SVEUČILIŠTE/UNIVERZITETA „VITEZ“ U VITEZU

FAKULTET INFORMACIONE TEHNOLOGIJE

STUDIJ I CIKLUSA; GODINA STUDIJA: I CIKLUS; VI GODINA

SMIJER: INFORMACIONE TEHNOLOGIJE

GSM MREŽA

SEMINARSKI RAD

IZJAVA:

Ja Grabus Mediha, student Sveučilišta/Univerziteta „Vitez“ Vitez, Indeks broj:

0333-15/RIT odgovorno i uz moralnu i akademsku odgovornost izjavljujem da sam
ovaj rad izradila potpuno samostalno uz korištenje citirane literature i pomoć
profesora.

Potpis studenta: ________________

STUDENTI: Grabus Mediha

PREDMET: Mobilno računarstvo

PROFESOR: Doc.Dr. Njegovan Stamenković

ASISTENT: Mr. Marko Grabovac

 SADRŽAJ
1. UVOD ...................................................................................................................... 1
1.1. PROBLEM, PREDMET I OBJEKT ISTRAŽIVANJA ................................... 1
1.2. SVRHA I CILJEVI ISTRAŽIVANJA .............................................................. 1
1.3. RADNA HIPOTEZA ........................................................................................ 1
1.4. NAUČNE METODE ........................................................................................ 1
1.5. STRUKTURA RADA ...................................................................................... 1
2. MOBILNA TELEFONIJA ...................................................................................... 3
3. ISTORIJSKI RAZVOJ GSM MREŽE .................................................................... 5
4. RAZVOJ ĆELIJSKIH SISTEMA ........................................................................... 7
5. ARHITEKTURA GSM MREŽE ............................................................................. 8
5.1. MOBILNA STANICA .................................................................................... 10
5.2. BAZNA STANICA ......................................................................................... 10
5.3. MREŽNI PODSISTEM .................................................................................. 10
6.VIŠESTRUKI PRISTUP I STRUKTURA KANALA ....................................... 12
7. KODIRANJE GOVORA ....................................................................................... 13
8. KOMUNIKACIONE PROCEDURE KOD DOLAZNIH I ODLAZNIH POZIVA
.................................................................................................................................... 13
9. ZAKLJUČAK ........................................................................................................ 15
 1. UVOD
Nastankom bežične telefonije javlja se potreba za proširenjem domenta,
samim tim javlja se problem povečanje broja korisnika. Pronalaskom bežičnih
ćelijskih sistema i integracijom u postojeću mrežnu infrastrukturu, korisnicima
bežičnih telefona daje se mogućnost kretanja kroz oblasti ćelijskog sistema bez
gubitka veze – uređaji postaju mobilni. To dovodi do utrke koja i danas traje, a sve
sa ciljem pronalaska novog načina komuniciranja.

1.1. PROBLEM, PREDMET I OBJEKT ISTRAŽIVANJA

Problem, predmet i objekt istraživanja u ovom seminarskom radu jeste

nastanak i razvoj GSM mreže.

1.2. SVRHA I CILJEVI ISTRAŽIVANJA

Svrha i cilj istraživanja u ovom seminarskom radu jeste da se omogući

pristup što lakšem komuniciranju kroz GSM mreže
1.3. RADNA HIPOTEZA

Po upustivima za izradu seminarskog rada na fakultetu u ovom dijelu

seminarskog rada potrebno je da postavimo radnu hipotezu koja glasi: „GSM mreža
kao prvi korak ka novim riješenjima u mobilnom svijetu komunikacije.“

1.4. NAUČNE METODE

U ovom seminarskom radu koristit ćemo slijedeće znanstvene (struĉne)

metode:
 Metoda analize i sinteze.
 Metoda klasifikacije,
 Statistička metoda,
 Matematička metoda.

