Bài tập Toán khối 11

PHẦN I. ĐẠI SỐ VÀ GIẢI TÍCH

I. CÁC CÔNG THỨC LƯỢNG GIÁC
1. Hai cung đối nhau: -x và x p
cos(- x) = cos x 3. Hai cung phụ nhau: - x và x
2
sin( - x) = - sin x �p � �p �
sin � - x �= cos x cos � - x �= sin x
tan(- x) = - tan x �2 � �2 �
cot(- x) = - cot x �p � �p �
tan � - x �= cot x cot � - x �= tan x
2. Hai cung bù nhau: p - x và x �2 � �2 �
sin(p - x) = sin x 4. Hai cung hơn kém nhau Pi: p + x và x
cos(p - x) = - cos x sin(p + x) = - sin x
tan(p - x) = - tan x cos(p + x) = - cos x
cot(p - x) = - cot x tan(p + x) = tan x
cot(p + x) = cot x
5. Các hằng đẳng thức lượng giác
1
a. sin 2 x + cos 2 x = 1 b. 1 + tan x =
cos 2 x
1
c. 1 + cot x = d . tan x.cot x = 1
sin 2 x
6. Công thức cộng lượng giác
cos( x - y ) = cos x.cos y + sin x.sin y
cos( x + y ) = cos x.cos y - sin x.sin y
sin( x - y ) = sin x.cos y - sin y.cos x
sin( x + y ) = sin x.cos y + sin y.cos x
7. Công thức nhân đôi
nx nx
sin 2 x = 2sin x cos x TQ : sin nx = 2sin cos
2 2
cos 2 x = cos x - sin x = 2cos x - 1 = 1 - 2sin x
2 2 2 2

8. Công thức nhân ba:

sin 3x = 3sin x - 4sin 3 x cos3x = 4cos 3 x - 3cos x
9. Công thức hạ bậc:
1 - cos 2 x 1 + cos 2 x
sin 2 x = cos 2 x =
2 2
10. Công thức biến đổi tích thành tổng
1
cos x.cos y = [ cos( x - y ) + cos( x + y ) ]
2
1
sin x.sin y = [ cos( x - y ) - cos( x + y ) ]
2
1
sin x.cos y = [ sin( x - y ) + sin( x + y ) ]
2
11 . Công thức biến đổi tổng thành tích

Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm

1
Bài tập Toán khối 11
x+ y x- y
cos x + cos y = 2cos cos
2 2
x+ y x- y
cos x - cos y = -2sin sin
2 2
x+ y x- y
sin x + sin y = 2sin cos
2 2
x+ y x- y
sin x - sin y = 2cos sin
2 2

A. CÔNG THỨC BIẾN ĐỔI

I/. GIÁ TRỊ LƯỢNG GIÁC
3�� 3p �
�
Bài 1: Cho sin a =- p<a <
� .Tính cosa ,tana ,cota.
�
5 �
� 2��
Cho 5cosa + 4 = 0 ( 180 < a < 270 ) .Tính sina , tana, cota.
o o
Bài 2:
Bài 3: Cho tan15o = 2 - 3. Tính sin15o ,cos15o ,cot15o.
tan x + cot x 1 2sin x + 3cos x
Bài 4: Tính A = biết sinx = . Tính B = biết tanx = -2
tan x - cot x 3 3sin x - 2cos x
sin 2 x + 3sin x cos x - 2cos 2 x
Tính C= biết cotx = -3
1 + 4sin 2 x
Bài 5: Chứng minh:
a/sin x+cos 4 x=1-2sin 2 xcos 2 x; b/sin 6 x+cos6 x=1-3sin 2 xcos2 x
4

c/tan 2 x = sin 2 x+sin 2 x.tan 2 x; d/sin 2 x.tanx + cos 2 x.cotx + 2sinx.cosx = tanx + cotx
Bài 6: Chứng minh các đẳng thức sau:
1-2cos 2 x 2 2 1+sin 2 x cosx 1
a/ 2 2
= tan x-cot x; b/ 2
= 1+2tan 2 x; c/ +tanx =
sin x.cos x 1-sin x 1+sinx cosx
sinx 1+cosx 2 1-sinx cosx sinx+cosx-1 cosx
d/ + = ; e/ = ; f/ =
1+cosx sinx sinx cosx 1+sinx sinx-cosx+1 1+sinx
1+cosx 1-cosx 4cotx sin 2 x cos 2 x
g/ - = ; h/1- - = sinx.cosx;
1-cosx 1+cosx sinx 1+cotx 1+tanx
1 tan 2 x-tan 2 y sin 2 x-sin 2 y
i/ ( 1-cosx ) ( 1+cot x ) =
2
; j/ =
1+cosx tan 2 x.tan 2 y sin 2 x.sin 2 y
Bài 7: * Chứng minh các biểu thức sau độc lập đối với x:
A=2 ( sin 6 x+cos 6 x ) -3( sin 4 x+cos 4 x ) ; B=cos 4 x ( 2cos 2 x-3) +sin 4 x ( 2sin 2 x-3)
2
C=2( sin 4 x+cos 4 x+sin 2 xcos 2 x ) - ( sin 8 x+cos8 x ) ; D=3( sin 8 x-cos8 x ) +4( cos6 x-2sin 6 x ) +6sin 4 x
sin 6 x+cos6 x-1
sin 4 x+3cos 4 x-1
E= sin 4 x+4cos 2 x + cos 4 x+4sin 2 x ; F= ; G=
sin 4 x+cos 4 x-1
sin 6 x+cos 6 x+3cos 4 x-1
� p�
H=cosx 1-sinx 1-cosx 1-sin 2 x +sinx 1-cosx 1-sinx 1-cos 2 x ;(x �� 0; �)
�2�
� �
II/. GIÁ TRỊ LƯỢNG GIÁC CỦA CUNG ĐẶC BIỆT
* Biết 1 HSLG khác:
�3p �
�
� < x < 2p�
�
�
�
Bài 1: Cho sinx = - 0,96 với �2 �
�p � � �p �
a/ Tính cosx ; b/ Tính sin �
� + x ,
�
� cos ( p - x ) , tan �
� + x�
�, cot ( 3p - x )
�
�2 �
� �2 �
�
Bài 2: Tính:
Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm
2
Bài tập Toán khối 11
�p � � p �
2cos �� - a� �
�sin �
� + a� �
� tan ( p - a )
�
�2 � � � 2 �
A= - 2 cos a;
�p �
�
cot �
� + a �
�sin ( p - a )
�
� 2 �
�3p � � p � � 3p � � p �
sin �
�
� + a� �
�tan �
�
� + b� �
� sin �
�
� - b�
�
� cot �
�
� + a��
�
�2 � � 2 � �2 � � 2 �
B= - + cot b ( cot b - tan b)
�3p �
� cos ( 2p - b ) tan ( p - a )
cos ( p - a ) cot �
� - b� �
�
�2 �
Bài 3: Đơn giản biểu thức:
� 9p �
� �5p �
�
A = sin ( 13p + a ) - cos �
a-
� �
�+ cot ( 12p - a ) + tan �
� - a ;
�
�
�
� 2� �2
� �
� 7p �
� � 3p � �
� 3p �
�
B = cos ( 15p - a ) + sin �
a-
� �- tan �
� + a .cot
� �
� - a �
� 2�
� � �2
� �
� � �2 �
�
� 5p �
� �9p � � 7p �
C = sin ( 7p + a ) + cos �
�a- �
�- cot ( 3p - a ) + tan �
� - a��
�+ 2 tan �
a-
� �
�
�
�
� 2� �
�2 � � 2�
�
Bài 4: Đơn giản biểu thức:
A = sin ( p + a ) + sin ( 2p + a ) + sin ( 3p + a ) + ... + sin ( 100p + a )
( ) ( ) ( ) ( )
B = cos 1710o - x - 2sin x - 2250o + cos x + 900 o + 2sin 720o - x + cos 540o - x ( )
Bài 5: Đơn giản biểu thức:
�
19p �
tan �
� - x� .cos ( 36p - x ) .sin ( x - 5p)
�
� 2sin 2550o cos ( - 188o )
�
�2 � 1
A= B= +
�9p �
� tan 368 o
2cos 638o + cos98o
sin �
� - x� �.cos ( x - 99 p )
�
�2 �
Bài 6: Chứng minh:
a / sin825o cos ( - 2535o ) + cos75o sin ( - 555o ) + tan ( 695o ) tan ( 245o ) = 0
� 85p � � � 3p � �
b / sin �
x+
� �
� + cos ( 207p + x ) + sin 2 ( 33p + x ) + sin 2 �
�x- �
� =1
�
� 2 � � 2�
�
Bài 7: Cho tam giác ABC.Chứng minh:
A +B C
a / sin(A + B) = sin A; b / cos A + cos(B + C) = 0; c / sin = cos ;
2 2
3A + B + C
d / cosC + cos(A + B + 2C) = 0; e / sin A + cos =0
2
III/. CÔNG THỨC LƯỢNG GIÁC
Bài 8: Tính giá trị các HSLG của các cung sau: 15o ,75o ,105o ,285o ,3045o
7p 13p 19p 103p 299p
Bài 9: Tính giá trị các HSLG của các cung sau: , , , ,
12 12 12 12 12
�p � 12 3p
Bài 10: Tính cos�
� - x�
�
�biết sin x =- , ( < x < 2p)
�
�3 � 13 2
1 1
Bài 11:Cho 2 góc nhọn a , b có tan a = , tan b = . a/ Tính tan ( a + b) b/ Tính
2 3
a +b
� p
�
�x +y=
Bài 12: Cho 2 góc nhọn x và y thoả : � 4
�
�
�tan x.tan y = 3 - 2 2
a/ Tính tan ( x + y) ; tan x + tan y b/ Tính tanx , tany c/ Tính x và y.

Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm

3
Bài tập Toán khối 11
� p� � 40 3p
Bài 13: Tính tan � �x- � biết sin x =- và p < x <
� 4�
� � 41 2
� p�
Bài 14: Tính tan � �a+ � �theo tan a . Áp dụng: Tính tg15
� o
�
� 4�
Bài 15: Tính:
tan 25o + tan 20o 1 + tan15o
A = sin 20o cos10o + sin10o cos 20o B= C=
1 - tan 25o.tan 20o 1 - tan15o
3 tan 225o - cot 81o.cot 69o
D = sin15o - 3 cos15o E = sin15o + cos15o F=
3 cot 261o + tan 201o
Bài 16: Tính:
� p� � p� � p� � 3p �
a / A = cos �
�x- � �cos
� �
�
x
� + �
�
�+ cos �
x
� + �
�cos
� � x+ �
�
� �
�
�
� 3� � 4� � 6�
� � 4�
� p� � p� � 2p � � 2p �
x+ �
b / B = tan x.tan �
� �
�+ tan �
x
� + �
�tan
� �
�
x
� + �
�
�+ tan x+ �
�
� tan x
�
�
� 3�
� � 3�
� � 3� � 3�
�
Bài 17: Chứng minh biểu thức sau độc lập đối với x:
�p � 2�p � 2�2p � 2�2p �
A = cos 2 x + cos 2 �
� + x� �
�+ cos �
� - x �
�
� B = sin 2
x + sin �
� + x �
+
�
� sin �
� - x�
�
�
�3
� � �3
� � �3
� � �3
� �
Bài 18: Chứng minh:
a / cos ( a + b) .cos ( a - b) = cos 2 a - sin 2 b = cos 2 b - sin 2 a
b / sin ( a + b) .sin ( a - b ) = sin 2 a - sin 2 b = cos 2 b - cos 2 a
c / sin ( a + b) .cos ( a - b) = sin a cosa + sin bcos b
� p � �p �
d / sin �
� + a��
� - sin �
� - a �
�= 2 sin a
�
�4
� � �4
� �
Bài 19: Loại 5: Hệ thức lượng trong tam giác
Cho tam giác ABC.Chứng minh:
1/ sinA = sinB.cosC + sinC.cosB
2/ cosA = sinB.sinC - cosB.cosC
A B C B C
3/ sin = cos cos - sin sin
2 2 2 2 2
A B C B C
4/ cos = sin cos - cos sin
2 2 2 2 2
� p�
5/ tanA + tanB + tanC = tanA.tanB.tanC � �A,B,C � � �
�
� 2��
A B B C C A
6/ tan tan + tan tan + tan tan = 1
2 2 2 2 2 2
A B C A B C
7/ cot + cot + cot = cot .cot .cot
2 2 2 2 2 2
8/ cotA.cotB +cotB.cotC +cotC.cotA = 1
( học thuộc kết quả )
Công thức biến đổi:
Bài 20: BIẾN ĐỔI THÀNH TỔNG
p 2p
a / sin .sin b / cos 5x.cos 3x c / sin ( x + 30 o ) cos ( x - 30 o )
5 5
d / 2sin x.sin 2x.sin 3x; e / 8cos x.sin 2x.sin 3x;
� p� � � p�
f / sin �
x+ �
� �.sin �x- �
� �
�.cos 2x; g / 4 cos ( a - b ) .cos ( b - c ) .cos ( c - a )
�
� 6� � 6� �
Bài 21: BIẾN ĐỔI THÀNH TÍCH
Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm
4
Bài tập Toán khối 11
a / cos 4x + cos 3x; b / cos3x - cos 6x; c / sin 5x + sin x
d / sin ( a + b ) - sin ( a - b ) ; e / tan ( a + b ) + tan a; f / tan 2a - tan a
Bài 22: HỆ THỨC LƯỢNG TRONG TAM GIÁC
Trong tam giác ABC.Hãy chứng minh và học thuộc các kết quả sau :
A B C
9/ sinA + sinB + sinC = 4cos .cos .cos
2 2 2
A B C
10 / cosA + cosB + cosC = 1 + 4sin .sin .sin
2 2 2
11/ sin2A + sin2B + sin2C = 4sinA.sinB.sinC
12/ cos2A + cos2B + cos2C = -1 - 4cosA.cosB.cosC
13/ sin 2 A + sin 2 B + sin 2 C = 2 ( 1 +cosA.cosB.cosC)
14/ cos 2 A + cos 2 B + cos 2C = 1 - 2cosA.cosB.cosC
A B C
15/ sinA + sinB - sinC = 4sin .sin .cos
2 2 2
( tiếp theo Loại 5- Trang 8)
Bài 23: Chứng minh D ABC vuông nếu:
sin B + sin C
a / sin A = ; b / sin C = cos A + cos B; c / sin 2 A + sin 2 B + sin 2 C = 2
cos B + cos C
Bài 24: Chứng minh D ABC cân nếu:
C sin B
a / sin A = 2sin B.cos C; b / tan A + tan B = 2cot ; c / tan A + 2 tan B = tan A.tan 2 B; d / = 2cos A
2 sin C
Bài 25: Chứng minh D ABC đều nếu:
1 3
a / cos A.cos B.cos C = ; b / sin A +sin B +sin C = sin 2A +sin 2B + sin 2C; c / cos A + cos B + cos C =
8 2
Bài 26: Chứng minh D ABC cân hoặc vuông nếu:
2 C tan B sin 2 B sin ( B + C) sin ( B - C)
a / tan A.tan B.tan =1; b / = 2 ; c/ 2 =
2 tan C sin C sin B + sin 2 C sin 2 B - sin 2 C
Bài 27: Hãy nhận dạng D ABC biết:
sin A
a / sin 4A + sin 4B + sin 4C = 0 b / cos 2 A + cos 2 B + cos 2 C = 1 c / = 2sin C
cos B
B. HÀM SỐ LƯỢNG GIÁC
I. Tìm tập xác định của hàm số lượng giác
A
Chú ý : 1) có nghĩa khi B �0 (A có nghĩa) ; A có nghĩa khi A �0
B
2) -1 �s inx �1 ; -1 �cosx �1
p p
3) sin x = 0 � x = kp ; s inx = 1 � x = + k 2p ; s inx = -1 � x = - + k 2p
2 2
p
4) cosx = 0 � x = + k p ; cosx = 1 � x = k 2p ; cosx = -1 � x = p + k 2p
2
p
5) Hàm số y = tanx xác định khi x � + kp
2
Hàm số y = cotx xác định khi x �k p
Bài 1: Tìm tập xác định của các hàm số sau
x +1
1) y = cosx + sinx 2) y = cos 3) y = sin x + 4
x+2
2
4) y = cos x - 3x + 2
2
5) y = 6) y = 2 - s inx
cos2x

Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm

5
Bài tập Toán khối 11
1 + cosx p p
7) y = 8) y = tan(x + ) 9) y = cot(2x - )
1-sinx 4 3
1 1
10) y = -
s inx 2cosx
II. Xét tính chẵn, lẻ của các hàm số lượng giác
Chú ý : cos(-x) = cosx ; sin(-x) = -sinx ; tan(-x) = - tanx ; cot(-x) = -cotx
sin2(-x) = [ sin(-x) ] = (-sinx)2 = sin2x
2

Phương pháp: Bước 1 : Tìm TXĐ D ; Kiểm tra x �D � - x �D, "x

Bước 2 : Tính f(-x) ; so sánh với f(x) . Có 3 khả năng
�f (- x) = f (x) � f ch� n
�
�f (- x) = - f (x) � f l�
�C�x0 � �f (- x0 ) ��f (x0 ) � f kh�
ng ch�
n,kh�
ng l�
�
Bài 2 Xét tính chẳn, lẻ của các hàm số sau
1) y = -2cosx 2) y = sinx + x 3) y = sin2x + 2
1
4) y = tan2x 5) y = sin x + x2 6) y = cos 3x
2
III. Xét sự biến thiên của hàm số lượng giác
�p p �
Chú ý : Hàm số y = sinx đồng biến trên mỗi khoảng �- + k 2p ; + k 2p �
�2 2 �
�p 3p �
Hàm số y = sinx nghịch biến trên mỗi khoảng � + k 2p ; + k 2p �
�2 2 �
Hàm số y = cosx đồng biến trên mỗi khoảng ( -p + k 2p ; k 2p )
Hàm số y = cosx nghịch biến trên mỗi khoảng ( k 2p ; p + k 2p )
�p p �
Hàm số y = tanx đồng biến trên mỗi khoảng �- + k p ; + k p �
�2 2 �
Hàm số y = cotx nghịch biến trên mỗi khoảng ( k p ; p + k p )
Bài 3* Xét sự biến thiên của các hàm số
� p p� �2p 3p �
1) y = sinx trên �- ; � 2) y = cosx trên khoảng � ; �
� 6 3 � �3 2 �
� 3p p � 13p 29p �
�
3) y = cotx trên khoảng �- ; - � 4) y = cosx trên đoạn � ;
� 4 2� �3 6 �
�
� 121p 239p � � p 3p �
5) y = tanx trên đoạn �- ; - ;
6) y = sin2x trên đoạn �
� 3 6 �� �4 4 � �

� p p� p � 4 p 2p �
7) y = tan3x trên khoảng �- ; � 8) y =sin(x + ) trên đoạn - ;
�
� 12 6 � 3 � 3 3� �
Bài 4: * Xét sự biến thiên của các hàm số

Hàm số �3p � � p p� �23p 25p � � 362p 481p �

� ;p� �- ; � � ; � �- ;- �
�2 � � 3 3� �4 4 � � 3 4 �
Khoảng
y = sinx
y = cosx
y = tanx
y = cotx
Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm
6
Bài tập Toán khối 11
Chú ý Hsố y = f(x) đồng biến trên K � y = A.f(x) +B
���ng bi�
ntr�n K n�u A >0
�
�ngh�
ch bi�ntr�n K n�u A <0
Bài 5* Lập bảng biến thiên của hàm số
1) y = -sinx, y = cosx – 1 trên đoạn [ -p; p]
� p� � 2p p �
2) y = -2cos �2x + �trên đoạn � - ; �
� 3� � 3 3�
IV. Tìm GTLN, GTNN của hàm số lượng giác
Chú ý : -1 �s inx �1 ; -1 �cosx �1 ; 0 �sin2 x �1 ; A2 + B �B
Bài 6*: Tìm GTLN, GTNN của các hàm số
p 1 p
1) y = 2sin(x- ) + 3 2) y = 3 – cos2x 3) y = -1 - cos 2 (2x + )
2 2 3
p
4) y = 1 + cos(4x 2 ) - 2 5) y = 2 s inx + 3 6) y = 5cos x +
4
7) y = sin 2 x - 4s inx + 3 8) y = 4 - 3cos 2 3 x + 1

Chú ý :
Hàm số y = f(x) đồng biến trên đoạn [ a ; b ] thì m ax f ( x ) = f (b) ; min f ( x) = f ( a)
[ a ; b] [ a ; b]

Hàm số y = f(x) nghịch biến trên đoạn [ a ; b ] thì m ax f ( x ) = f (a ) ; min f ( x) = f (b)

[ a ; b] [ a ; b]
Bài 7*: Tìm GTLN, GTNN của các hàm số
�p p� � p p�
- ;-
1) y = sinx trên đoạn � - ;
2) y = cosx trên đoạn �
� 2 3�
� � 2 2�
�
�p � 1 3�
�
- ;0
3) y = sinx trên đoạn � 4) y = cos p x trên đoạn � ; �
�2 � � 4 2�
�

C.PHÖÔNG TRÌNH LÖÔÏNG GIAÙC.

