1 D; ALGERI SCHOLASTIC! LEODIENSIS vy som minus esee creduntur, sie que swat incompre- A Hortando quidem et inducendo ad filein, modent, -bentibitia inteectibus hemanis non minus ease ere- denver. Ut igitnr alt Aposioles, Devm nunc per speculum ot in enigmate (I Cor. si, 12) contom- plantes, meltam de ipso eognoscimus, si ipsum no- bis decomprehensibliom, in his quae ex nihilo fecit, -mirabilem in selpeo eredamns mitebiliorem, prologi excedere visus sum: sed ideo, quia idem magis vidi necessariam ad parcipiondam veritatem sacramenti, undo actares sum, Nunc igiter primam Portianculam hojus operis, Deo annwente, expediain de veritate Dominici corporis; secundam, de ipsias ‘acramenti varits quaetiancu DIVI ALGERI ; DE SACRAMENTIS CORPORIS ET SANGUINIS DOMINICI LIBER PRIMUS. CAPUT PRINUM. m Bominicum pro nobus aseemptunt, {ot Deashominem Dominican pron pt Quis o vere Adel cognitions originalls delieti ex- cltnte tenti, ad varios erreres declieramus, ut, instigante diabolo idolotatrin, et peccatorum passio- ‘nibus deservientes, ad mortem obstinata mente ten- dereinas, magna sua gratia Verbum Dei caro factum ‘est, et habitavit in nobis (Joan. 11): ut qui de suo erat ineomprehensibilis, de nostro nobls fieret co- gnoscibilis, et de nostro quasi ¢ vieino Beret appe- -tibilis, dum germanse camis nostra gloriam in ipso, ‘gloriam quasi Unigeniti a Patre, videremus : et ex ‘psius jam quasi cooriginalis gloris visibllibusslgnis, in invistbitlmn amorem rapti, ad vie eternse patria ‘reduverem Dominio ighur Inearnationis opas, sicat ipel Deo pre cxierit omnibus operibus suis proprie ‘proprium, sic pra: omnibas operibus suis precipwe fecit precipuum : ut hominem in unitate personae ‘bux assumptam, et quast ex adjuncta divinitate deificatun, ita glorificaret, ut non eolum horninibus, ‘sed ot omnibus angelicis spiritibus adorandum pre- ferens, in dextera Dei Patris collocarel, Unde Aw- ‘gustinus in libro contra Maximinum (lib. 1, ¢. 2, tom. VL, col. 695) : Ail Apostolus: Propter quod eum euperecaltavit, et deditilli nomen quod est super ‘omne nomen : ut in nomine Jesu omne genu flectatur, -coeleatium, terrestrium et infernorum (Philip. 4): ‘Nec quaritis cul donaverit, utram bomini an Deo. py ‘Quomodo enim donaverit, evideuter apparet. Humi- iavit, inquit, semetipsum waque ad mortem, mortem mutem erucis. Propter quod et Deus superesaltavit (lum, et donavit ei nomen quod est super omne no~ men (ibid.). Nunquid antequam hoo feret, non erat altas Fi- tius Dei, Verbum Deus apud Deum : sed posteaquam Prupter hoe exaltatus eat, quia factus est obediens ‘aque ad mortem crucis, tunc copit esse altus Fi- Hus Dei, unieus Dei Deus, tunc eapithabere nomen quod est super omne nomien ? Quis hoc insipientis- ‘simus dixerit ? Hoc ergo illidonatum est ut ho- “lib. 1, ¢-2, tom, Vil, col. 695), In eoder i, secundum quem faetus est obediens uagwe at mortem crucls, quod jam habebat ivlew ipse Fitius Bei Deus de Deo watus zqualis. Item S. Augustinas, 2 Hoe mini ergo Jonavit ista, non Deo. » Neque enim cum In forma Dei essot, non exceleus erat, aut non ei genua flectelant, eclestia, terrestria et inforns. Sed cum diejtur: Propler quod illum exaliavit, sa is apparet propter quid illum exaltaverit. In qua ‘ergo forma crucifixws est, ipsa exaliata est, ips donatumn est nomen qued est super omne nomen = -ut cum ipsa forme servi nominetur, enigenites Fi- ius Del intelligatur. ftem Augastinas in Tractain pealmi ectavi (1, 2, tom. Y, col, 43): ¢ Bt coum stituieth erm super opera manuum warm. Quado- C-quidem et opera manunm Del swt angeli, etiam super angelos constituum accipimus unigenitem Filigm, quem minutem paule minus ab angelis per Ihamilitatem carnalis generationis et passionis av- Omnia, subjecisti on pedibus ejus. Nibil exeipit eum dicit omnia, » Bt ise ter liceat intelligi, sie Apostolus credi jubet, emu ‘dicit : Becepto eogqui ci subjecit omnia. {I Cor. xv, 7). + Nec mieum si filius hominis Fitio Del in ona per. sona unite, sleut participium divini nominis, sie etiam diving glorise aesequatur : ut exallates super ‘emnem erealuram, flexione genoum ab omnibes adoretur, et Unigenitas Dei per ipsem cai unitus -eat nominetur. Cur enim hoc mines Deus faceret F unito, quam per eum facie to ? Confert enitn participiam tum vivat et sentiat, quod ex se non babebat. Sed eh ignis ferrum transverberans, ignitum reddit; canderemqve suum et calorem conferens, Ipsum ecintillare, Sammescere et urere contra suam na- Cum ergo ignis igniat, anima animet, quid Deus nisi hominem sibi wnituin deificet, et ‘super omnem creataram exallatem, poritatis, cmt potentiz, et Deitatis etlam rwrogativa secum glo- Titleet ? .5 DE SACRAMENTO. — LIB. |. 6 CAPUT ‘A nostram fecit ut, dum sua fortitude promptior est Quod quoniam Christus exaltatus eat super omma, et HObis quam nostra, per suam gratiam sibi devotion in co nobis cuncia donata sunt, similem etiam glo- res ; et dum fortior, per suam omnipotentiam con- iam nos sperare debeamus, tra hostem simus fortiores. Ut euim potontes non ‘Seal et ut certius in simili natura nostra per gra- tamen omnipotentes creari poluimus per naturam ; Christi speremus gloriam, nos ejus fratres fe- Sed miodo dum Omnipotens est fortitudo nostra, illum, et cum illo on nobis donavit 428i omnipotentes efficimur per gratiom. Unde et 1 dum Dominicum hominem in Dominus in Evangelio : Omnia possibilia sunt cre denti (Mare. 1x, 31). Si ergo, quianobis ormnia prasi- ium sit, quod, mediante ipsus gratia teste Joaune, Lilia sunt, omnipotentes effcimur, quid, Deo adjuc nobis est datum. Aitenim: Quoiquot receperuni tore, nobis noeet nosira inGrmitas, quz et humili- Hatem filios Dei fieri (Joan. 1, ‘alis auget meritum, et virtutis nescit detrimentum? 43), qui ex Deo nati sunt. Unde Augustinus in se- Quid fortitudinis rusticus amitteret, si in causa cundo sermone super Joannem (. 15, tom, ill, sua contra aliquem potentem rex ei patrocinaretur part, 11, col. 303): « Ut homines wascerentur ex ubi ipse non posset ? Unde et Apostolus : Si Deus ‘Deo, primo ex ipsis natusest Deus, Noli ergo mirari, B pro nobis quie contra nos ? (Rom. vin, 7.) Wem in Ohomo, quia eficeris per gratiam filius, quia na- Psalmo: In Deo faciemus virtutem, et ipse ad nikilum sceris ex Deo secundum Verbum ejus. Prius ipsum deducet inimicos nostros (Paal. t1x, 20). Item Domi- Verbum voluit nasci ex homine, ut tu securus na- nus in Evangelio : Confdile, quia ego tici mundum aceris ex Deo. » (Joan. xvi, 18). Quod cur diceret, nisi illa sua victoe Revera enim ut securiotes essemus in ipso de ria nostra easet ? Unde Angustinus in scrmone de conformitate et unitate tante gratize (32) in bumili matali’ martyrum (cocxxniy, n. 2, 1, V, col. 1298) : nostra natura naturam carnis nostre sibi uni + Proprio Filio suo non pepercit, sed pron Deus in cadem persona, ut dum eam tam mirabili- sradidit illum, Quomodo non etiam et cum illo omnia ter glorificataw videremus, de germane carnis no- nobis donavit ? (Rom. vin, 32) Quandoipsum nobis do- stra glorificatione non desperaremus. Qi cum illo nobis omnia donavit. Terret te fremi- in hane gratiam nos adoviare volvit, ut qui nec di- tus mundi, cui donatus est artifex mundi? » Chrie gmi servi fueramus, flios Dei faceret, et Christo stum nobis donatum esse gaudeainus, et nullos in ‘eeharedes ordinaret : ipsum quem primogenitum ia hoe szeculo Inimicos timeamus. Quidquid ergo polen- anultis fratribus et sibi unigenituin esse voluit, iu g tise seu nascendo, seu inflrmos curando, moriuos F, privile- — suscitando, ipse a mortuis resurgendo, carlos aseen- gio omnis gratia non ad mensurain, sed super om= endo, monstravit, wobis fecit, ut ad roborandam em creaturam insignivit, ut ipse de Spiritu sancio infirmitatem nostram et salutem conferendam po- canceptus et Dei Filius non renatus, sed natus, nos #08 crederetur et eset, et illuc non desperaret caro pervenire, quo carnem cognoverat*ascendisse. per gratiam Glios Dei renasci faceret; et eos secunda Unde Augustinus in sermone undecino de verbis bativitate recolligens et immutans, ad suam glo- Evangelii : + Serpentis astata pernicies, ut Iaude Fiam proveheret, quibus prima sua nativitate om- Christi te avertat a Christo, dolose predicat, quem aimodis precelleret, viluperare non andet : exaggerat majestatem cjus, iti cujus esset po- ut singularem facia :ne tu speres cafe aliquid, tentize claresceret, sicut sol vitrum sine sua vel qusle in illo resurgente monstratira est. Excita ergo lias lesione penetrat, sic ipsum von phantasticun, Gem et dicenti : Christus solus potuit, nos won pos- ‘sed verum virginis matris Virginalia integra inte- sumus, responde et dic + Ideo Christus potuit quia rum pertransiens, aec ab cis lissipatur, nec ex Deus. Respondebit ille z Utique quia Deus. Dic ot diasipat, Res quidem stupenda et ineffabilis, sed p = Etquia Deus, quia omnipotens, cur desperabo nobis non incredibilis, quia Omnipotenti non im- q¥od poterit et in me, quod demonstravit in se pro- possibilis, Unde August. (tract. xct, n. 3, t. Ill, Pler me? » Revera enim quia, ut ail Isaias, puer na part, 11, col. 719) super Joannem : ¢ Omnia qui- ts ¢s! nobis, et filius datus est nobis {Isa. 1x, 6) + at dem caterorum miracula euperat quod est uatus ex CH illo, ut dictum est, omnia, quidquid in homine ‘rirgine, matrisque integritatem solus potwit uec con- 6*SSit propter nos fecit, ut cum ipse labens omni ceplus violate nee natus, » ibis datus esset, in ipso tam abunsanti dono, Ut autem sie nascerctur Deus, illum decuit, nobis 34 Salulem pertinens nobis deesset: sei! etian profuit, ut cwudus uatus nos mundaret, potenter M&C¥ita, ut ait Apostolus (I Cor. xv, 28), Deus omn’a Matas infirmos roboruret. Suam enim munditiam, ut omnibusesset. Utigitur hoe patenter nobis consta- conforwitate ills sibi uuili placeremus, nostram Fels Neullatenus de sua gratia diflderemus, doctrinks, esse voluit: ne vero contra hostem szvissimum ¢x¢mplis, sucramentis, pron issiouilus, benellclis, posta infirwitale deliccremus, susm poteutiam — dilectiouem suam nobis commencians et vostram ex Ut ergo deiGicum corpus Ch (22)*AKas glorie. Parnot, CLXXX. Pvfragilitatemque roborans, pletatis affec nobis patrem vocari et esse voluil, qucunqu nomine suo peteremus se daturum promisit : et, quia originaliter et miserabiliter servi eramus hostis nostri, hostes autem Dei patris nostri eadem natura qua perieramus, majori nostro honore, ma- jori hostis confusione nos reparans, ad solven- dum pro nobis Ade debitum, ipse nihil ex se debens, noster vicarius exstit et, ut nos liberos et securos ab hoste redderel, pro voluplate cibi vetiti Adz oblata, facultatem sanguinis sui voluntati ejus permissam recompensans, hoc pretio nos ita rede~ mit, ut quia Dominus a nequam servo suo injuste vita spoliatus est, ipsum jure suis omnibus (nobis scilicet) spolians, et quia nos captivaverat, capti- vans, simpla morte sua duplam nostram, tridvana wlernam auferret : ejusdemque mortis pena indebita, Adz peccatum, quod inulium esse non po- ferat, Iuons, Patris iram pro nobis satisfaciendo placaret, posnamque sine fine nobis debitam rela- xaret ; et quia ipsi Patri solus ab origine mundi plenam obedientiam usque ad mortem servando de hoste suo triumphavit, hoc singulari suo merito, in Spvo homine, quo mortem pertulit, super omnia, ut dictum est, exaltatus, nos Patris gratiz reconcilia~ tos de servis diaboli faceret filios Dei, baptismi sa- ‘eramento regenerans, et spiritu adoptionis flliorum corda Adelium mundans, illuminans et roborans, ac variis cl matibus ornans, CAPUT It. c Quod ad majorem taniee gratia certitudinem ipsum ‘caput nostrum Deus, nos membra ipsius ita consti- tuft, ut nos corpus ejus cum ipso ‘capite dicamur ci sacramento et reritate corporis sui not sibi uniens, et incorporans. use A ‘Ad ultimum etiam ne aliquid in ipso nobis alie- ‘nuin videatur aut arJaum, ita vere et perfecte com- avit nobis seipsum, ut visibiliter etiam cors el sanguinis sui mirifico sacramento, Eecle- ji uniens et concorporans tanta gratia insi- iam gnirel, ut ipse caput ejus, et ipsa esset corpus suum, non nomine tenus tantum, sed in veritate sui corporis, vere sibi coricorporatuin : ut in illo nullius gratie nobis esset divortium, cum quo nos solidaret tam uniese wnitatis sacramentum : certum- 1 que esset, hoc pacio nos cum ipso per ipsum, in vita aterna, similem dignitatis obtinere gloriam, si cum ipso per ipsum, in hae vita similem innoven- tis servare voluerimus gr me ew ipse woriturus, sub ipsius sacrosancti sanguinis sui Novo Testamento, cui, utait Apostolus (Galat. m1, 18), 6u- perordinari autmutari nefas est, vite zternz pactuin nobis assignaverit, et ipse a mortuis resurgendo, in ‘se capite nostro, quomodo corpus su ddeberet ostenderit. Non enim esset misericordia Dei ct justitie condignum, si cos repelleret a regni sui consortio, quibus tam familiariter uniri dignatur in mundi exsilio ; elsque honoris viciss rependeret iv manifesta visione suz majestatis, a im: may D, ALGERI SCHOLASTICI LEODIENSIS. Bin eo est, et ill ua quibus digne susceptus et adoratus est in occaltis et peregrinis sacramentorum suorum | figuris. Quo- modo etiam ibi fleret diversum quod hic fse1um est unum ? Unde Hilarius in libro octavo De Trinitate {n. 43, col, 292): « Sivere Verbom caro factum est, et vere nos Verbum carnem factum cibo Dumi- nico sumimus, quomodo non naturaliter in nobis manere existimandus est, qui et naluram carnis nostra jam inseparabilem sibi homo natus assum= ait, et naturam carnis sux ad naturam soternitatis sub sacramento nobis communicand carnis admi- seuit ? > Na enim omnes unum surmus, quia in Chri- ‘sto Pater, et Christus in nobis unum in his wos esse faciunt. Si ergo nos vere sub mysterio carnei corpe- ris sui sumimus, et per hoc unum erimus, quia Pater nobis, naturalis per sacramen- tam proprietas, perfect sacramentum est unitalise Weoque saneti eaput Ecclesiae Chrisium, Beclesiam ‘memibra vel corpus Christi dixerunt, ipsamque cum ipso capite suo Christum. Unde Augustinus in libro De Trinitate (lib, 1¥, n. 42, 4. Vl, epl. 818): «Sicut corpus unum est, inquit, et membra habet multa, fia et Christus, Non dixit, ita et Christi, sed, ita et Christus, ostendens Christum recte appellari etiam tuniversuim, hoe est, caput cum corpore suo quod est Ecclesia. » Et multis ;Scripturaram locis inve~ ‘himus Christum etiam hoe modo appellari, ut com omnibus membris intelligatur, quibus dietum ex Vos e:tis corpus Christi et membra (I Cor. x, 7). Unde idem Augustions admirans in sermone 26 su- perJoannem (n,13, t. Il, part.t1, c. 499) ait pore esto Christi. » Non potest vivere corpus Ch nisi de spiritu Christi, Inde est quod exponens nobis hbune panem Apostolus : Unus par corpus multi sumus (I Cor, x, 47}..0 sacramentum pietatis, 0 signum unitatis 0 vineulum charit ‘Qui volt vivere, habet ubi vival, babet unde vivat. Accedat, eredat, vivat in Deo. De Deo incorporetur, ut vivificetur, Non abhorreat a compage membro- rum, non sit poire membrum quod resecari merea- tur ; hereat corpori, vivat Deo de Deo. Hem Augustinus in tract. in. psal. cxxx: «Loquens Apostolus de membris Christi, non ait : sic et mom- ra Christi, sed totum hoe quod dixit, Christum appellavit Multa membra unum corpus Christus. Ergo simul ommes cum capite nostro Christus, sine capite nostro nihil valentes. Item idem in sermone 441 super Joannem (a. 6, t. UL, part. 11, col. 783) : « Quomodo dilectio qua dilexit Pater Filiam est nobis, nisi quia membra ejus sumus et in ipso dili- gimur, cum ipse diligitur totus, id est caput et cor- pus? Ideo subjungit : Et ego in ipsis ; tanquam ceret : Quoniam ego sum, et in ipsis. Aliter enim est in nobis tanquam in templo suo: aliter autem nos in eo, quia et nos ipse sumus, cum secundum id quod ut caput nostrum esset, humo factus est, corpus ejus sumus. » Item idem in tractatu pealini 442 (0. B, 1. IV, col. 4590): « Omnia autem mem- bra corporis, cum sint multa, unun est corpus;us sed corpus unum membra malta, ita et Christus. Youn ergo Christus. Et quia totum Christus, ideo eapal de coelo : Saule, Saute, inquit, quid me per- sequerig? (dct. 1x, 4.) » htem in eodem : « Tenete oe, et Axes omnino mandate memoria, ut agno- seatis Christus eaput et corpus, et inde videatis quanta gratia ad Deum pertineatis, ut ipse voluerit nobiscum esse unus,qui est cum Patre unum. Quo- modo cum Patre unum ? Ege et Pater unum sumus (Joan. x, 30). Quomodo nobiseum uuus ?Non dici ‘et seminibus quasi in multis, sed tanquam in uno, et semini tuo qui est Christus. Sed ait aliquis : Christus semen Abrahe, nunquid et nos? (Galat. 416.) Mementote quia semen Abrahe Christus : ae per hoc, si et nos semen Abraba, ergo et nos Christus. B nus, Es post pauca : Erunt duo in carne una (Gen. v, 26). Apostolus dicit : Sacramentum hoe magnum est ; ego autem dico,in Christo et in Ecclesia (Ephes. ¥, 32). Christus et Ecclesia, duo in carne una » Hee autem unitas capitis nostri et corporis Eccle- size, quomodo in sacramento corporis et sanguinis Christi communicando per geminam dilectionem Dei et prosiaii solidetur et contirmetur, ait ipse : Qui saanducat meam carnen, et bibit meura sangui- ‘nem, in me manel,et egu in eo (Joan, v1, 55). Unde S. Augustinus in sermone 97 super Josn- nem (n. 4, 1. Ill, p. 11, col. 802): « Signum quia manducavit et bibit, boc est, si manet et manetur, i habitat et inhabitatur, oi harret et o Boc ergo nos docuit et admonuit mys sinus in ejus corpore sub ipso capite im membris ejus, edentes carnem ejus, non relinquentes anita- tem ejus. Qua: unitas vera Dei iilect ‘corpus suum corpori suo, id est nobis uniatur. Unde Augustinus in sermone $29 De sécramentis fidelium feria 1 Paschz (1. V, col. 976): « Quia pas- tus est pro nobis, commendavit nobis in isto sacra- ‘mento corpus et sanguine suum, quod etiam fecit ‘nos ipsos. » Nam et nos corpus ipsius facti sumus : ‘et misericordia ipsius quod accipinus, nos sumus. Quia igitur corpus Christi sumus qui corpus Christi accipitnus, non solum eapiti per difectionem, sed etiam cam membris nostris invicem uniri debenus, Unde idem in serm. 26 super Joannem (n. 42, col. 499): « Petra Christus in signo, verus Chrisius in carne et verbo. » Hic est ergo panis de certo descen- dens : ut si quis manducaverit ex ipso non moriatur {ibid., 50). Sed quod pertinet ad virtutem saera- menti, non quod pertinet ad visibile sacramentum, ‘qui mandueat intus, now foris; qui mandueat corde, ‘aca qui premit dente, Hone. itaque cibum et potum societatem vult intel Jigi corporis et membrorum snorum, quod est santa |. Hujas rei sacramentum, id estunitatis cor- £23) Alias voluerit, DE SACRAMENTO. — LBB. 1. ita e¢ Christus. Non ait, ita Christus et corpus, A cramentum est, omni hom 750 ad vitam, null’ ad tium quicunque ejus particeps fuerit. Virtus. enim et res sacramenti est ut invicem se diligendo, de unitate corporis Eeclesiz sint quicunque de eo participan- tur, quod nulli est ad exitium, sed omni eredenti ad salutem : quicunque (ante societatis, confor- manle et uniente Chirisio, vere particeps esse po- twerit (25). Unde iden Augustinus in sermone De sacramentis fidelinm (t, V, ¢. 976): ¢ Ad aqua Venistis, conspersi tis, panis Dominions facti estis. Quomodo unum videtis esse quod factum est, sie unum estovo vos diligendo vos. Harretci quae. runt divisionem, cum Panis iste non in Uuitatem, Sic et vinum in multis racemis. f iodo in unum est. Qui et igitur corpus Christi sue 1 Christus sumus, ita ut etiam in altari ¢o- dem sacramento signemur, cum par corpus Christi sit in! seipso, et corpus Christi in Ecclesia mirabili unitatis gratia nos ad se pertinere ‘oluit, cum mysterium nostrum sicut et suum in sacramento altaris, ne moriamur sumere nos cone cessit: ita ut etiam mysterium suum in veritaie corporis sui sumptuin nulli prosit, nisi mysterium nostrum, societalein scilicet ecclesiasticam eodem sacramento assumpserit; quia, sicut caput non est Vitale sine corpore, sic Christus nolli vitam confert sine unitate corporis Eeclesie. » Sed nec myste- rium nostrum ullatenus in sacramento corporis Christi sit sine suo, ut sicut per dileetionem, unuin ‘sumus invicem, si¢ et plus etiam cum eo : quatenus, icut ipse in nobis, sic et nos maneanis in ipso ; quia, cum a eorpore suo sit indivisus, nee in sac mento suo veraciter sami dicitar Christus, nisi jersus, suo et nostro mysterio nobis incorporatus. Unde Augustinus in sermone Do sacramento (272, t. V, col. 4104) : « Apostoh ‘audi dicentem : Vos estis. corpus Christi et membra (Cor. xu, 7). Si ergo vos estis corpus Christi et membra, mysterium vestram in mensa Domini Positnm est, mysterium vestrum accipitis : ad id quod estis, Amen respondetis. Esto membrum éor- poris Christi, ut verum sit Amen tuum. Quare ergo in pane ? Recolite quia panis non sit de uno grano, sed de multis, Quando exorcizabamini, qa: Quando baptizati estis, quasi conspersi ando Spiritus sanetificationem accepistis, quasi cocti estis. Estote quod videtis, et accipite quod estis. Sie et de vino fratres recolite. Grana multa pendent in botro, sed liquor granorum in unitatem confunditur. Ita Dominus Jesus Christus nos significavit, nos ad se pertinere voluit, myste~ rium pacis et unitatis nostraz in sua mensa conse- cravit, Qui accipit mysterium unitatis, et non tenet vinculum pacis, non mysteriuin pro se, sed testi- cipit contra se. » igitur per unitatem spiritualem ita concor- orales el consacramentales sumus Christo, ut754 similitudine predicts dieamur panis Du dicamur etiam corporis Christi cibus, et 8 ejus potus ; quia, scilicet, sicut cibus et potus tem- poralem vitam, sic anitas Ecclesia confert zter- nam : ideo sancti candem unitatem vocant virtu- tem et rem sacramenti, rem, quia ab e0 sig tur; virtutem, quia ellecta divine gratie cum Christo maxime operatur : quamvis Christus ut caput nostrum virtus principalis et res sacrament sil substantialiter et vere, societas vero et unitas ecclesiastica, figurate. ‘Non igitur errorem generet quod sancti aliquando de corpore Christi, aliquando per se loquuntur de corpore Ecclesim in codem sacramento; quia, etsi in unitate et effect salutis utriusque corporis est similitudo in eminentia dignitatis, in veritate sub- stantize, soli capiti nostro Christo servanda est, suze singularitatis summa discretio. Quamvis enim hoc. sacramento reformet corpus bumilitatis nosire, etiam in hae vita configuratuin corpori claritatis, suz, non tamen nos usque adeo superestendere ‘ut quantumeunque nos sua bumanitale dine exaltet, usque ad ejus tem pertingere presumamus ; sed sic suscipiamus mi- sericordiam suam in medio templi sui, ut usque in floes terrse sit laus sua secundum noimen ejus. Ipse ‘enim est caput corporis Eeclesiz, non unitate pe sone, sed gratize, CAPUT IY. acramentum, et quot mois accipiatu sacramento Christus Eecle Quid Quia igitur hoe siam suain unit sibi et concorporat, de veritate ¢jus et virtute, quasi de re inetabili, quantum Deus dederit disseramus : si tamen prius quid sacrame quam iscernenda sit _ostenderimus. Augustinus in libro x De civitate Dei (e. 5, t. Vi col. 244): « Sacramentum visibile Sacramentum est, id est sacrum signum. » len ‘Angustinus in lib. 4. IM, c. 49). De do- int est res preter specie sousibus, alind aliquid ex s¢ faciens in cognitionem yenire. » item alibi (Quest. Levit. 84, 1. IM, col. 324): «¢ Sacramentum est gratia visibilis forma. » Sciendum autem quod sacramentum et myste- quia sacramentum signum iquid significans, mysterium vero ali quid occultum ab eo significaum. Alterum tamen pro altero ponitur, ut superius dictum est : myste- rium vestruim accipitis, ut sit mysterium oceultans ‘et occultum, et sacramentum signans et signatum. Unde Maximus in quadam homilia Epiphanie (hom, 10, p. 77, ed. 4784): « Mystica ejus nativitas sempiterno gaudio et lerram letifieavit et coelum. Mune ergo regem corlestium, hominumque reciorem sub carnis mysterio venientem, impius tremit He- rodes. » Nec solummodo sacramentum pro alterutro, Jd est, vel pro signo vel pro signato invenitur, sed D, ALGER: SCHOLASTIC! LEODIENSIS. cpa 1p lalem in se continet, ex quibus conficitur. Con! 132 1m pro utroque. Sicut cum diecitr: Verbum care factum est (Joan. 1, 15), caro pro carne et Htemque : Omnis anima potestatibus sublimioribus aubdita sit (Rom, x11, 4): anima pro carne et ma accipitur. Nec mirum, si sacramentum pro sacramento et Te sacramenti spins ponitur ; quia et corpus Chri- sti pro. sacramento et corpore Christi invenitar. ‘Augostinus, De sacramentis altaris : ¢ Corpus Chri- sti, et veritas et figura est. Veritas, dum corpus Christi et sanguis, virtute Spiritus in verbo ipsins, ex panis vinique substantia efficitur. Figura vere eat, id quod exterius seni Seiendom etiam quod sacramentum in sacr's co- dicibus non semper pro sacro signo, sed sacramen- tum aliquando jusjurandum, aliquando res sacrata accipitur. Unde Ambrosius in libro ad Gratianom apparuisse dicit hominibus unigenitum Patris pee sacramentum assumpll hominis, quasi diceret : Per hominem quem sibi sacravit, quia lomo now si goiim, sed potius occnltatio diviuitatis CAPUT V. Quod visibile sacramentum panis et tini, nuncupative salur corpus Ch Qu gitur sancti sacramentum pro sacramento etre sacramenti, et corpus Christi pro veritate et figura indifferenter usurpant, ne errorem geverent, quid in pane Dominico sacramentam, et quid corpes Christi vere et proprie sit discernamus, Formem rt vini et carteras elementorum remanenies ef visibiles quatuates, sacrameninm tantummodo vere dici et esse: substantiam autem illam invisib:lem, qua ipso sacramento operta est, et in quam pan t ‘ini substantia translata est, vere et proprie diei et esse corpus Christi testatur Augustinus in libro ‘Sententiarum Vrosperi, ita ea discernens: « Hoe est quod dicimus, quod modis omuibus approbare ‘rontendimus, sacrificium Ecclesia duobus confici, dvobusque constare : visibili elementorum specie, et invisibili Domini nostri Jesu Christi carne et san- guine; sacramento et re sacramenti, id est Christh corpore : sicut persona Christi constat et conficitur ex Deo et Liomine, cum ipse Christus verus sitet verus ‘homo, quia omnis res illarum rerum naturam et veri~ a autem sacrificium Ecclesiz duobus, sacramento et re sacramenti, id est, Christi corpore. » Qua ergo duo esse approbat, visible scilicet sacrameutam et invisibilem rem sacramenti, non unum et idem, sed aliud et aliud esse demonstrat. Unde item Augustl- nus in sermone De verbis Domini (272,1. V, col, 1404): « Quod videtis in altari, panis et calix est, quod etiam vobis vculi vestri renuntiant : quod au- tein Gdes postulat instruenda, panis eat corpus, calix est sauguis. » Et paulo post : « Ista, fratres, ideo dicuntur sacrawenta, quia in eis aliud videu aliud intelligitur. Quod videtur, speciem habet cor- poralem ; quod intelligitur, fructum babet spiritea- lem. Quia igitur aliud est corporale quod videtar, re1 aud spirituale quod Intettigisur, al eramentum quam rem sacramenti, id est corpus Christi, » Tem Augustinus in libro Sentetiarum Prosperi: « Caro ejus est quam forma panis oper- 1m i sacramento accipimus. Non dicit ergo for- ‘mam panis esse carnem Christi velformam, sed ope- Fimentum ca 47 Undeetiam in fine enjus- dam missz orat ur : ¢ Perficiant in nobis, Domine, quasunius, sacramenta tua quod continent, wt quod nune specie gerimus, rerum veritate ca- + piamas (24). » Postulat quippe sacerdos. ut corpus b specie panis et vini nune geritur, ione, sieuti revera est, quandoque ca- piatur. De qua vis'one Dominus in Evangelio secun- dumm Joannem : Qui diligit me, diligetura Paire meo, 1 ego diligam eum, et manifestabo ei xiv, 21). Bt de hoe eodem sacramento legitur in passione beati Dionysil, cui, dum sacrum mysterium eelebraret in carcere, apparuit Dominus, dansque sancta dixit: ¢ Accipe hoc, chare meus, quod mox complebo tibi una cum Patre meo. » Ac si di- ceret : Quod tibi do modo in viatico, now mutabo in premio, ut dem aliud; sed id ipsum complebo, soeipsnm manifestans, Cum igitur sacerdos dicat sacramenta non corpus Christi esse, sed in s0 continere, nec etiam ipsius corporis veram formam, sed tantummodo similitu- divariam spectem et tigurativam illius quod ia rerum Yeritate, id est in vera sum claritatis specie capere juod etiam Dominus beato Dionysio non esse in hac vila, sed in alia complendum yuomodo sacramenta que visibilla et mutabilia sunt, erunt verum corpus ejus, lavisibilis et immutabilis est Christus? Unde stinus contra Faustum (lib, xix, eap. 46, 4. Vill, p. 381): ¢ Quid enim aliud sunt queque sacramenta corporal quasi quedam verba visibilia, sa- Absit ergo ut transitoria species panis et vini, sit vera substantia vel vera species immutabilis corpo liquands dicitur corpus Christi puncupative et non vere oportet intelligi. Unde Au- gestinus ad Bonifacinm (epist. 23, n. 2, tI, col. 4150) sacramenta quamdam similitudinem in p earuin rerum quarum sacramenta sunt non habe- Tent, omnino saccamenta non essent. Ex hac autem simititudine plerumque ipsarum rerum nomina ac- nt. Sicut ergo secundum quenilam modum, 6a- cramentum corpori corpus Christi est, sacramentum sanguinis Christi, sanguis Christi est; sic sacramentum fidei Odes est. Ac per hoc parvulus qui non babet fidei alfectum, respondetur credere, el fidem habere, propter (dei sacramentum. » Ju quonotandum est sacramentuin corporis Chris secandam quemdam modum, id est similitudinarie 44 puncupative, won proprie corpus Christi vocari, (24) Sabbato quatuor Temporum Septembris. DE SACRAMENTO. — LIB. I. 1d ergo est 4 quantumad elementorum speciem et formam : quad 188 tamen vere et proprie corpus Christi vocatur et cre- ditur, quantum ad substantiam quam continet et in quam panis et vini substantia conversa est. Unde Eusebius Emissenus : «Vere unica et perfecta hostia fideiestimanda, non specie, nec exteriori censenda visn, sed interiori affectu. Cum enim exterius non ‘ideatur nisi species panis, interius cresitur veritas Dominici corporis.» Et, ut ait Augustinus (lib, Sen~ tentiarum Prosperi), sanguis Christi est, quem sub vini specie ze sapore potamus. CAPUT VI. Quod Christus in pane sacranentali non ita persona- liter sit impanaius, ut in carne incarnains, Quamvis autem sacramentum superius a re sucra- ipsum (Joan, B menti , tanquam Ogura 9 veritate , satis distinct |, errantes tamen quidam de quibusilam sanetorum » dicunt ita personaliter in pane impanatum Christum,, sicut in carne humana personaliter in- carnatum Deum (25). Quer heresis, quia nova et abs surda est, rationibus et auctoritatibus, prout Deus aspiraverit , radicitus est exstirpanda. Ex quadom enim similitudine beati Augustini in libro Sententia- ‘rum Prosperi, suam sumunt et defendunt haeresin qua dicit : « Sacrificium Ecclesia duobus conflci, duobusque constare sicut persona Christi constat et conflcitur ex Deo et homine, » Dicunt enim mal subaudiendo, ita persoualiter sacrificium Ecclesiz, fd est Christum in altari_sacrificatuin, duobus eon stare in eadem persona , sicut persona Christi con- stat ex Deo et homine, Si autem opponitur illis, ‘quod illa elementorum species non sit cum Christo una persona, sed tantom sseranientum ejus, myste- rium et figura, nee sic desistunt, dicentes quia i dicit beatus Ambrosiusad Gratianum, sieut dicitur sa- sumpti hominis, sie dicitur sacramen- corporis. Et beatus Maximus, Denm imal vel figura, sicut Christus in altari. panis forma vel A- ira. Qui error nulla quidem sanctorum auotoritate ritur, sed ex indilferenti et impropria usurpa- tone nominuta vel simili qua de sacramento et re sacramenti ita loquuntar ut prave intelligentibus, quasi in unum quid acei- pismtur, Sed cum « Corpus Chri Fitas et Bgura, nunquid pro una persona a est, » sicut cum dicitur : « Hohio est corpus et ani may Similis quidem est grammatica, sed non si- tnilis intelligentia. Non enim diciwur quod hee duo sint in corpore Christi personaliter unum facta, sed quivoce dicitur corpus Christi veritas et figu- quasi de vero homine et picto diceretur, homo dicitur homo verus et pictura, quanquam familiarior sit figura panis cum veritate corporis Christi, quam pictura cum bomine : eum non solum repreesentet ut sacramentum, sed ipsum etiam contiveat, et sube (25) Lutheri et Lutberanorum hieresis perstri ur.188 faria similitudo accipienda est , qua dicit Angusti- ‘nus sacrificium Eeclesi ita constare duobus ‘Persona Christi duobus constat : cura non uirobique personalis unitatis contulerit iudinem , sed qualiter tantum utraque duobas constent fecerit collationem. ‘Sed item opponunt, quia ita dicitur Christus as- ‘sumere speciem vel formam panis in altari ‘YVerbum Dei speciem vel formam carnis in utero ‘Virginali; et sicut Verbum fit caro, sic panis fit ea- dem caro. Sed nunquid vel sic vincent, qui confu- sione similitudinum pervertere quaerunt Dei verita- D. ALGER! SCHOLASTIC! LEODIENSIS, stantialiter conversus sit in ipsum. Item non omni- A ejusque nonnullas retinet qualitates, vel quoniam an 186 ‘mam pascit , eique vita xterne ministrat substa ‘iam, vel quoniam panis cst angelorum. Solent enim Scripture quaslibet res vocare nominibus illarum Ferum ex quibus flunt : ut cam dicitur bomini, quid superbit terra et cinis, com homo non sit cinis, sed ex cinere factus; seu quae putantur esse et ‘non sunt, ut cum legitur Abraham vidisse tres viros, cum essent angeli (Gen. xvi, 2); seu quibus similes aliquo modo existent , ut cum Deus dicitur leo propter foriiindinem, Sic igiturcor- pus Domini panis vocatur, vel quia, wt dictum ext, ex pane conficitur, vel quia intuentium oculis , cum tem ? Revera enim Verbum fit caro, et panis ft adem caro; sed longe diverso modo. Verbum fit caro, et nascitur caro de carne, assumendo carnem, non mutatum in carnem : sic factum quod non (uerat, tut non desisteret esse quod erat. Panis autem fit ea dem caro, mon nasciter caro , nec assumit carnem, aed mutatur in carnem ; sic factus quod non erat, ut desistat esse quod [uerat (26) : pulchra spe nostra pul- chroque mysterio, ut in corpus Christi trajici won desperet rationalis natura, in quod trajicitur et desistat esse quod ex se male fuerat, et si thristo quod bene non eral. Quod autem panis non nascitur, testatur Augn ‘nus contra Faustam : « Panis et callx non qualibet, sed certa consecratione mysticus ft nobis, non na- scitur.» Proinde quoi! ita non sit, quamvis sit panis jentum est refectionis, non sacramentuin quod benedicimus, gratiasque agimus ‘omni ejus munere, non soln spiritual ‘verum etiam corporali. Cum ergo panis mysticus non nascatur,, nec aliqua nature lerrenz origine vel conditione in hoc diving gratie sacramento ereetur, sed ita corpus Christi fiat, ut panis esse desinat, quomodo res, quae jam non et, vel ipsa alicui, tcl aliquid ei impersonari potest ? ‘Sed quomodo Christus in pane, qui Jam non est, impanari d:citur, eum Christus “in panem nec con ‘vertatur, nec aliquatenus pants fat ; sed, e converso, panis in corpus Christi convertatur,et corpus Christi Sed jterum, teste beato Ambrosio, ubi ait sermo- fiat, ita ut panis non remaneat? Non enim ita 6u- nem Christi operatorium esse, ut panis et vinum mere dicendus est in altari speciem vel formam pa- sint quae erant, et in melius commutentur, videntur »®eut in utero virginali speciem vel formam p astruere ul substantialiter que erant, et in carnis: cum in utero suimpserit speciem vel for- atiud anutentur, Quod tamen tolerabiliter di¢um mam cum substantia, in altari vero speciem vel for- esi, nisi a pravo interprete intolerabiliter expona- snam panis mutataet non permanente aubstantia. Cum — yr, Si enim intelligatur ut panis et vinum sint quae enim dicitur species vel forina panis etvini, h2e erant non secundum substantiam, sed secundum larum rerum sunt vocabula, quae ante fuerunt, sci- forma et exteras suas qualitates Ticet panis et vini. Panis enim et vinum in sacra- jeg, et secundum substantia in aliud mutentur = mento jam non sunt , ved ante fuerunt. Quam igittr —quamvis aliquantulum improprie, tamen tolerabili- in sacramento Christi possunt creare novam perso- ter et vere dictum erit. Et revera, ne suis et eatero- iquain suam retinent substan- yum sanctorum auctoritatibus contradicat, ila ne~ iam? Unde notandum est , cum divina pagina cor- ¢essario est exponendum. Quidquid enim mutatur poris Domini panem vocat, non substantialiter, sed jn aljud, in aliquo desint esse quod fuerat, sive mystice et Ggurate dict : vel quia ex co conficitur, substantialiter, sive accidentaliter. Sed in pame et caro panis videtur; nis materialis carnem, sic ipse spiritualis Sed opponunt, quia, sicut Verbum sssumpsit veram speciem carais cum substantia, sic Christus in altart veram speciem panis cum substantia, Cum enim d= stinus in sermone De verbis Domini: « Quod altar calix et panis est, quod etiam voois oculi vestri renuntiant, testimonio oculorum veri ‘tatein panis astrucre conantur.» Quod autem subse~ quenter ait: Panis est corpus , caliz: est sanguis, unitatem personalem mentiantur . quamvis ip sensibus corporeis per} omnia credendum non sit : tut cum oculi in aqua raauin fractum putant, vet ouginquitate vieti , quod magnum eat parvum re~ nuutiant , vel obscuritate afiud quam sit, ut Ma in tenebris Jesuin hortulanuw , et discipuli nocie ‘super inare ambulantem phantasma stimant. Sed que perfectio possit esse huinani visus, cum ad ea penetranda, quce superficie tenus videt, lyneeis ocu- lis non zquelur? Quis ergo dubitet dé veritate cor poris et sanguinis Domini, quz spiritualiter credi tur : quidquid sensus corporei de ipso vel forma, vel odore vel sapore extrinsecus mentiantur? Now minus vere erat Christus, cum Maria putaret hor- lulanum, quam eunt recognovit eum. CAPUT VIL. Quod remanentibus qualitatibus suis substantia pants el vini in verun corpus Christi mutetur. (26) En transaubstantiationis dogma,17 ino cua in corpus Christi mutantur,, accidentia esse A non desinunt, sed omnia remanent : ergo panis et substantia esse desini Quia igitur sane expositums est, ut sint que erant secondum visibilem speciem remanentem, et mu- tentur secundum interiorem essentiam ineffabiliter, utet invisibili sacramento vera probetur elemento- rum species esse que fueral, et interius substantia corm motari in melius quod privs non fuerat, ut ‘videamus B. Ambrosium sibi vel aliis sanctis noo esse contrarium, verba sua in ordine suo ponamus. Ait enim in libro De sacramentis (lib. 1v, ¢. 