typ zawsze ci wchodzi w drogą. Na twoim miejscu posłałabym go do
diabła.

ser un pobre diablo

/. ser persona infeliz, incapaz I. wyglądać jak półtora niesz-
de reaccionar częścią; być nieborakiem
2. ser persona de poca categoría 2. być biedakiem, człowiekiem
social y sin fo rtu n a bez pieniędzy
1. Sc atreve a insultarle, porque sabe que es un pobre diablo, inca­
paz de rebelarse.
Pozwala sobie na obelgi wobec niego, bo wic, że ten nieborak nikomu
się nic przeciwstawi.
2. No creo que Juan se atreva a pedirle la mano a esa chica tan rica,
porque es un pobre diablo que no tiene ni un céntimo.
Sądzę, że Jan nie odważy się poprosić tej bogatej dziewczyny o rękę, bo
jest biedakiem bez grosza przy duszy.

DIENTE m ząb

dar diente con diente szczękać zębami; trząść się

temblar de fr ío o m iedo z zimna lub strachu
Hacía tanto frío aquella noche de invierno que dábamos diente
con diente.
Tamtej zimowej nocy było tak chłodno, że szczękaliśmy zębami.

decir <hablar> entre dientes mruczeć coś pod nosem;

rezongar <gruñir> de m anera mamrotać coś w sposób
poco com prensible niezrozumiały
¿Puedes repetirlo? Estás hablando entre dientes y apenas te en­
tiendo.
Czy możesz to powtórzyć? Mruczysz coś pod nosem i ledwo cię rozumiem.
enseñar lo» diente» a alguien pokazać pazury; ostro zareago-
amenuzar a alguien; demostrarle wać; zdecydowanie komuś się
que no se le tiene miedo przeciwstawić
Sí ĆI continúa persiguiéndote, tendrás que enseñarle los dientes.
Jeżeli nadal będzie ci dokuczał, będziesz musiał ostro zareagować.

ponérsele lo» dientes largos pękać <zielenieć> z zazdrości;

a alguien być zazdrosnym
dar envidia
La bicicleta nueva del compañero de colegio le puso lo» dientes
largos a Pedrito.
Na widok nowego roweru kolegi ze szkoły Piotruś zziclenial z zazdrości.

tener buen diente apetyt komuś dopisuje; mieć

comer de todo; tener buen apetito apetyt
Don Julián es de los que tienen buen diente y no hay plato al que
díga que no.
Panu Julianowi dopisuje apetyt i nic ma takiego dania, którego by sobie
odmówi).

DIEST RO adj prawy

a diestro y siniestro na oślep; na wszystkie strony;
sin tino; .sin orden; .sin na chybił trafił; na prawo i lewo
discreción ni miramientos
El toro se puso furioso y empezó a repartir cornadas a diestro y
siniestro.
Byk rozjątrzył się i zaczął bóść rogami na prawo i lewo.

DIOS Bóg
a la buena de Dios bezmyślnie; bez zastanowienia
sin reflexionar; de cualquier się; byle jak
manera; al azar
No puedes ponerte a hacer una redacción a la buena de Dios, sin
saber muy bien lo que quieres escribir.
Nic powinieneś zaczynać tego wypracowania, nic zastanowiwszy się do­
brze, o czym chcesz pisać.
 armarse la de Dios (es Cristo) dojść do incydentu ^bójkj,
organizarse un gran jaleo zamieszanía--
Allí se arm ó la de Dios es C risto y hasta tuvo que intervenir
la policía.
Doszło tam do takiej bójki, że aż policja m usiała interweniować.

venir Dios a ver a alguien szczęście uśmiechnęło się do

sucederle algo feliz inesperada- kogoś; komuś się poszczęściło
menie, solucionársele a alguien niespodziewanie
un problema o situación compli­
cada con un golpe de suerte
Con ese asunto de la herencia, le ha venido Dios a ver; así podrá
pagar el préstamo del banco que tenía pendiente.
Uśmiechnęło się do n ieg o szczęście - d ostał spadek, dzięki czemu będzie
mógł spłacić p o ży czk ę w banku.

DOS dwa
cada dos por tres co krok; co chwila; często
con frecuencia
Es poco constante... Cada dos por tres está cambiando de idea.
Jest bardzo zmienny (w swoim postępowaniu)... Co chwila wpada na inny
pomysł.

en un dos por tres w mgnieniu oka; natychmiast

rápidamente
Si me dejas a mí, en un dos por tres te soluciono el problema.
Jeżeli mi pozwolisz, w mgnieniu oka rozwiążę ci problem.

DUCHO adj doświadczony; biegły

estar <scr> ducho en algo być ekspertem w jakiejś
ser entendido <experimentado> dziedzinie; znać się na rzeczy
No es que sea ducho en esos menesteres, pero algo entiendo y te
podré ayudar.
To prawda, że nie jestem ekspertem od tych spraw, ale trochę się na nich
znam i będę mógł ci pomóc.
DURO adj twardy; ciężki; trudny
ser duro de pelar (to) trudny orzech do zgryzienia;
ser alguien difícil de wneer; być trudną osobą; coś jest
ser difícil de liacer trudną sprawą
Es un asunto duro de pelar, pero habrá que solucionarlo como
sea.
Ta sprawa to trudny orzech do zgry zienia, ale jak o ś trzeba będzie j ą zała­
twić.

ECHARSE rzucać się

echárselas de... uważać się za...; chełpić się,
creerse; presumir de... że się jest...
Se las echa de muy valiente, pero cuando hay que enfrentarse a un
peligro, sale corriendo.
Uważa się za bardzo odważnego, ale kiedy trzeba staw ić czoło n ieb ezp ie­
czeństwu, rzuca się do ucieczki.

ELEMENTO m element
estar <encontrarse> en su być <czuć się> w swoim
elemento żywiole; czuć się doskonale;
encontrarse en el ambiente znaleźć się na właściwym
idóneo miejscu
Tu hermano mayor se encuentra en su elemento cuando está con
sus amigotes en el bar.
Twoj starszy brat jest w swoim żywiole, kiedy siedzi w barze ze sw oim i
kumplami.

EMBARCAR załadować na statek

embarcarle a alguien en algo wciągnąć kogoś do czegoś;
meter <m\olucrar> a alguien uwikłać kogoś w jakieś
en una empresa przedsięwzięcie
Y sin que él apenas tuviera tiempo para reflexionar, le embarcaron
en uno de sus arriesgados negocios.
I zanim się zdążył pom yśleć, w ciągnęli go do jednego ze swoich ryzyko-
wych interesów.

EMPOLLÓN m kujon
ser un empollón być kujonem; być bardzo praco-
estudiar mucho witym uczniem <studentem>
Por lo que se ve, Carlitos es un empollón: todos los ratos libres los
pasa en la biblioteca.
Z tego, co widać, Karolek jest bardzo pracowitym uczniem - wszystkie
wolne chwile spędza w bibliotece.

ENCHUFE m 1. wtyczka 2. ciepła posadka (przen.)

estar enchufado; tener enchufe mieć chody <mocne plecy,
estar respaldado; tener muy znajomości >; być
buenas relaciones para obtener ustosunkowanym
algi'tn beneficio
Benito está enchufado y por eso ocupa un puesto tan alto en el
Ministerio.
Benito ma mocne plecy i dlatego zajmuje takie wysokie stanowisko w Mi­
nisterstwie.

ENTENDEDERAS fp l rozum (pot.)

tener malas entendederas mieć ciężki pomyślunek; być
ser de poca inteligencia mało inteligentnym <tępym,
ograniczonym>
Ese hombre tiene malas entendederas; por mucho que le expli­
ques el problema, no será capaz de comprenderlo.
Ten człowiek jest bardzo ograniczony. Choćbyś nie wiem, jak długo wyja­
śniał mu coś, nie będzie w stanie tego zrozumieć.

ENTREGAR wręczać
acabar por entregarla przypłacić coś życiem; umrzeć
morirse
Su hermano mayor perdió toda su fortuna y acabó p o r entregarla
olvidado y abandonado de todos.
Jego starszy brat stracił cały m ajątek i um arł zap o m n ian y i opuszczony
przez wszystkich.

ÉPOCA / epoka
hacer época coś jest wydarzeniem epokowym
ser de mucha trascendencia < bardzo ważnym>
El gol que marcó ese delantero hará época (es de los que hacen
época).
Gol, którego strzelił ten napastnik, będzie w y d arzen iem ep o k o w y m .

ESCENA/ scena
poner en escena (una obra) wystawiać (jakąś sztukę) na
representar una obra scenie
Hoy en el Gran Teatro ponen en escena una obra de Buero Vallejo.
Dzisiaj w Teatrze W ielkim w ystaw iają sztu k ę B uera V alleja.

ESCLAVO m niewolnik
ser esclavo de algo być niewolnikiem czegoś; być
estar rigurosamente sometido uzależnionym od czegoś
a algo (pasión, deber, afecto, (nałogu, przyzwyczajenia,
vicio, etc.) pracy itp.)
Don Manuel es esclavo de sus vicios; no puede dejar de fumar.
Pan Em anuel je st niew olnikiem w łasnego n ało g u , n ie m o ż e p rz e sta ć palić.

ESE/ nazwa litery „s” (es)

andar <ir> haciendo eses zataczać się od ściany do
ir dando traspiés, especialmente ściany z powodu wypicia
por estar borracho nadmiernej ilości alkoholu
Anoche lo vi cuando salía del bar haciendo eses.
W czoraj w ieczorem zobaczyłem go, jak w y ch o d ził z b aru , z ataczając się
od ściany do ściany.
ESO to
a eso de... około godziny...
aproximadamente a una hora
determinada
No sé de cierto cuándo empieza el teatro, pero creo que es a eso de
las siete.
Nie w iem n a p e w n o , k ie d y z ac z y n a s ię spektakl, ale sądzę, że około godzi­
ny siódmej.

ESPADA / szpada

estar <poner> e n tre la esp ad a być <znajdować się> między

y la pared a alguien młotem a kowadłem; znaleźć
encontrarse en una alternativa się w trudnej sytuacji; nie
de difícil solución, obligado a wiedzieć, co robić
optar entre dos cosas de sim ilar
dificultad
Estoy entre la esp a d a y la pared... No sé qué hacer. Si le mando
dinero, no regresa... Si no se lo mando, tampoco, porque no podrá
comprarse el billete.
Jestem między młotem a kowadłem... Nie wiem, co zrobić. Jeśli wyślę mu
pieniądze, nie wróci... Jeśli mu ich nie wyślę, również nie wróci, bo nie
będzie mógł kupić biletu.

ESPALDA / plecy

darle <volverle> la(s) odwrócić się na pięcie;

espalda(s) a alguien odwrócić się do kogoś plecami;
dejar a alguien en la estacada; pozostawić kogoś w trudnej
abandonar a alguien sytuacji; opuścić kogoś
w potrzebie

Cuando su herm ano m ás le necesitaba, Luis le volvió las espaldas

y no hizo nada para ayudarle.
Kiedy jego brat najbardziej go potrzebował, Ludwik odwróci! się do niego
plecami i nie zrobił nic, by mu pomóc.
 echarse sobre las espaldas wziąć coś na sw oje barki
algo <plecy>; w ziąć na siebie
responsabilizarse de algo odpow iedzialność za coś;
odpow iadać za coś
Como siempre, yo tendré que echarme sobre las espaldas el pro­
blema de alquilar la casa para el veraneo.
To ja jak zawsze będę musiał zająć się wynajęciem domu na lato.

tener buenas espaldas m ieć stalow e nerw y;

<las espaldas muy anchas> być opanow anym ; cierpliwie
tener mucho aguante para znosić kry ty k ę i złośliw e
sufrir burlas y afrentas de otros uwagi
Tiene buenas espaldas y os aguanta todo, pero el día que se canse,
ya veréis de lo que es capaz.
Ma stalowe nerwy i cierpliwie znosi wszystkie wasze żarty, ale jak będzie
mial dość, zobaczycie, do czego jest zdolny.

tener las espaldas bien m ieć m ocne plecy; m ieć

guardadas poparcie < dobre układy>
sentirse protegido
No irá a la cárcel por cometer este delito, p orque tiene las espaldas
bien guardadas; su tío es una persona m uy influyente en la ciudad.
Nie pójdzie do więzienia za to przestępstwo, ponieważ ma dobre układy;
jego wuj jest bardzo wpływową osobą w mieście.

ESPÁRRAGO m szparag

mandar a freír espárragos przegnać kogoś na cztery wiatry;

a alguien / algo przepędzić kogoś gdzie pieprz
rechazar a alguien / algo rośnie; pokazać kom uś drzwi
violentamente
En cuanto le empezó a hablar del m atrim onio, le m andó a freír
espárragos al pobre chico.
Kiedy tylko zaczął mówić o małżeństwie, przepędziła nieboraka na cztery
wiatry.
E S P IN A / cierń; drzazga; kolec; ość

darle mala espina a alguien wyglądać podejrzanie;

causar sospecha o inquietud wzbudzać czyjeś podejrzenie
<niepokój>
A decir verdad, me da mala espina lo que me dices. Quizás le haya
pasado algo y por eso no ha llamado.
Prawdę mówiąc, to, co mówisz, niepokoi mnie. Być może coś mu się stało
i dlatego nie zadzwonił.

sacarse la espina powetować sobie straty; odrobić

desquitarse <resarcirse> de straty
un revés o de una pérdida
Con aquel negocio se sacó la espina de los fracasos anteriores.
Ten interes pozwolił mu odrobić straty z powodu poprzednich niepowo­
dzeń.

E S P O N J A / gąbka

ponerse com o <m ás ancho puszyć się jak paw; nadąć się
que> una esponja jak indyk; stać się zarozumiałym
hincharse; engreírse
Cuando le comunicaron su ascenso, Carmelo se puso como una
esponja y se creía más importante que nadie en la oficina.
Kiedy powiadomili Carmela o awansie, zaczął puszyć się jak paw, uważa­
jąc się za najważniejszą osobę w biurze.

E STA C A D A / palisada; ogrodzenie

dejar en la estacada a alguien pozostawić kogoś w potrzebie;

abandonar a alguien en opuścić kogoś w trudnej sytuacji
una situación difícil
Tú ya sabes que yo no soy de los que dejan a un amigo en la
estacada y que estaré a tu lado pase lo que pase.
Wiesz przecież, że nie należę do tych, którzy zostawiają przyjaciół w po­
trzebie i będę przy tobie niezależnie od okoliczności.
ESTILO m styl
por el estilo w tym stylu; podobny
similar
Tengo un traje por el estilo; es casi igual, pero de un color un poco
más oscuro que el tuyo.
Mam podobny garnitur; jest prawie taki sam, tylko nieco ciemniejszy od
twojego.

ESTRELLA/ gwiazda
ver las estrellas ujrzeć wszystkie gwiazdy
sentir un dolorfísico muy fuerte na niebie; poczuć silny ból
Me dio tal golpe en la espinilla que me hizo ver las estrellas.
Uderzy! mnie w kość goleniową tak mocno, że ujrzałem wszystkie gwiaz­
dy na niebie.

ESTRIBO m strzemię
perder los estribos stracić panowanie nad sobą;
estar fuera de sí dostać białej gorączki; bardzo
się zdenerwować
Cuando le habló del divorcio, perdió los estribos y salió de la habi­
tación pegando un portazo.
Kiedy powiedziała mu o rozwodzie, straci! panowanie nad sobą i wyszedł
z pokoju, trzaskając drzwiami.

FAENA / robota
hacerle una <mala> faena podłożyć komuś świnię; wyciąć
a alguien komuś numer; urządzić kogoś;
perjudicar a alguien zrobić komuś świństwo
¡Vaya faena que le hizo su socio! Se escapó con todo el dinero que
tenían en el banco.
Ale wspólnik go urządził! Uciekł ze wszystkimi pieniędzmi, które mieli
w banku.
 FALTA/ brak; błąd
echar en falta a alguien / algo wzbiera w kimś tęsknota za
echar de menos; añorar czymś; bardzo za czymś tęsknić
Se veía claramente que el viejo echaba en falta su tierra y las
viejas costumbres del pueblo.
Widać było wyraźnie, że ten stary człowiek bardzo tęsknił za swoją ziemią
i starymi zwyczajami miasteczka.

FAROL m latarnia
echarse <marcarse, tirarse> przechwalać się; chełpić się;
faroles <un farol> przesadzać; bujać <kłamać>
decir fanfarronadas; mentir;
exagerar
No te tires faroles, hombre. No pienses que me voy a creer que
ganas allí casi un millón al mes.
Człowieku, nie bujaj. Nie myśl, że uwierzę, że zarabiasz tam około miliona
miesięcznie.

FAS słowo pochodzące od łacińskiego „fastus” (pycha)

por fas o por nefas z jakiegoś powodu
por una o p o r otra razón
Yo no sé qué pasa con su hija; por fas o por nefas, se niega a
terminar los estudios...
Nie wiem, co się dzieje z pana córką. Z jakiegoś powodu nie chce skończyć
studiów...

FEO adj brzydki

dejarle feo a alguien przedstawić kogoś w złym
desairarle świetle
Diciendo aquello le dejó muy feo delante de todos sus compañeros
de trabajo.
Mówiąć to, przedstawił go w złym świetle wobec wszystkich kolegów z
pracy.
 ponerse feo przybrać zły obrót; zacząć się
tomar mal cariz algún asunto psuć <komplikować>
La situación se está poniendo fea. Yo creo que es mejor que nos
vayamos antes de que empiece el jaleo.
Sytuacja zaczyna się komplikować. Myślę, że będzie lepiej, jeśli pójdzie­
my sobie, zanim zacznie się rozróba.

ser más feo que Picio być brzydkim ja k noc

ser extremadamente feo
Es un hombre la mar de simpático, pero es más feo que Picio.
To człowiek ogromnie sympatyczny, ale brzydki jak noc.

tocarle bailar con la más fea mieć pecha

a alguien
corresponderle lo peor
Siempre me toca a mí bailar con la más fea: otra vez tengo que ir
yo a trabajar el sábado.
Ja zawsze mam pecha. Znów muszę pracować w sobotę.

FIERA/ dzikie zwierzę; bestia

ponerse hecho una fiera wpaść w szał; wściec się;
ponerse muy enojado rozzłościć się
Cuando le dijeron lo que había ocurrido con su coche, se puso he­
cho una fiera. No sabíamos cómo calmarle.
Kiedy mu powiedzieli, co się stało z jego samochodem, wpadł w szał. Nie
wiedzieliśmy, jak go uspokoić.

FIESTA/ święto; zabawa

no estar para fiestas nie być w (dobrym) nastroju;
estar malhumorado nie mieć humoru
Déjame en paz, que hoy no estoy para fiestas. No tengo ganas de
ver a nadie.
Daj mi spokój, bo dzisiaj nie jestem w dobrym nastroju. Nie chcę nikogo
widzieć.
FILA / rząd, szereg

ir <pasar, ponerse> en fila iść <ustawić się> gęsiego

india <w szeregu, jeden za drugim>
ir <ponerse> varias personas
una detrás de otra
El viejo puente de madera era muy estrecho y por eso todo el grupo
se vio obligado a pasarlo en fila india.
Ten stary drewniany most był bardzo wąski i dlatego cala grupa byta zmu­
szona przejść po nim gęsiego.

ser de primera fila być pierwszej klasy <wody>;

ser alguien (o algo) excelente być kimś / czymś doskonałym
<świetnym, wspaniałym>
¡Vaya voz que tiene este cantante! - ¿No le conoces? Es un tenor
de primera fila.
Ależ ten śpiewak ma glos! - Nie znasz go? To świetny tenor.

F I L Í P I C A / filipika

echar una filípica a alguien zrobić komuś drakę <awanturę>;

echar a uno una bronca złajać kogoś
Su padre le echó una filípica por el mal comportamiento durante
las clases.
Ojciec zrobił mu awanturę za złe zachowanie na lekcji.

FLAU TA / flet

sonarle la flauta (por casuali- coś trafia się komuś jak ślepej
dad) a alguien kurze ziarno; mieć szczęście;
salirle bien algo a alguien p o r komuś dopisuje szczęście
pura chiripa <por suerte>
Aunque no estaba bien preparado, me presenté al examen por si
sonaba la flauta y aprobé, porque las preguntas eran muy fáciles.
Chociaż nie byłem zbyt dobrze przygotowany, przystąpiłem do egzaminu,
licząc na szczęście, no i zdałem, bo pytania były łatwe.
 FLOR/ kwiat
en la flor de la vida w kwiecie wieku <życia>;
en la plenitud de la vida w pełni sił; bardzo młodo
Murió a los veinticinco años, en la flor de la vida, cuando apenas
había comenzado su brillante carrera de actor.
Umarł bardzo młodo, w wieku dwudziestu pięciu lat, kiedy zaledwie roz­
począł wspaniałą karierę aktorską.

echar llores a alguien prawić komuś komplementy

piropear <alabar> a alguien
Siempre está echando flores a las chicas de la oficina, pero ningu­
na le toma en serio sus piropos.
Zawsze prawi komplementy dziewczynom z biura, ale żadna z nich nie
traktuje tego poważnie.

(ser) la flor (y nata) dc stanowić śmietankę (towarzy-

alguicn / algo ską) <elitę>
ser lo mejor, lo más selecto
y distinguido
En la fiesta estaban los artistas, políticos y hombres de negocios
más influyentes, es decir, la flor y la nata de la sociedad.
Nu bankiecie byli artyści, politycy i najbardziej wpływowi biznesmeni, to
znaczy sama śmietanka towarzyska.

FLO TE m płynięcie
sacar a flote a alguien / algo wyciągnąć kogoś z dołka;
sacar de una dificultad o apuro dopomóc komuś w trudnej
sytuacji
Esc entrenador sacó a flote al equipo cuando estaba en peligro de
bujar de categoría.
Trener wyciągnął tę drużynę z dołka, kiedy groził jej spadek do niższej
ligi.

salir a flote przezwyciężyć kryzys; wybrnąć

salir de apuros z ciężkiej sytuacji
 Gracias a él, la empresa pudo salir a flote y no tuvieron que vender­
la a esa compañía francesa.
Dzięki niemu przedsiębiorstwo mogło przezwyciężyć kryzys i nie musieli
go sprzedawać tej francuskiej firmie.

F R A N C E S A / 1. Francuzka adj 2. francuska

despedirse <irse, marcharse> wymknąć się po angielsku;
a la francesa wyjść bez pożegnania
salir sin despedirse de nadie
Nadie se dio cuenta de la ausencia de Juan y Carmen, porque los
dos se marcharon de la fiesta a la francesa.
Nikt nie zauważył nieobecności Jana i Carmen, ponieważ oboje po angiel­
sku wymknęli się z przyjęcia.

FR EN T E / czoło
(ir) con la frente levantada (iść) z podniesionym czołem;
<bien alta> nie mieć czego się wstydzić
(hacer algo) sin sentir vergüenza
No exageres, no has hecho nada malo, puedes ir con la frente bien
alta.
Nie przesadzaj, nie zrobiłeś nic złego. Nie masz się czego wstydzić.

FR ESC O adj świeży; chłodny; rześki

ser un fresco < más fresco> być bezczelnym <obcesowym,
que una lechuga impertynenckim>
ser un sinvergüenza
<un descarado>
Esa chica es una fresca; hace un mes que le presté 5000 pesetas y
todavía no m e las ha devuelto.
Ta dziewczyna jest bezczelna. Miesiąc temu pożyczyłem jej 5000 peset
i jeszcze mi ich nie zwróciła.
estar <quedar> fresco <listo,
apañado, aviado>
expresión irónica que indica:
1. que se ha salido mal parado 1. dać plamę; zblamować się
de un asunto o que algo es <skompromitować się>
inconveniente o puede causar 2. grubo się mylić; być
problemas w błędzie
2. que se equivoca, que no se
cumplirán sus esperanzas
1. Pues estamos frescos... Tantas deudas... No sé cómo vamos a
salir de este apuro.
Ale żeśmy się skompromitowali... Tyle długów... Nie wiem, jak wy­
brniemy z tej sytuacji.
2. Si Luis piensa que voy a ir a su cumpleaños, está fresco; no pienso
ir ni aunque me lo pida de rodillas.
Jeżeli Ludwik myśli, że pójdę na jego urodziny, grubo się myli. Nie mam
zamiaru tam iść, choćby mnie blaga! na kolanach.

FRITO adj smażony

dejar frito a alguien zabić kogoś
matar a uno
El asesino intentó abalanzarse sobre el policía, pero éste sacó su
arma y de un disparo lo dejó frito.
Morderca usiłował rzucić się na policjanta, ale ten wyciągnął broń i zabit
go jednym strzałem.

estar <quedarse> frito zasnąć <usnąć> jak kamień;

estar <quedarse> dormido zmorzył kogoś sen
Estaba tan cansado que me quedé frito viendo la televisión.
Byłem taki zmęczony, że przy oglądaniu telewizji zmorzy! mnie sen.

poner <tener, traer> frito dopiec do żywego; dawać się

a alguien we znaki; zaleźć komuś za
molestar <fastidiar> a alguien skórę; dokuczać komuś
Estos niños me traen frito con sus juegos tan ruidosos.
Te dzieci dają mi się we znaki tymi swoimi głośnymi zabawami.
 FU m prychnięcie kota
no causar <hacer> ni fu ni fa ani ziębi, ani grzeje; komuś
a alguien jest wszystko jedno; coś jest
dejar indiferente a alguien obojętne komuś
No tengo tanto interés en salir con ese chico; la verdad es que no
me hace ni fu ni fa.
Nie zależy mi tak bardzo na umawianiu się z tym chłopakiem. Prawdę
mówiąc, jest mi to obojętne.

(no ser) ni fu ni fa nie być ani dobrym, ani złym;

no ser ni bueno ni malo być takim sobie <przeciętnym>
<ni una cosa ni otra>
He leído ese libro que me prestaste y que decías que era tan bueno,
pero a m í ... ni fu ni fa.
Przeczytałem tę książkę, którą mi pożyczyłeś. Mówiłeś, że jest dobra, ale
według mnie jest taka sobie.

FUEGO m ogień

jugar con fuego igrać z ogniem; lekko traktować

abordar un asunto grave sprawy poważne
con ligereza
Ten cuidado con lo que haces, que estás jugando con fuego. Yo en
tu lugar, lo pensaría mejor.
Uważaj, co robisz, bo igrasz z ogniem. Ja na twoim miejscu lepiej bym się
nad tym zastanowił.

FU ERTE adj silny; mocny

pisar fuerte <firme> stąpać mocno po ziemi;

actuar con decisión y postępować zdecydowanie;
seguridad en s i mismo być pewnym siebie
Se ve que el nuevo director es una persona que pisa fuerte y sabe
bien lo que quiere.
Widać, że nowy dyrektor mocno stąpa po ziemi i dobrze wie, czego chce.
FUMARSE przepuścić, przehulać
fumarse una clase <una obli- pójść na wagary; zaniedbać
gación, un deber> obowiązki
estobullirs? <ic una obligación
Ayer Carlos se fumó la clase de trances y por eso no sabe hoy de
qué va la lección.
Wczoraj Kami nie poszedł na francuski, tylko na wagary i dlatego dzisiaj
me wie, o co chodzi na lekcji.

FÜ R1A / wściekłość, furia; szał

ponerse hecho una furia wpadać w szał <gniew>; bardzo
<una fivra> się zdenerwować
irritorsr; tncolerćorse
TU padre es muy nervioso. En cuanto le dicen algo que no le gusta,
se pone hecho una furia.
Twój ojciec test batdzo nerwowy. Jak tylko powie się coś, co mu się nie
pcsłobs, wpada w szal

GACETA
Ł l A/f gazeta; pismo
n łi,tir ®*s que la gaceta kłamać jak z nut <jak najęty>;
kłamać bez umiaru

G A nV dudy. kobza
SW Ua- . _
templar gaitas załagodzić spór; uciekać się
pacificar una situación do różnych wybiegów, żeby
conflictiva; apaciguar zadowolić obie strony;
el enojo alguien rozładować atmosferę
Las disputas entre los empleados se hicieron cada vez más frecuen­
tes. por lo que el director tuvo que intervenir para templar gaitas.
Coraz częściej dochodziło do nieporozumień m ię d z y urzędnikami i dlate­
go dyrektor musiał interweniować, żeby załagodzić spór.

G A L L IN A / kura
acostarse con las gallinas chodzić <kłaść się> spać
<a la hora de las gallinas> z kurami; chodzić spać bardzo
irse a dormir m uy temprano wcześnie
Cuando vivía en el campo, se acostaba con las gallinas. Nunca iba
a dormir más tarde de las ocho.
Kiedy mieszkał na wsi, chodzi! spać z kurami. Kładł się do ióżka nie póź­
niej niż o ósmej.

estar como gallina en corral czuć się jak piąte koło u wozu;
ajeno czuć się obco <niewygodnie>
sentirse extraño <incómodo>
En casa de sus dos se encontraba como gallina en corral ajeno.
No era el ambiente que a él le iba.
W domu wujostwa czuł się jak piąte koło u wozu. Nie było to środowisko,
które mu odpowiadało.

GALLO m kogut

alzar <levantar> el gallo mówić podniesionym głosem;

mostrarse soberbio: levantar zachowywać się arogancko
la nar <niegrzecznie>; podnosić głos
Y é l en vez de apaciguarse, siguió alzando el gallo, por lo que su
novia terminó enfadándose y no quiso ir ct® él al cine.
się uspokoić, wciąż m ówił podniesionym głosem, aż tego narze­
czona obraziła się i nie chciała pójść z nim do kma.
hacer algo en menos que zrobić coś w mgnieniu oka
canta un gallo <w jednej chwili>
hacer una cosa a! momento
Y en menos que canta un gallo le preparó la maleta con todo lo
necesario para el viaje, por lo cual pudo llegar a tiempo a la esta­
ción.
W mgnieniu oka spakowała mu walizkę ze wszystkim, co potrzebne w
podróży, dzięki czemu zdążył przyjechać na dworzec.

soltar un gallo uciąć koguta; fałszować;

se dice del cantante que da śpiewać nieczysto
una nota desafinada o falsa
El cantante, en pleno concierto, de golpe soltó un gallo y todos se
echaron a reír.
W środku koncertu, śpiewak uciął koguta i wszyscy wybuchnęli śmiechem.

GANA/ chęć; ochota

(hacer algo) de buena / mala (robić coś) chętnie / niechętnie
gana
hacer algo con agrado
o desagrado
Pedrín, aunque de mala gana, hizo los ejercicios, porque quería
satisfacer a sus padres.
Piotruś, choć niechętnie, odrobił ćwiczenia, ponieważ chciał zrobić przy­
jemność swoim rodzicom.

(no) darle la (real) gana chcieć coś / nie chcieć czegoś

a alguien (de hacer algo) zrobić
(no) querer hacer algo por
encima de todo
Aunque todos se lo pidieron, no le dio la gana de bajar el volumen
de la radio y por eso ninguno de los vecinos pudo dormir hasta bien
entrada la noche.
Chociaż wszyscy go prosili, nie chciał ściszyć radia i dlatego żaden
z sąsiadów nie mógł zasnąć do późnej nocy.
 quedarse con las ganas coś skończyło (się) na dobrych
no lograr lo que se pretendía chęciach; nie zrobić tego,
co się planowało
Quería ver esta película, porque todos decían que era muy buena,
pero me quedé con las ganas. Espero que la pongan de nuevo.
Chciałem zobaczyć ten film, bo wszyscy mówili, że jest bardzo dobry, ale
skończyło się na dobrych chęciach. Mam nadzieję, że wznowią jego pro­
jekcję.

GANCHETE m haczyk

a medio ganchete połowicznie; w połowie

sin terminar; a medio hacer
Nunca terminas tu trabajo. Siempre dejas todo a medio ganchete y
por eso no me gusta encargarte nada.
Nigdy nie kończysz swojej pracy. Zawsze przerywasz wszystko w połowie
i dlatego nie lubię ci nic powierzać.

de medio ganchete niedbały; byle jaki; przeciętny;

sin la perfección debida raczej mierny

Su trabajo, señor, no es tan bueno como creía al principio. Es un

trabajo de medio ganchete. No profundiza en el tema.
Pańska praca nie jest taka dobra, jak myślałem na początku. Jest raczej
mierna. Nie zgłębia tematu.

GARBANZO m groch włoski (ciecierzyca)

ser el garbanzo negro być czarną owcą

ser persona que destaca p o r su
conducta atípica y diferente
Pedro es el garbanzo negro de la familia. Desde pequeño siempre
le gustaba llevar la contraria a todos y hacer cuanto le venía en
ganas.
Piotr jest czarną owcą w rodzinie. Od małego lubił postępować na przekór
wszystkim i robić to, na co tylko miał ochotę.
 CÁKCAKA / płukanie gardla
mandar a hacer girgarar przepędzić kogoś na cztery
a alguien wiatry; przkazać komuś drzwi
rechazar u uno categóricamente
C. -ando te enteró de que *u marido le era infiel, le mandó a hacer
gárgara*
Kiedy Me do» zedziaia, Ze m f ja zdradza, pokazała mu drzwi.

fz A K I.I'f O m w iecicrz; p u ła p k a

raer en el garlito dać *i« nabrać; wpaść w pułapkę

caer en fo trampa, dejarte zo*tać oezukanyrn
engariar
ficto» polvo* vin muy malo*, pero han hecho tanta propa¡randa que
la gente ha caído en el garlito y lo» ha empezado a comprar.
Ten protzek yM bardzo niedobry, ale zrobiono mu taka reklamę że dużo
kefzj dain tie nabrać i zaczęło go kuprzwać

OA'IA / kofka
andar a gata» chodzić na czworakach ;
detplazarte rom píet y munor raczkrrwać
apoyado» en el ttueln
kt m/io ya anda a gata* y hay que tener cuidado para que no *c
caiga por la etcalera.
fkzaecko już raczkuje i trzeba uważać, żeby rúe apadło ze *cbodów.

ízA'IO m kot
dar gato por liebre wy»tawić kogoś do wiatru;
engadar a alguien o»zukać ^nabrać^ kogoś
la un ingenuo; aiernpre que cr/mpra algo a lo* venrledorc» calleje-
ro», le dan gato por liebre
lek naiwny M y crA kupiije u ulicznych *pr/edawców, ci zawtze go na­
bierają.
haber cuatro gatos -"no haber jest pare osób na krzyż
mí» que cuatro galota
haber muy poca gente
En la reunión de anoche no había mí» que cuatro gato» y por eso
terminamos tan pronto.
'•a wczoraj szyrn zebraniu było tylko parę o*ófe na krzyż í diatego tkohczy-
liimy tak tzybko.

haber gato encerrado coś się za tym kryje; jest w tym

Aabcrr algo oculto o enigmático jakaś tajemnica
Cuando entraba en la oficina, su» compañeros cambiaron de con­
versación, por lo que empezó a pensar que alli había gato encerra­
do.
Kiedy wchodzi! do biura, jego koledzy zmienili temat rozmowy, pomyślał
więc, że coś się za tym kryje.

llevarse el gato al agua być górą; wygrać; odnieść

vencer a alguien en una zwycięstwo
contienda o discusión
A pesar de haber jugado mal al principio del partido, el equipo espa­
ñol consiguió por fin llevarse el gato al agua.
Pomimo słabej gry na początku spotkania, drużynie hiszpańskie] udało się
w końcu wygrać.

GLORIA / raj; niebo; sława; zaszczyt

estar <encontrarse> en być w siódmym niebie; czuć się
la gloria jak w raju
e$lar muy a gm to
Cuando estoy contigo me encuentro en la gloria y no me falta
nada.
Kiedy jestem z tobą, czuję się jak w raju i niczego więcej nie pragnę,

•aber a gloria (to) niebo w gębie; coś jest

ner muy bueno ''m uy grato> pyszne '"bardzo dobre>
Aquella copa de vino después de la comida le supo a gloria.
Ten puchar wina po obicd/ic wydal mu się niebem w gębie.
G O B IE R N O m rząd
mirar contra el gobierno mieć zeza; być zezowatym
bizquear
El novio de Catalina lleva gafas de corrección porque mira un poco
contra el gobierno.
Narzeczony Katarzyny nosi okulary korekcyjne, poniew aż m a lekkiego zeza.

G O LPE m u d erzen ie
dar cl golpe wzbudzić podziw <zachwyt>
producir admiración
Con este traje nuevo hoy vas a dar el golpe en la fiesta. Estás ele­
gantísimo.
W tym nowym garniturze wzbudzisz podziw na dzisiejszym przyjęciu. Je-
stefi bardzo elegancki.

(hacer algo) dc golpe (y porrazo) (zrobić coś) ni stąd, ni zowąd

(hacer algo) instantáneamente, <naglc>
con brusquedad
Y de golpe y porrazo le dice a su novio que quiere a otro. El pobre
no subía quć decir.
I ni stąd, ni zowąd mówi swojemu narzeczonemu, że kocha innego. Nie
wiedział biedak, co powiedzieć.

no <»ln> dar <pcgar> (ni) golpe spędzać czas na niczym;

nu trabajar; ser un vago nic nic robić
Ya lleva dos meses sin dar golpe y parece que no tiene intención de
buscar trabujo.
Już dwa miesiące nic nic robi i wydaje się, źc nic ma zamiaru szukać pracy.

G O R D A / awanturu; skandal
armarse la gorda wybuchnąć (o awanturze,
formarse un escándalo skandalu)
Cuando Ignucio intervino en la reunión se armó la gorda, porque
dijo barbaridades que nadie esperaba.
Kiedy Ignacy zabrał glos na zebraniu, wybuchł skandal, ponieważ powie­
dział takie okropne rzeczy, których się nikt nie spodziewał.
GORDO adj gruby
caerle gordo a alguien nie przypaść komuś do gustu;
resultarle antipático stracić czyjąś sympatią; nie
darzyć kogoś sympatią
Este político me cae gordo desde que supe que era un racista.
Ten polityk stracił moją sympatią, odkąd dowiedziałem się, że jest rasistą.

tocarle cl gordo a alguien zdobyć główną nagrodą; trafić

ganar el primer premio główną wygraną na loterii
A mi hermano le tocó el premio gordo el año pasado y desde
entonces dejó de trabajar.
Wzeszłym roku mój brat trafił główną wygraną na loterii i od tamtej chwili
przestał pracować.

