24.02.

2010

5S
“Çalışma Ortamı Organizasyonu”

Eğitmen: Cumhur DİLEK
cumhurdilek@gmail.com

Amacı ve Tanımı;

“yalınlaştırma / yeniden yapılandırma

yapılandırma””
“Yaşadığınız ve çalıştığınız ortamın temiz, derli
toplu, sağlıklı ve güvenli olmasını temin etmek,
bu şartları sürekli kılmaktır
kılmaktır..”

1
 24.02.2010

5S neyi ifade ediyor?
• Seiri Sınıflandırma, Ayıklama
• Seiton Sıralama, Düzenleme
• Seiso Silme, Temizleme
• Seiketsu Standartlaştırma
• Shitsuke Sahiplenme, Disiplin

5S metodunun temel özellikleri?
• Basit ve sistematik adımlardan oluşur,
• Maliyeti düşüktür,
• Uygulaması kolaydır,
• Çalışanların katılımını destekler.

2
 24.02.2010

5S metodunun temel hedefleri?
• Çalışma ortamının organize ederek temiz,
t ti li düzenli
tertipli, dü li ve verimli
i li bir
bi hale
h l getirmek,
ti k
• İsrafın yok edilmesine yardımcı olmaktır.

5S metodu…
• Çalışma ortamının düzenini sağlamak,
• Aranılan malzemenin her zaman yyerinde bulunmasını
temin etmek,
• Çalışma ortamının gereksiz malzemelerden arındırılarak
karışıklığın önlenmesini ve gerekli malzemelerin de
işletmeye uygun olarak sınıflandırılmasını sağlamak,
• Temiz bir çalışma ortamı sağlamak,
• Çalışanların motivasyonunu arttırmak,
• Ekipman arızalarını minimuma indirmek,
• Tüm çalışmaların devamlılığını sağlamak ve alışkanlık
haline getirmek
İçin bir araç olarak kullanılabilir.

3
 24.02.2010

5S uygulamasının kuruluşlara sağladığı 
yararlar

KALİTE

MAKİNE
İŞ GÜVENLİĞİ
PERFORMANSI

5S

MOTİVASYON VERİMLİLİK

5S uygulaması yapan kuruluşlar

4
 24.02.2010

1.S SEIRI / SINIFLANDIRMA

“Kuşkulandığınız eşya ise uzaklaştırın”

1.S SEIRI / SINIFLANDIRMA
Malzemeler;
• Bulunduğu yere, 
B l d ğ
• Kullanım sıklığına, 
• Kullanıcıya uygunluğuna ,

10

5
 24.02.2010

1.S SEIRI / SINIFLANDIRMA
Düzensizlik problemleri;
• Tehlikeye
T hlik yoll açma,
• Katma değer yaratmayan ekstra yürüme ve arama,
• İhtiyacı duyulmayan ama stoklanan malzeme
bozulabilir veya modası geçebilir; üretimde tesadüfen
veya kaza ile kullanılırsa kalite problemine yol
açabilecektir
açabilecektir.

11

1.S SEIRI / SINIFLANDIRMA
ANLAMI;
ANLAMI;
• Gerekli, gereksiz ayırımı yapma,
Gerekli, gereksiz ayırımı yapma,
• Gereksinin duymadığınız şeyden kurtulma,

AMAÇLARI;
• Ölçütler saptamak ve gereksizleri ortadan kaldırmak 
için bu ölçütlere bağlı kalmak,
• Öncelikleri ve kullanım sıklığını belirlemek,
Öncelikleri ve kullanım sıklığını belirlemek
• Kirlilik nedenleri ile uğraşabilmek,
• KAİZEN ve standartlaştırmayı bu temeller üzerine 
oturtmak,

