H ΔΞΛΗΞΖ ΣΖ΢ ΦΤΥΖ΢

΢ΣΑ ΜΤ΢ΣΖΡΗΑ
΢φιθςκα ιε ηδκ εεςνία ηςκ μνθζηχκ, δ ροπή εί-
καζ «θοθαηζζιέκδ» ιέζα ζημ ζχια. Σμ ζχια είκαζ
δ έδνα ηδξ ροπήξ.
Οζ άκενςπμζ είκαζ, ηαηά ηάπμζμ ηνυπμ, ιζα πε-
νζμοζία ηςκ εεχκ, εθ’ υζμκ αοημί ιπμνμφκ κα ημοξ
απεθεοεενχζμοκ απυ ημ δεζιςηήνζμ ηδξ γςήξ,
υηακ ημ απμθαζίζμοκ.
Γζ’ αοηυκ ημκ θυβμ δεκ επζηνέπεηαζ δ αοημηημκία,
ςξ ηυζμ, ιυκμ ιε ημκ θοζζμθμβζηυ εάκαημ ιπμνεί
δ ροπή κα εθπίγεζ υηζ εα απαθθαβεί απυ ηα δεζκά
ημο οθζημφ ζχιαημξ.
Ζ ροπή –ιεηά εάκαημκ– πδβαίκεζ ζε έκακ ηυ-
ζιμ οπενμφζζμ, υπμο εα εοηοπήζεζ ή εα ηζιςνδεεί,
ακαθυβςξ πνμξ ημκ δίηαζμ αίμ, δδθαδή ακ ιοήεδηε
ζηα οπένηαηα ιοζηήνζα ηδξ φπανλδξ.
Ζ ηζιςνία ηδξ εα είκαζ κα πενάζεζ ιία ζεζνά απυ
ακαβεκκήζεζξ. Καζ αθμφ παναιείκεζ αβκή απυ αδζ-
ηίεξ, εα εθεοεενςεεί απυ ηδκ ζςιαηζηυηδηα, βζα
κα επζζηνέρεζ ζηδκ εεσηή παηνίδα ηδξ.
Οοζζαζηζηά, δ ροπή είκαζ δζαθμνεηζηή απυ ημ
ζχια. Δίκαζ ηαεανή ηαζ εεσηή, εκχ ημ ζχια είκαζ
δεζιεοιέκμ έςξ ηαζ δζεθεανιέκμ, βζαηί είκαζ μκ
επίβεζμ.
Ζ ιμίνα ημο ακενχπμο ζηδ βδ είκαζ ιάθθμκ
άεθζα, (άκενςπμζ δοζηθήιμκεξ)
Πα. Κναηφθμξ 400 c, ηαζ «Πμθζηεία» αζαθίμ Β΄ 336
a-b, 363 cd.,
εηεί ηαεμνίγεηαζ πςξ δεκ επζηνέπεηαζ δ αοημηημκία.
.
Γζα κα ημοξ αμδεήζμοκ μζ μνθζημί επακέθενακ
ζηδκ Δθθάδα, πζεακυκ απυ ηδκ Αίβοπημ, ηζξ ιοζηζ-
ηζζηζηέξ θαηνείεξ, ηζξ ηεθεηέξ, ηα ιοζηήνζα, ημοξ
ηαεανιμφξ.
Oζ μνθζημί πζζηεφμοκ πςξ μ άκενςπμξ πνέπεζ
κα απαθθαβεί απυ ημ ηζηακζηυ ζημζπείμ ηαζ κα επζ-
ζηνέρεζ ηαεανυξ ζημοξ μονάκζμοξ εεμφξ.
Οζ Σζηάκεξ, βζα ημοξ μνθζημφξ, είκαζ ζφιαμθα ηδξ
ανπέβμκδξ δφκαιδξ ημο ηαημφ, δζαιεθίγμοκ ημ έκα
ζε πμθθά ιένδ, υπςξ έηακακ ιε ημκ ηαφνμ-Γζυκο-
ζμ. Καζ δ ροπή, έπμκηαξ εβηαηαθείρεζ ημ ζχια ηδξ,
θηενμοβίγεζ εθεφεενδ ζημκ άκειμ, αθθά ιζα πκμή
ηδκ ζηέθκεζ λακά ζε έκα ηαζκμφνζμ ζχια.
Με ηζξ δζανηείξ εκζανηχζεζξ δζαηνέπεζ ημκ «ιε-
βάθμ ηφηθμ ηδξ ακαβηαζυηδηαξ».
Ο «ηνμπυξ ηδξ βεκκήζεςξ», θαίκεηαζ πςξ ηοθά
δζανηχξ ζε έκακ ακακεμφιεκμ ηφηθμ.
«Σδξ ιμίναξ ηνμπυξ, ιμίνα ηαζ ηδξ βεκεάξ».
Σμ πανεθευκ επακαθαιαάκεηαζ ιε αηνίαεζα.
Ζ θφζδ ζένκεζ ημοξ ακενχπμοξ ζηδκ άζημπδ
πενζζηνμθζηή ηίκδζή ηδξ. Ζ ροπή ιπμνεί «κα δνα-
πεηεφζεζ απυ ημκ ηφηθμ ηαζ κα ακαπαοεεί απυ ηδκ

