क् षमता बा ा ा धणा धा रण आणण

अा ामलबजा वणा मा रा्गदणशगक

२०१८ - २०१९
(Capacity Building Policy & Implementation Guideline 2018-2019)

उमा द, मह र ष्टा्र रा जा् य ग्रा म ण ज वन न्नत अणणया न

ग्रा मणवका स व जलसधा रण णवणाा र् , पा चवा मजला , सा ऊथ णवा ार् , (SBI Side),
णसडक णावन, १० – सक्टर, सख र म प ट ल म गग, स .ब .ड .बल परू , नव म ा ाबई
www.umed.in / cb.msrlm@gmail.com
 अन
क् रमणणका
१ उमा द क् षमता बा ा ाधणा धा रण ३
३. ३३३३३ा ३ााा३३ा३ा३ा ३३३ा ा३३ा३३ा३ ३३३३ा३३३३ााा३ा ३३३ ३
३
२ सस
ा ा ा धन पल ा णवका स / Resource Pool Development ३
३.३ ३ाा३ा३३ ३३३३ ३ा३ा३ ३३३३ाा ३
३.३ ३३३३३३३ ३३३३३३३ ा ३३३३ ३
३ाा ३ा३३ ३३३३
३.३ ३३३३३३ा ३३३३ा३३ा ३३३३३ (RPD) ३ाा ३३३३ ३३३३३ा ा ३ा३३ा ा ३ा३३ाा३ ३ाा ३ा३३ ३
३.३ ३ा३३ा३३३ ा ३ ३३३ा३ ३ाा३ा३३ ३३३३३३ा ३३३३ा३३ा ३ा३३ ३
३.३ ३३३३३ा ा ३ा३३ा ा ३ा३३ाा३ ३३३ा ा३३ा३३ा३ ३ाा ३ा३३ ३३३३३३ा ३३ा३ ३३३३ ३
३.३ Honorarium provision for External Resource Trainer ३
३.३ Resource fees structure for Community Resource Persons(Community RT) ३
३.३ TA/DA norms for External Resource Trainer and CRPs ३
३ प्रणशक्षण प्र ट कॉल (Training Protocol): ३
४ उमा द अणणाया ना ा ातरा्गत Exposure Visit आया जना बा बत णवसा् तात ३
मा रा्गदणशगका
३.३ ३३/ ३३३ा३३ाा३ / ३३३३ा३३ाा३ ३३ा३ा३ा ३३३३ ३
३.३ Exposure Visit ३३३३३३३३३३ ३३३३३३३३ ३
३
३.३ Exposure Visit Strategy ३
३
३.३ ३३३३३३ ३३३३ा ३
३
५ Wardhini Immersion/Attachment and Training - ३
३
३. ३३३३३३ ३३३३३३३३३ ३
३ ३
३.३ ा३३३३ा ३३३३३ा ३३३ााा३३ ३
३
३ क् षमता बा ा ाधणा प्रणक्रया आणण पद् धता ३
३
३.३ SHG Life Cycle ३३३ा ३ा३ाा३ा३ा३ा३ ३ा३ा३३३ा ३, ३३ााा३ा ३३ा३३३३३ ३३३३ा३ ३
३३३ ३३३३ा३३३३ ३३ा३३ ३३३३३३३३ ३
३.३ ३३३३ा३३३३ ३३३ ३३३ााा ३३३ ३३३३३३३३३३३ा ३३३३३३ा ३
३
३.३ ३३३३३ ३३३ा ा३ ३ाा३ा३३ ३३३३३३ा/ Master Trainer ३ााा३ा ३३३३३ा ३ााा३३ा ३
३३३३ा३३३३ ३
७ प्रणशक् षण आया जना सा ठा सच
ा ना ३
३
८ प्रणशक् षण, तपा सा चा सा धना आणण रा काॉडडगस ३
Capacity Building Policy & Implementation Guideline 2018-2019. docx ३