GORRA / czapka z daszkiem

hacer algo de gorra robić coś na czyjś rachunek;
hacer algo sin pagar <gratis> żyć na koszt innych
Lleva una semana comiendo de gorra en casa de unos amigos.
Już od tygodnia mieszka w domu przyjaciół, żyjąc na ich koszt.

GOTA/ kropla
sudar la gota gorda zlewać sią siódmym potem;
sudar en abundancia; siódme poty biją na kogoś;
esforzarse o trabajar mucho pracować w pocie czoła;
harować
Este trabajo es muy duro y me está haciendo sudar la gota gorda.
Es mucho más difícil de lo que yo creía.
Ta praca jest bardzo ciążka i wyciska ze mnie siódme poty. Jest o wiele
trudniejsza, niż myślałem.

G R A C IA / wdzięk
caerle en gracia a alguien przypaść komuś do gustu;
agradarle <gustarle a alguien> wzbudzić czyjąś sympatią
Esa joven cantante cayó en gracia al director de la Ópera y por eso
actúa con tanta frecuencia.
Ta młoda śpiewaczka wzbudziła sympatie dyrektora Opery i dlatego tak
często występuję.

tener gracia
1. resultar divertido; agradarle 1. być zabawnym; być duszą
2. resultar extraño <raro> towarzystwa
2. To dopiero! A to pech!
1. Ya os dije que era un chico que tenía mucha gracia y contaba
los chistes como nadie.
Już wam powiedziałem, że chłopak jest duszą towarzystwa i opowiada
kawały jak mało kto.
2. Tiene gracia la cosa. Yo, que he preparado el pastel, me he que­
dado sin probarlo.
To dopiero! Zrobiłam to ciasto i nawet go nie spróbowałam.

GRAM ÁTICA/ gramatyka

tener gramática parda znać życie; radzić sobie w życiu
tener habilidad <astucia,
picardia>
No te preocupes por él; el viejo tiene mucha gramática parda
y no se amilana ante nada ni nadie.
Nie przejmuj sią nim. Stary potrafi sobie radzić w życiu i nie załamuje się
z byle powodu.

GRANITO m ziarenko
aportar <poner> cada uno su wnieść swój (mały) wkład;
granito <grano> de arena dołożyć swoją cegiełkę
contribuir con una modesta
aportación personal a algo
También yo he puesto mi granito de arena para sacar adelante la
fábrica.
Ja również wniosłem swój mały wkład w to, żeby wyciągnąć fabrykę z
kłopotów.
GRANO m ziamo
ir al grano przejść do sedna sprawy
ir directamente, sin rodeos,
al asunto
Basta ya de palabras vacías. Vamos al grano, que no quiero perder
más tiempo.
Dosyć już pustego gadania. Przejdźmy do sedna sprawy, bo nie chcę wię­
cej tracić czasu.

GREÑA/ rozczochrane włosy; kołtun

andar a la greña skakać sobie do oczu; kłócić się
reñir, disputar o estar siempre zażarcie
en disposición de hacerlo
Las dos hermanas siempre andaban a la greña. No había dia que
no discutieran.
Obie siostry zawsze skakały sobie do oczu. Nie było dnia, żeby się nie
kłóciły.

GRITO m krzyk
a grito pelado <Iimpio, abierto> wniebogłosy; bardzo głośno
a grandes voces
Cuando llegó la policía, llevaban ya un buen rato discutiendo a gri­
to pelado.
Kiedy przybyła policja, już od dłuższej chwili kłócili się, wrzeszcząc wnie­
bogłosy.

poner el grito en el cielo podnieść lament; głośno

lamentarse a voces, con zawodzić
vehemencia
Cuando Pepito le comunicó a su madre que le habían suspendido,
ésta puso el grito en el cielo.
Kiedy Józio powiedział matee, że nie zdał egzaminu, ta podniosła lament.

GUANTE m rękawiczka
arrojar el guante a alguien rzucić rękawicę <wyzwanie>;
desafiar; retar wyzwać kogoś na pojedynek
Ac]uclla compañía arrojó d guante a la competencia sacando al
mercado un nuevo ordenador de gran calidad y a un precio muy
ascquihlc.
Ta firma rzuciła wyzwanie swojej konkurencji, wprowadzając na rynek
nowy kompuler doskonalej jakości i w przystępnej cenie.

echar cl guante a algo zwędzić <ukraść> co ś

cogerlo; robarlo
Vigila bien y len cuidado para que nadie eche el guante a lo que
está sobre el mostrador.
Miej oko na wszystko i uważaj, by nikt nie ukradł tego, co jest na ladzie.

echar cl guante a alguien nakryć <arcsztować, złapać,

atrapar <aprcsar> a alguien zatrzymać> kogoś
Después de muchos años, la policía ha logrado echar el guante al
peligroso delincuente.
Po wielu latach policji udało się złapać tego niebezpiecznego przestępcę.

estar como un guante <mńs być łagodnym <potulnym> jak

blando, más suave, más lino baranek; być takim, że do rany
que un guante> przyłóż
estar dócil u obediente por
medio de la represión
o el castigo
Desde que el jefe le echó la bronca, está más suave que un guante.
Od kiedy szef zrobił mu awanturę, jest taki, że do rany przyłóż.

estarle <qucdarle, scntarlc> pasować <lcżeć> na kimś

como un guante a alguien jak ulał (o ubraniu, które jest
quedarle a alguien muy dobrze skrojone)
hien <como a medida>
El traje que alquilaste para la fiesta te está como un guante; parece
hecho a tu medida.
Garnitur, który wypożyczyłeś na tę imprezę, leży na tobie ja k ulał. W yglą­
du jak szyty na miarę.
recoger el guante podjąć wyzwanie; podjąć
aceptar un desafio o una polemiką; przyjąć miłosną
invitación amorosa ofertą
La apuesta que Luis habia hecho con sus compañeros le parecía
absurda, pero no tuvo más remedio que recoger el guante para no
quedar en ridiculo.
Zakład, jaki zrobił Ludw ik ze sw oim i kolegam i, wydawał mu sią absurdal­
ny, ale nic m ial innego w yjścia, jak podjąć wyzwanie, żeby się z niego nic
śmiali.

GUARDIA/ straż; policja m strażnik; policjant

estar <poncrsc> en guardia być w pogotowiu; mieć się
estar sobre aviso na baczności
Desgraciadamente, no todos los inversionistas estaban en guardia
ante el posible fracaso en la bolsa, y por eso perdieron mucho dinero.
Niestety, nic wszyscy inwestorzy mieli się na baczności wobec możliwego
krachu na giełdzie i dlatego stracili dużo pieniędzy.

poner en guardia a alguien postawić kogoś w stan

advertir a alguien sobre pogotowia; uprzedzić kogoś
un posible riesgo o peligro o niebezpieczeństwie
Pedro puso en guardia a su vecino sobre el peligro que corría
juntándose con aquellos tipos sospechosos.
Piotr ostrzegł swego sąsiada przed niebezpieczeństwem, jakie mu grozi,
jeśli będzie spotykał się z tymi podejrzanymi typami.

GUATEMALA Gwatemala
salir dc Guatemala y entrar wpaść z deszczu pod rynnę;
en Guatepeor wybrnąć z trudnej sytuacji
salir de una situación difícil i wpaść w jeszcze gorszą
y entrar en otra aún peor
La verdad es que antes, con el gobierno anterior, no estábamos muy
bien, pero ahora, con el nuevo, ha sido salir de Guatemala y en­
trar en Guatepeor.
To prawda, że za poprzedniej władzy nie żyło nam się tak dobrze, ale teraz
po zmianie rządu wpadliśmy z deszczu pod rynnę.
 GUERRA / wojna
darle (mucha) guerra a alguien przyprawiać kogoś o zawrót
molestar; fastidiar głowy; dokuczać komuś;
męczyć kogoś
Estos niños me dan mucha guerra. Son insoportables.
Te dzieci przyprawiają mnie o zawrót głowy. Są nieznośne.

GUSANILLO m robaczek
matar el gusanillo
1. beber aguardiente en ayunas 1. zalać robaka
2. practicar una persona su 2. uczynić zadość ''d a ć upu.%t>
profesión, gustos o habíli- swojej życiowej pasji
dudes por sentir añoranza 3. przekąsi ć coś
o neęesidad de ello
i. satisfacer el hambre momentá­
neamente, lomando algo ligero
1. Después de la muerte de su mujer, con frecuencia iba al bar muy
temprano para matar el gusanillo.
Po śmierci żony często chodził wczesnym rankiem do baru, żeby zalać
robaka.
2. Aunque ya está retirado, el torero Curro Gómez sigue toreando
de vez en cuando para matar el gusanillo.
Chociaż toreador Curro Gómez jest już na emeryturze, od czasu do cza­
su występuje na arenie, by dać upust swojej życiowej pasji.
3. Oye, si tienes hambre, podemos ir al bar de enfrente para matar
el gusanillo.
Słuchaj, jeżeli jesteś głodny, możemy pójść do baru naprzeciw, żeby coś
przekąsić.

H
HABA / bób
en todas partes cuecen habas zło bywa wszędzie
expresión que indica que los
 defectos no son exclusivos
de ninguna tierra o persona
Los problemas de corrupción también afectan a la vida política ale­
mana. Por lo que se ve, en todas partes cuecen habas
Problem korupcji dotyczy również życia politycznego w Niemczech, /ak
widać, zło bywa wszędzie.

ser habas contadas

/. ser una crjsa segura o evidente 1. coś jest oczywiste
2. ser escaso alguien o algo 2. na palcach (jednej ręki)
można policzyć; bardzo mało
1. No hay nada com plicado en ese asunto; son habas contadas,
hasta un niño lo entendería.
Nie ma tu nic skomplikowanego. To sprawa oczywista, nawet dziecko
zrozumie.
2. Casi todos los del grupo estaban de acuerdo en ir al cine. Los
que querían quedarse en la escuela eran habas contadas.
Prawic cała grupa chciała pójść do kina. Na palcach jednej ręki można
było policzyć tych, którzy chcieli zostać w szkole.

HACHA/ 1. topór 2. pochodnia

ser un hacha być specem w jakiejś branży;

destacar en algo być prymusem
Su hijo es un hacha en matemáticas: no hay problema que se le
resísta.
Jego syn jest prymusem w matematyce, rozwiąże każde zadanie.

HAMBRE/ głód

juntarse el hambre con dobrać się jak w korcu maku;

las ganas de com er bardzo do siebie pasować
reunirse dos personas que
tienen los m ism os defectos,
virtudes o aficiones
 GUERRA/ wojna
darle (mucha) guerra a alguien przyprawiać kogoś o zawrót
molestar; fastidiar głowy; dokuczać komuś;
męczyć kogoś
Estos niños me dan mucha guerra. Son insoportables.
Te dzieci przyprawiają mnie o zawrót głowy. Są nieznośne.

GUSANILLO m robaczek
matar el gusanillo
1. beber aguardiente en ayunas 1. zalać robaka
2. practicar una persona su 2. uczynić zadość <dać upust>
profesión, gustos o habili- swojej życiowej pasji
dades por sentir añoranza 3. przekąsić coś
o necesidad de ello
3. satisfacer el hambre momentá­
neamente, tomando algo ligero
1. Después de la muerte de su mujer, con frecuencia iba al bar muy
temprano para matar el gusanillo.
Po śmierci żony często chodził wczesnym rankiem do baru, żeby zalać
robaka.
2. Aunque ya está retirado, el torero Curro Gómez sigue toreando
de vez en cuando para matar el gusanillo.
Chociaż toreador Curro Gómez jest już na emeryturze, od czasu do cza­
su występuje na arenie, by dać upust swojej życiowej pasji.
3. Oye, si tienes hambre, podemos ir al bar de enfrente para matar
el gusanillo.
Słuchaj, jeżeli jesteś głodny, możemy pójść do baru naprzeciw, żeby coś
przekąsić.

H
H A B A / bób
en todas partes cuecen habas zło bywa wszędzie
expresión que indica que los
 defectos no son exclusivos
de ninguna tierra o persona
Los problemas de corrupción también afectan a la vida política ale­
mana. Por lo que se ve, en todas partes cuecen habas.
Problem korupcji dotyczy również życia politycznego w Niemczech. Jak
widać, zto bywa wszędzie.

ser habas contadas

1. ser una cosa segura o evidente 1. coś jest oczywiste
2. ser escaso alguien o algo 2. na palcach (jednej ręki)
można policzyć; bardzo mało
1. No hay nada com plicado en ese asunto; son habas contadas,
hasta un niño lo entendería.
Nie ma tu nic skomplikowanego. To sprawa oczywista, nawet dziecko
zrozumie.
2. Casi todos los del grupo estaban de acuerdo en ir al cine. Los
que querían quedarse en la escuela eran habas contadas.
Prawie cata grupa chciała pójść do kina. Na palcach jednej ręki można
było policzyć tych, którzy chcieli zostać w szkole.

H ACHA / 1. topór 2. pochodnia

ser un hacha być specem w jakiejś branży;

destacar en algo być prymusem
Su hijo es un hacha en matemáticas: no hay problema que se le
resista.
Jego syn jest prymusem w matematyce, rozwiąże każde zadanie.

HAM BRE / głód

juntarse el hambre con dobrać się jak w korcu maku;

las ganas de comer bardzo do siebie pasować
reunirse dos personas que
tienen los mismos defectos,
virtudes o aficiones
Mira a esos dos: ella tan ahorrativa, que no gasta casi nada, y él, por
su parte, un tacaño... Se juntó el hambre con las ganas de comer.
Popatrz na tych dwoje. Ona jest tak oszczędna, że prawie nic nie wydaje,
a z drugiej strony on skąpy - dobrali się jak w korcu maku.

tener un hambre canina być głodnym jak wilk

tener mucha hambre
No he desayunado hoy y ahora tengo un hambre canina.
Nic jadłem dzisiaj śniadania i teraz jestem głodny jak wilk.

HARINA/ mąka
estar metido en harina tkwić w czymś po uszy; oddać
estar entregado por completo się całkowicie jakiejś pracy;
a un trabajo być czymś pochłoniętym
Es muy jaranero, pero cuando está metido en harina, no hay nada
que lo distraiga.
Lubi się bawić, ale kiedy jest czymś pochłonięty, nic go nie oderwie.

ser harina dc otro costal to inna para kaloszy; to inna

ser algo distinto o no venir sprawa
a cuento
- ¿Y qué mc dice usted del contrato?
- Eso es harina de otro costal... Del contrato ya hablaremos en
otra ocasión.
- 1 co mo mi Pan do powiedzenia na temat um ow y?
- To inna sprawa... O umowie porozmaw iamy innym razem.

HEBRA/ 1. nitka; włókno 2. wątek

pegar la hebra con alguien uciąć sobie pogawędkę;
estar de charla con alguien porozmawiać z kimś
El tendero tenia que decir siempre algo y pegar la hebra con toda
mujer que entrase en la tienda.
Sklepikarz zawsze miał coś do powiedzenia i musiał uciąć sobie pogaw ęd­
kę z każdą kobietą, która wchodziła do sklepu.
H E R ID A / rana
escarbar <hurgar, tocar> dotknąć kogoś do żywego;
en la herida a alguien zranić kogoś
mencionar algo que le produce
pena, disgusto o enojo
No le digas nada malo de su madre, porque hace poco que murió y
eso sería hurgarle en la herida.
Nie mów nic złego o jego matce, ponieważ dopiero co umarła i mogłoby
go to dotknąć do żywego.

HIELO m lód
quebrar <romper> el hielo przełamać pierwsze lody;
ser el primero en deshacer przezwyciężyć nieśmiałość
la timidez, frialdad o reserva
en un trato personal o en una
reunión
- Bueno, yo creo que si los chicos se quieren - objetó don Manuel
para romper el hielo - pueden casarse...
- No cóż, uważam, że jeśli młodzi się kochają - powiedział pan Emanuel,
żeby przełamać pierwsze lody - to mogą się pobrać...

HILO m nitka
colgar <pender> (todo) de wisieć na włosku; znaleźć się
un hilo w sytuacji krytycznej
estar en una situación critica <niebezpiecznej>
<peligrosa, poco segura>
La supervivencia de la empresa está pendiente de un hilo. Depen­
demos por completo de la concesión de ese crédito.
Przetrwanie przedsiębiorstwa wisi na włosku. Jesteśmy kompletnie uza­
leżnieni od przyznania tego kredytu.

perder el hilo stracić wątek (rozmowy);

distraerse <olvidarse> de lo wyłączyć się; zgubić tok myśli
que se estaba exponiendo en
el discurso o la conversación
Perdonadme, pero creo que después de tanto hablar, he perdido el
hilo de la conversación y no sé muy bien lo que quería decir.
Wybaczcie mi, ale po tej długiej dygresji straciłem wątek rozmowy i nic
wiem dobrze, co chciałem powiedzieć.

HOMDRE m człowiek; mężczyzna

ser un hombre dc pro być człowiekiem wartościowym
ser un hombre Je provecho ^porządnym, zacnym^
•'Je hlen>
Ya sé que es duro estudiar, pero debes hacerlo para aprender algo y
ser un hombre de pro.
Wiem, że nic jest łatwo studiować, ale powinieneś to robić, żeby się czegoś
nauczyć i być wartościowym człowiekiem.

HOMliKOm ramię
arrimar <poncr> cl hombro przyczynić się do czegoś;
ayuJar eficazmente; colaborar wziąć się ostro do pracy;
en algo zakasać rękawy
Para sacar este proyecto adelante, todos tendremos que arrimar el
hombro.
Żeby skończyć ten projekt, wszyscy będziemy musieli wziąć się ostro do
pracy.

mirar por encima del hombro patrzeć z góry na kogoś;

a alguien okazywać komuś swoją
Jespreciar <JesJeñar> a alguien; wyższość; lekceważyć kogoś
tratarle como Inferior
Desde que le han ascendido, mira a todos sus compañeros de la
oficina por encima del hombro.
Od kiedy dostał awans, patrzy 7. góry na w szystkich sw oich kolegów z biura.

H O R M A / 1. forma 2. kopyto szewskie

dar eon <encontrar, hallar>
la horma dc su zapato
en alguien
/. encontrar lo que se buscaba, 1. znaleźć to, czego się szukało;
hallar alguien a la persona más trafić na bratnią duszą
adecuada a sus características 2. trafiła kosa na kamień: napot-
2. dar con alguien que pueda kać opór, trafić na silnego
medirse con él o que se le <godnego siebie> przeciwnika
resista a sus m añas o artificios
1. Creo que M iguel, que siem pre ha sido tan serio y callado, ha
encontrado en C arolina la horm a de su zapato. Es ígualita
que él.
Myślę, że Michał, zawsze taki poważny i małomówny, znalazł w Karo­
linie bratnią duszę. Jest taka sama jak on.
2. Él pensaba que sabia m ás que nadie de ese tema, pero en Pepe ha
dado con la horma de su zapato.
Sądził, że jest najlepiej zorientowany w tym temacie, lecz w osobie
Józka trafił na godnego siebie przeciwnika.

HORNO m piec; komin

estar acabado de sacar coś jest najświeższą nowiną

del horno
ser algo reciente <novedoso>
Son noticias acabadas de sacar del horno. Hace menos de una
hora que el ministro hizo estas declaraciones.
Są to najświeższe nowiny. Minister złożył te deklaracje niecałą godzinę temu.

no estar el horno para bollos (to) nieodpowiednia chwila

no ser el momento adecuado <niestosowny moment> do
para hacer o pedir algo a alguien załatwiania jakiejś sprawy
Va le hablarás de este asunto más adelante, que ahora no está el
horno para bollos.
Powiesz mu o tej sprawie nieco później, ponieważ teraz nie jest to odpo­
wiednia chwila.

HUESO m kość
estar mojado <calado> hasta przemoknąć do szpiku kości
los huesos <do suchej nitki>
estar muy mojado
No cogimos el paraguas y nos hemos calado hasta los huesos con
esta lluvia.
Nic wzięliśmy parasola i przemokliśmy do suchej nitki w czasie tego desz­
czu.

estar <qtiedarsc> en los huesos być chudym jak szczapa;

estar <quedarse> muy delgado bardzo schudnąć
No sć lo que ocurre con este niño: por más que come, siempre está
en los huesos.
Nic wiem, co się dzieje z tym chłopcem. Żeby nic wiem ile jadł, zawsze
jest chudy jak szczapa.

ser un hueso (duro dc roer)

1. ser persona adusta y exigente 1. być nieugiętym; być twardym
2. ser tema o asunto difícil de jak głaz; być bardzo surowym
arreglar <wymagającym>
2. to trudny orzech do
zgryzienia
1. El nuevo profesor dc historia es un hueso: exige más de lo que
podemos hacer.
Nowy nauczyciel historii jest bardzo surowy, wymaga więcej, niż jeste­
śmy w stanic zrobić.
2. Al principio pensé que este asunto sería fácil, pero la verdad es
que está resultando un verdadero hueso.
Początkowo myślałem, że to będzie łatwa sprawa, ale w rzeczywistości
to trudny orzech do zgryzienia.

HUMO m dym
hablar <dcclr, oplnar> a humo mówić <paplać> co ślina na
dc pajas język przyniesie; mówić bez
hablar sin reflexión <a la ligera> zastanowienia <byle co>
Y no crean ustedes que lo digo a humo de pajas; son razonamien­
tos que he meditado durante mucho tiempo.
Niech państwo nic myślą, że mówię to bez zastanowienia - dobrze to prze­
myślałem.
apagársele <bajárselc> spuścić z tonu; spokomieć;
los humos a alguien spotulnieć
doblegar el orgullo
Al principio se alababa mucho; pero cuando ya llevábamos varios
días de trabajo, al fanfarrón ese se le bajaron los humos.
Z początku bardzo się przechwalał, ale kiedy już przepracowaliśmy parę
dni, zarozumialec spuścił z tonu.

subírsele a alguien los humos woda sodowa uderza komuś

a la cabeza; tener muchos do głowy; stać się zarozumiałym
humos
ponerse vanidoso <presumido>
Desde que publica algunos artículos en la prensa, se le han subido
los humos a la cabeza y está inaguantable.
Odkąd zaczął publikować jakieś artykuły w prasie, woda sodowa uderzyła
mu do głowy i trudno z nim wytrzymać.

HUM OR m humor
tener <estar de> un hum or być w pieskim humorze; być
de perros w złym nastroju <humorze>
tener <estar de> m uy m al hum or
Hoy mi padre está de un humor de perros. No creo que me dé
dinero para el cine.
Mój ojciec jest dzisiaj w złym humorze. Nie sądzę, by mi dał pieniądze na
kino.

IDEA/ myśl; idea; pojęcie; pogląd

no tener la m enor <la más nie mieć zielonego pojęcia
remota> idea de algo o czymś; zupełnie nic nie
ignorar totalmente algo wiedzieć
No tengo la menor idea de dónde puede estar ese teatro. Nunca he
estado en él.
Nie mam zielonego pojęcia, gdzie może być ten teatr. Nigdy tam nie byłem.
I VDIO ir. M i a i m
b u rd U f*
/. Atícer tonterías; tontear \. wygłupiać się
2 dejarw encuñar; hacer 2. wyjść na durnia: dać się
el ridículo oszukać: ośm ieszyć się
I Lot estudiante* pasaron todo el día haciendo el indio:'pintando
« i lat parede*, subiéndose a los árboles y gritando com o locos.
Stadtnci przez cały dzień wy^uptali się malowali na ścianach, wspi­
nać ue na drzewa i krzyczeli jak opętam.
2. ¿No te dat cuenta de que ba* hecho el indio al prestarle ese di­
nero? Yo no creo que te lo devuelva.
Níe zdajesz ¡z/bie tprawy, ze wyszedłeś na durnia, pożyczając mu te
pieniądze? Nie wierzę, że ci je zwróci.

Í.S'FL'LA / 1, ínfula 2. zarozumiałość (przen.)

dar** ''te n e r-' fm uchasj ínfula* mieć wygórowane m niem anie

te r or%ulh*oy yanídoto; tener o sobie; być w pretensjach
prelentlone*
¿Ha* visto quć ínfula* tiene el profesor? Le han dado ese prem io y
ve pierna que e* más que nadie.
Widziałeś, jakie wygórowane mniemanie ma o sobie profesor? Przyznali
mu tę nagrodę, więc myśli, że jest kimś nadzwyczajnym.

J M j U K m »zach

mantener ''poner, tener, tr«er> trzymać kogoś w szachu;

en jarpie a alguien zagrażać komuś, trzymając
amenazar o atacar a a zu le n go w niepewności
Inquietándole e tmpldll-ndole
ha/ er alyo, ponerle en una
ultuaclón comprometida
I /i* terroristas tuvieron en jaque a lo* representante» del gobierno
durante varios meses,
(«fiofykl !«/*/ psrę miesięcy trzymali w szachu przedstawicieli rządu.
JARRO m dzban
caer algo sobre alguien com o wylać na kogoś kubeł zimnej
un ja rro de agua fría ; e c h a r wody; rozczarować <zawieść>
sobre alguien u n ja r r o de kogoś
agua fría
causar de pronto una decepción
<un desengaño>
La noticia de la suspensión del concierto cayó sobre el público
como un ja r r o de a g u a fría.
Wiadomość o odwołaniu koncertu była dla publiczności dużym zaskocze­
niem.

JA U JA / Eldorado; raj

ser J a u ja coś jest rajem na ziemi <krainą

expresión que denota szczęśliwości>
prosperidad y abundancia
¿Que abandone el negocio? Pero chico, si esto es Jauja. ¿Dónde
voy a estar m ejor y ganar tanto com o aquí?
Mam porzucić ten interes? Chłopcze, to jest przecież raj na ziemi. Gdzie
mi będzie lepiej i gdzie będę zarabiał tyle co tutaj?

JO T A / jo t (nazw a litery , j ”)

no entender <no saber> ni nie rozumieć ani na jotę;

jota zupełnie nic nie rozumieć;
no entender <no saber> nada ani be, ani me
No sć tú, pero yo no he entendido ni jota de lo que ha dicho el
profesor.
Níc wiem, jak ty, ale ja zupełnie nic nie zrozumiałem z tego, co powiedział
nauczyciel.

JU E G O m 1. gra, zabaw a 2. serwis

hacerle cl ju ego a alguien iść komuś na rękę; robić

obrar, en general, de fo rm a komuś przysługę
Involuntaria pa ra fa c ilita r
a alguien la consecución de
una cosa
Con su abstención, los diputados de izquierda le hicieron el juego
al grupo de la derecha más radical.
Wstrzymując się od głosowania, posłowie lewicy zrobili przysługę najbar­
dziej radykalnemu ugrupowaniu prawicy.

hacer juego con algo pasować do czegoś;

corresponderse <convenirse> harmonizować z czymś
dos cosas
Esta chaqueta no hace juego con el pantalón que te compraste.
Ta marynarka nie pasuje do spodni, które sobie kupiłeś.

JUEVES m czwartek
no ser (nada) del otro jueves nie być czymś nadzwyczajnym;
ser corriente; no ser una cosa być zwyczajnym
tan importante como parece
Me dijeron que la película era buena, pero, a decir verdad, no es
nada del otro jueves.
Powiedziano mi, że to dobry film, ale prawdę mówiąc, to nic nadzwyczajnego.

JU IC IO m 1. sąd; zdanie; opinia 2. rozsądek

estar en su (sano) juicio być przy zdrowych zmysłach;
estar en sus cabales; mantener myśleć sensownie; reagować
la sensatez normalnie
¿Pero cómo puedes decir esa barbaridad? Tú no estás en tu sano
juicio, Manolo.
Jak możesz mówić tak okropne rzeczy, Manuelu? Chyba nie jesteś przy
zdrowych zmysłach.

sacar de juicio a alguien wyprowadzić z równowagi;

hacer perder los estribos a uno bardzo kogoś zdenerwować
Me arrepiento de haberles dicho eso, pero es que sus gritos me sa­
can de juicio.
Żałuję, że im to powiedziałem, ale ich krzyki wyprowadzają mnie z równowagi.
L

L Á G R IM A / łza
llorar a lágrima viva; zalewać się łzami; tonąć we
deshacerse en lágrimas łzach; gorzko płakać; rozpaczać
llorar amargamente
Tras el entierro de su marido, encontramos a la pobre mujer tumba­
da en el suelo y llorando a lágrima viva.
Po pogrzebie męża znaleźliśmy biedną kobietę leżącą na ziemi i zalewają­
cą się Izami.

saltársele las lágrimas łzy zakręciły się <stanęły>

a alguien komuś w oczach; wzruszyć się;
emocionarse; estar a punto być bliskim płaczu wbrew
de llorar sin querer swojej woli
A los dos amigos se les saltaron las lágrimas al reencontrarse
después de tantos años.
Obu przyjaciołom łzy stanęły w oczach, kiedy znów się spotkali po tylu
latach.

LARGA / zwłoka, zwlekanie

dar largas al asunto zwlekać; przeciągać sprawę
retrasar un hecho u obligación; w nieskończoność
aplazarlo
La dirección de la fábrica iba dando largas al asunto, y uno y otro
día aplazaban las conversaciones con los representantes sindicales.
Dyrekcja fabryki przeciągała sprawę w nieskończoność i każdego dnia
odkładała rozmowy z przedstawicielami związków zawodowych.

LARGO adj długi

hacerse <ser> más largo que ciągnąć się w nieskończoność;
un día sin pan bardzo się dłużyć
ser muy largo, pesado y aburrido
 hm

" " I 1* lm H ,h " m ......................

ÍZ S X ^ I i X Í - m m / .10 1*1» HMHMH l>t»'V »» v m
»|i/ł/|ł-***liw4f

M M / imblH
.. /Mf|||ll/n/- hm liH lw ^f MHi-»/

','L L iwwln Hl'iiril'l" W

.......
li^t,lhr i»Mi»h niiii» m-**1- 1"i* i»l M -*">4
IWK i<y¿ mUlHi'm h1 / iinitioi
w IIIWIIKII I hI»ii "'"I"1" m v /.| ^i»i'-'i 4H | » « * v 'W w y iii
milmMi MniitwlMi
li„l„ ,fk lam lH I»» Ilililí» In» 'II» » » lł>« M " " " ,H'"
iM m iu Iu lin» I M m i i mi Ini hi» v m h h M i i i m imm ilm iiili liimlii In
In il n lin» >lnlHH
l„ miiWiiih- ««hi^Hiti» n »lMnH H |«nwl/lwvin iiIiii|iimiI.iii 1'ih
¡ U li , II/ limul
i m i i )i* n m | k » l l v W M l‘ M h |l‘ , ( f i l / m H |lll/ - llłl> l l l l l l f l l |lll> * W - | | M |

M IIIII I III WHWUVII, Ihiii

i I k. M II. h i ll)MMili.lilii. H|IIIMI|l‘' MII llllirm lli /IIIII m i II iIII'

m In* Ihiiit-li*» i-ii4 |im ih IiiN Ih iiIii üiiImjmhii
»\lnhiiim nil
i/ o / iH i / c

lililí mHi'liltiil i/m/wi*. i/h

hillmi Inuiinln nhinii > MMh
Mii iIihiiih Iiii> iiiih hiiiiiM A ul li lun In iii- urny |iivwi V *t‘ lim m iń
• l l l l l h l l l * l i l i l í l- l M . l | M | l l l ¿ l | , I l l l l l l ł l l l l l l l * II U llI- IIIIH l. Iw l i l i l í l i l i l l I I I II

nu imn hiih
IhllM llłHIIIHl |lii|>-|wl llll lyill I I *11 lllllillll |III*I|||I Nllllll> lllllllllll I »|HIPfl|l im
Ikiiihi-Ii I'ii*iiIk|( |hI> *-«*ym.y winny, «imiliily im iiii-un |mIiih *ii ilmiiil

I M I II »N I IhIh |ii, iuum Iiii

lin ii. HIIH llłll.H H I ll l l lllll llll»'. Ulllllll* (llnlMItl IUH|H*lm

» Nllłlllwn *IHHI VmiiHlli«
 im I"1'1'1’ " 'H """""
I „ „ ' lm n i " 1' 1' 1,111 ’" 1" I u ' i i ,i ‘diii/Ki ifn n r t n r i* u n u ¡MI4
„„* ,,/,im//I* m nuil"a '<n •
¡ni Mniii,i I**4^ i^i-,i'i"’H'I.i mw limbinti/ nmmli /UÁ
„,*«/k, "•'ni //( /rt/ ^IHIHI"!

M i*' (I* *“ '»*" *«*•* /</' ln m ik l* i lu í, /.|*

/,,/„</ mili nu ii' l“l n "lililí l/ilm i, 1«, l>, Iíhv/íiI 'ti w/¡u
lllllilli'll'l"
Hl ,||/w i/,/ IIII M n n iln , !<*-/</<-1 l u í mtltnln I I m * ln u iimln I*, |,*
un liny iinifii I" iiiivniih-
H'/i4 lm un- l'" l '•/, «I*- l‘-í/" I inliniiiiiii nih ln luhl Iwml ,1/uui//, „ ,,w y„
/ nim w/Ih’/iiih'-

im M M |*í/y<*

Im * (I* lN l*ll|¿IIH| I n u la |/ll*// /«/; f n ill* ; ml«¿ /|/y| (||,|g|

I* lanuim * u lu u lv n |«^/ykí wyi/niln/ *n¡
ilai ll iiIkii i/iiii *i>iliililmu
inmiliiiiiii mu‘iiilii
A yw liMlilult: u n | u h u í y m i ln u u iiiIi'h i i,< f i i l i l x <Im ln Iv iiu iih , pim»
m ili** ijiiu m i i j i i i i . i u i(ii** «u bm|ih In ilu m i lnmIh i un M m lti
Wi;/niii| liiii ln, iiiililu |im l|iili.li i mi /mIiin ulu iii,/ w vu iiiliiln í h / K i m l wIum/,
><■til* ll lil) , liy lllil/ ln iIiiw Ih iI/Ih II olí, ii m u lili tllllilu / M m liy

iin m ln i** ln lim unn ni¡iyWnli¡w|i)/yli;|iiiwiili/yiiiiií

"‘I" lililími imin mi ilmii nlun »li| mi |iiiwlxií/<miiii |i/t>Hiií
' |mi iMUjinlii u Inn ijiiu nlll unliiliuii, l uvu ipip iniinliuim < ln lt<ii|fiii«
V ••UHIIIIlill mm iiMUMiliiiliut
¡ ,I,M w ' l l l i | i l m i ly n li, M i'n / y l i l i l í l i y l l , iiiiii i I ii I m ii i n n i y W u li w ly/yk
♦IIikIi1. I i / i l m y , l i l i ' m . i v v u w l y w i i l

•"'"'i min Iviium i i|M i Hun h liyi) /Jmlllwii Ani(|i|í miné

‘‘* '" i|ilrt ii-i itmii i m ułu iii|i||iiti I*liiinllwy W/yk, hy^ inwliii
w M m iiih niii¡iUi'li>iiiv y ln illw ii i #ni‘it|i|t'i| knliiiiiiilí
LEÑA

Es una mujer que, a pesar de su educación y apariencia tranquila,

tiene una lengua de víbora.
Pomimo swego wykształcenia i łagodnego wyglądu u kobieta to zjadliwa
żmija

tirarle de la lengua a alguien ciągnąć kogoś za język; zmusić

obligar a uno a decir algo que kogoś do powiedzenia tego,
no quiere decir co chciał zataić
Todos sabíamos que estaba enamorado, y yo a cada momento inten­
taba tirarle de la lengua para que me dijera el nombre de la elegi­
da...
Wszyscy wiedzieliśmy, że był zakochany, aja wciąż próbowałem ciągnąć
go za język, żeby mi zdradził imię swojej wybranki...

LEÑA / drwa
añadir <ecbar> (más) leña dolewać oliwy do ognia;
al fuego podsycać spór
avivar una discordia, agravar
con hechos o palabras una
situación ya de por sí complicada
No eches más leña al fuego con esas ideas, que bastante cargado
está ya el ambiente.
Nie dolewaj oliwy do ognia, wychodząc z tym pomysłem, bo atmosfera
jest już wystarczająco napięta.

LEPE Pedro de Lepe, biskup z Calahorry (XV wiek), powszech­

nie znany ze swojej mądrości
saber más <ier más listo> que mieć olej w głowie; mieć głowę
Lepe na karku; być roztropnym
ser muy hábil y sagaz i bystrym
Este hombre conoce todos los trucos que hay para no pagar impues­
tos... Sabe más que Lepe.
Ten człowiek zna wszystkie chwyty, żeby nie płacić podatków - ma głowę
na karku.
LIMBO m 1. przedpiekle 2. brzeg
estar <vivir> en el limbo bujać w obłokach; marzyć;
estar distraído <como alelado> być roztargnionym
No te has enterado de nada, porque siempre estás en el limbo, Ma­
riano.
Nic do ciebie n ie d o tarlo , M arian ie, b o zaw sze bujasz wr obłokach.

LIMPIO adj czysty

sacar algo / no sacar nada zarobić <zyskać> na czysto;
en limpio <claro> odnieść jakąś korzyść / nic nie
(no) obtener una conclusión zarobić; nie odnieść żadnej
o resultado positivo korzyści
De todo ello sólo saqué en limpio unos días de descanso.
Jedyną korzyścią, jaką z tego odniosłem, było kilka dni urlopu.

LINCE m ryś
ser un lince mieć żyłkę do czegoś; mieć
ser muy sagaz <avisado> głowę <talent, powołanie>
do czegoś
Miguel es un lince para los negocios. En apenas un año ha hecho
una fortuna.
Michał ma głowę do interesów. W ciągu zaledwie jednego roku dorobił się
fortuny.

LINDO adj piękny

de lo lindo cudownie; na całego
mucho; a fondo; en gran medida
Ayer nos divertimos de lo lindo en la fiesta.
Na wczorajszej imprezie bawiliśmy się na całego.

L ÍN E A / linia
leer entre líneas czytać między wierszami
captar el sentido de algo no
expresado abiertamente
En muchos de esos artículos hay que leer entre líneas para poder
llegar al fondo de su mensaje.
W większości tych artykułów trzeba czytać między wierszami, żeby do­
brze zrozumieć zawartą w nich wiadomość.