I:LÍ THUYEÁT .
1/Phöông trình löôïng giaùc cô baûn .
u = v + k 2p
sin u = sin v  u = p - v + k 2p (kZ)

cos u = cos v  u =  v + k2p. (kZ)
tanu = tanv  u = v + kp (k
Z)
cotu = cotv  u = v + kp (kZ)
2/ Phöông trình ñaëc bieät :
p p
sinx = 0  x = kp , sinx = 1  x = + k2p ,sinx = -1  x = -
2 2
+ k2p
p
cosx = 0  x = + k p , cosx = 1  x = k2p , cosx = -1  x = p
2
+ k2p .
3/ Phöông trình baäc nhaát ñoái vôùi sinx vaø cosx .
Laø phöông trình coù daïng : acosx + bsinx = c (1) trong ñoù a 2 +
b2  0

Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm

7
Bài tập Toán khối 11
a
Caùch 1: acosx + bsinx = c  a 2 + b 2 . cos( x -  ) = c vôùi cos  =
a + b2
2

a
asinx +bcosx = c  a 2 + b 2 . sin( x +  ) = c vôùi cos  = .
a2 + b2
Caùch 2 :
Xeùt phöông trình vôùi x = p + kp , k  Z
x
Vôùi x  p + kp ñaët t = tan ta ñöôïc phöông trình baäc hai
2
theo t :
(c + b)t2 – 2at + c – a = 0
Chuù yù : pt(1) hoaëc pt( 2) coù nghieäm  a2 + b2 - c2  0 .
Baøi taäp :Giaûi caùc phöông trình sau:
1. 3 cos x - sin x = 2 , 2. cos x - 3 sin x = -1
p 1
3. 3 sin 3 x - 3 cos 9 x = 1 + 4 sin 3 3 x , 4. sin 4 x + cos 4 ( x + ) =
4 4
5. cos 7 x - sin 5 x = 3 (cos 5 x - sin 7 x ) , 6. tan x - 3cot x = 4(sin x + 3 cos x)
3(1 - cos 2 x) 1
7. = cos x 8. sin 2 x + sin 2 x =
2sin x 2
4/ Phöông trình chæ chöùa moät haøm soá löôïng giaùc :
Phöông trình chæ chöùa moät haøm soá löôïng giaùc laø phöông
trình coù daïng : f[u(x)] = 0
vôùi u(x) = sinx hay u(x) = cosx hay u(x) = tanx hay u(x) = cotx.
Ñaët t = u(x) ta ñöôïc phöông trình f(t) = 0 .
Baøi taäp: Giaûi caùc phöông trình sau:
1. 2cos2x +5sinx – 4 = 0 , 2. 2cos2x – 8cosx +5
=0
3. 2cosx.cos2x = 1+cos2x + cos3x 4. 2(sin 4x + cos4x)
= 2sin2x – 1
4x
5. sin42x + cos42x = 1 – 2sin4x 6. cos = cos 2 x
3
3
7. = 3 + 2 tan 2 x 8. 5tan x -2cotx - 3 = 0
cos x
9. 6sin 2 3 x + cos12 x = 4 10. 4sin 4 x + 12cos 2 x = 7
5/ Phöông trình ñaúng caáp theo sinx vaø cosx :
a/ Phöông trình ñaúng caáp baäc hai : asin2x +b sinx cosx + c
cos2x = 0 .
Caùch 1 :
 Xeùt cos x = 0: Nếu thoả ta lấy nghiệm .
 Xeùt cos x �0 chia hai veá cuûa phöông trình cho cos2x roài ñaët t
= tanx.
1 1
Caùch 2: Thay sin2x = (1 – cos 2x ), cos2x = (1+ cos 2x) ,
2 2
1
sinxcosx = sin2x ta ñöôïc phöông trình baäc nhaát theo sin2x
2
vaø cos2x .
b/ Phöông trình ñaúng caáp baäc cao : Duøng phöông phaùp ñaët
aån phuï t = tanx sau khi ñaõ xeùt phöông trình trong tröôøng hôïp
p
cos x = 0 hay x = + kp ,kZ.
2
Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm
8
Bài tập Toán khối 11
Baøi taäp :
1. 2sin2x – 5sinx.cosx – cos2 x = - 2
2. 3sin2x + 8sinxcosx + ( 8 3 - 9)cos2x = 0
3. 4sin2x +3 3 sin2x – 2cos2x = 4
4. 6sinx – 2cos3x = 5sin2x.cosx.
1
5. sin 2 x + sin 2 x - 2cos 2 x =
2
6/ Phöông trình daïng : a( cosx � sinx ) + b sinxcosx + c = 0 .
Ñaët t = cosx + sinx , ñieàu kieän - 2  t  2 khi ñoù sinxcosx =
t 2 -1
2
Ta ñöa phöong trình ñaõ cho veà phöông trình baäc hai theo t .
Chuù yù : neáu phöông trình coù daïng :a( cosx - sinx ) + b sinxcosx
+c=0
Ñaët t = cosx - sinx , ñieàu kieän - 2  t  2 khi ñoù sinxcosx =
1- t2
2
Baøi taäp : Giaûi caùc phöông trình sau :
1. 3(sinx + cosx ) +2sin2x + 3 = 0
2. sin2x – 12( sinx – cosx ) = -12
3. 2(cosx + sinx) = 4sinxcosx +1
4. sin2x – 12( sinx + cosx )+12 = 0
5. cosx –sinx – 2sin2x – 1 = 0
7. Caùc phöông trình löôïng giaùc khaùc.
Baøi 1: Giaûi caùc phöông trình sau :
1/ cos 2x + 3cosx +2 = 0 , 2/ 2+ cos 2x = - 5sinx , 3/ 6 –
4cos2x – 9sinx = 0,
3
4/ 2cos 2x + cosx = 1 , 5/ 2tg 2x + 3 = , 6/ 4sin4
cos x
+12cos2x = 7
Baøi 2 : Giaûi caùc phöông trình sau :
1/ 4(sin3x – cos 2x ) = 5(sinx – 1) . HD : ñaët t =sinx
4x p
2/ cos = cos 2 x ÑS : x = k3p , x=  +k3p , x
3 4
5p
= +k3p
4
x x p x
3/ 1+ sin sinx - cos sin2x = 2cos2 ( - ) ÑS: sinx
2 2 4 2
x
=1 v sin =1
2
4/ 1+ 3tanx = 2sin 2x HD : ñaët t = tanx ,
p
ÑS : x = - +kp
4
1
5/ 2cos 2x – 8cosx + 7 = ÑS : x = k2p , x = 
cos x
p
+k2p
3
6/ sin2x(cotx +tanx ) = 4cos2x ÑS : cosx = 0 , cos
1
2x =
2

Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm

9
Bài tập Toán khối 11
7/ 2cos2 2x +cos 2x = 4sin22xcos2x
8/ cos 3x – cos 2x = 2
9/ 4sinx + 2cos x =2 + 3tanx HD
x
:ñaët t = tan
2
10/ sin2x+ 2tanx = 3
11/ sin2x + sin23x = 3cos22x HD
:ñaët t =cos 2x
p
12/ tan3( x - ) = tanx - 1 ÑS : x =
4
p
kp v x = + kp
4
13/ sin 2x – cos 2x = 3sinx + cosx – 2 HD : Ñöa veà PT baäc
hai theo sinx.
14/ sin2x + cos 2x + tanx = 2
p
ÑS : x = + kp
4
15/ cos3x – 2cos 2x + cosx = 0
II. PHÖÔNG TRÌNH ÑAÚNG CAÁP BAÄC n THEO SINX ,COSX.
Giaûi caùc phöông trình sau :
1/ sin2 x + 2sin 2x –3 +7cos2x = 0 .
2/ cos3x – sin3x = cosx + sinx.
3/ sinxsin2x + sin3x = 6cos3x
p kp
4/ sin3x + cos3x = 2( sin5x + cos5x ) ÑS : x= +
4 2
p p
5/ sin3(x - )= 2 sinx ÑS : x = +kp
4 4
p
6/ 3cos4x – sin2 2x + sin4x = 0 ÑS :x =  +
3
p kp
kp v x= +
4 2
7/ 3sin4x +5cos4x – 3 = 0 .
8/ 6sinx – 2cos3x = 5sin 2x cosx
III. PHÖÔNG TRÌNH ÑOÁI XÖÙNG – PT PHAÛN ÑOÁI XÖÙNG .
Giaûi caùc phöông trình sau :
1/ cos3x + sin3x = sin 2x + sinx + cosx 2/ 2cos 3x + cos 2x
+sinx = 0
3
3/ 1 + sin3x + cos3x = sin2x 4/ 6( cos x – sinx )
2
+ sinxcosx + 6 = 0
5/ sin3x – cos3x = 1 + sinxcosx 6/
1 1 10
+ + sin x + cos x =
cos x sin x 3
7/ tanx + tan2x + tan3x + cotx+cot2x +cot3x = 6
2
8/ 2 + 2tan2x + 5tanx + 5cotx + 4 = 0
sin x
9/ 1 + cos3x – sin3x = sin 2x 10/ cos 3x –
sin3x = - 1
11/ 2cos 2x + sin2x cosx + cos2x sinx = 2( sinx + cosx ).
IV.PHÖÔNG TRÌNH TÍCH VAØ PHÖÔNG TRÌNH LÖÔÏNG GIAÙC
KHAÙC .
Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm
10
Bài tập Toán khối 11
Giaûi caùc phöông trình sau:
1/ sin 2x +2cos2x = 1 + sinx –4cosx 2/ sin 2x – cos 2x =
3sinx +cosx – 2
3/ sin2x + sin23x – 3cos22x = 0 4/ cos3x cos 3x – sin3xsin3x
1
= cos34x +
4
x x
5/ sin4 + cos4 = 1 – 2sinx 6/ cos3x – 2cos 2x + cosx
2 2
=0
7/ sin6x + cos6x = sin4x + cos4x 8/ sin4x + cos4x – cos2x = 1
– 2sin2x cos2x
cos x + sin x
9/ 3sin3x - 3 cos 9x = 1 + 4sin3x. 10/ = sin x
1 - cos x
x p x
11/ sin2 ( - ) tan2x – cos2 =0 12/ cotx – tanx +
2 4 2
1
4sinx = 13 / sinxcosx + cosx = - 2sin 2x - sinx + 1
sin x
4 / sin 3x = cosxcos 2x ( tan2x + tan2x )
cos 3x + sin 3x
15/ 5(sin x + ) = cos 2 x + 3 16/ sin23x – cos24x = sin25x –
1 + 2 sin 2 x
cos26x
17 / cos3x – 4cos2x +3cosx – 4 = 0. 18/
(2 - sin 2 2 x)sin 3 x
tan x + 1 =
4

cos 4 x
x
19/ tanx +cosx – cos2x = sinx (1+tanx.tan )
2
cos 2 x 1
20/ cotx – 1 = + sin 2 x - sin 2 x
1 + tan x 2
21/ 3 –tanx(tanx + 2sinx)+ 6cosx =

