1 2

1. Tính toán bất hợp lý/cảm tính

(Mental Accounting – Định khoản tinh
thần)
• Trả lời có và không cho những câu hỏi sau đây:
• Phí vào xem phim là $100. Khi đến rạp, bạn phát hiện
mất $100. Bạn sẽ trả tiếp $100 cho một vé để xem
không?
• Phí xem kịch là $100 và bạn đã mua 1 vé. Khi đến rạp,
bạn phát hiện mất vé. Bạn sẽ trả $100 cho một vé
khác?
• Theo Richard Thaler, tính toán bất hợp lý là một tập
hợp các hoạt động nhận thức của cá nhân và hộ gia
đình để tố chức, đánh giá và theo dõi các hoạt động
tài chính

3 4

5 6
 7 8

9 10

1.2. Tính toán bất hợp lý

• Các thành phần chủ yếu của tính toán bất hợp lý
là sự phân định tài khoản, đóng tài khoản và
đánh giá tài khoản.
• Các nhà kinh tế cho rằng các khoản tiền có thể
thay thế được
• Tuy nhiên, do con người hình thành các “tài
khoản” trong đầu do đó dẫn đến những hành vi
sai lệch hoặc khác lạ, tức các khoản tiền không
thể hoàn toàn thay thế cho nhau được.

11 12

Định giá tài khoản và lựa chọn thời Định giá tài khoản và lựa chọn thời
điểm đóng tài khoản điểm đóng tài khoản (tt)
• Khi một món hàng tiêu dùng được thanh toán • Các quyết định thường phụ thuộc vào chiều
trước, tài khoản này sẽ đóng khi món hàng thực sự hướng (path dependence) dẫn tới chúng.
được sử dụng.
• Tuy nhiên những tài khoản liên quan đến tiết kiệm
hay đầu tư rất khó để định giá và lựa chọn thời điểm
đóng.
• Do đó, cá nhân có khuynh hướng tránh việc bán tài
sản đầu tư (đóng tài khoản) khi tài khoản bị lỗ. Đây
là hiệu ứng ngược vị thế (disposition effect)
 13

Mental Accounting_Application Ex
Đóng, tích hợp và tách biệt
Investors tend to segregate the different
• Một nhà đầu tư trì hoãn bán cổ phiếu lỗ. Đây là
types of investment into separate accounts,
mẫu hình tích hợp các quyết định hiện tại và and ignore possible interaction.
thành quả trong quá khứ của cổ phiếu.
è This is why it is so hard to use the
• Tách biệt là chia tách quyết định hiện tại và quá diversification argument (“hold the
khứ. Phương pháp này sẽ ngăn chặn ảnh hưởng market portfolio”) with your clients!
của hiệu quả ngược vị thế.

15

2. Disposition Effect – Hiệu ứng

ngược vị thế
• The disposition effect implies that stock prices
under-react to bad news when more current
holders are facing a capital loss, and under-react
to good news when more current holders are
facing a capital gain.
• It relates to the tendency of investors to sell
assets that have increased in value, while
keeping assets that have dropped in value.