1.5. STRUKTURA RADA

Struktura seminarskog rada je usklađena sa pravilima izrade seminarskog

rada. On sadrži četri poglavlja:

1
Prvo poglavlje, Uvod, sadrži pet podpoglavlja:

 Problem, predmet i objekt istraživanja,

 Svrha i ciljevi istraživanja,
 Radna hipoteza i pomoćne hipoteze,
 Znanstvene metode,
 Struktura rada.

Drugo poglavlje je Mobilno telefonija.

Treće poglavlje je Istorijski razvoj GSM mreže.

Četvrto poglavlje je razvoj ćelijskih sistema.

Peto poglavlje je Arhitektura GSM mreže, sadrži tri podpoglavlja:

 Mobilna stanica,
 Bazna stanica,
 Mrežni podsistem.

Šesto poglavlje je Višestruki pristup i struktura kanala.

Sedmo poglavlje je Kodiranje govora.

Osmo poglavlje je Komunikacione procedure kod dolaznih i odlaznih poziva.

Deveto poglavlje je Zaključak.

2
 2. MOBILNA TELEFONIJA
Nastankom prvih bežičnih telefona početkom dvadesetog vijeka, nastaje
potreba za povećanjem dometa, proširenje moblasti u kojima bežični telefoni mogu
da rade i povećanjem broja korisnika. Broj korisnika je predstavljao ozbiljan
problem, jer se za komunikaciju između dva korisnika zauzimala cijela frekvencija,
a broj frekvencija koji se koristio, osim što je bio ograničen, u to vrijeme je bio i
veoma mali. Pronalaskom bežičnih ćelijskih sistema i integracijom u postojeću
mrežnu infrastrukturu, korisnicima bežičnih telefona se daje mogućnost kretanja
kroz oblastićelijskog sistema bez gubitka veze – uređaji postaju mobilni. Ćelija
podrazumjeva oblast pokrivenu signalom jedne bazne stanice, dok ćelijski sistem
obuhvata sve oblasti pokrivene signalima baznih stanica u jednom regionu.
Prednosti uspostavljanja ovakvog sistema ogledaju se u boljoj iskorišćenosti
frekvencija i većoj mobilnosti korisnika mobilne mreže. U ćelijskim sistemima
moguće je ponavljanje frekvencija u više različitih ćelija, a da pritom ne dođe do
interferencije signala,odnosno sistem sa istim brojem frekvencija može da pokrije
veću geografsku površinu i samim tim podrži veći broj korisnika. Osim toga,
uvođenjem ime Divisi on Multiple Access (TDMA), omogućuava se da isti kanal
opslužuje veći broj korisnika istovremeno dijeljenjem iste frekvencije na vremenske
slotove. U GSM sistemu, koji koristi TDMA, moguće je koristiti 124 frekvencije, od
kojih se svaka dijeli na osam kanala, tako da sistem raspolaže sa ukupno 992
kanala. Sledeći koraku razvoju mobilnih mreža je pitanje bezbjednosti, odnosno kako
obezbjediti siguran prenos podataka, otporan na greške u toku prenosa , koji
će biti „čitljiv“ prijemnoj strani, a uz to „nečitljiv“ posrednicima u prenosu ili trećim
licima koja bi mogla da prisluškuju komunikaciju. Dok kod prvih mobilnih
analognih mreža (1G) šifrovanje signala nije postojalo, a za komunikaciju između
dva korisnika se zauzimala cijela frekvencija, koju je mogao da
prisluškuje i ometa bilo ko, kod projektovanja digitalnih mobilnih mreža (2G, 3G)
mnogo više truda se uložilo u razvijanje bezbjednog prenosa podataka, zaštitu
korisnika i povećanje kapaciteta, odnosno brzine saobraćaja Mobilna telefonija je
jedan od najpopularnijih vidova komuniciranja u savremenomsvijetu.Ona
omogućava izvanredan telefonski servis za mobilnog učesnika, prenos podataka
(faksova, elektronske pošte,...); napredno tarifiranje, zahvaljujući kome su korisnik i