Αθθά, μ άκενςπμξ ηοθθυξ ηαζ απενίζηεπημξ, εί-

καζ ακίηακμξ κα θηάζεζ απυ ιυκμξ ζηδκ θάζδ ηδξ
ζςηδνίαξ ημο. Γζ’ αοηυ πνεζάγεηαζ ηδκ ιεζμθάαδζδ
ημο Ονθέα ηαζ ηδκ απμηάθορή ημο, βζα κα ανεζ ηδκ
ζςηδνία ημο, ιέζα απυ ηα ααηπζηά ιοζηήνζα.
Σδκ ενδζηεοηζηή πεπμίεδζδ υηζ, έκαξ εευξ εκμζ-
ηεί ιέζα ζημκ άκενςπμ ηαζ πςξ αοηυξ εα εθεοεε-
νςεεί υηακ ζοκηνίρεζ ηδκ «θοθαηή» ημο ζχιαηυξ
ημο, μζ μνθζημί ηδκ πανέθααακ απυ ηδκ εκεμοζζ-
αζηζηή θαηνεία ημο Γζμκφζμο. Σδκ ακαδζαιυνθς-
ζακ, πνμζεέημκηαξ ζοβηεηνζιέκα ηεθεημονβζηά
ζημζπεία, ηονίςξ αζηδηζημφ - θζημφ αίμο.
Ζ ροπή είκαζ αεάκαηδ! Αηυια ηαζ μζ αιεηακυδ-
ημζ αιανηςθμί δεκ ιπμνμφκ κα αθακζζημφκ ηεθεί-
ςξ. Ζ ηζιςνία ημοξ είκαζ μ Άδδξ ηαζ μζ ηφηθμζ ηδξ
γςήξ πάκς ζηδκ βδ πμο εκαθθάζζμκηαζ αδζάημπα.
Ακηζεέηςξ, δ ροπή ημο ιαηανίμο, πμο ιε ηα μνθζ-
ηά ιοζηήνζα βίκεηαζ υζζα ηαζ άζπζθδ, απεθεοεενχ-
κεηαζ απυ ηζξ επακαθαιαακυιεκεξ εκζανηχζεζξ.
Μεηά ημκ εάκαημ εα γεζ αθδεζκά, εκχ έςξ ηδκ
πεπνςιέκδ διένα εα είκαζ «θοθαηζζιέκδ» ζημ
ζχια, ημ μπμίμ βίκεηαζ μ ηάθμξ ηδξ ροπήξ.
10 «...ηφηθμο ηε θήλαζ ηαζ ακαπκεφζαζ ηαηυηδημξ»

Εεζ αζχκζα υπςξ μζ εεμί, βζαηί πνμένπεηαζ απυ

ημοξ εεμφξ ηαζ είκαζ ηαζ δ ίδζα εεσηή.11
Ο ΢ςηνάηδξ,12 ζημ «΢οιπυζζμ» (270 d), ακαθέ-
νεζ: «Ζ εκδηή θφζζξ γδηεί ηαηά ημ δοκαηυκ αεί ηε
είκαζ ηαζ αεάκαημξ».
Γζα ημκ Ποεαβυνα, δ ροπή είκαζ έκα δαζιμκζηυ
αεάκαημ μκ, πμο νίπηδηε απυ ηα εεσηά φρδ βζα ηζ-
ιςνία, ηαζ είκαζ πενζμνζζιέκμ οπυ ηδκ επίαθερδ
ημο ζχιαημξ13 (Πα «Φαίδςκ» 62 b, «εκ θνμονά»).
Γεκ έπεζ ηαιιία μοζζαζηζηή ζπέζδ ιε ημ ζχια,
ηαεχξ ηάεε ροπή ιπμνεί κα εκμζηήζεζ ζε
μπμζμδήπμηε ζςια.
11 Πα. Πμθζηεία 336 c-d: «ζοιπυζζμκ ηςκ μζίςκ
ζημκ Άδδ, ιέεδ
αζχκζμξ δ ακηαιεζαή ημοξ».
12 ΢οιπυζζμ 270 d
13 Πα .Φαίδςκ 62 b