LÍO m I. zawiniątko 2. zamęt (przen.)

armar <formar> un lío narozrabiać; zrobić awanturę;
causar un jaleo narobić zamieszania
Vaya lío que armaste el otro día con el asunto de la multa.
Ależ narozrabiałeś wtedy z tym mandatem.

armarse <hacerse> un lío wpaść w chaos <labirynt>;

enredarse bardzo się zaplątać <pogubić>
Con tantos nombres y direcciones me hice un verdadero lío y mandé
la carta a quien no debía.
Wśród tylu nazw í adresów bardzo się pogubiłem i wysiałem list pod nie­
właściwym adresem.

meterse en líos wpaść w tarapaty; znaleźć się

caer en una intriga o dificultad w trudnej sytuacji
No te juntes con esta gente tan sospechosa, si no quieres meterte en
líos.
Jeżeli nic chcesz wpaść w tarapaty, nie zadawaj się z tymi podejrzanymi
ludźmi.

tener un lío con alguien mieć z kimś romans

tener una relación amorosa
Todos dicen que el director tiene un lío con su secretaria, porque
se le ve muy a menudo con ella fuera del trabajo.
Wszyscy mówią, że dyrektor ma romans ze swoją sekretarką, bo bardzo
często można go z nią spotkać poza pracą.

LIRÓN m popielica
dormir como <más que> spać mocno jak suseł; spać dużo
un lirón <głęboko, mocno>
dormir mucho ‘'proj'undamenle>
Este muchacho siempre está en la cama; duerm e más que un li­
rón.
Ten chtopak zawsze jest w łóżku; śpi jak suset.

LISTO adj 1. sprytny 2. przebiegły

pasarse de listo mieć zbyt wysokie mniemanie

pretender ser muy sagaz; o sobie; przeceniać swoje
sobreestimar su inteligencia umiejętności <możliwości>
Oye, este tío que presume tanto, se ha pasado de listo... Nos ha
querido explicar la teoría de la relatividad y ha hecho el ridiculo.
Wiesz, ten zarozumiały facet, przecenił swoje możliwości... Chciał nam
wyjaśnić teorię względności i naraził się na śmieszność.

ser más listo que cl hambre być kutym na cztery nogi; być
ser muy astuto <sagaz, agudo> bardzo przebiegłym <cwanym>
Es muy joven, pero más listo que el hambre; no creo que puedan
engañarle fácilmente.
Jest bardzo młody, ale kuty na cztery nogi. Nic sądzę, żeby można go łatwo
oszukać.

LOCO 1. adj szalony 2. m wariat

a lo loco na wariata; lekko; bezmyślnie
sin pensar; sin reflexión;
con ligereza
No se puede ir por la vida a lo loco. Todo lo contrario, hay que
pensar bien lo que se hace.
Nic można tak bezmyślnie iść przez życie. Przeciwnie, trzeba dobrze się
zastanawiać nad tym, co się robi.

hacer cl loco wygłupiać się

hacer tonterías
Deja dc hacer cl loco y compórtate bien si no quieres que nos echen
de aquí.
Przestań się wygłupiać i zachowuj się przyzwoicie, jeśli nie chcesz, by nas
stąd wyrzucono.
hacerse el loco udawać Greka <głupiego>;
disimular; hacerse el distraído stwarzać pozory, że się czegoś
nie rozumie
.No te hagas el loco, que hoy te toca a ti hacer la compra.
Nie udawaj głupiego, przecież dzisiaj ty robisz zakupy.

volver alguien / algo loco

a alguien
1. atolondrar 1. doprowadzać kogoś do szału
2. enamorar apasionadamente 2. szaleć za kimś
3. gustarle mucho 3. przepadać za kimś / za czymś
1. Deja ya de gritar, que meestás volviendo loco.
Przestań wreszcie krzyczeć, bo doprowadzasz mnie do szału.
2. Dicen que don Gonzalo de joven volvía locas a las mujeres.
Mówią, że kiedy pan Gonzalo był młody, kobiety szalały za nim.
3. Esta niña es muy golosa: los caramelos de chocolate la vuelven
loca.
Ta dziewczynka jest bardzo łakoma, przepada za czekoladowymi cu­
kierkami.

LUGAR m miejsce

dar lugar a algo sprawić, że; być powodem

ser causa o motivo de algo czegoś
Su silencio dio lugar a que todas las sospechas recayeran sobre él.
Jego milczenie sprawiło, że na niego spadły wszystkie podejrzenia.

no dejar lugar a dudas nie pozostawiać cienia

ser una cosa muy segura wątpliwości; wyraźnie
świadczyć o czymś
Creo que sospecha algo. Su actitud no deja lugar a dudas.
Wydaje mi sią, że coś podejrzewa. Jego zachowanie wyraźnie o tym świadczy.

estar <parecer, ser> fuera coś jest nie na miejscu; coś jest
de lugar <niewłaściwe>
ser inoportuno
Sus observaciones me parecieron que estaban fuera de lugar. No
era el momento más apropiado de decir aquello.
Wydaje mi się, ż e je g o u w ag i b y ły n ie n a m iejscu. N ie b y ła to bow iem
odpowiednia ch w ila, ż e b y o ty m m ów ić.

LUNA/ księżyc
cantar <chillar, ladrar> być bezsilnym wobec kogoś /
a la luna czegoś; tracić <mamować>
manifestar inútilmente ira o enojo czas; to strata czasu
contra algo o alguien a quien
no se puede causar daño
Querer denunciar a ese policía por lo que te ha hecho es como la­
drar a la luna. Él es quien manda en el pueblo.
Wniesienie oskarżenia przeciwko temu policjantowi za to, co ci zrobił, to
strata czasu. To on rządzi w miasteczku.

dejar a la luna de Valencia zawieść <rozczarować> kogoś

frustrar las esperanzas
de alguien
Aquella decisión tan inesperada nos dejó a la luna de Valencia.
Ta nieoczekiwana decyzja bardzo nas rozczarowała.

estar en la luna bujać w obłokach; marzyć;

estar despistado <distraido>; być roztargnionym; być dalekim
no enterarse de lo que se está od rzeczywistości
tratando
Aunque M anolita asiste a clase, saca malas notas, porque siempre
está en la luna y no atiende a lo que dice el maestro.
Chociaż mały Emanuel jest obecny na lekcji, ma złe oceny, bo zawsze buja
w obłokach i nie słucha tego, co mówi nauczyciel.

pedir la luna a alguien prosić o gwiazdkę z nieba;

pedir a alguien algo im posible prosić kogoś o coś nierealnego
Maria quiere que Ie regale un anillo de brillantes. Y eso, con lo que
gano, es como pedirm e la luna.
Maria chce, żebym jej podarował pierścionek z brylantem. Przy moich
dochodach to tak, jakby mnie prosiła o gwiazdkę z nieba.
<prometer> la luna a alguien obiecywać złote góry; obiecywać
prometer a alguien algo komuś coś nierealnego
imposible
No irá contigo aunque le prometas la luna.
Nie pójdzie z tobą, nawet gdybyś jej obiecywał złote góry.

quedarse a la luna de Valencia doznać zawodu; być rozcza-

quedarse desengañado rowanym; zostać na lodzie
<chasqueado>
Todos los estudiantes esperaban aprobar el examen, pero al final
más de la mitad se quedó a la luna de Valencia.
Wszyscy studenci mieli nadzieją, że zdadzą ten egzamin, ale w końcu po­
nad połowa z nich została na lodzie.

LUTO m żałoba
estar de luto być w żałobie
estar apenado por la muerte
de alguien
Mi prima no va a los bailes porque está de luto por su padre.
Moja kuzynka nie chodzi na bale, bo jest w żałobie po ojcu.

LUZ/ światło
ser de pocas / muchas luces być ograniczonym <nierozgar-
ser persona de poca / de mucha niętym> / być bardzo zdolnym;
inteligencia mieć szerokie horyzonty
El nuevo secretario es un hombre de pocas luces; cuesta mucho
explicarle cualquier cosa.
Nowy sekretarz jest człowiekiem ograniczonym, bardzo trudno mu coś
wyjaśnić.

MACHAMARTILLO adv a machamartillo solidnie, prawdziwie

a machamartillo <a macha
martillo>
1. con gran solidez 1. solidnie, mocno, trwale
2. con firmeza de carácter 2. prawd/iwie ''autentycznie >
moral (referente a cosas) np. katolicki (o czymi)
3. con insistencia de carácter 3. zagorzały np. katolik Co kimś)
moral (referente a personas)
1. La casa parece hecha a machamartillo, con gruesos muros y po­
cas ventanas.
Wydaje się, że dom jest solidnie zbudowany, ma grube mury i mało
okien.
2. En la librería que está al lado de la iglesia de San Francisco, sólo
se pueden comprar libros católicos a machamartillo.
W księgami, obok kościoła Świętego Franciszka, można kupić tylko
prawdziwie katolickie książki.
3. Los miembros de ese partido eran católicos a machamartillo y
no permitían la menor crítica a la Iglesia.
Członkowie tej partii byli zagorzałymi katolikami i nic pozwalali na
najmniejszą krytykę Kościoła.

M ADERA / drewno

tener madera de <para> algo mieć zadatki na kogoś; mieć

poseer aptitudes innatas para wrodzone zdolności w jakimś
un oficio o arte kierunku
No sé por qué dejó de escribir, porque tenia madera de buen dra­
maturgo.
Nie wiem, dlaczego przestał pisać, przecież mial zadatki na dobrego dra­
maturga.

tocar madera odpukać (w nie malowane

locución empleada para drewno)
evitar un supuesto maleficio
Hasta ahora no he tenido ningún accidente - toquemos madera -
pero quisiera subrayar que mí trabajo es bastante peligroso.
Jeszcze nic miałem żadnego wypadku - odpukać - ale chciałbym podkre­
ślić, że moja praca jest dosyć niebezpieczna.
 MADRK f matka
sacar dc niudrc a alguien zirytować <zdenerwować>
irritar a alguien; hacerle kogoś; wyprowadzić kogoś
perder la paciencia z. równowagi
No la saques dc madre con esas insinuaciones, que ya sabes cómo
so pone y lo difícil que es calmarlo.
Nic denerwuj go tymi insynuacjami, wiesz przecież, do czego jest zdolny
i jak trudno jest go potem uspokoić.

salirse dc madre
1, extralimitarse; perder 1. przebrać miarę; przekroczyć
la moderación dopuszczalne granice
2. desbordarse 2. wylać; wystqpić z brzegów
(o rzece)
1. ¿Qué piden los obreros, que les suba el sueldo? Pero hombre, si
se lo subi el mes pasado... Me parece que se salen de m adre en
sus pretensiones.
Czego domagają siq robotnicy? Żebym podwyższy! im place? Ależ czło­
wieku, przecież już podniosłem je w zeszłym miesiącu. Wydaje mi się,
że przebrali mian) w swoich roszczeniach.
2. Después de este diluvio, todos los ríos de la región se lian salido
de madre.
I'o tej ulewie wylały wszystkio rzeki w regionie.

MAGDALKNA Magdalena

llorar como <cstar hecha'- płakać jak bóbr; zalewać się

unu Mugdalena Izami; być zdesperowanym;
estar desesperado y llorar być pogrążonym w rozpaczy
desconsoladamente
Su hermana, después de lu muerte dc su único hijo, estaba en su
habitación, hecha una Magdalena, como si el mundo se hubiera
acabado para ella.
Jego siostra po Śmierci jedynego syna pozostawała w swoim pokoju pogrą­
żona w rozpaczy, jak gdyby świat przestał dla niej istnieć.
MAL adv He
llevar < to m a r> a m al algo mieć coi komuś zn zle; obrazić
enfadarse con alguien por algo się na kogoś za coś
Hombre, no tomes a m al lo que le be dicho; sólo era una broma.
Człowieku, nie miej mi zn zle tego, co ci powiedziałem - to byl tylko żart.

estar a m al con alguien mieć z kimś na pieńku; być

estar enemistado con alguien z kimś zwaśnionym
Desde aquel suceso estń a m al con su tio y ni siquiera se saludan.
Od tamtego zdarzenia ma na pieńku z wujem i nawet się sobie nie kłaniają.

estar dc nialas
/. tener mala suerte 1. nic mieć szczęścia
2. estar de mai liumor 2. mieć zly dzień; być w złym
nastroju
1. Hoy estoy de malas: no he ganado ni una partida al ajedrez.
Dzisiaj nie mam szczęścia, nie wygrałem ani jednej partii szachów.
2. No sé qué le pasa al director: no recibe a nadie y ha cancelado
todas sus entrevistas. Parece que está de malas.
Nie wiem, co się dzieje z dyrektorem - nikogo nic przyjmuje, odwołał
wszystkie spotkania. Wydaje się, że jest w złym nastroju.

ir dc inni en peor coś idzie coraz gorzej; ciągle

empeorar się pogarszać
Los negocios van de nuil en peor. Si sigue asi, tendré que cerrar la
tienda.
Interesy idą coraz gorzej. Jeśli tak dalej pójdzie, będę musiał zamknąć sklep.

MANGA / rękaw
lindar <estnr, Ir, tener> algo mieć bałagan; coś jest
ninngn por hombro w nieładzie
estar una cosa o lugar en
completo desorden
Siempre tiene la casa manga por hombro. No sé cómo puede vi­
vir asi.
Zawsze ma w domu halagan. Nie wiem, jak może tak mieszkać.
estar <ir, salir> en mangas być <wyjść> w samej koszuli,
de camisa bez marynarki
salir sin chaqueta
Hace frío para salir a la calle en mangas de camisa, ponte algo
más.
Jest zbyt zim no, żeby w ychodzić z d o m u w sam ej k o sz u li, w łó ż n a sieb ie
coś jeszcze.

hacer mangas y capirotes robić, co się komuś żywnie

obrar sin reflexión <como podoba; postępować bezmyśl-
se quiere> nie; zaspokajać w łasne kaprysy
Por lo que conozco a tu hermano, sé que quisiera ser el presidente
de esta compañía para hacer en ella mangas y capirotes.
O ile znam tw ojego brata, to w iem , że c h ciałb y z o sta ć p re z e s e m tej firm y ,
żeby m óc w niej robić, co m u się ży w n ie po d o b a.

sacarse de la manga algo wyssać sobie coś z palca;

inventarse o exagerar algo zmyśleć coś
Seguro que todo lo que dice se lo ha sacado de la manga. N o creo
que eso sea posible.
N a pew no w szystko, co m ó w i, w y ssa ł so b ie z p a lc a. N ie w ie rz ę , ż e b y to
było m ożliw e.

ser de <tener> la manga (muy) patrzeć na wszystko przez palce;

ancha być zbyt tolerancyjnym
mostrar excesiva tolerancia <pobłażliwym >
o compresión
¿Tiene problemas con su hijo? No me extraña. Le ocurre eso por
tener la manga muy ancha y tolerar todos sus caprichos...
M a Pani pro b lem y z sy n em ? W cale m n ie to n ie d z iw i. J e s t p a n i z b y t p o ­
błażliw a i u lega w szy stk im je g o z ac h c ia n k o m ...

ser más corto que las mangas być bardzo nieśmiałym

de un chaleco <bojaźliwym>
ser muy tímido
Es más corto que las mangas de un chaleco, y por eso no sabe
cómo declararse a Carmen.
Jest b a rd z o n ie śm iały i d lateg o n ie w ie , ja k p o p ro sić C a rm e n o ręk ę.
MANO / ręka

a mano armada z bronią w ręku

utilizando un arma
Ultimamente se han cometido en este barrio varios robos a mano
armada.
Ostatnio w tej dzielnicy dokonano wielu napadów z bronią w ręku.

caer <estar, quedar, tener> być w zasięgu dłoni; mieć coś

a mano algo pod ręką; być w pobliżu
estar m uy cerca
Como el quiosco te queda a mano, podrías comprarme el periódico.
Ponieważ masz kiosk w pobliżu, mógłbyś mi kupić gazetę.

coger <pillar> a alguien con przyłapać <złapać> kogoś

las m anos en la m asa na gorącym uczynku;
sorprender a alguien en el zaskoczyć kogoś w chwili
momento de realizar la acción popełniania wykroczenia
o fechoría
El policía cogió al ladrón con las manos en la masa y gracias a
ello no será difícil dem ostrar su culpabilidad.
Policjant złapał złodzieja na gorącym uczynku i dzięki temu łatwo będzie
udowodnić mu winę.

de segunda m ano z drugiej ręki; stary; używany

viejo; usado
Mi abuelo se com pró un televisor de segunda mano, porque no
tenía dinero para uno nuevo.
Mój dziadek kupił używany telewizor, bo mu zabrakło pieniędzy na nowy.

echar m ano de alguien / algo zw rócić się o pomoc

recurrir a uno; so licita r ayuda
Tendré que echar m ano de mi fam ilia para poder pagar esta deu­
da.
Będę musiał zwrócić się o pomoc do swojej rodziny, by spłacić ten dług.

echar una m ano a alguien podać komuś pom ocną dłoń;

ayudar en algo a alguien pom óc komuś
T uve q u e echarle una mano, p u e s ćl s o lo n o h u b ie r a a c a b a d o el
tra b a jo en u n s o lo d ía.
Musiałem mu pomóc, bo sam nic skończyłby tej p racy w ciągu jednego
dnia.

estar en buenas manos być w dobrych rękach

frase que indica que un asunto es
llevado por alguien competente
Puedes estar tranquilo, tu padre está en buenas manos. El cirujano
que le va a operar es un especialista excelente.
M ożesz być spokojny, twój ojciec je st w dobrych rękach. C h iru rg , który
ma go operow ać, je st świetnym specjalistą.

ganar dinero a manos llenas zarabiać krocie; zarabiać bardzo

ganar dinero en abundancia dobrze <dużo>
Cuando terminó sus estudios, consiguió un buen trabajo y pronto
empezó a ganar dinero a manos llenas.
Po studiach dostał dobrą pracę i szybko zaczął zarab iać krocie.

gastar dinero a manos llenas wydawać pieniądze pełnymi

gastar dinero en abundancia garściami <bez umiaru>;
wydawać dużo
Sé que te ha tocado una buena cantidad en la lotería; pero si gastas
ese dinero a manos llenas, en poco tiempo te quedarás sin un cénti­
mo.
W iem, że wygrałeś na loterii sporo pieniędzy, ale je ż eli b ę d ziesz w y d aw ał
je bez umiaru, w niedługim czasie zostaniesz b e z gro sza p rz y duszy.

írsele la mano a alguien <con

alguien / en algo>
1. pegarle a alguien; 1. sprawić komuś porządne
sobrepasarse lanie; ukarać kogoś
2. pasarse en la cantidad de 2. przesadzić <przebrać miarę>
una cosa que se añade w czymś (np. przesolić)
3. hacer con la mano una 3. bezwiednie <mimowolnie>
acción involuntaria ruszyć ręką
1. Cuando el padre se enteró de los robos que había cometido su
hijo, se puso muy nervioso y se le fue la mano con él.
K iedy o jc ie c d o w ie d ział się o k radzieżach syna, bardzo się zdenerw o­
w ał i spraw ił m u porząd n e lanie.
2. Tengo que echarle un poco de agua a la sopa, porque se me ha
Ido la mano en la sal.
M uszę d olać tro ch ę w o d y do zupy, bo j ą przesoliłam .
3. ¿Qué pasó? - Se le fue la mano y apretó ese botón sin querer.
Co się stało? - Mimowolnie ruszył ręką i nacisnął ten guzik.

llegar a las manos dojść do rękoczynów

pegarse
La discusión se acaloró y estuvieron a punto de llegar a las manos.
Dyskusja zrobiła się gorąca i o mało nic doszło do rękoczynów.

meter las manos en algo interweniować; zabierać głos;

intervenir en algún asunto wtrącać swoje trzy grosze
A mi no me gusta meter las manos en cosas que no entiendo.
Nic lubię zabierać głosu w sprawach, których nic rozumiem.

meterle mano a alguien

1. reñir <castigar, reprocharle> 1. skarcić <zganić, ukarać>
su conducta kogoś
2. propasarse con una mujer; 2. obmacywać kogoś; pozwalać
tocarla o manosearla con sobie za dużo wobec jakiejś
intención erótica kobiety
1. Estos niños hacen lo que quieren, y si no tes metes m ano, termi­
nan por perderte el respeto.
Te dzieci robią, co chcą i jeżeli ich nie skarcisz, przestaną cię szanować.
2. La chica se quejó al profesor de que su compañero le estaba me­
tiendo mano.
Dziewczyna poskarżyła się nauczycielowi, że jej kolega za dużo sobie
wobec niej pozwala.

poner la(s) mano(s) en el fuego dać sobie rękę uciąć za kogoś /

por alguien / algo coś; być całkowicie pewnym
asegurar la certeza m oral de kogoś / czegoś
que lo que se dice o hace es
verdadero
Yo no pondría la mano en el fuego por lo que ha dicho. Todo es
muy dudoso.
N ie dałbym złam anego grosza za to, co p o w ied ział. To w sz y stk o je s t bar­
dzo wątpliwe.

(poner) manos a la obra (brać się) do roboty; do dzieła

expresión con que se alienta (zachęcanie kogoś lub siebie
para emprender o reanudar do aktywnej pracy)
un trabajo
Venga, chicos, manos a la obra, que esto hay que acabarlo antes de
las tres.
Dalej chłopaki, do roboty, bo trzeba to skończyć p rz e d trzecią!

ponerse en manos de alguien oddać się w czyjeś ręce;

confiarse zaufać komuś
Yo no mc pondría en manos de ese abogado por nada del mundo.
Desde hace mucho tiempo no ha ganado ningún caso y, además, es
caro.
Za nic na św ięcie nie oddałbym się w ręce teg o ad w o k ata. Ju ż o d d łu ższeg o
czasu nie w ygrał żadnej spraw y, a poza ty m je s t d rogi.

ser (demasiado) largo dc manos mieć długie ręce; kraść

ser inclinado a robar <przywłaszczać sobie> cudze
rzeczy
Ese chico es demasiado largo de manos. Más de una vez le han
pillado robando.
Ten chłopak ma długie ręce. W iele razy p rzy łap an o g o n a k rad zieży .

tener la(s) niano(s) larga(s) być skłonnym do bójek

ser propenso a castigar con
las manos <a pegar>
Su hermano mayor tenía las manos largas y pegaba con frecuen­
cia a sus compañeros de clase.
Jego starszy brat był skłonny do b ójek i często b ił sw o ich k o le g ó w z klasy.

tener (mucha) mano Izquierda być kutym na cztery nogi;

tener (mucha) picardía para to szczwany lis; być (bardzo)
resolver problemas difíciles przebiegłym <cwanym, chytrym>
Don Julián tuvo siempre mucha mano izquierda y por eso le con­
fiamos la solución de ese problema.
Pan Julian to szc z w an y lis i d lateg o pow ierzyliśm y m u tę sprawę.

traerse <llevar> algo entre mieć coś na warsztacie;

manos pracować nad czymś
trabajar en ello
Ese arquitecto está siempre muy ocupado. Ahora lleva entre ma­
nos los planos para la construcción de un nuevo centro comercial
en las afueras de la ciudad.
Ten architek t z aw sz e j e s t b a rd z o zajęty. O b ecn ie pracuje nad planam i bu­
dow y n o w eg o c e n tru m h an d lo w eg o n a o b rzeżach miasta.

MANTA / koc
liarse la manta a la cabeza zrobić coś bez zastanowienia;
actuar sin pensar en las nie oglądać się za siebie;
consecuencias, de modo niewiele myśleć; nie myśleć
enérgico y resuelto o konsekwencjach
Estoy harto de la ciudad. Cualquier día me lío la manta a la cabeza
y me voy a vivir al campo.
M am ju ż d o sy ć m ia sta . P e w n e g o d n ia n iew iele m yśląc, p rzen io sę się na
wieś.

tirar de la manta węszyć; badać; przeprowadzać

indagar; hacer que alguien dochodzenie; wypytywać
confiese algo o hable de lo que
no quiere
La policia empezó a tirar de la manta y descubrió al verdadero
culpable de aquel robo.
Policja z a c z ę ła w ę sz y ć i w y k ry ła p ra w d z iw eg o sp raw cę tam tej kradzieży.

M A N TILLA / mantyla (szal z czarnej lub białej koronki)

estar algo / alguien en mantillas
1) estar un trabajo o negocio 1) być w powijakach <w stadium
en sus comienzos początkowym>
2. saber poco de algo; tener 2. mieć mało wiadomości;
poca experiencia niewiele wiedzieć
1. Ese proyecto está aún en mantillas y por eso m e es difícil darte
una explicación más detallada.
Ten projekt je st jeszcze w stad iu m p o c zą tk o w y m , tru d n o m i w ię c p rz e d ­
staw ić ci go dokładniej.
2. Sobre este tema Luis está aún en mantillas. Tendrá que estudiar
más si quiere aprobar el curso.
L udw ik, ja k na razie, n iew iele w ie n a te n tem at. B ę d z ie m u s ia ł s ię je s z ­
cze pouczyć, je śli chce zaliczy ć rok.

MAR l. m morze 2./m nó stw o

ser la mar de... być w stu procentach...

ser muy... być bardzo...
El paisaje del pueblo era la mar de bonito, por eso sacam os tantas
fotos.
W tej m iejscow ości b y ły b ard zo p ię k n e w id o k i, d la te g o z ro b iliś m y ty le
zdjęć.

MARAVILLA / cud, cudo

a las mil maravillas jak w niebie <jak w raju>;

perfectamente; muy bien doskonale <cudow nie>
En mi nuevo trabajo estoy a las mil maravillas. Las condiciones
son muy buenas y los compañeros de trabajo son m uy simpáticos.
W mojej nowej pracy czu ję się cu d o w n ie. W arunki s ą z n a k o m ite , a k o le ­
dzy bardzo sym patyczni.

contar <decir> maravillas mówić o kimś (same) cuda;

de alguien wynosić kogoś pod niebiosa;
alabar chwalić <wychwalać> kogoś
Siempre está contando maravillas de su hijo. Para ella no hay
nadie mejor.
O na zaw sze w ychw ala pod niebiosa sw ego syna. N ie m a d la n iej n ik o g o
lepszego.
M ECHA / 1. knot 2. lont
ag u an tar m echa uzbroić się w cierpliwość;
sufrir con paciencia una repri- cierpliwie coś znosić
menda, castigo o contrariedad
Desde luego es una cola larguísima. Tendrás que aguantar mecha
si quieres conseguir una entrada para el partido de mañana.
To jest rzeczywiście długa kolejka. Będziesz musiał uzbroić się w cierpli­
wość, jeżeli chcesz zdobyć bilet na jutrzejszy mecz.

M ENOS adv mniej

echar de m enos a alguien / tęsknić za kimś / za czymś

algo
notar la ausencia de alguien /
algo; añorar
¿Preguntas por qué estoy tan triste? Echo de menos a mi familia
y mi tierra...
Pytasz, dlaczego jestem taki smutny? Tęsknię za moją rodziną i moimi
stronami...

M E R IE N D A / podw ieczorek

una m erienda de negros istny <prawdziwy> cyrk;

ser un lugar en donde hay bałagan i chaos
desorden, griterío y caos
Aquello no era una reunión formal: más bien parecía una merien­
da de negros.
To nie było oficjalne zebranie - wydawało się, że jest to raczej jakiś cyrk.

M IG A / okruch; m iękisz chleba

estar hecho m igas padać z nóg; być bardzo

estar muy cansado zmęczonym
Después de ese paseo tan largo, estoy hecho migas; estoy tan can­
sado que en cuanto cene, m e iré a la cama.
Po tym długim spacerze padam z nóg. Jestem taki zmęczony, że zaraz po
kolacji pójdę spać.
 hacer buenas / m alas m igas znaleźć z kimś wspólny język /
con alguien nie znajdować wspólnego języka;
llevarse <entenderse> bien dobrze się rozumieć; tworzyć
o mal con alguien zgrany duet <zespół> / nie ro-
rozumieć się wcale
Son dos jóvenes que, siendo en apariencia tan distintos, hacen m u y
buenas migas.
To para przyjaciół, którzy tw orzą zgrany duet, chociaż w ydają się tak różni.

hacer(se) m igas rozbić się na kawałki

destruir(se) en pedazos pequeños
El jarrón se cayó de la mesa y se hizo m igas.
Dzban spadł ze stołu i rozbił się na kawałki.

ser alguien / algo de (m u cha) być kimś / czymś znakomitym

m iga <ważnym, wysokiej klasy>
ser de substancia o contenido
importante
No cabe duda de que es un escritor de m u c h a m iga , sus obras lo
dicen claramente.
Jest to, bez wątpienia, znakom ity pisarz - je g o dzieła w yraźnie o tym św iad­
czą.

tener m iga posiadać ukryte walory bądź

tener valores ocultos, más wady; kryć w sobie jakieś
importancia o dificultad de lo trudności
que parecía a primera vista
El trabajo que me has encargado no es tan sencillo como parecía; la
cosa tiene m iga. Habrá que tener mucha paciencia para hacerlo
bien.
Praca, którą mi zleciłeś, nie je st taka łatwa, ja k się w ydaw ało - k ry je w
sobie pewne trudności. Trzeba będzie dużo cierpliw ości, żeby j ą d o brze
wykonać.

MINA / kopalnia
ser una m ina (de oro) być kopalnią złota; mieć dużą
ser algo de gran valor wartość
 Yo, en tu lu g a r, m e m e te ría d e c a b e z a en e se n e g o cio : es una mina
d e oro.
Na twoim m iejscu od razu przystąpiłbym do tego interesu, to kopalnia złota.

MIRLO m kos
ser un mirlo blanco
1. ser una persona de excelentes 1. być kimś wyjątkowym
cualidades <oryginalnym>
2. ser una cosa de rareza 2. być czymś wyjątkowym
extraordinaria <białym krukiem>
1. Ese hombre es un mirlo blanco: afable, generoso, simpático y,
ante todo, un caballero. Una persona de las que ya no hay.
Ten c zło w iek je s t w y jątk o w y : uprzejm y, hojny, sympatyczny, a przede
w szystkim d żen telm en . Teraz ju ż nie m a takich ludzi.
2. Este libro que te traje ayer, es un mirlo blanco. Quedan muy po­
cos ejemplares de esa vieja edición.
Ta k siążk a, k tó rą c i w c zo raj p rzy n io słem , to biały kruk. N iew iele jest
egzem plarzy teg o stareg o w ydania.

M OCHUELO m 1. sowa 2. przykra sprawa

cargar con el mochuelo wziąć coś na swoje barki;
<el muerto> ponieść całą odpowiedzialność
cargar injustamente con la za coś
responsabilidad o culpa
Como siempre, y por ser demasiado crédulo, tuve que cargar con
el mochuelo y hacer lo que nadie quería.
Jestem zb y t ła tw o w ie rn y i dlateg o , ja k zw ykle obarczono m nie tym, czego
nikt nie c h ciał robić.

cargarle <colgarle, echarle> zrzucić niesłusznie na kogoś

el mochuelo a alguien całą winę <odpowiedzialność>
echarle la culpa o hacerle injus- za coś; obarczyć kogoś winą
tamente responsable a alguien
Al final del año resultó que en la caja faltaba dinero y que las cuen­
tas no estaban claras. Le cargaron el mochuelo a la cajera.
Pod koniec ro k u o k a za ło się, że w k asie brakuje pieniędzy i że rozliczenia
nie są ja sn e . C a łą w in ę z rz u co n o n a kasjerkę.
 MOCO m śluz; smark, gil (posp.)
llorar a moco tendido zalewać się łzami; zanosić się
llorar desconsoladamente od płaczu; wybuchnąć płaczem
Al escuchar aquella triste historia, la niña empezó a llo ra r a moco
tendido.
Po w ysłuchaniu tej sm utnej opow ieści d ziew czy n k a w y b u c h n ęła płaczem .

no ser moco de pavo coś jest nie do pogardzenia;

valer la pena; tener importancia m ie ć s w o j ą w a r to ś ć
algo
Sus padres le dejaron en herencia una casa y un terrenito en las
afueras, que no es moco de pavo.
Jego rodzice pozostaw ili m u w spadku d o m i m a ły k a w a łe k ziem i w o k oli­
cy, co m a sw oją w artość.

MOGOLLÓN m darmozjad; pasożyt

de mogollón na koszt innych; za darmo
de gorra; gratuitamente
Se ha pasado media vida comiendo de mogollón, y ahora, cuando
se ha quedado solo, no sabe adaptarse a las circunstancias.
Pól życia spędził n a koszt innych, a teraz, k ie d y z o sta ł sam , n ie potrafi
przystosow ać się d o now ej sytuacji.

MOLLERA / ciemię; łeb (przen.)

ser cerrado <duro> de mollera mieć zakuty łeb; być bardzo
ser muy torpe tępym
El chico no es malo, pero cerrado de mollera como su padre; para
que entienda algo, hace falta repetírselo muchas veces.
C hłopak nic je st zły, ale tak tępy jak je g o ojciec. T rzeb a m u sto ra z y p o w ta ­
rzać, żeby coś zrozum iał.

MONA / małpa
dormir la mona odsypiać pijaństwo
dormir mientras dura
la borrachera
Agustín, después de la borrachera de anoche, estará ahora durmien­
do la mona.
A ugustyn p raw d o p o d o b n ie od sy p ia w czorajsze nocne pijaństwo.

coger <tener> una mona spić się <upić się> (jak bela);
estar borracho; embriagarse być pijanym (jak bela)
Tu hermano se fue ayer a la fiesta y cogió una mona de campeona­
to. No podía ni mantenerse en pie.
Twój brat p o sze d ł w czoraj n a im prezę i spił się ja k bela. Nie mógł nawet
utrzym ać się n a n ogach.

mandar a alguien a freír wyrzucić kogoś na zbity pysk

monas <za drzwi>; posłać kogoś do
echarle; despedir con aspereza diabła; przepędzić kogoś
Si te molesta mucho, lo mandas a freír monas y que te deje en paz.
Jeżeli będzie ci się bardzo naprzykrzał, wyrzuć go za drzwi i niech ci da
spokój.

M ONDAR czyścić; obierać

mondarse de risa pokładać się ze śmiechu; śmiać
reírse mucho się do rozpuku
Todos se mondaban de risa con los chistes de Juan.
Wszyscy pokładali się ze śmiechu, słuchając kawałów Jana.

MORADO 1.a d j fioletowy 2. m fiolet

pasarlas moradas żyje się komuś bardzo ciężko;
sufrir mucho; tener dificultades cierpieć; mieć trudności
Aquellos años las pasamos moradas, apenas teníamos para comer.
W tam tych c zasach ży ło n am się ciężko, zaledw ie starczało nam najedzenie.

ponerse morado de algo najeść się czegoś do syta;

hartarse przejeść się czymś
El domingo, en la boda de mi primo, me puse morado de pastel.
Nunca había comido tanto.
W n iedzielę, n a w e se lu m o je g o k u zy n a do syta najadłem się ciasta. Nigdy
przedtem ty le n ie zjad łem .
MOKIIO /w py»k; tyj
tener m ucha mor to min/; tu/ni; być Im /czelnym
*nr - montrarnc - dencuru/ln
l:nnimitan Oiy>illeoe mucho morro todo* herrara poyado ¡noou on
¡0 )0 bebidas fiirt;t lit líenlo, ¡u to /.I on ha puesto rif on oćfrfirrio,
'Inn Iw/Ą przyjaciel /**» bezczelny, Wszyiw;y sń; zlof.yIWmy, tohy kopić
napoje on O; l/nj«e/e, o on nie d n i m í grosza

M O W A / I mucha '/ pieniądze 1/m l )

aflojar '♦ o lla r - 1 » mima siny torf, do kieszeni; zapłacić;
papar; nollor dinero u iJInpunlo wyfof.yć picnirjdzc
N o luvo min remedio que a flo ja r la mima paru com prarle al oído
esc juguete,
Ho ottnl innego wyjicla, (ak sięgnąć <lo loco/eni i kupić dziecku le, zabawkę,
andar - e s t a r ' eon la m o w a nic w ierzyć - nie d o w ie r z a ć '
en la ureja; terier la m o w a k o m u i - c z y im i sło w o m
detrás dr la oreja wippić; podejrzew ać
ahrtpur nnnperhon; recular
A u dićs dice que lia fallado dos días a d a s e dc m atem ática* porque
M iaba enfermo, pero el profesor a n d a ro n la m o w a en la oreja,
Andi/ej mdwl, fe, nie było t¡o na dwách lekcjach rnalerriatykí z, prrwodn
choroby, ale nauczyciel nar nie, wierzy,

por *1 la* m o w a * na wazelki w ypadek; w razie

par ti acuna czego
I riten que allí, en el Iren, no* darán de comer, pero yo me llevo un
bocadillo p or «I lat m ow a*,
Podobno w pnclngu M / ą nam |e4ć, ale ja na wszelki wypadek biorę ze
soli* kanapkę,

M III, Mi k, / in iic rć
dr m ala muerte podrzędny; nędzny; tt n iskim
pobre; ile enrona Importancia standard/le
Aunque era ásia tan *Alo una taberna de m a la m uerte, p u dim os
comer allí bien y barato,
Mimo fe była to tylko podrzędna knajpa, zjedlláiriy lam dobrze 1tanio,
 m i j k k i o /w zmarły, nieboszczyk
hacerse el m uerto być biernym lub cichym, Żeby
permanecer inactivo o siten/ loso rúe rzucać su; (nikomu) w oczy
ywrzz pasar inadvertido
fo r muchas raz/mes irríwfe no quería intervenir en la discusión y prrf
eso, durante toda la reunión, se sentó en un rmc/m y se hizo el
muerto.
/, v/íelu powodów Ur/rA nic chciał zabierać gtosu v/ dyskusji i dlatego
v/cíagu (Miny!) zebrania siedział cícbo •// lu»cie, by nie rzucać sis nikomu
tv «czy,

MUJEK / kobieta
ser una m u je r de la vid a być kobieta lekkich obyczajów
''de m ala v id a , de m a l v iv ir , ''p ro sty tu tk v
de vida aleg re^
ser una mujer /mhllca
Aquel local era fam oso en la ciu dad , porque solían acudir a ćl mu-
jeres de v id a a le g re .
Ten lokal byf znany w miećcie, bo bywały tam kobiety lekkich obyczajów,

MUNDO m świat
hacer un rnuntlu dc algo robić z igły w idły; przykładać
dar excesiva Importancia u zbyt dużą wagę do czegoś;
un asunto; exagerar przesadzać

Juana ca una persona m u y nervio sa c intranquila y hace un mundo

de cualquier nadería.
Joanna jent bardzo nerwowa i niespokojna i z byle powodu robi z igły wi­
dły,

el (esfe) mundo es un pafluelo ju k i m uły jest ten świat

expresión que se emplea (wyrażenie używane przy
generalmente a/ encontrar niespodziewanym spotkaniu
a un amigo o conocido en przyjaciela lub znajomego)
el lugar menos esperado
Pero Fermín, ¿cómo tú por aquí? Este mundo es un pañuelo. Des­
de luego, no esperaba verte en este lugar.
Fermín! Ty tutaj? Jaki ten świat mały. Praw dę m ów iąc, nie spodziew ałem
się, że cię zobaczę w tych stronach.

no ser nada del otro mundo nie być niczym nadzwyczajnym

ser algo corriente <normal>
Creo que el nuevo libro del novelista americano del que me hablas no
es nada del otro mundo. Lo leí y no me produjo ninguna emoción.
Uważam, że nowa książka amerykańskiego powieściopisarza, o której
mówisz, nie jest niczym nadzwyczajnym. Przeczytałem ją i nie wywarła na
mnie żadnego wrażenia.

ponerse el mundo por montera gwizdać na wszystko; nie

no preocuparse de la opinión przejmować się niczym
ajena a la hora de hacer algo
Cuando Pablo cumplió los veintiún años, a pesar de que todos le
decían que se quedara en el país, se puso el mundo por montera y
se marchó a trabajar a Alemania.
Kiedy Paweł skończył dw adzieścia jed en lat, w y jech ał do p racy w N ie m ­
czech, nie przejmując się tym , że w szyscy m u m ów ili, żeb y został.