3
davalac usluga precizno izvješteni o pojedinačnim i zbirnim računima: privatnost i
bezbednost komuniciranja i još mnogo toga. Na početku je sve izgledalomnogo
skromnije, da bi mukotrpnim radom generacije inženjera i naučnika došle doonoga
što danas imamo. Ranih osamdesetih godina, u razvijenim dijelovima svijeta bio je
praktično završen razvoj analogne mobilne telefonije, ali je svaka država imala svoj
sistem i standard, bez ikakve kompatibilnosti sa drugim sistemima. Haos koji je
nastao zbog različitih standarda riješen je zahvaljujući jednoj srećnoj okolnosti -
digitalna elektronika je ponudila rešenja koja su bila toliko superiorna, da se
isplatilo baciti u vodu sve što je dotad razvijeno i stvoriti potpuno nov sistem.
Sledeća revolucionarna pojava je uvođenje digitalnog prenosa u mobilnu
telefoniju, je što do tadašnjeg analognog. Digitalni prenos znači da se govor prvo
pretvara u niz brojeva, zatim se ti brojevi radio-signalima prenose između centrale i
korisnika, da bi se na kraju ponovo iz brojeva regenerisao govor. Digitalne mreže
imaju niz prednosti u odnosu na analogne: otpornost na šum, otpornost na
preslušavanja, mogućnost korekcije greške i mogućnost regeneracije signala.
Takođe, inteligencijadigitalne mreže omogućava joj da se prilagođava izm jenjenim
uslovima rada (putem naprednih postupaka, kao što su: ekvalizacija, kontrola eha,
monitorisanje uslova ukanalu itd.). Feksibilnost digitalne mreže često omogućava da
se nove funkcije ili korekcije starih unesu jednostavnom izmjenom softvera. Glavna
osobina je da se prenos podataka obavlja u digitalnoj formi - A/D i D/A
konverzija govornog signala se vrši u ručnoj mobilnoj stanici. Brzina prenosa je 9600
bita u sekundi, a pošto jeGSM digitalna mreža, nisu potrebni modemi na predajnim i
prijemnim m jestima, osim na spojevima GSM mreže sa klasičnim analognim
telefonskim centralama. Osim toga, jedino se na digitalne sisteme mogu primjeniti
moderne, efikasne iizuzetno bezbjedne metode šifriranja, što je od neprocjenjive
važnosti za privatnost komunikacija. 1
Konačno, digitalna mreža je generička, ona
prenosi binarne simbole -bite (brojeve 0 i 1), bez obzira šta oni predstavljaju.
To je preduslov za vezu sa modernom žičnom digitalnom ISDN mrežom (Integrated
Service Digital Network), u kojoj se istim prenosnim putevima prenose informacije,
bez obzira na njihovu prirodu (govor, slika, podaci...). Prednosti digitalne
komunikacije su velike.Istovremeni prenos proizvoljnog broja podataka zajedno sa