Page 2
 ३.३ ३३३३३३३३३३३३ ३३३३३३३३३. ३
३
३.३ ३३३३ा३३३३३३ा ३३३३३३ाा३ ३३३३३३३ ३
३
३.३ ३३३३ा३३३३३३ा ३३३३ा३३ ३३३३३३३ ३
३
३.३ ३३३३ा३३३३३३ा ३३३३३३३३ ३३३३३३३ ३
३
३.३ ३३३३३३३३ ३३३३३३ ३३३३३३३३ . ३
३
३ म णसक प्रती अहव ल स दर करण (MPR) ३
३
३.३ ा ा ३३३३ा३ ३३३ा३ा३ा३३ ३३३३ा३ा ३३३ा३३ ३३३३३३ ३३३३३ा३३३३ ३३३३ा३ा
३ा३३ ३
३ा३३ ३३३३३३३ा ३ा३३३३. ३
३.३ ३३ ३ ३३३३३/ ३३३३३३३ ३
३
३.३ ३३३३३ा ३३३३३३ ३३३३३३३ा३३ – ३३३३३ा ३ााा३३ा ३ााा३ा ३ा३ा३ ३३३३ा३ ३
३३३ा३ा३ा३३ ३३३३ा३ा ३ा३३ ३३ा३३ा ३ा३३३ा ३
३.३ CB Training and Community Cadre Profile Information on NIC Portal ३
३
३ क् षमता बा ा ाधणा प्रणशक् षण पररणा म परा क् षण म द् दा ३
३ ३