MUSARAÑA / 1. ryjówka 2. kukła (pot.)

pensar en las musarañas myśleć o niebieskich migdałach;
estar distraído; no atender bujać w obłokach; marzyć;
a lo que se dice o hace być roztargnionym
No te sale nada bien porque siempre estás pensando en las musa­
rañas y no escuchas lo que se te dice.
Nic ci nie wychodzi, bo zaw sze bujasz w obłokach i nie słu ch asz teg o , co
się do ciebie mówi.

MÚSICA / muzyka
enviar <mandar> a alguien posłać kogoś do diabła <gdzie
con la música a otra parte pieprz rośnie>; wyrzucić kogoś
expresión con la que se despide za drzwi
a alguien por inoportuno
o molesto
 Los chicos empezaron a jugar y gritar en casa, así que tuve que
mandarlos con la música a otra parte.
Chłopcy zaczęli się bawić i krzyczeć w domu, więc musiałem wyrzucić ich
za drzwi.

irse <marcharse> con la música pójść sobie; odejść (gdzie

a otra parte indziej, żeby nie przeszkadzać)
marcharse de un lugar por
resultar importuno o molesto
Niños, tengo que terminar un trabajo muy importante y con vues­
tros gritos no puedo concentrarme, así que mejor será que os vayáis
con la música a otra parte.
Dzieci, muszę skończyć bardzo ważną pracę, a przez te wasze krzyki nie
mogę się skoncentrować, będzie lepiej, jeśli pójdziecie sobie gdzie indziej.

parecer <sonar> a música coś wydaje się marzeniem

celestial ściętej głowy; coś wydaje się
palabras elegantes y prom esas nierealne
que prometen mucho, pero que
son vanas o irrealizables
Lo que me cuentas del nuevo trabajo me suena a música celestial.
No creo que sea todo tan bonito en realidad.
To, co mi opowiadasz o swojej nowej pracy, wydaje mi się czymś niereal­
nym. Nie sądzę, by to wszystko rzeczywiście było takie piękne.

NACER urodzić się

volver a nacer mieć wyjątkowe szczęście;
escapar de un gran peligro uniknąć niebezpieczeństwa
Se dio tal golpe contra el árbol que su coche quedó destrozado. No
sé cómo salió vivo de aquella. La verdad es que aquel día volvió
a nacer.
Uderzył tak mocno w drzewo, że kompletnie rozbił samochód. Nie wiem,
jak mógł wyjść z tego żywy. Trzeba przyznać, że tamtego dnia miał wyjąt­
kowe szczęście.
NAM/// / r/«
darte a a lg u ie n en la n a r ta ulgo rnicć nosa; przeczuwać; mieć
sospechar k/ que Intenta alguien przeczucie
lodo toque dice individuo co muy raro Mc da tu la nariz, que
quiere engáñam e»,
Wszystko, <// leu człowiek mirro, jet» bardzo dziwne. Mam przeczucie, z*
cbc« na» '«/aka/„

dar Ir « i la* narlce* a alguien traktować kog'/v y, pogarda

desairar; desatender Mckccważ-ąco--
1,1 creía que atenderían *u pctícídri sin problema», pero le dieron en
la* oarlm , ni siquiera la leyeron,
Myflal, że /alalwia jego (/alante hez p ro b lem u , a l e go zlekceważyli, nawet
ni* przeczytali (//danta,

e*(ar liatla la* narlce* mieć czcgok po dziurki w nosie;

estar harto mieć czego* dosyć
k,*loy liasta la* narlce* dc este trabajo, lar dejaría inmediatamente
»í tuviera otra proposición.
Mam te) prany po dziurki w n/«íe, Odyby zaproponowano mí cok innego,
natychmiast bym ja rzucít,

hiruhkrsele a alguien fa nariz wticícc ale; wpakć w szal; bardzo

Ma* nartce«> się zdenerwować
Indígname; en/adame
Va estoy liarlo tic que c*lć« siempre pegado al televisor. Como *e
me hinchen la* narfr**, lo apago,
Mam już tego d//kć t.aly c/as wpatrujesz sí* w telewizor, iak się zxlcricr-
wujtj, le go wylat./e,

rneler la nariz- Me» narlce*/- wicibiać - wlykać> nos; wtrącać

en algo sią w nic swoje sprawy
t urlomr; entrámeteme
In vecina siempre mete la nariz, donde no la llaman. Un día su
curiosidad le va a acarrear problemas,
Iwoja sąsiadka zawsze wtyka tut* w nie swoje sprawy, W końcu la cieką-
wotć przysporzy jej kłopotów,
 no ver rná» a llá de tu» na ríce» być bardzo ograniczonym
tener/wvea inteligencia; ser <jnało inteligentnym, niezbyt
/«/eo avispado 'in%enuo> lotnym--
Luí» e t un hombre que no ve rná* allá de tu» naricee No creo que
te haya dado cuenta de la verdadera intención de tus palabras,
Uvlv/ík jest malo lotny. Nie sadze, by zrozumiał prawdziwą intencje two­
ich słów,

NAVE / okręt, statek

quemar la» nave» postawić wszystko na jedną
lomar una decisión extrema; kartą; podjąć odważnie ryzyko
lanzarse a una empresa con
valor y osadía
f'.l director quernó las nave» firmando esc contrato y de esta mane­
ra consiguió salvar la em presa de la quiebra.
Dyrektor postawił wszystko ría jedną kartą, podpisując ten kontrakt i w ten
sposób zdołał uratować przedsiębiorstwo przed bankructwem,

NEGRO I. m Murzyn 2. adj czarny (kolor)

estar Aponerse-* negro wpadać w złość <w szał>;

Indignarse krew kogoś zalewa
Me pongo negro cuando veo las injusticias que se cometen con
algunos.
Krew m nie z a le w a , k ie d y w id zą, ja k niespraw iedliw ie traktuje się niektó­
rych ludzi,

sacar lo que el negro del sermón nic nie zrozumieć; nic do kogoś
no obtener nlnyún provecho nic dociera
de lo que se escucha o lee;
no entenderlo
Después de haber asistido a tantas conferencias, veo que has saca­
do lo que el negro del sermón; no has entendido completamente
nada.
Widzą, Że p o w y słu ch an iu tylu w ykładów , zupełnie nic do ciebie nic dotarło.
tener la negra mieć pctha; nie mieć »zczc*cía
tener mala suerte
It«m ando llene la negra siem pre le Urca fregar lo* p ía to s,
bernardo rna p o i a /* '/',//: na m íZ'- spad* !M.r;/l,

trabajar corno un negro pracować (ciężko; jak wół;

trabajar muz:ho pra<//v/ać w pocie czoła
l'.stá* trabajando cornoun negro Pido el día para sacar uri sueldo
miserable; rii siquiera tienes tiempo para descansar uri poco,
t.ały dzień pracujesz jak wół za takie mame pieniądze, nawet nie masz
czasu, żeby Irncłic odpocząć.

NERVIO m rierw

estar con los nervio» de punta być bardzo zdenerwowanym

estar nervioso
Maltona tengo uri examen difícil y estoy con los nervios de punta.
Mam jubo trudny egzamin í bardzo síe denerv/uje,

ponérsele '"ponera a alguien doprowadzać kogo* do szału;

lo» nervios de punta d ziałać kom u* ría n erw y ; psuć
ponerse uno -"poner a alguien> -"szarpać, targać-- kom u* nerw y
nervioso o Irritado
Iwa mujer con sus gritos me pone lo* nervios de punta. Así es
imposible trabajar.
'la kobieta swoimi krzykami doprowadza mnie do szalu. W tych warun­
kach nie można pracować,

NI fi A / dziewczynka
querer a alguien / algo corno kto* jest czy im * oczkiem
-rn*s quee a lata) nlAa(s) w głowie; kochać kogo*
de su» ojo* nad ży cic
querer mucho a alguien o algo
más que ninguna otra cosa
en el mundo
Tenía la marquesa dlo* gatitos perta* que quería turno a la* niña*
de *u* ojo*. Se pagaba todo el tiempo acariciándolo» y lo» alimenta­
ba con auténtico» manjares.
Madriza míala dwa perskie botín, które były jej oczkiem w głowie. Cały
czat tpedzała na głatkariiu íth i kamiicriiu prawdziwymi łakociami.

NOCHE / noc
conseguir <hacer> algo zdobyć coś z dnia na dzień;
de la noche a la m añ an a dojść do czegoś w krótkim
conseguir <hacer> algo en czasie
muy corlo espacio de tiempo
Tendrás que trabajar duro y tener pacien cia para lograr lo que quie­
res. Un puesto así no se consigue de la noche a la mañana.
będziesz musiał ciężko pracować i mieć dużo cierpliwości, by osiągnąć to,
co chcesz, Do takiego stanowiska nic dochodzi się z dnia na dzień.

pasar la noche en blanco nie m óc zm rużyć oka; mieć

<una noche to le d a n a s bezsenną noc
no dormir en toda la noche
Entre cl ruido y los problemas, he pasado la noche en blanco.
Hala» i problemy sprawiły, źe nic zmrużyłem oka.

N O V IL L O m b y cze k
hacer novillos pójść na wagary; samowolnie
faltar al coléalo o escuela opuścić lekcje
sin permiso para ello
Euisíto hizo novillos ayer y por eso no sabe de qué se habló en
clase.
Wczoraj E u d w iś p o s z e d ł n a w a g ary i d lateg o nic w ie, o czym była mowa
na lekcji.

NUBE / chmura
andar <e*tar> por las nubes mieć wygórowaną cenę; być
lener un precio dem asiado alto bardzo drogim
Las últimas Navidades el mazapán estaba por las nubes y por eso
no compramos tanto como el año pasado.
Przed ostatnimi Świętami Hożego Narodzenia m arcepan byt bardzo drogi
i dlatego nic kupiliśmy go tyle co w zeszłym roku.

estar <vlvir> en las nubes bujać w obłokach; marzyć; być

estar muy distraído bardzo roztargnionym
Tú nunca escuchas lo que te digo. Siempre estás en las nubes.
Ty nigdy nic słuchasz tego, co mówię. Zaw sze bujasz w obłokach.

poner por las nubes a alguien / wychwalać kogoś / coś pod

algo niebiosa; bardzo kogoś / coś
ensalzar desmesuradamente chwalić
Doñn Pura quería u su yerno como a su propio hijo, y en cualquier
ocasión le ponía por las nubes.
I’uni Pura kochała swojego zięciu juk w łasnego syna i przy każdej sposob­
ności wychwalała go pod niebiosa.

NUDO m węzeł; supeł

hacérsele a alguien <tcncr ściskać kogoś w gardle; głos
algulcn> un nudo en więźnie komuś w gardle; nie
la garganta móc wydobyć głosu z powodu
no poder hablar a causa de wzruszenia, strachu bądź
la emoción, del miedo wstydu
o la vergüenza
Cuando la vio apnrcccr después de tanto tiempo, se emocionó tanto
que se le hizo un nudo en la gargunta y no pudo emitir ni una sola
palubra.
Kiedy jt| zobaczył po tylu lutach, ze w zruszeniu ścisnęło go w gardle i nic
mógł wykrztusić ani jednego słowa.

01 DO m słuch
hacer ofdos sordos być głuchym na czyjeś prośby;
<dc ntcrcadcr> udawać głuchego; nie chcieć
hacerse el sordo y no querer o niczym słyszeć
oír lo que se dice
El viejo hacía oídos sordos a los ruegos de sus nietos y no cedía
a sus caprichos.
Stary był głuchy na prośby sw oich w nuków i nic ulegał ich kaprysom.

ser todo oídos zamieniać się cały w słuch;

escuchar con mucha atención słuchać bardzo uważnie
Ya puedes ir soltando todas esas noticias, soy todo oídos.
No, podziel się ju ż tym i now inam i, zam ieniam się cały w słuch.

OJO m oko
a ojo (dc buen cubero) na oko; w przybliżeniu
aproximadamente
Yo creo que el terreno tiene, a ojo de buen cubero, unos mil metros
cuadrados. Si te interesa, puedes medirlo bien.
Sądzę, że ta d ziałk a m a na o k o ja k ie ś tysiąc m etrów kwadratowych. Jeśli
cię interesuje, m o żesz j ą d o k ład n ie zm ierzyć.

abrir los ojos a alguien otworzyć komuś oczy; ukazać

darle a conocer la verdad komuś prawdziwy stan rzeczy
aunque sea doloroso
Creo que esta chica está con Alberto sólo por su dinero. Tendríamos
que abrirle los ojos, porque está tan enamorado que no se da cuenta.
Wydaje mi się, że ta dziewczyna jest z Albertem tylko dla pieniędzy. Musi­
my otworzyć mu oczy, ponieważ jest tak zakochany, że nie zdaje sobie z
lego sprawy.

nndar(sc) con <estar eon, mieć na wszystko oko; pilnować

tcner> (mucho) ojo <cicn ojos> wszystkiego
estar atento y vigilante
Andate con ojo, que no me fio mucho del nuevo inquilino.
Miej na w szystko ok o , bo n ic ufam za bardzo now em u lokatorowi.

comcr(sc) <devorar> eon pożerać oczami kogoś / coś;

los ojos a alguien / algo wpatrywać się uporczywie
mirarfijamente a alguien w kogoś / coś
con odio, lujuria, deseo, etc.
A don Pedro le gustaba la viuda. Se la comía con los ojos, y duran­
te la velada no se fijó en ninguna otra mujer.
Panu Piotrowi podobała się wdowa. W prost pożera! j ą w zrokiem i przez
cały wieczór nie zwróci! uwagi na żadną inną kobietę.

costar <valer> un ojo de kosztować majątek; być bardzo

la cara drogim
ser muy caro
La pulsera es preciosa. Te debe haber costado un ojo de la cara.
¿Te ha tocado la lotería?
Ta bransoletka jest piękna. M usiała cię kosztow ać m ajątek. C zyżbyś w y­
gra! na loterii?

en un abrir y cerrar de ojos w mgnieniu oka; natychmiast;

con gran rapidez błyskawicznie
¿Es muy urgente este asunto? No te preocupes, en un abrir y ce­
rrar de ojos él te lo solucionará.
Czy to pilna sprawa? N ie martw się, on ci j ą załatw i błyskaw icznie.

no pegar ojo nie zmrużyć oka; nie móc zasnąć

no poder dormir
No he podido pegar ojo en toda la noche y ahora me caigo de
sueño.
Nie mogłem oka zmrużyć przez całą noc i teraz bardzo chce m i się spać.

no quitarle el ojo <los ojos> nie spuszczać oka z kogoś /

(de encima) a alguien / a algo czegoś; bacznie obserwować
observar intensamente <con
insistencia>
Aquella chica rubia le impresionó tanto que no le quitó el ojo de
encima en toda la noche.
Tamta blondynka wywarta na nim takie wrażenie, że p rzez całą noc nie
spuszczał z niej oka.

OLLA / garnek; sagan

ser una olla de grillos to prawdziwy <istny> dom
ser un lugar donde hay wariatów
gran desorden o caos
En esta c a s a n o h a y q u ie n p a re , es una olla d e grillos.
Tu nie można w ytrzym ać, to istny dom wariatów.

OREJA / ucho
agachar <bajar> las orejas położyć uszy po sobie; zaakcep-
aceptar las razones del contrario; tować racje przeciwnika; stać
aguantar una reconvención się potulnym
Tuvo que agachar las orejas y callarse, cuando comprendió que la
razón no estaba de su parte.
Kiedy zrozum iał, że n ie m a racji, spotulniał i zamilkł.

enseñar <asomar, descubrir> zagrać w otwarte karty; wyłożyć

la oreja karty na stół; postawić sprawę
mostrar alfin su intención jasno
o propósito
Al principio estuvo muy amable, pero luego enseñó la oreja y pu­
dimos ver sus verdaderas intenciones.
Początkowo b y ł b a rd z o u p rzejm y , ale p o tem w yłożył karty na stół i mogli­
śmy poznać je g o p ra w d z iw e zam iary.

mojar la oreja a alguien

1. provocar a alguien 1. prowokować kogoś; szukać
2. superar a una persona z kimś zwady <zaczepki>
en algo; vencerla 2. bić kogoś na głowę w czymś;
być górą; wygrać
1. Ese chico presume de su fuerza y siempre anda mojando la ore­
ja a sus compañeros de clase.
Ten chłopak c h ełp i s ię s w o ją s iłą i zaw sze szuka zaczepki z kolegami
z klasy
2. Siempre gano a Juan al ajedrez, pero hoy me ha mojado bien la
oreja.
Zaw sze w y g ry w a m z Ja n k ie m w szachy, ale dzisiaj on był g ó rą

ver las orejas al lobo mieć nóż na gardle; znaleźć się

verse en una situación dificil w niebezpiecznej <tmdnej>
o peligrosa sytuacji
 Piensas así porque nunca has visto las orejas al lobo; siempre has
tenido una vida sin complicaciones y no te has visto en una situa­
ción delicada.
Myślisz tak. bo nigdy nie m iałeś noża na gardle, zaw sze dopisyw ało ci
szczęście w życiu i nie byłeś w takiej sytuacji.

ORO m złoto
cuidar <guardar> algo como strzec czegoś jak oczka <oka>
oro en paño w głowie; pilnować czegoś
cuidarlo con gran celo <con
mucha de!icade:a>
Francisco no deja sus discos antiguos a nadie. Los guarda como
oro en paño.
Franciszek nikomu nie pożycza sw oich starych płyt. S trzeże ich ja k oka
w głowie.

dar <ofrecer, pedir, prometer> obiecywać gruszki na wierzbie

el oro y el moro <złote góry>; obiecywać rzeczy
ofrecer <pmmeter, pedir> cosas niemożliwe
<cant¡dades> ilusorias
Al principio todos te prometen el oro y el moro, pero después no te
hacen ni caso y tienes que aguantarte con lo que te den.
Na początku wszyscy obiecująci gruszki na w ierzbie, a p o te m ig n o ru ją cię
i musisz się zadowolić tym, co ci dają.

OSO m niedźwiedź
hacer el oso wygłupiać się; zgrywać się
hacer el tonto
¡Vamos, hombre, parece que has bebido! Compórtate seriamente y
no hagas más el oso.
Człowieku, chyba za dużo wypiłeś. Zachow uj się p o w ażn iej i p rzestań się
wygłupiać.

OVEJA / owca
ser la oveja negra być czarną owcą <wyrzutkiem,
ser persona que difiere desfa- odszczepieńcem>; być osobą
vorablemente de las de su zachowującą się inaczej niż
entorno wszyscy
Por sus ideas progresistas era un hombre diferente y siempre fue
considerado la oveja negra de la familia.
Z uw agi na sw oje p ostępow e poglądy różni! się od innych, a w rodzinie
zaw sze go trak to w an o ja k c za rn ą owcę.

¡OXTE! int precz!

sin decir oxte ni moxte nie mówiąc ani słowa;
sin decir absolutamente nada bez (jednego) słowa
Cuando los participantes de la reunión empezaron a criticar su
proyecto, Juan se levantó y, sin decir oxte ni moxte, salió de la
sala.
Kiedy u c zestn icy z eb ran ia zaczęli krytykow ać je g o projekt, Jan w stał i bez
stów a w y szed ł z sali.

PACIENCIA / cierpliwość
armarse de paciencia uzbroić się w cierpliwość
disponerse a esperar y aguantar
pacientemente algo fatigoso
Ahora no nos queda más remedio que armarnos de paciencia
y esperar a ver cómo termina todo este embrollo.
Teraz tylk o p o zo stało n am uzbroić się w cierpliw ość i zobaczyć, ja k się
skończy cale to zam ieszanie.

PÁJARO m ptak
matar dos pájaros de una sola upiec dwie pieczenie przy
piedra <de un tiro> jednym ogniu; załatwić dwie
lograr hacer dos cosas rzeczy naraz <za jednym
de una vez zamachem>
Tengo que salir para arreglar un asunto en el banco y de paso visito
a mi hermano; así mato dos pájaros de un tiro.
Muszę wyjść, by załatwić pew ną spraw ę w banku, a p o d rodze odwiedzę
brata. W ten sposób załatw ię dw ie spraw y za je d n y m zam achem .

PALABRA / słowo
dejarle a alguien con la palabra przerwać komuś w pół słowa
en la boca <w pół zdania>
cortar la conversación mientras
alguien está hablando
Carmen, siento mucho dejarte con la palabra en la boca, pero
tengo que ir a una reunión muy importante.
Przykro mi, Carmen, że ci przeryw am w p ó ł zdania, ale m u szę iść n a bar­
dzo ważne zebranie.

faltar a su palabra nie dotrzymać słowa <obietnicy>

no cumplir lo prometido
Sabes que tu padre nunca falta a su palabra. No creo que nos vaya
a decepcionar ahora.
Wiesz, że twój ojciec zaw sze dotrzym uje słow a. N ie sąd zę, b y nas teraz
zawiódł.

medir las palabras starannie dobierać słów;

ser cauto y comedido en la uważać na słowa
conversación
Mejor será que midas tus palabras si no quieres que yo me enfade.
Lepiej uważaj, co mówisz, jeśli nie chcesz mnie obrazić.

(no) tener palabra (nie) dotrzymać słowa

(no) cumplir las promesas <obietnicy>
Ya he trabajado en algunas ocasiones con él; es una persona que no
tiene palabra. Nunca cumple lo que dice.
Pracowałem z nim parę razy. To człow iek, który n ie d o trzy m u je słow a.
Nigdy nie w ywiązuje się z danych obietnic.

pedir la palabra prosić o głos; chcieć wypowie-

solicitar permiso para poder dzieć się na jakiś temat
hablar
Que hable ahora el señor García, que hace rato que ha pedido la
palabra.
Niech teraz m ów i p an G arcía, k tóry ju ż jak iś czas tem u prosił o glos.

quitarle la(s) palabra(s) z ust komuś coś wyjąć;

de la boca a alguien powiedzieć to samo, co ktoś
anticiparse a lo que uno iba miał do powiedzenia
a exponer
Me has quitado las palabras de la boca, eso es precisamente lo
que quería decir yo.
Z ust mi to w y jąłeś, to w łaśn ie m iałem pow iedzieć.

ser palabras mayores używać wielkich słów;

decir palabras dignas de to wielkie słowa
consideración
Hombre, lo que estás diciendo ahora sobre el aumento de sueldo,
son palabras mayores... Eso sí que hay que tenerlo muy en cuenta
en las próximas conversaciones.
C złowieku, to c o te ra z m ó w isz o p o d w y żce plac, to w ielkie słowa... Z pew ­
nością trzeba b ę d zie w z ią ć p o d u w a g ę tę spraw ę w późniejszych rozm o­
wach.

PALIZA / kije, cięgi, lanie

darle la paliza a alguien zawracać komuś głowę;
ponerse pesado con alguien zanudzać <męczyć> kogoś
Mi hijo llevaba mucho tiempo dándome la paliza de que quería
este juguete, y por fin me vi obligado a comprárselo.
Mój syn ju ż od d łu ż sz e g o c za su m ęczy ! m nie, że chce tę zabaw kę i w koń­
cu m usiałem m u j ą ku p ić.

ser un paliza być nudziarzem

ser un pesado
Mira, por ahí viene Luis. Es un paliza. Tendremos que armamos de
paciencia para escucharle.
Popatrz, tam id z ie L u d w ik . To n u d ziarz. B ędziem y m usieli uzbroić się
w cierpliw ość, ż e b y g o w y słu ch ać.
 PALMA f 1. palma 2. dloñ

conocer a alguien / algo como znać kogoś / coś jak własną

la palma de la mano kieszeń; znać kogoś bardzo
conocerlo mm- hien dobrze
Pueden estar tranquilos, no nos perderemos; conozco estos parajes
como la palma de la mano.
M ogą być państwo spokojni, nie zabłądzim y, znam te o kolice ja k w łasną
kieszeń.

ganar <llevarse> la palma nie mieć sobie równych; wieść

en algo w czymś prym; wyróżniać się;
destacar en algo: ser el primero zajmować w czymś pierwsze
en algo miejsce
El muchacho es muy inteligente; y si se trata de matemática él se
lleva la palma.
Chłopak je st bardzo inteligentny, w m atem atyce nikt m u n ie dorów nuje.

llevar <tener, traer> en palmas matkować <dogadzać> komuś;

<palmitas> a alguien zaspokajać czyjeś kaprysy
satisfacer todos sus caprichos
Doña Remedios es una señora muy cariñosa y los lleva en palmitas
a todos sus nietos.
Pani Remedios je st osobą niezwy kle czu łą i lubi dogadzać w szy stk im sw o-
im wnukom.

PALMO m piędź (np. ziemi)

dejar a alguien con un palmo zrobić z kogoś balona; zakpić

<dos palmos> de narices sobie z kogoś; narażać kogoś
dejar a alguien desconcertado na śmieszność
<bur!ado. chasqueado>
La muchacha se marchó del pueblo pocos dias antes de la boda
dejando al novio con un palmo de narices.
Dziewczyna w yjechała z m iasteczka p arę dni p rzed ślubem , narażając n a
śmieszność sw ego narzeczonego.
no levantar un palmo del suelo ledwie odrosnąć od ziemi; być
ser de pequeña estatura małego wzrostu
Mira el mocoso, no levanta un palmo del suelo y ya fuma como un
adulto.
Popatrz, ten sm arkacz ledw ie odrósł od ziemi, a ju ż pali jak stary.

quedarse con un palmo zostać nabitym w butelkę;

<dos palmos> de narices być wyśmianym; czuć się
quedar alguien desconcertado oszukanym; być bardzo
<burlado, chasqueado> zaskoczonym
El joven se quedó con un palmo de narices cuando supo que su
novia se había marchado del pueblo pocos días antes de la boda.
Miody człowiek poczuł się oszukany, kiedy dowiedział się, że jego narze­
czona wyjechała z miasta parę dni przed ślubem.

PALO pal; kij; drążek

dar palos de ciego wymierzać karę na oślep; bić,
lanzar ataques sin saber nie patrząc w kogo ani w co
su destinatario się uderza
También la justicia a veces da palos de ciego por falta de testigos
fidedignos y tienen que pagar justos por pecadores.
Czasami również Temida wymierza karę na oślep z powodu braku wiary­
godnych świadków i niewinni ludzie muszą płacić za cudze grzechy.

doblar <moler> a palos nie żałować komuś kija; zbić

a alguien kogoś kijem
apalear
Entre los tres molieron a palos al ladrón.
We trzech nie żałowali złodziejowi kija.

no dar (un) palo al agua zbijać bąki; nic nie robić;

hacer el vago; no trabajar próżnować
No digas que estás cansado, porque durante todo el día no has dado
un palo al agua.
Nie mów, że jesteś zmęczony, bo przez cały dzień tylko bąki zbijasz.
PAN m chleb
cogerle a alguien el pan bajo podporządkować sobie kogoś
el sobaco
hacer de él lo que se quiere;
dominarle
Su mujer le ha cogido el pan bajo el sobaco al pobre Luis, y éste
hace siempre lo que ella quiere.
Żona Ludw ika podporządkow ała go sobie do tego stopnia, że b ie d a k zrobi
wszystko, co tylko ona zechce.

ser pan comido to małe piwo <drobnostka,

ser fácil de hacer coś łatwego do zrobienia>
Para el abogado, resolver mi asunto fue pan comido.
Rozwikłanie mojej spraw y było dla ad w o k ata drobnostką.

ser un pedazo de pan; ser más to dusza człowiek <poczciwa

bueno que el pan dusza>; mieć serce na dłoni
ser muy bondadoso
Víctor no ha pegado a tu hermano; no puede haber sido él, porque
el chico es un pedazo de pan y no seria capaz de hacer daño a
nadie.
W iktor nie pobił tw ojego brata. To n ie m ó g ł b y ć on, te n c h ło p a k to dusza
człow iek i nie byłby w stanie nikogo skrzyw dzić.

PANTALONES mpl spodnie

bajarse los pantalones spuścić z tonu; spokomieć
verse obligado a aceptar
condiciones injustas
No podía perder mi trabajo y tuve que bajarme los pantalones
ante las nuevas condiciones del jefe.
N ie m ogłem stracić pracy i m usiałem spuścić z to n u , k ied y s z e f p o staw ił
now e w arunki.

llevar los pantalones trzymać ster w ręku; mieć

mandar en casa: se dice de la ostatnie słowo; rządzić w domu;
mujer que impone su voluntad o w sz y s tk im d e cy d o w a ć
en el hogar
En casa es ella la q u e lleva los pantalones, su m a rid o no p in ta nada.
W domu to ona o w sz y stk im decyduje, jej m ąż nie m a nic do gadania.

PAÑO m sukno
ser del mismo paño być ulepionym z tej samej gliny;
tener mucha semejanza być bardzo podobnym do siebie
Lo mismo me da Juan que Pedro: los dos son del mismo paño. No
me fio de ninguno de los dos.
Co za różnica, czy to b ę d zie Jan czy P io tr - obaj są ulepieni z tej samej
gliny. Ż adnego z n ic h n ie d a rz ę zaufaniem .

estar en paños menores być w negliżu <bieliźnie>; być

estar en prendas intimas w slipach
Cuando llamaron a la puerta, Manuela estaba aún en paños meno­
res, porque acababa de levantarse.
Kiedy z ad zw o n ili d o d rz w i, E m an u e la b y ta jeszcze w bieliźnie, bo dopiero
co wstała.

PA PEL m 1. p a p i e r 2 . r o la
hacer un buen / mal papel wyjść z honorem <godnie,
salir airoso (o no) de z podniesionym czołem>/ wyjść
una situación bez honoru <bez godności>
En el último Campeonato del Mundo nuestra selección de balon­
cesto hizo un buen papel, pues quedamos entre las cinco primeras.
Nasza reprezentacja koszykówki wyszła z ostatnich mistrzostw świata
z honorem, bo zmieściła się w pierwszej piątce.

perder los papeles stracić panowanie <kontrolę>

perder el control de una nad czymś
situación, generalmente,
a causa del nerviosismo
El profesor, tras reprender a varios alumnos, se puso tan nervioso
que perdió los papeles y salió de la clase pegando un portazo.
Nauczyciel, udzielając nagany uczniom, tak się zdenerwował, że stracił
panowanie nad sobą i wyszedł z klasy, trzaskając drzwiami.
ser papel mojado nie mieć żadnej wartości; być
ser de poca importancia, nieważnym <bezużytecznym>
sin valor; ser inútil
Si el contrato de que me hablas está firmado sólo por ti, es papel
mojado; es necesaria también la firma del director.
Jeżeli ten kontrakt, o którym m ów isz, je st podpisany ty lk o p rz e z ciebie, to
jest nieważny - potrzebny je st rów nież podpis dyrektora.

sobre el papci teoretycznie; oficjalnie;

en teoria na papierze
Ese equipo es el favorito sobre el papel, pero ya veremos lo que
ocurre.
Teoretycznie ta drużyna je st faw orytem , ale zob aczy m y , co się jeszcze
wydarzy.

PAPILLA / 1. kaszka 2.podstęp (przen.)

estar hecho papilla padać z nóg; być wykończonym;
encontrarse cansado o abatido czuć się zmęczonym
Después del terrible esfuerzo, estoy hecho papilla; lo primero que
voy a hacer es acostarme.
Po tym strasznym w ysiłku jestem w ykończony, p ie rw sza rz e c z , j a k ą z ro ­
bię, to się położę.

hacer papilla a alguien;

hacer(se) papilla algo
1. destrozar a alguien 1. stłuc kogoś na kwaśne jabłko;
2. destrozar(se) algo złoić komuś skórę
2. rozbić się w drobny mak
1. El labrador le amenazó con hacerle papilla si caía en sus manos
por haberle robado las manzanas.
C hłop zagroził, że jeżeli w padnie w je g o ręce, to z ło i m u s k ó rę z a k ra ­
dzież jabłek.
2. Desgraciadamente, el jarro que me regaló la tía se cayó de la me­
sa y se hizo papilla.
Niestety, wazon, który mi podarow ała ciotka, sp ad ł ze sto łu i ro z b ił się
w drobny mak.
 PAPISTA 1. adj rzymsko-katolicki 2. m katolik
ser más papista que el papa być bardziej papieskim niż
ser dogmático; querer tener sam papież; być bardziej
razón por encima de todo gorliwym niż trzeba
Ese hombre es un exagerado con las normas en el trabajo; exige que
se cumplan todas al pie de la letra. Es más papista que el papa.
Ten człowiek m a b z ik a n a p u n k cie reg u lam in u pracy - wym aga, by w szyst­
kie normy b y ły d o k ła d n ie przestrzeg an e. Jest bardziej papieski niż sam
papież.

PAR 1. adj parzysty 2. m para

de par en par na roścież; całkowicie (otwarty)
completamente (abierto)
La mujer abrió la ventana de par en par para airear bien la habitación.
Kobieta otworzyła okno na roścież, żeby dobrze wywietrzyć pokój.

PARIPE m zarozumiałość
hacer el paripé zadzierać nosa; udawać ważnia-
presumir; dárselas de lo que ka; chełpić się; chcieć uchodzić
no es za kogoś, kim się nie jest
Deja de hacer el paripé con eso de que eres escritor; todavía no te
han publicado nada. M ejor sería que buscaras un trabajo del que
pudieras vivir.
Przestań udawać ważniaka, podając się za pisarza - jeszcze nie doczekałeś
się żadnej publikacji. Lepiej znajdź sobie taką pracę, z której mógłbyś się
utrzymać.

PARIR 1. rodzić 2. w ychodzić na jaw (przen.)

poner a parir a alguien wziąć kogoś na języki; mówić
criticarle con mala intención; o kimś źle; krytykować kogoś
hablar m al de alguien
Cuando abandonó la fiesta, todos le pusieron a parir por su extra­
vagante comportamiento.
Kiedy opuścił przyjęcie, wszyscy wzięli go na języki z powodu niestosow­
nego zachowania.
 PARRA / pnąca winorośl
subirse a la parra
1. desquiciarse; irritarse 1. wpaść w złość
2. tomarse atribuciones que 2. wejść komuś na głowę;
no le corresponden podporządkować sobie kogoś
3. enorgullecerse 3. wpaść w samouwielbienie
1. En cuanto se le lleva la contraria, en seguida se sube a la parra
y empieza a gritar.
Jak tylko ktoś mu się sprzeciw ia, n a ty ch m iast w p a d a w z ło ść i zaczyna
krzyczeć.
2. No le des demasiada confianza o terminará subiéndose a la pa­
rra y hasta querrá darte órdenes.
Nie pozwalaj mu za w iele, b o w k o ń cu w ejd zie c i n a g ło w ę i sam będzie
chciał wydawać ci polecenia.
3. Desde que le han publicado un artículo, Pepe se ha subido a la
parra, como si le hubieran dado el Nobel de literatura.
K iedy opublikow ali Józkow i arty k u ł, w p a d ł w ta k ie s am o u w ie lb ie n ie ,
jakby dostał nagrodę N obla.

PARTE 1 ./ część; strona; udział 2. m meldunek

dar parte zgłosić coś oficjalnie
comunicar oficialmente (np. na policji)
Tienes que dar parte a la policía del robo del coche.
M usisz zgłosić n a policji kradzież sam ochodu.

llevarse <obtener> la parte wziąć <brać, otrzymać > lwią

del león część czegoś
obtener la mejor o mayor
parte en un reparto por falta
de equidad
Ya estoy harto de que tú siempre te lleves la parte del león de lo
que ganamos entre los dos, y a mí me dejes una miseria.
M am ju ż dość tego, że zaw sze zgarniasz lw ią c zę ść w sp ó ln e g o zy sk u ,
a m nie zostaw iasz b yle co.

no ir <no Uevar> a ninguna prowadzić donikąd; mijać się

parte z celem; nie mieć znaczenia;
carecer de importancia nic nie osiągnąć
 Con ese procedimiento no vas a ninguna parte. ¿Qué vas a conse­
guir con denunciarlo?
Nic nie osiągniesz w te n sp o só b . C o zyskasz, jeśli go zadenuncjujesz?