4) : « Tu forte dicis : Meus est panis usitatus. Sed panis fate panis est ante verba sacranientorum : ul accesserit consecritio, de pane fit corpus Christi. Conseeratio igitar quibus verbis est, et eujus ser- monibus? Domini Jesu. Ergo Christi sermo hoc conficit corpus. Quis sermo Christi? Nempe is quo facta sunt omnia. Si ergo tanta vis est in sermone esse que non erant, is operatorins est, ul siut qu erant, et commutentur ? Ergo ut tibi respondeam, u erat corpus CI nem, post consccrationem jam corpus est Christi. Ipse dixit ‘et factumn est, ipse mandavit et creatum est. » Ergo didicisti, quod ex pane Gat corpus Christi, et quod vinum et aqua in calicem mittitur, sed fit ‘sanguis consecratione verbi ccelestis. In quo nota dumm est B. Ambrosium comparatione a majori ita waumm, ut quandoquidem Deus de nihilo feelt sub- ¢ siantiam et formam, multo magis altera manent, B orem lib. 1, cap. 5: « Antequam consecret panis est; ubi autem verba Christi accesserint, corpus est Christi. Et ante verba Christi calix est vino et aqua plenus : ubi autem verba Christi ope- ats fuerint, ibi sanguis Christi efBeitur, qui plebem redemit, » Ergo vide quantis generibus potens est sermo Christi universa convertere. Deinde ipse Dominus Jesus testificatur nobis quod corpus suam aceipiamus et sanguinem. Nunquid debemus de ¢jus fide et testifcatione dubitere? tem Eusebius Kmissenus (hom. 8:De Paschate) : «Nec dubitet quisquam primarias creaturas, natu potentiz, presentia majestatis in Dominici corporis D transire posse naturam, cum ipsum hominem videat artificio misericordize ecelestis Christi corpus effe- tum, Sicut autem quicunque ad fidem, veniens ante verba baptismi adie in vinculo est vele- ris debiti, his vero commemoratis, mox exuilur omni fixce peccati ; ita benedicendze verbis cel siibus creature , sacris altaribus imponuniur, et Antequam invoeatinne sammi nominis consecren- substantia illic est panis et vini : post verba autem Christi, corpus et sanguis est Christi, Quid autem mirum est, si ea que potuit verbo «reare, verbo possit creata convertere? Imo ja (BTV Est sermo 8 Aypendicis op. 8. Angst ¥, co ek DE SACRAMENTO. — LIB. |. 152, exscriptus ex S. Ambrosi 758 minoris videtur esse miraculi, sf id quod ex nihilo condidisse agnoscitur, jam conditum in melius va- leat commutare. Require quid ei possit esse difficile, cui facile fuit visibilia et invisibilia volumtatis im- perio suscitare : cui facile fuit hominem de limi materia Gguratem, imaginem etiam sue divinitatis induere, corpus hunanum conforme corpori sum claritatis reddere. » Tem Au quando offertur panis, dicitur : ubi verba Chris deprompta sunt, jam non est panis, sed corpus Christi appellatur. » Quia sancti dicunt quod post consecrationem jam non est panis, sed corpus Christi, nihil omnino de pane in sacramento reman- isse aliqui autumant ; sed sicut virga mutata in serpentem, jam non virga, sed, serpens vocatur, quamvis in serpente non virga substantia, ex qua faclus est, sed tantam forma periisse creditur; ita in sacramento panis non est panis, quamvis in 0 non forma panis, sed substantia mutari creda- tur. Cur enim Deus, qui utramque ex nihilo crea- ‘vit, non possit seque mutare substantiam, vel etiam ad uibiluin redigere sicut et formam? Unde et B. Ambrosius : « Vide quantis generibus potens est sermo Christi universa convertere, quia vel in di- Yersain formam, ut virgam in serpentem; vel in diversam gloriam, ut hominem de mortalitate in immortalitatem; vel in diversam substantiam, ut pane in corpus Christi; vel in aliud quam sint, sive sibi tantum cognitis. » Unde divus Augustinus in libro Senten- tiarum Prosperi : « Nos autem in specie panis et vini quam videmus, res invisibiles, id est Christi ‘carnem bonoramus et sanguinem ; nec similiter pendimus has duas species, quemadmodum ante consecrationem pendebamns, cum Gdeliter fatesmur ante consecrationem esse panem et vinum, quot natura formavil, post consecrationem vero earnem Christi et sanguinem, quod benedictio consecravi Quod quamvis ideo dieat, ne quis putet pro rema- mente clementorum visibili specie ipsorum etiam substantam, que jam corpus Christi facta est, remansisse : evidenter tamen astruit ante et post consecrationem easdem esse species, quas propler substantise mutationem ante et post non similiter se dicit penitere. Quia tamen ex ipsis elementorum visibilibus speciebus erratur a multis, cum satis constet quoi de eorum substantia corpus Christi fiat, q 1 ait Augustinus, corpus Christi et sa guis ex panis et vi ir, de ipsi speciebus Sier uelins sive pejus tnultis modis ai panis omnino ita mutetur in corpus Chri- 10 supersit vel appareat, aut, sl quod apparel, non verum, sed phantasticum fat, ra- ur contrarium, Si enim pane mutato reservaretur, minueretur fidei meritum, vel pro evidenti miraculo, quia in consecratione150 D. ALGERI SCHOLASTIC LEODIENSIS. 160 sacramenti panis omnino evanesceret, vel quia A cit verain vel propriam, similiter in selpsa non esse oblivione sopita filei devotio torperet, cum mysterio tur non superesset. Non enim superesset aliquod visibile , elrea quod mystis is signa eb era ciftxioni in tmissa_possent celebrari; nee nde in perceptione corporis et sanguinis ejus incorporationis. sux et nostra mysteria compleri, vel infirmis viaticumn dari; nec extera que visibi- Jiter et salubriter per ipsum in sancta Ecclesia unt, valerent administrari. Non enim frostra dixit Doni nus : Hoe facite in meam commemorationem (Luc. ‘xxit, 19), sacramentum exhibens sicut veruin Guei, vere le excitandze conmemorationi : ut quod fidei certum est, mentem pascal, quod visu certum est, devotionem accedat. Quia enim illun ecundum carnem ecoelos upurtait penetrare, ut illue confidentius tenderemus, reliquit nobis carna- libns hujus sacramenti visibilem figuram etcharacie- Fem carnis ot sanguinis sui, ut suze passionis me- moria incitati, constantius hoc faceremus, Tem, i elementa omnino awtarentur in Christi aumplins esset Christi caro quam modo est. Sed, eisi propria species humanz carnis corpo- raliter appareret, nibilominus spiritualis credere- tur quam creditur et est, Et quid prodesset videre eum in propria specie humane carnis, qui tamen eredendus esset vere habere spiritualem speciem Fesurrectionis? Ut autem in sequenti astruetur, minueretur fei mer tanto pediretur perceptionis ejus corporis comedendihor- Tore injeeto. Cum autem in sacramento forma panis, soliditas, color, sspor sentiatur, vel verum hoc esse, vel phantasticum dicitur, Sed absit ut perfecta v tas phantasize fal eli, el ipse Spiritas sanctusin columba vel lin is igneis, quoties apparuisse leguntur, non phan. tastica, sed vera corpora in aere agsumere astroantur; et in eateris omnibus Novi Testainenti et Veteris, nihil phantasiz, sed omnia vera inveniantur. Al dum im revera est, ut quod on yereest, veritatem approbel; et quod dese fallit wstimationem, de alio veram exhibeat D fidem. Phantastica eu’ et diabolicis fraudil illusio, magicis congruit veritatis autem assertioy sanctionibus. Ne ergo phantastica species, sacramento Christ aliena prorsus et indigna, super- induct eredatur, quae magis novit fallere quam ve- Fitatem astruere, quomodo id non solum rationi, seid et auctoritati sit contrarium, videamus. Ut ait Augustinus : « Caro ejus est, quamn forma Panis opertam in sacramento sccipimu: jus est, quem sub vini specie ac sapore potamus. Sed quia, ut supra dictum est, in fi ‘ut corpus Christi quod sub specie pat species panis et vini, quam corvori Chiisti noo: vera, sed phantastica, sieut solent vider! phanta- stice species rerum in somniis, vel magoram pre- Quid est quod S. Augustinus approbare con lendit modis omnibus, sacrifcium seiticet Eccle- sie daobus confiei, duobusque constare, visibill elementorum specie, et invisibifi Christi carne et sanguine? Si falsum et frivolum erat, frustra boe tantus vit omnibus modis approbare contendebat, frusira ad confectionem sacramentalem, veram ex veris rebus ostendendam personalem confectionem Christi, ex vero Deo et vero bomine in similitudi- nem adducebat, Frustra etiam universalem propo- sitionem (qua utramque confectionem, sacramenti acilicet, et persone Chri rebus constare astrueret) subdebat dicens : « Quia omnis res ills rum rerum naturam et veritatem in se continet, ex quibas conficitur. » Quod absit! Sacrifcium enim Ecclesiae revera veritatem, et na nel earum rerum ex quibus conGeitur, et naturaliter continet corpus Christi et sanguinem, et nibilominus vere et maturaliter elementorum eamdem qua: fuerat speciem. Alioquin quomodo ve- ram erit, quod de elementis sacramentalibus Aw brosius dicit, ut sint qua erant, et in aliud comme- tentur, nisi de eis in sacramento et ‘Yelur, ut sit quod fuerat et aliquid mutetur, ut me- fius fiat? tein quomodo verum erit, quod presente Nico- n, protam manifesto veri- ¢ lao papa, et 413 episcopis sancia synodus Roma Berengario heretico de hujus rei catholica fide scriptumn tradidit, et illejurejurando Airmavit, panem acilicet et vinum post consecrationem non solum sa- cramentam, sed et corpus Christi exse et sanguinem, ‘Si panis post consecrationem uirumque est, sacra eramentum sit specie, et corpus Christi factum sit substanti: motatione, Unde Augustinus: « Quod videtis in altari, panis est et calix, quod etiam ‘oculi vestrideauntiant, oculorum testimonio nom 1m, sed speciei veritalem approbaus. » Et subilidit : «Quod autem Sides postula corpus, calix est sanguis, mutatione scilicet sub- stantiz. Alioguin, si ex phantasia et veritate sacra- mentuin Christi confici ereditur, jam confectio non erit quam ex aliqua re et nulla confectio constare on possit. Conflcitue ergo sacramentun ex vero ‘corpore Christi et sanguine, et ex veris speciebus panis et vi CAPUT Vill. Quomodo sacramentum corporis Christi a caterie sa- ‘cramentis diferat vel conveniat, Sed, quia de confectione sacramenti dictum est, quomodo sacramentum corporis Christi ab aliis dif- ferat sacramentis, vel quomodo conve ea mous. Catera enim sacramenta Novi Testamenti et Vele~ ris; figure tantum fuerunt ; nec aliqua: species eo- yum, ut id flerent quod significabant, ab hoc quodfoerant, ut manna, petra, aliquatenus mutato sunt, Aqna vero baptismatis, et oleum chrismatis in sa eramento ab hoc quod est non mutatur; nec S| tum sanctum, quem significat aqua ablaentem, ;ntem, oleum vero roborantem, illuminantem, eredentibus suo mysterio exhibeat, non re essentialiter, sed figurative tantum Solum sacramentum panis et vini ita iver non sitquod ante fucrat; sed substantia ejus corpus Christi fat, forma vero ipsum signilicet et contineat. Hane autem panis et vini substantiam ideo Chri- stus in suo sacramento remanere non voluit, ne, si doz substantive veritates, panis scilicet communis Inoster, et ipse vivus et verus panis in codem sa- ‘erainento essent, errorein gignerent verita ibi esset et ipse verus panis, quia vita zterna, et panis communis sto modo verus, quia temporalis corpus Christi in illo sacramento fieri et esse, ubi corporaliter non fuerat, non solum pro sacramento, ‘sed et pro miraculo, dum ibi panis desinit esse quod foerat, Et forsiian, ne hareses impanationis et fonda digestionis huic singulari suo sacramento ascribi possent, ipsum ab omni corruptibilis natura: vel ma- teri contagio purum esse voluit Sciendum tamen quod beatus Augustinus hoc s2- eramentum in significando Christum aliis comparat, quamvis tanto privilegio, ut dictum est, omnibus veleribus pracellat. Ait enim in Vibro 1m De Trinitate (cap. 4, n. 10, tom. Vill, ¢. 798): «Si apostolus Paulus, quamvis adhuc ex parte et in znigmate videret (1 Cor. xin, 12) , potwit tamen significando Christm pradieare, aliter per linguam suam, aliter per epistolam, aliter per ‘sacramentum corporis et xanguinis ejus, nec sigui- nec signa litterarum aeceptum, el prece mystica consecratum, mans ad salutem, quid mirum, si etiam in creatura coal et terre, waris et aeris facit Deus que vult sensibilia et visibitia ad seipsum in eis, sieut opor- tere novit, significandum et demonstrandum?» Cam igitur per sacramentuin corporis et sanguinis Do- mini Christus siguiticari dicatur, et ipsum ceteris significantibus annameretur, et us exemplo cziere significative species a Deo posse fleri astruantar, constat ipsum sacramentum sicut extera esse signi- fcativom. Item Augustinus in serm. 26 super Joannem : ¢ Et 1nos hodie accipimus visibilem cibum; sed aliad est sacrament, aliud virtus sacramenti. » Et paulo post: Hic est panis qui de carlo descendit (Joan. 1, 33). Hone panei significavit manna, hune panem ignifieat altare Dei, Sacramenta illa {werunt: signis diversa sunt, in re quae significatur paria, Apostolum audi : Nolo enim vor, inquit, ignorare, Fratrea, quia patres nostri omnes sub nube fuerunt, DE SACRAMENTO. — LIB. 1. 708 ‘Aref omnes mare transierunt, et omnes eamdem excam spiritualem manducaverint (I Cor. x, 4). Spiritualem tutique eamdem; nam corporalem alteram, quia illi manna, nos aliud ; spiritualem vero (eamdem) quara nos. Et omnes eumdem potum spiritualem biberunt, Aliud ill, aliud nos, sed specie visibili : quod tamen idem significaret virtute spirituali. Quomodo enim eumdem potum? Bibebant, inquit, de spiritali se- quente eos petra, petra autem erat Christus (ibid., 4). anis, inde potus, Petra Christus in signo, verus Christus in Verbo et in carne. Manna et speciem Visibilem panis et vini corporalem eacam di versa illis et nubis; sed quod credemtibus illis et nabis per hane diversam sean siguifeatur‘idem conversus in corpus Christi, et formaliter significet corpus Christi. Eadem nim fide Christi salvati sunt qni ante Christum, qua salvantur et illi qui modo sunt, quia crediderunt venturum esse quem ‘nos credimus venisse. Unde Augustinus in libro De Pe ientia (tract. xxv in Joan., 42, tom. Il, p. 2, col. 489) : ¢ Utquid paras demtes et ventrem? Credere in eum, hoc est inanducare panem vivo Qui credit in eum, mandacat eum. > lem Augus nus in psal. crv: ¢ Panis coeli est assuimptum cor- © pus Agni quo nos reficimur in Ecclesia, sicut illi refecti sunt manna.» . Nee solu comparatur sacramentum corporis Christi cateris sacramentis consignificando, sed et in corpore Christi zternaliter non permanenda, Quamvis enim panis substantia mirifice, ut dictum est, in corpus Christi conversa esse eredatur, forma tamen in sacramento remanens, non in corpore Christi: manere perpetualiter, sed post hanc vitam omnino desinere creditur, sicut et catera sacra- menta. Cui enim scriptum sit : Panem axgelorum manducavit homo. (Pal. uxxvu, 25), quia eoden Christo reficitur homo in via credendo, quo satian- tur angeli eum sicut est videndo, cum p colem fruuntur ut vivant sine sacramento, quo et sacramento : quando erimus sicut angeli Dei, nunquid eum quem angeli sine sacramento vident revelata facie sicut est videre poterimus, nisi ablata umbro sacramenti? Quomodo enim facies sua vel nostra erit revelata, nisi ommuis veli umbra rejecta, et nos appareamus Gili Dei, ‘quod suinus, et ipse nobis appareat quod est, sicut est Deus? Frusira oraremus, ut quod nune specie geritur, rerum veritate capiamus, si ibi etiam hujus sacramenti haberemus umbram, ubi facie ad facie sicut est videre speramus Christi gloriam. Quae enim remuneratio esset nobis in a sacramenti contegente, veritas ylorie Christi quam nobis fieret manifesta? Unde Ambrosius in108 libro De offic igiur sunt nobis espetenda, in quibus perfect quibus veritas et. Hic umbra, hie imago, il tas, Umbra in lege, imago in Evangel caelestibus, Ante agnus offerchatur et vitulus; nune Ghristus offertur, quasi recipiens passiovem, et of- fert se ipse quasi sacerdos, ut peceata dimittat. Hic in imagine, ibi in veritate, ubi apud Pateem quasi advocatus pro nobis interv In quo notandun est, quia in Veteri Testamento, Deus tantuwn figure uibram, in Novo verita~ tem eum figura, in futuro dabit veritatem non cum figura, sed manifestam, ut tali profecty temporam iniores ostenderet, quibus aindein mani- aret, Vetus enim Testamentum ve- post umbeatai festam dari Fitatem promi ostendit. Quid restat ‘ut eadem veritas in alia Vita manifestetur? Unde et venerabilis Beda presby- ter ait in expositione hujus evangeliei capituli : Non est arbor bona que facit fructus malos (Lue. v1, 43). tn hac vita umine sanctarum Scripturarum et saeramentoruin ceelestium refertione opus habemos, in futuro autesn talibus non egebimus subsidiis, ubi jucta Psalmista vocem, quicunque apparueriot cum iw nifesta gloria Christi. Quo- todo enim egebimus refectione ubi sempiterna erit ‘ vel quomodo egebimus sacramento, quod tutique oculus corporaliter videt, cum Deus diligen- 1, 9), quod oculus et in cor hominis preparaverit? Item cum ipse Dominus nobis preceperit, quo- tieseunque hoe facimus, facere ad suam commemo- Fationem, enm eum videbimus sicut est, quomoslo necessaria erit hujusmodi commemoratio, cum is presente ejus Inde D. Hieronymus in primam Epistolam ad Corinthios : ¢ Hane ultimam memoriam nobis reli quit quemadmodum si quis peregre proficiscens, Aliquod pigaus ei quem diligit retinquat, ut, quoties- cunque illud viderit, possit et ejus beneficia et ami- citias memorari; quem si lle perfecte dilexerit Ingenti illud desiderio vel etu videre non potest. » Wleo hoe Salvator tradidit sucramentum, ut per hoe seinper commoneamur, quia pro nobis mortuus est. Nam et ideo cum accipimus, a sacerdotibu commionemur, quia corpus et sanguis est Christi, UL non sinus ingrati tantis ejus beneliciis. Quia igitnr commemoratio mortis non erit necessa ad concitandum desiderium vel fleum, ubi_ non peregre profecta, sed presens semper erit vita arterna et gaudinm , ideo Apostolus huie sacramento, tne weternuin videatur, finem denuntians, ait : Quo- jeunque manducabitis func pane et calicem Libetis , mortem Domini annuntiabitis donec veni (1 Cor. 11, 26). Quod Augustinus exponens in libro contra Faustum (xit, ¢. 20 1, Vill, col. 256) ait : « Significat finem szeuli, quanto ert sanctorum ‘D. ALGER! SCHOLASTICI LEODIENSIS. (lib. 4, cop. 48, 1.1, col. 63): «Illa a requies, non aullue in sacramento spei, quo in 708 hoe tempore cousociatur Ecclesia, quando bibitur quod de Christi fatere manavit, sed jam in ipsa perfectione salutis tern, cum tradet regaum Dro et Patri, ut in illa perspicua contemplatione incommutabilis Veritatis, nullis mysteriis corpora Vibus egeamus, » ergo hoc sacramento non est in xternum posta nullis mysteriis egebimas, constat illud (ransitorium esse signuin et temporale, quo tantam egemus nunc, dum videmus per speculum et in nigmate. Unde item orationem Dotninieam (67, 0.7, 1. V, col. 353): + Cum transierit vila ista, nunquid petemus panem quotidianum ? Tune enim non vocabitur quotidie, sed lod dies quando erit wteruus unus dies? Sane duobus modis intelligenda est ista petitio de pane quot sive pro necessi cessitate spiritualis alimoaize. Norunt spiritualea alimoniam fideles, quam et vos, si puri esti accepturi estis de altari Dei. Panis erit et ipse quotidianus huie vite necessarius. Nunquid eni Evcharistiam accepturisumus, cum ad ipsum Chiristum venerimus, et cum illo in eternum re gnare czperimus? Ergo eucharistia quotidianus panis est; sed sic accipiamus eum, ut non solure ventre, sed et mente reflciamur. » Et paulo post : « Quando illue venerimus, ipsum Verbum manda- caturi sumos ef bibituri, quomodo angeli modo. Vident enins et ipso fonte sati tur, unde nos irroramur. Cam igitur eucharistia panis quotidianus, hoic vite necessarius, quein ‘hon sumus accepturi, cum ad ipsum Christam ve nerimus, quando manducaturi samus ipsum Ver~ bum quomodo angeli modo, constat eam non ease zlernam specie tenus,, quam tamen ipsa sui veritate ‘Rlernam credimus. » Quia igitur panis mysticus fit nobis, non nasei- tur, nec ipso suo mysterio aternus habetur, sed temporalis et quotidianus, quod nec origine, nec seternitate Christo congruit, quomodo unins perso D ne cum ipso credendum erit, cum de nostra per- sona etiam Dominus dixerit : Quia capillus de capite vestro. non peribit? (Luc. xx1, 18.) Quapropter de forma hujus sacramenti ita judicemus, sicnt B. Au- gustinum in libro primo contra Maximinum (cap. 47, t. VIII. col, 690) foram impersonatamn et formam mysticam distinxisse cognovimus. Ait ‘enim : « Adhue in forma humana est Filius, quam levavit in caeliin et seiny adem forma immortalis. Nam de S| qui nullam suseepit formam ad un sue, quamvis se per sutjectam creaturam visibi ler et ipse, sive per columbe speciem, site pre linguas igueas sit demonstrare diguatus, nungaan dietus est minor Patre. Ad Loran quippe apparue-sirarent visibititer invisibilem, columba propler amorem sanclum, ignis aulem propter chi lumen atqne fervorem; et peracto significa officio corporales ille species transierunt, atque esse vlterius destiterunt, Josa per diem, luminosa per noctem. Christus au- tem non humanam ad horam sumpsit elligiem, in qua hominibus appareret, ac deinde species illa i in unitate persone sux, maneate in- visibili Dei forma, accepit visibilem hominis for- imam, non solum natus in ea de homine maire, verum etiam etevit in ea, manducavit, bibit, dor- mivit, occisus est in ea, resurrexit, ascendit in cexlum sevet ad dexteram Patrs in ea, et in regno i subjecit omnia , erit subjectus in ea. Sie igitur in saeramanto corporis Ch formam Christo non dicamus impersonatam (28). ‘Seat, quamvis ipsa pauls substontia mirifice in eorpus Christi conversa sit, panis tamen forma in sacra- mento remanens , mansura perpelualiter in Christi corpore non putetur ; sed, icut cetera sacramenta post lane vitam omnino desistere credatur, ne de impanatione aliqua tweresis oriatue. Nam. panatur Christus, vel in panem convertitnr, est nefarium, cum sit immutabilis, vel Ot panis sieut Verbum caro faclum est, quod frivolum est, On astrual auctoritas evangelica vel prophe- ‘cum e contrario etiam panis fat caro Christ ita at non remaneat panis. Non enim esset magnum dilectionem, et hun quia Filius Dei angelos non apprehendit , sed semen Abraka ayprehendit , si ille qui natura angelorum contempsit personaliter uniri, brute panis substan= ta impersonatus, panis vellet fleri. impersonatio jam non hom etiarn panibus facta communis, sicut humanz na~ ture minueret dignitatem, sic etiam Dei erga ho- mines minus c¢ ndart dilectionem. Mon ergo moveat quemquam quod ipse de se ail : Ego sum panis views (Joan. v1, 51), figurate, quia, i ipse eredivur pauis Geri vere, quomodo eamdem eodemptionem , quam semel fecit in eruce, operari poterit, etiam in aliari quotidie? Nam qui semel incarnatus, paulo minus ab angelis est minoratus , quia factus passibilis, hie toties impanatus , quoties in altari consecratus , ipsis hominibus multo minor fleret, quia factus irrationalis. Sicut enim imperso- ations jure, ut verus homo esset in homine, acc pit animam cum ratione sua, et carnem cum sensi- Ions suis, ut in ea pati posset , sic pauem acciperet cum irrationalitate sua: et ita quia minor fieret suis redemptis, non videretur xquum et sulliciens ‘esse pretium redemptionis. Si eniin neque in ccelo, neque ia terra, neque sublus Lerram inventus est {28) Hae opinio Ruperto tribuitur_a Bellarmino, quem refellit Gerberon in Apologia Ruperti p. 456, UHV, Op. Rup. ed. Venet. 1751. DE SACRAMENTO. — LIB, ‘runt illa que Spiritnm sanctum significando mon- A dignus qui aperi 765 4 Tibrum nostra: redemptionis (Apoe. ¥, 5), quia neque angelus, neque vivus homo, neque.mortuus, quanto minus aliquis infra hominem factus. Absurdum est igitur de Dei sapien- stulte sentire, aliquasque Seripinras ad usmodi sensum inflectere. Cur enim Dens fleret lind quam quod semel facts est, homo seiticet ad nostram salutem : cum nibil aliud operetur in sa ¢ramento, quam quod semel operatus est nol seipso, in eruce seilicet et altari, nostram re- no site praeventize nostram vol vem, per tanti sui beneficii proesentis et preteriti commemorationem? Sicut ergo Spiritus sanctus in specie columbze vel tinguis igneis sine B unitate persona apparuisse creditur, sic Christus in sacramento panis et vini corporaliter confici, sed non personaliter uniri astruatur. CAPUT 1X. Quod novus panis et vinum in corpus Christi mute- ‘ta, novam carnem vel sanguinem non generant. trahunt aliqui nimis simpliciter a communi natura similitudinem (29):ut sicut panis et vinum in viventem carnem et sangui- nem tfansfertur nostrum, vel et iMeatricem carnem ipsius Chris biscum conversatus est per naturatn comestioni fe etiam in viventem et vivificatricem carnem et nem Christi transferatur per gratiam sacer- dotalis benedicti ‘Sei longe aliter panis et vinum fit caro et san~ Christi in sacramento per gratiam, quam io cajuslibet vel etiam Christi stomacho per wa- turam, In stomacho enim Christi panis et vinum, tion mutata veldeficiente substantia, sed forma, no- ‘Yam carnem et novum sanguinem, corruption quatenus obuoxium, sicut in ezieris hominibus ge- Reravit; in sacramento autem, miutata substantia non forina, panis et vinum non fit nova earo et novus sanguts, sed esistens substantia panis et vini mutatur in coexistentem substantiam corporis Christi; ita ut novitate sua nihil miutatione sua nihil immutet, Si eni vel in augmentom mutatur vel in detrimemtum, Sed, D si eget augmento, non in virun perfectum resurre- sit; si detrimento obmoxins est, corruptionem non- dum evasit. Sed eeonira Augustinus, in epist, 208, ad Consentinm de corpore Domini post resurre- etionem (1. It, col. 767) + « Constat itaqne, nec ullo modo dubitandum est, corpus Christi, quod licet corruptionis putredinem in sepulero non viderit, unde scriptum est : Nec dabis sanclum tuum videre corruptionem (Psal. xv, 40)’; clavis tamen et lancea perrumpi potuit, nunc ommino in incorruptione con- is itaque quomodo res corruptibilis in (3) Damasceno et Paschasio tribuitur wee opinio a Cl. de Marea. Opuse. t. V, p. 141, ed. Bamberg. 1789.161 DE ALGERI SCHOLASTIC! LEODIENSIS, 168 Incorruptibilem, existens in coexistentem, nova in A non erant. Quorum quis ab altere qulevit, ne dein- antiquam sine illius innovatione vel mutatione mu- terur, respondet tibi Augustinus in libro Sententia rum Prosperi (J. X, 923): « Si quaris modum quo Ad posslt Meri, breviter ad prasens respondeo : Mysteriun fidei est, credi salubri igari utiliter non potest, » Tem idem contra Keli- Bentiz Iegem, ne operibus suis similem dicamus ‘esse factorem. » Et post pauca: ¢ Hoc fides cre dat, intelligentia non requirat, ne aut non inventum putet incredibile, aut repertum non credat singu- Tare, » {tem Ambrosius in libro De mysteriis i tiandis (cap, 9, 1. I, ¢, 338), omnis nature terrene originem vel conditionem ab hoc singulari divine gratie sacramento excludens ait: « Forte dicas : Aliud video; quomodo tu mihi asseris, quod corpus Christi accipiam? Et hoe superest nobis ut probe- mus. Quantis utimur exemplis, ut probemus, non hoc esse quod natura formavit, sed quod beneilictio consecravit, majoremque esse vim benedictionis, quam nature, quia benedictione etiam natura ipsa ‘atur ! Virgam teneliat Moyses, projecit eam et facta est serpens. » Et post pauca : « Tetigit Moyaes petram, et aqua de petra profuxit, Nunquid non Precier naluram operata est gratia, ws aquam vo- meret petra, quain non habebat natura ? Advertimus ASM graliam, quam naturam. Quod ‘sitantum valnit humana ben at naturam eonverteret, quid dicimus de ipsa consecratione di- vina, ubi verba Domini Salvatoris operantur? Nam & ‘sacramentum istud, quod aceipis, Christi confleitur sermone, Sermo igitur Christi, qui potuit ex nihilo facere quod non erat, non potest ea quae sunt, in id mutare quod non erant? None 1 exemplo astruamur mysterii veritatem. Nunqu natura usus praxcessil, cum Christus Dominus ex Maria nascerewur? Liquet ergo quod prieter nature fordinem virgo generavit. Et boc quod conficinus corpus, ex virgine est. Quid hie queris nature ore dinem in Christi corpore cum preter naturani sit ipse Dominus Jesus partus ex virgine ? Vera uiique caro Christ igitur carnis illlus sacramentum est. Ipse Dominus Jesus clamat : Hocest corpus meum (Lue. xxn, 49). Ante benedictionem verborum ccelestium, alia 3 ies nominatur; post consecrationem corpus Christi ieatur, tpse dicit sanguinem sunm, Ante con- J dicitur, post consecrationemsan- suis muneupatur. » An quo notandum est quia B. Ainbrosius ad com- probandain hujus singularis m ‘culum, duo mirabitia opera creationls, qua fecit existere qua non erant um mutationis, qua ea que erant fleri fecit quod (30) Cap, 8. Est lber Vii pa eps ex nihito substantias creet ac formas, alierum nature commanicavit, quo ea que sunt, in id quod fton sunt, mulantur secundum formam, ut virgo serpentem, mirabiliter, et omne semen in fructumm suigeneris naturaliter, Tertium privilegio divini sermonis ascribens subjecit : et hoe quod conflcimus ‘corpus, ex virgine est. In praesenti enim quod dixit, conficimus novitatem panis; in corpore quod ex Virgine est immutabilitatem antique veritatis as- truxit, ut, dum panis manente forma sua mutatur quod non erat, corpus scilicet Christi quod ex virgine erat preter ordinem nature : Nec de niilo credatur corpus Christi ereari in sacramento, secundum primaria nature originem, nec panis {or- mam mutari secundum natura communicaiam con swetudinem ; sed novo et inaudito modo ita mutari substantiam panis in substantiam corporis Chriati, ut panis non sit, sed appareat esse quod fuerat, et corpus Christi non desistat esse quod erat, hnamique erat, ut quia hoc sibi in seipso erat pro- prie proprium, exteris suis operibus incommunica- bile faceret tanti sui mysterii miraculum, eritur autem, cum Dominus ante passiopem discipulis saeramentum corporis sui dederit, quando erat nature passionibus obnoxium, i ita incorra~ Plilile et inmortate dederit illud in sacramento, sic tut datur nobis wodo, maxime cum dixerit : Hoc est corpus meum, quod pro rebis tradelur ; hic est sanguis fui Pro vobie efendetur (Luc. x11, 19), Sed now est mnirum, siille, qui ante passionem transiiguravit se in tale corpus quale post resurrectionem habiturus fat, et post resurrectionem ostendil corpus suum vulneratum et palpabile, quale ante passionem lia- buerat : ita immortale dederit corpus suuin in sa- cramento quod erat moriturum, sicut post resurre- ctionem idem corpus suum quod erat invulnerable, ostendit vulneratum, Sieut hoc, sie et illud divinze potentia ascribatur. Divina enim operatio, ut ai B. Gregorius (howil. 28 in Evang. n. 4, col, 4352), si ratione comprehenditur, non est admirabilis ; nee fides habet meritum, cui humana ratio pra bet experimentum, Qui ergo duplici forma, humana scilicet et sacra- use crucifixa est, que sepulta est. Vere D mentali, praesentem se exhibuit quasi alterum, cum omnino idem esset, et comedendum se distribult, cum virus et integer permaneret, one in illo sa cramento se incorruptibilem et immorialem pra-~ ceredendus est, in quo nec morsibus auritas corrunipi, nec comestione tot hominum devoratun powuit occidi ? Sicut ergo moriturus in seipso, fae clus est immortalis in sacramento supra naturain, etiam tune. cum caro ejus, et sanguis cibis et potibus innovari possel, a¢ mutari per naturam in seipso, non tamen novo vino et novo pane innovari aut mutari potuisse eredenda est eadem caro vel idem sanguis in sscramento. Quod autem seipsum ,S. Augustino falso aseriptus, Vil. Append. op. S, Augustini, t. Vill,769 dlstribuerit discipnlis, te psalmi xxxint (enar, 1, n. 40, 1, 1V, col. 214), eum fugeret David Saul persecutorem, inqui 20 Et ferebatur in manibus suis. Hoe vero quomodo fleri iauibus suist Quomodo intelligatur in ipso David secundum litteram non invenimas ; in Christo autem invenimus. Ferebatur enim Christus in. ma- quando commendans corps suun ait: Hoe eat corpus menm, Ferebat enim illad corpu manibus suis. » Cum ergo constet, quia seipeum moriturus im- ‘mortalem, visibilis invisibilem in sacramento dede- rit, coustat quia illud corpus suum, quale nos modo somimus, tale fuit, unum idemque omnivo substan- tia et tane et nune : sed tune tamen differens mor- 8 talitate et forma iortalitate , in hominis et sacramenti 1¢ hominis tautum et sacramenti forma. Quam identitate substantie, diversitatemque forme Augustinus discernens ; de identitate sub- Stantiv, ut omnem novitatem vel diversitatem exchidat, aitin serm. ad Neophytos : « Hoc acei- pite in pane, quod pepeudit in cruce ; hoe accipive in calice, quod effusuin est de Christi latere. Erit enim ei mors, non rit vitam. » Qui ergo de substantia tam veraciter astruait, illud idea hic esse quod ibi fuit : de diversitate forma in epistola ad treneum ita corpus quod videtis manducaturi estis, nee bibituri ia Sanguinem, quem fusuri sunt qui me crucifi- gent. Ipstin quidem ct non ipsum. Ipsuin invisibi- liter, non ipsum visibiliter. » Quasi diceret : Ipsum quidem secandum in ‘Substantiam, et nou jysam secundum visibilem formam, CAPUT X. Quod non, de quoltet Filio hominis, sed de ipso 0 intelligenaum est: « Nisi_ manducaves tlracm Fall Rominfo, non habia lea Ta et bis, > Sed ex hae beati Augustini sententia qua dicit : « Non hoe corpus quod videtis manducaturi estis.» ELex ipsius Domini verbis nata est haresis tem- pore Coolestini pape, et Cyrilli Alexandrini episeo- pi, quibus'ad: sina, et destructa est haresis, qu dicebat panem €t vinum altaris, non in propriam carnem et san- Suinem Christi, quzz jam in coslo erat, posse in mundo mutari, sed in carnem et sanguinein cujus- Tibet Alii hominis justi et sancti, qui templum Dei, it i esset de quo Christus isi manducaveritis carnem Filiiho- vitam in vobis (Joan. vi, 55). Igitur cu, episcopi iu Epbeso congregati (31), con tra hamc haresim, ita seripserunt Nestorio episcopo hereticorum: « Sanctificammr participes sancti (Bl) Labbe Coneil. 1. Ul, col. 445, in Epist. 8 Cyrill. Alex. anno 451 lecta in cone. Ei interfueruut episeopt ducenttfere numero, ul scri- DE SACRAMENTO. — Lin. 1. tur Augustinus in tit. A corporis et pretiosi sa ita, qui mendacem existimave-~ st wm, aut sicut Nabitationem ; sed vere vivilicatricem, et ipsius Verbi propriam factam. Vita enim naturaliter ut Deus existens, qui idem proprize carni esse professus est. are debemus, im_vivifleatrix Propriam ejus factam, qui propter nos Filius howi- nis et factus est et vocatus. » Cum ergo ac synodo satis asiructum sit, non alicujus de vulgo hominis carnem et sanguine in mysterio sumi, sed carnem vivificatricem, et j Verbi propriam factam, ne tamen verbis B, Augu- i, quibus dixit ex persona Domini, non hoc core pus quod videtis manducaturi estis, quasi illad re- movendo a se, et iterum mysterium vesirum in ‘mensa Domini posijum est, estole quod videtis et accipite quod estis, ne ex hac quasi unitatis fani= liaritate subrepat, ut ad hane diguitatem aspirare praesumat aliquis, ut suum vel alicujus corpus de ‘yulgo sumi astimet in sacramento : quod vere s0- lius Christi corpus ibi sit, astruamus. Augustist in libro 1v De Trinitate (cap. 44, t. VII, c. 885) 4 Quis tam sanctus et justus sacerdos, quam unicus Filius Dei? Et quid tam grate offerri et susci poset, quam caro sacriiteii nostri, corpus effectum Sacerdotis nostri? ut quoniam quatuor considerau- turin omni sacrificio, cui offeratur , a quo offerawur, quid offeraur, pro quibus offeratur: idem um ‘verusque mediator per sacrificium pacis re- concilians nos Deo, unum cum illo maneret cui of ferebat, unum in se faceret pro quibus offere unus ipse esset qui offerebat, et quod olfere- bat. » Item Lev papa in epistola Auatholio episeopo tmissa (80, n. 2, t. 1, €, £040, ed, Baller): « Aliter in Ecclesia Del, que corpus est Christi, nec rata sntibus celebrata est synodus Ephe- p proprietate nature verus nos pontifex recouclliet, jculati Agui sanguis emundet: qui lieet In Patris sit dextera constitutus, in eadem tame ‘carne quam sumpsit ex virgine , sacramentum pro- is exsequitur. + Ite Dicente Dowino : Nisi it 1 biberitis ejus sanguine , non habebitis vitam in , sic sacre mense communicare debel prorsus de veritate corporis Christi et san- guinis ambigatis. Hoc enim ore sumitur, quod fide ereditur ; et frustra Amea alr illis respomietur, quibus contra id quod accipi:ur dispatatur. » hit Vincent. Lerin. in Commonit., ¢. 29, (82) Sermoue sexto De jejunio septinsi mensis, qui est xci, col, 586, ei. cit.