CWTS REPORT

VOTER’S EDUCATION

I. Why Should I Vote?

Ang pagboto ay isang pribilehiyo ng isang mamamayan at karapatan kung
saan maaari tayong mamili kung sino ang mamumuno sa ating komunidad o
bansa. Ito ay mahalaga sapagkat sa atin nakasalalay ang kinabukasan ng ating
bansa.

At sa tuwing sumasapit ang eleksyon, ay pinapaalahan ang lahat ng botante

na pumili at iboto ang sa tingin nila ay karapat-dapat. At dahil ito ay karapatan
natin, walang sinuman ang maaaring humadlang o magdikta kung sino ang ating
iboboto.

Mahalaga na matupad natin ang gawaing ito sapagkat ito ay nangyayari

lamang kada eleksyon na hindi nagaganap taon-taon. Ang mga mananalong lider
ang uupo sa pwesto at magkakaroon ng kapangyarihan na mamuno. Sila ay
magkakaroon ng karapatan sa paggasta ng pondo mula sa buwis at may
kakayahang magbigay ng utos dahil sila ay nasa mataas na posisyon.

Sa pagboto, lahat ay pantay-pantay dahil hindi nito tinitignan ang katayuan

sa buhay. Dahil sa tayo ay demokratikong bansa, mahalaga ang gawaing ito at dito
makikita ang pwersa ng mga mamamayan. Tandaan na ang magiging resulta sa
pagboto ay may ambag sa kinabukasan at pag-unlad ng bansa.
 II. Whom Should I Vote for?
Sino nga ba ang dapat iboto?

Sa ating mga boto nakasalalay ang kinabukasan ng ating mga pamilya at ng

ating minamahal na Pilipinas. Ang kailangan natin ay isang mapanuring mata at tapat na
konsiyensya upang responsableng piliin ang wastong pangalan na isusulat sa balota.
Huwag sayangin ang iyong boto! Isang boto man iyan, ito ay may kapangyarihang gumawa
ng magagandang bagay kung gagamitin nang tama.

1. Has the candidate previously served as a public official? If so, what were
his basic platforms, thrust and projects?
 Kung ang Candidate ay meron syang magandang nagawa sa ating
bayan ay sya padin ang ating iboboto.
2. Does the candidates possess the necessary and/or minimum level of
metal and emotional faculties to discharge his functions effectively and
efficiently?
 Sa tanong na ito ay nakakatulong ito para sa mga botante na para
makapagisip at dapat maging praktikal sa pagpili natin kung sino
ang iboboto natin. Wag tayo mapapadala sa mga emosyon nila o
awa baka sila pa ang mali ang gawin sa ating bayan. And ang
dapat natin iboto ay yung magaling mamalakad o may experience
na paano mamalakad sa ating bayan.
3. Does the candidate have a clear, relevant and moral platform?
 Kung pipili tayo ng iboboto natin, Dapat malinis ang record o
katauhan nya bilang mamumuno ng bansa at ang gusto nyang
mangyari sa ating bayan. Hindi lamang sa salita pati na rin sa
gawa.
4. Does the candidate give importance to the family, the youth and future
generations?
 Siguro naman ang mga kandidato ay may layunin din naman
silang tulungan ang ating mga pamilya. Pati na rin ang nasa sa
paligid natin. Kasi yun ang prioridad ng isang kandidato na
tulungan ang kanilang bayan.
III. Why Is It Important to choose good leaders?
1. Una, Ang mga dating nahalal na kandidato na tatakbo ulit, ay sya ulit
iboboto kung KUNG maganda ang nagging serbisyo nya sa bansa o kung
maganda ang kanyang tungkulin sa pwesto nya.
2. Pangalawa, Ang mga pinili natin ay dapat maging bahagi ng pagtukoy sa
ating mga pangangailangan bilang isang tao, dapat priority nila tayo
tungkol sa isyu na tuwiran o di-tuwirang nakakaapekto sa atin, at dapat
maibigay ang mga pinagkukunan nila saa atin upang maayos na
matugunan ang ating mga pangangailangan at ang lahat ng isyu sa
bansa/bayan.
3. Pangatlo, Ang mga leader na pinili natin ay dapat maging aware sa
nangyayari sa ating bayan lalo na ang ibang pamilya ay kailang ng tulong
pinansyal na galling sa kanila.
4. Ika apat, Sa atin ay importante na bumoto tayo kasi yun ang tungkulin
nating mga mamayan ng bansa o ng bayan, dapat maging alisto o piliin
natin kung sino talaga ang magling mamuno o mamalakad sa ating bayan.
5. Last, Ang mga nagging elected na official ay tanggapin natin kasi sila na
ang uupo sa mga pwesto nila. At alam naman natin ay gagawin nila ang
bets para satin at gagawin naman ang dapt nilang tungkulin para satin.

IV. What If Someone Approaches Me and Attempts to

“buy” my vote?
 Kung merong vote buying, wag nating tatanggapin kasi tiyak na
may gagawin silang hindi maganda kaya nila gusto manalo. Pero
kung wala naman okay lang na matalo. Pero hindi naman talaga
mawawala ang vote buying sa lipunan. At meron naman na
tinatanggap natin yung vote buying nila pero hindi naman natin
sila binoboto. Kaya dapat makulong o bigyan ng parusa ang
kandidato na nag papa vote buying para lamang manalo.
V. Some Points to Reflect on why we SHOULD cast our
votes in the elections
1. Ang mga iboboto nating mga leaders ay may kanya kanya
silang pamamaraan na tumakbo sa halalan. Pero, nasa
satin parin ang desisyon kung sino ang pipiliin natin.
2. Karapatan nating pumili ng magagaling o magaling na
leader para saaating bansa. At dapat na kung saan ay
alam nating ay alam nating magiging maayos ang
kanyang pmamalakad nya sa ating bansa.
3. Then kapag araw ng botohan o araw ng halalan ay dapat
nakapag decide na kung sino ang iboboto natin.