PASAR przechodzić; podawać; spędzać itd.

pasar de largo algo
1. no detenerse 1. przejść obojętnie
2. no reparar en lo que se 2. nie przykładać wagi do
lee o trata lektury; czytać po łebkach
1. Pasó de largo s in s a l u d a r a n in g u n o d e lo s q u e allí estab an .
Przeszedł o b o ję tn ie , n ie p o z d ra w iając nikogo z obecnych.
2. Lee bien ese capítulo y no lo pases de largo, pues a mí me pare­
ce uno de los más interesantes.
Przeczytaj te n ro z d z ia ł u w a ż n ie , n ie p o łebkach - w ydaje m i się, że na­
leży do c ie k aw szy c h .

pasar por alto a alguien / algo pominąć kogoś / coś; nie wziąć
omitir o dejar de decir algo kogoś / czegoś pod uwagę
Voy a corregir esa redacción y no pienso pasar por alto ni el más
mínimo error.
Sprawdzę to w y p ra c o w a n ie i n ie m a m zam iaru pom inąć nawet najm niej­
szego błędu.

pasar por (bueno, trabajador uchodzić za (pracowitego,

etc.) dobrego itp.); być uważanym
ser tenido por... za...
Alberto pasa por trabajador, pero en realidad no lo es.
A lbert je s t u w a ż a n y z a p ra c o w ite g o , ale tak napraw dę to nie je st taki.

pasar (olímpicamente) de algo mieć wszystko gdzieś; coś kogoś

no dar importancia a algo nie obchodzi <nie interesuje>
Que hagan lo que quieran, yo paso de todo.
A niech ro b ią, c o c h c ą , m a m to g d zieś.

pasarse (un pelo) przesadzić; przebrać miarę;

excederse przekroczyć granice
Yo creo que te has pasado al echarle la bronca... No era para tanto.
Wydaje mi się, że przesadziłeś, robiąc jej awanturę. Nie było powodu.
 PASEO m spacer
mandar a paseo a alguien przepędzić kogoś na cztery
despedir a alguien con enfado wiatry; wyrzucić kogoś za drzwi
o de mala manera
No sé por qué discutían, pero terminó mandándole a paseo a su
novio.
Nie wiem, o co się kłócili, ale w końcu w yrzuciła narzeczonego za drzwi.

PASMADO adj 1. oziębiony 2. zdumiony; oszołomiony (przen.)

estar <quedarse> pasmado gapić się jak wół na malowane
estar <quedarse> absorto wrota; stać jak cielę
<alelado>
No te quedes allí pasmado y a y ú d a m e a lle v a r e s ta m e s a a l ja rd ín .
Nie gap się jak wól na malowane wrota i pom óż mi przenieść ten stół do
ogrodu.

PASO m l.krok 2. przejście

salir del paso wyjść na prostą; rozwiązać złą
solventar una mala situación sytuację
Para salir del paso necesitaría unos cuantos millones. Sin dinero no
creo que podamos seguir adelante con el proyecto.
Żeby wyjść na prostą, potrzebujemy paru milionów. N ie sądzę, b yśm y m o­
gli bez pieniędzy kontynuować prace nad tym projektem .

salirle al paso a alguien / algo

1. detener a alguien en su 1. zastąpić komuś drogę;
marcha; salirle al encuentro zatrzymać kogoś
2. adelantarse a alguien en lo 2. ubiec kogoś w czymś;
que quiere decir o hacer uprzedzić czyjeś wypowiedzi
lub czyny
1. El ladrón le salió al paso y le amenazó con un cuchillo.
Złodziej zastąpił mu drogę i zagroził nożem.
2. Tenía la intención de comprarle el coche a Julio, p e ro m e salió al pa­
so y fue él quien m e propuso v en d érm elo p o r u n p re c io ase q u ib le .
Miałem powiedzieć Juliuszowi, że chcę kupić je g o sam ochód, ale on
uprzedził moje zamiary i sam zaproponow ał mi sprzedaż, i to po p rzy ­
stępnej cenie.
seguir los pasos de alguien iś ć < p ó jś ć > w ślad y k ogoś;
tomar a alguien como modelo b ra ć z k o g o ś p rzy k ład
Siguió los pasos de su padre y h o y e s ta n b u e n m éd ico co m o él.
Poszedł w ślady ojca i dzisiaj je st rów nie dobrym lekarzem.

PASTA / 1. m a s a 2. c ia s to 3. fo rsa

ser de buena pasta b y ć p o rz ą d n y m c zło w iek iem ;

tener buen trato o carácter m ie ć z a sa d y ; u m ie ć sią
apacible zachow ać

Miguel te n ía c o s tu m b re s u n p o c o b ru ta s , p e ro era de buena pasta.

Michał był nieco gruboskórny, ale w gruncie rzeczy to porządny chłopak.

soltar la pasta fundować; wyciągać forsą;

pagar płacić; stawiać komuś
Has invitado tú, así que suelta la pasta.
Ty zaprosiłeś, a w ięc płać.

PASTILLA / 1. pastylka 2. kawałek 3. tabliczka (np. czekolady)

ir a toda pastilla (jechać) na pełnym gazie;
ir a gran velocidad z dużą szybkością
El motociclista iba a toda pastilla por el centro de la ciudad saltándo­
se todas las señales de tráfico.
Motocyklista je c h a ł n a p e łn y m gazie p rzez centrum miasta, nie przestrze­
gając żadnych zn ak ó w d ro g o w y ch .

PATA / łapa; noga

dejar <poner> algo patas przewrócić coś do góry nogami;
arriba zrobić bałagan
dejar <poner> algo en desorden
Quena encontrar su cartera y dejó toda la casa patas arriba.
Przewróci! cały d o m do g ó ry n o g am i, szukając portfela.

estar algo patas arriba coś jest przewrócone do góry

estar algo hecho un lio, nogami; coś jest w wielkim
desordenado nieładzie
 Cuando volvimos, la casa estaba patas arriba y todos los papeles
esparcidos por el suelo.
Kiedy wróciliśm y, dom bvt przew rócony do gó ry nogam i, a w szystkie pa­
piery poniew ierały sic P© podłodze.

estirar la pata (imig.) wyciągnąć nogi <kopyta>:

fallecer; morirse umrzeć
Cuando el viejo estiró la pata, su hijo heredó todos sus bienes.
Kiedy stary umarł, jego syn odziedziczył cały majątek.

meter la pata palnąć <zrobić> głupstwo;

decir o hacer una cosa popełnić błąd <gafę>; żle
incomeniente zrobić
Oye. has metido la pata al hablarle a mi madre de nuestro viaje.
No quería que lo supiera.
Wiesz, ile zrobiłeś, mówiąc mojej matce o naszej podróży'. Nie chciałam,
by sic ° tym dowiedziała.

tener mala pata mieć pecha; nie mieć szczęścia

tener ma/a suerte
Tuvimos mala pata y no conseguimos más que empatar el partido.
Mieliśmy pecha i zdołaliśmy tylko wywalczyć remis.

PATADA / 1. kopniak 2. krok

a patadas na kopy < pęczki>: cała masa;
en grúa cantidad tak wiele <wiełu>; aż tyle <tylu>
No se por que has elegido a ése habiendo abogados a patadas.
N>e wienv dlaczego wybrałeś właśnie tego adwokata, mając do wyboru tak
widu.

tratar a patadas a alguien traktować kogoś z góry

tnaair.: a/pden sin consideración <lekceważąco>
Tratan al pobre muchacho a patadas, pero ¿1 no se atreve a pro­
testar.
Traktują biednego chłopaka z corv. a on nie m i odwagi zaprotestować
PATO m kaczor
pagar el pato być kozłem ofiarnym; ponosić
padecer un castigo; sufrir konsekwencje cudzych czynów
una pena no merecida
Es mi hermano quien ha roto el coche, pero, como siempre, me va a
tocar pagar el pato a mí y tendré que aguantar la bronca de nuestro
padre.
To m ój b ra t ro z b ił sam o ch ó d , ale to j a ja k zw ykle b ędą kozłem ofiarnym
i oberw ę o d ojca.

PAVA f indyczka
pelar la pava gruchać jak para gołąbków;
conversar los enamorados flirtować
Elena y Ramón pasaban horas y horas pelando la pava en el banco
que había en el jardín.
H elena i R ajm u n d sp ęd z a li całe god zin y na ław ce w ogrodzie, gruchają:
ja k p a ra gołąbków .

PAVO m indyk
subírsele el pavo a alguien spiec raka; zaczerwienić się
sonrojarse; ruborizarse
Al muchacho se le subió el pavo cuando Sofia le besó en la mejilla.
Chłopak spiekł raka, kiedy Zofia pocałowała go w policzek.

PE / nazw a litery’ ..p"

de pe a pa od deski do deski; od a do zet
desde el inicio hasta el fin a l od początku do końca; co do joty
He leído la novela de pe a pa en un solo dia.
P rzeczy tałem tę p o w ie ść o d d esk i do d eski w je d e n dzień.

PE C H O m pierś
partirse el pecho dać z siebie wszystko
defender con entereza ypasićm
Los jugadores tetidián que partirse el pecho si quieren ganar el
partido.
Z aw w hucy b ę d ą m u sje h d a ć z s>eb>e w'szystko- tesó chcą w ygrać m ecz.
tomarse a pecho algo brać sobie coś do serca
1. preocuparse mucho 1. bardzo się czymś przejąć
2. ofenderse o molestarse 2. obrazić się; czuć się czymś
urażonym
1. Hombre, no te tomes tan a pecho el trabajo y hazlo con calma,
que no nos van a pagar más por eso.
Człowieku, nie przejmuj się tak bardzo tą pracą, rób to spokojnie, bo
i tak nie zapłacą nam więcej.
2. Le dije que no me gustaba la decoración de su casa y él se lo to­
mó tan a pecho que ni siquiera me habla.
Powiedziałem mu, że nie podoba mi się wystrój jego domu, a on poczuł
się tym tak urażony, że przestał się do mnie odzyw ać.

PEDRADA / rzut kamieniem; uderzenie kamieniem

venir como pedrada en ojo przychodzić <nadchodzić,

de boticario trafiać się> w sam ą porę
ser muy oportuno <w odpowiednim mom encie>
Esas pesetas que he ganado en la lotería me sien en como pedrada
en ojo de boticario, así ya no tendré que pedir un préstam o.
Pieniądze, które wygrałem na loterii, trafiły mi się w samą porę, nie będę
już musiał prosić o pożyczkę.

PELÍCULA / film
ser de película być ja k z bajki; być pięknym
ser hermoso; ser algo que no ja k w bajce
parece real
Su tío tiene una casa de película: todo de mármol y con muebles de
estilo.
Jego wuj madomjakzbajki: wszystko jest z marmuru, a meble -stylowe.

PELILLO m wiosek
(echar) pelillos a la mar puścić coś w niepamięć
olvidar el motivo del enfado
Vamos, Carlos, perdónale lo que dijo, y pelillos a la mar.
D obrze ju ż , K arolu, w y b acz m u to, co p o w ied ział i p u ść to w n ie p a m ięć .
 PE L L E JO m skóra (zwierzęca)
arriesgar <jugarse> el pellejo n a d s ta w ia ć g ło w ę < k a rk > ;
exponer mucho, incluso la vida n a ra ż a ć s ię ; ry z y k o w a ć ż ę c ie

Este viaje es muy peligroso. Si quieres venir con nosotros, tienes

que tener en cuenta que nos jugam os el pellejo.
Ta p o d ró ż je s t b a rd z o n ieb ezp ieczn a. Jeżeli chcesz je c h ać z nam i, m usisz
sobie zdaw ać sp raw ę, że b a rd z o się narażam y.

no caber en su pellejo
1. estar muy' gordo 1. być grubym jak beczka; być
2. estar muy satisfecho otyłym; bardzo utyć
<orgulloso> 2. nie posiadać się ze szczęścia
1. Después del tratam iento que le aplicaron en la clínica, el pobre
de Juan no cabe en su pellejo. Ha engordado, por lo menos,
veinte kilos.
P o k u ra c ji, j a k ą m u z aa p lik o w a n o w k linice, b ie d n y Jan okropnie utył.
Prze b y ło m u c o n a jm n ie j d w a d zie ścia kilo.
2. Desde que le dieron la noticia del nacimiento de su primer hijo,
está que no cabe en su pellejo.
N ie p o s ia d a s ię z e s z c z ę ś c ia , o d c h w ili g d y s ię dow iedział, ż e urodził
m u s ię p ie rw s z y ' syn.

PE L O m włos; włosy
ponerle <ponérsele> a alguien stanąć dęba (o włosach):
los pelos de punta wzbudzać <odczuwać> wielki
causar <sentir> mucho miedo strach
Cuando vi aquella escena de horror, se me pusieron los pelos de
punta.
K ie d y u jrz a łe m tę o k ro p n ą sce n ę , a ż m i włosy’ stan ęły dęba.

por un pelo o (mały) włos; mało brakowało

p o r m uy poco
Ten cuidado, porque no me has roto la cabeza por un pelo.
U w ażaj, b o m a ło b ra k o w a ło , a ro z b iłb y ś m i głow ę.
por los pelos w ostatniej chwili
en el último momento
Cogió el autobús por los pelos; estaba a punto de marcharse, cuan­
do llegó a la parada.
Złapał autobus w ostatniej chwili - kiedy przyszedł na przystanek, autobus
właśnie miał odjeżdżać.

ser de pelo en pecho to chłop na schwał <kawał

ser viril <robusto, valiente> chłopa, prawdziwy mężczyzna>
El capitán era un hombre de pelo en pecho y un gran tirador, a
quien todos respetaban.
Kapitan to kawał chłopa i w yborow y strzelec, w ięc w szyscy czuli przed
nim respekt.

no tener un pelo de tonto mieć głowę na karku; nie być

ser inteligente y despierto głupim; być bystrym
El profesor adivinó en seguida nuestra intención, porque es un hom­
bre que no tiene un pelo de tonto.
Nauczyciel natychmiast odgadł nasze zam iary, bo nie je s t taki głupi.

no tener pelos en la lengua mówić otwarcie, co leży komuś

decir sin temor lo que uno na sercu <co się myśli>;
piensa być otwartym
Carmen asegura que su padre nunca tuvo pelos en la lengua para
decir lo que su corazón sentía.
Carmen twierdzi, że jej ojciec zaw sze był otw arty i nie skryw ał tego, co m u
leżało na sercu.

(no) tocarle un <el> pelo (nie) drażnić kogoś; (nie) starać

de la ropa a alguien się dopiec komuś; (nie) nękać
(no) decirle o hacerle nada que kogoś; (nie) zaczynać z kimś
le pueda ofender o perjudicar
Y que nadie le toque ni el pelo de la ropa, porque cuando se pone
nervioso es capaz de cualquier cosa.
Niech go nikt nie drażni, bo jak się zdenerwuje, je st zdolny do w szystkiego.

tomar el pelo a alguien zrobić z kogoś balona; zakpić

burlarse de una persona sobie z kogoś
Te han tomado el pelo, hombre, aquí no se celebra ninguna fiesta
hoy. Seguro que es una broma de Juan.
Człowieku, zakpili z ciebie - tu nie m a dzisiaj żadnej imprezy. To na pew­
no żart Janka.

PELOTA1 / piłka
hacer la pelota <la rosca> kadzić <schlebiać> komuś
a alguien
darle coba; adular a alguien
El nuevo empleado se pasa el día haciéndole la pelota al jefe por­
que quiere conseguir unos días más de vacaciones.
Nowy urzędnik p rzez cały dzień schlebia szefowi, ponieważ chce sobie
przedłużyć u rop o k ilk a dni.

PELOTA2 adv en pelota nago

estar <quedarse, salir> być w adamowym stroju; stać
en pelota <wyjść>, jak kogoś Pan Bóg
estar <quedarse> completa- stworzył; być nagim <nago>
mente desnudo
Primero tengo que vestirme... No querrás que salga a la calle en
pelota.
Najpierw muszę się ubrać... Chyba nie chcesz, żebym wyszedł na ulicę, jak
mnie Pan Bóg stworzył.

PENA / 1. kara 2. ból, cierpienie, męka

a duras penas z (wielkim) trudem
con gran esfuerzo
Hablaba tan bajo que a duras penas pude entenderle.
Mówił tak cicho, że z trudem mogłem go zrozumieć.

(no) valer <(no) merecer> (nie) być czegoś wartym

la pena
(no) merecer el esfuerzo que
cuesta
El viaje ha merecido la pena; este sitio es maravilloso.
Warto było odbyć tę podróż, to miejsce jest cudowne.
PUIMU 214

pasar sin pena ni gloria nie wywołać burzy; nie zostać

pasar sin destacar <sin que zauważonym; minąć bez echa
nadie se entere>
Se esperaba mucho de la última película de ese director, pero pasó
sin pena ni gloria por el festival.
W iele się spodziew ano po ostatnim film ie tego reży sera, ale n a festiw alu
film nie został zauw ażony.

PEPINO m ogórek
importarle a alguien un pepino guzik kogoś coś obchodzi;
algo nie interesować < nie obchodzić>
no importarle nada kogoś
Me importa un pepino que me creas o no. Te he dicho la verdad
y basta.
G uzik m nie obchodzi, czy mi w ierzy sz czy nie. P o w ie d z ia łem c i p ra w d ę
i to w szystko.

PERA / gruszka
pedirle peras al olmo prosić o gwiazdkę z nieba;
pretender algo imposible pragnąć zbyt wiele
Esperar que él te arregle el problema es como pedirle peras al olmo.
O czekiw ać od niego, że rozw iąże tw ój p ro b lem , to p ra g n ą ć z b y t w iele.

ponerle las peras al cuarto nagadać komuś do słuchu;

a alguien przywołać kogoś do porządku;
reñirle con severidad udzielić komuś nagany
De seguir comportándose así, tendré que ponerles las peras al
cuarto a esos mocosos.
Jeżeli dalej b ę d ą się ta k zachow yw ali, b ę d ę m u sia ł ty c h s m ark ac z y p rz y ­
w ołać do porządku.

PERDIDO adj zgubiony; stracony

ponerse perdido de algo umazać się czymś; bardzo się
ensuciarse mucho ubrudzić
Mira, te has puesto perdido de chocolate por no comer con más
cuidado.
Popatrz, cały u m a z ałe ś się czekoladą, bo nie uw ażałeś, ja k jesz.

PERILLA / l.gruszeczk a 2. hiszpańska bródka

venir de perilla(s) a alguien coś jest w sam raz; coś jest
venir a propósito <oportuna- komuś na rękę; nadejść w porę;
mente> przydać się
El libro que me has regalado me viene de perilla para el trabajo que
estoy preparando.
K siążka, k tó rą m i p o d a ro w a łeś, b ard zo m i się p rzyda do pracy, k tó rą akurat
przygoto w u ję.

P E R IQ U E T E m mgnienie oka
en un periquete w mgnieniu oka; błyskawicznie;
en seguida; rápidamente natychmiast
El televisor te lo arregla él en un periquete. No tendrás que esperar
mucho.
O n ci b ły s k a w ic z n ie n a p ra w i te lew izo r, nie będziesz m usiał czekać.

PERLA / perła

ir de perlas a alguien coś komuś idzie jak z płatka;

irle muy bien <perfectamente> coś się komuś udaje
Todo le ha ido de perlas en la vida. Siempre ha tenido suerte.
Wszystko w życiu szło mu jak z płatka. Zawsze miał szczęście.

parecerle <sentarle, venirle> komuś jest bardzo w czymś

de perlas a alguien algo do twarzy
caerle m uy bien a alguien
El vestido azul le sentaba de perlas y causaba la admiración de
todos los chicos.
W nie b ie sk ie j su k ie n c e b y ło je j b a rd z o do tw arzy i w zbudzała zachw yt we
w szy stk ich c h ło p a k ac h .
PERO ale, lecz
ponerle peros a alguien / algo stwarzać przeszkody; utrudniać
ponerle dificultades <inconve- coś; robić komuś trudności
nientes> a alguien / algo
Espero que esta vez no ponga peros al proyecto, porque creo que
es el más acertado.
Mam nadzieję, że tym razem nie będzie utrudniał przyjęcia tego projektu,
bo sądzę, że jest najlepszy.

PERRO m pies
atar los perros con longaniza siedzieć <leżeć> na pieniądzach;
vivir en la abundancia y el mieć pieniędzy jak lodu; żyć
despilfarro (esta frase se usa w dostatku
generalmente con carácter
irónico)
Y él piensa que allí, en el extranjero, atan los perros con longaniza.
No creo que gane más que aquí ni que le traten mejor en el trabajo.
On myśli, że za granicą to ludzie leżą na pieniądzach. Nie sądzę, by zarobi!
tam więcej niż tutaj i że będą go lepiej traktowali.

no tener perro que le ladre być samotnym jak kołek w płocie

estar solo y abandonado <jak palec>; być opuszczonym
El pobre anciano no tenía perro que le ladrara; se le podia ver con
frecuencia deambulando por las callejas del pueblo, sin más com­
pañía que su propia sombra.
Biedny starzec byl sam jak palec. Często można go było spotkać samotnie
włóczącego się po uliczkach miasteczka w towarzystwie własnego cienia.

ser <parecer> como el perro być jak pies ogrodnika

de hortelano
ser o parecer persona que no se
aprovecha de algo ni deja que
otros se aprovechen de ello
Es como el perro del hortelano: no utiliza la bicicleta, porque el
tráfico le da miedo, pero tampoco me permite que yo la coja.
Jest jak pies ogrodnika - nie używa roweru, bo bardzo się boi mchu ulicz­
nego, ale mnie również nie pozwala go wziąć.
ser perro viejo być starym wygą<lisem>;
estar escarmentado y prevenido mieć doświadczenie życiowe;
por la experiencia znać życie
Hazme caso, que yo soy perro viejo y sé muy bien lo que quiere ese
tipo.
Posłuchaj mnie, bo znam życie i doskonale wiem, czego ten typ chce.

PERSIANA / żaluzja
enrollarse más que <como> mówić <gadać> jak najęty
una persiana <jak nakręcony, jak katarynka>
hablar mucho <incansablemente>
Temo encontrarme con él, porque empieza con sus asuntos y no
para; se enrolla como una persiana.
Wolałbym się z nim nie spotykać, bo jak on zacznie mówić o swoich spra­
wach, to nie może skończyć - gada jak nakręcony.

PESO m ciężar; waga

caerse de <por> su (propio) to rzecz oczywista; nie ulega
peso <nie ma> (najmniejszej)
ser algo obvio o evidente wątpliwości
Se cae por su propio peso que fue él quien robó ese coche. Todas
las pruebas lo demuestran.
Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że to on ukradł samochód. Wszystkie
dowody na to wskazują.

quitarle <sacarle> un peso zdjąć komuś kamień z serca

de encima a alguien
aliviarle de un problem a
o dificultad
Me quitaron un peso de encima cuando me dijeron que lo de mi
madre no era nada grave.
Spadł mi kamień z serca, kiedy mi powiedziano, że stan zdrowia mojej
matki nie jest taki poważny.
PESTE m dżuma; zaraza
decir <echar, hablar> pestes wieszać na kimś psy; przeklinać
de alguien / algo kogoś / coś; kląć na czym
hablar mal de alguien / algo świat stoi
Se marchó del estadio, echando pestes, porque su equipo había
perdido el partido ante un rival poco importante.
Opuścił stadion, kląc na czym świat stoi, ponieważ jego drużyna przegrała
mecz ze znacznie niżej notowanym przeciwnikiem.

PETATE m l.m ata 2. tobołek

liar el petate
1. mudarse de vivienda 1. spakować manatki;
0 de trabajo przeprowadzić się
2. morir 2. umrzeć; wykorkować
1. Si el dueño de la casa me sube de nuevo el alquiler, lío el petate
y me busco otro piso.
Jeżeli właściciel domu znów podwyższy czynsz, spakuję manatki
1poszukam sobie innego lokum.
2. El abuelo estaba muy delicado de salud y sabíamos que en cual­
quier momento podía liar el petate.
Dziadek byt bardzo słabego zdrowia i wiedzieliśmy, że w każdej chwili
może umrzeć.

PEZ l.m ryba 2 . / smoła

encontrarse <estar> como czuć się jak ryba w wodzie;
(el) pez en el agua być w swoim żywiole
desenvolverse muy bien en
una situación; estar a gusto
La guerra no le asustaba a aquel soldado. Cuando luchaba se en­
contraba en ella como el pez en el agua.
Wojna nie przerażała tego żołnierza. Na wojnie był w swoim żywiole.

estar pez en algo nie mieć zielonego pojęcia;

no saber nada de algún nic nie wiedzieć o czymś
asunto o materia
Yo sé bastante de historia, pero en física estoy pez.
Mam sporo wiadomości z historii, ale o fizyce nie mam zielonego pojęcia.
PICO m 1. dziób 2. szczyt
cerrar <no abrir> el pico
1. no hablar; estar callado 1. nie otworzyć ust
2. disimular o callarse lo que 2. siedzieć cicho; nie odzywać
se sabe się (udając, że nic się nie wie)
1. No sé qué le pasa a Faustino; lleva toda la tarde sin abrir el pico,
como si estuviera enfadado con nosotros.
Nie wiem, co jest Faustynowi - całe popołudnie nie otworzy! ust, jakby
się na nas obraził.
2. Si te preguntan, tú cierra el pico y haz como si no supieras nada.
Jeśli ci będą zadawać pytania, siedź cicho i zachowuj się tak, jakbyś o
niczym nie wiedział.

irse de picos pardos pójść poszaleć <zabawić się>

irse de juerga
Los dos amigos se fueron de picos pardos y regresaron al amane­
cer bastante bebidos.
Obaj przyjaciele poszli się zabawić i wrócili nad ranem mocno podpici.

PIE m stopa
al pie de la letra dosłownie
literalmente
Hombre, no tomes al pie de la letra todo lo que se te dice. No
exageres.
Człowieku, nie bierz dosłownie wszystkiego, co się mówi. Nie przesadzaj.

andar <ir> con pies de plomo mieć się na baczności

andar con cautela y sigilo, sin
arriesgarse o sin descubrirse
Andate con pies de plomo, que el asunto es más delicado de lo que
parece y todo cuidado es poco.
Miej się na baczności, sprawa jest trudniejsza, niż się wydaje, a ostrożności
nigdy za wiele.

buscarle (los) tres <cinco> szukać dziury w całym

pies al gato
hacer una cosa más complicada
de lo que es
Creo que la traducción está bien; el estilo y el léxico son correctos,
así que no hay que buscarle tres pies al gato.
Wydaje mi się, że to tłumaczenie jest dobre - styl i słownictwo są popraw­
ne, a zatem nie należy szukać dziury w całym.

cojear del mismo pie que wdać się w kogoś; jaki ojciec,
alguien taki syn; mieć takie same wady
tener el mismo vicio o defecto
El hijo cojea del mismo pie que el padre: es igualmente envidioso
y malo.
Jaki ojciec, taki syn - jest tak samo zawistny i zły.

creer a pies juntillas ślepo komuś <w coś> wierzyć;

creer firmemente, sin que le nie mieć cienia wątpliwości
quede la menor duda
Se creyó a pies juntillas lo que le contamos sobre la venta de la
casa. Es un ingenuo.
Uwierzył ślepo w to, co mu powiedzieliśmy o sprzedaży domu. Jest naiwny.

dar pie a <para> algo być powodem czegoś; wywołać

dar lugar o motivo np. czyjąś krytykę
Las declaraciones del presidente sobre el aumento de precios die­
ron pie a las críticas de los partidos de la oposición.
Oświadczenie prezydenta na temat podwyżki cen wywołało krytykę ze stro­
ny partii opozycyjnych.

de (los) pies a (la) cabeza od stóp do głów; w każdym

en su integridad; por entero calu
Don Carlos era un republicano de los pies a la cabeza y siempre
fue fiel a sus ideas.
Pan Karol był republikaninem w każdym calu - zawsze wiemy swoim prze­
konaniom.

entrar con buen / mal pie
en algo
entrar con acierto <con buena
suerte> / no entrar con acierto
<con buena suerte>
mieć łut szczęścia / nie mieć
szczęścia; komuś dopisuje / nie
dopisuje szczęście
Dicha actriz, después de vista su primera película, ha entrado con
buen pie en el mundo del cine.
Tej aktorce dopisało szczęście po projekcji jej pierwszego filmu.

hacer algo eon los pies robić coś po łebkach <pobieżnie,

hacer algo sin pensar o de niedokładnie, byle jak>
muy mala manera
A tu nuevo empleado no se le puede confiar nada importante por­
que todo lo hace con los pies.
Twojemu nowemu pracownikowi nie można zlecić nic ważnego, ponieważ
wszystko robi byle jak.

levantarse con buen pie <con mieć dobry <szczęśliwy> dzień

el pie derecho>
tener un día de buena suerte
Hoy estoy de suerte; parece que me he levantado con buen pie.
Dzisiaj czuję się szczęśliwy - wygląda na to, że mam dobry dzień.

levantarse con mal pie wstać lewą nogą; mieć pechowy

<con el pie izquierdo» dzień
tener un día de mala suerte
Hoy me he levantado con el pie izquierdo: no me sale nada bien.
Dzisiaj mam pechowy dzień, nic mi nie wychodzi.

nacer de pie w czepku się urodzić; mieć

tener muy buena suerte wyjątkowe szczęście w życiu
Tiene usted m ucha suerte, Carmen, con tener un marido tan bue­
no... Siempre dije que usted había nacido de pie.
Ma pani dużo szczęścia, Carmen, że trafił się pani taki dobry mąż... Za­
wsze mówiłem, że w czepku się pani urodziła.

no dar pie con bola trafiać jak kuląwpłot; ciągle się

no acertar; equivocarse mylić
repetidamente
Llevas unos días que no das pie con bola, ¿qué te pasa? Me parece
que deberías concentrarte más en lo que haces.
Już od kilku dni ciągle się mylisz. Co się z tobą dzieje? Wydaje mi się, że
powinieneś bardziej skupić się na tym, co robisz.
no tener pies ni cabeza coś nic ma sensu; coś jest
ser un disparate <sin sentido> niedorzeczne
Esa historia que nte cuentas no tiene pies ni cabeza. Es imposible
que alguien pueda creer algo tan absurdo.
Historia, którą mi opowiadasz, nie ma sensu. Niemożliwe, żeby ktoś uwie­
rzył w coś tak niedorzecznego.

no tenerse en <dc> pie padać z nóg; ledwo się trzymać

estar rendido, muv enfermo na nogach; być bardzo chorym
o fatigado lub zmęczonym
Después de la excursión, estoy que no me tengo en pie. Necesito
descansar.
Po tej wycieczce ledwo się trzymam na nogach. Muszę odpocząć.

pararle los pies a alguien powstrzymać kogoś; pohamo-

atajar o detener a alguien en wać kogoś w jego pretensjach
stu pretensiones; frenar sus lub złych intencjach
malas intenciones
Si sigue empeñado en llevar adelante esa idea tan estúpida, tendre­
mos que pararle los pies.
Jeśli nadal będzie się upierał przy tym absurdalnym pomyśle, będziemy
musieli go powstrzymać.

poner (los) pies en polvorosa rzucić się do ucieczki; uciec

huir precipitadamente w pośpiechu
Cuando vio el coche de la policía, el ladrón puso los pies en polvo­
rosa.
Kiedy złodziej zobaczył policyjny samochód, rzucił się do ucieczki.

sacar los pies de las alforjas przełamać pierwsze lody;

<del plato, del tiesto> przezwyciężyć nieśmiałość
abandonar la timidez <nieufność>
y prudencia y obrar con
atrevimiento y desparpajo
Luis, que parecía tan tímido al principio, ha sacado los pies de las
alforjas y ahora es el único que se atreve a enfrentarse al director.
Ludwik, który z początku wyglądał na zastraszonego, przezwyciężył nie­
śmiałość i teraz tylko on ma odwagę sprzeciwić się dyrektorowi.
seguir en pic być (nadal) aktualnym
seguir siendo vigente <nic przcdawnionym>
Acepto tu ofrecimiento, si es que aún sigue en pie. Lo he pensado
mejor y creo que no está mal lo que me propones,
Zgadzam się na twoją propozycją, jeżeli jest jeszcze aktualna. Przemyśla­
łem ją i wydaje mi się, że twoje warunki są do przyjęcia.

PIEDRA / kamień
arrojar <tirar> piedras a działać na własną szkodę
<contra, sobrc> su (propio)
tejado
actuar de form a contraria
a sus intereses
Participar en el negocio que me proponen, sería tirar piedras con­
tra mi tejado; hablando claro, sería hacerme la competencia a mí
mismo.
Gdybym wziął udział w transakcji, którą mi proponują, działałbym na wła­
sną szkodę - mówiąc otwarcie, stworzyłbym sobie konkurencję.

colocar <poner> la primera położyć kamień węgielny pod

piedra coś; zapoczątkować coś
iniciar algo, especialmente la (zwłaszcza jakąś budowę, jeżeli
construcción de un edificio si je st to akt uroczysty)
es un acto de ceremonia
El presidente, delante de los habitantes del nuevo barrio, puso la
primera piedra del que será el mayor y más moderno hospital del
país.
W obecności mieszkańców nowej dzielnicy, prezydent położył kamień wę­
gielny pod budowę największego i najnowocześniejszego szpitala w kraju.

dejar de piedra a alguien wprawić kogoś w osłupienie;

dejar a alguien asombrado zaskoczyć kogoś
<perplejo, atónito>
No sé qué decirte... Me has dejado de piedra con la noticia.
Nie wiem, co powiedzieć... Zaskoczyłeś mnie tą wiadomością.
quedarse de piedra oniemieć z wrażenia
quedarse uno asombrado
<perplejo, atónito>
Cuando abrió la puerta y vio a su antiguo novio después de tantos
años de no verlo, se quedó de piedra.
Kiedy otworzyła drzwi i po tylu latach nieobecności zobaczyła swego by­
łego narzeczonego, oniemiała z wrażenia.

tirar la piedra y esconder szkodzić komuś za jego plecami

la mano
obrar mal sin dar la cara
No me gusta la gente como él; va por ahí insultándome, y cuando
está conmigo aparenta ser mi mejor amigo. Es de los que tiran la
piedra y esconden la mano.
Nie lubię takich jak on - obraża mnie w obecności innych osób, a kiedy jest
ze mną, udaje mojego najlepszego przyjaciela. To człowiek, który szkodzi
innym za ich plecami.

PIERNA / noga
dormir a pierna suelta spać spokojnie <beztrosko,
dormir sin preocupaciones głęboko>
<profundamente>
Llevo toda la mañana limpiando la casa, y mientras tú durmiendo
a pierna suelta.
Całe przedpołudnie sprzątam w domu, a ty tymczasem beztrosko sobie śpisz.

salir por piernas wziąć nogi za pas; rzucić się do

echar a correr; largarse; huir ucieczki; uciec w popłochu
En cuanto vi a aquellos tipos tan peligrosos, salí por piernas y no
me detuve hasta llegar a casa.
Jak tylko zobaczyłem tych bandytów, rzuciłem się do ucieczki i zatrzyma­
łem dopiero w domu.

PINITOS mpl pierwsze kroki

hacer sus (primeros) pinitos robić <stawiać> pierwsze kroki;
en algo być nowicjuszem w jakiejś
dar los primeros pasos en alguna dziedzinie
actividad; comenzar a hacer por
primera vez una cosa
También yo hice mis pinitos en el teatro. En mi juventud pertenecí
a un grupo dramático.
Ja także stawiałem pierwsze kroki na scenie. Kiedy byłem młody, należa­
łem do grupy teatralnej.

PINO m sosna
estar <vivir> en el q u in to pino być na fdrugimj końcu świata;
estar situado (habitar) en być położonym lub mieszkać
un lugar muy lejano bardzo daleko
Esa calle de la que me hablas está en el quinto pino. Tardaríamos
más de dos horas en ir allí.
Ulica, o której mówisz, jest bardzo daleko. Dotarcie tam zajęłoby nam po­
nad dwie godziny.

PINTAR 1. m alować 2. mieć znaczenie (przen.)

no p in tar n ad a (en un sitio) nie odgrywać żadnej roli;
no tener ningún valor o impor- nie liczyć się; nie mieć żadnego
tancia en un lugar znaczenia
Su marido no p in ta nad a; es ella la que dirige toda la agencia y
sólo cuenta su opinión.
Jej mąż zupełnie się nie liczy. To ona kieruje całą firmą i tylko jej zdanie
jest ważne.

PIQUE m uraza; gniew; zawziętość

irse a pique algo paść (w gruzy); zawalić się;

hundirse una em barcación; zatonąć (o okręcie);
venir a menos; arruinarse zbankrutować
La empresa se fue a pique p or la falta de entendimiento entre sus
gerentes.
Przedsiębiorstwo zbankrutowało z powodu braku porozumienia między
członkami zarządu.
PITAR gwizdać
ir <s«lir, vcnir> pitando (już) uciekać <biec>; bardzo
salir corriendo; maivlmrse się śpieszyć
cuanto antes
Lo siento, pero tengo que salir pitando; he quedado con Pedro a
las nueve y faltan tan sólo quince minutos.
Żałuje, ale musze już uciekać. Umówiłem się z Piotrem o dziewiątej, a zo­
stało mi tylko piętnaście minut.

PITO m gwizdek
importarle un pito a alguien coś kogoś guzik obchodzi;
importarle muy poco coś jest nieważne
nie obchodzić kogoś
¡Me importa un pito lo que penséis de mí! Yo tengo la conciencia
bien tranquila en ese asunto.
Nieważne, co o mnie myślicie! Mam czyste sumienie, jeśli chodzi o te
sprawę,

por pitos o por flautas tak czy siak; tak czy inaczej; nie
<entre pitos y flautas> wiadomo kiedy <w jaki sposób>
(/<• una forma u otra; entre
una cosa y otra
No quería gastar mucho estas Navidades, pero, entre pitos y flau­
tas. se me ha ido todo el sueldo del mes.
Nie miałem zamiaru wydawać dużo na Boże Narodzenie, ale nie wiadomo
kiedy i na co rozeszła sie cała moja miesięczna pensja.

PLANCHA / żelazko
llevarse <tirarse> una plancha dostać nauczkę; narazić się na
<un planchazo> śmieszność; w ygłupić się;
comprender uno su error, rozczarować się; doznać
la meiedura de pata o el zawodu; komuś je st głupio
desacierto que le compromete,
o deja en ridiculo
Naya plancha que se Uevó tu hermano cuando resultó que no habia
pasado el examen.
Ale twojemu bratu musiało być głupio, kiedy okazało się. że nie zdał egza­
minu.
PLATA / 1. srebro 2. pieniądze (przen.)
hablar en plata mówić bez ogródek <prosto
hablar con toda claridad z mostu>; mówić jasno <wprost>
<sin mdeos>
Hablando en plata, su hermano es, como yo me suponía, un desal­
mado y un canalla.
Mówiąc bez ogródek, pański brat jest, tak jak myślałem, człowiekiem bez­
dusznym i łotrem.

PLU M ER O m szczotka z piór

enseñar <vérsele> a alguien przejrzeć kogoś na wylot;

el plumero odgadnąć czyjeś intencje;
adivinársele las intenciones widać czyjeś intencje
Mariano, no m e vengas con cuentos, que se te ve el plumero. Hoy
no pienso dejarte el coche.
Marian, nie oszukuj mnie - przejrzałem cię na wylot. Nie mam zamiaru
dać ci dzisiaj samochodu.

