You are on page 1of 8

‫‪Khutbah Pertama‬‬

‫ال هلأكب‪،‬ر هلال هلأكب‪،‬ر هلال هلأكب‬

‫ال هلأكب‪،‬ر هلال هلأكب‪،‬ر هلال هلأكب‬

‫ال هلأكب‪،‬ر هلال هلأكب‪،‬ر هلال هلأكب‬

‫أل هلأكب هلكبياة هلوالمحد هلل هلكثيا هلوسبحان هلال هلبكرة هلوأصيل هلل هلإله هلإل هلال هلوال هلأكب‪،‬ر هلال هلأكب هلول هلالمحدد‬

‫ت‪،‬ر هلوبكبرهمهه هلدتقُببدل‬‫ت‪،‬ر هلوبعفهوهِ هلدتغُبفر هلالذذنُّندوب هلوالسيئِّا ه‬ ‫ب هلالعاليم‪،‬ر هلالمحدد هلل هلالذي هلبهنهعهمحتههه هلتبتهذم هلالصالا ه‬ ‫ل هلر ي‬‫المحدد هل ه‬
‫د و ب‬ ‫ب‬ ‫و‬
‫ه‬ ‫ه‬
‫ت هلوأحيا‪،‬ر هلوبمنببع هلوأعبطىَ‪،‬ر هلوأربشبد‬ ‫ب هلواللزللت‪،‬ر هلالمحدد هلل هلالذي هلأما ب‬ ‫البعطايا هلوالدقُرببات‪،‬ر هلوبدلطفه هلتدوستبندر هلالعدديو ب‬
‫ك هلوأبوبكىَ؛ هلالمحدد هلل هلالذي هلجبعل هلالبوعياببد هلف هلالسلما هلبمصدةرا هللليهناهء هلوالذسدرووهر‪،‬ر هلالمحد هلل هلالذي‬ ‫ضبح ب‬‫وبهبدىَ‪،‬ر هلوأ و‬
‫ب هلبشهديوهد هلالهعقُاب‪.‬‬
‫ب هلوقابهل هلاللتو ه‬ ‫ضل هلف هلهذهِ هلاللياما هلالبعوشهر هلعلىَ هلكيل هلعبدد هلبشدكور‪،‬ر هلسبحانُّه هلغافههر هلالبذنُّو ه‬
‫تبنبف ل ب‬
‫أشهد هلأن هللإله هلال هلال هلوحدهِ هلل هلشريك هلله هلو هلأشهد هلأين هلسييدنُّا هلممحدا هلعبدهِ هلورسوله هلخاتب هلالينبيييم هلبروحب ة هلللنمحؤمنيم‬
‫وحيجة هلللجاهدين‪ .‬هلاللهيم هلصليي هلعلىَ هلسييدنُّا هلممحد هلصلىَ هلال هلعليه هلف هلاليوليم هلوالخرين هلوعلىَ هلآله هلوالطيييبيم‬
‫اليطاهرين هلوسليم هلتسليةمحا هلكثيا‪.‬‬

‫صادقيم هلوالنمحخلصيم‪ .‬هلإعلمحوا هلأين هلهذا هلاليوما هليوما‬ ‫أيما هلبعد‪،‬ر هلاييها هلاليناس هلأوصيكم هلونُّفسي هلبتقُوىَ هلال هلوكونُّوا هلمع هلال ي‬
‫عظيم هللقُد هلسيرفه هلال هلباليتضحيية هللقُوله هلتعال‪:‬ى هلإنُّيا هلأعطيناك هلالكوثر‪،‬ر هلفصيل هللربيك هلوانننر‪،‬ر هلإين هلشانُّئِّك هلهو هلالبت‪.‬‬
‫‪Hari Raya Idul Adha adalah salah satu dari dua hari raya milik umat Islam. Kedua‬‬
‫;‪hari tersebut dirayakan dengan saling memberi dan menghidangkan makanan‬‬
‫‪sehingga berpuasa pada waktu itu dilarang secara syar’i. Ada kegembiraan umat‬‬
‫‪Islam di sana. Ada pula gerakan berdimensi ekonomi-sosial; zakat dan kurban. Ada‬‬
‫‪silaturahim yang khusyu’ dan haru.‬‬
‫‪Kedua hari raya tersebut, dirayakan dalam bentuk ibadah yang komprehensif:‬‬
‫‪individual-sosial, mikro-makro, tidak ada dikotomi perbedaan kaya-miskin, tua-‬‬
‫‪muda, berpangkat maupun tanpa pangkat, berilmu maupun awam; kesemuanya sholat‬‬
‫‪dalam satu tempat yang sama. Mendengarkan pesan-pesan agung dari Allah dan‬‬
‫‪Rasul-Nya yang disampaikan oleh khatib. Merenungkan hikmah ilahiyah dalam‬‬
‫‪setiap prosesi ibadah, tenggelam dalam takbir, tahmid dan tahlil serta beragam pujian‬‬
‫‪kepada sang Khalik.‬‬

