Câu hỏi tình huống 4: Tại sao Iphone lại sản xuất tại Trung Quốc?

Apple - Thương hiệu nổi tiếng thế giới đến từ Mỹ

Apple là một tập đoàn công nghệ lớn của Mỹ có trụ sở chính đặt tại Cupertino,
bang California thuộc Mỹ. Apple được thành lập ngày 1 tháng 4 năm 1976 bởi ba
nhà sáng lập là Steve Wozniak, Steve Jobs và Ronald Wayne, dưới tên gọi ban
đầu là Apple Computer Inc, sau đó đổi tên thành Apple vào đầu năm 2007. Cho
tới hiện tại, Apple là công ty công nghệ đứng thứ 2 trên thế giới, sản lượng bán ra
toàn cầu hàng năm từ 13,9 tỷ đô la Mỹ năm 2005 lên đến 265,6 tỷ đô la mỹ trong
năm 2018. Hiện tại Apple có hơn 98.000 nhân viên ở nhiều quốc gia với các sản
phẩm chủ lực là: iPhone, iPad và Macbook.
iPhone hiện tại được lắp đặt ở Trung Quốc nên phía sau máy thường được ghi
“Made in China” tạm dịch là “Được sản xuất ở Trung Quốc”. Việc này thường gây
nhầm tưởng cho người tiêu dùng về chất lượng sản phẩm nhưng thật chất toàn
bộ linh kiện của iPhone đều được sản xuất với tiêu chuẩn của Mỹ. Công ty
Foxconn hiện là nhà lắp ráp iPhone lớn nhất của Apple. Hai nhà máy chính, cung
cấp phần lớn sản phẩm cho thị trường toàn cầu đang được họ đặt ở Thâm Quyến
và Thượng Hải (Trung Quốc).
Made in China – Tại sao phải là Trung Quốc mà không phải Mỹ
Trung Quốc có nhiều lợi thế đặc thù mà không phải bất cứ quốc gia nào cũng hội
tụ đầy đủ các yếu tố, đặc biệt là Mỹ. Những lợi thế đó tập trung mục tiêu chính của
Apple là muốn tạo ra lợi nhuận khủng nên họ đã cho sản xuất các thiết bị của mình
ở những nơi mà ở Mỹ không có những lợi thế cạnh tranh nhằm giảm được tối đa
chi phi và từ đó nâng cao được lợi nhuận.
Thứ nhất phải nói đến yếu tố người lao động. (1) Trung Quốc có nguồn cung nhân
công lớn hơn Mỹ rất nhiều và công nhân của Trung Quốc có những kỹ năng cần
thiết để chế tạo các thiết bị phức tạp mà không phải mất quá nhiều chi phí. (2)
Công nhân ở Trung Quốc làm việc theo ca vào mọi giờ và đôi khi, họ còn bỏ qua
giấc ngủ để đạt được mục tiêu sản xuất - điều không thể ở Mỹ. (3) Mức sống tại
Trung Quốc so với Mỹ khá thấp dẫn đến lương nhân công rẻ mạt là lý do khiến
Apple chọn Trung Quốc là nơi sản xuất iPhone. (4) Các nhà sản xuất có thể linh
hoạt tập trung một số lượng lớn nhân công ngay khi cần thiết, các nhà máy Trung
Quốc có thể thuê hoặc đuổi việc hàng chục nghìn lao động chỉ trong một đêm.
Thứ hai về quy mô sản xuất của các nhà máy. (1) Các nhà máy Trung Quốc có
quy mô lớn và linh hoạt hơn rất nhiều so với các nhà máy của Mỹ bên cạnh đó
còn có thể thay đổi quy trình sản xuất và cách thức làm việc rất nhanh chóng khi
có những biến động xảy ra. (2) Hầu hết các bộ phận của iPhone và iPad được sản
xuất tại Trung Quốc thế nên nếu Apple chọn mua các bộ phận của iPhone tại
Trung Quốc và lắp ráp tại Mỹ thì đó sẽ là một khó khăn lớn bởi chi phí sản xuất sẽ
bị đội lên do phải di chuyên các linh kiện của iPhone hay iPad về Mỹ để tiến hành
lắp ráp. (3) Nếu muốn sản xuất tại Mỹ, Apple phải đầu tư vào robot và kỹ sư chuyên
ngành thay vì thuê một lượng lớn công nhân được trả với mức lương eo hẹp hơn.
Cuối cùng là thị trường tiêu thụ sản phẩm. (1) Trung Quốc có lợi thế là người dân
số đông dẫn đến nhu cầu chi tiêu cho các sản phẩm công nghệ cao là rất lớn. (2)
Chi phí cho chuỗi phân phối cho các thị trường Châu Á sẽ giảm đáng kể vì lợi thế
về địa lý.
Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung và đa dạng hóa chuỗi cung ứng
Hiện tại Trung Quốc vẫn đang là “nhà máy sản xuất lớn” của Apple, tuy nhiên
Apple sẽ phải đối mặt nếu quyết định chuyển nhà máy sản xuất từ Trung Quốc về
Mỹ hoặc những quốc gia khác. Vì dưới áp lực của cuộc chiến tranh thương mại
đang leo thang và chưa có những thỏa thuận rõ ràng về hai vấn đề (1) về các
chính sách thuế quan trong nhóm ngành hàng thiết bị điện tử công nghệ cao, (2)
về những điều khoản trong bộ luật sở hữu trí tuệ của Trung Quốc
Cuộc chiến thương mại giữa hai nước đang nóng lên sau khi chính quyền Mỹ bắt
giữ Giám đốc tài chính - CFO Huawei của Trung Quốc vì ăn cắp bí mật thương
mại. Thậm chí, trước khi căng thẳng giữa hai nước leo thang đến thời điểm này,
Tổng thống Mỹ - Donald Trump cũng đã từng đề nghị Apple nên bắt đầu sản xuất
iPhone tại quê hương. Khi chính quyền Trump đe dọa sẽ áp dụng thuế quan đối
với điện thoại được sản xuất tại Trung Quốc. Hai quốc gia có thể đáp ứng các yêu
cầu của Apple và sẽ trở thành ứng viên quan trọng trong chuỗi cung ứng của công
ty là: Ấn Độ và Việt Nam.
Tại thời điểm căng thẳng hiện tại và chưa có những quyết định rõ ràng thì mọi thứ
vẫn chưa được thay đổi và Trung Quốc vẫn là lựa chọn phù hợp và đáp ứng đầy
đủ các tiêu chí cần thiết như trình độ kỹ năng, cơ sở hạ tầng, khối lượng và chi
phí thấp.