Stanardi Za LLD Drvo

Sadržaj

Uvod ........................................................................................................................................................... 4
1 Područje primjene ............................................................................................................................. 8
2 Normativne preporuke .................................................................................................................... 8
3 Termini i definicije ......................................................................................................................... 11
4.1 Glavni simboli ........................................................................................................................................ 19
4.2 Podnaslovi ............................................................................................................................................. 20
5 Zahtjevi za lijepljene lamelirane proizvode .......................................................................... 21

5.1 Mehanička otpornost lijepljenog lameliranog drveta ........................................................................... 21
5.2 Mehanička otpornost lijepljenog punog drveta .................................................................................... 32
5.3 Dodatni zahtjevi za mehaničku otpornost glulama sa velikim cink vezama ......................................... 35
5.4. Dodatni zahtjevi za mehaničku otpornost blok lijepljenog glulama .................................................... 35
5.5 Čvrstoća lijepljenja i trajnost čvrstoće lijepljenja kod lijepljenih lameliranih proizvoda ....................... 35
5.6 Trajnost drugih karakteristika protiv biološkog napada ....................................................................... 42
5.7 Otpornost na vatru ................................................................................................................................ 43
5.8 Reakcija na vatru ................................................................................................................................... 43
5.9 Emisija formaldehida ............................................................................................................................ 45
5.10 Oslobađanje/sadržaj ostalih opasnih supstanci .................................................................................. 45
5.11 Odstupanje od dimenzija .................................................................................................................... 46
6 Ocjena usklađenosti ...................................................................................................................... 50

6.1 Uopšteno ............................................................................................................................................... 50
6.2 Inicijalno tipsko testiranje ..................................................................................................................... 50
6.3 Tvornička kontrola proizvodnje (FPC) .................................................................................................. 60
6.4 Inicijalna inspekcija tvornice i FPC ........................................................................................................ 69
6.5 Kontinuirano nadgledanje FPC-‐a .......................................................................................................... 70
6.6 Procedure za izmjene ........................................................................................................................... 70
7 Obilježavanje i etiketiranje ........................................................................................................ 72

7.1 Uopšteno ............................................................................................................................................... 72
7.2 Lijepljeni lamelirani proizvodi ............................................................................................................... 72
7.3 Dodatno za glulam sa velikim cink vezama ........................................................................................... 73
Aneks A .................................................................................................................................................. 74

A.1 Uopšteno .............................................................................................................................................. 74
A.2 Klasifikacija ........................................................................................................................................... 74
Aneks B .................................................................................................................................................. 76

B.1 Uopšteno .............................................................................................................................................. 76
1
Aneks C ................................................................................................................................................... 82
C.1 Princip ................................................................................................................................................... 82
C.2 Aparati .................................................................................................................................................. 82
C.3 Uzorkovanje i priprema testnih komada ............................................................................................... 83
C.5 Rezultati ................................................................................................................................................ 86
Aneks D .................................................................................................................................................. 89

D.1 Princip ................................................................................................................................................... 89
D.2 Aparati .................................................................................................................................................. 89
D.3 Testni komadi za glulam i lijepljeno puno drvo .................................................................................... 91
D.4 Testni komadi za linije ljepila između glulam komponenti u blok lijepljenom glulamu ....................... 96
D.5 Procedura ............................................................................................................................................. 97
D.6 Rezultati ................................................................................................................................................ 97
Aneks E ................................................................................................................................................... 99

E.1 Uzorkovanje cink veza u lamelama ....................................................................................................... 99
E.2 Testiranje cink veza u lamelama ........................................................................................................... 99
E.3 Kriterij usklađenosti za cink veze u lamelama ..................................................................................... 100
E.4 Izvještaj testova sa cink vezama u lamelama ...................................................................................... 101
E.5 Testovi sa lamelama bez cink veza ...................................................................................................... 101
Aneks F ................................................................................................................................................. 102

F.1 Uzorkovanje ........................................................................................................................................ 102
F.2 Testiranje ............................................................................................................................................. 102
F.3 Ocjenjivanje ......................................................................................................................................... 102
F.4 Kriterij usklađenosti ............................................................................................................................ 103
F.5 Izvještaj ................................................................................................................................................ 103
Aneks G ................................................................................................................................................ 104

G.1 Uopšteno ............................................................................................................................................ 104
G.2 Mjerenje vlage dasaka u toku proizvodnje ......................................................................................... 104
G.3 Srednja vlažnost lijepljenog lameliranog drveta i glulam komponenti za proizvodnju glulama sa
velikim cink vezama i blok lijepljenog glulama ......................................................................................... 104
C.4 Vlažnost lijepljenog punog drveta ....................................................................................................... 105
Aneks H ................................................................................................................................................ 106

H.1 Uopšteno ............................................................................................................................................ 106
H.2 Dodatni zahtjevi za proizvodnju lijepljenog lameliraong drveta i lijepljenog punog drveta ............... 106
H.3 Dodatni zahtjevi za proizvodnju glulama sa velikim cink vezama ...................................................... 106
H.4 Dodatni zahtjevi za proizvodnju blok lijepljenog glulama .................................................................. 106
Aneks I .................................................................................................................................................. 107

I.1 Osoblje ................................................................................................................................................. 107
I.2 Prostor za proizvodnju i skladištenje ................................................................................................... 107
I.3 Oprema ................................................................................................................................................ 108
2
I.5 Lijepljenje lamela ................................................................................................................................. 112
I.6 Glulam sa velikim cink vezama ............................................................................................................. 116
I.7 Blok lijepljeni glulam ............................................................................................................................ 118
Aneks ZA .............................................................................................................................................. 119

ZA.1 Područje primjene i relevantne karateristike ................................................................................... 119
ZA.2 Procedure za atestiranje usklađenosti lijepljenih lameliranih proizvoda ......................................... 122
ZA.3 CE označavanje i etiketiranje ............................................................................................................ 124

3
Uvod
Ovaj dokument (EN 14080:2013) je pripremljen od strane Tehničkog Komiteta CEN/TC
124 „Drvene konstrukcije“ sekretarijata AFNOR-a.
Ovaj evropski standard mora dobiti status državnog standrada nakon objave identičnog
teksta ili njegovim prihvaćanjem u drugoj formi, najkasnije do decembra 2013 i svi
državni standardi koji su u suprotnosti sa njim se moraju povući najkasnije do decembra
2013. godine.
Skrećemo pažnju na mogućnost da neki od elemenata ovog dokumenta mogu biti predmet
patentnih prava. CEN [i/ili CENELEC] se neće smatrati odgovornim za bilo koje od tih
patentnih prava.
Ovaj dokument zamjenjuje EN 391:2001, EN 392:1995, EN 14080:2005, EN 387:2001,

EN 385:2001, EN 390:1994, EN 1194:1999 i EN 386:2001 (vidi u nastavku).
Ovaj dokument je pripremljen po ovlaštenju koje su CEN-u dali Evropska Komisija i

Evropsko udruženje slobodne trgovine i podržava osnovne zahtjeve EU Direktive(a).
Radi razumijevanja odnosa sa EU Direktivom(a), vidi informativni Aneks ZA, koji je

integralni dio ovog dokumenta.
Ovaj stadard zamjenjuje sljedeće standarde:
- EN 387:2001, Lijepljeno lamelirano drvo – Velikie cink veze – Zahtjevi

performansi i minimalni proizvodni zahtjevi;
- EN 390:1994, Lijepljeno lamelirano drvo – Dimenzije, dozvoljene devijacije
- EN 1194:1999, Drvene konstrukcije – Lijepljeno lamelirano drvo – Klase čvrstoće
i određivanje karakterističnih vrijednosti;
- EN 14080:2005, Drvene konstrukcije – Lijepljeno lamelirano drvo – Zahtjevi
Što se tiče lijepljnog lameliranog drveta ovaj standard zamjenjuje sljedeće standarde:
- EN 385:2001, Cinkano konstrukciono drvo – Zahtjevi performansi i minimalni

proizvodni zahtjevi (zamijenjen ovim dokumentom i prEN 15497)
- EN 386:2001, Lijepljeno lamelirano drvo - Zahtjevi performansi i minimalni
proizvodni zahtjevi;
NAPOMENA: Za glulam izrađen od tvrdih vrsta drveta Evropski standard je u

pripremi.
- EN 391:2001, Lijepljeno lamelirano drvo – Test delaminacije linija lijepljenja;
4
- EN 392:1995, Lijepljeno lamelirano drvo – Test na smicanje linija lijepljenja.
Gore navedeni standardi su uklopljeni u ovaj standard i značajno izmijenjeni. Spisak u

nastavku pokazuje relevantne izmjene i dopune.
Sljedeće je uključeno:
- Blok lijepljeni glulam i lijepljeno puno drvo;

- Zahtjevi za ljepila od emulzije polimer isocyanata i za ljepila za popunjvanje
zazora;
- Uključeno je jedinstveno označavanje klasa čvrstoće laminacije. Ove T- klase su
vezane za klase čvrstoće već date u drugim Evropskim standardima
- Pravila za adređivanje mehaničkih svojstava lijepljenog lameliranog drveta
izrezanog po dužini;
- Propisi za Otpornost na vatru;
- Maksimalne devijacije za savijene lijepljene lamelirane proizvode;
- Nove vrijednosti za čvrstoću na zatezanje i na pritisak okomito na vlakna, za
čvrstoću na smicanje i module smicanja, module elastičnosti pralelno i okomito na
vlakna za lijepljeno lamelirano drvo sa vrijednostima za čvrstoću na smicanje
između lamela i module.
Ovo pokriva lijepljene lamelirane proizvode izrađene od crnogoričnih vrsta drveta

nabrojanih u ovom standardu i od topole.
Za vlagootporna jednokomponentna poliuretanska ljepila normativna uputa je sada

urađena u EN 15416-5 i EN 15425.
Za fenolska i aminoplastična ljepila uputa je urađena u prEN 301 i prEN 302.
Što se tiče trajnosti protiv biološkog napada uputa je urađena u EN 15228.
Zahtjevi performansi za cink veze u lamelama su izmijenjeni.
Uvedeni su zahtjevi za mašine za odvojeno nanošenje smole i učvršćivača na cink veze u

lamelama.
Propisi za lemale koje se postavljaju jedna pored druge i za utore u lamelama su

izmijenjeni.
Potrebni pritisak stezanja za proizvodnju velikih cink veza je izmijenjen.
5
Poglavlje ocjene usklađenosti i aneks ZA su izmijenjeni u skladu sa revidiranim
odgovorom na mandat.
Propisi o obilježavanju i označavanju su usklađeni sa prethodnim izmjenama.
Slika 1 pokazuje odnos između Evropskih standarda za proizvode drvenih konstrukcija

koji su pripremljeni od strane CEN/TC 124.
6
Legenda
1 daske 6 lijepljeno lamelirano drvo (glulam)
2 je komponenta za 7 glulam sa velikim cink vezama
3 konstrukciono drvo sa cink vezom 8 blok lijepljeni glulam
4 lijepljeni lemelirani proizvodi 9 unakrsno lamelirano drvo (X-lam)
5 lijepljeno puno drvo 10 poprečno lamleirano drvo (X-lam) sa velikim
cink vezama
Slika 1 – Odnosi između Evropskih standarda za proizvode drvenih konstrukcija

koji su pripremljeni od strane CEN/TC 124.
7
1 Područje primjene
Ovaj Evropski standard definiše zahtjeve performansi za sljedeće lijepljene lamelirane
proizvode:
- Lijepljeno lamelirano drvo (glulam);

- Lijepljeno puno drvo;
- Glulam sa velikim cink vezama;
- Blok lijepljeni glulam
koji se koriste u gradnji zgrada i mostova.
On takođe uspostavlja minimalne zahtjeve za proizvodnju, uputstva za ocjenu i atestiranje

usklađenosti i označavanje lijepljenih lameliranih proizvoda.
Ovaj Evropski standard važi za lijepljeno lamelirano drvo izrađeno od crnogoričnih vrsta
drveta koje su nabrojane u ovom standardu ili topole, koje se sastoji od dvije ili više
lamela debljine od 6mm pa sve do 45mm.
Možda je moguće proizvesti glulam izrađen od nekih vrsta tvrdog drveta na bazi propisa
ovog Evropskog standarda. U tom slučaju Aneks ZA se ne primjenjuje.
Ovaj Evropski standard važi za lijepljeno lamelirano drvo izrađeno od crnogoričnih vrsta
drveta koje su nabrojane u ovom standardu ili topole, koje se sastoji od dvije ili više
lamela debljine veće od 45 mm a manje od ili jednake 85mm.
Ovaj Evropski standard važi za velike cink veze u lijepljenom lameliranom drvetu sa
dužinom zuba od nanjmanje 45 mm.
Ovaj Evropski standard važi za blok lijepljeni glulam koji ima pun pravougaoni presjek.
Ovaj Evropski standard takođe definiše zahtjeve za lijepljene lamelirane proizvode

tretirane protiv biološkog napada. Lijepljeni lamelirani proizvodi tretirani sa usporivačima
gorenja nisu uključeni.
2 Normativne preporuke
Sljedeći dokumenti, u cijelosti ili dijelom, su normativno preporučeni u ovom dokumentu
i neophodni su za njegovo provođenje. Za datirane preporuke, važi samo navedeno
izdanje. Za nedatirane preporuke, važi zadnje izdanje prepručenog dokumenta
(uključujući i amandmane).
8
prEN 301:2011, Ljepila, fenolska i aminoplatična, za nosive drvene konstrukcije –
Zahtjevi klasifikacije i performansi
prEN 302-1, Ljepila za nosive drvene konstrukcije – Metodi testiranja – Dio 1:

Određivanje podužne čvrstoće na zatezanje i smicanje
prEN 302-2:2011, Ljepila za nosive drvene konstrukcije – Metodi testiranja – Dio 2:

Određivanje otpornosti na delaminaciju

Određivanje efekata oštećenja drvenih vlakana od kiseline izazvanih temperaturom i
vlažnošću koje kruže poprečno na čvrstoću na zatezanje

Određivanje efekata skupljanja drveta na čvrstoću na smicanje

Određivanje maksimalnog vremene montaže u preporučenim uslovima

Određivanje minimalnog vremena presanja u preporučenim uslovima
EN 338:2009, Konstruktivno drvo – Klase čvrstoće
EN 350-2, Trajnost proizvoda od drveta i na bazi drveta - Priordan trajnost punod drveta
– Dio 2: vodič za prirodnu trajnost i mogućnost tretmana odabranih vrsta drveta koje su
važne u Evropi
EN 384, Konstruktivno drvo – Određivanje karakterističnih vrijednosti mehaničkih

svojstava i specifične težine
EN 408, Drvene konstrukcije – Konstruktivno drvo i lijepljeno lamelirano drvo –

Određivanje nekih fizičkih i mehaničkih svojstava
EN 717-1, Paneli na bazi drveta – Određivanje emisije formaldehida – Dio 1: Emisija

formaldehida po metodi komore
EN 1995-1-1:2004, Eurokod 5 – Projektovanje drvenih konstrukcija – Dio 1-1: Uopšteno

– Opšti propisi i propisi za zgrade
EN 13183-1, Sadržaj vlage u komadu rezanog drveta – Dio 1: Određivanje metodom

sušenja u peći
9
EN 13183-2, Sadržaj vlage u komadu rezanog drveta – Dio 2: Procjena metodom
električnog otpora
EN 13183-3, Sadržaj vlage u komadu rezanog drveta – Dio 3: Procjena kapacitivnim

metodom
EN 13238, Test reakcije na vatru za građevnske proizvode – Procedure obrade i opšta

pravila za izbor supstrata
EN 13501-1, Požarna klasifikacija građevinskih proizvoda i građevinskih elemenata –

Dio 1: Klasifikacija korištenjem rezultata testova reakcije na vatru
EN 13823, Test reakcije na vatru za građevinske proizvode – Građevinski proizvodi sa

izuzetkom podova izloženih termičkom napadu od strane jednog gorećeg predmeta
EN 14081-1:2005+A1:2011, Drvene konstrukcije – Po čvrstoći klasiriano građevinsko

drvo sa pravougaonim presjekom – Dio 1: Opšti zahjtevi
EN 14358, Drvene konstrukcije – Računanje karakterističnih 5% fraktilnih vrijednosti i

kriterij prihvatanja uzorka
EN 15228:2009, Građevinsko drvo – Građevinsko drvo tretirano zaštitnim sredstvom

protiv biološkog napada
EN 15416-3, Ljepila za nosive drvene konstrukcije osim fenolskih i aminoplastičnih

ljepila – Metodi testiranja – Dio 3: Test puzajuće deformacije u cikličnim klimatskim
uslovima sa uzorcima opterećenim na smicanje savijanja
EN 15416-5, Ljepila za nosive drvene konstrukcije osim fenolskih i aminoplastičnih

ljepila – Metodi testiranja – Dio 5:Određivanje konvencionalnog vremene presanja
EN 15425:2008, Ljepila – Jednokomponentna poliuretanska ljepila za nosive drvene

konstrukcije – Klasifikacija i zahtjevi performansi
10
3 Termini i definicije

Za potrebe ovog dokumenta koristit će se sljedeći termini i definicije.
3.1
Stvarna veličina
Mjerena veličina lameliranog drvenog proizvoda u realciji sa izmjerenim/procijenjenim
sadržajem vlage
3.2
Jačina lijepljena
Strukturna efektivnost ljepila između drvenih komponenti kada su podvrgnute naponima
3.3
Blok lamelirano drvo
Struktura čvrstog pravougaonog presjeka koja se sastoji od dvije ili više komponenti
lameliranog drveta koje su zalijepljene jedna za drugu sa ljepilom koje popunjava zazore
Legenda
1 lamelirana komponenta 1
2 lamelirana komponenta 2
n lamelirana komponenta n
a linija ljepila između lameliranih komponenti
Napomena 1: vidi sliku 2
Slika 2 – Primjeri za blok lamelirano drvo
11
3.4
Kombinovano lijepljeno lamelirano drvo
Lijepljeno lamelirano drvo sa presjekom koji se sastoji od unutrašnjih i vanjskih laminata
različitih klasa jačine ili proizvođačeve specifične klase jačine
3.5
Kombinovano lijepljeno drvo sa asimetričnim slaganjem
Kombinovano lijepljeno lamelirano drvo sa presjekom asimetričnog slaganja
3.6
Korigovana dimenzija
Dimenzija lijepljenog lameliranog proizvoda korigovana izračunom od stvarne dimenzije
do dimenzije sa referentnim sadržajem vlage
3.7
Savijeno lijepljeno lamelirano drvo
Komad napravljen od lameliranog drveta ili lameliranog drveta sa velikom cink vezom ili
blok lameliranog drveta koji ima savijenost veću od 1% od njegove dužine
Napomena: vidi sliku 12
3.8
Dužina delaminacije
Zbir dužina delaminiranih linija ljepila na obje krajnje površine testiranog komada
3.9
Razvijena dužina
Dužina savijenog komada mjerena sa vanjske strane laminacije koja ima najveći radijus
3.10
Ugao cink veze
Nagib ά svake strane zuba cink veze
3.11
Cink veza
Veza formirana na način da se mašinski urežu simetrični zubi za krajevima dvije daske
koristeći alat za pravljene cink veze i onda se zalijepe jedna za drugu
12
Napomena: U ovom evropskom standardu termin cink veza se koristi za cink vezu u
lamelama dok se cink veze između lijepljenih lameliranih komponenti definišu kao velika
cink veza (vidi takođe 3.20).
Legenda
lj dužina zuba
p korak zuba
ά ugao zuba
lt zazor vrha
bt širina vrha
Slika 3 – tipični profil cink veze
3.12
Dužina zuba
Razdaljina između baze zuba i vrha zuba, mjerena linijom koja ide po sredini zuba
3.13
Završena debljina
Debljina nakon blanjanja
3.14
Ljepilo za popunjavanje zazora
Ljepilo koje je testirano sa linijom lijepljenja od 2mm
3.15
Lijepljeno lamelirano drvo
Glulam
13
Nosivi drveni element sastavljen od najmanje dva paralelna laminata koji se mogu
sastojati od jedne ili dvije daske stavljene jedna pored druge završene debljine od 6mm do
45mm.
Napomena: Zbog blanjanja lijepljenog lameliranog drvenog elementa vanjske lamele

mogu imati smanjenu debljinu u odnosu na unutrašnje lamele.
Slika 4 – Lijepljeno lamelirano drvo
3.16
Lijepljeni lamelirani proizvodi
Lijepljeno lamelirano drvo (glulam), glulam sa velikom ciink vezom, blok glulam i
lijepljeno puno drvo za statičke potrebe
3.17
Lijepljeno puno drvo
Građevinski drveni element sa veličinom ukupnih presjeka koja ne prelaze 280mm i koji
se sastoji od dva do pet paralelno polijepljenih lamela sa istom klasom jačine ili
prolizvođačevom specifičnom klasom jačine i lamelama završene debljine veće od 45mm
sve do 85mm (uključivo)
14
Napomena: Vidi sliku 5
Napomena: Zbog blanjanja lijepljenog lameliranog drvenog elementa vanjske lamele
mogu imati smanjenu debljinu u odnosu na unutrašnje lamele.
Legenda
tI debljina lamele
45 < tI ≤ 85
Slika 5 – Primjeri za lijepljeno puno drvo izrađeno od dvije i pet lamela
3.18
Homogeno lijepljeno lamelirano drvo
Lijepljeno lamelirano drvo sa presjekom čije lamele su jedne klase čvrstoće ili
proizvođačeve specifične klase čvrstoće
3.19
Lamele
Daske, obično produžavane cink vezom, koje su dio lijepljenog lameliranog drveta ili
lijepljenog punog drveta
3.20
Velika cink veza
Cink veza u cijelom presjeku na krajevima glulam komponenti lijepljenih zajedno pod
bilo kojim uglom ß od 45° pa sve do 90°
15
Legenda
1 smjer vlakana
ß ugao između velike cink veze i smjera vlakana
Slika 6 – Velika cink veza u gredi i u uglovima
3.21
Slaganje
Presječno slaganje lamela
3.22
Proizvođačeva specifična klasa čvrstoće
Set svojstava karakteristične čvrstoće, krutosti i specifične težine koje deklariše
proizvođač
3.23
Podužno savijanje
Maksimalno zakrivljenje komponente elementa mjereno na dužini od 2000 mm
3.24
Maksimalna dužina delaminacije
Najveća dužina delaminacije u bilo kojoj pojedinačnoj liniji lijepljenja na testnom
komadu
3.25
Srednja vlažnost
Srednja vrijednost sadržaja vlage lijepljenog lameliranog drveta i njegovih komponenti
procijenjena iz najmanje tri mjerenja
16
Napomena: Vidi G.3.
3.26
Minimalna srednja specifična težina
Zahtijevana vrijednost srednje specifične težine na referentnom sadržaju vlage,
procijenjena kao izvagana sredina specifičnih težina lameliranih zona, ako je potrebno
Napomena: Minimalna srednja specifična težina se koristi za klasifikaciju reakcije na
vatru.
3.27
Korak zuba
Razmak između centara susjednih zubi cink veze

3.28
Odnos smole i učvršćivača
Proporcija smole spram učvršćivača u masi sa smolom postavljenom na 100 jedinica
3.29
Faktor redukcije
Odnos između širine vrha i nagiba
3.30
Referentni sadržaj vlage
Sadržaj vlage na kojem su određene ciljne veličine
3.31
Relativni zazor vrha
Odnos između zazora vrha i dužine zuba
3.32
Ponovno izrezan glulam
Lijepljeno lamelirano drvo izrezano u dijelove po dužini
3.33
Ciljna dimenzija
Navedena dimenzija (na referentnom sadržaju vlage) u odnosu na koju se gledaju
devijacije
3.34
T-klasa
17
Klasa čvrstoće definisana karakterističnom čvrstoćom na zaterzanje paralelnom na
vlakna, srednjim modulom elastičnosti paralelno na vlakna i karakterističnom
specifičnom težinom.
Napomena: Tražene vrijednosti su date u Tabeli 1.