POLVO m kurz; pył; puder

estar <quedar, term inar> padać ze zmęczenia; ledwo

hecho polvo trzymać się na nogach;
hallarse uno m uy cansado, być wykończonym
abatido o enferm o
A mis años yo no puedo darm e estas caminatas, termino hecho
polvo.
W moim wieku nie mogę tak daleko chodzić, potem jestem wykończony.

hacerse polvo algo rozbić się w drobny mak;

romperse algo: hacerse añicos rozpaść <roztrzaskać> się
na kawałki
El cenicero se cayó del escritorio y se hizo polvo. El pedazo más
grande era de tam año de una nuez.
Popielniczka spadła z biurka i roztrzaskała się na kawałki. Największy
był wielkości orzecha.
sacudirle el polvo a alguien natrzeć kom uś uszu; dobrać się
darle una paliza; pegarle komuś do skóry
No hables demasiado alto, que como oiga ese m atón lo que dices de
él, te va a sacudir el polvo.
Nie mów zbyt głośno, bo jak ten zabijaka usłyszy, co o nim mówisz, dobie­
rze ci się do skóry.

PÓLVORA / proch strzelniczy

gastar la (su) pólvora en salvas wyrzucać pieniądze w błoto;

gastar en algo que no vale tracić (niepotrzebnie) czas;
la pena; poner medios inútiles to strata czasu
y fuera de tiempo para un fin
No conseguirás nada, hablando con el viejo. H ablarle de piedad,
perdón o comprensión a un hombre tan duro de corazón, no sería
más que gastar la pólvora en salvas.
Rozmowa z tym starym nic ci nie da. Mówienie o litości, wybaczaniu czy
zrozumieniu człowiekowi o tak twardym sercu, byłoby tylko stratą czasu.

no haber inventado la pólvora być ograniczonym <mało lotnym,

tener poca inteligencia nieinteligentnym;*; nie mieć
e iniciativa inicjatywy
No digo que Roberto sea mal chico, pero m e parece que no ha in­
ventado la pólvora. No consigo que haga algo bien en el trabajo.
Nie twierdzę, że Robert jest złym chłopakiem, ale wydaje mi się mało lot­
ny. Nie jestem w stanie zmusić go, żeby zrobił coś dobrze.

PO RRA / maczuga; pałka

mandar a la porra a alguien w yrzucić kogoś za drzw i;

mandar a paseo; despedir con w ypędzić kogoś z dom u
severidad a alguien
Si se va a poner de esa manera, ahora mismo le devuelvo los libros
que me prestó y le mando a la porra.
Jeśli będzie się tak zachowywał, zaraz zwrócę mu książki, które mi poży­
czył i wyrzucę go za drzwi.
 PORRILLO m a porrillo
a porrillo cała masa; tłumy; mnóstwo;
en gran abundancia dużo <duża liczba> (ludzi,
rzeczy)
En el concierto del fam oso tenor había gente a porrillo. Nos fue
dificilísimo conseguir una entrada.
Na koncercie słynnego tenora były tłumy. Mieliśmy sporo nudności ze
zdobyciem biletów.

PORTANTE m krocz (chód niektórych zwierząt czworonożnych)

coger <tom ar> el portante pójść gdzie oczy poniosą; wyjść

marcharse <irse, largarse> <odejść> pośpiesznie z domu
con prisa
El chico, no pudiendo aguantar más los continuos reproches de su
padre, tomó el portante y no se le vio en una semana.
Chłopak, nie mogąc znieść dłużej nieustannych wymówek ojca, wybiegł z
domu i nie było go przez cały tydzień.

PO STÍN m w ażność; nadętość

ser de postín coś jest na najwyższym

ser de lujo < fastuoso> poziomie; coś jest luksusowe
<wystawne>
La de A gustín fue una boda de postín. Asistieron a ella muchos
personajes fam osos.
Ślub Augustyna był bardzo wystawny. Przyszło dużo znanych osobistości.

PO STRE 1. m deser 2. a d j ostatni (rzad.)

a la postre ostatecznie; koniec końców;

alfinal; p o r últim o na koniec
A la postre, los alum nos se salieron con la suya y consiguieron que
el profesor no les pusiera aquel examen.
Ostatecznie uczniowie postawili na swoim i przekonali profesora, żeby nie
robił tego egzaminu.
POTOSÍ m skarb; olbrzymie bogactwo

valer un potosí być na wagę złota; być skarbem;

ser de gran valor mieć dużą w artość
Aquel ingeniero valía un potosí: era un verdadero sabio y todas las
empresas se lo disputaban.
Ten inżynier by! na wage złota - to prawdziwy naukowiec í wszystkie przed­
siębiorstwa zabiegały o niego.

PREGUNTA / pytanie
andar <esłar> a la cuarta kom uś brakuje pieniędzy;
pregunta jest krucho z pieniędzm i;
estar escaso de dinero o no mieć m ało pieniędzy
tener nada
Durante sus tiempos de estudiante siem pre estaba a la cuarta pre­
gunta. y para poder mantenerse trabajaba de cam arero los fines de
semana.
W czasaoh studenckich zawsze brakowało mu pieniędzy i żeby się utrzy­
mać, pracował w weekendy jako kelner.

PRENDA / 1. zastaw, fant 2. część ubrania

no sołtar prenda nie puścić p ary z g ęby < z ust-';

no revelar un secreto nie chcieć niczego ujaw nić
El inspector iba poco a poco venciendo la reserva del viejo, que no
soltaba prenda acerca del asunto del robo.
bapekíor stopniowo przezwyciężał opór starego, który nie chciał nic uja* -
» ć w sprawie kradzieży.

PRETINA / pas, rzemień

meter <po*er> en pretina trzymać kogoś w ryzach
a alguien ^rygorze, karności-; trzymać
domtnarle <meterle> en cintura kogoś krótko
Derramada libertad le hemos dado al chico Tendrenvrs que m eter­
le en pretina, para que no nos salga un gamberro.
Zb/t ifcdo ywoboł/ dłóśm y ckár^akowi Bedzierny mosíeli krótko*r, trzv-
»at, zeby » t wyrósł na cfeubgana '
231 n .t .t r t A

PR IM O m I . kuzyn 2. frajer ip o t.|

hacer el prim o: ver un prim o robí¿ZM ebítM 0A3;da¿tie

comportarse com o un ingenuo nabrać ''oRnse*'/y¿>
'u n incauto-'
Ya estoy harto de h a c e r el p rim o siempre estoy pagando yo fcj
próximo día pagáis las cervezas vosotros.
Mam już dosyć tego, że robicie ze mme taiona zawsze >a płace ’»wr«p-
r>ym razem wy zapłacicie za pi wo.

PUCHERO « I. garnek 2. pooawa ćnnesno^arzynowaj

hacer pucheros być Wiskrm płacze, k o m »
áoeer e/ gesto p reced e zbiera we na płacz
o/ /toro, to /to z a r
La niña se p u so a hacer pucheros y tuvimos que darle >r¡ caram d o
para que ve calmara.
Dziewczynka była bliska płaczu i rr.o .t ;śmy dać ,£; c a z r u zęby «*
uspokoiła.

PUERTA / drzw i

poner Aponerle-- puertas p ro sić o rze c zy m e m o # ■e

al campo w y m ag ać zbyt w iele
poner límite» a algo que no lo t
admite: pedir c o m í tntpoiíble»
Q uera que los niños estén todo el tiempo quietos y en k losan es
poner puertas al cam po
Chcieć, by dzieci zachowywały »ie cały czas ipcc/^sae i ncśc »yaa-
?ać zbyt wiele

salir por la puerta gran d e okryć sic cnwab.'Kamv''- w>*¿

to/ir eon torto h o n o r <co n p le n o z be*xxem <z /’/X :* x* x.a
'rrgpllrj'’ głową-*
Nuestros representantes en la Olimpiada han safad* por ta puerta
apande consiguiendo varias medallas de oro
'■awzawodnicy okryli sie sław a na Oiimpiadzie. zdr/jyw^ąc L ia zWye*
tnedsli
 PULGA / pchła
tener malas pulgas być osobą drażliwą; mieć
ser irritable; tener mal genio trudny charakter
El portero tenía muy malas pulgas y a cada momento estaba dis­
cutiendo con los inquilinos.
Portier był bardzo drażliwy i ciągle wdawał się w dyskusję z lokatorami.

PUNTA / czubek; szpic; ostrze

estar <ir> de punta en blanco wyglądać jak spod igły; być
estar acicalado <elegante>; elegancko <odświętnie>
estar vestido de gala ubranym
En la fiesta de fin de curso todos los niños iban de punta en blanco.
Na zakończenie roku szkolnego wszystkie dzieci były odświętnie ubrane.

tener algo en la punta de mieć coś na końcu języka;

la lengua być bliskim powiedzenia czegoś,
estar próximo a decir algo, ale nie móc sobie tego
pero no recordarlo przypomnieć
¿Cómo se llamaba aquel maestro?... Lo tengo en la punta de la
lengua... Sí, hombre, ya me acuerdo: Felipe.
Jak miał na imię tamten nauczyciel?... Mam na końcu języka... Ach, już
sobie przypomniałem. Filip.

PUNTILLA / koniuszek
andar <estar> de puntillas chodzić <stąpać> na palcach
andar <estar> apoyado sólo
sobre la punta de los pies
Entró en la habitación de puntillas para no despertar al niño.
Wszedł do pokoju na palcach, żeby nie zbudzić dziecka.

PUNTO m kropka
estar a punto być na coś przygotowanym
estar listo <preparado> <gotowym>; być bliskim czegoś
 Pedro, para irse de fiesta, siempre está a punto; pero cuando hay
que trabajar, siempre tiene alguna excusa.
Piotr zaw sze je st gotow y, by pójść na ubaw, ale gdy trzeba pracować, znaj­
dzie jakąś w ym ów ką.

estar en su punto być (już) dobrym; nadawać się

se dice de aquello que está (już) do spożycia
en sazón
Las chuletas ya están en su punto. No les falta nada. Ya podemos
servirlas.
Kotlety sąjuż dobre. Nic im nie brakuje. Już możemy podawać.

PUÑETA / 1. mankiet togi sędziego 2. uciążliwość (przen.)

hacerle la puñeta a alguien zawracać komuś głowę; dawać
molestarle; fastidiarle się komuś we znaki
Este verano tan frío está haciendo la puñeta a los vendedores de
helados. Las ventas se han reducido a menos de un tercio.
To zimne lato daje się we znaki sprzedawcom lodów. Sprzedaż spadła po­
niżej jednej trzeciej.

mandarle a alguien a hacer pokazać komuś drzwi; wyrzucić

puñetas kogoś za drzwi
dar a alguien un desplante
<un desprecio violento>
Si sigue molestándote ¡mándale a hacer puñetas, hombre! ¿Quién
se ha creído que es?
Jeżeli nadal będzie ci dokuczał, pokaż mu drzwi, człowieku! Co on sobie
wyobraża, że kim jest?

QUEMARROPA (Q UEM A ROPA) / spalenie; podpalenie ubrania

decir algo a quemarropa powiedzieć coś ni stąd, ni zowąd
decir algo sin preámbulos, <wprost>
bruscamente o sin rodeos
Y sin esperarlo nadie, les hizo esa pregunta a quemarropa dejándo­
los a todos sin saber qué decir.
W najmniej oczekiwanym momencie - ni stąd, ni zowąd - zadał mu to
pytanie, na które nikt nie potrafił odpowiedzieć.

disparar a quemarropa wystrzelić z bardzo bliskiej

disparar un arma desde muy odległości
cerca
Los ladrones dispararon a quemarropa al empleado del banco.
Złodzieje z bardzo bliskiej odległości wystrzelili do urzędnika banku.

QUICIO m hak; zawias

sacar de quicio a alguien wyprowadzić kogoś z równowa-
excitar a alguien; irritarle gi; drażnić kogoś
Este niño me saca de quicio con sus travesuras. No sé qué hacer
para que se porte bien.
To dziecko wyprowadza mnie z równowagi swoimi psotami. Nie wiem, co
robić, żeby się dobrze zachowywało.

sacar de quicio algo robić z igły widły; przesadzać

exagerar algo; extraerlo
de su contexto
Hombre, estás sacando las cosas de quicio. Hemos tenido una
discusión sin importancia y andas diciendo por ahí que nos hemos
peleado.
Człowieku, robisz z igły widły. Po prostu rozmawialiśmy, a ty wszystkim
opowiadasz, żeśmy się pokłócili.

QUID m przyczyna; sedno sprawy

ser el quid de la cuestión coś jest sednem sprawy; coś jest
ser la razón <esencia> de najważniejszą <priorytetową>
una cosa sprawą
Para reducir el paro, habría que promover la inversión. Ése, creo
yo, es el quid de la cuestión.
Żeby zmniejszyć bezrobocie, należałoby znacznie zwiększyć inwestycje.
To, moim zdaniem, sprawa priorytetowa.
 QUINTÍN (SAN) - SAN Q UIN TÍN miasto francuskie zajęte przez
wojska hiszpańskie w czasie bitwy stoczonej
10 sierpnia 1557 r.
armarse entontarse, organi- dojść do awantury <spięcia,
zárse, prepararse> la de scysji>
San Quintín
formarse un gran ja leo
<una trifulca>
Mejor será que nos vayam os, porque ya han empezado a discutir y
aquí se puede a r m a r la de San Q uintín.
Lepiej będ zie, j a k so b ie p ó jd z ie m y , b o ju ż zaczęli się kłócić i m oże dojść
do awantury.

RÁBANO m rzodkiew ka

importarle un rábano a alguien coś obchodzi kogoś tyle, co

importarle poco; m ostrar zeszłoroczny śnieg; coś kogoś
indiferencia hacia alguien m ało obchodzi; coś jest dla
o algo kogoś obojętne

Me importa un rábano que vayas a la escuela o no, ése es tu pro­

blema.
Niewiele mnie obchodzi, czy będziesz chodził do szkoły czy też nie - to
twój problem.

RABO m 1. ogon 2. koniec

salir con el rabo entre (las) w yjść ze spuszczoną głową;

piernas być zawstydzonym
salir corrido < avergonzadó> <zmieszanym>

Fue a la reunión seguro d e su triunfo, pero los ataques de sus oposi­

tores le hicieron salir con el rabo entre las piernas.
Poszedł na zebranie pewien swego triumfu, ale ataki przeciwników spowo­
dowały, że wyszedł ze spuszczoną głową
R A ÍZ / korzeń
echar raíces z a p u ś c ić k o rz e n ie ; o s ią ś ć
establecerse en un lugar; w ja k im ś m ie js c u n a d łu ż e j
fijar su residencia en él
Se ha pasad o to d a la v id a m u d á n d o s e d e u n s itio a o tro , p e ro no ha
echado raíces en n in g u n a p arte.
Całe życic przenosił się z miejsca na miejsce i nigdzie nie zapuścił korzeni.

RAMA / gałąź
andarse por las ramas owijać w bawełnę; udzielać
hablar con rodeos; no querer wymijających odpowiedzi
contestar a lo que se pregunta
No te andes por las ramas y ve directo al asunto. ¿Has conseguido
trabajo o no?
Nic owijaj w bawełnę, tylko mów wprost. Znalazłeś pracę czy nie?

RANA / żaba
salir(le) rana a alguien
1. decepcionar a alguien 1. zawieść czyjeś oczekiwania
2. no salir algo como se 2. nie spełniać pokładanych
esperaba w kimś nadziei; okazać się
niewypałem
1. Había puesto toda mi confianza en el muchacho, pero me salió
rana.
Pokładałem wiele nadziei w tym chłopcu, ale zawiódł moje oczekiwa­
nia.
2. Me compré este televisor porque decían que era muy bueno, pero
me ha salido rana, pues ya he tenido que repararlo dos veces.
Kupiłem ten telewizor, bo wszyscy mówili, że jest dobry, ale okazał się
niewypałem - już dwa razy musiałem go dawać do naprawy.

RASERO m strychulec
medir con <por> un <el> mierzyć wszystkich jedną miarą;
mismo rasero a alguien traktować wszystkich według
 darles a varias personas tych samych zasad <jcdnakowo,
el mismo trato, sin hacer bez różnicy>
diferencias entre ellas
Aquí medimos a todos por el mismo rasero, sin importamos nada
la ciase o familia de que procede.
Traktujemy tu w szy stk ich je d n a k o w o , nie zw ażając na grupą społeczną ani
rodzinę, z jak iej się pochodzi.

RATA / szczur
ser más pobre que una rata być biednym jak mysz kościelna;
ser muy pobre być bardzo biednym
El hombre era bueno, pero más pobre que una rata. Yo, a veces, le
ayudaba con lo que podía.
To był dobry czło w iek , a le b ie d n y ja k m y sz kościelna. C zasem pomagałem
mu, w czym m o głem .

RATÓN m mysz
ser un ratón <una rata> być molem książkowym
de biblioteca <erudytą>; lubić czytać książki
ser un estudioso <erudito>
Jacinto es un ratón de biblioteca; para él no existen las fiestas, se
pasa todo el tiempo entre libros.
Jacenty jest molem książkowym - nie istnieją dla niego święta, cały czas
spędza wśród książek.

RAYA / kreska, linia; granica

mantener <tener, traer> trzymać kogoś krótko <w ryzach,

a raya a alguien w kamości>
mantener a uno dentro de
un límite
Dicen que doña Carmen tenía a raya a su marido y le daba sólo el
dinero necesario para sus gastos.
Mówią, że pani Carmen krótko trzymała swojego męża i dawała mu pie­
niądze tylko na drobne wydatki.
pasarse de la raya przekroczyć (wszelkie) granice;
excederse <abusar, ir> más nadużywać czyjejś cierpliwości;
allá de lo prudente nie mieć w czymś umiaru
A veces te pasas de la raya con tus bromas, y entonces no resulta
nada gracioso.
Czasem przekraczasz wszelkie granice w żartach, a wtedy wszystko prze­
staje być śmieszne.

RAYO m promień; błyskawica; piorun

echar rayos (y centellas) ciskać piorunami (na wszystkie

estar muy irritado strony); być bardzo zirytowanym
<wściekłym>
El jefe está hoy que echa rayos y centellas. Será mejor que dejes el
asunto del aumento para otro día.
Dzisiaj szef ciska piorunami. Lepiej będzie, jeśli przełożysz sprawę pod­
wyżki na inny dzień.

RAZÓN / 1. rozum 2. racja

entrar en razón pójść po rozum do głowy;

convencerse de <aceptar> przekonać się; zmądrzeć
algo; desistir de una actitud
irrazonable
Nos costó mucho hacer que entrara en razón y dejara de fumar
por el bien de su salud, pero al final lo conseguimos.
Dużo trudu kosztowało nas przekonanie go, żeby zmądrzał i przestał palić
dla własnego dobra, ale w końcu nam się udało.

perder la razón postradać rozum; oszaleć

enloquecer
¿Es que has perdido la razón? ¿A quién se le ocurre salir en man­
gas de camisa con el frío que hace?
Czyś ty rozum postradał? Kto wychodzi z domu w samej koszuli w taki
mróz?
RECHUPETE adj de rechupete wyśmienity
estar <ser> de rechupete coś jest tak dobre, że palce
estar <ser> exquisito <de <paluszki> lizać; coś jest
sabor muy agradable> wyborne <wyśmienite>
La paella de ayer estaba de rechupete; hacía mucho que no comía
una tan buena.
Paella była w czo raj ta k d o b ra , ż e p a lc e lizać - daw no takiej nie jadłem.

REGADERA / konew ka
estar como una regadera upaść na głowę; zwariować
estar loco
El profesor de física está como una regadera: nos pone un montón
de fórmulas y quiere que las memoricemos para el día siguiente.
Nauczyciel fizyki chyba zwariował. Przekazuje nam mnóstwo formułek
i chce, byśmy się ich nauczyli na pamięć na następny dzień.

REGAÑADIENTES adv a regañadientes niechętnie; wbrew woli

(hacer algo) a regañadientes robić coś wbrew własnej woli

hacer algo de m ala gana <bardzo niechętnie>
<a disgusto>
El chico iba a la cam a a regañadientes, porque, según él, ya era
mayor para acostarse tan tem prano.
Chłopiec kładł się bardzo niechętnie, bo uważa, że już jest za duży, by
chodzić spać tak wcześnie.

REMOJAR m oczyć

remojar algo oblać coś; uczcić coś, pijąc

invitar a beber a los am igos alkohol
para celebrar un suceso fe liz
del que convida
Juan, me he enterado que y a has comprado el piso. ¿Cuándo lo re­
mojamos?
Dowiedziałem się, Janku, że już kupiłeś mieszkanie. Kiedy je oblewamy?
 RETORTERO m 1. kręcenie się 2. obrót 3. kołowrót
andar <ir> ai retortero chodzić bez wytchnienia
ir sin descanso de un lado
para otro
Todo el día llevo andando al retortero por lo de tu empleo y estoy
que no me tengo de pie.
Cały dzień chodzę bez wytchnienia w sprawie twojej pracy i ledw ie trzy­
mam się na nogach.

llevar <traer> al retortero trzymać kogoś w niepewności;

a alguien zwodzić kogoś
marearle; llevarlo de un sitio
a otro o darle continuos
aplazamientos en la solución
de un asunto
Aclárate de una vez. Me traes al retortero desde hace un mes con
el dichoso viaje y todavía no te has decidido.
Wyjaśnij to w reszcie Już od miesiąca zw'odzisz m nie tą cudow ną podróżą,
a jeszcze nie podjąłeś decyzji.

RIÑÓN m nerka
costarle un riñón algo a alguien kosztować majątek; być bardzo
costar muy caro drogim
El apartamento es precioso, pero le debe haber costado un riñón.
Mieszkanie jest cudowne, ale musiało go kosztować majątek.

RODAR kręcić się; obracać

echar a rodar algo <echarlo zaprzepaścić <zmamować>
todo a rodar> szansę
malograr un asunto, general­
mente, por falta de interés,
tacto o paciencia
El contrato estaba a punto de ser firmado, y el inepto de Gómez lo
echó todo a rodar por mencionar asuntos que no debía.
Kontrakt byt bliski podpisania, ale ten głupi Gómez zaprzepaścił szansę,
mówiąc o sprawach, których nie powinien poruszać.
 ROJO adj c z e rw o n y
estar al rojo (vivo) być zaognionym (o sytuacji)',
encontrarse en estado de znajdować się w stanie
gran excitación zapalnym
En ese país africano la situación política está al rojo vivo; se habla
de un posible golpe de estado.
W tym afrykańskim kraju sytuacj a polityczna j est zaogniona - mówi się o
zamachu stanu.

ponerse rojo como un tomate spiec raka; zaczerwienić się

pasar una gran vergüenza ze wstydu
y ponerse colorado
Cuando comprendió la torpeza que había cometido y observó las
risitas de algunos invitados, se puso rojo como un tomate.
Kiedy zrozum iał, jak ie głupstw o zrobi! i zobaczył uśmieszki na twarzach
niektórych gości, spiekł raka.

ROLLO m 1. wałek 2. nudziarstwo; długa przemowa (przen.)

ser un rollo
1. ser persona o asunto 1. być nudziarzem; coś jest
inaguantable zawracaniem głowy
2. ser una patraña o trola 2. coś jest bujdą na resorach
<kłamstwem>
1. Eso de las reuniones en la escuela es un rollo. No se dicen más
que tonterías.
Te zebrania w szkole to zaw racanie głowy. M ówi się na nich same głup­
stwa.
2. Si te lo ha contado Carlos, seguro que es un rollo. El siempre
está mintiendo.
Jeżeli opow iedział ci to K arol, z p ew nościąjest to bujda na resorach. On
zaw sze kłamie.

tener (mucho) rollo

1. hablar mucho 1. gadać jak najęty; mówić bez
2. tener amplios conocimientos przerwy
sobre un tema 2. dużo wiedzieć na jakiś temat
 1. Temo encontrarme con Bárbara, porque lle n e u n rollo que no
acaba nunca.
Obawiam slq spotkania z Barban), bo jak zacznie gadać, lo nie może
skończyć,
2. Tú deja que José hable por todos; el chico llen e m ucho rollo y
sabe cómo tratar a la gente.
Pozwól, żeby Józef mówił w imieniu wszystkich. Chłopak dużo wie nu
ten temat i potrafi rozmawiać z ludźmi,

ROM PER stłuc; podrzeć; złamać

ser de rompe y rasga iść na całość; nie cofać się

ser decidido; ser persona que przed niczym
no se detiene ante ningún
obstáculo
Doña Lola era una mujer de rompe y rasga, y siem pre estaba dis­
puesta a llevar adelante sus ideas.
Pani Lola nie cofała sit; przed niczym i zawsze była gotowa wprowadzać
w życie swoje pomysły.

RONDÓN adv de rondón raptem; nagle

colarse <entrar> de rondón wpaść jak pocisk; w paść

entrar sin haber sido llamado nieoczekiw anie <nagle,
inesperadam ente, sin avisar> bez uprzedzenia>
Hola, doña Pura, perdone que haya entrado de rondón, pero vi la
puerta abierta y...
Witam panią, pani Puro! Proszą mi wybaczyć, że wpadłem tak bez uprze­
dzenia, ale zobaczyłem, że drzwi są otwarte i...

ROSARIO m różaniec
acabar como el rosario de skończyć się jarm arczną
la aurora kłótnią
acabar una reunión de forma
desastrosa, en riña violenta,
en desacuerdo o a golpes
 Los asistentes a la tiesta empezaron a discutir; y lo que había empe­
zado com o una reunión amistosa, acabó como el rosario de la au­
rom .
Uczestnicy imprezy zaczęli się kłócić i to, co miało być spotkaniem towa­
rzyskim, skończyło się jarmarczną kłótnią.

ROSCA / I. kółko 2. obwarzanek

hacer la rosca a alguien kadzić <schlebiać, nadskakiwać>

adularle; darte coba komuś
Aprovechaba cualquier momento para hacerle la rosca al direc­
tor.
Wykorzystywał każdą chwilę, żeby nadskakiwać dyrektorowi.

no com erse <jam arsc, jalarse>

(ni) una rosca <un rosco>
1. no conseguir ligar 1. nie zawrzeć bliższej znajomo-
2. no enterarse d e lo que se ści; nie poderwać nikogo
habla 2. nie zrozumieć ani słowa
1. Hem os estado en ladiscoteca y, aunque había muchas chicas, no
nos hem os com ido una rosca.
Byliśmy na dyskotece i chociaż dziewczyn było dużo, żadnej nie po­
derwaliśmy.
2. Estuve en la conferencia del profesor Martínez, pero no me
jalé ni una rosca de lo que dijo.
Byłem na wykładzie profesora Martíneza, ale nie zrozumiałem ani sło­
wa z tego, co powiedział.

pasarse de rosca przekraczać wszelkie granice;

pasarse d e la raya; excederse coś jest nie do przyjęcia
uno en lo que dice, hace
o pretende
Yo creo que lo de ayer se pasa de rosca. Los alumnos se comporta­
ron com o auténticos salvajes.
Uważam, że to, co się stało wczoraj, przekracza wszelkie granice. Ucznio­
wie zachowali się jak prawdziwe dzikusy.
 RUEDA / koto

comulgar con rueda* zgodzić się z czymś dla świętego

de molino spokoju; uznać za wiarygodne
aceptar o creer como válidas sprawy sprzeczne ze zdrowym
cosas contradictorias rozsądkiem
o disparatadas
Habrá que comulgar con rueda* de molino y hacer como el jefe
quiere, pero a mí me parece un gran disparate firmar esc contrato.
Trzeba będzie zgodzić się z tym dla świętego spokoju i zrobić tak, jak chce
szef, ale według mnie podpisanie tego kontraktu jest nonsensem.

Ir <marchar> «obre ruedas być na dobrej drodze; doskonale

funcionar perfectamente funkcjonować
La cosa va sobre ruedas. Sí todo sigue así, en un par de años
podríamos ampliar el negocio y abrir una sucursal en Barcelona.
Wszystko funkcjonuje doskonale. Jeżeli dalej tak będzie, za parę lat mogli­
byśmy rozwinąć interes i otworzyć filię w Barcelonie.

RUIDO m halas; szum

mucho ruido y pocas nueces; wiele hałasu o nic; z dużej

ser más el ruido que las nuces chmury mały deszcz
tener una cosa en realidad
menos importancia de la que
se le atribuye
La novela tuvo una promoción y un despliegue publicitario impre­
sionante, pero al final mucho ruido y pocas nuces, porque ha sido
un fracaso de crítica y venta.
Powieść miała dobrą reklamę i imponujący nakład, ale było to wiele hałasu
o nic, ponieważ książka okazała się kompletnym niewypałem w opinii re­
cenzentów i pod względem sprzedaży.
¿Lo del incendio? Nada, no se quemó más que una cortina; fue más
el ruido que las nueces.
Co z pożarem? Nic takiego, spaliła się tylko zasłona. Wiele hałasu o nic.
 s
SÁBANA / prześcieradło
pegársele las sábanas a alguien zaspać
despertarse tarde; quedarse
dormido involuntariamente
Siento llegar tarde, muchachos, pero se me han pegado las sába­
nas.
Przykro m i, chłopcy, że się spóźniłem , ale zaspałem.

SABLAZO m cios, cięcie zadane szablą

dar <pegar> un sablazo
a alguien
7. resultar <cohrar> algo exce- I . zedrzeć z kogoś skórę;
sivamente caro zażądać dużych pieniędzy
2. pedir y obtener de uno dinero, 2. wyłudzić od kogoś pieniądze
sin ánimo de devolvérselo;
cobrar demasiado
1. Vaya sablazo que me han dado en el bar: quinientas pesetas por
dos cañas de cerveza.
A leż zdarli z e m n ie sk ó rę w tym barze - pięćset peset za dwie szklanice
piw a.
2. Cuando se le acababa el dinero, se dedicaba a dar sablazos a los
amigos. Ahora ya todos le conocen y no quieren prestarle nada.
Kiedy kończyły mu się pieniądze, wyłudzał je od przyjaciół. Teraz już
wszyscy go znają i nie chcą mu pożyczać.

SACO m worek
echar <dejar, caer> algo puszczać mimo uszu;
en saco roto nie słuchać
no tener una cosa en cuenta
¿Por qué echas en saco roto los consejos de tus padres? Ellos quie­
ren lo mejor para ti.
D laczego n ie słu ch a sz rad sw o ich rodziców ? Oni ci dobrze życzą.
estar a tomar por saco być <znajdować się> na końcu
encontrarse en un lugar świata <w miejscu oddalonym,
alejado bardzo daleko>
El cine donde ponen esa película está a tomar por saco. Hay que ir
en autobús durante un buen rato.
Kino, w którym wyświetlają ten film, jest bardzo daleko. Trzeba tam dosyć
długo jechać autobusem.

mandar a tomar por saco przepędzić kogoś na cztery

a alguien wiatry; wyrzucić kogoś za
despedir a alguien violenta- drzwi; pokazać komuś drzwi
mente <con enojo>
Se puso tan pesado aquel vendedor ambulante que la señora tuvo
que mandarlo a tomar por saco.
Ten akwizytor był tak natarczywy, że kobieta musiała wyrzucić go za
drzwi.

meter en el mismo saco algo wrzucić <wsypać> coś do

tratar por igual diversos jednego worka; jednakow o
asuntos traktować różne sprawy
No se pueden meter en el mismo saco el problema de los niños, el
de la escuela en general y el problema económico del profesorado.
Son cosas distintas y hay que tratarlas por separado.
Nie można wrzucać do jednego worka problemu dzieci, ogólnych spraw
szkoły oraz kwestii wynagrodzeń nauczycieli. Są to sprawy różne i trzeba
je potraktować oddzielnie.

SALIR wyjść; wyjechać

salir a alguien wdać się w kogoś; być
parecerse a alguien podobnym do kogoś
Cariños ha salido en todo a su abuelo. Hasta en la forma de andar
se parece a él.
Karolek wdał się zupełnie w swojego dziadka, nawet sposób chodzenia ma
podobny.
SANO adj zdrowy
cortar por lo sano uciąć; zdecydowanie zareagować;
poner fin decididamente a położyć kres czemuś
una situación o discusión
El director decidió cortar por lo sano expulsando del colegio a
varios de los gamberros que alborotaban en clase.
D yrektor p o s ta n o w ił p o ło ż y ć k re s ch u lig ań sk im w ybrykom , wyrzucając
ze szkoły k ilk u ło b u z ó w , k tó rz y p rzeszk ad zali na lekcjach.

SANTIAM ÉN m m gnienie oka

en un santiamén w mgnieniu oka; w jednej
en un instante; m uy de prisa chwili; błyskawicznie
El niño hizo los deberes en un santiamén y después salió al patio a
jugar con sus amigos.
Chłopiec w mgnieniu oka odrobił lekcje, a potem wybiegł na podwórze
pobawić się z kolegami.

SANTO m święty

írsele <m archársele> el santo stracić wątek; zapomnieć

al cielo a alguien języka w gębie
olvidarse de lo que se tenia
decir o hacer
Estuve hablando con Carmen, se me fue el santo al cielo y me olvidé
de preguntarle por la salud de su padre.
Rozmawiałem z Carmen, nagle straciłem wątek i zupełnie zapomniałem
spytać ją, jak się czuje jej ojciec.

llegar y besar el santo załatwić coś w mgnieniu oka;

obtener algo rápidamente, załatwić szybko <od razu>
sin preám bulos
Todo fue llegar y besar el santo: dejamos los papeles, los firma­
mos y nos dijeron que volviéramos el lunes.
Wszystko załatwiliśmy w mgnieniu oka - złożyliśmy papiery, podpisali­
śmy i powiedzieli nam, żebyśmy przyszli w poniedziałek.
q u ed a ra para vestir santos zostać starą panną; nie wyjść
quejarse soltera za mąż
Sí no encuentra novio pronto, yo creo que Isabel se q u e d a rá p a ra
vestir santos.
Jezeii Izabela nie znajdzie szybko narzeczonego, to moim zdaniem zosta­
nie stara pznną

SAPO m ropucha
echar <soltar> sapos wyzywać kogoś; kląć na czym
y culebras (por la boca) świat stoi
blasfemar; echar insultos
y maldiciones
Don Marcelo echaba sapos y culebras por la boca. Todos estaban
asustados, pues no sabían la razón de su enfado.
Pan Marceli Idą! na czym świat stoi Wszyscy byli przerażeni bo nie znali
powodu jego zdener* owania.

SARTÉN / patelnia
salir <saltar>de la sartén wpaść z deszczu pod rynnę;
y caer <dar> en las brasas zmienić (się) na gorsze
salir de un peligro o situación
incómoda y caer en otro mayor
Cambiar el trabajo que tenía en la fábrica por el que tengo ahora, ha
sido para mi salir de la sartén y caer en las brasas; estoy mucho
peor aquí que en mí antiguo puesto.
Zmieniając pracę w fabryce na tę, którą mam teraz, wpadłem z deszczu pod
rynnę. Tu mi gorzej niż w poprzednim miejscu pracy.
tener la sartén por el mango mieć <trzymać> ster w sw oim
estar en situación de poder; ręku; być panem sytuacji; mieć
ser dueño de la situación możność decydowania
Al final tendremos que hacer lo que él díga, que para algo tiene la
sartén por el mango.
W końcu będziemy musieli zrobić to, co on pow ie - on tu decyduje.
SENTIDO m 1. znaczenie; sens 2. rozum; rozsądek
tener sentido común mieć głowę na karku; być kimś
tener sensatez <lógica> sensownym <czymś logicznym>
Ignacio es una persona con un gran sentido común, por eso confio
plenamente en él.
Ignacy ma głową na kątku, dlatego mam do niego peine zaufanie.

SER być
ser de lo que no hay być osobą, z którą trudno
ser una persona muy singular, wytrzymać <której nie można
especialmente p o r sus defectos znieść>
Este hombre es de lo que no hay; por cualquier cosa ya está discu­
tiendo.
Trudno wytrzymać z tym człowiekiem, z byle powodu sią kłóci

S E R V IC IO m usługa; przy sługa

hacerle un flaco servicio oddać komuś niedźwiedzią
<favor> a alguien przysługę; niechcący narazić
hacerle algo que perjudica, kogoś na szkodę
generalmente sin mala intención
Le hicimos un flaco servicio prestándole el dinero, porque apenas
lo tuvo en sus manos, se fue al bingo y lo perdió todo.
Oddaliśmy mu niedźwiedzią przysługą, pożyczając mu pieniądze, bo jak
tylko dostał je do ręki, poszedł zagrać w bingo i wszystko stracił

SESO m mózg; rozum; rozsądek

calentarse <devanarse> łamać sobie głowę; głowić się;
los sesos zachodzić w głowę; martwić się;
pensar, cavilar y preocuparse rozmyślać, myśleć
mucho, buscando una solución
¿Cómo pude cometer ese error? Llevo toda la semana devanándo­
me de los sesos y no encuentro una explicación.
Jak mogłem popełnić taki błąd? Cały tydzień zachodzą w głową i nie mogą
tego zrozumieć
si

perder el seso <los sesos> postradać rozum; oszaleć

volverse loco
¿Cómo se te ha ocurrido dejar un trabajo tan bueno y seguro? ¿H as
perdido el seso?
Jak mogłeś rzucić taką dobrą i pewną pracą? Czyś ty rozum postradał?

sorberle <tener sorbido(s)> owinąć sobie kogoś wokół

el seso <los sesos> a alguien palca; wywierać bardzo silny
ejercer sobre alguien un influjo wpływ na kogoś
irresistible
Por mucho que le hables de los inconvenientes del matrimonio a su
edad, no te va a escuchar... Su novia le ha sorbido los sesos y sólo
piensa en casarse.
Żebyś nie wiem jak go przekonywał o niedogodnościach małżeństwa w
jego wieku, nie posłucha cię... Ta dziewczyna tak go sobie owinęła wokół
palca, że myśli tylko o jej poślubieniu.

SÍ pron siebie; się; sobie

estar fuera de sí być zirytowanym; wyjść z siebie
estar trastornado <nen>ioso>
Mejor será que no le molestes a tu padre ahora; está fuera de sí a
causa del robo de su coche.
Lepiej będzie, jeśli nie będziesz teraz zawracał ojcu głowy. Jest zirytowa­
ny, bo mu ukradli samochód.

volver en sí odzyskać przytomność;

recuperar el conocimiento oprzytomnieć
Cuando Antonio volvió en sí, se encontraba en una cama del hospi­
tal y no recordaba nada del accidente.
Kiedy Antoni odzyska! przytomność, leża! na łóżku szpitalnym i zupełnie
nie pamiętał, co się wydarzyło.