D. TOÅ HÔÏP
Tóm tắt giáo khoa
I. Quy tắc đếm
1. Quy tắc cộng: Giả sử công việc có thể tiến hành theo một trong hai phương án A và B.
Phương án A có thể thực hiện bởi n cách; phương án B có thể thực hiện bởi m cách. Khi
đó, công việc được thực hiện theo n + m cách.
2. Quy tắc nhân: Giả sử công việc bao gồm hai công đoạn A và B. Công đoạn A có thể
thực hiện bởi n cách; công đoạn B có thể thực hiện bởi m cách. Khi đó, công việc được
thực hiện bởi n.m cách.
II. Hoán vị – Chỉnh hợp – Tổ hợp
1. Hoán vị:
a. Định nghĩa: Cho tập A có n phần tử. Mỗi sự sắp xếp của n phần tử đó theo một thứ tự
định trước là một phép hoán vị các phần tử của tập A.
b. Định lý: Số phép hoán vị của tập hợp có n phần tử , kí hiệu Pn là: Pn = n! = 1.2.3…n
2. Chỉnh hợp:
a. Định nghĩa: Cho tập hợp A có n phần tử. Xét số k ��mà 1 �k �n . Khi lấy ra k phần tử
trong số n phần tử rồi đem sắp xếp k phần tử đó theo một thứ tự định trước, ta được một
phép chỉnh hợp chập k của n phần tử.

Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm

11
Bài tập Toán khối 11
b. Định lý: Số phép chỉnh hợp chập k của n phần tử, kí hiệu A kn là:
n!
A kn = n. ( n - 1) ... ( n - k + 1) =
( n - k) ! .
3. Tổ hợp:
a. Định nghĩa: Cho tập hợp A có n phần tử và số k �� mà 1 �k �n . Một tập hợp con của
A có k phần tử được gọi là một tổ hợp chập k của n phần tử.
n! n ( n - 1) ... ( n - k + 1)
b. Định lý: Số tổ hợp chập k của n phần tử, kí hiệu Ckn là: Cn = k!( n - k ) ! =
k

k!
c. Hai tính chất cơ bản của tổ hợp:
Cho a, k ��* :
Ckn = C nn - k ( 0 �k �n )
C k
n +1 = C +C
k
n
k -1
n ( 1 �k �n )
III. Khai triển nhị thức Newton
n
( a + b) = �C kn a n - k b k = C 0n a n + C1n a n -1b + .. + C kn a n - k b k + .. + C nn b n
n

k =0

Nhận xét:
– Trong khai triển nhị thức Newton có n + 1 số hạng.
– Trong một số hạng thì tổng số mũ của a và b bằng n.
– Các hệ số của khai triểu nhị thức cách đếu số hạng đầu và cuối thì bằng nhau.
– Số hạng tổng quát thứ k + 1 kí hiệu Tk+1 thì: Tk +1 = Cnk a n - k b k
– C0n + C1n + C2n + ... + Cnn = 2n
– C0n - C1n + Cn2 - C3n + ... + ( -1) C nk + ... + ( -1) C nn = 0
k n

Chú ý:
n

– ( a + b) = �C kn a n - k b k là khai triển theo số mũ của a giảm dần.

n

k =0
n
( a + b) = �C kn a k b n - k là khai triển theo số mũ của a tăng dần.
n
–
k =0

Các Dạng bài toán cơ bản

Dạng 1: Bài toán về quy tắc đếm
Phương pháp giải: Cần phân biệt công việc phải làm được tiến hành theo phương án A
hoặc B để chọn quy tắc cộng, hoặc bao gồm công đoạn A và B để chọn quy tắc nhân.
Bài 1: Bạn X vào siêu thị để mua một áo sơ mi, thoe cỡ 40 hoặc 41. Cỡ 40 có 3 màu
khác nhau, cỡ 41 có 4 màu khác nhau. Hỏi X có bao nhiêu cách chọn?
Bài 2: Cho tập A = { 0;1; 2;3; 4} . Có bao nhiêu số chẵn mà mỗi số gồm ba chữ số khác nhau chọn
trong số các phần tử của A?
Bài 3: Từ tập A = { 1, 2,3, 4,5} hỏi có thể lập được bao nhiêu số có 7 chữ số sao cho chữ số 1
xuất hiện 3 lần, còn các chữ số khác xuất hiện một lần?
Dạng 2: Thực hiện phép hoán vị
Phương pháp giải:
 Sử dụng phép xếp đặt của n phần tử có thứ tự: Pn = n! = 1.2.3…n
 Thực hiện quy tắc cộng hoặc quy tắc nhân
Bài 4: Bạn X mời hai bạn nam và ba bạn nữ dự tiệc sinh nhật. Bạn định xếp nam, nữ
ngồi riêng trên các chiếc ghế, xếp theo một hàng dài. Hỏi X có bao nhiêu cách xếp đặt?

Dạng 3: Thực hiện phép chỉnh hợp

Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm

12
Bài tập Toán khối 11
Phương pháp giải: Phép xếp đặt có thứ tự của k phần tử trong n phần tử:
n!
A kn = n. ( n - 1) ... ( n - k + 1) =
( n - k) !
Bài 5: Trong mặt phẳng cho 7 điểm A, B, C, D, E, M, N khác nhau. Có bao nhiêu vectơ
nối hai điểm trong các điểm đó?
Bài 6: Từ tập A = { 0,1, 2,3, 4,5} có thể lập được bao nhiêu số có 4 chữ số khác nhau?
Dạng 4: Thực hiện phép tổ hợp
Phương pháp giải: Phép xếp đặt không có thứ tự của k phần tử chọn trong n phần tử:
n!
C kn = ( 0 �k �n )
k!( n - k ) !
Bài 7: Cho 7 điểm phân biệt không tồn tại ba điểm thẳng hàng. Từ 7 điểm trên có thể lập
được bao nhiêu tam giác?
Dạng 5: Tìm n ��* trong phương trình chứa Pn , A nk ,Cnk
Phương pháp giải: Dùng các công thức:
n! n!
Pn = n! ( n �1) ; A kn = n ( n - 1) ... ( n - k + 1) = ( 1 �k �n ) ; C kn = ( 0 �k �n )
( n - k) ! k!( n - k ) !
2Pn
Bài 8: Tìm n ��* , nếu có: = A3n ( 1) .
Pn -1
Bài 9: Tìm n ��* , nếu có: 6n - 6 + C3n �C3n +1 . ( 2)

Dạng 6: Tìm phần tử đặc biệt trong khai triển của (a + b)n.
Phương pháp giải: Sử dụng công thức khai triển của nhị thức Newton:
n
( a + b) = �C kn a n - k b k = C0n a n + C1n a n -1b + C 2n a n - 2 b 2 + .. + C kn a n - k b k + .. + C nn b n (khai
n
triển theo lũy thừa của a
k =0

tăng, b giảm)
n

(Chú ý: ( a + b ) = �C kn a k b n - k
n
khai triển theo lũy thừa của a giảm dần, b tăng dần)
k =0

Bài 10: Tìm số hạng chứa x3 trong khai triển (11 + x)11.
10
�3 3 �
Bài 11: Trong khai triển �2 x- �, (x > 0), hãy tìm số hạng không chứa x.
� x�
1 + x2 ( 1 - x ) �
8
Bài 12: Tìm hệ số của x8 trong khai triển � � �
Bài 13: Cho khai triển: ( 1 + 2x ) = a 0 + a1x + a 2 x + .. + a10 x10 , có các hệ số
10 2
a 0 , a1 , a 2 ,.., a10 . Tìm hệ
số lớn nhất
Bài 14: Tìm số hạng trong các khai triển sau
1) Số hạng thứ 13 trong khai triển (3 - x)25
2) Số hạng thứ 18 trong khai triển (2 - x2)25
12
� 1�
�
�
3) Số hạng không chứa x trong khai triển �
x+ �
� x�
� �
12
� 28 �
�
� -
x x + x 15 �
4) 32) Số hạng không chứa x trong khai triển �
�
3
�
�
�
� �
�
5) 33) Số hạng chứa a, b và có số mũ bằng nhau trong khai triển
21
� a b �
�
�
�3 + �
�
� 3 � �
� b a�
Bài 15: Tìm hệ số của số hạng trong các khai triển sau
Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm
13
Bài tập Toán khối 11
12
�x 3��
�
1) Hệ số của số hạng chứa x trong khai triển � - �
4
�3 x �
� �
12
�1 �
�
2) Hệ số của số hạng chứa x8 trong khai triển �
�
5
+ x �
�
�x3 �
�
8
3) Hệ số của số hạng chứa x8 trong khai triển �
1 + x2
(1 - x) �
� �
10
4) Hệ số của số hạng chứa x5 trong khai triển ( 1 + x + x2 + x3 )

5) Hệ số của số hạng chứa x3 trong khai triển (x2 - x + 2)10

6) Hệ số của số hạng chứa x4 trong khai triển (1 + x + 3x2)10
7) Hệ số của số hạng chứa x3 trong khai triển:
8) S(x) = (1 + x)3 + (1 + x)4 + (1 + x)5 + ... + (1 + x)50
9) Hệ số của số hạng chứa x3 trong khai triển:
10) S(x) = (1 + 2x)3 + (1 + 2x)4 + (1 + 2x)5 + ... + (1 + 2x)22
11)Tìm hệ số của số hạng chứa x10 trong khai triển (1 + x)10(x + 1)10 .