Napomena: T-klase mogu se, na primjer postići iz specifičnih postavki iz EN 14081-4 ili
u odnosu na C-klase u skladu sa EN 338 kao što je dato u Tabeli 1.
3.35
Širina vrha
Razmak između strana zuba, mjerno na vrhu zuba

3.36
Ukupna dužina delaminacije
Zbir delameliranih dužina svih linija lijepljenja na testnom komadu
3.37
Greška drveta
Pukotina unutar ili između vlakana drveta
3.38
Postotak greške drveta
Postotak površine greške drveta u odnosu na ukupnu površinu
18
4 Simboli

4.1 Glavni simboli
A površina, u mm2
b širina presjeka, u mm
bt širina vrha, u mm (vidi sliku 3)
d prečnik, u mm
Delammax maksimalna delaminacija, u %
Delamtot ukupna delaminacija, u %
e relativni zazor vrha
E modul elastičnosti, u N/mm2
ƒ čvrstoća, u N/mm2
Fu krajnje opterećenje, u N
G modul smicanja, u N/mm2
h dubina presjeka, u mm
kv faktor modifikacije rezultata testova smicanja sa linijama lijepljenja
k15 statistički faktor
k faktor deformacije vlage
l dužina, u mm
la stvarna veličina, u mm
lcor korigovana veličina, u mm
lj dužina cink veze, u mm
lmax,delam maksimalna dužina delaminacije, u mm
lglue line dužina jedne linije lijepljenja, normalno širina b, u mm
lt zazor vrha, u mm (vidi sliku 3)
ltot,delam ukupna dužina delaminacije, u mm
ltot, glue line ukupna dužina linija lijepljenja u dvije krajnje povšine godova svakog
testiranog komada, u mm
nlam broj lamela
p nagib, u mm (vidi sliku 3)
r radijus luka, u mm
t debljina lamela, u mm
u sadržaj valge, u %
ua stvarni sadržaj vlage, u %
19
uref referentni sadržaj valge, u %
v faktor redukcije cink veze
ά ugao zuba, u stepenima (vidi sliku 3)
ß ugor između velike cink veze i godova, u stepenima (vidi sliku 6)
p specifična težina, u kg/m3
4.2 Podnaslovi
c sabijanje
dc deklarisana vrijednost
g svojstva lijepljenog lameliranog drveta
gs svojstva lijepljenog punog drveta
h efekat dubine
j svojstva cink veze u lamelama
k karakteristika
l svojstva lamela
lfj svojstva velike cink veze
m savijanje
mean srednja vrijednost
min minimum
r smicanje klizanjem lamele od lamelu
s svojstva ponovo izrezanog glulam-a
t rastegljivost
v smicanje
0 paralelno sa vlaknima
05 5 %-ni fraktil
90 okomito na vlakna

20
5 Zahtjevi za lijepljene lamelirane proizvode
5.1 Mehanička otpornost lijepljenog lameliranog drveta
5.1.1 Uopšteno
U ovom Evropskom standardu „Mehanička otpornost“ pokriva sljedeće ključne
karakteristike: modul elastičnosti i savijanja, čvrstoću na pritisak, čvrstoću na vuču i
smicanje.
Mehanička otpornost lijepljenog lamliranog drveta se određuje i deklariše na bazi:

- geometrisjkih podataka (na pr. presječne veličine lamela i njihov položaj) i
svojstava materijala (čvrstoća, krutost i specifična težina lamela i svojstva čvrstoće
cink veze)
NAPOMENA: Ovim metodom mehanička otpornost proizvoda od lijepljenog lameliranog

drveta se indirektno deklariše, tako se kasnije može izračunati u statičkom proračunu za
specifične situacije krajnje upotrebe, koristeći se metodama kalkulacije koji se
primjenjuju na tržištu gdje se taj proizvod namjerava koristiti.
- ili iz testiranja.
5.1.2 Drvo
Drvo mora biti klasirano po čvrstoći u skladu sa EN 14081-1.
5.1.3 Svojstva materijala

Karakteristična čvrstoća, krutost i specifična težina lijepljenog lemeliranog drveta se mora
verifikovati ili:
- iz klasifikacije svojstava položaja i svojstava lamela u skladu sa 5.1.4, ili
- iz kalkulacija uzimajući u obzir presječni položaj lamela i dokumentovana svojstva
dasaka i cink veza u skladu sa 5.1.5 ili
- iz sveobuhvatnih testova u skladu sa 5.1.6.
Karakteristična svojstva čvrstoće, krutosti i specifične težine se mogu deklarisati u odnosu
na klasu čvrstoće u skladu sa Tabelom 3 ili 4 ili u skladu sa proizvođačevom specifičnom
klasom čvrstoće. Ako je odabrano da naziv proizvođačeve specifične klase čvrstoće
počinje sa GLxx (gdje „xx“ predstavlja karaterističnu čvrstoću na savijanje) onda uz njega
21
mora da se nalazi i ime firme, na pr. GL 30 Neka Firma. Za glulam koji ima asimetrično
postavljene lamele, „ca“ se mora dodati imenu klase, na pr. GL28 ca. Ime klase ponovno
izrezanog glulama se mora označavati sa „s“, na pr. GL24cs. Za cigla vezan glulam u
skladu sa I.5.2, uz oznaku klase čvrstoće mora pisati „brick-bonded“.
Karakteristična čvrstoća na savijanje će važiti za glulam sa dubinom h od 600mm i
debljinom lamela t=40 mm. Ako je debljina lamela manja od 40 mm, čvrstoća na
savijanje se može pomnožiti sa k kao što je dato u Formuli (1).Za debljinu lamela 40 mm
< t ≤ 45 mm nije neophodno uzimati u obzir bilo kakvu modifikacije snage.
!"
!
k= min.
1.05
gdje je
t debljina lamela u mm
Karakteristična čvrstoća na zaterzanje paralelno na vlakna će važiti za glulam sa dubinom

h od 600 mm ili širinom b od 600 mm.
Karakteristična čvrstoća na zatezanje okomito na vlakna će važiti za glulam sa

zapreminom sabijanja od 0,01m3.
5%-ni fraktil modula smicanja ili modula elastičnosti se procjenjuju iz srednje vrijednosti
pimjenjujući odnos od Gg,k/Gg,mean =5/6 i E0,g,k/E0,g,mean =5/6.
Za elemente od lijepljenog lameliranog drveta koji su napravljeni od najmanje deset
lemala proizvod (E0,g,k Gg,k) se može povećati za faktor k=1,40.
5.1.4 Verifikacija klasifikacije standardizovanog položaja lamela i njihovih svojstava

u lijepljenom lameliranom drvetu
5.1.4.1 Svojstva daske

Potrebna svojstva daske data u Tabeli 1 se moraju ispunjavati.
Tabela 1 – karakteristična svojstva jačine i čvrstoće za T-klase u N/mm2 i specifične

težine u kg/m3 dasaka koje se koriste u lijepljenom lameliranom drvetu
T –klasa daskea ƒt,0,l,k Et,0,l,mean Ρl,k
T8 (C14) 8 7 000 290
T9 9 7 500 300
22
T10 (C16) 10 8 000 310
T11 (C18) 11 9 000 320
T12 (C20) 12 9.500 330
T13 (C22) 13 10 000 340
T14 (C24) 14 11 000 350
T14,5 14,5 11 000 350
T15 15 11 500 360
T16 (C27) 16 11 500 370
T18 (C30) 18 12 000 380
T21 (C35) 21 13 000 390
T22 22 13 000 390
T24 (C40) 24 13 500 400
T26 26 14 000 410
T27 (C45) 27 15 000 410
T28 28 15 000 420
T30(C50) 30 15 500 430
a
C- klase u skladu sa EN 338:2009 udovoljavaju traženim vrijednostima odgovarajućih
T- klasa.
5.1.4.2 Čvrstoća cink veze

Potrebne karakteristične vrijednosti čvrstoće na zaterzanje cink veza ƒm,j,k u lamelama se
uzimaju iz Tabele 2 ili 3. Ako su cink veze testirane na zaterzanje, potrebne
karakteristične vrijednosti čvrstoće na zaterzanje cink veza se uzimaju kao ƒm,j,k/1,4.
5.1.4.3 Položaj lamela u gredi i klasa čvrstoće

Ako je položaj lamela u gredi u skladu sa Tabelom 2 ili 3 lijepljeno lamelirano drvo
ispunjava zahtjeve klase čvrstoće koji su dati u Tabeli 4 ili 5.
Zone presjeka su definisane na slici 7.
23
Legenda
Lamele u vanjskoj zoni
Lamele u mogućoj međuzoni
Lamele u unutrašnjoj zoni
Lamele u mogućoj međuzoni
Lamele u vanjskoj zoni
Slika 7 – Primjer položaja lamela u gredi kod kombinovanog lijepljenog lameliranog

drveta
Kod kombinovanog lijepljenog lameliranog drveta vanjske zone lamela (vidi sliku 7)
moraju biti najmanje proporcija datih u Tabeli 2, ali najmanje dvije lamele za glulam sa
više od 10 lamela i najmanje jedna lamela za glulam sa do 10 lamela.
Tabela 2 – položaj lamela u gredi kod kombinovanog lameliraong drveta i

minimalne vrijednosti jačine savijanja cink veza u lamelama u N/mm2
Lijeplje Lamele u vanjskoj zoni Lamele u međuzoni Lamele u unutrašnjoj
no zoni
lamelir
aon
drvo
Klasa Klasa Propo ƒm,j,k Klas Prop ƒm,j,k Klas Prop ƒm,j,k
2 2
čvrstoć čvrstoć rcija u (N/mm a orcij (N/mm a orcij (N/mm
2
e e % ) čvrst a u ) čvrst a u )
oće % oće %
GL 20c T13 2x33 21 - - - T8 34 18
GL 22c T13 2x33 26 - - - T8 34 18
GL 24c T14 2x33 31 - - - T9 34 19
24
GL 26c T16 2x33 34 - - - T11 34 22
GL 28c T18 2x25 37 - - - T14 50 28
GL 28c T21 2x17 36 - - - T14 66 26
GL 28c T21 2x17 38 - - - T13 66 25
GL 28c T21 2x25 35 - - - T11 50 22
GL 28c T21 2x20 35 T14 2x20 28 T11 20 22
GL 28c T22 2x20 35 - - - T13 60 25
GL 30c T22 2x17 40 - - - T15 66 27
GL 30c T22 2x17 41 - - - T14 66 28
GL 30c T22 2x20 40 T14 2x20 30 T11 20 22
GL 30c T22 2x17 42 T14 2x23 31 T11 20 22
GL 32c T24 2x17 44 - - - T18 66 31
GL 32c T26 2x17 45 - - - T14 66 26
GL 32c T26 2x10 48 T18 2x20 32 T11 40 22
Tabela 3 – Položaj lamela u homogenom lijepljenom lameliranom drvetu i

minimalne vrijednosti za čvrstoću na savijanje cink veza u lamelama u N/mm2
Klasa čvrstoće lijepljenog lameliranog Klasa čvrstoće lamela ƒm,j,k
drveta
GL 20h T10 25
GL 20h T11 22
GL 22h T13 25
GL 24h T14 30
GL 26h T16 33
GL 28h T18 36
GL 30h T21 38
GL 30h T22 37
GL 32h T24 41
GL 32h T26 38
Tabela 4 – Karakterisitična svojstva čvrstoće i krutosti u N/mm2 i specifične težine u

kg/m3 za kombinovano glulam
Klase čvrstoće Glulama
a
Svojstvo Simbo GL20 GL22 GL24 GL26 GL28 GL30 GL32
l c c c c c c c
Čvrstoća na ƒm,g,k 20 22 24 26 28 30 32
25
savijanja
Čvrstoća na ƒt,0,g,k 15 16 17 19 19,5 19,5 19,5
zatezanje ƒt,90,g,k 0,5
Čvrstoća na ƒc,0,g,k 18,5 20 21,5 23,5 24 24,5 24,5
pritisak ƒc,90,g,k 2,5
Čvrstoća na ƒv,g,k 3,5
smicanje
(Smicanje i
uvijanje)
Čvrstoća na ƒr,g,k 1,2
smicanje između
lamela
Modul elastičnosti E0,g,mean 10400 10400 11000 12000 12500 13000 13500
E0,g,05 8600 8600 9100 10000 10400 10800 11200
E90,g,mea 300
n
E90,g,05 250
Modul smicanja Gg,mean 650
Gg,05 540
Modul smicanja Gr,g,mean 65
između lamela Gr,g,05 54
b
Specifična težina ρg,k 355 355 365 385 390 390 400
ρg,mean 390 390 400 420 420 430 440
a
Svojstva data u ovoj tabeli su računata u skladu sa 5.1.5 na bazi položaja lamela iz
Tabele 2. Ako različiti položaji za neku klasu jačine daju različite krakteristične
vrijednosti najniže vrijednosti su date ovdje.
b
Izračunato kao izvagana srednja vrijednost specifičnih težina različitih zona laminacije,
vidi 5.1.5.3, 5. Poglavlje.
Tabela 5 – Karakteristična svojstva čvrstoće i krutosti u N7mm2 i specifične težine u

kg/m3 za homogeni glulam
Klase čvrstoće Glulama
Svojstvo Simbol GL20 GL22 GL24 GL26 GL28 GL30 GL32
h h h h h h h
Čvrstoća na ƒm,g,k 20 22 24 26 28 30 32
26
savijanje
Čvrstoća na ƒt,0,g,k 16 17,6 19,2 20,8 22,3 24 25,6
zatezanje ƒt,90,g,k 0,5
Čvrstoća na ƒc,0,g,k 20 22 24 26 28 30 32
pritisak ƒc,90,g,k 2,5
smicanje
(Smicanje i
uvijanje)
Čvrstoća na ƒr,g,k 1,2
smicanje između
lamela
Modul elastičnosti E0,g,mean 8400 10500 11500 12100 12600 13600 14200
E0,g,05 7000 8800 9600 10100 10500 11300 11800
E90,g,mean 300
E90,g,05 250
Gg,05 540
Modul smicanja Gr,g,mean 65
između lamela Gr,g,05 54
Specifična težina ρg,k 340 370 385 405 425 430 440
ρg,mean 370 410 420 445 460 480 490
5.1.5 Verifikacija presječnog položaja lamela i svojstava dasaka i cink veza
5.1.5.1 Svojstva dasaka

Ako su daske u skladu sa nekom od relevantnih klasa jačine, svojstva jačine, čvrstoće i
specifične težine se mogu uzeti iz Tabele 1.
Ako daske nisu u skladu sa tabelom 1, karakteristične vrijednosti čvrstoće na zatezanje
paralelno sa vlaknima ƒt,0,l,k, srednjni modul elastičnosti paralelno sa vlaknima Et,0,l,mean i
karakteristična specifična težina ρl,k će se izvoditi iz testova u skladu sa EN 408 i
izračunavati u skladu sa EN 384.
5.1.5.2 Čvrstoća cink veza
Karakteristične vrijednosti čvrstoće na savijanje ili čvrstoće na zatezanje cink veza se

moraju deklarisati od strane proizvođača lijepljenog lameliranog drveta. Deklarisana
jačine cink veza se verifikuje testovima u skladu sa Eneksom E.
27
5.1.5.3 Određivanje karakterističnih vrijednosti za lijepljeno lamelirano drvo
Svojstva čvrstoće i krutosti homogenog lijepljenog lameliranog drveta se određuju iz

svojstava čvrstoće i krutosti lamela koristeći se formulom datom u Tabeli 6.
Karakteristčna čvrstoća na savijanje, karakteristična čvrstoća na zatezanje i pritisak

paralelno sa vlaknima, srednji modul elastičnosti i karateristična specifična težina
kombinovanog lijepljenog lameliranog drveta će se određivati iz odgovarajućih
vrijednosti raznih zona laminacije uzimajući ih kao homogeno lijepljeno lamelirano drvo
uz pomoć teorije elastičnih kompozitnih greda.
Za kombinovano lijepljeno lamelirano drvo vanjske zone laminacije će biti najmanje

dvije lamele za glulam sa više od 10 lamela i najmanje jedna lamela za glulam do 10
lamela.
Verifikacija čvrstoće će se vršiti na relevantnim tačkama presjeka.
Tabela 6 – Karakteristična svojstva čvrstoće i krutosti u N/mm2 i specifične težine u

kg/m3 homogenog lijepljenog lameliranog drveta
Svojstvo Karakteristične vrijednosti
Čvrstoća Karakteristična čvrstoća na savijanje će se izračunavati
ƒm,g,k koristeći se sljedećim izrazom.
na savijanje ƒm,g,k=-2,2+2,5ƒt,0,l,k0,75 + 1,5 (ƒm,j,k/1,4 – ƒt,0,l,k +6)0,65
(N/mm2) Izraz se koristi samo za karakterističnu čvrstoću na
savijanje cink veze u rasponu:
1,4 ƒt,0,l,k ≤ ƒm,j,k≤ 1,4 ƒt,0,l,k + 12
Formula je takođe primjenjiva na glulam bez cuink veza
uz uslov da se ƒm,j,k uzima kao:
ƒm,j,k= 1,4 ƒt,0,l,k+12
Čvrstoća na ƒt,0,g,k Karakteristična čvrstoća na zatezanje će se uzeti kao 80%
zatezanje karakteristične vrijednosti čvrstoće na savijanje ƒm,g,k
2
(N/mm ) ƒt,90,g,k 0,5
Čvrstoća na ƒc,0,g,k Karakteristična čvrstoća na pritisak će se uzeti kao ƒm,g,ku
2
pritisak (N/mm ) N/mm2 gdje je ƒm,g,k karakteristična čvrstoća na savijanje
lijepljenog lameliranog drveta.
ƒc,90,g,k 2,5
smicanje ƒr,g,k 1,2
2
(N/mm )
28
Modul elastičnosti E0,g,mean
Srednji modul elastičnosti će se uzeti kao E0,g,mean=1,05
(N/mm2) Et,0,l,mean
E90,g,mean 300
2
(N/mm ) Gr,g,mean 65
Specifična težina ρg,k 1,1 ρl,k
3
(kg/m ) ρg,mean Ρl,mean
Glulam može imati asimetričan položaj lamela. U tom slučaju, verifikacija čvrstoće na
savijanje u vanjskoj zoni pritiska se može zanemariti ako su ispunjeni sljedeći uslovi:
- razlika u nominalnoj čvrstoći na savijanje između vanjske zone pritiska i susjedne

zone lamela (vidi sliku 7) ne prelazi 8 n/mm2;
- odnos modula elastičnosti E0,g,mean vanjske zone zatezanja i pritiska lamela ne
prelazi 1,25
Specifična težina za kombinovani glulam će se uzimati kao izvagane specifične težine

zona laminacije procijenjene kao specifične težine homogenog glulama u skladu sa
tabelom 6.
5.1.6 Verifikacija iz kompletnih testova sa lijepljenim lameliranim drvetom
5.1.6.1 Svojstva daske
Karakteristične vrijednosti čvrstoće na zatezanje paralelno na vlakna ƒt,0,l,dc,k ili čvrstoće

na savijanje ƒm,l,dc,k, srednji modul elastičnosti paralelno na vlakna Et,0,l,dc,mean i
karateristična specifična težina ρl,dc,k daske će se procjenjivati i deklarisati testiranjem u
skladu sa aneksom E.
5.1.6.2 Čvrstoća cink veze
Karakteristična čvrstoća na savijanje cink veze ƒm,j,dc,k će se ocjenjivati i deklarisati testom

u skladu sa Aneksom E.
Deklarisana karakteristična čvrstoća na savijanje cink veze ƒm,j,dc,k ne smije biti manja od
1,4 ƒt,0,j,dc,k
5.1.6.3 Svojstva čvrstoće, krutosti i specifične težine lijepljenog lameliranog drveta

dobijena iz testova
5.1.6.3.1 Kombinovano lijepljeno lamelirano drvo
29
Kombinovanom lijepljenom lamneliranom drvetu će se dodijeliti jedna od klasa čvrstoće
datih u Tabeli 4 ili neka druga proizvođačeva specifična klasa čvrstoće ako karakteristična
čvrstoća na savijanje paralelno sa vlaknima ƒm,g,k, srednji modul elastičnosti paraleno sa
vlaknima E0,g,mean i karakteristična specifična težina dobijena iz kompletnog testiranja u
skladu sa Aneksom F i karakteristična čvrstoća na zatezanje ƒt,0,g,k čvrstoća na pritisak
ƒc,0,g,k paralelno sa vlaknima testirano u skladu sa EN 408 i izvedeno u skladu sa EN
14358 nisu manji od deklarisanih vrijednosti. Karakteristična čvrstoća na zatezanje ƒt,0,g,k i
čvrstoća na pritisak ƒc,0,g,k paralelno na vlakna se mogu uzeti kao vrijednosti zona
laminacije sa najmanjom karakterističnom čvrstoćom na zatezanje paralelno na na vlakna
ƒt,0,l,k.
Ostala svojstva čvrstoće i krutosti proizvođačeve specifične klase čvrstoće će se računati

koristeći izraze date u Tabeli 6.
5.1.6.3.2 Homogeno lijepljeno lamelirano drvo
Homogenom lijepljenom lameliranom drvetu će se dodijeliti jedna od klasa čvrstoće datih

u Tabeli 5 ili neka druga proizvođačeva specifična klasa čvrstoće ako karakteristična
čvrstoća na savijanje paralelno sa vlaknima ƒm,g,k, srednji modul elastičnosti paraleno sa
vlaknima E0,g,mean i karakteristična specifična težina ρg,k dobijeni iz kompletnog testiranja
u skladu sa aneksom F nisu manji od deklarisanih vrijednosti.
Ostala svojstva jačine i čvrstoće proizvođačeve specifične klase čvrstoća će se računati

koristeći izraze date u Tabeli 6.
5.1.7 Ponovno izrezan glulam
Glulam se smije rezati okomito na linije lijepljenja u 2 ili 3 dijela (ponovno izrezan
glulam) (vidi sliku 8).
30
Svaki dio mora imati minimalnu širinu bs od 38mm i maksimalnu dubinu u odnosu na
širinu od h/bs≤8.
Slika 8 – presjeci ponovno izrezanog glulama
Zavisno od procedure ocjenjivanja i položaja lamela karakteristična svojstva jačine

ponovno izrezanog glulama će se određivati ili metodom a) ili b) kako slijedi.
a) Ako procedure ocjenjivanja pouzdano obezbjeđuje da sve lamele u ponovno

izrezanom glulamu udovoljavaju deklarisanim svojstvima, svojstva jačine čvrstoće
i specifične težine ponovno izrezanog glulama će se određivati iz ovih deklarisanih
svojstava lamela;
b) Ako su sljedeća dva zahtjeva ispunjena onda će karakteristična čvrstoća na
savijanje ƒm,s,k ponovno izrezanog glulama u savijanju odrediti iz karakteristične
čvrstoće na savijanje ƒm,g,k kompletnog glulama ili Formulom (2) ili (3):
1) Karakteristična čvrstoća na zatezanje je najmanje 18 N/mm2 a maksimalno 30
n/mm2, i
2) Karakteristična čvrstoća na zatezanje unutrašnjih lamela nije više od 8 N/mm2
manja od karakteristične čvrstoće na zatezanje vanjskih lamela.
!"
ƒm,s,k = ƒm,g,k - ƒ!,!,!,!!! + 4 (u N/mm2) za 1 rez (2)
!"
ƒm,s,k = ƒm,g,k - ƒ!,!,!,!!! (u N/mm2) za 2 rez (3)
gdje je
31
ƒm,s,k karakteristična čvrstoća na savijanje ponovno izrezanog glulama;
ƒm,g,k karakterstična čvrstoća na savijanje glulama prije ponovnog rezanja
ƒt,0,l,k karakteristična čvrstoća na zatezanja vanjskih lamela.
Srednji modul elastičnosti paralelno sa vlaknima E0,s,mean ponovno izrezanog glulama će se

određivati iz srednjeg modula elastičnosti E0,g,mean kompletnog glulama iz formule (4)
E0,s,mean = E0,g,mean – 500 (u N/mm2) (4)
Ostala mehanička svojstva će se određivati iz Tabele 6. Vrijednosti specifične težine su

iste kao u kompletnog glulama.
5.2 Mehanička otpornost lijepljenog punog drveta

5.2.1 Uopšteno
Odredbe u 5.1.1 su važeće.
Ovaj dio se odnosi na lijepljeno puno drvo koje ima presječne veličine u položaju lamela
kao na slici 9.
Legenda
t = debljina lamela 45 < t ≤ 85
Slika 9 – Lijepljeno puno drvo sa dvije ili pet lamela
32
Zbog blanjanja lijepljenog punog drveta vanjske lamele mogu imati umanjenu debljinu u
poređenju sa unutrašnjim lamelama.
5.2.2 Drvo
Odredbe iz 5.1.2 su važeće.
5.2.3 Svojstva materijala
Lijepljeno puno drvo se radi od lamela koje su u saglasnosti sa jednom od klasa čvrstoća
ili proizvođačevom specifičnom klasom čvrstoće.
Karakteristična svojstva jačine, čvrstoće i specifične težine lijepljenog punog drveta se
određuju iz kompletnih testova ili iz klasifikacije svojstava lamela.
Karakteristična čvrstoća na zatezanje okomito na vlakna će važiti za lijepljeno puno drvo
sa vrijednosti umanjenja pod pritiskom od 0,01m3.
5% -ni fraktil modla smicanja ili modula elastičnosti se procjenjuju iz srednje vrijednosti
pimjenjujući odnos od Ggs,k/Ggs,mean =5/6 i E0,gs,k/E0,gs,mean =5/6.
Karakteristična čvrstoća na smicanje između lamela će se uzeti kao ƒr,gs,k =1 N/mm2.
Karakteristični modul smicanja će se uzeti kao Gr,gs,mean =0,1 Ggs,mean.
5.2.4 Verifikacija klasifikacije svojstava lemela lijepljenog punog drveta
5.2.4.1 Svojstva lamela
Ako su lamele u skladu sa jednom od relevantnih klasa čvrstoće, svojstva čvrstoće i

specifične težine će se uzimati iz EN 338.
Ako su korištene lamele koje ne udovoljavaju EN 338, karakteristične vrijednosti čvrstoče

na savijanje ƒm,l,k i specifične težine ρl,k i srednja vrijednost modula elastičnosti paralelno
sa vlaknima E0,l,mean će se izvoditi iz testova u skladu sa EN 408 i izračunavane u skladu sa
principima datim u EN 384.

Cink veze moraju ispunjvati zahtjeve date u formuli (5)
ƒm,j,k ≥ kf ƒm,l,k (5)
gdje je
ƒm,j,k karakteristična čvrstoća na savijanje cink veza (u N/mm2);
kf Faktor koji uzima u obzir smjer opterećenja;
33
kf 1 je za savijanje na rubu;
kf 1,2 je za savijanje na ravnoj površini
ƒm,l,k je karakteristična čvrstoća na savijanje na rubovima lamela (u N/mm2).
5.2.4.3 Svojstva jačine, čvrstoće i specifične težine kod lijepljenog punog drveta
Karakteristična svojstva jačine i čvrstoće kao i specifične težine kod lijepljenog punog
drveta će se uzimati kao svojstva lamela.
Alternativno ksys iz EN 1995-1-1:2004, 6.6(4) karateristična čvrstoćča na svijanje na
rubovima kod lijepljenog punog drveta ƒm,gs,k se može uzeti kao 1,1 ƒm,l,k, gdje je ƒm,l,k
karateristična čvrstoća na savijanja lamela.
5.2.5 Verifikacija iz kompletnog testiranja lijepljenog punog drveta
5.2.5.1 Svojstva lamela

Svojstva lamela se moraju deklaristai. Deklarisane karakteristične vrijednosti ćvrstoće na
savijanje ƒm,l,dc,k, srednje vrijednosti modula elastičnosti paraleno sa vlaknima Et,0,l,dc,mean i
karakteristična specifična težina ρl,dc,k će se procjenjivati i verifikovati testiranjem u
skladu sa aneksom E.