™ liem Eusebius Emissenus (hom. 5 De Pascha) : «lnvisibilis sacerdos, visibiles creaturas ins stuntiam corporis e is sui verbo suo secrela potestale convertit ns: Accipite et bibite, ‘hoc est enim corpus mev (Matth. xxv, 26) ; et repe~ tia sanetificatione : Accipite et bibite, hic est sanguis meus (ibid., 27). Frgo, sicut ad nutum precipientis reyeute ex nihilosubstiteruntexeetsa coelorum, pro funda fuctuum, vasta terrarum, pari potentia in spiritualibus sacramentis ubi preecipit virius, rei Quis ergo de vulgo talis, ut unicus Dei Filius, qui in eadem carue quam sumpsit ex virgine sa- cramentum propitiationis nobis in dextera Dei se~ dens exxequitur, et invisibilis sacerdos visibiles reaturas in substantiain sui corporis convertit? A qua presumptione Eusebius prorsus nos compe scens, ait: « Cum ad reverendum altare cibis sa- tiandus aceedis, sacrum Dei tui corpus et sangui- tiem fide respice, mente continge, honora, mirare, corlis manu-suscipe, et maxime haustu interior! assume. » Et post pauca: ¢ Ad agnoscendum et percipiendum sacrificium veri corporis, ipsa te ro- Doret potentia consecrantis. Qai tune fatuit pra. goratus in manua, est tibi manifestatus in gra Ipsum autem in manna illius specie praesignal etiam Propheta ostendit, dicens : Panem angelorun manducasit homo (Ps panis angelorum, ni charitatis et lu us claritatis exsatiat? » CAPUT XI. Quod in sacramento visibili sit spirituale et invisibile corpus Chris Sed ecce ex verbis Eusebii, quibus astruit invi- ibilem sacerdotem, visibiles creaturas in substan- tiam sui corporis convertere, nosque monet ipsum Dei corpus et sanguinem, fide, mente, co ni, interiori hausta, spiritualiter sumere. Videtur qu:- Fendum, si sacerdos est invisibilis, quomodo sua substantia sunt, cum sint vi corpus et 69 guis? Sed sciendum quia post resurrectionem cor us Christi, sicut incorruptibile, ita et invisibile fuits quia, wait Apostolus, non animale, sed spi- riwale surresit (I Cor. xv, 44); et quale prodiit de sepulero, tale est in panis et vini sacramento. Quod enim legitur post resurrectionei discipulis osten- disse manus et latus (Joan. xx, 20), beatus Grego- riug ita, distinguit in homilia paschali (26 in Ev., 1.2, tI, col, 1553) : « Corrumpi necesse est quod Palpatur, et palpari non potest quod non corrum- pitur, Sed miro et inzstimabili modo, Redemptor noster et incorruptibile post resurrectionem et pal- Pabile corpus exhibuit, ut monstrando incorrupti- Dile invitaret ad premium, praebendo palpabile for- tmaret ad fidem, Et incorruptibilem ergo se, ct pal- Pabilem demonstravit, ut ostenderet corpus suum (35) Alias Domini. (34) Ia Cassiodorus Comoe, in peal. cix, 1. DE ALGER! SCHOLASTIC! LEODIENSIS. m3 A post resurrectionei et ejusdem nature, et alterius giori Quod autem corpus Christi spiritnate sit, et In. corruptibile, et invisibile, nec tamen minus substan tile in sacramento testantur sancti cum Euseblo. Unde Ambrosius in libro De sacramentis (De myste~ cap. 9, n. B5, t. tH, col, 340) : « His sacramentis pascit Chr ime Armatur substantia. Quid edamus et biba- mus, per Prophetam Sj dicens : Guatate et videte quoniam 4 nua (Paal, xxxin, 9). In illo sacramento Christus ext, quoniam corpus est Christi, Non ergo corporalis spi orpus Chrisli, corpus est di Fitus, » Mem Augustinus : « Hoe est quod di sacrificium Ecclesie duobus coustare, visibili ee- ‘mentorum specie, et invisibili Domini nostri Jesu Chiristi carne et sanguine. » Item idem : ¢ Nos au- in specie panis et vini quam videmus res in sibiles, id est carnem Christi et sanguinem bono ramus. Sed in ista carne et sangu nil corruptibile mens hu: catricem substantiam atque salva Verbi propriain factam, in pane et vino, per qu si digne sumantur, nobis est peccatoruin remissio collata (S4).» Nein Augustinus ad Irenum : « Now hhoe corpus quod videtis m turi ests. Ipsum quidem et non ipsum. Ipsum invisibiliter, et non C ipsum intelligi. » Quia ergo corpus Domini spirituale, non est cor- poralis esca, sed spiritualis, et necesse est invisibi- Titer illud intelligi, ideo Au doctrina Christiana (cap. 16, n. 24, t IM, col. 52) ait: « Locutio, si flagitium aut facinus videtur jube~ re, aut utilitatem et beneficentiam vetare, figurata est. Nisi_ manduca inquit, carnem Filii ho- ‘minis, et biberitis ejus sanguinem, non habebitis tans ium videtur jubere. Figura joni Domini esse communi caro ejus pro nobis erucifiza et vulnerata et ipse Dominus praxeipit : Hoe facite in meam com memorationem (Luc, xx11, 19). in homilia super Leviticum : « Non solum in Veteri Testamento litera occidens depreenditur; est et in Novo Testamento littera, que occidit eum qui non spirituatiter t. Si enim fitteram sequaris hhoe ipsum quod seriptum est, i i carnem meam, et biberitis sanguinem meum, oceidit hhae littera. Si enim spiritualiter eam intelligas, , Sed spiritus vivitlcaus est ines, » Quod non occi resis in discipulis Christi, velut a duritia sermonis col, 379 ed. Rothom. 1679, fere ad verbum.® ejus racta est. Cum enim diceret : Nisi quis mandu- & eaverit carnem meam, el biberit sanguinem meum, ym aeternam (Joan. v1, 54), ill, non intelligentes, dixerunt ad invicem : Durus est hic sermo (ibid 61); ct separaxerunt se ab illo. Mlis de- scendentibus, instrusil illos qui remanserant : Spi 1, gui vitificat; caro non prodest quidquam. Verba que locutus sum ad vos, spiritus et ta sunt (idid., G4), Intellexistis spiritualiter ; spiritus €1 vita sunt, Intellesistis earnaliter; et sie spiritus €1 vita sunt, sed Ubi non sunt. Spiritualiter intelli- ite quze locuts sun (33). Non hoe corpus quod vi detis manducaturi estis, nec bibituri illum sangu nem, quein fusuri sunt quime crucifigent, Sacramen- tum aliquod vobis commendavi waiter intelle~ clum, vivifleabit vos. Caro autem non prodest quid= ‘quam (ibid.), sed quomodojilliintellexerunt? Carnem guippe sic intellezerunt, quomodo in cadavere dilania- tur, aut in macelto venditur. Sciens autem Jesus ai Hoe vos scandalisat? si ergo videritis Filium hominis ‘acendentem wbi erat prius (ibid., 62). Quidest hoc ?Ili patabant illum erogaturam corpus suum, ille dixit se ascensurum in ecelum, utique integrum. Cum vide~ ritis Filium hominis ascendemtem ubi erat prius, certe vel tune videbitis quia non ev modo, quo pu- tatis, erogat corpus suum : certe vel tunc intellige- Ais, quia gratia ejus non cousumitur morsibus. Non enim revera credendum est corpus Christi, eum spi Fituale sit et invisibile, more ciborum communium dentibus et morsibus nosiris posse diseerpi et con- ‘sumi; sed quamvis in sacramento suo vere sit, et C ‘vere somatur quamium ad substantiam, verius (2 men et perfectius fide ac devotione sumitur quan tum ad salutis gratiam, Unde Augustinus in libro secundo De poenitentia (tract. axv in Joan., n. 12, col. 489) : ¢ Ulquid paras dentes et ventrem? Credere in eum, hoc est manducare panem vivum. Qui credit in cum mandueat eum. > lem in libro De verbis Domini: « Tune autem vi ique erit corpus et sauguis Cristi, si quod in sscrameato visibiliter sumitur, in ipsa veritate iwaliter bibatur. » Quod evidentius Gregurins in homilia paschali (22, in Ev., n. 7, 1.1, col 1833) ‘exponens, ait: « Quid sit sanguis Agni, non jam audiendo, sed bibendo didicistis. Qui sanguis super irumgue postem ponitur, quando non solum ore corporis, sed etiam ore cordis hautitur. In utroque enim poste Agni sanguis est positus, quando sacra~ ionis illius, cum ore ad redemptionem itationem quoque intenta mente In quo notandum est quod Augustinus et Gre- gorins idem dicunt, in sacramento visibiliter ore corporis sumi, quod in ipsa veritate spiritualiter ore cordis hauriri ; non quod substantialiter aliquid ‘Nerius credatur corde, quam sumalur ore. Sed, si para veritale sunii veritas dicitur, quando quod sof S5,$: Avge tact xxv in Joan. tom. Ip. 2, DE SACRAMENTO. — LIB. L pies mu spirituale est spivitualiter , invisibile invisibither, salutare satubriter, quod est sicut est sumitur inerius, amano, Quod idem tamen exterius non in ipsa veritute sumi dicitur in sacramento, quia in eo nce quod est sieut est sumittr, quantum ad extra eam et visibilem formam; nec quo. est sicut est male sumentibus operatur quantum ad gratiam, Licet enim alter gustus sine altero non prosit si negligitur, in hoc tamen spiritualis est verior, quia semper salulem, operatur bonis, corporalis autem ali- quando etiam mortem malis. Quia corpus Christi et sanguis non earnalis sed spirituali cibus et potus est, quo spiritualiter Christus, suam sibi, ut corpus capiti unit et incorporat Eeclesiam ideo Augustinus figuratam locutionem, qua caro Christi manducari iubebatur,allegorice intelligendam dixit, Item Hieronymus litteram vccidentem nisi spiri- tualiter intelligerctur, voeavit, ul corpus Christi non membratim discerptum , et coctum vel radu manducari debere videretur, sed potius spiritnaliler, tut dictum est, incorporari et uniri fdelibus eredo- Fetur. . Quamvis antem corpus et sanguis Christi spint- tualis cibus et potus sit, et spiritualter sumi jubeator, non tamen ita per omnia accipiendum est spirituatiter, ut tantum anime et non eorpori nostro salutem zeternam operetur. Ait enim Ambro- sius (56) in prima Epistola ad Corinthios :« Caticem mysticum ad tuitionem animze et corporis pereipi mus. Caro Salvatoris pro salute corporis, saugu vero pro anima nostra effusus est, ut totum hominemp salvum faceret. Item Augustinus in ser- mone 26 super Joannem (un. 16, col. 500) : « Cuin dixisset : Qui manducat carne meam et bibit meum sanguinem, habet vitam aternam, continuo subjecit : Et ego suscitabo eum in novissimo die (ibid., 55) ut habeat interim secundum Spiritum vitam wxternam, requie quae sanciorum spiritus suscipit. » Quod autem ad corpus attinel, nec ei vita wierna fraudetur, sed in resurrection mortuorum uovissimo die. Unde etiam secundum corpus dic mur uiembra capitis Christi esse. Augustinus i serm. De verbis Apostoli: « Si Dominus huinanan, membra ejus non essent nostrwr. Quia vero et corpus suscepit, per quod etiam caput nobis est, qui ex anima et corpore constamus ; profecto membra illius sunt et corpora nostra. » Quia igivur nos ex corpore et anima con 4, Chiristus autem et corpore et anima et dle -amus si in tam unico unitatis sacramer + WL corpori suo corpus suum incorpo- rat, sicut corporis et anima Dominica, sic etiam ipsius divinitatis suse mereanur hiabere consortivin. Ait Ambrosius ve sacramentis (lib 1, ¢.4, n. 4, tH, col 381): « Quia idem Dominus noster Jesus (36) Ambrosiastrum intellige. Vid. op. S. Awbro: Il, p. 449 Appendici18 DE ALGERI SCHOLASTICI LEODIENSIS. m4 Christus consors est et divinitatis et corporis : et A manducari posset ac bibi, confecit; tradensque di ti, qui aeci an illo participaris alimento, » CAPUT XII. ti, cu in sacra it spirit sibiliver ; non tamen minus substantia eejus substantia Quod corpus Chri liter oti ter eb Quia ergo spirituale et astrusimus, et per i twaliter, sed et corporaliter bumanitatis et divinitatis ejus participamur; eumdem habentes ad twitio- hem nostram in viatico quem ad gloriicatio- nem habituri sumus in premio, ut substontialiter et vere in sacramento suo esse eredatur, quo ipse nobis et nos sibi unimur : de veritate corporis eju quamvis superius matifeste dictum sit, cert tamen adhue disseremus. Curm igitur Augustinus dicat : Erit ei mors, non vita, qui mendacem existimaverit vitam, quis non ¢redat ei, quem Pater Deus mundo commendans, et it: Hic eat Filius ut summum pontificem preferens, ‘meus dilectus, in quo miki complacu ribns audiend caveritis carnem Filii hominis, et biberitis ejus sau- guinem, non habebitis vitam in vobis (Joan.v1, 54). Et, ‘quia omnis caro in sua est potestate, ne poset alia igi, subjecit : Qui mandu- 58). Sed, quiamanducare erat contra humanam consvetudlinem et Iegem, iscipuli ejus scandalizati dixerunt : Durus ext hic sermo, et recesserunt ab eo, Unde Augustinus in peal. idebantor ignaris infantilia verba Domini hme : Nisi quis manducate- ritcarnem meam, et biberit sanguinem meum, non ha~ ‘bebit in se vitam eternam (ibid., 84). Sed hac verba te~ gebant sin quando hae dicebat; sed norunt fideles quia ‘sacramenta pradicabal.» Item idem in libro Deverbis Domini (37): « Audivimus veracem magistrum, di- ‘vinum Redemptorem, humanum Salvatorem, com- nmendantem nobis pretium nostrum , sanguine scipulis, ne in mysterio mystice, et non proprie ve. Non futurum preedico, non absens aliquid denuntio, sed hoc quod presen- tialiter do, est corpus meum, non figuratmn, sed ‘Yerum, ipsum quod pro vobis tradetur. Hic estsan- {guis meus, idem ipse, qui pro nobis effundetur, ad- dens etiam proprie propriuin suze carnis et sangui- nis eflectum, scilicet in remissionem peccatoram, Cum enim sulius Dei sit remittere peecata, eui soli peceatorum debetur remissio, cujus sanguis nish ipsius Dei, posset remissionem peceatorum operari Usenim hoc privilegium removeater ab omni lio hominis, si etiam sine unitate Dei, lias esset virgi- nls, quomodo remissionem peccatoruin mundo face- ret, cum Adam sine patre, sine maire de virgi terra formatus, non modo hoe non prastiterit, sed iam omnibus peceatum propagaveri Deus {uit, nee Dei Verbo regi volu Cum igitur certissimo sai sangui privilegio, veritatem carnis et sanguinis sui astraxerit in my- sterio, ille, eujus obedientia nobis injuncta est Patris, edicto, restat.tantum, ut seandalizatorum stultitiam vitantes, ipsum, ut Pater de ccelo jussit, audiatans ; et quia veritas et vita est, veracem esse sicut vere est, credamus. Quod ut certius et verius fiat, sean- dalizatis diseipulis a Christo recedentibus, princeps apostolorum Peirus requisitas cum aliis num etipse vellet abire, quid responderit videamus? Ait enim pro se-et pro aliis: Domine, ad quam ibimus? verba iter eternee habes Joan. v1, 69). ‘Quam ejus responsionem ne meo sensu interpre- tari videar, expouit Augustinas in sermone27 super Joannem (n. 9, col. £05) ita : « Videte quemadmo- dum Petrus, dante Deo, intellexerit, Unde, nisi quia credidit? Verba sit eterner habes. Vitam enim zlernam habes ministratione corporis et san tui. Et nos eredidimus et cognovimus Christus Filius Dei (ibid.), id est qui elerua tu es, et non das in carne et sanguine i quod es. Ecce idem quod Christus de veritare corporis sui, testatur etPetrus, et quia proaliis etiam loqnebatur, cum eo et alli apostoli. » ‘Videamus itaque si testimonio Christ! cum Petro unm, Locutus est nobis de corpore et sanguine et alils apostolis atestentur etiam exteri sanett. Ait suo: corpus eseam dixit, et sanguinem potun. Sacramentum fidelium, agnoseunt fideles. » Cur ergo commendans talem eseam et talem po dixisset: Nisi mandueaveritis carnem meam, et biberivis sanguinem meum, non habebitis vitam in vo- bis ibid.) etloe diceret de vita, quisalius loquebatur quam ipsa vita? Erit autem ‘mors, non izati erat i ejus. Ne ergo, ut isti discipuli put ant, per frusta discerptus, et erudus vel coctus imanducari ipse summus Sacerios seipsum pro nobis * Patri offerens, sacramentum quo vere et salubriter hom Vita, qui mendacein potaverit vitam. Sean Ambrosius in lib, De sacramentis (c. 8, lib. 17, me 23, 4. Il, col. 374) : « Dominus Jesus testideatur no 3 quod corpus suum accipiamus et sanguinem. Nanquid debemus de ejus fide et testificatione dubi~ tare?» Hem Hilarius in lib. vit, De Trinitate (n. 44, tH, col. 22%): Ipseait: Qui editcarnem mean ot bibit smenm sanguinem, inme veritate carnis et sanguinis, non est relictas gen locus. Nune enim et ipsivs Domini professio~ ine et Gide nostra, vere caro est, et vere sanguis est ; et hive accepla atque hausta, id efficiunt, wt et nos in Christo, et Christus in nobis sit, Aune hoc veritas 137) Sermo 131, n. 1 De verbis_ Evangelii 1, V, col. 640.1 DE SACRAMENTO. — LIB. I. m7 non est? Est ergo in nobis ipse per carnem, et su- A lambere cupientibus eum, et cum benedietione com- ius in e0, dum secum hoc quod nos sumus in Deo est. » Et post pauea : « Hare ergo vite nostrze causa est, quod in nobis carnalibus per carmem Christum manentem habemus, victuris nobis per eum, eacon- ditione qua vivit ille per Patrem. » Hem Eusebius Emissenus : « Coelestis confirmat aucloritas, quia caro mea vere est cibus, et sanguis ‘meus vere est potus. Recedat ergo omne infelitatis ambiguum : quandoquidem qui auctor est muneris, ipse etiam ests est veritatis. » Item Hieronymus im epist. ad Hedibiam (quest, 2, t. 1, col. 824, ei. Venet, 4766) : «Nos autem audiamus panem quem fregit Dominus, deditque discipulis, esse corpus Domini Salvatoris, ipso dicente ad eos : Hoc eat corpus mexm ; ‘1 calicem illum esse de quo locutus est iteram : Hie B libro (cap. 68, 1. et sanguis meus novi testamenti, gui pro multis effun- detur in remissionem peccatorum. Siergo panis qui de coelo descendit, corpus est Domini, ct vinum quod discipalis dedit, sanguis est illius novi testa- nieati, qui effusus est in remissionem peccatorum, non Moyses dedit nobis panem verum, sed Dominus Jesus. Ipse conviva, ipse conviviumn; ipse comedens, et qui comeditur. Ulius bibimus sanguinem ; ipso potari non possumus; et quotidie in sacrifi ejus de germine vitis vere, et vinex Sorech que interpretatur electa, novuin vinum bibimus in regno Patris, id est in regno Ecclesiz; non in velusiate linere, sed in novitate spiritu Testimonid Christi testes alios adhibere prassum- psi; sed quia ipsequidem semper vere, aliquando tanien loquitur proprie, aliquando figurate, audito- esque suos ita diserevit, ut his datum sit nosse my- ‘sterium regni Dei, cxteris autem in parabolis, sciens cujus spiritus essent (Math. xin, 5). Quod ipsis ‘sanctis non pigram fuit scribere, necessarium dusi repetere; ut ipseintellectus, veritatis non mez videa- tar presumptionis, sed catholic auetoritatis.eorum ta erediderunt, et ila salvari meruerunt ; quia fides Christiana quo Gt certior, e0 est uilior. Ut ergo certior sit, aliorum sanctorum subdatur auctorit ‘Ait Augustinus in expositione psalmi nonagesimi octavi ( IV, col. 1068) : « Invenio quomodo sine impietate adoretur terra, sine impictate adoretur pleeti, Gique hoc totum sub oculis bumanis. » Item ipse (lib. v1, c, 6): ¢ Cum sacerdos Spiritum sanctum advocaverit, et reverendam illam hostiam immola- verit, communeinque omnium Dominum subiade contigerit, ubi illum, dic mibi, nostra wstimatione ponemus? Quantam ab eo integritatem exigemus ? quantam religionem? Expendeeaim quales oporteat ejus esse manus tantarum rerum ministras, qualem linguam verba illa fundentem, aut quo genere non smundiorem et sanctiorem animam, talis spiritas re- ceptricem. Tune etiam angeli cireumstant sacerdo- tem, et tribunal aique altaris locus ceslestibus vie tutibus adimpletar, in honorem illius qui immola- tur, ete, » Hem Gregori quarto Dialogoram «Quis Gdelium ha- bere dubtum posit, in ipsa immolationis bora ad sacerdotis vocem ccelos aperiti, in illo Jesa Christi mysterio angelorum choros adesse, summis ima ari, terrena cwlestibusjung, uuumex visibilibus visibilibus eri? Sed necesse estut eum hee wus, Dosmetipsos Deo in cordis contritione macte- i passionis Dominicse wysteria celebramus, ‘quod oginwus. » Tuncergo vere pro nobis Deo hostia erit, cum nos ipsos Deo hostiam feceri us. Unde Augustinus in libro x De civitate In forma servi Deus ma- ilibet sa- icandum esse creature, Pro hoc et sacerdos est ise offerens, ipse et oblatio : eujus rei sacramen- qua cum capitis ipsius corpus sit, seipsam per ipsum dlineit offerre. » In quo notandum est, in sacramento ‘vere Dei carnem esse, qua tanta diguitatis est, ut ain angelice virtutes honorent ministrando, et ho- imines adorando, et seipsos hostias offerendo. Hac certitudine sancti manducari Christum aflir- mant. Augustinus in serm. 26 super Joannem (a. eit, col. BO) : « Temporaliter hi profe- clo moriuntur, qui Christum manducant, sed vivont in zternum, quia Christus est vita zterna. » Item idem in homuilia secunda psalmi xxxin(n. 10, 1.1, col. 220): « Accesserunt Judai ut Christum crucifige- seabellum pedain ejus. Suscepit enim Christus de p rent; nos.ad eum accedamus, ut corpus ejus ac terra terram, qui caro de terra est; et de carne Marie carnem accepit. Et quia in ipsa carne hic ‘ambulavit, et ipsam carnem nobis manducandam ad ‘salutem dedit; nemo autem illam carnem manducat nisi peius adoraverit, Inventam est quemadmodam tale scabellam pedum Domini adoremus, et non 50- Jum non precemas adorando, sed el peceemus non adorando. » Hane Gili Dei vere adorandam carnem B. Basilius Goan. Chrysost., De sacerdot, lib. 1, ¢. 4) admi- rans, ait in dialogo suo De dignitate sacerdotii: « 0 miracolum, o Dei in nos bevevolentiam! Qui sur- sum sedet ad dexteram Patris, sacridcii tamen tem- pore homioum manibes continelur', traditurque Parnot, CLXXX, sanguinem accipismus, Illi de crucifix tenebrati svat ; nos manducando erucixum et bibendo illa- minamur, » Et post aliqua : « Vere magnus Domi- ‘hus et magna mixericordia ejus vere, qui nobis dedit ‘corpus suum manducare, in quo tanta perpessus st, et sanguinem suum bibere. » Tem Ambrosius ‘De sacramentis (De mysterii tI, col, 337) : « laa esca quam accipis, iste pauis vivus qui de costo descendit, vite mernze substan- tam subministrat, et quicunque hunc manducaverit non merielur in eternum, et corpus est Christi. » eas idero (De sacramentis lib. vi, cap. 1, t. Il, ¢. 379); « Sicat verus eat Dei Filius Dominus noster Jesus Christus, non sicul cxeveri homines per gra- pe719 tlam, sed quaei Filius pernaturam, id est ex sub- stantia Patris; ita vera efus caro ‘est, sicot ipse dixit, quain secipimus, et verus ejas sanguts est quem potamus. » Item Augustinus in homilia psal. uxv(n. B, t. IV, col. 645) : « Modo homicidis dona- tus est fusus sanguls innocentis, et ipsum sangcinem quem per insaniam fuderunt per gratiam biberunt.» tem idem in psal. suv ad Judzos (n, 4, 1. IV, col. 401): In illias nomine quem occidistis ba mini, dimittuntur vobis peccata vestra. Medicom ‘vel postea cognovistis jam securi bibite sanguinem quem fadistis. » Item idem in sermone 38 super Joannem (n. 7, t. {Hl, col. 588) : «Crediderunt inde multi; donatus est eis sanguis Christi, ut magiseum Diberent quo liberarentur, quam rei de illo effuso tenerentur, » Item idem in sermone De quarta feria: sanguinem Christi tola cum reverentia perei- pis, cognosces per illum tua tibi dimitti peccata Item idem in sermone 34 super Joannem (n.9, col. Mi viderunt Christum suo scelere morien- tem, et crediderunt in Christum, suis sceleribus ignoscentem. Quousque biberent sangulnem quem fuderant, de sua salute desperaverunt. » Item Leo srmone De passione Domini (14, col. 259) «Fefelit illum malignitas sua, intulit supplicium Filio Dei, quod cunctis filiis hominum in remedium verteretur. Fudit sanguinem justum, qui reconci- Tiando mundo et pretium esset, et poculum. » CAPUT XI Quod veritas corporis Christi visibilibus etiam signis sit sapius ostensa. Quid ergo de veritate corporis et sanguinis Chri- ‘ati in sacramento dici potest certius, nisi forteeam ipsam oculis videre velimus? In quo tamen nec ipse Bouminas nobis deesse voluit, sed modice fidei no- sire per omnia consuluit. Quamvisenim ipsius Chri sli, et tot sanctorum testimoniis, et universalis etiam Ecclesize eatholiea fide, quar ab initio conversionis suz ita credidit, et ia salvata est, suflicienter astru- ‘clum sit, quod vera caro Christi verusque sanguis in mensa Dominica immoletur ; ne quis tamen per- ‘versor aliter intelligeret vel exponerel, facta sunt a Deo congrua huie nostrze fidei miracula, quando vel ubi, vel quibus revelare digaatus est hujus mysterii secreta: que nimirum facta esse non ignorabit, quisquis studiosius sanctorum Patrum gesta legerit, ‘qua testantur sacramentum corporis et sanguinis Christi, ablata panis et vini specie, carnem et san- guinem naturali sua specie, sicut esse solet exhi- boise. Utenim ait Augustinus contra Felicianum I, col, 40, Append. ) : «Si ineompre- est ratio, et veritas prompta est, facilius in negotiis fidei testimoniis creditur, quam ratio in- vestigatur. » Ha igitur Seripturce quamvis cum pro- pheticis et spostolicis equam auctoritatis excellen- iam non obtineant, eamdem tamen fidem cum fide- fibos et sanctis antecessoribus nostris nos tenere uficienter-probant, hujusque probationis in hoe sibi perfectam auctoritatem vindicant, quia nisi ita D, ALGERI SCHOLASTIC! LEODIENSIS 70 ‘Acesset ut docent, in sacris canonibus vel Romano- rum pontifleum decretis, sicut lieretica vel apoery= pia seripta damnate essent, nec eas in Ecclesia catholicl viri vel legerent vel recitarent. Cuin ergo preterit! et presentes fideles nbique terrarum boc eredant et hoc astraant, si bec uni- versalis Reclesize fides vera ad salutem non exstitit, aut nunquam catholica Ecelesia fuit, aut periit. Sed aut non fuisse, aut periisse Eeclesian memo eatho- Vieus consenserit, Nam cum Ecclesia et prophetiis et Evangeliis instituta sit, ubi est quod veritas Abrahz Promisit : In semine tuo benedicentur omnes gentes? 48.) temque ubi est quod eadem veritas Docete omnes gentes. Qui crediderit sateus erit? (Marc. xv1, 46.) Com enim omnes gentes B ita se credere glorientur, si salutis benedictione ca- rent, utrobiqne veritas Dei et in prophetia et in Evangelio perictitatur. fem cem carnem et sangui- nem sutum naturali sua specie fAdelibus suts revelare dignatus sit, si causa desiderii satiandi fecit et ite on est, servorum suorum devotionem non complo- vit, sed fefellit; si causa dabietatis sanande fecit et ita non est, iufrmorum errorem non abstulit, sed uit : quod de pietate et veritate divina vel leviter suspicari, non modo sacrileguin, sed et nefa est. Anathema ergo maranatha sit, diving in hoc sacramento contradicere prasumpse- rit, et corpus Christi, panem verum qui de ceelo de scendit et dat vitam mundo, vere ut est esse non ere- diderit : quem Ambrosius et Augustinus id est supersubstantialem, appellant, quia caro Christi omnibus creatis substantiis jure preecellit. CAPUT XIV. Quod corpus Christi est, cum sit locale, in ealo et in (terra, Quis igitur spirituate corpus Christi et sangainem in sacramento panis et vini vere et substantialiter esse, ipsius Christi et tot somctorum testimoniis evidenter astrucium est : quod de veritale constat, de ejus etiam potestate videamus. Quamvis enim ‘omne corpus, omnisque creatura localis sit, de hoe tamen supersubstantiali corpore eredendum est, quod eodem tempore et vere est in sacramento s00 in terris, et vere in elo sedet ad dexteram Patria. D Frustra enim immolationis suze tempore diceremas : Qui sedes ad dezteram Patris, miserere nobis, si quem adoramus in sacramenio, mentiremur esse in ceelo. Quia ergo astructom est de sacramento ubi minus esse videbatur, astruamus et de celo, ubi ascendens ‘corpus suum coram testibus suis apostolis levavit, et Symbolo etiam Adei nostra attestante, ihi sedet ad desteram Dei Patris, unde venturas est judicare vivos et mortuos. Cum igitur usque ad diem judieli hi sedere credatur, quin ibi sit etiam hora immo- lationis suze nihil dubitationis relinguitur. Unde, wt dictum est, Augustinus libro secando contra Maxi- ‘minum : ¢ Adbec in forma humana est filiv in corlum, et sempiterna erit in regno hace eadem forma immortalis. » EX post pauca : « Chri- cma tas acoopit natus in ea, sed et ascendit ceelum, et sedet ad dexteram Patris in ea, » Item idem in psal. cxxv (n. 47, 4. LY, ¢. 803) : «Si Patrem et Filium secun- dum divinitatem cogitas, ubique prassens est, Si au- tem Filinm sic intelligis, quomodo visus est in carne ater homines, ef crucifixus est et resurrexit, novi- mus quia ascendit in coelum, et in cireuitu ejus suat angeli. » Item idem in psal. Liv: ¢ Donec smeubasa iniatur, sursum est Dominus : sed tamen hic etiam nobiscum, veritas Dominus. Corpus enim in quo resurrexit, uno loco esse oportet; veritas autem ejus vbique diffysa est. » Item idem in sermone 27 super Joannem (n. 4, col. 503) : « Christus secundum oni- tatem persona in coelo erat, quando in terra loque- Latur. Sic erat Filius hominis in colo, quomodo Filius Dei in terra. Filius Dei in.terra in suscepta ‘carne : Silius hominis in ¢celo in unitate persona. » In que notandum est quia form: qua Christus, eaenas ‘seipsum in sacramento quasi alium, et tamen eun- dem : uno loco ext in catlis ad dexteram Patris in= tegea, sicut integra fuit in ecena, quando in sacra mento comedebatur a discipulis; et tamen et in ha mana, et in sacramentali forma, idem verus utrobi- que Christus, et in coolo et in terris, Unde Leo papa in epistola Anatholio episcopo missa : « Qui licet in Patris sit dextera constitutus, in eadem tamen carne quam sumpsit ex virgine, sacramentum propitiatio- exsequitur. » Item Basilius in dialogo suo (Joan, Chrysost., lib. 11 De sacerdotio, c. 4) : « Qui sursum tedet ad Patris dexteram, sacrificii tamen tempore hominum manibus centinetur, » Unde ctiam sacer- dos vice Christi corpus Dominicum in terreao altari conficiens, nec tamen aliquid suis meritis, sed totum diving: potenti et gratis altribuens, orat in Canone Deum Patrem, dices jube hae ablata tibi per ‘manus et virtutem Filii tui, angeli i, qui est ange- Jas magni consili, non in hoc humile et visibile al- tare ubi modo est, sed in sublime altare tuum, id est Filiom tum, quem usque ad dexteraim tuam iit conspectu majestalis tux sublimasti, deferri; ut flat aobis corpus et sanguis dilecti Filli tui : qstendens ipsum Filium, jussione Pauris in coelis esse offeren- tem, et hostiam, et id super quod offertur; quia ‘caning fidei et grail ejus innitimur, quod terrena corpora in Christum converti, ipsumque in coolest bus ad dexteram Pstris sedentem, pro nobis inter- pellare, et io sacramento altaris consecrari et esse credimus. ‘Cum ergo dictum sit quia corpus Christi tale ac- ipimus in sacramento, quale post resurrectionem ‘est in seipso, cujus gloria et virtatis corpora nostra post resurrecsionem fulura sint videamus, ut vi mombris, facifius prerogativam tants dignitatis in capite cognoseamus. it Augustines in libro Enchiridion (cap. 1, (58) Alias personatiter. DE SACRAMENTO. — LIB. 1. lem hominis formam, uon solum A t. VI, col, 250); « Resurgent sanctorum corpora ullo vitio, sine ulla corruptione, sine oneris iffcultate, 4rr quibus tanta facilitas, erit, proper quod et spiritualia procul dubio siat futsra corpora, non Item Avgustinus in libro xu De civitate Dei (cay 20, t. VIE, col. S40): « Surges corpus ia spirivul summa et mirabili oblemperaudi faci- * usque ad implendam immortalitatis indiseolubilis securissimam voluutatem, omai mo- Festiz sensu, omni corruptiblitate, omni tarditate detracia. » Et post pauea: « Corpora carnis sunt habitura substantiam, sed nollam tarditatem cor- Fuptionemgue carnalem spiritu vivillcante passura, Quod si ante faciltatis futura sunt corpora san- B clorum, ut ad imajlendam volentatem spi Hla sua tarditale impediantur, quid de corpore Christi capitis nostri credendam est, eui non modo facie litas qua non tardetur ad faciendum qua voluerit, sed etiam, ut ipse ait, omnis potestas data est in coelo et in terra, ut cum Deo in unitate persone ‘omnia possit ? Si corpura nostra spiritualia futura~ iui (35) corporaliterjuacta, quidcorpus i juni ? Carnem igitor iter quidem eaindem cum Deo 1d profecto cum Apostolus dicat, omoia subjecta sunt el, preter eum qui sibi subjecit omnia (1 Cor. xv, 27) : et ipse Filius Dei testetur, quia omnis potestas ei data est, sic in uni- late persoaz Deo conjunciam credimus, ut quod © babet Deus per naturam, hoe ipsa per gratiom. Cum ‘orgo nos habituri simus, et angeli modo babeant, tut quantacunque intervalla locorum, nulle fere tem- poris intervallo, nimia sua celeritate pertranseant, tnoa tamen hoe babert, ut unde receduat, ibi re- ‘maneant, Quo privilegio sola caro Christi, quis super ‘oumnem creaturam a Deo exaltata est, super omnein el preter omnem naturam insignita est, ut per um- nipetentiam, quae ei data est in ccelo et in terra, ubjeunque, quomodocunque sibi placuerit, now de loco ad locum transeundo, sed ibi, ubi est, rema- nendo, et alibi ubicunque voluerit existendo, toia et integra et substantialiter sit et in ocelo et in terra. Quam enim omnipoteatiam ab €o, qui totus ubique Dest reciperet, si ipsa ubicunque veHlet substantia. Muer tota esse non posset ? Vel in quo differret ab angelis, qoibus est superezaliata, si non aliter nisi de loco ad locum recedendo, posset esse in ecele et in terra? Artificio humano molentis mola cireuitus sui nimiam celeritatem, stabilitalem esse meatitur. Natura humana in ietu oculi tot terrarum marie, ot aeris spatia ab occidente ad orientem ia videndo ‘solem transvelans alomum momenti equare videtur, et cam celeritas angelorum sit velocior, in quo his creaturis caro Christi supereraltabitar, si quod eat in culo et in terra, non polestall, sed celeritall aseribiwue (9)? 89) Aucior perspicax sapienter rejielt opintoivem1s . CAPUT XV. Quod corpus Christi divisnm et a fdelibus sxmptum ermanet incorraplum et inlegram, Ut ergo et in ceelo ot in terra omnipotentiam se hebere ostenderet Christus, deiflcum corpus suam alo illsturus et mundo datarus, quod quantum ad humanam formam nobis abstulit, non minus tamen substantialiter et vere in sacramento corporis et ‘sanguinis sui nobis obtulit, ut hic et ibi presens ‘etiam corporaliter, utpote qui unius persone eum illo est qui nusquam dest, et ibi reconcitiationem cam Patre, et hic in altari redemptionem, remiscio- nemque peccatorum nobis operetur sicut seme! in eruce, dum ipsam corpus suum in ora fidelium datum, et iditur, et unam totum uni- um cum dividitur, sic incorruptam cum sumptum fuerit, credatur. Quo- modo enim incorruptionem nobis largiretur, si in sea ipso corruptionem resurgens paleretur? Autquomodo ‘Sacramento suo nos sibi incorporans, ut corpus ca ‘vel nos nobis utmembra membris unum faceret, seipso non unitus, sed divisus et comminutus dleatibus sumentium esset? Quomodo tamen corpus Christi et carlo et mundo pravens, et dividatur in- divisum, et sumatur inconsumptum ratio stupet, fides ipsa miratur; sed ex adjuncts divinitatis po- tentia que ubique lola presens est in corpore suo spirituali, imo per ompipotentiam sibi coltatam, divino jam facto id Geri posse, non diffdens vene- ratur, Si anim facta, vél miracuta , vel dicta quibus Filius Dei majestatem suam mundo aperoit, perfecte rimari velimus, inveniemus hominem, quem sibi univit in una persona, in nulla disjunctum gratia, ‘ut etiam pro parte carnis omnia, ut dictum est, sint ei subjecta, praeter eam qui subjecit sibi omnia Sed hui miranti et mirande fidel, utrum sancti consentiant videamus, Augustinus in sermone Be Invitat Dominus servos, et pree- paravit cibum seipsum. Quis audeat manducare Do- minum soum? Et tamen ait : Qui manducat me, sivet propter me (Joan. v1, 88) Dum enim Christus manducatur, vita manducatur; nec occiditur, ut manducetur, sed mortuos vivificat quando mandu- D. ALGERI SCHOLASTIC! LEODIENSIS ‘A dote dispensante, tantum est in exiguo quantum 78h esse constat in toto (40) : quod cum Ecclesia fide- Jium samit, sient plenam in wniversis, ta integrum esse probatar in singulis. De hoc pane cum assu- mitur, nibil mines babent singuli quam universi. totem duo, totum plures sine dimina- tione pereipiunt, quia Lenedictio hujus sacratmenti seit disteibui, nescit distributione contumi.» Item Augustines in sermone De verbis Domini: « Putatis quia de hoe corpore quod videtis partes’ faeturos ‘vobis dataras? bi erat prius? Certe qui integer ascendere potuit, consumi non potait. Ergo de corpore et sanguine uo dedit nobis salubrem refectionem, et tam ma~ ‘versis individaum et integrum babetur, samptum R gnam breviler solvit de integritate sus quzestionem, Menducent ergo et bibant; vilam manducent, et Vitam bibant. Illud mandacare, refici est. Sed sie rellceris, at non deficiat unde reficeris. Manduca Vitam, bibe vitam, et integra est vita, Hem Ambrosins de myst iandis (cap. 8 col. 357): « Considera une trum prestantior ait Panis angelorum, an caro Christi, quae utique est corpus vitzz. Manna illud e ecelo, hoe supra corlum. Wad ceeli, hoc Domini ecelorum. Mud corruption obpoxiam si in diem alierum servaretur; ioe alice num ab omni corruptione, Quod quicunque reli- giose gustaverit, corruptionem sentire non poterit.» Item Ambrosius, Dominica quinta post Epiphaniana (a4): singulis portionibus totus est nuitur, sed integrum se preebe Sed quomodo impossibile videatur, ut caro Verbi Dei, que multo spiritualior et potentior est verbo nostro, sit tola et integra in ore omnium sumen- tiam, cum verbum nostrum unum idemque, totum et integrum sit in auribus omnium audientinm? Quod evidentius ipse Christus in seipso manifestans, in coena corpus et sanguinem sunm discipulis suis distribuit : et cum ipse a singulis samplus come- deretur e1 biberetur in sacramento, ipse tamen vi- ‘us et integer mansit in seipso. Sed quid mirum si Christus comeditur et integer manet, cum Sai plana vidua non minus oleum comederit; qui catar, quia surrrexit oeciaus, nec quando manducs- 1p testante sacra historia, lecythus olei non est immi— tur, partes de illo facimus. Et quidem in sacra- mento sic fil, Norant fdeles quemadmodum carnem Christi manducent. Unusquisque partem suam ac- cipit, per partes manducatur et integer manet : totus in crelo, totus in corde tuo. » em Eusebius Emissenus : « De hoc pane vetus narrat historia : Nec qui plus collegerat, habuit amplias, nee qui minus paraverat, reperit minus, €0 quod eucharistiae sacra perceptio non in quan- titate, sed in virtote consistat. Quod corpus sacer- quam proposuit doet, Statler in Theol. dé sacram. exch,» p. 247, corpus scilicet Chri Praesens in SS. sacramento per motum velocissj- mum, nutus, cum eadem Seriptora dicat, abit et fecit juesta verbum Elie, et comedit ipse et domus ejus? (HI Reg. x11, 18.) Unde Ambrosius (Joan. Chryso- stomus) in epistola ad Hebreos (hom. 47, tom. XI, -p. £68) : «ln Christo semel oblata est hostia ad Salutem sempiternam potens. Quidergonos? Nonne per singulos dies offerimus? Oflerimus, sed ad recor~ dationem mortis ejus; et una est hostia,joon multze. Quomodo una et non mulize? Quia semel oblatus est Christus, hoe autem sacri exemplum est il- (40) Sic S. Thomas iisdem fere verbis utens seri- peit: Tantum esse sub fragmento, quantum toto tegitur. Mal) Prefatio misse,785 DE SACRAMENTO. — LIB. I. 186 ipsum, semper idipsum. Proinde hoc idem A ditur in seipso. Sicut ergo manna specie tenus erat ‘sacrificium unum solum. Aliognin quoniam multis unimodum, sed ita intrinsecus variis saporibus con- in locis offertur, multi sunt Christi? Nequaquam, diebatur pro voluntate, vel