1. Šta obuhvata regulativa novog pristupa EU?

Regulativa novog pristupa trezistu obuhvata:

 Drzavno zakondavstvo
 Međunarodne konvencije koje se odnose na distibuciju robe i uslugu
 Međunarodne standarde
 Direktive novog pristupa EU
 Direktive o sigurnosti koristenja proizvoda
 Smjernice za poslovanje sa zemljama clanicana EU

2. Sta su to evropski standardi ?

Standardi uopce su mjere rjesenja,propisi upuceni menadzmentu a donosi ih ovlastena

institucija . te mjere i rjesenja su provjerena u praksi. EU standardi su dio pravne stecene EU
nastale kao pozitivna regulativa zemalja clanica. Ti standardi daju preporuke zemljama koje
su na putu ka EU a koriste trziste EU. Kako bi olaksali tokove materijala, sirovina, gotovih
proizvoda . EU standardi nose prefiks EN nakon toga cetverocifrena oznaka.

3. Sta su odnove za poslovanje sa trzistem EU?

Trziste EU se stiti EU regulativom od prizvoda i usluga ci bi kvalitet trajno ili privremeno

ugrozio korisnike. Usvajanjem EU od strane vlada pojedinih zemalja na pristupnom putu
trzista EU omogucuju izvoz proizvoda na trziste EU. U BiH najveci dio posla obuhvata
direkcija EI koja provodi regulativu i daje kao materiju za prijedlog zakona ili standarda
parlament skupstine BiH. Tek nakon usvajanja tih zakona ili standarda pokrenuli odluke koje
ce dovesti da parnerski odnos proizvoda u BiH i potrosaca u nekoj clanici EU. Veci dio
regulative se odnose na sigurnost koristenja mogucnost reciklaze ili bezbjednog odlaganja.
Manji dio regulative se odnosi na kvalitet proizvoda.

4. Sta je kvalitet proizvoda i usluga?

Kvalitet je skup osobina nekog proizvoda ili usluga kojim se zadovoljava potreba kupca ili
korisnika.

Kvalitet se ne moze izm jeriti pa se kao pojam razlaze na karakteristike :

 Fizicki kvalitet
 Kvalitet izrade
 Funkcionalnost
 Pouzdanost
 Odrzavanje
 Cijena
 Dizajn
 Rok isporuke
 Pakovanje
Ni karakteristike nisu mjerljive pa se razlazu na pokazatelje koji se mogu mjeriti, ocjenjivati
ili procjenjivati.

5. Sta je CE oznaka?

Za utiskivan je oznake proizvod mora dobiti certifikat. Certifikat se stice na osnocu

provedenih ispitivanja propisanih direktivom EU koja se odnosi na tu grupu proizvoda, a
komisija ili certificirana kuca mora biti iz jedne od clanica EU. CE oznaka ima ulogu zastite
trzista i zastite potrosaca, a odnosi se na sigurnnost koristenja i sigurnost odlaganja nakon
koristenja. CE oznaka nije znak kvaliteta!

6. Sto je ekooznacavanje ?

Ekooznake razlicitih oblika i poruka otiskuju se na proizvod iz vise razloga :

- ako je to zakonom predvidjeno onda menadzment mora ispuniti uslove kako bi mogao
utisnuti ekooznaku

- odlukom menadzmenta kojom se pokazuje ekoloska svijest i potreba za poboljsanjem

marketinga.

- sektorsko kojim se uvodi disciplina u odredenoj vrsti prozivoda i usluga :

Univerzalna ekozonaka kojom se pokazuje da je menadzment u proizvodnji koristio

smanjene kolicine prirodnih resursa i energije te uspio uravnoteziti razvoj toj vrsti proizvoda.