12

6
 24.02.2010

1.S SEIRI / SINIFLANDIRMA
SONUÇTA;
• İşletmenin,
ş , ggiderek artan bir yyığın ğ karşısında,
ş , içinde
ç
çalışılması zor bir durum alması,
• Gereksiz eşyaların saklanması için kullanılan raf ve
dolapların, iş görenler arasındaki iletişime engel olması,
• Gerekli malzeme ve ekipmanın zamanında bulunamaması,
• Gereksiz stok ve ekipman bakımının işletme maliyetini
artırması,
• Gereksiz malzeme ve ekipmanın üretim sürecindeki başka
problemleri gizlemesi,
• Gereksiz malzeme ve ekipmanın süreç akışının
iyileştirilmesini güçleştirmesi.

13

1.S SEIRI / SINIFLANDIRMA
Uygulama Adımları;
1. Gerekli –
kli gereksiz ayrımını yap.
ki
2. Gereksizleri uzaklaştır,
3. Fazlalıkları uzaklaştır,
4. Ortak depolama,
5. Ortak depo sorumlusu,
5. Ortak depo sorumlusu,
6. Kişisel depolama,
7. Çalışma / depolama sahasını düzenle.

14

7
 24.02.2010

2.S SEITON / SIRALAMA

“Her şeye bir yer ve her şey yerli yerinde”

15

2.S SEITON / SIRALAMA
ANLAMI;
Her zaman, gereksinim duyduğunuz şeye gereksinim
duyduğunuz kadar kısa zaman da ulaşabilme fırsatı
sağlayan bir yerleşim plânı oluşturun.

AMAÇLARI;
• Düzgün görünümlü bir iş yeri,
• Verimli plânlama ve yerleşim,
Verimli plânlama ve yerleşim,
• Malzeme arayarak kaybedilen zamanı kazanarak 
verimliliği arttırma,
• 5N+1K’ yı temel alan depolama.

16

8
 24.02.2010

2.S SEITON / SIRALAMA
İzlenecek yol;
• İsimlendirme,
• Yerini belirleme,
• Raf ve gözlerin numaralandırılması,
• 30 saniyede ulaşılma – 30 saniyede yerine koyma,
• Gereğinden fazla raf ve masa bulundurmamak,
• Rafların altı temizlik yapılabilecek kadar açık bırakılmalı,
• Kablo ve kablo taşıyıcıları yerden belli bir yükseklikten geçirilmeli,
y y
• Hava kanalları ve borular yerden belirli yükseklikte monte 
edilmeli,
• Kombine takımlar kullanılmalı,
• Gerekli anahtarlar ve takımlar asılmalı. Her an kullanıma hazır 
durumda tutulmalı. 
• Duyuru panolarının kullanımı.
17

2.S SEITON / SIRALAMA
Sıralamayı yaparken;
Çalışma Masasında Atölye Ortamında
Çok Gerekli El altında İş ortamında veya makine üzerinde
Daha Az Gerekli Üst rafa Alt rafa
Az Gerekli Alt rafa Üst rafa

18

9
 24.02.2010

2.S SEITON / SIRALAMA
Sıralamada “3 Anahtar” formülü

1. Ne?
Raf – Malzeme tanımlaması

2. Nerede?
Bölge – Alt bölge tanımlaması

3. Ne kadar?
Minimum – Maksimum seviye tanımlaması

19

2.S SEITON / SIRALAMA
Kontrol Listesi 
Kontrol Listesi –– Depolama Alanları için;
• “3 Anahtar yöntemi” depolarda uygulanıyor mu?
y p yg y
• Miktar göstergeleri kolaylıkla görülüyor mu?
• Düzenli bir stoklama yapılmış mı?
• Depolamada 3 boyut da etkin olarak kullanılıyor mu?
• FİFO yönetimi mevcut mu? 
• Malzemeler birbirinden düzgün şekilde ayrılmış mı?
• Tozdan arındırılmış mı?
• Malzemenin doğrudan yerde depolanması engellenmiş mi?
• Kusurlu malzemeler ayrıca depolanmış mı?
• Kusurlu malzeme depolama alanı belirlenmiş mi? 