1
https://www.scribd.com/document/380975614/gsm-mreze

4
govornim signalom omogućava različite korisničke servise - preusmeravanje poziva
(divert), automatskoostavljanje poruka glasom (kao telefonska sekretarica) ili
tekstom (kao pager),kripto-zaštita, telefonske konferencije (razgovor većeg broja
osoba), indikacija broja sa koga se zove... nije ih lako sve ni nabrojati. Problem
pakovanja glasa u samo 9600 bps rešava se specijalnim algoritmima koji najpre, na
predajnoj i na prijemnoj strani,vrše predikciju oblika signala za blisku budućnost, a
onda predajnik šalje samokorekcije greške, zapravo razliku između pretpostavljenog
i stvarnog oblika. Kvalitet rekonstruisanog signala zavisi od uspješnosti predikcije, a
ona je promjenljiva – odatle i specifična boja glasa pri razgovoru preko mobilnih
telefona. Radio saobraćajse obavlja na dva opsega koji se nalaze na frekvencijama
oko 900 MHz, zbog čega je usvojen naziv GSM 900. Osim ovih, u upotrebi su i
učestanosti oko 1.8 GHz u sistemima DCS 1800 i oko 1.9 GHZ u PCS 1900. U
sistemu GSM 900, prvi opseg (890 do 915 MHz) je za predaju od mobilnog uređaja
ka repetitoru (uplink), a drugi (935-960 MHz) u suprotnom smjeru (downlink). 25
MHz za svaki smjer podjeljen je na 124 kanala sa korakom od po 200 KHz, ali pošto
to nije dovoljno za istovremenu komunikaciju velikog broja korisnika, uvedena je i
vremenska podjela:svakih 4.615 ms (jedan TDMA, Time Division Multiple Access)
izdjeljeno je naosam dijelova, a svaki kanal za komunikaciju dobija po jedan
vremenski isječak po 0.577 ms, u kome prima signal ili se odaziva. Tako se na istoj
učestanosti obavlja do osam istovremenih razgovora, koji ne ometaju jedan drugi.
Mada su sve veze dupleksne, prijem i predaja se nikad ne obavljaju istovremeno, što
podiže kvalitet radio-veze.

3. ISTORIJSKI RAZVOJ GSM MREŽE

GSM – Global System for Mobile communications (globalni sistem za
mobilne komunikacije) je sistem koji je počeo sa svojim razvojem početkom 80-ih
godina. U tome su prednjačile skandinavske zemlje, te Velika Britanija, Francuska i
Njemačka. Svaka zemlja je posebno razvijala svoj sistem što je kao posljedicu imalo
to da je svaki sistem bio nekompatibilan sa ostalim. 1982. godine formirana je
skupina Groupe Special Mobile čiji je zadatak bio organiziovati i ustrojiti kvalitetan
i jeftin mobilni sistem.

5
1. Prvu generaciju sistema pokretnih telekomunikacija čine analogni sistem s
višestrukim pristupom u frekvencijskoj podjeli (FDMA – Frequency Division
Multiple Access) u kojima su kanali bili ostvareni u radijskoj pristupnoj
mreži frekvencijskom raspodjelom, tj. dodjelom posebne frekvencije svakom
komunikacijskom kanalu. Najznačajniji sistemi 1. generacije su NMT
(Nordic Mobile Telephony) u Evropi te AMPS (Advanced Mobile Phone
Service) u SAD-u.
2. Drugu generaciju predstavljaju digitalni sistemi s višestrukim pristupom u
vremenskoj podjeli (TDMA – Time Division Multiple Access) koji
omogućuje da sena svakoj prenosnoj frekvenciji izvede više kanala u
vremenskoj podjeli. Ukupan broj kanala odgovara umnošku broja frekvencija
i broj vremenskih kanala. Govor i signalizacija prenose se digitalno.
Najrasprostranjeniji sistem 2. generacije je GSMdok u SAD-u prevladava
AMPS (Advanced Mobile Phone System).
3. Treća generacija daje rješenja za potpunu pokretljivost, tj. ličnu i terminalsku
pokretljivost vezano za pokrivenost, gustoću korisnika, brzinu kretanja,
medija iusluga. Koriste se sistemi s višestruki pristupom u kodnoj podjeli -
CDMA (CodeDivision Multiple Access) kod koje se svakom korisniku za
komunikaciju pridjeljuje drugačiji kod, a ne posebna frekvencija i vremenski
odsječak. UMTS (Universal Mobile Telecommunication System) je evropski
naziv toga sistema.