Capacity Building Policy & Implementation Guideline 2018-2019. docx

Page 3
 १. उमद क्षमत ब धण ध रण
प्रस्त वन -
३ा३३३ा३ ३ा३३३३३ा३ ३३ा३३३ा ३३३३३३ ३ा३३३३३३ा३३३३ा ३३ा३ा३३३ा३ ३ा३३३ ३३३ा३ा३
३ाा३ा३३३३ा ३३३३ा३ा३ा ३३३ा ाा३ ३३
३ाा३३ा३ा ३
३ाा३ा३ा३ा३ा ा ३३३३ ३ा३ा. ३३३३ा३ intensive ा Non-Intensive ३३३३३ा३३
३ाा३ा३ा३ ३३
३ा३३ ३ा३३३३३३ा३ ३३३
३३३३ -३३ ३३३३ ३३३% ३३३ााााा३३ा३ा intensive ३३३३३३३ा
३३ ३३३३ा३ ३ा३३३३३३ा३ा ३३३३ ३३. ३३३३३३ा३ा ३३३३ा
३
३३३३३३३३३ ३३३३३ ३३ ३३ााा३ा ३ा३ा३३३, ३३३३३, ३ा३३ा३ ३३३३३ा३ा ३३३३३
३३३३ ३३३३ ३ा ३३ ३३३३३ा३ ३३३३३३ ३३ा३
३ााा३३ाा३३३ ३३३
३
३३३३ ३ ३ ३३३ाा३ा३ ३३३ा३ ा३३३ा ३३३३३३३३ ३३ ३३३
३३३३३३३३३ा ३ ३३३३३ा३ा ३३३३ ३३, ३३३ ३ा ३ा३ा३३ ३३३३३.
३३३ ३ा
३ ३३३३३३ ३ा ३३३ा / ३३ा३ा, ३ा३ाा,
३३ा३ ३३३३३३३३३ा, ३३३ा३ााा३, ा३३ ा ३३३३३३ ा ३ा३३३३३३३३
३३३३ा३ा३ा ३३ ३३३
३३३
३३ााा३ा ३३ा ३३ा३३३ ३३३३३ा३ा ३ा३ा३३३ ३३ाााा३, ३ाा३ा३ा३३३
३३ ३ााा३३ा ३३ा३ ३ा३ाा३ा ३३ााा३ ३३ा३३३ ३३३ ३३३३३३३३
३
३ाा३ा३ा ३३३ा३३ ३ा३ा३ ा ३ााा३ा३ ३३३३३ा३ ३ा ३ााा३ा३ा३ा ३३३३ ३ , ३ा३ा३३३ ा
३ााा३ा३ा ३३३ ३ा३ा३ा३ा३ा ३३३३३३ाा३ ३ा३३ा३.
३३ा३ ३३३३ा३ ३३३ा ा३ ३ाा३ा३३३ ३३३३ा३ा३ा ३ा३३ा३३
३३ ३३३३३३३ ३३ा३ ३३३३३३ा३३ा३ा ३३३३ा३३ ३३ ३३३३३३३३
३३ ३३३३३
३३३३ा ३३३३ा३ा३ा३ ३३३३३ा३ ३ा
३३ा३ाा३३३ा ३३३ा ा ३३३३३३३ ३३३३३ ३३३३ ३३ ३ााा३ा३ा ३ा
ा ३ा ३३३३३ा३३३ ३३३३३३ ३३३३३३ ३३,
३३३३३ा ३३३३३३ ३३३३३ा३३ ३३३३ा३ा३ा ३३ ३३.
३३३३३३३ ३३३ा ा३ा३ा३ा ३ा३ा३३ा३ा ३३३३३ा ३ााा३३ा ३ा ३३ााा३
३ ३३३३३ ३३ा३३३ ३३३३३ा ३ााा३३ा ३ा३३
३३
अणणय न च दृष्ट (Vision): ३३ ३३३
३
३३ ३३३३३३३ा, ३३ाा३
ा
३३३ााा३ा ३३ा३३ा ३ ३३३ा३ा, ३३३ा३३ा ३ा३ ३ा३ ३३ा ३३३३३, ३३३३ा३ा३ा ३३३
३३३३३ााा३
३ ३३ा३ा३३३३३
३ा३३३. ३३३३ा३ा३ा ३३३३ ३३३३३
३
३
अणणय न (Mission)
३ ३३३३ा३ ‘३३३३’ – ३३ ३३३३३३ ३३३ ३ाााा३३ाा३ ३ाा३ा३ा, ३ा ३३३३३ा३
३ ३३ा३ा३३३ा३ा३ा३ ३३ा३, ााा३३३ ा ३३ा३३३३३
३३
३ा ३ााा३ााा३ा३ा ३३३३३ ाा३ाा३३ा३ा ३३३३३ा ३३३ ा . ३ा ३३३३३३३३ ३३ााा ा ३,
३
३ा३ाा३ा ३३ााा३ा३ ३३३ ३ाा३३३ ाााा ा३३३ ३ा३३३ा३ााा
ाा
३ ३ा
३३३३३ा ३३ा३ ३ा३ा३ ३ा३३ा ३३३ ३ा३३३ा३ ३ााााा३ा ३ा३ ३३ा३ ाा३३३३
३
३३३ा३ा३ा ३ा३ा ३ाा३ाा३ा ३३३३३ा३३३ा३ा ३ा३ा३ ३ा ३ा ३ा३३,
३
३३३ा३३ा ३३३३ा३
Capacity Building ाा
Policy ा ३३ा ३३३३३,
& Implementation ३३३३ा३ा३ा
Guideline ३३३
2018-2019. docx३३३३ा३ा३ा ३३३३ ३३३ा ३३३३.
३३
३
३३ Page 4
