Odbrani delovi od grani~ni vrednosti na funkcii i diferencijalno smetawe

Непрекинатост на функција

Дефиниција за непрекинатост на функција: Нека функцијата f е дефинирана на интервалот (а , b) и нека x0  ( а , b) .

За функцијата f велиме дека е непрекината во точката x0 , ако за секој позитивен број  , постои позитивен број  ,
така што за секој x  (а , b) , за кој е исполнето неравенството x  x0   , важи неравенството f ( x)  f ( x0 )   .

Пример за непрекинати функции: f ( x)  x 2 ; f ( x)  x3 .

Поим за гранична вредност на функција

Дефиниција за гранична вредност на функција: Нека функцијата f е дефинирана на интервалот (а , b) и нека
x0  ( а , b) . Реалниот број A се нарекува гранична вредност или граница на функцијата f кога x тежи кон x0 ако за
секој позитивен број  , постои позитивен број  , така што за сите x  (а , b) , за кој е исполнето неравенството
x  x0   , важи неравенството f ( x)  A   . Тогаш пишуваме lim f ( x)  A .
x  x0

Пример. Пресметај ги следниве гранични вредности:

4x2 1 x2  4 x2  4 x2  9 x2  4 4 x2 1
a) lim  3x  2  б) lim  2 x  3 в) lim г) lim д) lim ѓ) lim е) lim ж) lim
x 1 3 x  2 x 2 x  2 x2 x  2 x 3 x  3 x 2 x  2
x 2 x 4 x 2 x  1
1
2

x3  1 x3  8 x3  27 8 x3  1 x 2  3x  5 x 2  3x  2 x2  5x  6
з) lim ѕ) lim и) lim ј) lim к) lim л) lim љ) lim
x 1 x 1 x 2 x  2 x 3 x  3
x 
1 2x 1 x 1 x2 x 2 x2 x 3 x3
2

x2  4x  3 x2  x  2 x2  4x  5 x2 x3
м) lim н) lim њ) lim о) lim п) lim
x 1 x  2x  3
2 x 2 x  2 x  8
2 x 1 x 1
3 x 2 3x  2  x  2 x 3 x  7  1 x

x 1 x 2 x 3 x3 2x  x  1
р) lim с) lim т) lim ќ) lim у) lim
x 1 3 2x 1  3 x x 0 3 x9  3 9 x x 7 3
x 1  2 x 3 x  7  1 x x 1 3
3x  5  2

Испитај ја непрекинатоста на функциите:

 x 2  25
x5 x2 1  x  5
a) f ( x)  2 x  2 во x0  2 б) f ( x)  во x0  1 в) f ( x)  во x0  1 г) f ( x)   x  5
x3 x 1  5
 x  5
 x 2  22 x  120  x 2  7 x  10  x 2  3x  2
 x  10 2x  3  x2  x  1
д) f ( x)   x  10 ѓ) f ( x)  е) f ( x)   x2 ж) f ( x)   x 1
 x 1  
 2 x  10  3 x2  1 x  1

2. За која вредност на параметарот a следниве функции се непрекинати:

 x2  9  x 2  11x  18  x 2  5 x  24
 x3  x9  x  8
а) f ( x)   x  3 б) f ( x)   x9 в) f ( x)   x 8
 a x3  x9  x  8
  a  a

 x 2  3x  4  x 3 3 x 1
 x  1  x3  x 1
г) f ( x)   x 1 д) f ( x)   x  3 ѓ) f ( x)   x  1
 x  1  x3  a x 1
 a  a 