6
 4. RAZVOJ ĆELIJSKIH SISTEMA
Do razvoja ćelijskih mobilnih sistema i njihove implementacije dolazi zbog
ograničenja konvencionalnih mobilnih telefonskih sistema: ograničeno
područje posluživanja, male performanse usluge, ne efikasno iskorištavanje
frekvencijskog spektra. Stoga, zahtjevi postavljeni pred drugu generaciju mreže
GSM (eng. Global System for Mobile Communications ) sistem mogu se iskazati
kroz sljedeće:
1. Povećanje kapaciteta sistema uz bolju iskoristivost raspoloživog spektra,
2. Mogućnost korištenja GSM opreme nezavisno o državnim granicama (engl.
roaming),
3. Povećanje kvaliteta radio - veze kao i povećanje obima ponuđenih usluga,
4. Smanjenje cijene korisničke opreme kao i cijene infrastrukture,
5. Smanjenje veličine korisničke opreme,
6. Povećanje efikasnosti baterijskog punjenja mobilnih stanica,
7. Smanjenje veličine ćelije,
8. ŽKompatibilnost sa digitalnim ISDN mrežama,
9. Povećanje "sigurnosti" razgovora (smanjenje mogućnosti prisluškivanja).
Osnovni koncept efikasnog iskorištavanja spektra kod dizajniranja mobilnih radio -
sistema može biti podijeljen u nekoliko elemenata i svaki element može biti
analiziran u odnosu na druge. Osnovni elementi su:
 koncept ponovne upotrebe frekvencijskih kanala,
 redukcijski faktor istokanalne interferencije,
 zahtijevani omjer signala nositelja i smetnje,
 mehanizmi preuzimanja,
 dijeljenje ćelija.
Ponovna upotreba iste frekvencije je osnovni koncept ćelijskog mobilnog radio-
sistema te korisnici na razliĉitim geografskim lokacijama mogu istovremeno koristiti
isti frekvencijski kanal. Ponovnom upotrebom iste frekvencije može se drastično
povećati efikasnost spektra. Koncept ponovne upotrebe iste frekvencije može biti
upotrijebljen u vremenskoj i prostornoj domeni. Upotrebe iste frekvencije u
vremenskoj domeni rezultira zauzimanjem iste frekvencije u razliĉitim vremenskim
slotovima i to se naziva TDMA (eng. Time Division Multiple Access).Ponovna

7
upotreba iste frekvencije u prostornoj domeni, može biti podijeljena u dvije
kategorije:
 Ista frekvencija dodijeljena je na dva razliĉita geografska područja kao što su
AM i FM radiostanice koje upotrebljavaju istu frekvenciju u dva različita
grada.
 Ista frekvencijakoristi se nekoliko puta na istom području u jednom
sistemu,ta shema se zapravo koristi u ćelijskom sistemu. Postoji mnogo ćelija
sa istom frekvencijom.

5. ARHITEKTURA GSM MREŽE

GSM mreža sastavljena je od nekoliko funkcionalnih dijelova. Sastoji se od
3 glavna dijela:
1. Mobilna stanica - nosi je pretplatnik,
2. Bazna stanica – kontroliše radio-vezu sa mobilnom stanicom,
3. Mrežni podsistem – sadrži MSC koji uspostavlja veze među korisnicima
Slika 1: Arhitektura GSM mreže

Izvor 1: https://www.scribd.com/document/380975614/gsm-mreze

8
 Slika 2: Komunikacijska matrica u komunicijslđkom centru

Izvor 2:
https://www.weboteka.net/fpz/Arhitektura%20telekomunikacijskih%20mre%C5%BEa/2016
-2017/12_Arhitektura_GSM-UMTS-LTE_mreze.pdf

Oznake korištene na slici su sljedeće:

 SIM - Subscriber identify module,
 ME - Mobile equipment,
 BTS - Base transceiver station,
 BSC - Base station controller,
 HLR - Home location register,
 VLR - Visitor location register,
 MSC - Mobile services switching center,
 EIR - Equipment identity register,
 AuC - Authentication Center,
 UM - Represents the radio link,
 Abis - Represents the interface between the base stations and base
stationcontrollers,

9
  "A" - The interface between the base station subsystem and the
networksubsystem.