Dạng 7: Tìm tổng có chứa Ckn

Phương pháp giải: Từ đề bài, ta liên kết với một nhị thức khai triển và cho x giá trị
thích hợp, từ đó suy ra kết quả.
Bài 16: Tính tổng: S1 = C0n + C1n + C2n + ... + Cnn ; S2 = C0n - C1n + C2n - ... + ( -1) Ckn + ... + ( -1) Cnn
k n

Bài 17: Tính tổng: S3 = C2n0 + C2n2 + C2n4 + ... + C2n2n ; S4 = C12n + C32n + ... + C2n2n -1
Bài 18: Tính tổng: T = C0n - 2C1n + 22 Cn2 - 23 C3n + ... + ( -2 ) Cnn
n

E. CAÁP SOÁ COÄNG

Kieán thöùc caàn nhôù:
1. Ñònh nghóa: Caáp soá coäng laø moät daõy soá ( höõu haïn
hay voâ haïn), trong ñoù, keå töø soá haïng thöù hai, moãi soá haïng
ñeàu laø toång cuûa soá haïng ñöùng ngay tröôùc noù vôùi moät soá
khoâng ñoãi goïi laø coâng sai.
Goïi d laø coâng sai, theo ñònh nghóa ta coù: u n+1 = un + d (n =
1, 2, ...).
Ñaëc bieät: Khi d = 0 thì caáp soá coäng laø moät daõy soá trong
ñoù taát caû caùc soá haïng ñeàu baèng nhau.
Ñeå chæ raèng daõy soá (un) laø moät caáp soá coäng,ta kí hieäu
 u1, u2, ..., un, ....
2. Soá haïng toång quaùt
Ñònh lí: Soá haïng toång quaùt un cuûa moät caáp soá coäng coù
soá haïng ñaàu u1 vaø coâng sai d ñöôïc cho bôûi coâng thöùc:
un = u1 + (n - 1)d
3. Tính chaát caùc soá haïng cuûa caáp soá coäng
Ñònh lí: trong moät caáp soá coäng, moãi soá haïng keå töø soá
haïng thöù hai ( vaø tröø soá haïng cuoái cuøng ñoái vôùi caáp soá

Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm

14
Bài tập Toán khối 11
coäng höõu haïn), ñeàu laø trung bình coäng cuûa hai soá haïng keà
u k -1 + u k +1
beân noù, töùc laø uk = (k  2).
2
4. Toång n soá haïng ñaàu cuûa moät caáp soá coäng
Ñònh lí: Ñeå tính Sn tacoù hai coâng thöùc sau:
n
 Sn tính theo u1 vaø d Sn = [ 2u1 + (n - 1)d ]
2
n
 Sn tính theo u1 vaø un S n = (u1 + u n )
2
BAØI TAÄP AÙP DUÏNG
Baøi 1: Xaùc ñònh soá haïng caàn tìm trong moãi caáp soá coäng
döôùi ñaây:
a / 2,5,8,... tìm u15.
b /  2 + 3 ,4,2 - 3 ,... tìmu20.
a / u15 = 44
ÑS:
b / u 20 = 40 - 18 3
Baøi 2: Xaùc ñònh caáp soá coäng coù coâng sai laø 3, soá haïng
cuoái laø 12 vaø coù toång baèng 30.

u2 + u5 - u3 = 10
Baøi 3: Cho caáp soá coäng: 
u4 + u6 = 26
Tìm soá haïng ñaàu vaø coâng sai cuûa noù.
Baøi 4: Tìm caáp soá coäng coù 5 soá haïng bieát toång laø 25
vaø toång caùc bình phöông cuûa chuùng laø 165.
Baøi 5: Tìm 3 soá taïo thaønh moät caáp soá coäng bieát soá
haïng ñaàu laø 5 vaø tích soá cuûa chuùng laø 1140.
Baøi 6: Tìm chieàu daøi caùc caïnh cuûa moät tam giaùc vuoâng
bieát chuùng taïo thaønh moät caáp soá coäng vôùi coâng sai laø
25.
Baøi 7: Cho caáp soá coäng  u1, u2, u3, ...
Bieát u1 + u4 + u7 + u10 + u13 + u16 = 147.
Tính u1 + u6 + u11 + u16.
Baøi 8: Moät caáp soá coäng (an) coù a3 + a13 = 80.
Tìm toång S15 cuûa 15 soá haïng ñaàu tieân cuûa caáp soá coäng
ñoù.
Baøi 9: Moät caáp soá coäng coù 11 soá haïng. Toång cuûa
chuùng laø 176. Hieäu cuûa soá haïng cuoái vaø soá haïng ñaàu laø
30. Tìm caáp soá ñoù.
Baøi 10: cho caáp soá coäng (an) coù a1 = 4, d = -3. Tính a10.
Baøi 11: Tính u1, d trong caùc caáp soá coäng sau ñaây:

Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm

15
Bài tập Toán khối 11

u3 + u5 = 14 S 4 = 9
1/ 
3 / 45
S13 = 129 S6 = 2
u5 = 19 u3 + u10 = -31
2 / 4 /
u9 = 35 2u4 - u9 = 7
53 38
ÑS: 1/ u1 = vaø d = ; 2/ u1 = 3
13 39
vaø d = 4.
3
3/ u1 = 0 vaø d = ; 4/ u1 =
2
vaø d = .
Baøi 12: Cho caáp soá coäng (un) coù u3 = -15, u14 = 18.
Tính toång cuûa 20 soá haïng ñaàu tieân.
Baøi 13: Cho caáp soá coäng (un) coù u1 = 17, d = 3. Tính u20
vaø S20.
ÑS: u20 = 74, S20 = 910
Baøi 14: Cho caáp soá coäng (un) coù a10 = 10, d = -4.
Tính u1 vaø S10. ÑS: u1 = 46, S10 = 280
Baøi 15: Cho caáp soá coäng (un) coù u6 = 17 vaø u11 = -1.
18
Tính d vaø S11. ÑS: d = - vaø S11 =
5
187
Baøi 16: Cho caáp soá coäng (un) coù u3 = -15, u4 = 18.
Tìm toång cuûa 20 soá haïng ñaàu tieân. ÑS: S20 = 1350

CAÁP SOÁ NHAÂN

Kieán thöùc caàn nhôù:
1. Ñònh nghóa: Caáp soá nhaân laø moät daõy soá ( höõu haïn
hay voâ haïn), tronh ñoù keå töø soá haïng thöù hai moãi soá
haïng ñeàu laø tích cuûa soá haïng ñöùng ngay tröôùc noù vôùi
moät soá khoâng ñoãi goïi laø coâng boäi.
Goïi q laø coâng boäi, theo ñònh nghóa ta coù
un+1 =un.q (n = 1, 2, ...).
Ñaëc bieät:
Khi q = 0 thì caáp soá nhaân laø moät daõy soá daïng u 1, 0,
0, ..., 0, ...
Khi q = 1 thì caáp soá nhaân laø moät daõy soá daïng u 1, u1, ...,
u1, ...
Neáu u1 = 0 thì vôùi moïi q, caáp soá nhaân laø daõy soá 0,
0, ..., ...
Ñeå chæ daõy soá (un) laø moät caáp soá nhaân ta thöôøng
duøng kí hieäu
..
.. u1, u2, ..., un, ....

Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm

16
Bài tập Toán khối 11
2. Soá haïng toång quaùt
Ñònh lí: Soá haïng toång quaùt cuûa moät caáp soá nhaân ñöôïc
cho bôûi coâng thöùc:
n -1
un = u1 q (q  0 )
3. Tính chaát caùc soá haïng cuûa caáp soá nhaân
Ñònh lí: Trong moät caáp soá nhaân, moãi soá haïng keå töø soá
haïng thöù hai (tröø soá haïng cuoái ñoái vôùi caáp soá nhaân höõu
haïn) ñeàu coù giaù trò tuyeät ñoái laø trung bình nhaân cuûa hai soá
haïng keà beân noù, töùc laø:
uk = u k -1 .u k +1 ( k  2)
4. Toång n soá haïng ñaàu cuûa moät caáp soá nhaân.
Cho moät caáp soá nhaân vôùi coâng boäi q  1
u1, u2, ...,un, ...
qn -1
Ñònh lí: Ta coù: S n = u1 (q  1)
q -1
BAØI TAÄP AÙP DUÏNG
Baøi 1: Tìm caùc soá haïng cuûa caáp soá nhaân bieát:
1/ Caáp soá nhaân coù 6 soá haïng maø u 1 = 243 vaø u6 = 1
1
2/ Cho q = , n = 6, S6 = 2730. Tìm u1, u6.
4
Baøi 2: Cho caáp soá nhaân coù: u3 = 18 vaø u6 = -486.
Tìm soá haïng ñaàu tieân vaø coâng boäi q cuûa caáp soá nhaân
ñoù

u 4 - u 2 = 72
Baøi 3: Tìm u1 vaø q cuûa caáp soá nhaân bieát: 
u5 - u3 = 144
Baøi 4: Tìm u1 vaø q cuûa caáp soá nhaân (un) coù: u3=12,
u5=48.
Baøi 5: Tìm u vaø q cuûa caáp soá nhaân (un) bieát:

u1 + u2 + u3 = 13

u4 + u5 + u6 = 351
Baøi 6: Tìm caáp soá nhaân (un) bieát caáp soá ñoù coù 4 soá
haïng coù toång baèng 360 vaø soá haïng cuoái gaáp 9 laàn soá
haïng thöù hai.
Baøi 7: Toång 3 soá haïng lieân tieáp cuûa moät caáp soá coäng
laø 21. Neáu soá thöù hai tröø ñi 1 vaø soá thöù ba coäng theâm 1
thì ba soá ñoù laäp thaønh moät caáp soá nhaân. Tìm ba soá ñoù.

Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm

17
Bài tập Toán khối 11
PHẦN II. HÌNH HỌC
CHƯƠNG 1: PHÉP BIẾN HÌNH 
Caâu 1: Trong maët phaúng oxy,pheùp tònh tieán theo vectô v ( a; b)
bieán ñieåm M(x;y) thaønh M’(x’;y’) . Tìm toïa ñoä ñieåm M'
Caâu 2:Trongr
maët phaúng oxy cho ñieåm M (1;2) .Pheùp tònh tieán
theo vectô v(2;3) bieán ñieåm M thaønh ñieåm N. Tìm toïa ñoä ñieåm
N.
Caâu 3: Trong maët phaúng oxy cho ñieåm A(4;5). Tìm ñieåmrB(x,y)
sao cho A laø aûnh cuûa ñieåm B qua pheùp tònh tieán theo v(2;1) :
Caâu4 : Trong caùc hình sau ñaây, hình naøo coù ba truïc ñoái xöùng:
A) tam giaùc ñeàu B) hình chöõ nhaät C) Hình vuoâng
D)Hình thoi
Caâu5: Trong maët phaúng oxy Cho ñieåm M(2;3). Pheùp ñoái
xöùng qua truïc ox bieán ñieåm M thaønh M’. Tìm toïa ñoä ñieåm M'
Caâu 6: Trong maët phaúng oxy cho ñöôøng thaúng d coù phöông
trình : x+y -5=0
r
.Tìm aûnh cuûa ñöôøng thaúng d qua pheùp tònh
tieán vectô v(1;1) ?
Caâu 6: Trong maët phaúng oxy cho ñöôøng thaúng d coù phöông
trình : 3x+5y-4=0.Tìm aûnh cuûa ñöôøng thaúng d qua pheùp ñoái
xöùng truïc ox.
Caâu 8 :Trong maët phaúng oxy Cho ñieåm M(2;3).Pheùp ñoái
xöùng qua goác toaï ñoä bieán ñieåm M thaønh ñieåm N. Tìm toïa ñoä
ñieåm N?
Caâu 8 :Trong maët phaúng oxy cho ñöôøng thaúng d coù phöông
trình : x+y -5=0 3x+4y-6=0, pheùp ñoái xöùng qua goác toaï ñoä
bieán d thaønh d’. Tìm phöông trình d'
Caâu 7: Trong maët phaúng oxy cho ñöôøng troøn (C) coù r
phöông
trình (x-5) +(y-4) =36 . Pheùp tònh tieán theo vectô v(1; 2) bieán
2 2

(C) thaønh (C’). Tìm phöông trình (C')

Caâu 7: Trong maët phaúng oxy cho ñöôøng troøn (C) coù phöông
trình (x-5)2 +(y-4)2 =25 . Pheùp ñoái xöùng qua goác toaï ñoä bieán
(C) thaønh (C’). Tìm phöông trình (C')
Caâu 12 :Trong caùc pheùp bieán hình sau pheùp naøo khoâng phaûi
laø pheùp dôøi hình ?
A) pheùp ñoàng daïng vôùi tæ soá k=1 ; B) pheùp vò töï tæ soá k= �1
; C) pheùp tònh tieán ; D)pheùp chieáu vuoâng goùc
Caâu 13 : Trong maët phaúng oxy cho ñöôøng troøn (C) coù phöông
trình (x-1)2 +(y-3)2 =16 . Pheùp dôøi hình coù ñöôïc baèng caùch
thöïc hieän lieân tieáp pheùp ñoái xöùng
r
qua goác toaï ñoä bieán (C)
thaønh (C') vaø pheùp tònh tieán v(1;4) bieán (C') thaønh (C’'). Tìm
phöông trình cuûa (C'').
Caâu 14 :Cho hình vuoâng ABCD .Goïi O laø giao ñieåm cuûa hai
ñöôøng cheùo .Thöïc hieän pheùp quay taâm O bieán hình vuoâng
ABCD thaønh chính noù. Tìm soá ño cuûa goùc quay ñoù?
Caâu 15 : Pheùp vò töï taâm O tæ soá k (k �0) laø moät pheùp bieán
hình bieán ñieåm M thaønh ñieåm M’ sao cho :
uuuu
r uuuuu
r uuuuu
r uuuu
r uuuuu
r 1 uuuu
r
A) OM = k OM ' B) OM ' = k OM C) OM’ =k OM D) OM ' = OM
k
Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm
18
Bài tập Toán khối 11
Caâu 16 : trong mp oxy cho ñieåm M( -2;4 ). Pheùp vò töï taâm O tæ
soá k = -2 bieán ñieåm M thaønh ñieåm N. Tìm toïa ñoä ñieåm N
Caâu 17 : trong mpoxy cho ñöôøng thaúng d coù PT: 2x + y – 4 = 0.
Pheùp vò töï taâm O tæ soá k = 3 bieán d thaønh ñöôøng thaúng d'.
Tìm phöông trình d'?
Caâu 18 : trong mpoxy cho ñöôøng troøn (C) coù phöông trình : ( x -1 )
2
+ y2 = 16. pheùp vò töï taâm O tæ soá k = 2 bieán (C) thaønh
ñöôøng troøn (C'). Tìm phöông trình (C')
Caâu 19 : Thöïc hieän lieân tieáp hai pheùp ñoái xöùng truïc coù hai
truïc ñoái xöùng song song laø pheùp naoø sau ñaây:
A) pheùp ñoái xöùng truïc B) pheùp tònh tieán C) pheùp quay D)
pheùp ñoái xöùng taâm
Caâu 20 : Trong mp oxy cho ñieåm M(1;2) . pheùp ñoàng daïng coù
ñöôïc baèng caùch thöïc hieän lieân tieáp pheùp V 2o vaø pheùp ñoái
xöùng qua truïc oy bieán M thaønh ñieåm N. Tìm N? Caâu 21 :Trong
maët phaúng oxy cho ñöôøng thaúng d coù phöông trình : x+ y+2=0 .
pheùp ñoàng daïng coù ñöôïc baèng caùch thöïc hieän lieân tieáp
1
pheùp vò töï taâm O tæ soá vaø pheùp ñoái xöùng qua truïc ox
2
bieán d thaønh d’. Tìm phöông trình d'?
Caâu 22 : Trong caùc pheùp bieán hình sau ñaây pheùp bieán hình
naøo khoâng coù tính chaát “bieán moät ñöôøng thaúng thaønh moät
ñöôøng thaúng song song hoaëc truøng vôùi noù”:
A) pheùp ñoái xöùng taâm B) pheùp tònh tieán C) pheùp vò töï D)
pheùp ñoái xöùng truïc
Caâu 23: Cho ñöôøng troøn (C ) coù phöông trình (x-1) 2 + (y-2)2
=4 .Pheùp ñoàng daïng coù ñöôïc baèng caùch thöïc hieän lieân tieáp
pheùp
ur
vò töï taâm O tæ soá k=3 vaø pheùp tònh tieán theo vectô
V (1;2) bieán (C) thaønh (C'). Tìm (C') ?
Caâu 24 : Cho ñöôøng troøn (C ) coù phöông trình (x-1) 2 + (y-2)2 =4 .
Pheùp ñoàng daïng coù ñöôïc baèng caùch thöïc hieän lieân tieáp
pheùp vò töï taâm O tæ soá k=3 vaø pheùp ñoái xöùng qua goác toaï
ñoä bieán (C) thaønh (C'). Tìm (C')?
Caâu 25 : Choïn khaúng ñònh sai trong caùc khaúng ñònh sau :
A)pheùp tònh tieán bieán ñöôøng troøn thaønh ñöôøng troøn coù
cuøng baùn kính
B) pheùp ñoái xöùng truïc bieán ñöôøng troøn thaønh ñöôøng
troøn coù cuøng baùn kính
C) pheùp ñoái xöùng taâm bieán ñöôøng troøn thaønh ñöôøng
troøn coù cuøng baùn kính
D) pheùp vò töï bieán ñöôøng troøn thaønh ñöôøng troøn coù
cuøng baùn kính
CHÖÔNG 2. QUAN HEÄ SONG SONG
Vấn đề 1 : TÌM GIAO TUYẾN CỦA HAI MẶT PHẲNG  VÀ  :
Muốn tìm giao tuyến của hai mặt phẳng  và  ta đi tìm hai điểm chung I ; J của  và
     = I J
Khi tìm điểm chung ta chú ý : 
 Cách gọi tên hai mặt phẳng để phát hiện điểm chung I J
 M  d và d    M    

Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình 

Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm
19
Bài tập Toán khối 11
a  b = M trong(P)
  M là điểm chung
a   ; b  

1. 1: 1)Cho tứ diện ABCD có E là trung điểm của AB. Hãy xác định giao tuyến của mặt
phẳng (ECD) với các mặt phẳng (ABC) ; (ABD) ; (BCD) ; (ACD)
2)Cho tứ diện SABC và một điểm I trên đoạn SA; d là đường thẳng trong (ABC)
cắt AB; BC tại J ; K. Tìm giao tuyến của mặt phẳng (I,d) với các mặt phẳng sau : (SAB) ;
(SAC) ; (SBC)

1. 2: 1)Cho tứ giác lồi ABCD và điểm S không nằm trong mặt phẳng chứa tứ giác. Tìm
giao tuyến của :
a) (SAC) và (SBD) b) (SAB) và (SCD) c) (SAD) và (SBC)

2)Cho hình chóp S.ABCDE. Hãy xác định giao tuyến của mặt phẳng (SAC) với
các mặt phẳng (SAD) ; (SCE)

1. 3: Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là một tứ giác lồi ; M là điểm trên cạnh CD.
Tìm giao tuyến của các mặt phẳng :
a)(SAM) và (SBD) b)(SBM) ; (SAC)

1. 4: Cho tứ diện ABCD; M là điểm nằm trong ABC; N là điểm nằm trong ACD. Tìm
giao tuyến của : a) (AMN) và (BCD) b) (CMN) và (ABD)

1
1. 5: Cho tứ diện ABCD .M nằm trên AB sao cho AM = MB ; N nằm trên AC sao cho
4
AN = 3NC; điểm I nằm trong BCD. Tìm giao tuyến của :
a) (MNI) và (BCD) b) (MNI) và (ABD) c) (MNI) và (ACD)

1. 6: Cho tứ diện ABCD ; gọi I ; J lần lượt là trung điểm của AD; BC .
a) Tìm giao tuyến của : (IBC) và (JAD)
b)M là điểm trên AB; N là điểm trên AC. Tìm giao tuyến của (IBC) và (DMN)

1. 7: Cho hai đường thẳng a ; b  (P) và điểm S không thuộc (P). Hãy xác định giao
tuyến của mặt phẳng chứa a và S với mặt phẳng chứa b và S ?

1. 8: Cho tứ diện ABCD ; trên AB ; AC lần lượt lấy hai điểm M và N sao cho :
AM AN
 . Tìm giao tuyến của (DMN) và (BCD)
MB NC

1. 9; Cho bốn điểm ABCD không đồng phẳng ; gọi I ; K là trung điểm AD ; BC . Xác
định giao tuyến của hai mặt phẳng (IBC) và (KAD) ?