VI. What are some facts that I need to know about

Philippine electoral process?
1. What is Election?
 Ang eleksyon ay isang halalan sa pagpili ng mamumuno sa isang
lugar.
2. What are the different types of electoral process?
 Sa Electoral Process their have 2 types
These are Regular Elections and Specials Elections
 Sa Regular Elections ay meron syang 5 na under ito ay ang mga:
o National
o Local
o Barangay
o ARMM o Autonomous Region in Muslim
Mindanao
o At, Sangguniang Kabataan
  And sa Specials Election ay meron namang 4 na under, ito ay ang
mga:
o Plebiscite - o Plebisito ito ay isang paraan ng pagboto
kung saan ang mga mamamayan ng isang bansa o distrito
ay magpapahayag ng kanilang opinyon para o laban sa
isang panukala, tulad halimbawa ng pagbago o pagrebisa
sa Konstitusyon.
o Referendum - ay isang tuwid na halalan kung saan ang
kabuuang elektorado ay nasangguni kung tanggap o tutol
sa kanila ang bukod na panukala. Ito ay maaaring ang
pagpapatibay ng bagong saligang-batas, mga pagbabago
sa saligang-batas, batas, ang halalang pagsasatawag ng
isang nahalal na opisyal o ang tiyak na patakaran ng
pamahalaan.
o Initiative
o Recall
3. How often are elections held?
 O gaano kadalas ginaganap ang mga halalan sa
ating bansa?
o Tuwing 2nd Monday ng May ay para sa
national and local elections
 Ang President at Vice-President ay every
6 years silang nakaupo sa pwesto nila.
 Tapos, ang senators, congressman,
provincial, city at municipal officials ay
every 3 years naman silang
manunungkulan sa bayan nila.
 o Every last Monday ng October ay para sa
barangay at sk offcials elections. At every 3
years din silang nakaupo sa pwesto nila.
o At every 3 years din ang ARMM elections, At
nag start ito noong March 1993.
(Tumungo naman tayo sa Registration)
4. What is Registration?
 Pagpaparehistro ng isang botante ay tumutukoy sa pag-
accomplish at pagpapasa ng isang sinumpaang aplikasyon ng
isang kwalipikadong botante sa harap ng Election Officer ng
lungsod o munisipalidad kung saan nakatira ang aplikante.
5. Why should I register?
 Kung ikaw ay rehistrado o botante na ay pwede ka ng pumili
kung sino tumatakbong public official. At kung ang isang tao ay
hindi isang rehistradong botante, hindi siya maaaring bumoto sa
isang halalan. Ito ay nangangahulugan na hindi ka maaaring
lumahok sa pagpili iyong susunod na public official.
6. What’s in it for me?
 (basahin mo na lang yung meaning dyan)
7. What are the requirements for registration?
 Dapat ay Filipino Citizen
 Atleast 18 years old and above
 Dapat matagal ka ng residente ditto sa Pilipinas for one year at
dapat 6 months din na naninirahan sa ditto sa bayan para ikaw
ay makaboto.
 Kung hindi nasunod ang dapat na requirements ay di
matatanggap at di makakaboto.
8. What is the validation of registration?
 Ang validation o pagpapatunay ay ang proseso ng pagkumpleto
ng mga data ng mga lumang rehistradong botante na walang
 biometrics data sa kanilang record. Ang biometrics data ay ang
digital ng larawan, pirma at fingerprint ng isang botante.
9. Where should I register?
 Ang pag-file ng mga aplikasyon para sa pagpaparehistro ay dapat
isagawa sa Commission of Election Office (Comelec)
10. Where should I Validate my registration?
 Sa inyong Barangay Office

11. How do I go about transferring my registration?

• Maaaring kang bumisita sa iyong local COMELEC office upang
magpalipat ng iyong registration record sa lugar kung saan ka na
naninirahan.

The Three Branches of Government

1. Legislative
2. Executive
3. Judicial

Functions of Legislative Branch

(Basahin mo yung apat na functions nun)
Sa Legislative Branch meron syang two types ito ay ang national and local
 Ang under ng national ay Senator
 At ang under ng Local ay Congressman, Boardmember, Vice
Governor, Vice Mayor, City/ Municipal Councelors at Brgy.
Councilors
Functions of Executive Branch
(Basahin mo yung apat na functions nun)
Sa Executive Branch meron din syang two types ito ay ang national and local
 Ang under ng national ay President at Vice President
 At sa under ng Local ay Governor, Mayor at Brgy. Chairman

Functions of Judicial Branch

 The judiciary branch of the government is headed by the
Supreme Court, which has a Chief Justice as its head and 14
Associate Justices, all appointed by the president on the
recommendation of the Judicial and Bar Council. Other court
types of courts, of varying jurisdiction around the archipelago,
are the:

 Under of Lower Collegiate Courts

o Court of Appeals
o Court of Tax Appeals
o Sandiganbayan

 Under of Regular Courts

o Regional Trial Courts
o Metropolitan Trial Courts
o Municipal Trial Courts
o Municipal Trial Courts in Cities
o Municipal Circuit Trial Courts

 Under of Muslim Courts

o Sharia District Courts
o Sharia Circuit Courts