SOGA / sznur; powróz; stryczek

echar la soga tras el caldero machnąć ręką na wszystko;
dejar perder lo accesorio zrezygnować z czegoś
después de perder lo principal
Cuando comprendió que no seria capaz de realizar aquellos dibu­
jos, echó la soga tra s el caldero y rompiendo los papeles tiró tam­
bién los útiles de dibujo a la basura.
Kiedy zrozumiał, że nie będzie w stanie wykonać tych rysunków, machnął
ręką na wszystko, podarł szkice i wyrzuci! je do kosza wraz z przyrządami
do rysowania.

estar con la soga ni cuello mieć nóż na gardle; znajdować

hallarse en apuro grave się w ciężkiej sytuacji
Estoy con In soga al cuello, amigo; si no encuentro quien me preste
rápido el dinero, perderé la casa...
Mam nóż na gardle, przyjacielu. Jeśli nic znajdę kogo;», kto mi szybko
pożyczy pieniądze, stracę dom...

mentnr <mencionar, nombrar> poruszać przykre <krępujt\ce,

In soga en casa dcl ahorcado draż!iwe> tematy; zawstydzać
introducir en la conversación kogoś
palabras que traigan a la
memoria de los pivsentcs algo
de lo que se avergüencen
0 algo que les moleste
No debiste hablar del problema de la delincuencia sabiendo que su
hijo cumple una condena por robo... No hay que mentar la soga en
casa del ahorcado.
Nie powinieneś mówić o przestępczości, wiedząc, że jego syn odbywa te­
raz karę za kradzież... Nie powinno się w jego obecności poruszać tak draż­
liwych tematów.

SOMBRA / cień

estar <pasar un ticnipo> siedzieć <być, spędzić> jakiś

a la som bra czus w więzieniu
estar en la cátvel; pasar un
tiempo en prisión
Me contaron que lo hablan tenido por alteración del orden público
y que había pasado dos meses a la sombra.
Powiedziano mi, że zatrzymali go za naruszenie porządku publicznego
1że dwa miesiące siedział w więzieniu.
 p on e r a la s o m b r a a a lg u ie n wsadzić kogoś do więzienia
meter a uno en la cárcel
P u sie ro n dos meses a la s o m b r a a e sc m u c h a c h o por haber roba­
do unas gallinas.
Wsadzili tego chłopaka na dwa miesiące do więzienia za kradzież paru kur.

no haber ni sombra de algo nie m a śladu <cienia> czegoś

no haber ni rastro
En toda la biografía de ese escritor no hay ni som bra de altivez o
egoísmo.
W całym życiu tego pisarza nie ma nawet cienia pychy czy egoizmu.

no quedar ni sombra de algo nie m a (ani) śladu po czym ś

no quedar ni rastro de algo
No queda ni sombra de las cerezas que he com prado esta mañana.
Se las han comido todas los niños.
Nie ma śladu po czereśniach, które rano kupiłem. Dzieci wszystko zjadły.

no ser ni sombra de lo que era cień z kogoś pozostał; schudnąć;

haber decaído mucho o zm izem ieć; zm ienić się na
cambiado para p eo r gorsze
No es ni sombra de lo que era hace veinte años; antes siem pre tan
fuerte y alegre, y hoy enferm o y abatido p or la pena.
Pozostał z niego cień człowieka, jakim był dwadzieścia lat temu. Przedtem
zawsze taki silny i wesoły, a dzisiaj chory i przytłoczony nieszczęściem.

ser un mala som bra być typem spod ciem nej

ser de m ai trato; tener m alas gw iazdy
intenciones
Todos decían que el capataz era un m ala som bra y que n o p erd o ­
naba una.
Wszyscy mówili, że rządca jest typem spod ciemnej gwiazdy i nikomu nie
daruje.

tener mala som bra m ieć pecha

tener mala suerte
¡Qué mala sombra tengo! Ya es la segunda vez que se me avería el
coche este mes.
A le m am p ech a! Ju ż d ru g i raz w tym m iesiącu psuje mi się sam ochód.

SON m dźwięk; ton

bailar al son que le tocan tańczyć jak ktoś zagra; dostoso-
acom odar la voluntad propia wać się do okoliczności
a las circunstancias
Los trabajadores de esta empresa tienen que bailar al son que les
toquen; si el director dispone que trabajen el domingo, lo tienen
que hacer sin protestar.
Pracownicy tego przedsiębiorstwa muszą tańczyć jak im zagrają - jeśli
dyrektor każe im pracować w niedzielę, muszą wykonać jego polecenie
bez sprzeciwu.

SO PA / zupa

com er <andar, estar a> la sopa mieć zapewniony wikt i opie-

boba runek; mieć zapewnione
obtener e l sustento sin esfuerzo całkowite utrzymanie
D em asiado tiem po has comido la sopa boba, ya es hora de que
em pieces a trabajar.
Zbyt długo miałeś zapewniony wikt i opierunek - najwyższa pora, żebyś
zaczął pracować.

encontrar < ver> a alguien spotykać <widzieć> kogoś

hasta en la sopa na każdym kroku <wszędzie>
encontrar a alguien en todas
p a rtes
A ese chico ya lo veo hasta en la sopa. No hay sitio donde no me
encuentre con él.
Spotykam tego chłopaka na każdym kroku, nie ma takiego miejsca, gdzie
bym się na niego nie natknął.

estar <ponerse> hecho una sopa przemoknąć do suchej nitki;

estar < ponerse> em papado być przemokniętym
 Me ha sorprendido la tormenta cuando regresaba a casa y estoy
hecho una sopa.
Z askoczyła m nie burza, kiedy w racałem do d o m u i p rz e m o k łe m d o suchej
nitki.

SOPLAR dmuchać; podpowiadać

soplar a alguien
1. decirle a alguien con disimulo 1. podpowiadać komuś
lo que no sabe para que lo repita 2. donosić komuś
2. delatar
1. Carlitos, como te vea soplando al com pañero otra vez, te pue­
des dar por suspendido.
Karolku, jeśli jeszcze raz zobaczę, jak podpowiadasz koledze, postawię
ci palkę.
2. Alguien sopló a la policía lo de su participación en el robo y no
tardaron en detenerle.
Ktoś doniósł na policję o jego udziale w kradzieży i wkrótce go zatrzy­
mano.

SORBETE m sorbet (napój orzeźwiający)

estar hecho un sorbete zmarznąć do szpiku kości;

estar helado; tener mucho fr ío być przem arzniętym
Estoy hecho un sorbete. ¡Qué mañana tan fría!
Przemarzłem do szpiku kości. Jaki chłodny poranek!

SUECO l.m Szwed 2. adj szwedzki

hacerse el sueco udawać Greka; udaw ać, że się

hacerse el desentendido nie wie, o co chodzi
Oye, no te hagas el sueco y escucha con atención, porque el encar­
go es para ti.
Nie udawaj Greka i słuchaj uważnie, bo jest to polecenie dla ciebie.

SUELA / podeszwa

no llegarle (ni) a la suela nie dorastać kom uś do pięt;

del zapato a alguien nie dorównywać komuś
ser o mostrarse inferior a otro
No digo que Juan sea un mal mecánico, pero no le llega a su her­
mano ni a la suela del zapato.
N ie m ów ię, że Jan e k je s t zły m m echanikiem , ale nie dorównuje swojemu
bratu.

SUEÑO m sen
quitarle a alguien el sueño spędzać komuś sen z powiek;
preocuparse mucho myśleć; przejmować się
No me quitan el sueño todas las riquezas que pueda dejarme mi
tío, yo intento ser feliz con lo que tengo.
Nie myślę o tych wszystkich bogactwach, które wuj może mi zapisać
w spadku. Staram się być szczęśliwym, mając to, co mam.

SUYO jego, jej

hacer de las suyas robić swoje (w sensie
obrar según sus m alas negatywnym)
costumbres e inclinaciones
Siempre nos prom ete que no volverá a cometer más travesuras, pero
en cuanto te descuidas, ya está haciendo de las suyas.
Zawsze nam obiecuje, że nie będzie więcej psocił, ale kiedy tylko przesta­
niesz na niego uważać, robi swoje.

salirse con la suya postawić na swoim

hacer su voluntad contra el
parecer de otros
Es terco com o nadie y siempre quiere salirse con la suya.
Jest uparty jak mało kto i zawsze chce postawić na swoim.

TABARRA / nuda
darle la tabarra a alguien dawać się komuś we znaki;
m ostrarse pesado; molestar dokuczać komuś
 Este chico lleva toda la tarde dándom e la tabarra y no me deja
acabar mi trabajo.
Ten chłopak całe popołudnie daje mi się we znaki i nie pozwala skończyć
pracy.

TABLA / 1. deska 2. tabela

hacer tabla rasa de algo puszczać coś mimo uszu;

echar en olvido; eliminar, traktować coś po macoszemu;
prescindir de algo lekceważyć <ignorować> coś
Lo que no podemos consentir es que se haga tabla rasa de nuestros
derechos y nos quieran imponer esas condiciones inaceptables.
Nie możemy tolerować, by lekceważono nasze prawa i stawiano nam wa­
runki nie do przyjęcia.

tener (muchas) tablas znać się na rzeczy; mieć duże

tener gran experiencia doświadczenie (zawodowe)
en su trabajo
No te preocupes por Miguel; él tiene muchas tablas y no creo que
tenga problemas en resolver el asunto.
Nie przejmuj się Michałem; on ma duże doświadczenie i nie sądzę, by miał
jakieś problemy z załatwieniem tej sprawy.

TAJADA / plaster; kawałek

agarrar <pillar, tener> spić <upić> się jak szewc

una tajada (como un piano) <jak bela>; być bardzo pijanym
tener una borrachera
En la fiesta agarré una tajada como un piano y tuvieron que lle­
varme a casa en un taxi.
Na tej imprezie spiłem się jak bela i musieli mnie zawieźć do domu tak­
sówką.

sacar tajada de algo (wy)ciągnąć zysk z czegoś;

obtener algún beneficio zyskać na czymś
De ese negocio inmobiliario, el que realmente ha sacado tajada ha
sido el intermediario.
Tym, k tó ry rz eczy w iście zyskał na tej transakcji nieruchomościami byt
pośrednik.

TALÓN m pięta
pisarle los talones a alguien
1. seguir a alguien muy de cerca 1. deptać komuś po piętach
2. emular <igualar> a uno 2. dorównywać komuś;
rywalizować z kimś
1. En el último momento, cuando ya la policía le pisaba los talones
al ladrón, éste logró escapar.
W o s ta tn ie j c h w ili, k ie d y p olicja ju ż deptała po piętach złodziejowi,
tem u u d a ło się uciec.
2. Emilio, el hijo de don Luis le pisa los talones a su padre y, se­
gún dicen, es tan buen cirujano como él, si no mejor.
E m il, s y n p a n a L u d w ik a , dorów nuje swojemu ojcu i podobno jest tak
sam o d o b ry m - je śli n ie lepszym - chirurgiem jak on.

T AN GEN TE / 1. styczna 2. tangens

escaparse <irse, salirse> wykręcać kota ogonem;
por la tangente wykręcać się sianem; uciekać się
valerse de un subterfugio, do wykrętów, by wyplątać się
de una excusa para salir z jakiejś sytuacji
de una situación
Siempre que le hablo a mi jefe sobre el aumento que me prometió
hace tiempo, se sale por la tangente y empieza a hablarme de los
problemas por los que atraviesa la empresa.
Z aw sze, k ie d y w sp o m in am szefow i o podwyżce, którą mi obiecał dawno
tem u, w y k rę c a s ię sian em i zaczyna mówić o problemach, z którymi bory­
ka się p rz e d się b io rstw o .

TANTO adv tyle; tak wiele

a las tantas <a las mil y una> późno w nocy
a altas horas de la noche
Su padre le riñó porque volvió a las tantas de la noche sin avisar a
nadie de que llegaría tarde.
Ojciec nawymyślat mu, ponieważ wróci! późno w nocy, nie uprzedzając o
tym nikogo.

estar al tanto de algo być poinformowanym o czymś;

estar al corriente de algo wiedzieć o czymś
Pues, la verdad es que no estoy al tanto de lo que hace ahora Juan,
pero creo que últimamente estaba trabajando en un banco.
To prawda, że nic wiem, co robi teraz Jan, ale wydaje mi się, że ostatnio
pracował w jakimś banku.

poner a alguien al tanto de poinform ow ać <pow iadom ić>

algo kogoś o czym ś
poner al corriente a uno
No le digas nada a Julio. Ya le he puesto al tanto del accidente de
su hermano.
Nie mów nic Juliuszowi. Już go powiadomiłem o wypadku jego brata.

TAPIA / mur

estar <ser> como <más być głuchym ja k pień;

sordo que> una tapia być bardzo głuchym
estar m uy sordo
Tu abuelo está más sordo que una tapia, por m ás que le gritas, no
oye nada.
Twój dziadek jest głuchy jak pień - żebyś nie wiem jak krzyczał, nic nie
słyszy.

TARD E 1 . / południe 2. adv późno

de tarde en tarde od czasu do czasu; rzadko;

de tiempo en tiempo; de cuando czasami
en cuando
Suele visitam os muy de tarde en tarde, porque no tiene m ucho
tiempo libre.
Na ogól odwiedza nas bardzo rzadko, bo nie ma zbyt dużo czasu.
 T E L A / materiał
poner en tela de juicio algo wziąć coś pod rozwagę;
poner en duda, dudar de algo, podawać coś w wątpliwość;
de su exactitud o certeza zwątpić w coś; być niepewnym
czegoś
No pongo en tela de juicio su capacidad, pero no creo que sea el
más adecuado para ese trabajo.
Nie podaję w wątpliwość jego zdolności, ale nie sądzę, by był najodpo­
wiedniejszą osobą do tej pracy.

T IE M P O m czas; pogoda
ser de los tiempos de być <pochodzić> z czasów
M aricastaña przedpotopowych; być starym
ser m uy antiguo o anticuado <niemodnym>
Los discos que tiene Luis so n de los tiem pos de M a ric a sta ñ a . Ese
tipo de m úsica ya no se lleva.
Te płyty są z czasów przedpotopowych. Ten rodzaj muzyki już wyszedł
z mody.

T IL ÍN m dzwonienie

hacer tilín a alguien przypaść komuś do gustu;

g u sta r una persona a alguien podobać się komuś
C reo que a tu primo le hace tilín la hija del médico. Se les ve a me­
nudo pasear juntos.
Wydaje mi się, że twojemu kuzynowi przypadła do gustu córka lekarza.
Można ich często zobaczyć razem na spacerze.

T IN T A f atrament; farba
andarse con medias tintas podchodzić do czegoś jak pies
obrar <decir> algo con do jeża; robić coś lub mówić
excesivos cuidados z obawą <ostrożnie>
N o te andes con medias tintas y exponte las cosas tal como son,
sin m iedo a nada.
Niepodchodźdotegozbyt ostrożnie i śmiało przedstaw mu sprawy tak, jak
wyglądają.
saber algo de buena tinta wiedzieć coś z pewnego źródła
saber algo de fuente fidedigna
Los exámenes serán en febrero, puedes creerme; lo sé de buena
tinta.
Egzam iny odbędą się w lutym , m o żesz m i w ierzy ć, w ie m to z p ew n eg o
źródła.

sudar tinta pracować w pocie czoła; bardzo

trabajar mucho ciężko pracować
Siempre ha vivido de préstamos y ahora tendrá que sudar tinta
para pagar todas las deudas que tiene.
Zawsze pożyczał pieniądze na utrzymanie i teraz będzie musiał ciężko pra­
cować, żeby spłacić wszystkie długi.

TINTERO m kałamarz; zbiornik z farbą

dejarse algo en el tintero zachować coś dla siebie;
silenciar u olvidar algo zapomnieć o czymś powiedzieć;
przemilczeć coś
Hay muchas más cosas que podría decir de él, pero me las dejo en
el tintero para no complicar más el asunto.
Mógłbym więcej powiedzieć na jego temat, ale zachowam to dla siebie,
żeby bardziej nie komplikować sytuacji.

TIRADO adj 1. bardzo tani 2. obfity 3. łatwy

estar tirado
1. ser algo muy barato 1. coś jest za bezcen; coś jest
2. ser muy fácil de hacer bardzo tanie
2. coś jest łatwe; to żadna
filozofia
1. ¿Sólo mil pesetas te ha costado el pantalón? Está tirado de pre­
cio.
Tylko 1000 peset kosztowały te spodnie? Kupiłeś je za bezcen.
2. No me digas que este ejercicio es difícil... Pero, hom bre, si está
tirado.
Nie mów, że to ćwiczenie jest trudne. Człowieku, to żadna filozofia.
T IR O m 1. rzut 2. strzał
estar a tiro być w zasięgu strzału
estar al alcance de un arma
arrojadiza o de fuego
No disparéis sobre ellos hasta que no estén a tiro. No debemos des­
perdiciar la munición.
N ie s trz elajc ie d o n ich , dopóki n ie b ędą w zasięgu strzału. Nie powinniśmy
m arn o w ać am u n icji.

ir de tiros largos być w pełnej gali; być elegancko

ir muy elegante <de gala> ubranym
A esa fiesta tendré que ir de tiros largos, ¿no? Me han dicho que va
gente muy importante.
P o w in ie n e m p ó jść n a ten b ankiet w pełnej gali, prawda? Powiedziano mi,
że b ę d ą ta m w a ż n e osoby.

ponerse a tiro wystawiać się na strzał; prosić

estar al alcance de los deseos się o coś; prowokować kogoś
o intenciones de alguien
No voy allí con la intención de criticarle, pero si se pone a tiro, no
pienso callarm e y le diré lo que pienso de él.
N ie id ę ta m , b y g o kry ty k o w ać, ale jeżeli mnie sprowokuje, nie będę sie­
d z ia ł c ic h o i p o w ie m m u, co o nim myślę.

salirle el tiro por la culata trafić jak kulą w płot; wypaść

a alguien nie tak, jak się oczekiwało
salir una cosa al revés de como
se deseaba
Siempre ha tenido suerte en los negocios, pero esta vez, con la ven­
ta de esos terrenos, creo que le ha salido el tiro por la culata.
Zawsze dopisywało mu szczęście w interesach, ale tym razem, sprzedając
te ziemie, trafił jak kulą w płot.

T IR O N m szarpnięcie; pociągnięcie
de un tirón bez odrywania się; jednym
sin interrupción; de una vez ciągiem; za jednym zamachem
 Este cuadro que te gusta tanto lo pinté de un tirón. Me llevó sólo
un día.
Ten obraz, który tak bardzo ci się podoba, nam alow ałem za je d n y m zam a­
chem. Zajęło mi to tylko jeden dzień.

TÍTERE m kukiełka
no dejar títere con cabeza nie pozostawić kamienia na
desbaratar completamente kamieniu; wszystko zniszczyć;
una cosa; no dejar nada en nie pozostawić nic na swoim
su sitio miejscu; zaprowadzić nowe
porządki
El nuevo director venía dispuesto a cambiarlo todo y a todos, a no
dejar títere con cabeza. Fueron muy pocos los que conservaron su
puesto.
Nowy dyrektor postanow ił w szystko zm ienić i zaprow adzić n ow e p o rząd­
ki. Niewiele osób zachowało dotychczasow e stanow iska.

TODO 1. adj cały; każdy 2. adv wszystko

estar en todo mieć wszystko na głowie; nic
no escapársele a uno nada; nie pominąć ; myśleć
pensar en todo o wszystkim
- María, yo creo que el arroz está un poquito pasado...
- ¿Qué quieres? Una no puede estar en todo.
- Wydaje mi się, M ario, że ten ryż je st troszeczkę za m iękki...
- Co chcesz? Jedna osoba nie m oże m ieć w szystkiego na głow ie.

jugarse el todo por el todo postawić wszystko na jedną

poner todos los medios para kartę <szalę>; użyć wszystkich
conseguir algo środków, żeby osiągnąć jakiś cel
Si queremos que salga algo de este asunto, tendremos que arriesgar
y jugarnos el todo por el todo.
Jeżeli chcemy, żeby ta sprawa coś dała, będziem y m usieli zaryzykow ać
i postawić wszystko na je d n ą kartę.

no tenerlas todas consigo trochę się bać <obawiać>;

estar intranquilo; tener miedo być niespokojnym
En aquella ocasión no las tenía todas consigo, aunque le tranquili­
zaba enormemente tener a su lado a Germán.
Trqchę się w tedy b ała, chociaż obecność Germana przy jej boku bardzo jej
dodaw ała otuchy.

TOMO m tom
de tomo y lomo
1. de muchos defectos o virtudes 1. w każdym calu
2. de importancia; de gran 2. ważny <doniosły>; obszerny;
cuerpo; de gran extensión pojemny; ciężki; poważny
y volumen
1. No sé cómo puedes fiarte de él. Es un sinvergüenza de tomo
y lomo.
N ie w iem , ja k m o żesz m u ufać. To straszny łobuz.
2. Salió a la calle con poca ropa y cogió una pulmonía de tomo
y lomo.
W yszedł n a u lic ę lekko ubrany i ciężko zachorował na zapalenie płuc.

TON m to n , d ź w ię k
sin ton ni son ni stąd, ni zowąd; nieoczekiwanie;
fuera de lugar; sin motivo bez powodu; bez motywu
No sé qué le pasaba ayer. Todo el rato estuvo gritando sin ton ni
son.
N ie w iem , co m u się w czoraj m ogło stać. Przez dłuższą chwilę krzyczał
bez pow odu.

TONTO adj głupi

a tontas y a locas (mówić) co ślina na język
sin pensarlo; sin reflexionar przyniesie; bezmyślnie;
bez zastanowienia
A mi me gusta pensar las cosas antes de decir algo; yo no hablo
a tontas y a locas.
L ubię p o m y śleć, zanim coś powiem. Nie mam zwyczaju mówić, co mi
ślina n a ję z y k przyniesie.
TOPE m szczyt; czubek
estar hasta los topes być wypełnionym po brzegi
estar totalmente lleno
El teatro estaba hasta los topes, porque todos querían ver al famo­
so tenor.
Teatr byl wypełniony po brzegi, ponieważ wszyscy chcieli zobaczyć tego
słynnego tenora.

TORNILLO m śrubka
tener un (los) tornillo(s) brak komuś piątej klepki;
flojo(s); faltarle a alguien być niespełna rozumu
un tornillo
tener poco juicio
Me parece que al pobre le falta un tornillo. ¿Cómo ha podido fir­
mar el contrato en unas condiciones tan desfavorables?
Wydaje mi się, że biedakowi brak piątej klep k i. Jak m ó g ł p o d p isać k o n ­
trakt na tak niekorzystnych w arunkach?

TORO m byk
coger al toro por los cuernos; chwycić <wziąć> byka za rogi;
irse derecho al toro od razu zabrać się do rzeczy;
enfrentarse decididamente zdecydowanie zmierzyć się
con un peligro o problema z niebezpieczeństwem lub
problemem
Pase lo que pase, yo creo que lo mejor es coger al toro por los
cuernos y decir lo que pensamos.
N iech się dzieje, co chce, ale uw ażam , że najlepiej je s t ch w y cić b y k a za
rogi i pow iedzieć, co myślimy.

contemplar <mirar, ver> patrzeć na coś z dystansu

los toros desde la barrera <z bezpiecznej odległości>;
contemplar una situación podchodzić do czegoś
apurada sin implicarse en ella z rezerwą
Para vosotros la situación es muy fácil, porque veis los toros desde
la b a rrera y no arriesgáis nada.
Dla was sytuacja je s t bardzo łatw a, poniew aż patrzycie na to z dystansu i nic
nie ryzykujecie.

estar como un toro być (silnym) jak tur; być mocnym

ser vigoroso y robusto i krzepkim
Desde que va al gimnasio, Felipe está como un toro. Se ha puesto
fortísimo.
Od kiedy F ilip c h o d zi n a gim nastykę, je st silny jak tur. Nabrał dużo sił.

ser un toro corrido być starym wygą; być osobą

ser una persona experimentada; doświadczoną <znającą życie>
tener mundo
No creo que le puedas enseñar muchas cosas; él es un toro corrido
y sabe desenvolverse en cualquier circunstancia.
Nie sąd zę, b y ś m ó g ł w iele go nauczyć - to starym wyga i potrafi sobie
poradzić w k a żd e j sy tu acji.

TOSTÓN m 1. grzanka 2. nuda (przen.)

ser un tostón być nudnym jak flaki z olejem;
ser persona o asunto pesado być bardzo nudnym
<aburrido, molesto>
La película de ayer era un verdadero tostón, por eso nos salimos
del cine antes del final.
W czorajszy film b y ł n ap ra w d ę bardzo nudny, dlatego wyszliśmy z kina
przed k o ń cem .

TRA BA JO m praca; robota

ser un trabajo de chinos coś jest koronkową robotą;
ser trabajo delicado que coś jest misterną pracą,
requiere mucha precisión wymagającą dużej precyzji
Copiar ese dibujo con la exactitud que me pide el profesor es un
trabajo de chinos.
Skopiowanie tego rysunku z dokładnością, o którą mnie prosi nauczyciel,
to koronkowa robota.
 1'KAI'U przynloilé
lmér»cln»
I, serpvrsanii a cosa peltynisn I być niebezpiecznym

.verdei/mn ¡tylculiuil 2, być zuw llym • triulnym -

1, I!» un Individuo que «o In» lene: yn e» Iii »egundn ve/, que no cNen-
pu de In cArcel,
To niebezpieczny lyp Ju> drugi rez uulok" z winieniu,
2, Ü N le ejerciólo *e In» lene; llevo mAw ile un» liorn intenliiiiilo re
«olverlo.
I l i ć w i c z e n i e Jen! b i i r d z o I r m i n o , ,|»>. p o n n d g o d z i n ę p r ń b q | e Je r o z w l i t z i i ć ,

I KAC.ADKIUS fpl I . pivelyk 2, Inlwowlernoíó (/irxrn.)

l e n r r b iie n ii» t r n g n d n un

1, ser excesivamente crédula I. uwierzyć we w»zy»lko

2. ser p o co escrupulosa 2, przymykać mi wN/yNlko
oczy; pnlrzoó przez pillee;
być zbyt tolerancyjnym
1, No lo preocupe», le diremo» ul prol'enor cpie no puillmo» Ir n üíiimo
iiyer, ponpie eelAhumo» enfermo», Ííl llene biieiin» (nigndcni»
Nle przejmuj »!<;, I’owleiny profe»orowl, >,enie mogllAniy pizyJAó wezo-
nr| mi lekcje, lio byllimy chorzy, On uwierzy we w»zy»lko,
2. A él lo du lo minino todo, no importu lo que le lingnn o digan niin
IiíJon, Tiene liiienu» Irugudcru».
J e * i m u w N z y n lk o ilc w u í .n e , c o z r o h li i lu b p o w le d z i) m u d z ie c i ,

N n w » z y » lk u p r z y m y k » o c z y ,

I KAPO ni Aelcrkii
» lodo trapo
1. muy de prisa I, w poApIcchu; nn pclnyin gn/.le
2. can eneinlu nn całego; do rozpuku; 2,
gromkim Amlcchcm
I. Se no» hizo muy tnrdc y tuvlmo» que «nlir u lodo trapo puní lle-
giir n tiempo id iioropuerlo,
Zrohllo «le pńkno I íeliy zdipfcyé na lotnlako, miinleliimy lecluié nn peí
nym u»zle,
 2, ( 'm u id o v ie r o n ii l ' i i i l m d ln liiiz n d o ilu p ln iln , c o iiiw iz n ro ii u m li u
lodu Im p n
K i e d y / o b u r z y l i 1’ l i i l n i p i z e l ir n m > |i u z n p l r n l n , w y l n i r l i i n ¡ l l I i h I m i I m m i ,

p o n e r ii n l|jiilt iii c u in o < h e rlio > mlenzitć ko^ oi z Idolem;

• i i i 11 u p o w l e n / u ć m ii k l i n A p it y

criticar ii Insidiar ran d u m a

ii iil u n lr n

A m u -m mi licrinnniioru muy itinłiiodc 1‘nldo; perci<Icn<Io t|iierlAernn,

Ir p u lir r u in oim I n i p u u cudu momentu,
1’ r z e d l e i n m ó j I n n i I m r d / o u lu p r z y j u ^ n l l z 1 'n w l c i n , n ie m l k i i i l u lu p ó k i / w i l l ,

o h m io w le n z n lin n i m pny,

TKICCIC irzyiuikclc; Irzynnnlkii

iiiiin lr n r rn r * p crm iin cc cr, n l w l i i w i i ć * I r w n ć , u p i e r a ć u lu *
•c||ulr> cii mm irc cu przy uwolni (zdaniu)
m antener una actitu d obstinada
Si, neflor; ine m nnlciiuo n i min Irrcc y ulgo peimnndii que ene pro­
yecto no cu vlnlilc.
T n lt , p n in z u p u n a , o b n ln jt } p r z y n w o im z d n i i l n I n n d n l ii w n Z n i ii , k le n p r o ­

je k t je n l iiio w y k iiiiiiln y .

TRIPA / klnzkii
liu crr (le Ir lp u n coru/Ciii iiudriihliić mlniil pozorowui;
en/orzante p a ra d isim ular miado udawać
o dlspusio
No me agrada cnlc Induljo, pero lingo de Irlpun coriiz/in y uqul me
llenen, rcpnrtiendo Nonrinim n lodo e l mundo,
N le potlolin m i nli; lu priieu, ule nndrublam iniiiii I jnk wldzlnz, ultnlnclinni

nlu do w n z y n lk lc h ,

T R IS m l,b r /. ( jk 2 , o k a m g n i e n i e (pnan.)

o n liir e n u n I rin <> m uły «'Ion nle • o iniil nle,

w iar a punta d&m o m u lo n le - ( c o l nlt¡ ululo)
Tropecć y estuve en un tris de salir rodando por la escalera.
Potknąłem się i o mały włos nie stoczyłem sią ze schodów.

TROCHEMOCHE aclv a trochemoche

a trochemoche; na chybił trafił; byle jak;
a troche y moche jak popadnie; bezmyślnie
de modo irreflexivo; sin medida
ni orden
En sus escritos emplea a troche y moche expresiones excesiva­
mente complicadas.
W swoich pracach pisemnych bezm yślnie używ a zbyt skom plikow anych
wyrażeń.

TRONCO m pień
dormir como un tronco spać jak suseł <jak kamień>;
dormir profundamente zasnąć kamiennym snem;
zapaść w głęboki sen
Después dc haber cenado, se sintió tan cansado que en seguida se
quedó dormido como un tronco.
Po kolacji poczuł sią taki zmączony, że od razu zasnął ja k kam ień.

TRUCO m trik, chwyt

coger cl truco a algo zrozumieć <pojąć>, jak działa
adquirir la habilidad necesaria jakiś mechanizm
para hacer algo sin dificultad
Al principio parecía difícil, pero pronto le cogí el truco a la máquina
y ahora la manejo a la perfección.
Na początku w ydawało sią to trudne, ale szybko pojąłem , ja k działa to
urządzenie i teraz obsługują je bez trudu.

TUMBA / grób
ser una tumba milczeć jak grób; zachować
guardar un secreto sekret
A mi me puedes contar ese secreto, ya sabes que yo soy una tumba
y no se lo diré a nadie.
Możesz mi p o w ierzy ć ten sekret, w iesz przecież, że będę milczał jak grób
i nie zdradzę go nikom u.

TUNTÚN m oszacowanie
hacer algo al (buen) tuntún robić coś jak popadnie <naoko>;
hacer algo de form a irreflexiva, robić coś byle jak <w nieprze-
de cualquier manera myślany sposób>
En estos casos tan delicados no se puede actuar al buen tuntún,
sin pensar en las consecuencias.
W tych tru d n y ch p rzy p ad k ach nie m ożna postępować w nieprzemyślany
sposób, nie b io rąc p o d uw ag ę konsekw encji.

TURCA 1 . / Turczynka 2. adj turecki 3. pijaństwo

agarrar <coger> una turca spić się (na umór)
emborracharse
¡M enu d a turca agarraste ay er! N o e n te n d ías nada de lo que te decía.
Ale się w czoraj spiłeś! N iczeg o nie rozumiałeś, kiedy do ciebie mówiłem.

¡TUS! „chodź!” (wołanie na psa)

sin decir tus ni mus (nie pisnąć <nie powiedzieć)
sin decir absolutamente nada ani słówka <słowa>; (wyjść)
bez słowa
Nadie sabe por qué se levantó y, sin decir tus ni mus, salió de la
sala donde estábamos reunidos.
Nikt nie w ie, d la c ze g o w stał i b ez słow a wyszedł z sali, w której mieliśmy
zebranie.

UÑA / paznokieć
ser ufia y carne być zażyłymi przyjaciółmi;
ser muy amigos <inseparables> to papużki nierozłączki
Doña Amparo y mi madre iban al mismo colegio y, según decían,
eran uña y carne. Siempre estaban juntas.
Pani Amparo i m oja m atka chodziły do tej sam ej szkoły. M ó w io n o o nich
papużki nierozłączki. Z aw sze trzym ały się razem .

UVA / winogrono
estar de <tener> mala uva być w złym nastroju < humorze>
estar enfadado; tener mal genio
Hoy está tu padre de mala uva; no sé qué le pasa. Será mejor que
le dejes en paz.
Dzisiaj tw ój ojciec je st w złym nastroju, n ie w iem , co m u je s t. L ep iej m u
nie przeszkadzaj.

VASO m szklanka
ahogarse en un vaso de agua robić z igły widły; przesadzać;
preocuparse en exceso ante wpadać w panikę z byle powodu
un problema insignificante
No se ha hecho más que un rasguño y ya quiere ir a urgencias. ¡Este
hombre se ahoga en un vaso de agua!
Tylko trochę się zadrapał i ju ż chce jech ać na ostry dyżur. R o b i z ig ły w idły!

VELA / żagiel
estar <quedarse> a dos velas być bez grosza (przy duszy);
estar <quedarse> sin dinero być <zostać> bez pieniędzy
Lo siento, pero no puedo prestarte nada; estoy a dos velas.
Przykro mi, ale nie m o g ę ci nic pożyczyć, je stem b e z grosza.

VELO m 1. welon 2. zasłona

correr <echar> un (tupido) spuścić zasłonę na coś; pominąć
velo sobre algo coś milczeniem; puścić coś
decidir no hablar de lo que w niepamięć; nie mówić
no conviene, callándolo o sprawach niewygodnych
u omitiéndolo
Bueno, sobre lo ocurrido entre ellos después de su divorcio prefiero
correr un velo. Hablemos de su vida en común.
W olę pom inąć m ilczeniem to, co zdarzyło się m iędzy nim i po rozw odzie.
Pom ów m y o nich, ja k byli jeszcze razem .

VENA / żyła
darle <entrarle> a alguien coś komuś strzeliło do głowy;
la vena poczuć nagle potrzebę zrobienia
sentir un impulso súbito czegoś
o irrazonable
Vivía bien en el pueblo, pero un día le dio la vena y, tras vender
todo lo que poseía, se marchó a la ciudad.
M ieszkał sobie spokojnie n a w si, ale pew nego dnia coś strzeliło m u do
głow y - sp rzed ał w szystko, co posiadał i w yjechał do miasta.

estar en vena mieć wenę <natchnienie>;

estar inspirado być w (znakomitej) formie
Vicente estaba en vena esa noche y contó un montón de chistes y
anécdotas que hicieron reír a todo el grupo.
W incenty b y ł w znakom itej form ie tego w ieczoru i opow iadał m nóstw o
d o w cipó w i anegdot, które rozbaw iły całą grupę.

VENDA / bandaż
llevar <tener> una venda en mieć bielmo na oczach;
<ante> los ojos być zaślepionym <ślepym>
no querer conocer la verdad
de algo p o r ofuscación mental
¿Pero es que tienes una venda en los ojos? ¿Acaso no ves que ella
está contigo sólo por tu dinero?
C zy ty m asz b ielm o na oczach? N ie w idzisz, że ona je st z to b ą tylko dla
tw oich pieniędzy?
 VENDIDO adj sprzedany
estar vendido
1. estar indefenso 1. być jak bez ręki; nie radzić
2. estar sobornado sobie
2. być przekupionym
1. He tenido que llevar el coche al taller y hoy no puedo hacer nada;
sin él estoy vendido.
M usiałem zostawić sam ochód w w arsztacie i dzisiaj nie m o g ę nic z ro ­
bić - bez niego jestem ja k bez ręki.
2. Dicen que uno de los consejeros del candidato liberal estaba ven­
dido y que por ello éste perdió las elecciones.
M ówią, że jeden z doradców kandydata liberałów był p rz e k u p io n y i że
z tego pow odu liberał przegrał w ybory.

VERDE adj zielony

poner verde a alguien wieszać psy na kimś; mówić
hablar mal de él; insultarle o kimś źle; ubliżać komuś
No sé qué ha pasado entre vosotros, pero el otro día estuve hablan­
do con Manuel y te puso verde.
N ie w iem , co zaszło m iędzy w am i, ale p a rę dni te m u ro z m a w ia łem z E m a ­
nuelem , któiy psy na tobie w ieszał.

VESTIDURA / ubiór; szata; strój

rasgarse las vestiduras rozdzierać <rwać> szaty na

mostrarse excesivamente sobie; ubolewać; oburzać się;
escandalizado u ofendido nie akceptować
Sus padres son de esos puritanos que se rasgan las vestiduras ante
cualquier cambio de costumbres en la familia.
Jego rodzice są takim i purytanam i, że ro z d z ie ra ją sza ty n a d k a ż d y m o d ­
stępstw em od rodzinnych tradycji.

V ICIO m wada; ułomność; nałóg

quejarse de vicio narzekać bez powodu <z przyz­
quejarse por hábito wyczajenia;»; narzekanie
<sin motivo> wchodzi komuś w nawyk
¿No habéis hecho nada durante el curso y todavía decís que son
muchos los ejercicios que os pongo? Os quejáis de vicio...
W ciągu całego roku nic nie zrobiliście i jeszcze mówicie, że zadają wam
za dużo ćwiczeń? Narzekanie weszło wam już w nawyk...