voloplate ulentium, ut sed unus ubique est Christus; et hic plenus exi- mullorum corporum sapor in una esset specie, sic stens, et illic plenus, unum corpus. Sicut enim econtrario omnimoda est corporis Christi veritas quod ubique offerlur unum corpus est, et non interius in varia sacramentorum quamtitate, ut, sicut iwha corpora, ita et unum sacrificium. Pontifex legitur de manna, nec qui plus collegerat habuit autem ille est, qui hostiam obtulit nos mundantem. —amplias, nee qui’minus paraverat reperit minus. Ipsau offerimus etiam nune, quae tunc oblata, con- Iain sacramento corporisChristi, nec in minori de- ‘sumi non potest, fectus; nee in majori Gt abundantia; quia non in Quod nos facimus, in commemorationem fi dus, wamtitate saeramenti, sed in virtote quod factum est. Hoc enim facite, sit, in meam com- tir, denis le’ tversage Temperian Ora ne : “bus Quod immotatio Christi in altari, non dicitur ‘sacrificatur : non multa tamen corpora, sed ubique "quad ierum occidaiur, sed quod ve immol ‘unum Christi corpus est, quod a diversis sumitur, B tio representata, idem in aliari nunc, quod (unc i et.unum idemque corpus integrum est, omnipoten- __¢P#¢e operetur. tize, qu Christo etinm pro carnis parte collata est —_Videndum autem est, cum Ambrosius (Joan. Chry- altribuendum est; qua, ut supra dictum est, in sost.) paulo ante dixerit, quia in Christo semel oblata ‘elo et in terra praesens etiam corporaliter potest est liostia ad salutem sempiternam potens, cur quasi esse, ubicunque, quomodocunque sibi placuerit : quotidiana nostra oblatio post illan seme! oblatain tut ideo ubicunque voluerit sit caro Christi, contra veram., non esset vera; vel post illam potentem et naturam carnis integra et praesens (42), quia facta suflicientem ad salutem, esset superflua, quecsierit. in ccelo et in terra omnipotens. Quod autem Au- Quid ergo nos? Nonne per singulos dies offerimus ? gustinus ait: «Et quidem in sacramento sic ft, Sed seiendum quia si nostra quotidiana oblatio alia unusquisque aceipit partem suam, et per paries eséet quam illa in Christo seme! oblaia, non vera mandacatur; ne boc quidem impedit ejus integri- esset, sed superflua, Cum enim oblatio illa in Chri atem aliquatenus:» Fieri enim hoc dicit in sacra- sto semel oblata, et vere sit vera, quia vere vila mento, quod videtur, non in re sacramenti, quae zterna et sulllciens, ut eam nobis conferat, ipsa non videlur, corpore scilicet Christi quod invisi sola nostra oblatio, quam aliam vitam posset pro- est. Cum enim, ut idem Augustinus ait, corporalia mittere vel conferre, sl esset alia ? Aliam eniin soeramenta siut quasi quaedam verba, quia signa oblationem, aliam oporteret conferre salutem, vel rerum sunt hac ut illa, sicut variis nominibus ap- ad eamdern ad quam conferendam sola Chiristi sulll- pellatus Cephas, Simon, Petrus, idem est Petrus, cit oblatio, esset superilua et vana, Quia ergo im- sic Christus non est alius, quamvis variis sacra- possibile est aliam conferri salutem, oportet eam- mentis representatus ; quia, cum species panis et dem esse illam semel oblatam, et nostram quotidia- Vini duo sint sacramenta, non tamen in eis duo nam oblationem, wteadem sibi ipsi non sit superilua, diversi Christi, sed in utroyue wnus est Christus, sed eadzm semper sulliciens el semper necessaria. qui nec distributione ipsius sacramenti In seipso —Primum itaque utrum eadem nostra et illa sit vi- dividitur, nec pro quantitate portionis majus vel deamus, deinde utrum semper eamdem semper idem minus accipitur, quia in spirituali sua virtute sem- salutis sequatur elfectus. Sed Ambrosivs (Joan, per tous esse creditur, ita ut nec qui plus sacra- Chrysost,), quasi respondéns sux quastioni menti aceeperit, abundet, nec qui minus, deficiat; « Offerimus, sed ad recordationem mortis ejus; quia semper idem est totus, in magno totus, inparvo et una est hostia non mult, quia semel oblatus.st totus, in integro totus, in fracto totus, quia quomo- 5) Christus. Hoc autem sacrificium exeinplum est docunque varientur signa, semper idem est in seipso. idipsumm, semper idipsum. » Unde merito Eusebius ait: « Vere unica et per- Notandum ergo quia quotidianum nostrum sacri- fecta hostia, Ole zstimanda non specie, nec exte- _ficium idem ipsum dicit cum e0, quo Christus semel tiori censenda visu, sed interiori affectu.» Unica oblatus.est in. cruce, quantum ad eamdem veram enim est, quia non varietate locorum vel temporum hic et ibi corporis Christi substantiam: quod vero sont multe, sed_una semper hostia perfecta, quia nostrum quotidianum illius semel oblati dicit esse nee augeri potest nec minui. Et quia species ele- exemplum, id est Aiguram vel formam; non dicit uthic mentorom, panis scilicet et vini, Christi figura est vel ibi essentialiter alium Ciristum constituat, sed non veritas, ideo non zétimanda specie, vel exte- al eumdem in cruce semel, In altari quotidie atio modo Fiori censenda vist, sed interiori fdei aflectu; quia, — immolari et offerri ostendat; ibi_ in veritate passio- etsi videtur sacramentalis species elementorum va- icin Aigura et imfta- Fiari in signo, corpus tameu Christi immutabile cre~ tione passionis ipsius, qua Christus non iterum vere (42) Contra nataram carnis, que nondum per resurrectionem facta est spiritualis, ut Algeras explir eavit cap. 44,131 D. ALGERI SCHOLAS patltar, sed ipsius vere memorix passionis quotidie A nobis Heratar. Quod et ipse Ambrosius (Joan. Chrys.) notans subjecit : « Quod nos facimus, in commemo- rationem fit ejas quod factum est. Hoc enim fact Anquit, én meam commemorationem. Non alivd sac Hi veritate diversitas, sed ne, quae dum veram Christi passiouem et mor- tem quadam sua simititudine figurando repraesentat, ‘nos ad imitationem ipsins passionis invitet et accen- dat contra bostem nos roboret et muniat, eta vil organs et virtutibus condecorans, vite zternz nos ‘idoneos ac dignos exhibeat. Licet enim ejus obletio im cruee semel, suffecerit ad omnium salutens et re- demptionem, tamen quotidie est etiam necessaria B ad muniendam et mundandam homanam fra, tem, quae quotidis bus, vel saliem veni: ‘vita duci non potest. Non enim hac singulari victi- ma tantummodo peccaterum adsolutionem a Deo con- sequimur, sed et contra tentationet. muntmar; quia, ‘eum ex’perceptione corporis Chrisit viderit adver- sarius hospitium nostrum eccupatum calestis fulgo- re presenti, intelligens locum tentamentis suis intorcludi per Christum, fhglet ac recedet. iendum igitur quia, licet oblatio Christi semel in cruce sit vera, quotidiana autem in altari sit figurata ; prorsus tamen eadem bic et ibi nostra. salutis est gratia, bic et tbi vera, sufllciens, et sem- per necessaria, quia hic et ibi idem verus Christus olens est ad omnia, Quod quam evidenter sancti attestentur, subjectt eorum auetoritatibus videamus, tam de Christi hie etibiessentialt veritate, quam de nosire salutis Ric et ibi vera et aqua utifitale, Avgustinus, In libro ‘Sententiarum-Prosperi : « Semel oblatus est Chri- tus in seipso, et tamen’quotidie immolatur insacra- ‘mento. Quod ita intelligendum est, quia in manife- statione sui corporis, ia distinctione suorum mem— }rorum omniam, verus Deus et verus homo seme! tantum in cruce pependit, offerens Patri seipsum, ‘hostiam vivam, passibilem, mortalem, vivorum atque ‘mortuorum redemptionis eflleacem : eorum videli- ‘eet, quos altitudo divini cousilii redimendos judica- p ‘it, prescivit, preedestinavit, modis atque tempo ribus quibus id Geri congraebat. » Dicit ergo Chri- stum in manifesto corpore suo, et in distinctis. mem- yemel passum incrace : gui ‘won manifeste, sed invisibiliter est in sacramento quo- tidie, non passus, sed quasi pati representatus, Vera enim passione Christum iterum immolari nullatenus congruebat, tum quia impossibile erat immortalem cecidi, tum quia crudele erat In sacrificio Bectesia bominem more bestiarum sacrificando laniari, den- Ubusque vorari, Quia itaque in Deun simul esse ‘Non poteramas crudeles et devoti, incruentum esse ongraedet, quod pinm erat fdelibus Christi, ut non ‘ora Christi passione et morteab eisimmolatio com-_ c _ Hem Eusebius Emissenut STICI LEODIENSIS 788 plerevar,in qua Christus propitiationem suamenseq omnibus dignaretar, tn qui eum crucifixerant, ferremus sb eis, qui eum perdere preesumpserunt ? Unde Ambrosius in Eplstolam ad Hebreos (Joan. Chrysost.): « Sed in ista carne et sanguine nil cra entum, nil corruptibile mens humana concipiat, sed vividcatricem substantiam atque salvatricem et ‘Verbi propriam factam in pane et vino ere- dat; per quar, si digne sumantur, nobis est pecca- torum remissio collafa. » Unde Augastinus in libro aris : « Veritas alt: Caro mew v1, 56). Alioquin quomodo verum erit quem ego dabo, caro mea_est pro mundi vite, nisi ve- ra sitearo? Sed quoniam Christum vorari dentibus {28 non est, voluit hune panem et vinum in mysterio vere carnem suam et sanguinem consecratione Spiritus sancti potentialiter creari pro mundi sitamystice immolari, ut sic per Spiri- tum vera caro sine coitu creatur, ita per ewmdera bx substantia panis et vini, mystice idem corpus Christi consecretur. Heratur autem quotidie bec oblatio, licet Chri- sins semel passus sit, quia quotidie peceamus, sal- teni peceatis, sine quibus mortalis infirmitas vivere non potest. Et ideo quia quotidie labimar, quo- Adie Christus pro nobis mystice immolatur. Haue autem immolationem non vero, sed imaginario ‘actu passionis et mortis fleri, et tamen veram sa- futem operari, testatur Gregorius in quarto [bro jalogorum (cap. 58, col. 472): « Hire singulariter victima ab mterno interitu animam salvat, quae nobis mortem Uni per mysterium reparat. Qui Ticet surgens a mortuis, jam non moritur, et mors ei ulira noa dominabitur (Rom. 11, 9), tamen in se~ {peo immortaliter atque incorry ¢ vivens, pre nobis iterum in hoc mysterio sacra igmolationis im- molatur. Bjas-quippe ibi corpus sumitur, ejus caro In populi salatem partitar, ejus sanguis non jam in ‘manus infidelium, sed in ors fidelium funditur. Hine ergo peusemus quale sit pro nobis sacrificium, quod pro absolutione nostra passionem unigeniti Filii semper imitatur. » Quamvis ergo non dixerit, jem Unigeniti operatur vere, sed imitatur , tamen tesiatur illam victimam, nos vere ab zterno interita salvare. Unde Venerabilis Beda in homiliis suis : « Non solum lavit nos pec- catis nostris in sanguine suo, quando sanguinem soum fadit in cruce, verum etiam quotidie lavat nos in sanguine suo a peccatis nostris, enm ejusdem Deatz passionis memoria ad allare replicatur, cum ponis et vini creatura in sacramentum carnis et sanguinis ejus inelfabili Spiritus transferter sancti- Acatione : sicque corpus et sanguis illivs non inflde- Tium manibus ad perniciem ipsorum funditur et oo iditur, sed fidetium ore suam sumitur in salutem. » « Quia corpus assumptum789 ablaturus erat ab oculis nostris, et sideribus illatu- rus, necessarium eral ut nobis in hac die sacramen- ‘tam corporis et sanguinis sul consecraret, utcolere- -Jugiter per mysterium, quod semel offerebata: pretium; ut quia quotidiana et indefessa currebat pro hominum salute redemplio, perpetua etiam eset .Fedemptionis oblaiio, et perennis ila vietina vi- ‘eret in memoria, et semper pravsens esset in gra- tem Augustinus in sermone De quarta feria 4): © Si sanguinem Christi tota eum reve- Fentia percipis, cognosees per illum tua tibi dimitti peceata. » Item in eodem (cap. 6): « Tu, anima ‘Christiana, vide ne deseras mensam sponsi ui, utpul- lira permaneas. Carnes ejus quotidie manducabis, ut vitam wternam habeas, et sanguine ejus potabis. » Quotidianam igitwe Christi immolationem pecea- toram remissioni,, vite wlernx adeptioni necessa- riam, et sul item nobis astruximus. Ipsi autem Christo non supplicio passionis vel occisionis esse molestam, sed quadam ipsius passionis imagina- tone nobi m ad memoriam concitandam , et devotionem augendam, et imitationem provocandam ostendimus. Cur enim beatus Ambrostus (Joan. Chrysost.) ad recordationem mortis ejus bostiam Christi quotidie offerri diceret, et nostrum sacrit- cium, exemplum illius sacrifcii, si tantis benef ‘nos vellet esse ingralos ef non magis devotione et Imitatione nostra, tanta geatie esse obnoxios? Sed tamen quia consacramentales et concorporales su- mus Christo, licet son vera, sed imaginaria passione in seipso immoletur, vera tamen et non imaginaria passione in membris suis immolatur, quando nos, qui in memoriam passionis suze sacramentum tauix ‘suze pielatis agimus sacrificando ipsum, flendo et cor nostrum vera compunctione atterendo, mortem tam pil et dilecti Domini et patris annuntiamus. Sicut ‘enim cum Petrus diceret : Domine, quo vadis? Chri- Hts respondit : Venio Romam iterum crucifgi, vel sicut Paulus ait : Suppleo ea quae desunt pastio- num Christi in carne mea (Coloss. 1, 2) : ita et ‘omnibus membeis suis compatitur, ut et sibi com- Patientibus conregnare facilius eredawur, quia re- Vera dignabitur eos esse participes sux gloriz, quo- ram non dedignatur esse participes zrumnz. Cum enim vinum pro Christo, aqua sacriflcetur pro po~ pulo, et uirumque unus sanguis fat, quid nisi ca- pitis et membroram inde compassione et morte tem siguifleat? Unde Auguatinus io lib. x De te Dei (c. 20, t. VI « Hojus rei sacramentum, quotidianam voluit Ecclesiz esse sa- crificium, qua cum capitis ipsius corpus sit, seipsam per ipsum diseit offerre. + Non enim potest corpus i esse, qui crucifixus non est, Unde Aposto- lus : Per quem mihi: mundus crucifizus est, ef ego ‘mundo (Galat. v1, 44). Unde Gregorius in Dialogo- rum libro tv (c. 59, col. 472) : « Qui passionis Do- toinice mysteria celebramus, debemus imitari quod jisnus. Tune ergo vere pro nobis Deo hostia ‘€uun nos ipsos hostiam fecerinus DE SACRAMENTO, — LIB. 1. 190 Ain libro De sacrainen: goatus es forma, ab ipsius passione accepisti signa- culum atque similitudinem, ut ad ipsius formam resurgas, ipsius vivas figura, qui peceato crucilixus est et Deo vivit, » : Quia igitur beneficiis et exemplis tam eximium, tamque utile nobis est corporis Christi ‘sacramen- tum, videauus ne nobis tantam gratiam aliquis er- ror supplantet, sed potius ipsa Odei veritas, sicut cerlos ad ea que exhibel, sic fortes constituat ad ea que monet. Infirmi enim, qui circumferuntuc omni vento doctring, statim ut audiunt qua igno- rant, de fidei veritate dubitant, quos, quantum pus- sumus, Deo anovente, sanare studeamus. Quia ‘enim sacramentum est figura veritatis Christi, Bet in Ggura sacramenti fit figura imaginaria ac~ tionis sacrificii, in tot figuris veritatem latere Aitubant, maxime cum dicatur Christus semel molari in seipso, et quotidie in sacramento, quasi ‘verus intelligi debeat, cum dicitur in seipso, et non verus, sed imaginarius in sacramento. Sed ciendum quia Christus immolari dicitur in seipso, id est in bumana forma, et in sacramento, id est panis et vini forma; non quin tam vere hie im- moletur in seipso quantum ad substantia, sicut ibi, sed ut notet hic et ibi diversam ejusdem sub- ‘stati formam, CAPUT XVI Quod dupliciter vel tripliciter dicivur corpus Christi, ¢ _ Hae de causa etiam sancti de corpore ct sanguine Domini varie loquuntur, sed non contrarie, adeo ‘ut beatus Hieronymus illud dupliciter , Augustinus, autem tripliciter astruat accipi debere. In quo ne jis sanctis dissentire videantur, quomodo corpus Christi duplex credendum sit videamue, Ait Hieronymus in epistolam ad Ephesios (lib. 1, c. 1, tom, Vil, col. 553, ed. 4769): « Dupliciter sanguis Christi et caro intelligitur, vel spiritualis lla atque divioa, de qua ipse ait: Caro mea vere eat cibus, et sunguis meus vere est potus; et: Nisi manducaveritis carnem meam et biberitis sanguine meum, non habebitis vilam eternam : vel caro illa que crucifixa est, et sanguis qui milnis effusus est Jancea. » Quod non dixisse quantum ad duplicem D cubstantiam credendus est, sed quantum ad dupli- com ejusdem substantize formam, qua nunc in bu- mana, nune in panis et vini intelligitur fornia. Quod Augustinus apertius ostendit, qui cum tertium modum corporis Christi dixisset Ecclesiam, de eo- dem duplici corpore, unde Hieronymus ita disseruit (loc. cit., col. 608) : «Corpus Christi est et illud mysticum quod ex substautia panis et vini per Spi- Fitum sanctum consecratur. » Et addidit : « Gete- rum illud corpus, quod natum est ex Maria virgine, in quod illud transfertur, ele. » Quod istud per consecrationem altaris in illud transferri et converti dicit, nota eamdem substantiam, Quod autem dis- cernit, dicens, hoe vel illud, facit, ut dicium cst, secundum diversam formam. Quam sebstantip « Quia crucis ipsiusi Mentitatem perfeete: subtnnvens, ait de tertlo cor- A pore Christi, geod est Ecclesia. Ad quem, } recte commonteamug, mentem dirigimos, nt nos corpus ‘jus ex ipso et ab ipso carnem ipsias illo manente integro sumamus, Cum enim earnem ipsins ex ipso nes monet ab ipso sumere, quid nisi dantem ot donum idem pignifieat esse? Et addidit: « Quae nimirum earo;ipsa est, et fructus ipsius cari ut idem sempér maneat, et universos qui sunt eorpore pasedt, » Hor corpus dicit Eusebius, sidé- vibus illatura, coli jogiter a nobis per mysteriam. De hoe sacerdos in fine cujusdam miss orat, ot quod! nos specie gerimus, rerum veritate capiamus; idem quidem notantes in substantia, diversom in forma. Quam suam duplicitatem in eaona ipse Chri- 810s ostendit, cum ipse in hmmana forma priesens B seipsum in sacramento discipulis exhibult. Hane duplicitatem non substantia, sed forma, sancti no- taverunt, quoties de corpure Christi ipsum non ipsum dixeront, ut ipsom sceundam substantiam, ion ipsum sit secundum formam, Cam igitur corpus Christi in humana forma, corpns Christi in sacramento , corpus Christi Ee= elesia tripticiter dicatur, his qui in sacris Seriptu- ris hoe discernere nequeunt, magna confusio nascl- tur, ut quod de uno corpore Christ dicitur, de alio dictum esse credatur. Est et alia item confusio; quia, cam corpus Christi tripliciter dieatur, eorpori Christi in altari panis et vini attribuunt sacramentum, Ipsumque corps Christi in allari, sacramentum faciont corporis Christi in humana forma. Dum ergo forma panis et vini, saeramentum corporis Chri- sti in altari, et ipsu sacramentom diciiur humani corporis Christi, quod ipsum est non idem ipsum esse contendunt, sed hoc quasi diversum ab illo constituunt. Dicit Mud in altarl, quod ww asseris esse i, in sacris fitteris appellatur species, similitudo, Agora, signum, mysteriam, sacramentum. Hzc autem vocabula ad aliquid sunt, nulla vero quae ad aliqoid sunt, possunt esse id quod sunt ea ad quae referuutur : non est igitor sacramentum, corpas Chiristl, Et sic de cateris vo- cabulis. Yernm his vocabulis in nutlo prajudicstur Adei qua credimns, et veritatt quam tenemus. Ut enim c D superius dictum est, quantum ad visibile sacra- mentum, species et similitudo itlarum rerum sant nomina : que ante fuerunt, panis scilicet et vini non corporis Christi ; corpus vero et sanguis Chi sti vocantur nuncupative, co locutionis modo, quo res significans, solet rei signifleats vocabulo nun- eupari. Unde Avgustinus in libro Locationum Genes. cap. 89 (cxuit, 1, Il, col. 338): « Locutio notanda est, ubi aliqua significantia earum reram quas significant nomine appellantur : inde est quod ait ‘Apostolus : Petra autem erat Christus (I Cor. x, 4), non alt : Petra signifieabat Christun, » D. ALGERT SCHOLASTICI LEODIENSIS 12 CAPUT XVII. Quod invisibile ott Christi in sacramento, sacra mentum sit visibilis corporis Christi in humana forma, verum veri, idem ejusdem, Et hoe quidem sacramentum vel Ogura, divers est a re sua, ut res visibilis ab invisibili, ut supra dictum est. Sed tamen non juste quisquam mo- vebitnr, si etiam eadem vera caro, idemque sang Christi sui ipsorum sacramenta existant, secundum alind atque aliud accepta, imaginaria panis fra- ctione et sanguinis de calice effusione, ita reprse- sentando veram fractionem corporis sui et effusio nem sanguinis in passione : verbi gratia, sicut ego senex balbutiendo et reptando et alia pueritia mea imaginando representarem me puerun, non n tamen, sed me ipsum, essemque ego ipse figura ct figuratus : actio tamen qua meipsum represen Tem in me sene, esset imaginaria illius, qu: me Puero faisset vera, Sed et Christus post resurre- ctionem suam diversa actione diversaque temporum. ratione, eal ipsius ypum gessit et figuram. Ut enim alt Augustinus apparens duobus discipulis, dum finzit se longius ire, significavit se post paucos dies ascensurum in ccelum, quod iter longius est reino~ um a communi hominum vita, Christos itaque longius sese ire Angens, sacramentum est Christi ascendentis in ecplum. Idem ejusdem, nec tamen usquequaque ejusdem. Idem namque verus Christus et ingens et ascendens : verumiamen aliud est figmentum terreni itineris, aliud est veritas in cae- Jum ascendentis, . Nee aliquis ita desipit, ut propterea neget fingen- tem se longius ire, esse verum Christum, quia fig- gmento longioris itineris, significat se verum Chri- stom in coelum ascensurum, Ne ergo in re tanta, fide rudes titubent, divina gratia aspirante, quid de hac re sentiendum sit, sanctoruin auctoritates ‘ostendent, ut corporis Christi in sacramento sacra- ‘mentum significans et significatum, in panis et vini forma, itemque in hominis forma substantialiter et vere unum eumdemque Christum credant esse. Es de sacramento quidem panis et vini, quod si- gnificet et sit nuncupative corpus Christi, dictum est. Quod vero verum corpus Chris bile post resurrectionem sit sacramentum visibilis corporis Christi, in passione sciticet sui ipsius, te- statur Avgustings in libro Sententiarum Prosperi = 4 Caro ejos est!, quam forma panis opertam in 62- cramento accipimns, et sanguis ejus quem sub vni specie et sapore potamus : caro videlicet carnis, et *sanguis sacramentum sanguinis. Carne et sanguine tutroque invisibili, intelligibili, spiritual, significatar corpus Domini nostri Jesu Ciristijet pal pabile: plenum gratia omnium virtuium, et divina majestate. » tem in eodem : t Sicut ergo coelestis panis, vere Christi caro est,suo modo vocatur corpus Chri ‘cum revera sit sacramentum corporis Christi793 DE;SACRAMENTO, — LIB. I. 7188 ceruce positam est: voeaturque ipsa carnis immola- A Quomodo enim more ceterorum sxeramentorum tio, quz sacerdotis manibus fit Christi passio, mors, erucifixio, in rei veritate, sed significante my- ‘sacramentum fidei, quod baptisma intel tur, fides est. » Unde item beatus Augustinus it epistola ad Bonifacium (98, n.9, tom. I, col. 267) : « Nonne semel immolatus est Christus in se- ipso ? Et tamen in sacramento non solum per omnes Pasclie solemnilates, sed omni die populis immola- tur; nec utique mentitar qui interrogatus, eum re- sponderit immolari, Si enim sacramenta quamdam Similitudinem earum rerum, quarum sacramenta ‘sunt, non haberent, omnino sacramenta non essent. Ex hac autem similitudine, plerumque etiam ipss- ‘Tum rerum nomina aceipiunt. Sieut enim secundum quemdam modum sacramentum corporis Christi, corpus Christi est, sacramentum sanguinis Christi, sanguis Christi est, ita sacramentum fidei fides est.» In quo notandum est immolationem quam non rei ‘veritate dixit eri, sola similitudine sacramenti ver Tam immolationem Christi repraesentantis, mortem, passionem, crucifixionem, ipso mysterio significante debere intelligi : sieque baptisma, quod est sac mentum fidei, non in rei veritate, sed sola tudine fidem diei. Quod vero veram carnem Christi suo modo corpus Christi dixit vocari, cum revera i ipsiuy saeramentum sit, non ita intelligendum sui est, quasi non vere dicatur corpus Christi, sed suo modo, id est sibi singulariter proprio ; quia, cum omne corpus le atque palpabile, solum cor- pus Christi post resurrectionem mutata natora non substantia non est corporale, sed spirituale invisibile, wt dictum est superius. Quod. vero dixit ad Bonifa- cium : « Sicut sacramentum corporis Christi secan- dun quemdam modum corpus Christi est, ita sacra mentum fidei fides est ; »intelligendum est de forma panis et vini, qua non vere, sed Agurate et nuneu~ potive dicitur corpus Christi. Quia igitar Augustinus ad comprobandum, quod sacramentun fidei Ades diceretur, duas simitivudines dedit : unam actual sacramenii, immolationis scilicet imaginarie, alte- ram vero realis, formz scilicet panis et vini, ut, sicat immolatio imaginarie figarate vocatur mors, et erucifixio Christi, et sicut forma panis et vini fi- gurate vocatur corpus Christi,sic sacramentum fidel, 1) nos ipses, Nam et nos corpus ipsius facti sum scilicet baptisma, figurate vocetur des. Notandum quod in altera harum similitudinum catlestem pa- nem, qui vere Christi caro est, non communi, sed spirituale et divinum pra omnibus corporibus sin- gulariter vidit. In altera autem sacramentum corpo- tis Christi, id est formam panis absolute secundum quemdam modum corpus Christi dixit, quia com- ‘mani figura non existentium quod dicantar, illud ici corpus Christ! notavit. Quod autem invisibile corpus Christi sacramentum visibilis corporis Chri- sti dizit, intelligibiliter tantum per exteriorem ali- quam actionem,;et non sensualiter accipiendum est. Beet on ‘visibilium, id quod videri non potest, rei visibilis esse poterit sjgaum, nisi per exteriors alicujus aetio- rea se imaginem ? CAPUT XIX. Quod sacramentum duobus modis significat, vel sua ¢x 4¢ similitudine, oel alicujus actionis erga se. Quia itaque de tertio corpore Christi, quod est Ecclesia, superius satis dictum est, quia scilicet consacramentalis est capiti suo Christo, et ut caput et membra unum corpus cum ipso est per gratiam, aliud tamen per substantiam, quot modis sacramenta suis rebus similentur, et eas significent in triplict corpore Christi videamus. Duobus enim modis id facere videntur, seilicet ex se similitudine, vel alicujus exterioris actionis circa se. Sua ex se similitudine sacramen- tum significat, sicut eum Dominus di ‘vere est cibus, ef sanguis meus vere ext potu Ego sum panis vious qui de caelo descendi (Joan. v1, 155); quia, sicut cibus et potus temporalem vitam, sic ipse dat sternam, Unie ait : Si quis manduca- verit ex hoc pane, vivet in eternum (ibid.). Et merito, Si enim tanta vis est in cibo qui non vivit, nec manet!,,ut labentem vitam hujas temporis foveat et retineat quandiu Deo placuerit , quanto magis Christus cibus vivens immorialiter, vitam zeternam conferre credendus est, quibus sibi placuerit ? Ma- gis enim credendus est vitam conferre, qui vitam ¢ inse habet et vita est, quam qui non habet. Cum enim sit via, et veritas, et vita, corpus cjus nobis viaticum est, ne moriamur et deficiamus in via, sed perducamur ad vitam; veritas est, ne ejus promis- sionibus fallamur; vita est, ut ea in proventione fo- liciter fruamur. In hac ergo mortali vita immortali cibo vitze nos paseit, ne in zeternum moriamur. Nec solum sua ex se similitudine cibi et potus nomine et specie, significari se voluit vitam ztcr- nam, sed etiam ex panis et vini similitudine signi. ficari voluit aliud corpus suum, id est Ecclesiam. Unde Augustinus in sermone De sacramentis fide- lium, feria n Pascha: (LV, col. 976) : « Quia'parsus est pro nobis, commendavit nobis in isto sacra- mento corpus et sanguinem suum, quod etiam fecit et misericordia ipsius quod acelpimus, ipsi sumus. » Et post pauca : « Ad aquam venistis, conspersi estis, panis Dominicas facti estis. Quomodo unum videtis esse quod factum est, sie unum estote vos, diligendo ‘vos. » Item in sermone 26, super Joannem (t. III, col, 600) : « Hune itaque eibom et potum, socie- tatem valt inteligi corporis €t membrorum suorum, quod est Ecclesia. » Et post pauea : « Hujus ret sacramentum, id est uoitalis corporis et sanguinia Christi, de mensa Dominica sumitur, quibusdam 4d vitam, quibusdam ad exitium; res vero ipsa ea- jus sacramentum est, omni homini ad vitam, null ad exitium, quicungue ejus particeps fuerit. » Cum enim cibo et pota id appetant homines, ut nonfate cibus et potas, qui eos a quibus sumitur, im- moriales facil, id est ipsa societas sanctorum, ubi pax erit et unitas plena atque perfecta. Proplerea quippe Dominus corpus el sanguinem suum in eis rebus commendavit que ad unum aliquid reiiguntur Namque aliad in unum ex multis granis conficitur, aliud in unum ex multis aci confluit. Ecclesiasticam societatem, cibum et potum ac pa i ia vere satit multos in unum redl- non potest privari eterna salute. Quia ergo secramentum corporis Christi, ipsum Christum, vel ¢jus Ecclesiam sua ex so similitudine signat, vi- deamus si si circa se idem faciat. Augustinus in libro Sententiarum Prosper «Dum frangitur hostia, dum-sanguis de calice in ora fideliam funditur, quid aliud quam Dominici corporis in cruce immolatio, ejusque sanguinis de latere effusio designatur ? Ideo etiam ipse corpus ‘suum fregit et tradidit, ut signaret, quod sponte sua In passionem se frangeret et traderet pro nobis, qui ‘solus potesiatem habebat ponendi animam suam : quod etiam in sltari vice sua imitantur sacerdotes, Uut idem reprassentent, id est corpus Christi, sacra- mentum Christi et Ecclesie per exteriorem actio- nem, » Ait Sergius papa (45): « Triforme est corpus Domini, pars oblate in calicem missa, corpus Christi quod jam resurrexit, monstrat; pars co- mesis, ambulans adhue super terram ; pars in al tari usque ad finem mise: remanens, corpus jacens in sepulero, quia usque ad. nem sweculi corpora sanctorum in sepuleris erunt, » Item Julius papa in decretis episcopis per Lgyptum missis (46) : ‘«Calix Dominicus, juxta canonum preeceptum, vino ot aqua permisius debet offerri, quia videmus in aqua populum intelligi, in vino ostendi sanguinem Christi. Ergo cum in calice vino aqua miscetur, Christo populus adunatur, et credentium plebs el, in quem credit, copulatur et jungitar : quae copu- latio et conjunctio aqua et vini sié miscetur in ea- lice Domini, ut mistio illa non possit separari. D. ALGERI SCHOLASTIC! LEODIENSIS esoriat neque sitiant, veraciter non priestat nisi A et inebriandum quam aqua invenitur, quia calix ilitudine alieujus exterioris actionis 8 796 Domini.inebrians, quam praeclarus est (Ps dom sui amoris fervore mens debriat terrenorum obliviseitur? Unde etiam stupendo miraculo postquam spiritum emisit, de latere Christi sanguis et aqua contra naturam ma- navit, at regenerationis et redemptionis unum nostra salutis opus esse mystice signaret, dum hoe duplict sacramento unum corpus Christi et Ecclesize per Spiritum sanctum conformaret. Unde et tria sunt, que Christo testimonium dant in terra, spi- ritus, aqua, et sanguis (I Joan. ¥, 7); quia et mi- rum fuit mortales de ecelo secundum promissionem Christi Spiritum sanctum accipere, et mortwum more viventis non saniem, sed sanguinem ; imo pra morem vivorum et mortaorum, cum sanguine aquam de vulnere lateris fundere : quod tamen sf- cut miraculom, sic constat fuisse et mysterium, Sed quid curram per singula? Quidquid Gt in officio mnisswz, sacramentum est Christi et Ecclesiz. Unde et Augustinus in libro De Trinitate : « Quia morte Domini liberati sumus, hujas rei memores ia edendo et bibendo carnem et sanguinem, qu pro nobis oblata sunt significamus. Quod enim corpus Christi in sacramento manibus Auelium tenetur, frangitur, dentibus atteritur, et ipsis incorporatar, sigoilicat eum in passione manibus impiorem ten- tum, et usque ad mortem fractum, et propter nostra seelera attritum ; Ecclesiam vero, corpus suam scilicet, hujus sux passionis imitatione sibi incor- poratam et conformatam. (Quod ipsi Christo jam immortali et incorruptibili facto nullos putet esse indignum, si Bdelium devotio hoe sibi in sacramento reprarsentet, ad Dominiew passionis imitationem, quod ipse Dominus passurus fleri precepit ad suam ‘commemorationem : ut tantze rei memoria excitata, Preesentizque diving auzilio et exemplo roborata, Velit et possit per ipsius gratiam quod nullatencs presumit per sux fragilitatis naturam. Quod enim in Christi corpore permissum est malis ad suam damnationem , nec ignominiosum visum est Deo Patri propler nostram salutent, multo magis ipsi placitum et gloriosum est, ut Qdelium suorum ma- nibus devote in sacramento frangotur, dentibos Nam si vinum quis tontummodo offerat, sanguis D atleratur, sicat ipse pracepit, in snam commemo- vero aquam 6e- lam, plebs incipit esse slue (Christo, » Sciendom tamen, quia licet prius mystice viuum et aqua misceatar, post consecrationem tamen nonnisi sanguis bibitur, quia prius per aquam baptismatis Fenati, postmodum non solum concorporales, sed et consanguinei Christo spiritualiter efficimur. Ad si- gnandum autem Christum, vinum, et ad signandum Populum aqua miscetur, quia etsi vinum de aqua, dignius tamen per vitem, et Christus de carne nostra pet Mariam generatur, et potentius ad reficiendum 435, ‘poe (44) Falso ascribitur Julio, apud Gratiannm, can. ationem, non in veritate quidem passionis, cracifi- xionis, mortis, ut supra dictum est, sed significanve mysterio, ut ipse quidem fractus etattritus integer permaneat, et redemptionis sux gratia omaibus di- visa proficiat. Quod ut certius innotescat fidelibus, Berengarii Andegovensis heretiei confessio, quam de hujas rei catholica fide scripsit, et Rome pra- sente Nicolao papa Ul (an. 4059, Labbe, IX, 1050), coram 413 episcopis jurejurando Grmavit, ad me- dium deferatur, 1 «Ego Berengarius, Indignusecclesize Sancti Mau- 7, De consecr., dist, 11. Referendum est ad cone. Bracar., ann, 675,» cognoscens veram, eatholicam et apostoliean Quem, anathematizo omnem heresin, precipue eam, de qua hactenus iafamatns sum, que astruere conatur panem et vi- num que jn altari ponuntur, post consecrationem solammodo sacramentum et non verum corpus et sanguinem Domini nostri Jesu Christi esse, nee posse sensualiter nisi in sacramento solo, ma sacerdotum tractari, vel frangi, vel fluelium den- tibus atteri. Consentio autem sanete Romana Eo- desi et apostolice sedi, et ore et.corde profileor de sacramentis Dominic mensz: eamdem me fidem tenere, quam dominus et venerabilis papa Nicolaus, et bee sancta synodus auctoritate evangelica et apostolica tenendam tradidit, mihique Grmavit, scilicet panem et vinum, qua in altari ponuntur, B post consecrationem non slum sacramentum, sed etiam verum corpus, et serum sanguinem Domi nostri Jesu Christi esse, et sensualiter non solum sacramento, sed et in veritate manibus sacerdotum tractari, frangi, et fidelium dentibus atteri ; jurans per sanctum homousion trinitatem, et per lace 53 crosancta Christi Evangelia, etc. » CAPUT XX. Quia in sacrificio est sacramentum corporale, et ‘corpus spirituale, duce sunt etiam ejus comestiones, ‘una corporalis, i i duabus comes fantum una. Quia igitur assertione Berengarii heretici in san ‘eta synodo panis et vinum post cousecrationem non solum sacramentum, sed'eliam verum corpus et sanguis Domini est, quod etiam Augustiaus modis omnibus approbare contendit, sacrificium Ecclesiae duobus conlici, duobusque constare visibili ele- mentorum specie, et invisibili Christi carne et san- guine, sacramento scilieet et re sacramnenti eandum hze duo, sunt etiam due comestiones cor poria Christi in Ecclesia, una corporalis, altera spi- Titualis ; una Gtore, aliera ft corde, Quarum cor- poralis communis est bonis et malis; his ad salu- tem, illis ad judicium, spiriualis autem tantum bo- idem ore corporaliter mandu- camus et bibimus, quoties de altari Dowinico ipsum Dominicum corpus substantialiter per manum 2- corde vero spiritualiter comedimus et bibimus, qvoties, ut ait beatas Augustinus, hoc quod pro sa- Jute nostra Filius Dei in eruce pependit in memo- ia recondimus ; et non solum ad hujus rei comme- ‘morationem sed etiam ad imitationem crucifigendo carnem nosiram cum vitiis et copcupiscentiie, nose ipsos accendimus. De corvorali comestione ipse Do- minus ait: Accipite et comedite; hoc est corpus smenm, quod pro vobis tradetur. Bibite, hic est san- guis meus, qui pro vobis effundetur (Matth.“xxv1, 26). Ivem Apostolus : Qui manducat et bibit indi judicium sibi manducat et bibit (I Cor. sprrituali vero comestione ait Augustinus in serm, DE SACRAMENTO. — LIB. I. 18 ‘426 super Joannem (col, 498) : « Panem corlestem spiritualiter manducate, tnnocentiam ad altare ap- portate. » Et post pauea, utramque etiam comestio- nem discernens, subjecit: « Hic est panis de colo descendent, ut si quis ex ¢0 manducaverit, non moria- tur (Joan, v1, 80). Sed quod pertinet ad virtutem sacramenti, non quod pertinet ad visibile sacra mentum, qui manducat intus, non foris, qui man- ducat corde, non qui premit dente. » Item idem in libro De verbis Domini : ¢ Tune autem vita erit tunicuique corpus et sanguis Domini si, quod in sa- ¢ramento visibiliter sumitur, in ipsa veritate spiri- tualiter manducetur, spiritualiter Libatur. » Item 8 in Homnilia paschali (lib. 1, n. 7, 4. 1, cole 4555) : « Sanguis agui super utrumque postem po- F, quando non soluin ore corporis, sed etian In utroque enim poste Agni positus quando sacramentum passioni Tius cum ore ad redemptionem sumitur, ad imita- tionem quoque intenta mente cogitatur. » CAPUT XXI. Quod sicut nee minus a malo, nec magit a bono sa- cerdote consecratur veritas corporis Christi; sic nec minus a mt ‘a quolibet bono sumitur quantum ad substantiam. Quamvis igitur spiritualis comestio corporis Chri- sti prior et dignior sit quan corporalis, quia illa tantum bonis, hae antem communis est et bonis ‘et malis, cum utraque tamen sit ad sakitem neces ¢ satia, et quantum ad substantiam Dominici cor- is, vera; videtar queerendum cur B. Augustinus dixerit, quia tune erit unicuique vita corpus Chri- sti, si in ipsa veritate spiritualiter manducetur; quasi non in ipsa veritate corporaliter sumatur, et mali qui corpus Christi sacramento tenns tantum Sumunt, non verum illud sumant, quia non spirit liter illud capiunt. Unde etiam aliqui errantes Chri- sium a sacramento suo separari aulumant, ita ut malos purum sacramentuin et non corpus Christi ‘sumere astroant, et ipsum Judam proditorem qui- busdam sanelorum auctoritatibus eontendant in ‘coena Domini communioni corporis Christi non in- terfuisse, quasi corpus Christi non possit nisi qut ineorporatur Christo vere sumere. D_ Proposiuts inque his, quibus suum concipere vi- dentur errorem, nos, Deo volente, subsequenter iberius astruemus ipsam veritatem, qua scilicet onos vere omnino credamus corpus Christi su- ‘mere ; malos autem vere quidem quantum ad sub- Slantiam, et non vere quantum ad effectus gra- iam. ‘Ail Augustinus in serm. 27 super Jonnnem (0. 