— _Hybrydowe | ‘nmutacje Marcin Kotakowski | Brazyliska pisarka Je} powiesci obiegly niemalie caly Swiat Adriana Lisboa Przejmujgcym dzieki licenym thimaczeniom, zas o uzna- ~ I subtelnym glosem snuje opowiesc niu wrod caytelnikew i keytykéw Swiad- { Quzupeinianiu reczywistosci fikciq cay dluga lista wyrdinied, stypendiw oraz rozwigzywaniu zagadki oraz nagréd, w tym najbardzie prestitowa utracone} wigzi z preesztosciq. w BranyliiLiteracka Nagroda im. José Sa + Adriana Lisboa, znana polskim —ramago, wlasnie 2a wspornnian wezesniej i @zytelnikom jako autorka’ ksigdke. Jejtw6rczosé nie ogranica sig jed . Symfoniiw biel, jest jednym nak do formy powiesciowe| i obejmuje sz - Znajdonosniejszych glosdw reg innych gatunkéw - ksiqdki dla drie- wspdtczesnej brazylijskie) ci, opowiadania i wiersze, cho¢ jak sama prozy. prayznaje w wywiadach, obecnie najlepiej cauje sig wiasnie w powiesci, ktéra oferu- je motiwosé zanurzenia sg w dlugotrwa- lym projekcie pochlaniajgeym autorke bez resaty. Co jednak ciekawe, w praethimaczo. 1 nym niedawno przez Wojciecha Charchali- 7 sa Kruczogranatowym odnaleéé motemy sla- 7 ddy wszystkich uprawianych przez nig form . |iterackich. + Podobnie jak w Symnfonii w biel, i w tym 7 dziele Adriana Lisboa zabiera nas w po ; dr6t po trudne} preestlosciswoje ojery- : any, a burzliwy okres wojskowej dykta- tury przeplata z historia o poszukiwaniu -_ zarbwno korzeni, jak i znak6w nowej toz- ; samosci, Po smierci matki divunastoletnia 7 Evangelina opuszcza Rio de Janeiro i uda- je sig do Stanéw Zjednoczonych. W Den- verzatreymuje sigu Fernando, bylego meta mamy, ktéry cho€ nie jest jej ojcem, po- stanawia pomédc dziewczynce odszukaé Daniela, ojca biologicznego. Evangelina stopniowo praystosowuje sig do now) sy. tuacji jako sieroty i imigrantki, scala teraé- niejszos¢ x preeszlosciy daigki opowiesciom Fernando o jej rodzicach. Retrospektywaie przytoczona partyzancka historia tego te Wolucjonisty walceyceyo 2 brazylisky dyke alury stanowi kontrapunkt do epowie anunalsboa Scio wewngtrane| wale Evangeliny Kedea { Krucrogranatowew surowytu klimacie Kolorado preechoxtad : prec. eport Woyoecr Chants tele) torsamoscione nutact oa .Rebw 2 + Prtedmiescla Lakewood, ysteie mieszkaig sor on -Chumatarninea) — 20 vive bohaterowie, okteu iiscem pelnympatadokséw, preeplatania sig dorazno- Ki preeisciowosciz docelowoscig, Dug pierwszoosobowe} nartacji provadzone} cagSciowo x petspektywy dorosle kobiety, cagsciowe stylizowane| na glos dorastajgce} dziewezynki, poznajemy kontrasty migdzy Soiatem imigrantow i autochtonéw, kiére oscylujg pomigday American dream i anty- nomig sukcesu.Jedynie Fernando, pozorny \wykolejeniec histori byly partyzant, teraz strSt spraatajacy po godeinach w bogatych domach, nie margy 0 bogactwie. Jego tra- gicana historia oraz rozcearowanie mifosne czynia go pariasem post6d wykluczonych. Dia niego Denver to heterotopia, miejsce schronienia, ukrycia, praecekania i zapo- mnienia, to preestraet leconicza, dajgca ‘moiliwos pogodzenia sig samym soba i wlasna preestlosig, Praywotujge trudng praeszlosé Brazylii w postaci dystopijnego Swiata partyzanckie) déungli, narratorce uudato sig