Όηακ μ εάκαημξ ηδκ πςνίζεζ απυ ημ ζχια, δ ροπή

πνέπεζ κα οπμζηεί ιία πενίμδμ ηαεανιμφ ζημκ
Άδδ,
ηαζ ηαηυπζκ επζζηνέθεζ λακά ζημκ ηυζιμ.
Οζ ροπέξ είκαζ αυναηεξ ηαζ ζπδιαηίγμοκ έκα
ζιήκμξ βφνς απυ ημοξ γςκηακμφξ.
Πάκς ζηδκ βδ, δ ροπή ακαγδηεί ηαζκμφνζμ ζχια
ηαζ εκζανηχκεηαζ. Αοηυ πμο δ ροπή έπναλε ζημ
πανεθευκ, είκαζ αοηυ πμο πνέπεζ κα οπμθένεζ ηαζ δ
ίδζα βζα κα ημ δζδαπεεί.
Δλαβκζζιμί ηαζ ιφδζδ απμηεθμφκ ημκ ποεαβυ-
νεζμ αίμ, μ μπμίμξ πνμζηαηεφεζ ηδκ ροπή απυ ηζξ
επζεέζεζξ ημο ελςηενζημφ ηαημφ, πμο ιπμνεί κα ηδκ
ιμθφκμοκ.
Ο Διπεδμηθήξ ιζθάεζ βζα λεπςνζζηά πκεοιαηζ-
ηά υκηα, πμο εκμζημφκ ζημοξ ακενχπμοξ ηαζ ζε
άθθα πθάζιαηα ηδξ θφζδξ. Σα μκμιάγεζ δαίιμκεξ
πμο έπμοκ εηπέζεζ ζημκ οθζηυ ηυζιμ, ηαζ πνέπεζ κα
πενάζμοκ απυ πμθθέξ δζαθμνεηζηέξ ιμνθέξ γςήξ,
ιέπνζ κα εθπίζμοκ ζηδκ απεθεοεένςζδ.
Ζ αίζεδζδ, δ ακηίθδρδ ηαζ δ ζηακυηδηα ηδξ
ζηέρδξ, είκαζ θεζημονβίεξ ηδξ φθδξ, μζ μπμίεξ δεκ
ζοκζζημφκ ηδκ μοζία ηδξ ροπήξ, αοηή πμο εκμζηεί
ζημοξ ακενχπμοξ, ζηα γχα ηαζ ζηα θοηά.
60 Φςηεζκή Καηυβζακκμο
Ζ ροπή-δαίιμκαξ δεκ απμηεθείηαζ απυ ζημζπεία
ηδξ φθδξ, μφηε είκαζ βζα πάκηα ελανηδιέκδ απυ
αοηά. Δζζπςνεί ςξ λέκμξ –ηαζ πνμξ γδιίακ ηδξ–
ζημκ ηυζιμ αοηυκ, πμο ηα ζηαεενά ζοζηαηζηά ημο
είκαζ ηα ηέζζενα ζημζπεία ηδξ θφζεςξ ηαζ μζ δφμ
δοκάιεζξ, ηδξ θζθυηδημξ ηαζ ημο κείημοξ.14
Καηά ημκ Γδιυηνζημ, δ ροπή είκαζ εηείκδ πμο
πανέπεζ ηδκ ηίκδζδ ζηζξ ζοβηεκηνχζεζξ ηςκ ζςιά-
ηςκ ιε έιθοηδ αηζκδζία. Αοηά ηα άημια ζοκεέημοκ
ηδκ θςηζά ηαζ ηδκ ροπή.
Ζ ζηακυηδηα ηδξ ακηζθήρεςξ ηαζ δ ζηέρδ ελαν-
ηάηαζ απυ ηδκ ηίκδζδ ηδξ ροπήξ.
Ζ παναιμκή ηςκ ελαημιζηεοιέκςκ ιενχκ ηδξ
ροπήξ ελαζθαθίγεηαζ ιε ηδκ ακαπκμή, δ μπμία
ακηζηαεζζηά δζανηχξ ηα θεία ιυνζα ηδξ ροπήξ, πμο
ζοκεπχξ εηδζχημκηαζ οπυ ηδκ πίεζδ ηδξ πενζαάθ-
θμοζαξ αηιυζθαζναξ.
Ένπεηαζ, υιςξ, δ ζηζβιή πμο δ ακαπκμή δεκ
ιπμνεί κα εηηεθέζεζ ηδκ παναπάκς θεζημονβία, ηαζ
ηυηε επένπεηαζ μ εάκαημξ.
Με ημκ εάκαημ ηαηανβείηαζ δ εκυηδηα ηςκ αηυ-
ιςκ πμο ζπδιάηζγακ ημκ ζοβηεηνζιέκμ γςκηακυ
μνβακζζιυ.
Σα άημια αοηά ηδξ ροπήξ, υπςξ ηαζ ηα άθθα
άημια, δεκ ηαηαζηνέθμκηαζ μφηε ιεηααάθθμκηαζ
ςξ πνμξ ημ είδμξ, επζζηνέθμοκ υιςξ ζηδκ αεζηίκδ-
ηδ ιάγα ηδξ μοζίαξ ημο ηυζιμο.15
Οζ οθζηέξ ζοκεήηεξ ζοκδέμκηαζ ιε αοηυ πμο
ζοκήεςξ απμηαθμφιε πςνμ-πνυκμ. Ζ άπμρδ ημο
Newton βζα ηδκ θφζδ ημο πςνμ-πνυκμο, ααζίγεηαζ
ζηδκ πθαηςκζηή εεςνία.
Ο Πθάηςκ δεκ δζακμείηαζ ηδκ οθζηή ζοκεήηδ ςξ
πχνμ απμεδηεφζεςξ, πμο δζαιμνθχκεηαζ απυ ηδκ
παναβςβή ή ηδκ ζφκεεζδ ημο Γδιζμονβμφ.
Γεκ δζαεέηεζ ιία δζάζηαζδ πμο πνμδβείηαζ ηδξ
πνάλεςξ, δεκ είκαζ πνςημβεκήξ, μφηε ανπέβμκδ
ζηδκ ζοβηνυηδζδ ημο ζφιπακημξ ηςκ εζδχθςκ.
Ο Γδιζμονβυξ, ημ θζμκηάνζ πμο ααδίγεζ ζηδκ
ένδιμ ελαθείθμκηαξ ηα ίπκδ ημο, ημ πανεθευκ ημο.
Οφηε δ φθδ ςξ οπμδμπή ηαζ πνυζθδρδ οπάνπμοκ,
μ έκαξ πςνίξ ηδκ άθθδ. («Σίιαζμξ» 30 A, 52D-53D,
69 B).
Ο Πθάηςκ δεκ πζζηεφεζ πςξ μ εευξ επζαάθθεζ
ημοξ ηακυκεξ ημο οθζημφ ηυζιμο ζηδκ πνμκζηή πε-
15 Κςκ/κμξ Ράκηδξ : « Φφζζξ ηαζ Πκεφια- απυ ημοξ
πνμζςηνα-
ηζημφξ ζηδκ ηνζηζηή εεςνία», Πμθφηνμπμκ, Αεήκα
2008.
62 Φςηεζκή Καηυβζακκμο
νίμδμ πμο ιπμνμφιε κα μκμιάζμοιε πνμΰπανλδ.
Γεκ ζοιπεναίκεζ υηζ μ πχνμξ ηαζ μ πνυκμξ πνμ-
τπάνπμοκ, υπςξ μ Νεφηςκ. Ο ηυζιμξ, υηακ δδιζ-
μονβήεδηε, βεκκήεδηε ςξ ηυζιμξ ζε ελέθζλδ. («Σί-
ιαζμξ», 28 c).