20

10
 24.02.2010

2.S SEITON / SIRALAMA
Kontrol Listesi 
Kontrol Listesi –– Alet, Takım ve Bağlama (ATB) Tertibatları için;
• Kusurlu kalemler ilk bakışta görülüyor mu?
• ATB için depolama sistemi mevcut mu?
ATB i i d l it i t ?
• “3 ANAHTAR” yöntemi uygulanıyor mu?
• Her ATB’ ye bir kod veya isim verilmiş mi?
• Sürekli kullanılan ATB çalışma alanında mı?
• ATB için gerekli sınıflandırma yapılmış mı?
• ATB iş programına göre depolanmış mı?
• Yanlış yerde depolanan ATB göze çarpıyor mu?
• Uygun olamayan depolama hemen düzeltiliyor mu?
• ATB’ nin
’ i sayısını azaltmak için her türlü ölçümler gerçekleştiriliyor mu?
l k i i h ü lü öl ü l kl i ili ?
• Kullanılan ATB’ nin yerine konması için gerekli özen gösteriliyor mu?
• Devamlı kullanılan ATB bir kol uzaklığında mı?
• İşi biten ATB yerine konuluyor mu?
• El yordamıyla koymak gerektirmeyen depolama sitemi mevcut mu?

21

2.S SEITON / SIRALAMA
Kontrol Listesi – Kesici Takımlar (KT) için;
Kontrol Listesi –
• Düzenli kullanılan KT operatörün yanında mı?
Düzenli kullanılan KT operatörün yanında mı?
• Çok sık kullanılmayan KT ortak kullanıma 
sunulmuş mu?
• Uygun şekilde sınıflandırılmış mı?
• KT’ lerin birbirine değmesi engellenmiş mi?
• KT’ ler için ergonomik çekmeceler kullanılıyor mu?
• Bileme taşları birbirine değmeyecek şekilde 
depolanmış mı?
• Keskin kenarların paslanması engellenmiş mi?

22

11
 24.02.2010

2.S SEITON / SIRALAMA
Kontrol Listesi – Ölçme Aletleri (ÖA) için;
Kontrol Listesi –
• Depolama alanları kir ve tozdan arındırılmış 
mı?
• “3 ANAHTAR yöntemi” uygulanıyor mu?
• ÖA’ nın son kullanma veya değiştirme tarihi 
(kalibrasyon tarihi) belirtilmiş mi?
(kalibrasyon tarihi) belirtilmiş mi?
• Diğer ÖA için gerekli koruma tedbirleri alınmış 
mı?

23

2.S SEITON / SIRALAMA
Kontrol Listesi – Yağlar için;
Kontrol Listesi –
• Yağ fıçılarının veya tanklarının depolanmasında 
renklerden faydalanılmış mı?
• Aynı tip yağlar birlikte mi depolanıyor?

24

12
 24.02.2010

2.S SEITON / SIRALAMA
Kontrol Listesi – Güvenlik için;
Kontrol Listesi –
• Koridorlardaki engeller kaldırılmış mı?
Koridorlardaki engeller kaldırılmış mı?
• Düşebilecek nesneler için destek sistemi mevcut mu?
• Tehlikeli bölgeler ayrılmış mı?
• Tehlike işaretleri var mı?
• Dönen parçalar için gerekli önlemler alınmış mı?
• Yangın söndürücü levhaları her yerden görülüyor 
Yangın söndürücü levhaları her yerden görülüyor
mu?
• Yangın musluklarının veya acil su tanklarının önünde 
engeller var mı?

25

2.S SEITON / SIRALAMA
Uygulama Adımları;
1. “H
1 “Her şeye bir yer, her şey yerli yerinde”
bi h li i d ”
2. Ekipmanları ve kullanma el kitabını kullanım 
noktasının yakınına yerleştir,
3. Duvarlar boyunca depolama,
4. Renk kullanımı,
5. Etiketleme,
ik l
6. Görünürlük,
7. Pano kullanımı.