‫عن هلأنُّس هلقال‪:‬ى هل“قدما هلرسول هلالله هل‪-‬صلىَ هلالله هلعليه هلوسلم‪ -‬هلالدينة‪،‬ر هلولم هليومان هليلعبون هلفيهمحا‪،‬ر هلفقُال‪:‬ى هلما هلهذان‬
‫اليومان؟ هلقالوا‪:‬ى هلكنا هلنُّلعب هلفيهمحا هلف هلالاهلية‪،‬ر هلفقُال هلرسول هلالله هل‪-‬صلىَ هلالله هلعليه هلوسلم‪:-‬ى هلإن هلالله هلعز هلوجل هلقد‬
‫أبدلكم هلبمحا هلخةيا هلمنهمحا‪،‬ر هليوبما هلالضحىَ‪،‬ر هلويوما هلالفطر]‪[2‬‬
‫ال هلأكبر‪ ،‬هلال هلأكبر‪ ،‬هلال هلأكبر هلول هلالحمد‬
‫‪Umur ibadah kurban adalah setua sejarah manusia itu sendiri. Berkurban sejatinya‬‬
‫‪merupakan fitrah manusia yang bersumber dari perintah Allah; dan tidak boleh‬‬
‫‪didasari hawa nafsu. Qabil dan Habil diperintah berkurban. Ada kurban yang‬‬
‫‪diterima, ada pula tidak. Kurban yang diterima pastilah kurban yang baik, berkualitas,‬‬
‫‪dan ikhlas. Sebagaimana kambing (kabsy) tercinta Habil daripada panenan (semacam‬‬
‫)‪gandum, disebut zuwan atau kuzan) ‘minimalis’ Qabil. (Q.S. al-Maidah 5:27‬‬
‫‪Dalam Islam, berkurban harus lillahi ta’ala. Karena menjalankan perintah Allah; dan‬‬
‫‪) juga memiliki‬ق‪-‬ر‪-‬ب( ’‪selalu atas perintah Allah. Karena secara literal, kata ‘kurban‬‬
‫‪arti ‘mendekat’. Dari sinilah, kurban memang ditentukan sebagai ibadah yang‬‬
‫‪diantaranya fungsinya adalah mendekatkan diri kepada Allah. Bagi yang telah‬‬
‫‪memenuhi kriteria: terlebih lagi mampu sangat dilazimkan untuk berkurban; bahkan‬‬
‫‪jika menolak diancam tidak mendekati tempat sholat umat muslim:‬‬
‫ضحح‪ ِّ،‬فننل ينققنربنلن مم ن‬
‫صللنناَ )‪(Ibnu Majah 3123‬‬ ‫نمقن نكاَنن لنهم نسنعةة‪ ِّ،‬نولنقم يم ن‬
‫‪Tentang hukum kurban, Allah SWT Berfirman:‬‬

‫بولهدكيل هلأدلمدة هلبجبعولنبا هلبمونبسةكا هللهيبوذدكدروا هلاوسبم هلاللهه هلبعلبىَ هلبما هلبربزقبندهوم هلهمون هل بهبيبمحهة هلاولبنُّونبعاهما هلفبهإبلددكوم هلإهلبهد هلبواهحدد هلفبنلبهد هلأبوسلهدمحوا‬
‫صبلهة هلبوه لما‬
‫صاببندهوم هلبوالودمحهقُيهمحي هلال ل‬ ‫صابههريبن هلبعلبىَ هلبما هلأب ب‬ ‫ت هلقدندلوبنددهوم هلبوال ل‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ه‬
‫يم هل‪ #‬هلالذيبن هلإهبذا هلذدكبر هلاللهد هلبوجلب و‬
‫ه‬
‫بوببيشهر هلالودمحوخبهت ب‬
‫ف هلفبهإبذا‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ه ه‬ ‫ه‬ ‫ه‬
‫صبوا ل‬ ‫خيندر هلبفاذودكدروا هلاوسبم هلالله هلبعبولينبها هل ب‬ ‫بربزقونبنادهوم هليندونفدقُوبن هل‪ #‬هلبوالوبدودبن هلبجبعولبنابها هللبدكوم هلمون هلبشبعائهر هلالله هللبدكوم هلفيبها هل ب و‬
‫ه‬
‫ك هلبسلخوربنُّابها هللبدكوم هللببعلدكوم هلتبوشدكدروبن هل‪#‬‬ ‫ت هلدجدنوبندبها هلفبدكلدوا هلهموننبها هلبوأبطوعهدمحوا هلالوبقُانُّهبع هلبوالودمحوعتبنلر هلبكبذل ب‬
‫بوبجبب و‬
‫ هل)‪:34-36‬ى‪ 22‬هل‪ al-Hajj‬هل‪(Q.S.‬‬