OI MYΘΟΗ ΚΑΗ Ζ ΠΡΑΓΜΑΣΗΚΟΣΖΣΑ

ΣΧΝ ΜΤ΢ΣΖΡΗΧΝ
Σμ ζενυ ηδξ Δθεοζίκαξ οπήνλε ημ ηέκηνμ ιζαξ
πακάνπαζδξ θαηνείαξ, –ηδξ ανπαζυηενδξ– πμο άκ-
εζζε επί δφμ πζθζάδεξ πνυκζα.
Σα ιεβάθα ιοζηήνζα ηναημφζακ πμθθέξ ιένεξ
ηαζ ήηακ ααζζζιέκα ζηδκ ακαγήηδζδ ηδξ «παιέκδξ»
ηυνδξ ηδξ Γήιδηναξ, δδθαδή ηδξ Πενζεθυκδξ.
Ο ιφεμξ ηδξ Πενζεθυκδξ έπεζ ζπέζδ ιε ηδκ
αεακαζία ηδξ ροπήξ, βζ’ αοηυ ηαζ ηα ιοζηήνζα πμο
ειπενζείπε αοηή δ εμνηή, πμο εεεςνμφκημ ηα ζενυ-
ηενα υθςκ.
Ηενμθάκηεξ ηαζ ιφζηαζ, ζοιιεηείπακ υθμζ ζε
«δνάια ιοζηζηυκ ηαζ ζενυκ», ζηδ «δείλζκ ηςκ ζενχκ»
πμο ελεθίζζμκηακ ζημ άδοημ ημο καμφ ηαζ ηαηέθδ-
βακ ζηδκ «ελήβδζζκ ηςκ ζενχκ ηαζ ηςκ μζίςκ»...
Οζ μιμζυηδηεξ ιε ηα ιοζηήνζα ηδξ Ίζζδμξ είκαζ
πμθθέξ, υπςξ πμθθέξ είκαζ ηαζ μζ μιμζυηδηεξ ιε ηζξ
Δθεοζίκζα Μοζηήνζα 63
πνζζηζακζηέξ ιοζηδνζαηέξ ηεθεηέξ.
Ηδνοηήξ ηςκ ζενχκ ιοζηδνίςκ εεςνείηαζ μ Οθφ-
ιπζμξ Ονθεφξ, μ οζυξ ημο Οζάβνμο ηαζ ηδξ Καθθζ-
υπδξ.
Δπίζδξ πανμζιμζχδδξ έιεζκε μ ένςηάξ ημο βζα
ηδκ Δονοδίηδ, βζα ηδκ μπμία ηαηέαδηε έςξ ημκ
Άδδ, βζα κα ηδκ πάνεζ πίζς απυ ημ ααζίθεζμ ημο
Πθμφηςκμξ.
Ζ ζοκμθζηή εεχνδζδ ηςκ Ονθζηχκ ηεζιέκςκ,
απμδεζηκφεζ πςξ μ Ονθέαξ ήηακ υκηςξ έκα οπαν-
ηηυ πνυζςπμ, ηαζ υπζ απμηφδια ηδξ θακηαζίαξ
μνζζιέκςκ.
Σα Ονθζηά Μοζηήνζα λεηίκδζακ απυ ηα Βμνεζμ-
εθθαδζηά αμοκά, ζε ιζα επμπή υπμο μ Γζυκοζμξ, μ
ηαη’ ελμπήκ εευξ ηςκ ιοζηδνίςκ, θαηνεουηακ ζακ
ιζα εευηδηα ηδξ ΢εθήκδξ (Φεββανμεευξ).
Γδιζμονβχκηαξ ηα Μοζηήνζα, μ Ονθέαξ, ακέ-
πηολε ηδ ενδζηεία ιε ζημζπεία ημο Γζμκφζμο, πμο
έςξ ηυηε είπε ςξ επίηεκηνμ εευ ημκ Γία.
Οζ ιοδιέκμζ έπαζνκακ απυ ηζξ δζδαζηαθίεξ ημο
ιεβάθεξ αθήεεζεξ. Σμ εαοιαημονβυ ημοξ Φςξ
έθηακε ιέπνζ ημ θαυ, ιε ηδκ ιμνθή εκυξ πέπθμο
πνμζζημφ, ιέζς ηςκ δδιμζίςκ ηεθεηχκ, βζαηί ήηακ
ζοκοθαζιέκεξ ιε ηδκ πμίδζδ ηαζ ηζξ ηέπκεξ.
Μεβάθμξ Ηενέαξ ημο Γζυξ ηαζ ελέπςκ Μφζηδξ
ηδξ Θνάηδξ, μ Ονθέαξ, έβζκε βζα ημοξ ιοδιέκμοξ μ
ιεβάθμξ Ηενμθάκηδξ-Απμηαθοπηήξ ημο Οονακίμο
Γζμκφζμο.
Ο Ηενμθάκηδξ ηαηενπυηακ ζημ άδοημ ημο καμφ,
άκααε έκακ ηεθεημονβζηυ πονζυ, απυ ιζα –ζοκεπχξ
ηαίμοζα– Ηενά Δζηία. Καηυπζκ ειθακζγυηακ ειπνυξ
ζημοξ ιοδιέκμοξ.
Οζ καμί ηςκ Ονθζηχκ, ανπζηχξ ήηακ απθά ζπή-
θαζα, αθθά ανβυηενα έβζκακ ηαζ ηηζζημί.
Έκα άθθμ ιένμξ ηδξ Ονθζηήξ θζθμζμθίαξ, απμ-
ηεθμφκ ηαζ μζ Ονθζημί Ύικμζ, πμο ράθθμκηακ ηαηά
ηζξ ηεθεηέξ.
Δίκαζ πακάνπαζμζ, ηαζ μζ παθαζυηενμζ ακάβμκηαζ
ζηδκ 11δ πζθζεηία π.π. Δλοικμφκηαζ δζάθμνεξ εε-
υηδηεξ ηαζ ιαξ δίκμοκ πθήεμοξ ζημζπείςκ βζα ηδκ
Ονθζηή Κμζιμθμβία, υπςξ: ηδκ βέκεζδ ημο ΢φιπα-
κημξ (απυ ιζα έηνδλδ), ηδκ εεςνία ημο Κμζιζημφ
Χμφ, (άπμρδ πςξ μ ηυζιμξ βεκκήεδηε απυ έκα
αοβυ), ηδκ πίζηδ ζηδκ ΢οιπακηζηή Ανιμκία, ηδκ
ακαθμνά ζημ Εςδζαηυ Κφηθμ, ηαεχξ ηαζ πθήεμξ
αζηνμκμιζηχκ βκχζεςκ, υπςξ: ηδκ φπανλδ ημο
Πμ-
θζημφ Αζηένα, ηζξ Ηζδιενίεξ ηαζ ηα Ζθζμζηάζζα.

