‫اﻟﺘﻌﻠﻴﻢ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﺎﺿﻲ واﻟﺤﺎﺿﺮ‬
…ó©°S êÉ◊G º°SÉH
Gòg ‘ ™bCG ød »°ùØf ‘ ∫ƒbCGh ,Éfƒª∏©e É¡«a ™≤j »àdG äÉ«Ñ∏°ùdGh
. ... Gòg π©ØH ΩƒbCG ±ƒ°Sh ,Gòg πãe π©aCG ødh ,CÉ£ÿG
π°üMCG »àdG »JOÉ¡°Th »°ü°üîJ QÉ«àNG ‘ äô°TÉH ¬°ùØf âbƒdG ‘h
ÊóYÉ°S Éeh ,Ωƒj πc É¡∏eCÉJCGh á©«Ñ£dG ÖMCG âæc ÊC’ ,Ωƒ«dG É¡«∏Y
»àdG äÉMÉ°ùŸGh ,AGƒ¡dG AÉ≤fh ,Iô°†ÿG å«M ,∞jôdG ‘ øμ°SCG ÊCG
.π∏e hCG π∏c ¿hO É¡∏eCÉJCG Ék eGƒYCG ≈≤HCG ¿CG ¿ÉμeE’ÉH
Úª∏©ŸG ∫CÉ°SCG âæch ,Gk óL ¬ÑMCG ¢ü°üîàc É«aGô¨÷G äÎNG
,¢ü°üîàdG Gòg πãe ≈dEG π°UCG ¿CG øμÁ ∞«ch ,Ék ªFGO ¬æY AÉeó≤dG
íÑ°UCÉ°S hCG ,∑GPh º∏©ŸG Gòg ó≤àfCG ÉfCGh âLôîJh ,á©eÉ÷G â∏NOh
É¡∏ªMCG º«∏©à∏d IójóL Ö«dÉ°SCGh πFÉ°Sh øY åëHCGh ,º∏©ŸG Gòg πãe
áeó°üdG äCGóH Éæg øeh ,πÑ≤à°ùŸG ‘ »HÓW ≈dEG É¡eóbC’ »àÑ©L ‘
,º∏©e áØ«Xh Ö∏W ΩóbC’ ,º«∏©àdGh á«HÎdG ≈dEG »HÉgP á¶◊ ‘ ...
.Ú∏©f ‘ Úª∏©ŸG ióàæe ‘ ¢VQC’G Ωƒj AÉ«MEG äÉ«dÉ©a ‘ …ó©°S º°SÉH º∏©ŸG ácQÉ°ûe øe ÖfÉL
203
∫ÓN ¬dƒM ≈dhC’G …QÉμaCG äQƒ∏ÑJh ,º«∏©àdG âÑÑMCG »JÉ«M ájGóH ‘
¿Éch ,É¡«a áØ∏àfl ¢SQGóe ™HQCG ‘ â°SQO å«M ,¿OQC’G ‘ …OƒLh
Gk Ò¨°U âæc . ... CGƒ°SCG ¿ƒμj OÉμj πH ,Ú£°ù∏a øY ∞∏àîj ’ É¡dÉM
ΩóYh ,º¡JÉ«M áHƒ©°Uh º¡°SCÉj ‘ Úª∏©ŸG ∫ÉM ó≤fCGh πeCÉJCG É¡æ«M
É°ü©dG á¨d âfÉc ó≤a ,á°SÓ°ùH ºgò«eÓJ ™e πeÉ©àdG ≈∏Y º¡JQób
,á°SQóŸG ÚfGƒb GƒeÎëj hCG ,¢SQódG Gƒª¡Ø«d ÜÓ£dG OÉ°ùLCG ∂–
Ék jó°ùL Ék Ñ©J âfÉc á«FÉ¡ædG á∏°üëŸG øμdh ,π°†aCG èFÉàf Gƒ≤≤ëjh
.ÜÓ£dG iód Ék «fóHh Ék «ª∏Y Ék Ø©°Vh ,Úª∏©ª∏d Ék «∏≤Yh