‫ك هلبواونبور هل هل هل هل)‪:2‬ى‪ 108‬هل‪ al-Kautsar‬هل‪(Q.S.‬‬ ‫فب ه‬


‫صيل هللبربي ب‬
‫ب‬
‫ل هلهمون هلإهوهبراهق هلبددما هل‪ ,‬هلبوهنُّإلهد هللبيبأوهت هليبنووبما هلالوهقُبيابمهة هلهف هلقبنورنُّههه هلبهدقُدروهبنا‬
‫ب هلإهبل هلا ه‬
‫بما هلبعهمحبل هلآبدهميي هلهمون هلبعبمحدل هليبنووبما هلالنلوحهر هلأببح ل‬
‫ض هلفبهطيبدوا هلهببا هلنُّبنوفةسا‬ ‫ل هلهبببكادن هلقبنوبل هلأبون هليبنبقُبع هلهف هلاولبور ه‬ ‫وأبوشعاهرها هلوأبظوبلفهها هل‪ ,‬هلوإهلن هلاللدما هلبلينبقُع هلهمن هلا ه‬
‫ب‬ ‫ب ب د ب‬ ‫ب ب ب ب ب ب‬
‫) ‪ Majah‬هل‪ Ibnu‬هل;‪ 19047‬هل‪ Baihaqiy‬هل‪ lil‬هل‪ Kubra‬هل‪ Sunan‬هل;‪ 1493‬هل‪ Tirmidzi‬هل‪Sunan‬‬
‫‪(3126‬‬
‫;‪Tentu saja, makna hukumnya disepakati ulama sebagai sunnah muakkadah‬‬
‫‪baik sunnah ‘ainiyyah maupun sunnah kifayah; sebagaimana keterangan dalam hadits‬‬
‫‪Rasulullah tentang kurban, witir, dan dua raakat fajar:‬‬

‫ض هلبولبدكوم هلتبطبذوعد‪:‬ى هلالنلوحدر‪،‬ر هلبوالوهوتوندر‪،‬ر هلبوبروكبعتبا هلالوبفوجهر‬ ‫ه‬


‫ث هلدهلن هلبعلبلي هلفبنبرائ د‬
‫ثببل د‬
‫)‪(Mustadrak ‘ala Shahihain 1119‬‬
Generasi selanjutnya,[3] Nabi Ibrahim juga berkurban. Bahkan perintah Allah datang
melalui mimpi; bahwa ia menyembelih putranya, Ismail. Ada bingung. Ada sedih;
karena akan kehilangan buah hati yang telah lama dinanti. Namun keputusan harus
segera diambil. Hati diteguhkan dan dilapangkan. Niat dan tekad dibulatkan:
‫ك هلبفانُّوظدر هلمابذا هلتبنرىَ هلبقابل هلياأبب ه‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫فبنلبلمحا هلبنلببغ هلمبعهد هلاللسوعي هلبقابل هليابن بل ه‬
‫ت هلافونبعول هلبما هلتدنوؤبمدر‬ ‫بب‬ ‫ن هلإين هلأببرىَ هلف هلالوبمحبناما هلأبين هلأبوذببد ب و ب ب‬ ‫ب بد‬ ‫ب ب‬
‫بستبهجددهن هلإهون هلبشاءب هلاللهد هلهمبن هلال ل‬
‫صابههريبن‬
(Q.S. al-Shaffat 37:102)
Nabi Ibrahim pun bermusyawarah dengan Ismail sang anak. Ternyata sang anak
menyambut niat ayahnya. “wahai ayahku, kerjakan saja apa perintah Allah; engkau
akan menemukanku sebagai orang yang sabar”. Kesabaran dan keteguhan kedua
manusia tersebut diuji cukup berat. Bahkan dalam perjalanan menuju tempat
penyembelihan, iblis turut menggoda. Agar niat dibatalkan. Agar kurban diurungkan.
Agar Ismail diselamatkan. Karena perintah tidak rasional. Tidak humanis. Melanggar
hak asasi.
Namun, niat keduanya – atas Izin Allah – justru makin kuat. Yakin akan Kebesaran
Allah. Yakin akan Keadilan Allah. Anak hanya titipan. Hidup hanya sementara. Iblis
penggoda pun dilempari batu. Bukan hanya sekali; tapi tiga kali. Kejadian
monumental ini dikenang dan diabadikan sebagai ibadah lempar jumroh sebanyak
tiga kali: Ula, wustho, dan aqobah:
‫ك هلعرض هللبه هلاللشيبطادن هلهعونبد هلبجرهة هلالوعبقُبهة هلفبنرماهِ هلبهسبهع هلحصيا د‬ ‫ه ه ه ه‬
‫ت هلبحلت هلبسابخ هلهف‬ ‫وب ب ب ب ب د ب و ب ب ب‬ ‫لبلمحا هلأبتبىَ هلهإبونبراهيدم هلبخليدل هلالله هلالوبمحبناس ب بب ب د و‬
‫ض هللبهد هلهعونهد هلاولبومحرةه‬ ‫ت هلبحلت هلبسابخ هلهف هلاولبور ه‬
‫ر هلدثل هلبعبر ب‬،‫ض‬
‫ر هلدثل هلعرض هللبه هلهعونبد هلاولمحرهة هلاللثانُّهيهة هلفبنرماهِ هلبهسبهع هلحصيا د‬،‫ض‬
‫ب و ب ب بب د ب و ب بب‬ ‫بب ب د‬ ‫اولبور ه‬
‫ب‬
‫ض‬‫ت هلبحلت هلبسابخ هلهف هلاولبور ه‬ ‫اللثالهثبهة هلفبنرماهِ هلبهسبهع هلحصيا د‬
‫بب د ب و ب بب‬
(Al-Mustadrak ‘ala Shahihain lil Hakim 1713; Syi’bu al-Iman 3783; al-Jami’ al-
Shahih vol. 10 hlm. 190)
Keduanya pun berserah. Pisau ditajamkan. Pelipis sang anak diletakkan di
atas landasan. Nabi Ibrahim berusaha menahan segala kasih sayang; berikut berbagai
memorinya bersama sang anak. Sang anak pun demikian. Karena niat dan tekad
sudah bulat, kata pamitan pun diucapkan dengan teguh: Usul agar pisaunya tidak
dihadapkan ke arahnya; agar ia tidak takut dan kuat jiwanya; agar mukanya
dihadapkan ke landasan sembelih, agar tekad ayahnya tidak melemah dan sanggup
mengayun pisau:

‫ت هلأبقوهذفوهن هلللبوجهه هلبكويلب هلتنظر هلإ ل‬


‫ر‬،‫ر هلولكن هلأبودهخول هلالبشفرة هلمن هلتتح‬،‫ر هلوأبنُّظدر هلأبنُّا هلإل هلالبشفرة هلفأبوجبزوع‬،‫ل هلفبنتبنوربحوهن‬ ‫ياب هلأبب ه‬
‫ب‬
‫ض هللمر هلال‬ ‫واوم ه‬

(Tafsir‫ هل‬Thabariy,‫ هل‬vol.‫ هل‬21,‫ هل‬hlm.‫ هل‬26)


‫ هلال هلأكبر هلول هلالحمد‬،‫ هلال هلأكبر‬،‫ال هلأكبر‬
Keteguhan dan kepasrahan tersebut diabadikan dalam al-Qur’an. Sebagai kepasrahan
tingkat tinggi dan prima. Taat kepada perintah; meski di luar nalar fikiran manusia.
Karena yang memerintah adalah rabb sekaligus ilah-nya. Saat tangan dikuatkan
untuk mengayun pisau, bersamaan dengan dirasakannya leher anak yang akan
dipotong; pisau yang tajam meluncur. Kuat, pasti, dan disegerakan; agar Ismail tidak
menderita.
Tapi yang bersuara adalah kabsy, yakni sejenis kambing yang cukup besar dan
mengucur pula darahnya. Yang saat itu pula terdengar “Wahai Ibrahim, Engkau telah
membenarkan (mengerjakan) perintah!; demikianlah Kami memberi ganjaran
(mengganti Ismail dengan kambing) bagi orang yang berbuat kebaikan”

‫ هلإهلن‬#‫يم هل‬‫هه‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫فبنلبلمحا هلأبوسلبمحا هلوتبنلهد هللهولبجبه ه‬