26

13
 24.02.2010

2.S SEITON / SIRALAMA
Sıralama 
Sıralama –– Standartlaştırma ilişkisi;
Eşyaların 
bulunduğu yerlerde 
standartlaşma

Malzeme ve 
İletişimde 
ekipmanda 
standartlaşma
standartlaşma

DÜZENLEME
Stoklamada
Stoklamada  Operasyonlarda 
Operasyonlarda
standartlaşma standartlaşma

Bürokratik  Teknik resim ve 
süreçlerde  çizimlerde 
standartlaşma standartlaşma

27

3.S SEISO / SİLME

“Hedef alan sizin alanınızdır ve orada çalıştığınız için 
temizliğinden de siz sorumlusunuz”
28

14
 24.02.2010

3.S SEISO / SİLME
ANLAMI;
• Daha temiz bir çalışma ortamı için çöpü, pisliği ve yabancı 
h b l lğ b
maddeleri yok etme,
• Temiz bir çevre,

AMAÇLARI;
• Gereksinimlerinize uygun bir temizlik düzeyi sıfır kirliliği 
gerçekleştirme,
• Daha verimli temizlik,

29

3.S SEISO / SİLME

30

15
 24.02.2010

3.S SEISO / SİLME
3 dakikalık 5S temizliği;
• İİşyeri bir sonraki çalışmaya 
b k l
hazır hale getirilir,
• Makine / malzeme ve 
ekipmanlara olan ilgi artar,
• İş gören sorumluluk üstlenir,
• Arıza kaynakları çok rahat 
y ç
görünür,
• Onarım için kaybedilen zaman 
ve emek azalır.

31

3.S SEISO / SİLME

32

16
 24.02.2010

3.S SEISO / SİLME
Temiz bir ortam için;
• Koruyucu örtüler kullanın,
l k ll
• Kirliliğin nedenlerini araştır ve kirlilik kaynağını ortadan kaldır,
• Kirliliği kolayca ve çabucacık ortadan kaldırabilecek şekilde 
kordonların, makine ve masa ayaklarının etrafını koruyucuyla 
çevir.
• Kendi araç gerecinin ve çalışma sahanın temizliğini ve temel 
çg ç ş ğ
koruyucu bakımını yap.
• Sürekli bir hazırlık surumu sağlayacak şekilde her şeyi temiz tut.

33

3.S SEISO / SİLME
Temizleme yaklaşımı ile;
• Daha az ekipman arızası,
h k
• Güvenli çalışma ortamı,
• Hizmet kalite güvencesi ve müşteri tatmini,
• Daha verimli ve tatminkar çalışma ortamı,
• Daha rahat bir işyeri ortamı,
• Görünebilirlik
Görünebilirlik.

34

17
 24.02.2010

3.S SEISO / SİLME
Uygulama Adımları;
1.
1 Ana noktalar,
A kt l
2. Hedefler ve görevler,
3. Temizlik metodu,
4. Yönetimin izni,
5. ilk temizlik,
6. Aşınmış telleri, hortumları ve tüpleri yenileri ile 
değiştirmek,
7. Sınıflama ve Düzenlemeye devam.