É¡£«– ,IÒ¨°U ájôb ‘ ¢û«©f Éæch ,Ú£°ù∏a ≈dEG »Jô°SCG ™e äóY
äCGóH Éægh ,É¡°†©H ‘ Ék ª∏©e Ék ≤HÉ°S πªY ób …ódGh ¿Éch ,iôb 4
ôjó≤Jh ,Ëó≤dG º∏©ª∏d »gÉæàŸG ÒZ ΩGÎM’G äóLh ... á°ü≤dG
äCGóHh ,Ió«©H ΩGƒYCG πÑb ¬àª∏Y ób âæc ƒd ≈àM ,¬d Qɨ°üdGh QÉÑμdG
,áëjôe á∏«ªL áæ¡e ... »ægP ‘ Qƒ∏ÑàJ Ék ª∏©e íÑ°UCG ¿CG Iôμa
Ék ©fÉ°Uh Ék YóÑe ∂∏©Œh ,™«ª÷G ΩGÎMG ¥ƒa ∂«≤ÑJ
âæc .Ée Ék eƒj ïjQÉàdG ™æ°üJ ób »àdG IÒædG ∫ƒ≤©∏d
¢SÉædG πeÉ©àj ∞«c ô¶fC’ …ódGh ™e êhôÿG ÖMCG
GhÈ©«d ¬æY Ék ªZQ ¬fƒØ«°†à°ùjh ¬fƒeÎëj ∞«ch ,¬©e
¿Éc Ék Áób Ék ª∏©e ¬fƒc ºgôjó≤Jh º¡eGÎMG øY ¬d
¢SQɪ«d √OÓH ≈dEG OÉY óbh ,∫É«LC’G êôq îj ∫Gõj ’h
,Ék eÉY ô°ûY á°ùªN É¡æY ¬YÉ£≤fG ó©H º«∏©àdG áæ¡e
,¢SQGóŸG ∫ÉM ¬«∏Y âfÉc Ée ÚH äÉfQÉ≤ŸG äCGóH Éægh
.Ωƒ«dG ¬«dEG âdBG Éeh
øe ¬àª«bh ¬àÑ«g ≈≤ÑJ ,¬Ø°U πNój ø°ùdG ÒÑc πLQ
≈∏Y âHQÉb ÉfCGh ,¬HÓW ÚH áXƒØfi Úª∏©ŸG ¿hO
∫É«LC’G êôq NCG ,¬∏ãe íÑ°UC’ ™∏£JCG ,á©eÉ÷G ∫ƒNO
ÇhÉ°ùŸG ≈dEG ô¶fCG »≤jôW ‘h ,π«L ó©H Ók «L
øe Ö©àdGh •ÉÑME’G øe ÒãμdG »æHÉàfG Éeó©H ,ΩÉ©dG ájÉ¡f ‘
Égh ,iôNCG á°SQóe ≈dEG ∫É≤àfG Ö∏W ≈∏Y âeóbCG ,ácô©ŸG √òg
‘ â∏b øμdh ,ɪ¡∏°UC’ Gk óL Ió«©H áaÉ°ùŸG âfÉc ,Úà°SQóe ‘ ÉfCG
,É¡Áó≤J …ƒfCG »àdG ádÉ°SôdG ΩÉeCG á∏μ°ûe ó©ÑdG πμ°ûj ød »°ùØf
âæc ó≤a ,∞YÉ°†J ¬dòHCG …òdG ó¡÷G ¿C’ ,CÉ£N ≈∏Y âæc »æμdh
OGƒe º∏YCG âæch ,Úà°SQóe ≈dEG ¿ƒª°ù≤æj ,ÖdÉW áFɉɪãd Ék ª∏©e
¿CG Öéj Éæ°SQGóe ‘ É«aGô¨÷G º∏©e ¿CG º∏YCG øcCG ⁄ ÊC’ ,áYƒæàe
,É«aGô¨÷Gh ,ïjQÉàdGh ,á«æWƒdG á«HÎdGh ,á«fóŸG á«HÎdG OGƒe º∏©j