‫ت هلالذروؤيبا هلهنُّإلا هلبكبذل ب‬
‫ك هل بونهزي هلالودمحوحسن ب‬ ‫ هلقبود هل ب‬#‫ هلبوبنُّابديونبناهِد هلأبون هلبياهإبونبراهيدم هل‬#‫يم هل‬
‫صلدقو ب‬ ‫ب ب‬
‫ هلبوفببديونبناهِد هلبههذبودح هلبعهظيدم‬#‫يم هل‬ ‫بهبذا هلبلدبو هلالوبببلءد هلالودمحبه د‬
(Q.S. al-Shaffat 37:103-107)
Nabi Musa pun diperintah berkurban. Yang dijadikan kurban sembelihan adalah sapi;
yang mana kala itu melambangkan sesembahan Bani Israil yang dibuat oleh Samiri.
Bukan melaksanakan, mereka ‘ngeles’ (berpaling) secara akademis: ‘sapi yang
bagaimana? Warnanya apa?’ bahkan setelah ditemukan sapi dengan kriteria tersebut;
masih ngeles: ‘sapinya masih meragukan; jangan-jangan bukan sapi ini yang
dimaksud! Jangan merasa sapi itu sapi yang paling benar!, yang benar hanya
Tuhan!’. Mungkin begitu kira-kira perdebatannya.
Ada ketidakikhlasan. Bahkan hampir-hampir mereka tidak melaksanakannya. Pun
dilaksanakan, penuh keberatan dan alasan beragam. Itu saja masih dengan
mendongkol di belakang. Kepada nabi Musa. Yang dianggap menghina ritual
persembahan sapi emas mereka. Dan hingga sekarang, bani Israil yang sering disebut
Yahudi dan Nasrani; memang tidak pernah suka melihat keikhlasan seorang muslim
yang berkurban:
‫ه‬ ‫ه‬ ‫ه‬
‫صابرىَ هلبحلت هلتبنتلبهبع هلمللتبندهوم هلقدول هلإهلن هلدهبدىَ هلالله هلدهبو هلاولدبدىَ هلبولبئِّهن هلاتلنببنوع ب‬
‫ت هلأبوهبواءبدهوم‬ ‫ك هلاوليبندهودد هلبول هلالنل ب‬
‫ضىَ هلبعون ب‬
‫بولبون هلتبنور ب‬
‫صدي‬ ‫ل هلول هلنُّب ه‬ ‫بنعبد هلالهذي هلجاءبك هلهمن هلالوعهولهم هلما هللب ب ه ه ه‬
‫ك هلمبن هلالله هلمون هلبوه ل ب‬ ‫ب‬ ‫بب ب‬ ‫بو‬
(Q.S. al-Baqarah 2:120)
Para jama’ah yang dirahmati Allah,..
Ibadah kurban memang menekankan latihan ketaqwaan. Mengikhlaskan sebagian
harta demi kepentingan umat. Menyembelih egoisme dan ketamakan. Memotong
kuasa setan dalam aliran darah manusia; yang secara simbolis dilambangkan dengan
memotong hewan kurban. Yang terpenting, kesemuanya bernilai ibadah; sosial
maupun individual. Utamanya, bahwa yang diterima Allah dari kurban adalah
ketaqwaan; bukan darah atau dagingnya.

‫ك هلبسلخبربها هللبدكوم هللهتدبكبيندروا هلاللهب هلبعلبىَ هلبما هلبهبدادكوم‬ ‫ه‬ ‫ه‬


‫لودمبها هلبوبل هلدبمادؤبها هلبولبهكون هليبنبنالدهد هلالتلنوقُبوىَ هلهموندكوم هلبكبذل ب‬
‫لبون هليبنبنابل هلاللهب هل دد‬
‫هه‬
#‫يم هل‬ ‫بوببيشهر هلالودمحوحسن ب‬
(Q.S. al-Hajj 22:37)
Ketaqwaan direalisasikan dalam bentuk totalitas dalam berkurban. Totalitasnya
dicerminkan dalam memenuhi standar pelaksanaan kurban; yang mana kita kenal
sebagai rukun dan syarat kurban, demikian pula syarat hewan yang layak jadi kurban.
Yang berkurban adalah seorang muslim/muslimah, baligh, berakal, merdeka, mampu,
dan tidak terlilit kesulitan hutang yang sulit dibayar.
Hewan kurban pun ditentukan kategorinya; yakni jenis memamah biak (mujtarrah)
dan menyusui; yakni dari jenis kambing (ma’z), domba/biri-biri (dha’n)[4], sapi
(baqarah), kerbau (jamus) dan unta (ibil). Keseluruhan hewan tersebut harus
mencapai usia yang diperbolehkan untuk disembelih, yakni 6 bulan minimal untuk
domba/biri-biri, 1 tahun untuk kambing, 2 tahun untuk sapi, dan 5 tahun untuk unta:

‫ر هلفبنتبوذببدوا هلبجبذبعة هلهمبن هلال ل‬،‫ر هلإهلل هلأبون هلتبنوعدسبر هلبعلبويدكوم‬،‫بل هلتبوذببدوا هلإهلل هلدمهسنلة‬
‫ضأوهن‬
(Ahmad: 14348, Muslim: 1963, Abu Dawud: 2797, dan Ibnu Majah: 3141)
Adapun ketentuan waktunya adalah usai sholat ‘Id, ditambah 3 hari setelahnya
(hari tasyrik) hingga menjadi genap 4 hari. Karakteristik dan kepemilikan hewan
turut diperhatikan. Hewan kurban haruslah milik sendiri, atau seizin pemilik hewan
yang mewakilkan, tidak cacat (salim minal‘aib) mata, pincang, terlalu kurus, atau
berpenyakit:

‫ر هلبوالوبكهسيد هلالهتح‬،‫يم هلبعبردجبها‬


‫ر هلبوالوبعوربجاءد هلاولببن ي د‬،‫ضبها‬
‫يم هلبمبر د‬ ‫ر هلبوالوبمحهري ب‬،‫يم هلبعبودربها‬
‫ضةد هلاولببن ي د‬ ‫أبورببدع هلبل هل بدتودز هلهف هلال ل‬
‫ر هلاولببن ي د‬،‫ضبحايبا هلالوبعووبراءد‬
[5]‫بل هلتدنونهقُي‬
Untuk hewan semacam sapi dan unta diperbolehkan dengan urunan hingga 7 orang:

Muslim‫ى‬:)‫سبنبعدة هل هل‬ ‫بنرنُّبا هلمع هلرسوهل هلاللهه هلصلىَ هلالله هلعلبيهه هلوسلم هلعاما هلاولبديبهيهة هلالوببدنُّبةب هلعن هل د‬
‫ر هلبواولببنبقُبربة هلبعون هل ب و‬،‫سبنبعة هل‬
‫د ب و ب ب ب ب ب د و ب ب ب و بو‬ ‫ب‬ ‫بو ب ب ب د‬
(1318
Menyembelih pun harus dengan menyebut nama Allah; jika tidak maka menjadi
haram. Bahkan ada sunnahnya tersendiri: memotong bagian tenggorokan. Dengan
pisau (َ‫ )نشقفنرة‬yang tajam, harus dilakukan dengan tempo yang singkat, dihadapkan ke
kiblat. Secara saintifik, cara penyembelihan sesuai syariah terbukti tidak menyakiti
hewan.
Kurban sebagai ibadah; tentu dimensinya sangat menyeluruh. Ada cerminan
keteladanan. Ada pedagogi pendidikan keikhlasan. Ada aspek peningkatan interaksi
sosial. Ada prospek pengembangan ekonomi-sasi hewan kurban. Ada pula gotong-
royong dan keakraban sosial. Saling membantu ‘menaklukan’ sapi; menguliti hewan,
menimbang, membagi, bahkan menyiapkan makanan bagi ibadah sosial yang amat
mulia ini.
Lebih dari itu; ada motivasi berternak dengan baik. Hingga berfikir tentang ‘pertanian
dan peternakan terpadu’. Ada perkembangan ilmu peternakan; guna menghasilkan
hewan kurban berkualitas. Ada ilmu tentang kebersihan daging dan memasaknya
secara higienis. Ada usaha daging halal. Bahkan konon, kurban; yang juga
menghalalkan daging hewan ternak, merupakan ‘pengendalian populasi’ hewan
ternak dan produktivitasnya. Seandainya hewan tersebut hanya diternak tanpa
dikonsumsi, pastilah manusia kerepotan mengurusi bangkainya; atau hewan-hewan
tua yang tidak produktifnya.
Demikianlah Islam; hal-hal yang diperintahkan sebagai ibadah, tentulah rasional; dan
hal-hal yang rasional dan baik, pastilah disyariatkan. Baik jangka panjang maupun
jangka pendek. Baik maslahat individu maupun maslahat sosial; makro maupun
mikro; bahkan dunia dan akhirat.
‫‪ Kedua‬هل‪Khutbah‬‬
‫ال هلأكب‪،‬ر هلال هلأكب‪،‬ر هلال هلأكب‬
‫ال هلأكب‪،‬ر هلال هلأكب‪،‬ر هلال هلأكب‬
‫ال هلأكب‪،‬ر هلال هلأكب‪،‬ر هلال هلأكب‬
‫أل هلأكب هلكبياة هلوالمحد هلل هلكثيا هلوسبحان هلال هلبكرة هلوأصيل هلل هلإله هلإل هلال هلوال هلأكب‪،‬ر هلال‬
‫أكب هلول هلالمحدد‬
‫ل هلبعلبىَ هلإهوحبسانُّههه هلبوالذشكدر هللبهد هلبعلبىَ هلتبنووفهويهقُهه هلواومتهبنانُّههه‪ .‬هلوأبوشبهدد هلأبون هلل هلإلهب هلإلل هلالد هلبووحبددهِ‬ ‫المحد هل ه‬
‫ضوانُّهه‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ك هللبه‪،‬ر هلوأبوشهدد هلأبلن هلسيهدنُّاب هلدملمحةدا هلعبددهِ هلورسولده هلاللدا ه‬
‫صيل هلعلىَ‬ ‫د ب‬ ‫ هل‬ ‫م‬
‫ل‬ ‫ه‬ ‫ل‬