ΞΔΝΟΓΛΩ΢΢Ζ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ

1. Bernard Williams, "Πιάησλ- ε επηλόεζε ηεο θηινζνθίαο‟‟, κηθ

Μ.΢θαξά,Δλάιηνο, 2001,ζ.ζ 412. Taran . L. "The creation myth in Plato's Timaeus"
in Anton J.P. and
2.Kustas G.. L.*-Essays ih ancient Greek philosophy-N. York 1971,ζζ372.

3. Φξαλζνπά Νηαγθνληέ: „‟ Οη κεγάινη θηιόζνθνη θαη ε θηινζνθία ηνπο‟‟,κηθ

Μ.Σξηαληαθύιινπ,εθδόζεηο Μειάλη,Αζήλα 2007,ζ.ζ 28.

4. Μonique Dixsaut : " philosophes Platon Le desir de comprendre". ,Libraire

philosophique J.Vrin, 2003, ζζ115 200.

5.“ Metaphysics and Epistemology, Collection of critical essays,Edited by

G.Vlastos,Anchor books, Doublepay and company, Garden city ,New York,1971 ,ζ.ζ
166 -180

6. Paul Kucharski Aspects de la a specoulation platonicienne, Ruplications de la

Sorbonne serie “etudes” Tome 1,1971, ζ.ζ 300-301.

7. . Ούιξηρ θνλ Βηιακόβηηο :Πιάησλ,ε δσή θαη ην έξγν ηνπ (λεόηεηα ,ώξηκα
ρξόληα,γήξαο), εθδόζεηο ΚάθηνοΑζήλα 2005, ζ.ζ 517-680

8. Platonism and Phythagorism, by Paul-Elmer More,Green wood press publishers ,

New York, 1969 , ζ. 248.
9. [Wildelband, W.–Heimsoeth, H., Εγσειπίδιο Ιζηοπίαρ ηηρ Φιλοζοθίαρ4, Α΄ Σνκ.,
(κηθξ. Ν. Μ. *΢θνπηεξόπνπινο), ΜΗΔΣ, (Αζήλα 2001)