unikngé banalne)idealizagi opo- yc cogs) w prozie podejmujce| tematy- i dyktatur wojskowych. Naturalstycene opisy tortur preefitrowane przez wratli ‘wos naivwne) nastolatki wytraca je zram stylistycenych typowych dla tego rodzaja relagi i tym samym nadaja im bardzij do} mujgcy wydvigk, Sama konstrukcja prestrzeni w powiesci rma kluczowe maczenie, gaye to ona w du- 4) mierze stanowi lustro emocji bohate- row. Nie bez powodu sterylne, pragmatycz- ne, surowe ijednorodne Denver raz po raz, kontrastowane jest z wielobarwnym acz praepeinionym bieda Rio de Janeiro, Obie prtestrzenie w oczach nartatorki zaceyna ja symbolizowa¢ nie tyle akordy dysonan- su, il osobliwg harmonig ré#norodnosi, ktorg Evangelina powoli zacayna integro- ‘wa¢ i wartosciowaé pozylywnie. Zestawie nie obu miast oraz ich nieuchronne zde- renie w wyobraéni narratorki nie stuiy wydobyciu r6inic, a racte| ukazaniu pro- cesu odwrotu od kaltury rodzime| i prae- sigkania nowy, Brazylia,chot preedstawio- na w dutej mierze w kontekécie okrutne} dyhtatury wokowe, jaw sig zatem ie ja- so namaczony bélem cien preesttosi lece jako pewmeyo rodzaju nostalpicena kotwi a, Wéradaje bobaterce si by nie st w swoich dostownych | epistemologicz- nnyth poseukivaniach, Jeayk powiesci jest jednym 20 ‘nyc je) atutéw, Wycrud w nim fecha muzycrnego wyksttalcena pl Caste brGile | supestywone aadania Wworty wratente prozy nie tylko poetycbie), ale wigce spleane lub yiane), w kore) nie tuformnowany poniekyd glos Evangeliny ‘wybramiewa w sposbb saczery i sugestyw- ny. Bodobnie jak w Symfonii bili, w Keu. czogranatowym niezmiernie istotng role odgrywajq posrednie i beapostednie odnie- sienia muaycane, ktére wrat x. fragmenta- rycanym charakterem opowiesc o losach Fernando, Brazylii, bohaterki i jej mat- ki poteguia wratenie chéralnej petni r6t- nnorodnych glos6w spajanych delikatnym, nieinwazyjnym bramieniem nucace| swo: japieSh narratorki. Poetyki dela dopetnia- jg autotematycane komentarze Evangeliny, t6ra nie raz zmuszona jest wypetniaé lu- 4 w relacjach mati i zastgpcaego ojea wy- tworami wlasnej wyobraéni, co argumen- tuje méwigc, it, jesliludzie nie dostarceali ‘mi szczegétow, miatam moralne prawo sama je sobie dostarcayé", Dodatkowo, jak awykle w twOrcuosci tej pisarki, pojawiajg ‘sig konceptualne i jezykowe fajerwerki, jak na prayklad ten: ,Daungla amazotiska jest ‘wycinana w tempie jednej Belgii rocznie, przede wstystkim z powodu hodowli bydta ‘Cud przemienienia lasu w kotlet” + Zaanaczye jednak nalety, 2e Kruczograna towe jest rowmnied opowiescig o labilnosci nie tylko todsamosci, ale i konceptu rodzi- ny. Nigjasna genealogiarodziny bohaterki praeklada sig bezposrednio na je usitowa- nia stworzenia konstruktu zastepczego, ro- ainy ,niepravdopodobne}’ co sacaglivie nie preybiera oklepanej formay psycholo gicenej kompensaci, Hybrydowa wigé 2 - ‘gurami z preeszlosi matki (je) pryrodnig, siosteg, bylym metem i dawng kolezan- 4g) oraz z postaciami z nowej rzeczywisto- ci (sqpiadem 2 Salwadoru i nowo poznana koleiankg o hinduskich korzeniach) poty- aguje efekttotsamosciowej mutacji - dopel nione} metaforycang mutacj osu jgeyka jaka dokonujesigw Evangelinie, @