‫ي‬ ‫ هلال‬ ‫‪.‬‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ هل‬ ‫ل‬
‫ب‬ ‫إ‬ ‫ هل‬ ‫ي‬ ‫ع‬ ‫ب بو د ب ب د و د‬ ‫ب‬ ‫لب هلبشهريو ب د ب‬
‫س هلاتلندقُوا هلال‬ ‫ه‬ ‫بسيهدنُّبا هلدمبلمحدد هلبوبعلبىَ هلآلهه هلوأ و هه ل‬
‫صبحابه هلوبس بم هلتبوسلويمحاة هلبكثوياة‪ .‬هلأبلما هلببنوعدد هلفبنيبا هلأبذيهاب هلاللنا د‬
‫فهويمحاب هلأببمبر هلبوانُّونتبندهووا هلبعلمحا هلنُّبنبهىَ هلوبزبجبر‪.‬‬
‫وأوعلبمحوا هلأبلن هلال هلأبمردكم هلبهأبمدر هلببدأب هلفهيهه هلهبنبنوفهسهه هلوثبنن هلهببلبئهبكتههه هلبهدقُودهس ه‬
‫ل‪:‬ى هلإهلن هلالب‬
‫ب‬ ‫عا‬‫ب‬ ‫ن‬
‫ب‬ ‫ت‬ ‫ هل‬ ‫ل‬
‫ب‬ ‫قا‬
‫ب‬‫ هلو‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫ب بب و و ب و‬ ‫د‬
‫صلذوا هلبعبليهه هلو هلبسليدمحوا هلتبوسلهويمحاة‪.‬‬ ‫ه‬
‫صذلوبن هلبعلبىَ هلالنله ي‬
‫ب‪،‬ر هليبا هلأبذيهاب هلالذيوبن هلآبمندوا هل ب‬
‫ه‬
‫بوبملبئبكتبهد هليد ب‬
‫ك هلوبملبئهبكهة‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ه‬
‫ك هلبودردسل ب‬ ‫اللهم هلصل هلعلىَ هلبسيدنُّبا هلدمبيمحد هلوعلىَ هلآل هلبسيدنُّبا هلدمبلمحد هلوعلىَ هلأبنُّوبهبيائه ب‬
‫القُربيم‪،‬ر هلوارض هلاللهم هلعن هلاللفاء هلالراشدين‪،‬ر هلأب هلبكر هلوعمحر هلوعثمحان هلوعلي‪،‬ر هلوعن هلسائر‬
‫أصحاب هلنُّبيك هلأجعيم‪،‬ر هلوعن هلالتابعيم هلومن هلتبعهم هلبإحسان هلإل هليوما هلالدين‪.‬‬
‫اللهم هلاغفر هلللمحسلمحيم هلوالسلمحات هلوالؤمنيم هلوالؤمنات هلالحياء هلمنهم هلوالموات هلانُّك‬
‫سبحانُّك هلسيع هلقريب هلميب هلالدعوات‬
‫بربنلنبا هلاوغهفور هللبنبا هلبوههلوخبوانُّهنبا هلالهذيبن هلبسببندقُونُّبا هلهباوهلبياهن هلبوبل هل بوتبعول هلهف هلقدندلوبهنبا هلهغلل هللهلهذيبن هلآببمندوا هلبربنلبنا‬
‫ف هلبرهحيدم‬ ‫ك هلبردءو د‬ ‫إهنُّل ب‬
‫لاهسهريبن‬ ‫ه‬ ‫ه‬
‫بربنلنبا هلظبلبومحنبا هلأبنُّوندفبسنبا هلبوإهون هلبلو هلتبنوغُفور هللبنبا هلبوتبنوربحونبا هللبنبدكونُّبلن هلمبن هلا وب‬
‫ك هلبوهمون هلذديريلتهنبا هلأدلمة هلدموسلهبمحة‬ ‫يم هللب ب‬ ‫هه‬ ‫ه‬
‫ت هلاللسمحيدع هلالوبعليدم هلبربنلنبا هلبواوجبعولنبا هلدموسلمح و ب‬
‫ه‬
‫ك هلأبنُّو ب‬ ‫بربنلنبا هلتبنبقُبلول هلهمنلا هلإهنُّل ب‬
‫ب هلاللرهحيدم‬ ‫د‬ ‫ا‬
‫و‬‫ل‬ ‫ن‬‫ل‬‫ت‬ ‫ هلال‬ ‫ت‬
‫ب‬ ‫و‬ ‫ب‬
‫نُّ‬ ‫أ‬‫ هل‬ ‫ك‬
‫ب‬ ‫ل‬
‫نُّ‬‫ه‬
‫إ‬ ‫ هل‬ ‫ا‬‫ب‬‫ن‬ ‫ن‬ ‫لي‬
‫و‬‫ب‬ ‫ع‬
‫ب‬ ‫ هل‬ ‫ب‬ ‫ت‬
‫د‬
‫ب و‬ ‫و‬ ‫ هل‬ ‫ا‬‫ب‬‫ن‬ ‫ك‬
‫ب‬ ‫س‬‫ك هلوأبهرنُّبا هلمبنا ه‬
‫لب ب ب ب‬
‫صورنُّبا هلبعلبىَ هلالوبقُووهما هلالوبكافههريبن هلاللدهلم‬ ‫ت هلأبقوبدابمنبا هلبوانُّو د‬
‫ه‬
‫بربنلنبا هلاوغفور هللبنبا هلذددنُّوببننبا هلبوإهوسبرافبننبا هلهف هلأبومهرنُّبا هلبوثبنبي و‬
‫ف هلوالوغُهبن‬ ‫ك هلاولدبدىَ هلبوالتذنبقُىَ هلبواولعفا ب‬ ‫إهين هلأبوسأبلد ب‬
‫صلهوح هللنا هلددنُّونيبانُّا هلالتح هلهفيبها هلبمبعاشنا هل‪،‬ر‬ ‫صبمحةد هلأبومهرنُّا هل‪،‬ر هلوأب و‬
‫ه‬
‫صلوح هللنا هلديننا هلاللذي هلدهبو هلع و‬
‫ه‬ ‫لللهلم هلأب ه‬
‫و‬
‫ه‬ ‫ه‬ ‫وأب ه‬
‫ت‬ ‫صلوح هللنا هلآخبرتنا هلالتح هلفيها هلمعادنُّا‪،‬ر هلبواوجعهل هلالبيابة هلهزيابدة هللنا هلف هلدكيل هلبخ ودي هل‪،‬ر هلبواوجبعهل هلالو ب‬ ‫ب و‬
‫رابحة هللنا هلهمون هلدكيل هلبشدر‬