25 ≈∏Y áYRƒe É¡∏c ,OÉ°üàb’Gh ,IQGOE’Gh ,Iô°UÉ©ŸG ÉjÉ°†≤dGh
‹ ∞«c ,Úà°SQóŸG ≈∏Y ᪰ù≤e IOÉe 18 `d Ék ª∏©e ¿ƒcC’ ,á°üM
... ?IÉ«◊G ó«b ≈∏Y ≈≤HCG ¿CG ‹ ∞«c ?‘óg ≥≤MCG ¿CGh ´óHCG ¿CG
AÉeó≤dG Úª∏©ŸG óLC’ á°SQóŸG π°UCG ìÉÑ°U πμa ,Ö°ùëa Gòg ¢ù«d
øY åëÑdGh º«∏©àdG ∑ÎH »æfƒë°üæjh ,¿hó≤àæjh ¿ƒμÑjh ¿ƒμ°ûj
,Gk ôéM Gk ôéM ¬à«æH …òdG â«ÑdG ¿ƒeó¡j GƒëÑ°UCG ,iôNCG áØ«Xh
,¬≤«≤– ≈dEG ™∏£JCG âæc …òdG πeC’Gh 샪£dG πc GhôeO ¿CG ≈dEG
¿hO ,∂«a á«Ñ∏°ùdG AÉ«°TC’G ô¡¶jh ,∑ó≤àæj …ƒHÎdG ±ô°ûŸG »JCÉjh
,Ék eɪàgG Ò©J ’ º«∏©àdGh á«HÎdGh ,á«HÉéjE’G ÖfGƒ÷G ∂«a Rõ©j ¿CG
¬ãjQh ¿ƒμJ ¿CG ∑ójôjh ,¿Éc ∞«c ¬°ùØf ≈dEG ô¶æj π¡μdG ∑ôjóeh
»°VÉŸG ÚH Ö©Jh IÒM ‘ âdR Éeh ,Ëó≤dG ¬Hƒ∏°SCG ‘ »Yô°ûdG
,Üô°Th ôgódG É¡«∏Y πcCG áÁób ’k ƒ≤Y ÒZCG ¿CG ‹ ∞«c ,ô°VÉ◊Gh
’ ,É°ü©dÉH »æe ܃∏£ŸG ΩóbCG ,∫ÉÑ
m eo ÒZ º¡∏ãe íÑ°UCG ¿CG Öéj ΩCG
∂ÑMCG GPEG …òdG ™°VGƒàŸG º∏©ŸG ¿ƒcCGh ,ÖdÉ£dG iƒà°ùe ≈dEG ∫õfCG ¿CG
.»°VÉŸG ƒg Gògh ... ,¬JÉ«M ∫GƒW É¡eÎMGh á°SQóŸG ÖMCG ÖdÉ£dG
ájƒfÉãdG ¢SQóH QƒcP á°SQóe
.Ú∏©f ‘ áÑ∏£dG ™e º«∏©àdG ‘ ¿ƒæØdG •É°ûf ‘ …ó©°S º°SÉH º∏©ŸG ácQÉ°ûe øe ÖfÉL
,á«æ«£°ù∏ØdG ájƒ¡dG πªMCG ’ âæc ÊC’ ,»Ñ∏W º¡°†aôH âÄLƒa
.¿OQC’G ≈dEG ¬Mhõf óæY Égó≤a ób »HCG ¿CG ÖÑ°ùdGh
Öàμe øe π≤æJCG ÉfCGh ô¡°TCG IóY äRhÉŒ »àdG á∏jƒ£dG IÉfÉ©ŸG ó©Hh
,»°ùØf ‘ â∏b .êôØdG AÉL ¿CG ≈dEG ,óØæJ »àbÉW äCGóH ,ôNBG ≈dEG
,¬d ‘ôXh »ªg ƒμ°TCG Iô°TÉÑe º«∏©àdGh á«HÎdG ôjRh ≈dEG ¬LƒJCÉ°S
‘h ,á«HÎdG ájôjóà …QƒØdG ∫É°üJ’ÉH ΩÉbh ,ôeC’G í‚ π©ØdÉHh