Svojstva cink veza se moraju deklarisati. Deklarisana karakteristična čvrstoća na savijanje
ravne površine ƒm,l,dc,k, će se procjenjivati i verifikovati testovima u skladu sa Aneksom E.
Deklarisana karakteristična čvrstoća na savijanje ravne površine cink veze ƒm,j,dc,k ne smije
biti manja od kf ƒm,l,k, gdje je kf ƒm,l,k, definisano kao u 5.2.4.2.
5.2.5.3 Svojstva čvrstoće, krutosti i specifične težine kod lijepljenog punog drveta
proizašla iz testova
Lijepljeno puno drve može biti označeno nekom od klasa čvrstoće datih u EN 338 ili
proizvođačevom specifičnom klasom čvrstoće ako njegova karateristična čvrstoća na
savijanje paralelno sa vlaknima ƒm,gs,k, njegov modul elastičnosti paralelno sa vlaknima
E0,gs,mean i specifična težina ρgs,k dobiveni iz testova u skladu sa aneksom F nisu manji od
deklarisanih vrijednosti.
Ako mu se dodijeli klasa čvrstoće koja odgovara vrijednostima klase čvrstine datim u EN
338, ostala svojstva čvrstoće i krutosti će se uzimati iz EN 338:2009, Aneks A.
Ako mu se dodijeli proizvođačeva specifična klasa čvrstoće, ostala svojstva čvrstoće i
krutosti će se odrediti ili testiranjem ili će se uzeti iz EN 338:2009, Aneks A. Za
određivanje ƒv,k u skladu sa EN 338:2009, Aneks A uzeće se najmanja vrijednost koja
proizilazi iz klasifikacije po ƒm,l,k ili po ρl,k ili po E0,l,mean.
34
5.3 Dodatni zahtjevi za mehaničku otpornost glulama sa velikim cink vezama
Mehanička otpornost glulama sa velikim cink vezama će se deklarisati kao mehanička
otpornost glulam komponenti, karakteristične čvrstoće na savijanje velikih cink veza i
geometrijskih podataka.
Deklarisana karakteristična čvrstoća na savijanje ƒm,lfj,dc,k velikih cink veza u ravnoj gredi
se verifikuje testom savijanja na rubovima sa velikim cink vezama u ravnim gredama u
skladu sa Aneksom F.
5.4. Dodatni zahtjevi za mehaničku otpornost blok lijepljenog glulama

Mehanička otpornost blok glulama se deklariše kao mehanička otpornost njegovih glulam
komponenti i geometrijskih podataka
5.5 Čvrstoća lijepljenja i trajnost čvrstoće lijepljenja kod lijepljenih

lameliranih proizvoda
5.5.1 Uopšteno
Trajno i pouzdano lijepljene može se postići samo u precizno definisanim uslovima
proizvodnje. Taj opšti zahtjev će se smatrati zadovoljenim ako su ispunjeni minimalni
zahtjevi za proizvodnju dati u aneksu I.
Čvrstoća lijepljenja se deklariše kao:
- Čvrstoća cink veza i čvrstoća linija lijepljenja između lamela za lijepljeno
lamelirano drvo i lijepljeno puno drvo;
- I čvrstoća lijepljenja velikih cink veza za glulam sa velikim cink vezama;
- I čvrstoća lijepljenja linija lijepljenja između glulam komponenti za blok lijepljeni
glulam
Trajnost čvrstoće lijepljenja se deklariše u odnosu na vrstu drveta i tip ljepila i porodicu
ljepila.
5.5.2 Vrste drveta

Lijepljeni lamelirani proizvodi moraju da se sastoje samo od jedne vrste drveta.
Ovaj evropski standard se odnosi na lijepljene lamelirane proizvode koji su napravljeni od
jedne od sljedećih vrsta drveta:
35
Smrča (Picea abies, PCAB), jela (Abies alba ABAL), čkotski bror (Pinus sylvestris,
PNSY), Daglas jela (Pseudotsuga menziesii, PSMN), Zapadna jela (Tsuga heterophylla,
TSHT), Korzikanski bor i austrijski crni bor (Pinus nigra, PNNL), evropski ariš (Larix
decidua, LADC), sibirski ariš (Larix sibirica, LASI), Dahurski ariš (Larix gmelinii
(Rupr.) Kuzen.), primorski bor (Pinus pinaster, PNPN), topola (mogući klonovi: Populus
x euramericana cv „Robusta“, „Dorskamp“, „1214“ i „14551“, POAL), Radiata bor
(Pinus radiata, PNRD), Sitka smrča (Picea sitchensis, PCST), južni žuti bor (Pinus
palustris, PNPL), zapadni crveni kedar (Thuja plicata, THPL), žuti kedar (Chemaecyparis
nootkatensis, CHNT).
Smrča i jela se mogu smatrati jednom vrstom.
NAPOMENA 1 Slovni kodovi u skladu sa EN 13556, ako postoje, se daju nakon
botaničkog imena
NAPOMENA 2 Nemaju sve naprijed nabrojane vrste drveta državnu klasu koji je
povezan sa evropskom klasom čvrstoće u EN 1912
5.5.3 Ljepila za proizvodnju lijepljenih lameliranih proizvoda
5.5.3.1 Uopšteno
Ljepila moraju obezbijediti trajne veze unutar lijepljenih lameliranih proizvoda tokom
životnog vijeka građevine za traženu servisnu klasu u skladu sa EN 1995-1-1. Za
lijepljene lamelirane proizvode koji se koriste u servisnoj klasi 1 koristit će se ljepila koja
se mogu svrstati u ljepila tipa I ili II u skladu sa prEN 301:2011, Tabela 1, ili EN
15425:2008, Tabela 1. Za lijepljene lamelirane proizvode koji se koriste u servisnoj klasi
2 ili 3, koristit će se ljepila koja se mogu svrstati u ljepila tipa I u skladu sa prEN
301:2011, Tabela 1, ili EN 15425:2008, Tabela 1.
Primjenjnivost ljepila u raličitim serisnim klasama može biti još više ograničena državnim
propisima važećim u državama gdje su izdati.
Ljepila od emulzije polymer isocyanata se takođe moraju uvrstiti u tip ljepla u skladu sa
EN 15425:2008, Tabela 1.
Uzimajući u obzir ograničenja data u važečim pod-klasama, sljedeće porodice ljepila su
primjenjive:
a) Fenolska i aminoplastična ljepila (pr. MF, MUF, PRF, UF) u skladu sa 5.5.3.2;
b) Vlagootporna jednokomponentna poliuretanska ljepila (PUR) u skladu sa 5.5.3.3;
c) Ljepila od emulzije polymer isocyanata (EPI) u skladu sa 5.5.3.4.
Ako se radi zaštitini tretman prije lijepljenja lamela mora se dokumentovati da su
ispunjeni potrebni zahtjevi za kobinaciju zaštitnog sredstva i ljepila.
36
Primjenjivost nekod ljepila za lijepljene lamelirane proizvode ili njegovie komponente na
koje se odnosi ovaj evropski standard će se uzimati iz Tabele 7.
Tabela 7 – Primjenjivost ljepila za komponente i proizvode
Važeći zahtjevi za primjenu

Fenolska i Vlagootporna Ljepila od emulzije
aminoplastična jednokomponentna polymer isocyanata
ljepila poliuretanska
ljepila
Cink veze u 5.5.3.2.1 i 5.5.3.3 5.5.3.4
lamelama za glulam 5.5.3.2.2 (ako važi)
i lijepljeno puno
drvo
Linije ljepila između 5.5.3.2.1 5.5.3.3 5.5.3.4
lamela za glulam i
lijepljeno puno drvo
Velike cink veze 5.5.3.2.1 miješano Nije primjenjivo Nije primjenjivo
prije upotrebe
Linije lijepljenja 5.5.3.2.3 Nije primjenjivo Nije primjenjivo
između glulam
komponenti blok
lijepljenog glulama
5.5.3.2 Fenolska i aminoplastična ljepila
5.5.3.2.1 Opšti zahtjevi
Fenolska i aminoplastična ljepila moraju ispunjvati uslove iz prEN 301 i biće testirana u
skladu sa prEN 302-6.
5.5.3.2.2 Dodatni zahtjevi za ljepila sa razdvojenom aplikacijom smole i učvršćivača

za proizvodnju cink veza u lamelama
37
prEN 301:2011, Tabela 2 se primjenjuje sa sljdećom dopunom: Fusnota iz prEN
301:2011, Tabela 2 se takođe mora primjenjivati za treću liniju, petog reda Tabele.
Dodatno, sljedeći testovi se moraju izvesti i ispuniti odgovarajući uslovi uzimajući u obzir
dovoljan raspon tolerancije odnosa smole i učvršćivača koji ne smije biti manji od ±30
mase proporcionalno učvršćivaču:
- Moraju se uraditi testovi delaminacije sa 10 uzoraka sa cink vezama u skladu sa

B.1 i B.3. Uzorci se moraju proizvesti sa odvojenom aplikacijom smole i
učvršćivača koristeći nominalni odnos smole i učvršćivača i opremu za aplikaciju
koja je za to namijenjena. Ukupni procenat delaminacije svkaog uzorka mora biti
manji od 15%. Srednja vrijednost ukupnog procenta delaminacije svih 10 uzoraka
mora biti manja od 10%.
- Moraju se uraditi testovi savijanja sa cink vezama u skladu sa Aneksom E. Ukupno
40 uzoraka, 20 sa minimalnim, a 20 sa maksimalnim omjerom smole i učvršćivača
prema onome što je dato u rasponu tolerancije za odgovarjuće ljepilo, će se
proizvesti sa odvojenom aplikacijom smole i učvršćivača koristeći se opremom
koja je za to namijenjena: Rezultati testiranja moraju ispunjavati uslove date u 5.1
(za cink veze u lamelama glulama) ili 5.2 (za cink veze u lamelama lijepljenog
punog drveta).
5.5.3.2.3 Dodatni zahtjevi za ljepila za popunjvanje zazora
Minimalno konvencionalno vrijeme presanja linije lijepljenja debljine 1mm se određuje

kako je navedeno u prEN 302-6.
5.5.3.3 Vlagootporna jednokomponentna poliuretanska ljepila
Vlagootporna Jjednokomponentna poliuretanska ljepila moraju ispunjavati uslove iz EN

15425 i B.2 uzimajući u obzir uslove date u B.1.
Uslovi dati u prEN 302-2:2011, 5.1, 2. paragraf su važeći. Za vlagootporna
jednokomponenta poliuretanska ljepila koja bi se koristila u cink vezama drveta ariša test
delaminacije u skladu sa prEN 302-2 se može zamijeniti sa testovima u skladu sa B.3 sa
drvetom ariša.
Uticaj klimatskih faktora na konvencionalno vrijeme presanja će se potvrditi u skladu sa
EN 15416-5.
5.5.3.4 Ljepila od emulzije polymer isocyanata
5.5.3.4.1 Uopšteno
38
Ljepila od emulzije polymer isocyanata se koriste samo za lijepljene lamelirane proizvode
koji će se koristiti u servisnoj klasi 1 i 2.
Ljepila od emulzije polymer isocyanata se testiraju u skladu sa EN 15425 i B.2 uzimajući

u obzir uslove date u B.1 i odgovarajući uslovi moraju biti ispunjeni.
Uticaj klimatskih faktora na konvencionalno vrijeme presanja se verifkuje u skladu sa

prEN 302-6. Ako je maksimalna debljina linije lijepljenja 0,2mm ovi testovi će se izvoditi
sa uzorkom koji ima debljinu linije lijepljenja od 0,2mm
5.5.3.4.2 Sistemi testirani sa makismalno debljinom linije lijepljenja od 0,3 mm
Testiranje u skladu sa EN 15425 i B.1 i B.2 može se uraditi sa maksimalnom debljinom

linije lijepljenja od 0,3mm umjesto od 0,5mm:
- Ako debljina linije lijepljenja u završenom lijepljenom lameliranom proizvodu ne

prelazi 0,2 mm;
- I ako, u slučaju da ljepilo koje se koristi za linije lijepljenja između lamela jeste
ljepilo koje se samo koristi za ravne lijepljene lamelirane proizvode i da su veličine
ograničene na širinu od 180mm, dubinu od 300mm i površinu presjeka od
45.000mm2.
Za testove sa maksimalnom debljinom linije lijepljenja od 0,3mm uslovi dati u EN

15425 važe uz sljedeće izuzetke:
- Za čvrstoću na savijanje u testovima podužne čvrstoće na zatezanje u skladu sa

prEN 302-1 sa debljinom linije lijepljenja od 0,3mm moraju se ispuniti uslovi dati
u Tabeli 8.
- Za testove puzajuce deformacije sa uzorcima opterećenim na smicanje savijanja u
skladu sa EN 15416-3, uzorak mora imati debljinu linije lijepljenja od 0,2mm.
Tabela 8 – Potrebna srednja čvrstoća na smicanje u n/mm2 za preklopne testove

smicanja u skladu sa EN 15425 za uzorke lijepljene sa EPI sa debljinom linije
lijepljenja od 0,3mm
Tretman Tip ljepila

Tipe I Tip II
A1 9,5 9,5
A2 5,5 5,5
A3 7,6 7,6
A4 5,5 NRa
39
A5 7,6 NRa
A6 NRa 8,3
A7 7,2 NRa
a
Ciklus tretmana nije potreban (NR)
5.5.4 Cink veze u lamelama
Trajne i pouzdane cink veze u lamelama mogu se postići samo pod precizno definisanim
uslovima proizvodnje. Taj opšti uslov će se smatrati ispunjenim ako se ispune
odgovarajući minimalni uslovi za prizvodnju dati u I.4.
5.5.5 Lijepljenje lamela
5.5.5.1 Uopšteno
Trajne i pouzdane veze između lamela za proizvodnju lijepljenog lameliranog drveta i

lijepljenog punog drveta se mogu postići samo pod precizno definisanim uslovima
proizvodnje. Taj opšti uslov će se smatrati ispunjenim za lijepljeno lamelirano drvo koje
će se koristiti u svim servisnim klasama i za lijepljeno puno drvo koje će se koristiti u
servisnim klasama 1 i 2 ako su ispunjeni minmalni proizvodni uslovi dati u I.5.
5.5.5.2 Čvrstoća lijepljenja linija ljepila
5.5.5.2.1 Uopšteno
Čvrstoća lijepljenja linija ljepila se mora verifikovati ili testom delaminacije ili testom na
smicanje.
Za lijepljeno lamelirano drvo koje će se koristiti u servisnoj klasi 3 u skladu sa EN 1995-

1-1 u testu delaminacije, za potrebe tvorničke kontrole kvaliteta koristit će se metod A ili
B iz Aneksa C.
Primjenjnivost metoda testiranja čvrstoće lijepljenja linija ljepila za lijepljeno lamelirano
drvo koje će se koristiti u raznim servisnim klasama može biti ograničena dodatnim
propisima zemlje gdje se koristi.
5.5.5.2.2 Integritet linija ljepila
Tamo gdje se integritet linije ljepila testira testom delaminacije, metodama A, B ili C iz
aneksa C, ukupni proceant delaminacije na svakom presječnom uzorku mora udovoljavati
zahtjevima datim u Tabeli 9.
40
Tabela 9 – Maksimalne vrijednosti ukupne delaminacije u %
Tipa Broj ciklusa 1 2 3

Lijepljeno lamelirano drvo, Glulam Metod A - 5 10
sa velikim cink vezama i blok Metod B 4 8 -
lijepljeni glulam Metod C 10 - -
Lijepljeno puno drvo sa lamelama Metod A - 10 15
debljine 60 mm do 85mm Metod B 8 12 -
Metod C 15 - -
a
Za lijepljeno puno drvo koje ima lamele debljine od 45 mm do 60 mm primjenjuje se
linearna interpolacija
Za sve metode delaminacije maksimalni procenat delaminacije jedne linije ljepila mora
biti manji ili jednak 30%
5.5.5.2.3 Čvrstoća na smicanje linija ljepila
Kada se čvrstoća na smicanje linija ljepila testira u skladu sa Aneksom D, svaki reultat
testa mora biti u skladu sa sljedećim uslovima vezano za čvrstoću na smicanje i procenat
greške drveta.
Čvrstoća na smicanje svake linije ljepila mora bit najmanje 6 N/mm2, vidi Tabelu 10,
individualne vrijednosti. Čvrstoća na smicanje od 4 N/mm2 će se smatrati prihvatljivom
ako je procenat greške drveta 100, vidi tabelu 10, individualne vrijednosti.
Prosječni procenat greške drveta presječnog uzorka i bilo koja individualna vrijednost
moraju biti veći od procenta greške drveta navedenog u Tabeli 10.
Tabela 10 – Minimalni procenti greške drveta vezano za čvrstoću na smicanje ƒva
Prosjek Individualne vrijednosti

2
Čvrstoća na smicanje ƒv, u N/mm 6 8 ƒv≥11 4≤ƒv<6 6 ƒv≥10
Minimalni procenat greške drveta u 90 72 45 100 74 20
%b
a
Koristit će se za vrijednosti između linearne interpolacije
b
Za prosječne vrijednosti procenat minimalne greške drveta mora biti: 144-(9ƒv). Za
individualne vrijednosti procenat greške drveta za čvrstoću na smicanje ƒv≥6,0 N/mm2
mora biti: 153,3–(13,3 ƒv)
41
5.5.6 Lijepljenje velikih cink veza
Trajne i pouzdane velike cink veze mogu biti ostvarene samo u precizno definisanim
uslovima proizvodnje. Taj opšti usolov će se smatrati ispunjenim za velike cink veze koji
će se koristiti u servisnim klasama 1 ili 2 ako su ispunjeni minimalni proizvodni uslovi
koji su dati u I.6.
5.5.7 Lijepljenje blok lijepljenog glulama
5.5.7.1 Uopšteno
Trajne i pouzdane veze između glulam komponenti blok lijepljenog glulama mogu biti
ostvarene samo u precizno definisanim uslovima proizvodnje. Taj opšti usolov će se
smatrati ispunjenim za blok lijepljeni glula ako su ispunjeni minimalni proizvodni uslovi
koji su dati u I.7.
5.5.7.2 Čvrstoća lijepljenja linija ljepila između glulam komponenti
Čvrstoća lijepljenja linija ljepila između glulam komponenti se mora verifikovati ili
testovima na smicanje ili testovima delaminacije.
Rezultati testova na smicanje u skladu sa Aneksom D moraju ispunjvati uslove date u

5.5.5.2.3.
Rezultati testova delaminacije u skladu sa Aneksom C moraju ispunjvati uslove date u

5.5.5.2.2.
5.6 Trajnost drugih karakteristika protiv biološkog napada
5.6.1 Lijepljeni lamelirani proizvodi bez zaštitnog tretmana
Prirodna trajnost lijepljenih lameliranih proizvoda će se uzimati kao prirodna trajnost u

skladu sa EN 350-2 drveta od kojeg su napravljeni.
5.6.2 Lijepljeni lamelirani proizvodi sa zaštitnim tretmanom
Smije se primjenjivati samo tretman u skladu sa EN 15228:2009, 4.5, koji ne utiče na

svojstva čvrstoće, krutosti i specifične težine.
Ako se koristi tretirano drvo u komponentama lijepljenih lameliranih proizvoda, ili je

proizvod od lijepljenog lameliranog drveta sam tretiran, moraju se deklarisati informacije
date u EN 15228:2009, poglavlje 6.
42
Korištenje zaštitinih sredstava za drvo može biti ograničeno propisima koji važe na
mjestu korištenja.
5.7 Otpornost na vatru

Otpornost na vatru lijepljenih lameliranih proizvoda se indirektno deklariše na bazi

geometrijskih podataka (dimenzije elementa, presječni položaj lamela) i svojstava
materijala (čvrstoća, krutost i specifična težina).
NAPOMENA: Ovim metodom se indirektno deklariše otpornost na vatru lijepljenih

lameliranih proizvoda tako da ona može biti kasnije izračunata kod projektovanja
otpornsoti na vatru zqa specifičnu situaciju upotrebe uzimajući u obzir dodatne parametre,
na pr. stopa nagorelosti drveta, koja je data u važećem protivpožarnom propisu za
projektovanje.
5.8 Reakcija na vatru
Klasa reakcije na vatru (uključujući dodatnu klasifikaciju na proizvodnju dima i plamene

kapljice, ako ih ima) proizvoda od lijepljenog lameliranog drveta, tretiranog zaštitnim
sredstvom protiv biološkog napada ili ne, će se određivati i deklarisati ili metodom a) ili
metodom b), kako slijedi:
a) Bez potrebe za diodatno testiranje (CWFT), kao što je dato u Tabeli 11, ako je
dokazano da proizvod od lijepljenog lameliranog drveta udovoljava zahtjevima
klase koji dati u njoj; ili
b) Na bazi testova lijepljenog lameliranog prizvoda u skladu sa standardima iz EN
13501-1, kada takav proizvod ne udovoljava zahtjevima iz Tabele 11 ili kada se
traži viša klasifikacija od one u a).
Uticaj tretmana zaštitinim sredstvima protiv biološkog napada na ponašanje u reakciji na

vatru se mora uzeti u obzir kao što je navedeno u EN 15228:2009, 4.4.
Za reakciju na vatru lijepljeno puno drvo se posmatra kao glulam sa lamelama velike
debljine.1
Klasa reakcije na vatru glulama sa velikim cink vezama ili blok lijepljenog glulama će se
posmatrati kao klasa reakcije na vatru glulam komponenti.2

1
Odluka Komisije o primjeni Tabele 11 za lijepljeno puno drvo je objavljena.
43
Tabela 113- Klase ponašanja reakcije na vatru za glulama
Proizvod Podaci o proizvodu Minimalmna Minimalna Klasac

srednja ukupna (bez
specifična debljina podova)
težinab(kg/m3) (mm)
Glulam Proizvodi od lijepljenog
lameliranog drveta u skldau sa EN
14080
a
Važi za sve vrste drveta i ljepila koje pokriva standard proizvoda
b
Uslovljeno u skladu sa EN 13238
c
Klasa kao što je naveeno u Tabeli 1 Aneksa na Odluku 2000/147/EC
Kada se reakcija na vatru određuje testiranjem proizvod se mora testriati u skladu sa EN

13823 (SBI test) i montirati i pričvrstiti u skladu sa sljedećim:
- Cijela površina oba krila u SBI aparaturi moraju biti prekrivena komadima
proizvoda koji se testira, montirano rub uz rub (spojeni krajevi), bez spajanja ili
lijepljenja i orjentisano horizontalno i vertikalno;
- Poduprtoletvama proizvoda koji se testiran dimenzija minimalno (40x80)mm,
pričvršćeno na ploče za testrianje na 400 mm dfo 600mm centrirano horizontalno
ili vertiklano (okomito na orjentaciju komada prolizvoda) tako da je otvor između
potporne ploče i proizvoda 80mm;
- Vidi sliku 10.
NAPOMENA: Rezultati su važeči za lijepljene lamelirane proizvode koji u najmanju

ruku imaju specifičnu težinu i minimalnu ukupnu debljinu testiranog uzorka

2
Odluka Komisije o primjeni Tabele 11 za glulam sa velikim cink vezama i blok lijepljenog glulama je objavljena.
3
Ova tabela je ista kao ona koja je data u Odluci Komisije 2005/610/EC od 2005-‐08-‐09 (vidi OJEU L208 od 2005-‐08-‐
11)
44
Legenda
1 potporna ploča 3 letva (presjek 40mm x 80mm)

2 lijepljeni lamelirani proizvod 400 mm ≤ d ≤ 600 mm
Slika 10 – Pogled odozgo na sistem pričvršćivanja za Test reakcije na vatru u skladu

sa EN 13823
5.9 Emisija formaldehida

Osobađanje formaldehida se mora deklarisati kao klasa E1 ili E2 u skldau sa Aneksom A.
5.10 Oslobađanje/sadržaj ostalih opasnih supstanci

Nacionalna zakonska regulativa o opasnim supstancama može zahtijevati verifikaciju i
deklaraciju o oslobađanju, a ponekad i sadržaju drugih opasnih supstanci kao dodatak
onim sa kojima se susrećemo u drugim propisima kada se građevinski proizvodi pokriveni
ovim standardom plasiraju na tržište.
U odsustvu harmonizovane evropske metode testiranja verifikacija i deklaracija o
oslobađanju/sadržaju se treba uraditi uzimajući u obzir državne propise na mjestu
upotrebe.
45
NAPOMENA: Sve informativne baze podataka koje pokrivaju evropske i državne propise
o opasnim supstancama su dostupne na građevinskoj web stranici na EUROPA kojoj se
pristupa preko: http://ec.europa.eu/enterprise/construction/cpd-ds/.
5.11 Odstupanje od dimenzija
5.11.1 Maksimalno odstupanje
Bilo koja korigovana dimenzija (vidi 5.11.2) za lijepljeno lamelirano drvo, glulam sa
velikim cink vezama i blok lijepljeni glulam smije odstupati od nominalne dimenzije ne
više nego što je navedeno u Tabeli 12.
Maksimalno odstupanje za zakrivljene elemente, dato u Tabeli 12, se primjenjuje za one
elemente koji imaju odnos radijusa zakrivljenosti r na dubinu h od r/h ≥ 20 kada se
ohobla sa dvije suprotne strane. Za odnose r/h < 20 maksimalno odstupanje treba biti
predmet individualne odluke.
Tabela 12 – maksimalna odstupanja od nominalnih dimenzija za lijepljeno
lamelirano drvo, glulam sa velikim cink vezama i blok lijepljeni glulam
Nominalne dimenzije za Maksimalno odstupanje
Ravni Zakrivljeni
elementi elementi
Širinu presjeka za sve širine ± 2 mm
Dubinu presjeka h ≤ 400 mm + 4 mm do – 2 mm
h > 400 mm + 1 % do – 0,5 %
Maksimalno odstupanje uglova presjeka od pravog ugla 1 : 50
Dužina ravnog elementa ili razvijena dužina l≤2m ± 2 mm
zakrivljenog elementa 2 m ≤ l ≤ 20 ± 0,1 %
m ± 20 mm
l > 20 m
Podužno savijanje mjereno kao maksimalna zakrivljenost na 4 mm -
dužini od 2000 mm zanemarijući predzakrivljenost (vidi sliku
11)
Zakrivljenost po m razvijene dužine (vidi sliku 12) ≤ 6 - ± 4 mm
lamela - ± 2 mm
<6
lamela
46
Legenda
1 zakrivljenost
Slika 11 – Podužno savijanje ravnog lijepljenog lameliranog drveta, glulama sa
velikim cink vezama i blok lijepljenog glulama
Legenda
1 razvijena dužina
2 zakrivljenost
Slika 12 – Osnovne dimenzije zakrivljenog lijepljenog lameliranog elementa
Bilo koja ispravljena dimenzija za lijepljeno puno drvo smije odstupati od nominalne
dimenzije ali ne više od vrijednosti datih u Tabeli 13.
Tabela 13 – Maksimalna odstupanja od nominalnih dimenzija za lijepljeno puno

drvo
47
Nominalne dimenzije za Maksimalno
odstupanje
Debljine i širine ≤ 100 ± 1 mm
mm ± 1,5 mm
> 100
mm
Maksimalno odstupanje uglova presjeka od pravog ugla 1:50
Dužina l ≤ 10 ± 3 mm
m ± 5 mm
l > 10
m
5.11.2 Korigovane dimenzije i faktor deformacije od vlage
Dimenzije lijepljenih lameliranih proizvoda zavise od bubrenja i skupljanja zbog

promjena sadržaja vlage.
Odnosi bubrenja i skupljanja određenih vrsta drveta se mogu uzeti kao konstantne
vrijednosti u smjeru okomitom na vlakna i paralelnom na vlakna.
Ako se stvarni sadržaj vlage u lijepljenim lameliranim proizvodima razlikuje of

referentnog sadržaja vlage, korigovane dimenzije će se izračunavati iz stvarne dimenzije
pomoću formule (6):
lcor = la (1 + k (uref – ua))
Gdje je
lcor korigovana dimenzija (u mm);
la aktuelna dimenzija (u mm);
k faktor deformacije od vlage u skladu sa Tabelom 14 uzimajući u obzir deformacije

usljed promjene vlažnosti;
uref =12% za lijepljene lamelirane proizvode
Specifična krajnje upotrebe mogu zahtijevati da se isporuči lijepljeni lamelirani proizvod

sa sadržajem vlage koji je različit of referentnog sadržaja vlage uref.
ua aktuelni sadržaj vlage mjeren u skladu sa Aneksom G ( u %).
48
Tabela 14 – Faktor deformacije od vlage k za promjene u sadržaju vlage od 1%
Smjer vlakana Faktor deformacije of vlage k

okomito 0,0025
paralelno 0,0001
a
Vrijednosti su važeće za crnogorično drvo i topolu sa sadržajem vlage od 6% do
25%. Faktor deformacije og vlage k okomito na vlakna je u prosjeku i na
tangencijalnoj i radijalnoj defomaciji
49
6 Ocjena usklađenosti