10, col. 506) :« Carnem Christi et sanguinem non eda~ tnius tantum in sacramento, quod et multi mali, sed usque ad participationem Spiritus, ut in corpore Domint tanguam membra maneamus, ut ejus Spiritu vegetemur. » Item idem in libro Sententiaram Pro- speri: « Escam vita accipit, zternitatis poculum Dibit, qui in Christo manet, et cujus habitator est799 Christus. Nam qui discordat a Chris Christi manducat, nee sanguinem bibit, etiamai tan- tzrei sacramentam ad judicium suze prassumptio- nis quotidie indiflerenter accipiat. » Ecce malos carnem Christ tantum in sacramento quasi non vere, sed tantum figurate sumere;_itemque cos, etiamsi sacramentum accipiant, caruem Chri- stinon manducare, astrucre videtur ; quod tamen jon dicit quantum ad substantialem corporis Chri- + quam licet indigni ad judieium suum, nen sumuut, sed quantum ad gratize sacra- Virtutem quam negligunt. Sed iterum B. Hi- larimin Pictaviensem in expositione super Mattheum (cap. 30, t. 1, col. 799), quasi testem hujus rei fa- unt, qui manifeste videtur asserere, a Domino Ju- na tanti sacrumenti communione exclusum, ignum, Wecque cum non potuisse Libere nem Christi in mysterio , quia eum non erat rus in reguo. Dicit enim ita : « Post quze Ju- das proditor indicatur, sine que Pascha accepto alice et fracto pane conficitur. Dignus enim zter- orum sacramentorum communione non fuerat, quia 2 indignus erat, Nam discessisse statin hhine intelligitur, quod cum turbis reversus osten- ditur. Neque sane euin e0 bibere poterat in mysterio, qui non erat bibiturus in regno, cum universos tune Dihentes ex vitis istius fructu bibituros secum post- 2 polliceretur. » Si itaque Augustinus ita vere et non vere 2 s2- ‘cramento malos removisse, et Hilatium ita ipsum Judam a communione exclusisse ostenderimus, ut sibi ipsis vel aliis sanetis non sint contrarii, m festumn erit, Deo volente, quia mali corpus Christi summunt, vere quantum ad substantiam, et non vere quantum ad gratiam. Et prius quidem verba beati Hilariiconcorditer cum aliis sanctis exponantar. Sine Juda enim Paselia, id est transitum ad vitam confi dicit, quia spiritualiter ejus particeps non fait. Unde etiam subjecit : « Dignus enim wierno- {um sacramentorum cominunione non fuerat, quia tern vite indignus eral. Quod ex affectu qperis approbat, quia statim post buccellam ad perditio- nem éxivil. » Quod se non secundum corporalem et temporalem communionem dixisse, sed secundum Bpiritualem et zternam, cujus tantom boni pa Pes sunt ostendit, cuin subjungit : « Neque sane cum e0 bibere poterat in mysterio, qui non erat tarus in regno. » Quomsdo enim corporaliter corporale cum eo bibere sacramentum non possel qui eatenus ab ordine ‘apostolice et suo consortio Femotus non fuerat, cum ‘teste Apostolo et ceteris sanctis malos quotidie videamus sumere indifferen- ter corpus Domini non ad salutem, sedad jadicium? isi ergo Jude illa impossibilitas samendi corpus Domini spiritualiter ascribatur, eum exteri malt ‘lad corporaliter sumere possint et consueverint, ipsum solum non potaisse quod exteri possunt, Proceilere non videtur. Quia ergo tolerobiliter Positum est, Judam a confections corporis Christi D, ALGERI SCHOLASTICI LEODIENSIS nee carnem A spirit 00 iter ot indignam abfuisse, si testantibus Allis sanctis corporaliler adfuerit, et ipsum sycra- mentum ab ipso Domino sumpserit, videarnu ‘Ait Leo papa in sermone De passione Domial (cap. 5, col. 220) enjus initium est: « Scio quidem, dilectissimi : Discumbentibus discipulis, ad eden dam mysticam ccenam, eum in Caiphze atrio tra- ¢taretur quomodo Christus oceidi poset; ille cor- poris et sanguinis sui orilinans sacramentom, doce- bat qualis hostia Deo deberet offerri, ne ab hoe quidem mysterio traditore submoto, ut ostenderetar nulla injuria exasperatus, qui voluntaria erat im- pietate presclius. » Et post pauca: ¢ Cur, infel Juda, tanta benigoitate non uteris? Non apostolict ordinis honor, non sacromentorum tibl communio B genegatur. » Item Augustinus in serm. 26 super Joannem: «Non ut putant quidam negligenter le- gentes, tune Judas corpus Christi accepit, Intelli- gendam est enim quod jam omnibus eis distribuerat Dominus sacramentum corporis et sangui bi et ipse Judas erat, sicut S. Lucas evidentissime narrat ; ac deinde ad hoc ventum est, obi secun- dum narrationem Joannis apertissime Dominus per Iuecellam intinetam atque porrectam suum expri- mit traditorem, » Quia igitur Leo traditorem a mysterio corporis Christi non esse submotum, et ipsam sacramento- Tum comuunionem non ei fuisse negatam, itemqus Augustinus ipsura Judam interfuisse ubi Dominus sucramentum corporis et sanguinis sui omnibus discipulis distribuerat, Luca enim evangelista teste affirmat, videndum est quomodo Judas et cxteri mali corpus Christi sumere et non sumere intelli- Gantur, netanti Patres in quibus erat anus spiritas, non dissensionis, sed pacis, a se dissentire videan- tar. Quam questionem ipse Augustinus in sermone De blasphemia Spiritus sancti tractans, ait (serm. 14, n, 47, tom. V, col. 391): « Illad Qui manducat meam carnem, at hie poterimus accipere, de quibus dicit Apostolus, quod Judicium sibi manducent et bibant, cum ipsam carnem manducent, et ipsam sanguinem bibant ? i- D Nunguid et Judas magistri venditor, et traditor ipsius, quamvis ipsum manibus ejus confectam sa- cramentum carnis et sanguinis eos cum cateris discipolis, sicut apertius Lucas evangelista declarat manducaret et biberet; mansit in Christo, et Chri- ‘tus in eo? Sed profecto est quidam modus manda ‘candi carnem Christi, et bibendi sanguinem, quo ‘modo qui manducaverit et biberit in Christo manet, t Christus in eo. » Item idem in sermone de verbie Evangelii : « Quid est Christum manducare ? Now hoe solum est in sacramento corpus ejus accipere. Multi enim indigne accipiunt, de quibus Apostolos ait: Qui manducat et bibit calicem Domini indigne, judicium cibi manducat et bibit (I Cor. x1, 29). Sed quomodo manducandus est Christus? Quomode,ipse di Qui manducat carnem meam, sanguinom meum, in me manet et ego in eo. Si in ‘me manet et ego in eo, tune manducat et bibit. Qui ‘autem in me non manet nec ego ino, et si accipit sacramentum, acquirit magnum tormentum. » Quod non dicitur quidem quasi Christus a sacra- mento suo propter malitiam alicujus sumentis se- paretur quantum ad veritatem sue substantiz, sed qoantom ad effectum suz gratie ; quia, cum corpus sum det in sacramento, ut perfecta unitate ita Incorporelar corpori suo, ut in se maneat tanquam capite suo, et ipse in eo tonquam membro $00, now potest ui tam mundum caput fodo et patrido membro. Ait enim Augustious in serni ‘super Joan. 26 (loc. cit.) : « Qui manducat me, et ipte rivet propter me. Participatio Filii per unitatem corporis B non est, quod tamen pro quanta parte jus et sauguinis, quod illa nianducatio potatioque ‘igniticat, nos efficit meliores. Vivimus ergo nos propter ipsum, manducantes eum, id est ipsun accipientes vitam zternam, quam non habebamus ex nobis. » Quamvis autem ista signiticatio unitatis non compleatur in malis, ut meliores eliciantur et vivant proper Deum, non tamen minus est sub- stantialiter et vere corpus ejas quod sumunt. Unde ‘Avgustious in lilo v De baptismo (cap. 8, tom. 1X, ‘col, 146): « Sicut Judas, cui buccellam tradidit Do- ‘minus, non malum accipiendo, sed bonum male acci- piendo, locum in s0 diabolo prabuit, sie indigne quisque sumens Dominicum sacramentum non effl- it, ut quia ipse malus est, malum sit, aut quia non ad. salutem accipit, nihil acceperit. Corpus enim Domini et sanguis Domini nibilominus erat etiam illis, de quibus dicebat Apostolus : Qui manducat et bibit indigne, judicium sibi manducat et bibit, Quia ergo superius satis astructum est, quod corpus Cl ‘sti manducare in veriltate substantie possunt etiam mali, in veritate autem spiritualis gratiz possunt tan ‘tummodo boul, cum etiam superius dictum sit, quod corporalia sacrameuta sunt quasi quiedam verba vi- et continens Christum. Et sicut verbum a quibusdam DE SACRAMENTO, — LIB. 1. et 'bibit & bonis. Unde etiam Augustinus in peal. trv (wract. Verba que locu- otellexistis spi- Fitualiter, spiritus et vita sunt ; intellexistis car- liter, etiam sic illa spiritus et vita sunt ; sed 4ibi non sunt. Spiritualiter iatelligite que locutus sum, » Sicut ergo verba spiritualiter iutellecta et non intellecta, seinper corpus Christi spiritual sumptum, non minus est in veritale substantia: quamvis Libi non, quisquis indigoe accipis, in ve~ Fitate gratiz. Quodammodo enim quasi sentis cor- corporali gustu, sed non sapis spiritua- 4 suavitatis ejus non percipis , corpus Ch ‘mere prasumis, corpus Christi non minus est, ut et verbum non est verbum audienti et non in- lelligenti, sed tantum sonus, et taien non roinus est verbum, » Cum ergo malos corpus Chiristi vere sumere, jpsumque Judam a summo sacerdote Christo cum eacleris apostolis accepisse sancti testentut astrucium etiam videtur, non esse nobis noxiuin’, sia nobis vel nobiscum mali male sumant saera- menta, cum Judas ab ipso Christo cum ezteris apostolis acceperit, nec etiam a pravis minus vere coniici ipsa sacranenta , cum ipse proditor tanti ofiicti ministerium a summo poutifice accipiens cum cxteris, Hoc facite in meam conmemorationem, audierit, Si enim, sicut ei a Domino injunctum fue Fat, corpus Domini confecisset , nunquid vere mi- hus ab ipso pravo, quam a quovis bono factum fuisset? Quia enim Judas accusatus et damuatus ‘non fuerat, ideo Christur conscientiam ejus per Yersam, quamvis sibi notnn, damnare noluit, at os instrueret, quod aliquorum pravitas, nee con- Yersatione, nee sacramentorim consecratione vel conmparticipatione bonis aliquatenus nocere possit. Unde Augustinus in libro (48) De corpore Dowini « Intra catholicam Ecclesia in mysterio corporis Ghristi a bono majus, nibil a malo minus perficitue sacerdote, quia non in merito consecramtis, sed ia verbo efficitur Creatoris, et in virtute Spiritus sancti. Si enim in merito esset sacerdotis, nequaquam ad auditur et intelligitur, et sic omnimodis percipitur, a D Christum pertineret. » Item Augustinus ad Parme- quibusdam vero auditur, sed non intelligitur, et tunc percipitur quidem exterius aurequantum ad sonum, non etiam interius corde quantum ad jntellectum, ‘nec minus tamen continetintellectum si non intell- quam habet sonum si non auditur; sic inere= , oFe quidem sumit sacramentuza i¢, nec tamen interius sumit is et conformitatis ve- ritate; non tamen sacramentum miuus est corpus Christi in veritate substantie, cum qua pereipitur etiam a malis, quam cum et veritate substantia, et ‘veritate spiritualis grate, omuimodo percipitur a (45) Sermone, nianum libro 1 (cap. 40, t. IX, eol. 57): « In om- nibus quastionibus intelligendum admonemus, quia scilicet omnia sacramenta cum obsint indigne tra- clantibus, prosunt tamen per €0s digne sumenti- bus. » Item Augustinus contra Donatistas : » Com- ‘munio malorum non maculat aliquem participatione sacramentorum, sed consensione factorum. » lem idem in homilis suis : « Ut sufferas etiam evm quer nosti malum, atieude Apostolum dicentem : Unus- quisque onus suum portabit (Galat. vt, 5). Non enim cum illo communicas avaritiam sed Christi mensam, Et quid obest si communices cum illo mensamsti Qui manducat et bibit indigne, j: aducat et bibit : sib, inquit, non Ubi. » Quia igi- tur, ut ait Leo, Jude Dominus nec negavit aposio- lici ordinis honorem in conficiendis sacramentis, nec communionem in ipsis percipiendis, multum prove dit Ecclesia sux, ostendens per bane (46) solam in- noxiam ei fore malorum pralationem vel conversa- tionem, in quo nisi esset prascisa tanti causa schi- smatis, mulli magis superbe quam religiose calci= bus etiam a se repellerent eos qui apud se minoris este viderentur astimationis. Unde Augustinus in sermone 49 super Joannein (n. 10, col. 032) : « Quid voluit Dominus admonere Ecclesiam suam, quando unum perditum inter duodecim ul malos toleremus, ne corpus Christi dividamus? Eece inter sanctos est Jud legos; talis cum discipulis ad caenam Domiaicam accessit, conversari cum eis poluit, inquinare eos non potuit. » CAPUT XXIL. Quomodo vere et salubriter exmi possit corpus Christi. Malos: idem male sumere sacramenta, sed ta- ‘men vere ostendimus : nunc qualiter boni non s0- Jum vere, sed et salubriter suwere valeant, vi- Hs. ‘Ait Clemens papa in epistola sua : « In perceptione corporis et sanguinis Domini, magna discretio adhi- benda est. Cavendum est enim, ne si nimium in longum differatur, ad perniciem anima pertineat, ‘isi manducaveritis carnem filii hominis et biberitie ejus sanguinem, non habebitis vi- tam in vobis, Si vero indiscrete a iat, Gmendum et Illud quod alt Apostolus : Qui manducat et bibit indigne, judicium sibi manducat et bibit, Idee juxta ¢jusdem Apostoli vocem’: Probet seipsum komo et sic de pane illo edat, et de calice bibat (I Cor. x1, 28), ut ‘idelicet ab operibus earnis purifleans corpus aui- mamque suam, preeparet se ad percipiendum tantum sacramentum. » Item beatus Hilari cata ul excommuni cina corporis Domini subtrahere. Unde timendum est nediu abstractus a corpore Christ, alienus rema- neat a salute, Qui peccare quievit , communicare non desinat. Kem Ambrosius (De sacram. 1. 1v, c. 6 3878) : « Siquotiescunque effunditur sangi in remissionem peccatorum effunditur : gui semper ecco, debeo semper accipere, debeo semper habere medicinam. » em beatus Cyprianus (De orat. Domin. p. 209, ed, 4726) : « Encharistiam quotidie ad cibum salu- ceipimus. » Quod distinguens Augustinus scri- bit ad Jan (epist. 84, cap. 3, 1. I, col. 198): «Dixerit quispiam non quoti ndam eucha~ ristiam, alius affirmet quotidie : faciat unusqi quod secundam fide suam pie credit esse facien- (46) Alias hoe.’ (#7): « Si tanta non sunt pec (47) Uilarius papa, apud Gratianum, De consee. D. ALGER! SCHOLASTIC! LEODIENSIS: 808 jum sibi A dum, Neque enim Jitigaverunt juter se , aut quis; quam eorum se alteri preposolt Zachzus et ille centurio, cum alter eorum geudens in domo sua susceperit Domloum, aller dixérit : Doscine, non sum ddignas wi intres eub tectum mewm (Matth. vt, 8; Luc. xix, 6). Ambo Salvatorem honorificantes , quamvis non uno modo, ambo peceatis mlseri, ambo misericordiam consecuti. » Item idem alibi : « Quo- Adie eucharistise communionem percipere, nec laa do nee vitupero : omnibus tamen diebus Dominicis communicandum suadeo et hortor, si tamen mens sine affectu peceandi sit, Nam babentem adhuc vo- Iuntatem peccandi, gravari magis dico eucharistiz ereeptione, quam purifcari. Et ideo quamcis pec- alo quis mordeatur , peccandi de eztero non ba- ecce fur est et sacri- B beat voluntatem, et conununicaturas satisfaciat lacrymis et orationibus , et confidens de Domini miseratione, accedat ad eucharistiam intrepidus et securus. Sed de illo boc dico , quem mortalia pec ata non gravant, » Quibus sanctorum verbis , magna nobi bene operandi necessitas, rie corpus Domini indigne sumendo, sumamus judicium, vel sumere cessando, hhoc modo etiam alienati a vita, mortis nibilominus incurramus periculum, Necessario enim Agnus sa- mendas esi, uta vastante angelo protegamur. Sed i tantam medicioam sumere vel non sumere perl culain eat, quo evademus? Sed ne his angustiis cireumventa humana desperet infirmitas, Augusti- 8 unicuique sumendi et non sumendi proprize iscretionis relinquit arbitriam quamvis pro certo 4 tanta mediciua, vel peccati pertinacia, vel ipsius sacramentinegligentia subtrahi, magnum satutis detrimentum. Non est enim sine magno gratiz Privilegio , quod Deus etiam corporaliter huinant corporis et cordis uti digaatur diversorio; nec tan tum ad hospitandum ut in templo suo, sed ad incor Porandum sibi ut membrum capiti suo. Quid enim ad salutem nobis deerit, cum ille qui salus est on nium, nobis unitus fuerit ? Non est ergo desperanda Invicta Dei gratia, quantomeunque hostis fraudem, tameunque nostram fragilitatem attenderimus, quia vel hostis fraude, vel nostro vitio angustiorem Del gratiam constituimus, sihostem potentiorem ad D nocendum , quam Deum ad liberandum, nos autem habiliores dum ere lus : Ubi abundavit delictum, superabunde tia (Rom. v, 20) , nisi hee potentior sit ad salvan- dum, quam illud (48) ad perdendum? Non est ergo ‘meluenda bene operat tanta ipsins necessivatis est faculias , ut quidquid bene voluerimus , per eum qui omnia potest possi- mus. Unde etiam B. Hilarlus inchoantibus et im- perfectis condescendens, ne quis Dei gratia diffldat, consilium dedit , ut qui peccare quievit, communi- care non desinat, quamvis eos qui in affectu pec- dist. my, can. 45, p. 458, (48) Alias ad perimendum, bendum , quam ipsum ad stabilien-runt, vel ab his ministris qui extra Eccl conscios, sumere interdicat aucteritas. Quia igitur sicut magna spe , sic magna diseretione sumendum est corpus Domini , cum de perfectis satis superius dictum sit, quod corpus Domini sint et sumant, quia Christus in eis et ipsi in eo maneant, de imperfectis, qui corpus Christi fleri et sumere volunt ; qualiter hoc idonee faciant videamus, Ut ergo de criminaliter peceantibus sua decreta serventur, quia etiam in Agypto datus est agons Israelitis (Exod. x1, 3), sed inde statim exitu dandus est item Agnus Dei peccatoribus, ut a va- stante angelo protegantur, sed deinceps peccatis Feountiaturis. In quo quia ab ipsa Ogura Agni trax mus similitudiuem , ab ipsa comparemus etiam su- mendi discretionem. In una domo agnus comedi, nee inde aliquid efferri praeipitur, quia cum extra Eccle- iam non sit locus veri sacrilicii quantiseunque pol- Jeat moribus quis, non rite dat vel sumit Aguum, isi Catholicus, unitatem scilicet Ecclesiz servans, tam fide ne sit heretics, quam obedientia ne sit schismaticus. Unde Hieronymus in Isaiam (Comm, in Epist. ad Ephes., 1. ms, ¢. 6, . Vil, col. 679) «Etenim pascha nostrum immolatus est Christus (1 Cor. ¥, 7), qui non f etin domo ‘una comeditur, » Accinctis autem renibus, calceatis pedibus, baculos tenentes, agnum jubemur come- dere cum lactucis agrestibus festinantes, ut cast tate precincti, et ne a serpentibus in via hujus Munientes gressus actuum nostrorum, virga disci- plinze castigantes carnis intemperantiam ; comed: Tous agnum cum laclucis agrestibus, id est amara compunctione plenis, ita cum desiderii fervore festinantes ad patriam. Est enim phase, id est. trans- itus Domini, quo ex hoc mundo transivit ad Patrem: eum quo desidia tardus, et super ollas carnium in sxculi Agyplo remoratus, transire non praeva- Jet, ut illuc perveniat ubi Christus in dextera Dei sedet. Sed, ut dictum est, ideo se unit nobis in sacramento, ul quod nobis est impossibile, possibile fiat in ips Unde etiam ne quod dabat inane videretur et frivoluim, nec ante nee post, sed ipsa passionis et p aufert vi i hora sacramentum corporis sui dedit et sanguivis; ot unde dabat exemplom, daret etiam sordium, quatenus memorize nostra ar- etius passionis suze characterem imprimeret, spei nostra certivs transitus sui, et nostri viaticum de- legaret, cum illud sicut primus primum, sic iu ex- remo temporalis vitz suze sub novi testamenti assi- gnatione daret extremum. Testamento enim san- guinis sui, data redemptione et peecatorum remis- sione, paciam quod habebamus cum morte delevit, ‘vite alerna feedus nobiscuin pepigit, et tanti testa menti sacramentum ad confcederandam sibi sanctam Ecclesiam in commune omnibus reliquit, ut unde Jrabemus gustum in via, satietatem queramus in DE SACRAMENTO. — LIB, I. libas digne non peenitue- A patria, et igsum per ipsum invenlamus, cam in sanelorum Patrum © ‘manifesta sua apparuerit gloria. Cum enim corpas Christi sompserimus, et corpus ejus faeti fuerimus, transibit ipse in nobis ad Patrem, transibimus et nos in illo, ut cum illo in tanti transitus labore i, unui semper simus in perventionis gau- autem non tantum spiritualiter, sed et corporaliter sumendum esse corpus Domini, quia et sanguis, qui a vastante angelo protexit, utroque Poste respersus est, ut verum Agnum non- minus ore corporis quam ore cordis sumi debere signaret, quia qui utrumque, corpus scilicet et animam venit Fedimere, utrique se voluit in sacramento suo com- tuunicare, ut dum anima crederet quod corpus gusta ret, utrique una spes salutis equaliter in Christo proveniret. Videndum autem cum ad edendum Agnum lex dederit in calceamentis camtelam, ne a vitiis falla- mur, in baculo discipfinam, qua perpetrata corri- gamus, in lactueis compunctionem, ut non solum exterius, sed et interius panitentiam agamus, in festinatione, desiderii ardorem, quo ad calestia suspiremcs; cur accinetis renibus abstinentiam ii Unde sciendum, quia Agnum Dei sine macula, qui Virgin luxuriosi ct incest sumunt periculosins ; quia, cum in sacramento Ch tuniri debeamus, conformitate passionis et manditiz, nihil sie adversatur passioni crucis, ut voloptas, nibil sic: munditize ut feeditas, n‘bil sie ejus unitiont ut fornicarie societatis unitas. appetita, w suo ferdat et enervat, ‘usu lubricat et illaqueat : adeo ut placendo displi- cens, displicendo placens, diffcitem aut nullam sul Pornitudinem admittat, et nisi valida manu miseri- cordiz Dei subventum fuerit, miserabili fine suo, amatores suos sine fine perdat. Ut enin preter- ‘miltam eam que extra naturam abominabilis est et nefanda, et intra naturam in incestibus et adulteriis detestanda, vel in fornicationibus et stupris leth'fera, illa etiam in conjugiis que ‘est licita, etiamsi non adeo (amen minuit coronam, ut eum virginitas centesimum, viduitas sexagesimum, con- Jugalis copula extremum et tricesimum referat frie ‘etum, Si ergo ita b ubi quod non expedit, sanat indulgentia, quantum nocet ills, ent diving imminet indignat quo pre cxteris vit eavendum diffilior ; quia, cum repellitur, nolenti se ingerit importuna, cum admittitur, volenti in cumbit blande onerosa, et dum sic sensim infundit amorem sium, prorsus exstirpat amorem ccrlestiums Sed quid econtra faciendum est, ne percamus ? Quid, ad vilam non pervenitur nisi per angustam viam Aiflcilem ; sed, cooperante Deo, non impossibilem ingredlamur semitam, ut quia bumana non profict- allicit et incendit, a807 mus, angelicam in terris vitam ducarous, quatenus corde et corpore Christi mundi- tie conformes, ne corlesti alimonia indigne reficia- uur : simas spe et conversatione calestes, quia panis angelorum nonnisi a vite est stipen- dium, Unde etiam pravi dum communicare prasu- ‘munt, eibo qui incommunicabilis est pravitati, ut ait Apostolus, imbecilles flunt, et dormivat multi, jon dijudicant corpus Domi Cor, x1, 30) D, ALGERI SCHOLASTIC. LEODIENSIS Aut vel corporalis inflrmitatis molestia corrigantur per Dei misericordiam, vel dormitione mortis cor- poralis vitam amiuant temporalem et elernam. Ad ‘quod periculum vitandum consulens Apostolus ait : Probes se homo, et sic de pane illo edat, et de calice bibat (I Cor. x1, 28); quia revera sollicite debet perpendere cujus sit actionis, vel saltem intention tis, qui tantze volt fleri particeps commanionis. ne LIBER SECUNDUS. CAPUT PRIMUM. Quod sacramentum corporis Christi nullatenus sol- atur in digestionem vel aliquam [dam corru- plionem, Quia superiori libello de veritate et potestate Christi, aspirante sua gratia, aliquanta- uimus, de ipsius sacramenti quastiun- culis, quantum Deus dederit videamus. Diximus superius non minus ore corporis quam ore cordis corpus Domini esse sumendum : sed ex hac ipsa vi- sibili et corporali comestione , quae sacramento ma stercoranista- tenus ft, nascitur heresis feed ruin, Dicunt enim tantam sacran porali comestioni, sig et secessui esse obnoxium, ‘YVolunt autem hoe astruere com multis argumentis, tum ipsius Christi testimonio, ita in Evangelio di cceutis : Ome quod intrat in os, in ventrem eadit, et in secessum emittitur (Math. xv, 44), eum constet he eun dixisse non de spirituali cibo, sed de com- moni et carnali. His igitur obscenis hareticis pe- osum eset super hoe aliquid respondere, ma- sque dignum aures nostras obturare, nisi pericu- losius esset eos in scandalum Ecclesix talia pro- onere, et tantam eorum falsitatem nos nullis Adel catholic rationibus reverbare. Quibus primum illud beati opponionns (ib. vin, De Trinitate, n. 44, t. If, col. 223), quo non humano aut szculi sensu in Dei rebus monet Joquendumn. Deinde illud ipsius sapiemtiz: elogium : Altiora te ne quesieris, et fortiora le ne scrutatus fueris : sed quae praxcepit, Deus, illa cogita semper, ¢t in pluribus operibus ejus ne fueris curiosns (Eceli, 11, 22). Quonam enim modo panis efficiatur aro, vinum vertatur in. sanguine Christ utri que esseuti mutata natura, vel wirum vadant in secessum more ciborum communium, justus qui ex fide vivit scrutari et ratione concipere non quaerit, Unde Gregorius in Homilia paschali (hom. 22 in Evang., u. 8, t. 1, ¢. 4835): «Quod ex Agno re- ‘manet, igne comburimus: quando boc quod de mysterio Iucarnationis ejus intelligere non possu- mus, potestatl sancti Spiritus humiliter reserva- mos.» Scimus enim boc sacramentum omnimola (49) Alias defecari, reverentia esse a communi B Quia, ut ait Apostolus : Qui manducat et bibit im- digne, non dijudicans corpus Domini, id est a cx teris escis non discernens, etc. Licot enim si do, quantum ad comestionem per os in ventrem atur, absit tamen ut tantam sacramentum 66~ ceasui credatur obnoxium, in quu st bujvsmodi nature ordo compleatur, mysterium fidei nimi sna indignitate humilietr. Si enim, ut ait Eusebius thee hostia fide estimanda est, non specie, nec exteriori censenda visu, cum hnjus hostiz: substan- tia credatur Christus, cur pro specie panis, qua opertus est, aijudicatur ei secessus indignitas, cum extetiori specie vel visu non sit censca.‘us? quod non solum est contra fidem, sed et contre nature rationem. In illis enim speciebus panis et vini, vel nulla est nisi corporis Christi substantia. vel fides nostra est irrita. Panis enim et vini sub- stantia In corpus et sanguinem Christi conversa, dum facta est quod non erat, desistit exse quod fuerat, Si ergo substantia panis ibi non est, quid (49) defesdari et corrumpi usque ad secessum potest ? ‘Nam substantia Christi, quae vere ibi est, et in quam substantia panis et vini conversa est, nullatenas corrumpi credenda est, quia incorruptibilis est. Unde Ambrosius : + Corpus Christi alienun est 26 ‘omnl corruptione quod quicunque religiose gusta~ verit, corruptionem sentire non poterit.» Et meri Quam enim incorruptionis gloriam nobis largiretur, qui in seipso tantam corruptionis ignonimlam pa D teretwr? Sed et qui, quamvis hoe mortis legibus debere videretur, corruptionem videre non potuit sepulero, quomodo corrumpi credendus est in hominis stomacho? Cibi corporei qui angelis oblatt ad comedendum leguntur, per divinam poteatian rorsus absumpti, secessum nature soz debitam cibus spiritualis, qui dat vitam zeter~ ‘nam mundo, incurret secessum nature sux in de~ bitum, majestate indignum, potentie omnimode contrarium? Unde Ambrosius in libro De secra- mentis (De mysteriis initiandis, ¢. 9, 4. H, e. B41) sacramentis pascit Christus Eeclesiam seam, quibus anime Grmat substantiem » Et post paeca zsanctus expressit, dleens : Gustate et videte, quoniam suavis ext Dominas (Peal. xxxin, 9). In illo sacrs- mento Christus est, quoniam corpus est Christi. Non ergo corporalis esca, sed spiritualis est.» Si ‘expe spiritualis et non corporalls eaca, quomodo corporali secessui obnoxia?Cibus enim spiritualis nebis communis est eum angelis, quis pavem ange- Jorum mandueavit homo; cibus carnalis, communis est nobis eum bestiis. Bestialis, defectum patiur digestionis; angeticus, gloriam servat incorruptio- ais, Sed notandum quia eseam quare Ambrosius non ‘Augustinus eorporaicim 1, sciendum est quod Augusti- poraliter sumitur ; Ambrosins corporalem negat ; quia, cum substantialiter spiritualis sit, non corpus, std animam vegetat. Quia igitur Augustinus secun- dum sacramenti speciem escam hane dicit corpora- Jom, ne in ipeis speciebus sacramentalibus corpo- ralis deputetur secessus, quomodo nec in ipsis esse Possit videarnus, An quibuslibet substantiis formarum, colorum, ‘saporemque qualitates fundantur, que qualibet al- teritate superveniente, non inanent in eis, et quod sic mutantur, non Al corruptione secessus, sed sola sui alteratione defectus. Verbi gratia z-cum albedo ‘smutatur in nigredinem,nunquid defecta svo alicujus secessus patitur digestionem? Sic in formi litatibus corporis Christi et sanguinis, prebenditur defectus, non usque ad secessuin est bumiliaadus, quia cum a eorporibus, quibus naia- raliter insuut, sine stercure deliciant, quomodo que. deGcieatibus substaniiis suis in sacramento Christi mirabiliter reservantur, defectu suo indignitaten secessus natarz, sux contrariam incurrant? Sed et cam de ceteris sacramentalibus speciebus, columba scilicet et igne, in quibas sanctus Spiritus apparuit, Avgostinus contra Maximinum dicat, quia enrpo- rales ill species, peracto significationis oliicio, transieront et esse ullerius destiveruut , dignias de his corporalibus speciebas que Christi contegunt corpus, est sentiendum. Oflcium enint DK SACRAMENTO. — LIB. HI, «Qoid edamus et bibamus per Prophetam Spiritus A Ch a0 nec colore panis sit coloratum, nee sapore idum, Ad quod respondendum est, quod sicut Deus in omnibus est mirsbilis, sic et in istis, Facit enim in euo sacramento accidentales quali- tales existere per se, quod in‘exteris est impossi- “mine, quid mirum si sine substantie fardsmento facit qualitates existere? Cum ergo in tanto sacra ‘mento non sit que corrampi posit panie ot vini sed tantum panis et vini, que deflcere quidem, sed ita (50) defeedari non potest cum suis neorruptibilis substantia, hon eat tii de stereore suspicandum, ubi mon est aliqua hojus fceditatis watura, sed tantummodo di- 1 quia sacramento tenes cor. B vine virtutis miraculum, ‘Non ‘sunt igiwr observanda Grecoram hzretico- rum, qui merito Slercoraniste vocantur, delira- ‘meata, qui dicunt participatione corporis et sangui- nia Christi, solvi eeclesiastica jejunia usque ad crapulam ,et ebrietaiem ventrisque distentioneim, putantes coelestem escam velut terrenam indifferen- ler accipi, et in sordidum ventris. secessum emit, Sed absit a cordibus delium, ut in diebus jqjunio- Tum quotacunque hora miss celebrentur, solvi credant jejunium ; quia, cum non sit corporalis, sed jiritualis evea, corporalis per eam non solvitur ab- stinentia, Sed nee observandum est quodin quibusdam apo- eryphorum monumentis decernitur, ne scilicet com- ‘munis cibus accipiatur, donec sumpia sacramenta per se digerantur, ne vel commistione alterios cibi corrumpantur. Neque enim Dominus in cane post esum agni paschalls sacramenta corporis sui dedis- set diseipu ex ciborun communium ada ne corruptionem vidisset suis accidere sacramen+ tis, quamvis Ecelesia non hoc imitabile in ipso de- cernat certis de causic, sed prorsus aliis. Dignum enim erat, ul ipse mediator Del et bominum, finis legis, ini ratise, post esum agai paschalis, post completionem legis veteris, novo sacramento, ‘Yum gratiz testamentum institueret ad vesperam, ‘ut utruingue hoc in fine mundi se agere declararet. Dignum nibilominus ut Ecclesia, cui talis oflicit hujus visibilis sacramenti est corporali comestioue p causa non suppetit, ut post umbram veritatem in- et potu ostendere, quod Christus Ecclesie sux in- corporetur : quid deinceps de ipso fat, si supradiciz rationes non videntur suflicere, Deo cujus est, flde- liter et honeste committatur ? Melius est enim Deo humiliter committere quod scire non possuinus, quam perverse contra eum fingere, et sentire quod tamen nescimus. ‘Sed quarunt dialectic’, cum substantia panis in corpus Christi conversa, jam non sit panis, in quo fandamento remanent qualitates ut idem qui fuerat panis color.et sapor habeant fundari et existere, cum substantia ipsius sacramenti, id est, corpus (80) Alias defecari. Parnot. CLXXX, ‘stituat, talem ordinem in Christo, non imitetur, de- cernens ob reverentiam tanti gacramenti, ut jejuno corpore dum sobrietas viget, carnis fervor quiescit, animus ad intelligendum sereaior est, cibo tuali howo interior privs reflciatur, quatenus ipse qui in nobis praeminet, coclesti fortitudine ro- boratus fucilius regat corpus sibi subjectum, ne ad ‘superflua vel noxia relaxetur. Unde Augi sad’ Janvarium (54, n. 8, Il, c. 136) : « Placuit Spi Wi sancto, ut in bomorem tanti sacramet Christian’ prius Dominicum corpus intraret, quam eateri cibi. » Neque cui quia prius cibos devitH Docsinus, propteres pransi aut coznati fratres ad il- A ud sacramentum accipiendum convenire debent, aut sleut (aciebant quot Apostolusarguit et emendst, menais suis ista malscore. Sed elsi quis spiritu ter refectus, ob eamdem sacramenti reverentiam aliquandia jejunet, ut hospiti suo Christo sobria bi- aritate condelectetar, bonum est, quamvis abla ‘omni sespicione stereoris, sieut ante cibum, sie ot post, in periculo vite constitutis dari concedatur si noceste eat. Sed opponunt bsretici : Si multi panes et mutta ‘vina sacrentur, diu hominem inde posse vivere, ut monde praterito, sed de hoc presenti et diuturno ‘victo illum astrusnt interim secessum habere. Di- cunt etiam aliquos per multa tempora hoe expertos, eo desiderio, ut etiam in bse vita cibo alerentur angelica, quos ne defect propriz carnis, ut in in- firmitatibves solet, secessum babuisse videantur, ita ‘008 carne vegetatos his cibis et saginatos, sicot et eommunibus astruunt, ut cam negatur defectus earnis, probetur seceseus sacra fulsse communio- nis, Sed, Deo annuente, nec sic vincent re eredendem quidem est, quod eelestis cibus qui confert vitam wternam potest, quibes sibi placue- Mit, conferre temporalem; sed, ne indigestionem solvi eredatur, qui defeotn earnis sus secessum fa cit infirmo, de ipsa carne nec tamen deficiente non potest secessum dare samo? Sareptanse vidas lecy- thus consumebatur, nee minuebator ; et quid mi- rum si per tanti cibi virtutem caro alicuyus come- dentis et vogetetur, et creseat, et digeratur, nec deficiat? Quingue panes hordeacet post saturitatem qeingae milliam bominam usque ad iinplendos duodecim eophiinos ereverunt ; et eum ill, Deo ju- bente, in sua consunptione aeceperint auginentuin, quld mirum si eodem volente caro humana in sua- digestione non patiatur defectum? Atiquos quidem de sanctis Patribus leginus nutfumn aliud edutium samentes, fola communtone Dei inicis refectos, multts annis vi in fortitudine cibi itfius quem angelus ministrave- rat, quadraginta diebus jejunasse (111 Reg. s1x) sed ccujus potenti, nisi ills, qui omnia quaxcunque voluit feeit in canto et in terra? Qui enim de nb D hilo feclt omnia, sicut potest carnei alere sine car- nall victu, sic etiam ef dare secessum sine carnall defect. . Sed Herum opponunt breretici ad tanti snera- menti indignitatem, quod panis et vinum in sacra- ‘mento mucidum vel potridum flat, panis a muribus corrodatur, et in ventre eorum inveniatur, ignibas ‘etiam comburatui Sed quia, ul ait Angustinus, ideo sacraments di- canter, quia in eis alivd videtur, aliud foteligitur, ita quod fit in els, aliter videtur, aliter intelfigiwur. Sicut enim in quolibet corpore sine detrimento sub- stantiz, albedo nigredine, vel qualibet qualitas su- qqualitate dispeliit in c D, ALGERI SCOLASTICI LEODIENSIS ore sacramemo Chris, quicquid mutationls specie to- pus, vel forme, vel cztererum qualitatom sew so- rrieum corresione, seu vetustatis mucore, vel qui- buscunque modis feri videtwr, ad sacramenti sub- Stantiem, Christum ecilicet, non attivet, quem cer- Aissime scimus incorruptem permanere in cat uidquid In ejos sacramento coatingere videatur in terris. Sicut enim in proprio corpore, modo boriu- anus, modo peregrinas, modo phantasma, prout Ades erat intuentinm, apparuit, extrinsecus autem alapas, sputa, flagella susifnait, sic etiam ad proba- tionem fidelium et scandalum infldetium usque in finem seculi talia Geri permittot in suo sacramento, unde electi exerceantur, reprobi inderenwur. Dun im Christus in sacramento occoltatas, tontaque ‘sua indignitate dissimulatus, non minus: tamen ibi creditar esse, nec minore revet 2 filelibus co- lite j des Loe modo probata, duim entra boe quod videt de Deo sentit, majora meretur: infdelitse , autem majori suo seandalo indurata dameatar, quse ibi contemnit Christi revereri substant'am, wbi in repellenda sacramenti sui indig te, pullam vi- derit ous potentiam. Sed si ibi Christus vel sux: prae- sentias evidentia inuotesceret, vel sum potenti mi- raculis claresceret, quod fei esset meritum, cui sus cognitiouis tam manifesium daret experimen- tum? Fit etiam aliquendo hujusmodi indigaitas, ad pe- nieudam vel corrigendam ministroram negligen- tian, pro 0 quod corpus Domint indigne tractave- rint, vel contra eccleslanticas regulas minus attente, vel diutius quam deberent servaverint, Nenne enim manna, si in allerom serveretur diem puiriflebat, quia interdictam erat a Domino ; et tamen si pride Sebati colleetem, asque in Sabbatom servaretur, incorreptam permanebat, quia sle erat institorem ab eo. : Quidquid ergo deformitatis in Christi szcramento contigerit specie tenus, non debet a mobls fidem ‘extorquere veritatis ejus, quia qui In eorpore suo ‘cum verus Deus esset, malts indigna pertulit, athi- lominus in sacramento sno perfert,“quamvis -vere ibi sit. Ut enim ait Gregorias in Dialogo seo (Ho- mail. 30 in Evangetia, 1. 