Ωó≤JC’ ,QƒØdG ≈∏Y »∏«é°ùàH GƒeÉbh ,Êhô¶àæj º¡JóLh ìÉÑ°üdG
∫ÉfC’ ,∫hC’G Ö«JôJ ≈∏Y ¬«a â∏°üM …òdh ∞«XƒàdG ¿Éëàe’
.¢ùjQóàdG äCGóH Éæg øeh ,áØ«XƒdG
ÊôXÉæj ƒgh √ó©≤e ≈∏Y π¡μdG Égôjóe óLC’ á°SQóŸG â∏NO
èeÉfôHh ÖàμdG ™ªéH CGóHh ,≥«≤ëàdG áaôZ ‘ ÊCÉc »æª∏μjh
º∏MCG âæc ÉŸÉW …òdGh ,√ò«ØæJ ‘ ∞¨°ûH äô°TÉH …òdG ¢ü°ü◊G
¬∏©a ΩõàYCG âæc Ée ΩGóîà°SG ‘ ™«£à°SCG Ée ÌcG ΩóbCG âæch ¬H
IÎØdG ∫ƒW É¡FÉæH ≈∏Y â∏ªY »àdG ,áãjó◊G πFÉ°SƒdG ΩGóîà°SG ‘
,…ƒHÎdG OÉ°TQE’G ‘ ∫ÉY Ωƒ∏HO ≈∏Y π°UÉM ʃch .á≤HÉ°ùdG
øY Ék °VƒY ,É«aGô¨L Òà°ùLÉe Ék «dÉMh ,á«°SÉ«°S Ωƒ∏Yh É«aGô¨Lh
᫪gCG ¬d øμj ⁄ ¬∏c Gòg ¿EÉa ,…ƒHÎdG ¢ùØædG º∏Y ‘ äGQhódG
Ée πc ¢†aôjh ó≤àæjh πNój ¿Éc á°üM πμa ,á°SQóŸG ôjóe iód
,º¡©«ªL ÜÓ£dG ΩGÎMG ≈∏Y ‹ƒ°üM øe ºZôdG ≈∏Y ,¬H ΩƒbCG
¬«a ¿ƒZôØj …òdG ó«MƒdG ¢ùØæàŸG âæc ÊC’ ,‹ º¡à∏°VÉØeh
ÒãμdG ÊÉ©J á°SQóŸG âfÉc å«M ,º¡«∏Y ™≤j …òdG º∏¶dGh ,º¡àÑc
∞bCG »°ùØf äóLƒa ,IQGOE’Gh º¡«ª∏©eh ÜÓ£dG ÚH á«gGôμdG øe
¿ƒª∏©ŸGh ,á¡L øe ÜÓ£dG ,ácô©ŸG ÚH π°UÉØdG §ÿG ≈∏Y
Ö∏WCG âæc ,Úª∏©ª∏d ájQhódG äÉYɪàL’G ‘ .iôNCG á¡L øe
,á«LÓY §£N πª©H í°üfCGh
¢†aôdG »bÓJ Ée Ék ÑdÉZ É¡æμd
º¡à∏ªLh ,Úª∏©ŸG πÑb øe
.z!¿ƒ≤ëà°ùj ’ º¡fEG{ IQƒ¡°ûŸG
‫ﻗﺼﺺ اﻟﻤﻌﻠﻤﻴﻦ‬
,¿ƒ≤ëà°ùj ’ Ók ©a πg ?GPÉŸ
É¡àjGóH ‘ ÊOhGQ ∫GDƒ°ùdG Gòg
’ º∏©ŸG ¿CG âØ°ûàcG ¿CG ≈dEG
πNójh ,¬°ùØf Ö©àjo ¿CG ójôj
,§≤a ¢SQódG »£©«d á°ü◊G
º¡Øj ⁄ ΩCG ÖdÉ£dG º¡a πgh
ƒg ÖdÉ£dG πH ,¬à∏μ°ûe â°ù«d
º∏©ŸG ô¶æj ’h ,§≤a ∫hDƒ°ùŸG
ÖÑ°ùdG §≤°ùj πH ,¬°ùØf ≈dEG
.√ÒZ ≈∏Y
204