7. Sto je sistem ekooznake ?

To je sistem dodjele prava za utiskivanje ekooznake na proizvod u cilju promoviranja

proizvoda sigurnih za koristenje sa smanjenim zahvatanjem prirodnih resursa i smanjenim
uticajem na okolis. Sistem ekooznake ima za cilj obrazovanje kupca kao potrosaca i bolju
informiranost u vezi koristenih tehnologija za njegovu proizvodnju

8. Sto je okolinski sporazum ?

Partneri u nekoj vrsti proizvodnje mogu postici i sklopiit sporazum koji se tice okolinske
izvedbe, a odnosi se na smanjeno koristenje energije, dematerijalizaciju proizvodnje, povecan
udio resursa „znanja“ u proizvodu. Okolinski sporazum se moze sklopiti na nivou sektora. Tu
se mogu pojaviti proizvodjaci ali i potrosaci. Okolinski sporazumi se sklapaju da se ostvare
obostrani interesi a ishod je uvijek zajednicka bolja okolinska izvedba.

9. Koji se sporazumi najvise srecu u praksi?

Najcesce se srecu dobrovoljni sporazumi u sklopu energetike i to kategorija korisnika.

Sporazum kojim se izrazavaju dobrovoljne institucije kojima se otvaraju mogucnosti
recikliranja, to znaci a tehnolozi moraju imati ulazne materijale kojima se moze ici prema
nesmetanom recikliranju. Sporazumi kojima se regulira optimalno koristnje motornih vozila i
koje opet zavrsava sa mogucnoscu reciklaze, U ovom dijelu bitno je pracenje procjene uticaja
u zivotnom ciklusu proizvod. Inicijative koje se odnose na ekolabeliranje proizvoda koji
ulaze u sastava proizvodnje energije.

10. Sto je ekolabeliranje ?

Odnosi se na ekooznacavanje energetske opreme kojom se potvrduje da se njenim

koristenjem osigurava potreban nivo energetske efikasnosti . Energetska efikasnost :

Enef = sigurnost snadbijevanja energijom / troskovi prozivdonje + okolinski troskovi

11. Najvazniji korak u ostvarinvaju energ. efikasnosti ?

To je usvanjanje EU direktvie EZ/2006/32 . Ovom direktivom odredjen je Europski trend u

ostvaranju energ. efikasnosti koji se odnosi na :

- smanjenz potrosnju energije

- koristenje sredstava kojima se obezbjedjuje veca energentska efikasnost

- smanjen uticaj na okolis

- smanjen uticaj na prirodne resurse

12. Sto donosi direktvia EZ/2006/32?

Na drzavnom nivou ova direktvia daje osnove za projektiranje energetske politike. Clanice
koje usvoje ovu direktviu moraju realizirati smanjenje stope proizvodnje u odnosu na usluge
dobivene koristenjem energije za 9 procenata od prosjece godisnje proizvodnje. Druga uloga
direktive je promoviranje energetske efikasnosti i povecan promet usluga. Tako bi se stavilo
trziste usluga i povecao period snadbijevanja sa energentima.

13. Koja je svrha ekooznake ?

Dozvolu za utiskivanje ekooznake dodjeljuje nadlezno ministarstvo i ona obicno traje 3

godine. Svrha oznacavanja je povecanje marketinga aktivnosti na trzistu, uspjesnija suradnja
sa partnerima , suradnja sa kupcima i sa lokalnom zajednicom. Kupac i partneri dobivaju
poruku ekooznakom da je proizvodnja vrsena sa smanjenim utroskom energije i prirodnih
resursa, te da su materijali ugradjeni u proizvod bez opasnosti odlaganja, a moguce ih je
koristiti za reciklazu

14. Kako se dizajnira sistem dodjele ekoznake ?

Procedura oznacavanja donesena je direktivom EU, kao i umedjunarodnim standardima BAS

ISO 14020, 14021, 14024, 14025. Menadzment uz pomoco preporuka iz ovih standarsa daje
nalog za dizajniranje ekooznake uskladujuci njegovu velicinu sa proizvodnom velicinom.
Boja i oblik ekooznake propisana je direktivom EU.
 15. Sto je EMS i moze li se snadardizirati ?