6.1 Uopšteno
Usklađenost lijepljenih lameliranih proizvoda sa zahtjevima ovog standarda i sa
deklarisanim vrijednostima (uključujuči klase) se pokazuje:
- Inicijalnim tipskim testiranjem;

- Tvorničkom kontrolom proizvodnje od strane proizvođača, uključujući procjenu
proizvoda
Proizvođač uvijek mora zadržati ukupnu kontorlu i imati potrebna sredstva da preuzme
odgovornost za prizvod.
6.2 Inicijalno tipsko testiranje

6.2.1 Uopšteno
Inicijalno tipsko testiranje se izvodi da bi se demonstrirala usklađenost sa ovim

Evropskim Standardom.
Sve ključne karakteristike koje su u tabeli 15 ispisane podebljanim slovima za koje

proizvođač deklariše svojstva su predmet inicijalno tipskog testiranja. Dodatno, potreba
da se izvše tipski testovi važi za sve druge karakteristike uključene u standard kada
proizvođač izjavljuje usklađenost, osim ako standard daje propise (na pr. korištenje
podataka od ranije, CWFT i konvencionalno usvojenih svojstava) za deklarisanje
svojstava bez izvođena testova.
Ranije provedeni testovi u skladu sa propisima ovog standarda mogu se uzeti u obzir uz
uslov da su izvedeni po istom ili strožijem metodu testiranja, po istom sistemu atestiranja
usklađenosti na istom proizvodu ili proizvodima istog istog oblika, građe i
funkcionalnosti tako da su rezultati primjenjivi na predmetni prolizvod.
NAPOMENA 1: Isti sistem atestiranja usklađenosti znači testiranje od strane nezavisne

treće strane, koja je odobrena od strane certifikacijskog tijela za ovaj proizvod.
50
Za potrebe testiranja, proizvođačevi proizvodi se mogu grupisati u porodice, gdje se
smatra da su rezultati za jednu ili više karakteristika bilo kojeg proizvoda iz poridice
reprezentativni za istu karakteristiku kod svih proizvoda unutar iste porodice.
Proizvodi mogu biti u različitim porodicama zbog različitih karakteristika.
Dodatno, inicijalno itpsko testiranje se mora raditi za sve karakteristike sadržane u

standardu za koje proizvođač deklariše svojstva:
- Na početku proizvodnje novih ili modifikovanih lijepljenih lameliranih proizvoda

(osim ako ne pripadaju istoj porodici), ili
- Na početku nove ili modifikovane metode prizvodnje (kada to može da utiče na
utvrđena svojstva); ili
- One se moraju ponoviti radi dobijanja odgovarajućih karakteristika kadgod se desi
promjena u izgledu lijepljenog lameliranog proizvoda, u sirovini ili dobavljaču
komponenti, ili u proizvodnom procesu (predmet definicije porodice) koja bi
značajno uticala na jednu ili više karakteristika.
NAPOMENA 2: U ovom slučaju „izgled“ znači „izgled proizvoda“(product design).
Kada se koriste komponente čije karakteristike su već utvrđene od strane proizvođača

komponenti na bazi usklađenosti sa drugim standardima proizvoda, ove karakteristike
treba da se preispitaju. Specifikacije ovih komponenti se moraju dokumentovati kao i
uključene u shemu inspekcije radi osiguravanja njihove usklađenosti.
Proizvodi označeni u skladu sa odgovarajućim harmonizovanim evropskim

specifikacijama se mogu smatrati da imaju svojstva koja se navedena na oznaci, iako to
ne zamjenjuje odgovornost projektanta lijepljenog lameliranog proizvoda da osigura da
lijepljeni lamelirani proizvodi kao cjelina su ispravno projktovani i da njihove
komponente imaju potrebna svojstva koja udovoljavaju zahtjevima.
6.2.2 Uzroci za testiranje, testiranje i kriterij usklađenosti
Broj uzoraka lijepljenih lameliranih proizvoda koji se testriaju/ispituju mora biti u skladu
sa Tabelom 15.
51
Tabela 15 – Inicijalno tipsko testiranje za lijepljene lamelirane proizvodea
Karakteristike Poglavlje Metoda Uzorak za testiranje Kriterij

testiranj prihvaćanja
a/ispitiva
nja
Mehanička otpornost lijepljenog lameliranog drveta izražena kao moduli elastičnosti,
čvrstoće na savijanje, čvrstoće na pritisak, čvrstoće na zatezanje i čvrstoće na smicanje
Svojstva, 5.1.2 EN Uopšteno za drvo klasirano od EN 14081-
čvrstoće, 14081-1 strane proizvođača lijepljenih 1:2005+A1:2
krutosti i lameliranih proizvoda: 011,6.2
specifične težine EN 1408-1:2005+A1:2011,
drveta 6.2
Uopšteno za drvo ne klasirano Provjeri
od strane proizvođača oznaku na
lijepljenih lameliranih drvetu u
proizvoda:- skladu sa
EN 14081-
1:2005+A1:2
011,Klauzula
7
Dodatno za glulam za koji je 5.1.6.1
mehanička otpornost izvedena
iz sveobuhvatnih testova:
Za svaku klasu i vrstu drveta
testira se30 dasaka u skladu sa
EN 408 i ƒm,k,l,dc se utvrđuje u
skladu sa EN 14358
Cink veze u 5.1.4.2 Aneks E Uopšteno za svaku 5.1.4.2 ili
lamelama ili (test) kombinaciju vrste drveta, 5.1.5.2
5.1.5.2 ljepila i deklarisanih
vrijednosti čvrstoće:
-za lamele koje su u skladu sa
52
Tabelom 1: 15 cink veza u
lamelama
-za lamele koje nisu u skladu
sa Tabelom 1: 100 cink veza u
lamelama iz najmanje tri šarže
5.1.6.2 Za glulam za koji je 5.1.6.2
mehanička otpornost izvedena
iz sveobuhvatnih testova, za
svaku kombinaciju vrste
drveta, ljepila i presječnog
položaja lamela:
lamelama
lamelama iz najmanje tre
šarže
Tabela 15 (nastavak)
Karakteristike Poglavlje Metoda Uzorak za testiranje Kriterij
testiranj prihvaćanja
a/ispitiva
nja
Mehanička otpornost lijepljenog lameliranog drveta izražena kao moduli elastičnosti,
Čvrstoća na 5.1.6.3 Ili 5.1.6.3 Samo za glulam za koji je 5.1.6.3
savijanje, (test) mehanička otpornost izvedena
čvrstoća na iz sveobuhvatnih testova:
pritisak,
čvrstoća na 30 glulam uzoraka
zatezanje,
čvrstoća na
smicanje,
moduli
elastičnosti,
53
specifične
težine
lijepljenog
lameliranog
drveta
Dodatno za 5.1.7 5.1.7 - 5.1.7
plonovo (provjera
izrezani glulam )
Geometrijski 5.11 5.11 Uopšteno 5.11
podaci (prov.)
Mehanička otpornost lijepljenog punog drveta izražena kao moduli elastičnosti,
Svojstva, 5.2.2 EN Uopšteno za drvo klasirano od EN 14081-
čvrstoće, 14081-1 strane proizvođača lijepljenih 1:2005+A1:2
krutosti i lameliranih proizvoda: 011,6.2
specifične EN 1408-1:2005+A1:2011,
težine drveta 6.2
Uopšteno za drvo ne klasirano Provjeri
od strane proizvođača oznaku na
lijepljenih lameliranih drvetu u
proizvoda:- skladu sa EN
14081-
1:2005+A1:2
011,Klauzula
7
Dodatno za lijepljeno puno 5.2.5.1
drvo za koji je mehanička
otpornost izvedena iz
sveobuhvatnih testova:
Za svaku klasu i vrstu drveta
testira se30 dasaka u skladu sa
EN 408 i ƒm,k,l,dc se utvrđuje u
skladu sa EN 14358
Čvrstoća cink 5.5.4.2 Aneks E Uopšteno za svaku 5.2.4.2 ili
veza u ili (test) kombinaciju vrste drveta, 5.2.5.2
lamelama 5.2.5.2 ljepila i deklarisanih
vrijednosti čvrstoće:
54
lamelama
lamelama iz najmanje tri šarže
Čvrstoća na 5.2.5.3 5.2.5.3 Samo za lijepljeno puno drvo 5.2.5.3
savijanje, (test) za koje je mehanička
čvrstoća na otpornost izvedena iz
pritisak, sveobuhvatnih testova:
čvrstoća na
zatezanje, 30 uzoraka lijepljenog punog
čvrstoća na drveta
smicanje,
moduli
elastičnosti,
specifične
težine
lijepljenog
punog drveta
Geometrijski 5.11 5.11(pro - 5.11
podaci v.)
Karakteristike Poglavlje Metoda Uzorak za Kriterij
testiranja/ispiti testiranje prihvaćanja
vanja
Mehanička otpornost glulama sa velikim cink vezama izražena kao moduli
elastičnosti, čvrstoće na savijanje, čvrstoće na pritisak, čvrstoće na zatezanje i čvrstoće
na smicanje velikih cink veza
Mehanička 5.3 Kao i za mehaničku otpornost lijepljenog
otpornost glulam lameliranog drveta (vidi 5.1)
komponenti i
geometrijski podaci
Čvrstoća na 5.3 Aneks F Za svaku vrstu drveta i Aneks F
savijanje velikih (test) ljepila 10 iz dvije (test)
cink veza različite šarže
Mehanička otpornost blok lijepljenog glulama izražena kao moduli elastičnosti,
55
glulam komponenti
Mehanička 5.4 Kao i za mehaničku otpornost lijepljenog
otpornost glulam lameliranog drveta (vidi 5.1)
komponenti i
geometrijski podaci
Čvrstoća na savijanje izražena kao
Čvrstoća cink veza 5.1.4.2 Kao i za mehaničku otpornost lijepljenog
u lamelama za ili lameliranog drveta
lijepljeno 5.1.5.2
lamelirano drvo ili
5.1.6.2
Čvrstoća cink veza 5.2.4.2 Kao i za mehaničku otpornost lijepljenog punog
u lamelama za ili drveta
lijepljeno puno drvo 5.2.5.2
Integritet linije 5.5.5.2.2 U skladu Za svaku kombinaciju 5.5.5.2.2
lijepljenja lamela u sa vrste drveta i ljepila 10
lijepljenom Aneksom uzoraka punog presjeka
lameliranom drvetu C (test)
i lijepljenom punom
drvetu
Čvrstoća na 5.3 Kao i za mehaničku otpornost glulama sa velikim
savijanje velikih cink vezama
cink veza
Čvrstoća na 5.5.7.2 Aneks C 2 uzorka 5.5.5.2.2
savijanje linija (test) 5.5.5.2.3
lijepljenja blok ili aneks D
lijepljenog glulama (test)
Trajnost čvrstoće lijepljenja kao
Vrste drveta 5.5.2 5.5.2 - 5.5.2
(prov.)
Vlažnost drveta G.1 G.1 (test) 100 uzoraka drveta za G.1
koje se lijepib svaku vrstu
56
Karakterist Poglavlje Metoda Uzorak za Kriterij
ike testiranja/i testiranje prihvaćanja
spitivanja
Trajnost čvrstoće lijepljenja kao
Karakteristi 5.5.3.1 i 5.5.3.2.1 prEN 302- U skladu sa Uslovi za tklasu i
ke ljepila Opšti uslovi za 1,-2,-3,-4 i - prEN 302-1,-2,- pod klasu
fenolska i 6 (test) 3, odgovarajućeg tipa
aminoplastična -4 i -6 ljepila koji su dati u
ljepilab prEN 301 se moraju
poštovati i
konvencionalno
vrijeme presanja u
skladu sa prEN 302-
6 se mora deklarisati
5.5.3.2.2 prEN 302- 5.5.3.2.2 5.5.3.2.2
Dodatni uslovi za 1,-2,-3 i
fenolska i B.3b
aminoplastična i B.3 5.5.3.2.2 5.5.3.2.2
ljepila sa i Aneks E 5.5.3.2.2 5.1 ili 5.2
odvojenom
upotrebomj smole i
učvršćivača u
proizvodnju cink
veza u lamelama
5.5.3.2.3 PrEN 302-6 PrEN 302-6 PrEN 302-6
Dodatni uslovi za
ljepila za
popunjavanje
zazorabb
5.5.3.1 i 5.5.3.3 EN 15425 EN 15425 EN 15425
Vlagootporna (test)
jednokomponentna i B.2 (test) 80 B.2
57
poliuretanska i prEN 302- prEN 302- prEN 302-2:2011,
ljepilab 2:2011, 5.1, 2:2011, 5.1, 5.1, 2.para.
2.para.(test) 2.para.
ili
Za ljepila Analogno B.3
koja će se prema
koristit 5.5.3.2.2, prva
samo za crtica
cink veze u
lamelama
od ariša:
B.3
i EN 15416- EN 15416-5 Mora se deklarisati
5 (test) konvencionalno
vrijeme presanja u
skladu sa EN 15416-
5
5.5.3.1 i 5.5.3.4 EN 15425 EN 15425 5.5.3.4
Ljepila od emulzije (test)
polimer isocyanateb i B.2 (test) 80 B.2
i prEN 302- prEN 302-6 Mora se deklarisati
6 (test) konvencionalno
vrijeme presanja u
skladu sa prEN 302-
6
Karakterist Poglavlje Metoda Uzorak za Kriterij
ike testiranja/i testiranje prihvaćanja
spitivanja
Trajnost drugih karakteristika protiv biološkog napada
Bez 5.6.1 5.6.1 - Moraju se ispunjvati
zaštitnog (provjera) uslovi za
tretmana: deklarisanu klasu
Prirodan trajnosti u skladu sa
trajnost EN 350-2
Sa zaštitnim 5.6.2 5.6.2 (test) prema EN prema EN 15228
58
tretmanom 15228
Otpornost na vatru kao
Otpornost 5.7 Deklarisno kao za mehaničku otpornost lijepljenog
na vatru lameliranog proizvoda
Reakcija na vatru
Reakcija na 5.8 Tabela 11 - Tabela 11
vatru (CWFT)
(provjera)
Ili testirano U skldau sa EN Klase u skladu sa
u skladu sa 13501-1 EN 13501-1
metodama
navedenim
u EN
13501-1
Ispuštanje formaldehida
Emisija 5.9 Aneks A Aneks A Klasa E1 ili E2
formaldehid
a
Ispuštanje drugih opasnih supstanci
Ispuštanje 5.10 Kao što je relevantno, u skladu sa 5.10
drugih
opasnih
supstanci
a
Gdje su dodate i ostale reference Anksu I u poglavlju 5, odgovarajući uslovi takođe će
biti uključeni u Inicijalno tipsko testiranje
b
Proizvođač ljepila ili mjerača valge, obično proizvođaču lijepljenog lameliranog drveta
obezbjeđuje neku dokumentaciju o testovima koji su prethodno obavljeni u ovlaštenoj
laboratoriji (podijele rezultate Inicijalnog tipskog testiranja)
6.2.3 Izvještaji testiranja

Svi Inicijalni tipski testovi i njihovi rezultati se dokumentuju u izvještajima testiranja. Svi
izvještaji testiranja se čuvaju kod proizvođača najmanje 10 godina od zadnjeg datuma
proizvodnje lijepljenih lameliranih proizvoda na koje se odnose.
59

6.3 Tvornička kontrola proizvodnje (FPC)
6.3.1 Uopšteno
Proizvođač je obavezan da uspostavi, dokumentuje i održava FPC sistem kako bi osigurao
da su proizvodi koji se stavljaju na tržište u skladu sa deklarisanim svojstvima i se
ispunjavaju minimalni proizvodni zahtjevi iz Aneksa I.
FPC sistem se mora sastojati od procedura, redovnih inspekcija i testova i/ili procjena i
korištenje tih rezultata za kontrolu sirovina i ostalih ulaznih materijala ili komponenti,
opreme, proizvodnog procesa i proizvoda. Svi elementi, zahtjevi i propisi koje proizvođač
usvoji se moraju dokumentovati na sistematičan način u formi pisanih politika i
procedura.
Ova dokumentacija tvorničke kontrole proizvodnje će osigurati opšte razumijavanje
ocjenjivanja usklađenosti i omogućiti postizanje potrebnih karakteristika proizvoda i
efikasne operacije tvorničke kontrole proizvodnje koje se mogu provjeriti. Tvornička
kontrola proizvodnje ujedinjuje operacione tehnike i sve mjere koje omogućavaju
održavanje i kontrolu usklađenosti proizvoda sa ovim evropskim standardom.
6.3.2 Zahtjevi
6.3.2.1 Uopšteno
Proizvođač je odgovoran za organizaciju efikasne primjene FPC sistema. Zadaci i

odgovornosti u organizaciji tvorničke kontrole se moraju dokumentovati i održavati us
skladu sa stvarnim stanjem.
Moraju se definisati odgovornosti, ovlaštenja i odnosi između osoblja koje upravlja,

provodi i verifikuje poslove koji utiču na usklađenost proizvoda. Ovo se posebno odnosi
na osoblje koje treba da inicira radnje koje preveniraju pojavu neusklađenosti proizvoda,
radnje u slučaju neusklađenosti i koje identifikuje i registruje probleme usklađenosti
proizvoda. Osoblje koje provodi radnje koje utiču na usklađenost proizvoda mora biti
kompetentno na bazi odgovarajućeg obrazovanja, obuke, vještina i iskustva o čemu se
mora voditi evidencija.
U svakoj tvornici proizvođač može zadužiti osobu koja imqa potrebni autoritet da:
- Identifikuje procedure koje pokazuju usklađenost proizvoda u odgovarajućim

fazama
- Identifikuje i bilježi bilo koju instancu neusklađenosti
60
- Identifikuje procedure koje popravljaju instance neusklađenosti.
Proizvođač mora definisati i unapređivati dokumente koji definišu tvorničku kontrolu

proizvodnje. Proizvođačeva dokumentacija i procedure treba da odgovaraju proizvodu i
proizvodnom procesu. FPC sistem treba da postigne odgovarajući nivo povjerenja u
uskađenost proizvoda. To uključuje:
a) Pripremu dokumentovanih procedura i instrukcija vezanih za tvorničku kontrolu

proizvodnje u skladu sa zahtjevima i tehničkim specifikacijama na koje se odnosi;
b) Efikasno provođenje ovih procedura i instrukcija;
c) Bilježenje ovih opreacija i njihovih rezultata
d) Korištenje ovih rezultata za ispravljanje bilo kakvih odstupanja, popravku efekata
takvih devijacija, tretiranje bilo kakvih neusklađenosti koje iz toga proizilaze i, ako
je potrebno, revidira FCP da bi se ispravio uzrok neusklađenosti.
U slučajevima podizvođača, proizvođač zadržava ukupnu kontrolu nad proizvodom i

obezbjeđuje da dobije sve informacije koje su neophodne da bi ispunio svoju odgovornost
u skladu sa ovim evropskim standardom.
Ako proizvođač ima dio proizvoda koji je projektovan, proizveden, sklopljen, upakovan,
obrađen i/ili označen od strane podizvođača, FPC od podizvođača se može uzeti u obzir
kada je to moguće za predmetni proizvod.
Proizvođač koji podugovara sve svoje aktivnosti ne smije ni pod kojim uslovima prenijeti
ove odgovornosti na podizvođača.
NAPOMENA: Proizvođači koji imaju FPC sistem, koji je usklađen sa EN ISO 9000
serijom standarda i koji rade u skaldu sa zahtjevima ovog evropskog standarda su priznati
kao oni koji udovoljavaju FPC zahtjevima u Direktivi Vijeća 89/106/EEC.
6.3.2.2 Oprema
6.3.2.2.1 Testiranje
Sva oprema za vaganje, mjerenje i testiranje u skladu sa aneksom H mora biti kalibrisana
ili verifikovana i redovno provjeravana u skladu sa dokumentovanim procedurama,
učestalosti i kriterijiima.
6.3.2.2.2. Proizvodnja
Sva oprema u skladu sa Aneksom H koja se koristi u proizvodnom procesu treba biti
redovno pregledana i održavana kako bi se obezbijedilo da njeno korištenje, pohabanost
61
ili kvar ne uzrokuju nekonsistentnosti u proizvodnom procesu. Pregledi i održavnaje se
izvode i bilježe u skladu sa proizvođačevim pisanim procedurama i zapisnici se čuvaju
vremenski period koji je definisan u proizvođačevim FCP procedurama.
6.3.2.3 Sirovine i komponente
Specifiakcije svih ulaznih sirovina i komponenti se moraju dokumentovati, kao i

inspekciona shema radi obezbjeđenja njihove usaglašenosti. U slučaju da se isporučene
komponente koriste, atesti nivoa usklađenosti komponenti će bit oni koji su dati u
odgovarajućoj harmoniziranoj specifikaciji za tu komponentu.
6.3.2.4 Proces projektovanja
Sistem tvorničke kontrole proizvodnje mora dokumentovati razne faze u projektovanju

proizvoda, identifikovati procedure provjere i one pojedince koji su odgovorni za svaku
fazu projektovanja. Tokom samog procesa projektovanja, mora se voditi zapisnik o svim
provjerama, rezultatima i korektivnim mjerama koje se poduzimaju.
Ovaj zapisnik mora biti dovoljno detaljan i tačan da pokaže da su sve faze projktovanja i
sve provjere izvedene na zadovoljavajući način.
NAPOMENA: U ovom kontekstu „projektovanje“ ne znači statičko projektovanje

građevinskom inžinjera nego na pr. izbor komponenti ili presječnog izgleda lijepljenog
lameliranog proizvoda.
6.3.2.5 Kontrole tokom procesa izrade
Proizvođač planira i izvodi proizvodnju u kontrolisanim uslovima.
Proizvođačeva dokumentacija, procedure i uputstva moraju biti relevantni za proizvodnju

i proces kontrole proizvoda i moraju biti adekvatno opisani u radnom uputstvu kvaliteta
koje pokriva:
a) Ciljeve kvaliteta i organizacionu strukturu, odgovornosti i ovlaštenja uprave

vezano za usklađenost proizvoda;
b) Procedure za određivanje i verifikovanje usklađenosti drveta i ljepila;
c) Kontrolu izrade i druge tehnuijke, procese i sistemske aktivnosti koje se
poduzimaju.
Za proces lijepljenja mora se bilježiti sljedeće:
1) Proizvodna linija;
62
2) Datum i broj proizvodnje;
3) Vrste drveta
4) Klasa čvrstoće ili proizvođačeva specifična klasa čvrstoće;
5) Dimenzije elementa;
6) Vlažnost pojedinačnih lamela;
7) Vrijeme početka aplikacije ljepila;
8) Vrijeme početka i kraja stezanja;
9) Pritisak kod stezanja
10) Ljepilo, na pr. smola i učvršćivač;
11) Odnos mješavine, ako je važan;
12) Količina ljepila koja je nanesena (g/m2)
13) Informacija o tretmanu zaštitinim sredstvima u skladu sa EN 15228 ako su lamele
tretirane zaštitinim sredstvom protiv biološkog napada na drvo;
14) Temperatura i relativna vlažnost skladišta drveta, prostora gdje se vrši proizvodnja
i prostora gdje se vrši nanošenje ljepila i sušenje;
15) Podešenost vlagomjera u skladu sa specifikacijom proizvođača vlagomejra;
16) Ime odgovorne osobe
d) provjere i testovi koji se moraju izvesti prije, tokom i nakon proizvodnje, i učestalost
vremenskog intervala u kojem se moraju provoditi.
Sva dokumentacija mora biti registrovana tako da su sirovine i uslovi proizvodnje

proizvoda sljedivi, najmanje do sedmice i godine prizvodnje. Dokumentacija raznih
testova se može čuvati na razdvojenim mjestima. Sva dokumentacija se mora čuvati
najmanje 10 godina.
6.3.2.6 Testrianje i ocjenjivanje proizvoda
Operacije kontrole prizvodnje uključuju neke ili sve od sljedećih operacija:
a) Specifikaciju i verifikaciju sirovina i sastavnih elemenata;

b) Kontrole i testove koji se moraju izvoditi tokom izrade u skladu sa propisanom
učestalosti;
c) Verikacije i testovi koji se izvode na gotovim prizvodima (dodatno testiranje
uzoraka) u skladu sa učestalosti koja može biti propisana u tehničkim
specifikacijama i usvojena za proizvod i uslove njegove prizvodnje.
Što se tiče b) i c) proizvođač mora uspostaviti procedure koje obezbjeđuju da se izjavljene

vrijednosti karakteristika koje se deklarišu odršavaju i da se ispunjavaju minimalni uslovi
63
proizvodnje koji su dati u Aneksu I. Karakteristike i sredstva kontrole moraju biti kao što
je dato u Tabeli 16.
Tabela 16 – Tvornička kontrola proizvodnje za lijepljenje lamelirane proizvode
Svojstvo Poglavlje, Kriterij prihvaćanja Minimalna učestalost

koje ukazuje
na
odgovarajući
metod
testiranja ili
ocjene
Mehanička otpornost lijepljenih lameliranih proizvoda
Svojstva 5.1.2 Uopšteno za drvo U skladu sa EN 14081-
čvrstoće, klasirano od strane 1:2005+A1:2011, 6.3
krutosti i prizvođača lijepljenih
specifične lameliranih proizvoda:
težine drveta EN 14081-
1:2005+A1:2011, 6.3 Na prijemu provjeriti
Uopšteno za drvo dobaljačevu deklaraciju u
neklasirano od strane skladu sa EN 14081-
proizvođača lijepljenih 1:2005+A1:2011, poglavlje
lameliranih proizvoda 7
E.5 Dodatno za glulam za koji 2 lamele po smjeni i liniji,
je mehanička otpornost slaganje, klasa čvrstoće ili
izvedena iz kompletnih proizvođačeva specifična
testova: klasa čvrstoće
ƒm,k,l određeno u skladu sa
E.5 mora biti veće ili
jednako od ƒm,k,l,dc
(određeno tokom ITT)
Cink veze u Aneks E Vidi E.3 i deklarisane Najmanje 3 po smjeni i
lamelama vrijednosti u skladu sa liniji, najviša klasa čvrstoće
5.1.4.2 ili 5.1.5.2 ili 5.1.6.2 ili proizvođačeva
(glulam) ili specifična klasa čvrstoće i
5.2.4.2 ili 5.2.5.2 ljepilo
(lijepljeno puno drvo)
Geometrijski 5.11 5.11 Provjeriti kod svake
64
podaci promjene presjeka
Čvrstoća lijepljenja
Cink veze u 5.1.4.2 ili Kao i za mehaničku otpornost
lamelama 5.1.5.2 ili
5.1.6.2
(glulam) ili
5.2.4.2 ili
5.2.5.2
(lijepljeno
puno drvo)
Čvrstoća Aneks C Vidi 5.5.5.2.2 Za svaku smjenu u kojoj se
lijepljenja ili Aneks D Vidi 5.5.5.2.3 izvodi lijepljenje jedan
linija ljepila u I.5.8 I.5.8 uzorak u punom presjeku
lijepljenog za svakih 20m3 proizvodnje
lameliranog ili njenog dijela.a
drveta ili
lijepljenog
punog drveta
Velike cink I.6.6 I.6.6 Kod svake promjene
veze dimenzije, najmanje
jednom po smjeni
Čvrstoća Metoda B kao Vidi 5.5.5.2.2 Za svaku smjenu u kojoj se
lijepljenja blok što je dato u provodi lijepljenje, svaku
lijepljenog aneksu C Vidi 5.5.5.2.3 vrstu drveta i ljepila
glulama Ili aneksu D najmanje dvije rupe
I.7.4 I.7.4 geometije kao što je dati na
slici D.7 ili jedan rez sa
krajab
Tabela 16 (nastavak
Svojstvo Poglavlje, koje Kriterij prihvaćanja Minimalna učestalost