३
३
१.१ क् षमता बा ा ाधणा सा ठा सम दा यस्तरा य प्रणशक् षका ा ाचा र् रज:
३३३३ा३ ३ााा३ा ३३३ा ३३
ााा३३३ ३३३ ा ा३ ३३३ा ा३ ३ाा ३ा३ ३३ ३३३३३ ३३३ा ३३३३३३३
३३३३ा३३३३ ३ा३ ३३३ ३ ३३३३३३३ ३३३ ३ ३
३३३३३ा ३ााा३३ा ३३३ा ३ा ३३३ा३३ा३ा ३ाा३ा ३ ३३ा३ ३३३ा ा३ा३ा३ ३३३
३३ााा३ ३३ा३३३ ३३. ३३३३ा३ा३ ३ा३३ ३३ ३३३३ााा३३३३ा
३३ ३३३३ ३३३३३३ा (Role Model) ा ३३३३ा३३३३ ३ा३३३ ३३३३ ३३३३ााा३३ा ३३ा ३३ा ३३३
ा३३.ा ३३ा३ ३ा३३३, ३ा३ा३३३,
३ााा३ा३ा ३३३, ३३३३३
ा ३ा३३ा३ ३ा३३३३३ ा ३३३ा३ा ३ा३३३३ा ३३३३ ा३३ा.
३३३३ााा३३ा ३३३३ा३३३३ ३३
३३ा३ ३३३३ा३ ३ा ३३ा ३३ा३३३ ३३३३३ा३ा ३ा३ा३
३३३ ३ ३३ ३३ ३३३३३३३३ााा३ा३ा ३३ा ३ा३ा३३३
३३ ३३३३३३३३३३३३३ा ३३३
३३ा३३३३, PIP, ३३३३३ ३३ााा३३, ३३३३३ा३ ३३ाााा३, livelihoods, ३ा ३ा३ाा३३ ३.
३३३३३३ाााा३ ३३३ ३३३३३ा ३ााा३३ा३ा ३३३
३३३ा. ३३३३ा ३३३३३३ा३ा३३३ ३ ३ा३ा३ ३ा३३ाा३ा३ ३३३ा ा३३ा३३ा३
३ाा३ा३ााा३ा ३३३३३ा ३ााा३३ा ३३३३३ा३३३३ा ३ा३ा३ ३ा३३ा३३ ा३
३३३३ा३
३३ ा३३ा३३ा३ ३३३३३३३३३ ३३ा३ ३३३३३३३३ ााा३३३ ३ा३ा३ ३ ३३३ा३ा ३३३३ा३३३३,
३ ३३३३ ३३३३ ३३ ३३. ३ा३३ा३३ ३ ३३३
३३३ा३ा ३३३ा ा३ ३ाा३ा३३ ३ा३३३३ा ा ३३३ा३३ा३३ा३ ३३३३ा३३३३ा३ ाा ा ३३ाा३
३ा३ा३३३३३ा३ा ३३.
सम दा य सस ा ा ा धन व्यक् ता स्तर / प तळ (level) णकम न रग ज
३३ाा३३३३ (SHG Book Keeper) ३ाा३ाा ३३३३३ ३३ ३
३३ा३ा३३ा ३३३ा
३३३ा३३ाा३ ३ा३ा३ा३ ३३३ा३३ाा३ ३३३३ा ३३३ा३३ाा३ ३
३३३३ा३३ाा३ ३ा३ा३ा३ ३३३३ा३३ाा३ ३३३३ा ३३३३ा३३ाा३ ३
सम दा य सा् तरा य प्रणशक् षक स्तर /प तळ णकम न रग ज
३३३३३३३३ (ICRP) ३ाा ३३३३ा ३ाा ३
३३३३३३ (ECRP)३३३३३३ ३३३ा३ा /३ा३ा३ा ३३३३३ ३३३ा३३ ३३३ ३३३
(३३)
३३३३३३ ३३३३३३ Sr. CRP ३३३ा३ा / ३ा३ा३ा ३३३३ा ३ा३ा३ा ३३३ा३ ३
३३३३३३ ३३३३ ३३३३३३ /३३३ा३३ ३३३३ा ३ा३ा३ा ३३३ा३ ३
MIP CRP ३३३३३३ ३३३३३ ३३३३३३ ३
CTC ३३३३३३ ३३३३३ ३३३३ ३
FL CRP ३३३ा३३ ३३३३३ ३३३ा३३ ३३
३३३ा ३३३३३३३३ ३३३३३३३३३३३ ३३३३३३ ३३३३३ ३३३३३३ ३
(Community Auditor)
Livelihoods CRP ३ाा / ३३३३ा३ ३३३३ा ३ाा ३
३ा ३३३ाा३३ CRP ३ाा / ३३३३ा३ ३३३३ा ३ाा ३
३३३३ (Gender CRP) ३३३ ३३३३ा ३ाा ३ (३३३३३ ३ा३३३)
सम दा यस्तरा य सस्ा ा था स्तर /प तळ प्रणशक्षण च णकम न रग ज
स्वया ा सहा या् यता समहा र् ा व सवग सदस्य
ग्रा मसघा ा र् ा व पद णधक र , क यगक र सणमत ,
उपसणमत्य
प्रणाा र् सघा ा णप्र र् पद णधक र , क यगक र सणमत ,
उपसणमत्य
Capacity Building Policy & Implementation Guideline 2018-2019. docx