‫ك هل‪،‬ر هلواللسلبمةب هلهمن هلدكيل هلإهدث هل‪،‬ر هلوالغُبهنيبمحةب‬ ‫ه‬ ‫ك هلموهجبا ه‬


‫ك هل‪،‬ر هلبوعبزائبم هلمغُفرته ب‬ ‫ت هلروحته ب‬ ‫ه‬
‫اللدهلم هلإنُّيا هلنُّبوسأبلد ب د‬
‫همن هلدكيل هلبهدر هل‪،‬ر هلبوالبفووبز هلبالبنلهة هل‪،‬ر هلبواللنجابة هلهمبن هلاللناهر‬
‫ب‬‫ت هلالوبولها د‬ ‫ك هلبروحبة هلإهنُّل ب‬
‫ك هلأبنُّو ب‬ ‫ب هللبنبا هلهمون هللبددنُّو ب‬ ‫ه‬
‫بربنلنبا هلبل هلتدهزوغ هلقدندلوببننبا هلببنوعبد هلإوذ هلبهبديونتبننبا هلبوبه و‬
‫ك هلسولبطانُّةا هلنُّب ه‬ ‫ه‬ ‫ه د‬ ‫ه د‬ ‫ه‬
‫صةيا‬ ‫بربنا هلأبودخولنا هلدمودبخبل هلصودق هلبوأبوخهروجنا هلدموبربج هلصودق هلبواوجبعول هللنا هلمون هللبددنُّو ب د‬
‫ب هلاللناهر‬ ‫ذا‬‫ب‬ ‫ع‬ ‫ هل‬ ‫ا‬ ‫ن‬‫ربنلنا هلآتهنا هلهف هلالذدنُّونيا هلحسنة هلوهف هلاولهخرهة هلحسنة هلوقه‬
‫ب‬ ‫ب‬ ‫ب‬ ‫ب ب بب ب‬ ‫ب ب بب ب‬ ‫بب ب‬
‫عباد هلال‪،‬ر هلإهلن هلٱللهب هليبأودمدر هلهبٱِلوبعودهل هلبوٱلووحبساهن هلبوهإيبتآَء هلهذىَ هلٱلودقُورب ىب هلبويبنوننبهىىَ هلبعهن هلٱلوبفوحبشاء‬
‫ه ه‬ ‫ه‬
‫ضواو هلٱلوينبىبن‬ ‫بوٱلودمحونبكهر هلبوٱولببنوغُىَ هليبعظددكوم هللببعلدكوم هلتببذلكدروبن هلبوأبووفدواو هلبهبعوهد هلٱلله هلإهبذا هلبعنىبهد ذوت هلبولب هلبتندقُ د‬
‫ببنوعبد هلتبنووهكيهدبها هلبوقبود هلبجبعولتددم هلٱللهب هلبعلبويدكوم هلبكهفيلة هلإهلن هلٱللهب هليبنوعلبدم هلبما هلتبنوفبعدلوبن‪،‬ر هلواذكروا هلال هلالعظيم‬
‫الليل هليذكركم‪،‬ر هلواشكروهِ هلعلىَ هلنُّعمحه هليزدكم‪،‬ر هلولذكر هلال هلأكب‪،‬ر هلال هليعلم هلما هلتصنعون‬

You might also like