5.1. MOBILNA STANICA

Sastoji se od mobilne opreme i identifikacione SIM (Subscriber Identity
Module) kartice. SIM omogućuje mobilnost, pa korisnik nije vezan samo za određeni
mobilniuređaj, nego SIM može ubaciti u bilo koji uređaj. Svaki SIM sadrži tajni kod
kojisluži za njegovu identifikaciju.

5.2. BAZNA STANICA

Bazna s tanica se sastoji od komunikacionog i kontrolnog dijela.
Komunikacioni diodefiniše ćelije i barata protokolima za radio - vezu s mobilnim
stanicama. U većimnaseljima potreban je veći broj komunikacionih stanica, pa je
bitno da su što pouzdanije, prenosnije i jeftinije. Kontrolni dio podešava radio -
kanale, izmjenjujefrekvencije i obavlja “handover”, pa predstavlja vezu između
mobilne stanice i MSC-a.
Slika 3: Antene za baznu stanicu

Izvor 3:
http://www.foti.co.rs/index.php?option=com_content&view=article&id=90&Itemid=92

5.3. MREŽNI PODSISTEM

Mrežni podsistem sastoji se od:
1. MSC (Mobile services switching center).
2. HLR (Home Location Register).

10
 3. VLR (Visitor Location Register).
MSC je središnja komponenta mrežnog podsistema koji djeluje kao i svaki drugi
komutacijski čvor u PTSN ili ISDN sistemima, ali pruža i neke dodatne funkcije
kojesu potrebne za mobilnu telefoniju, kao što su autentifikacija, registracije,
praćenje položaja korisnika, usmjerevanje poziva prema korisnicima u roamingu.
Upravljanje pokretljivošću zasniva se na dva lokaci ona registra, odnosno
lokacionim bazama podataka: HLR i VLR koji zajedno sa MSC- om pružaju
uslugu preusmjeravanja poziva te roaming. Domaći lokaconi registar (HLR) sadrži
sve podatke o vlastitim (domaćim) pretplatnicima i uslugama koje oni koriste, te o
njihovoj trenutnoj lokaciji. Svaka GSM mreža ima svoj HLR s trajnim
zapisom pretplatničkih podataka i zapisom trenutne lokacije pretplatnika ukoliko je
ona poznata. Gostujući lokaci oni registar (VLR) naziva se još i Lokaci oni registar
posjetioca pridružuje se svakom MSC-u. VLR sadrži podatke o pretplatnicima
vlastite mreže i pretplatnicima drugih mreža koji su trenutno u lokacionom području
dotičnog MSC-a. Taj zapis pretplatničkih podataka je privremen i traje za vrijeme
boravka pretplatnika u lokacionom području. Podatke o trenutnoj lokaciji VLR
dojavljuje HLR-u pretplatnikove domaće mreže, tj. Vlastitom HLR -u za pretplatnike
svoje mreže, HLR -ovima drugih mreža za njihove pretplatnike koji su prešli u
lokaciono područje koje kontroliše MSC, odnosno VLR. Lokacijone
baze bi trebale biti izvedene na načelu tolerancije kvarova kako bi se omogućio
potpuni i brzi oporavak nakon kvara. Prekoračenje kapaciteta VLR –a očituje se kao
nemogućnost registriranja novih korisnika. Ono se može rješiti posebnim
postupcima odabira i brisanja postojećih VLR zapisa neaktivnih korisnika. Registri
EIR (Equipment Identification Register) i AUC (Authentification Centre)koriste se
za sigurnost i autentifikaciju. Centar za provjeru autentičnosti (AUC)sadrži
autentifikacijski ključ kojim se provjerava autentičnost pretplatnika prisvakom
pozivu. Registar identifikacije opreme (EIR) sadrži serijski broj mobilnestanice
kojim se može provjeriti je li ista u vlasništvu pretplatnika (preko IMEI-a). EIR je
inače dodatna mogućnost GMS -a tako da se provjera ne mora obavezno izvoditi.2