Akronim EMS odogovara engleskom nazivou Environmental managment system, moguce ga

je standardizirati ,kao podlogu za standardizciju sluzi standard BAS ISO 14001 koji upucuje
menadzment na koji nacin ce donijeti i implementirati okolinski menadzment. Za okolinski
menadzment vrijedi Demingov krug. Za implementirani okolinski menadzment vazno je da
bude integriran u ukupni menadzemnt. Tek integracijom njegove aktivnosti budu ugradjene u
konacnu odluku.

16. Sto je EMAS ?

Akroni EMAS odgovara Environmental managment audit system. Odreden je direktivom 18-
36/EZ a uvela ga je asocijacija menadzera industrijskih preduzeca u razvijenim zemljama
Zapadne Europe na dobrovoljnoj osnovi. Svi potpisnici ove direktvie dobrovoljno su
prihvatili da izvrasavaju internu evaluvaciju sa aspekta emisija i pritiska na okolis i o tome
izvjestavaju lokalnu zajednicu i sektorske institucije. EMAS pomaze da se na trzistu
prepoznaju disciplinirani proizvodjaci koji svojim okolinskim izvjestavanjem obavjestavaju
svoje kupce sa okolinskom izvedbom.

17. Sto su ISO standardi?

Standard proistice iz prakse na taj nacin da se ustaljena pravila, smjernice i karakteristicne

aktivnosti za odredjen proizvod predlaze na usvajanje nadleznoj institcuiji. Ta nadlezna
institucija je obicno drzavni ili medjunardoni komitet za standardizaciju koji razmatra
prispjele prijedloge i koncenzuse. Nakon usvajanja sve odrednice standarde biraju ponudjene
kao pravila ponasanja u proizvodnji i sluze za ostvaranje slijedljivosti prozivoda , laksoj
opskrbi na trzistu sa rezervnim dijelovima, jeftinijoj prozivodnji i smanjenim zahvatenjem iz
prirode. Standardi mogu biti medjunardoni, Europski, Drzavni, interni standardi.

18. Interni standardi kao dio regulative EU ?

Svaki menadzment je upucen na donosenje i implementaciju internih standarda. Interni

standardi su izvedeni iz Medjunaodnih, Europskih iliDrzavnih standarda i njhivoe preporuke i
uslovi su stroziji od ostalih standara. Da bi se neka proizvodnja ustalila sa svojom
odgovornoscu prema odredenom trzistu , prethodno se istraze predispozicije tog trzista sa
aspekta standarda. Da bi se udovoljilo kupcu interni standardi se uskladuju sa njegovim
zeljama. U interne standarde spadaju sve preporuke i proizvodina uputstva glede : osnovnog i
pomocog materijala tehnologije izrade, kontrole pakovanja, otpreme, snadbijevanja trzista
rezervnim dijelovima.
 19. Koji su standardi vazni u zemljama EU ?

Pored Medjunardonjih ISO standarda u zemljama EU korise se jos sljedeci :

- standardi Velike Britanije – GBS

- Ruski standardi – GOST

- Njemacki standardi – DIN

- Europski standardi – EN

Svi ovi su vazni za slucaj da se kupac nalazi u tom podrucju. Npr. ukoliko je kupac sa
podrucja Velike Britanije za proizvodjaca su vazni GBS i EN standardi i s njima uskladjeni
interni standardi.

20. Sta je IPPC direktiva ?

Ova direktvia donijeta je 4. Septembra 1996 i ima oznaku 96/61/EEC. Od 2000. Te godine
primjenjuje se na sva nova, ali i na postojeca postrojenja prije njenog donosenja. Za postojeca
postrojenja dati su rokovi njihove prilagodbe odredbama IPPC direktvie. Sve prozivodne
direktive od oktobra 2000. Te godine slijedili su aneks IPPC direktive u kome su davane
preporuke za koristenje najbolje raspolozvih tehnika ( BAT = Best available tehnike )