Page 5
२. णजल्ह /ता लक ा ससा ा ा धन कक् ष णवका स District/Block Resource Pool Development Process -
३३ा३ा३३३३३ ३ा३३३ ३३३ा३ा३ ३३३३ा३३३३३ ३३३३ा३ ३३३३ ा३ ३३ा३३३ ३३ा३ ३३
३ा ३३ा३ा३३३ा३ा३ा३ ३३३३ा ३३३३३ ३३ ३३३
३३३ा३३३३३ ३३ा३ ३३३ाा३ा३ा३ ३३३३३३३३, ा३ाा ३३ ३३३ ३ा३३ााा ाा३
३३ा३ााा३ा३३३३३३ा३३३३ा३३३ा ३ा३३ा३ा३ा३ा ३३ााा३ा३ा ३३ा३ााा ाा ३ा
३३ा३३३३३ ३ा ३ा ३ा३ ३३३ा. ३३३३ा३ ३ा३३३ा३ा ३३३ा ा३ ३ाा३ा३३ ३ा३३३३ा /
३३३ा३ा३ा ३ाा ा३३ ३ा३ा ३३३३३ा ३ााा३३ा
३३३३३ा३३
MSRLM ३ा३३३ा३३ ३३३३ ३ाा ३ा३ ३३३ ३३. ३३३३३३ ३३३३३ ३ा३ ३३३३ ा३ा ा३ा ३ा३ा
३३३ा ा३ ३३ााा ३३ ३ा३३३३ा ३ा३३३३ ३३३
३ा३३ा३ा ३३ा ३३३३ा३ ३३३ ३३३ा ा३ा३ा३ा ३ा३ ३३३ ३ा३३ा३.
३३३३ा३ााा३३३ intensive ३३३३३३३ ३३३३ा ३३३३३ा ३३ ३३३ा३ा३ा३३ा३ ३३३३ा३३३३ ा
३३३३ा ३ा३ा३ा ३३ ३ा३ा३ा३ा३३ा३
३३३३३३३३३ ३३३३३३ ३३३३३ा३ा ३३३३३३ ३३ा३३३ा३ ३३ा ३३. ३३३३ा३ा३ ३३३ा३, ३ा३ा३ ३३३ा
ा३ ३३ााा ३३ ३ा३३३३ा ा ३३३ा ा३ ३३ा३ााा
३ााा३ा ३ा ३३३३ा३३३३ा३ा३ा ३ा३ा३३ा३ ३३३३ा३ा३ा३ ३ा३ा३ ३३३३ा३३३३ा ३३३ा ३ा३ ३३३
३ा३३.
३ा३३३, ३३३ा३ा ३३३ ३ा३ा३ा ३ा३३ाा३ ३३३३३ ३ा३३ाााा३ ३३३३ा३३३३ ३३ा३
३३३३३ा३ा३ा ३ा ३३३३३३ाा३ााा३३३ा ३ा३ ३ ३३ा३
३३३३३ा३ ३३ा३ा ३३३ ३३ााा ३३ ३ा३३ााा३ा३ा ३ा३ा३ाा३ ३ाा ३ा३ ३३. ३ा
३३ााा ३३ ३३३३ा३ ३३३ा ा३ ३३ााा ३३ ३ा३३३३ा, ३३३३ा३
३ा३३३३ा, ३३३३ा३ ३ा३ा३३ ा ३ाा ३३३३ ३३३३ा३३३३ ३ााा३ा ३३ाााा ३३३. ३३३३ ३ा३ा
३ाा३३३३ ३३३ा३३ ३३ ३३ा३ ा ३३३ाा३ ३३३ा३३३ ३ा३ा३३३३ा३
३३३३३३३ा३ा ३३ ३३३ा३ा३ ३ा३ ३ा३ा३३३ ३३३ा३ा३ा३ ३३३ ३ा३३ा ३३३३३ाा३ ाा ा ३३ ाा ३३.
२.१ सस ा धन कक्ष णवका स उद् दाश –
 ३३३ा३ा ा ३ा३ा३ा ३ा३३ाा३ ३३३ा ा३ ३ाा३ा३३ ३ा३३३३ा, ३ा३३३३ ३ा३३,
३ा३३३ ३३३ा३ा ा ३ा३ा३ा ३३३ा ा३३ा३३ा३
३३३३ा३३३३ ३ा३३३३ ३३३ ३ा३३३ ३ ३ाा३३३ा३ा३ा ३३३३ ३३ााा ३३ ३३३३ा३ा
