Nhiệm vụ 1: ĐG thành tố “Thiết kế phương án thí nghiệm”

Cho một cốc nước, một cốc chất lỏng không hòa tan trong nước (có khối lượng riêng nhỏ
hơn nước), một ống thủy tinh hình chữ U, một thước đo chiều dài. Hãy trình bày cách xác
định khối lượng riêng của chất lỏng.

1. mục đích thí nghiệm (sử dụng các đại lượng vật lý để trình bày)…;

2. các kiến thức cần sử dụng

3. các đại lượng cần đo

4. các yêu cầu cần đảm bảo khi đo/quan sát các đại lượng; các chức năng của bộ thí
nghiệm;

5. mô tả các bước tiến hành thí nghiệm (có lưu ý để tránh sai số) ;

6. giá trị phù hợp của các biến độc lập, ước lượng khoảng độ lớn của đại lượng cần đo

7. dự kiến cách thức xử lí số liệu.

Đáp án:
Bài 1:

1. Xác định mục đích thí nghiệm:

Xác định khối lượng riêng của chất lỏng nhỏ hơn khối lượng riêng của nước
2. Các kiến thức cần vận dụng
- khối lượng riêng của một chất lỏng, bình thông nhau
- định luật Pascal: những điểm nằm trên cùng một mặt phẳng nằm ngang có áp suất
bằng nhau
3. Các đại lượng cần quan sát
-cơ sở lý thuyết
- Trong bình thông nhau chứa nước
và chất lỏng có khối lượng riêng nhỏ
hơn nước, mực mặt thoáng của chất
h
Chất lỏng ở hai nhánh (như hình vẽ)
B lỏng
h1 h2

Nước C’
C
- Áp suất ở C và C’ trên cùng mặt phẳng nằm ngang phải bằng nhau (định luật Paxcan): pC =
pC’
Mà: pC = h1.d1 + p0 = D1.10.h1 + p0
pC’ = h2.d2 + p0 = D2.10.h2 + p0
(p0 là áp suất khí quyển; D1 là khối lượng riêng của nước, D2 là khối lượng riêng của chất
lỏng)
h1
 h1.D1.g = h2.D2.g  D2 = D1
h2
Biết được h = h2 – h1 => h1 = h2 - h

h2  h  h 
Do vậy: D2 = .D1  1  .D1 (*)
h2  h2 

=> Đại lượng cần đo: độ chênh lệch mực chât lỏng giữa hai nhánh

4. yêu cầu cần đảm bảo khi làm thí nghiệm

5. mô tả các bước tiến hành

- Đổ nước vào ống chữ U, rồi đổ chất lỏng vào nhánh phải của nó đến khi mực
mặt thoáng cân bằng.
- Đo mực chênh lệch giữa 2 mặt thoáng: ∆ℎ
- Đo chiều cao cột chất lỏng: (tính từ mặt thoáng đến mặt phân cách): h2
- Thay các giá trị đo được: ∆ℎ, h2 vào (*) ta được
 h 
D2 = 1  .D1
 h2 

6. Lựa chọn giá trị đo phù hợp

7. Xử lí số liệu: nêu được cách tính sai số

Rubric:

Thành Chỉ số hành vi Chưa đầy đủ Cần bổ sung Đầy đủ (3)

tố (1) (2)

Thiết kế 1. xác định nêu mục đích thí nêu mục đích thí nêu được rõ ràng,
phương được mục đích thí nghiệm một cách nghiệm còn chưa đầy đủ, chính xác
án thí nghiệm; chung chung, đầy đủ mục đích thí
nghiệm.
nghiệm 2. xác định xác định được một xác định được hai xác định đầy đủ
được các đại một trong các đại đại lượng các đại lượng
lượng/ hiện tượng lượng
vật lý cần đo/quan
sát; xác định được
đại lượng/yếu tố
phụ thuộc và đại
lượng/yếu tố độc
lập;

3. xác định các xác định được một xác định được hầu xác định đầy đủ
yêu cầu cần đảm số yêu cầu cần đảm hết yêu cầu cần yêu cầu cần đảm
bảo khi đo/quan bảo khi đo/quan sát đảm bảo khi bảo khi đo/quan sát
các biến và chức
sát các biến và các biến và chức đo/quan sát các
năng của bộ thí
xác định được các năng của bộ thí biến và chức năng nghiệm;
chức năng của bộ nghiệm; của bộ thí nghiệm;
thí nghiệm; chưa xác định được
yếu tố : độ dính ướt
của bề mặt giống
nhau

4. xác định Đề xuất cách thay Đề xuất được cách Đề xuất được cách
được các dụng cụ đổi và cách đo: tạo môi trưởng ẩm thay đổi hoặc cách
thí nghiệm và vật dùng hai chiếc cốc, theo cách dùng đo như đáp án (độ
quan sát nước bám máy tạo ẩm (phổ chính xác cao, dễ
liệu cần sử dụng;
ngoài thành cốc.... biến nhưng chưa sử dụng, dễ tìm,
Đưa ra được cách phải là cách tối ưu) giá thành thấp, …)
thay đổi và cách cân khối lượng vật
đo các đại trước và sau...
lượng/yếu tố
trong thí nghiệm;

5. vẽ được sơ
đồ nguyên lí của
thí nghiệm;

6. Lựa chọn Lựa chọn giá trị Lựa chọn giá trị Lựa chọn giá trị
được giá trị phù của các biến độc của các biến độc của các biến độc
hợp của các biến lập nhưng chưa chú lập đã chú ý đến lập đã chú ý đến tất
ý đến một số những nguyên cả những nguyên
độc lập, ước
nguyên nhân sai số nhân sai số phổ nhân sai số, kể cả
lượng được phổ biến. Kích biến. Có căn cứ, những nguyên
khoảng độ lớn của thước vật quá nhỏ, cách thức ước nhân có thể gây sai
đại lượng cần đo/ thời gian quá ngắn lượng đại lương số nhỏ. Ước lượng
mức độ hiện làm lượng nước cần đo. được các đại lượng
tượng cần quan bám vào ít cần đo có căn cứ và
cách thức hợp lý,
 sát; hiệu quả.

7. mô tả được Mô tả còn thiếu, Mô tả đúng nhưng Mô tả đúng, dẽ

các bước tiến chưa rõ ràng. chưa khoa học, gọn hiểu, gọn gàng
hành thí nghiệm gàng, dễ hiểu. khoa học (các lưu ý
Người tiến hành để tránh sai số rõ
(có lưu ý để tránh
TN cần suy luận ràng, có lưu ý tránh
sai số) ; dự kiến một số điểm mới cả những sai số
cách thức xử lí số có thể thực hiện nhỏ). Đảm bảo
liệu. được người tiến hành TN
thực hiện được