1, col. 4654), in specie leprosi Christus Martyriomonacho apparull, quicum Dajulatus de collo ius evanuisset, subsequenter ait { « Quia non me erobuisti, o Mariyri,, in terra, nee ego erubescere te debeo in carlo. » Qnis igitnr in sacramento Christi quaslibet indignitates debeat erubescere, cuin pro digna ejus reverentia coelestem Femunerationem debeat obtinere? Senex Simeon Salvatoris quasi brutam et insensatam infantiam , ‘quaque exilem et debilem quam in ulnis gerebat formam, vilibusque pannis obsitamr personam non. attendens, inajestatem Deitatis in tanti#io corpore agnovil et credidit, Dominum vocavil, se jus ser ‘Yum professus est, ut ab eo in pace dimitteretar oravit, salutare Dei se videre perhibait, lumem ease ad revelationem omaium gentium, et gloriam pleoisa5 sux Israel prophotavit. Ut ergo quaslibet indigni- tates iu sacramento Christi fides vera nom erubescat, scleadom est quia, sicst mult agunter in sacra- mento Christi quae non vidéutur, in eo multa vider tur Geri quae sliter dispeasantur. Gregorius dicit in ipsa immmolationis horx carlos aperiri, ange- forum choros adesse, eic., qua quamvis vere flant, won tamen videntur (lib. Dialogorum iv, cap. 58, ‘col, 473). Hem idem ait : ¢ Caro clus in salatem popali partitur, ejusque sanguls funditur, fiqeo aliter quam videatur cum ipse integer perseveret ‘et vivus.» Sed quid mirum de his? Ipsum corpas Caristi videtur panis esse, et non est panis. In €0 tgitur quod videtur esse et non est, fieri multe vi- dentue que .non unt, velut, quia Christus Mar- DE SACRAMENTO. ~~ Li. uw A vel 603 a quibus servari et sami.debuit bestiis de- teriores ostendit ? Cum enim preter poccatum Cre- atori, qui ubique est, omnia manda sint, quomodo Yilotur immondius esse in ventre muris quam in entre adulteri isnpeenitentls ? Quod autem etiam a religiosis incendio tradi, et ibi disparere dieuntur Spem sacramentales species, ‘non ad indignitatom Cielsti Wt, quasi ignibas exe Fondue tradatur, quod impossibile est, cam sit Omnium clementorum Deus, sed quoties alique tats indignitas ipsi sacramento negligenter acciderit, wt horrorem sumendi incutiss ipsze sensuales species, quas ibidem Devs abiissimo suo consilio post mu: lationem sux subsiantiz remanere voluit, iguibas traduntur, ut ostendant quod seum est, deficiendo tyrio leprosus apparuit, nunquid Christus speciosior B et disparendo sine omni feeditate in illo purissimo ‘tole, vera lepra respersus (uit ? In vitis Patrum le- sitar, aspiciente quodam sanctissimo Patre angelum Bomini quibasdam indigne communicantibus corpus Dowini subtrabere, et pro illo carbones porrigere. is igitar atiad videbatur, et allud Gebat. lem le- ‘gitar Tharsitius martyr corpus Domini ferens, eum a paganie comprebensas requireretur quid ferret, et canctum canibas dare nollet, martyrium obti- auisee. Cumgue ithe mortuo curiose quzrerent quid ferret, corpore Chelett ewlitus sublaio, linteamina -.slantum quibes ipsem continebater, reperta sunt, Sic et alia ulta in hoc splriteali sacramento in- Vishbiliter fleré credenda sunt, angelico ministerlo. Quidquid igitur in sacramento Christi specie teous, ut dictum est, eri etiam monstruose vi- deatur, seu pro aliquorum negligentia punienda vel eorrigenda, sea pro fide probands’ et frrsiruends, sen pro perfidorum scandalo et ruina, fidem Christi on evacuat, quia, dispensante aliter Deo, nulla tenes ad sui corporis indignitatem altinere ereden- dam est. Nec solam corpori Christi, sed et ipet sseramento visibili eadem causa macorem negamus et putredinem, qua superias digestionem, quia cum itla’ypecies sine panis ot vini substantia sint, quo- modo mueescere et putrescern magis quam digeri + possint, non facilis patet causa. fpsis vero speciebas, cam non sint stern, defectum negare non posst- ‘mus; sed ipsum defectum ita dicimus simplicem, ‘t nullam fonditatis admittamus corruptionem. Por sunt tamen videri mucidz et putride, quamvis ita won sint, sieut Chrisins hortulanus, peregri Prout erant intuentium mentes ; sed hac visione ‘eum eis quibus fit ira agitur, ut supradicize cause in els compleantur. ‘Quod autem veutrom distendere vel inebriare di- cantar, ne hoe quiden suum esse approbamas ; ‘sed quando ista (81) facere videntur, eisdem supra- dictis causis id fleri credini ‘gate in vomite ebrioran vel infirmoram hojusmodi forma depre- henditur, vel etiam in veatre bestlarom quid alind protenditur, nisl quia cam ebriasis vel impeeniten- tibas infirmis, ot dignam est, manere contempsit; (51) Alias iva, Ignis elemento. Quapropter, sicat summa sumi reverentia, sic ‘summa etiam servari debet diligentia; tanue dignitat oblivion’ subjacere non debet, sed quod magna Dei gratia agitur, decet et oportet ut magna Be- clesiz. sollicitudine, devote et indesinenter super omnia honoretur. capuT It, Cur visibile sacrifcium, invisibiti Deo fat, Queeritar autem cum saerificium Ecclesin constet Visibili elementorum specie , cur Deus illud visibie ease voluerit, cum ipse tavisibilis sit et a vers adoratoribas Patrem in spirita et veritate aderandum esse dixerit (Joan, 1¥, $4), et Psalmista sacrificiam Deo spiritum eontribalatum astraxerit? (Peal. u,49.) Sed seiendum quia in sacramento visibili praesemiin Invisibitis corporis sui exliberi nobis volwit, ut sic wostram magis exeitaret memoriam ad recolendam tanta suse plelatis graiiam. Sicat enim cum omnia posset, non in nobis ipsis, sed in exterioribus ali- moniis temporalem vitam nostram retineri voluit, ne nobis debera videremur quod sumus, sed ai potius a quo sust Ula munera unde vivinus, sic etiam visibili sue sacramento quo vite elernn Piguus accipimus, admoneri nos voluit ejus gratia esse roferendam quod ab ipso vitam iernam accl pimus, quam in nobis non habebamus, fimo per nos p Perdideramus. Sicut ergo, teste Aposiolo, invisibi- ipsius a creatura mundi per ea que facta sunt intellecta conspicluntor (Rom, 1, 90), sic invisibilis presenti: sua signam sacramentum suum esse voluit, ut sic intellectum nostrum de sua reddens gratia certiorem, aflectum nostraim faceret erga 86 ardentiorem. Ne auter-existimetur,, cum i non congruere, ait Avgustinus in libro x De eivitete Dei (cap. 49, tom, VIL, ¢. 235) : « Qui autem putant hice visibilia sacrifcia diis alienis congreere, illi ‘vero tanqutm invisibii invisiblis, et majori majora, meliorique metiora, qualia suat pure mentis bona que voluntatis officis, profeeto nesciunt here ita ease15 D. ALGERI SCOLASTICI LEODIENSIS ‘signa illoram sient verbs sonantia signa sunt rerum.» A diving est, Si enim panem non vere carnem Christi Quocirea sicut orantes ot landantes ad Deum di simos signiicantes voces, cul res ipsas in corde quas signlGeamus offerimus; ita sacrifiesates non alterivisbile sucrificiom offereadom esse noveriaa quam ill, cajus in cordibus nosurs invisibile aac ficium nos ipsi esse debemus. Sciendum enim est ‘Bes qui non solum spirites, sed et corpora somes, corporalia etiam sacrificia exhibere debere, ut sicat ex-utrisque consistimus, ne quod otiosum remaneat, x uineque Deo eorporaliter et spiritualiter ser- viames. CAPUT IH. + Car sacrificium Ecclesie non constet solo sacrament ‘vel corpore et sanguine Christi sine sacrament ear utrogue. Queritur autem quare sacriflcium Ecclesia non consiet solo sacramento, vel tantum corpore et san- ‘guive Christi sine sacramento, vel quare utroque ? ‘Ad quod respoudetur : Quia si solo sacramento, id eat, pane et vino consecrato et non mutato con- staret, non easet causa, quare Novi Testamenti sacri- ficiu Voteri Testamento superordinatum esset cum ‘sicut illud tantummodo fuit umbra et figura futuro- rom, sic istud tantummodo esset et commemoratio Preteritoram. Cain enim Christas diterit : Hoe fuct- te in means commemorationem, quid nisi liguraret et Fepresentaret prateritam Christi passionem ? Con- feramus ergo.novam umbram veteribus, simplicem simplicibus, ut que ex his prepolieant tam corpo- raliter quam spiritualiter videamvus. Cum enim prasens sacramentom, si antummodo ‘sacramentum est, corporalis: cibus sit sieut fuit, ‘wonne manna quod Deos de clo pluebat, et omne delectamentam saporis in se continebat, erat dignius at melias 1 temque panes propositionam, similagi- ‘es, ot vitali, et cetera qua ille popalus sacrificabet, nonne meliora erant ad reficiendum, quam modicum Panis et vial vir ad degustandam ? In novo enim sa- ‘eramento ablata fide gratie interioris, exterior spe- ‘ches in panis mica vel viei gutta nullins est sstima- Gionis, quia et in e0 ideo nullius xstimationis exte- Fiora facta sunt, ut el quae interius creditur gratis, ‘omnis impenderotur summa devotionls. Cassa enim videretar tot hominam assistentium, et huic sacra- p smento ministrantium vel adorantium veneranda se- dalitas, nisi ipsias sacramenti longe major crede- retur quam videretar veritas et ulilitas. Cum ergo ‘exterios quasi nulla siat, quibus tanta impenduntor venerationis obsequia, aut insensati suunus, aut ad intima mivimor magox salutis mysteria. ‘Sed et sacramentali officio non prepollet novum veteri. Cum eoim sit mamoria tantam et figura passionis Christi, tanto indignins ext novam reoan- tlando preterita, quod memoria enjaslibet hominis eat, quanto votus melias et divinius est, prenun- Wando cadem future, quod solummodo prophetia (52) Alia sod umbratice tsntum in memoriam crecifixa ejua carnis dicimes, penne novam sacramentum umbra tantom et Ogura, sicut et vetus erit?fdeo suten: deterius, quia illud umbra futuroram uit sp'rituali- tar, istud preverivorum ‘carnaliter. Sed et effects ‘non praepollet, quia nee peceata remiuiit, nee cosli Januam aperit, Cam enim solummodo velus in cibis ‘et potibus et variis beptismatibus,et justitils carnis Bon potuerit Juxta conscientiam perfectum (acere umbram quidem 4), non ipsam servientem, ut ait Aposiol braremissione peccatorum, profectu vi ‘conscientize munditiam, perfectum servientem red- B dere poterit ? Quiaergo.vetus in hac vita, perfoctam meritorum conferre non potuit gratiam, ideo non dom reserata paradisi janua non statim post hane vitam, perfectam mercedem contulit, se distalit co- rouam, sanctis quidem animabus requiem tribueas a labore, sed requiem cum gloria non retribueos pro labore. Cum igitur nec ventris saturitate, mec sacramentali prophetia, nec effectu spiritualis gratia, tomporalis eteterns,, novum veteri prapolleat, modo magis quam illud proficere habeat ? Nisi enim jn hac vita conferat plenitudinem graiie, post bane Vitam non conferet plenitudinem quietis et glorie. Si ergo novum sacramentuin neque corporalit:t neque spiritualiter melius esset antiquo, quare oi ‘superordinari deberet nulla esset_ ratio. Quid ergo © digoius comulisset Christus quam Moyses, Filius Dei in domo propria, quam servus na ?Si au tem umbram umbra mutaret nec compleret, quan- do vel a quo veritas veleribus sacrameutis Agurata et promissa complenda esset, si ille qui veritas ext, on Yeritatem, sed umbram pro umbra daret? Dedit ergo Ecclesin sum Verlias veritatem, Chriiws cor us suum et sanguinem, ul quod velus umbra now Polerat, ipse redemptionem remissionemque pecea- torum, quam semel fecerat in cruce, faceret simiti- quotidiano peccatorum eou- 0 subreniret remedio, idem , que ipse qui futurus erat olectis vita et premium, in presenti esset medicina et viaticum. Nis! enim ipse saverdos qui conlos penetravit, fleret nobis via ad seipsum, ccelé janua nobis clausa foret im xter- ‘pum : qua ideo post passionem Christi reserata est credentibus, quia idem qui est sacerdos sacrificium factus unitur sibi commorieutibus, ut dum woum fiunt cum ipso, ubi ipse est ($2) ipsi sint in ipso. Unde etiam ad magnam spem justis et peceatoribas, In passione Christi, eadem die latro, eadem dio jootus, eadem die cum Christo in paradisum est as- ‘samptas, pra: omnibusjustis primus; utnoasolum com- staret eadom dle paradisi januam homiaibus resera ‘am, sed €t consiaret Dei gratiam non articulo tem poris astringi, non peceatorum quantitate vinel, caisn DE SACRAMENTO. — LIB. I. 8, ad stern vile pramia statim conferenda sulleclt A veniat; modis omnibus attentemas, Aut enim eum - ‘vix unius hora posnitentia post tot Gagitis. Quiserge dubitet Christi passionem vere omnium peccatorum esse remedium, qu tam sero, tam cito, quasi omm- nium peceatorum primitias justifleavit ot sa sceleratissimum ? Tantam gratie prarogativam. in sacramento Christi beatus Ambrosius intuens, ait in sermone De sacramentis ad neophytos (De myst. c. 8,1. I, col. 537), novasacranenta veteribus prefe- rens : « Summo studio volumus comprobare, quod et antiquiora sunt sacramenta Ecclesia quam Sy- nagoge, et prestantiora quam manna. » Et paulo post : « Probatum est antiquiora esse Ecclesiz sa- ‘eramenta, nune cognosce potiora. Revera mirabile it quod Deus manna pluerit patribus, sed tamen mortui sunt. Ista autem. esea quam accipi panis vivus qui descendit de coelo, vite zterne sul- stantiam subministrat et corpus est Christi, Con- sidera nune utrum prestantior sit pani an caro Christi que utique est corpus vite. Manoa illud ¢ ecelo, hoc supra caelum. Illud cxtli, hoe Do- mini co-lorum. fllud corruptioni obnoxium, hoc alie- ‘Buin ab omni corruptione. Illis aqua de petra fuxit, libi sanguis e Christo, Ulos ad horam satiavit te sanguis diluit in sternum, Judens bibit et tw cum biberis, sitire non poteris. Illud in umbea, boc in veritate, lud quod miraris umbra est, ‘quantum istud est, eujus etumbram miraris ? Cogno- visti proestantiora. Potior est enim lux quam umbra, ‘Veritas quain figura, corpus auctoris quam manua © de carlo. » Et paulo post : « Accipe quod dico, divi- nniora esse sacramenta Christianoram quam Jud2o- rum. Jure ergo nova sacramenta superordinata ‘sunt veteribus, que ita eis preeminent veritate, di ‘compleant qua iis fwerant immobilia, Quam vere enim Christus seipsum daturus est sanctis ad_gloriam in fuluro, tam vere ad omnein gratiam dat seipsum Ecclesia su modo, quamvis non ita manifeste sed sub sa- ¢ramento, Si enim sine sacramenti velamine corpus ‘suum et sanguinem daret, qnissumere non abhor- reret? > ‘Us enim superius aiunt Augusti cinus, quia interdicium est divinis et humanis le- gibus. Unde etiam discipuli audientes quod carnem suam daret ad manducandum et sanguinem ad bi- bendum, patantes quod crudum aut coclum aqua, vel veru assum, visibiliter daturus esset seipsum, Feceaserunt ab eo, dicemtes : Durus est hic sermo. «« Igivar, ut ait Amprosies (lib. De sacram. v1, cap.4, col. 380), ne plures hoc dicerent, velut quidam es- set horror cruoris, sed maneret gratia redemptio~ ideo in similitudine quidem aceipis sacramen- tum, sed vere nature gratiam viriutemque couse- queris Et ut probemus Christom salubrius sumi cum sacramento quam sine sacramento, quid inde pro- * (Mauh, vivom sumeremus aut mortuum. Sed suiml mor- tuum est impossibile cum sit immortalis : Christus ‘enim resurgens ex mortais, jam non moritur (Rom. 1, 9}. De catero, quam vitam ali eo speraremus quem mortuum sumeremus? Non igitur per partes cconcisum, vel elixatum, vel assatum, ut ili puta ant, possuunus eum sumere. Si autem vivum, aut in e0 statu quo fuit ante passic fuit post resurrectionem, Sed si,in eo stata qao fuit ante passionem, quis deglutire posset hom rinta annorum virum et integrum ? Quod trajecit, ‘non ergo fides haberet meritum, cui tants’ evidentae llum panem manducaverunt, omnes in deserto B gum ratio preaheret experimentum. Si autem in oo ‘statu quo post resurrectionem eat, glorificatum ergo corpus sum quale in colo ext ostendens, into- lerabitem claritatem suam oeulis intuentium offerret, €t non sustioeres hamana fragilitas, Unde Angusti- nus ia libro ad Orosium Christus resarrexit, sed notuit in ex clarificatlooe @iscipulis apparere (Matth. xvit), quia _non posseot oculis talem claritatem perapicere. » Si antequam ‘moreretur et reaurgeret, quando transGguratus ost in monte, discipali cum videre wea potuerunt, quanto magis clarificata carne De eum videro non powerunt ? Si autem sua poleatia clarit visum nostrum contemperaret, non suo loc a tempore iu contemplationem sus glorie remunera- lonem suam nobis preurdinans, meritum auferret, quia amplius laborare non liberet, sicut et Petrus in transfiguratione dixit : Bonum est nobis hic essa ; faciamus hic trie tabernacala (Matth. xvit, 4). Quod, ut ait Leo, .non erat improbum sed inordiuatm, Unde et ipse Christus flios Zebedzi petentes sibi sedem a dextris ejus vel a sinistris (Maw, xx, 20), prius misit ad laborem quam ad requiem diceus : Galicem meum bibetis, quia vidit eis magis expedire, ut per meritorum ordinem dignius et fructuosius ad praemia pervenirent. Quia igitur nec per se sacramentum, nec per 66 expediebat in sacriflcio suo dare corpus suum, sa cramenwam unum omnibus legalibus sacramentis 1p Gignius superordinavit, quo et nobis pradictas in- commoditates horroris vel splendoris corpus suum . abscondeado auferret, et veritate sui corporis um- bras et figuras sacrificiorum veleruin complendo ut ‘uperdluas repelleret, et eis ipsa sui sacramenti f~ gura quia plus quam figura est, pracelleret. Licet enim Augustinus dicat quia sacramenta in signis diversa sunt, in re quae siguificatur paria, loc tamen singulare sacramentum, dum figura et corpus Christi est, sicat Joannes, quia quod pradixit ‘csteudit, propheta et plus quam propheta fuit 9): ila etiam boc sacramentum figura eat et plus quam figura, signifcando quidem par consignifcantibus, sed signidcans cxisteudo, precellens tantum significantibus, Nec ipsum com - Clarificata carve utique-a solu plus Dominus mupertluas, superveniente novitate et veritate sui sacridcli dispulit, sed et multiplicitatem srerificio- rum veterum singularitate sui sacrificii abbrevians, ecrupationem exteriorem nobis minuit, benef éiormin nobis gratiam mutiplicavit, uno unico suo sacrificio redemptionem remissionemque peceatorum faciens, profectuque fidei, ezeterarumque virtutum, ad vitam zeternam perducens. Sciendum enim quod ideo Deus tam malta sacrificis dedit in lege, ut nullam eorun sufletens esse ostenderet, quia c=ttera essent super- flua, si unuin se um suum suffi- ciens magis desideraretnr, et interim in eis, et si jodieum sentirent suffragium in eorunt (amen mute Aitadine majori occuparentur exereitio, quo Deuin discerent colere, et ab idolorum ealinra recedere, et © cerliori tot gurarum insteuerentar testimonio quo futaram veritatem non dubitarent sperare. Egregiom ir et super omnia excellens sacra- mentum nobis providit Deus in sacrificio suo, quo’ corporis et sanguinis sui veritntem pants et vini qualitatibas tectum abecondit digna eausa, ne silicet infidelibas pateat, et eorum blasphemiis vilescat, ‘neve nos judicent inhumanos et erndeles, atpote humant corporis comestores et sanguinis bibito- res. Fidelibus auiem quibus paravit ad salutem, in panis et vini specie et sapore sumendi fe- cit aptitudinem, ne, ut superins dictum est, $1 ‘carnis et sanguinis humani colorem viderel, s2- poremque sentiret, bumana pietas abborreret; ¢ splendore antem ejus si intolerabili prestringeretur, ‘sluporem mentigincarreret; si glorioso demulceretur, bonioruin operum torpore hebescerel. Sicut enim carnalom nobis occupationem abstulit, exstirpate maltitudine sacrifciorum veterum, ut_mentem spi- ritaalibus expediret; itatis. quibustibet sa- ccrileii sal cireumstantiis impedire woluit, quo spl- rituallus et Eberius nos sibi in suo steramento unt- ret. Ne ergo insolita visione mens turbaretar, con- suetam sto sacramento reliquit spectem, ut ad interiora contemplanda puriorem fidei dirigeremos aciem. Per acceptionem enim hujus sacramentt Christe perfecto unirt et incorporari debemus, et im Jae vita conformitateinnocentize quantum possumus, et post hane vitam simi beatit dligni fuerimus ; nee decet ad exteriora distendi , nec ad maltiplicia dissipari, quos ab omnib ‘unum cum Christo sint, oportet reco Quod tamen Ecclestz auze Deus votuit esse tam feuetuosom, non omnlmodo voluit esse otiosum; gaia, dam in mysterio, quod non est apparet, quod ertoceuttatur, fidei tueta proponitur ut meritum au- eatur ; dum contra hoe quod videtur, credens quod won videtur, de credita Intus veritate, de supersia cexterius fatsitate duplicem assoquitur gratiam. Czr- tera enim Christ! miraculs cum sint infldelibus. in signa ut convertantur, hoe solum fidelibus datur ad meritum wt illo erudiantur. In illis enim quae Deus’ in extrinscea materia ferit, rohoratur files, D. ALGERI SCIIOLASTIC! LEODIENSIS: abras et figuras veteres ut A in hoe autem solo quod ex seipso facit, Ades exem citatur, ut victa et invicta feliciuscoronetur. Viets, inqvam, ne compreheuat, sed invicta ne difftat ; dam exteriores quidem sensus, objecta panis et Vini specie, colore, odore et sapore, ipsum quod fuerat mentiendo, panein et vinum quod non est ni- Wwntur astruere ; interior autem intellectus, ipsum quod est corpus seilicet Christi contemplans, nec comprehendere suficiens, non tamen desistit ere- dere. Hane credendi diffcultatem sancti attendentes. et caventes, de hac sacramentali confectione astruenda div maltamque laboraverunt, quia non solum invi- le, sed etiam inusitatum esse viderunt, et ad- mirabile, ut invisibilis sacerd In substantiam suz carnis invi quod terrenum est ewleste faciat, ut qui pro nobis tanta In se operatur, nobis de nobis majora promit- tat. Qui enim aquam pro nobis figurate oblatam sicut et vinum pro se oblatum in veritalem et uni- (atem sui sanguinis mutat insuo et nostro sacra- ‘mento, quanto magis nos secum faciet unum im is uz premio? Sed et In tanti mysterit fide, intellectus intrinseci et extcriorum sensuum luctam subinnuens ait Augustinns in sermone De verbis Domini : « Quod videtis in altari panis et caliz est, quod etiam oculi vestri renuntiant, quod autem fides postolat instruenda, panis est corpes, cealfx est sanguis. » Sed potest animo cujuspiam cogitatio talis subo- iri, Dominus Jesus Christus novimus unde car- nem acceperit, de virgine Maria scilicet, nutritus est, crevit, sepultus est, resurrexit, caslam ascen- Mue levavit corpus sium, unde venturas est judicare vivos et mortuos. Ibi est modo sevens ad dexteram: Patris. Quomodo ergo panis corpus ejus, vel qaod habet calix, quomodo est sanguis ejus? Ista ideo, fratres, dicuntur sacramenta, quia in eis aliud videtur, aliud intelligiur; quod videtur, spe- cciem habet corporalem ; quod intelligitwr, fractum habet spiritualem. In quo videtur inwui, quasi que- rator cum Christus in humana forma rational ‘se geseeril, vel natura hamana, vel potent et in catlo usque ad diem judicil corporaliter ine quantum D gurus sit : quis corpus Christi huc deduserit, vel pa- nem nostrum illue levaverit, ut tam subitoin corpus Christi mutari possit Quod quia ineffabile est, quo- modo corpus Christ! hic fiat, et tbl maneat, ad intelligentiam spiritualem et fidem talia co- gitantes revocat, qui eisi seiri non potest, credi potest ; quia quod videtor, non materiale corpus panis est, sed specles curporalis; quod autem in- telligitur Christus est, qui omnia quecanque vult coolo et in terra potest. Sieque dunt exteriorum uum testimonio non aequiescit, nec interiore inquisitlone comprehendens, de veritate tamen nom titubat; fit per Dei gratiam, ut in tali suo agone fides nostra exerceatur, exercendo augeatur, au- gendo rerGciatur, perfvcta coronewr. Unde Aa-eat gustings in sermone super Joantiem ix col. 680): « Fides qua eorum, qui Deum.vi- suri sunt, quandiu peregrinantur, corda mandantut qood non videt, credit. Nam si vides, non est fides, Credenti colligitnr meritum, videnti reddiwur prac mjum, Eat ergo Dominus, eat ne videatur, laveat ut credatur; creditus desideretur, ut desideratas ha- beatnr. Quis ergo in hac peregrinatione nostra ex- pedit latere Christum ut eredatur, » ete. Bene igitur Christus eub sacramento dedit nobis selpsum, ut per hoe nobis et fidei meritum, et gratize sux angeat beneficium : dum in terrena ‘quaddam, et prorsus stolida panis et vini forma, ma- jestatem sapientie Verbi Dei substantiatiter com- Prehensam, incomprehensibilem credere et venerari non erubescimus, quae quantilate et qualitate sua ita qjus excellentiz: videtur indigna, ut nullatenus etiam zstiinari debeat, nisi quia ipse est Deus, qui- ‘omnia quaxcungue volait fecit in ealo et in terra, nisi quia etiam caro ejus ipsa est cui data est om- tis potestas in eco et in tetra, ut potestate tali sit in unitate persone in coolo etin terra quandocun- oe, quomnodocimque sibi placuerit. Hac fide ipsuin sacramentum quasi divinum quiddam adoramus, quasi vivum quiddam et rationabile alloquimur et Togamus : Agnus Dei qui tollis peceata mundi, mi- quia non quod videtur, sed quod ‘Vere est, Christm ibi esse credimus, CAPUT IY. Cur fides tantopere exigatur in hoc sacramento corporis Christi, c Queeritur autem quare fidestantopere exigatur in hoe sacramento? Quia videlicet falsa @de tnundus periit, quando Adam plus diabolo quam- Deo cre- dere presumpsit, dum in ligno scientie boni et quain Deus minabatur, Sicut ergo diabolus on um- ram in ligno inobedientiz, sed ipsum verum et ‘isibifem fructum exhibens, promisit id quod non videbatur, scilicet, eritissicut dit (Gen. 111, 5), sic etDeus non umbram, sed ipsum qui in ligno pe- penulit oboiientiz, in suo visibli sacramento exhi- bens, proimittt vitam aeternam quae non videtur, ut dum ea re plus ei modo ereditur quam ost dignum est, sanetur hae vera fide illa perfida fides, qua olim plus diabolo quam sibi injuste creditum est. Sicut igitur non in li vetito, sic nee in Chriati sacramento debet visus aul gustus, sed fl- dei vigere judicium, jeut pomum visu deco- Tum et suave ad comedeadum, cibus vitalis videba- tur, et mortem intulit, sie @contrario sacramentum corporis et sanguinis Christi videtor cibus morta- Titatis nostra, cum vere vita zterna sit. Quapro- pler otrique rei media vera fides videlur necessaria, ‘Ada, ut crederet moriem esse in pomo, et ila (63) Alias utrumgue. DE SACRAMENTO. — LIB, Il, (0, 3, A vitaret 5 a3 bis, ut in sacramento Christi vita credamus, et ita assequamur. Utrique (33) enim ex se contrarium visui esseeffectum parit, illud dum ‘videtur cibus voluptatis et vitz, mortem inferens; itud dany videtor cibus morialitatis vitam steruam exhibens. Sicut igitur a Potro post trina negatio- new trina eonfessio repetita est, sic ab homine ut salvari possit, pro periida fide qua periit, vera fides exigenda est, quia tantum sacramentum nec sine Ge potest intelligi, nec nos etiam per illud sine fe salvari, CAPUT Y, Cur magis consecretur in pane et vino et agua corpus ‘et sanguis Christi, quam in carteris corporum spe ciehus, Quzritur item quare in pane et vino consecretur magis corpus Christi quam in exteris corporum peciebus, cum cibo mortalitatis non videatur apte vita immortalis. designari ? Sed seiendum quia Chri- sins in boc sacramento non 86 hoc modo siguidcari voluit, quo se babet cum Paire per naturam, sed quo se habet nobiscum per gratiam; quia non seilicet quod sit Patris sapientia, sed quod sit omniun ho minum vila, at sie suam charitaem nobis magis commendaret, et nostram erga se magis accenderet. Vita vero eterna, cum in corporum speciebus nulla perfecta similitudine exprini potuerit, nulla tamen aptiori quam illa, que aliquo modo vita est, quia hu- mane vite slend et retinends: congruit. Quia enim temporalis cibus et polus nosler vita wlerma essa non poterant nee debebant, nomine eorum et specie Christus se signifleari voluit vitam eternam, ai non imilitudine congrucret in su- mendo, sed et eadem cibi similitudine nobis profi- ceret in sperando : dum acilicet, sicut eibus et potus ‘sunt nostra vita temporalis, quandiu Deo placuerit, sic et multo amplius ipse panis conlestis sit vita eterna, quibus ipso voluerit, Et quid miram si Creator ereaturs conforre poss vitam gternam, cum etiam creatura creature etinere potuerit eternaliter eam? Sicut enim li- gnum vite in,paradiso positum eat, quo sternaliter hon:o in corpore viveret, sic Christus in Ecclesia Tignum vite seipsum posuit, ut in se credeutibu vila wterna eseet : quod non solum fuit ipsies Chri- sti mysterium, sed et fidei nostre magnum firma- mentum, Quia si boe creature non viventi fuit na- turale, ut corport vitam aternaliter retineret, quanto vero ligno vite vivertis, ereatori Christo est ‘ontuipotentiale, ut corpori et animz glorioslus con- ferat zternaliter vitam ? Unde in quia cibo et poln ita vivimus, ul alterutro carere nequeamus, utrumque in sacramento suo esse voluit, ne si alter utram deesset, quasi imperfecto vite signo, ipse non pleria, sed imperfecta vita signari videretur. Dignum etiaw fuit, ut eisdem specievus quibus alitur et creatur caro et sanguia iu quolibet beraine33 D. ALGERI SCHOLASTICI LEODIENSIS naturaliter, conseeretur etiar tn Dominico Lomine A mean céruem et bibit meum sanguinem, habet vitem spiritaaliter, non solu: propler commodiorem apti- tudinem sacramentalis perceptionis, seu ct ut adju- transformatur naturaliter, quanto magis, Wwerit, in carnem et sanguine suum transferuar omnipotentiati Sed et ali in nobis unitas Uiriasque est sus mysterio, ut singularis hominum crederetur refectio, cui etiam postmodum per spostolos aquam admisceri voluit, qui commu- nis potus eat bestiarum et hominum, ul ad unitatem tanti mysterii pertinere signaret, non solum Justo- rum sod et peceatorum, si posnitere vellent, con- sortium : ut quod suum erat, ipse per se in exordio sacramenti prius exsequeretur, et nos quod nostri zlerna sit, nostro contemperavit. mysterio, ut quia eoderm suo eternam (Joan, vi, 85), quare non statim etiam in corpore per vim tanti sacramenti vivimus zterna- Titer, cum ipse non in futuro dixerit, habebit vitam @lernam, sed habet prasentialiter ? Sed sciendum quia sicut Adz dictum est : Qua- cunque die vetitum comederis , morte morieris (Gen. 47), et tamen eadem die non in corpore , sed in anima mortuus est , sle Christus dicit Qui mandueat meam carnem , ct bibit meum san- guinem, habet vitam cternam, non quod in corpore statim sternaliter vival, sed ut animam qu: prius in Adam morta fuit quam corpus , per unilatem anti sacramenti resuscitatam astruat , ut scilicet reclo ordine , ipsa que peccando a Deo , qui vita B sterna eat, divisa , priue fuit mortua , per comma- ‘njonem tanti sacrawenti, iterum conjuncta Deo et tunita eredavur, et sit scut prius rediviva. Quia enim peceando Adam a Deo divisus est , ideo Deus post- modam in morte corporali, dividuum eum facit a seipso, ut in corporis et anime divisione cognosce- el, quia ipse ejus anima , Deo qui vera est vita, non adhaalsset. Quia igitur ios exterior, mortis, intrinseez tam erat figura quam pena, ideoque hine terrendo , hine monendo erat quadam ipsius culpze redderet, quia ablata poena magis condelectaremur culpa, et ite culpa vigente et obstante, nullus divi ‘Sacrameuto iuterius reoovamur ad vitam, nec tamen ¢ Na relinqueretur locus gratize. Cum igitur culpa mors exteriug immotamur ad immorialitatis gloriam, ita ‘suo excrameoto nibil exterius immutaretur, sicut hil exterius innovaretur : cum tamen nteris idem hoc in nobis inveniremus, quod de ipso crederemus, quia: vitam de vita reciperemus, Quia igitar nos necdum apparemus quod sumus, ideo Christus noloit apparere quod est, ut sit desi- dlerabilior, qui tune quidem apparebit quod est, quando nos apparebimus quod sumus, ut sit glo- Fiosior. Unde divus Joanues in Epistola sua : Fil Dei sumus, et nondum apparet quid erimus (I Joan. in, 2). Et Paulus : Cums auteot apparuerit Christus vita mostra, tanc et nos cum ipso oppzrebimus in gloria (Colos, 11, 4). Sieut ergo in Ewn:aus peregrinis a fide peregi it 15),sie nobis peregrinis in mundi exsilio peregrina et ex- Aranea sibi specie apparet in sacramento, ut quia quod de nobis exterius apparet mortsle est, moria- Titatis clbus ipse exterius videatur, cum tamen per ipsam qui ioumortalitatis est alisaonia, intus vereet inviaibiliter mors aterna sanetur. CAPUT Vi. Car sumpto corpore Christi non stotim etiam in carne vivamus @lernaliter, cum ipsum sit vita eterna. Quritar etiam quandoquidem tantum sacramen- ‘wm vita est, cum Christus dicat : Qui manducat (84) Alias Quod. anime, interim punienda rat per lemporalis mer- ‘molestiam , et sic sananda per gratiam, ut iule- rim in regno mortis amaritado passionum et labo- Tum , peccata excoquens,, purgaret , et ita gratia ccelestis virtutum germina, quo liberius eo uberius ingerens, nos vitze tern relormaret. Propter peccatorum igitur excoctionem et par thonem non erat interim mors temporalis anferenda sed eterna, ne aut immundi et impuri requiew ob- tineremus illicitam, aut imbelles et immeriti, justi- tie reciperemus mercedem nobis indebitam. Noa enim esset divinw discretionis mquitati condignum, ut vel sociata sibi perversorum iminundilia suam fuscaret putitatem , vel immeritoruns ignavis munerans , nullo magis merito be tanta: suz gloris largiretur peceati obstinatione incurabiles fleremus, magna sua gratia mortem won abstulit temporalem me in wternain distulit, ut ma- Jori etiam merito , majorique fractu reciperemus ; quia pro certo nisi ita esset, ad fidem Christi omnes, convolarent , taatuunmodo propter prasentis vite ‘mlernitatem; et itadum tante securitatis torpore noo exercerentur ad bonum , faturz gloria: Christi ma- jus omitterent lucrum. Unde etiam Deus Adz mise- Ticorditer probibuit lignum vite, dicens : Videto ne forte sumat de ligno vite. Quia si ille qui in5 anima pericrat per lignum inoboiientize, viveret etiam in earne eternaliter per concessum lignum vitm , ex toto periisset ; dum carne aternaliter ve vens, et in anima peceando sternaliter moriens, in« carabilis esset ut demones, vel etiam post bane vi- tam cum carne victuri eterualiter ut mall homines, Mali enian etiam in corpore vitam sternam labe- ant, quam tamen magis mortem dixerim, quia Deo qui vere vita est, non placebunt, et ideo sine divina gratia misera eis erit wternitas, quia zterna mise- ria, CAPUT Vil. Cum temporalibus meritis eterna retributio fiat. Queritar iterum quare zlernitas felicitatis vel ponnz retribuatar temporalibus meritis, recatus vel justice? ‘Ad quod respondendum est , quia Deus non tem Poralem actionem sed perpetuam boni vel mali re- monerat vel damnat voluntatem, qu si in eternum ‘Viveret, in glernum in suo proposito permaneret, Sdeoque juste wternitatem retributionis eternitati ‘voluntatis appendit. Unde etiam cum ut ait Aposto- Jus, passiones hujus temporis non sint condignz ad faturam gloriam, que revelabitur in nobis; q modo quis pro Deo laboraret, sed et pateretur, non tamen esset condigaum, ut hoc lemporali commer- cio aternitatem merearelur, ne tamen malls diutivs liceret peccare ad majorem sui pesnam , ne etiam bosos in mandi exsilio txteret vivere, si nimia foret eis dilatio ad patriam, breviavit, Deus bumanz vite dies propter elecios, ne pravorum afflictione, vel ni- mio suo labore deficerent. Sed et ne minutio tempo- ralis laboris aliquod zterni preeniii videreiar dispen- dinm, ipsius pracursoris vui vilam quo nemo major, ipso teste, surrexit, triginta duorum et semis anno- Tum esse voluit, sui etiam ipsivs , qui super omnes est, codem numero consummavit, ut quia Deus non exrat ex quanto tempore, sed ex quanto corde sibi ser~ tiatur, perfectionem meriti non tempori asoriberet, ‘ted virtuti. Ecce enim in tantillo tempore plenam ebedientiam Deo Patri servavit, quod nullus ab ori- sine mundi facere potait, Et quis diatius eo vixisset, ‘si Lemporis diuturnitatemn , et non virtutem merito- rum perfeettoni sufficere vidisset? Sed et quomodo p, Joanne nemo major surrexisset, cum abrahain, Isaac et Jacob, et caeteros quamplures in obsequiis divinis dintios taborasse constet? Sed evidens est pro cere to, quia etsi plures eo laboraveruat dic nemo ferventivs et purius qui tempore juventutis suz in- Yentus est in tentatione fidelis et fortis, quo caro spiritui semper magis est rebeilis, adeo ut occiden= dus etiam Herodem inerepare non metueret in car- cere , quia fratri suo uxorem suam prasumpsisset tollere. CAPUT IIL Car pants in carnem, et sinum in’ sanguinem per + conseerentur. Quaritur quoque quare panis in carnem, vinum DE SACRAMENTO. — LIB. Il. ‘Ain sanguinem per se consecrentor, et itted per se caro, et illod per se sanguis dicatur, com in came tofus Christus, et in sanguine totus Christus sumt credatur, nec tamen divisim duo Christi, sed in ‘utroque unus solus Christus? Ad quod respondetur, quia iste mos inolevit in Ecclesia Christo, qui corpus suum et san- guinem divisim consecravit et dedit, non ad nem substantiz suze, at ill duos Christos aecipe- Tent, eum in utroque unum Christum acceperint , ted ad discretionem gure, at panis dum dentibas teritur, carnem Christi in passione atiritam, et dum ‘vinum in ora fdelium funditur, sanguinem de tater ‘Christi fusum signaret. ‘Sed nec ideo corpus et sangais per se dicitur, B quasi corpus exanime, et sanguis eflusns et divisns a corpore credi debeat, cum utrumque unus sit ‘Christus immortalis, indivisus; sed in memoriam Passionis ojus ita dicitur, quia in ipso sacramento ‘mortem Domini annuntiare debemus. Unde etiam non solum ut eapiti suo Christo, populum ecclesiasticum unici siguificet, sed etiam wt aquam qua de latere Christi cum san- guine Muxit, representet. Dicuntur autem duo di- Versa sacramenta panis et vinum, quantum ad dj- Yersas suas species, cum tamen sint unum, quam tum ad unam eamdem suai significationem. Unde Augustinus sacrificium Ecclesie dicit dwobas con fici, duobasque constare : uno seilicet_ sacramento, quia panis et vinum idem significant, et una re sa- cramenti, quia corpus et sanguis unus est Christus. Alioquin non duobus, sed quatuor constaret Ecele- sim sacrificium, essentque sicut, duo sacrament Panis et vinum, sic uz discret res sacrament, ‘corpus ot sanguls, quod est impossibile, cum Christi corpus non sit exsangue et mortuut deo etiam corpus et vanguis divisim in sacra mento videntur, ut quia Christus pro nobis mo est, nos qui corpore et anima perieramus, corpus per corpus, et animam per animam redimens , cor- us et animam suam pro nostra redemptione in morte divisa faisse signetur, dum corpus ejus in ve~ palero jacuit, aniina vero ad liberandas sanctorum animas od inferna descendit. Cam igitur in tali my- sterio corpus per corpus, aniina autem Christi gnificanda esset per aliquam visibilem speciem, nihil inventum est in creaturis, per quod v ct aptius reprasentaretur, quam per sanguine , qui est sedes animzz. In quo etiam ut siguetur ani- mas nostras et corpora, anima Christi et corpori uniri et conformari debere, simul corpus et sanguis sumitur a fidelibus, ut sumpto corpore et anima Christi, toto Christo totas homo, in anina-et cor- pore vivideetur; dum fpsa caro Christi, ut dictum est, non exsanguis et mortua, sed viva et vivifieatrix, creditur. Unde, ut ait Augustinus, nec caro sine sanguine , nec sanguis sine earne, jare communica tar. Hem Gelasins Majorico et Joanni episcopis : «_Comperimus quod quidam sumpta tantum eorpo-a7 tis saert portione a calice sacri cruoris abet qui procal dubio aut integra. sacramenta acci aut ab integeis arceantur, quia divisio uulus ejus- demque mysterii, sine grandi sacrilegio non potest provenire (83). » CAPUT IX, Cur corpes Chrisit magis consecretar in pane can- ido quam wigro, vel cujuscungue coloris, cum janguis consecretur in cujuscungue coloris vino, Quaritur autem quare in eandido pane consecre- ‘tur magis corpus Christi, quam in nigro, vel cujus- canque coloris, cum sangu’s conseeretur in vino atbo vel rubro, vel cujuscunque colori © Pane quidem eiijuscunque annonz: sive coloris nom Probibetur feri corpus Christi, si necessitas fuerit sed decet revera cum candidissimum esse ot mun- B en dissimuim si facultas non defuerit, qui transferri de- bet io splendidissimum corpus immaculati Agni. Si- ‘cut enim mucor et velustas in tall sacramento pro- hibeatur, ne irrogent sumentibus festidium, sic in eo nihil debet esse, quod sumendi minuat deside- rium, CAPUT X. Cur magie consecretur corpus Christi in pane asymo quam fermentato. Item quaritur quare in azymo pane consecretur caro Christi magis quam in fermentato , vel fecato, cum sanguis consecretur in vino seu defecalo ot puro, seu cum faece, ut musto de racemis statim expresso? Quare igitur fax vel fermentum in pane refutatur, cum recipiatur in vino quo idem sacra mentum conficitur? Utergo supra dictum est, panis et viaum unum sacramentum est; quia in utroque unus Christus esi, utrum ergo ex azyino an ex fermentato pane corpus Christi confici debeat inter Latinos et Gra- c08 magna concertatio est, in tantum, ut ili istne Asymitas, isti illos Fermencarios quasi cujuslibet heresis notent vocabulo, cum tamen, ut mul ais catholicis videtur, non sit contra Adem Chri pam seu azymum seu fermentatum sacrificetur (56), twm quia uirumque panis est, et sicut utrumque ‘vitain transitoriam, sic corpus Christi dat eternam, tum quia etiam quamvis Chrisius de azymo pane corpus sium fecerit (forsitan non qui Dat hoc exigebat, sed quia coeua In qua hoc factum st, panem alium non eshibebat), panem tamen fer= ‘mentatum non prohibuit. Quamvis enim In veteri lege preceptun sit arymum panem in pascha co- medi, ut per eum figuraretur Christus sincerus et anundus fore, et nos etiam qui sanducaturi era ius corpus ejus, similiter moneremur purgari ab ‘omni fermento malitia et nequitie; figura tamen tali in pane illo non indigemus, de quo carnem Christi conficimus, quia qui de Agura veted ad ‘Veritatem transivias, azymam et puram carnen Christi in quocunque pane consecrajo sumimus, (85) Apud Gratian. De consec, dist. n, ©. 