ukazuje na
odgovarajući
metod
testiranja ili
ocjene
65
Trajnost čvrstoće lijepljenja
Vrsta drveta 5.5.2 5.5.2 Provjeriti dobavljačevu
deklaraciju kod svakog
prijema
Ljepilo 5.5.3 - Ljepila za prizvodnju cink
veza ili linija ljepila između
lamela:
Provjeriti dobavljačevu
deklaraciju kod svakog
prijema
Ljepila za velike cink veze
ili linije lijepljenja između
komponenti blok
lijepljenog glulama:
U svakoj smjeni u kojoj se
proizvodi proizvode
Vlažnost G.1 G.1 Mjerenje u skladu sa
drveta koje se uputstvom za kvalitetu
spaja proizvođača lijepljenog
lameliranog proizvoda
i G.2 (ako treba) G.2 Najmanje jedno mjerenje
mjesečno
Trajnost drugih karakteristika protiv biološkog napada
Vrste drveta ili 5.6 - Provjera vrste drveta kod
zaštitini svakog prijema illi provjera
tretman zaštitnog tretmana u skladu
sa EN 15228:2009, 5.3
Otpornost na vatru
Otpornost na 5.7 Kontrola geometrijskih
vatru podataka proizvoda i
njegovih svojstava (na pr.
karakteristika važnih za
mehaničku otpornost, kao
što je navedeno iznad)
Reakcija na vatru
Reakcija na 5.8 Za 5.8 a) (CWFT):
vatru
66
Kontrola minimalne
srednje specifične težine,
minimalne ukupne debljine
i zaštitnog tretmqana (ako
postoji) najmanje jednom
po smjeni.
Za 5.8 b) (testiranja):
Kod svakog prijema

provjeriti da su relevantni
parametri testova ispunjeni
najmanje jednom po smjeni
Svojstvo Poglavlje, koje Kriterij prihvaćanja Minimalna učestalost

ukazuje na
odgovarajući
metod
testiranja ili
ocjene
Oslobađanje formaldehida
Oslobađanje 5.9 Klasa E1 ili E2 Kod svakog prijema ljepila
formaldehida provjeriti da se koriste
samo ljepila za koja je
urađena inicijalna
klasifikacija u sklopu
Inicijalnog tipskog
testrianja
Oslobađanje drugih opasnih supstanci
Oslobađanje 5.10 Kao što je propisano, u skladu sa 5.7
drugih opsanih
supstanci
a
Ako svi testovi za period od tri mjeseca zadovoljavaju uslove broj uzoraka se smije
smanjiti na ne manje od pola broja koji je propisan iznad.
b
Lijepljenje preko cijele kontaktne plohe će se smatrati zadovoljavajućim ako ja srednji
pritisak stezanja najmanje 0,3 N/mm2, ako dubina glulam komponenti ne prelazi 600mm
67
i širina najmanje glulam komponente je manja ili jednaka od 200mm. U ovom slučaju ne
treba uzimati niti jedan uzorak.
6.3.2.7 Neusaglašeni proizvodi
Proizvođač mora imati pisane procedure koje određuju kako će se postupati sa

neusaglašenim proivzodima. Svaki takav sluačaj se mora evidentirati i te evidencije se
moraju čuvati vremenski period definisan u proizvođačevim pisanim procedurama.
6.3.2.8 Korektivna radnja
Proizvođač mora imati dokumentovane procedure koje potiču aktivnosti za eliminaciju

uzroka neusaglašenosti kako bi se spriječilo njihovo ponavljanje.
6.3.2.9 Rukovanje, skladištenje i pakovanje
Proizvođač mora imati procedure koje obezbjeđuju metode za rukovanje proizvodima i

mora obezbijediti odgovarajući skladišni prostor koji onemogućuje oštećenja ili
propadanje.
6.3.3 Specifični zahtjevi proizvoda
FPC sistem mora:
- Biti u skladu sa ovim evropskim standardom

- Obezbijediti da su proizvodi koji se stavljaju na tržište u saglasnosti sa
deklarisanim karakteristikama.
FPC sistem mora uključivati specifični FPC proizvoda koji identifikuje procedure koje
pokazuju usklađenost proizvoda u odgovarajućim fazama, na pr.:
a) Kontrole i testove koji se moraju provoditi prije i/ili tokom izrade u skladu sa
učestalošću propisanom u FPC planu testiranja i/ili
b) Verifikacije testova koji se moraju provoditi na gotovim proizvodima u skladu sa
učestalošću propisanom u FPC planu testiranja.
Ako proizvođač koristi samo završene proizvode, radnje pod b) moraju dovesti do
jednakog nivoa usklađenosti proizvoda kao da je FPC provođen tokom proizvodnje.
Ako proizvođač izvodi sam dijelove proizvodnje, radnje pod b) se smiju umanjiti i
dijelom zamijeniti radnjama pod a). Uopšteno, što više dijelova proizvodnje izvodi sam
proizvođač više opreacija pod b) se smije zamijeniti radnjama pod a).
68
U svakom slučaju radnje moraju voditi do jednakog nivo usklađenosti proizvoda kao da je
FPC provođen tokom proizvodnje.
NAPOMENA: U zavisnosti od specifičnog slučaja, može biti neophodno da se izvode

radnje koje su navedene pod a) i b), samo radnje pod a) ili samo radnje pod b).
Radnje pod a) se odnose na međufaze proizvoda kao na mašine za proizvodnju i njihovu

podešenost, i mjernu opremu itd. Ove kontrole i testovi i njihova učestalost se moraju
odabrati zavisno od tipa proizvoda i njegovog sastava, proizvodnog procesa i njegove
složenosti, osjetljivosti svojstava proizvoda na varijacije proizvodnih parametara itd.
Proizvođač mora uspostaviti i održavati evidencije koje dokazuju da je proizvodnja

uzorkovana i testirana. Ove evidencije moraju jasno pokazivati da li je proizvodnja
ispunjavala definisane kriterije prihvaćanja i moraju biti na raspolaganju najmanje tri
godine.
Ove evidencije moraju biti na raspolaganju za pregled.
U slučaju kada proizvod ne zadovoljava potrebne mjere, primjenjuju se propisi za

neusklađene proizvode, moraju se odmah poduzeti potrebne korektivne mjere i
neusaglašeni proizvodi ili šarže proizvoda se moraju odvojiti i obiljažiti na odgovarajući
način.
Kada se greška ispravi, mora se ponoviti odgovarajući test verifikacije.
Rezultati kontrola i testova se moraju ispravno bilježiti. Opis proizvoda, datum

proizvodnje, prihvaćeni metod testiranja, rezultati testa i kriterij prihvaćanja se unose u
zapisnik pod imenom osobe odgovorne za kontrolu/test.
U slučaju da bilo koji kontrolisani rezultat ne udovoljava zahtjevima ovog evropskog

standarda u zapisnik se moraju unijeti korektivne mjere koje su poduzete da si ispravi
situacija (na pr. dodatni testovi, modifikacije proizvodnog procesa, uništavanje ili
popravka proizvoda).
Pojedinačni proizvodi ili šarže proizvoda i sa njima povezana proizvodna dokumentacija

moraju se moći u potpunosti identifikovati i slijediti.
6.4 Inicijalna inspekcija tvornice i FPC

Inicijalna inspekcija tvornice i FPC-a će se provesti kada proizvodni proces bude
finalizovan i u primjeni. Tvornica i FPC dokumentacija će se ocjenjivati da bi se
verifikovalo da su svi zahtjevi iz 6.3.2 i 6.3.3 ispunjeni.
69
Tokom inspekcije se mora verifkovati:
a) Da su svi resursi koji su potrebni da se postignu karakteristike proizvoda koje se

zahtijevaju ovim evropskim standardom jesu prisutni i da su ispravno primijenjeni,
i
b) Da se FPC procedure u skladu sa FPC dokumentacijom primjenjuju u praksi, i
c) Da je proizvod u skladu sa uzorcima Inicijalnog tipskog testiranja, za koje je
usklađenost sa ovim evrospkim standardom verifikovana.
Sve lokacije gdje se vrši završno sklapanje ili makar završno testiranje reklevantnog
proizvoda će se ocjenjivati da bi se verifkovalo da su naprijed navedeni uslovi od a) do c)
prisutni i da se provode. Ako FPC sistem pokriva više od jednog proizvoda, jedne
proizvodne linije ili jednog proizvodnog procesa i potvrdi se da su opšti uslovi ispunjeni
kada se ocjenjuje jedan proizvod, jedna linija ili jedan proizvodni proces, onda ocjena
opštih uslova ne mora da se ponavlja kada se ocjenjuje FPC za drugi proizvod, drugu
proizvodnu liniju ili drugi proizvodni proces.
Sve ocjene i njihovi rezultati se moraju dokumentovati u izvještaju inicijalne inspekcije.
6.5 Kontinuirano nadgledanje FPC-‐a

Provjera FPC-a se obavlja dva puta godišnje i obično se ne najavljuje. Provjera FPC-a
mora uključivati pregled FPC planova testiranja i proizvodnih procesa za svaki proizvod
da bi se utvrdilo da oli su izvršene bilo kakvke izmjene od prethodne ocjene ili provjere.
Mora se izvršiti ocjena važnosti bilo kakve promjene.
Moraju se vršiti provjere da se potvrdi da se planovi testiranja još uvijek uredno provode i
da se proizvodna oprema još uvijek uredno održava i kalibriše ili verifikuje.
Vrši se pregled zapisnika testiranja i mjerenja koja su vršena tokom proizvodnog procesa
i na gotovim proizvodima da bi se potvrdilo da dobijene vrijednosti još uvijek odgovaraju
vrijednostima uzoraka koji su dati na Inicijalno tipsko testrianja i da se poduzimaju
ispravne radnje za neusaglašene uređaje.
6.6 Procedure za izmjene

Ako se vrše izmjene na proizvodu, proizvodnom procesu ili FPC sistemu koje bi mogle
uticati na bilo koju od karakteristika proizvoda definisanu ovim standardom, onda će sve
karakteristike za koje proizvođač deklariše svojstva, a koje mogu biti pogođene
izmjenom, biti podvrgnute Inicijalnom tipskom testiranju osim kao što je definisano u
6.2.1 i 6.3.2.7.
70
Gdje je potrebno izvršit će se ponovno ocjenjivanje tvornice i FPC sistema u onim
aspektima koji mogu biti pogođeni izmjenama.
Sve procjene i njihovi rezultati se moraju dokumentovati u izvještaju.
71
7 Obilježavanje i etiketiranje

7.1 Uopšteno
Svaki lijepljeni lamelirani proizvod koji je u saglasnosti sa ovim evropskim standardom
se mora trajno obilježavati na svojoj površini ili sa trajnom naljepnicom zalijepljenom na
njemu sa informacijama koje su date dalje uj tekstu.
Kada propisi o redovnom obilježavanju traže informacije o nekim od stvari navedenih u

7.2 i 7.3 onda se zahtjevi ovih poglavlja koji su vezani za te stvari moraju ispunjavati.
Kada je lijepljeni lamelirani proizvod isječen na dijelove, svaki dio mora biti ponovo
obilježen.
U izuzetnim slučajevima, krajnja namjena može zahtijevati da se obilježavanje izostavi iz

estetskih razloga. U takvim slučajevima, kada kupac traži da ili naruči da lijepljeni
lamelirani proizvod ne sadrži nikakve oznake, svaka isporuka se mora izvršiti sa
dokumentom koji će sadržavati sljedeće minimalne informacije.
- Ime i adresu kupca;

- Broj narudžbe kupca
- Dimenzije i količine isporučenog lijepljenog lameliranog drveta ili lijepljenog
punog drveta.
7.2 Lijepljeni lamelirani proizvodi

Sljedeće informacije se moraju dati za lijepljeno lamelirano drvo, lijepljeno puno drvo i
blok lijepljeni glulam:
a) Identitet proizvođača, logo ili ime;

b) Vrijednosti čvrstoće, krutosti i specifične težine lijepljenog lameliranog drveta ili
NAPOMENA 1: Ovo se obično radi navođenjem klase čvrstoće u skladu sa Tabelom 3 ili
4, ili u skladu sa proizvođačevom specifičnom klasom čvrstoće.
NAPOMENA 2: Za određivanje proizvođačevih specifičnih klasa čvrstoće, glulam sa

asimetričnim slaganjem, ponovo rezani i cigla-lijepljeni glulam vidi takođe i 5.1.3.
NAPOMENA 3: Kodirano označavanje, na pr. kontinuirano označvanje svih lamela, je

dozvoljeno.
72
c) „Cigla-lijepljeno“, ako elemenat ima presječno slaganje u skladu sa I.5.2;
d) Gornja strana lijepljenog lameliranog proizvoda koji ima asimetrišno slaganje će
jasno biti označena sa „gore“ osim ako nema opasnosti da se pogriješi koja strana
je gornja strana (na pr. zakrivljeni elementi);
e) Sedmica i godina prizvodnje ili šifra sljedivosti;
f) Vrsta ljepila u skladu sa prEN 301 ili EN 15425 i porodica ljepila u skladu sa
5.5.3.1;
g) Test metod čvrstoće na savijanje deklaqrisan kao „A“, „B“, „C“, ako je testiran
metodom delaminacije A, B ili C ili sa „S“ ako je testrian testom smicanja bloka;
h) „PT“ ako je lijepljeno lamelirano drvo ili lijepljeno puno drvo tretirano protiv
biološkog napada.
7.3 Dodatno za glulam sa velikim cink vezama

a) Karakteristična čvrstoća na savijanje velike cink veze.
73
Aneks A
(normativ)
Oslobađanje formaldehida
A.1 Uopšteno
Lijepljeni lamelirani proizvodi mogu oslobađati formaldehide.
A.2 Klasifikacija
A.2.1 Lijepljeno lamelirano drvo ili lijepljeno puno drvo
A.2.1.1 Zahtjevi
Kada se koriste ljepila koja sadrže formaldehide, kasnije oslobađanje formaldehida iz
lijepljenog lameliranog drveta ili lijepljenog punog drveta će se procjenjivati testiranjem
kao što je precizirano u A.2.1.2 i odgovarajućoj klasi u skladu sa Tabelom A.1
deklarisano ili klasificirano kao E2 bez testiranja. Procjena oslobađanja formaldehida će
se izvoditi za svaki tip ljepila koje se koristi.
Kada se ocjenjuje oslobađanje formaldehida kao klasa E1 ili E2 u skladu sa Tabelom A.1
koristit će se maksimalne vrijednosti stabilne emisije za lijepljeno lamelirano drvo ili za
lijepljeno puno drvo.
Tabela A.1 – Klase oslobađanja formaldehida

Klase oslobađanja Maksimalne vrijednosti stabilne emisije
formaldehida (u mg HCHO/m3 zraka)
E1 ≤ 0,124
E2 > 0,124
Lijepljenim lameliranim proizvodima koji su proizvedeni sa ljepilom koje ne sadrži

formaldehide može se dodijeliti klasa E1 bez testiranja.
NAPOMENA 1: U konvencionalnoj građevini u tipičnim uslovima upotrebe, lijepljeni

lamelirani proizvodi koji su u skladu sa klasom oslobađanja formaldehida E1 teško da će
bilo kada rezultirati u zatvorenom prostoru koncentracijom u zraku koja prelazi 0,1 ppm
formaldehida.
NAPOMENA 2 U nekim zemljama članicama samo su dozvoljeni lijepljeni lamelirani

proizvodi klase E1.
74
A.2.1.2 Procedura testiranja
Testiranje u komori se izvodi u skladu sa EN 717-1 sa faktorom opterećenja od 0,3 m2/m3.
Za testiranje se mora koristiti komora koja ima zapreminu od najmanje 1 m3.
Frontalni krajevi uzorka moraju biti zatvoreni.
A.2.1.3 Izvještaj testiranja

Mora se izdati izvještaj testrianja u skladu sa EN 717-1
A.2.2 Klasifikacija za glulam sa velikim cink vezama i blok lijepljeni glulam
Glulamu sa velikim cink vezama i blok lijepljenom glulamu će se dodijeliti klasa emisije
formaldehida od glulam komponenti od kojih je napravljeno. Samo se deklariše najviša
vrijednost emisije formaldehida od komponenti.
75
Aneks B
(normativ)
Dodatni metodi testiranja i zahtjevi za ljepila
B.1 Uopšteno
Ljepila koja se testiraju moraju biti spremna za upotrebu i moraju biti, ako proizvođač
lijepljenih proizvoda namjerava da ih miješa prije upotrebe u kasnijoj proizvodnji,
pomiješana u skladu sa uputstvima proizvođača ljepila. Ona moraju imati onu viskoznost
u kojoj se koriste u praksi. Ako nisu date druge spcefikacije od proizvođača ljepila,
učvršćivač se mora miješati 5 minuta koristeći se uređajem za miješanje.
B.2 Dugotrajni test opterećenja u cikličnim klimatskim uslovima sa uzorcima

opterećenim okomito na liniju lijepljenja za vlagootporna jednokomponentna
poliuretanska ljepila i ljepila od emulzije polimer isocyanata
B.2.1 Opšti opis

Test se izvodi sa uzorcima u skladu sa prEN 302-3. Za razliku od prEN 302-3, uzorci se
izrađuju od bukovog drveta sa linijom ljepila debljine 0,1 mm i 0,5mm. Bukove daske od
kojih se režu uzorci moraju biti bez kvrga, ravnih vlakana i moraju imati specifičnu težinu
veću od 650 kg/m3 na 20°C/65% rh. Drvo prije izrade uzoraka mora biti kondicionirano u
klimatiziranoj komori u skladišnim uslovima od (20 ± 2) °C i (65 ± 5) % rh. Sadržaj vlage
mora biti (12 ± 1)%.
B.2.2 Proizvodnja uzoraka

Za svaku debljinu linije lijepljenja se izrađuje ukupno 5 štapova sa presjekom od 50 mm x
60 mm i dužine najmanje 700 mm od kojih je moguće isjeći 8 testnih uzoraka i 2 rezervna
uzorka od svakog štapa uzorka čiji tip je opisan u prEN 302-3. Deset uzoraka za svaki test
je napravljeno do dva uzroka (vidi sliku B.2) od svakog štapa. Slika B.2 daje izgled štapa
i sheme sječenja za njegovo dijeljenje na 10 uzorka za određivanje čvrstoće na zatezanje
okomito na liniju ljepila. Izrada štapova mora slijediti shemu prikazanu na slici B.1a) i
B.1b). Orijentacija godova na obje komponente koje se lijepe jedna za drugu mora biti
otprilike ko-linearna i mora biti u rasponu od 30° do 60°.
NAPOMENA: Za detalje sječenja vidi prEN 302-3:2011, poglavlje 5 i sliku B.1.

Dimenzije u mm
76
Legenda
1 i 2 pozicije uglova prije sječenja i nakon blanjanja
a) Dimenzije prije sječenja b) Dimenzije nakon blanjanja
Slika B.1 – Shema sječenja dijelova testnih štapova
Legenda
1 testna šarža (BC=kontrolna šarža, BD x = šarža za testiranje nakon x
mjeseci)
2 broj uzroka
77
3 rezervni uzorak
Slika B.2 – Shema sječenja testnog štapa i obilježavanje uzoraka
B.2.3 Procedure testiranja i klimatski uslovi
Procedura testrianja se mora sastojati od sljedećih test serija:

a) Kratkotrajno testiranje kontrolne šarže BC od 10 uzoraka sa kosim opterećenjem.
Uzorci se testiraju nakon četrnaest dana kondicioniranja na (20 ± 2) °C i (65 ± 5)
% rh poslije lijepljenja;
b) Dugotrajno testiranje 3 šarže BD3, BD6, DB12, svaka od 10 uzoraka, gdje se
svaka šarža podvrgava drugačijem vremenu opterećenja, 3, 6 i 12 mjeseci. Sve
šarže se podvrgavaju jednakom konstantnom nivou pritiska koji je naveden ispod.
Na kraju svakog perioda opterećenja, svi uzorci iz odgovarajuće šarže koji nisu
pali se moraju testirati na preostalu čvrstoću na zatezanje okomito na liniju ljepila
sa vertikalnim opterećenjem.
Konstantni napon u sva 3 trajanja opterećenja mora biti 1 N/mm2 u odnosu na neto
presjek od 25 mm x 50 mm.
Klimatski uslovi testa moraju biti na sobnoj temperaturi u Evropi na geografskoj širini od
45 do 60 stepeni zaštićeno sa laganim prozirnim pokrovom (staklena kuća).
Alternativna testna procedura je da se koristi klimatska komora sa ciklično varirajućom

klimom koja u 24 satnom intervalu varira između dvije klime (20 ± 2)°C i (65 ± 5)% rh i
(35 ± 2)°C sa (40 ± 5)% rh.
Uzorak koji se testira na preostalu čvrstoću nakon uklanjanja konstantnom dugotrajnog

opterećenja se mora kondicionirati najmanje 2 sedmice u klimi (20 ± 2)°C i (65 ± 5)% rh
prije vertiklanog opterećenja.
Klimatski uslovi se moraju evidentirati.
B.2.4 Zahtjevi
Srednja čvrstoća na zatezanje okomito na vlakna u kontrolnoj šarži BC i u svakoj od šarži

BD3, BD6 i BD12 kada se testira na preostalu čvrstoću nakon 3, 6 i 12 mjeseci trajanja
78
opterećenja ne smije biti manja od 5 N/mm2. U vakoj šarži koja se testira na dugoročno
opterećenje samo jedan uzorak smije ne proći u toku trajanja perioda opterećenja. U
slučaju kada uzorak ne prođe dugoročno opterećenje srednja vrijednost preostale čvrstoće
u predmetnoj šarži će se izračunavati iz preostalih 9 uzoraka.
B.2.5 Izvještaj
Mora se napraviti izvještaj testa u skladu sa prEN 302-3 i evidentirati klima tokom
testrianja.
B.3 Test delaminacije za cink veze u lamelama
B.3.1 Proizvodnja uzoraka
Cink veze moraju biti proizvedene u skladu sa I.4.
Dužina zuba mora biti manja od 25mm.
Za proizvodnju cink veza koristit će se smrča (Picea abies L.).Daske moraju biti debljine
najmanje 45 mm i širine od najmanje 185 mm prije cinkanja i blanjanja. Na obje strane od
cink veze mjereno po osi daske, u dužini od 100mm daske moraju biti bez kvrga koje
imaju prečnik veći od 6 mm i ostalih karakteristika koje mogu negativno uticati na
čavrtoću cink veze. Daske moraju imati srednju specifičnu težinu od (425 ± 25) kg/m3.
Mora se proizvesti dovoljan broj cink veza tako da se može odabrati po 10 uzoraka za
svaki omjer smole i učvršćivača koji se testiraju.
Nakon vremena stvrdnjavanja od najmanje sedam dana cinkane daske će se oblanjati na
debljinu od 40mm i na širinu od 170mm. Izrezat će se uzorci dužine 100 mm (mjereno u
smjeru ose daske). Uzorci se režu na način dio cink veza sa dužinom od (lj/2 ± 1 mm),
gdje je lj dužina cink veze (u mm), jeste dio uzoraka i da je spoj cink veze vidljiv na
rubnim vlaknima presjeka (vidi sliku B.3).
79
Legenda
1, 2, 3 broj zuba cink veze
a) Dimenzije b) Broj zuba cink veze
Slika B.3 – Uzorci za test delaminacije sa cink vezama u lamelama
B.3.2 Testiranje
Prije testrianja uzorci se moraju izvagati i mora se sa vagomjerom izmjeriti sadržaj vlage
u u skladu sa EN 13183-2 ili EN 13183-3.
Mora se izračunati korigovana težina sa sadržajem vlage od u = 19%.
Mora se izmjeriti ukupna dužina ltot, glu line linija ljepila koje su vidljive na obje strane
presjeka cink veze.
Uzorci se podvrgavaju sljedećim cikličnim uslovima: Uzorci se potpuno uranjaju u
kipuću vodu u trajanju od 6 sati i nakon toga na 1 sat u hladnu vodu (20 ± 5) °C. Nakon
ovoga uzorci se suše u kanalu za sušenje na temperaturi od (60 ± 3) °C do sadržaja vlage
od u < 19%, ali najmanje 18 h.
B.3.3 Rezultati
80
U roku od jednog sata nakon završetka posljednjeg ciklusa sušenja označit će se i
izmjeriti ukupna dužina delaminacija ltot, delam na presjeku uzoraka.
Izolirani otvori linija lijepljenja koji imaju dužinu manju od 3 mm se mogu zanemariti.
Ukupna delaminacija testnog uzorka će se izračunati iz odnosa ukupne dužine

delaminacija i ukupne dužine linija lijepljenja.
B.3.4 Izvještaj
Izvještaj mora sadržavati sljedeće:
a) Referenca na ovaj Evropski standard;

b) Datum testa;
c) Identifikcaija testnih uzoraka; bilo koja druga relevantna informacija, na pr. o
predkondicioniranju;
d) Tip ljepila, na pr. smola i učvršćivač;
e) Efektivna proporcija smole i učvršćivača (ako je relevantno);
f) Sadržaj vlage;
g) Korigovana težina sa sadržajem vlage od 19%;
h) Ukupna delaminacija u skladu sa B.3.3;
i) Bilo kakva relevantna primjedba vezana za testiranje;
j) Ime osobe odgovorne za testrianje.
81
Aneks C
(normativ)
Test delaminacije linija lijepila
C.1 Princip
Vlažnosti drveta se dodaje nagib kako bi se povećao unutrašnji napon. Ovo će rezultirati
sa naponima na zatezanje okomito na linije ljepila između lamela glulama, lijepljenog
punog drveta i blok lijepljenog glulama. Neadekvatne linije ljepila će rezultirati sa
delaminacijom linija ljepila.
C.2 Aparati
C.2.1 Posuda pod pritiskom
Koristi se posuda pod pritiskom koja bezbjedno može izdržati pritisak od najmanje 600
kPa (700 kPa apsolutni pritisak) i vakuum od najmanje 85 kPa (15 kPa apsolutni pritisak)
i koja je opremljena sa pumpama ili sličnim uređajima koji mogu obezbijediti pritisak od
najmanje 600 kPa (700 kPa apsolutni pritisak) i vakuum od najmanje 85 kPa (15 kPa
apsolutni pritisak).
NAPOMENA 100 kPa je jednako 1 bar
C.2.2 Kanal za sušenje
Koristi se kanal za sušenje u kojem zrak cirkuliše brzinom od 2 m/s do 3 m/s i sa

temperaturom i relativnom vlažnosti kao što je dato u Tabeli C.1.
Tabela C.1 – Klima u kanalu za sušenje za različite metode
Metoda A Metoda B Metoda C

