Eritropoietin!Ocok, Kaptanogilu, Gokbel, Tat, Kara 4
Mekanizma:
Eritropoietin: Yapis, Metabolizmasi ve Etl
‘Kagan Ucok! Buinyamin Kaptanojlu? Hak Gékbel? Mansur Tatli4
Apr. Selcuk Universitesi Typ Fakilltesi Fizyoloji Anabilim Dali, KONYA.
2Uzm.Dr. Selguk Universitesi Tip Fakilltesi Biyokimya Anabilim Dali, KONYA.
3Dog.Dr. Selguk Universitesi Tip Fakilltesi Fizyoloji Anabilim Dali, KONYA.
4Uzm.Dr. 1 Nolu Ana-Gocuk Saghgi Merkezi, KONYA.
Sr. Selguk Universitesi Fen-Edebiyat Fakiltesi Bjyoloji Béliimi, KONYA.
Mehmet Kara
Oxet
Eritropoietin molekil agirligs 30400 dalton olan bir alfa globulindir. Baslica tretim yeri bébrektir,
fakat karaciger ve doku makrofajlart gibi ekstrarenal dokularda da eritropoietin sentezienebilir. Doku
hipoksisi eritropoietin iretiminin baslica uyaranidir. Hormonun sentezini kontrol eden hiicreler kanin
02 kapasitesi, 02 basinct ve affinitesindeki degisikliklere cevap verirler. Ayrica lokal kan akim ve
hitcrelerin 02 ttketimi de bir miktar rot oynayabilir. Eritropoietin CFU-E (Colony Forming Units-
Enythroid) ve BFU-E (Burst Forming Units-Erythroid) hcre membranindaki spesifik reseptdrleri
ctkiler ve baylece bu hicrelerin cogalmasint ve CFU-E hilcrelerinin proeritrablasta dénitgmesini salar.
Anahtar Kelimeler: Eritropoietin, eritropoietinin yaptsi, eritropoietinin metabolizmast,
eritropoietinin etki mekanizmast.
Erythropoietin: Structure, Metabolism and Mechanism of Effect
Abstract
Erythropoietin is an alpha-globulin whose molecular weight is 30400 dalton. Its main production
site is kidney, but litle erythropoietin can also be synthesized in the extrarenal tissues such as liver and
tissue macrophages. Tissue hypoxia is essential stimulus of erythropoietin production. The cells
controlling the synthesis of the hormone appear to respond to changes in the 02 capacity, the 02 tension,
‘and the affinity of the blood. In addition, the rates of the local blood flow and of the cellular 2
consumption may play some role. Erythropoietin affects the specific receptors in CFU-E (Colony
Forming Units-Erythroid) and BFU-E (Burst Forming Units-Erythroid) cell membranes and therefore
promotes proliferation of these cells and transforming of CFU-E to proerythroblast.
Key Words: Erythropoietin, structure of erythropoietin, metabolism of erythropoietin,
‘mechanism of effect of erythropoietin.
Eritropoictin molekiiler afarliéi 30400 dalton
(Da), spesifik aktivitesi 200000 [U/mg olan 166
aminoasitli, glikoprotein kismi fazla bir alfa-
‘slobulindir (1-3). Dolasimdaki olgun hormon 165
aminoasitten ibarettir. Glikolizasyon sahalant 24,
38 ve 83. pozisyonlardaki aspartl’e bagl CH
arasinda birer N-baji (toplam 3) ve 126. pozis-
yondaki serie bagli CH arasindaki O-bajidir.
Glikolizasyon sahalan eritropoietinin fonksiyonu
‘gin temel degildir; asialoeritropoietinin huzht he-
patik Kiirensine engel olur (4). 7, 161 ve 29, 33
pozisyondaki sisteinler arasinda birer disilfid
Biyolojik aktivite belli amino asitle-
Eritropoietinin peptit iskeleti 18 kDa, gliko-
protein kismi ise 30 kDa molekil agurligindadir.
SDO Tip Fakitesi Dergisi 1995; 2(1): 41-45,
Karbonhidrat kismt molekilin yaklagik % 40m
olusturur, Siyalik asitle zenginiegmig dirt kom-
pleks karbonhidrat zinciri vardir ve Ugti N-baia,
biri O-baki geklindedir (6). Bunlar fruktoz, man-
rnoz, N-asetilglukozamin, galaktoz. ve N-asetilné-
raminik asitten ibarettir. N-ba zinciri baslica
tetra-antenary kompleksinden meydana gelmesine
ramen, kisa O-baj zinciri 4 geker rezidiisiinden
ibarettir. Insanlarda N-bag zincirinin seker bigi-
minde kisiden kisiye degigen farkhiklar vardir
o.
Eritropoietinin termal inaktivasyona direnci
biiyik Sletide karbonhidrat zincirinin tam olmayi-
sina baglidir. In vivo caligmalarda karbonhidrat
Jasmi, hormonun metabolik akibetini tayinde
Snemiidir. Eritropoietin terminal N-asetil néra-42
rminik asit kasmanin yoklugunda (asialoeritropo-
ietin), karacigerde galaktoz. balayan reseptirler
tarafindan hizlt bir gekilde temizlenir. in vitro
sartlarda asialoeritropoietinin salam hormona
‘g0re daha yiiksck aktiviteye sahip olmasinin nede-
ni eritropoietin reseptirlerine daha hrzli baglan-
masidir (5).
Plazma eritropoietini nisbeten isiya ve pH'ya