12, ASH, P. D. ALGERI SCHOLASTIC! LEODIENSIS Ht, A Astraunt etiam, quia sicat ad invoeationem diviai nominis, qua in aullo sacramentoannollari creditar, sed sola per Dei gratiam omniain omnibus operatur, ‘on obsunt vel prosunt sacerdotum merila, quo ma gis vel minus flant ecclesiastica sacramenia, sic nee color, nee species aliqua panis et vini obest vel pro dest, quo minus vel magis corpus Christi fat, dam teouummodo sit panis ot vinum, quorum substantia, ut Christus praciplt, ia substantiam corporis Chri- sti et sanguinis transeat. Dicunt tamen Graci Latinos injuste azyma im- molare, cum azyina veteris testamenti sit, et Chri ‘lus omni vetustate ablata, ulpote preseute veritate ‘saluti human superflua, non in azymo, sed in fer- meatalo novuin testamentum instiwuerit. Comendant quia novum testamentuin non perfecie insti tuisset, nisi omnino vetus tam in azymis quam im ceteris quig ritibus destltuisset. Detestentur ergo Latinoram seerificia, quia in eis fpeos jedaizare rer putant, immolando azyma, Dieant econtra Latini Christam in azymo pese novum (estamentum instituisse, quia cam xm hone ‘ad vesperum velus teslamentam compleverit et ne- vom instituerit, fermentaium ia cunetis Gnibas Israel inveniri non licuit; quapropter quia oma ipsa in qua hoc factum est paneos tantuminode asy- ‘mum exhibebat, azymo pane novum tesiameatum instituit. Quod si Christus von judaizando fecit, quis ‘108 eum immitando judaizare diserit? Sed oppoawnt ¢ Creel Christum fermentatam panem mirabiliter iit exhibuisse, sicut de quinque panibus legitur miltia hominum pavisse. Ecoatra Latini: Quis hoc miraculum eum feciseo non legitur, licet potwerit, quod tamen fecerit nulla auctoritate Grmatur; presertin qui cotewns it legem servaverat, ut ex ea nec iota unum solvere Yoluerit. Quia enim natos ex moliere, factus sab lege, debltor logis extiverat; sl eotenus legem solvis- ‘et, legen transgrediendo peceator feret, causaque, nostra salutis periret. Nisi enim omnino innoceas et mundus pro nobis immundis et injustis occumberet, * non aliens, sed sua culp2 debitum moriendo solve Tet, et sic Adm peccato non delelo, regnum mortis ‘elernae non cessaret. Cum enim de observaniia aty= res qua fle- D morum lex dicat : Quicunque fermentatum comederit, peribit anima illa de Israel (Exod. x11, 15), justam occisionis suze causam'Judzi invenissent, si com at legis transgressorem punirent. Qui enim adversus. ‘eain tam studtose tot falsos testes subornaveruat, proditore ipso qui cosna: interfuit deferente, tam ju- stam causam non reticuissent, Opponunt Graci : Quia et si ante passionem legis debitor fuit, post resurrectionem legi nibil debai ‘quia, ut ait Aposiolus, Christus resurgens ex mor- tuis, jam non moritur, mors illi ultra non dowlna- bitur, quod enim vivit, vivit Deo. Quoniam igitar post resurrectionem non legi, sed Deo vivit, ideo (86) Lee est vera seatentiaipse nil jam legi debens, baptismum nove gratis, ‘qwod ante non fecerat, in remissionem peceatorum ‘won Judzis tantum, sed et omnibus gentibus prani- ‘earl et prestari instituit, Unde etiam astruunt, qui etiamsi Christus panei azyinum cousceraver tamen hoc imitandum sit in ipso, sieat nec circum cisionem cam baptismate, nec celebrationemn veteris, pasche cum novo usurpamus : quamvis ipse ul me- diator novi testament a¢ veteris, illud eomplendo, istud instituendo, peragere sit dignatus; quia ante passionem quidem aliqua novi testamenti ac vereris peo sua dignilate rite perfeeit, sed post resurrectio- nem omni legalis vetustatis umbratiea snperflaitate remota, solins gratie veritatem omnibus instituit, Dicnmt econtra Latin, quia revera live satubriter imitandum est in ipso, qnol Ecclesie sue facien- dum tradidit, exemplo, testimonio, praecepto, Cum enim dixisset : Panis quem ego dedero, caro mea eat azymiim panem henedixi, fregit et Joc et corpus meum quod pro vobis tradetur. Et addidit : Hoe facitein meam commemo- rationem., Cam ergo testatus sit azymum panem core ux sumn factum, et sine exceptione pranceperit boc in sui memoriam faciegdum esse ; quis, attestante Deo, non eredat arymum panem corpus Christi fleri? quis ad hoc idem faciendum non obediat precipicmti, ‘sub exemplo idem faciendi? Si mortiferam scisset Christus fidelibas suis fore de azyino corpus suum eonficere, sieut cztera peceata ne hoe faceremus interdixisset, vel saltem facere non priecepisset, Rare autem cum dixerit, Hoe facite, etazyeuninon exceperit, quis audet excipere quod ipse non exce- nt quis audet probibere quod ipse in sacra mento suo nop probibait? Sed ipse faciens, nos hoc ipsum facere pracepit. Cum dicit, Hoe facite, cone venienter subaudilur, quod ego; quis eque compe- tenter sabaudire andeat, sed non de hoc unde ego? ‘Kem, si mutandum est fermentato azymum mute- tur eam quolibet alioliquore vinum. Si enim vinom reeipitur, cur arymum refutetur? cum sieut ex azymo, sic ex vino Christus vetus pascha dni ‘¢tnovum inchoaverit, et utrumque nobis in sacra ‘wento suo eqne eelebrandum tradiderit? Judi au- sem aque wlantar in suis exremoniis vino sicut et aaymo, Hoe atique Christus faciens, non fecit tan- tummodo ut preceptum de arymis in pascha ser- varet, sed etiam utfermentarios quos previdebat, reprobans, azymitas approbaret ; aut certe si etiam fermentarii approbarentur, ipse azymita, azy! praponeret. Si enim divina sscramenta per eas ele- wentorum species que dignlores sunt, celebrare debemus, quem panem digniorenexistimabimus (87), quam eum quem et velus lex ad significandam, et Evangelium elegit ad exhibendan Dominici corpo- ris veritatem ? In lege azymus panis aflictionis di- ue, nt per hoe etiam nos, qui memoriam passionis, Christi in sacramento reeolimus, animas nostras (5T Alias estimabinus. DE SACRAMENTO, — LIB. 230 A aflligere docesmur. In gratia enim, ut ait Apostolus, non in fermento veleri, sed in azymis sinceritatis et is epulari monemur (I Cor. v, 8), ut per azy- nceri et pari esse debere signemur. Quid igitur ad conficienduin Christi sacramentam faclamus quod Judai, non tamen endem causa fo- ciimas qua et ipsi, quia non servemus. Et eum ip figuris fuwura tamtum portendant, non Christum per azymi Mguram qua- Jemeunque futornm signifieamus, sed potive quod sine fermento, id est, infeetione peceati fuit ille cojus corpus immolatur, representamus : et 10s ipsos, secundum Apostolum, ut epulemur non in fermento malitiz: et nequitiz, sod in azymis since itatis ot veritatis admonemus. Cum ergo nos Christum non talem futuruin ut Judai, qui figuraut futura es exspectant, sed fuisse puruin, ut Christiani signiticemus, et nos tales fleri qualis ipse est, moneamus: in azymo frustra nos roprehendunt Grae, nisi forte velint, ut quia vetera trausierunt, in quibus fatuzorum umbree necessarise erant, nullis fguris utantur Christiani. Ubi est quod ait Apostolus : Consepulti sumus cum Christo per baptismum in mortem (Rom. vi, 4), si bapti ‘snus won est nobis Agura mortis Christi et sepul tur? Sed forte non eisdem nos uth volunt figuris, ¢ quilus illi utontur in-suls ezeremonits? Sed si idem Velatur azymum quia eo uluntur Judsi in ritibus suis, ita eliam corum vetetur fermentatum, quia €0 etiam utuntar Judai in sacrificis suis. Unde in Le~ Vitico + Offeret panes fermentatos ext howtia gratia ram, que offertur pro pacifcis (Levit. vu, 43). leur in eodem : In Pentecoate offeretis panes primitiarum de duabus decimie simile [ermentata (Levit. xx, 41). Quia ergo nulla ratio cogit ut arymum a Christi sacrificio repellatur, dignun est ut quod Christus instituit, omnis autem Ecclesia preter Graecem a Petri scilicet et Pauli conservel, donec Chi D sicut ipse instituit, quia Apostolus ait Vetera transierunt , ecce omnia facta sunt mova (11 Cor. v,47), eredantur ransisse omnia, et per- ise veleris testamenti inslituta, Ibi est dileetio Dei et proximi, ubi sunt prancepta Decalogi, ubi est ordo levitarum et sacerdotii, dedicatio alt et templi? Hzec omnia ab illis ad nos non deficiendo, sed proficiendo transierunt, Eneenia, Pascha, Pen- tecosten, Quadragesimam, quia in veteri lege In- stituta sunt, celebrari non desistimus; pontifices, sacerdotes, levitas, reliquosque ecclesiasticos or- dines ad exemplum veterum justituimus, ef cetera lura in hunc modum.A . D. ALGERI SCHOLASTICI EEODIENSIS . 8 LIBER TERTIUS. CAPUT PRIMUM, Quod sancti quibusdam suis auctoritatibus videntur asiruere, hereticorum sacramenta esse irrita of nozia. Quia We peceatoribus ministris, sed tamen eccle- quoi vera et rata sacramenta celebrent wune de extra Ecclesiam peccatoribus scilicet vel schismaticis, quamvis non salem vera sint qu celebrant, videamus : maxime quia sancti aliquibus in locis ea sacra- menta esse negant, et potius ea sacrilegia vo cant. Et quia de corpore et sanguine Do preesentis est negotii, major est dubit ipso auxiliante, sed et de ceteris, prasens fat disputatio. Positis ergo auctori hareticorum saeramenta detestantur tanqaam ire rita, et quantum ad ipsos noxia, subjungamus au~ ctoritates et rationes quibus astruantor, quantum ad Denm, vera et sancla. ‘Ait Augustinus : « Extra catholicam Ecclesiam ‘eri sacrificii lucus non est.» Pelagius papa Via- + quod de ipso, tori et Pancratio inter eatera:¢A schismaticorum chiridio (cap. 8, t. VI, c. 196): « Si que ad Chri- stcin pertinent cogitentur, nomine tenus invenitur Christus apud quoslibet hzereticos : re autem ipsa ‘bon est apudl eos.» Item Cyprianus (88) : «Constat ¢ 60s oleum unde baptizati unguntur sanctificare, et eucharistiam apud illos fieri non posse : ubi spes nulla eum,-ct fides falso, ubi omnia per mendacium geruntur.> [em Ambrosius in libro De initiandis Tudibus {De myst., cup. 4, te I, col, 330) : «Non ‘sanat baptismus perfidorum, non mundat sed pol- luit; quia in harum diluvio aquarum ad Deum non approximatur.» fem Hieronymus in Aggeum pro~ phetam (cap. 2, t, VI, c. 764): « Omne quod fece- int heretici, vel quod mihi obtulerint, vel vota vel ‘extera, contaminata erunt in conspectu meo. Quam- vis enim saneta videantur specie sui, quze offeruntur; Jamen quia traetata sunt ab illo qui pollutas est in anima, polluuntur omnia.» Item B, Gregorias in Dialogo (lib. MM, col. 348) : « Superve- 2 niente Paschalis fostivitatis die, ad Ermi ilduin per~ fidus pater Ariannm episcopum misit, ut ex ejus communionem per- ciperet, atque per hoc ad patrls gratia redire mereretur, Sed vir Deo dilectus-ejus a se perfidiam «ignis incropationibus repulit. » Item iden ‘Cur Perpenditur quia Lenedictio illi in maledictio- Avnem convertitur, qui ad hoe ut fat batretieus pro- moveturt» item : « Sacerdotium illie subsistere non arbitror. » Item Cyprianus : «Ad bee omnia accedit etiam deat eucharistiam facere, cum nec sanctificari illic oblatio possit, ubi Spiritus sanctus non est.» Et paulo post: «Falsa altaria et illicta sacerdotia, et sacrilega sacrificia, et omnia adullerata fingentes : inter ethnicos et publicanos computentur omves, quos constat a charitate atque unitate Ecclesia catholicw recessisse. Ergo omnia quae faciunt ha- Fetici carnalia sunt, inania et falsx. Now statim ‘Suscipienda et assumenda sunt, que jaciantur in Christi nomine, sed que geruntur in Christi veri~ late. Quomodo enim perileere qu agunt, et impe- us quibus sancti B trare aliquid a Deo possunt, qui contra Deam quod ‘6 non licet moliuntue? » em Gregorius in Mi Tibas (lib. xxm, e. 4, col. 783) : « Hatreticoram s2- criffcia Deo accepta esse nequennt, nisl pro eis tni- versalis Ecclesie manibus offerantur.» Item idem (lib. xv, cap. 5, n. 43, col. 4148) : ¢1n una namque domo agnus comeditur : quia in wna catbolica Ee- elesia vera hostin Redemptoris immolatur.» omnibus auctoritatibus videntur sancti astruere, extra Ecclesiam ab bereticis vel sel 1a- ticis corpus Christi confiel non posse cum ‘nee Christus, nec Spiritus sanctus, per quem om sanctifcantur, sit apad eos, nec locus sacri nee sacerdotium subsisut apad eos : et ideo offe- rant sacrificia sacrilega, inania et falsa, Ad hoe etiam accedit, quod caetera sacramenta forma sunt tantum et Ogura sauictorum effectuum, non ipsa ‘veritas, possuntque spud bareticos vera quidem dici quantum ad formam, et Inania et falsa, quantum ad effectus- gratiam, quam apud eos non conferant. Sed sacramentum corporis Christi cum nullate- nas sit sine corpore Christi, si verum est spud hatreticos, nullatenus est inane et falsum spud eos, quia ubicunque est sacramentum corporis Christi, ibi et Christus, qui non est inanis et falsus, sed semper verus. Si ergosacrificium eorum est sacrilegum, con Christus sit sacrificium, ergo Christus est sacrilegus. Si_non est acceptum Deo, ergo Filius in quo sibi Pater complacuit, Patri non est accepius. Si non estaccipiendum et assumendum ab bominibus, ergo ille qui adorandus est sb an- gelis, est ab hominibus reprobandus et respuen- dus, Quod de Christo, qui Agnus immaculatus est, entire est nefarium, ut alieno scelere aliquatenas ‘eum credamus contaminandum, qui omnia peecata ‘mundi solus pertulitet abstulit, Ne ergo aliquate- (58) Ita legitur in sententia episcoporum 87 de barcticis baptizandis (inter opera S. Cypriani, pag. 330), quam damnavit sedes apostotica,Pelagio, quod non sit corpus Christi, quod schis- ‘maticus conticit, et Cypriano, quod apud hzreticos eucharistia Geri non posit, voluntque invocationem divini nomi €rationem voeat, in hoc irritam duci, qui Cyprianus dicit non statim suscipi debere, qua jactatur in Christi nomine, sed quae geruntur in Christi veri- tate, ut dum omnino, nihil esse astruunt, quod ba Fetici conficere videntur, ignominiam illam a Christo anlerant, quam sancti de sacrificiis, vel cateris ha~ eticorum sacramentis atlestantur. CAPUT IL Quod selins Dei sit, omnia sacraimenta facere semper ‘wera ef sancta quanium ad ipsum, Sed si ita est eredendum, quam late pateat in- conveniens videamus, Primam invocationem divini ‘Dominis in sacramentis suis annullari, credere nefas est. Ait enim: Avgustinus ad Parmenianum ( lib. m, €. 6, t Kol, $8): « Sac quit, impio- rum exsecratio est Domino, Etenim inique offerunt ia. » Et post pauea .« Sacrificia ergo impiorum eis, ipsis obcrant qui offerunt impie. Nam unum idem- que sacrificiam propter nomen Domini quod invoe et semper sancium est, et tale cuique fit, corde ad accipiendum accesserit. » lem idem n bomilia super Joannem 80 (n. 3, t. Ill, cul. 703) : € Unde ista tanta virtus est aqua, ut corpus tangat ef cor sblaat, nisi faciente verbo? Non quia dicitur, sed quia creditur. » Item ad Donatist adest sacramentis et verbis suis, per quoslibet ad- qministrentur, et sacramenta Dei ubique recta sunt, et mali homines quibus nibil prosunt, ubique per- i est intus et foris. » Item : « Ergo non intus quisquam qui ex parte diaboli est, potest in so vel in quoquam maculare sacra- mentum quod Christi est. » Quomodo enim posset maculare imalus quod i potest conseerare vel meliorare bonus, quod solus efiicit Christus et nullus alins ? Si eni lius efliceret, jam ad Chri- stom poo atlineret. Sed quod bonun sine sunmo ‘houo esse posset ? Quamvis ergo omnia sncramenta Christi esse dicantur et Ecclesia , non tamen ita ut eis Ecrlesia Christo, quasi par conferatur, sed particeps Christi gratia astruatur, ut et solius Christi sint, quantum ad potestatem qua flunt; et Ecelesize, quantum ad utilitaten qua confecuntur, atin eis et ille suam exhibeat gratiam, et illa suam ‘suppleat indigentiam. Sciens enim Christus vel ho- ‘minum peccata impedire, vel merita non sufficere 2d vitam, sacramentorum suorum adbibuit gratiam, wt Ecclesia quod minus babet in meritis, di cerodens suppleri sscramentis, quanto in sua imper- fectione Deo essot humilior, tanto in superabundan- tia benedciorom ejes fleret perfectior. Quod ergo ‘suis Christi gratia reservavit privilegils, nihil debere ‘oloit ministroram meriiis vel officis, sed quod susan ext ita focit sibi.ibere liberum, ut nec eorpin DE SACRAMENTO, — LIB. 111, ‘nus de eo eredatur hoe inconveniens, consentiunt A dignitat quam Gregorius sacrilegam conse-- Si Dens C esse, dle unitate baptismi et Eeclesiz vi - Bat melius, nec indignitate deterius, ne Yel boni divino operi superaditidisse vileantur, tanquam Deo meliores, vel mali minnere, tanquam contra Deum fortiores, vel tanquam si soum omnino depatare quid omnino divi Ne ergo sueramenta Ecelesizz bouorum ¥ hominum, sed solius Dei esse astruantur, api omnes Indifferenter quantum ad se, vera et rancta esse creduntur ; ut cum apud omnes ab eodem ca- dem sint semper, sicut Deus incommutabilis seipso * nunquam pejor vel melior est, sic et sua sacramen incommutabiliter apud onmes eadem stung mater ‘eipsis sint pejora vel metiora. CAPUT Ill. Quod sacramenta Christi pro meritis ministrorum fferi credenda non sunt, ne pereat unitas sacrumen- rum et Eecleste. Si enim pro meritis ministrantium apud hos vel illos ‘melius vel pejus er! putarentar, jam non Christ tiz, sed eorum meritis dseriberentur, et cum unc pejus rivne melius, non idem sed diversum » et similiter corpus Christi diversu: Sienim a malo mala, a bono bono, a liora flerent sacramenia, nonne pro variis meritis hominum, varia essent baplismata et Christi cor- pora? Et simulta corpora Chirist, ergo non onus + nec una Ecclesia, sed mulue, Et quia consiat multos Christos non MUS, tb nagis pateat, quod de minori sacramento de majori probabita Ait Augustinus super Joannein homilia 6(n. 6, col. 558): « Per hane potestatem quam Christus sol etinuit, et in neminem ministrorm tranafudit, quamvis per ministros baptizare dignatus sit, per bane stat anitas Ecclesia, quze signifieatne in columba de qua dictum est: Ora ext columba ‘mea (Cant. vi; 8),una est matei sue, Si eniin trans ferretnr potesias a Domino ad nostros tot essent Daptismata quot minisiri, et non staret unsias bap~ lismi. Quarnvis ergo baptizent sive justi sive in- Justi, non tribuitur sanctitas baptismi, nisi Illi auper quem descendit colemba, de quo dictum est: Hie est qui baptizat in Bpiritu sancio (Joan. 1,38). Petrus aptizet, bie est qui baptizat ; Paulus baptizet, hie est qui baptiaat ; Judas baptizet, hic est’ qui baptizat. Nam si pro. diversi baptisinus saneius est, quia diversa sunt merita, di- versa erunt et baptistzata. Sed quomodo eum bap- tizat bonus et melior, non ideo iste bonum aectpit mielius, sod unum est et equate quod a. cepe- le et eum baptizat malus; quod datum est, ‘uaum eat, nec impar propler iimpares ministros, sed par et mquale, propter hic ext qui bap- fisat. > Sed ne patetur dictanr de his malis, qoi vel igno. Fanlur aut tolerantur in ipsa Keclesia, ait AugustD. ALGER! SCIIOLASTICI LEODIENSIS 936 us ad Cresconium granmaticumHlib. 1, c. 21,1. 1X, A semper mnum bapliauia. Si enim quot bepicce ¢. 492): « Si quaris quomodo beptizon quos dam- avit Eelesia, respondeo, sic coe baptizare, quemodo Deptizant ques damnavit Deus, antequam de illis quidquam judicaret Ecelesia. » Item (lib, mi, cap. B, 1.6, ¢. 458): « Si inter bonos ministros, eum sit ‘alius alio melior, non est melior baptismus qui per meliorem datur, nullo modo est matus qui etiam per mualum datur, quia idem boptismus datur ; et ideo per dispares ministros Dei munus aquale, quia non illorum, sed ¢jus est. » em idem in libro 1 De tardiores imtelliguat baptismmam Christi nulla per Vorsitate dantis vel accipientis posse violuri. » em idem in 6: ¢ Hllud etin homine justo, et iu howine injusto semper sanctum est, quod neque ali squitate augetr, neque alicujas.iniquitate min tur. » Hem idem iu libro mt De baptismno (cap. 2, Ecclesia propterea nou «lebet iterare baptismum qui apud bzreticos datus est, 0 Judieare videatar ipsorum esse quod Christi est, aut ens non habere, quod intus cum acce- perint, amitere wtique foras exeundo noa pos- sunt, Unus ighwur idemque beptismus Christi est apud omnes, bonos scilieet et malos, damnatos et on damnatos, bzretiens et non bereticos: ita ut per dispares ministros munus Dei semper quale sit, quia non illorum sed ejus est, nec me- ius nec pejus quantum ad sanctitatem, nee ma- Jus nec minus quantum ad veritatem ; non a dante vel accipiente vivlatum, non recedenti ab Ecclesia C amissam, non redeunti iterandum, ut in que nullius smowenti omnia hominum judicantor merita, sola Dei valere credawr gratia. Si enim pro meritis suls ‘ab Eoclesia recedendo possont auiltere, permanendo cobtinere, quod ipsi possent coferre vel suferre, Speoram noo Dei videlur esse, » Item quod roce- deuti esset amiesam, redeunti esset iterandum, fle- Fenique duo baptismata, qsibus bis renasreretur spiritualiter, semel nawws carnaliter. Item, si quod sit epad heretioos non est sacramentum, quod cm illis refutatur, ipsorum non Christi esse judica em snnullatur apud eos invocatio divini nominis, cis; sieque gratia Dei jaro quasi per se impotens, quod valet hominua meritis debet, jpm ubi nom gratuita, sed meritis bo minum obaoxia, dumm apud hareticos nihil si itis, apud Catholicos autem operatur tentum pro meritis, et ita gratia jam poa est gratis Unum igiter idemque apod omnes i credendum est esse baptisma, ut calholica cadem a sua wniiate Exclesia. Sicut enim unus es Pater poster qui eat in calis, sic et sponsa cjus mater pestra Ecclesia una est que general, sie et unum baptisma quo generat ; quia, licet diverse sint aque, divers locis of teunporibus, nom tamen confteter nisi unum baptism in remissionem peccatoruia ; quia, teste Apostole, wnes Dominus, una fides, umem baptisnss (Ephos. vr, 5). Similiver ot diversi baptiste, D ig B beer tot patres regenerare crederentur, esset regenera do generatione deterior. Generatio enim carnalis ah uno bomine ecopit, ne contra se humana propege erigeretur, ete se divideretr per superblam, si hon ab uno, sed ab isto et abillo melius et pejur Labuisset originem primam. Quam multo deter Fegeneratio non ab uno Deo, sed ab isto tab illo melivs vel pejus Meret, si tot patres quot baptistas haberet. Secunda enim gencratio nihil am~ plius conferens quata prima, non coslestis. sed tere Tena, sicut et prima, diceretar ; fliique Ecclesia lerrenis patribus renati, quia tii Dei non essent, tec lurredes Dei, nec coheredes Christi tlereat, quia in regenoratione sua-tanti patris nobilitate et ale orbati escent. Ecclesia etiam divisa tot Patribus, variorum schismatsee cenfusione pericli- taretur, dum ego Apollo, ego autem Cophe, age autem Pauli (J Cor. 1, 12) ab omnibus adulterinis Aliis, quasi in divisionem Christi perstreperetur. Et quae esset charitas ubi pon esset unites ? Com tur radix oninium bonorum sit dilectio, Beclesia sine dilectionis unitate oemtum bonorum privaretur ef merito et pramio, CAPUTIY. nod, Dens prions sacrementa in non pretiois spon posit, won ut essent vilia et abjecta, sed gra ‘tite Ne ergo Ecclesia tot Patres habere videatar, qui- Das unitatem sua dissipet, et a nobilltate cxetesti degeneret, omnia sacramenta sollus Dei creduntur euse, que quam gratuila, quam utilla, quamqne magnifica fecerit, sindeamus perpendere, et com Videriowus de quantuis rebus quanta Eeclesize suze conferat, st solins Dei sint ipsa, ot per ipsa operari mavifestissimum fiat. Omnes saeramentales species natura vel quantitate sua ita nullius estinrationts ‘sunt in pretio, ut ad sacramentalem dignitatem tullo suo assurgere videantur privilegio : nisi quod dum uaturali sinilituding sua effectus sscramenta- tis pretendunt umbram vel imaginem, ad similem us gratiam percipiendam magis acren— certiticant thdem, Verbi gratla : fn quatuor speclebus Ecclesie sacramenta maxime consistant, aqua scilicet, oleo, pane at vino. Aqua, licet omni- bas sit necessaria, wulla amen sua venalitate est Pretiosa. Oleum vero, paris, et vinum in sacra— spirituals gratia. sibi vindi~ tem, Cred tamen non Wleo sacramenta sua specie tenes idonea, jis abjecta, sed anogis grataita, ot dam in eis ai Videtur valere, nisi quod suum est, omnes de ols sib ‘soli habereutur gratis Siram abstulit expensam ne gravaremer, seam ‘coutulit incomparabilem gratiaw, ut ilarivs javare- mur. 8i enim in, quibuslibet proticsioribus specie— bus sacramenta sua Deus instituissel, que satura et quentitate sua ita escent pretioss, ut mundusaT DE SACRAMENTO. — LID, Hl. ‘totas now sufiiceret ad ea comparanda, non quidem , Joannes. Sint justi ministri'si volunt; sin aatem, sseramentorum esset digna comparatio, sed diflci- lia et onerosa pauperibus ad ea leret accesslo, Ideo- que ut gratia Dei omnimodo esset gratuita, in sa- cramentalibus speciebus non qnzsivit dignitatem, sed aptitudinem. Quia enim aqua exstinguit, mun- dat, et candidat pra cxteris liquoribus, ideo etiam in boptismate, carnis incentiva exstinguit, peccato- rum tam originaliom quam actealium Iabem abluit, Innocenti candorem reducit : et dum corlestis Patris imaginem reformat, ftios ‘adoptionis regene- rat. Ofeum vero, quia atbletis est congruum, incen- Go et lumini obnoxium, ut contra spirituales nequi- tise homana fragititas fortius muniatur, oleo chri- suatis et baptismate et in confirmatione perungitur, isle datos Spiritus gem{nz dilectionis, snimam fide iltuminet, diteetione inflammet, spe coslesti nin~ nniat et roboret. Quia vero panis et vinum homint incorporatnm, vita est temporalis, ideo Christus hoc sacramento nobis tanqaam caput membris [n- corporatus ft vitd seterna fdelibus. Mis tribus sacra- montis baptisonas rite perficitur : ut quia in Trini- tatis nomine celebratur, Trinitatis etiam fdem suo ministerio attestans, per aquam Deo Patri nus rege- neret, per corporis et sanguinis Christi communio- nem Filiv Dei ad vitam nos concorporet, per olei unetionem Spiritus sancti virtute confirmet, ut qui in initio regenerationis tanta yratia indignl Preveaimur, non desperea palmwamn per- duci, ei cam eadem auniti voluerimus. CAPUT V. Quod tanta sunt Dei sacramenta ut omnium homi- em Isidorus ‘num superent merita. Cajus ergo est tantam eonferre gratiam, nisi so- Stes Dei, qui in sacramentorum suorum excellentia ita omniam superat merita, ut ad eorem diguitatem vel potestatem aspirare omnino judicentur indigna? Quis enim de Mills dizboll potest regenerare fiios Dei, nisi Pater Deus? Quis peccatores justificare potest, nisi qui pro peccatis nostris mortuus est ‘Christus? Et cum spirituale sit quidquid in baptismo geritur, quis hoo potest perngere , nisi Spiritus sanctus? Frusira enim hoc in Trinitatis nomine Seret, si ad alium quemlibet a Trinitatis potestate Qransiret. Non ergo presumat homo sibi deputare, qqvod solias Del est facere. Alt eniin Apostolus : Di- vislenes gratiarum sunt : wnus axtem Dominus, qui operatur omnia in omnibus, di walt (Cor. x11, 4). Unde etiam Cl ret : Nisi quis renatus fuerit ex agua et Spirit sancto (Joan. 5), de ministris omnino tacuit, quia de tanta gratia nihil ad eos attinere vidit. babes beptismum, quia malus tibi deuit. Si malus est, loquam, Christ eiciali non disputo. waleslibet_homines, €g0 a Christo accepi, ego a Christo baptizatus sa securum me facit magisicr meus, de quo dixit Spi- ritus ejus: Hie est qui beptisat (Joan. 1,33). St fuerit juswis minister, computo enm can Panto, qui sloriam non querit, dicens : Ego plantaci, Apollo rigavit, Dews autem incrementum dedit (I Cor. my, 6). Neque qut plantat, neque qui rigat est ali- quid, ved qui inerementum dat Deus. » Qui foerit superbus minisier, eum Zi tur, sed on contaminatur donum Christi. Spiritualis enim Virtus sacrament ita est ut Ins, et ab illuminandis pura excipitur, et si per immundos trans Inquitamnr. Cum ergo, teste Apostolo, ii sint aliquid, sed Deus qui operatur omnis in omnl- ‘bus, quid ipsi com nihil sint I Dei sacramentis operantor cum solus Deus operetur omnia? Unde tem Auguetinus super Joannem : « Baptismus potestate dator; non erium datur, » CAPUT VI. Quod laico vel pagano baptisare permiltitur, Ut ergo ministris avferretur meritorum jactan- ta, coneedunt i necesge sit Iaico, nee abne- Gant pagano baptizandi gratiam, quibus sine officio, sine merito non tantam uid permitteretur, si ho- minum merita vel officta ad baptizondum necessa- iderentur, Unde Gelagius papa, cap. 7: « Dia- con absque episcopo vel preshytero bapttzare non andeant, nisi praedictis forie officiis longius con- Stitutis, si necessitas extrema compellat, quod et C lsicls Christisnis facere plerumque conceditar. » Si quis per negligentiam ordi- netur antequam baptizetur, debent ab eo baptizarl et ipse wkerins non ordinetar. Romanus enim pone tifex non hominem judicat qui baptizat, sed Spiri tam Dei snbininistrare baptisml gratiam [cet paga= ‘nas sit qui baptizat, » lem Nicolaus papa ad cone sulta Bulgarorum, cap. 404: ¢ A quodam ut audio, neseltis utrum Christiano an pageno, mulios in pa- ‘ia vestra baptizatos asseritis et quid inde sit agendum consulitis. Hi profecio, si in nomine Tri- nitatis, vel tantum in Christi nomin sient in Acti- apostolorum leginus, baptizati sunt: unum uippe idemque est, ut sanctus expontt Ambrosius constat non esse denuo baptizandos. » Ne tamer existimetnr talis baptismus esse imperfectas, econtra Augustinus De baptismo libro iv: « Potest doctior, alius alio magis vel minus ‘non potest. » CAPUT VIL, Quod sanguinjs effusione, vel sola fide baptimus ‘compleatur, Sed ue sibi etiam attribuant offciales,, 1a Yel paganum saltem vicem suain explevisee attea- dant, gratiamque Dei ita liberam, ot wullis ho- et malus imibi dedit. De minum meritis vel officils astrieta, quando vult, quomodo volt, euicanque vult, seipsam infund: Cun enim constet sancios vel suo sanguine vel ego'novi, quia docuit me columba quain vidit sola de beptizari, quid hic oficiales saig attneoo Duent meritis, whi alias fonguntur minister Gam ergo Deus sive illis baptizet, patet quia bic solus eat qui baptizat, Unde Augustinus De baptis- 10, Wb wv. (cap. $2, tom. IX, col. 439): « Bae Aisi vieeen aliquando implere passionem , de Ia- + Hodie quod liom atque etiam coneiderans, invenio non tantun sionem pro nomine Chriiti id quod ex baptismo ‘leerat posse supplere, sed etiam fidem conversio- cordis, si forte ad celebrandum mysterium baptismi in angustiis temporum succurri non po test, Neque eniin latro ille pro nomine Christi eru- cifixus est, sed pro meritis facinorum suorum; ueque quia credidit passus est, sed d it credit, Quantum itaque valeat etiam sine visibili hhaptismi sacramento, quod ait Apostolus: Corde creditur ad juatitiam, ore autem confessio fit ad sa- tutem (Rom, x, 10), in illo latrone cecliratum est, Sed wane impletur invisibiliter, cum mysterium baytismi non contemptus religionis, sed articulus necessitatis excludit. Et, sicut in illo letrone quod haptismi sacramento defuerat, complevit Omnipo- tents benignitas, quia non superbia vel contemptu, sed necessitate defuerat , sic et in infantibus qui aptizati moriuntur, eadem gratia Omoipotentis ‘explere credenda est : quod non ex impia voluatate, sed ex alalis indigeotia, nec corde credere ad jostitiam, nec ore confteri possunt ad salutem (cap. 24, col. 440). Baptismus quidem potest inesse, ubi cordis conversio dafuerit; conversio autem cordis potest quidem Inesse non percepto aptismo, sed contempto non potest. Neque ullo modo dicenda est conversio cordis ad Deum, cum Dei sacramentum contemnitur (cap. 25, col. 441). » Hem in libro Sententiarum Prosperi: « Verus baptisimus consiat non tam ablptione corporis quain fide cordis, quemadmodum doctrina aposto~ fica tradit dicens: Fide mundans corda eorum (Ephes. v, 26). Et alibi : Salvos facit boptisma, non carnis depositio sordium, sed couscientia bone interrogatiofin Deum (1 Petr. nt, 24), Ecce cum Dominus dicat in Evangelio: Qui crediderit et ba: c D. ALGER! SCHOLASTIC] LEODIENSIS 1 A rectoque creditur prodesse parvule corem diem, a quibus consecrandus offertur. Et hoc Beelésise commendat saluberrima auctorites, ut ex ¢o quisque seotiat quid sibi prosit fides sua, quando in ali rum quoque Leneficium, qui propriam nondam Ihabent, potest commodari. © ineffsbilis Dei gratia, quae ubi alterutram dest necessitatis arte culo, et fidem prevenis sacramenti mysterio, et sacramenti vicem coinples fidel merito, ut nulls legibus tenearis astricta, ne quantum in te est salu- tis stern aliquatenes paliamnur dispendia! No tamen sit mirum quod sine mi quod suum est operetur, quid in uiroque legis et gratize in initio fecerit videamus. Ait Dominus ad Moysen : Congrega miki septuaginia viros, at duece c08 ad tabernaculum federis, et auferam de spirit two, tradamgue cis (Num. xt, 46). Non dixits Auferes, et trades, sed auferam et tradam. Quod ne forte ducati Moysi imputaretur, duo ex his gai descripti fuerant, ad tabernaculum wou veueruat, ct tamen Moyse non tlucente sicul et czteri spin tum acceperunt, Similiter et in nova gratia, cum solebat tantum dari per impositionem man adhue loquente Petro ce omnes (Act. x, 46). Quis suis impatet meritis vel Jn apostolorum pi enim in legislatore, ipe , Deus ad eam prout vult distribuendam, neutrum horum assumpserit ? » CAPUT Vil. Quod sicus in baplinmaie, sig in conficiendo Christi corre, nihil @ bono magis, nihil a malo minus at Quia igitur astructum est ad officiatium merita beptismi gratiam non attinere, videamus etiam de Christi corpore et sanguine conficiendo : quamvis ubi constat de minori satis etiam de majori videa~ tur sacramento. Corpns enim Christi ct sanguis non solum par baptismo est, sed et fundamenturm jus et completio, adeo ut sicut Eva de latere Adz dormientis, sic et Ecclesia producta credatur do latere Christi in morte quiescentis ; Inde generata, sic ista inde regenerata. Unde miri= fice sua profluxerunt sacramenta, aqua in regene- rationem, sanguis in redemptionem. Unde Joannes Pizaius fuerit, salons erit (Marc. xm, 16), et sola py in Epistola sua, ait : Hic est qui venit per equam et sanguinem Jesus Christus, non solum in agua, sed in agua et sanguine (I Joan. v, 6). Et bene repetiit, quia fide sine baptismo salvantur homines ut lairo, et solo haptismate sine fide ut pueri; sed tunc tan- tum cum non contemptus religionis, sed articulus necessitatis alterutrum excludit. » Unde Isidorus De offciis (lib. 11, cap. 23, t. VI, p. 467, ed. Arev.): « Parvuli alio profitente baptizantur, quia adhue toqui vel credere nesciunt, sicus wgri, muti, vel surdi, quorum vice alivs profitetur, ut pro eis respondent dui baptizantur. » Item Augustinus De libero arbitrio (lib. im, cap. 23, t. 1, col. 657): 4 Ilud perserutari homines solent, sacramentum Baptismi Christi quid parvulis prosit, cum eo ac- Gepto plerumque moriuntur priusquam ex e0 quid- quam cognoscere potuerint. Qua in re satis pie profuisset aqua sine sanguine uit, sed et redi ideo abluit. Unde in Apocalypsi : Hi sunt qui runt ex magna tribulatione,, et laverunt stolas suas, sibi usurpet ministrorum arrogantia : quid sancti inde sentiant altendamus. Ait Augustinus in libro De corpore Domim : « .n- tra catholicam Eeclesiam in mysterio corporis et ‘sanguinis Domini, nibil a bono magis, nihil a malo ur sacerdote, quia non in merito cen~eH DE SACRAMENTO. — LIB. It. secrantis, sed in verbo efficitur Creatoris, et in vir-.A corrigere volomus, illis mysterns qua in vestra pra- tute Spiritus sanetl. Si enim in merito sacerdotis, wam ad Christum pertineret, m_suam effcit earnem, et tranafundit in sanguinem. Credendum est enim quod 4m verbis Christ sacramenta conficiantar. Cuju ‘enim potentia creantur prins,ejus utique verbo ad recreantur. » Cum ergo Angustinus en quae ‘ereata sunt, dicat iterum in sacramentorreari, ‘ti hoe homines possent facere, constaret eos esse factores corporis Christi, et ita quasi ereatores esse Creatoris sui, quod est impossibile. Ait enim Eu- sebius Emissenns : « Invisibilis sacerdos visibiles in substantia corporis et sanguinis sui Yerbo seo secreta potestale convertit. » Item B. Ambrosius: « Ubi accesserit cunsecratio, de pane Gt corpus Christi. Consecratio igitur quibus verbis, s2cerdos corpus saum verbo contieit, quomodo sit verbo, vel in merito alicujus visibi 1d visibii falar sacerdote, a quo nullatenus ? Quod , jam non secundum diversa_ meri W corpora, sed semper unus Cl sivs est, qui quibuscunque ministris sacriftcanti- © bus, solus est pro nobis offerens et oblatus. » ‘Unde Angustinas in libro De Trinitate (lib. 1, t. 1, col. 823) : « Quid tam grate offerri et susclpi Posset, quam caro sacrifcii nostri, corpus effectum secerdotis nostri, ut idem unns ipse verusque me- ator, unus esset qui offerebat, et quadjofferebat ? > num (lib. n, c. 6, 4. IX, inquit, impiorum exsecratio , etenimm Iniqueofferunt illa, » Jam supra res- ‘poasumest, quia nonestiniquus Christus, qui selpsum pro nobis obiult, et noster in caslo medistor est, qoo suam Ecclesiam guoeraante, bonis mali non oberunt, qui vel ignorantur,vel pro pace tolerantur. CAPUT IX. Quod sacramenta hereticorum de Ecclesia sunt, et in Ecclesia fia Sed opponunt, quia extra Eeclesiam non est lo- cvs szerificii, nec est Christus, nec Spiritus sanctus ‘sped beereticos. Econtra Augu ad Vinceutium Donatisiain (95, n. 45, t. Il, col. 249): « Ex catho- liea Ecclesia sunt omaia sacraments Dominica, qez sic hebetis et datis, quomodo babebantur et dabantor etiam priusquam inde exiretis, nec tamen ideo non habetis, quia non estis ibi unde dabatis. » ‘tem ad Emeritum (87, 0. 