35

3.S SEISO / SİLME
Kontrol Listesi – Depolama Alanları için;
Kontrol Listesi –
• Her ürün ve malzeme kir ve tozdan arındırılmış 
Her ürün ve malzeme kir ve tozdan arındırılmış
mı?
• Kesim ve temizlik sonrası oluşabilecek pas 
engelleniyor mu?
• Depolama raflarındaki kir, toz ve yağ temizlenmiş 
mi?
• Yarı mamul alanları kirden arındırılmış mı?
• Mamul veya yarı mamul depolama için kullanılan 
transfer paletleri kirden arındırılmış mı?
36

18
 24.02.2010

3.S SEISO / SİLME
Kontrol Listesi – Teçhizat için;
Kontrol Listesi –
• Makine ve ekipman çevresindeki kir, 
Makine ve ekipman çevresindeki kir
yağ ve talaş temizlenmiş ve boyalı mı?
• Kontrol panelleri ve ekipmanlar temiz 
mi?
• Yağ ve basınç göstergeleri temiz mi?
• Havalandırma tertibatı temiz mi?
• Anahtar ve şalterler temiz mi?
• Tüm takım alet ve aparatlar temiz mi?
• Ölçü aletleri temiz mi?

37

3.S SEISO / SİLME
Kontrol Listesi – Çevre için;
Kontrol Listesi –
• Tüm koridorlar talaş, kir, toz, yağ ve sudan 
Tüm koridorlar talaş kir toz yağ ve sudan
arındırılmış mı?
• Tüm duvar, tavan ve pencereler temiz mi?
• Tüm ampul ve flüoresanlar gibi aydınlatma 
cihazları temiz mi?
• Çalışma masaları ve raflar temiz mi?
Çalışma masaları ve raflar temiz mi?
• Merdivenler, kolon, duvar dipleri, fabrikanın 
çevresi temizlenmiş mi?
• Fabrika duvarları boyalı mı?
38

19
 24.02.2010

4.S SEIKETSU / STANDARTLAŞTIRMA

“İyi bir çevre düzeni ve işyeri ortamı yaratmak ve bunu 
sürdürmek”
39

4.S SEIKETSU/ STANDARTLAŞTIRMA
ANLAMI;
İ bir
İyi b çevre düzeni
d yaratma ve kişisel
k l açıdan
d malzemeleri
l l
düzenli, yerleşmiş ve temiz tutma,

AMAÇLARI;
• 5S’ i destelemek için yönetim standartları oluşturmak,
• Olumsuzlukları ortaya çıkaracak görsel yönetimin 
Ol l kl k k ö l ö i i
hazırlanması,
• Renkle kodlama işleminin yapılması.

40

20
 24.02.2010

4.S SEIKETSU/ STANDARTLAŞTIRMA
• Sadece gerekli olan eşyalar alanda olmalıdır.
• Her şey için bir yer vardır ve her şey yerindedir –
Her şey için bir yer vardır ve her şey yerindedir – yerine 
yerine
koymak, kullanmak ve değiştirmek kolay olmalıdır.
• Her şey temizdir ile temizlik alanı ve alandaki ekipmanı 
incelemek içindir.

41

4.S SEIKETSU/ STANDARTLAŞTIRMA
• Tolerans dışı birim sayısının artması,
• Yarı mamul ve mamul stok miktarının artması,
• Değişken ve ekseriyetle de uygun olmayan çalışma koşullarında, iş 
gören sağlığının tehdit edilmesi,
• İşletme genelinde uygulanan 5S kampanyalarının sonrasında dahi, 
yeni ortamın kısa sürede istenmeyen (eski) duruma dönüşmesi,
• İşgünü sonunda, gereksiz malzemelerin, ekipmanların yanında 
birikmeye başlaması,
• Malzeme ve ekipmanlara ait stok alanlarının, kısa sürede dağınık 
Malzeme ve ekipmanlara ait stok alanlarının kısa sürede dağınık
bir görünüm alması,
• İmalat atıkları, talaş vs. maddelerin işlem yerlerini kirletmesi,
• Sınıflandırma ve düzenlemenin uygulanmasından kısa bir süre 
sonra bürolarda gereksiz evrakların birikmeye başlaması.