VICTORIA / zwycięstwo

cantar victoria cieszyć się <triumfować>

celebrar el triunfo na zapas <przed czasem>
No cantes victoria antes de acabar el partido. Todavía no habéis
ganado.
Nie ciesz się na zapas przed końcem meczu. Jeszcze nie wygraliście.

VIDA / życie
llevar una vida de perros wieść psie życie <psi żywot,
tener una vida llena de trabajos nędzne życie>; prowadzić
y penalidades życie pełne trudu i cierpień
Hasta aquel momento había llevado una vida de perros, sin ami­
gos ni familia; pero conoció a Carmen y todo cambió por completo
para él.
Do tamtej chwili wiódł nędzne życie bez przyjaciół i rodziny, ale poznał
Carmen i wszystko się w jego życiu odmieniło.

VIENTO m wiatr
beber los vientos por alguien / kochać się w kimś na zabój;
algo pragnąć czegoś
estar enamorado de alguien,
desear con ansia algo
Se dice que Rafael bebe los vientos por la hija del médico, pero
ella no le hace ningún caso.
Mówią, że Rafael kocha się na zabój w córce lekarza, ale ona zupełnie go
ignoruje.

contra viento y marea wbrew innym; wbrew

resistiendo inconvenientes, powszechnemu mniemaniu
dificultades u oposición de otro <opinii ogółu>; pod prąd
 Durante mucho tiempo estuvieron manteniendo sus ideas contra
viento y marea, hasta que, por fin, se convencieron de su error y
cambiaron de opinión.
Dosyć długo trwali przy swoich przekonaniach, wbrew powszechnej opi­
nii, aż w końcu zdali sobie sprawę z pomyłki i zmienili zdanie.

pregonar algo a los cuatro rozgłaszać coś na cztery strony

vientos świata; rozpow iadać wszędzie
decírselo a todo el mundo
A Julia le cuesta mucho mantener un secreto, todo lo pregona a los
cuatro vientos.
Julii bardzo ciężko jest dochować tajemnicy, wszystko rozgłasza na cztery
strony świata.

V ILLADIEGO nazwa własna jakiegoś w ym yślonego m iejsca

coger <tomar> las rzucić się do ucieczki; zwinąć

de Villadiego się; wybiec w pośpiechu
marcharse precipitadamente
Cuando oyeron que se acercaba un coche de la policía, los ladrones
tomaron las de Villadiego.
Kiedy złodzieje usłyszeli, że nadjeżdża samochód policyjny, rzucili się do
ucieczki.

VIOLÓN m kontrabas
tocar el violón pleść głupstw a <bzdury>
hacer o decir algo inoportuno;
obrar fuera de propósito
En la reunión de ayer, cada vez que Pedro abría la boca era para
tocar el violón.
Na wczorajszym zebraniu Piotr plótł same głupstwa za każdym razem, kie­
dy otwierał usta.

V IR G EN / dziewica
ser un viva la Virgen jednym uchem słuchać, a drugim
ser persona indolente wypuszczać; nie zwracać na coś
<despreocupada> uwagi; nic kogoś nie obchodzić
Tú, Santiago, eres poco responsable. Te da igual hacer las cosas
bien o mal. Eres un viva la Virgen.
Jesteś zupełnie nieodpowiedzialny, Jakubie. Wszystko ci jedno, czy robisz
dobrze czy źle. Nic cię to nie obchodzi.

VISTA / wzrok
comerse con la vista a alguien pożerać kogoś wzrokiem
no apartar la vista de alguien <oczami>; nie odrywać od
kogoś wzroku
Anoche en la fiesta te comías con la vista a aquella morena del
vestido rosa. ¿Te gustaba tanto?
Wczoraj wieczorem pożerałeś wzrokiem tę brunetkę w różowej sukience.
Tak ci się podobała?

hacer la vista gorda przymykać na coś oczy; udawać,

fin g ir no darse cuenta de algo że się nie widzi czegoś
Hasta ahora he hecho la vista gorda en cuanto a vuestro comporta­
miento, permitiendo muchas libertades, pero eso se va a acabar.
Do tej pory przymykałem oczy na wasze zachowanie, pozostawiając wam
wiele swobody, ale teraz to się skończy.

no perder de vista a alguien / nie spuszczać kogoś / czegoś

algo z oka; obserwować <śledzić>
observar con atención kogoś / coś uważnie
No me gustan estos tipos. Mejor será que no los perdamos de vista
y estemos alerta.
Nie podobają mi się te typy. Lepiej będzie nie spuszczać ich z oczu
i mieć się na baczności.

perder de vista a alguien / algo

1. dejar de verlo 1. stracić kogoś / coś z oczu
2. perder contacto con alguien 2. przestać widywać kogoś;
stracić z kimś kontakt
1. Vi a Carmen antes de empezar el concierto, pero luego la perdí
de vista.
Zobaczyłem Carmen przed rozpoczęciem koncertu, ale potem straciłem
ją z oczu.
 2. No sé qué hace ahora Ignacio, lo perdí de vista hace unos años.
Nie wiem, co Ignacy teraz robi. Przestałem go widywać parę lat temu.

saltar a la vista rzucać się w oczy; wyróżniać się

destacar; ser evidente coś jest widoczne <oczywiste>;
widać, że...
Salta a la vista que tú no eres de por aquí; si no, no habrías pregun­
tado eso.
Widać, że nie jesteś stąd, w przeciwnym razie nie zadałbyś tego pytania.

tener (mucha) vista mieć na wszystko oko; uważać

ser avispado <perspicaz> na wszystko
Tenemos que tener mucha vista y no dejamos engañar.
Musimy mieć oko na wszystko i nie możemy dać się oszukać.

tener una vista de lince mieć sokoli wzrok; mieć bardzo

<águila> ostry wzrok
tener una vista muy aguda
y penetrante
Tienes una vista de águila: yo no soy capaz de leer desde aquí ni
las letras grandes del anuncio, y tú puedes leerlo todo.
Masz sokoli wzrok. Ja nie jestem w stanie przeczytać z tej odległości nawet
dużych liter ogłoszenia, a ty możesz przeczytać wszystko.

volver la vista atrás sięgać pamięcią wstecz;

recordar el pasado wspominać przeszłość
Muchas veces vuelvo la vista atrás y te veo corriendo por el patio
de pequeño.
Wiele razy sięgam pamięcią wstecz i widzę cię, jak byłeś mały i biegałeś
po podwórku.

VISTO partie widziany

dar el visto bueno a algo wyrazić zgodę; zaaprobować
dar su aprobación coś
Todo está preparado ya para empezar la construcción del edificio,
sólo falta que la dirección dé el visto bueno al proyecto.
Wszystko jest już przygotowane do rozpoczęcia budowy tego obiektu, te­
raz tylko brakuje podpisu zarządu pod projektem.
ser visto y no visto algo nastąpić w mgnieniu oka
efectuarse con gran rapidez <w pośpiechu>
El robo de la joyería fue cuestión de segundos: fue visto y no visto.
K radzież w sklepie jubilerskim była kw estią sekund. To była chwila.

VOZ / głos
a voz en cuello (en grito) na całe gardło; bardzo głośno
a gritos
Tenía la mujer la costumbre de cantar a voz en grito, sin importarle
las quejas de sus vecinos.
Ta kobieta zwykła śpiewać na całe gardło i nie obchodziły jej narzekania
sąsiadów.

llevar la voz cantante wodzić rej; przewodzić;

dirigir, imponer el propio kierować, narzucając własną
criterio wolę
Ahi quien lleva la voz cantante es su hermano. Los demás hacen lo
que él quiere.
Tu rej wodzi jego brat. Pozostali wykonują jego polecenia.

VUELO m lot
no oírse el vuelo de una mosca cicho jak makiem zasiał;
haber un gran silencio grobowa cisza
En la biblioteca no se oía el vuelo de la mosca; todos trabajaban
muy concentrados en lo que hacían.
W bibliotece było cicho jak makiem zasiał - wszyscy pracowali w skupieniu

VUELTA / powrót
buscarle las vueltas a alguien szukać dziury w całym; czepiać
buscarle a alguien sus puntos się <drażnić, krytykować>
débiles para poder atacarlo, kogoś
engañarlo o criticarlo
No le busques las vueltas al chico, que ya sabes lo sensible que es
y cómo reacciona.
Nie czepiaj się chłopaka, przecież wiesz, jaki jest wrażliwy i jak reaguje.
cogerle las vueltas a alguien przejrzeć <przew idzieć>
adivinarle las intenciones czyjeś intencje <zam iary>
<propósitos> para ganarle p o r
la mano; llegar a conocer su
carácter o sus mañas y saber
cómo tratarle
El equipo cogió las vueltas a su rival y lanzado u n duro ataque
logró en poco tiempo rem ontar el partido.
Drużyna przewidziała zamiary swojego przeciwnika, ostro zaatakowała
i w krótkim czasie zdołała odrobić straty.

darle vueltas a algo rozw ażać coś dokładnie;

estudiarlo detenidamente en w nikliw ie się nad czym ś
todos sus aspectos zastanaw iać
Le he dado vueltas al asunto y creo que podríam os ah o rrar casi el
10% en la construcción de la casa si introdujéram os algunas m o d i­
ficaciones.
Rozważyłem tę sprawę dokładnie i uważam, że moglibyśmy zaoszczędzić
prawie 10% na budowie domu, gdybyśmy wprowadzili pewne zmiany.

no tener <no haber> vuelta coś je s t niepodw ażalne

de hoja < nieodparte>
ser irrefutable <claro>
Creo que todos los argum entos em pleados aquí no tie n e n v u e lta de
h oja y no necesitan más explicaciones.
Uważam, że wszystkie przedstawione tu argumenty są niepodważalne i nie
wymagają dalszych wyjaśnień.

poner de vuelta y media nagadać <pow iedzieć> kom uś

a alguien do słuchu; w ym yślać kom uś
desprestigiarle; insultarle;
criticarle duramente
Aquel cliente puso de vuelta y m edia al propietario del resta u ­
rante por la falta de seriedad en el servicio.
Ten klient nagadał do słuchu właścicielowi restauracji za niepoważne trak­
towanie gości.
Z

ZA G A / tył; tylna część

no irle a la zaga a alguien / dorównywać komuś; nie pozo­
algo stawać za kimś w tyle; nie być
no ser inferior a alguien / algo gorszym <lepszym>od kogoś /
czegoś
Ya sé que m i hijo es m uy travieso, pero el suyo no le va a la zaga.
Wiem, że mój syn jest niezłym łobuziakiem, ale pański nie jest lepszy.

Z A PA T O m but

saber dónde le aprieta znać swoje słabe strony <swoje

el zapato możliwości>; wiedzieć, na co
conocer uno sus debilidades kogoś stać
< lim itaciones> ; saber bien lo
que le conviene
D eja de darm e consejos, yo sé muy bien dónde me aprieta el zapato
y no creo que tu ayuda m e sea necesaria.
Przestań mi udzielać rad, bardzo dobrze znam swoje możliwości i nie są­
dzę, by twoja pomoc była mi potrzebna.

Z O R R A 1 . / lisica 2. adj przebiegła, chytra, szczwana

no te n e r ni z o rra idea de algo nie mieć najmniejszego

no tener n i la m ás rem ota idea <zielonego> pojęcia o czymś;
zupełnie nie być w czymś
zorientowanym
Tengo que com prar un regalo para Isabel para su cumpleaños, pero
no tengo ni zo rra idea de lo que pueda gustarle.
Muszę kupić prezent urodzinowy dla Izabeli, ale nie mam zielonego poję­
cia, co mogłoby się jej spodobać.
 Ć W IC Z E N IA

I. Completa lasfrases utilizando los verbos: dejar, estar, pasar, ser

en la forma adecuada.
Uzupełnij poniższe zdania odpowiednimi formami czasowników: dejar,
estar, pasar, ser.

1. Su hermana es delgada y enfermiza, pero é l de buen año.

2. Por mucho que ahora se niegue a aceptarlo, al f i n a l por
el aro.
3. No podemos hacerle correr más ; una persona entrada en
años.
4. Ten cuidado con esa acusación que haces, p o rq u e un arma
de doble filo.
5. Algo le debe pasar a Pablo, de un tiempo a c á muy apagado.
6. El enem igo por las armas a varios de nuestros oficiales.
7. En el encuentro celebrado ayer, el equipo v isita n te a la al­
tura del betún a nuestro equipo.
8. Ahí donde le ves, parece tranquila, p e r o una m ujer de ar­
mas tomar.
9. Ayer asistimos a la fiesta que dio el em bajador en su residen­
cia una fiesta por todo lo alto.
10. En el combate de boxeo celebrado anoche, el cam peón m un­
dial para el arrastre al asp iran te al título.

II. Relaciona los elementos de las dos columnas buscando entre

ellos la correspondencia semántica.
Połącz obie kolumny tak, by odpowiadały sobie znaczeniem.
 1. marcharse para el <al>
otro barrio
2. romperle a alguien
el bautismo
3. liar los bártulos
4. barrer hacia dentro
5. llevar uno la batuta
6. meterse en un berenjenal
7. quedarse sin blanca
8. coger una berza
9. dar en el blanco
10. poner barreras al campo
11. meter baza en un asunto
12. tumbarse a la bartola
A. descansar
B. intervenir
C. emborracharse
D. hacer algo en vano
E. romperle a uno la cabeza
F. actuar interesadamente
G. morirse
H. no tener dinero
I. ser el que da las órdenes
J. encontrarse en una situación
difícil
L. hacer los preparativos para
un viaje o mudanza
M. acertar

III. Sustituye las palabras en cursiva por el modismo correspon­

diente de los que van a continuación.
Zastąp słowa pisane kursywą odpowiednim wyrażeniem z poniższej listy.

A. decirle cuántas son cinco G. como un clavo

B. dando coba H. se comían los codos de
C. apretam os el cinturón hambre
D. estoy sin cinco I. no te comas el coco
E. has dado en el clavo J. empinar el codo
F. a cielo abierto

1. Pero chico, no le des más vueltas al asunto. Lo que ocurrió fue

inevitable.
2. Me g u staría com prarm e la enciclopedia, pero no tengo ni un
céntimo.
3. Es un buen hom bre, pero le gusta beber demasiado.
4. M añana a las ocho te quiero ver aquí puntual.
5. En las noches calurosas del verano prefiero dormir al descu­
bierto, porque dentro de la casa es inaguantable.
6. Los pobres viejos padecían la mayor miseria.
 7. Las cosas van mal últimamente, así que tendremos que reducir
los gastos.
8. Cuando vuelva de la escuela, por esta acción tan fea que ha he­
cho, voy a echarle una buena.
9. Eso es exactamente lo que yo deseaba. H as acertado.
10. Martínez es un servilón; a todas horas está halagando a sus su­
periores.

IV. Traduce al español las siguientes fiases aprovechando los mo­

dismos que a continuación se citan.
Przetłumacz następujące zdania na język hiszpański, wykorzystując poda­
ne niżej idiomy.
a diestro y siniestro poner algo a alguien los dientes
armarse la de Dios es Cristo largos
caer uno en desgracia ponerse al día
clamar en el desierto ser ducho en algo
dar diente con diente ser duro de pelar
hablar entre dientes tener algo los días contados
vivir al día

1. Jeżeli nadal będzie pracował w ten sposób, nie zabaw i tu długo.

2. Kiedy wracaliśmy wczoraj wieczorem do domu, było tak zim ­
no, że szczękaliśmy zębami.
3. Był w' złym humorze i cały czas mruczał coś p o d nosem .
4. Nowy samochód sąsiada wzbudził u- nim uczucie zazdrości.
5. Rozjuszony byk zadawał ciosy rogami na praw o i lewo.
6. Chociaż powiedział to bez złych zamiarów, doszło do bójki
i trzeba było wzywać policję.
7. Twój brat jest bardzo dobrym ekspertem w dziedzinie m echa­
niki pojazdowej.
8. Nie wiem, czy załatwię tę sprawę. Mój szef je s t bardzo trud­
nym człowiekiem.
9. Po śmierci żony żył z dnia na dzień, nie troszcząc się o jutro.
10. Aby być na bieżąco w sprawach dotyczących w ydarzeń polity­
cznych, musiał czytać dużo gazet.
 11. Mówić temu dziecku, żeby się uczyło, to mówić ja k do ściany.
12. Z tego, co w idać, pan M orales popadł w niełaskę. Już nie do­
staje nagród ani pochw ał od szefa.

V. Completa las siguientes fra ses con palabras convenientes:

Uzupełnij następujące zdania odpowiednimi wyrazami:
1. Se ve que Juan e s t á porque no hay asunto que no pueda
solucionar.
2. Es un ladrón, pero no irá a la cárcel, porque tie n e bien guar­
dadas.
3. José se l a s de m uy inteligente, pero en realidad no lo es. La
mayoría de las cosas que hace carecen de sentido.
4. Tu herm ano estudia m ucho; sus compañeros dicen que e s .....
5. Eres un ingrato; cuando m ás te necesito, me d a s dejándo­
me solo.
6. Todo ese n eg o cio del que me hablas, me da m a la , no me
gusta nada.
7. L a fiesta qu e se celeb ró anoche fue muy espectacular y creo
que h a r á ......
8. ¿Q ué le p a sa a Ju an ? A yer se emborrachó. Le vi saliendo del
bar h a c ie n d o ......
9. N o creía que su am ig o tuviera tan m a la s y que fuera tan
difícil explicarle ese problem a.
10. ¿No tiene usted otra chaqueta p o r , pero un poco más ancha
que ésta?

VI. Completa las siguien tesfra ses con los verbos: echar, estar, po­
nerse, ser, te n e r aplicándolos en la form a adecuada.
Uzupełnij następujące zdania odpowiednimi formami czasowników: echar.
estar, ponerse, ser, tener.
1. Cuando le dije al je fe que había perdido esos documentos,..
hecho una fiera.
 2. Aquel hom bre más feo que Picio, pero muy bondadoso.
3. Cuando le oímos cantar, nos dimos cuenta de q u e un artista
de primera fila.
4. Cuanto más tiempo pasaba fuera de su país, m á s en falta su
tierra y a los suyos.
5. Su madre l e anoche una filípica por dejar los estudios en la
Universidad.
6. Pero mujer, ¿no ves que n o para fiestas? No me apetece ir
ni al cine ni al teatro.
7. Si piensa que se lo voy a hacer y o , fresco.
8. La co sa fe a ; mejor que nos fuéramos.
9. Carmen es muy guapa y cuando aparece en la oficina, todos sus
compañeros de trabajo l e flores.
10. Para poder pasar por ese estrecho ca m in o , (nosotros) que
en fila india.

VII. Completa las siguientes frases con las expresiones que a con­
tinuación se citan:
Uzupełnij następujące zdania podanymi poniżej wyrażeniami:
A. miente más que la Gaceta E. mandas a hacer gárgaras
B. es una gaita F. han caído en el garlito
C. no le daba la gana G. hay gato encerrado
D. me quedé con las ganas H. saben a gloria algo

1. Pero mujer, estáte tranquila, si no te gusta, l e ............

2. Oye, no le creas, porque no te dice la verdad; a mí me parece
q u e............
3. Iba a comprar un libro muy bueno esta mañana, p e r o .............
porque no tenía suficiente dinero.
4. Era evidente que no lo quería h acer p o r q u e ..............
5. Mujer, después del trabajo, esos ratitos que paso de charla con­
tigo en el parque m e ............
6. No me gusta este trabajo y, además, lo de levantarse tan tempra­
no y regresar a casa tard e............
 7. Me parece que en todo esto que nos ha d ich o ............
8. Creo que este detergente no es muy bueno y todos los que lo
han com prado,............

Vni. Aplica los siguientes modismos en las situaciones que a con­

tinuación se citan:
Z astosuj następujące idiom y w podanych niżej sytuacjach:

1. pende de un hilo 4. mira a los demás por encima

2. perdió el hilo del hombro
3. sea un hombre de pro 5. está acabada de sacar del
homo

A. - ¿Qué le pasa a Jaime? Le he saludado esta mañana y él ni si­

quiera me ha hecho caso.
- Sí, es verdad, a mí también me ignora. Por lo que se ve, desde
que le nombraron je f e ,............

B. - ¿Es verdad lo de los impuestos? ¿Los van a bajar?

- Parece que sí... Esta información............

C. - La señora Rodríguez quiere que su hijo único estudie medici­

na y q u e ............
- Sí, me parece que tienes razón...

D. - ¿Qué te ha parecido la conferencia del profesor Olano?

- Me ha gustado, pero me ha dado la impresión de que en un mo­
mento el conferenciante............

E. - ¿Qué tal el reportaje? Tengo entendido que corrías un riesgo,

sobre todo, cuando sacabas las fotos en el Brasil...
- Sí, ya sabes que en este oficio siempre tu v id a............
 I,J
IX. Completa las siguientes frases con los verbos: estar, ser, tener
empleándolos en la forma adecuada.
Uzupełnij następujące zdania odpowiednimi formami czasow ników : e s ta r,

s e r, te n e r.

1. Por mucho que me preguntes, no podré contestarte. Yo n o .....

la menor idea de dónde es este hombre.
2. Por lo que se ve, tu am igo muchas ínfulas. Muchas perso­
nas dicen que se cree el ombligo del mundo.
3. Los terroristas en jaque al ejército durante varias semanas.
4. ¿Quieres dejar este trabajo? N o tonto, si e s to .......Jauja.
5. Aunque todos van diciendo por ahí que su b o d a .......fantástica,
yo no creo q u e nada del otro jueves.
6. Parece que este hombre n o en su sano juicio. Todo lo que
dice n o sentido.

X. Forma giros fraseológicos de uso común relacionando un ele­

mento de la primera columna con otro de la segunda.
Utwórz potocznie używane zwroty frazeologiczne, łącząc elementy pierw­
szej kolumny z właściwymi elementami drugiej.

1. armarse A. nada en limpio

2. dormir B. en líos
3. divertirse C. a lo loco
4. leer D. de listo
5. hacer algo E. un lío
6. no sacar F. entre líneas
7. meterse G. de lo lindo
8. pasarse H. como un lirón
9. volver I. el loco
10. no dejar J. lugar a algo
11. dar L. lugar a dudas
12. hacerse M. loco a alguien
 M

XI. Traduce a! español las siguientesfrases aprovechando las expre­

siones que a continuación se citan:
Przetłumacz na język hiszpański następujące zdania, wykorzystując w tłu­
maczeniu podane niżej zwroty:

caer a mano algo sacar de madre a uno

de segunda mano sacarse de la manga algo
echar una mano a alguien tener manga ancha
estar a mal con alguien tener algo manga por hombro
írsele a uno la mano en algo tener madera de
llorar como una Magdalena tomar a mal

1. Nie chciałbym, żebyś miat na pieńku ze swoim najlepszym przy­

jacielem.
2. Co tu się stało? Cały jego domjest przewrócony do góry nogami.
3. Szkoda, że przestał malować, ponieważ miał zadatki na do­
brego malarza.
4. Mieszkanie jest bardzo wygodne, a ponadto apteka i supermar­
ket są tuż p o d ręką.
5. Nie mam pieniędzy na nowy samochód i będę musiał kupić go
z drugiej ręki.
6. Twój syn wyssał sobie z palca tę historyjkę, a ty we wszystko
uwierzyłaś.
7. M iał ci za złe, że nie złożyłeś życzeń jego matce z okazji uro­
dzin.
8. Przesłodziłem sobie herbatę, kiedy wsypywałem do niej cukier
i teraz nie mogę jej wypić. Jest zbyt słodka.
9. Nie wyprowadzaj go z równowagi swoimi uwagami, bo może
się obrazić.
10. Jeżeli ty nie pom ożesz jej spłacić tego długu, ja będę musiał
podać je j pom ocną dłoń.
11. Kiedy M aria dowiedziała się o śmierci przyjaciela, zaczęła pła­
kać ja k bóbr.
12. Za dużo pozwalasz swoim dzieciom. Nie powinieneś patrzeć
na wszystko przez palce.
 N

XII. Busca entre lasfrases de las dos columnas la correspondencia

semántica.
Połącz zdania z obu kolumn w edług znaczenia.

1. Es un tío que no ve más A. Escapó milagrosamente

allá de sus narices.
2. Hoy tengo la negra.
3. Ha quemado las naves.
4. Siempre está en las nubes.
5. Volvió a nacer.
6. Mete las narices en todo.
7. Le ponen siempre por
las nubes.
8. Trabaja como un negro.
9. Pasó una noche toledana.
10. Se casó de la noche
a la mañana.
de la muerte.
B. Contrajo matrimonio de
forma repentina e inesperada.
C. Se entromete en asuntos
ajenos.
D. Trabaja muy duro.
E. No dejan de ensalzarle
desmesuradamente.
F. Tengo mala suerte.
G. Es un hombre de poca
inteligencia.
H. Ha tomado una decisión
irrevocable.
1. No se entera nunca de nada.
J. No ha dormido en toda la
noche.

XIII. Completa las siguientes frases aprovechando los modismos

que a continuación se citan.
Uzupełnij następujące zdania podanymi poniżej idiomami.
A. hacía oídos de mercader E. olla de grillos
B. soy todo oídos F. mojaba la oreja a
C. a ojo (de buen cubero) G. prometía el oro y el moro
D. ha costado un ojo de la cara H. sin decir oxte ni moxte

1. Antes de casarse conmigo m e .............No debería haberle creído.

2. El chico con quien compartía el cuarto, todo el tiempo l e ............
Jorge para ponerle nervioso.
 3. Le volví a hacer la misma pregunta, pero la secretaria .
como si no me oyera.
4. Este caserón valdrá, calculando unos 8 millones de pe­
setas.
5. La reunión de anoche era insoportable. La sala era una verda­
dera ............
6. Al oír la respuesta, el chico salió de la s a la ............
7. Cuéntame todo lo que sa b e s;............
8. Ese coche es muy caro; seguramente l e No sé de dónde
ha sacado tanto dinero.

XIV. Completa las fra se s haciendo uso del modismo correspon­

diente.
Uzupełnij zdania, używając właściwego idiomu.
A. te lo crees a pies juntillas F. no abras cl pico
B. estoy a la cuarta pregunta G. liar el petate
C. vive en el quinto pino H. te juegas el pellejo
D. de pies a cabeza I. pelillos a la mar
E. partirte el pecho J. se le vio el plumero

1. Si quieres conseguir lo que te has propuesto, tendrás que luchar

muy duro, tendrás q u e ............
2. Venga, olvidemos lo que p a s ó , y vamos a tomar una
copa.
3. Yo, en tu lugar, no lo haría. Es muy arriesgado y en esta acción

4. Si no te gusta trabajar en esta empresa, ya sabes, puedes............

y marcharte.
5. Es un tem a del que tú no sabes nada, así que será mejor que

6. Te ha engañado como a un tonto. Todo lo que él dice, siempre

7. Cuando entró en el bar con aquella pinta, el camarero lo miró

8. Ahora es imposible avisar a Juan; no tiene teléfono y ............

 9. Desde el principio supe a lo que venia. En seguida.........
10. A mí no me pidas dinero; yo, como siempre,.........

Q ,R

XV. Relaciona un elemento de la primera columna con otro de la

segunda para formar giros fraseológicos de uso común:
Połącz element pierwszej kolumny z odpowiednim elementem drugiej,
tworząc powszechnie stosowane zwroty frazeologiczne:
1. comulgar A. rojo como un tomate
2. andarse B. sobre ruedas
3. ponerse C. por el mismo rasero
4. marchar (algo) D. con ruedas de molino
5. costar E. un riñón
6. medir a todos F. de quicio
7.sacar G. por las ramas

s
XVI. Sustituye las palabras en cursiva p o r el modismo correspon­
diente.
Zastąp wyrazy napisane kursywą odpowiednimi idiomami.
A. bailar al son que tocan D. se le pegaron las sábanas
B. no le quita el sueño E. comer la sopa boba
C. ni sombra

1. A decir verdad, el problema con su familia le preocupa poco.

2. El trabajo le resulta demasiado duro porque está acostumbra­
do a comer sin trabajar.
3. En mi infancia había aquí un pequeño bosque, pero empezaron
a talar y ya no queda nada de él.
4. Llegó tarde a la reunión porque se había quedado dormido in­
voluntariamente.
5. Es un hombre de poca personalidad y siempre le es más fácil
adaptarse a las circunstancias.
X Vn. Completa las frases haciendo uso del modismo correspon­
diente.
Uzupełnij zdania odpowiednimi idiomami.
A. se hizo el sueco D. a la sombra
B. volvió en sí E. hecho una sopa
C. sopló

1. Germán l e la lección a su amigo Carlos, porque éste no

había tenido tiempo de prepararla el día anterior.
2. Cuando el herido , no recordaba nada de lo que había
ocurrido.
3. Sabía muy bien que tenía que quedarse en el trabajo una hora
más, pero é l y se marchó a casa.
4. Se me olvidó el paraguas y con esta lluvia me he puesto............
5. La policía demostró su culpabilidad en el crimen y pasó veinte
a ñ o s............

XVIII. Forma giros fraseológicos de uso común relacionando un

elemento de la primera columna con otro de la segunda.
Utwórz powszechnie stosowane zwroty frazeologiczne, łącząc elementy
pierwszej kolumny z odpowiednimi elementami drugiej.
1. irse derecho A. por el todo
2. mirar los toros B. como un tronco
3. jugarse el todo C. al toro
4. dormir D. en sus trece
5. poner a uno E. hecho un trapo
6. mantenerse F. desde la barrera

XIX. Sustituye las palabras en cursiva por el modismo correspon­

diente.
Zastąp wyrazy napisane kursywą odpowiednim idiomem.
A. coger al toro por los cuernos D. es un tostón
B. le falta un tomillo E. le cogió el truco
C. a todo trapo F. al buen tuntún
 1. Siempre hace las cosas sin reflexionar.
2. Ese chico no sabe lo que dice, está loco.
3. En seguida aprendió el manejo de estos asuntos.
4. Esa obra de teatro que vimos ayer es aburridísima.
5. En cuanto Félix se enteró de que en el Instituto regalaban entra­
das para el concierto, salió muy de prisa hacia allí.
6. Amigo mío, ahí no debiste dudar, debiste ir derecho al asunto.

u ,v ,z

XX. Completa las frases con los verbos: dar, estar, haber, llevar,
poner, tener empleándolos en la form a adecuada.
Uzupełnij zdania odpow iednim i form am i c za so w n ik ó w : dar, estar, haber,
llevar, poner, tener.
1. No l e más vueltas al asunto.
2. Yo sólo en cuenta lo que dice Rogelio; en el negocio es él
quien la voz cantante.
3. La cosa es tal como digo y n o vuelta de hoja.
4. La verdad es que n o (yo) ni zorra idea de lo q u e que
estudiar para mañana.
5. Su padre l e de vuelta y media por las malas notas q u e .....
sacado.
6. No sé qué le pasa al jefe; está que revienta. Parece que h o y .....
de mala uva.

XXI. Completa las siguientes frases con el m odismo correspon­

diente:
Uzupełnij następujące zdania odp o w ied n im i id io m am i:

A. estoy a dos velas D. volver la vista atrás

B. perdí de vista E. no tengo ni zorra idea
C. se oía ni el vuelo de F. no le va a la zaga
una mosca

1. En el aula se hizo un silencio total. N o ............

2. Debes recordar aquellos buenos momentos; a veces es necesa­
rio para comprender mejor nuestra vida.
3. ¿Tienes dinero tú? Y o y no puedo pagar la cuenta.
 4. En cuanto a conocimientos de historia, su h e rm a n o .............
5. Me llevaba muy bien con él, pero hace ya cuatro o cinco años
que l o y no sé dónde anda ahora.
6................ de dónde está esa calle.

XXII. Completa las siguientes fra ses sirviéndote de los dibujos.

Uzupełnij następujące zdania słow am i p rzedstaw ionym i za p o m o c ą rysunków .

m
1. Me parece que \ -,j está allí como 1 J r

en corral ajeno. Le faltan todos los mimos que tiene aquí.

2. Pero chico, no te desm oralices tan fácilm ente. Ya verás como

m -
todo se arregla y eres tú el que se lleva t I
o «*

al

3. Como vivo a mi manera, sin hacer caso a lo que digan los demás,

todos opinan que soy

 era bastante aburrida y por eso en
t í

H H n rí'r
i< - „
s*1»»(&■*■'i"* • no había que

4
5 Ten cuidado, muchacho, que no te den

por

6. Tu hermano está haciendo todo el tiempo.

Tienes que decirle algo.

7. Este es muy caro. Me ha costado

8. El siempre sabe aprovecharse de la situación para llevar

a su £ ».

b)

1. En vez de trabajar, se pasa todo el día haciendo

en el aire.

2. ¿Qué te pasa? Estás de un humor de a

**->»
* *
h J ti

No hay quien hable contigo.

3. Que diga lo que quiera. Me importa

4. Tú siempre quieres dar tu opinión, pero eres de los que oyen

y no saben dónde.
 — '-1—__
* lir
r » .
5. Estos ¡¿ hicieron J-__. * * am ata

y así ha quedado, como ves.

6. Encontrar ahora esos documentos en el archivo es como buscar

en ¿«{V
•Vi- dLj

7. Muchacho, antes de vender \ sería mejor

que lo consultases con

8. Pablo es Jg&r para las matemáticas.

 K L U C Z D O Ć W IC Z E Ń

I . 1. está 2. pasará 3. es 4. es 5. está 6. pasó 7. dejó 8. es 9. fue

10. dejó

n. 1 - G, 2 - E, 3 - L, 4 - F, 5 - I, 6 - J, 7 - H, 8 - C, 9 - M,
10-D, 11 - B , 1 2 - A

ID. 1 - I , 2 - D , 3 - J , 4 - G , 5 - F , 6 - H , 7 - C , 8 - A , 9 - E , 1 0 - B

IV.
1. Si sigue trabajando así, tendrá en esta em presa los días conta­
dos.
2. Cuando ayer regresábam os de noche a casa, hacía tanto frío que
dábamos diente con diente.
3. Estaba de m al hum or y todo el tiem po hablaba entre dientes.
4. El nuevo coche de su vecino le puso los dientes largos.
5. El toro bravo repartía cornadas a diestro y siniestro.
6. Aunque lo dijo sin m ala intención, se arm ó la de D ios es C risto
y hubo que llam ar a la policía.
7. Tu herm ano es una persona m uy ducha en la m ecánica del auto­
móvil.
8. N o sé si podré arreg lar este asunto; m i je fe es m uy duro de
pelar.
9. Después de la m uerte de su m ujer vivía al día, sin p en sar en el
futuro.
10. Para ponerse al día sobre los acontecim ientos políticos, se vio
en la obligación de leer m uchos periódicos.
II. Pedirle a ese niño que estudie es com o clam ar en el desierto.
12. Por lo que se ve, el señor M orales cayó en desgracia; ya no re­
cibe prem ios ni alabanzas del jefe.
V. 1. enchufado 2. las espaldas 3. echa 4. un empollón 5. la espal­
da 6. espina 7. época 8. eses 9. entendederas 10. el estilo
 VI. 1. se puso 2. es 3. era 4. echaba 5. echó 6. estoy 7. está 8. se
pone, seria 9. echan 10. tendremos, ponemos

VII. I - E, 2 - A, 3 - D, 4 - C, 5 - H, 6 - B, 7 - G, 8 - F

VIII. 1 - E , 2 - D , 3 - C , 4 - A , 5 - B

IX. 1. tengo 2. tiene 3. tuvieron 4. seas, es 5. fue, fuera 6. está,

tiene

X. 1 - E, 2 - H, 3 - G, 4 - F, 5 - C, 6 - A, 7 - B, 8 - D, 9 - M,
10-L , 11- J , 1 2 - 1

XI.
1.No quisiera que estuvieses a mal con tu m ejor amigo.
2. ¿Qué ha pasado aquí? Tiene toda la casa m anga por hombro.
3. Es una pena que haya dejado de pintar, puesto que tenía madera
de buen pintor.
4. El piso es muy cómodo y, además, la farm acia y el supermerca­
do caen a mano.
5. No tengo dinero para com prar un coche n uevo y tendré que
comprarlo de segunda mano.
6. Tu hijo se ha sacado de la m anga esa histo rieta y tú te lo has
creído todo.
7. Se tomó a mal el que no felicitaras a su m adre el dia de su cum­
pleaños.
8. Se me ha ido la mano en azúcar cuando lo echaba al té y ahora
no puedo beberlo; está demasiado dulce.
9. No le saques de madre con tus o bservaciones, porque puede
enfadarse.
10. Si no le ayudas tú a pagar esta deuda, tendré que echarle una
mano yo.
11. Cuando María se enteró de la m uerte de su am igo, empezó a
llorar como una Magdalena.
12. Consientes demasiado a tus hijos. N o debes ten er tanta manga
ancha.

XII. 1 - G , 2 - F , 3 - H , 4 - I , 5 - A , 6 - C , 7 - E , 8 - D , 9 - J , 10-B

XIII. 1 - G , 2 - F , 3 - A , 4 - C , 5 - E , 6 - H , 7 - B , 8 - D
 KLUCZ

X IV . 1 - E, 2 - I, 3 - H, 4 - G, 5 - F, 6 - A, 7 - D, 8 - C, 9 - J,
10- B

XV. 1 - D, 2 - G, 3 - A, 4 - B, 5 - E, 6 - C, 7 - F

XVI. 1 - B . 2 - E , 3 - C , 4 - D , 5 - A

XVII. 1 - C, 2 - B, 3 - A, 4 - E, 5 - D

X VIII. 1 - C , 2 - F , 3 - A , 4 - B , 5 - E , 6 - D

XIX. 1 - F, 2 - B, 3 - E, 4 - D, 5 - C, 6 - A

XX. 1. des 2. tengo, lleva 3. hay 4. tengo, hay 5. puso, había

6. está

XXI. 1 - C, 2 - D, 3 - A, 4 - F, 5 - B, 6 - E

X X II.
a) 1. el chico, gallina 2. el gato, agua 3. la oveja negra, la familia
4. la película, el cine, más, cuatro, gatos 5. gato, liebre 6. el oso
7. coche, el ojo, la cara 8. el agua, molino
b) 1. castillos 2. perros 3. un pepino 4. campanas 5. obreros,
la casa, caballo 6. una aguja, el pajar 7. el coche, la almohada
8. un águila / />