Temperatura (°C) 60 do 70 65 do 75 25 do 30
Relativna vlažnost, rh < 15 8 do 10 25 do 35
(%)
C.2.3 Vaga
Vaga mora imati mogućnost određivanja mase sa tolerancijom od ± 5 g.
C.2.4 Metalni klin i čekić
82
Metalni klin i čekić moraju moći razdvojiti linije ljepila.
C.3 Uzorkovanje i priprema testnih komada

Testni komadi se pripremaju ili odabiru na način da su representativni za proizvodnju u
toku.
Svaki testni komad se mora uzeti sa punog presjeka uzorka koji se testira, pripremljen
rezanjem okomito na vlakna drveta. Mora bit dužine (75 ± 5) mm (duž vlakana).
Rubne površine testnog uzorka se režu oštrom pilom ili alatom koji daje glatku površinu.
Ako je širina b presjeka veća od 300 mm testni uzorak se može po dužini razrezati u dva
ili više testnih uzoraka širine najmanje 130 mm. Ako je dubina h veća od 600 mm testni
uzorak (uzorci) se može izrezati u dva ili više komada svaki dubine najmanje 300 mm
(vidi sliku C.1).
egenda
A testni komad
b širina
h dubiina
83
Slika C.1 – Testni uzorak izrezan od lijepljenog lameliranog drveta širine b veće od
300 mm
C.4 Procedure
C.4.1 Uopšteno
Prije podvrgavanja testnih komada testnom ciklusu, mora se izmjeriti ukupna dužina u
milimetrima linija ljepila na obje krajnje frontalne površine testnog komada.
Podvrgnite testne komade odgovarajućem testnom ciklusu kao što je opisano u C.4.3,
C4.4 ili C.4.5. Dva testna ciklusa se moraju uraditi za metod A i jedan zametod B ili C.
Jedan dodatni ciklus se može uraditi za metod A ili B ako je ukupna delaminacija u
skladu sa C.5.2 veća od maksimalne vrijednosti propisane u Tabeli 9 (vidi 5.5.5.2.2).
C.4.2 Mjerenje i ocjena delaminacije
C.4.2.1 Mjerenje delaminacije
Mjerenje delaminacije i ocjena rezultata ne smije se raditi kasnije od 1 h nakon završnog

tretmana sušenja.Ukupna delaminacija linija ljepila na obje frontalne površine se mjeri u
milimetrima.
NAPOMENA 1 Preporučuje se korištenje povećala sa desetostrukim uvećanjem i

jakog osvjetljenja da se utvrdi da li je otvor u liniji ljepila delaminacija ili nije.
NAPOMENA 2 Prikladno je koristiti limeni ispitivač debljine od 0,08 to 0,10mm koji

je prikladan za umetanje u spoj kako bi se odredila da li u liniji ljepila postoji
razdvojenost.
C.4.2.2 Otvor u liniji ljepila koji se smatra delaminacijom
Sljedeći otvori u liniji ljepila će se smatrati da su delaminacija:
a) Kohezivna pukotina unutar sloja ljepila

b) Izostanak lijepljenja tačno između sloja ljepila i drvene površine. Nema drvenih
vlakana prilijepljenih za sloj ljepila;
c) Greška drveta koja se dešava između prvog ili oba sloja ćelija iza sloja ljepila u
kojima pukotina nije uzrokovana uglom vlakana i strukturom godova rasta. Nju
karakterišu fina, vunasta po izgledu, drvena vlakna koja ne dozvoljavaju kontakt
između drvene strukture i sloja ljepila.
84
C.4.22.3 Otvori u liniji ljepila koji se ne smatraju delaminacijom
Sljedeći otvori u liniji ljepila se neće smatrati da su delaminacija:
a) Greška u punom drvetu koja je nesumnjivo više od dva sloja ćelija udaljena od
linije ljepila, u kojoj je pukotina uzrokovana uglom vlakana i strukturom godova
rasta;
b) Izolovani ovori u liniji ljepila koji su manji od 2,5 mm dužine i više od 5 mm
udaljeni od najbliže delaminacije;
c) Otvori u liniji ljepila koji se nalaze duž kvrga smole ili džepova smole koji graniče
sa linijom ljepila ili otvori u liniji ljepila koji su uzrokovani skrivenim grudvama u
liniji ljepila. Kada se tokom testa utvrdi sumnja da je uzrok otvora u liniji ljepila
postojanje kvrge, linija ljepila se mora otvoriti uz pomoć klina i čekića i pregledati
da li ima skrvenih kvrga. Ako je uzrok otvora u liniji ljepila postojanje skrivene
kvrge, otvor se neće smatrati delaminacijom.
C.4.3 Ciklus testa za metod A
Stavite testne komade u posudu pod pritiskom i izvagajte ih. Dodajte vodu temperature
između 10 °C i 20 °C u dovoljnoj količini tako da su komadi kompletno uronjeni u vodu
tokom testa. Razdvojite testne komade naljepnicama, žicom ili nekim drugim sredstvom
na način da sve frontne površine slobodno izložene vodi. Napravite vakuum između 70
kPa i 85 kPa (na pr. apsolutni pritisak između 15 kPa i 30 kPa na nivou mora) i držite ga 5
minuta. Zatim oslobodite vakuum i izvršite pritisak između 500 kPa i 600 kPa (između
600 kPa i 700 kPa apsolutni pritisak) u trajanju od 1 h. Dok su testni komadi još
kompletno uronjeni u vodu, ponovite ciklus vakuma i pritiska izvodeći impregnacioni
period od dva ciklusa u ukupnom trajanju od 130 minuta.
Sušite testne komade otprilike 21 h do 22 h u uslovima u skladu sa Tabelom C.1 u tunelu

za sušenje. Tokom sušenja testni komadi moraju biti postavljeni na razmaku od najmanje
50 mm jedan od drugog sa frontalnim površinama koje su paralelne sa strujanjem zraka.
Delaminacije se moraju pregledati i evidentirati.
C.4.4 Ciklus testa za metod B
kPa i 85 kPa (na pr. apsolutni pritisak između 15 kPa i 30 kPa na nivou mora) i držite ga
85
30 minuta. Zatim oslobodite vakuum i izvršite pritisak između 500 kPa i 600 kPa (između
600 kPa i 700 kPa apsolutni pritisak) u trajanju od 2 h.
Sušite testne komade otprilike 10 h do 15 h u uslovima u skladu sa Tabelom C.1 u tunelu

za sušenje. Tokom sušenja testni komadi moraju biti postavljeni na razmaku od najmanje
50 mm jedan od drugog sa frontalnim površinama koje su paralelne sa strujanjem zraka.
Stvarno vrijeme sušenja u tunelu za sušenje se kontroliše masom testnih

komada.Delaimaincije se pregledaju i evidnetiraju kada se masa testnih komada vrati
unutar 100% do 110% od orginalne mase. Vrijeme sušenja se evidentira.
C.4.5 Ciklus testa za metod C
kPa i 85 kPa (na pr. apsolutni pritisak između 15 kPa i 30 kPa na nivou mora) i držite ga
30 minuta. Zatim oslobodite vakuum i izvršite pritisak između 500 kPa i 600 kPa (između
600 kPa i 700 kPa apsolutni pritisak) u trajanju od 2 h. Dok su testni komadi još
kompletno uronjeni u vodu, ponovite ciklus vakuma i pritiska izvodeći impregnacioni
period od dva ciklusa u ukupnom trajanju od 5 h.
Sušite testne komade otprilike 90 h u uslovima u skladu sa Tabelom C.1 u tunelu za

sušenje. Tokom sušenja testni komadi moraju biti postavljeni na razmaku od najmanje 50
mm jedan od drugog sa frontalnim površinama koje su paralelne sa strujanjem zraka.
C.5 Rezultati
C.5.1 Uopšteno
Za svaki testni komad izračunava se delaminacija. Ako se izvodi dodatni ciklus, računajte
rezultate prije i poslije dodatnog ciklusa.
C.5.2 Ukupna delaminacija
Ukupna delaminacija Delamtot testnog komada se izračunava pomoću formule (C.1):
86
!!"!.!"#$%
Delamtot = 100= !!"!.!"#$ !"#$ ( u%)
(C.1)
gdje je
ltot,delam ukupna dužina delaminacije (u mm)
ltot, glue line ukupna dužina svih linija ljepila na obje strane frontalnih površina svakog
testnog
komada ( u mm)
C.5.3 Maksimalna delaminacija
Maksimalna delaminacija Delammax pojediine linije testnog komada se izračunava

pomoću formule (C.2):
!!"#,!"#$%
Delammax = 100 ! ·!!"#$ !"#$ (u%)
(C.2)
gdje je
lmax,delam maksimalna dužina delaminacije (u mm)
lglue line dužina jedne linije ljepila ( u mm).
C.6 Izvještaj
U izvještaju se mora navesti sljedeće:
a) Referenca na ovaj Evropski standard

b) Datum testa;
c) Identifikacija testnih komada i lijepljenih lameliranih proizvoda od kojih su
odrezani; bilo koja druga relevantna informacija, na pr. o predkondicioniranju;
d) Tretman zaštitinim sredstvom (ako je relevantno);
e) Vrsta drveta;
f) Tip ljepila, na pr. smola i učvršćivač;
g) Efektivna proprcija smole i učvršćivača (ako je rfelevantna);
h) Dimenzije testnih komada;
87
i) Testni metod (A, B ili C);
j) Ukupna delaminacija i maksimalna delaminacija nakon propisanog broja ciklusa i
bilo kojeg dodatnog dicklusa koji je bio neophodan;
k) Bilo kakva relevantna primjedba povezana sa testiranjem;
l) Ime osobe odgovorne za testiranje.
88
Aneks D
(normativ)
Test smicanja linija ljepila
D.1 Princip
Vertikalnim opterećenjem se aplicira napon na smicanje na liniju ljepila između lamela

lijepljenog lameliranog drveta ili lijepljenog punog drveta ili liniju ljepila između glulam
komponenti blok lijepljenog glulama dok ne dođe do popuštanja.
D.2 Aparati
D.2.1 Mašina za testiranje
Obavezno je korištenje mašine za testiranje koja je pregledana i podešena u skladu sa

informacijama koje je dao proizvođač mašine za testiranje i koja može aplicirati silu
pritiska na alat za smicanje (vidi sliku D.1).
Tačnost mjerenja maksimalnog opterećenja mora biti bolja od ± 3%.
D.2.2 Alat za smicanje
Mora se koristiti alat za smicanje kao što je prikazano na Slici d.1. Cilindirčni ležaj mora
biti samopodesiv tako da je testni komad opterećen ujednačeno sa frontalne strane u
smjeru širine.
89
Legenda
1 cilindrični ležaj F = vertiklano opterećenje
2 ravan smicanja
3 testni štap koja se pričvšćuje kako je potrebno
Slika D.1 – Alat za smicanje sa umetnutim testnim štapom
90
D.3 Testni komadi za glulam i lijepljeno puno drvo
D.3.1 Priprema testnih komada
Posebna pažnja se mora posvetiti kod pripreme testnih komada kako bi se obezbijedilo da
opterećene površinu budu glatke i paralelne jedna sa drugom i okomite na smjer linije
ljepila.
Testni komadi moraju imati oblik kakav je prikazan na slici D.2 ili D.3. Oblik prikazan na
slici D.2 prikazuje uobičajeni testni komad.
Na mjestima gdje se bušenjem vade jezgre, rupe od bušenja moraju biti ispunjene trajno i
potpuno sa zalijepljenim drvetom koje ima isti smjer vlakana kao i glulam komponente.
Legenda
b širina, dimenzije 40mm do 50 mm

l dužina
t debljina, dimenzije 40mm do 50 mm
1 do 6 broj linije ljepila u uzorku
Slika D.2 – Testni štap i numerisanje linija ljepila
91
Legenda
a ravni rubovi, (23 ± 5) mm
d prečnik, (35 ± 5) mm
l dužina, 50mm do 120mm
t debljina, (26 ± 3) mm
Slika D.3 – Izvrćena jezgra sa mašinski obrađenim paralelnim ravnim površinama
D.3.2 Uzorkovanje testnih komada (testni štap)
Uzorci moraju biti reprezentativni za proizvodnju.
Testni štap se odrezuje od uzorka u punom presjeku. Najmanje po tri linije ljepila u
donjem, srednjem i gornjem sloju se moraju testriati. Ako ima manje od 10 lamela sve
linije ljepila se moraju testirati.
92
Preporučuje se da se uzorak uzima sa uzorka u punom presjeku sa mjesta gdje na
lijepljenom lameliranom drvetu ili lijepljenom punom drvetu bio uspostavljen dovoljan
pritisak u stegama.
Testiranje smicanja će uključivati ukupnu presječnu širinu lijepljenog lameliranog drveta

ili lijepljenog punog drveta. Broj testnih štapova koji se uzimaju mora biti kao što je dato
u Tabeli D.1.
Tabela D.1 – Broj testnih štapova
Širina potpunog presjeka (umm) (vidi sliku Broj testnih štapova

D.4) b ≤ 100 100< b ≤ b > 160
160
Broj testnih štapova 1 2 3
Slika D.4 – Testni štapovi koji se odrezuju iz uzorka u punom presjeku
93
Legenda
U = gore L = dole
M = sredina F = sila stezanja
Slika D.5 Prijedlog identifikacije koji pokazuje lokaciju testnih štapova u presjeku u
lijepljenom lameliranom drvetu
Ako se u jednoj operaciji stežu dva ili više komada lijepljenog lameliranog drveta ili
lijepljenog punog drveta, vidi sliku D.6, potrebni testni štapovi u skladu sa količinom
testiranja koja je naveena u Tabeli D.1 moraju biti uzeti sa svakog komada.
Za testiranje linija ljepila unutar lijepljenog lamrliranog drveta ili lijepljenog punog drveta
bušiti će se jezgre. Jezgre će se bušiti okomito na lice komada na način da se linija
lijepljenja koja će se testirati nalazi u sredini jezgre.
NAPOMENA Za uputsto o alatu za bušenje koristite odgovarajuću podršku.
Izbušene jezgre se moraju mašinski obraditi sa dvije strane okomito na liniju ljepila kao
što je prikazano na slici D.3 i podijeljene po dužini tako da testni komad ima pravougaonu
površinu smicanja.
94
Legenda
U1 = gornji, donji element
L1 = donji, donji element
U2 = gornji, gornji element
L2 = donji, gornji element
F = sila stezanja
Slika D.6 – Dodatna identifikacija sa brojevima koji pokazuju lokaciju lijepljenog

lemaliranog drveta tokom stezanja
D.3.3 Označavanje testnih komada (testnih štapova)
Svaki testni štap mora biti označen trajnom identifikacijom. Ona mora sadržavati lokaciju
testnog štapa u presjeku lijepljenog lameliranog drveta ili lijepljenog punog drveta.
95
Odnos između identifikacije i lokacije treba biti kao što je prikazano na slici D.5. Prednja
strana komada treba biti označena sa U a zadnja strana sa L. Linije ljepila komada treba
da budu numerisane počevši od donjeg ruba komada (vidi sliku D.2).
Ako su dva elementa lijepljenog lameliranog drveta ili lijepljenog punog drveta stegnuta
zajedno u jednoj operaicji, testni štapovi iz donjih komada treba da budu dodatno
označeni sa 1 a oni iz gornjih komada sa 2.
PRIMJER Primjer ovakvog označavanja je pokazan na slici D.6
D.4 Testni komadi za linije ljepila između glulam komponenti u blok
lijepljenom glulamu

Izbušene jezgre koje sadrže linije ljepila između glualm komponenti za test smicanja
moraju biti u skladu sa slikom D.7 a) ili b).
Na mjestima gdje se bušenjem vade jezgre, rupe od bušenja moraju biti ispunjene trajno i
potpuno sa zalijepljenim drvetom koje ima isti smjer vlakana kao i glulam komponente.
Legenda
1 linija ljepila
↔ smjer vlakana
a) linija ljepila okomito na b) linija ljepila paralelno na

osu izbušene jezgre osu izbušene jezgre
Slika D.7 – Geometrija izbušene jezgre
96
D.5 Procedura
Testni komadi se moraju kondicionirati do uravnoteženog sadržaja vlage u standardnoj
klimi 20/65, na pr. temepratura (20 ± 2) °C i relativna vlažnost (65 ± 5) %.
NAPOMENA Standardna klima kao što je definisano u ISO 554
Za tvroničku kontrolu proizvodnje vlažnost drveta mora biti ujednačena u testnim

komqadima i mora iznositi između 8% i 13%.
Izmjerite dimenzije iz kojih će se određivati prostor smicanja do preciznosti od 0,5 mm.

Za mjerenje koristite na prkmjer, pomično mjerilo.
Postavite testni komad u alat za smicanje tako da je opterećen u smjeru vlakana. Linija
ljepila treba biti pozicionirana tako da razmak između alata za smicanje i ravni smicanja
nikako ne prelazi 1 mm.
Za testiranje linija ljepila između glulam komponenti kod kojih se koristi ljepilo za
popunjavanje zazora ravan smicanja mora biiti locirana na mjestu dodira drveta i ljepila.
Opterećenje se vrši do konstantnom omjera deformacije i na način da se greška pojavi

nakon ne kraće od 20 s.
Ocijenite procenat količine greške drveta zaokružujući najbliži broj djeljiv sa 5.
Od svakog testnog štapa dio sa najmanje 5 preostalih linija ljepila se označava sa brojem
narudžbe, brojem lijepljenog lameliraong proizvoda, datumom lijepljenja i pozicijom
testnog komada i čuva se najmanje 2 godine.
D.6 Rezultati
Čvrstoćana smicanje ƒv se određuje sa dvije cifre po formuli (D.1):
!!
ƒv = kv ! (D.1)
gdje je
Fu krajnje opterećenje (u N);
A smaknuta površina (u mm2);
A=bt testni štap;
A=lt izbušena jezgra;
97
b širina (u mm);
kv faktor: kv = 0,78 + 0,0044 t;
NAPOMENA Faktor kv modifikuje čvrstoću na smicanje za testne komade gdje je

debljina površine smicanja u smjeru vlakana manja od 50 mm.
l dužina (u mm);
t debljina (u mm).
D.7 Izvještaj
a) referenca na ovaj Evropski standard;

b) datum završetka testa;
c) identifikacija testnih komada i brojevi od kojih su odrezani; bilo koja druga
relevantna informacija, na pr. o predkondicioniranju;
d) tretman zaštitinim sredstvima (ako je relevantno);
e) vrsta drveta;
f) tip ljepila, na pr. smola i učvršćivač;
g) efektivni omjer smole i učvršćivača (ako je relevantno);
h) dimenzije testnih komada
i) krajnje opterećenje i čvrstoća na smicanje za svaku liniju ljepila u svakom testnom
komadu;
j) bilo koje relevantno zapažanje tokom ili nakon testa;
k) ime osobe odgovorne za testiranje.
98
Aneks E
(normativ)
Test sa lamelama sa ili bez cink veza (uključujući kriterij usklađenosti)
E.1 Uzorkovanje cink veza u lamelama

E.1.1 Uopšteno
Uzorci moraju biti reprezentativni za proizvodnju. Cijeli presjek cink vezom nastavljene
lamele se mora testirati. Cink veze moraju biti u sredini uzoraka.
E.1.2 Za Inicijalno tipsko testiranje
Presjek uzoraka mora biti isti kao tipična dimenzija koju proizvođač namjerava spojiti
cink vezom.
E.1.4 Za tvorničku kontrolu proizvodnje
Uzorci koji se uzimaju tokom smjene moraju se, koliko je to moguće, uzimati u jednakim
vremenskim intervalima i moraju biti representativni za dimenizje lamela koje se
proizvedu tokom smjene.
E.2 Testiranje cink veza u lamelama

E.2.1 Uopšteno
Cink veze u glulamu se testriaju na horizontalno savijanje ili napon, cink veze u
lijepljenom punom drvetu se testiraju na horizontalno savijanje ili na savijanje na rub u
skladu sa EN 408, sa sljedećim izuzecima:
- dužina spoja bez kvrga mora biti na obje strane najmanje 3 d;

- uzorci napona se testiraju u punoj širini i dužini bez kvrga od najmanje 200 mm.
E.2.2 Dodatno za inicijalno tipsko testiranje
Dodatno za inicijalno tipsko testiranje obavezno je sljedeće:
- površina mora biti oblanjana sa četiri strane;

- testiranej se smije obavit bez kondicioniranja uzoraka kao što je opisano u EN 408.
Ako uzorci nisu kondicionirani u skladu sa EN 408 moraju imati vlažnost od u =
(12 ±3)%. Vlažnost se mora navesti u izvještaju.
99
E.2.3 Dodatno za tvorničku kontrolu proizvodnje
Dodatno za tvorničku kontrolu proizvodnje obavezno je sljedeće:
- krajnje opterećenje se mora postići u roku od (60 ± 15) s;

- preciznost mjerenja maksimalnog operećenja mora biti bolja od ± 3% tog
opterećenja;
- testiranje se može obaviti bez kondicioniranja uzoraka kao što je opisano u EN 408
i bez mjerenje vlažnosti;
- treba odrediti specifičnu težinu;
- test savijanja se radi sa rasponom od 15 t, gdje je t debljina lamela.
E.3 Kriterij usklađenosti za cink veze u lamelama

E.3.1 Za Inicijalno tipsko testiranje
Karakteristična vrijednost čvrstoće i koeficient varijacije se izračunavaju u skladu sa EN

14358.
E.3.2 Za tvorničku kontrolu proizvodnje
Za svaku proizvodnu liniju deklarisana vrijednost čvrstoće i smjena, bilo da je to

deklarisana čvrstoća na savijanje ili deklarisana čvrstoća na zatezanje, će biti prihvatljiva
ako je ispunjen jedan od sljedećih a) ili b) zahtjeva.
a) Od posljdnjih 100 testrianih spojeva, vrijednosti čvrstoće na savijanje kod

horizontalnog savijanja ƒm,j,k ili čvrtoće na zatezanje ƒt,j,k za svaki pojedini spoj
moraju biti u relaciji sa referentnom vrijednosti ƒm,k,j,dc ili ƒt,0,k,j,dc ka slijedi:
Ne smije ih biti više od 5 ispod referentne vrijednosti i
Niti jedna vrijednost ne smije biti ispod 80% referentne vrijednosti
b) Karakteristična čvrstoća k15ƒj,15,mean od najmanje 15 cink veza testrianih na

horizontalno savijanje ili napon mora biti viša ili jednaka deklarisanoj
karakterističnoj čvrstoći ƒj,dc,k.
Gdje je k15 statistički faktor, uzet iz Tabele E.1 a fj,15,mean je srednja čvrstoća
posljednjih 15 cink veza.
Tabela E.1 – Faktor k15
100
Koeficient varijacije u skladu sa EN ≤ 0,10 0,15 0,20 0,25 0,30
14358
k15 0,82 0,74 0,67 0,61 0,55
E.4 Izvještaj testova sa cink vezama u lamelama

a) Proizvodna linija;
b) referenca na ovaj Evropski standard;
c) datum proizvodnje;
d) datum testa;
e) vrsta drveta
f) klasa čvrstoće ili proizvođačeva specifična klasa čvrstoće;
g) tretman zaštitnim sredstvom (ako je relevantno);
h) tip ljepila, na pr. smola i učvršćivač;
i) efektivni omjer smole i učvršćivača ( ako je relevantno);
j) specifična težina i vlažnost (samo za Inicijalno tipsko testiranje);
k) širina i debljina lamela;
l) profil cink veze;
m) orijentacija cink veze;
n) konačno testno opterećenje kod pada na testu;
o) čvrstoća na savijanje ili na zatezanje;
p) opis neprolaženja testa (procenat greške drveta);
q) srednja vrijednost ƒm,j,mean ili ƒt,0,j,mean i koeficijent varijacije (ako je relevantno);
r) ime osobe odgovorne za testiranje.
E.5 Testovi sa lamelama bez cink veza

Za testove sa lamelama bez cink veza primjenjuju se odgovarajuće odredbe od E.1 do E.4.