42

21
 24.02.2010

4.S SEIKETSU/ STANDARTLAŞTIRMA
Nasıl Standartlaştırılır?
1. Gözlem
l yapın
2. Problemi tespit edin
3. Kontrol noktaları belirleyin

43

4.S SEIKETSU/ STANDARTLAŞTIRMA
Uygulama Adımları;
1. Koşulları
1 Koşulları belirleme,
belirleme
2. Standartlar, ana hatlar ve prosedürlerin ortaya 
konması, 
3. Bu koşullara daha ileri sınıflama, düzenleme ve 
temizleme uygulamaları ile ulaşılması,
4. Standartları, ana hatları ve prosedürleri yerine 
getirme, uygulama,
ti l
5. Arzu edilen,  standartların, ana hatların ve 
prosedürlerin görsel hale getirilmesi,
6. İstenen koşulların izlenmesi ve sürdürülmesi.
44

22
 24.02.2010

5.S SEIKETSU / SAHİPLENME
5S’ i günlük
Bunu nasıl
işimizin bir
koruyacağız?
k ğ ?
parçası olarak
kabul ederek

“Amaç; Kurallara uymak ve takip etmektir”

45

Bunu nasıl 5S’ i günlük

koruyacağız? işimizin bir
parçası olarak
kabul ederek

5.S SEIKETSU / SAHİPLENME
ANLAMI;;
ANLAMI
Konulmuş olan kuralların herkes için bir alışkanlık haline
gelmesi.

AMAÇLARI;;
AMAÇLARI
• Uygun alışkanlıklar oluşturma, tam katılım ve kuralları
izleyen
y atölyey ççalışmalarının
ş ggerçekleştirilmesi,
ç ş ,
• Günlük alışkanlık olarak iletişim ve geri bildirimin
gerçekleştirilmesi,
• Bireysel sorumluluğun aşılanması.

46

23
 24.02.2010

Bunu nasıl 5S’ i günlük

koruyacağız? işimizin bir
parçası olarak
kabul ederek

5.S SEIKETSU / SAHİPLENME

47

Bunu nasıl 5S’ i günlük

koruyacağız? işimizin bir
parçası olarak
kabul ederek

5.S SEIKETSU / SAHİPLENME
Uygulama Adımları;
1.
1 Eğitim ‐‐ Disiplin için planlama,
Eğitim Disiplin için planlama
2. Yönetimin desteği,
3. Eğitim,
4. 5S İletişim Panosu,
5. Diğer iletişim aletlerinin oluşturulması ve sürdürülmesi,
6. 5 Dakika 5S ve Haftalık 5S faaliyetleri ile 5S faaliyetlerini günlük 
işlerin parçası yapılması,
7. Tüm standartları apaçık yapmak için standartların ve görsel 
metotların geliştirilmesine devam edilmesi,
8. Tüm çalışanların katılımının arttırılmasına devam edilmesi,
9. Bireysel sorumluluğun aşılanması.

48

24
 24.02.2010

ÖNCE / SONRA

49

ÖNCE / SONRA

50

25
 24.02.2010

ÖNCE / SONRA

51

ÖNCE / SONRA

52

26
 24.02.2010

ÖNCE / SONRA

53

ÖNCE / SONRA

54

27
 24.02.2010

ÖNCE / SONRA

55

ÖNCE / SONRA

56

28
 24.02.2010

ÖNCE / SONRA

57

ÖNCE / SONRA

58

29
 24.02.2010

ÖNCE / SONRA

59

ÖNCE / SONRA

60

30
 24.02.2010

ÖNCE / SONRA

61

ÖNCE / SONRA

62

31
 24.02.2010

ÖNCE / SONRA

63

ÖNCE / SONRA

64

32
 24.02.2010

ÖNCE / SONRA

65

ÖNCE / SONRA

66

33
 24.02.2010

ÖNCE / SONRA

67

İyi 5S uygulamaları

68

34
 24.02.2010

İyi 5S uygulamaları

69

İyi 5S uygulamaları

70

35
 24.02.2010

İyi 5S uygulamaları

71

36