2 https://www.scribd.com/document/380975614/gsm-mreze

11
 6.VIŠESTRUKI PRISTUP I STRUKTURA KANALA
Kako je frekvencijski spektar signala ograničen koristi se kombinacija
vremenskog i frekvencijskog multipleksa. TDMA (Time Division Multiple Access) i
FDMA(Frequency Division Multiple Access). Kod FDMA frekvencijski pojas od
25MHz se dijeli na 124 frekvencije nosioca međusobno udaljene 200 kHz.
Frekvencijski pojas 890 915 Mhz koristi se za kanale koji se koriste za prenos MS-a
prema BSS-u, a 935 – 960 Mhz za kanale u suprotnom smjeru. Svakoj baznoj stanici
dodijeljeni su jedan ili više nosioca. Kako se koristi i kombinacija s TDMA onda se
svaka od tih frekvencija nosioca podijeli u vremenu. Osnovna jedinica je 15/26 ms
odnosno 0.5769 ms i to se naziva burst period, dok 8 tih jedinica predstavlja frame
(u trajanju od 120/26 ms odnosno 4.615ms) te on čini osnovnu jedinicu za definiciju
logičkih kanala. Kanal za promet koji se koristi za prenos govora i podataka definisa
je sa 26 frame-ova a to je trajanjeod 120 ms. 24 frame-a se koriste za promet, 1 je
kontrolni kanal (Slow Associated Control Channel) i 1 se ne koristi. Kanali za uplink
i downlink su međusobno odvojeni sa 3 burst (snop bita) perioda, pa mobilna stanica
ne mora istovremeno odašiljati i primati signal. Opšti kanali se u stanju mirovanja
koriste za izmjenuinformacija potrebnih za prelaz u posvećeni kanal. Mobilne stanice
koje već jesu u posvećenom kanalu, nadgledaju okolne bazne stanice za “handover”
(prebacivanje poziva u kanal nove ćelije) i druge informacije. Opšti kanali su
definisanii sa 51frame-om, pa posvećene mobilne stanice koje koriste 26 frame-ova
mogu i daljenadgledati kontrolne kanale, koji su:Broadcast Control Channel
kontinuirano odašilje informacije o identifikaciji bazne - stanice, frekvenciji i
sekvencama promjene frekvencije:
 Frequency Correction Channel i Synchronisation Channel – sinkroniziraju
mobilnu stanicu sa vremenskom strukturom ćelije,
 Random Access Channel - služi za zahtjev mobilne stanice za pristup mreži,
 Paging Channel - obavještava mobilnu stanicu o dolazećem pozivu,
 Acces Grant Channel – obavijest o početku signalizacije za dodjelu
razgovornog kanala.

12
 7. KODIRANJE GOVORA
Budući da je GSM digitalni sistem, govor se mora digitaliziovati i to se na
telefonskim sistemima obavlja pulsno kodnom modulacijom (Pulse Code
Modulation). Budući da je izlaz na 64 kbps, što je previsoko za radio - vezu,
odlučeno je da se koristi drugi način kodiranja koji koristi prethodne uzorke, koji se
ne mijenjaju brzo, za predviđanje trenutnih uzoraka. Govor je podijeljen u uzorke od
20ms od kojih je svaki kodiran sa 260 bitova, što daje brzinu od 13 kbps i to je tzv.
full-rate kodiranje govora.Kodirani govor i podaci odaslani radio- vezama moraju
biti zaštićeni od elektromagnetskih smetnji. Od 260 bitova koliko ih ima u uzorku od
20ms neki su značajniji za kvalitet govora pa su bitovi podjeljeni u 3 klase. Klasa Ia
(50 bitova) je najosjetljivija na pogrešku i ima dodana 3 CRC (Cyclic Redundancy
Check) bita zadetekciju greške, pa ako je greška i nastupila, frame je odbačen i
zamijenjen za zadnjim ispravnim frame-om. Tih 53 bita zajedno sa klasom Ib (132
bita), koja jeumjereno osjetljiva na smetnje, i dodatnih 4 bita na kraju sekvence, čine
ulaz u konvolucijski koder. Svaki ulazni bit je kodiran kao dva izlazna bita, bazirana
nakombinaciji prethodna 4 ulazna bita. Tako je izlaz iz tog kodera niz od 378 bitova
injima se pridodaje klasa II (78 bitova) koja je najmanje osjetljiva na smetnje i nije
zaštićena. Time se dobiva tok od 456 kodiranih bitova svakih 20 ms što čini brzinu
od 22.8 kbps.