101
Aneks F
(normativ)
Testovi savijanja sa lijepljenim lameliranim drvetom, lijepljenim punim drvetom i

glulamom sa velikim cink vezama (uključujući i kriterij usklađenosti)
F.1 Uzorkovanje
Uzorci moraju biti reprezentativni za prizvodnju.
Za lijepljeno lamelirano drvo ili za lijepljeno puno drvo uzorci koji se testiraju moraju biti
tipičnog presjeka koji proizvođač isporučuje. Cink veza se mora nalaziti na mjestu gdje je
vučna sila savijanja maksimalna.
Za glulam sa velikim cink vezama uzorci se proizvode kao ravne grede sa presječnom
dimenzijom dubine od 600mm. Velike cink veze moraju biti u sredini uzoraka.
F.2 Testiranje
Testovi savijanja se rade kao testovi savijanja na rubu u skladu sa EN 408.
Dozvoljeno je raditi testrianje bez kondicioniranja uzoraka kao što je opisano u EN 408
ako uzorci imaju vlažnost od u = (12 ± 3)%.
F.3 Ocjenjivanje
Ako je ukupna visina ili dubina lijepljenog lameliranog drveta ili glulama sa velikim cink
vezama manja od 600 mm čvrstoća na savijanje paralelno sa vlaknima ƒm,g,k (za glulam)
ili ƒm,s,k (za ponovo rezani glulam), određena testiranjem mora biti pomnožena sa kh (vidi
formulu (F.1)):
!
kh = max.{ (!"")0,1
0,90
(F.1)
Ako je ukupna visina ili dubina lijepljenog punog drveta manja od 150mm čvrstoća na
savijanje paralelno sa vlaknima ƒm,gs,k određena testrianjem se mora pomnožiti sa kh (vidi
formulu (F.2)):
!
kh = max.{ (!"#)0,15
0,77
(F.2)
Za lijepljeno lamelirano drvo i lijepljeno puno drvo karakteristične vrijednosti će se
izvoditi u skladu sa metodama datim u EN 14358.
102
F.4 Kriterij usklađenosti
Za lijepljeno lamelirano drvo i lijepljeno puno drvo karakteristične vrijednosti jmoraju
biti veće ili jednake sa deklarisanim vrijednostima.
Za glualm sa velikim cink vezama svaki rezultat testa mora biti veći ili jednak
deklarisanoj vrijednosti.
F.5 Izvještaj
Mora se praviti izvještaj u skladu sa EN 408.
Za lijepljeno lamelirano drvo ili lijepljeno puno drvo ƒm,g,mean, E0,g,mean, ρg,k i povezane
koeficijente varijacije će se davati naknadno.
Bilo kakav tretman zaštitnim sredstvo mora biti evidentiran.
103
Aneks G
(normativ)
Mjerenje vlažnosti drveta
G.1 Uopšteno
Vlagomjeri moraju omogućavati da se mjeri vlažnost drveta sa tačnošću od ± 2% vlage.
Preciznost vlagomjera u skldau sa EN 13183-2 ili -3 se mora provjeravati u poređenju sa

rezultatima mjerenja metodom sušenja u peći u skladu sa EN 13183-1.
G.2 Mjerenje vlage dasaka u toku proizvodnje

Mora se mjeriti vlažnost svake daske.
Preciznost vlagomjera će se provjeravti za svaku kombinaciju vrste drveta i zaštitnog

tretmana (ako je relevantno) sa komadima drveta koji imaju reperzentativan presjek i
sadržaj vlage koji pokriva očekivani obim vlažnosti drveta u toku proizvodnje, ali
najmanje 8% razlike od očekivanog.
Ako se mjerenje vrši sa vlagomjerom na bazi električnog otpora elektrode se moraju

ubosti u jednu stranu daske na razmaku od 0,3m od oba kraja tako da vrhovi elektroda
ulaze u drvo do dubine od 0,3 puta debljine daske. Plića penetracija elektroda je
dozvoljena ako se odnos sadržaja vlage provjerava unutar Tvorničke kontrole
proizvodnje.
Ako se mjerenje vrši sa linijskim kapavitivnim vlagomjerom onda se koristi srednja

vrijednost mjernih podataka.
G.3 Srednja vlažnost lijepljenog lameliranog drveta i glulam komponenti za

proizvodnju glulama sa velikim cink vezama i blok lijepljenog glulama
Srednja vrijednost se mjeri sa vlagomjerom na bazi električnog otpora. Mjerenja se vrše
na tački koja nije bliža od 1 m bilo kom kraju ili u sredini komada ako je on manji od 2 m
dužine koristeći se izolovanim elektrodama koje imaju makismalnu dužinu penetracije od
40mm.
Srednja vlažnost drveta se ocjenjuje iz najmanje tri mjerenja, na vrhu, sredini i na dnu.
104
C.4 Vlažnost lijepljenog punog drveta
Vlažnost se mjeri sa vlagomjerom na bazi električnog otpora na udaljenosti od 1 m od
svakog kraja i na dubini od 0,3 puta debljina grede ili na 40mm.
105
Aneks H
(normativ)
Oprema
H.1 Uopšteno
Mora postojati oprema sa kojom može da se:
a) kontinuirano u skladištu, proizvodnji i prostoru za sušenje nadzire temperatura i

relativna vlažnost zraka (na pr. termo higrograf);
b) mjeri temperatura drveta;
c) ovlažuje zrak ako je potrebno;
d) mjeri vlažnost drveta i za provjeru vlagomjera u skladu sa Aneksom G;
e) vaga i miješa smola i učvršćivač u potrebnoj proporciji (akoje relevantno);
f) ujednačeno nanosi potrebna količina ljepila;
g) postigne potrebni pritisak u liniji ljepila, temperatura i realitivna vlažnost zraka
tokom sušenja ljepila;
h) kontroliše pritisak stega;
i) mjeri debljina linije ljepila.
H.2 Dodatni zahtjevi za proizvodnju lijepljenog lameliraong drveta i

a) izvrši mašinsko određivanje klase čvrstoće ili omogući vizuelno određivanje klase
čvrstoće kada ove operacije izvodi proizvođač;
b) proizvode cink veze u lamelama sa dovoljnom i pouzdanom čvrstoćom kada ove
operacije izvodi proizvođač;
c) testira čvrstoća cink veza u lamelama;
d) testira integritet linija ljepila (vidi Aneks C ili D).
H.3 Dodatni zahtjevi za proizvodnju glulama sa velikim cink vezama
Mora postojati velika mašina za usijecanje češljeva za velike cink veze.
H.4 Dodatni zahtjevi za proizvodnju blok lijepljenog glulama

a) izrezuju uzorci cilindričnog oblika (ako je relevantno)

b) testira integritet linija ljepila (vidi Aneks C ili D).
106
Aneks I
(normativ)
Minimalni zahtjevi proizvodnje
I.1 Osoblje
Osoblje mora imati dokazanu vještinu u proizvodnji lijepljenih lameliranih proizvoda.
Osoblje mora imati dokazane vještine i obuku koji udovoljavaju zahtjevima iz 6.3.
I.2 Prostor za proizvodnju i skladištenje

I.2.1 Uopšteno
Prostor za proizvodnju i skladištenje mora biti odgovarajući za sve faze proizvodnje

lijepljenih lameliranih proizvoda, uzimajući u obzir zahjteve date u ovom standardu.
I.2.2 Prostor za sušenje i skladištenje drveta
Mora postojati dovoljan kapacitet sušara u slučaju kada proizvođač lijepljenih lameliranih
proizvoda vrši sušenje.
Mora postojati skladište dovoljnog kapaciteta u kojem se može održavati potrebna

vlažnost drveta.
Mora postojati skladište dovoljnog kapaciteta u kojem se može postići potrebna

temperatura drveta za odgovarajuću operaciju.
I.2.3 prostori za obradu i skladištenje ljepila
Ako se smola i učvršćivač ne upumpavaju direktno iz skladišnih rezervoara i ne miješaju

automatski tokom aplikacije, mora postojati odvojeni prostor za pripremu ljepila
(miješanje smole i učvršćivača). Takođe mora postojati i odgovarajući skladišni prostor za
smolu i učvršćivač i prostor za čišćenje opreme za ljepilo.
I.2.4 Prostori za proizvodnju i sušenje ljepila
Temperatura zraka i realativna vlažnost u prostoru za proizvodnju i sušenje ljepila mora

obezbijediti da se potrebna temepratura na liniji lijepljenja pouzdano postiže i da ne
dozvoljava da se dogode neprihvatljive promjene u vlažnosti elementa dok se ljepilo u
lameliranim proizvodima u potpunosti ne stvrdne.
107
Temperatura zraka u proizvodnom prostoru mora biti najmanje 15 °C. Uputstva
proizvođača ljepila se moraju poštovati. Tokom stvrdnjavanja i sušenja ljepila pod
pritiskom i nakon toga temperatura zraka mora bit najmanje 18 °C. Ako se linije ljepila
direktno griju, na pr. koristeći radio frekventnu opremu, temperatura zraka mora biti
najmanje 15 °C.
Tokom proizvodnje lijepljenih lameliranih proizvoda relativna vlažnost u

konvencionalnom proizvodnom procesu mora biti između 40% i 75%. Tokom sušenja i
stvrdnjavanja ljepila relativna vlažnost mora biti najmanje 30%.
I.3 Oprema
Oprema mora biti odgovarajuća za sve faze proizvodnje, uzimajući u obzir zahtjeve date u
ovom standardu. Oprema nabrojana u Aneksu H mora biti na raspolaganju.
I.4 Cink veze u lamelama
I.4.1 Oštećenja površine i rubova
Oblanjano lijepljeno lamelirano drvo ili lijepljeno puno drvo ne smije imati oštećenja
površine ili rubova u području cink veze.
I.4.2 Geometrija cink veze
Geometrija cink veze mora omogućavati da veza bude isprepletena nakon presanja.
Dužina zuba lj, korak zuba ρ, širina vrha bt, faktor redukcije v = bt/ρ i ugao zuba ά moraju
ispunjavati uslove iz Formula (I.1) i (I.2):
lj ≥ 4 ρ(1-2 v)
ά ≤ 7,1°
Faktor redukcije v mora biti v ≤ 0,18 a dužina zuba lj mora biti lj > 10 mm.
Preporučene geometrije su date u Tabeli I.1
Tabela I.1 – Preporučene geometrije
Dužina zuba lj Korak zuba ρ Širina vrha bt Faktor redukcije

(mm) (mm) (mm) v
15 3,8 0,42 0,11
20 5,0 0,5 0,10
20 6,2 1,0 0,16
108
30 6,2 0,6 0,10
I.4.3 Kvrge i lokalna devijacija vlakana
Kvrge prečnika manjeg od 6 mm se mogu zanemariti.
U cink vezi ne smije biti kvrga ili vidljivog oštećenja vlakana.
Izvan cink veze razmak između ruba kvrge i baze cink veze ne smije biti manji od tri puta
prečnik kvrge d (vidi sliku I.1), osim ako se koristi odobrena procedure klasiranja i da se
dokaže testiranjem da se adekvatna čvrstoća cink veze postiže i sa manjim minimalnim
razmakom.
Legenda: d prečnik kvrge
Slika I.1 – Minimalni razmak između baze cink veze i kvrge
Kada se komadi drveta presijecaju radi vađenja kvrga, vlakna u poprečnom rezu moraju
biti otprilike paralelna osi daske. Razmak između ruba kvrge i poprečnog reza mora biti
najmanje 1,5 d. Devijacije vlakana se moraju provjeriti na dužini od 3 d.
I.4.4 Vlažnost tokom lijepljenja
Kod slaganja vlažnost svake netretirane daske mora biti između 6% i 15% ili između 11%
i 18% za daske tretirane zaštitinim sredstvom. Dodatno se moraju poštovati uputstva
proizvođača ljepila.
109
Vlažnost dvije daske koje će biti spojene ne smije se razlikovati više od 5% vlažnosti.
I.4.5 Površina lijepljenja i aplikacija ljepila
I.4.5.1 Uopšteno
U momentu lijepljenja površina lijepljenja mora biti čista.
Ljepilo se mora koristiti u skladu sa uputstvima proizvođača ljepila.
Ljepilo se aplicira na oba kraja drveta osim ako u sljedećim poglavljima nije drugačije
propisano.
Metod aplikacije mora osigurati da su sve površine češlja u spojenom spoju prekrivene
ljepilom.
I.4.5.2 Ručna aplikacija
Ako se ljepilo aplicira ručno onda se smije aplicirati na samo jedan kraj drveta. Vizuelno
se provjeri da je ljepilo naneseno na sve stranice zuba. Ovaj opšti zahtjev se može
smatrati zadovoljenim ako je ljepilo istisnuto sa sve četiri površine spoja kada se aplicira
pritisak.
I.4.5.3 Aplikacija pomoću mašine
Prikladnost ljepila za odvojenu aplikaciju smole i učvršćivača se mora verifikovati u

skladu sa 5.5.3.2.2.
Ako se ljepilo aplicira pomoću češlja ili valjka ono se mora aplicirati na oba kraja drveta
preko najmanje ¾ površine dužine zuba.
Ako se smola i učvršćivač apliciraju odvojeno pomoću češlja ili valjka proizvodna
oprema mora imati uređaj (na pr. vagu ili mjerač protoka) koji kontroliše i dokumentuje
efektivni omjer smole i učvršćivača koji se aplicira. Aplikacija smole i učvršćivača se
mora raditi sa dva odvojena uređaja za aplikaciju, na pr. sa dva češlja sa jednom
mlaznicom ili jednim češaljom sa dvije mlaznice po strani zuba. Uređaj za aplikaciju
mora obezbijediti da se smola i učvršćivač nanose ujednačeno na najmanje 75% površine
dužine zuba.
Ljepilo se smije nanijeti na samo jedan kraj drveta ako se dokumentuje da aplikacija
ljepila daje rezultat iz osnovnog zahtjeva, na pr. da su sve površine zuba u spojenoj cink
vezi prekrivene sa ljepilom na pouzdan način. Ispunjenje osnovnih zahtjeva se mora
kontinuirano kontrolisati i dokumentovati.
110
I.4.6 Vrijeme između rezanja i lijepljenja
Cink veze u lamelama moraju biti zalijepljene u roku od 6 sati nakon izrezivanja profila
cink veze.
I.4.7 Pritisak
Relativni zazor na zuba e = lt/lj treba da bude 0,01 ≤ e ≤ 0,08 nakon presanja.
Ako se pritisak aplicira u cikličnoj presi za cink veze, puni pritisak na cink vezu treba da
bude apliciran najmanje 1 s za lamele za proizvodnju lijepljenog lameliranog drveta.
Preporučeni pritisak stega za spajanje drveta koje ima temperaturu oko 20 °C se može
uzeti sa slike I.2.
Za proizvodnju lijepljenog punog drveta puni pritisak na cink vezu se aplicira najmanje 2
s.
Legenda
111
1 puni pritisak
2 dužina zuba
Slika I.2 – Preporučene vrijednosti za puni pritisak
I.4.8 Sušenje ljepila
Temperatura drveta na liniji ljepila tokom njegovog sušenja ne smije biti niža od 18 °C.
Nepotpuno osušene cinkane lamele se smiju pomjerati na način da se na proces sušenja ne
utiče deformacijom ili vibracijom.
Cinkane lamele se smiju dalje obrađivati ako se može obezbijediti da to ne utiče na proces
sušenja ljepila. Moraju se poštovati propisi iz tehničke liste ljepila.
Prije proizvodnje savijenih elemenata cink veze moraju biti potpuno osušene.
I.5 Lijepljenje lamela

I.5.1 Dozvoljene dimenzije završenih lamela i radijus zakrivljenosti
Dozvoljene dimenzije završenih lamela se uzimaju iz tabele I.2.
Završna širina lamela za lijepljeno puno drvo ne smije prelaziti 280 mm
Završena ukupna dubina lijepljenog punog drveta ne smije prelaziti 280 mm
NAPOMENA Za lijepljene lamelirane proizvode koji se proizvode sa ljepilom od eulzije

polimer isocyanata, vidi takođe 5.5.3.4.
Tabela I.2 – Prepručene debljine t gotovih lamela u mm
Servisna klasa (SC) u skladu sa EN 1995-1-1

SC 1 ili 2 SC 3
Lijepljeno lamelirano drvo 6 ≤ t ≤ 45 6 ≤ t ≤ 35a
Lijepljeno puno drvo 45 < t ≤ 85 -
a
Za glulam koji nije komponenta za blok lijepljeni glulam i koji ima površinu presjeka do
60.000 mm2 ova vrijednost se može podići dogovorom između kupca i proizvođača
Za savijeno lijepljeno lamelirano drvo dozvoljena debljina t završenih lamela je takođe

uslovljena radijusom r savijenosti lamele sa najmanjim radijusom lijepljenog lameliraong
112
drveta i deklarisane karakteristične čvrstoće na savijanje krajnjih cink veza. Završna
debljina t mora biti u skladu sa Formulom (I.3):
! ƒ",!,!",!
t ≤ !"# [1 + !"#
]
(I.3)
gdje je
t debljina završene lamele (u mm);
r radijus lamele sa najmanjim radijusom elementa (u mm);
ƒm,j,dc,k deklarisana karakteristična čvrstoća na savijanje cink veza (u N/mm2).
I.5.2 Lamele napravljene od dvije daske jedna pored druge
Kada se lamela za lijepljeno lamelirano drvo sastoji od dvije daske jedne pored druge i
njihovi rubovi nisu zalijepljeni, spoj rubova susjednih lamela se mora razmaknuti
postranice za najmanje debljinu lamele, vidi Sliku 4.
Takvo lijepljeno lamelirano drvo se smije koristiti samo u servisnoj klasi 1 ili 2.
I.5.3 Utori u lamelama
Kako bi se smanjilo njihovo izvijanje i pucanje, lamele za proizvodnju lijepljenog

lameliranog drveta se smiju utoriti.
Na svakoj lameli je dozvoljen jedan utor u sredini presječne širine sa makismalnom

širinom od 4 mm i maksimalnom dubinom od jedne trećine debljine lamele.
Utori u susjednim lamelama se smiju razmaknuti.
I.5.4 Orijentacija lamela u presjeku
Lamele moraju imati jezgru okrenutu u istom smjeru a krajnje lamele na oba kraja
elementa imaju jezgru okrenutu prema vani, vidi sliku I.3 a), uz sljedeći izuzetak:
Za lijepljeno lamelirano drvo koje se koristi u servisnoj klasi 1 ili 2 krajnje lamele na oba
kraja elementa smiju imati jezgru okrenutu u istom smjeru, vidi sliku I.3 b).
113
Slika I.3 – Orijentacija lamela u presjeku
I.5.5 Vlažnost drveta kod lijepljenja
Primjenjuju se odredbe iz I.4.4.
I.5.6 Blanjanje lamela
Makismalo odstupanje od prosječne debljine smije biti manja ili jednaka vrijednostima
datim u Tabeli I.3.
Tabela I.3 – Maksimalno odstupanje od prosječne debljine lamela u mm
Maksimalno odstupanje od
prosječne debljine u mm
Tip ljepila korištenog za lijepljenje lamela Po širini presjeka Na dužini

ba lamele od 1 m
Fenoplastično i aminoplastično ljepilo 0,0015 b ± 0,2 mm
pomiješano prije aplikacije Min
Fenoplastično i aminoplastično ljepilo (odvojena 0,3 ± 0,1 mm
aplikacija smole i učvršćivača)
Vlagootporno jednokomponentno poliuretansko 0,0015 b ± 0,1 mm
ljepilo i ljepilo emulzije polimer isocyanata Min
testirano sa debljinom linije ljepila od 0,5 mm 0,3
Ljepilo emulzije polimer isocyanata testirano sa 0,001 b ± 0,1 mm
debljinom linije ljepila od 0,3 mm Min
0,10
a
b = širina lamele
114
Aplikacija ljepila mora obezbijediti ujednačenu aplikaciju potrebne količine i pouzdano
miješanje komponenti ljepila.
Sve vrijeme aplikacije ljepila površina lijepljenja mora biti čista.
Ljepilo se koristi u skladu sa uputstvima proizvođača ljepila.
I.5.8 Debljina linije ljepila
Za fenolska i aminoplastična ljepila koja se miješaju prije aplikacije debljina linije ljepila
ne smije prelaziti maksimalnu debljinu linije ljepila koju je deklarisao proizvođač ljepila
ili 0,6 mm, kojegod od to dvoje je manje. Za odvojenu aplikaciju smole i učvršćivača
makismalna debljina linije ljepila mora biti manja ili jednaka 0,3 mm
Za vlagootporna jednokomponentna poliuretanska ljepila i ljepila emulzije polimer

isocyanata koja su testirana sa debljinom linije ljepila od 0,5 mm maksimalna debljina
linije ljepila mora biti manja ili jednaka 0,3mm.
Za ljepila emulzije polimer isocyanata koja su testirana sa debljinom linije ljepila od 0,3
mm maksimalna debljina linije ljepila mora biti manja ili jednaka 0,2 mm.
Debljina linije ljepila se provjerava sa povećalom sa kojim je moguće utvrditi debljinu

linije ljepila sa tačnošću od 10%.
Pojedinačne lokalne devijacije, koje su na pr. rezultat tragova blanjanja, se mogu

zanemariti.
I.5.9 Stezanje
Pritisak stezanja se odabire zavisno od presjeka lamela, vrste drveta, ljepila i vrste obrade.
Moraju se poštovati vrijednosti pritiska date u tehničkom listu proizvođača ljepila.
Preporučene vrijednosti pritiska stezanja se mogu uzeti iz Tabele I.4. Za savijene

lijepljene lamelirane proizvode ove vrijednosti treba uvećati za 0,2 N/mm2.
Tabela I.4- Preporučene vrijedosti za pritisak stezanja
Debljina lamele t (mm) t ≤ 35 35 < t ≤ 45 45 < t ≤

85
Pritisak stezanja (N/mm2) 0,6 do 0,8 0,8 za utorene lamele 0,8 do 1,0
1,0 za lamele bez utora
115
Pritisak se mora održavati tokom stezanja. Dotezanje se radi ako je potrebno, a u svim
slučajevima odmah nakon početnog stezanja.
Temperatura drveta na liniji ljepila tokom sušenja pod pritiskom i u periodu nakon toga
ne smije biti niža od 18 °C.
Glulam i lijepljeno puno drvo se smiju pomjerati na način da se na proces sušenja ne utiče
deformacijom ili vibracijom.
I.6 Glulam sa velikim cink vezama

I.6.1 Vlažnost drveta u toku lijepljenja
Srednja vlažnost glulam komponenti mora biti manja od 15%.Razlika između srednjih
vlažnosti komponenti koje se lijepe mora biti manja od 2%. Dodatno se mora poštovati i
uputstvo proizvođača ljepila.
I.6.2 Geometrija cink veze
Odredbe ii I.4.2 su važeće uz sljedeće dodatke:
Dužina zuba mora bit najmanje 45mm.
Presječna širina komponenti mora bit najmanje pet puta korak zuba.
NAPOMENA Uobičajeni profil ima nominalnu džinu zuba llfj od 50 mm, korak
zuba ρ od 12 mm i širinu vrha bt od 2 mm.
I.6.3 Mašinska izrada češlja
Mašinska izrada češljeva na obje komponente se mora raditi sa istim setom alata.
Mašinska izrada češljeva se ne smije izvoditi više od 24 sata prije lijepljenja. Kod vrsta
drveta koje se teško lijepe, na pr. imaju visok nivo smole ili kada su lamele tretirane sa
zaštitinim sredstvom izrada češljeva se ne smije raditi više od 6 sati prije lijepljenja. Ovi
vremenski limiti se smiju produžiti do 72 sata (24 sata za vrste drveta koje se teško lijepe)
ako se deformacija zuba koju izaziva vlažnost drveta spriječi odgovarajućim sredstvima,
na pr. zrako-nepropusnim pokrovom i osiguravanjem proifila zubi sa kontra komadima.
Ukupna površina oštećenih zubi mora biti manja od 5% svakog presjeka glulam
komponenete koja se lijepi.
116
U momentu aplikacije ljepila površina lijepljenja mora biti čista.
Ljepilo se mora upotrebljavati u skladu sa uputstvima proizvođača ljepila.
Ljepilo se mora aplicirati ujednačeno i u potrebnoj količini po cijeloj dužini zuba češlja na
obje komponente koje se lijepi tako da kada se spoji, ljepilo bude kontinuirano istisnuto
cijelem dužinom linije ljepila na početku stezanja.
I.6.5 Stezanje
Oprema za stezanje mora obezbjeđivati potrebni pritisak po cijeloj površini velike cink
veze.
Pritisak stezanja mora biti onakav kakav je naveden od strane proizvođača ljepila. Ne
smije biti niži od 0,3 N/mm2 osim ako se može smanjiti korištenjem odgovarajućih
pomagala kao što su pločasti vibratori kada se spajaju češljevi cink veze.
Pritisak mora biti takav da stezanje ne uzrokuje cijepanje.
Pritisak stezanja se mora održavati minimalno 1 minutu nakon vidljivog prestanka

istiskanja ljepila iz spoja.
Može biti potrebno da se aplicira pritisak okomito na ravan zuba češlja kao bi se
kontriralo razdvajanju komponeneti i da se obezbijedi dovoljan postranični pritisak na
krajnje zube.
Debljina linije ljepila između glulam komponenti se provjerava sa povećalom sa kojim je

moguće utvrditi debljinu linije ljepila sa tačnošću od 10% i ona mora biti u skladu sa
uputstvima proizvođača ljepila ali ne deblja od 0,5 mm. Mjerenja na kvrgama se mogu
zanemariti. Ralitivni zazor vrha zuba e = lt/llfj (vidi sliku 3) mora biti 0,02 ≤ e ≤ 0,10 po
cijeloj dubini spoja nakon presanja.
Odredbe iz I.5.10 se primjenjuju uz sljedeće dodatke.
Neosušeno lijepljeno lamelirano drvo sa velikim cink vezama se pomjera na način da ne

dođe do diferencijalnog pokreta unutar cink veze.
Sušenje lijepljenog lameliranog drveta sa velikim cink vezama i njegovo daljnje presanje
se odvija u skladu sa uputstvima proizvođača ljepila.
117
I.7 Blok lijepljeni glulam
I.7.1 Vlažnost drveta u toku lijepljenja
Srednja vlažnost glulam komponenti mora biti manja od 15%.Razlika između srednjih
vlažnosti komponenti koje se lijepe mora biti manja od 3%. Dodatno se mora poštovati i
uputstvo proizvođača ljepila.
Komponente koje će se lijepliti moraju biti mašinski obrađene i čiste. Mašinska obrada se
ne smije izvoditi više od 24 sata prije lijepljenja osim ako vrsta drveta i uslovi
skladištenja jesu takvi da neće doći do neprihvatljivih promjena na površini. Kod vrsta
drveta koje se teško lijepe, na pr. imaju visok nivo smole ili kada su lamele tretirane
zaštitinim sredstvom, mašinska obrada se ne smije izvoditi više od 6 sati prije lijepljenja.
Ljepilo se koristi u skladu sa uputstvima proizvođača ljepila.
I.7.3 Stezanje
Glulam komponente koje se spajaju ne smiju biti izložene pritisku na savijanje tokom
stezanja.
Za prizvodnju blok lijepljenog glulama mora se koristiti ljepilo za popunjavanje

zazora.Debljina linije ljepila između glulam komponenti se provjerava sa povećalom sa
kojim je moguće utvrditi debljinu linije ljepila sa tačnošću od 10% i ona mora biti u
skladu sa uputstvima proizvođača ljepila ali ne deblja od 1,5 mm. Linija ljepila se mora
provjeravati na perifernim krajevima.
Glulam komponente koje se spajaju moraju tokom aplikacije i sušenja ljepila biti
fiksirane. Pritisk na liniji ljepila i njegovo vrijeme moraju biti u saglasnosti sa uputstvima
proizvođača ljepila tako da je cijela kontaktna površina koja se lijepi pouzdano
zalijepljena i da se neće pojaviti linije ljepila neprihvatljive debljine.
Odredbe iz I.5.10 se primjenjuju.
118
Aneks ZA
(normativ)
Odredbe ovog Evropskog standarda koje su povezane sa odredbama EU Direktive o

građevinskim proizvodima
ZA.1 Područje primjene i relevantne karateristike

Ovaj Evropski standard je pripremljen po Naredbi M/112 „Građevinski proizvodi od
drveta i pribor“ koju su Evropska Komisija i Evropsko udruženje slobodne trgovine dali
CEN-u.
Odredbe Evropsko standarda koje su navedene u ovom aneksu udovoljavaju zahtjevima iz