1. 10 : Trong mặt phẳng  cho hình thang ABCD có đáy là AB ; CD ; S là điểm nằm
ngoài mặt phẳng hình thang. Tìm giao tuyến của :
a) (SAD) và (SBC) b) (SAC) và (SBD)

1.11. Hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình thang hai đáy là AD ; BC .Gọi M ; N là
trung điểm AB ; CD và G là trọng tâm SAD. Tìm giao tuyến của :
a) (GMN) và (SAC) b) (GMN) và (SBC)

Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm

20
Bài tập Toán khối 11

Vấn đề 2: CHỨNG MINH BA ĐIỂM THẲNG HÀNG

VÀ BA ĐƯỜNG THẲNG ĐỒNG QUY

Chứng minh A; B; C thẳng hàng : 

A B C
Chỉ ra A ; B ; C     

Chỉ ra A ; B ; C   
Kết luận : A; B; C     A; B; C thẳng hàng

Chứng minh a ; b ; MN đồng quy :

a
b P
Đặt a  b = P
Chứng minh M ; N ; P thẳng hàng  M
Kết luận :MN ; a ; b đồng quy tại P  N

2. 1: Cho hai mặt phẳng  và  cắt nhau theo giao tuyến d .Trên  lấy hai điểm A ; B
nhưng không thuộc d. O là điểm ở ngoài hai mặt phẳng . Các đường thẳng OA ; OB lần
lượt cắt  tại A’ ; B’. AB cắt d tại C
a)Chứng minh O; A; B không thẳng hàng ?
b)Chứng minh A’ ; B’ ; C’ thẳng hàng ? Từ đó suy ra AB ; A’B’; d đồng quy

2. 2: Trong không gian cho ba tia Ox ; Oy ; Oz không đồng phẳng. Trên Ox lấy A ; A’ ;
trên Oy lấy B ; B’ trên Oz lấy C ; C’ sao cho AB cắt A’B’ tại D ; BC cắt B’C’ tại E ; AC
cắt A’C’ tại F. Chứng minh D; E ; F thẳng hàng ?

2. 3: Cho A; B; C không thẳng hàng ở ngoài mặt phẳng  . Gọi M ; N ; P lần lượt là giao
điểm AB ; BC ; AC với . Chứng minh M; N; P thẳng hàng ?

2. 4: 1) Cho hình chóp S.ABCD đáy ABCD là hình bình hành ; O là giao điểm hai
đường chéo ; M ; N lần lượt là trung điểm SA ; SD. Chứng minh ba đường thẳng SO ;
BN ; CM đồng quy
2)Cho tứ diện ABCD.Mặt phẳng  không song song AB cắt AC ; BC ; AD ; BD
lần lượt tại M ; N ; R ; S . Chứng minh AB ; MN ; RS đồng quy ?

2. 5: Chứng minh trong một tứ diện các đừơng thẳng nối đỉnh với trọng tâm mặt đối diện
đồng quy ?

2.6. Hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình thang hai đáy là AD ; BC .Gọi M ; N là
trung điểm AB ; CD và G là trọng tâm SAD. Tìm giao tuyến của :
a) (GMN) và (SAB) b) (GMN) và (SCD)
c) Gọi giao điểm của AB và CD là I ; J là giao điểm của hai giao tuyến của câu a và câu
b. Chứng minh S ; I ; J thẳng hàng ?

Vấn đề 3: CHỨNG MINH HAI ĐƯỜNG THẲNG CHÉO NHAU,

VÀ CÁC ĐIỂM ĐỒNG PHẲNG

Chứng minh 2 đường thẳng a ; b chéo nhau :

b
Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm
a

21
Bài tập Toán khối 11
 Giả sử : a không chéo b
 Từ đó suy ra hai đường thẳng a và b nằm trong
cùng mặt phẳng  ( đồng phẳng )
 Từ đó suy ra điều mâu thuẫn với gỉa thiết hoặc
mâu thuẫn với một điều đúng nào đó

Chứng minh A, B, C, D nằm trong cùng một mặt phẳng – đồng phẳng

 Chứng minh hai đường

 C B D B
thẳng tạo thành từ bốn  C  
điểm đó cắt nhau hoặc A  D A
   
song song với nhau

3. 1: Cho bốn điểm A, B, C, D không đồng phẳng

a)Chứng minh ba trong số 4 điểm này không thẳng hàng
b)Chứng minh AB chéo với CD ?

3. 2: Cho hai đường thẳng chéo nhau a và b.Trên a lấy hai điểm A, B ; trên b lấy hai
điểm C, D
a)Chứng minh AC chéo BD ?
b)Lấy M nằm trên đoạn AC; N nằm trên đoạn BD. Đường thẳng MN có song song AB
hoặc CD không ?
c)O là trung điểm MN. Chứng minh A, O, C, N đồng phẳng

3. 3: Cho đường thẳng a cắt hai đường thẳng b và c. Hỏi ba đường thẳng a, b, c có đồng
phẳng không ? Tại sao ?

3. 4: Cho tứ diện ABCD. Gọi I ; J là trung điểm AD; BC.

a) Chứng minh AB chéo CD ? b) Chứng minh IB chéo JA ?

Vấn đề 4: TÌM GIAO ĐIỂM CỦA ĐƯỜNG THẲNG D VÀ MẶT PHẲNG 

d
Giả sử phải tìm giao điểm d   = ? a
Phương pháp 1: 
 M
Tìm a  
Chỉ ra được a ,d nằm trong cùng mặt phẳng và
chúng cắt nhau tại M  d   = M ( hình vẽ )

Phương pháp 2: a

Tìm  chứa d thích hợp  M
Giải bài toán tìm giao tuyến a của  và   d
Trong  : a  d = M  d   = M ( hình vẽ b)

4. 1: Cho tứ diện SABC; M ; N lần lượt là các điểm nằm trong SAB ; SBC. MN cắt
(ABC) tại P. Xác định giao điểm P

4. 2: Cho tứ diện ABCD ; M là trung điểm AB; N và P lần lượt là các điểm nằm trên AC;
AD sao cho AN : AC = 3 : 4 ; AP : AD = 2 : 3. Tìm giao điểm :
Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm
22
Bài tập Toán khối 11
a) MN với (BCD) b) BD với (MNP)
c) Gọi Q là trung điểm NP.Tìm giao điểm của MQ với (BCD)

4. 3: A; B ; C ; D là bốn điểm không đồng phẳng. M; N lần lượt là trung điểm của AC;
BC. Trên đoạn BD lấy P sao cho BP = 2PD. Tìm giao điểm của :
a) CD với (MNP) b) AD với (MNP)

4. 4: Cho hình chóp SABC ; O là điểm trong ABC ; D và E là các điểm năm trên SB ;
SC.Tìm giao điểm của a) DE với (SAO) b) SO với (ADE)

4. 5: Cho tứ diện SABC. I ; H lần lượt là trung điểm SA; AB. Trên đoạn SC lấy điểm K
sao cho CK = 3KS.
a)Tìm giao điểm của đường thẳng BC với (IHK) ?
b)Gọi M là trung điểm HI. Tìm giao điểm của đường thẳng KM với (ABC) ?

4. 6: Cho hình chóp SABCD đáy là hình thang ABCD đáy lớn AB. I; J; K là ba điểm
trên SA; SB; SC .Tìm giao điểm IK và (SBD); giao điểm (ỊJK) và SD; SC

4. 7: Gọi I ; J lần lượt là hai điểm nằm trong ABC; ABD của tứ diện ABCD. M là
điểm tuỳ ý trên CD. Tìm giao điểm IJ và mặt phẳng (AMB)

4. 8: Hình chóp SABCD đáy là hình bình hành ABCD. M là trung điểm SD
a)Tìm giao điểm I của BM và (SAC) ? Chứng minh : BI = 2IM ?
b)Tìm giao điểm J của của SA và (BCM) ? Chứng minh J là trung điểm SA ?
c) N là điểm tuỳ ý trên BC. Tìm giao điểm của MN với (SAC) ?

Vấn đề 5: THIẾT DIỆN TẠO BỞI MẶT PHẲNG  VỚI KHỐI ĐA DIỆN

Lần lượt xét giao tuyến của  với các

B
mặt của khối đa diện đồng thời xét giao điểm của
các cạnh của đa diện với mặt phẳng  A
Khi các đoạn giao tuyến tìm được khép
C
kín thành đa giác ta được thiết diện phải tìm.
Việc chứng minh tiết diện có hình F
dạng đặc biệt như hình bình hành; hình thang ; E D
. . . trong mặt phẳng  cũng nhờ vào quá trình 
đi tìm giao tuyến và giao điểm ở trên
Trong phần này ta chỉ xét hai cách làm cơ bản :

I. Xác định thiết diện bằng cách kéo dài các giao tuyến

II.Xác định thiết diện bằng cách vẽ giao tuyến phụ

5. 1: 1) Cho hình lập phương ABCDA’B’C’D’. Gọi M ; N ; P lần lượt là trung điểm
AA’ ; AD ; DC . Tìm thiết diện tạo bởi mặt phẳng đi qua M; N; P với hình lập phương ?
2) Cho hình hộp ABCDA’B’C’D’. Gọi M ; N ; P lần lượt là trung điểm DC ; AD ;
BB’. Tìm thiết diện tạo bởi mặt phẳng (MNP) với hình hộp và giao tuyến của (MNP) với
mặt phẳng (A’B’C’D’)

Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm

23
Bài tập Toán khối 11
5. 2: 1)Cho hình chóp S.ABCD đáy ABCD là hình bình hành . Gọi E; F; K lần lượt là
trung điểm của SA ; AB ; BC. Xác định thiết diện của hình chóp và mặt phẳng đi qua ba
điểm E; F ; K
2) Cho hình chóp S.ABCD. Gọi A’ ; B’ ; C’ lần lượt là các điểm nằm trên SA ;
SB; SC. Xác định thiết diện tạo bởi mặt phẳng (A’B’C’) với hình chóp

*5. 3: Cho tứ diện ABCD ; điểm I nằm trên BD và ở ngoài BD sao cho ID = 3IB; M ; N
1 1
là hai điểm thuộc cạnh AD ; DC sao cho MA = MD ; ND = NC
2 2
a)Tìm giao tuyến PQ của (IMN) với (ABC) ?
b)Xác dịnh thiết diện tạo bởi (IMN) với tứ diện ?
c)Chứng minh MN ; PQ ; AC đồng qui ?

*5. 4: 1)Cho tứ diện ABCD ; điểm I ; J lần lượt là trọng tâm ABC ; DBC ; M là trung
điểm AD. Tìm tiết diện tạo bởi (MJI) và tứ diện ?
2) Cho hình chóp S.ABCDE. Lấy ba điểm M ; N ; K trên SA ; BC ; SD. Xác định
thiết diện tạo bởi mặt phẳng (MNK) với hình chóp

5. 5: Hình chóp SABCD có đáy ABCD là hình thang với AB là đáy . Gọi M ; N là trung
điểm SB ; SC .
a)Tìm giao tuyến của (SAD) và (SBC) ?
b)Tìm giao điểm của SD với mặt phẳng (AMN) ?
c)Tìm tiết diện tạo bởi mặt phẳng (AMN) với hình chóp

*5. 6: Hình chóp SABCD có đáy ABCD là hình bình hành . M là trung điểm SC
a)Tìm giao điểm I của AM với (SBD) ? Chứng minh IA = 2IM
b)Tìm giao điểm F của SD với (AMB) ? Chứng minh F là trung điểm SD ?
c)Xác định hình dạng tiết diện tạo bởi (AMB) với hình chóp
d)Gọi N là một điểm trên cạnh AB .Tìm giao điểm của MN với (SBD) ?