10. Burnet J. (ed.) Plato. Platonis Opera, Oxford University Press. (Oxford 1903)

11. Bywater, J, (ed), Aristotle's Ethica Nicomachea, Clarendon Press, (Oxford 1894)
Herodotus, (transl. A. D. Godley), Harvard University Press, (Cambridge 1920)

12.Homer, The Odyssey, (transl. A.T. Murray). Cambridge, MA., Harvard University
Press; William *Heinemann, Ltd, (London,. 1919)
Homer, Homeri Opera in five volumes, Oxford University Press, (Oxford 1920)
13.Liddell H. G. - Scott R., A Greek-English Lexicon, Clarendon Press, (Oxford 1940)

14. W.K.C. Guthrie: “Orpheus and the greek relirion,,London ,1952,ζ.ζ.216-221.

ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ

1.Πιάησλνο Φαίδσλ,113d-114 εθδόζεηο Πάππξνο

2. Πιάησλνο Πνιηηεία Α,330 D-331a.

3. Πιάησλνο , Πνιηηεία V III 517 **c , εηζαγσγή,κηθ,ζρόιηα Ν.

΢θνπηεξόππινο,Πόιηο,2002, ζ.ζ 209.* Πιάησλ «Πνιηηεία» XXI, ζ.ζ 415

4. Πνιηηηθόο 83 b-c.Πβ. Κπαηύλορ 400 c, θαη «Πνιηηεία» βηβιίν Β΄ 336 a-b, 363
c-d., όπνπ θαζνξίδεηαη όηη δελ επηηξέπεηαη ε απηνθηνλία, σζηόζν κόλν κε ηνλ ζάλαην
κπνξεί ε ςπρή λα ειπίδεη όηη ζα απαιιαγεί από ηα δεηλά ηνπ ζώκαηνο. Ζ ςπρή
πεγαίλεη ζε έλαλ θόζκν ππεξνύζην,όπνπ ζα επηπρήζεη ή ζα ηηκσξεζεί αλάινγα κε ην
αλ κπήζεθε ζηα ππέξηαηα κπζηήξηα ηεο ύπαξμεο θαη αλ έδεζε κία δίθαηε δσή.

5.Καηζαξόο Β. (εηζ.), Λεξικό Σοςΐδα, Θύξαζελ, (Θεζζαινλίθε 2002)

6.Κσλ/λνο Ράληεο : « Φύζηο θαη Πλεύκα- από ηνπο πξνζσθξαηηθνύο ζηελ θξηηηθή
ζεσξία» Πνιύηξνπνλ , Αζήλα 2008, ζ. 48. «…. Ζ αληίιεςε ησλ ππζαγνξείσλ γηα
ηελ ςπρή είλαη ζηελά ζπλπθαζκέλε κε ηελ αληίιεςή ηνπο γηα ηνλ θόζκν, ηνλ νπνίν
αληηιακβάλνληαη όπσο νη Ίσλεο θηιόζνθνη σο δσληαλό όλ. …Καη‟νπζίαλ δελ
ππάξρεη θακκία δηαθνξά κεηαμύ ηεο αλζξώπηλεο πλνήο, ηεο αλζξώπηλεο δσήο θαη ηεο
πλνήο ηνπ ζύκπαληνο.Ο κόζμορ είναι απέπανηορ ,αιώνιορ και έναρ. Οη ππζαγόξεηνη
από ην πινδσηζηηθό πξσηαξρηθό ζηνηρείν , ζεσξνύλ όηη γελλάηαη έλα αληηζεηηθό
δεύγνο, πνπ απνηειείηαη από ςπρή θαη ζώκα.Ζ ελόηεηα ηνπ θόζκνπ παξηζηάλεηαη
ηώξα δπηζηηθά θαη ν θπζηθόο θόζκνο ζεσξείηαη όηη είλαη ππνδεέζηεξνο κίαο
ππεξβαηηθήο πξαγκαηηθόηεηαο….»

7.«Πιάησλ- Φαίδων ,πξνιεγόκελα

Σ.Φ.Αξβαληηάθεο,εηζαγσγή,κηθ,ζέκαηα,εξσηήκαηα γηα επεμεξγαζία,Θ.
Γ.Μαπξόπνπινο,Ε ήηξνο,Θεζζαινλίθε,ζ.ζ 54.
Πιάησλνο Φαίδων 106 b- 107 b : « εη κελ ην αζάλαηνλ θαη αλώιεζξνλ εζηίλ,
αδύλαηνλ ςπρή, όηαλ ζάλαηνο επ‟απηήλ ίε απόιιπζζαη….επηόληνο άξα ζαλαάηνπ επη
ηνλ άλζξσπνλ ην κελ ζλεηόλ σο ένηθελ απηνύ απνζλήζθεη, ην δ‟αζάλαηνλ ζώλ θαη
αδηάθζνξνλ νίρεηαη απηώλ ππεθρσξήζαλ ησ ζαλάησ….παληόο κάιινλ άξα,έθε, σ
Κέβεο, ςπρή αζάλαηνλ θαη αλώιεζξνλ ,θαη ησ όληη έζνληαη εκώλ αη ςπραί ελ Άηδνπ.»
8. Ππζαγόξαο Σ. Φ .Αξβαληηάθεο, εηζαγσγή ,κηθ, ζέκαηα, εξσηήκαηα γηα
επεμεξγαζία, Θ.Γ.Μαπξόπνπινο ,Εήηξνο,Θεζζαινλίθε ζ.ζ 54.