३ा३ा३३ा.
 ३ा३ा३ ३ा३३ाााा३ ३३३ा३ ३३ााा ३३ ३ा३३३३ा, ३३३३ा३ ३३३ा३ा ३३३ ३३३
३३३३३३ा३३३ ३३३३३३ा ३ााा३ा ३३ा३,
३३३३३३३३३ ा ३ा३३३३ ३३३. ३३३ा३ा ा ३ा३ा३ा ३ा३३ाा३ा३ ३ा३३३
३३३३३३३३३ा३ा ३३३ा३३ ३३३.
 ३३३३३३३ ३ ा३ा ३३३३३३३३३ ा ३३३३३३३.
३३ ३३३ ३३३ ३३३
 ३ाा३ा३ााा३ा ३३३३३३३३ ३३३३ ३३ा३ा३ ा ा ३
ाा३३३३ ३३३ा ा३३ा३३ा३ ३ाा३ा३ााा३ा ३३३३३ ा
३३३ा ाा ३ाा३ा३ा
३ा३३
३ााा३ा३ा ३ा३ा३ा३ा३ा ा ३३३ ३३३ााा३ा३ा ३३३३ााा३३ा ३ा३३ ३३३
ा३३ा३.
 ३३३ा३३ा३ ३ा३३३ ३ा३३ा३३ ा३ ३ाा, ३ा३ा३ा ा ३३३३३ा ३ा३३ाा३
३३३३३३३३३ ३ााा ३३ा ३ा३ा ३३ा. ३ा३ा३३३
३३ाााा, ३३३३३ ा ३३३३३३३ ३३ााााा३, livelihoods, ३ा ३ा३ाा३३ ३.
२.२ सणमत च स्थ पन व रचन
३ाा३ा३३ ३३३३ ३३३ा३ ३३३३३३३३ा ३३३ ३३३३३३३३३ा३ा ३३३ा३३ ३३३
३ाा३३३३ाा३ा ३३ा ३३ा३ ३३३ा३ा३ा३ा ३३३३३ा
३३३ ३ा३ा३ा ३ा३३ाा३ ३ाा३ा३३ ३३ ३ा३ा३ ३३३३३ा३ ाा ा ३ा३ा३३ा ३ा ३ा ३ा३३. ३ा
३३३३३ााा३ा३ा ३ा३ा३३ा३३ ३३ााा ३३ ३ा३३३३ाा३ा
३३३३ ३३३३३३३३ा ३ा३३३३३३ा३ ३३३३. ३३ाा ा३३३३३ा३ ३३३ा३ा३ा३३ा३ ३३३ ३ा३३ा३ा३३ा३
३३३३ा३ा ३३३ा ३ा३ा३३३३३ा३ा ३३.
णजल्ह स्तर य सणमत (intensive) ता लक ा सा् तरा य सणमता (intensive)
३३३३३ा३
Capacity ३ाा३ा३३
Building ३३ ३३३३३
Policy & Implementation Guideline 2018-2019. docx ३३३३३३३ (BDO)

Page 6
 ३३३३३३ ३३३३३३ ३३३३३३३३३३ ३ा३ा३ा ३३३३ा३ ३३३ा३ा३ा३३
३३३३३३ ३३३३३३३३३३ – ३३३३३३३ ३ा३ा३ा ३ा३ा३ा३ा३३ – ३ा३ा३३३
३३३३३३३/ ३३३३३३ ३३ाा३३३ ३३ाााा३ / ३३३३३ा
३३ाा३३३
३३३३३३३ ३३३३३३३ ३ा३ा३ा ३३३३ा३ ३३३ा३ा३ा३३
३ााा३ा ३ा३ ३३३३ा ा३ ३ा ३ा३ा
३ा३ा३ा ३ा३ा३ा३ा३३
३३३३ा३३ाा३ ३३३३३३३३ा (३ ३३३३३३ा) ३३३ा३३ाा३/
३ा३३३३ा) ३३३३ा३३ाा३ ३३३३३३३३ा (३

Capacity Building Policy & Implementation Guideline 2018-2019. docx

Page 7