8. KOMUNIKACIONE PROCEDURE KOD DOLAZNIH I

ODLAZNIH POZIVA
Odlazni poziv u drugu fiksnu ili pokretnu mrežu odvija se na sljedeći način:
 MS traži slobodni prometni kanal do BTS-a (ukoliko su svi prometni kanali
zauzeti, poziv će biti odbačen),
 Kontrolnim kanalima MS se povezuje s AUC i EIT kako bi se provjerilaa
utentičnost i identitet opreme (ukoliko autentičnost nije potvrđena, poziv se
odbacuje),

13
  Signalizacijom na relaciji MS – GMSC (Gateway Mobile Switching Centre)
druga mreža dostupa se drugom korisniku (ukoliko korisnik nije slobodan ili
se ne javlja, poziv se odbacuje),
 Nakon javljanja pozivanog korisnika uspostavlja se komunikacija uz
kriptografsku zaštitu.
Dolazni poziv je nešto složeniji jer lokacija pozvanog pretplatnika nije
unaprijed poznata te se odvija na sljedeći način:
1. GMSC od HLR-a traži lokacijsku informaciju za pozvani MS. Ukoliko
lokacijska informacija nije poznata ( MS isključen ) poziv se odbacuje,
2. Poziv se usmjerava prema MSC- u u čijem se lokacijskom području
pretplatnik nalazi i ukoliko MS nije slobodan poziv se odbacuje,
3. MSC prenosi BSC-u zahtjev za pozivanjem MS-a, a ukoliko nema
slobodnihkanala ili se pretplatnik ne javlja, poziv se odbacuje,
4. Provjerava se autentičnost i identitet opreme,
5. Uspostavi se komunikacija prethodno dodijeljenim prometnim kanalom, uz
kriptografsku zaštitu.

14
 9. ZAKLJUČAK
GSM – Global System for Mobile communications (globalni sistem za
mobilne komunikacije) je sistem koji je počeo sa svojim razvojem početkom 80-ih
godina. Glavni zadatak je bio organiziovati i ustrojiti kvalitetan i jeftin mobilni
sistem. GSM je digitalni sistem iz tog se javlja potreba za kodiranjem govora i
pronalaskom novih riješenja. Sve to je rezultiralo da imamo mobilnu komunikaciju
kakvu danas poznajemo.

15
 LITERATURA

Knjige:

James F. Kurose, Keith W. Ross: Computer Networking "A Top-Down Approach“,

Polytechnic University, Brooklyn 2013.

Popis korištene literature sa interneta:

1. https://www.scribd.com/document/380975614/gsm-mreze (23.05.2019.)
2. http://mirza-sa.tripod.com/telekom/arhite1 (23.05.2019.)
3. http://www.foti.co.rs/index.php?option=com_content&view=article&id=90&
Itemid=92 (23.05.2019.)
4. https://www.weboteka.net/fpz/Arhitektura%20telekomunikacijskih%20mre%
C5%BEa/2016-2017/12_Arhitektura_GSM-UMTS-LTE_mreze.pdf
(23.05.2019.)

16