Σν "Πεξί ηνπ Ππζαγνξηθνύ βίνπ" είλαη ην πξώην από ηα 10 βηβιία πνπ έγξαςε ν
Ηάκβιηρνο ζρεηηθά κε ηνλ ππζαγνξηζκό. Ο Ηάκβιηρνο πξνηείλεη έλα θαηλνύξγην
πξόγξακκα θηινζνθίαο, ην νπνίν ππνζηεξίδεηαη από ηηο αξρέο θαη ηνλ ηξόπν ηνπ βίνπ
ησλ Ππζαγνξείσλ, έηζη όπσο παξνπζηάδεηαη κέζα από ηε δσή θαη ηε δηδαζθαιία ηνπ
Ππζαγόξα θαη ησλ καζεηώλ ηνπ. Ζ ζεκαζία ηνπ θεηκέλνπ είλαη κεγάιε θαζώο, ελώ
γξάθεηαη ζε κηαλ επνρή κε έληνλν θηινζνθηθό θαη ζξεζθεπηηθό ραξαθηήξα -απηήλ
ηεο ύζηεξεο Αξραηόηεηαο (4νο αηώλαο κ.Υ.)- αλαθέξεηαη ζηνλ Ππζαγόξα θαη ηνλ
αξραίν ππζαγνξηζκό (6νο αηώλαο π.Υ.). Ζ πξνζσθξαηηθή ζθέςε, ε πιαησληθή θαη ε
αξηζηνηειηθή θηινζνθία, ε ειιεληζηηθή πεξίνδνο, ε ρξηζηηαληθή δηδαζθαιία θαη ν
λενπιαησληζκόο, είλαη ην πέξαζκα πνπ ζπλδέεη ηελ επνρή ηνπ Ππζαγόξα κε ηελ
επνρή ηεο δηδαζθαιίαο θαη ηνπ ζπγγξαθηθνύ έξγνπ ηνπ Ηάκβιηρνπ. Πέξαλ ησλ
βηνγξαθηθώλ πιεξνθνξηώλ, ε ζεκαζία ησλ αξηζκώλ, ησλ ζπκβόισλ θαη ηεο
κνπζηθήο, νη ηέζζεξηο ιόγνη ηνπ Ππζαγόξα ζηελ Κξόησλα, ην εθπαηδεπηηθό ηνπ
πξόγξακκα θαη ε πνιηηηθή ηνπ ζηάζε, ε ζνθία, ε δηθαηνζύλε, ε ζσθξνζύλε, ε
αλδξεία θαη ε θηιία, είλαη ηα ζεκαληηθόηεξα δεηήκαηα πνπ ζπλζέηνπλ ην έξγν ηνπ
Ηάκβιηρνπ.

Ζ εηζαγσγή, πνπ θέξεη ηνλ γεληθό ηίηιν "Ο Ππζαγόξαο, νη Ππζαγόξεηνη θαη ν
Ππζαγνξηθόο ηξόπνο ηνπ Ηάκβιηρνπ", απνηειείηαη από έμε κέξε. Σα πξώηα ηξία
αλαθέξνληαη ζηνλ βίν ηνπ Ππζαγόξα, ζηε ΢ρνιή ηνπ -ην θεκηζκέλν νκαθνείν- θαη
ζηνλ ππζαγόξεην ηξόπν ηεο ζεσξίαο θαη ηεο πξάμεο, ελώ ηα ππόινηπα ζηνλ βίν θαη
ηνλ Ππζαγνξηθό ηξόπν ηνπ Ηάκβιηρνπ, ηε ζρέζε ηνπ κε ηνλ Νενπιαησληζκό θαη ηνλ
Υξηζηηαληζκό, ζην έξγν ηνπ ΢ύξηνπ "Πεξί ηεο Ππζαγνξηθήο αηξέζεσο", αιιά θαη ζηα
ππόινηπα έξγα ηνπ.

9. ΣΑ ΠΑΡΟΤ΢ΗΑΕΟΜΔΝΑ Ω΢ ΔΡΓΑ ΣΟΤ ΠΤΘΑΓΟΡΑ

α) „‟Σν θπζηθόλ‟‟ζην έξγν απηό παξνπζηάδεηαη ε ηξηκεξήο δηάθξηζε ηεο ςπρήο
ζε επηζπκεηηθό ζπκνεηδέο θαη λνεηηθό ζώκα θαη ε ηξηκεξήο δηάθξηζε ηνπ
ζύκπαληνο ζε πιηθό αηζεξηθό θαη νπξάλην λνεηηθό.
β) „‟ Σν παηδεπηηθόλ‟‟ γηα ηελ εζηθή εθπαίδεπζε ηνπ ιανύ ηδηαίηεξα ησλ λέσλ.
γ) „‟ Σν πνιηηηθνλ‟‟ γηα ηελ εύξπζκε ιεηηνπξγία ηεο πόιεο, από ην νπνίν έρεη
έληνλα επεξεαζηεί ν Πιάησλ θαη ν Αξηζηνηέιεο.
Γηα ηα ηξηα παξαπάλσ βηβιία θάλεη ιόγν ν Γηνγέλεο ν Λαέξηηνο, ν νπνίνο δηαζώδεη
ειάρηζηα απνζπάζκαηά ηνπο.