*5.7. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình bình hành tâm O. Gọi M ; N ; P lần lượt là
trung điểm SB ; SD ; OC
a) Tìm giao tuyến của (MNP) với (SAC) ?
b) Dựng thiết diện của (MNP) với hình chóp ?
c) Tính tỉ số mà (MNP) chia cạnh SA ; BC ; CD ? ĐS: c) 3 : 1 ; 1 : 1 ; 1 : 1

5.8. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình bình hành; gọi M là trung điểm SB ; G là
trọng tâm SAD
a) Tìm giao điểm I của GM với (ABCD) ?
b) Chứng minh (CGM) chứa đường thẳng CD ?
c) Chứng minh (CGM) đi qua trung điểm SA ?
d) Dựng tiết diện của (CGM) với hình chóp ?

*5.9. Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình bình hành tâm O ; I ; J là trọng tâm
SAB ; SAD
a) Tìm giao điểm của JI với (SAC) ?
b) Dựng thiết diện tạo bởi (JIO) với hình chóp

5.10. Cho hình chóp SABCD. Gọi I ; M ; N là ba điểm trên SA ; AB ; CD

a) Tìm giao tuyến của (SAN) và (SDM) ?
Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm
24
Bài tập Toán khối 11
b) Hãy xác định thiết diện tạo bởi (IMN) với hình chóp

BÀI TẬP TỔNG HỢP

1: Cho tứ diện ABCD ; I là điểm nằm ngoài đoạn BD. Mặt phẳng  qua I cắt AB; BC;
CD; DA tại M; N; P; Q.
a) Chứng minh I ; M ; Q thẳng hảng và ba điểm I ; N ; P cũng thẳng hàng ?
b) Chứng minh MN; AC; PQ đồng qui ?

2: Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình bình hành . M là trung điểm
SD; E là điểm trên cạnh BC
a) Tìm giao điểm N của SC với (AME) ?
b) Tìm giao tuyến của (AME) với (SAC) ?
c) Tìm giao điểm của K của SA với (MBC) ? Chứng minh K là trung điểm SA

3: Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình bình hành .F là trung điểm CD; E là
điểm trên cạnh SC sao cho SE = 2EC .Tìm tiết diện tạo bởi (AEF) với hình

4: Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình bình hành .I là trung điểm SD; E là
điểm trên cạnh SB sao cho SE = 3EB .
a) Tìm giao điểm F của CD với mặt phẳng (AIE) ?
b) Tìm giao tuyến d của (AIE) với (SBC) ?
c) Chứng minh BC ; AF ; d đồng qui ?

5: Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là tứ giác lồi .F là trung điểm SC; E là điểm
trên cạnh BC sao cho BE = 2EC .
a)Tìm tiết diện tạo bởi (AEF) với hình chóp ?
b) Tìm giao điểm của SB với (AEF) ?

6: Hình chóp SABCD có đáy ABCD là hình bình hành tâm O ; M là trung điểm SB; G là
trọng tâm SAD
a) Tìm giao điểm I của GM với (ABCD) và chứng minh I nằm trên đường thẳng CD và
IC = 2ID ?
JA
b) Tìm giao điểm J của (OMG) với AD ? Tính tỉ số
JD
KA
c)Tìm giao điểm K của (OMG) với SA ? Tính HD: b) 2 c) 2
KS

7: Cho tứ diện ABCD; trên AD lấy N sao cho

1
AN = 2ND ; M là trung điểm AC ; trên BC lấy Q sao cho BQ = BC
4
a) Tìm giao điểm I của MN với (BCD) ? Tính IC:ID
b) Tìm giao điểm J của BD với (MNP) ? Tính JB:JD

8 Cho tứ diện ABCD. Gọi I ; J là hai điểm cố định nằm trên AB ; AC và ỊJ không song
song với BC. Mặt phẳng  quay quanh IJ cắt cạnh CD ; BD tại M ; N
a) Chứng minh MN luôn đi qua một điểm cố định ?
b) Tìm tập hợp giao điểm của IN và JM ?
c)Tìm tập hợp giao điểm của IM và JN ?

Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm

25
Bài tập Toán khối 11
9. Cho hình chóp SABC. Gọi A’ ; B’ ; C’ là các điểm di động trên SA ; SB ; SC thoả :
1 1 1
SA’ = SA ; SB’ = SB ; SC’ = SC
n +1 2n + 1 3n + 1
a) Chứng minh A’B’ đi qua một điểm cố định I và A’C’ đi qua điểm cố định J khi n thay
đổi ?
b) Chứng minh (A’B’C’) chừa một đường thẳng cố định
HD: a) dùng định lí menelaus b) đường IJ

Vấn đề 6 HAI ĐT SONG SONG

Phương pháp :
Có thể dùng một trong các cách sau :
- Chứng minh hai đường thẳng đó đồng phẳng , rồi áp dụng phương pháp chứng minh
song song rong hình học phẳng (như tính chất đường trung bình, định lý đảo của định lý
Ta-lét ...)
- Chứng minh hai đường thẳng đó cùng song song song với đường thẳng thứ 3.
- Áp dụng định lý về giao tuyến .

6.1 Cho hai hình bình hành ABCD và ABEF không cùng nằm trong mặt phẳng . Trên hai
đường thẳng chéo nhau AC và BF lần lượt lấy hai điểm M ; N sao cho
AM : AC = BN : BF = 1: 3 . Chứng minh MN // DE

6.2 Cho hai hình bình hành ABCD và ABEF không cùng nằm trong mặt phẳng . Trên hai
đường thẳng chéo nhau AC và BF lần lượt lấy hai điểm M ; N sao cho
AM : AC = BN : BF = 5 . Dựng MM'  AB với M' trên AD; NN'  AB với N' trên AF.
Chứng minh : a) MM' và NN' // CD b) M’N// DF

Vấn đề 7: ĐƯỜNG THẲNG SONG SONG VỚI MẶT PHẲNG

1. Chứng minh đường thẳng d song song với mặt phẳng P
Phương pháp :
Ta chứng minh d không nằm trong (P) và song song với đường thẳng a chứa trong (P) .
Ghi chú : Nếu a không có sẵn trong hình thì ta chọn một mặt phẳng (Q) chứa d và lấy a
là giao tuyến của (P) và (Q) .

7.1 Cho tứ diện ABCD . Trên cạnh AD lấy trung điểm M ; trên BC lấy điểm N bất kì.Gọi
( a )  là mặt phẳng chứa đường thẳng MN và song song với CD .
a)Tìm tiết diện của tứ diện ABCD với ( a )  ?
b)Xác định vị trí của N trên BC sao cho tiết diện là hình bình hành ?

7.2 Cho hình chóp SABCD với đáy ABCD là hình thang có đáy lớn là AD. Gọi M là
điểm bất kì trên cạnh AB.( a ) là mặt phẳng qua M và song song AD và SD.
a)Mặt phẳng ( a )  cắt SABCD theo tiết diện là hình gì ? b)Chứng minh SA // 

7.3 Cho hình chóp SABCD. có đáy ABCD là hình bình hành. Mặt phẳng ( a )  di
động luôn luôn song song BC và đồng thời đi qua trung điểm C’ của SC .
a)Mặt phẳng ( a )  cắt cac cạnh SA ; SB ; SD lần lượt tại A’ ; B’ ; D’ tiết diện
A’B’C’D’ là hình gì ?
b)Chứng minh rằng ( a )  khi chuyển động luôn luôn chứa một đường thẳng cố định
c)Gọi M là giao điểm của A’C’ và B’D’ .Chứng minh khi ( a )  di động thì M di động
trên đường thẳng cố định

Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm

26
Bài tập Toán khối 11
7.4 Cho hình chóp S.ABCD đáy là bình hành.Gọi M là điểm di động trên cạnh SC; mặt
phẳng () chứa AM và  BD
a)Chứng minh () luôn luôn đi qua một đường thẳng cố định khi M chuyển động trên
cạnh SC
b) () cắt SB và SD tại E ; F .Trình bày cách dựng E và F ?
c)Gọi I là giao điểm của ME và CB; J là giao điểm của MF và CD . Chứng minh ba
điểm I ; J ; A thẳng hàng

Vấn ñề 8: MAËT PHAÚNG SONG SONG

1. Chứng minh hai mặt phẳng song song
Phương pháp :
* Chứng minh mặt phẳng này chứa hai đường thẳng cắt nhau lần lượt song song với hai
đường thẳng cắt nhau nằm trong mặt phẳng kia .

8.1 Cho hình choùp S.ABCD coù ñaùy laø hình bình haønh. Goïi H,I,K
laàn löôït laø trung ñieåm cuûa SA,SB,SC.
a) Chöùng minh (HIK)// (ABCD).
b) Goïi M laø giao ñieåm cuûa AI vaø KD, N laø giao ñieåm cuûa
DH vaø CI .Chöùng minh (SMN) //(HIK).

8.2 Cho hình hoäp ABCD.AÙB’C’D’.

a) Chöùng minh (BA’D) // (B’D’C).
b) Chöùng minh AC’ qua troïng taâm G vaø G’ cuûa tam giaùc
A’BD vaø CB’D’

8.3 Cho hình choùp S.ABCD, ñaùy laø hình bình haønh taâm O. Goïi
M,N laàn löôït laø trung ñieåm cuûa SA ,CD.
a) Cm: (OMN) //(SBC).
b) Giaû söû tam giaùc SAD, ABC ñeàu caân taïi A. Goïi AE,A F laø
caùc ñöôøng phaân giaùc trong cuûa tam giaùc ACD vaø SAB . Cm: E F
//(SAD).

8.4 Cho hai hình vuoâng ABCD, ABE F khoâng cuøng naèm trong moät
maët phaúng . Treân caùc ñöôøng cheùo AC,BF laàn löôït laáy caùc
ñieåm M,N sao cho AM=BN . Caùc döôøng thaúng // AB veõ töø M,N
laàn löôït caét AD, A F taïi M’,N’.
a)Cm: (CBE) //(AD F).
b) Cm: (DE F)//(MNN’M’).

Giáo Viên: Nguyễn Văn Bình Http://ALoBe.8Tb.Net – Http://VanBinh.Info.Tm

27