Naredbe koja je data Direktivom of građevinskim proizvodima (89/106/EEC).
Usaglašenost sa ovim odredbama daje osnova za pretpostavku da lijepljeni lamelirani

proizvodi koji su obrađeni ovim aneksom odgovarju svojoj namjeni; bilješka se daje u
informaciji koja prati CE oznaku.
Ovaj aneks uspostavlja uslove za CE označavanje lijepljenih lamelitanih proizvoda koji

su namijenjeni da se koriste za namjene navedene u Tabeli ZA.1 i upućuje na relevantne
odredbe koje se primjenjuju.
Ovaj aneks ima isti cilj kao i odgovarajući dio u Poglavlju 1 ovog standarda koji se odnosi
na aspekte koje pokriva mandat a definisan je u Tabeli ZA.1.
Tabela ZA.1 – Područje primjene i odgovarajuće odredbe
Građevinski proizvodi: Građevinski ljiepljeni lamelirani proizvodia, su:

a) lijepljeno lamelirano drvo (glulam);
b) lijepljeno puno drvo;
c) glulam sa velikim cink vezama;
d) blok lijepljeni glulam
Namjena: u gradnji zgrada i mostova
Odredbe Nivoi i/ili
iz ovog ili klase
Osnovne karakteristike drugih Napomene
Evropskih
standarda
119
Mehanička otpornost lijepljenih lameliranih proizvoda koju pokrivaju Modul
elastičnosti, Čvrstoća na savijanje, Čvrstoća na pritisak, Čvrstoća na zatezanje i
Čvrstoća na smicanjeb kao što su:
Svojstva drveta 5.1.2 - Deklarisano kao klasa čvrstoće
Čvrstoća cink veza 5.1.4.2 ili - ili proizvođačeva specifična
5.1.5.2 ili klasa čvrstoće
5.1.6.2 ili
5.2.4.2 ili
5.2.5.2
Tabela ZA.1 (nastavak)
Geometrijski podaci 5.1.2 - Deklarisani kao dimenzije

Dodatno za glulam sa velikim 5.3 - Deklarisano kao čvrstoća na
cink vezama: čvrstoća na savijanje velikih cink veza
savijanje velikih cink veza
Građevinski proizvodi: Građevinski ljiepljeni lamelirani proizvodia, su:
a) lijepljeno lamelirano drvo (glulam);
b) lijepljeno puno drvo;
c) glulam sa velikim cink vezama;
d) blok lijepljeni glulam
Namjena: u gradnji zgrada i mostova
Odredbe Nivoi i/ili
iz ovog ili klase
Osnovne karakteristike drugih Napomene
Evropskih
standarda
Čvrstoća na savijanje kao:
Čvrstoća cink veza 5.1.4.2 ili - Deklarisano kao klasa čvrstoće
5.1.5.2 ili ili proizvođačeva specifična
5.1.6.2 ili klasa čvrstoće
5.2.4.2 ili
5.2.5.2
Linije ljepila između lamela u 5.5.5 - Testirano u skladu sa 5.5.5 i
lijepljenom lameliranom deklarisno kao „A“, „B“, „C“
120
drvetu i lijepljenom punom ili „S“
drvetu
Linije ljepila između glualm 5.5.7 Deklarisano kao klasa čvrstoće
komponenti ili proizvođačeva specifična
klasa čvrstoće
Velike cink veze 5.3 - Deklarisno kao čvrstoća na
savijanje velikih cink veza
Otpornost na vatruc 5.7 R xxxd Klasa čvrstoće ili
proizvođačeva specifična klasa
čvrstoće i geometrijski podaci
(na pr. dimenzije presjeka)
Reakcija na vatrue 5.8 A1 do F D-s2, d0 u skladu sa Tabelom
11 ili testriano i klasificirano
prema EN 13501-1
Osobađanje formaldehida 5.9 - Klasa E1 ili E2
Oslobađanje drugih opasnih 5.10 - Deklarisane vrijednosti moraju
supstancie biti kao i relevantne vrijednosti
Trajnost čvrstoće na savijanje
Vrste drveta 5.5.2 - Deklarisano kao vrsta drveta
Ljepilab 5.5.3 - Deklarisano kao porodice
ljepila, tipovi ljepila i podklase
Trajnost drugih karakteristika (na pr. otpornosti na biološke organizme)
Lamele bez zaštitnog tretmana 5.6.1 - Deklarisano kao klasa trajnosti prema
Lamele sa zaštitnim 5.6.2 - EN 350-2
tretmanom Deklarisano prema EN 15228:2009,
glava 6
a
Za lijepljene lamelirano proizvode izrađene od zimzelenih vrsta drveta nabrojanih u
5.5.2 i topole koji nisu tretirano radi poboljšanja ponašanja u slučaju vatre
b
Deklarisane informacije omogućuju projektantu da izračuna mehaničku otpornost za
specifičnu upotrebnu situaciju
c
Deklarisane informacije omogućuju projektantu da izračunaotpornost na vatru prema EN
13501-2 za specifičnu upotrebnu situaciju
d
U skladu sa odlukom komisije 2000/367/EC od 3.5.2000.godine (OJEC L 133 od 2000-
06-06).
e
Na ponašanje ovih karakteristika može se uticati zaštitnim tretmanom drveta protiv
biološkog napada.
121
Zahtjev za neku određenu karakteristiku nije važeći u onim zemljama članicama (MSs)
gdje ne postoje zakonski zahjtevi za tu karatkeristiku u namijenjenoj upotrebi proizvoda.
U tom slučaju, proizvođači koji plasiraju svoje proizvode na tržišta tih MSs nisu obavezni
da određuju niti deklarišu ponašanje svojih proizvoda u odnosu na tu karakteristiku, i
opcija „No performance determined“ (ponašenje nije utvrđeno) (NPD) u informaciji koja
prati CE oznaku (vidi ZA.3) se smije koristiti.
ZA.2 Procedure za atestiranje usklađenosti lijepljenih lameliranih proizvoda

ZA.2.1 Sistem atestiranja usklađenosti
Sistem atestiranja usklađenosti lijepljenih lameliranih proizvoda, glulama sa velkim cink

vezama, blok lijepljenog glualam i lijepljenog punog drveta u skladu sa Odlukom
Komisije 97/176/EC od 1997-02-17 (vidi OJEU L73 od 1997-03-14), dopunjeno sa
2001/596/EC od 2001-01-08 (vidi OJEU L209 od 2001-08-02) i dato u Aneksu III
naredbe za „Građevinske proizvode od drveta i pribor“, je prikazan u Tabeli ZA.2 za
navedene namjene.
Tabela ZA.2 – Sistemi atestiranja usklađenosti
Proizvodi Namjena(e) Nivo(i) ili Sistem(i)

klasa(e) atestiranja
reakcije na usklađenosti
vatru
Proizvodi iz ove kolone mogu biti Zgrade i - 1(1)
tretirani protiv vatre, biološkog mostovi
napada ili ne tretirani
Građevinski lijepljeni lamelirani
proizvodi i drugi proizvodi od
lijepljenog drveta
(1)
Sistem 1: vidi Aneks III, tačka 2 (1) u direktivi 89/107/EEC
NAPOMENA Lijepljeni lamelirani proizvodi tretirani sa usporivačima gorenja nisu

pokriveni ovim standardom
Atestiranje usklađenosti lijepljenih lameliranih proizvoda u Tabeli ZA.1 se provodi u

skladu sa ocjenom procedura usklađenosti navedenih u Tabeli ZA.3 što proizilazi iz
odredbi ovog Evropskog standarda.
122
Tabela ZA.3 – Raspodjela zadataka ocjene usklađenosti za lijepljene lemelirane
proizvode po sistemu 1
Zadaci Sadržaj zadatka Odredbe koje se

primjenjuju u
ocjeni
usklađenosti
Zadaci u Tvornička Parametri vezani sa osnovnim 6.1, 6.3
odgovornost kontrola karakteristikama iz Tabele ZA.1 koje su
i proizvodnje relevantne za namjene koje se deklarišu
proizvođača (FPC)
Dodatno Osnovne karakteristike iz Tabele ZA.1 6.1, 6.3.2.6
testiranje koje su relevantne za krajnje namjene
uzoraka koje se deklarišu
provedeno u
tvornici u
skladu sa
propisanim
planom testova
Inicijalno Osnovne karakteristike iz Tabele ZA.1 6.1, 6.2
tipsko koje su relevantne za krajnje namjene
testiranje koje se deklarišu sa izuzetkom reakcije
na vatru i čvrstoće lijepljenja
(uključujući i trajnost čvrstoće
lijepljenja)
Zadaci u Inicijalno Reakcija na vatru, čvrstoća na savijanje 6.1, 6.2
odgovornost tipsko (uključujući i trajnost čvrstoće
i tijela za testiranje lijepljenja)
certifikaciju Inicijalna Parametri vezani sa svim osnovnim 6.1, 6.4
proizvoda inspekcija karakteristikama iz Tabele ZA.1 koje su
tvornice i relevantne za namjene koje se deklarišu
FPC-a
Kontinuirano Parametri vezani sa sljedećim osnovnim 6.1, 6.5
nadgledanje, karakteristikama iz Tabele ZA.1 koje su
ocjenjivanje i relevantne za namjene koje se
odobravanje deklarišu:
FPC-a - Reakcija na vatru
123
- Mehanička otpornost koja
pokriva modul elastičnosti,
čvrstoću na savijanje, čvrstoću
na zaterzanje, čvrstoću na
pritisak, čvrstoću na smicanje;
- Čvrstoću lijepljenja (uključujući
i trajnost čvrstoće lijepljenja);
- Osobađanje formaldehida.
ZA.2.2 EC certifikat usklađenosti
Kada se postigne usklađenost sa uslovima iz ovog aqneksa ovlašteno certifikacijsko tijelo

će sastaviti EC Certifikat usklađenosti koji daje prvo proizvođaču da zalijepi CE oznaku.
EC certifikat usklađenosti sadrži:
- Ime, adresu i identifikacijski broj ovlaštenog certifikacijskog tijela;

- Ime i adresu proizvođača, ili njegovog ovlaštenog predstavnika u EEA i mjesto
proizvodnje
NAPOMENA Proizvođač takođe može biti osoba odgovorna za plasiranje proizvoda

na EEA tržište ako ta osoba preuzme odgovornost CE označavanja.
- Opis proizvoda (tip, identifikacija,...);

- Odredbe sa kojima je proizvod usklađen (na pr. Aneks ZA ovog EN);
- Posebni uslovi primjenjivi kod upotrebe proizvoda (na pr. odredbe za upotrebu pod
određenim uslovima);
- Broj certifikata;
- Uslovi važenja certifikata, gdje se to traži;
- Ime i pozicija osobe koja je ovlaštena da potpiše certidikat.
Gore pomenuta EC deklaracija usklađenosti ili EC certifikat usklađenosti se izdaje na

jeziku ili jezicima prihvaćenim u zemlji članici u kojoj će proizvod da se koristi.
ZA.3 CE označavanje i etiketiranje

ZA.3.1 Uopšteno
Proizvođač ili njegov ovlašteni predstavnik unutar EEA je odgovoran za naljepljivanje

CE oznake. Simbol CE oznake koja se lijepi mora biti u skladu sa Direktivom 93/68/EC i
mora se vidjeti na proizvodu i popratnim dokumentima.
124
ZA.3.2 CE oznaka na proizvodu
Što se tiče CE oznake koja se lijepi na svaki lijepljeni lamelirani proizvod ( lijepljeno
lamelirano drvo (glulam), lijepljeno puno drvo, glulam sa velikim cink vezama ili blok
lijepljeni glulam), sljedeće informacije moraju da prate simbol CE oznake:
a) Identifikacijski broj ovlaštenog certifikacijskog tijela;

b) Ime ili identifikacijski znak proizvođača, (vidi NAPOMENU u ZA.2.2);
c) Zadnja dva broja godine u kojoj je oznaka dodijeljena;
d) Broj EC certifikata usklađenosti proizvoda;
e) Upućivanje na ovaj Evropski standard i godinu njegovog objavljivanja;
f) Opis proizvoda:
f.1) generičko ime:
i) lijpljeno lamelirano drvo (glulam); ili

ii) lijepljeno puno drvo; ili
iii) glulam sa velikim cink vezama; ili
iv) blok lijepljeni glulam.
f.2) vrsta drveta, nije neophodno za smrču: (Picea abies);

f.3) napomena „PT“, ako je drvo tretirano zaštitinim sredstvima;
g) Informacije o relevantnim osnovnim karakteristikama nabrojanim u Tabeli ZA.1:

g.1) modul elastičnosti, čvrstoća na savijanje, čvrstoća na pritisak, čvrstoća na
zaterzanje, čvrstoća na smicanje i čvrstoća lijepljenja, pokriveni kao mehanička
otpornost proizvoda, kao što je dato u Tabeli ZA.1, i deklarisano kao:
- Klasa čvrstoće ili profil za bilo koji tip lijepljenog lameliranog proizvoda u skladu
sa Tabelom ZA.1 i dodatno za glulam sa velikim cink vezama i takođe
karakteristična čvrstoća na savijanje velikih cink veza;
NAPOMENA 1 Ovo se obično čini upućivanjem na klasu čvrstoće u skladu sa

Tabelom 3 ili 4 ili na proizvođačevu specifičnu klasu čvrstoće.
NAPOMENA 2 Za dodjeljivanje proizvođačevih specifičnih klasa čvrstoće, glualm sa

asimetričnim slaganjem, ponovo rezani i cigla lijepljeni glulam vidi takođe 5.1.3.
- Metoda testrianja čvrstoće lijepljenja deklarisana kao „A“, „B“, „C“ ako se testira
metodom delaminacije A,B ili C ili sa „S“ ako se testira testom smicanja bloka;
125
- Porodice ljepila, u skladu sa 5.5.3.1;
- Tipovi ljepila u skladu sa prEN 301 ili EN 15425;
Dozvoljeno je deklarisati samo tipove ljepila bez njihovih supstanci ako se daje puna
deklaracija u popratnim papirima.
„No performance determined“ (NPD) opcija se smije koristiti kada i gdje

karakteristika za datu namjenu nije predmet zakonskih zahtjeva u Zemlji(ama)
članici(ama) ugradnje.
Slike ZA.1 do ZA.4 daju primjere CE oznake koja se lijepi na lijepljene lamelirane
proizvode.
CE Simbo CE oznake iz Direktive 93/68/EEC
4321 Identifikacijski broj ovlaštenog

certifikacijskog tijela
Firma d.o.o. Ime ili identifikacijski znak proizvođača
NAPOMENA Registrovana adres
13 proizvođača se može dodati
Zadnja dva broja godine u kojoj je znak
4321-CPD-00234 dodat
Broj EC certifikata o usklađenosti

EN 14080:2013 Broj EN sa godinom njegovog objavljivanja
Lijepljeno lamelirano drvo Opis proizvoda

GL 24h Ponašanje nekih od obaveznih
PUR-Tip I-B karakteristika
Slika ZA.1 – Primjer CE oznake koja se postavlja na lijepljeno lamelirano drvo

koje je izrađeno od smrče i koje nije tretirano
126


Lijepljeno puno drvo Opis proizvoda

C 24 Ponašanje nekih od obaveznih
EPI-Tip I-B karakteristika
Slika ZA.2 – Primjer CE oznake koja se postavlja na lijepljeno puno drvo koje je
izrađeno od smrče i koje nije tretirano


Lijepljeno lamelirano drvo sa velikim Opis proizvoda

cink vezama
127
GL 24h Ponašanje nekih od obaveznih
ƒm, lfj,k = 20,4 MPa karakteristika
PRF-Tip I-B
Slika ZA.3 – Primjer CE oznake koja se postavlja na lijepljeno lamelirano drvo

sa velikim cink vezama koje je izrađeno od smrče i koje nije tretirano


Blok lijepljeni glulam Opis proizvoda

GL 28c Ponašanje nekih od obaveznih
MUF-Tip I-B karakteristika
Slika ZA.4 – Primjer CE oznake koja se postavlja na blok lijepljeni glulam koji
je izrađen od smrče i koji nije tretiran
ZA.3.3 CE oznaka u pratećim dokumentima
Sljedeće informacije moraju da prate simbol CE oznake u komercijalnim

dokumentima koji prate lijepljene lamelirane proizvode:
Informacije a) do f.3), koje su nabrojane u ZA.3.2.
128
g.1) Informacije u skladu sa ZA.3.2, g.1) uz sljedeći dodatak: tipovi ljepila i supstance
u skladu sa prEN 301:2011, Tabela 1 se deklarišu;
g.2) Otpornost na vatru indirektno deklarisana navođenjem klase čvrstoće ili profila i,
dodatno za glulam sa velikim cink vezama karaktristična čvrstoća na savijanje velikih
cink veza;
NAPOMENA Na ovaj način se Otpornost na vatru lijepljenih lameliranih proizvoda

indirektno deklariše tako da se kasnije u projektovanju može izračunati vatrootpornost
za specifičnu krajnju namjenu uzimajući u obzir dodatne parametre, na pr. vrijeme
ugljenisanja, dato u odgovarajućem zakonu o projektovanju vatrootpornosti.
g.3) Reakcija na vatru: klasa (uključujući dim i padajući plamen) u skladu sa EN

13501-1 ili u skladu sa Tabelom 11 (CWFT), kao klasa D-s2, d0, ili bazirano na
rezultatima relevantnih testova, specifiziranim u ovom standardu i navedenim u
nastavku;
g.4) oslobađanja formaldehida: klasa E1 ili E2;
g.5) oslobađanje drugih opasnih supstanci: vidi 5.10, gdje je primjenjivo;
g.6) trajnost (na pr. otpornost na biološke organizme) drveta koje se koristi za
proizvod;
g.6.1) bez tretmana zaštitnim sredstvima, kao prirodna trajnost, deklarisano kao klasa
tgrajnosti u skladu sa EN 350-2 ili;
g.6.2) nakon tretmana zaštitnim sredstvom, deklarisno u skladu sa EN 15228:2009,

Glava 6.
„No performance determined“ (NPD) opcija se smije koristiti kada i gdje

karakteristika za datu namjenu nije predmet zakonskih zahtjeva u Zemlji(ama)
članici(ama) ugradnje.
Slike od ZA.5 do ZA.8 daju primjere CE oznaka koje se daju u komercijalnim

dokumentima, koji prate lijepljeni lamelirani proizvod.
CE Simbo CE oznake iz Direktive

93/68/EEC
4321
Identifikacijski broj ovlaštenog
129
Firma d.o.o. Ime ili identifikacijski znak
proizvođača
13 NAPOMENA Registrovana adres
proizvođača se može dodati
4321-CPD-00234 Zadnja dva broja godine u kojoj je znak
dodat

EN 14080:2013 Broj EN sa godinom njegovog
objavljivanja
Lijepljeno lamelirano drvo namijenjeno za
korištenje u zgradama i mostovima Opis proizvoda
Namjena proizvoda kao što je navedeno
u Evropskom standardu koji se
primjenjuje
Mehanička otpornost i otpornost na vatru Ponašanje obaveznih karakteristika
kao
-geometrijski podaci 160 x 800
(mm)
-klasa čvrstoće GL 24h
Čvrstoća lijepljenja kao
-test čvrstoće lijepljenja B
Reakcija na vatru D-s2, d0
Osobađanje E1 Druge opasne supstance treba da budu
formaldehida deklarisane samo ako postoji najmanje
jedna dodatno regulisana opasna
supstanca koja obavezuje proizvođača
da je deklariše, u tom slučaju supstanca
se mora navesti.
-vrsta drveta Picea abies
-ljepilo MUF,tip
IGP70S
Trajnost drugih karakteristika kao što su
-prirodna klasa(e) Klasa trajnosti 5
trajnosti protiv gljiva
130
koje uništavaju drvo
Slika ZA.5- Primjer CE označavanja koji se daje u komercijalnim dokumentima

koji prate lijepljeno lamelirano drvo

93/68/EEC
4321
proizvođača
dodat

objavljivanja
Lijepljeno puno drvo namijenjeno za
primjenjuje
kao
-geometrijski podaci 160 x 240
(mm)
-klasa čvrstoće C 24
-klasa čvrstoće C 24
131
se mora navesti.
-ljepilo MUF,tip
IGP70S

koji prate lijepljeno puno drvo

93/68/EEC
4321
proizvođača
dodat

objavljivanja
132
Lijepljeno lamelirano drvo sa velikim cink
vezama namijenjeno za korištenje u Opis proizvoda
zgradama i mostovima Namjena proizvoda kao što je navedeno
primjenjuje
kao
-geometrijski podaci 120x900x22000
(mm)
-čvrstoća na savijanje ƒm, lfj,k = 20,4
velikih cink veza MPa

-čvrstoća na savijanje ƒm, lfj,k = 20,4
velikih cink veza MPa

se mora navesti.
-ljepilo između lamela MUF,tip
-ljepilo za cink veze IGP70S
Ljepilo za velike cink MUF,tip IFJ90S
veze PRF,tip
IGP90M
133
koji prate lijepljeno lamelirano drvo sa velikim cink vezema

93/68/EEC
4321
proizvođača
dodat

objavljivanja
Blok lijepljeni glulam namijenjen za
primjenjuje
kao
-geometrijski podaci 400 x400x16000
(mm)
-klasa čvrstoće GL 28c
-klasa čvrstoće GL 28c
134
se mora navesti.
-ljepilo između lamela MUF,tip
-ljepilo za cink veze IGP70S
Ljepilo za velike cink MUF,tip I
veze PRF,tip
IGP90M

koji prate blok lijepljeni glulam
135

Stanardi Za LLD Drvo

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Stanardi Za LLD Drvo

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Sadržaj

5 Zahtjevi za lijepljene lamelirane proizvode .......................................................................... 21

6 Ocjena usklađenosti ...................................................................................................................... 50

7 Obilježavanje i etiketiranje ........................................................................................................ 72

Aneks A .................................................................................................................................................. 74

Aneks B .................................................................................................................................................. 76

Aneks D .................................................................................................................................................. 89

Aneks E ................................................................................................................................................... 99

Aneks F ................................................................................................................................................. 102

Aneks G ................................................................................................................................................ 104

Aneks H ................................................................................................................................................ 106

Aneks I .................................................................................................................................................. 107

Aneks ZA .............................................................................................................................................. 119

Ovaj dokument zamjenjuje EN 391:2001, EN 392:1995, EN 14080:2005, EN 387:2001,

Ovaj dokument je pripremljen po ovlaštenju koje su CEN-u dali Evropska Komisija i

Radi razumijevanja odnosa sa EU Direktivom(a), vidi informativni Aneks ZA, koji je

Ovaj stadard zamjenjuje sljedeće standarde:

- EN 387:2001, Lijepljeno lamelirano drvo – Velikie cink veze – Zahtjevi

- EN 385:2001, Cinkano konstrukciono drvo – Zahtjevi performansi i minimalni

NAPOMENA: Za glulam izrađen od tvrdih vrsta drveta Evropski standard je u

- EN 391:2001, Lijepljeno lamelirano drvo – Test delaminacije linija lijepljenja;

Gore navedeni standardi su uklopljeni u ovaj standard i značajno izmijenjeni. Spisak u

- Blok lijepljeni glulam i lijepljeno puno drvo;

Ovo pokriva lijepljene lamelirane proizvode izrađene od crnogoričnih vrsta drveta

Za vlagootporna jednokomponentna poliuretanska ljepila normativna uputa je sada

Za fenolska i aminoplastična ljepila uputa je urađena u prEN 301 i prEN 302.

Što se tiče trajnosti protiv biološkog napada uputa je urađena u EN 15228.

Zahtjevi performansi za cink veze u lamelama su izmijenjeni.

Uvedeni su zahtjevi za mašine za odvojeno nanošenje smole i učvršćivača na cink veze u

Propisi za lemale koje se postavljaju jedna pored druge i za utore u lamelama su

Potrebni pritisak stezanja za proizvodnju velikih cink veza je izmijenjen.

Propisi o obilježavanju i označavanju su usklađeni sa prethodnim izmjenama.

Slika 1 pokazuje odnos između Evropskih standarda za proizvode drvenih konstrukcija

Slika 1 – Odnosi između Evropskih standarda za proizvode drvenih konstrukcija

- Lijepljeno lamelirano drvo (glulam);

koji se koriste u gradnji zgrada i mostova.

On takođe uspostavlja minimalne zahtjeve za proizvodnju, uputstva za ocjenu i atestiranje

Ovaj Evropski standard takođe definiše zahtjeve za lijepljene lamelirane proizvode

prEN 302-1, Ljepila za nosive drvene konstrukcije – Metodi testiranja – Dio 1:

prEN 302-2:2011, Ljepila za nosive drvene konstrukcije – Metodi testiranja – Dio 2:

prEN 302-3:2011, Ljepila za nosive drvene konstrukcije – Metodi testiranja – Dio 3:

prEN 302-4, Ljepila za nosive drvene konstrukcije – Metodi testiranja – Dio 4:

prEN 302-5:2011, Ljepila za nosive drvene konstrukcije – Metodi testiranja – Dio 5:

prEN 302-6, Ljepila za nosive drvene konstrukcije – Metodi testiranja – Dio 6:

EN 338:2009, Konstruktivno drvo – Klase čvrstoće

EN 384, Konstruktivno drvo – Određivanje karakterističnih vrijednosti mehaničkih

EN 408, Drvene konstrukcije – Konstruktivno drvo i lijepljeno lamelirano drvo –

EN 717-1, Paneli na bazi drveta – Određivanje emisije formaldehida – Dio 1: Emisija

EN 1995-1-1:2004, Eurokod 5 – Projektovanje drvenih konstrukcija – Dio 1-1: Uopšteno

EN 13183-1, Sadržaj vlage u komadu rezanog drveta – Dio 1: Određivanje metodom

EN 13183-3, Sadržaj vlage u komadu rezanog drveta – Dio 3: Procjena kapacitivnim

EN 13238, Test reakcije na vatru za građevnske proizvode – Procedure obrade i opšta

EN 13501-1, Požarna klasifikacija građevinskih proizvoda i građevinskih elemenata –

EN 13823, Test reakcije na vatru za građevinske proizvode – Građevinski proizvodi sa

EN 14081-1:2005+A1:2011, Drvene konstrukcije – Po čvrstoći klasiriano građevinsko

EN 14358, Drvene konstrukcije – Računanje karakterističnih 5% fraktilnih vrijednosti i

EN 15228:2009, Građevinsko drvo – Građevinsko drvo tretirano zaštitnim sredstvom

EN 15416-3, Ljepila za nosive drvene konstrukcije osim fenolskih i aminoplastičnih

EN 15416-5, Ljepila za nosive drvene konstrukcije osim fenolskih i aminoplastičnih

EN 15425:2008, Ljepila – Jednokomponentna poliuretanska ljepila za nosive drvene

Za potrebe ovog dokumenta koristit će se sljedeći termini i definicije.

Napomena 1: vidi sliku 2

Slika 2 – Primjeri za blok lamelirano drvo