9, Il, col. 212): « Sa- ‘eramenta quae non moutastis, sicut habetis appro- bantur a nobis, ne forte cum vestram pravitatem Parrot. CLXXX. D Vitale depravata non sunt, saerilegam factamus in- am. > Tema Augustinus in libro De baptieme ty € 8 LIX, €. 83) : «Qui seipsos a socie- tale cxterorum separantes, charitate violata, uni- {alls vineulum rumpnnt, si nibtl faciunt eorum quay Jn unitate aeceperunt, in omnibus separati sunt, et ideo quem sibi sooiant, si ad Eeclesiam redierit de bet omnia qu non accepit, accipere. Si vero none nulla eadem faciumt, non se in cls separaverunt, ot ex ea parte Ecclesize eonnectuntur. In sacramenti sanetitate, qua contra nos non sunt, pro nobis sunt in sehisimatis vulnere, quo cum Christo non colli- unt, spargunt, » Com igitur ex catholica Eeclesia sint omnia sacramenta Dominica, nullo excepto, B etiam apud hareticos qui etiam ex ea parte Eccle- sia connectuntur, quia ea rite celebrant, quis dubl~ (et sacramentum sacrificli divini ubieunque at, in- tra Eeclesiam ease, cum sit de Ecclesia ? Sod tamen sciendum est quia, cum apud eos etiam sacrificium Ch de.Ecclesia quantum ad sul veritatem, locas tamen ipsius non est his qui sunt extra Eo- €lesiam, quantum ad eorum vtilitalem, quia cum Filius hominis apudeos non inveniat ubi caput suum reclinet, nec ipse Christus, nec Spiritus sanctus apud €08 est per gratiam, qui tamen spud omnes est, et usquam deest per mojesiatis sux presentiam CAPUTX Quod sacramento tenus sacerdotium apud heereticos ‘maneat omnino integrum. Sed lierum opponunt, quia sacerdotium non sub ‘slatit spud eos. Et quid potest per eos conscerari, qui neque pro merito, neque pro officio aliquid agunt ? Ut e1 Ambrosius in libro De myste- iis initiandis (cap. 5, ool. 832): « Cum Scriptura tesietur, quod ab Jeroboal preces ignis descendit de caelo, ef rursus precante Helia ignis missus est (Judie, v1, 24), qui sacrificium consumpsit non me- rita personarum consideres, sed ofliciasacerdotum. » Apud hzreticos auiem nee merita sunt, nec offciay Aitautem D. Augustinus in libro Questionum Vo- 2 « Per quod iarum, non perso= indigni, sed ordinem traditio- consideranda, sed saltom officia, quia nemo potest benedicere nisi ordinatus sit, ut ofliciuin ministerii exhibeat, quomodo benedicere pussunt beretici ubt vis ad judicium permanente. » Item xd Parmenia- num (lib. 11, cap. 43, t. IX, col. 45): « Quod quidam’ dicunt baptismum quem accepit non amiitit qui Fecedit ab Ecclesia, sed jus (amen dandi auod ac= 7BB niter Primo, quia nulla ostenditur cxuse cur 4lle qui ipsum baptisma amitiere non potest, jus andi possit amittere. Utruinque enim sacramentum ‘st, et quadai consecratione utramque homini da- tur 1d cum baptizatur, istud cum ordinatur, Heo non licet a eatholico wirumque iterari, Nam si quando ex ipsa parte renientes etiam prapositl pro Dono pacis, correcto schismatis errore, suscepti ‘sunt, et si visum est opus esse ut eadem offcia ge- erent qua gerebant, non sunt rursus ordinali. Sed, sicut baptismus in eis, ita ato mansit integra, quia in preecisione fuerat vitiam, quod unitate pa- cis correctum est, non in sacramentis, que ubi- -eunque sunt, ipsa sunt, » Item idem ad Donatistas (De baptismo ‘at urgeri videor, cum mihi dicitur, ergo bareticus dimittit peceata, cum juxta te baptizal, sic et ego turgeo cum dico : Ergo avarus religionis. simulator peceata dimiuit, Si per vim sacramenti Dei, sicut etille ita et ille, si per moritum sum, nec ille nee ile. Mind enim sacramentum et in malis bominibus Christi ease cognoscitur ; in corpore autem unica, columber, incorruptze, sanctus, pudice, non habentis ‘maculam aut rugam, necille nec illeiuvenitur. » Nem 4dem : ¢ Cum tantum valet baptismus per ;hominem contemptibilem, quantum per Apostoluindalus,itanee lilius nec illius, sed Ct ti €sse cognoscitur, + -Sed quia jus dandi baptismum tam laxum (59) est sacramentum, ut etiam laic lnr, videamus si ordinatio hereticorum integra, 11 dictum est, in dando baptismo , sit etiam integra in-Christi oorpore couseerando, Ait Hieronyinus ad Luciferianum : « Sicut hic est qui baptizat Christus , ita hic est qui sauctificat. » Et paulo post : «Oro te, inguit, ut aut sacri- ficandi ei licentiam tribuas, cujus baptismum probas, aut reprobes ejus baptisina, quem non putas esse sacerdotem. Neque enim Geri potest, ul qui in boptismate sanctus est, sit ad altare peccator. » Quia igitur qui haresi vel schismate ab Ecclesia recedit, sacrorum ordinum sacra- -menta non amitlit, que ubicungue sunt , qua ipse quidem sicut etiam ecclesiasticus peccator non per D. ALCERI SCHOLASTIC! LEODIENSIS cepit amittit, maltis modisapparet frustra et ina- A rebant; sed, ty, cap. 4, t. IX, col. 494): « Sie- B necesse est, conce- ry ut baptismas, ita ordiuatio ei sit integra, lubitet hzereticis Iutegram sacrifie’t esse administrationem , cum et si amissa creditur iteranda sit, quod est nefarium, et ipsum sacer ‘oe tium non alio modo sit integrum , nisi tam in bapt- * zando quam ia sacrificando non immi Leo ad Mauros episcopos (12, n. 6, col 685): « Mae ximum quoque ex Iaico licet reprebensibiliter ordi- rnatum , tamen si Donatista jam non est, ab eptecor pati, quam quoqwomodo adeptus est, nou repellimas dignitate.» Item ad eosdem : «Donstum antem Seis censem ex Novatiano , ut comperimus , cums Plebe conversum, ita Dominico gregi volumus prz- sidere, ut Novati dogmatis damuet errorem. » Ecce his baxreticis, Leone annuente, ordinstio redeuntib non est ilerata, sed mansit integra : qua cum epi seopalis fuerit, quis eam neget integram in sacrit- cando, cum integra concessa sit etiam in sacerdotes cousecrando? CAPUT XI. Quod etiam salutare sit sacrificium hereticorum si unde communicetur a Catholicis. ‘Quod ipse Augustinus manifesta approbans, aped bhasreticos testatur sacrificium non solum veruas esse et sanctum, sed et salutare, ita io Dislogo suo seri ens ad Petilianum (Lib. 1, ¢. 80, . 1X, ool. $37) : « Petttianus dixi quisquan carmina sacerdotis memoriter (enest, nunquid inde sacerdos est quot ‘ore sacrilego carmen publicat sacerdotis? At gustinus : Ita istud dicis quasi queramus quis sit verus tacerdos, et noo quid sit veram ba- Flisma, Ut enim quis sit verus sacerdos, oportet ut non solo sacramento, sed justitia quoque in- duatur, sicut scriptum est : Sacerdotes tui induan- tur justitiom (Feul.cxxx, 9). Qui autem solo sacra- mento sacerdos est, quamvis ipec non sit verax, quod dat tamen verum est, si non det suum sed Dei. Si Apostolus nescio enjus alienigense testimoaio , quia verum comperit, etiam ipse aliestatus est, eur nos aped quemlibet invenerimus quod Christi et ‘verum eat , etiamsi apud quem invenitar perversas et fallax est, non disceraimus vitium quod bomo abet et veritatem quam non suam , sed Dei babet, meritum suum , cum neuter in corpore uniew co- D et dicimus, sacramentum hoc verum est, sicut ille Juba inveniatur, sed per vim ipsorum sacramen- torum sicat ille et ille administrat , sacerdotium ‘omnnine integram, apud haereticos , quamvis ad jo- dicham, manet, cum , ut ait Hieronymus , zque sit eis concedenda licentia sacriflcandi sicut et bapti- andi. Nem cum Augustinns astruat recedentem ab Ee- clesia , sient baptismum , sie nec ordinem baptism posse amittere , quia ‘tum quadam conseeratione homini datum, nou est a Catholico iterandum, quod et usu comprohans eccle~ siastico, dicit quod ex ipsa parte venientes, non snot rursus ondinati , ut eadem offcia gererent quae ge- (89) Alias facum, ail, testimonium hoe verum est? » Item tem necesse est ul semper erretis, quandiu propter hominam vitia Dei sacramenia viola Propter Dei sacramenta Jumus, etiam vestri schismatis sterilogiam assa— mere putatis, » Hem (cap. 48, col. 288) : « Saat non habebat innocentiam, et tamen habebat. saneti- tatem, non vitz sux, sed sacramenti Dei, quod et in malis bominibus sanctum est. » Item (cap. 5, ©. 255) : « Nos dicimus tale cuique fori saerifiei qualis accedit ut offerat, ct qualis accedit ut sama et eos de sacrificiis talium mandacare, qui ad ill tales accedunt, quales et ili sunt. Itaque si eferat248 Deo malas, et netipiat inde bonus, tale cui qualia quisque est , quia et illad seriptum : Omnia 5). Per hane sententiom veridieam et catholicam, etiam vos Optati sacrifcie ‘won estis polluti, si facta ejus displicebant vobis. Nam wiique pavis illivs, panis Inetns erat, sub cojus iniquitatibus Africa tota Iugebat; sed panem luctus omnibus vobis commenem, omnium vesirum malum echismatis facil, » em ad Parmenianum (lib. 1, enp. 10, col. 39) : ¢ In omnibus questionibus intelligendum admone- ‘ne, quia seilicet omnia sacramenta cum obsint in~ digne tractantibas , prosunt amen per eos digne samentibns, sicut et verbum Dei. Unde dictam est : Que dieunt facite , qua autem faciunt , facere nolite (Mauch, xx, 3).9 Cum ergo sancti omnia saeramenta quia Christi sunt, tam apud hereticos quam Catholicos asiruant ‘vera este et sancia, et eadem etiam mune utentt- ‘boa salntaria, quia omnia manda munis, testentur etiam aihilominue eadem pollute, quia tractata sunt ab illo qui pollatus est im anima; sollicite attenden- duea est , qua diseretione sint a Catholicis sumen- da, ve aeresis nefariam auctoritatem in Ecclesia obtineat, si in sneramentis. suis luereticos et Catho- eos, nalla eligendi vel spernendi ratio discernat, ‘Alt Apostolus : Hereticum kominem post primam ‘et ecundam correctionem devita, sciens quod hujus- modi detinguat, proprio judicio condemnatue (Titeit, 40). Quod cam de om ‘er, aliquando etiam corporaliter sit observandum, {in prelatis tamen, et eis qui pacem Ecclesiz perta thare possunt, diseretins est agendum. Cum enim nonlee statuinm sit, ut si pastor a Que exorbitaver rigs a subditis secrete corrigendus, quod si incor- rigibilis, quod absit ! apparuerit, erit sccusandus ‘quomodo interim a subditis suis est vitanddus, quam- vis Apostolos cum hojusmodi nee cibum sumere jubest, cum ordo canonicus ne accasatus prohibea- tur a commanione, nisi ad judiciam venire distule- vit, interdicat t Unde sciendum est quia si non eor- poraliter, szltem spirituatiter ne ei consentiant, debent viteri, sieut et Augustinus panlo superivs ait: « Optati sacrifcio vos polluti non ests, si facta furs displicebant vobi cease schistnatieum : sed quia (60) non consentiebat ‘cjus commeni impolluti erant, De quo etiam, quia pacem Ecclesia perturbare poterat, ait Augustinus ad Emeritum (87, na $, 1.1, col. 209): « Non repre- hendiwus, si e0 tempore ne multos secum excom- mmunicatus treheret et comunionem vestram sebi- smatis furore pracideret, Optatum excommanicare nolnistis. » Cur ergo Avgustinus Optati communtonem a ‘tempus toleratam non reprehendit, nisi quia pejas seandalum, quod ille inferret Ecclesia, vitari ulilins duxit ? Unde item Augustinus :¢ Quibus mali pla- (60) Alias qui. DE SACRAWENTO. — 1e eat, A cent in unitate ips eommunicant malis, quibus senmper spirituall- ¢ LB. ul, a6 tem displicent, et eos emendare non possunt, ne simul cum zizaniis eradicent et triticum, non factis eorum, sed altari communicant : ita ut non soluin ab cis non maculentur, sed divinis verbis laudari ‘mereantur, quia pro bono unitatis tolerant quod pro bono usitatis ollernnt, Quod cautissime observan- dum est, maxime in haereticorum et schismaticorum Sacrameutis. Quamvis enim perfeciorum sit sine macula in conversatione tolerare malos, tamen est exemplo illorum, si incireumspectumn sit, on corrumpi cateros. Eleazarus enim in suilla carne comedenda simulationem etiam occidlendus respuit, (U1 Machab. v1, 48), quia etsi non sibi peceato, aliis, tamen suspicionis exemplo nocere timuit. Unile Am- B brosius salubriter consnlens ait : « Si qua est Ec- clesia, qu apostolic veritatis fundamenta aon Possideat, ne‘quam Ubi labem possis ingerere, dese- renda est. » In cavenda itaque pravorun malitia, ‘sua fraternzeque salutis atiendenda est necessitas Ut et pravos tolerent boni, ne Ecclesiz dissipent Uunilatem, et pravos etiam corporaliter, fugiant , ne ‘vel consensu vel opinione, suam vel faternam ne- gligant salutem, CAPUT XII. Quomodo solvetur illud, quod sancti de improbandie fereicoram secs dieu Astructum est bereticorum sacramenta, quia Chri- sti sunt, Catholicis si eis discrete utantur esse uti- Tia, que tamen pro certo scienduia est, ipsis here- licis, vel eorum complicibus noxia esse et lethifera. Quia, ut ait Augustinus ad Petrum subdiaconum, tantum valet ecclesiastica societatis communitas al salatem, ut etiam baptismo non salvetur, cui ibi non datur ubi oportet ut detur. Un ‘Africano con cilio cap. 24: « In Ecclesia omnia sacramenta salu- briter et vitaliter accipiumur quae perseverantibus bieresi_ magnam damnationis penam conquirunt, dem ergo sacramenta, ul clesia accipiumtur salubriter, extra Eeclesiam dam- nabiliter. » Unde etiam B. Augustinus sacrifi Optati, quod mundum mundis astruxerat, panem » Ecce isti sclebant Optatam D luctus voeat, quia eos contaminabat, quibus extra Ecclesiam veri sacrificti locus non erat. Quod et «© sanctis exsecrabile Domina dicitur, non respecin ilius quod sanctum est, sed respectu illorum qui feque damnant il illicite sacrificando et su. mendo, sieat aliquid Deo exsecrabile perpetrando. Voeant etiam sancti illud sacrilegum, polluwin, inane et falsum. Sacrilegum ideo, quia, sicut auru verum quidem est in arca furis ut in thesauro re- gis, sed tamen sacrilegum, quia a fure illicite usur- patum, sic et illud ab bareticis. Pollutum, non quod in se ita sit, sed, sicut dies latus dicitur quia letos facit, ita ipsum quia magis polluit, sacrificamem30 um constituendo, quam mnundet Jastificando. In ‘ne autem et falsum, quia effectam salutls, quem -videtur promitiere, non confert, quem conferret si ‘tite floret. Unde et Deus dicit : Maledicam benedi- ctionibue vestris, eas privando (ructu salutis (Malac. 1, 3). Quod autem dicitur, non est corpus Christi quod schismaticus confcit, quia apud hujusmodi eucharlstia confloi non potest, non ita intelligendum Dris, noo conflcit, qui cum extra Eeclesiam sit, se ipsum Christo et Ecclesize in utrinsque sacramento -fon unit. Cuin enim altatis sacrifcium, signando ius Kecleste et Chris sacranientum, non confleitur ibi Chri- conficitur universus, Et ideo non fit iitatis fotius Dominici corpo- ris non administratur gratia, Unde Augustinus : « Heretici quaerant divisionem, cum panis iste in- unitate, + Et alibi s ¢ Qui aceipit mysterium unitatis, et non tenet vineulum pacis, non mysie- rium accipit pro se, sed testimoniuin contra se. Nec sanctus apud eos est (per gratiam, qui tamen ubique est per essentiam.» prophetam (t. VI,col, ‘et quoties in nomine ejuscongregati fuerint, detestatur fetorem eorum, et claudit nares suas, Quod dicit, humano more loquens : non quod Deus: sancta sua improbet, sed quod eorum propitiatio Tuxreticorum seu detestabiliter dicta repe- rigntur, non fla exponenda sunt, ut veritatem vel sanetilatem sacramentorum , cum ompia onmuino Christi sint, improbent, sed in walitiam et damna- i Hlorum, qui illicite usurpant, redundente CAPUT Kill Utrum sacramenta rive caligua contra fdem, serantus Quzritur autem, cum solemnia verba, et invocs- ‘D, ALGER! SCIIOLASTICI LEODIENSIS A siam redierit, debet omnia que non sceepit acei- pere. Si vero nonnulla eadem faciunt, non se ta els ‘separaverant, et ex ea parte Eeclesie connectentar, ‘4 ideo si quis eis sociatus ad Eeclesiam venire vo- Juerit, in eo sanatar, ubi laniatus errabat, whi vere Sanus connectebatur, non curatur, sed agnoscitur. Laicos igitur a Paulinnistis, qui nomen Trinitatis refutant, non dicam beptizatos, sed aqua lots, Ecclesia omnino baptizat. Arianorum vero et exte- rorum hzreticorum baptisma, quia nomen Trini tis invocant, non iterat, sed cum poonitentia et ma: ‘nus impositione consummat. Sciendum enim q fide omnia sacramenta complentur, quoniam, ut ai Apostolus, corde ereditur ad justitian, oe autem confessio fit ad salutem (Rom. x, 10). » lem Augu- ‘nitatem, universi corpo- B stinus : « Unde tanta virtus aqua, ut corpas tangas et cor abluat, nisi faciente verbo ? Non quia diciur, sed quia creditur. » Constat ergo quia cum in sacramentis conflcien- dis, et dicendum sit, et credendum, utrumque sin- cere Beri oporiet, maxime ne mens in fide titabet, tiamsi lingua per incuriam in sermone erret. Ex- teriora enim nostra non adeo pensantur a Domino, quantum cordis intima, qui in omni negotio magis examinat non quid, sed qua intentione vel Bde fat. Unde Augustinus in epistolam Joa , t IIL, col, 875) : « $i Pater tradidit Fi ipsum, wt Filius seipsum, Judas quid fecit? Facta est traditio a Patre, facta est a Filio, facia esta Juda, Una res facta est, sed que res discernit eos? Quia hoe fecit Pater et Filius in charitate, Judas auvem in proditione. Vides quia non quid faciat homo considerandum est, sed quo animo et voluntate fa ciat, » Item idem in homi Tv es Christus Fitins Dei vivi (Math. xv1, 16). Hoc dixit Petrus, et audi- Tu es Simon Berjona, Hoc dixerunt et dx- mones, et audierunt : Obmutescite (Luc. 1v, 55). Una ‘or est, sed Dominus interrogat radicgin, non fo- rem.» lem Hieronymus in Osee 1. Vi, col. 93: ‘Hi offerunt panem sacrilegum, etc. Que si vere lant holocausta interpretor : cum autem scientiam Dei reliquerint, frustra eapite fidei traneato, ezetera ‘membra se habere jactant. » Patet*igitur quia si in ‘solemnibus vesbis vel reticendo vel admiscendo ha Mo divini nominis tante virtutis sint, ut omnia Eo- D resin indacunt, sacramentum eorum vel veritale vel sacramenta perficiant, si in ipsis ex industria vel uegligentia proferentis aliquod erreris vidum sonet, trum etiam tune sacramenta rite perficiaut? Unide sciendum est quia qui tacendo vel male pro- ferendo quod debent in solemnibus verbis perlide peccant, eorum sscramenta ita damnat Ecclesia, ut a vel pro aullis reputando iteret, vel pro Imperfe- Ita tamen, at qua in eis vera sunt, agnoscat el approbet. Unde Augustinus in libro mo (lib. 1, 6 8 t. AX, col. 85): ¢ Qui se isos a societate emleroruin separantes,, charitate Violata, unitatis vineulum rumpunt, si nibil faciunt eorum qax in unitate acceperunt, in omnibus sepa- Fati sunt, et ideo quem sibi sociant, si ad Becle el ‘utiitate mutilatur, teste Ambrosio in libro de ink= tandis rudibas, Quia secundum Apostolum, quidguid 2 fide non est, peccatum est (Rom. xiv, 25), et ipsts rantia aliqua erroris verba inseruntur, non ideo s8- cramentum minus fleri credendum est; quia, ut su- ra dictum ext, Deas interrogat vers fidei radicem, ou locutionis Gorem. Unde Augustinus De baptisme lib, vy, cap. 95, 0.47, t AX, col, 478: «Si non san ¢tideatar aqua cum aliqua erroris verba per impe= Titiam peccator effundit, multi non solum mali, sed ‘etiam boni fratres in ipsa Ecclesia non sanctificauta Dé SACRAMENTO, — LIB, IM. 1°50 ‘quam. Makorum enim preces emendantur quotidie, A unius persone tantum se posse baptiaari: eredant, sidoctioribus fuerint recitatx, et multa in eis repe~ Fiantur contra catholicam filem, Nunquid si mani- iquos esso baptizatos, cum ille preces di- ‘ctw fuissent, jubentar denuo baptizarit Quid ita? quibus non potest baptismus conseerari, tantum va Jent, ut per illa sic evacuentur quaecunque in prece ‘itiosa contra regulam fdei dicuntur, quemadmodum éemocium Christi nomine excluditur, Ita, si qu Preees afferat contra regulam fAdei, arbitrans quod bons eint, non tamen quod in eis perversum est, ‘evacuat jlla qux ibi recta sunt, sed ab eis potius evacuatar. + Hem Zacharias papa Bonifacio episcopa : « Detu 8 quod fuerit in eadem provincia ‘sacerdos, qui Latinam linguam penitus ignorabat : et dum baptizaret, nesciens Latine eloqui, linguam infringens dixerit: Baptizo te in nomine Patria et Filia et Spiriwa sancta; et per hoc tua reverenda fraternitas consideravit rebaptizare. Sed, sanctis- le qui baptizavit non errorem indu- coas aut hzresin, seu pro sola ignorantia Romana locutionis infringendo linguam, ut supra fati sumus, ‘on possumus consentire ut denuo Eoce Augustinus baptizatos, precibus contra fidem dictis quia precis vitinm superat precontis affectas, colaus papa concessit. Sed econtra Augustinus in libro De unico baptismo, ait: « Satis ostendimus ‘ad baptismum qui verbis evangelicis consecratar, hon pertinere cujusquain dantis vel aecipientis er- ive de Patre, sive de Bilio, sive de Spiritu ftancto aliter sentiam quam dectrina ccelestis insh nuat, Ecee hi haretici quia aliter senserunt, an- nullato priori baptismo,.rebaptizarijussi sunt ; quia, quamvie in nomine Demini, amen in nemine Tri- nitatis baptizati non sunt. » Unde Gregorius Quirino. episcopo in Hibernia (lib. xb epist. 67, 1. ll, col. 4167): « Heretici qui in Trinitatis nomine minime baptizantur, sieut sunt Bonosiaci, et Cataphryge, eum ad sanctam Eeclesiam veniunt, boptizantur; quia baptisma noo fuil, quod.in errere positi in san- ci Trinitatis nomine non perceperant, Nec potest ipsum baptisma divi iteratum, quod in Trinitatis nomive non erat datu: Unde etiam Innocent papa capitulo quinquagesiino, cum a Pavlianistis ve- nienigs; rebaptizari juberet, causam subslidit: « Quia Paulianiste, inquit, in nomine Patris et Filii et Spi- ritus sancti minime baptizant. Sed opponitor, quia si baptisma Dei nomine sine Trinitatis nomine con- secratum irritem judicatar, ergo divini nominis in- vocatio annullatur, et quod multis sanctis auctori- tatibus est probibitum, pravorum malitia sacramen~ tun Christ! violatur. Sed ecoutra sciendum est, quia non denuo sinit baptizari; Zacharias, ipsis verbis q non est sacramentum Christi, quod in errore positt ‘sine quibus baptisina non potest rite eri, ns haresin non inducebat, probibet re- ibus tamen si heeresis induceretur, pro- fecto rebsptizandum fuisset, quia Trinitatis nomen on vere prolatum fuisset. Unde etiam cum, ut su- pra dictum est, Nicolaus papa ad consulta Bulgaro- ram bapti: nomine Trinitatis vel tantum in somine Christi, unum idemque, teste etiam Ambro- so, astruat, econtra Pelagins paps, quia per hot baresin induei vidit, id fleri vetat, dicens Gaudentio episcopo: « Mulli sunt qui in nomine solummodo Christi, una etiam mersione se asserunt baptizarl. Evangelicum vero praxceptum ipso Domino Deo et Salvatore nostro Jesu Christo tradente, nos admo- 2 sanctum baptisma unicuique tribuere, dicente Do- mino nostro Jesu Christo discipulis suis : Ite, bapti- mine Patrie ot flliet Spiritus 49). Si revera de preefatis hae is vicinis commorari Geuntur, solummodo in nomine Christi baptizatos feisse forsitan coultentur, sine cnjusquam dubietatis auabiguo eos ad eatholicam tidem venientes in san- Quod ideo dicit quia forsitan is:t haretici ut Pautianisie nomen Trinitatis refutabaut. Et ideo in nomine Trinitatis 0s rebaptizari prarcepit, ne in nomine Domini quasi Alls certa, contra institationem Christi faciunt, nee est vera divini nominis invocatio, quia contra Christi pra- ceptum Christiane fidel periclitatur perfeetio : nec fpeum nomen Domini vel Dei rerum est, quod perfl- ia proferentis adulteratunh, verbo tenus quidem Deum sed secundum hzresin alind sonat dum scilicet in Deo vel Domino, dem Trinitatis re- fagiens hareticus, ipsum nomen singularitati unius personse tanium astringit, vel secundum qnod varia haresi, Deum sibi prepingere presumit. Sicut ergo sancti cos in nomine Salvatoris petere non praedi- ‘cant, qui contra’ salutem petunt, sic illi nomen Do- ‘mini non invocant, qui contra idem mutato Ecclesiae tu hoe faciunt. » Cum ergo verba ecclesiastica mue ym _mersione D tantur, et error vel heresis introducitur, abi wee Ades est, nec fidel verbs, quomodo eredenda est sub- sislere veritas sacramenti? Unde Augussinus ad seul habetis approba paulo post: « lila qua: schisinatici et bzretici non aliver habent, nec aliter aguot quam vera Ecclesia, um ad nos voniunt non emendamns, sed approba~ mus. > Mem idem ad Vineentium (epiat. 87, t. Ih col. 242): « Ex catholice Ecclesia sunt omnia sacra- menta Dominica, que sie habetis et dati quemodo babebantur et dabantur priusquam inde exiretis. » In quo notandum est quia, sb Lzereticorum sacraD, ALGERI SCHOLASTIC! LEODIBNSIS manta ab eo rita mutantur quem Ecclesia instituit A nam tautummodo Ecclesiam eredebent esse catho- et obtinet, non sunt a Catholicis approbanda, quia ‘mntata jam non sunt ecelesiastica, sed hzretica, sicut Innocentius, Pelagivs, Gregorius, baptisma hrereticorum quocunque Dei‘ nomine faetum refuta- Yerunt, quia mutatum ab ecclesiastica institutione, non in nomine Trinitatis celebratum viderunt. Si aulem solemuia verba non mutantur, sed rite pro- feruntur, et ipsa exsecutio sacramenti rite perficitur, tune hereticorum perfidia sacramenti veritatem non impedit, quia quod heereticf aliter nou habent nec agunt quain vera Ecclesia, non emendatur a Catho- licis, sed approbatur. UnJe Augustinus De.ecelesia- aticis regulis : « Si qui apud itlos hereticos baptizatl ‘sunt, qui in sancta: Trinitatis confessioue baptizant, et veniunt ad cathoticam Ecclesiam, reciplantur ut Daptizali, ne sancte Trivitatis invocatio vel con fessio annulletur in sacramentis. » Ergo confictendi et nocel error cordis, cum verba contra fidem pro- feruntur in prece, quia non ea superat precanti affectus in fide, et non nocet cum Spsa verba pro- feruntur nullatenus mutata ab usu Ecclesiz. Si au- tem error cordis non est, mon nocet mutatio prola- tionis verborum, vel exsecutionis sacramentorum, quia verba, etiamsi contra fdem sint, precantis alfectus superat, et in una fide non uocet diversa consuetudo Ecclesize, Unde etiam cum Pelagins ha~ reticos in Christi nomine baptizatos una mersione, iubeat rebaptizari trina mersione, beatus tamen Gregorius unam inersionem sicut et trinam appro- ¢ bat, Sed tainen in una fide hane Ecclesie diversam consuetudinem commendat, innuens quod ubi fides tua est, diversa exsecutio sacramenti non ircpediat. Ait enim Leandro episcopo (lib. 1, epist. 48, tom. Hy col. 832) : « De trina mersione baptisinatis nihit re~ sponderi verius polest, quam ipsi sensistis, quia in una fide nil officit Ecclesie diversa consuetudo. Nos autem quod tertio mergimus, triduanze sepultura, sacramenta siguamus, ut dum infans tertiv ab aquis, educitur, resurrectio triduani temporis exprimatur. Quod si quis etiam pro summee Trin‘tatis vencra done existimet fieri, neque aliquid obsistit, aptizanduin semel in aquis mergere, quia in tribu personis una substantia est. Reprehonsibile nulla- tenuis esse potest infantem in baptismate vel ter vel seme mergere, quando et in tribus mersionibus per= sonsrum Trinitas, et in una potest divinitatis sin- qularitas designari. » Cum ergo Pelagius hareticis trivaw tantum mersionein indicet, sanctus Grego- rus ju wna Ge trinam et unam 2que approbet, Nicolaus iu nomine Christi baptiginam ratum con oJat, Pelagius bareticisiterari jubeat, consiat quia mutatio verborum vel exsecutionum sacramentalium (qua: lidelibus rata conceditur, apud haxreticos irrita judicatur. Qui euimn baptizavit in nowine Patria et Filia et Spiritua sancia, si ita ut sonant verba cre~ didisset, procul dubio errasset, et sie errando, no- sien veritatemn sacramenti annullasset. Si eniyy in Kabitatione alieujus patrie, sicut Donatiste AiTica- b ficam, et Judcet Iudweama Inewn sanctifieationis, et in filiz:alicnjus conjugio, et in saneta aliqua erede- ret baptismé constare sanctitatem et salutem, quis hoe heresin esse tion judicaret? Quis his tem pro- fanis verbis baptismum consecrari erederet? Es ta- men hae verba eontra Adem protata quia simpli (as proferentis et fides exceavit, concedente Za- ccharia, baptismi veritas rata permansit, Unie selec dum est quia, cum f omnilus sacramentis omnia it Guetiter et attente dicenda, et agenda quae 60 Temniter institula sunt, si tamen, quod absit! apud Aideles per incuriain aliter eveniat in aliquo, non irrita judicanda sunt; quia, ut dictum est, et pre- cantis affvctus superat, et series evangeticoram ver borum rite prolatorum, eatera etiam contra Adem admista evaeuat, CAPUT XIV. Quare in nomine Trinitatis baptisma fieri institutum it, Queritur autem quare Christus pre exteris Del nominibus maxime in noinine Trinitatis baptisma consecrari voluerit, advo ut baptisma caeteris Dei nominibus previer fidem Taetum sit irritum; in no- nitatis etiam prater Adem Trinitatis consecratum, sit ratum? Sed econtra sciendwm est quod in nomine suo consecratum sine fide vel afiqoo merito, est ratum, ideo Mt, ut dictum est, ut omnia sacramenta sux gratie esse deputentur. Quod au J Trinitatis hoc mazime fleri voluit, ia in €0 Christiana: fidei perfeetio ‘suinmaque consistit, quia et generationis Filll a Pa- tre, et processionls sancti Spiritus ab utroque con inet arcanum, veroque Deo ita est proprie pro- prium, ut a seculo nullo falso Deo fuerit comamn- jeatuin, Quia eum, ut ait Apostolus : Sint quidem dii multi, et domini multi (I Cor. vin, 5), prcter ipsum tomen in nullo potuit ut trinus et anus dice- retur inveniri. Hoe enim nomen a sxculo variis inysterioruin figuris occultatum, non solum pro sua novitate est mirabile, sed et pro divine majestatis arcano ineffabile; quia in e0 et quod trinun est, unitatem non excedi, et quod unum est, trinitateu hon adimit, Utergo nos a falsorum deoruin errore revocaret ac distingueret, non nomine falsis communicato, sed solius veri Dei proprio ‘Trinitatis ad omnia peccata dilwenda in baplismate daturus pleuitudinem geatie, plenitucinem etiam hhujus fidei diguatus est revelare : quam quia ad Iu- novaudes homines novam, ad consummandos per= fectam dedit contra Ikvreticorun versutias, Fata Novo ergo uomine Tri- tis in baptismate instituit dari nova fuew tut unde haberet regenerationis tiuw, renovatiouis consequeretur effecium, certius ‘que et fortius contra ones haereses fidew illam ob ret, sine qua nulli patere ingressum vel Eeclesize vel carlestis pattie coguoscerel. Novo etiam nomine Timitatis Ch jam regrnerationem initiari vo-83 culo revelaium fuerat, fides nascentis Ecclesize tanto majori fulgeret merito et premio, quanto ma- joris cognitionis divinw instrueretur arcano, qnod ‘ad revelandum hominibns, solius Filii Dei reservatam ‘erat privilegio, Unde ipse propheta : Propter hoc aciet populus meus nomen meum in die ila; quia qui foquebar ecce adsum (Ia, 11, 6). lem in Evangeli Pater, manifestavt nomen tuum hominibus (Joan. xv 6). Quamvis enim sancti prioribus seculis credidie- tent Trinitatem sine cujus Ade salvi esse non pote- Fant; non tamen ita manifeste ut in plenitu gratiz, quia, ut ait Dominus in Evangelio : Multi ‘reges et prophet volwerunt videre quae videtis ot non viderunt, et audire que auditls et nonaudierunt (Lee, x, 24); quia non eis fuerat revelatum, Premonstrans ergo Christus Gde et nomine Tri- nitatis baptismam nuntianduin esse et consecran- juin, cum baptizaretur, vox Patris audits est, que Fitium sibt placitum eum testarewr : Spiritus san- tus in columba specie super eum visus est (Waxk, i, 17) : ut Keclesia In suo crederet Trinitatem non deesse, quam in sul capitis Christi baptismate eor- oraliter etiam cognovisset adesse, Patrem in sono andiens, Filium in carne, Spiritum sanctum in co- Jumbe specie prasentem videns. Super hujus Adel frmitatem Christus Beclestam suaw fondari jnstiwens, Ecclesie suz pastori Petro dicenti : Tu es: Christus Filius Dei vivi (Mauth. x11, 16), quia in hoe de Triuhate perfecte senserat, re- spondit : 1 ego dico tibi, quia 1u ex Petrus, et super ‘hanc petrem, id est, super hujus fidei Grmitatem, eedifcabo Ecclesiam meam (ibid.)- Unde etiam Deas Pater per prophetam: Ponam in Sion lapidem angx- tarem, pretiotum, in fundamento fundatum, qui cre- DE SACRIFICIO MISSA. Init et consecrary, ut per illad quod aullo prius sa A diderit ix eum, non confundeter (Isa. xxvu Hem Paulus : Ut sapiens architectus fundamentum porui, fundamentum autem alind nemo potest ponere, preter id quod posiium est, quod ett Christus Jesus (I.Cor. 1, 40). In Christo enim tota Trinitas intel- ligitur, teate Beda, In Actus apostolorum. ‘Cum Ecclesia regula sit fdeles in nomine sancts Trinitatis baptizari, quomedo Lueas per totum hu- Jus libelli textum, now aliter quam in nomine Jesu Christi baptismum dari testatur ? Quod ita Ambro- sius solvit, quod per communitatem nominis imple tum mysterium sit, qui Deum Patrem a quo u unctus-est Fillan, et Spiritnm quo uncins est desi- gnasti : seriptum est enim, Jesum a Nazareth, quo- modo Deus unxit eum Spiritu suo (Act. x, 38), sive Patrem dicas et Filium ejus, et Spiriium sancium, tres paviter indicastt, s1 tamen et id corde compre- hendas; sive Spiritum dicas et Deum Patrema v0 procedit Spiritus sanctus, et Filium, quia Filii quoque est Spiritus, nuncupasti, Cum ergo Christus tatis Eeclesinm suam fusdard contra ane insiitutionem alitee gens, ratum et aliquid facial, verum, qua et pro- phetice etevangelice auctorizata est, et pravier quam aliud fundamentom neminem posse ponere Aposto- Jus clamat ? In colebrandis igitur Christ! sacramentis non seo- tarum novitates vel beereses inducere, sed ous institutionibus sindeamus fideliter deservire, ut ¢jus potesiate verum, ita ejus auctoritate ratum est quod in eis aginus, sic ejus gratia sslutiferum nobis tentiamus. Qui cum Paire et Spiritn sancto vivit et regnat Deus per onmia seecula saculorum. Amen. DIVI ALGERI SCHOLASTICI LEODIENSIS DE SACRIFICIO MISSA '™. Solemnis celebratio totias misse at hoe instituta D Ubi etiam legitur Dortinus sulasse sanguinem, et st, ut memoriam exprimat Christi venientis in car ‘nem, et ejus passionem in mysterio refiguret; unde Ha quie primo ponuntur ab introitn misse usque od secretas preces, quas secum loquens sacerios effundit, adventum Dominican et tempora evange- Here priedieationis reprasentant. In primis ike se- crete orationes, qine super oblain fundantar, tri- Paris, facts in agonia protixius orasse, ut patenter in- nueret in quanta eordis contritione et spiritus an- aietate sacerdos peceator sacrifici debeat offerre Deo, cnn sacerdos seipsuin non sine sanguinis effusione emiserit preces ad Patrem, etita evidenter ostenderit suum erga 1106 compassionis alfectum. Qood ipsnm legalis sa- cerdos faciebst, qui Sancta sanctorum intrabat sine sanguine nunquam, quoniam. vecundum Apo- ‘stolum, sine sanguinis effusione non ft remissio. et Rev, D. A. Mai. Scriptorum veter. nova collect. t. 1X, p. 371, et coud. ms. lat. ne