ΠΖΓΔ΢

1. Αέηηνο
2. Αζήλαηνο
3. Αίιηαλνο
4. Αιέμαλδξνο Πνιπίζησξ
5. Anonymous Londiniensis
6. Απνιιόδσξνο
7. Αξηζηνηέιεο
8. Γαιελόο
9. Caelius Aurelianus
10. Caesar Julius
11. Γηνγέλεο Λαέξηηνο
12. Γηόδσξνο ΢ηθειηώηεο
13. Γίσλ Κάζζηνο
14. Δύδεκνο
15. Δύθιείδεο
16. Δπζηάζηνο
17. Fragmenta Historicum Graecorum (FHG)
18. Fragmenta von Vorsokratiker (DK)
19. Ζξόδνηνο
20. Θεόθξαζηνο
21. Θέσλ ΢κπξλαίνο
22. Ηάκβιηρνο
23. Ηεξνθιήο
24. Ηππνθξαηηθή ΢πιινγή
25. Ηππόιπηνο
26. Ηνπζηίλνο
27. Ίσλ Υίνο
28. Macrobius
29. Πίλδαξνο
30. Πιάησλ
31. Πινύηαξρνο : έθδνζε Βηβιηνζήθε ησλ Διιήλσλ Αζήλα.
32. Πνξθύξηνο
33. Πξόθινο
34. ΢ηκπιίθηνο
35. ΢νπίδα
36. ΢ηνβαίνο
37. Stoicorum Veterum Fragmenta (SVF)
38. ΢ρόιηα Αλώλπκα
39. Φαίδξνο
40. Κξαηύινο
41. ΢πκπόζην
42. Γνξγίαο
43. Αμίνρνο
44. Μέλσλ
45. Πνιηηεία Β
46. Νόκνη β
47. Κξηηίαο
48. Φαίδσλ
49. Λάζθαξηο 632
50. Σίκαηνο
51. Αιθηβηάδεο ηνκ.122
52. Γεκήηξηνο
53. Πεξη ηνπ El ηνκ. 142
54. ΢ύιιαο ηνκ. 191
55. Αξηζηείδεο ηνκ. 197
56. Ζζηθά (΢πκπόζηνλ ησλ εθηά ζνθώλ) ηνκ. 178
57. Ζζηθά (Παξακπζηθόο πξνο ηελ ηδηαλ γπλαίθα) ηνκ. 143
58. Ζζηθά (Λαθσληθά απνθζέγκαηα) ηνκ. 143
59. Κάκηιινο ηνκ 18
60. Ζζηθά (Πεξη Ίζηδνο θαη Οζίξηδνο ) ηνκ.141
61. ΢νισλ ηνκ. 17
62. Ρσκύινο ηνκ. 19
63. Θήβηνο ηνκ 19
64. Αιέμαλδξνο ηνκ 204
65. Πεξηθιήο ηνκ.121
66. Παπζαλίαο 9.30.5 Μαιηέδνο 38.
67. Σζνύληαο 159
68. Αιεμάλδξνπ Αλάβαζε Α, XI, 2.
69. Ππζαγνξηθόο βίνο 243 ζει. 171.
70. Δηο Πιαη . Πνιηη. 11 169, 25.
71. Ππζαγ. Β . 28
72. Πξόθινο Θενι. Π ι. 16. 44 Σ 250.
73. Οξθηθά Α, Ηζη. 8 Λάζθαξηο 658
74. Αξγνλαπηηθά ζη. 664 ζει 160
75. Πξόθινο Πιάησλνο Πνιηηεία 11,338 Αλδξηαλόπνπινο 90.
76. Ζξόδνηνο 11,22
77.Ζζηθά ΢πκπόζην ησλ εθηά ΢νθώλ XVI.
78. Δκπεδνθι.θαζαξκ. ζει. 440,447 θαη ΢αθειαξίνπ,Ππζαγόξαο 1976 Σεπρ 2 ζει 18.
79. Θενγνλία 726. 811-814.
80. Ηιηάδα, Θ 15, Μ 134.
81. Δγθ/θν ιεμηθό Ζιίνπ\
82. Βι Πιάησλ ,Σηκαίνο θαη Κξηηίαο
83. Δπξηπίδεο Fr 475.12
84. Πνξθύξηνο πεξί απνρήο εκς. 19. Πξνηξεπη. 12
85.Απνθζέγκαηα Λαθώλσλ 224. Δ
86. Orph Fragment ζει 150, ηεξνί ιόγνη θ.ιπ. Κνπξηίδεο 113.
87. Πινύηαξρνο ζην Αλζνιόγην ΢ηνβαίνπ 4, 107.
88. Δπξηπίδεο, Ηππνιπηνο 953.
89. Orph Fragm Καζαξκνί ζει 20 Κνπξηίδεο 20.
90. Αξγνλαπηηθά ζη 38 ζει 135.
91. Βάηξαρνη ζη. 145 θ.ε
92. Παπζαλ Η.32 Κνπξηίδεο 112.
93. Αξγνλαπηηθά ζη 43-44 ζει.135.
94. Γηόδσξνοκ 3,65.
95. Λεθαηζάο, ςπρή 461.